ماهنامه مهندسی بیمارستان شماره 2
ماهنامه مهندسی بیمارستان شماره 2
ماهنامه مهندسی بیمارستان شماره 2
اعضای مشاوران علمی به ترتیب الفبا:
ماهنامه تخصصی مهندسی بیمارستان
سال اول /شماره /2شهریور 1397
قیمت 10000تومان 80 /صفحه
شمارهمجوزارشاد81581:
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مهندس یحیی رضوی
با همکاری شورای سردبیری
تحریریه :افسانه غفاری (دبیر) ،مهندس پردیس رضوی ،مهندس نوشین شاد
دکتر کاملیا علوی ،مهندس نیلوفر احمدی مرز دشتی ،مهندس احسان درخشان نیا ،مهندس افسانه نجفی
مهندس سیده مینا مجابی ،مهندس فاطمه رضوی ،مهندس محسن براتی ،مهندس نیلوفر حسن
گروه بازرگانی و اگهی :مونا هرشچی(فاطمی) ،سیده فاطمه اسالمی
امور نمایشگا های خارجی :مهندس شهربانو جعفر ُمشکی
مدیر هنری :حامد بنائی
گرافیک :مرضیه احسانی
سایت :محمد امینی
کلیپ :ائین سولدوزی
ادرس :تهران ،میدان فاطمی ،خ فلسطین شمالی ،نبش زرتشت ،پالک ،562طبقه ،3واحد 7
تلفن 88982100 :
نمابر88982098 :
ایمیلinfo.arpex@gmail.com :
پایگاه اینترنتیwww.arpexhibitions.com :
چاپ :سبزا رنگ 88809212
ادرس :سپهبد قرنی ،کوچه شهید محمدی ،پالک 6
دفتر خارج از کشور :تایوان OLYMPIA GLOBAL
www.tradewinds.com.tw
درباره نشان مهندسی بیمارستان
طراحی نشان نشریه توسط مهندس جالل محدثی ،پژوهشگر دکتری معماری و طراح ایده و محصول ،با توجه به ایده های زیر صورت گرفته است:
تبدیل عنوان نشریه به نشان بصری مرکب از دو تکنیک گرافیکی کهن و جدید :خوشنویسی calligraphyو تایپوگرافی typography
توجه به سنت طراحی نشان در تمدن اسالمی با خوشنویسی ثُلث و در قالب نمونه هایی همچون ُطغرا و مرغ بسم اهلل
تاکید بر عنوان مفهوم بیمارستان با جدانویسی ان به صورت بی+مار+ستان به معنی «جای افراد بی-مار» (مار کلمه ای در فارسی باستان به معنای رنج و غصه است)
ترکیب دو حرف «الف» با «ن» به صورت حرف Hبه عنوان نماد بصری بیمارستان Hospital
دکتر شهریار اسالمی تبار :مدیرکل امور حقوقی و بازرسی
سازمان غذا و دارو ،دکتر سیدمهدی بلورچی :دکتری علوم
ازمایشگاهی ،دکتر حسین تیموری :پاتولوژیست ،سازمان انتقال
خون ایران ،دکتر جالل جالل شکوهی :رادیولوژیست ،انجمن
رادیولوژی ایران ،دکتر سعیدرضا رحم دار :مدیرعامل شرکت
اوزان ،دکتر محمدرضا رضایی :فوق تخصص جراحی قلب
وعروق ،دکتر رضا رضایی :رئیس اداره ی بودجه و اعتبارات
معاونت درمان وزارت بهداشت ،دکتر سید کمال الدین
ستاره دان :استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران ،دکتر رضا
شاهقدمی :دکتری مهندسی پزشکی ،دبیر کنگره ساخت
بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات ،دکتر سیدمحسن
طاهری :دکتری اتوماسیون ،دکتر علیرضا طلوع :مشاور
عالی تدوین استانداردهای بیمارستان ایمن وزارت بهداشت،
مهندس محمد طهماسبی :دبیر اجرایی کنگره ساخت بیمارستان
و مدیریت منابع و تجهیزات ،دکتر مهدی علیرضایی :دکتری
معماری ،عضو هیات علمی دانشگاه ،دکتر بابک فخیم :دکتری
مهندسی عمران ،استادیار دانشگاه ،دکتر سیدمحمد فیروزابادی:
استاد دانشگاه تربیت مدرس ،دکتر فرزان قالیچی :دکتری مهندسی
پزشکی ،دانشگاه سهند تبریز ،مهندس جعفر محانی :مدیرعامل
گروه ،4عضو هیات مدیره انجمن شرکت های بیمارستان ساز
ایران،دکتر محمدرضا محمدحسنی :فوق تخصص قلب و عروق،
مهندس جالل محدثی :پژوهشگر دکتری معماری ،طراح
ایده و محصول ،دکتر مهدی محسنی :مدیرعامل شرکت
ایکس ری ایران ،مهندس احمد مسلمی :رئیس هیات مدیره
انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور ،مهندس بردیا معطر:
کارشناس ارشد مهندسی بیمارستان ،مدیر تدوین استانداردهای
بیمارستان ایمن وزارت بهداشت ،دکتر ابراهیم محمودی :فوق
تخصص قلب و عروق ،دکتر مهدی مرادیIBM Research :
و عضو هیات علمی دانشگاه بریتیش کلمبیا ،دکتر محمدمعید
ملک زاد :مدیر دفتر تحقیقات مدیریت سالمت دانشگاه شریف،
دکتر فاطمه منتجبی :دکتری کسب و کار
تفاهم نامههمکاریمیانوزارتخانه هایبهداشتوامورخارجهامضاشد
فهرست
اخبار
4
بیشترین موارد انتقال عفونت ،از طریق پرسنل و تجهیزات گزارش شده
18
مدیریت انرژی در بیمارستان
21
مدیریت بیمارستان
24
انواع دسته بندی بیمارستان ها
28
اتخاذ استراتژی مدیریت بهره وری ،راه نجات شرکت هاست
31
سیاست وزارت بهداشت فعال بازسازی بیمارستان های قدیمی است
34
نقش و اهمیت وجود ( Medical Plannerطراح پزشکی)
در روند طراحی و ساخت مراکز درمانی
36
سیستم اطالعات بیمارستان ()HIS
38
هتل بیمارستان
40
ایمنی بیمار در بیمارستان
42
شکست مرزهای رنگ در دکوراسیون بیمارستان ها
44
نقش افرینی مرکز درمانی فوریت اسیب های پرتوی
در راستای تحقق اهداف پدافند غیرعامل
46
بخش مراقبت های قلبی c c u
51
معرفی دو بیمارستان بزرگ دنیا
56
اتاق استریلیزاسیون مرکزی ( )CSR
58
7
مهم ترین تمرکز وزارت بهداشت
استانداردسازی خدمات در بیمارستان ها
10
حضور ۹۱۹شرکت داخلی و خارجی
درهجدهمیننمایشگاهصنعتساختمان
26
طرح روی جلد:
شرکت پویندگان راه سعادت
تهران ،سه راه تهران پارس ،خیابان دماوند
خیابان اول شرقی ،پالک 4
تلفن73098000 :
54
موارد مهم در طراحی داخلی بیمارستان
هرگونه نقل مطالب نشریه با ذکر ماخذ مجاز است.
مسئولیت مطالب و اگهی ها به عهده نویسنده و سفارش دهنده است.
تحریریه در رد ،تلخیص و ویرایش مطالب ارسالی مجاز است.
نظرات درج شده در گفت وگو ها الزاما نظر نشریه نیست.
60
ملکهیمنحنیها ومعماریساختارشکن 62
ن
تهویهمطبوعبیمارستا
شماره / 2شهریور 1397
سرمقاله
بده بستان وزارت خارجه و وزارت بهداشت
دیر هنگام ولی مفید
در خبرها امده بود« :با حضور رییس مجلس شورای اسالمی و وزیر بهداشت از 15دانشگاه و بیمارستان موفق کشور در
مدیریت منابع و مصارف ،تقدیر به عمل امد» .در این مراسم گفته شد که مهم ترین اتفاق در طرح تحول سالمت ،کاهش
هزینه های مردم در حوزه درمان بود .همچنین دو میلیون و 700هزار متر مربع فضای درمانی نوسازی و بازسازی شده25 ،
هزار تخت بیمارستانی جدید ساخته و 50هزار تخت بیمارستانی تعویض شدند.
خبرمسرت بخشی است ،ولی سوالی که پیش می اید این است که ایا بیمارستان ها و دانشگاه هایی که در نخستین جشنواره
ملی تجارب موفق بیمارستانی در مدیریت منابع و مصارف ،بهتر از بقیه بودند ،همان هایی هستند که بهتر از بقیه توانسته
اند مطالبات شرکت هایی را که بابت ارایه کاال و خدمات سالمت از انها طلبکارند ،نپردازند؟ به شرکت هایی که به قول وزیر
بهداشت اگر 9میلیارد طلبکارند ،حاال باید برای تهیه همان موارد 24 ،میلیارد پرداخت کنند!
جالب اینجاست که درست از همان موقع که این دستاوردهای بی نظیر محقق شد ،بدهی مراکز دولتی به بخش خصوصی
به شدت افزایش یافت .در حالی که در قانون به صراحت اعالم شده که هر دستگاهی که درصدد خرید خدمات بهداشتی و
درمانی است ،باید 60درصد بهای خدمات را ظرف دو هفته پس از تحویل اسناد و 40درصد را ظرف 3ماه پرداخت کند،
وعده ای که هیچگاه به ان عمل نشد.
شاید به همین دلیل است که وزیر بهداشت یکی از دالیلی را که برخالف سایر کشورها ،بخش خصوصی در ایران تمایلی به
حضور و مشارکت در حوزه سالمت ندارد ،همین موارد می داند .البته به راه حلی هشدار گونه هم اشاره می کند که :امروز با
توجه به تغییرات نرخ ارز ،اگر از بخش خصوصی حمایت نکنیم ،نابود می شود و مشکالت جدی برای مردم ایجاد می شود.
وزیر بهداشت مشکل جدی و اصلی بیمارستان های کشور را کمبود نقدینگی می داند ،چون خدمات را یک سال پیش فروخته
اند ،اما همانند شرکت ها پول حاصل از ان را دریافت نکرده اند.
از طرف دیگر با پی گیری این مشکالت ،می بینیم که همه مسیرها درنهایت به بیمه ختم می شود .به قولی؛ قرار بود قاتوق
نان باشند ،قاتل جان شدند .البته بیمه ها هم طبق معمول توجیهات خاص خود را دارند.
با افزایش تاریخی نرخ ارز در چند ماه اخیر ،فرصت استثنایی برای بدهکاران دولتی فراهم شد تا بتوانند با بهره مندی از نرخ
باد اورده (و به قولی مدیریت شده) ،به سمت کاهش فشار بدهی های خود بروند ،ولی مشکل همچنان پابرجاست .به اذعان
وزیر بهداشت :برای کنترل هزینه ها و مدیریت منابع و مصارف ،اگر شرایط کنونی ادامه داشته باشد مجبور هستیم بسته
خدمات را کوچک کنیم که در این صورت مردم اسیب می بینند .همچنین ممکن است مشکالتی برای تهیه دارو و تجهیزات
پزشکی مورد نیاز کشور ایجاد شود.
فارغ از تمام این موارد ،اخیرا تفاهم نامه ای به امضای وزیر بهداشت و وزیر امور خارجه رسید .تعهدات وزارت بهداشت در
این تفاهم نامه شامل 18بند و تعهدات وزارت امور خارجه شامل 15بند است .انچه که ظریف از دست یابی به ان خوشحال
است ،امکان بهره مندی از قدرت دیپلماسی سالمت در عرصه بین المللی است .ظریف اذعان داشته که حوزه سالمت یکی
از حوزه های افتخار امیز کشور است و پتانسیل های موجود ان ،معرف شخصیت علمی کشور بوده و در ارزاوری به کشور
نقش مهمی دارند.
شاید به جرات بتوان گفت که نقطه عطف حل مشکالت فعلی در اقتصاد سالمت ،تسهیل تعامالت بین المللی است.
بدون کتمان مشکالتی که بیمه ها موجب شده اند ،یا مشکل کالن مدیریتی ،توجه جدی به تعامالت
سازنده بین المللی می تواند سرپوشی بر تنگناهای اقتصادی گذاشته و راه را کمی هموار کند.
امیدواریم وزارت خارجه نیز در قبال دستاوردهای مورد نظر خود در این بده بستان ،تعهدات خود
را در مسیر تسهیل و افزایش صادرات ،تولیدات و خدمات حوزه سالمت ،تسهیل مراودات بانکی
و ....به خوبی و با سرعت الزم انجام دهد تا فعاالن اقتصادی عرصه سالمت ،شاهد بر طرف
شدن بخشی از مشکالت تعامالت بین المللی در حوزه سالمت باشند.
14
اخبار
شماره / 2شهریور 1397
همزمان با هفته دولت و با حضور معاون پرستاری وزیر بهداشت؛
کلینیک پرستاری پیشگیری از بیماری های غیر واگیر در بم افتتاح شد
همزمان با هفته دولت و با حضور معاون پرستاری وزارت بهداشت،
کلینیک پرستاری پیشگیری از بیماری های غیرواگیر در دانشگاه علوم
پزشکی بم افتتاح شد.
دکتر مریم حضرتی در ایین افتتاح کلینیک پرستاری پیشگیری
از بیماری های غیرواگیر در دانشگاه علوم پزشکی بم ،بیماری های
غیرواگیر را مهم ترین معضل نظام سالمت در بسیاری از کشورهای
جهان و از جمله ایران دانست و اظهار داشت :بیماری های قلبی-
عروقی ،سرطان ها ،بیماری های مزمن تنفسی و دیابت ،چهار بیماری
غیرواگیر اصلی هستند .وی افزود :سازمان جهانی بهداشت ،کنترل این
بیماری ها و عوامل زمینه ساز ان را به عنوان هدف اصلی برای کاهش
25درصد مرگ و میر ناشی از بیماری های غیر واگیر تا سال 2025
تعیین کرده است .دکتر حضرتی تصریح کرد :گروه های پرستاری به
عنوان خط اول سالمت ،نقش پررنگی در زمینه اموزش و پیشگیری
و کنترل بیماری های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط با ان دارند که
ساختارهای الزم برای فعالیت انها در این زمینه نظیر کلینیک ها ،مرکز
مشاوره و سایر مراکز درمانی در سیستم دانشگاه ها توسعه بیشتری
می یابد .گفتنی است ،دکتر عباس عباس زاده ،رییس دانشگاه علوم
پزشکی بم ،دکتر علی جعفری ،رییس بیمارستان پاستور ،دکتر حکیمه
خلیلی ،معاون درمان ،دکتر علی صدیقی ،معاون توسعه و محمد
تقی جهانپور ،رییس اداره پرستاری و رامین عوض پور ،مشاور معاون
پرستاری در امور دانشگاه های علوم پزشکی ،دکتر حضرتی را در این
سفر همراهی کردند
نخستین جشنواره ملی تجارب موفق بیمارستانی در مدیریت منابع و مصارف
نخستین جشنواره ملی تجارب موفق
بیمارستانی در مدیریت منابع و مصارف شنبه
۱۰شهریور ماه در سالن همایش های رازی
برگزار شد .علی الریجانی ،رییس مجلس
شورای اسالمی و هاشمی ،وزیر بهداشت
از روسای بیمارستان های موفق در زمینه
مدیریت منابع و مصارف تقدیر کردند.
این جشنواره با 3محور اصلی:
رهبری ،مدیریت و امور پشتیبانی (ایمنیبیمار ،منابع انسانی ،اقامت و هتلینگ ،اقتصاد
درمان و)...
مراقبت و درمان (بخش های درمانی،خدمات سرپایی ،اموزش بیمار و)...
پاراکلینیک (ازمایشگاه ،تصویربرداری،فیزیوتراپی و)...
و با هدف تبادل تجربیات موفق در مدیریت
منابع و مصارف در بیمارستان ها و همچنین
نقد و بررسی این تجربیات برگزار شد.
در طی این مراسم بیمارستان های امام
رضا(ع) مشهد ،شهید فقیهی شیراز و شهید
مدنی تبریز ،به عنوان بیمارستان نمونه
انتخاب شدند.
بیمارستان های افضلی پور کرمان ،نمازی
شیراز ،شهید بهشتی کاشان ،امام خمینی
اردبیل ،حضرت علی اصغر(ع) ،فیروزگر و
شهید رجایی تهران به عنوان بیمارستان های
برتر انتخاب و تجلیل شدند.
در این مراسم از دانشگاه های علوم پزشکی
شیراز مشهد و تبریز به عنوان دانشگاه های
برتر تقدیر شد.
افتتاح 930پروژه بهداشتی ،درمانی ،اموزشی ،ورزشی و رفاهی در هفته دولت
به مناسبت هفته دولت 930پروژه بهداشتی ،درمانی ،اموزشی ،ورزشی
و رفاهی در مساحتی بالغ بر ۴۱۷هزار و ۵۹۶متر مربع افتتاح شد.
در هفته دولت ۲۲۵خانه بهداشت ۴۲ ،پایگاه سالمت ۲۲۶ ،مرکز جامع
سالمت145 ،خانه پزشکان ۳ ،ساختمان دانشکده و یا دانشگاه علوم
پزشکی ۲ ،بیمارستان با ۴۴تخت ۸ ،ازمایشگاه ۱۳ ،کلینیک ویژه و
۱۰۲تخت عادی و ۷۱تخت ویژه بیمارستانی افتتاح شد.
براساس این گزارش ،تکمیل و تجهیز ۴ساختمان دانشگاه و یا دانشکده،
تکمیل و تجهیز ۵۰بخش های بیمارستانی و تکمیل و تجهیز یک
ساختمان اداری بیمارستانی در هفته دولت صورت گرفت.
همچنین ۴اورژانس پیش بیمارستانی ۱۳ ،بیمارستانی ۱۹ ،اورژانس
جاده ای و ۲اورژانس هوایی به مناسبت هفته دولت افتتاح شد .این
پروژه ها در مساحتی بالغ بر ۴۱۷هزار و ۵۹۶متر مربع افتتاح شدند.
شماره / 2شهریور 1397
اخبار
مشهد مقدس با کمبود دو هزار تخت بیمارستانی روبه رو است
وزیر بهداشت گفت :علیرغم تالش های زیادی که در دوره های گذشته
در حوزه بهداشت و درمان مشهد مقدس انجام شده است این شهر
هنوز با کمبود دو هزار تخت بیمارستانی روبرو است.
دکتر سید حسن هاشمی در مراسم افتتاح شش پایگاه چند منظوره
مدیریت بحران در مشهد اظهار داشت :تالش ما این است تا خدمات
بهداشتی درمانی در مناطق روستایی و حاشیه شهر مشهد به نحو
مطلوب ارائه شود و در شهر مشهد نیز تمام شهروندان ضمن بهره
مندی از خدمات ،دارای پرونده الکترونیک سالمت شوند.دکتر هاشمی
ضمن تقدیر ازشهرداری مشهد به دلیل کمک در جهت برطرف کردن
بخشی از مشکالت مردم در حوزه سالمت ،ابراز امیدواری کرد که تعداد
پایگاه های مدیریت بحران که اقدامی بسیار ارزشمند است به ۲۰پایگاه
افزایش یابد.
وزیر بهداشت با بیان اینکه علیرغم تمام تالش هایی که در دوره های
گذشته در حوزه سالمت مشهد مقدس انجام شده اما هنوز مشهد با
مشکالت متعددی در حوزه سالمت روبرو است ،تصریح کرد :در حال
حاضر مشهد با کمبود دو هزار تخت بیمارستانی روبرو است و به تعداد
زیادی پایگاه های مدیریت بحران نیازمند است تا بتوانیم تمامی مردم
این شهر را تحت پوشش خدمات بهداشتی و درمانی قرار دهیم.
دکتر هاشمی با بیان اینکه مشهد مقدس عالوه بر ارائه
خدمات به مجاورین ،ساالنه به میلیون ها زائر نیز خدمات
ارائه می دهد ،خاطر نشان کرد :برای گسترش خدمات در
حوزه سالمت باید همه دست به دست هم دهند و خیرین سالمت نیز
حضوری فعاالنه داشته باشند.
50مرکز ماموگرافی در دانشگاه ها و مراکز تشخیص
زودهنگام سرطان افتتاح می شود
دکتر شادنوش گفت 50 :مرکز ماموگرافی در 40دانشگاه علوم پزشکی
کشور و مراکز تشخیص زودهنگام سرطان در چند ماه اینده افتتاح
خواهند شد.
دکتر مهدی شادنوش در اجالس معاونین درمان دانشگاه های علوم
پزشکی سراسر کشور با اشاره به اینکه طیف و تنوع فعالیت و خدمات
در مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری ها بسیار گسترده و مهم است،
اظهار داشت :یکی از حوزه های اصلی فعالیت این مرکز ،مدیریت درمان
بیماران صعب العالج و خاص بوده که مهم ترین برنامه های پیش رو
در این زمینه بهره برداری از مراکز جامع خدمات این بیماران است.
رییس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری ها تصریح کرد :با توجه
به اهمیت بحث تشخیص و درمان سرطان 50 ،مرکز ماموگرافی در40
دانشگاه علوم پزشکی کشور و مراکز تشخیص زودهنگام سرطان در
چند ماه اینده افتتاح خواهند شد 12 .راهنمای بالینی (گایدالین)
دارویی در حوزه سرطان نیز ابالغ شده که این امر با همکاری شایسته
بیمه ها تاکنون سبب کاهش میانگین ٨درصدی هزینه ها در مصرف
داروهای مذکور شده است .همچنین پایبندی جدی به گایدالین ها
سبب پیشگیری از اتالف منابع و ارائه خدمات با کیفیت خواهد شد.
وی با بیان اینکه پیوند ،قله درمان دنیا است که اخرین تکنولوژی های
درمانی در ان تجلی می یابد ،تاکید کرد :در گذشته در زمینه پیوند،
زحمات بسیاری کشیده شده و وظیفه ماست که از این دستاوردها
حفاظت کنیم و دستاوردهای اجرایی منطبق بر دانش روز دنیا در
راستای ارتقای شاخص های مرتبط را تببین کنیم.
دکتر شادنوش ادامه داد :روزانه 15000دیالیز در کشور صورت می
گیرد و هزینه هر بار دیالیز 500هزار تومان است ،البته این خدمات
برای بیماران رایگان انجام می شود ،اما انجام پیوند موجب صرفه جویی
در هزینه ها و کاهش االم ،درد و رنج خانواده های بیماران خواهد شد.
16
اخبار
شماره / 2شهریور 1397
معاون درمان وزیر بهداشت در سفر به ایالم مطرح کرد:
بازسازی 2650000متر مربع فضای بستری و نوسازی کامل 45هزار
تخت بیمارستانی کشور از جمله اقدامات وزارت بهداشت است
دکتر جان بابایی در سفر به ایالم و در بازدید از
مرکز اموزشی درمانی امام علی (ع) سرابله ،گفت:
یکی از مزایای طرح تحول نظام سالمت تالش در
جهت توزیع عادالنه امکانات و تجهیزات پزشکی
در اقصی نقاط کشور و به ویژه شهرستان های
محروم و دورافتاده بود.
دکتر قاسم جان بابایی اظهار داشت :وزارت
بهداشت تالش کرده تا از ۵سال گذشته تاکنون،
مراکز درمانی کشور را بازسازی ،استانداردسازی
و تجهیز کند تا مردم دغدغه کمتری برای تامین
نیازهای درمانی خود داشته باشند.وی در ادامه
افزود :بازسازی 2650000متر مربع فضای
بستری در تمامی بیمارستان های سراسر کشور،
توزیع 130هزار قلم تجهیزات هتلینگ ،نوسازی
کامل 45هزار تخت بیمارستانی کشور با استفاده
100درصدی از تولیدات داخلی و تامین بیش
از 75000قلم تجهیزات پزشکی سرمایه ای
برای بیمارستان های موجود و جدیداالحداث
از جمله اقدامات وزارت بهداشت برای ارتقای
کیفیت خدمات و افزایش رضایتمندی مردم
از حوزه سالمت ،باالخص درمان بوده است.
معاون درمان وزیر بهداشت تصریح کرد :استان
ایالم نیز در چارچوب این برنامه از اهداف طرح
تحول نظام سالمت بهره مند شد و بسیاری از
مراکز درمانی این استان به جدیدترین تجهیزات
پزشکی مجهز و کادر پزشکی متخصص استان
نیز تامین شد.وی گفت :مرکز اموزشی درمانی
امام علی (ع) شهر سرابله تا پیش از دولت یازدهم
از کمترین امکانات و کادر درمانی برخوردار بود
که با تالش های صورت گرفته ،در حال حاضر
پاسخگوی بخش عمده ای از نیازهای مردم
این شهر است.دکتر جان بابایی در این سفر از
بیمارستان 374تختی در حال احداث استان
ایالم بازدید و روند پیشرفت این پروژه را مورد
ارزیابی قرار داد.
اولین بیمارستان خصوصی چشم پزشکی شرق کشور به بهره برداری رسید
بیمارستان چشم پزشکی بینا به عنوان اولین بیمارستان خصوصی
چشم پزشکی در شرق کشور ،همزمان با هفته دولت و با حضور وزیر
بهداشت به بهره برداری رسید.
این بیمارستان نخستین بیمارستان چشم پزشکی خصوصی در شرق
کشور است که در زمینی با زیربنای ۹هزار و ۵۰۰متر مربع در ۷
طبقه و با سرمایه گذاری بیش از ۵۰۰میلیارد ریال ساخته شده است.
در این مرکز ۳۲تخت ۸ ،اتاق عمل جراحی وامکانات درمانی در حد
استانداردهای جهانی راه اندازی شده است.
در بیمارستان چشم پزشکی بینا مشهد ۷ ،یونیت چشم پزشکی نصب و
راه اندازی شده است و در مرحله نخست معاینه بیمار در این یونیت ها
انجام و سپس بیمار جهت اقدامات تخصصی به پزشک متخصص ارجاع
می شود.ساخت بیمارستان بینا از سال ۱۳۹۲اغاز شده و نخستین
مرکز درمانی خصوصی مجهز چشم پزشکی در شمال شرق کشور و
بعد از بیمارستان خاتم االنبیاء دانشگاه علوم پزشکی مشهد دومین
بیمارستان چشم پزشکی در مشهد به شمار می رود .بیمارستان بینا
از ظرفیت مناسبی برای ارائه خدمات به گردشگران سالمت به ویژه
بیماران کشورهای حاشیه خلیج فارس ،افغانستان ،تاجیکستان و
ترکمنستان برخوردار است.
اخبار
شماره / 2شهریور 1397
پروژه های درمانی خوبی با مشارکت سازمان انرژی اتمی
در بوشهر در حال اجرا است
معاون درمان وزارت بهداشت ،گفت :نشستی با حضور دکتر صالحی،
معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر بهداشت
و جمعی از مدیران این دو دستگاه برگزار و درخصوص موضوعات
مختلفی بحث و بررسی شد .دکتر قاسم جان بابایی با اشاره به برگزاری
این نشست ،اظهار داشت :دو پروژه درمانی مهم در شهر بوشهر با
همکاری وزارت بهداشت ،سازمان انرژی اتمی ایران و استانداری بوشهر
در حال اجرا است که یکی از انها بخش اورژانس بیمارستانی است که
با تعهد سه طرف ،در حال ساخت بوده و نیازمند تامین اعتبار است.
وی یاداور شد :همچنین وزارت بهداشت ،سازمان انرژی اتمی
و استانداری بوشهر برای ساخت بیمارستان 160تختخوابی در
بوشهر تفاهم کردند که براساس ان ،ساخت این بیمارستان بر عهده
سازمان انرژی اتمی و تجهیز و تامین نیروی انسانی ان بر عهده
وزارت بهداشت باشد .معاون درمان وزارت بهداشت در پایان بازدید
های خود از مراکز بهداشتی درمانی بوشهر از بیمارستان شهدای خلیج
فارس و پروژه اورژانس هسته ای این مرکز بازدید و مراحل توسعه ان
را مورد بررسی قرار داد .وی همچنین از بخش های مختلف بیمارستان
قلب و پروژه کلینیک تخصصی و فوق تخصصی دانشگاه علوم پزشکی
بوشهر نیز بازدید کرد .دیدار و گفتگو با استاندار بوشهر پایان بخش
سفر معاون درمان وزیر بهداشت و هیات همراه وی به بوشهر بود.
تفاهم نامه همکاری میان وزارت خانه های بهداشت و امور خارجه امضا شد
تفاهم نامه همکاری بین وزارت خانه های
بهداشت و امور خارجه به منظور افزایش
تعامالت خارجی در حوزه سالمت و ارتقای
نظام سالمت کشور با حضور وزرای بهداشت
و امور خارجه امضا شد.
هدف از امضای این تفاهم نامه ،استفاده
از ظرفیت های دو وزارت خانه برای توسعه
دیپلماسی سالمت به ویژه در زمینه ارتقای
سالمت همه جانبه برای پاسخگویی به
موقع به تهدیدات بالقوه و بالفعل منطقه ای
و جهانی در حوزه سالمت ،تسهیل و افزایش
صادرات ،تولیدات و خدمات حوزه سالمت
در جهت رشد اقتصادی ،تحقق اهداف
طرح تحول نظام سالمت و ارتقای جایگاه
منطقه ای و بین المللی جمهوری اسالمی
ایران در بخش سالمت کشور است.
تعهدات وزارت بهداشت در این تفاهم نامه
شامل ۱۸بند و تعهدات وزارت امور خارجه
شامل ۱۵بند است که به منظور نظارت
بر حسن اجرای ان ،شورای راهبردی با
حضور قائم مقام وزیر بهداشت در امور
بین الملل و معاونت دیپلماسی وزارت
امور خارجه به نمایندگی از دو وزارتخانه
تشکیل می شود.
همچنین در راستای اجرای تفاهم ها،
کارگروه مشترکی متشکل از زیر
کمیته های صادرات و اقتصاد مقاومتی،
اموزش و تحقیقات ،ایرانیان خارج
از کشور ،امنیت سالمت جهانی،
کنوانسیون ها و سایر زمینه ها در صورت
لزوم تشکیل می شود .پایش فعالیت های
مشترک ،هر شش ماه یک بار توسط کارگروه
مشترک و با مدیریت نمایندگان دو طرف
انجام و گزارش فعالیت ها ساالنه به وزرا ارائه
می شود و این تفاهم نامه به مدت ۴سال
قابل اجرا خواهد بود.
18
اخبار
شماره / 2شهریور 1397
شش پایگاه چند منظوره مدیریت بحران
در مشهد به بهره برداری رسید
با حضور وزیر بهداشت درمان و اموزش پزشکی ،شش پایگاه چند
منظوره مدیریت بحران در مناطق حاشیه و دیگر مناطق مشهد مقدس
به بهره برداری رسید.این پایگاه ها با مشارکت شهرداری مشهد و به
منظور ارائه خدمات بهداشتی درمانی ،اورژانس ۱۱۵و ارائه خدمات
سطح یک پزشکی در مناطق پایگاه سالمت توحید در جاده کالت،
پایگاه سالمت حر واقع در جاده سرخس ،پایگاه سالمت ولی عصرواقع
در شهرک طرق ،پایگاه سالمت اندیشه در بلوار اندیشه ،پایگاه سالمت
راستی در میدان مادر و پایگاه سالمت بوستان واقع در بلوار با بهره
برداری از این طرح ها که به صورت ویدئو کنفرانس و متمرکز در پایگاه
شهید راستی (میدان مادر) انجام شد ،بیش از ۷۲هزار نفر از ساکنان
مناطق مختلف شهر مشهد تحت پوشش خدمات بهداشتی و درمانی
قرار گرفتند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این مراسم ضمن قدردانی از
مشارکت و همکاری شهرداری مشهد در ایجاد پایگاه های سالمت
اظهار داشت :برای ارتقای شاخص های سالمت ،تمامی سازمان های
دولتی و غیر دولتی باید مشارکت داشته باشند.
دکتر محمد رضا دارابی با بیان اینکه امروزه بیماری های غیر واگیر به
دلیل تغییر در سبک زندگی در حال گسترش است ،خاطر نشان کرد:
وزارت بهداشت در بهترین شرایط تامین کننده ۲۵درصد از سالمت
جامعه است و برای ارتقای سالمت جامعه باید مردم و نهادها و سازمان
ها مشارکت داشته باشند.
گفتنی است بر اساس تفاهم نامه ای که میان دانشگاه علوم پزشکی
مشهد و شهرداری مشهد در اردیبهشت ماه سال جاری امضا شد ،فضای
مورد نیاز به منظور راه اندازی پایگاه های چند منظوره سالمت از طریق
شهرداری تامین شده است.با مشارکت شهرداری مشهد ،قرار است ۲۰
پایگاه چند منظوره مدیریت بحران در مشهد راه اندازی شود.
بازدید از بیمارستان های استان فارس
معاون درمان وزارت بهداشت ضمن بازدید از بیمارستان های استان فارس ،روند اجرای طرح تحول
نظام سالمت را در این استان مورد ارزیابی قرار داد.دکتر قاسم جان بابایی در سفر به استان فارس ،از دو
بیمارستان امام حسن مجتبی(ع) شهرستان داراب و شهدای سروستان شیراز به طور سرزده بازدید به
عمل اورد.در این بازدید ،نحوه اجرای بسته های خدمتی طرح تحول نظام سالمت و اجرای بسته هتلینگ،
مورد ارزیابی و تبادل نظر قرار گرفت.شایان ذکر است ،بیمارستان ۲۰۰تختخوابی امام حسن مجتبی(ع)
شهرستان داراب ،در حوزه های تخصصی و عمومی ،به مردم این شهرستان ارائه خدمت می کند.همچنین،
بررسی پروژه های در دست احداث بخش اطفال و زنان ،از دیگر برنامه های این بازدید سرزده بود.
1800مرکز مشاوره و مراقبت پرستاری در منزل
در کشور ایجاد می شود
رامین عوض پور مشاور معاونت پرستاری در امور دانشگاه های
علوم پزشکی ضمن ابراز خرسندی از افتتاح اولین مرکز مشاوره و
مراقبت های پرستاری در منزل در دانشگاه علوم پزشکی یاسوج ،گفت:
مراکز هوم کر در دنیا تجربه بسیار موفقی در زمینه ارائه خدمات با
کیفیت و ارزان بوده و تمایل نظام های سالمت در دنیا به سمت گسترش
مراکز جامعه نگر است .احمد نجاتیان ،مدیرکل ارتقای سالمت معاونت
پرستاری نیز در این مراسم افزود :با حمایت وزیر بهداشت و معاون
پرستاری در صدد ان هستیم که بتوانیم تعداد این مراکز در کشور را تا
پایان سال ١٣٩٧به ١٨٠٠مرکز برسانیم.
شماره / 2شهریور 1397
اخبار
وزیر بهداشت :سرمایه گذاری در بخش درمان
باالترین بازدهی را دارد
وزیر بهداشت ،درمان و اموزش پزشکی گفت :من ادعا دارم که سرمایه
گذاری در بخش بهداشت و درمان باالترین بازدهی را دارد و سرمایه ان
برای سرمایه گذاران ظرف پنج سال بازمی گردد.
دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی در مراسم بهره برداری از بیمارستان
چشم پزشکی بینا توسط بخش خصوصی در مشهد گفت :امید است
ساخت بیمارستان مجهز چشم پزشکی به همت بخش خصوصی که
به گردشگران سالمت نیز خدمات رسانی خواهد کرد مقدمه ای برای
سرمایه گذاری ساخت بیمارستان در سایر رشته ها باشد .وی ادامه داد:
گرچه اکنون مشکالت اقتصادی و تغییر نرخ ارز به مردم فشار زیادی
وارده کرده اما بطور مسلم شرایط ایران تغییر خواهد کرد و مسائل
منطقه ای حل خواهد شد.
دست نیاز و کمک به سوی سرمایه گذاری بخش خصوصی
برای ساخت بیمارستان دراز می کنیم
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این مراسم گفت :افتتاح
بیمارستان تخصصی چشم بینا از سوی بخش خصوصی در راستای
کاهش تصدی گری دولت و حمایت از بخش خصوصی در کالنشهر
مشهد است .دکتر محمدرضا دارابی افزود :این مرکز تخصصی به عنوان
نخستین بیمارستان شمال شرق کشور مطرح است که توسط بخش
خصوصی ساخته شده و دومین بیمارستان چشم پزشکی در شهر مشهد
است .وی ادامه داد :هم اکنون بیمارستان تخصصی چشم خاتم االنبیا
متعلق به دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از بیمارستان های بزرگ
در این شهر است که خدمات فراوانی را به مردم استان های خراسان
رضوی ،خراسان جنوبی ،خراسان شمالی و دیگر استان های مجاور ارائه
می کند اما با افزایش تقاضا و رشد جمعیت جوابگوی نیاز مردم نیست.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت :دست نیاز و کمک را به سوی
سرمایه گذاری بخش خصوصی برای ساخت بیمارستان در رشته های
مختلف پزشکی دراز می کنیم و سرمایه گذاری ها بدین طریق مورد
حمایت قرار می گیرد.
اجرای 6هزار و 230طرح در حوزه بهداشت
در طرح تحول سالمت در سراسر کشور
معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت :سرعت اجرای طرح های وزارت
بهداشت در سال های اخیر بسیار قابل توجه است و این طرح ها یکی
پس از دیگری بدون اتالف وقت و هزینه به بهره برداری می رسد.
دکتر علیرضا رییسی در ادامه سفر خود به استان اذربایجان غربی،
مرکز جامع سالمت «نازلو» و پایگاه سالمت حضرت ولیعصر شهر
ارومیه را افتتاح کرد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت ،در مراسم افتتاح این طرح ها گفت:
با شروع طرح تحول سالمت 6هزار و 230طرح در حوزه بهداشت در
سراسر کشور اجرا شده که بهره برداری از انها در اولویت برنامه های
وزارت بهداشت است.وی افزود :از این تعداد ،سه هزار و 800طرح به
بهره برداری رسیده و یکهزار و 230طرح دیگر نیز در مراحل پایانی
احداث قرار دارد.
وی با تاکید بر اینکه تکمیل بقیه طرح ها با جدیت ادامه دارد افزود:
اولویت وزارت بهداشت رسیدگی و تجهیز مراکز مناطق کم برخوردار و
محروم برای خدمات رسانی بهتر به مردم و گسترش سالمت در سطح
جامعه است.وی با اشاره به اینکه افزایش بهره وری در اجرای این
طرح ها مورد توجه قرار گرفته است ،بیان کرد :این طرح ها مطابق با
استانداردهای جهانی اجرا شده و متناسب با این استاندارد خدمات بهتر
و بیشتری به مردم ارائه می کند.رئیسی افزود :بیش از 500طرح نیز در
استان اذربایجان غربی از ابتدای طرح تحول سالمت به اجرا درامده و
تاکنون بیش از 35درصد انها به بهره برداری رسیده است.
20
شماره / 2شهریور 1397
در دهمین همایش مدیریت بیمارستانی عنوان شد
مهم ترین تمرکز وزارت بهداشت
استانداردسازی خدمات در بیمارستان ها
به همت دانشگاه علوم پزشکی تهران و انجمن علمی اداره بیمارستان ها با همکاری وزارت بهداشت،
درمان و اموزش پزشکی ،دهمین دوره همایش بین المللی مدیریت بیمارستانی با رویکرد بهره وری در
بیمارستان ،هفتم تا هشتم مردادماه ، ۱۳۹۷در محل مرکز همایش های بین المللی رازی برگزار شد.
تعداد 95مقاله به دبیرخانه این همایش ارسال شد که بعد از داوری 27مقاله به صورت
پوستر ارائه شد و در این سمینار 31تجربه موفق دانشگاه ها و بیمارستان ها معرفی و هشت
تجربه برگزید ه انتخاب شد.
ی شرکت کرد ه بودند،
در این همایش 800نفر به صورت داوطلبان ه و 400نفر که در دوره های مدیریت
حضوری فعال داشتند که از این تعداد 31درصد متخصص 45 ،درصد پزشک عمومی 22 ،درصد
ن از مدیران ارشد بیمارستان ها بودند.
س بوده و 61درصد از شرکت کنندگا
کارشنا
14درصد از افراد شرکت کننده در دهمین همایش مدیریت بیمارستانی از مدیران و کارشناسان
ن و 10درصد از اساتید و محققان بودند.
دانشگاه ها 19 ،درصد از مدیران میانی بیمارستا
توجه به شاخص های ایمنی بیمار
براساس استانداردهای خدمت
ایشان در دهمین کنگره بین المللی مدیریت بیمارستانی بیان
داشت :مهم ترین موضوع در کشور توجه به شاخص های ایمنی
بیمار براساس استانداردهای خدمت است ،بنابراین مهم ترین
تمرکز ما بر استانداردسازی خدمات خواهد بود.
اوبا بیان اینکه شاه کلید مدیریت منابع و مصارف در حوزه سالمت
کشور ،استقرار نظام ارجاع ،استقرار راهنماهای بالینی ،اجرای
برنامه پزشک خانواده و سطح بندی خدمات است ،خاطرنشان کرد:
با توسعه بخش های خصوصی به ویژه در حوزه خدمات سرپایی و
افزوده شدن ۲۴۰۰۰تخت بیمارستانی به بیمارستان های دولتی
کشور ،دسترسی همسان به خدمات در کشور فراهم شده است و
در برخی از مناطق ما ضریب تخت به جمعیت ۳.۵است.معاون
درمان وزات بهداشت با بیان اینکه هدف وزارت بهداشت در طول
دوران خدمت در حوزه سالمت ،رشد و توسعه دسترسی مردم به
خدمات سالمت است ،گفت :سهم کل هزینه های سالمت از تولید
ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۴حدود ۸درصد بوده و رتبه ۸۰را
داریم .در سهم غیردولتی از تولید ناخالص در همین سال دارای
رتبه ۲۷با حدود ۴درصد تولید ناخالص داخلی هستیم .سهم
بخش دولتی در هزینه های درمانی مردم نیز ،در سال ۲۰۱۴
برابر با ۴۱.۲درصد است و رتبه ما ۱۵۵است .توسعه خانه های
بهداشت ،مراکز سالمت و خانه های بهداشت شهری از افتخارات
کشور محسوب می شوند.دکتر جان بابایی با بیان اینکه با سرمایه
گذاری مناسب در نقاط حیاتی که دارای ارزش افزوده باالست ،می
توانیم بهره وری را افزایش دهیم ،تصریح کرد :با توجه به تمرکز
نیروی انسانی و ارائه خدمات مستقیم به مشتریان اصلی حوزه
سالمت ۶۰ ،درصد منابع در بیمارستان ها استفاده می شود و
نیروی انسانی شاغل در بیمارستان ها به لحاظ کیفی و کمی در
شرایط مناسبی قرار دارند .سهم بودجه پرسنلی نیز ،باال است و
کارافرینی در این حوزه محدود نبوده است.
او بیان کرد :افزایش بهره وری در بیمارستان ها ،ارتقای
استانداردسازی خدمات ،تمرکز زدایی ،متوازن نمودن اجزای فنی
و حرفه ای ارزش نسبی خدمات ،تشویق به ازای بهره وری ،ارتقای
فرهنگ بهره وری و صرفه جویی از راهکارهای مدیریت منابع و
مصارف است.
وی با بیان اینکه تمرکز ویژه حوزه درمان بر استانداردسازی
است ،گفت :الزم است که برای تمام مردم خدمات استاندارد
داشته باشیم.دکتر جان بابایی با اشاره به اینکه ۵۷۰۰خدمت
پر تواتر داریم که برای بیش از ۲۰۰خدمت پرهزینه گایدالین
و راهنمای بالینی تدوین شده است ،بیان کرد :تمام تالش در
دکتر قاسم جان بابایی
معاون درمان وزارت بهداشت
تدوین راهنمای بالینی ،حفاظت مالی از بیماران و صرفه جویی در
بودجه دولتی است .برای خدمات با ریسک باال نیز استاندارد خدمت
نوشته شده است .همچنین راهنماهایی در زمینه چینش تخت،
نوع خدمت و نظام ارجاع براساس تعداد تخت هر بیمارستان نوشته
شده است.معاون درمان وزارت بهداشت درادامه گفت :در حوزه
ازمایشگاه ۱۱۴۰خدمت ازمایشگاهی و ۲۰نوع ازمایشگاه موجود
است که ۲۶درصد منابع صرف ان می شود ،لذا برای مدیریت منابع
و مصارف ،خدمات ازمایشگاهی را سطح بندی و سند ان را تدوین
کرده ایم و مشخص کردیم که هر بیمارستان چه نوع ازمایشی را
انجام دهد.دکتر جان بابایی درخصوص طب تسکینی گفت :در
حوزه طب تسکینی بسته اموزشی تدوین و دوره های اموزشی
برگزار شده است و امید است تا پایان سال ۲۰ ،مرکز در این زمینه
شروع به کار کنند .این درحالی است که بیمارانی نیاز به خدمات
حمایتی دارند و ممکن است درصد زیادی از مراجعات به اورژانس
بیمارستان ها و بیمارستان ها را به خود اختصاص دهند.دکتر جان
بابایی با بیان اینکه مهمترین موضوع در کشور توجه به شاخص
های ایمنی بیمار براساس استانداردهای خدمت است ،خاطرنشان
کرد :مهم ترین تمرکز ما بر استانداردسازی خدمات خواهد بود.
وی در ادامه گفت :استفاده مجدد از وسایل مصرفی بیمارستانی در
برخی کشورهای دنیا وجود دارد و دستورالعمل فراوری تجهیزات
پزشکی در حالی تدوین وابالغ شد که ایمنی بیمار و کاهش عفونت
های بیمارستانی از اولویت های ماست .این دستور العمل در مورد
وسایل یک بار مصرف مصداق ندارد و فقط شامل وسایلی می شود
که طبق استانداردهای جهانی قابلیت استفاده چندباره منوط به
استریل سازی کامل دارند و تحقیقات علمی نشان داده است که
منجر به الودگی نخواهد شد .استفاده مجدد از لوازم پرمصرف هم
در ۴۵مورد مشخص شده اند .این موارد همگی دارای رفرنس
علمی هستند و توسط افراد خبره تایید شده اند.با بیان اینکه
استحقاق سنجی بیمه با کمک سازمان بیمه گر ،معاونت درمان و
بخش ITوزارت بهداشت تدوین شده و از اول مهرماه اغاز می شود
که به واسطه ان همپوشانی ها حذف می شود ،وی خاطرنشان کرد:
نظام ارجاع ،کلید کار ما در کشور است .همچنین سطح بندی نظام
ارجاع ،پزشک خانواده و راهنماهای بالینی ،کلید و راهنمای کار ما
هستند .اگر در این سیستم ،درست سرمایه گذاری شود ،مطمئنا
یکی از روش های مردم پسند برای نظم دادن به خدمات خواهد
بود و عالوه بر مدیریت مناسب درمان و چرخه ارجاع بیمار ،منجر
به رضایت مندی عموم مردم و کاهش هزینه ها خواهد شد.
22
شماره / 2شهریور 1397
پوشش همگانی و افزایش دسترسی از اهداف اصلی طرح تحول سالمت
ایشان در مراسم دهمین همایش مدیریت بیمارستانی که در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار
شد ،اظهار کرد :در سال گذشته مدیریت بیمارستان های دولتی یکی از اهداف اصلی طرح تحول
نظام سالمت بوده است و همین مسئله تا به امروز رصد می شود.
در حقیقت کنترل هزینه در ابعاد مختلف از نظام سالمت در سطح خُ رد و کالن و عرضه و تقاضا
راهکارهای گوناگونی دارد و در این راستا باید در حوزه دارو سیاست گذاری صورت گیرد و از
این حوزه مراقبت کافی شود.
علیرضااولیائی منش
وی تاکید کرد :امروزه پزشکان باید از قیمت دارو و تفاوت قیمت داروهای جایگزین اطالع کافی
س دبیرخانه شورای عالی بیمه
دبیر و رئی
داشته باشند تا کمترین هزینه به بیماران و حوزه سالمت تحمیل شود.دبیر و رئیس دبیرخانه
شورای عالی بیمه سالمت گفت :امروزه بسته بیمه پایه با دقت زیادی دنبال می شود و موضوع
تدوین سند سطح بندی خدمات انجام و پروتکل ارائه برخی خدمات بستری و سرپایی اجرا می شود.
دبیر و رئیس دبیرخانه شورای عالی بیمه سالمت یاداور شد :امروزه کمیسیون های مشورتی برای خدمات گران قیمت در سازمان های ذی ربط
تشکیل می شود ،امروزه دارونامه های داخلی بیمارستانی و وزارت بهداشت تدوین شده است
بهره وری ،کارایی و کنترل هزینه در مدیریت بیمارستانی
علی اکبری ساری
یو
رئیس دهمین همایش مدیریت بیمارستان
رئیس دانشکده بهداشت علوم پزشکی تهران
در مراسم دهمین همایش مدیریت بیمارستانی اظهار کرد :همایش مدیریت بیمارستان سالیانه
با حمایت وزیر بهداشت برگزار می شود که کیفیت ،ایمنی ،مدیریت تسهیالت ،مدیریت منابع
انسانی ،مدیریت مالی ،روش های نوین اداره بیمارستان ها و توانمندسازی نیروی انسانی عنوان
موضوعات این همایش طی سال های گذشته بوده است و سمینار امسال تحت عنوان بهره وری
و کارایی برگزار می شود.
بیش از چهار سال از طرح تحول نظام سالمت می گذرد به طوری که پوشش همگانی ،افزایش
کیفیت ،عدالت ،دسترسی جزو اهداف اصلی پروژه طرح تحول سالمت است.
رئیس دهمین همایش مدیریت بیمارستانی عنوان کرد :برای افزایش دسترسی و پوشش
همگانی باید منابع جدید بیشتری مد نظر قرار داد زیرا با افزایش عدالت منابع مالی بیشتری
در حوزه سالمت نیازمند است.
او با بیان اینکه متاسفانه امروزه با شرایطی روبرو هستیم که محدودیت منابع مالی بیشتر و تورم به دلیل تحریم ها زیاد شده است ،افزود :کارایی،
بهره وری و کنترل هزینه از اهمیت باالیی در مدیریت بیمارستانی برخوردار است به همین دلیل عنوان سمینار امسال مدیریت بیمارستانی ،
بهره وری و کارایی نام گذاری شده است.
از نکات مثبت این همایش ،استفاده از
تجارب موفق بیمارستانی داخل و خارج است
در حاشیه دهمین همایش بین المللی مدیریت بیمارستان ،در خصوص برگزاری این کنگره به
خبرنگار ماهنامه اظهارداشت :ما هرساله این همایش را با عناوین مختلف از جمله حاکمیت
بالینی ،ایمنی ،مدیریت کیفیت و مسائل دیگری که در حال حاضر تمام بیمارستان ها با ان رو
به رو هستند ،برگزار می کنیم .در واقع موضوعات و محورها بدین شکل تعیین می شود :اعضای
دکتر رحمانی
کمیته ی علمی و شورای سیاست گذاری با توجه به وضع کنونی و شرایط اقتصادی و شرایط
مدیر بیمارستان شریعتی
مالی بیمارستان ها ،موضوعاتی را انتخاب می کنند که مدیران بیمارستان ها بتوانند نتایج و
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
عضو هیئت مدیره ی انجمن علمی اداره امور بیمارستان ها دستاوردهای حاصل از ان را در اداره ی بیمارستان ها به کارگیرند.
وی افزود :همان طور که می دانید امسال بحثی که در کشور بیش تر از همه خودش را
نشان داده است ،تحریم ها و فشارهایی است که به کشور وخصوصا به بخش بهداشت و درمان وارد شده ،لذا مسائلی که ممکن است مدیران
شماره / 2شهریور 1397
بیمارستان ها دراین رابطه با ان رو به رو شوند ،ما
را به سمت بحث بهره وری پیش برد.
در این مسیر ما بحث کاهش هزینه ها را داریم
تا به کمک ان مدیران بتوانند بیمارستان ها را
بهتراداره کنند .مثال بیمارستان های اموزشی ما
بیشتر به فکر اموزش و پژوهش و درمان اند و
شاید کم تر به بحث درامدزایی فکر کنند ،چرا
که بخش خصوصی نیستند که اولویت شان
درامدزایی باشد ،به همین خاطر این موضوع
با نظر اساتید و اعضای شورای سیاست گذاری،
امسال محور بهره وری مالک قرار گرفت.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
ادامه داد :بهره وری شاخه های مختلفی دارد ،به
عنوان مثال این که چطور از نیروی انسانی بهره ور
استفاده کنیم .ما نمی خواهیم پرسنل را کاهش
دهیم؛ بلکه می خواهیم پرسنل را بهره ور کنیم
به این معنا که تعداد پرسنل با ان حجم کاری و
خروجی کاری که الزم است ،متناسب باشد .یکی
دیگر از نکات مثبت این همایش این است که از
تجارب مثبت و موفق بیمارستانی ،حتی تجارب
ناموفق چه در داخل و چه در خارج استفاده کردیم
که راهنمایی برای مدیران بیمارستان هایمان باشد.
دنیای امروز دنیای ازمون و خطا نیست ،چراکه
راهی که چندین نفر امتحان کردند و جواب نگرفته
اند ،عقالنی نیست تا دوباره منابع صرف کنیم و
همان راه را مجددا امتحان کنیم .به همین دلیل،
تجارب مدیران در کشورهای مختلف از طریق این
همایش مطرح می شود .حتی در داخل کشور
خودمان هم مدیرانی بودند که تجاربی برای کاهش
هزینه ها ی پرسنلی ،کاهش هزینه ی دارو،
کاهش هزینه ها ی نگهداشت برنامه داشتند،
لذا این موارد نیز بررسی شد و به عنوان سخنران
از این افراد دعوت شد که مدیران بیمارستان ها و
کارشناسانی که در این کنگره شرکت می کنند،
از این تجربیات استفاده کنند.عضو هیئت
مدیره ی انجمن علمی اداره امور بیمارستان ها
در ادامه افزود :هدف ما در مرحله ی اول
این است که بیمارستان به نقطه ی سربه سر
برسد .همان طور که گفتم ما نمی توانیم از
بیمارستان های اموزشی انتظار سوداوری باال
داشته باشیم ،فقط می خواهیم راهی پیدا کنیم
تا بهره وری به گونه ای جا بیافتد که هزینه های
منفی به سمت صفر برسد .اولین قدمی که باید
برداریم این است که اغلب بیمارستان ها به خاطر
مسائل موجود نسبت به بحث پرداخت از جیب
مردم نسبت به کشورهای دیگر عقب هستند.
راه حلی پیدا کنیم که درامد باال برود و هزینه
ها کاهش پیدا کند .قطعا در کارگاه هایی که
در این کنگره برگزار می شود ،بین مدیران و
سخنرانان صحبت هائی پیش می اید ،چالش ها
مطرح می شود و شرکت کنندگان نیزضمن این
صحبت ها به نتایجی می رسند.تجربه نیز به ما
نشان داده که این گردهم ایی ها و مذاکرات بین
مدیران و کارشناسان خبره و سخنرانان علمی که
تجربیاتشان را بیان می کنند و ..تا حد زیادی
مفید است.در حقیقت ،هدف از برپایی این
کنگره ها این است که پل ارتباطی نزدیکی بین
صاحب نظران و مدیران خبره و افرادی که تجربیات
خوبی داشته و موفقیت های بزرگی در این زمینه
به دست اوردند ،برقرار شود و افراد ضمن استفاده
از تجربیات همدیگر ،از هم دیگر نکات زیادی
را یاد بگیرند ،مثال خیلی از بیمارستان های ما
ایده هائی دارند که از انجام ان تردید دارند و
وقتی این تجربیات را در بیمارستان های دیگر می
بینند ،راه برایشان باز می شود.
دکتر رحمانی در پایان با اشاره به ضرورت وجود
نشریه ای در حوزه ساخت بیمارستان در کشور
اظهارداشت :از دیدگاه من وجود ماهنامه ی
مهندسی بیمارستان به دالیل مختلف ،واقعا الزم
بود.مهندسی واژه ی وسیعی است .در نگاه اول
خیلی ها فکر می کنند وقتی ما از مهندسی
صحبت می کنیم منظورمان ساخت و ساز است،
درحالی که این طور نیست و مهندسی بیمارستان
می تواند شامل مفاهیم بسیاری باشد ،از جمله
بحث مهندسی نیروی انسانی ،مهندسی تجهیزات
پزشکی ،مهندسی طراحی فضاهای استاندارد،
مهندسی ساخت و . ...قبل از ساخت یک
بیمارستان ،خوب است در این ماهنامه در خصوص
مسائل مربوط به ان بحث و تبادل نظر کنیم .اوال
نیاز جامعه را بدانیم و مطمئن باشیم منطقه ی
موردنظر حتما به این بیمارستان نیاز دارد .بارها
مشاهده شده که وقتی قبل از ساخت بیمارستان
نیازسنجی انجام نمی شود ،ممکن است در یک
محل وفور بیمارستان باشد و معموال این وفور
بیمارستان در مناطق سرمایه داری وجود دارد،
ان هم مناطقی که شاید مردم نیاز کم تری به
این تعداد بیمارستان داشته باشند .یا برعکس در
یک منطقه با مسئله ی کمبود بیمارستان مواجه
هستیم و بیماران در ان منطقه برای گرفتن
خدمات پزشکی مجبورند مسافت زیادی را طی
کنند تا خودشان را به یک بیمارستان برسانند ،لذا
ما از مجله ی مهندسی بیمارستان انتظار داریم تا
استانداردهای مختلفی را که در طراحی واحدهای
مختلف بیمارستان ،بخش ها و ...مدنظر است ،در
این نشریه مطرح کند .بیمارستان های مختلف را
بررسی کند و در صورت لزوم انتقاد کند.
مثال بیمارستانی که مدت زیادی از ساخت ان
گذشته و هیچ استانداردی در ساخت ان رعایت
نشده ،الزم است مورد مطالعه و انتقاد قرار گیرد،
یا حتی در بعضی از بیمارستان ها اصول ایمنی
رعایت نشده که الزم است مورد بحث قرار گیرد.
بعد از این مرحله الزم است به بررسی نیروی
انسانی بپردازیم .در کشور ما بزرگ ترین مورد
هزینه بر در بیمارستان ها نیروی انسانی است
و بیشترین هزینه ما نیز صرف نیروی انسانی
می شود ،پس نه تنها برای طراحی فضاها ،بلکه
در خصوص نیروی انسانی هم باید استانداردهایی
تعریف کنیم .به نظر من در این ماهنامه صرفا به
بحث ساخت و ساز توجه نکنید ،بلکه به مسائلی
از قبیل تجهیزات بیمارستان ،نیروی انسانی،
خطا های استاندارد ،امکانات رفاهی برای مراجعان
و ...هم توجه کنید ،چرا که از این ماهنامه انتظار
می رود به کلیه مسائل و مباحث مربوط به ساخت
بیمارستان توجه کند.
24
شماره / 2شهریور 1397
یکی از چالش های بیمارستانی ،فقدان یا ضعف مدیر با صالحیت است
دکتر سیادتان
مدیرعامل بیمارستان غیاثی
گفت :یکی از چالش های مهم بیمارستانی ضعف و نبود مدیر با صالحیت حرفه ای و شایستگی
و تخصص های الزم مدیریتی است .یک مدیر علمی و متخصص می تواند از امکانات موجود،
بیمارستانی بهره ور داشته باشد.او در ارتباط با الگو برداری از کشورهای پیشرفته گفت :کشور
ما در بعضی از حوزه های سالمت از کشورهای موفق الگو برداری می کند ،اما به موفقیت
نمی رسد .زیرا یا اجرای ان به درستی انجام نمی شود یا زیرساخت های الزم برای اجرایی شدن
ان وجود ندارد.
وی در ادامه افزود :در بیشتر کشورهای پیشرفته بیمارستان ها یا خصوصی هستند یا
خیریه ،همچنین ارزشیابی ،اعتبار بخشی و بخش گردشگری بیمارستان ها را به بخش
خصوصی واگذار می کنند.
سیادتان در خصوص مشکالت مربوط به تجهیزات پزشکی بیمارستان ها گفت :مهم ترین نکته بعد از خرید تجهیزات پزشکی ،نگه داری و اماده
به کار بودن این تجهیزات در بیمارستان است .متاسفانه دستگاهی از شرکت خریداری می شود ،اما در قرارداد ،بعد از گارانتی ،پشتیبانی دستگاه
ذکر نشده است .همچنین زمانی که نتوانیم از یک شرکت معتبر خریداری کنیم و تجهیزات تهیه شده از چندین شرکت باشد ،برای تعمیرات با
مشکل روبه رو می شویم.
نکته دیگر این که بیمارستان ها (خصوصی یا دولتی ) نرخ معینیبرای خرید تجهیزات پزشکی ندارند.مدیر عامل بیمارستان غیاثی در رابطه با
مسائل مهم در زمینه مدیریت بیمارستان ها گفت :وقتی مدیر یک بیمارستان صرفاً پزشک باشد ،درگیر مطب و طبابت است ،وقت کمتری را در
بیمارستان می گذراند ،هر چند تخصص الزم در زمینه مدیریت را داشته باشد.
وی در ادامه افزود :ما در بیمارستان ها نیازمند مدیری هستیم که دوره تخصص حرفه ای مدیریت را گذرانده ،دارای صالحیت و شایستگی های
الزم در زمینه مدیریتی باشد ،تجربه کافی را به دست بیاورند و برای هر کاری از افراد دارای تخصص استفاده کند.درحقیقت ،مدیر حرفه ای جزیی
ترین موارد را در نظر می گیرد و می تواند کمک کند بیمارستان به بهره وری برسد.
130مورد از 250پروژه توسعه کلینیک های ویژه
به بهره برداری رسیده است
دکتر جمشید کرمان چی
معاون مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری های وزارت بهداشت
ایشان نیز در حاشیه این همایش گفت :بیمارستان ها به عنوان یکی از ارکان مهم نظام سالمت،
نقش مهمی در ارائه خدمات نظام سالمت دارند .با توجه به این که ما در طرح تحول نظام سالمت
برنامه ای به نام توسعه ی کلینیک های ویژه در نظر گرفتیم و هدف این بود که بخش مراجعه ی
سرپایی را از بخش بستری جدا کنیم.
لذا در زمین هایی که دانشگاه ها معرفی کردند حدود 250پروژه در کشور معرفی شد که در حال
حاضر ازاین تعداد،در حدود 190پروژه رو به اتمام است و تعداد زیادی از ان ها یعنی 130پروژه
به بهره برداری رسیده است و این موضوع به بیمارستان های ازجهت ازدحام مراجعین سرپایی
که تعداد باالئی هم دارند ،بسیار کمک کرد.
این امر یه ما کمک خواهد کرد که بتوانیم از فضاهای بیمارستانی برای خدمات بستری مان استفاده کنیم و خدمات سرپاییمان جدا شود در عین
حال به عنوان حلقه ی رابط بین سطح 1و 2ما باشد ،یعنی بیماران ابتدا به مراکز خدمات بهداشتی اولیه مراجعه می کنند و سپس در صورت
نیاز به مراکز تخصصی معرفی می شوند و اگر نیاز به بستری داشته باشند ،به بیمارستان مراجعه می کنند.وی افزود :نکته ی مهم این است که
ما در ارائه تمام خدمات ،جامع بودن خدمت را در نظر گرفتیم .در داخل کلینیک باید کلیه خدمات ازمایشگاه ،داروخانه و پاراکلینیک ارائه شود
و باعث شود بیمار با مراجعه به کلینیک از کلیه خدمات بهره مند شود ،در صورت لزوم برای بستری به بیمارستان برود و دیگر نیازی به محل
دیگری نداشته باشد.
با این هدف ما هم دسترسی راحت بیماران را به خدمات درمانی فراهم کردیم و هم با توجه به این که تمامی
این خدمات با تعرفه ی دولتی ارائه می شود ،حمایت مالی نیز اعمال کردیم .درضمن کیفیت خدمات باالتر
می رود چون متخصصان را در انجا به کار گرفتیم ،یعنی در واقع این نوع ارائه ی خدمت در سایه ی دیدگاه UHCیا همان پوشش همگانی
سالمت شکل گرفته و در حال اجرا است.
شماره / 2شهریور 1397
مجموعه مدد ایران
حامی تحول سالمت
ایشان در اولین روز از دهمین همایش بین المللی مدیریت بیمارستانی
،در راستای مدیریت دارو و ملزومات مصرفی پیرامون مجموعه مدد
ایران به ایراد سخنرانی پرداخت .دکتر والیی از دانشگاه ایران به عنوان
اولین دانشگاهی که واگذاری به بخش خصوصی در ان اتفاق افتاد یاد
کرد و گفت :این واگذاری ها از سال 83اغاز شد و در سال 92بعد از
اصالحاتی در الگوهای موجود ،الگوی جدیدی به نام مجموعه مدد ایران
با رسالت « مدد ایران حامی تحول سالمت» تشکیل شد.وی ادامه داد:
این مجموعه در جهت ارتقاء ارائه خدمات دارویی به بیماران ،کاهش
هزینه های پرداختی توسط بیماران ،اجرای کامل پوشش بیمه ای دارو،
کاهش مراجعه بیماران به خارج از بیمارستان برای تهیه اقالم مورد نیاز
با استفاده از مدیریت هوشمند برای حفظ تندرستی و شادابی مردم
کشورمان شروع به کار کرد.والیی عنوان کرد :مجموعه مدد ایران در حال
حاضر توانسته فضای نوینی را در مدیریت داروخانه های بیمارستانی،
ارتقاء کیفیت خدمات دارو درمانی پدید اورد و در حال حاضرمدیریت
18داروخانه بیمارستانی تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران 13 ،داروخانه
با فعالیت شبانه روزی را با جذب بیش از 370نفر نیروی کاری را عهده
دار است ،در حقیقت تهیه کلیه اقالم دارو و تجهیزات داروخانه های
تابعه ،ایجاد پیک شبانه روزی در راستای اجرایی شدن هرچه بهتر طرح
دکتر مهران والیی
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحول نظام سالمت و ایجاد داروخانه شیمی درمانی در مرکز حضرت
رسول (ص) از دیگر اقدامات صورت گرفته در این مجموعه به شمار
می اید.معاون غذا و داروی دانشگاه ایران در ادامه به بیان دستاوردهای
تشکیل مجموعه مدد پرداخت و گفت :این دستاوردها شامل :ارتقاء
ارائه خدمات دارو درمانی به بیماران ،ارتقاء وضعیت خدمات دارویی و
افزایش رضایتمندی پرسنل و کادر بیمارستان و کاهش هزینه های
پرداختی توسط بیماران ،افزایش رضایتمندی شرکت های توزیع و
سازمان های بیمه گر و اجرای کامل پوشش بیمه ای دارو ،ملزومات و
تجهیزات پزشکی ،تعامل اثر بخش با معاونت های مرتبط دانشگاهی
و وزارت متبوع و ابعاد خدماتی ،ابعاد پرسنلی ،اموزشی و پژوهشی،
تفکیک کامل حساب های دارویی و تجهیزاتی ،استفاده از دانش
مدیریت سیستماتیک ،استفاده از منابع مالی و پرسنلی بهینه در
مدیریت پروژه ،حداکثر استفاده از توان نرم افزاری و سخت افزاری
موجود و ...است.
کمبود منابع ،افزایش هزینه ها و ضعف در مدیریت
عوامل اتالف منابع در بیمارستان ا ست
ایشان در حاشیه این همایش گفت :با توجه به اینکه استفاده بهینه
از منابع و اعتبارات یکی از اهداف مهم و اساسی هر سازمانی است،
بیمارستان ها نیز به عنوان یکی از مهم ترین اجزای نظام سالمت به
دنبال افزایش بهره وری و استفاده بهینه از منابع هستند.
وی در ارتباط با چالش های مهم در بیمارستان ها و استفاده بهینه
از منابع و اعتبارات گفت :کمبود منابع ،افزایش هزینه ها و ضعف در
مدیریت بیمارستان ها منجر به اتالف منابع (مالی ،نیروی انسانی،
ساختمان ،تجهیزات و )....می شود.
با مدیریت بهینه منابع می توان امکانات و تسهیالت موجود را در جهت
ارایه خدمات بیشتر و بهبود کیفیت خدمات بیمارستان به کار گرفت.
کاهش طول مدت اقامت بیماران ،کاهش عفونت های بیمارستانی،
افزایش پوشش خدمات ،جلوگیری از خسارت های مالی ،مدیریت
موجودی و ....از مهم ترین عوامل موثر در کاهش هزینه هاست.
هدف نهایی مدیریت در حوزه بهداشت و درمان افزایش بهره وری است،
که خود شامل افزایش کارایی (فنی و تخصیصی) و افزایش اثربخشی
خدمات بهداشتی و درمانی می شود.
در حقیقت ،بر اساس مطالعه بانک جهانی بین 50تا 80درصد منابع
بخش سالمت در کشورهای در حال توسعه به بیمارستان ها اختصاص
دارد ،لذا استفاده بهینه و صحیح در این حوزه بسیار مورد توجه مدیران
قرار گرفته است و مدیران بیمارستان ها با توجه به منابع محدود باید
تصمیم بگیرند به کدام
بخش بودجه بیشتری
اختصاص دهند که
کارایی و اثر بخشی
دکتر ساناز زرگر
بیشتری به همراه داشته
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش
باشد و عوامل تاثیرگذار
در این خصوص را نیز
در تخصیص بودجه مدنظر قرار دهند.عضو هیات علمی دانشگاه علوم
پزشکی ارتش عوامل متعددی را در افزایش بهره وری بیمارستان ها
موثر دانست؛ که شامل رضایت شغلی و باال بردن انگیزه در کارکنان،
مشتری مداری ،اموزش منابع انسانی ،فرهنگ سازمانی ،تکنولوژی و
تجهیزات بیمارستان ،عوامل مدیریتی و ....است.
همچنین با داشتن پرونده الکترونیک سالمت می توان از خطاهای
پزشکی ،تقاضای القایی ،تداخل دارویی ،تعداد دفعات مراجعه به
مراکز بهداشتی و درمانی که موجب پایین امدن بهره وری می شود،
جلوگیری کرد.
زرگر در ادامه خاطر نشان کرد؛ برنامه محوری و تعیین معیارهای
سنجش عملکرد ،ایجاد فضای مشارکتی ،بازنگری فرایندهای کاری و
پرداخت مبتنی بر عملکرد از جمله مهم ترین عوامل مدیریتی جهت
ارتقاء بهره وری در بیمارستان هاست.
26
شماره / 2شهریور 1397
در حاشیه این کنگره با تعدادی از شرکت های حاضر در نمایشگاه جانبی کنگره به گفتگو پرداختیم
گیبیان از غرفه شرکت پیوندداده ها در گفتگو با خبرنگار
ماهنامه گفت :حوزه ی کاری ما نرم افزار است .از جمله
نرم افزار های مدیریتی مانند HISکه کاربرد فراوانی در مدیریت
داده ها در مراکز درمانی و بیمارستان ها دارند.
خوشبختانه امسال نیز ما بازدید خوبی داشتیم .ما بیشتر با
دانشگاه های علوم پزشکی در ارتباط هستیم ،ولی در کنگره امسال ،حضور
دانشگاه های علوم پزشکی کم تر از حد انتظار بود و عمال همه ی
دانشگاه های علوم پزشکی که با ان ها همکاری داریم ،حضور نداشتند.
وی در پاسخ به این سوال که برگزاری این نوع همایش ها چه
قدر می تواند در پیشرفت بیمارستان ها تاثیرگذار باشد؟ گفت:
با حضور قوی تر دانشگاه های علوم پزشکی در این همایش ها،
شرکت ها هم بهتر می توانند خودشان و خدماتشان را معرفی
کنند .ما نیز با حضور در این همایش سعی کردیم جدیدترین
خدماتمان را معرفی کنیم .درحقیقت ،مزیت برگزاری این
همایش ها این است که هم ما می توانیم بهتر تولیداتمان را معرفی
کنیم ،هم بیمارستان ها بهتر می توانند خدمات مورد نیاز خود را
پیدا کنند و با شرکت ها اشنا شوند.
مهندس کامران ولیعی کارشناس الکترونیک و مدیر فروش
شرکت تجهیزات پیشرفته -بخش MRIنیز اظهارداشت:
برگزاری همایشی با موضوع مدیریت بیمارستانی ،با توجه
به شرایط فعلی تاثیر مثبتی در اداره ی بیمارستان ها دارد.
مهم ترین مزیت این همایش این است که با حضور روسای
بیمارستان ها ،مسئوالن تجهیزات پزشکی ،اساتید و ...ما با همه ی
این افراد دیدارمی کنیم و اگر الزم باشد کارشناسان و بازاریابان
ما به سراسر کشور برای دیدار این اساتید سفر می کنند .در کنار
تیم بازاریابی ،تیم فنی و تیم وصول مطالبات ما هم حضور دارند
تا بهتر بتوانیم با مسئوالن بیمارستان ها در زمینه های مختلف،
مانند ارائه ی خدمات فنی ،تجهیز بیمارستان ها یا حتی ارائه ی
کمک مالی به بیمارستان ها تعامل مثبت داشته باشیم.
وی افزود :بیشتر مشکالتی که در ارتباط با بیمارستان ها مطرح
است ،هزینه های جاری است و بحث تجهیز بیمارستان کم تر
مطرح می شود .در اکثر مراجعاتی که ما از بیمارستان ها داشتیم،
مسئوالن و پزشکان بیشتر به دنبال تجهیزات پرمصرف بودند و
به تجهیزات سرمایه ای توجه کم تری داشتند .به طور کلی تعداد
خریداران تجهیزات سرمایه ای و بزرگ نسبت به گذشته ،کم تر
است.
امین جعفری طهرانی مدیر بازرگانی شرکت سالمت
الکترونیک برکت نیز در خصوص فعالیت های این شرکت
به خبرنگار ماهنامه مهندسی بیمارستان اظهارداشت :شرکت
سالمت الکترونیک برکت به عنوان اولین دارنده مجوز اپراتور
سالمت الکترونیکی کشور ،مدل جدیدی را جهت توسعه کسب
شماره / 2شهریور 1397
و کار سالمت ،مبتنی بر گسترش خدمات سالمت ایجاد کرده و
همچنین توانسته است در راستای افزایش کارایی در تشخیص
اولیه و یکپارچگی اطالعات سالمت ،سیستم های سالمت را به
تدریج دچار تحول کند .این مجموعه با اخذ مجوز اپراتوری
سالمت الکترونیکی و مجوز وزارت بهداشت اقدام به فعالیت
جهت ارائه خدمات سالمت الکترونیکی ( ،)E-Healthسالمت
همراه ( )M-Healthو دورا سالمت ( )Tele-Healthمی کند .
توسعه این سه محور اصلی خدمات الکترونیکی در سطح کشور،
تغییر رویکرد حوزه سالمت را از درمان به پیشگیری امکان پذیر
کرده که این فضا بستری مناسب برای گسترش فعالیت های
خود مراقبتی شهروندان و سالمت شخصی سازی شده health
personalizedاست .
در قالب مدل اپراتوری سالمت ،امکان نظارت مستمر بر سالمت
اشخاص و تحقق عدالت اجتماعی فراهم می شود.
وی خاطرنشان کرد :توسعه خدمات فناوری اطالعات در
حوزه های ارتباطی و اطالعاتی و همچنین ارائه سیستم های
اطالعاتی گسترده ،فراگیر ،فرد محور ،امن و خصوصی که
دریافت خدمات سالمت عمومی را بهبود می بخشد ،از
ماموریت های تبیین شده این شرکت است.
شرکت سالمت الکترونیک برکت به عنوان عضو پیشرو،
مجوز رسمی اپراتور خدماتی را تحت عنوان اپراتور سالمت
الکترونیک کشور در سال 1392اخذ کرد .این شرکت در
زمینه های سالمت همراه ،دوراسالمت و سالمت الکترونیکی
به ارائه خدمات در سطح کشور و در سطوح بین المللی می
پردازد .با توجه به دارا بودن اپراتوری سالمت در داخل کشور
فعالیت های گسترده ای در حوزه سالمت الکترونیک و تولید
محتوای الکترونیکی بر بستر اینترنت و ماهواره انجام شد و
به عنوان یکی از برترین شرکت های ایرانی مفتخر به دریافت
تندیس زرین برترین شرکت های ایران شده است.
شرکت سالمت الکترونیک برکت توانسته در خصوص
فعالیت های بین المللی نیز وارد بازار سالمت کشورهای خارجی
شود و قراردادهایی با کشورهای افریقایی چون (کنیا و زیمبابوه و ) ...
و کشورهای خاورمیانه ای چون ( عراق و کشورهای ) CISبه امضا
رساند .همچنین همکاری های مشترکی با کشورهای کره و عراق
و اذربایجان دارد و تفاهم نامه ای نیز با سازمان بین دو کشورهای
افریقایی ( )IGADبه امضا رسانیده است.
مدیر بازرگانی شرکت سالمت الکترونیک برکت ادامه داد:
از جمله محصوالت و راهکارهای این شرکت سامانه جامع
مدیریت طب کار و پایش سالمت ،باشگاه سالمتی ،سیستم
نوبت دهی هوشمند ،سیستم فراخوان هوشمند بیمارستانی،
ارتباطات یکپارچه هوشمند ،تجهیزات و سامانه های
بیمارستان های هوشمند ،کانکس های خدمات دوراسالمت،
سیم کارت سالمت ،توریسم سالمت ،مرکز تماس مشاوره سالمت
و همچنین ایجاد دفاترکریدور صادراتی در کشورهای مختلف
است .وی در خصوص تاثیر این همایش در پیشرفت مدیریت
بیمارستان ها گفت :این همایش از معدود گردهمایی هایی
بود که مورد استقبال جمع زیادی از مدیران بیمارستان های
کشور و تصمیم گیران حوزه درمان کشور قرار گرفته و در طی
مدت برگزاری شاهد حضور تعداد زیادی از این عزیزان در غرفه
شرکت سالمت الکترونیک برکت بودیم که باعث افتخار ما بود.
درحقیقت ،حضور تصمیم گیران حوزه بهداشت و درمان کشور
در این گونه همایش ها باعث باال رفتن کیفیت سخنرانی ها و
کارگاه های جانبی همایش شده و همچنین فرصت مناسبی
جهت ارائه جدیدترین و به روزترین ادوات ،تجهیزات و
راه کارهای حوزه درمان به موثرترین افراد تصمیم گیر در
بیمارستان ها توسط شرکت های فعال شده و باعث رونق کسب
و کارهای در این صنف و همچنین رونق تولید و بازاریابی کاالها
و محصوالت ایرانی می شود.
مهندس علی رابط مدیرعامل شرکت شیما پرتو نیز
در گفتگو با ماهنامه مهندسی بیمارستان گفت :برپایی این
همایش ها مزایای زیادی دارد .مثال باعث اطالع رسانی است ،هم
از نظر اطالعات اکادمیک که توسط سخنرانان همایش ارائه می
شود و هم فرصتی است برای شرکت ها که محصوالت و اخرین
تکنولوژی های خود را به بازدیدکنندگان معرفی کنند.
وی افزود :در حال حاضر موضوع مهم این است که جو منفی
اقتصادی روی فعالیت های شرکت ها تاثیر گذاشته ،برای
مثال ما دستگاهی را برای فروش معرفی کردیم ،اما وقتی می
خواهند دستگاه را از ما خریداری کنند مسایلی مانند تامین
بودجه ،قیمت گذاری با توجه به نوسانات ارز و شرایط نا مناسب
اقتصادی ،هر دو طرف را با مشکل مواجه می کند.
طی صحبت هایی نیز که با تعدادی از مدیران بیمارستان ها
داشتیم ،متوجه شدیم که بیمارستان ها این روزها دچار
مشکالت اساسی در زمینه ی تامین وسائل اصلی که برای انجام
عمل جراحی مورد نیاز است ،هستند و بیشتر در حوزه ی تامین
تجهیزات مصرفی تمرکز کرده اند و متاسفانه بودجه ی کافی
برای تامین تجهیزات مورد نیاز خود را ندارند.الزم به ذکر است
که به دبیرخانه این همایش 95مقاله ارسال شد که بعد از داوری
27مقاله به صورت پوستر ارائه شد و در این سمینار 31تجربه
موفق دانشگاه ها و بیمارستان ها معرفی و هشت تجربه برگزیده
انتخاب شد.
در این همایش 800نفر به صورت داوطلبانه و 400نفر که در
دوره های مدیریتی شرکت کرده بودند ،حضوری فعال داشتند که
از این تعداد 31درصد متخصص 45 ،درصد پزشک عمومی22 ،
درصد کارشناس بوده و 61درصد از شرکت کنندگان از مدیران
ارشد بیمارستان ها بودند.
14درصد از افراد شرکت کننده در دهمین همایش مدیریت
بیمارستانی از مدیران و کارشناسان دانشگاه ها 19 ،درصد از
مدیران میانی بیمارستان و 10درصد از اساتید و محققان بودند.
28
شماره / 2شهریور 1397
در هشمین کنگره بین المللی استانداردهای تجهیزات پزشکی و مواد در حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون عنوان شد:
بیشترین موارد انتقال عفونت ،از طریق پرسنل و تجهیزات گزارش شده
هشتمین کنگره بین المللی استانداردهای تجهیزات پزشکی
و مواد حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون با شعار عزم
ملی برای شکل گیری نظام یکپارچه رصد ،پیشگیری وکنترل
عفونت در راستای چشم انداز ،1404در تاریخ ۳۰و ۳۱مرداد
۱۳۹۷توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران و انجمن کنترل
عفونت در مرکز همایش های بین المللی رازی برگزار شد.
این کنگره با هدف کاهش عفونت های ناشی از مراقبت
و خدمات سالمت ،ارتقاء سطح سالمت جامعه با ارایه
جدیدترین دستاوردهای پژوهشی و علمی یکپارچه سازی
و هماهنگی دستگاه ها ونهادهای فعال درحوزه پیشگیری
وکنترل عفونت برگزار شد.
اشنایی با” مقررات بین المللی بهداشتی ”IHRوالزام تبعیت از ان
درپیشگیری از بیماری های مستعد ایجاد اپیدمی ،تبیین ،حفظ
و ارتقاء استانداردها و راهبردهای علمی و اجرائی مرتبط با مواد و
تجهیزات پزشکی حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون و موازین
پیشگیری و کنترل عفونت ،استانداردهای ایزوالسیون در کنترل
عفونت های بیمارستانی ،نگرش جدید بر چالش های بالینی مواد
و تجهیزات مصرفی در حوزه کنترل عفونت ،تبیین ،حفظ و ارتقاء
ایمنی بیمار و کارکنان با بکارگیری موازین پیشگیری و کنترل
عفونت ،نقش استانداردهای ایمنی بیمار در پیشگیری و کنترل
عفونت بیمارستانی ،نقش تجهیزات پزشکی و مواد حوزه پیشگیری
و کنترل عفونت در طرح تحول نظام سالمت ،نقش تجهیزات پزشکی
و مواد حوزه پیشگیری و کنترل عفونت در اعتباربخشی بیمارستان
ها ،اهمیت نظام مراقبت عفونت های بیمارستانی در کنترل عفونت و
چگونگی اقدامات کنترلی ،عرضه روش های اجرایی جدید در زمینه
کاربرد ایمن موادومحلول های ضدعفونی
کننده ،معرفی دست اوردهای جدید
در زمینه مواد و تجهیزات
پزشکی حوزه کنترل عفونت،
راهکارهای علمی و اجرایی
در کاهش ایجاد مقاومت
میکروبی ،نقش بهداشت
محیط درکنترل عفونت
های بیمارستانی ،نقش حفظ
و ارتقاء روش های اجرایی واحد
استریلیزاسیون مرکزی در تقویت
حوزه پیشگیری و کنترل عفونت،
مدیریت فاضالب و سیستم های
تصفیه فاضالب در بیمارستان های بزرگ
و کوچک ،تبیین راهکارهای موثر در
تفکیک مطلوب پسماندها از مبدا و
روش های بی خطرسازی پسماندهای عفونی ،چالش ها و راهکارهای
موثر در ارتقاء مصرف یک بار وسایل یک بار مصرف پزشکی ،سیستم
های تصفیه و ضدعفونی هوا و تولید و توزیع گازهای طبی و نقش انها
در کنترل عفونت ،استانداردهای کنترل عفونت و استریلیزاسیون در
دندانپزشکی و ازمایشگاه های تشخیص طبی و تحقیقاتی عفونی ،نقش
توانمندسازی و جلب مشارکت بیماران در ارتقاء موازین پیشگیری
و کنترل عفونت و استانداردهای کنترل عفونت و استریلیزاسیون در
صنایع غذایی و مصارف و اماکن عمومی محورهای هشتمین کنگره
بین المللی استانداردهای تجهیزات پزشکی و مواد حوزه کنترل عفونت
و استریلیزاسیون بود.
هدف از کنگره ،هماهنگی بین دستگاه ها و نهادهای مرتبط ،به
منظور کاهش عفونت های اکتسابی ناشی از خدمات درمانی
است
دکتر مسعود ناصری پور رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس
کنگره در پیام خود به مناسبت هشتمین دوره این کنگره گفت:
دانشگاه علوم پزشکی ایران در مسیر دستیابی به جایگاه برتر در میان
دانشگاه های جهان اسالم و همسو
با اهداف عالیه نظام اسالمی و
چشم انداز علمی کشور ،برنامه
ای منسجم و مناسب را طراحی و اغاز
کرده است .بی شک بهره گیری از افکار و
نظرات اندیشمندان و صاحب نظران علمی
داخلی و خارجی نقشی موثر و بی بدیل در
نیل به این مقصود ایفا می کند و برای
این دانشگاه مغتنم خواهد بود.
وی افزود :با همه پیشرفت هایی که در
علم پزشکی اتفاق افتاده بیماری
های عفونی هنوز هم از جمله
خطرناک ترین بیماری های تهدید
شماره / 2شهریور 1397
بشر به شمار می ایند ،به گونه ای که کنترل عفونت های بیمارستانی هم
اکنون به یکی از دغدغه های اصلی مراکز درمانی تبدیل شده است .هدف
این کنگره یکپارچه سازی و هماهنگی بین کلیه دستگاه ها و نهادهای
مرتبط و فعال در حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون به منظور ایجاد
یک عزم ملی است .این کنگره با حمایت دانشگاه علوم پزشکی ایران،
انجمن کنترل عفونت و مجمع خیرین سالمت کشور و با همکاری
معاونت های بهداشت و درمان و توسعه وزارت بهداشت ،درمان و اموزش
پزشکی -سازمان غذا و دارو -سازمان نظام پزشکی -دانشگاه علوم
پزشکی شهید بهشتی -مرکزتحقیقات بیماری های عفونی و گرمسیری-
دفترمدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی -مرکزسالمت محیط و
کار -مرکز مدیریت بیماری های واگیر -دفتر نظارت و اعتباربخشی امور
درمان -دفتر توسعه منابع فیزیکی و امورعمرانی وزارت بهداشت -دفتر
ارزیابی فناوری تدوین استاندارد و تعرفه سالمت -دانشگاه علوم پزشکی
تهران -اداره کل استاندارد استان تهران -سازمان تامین اجتماعی-
سازمان حفاظت محیط زیست -شهرداری تهران -پژوهشگاه استاندارد-
سازمان جهانی استریل -سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران
و ازمایشگاه مرجـع سالمت ،همراه با اعطای امتیاز بازاموزی برای
پزشکان عمومی و متخصصان مرتبط ازجمله متخصصان بیماری های
عفونی ،ازمایشگاه ،دندانپزشکی ،داروسازان ،گروه های پرستاری و
مامائی ،کارشناسان و متخصصان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی،
مهندسی پزشکی ،مهندسی بیمارستان ،بهداشت محیط ،بهداشت
حرفه ای ،کارشناسان بخش های استریلیزاسیون و اتـاق عمل و اعضای
کمیته های کنتـرل عفونت برگزارمی شود .در این کنگره تازه ترین
دستاوردها در زمینه های تجهیزات پزشکی و مواد حوزه کنترل عفونت
و استریلیزاسیون مورد بحث و تحلیل صاحب نظران قرار خواهد گرفت.
امید است ضمن برگزاری کنگره ای پر بار ،میزبان شایسته ای برای همه
میهمانان ارجمند باشیم.
نیاز مبرم به تشکیل واحد کنترل عفونت
در بیمارستان وجود دارد
مهندس طهماسبی دبیر انجمن کنترل
عفونت و دبیر اجرایی هشمین کنگره
تخصصی و دومین کنگره بین المللی
استانداردهای تجهیزات پزشکی
و مواد در حوزه کنترل
عفونت و استریلیزاسیون
در گفتگو با ماهنامه
مهندسی بیمارستان گفت:
این کنگره با حمایت
دانشگاه علوم پزشکی ایران،
انجمن کنترل عفونت و
مجمع خیرین سالمت کشور و
با همکاری معاونت های وزارت
بهداشت از جمله سازمان غذا و
دارو ،مرکز تحقیقات بیماری های
عفونی و گرمسیری ،دانشگاه های علوم پزشکی ،سازمان تامین
اجتماعی ،سازمان جهانی استریل و دیگر نهادها و سازمان ها ،با
حضور نزدیک به سه هزار نفر مدیران و کارشناسان حوزه ی سالمت
از بخش های خصوصی و دولتی ،تحقیقاتی و دانشگاهی و انجمن ها
و سازمان برگزار شد.
هدف از این کنگره همان طور که در نماد گل افتاب گردان کنگره
وجود دارد ،یکپارچه سازی و هماهنگی بین دستگاه ها و نهادهای
مرتبط و فعال در این حوزه به منظور کاهش عفونت های اکتسابی
ناشی از خدمات درمانی است .این کنگره بزرگترین رویداد پیشگیری
و کنترل عفونت کشور است که برای هشتمین دوره و هم زمان در
چهار سالن برگزارشد که متخصصان و اساتید به بحث و تبادل
نظر و هم اندیشی با صاحبان حوزه ی کنترل عفونت پرداختند .به
واسطه ی برگزاری اموزش های کاربردی و سطح باال به نتایج خوبی
رسیدیم .این اموزش ها می تواند به صورت شناور به سراسر کشور
منتقل شود.وی افزود :به هر حال عفونت های بیمارستانی همیشه
دغدغه ی اصلی مدیران و کارشناسان حوزه ی سالمت است که روز
به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند و فعاالن در این حوزه هر روز
با چالش های جدیدی روبه رو می شوند .متخصصان بیماری های
عفونی نگران باکتری هایی هستند که به هیچ انتی بیوتیکی جواب
نمی دهند.
گاهی دیده شده که بیمار برای گرفتن خدمات به بیمارستان مراجعه
می کند و در این بین دچار عفونت هایی می شود که ممکن است
به انتی بیوتیک ها جواب ندهد و بیمار فوت کند .استریل تجهیزات
پزشکی و محل نگهداری ان ها بسیار حائز اهمیت است .در بیمارستان
ها کمیته کنترل عفونت با دبیری کارشناس کنترل عفونت و ریاست
متخصص بیماری های عفونی مسئول پیشگیری و کنترل عفونت ها
است .نیاز مبرم به تشکیل واحد کنترل عفونت در بیمارستان وجود
دارد .این واحد باید براساس تعداد تخت بیمارستان مورد نظر تعریف
شده و هماهنگی های الزم میان مدیران و کارشناسان کنترل عفونت
را انجام دهد.
امار و مستندات واقعی
در مورد میزان عفونت های
بیمارستانی در کشور
وجود ندارد
طهماسبی ادامه داد :با توجه به
پایش هایی که در حوزه کنترل
عفونت توسط متخصصان انجام
شده ،بیشترین موارد در انتقال
عفونت بیمارستانی ،از طریق تجهیزات
و پرسنل گزارش شده است.
متاسفانه تجهیزات الزم در واحد
کنترل عفونت و استریلیزاسیون
در نگاه اول به دلیل درامدزا
نبودن ،توسط مسئوالن نادیده
30
شماره / 2شهریور 1397
مطب ها و مراکز دیگر مراجعه می کنند ،لذا پیگیری و ثبت
امار واقعی در این خصوص کافی نیست.
گرفته می شوند ،در صورتی که این تجهیزات از محورهای
اصلی کنترل عفونت در بیمارستان ها هستند ولی همیشه
در اولویت های بعدی مدیران قرار می گیرند .در کشورهای
پیشرفته که وضعیت بهداشتی و درمانی ان ها به مراتب
بهتر است ،امار عفونت های بیمارستانی چیزی نزدیک
به %5است ،در حالی که در کشور ما ،مطابق ادعای برخی
بیمارستان ها یا اصال عفونت بیمارستانی وجود ندارد و یا
حدود %1است .در صورتی که پیش بینی می شود رقم
واقعی نزدیک به %15باشد .یعنی از هر 7بیمار یک بیمار
به عفونت بیمارستانی مبتال شود که این امر ،هزینه های
بسیار سنگینی برای کشور دربر دارد .میزان مصرف انتی
بیوتیک ها در کشور بسیار سنگین است و مشکل مقاومت
میکروبی روز به روز بیشتر نمایان می شود که هزینه ان
از سبد بهداشت و درمان پرداخت شده و نیاز به بازنگری
دارد .نسل سوم سفالوسپورین ها و حتی پنی سیلین ها
پاسخگوی درمان عفونت ها نیستند .براساس امارها مصرف
انتی بیوتیک در ایران معادل مصرف
انتی بیوتیک در تمام اروپاست .این در
حالی است که 80درصد عفونت های
بیمارستانی با اقداماتی قابل پیشگیری
است و شعار سازمان بهداشت جهانی طی
10سال دو بار در خصوص عفونت های
بیمارستانی بوده و این مسئله نشان از
اهمیت موضوع دارد.
در حال حاضر امار و مستندات واقعی در
مورد میزان عفونت های بیمارستانی در
کشور وجود ندارد .چرا که اکثر بیمارانی
که در بیمارستان ها به عفونت های
بیمارستانی مبتال می شوند ،بعد از
ترخیص از بیمارستان برای درمان ،به
ده هزار تخت بیمارستانی در سال
به دلیل عفونت بیمارستانی اشغال می شود
بر اساس مطالعات و بررسی های پراکنده ای که در مراکز
دانشگاهی و بیمارستان های ایران انجام شده است ،میزان
بروز عفونت های بیمارستانی در ایران در حدود 10-15
درصد تخمین زده می شود .با این حساب اگر میزان بستری
شدن ساالنه جمعیت 93در هزار نفر باشد [بر اساس
استانداردها] در صورتی که جمعیت کشور را 80میلیون نفر
فرض کنیم ،در هر سال حدود 7میلیون و 440هزار بیمار
بستری می شوند .اگرمیزان شیوع عفونت بیمارستانی در
ایران 10درصد باشد ،ساالنه حداقل 744هزار مورد عفونت
بیمارستانی اتفاق می افتد و اگر میزان مرگ مبتالیان به
عفونت های بیمارستانی حداقل %10باشد 74 ،هزار مرگ
رخ می دهد؛ البته این عدد تنها یک تخمین است و
متاسفانه امار درستی وجود ندارد.
بر اساس تحقیقات انجام شده عفونت های بیمارستانی
منجر به افزایش 3تا 5روز بستری بیمار می شود که اگر
این عدد را در 744هزار عفونت بیمارستانی ضرب کنیم به
رقمی معادل سه میلیون و هفتصد و بیست هزار تخت روز
اضافه ناشی از عفونت های بیمارستانی می رسیم .با تقسیم
این عدد به 365روز سال به عدد ده هزار تخت بیمارستانی
در سال می رسیم که به دلیل عفونت بیمارستانی اشغال
شده است مطابق امارها حدود یک صد هزار تخت
بیمارستانی در کشور کمبود وجود دارد و برای احداث هر
تخت بیمارستانی حدود یک میلیارد تومان سرمایه گذاری
الزم است در حالی که با توجه به قابل پیشگیری بودن بیش
از 80درصد عفونت های بیمارستانی می توان با کاهش
ضریب اشغال تخت های بیمارستانی نیاز به بخش عظیمی
از سرمایه گذاری مذکور را به میزان ده هزار
میلیارد تومان مرتفع کرد .ضمن اینکه هزینه
درمان بسیار گران این عفونت ها را می توان
بیشتر در بخش پیشگیری هزینه کرد .پیشنهاد
می شود بخشی از این ده هزار میلیارد تومان
صرفه جویی ناشی از کاهش ضریب اشغال
تخت های بیمارستانی ،به بهبود فضاها و
تجهیزات کنترل عفونت و استریلیزاسیون و
اموزش پرسنل و بیماران ،در بودجه سالیانه
وزارت بهداشت پیش بینی شود .در واقع با
پیشگیری ،هزینه های سنگین درمان را
پرداخت نکنیم .البته بعضی از ابعاد انسانی
مرگ و میر ناشی از عفونت های بیمارستانی
به هیچ وجه قابل جبران نیست.
شماره / 2شهریور 1397
مدیریت انرژی در بیمارستان
میزان مصرف انرژی در نیم قرن گذشته به طور سرسام اوری افزایش داشته؛ به همین علت کشورهای
مصرف کننده انرژی ،برای صرفه جویی و استفاده بهینه از انرژی های موجود و همچنین جایگزینی
انرژی های جدید ،گام برداشته اند .مصرف انرژی در بیمارستان ها باالست .اما قابل مدیریت و صرفه جویی
است .مصرف باالی انرژی ،هزینه های باالیی را در بلندمدت و نیز در سطح ملی به دنبال دارد .عـمـده دالیـل
رشـد مـصـرف بـرق در بـخـش بـیـمـارسـتـان هـای کشور افزایش تعداد تخت های بیمارستانی،
ورود وسایل و لوازم جدید مصرف کننده انرژی به ویژه لوازم الکتریکی در بخش های پاراکلینیکی ،تغییر
شرایط اقلیمی و افزایش نیاز به سامانه های سرمایشی و گرمایشی برقی ،پایین بودن بازده و کارایی انواع
لوازم برقی در کل کشور ،عدم رعایت الگوهای صحیح مصرف انـرژی تـوسـط پـرسـنـل و بیماران و بحث
تلفات باالی مصرف انرژی در ساختمان و تاسیسات بیمارستانی است.
32
شماره / 2شهریور 1397
اصالح روش ها و کاهش
مصرف انرژی در بیمارستان ها
-1جایگزینی المپ ها :برابر امارهای رسمی کشور در
ساختمان ها معموال 30درصد انرژی الکتریکی مصرفی به
مصرف روشنایی می رسد ،برای مراکز درمانی نیز این عدد
فرق زیادی با ساختمان های غیر بیمارستانی ندارد؛ پس
پیشنهاد کارشناسان به مصرف کننـدگـان بیمـارستـانـی
ایـن اسـت کـه ان ها هم برای کاهش هزینه های برق
می توانند المپ های LEDبا مصرف 3تا 5وات را با
المپ های هالوژن که 50وات برق مصرف دارند ،جایگزین
کنند.
-2تعـریـف برچسب انرژی برای اجزای ساختمان
بیمارستان :برچسب انرژی ساختمان ابزار مناسب و موثری
برای تبیین استاندارد مصرف انرژی در ساختمان ها و
سنجش میزان بهینه سازی مصرف انرژی در زمان طراحی و
در طول بهره برداری از ساختمان است.
برچسب انرژی سال ها است که در مورد لوازم برقی
مصرفی کاربرد دارد و تاثیر مناسبی بر مصرف کنندگان و
تولیدکنندگان این لوازم داشته است.
-3محـدود کـردن استفـاده ازشیشـه در نمـای
سـاختمان :ساختمان های با نمای شیشه ای دارای مشکالت
زیادی هستند و بیشترین هدر رفت انرژی را موجب
می شوند .متاسفانه بیشتر این ساختمان ها دولتی هستند
که نمونه ان ساختمان برخی بانک ها و وزارت خانه ها
و همچنین بیمارستان هاست .موضوعی که اخیرا مراجع
مربوطه در مورد اصالح نمای این ساختمان ها به ویژه به دلیل
صرفه جویی در مصرف انرژی پیگیری و اقدام الزم را انجام
دادند.
-4هوشمندسازی سیستم روشنایی :سازمان بهره وری
انرژی ایران با هدف تهیه الگویی مناسب جهت کاهش مصرف
انرژی و هوشمندسازی در سیستم روشنایی ساختمان های
اداری و دولتی ،اقدام به مطالعه و اجرای راهکارهای بهینه
سازی مصرف انرژی در سیستم روشنایی کرده و ساماندهی
روشنایی چندین ساختمان اداری و دولتی را در کشور در
دست اجرا دارد .
-5هوشمندسازی سیستم تهویه مطبوع :بررسی های
به عمل امده نشان می دهد که سهم تهویه مطبوع و
سرمایش و یا گرمایش در مناطق مختلف اب و هوایی بسیار
متفاوت بوده و به عنوان مثال در مناطق معتدل استان های
مرکزی کشور در حدود ۳۵درصد ،در مناطق گرم و مرطوب
استان های جنوبی در حدود ۶۰درصد و در مناطق سرد
استان های غربی در حدود ۳۰درصد است .
دکترابوالحالج ،مدیر کل منابع مالی و بودجه برنامه ای وزارت
بهداشت در میزگردی با موضوع مدیریت مصرف انرژی در بخش
بهداشت و درمان عنوان کرد:
در کشور نزدیک به 120هزار تخت بیمارستانی و نزدیک به هزار
بیمارستان (دولتی و خصوصی) وجود دارد و حدود 18هزار خانه
بهداشت و حدود 2600مراکز بهداشت و هزارها مرکز بهداشتی و
درمانی دیگر سرپایی و تشخیصی ،مانند داروخانه و درمانگاه و
دندان پزشکی و رادیولوژی برپاست .به همین دلیل است که در این
بخش ،مصرف حامل های به خصوص برق باالست.
در شبکه اورژانس کشور صدها امبوالنس وجود دارند که بنزین مصرف
می کنند .در مطالعه ای در وزارت بهداشت نشان داده شد که نزدیک
به 10درصد از سبد هزینه جاری بیمارستان ها صرف خرید حامل های
انرژی می شود .پس افزایش این حامل ها می تواند تاثیر قابل توجهی در
هزینه های بیمارستان ها و بخش سالمت داشته باشد .در یک بررسی
دیگر افزایش قیمت بنزین از لیتری 100تومان به لیتری 400تومان،
موجب حدود 20میلیارد تومان افزایش هزینه شد .بررسی های اولیه
حاکی از ان است که افزایش قیمت حامل های انرژی می تواند تا 700
میلیارد تومان بار هزینه مراکز بهداشتی و درمانی دولتی کشور را باال ببرد.
برحسب دستور مقام عالی وزارت مقرر شد همین مطالعه برای بخش
خصوصی هم انجام شود که متاسفانه هنوز این بخش اطالعات الزم را به
ما نداده است.
البته در حال حاضر افزایش هزینه با این شدت احتماال رخ نخواهد
داد ،چون دولت در صدد کمک به صنایع و بخش سالمت است یا
تمهیداتی برای افزایش تعرفه های بیمارستانی خواهد داشت ،اما به
هر حال همین محاسبه هشدار می دهد که وزارت بهداشت و مراکز
بهداشتی و درمانی اعم از دولتی و خصوصی باید به طور جدی مدیریت
مصرف و هزینه های انرژی را در دستور کار خود قرار دهند.
شماره / 2شهریور 1397
دکتر منصور جدیدی ،دبیر محور مدیریت انرژی کنفرانس در
حاشیه این میز گرد درباره ی میزان مصرف انرژی بیمارستان
های کشور در مقایسه با سایر کشورها گفت:
طبق اخرین امار ارایه شده ،مصرف انرژی بخش خانگی و عمومی
(بیمارستان ها و مراکز درمانی جزو این گروه هستند) در سال 1387
بالغ بر 410میلیون بشکه معادل نفت خام ،یعنی معادل 35درصد
مصرف انرژی نهایی کشور (بزرگ ترین مصرف کننده) بوده است.
از طرف دیگر ،طبق مطالعات انجام شده ،پتانسیل کاهش مصرف
انرژی بین 40تا 50درصد براورد شده که با یک محاسبه ساده
می توان دریافت ارزش مالی این میزان کاهش سالیانه 10 ،میلیارد
دالر خواهد بود.امارها نشان می دهد که شدت مصرف انرژی کشور
ایران تقریبا « »15برابر ژاپن ،بیش از « »2برابر چین و «»2/5
برابر متوسط جهانی است که متاسفانه امار بسیار تکان دهنده ای
است و باعث ایجاد یک وضعیت نگران کننده در کشور شده است.
متاسفانه امار و اطالعات دقیقی در ارتباط با مصرف انرژی در
بیمارستان ها وجود ندارد ،ولی مطالعات موردی نشان می دهد که
شاخص مصرف سوخت های فسیلی قبل از بهینه سازی Mj/m2 3000
و بعد از بهینه سازی Mj/m2 1800و همچنین شاخص مصرف برق
قبل از بهینه سازی kWh/m2 130و بعد از بهینه سازی kWh/ 100
m2گزارش شده که پتانسیل صرفه جویی بیش از 20درصد است.
پیشنهادهای فنی برای کاهش
مصرف انرژی در بیمارستان ها
با توجه به حساسیت موجود در بیمارستان ها ،می توان مشکالت تامین
انرژی در بیمارستان ها را به 4بخش تقسیم کرد:
)۱راندمان پایین تولید برق در کشور :این مشکل که مساله ملی
محسوب می شود ،به این معناست که با توجه به راندمان پایین تولید
برق در کشور (بین 33درصد تا 36درصد) بخش اعظم سرمایه ملی
همواره تلف می شود.
)۲عدم پایداری و امنیت در تامین برق :به علت مشکالت موجود
در تولید و توزیع برق نمی توان از تامین مداوم برق مطمئن بود .این
مشکل در بیمارستان ها و مراکز درمانی تاثیر منفی بسیار باالیی دارد.
)۳ژنراتورهای اضطراری :در بسیاری از بیمارستان ها از ژنراتورهای
اضطراری که غالبا با سوخت گازوییل کار می کنند ،جهت تامین برق در
مواقع اضطراری استفاده می شود .این ژنراتورها عالوه بر راندمان پایین
و انتشار حجم باالی گازهای االینده ،در اکثر مواقع با ظرفیت مناسبی
تهیه نمی شوند .ظرفیت بسیار باالی این ژنراتورها باعث افزایش
هزینه های خریداری ،انرژی و تعمیر و نگهداری می شود.
)۴مشکالت مدیریتی بیمارستان ها که شامل موارد زیر است :مدیریت
هزینه ها ،مسایل زیست محیطی ،تعمیر و نگهداری سیستم ،HVAC
تضمین برق مطمئن در بیمارستان.
سیستم های تامین انرژی
در بیمارستان ها
الف) تامین انرژی الکتریکی :بسیاری از تجهیزات موجود در
بیمارستان ها ،تجهیزات الکتریکی هستند .بنابراین تامین انرژی
الکتریکی مناسب و مطمئن یکی از نیازهای اصلی در بیمارستان هاست.
ب) تامین انرژی حرارتی (حرارت و برودت) :مصارف اصلی حرارت در
بیمارستان ها عبارتند از :گرمایش محیط ،سرمایش محیط ،اب گرم
در گردش ،رطوبت زدایی اتاق عمل و گرمای فرایند مانند خشکشویی،
استریلیزاسیون ،ازمایشگاه ها و ...
ج) تولید همزمان برق و گرما (.)CHP
تولید همزمان برق و گرما یا به اختصار تولید هم زمان ،یکی از
مهم ترین کاربردهای تولید پراکنده است که عبارت از تولید همزمان
و توام ترمودینامیکی دو یا چند شکل انرژی از یک منبع ساده اولیه
است .استفاده هر چه بیشتر از گرمای ازاد شده حین فرایند سوختن
سوخت ،باعث افزایش بازده انرژی و کاهش مصرف سوخت و در نتیجه
کاهش هزینه های مربوط به تامین انرژی اولیه می شود .از گرمای
اتالفی بازیافت شده از این سیستم ها می توان برای مصارف گرمایشی،
سرمایشی و بسیاری از فرایندهای صنعتی استفاده کرد .تولید همزمان
برق و گرما ،می تواند عالوه بر افزایش بازده و کاهش مصرف سوخت،
باعث کاهش انتشار گازهای االینده شود .در این حالت گرمای تولید
شده در فرایند تولید قدرت به عنوان منبع انرژی استفاده می شود.
مصرف کنندگانی که به مقدار انرژی گرمایی زیادی در طول روز نیاز
دارند ،مانند صنایع تولیدی ،بیمارستان ها ،ساختمان ها و دفاتر بزرگ،
خشکشویی ها و ...می توانند برای کاهش هزینه های خود به نحوه
مطلوبی از CHPبهره ببرند .با توجه به موارد ذکر شده در باال می توان
به اهمیت و ضرورت استفاده از سیستم CHPدر بیمارستان ها پی برد.
استفاده از سیستم CHP
در بیمارستان ها
)1طراحی ظرفیت CHPباید بر مبنای بار حرارتی مورد نیاز باشد
زیرا کمبود برق را می توان از شبکه دریافت کرد و اضافی برق را نیز
می توان به شبکه فروخت.
CHP)2نمی تواند جایگزین ژنراتورهای اضطراری شود ،اما می تواند
باعث کاهش ظرفیت و تعداد انها شود ،زیرا اطمینان پذیری تامین
برق را در بیمارستان تضمین می کند.
منابع و مقاالت
http://hospital-ir.com
http://jhm.srbiau.ac.ir
http://www.emcobms.com
https://mekatron.persianblog.ir
34
شماره / 2شهریور 1397
مدیریت بیمارستان
بیمارستان ها به عنوان مهم ترین مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی در سطح کشور در جهت ارتقای سالمتی افراد و
بازگشت سالمتی به بیماران ،نیازمند مدیریت علمی و کارامد در تمام سطوح می باشند .
یکی از بحث های چالش برانگیز در حوزه ی مدیریت بیمارستان این است که اساسا مدیر بیمارستان چه تحصیالتی داشته باشد؟ چه
مهارت هایی داشته باشد تا بیمارستان ضمن ارائه مطلوب ترین خدمات بهداشتی و درمانی ،سوداوری هم داشته باشد؟با مطالعه این
مقاله سعی داریم به تمامی این سواالت پاسخ دهیم.
مدیریت کارامد بیمارستان
مدیریت کارامد بیمارستان روشی است که به واسطه ان مدیران بتوانند
حوزه هایی از بیمارستان را که باید عملکردشان بهبود یابد ،شناسایی
کنند و ضمن هدف گذاری برای رسیدن به سطح بهتر ،پیشرفت این
قسمت ها را پایش نمایند .دکتر محمد عرب رئیس انجمن علمی اداره
ی امور بیمارستان ها در همایش های مدیریت بیمارستانی که چندین
دوره در حال برگزاری است درباره ی مدیران بیمارستان ها تاکید
داشت:افرادی می توانند اداره امور بیمارستان ها را به عهده بگیرند
که تحصیالت اکادمیک در زمینه علوم مدیریت و اقتصاد سالمت را
گذرانده و تجربیات الزم در زمینه های مالی و حقوقی را داشته باشند.
به گفته وی« :بیمارستان ها عالوه بر تولید خدمات بهداشتی و درمانی
به عنوان یک سازمان اقتصادی در همه جهان شناخته می شوند و
بسیاری نیز از فعالیت های بیمارستانی به عنوان صنعت بیمارستان نام
می برند و دیدگاه های دیگری هم بیمارستان را به عنوان یک بنگاه
اقتصادی می شناسند .وجود این دید گاه ها و نیز گردش مالی باال،
وجود نیروی انسانی متخصص ،وجود انبوهی از دستگاه ها و ابزار های
تشخیصی و درمانی سبب می شود تا نحوه اداره امور بیمارستان ها از
اهمیت خاصی برخوردار شود».
عوامل موثر بر افزایش
کارایی بیمارستان از دید مدیران
موثرترین شاخص در افزایش کارایی از دید مدیران ،متوسط اقامت
بیمار ( )69/2 %است.
مدیران ،موثرترین عامل برکاهش نسبت گردش تخت را وقفه در
پذیرش بیمار ( )84/6 %و مهم ترین عوامل موثر بر کاهش هزینه
را پائین اوردن هزینه های باالسری ( ،)61/5 %برقراری دوره های
اموزشی برای پرسنل ،تصمیم گیری و اعمال مدیریت صحیح و نظارت
و کنترل مستمر ذکر کردند.
مدیران میزان تاثیر فعالیت کمیته نگهداری وسایل و تجهیزات
( )76/9 %و میزان تاثیر فعالیت کمیته مدارک پزشکی را در تحلیل
شاخص های عملکردی ( )84/6%فوق العاده زیاد دانستند .انان
همچنین مهم ترین مانع بر سر راه افزایش کارایی را فقدان تجربه و
سابقه کافی در امر مدیریت بیمارستان ها ذکر کردند .
اموزش مدیران بیمارستان ها
با توجه به این که مدیر عامل ،مدیران میانی و اجرایی
بیمارستان ها در بسیاری از موارد از روش های سنتی برای اداره بیمارستان ها و
بخش های ان استفاده می کنند ،ضرورت اموزش مهارت های نوین
مدیریتی در زمینه پیاده سازی و مدیریت انواع سیستم های نوین
بیمارستانی و مهارت طراحی و استقرار و استفاده از انها امری ضروری است.
وظایف مدیر بیمارستان
.1مسئولیت و نظارت کامل و هماهنگی امور اداری و مالی بیمارستان
.2اتنخاب مسئول مجرب و صالح در بخش های مختلف بیمارستان
.3هدایت بیمارستان در اجرای برنامه های مصوب بیمارستان
.4هماهنگی و نظارت بر عملکرد واحدهای تجهیزات پزشکی و
تاسیسات بیمارستان ،بخش های اداری ،مالی ،بالینی ،پزشکی و
پیراپزشکی
.5شرکت در جلسات هیات رئیسه ،تحول اداری ،اموزش ،کمیته های
بیمارستانی و غیره
.6تعیین خط مشی و نظارت بر حسن اجرای ان
.7کسب خط مشی و دستورالعمل اجرایی و برنامه کلی از رئیس
بیمارستان
.8تطبیق و هماهنگی امور بیمارستان با توجه به استانداردهای
بیمارستان
.9تهیه و تنظیم گزارش از فعالیت و مشکالت واحدهای بیمارستان
همراه با ارائه پیشنهاد – راه حل مناسب جهت ریاست بیمارستان
.10نظارت کلی به چگونگی مصرف اعتبارات به منظور حصول اطمینان
از صحت اجرای برنامه ها
.11ایجاد هماهنگی و هدایت فعالیت ها و عملیات کلیه واحدهای
تحت سرپرستی
.12تقسیم فعالیت ها بین مسئوالن واحدهای تحت سرپرستی و ارائه
اموزش و راهنمایی انان
.13ایجاد تدابیر الزم و ارائه راهکارهای اساسی در جهت افزایش
انگیزه در کارکنان تحت امر و تشویق و تنبیه کارکنان
.14نظارت بر نحوه عملکرد کلیه واحدهای تحت سرپرستی
.15شرکت در جلسات مربوط به امور بیمارستان ها از طرف ستاد
مرکزی و معاونت های دانشگاه
.16مدیریت شکایات بیماران و همراهان در خصوص پرسنل تحت
سرپرستی و بازدید از بخش های مختلف بیمارستان
.17ارزشیابی ماهیانه و سالیانه نیروهای تحت پوشش
.18هماهنگی با مترون بیمارستان در بخش های درمانی و واحدهای مربوطه
شماره / 2شهریور 1397
.19هماهنگی و پیگیری در جهت تقاضای
اموال پالکی ،مصرفی و تعمیرات دستگاه ها
و رفع نواقص دستگاه های بخش های مربوطه
.20نظارت بر کیفیت و حسن اجرای بهداشت و
نظافت بیمارستان
.21پیگیری امور رفاهی پرسنل تحت امر
.22پیگیری جهت تهیه لیست پرداخت های پرسنلی و پرداخت به
موقع
.23پیگیری جهت رضایتمندی بیمار ،مدد جو ،همکاران و خانواده تحت امر
.24نظارت بر حسن اجرای شرح وظایف سطوح مختلف کارکنان
تحت امر
.25نظارت بر حسن جریان کلیه امور واحدهای تحت سرپرستی
.26صدور دستورات الزم به منظور ایجاد هماهنگی بین واحدها
.27سازمان دهی فعالیت های مربوط و تقسیم کار و تعیین وظایف و
حدود مسئولیت و اختیارات واحدهای تحت سرپرستی
.28صدور دستورالعمل ها و ضوابط مربوطه
.29نظارت در تنظیم بودجه واحد مربوطه
.30شرکت در سمینارها ،کمیسیون ها و تهیه گزارش جهت ارائه به
مقام مافوق
.31مطالعه و بررسی در زمینه ساعات کار کارکنان و تهیه طرح تعیین
ساعات کار براساس نوع و کمیت فعالیت و نظارت بر اجرای طرح های
تهیه شده و جاری در واحدها
.32جمع اوری اطالعات مربوط به نیازهای کلی بیمارستان از نظر
ساختمان و تجهیزات و نیاز به تعمیرات اساسی و یا بازسازی و تهیه
گزارشات مربوط پیرامون ان جهت مقام مافوق
.33مطالعه و بررسی در مورد وسایل و لوازم مصرفی ،غذایی و دارویی
و تجهیزات مورد نیاز بیمارستان و تهیه و تنظیم طرح های مربوط به
خرید ،توزیع ،نگهداری و کنترل انها به منظور استفاده صحیح از وسایل
.34برنامه ریزی طرح های بیمارستانی کوتاه و درازمدت و
فعالیت های مراکز درمانی با توجه به امکانات هریک از ان ها در مواقع
ضروری به منظور ایجاد سهولت در پذیرش بیماران.
مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی استفاده از نیروی انسانی در جهت اهداف
سازمان است و شامل فعالیت هایی نظیرکارمندیابی و جذب ،اموزش،
حقوق و دستمزد و روابط سازمانی می شود .در منابع انسانی مدرن
فعالیت هایی نظیر برنامه ریزی شغلی ،جبران خدمت و مزایا ،جانشین
پروری ،مدیریت استعدادها ،نگرش کارکنان ،تقویت کار تیمی و
استراتژی منابع انسانی نیز وارد شده است .مدیریت منابع انسانی می
بایست برای سازمان ها ارزش افرینی کند ،هم برای ذینفعان داخلی و
هم خارجی.
شیوه های مهم در پیاده سازی استراتژی
در مدیریت منابع انسانی چندین شیوه مهم برای پیاده سازی
استراتژی های مرتبط با مدیریت منابع انسانی
وجود دارد که عبارت اند از:
• تحلیل کار و طراحی شغل :مشخص می کند
چه تعداد پرسنل با مهارت و دانش خاص برای
سازمان نیاز است.
• برنامه ریزی منابع انسانی
• گزینش :انتخاب کارکنان مناسب
• اموزش و اماده سازی :اموزش کارکنان برای انجام وظایف خود و
اماده سازی ان ها برای اینده
• مدیریت عملکرد :سنجش کارایی کارکنان
• پاداش به کارکنان
• روابط کارکنان :خلق محیط مناسب کاری
مدیریت منابع مالی بیمارستان
مدیریت صحیح منابع مالی بیمارستان باعث می شود کیفیت خدمات
بهداشتی و درمانی ،رضایت بیماران و کارکنان و بهره وری از امکانات
افزایش یابد.
راهکارهای افزایش درامد
در سطوح بیمارستان
افزایش بهره وری نیروی انسانی استفاده صحیح از منابع استفاده از ظرفیت های خالی بیمارستان شناسایی ظرفیت های بالقوه و به فعل دراوردن انها مثل ازمایشگاه،نسخ سرپایی ،داروخانه و ...
فعال کردن بخش های ناقص و غیر فعال برنامه ریزی جهت جذب مراجعان بیشتر (استفاده از پزشکان با انواعتخصص ،تجهیزات پیشرفته)
استفاده از تجربیات موفق سایر بیمارستان ها واگذاری برخی خدمات به بخش خصوصی جلب مشارکت خیرین بهبود کیفیت خدمات درمانی ارتقای درجه اعتبار بخشی بیمارستان و افزایش رضایتمندی بیماران اصالح کسورات سهم دانشگاه از درامد بیمارستان ها فعال کردن بخش هایی که هزینه سربار کمتری دارند مثل کلینیک تخصصی به سازی و جا به جایی فضاهای فیزیکی واحدهای ارائه خدمات واگذاری خدمات زیان ده افزایش ظرفیت خدمت رسانی تغییر سیاست سطح بندی خدمات ارتقای سیستم ،HISتقویت سیستم ارجاع ،ارتقای وضعیتاورژانس ها از طریق تقویت نیروها
ادغام بخش ها جهت کاهش هزینهمنابع
مجله مدیریت خدمات بهداشتی درمانی ایران
http://jha.iums.ac.ir
36
شماره / 2شهریور 1397
حضور ۹۱۹شرکت داخلی و خارجی
در هجدهمین نمایشگاه صنعت ساختمان
هجدهمین دوره نمایشگاه بین المللی صنعت ساختمان در تاریخ 15
الی 18مرداد سال 97در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران
واقع در اتوبان چمران – سئول برگزار شد .
این نمایشگاه به عنوان بزرگ ترین رویداد نمایشگاهی کشور ،مکمل و
راه حل مناسبی برای توسعه صادرات غیرنفتی است .در حقیقت یکی
از رسالت های مهم برگزاری نمایشگاه های تخصصی ،اشنایی سرمایه
گذاران از ظرفیت های موجود برای حضور در فعالیت های اقتصادی
کشور است .خوشبختانه نمایشگاه صنعت ساختمان یکی از ابزارهای
بازاریابی است که می تواند در خدمت اقتصاد کشور قرار گیرد.
این نمایشگاه با حضور وزیر راه و شهرسازی و معاون وزیر تعاون ،کار و
رفاه اجتماعی افتتاح شد؛ از 919مشارکت کننده تعداد 804شرکت
داخلی بوده و 89شرکت خارجی به طور مستقیم همچنین 26شرکت
از این شرکت ها نیز به صورت غیرمستقیم در نمایشگاه حضور داشتند.
شرکت های خارجی که به صورت مستقیم در هجدهمین نمایشگاه
صنعت ساختمان حضور داشتند از کشورهای ترکیه ،چین ،لهستان و
هلند بوده و شرکت هایی هم به طور غیرمستقیم از کشورهای نروژ،
چک ،ایتالیا ،المان ،برزیل ،کره جنوبی ،هند ،فنالند ،فرانسه ،انگلیس،
هنگ کنگ ،سوئیس ،استرالیا ،اتریش ،ژاپن و اسپانیا حضور یافتند.
عباس اخوندی وزیر راه و شهرسازی در ایین گشایش نمایشگاه گفت:
صنایع ساختمانی در ایران از قابلیت افزایش درامد ملی و رشد صنعتی
برخوردار است.
وی افزود :این نمایشگاه با توجه به حضور بیش از یک هزار شرکت
داخلی و خارجی ،نشان دهنده توان ایران در صنعت ساختمان است.
این عضو کابینه دولت دوازدهم با تاکید بر اینکه محصوالت ایرانی در
صنعت ساختمان از قدرت رقابت پذیری باالیی برخوردار است ،اضافه
کرد :به همین دلیل محصوالت ما در بازارهای بین المللی نیز متقاضی
افسانه غفاری
دارد.وی ادامه داد :با توجه به رشد پروانه ساخت و ساز ،شاهد رشد این
صنعت در اینده خواهیم بود.
اخوندی با اظهار بی اطالعی از ظرفیت تولید در صنعت ساختمان،
گفت :با توجه به گفت وگوهایی که با وزیر صنعت ،معدن و تجارت
داشتم ،به این نتیجه رسیدیم محصوالت این صنعت از قابلیت مناسبی
برای صادرات برخوردار است.
اخوندی درباره افزایش تسهیالت خرید مسکن از محل اوراق نیز گفت:
ابتکار بسیاری برای افزایش قدرت خرید خانه و تامین مسکن برای
مستاجران داشته ایم که اکنون در مرحله تصویب (در دولت) است.
در نمایشگاه امسال از دستاوردهای جدیدی نظیر صنعتی سازی ،ارائه
محصوالت در سبک سازی ساختمان ،مقاوم سازی ،طرح های نوین
انبوه سازی ،بازسازی بافت های فرسوده ،تاسیسات و نماهای ساختمانی
و سازه های فوالد رونمایی شد.
علی مطیع جهانی مجری برگزاری هجدهمین نمایشگاه صنعت
ساختمان با بیان این مطلب گفت :برای نمایشگاه امسال ،بالغ بر ۱۱۸
هزار متر مربع پیش ثبت نام انجام شده بود که با توجه به محدودیت ها
سایت بین المللی حدود ۵۱هزار متر فضای مفید داشتیم که کل این
فضا برای هجدهمین نمایشگاه صنعت ساختمان واگذار شد.
وی ادامه داد. :در مجموع ۹۱۹شرکت داخلی و خارجی در نمایشگاه
هجدهم صنعت ساختمان حضور داشتند .مطیع جهانی در تشریح
وضعیت مشارکت کنندگان نمایشگاه هجدهم گفت :از مجموع ۹۱۹
مشارکت کننده تعداد ۸۰۴شرکت داخلی بوده و ۸۹شرکت خارجی
به طور مستقیم همچنین ۲۶شرکت نیز به صورت غیرمستقیم در
نمایشگاه حضور یافتند.سرپرست معاونت پشتیبانی ،تحقیقات و برنامه
ریزی اتاق تعاون ایران در ادامه به برگزاری همایش های متعدد در
حاشیه این نمایشگاه اشاره کرده و گفت ۴ :کارگروه تخصصی در حوزه
شماره / 2شهریور 1397
کاشی و سرامیک ،سبک سازی ساختمان ،انبوه سازان و
طرح های نوین ساختمان برگزار شد.
وی افزود :همچنین حضور هیات های تجاری کشورهای
هدف از طریق رایزن های بازرگانی صورت گرفت که
برگزاری جلسات B2Bدر حاشیه نمایشگاه را موجب شد.
این مقام مسئول در بخش تعاون اذعان داشت :در حاشیه
نمایشگاه امسال ،همایشی به عنوان سرمایه گذاری در
کشور افعانستان با حضور هیات تجاری افغانستان برگزار
شد.وی با اشاره به حضور تعاونی ها در هجدهمین نمایشگاه
صنعت ساختمان ابراز داشت :تعاونی ها در حوزه سازه های
فوالدی و صنایع وابسته در این نمایشگاه حضور داشتند،
پاویون تخصصی تعاونی های بانوان در حوزه صنعت
ساختمان ،معماری و شهرسازی در نظر گرفته شد،همچنین
کارگاه های تخصصی هم در ۸نوبت برگزارشد.مجری
برگزاری نمایشگاه هجدهم صنعت ساختمان با اشاره به افق
روشن صنعت ساختمان ابراز داشت :حضور بیش از ۹۱۹
شرکت فعال صنعت ساختمان ،فضایی به وجود اورده تا
برنامه ریزی برای اینده سرمایه گذاری درصنعت ساختمان
با افق و چشم انداز مناسب تری صورت گیرد.مطیع جهانی
یاداور شد :به نظر می رسد بازدید کنندگان امسال بیشتر
شامل کسانی باشد که در اینده نزدیک ورود جدی تری برای
حضور در بازار مسکن داشته باشند.
وی در خصوص امار نمایشگاه صنعت ساختمان در
سال گذشته یاداور شد :سال گذشته بالغ بر ۴۵هزار
بازدیدکننده در ۴روز از نمایشگاه هفدهم صنعت
ساختمان بازدید کردند که با توجه به حضور تولیدکنندگان
داخلی انتظار افزایش ان در هجدهمین نمایشگاه
صنعت ساختمان می رود.
شرکت روشنایی کارمد طب از شرکت های حاضر در
نمایشگاه صنعت ساختمان امسال بود .تهرانی مدیر عامل
این شرکت در گفتگویی کوتاه با خبرنگار ماهنامه با اشاره
به زمینه فعالیت این شرکت اظهار داشت :ما در زمینه
اسمان مجازی بیمارستان ها فعالیت می کنیم و حدود 80
پروژه درمانی تا امروز کار کردیم .بیمارستان هایی از جمله
فیروزابادی ،نیکان ،افتاب ،امام خمینی و عرفان وهمین طور
شهرهای دیگر از محصوالت ما استفاده کرده اند.
وی افزود :وجود سقف اسمان مجازی در بیمارستان ها
کمک می کند تا بیماران با دیدن ان ،فکرشان از درد و رنج
مریضی دور شود.
تهرانی در ادامه در خصوص اهداف این حضور ادامه داد:
هدف اصلی ما از حضور در نمایشگاه ساختمان معرفی
محصوالتمان به افراد حوزه ی سالمت است .اما متاسفانه
این دوره شاهد حضور کمرنگ فعاالن بخش سالمت بودیم.
38
شماره / 2شهریور 1397
انواع دسته بندی بیمارستان ها
اگرچه در منظر مردم و نگاه عمومی ،تمامی مراکز درمانی مجهز به تخت
بستری ،بیمارستان هستند اما بیمارستان ها انواع مختلف و متفاوتی دارند .در
شماره پیش برای تبیین مشخصات هر یک از انواع بیمارستان ها ،نوعی گروه
بندی بیمارستانی معرفی شد.
امکان دارد از دیدگاه های مختلف انواع بیمارستان ها را به روش های گوناگون
تقسیم بندی کرد .لیکن متداول ترین روش ها نزد کارشناسان بیمارستانی که
بایستی به خصوص برای وسعت بخشیدن به افق دید بیمارستان سازان بیش
از دیگران مد نظر طراحان قرار گیرد ،در شماره پیش ارائه شد .در این شماره
به ادامه تقسیم بندی ها از دیدگاه مطرح شده ،می پردازیم.
تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای سیستم حمایتی
چون اقتصاد پیچیده درمان بدون پشتوانه حمایتی ،نظام درمانی پایداری
را موجب نخواهد شد ،لذا نوع سیستم حمایتی از یک بیمارستان قطعا در
اثربخشی و تداوم عملکرد بیمارستان موثر خواهد بود .بر این اساس انواع
بیمارستان ها بر مبنای سیستم حمایتی به شرح زیر دسته بندی می شوند:
بیمارستان های دولتی
بیمارستان های خصوصی
بیمارستان های مراکز بیمه گذار
بیمارستان های خاص (خیریه نظامی نهاد ها )
بیمارستان های ترکیبی
بیمارستان های دولتی :شامل انواع بیمارستان هایی که با بودجه های دولتی
احداث و اداره می شوند ،خواهد بود .در این مدل بودجه های دولت اساس چرخش
امور را تشکیل داده و از طرفی بابت تولید و فروش درمان به اقشار مختلف،
وجوهی برابر قوانین دریافت می شود که از تعرفه های دولتی پیروی می کند.
( قسمت دوم )
مهندس نوشین شاد
بیمارستان های دولتی از همان الگوی بیمارستان های
محلی – ناحیه ای – منطقه ای و کشوری پیروی
می کند و در تقسیم بندی ها جزو در دسترس ترین
بیمارستان ها برای مردم تلقی می شوند .گرچه این
نوع بیمارستان ها اغلب دچار مشکالت اقتصادی و
مدیریتی بوده و درصد اشغال تخت مورد قبول را به
دست نمی اوردند .
بیمارستان های خصوصی :همان طوری که از نام
شان مشخص است تحت حمایت بخش خصوصی
بوده و از حمایت مالی دولتی برخوردار نیستند .اگر
چه در مواردی این حمایت به صورت غیرمستقیم و با
روش انعقاد قرارداد با ضریب Kباال و غیرمنطقی در
حقیقت از حمایت های دولتی به روش غیرمستقیم
برخوردار خواهند شد ،لیکن چون این موارد از
مصادیق ناسالم بودن اقتصاد درمان محسوب می
شود قاعدتا نبایستی در نظر گرفته شود .به هرحال
پشتوانه مالی سیستم حمایتی بیمارستان های
خصوصی اغلب سهام پزشکان بوده و به همین دلیل
سهامداران برای حفظ سرمایه موجود ،تمامی تالش
خود را برای باالبردن ضریب اشغال تخت بیمارستان
خواهند کرد .این نوع بیمارستان ها در کشور ما و
کشورهایی نظیر ما ،به دالیل مختلف معموال باالتر از
400تختخواب نیستند.
شماره / 2شهریور 1397
بیمارستان ها که معموال از روال منطقی و علمی کشورها نیز
پیروی الزم را نمی کنند در همه دنیا و به خصوص جهان سوم
دیده می شود .بیمارستان های خیریه نیز به نوعی از این سیاست
پیروی کرده و نه تحت حمایت مالی دولت هستند و نه بخش
خصوصی .بنابراین انواع بیمارستان های نهادهای سیاسی ،نظامی،
بانک ها ،صنایع و خیریه ها در این مجموعه جای خواهند داشت.
این نوع بیمارستان ها یک بار طراحی و معموال بایستی یک عمر
با همان طرح و سبک و سیاق خدمت کنند .نشانه بارز این نوع
بیمارستان ها از کار افتادگی پیش از موعد معمول و بر خالف
بیمارستان های دولتی و خصوصی و حتی بیمه ای است .زیرا
اراده و قدرت مدیریتی و توانمندی به روز ماندن در دوران مختلف
در این نوع بیمارستان ها کم یا زیاد هم که بشود کسی به فکر
نگهداشت نبوده و اکثرا در پی افزایش یک خدمت جدید به نام
متولی جدیدند و اغلب تالش برای جلو گیری از تخریب احداثات
قدیمی برایشان جاذبه ندارد .
بیمارستان های مراکز بیمه گذار :از ان جایی
تولید درمان ارزان تر از خرید درمان خواهد
سازمان های بیمه گر ،به ایجاد و نگهداری
های ملکی خودشان است .اگر چه نظریه هایی
تصدی گری سازمان های بیمه گر است .
به هر حال بیمارستان های سازمان های بیمه گذار و بیمه گر
از حمایت خوبی برخوردار بوده و چون همواره دارای مشتری
کافی هستند ،رونق الزم را دارند .گرچه در یک اقتصاد ناقص،
مراکز متعلق به بیمه گران نیز دچار مشکل می شود .متاسفانه
در بیمارستان های تحت مالکیت بیمه گران ،کیفیت رسیدگی
همواره مورد انتقاد است.
نکته دیگر ناقص بودن ساختار بخش ها و اقالم تجهیزاتی مناسب
ان هاست که به دلیل فقدان کارشناسی مناسب در این نوع
بیمارستان ها همواره این معایب وجود دارد .ضمن انکه به دلیل
تغییر سلیقه مدیران ناپایدار ،در انتخاب راهکار (خرید درمان – تولید
درمان) تناقضات فراوانی بین روند تدارکات روزمره با ساختارهای
مصوب این مراکز دیده می شود .
که همیشه
بود ،عالقه
بیمارستان
نیز مخالف
بیمارستان های خاص :به دلیل ان که خدمات دولتی ،توانمندی
الزم جهت پوشش کامل خدمات درمانی برای اقشار مختلف را ندارد،
معموال نهاد های قدرتمند (اقتصادی – سیاسی )... -در کشورها برای
خود بیمارستان های جداگانه احداث می کنند که نه زیر نظر کامل
وزارت بهداشت و متولی عام درمان کشور است و نه یک بیمارستان
خصوصی با حمایت بخش خصوصی محسوب می شود .از این نوع
بیمارستان های ترکیبی :بیمارستان هایی هستند که از
سیستم حمایتی چندگانه برخوردارند یعنی هم دولت به
ان ها بودجه می دهد و هم از بخش خصوصی یا بیمه ها یا
نهادهای خاص بودجه مستقیم دریافت می کنند .اگر چه
این نوع بیمارستان ها کمتر وجود دارند ،لیکن ارزوی همه
بیمارستان ها فراهم اوردن شرایطی است که بتوانند از حمایت
مالی چندگانه برخوردار باشند .از طرفی وجود رانت های مالی در
قراردادهای بیمه ای با سازمان های ثروتمند دولتی باعث شده که
بیمارستان های خصوصی یا خاص را ،به نوعی به دلیل استفاده از
چند منبع حمایتی ،کمابیش به عنوان یک بیمارستان ترکیبی در
سیستم حمایتی دسته بندی نمود .بیمارستان های ترکیبی اکثرا
دارای ظرفیت های کمتر از 300تختخواب بوده و اغلب نیز به
سمت خدمات و اعمال جراحی لوکس پزشکی گرایش دارند .
تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای نوع فعالیت بیمارستان
این نوع تقسیم بندی برای بیمارستان ها از ان جایی که مبتنی بر
نوع فعالیت بیمارستان بوده و خروجی هر بیمارستان را مشخص
می کند ،برای جامعه بیماران و نیز مدیران بهداشت و درمان قابل
قبول تر است .اگر چه نقایصی دارد لیکن این تقسیم بندی به نوعی
فصل الخطاب هدف گذاری برای بیمارستان محسوب می شود .لذا
بیمارستان سازان بایستی از این دیدگاه نیز به بیمارستان توجه
الزم را بنمایند.
بیمارستانهایعمومییاجنرالیاپایه:برابر تعاریف بایستی بتوانند
حداقل 10تخت و حداقل 4تخصص جراحی ،داخلی ،زنان ،اطفال
را پوشش دهند .این تعاریف می تواند شامل بیمارستان های محلی
( )A 2-2-1و بیمارستان های ناحیه ای ( ) 2A-2-3و باالتر
باشد .اگر چه تعداد تخت های هر بیمارستان چنان چه بیش از 32
تخت باشد ،خود به خود
40
شماره / 2شهریور 1397
به سمت یکی از تخصص های پزشکی سوق
پیدا خواهد کرد ،لیکن در تعاریف بیمارستان
عمومی بحث تخصصی نبودن به طور
مفهومی جاری است.
بیمارستان های تخصصی :بیمارستان هایی
هستند که فراتر از بیمارستان های عمومی
در یک یا چند رشته تخصصی نیز فعالند .گر
چه این نوع بیمارستان ها نیز می توانند در دو
دسته زیر تقسیم بندی شوند:
بیمارستان های تک تخصصی :این نوع
بیمارستان ها بر یک نوع تخصص خاص
تاکید کرده و فقط در ان رشته خدمات دهی
می کنند .فعالیت های یک بیمارستان تک
تخصصی مثل روان پزشکی ،چشم ،پوست،
محدودتر بوده و تعاریف خاصی را در فضاها
و اماکن پاراکلینیکی خواهد داشت که شاید
در بیمارستان های جنرال به ان شکل
اجرا نشود .این نوع بیمارستان ها معموال
ظرفیت متوسط تا 300تختخواب داشته و
در هر منطقه جمعیتی بدون رقیب خواهند
بود .الزم به ذکر است که امروزه عده ای
معتقدند که بیمارستان تک تخصصی یک
بیمارستان کامل محسوب نمی شود ،زیرا به
دلیل لزوم همجواری تخصص های پزشکی
در کنار هم ،جدایی تخصص ها مردود بوده و
موجب شده که در عمل ،یک بیمارستان تک
تخصصی یا بیمارستان کاملی نیست یا تک
تخصصی نیست.
بیمارستان های چند تخصصی :این
بیمارستان ها که جنرال – تخصصی یا جنرال
– فوق تخصصی در یک یا چند رشته خواهند
بود همان شکلی است که تقریبا جا افتاده
و اکثر بیمارستان های دنیا به این سبک و
سیاق فعالیت دارند .بیمارستان های فعلی
دنیا حتی اگر در ابتدای احداث هم چند
تخصصی نبوده اند ،به مرور به این سمت
حرکت کرده و در حال حاضر هم طراحی
بیمارستان ها بایستی بر اساس چند فعالیتی
صورت پذیرد .ظرفیت این نوع بیمارستان ها
کوچک – متوسط – بزرگ و خیلی بزرگ هم
بوده و از زیر 100تخت تا 1000تختخواب
امکان فعالیت دارند .
بیمارستان های اموزشی :سنگین ترین
نوع فعالیت را در بین بیمارستان ها دارند.
بیمارستان های اموزشی ،یا اموزشی–
تحقیقاتی هستند و یا اموزشی– درمانی .لیکن
در هر دو حال بیشترین سرانه های فیزیکی
را در بین بیمارستان ها به خود اختصاص
می دهند .تفاوت های عمده بیمارستان های
اموزشی به شرح زیر است :
امکانات تشخیصی درمانی گسترده :
بیمارستان های اموزشی دارای اجزای
تشخیصی و درمانی گسترده تری نسبت به
سایر بیمارستان ها هستند .مثال در مورد
اتاق های عمل به دلیل ان که اعمال جراحی
در بیمارستان های اموزشی زمان بر تر از حد
معمول بوده و از طرفی در بیمارستان های
اموزشی به موضوع تفکیک رشته های جراحی
برای هر اتاق عمل اهمیت بیشتری می دهند
لذا نیاز به تعداد اتاق های عمل بیشتری
نسبت به سایر بیمارستان ها وجود دارد .یا
مثال در مورد ازمایشگاه ها و رادیولوژی ها نیز
به دلیل حضور نفرات اموزشی و نیز الزام به
تکرار روش ها توسط دانشجویان ،میزان عرصه
و فضای فیزیکی و همچنین زمان اشغال
امکانات تشخیصی در این نوع بیمارستان ها،
باالتر از دیگر بیمارستان ها خواهد بود .
الحاق فضاهای اموزشی به فضای درمانی
:وجود دانشکده های پزشکی در کنار
بیمارستان ها و نیاز به فضاهای اموزشی عالوه
بر سرانه های فیزیکی مورد نیاز برای پروسه
درمان ،کامال محرز است .اتاق های استادان،
سالن های درسی ،اتاق های تشریح ،ناظران
بخش ها ،فضای تجمع برای راند صبحگاهی
و ،....قسمتی از الزامات الحاقی به بخش ها و
طبقات درمانی بیمارستان های اموزشی است.
تراکم پرسنل در فضاهای ارتباطی :در
ظرفیت طراحی شده برای فضاهای اصلی
و جانبی و راه های ارتباطی بیمارستان ها
معموال اختالف فاحشی بین بیمارستان
های اموزشی و غیراموزشی به چشم می
خورد .در حالی که در بیمارستان های
غیراموزشی از حضور همراه بیمار هم
جلوگیری می شود ،در بیمارستان های
اموزشی وفور پرسنل اعم از دانشجو و استاد
در فضاها قابل تامل است .از طرفی اجرای
برنامه های اموزشی در ساعت های پیک
ظرفیتی برای دوره های گوناگون دانشجویی
مزید بر علت بوده و معموال مشکالتی را برای
بیمارستان ها به وجود می اورد .ضمن ان که
تنوع در سطوح عمومی و تخصصی دانشجویان
و رفع نیازمندی های اموزشی هر یک مطابق با
شان علمی ان ها ،همواره طراحی بیمارستان
های اموزشی را پیچیده تر می سازد .
بیمارستان های خاص :بیمارستان هایی
هستند که برای فعالیت های خاص طراحی و
احداث شده اند .نوع فعالیت بیمارستان های
خاص مبتنی با نام ان ها حول محوری خاص
شکل می گیرد .انواع بیمارستان ها با فعالیت
خاص عبارتند از :بیمارستان های نظامی،
بیمارستان بحران ،بیمارستان اپیدمی های
خاص مثل جزام و سل و ، ...بیمارستان های
بیماران خاص مثل روان پزشکی ،سرطان و .
این نوع بیمارستان ها معموال برای یک منظور
اولیه طراحی و احداث می شوند و تقریبا برای
کاربری های غیر از طراحی اولیه دچار مشکل
خواهند بود .فعالیت های این نوع بیمارستان
ها سینوسی بوده و در طول دوره های
زمانی مختلف از نظر تعداد مراجعان و تعداد
تخصص ها و بخش های پاراکلینیکی ،کم
یا خیلی زیاد می شوند .راحی این نوع
بیمارستان ها بسیار خاص و غیرفراگیر است .
منا بع
کتاب طراحی بیمارستان
مهندس محمد رضا اردالنی
مهندس هدی اردالنی
http://hospital-ir.com
دکتر سعید رضا رحم دار مدیرعامل شرکت اوزان در گفتگو با ماهنامه مهندسی بیمارستان:
شماره / 2شهریور 1397
اتخاذ استراتژی مدیریت بهره وری
راه نجات شرکت هاست
دکتر سعید رضا رحم دار مدیرعامل شرکت اوزان از اسفند 92مشغول به خدمت در این شرکت است .وی پیش از این نیزدارای سابقه
فعالیت و مسئولیت های بسیاری در حوزه تجهیزات پزشکی بوده است .دکتر رحم دار فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شیراز
بوده و در همان جا هم مسئولیت اداره تجهیزات پزشکی و اداره سفارشات خارجی دانشگاه را عهده دار بوده است .بعد از ان نیز در
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان مشاور رییس دانشگاه در زمینه تجهیزات پزشکی و سازمان انتقال خون به عنوان مدیر
کل فنی مشغول به فعالیت بوده است .بیشترین حوزه فعالیت وی مرتبط با حوزه سالمت و درمان و در مراکزی همچون دانشگاه های
علوم پزشکی کشور ،انتقال خون ،هالل احمر و تامین اجتماعی بوده است ،اگرچه در دوره ای نیز مدیرعامل مجموعه مینو در شیراز بود،
اما عمده مسئولیت هایش در همین حوزه بوده است .دکتر رحم دار مهمان این شماره ماهنامه بود .مصاحبه ما را با مدیر عامل شرکت
اوزان می خوانید:
ضمن تشکر از اینکه در گفتگو با ماهنامه شرکت کردید لطفا
تاریخچه تاسیس شرکت اوزان را بیان نمایید ،همچنین در
خصوص فعالیت های اوزان برای خوانندگان ماهنامه توضیحاتی
دهید.
شرکت اوزان به عنوان یک شرکت بازرگانی از سال 1348فعال بوده
است و از سال 61به جهاد سازندگی و بعد از ان ،از سال 65به سازمان
تامین اجتماعی واگذار شده است .اوزان در سال های اخیر به عنوان
یک شرکت قدرتمند در حوزه تجهیزات پزشکی مطرح شده است و در
زمینه بازرگانی تجهیزات و اقالم پزشکی ،تجهیز بیمارستانی و سایر
خدمات مرتبط ،از جایگاه منحصر به فردی برخوردار شده است .البته از
دی ماه 89و با ادغام شرکت شهید فقیهی در این شرکت ،اوزان دارای
یک واحدی تولیدی ماده ترمیمی امالگام دندانپزشکی در سیمین
دشت کرج است ،فقیهی تا قبل از ان تاریخ ،یک شرکت مستقل بود که
به دلیل سوء مدیریت ها ،دچار بحران مالی شده بود .الزم به ذکر است
که واحد تولیدی شهید دکتر فقیهی ،تنها تولید کننده این محصول در
کشور است که با ظرفیت سازی ایجاد شده ،توانایی تامین صد درصدی
نیازهای کشور را دارد.
شرکت اوزان به عنوان شرکتی پیشرو در حوزه درمان و سالمت کشور و
با تعلق صد در صدی به سازمان تامین اجتماعی فعالیت می کند .تامین
و مارکتینگ تجهیزات پزشکی در همه سطوح از های تک ،سرمایه ای
و نیمه سرمایه ای گرفته تا اقالم مصرفی ،عرضه امبوالنس مطابق
با اخرین استانداردهای بین المللی ،مشارکت و مشاوره در تجهیز
بیمارستانی ،تولید ماده ترمیمی امالگام دندانپزشکی ،ارایه خدمات
کالیبراسیون تجهیزات پزشکی و فعالیت در حوزه واردات دارو و مواد
اولیه دارویی ،گسترۀ عظیم فعالیت های شرکت را نشان می دهد که
همراه با سابقه طوالنی شرکت ،اعتبار ویژه ای به اوزان بخشیده است.
ذکراین نکته خالی از لطف نیست که شاید به دلیل ماهیت کسب و کار،
ازمعدود شرکت های سازمان تامین اجتماعی هستیم که درهردو بعد
ماموریت سازمان فعال هستیم .به گونه ای که اوزان از یکسو به دلیل
تعلق به شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) ،با فرصت سازی
و مدیریت کارامد منابع مالی ،به وظیفه حمایت خویش ازکارگران،
بیمه پردازان و ذی نفعان گرانقدرسازمان تامین اجتماعی پایبند بوده
است و ازسوی دیگر با تامین مواد و تجهیزات پزشکی و تجهیز مراکز
درمانی در خط مقدم خدمت رسانی مستقیم به بیمه شدگان سازمان
معظم تامین اجتماعی قرار داریم.
اگر بخواهم شفاف تر دسته بندی کسب و کارهای اوزان را توضیح
دهم ،باید بگویم شرکت اوزان در سال های اخیر سه کسب و کار
اصلی داشته است .کسب و کار اول و اصلی ،همان بازرگانی تجهیزات
پزشکی است که با ورود من به شرکت اوزان ،شرکت وارد بحث تجهیز
بیمارستانی هم شده است و تجربه موفق بیمارستان فرهیختگان را
داشته ایم .در واقع نزدیک به 90درصد از کسب و کار و گردش مالی
اوزان در همین بخش است .در بخش دوم کسب و کار ،اوزان واردات
داروهای فوریتی را انجام می داده که باز هم با تغییر در رویکردهای
استراتژیک مان ،وارد بحث مواد اولیه و واسطه دارویی شدیم ،در واقع
استدالل ما این بود با وجود توانایی های شرکت در بازرگانی ،می
توانیم بخشی از نیاز صنعت داروی کشور که اتفاقاً تعدادی از انها،
42
شماره / 2شهریور 1397
من نیز شخصاً در سال ، 82نخستین کتاب استاندارد
شرکت های متعلق به تامین اجتماعی و عضوی از هلدینگ اوزان به دلیل ماهیت
بیمارستانی را تحت عنوان «استانداردهای تجهیزات
دارویی تامین (متعلق به تامین اجتماعی) بوده و هم کسب و کار ،ازمعدود
گروه مان هستند را پوشش دهیم .مورد اخر نیز تولید
پزشکی – تجهیز بیمارستان های جدید التاسیس و
رشکت های سازمان
ماده ترمیمی امالگام است که در شرایط مناسبی ادامه
بهبود وضعیت بخش های مختلف بر اساس ماده 132
تامین اجتامعی است
فعالیت می دهد .همانطور که عرض شد این کارخانه
برنامه سوم توسعه» تهیه کرده و در ویرایش های جدید
که درهردو بعد
با وجود پتانسیل های فراوان ،در وضعیت بحران و
ان نیز همفکری و مشارکت داشته ام.
ماموریت سازمان
ورشکستگی قرار گرفته بود که با ادغام در اوزان ،این
ایا در این خصوص با شرکت های مشاور ساخت
به
است.
فعال
مجموعه جان دوباره ای یافت و از سقوط حتمی نجات
و تجهیز هم همکاری داشته اید؟ نحوه همکاری
ه
گون
یکسو
از
که
ای
پیدا کرد .از طرف دیگر در حوزه تجهیزات پزشکی،
چطور بوده است؟
به
تعلق
دلیل
به
انرژی زیادی در چهار سال گذشته صرف شد تا شرکت
در حقیقت اوزان با کسب دانش و تجربه الزم ،دیگر
گذاری
ه
رسمای
رشکت
اوزان از یک وارد کننده یا واسطه تجاری وارد کسب
نیازی به شرکت های مشاور به ان معنا نداشته است
اجتامعی
تامین
و کاری جدی و فنی تری همچون تجهیز بیمارستانی
و در واقع خود یکی از مجریان موفق و قدرتمند در این
وظیفه
به
(شستا)،
شود ،که با یاری خداوند این ظرفیت سازی ،جواب داد و
زمینه است .البته مشارکت و همکاری با شرکت های
حامیت خویش از
شرکت اوزان به بلوغ باالتری دست یافت.
تامین کننده تجهیزات پزشکی یکی از اصول کاری اوزان
در حال حاضر ،شرکت نیاز به ایجاد دانش مهندسی و کارگران ،بیمه پردازان
است ،امروزه نیز حجم پروژه ها و کارهای اجرایی اوزان
مدیریت پروژه دارد .در واقع ما به این نتیجه رسیدیم و ذی نفعان سازمان
به حدی رسیده است که بدون همکاری و مشارکت
که نمی توان با روش ها و رویکردهای قبلی و سنتی ،تامین اجتامعی
شرکت های تجهیزات پزشکی فعال ،امکان تحقق کارها
کار را پیش برد ،حتی از دیدگاه مدیریت منابع انسانی پایبند بوده است و
وجود نخواهد داشت .در واقع این هنر مدیریت در اوزان
است که با برنامه ریزی و هدایت مناسب تعداد قابل
و انگیزش کارکنان هم وضعیت کنونی با گذشته ازسوی دیگربا تامین
توجهی از شرکت های همکار ،می تواند پروژه های بزرگ
کامال متفاوت است ،حتی سطح تحصیالت و تخصص مواد و تجهیزات
را به نتیجه برساند و صد البته خدمت رسان نظام سالمت
کارکنان اوزان نیز با چهار سال پیش کامال متفاوت پزشکی و تجهیز
باشد.
است و درصد قابل توجهی از پرسنل و کارکنان ،دارای مراکز درمانی در خط
از دیدگاه شما اولویت وزارت بهداشت در شرایطتحصیالت عالی و کارشناسی ارشد و دکتری هستند .مقدم خدمت رسانی
حاضر ،باید ساخت بیمارستا ن های جدید باشد یا
شرکت اوزان در اکثر ارزیابی ها به بهترین نتایج دست مستقیم به بیمه
نوسازی فضاهای قدیمی؟
یافته و الگویی ویژه برای کسب و کار در این صنعت شدگان سازمان تامین
در واقع هر دو بخش فعالیت مورد نیاز است ،البته
محسوب می شود .امروز نیز با جدیت عرض می کنم اجتامعی قرار دارد
که جایگاه نخست شرکت های تجهیزات پزشکی
منطقی تر این است که اولویت ما با نوسازی فضاهای
داخلی برای شرکت اوزان در کلیه زمینه ها محقق شده
قدیمی باشد تا با هزینه کمتر و کاراتر به اهداف خود
است و این موفقیت ها نتیجه تالش تک تک کارکنان شرکت بوده است .برسیم ،ولی از طرف دیگر با توجه به رشد جمعیت ،ضرورت ایجاد مراکز
اوزان در زمینه تجهیز و نوسازی مراکز درمانی چه اقداماتی جدید هم وجود دارد .بهبود فضاهای قدیمی با هدف ارایه خدمات با
انجام داده است؟
کیفیت تر اجتناب ناپذیر است و در هر دو حوزه می بایست استانداردها
شرکت اوزان یکی از شرکت های مطرح در حوزه تجهیز مراکز درمانی با دقت و وسواس رعایت شود.
است و با وجود اینکه متعلق به سازمان تامین اجتماعی
همانطور که می دانید امروزه توسعه زیرساخت های
است ،توانسته است در بخش خصوصی نیز ورود
بیمارستانی ،تحت عنوان هتلینگ صورت گرفته
خوبی داشته باشد و موفقیت های شایانی
است و تا حدودی هم وزارت بهداشت و هم
کسب کند .در حال حاضر نیز پروژه های
در تامین اجتماعی در این زمینه موفق
خوبی در دست اجرا دارد .بیمارستان
بوده اند .البته این موضوع بخشی از
فرهیختگان و بیمارستان بین
طرح بزرگ تری به نام طرح تحول
الملل قائم رشت از جمله این
سالمت بود که از چند سال پیش
موارد است .تکمیل تجهیزات
اغاز شده است .این طرح اگرچه
پزشکی به ویژه تجهیزات های
اغاز خوبی داشت ،ولی به دلیل
تک ،هتلینگ بیمارستانی،
عدم براورد مناسب هزینه های
نوسازی ناوگان حمل و نقل
طرح ،در ادامه به مشکالتی برخورد
اورژانس در مراکز تامین اجتماعی
و شرکت های تجهیزات پزشکی
توسط اوزان در چهار سال گذشته به
به ویژه انهایی که با دانشگاه کار
بهترین شکل ممکن اجرایی شده است.
می کردند ،دچار اسیب شدند.در حال
شماره / 2شهریور 1397
نگ
ـــاه
در رشایط سخت کنونی که رکود سختی بر بازار
حاکم است و نرخ ارز ثبات ندارد و کار تولید و
بازرگانی بسیار دشوارتر از قبل است ،انچه می
تواند رشکت های داخلی را نجات دهد ،اتخاذ
اسرتاتژی مدیریت بهره وری است
حاضر نیزبه دلیل شرایط تحریم ،روند کارها در بخش بازرگانی و تولید
تجهیزات پزشکی به شدت دشوار شده است .ما امیدواریم مسئوالن
تصمیم مناسبی بگیرند تا نظام سالمت دچار مشکالت بیشتر نشود و
روند کارها به خوبی پیش برود.
از برنامه های اینده ،اوزان برایمان بگویید.در شرایط سخت کنونی که از یک سو ،رکود سختی بر بازار حاکم است و
از سوی دیگر ،نرخ ارز ثبات ندارد و کار تولید و بازرگانی بسیار دشوارتر از
قبل است و هزینه های تمام شده فعالیت ها باالتر رفته است ،به نظر من
انچه می تواند شرکت های داخلی را در چنین شرایطی
مشارکت و همکاری نجات دهد ،اتخاذ استراتژی «مدیریت بهره وری» است.
با رشکت های تامین همانطور که می دانید برای تحقق بهره وری ،هم می بایست
کننده تجهیزات
به اثربخشی توجه کرد و هم به کارایی .این دو مقوله مکمل
پزشکی یکی از اصول یکدیگرند .شاید در مقاطعی کارایی اولویت داشته باشد،
کاری اوزان است ،اما مسلماً از تحقق اهداف و استراتژی ها ،با بهره گیری
از منابع انسانی خالق ،نواور ،با انگیزه و عالقمند هم نمی
امروزه نیز حجم
پروژه ها و کارهای توان غافل شد .به صورت کلی ،اینکه تاکید بر کدام مورد
اجرایی اوزان به حدی باشد ،بسته به مقتضیات و شرایط است .من خودم را پیش
رسیده است که بدون از هر چیز ،یک مدیر کارافرین می دانم که بیشتر درگیر
همکاری و مشارکت راه اندازی کسب و کار جدید بوده ام تا هدایت یک کسب
رشکت های تجهیزات و کار به ثبات رسیده .اگرهم کسب و کار تثبیت شده ای
پزشکی فعال ،امکان را تحویل بگیرم ،سعی خواهم کرد در حد توان ،در توسعه
تحقق کارها وجود ان کوشش کنم و هر روز زمینه های جدید به ان اضافه
کنم .اما نگاه ما در اوزان ،فراتر از این مباحث است .در
نخواهد داشت
سند استراتژیک اوزان ،استراتژی مدیریت منافع و روابط با
ذی نفعان را انتخاب کرده ایم .از دیدگاه ما ،منابع انسانی در کنار سهام داران،
مشتریان ،تامین کنندگان ،سازمان های دولتی و نظارتی و احاد جامعه از
اعضای ذی نفعان هستندد که می توانند تاثیرات مثبت و منفی بر شرکت
بگذارند و یا از شرکت تاثیرات زیادی بپذیرند .در قالب این استراتژی ،برای
هر گروه از ذی نفعان و تامین رضایت انها در حد امکان ،رویکرد ،سیاست و
برنامه عملیاتی مدون داریم .برای اوزان مهم است که ذی نفعانی را به صورت
متعادل و متوازن راضی نگه داریم و برای همین روابطمان را با انها مدیریت
می کنیم و این رویکرد به معنی «مسئولیت اجتماعی شرکتی» است .به
عنوان نمونه در سال ،93طرح طبقه بندی مشاغل را با هدف عادالنه سازی
پرداخت ها و حقوق کارکنان ،در دستور کار قرار دادیم و به نتیجه رساندیم.
بالطبع این موضوع عامل موثری در افزایش رضایت کارکنان بود ،رضایتی
که در دوره های تعریف شده محاسبه می شود و به من گزارش داده می شود.
در حال ریل گذاری برای حرکت روبه جلو و شتابان اوزان هستیم و نیز
در حال بازنگری و بازمهندسی زنجیره تامین و بهبود فرایندهای داخلی
شرکت هستیم و پیگیر تحولی بزرگ در فرایندهای بازرگانی ،مارکتینگ و
صادرات محصول تولیدی شرکت یعنی امالگام دندانپزشکی شرکت هستیم.
خوشبختانه روز به روز بر سبد مواد و تجهیزات پزشکی شرکت افزوده
می شود ،همچنین ما هم اکنون در مرحله بررسی و ارزیابی خرید دانش فنی
و تکنولوژی ساخت و تولید مواد جدید دندانپزشکی هستیم .از سوی دیگر،
برای تحقق اهداف کالن و استراتژی های شرکت که در باال اشاره کردم ،در
حال تقویت پشتیبانی مالی و سرمایه ای و سبد دارایی های اوزان هستیم.
من اعتقاد جدی دارم که در گام اول باید منابع انسانی تقویت شود ،به
انگیزش و رضایت انها توجه شود و محیطی مولد نواوری و خالقیت برای
انها ایجاد کنیم ،بهبود زیرساخت ها هم در همین مرحله پیگیری می شود.
در گام بعدی می بایست به بهبود فرایندهای داخلی پرداخت و در گام بعدی
نیز می بایست طرح جامعی برای پرداختن به منافع ذی نفعان دیگر از جمله
مشتریان ،سها مدار و ....داشته باشیم.
فرایندهای داخلی و بهبود مستمر انها ،واقعاً حیاتی است ،به همین خاطر
من اصرار زیادی دارم تا شرکت اوزان در ممیزی ها و ارزیابی های مختلف
وارد شود .البته اوزان در طی چهار سال گذشته ،هر سال در ارزیابی تعالی
سازمانی جدی وارد شده است و از دل این ارزیابی ها ،لیستی از نقاط قوت،
نقاط بهبود و برنامه های بهبود بیرون امده است تا ان پیشرفت گام به گام
و مستمر که اشاره کردم محقق شود.
44
شماره / 2شهریور 1397
مهندس ناظم بوشهری در گفتگو با ماهنامه:
سیاست وزارت بهداشت
فعال بازسازی بیمارستان های قدیمی است
مهندس علی اصغر ناظم بوشهری متولد ،۱۳۲۰فوق لیسانس مهندسی معماری از دانشکده معماری دانشگاه
شهید بهشتی است که دارای سوابق درخشانی در زمینه طراحی مراکز درمانی و فضاهای بیمارستانی است.وی
تا قبل از انقالب در سمت هایی چون کارشناس و مهندس مشاور بنگاه حمایت از مادران و نوزادان و همچنین
ریاست اداره ساختمان بنگاه حمایت از مادران و نوزادان به فعالیت مشغول بود .پس از انقالب نیز عهده دار
مسوولیت های بی شماری از جمله؛ طراح معماری و رییس اتلیه معماری و طرح های درمانی ،سرپرست واحد
بازسازی
معماری و معاون فنی و اجرایی در شرکت خانه سازی ایران بود.ناظم بوشهری در طول سال های ۱۳۶۸تا۱۳۶۹
بیامرستان های
،مدیر عامل شرکت ایستانی کار با درجه پنج ابنیه از سازمان مدیریت و برنامه ریزی بود.وی در طول سال های
قدیمی هامنند
۱۳۷۶تا ۱۳۷۷نیز قائم مقام مدیرعامل شرکت خانه سازی در امور فنی و اجرایی بود .مدیر کل امور مهندسی
ساخت یک
سازمان مجری ساختمان ها و تاسیسات دولتی و عمومی وزرات مسکن نیز سمت دیگری بود که وی در بین
بیامرستان نو
سال های ۱۳۷۸تا ۱۳۸۴عهده دار ان بود.ناظم بوشهری دارای سوابق بسیاری در طراحی و نظارت بر مراکز
هزینه دربرخواهد
درمانی از جمله؛ طراحی طرح توسعه بیمارستان فارابی و طراحی هتل یکصد اتاقی منطقه پارس جنوبی در سال
داشت .این
۱۳۸۸است ،وی همچنین طراحی طرح توسعه بیمارستان بهبود تبریز را در سال ۱۳۸۹عهده دار بود.مدیریت
مساله در مورد
پروژه بیمارستان بین المللی ولی عصر تبریز و طراحی پلی کلینیک قدس بهداشت ودرمان صنعت نفت مسجد
بیامرستان هایی
سلیمان و همچنین طراحی بیمارستان بین المللی ۳۰۰تخت خوابی ارومیه ،از دیگر سوابق درخشان مهندس
که حداکرث سی تا ناظم بوشهری است.عالوه بر این وی طراحی مجموعه مسکونی تابان و ۱۰۴۰واحد مسکونی متعلق به بنیاد مسکن
سی و پنج سال از انقالب اسالمی ،طراحی بیمارستان شرکت الوند طب قزوین با ۱۱۰۰۰مترمربع ،طراحی بیمارستان امید تهران به
متراژ ۱۸۰۰۰متر مربع ،مدیریت اجرایی بیمارستان انصاری ،طراحی دی کلینیک دکتر جواهری ارومیه و مرکز
عمر انها گذشته
۱۲۰تختخوابی دیالیز بیمارستان امیرالمومنین تبریز ،طراحی پلی کلینیک شبانه بهداشت و درمان صنعت نفت
است ،بیشرت
شیراز و همچنین طراحی بیمارستان ۱۷۰تختخوابی عرفان نیایش را عهده دار بوده است که همگی طرح های
صادق است
موفقی درحوزه درمان بودند.عالوه بر تمام این موارد؛ طراحی بیمارستان ۱۷۰تختخوابی الغدیر بومهن ،طراحی
بیمارستان ۱۰۰تخته حکمت درمان دزفول ،مطالعات مقدماتی هتل بیمارستان در اراضی عباس اباد ،کنترل
معماری فاز یک بیمارستان ۶۷۰تخت برکت ،طراحی و نظارت بیمارستان ۳۰۰تختخوابی حضرت عبدالعظیم
حسنی به متراژ۹۶۰۰۰مترمربع ،طراحی بیمارستان ۸۰۰تختخوابی دکتر شریعتی ،۲طراحی مرکز درمان سرطان
تیپ ،۳طراحی بیمارستان ۶۴تختخوابی نجف اباد با گرایش سرطان ،طراحی مرکز خیریه درمان سرطان تیپ دو
حضرت ولیعصر تهران ،طراحی پلی کلینیک تخصصی حضرت ولیعصر ،طراحی مرکز درمان سرطان تیپ ۳تبریز
و طراحی مرکز درمان سرطان تیپ ۳اهواز ،جزو سوابق درخشان مهندس ناظم بوشهری است.
موسسات خیریه ،سازمان مدیریت و برنامه ریزی،
رشکت ها ی تعاونی و بخش خصوصی به صورت ارائه دهنده
خدمات درمانی ،در مسیر تامین بودجه یاری رسان مراکز درمانی هستند.
شماره / 2شهریور 1397
ناظم بوشهری درگفتگویی کوتاه با ماهنامه در خصوص الگوهایی
که برای ساخت فضاهای بیمارستانی در ایران مورد استفاده قرار
می گیرد ،اظهارداشت :معموال کتاب های ایمن ،نشریات سازمان
مدیریت استانداردها ،AHAنوکلیس و تجربیات شخصی طراحان
و مدیران بیمارستان ها به عنوان الگو در طراحی و ساخت فضاهای
بیمارستانی مورد استفاده قرار می گیرد و الگوی واحد و خاصی
مد نظر نیست و بیشتر به ابعاد زمین نیز بستگی دارد .این امر
به بودجه نیز مربوط است و همواره چالش هایی دراین مسیر
وجوددارد که این امر نیز به موقعیت و نیاز کارفرما بستگی دارد.
با این حال ،موسسات خیریه ،سازمان مدیریت و برنامه ریزی،
شرکت های تعاونی و بخش خصوصی به صورت ارائه دهنده خدمات
درمانی در مسیر تامین بودجه یاری رسان مراکز درمانی هستند.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که هم اکنون سیاست وزارت
بهداشت بیشتر بر ساخت بیمارستان های جدید است یا نوسازی
فضاهای فرسوده ،گفت :طبق اطالعاتی که من به دست اورده ام
بازسازی بیمارستان های قدیمی ،همانند ساخت یک بیمارستان
نو هزینه دربرخواهد داشت .به نظر من این مساله در مورد
بیمارستان هایی که حداکثر سی تا سی و پنج سال از عمر
انها گذشته است ،بیشتر صادق است ،چرا که بیمارستان هایی
که بعد از انقالب طبق نقشه های استاندارد ساخته شده و در
محاسبات ،اجرا و نظارت انها کوتاهی به عمل نیامده ،بازسازی
انها مقرون به صرفه است ،چرا که اسکلت بیمارستان های ساخته
شده در این مدت ،نیاز کمتری به تخریب دارند و به نظر می
رسد سیاست وزارت بهداشت فعال بازسازی و مقاوم سازی این
بیمارستان هاست.نقش شرکت های مهندسی مشاور در ساخت
و نوسازی فضاهای بیمارستانی بسیار حایز اهمیت است .ناظم بو
شهری در این باره گفت :بر اساس نظر صاحبان بیمارستان های
خصوصی ،نظر مهندسین مشاور بیشتر در انتخاب مصالح اصلی
ساختمان و تاسیسات ارتباطات و زیباسازی مسائل فنی پروژه مد
نظر قرار می گیرد و به جز کارهای دولتی ،برنامه ریزی اولیه
پروژه ها توسط دانشگاه ها انجام می پذیرد.وی در خصوص حضور
شرکت های خارجی در پروژه های ساخت بیمارستان و فضاهای
درمانی کشور خاطر نشان ساخت :با توجه به تجربه ای که من داشته
ام ،بهتر است به صورت نمونه در پروژه های بیمارستانی در سطح
باالی ۵۰۰تختخوابی از مهندسین مشاورخارجی استفاده شود،
سپس در فاز یک پروژه به مشاوران ایرانی واگذار شود .پیشنهاد من
اینست که قراردادها با مهندسین مشاور ایرانی بسته شود ،لیکن
همکار خارجی با تایید کارفرما توسط مشاور ایرانی انتخاب و معرفی
شود.ناظر بوشهری در پایان این گفتگو با اشاره به لزوم وجود نشریه
در حوزه ساخت بیمارستان گفت :با توجه به کمبود اطالعات در
رشته ساخت و ساز بیمارستان ها و عدم ارتباط کافی بین دست
اندرکاران این حرفه (طراحی و ساخت بیمارستان) وجود چنین
مجالتی بسیار مفید است اما از لحاظ اقتصادی و مقرون به صرفه
بودن ان نمی توانم اظهار نظر کنم ،چرا که این موضوع در تخصص
ژورنالیست هاست.
نگ
ـــاه
براساس نظر صاحبان بیامرستان های خصوصی ،نظر مهندسین
مشاور بیشرت در انتخاب مصالح اصلی ساختامن و تاسیسات
ارتباطات و زیباسازی مسائل فنی پروژه مد نظر قرار می گیرد
و به جز کارهای دولتی ،برنامه ریزی اولیه پروژه ها توسط
دانشگاه ها انجام می پذیرد.
46
46
شماره / 2شهریور 1397
مدیر بخش طراحی بیمارستان و مراکز درمانی شرکت تهران ستورز درگفتگو با ماهنامه:
نقش و اهمیت وجود ( Medical Plannerطراح پزشکی)
در روند طراحی و ساخت مراکز درمانی
شرکت تهران ستورز نماینده انحصاری کمپانیZIMMER BIOMET
در کشور به عنوان یکی از وارد کنندگان و توزیع کنندگان باسابقه حوزه
پروتزهای تعویض مفاصل ،ایمپلنت های ارتوپدی و اقالم مرتبط با این
حوزه از درمان ،فعالیت خود را از سال 1346اغاز کرده است .تهران
ستورز با تکیه بر تجربه طوالنی و وجود نیروهای انسانی متخصص،
همواره در راستای ارتقای سطح کیفی سرویس دهی به جامعه درمان
و به خصوص بیماران حوزه ارتوپدی بوده است و با برخورداری از پکیج
کامل محصوالت ارتوپدی اعم از پروتزهای تعویض مفصل زانوhip،
،شانه ،ایمپلنت های ستون فقرات ،محصوالت تروما و شکستگی،
ایمپلنت های مرتبط با اسیب های ورزشی همانند اسیب های تاندون
و سایر محصوالت مرتبط ،به عنوان یکی از شرکت های پویا در امر
سرویس دهی ایمپلنت های ارتوپدی در ایران شناخته می شود .عالوه
براین تهران ستورز در زمینه طراحی تخصصی فضاهای پزشکی در
بیمارستان ها و مراکز درمانی فعالیت اغاز کرده و در همین راستا ،بخشی
را با نام طراحی بیمارستان و مراکز درمانی و با هدف از میان برداشتن
فاصله کیفی بیمارستان ها و مراکز درمانی داخلی با استانداردهای
جهانی تاسیس کرده است .در حقیقت طراحی ،بازبینی ،بازسازی و
اصالح بیمارستان مطابق با استانداردهای جهانی ،مجموعه فعالیت های
این بخش از شرکت تهران ستورز را تشکیل می دهد.
دکتر علی گودرزی مدیر بخش طراحی بیمارستان و مراکز درمانی امتیاز دهی به هر موسسه درمانی رعایت این استانداردها الزم است تا
شرکت تهران ستورز در گفتگو با ماهنامه در خصوص معرفی این ساختمان مراکز درمانی مربوطه مورد قبول این سازمان ها قرار گیرد
شرکت به خوانندگان ماهنامه مهندسی بیمارستان اظهارداشت :شرکت و امتیاز الزمه را کسب کند .ما سعی می کنیم که این استانداردها را
تهران ستورز یکی از قدیمی ترین شرکت هایی است
مراعات کنیم و ضمناً انها را با مقررات وزارت بهداشت
که در زمینه ی پروتزهای ارتوپدی در ایران فعالیت
و عادات بومی هر منطقه تلفیق نماییم تا هم از نظر
در حقیقت ما
خود را از سال 1347اغاز کرده است که در طی این
بین المللی مورد قبول واقع شود و هم مورد تایید
مشاورانی هستیم که
سالیان با ایجاد نمایندگی های متعدد در سطح کشور
مراجع داخلی قرار گیرد.
با قرارگرفتن در کنار
همواره در ارائه بهترین خدمات به بیماران تالش
گودرزی در ادامه با اشاره ای اجمالی به شرح وظایف
طراح ،نکات پزشکی
نموده است.
شرکت تهران ستورز به خبرنگار ماهنامه گفت :بهترین
را به وی متذکر
وی افزود :شرکت تهران ستورز طی تحقیقات و
زمان برای ورود ما به پروژه زمانی است که پروژه در
می شویم و
بررسی های گسترده به این نتیجه رسید که در روند
مرحله ی تعریف کاربری قرار دارد .به عنوان مثال گاهی
استانداردها را به
ساخت یک بیمارستان بیشترین توجه کارفرمایان یا به
فلسفه ساخت بیمارستان در یک منطقه ی خاص زیر
یاداوری
طراح
مبحث سهام و تامین سرمایه است یا به مقوله تامین
سوال می رود ،همان گونه که به کرات شاهد تجمع
می کنیم تا یک
تجهیزات ،که در این میان متاسفانه کمترین توجه و
چند بیمارستان با تخصص یکسان در یک منطقه از
بیمار
درمانی
مرکز
اهمیت به طراحی صحیح و استاندارد فضاهای پزشکی
شهر هستیم درحالی که در مناطق دیگری از شهر هیچ
با
مطابق
و
محور
داده می شود .وی درپاسخ به سوال ما در خصوص
بیمارستانی وجود ندارد.
روز
استانداردهای
نحوه استفاده از استانداردهای این حوزه و انتخاب نوع
زمانی که ما از مرحله ی تعریف کاربری وارد عمل
طراحی شود
ان ،اظهارداشت:
شویم یک گزارش تحلیل محیطی اماده می کنیم
اصوالً ساخت بیمارستان و رعایت نکات پزشکی در
که در واقع کمک می کند تا برای یک عملیات موفق،
ساختمان های مراکز درمانی ،امروزه خود دانشی ست که مورد توجه انتخاب درستی داشته باشیم .چرا که جمع اوری اطالعات دقیق از
سازمان های استانداردسازی بین المللی قرار گرفته است و برای شرایط زیستی و محیطی از نکات مهم در طراحی فضاهای بیمارستانی
شماره / 2شهریور 1397
شماره / 2شهریور 1397
محسوب می شود .حتی گاهی پیش امده
است که پس از انجام تحلیل محیطی ،کارفرما
را کال از انجام پروژه خود منصرف کرده ایم
زیرا که پروژه اصوال قابل توجیه نبوده است.
در مرحله ی بعد از تحلیل محیطی ،ما
گزارشی به نام گزارش سطح تکنولوژی
ارائه می دهیم که این گزارش مشخص
می کند که ان بیمارستان باید در چه سطح
از تکنولوژی باشد .الزم به ذکر است که اصوال
ساخت یک بیمارستان نباید مدت زیادی به
طول بیانجامد ،چرا که سرعت باالی رشد
تکنولوژی پزشکی باعث می شود که ان
بیمارستان کارایی الزم را نداشته باشد و
از تکنولوژی روز عقب بماند که پس از راه
اندازی نیازمند اعمال تغییرات اساسی است.
وی ادامه داد :در مرحله ی بعد ،جزئیات روابط
بین فضاها را مشخص می کنیم که اصوال
کدام فضاها باید با همدیگر ارتباط مستقیم
داشته باشند .درحقیقت نمودار ارتباطی
بین بخش ها نموداری است که روابط بین
بخش ها را برای مهندس معمار نشان می
دهد تا وی بتواند درجاگذاری بخش ها و
تعیین روابط بین انها از ان الگو پیروی کند.
به عنوان مثال یک مهندس معمار الزم است
که بداند که بیماری که وارد بخش اورژانس
می شود ،چه مراحلی را باید از سر بگذراند
تا براساس ان اورژانس را طراحی کند .لذا
ما به عنوان مدیکال پلنر وارد عمل شده و با
ارائه راهکارهای عملی و تعریف گردش کاری
صحیح در یک مرکز درمانی موجب ایجاد
نقشه های بهینه شده ،و در نتیجه هم در
زمان و هم در هزینه ها صرفه جویی می کنیم.
سپس نوبت به مرحله طراحی نقشه شماتیک
می رسد که به منظور به تصویر کشیدن طرح
کلی نقشه ها انجام می شود .پس از ان در
مرحله توسعه و تکمیل طراحی ،برای اطمینان
از صحت روند کار و بهینه بودن کارکرد
دستگاه ها و لوازم پزشکی و ارتباط کارکنان با
لوازم و تجهیزات با نرم افزارهای خاص ،لوازم
را در نقشه های شماتیک بارگذاری می کنیم.
در زمینه ی تجهیز نیز کاری که ما انجام
می دهیم اینست که ابتدا نیازهای تجهیزاتی
هر مرکز درمانی را به همراه تعداد هر یک
محاسبه می کنیم.
دراینجا الزم می دانم به نکته مهمی اشاره
کنم و ان اینکه ما در زمینه تجهیز ،هرگز برند
خاصی را معرفی نمی کنیم .اصول صحیح کار
اینست که باید نسبت به نیاز مرکز درمانی،
تجهیزات الزم را سفارش دهید ،لذا ما نیز
سعی می کنیم بهترین توصیه را نسبت به
نیازی که مرکز درمانی دارد ،انجام دهیم و
در نهایت هر فضایی را متناسب با دستگاهی
که قرار است در ان قرار بگیرد ،طراحی کرده
و شرایط محیطی و پیش نیازهای هر اتاق را
براساس استاندارد به مهندسین معمار ،برق و
مکانیک ،تاسیسات به صورت اطالعات و در
نقشه ارائه می دهیم تا در طراحی های خود
ان اصول را رعایت و پیاده سازی کنند.
درنهایت نیز نوبت به اماده سازی مناقصات
می رسد و قبل از افتتاح مرکز درمانی ،در یک
بازه زمانی شش ماهه تا یک ساله ،تجهیزات
مورد نیاز از طریق مناقصه خریداری می شود.
وی خاطر نشان کرد که در راستای معرفی
فعالیت این بخش و به طور کلی خدمات
مشاوره تخصصی طراحی پزشکی الزم دیدیم
که ابتدا یک فرهنگ سازی برای مخاطبان
این عرصه انجام دهیم تا شفاف شود که
مشاوره ی تخصصی پزشکی به چه مفهومی
است و چرا این امر در کشور ما نا شناخته
مانده است .در حقیقت ما مشاورانی هستیم
که با قرارگرفتن در کنار طراح ،نکات پزشکی
را به وی متذکر می شویم و استانداردها را
به طراح القا می کنیم تا یک مرکز درمانی
بیمار محور و مطابق با استانداردهای روز
طراحی شود .در این راستا مدیران شرکت
تهران ستورز با هدف فرهنگ سازی و تاکید
بر نقش و اهمیت مدیکال پلنینگ برای
پروژه های درمانی ،همایشی تخصصی با موضوع
استانداردهای بین المللی ساخت بیمارستان و
مراکز درمانی با سخنرانی کارشناسان بین
المللی برگزار کرد و از تمامی گروه های مرتبط
از قبیل همکاران وزارت بهداشت ،مدیران
بیمارستان ها و بیمارستان سازان دعوت به
عمل اورد تا بلکه گامی موثر در نزدیک سازی
بیمارستان ها و سطح درمان کشور به سطح
بین المللی بردارد.
ما بخشی را با نام
طراحیبیمارستان
و مراکز درمانی
و با هدف از
میان برداشتن
فاصلهکیفی
بیمارستان ها و
مراکز درمانی داخلی
با استانداردهای
جهانیتاسیس
کرده ایم.
در حقیقت
طراحی،بازبینی،
بازسازی و اصالح
بیمارستانمطابق
با استانداردهای
جهانی،مجموعه
فعالیت های این
بخش از شرکت
تهران ستورز را
تشکیل می دهد
48
شماره / 2شهریور 1397
سیستم اطالعات بیمارستان
Hospital Information System
رشــد روزافزون صــنایع ارتباطی ،مخابراتی و انفورماتیکی ،هر روز دنیا را با انقالبی جـدید مـواجه می کند .انقالب فن اوری
اطالعات و ارتباطات در کلیه بخش های اقتصادی ،اجتماعی ،سیاسی و امنیتی کشورها تاثیرات قابل توجهی برجای گذاشته است .یکی
از مهمترین حوزه های کـاربرد فن اوری اطالعات ،حوزه ی بهداشـت و درمان است .
سیستم اطالعات بیمارستانی نخستین و اساسی ترین سیستم در میان سیستم های ارائه مراقبت بهداشتی است .سیستم های
اطالعات بیمارستانی ،سیستم های کامپیوتری هستندکه برای مدیریت اسان اطالعات پزشکی و مدیریتی بیمارستان و در جهت بهبود
کیفیت مراقبت های بهداشتی طراحی شده اند.
این سیستم شامل پیاده سازی یکپارچه تولید اطالعات الزم برای مدیریت تمامی فعالیت های مربوط به سالمت ،از قبیل برنامه ریزی،
نظارت ،هماهنگی و تصمیم گیری است.
همچنین پشتیبانی از فعالیت های بیمارستان در سطوح کاربردی ،تاکتیکی و استراتژیک را برای بیمارستان فراهم می کند.
وظیفه اصلی ،HISجمع اوری و ذخیره اطالعات به صورت یکپارچه با استفاده از کامپیوتر و وسایل ارتباطی است.
مشخصات فنی سیستم HIS
زبان بـرنامه نویسی رابط های کاربری Visual Basic :و .NET
زبـان برنامه نویسی کمپونت های سیستمیVisual Basic , MS VC++ , VB NET :
بـانک اطالعاتی 2008 :و Microsoft SQL Server 2005
سیستم عامل سرورWindows Server 2003 :
سیستم عامل ایستگاه های کاریWindows seven ،Windows XP Professional :
امکاناتبرجستهسیستمHIS
تولید سند خودکار درامدی و هـزینـه ای (ارتباط بین سیستم HISو )MISجهت استقرار نظام حسابداری تعهدی
زیرسیستم داشبورد مدیریتی تحت وب زیرسیستم نوبت دهی اینترنتی زیرسیستم اسکن پرونده های پزشکی بیمار زیرسیستم کنترل تداخل های دارویی قابلیت اتصال به سامانه سپاس وزارت بهداشت نمایش نتایـج ازمایش هـای بیمـار بـر روی نمودار بیلبوردهای اطالع رسانی -ارتباط با PACS
ارتباط با دستگاه های POSبانکی ارتباط با کیوسک های اطالع رسانی امکان ارسال پیامک ( )SMSبه بیماران و کادر درمانسیستم ،HISکلیـه عملیات مربوط به بیمـاران را از پذیرش تا ترخیص
ثبت و پـیگیری می کند.امکاناتی نظیر انجام خودکار عملیات پذیرش،
ترخـیص ،لیـست بیمـه و همچنین ثبت الکترونیکی پرونده بالینی
بیماران ،ثبت ازمایش ها و نتایج خدمات پاراکلینیکی ،پروسیجرها و...
برای بیمار ،موجب تسریع در عملیات روزمره و فرایندهای بیمارستان
شده و ضمن کم کردن مدت اقامت بیماران بستری در بخش با باالبردن
ضریب اشغال تخت ها ،موجب افزایش درامدهای بیمارستان می شود.
شماره / 2شهریور 1397
اهداف HIS
استفاده موثرتر از منابع محدودی که برای مراقبت از بیمار در دسترس
هستند.
بهبود کیفیت خدمت رسانی به بیمار
پشتیبانی از تحقیق در زمینه های اماری از جمله درمان بیماری ها،
مصرف داروها و ...
پشتیبانی از اموزش
حفظ سوابق مراجعه بیمار و بازیابی سریع سوابق بیمار در صورت لزوم
پشتیبانی و به روز رسانی یکپارچه سیستم برای مراکز تحت پوشش
یکپارچه سازی فرمت ورود اطالعات به نرم افزار و فرمت گزارش ها
به طور کلی هدف از ،HISاستقرار یک سیستم پردازش ،بازیابی و ارتباط
دادن مراقبت بیمار و اطالعات اداری برای تمامی فعالیت های مربوط به
بیمارستان است.
در یک سیستم اطالعات بیمارستانی ،داده ها به صورت منسجم در پایگاه
داده ها ذخیره می شوند و در دسترس کاربران مجاز ،در محل و در زمانی
که داده ها مورد نیاز است و در فرمتی که با نیازهای خاص کاربر منطبق
باشد ،قرار می گیرند.
منا بع
m
aram.blogfa.co
http://www.nikm
هتل بیمارستان
هتل بیمارستان یک موضوع به نسبت جدید در معماری به شمار می اید
که با توجه به امکانات و خدماتی که می تواند به مردم ارائه دهد ،نیاز
ان در معماری بین الملل احساس می شود .یک «هتل بیمارستان»
همان طور که از نامش پیداست ،مکانی است که نه تنها برای درمان
و رهایی از بیماری ،بلکه برای اقامت و بهره مند شدن از مزیت های
گردشگری طراحی می شود .به طور کلی هتل بیمارستان ها در تمام
دنیا در زمینه «توریسم سالمت» فعالیت می کنند و افرادی که به
ان جا مراجعه می کنند این فرصت را دارند که در دوران نقاهت یا
پس از بهبودی عالوه بر استفاده از منابع طبیعی جهت تکمیل درمان
از مکان های دیدنی کشوری که به ان سفر کردند هم بازدید کنند
.هتل بیمارستان می تواند امکان همراهی افراد خانواده و خویشاوندان
و اقامت ان ها در کنار بیمار را به عنوان عامل مثبتی در روند بیماری
و تسریع بهبودی بیمار فراهم کند .این امکان با توجه به طراحی
ویژه بیمارستان ،الگوبرداری از معماری هتل ها و ...میسر می شود.
کامال واضح است که احساس راحتی که اقامت در هتل به بیماران می
دهد ،اقامت در بیمارستان نمی تواند ایجاد کند .در این راستا طراحان
بیمارستان می توانند از شیوه طراحی هتل نکات بسیاری بیاموزند .به
عنوان مثال ،طراحی بیمارستان می تواند از طبیعت و رنگ ها الهام
بگیرد یا به سمت مدیریت اطالعات میل کند .با طراحی بیمارستانی
با کیفیت باالی خدمات پزشکی و با این فرضیه که طراحی سوئیت
های اقامتی در بیمارستان بتواند مشکالت تردد در شهر و چالش های
اعضای خانواده را که می خواهند در طول اقامت در بیمارستان ،همراه
بیمار خود باشند برطرف نماید .از همه مهم تر بدین نحو بیماران
و همراهان انان در یک محیط بوده که در پروسه درمان و افزایش
اسایش روانی بیمار و همراهان بسیار تاثیرگذار است.عالوه بر ان ،هتل
بیمارستان قادر به ارائه خدمات درمانی-بالینی نیز است و بیماران
می توانند دوران نقاهت را در ان طی کنند .با توجه به هزینه باالی
تخت های بیمارستانی ،این موضوع عالوه بر صرفه جویی در هزینه های
بیمار ،می تواندکمبود تخت های بیمارستانی را نیز جبران کند.با یک
طراحی هوشمندانه نه تنها می توان به درمان با کیفیت باالتر کمک
کرد ،بلکه می توان بیمارستان هایی با هزینه های کمتر ساخت.اتاق های
خصوصی با اندازه مناسب نه تنها خطر عفونت را کاهش می دهند ،بلکه
فضای ساکت مورد نیاز درمان و بهبودی بیمار را نیز فراهم می کنند.
در نظر گرفتن ناحیه ای برای خانواده در درون اتاق ها ،موجب می شود
که اعضای خانواده بتوانند در تمام طول درمان بیمار ،بدون تداخل در
کار پرستارها و سایر تیم درمان ،با بیمار همراه باشند .همراهی خانواده
می تواند در بهبود ایمنی بیمار نقش داشته باشد.
هتل بیمارستان های مطرح جهان
.1بیمارستان شارپ مموریال
سن دیه گو ،امریکا
این بیمارستان در حد یک هتل پنج ستاره است ،اتاق های بسیار
شیک ،بهترین سرویس دهی به بیماران و همراهان و مهمتر از همه
بهترین امکانات پزشکی ،درمانی و تشخیصی ،این بیمارستان را در
میان بیمارستان های جهان بی رقیب کرده است.
.2بیمارستان بین المللی ماتیلدا
هنگ کنگ ،چین
اتاق های دلباز ،طراحی فوق العاده زیبا و پیشرفته ،دیوارهای شیشه
ای و امکانات پیشرفته پزشکی چاره ای جز بهبودی برای بیماران این
بیمارستان باقی نمی گذارد.
.3بیمارستان بین المللی بومرانگراد
بانکوک ،تایلند
این بیمارستان شیک در محبوب ترین مرکز توریسم پزشکی در جهان
واقع شده است .چرا که ساالنه ۴۰۰هزار نفر از سراسر جهان برای
درمان به این بیمارستان مراجعه می کنند .مبلمان شیک و راحت،
رنگ بندی هنرمندانه ،استفاده از چوب طبیعی در دکوراسیون داخلی
و امکانات فوق پیشرفته ،جای هیچ حرف و سخنی باقی نمی گذارد.
.4بیمارستان سیتی
دبی ،امارات متحده عربی
کسی که وارد این بیمارستان می شود اصال بیماریش را فراموش می
کند .استخرهایبزرگ ،سونا ،جکوزی ،اسپا ،سالن ورزشی و برخورداری
از طراحی پیشرفته ،تنها گوشه ای از امکانات این بیمارستان است.
اصال ممکن است با هتل پنج ستاره اشتباه گرفته شود.
منابع
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://www.eligasht.com
1
2
3
4
52
شماره / 2شهریور 1397
ایمنی بیمار در بیمارستان
امـروزه طراحـان ساختمان بیمارستان و مدیرانی که راهبری ساختمان را در دست دارند ،تالش
زیـادی در ایجـاد محـیط مناسـب بـرای بیماران دارند .بیمارستان ها به دلیل نقش بسیار مهمی که در
جهت تامین ،حفظ و ارتقای سالمت ایفا می کنند از اهمیت بسیاری برخوردارند .بیمارستان ها از جمله
سازمان هایی هستند که در ان ها خدمات درمـانی پیچیده با هـدف ارتقای سـالمت افراد انـجام می
شود .هر روزه تعداد بسیار زیادی از بیماران در بیمارستان های جهان به طور ایمن مورد مداوا و معالجه قرار
می گیرند اما با ارتقای دانش و تکنولوژی در دهه های اخیر ارائه خدمات درمانی بسیار پیچیده تر از قبل
است .ایمنی بیمار یکی از مهم ترین ابعاد کیفیت مراقبت است .حفظ قابلیت و عملکرد بیمارستان در
زمان بحران از این جهت حائز اهمیت است که بتواند ضمن انجام وظایف جاری ،توان پاسخگویی به حجم
زیاد بیماران و مجروحین را داشته باشد .شاخص ایمنی بیمارستان یکی از شاخص هایی است که به کمک
ان می توان میزان کارایی بیمارستان را در زمان بحران تعیین کرد.
اهداف ایمنی بیمار
حفظ و ارتقای امنیت بیمار
شناسایی صحیح بیماران
بهبود ارتباطات موثر
بهبود ایمنی در داروهای پر خطر
بیمار صحیح ،موضع صحیح ،روش صحیح
کاهش خطر ناشی از عفونت های مرتبط با مراقبت های
سالمتی
کاهش اسیب های ناشی از سقوط بیمار
بیست استاندارد ضروری در برنامه ایمنی بیمار
-1بیمارستان در مورد ایمنی بیمار برنامه استراتژیک دارد
و ان را اجرایی و عملیاتی می کند .
-2بیمارستان دارای مدیران وکارمندانی است که وظایف ،
مسئولیت و اختیاراتی در خصوص ایمنی بیمار دارند.
-3مدیران به منظور ارتقاء فرهنگ ایمنی بیمار ،شیوه های
اجرایی سالمت بیمار را رهبری کرده و در مورد مدیریت
ریسک اموزش می بینند و روی فرصت های بهبود و ارتقاء
ایمنی فعالیت می کنند .
-4افراد به کار گرفته شده مدیریت ریسک و سالمت بیمار
را کنترل می کنند.
-5بیمارستان به طور ماهیانه مورتالیتی و موربیدیتی را در
کمیته های بیمارستانی بررسی می کند .
-6وسایل و لوازم ضروری در بیمارستان در دسترس ،اماده
و کالیبره است.
-7بیمارستان برنامه و پروتکل مشخصی جهت پاک سازی
لوازم پزشکی جهت استفاده مجدد ان ها دارد .
-8بیمارستان تجهیزات کافی جهت پاک سازی و
استریلیزه کردن سریع لوازم را دارد( .بخش CSRو استریل
بیمارستان فعال است و دستور العمل هایی جهت اجرای
برنامه ها دارد).
-9پرسنل استخدام شده چه دائم و چه موقت مهارت کافی
و دانش الزم جهت اجرای برنامه های فرایندی را دارند .
-10قبل از انجام هر پروسه تهاجمی از بیمار رضایت
می گیرند و بیمار از تمام خطرات احتمالی پروسه اطالع دارد.
بیمارستان به اندازه کافی به بیمار اطالعات داده و بیمار اجازه
دخالت و تصمیم گیری در مراحل درمان را دارد .
-11تمامی بیماران از طریق مشخصات کامل و تاریخ تولد
شناسایی می شوند ولی شماره اتاق و تخت وسیله شناسایی
نیست .بیمارستان بهترین سیستم را جهت شناسایی
بیماران دارد.
-12بیمارستان کانال های ارتباطی برای بحران های
ضروری دارد و دارای یک نظام و برنامه مشخص جهت
شناسایی موارد مربوط به ایمنی بیمار دارد.
-13بیمارستان برنامه مشخص و مناسبی در مورد نتایج
ازمایشاتی که پس از ترخیص بیماران دریافت می شود
دارد.
-14بیمارستان دستور العمل هایی در خصوص کنترل و
پیشگیری از عفونت دارد .
-15بیمارستان نظام و دستور العمل مشخص در خصوص
ضدعفونی تمام تجهیزات و لوازم به خصوص در شرایط
بحران را دارد .
شماره / 2شهریور 1397
-16بیمارستان دستورالعمل هایی در مورد ایمنی خون
و فراورده های ان دارد که ان را عملیاتی و اجرایی
می کند( .گایدالین درمورد پروسیجر خون ،ترانسفوزیون
خون ،کراس مچ خون ،خون ناسالم و حوادث غیر منتظره
و ...دارد).
-17بیمارستان سیاست انجام تزریقات ایمن ،تزریقات
واکسن و infusionایمن – جراحی ایمن را دارد.
-18بیمارستان یک سیستم دارو دهی ایمن دارد
(وجود داروهای حیاتی 24ساعته در بیمارستان)
بیمارستان برای مراحل انتخاب دارو ،خرید و تامین
دارو ،نگهداری و انبار دارو order ،نویسی اماده
کردن دارو و تجویز دارو به بیمار دستور العمل
مشخصی دارد.
-19بیمارستان دارای استانداردهای محیط ایمن است.
بیمارستان محیط فیزیکی ایمن برای بیماران ،برای
کارکنان و مالقات کنندگان دارد .کمیته ایمنی محیط در
بیمارستان تشکیل می شود و امنیت بیمارستان به خصوص
در بخش های اورژانس ،ویژه ،نوزادان و ....در نظر گرفته
می شود.
-20بیمارستان دارای سیستم مدیریت دفع مناسب پس
ماندهای بیمارستانی است( .بیمارستان دارای گایدالین
برای دفع بهداشتی زباله های عفونی و غیر عفونی – وسایل
برنده و نوک تیز و ....دارد) .
ارزیابی ایمنی بیمار
درک و پایش و توسعه ایمنی نیازمند اندازه گیری های
مختلف داده هـای (کمی و کیفی) زیر است:
رضایتمندی بیمار
فرهنگ ایمنی بیمار
داده های روتین بیمار
پرونده بیماران
سیستم های گزارش دهی
شرح وظایف و مسئولیت های
اعضای کمیته ایمنی بیمارستان
بررسی کلیه موارد خطاهای ناگوار
پایش و بررسی روند اجرایی دستورالعمل ها و قوانین
صادره در کمیته
برنامه ریزی در جهت استقرار استانداردهای الزامی ایمنی
بیمار
مشارکت در تدوین برنامه استراتژیک بیمارستان
هماهنگی برنامه ایمنی بیمار با مدیریت ارشد بیمارستان
تدوین اجرا و بازنگری برنامه سالیانه ایمنی بیمار در
بیمارستان به منظور دستیابی به سطح یک استانداردهای
بیمارستان های دوستدار ایمنی بیمار با همکاری ذینفعان
شرکت و همکاری فعال در تدوین خط مشی ها و
روش های اجرایی در سازمان به منظور اشاعه ارائه خدمات بهینه
خودارزیابی استانداردهای الزامی بیمارستان های
دوستدار ایمنی بیمار در بیمارستان
طراحی و برگزاری دوره های اموزشی به منظور
ارتقاء درک و بصیرت کارکنان از استانداردهای الزامی
بیمارستان های دوستدار ایمنی بیمار
بررسی فرهنگ ایمنی بیمار بر مبنای سالیانه و اقدام
اصالحی به منظور ارتقاء ان
شرکت در بازدیدهای مدیریتی ایمنی بیمار و پی گیری
انجام اقدامات اصالحی و بازخورد به کارکنان
همکاری در انجام ممیزی های بالینی و پیشنهاد موضوعات
ممیزی بالینی بر اساس نتایج بازدیدهای مدیریتی و تحلیل
ریشه ای وقایع
نظارت بر ایجاد و چگونگی استفاده از سیستم یادگیری و
گزارش دهی اتفاقات ناخواسته در بیمارستان
شرکت و همکاری فعال با کارشناس هماهنگ کننده
ایمنی بیمار و مدیریت خطر در چگونکی راهبری موضوعات
تهدید کننده ایمنی بیمار
شرکت و همکاری فعال در تحلیل ریشه ای وقایع
تهدیدکننده ایمنی بیمار
اقدام اصالحی براساس نتایج تحلیل ریشه ای وقایع به
منظور کاهش خطرات در سازمان
بستر سازی و ایجاد شیوه مناسب برقراری ارتباط در
خصوص موضوعات مرتبط به ایمنی بیمار در داخل
بیمارستان
نظارت بر انجام وظیفه سایر اعضای تیم ایمنی بیمار به
منظور حسن اجرای وظایف
منابع
http://jorar.ir/article
http://nkums.ac.ir/Category
http://www.kmu.ac.ir
54
شماره / 2شهریور 1397
شکست مرزهای رنگ
در دکوراسیون بیمارستان ها
مهندس افسانه نجفی
بهترین رنگ های قابل استفاده در
طراحی دکوراسیون مطب و کلینیک زیبایی
کسی که پا به کلینیک پزشکی یا مطب دکتر می گذارد ،با احساسات
مختلفی مانند استرس ،اضطراب و حتی ترس مواجه می شود .این
شرایط برای یک متخصص پزشکی که می خواهد بیماران هنگام معاینه
ارام و خونسرد باشند ،ایده ال نیست .در ایجاد محیطی ارام که باعث
ارامش افراد شود ،چه کاری از شما ساخته است؟ انتخاب رنگ مناسب
تاثیر بسیار زیادی دارد.
ممکن است خیلی راحت رنگی را که دوست دارید یا رنگ هایی که
ترکیب خوبی دارند انتخاب کنید .اگرچه ،رنگ های مختلف تاثیرات
مختلفی هم دارند .درنتیجه باید هنگام تصمیم گیری ،این موضوع
را به خاطر داشته باشید تا درنهایت اتاقی به دست نیاورید که باعث
تشویش احساسات شود.در ادامه با رنگ هایی اشنا می شوید که برای
اتاق انتظار کلینیک پزشکی یا دکوراسیون مطب شما بهترین گزینه
هستند چون باعث ایجاد ارامش می شوند .در این میان ،رنگ هایی را
نیز معرفی می کنیم که تاثیر برعکس دارند و باید از مصرف ان ها در
بعضی جاها اجتناب کرد.رنگ سفید :سمبل پاکی ،بی گناهی و خلوص
است .در حوزه رنگ های خنثی قرار دارد .رنگ سفید به محیط های
بسته ،بعد بیشتر می بخشد .یکی از دالیل پوشش سفید پزشکان و
پرستاران به دلیل القای حس خلوص و پاکی انان است و اینکه انها
برای جان مردم ارزش قائلند.
رنگ زرد :جزء رنگ های گرم و نشاط اور است .رنگ هوشمندی است
و حافظه را افزایش می دهد ،اما طوالنی نگاه کردن به این رنگ سبب
زودرنجی و بی قراری می شود .به همین علت از این رنگ در دکوراسیون
ایستگاه پرستاری و اتاق های بیماران استفاده نکنید .به این علت که این
رنگ متابولیسم بدن را افزایش می دهد ،سبب اشتها می شود .این رنگ
بهترین انتخاب برای سالن غذاخوری بیمارستان هاست.
رنگ نارنجی :رنگ نارنجی ،رنگی گرم و تشکیل شده از رنگ زرد
و قرمز است .یک رنگ انرژی زاست .این رنگ برای قسمت هایی از
دکوراسیون مراکز درمانی باید استفاده شود که بیماران نیاز به روحیه
دارند .همچنین همراهانی که غمگین و افسرده هستند ،در مکانی با
این رنگ ،نشاط و هیجان می گیرند ،اما این رنگ برای دکوراسیون اتاق
استراحت بیمارستان ها و مرکز درمانی مناسب نیست.
رنگ قرمز :سمبل عشق ،هیجان ،نشاط و سرزندگی است .هیجانات را
برمی انگیزد و ایجاد شور و حرارت می کند .این رنگ ،بسیار گرم است
و از احساسات گرم تا خشم و هیاهو ،متغیر است .باید در استفاده از
ان احتیاط کرد .در درمان بیماری هایی چون مخملک مناسب است .از
این رنگ در دکوراسیون مراکز درمانی مغز و اعصاب باید اجتناب کرد،
همچنین انتخاب این رنگ در اورژانس کامال اشتباه است.
رنگ صورتی :رنگ صورتی از طیف قرمزهاست که با ترکیب با رنگ
سفید به دست می اید .نماد عشق و ارامش و لطافت است و اثر ارامش
بخش و تسکین دهنده ای دارد .هرچند به طور دائم نباید از این رنگ
استفاده کرد ،چراکه استرس و بی تابی به همراه می اورد .از این رنگ در
ترکیب با رنگ های سرد یا خنثی استفاده کنید و حجم کمی از ان را به
کار ببرید ،مانند دیوار راهروها که زیاد قسمت دیداری را درگیر نکند.
رنگ ابی :از رنگ های سرد است.این رنگ ،ارامش دهنده و لذت بخش
است .در برخی حس سرد و انزوا ایجاد می کند و در برخی حس ارامش.
این رنگ دارای ویژگی ضد اضطراب و تسکین بخشی نیز است .سیستم
عصبی را ارام می کند و جلوی اشتها را می گیرد .از این رنگ و رنگ های
دیگر در همین طیف می توانید در ورودی اورژانس ها ،همچنین اتاق
انتظار بیماران استفاده کنید.
مشکی و بنفش تیره :برخی سایه های مشکی می تواند یک محیط
را پخته نشان دهد ،اما اغلب اوقات رنگی فاقد هویت است .این مطلب
در مورد بنفش تیره هم صدق می کند .نکته کلیدی درباره ایجاد حس
ارامش در بیماران ،به خصوص بیماران جدید ،محیطی صمیمی و
دوستانه است.
شماره / 2شهریور 1397
بهترین رنگ های
مخصوص دکوراسیون مطب :
بژ :رنگ های خنثی مانند بژ وقتی با دیگر
رنگ های ارامش بخش ترکیب شود ،محیط
را خوشایند و دلپذیر می سازند .این دسته از
رنگ های روشن همچنین باعث انعکاس نور
می شوند .یعنی یک اتاق را دلبازتر نشان
می دهند .بیمار نباید حس کند در اتاقی خفه
و دلگیر نشسته.
قهوه ای :یک رنگ متمم عالی و مطیع .اگر با
رنگ روشن تری ترکیب شود ،می تواند ظاهری
مدرن ایجاد کند ،که این روزها برای خیلی ها
جذاب است.
ابی :ایا کسی هست که از تماشای اسمان
ابی یا دریای بی کران لذت نبرد؟ هردوی این
گزینه ها ارامش بخش هستند .اگر در
دکوراسیون مطب یا اتاق انتظار هم به عنوان
متمم استفاده شود ،چنین حسی را منتقل می
کند.البته رنگ های بسیار دیگری همچون رنگ
سبز هم هستند که می توان استفاده کرد .بد
نیست از ترکیب چند رنگ مختلف بهره ببرید.
فقط فراموش نکنید که باید یکی از رنگ ها
را به عنوان رنگ غالب انتخاب کنید تا دیگر
رنگ های مکمل ،در مرکز توجه نباشند.
درخصوص شکست مرزهای رنگ در دکوراسیون
بیمارستان ها و مراکز درمانی گفتیم .از اینکه
می توان با یک نگاه منطقی و هوشمند از تمام
رنگ ها در دکوراسیون بیمارستان بهره برد و
برخی رنگ ها و خواص ان را شرح دادیم .اکنون
به شرح باقی رنگ ها می پردازیم.
رنگ سبز :این رنگ در دایره رنگی سرد قرار
می گیرد ،با این حال ،رنگ ارامش بخش،
رنگ نشاط ،سرزندگی ،امید ،جوانی و پویایی
است .رنگ سبز ،رنگ حیاط است و می توان
گفت یکی از ارامش دهنده ترین رنگ هاست،
مانند طبیعت که روح سرزندگی را به جان
می پاشد .رنگ سبز ،استرس ،اضطراب
و بیقراری را کاهش می دهد و به همین
علت سبب کاهش دردهای دیگر نیز می شود.
رنگ سبز در بخش های بسیار حساس و
پراسترس کاربرد دارد ،زیرا رنگ سبز باعث
ارامش چشم و قدرت بهتر تفکیک رنگ ها
می شود .به همین علت در اتاق عمل ،رنگ
سبز باعث می شود رنگ های خونی قرمز بهتر
تشخیص داده شوند .رنگ سبز متابولیسم و
فشار خون و ضربان قلب را کاهش می دهد
رنگ ارغوانی :این رنگ ،رنگی بین صورتی و
بنفش است و بسته به شدت رنگ ان در دایره
گرم یا سرد قرار می گیرد .نماد دارایی ،منطق و
عقل و پایداری و وفاداری است .از این رنگ در
بیمارستان ها کمتر استفاده می شود ،اما می توان
با تفکیک با رنگ های سبز ،خاکستری و سفید،
تلفیق ارامی در برخی بخش ها مانند اتاق انتظار
ساخت ،مانند اتاق انتظار کودکان یا بیمارستان
زنان و زایمان.
رنگ قهوه ای :رنگ قهوه ای از ترکیب رنگ های
سبز و قرمز حاصل می شود .رنگ قهوه ای نماد
قدرت ،غرور و استواری است .این رنگ حس
اطمینان را برمی انگیزد .گاهی حس تنهایی و
گوشه گیری را نیز منتقل می کند .از این رنگ
در بیمارستان کمتر استفاده می شود اما تلفیق
ان با رنگ های شاد و ارام می تواند ترکیب
چشم نوازی باشد.
رنگ سیاه :رنگ سیاه ،به تصور برخی رنگ
وحشت و ترس و غم است ،اما این رنگ ،رنگ
ابهت و قدرت است و رنگ بسیار سنگین و
شیکی است ،اما با توجه به تیرگی ان و محدود
کردن فضا در محیط بیمارستان اصال کاربرد
ندارد و از این رنگ در مراکز درمانی باید به
شدت پرهیز کرد.
رنگ خاکستری :این رنگ در دایره رنگی،
خنثی محسوب می شود .این رنگ ،رنگ
بسیار پرطرفداری است و در بیمارستان ها و
مراکز درمانی نیز ،گزینه بسیار مناسبی برای
انتخاب است ،چراکه این رنگ برخالف رنگ
سیاه ،رنگ ارامی است .این رنگ نه مهیج
است نه کسل کننده ،رنگی که هر دو گروه از
بیماران خوشحال و غمگین ،با ان ارتباط برقرار
می کنند .این رنگ برای بیماران امیدوار ،لذت
بخش و برای بیماران ناامید ،دلداری دهنده
است .رنگ هایی مانند ابی اسمانی ،کرم و
شیری رنگ نیز همین خاصیت را دارند.
در پایان شما می توانید با داشتن این اطالعات
و نگاهی منطقی به سازه های معماری،
دکوراسیون بیمارستان را منطقی خلق کنید.
منابع
https://www.-healthcaredesignmagazine.com
https://www.google.com
56
شماره / 2شهریور 1397
معرفی پروژه اورژانس هسته ای ،عمومی و زنان بوشهر
نقش افرینی مرکز درمانی فوریت اسیب های پرتوی
در راستای تحقق اهداف پدافند غیرعامل
در سند راهبردی پدافند پرتوی کشور« ،ایمن سازی ،توانمندسازی و ایجاد زیرساخت های موردنیاز مدیریت
بحران پرتوی در برابر تهدیدات» یکی از اهداف تدوین سند ،معرفی شده است .اسناد ملی و بین المللی نظام ایمنی
هسته ای در کنار طراحی تمهیدات حفاظتی نرم افزاری و سخت افزاری در جهت پیشگیری از بروز حوادث پرتوی،
کشورهای صاحب فناوری هسته ای را به اتخاذ تمهیدات مقابله ای و پیشگیرانه با این حوادث ملزم کرده است.
نیروگاه های تولید انرژی هسته ای که باالترین سطح از بکارگیری صلح امیز این فناوری به حساب می اید ،علی
رغم ظرفیت ها و منافع بی-شمار صنعتی و استراتژیک که در تولید انرژی پاک در اختیار می گذارد ،به عنوان
منشا بروز خطرات مهلک و با گستره اثرگذاری خارج از مرزهای سیاسی کشورهای دارنده این صنعت ،ضرورت
اقدامات حفاظتی متناسبی را ایجاب می کند.
در این خصوص بروز حوادث تاریخی ازجمله فاجعه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶که اسیب بیش از پنج میلیون نفر و
گستره پراکندگی و انتشار الودگی در سراسر اروپا را به همراه داشت ،تجربه ای تلخ لیکن پنداموز در اهمیت
مدیریت ایمنی و ضرورت اقدامات پیشگیرانه به شمار می اید.
پروژه اورژانس هسته ای ،عمومی و زنان بوشهر در فاصله 12.5کیلومتری از نیروگاه هسته ای بوشهر با هدف
اسقرار مالحظات پدافند غیرعامل و در راستای تامین امکانات مقابله ای و پوشش متناسب اسیب های ناشی از
حوادث احتمالی طراحی و در حال احداث است .این پروژه با هدف تامین امادگی کادر درمانی و تجهیزاتی و امکان
ارائه خدمات متناسب بالفاصله پس از بروز بحران با کاربری چندمنظوره طراحی شده است .این تمهید عالوه بر
مزایای مذکور استقرار مالحظات مهندسی ارزش و تحقق منافع اقتصادی و عملیاتی در فرایند طراحی ،اجرا و بهره
برداری را موجب ساخته است .ذکر این نکته ضروری است که اهمیت احداث این پروژه فارغ از مالحظات عملیاتی
موضوع پدافند پرتوی و نظام ایمنی هسته ای ،ارتقای امنیت روانی ساکنان پیرامون موقعیت استقرار نیروگاه را نیز
به همراه خواهد داشت .در این مقاله به شرح ضرورت های تعریف طرح و معرفی اجمالی پروژه از نظرگاه پدافند
غیرعامل –پدافند پرتوی پرداخته شده است.
اذبن بنفشه افشان
مدیر کارگروه مطالعات و تحقیقات
مهندسین مشاور فردافن پارس
سروش عیسی پور
دبیر کارگروه ایمنی و پدافند غیرعامل
مهندسین مشاور فردافن پارس
شماره / 2شهریور 1397
درمان اورژانس در حوادث پرتوی با تکیه بر تولید و ارتقای دانش و
-1اهمیت امادگی در مقابل حوادث پرتوی:
توسعه به کارگیری فناوری های نوین تولید انرژی علی رغم منافع بهره گیری از ظرفیت-های بومی و نیروهای مسلح ،توسعه ظرفیت
قابل توجه در صنعت ،با افزایش احتمال رخداد حوادث پرتوی همراه های چندمنظوره در پدافند پرتوی و مقابله حوادث پرتوی با بکارگیری
است .اگرچه بروز حوادث پرتوی در نتیجه بروز خطاهای انسانی و ظرفیت های اتش نشانی رفع الودگی صنعتی ،سازمان مدیریت بحران
یا اسیب سازه ای محل نگهداری منابع پرتوزا در کلیه مراکز دارای و ...از راهبردهای پدافند پرتوی است.در سند طرح ملی مدیریت
خدمات پرتوی مانند بیمارستان ها ،ازمایشگاه های طبی ،تشخیصی بحران های ناشی از حوادث پرتوی] ،[4حوادث هسته ای به سه سطح
و تصویر برداری ،ازمایشگاه های علوم پایه و کشاورزی ،نیروگاه اتمی تقسیم شده است:
و سازمان انرژی اتمی محتمل است ،لیکن بزرگی اثار و عوارض -1حوادث سطح یک -حوادثی که در منطقه کوچک رخ داده و امکانات
اسیب های پرتوی به تناسب قدرت منبع متغیر بوده و بیشترین محلی برای کنترل پیامدهای ان کافی است.
-2حوادث سطح دو -حوادثی که رخداد ان ها می تواند منجر به
خطرات ،شعاع استقرار نیروگاه های هسته ای را تهدید خواهد کرد.
شکل -1کاربردهای متنوع فناوری هسته ای
پیامدهای نسبتا وسیعی شود که برای کنترل ان باید
همچنین احتمال وقوع حوادث هسته ای در سایر
امکانات یک یا چند استان به کارگیری شود.
کشورها و انتشار الودگی به مرزهای داخلی همواره
-3حوادث سطح سه -حوادثی که علی رغم احتمال
وجود دارد .از این روی امادگی بخش بهداشت و درمان
بسیار کم رخداد ان ها ،می تواند منجر به وقوع اثرات
کشور در مقابل این حوادث و ارتقای توانمندی و پایداری
قطعی بر افراد در خارج از مراکز هسته ای شود و نیاز به
از طریق توسعه زیرساخت ها ،اموزش همگانی و اتخاذ
اقدام ملی دارد.
راهکارهای پیشگیرانه و مقابله ای ضروری خواهد بود.
مطابق این سند ،مسئولیت کنترل و پاسخگویی به
حوادث هسته ای به شرح زیر است:
-2اسناد باالدستی در حوزه
الف) مسئولیت کنترل و پاسخگویی به حوادث هسته ای
اقدامات مقابله ای در حوادث پرتوی:
که در درون مراکز هسته ای اتفاق می افتد و پیامدهای
در سند برنامه ششم توسعه اقتصادی ،اجتماعی و
ان به خارج از مرکز نمی رسد به عهده سازمان انرژی
فرهنگی جمهوری اسالمی ایران (،[1] )1395-1399
اتمی است.
در تشریح اهم چالش های امداد نجات ذیل فصل امور
ب) مسئولیت کنترل و پاسخگویی به حوادث هسته ای
اجتماعی ،استفاده از ظرفیت های بیمارستان های نظامی
که پیامدهای ان به خارج از مراکز هسته ای گسترش
خصوصاً درمان بیماران حوادث زمینی و هسته ای و کمک
یابد به عهده مسئوالن شهری استانی و ملی در چارچوب
به کاهش تراکم بیمار در بیمارستان های دولتی به عنوان
قرارگاه پدافند پرتوی کشور است.
نقاط قوتی در جهت جبران کاستی های زیرساختی عنوان
شده است.برنامه ملی پاسخ نظام سالمت در بالیا و
فوریت ها] ،[2که توسط وزات بهداشت ،درمان و اموزش
پزشکی منتشر شده است ،یکی دیگر از اسناد باالدستی
کشور بوده که به مقوله حوادث هسته ای پرداخته و
به تبیین نقش دانشگاه علوم پزشکی به عنوان واحد
مسئول و نحوه تعامل این دستگاه با سایر واحدهای
همکار همچون سازمان انرژی اتمی در حوادث پرتوی
پرداخته است.سند راهبردی پدافند پرتوی کشور]،[3
به استناد تبصره یک ماده نه اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور
مصوب مقام رهبری و فرماندهی کل قوا به تصویب کمیته دائمی
(شورای عالی) پدافند غیرعامل کشور رسیده است .یک از اهداف
تدوین این سند ،ایمن سازی ،توانمندسازی و ایجاد زیرساخت های
موردنیاز مدیریت بحران پرتوی در برابر تهدیدات معرفی شده است.در
بیانیه ماموریت قرارگاه پدافند پرتوی ،امداد و نجات ،درمان تخصصی،
بازیابی سرمایه های انسانی به عنوان یکی از وظایف این قرارگاه عنوان
شده است .در این سند ،ضعف در حوزه های درمان مصدومین پرتوی
به عنوان یکی از نقاط ضعف موجود طی بررسی محیطی شناسایی شده
است .مطابق سند مذکور ساماندهی و ارتقای نظام یکپارچه پیشگیری،
تشخیص ،درمان و بازتوانی صدمات پرتوی و توسعه عملیات امداد و
-3سطح بندی و شعاع حفاظتی
پیرامون تاسیسات هسته ای :
در سند شماره 2-GS-Rاز مجموعه استانداردهای ایمنی
اژانس بین المللی انرژی اتمی ))IAEAبا عنوان « امادگی
و مقابله در حوادث اضطراری هسته ای یا رادیولوژی»[،]5
چهار سطح تهدید ناشی از حوادث هسته ای با محوریت
منشا بروز حوادث به شرح زیر ارائه شده است.
سطح - Iتاسیسات هسته ای مانند نیروگاه های هسته ای ،در صورت
وقوع حوادث داخل سایت (حوادثی با احتمال وقوع کم) که امکان
اثرگذاری شدید و قطعی بر سالمت عمومی در خارج از سایت داشته و
همچنین مواردی که در سایر تاسیسات مشابه ممکن است حادث شود.
سطح - IIتاسیساتی مانند برخی از انواع راکتورهای تحقیقاتی در
مواردی که وقوع حوادث داخل سایت ممکن است با افزایش دوز الودگی
بر افراد خارج از سایت همراه شده که ضرورت اقدامات محافظتی فوری
مطابق استانداردهای بین المللی را ایجاب می کند .تهدیدات سطح II
(متفاوت از تهدید سطح ) Iتاسیساتی که در صورت وقوع حوادث
داخل سایت (حوادثی با احتمال وقوع کم) امکان اثرگذاری شدید و
قطعی بر سالمت عمومی در خارج از سایت داشته و همچنین مواردی
58
شماره / 2شهریور 1397
که در سایر تاسیسات مشابه ممکن است حادث گردد را شامل نمی رده Iیا ،IIمحدوده ای است که انجام اقدامات محافظتی فوری باید بی
درنگ و به منظور جلوگیری از انتشار و اثرگذاری دوز الودگی سایت در
شود.
سطح - IIIتاسیساتی مانند تاسیسات صنعتی پرتوی ،که حوادث درون ان مطابق با استانداردهای بین المللی صورت پذیرد.توضیحات راهنما
سایت می تواند باعث افزایش دوز الودگی در داخل سایت شده به بر اساس کدهای مندرج در جدول 1جهت تشریح ترتیبات مبنایی در
طوری که اقدامات فوری حفاظتی در محل را ضروری کند و یا سایر تعیین فواصل به شرح زیر است.
تاسیسات با موارد مشابه .تهدیدات سطح ( IIIمتفاوت از تهدید سطح - aشعاع فاصله پیش فرض تقریبی از تاسیسات است که مرز مناطق
) IIتاسیساتی که وقوع حوادث داخل سایت ممکن است با افزایش دوز حفاظتی در ان فواصل واقع می شود .تغییر در این پارامتر در طی
الودگی بر افراد خارج از سایت همراه شده و ضرورت اقدامات محافظتی برنامه عملیاتی امری منطقی خواهد بود .تغییر در این فواصل از مقادیر
فوری را ایجاب کند را شامل نمی شود.
پیش فرض بر اساس جزئیات حاصل از ارزیابی های ایمنی اثبات شده
سطح – IVفعالیت هایی که موجب یک شرایط اضطراری هسته ای صورت می پذیرد.
یا رادیولوژیکی می شود که ضرورت اقدام محافظتی فوری در یک -bشعاع پیشنهاد شده ،فاصله تقریبی است که در ان دوز حاد الودگی
موقعیت مکانی غیرمنتظره را موجب گردد .فعالیت های غیر مجازی به سطح تهدید حیات انسان از طریق اسیب به مغز استخوان یا ریه
مانند فعالیت های مرتبط با منابع خطرناک به طور غیرقانونی از این (با احتمال بسیار کم) نزدیک می شود .برای این پارامتر شعاع حداکثر
5کیلومتر مطابق ضمایم این دستورالعمل توصیه شده است .اصطالح
موارد به شمار می اید.
همچنین حمل و نقل و فعالیت های مجاز منابع خطرناک قابل حمل منبع (انتشار) در خصوص شرایط اضطراری راکتور در حوادث با
مانند منابع تجهیزات رادیوگرافی صنعتی ،ماهواره های هسته-ای احتمال اندکی اطالق می شود که اثرگذاری قابل مالحظه تشعشعات
یا ژنراتور رادیوترمال است از این مواردند .تهدید سطح IVمعرف در خارج از سایت هسته ای را به همراه دارد.
-cشعاع ها بر اساس
سطح
کمترین
جدول -1شعاع پیشنهادی جهت مناطق حفاظتی سطح بندی شده
محاسبات انجام شده
تهدید است ،که
با مدل کامپیوتری
احتمال وقوع ان
3.0 RASCAL
در همه کشورها و
انتخاب شدند [.]41
مناطق جهان وجود
به منظور محاسبه،
دارد.
شرایط اب و هوایی
الزامات
مطابق
مندرج در این سند (بند )4.48ضرورت دارد در تهدیدات سطح متعارف (میانگین منطقه) ،بدون باران ،انتشار زمینی الودگی و
Iیا IIبرای تاسیسات هسته ای ،سازوکار برنامه ریزی و اجرایی در قرارگیری در معرض تشعشع زمینی به مدت 48ساعت لحاظ شده و
جهت اقدامات محافظتی فوری در خارج از سایت تاسیسات هسته ای فاصله متناسب جهت وقوع مخاطره برای شخص خارج از سایت طی
مدت زمان 48ساعت محاسبه شده است.
اندیشیده شود.
در این راستا در سند شماره 2.1-GS-Gاژانس بین -dشعاع پیشنهاد شده ،فاصله تقریبی است که کل دوز موثر برای
المللی انرژی اتمی با عنوان « تمهیدات امادگی در استنشاق ،تشعشع انتشاریافته ابرگونه و زمینی طی مدت زمان 48
حوادث اضطراری هسته ای یا رادیولوژی»[ ،]6محدوده های مناطق ساعت از میزان 10-1برابر GILبرای تخلیه تجاوز نمی کند .بدین
مستعد بروز حوادث پرتوی مطابق زیر ،تعریف و دسته بندی شده است .منظور شعاع حداکثر 5تا 30کیلومتر مطابق ضمایم این دستورالعمل
توصیه می شود.
منطقه اقدام پیشگیرانه
-eانتخاب فاصله بین 5تا 30کیلومتر بر اساس ارزیابی ویژه هر سایت
)PAZ)precautionary action zone
به طور مستدل و مبتنی بر مطالعات تکمیلی تعیین می شود.مطابق این
یک منطقه اقدام پیشگیرانه برای تاسیسات در رده تهدید ،Iمحدوده توضیحات ،در مطالعه موردی حاضر ،نیروگاه هسته ای بوشهر در سطح
ای است که به منظور کاهش قابل مالحظه ریسک اثرگذاری قطعی بندی ارائه شده در سطح Iتهدیدات ناشی از حوادث هسته ای قرار
الودگی بر سالمت ،اقدامات پیشگیرانه باید با هدف اقدام محافظتی گرفته و با توجه به ظرفیت تولید انرژی این نیروگاه معادل،MW 1000
فوری قبل از انتشار مواد رادیواکتیو یا در مدت کوتاهی پس از انتشار منطقه اقدام پیشگیرانه ()PAZدر شعاع 0/5تا 3کیلومتر و منطقه
برنامه ریزی اقدام فوری حفاظتی( )UPZدر شعاع 3تا 30کیلومتر
مواد رادیواکتیو اغاز شود.
واقع می شود.
در این خصوص ذکر موقعیت مکانی محل استقرار نیروگاه اتمی بوشهر
منطقه برنامه ریزی اقدام فوری حفاظتی
در فاصله کمتر از 10کیلومتری مرکز استان بوشهر قابل توجه است
)UPZ)urgent protective action planning zone
یک منطقه برنامه ریزی اقدام فوری حفاظتی برای تاسیسات خطرناک که ضرورت اقدامات پیشگیرانه در حوزه ارائه خدمات درمانی متناسب
شماره / 2شهریور 1397
با اسیب های احتمالی در این محدوده در ادامه ارائه می گردد.
بررسی کارشناسان سازمان انرژی اتمی ایران به تصویب طرح
-4ضرورت ارائه خدمات
مرحله اول معماری پروژه منجر شد.محل استقرار اورژانس هسته
فوریت پزشکی در حوادث هسته ای:
ای ،عمومی و زنان بوشهر در فاصله 12/5کیلومتر از موقعیت
در نشریه «برنامه ریزی مدیریت حوادث هسته ای» ] [7که توسط
نیروگاه و در داخل محدوده پیش فرض منطقه برنامه ریزی اقدام
اژانس بین المللی انرژی اتمی منتشر شده است ،بر ضرورت جانمایی
و استقرار مراکز اورژانس جایگزین در خارج از سایت های هسته ای فوری حفاظتی( )UPZیعنی در شعاع 3تا 30کیلومتر واقع می
جهت ارائه خدمات در حوادث قابل پیش بینی در خارج از سایت ( Offشود.
)Siteو یا حوادث بزرگ وقوع یافته در داخل سایت ( )On Siteتاکید
شده است.
-5معرفی پروژه :
همچنین در گزارشی که اژانس بین المللی انرژی اتمی در در طرح تهیه شده جهت تامین مالحظات ذکر شده در نشریات
خصوص امادگی و پاسخ اورژانس هسته ای یا رادیولوژیکی در ملی و بین المللی و با توجه به ضرورت استقرار مهندسی ارزش
حادثه نیروگاه اتمی فوکوشیما منتشر کرده است ] ،[8ذیل در دوره بهره برداری ،جهت پیشگیری از بروز محدودیت در
پیوست Aگزارش ،ضرورت
خدمت رسانی پروژه صرفاً در
درج الزامات مربوط جهت تعبیه
زمان بروز حادثه ،نسبت به ارائه
چندین مرکز اورژانس مجهز به
کاربری چندمنظوره اقدام شد.از
امکانات مقابله ای در خارج از
این روی طرح در حال انجام
سایت هسته ای (به عنوان مثال
پروژه با کاربری توامان اورژانس
بیمارستان ها ،ازمایشگاه ها)
هسته ای ،عمومی و زنان عالوه
که مقاوم به زمین-لرزه ،اتش
بر امکان به کارگیری ظرفیت این
سوزی و سیل باشند ،در برنامه
مرکز درمانی در شرایط متعارف
های مدیریت بحران در حوادث
و در نتیجه تامین مالحظات
هسته ای (Emergency
اقتصادی و فنی در جهت توسعه
شکل -2نیروگاه هسته ای بوشهر و موقعیت مکانی توزیع مراکز هسته ای در کشور
)plansمورد تاکید قرار
زیرساخت های درمانی ،استمرار
گرفته است.علی رغم موارد فوق الذکر و همچنین محدودیت فعالیت های کادر پزشکی ،درمانی و خدماتی در شرایط معمول
در دستورالعمل های در دسترس پیرامون برنامه ریزی معماری به صورت اماده به کار و رزرو اورژانس هسته ای را میسر می کند.
مراکز خدمات اورژانس در سایت های هسته ای ،و محدود شدن در طرح ارائه شده با جداسازی ورودی اورژانس هسته ای از
اطالعات موجود به طرح های کلی مانند الزامات مندرج در نشریه اورژانس عمومی و زنان و تعبیه گیت های ورودی جهت انجام
( IAEA – 2005 EPR MEDICALپیوست – IXبرنامه عملیات دزیمتری و الودگی زدایی ،امکان ارائه خدمات درمانی
ریزی پالن پذیرش بیمارستان در مدیریت اسیب های پرتوی) شامل پذیرش ،معاینه ،درمان ،تجدید حیات ،جراحی و بستری
[ ،]9فقدان دستورالعمل ملی یا بین المللی در خصوص طراحی و بیماران الوده به تشعشعات هسته ای به صورت ایزوله و منفک
برنامه ریزی مرکز ارائه خدمات اورژانس هسته ای ،و عالوه بر ان از سایر بیماران میسر خواهد شد .این پروژه با زیربنای تقریبی
نبود تجربیات بومی و عدم انتشار عمومی گزارش های مدیریت 8000مترمربع در دو طبقه و با اسکلت بتنی طراحی شده و در
بحران در حوادث بین المللی ،چالشی جدی در رفع نیاز مهندسی فرایند اجرا است.
در جهت ارتقای پایداری ملی در حوادث پرتوی در کشور در این
حوزه به همراه داشت.
-6جمع بندی :
در این راستا مطالعات و بررسی گسترده اطالعات موجود ملی در این مطالعه سعی شد با گرداوری اسناد باالدستی ملی و بین
و بین المللی ،مطالعه سناریوهای محتمل حادثه و همچنین المللی ضرورت به کارگیری و پیوند دانش ،مفاهیم و الزامات
بازدید از مراکز اورژانس موجود در سایت های هسته ای کشور ،موجود در حوزه های فنی متفاوت ولی با هدف مشترک در
جهت الگوبرداری و بررسی تکمیلی انجام شد .مجموعه مطالعات مطالعات ،برنامه ریزی و طراحی پروژه مورد تاکید قرار گرفته
و اطالعات گرداوری شده پس از برگزاری جلسات مشترک و تا با تامین برایند مطلوبی از الزامات و خواسته های عملکردی،
1397 شهریور/ 2 شماره
60
عمومی و زنان بوشهر نسبت به موقعیت نیروگاه هسته ای، محل استقرار اورپزانس هسته ای-3 شکل
.1395 ، قرارگاه پدافند پرتوی کشور،بحران های ناشی از حوادث پرتوی
food and agriculture organization of the united nations,
international atomic energy agency, international labour
organization, oecd nuclear energy agency, pan American health
organization, united nations office for the co-ordination of
humanitarian affairs, world health organization, preparedness
and response for a nuclear or radiological emergency, iaea
.)2002( IAEA, vienna ,2-safety standards series no. gs-r
food and agriculture organization of the united nations,
international atomic energy agency, international labour office,
pan American health organization, united nations office for
the coordination of humanitarian affairs and world heal th
organization, arrangements for preparedness for a nuclear or
-radiological emergency, iaea safety standards series no. gs-g
.)2007( IAEA, Vienna , 2.1
Planning for The handling of radiation accidents, a manual
prepared by a panel of experts on behalf of ILO, Fao, WHO and
1969 ,the IAEA, International Atomic Energy Agency, Vienna
IAEA Report on Preparedness and Response for a Nuclear
or Radiological Emergency in the Light of the Accident at the
Fukushima Daiichi Nuclear Power Plant, International Atomic
2013 ,Energy Agency, Vienna
Generic procedures for medical ,2005 E P R -MEDICAL
response during a nuclear or radiological emergency, Co.2005 ,sponsored by IAEA and WHO, IAEA, Vienna
محصول نهایی که به عنوان زیرساخت خدماتی کشور به شمار
.خواهد امد به تحقق رضایت کلیه ذینفعان پروژه منتج گردد
،در این خصوص مطالعه موردی طراحی پروژه اورژانس هسته ای
عمومی و زنان بوشهر که با هدف اولیه عملیاتی شدن مالحظات
نشان،پدافند غیرعامل در حوادث پرتوی صورت پذیرفته است
می دهد که دستیابی به این مهم به صورت توامان با استقرار
الزامات دستورالعمل های اژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف
پیاده سازی نظام ایمنی هسته ای و عالوه بر ان تامین نیازهای
امادگی بی درنگ مرکز در،عمومی شهروندان در شرایط عادی
ارائه خدمات متناسب با حوادث پرتوی و در نهایت تامین امنیت
روانی ساکنان پیرامون نیروگاه هسته ای بوشهر به عنوان مزیت
.جانبی میسر خواهد شد
: مراجع-7
-1399( اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی اران، سند برنامه ششم توسعه اقتصادی-1
.1394 ، مدارک و انتشارات، مرکز اسناد، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور،)1395
سند راهبردی پدافند پرتوی کشور-2
انتشارات،) علی اردالن (و دیگران، برنامه ملی پاسخ نظام سالمت در بالیا و فوریت ها-3
درمان و اموزش پزشکی، وزارت بهداشت،1394 ،اذربرزین
سند طرح ملی مدیریت-4
شماره / 2شهریور 1397
بخش مراقبت های قلبی c c u
بخش مربوط به مراقبت های قلبی در بیمارستان ها ،امروزه دارای رده های مختلف درمانی بوده و هر یک
نیز مشخصات خاص خود را دارد .این تقسیم بندی بر اساس نوع و سطح بیماری و نحوه مداخله درمانی و
نیازمندی های حیاتی بیمار بوده و بسته به شدت و ضعف ان نیز دسته بندی می شوند .انچه که در این مبحث
بررسی خواهیم کرد صرفا بخش های مراقبت ویژه در 2سطح است.
بخش مراقبت های ویژه قلبیC.C.U :
بخش مراقبت های متوسط قلبP.C.C.U :
در باب شرایط زیست محیطی بخش های ویژه نظیر C.C.Uمی بایست مواردی در رابطه با تکنولوژی ساخت
و چگونگی استفاده از مصالح جدید و مناسب مد نظر طراحان قرار گیرد تا موجبات بیشترین پرهیز از انواع
الودگی ها نظیر الودگی نور ،الودگی صدا ،الودگی میدان های مغناطیسی ،الودگی لرزش دستگاه ها ،الودگی
رنگ ،الودگی کابل های برق ،الودگی پرتوها ،الودگی های میکروبی و ...حاصل شود.
مهندس نوشین شاد
نکات موثر در تعیین محل
CCUدر یک بیمارستان
جانمایی بخش C.C.Uدر بلوک اصلی ساختمان بیمارستان ،بایستی
در کمترین فاصله ممکن از اورژانس بوده و همچنین حتی االمکان به
بخش اتاق های عمل و بخش های بستری به خصوص بخش بستری
قلب نزدیک و دارای راه ارتباطی بدون مانع با رعایت حداقل زمان
مناسب باشد.بخش C.C.Uدر بیمارستان هایی که دارای درمانگاه
قلب وسیع و با تعداد پذیرش باال هستند ،می بایست دارای سناریویی
برای انتقال سریع بیماران بدحال ناگهانی که تحت درمان و یا کنترل
تجهیزات تشخیصی بوده اند باشد.
جانمایی بخش ،C.C.Uبایستی همچنین در کمترین فاصله ممکن
از بخش های توانبخشی و تصویربرداری باشد زیرا معموال بیشترین
تردد و نیاز بیماران بستری در این بخش با خدمات تشخیصی و درمانی
است .بنابر این بهتر است تا حد امکان ارتباطی بدون مانع ،منطقی و
با رعایت حداقل زمان مناسب با اینگونه بخش های پاراکلینیکی نیز
وجود داشته باشد .
نکات موثر در تعیین محل و
چینش PCCUدر یک بیمارستان
جانمایی P.C.C.Uمی تواند به صورت مستقل و در قالب یک بخش
62
شماره / 2شهریور 1397
برای بیمارستان های بزرگ و یا ی2ک قسمت مجاور بخش
طراحی شود .البته برای سنجش حجم این بخش در بیمارستان ،رعایت
ضریب نسبت تخت C.C.Uبه تخت P.C.C.Uبسیار تعیین کننده
است.
جانمایی P.C.C.Uبه احتمال توسعه تخت C.C.Uدر بیمارستان نیز
بستگی خواهد داشت .اگر تعداد تخت C.C.Uبیمارستان کافی
نیست ،قطعا در دراز مدت تعداد تخت P.C.C.Uنیز دچار توسعه خواهد
شد .همین عامل حجم در P.C.C.Uبیش از هر عامل دیگری ،در
تعیین محل و شکل و فرم بخش P.C.C.Uتعیین کننده است.
موضوع مهم و تعیین کننده دیگر برنامه و سیاست بیمارستان است
که ایا به سمت توسعه تخصص قلب خواهد رفت یا در حد یک بخش
تکمیل کننده سایر خدمات اکتفا خواهد شد .در صورتی که محور
توسعه بیمارستان ،بخش قلب باشد P.C.C.U ،باید به عنوان یک بخش
بستری کامل طراحی شود و در صورتی که بخش قلب برای بیمارستان
یک بخش محوری نباشد ،در طراحی ها P.C.C.Uمی تواند در قالب
یک یا دو سالن مجاور C.C.Uبیمارستان جانمایی و طراحی شود .
نیازمندی های بیماران P.C.C.Uبسیار بیشتر از بیماران C.C.Uبوده
و در طراحی ان در کلیه جوانب می بایست به این موضوع به عنوان
یک اصل ،توجه ویژه شود .مهم ترین تفاوت نیز شاید نیازمندی های
عاطفی بیمار بعد از مرحله خروج از دنیای پر استرس C.C.Uباشد
.همچنین بایستی دقت کرد که بیماران در این بخش از هوشیاری
باالتری برخوردار بوده و بیش از هر چیز به سکوت و ارامش نیاز دارند
.یکی از تفاوت های بخش P.C.C.Uبا بخش های بستری و حتی بخش
C.C.Uایجاد امکان قدم زدن و تردد برای بیماران P.C.C.Uاست که
معموال مورد اجحاف طراحان قرار گرفته و در پروسه درمان ،پزشکان و
پرستاران را در مضیقه قرار می دهد .
از نگاه همراهان بیمار ،اولین تفاوتی که با انتقال بیمار از C.C.Uبه
P.C.C.Uبرایش اتفاق خواهد افتاد ،امکان مالقات با بیمار است .در
طراحی P.C.C.Uتمهیدات الزم برای دسترسی مناسب و حتی االمکان
مستقل و امکان ایجاد مالقات برای همراهان بیماران شامل محل رویت
و یا محل ایستادن و نشستن همراهان باید فراهم شود.
C.C.U
در طراحی بخش های P.C.C.Uبه صورت مستقل ،گسترده یا کوچک،
نیاز به رویت مستقیم بیمار توسط پرستار همانند C.C.Uنبوده و لیکن
کنترل عالیم حیاتی بیماران در ایستگاه پرستاری بایستی قابل رصد
باشد.
در جانمایی P.C.C.Uفکر انتقال جسد احتمالی و ایجاد شرایطی که
مثال بیماران در صورت بروز مشکل چگونه به بخش C.C.Uانتقال پیدا
کنند که بیماران دیگر متوجه نشوند ،می بایست در انتخاب راهکارهای
طراحی منظور شود .بیماران P.C.C.Uدارای قدرت و توانایی فهم و
دقت در احوال بیماران دیگر هستند و هرگونه اتفاق ناگوار برای بیماران
هم بخشی ،در سالمتی ان ها نیز تاثیر خواهد گذاشت .در طراحی ها
باید به گونه ای فضای باکس بیماران و باکس تخت ایزوله و همچنین
پرستاری ها چیده شوند که بیماران حداقل توجه به عملیات C.P.R
و یا پایان حیات بیماران را داشته باشند و در صورت فوت بیمار نیز
امکان انتقال جسد به بیرون با کمترین جلب توجه صورت پذیرد .
محل P.C.C.Uنیز همانند C.C.Uنباید در مناطق شلوغ و پر رفت
و امد بیمارستان جانمایی و طراحی شود .سکوت و ارامش و همچنین
دید درونی و دید بیرونی بخش ،در درمان بیماران قطعا موثر است.
بنابراین شاید بهترین مناظر در بین بخش های مختلف یک بیمارستان
بایستی در معرض دید بیماران این بخش قرار گیرد .
انواع فضاها در داخل
بخش CCUبیمارستان
در داخل فضای C.C.Uبیمارستان ،اجزای مختلفی وجود دارد که
تقسیم بندی و نحوه قرار گرفتن انها به صورت خاص و به شرح اتی
خواهد بود.
فضای پشتیبانی:
پیش ورود /ورودی اصلی
اتاق برق و باطری
اسکراپ
شماره / 2شهریور 1397
رختکن و سرویس پرسنل (مردان و زنان)
استراحت پرسنل کشیک شب /مردان و زنان
رختکن پزشکان مقیم +سرویس
ابدارخانه و غذاخوری
تی شویی
انتظار مالقات شامل :انتظار همراه بیمار ،نمازخانه همراه بیمار ،راهرو
گریستن
راهرو مالقات شامل :ایستادن همراه بیمار ،نشستن همراه بیمار،
امکانات رفاهی همراه بیمار :تلفن عمومی ،پاسخگویی ،تابلوی اعالم،
نوشیدنی گرم و سرد
فضای کار تخصصی :
اطاق کار پزشک مقیم
دفتر کار رئیس بخش (پزشک متخصص)
ایستگاه پرستاری و گزارش نویسی
فضای گزارش نویسی پزشکان
فضای کار منشی بخش
دفتر سرپرستار بخش
اطاق دارو و تریتمنت
اطاق کار تمیز
اطاق کار کثیف
فضای پارک تجهیزات پرتابل(رادیولوژی،سونوگرافی،الکتروشوک ،و)...
ازمایشگاه گازهای خون
انبار تجهیزات پزشکی /وسایل مصرفی
اتاق عملیات خاص
فضای باز بستری بیماران
در سالن : CCU
سالن تخت های بستری بیمار
باکس های بیماران
تخت ایزوله +پیش ورود
توالت بیمار
حمام ویژه بیمار سی.سی.یو با برانکار و سرویس بهداشتی
محل پارک ویلچر و برانکار
فضای بستری بیماران در : PCCU
سالن های بستری بیمار (چهار تخته و بیشتر) (مرد -زن)
اتاق بستری یک تخته
اتاق بستری دو تخته
اتاق ایزوله /عفونی /اعصاب/
توالت بیمار
حمام ویژه بیمار سی.سی.یو با برانکار و سرویس بهداشتی
اطاق غذاخوری و ابدارخانه
محل پارک ویلچر و برانکار
نکات موثر در طراحی فضای مالقات کنندگان بخش های
ویژه
امروزه نمی توان به دلیل کمبود جا حق قانونی مالقات را از همراه بیمار
بستری در تخت های ویژه سلب کرد .به همین دلیل بایستی در کنار
بخش های ویژه نظیر I.C.Uو C.C.Uنیازمندی های همراهان بیماران
را جانمایی و طراحی کرد .بخش ویژه ای که محل خاص همراهان و
مالقات کنندگان را در کنار خود ندارد یک بخش ناقص محسوب می
شود .حجم و فضای مورد نیاز همراه بیمار و مالقات کنندگان بیماران
بخش های ویژه نظیر C.C.Uو انواع I.C.Uحتما در کنار تخت
بیمار نخواهد بود بلکه منظور امکان و فضای مجاور بخش است که در
کنار بخش ویژه از روز اول طراحی بایستی منظور شود .در ضمن باید
این فضاها ایزوله از بخش های دیگر بوده و نظم عمومی سایر بخش ها
را تحت تاثیر قرار ندهد .
دیدن بیماران بستری در تخت از پشت پنجره های باالی
تخت های ویژه یکی از راه های متداول برای مالقات است .به
خصوص برای افراد ایزوله بستری در بخش ویژه .ابعاد و محل وقوع
این پنجره ها باید به گونه ای باشد که بتوانند حداقل 3نفر به راحتی
پشت پنجره قرار گرفته و بیمار خود را مشاهده کنند .همچنین این
شیشه ها می توانند مجهز به تلفن داخلی و حتی در مواردی با
اینه های بزرگ برای دیدن صورت مستقیم بیمار باشند .
همراهان بیمار در بخش های ویژه بیش از هر چیز وقت اضافه دارند،
طراح بیمارستان ساز باید برای استفاده از ان وقت ها برای رفع اضطراب
و نگرانی و تغییر ان به احساس ارامش و فارغ شدن از لحظه ،فکری
کرده باشد .یکی از این طرح ها ایجاد محلی برای نماز و نیایش و
استفاده از حس مذهبی است که از اتاق Praying Roomدر امریکا
و اروپا برای همین منظور استفاده می شود .همچنین این موضوع می
تواند با استفاده از فضای پیرامون محل استقرار همراهان نظیر در و
دیوار و پنجره و سقف پوش و کف پوش و انواع رنگ های ارامش بخش
در ان ها تامین شود.
محل استقرار همراهان بیمار بخش های ویژه ،باید امکان اقامت طوالنی
را داشته باشد .مثال صندلی های مورد استفاده در ان برای تحمل
ساعت ها نشستن کارایی داشته باشد و یا مثال دارای نور کافی طبیعی و
مصنوعی باشد و یا در تهویه هوا هم ساعت پیک و هم ساعت خلوت را مد نظر
داشته باشد.
یکی از نکات ارامش بخش برای همراهان بیمار ،داشتن اطالعات الزم
و کافی از چگونگی سیر درمان و همچنین نوع و تعداد و به روز بودن
تجهیزات و نفرات به کارگیری شده در بخش ویژه برای مراقبت از بیمار
ان ها است .این مهم می تواند با ارائه اطالعات و خبرهای کامل و به
روز در قالب تابلوی اعالنات ،پوستر ،تیزر و ...در محل همراهان بیمار
صورت پذیرد ،تا ضمن ایجاد حس اطمینان ،قسمتی از وقت همراهان
را هم گرفته و ایجاد اندیشه های ناخوشایند نکند.
منابع:
کتاب طراحی بیمارستان :فصل 3بخش - C9طراحی بخش CCU + PCCUبیمارستان
64
موارد مهم در طراحی داخلی بیمارستان
شماره / 2شهریور 1397
بیمارستان ها یکی از پر اهمیت ترین مراکز عمومی هر شهر
محسوب می شوند .بیماران در این مراکز با داشتن روحیه
بهتر می توانند راحت تر با بیماری خود مبارزه کنند .پس یکی
از عوامل بسیار تاثیر گذار بر ان ها محیط و به عبارتی طراحی
داخلی بیمارستان هاست ،چرا که بیشتر ان ها مدت زیادی را
در این محیط سپری می کنند .برای این که حس درد و ناراحتی
برای فردی که وارد فضای بیمارستان می شود کم تر شود یکی
از موثرترین و بهترین راه حل ها خلق یک فضای دلچسب و
مطبوع است.معموالً طراحی فضاهای بیمارستان ،نااگاهانه به
شکل اضطراب اور ساخته می شوند .سقف های کوتاه ،نور زننده،
سروصدای زیاد و عدم وجود یک حریم شخصی ،همه و همه باعث
تشدید فشار و تنش می شوند .بیمارستان ها ،معموالً راهروهایی
با اتاق های کوچک منشعب شده ازانها هستند .توجه به دید
بیمار عاملی تعیین کننده در ارتباطات درونی فضاهای بیمارستان
به حساب می اید .برای رهایی از یکنواختی چنین منظره ای
می توان راهروها را به شکل فضاهای دلپذیرتری طراحی کرد.
طراحان و معماران باید سعی کنند بیمارستان را طوری طراحی
کنند که ضمن شفابخشی ،بتواند با ایجاد شرایط مطلوب از
بیماران و خانواده هایی که در شرایط روحی نامناسب همراه با
ترس و اضطراب قرار دارند ،حمایت کند و در ضمن بیمارستان
بهره وری اقتصادی مطلوب داشته باشد.در ساختمان بیمارستان،
بهتر است عالوه بر ایجاد یک فضای صمیمی ،حریم خصوصی نیز
برقرار باشد .به عنوان مثال همراهان بیمار بتوانند به راحتی حالت
صندلی خود را تغییر دهند تا به راحتی با دیگر بیماران صحبت
کنند .همچنین وجود اتاق های خصوصی یک تخته ،فضایی
مناسب برای مالقات دوستان و اشنایان را فراهم کرده و عالوه
بر تسریع روند بهبود ،اضطراب بیمار را کاهش می دهد.در طراحی
داخلی فضاهای بیمارستان ،بخش طراحی درمانگاه با رعایت
ضوابط طراحی درمانگاه عمومی از موضوعات پر اهمیت درمانی
است .فضاهای مطب ها مثل مطب زنان ،طراحی داخلی مطب
دندانپزشکی ،طراحی بخش بستری و اورژانس مهم است .طراحی
پالن بیمارستان و طراحی حجم بیمارستان که شامل نمای بیرونی
بیمارستان نیز است در طراحی فضاهای درمانی بسیار مهم است .
نقش معمار داخلی
در تیم طراحی بیمارستان
کاری که یک معمار داخلی می تواند در تیم طراحی بیمارستان
انجام دهد ،بسیار بنیادی است و به دلیل توجهات خاصی که به
فضا های داخلی می کند در طرح ریزی کلی تاثیر گذار است.معمار
معموال طرح ها را با هدف ایجاد رابطه فرهنگی ،تخفیف ترس ،ایجاد
صمیمیت و شادی بخش بودن محیط انجام می دهد.
این طرح ها ممکن است با ان چه در استانداردها نوشته شده ،متفاوت
باشد .ممکن است بهتر باشد اتاق ها طوری طراحی شوندکه بیماران
دید بهتری نسبت به خارج و همچنین ارتباط بهتری با پرستاران و یا
همراهان داشته باشند .ممکن است دراتاق های روز ،جایی که بیماران
سیار گرد می ایند امکان بهره مندی از نور طبیعی ،افتاب ،درخت و
اسمان را ایجاد کرد (مانند یک حیاط محصور) که ترجیحا قابل کنترل
از ایستگاه پرستاری باشد .کارهای هنری روی دیوارها و کف ها تکمیل
کننده طراحی است .مبلمان داخل بهتر است کمترین سطح تماس را با
کف سالن یا راهرو داشته باشد .نوع پوشش های کف و دیوار می تواند
رعایت بهداشت را اسان تر کند .به طور کلی ،در طراحی معماری داخلی
شماره / 2شهریور 1397
و دکوراسیون داخلی بیمارستان ،نکاتی کلیدی است که طراح معمار
بایستی انها را رعایت کند :
-۱استفاده صحیح رنگ در چنین مکان هایی
-۲طراحی پالن صحیح به نسبت نوع کاربری فضا
-۳پرهیز از خطوط و فرم های تیز و شکسته
-۴قرارگیری مبلمان و ابجکت های متناسب با نوع معماری داخلی و
دکوراسیون داخلی ان فضا
طراحی داخلی اتاق بستری
مدل پرده و رنگ کفپوش و طرح تخت خواب های اتاق
بستری باید مورد توجه طراحان دکوراسیون داخلی بیمارستان
قرار گیرند .یکی از مهم ترین تجهیزات در اتاق بستری تخت
خواب بیمار است که راحتی و کیفیت تخت و طرح و رنگ
ملحفه های تخت از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در روحیه بیماران به
حساب می اید.
طراحی بخش زنان
در طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی بخش زنان باید به رنگ ها
توجه ویژه کرد .می توان از تابلوها و تصاویر ویژه که به ارتقای روحیه
و شادمانی مادران کمک کند استفاده کرد .طراحی اتاق های ویژه
مانند اتاق اموزش مادران جهت اموزش بیمار و اتاق مادران شیرده
باید مورد توجه قرار گیرد.داشتن نور روز در موقع زایمان بسیار بهتر
است تا جلوگیری از نور افتاب .اگر چه میزان نور مفید اتاق زایمان
به وسیله چراغ های سیالتیک برای بخیه زدن و دیگر کارهای درمانی
فراهم می شود اما حضور نور افتاب احساس خوشایندی است که بیمار
و کادر درمانی را نباید از ان محروم کرد .در طراحی بخش زنان در
ایران ،موضوع اهمیت روح و روان بیمار و رعایت ان منطبق با شرایط
فرهنگی هر منطقه یکی از وجوه تمایز نقشه های بیمارستانی ایرانی
با بیمارستان های کپی از خارج است .به نسبت جهانی شدن فرهنگ
بشری و دور شدن هر یک از خانواده ها و اقوام از نشانه ها و عادات
فرهنگی خاص خود ،این وجه تمایز در زایشگاه ها بیشتر یا کمتر
خواهد شد .در مناطقی با عادات پا برجای قومی ،نوعی محرمانگی و
عدم حضور هر نوع مردی در بخش زایشگاه (حتی همسر بیمار) باید در
طراحی فیزیکی بخش رعایت گردد و به همان دالیل ولی برعکس ،در
مناطقی با فرهنگ تغییر یافته و به اصطالح جهانی شده ،حضور همسر
در کنار بیمار و حتی در مرحله زایمان یک امر الزم و تاثیر گذار در
روحیه بیمار خواهد بود .پس طراحان بیمارستانی باید به این موضوع
در هنگام طراحی بخش زنان ،توجه الزم را داشته باشند .
طراحی بخش کودکان
طراحی داخلی برای بیماران کودک به معنای طراحی فضاهایی است
که بر اعتماد به نفس می افزایند ،تشویق به نشاط و بازیگوشی می کنند
و امید می بخشند .هدف از این نوع طراحی این است که حس تشویق
و تعامل و تعلق داشتن به محیط و حس خانه بودن را در تمامی سنین
تقویت می کنند.
اثرات نور و رنگ در بهبودی بیماران
یکی از مسائل قابل توجه در طراحی فضای داخلی اتاق های
بیمارستان ،معنای بیولوژیکی نور و تاثیر نورافتاب در بهبودی بیمار
است .در بستری های طوالنی در بیمارستان ها وجود نورهای خاص
ضروری است تا عملکرد متابولیکی و گردش خون به درستی انجام
پذیرد .طراحان باید از اثرات بیولوژیکی نور اطالع داشته باشند .نمایش
ناگهانی نور سبب تحریک غدد فوق کلیوی می شود .طراحان می توانند
از گردش روز و شب الهام گرفته و مشابه نور طبیعی را ایجادکنند .برای
کم کردن سر و صداهای اضافی در محیط بیمارستان بهتر است از قبل
با مشاوره معمار داخلی تدابیری انجام گیرد.
بنابراین می بینیم که اگاهی از اثرات فضا ،نور و رنگ در حیات
اجتماعی سالمت برای هر طراحی مهم است .این تاثیرات ممکن
است سالمت را تقویت کند و ممکن است سبب افسردگی ،بیهودگی
و خواب الودگی گردد .معماران داخلی می توانند با استفاده از این
اگاهی ها بهبودی را افزایش دهند.
کارهای هنری روی دیوارها برای تنظیم سیستم عصبی جهت انجام
وظیفه مطلوب است .تاثیر رنگ های گرم و سرد و روشنایی ،مباحث
وسیعی هستند .مث ً
ال کنتراست زیاد سبب سردرد و فشار چشم
می شود .افزایش هوشیاری یا گیجی و حواس پرتی ،احساس گذر
زمان ،ایجاد رابطه فرهنگی ،غم افزایی یا شادی بخش بودن ،نتایج
یک طراحی داخلی هستند .اطالع از تئوری های جدید رنگ و رابطه
شان با شکل معماری مسئله قابل توجهی است .رنگ و اثرات ان در
محیط پزشکی یک بخش مهم از مطالعه تحقیقی معمار داخلی است.در
بخش های مختلف طراحی دکوراسیون بیمارستانی رنگ ،تاثیر
مستقیمی بر روحیۀ افراد دارد .رنگ های روشن و مالیم روحیه ی
بیمار را تقویت می کند ،برعکس استفاده از رنگ های تیره و تند تاثیر
منفی دارد .استفاده ترکیبی از رنگ با نور مناسب برای همه مراجعان
بیمارستان به منظور مسیریابی و پیدا کردن مکان مورد نظرمخصوصا
در بیماران مسن که تعداد باالیی از جمعیت بیمارستان را تشکیل
می دهند و همچنین مدت بستری طوالنی تری دارند ،توصیه می شود.
افراد کم توان جسمی و افراد با مشکالت روانی وقتی داخل یک محیط
بسته با رنگ های تند مانند نارنجی و قرمز قرار می گیرند به شدت
دچار استرس می شوند .برای کودکان و نوجوانان ،نورپردازی و طراحی
رنگ خوب می تواند یک مکان کمتر شبیه بیمارستان و بیشتر ارامش
بخش و تماشایی بسازد .برای پرسنل بیمارستان ،طراحی رنگ مناسب
و نورپردازی می تواند یک محیط مناسب برای کار با بازدهی باال و
انگیزه بیشتر برای خدمت رسانی ایجاد کند.
:منابع
http://archzana.com
http://espo-co.ir
iranmemari.com
66
شماره / 2شهریور 1397
معرفی دو بیمارستان بزرگ دنیا
مهندس نوشین شاد
بیمارستان جانز هاپکینز
()Johns Hopkins Hospital
بیمارستان اموزشیش و نهاد تحقیقات پزشکی دانشکده پزشکی جانز هاپکینز ،واقع در بالتیمور ،مریلند ،ایاالت متحده
امریکا است .این بیمارستان با پول به ارث رسیده از جانز هاپکینز نیکوکار تاسیس شد .بیمارستان جانز هاپکینز و مدرسه
پزشکی جانز هاپکینز نهادهای بنیانگذار پزشکی امریکا و زادگاه سنت های متعددی از جمله رزیدنت ها است .بسیاری
از تخصص های پزشکی از جمله پزشکی کودکان و روان پزشکی کودکان ،جراحی قلب و جراحی مغز و اعصاب در این
مکان ایجاد شدند .این بیمارستان به مدت ۲۱سال پیاپی ( )۲۰۱۱–۱۹۹۱از سوی یواس نیوز اند ورلد ریپورت به عنوان
بهترینبیمارستانکشورشناختهمی شد.
در سال ۲۰۱۲جایگاه خود را موقتاً به بیمارستان عمومی ماساچوست داد ،در سال ۲۰۱۳جایگاه اولی خود را به دست
اورد ،ولی در سال ۲۰۱۴به جایگاه سوم تنزل کرد.طراحی بیمارستان جانز هاپکینز واقع در مریلند ،یکی از پروژه های
اخیر دفتر طراحی پرکینز +ویل است که موضوع اصلی ان توجه به هر دو موضوع معماری و برنامه ریزی شهری است.
از نظر این گروه معماری ،طراحی داخلی و توجه به ان تاثیر مستقیمی بر مراقبت و بهبود بیماران خواهد داشت .بنابراین
با طراحی مناسب ان می توان هم موجب باال بردن بهره وری کارمندان و کادر پزشکی شد و هم سالمتی و مداوای
بیماران را تامین کرد .گروه طراحان داخلی مراکز مراقبت های بهداشتی این سازمان سعی دارد تا با اتخاذ رویکردهایی
همچون توجه به مسائل بهداشتی و سالمتی ،توجه به تکنولوژی و ابزار به روز رشته و تلفیق ان با محیط طبیعی ،افزایش
بهره وری و روحیه ی بیماران به همراه استفاده ی درست و جزئی از فضاها ،انعطاف پذیری و برنامه ریزی های دقیق
فضایی ،فضاهای مناسب و کارامدی را برای کاربران طراحی کند.این مجموعه نیز شامل ۱۶۰۰۰فوت مربع در برجی
۱۲طبقه است که هم برای کودکان و هم برای بزرگساالن ساخته شده است و با فرم های منحنی ،فضاهای باز و سبز
و رنگ های متناسب را در خود ترکیب کرده است .بیمارستان جانز هاپکینز ۵۶۰اتاق خصوصی بیماران ۳۳ ،اتاق عمل
و بخش هایی مخصوص اورژانس کودکان و بزرگساالن دارد .در خلق فضاها ،طراحان و معماران همکاری بی نظیری را
با عوامل بیمارستانی ترتیب داده اند تا بتوانند بیمارستان «بیمار محور»ی با توجه به مسائل روانشناسی و زیست محیط
طراحیکنند.
شماره / 2شهریور 1397
Introducing the two largest hospitals
in the world
مایو کلینیک
مرکز خدمات پزشکی مایو به دلیل ارائه ی بهترین خدمات Medicareو Medicaidبهترین رتبه را در بین سایر مراکز
دارد .رتبه ی اول منابع اخبار پزشکی جهان و داشتن بهترین متخصصان نفرولوژی ،اندوکرینولوژی و زنان ،مایو را
به دومین بیمارستان برتر دنیا تبدیل کرده است .این بیمارستان بیش از ۴۰۰۰پزشک و کارمند دارد که ساالنه
۲۶,۴۱۶جراحی بر روی بیماران بستری شده و ۳۱,۹۲۹جراحی سرپایی در این مرکز انجام می شود .حقوق متوسط
ساالنه ی پزشکان در مایو ۲۵۲,۲۷۰ ،دالر است .میو کلینیک در سال ۲۰۱۶در رتبه ۱۸برترین موسسات اموزش
عالی پزشکی جهان و در رتبه نخست بیمارستان های ایاالت متحده قرار داشت.
ادوارد کندال و فیلیپ شوالتر هنچ ،برنده جایزه نوبل پزشکی سال ،۱۹۵۰از این مرکز بودند .لوئیز والتر الوارز
(فیزیکدان نوبلیست) و البرت سن-گئورگی (زیست شناس نوبلیست مجاری) نیز در اینجا دوره دیدند.
هم اکنون ،تحقیقاتی در مورد بیماری های ویروسی و جلوگیری از اپیدمیک شدن انان در دنیا ،در این مرکز در حال
انجام است.
شعار مایوکلینیک این است( The needs of the patient come first :نیازهای بیمار همیشه ارجح است).
منابع:
https://virtualdr.ir
https://fa.wikipedia.org
68
شماره / 2شهریور 1397
اتاق استریلیزاسیون مرکزی ( )CSR
CENTRAL STERILIZATION ROOM
سترون سازی یا Sterilizationعبارت است از حذف یا نابودی کامل تمام انواع
میکروب ها (که شامل اسپور باکتری ها نیز می شود) به روش شیمیایی یا فیزیکی.
به کار بردن وسایل و تجهیزات در بیمارستان ها مستلزم بی خطر بودن ان هاست.
از ان جا که تنها برخی از لوازم به کار رفته در بیمارستان ها یک بار مصرف هستند
و بقیه ی وسایل و تجهیزات ممکن است چندین بار در یک روز استفاده شود،
بنابراین پاک سازی ان ها برای مصارف بعدی امری ضروری است.مطابق استاندارد
بین المللی ( )556 ENمنظور از استریلیزاسیون رسیدن به سطح خاصی از ایمنی
است که اصطالح ًا ) Sterility Assurance Level ( SALنامیده می شود.
شدت شیوع عفونت های بیمارستانی در مراکز درمانی
کشورمان متفاوت است ،به طوری که در برخی بیمارستان ها
این میزان تا 40درصد و در برخی بیمارستان ها تا 5درصد
براورد می شود .از طرفی فقدان نظام ثبت در حوزه شناسایی
علت ابتال به بیماری های عفونی در کشور ،باعث ناتوانی در
شناسایی علل بیماری های عفونی و در نهایت عدم کنترل
ان می شود.
بـدون تـردید ضد عفونـی و استـریل کردن ابزار و وسایل
بیمارستانـی یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از انتشار
عفونت های بیمارستانی است .تقریبا در تمام بیمارستان ها
قسمتی جهت استریل کردن وسایل و تجهیزات پزشکی
بخش ها و اتاق عمل بیمارستان در نظر گرفته می شود.
این بخش از بیمارستان تحت عنوان واحد استریلیزاسیون
مرکزی یا CSRو یا دپارتمان استریل مرکزی CSSD
مخفف Central Supply Sterilization Department
شناخته می شود .تجهیزات این واحد شامل فور ،اتوکالو،
دستگاه های دستکش شویی و کلیه وسایل برقی که جهت
شست وشوی ابزار جراحی به کار می روند .این بخش به
صورت 24ساعته فعال است و کلیه وسایل استریل سایر
بخش های بیمارستان را تامین می کند .از اصول مهم در
قسمت CSSDاطمینان از کیفیت کامل عملیات سترون
سازی و گند زدایی است.
واحد استریل بـراساس تعداد تخت ها و ابعاد بیمارستانی
تعیین شده و هدف ان متمرکز کردن مسئولیـت و کار
استریل در مکانی است که دارای تجهیزات و پرسنـل
مناسبـی جهت این کار باشد و همین امر باعث شده حجم
کار پرستـاران داخل بخش ها به جـهت پکینگ و استریـل
و همچنیـن هزینـه های خریـد برای تهیه وسائل و
دستگاه های استریلیزاسیون کاهش یابد .این امر توسط
افراد اموزش دیده و مجرب انجام می شود .پرسنل بخش
CSRباید واکسیناسیون علیه هپاتیت Bرا انجام دهند و
سه ماه بعد از اخرین تزریق ،تیتر انتی بادی را انجام دهند.
سیستم ساختمانی بخش CSSDمطابـق با اصـول
استانـدارد ،شامل ۳قسمت مجزا از هم است:
-۱واحد الوده
در این واحد وسایل غیر استریل از سایر بخش هـای
درمانی ،اتاق عمل مرکزی ،اتاق عمل قلب و انژیوگرافی
توسط اتاق تحویل وسایل غیراستریل ،گرفته می شود.بعد
از قرار دادن در سبدهای مخصوص دستگاه واشینگ (ست
شوی) با استفاده از برنامه های نرم افزاری و روش های
مختلف شست وشو ،با استفاده از یک نوع ماده اسیدی و
یک نوع ماده بازی وسائل شست و شو و ضد عفونی و سپس
خشک می شود.
-۲واحد تمیز
بعد از انجام شست و شو وسایل توسط قسمت تمیز یا
پکینگ CSSDاز دستگاه خارج می شود .بعد از کنترل
مراحل شست وشوی وسایل ،ست ها توسط همکاران ،پک
و اماده برای استریلیزاسیون می شود .وسائل دیگر مثل
گازها و وسایل جانبی مورد نیاز جهت اعمال جراحی نیز در
این قسمت پک و اماده استریل می شود .وسایل ظریف و
تک هم به صورت پک های شفاف استریل می شود .در این
واحد وسایل در اتوکالو گذاشته شده و طبق برنامه خاص
شماره / 2شهریور 1397
دستگاه ،استریلیزاسیون بر اساس نوع وسیله انجام می شود.
-۳واحد استریل
بعد از انجام این مرحله وسایل استریل شده توسط پرسنل واحد
استریل از دستگاه خارج و بر روی قفسه های مخصوص وسایل
استریل در این قسمت قرار داده می شود .بخش ها از طریق اتاق
تحویل وسایل استریل ،وسایل استریل شده را دریافت می کنند .اتاق
عمل مرکزی ،اتاق عمل قلب و انژیوگرافی از طریق اسانسور استریل
وسایل را دریافت می کنند.
خصوصیات فیزیکی واحد CSSD
بهترین مکان برای قرارگیری بخش CSSDدر نزدیکی اتاق عمل
است تا در هنگام حمل وسایل برای استریل کردن مشکالتی مانند
هدر رفتن وقت و انرژی و ایجاد خسارت به دستگاه ها و وسایل پیش
نیامده و وسیله مورد نظر به موقع به اتاق عمل تحویل داده شود.
الزم است انبار اقالم کثیف و استریل نشده کامال از هم مجزا و
مشخص باشند .برای این کار استفاده از تابلو و برچسب الزامی است.
قسمت تمیز و کثیف بخش استریل باید کامال از هم مجزا باشند
و رفت و امد به ان ها کامال کنترل شده باشد .
درب ورودی بخش CSSDباید به اندازه ای بزرگ باشد (حدودا
۲/۲۰متر) تا عبور و خروج ترالی و برانکارد به راحتی امکان پذیر
باشد .
به منظور حفظ حریم قسمت استریل باید در محدوده ورود به
،CSSDمقررات عبور از خط قرمز کامال مشخص و با نصب تابلو
رعایت ان الزامی شده و هشدارهای الزم ارائه شود .
در ورودی بخش CSSDباید مکانی به عنوان رختکن جهت
تعویض کفش و پوشیدن گان در نظر گرفته شود .این مکان نیز باید
با توجه به حجم فعالیت CSSDفضای الزم را در برگیرد و مکان
قرارگیری کفش و دمپایی (تمیز/کثیف) در ان تعبیه شود.
در مرکز استریل باید یک درب جهت ورود و خروج کارکنان در
نظر گرفته شود و تردد افراد متفرقه ،محدود و کامال کنترل شود.
تحویل و یا تعویض وسایل نیز از طریق پنجره ای که به این کار
اختصاص یافته است انجام پذیرد.
قسمت نگهداری وسایل استریل باید از محوطه CSSDجدا باشد
و این جداسازی باید حتما از درب تحویل وسایل استریل جلوتر
باشد.
سیستم تهویه CSSDبسیار اهمیت دارد و باید به خوبی کار
کند .دما در این بخش به دلیل کارکرد دستگاه های اتوکالو معموال
باالست .بنابراین باید با استفاده از تهویه مناسب بتوان ان را در
محدوده ۲۷تا ۳۷درجه سانتیگراد نگه داشت .
در صورت نصب اتوکالوهای گازی نظیر اتیلن اکساید،
باید سیستم تهویه جداگانه برای این اتوکالوها در
نظر گرفته شود تا از سیستم تهویه مرکزی مستقل باشد.
مکان های شست و شو و سینک های مختص این کار بایستی
یکسره باشند.
دستورالعمل رعایت نکات ایمنی در واحد CSR
-۱واشینگ :در هنگام واشینگ استفاده از عینک محافظ ،گان،
روپوش پالستیکی ،دستکش التکس و کاله ،ماسک و روکفشی الزامی
است .در صورتی که هنگام شستشوی وسایل ،ترشحاتی به چشم
افراد برخوردکند ،استفاده از eye basو اب معمولی کافی است.
-۲پکینگ :در این واحد استفاده از کاله ،ماسک و روکفشی الزامی
است.
-۳استریل :در این واحد نیز استفاده از کاله ،گان ،ماسک و
روکفشی الزامی است.
* در صورتی که پرسنل در دست زخم یا ترشح پوستی داشته باشند
باید از دستکش استفاده کنند و در صورت سوراخ شدن و یا خیس
شدن ،دستکش را تعویض کنند.
* لباس های پرسنل هفته ای دو مرتبه جهت شستشو به لنژری
فرستاده شود.
* پرسنل حتماً قبل از کار در هر واحد ،دست ها را با مایع صابون
شستشو دهند و پس از پایان کار نیز اسکراب مجدد انجام گیرد.
منابع
http://razi.bums.ac.ir
70
ن
تهویه مطبوع بیمارستا
شماره / 2شهریور 1397
ساالنه 2الی 4میلیون مورد عفونت بیمارستان در جهان اتفاق
می افتد که منجر به 20تا 80هزار مرگ می شود .هزینه
عفونت های بیمارستانی در ایاالت متحده امریکا ساالنه4
تا 5میلیارد دالر براورد شده است .تخمین زده شده
که 10درصد از عفونت های بیمارستانی هوابرد
است و همچنین 16درصد از عفونت های
بخش مراقبت های ویژه نتیجه ای از انتقال
پاتوژن های هوابرد است.
تهویه بیمارستانی عبارت است از فراهم کردن هوای
سالم و بهداشتی در داخل اتاق یا بخش برای تنفس بیماران و
پرسنل از طریق رقیق کردن الودگی در داخل ساختمان با هوای تمیز و
فراهم کردن میزانی از جریان هوا برای تغییر هوا در اتاق ،کاهش
غلظت االینده تولید شده در داخل بیمارستان و خروج این االینده ها
از بیمارستان ،به نحوی که مانع از گسترش عفونت های قابل انتقل از
هوا بین بیماران و یا پرسنل همچنین مانع از گسترش این عفونت ها
به خارج از بیمارستان شود .موثرترین روش کنترل االینده ها ،بو
و الودگی هوای داخل از طریق تهویه است که به کنترل هم زمان
شرایطی مانند :میزان تغییر هوا ،گرادیان فشار متناسب با کالس ایزوله،
نسبت توزیع هوا در قسمتی که هوا تصفیه می شود ،فیلتراسیون هوا
با راندمان باال ،کنترل دقیق درجه حرارت و رطوبت ،منجر می شود .
خطر عفونت از طریق مسیر هوا برد تابعی از غلظت ذرات است ،با
کاهش غلظت ذرات ،شانسعفونت و بنابراین تعداد بیماران الوده
شده،کاهش می یابد.
به منظور کنترل مهندسی یا جلوگیری از گسترش الودگی و
بیماری های قابل انتقال از هوا روش هایی مانند -1 :تهویه عمومی -2
تمیز کردن هوا (فیلتراسیون اولیه و ثانویه) -3تهویه با تخلیه موضعی
(کنترل منبع) ،پیشنهاد می شود.
تهویه مطبوع
تهویه مطبوع فرایندی است که طی ان شرایط فیزیکی هوای یک
فضا در شرایط مطلوب نگه داشته می شود .این کار از طریق کنترل
هم زمان درجه حرارت ،رطوبت ،پاکی و جهت حرکت هوا صورت می
گیرد .
تمامی فضاهای یک بیمارستان (اتاق های عمل ،جراحی ،ریکاوری،
بخش های بستری ،ازمایشگاه ها و )...نیاز به گرمایش در زمستان و
سرمایش در تابستان دارند .دما و درصد رطوبت و نیاز هوای تازه در
بعضی از فضاها دارای اهمیت زیادی است و در بعضی از فضاها دارای
اهمیت کمتری است.
تحقیقات پزشکی نشان داده که کنترل دما و رطوبت و استفاده از تهویه
مطبوع برای معا لجه و درمان بیماران بسیار موثر و مفید است .بنابراین
تهویه مطبوع در بیمارستان عالوه بر ایجاد اسایش انسان ،به درمان بیمار هم
کمک
می کند.
شاخص های
تهویه مطبوع در
بخش های مختلف
بیمارستان به شرح زیر
است:
بخش اورژانس
فشار نسبی هوا :به دلیل عدم نفوذ هوای
بیرون به داخل بخش اورژانس ،فشار نسبی این
فضا مثبت است .
ورود هوای تازه :از صد در صد هوای تازه
استفاده کرده و در هر ساعت ۶ ،بار حجم هوای این بخش با هوای تازه
تعویض می شود.
هوای برگشت :هوای بخش اورژانس می تواند مجددا به داخل
برگشته و استفاده شود .
درصد رطوبت :رطوبت نسبی در محدوده 50 – 60درصد ایده ال
است اما بهتر است در حداقل باشد .
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
اتاق های بستری
فشار نسبی هوا :فشار نسبی اتاق بستری صفر است.
ورود هوای تازه :در هر ساعت دو مرتبه حجم هوای اتاق بستری با
هوای تازه تعویض می شود.
هوای برگشت :هوای اتاق بستری برگشت داده نمی شود .
درصد رطوبت :رطوبت نسبی در محدوده 30-60درصد است.
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
شماره / 2شهریور 1397
بخش های ویژه ()ICU ،CCU ،NICU
فشار نسبی هوا :به دلیل عدم نفوذ هوای بیرون به داخل بخش های
ویژه ،فشار نسبی این فضا مثبت است( حد اقل . ) CFM ۱۵
ورود هوای تازه :از صد در صد هوای تازه استفاده کرده
و در هر ساعت ۱۰بار حجم هوای این بخش ها با هوای تازه
تعویض می شود.
هوای برگشت :هوای بخش های ویژه دوباره به داخل برنگشته
و مستقیما تخلیه می شود یعنی صد در صد هوا باید تخلیه شود و
هواساز کانال برگشت ندارد.
درصد رطوبت :رطوبت نسبی در محدوده 50 – 60درصد ایده ال
است اما گاهی تا ۳۰درصد هم مورد نیاز خواهد بود .
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
اتاق کار تمیز
فشار نسبی هوا :به دلیل عدم نفوذ هوای بیرون به داخل ،فشار
نسبی این فضا مثبت است .
ورود هوای تازه :اختیاری است.
هوای برگشت :اختیاری است و بستگی به شرایط طراحی دارد.
درصد رطوبت :محدوده رطوبت بین 50-60درصد است اما بهتر
است در حداقل ان باشد .
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
اتاق کار کثیف
فشار نسبی هوا :به دلیل عدم نفوذ هوای داخل به بیرون (به
خصوص درتاالر اتاق های عمل و بخش های ویژه) ،فشار نسبی این
فضا منفی است .
ورود هوای تازه :اختیاری است.
هوای برگشت :اختیاری است و بستگی به شرایط طراحی دارد.
درصد رطوبت :محدوده رطوبت بین 50-60درصد است اما بهتر
است در حداقل ان باشد .
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
انواع انبار وسایل در داخل بخش ها
(تجهیزات و یا لوازم مصرفی اتاق عمل و بخش های ویژه و
بستری ها)
فشار نسبی هوا :اختیاری است.
ورود هوای تازه :اختیاری است.
هوای برگشت :ندارد.
درصد رطوبت :محدوده رطوبت بین 50-60درصد است.
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
سرویس های دستشوی و حمام :
فشار نسبی هوا :به دلیل عدم نفوذ هوای داخل به بیرون ،فشار
نسبی این فضا منفی است .
ورود هوای تازه :اختیاری است.
هوای برگشت :ندارد.
درصد رطوبت :محدوده رطوبت بین 50-60درصد است اما بهتر
است در حداقل ان باشد .
محدوده دما :در زمستان و تابستان دما در محدوده ۲۰تا ۲۵درجه
قابل قبول است.
سه روش اصلی برای تهویه بیمارستان کاربرد دارندکه عبارتند
از :
-1تهویه طبیعی
استفاده از نیروهای طبیعی برای اوردن و توزیع هوای بیرونی به داخل
یا خارج ساختمان است .این نیروهای طبیعی می تواند فشار باد یا فشار
ایجاد شده توسط اختالف چگالی بین هوای داخل و خارج باشد .
-2تهویه مکانیکی
استفاده از نیروهای مکانیکی برای فراهم شدن و یا خارج شدن هوا و
تعویض هوای اتاق است.
-3تهویه ترکیبی
سیستم تهویه ترکیبی از تهویه مکانیکی و طبیعی به منظور ایجاد
فرصت برای انتخاب مناسب ترین حالت تهویه بیمارستانی بر اساس
شرایط استفاده می کند.
تفاوت تهویه در مراکز بهداشتی
درمانی و سایر ساختمان ها
-1نیاز به محدود کردن حرکت هوا در داخل و بین بخش های مختلف
(بدون حرکت متقابل) .
-2نیازمند مقررات ویژه برای تهویه و فیلتراسیون به منظور ترقیق و
کاهش الودگی به شکل بو ،میکروارگانیسم و ویروس های هوابرد و
مواد شیمیایی خطرناک و مواد رادیواکتیو است .راندمان تهویه برای
نگهداری مناسب کیفیت هوای داخل در بیمارستان خیلی مهم است.
-3نیاز به رطوبت و دمای متفاوت برای بخش های مختلف و کنترل
صحیح شرایط محیطی .
-4پیچیدگی طراحی برای به حداقل رساندن خطرانتقال پاتوژن های
هوابرد و نگهداری یک محیط سالم برای بیماران و کارکنان است.
با توجه به موارد فوق ،مراکز بهداشتی و درمانی نیازمند مقادیر زیادی از
هوای بیرون با تصفیه قابل توجه از جمله خنک سازی ،حذف رطوبت،
گرم کردن مجدد ،مرطوب سازی و فیلتراسیون هستند.
http://trustycold.com
منابع
http://mohandes-iran.com
72
شماره / 2شهریور 1397
ZAHA HADID
ملکه ی منحنی ها و
معماریساختارشکن
زاها حدید معمار بین المللی بود که طرح های برج میالد
و هتل فرشته در ایران را اتوود زد .نام این معمار برای هیچ
معماری نا اشنا نیست.
مرکز مگی در بیمارستان ویکتوریا
در سال ،۲۰۰۶کرکالدی ،اسکاتلند
سرطانی مگی ،مراکز زنجیره ای
مراکز مراقبت از بیماران
ِ
واقع در بریتانیا هستند .این مراکز بخشی از یک پروژه
پیشگام با استفاده از معماری اندیشمندانه و ایجاد فضاهای
نواورانه به عنوان ابزارهایی برای ارامش و شفا هستند
که حمایتی عاطفی و عملی برای افراد مبتال به سرطان ،
خانواده هایشان یا دوستانشان ارائه می دهند .این بنیاد
توسط مگی جنکز که بر اثر سرطان در ۱۹۹۵درگذشت
تاسیس شده و برای اولین بار در ادینبورگ ،در سال ۱۹۹۶
،اولین پروژه خود را افتتاح کردند .از ان زمان تا به امروز،
مجموعه ای از ساختمان های خالقانه ،توسط معماران
جهانی ساخته شد .بسیاری از معماران مطرح از جمله زاها
حدید در طراحی این مراکز نقش داشتند.برای مبتالیان به
سرطان ،روحیه و امید به زندگی ،امر بسیار مهمی است.
بیماران زمان بسیار زیادی را در سالن انتظارهای دلگیرکننده
بیمارستان ها می گذرانند .این که ساختمان بیمارستان
بتواند احساس خوبی به بیمار بدهد و این احساس چقدر
برای حال او مفید است ،بحثی است که ساخته زاها حدید
در انگلستان از خود به جا گذاشت .ساختمانی که به نوعی
ادای دینی است از طرف زاها حدید به دوست درگذشته اش
«مگی کسویک جنکز».
زها حدید در ارتباط با طراحی این بنا گفته بود :
«ایده طرح این است که بنا مثل اغوشی است پذیرنده،
یک مامن کامل که دور تادور پیچیده شده است(.نگاه کنید)
اینجا ،بازشوهاست ،برای گرفتن نور .داخل ،دیوارهای
منحنی داریم ،اینجا می توانید با پرستار بنشینید و مشورت
کنید ،اینجا می توانید استراحت کنید ،و این یکی توالت و
سرویس بهداشتی است ،و اینجا کتابخانه است و ان یکی،
اشپزخانه است با میز بزرگی که می توانید دورش بنشینید و
غذا بخورید و با دوروبری ها گپ بزنید ،در مورد همه مسائل،
هر چی دلتان می خواهد!»
زاها حدید در زمینه های مختلف معماری فعالیت
داشت ،اما سبک اصلی او واسازی ( ساختار شکنی ) بود.
برجسته ترین اثار او شامل لیست زیر است:
مرکز فرهنگی حیدر علی اف ( ،)۲۰۱۲–۲۰۰۷باکو ،اذربایجان
مرکز ورزش های ابی لندن ()۲۰۱۱
مرکز مگی در بیمارستان ویکتوریا ( ،)۲۰۰۶کرکالدی،
اسکاتلند
ایستگاه قطار سریع السیر ناپل ( ،)۲۰۰۶ناپل ،ایتالیا
ساختمان مرکزی ب ام و
( ،)۲۰۰۵لیپزیگ ،المان
ترن هوایی ()۲۰۰۷
اینسبروک ،اتریش
مرکز علمی فائنو (،)۲۰۰۵
وولفسبرگ ،المان
سکوی پرش اسکی برگیسل ( ،)۲۰۰۲اینسبروک ،اتریش
ایستگاه اتش نشانی ویترا ( ،)۱۹۹۴ویل ام راین ،المان
هتل اپارتمان ۵ستاره پاسارگاد فرشته(،)۲۰۱۷–۲۰۱۱
تهران ،ایران
طراح منتخب برج های فاز ۲مجموعه برج میالد تهران
در مسابقه بین المللی معماری پروژه فاز ۲میالد
شماره / 2شهریور 1397
بیوگرافی
زاها محمد حدید روز ۳۱اکتبر ۱۹۵۰در بغداد به دنیا امد.
دوران دبیرستان را در مدرسه ای که راهبه های کاتولیک
فرانسوی در بغداد اداره می کردند ،تحصیل کرد و پس از ان
که مدت کوتاهی در سوئیس و انگلستان بود به خاورمیانه
بازگشت و تحصیالت دانشگاهی خود را در بیروت پی گرفت.
مدرک ریاضیات خود را از دانشگاه امریکایی بیروت اخذ
کرد و سپس برای تحصیل در مدرسه معماری لندن ()AA
راهی لندن شد .او بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه
با استاد اسبق خویش رم کولهاس در دفتر معماری
او .ام .ای مشغول به کار شد و در سال ۱۹۷۷عضوی از ان
شد .در سال های نخست فعالیت حرفه ای طرح های حدید
اگرچه جلب توجه می کردند ،اما به دلیل این که غیرقابل
ساخت تشخیص دادند ،به مرحله اجرا نمی رسید .در سال
۱۹۷۹دفتر مستقل خود را در لندن ایجاد کرد و در همان
سال ها در مدرسه معماری لندن ( )AAبه تدریس مشغول
بود .زها حدید مدال ها و جوایز متعددی گرفت ،از جمله
«مدال سلطنتی معماری» در بریتانیا و جایزه بهترین طرح
معماری سال ۲۰۱۵که برای طراحی یک مجموعه فرهنگی
در باکو ،پایتخت جمهوری اذربایجان دریافت کرد .طی
۱۶۷سال ،زها حدید نخستین زنی بود که مدال سلطنتی
بریتانیا را دریافت کرد .او پیش تر در سال ۲۰۱۲لقب
تشریفاتی بانو ( )Dameرا از ملکه بریتانیا دریافت کرده بود.
زها حدید هیچ گاه ازدواج نکرد و بچه ای نداشت.به گزارش
پایگاه خبری شبکه العالم ،زها حدید در طول دوران فعالیت
حرفه ای خود ۹۵۰پروژه را در ۴۴کشور به اجرا دراورد.
مجله فوربز در سال ۲۰۰۸زها حدید را به عنوان شصت
و نهمین زن قدرتمند جهان لقب داد .او در سال 2004
جایزه معماری پریتزکر را به دست اورد .ازجمله سبک های
مورد عالقه ی اومی توان دیکانستراکشن و فولدینگ را نام
برد.طراحی برج هتل شهر رویاها ،طراحی گالری ریاضی
موزه علوم لندن ،مجتمع مسکونی نیویورک ،معماری مرکز
فرهنگی اذربایجان (که مورد انتقاد بسیاری از طراحان قرار
گرفت) از جمله پروژه های مطرح این معمار بزرگ و خالق
است .همچنین او طراح پروژه های سرشناسی مانند موزه
ملی ایتالیا ،پل پاویلیون ،مرکز مگی و موزه هنرهای معاصر
اوهایو بود.
درگذشت
زاها حدید ،معمار مطرح عراقی االصل صبح روز پنجشنبه
۳۱مارچ ۲۰۱۶در سن ۶۵سالگی ( ) ۲۰۱۶ – ۱۹۵۰بر
اثر حمله قلبی ،در بیمارستانی در میامی فلوریدا که در ان
تحت درمان بیماری برونشیت بود درگذشت.
لرد راجرز معمار مرکز Pompidouمعتقد است که حدید،
معماری فوق العاده ،زنی شگفت انگیز و شخصی حیرت انگیز
بود .در بین معمارهای چند دهه اخیر ،هیچ کس به اندازه
حدید روی دنیای معماری اثر نگذاشت .او اولین زن برنده
جایزه پریتزکر بود.
،Jane Duncanرهبر موسسه سلطنتی بریتانیا در واکنش
به خبر درگذشت حدید گفت :خانم زاها حدید ،زنی
الهام بخش و معماری بود که جایگاهش برای دیگران ،رویا
است .الهامات و تجربیات باالی حدید ،دو میراث گران بها از
ایشان هستند که نشان می دهند عمر کوتاهش اعجاب انگیز
و پربار بود.
زاها محمد حدید
74
شماره / 2شهریور 1397
پروژه های برتر زاها محمد حدید
برج موزه
موزه ریورساید
در مرکز میامی ،فلوریدا که در حال حاضر به بهره
برداری رسیده است .دارای 690طبقه ساختمان است
و به گفته زاها حدید،؛ این برج بر اساس عالقه به اینکه
«چگونه ساختار اشکار می شود» ساخته شده است.
این موزه ،بهترین موزه منتخب در اروپا می باشد.
این طرح با توجه به معیارهای میراثی گالسکو و
صنعت حمل و نقل در اسکاتلند طراحی شده است.
ساختمان مرکزی
BMW
موزه
کوهستانیالپ
سازه ی در شهر پنوم پن
درکشورکامبوج
منا بع:
او در این پروژه موفق به کسب
مدال افتخار «پریتزکر» شد.
این مجموعه با توجه به شخصیت ورزشی ،رینهولد
مسنر ،یکی از مشهورترین کوه نوردان جهان ساخته
شده و همچنین به عنوان پیست اسکی کرون پالتز
()Kronplatzدر این منطقه ،موزه کوهستانی مسنر
داخل کوه کرون پالتز تعبیه شده است.
این سازه فرهنگ غنی و سبک طراحی سنتی این کشور
و حرکت ان به سمت معماری مدرن امروزی را
به نمایش می گذارد.
https://www.architecturaldigest.com https://www.archdaily.com https://www.designboom.com