ماهنامه مهندسی بیمارستان شماره 3
ماهنامه مهندسی بیمارستان شماره 3
شماره /3مهر 1397
76
2
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
4
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
6
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
8
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
10
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
12
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
14
شماره /3مهر 1397
HOSPITAL ENGINEERING
October 2018
اعضای مشاوران علمی به ترتیب الفبا:
ماهنامه تخصصی مهندسی بیمارستان
سال اول /شماره /3مهر 1397
قیمت 10000تومان 76 /صفحه
شمارهمجوزارشاد81581:
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مهندس یحیی رضوی
با همکاری شورای سردبیری
تحریریه :افسانه غفاری (دبیر) ،مهندس نیلوفر احمدی مرز دشتی ،مهندس نوشین شاد
دکتر کاملیا علوی ،مهندس پردیس رضوی ،مهندس احسان درخشان نیا ،مهندس افسانه نجفی
مهندس سیده مینا مجابی ،مهندس فاطمه رضوی ،مهندس محسن براتی ،مهندس نیلوفر حسن
گروه بازرگانی و اگهی :مونا هرشچی(فاطمی) ،سیده فاطمه اسالمی
امور نمایشگاه های خارجی :مهندس شهربانو جعفر ُمشکی
مدیر هنری :مهندس محمود اصالنی
گرافیک :مرضیه احسانی
سایت :محمد امینی
کلیپ :ائین سولدوزی
ادرس :تهران ،میدان فاطمی ،خ فلسطین شمالی ،نبش زرتشت ،پالک ،562طبقه ،3واحد 7
تلفن 88982100 :
نمابر88982098 :
ایمیلinfo.arpex@gmail.com :
پایگاه اینترنتیwww.arpex.ir :
کانال تلگرامیt.me/HospitalEngineering1 :
چاپ :سبزا رنگ 88809212
ادرس :سپهبد قرنی ،کوچه شهید محمدی ،پالک 6
دفتر خارج از کشور :تایوان www.tradewinds.com.twOLYMPIA GLOBAL
همکار خبرگزاری اقتصادی ایران در حوزه اقتصاد سالمت
درباره نشان مهندسی بیمارستان
طراحی نشان نشریه توسط مهندس جالل محدثی ،پژوهشگر دکتری معماری و طراح ایده و محصول ،با توجه به ایده های زیر صورت گرفته است:
تبدیل عنوان نشریه به نشان بصری مرکب از دو تکنیک گرافیکی کهن و جدید :خوشنویسی calligraphyو تایپوگرافی typography
توجه به سنت طراحی نشان در تمدن اسالمی با خوشنویسی ثُلث و در قالب نمونه هایی همچون ُطغرا و مرغ بسم اهلل
تاکید بر عنوان مفهوم بیمارستان با جدانویسی ان به صورت بی+مار+ستان به معنی «جای افراد بی-مار» (مار کلمه ای در فارسی باستان به معنای رنج و غصه است)
ترکیب دو حرف «الف» با «ن» به صورت حرف Hبه عنوان نماد بصری بیمارستان Hospital
دکتر شهریار اسالمی تبار :مدیرکل امور حقوقی و بازرسی
سازمان غذا و دارو ،دکتر سیدمهدی بلورچی :دکتری علوم
ازمایشگاهی ،دکتر حسین تیموری :پاتولوژیست ،سازمان انتقال
خون ایران ،دکتر جالل جالل شکوهی :رادیولوژیست ،انجمن
رادیولوژی ایران ،دکتر سعیدرضا رحم دار :مدیرعامل شرکت
اوزان ،دکتر محمدرضا رضایی :فوق تخصص جراحی قلب
وعروق ،دکتر رضا رضایی :رئیس اداره ی بودجه و اعتبارات
معاونت درمان وزارت بهداشت ،دکتر سید کمال الدین
ستاره دان :استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران ،دکتر رضا
شاهقدمی :دکتری مهندسی پزشکی ،دبیر کنگره ساخت
بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات ،دکتر سیدمحسن
طاهری :دکتری اتوماسیون ،دکتر علیرضا طلوع :مشاور
عالی تدوین استانداردهای بیمارستان ایمن وزارت بهداشت،
مهندس محمد طهماسبی :دبیر اجرایی کنگره ساخت بیمارستان
و مدیریت منابع و تجهیزات ،دکتر مهدی علیرضایی :دکتری
معماری ،عضو هیات علمی دانشگاه ،دکتر بابک فخیم :دکتری
مهندسی عمران ،استادیار دانشگاه ،دکتر سیدمحمد فیروزابادی:
استاد دانشگاه تربیت مدرس ،دکتر فرزان قالیچی :دکتری مهندسی
پزشکی ،دانشگاه سهند تبریز ،مهندس جعفر محانی :مدیرعامل
گروه ،4عضو هیات مدیره انجمن شرکت های بیمارستان ساز
ایران،دکتر محمدرضا محمدحسنی :فوق تخصص قلب و عروق،
مهندس جالل محدثی :پژوهشگر دکتری معماری ،طراح
ایده و محصول ،دکتر مهدی محسنی :مدیرعامل شرکت
ایکس ری ایران ،مهندس احمد مسلمی :رئیس هیات مدیره
انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور ،مهندس بردیا معطر:
کارشناس ارشد مهندسی بیمارستان ،مدیر تدوین استانداردهای
بیمارستان ایمن وزارت بهداشت ،دکتر ابراهیم محمودی :فوق
تخصص قلب و عروق ،دکتر مهدی مرادیIBM Research :
و عضو هیات علمی دانشگاه بریتیش کلمبیا ،دکتر محمدمعید
ملک زاد :مدیر دفتر تحقیقات مدیریت سالمت دانشگاه شریف،
دکتر فاطمه منتجبی :دکتری کسب و کار
پنل ماه؛مقوله ای سرگردان به نام گردشگری
17
فهرست
14
پژوهش ،حلقه ی مفقوده
طرح های بیمارستانی
بیمارستاننمازی،بیمارستانبرترجشنواره
سرمقاله :هم افزایی متقابل گردشگری سالمت و صنعت ساخت بیمارستان
اخبار
مدیر دفتر فنی و نظارت بر طرح های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با ماهنامه:
پژوهش ،حلقه ی مفقوده طرح های بیمارستانی
پنل ماه؛ مقوله ای سرگردان به نام گردشگری سالمت؛
گردشگری سالمت ،ضامن ارتقای کیفی و کمی خدمات بیمارستانی
تهویه در بیمارستا ن
نقطه نظرات صاحب نظران و دست اندرکاران
کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات
تفاهم نامه همکاری بین انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی و مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران
بیمارستان نمازی ،بیمارستان برتر جشنواره تجارب موفق بیمارستانی در مدیریت منابع و مصارف
دیوار ماژوالر از جنس شیشه در اتاق عمل و بخش های ویژه بیمارستان
هوشمند سا زی مراکز درمانی و بیما رستا نی؛ بیمارستان هوشمند
3
4
17
31
طرح روی جلد:
34
شرکت افزارنواوران صبا
36
38
نماینده انحصاری دربهای اتوماتیک بیسام سوئد در ایران
ارایه راهکارهای تخصصی ورودی ها
40
43
44
تاریخچه پیدایش علم پزشکی و روند تکاملی سیر درمان و شکل گیری تدریجی بیمارستان ها
سازه بیمارستانی ضد حریق
52
نکاتی در طراحی داخلی کلینیک های لوکس
منابعومصارف
40
14
46
انواع بیمارستان ها بر اساس نوع ،تیپولوژی و تعداد تخت
تجاربموفقبیمارستانیدرمدیریت
info@besam.ir
+ 9 8 2 1 2 8 1 2 1
w w w. b e s a m . i r
48
تهران -خیابان نلسون ماندال (جردن) -بابک مرکزی -شماره ٦
54
34
نقطه نظرات صاحب نظران و دست اندرکاران
هرگونه نقل مطالب نشریه با ذکر ماخذ مجاز است.
مسئولیت مطالب و اگهی ها به عهده نویسنده و سفارش دهنده است.
تحریریه در رد ،تلخیص و ویرایش مطالب ارسالی مجاز است.
نظرات درج شده در گفت وگو ها الزاما نظر نشریه نیست.
نکاتی در طراحی داخلی کلینیک های لوکس
44
54
هوشمند سا زی مراکز درمانی و
بیما رستا نی؛ بیمارستان هوشمند
شماره /3مهر 1397
سرمقاله
هم افزایی متقابل گردشگری سالمت و
صنعت ساخت بیمارستان
گردشگری پس از صنعت نفت و خودروسازی ،سومین صنعت بزرگ جهان به شمار می رود .گسترش صنعت گردشگری سالمت
عالوه بر نقش ان در ابراز هویت ملی ،موجب ارتقای ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصت های شغلی ،کاهش فقر ،درامدزایی و
گسترش عدالت اجتماعی و رفاه در جامعه می شود.
طبق امارها ،گردش مالی گردشگری سالمت در جهان رقمی حدود 150میلیارد دالر است که ساالنه ۲۰درصد نیز به ان افزوده
می شود .کشورهای شرق اسیا و خاورمیانه جزو اصلی ترین مقاصد گردشگری سالمت در دنیا هستند .ولی به گفته محمدعلی فیاضی
دبیر شورای راهبری گردشگری سالمت ،سهم ایران از ان در سال ۹۵کمتر از نیم درصد بوده است.
براساس اسناد باالدستی ،سهم گردشگری سالمت در درامدهای ارزی تا پایان برنامه ششم باید به 30درصد برسد .به گفته
دکترهاشم زاده رئیس اداره گردشگری سالمت وزارت بهداشت ،بر اساس درامد سرانه در حدود دو تا دو نیم درصد جی دی پی ،از
گردشگری سالمت تامین می شود .کارشناسان معتقدند که این رقم می تواند تا 12درصد یعنی 6برابر افزایش پیدا کند و ایران توانایی
ایجاد ۷میلیارد دالر درامد را دارد.
هر چند که در سال های اخیر گردشگری سالمت در ایران رشد قابل توجهی داشته است ولی با وجود کیفیت باالی خدمات درمانی
و قیمت ارزان ،به علت نبود شرایط مناسب ،ایران جایگاه خود را در بازار نیافته است و هنوز که هنوز است ،گام های نخست را طی
می کند .علت چیست؟
ایران عالوه بر اینکه از نظر جاذبه های گردشگری طبیعی جزو ۱۰کشور برتر جهان است ،وجود پزشکان متخصص و متبحر و اشنا به
روش های روز دنیا ،وجود بیمارستان های مجهز به وسایل مدرن با اخرین فناوری ها ،هزینه های ارزان خدمات پزشکی و پاراکلینیکی
در مقایسه با کشورهای اروپایی و امریکایی و حتی برخی کشورهای منطقه ،از دیگر ویژگی های کشور است که توجه به اینها به راحتی
می تواند ایران را در زمره بزرگ ترین مقاصد گردشگری پزشکی دنیا قراردهد .ایا دلیل نرسیدن به این اهداف ،همان گفته نماینده فسا
در مجلس است :حوزه گردشگری سالمت ،متولی خاصی ندارد و هنوز مشخص نیست که وزارت بهداشت یا سازمان میراث فرهنگی و
گردشگری ،کدامیک مسئولیت نظارت بر این بخش را دارند؟
البته توجه ویژه به سیاست گذاری در این بخش ،هماهنگی کامل بخش دولتی و خصوصی و نهادهای مرتبط با گردشگری سالمت،
سرمایه گذاری جهت تقویت زیرساخت های گردشگری سالمت ،ایجاد تشکل خصوصی گردشگری سالمت و حمایت از ان و حمایت
ویژه از مجموعه های فعال در این زمینه ،شرکت در نمایشگاه های مختلف گردشگری سالمت خارجی و داخلی ،استفاده از ظرفیت
رایزنان بازرگانی برای معرفی پتانسیل های درمانی کشور ،توجه به زیر ساخت های حمل و نقل بین المللی ،هتل و امور اقامتی بیمار و
همراهان ،استفاده از روش های نوین بازاریابی ،بخش بندی بازار با همکاری کارگزاران و همکاری دست اندرکاران بخش درمان و دفاتر
خدمات مسافرتی ،بهره مندی از خدمات شرکت های تسهیل گر ،همچنین ایجاد امکان پذیرش بیمه های تکمیلی کشورهای بازار ،از
جمله گام های مهمی هستند که در گسترش گردشگری سالمت نقش به سزایی دارند .ولی ایا صرفا عدم توجه کافی به موارد فوق،
موجب نرسیدن به سهم بازار جهانی شده است؟
انچه پیداست ،اصلی ترین دلیل ،همان است که بر همه اقتصاد ما چنبره زده و چیزی نیست جز مشکالت موجود در تعامالت بین المللی.
همان موانعی که سعی دارد ایران را در انزوا قراردهد و مانع از بهره مندی ایران از مزایای تعامالت صحیح بین المللی و جهانی شود.
تاکنون ۱۶۶بیمارستان در ایران مجوزهای ای پی دی را دریافت و استانداردهای این حوزه را کسب و بخش خدمات
بیماران بین الملل را راه اندازی کرده اند .قطعا در صورت ایجاد فضای مناسب بین المللی ،دست اندرکاران
صنعت بیمارستان سازی از این فرصت طالیی استفاده خواهند کرد و زیرساخت های الزم را در کشور از
نظر کیفی و کمی توسعه خواهند داد تا ایران به درامد 7میلیارد دالری و جایگاه مناسب خود در
گردشگری سالمت دست یابد.
گردشگری سالمت نیازمند ارتقای سطح بیمارستان سازی و متقابال بیمارستان سازی نیازمند
افزایش سطح گردشگری سالمت است.
4
اخبار
شماره /3مهر 1397
59پروژه بهداشتی و درمانی استان خوزستان با حضور وزیر
بهداشت ،افتتاح و به بهره برداری رسید
همزمان با فرا رسیدن هفته دفاع مقدس و در سفر ۵روزه وزیر بهداشت
به استان خوزستان 59 ،پروژه بهداشتی و درمانی حوزه سالمت این استان
افتتاح و به بهره برداری رسید.
26پروژه بهداشتی و درمانی مربوط به دانشگاه علوم پزشکی اهواز،
16پروژه مربوط به دانشگاه علوم پزشکی دزفول 12 ،پروژه مربوط به
دانشکده علوم پزشکی شوشتر و 5پروژه مربوط به دانشکده علوم پزشکی
بهبهان است.
1679تخت بیمارستانی و 249تخت مراقبت های ویژه و دیالیز در استان زنجان فعال است
رییس دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت :در
طول 4دهه پس از انقالب ،تعداد بیمارستان های
استان زنجان از 3بیمارستان به 11بیمارستان
افزایش یافته است و نقش مهمی در راستای
افزایش دسترسی مردم به خدمات حوزه سالمت
و برقراری عدالت در سالمت داشته است.
دکتر پرویز قزلباش با اعالم این مطلب اظهار
داشت :در طرح تحول سالمت ،حدود 57میلیارد
تومان تجهیزات و ملزومات پزشکی سرمایه ای
در مراکز بیمارستانی تحت پوشش این دانشگاه
تامین شده است.
وی افزود :برخی از مهمترین تجهیزات و ملزومات
پزشکی ،تجهیز بیمارستان الغدیر ابهر ،تجهیز فاز
اول بخش ناباروری بیمارستان ایت ا ...موسوی،
تامین دستگاه های MRIو سی تی اسکن
بیمارستان های ولیعصر(عج) و ایت ا ...موسوی
زنجان و بوعلی خرمده و تامین 32دستگاه
ونتیالتور بوده است.
دکتر قزلباش یاداور شد :در حال حاضر 1679
تخت بیمارستانی و 249تخت مراقبت های
ویژه و دیالیز در استان زنجان فعال است .در
حال حاضر 53پایگاه فوریت های پزشکی با 97
دستگاه امبوالنس و یک پایگاه اورژانس هوایی
در این استان ،خدمات فوریت های پزشکی را
ارائه می دهند.
راه اندازی کلینیک های پرستاری در تمامی مراکز درمانی
دانشگاه علوم پزشکی تبریز تا پایان سال
رییس دانشگاه علوم پزشکی تبریز اعالم کرد :تا پایان سال ١٣٩٧در
تمامی مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز ،کلینیک های پرستاری
راه اندازی می شود.
دکتر محمدحسین صومی در اجالس مدیران پرستاری سراسر کشور
اظهار داشت :تنها رشته ای که عالوه بر بحث اموزش و درمان و مراقبت
می تواند بیمار را به طور کامل مدیریت کند ،رشته پرستاری است.
وی با اشاره به اینکه پرستاری ،انسان و بیمار را به طور جامع و کامل و
پویا می بیند ،افزود :برای بهره مند شدن جامعه از خدمات سالمت ،باید
خدمات پرستاری از بالین به جامعه منتقل شود
اخبار
شماره /3مهر 1397
افزایش تعداد کلینیک های پرستاری به 60کلینیک
معاون پرستاری وزارت بهداشت گفت :تعداد کلینیک های پرستاری
در تخصص های مختلف تا پایان سال ١٣٩٧به ٦٠کلینیک افزایش
پیدا می کند.
دکتر مریم حضرتی در ایین افتتاح کلینیک پرستاری اموزش
و پیگیری بیماری های غیرواگیر در تبریز با اشاره به نقش این
کلینیک ها در کاهش هزینه های نظام سالمت ،اظهار داشت :هم اکنون
بیش از ٣٠کلینیک پرستاری در تخصص های مختلف در کشور به
عموم مردم جامعه ارائه خدمت می کنند که این تعداد در پایان سال
به ٦٠کلینیک می رسد.
معاون پرستاری با اشاره به اینکه تمایل نظام های سالمت در دنیا به
سمت سرمایه گذاری بر روی پیشگیری و اموزش است ،ابراز امیدواری
کرد که در این زمینه خدمات موثری بتوانیم به مردم ارائه دهیم.
بیمارستان جدید ایت ا ...طالقانی ابادان در شهریور ماه سال اینده به بهره برداری می رسد
رییس دانشکده علوم پزشکی ابادان
گفت :بیشتر پروژه های در حال ساخت
دانشکده علوم پزشکی ابادان به روز هستند.
دکتر علیرضا اموزنده در حاشیه افتتاح
اورژانس بیمارستان ولیعصر(عج) خرمشهر
اظهار داشت :به دنبال سفر وزیر بهداشت
به استان خوزستان با حضور دکتر حریرچی،
معاون کل وزارت بهداشت ،اورژانس
بیمارستان ولیعصر(عج) خرمشهر افتتاح شد.
وی با اشاره به این که اورژانس یادشده
مساحتی تقریبا 2هزار متر مربعی دارد ،اظهار داشت :شاید برای اولین
بار باشد که اورژانسی با این مساحت در منطقه افتتاح میشود.
وی به بازدید معاون کل وزارت بهداشت از بیمارستان فوق تخصصی
قلب خرمشهر ،پروژه 400تختخوابی خوابگاه های دانشجویی دانشکده
علوم پزشکی ابادان و کلینیک بیمارستان
ایت ا ...طالقانی اشاره کرد و گفت :در حال
حاضر حدود 100هزار متر مربع پروژه در
محدوده دانشکده علوم پزشکی ابادان در
حال ساخت است .از این تعداد 10پروژه
کالن بوده و حدود 100پروژه نیز شامل
ساخت ،تجهیز ،تعمیر و نگهداری مراکز،
خانه های بهداشت و دیگر مناطق هستند.
رییس دانشکده علوم پزشکی ابادان در
پایان خاطرنشان کرد :امیدوار هستیم که
ظرف یک ماه اینده 35پزشک به نیروهای متخصص ما اضافه شوند.
در حال حاضر ،نزدیک به 190پزشک متخصص و فوق تخصص بخش
دولتی و خصوصی در ابادان ،خرمشهر و شادگان مشغول به خدمت
هستند.
بزرگترین و مجهزترین بیمارستان کودکان جنوب کشور در اهواز
به بهره برداری رسید
با حضور وزیر بهداشت و رییس بنیاد مستضعفان ،بیمارستان جدید 240
تختخوابی کودکان ابوذر اهواز؛ بزرگترین و مجهزترین بیمارستان کودکان جنوب
کشور که توسط بنیاد مستضعفان ساخته شده و توسط وزارت بهداشت تجهیز
شد به بهره برداری رسید.
این بیمارستان در زمینی با زیربنای 21هزار متر مربع در 8طبقه و با اعتباری
بالغ بر 120میلیارد تومان ساخته شده است .عملیات ساخت این بیمارستان از
سال 88توسط سازمان مجری وزارت راه و شهرسازی اغاز شده بود ،اما برای
تکمیل در سال 94در مرحله اسکلت به بنیاد مستضعفان واگذار شد.
همچنین در بیمارستان کودکان ابوذر اهواز بخش هایی مانند اورژانس اطفال،
رادیولوژی ،سونوگرافی ،اندوسکوپی -کلونوسکوپی ،سی تی اسکن ،داروخانه،
ازمایشگاه ،پلی کلینیک ،فیزیوتراپی ،اتاق عمل ،مراقبت های ویژه ،مراقبت های
ویژه جراحی و نوزادان ،اتاق عمل تخصصی چشم ،جراحی ،نفرولوژی ،گوارش،
نورولوژی ،روماتولوژی ،هماتولوژی ،خون و قلب ،اسم ،الرژی و ایمنی ،ریه،
عفونی و غدد کودکان فعالیت دارند.
گفتنی است ،از دیگر خدماتی که در این بیمارستان ارائه می شود می توان
به برنکوسکوپی ،اکوکاردیوگرافی ،اسپیرومتری ،دیالیز صفاقی و همودیالیز،
داروخانه ،هورمون شناسی ،تغذیه و رژیم درمانی ،بانک خون و اتاق بازی کودکان
اشاره کرد.
6
اخبار
شماره /3مهر 1397
بیمارستان قلب خرمشهر در منطقه بی نظیر خواهد بود
دکتر ایرج حریرچی در حاشیه افتتاح اورژانس
بیمارستانولیعصر(عج)خرمشهروبازدیدازپروژه های
ابادان و خرمشهر گفت :پروژه مهم اورژانس خرمشهر
با یک هزار و ۹۲۰مترمربع زیر بنا و با بهره مندی از
ی
بهترین بخش ها که از یک ماه پیش به بهره بردار
رسیده بود ،به طور رسمی افتتاح شد.
وی تصریح کرد :بیمارستان در
دست ساخت قلب خرمشهر نیز
یکی بیمارستان های بی نظیر در
سطح استان خوزستان است که در
زمینی با زیربنای پنج هزار و ۶۰۰
متر مربع شامل بخش های جراحی
و انژیوی قلب و با بهترین امکانات
و ۶۰درصد پیشرفت فیزیکی
در حال تکمیل است و با افتتاح
بیمارستان تخصصی قلب خرمشهر
شاهد یک اتفاق بی نظیر در خرمشهر خواهیم بود.
سخنگوی وزارت بهداشت افزود :تمامی
هزینه ساخت این بیمارستان توسط سازمان
منطقه ازاد اروند و تجهیز ان توسط وزارت
بهداشت انجام می شود.
دکترحریرچی بیان کرد :با توجه به وجود
دانشکده علوم پزشکی در منطقه و ساخت و
احداث مراکز تخصصی و فوق تخصصی در
منطقه ،تالشمان ان است که ۸۰درصد از خدمات
تخصصی در خود شهرهای ابادان و خرمشهر به
مردم ارائه شود تا مردم مجبور نباشند به مرکز
استان سفر کنند.
معاون کل وزارت بهداشت در پاسخ به این
سوال که برنامه ریزی وزارت بهداشت در زمینه
توریست درمانی چیست یاداور شد :اولویت اصلی
ما در بخش دولتی ،مردم خودمان است و بخش
خصوصی و خدمات جانبی برای توریست درمانی
است و اگر در مواردی بخش دولتی وارد می
شود برای انست که از درامد حاصل از ان برای
خدمات رسانی بیشتر و بهتر به مردم استفاده شود.
بازدید معاون درمان وزارت بهداشت از مراکز درمانی تهران
دکتر قاسم جان بابایی به همراه رییس دانشگاه علوم پزشکی ایران در
بازدید از بیمارستان لوالگر ،از درمانگاه و بخش های بستری و همچنین روند
بازسازی و نوسازی بخش های فرسوده بیمارستان بازدید کرد و در این بازدید
مقرر شد در خصوص تخصیص هتلینگ به بیمارستان ،تجهیز اتاق عمل چشم
و اختصاص دستگاه ،fakoتعویض تخت های فرسوده ،اختصاصct, mri،
اختصاص crmبه اتاق عمل ،اقدامات الزم انجام شود .
در ادامه این بازدید ،معاون درمان وزارت بهداشت و هیات همراه با حضور در
بیمارستان فیروزابادی از چگونگی عملکرد اورژانس این مرکز بازدید و نحوه
ی ارائه خدمات به بیماران را مورد ارزیابی قرارداده و ضمن ارائه دستورات الزم
با تعدادی از بیماران در خصوص رضایتمندی انان صحبت کرد ،مسئوالن
بیمارستان نیز در خصوص موضوعات مطرح شده پاسخ های الزم را ارائه دادند.
گفتنی است ،دکتر رضا رضایی ،مدیر بودجه و اعتبارات معاونت درمان
وزارت بهداشت در خصوص تامین بودجه مورد نیاز جهت راه اندازی و
توسعه هر چه سریعتر این پروژه ها توضیحات الزم را ارائه داد .دکتر
جان بابایی پس از بازدید از بیمارستان فیروزابادی همچنین از پروژه
بیمارستان 330تختخوابی جایگزین نیز بازدید کرد .
معاون درمان در پایان بازدید از این بیمارستان در خصوص تخصیص
بودجه های مورد نیاز و دستور تسریع در انجام امور اجرایی قول مساعد داد.
در پایان این بازدیدها ،معاون درمان وزارت بهداشت از بخش های
مختلف درمانی ،اورژانس ،اطفال 1و ، 2نوزادان بیمارستان شهید فهمیده
نیز بازدید کرده و با دکتر فهیمه جهانفر مدیرعامل بیمارستان در خصوص
توسعه و گسترش بخش های بیمارستان و همچنین تجهیزات مورد نیاز
این مرکز گفتگو کرد.
اخبار
شماره /3مهر 1397
افتتاح مرکز همودیالیز ثمین طب سروش
مرکز همودیالیز ثمین طب سروش اهواز ،عضو کنسرسیوم دیالیز ایران
با حضور دکتر پریدار ،قائم مقام معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت
بهداشت افتتاح شد.
این مرکز 55تخت دیالیز داشته و ظرفیت ارائه خدمات به 3900
بیمار در ماه را دارد .همچنین این مرکز در دو شیفت فعال بوده و قابلیت
فعالیت در سه شیفت را نیز دارد
براساس این گزارش ،برای ساخت و تجهیز این مرکز 10 ،میلیارد
تومان هزینه شده و هر روز از ساعت 6تا 21اماده ارائه خدمات به
بیماران است.
گفتنی است ،زمین این مرکز متعلق به انجمن حمایت از خانواده های
زندانیان است و هر ماه مبلغی به عنوان اجاره برای کمک به خانواده های
زندانیان ،دریافت می کند.
افزوده شدن 1400تخت با اجرای طرح تحول سالمت به مجموع تخت های بیمارستانی
استان البرز
افزوده شدن 1400تخت با اجرای
طرح تحول سالمت به مجموع تخت های
بیمارستانی استان البرز
رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز ،گفت :با
اقدامی که سازمان بیمه سالمت انجام داد و
پرداختی ها به موقع و در اوایل ماه پرداخت
می شود ،می توانیم حق و حقوق پرسنل
بیمارستانی را به موقع پرداخت کنیم.
دکتر حمید درفشی با بیان اینکه استان
البرز جمعیتی حدود ۳میلیون نفر دارد و
بخش های عمده ای از جمعیت حاشیه استان
تهران نیز خدمات بهداشتی و درمانی خود
را از استان البرز تامین می کنند ،اظهار
داشت :قبل از اجرای طرح تحول سالمت در
این استان ۶۵۰تخت بیمارستانی داشتیم
که عمدتا فرسوده بودند .با حمایت دولت
و شرایط طرح تحول سالمت ۱۴۰۰ ،تخت
به این تعداد تخت بیمارستانی اضافه شد و
در حال حاضر تخت های تخصصی در استان
البرز وجود دارد.
وی افزود :در نتیجه منابعی که برای
استان باید در نظر گرفته شود ،بهتر است
متناسب با رشد این تعداد تخت بیمارستانی
باشد .در مدت یک سال و نیم گذشته هیچ
بیماری برای ای سی یو و ان ای سی یو از
استان البرز به تهران منتقل نشده است .در
نتیجه باید استان البرز را متناسب با خودش
نگاه کرده و بعد منابع را اختصاص دهیم.
دکتر درفشی ادامه داد :از طرفی هماهنگی
خوبی بین بخش های خصوصی و دولتی در
این استان وجود دارد .در شکل مدیریت
دانشگاه علوم پزشکی نیز تفاوتی بین بخش
خصوصی و دولتی نمی گذاریم و اعتقاد داریم
اگر بخش خصوصی توانمند باشد ،می تواند
بار بیشتری را از دوش بخش دولتی بردارد.
مرکز تصویربرداری و سی تی اسکن افشار افتتاح شد
مرکز تصویربرداری و سی تی اسکن افشار با حضور وزیر بهداشت به
بهره برداری رسید.
این مرکز در مساحتی بالغ بر 200متر مربع و اعتباری بالغ بر 4میلیارد تومان
در فضای بیمارستان بزرگ دزفول احداث و تجهیز شده است.
براساس این گزارش ،مرکز تصویربرداری و سی تی اسکن افشار با هزینه
شخصی دکتر ایتی ،پزشک رادیولوژیست ،احداث شده و شامل خدمات
سی تی اسکن ،رادیولوژی،
سونوگرافی ،ماموگرافی و
تصویربرداری OPGبوده و اولین
مرکز تصویربرداری سرپایی در
سطح استان خوزستان است.
8
اخبار
شماره /3مهر 1397
کلینیک ویژه تخصصی و فوق تخصصی یا زهرا(س) در دزفول افتتاح شد
کلینیک ویژه تخصصی و فوق تخصصی یا زهرا (س) دزفول ،در
مساحتی بالغ بر 2000متر مربع احداث شده است.
ساخت و تجهیز این مرکز بالغ بر 4میلیارد و 400میلیون تومان
هزینه دربرداشته و اماده خدمت رسانی و پوشش خدمات تخصصی و
فوق تخصصی به 200هزار نفر در جنوب شهر دزفول است.
گفتنی است در این مرکز ،تمامی خدمات تخصصی و فوق تخصصی
در زمینه گوارش ،کبد ،داخلی ،قلب ،عفونی ،ریه ،اطفال ،نوزادان و
داروخانه ارائه خواهد شد.
وزیر بهداشت همچنین از پروژه بیمارستان در حال ساخت 400
تختخوابی غدیر که در محل بیمارستان یازهرا(س) دزفول در حال
احداث است ،بازدید کرد/.
مراکز خدمات جامع سالمت خیرساز شهرستان دزفول افتتاح شد
مرکز خدمات جامع سالمت خیرساز مرحوم حاج حسن عیدی در
مساحتی بالغ بر 520متر مربع و اعتباری بالغ بر 900میلیون تومان در
منطقه سنجر دزفول احداث و اماده بهره برداری است.
گفتنی است ،خدماتی که در این مرکز ارائه می شود ،شامل خدمات
بهداشتی اعم از واکسیناسیون ،غربالگری و کنترل جمعیت و سایر
خدمات بهداشتی بوده و جمعیتی در حدود 30تا 35هزار نفر را تحت
پوشش خواهد داشت.
براساس این گزارش ،مرکز خدمات جامع سالمت خیرساز شماره 2
دزفول به همت حاج محمدرضا رفیعیان نیز در مساحتی بالغ بر 900متر
مربع احداث شده و شامل خدمات بهداشتی و خدمات اولیه دندانپزشکی
است.
این مرکز اماده خدمت رسانی به جمعیتی بالغ بر 60تا 70هزار نفر
در شهرستان دزفول است .در این مرکز ،سه یونیت دندانپزشکی ،خدمات
پزشکی ،مامایی ،مراقبت سالمت ،بهداشت محیط و حرفه ای ،سالمت
اغاز عملیات ساخت بیمارستان 100تختخوابی اندیمشک
با حضور وزیر بهداشت ،چندین پروژه درمانی شامل بیمارستان محلی
کوی لور و کلینیک ویژه و طرح توسعه اورژانس بیمارستان امام علی(ع)
اندیمشک افتتاح و عملیات ساخت بیمارستان 100تختخوابی و بخش
مادر و نوزاد بیمارستان امام علی(ع) این شهرستان اغاز شد.
بیمارستان محلی منطقه کوی لور از توابع شهرستان اندیمشک با
مشارکت بنیاد علوی و وزارت بهداشت با اعتباری بالغ بر دو و نیم میلیارد
تومان ساخته و تجهیز شده است.
در این مرکز 10تخت بستری ،خدمات سالمت روان ،مشاوره تغذیه،
مراقبت سالمت ،سالمت خانواده ،داروخانه ،بهداشت محیط و حرفه ای و
دندانپزشکی به جمعیت 30هزار نفری این منطقه ارائه می شود.
کلینیک ویژه تخصصی و فوق تخصصی بیمارستان امام علی(ع)
اندیمشک در زمینی با زیربنای 750متر مربع در دو طبقه با اعتباری بالغ
بر یک میلیارد و 700میلیون تومان ساخته و تجهیز شده است.
در این کلینیک که دارای 12مطب پزشکی و سونوگرافی است20 ،
پزشک متخصص و فوق تخصص خدماتی را در حوزه اطفال ،زنان ،چشم،
کلیه و مجاری ادراری ،عفونی ،مغز و اعصاب ،داخلی ،گوش ،حلق و بینی،
طب فیزیکی ،پوست ،قلب و عروق ،ارتوپدی و جراحی عمومی به مردم
ارائه می دهد.
طرح توسعه اورژانس این بیمارستان نیز در زمینی با زیربنای 900متر
مربع با ظرفیت 27تخت و اعتباری بالغ بر یک میلیارد و 900میلیون
تومان ساخته و تجهیز شده است.
همچنین با حضور وزیر بهداشت عملیات ساخت بیمارستان 100
تختخوابی اندیمشک و بخش مادر و نوزاد بیمارستان امام علی(ع)
شهرستان اندیمشک ،اغاز شد.
اخبار
شماره /3مهر 1397
مرکز جامع خدمات سالمت شهرستان شوش به بهره برداری رسید
وزیر بهداشت با حضور در مرکز جامع خدمات سالمت روستای خویّس،
به طور همزمان 5مرکز جامع خدمات سالمت شهرستان شوش را به
صورت همزمان افتتاح کرد.
مرکز جامع خدمات سالمت خویّس شهرستان شوش در مساحتی بالغ
بر 520متر مربع و اعتباری بالغ بر یک میلیارد و 200میلیون تومان
احداث شده و به بهره برداری رسید.
این مرکز در روستای خویّس از توابع شهرستان شوش احداث شده
و شامل خدمات بهداشتی بوده و امادگی خدمت رسانی به جمعیت
روستایی را دارد.
بر اساس این گزارش همزمان با افتتاح این مرکز ،مراکز جامع خدمات
سالمت سیدحمادی ،محمدصافی ،محمد شقاطی و خلف مسلم که در
روستاهای تابعه شوش احداث شده اند ،افتتاح و به بهره برداری رسید.
بیمارستان محلی شعیبیه شوشتر با حضور وزیر بهداشت افتتاح شد
به گزارش وبدا ،بیمارستان محلی شعیبیه شوشتر در مساحتی بالغ
بر ١١٧٢مترمربع و اعتباری بالغ بر ١٠میلیارد تومان احداث و به بهره
برداری رسید.
این بیمارستان با 13تخت دارای بخش های اتاق عمل ،ازمایشگاه،
واحد دندانپزشکی ،داروخانه و بخش اورژانس است.
در این مرکز ،خدماتی مانند بستری ،معاینه متخصص ،ازمایشگاه،
سونوگرافی ،رادیولوژی ،داروخانه ،سالمت روان ،مشاوره تغذیه ،بهداشت
محیط و حرفه ای ارائه می شود.
بر اساس این گزارش ،بیمارستان محلی شعیبیه امادگی ارائه خدمات
درمانی به جمعیتی بالغ بر 22هزار نفر را دارد.
شایان ذکر است ،این بیمارستان با مشارکت یک میلیارد تومانی بنیاد
علوی ساخته و توسط دانشکده علوم پزشکی شوشتر تجهیز شده است.
با حضور وزیر بهداشت؛بخش های جدید بیمارستان شهدای ایذه افتتاح شد
بخش های جدید بیمارستان شهدای ایذه شامل بخش طرح توسعه
اورژانس و مراقبت های ویژه ICUبا حضور وزیر بهداشت و معاون درمان
وزارت بهداشت به بهره برداری رسید.
بخش ای سی یو 12تختخوابی بیمارستان شهدای ایذه در زمینی با
زیربنای 650مترمربع افتتاح شد.
اورژانس بیمارستان شهدای ایذه نیز در زمینی با زیر بنای ۱۶۰۰متر مربع
با ظرفیت ۲۲تخت توسط دانشگاه علوم پزشکی اهواز ساخته شده است.
برای ساخت اورژانس این بیمارستان ۲ ،میلیارد و ۴۰۰میلیون تومان
هزینه شده است.
مرکز خدمات جامع شبانه روزی اجالل رشیدی شهر میداوود شهرشتان باغملک افتتاح شد
با حضور وزیر بهداشت در شهر میداوود شهرستان باغملک استان
خوزستان ،مرکز جامع خدمات سالمت این شهر افتتاح شد.
این مرکز در زمینی با مساحت 7هزار متر مربع و زیربنای 1050متر
مربع با اعتباری بالغ بر یک میلیارد تومان ساخته شده است.
در این مرکز عالوه بر 13تخت درمانی ،خدمات بهداشتی به مردم
ارائه می شود.
در مرکز جامع خدمات سالمت شبانه روزی اجالل رشیدی میداوود،
بخش های مانند تخت های بستری ،اتاق عمل ،احیای قلبی و ریوی،
داروخانه ،دندانپزشکی ،تسهیالت زایمانی ،ازمایشگاه ،بهداشت محیط،
مراقبت سالمت ،مبارزه با بیماری ها و سالمت خانواده وجود دارد
10
اخبار
شماره /3مهر 1397
پروژه های درمانی شهرستان شوشتر افتتاح شد
با حضور وزیر بهداشت ،بخش طرح توسعه اورژانس ،بخش مراقبت های ویژه
و مرکز بیماری های خاص و غربالگری سرطان بیمارستان خاتم االنبیاء(ص)
شوشتر با هزینه ای بالغ بر 50میلیارد ریال به بهره برداری رسید.
اورژانس این بیمارستان شامل اتاق عمل ،تریاژ ،احیاء( )CPRبا 3تخت
و عملیات احیا همزمان برای 3نفر است.
همچنین ،اورژانس بزرگ بیمارستان خاتم االنبیاء (ص) شوشتر در
زمینی با زیر بنای 1390متر مربع ساخته شده و دارای 22تخت است.
بخش مراقبت های ویژه )ICU2 (2بیمارستان خاتم االنبیاء (ص)
شوشتر نیز در زمینی با زیربنای 230متر مربع احداث شده و مجهز به 7
تخت ICUشامل 5تخت عادی و 2تخت ایزوله است.
بخش مراقبت های ویژه بیمارستان خاتم االنبیاء(ص) شوشتر با
هزینه ای بالغ بر 22میلیارد ریال احداث و به بهره برداری رسید.
همچنین ،مرکز بیماری های خاص و غربالگری سرطان این بیمارستان
نیز در زمینی با زیربنای 686متر مربع احداث شده و شامل اتاق
ماموگرافی ،بخش بیماران تاالسمی ،بخش ام اس و بخش دیابت است.
ساخت و تجهیز مرکز بیماری های خاص و غربالگری سرطان
بیمارستان خاتم االنبیاء(ص) شوشتر هزینه ای بالغ بر ٢٠میلیارد ریال
در برداشته است.
وزیر بهداشت همچنین از پروژه در حال ساخت کلینیک ویژه تخصصی
و فوق تخصصی شوشتر که در سه طبقه و با 60درصد پیشرفت فیزیکی
در حال ساخت است ،بازدید و بر تسریع در تکمیل این پروژه تاکید کرد.
بخش های انژیوگرافی 2و NICUبیمارستان دکتر گنجویان دزفول به بهره برداری رسید
بخش انژیوگرافی 2بیمارستان بزرگ دزفول با حضور وزیر بهداشت در
مساحتی بالغ بر 200متر مربع و اعتبار 3میلیارد و 430میلیون تومانی
در فضای بیمارستان دکتر گنجویان تاسیس و به بهره برداری رسید.
این بخش به منظور تکمیل بخش اول انژیوگرافی در بیمارستان بزرگ
احداث شده تا با توجه به حجم بیماران و شمار جراحی های قلب باز در
این بیمارستان ،روند درمان بیماران با سرعت و سهولت بیشتری انجام
شود.
گفتنی است ،افتتاح بخش جدید انژیوگرافی به عالوه بخش قبلی،
برای خدمات رسانی به جمعیتی در حدود 2میلیون نفر احداث شده و به
بهره برداری خواهد رسید.
همچنین بخش NICUو بستری نوزادان نیز در مساحتی بالغ بر
760متر مربع و اعتبار یک میلیارد و 430میلیون تومانی در بیمارستان
بزرگ دزفول احداث و به بهره برداری رسیده است.
بخش NICUاین بیمارستان 14تخت و بخش بستری جدید نوزادان
نیز دارای 25تخت بستری است.
دکتر هاشمی همچنین از مجتمع زنان و زایمان حضرت زینب(س) این
بیمارستان که در زمینی با زیربنای 7500متر مربع در دو طبقه در حال
ساخت است ،بازدید کرد.
این پروژه با ظرفیت 110تخت بستری ،تسهیالت زایمانی ،مراقبت های
ویژه نوزادان و اتاق عمل است که 90درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
شماره /3مهر 1397
اخبار
راه اندازی بخش جدید زنان و زایمان بیمارستان امام خمینی خمین
دکترمحمدرضا امیربیگلو با بیان اینکه بخش زنان و زایمان یکی از
بخش های مهم در خدمات بیمارستانی است که خدمات بسیاری را ارائه
می دهد ،گفت :بخش زنان و زایمان جدید در فضایی به متراژ ۱۸۰متر
مربع و با اعتباری بیش از ۲میلیارد ریال احداث شده است.
وی با اشاره به بهره برداری این بخش از اغاز شهریور ماه سال جاری
افزود :برای تجهیز این بخش بالغ بر ۶۷۰میلیون ریال هزینه شده است
تا بتوان خدمات مناسبی را به شهروندان زادگاه امام ارائه کرد.
سرپرست بیمارستان امام خمینی خمین یکی از اهداف مهم راه اندازی
این بخش را اجرای طرح انطباق اعالم کرد و گفت :مراقبت های بعد از
زایمان در اتاق های ویژه توسط کارشناسان پرستاری و مامایی و نزدیکی
به بخش زایمان و اتاق عمل و حفظ حریم خصوصی زنان و مادران یکی
دیگر از اهداف راه اندازی این بخش است.
دکتر امیربیگلو باال
بردن رضایت مندی
بیماران از ارائه
خدمات و بهسازی،
زیبا سازی و به روز
شدن تجهیزات را از
اهداف دیگر احداث
این بخش دانست.
این
براساس
گزارش ۹ ،نفر
کارشناس پرستاری
و مامایی در این بخش مشغول ارائه خدمات درمانی به بیماران هستند.
بهرهبرداریبخشدیالیزبیمارستانرسولاکرم(ص)شهرستانرامشیر
با حضور وزیر بهداشت ،بخش دیالیز بیمارستان رسول اکرم (ص)
رامشیر به بهره برداری رسید.
این بخش با اعتباری بالغ بر ۲۰۰میلیون تومان و زیربنایی بالغ بر ۲۱۰متر
مربع توسط دانشگاه علوم پزشکی اهواز ساخته و تجهیز شده است.
بخش دیالیز بیمارستان رسول اکرم (ص) رامشیر ،دارای ۶تخت بوده
که ۳تخت ان فعال است.
بخشهایجدیدوکلینیکویژهبیمارستانمعرفیبندرماهشهربهبهرهبرداریرسید
کلینیک ویژه تخصصی و فوق تخصصی خلیج فارس بیمارستان معرفی
بندر ماهشهر در زمینی با زیربنای 1700متر مربع در سه طبقه و با اعتباری
بالغ بر 4میلیارد تومان ساخته شده است.
در این کلینیک خدمات تخصصی و فوق تخصصی در رشته های
داخلی ،زنان ،اطفال ،چشم ،قلب و عروق و گوش ،حلق و بینی به مردم
بندر ماهشهر ارائه می شود.
بخش اورژانس بیمارستان معرفی در زمینی با زیربنای 1500متر مربع و
با اعتباری بالغ بر 4میلیارد و 300میلیون تومان ساخته و تجهیز شده است.
در این بخش جدید بیمارستانی 30تخت بیمارستانی بستری ،ایزوله
و اتاق عمل وجود دارد.
بخش سی سی یو این بیمارستان با ظرفیت 12تخت و اعتباری بالغ بر
500میلیون تومان و بخش ای سی یو نیز با ظرفیت 8تخت جدید با اعتباری
بالغ بر 500میلیارد تومان ،بهسازی و بازساری شده است.
افتتاح مرکز جامع خدمات سالمت شهید رجایی
مرکز جامع خدمات سالمت شماره 4شهرم شهید رجایی بندر ماهشهر
در زمینی با زیربنای 500متر مربع و اعبتاری بالغ بر 500میلیون تومان
ساخته و تجهیز شده است.
در این مرکز به جمعیت حدود 8هزار نفری این شهرک ،خدمات پزشکی،
مامایی ،سالمت خانواده ،سالمت روان ،مشاوره تغذیه و بهداشت محیط و
حرفه ای ارائه می شود.
وزیر بهداشت همچنین از پروژه طرح توسعه اورژانس بیمارستان راه
زینب(س) بندر امام خمینی که با مشارکت پتروشیمی بندر امام در حال
ساخت است ،بازدید کرد.
این پروژه که در زمینی با زیربنای 1600متر مربع با ظرفیت 22تخت در
حال ساخت ،ظرف دو ماه اینده تکمیل و افتتاح خواهد شد.
12
اخبار
شماره /3مهر 1397
بازدید وزیر بهداشت از طرح بازسازی ،بهسازی و مقاوم سازی
بیمارستانزنانوماماییفریدهبهبهانیبهبهان
وزیر بهداشت با سفر به بهبهان از پروژه بازسازی ،بهسازی و مقاوم سازی
بیمارستان زنان و مامایی فریده بهبهانی بازدید کرد.
دکتر سید حسن هاشمی در حاشیه بازدید از این مرکز درمانی گفت:
از خیرین سالمت بهبهان تشکر می کنیم چون بیمارستان فریده بهبهانی
نوسازی و بازسازی شد و تقریبا تجهیز شده و امشب این پروژه را افتتاح
نکردیم تا اطمینان پیدا کنیم که حتما بیماران در ان بستری شوند و
ظرف دو سه هفته اینده باید به مرحله بهره برداری برسد.
وزیر بهداشت تصریح کرد :کار اصلی ما به جز ارتقای دانشکده علوم
پزشکی بهبهان که باید رشته های جدیدی به ان اضافه شود ،تکمیل
بیمارستان 220تختخوابی بهبهان است که بخش زیادی از ساخت ان
انجام شده و برای تکمیل ساخت ،نیاز به 45میلیارد تومان اعتبار دارد و
تکمیل ان حداقل به یک سال زمان نیاز دارد.
دکتر هاشمی تاکید :تالش و پیگیری می کنیم که بتوانیم سال اینده شاهد
افتتاح بیمارستان در حال ساخت بهبهان باشیم و اگر این پروژه راه اندازی شود
می شود به تبدیل شدن بهبهان به قطب پزشکی شرق خوزستان امیدوار بود.
وزیر بهداشت یاداور شد :بهبهان به امبوالنس هوایی نیاز دارد که باید
برای این منطقه از استان خوزستان ،تامین کنیم.
دکتر هاشمی با اشاره به اقدامات ارزشمند دانشکده علوم پزشکی
بهبهان در حوزه بهداشت ،گفت :این دانشکده در سطح روستاهای تحت
پوشش خود اقدامات خوبی انجام داده و 50درصد از مراکز بهداشتی مورد
نیاز ،ساخته شده و امیدواریم که در یک سال اینده ،ساخت سایر مراکز
به پایان برسد البته اعتباراتی باید برای ساخت مراکز بهداشتی و درمانی
برای بهبهان اختصاص بدهیم که نظام ارجاع ،پزشک خانواده و پرونده
الکترونیک سالمت که تکلیف قانونی ما است ،شکل بگیرد.
گفتنی است بیمارستان زنان و زایمان فریده بهبهانی در زمینی با
مساحت 5هزار متر مربع و 106تخت از سال گذشته در حال ساخت و
اماده بهره برداری است.
وزیر بهداشت بخش جراحی زنان بیمارستان امام رضا(ع) امیدیه را افتتاح کرد
وزیر بهداشت بخش جراحی زنان بیمارستان امام رضا (ع) شهرستان
امیدیه با ظرفیت 12تخت بیمارستانی را افتتاح کرد.
این بخش با اعتباری بالغ بر 400میلیون تومان در زمینی با زیربنای
750متر مربع توسط دانشگاه علوم پزشکی اهواز ساخته شده است.
دکتر هاشمی تصریح کرد :بیمارستان نفت امیدیه مانند بیمارستان
ماهشهر ،ضریب اشغال تخت پایینی دارد و می توانیم با کمک به این
بیمارستان ،بخشی از بار بیمارستان امام رضا(ع) را کاهش داد چون شهر
امیدیه توسعه یافته و شهرهای جدیدی ایجاد شده است.
وزیر بهداشت با بیان اینکه وزارت بهداشت به تنهایی توان حل همه
مشکالت را ندارد ،گفت :انتظار داریم که وزارت نفت برای توسعه خدمات
سالمت در مناطقی مانند امیدیه ،کمک بیشتری کند.
دکتر هاشمی افزود :قول دادیم که کمبودهای این شهرستان را برطرف
کنیم .دستگاه سی تی اسکن در این شهرستان وجود ندارد که با توجه
به قدمت و نقش ان در اقتصاد کشور ،دستگاه سی تی اسکن و برخی
تجهیزات پزشکی دیگر ،نیاز و ضرورت است که تامین خواهد شد.
کلینیکویژهبیمارستانمادررامهرمز
به بهره برداری رسید
این کلینیک در زمینی با زیربنای 750متر مربع در دو طبقه توسط دانشگاه
علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ساخته و تجهیز شده است.
در این کلینیک خدمات تخصصی و فوق تخصصی در رشته های مختلف پزشکی
از جمله قلب و عروق ،داخلی ،زنان ،اطفال ،اورولوژی ،مغز و اعصاب و گوش ،حلق و
بینی ارائه می شود.
همچنین با حضور وزیر بهداشت ،عملیات ساخت بخش جدید اورژانس بیمارستان
مادر رامهرمز اغاز شد.
شماره /3مهر 1397
اخبار
برپاییپنجمینبیمارستانصحراییشهدایجامعهپزشکیدریزد
پنجمین بیمارستان صحرایی تخصصی و فوق تخصصی شهدای جامعه
پزشکی استان یزد برپا شد.
جواد قادری با اعالم این خبر گفت :در این بیمارستان تعداد 25پزشک
و 170نفر از پرسنل بهداشتی ،درمانی شامل پرستار ،ماما ،جراح و منشی
در 55چادر انفرادی خدمات تخصصی ،فوق تخصصی و پاراکلینیکی به
مراجعان ارائه می کنند.
قادری افزود :سه دستگاه اتوبوس شامل اتوبوس امبوالنس ،اتوبوس
انتقال خون و اتوبوس دیابت ،دو دستگاه مینی بوس و یک یونیت
دندانپزشکی ،هشت جایگاه تریاژ شامل هفت تریاژ پزشک عمومی و یک
طب اورژانس در این بیمارستان مستقر هستند.
وی تصریح کرد :در پنجمین بیمارستان صحرایی شهدای جامعه
پزشکی استان یزد ،خدمات ازمایشگاه ،سونوگرافی ،اکو ،شنوایی سنجی،
بینایی سنجی ،اتاق عمل سرپایی ،طب کار و مدیریت بالیا برای مراجعان
انجام می شود.
رییس بسیج جامعه پزشکی استان یزد خاطرنشان کرد :بیمارانی که
به این بیمارستان مراجعه می کنند در صورت نیاز به بیمارستان های
شهید صدوقی ،شهید دکتر رهنمون ،شهدای محراب و بیمارستان فاطمه
الزهرای مهریز ارجاع می شوند که ارائه خدمات درمانی برای انان صد
درصد رایگان است.
بزرگترینبیمارستانسوانحوسوختگیجنوبغربکشوردراهوازافتتاحشد
بیمارستان سوانح و سوختگی ایت ا ...طالقانی اهواز به عنوان
بزرگترین بیمارستان سوانح و سوختگی جنوب غرب کشور با حضور
وزیر بهداشت افتتاح شد.
عملیات ساخت این بیمارستان از سال 93در زمینی با مساحت
40هزار متر مربع و زیربنای 23هزار متر مربع در 6طبقه و با اعتباری
بالغ بر 70میلیارد تومان ساخته و تجهیز شده است.
گفتنی است ،این بیمارستان دارای 110تخت در بخش های
اورژانس ،بستری گرافت ،بستری پالستیک ،بستری نیمه عفونی و
عفونی(BICU ،مراقیت های ویژه سوختگی) و اتاق های عمل جراحی
عفونی ،غیر عفونی و اتاق عمل اورژانس است.
همچنین در این بیمارستان بخش فیزیوتراپی ،درمانگاه تخصصی،
ازمایشگاه و تصویر برداری شامل رادیوگرافی ،فلوروسکوپی ،سونوگرافی
و MRIفعال است.
14
شماره /3مهر 1397
مدیر دفتر فنی و نظارت بر طرح های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با ماهنامه:
پژوهش ،حلقه ی مفقوده طرح های بیمارستانی
پیرو سلسله گزارشات
مصاحبه با مدیران فنی
دانشگاه های کشور ،مهندس
بهزاد مکری مدیر دفتر فنی
و نظارت بر طرح های عمرانی
دانشگاه علوم پزشکی تهران
مهمان این شماره ماهنامه
مهندسی بیمارستان است.
گفتگوی خبرنگار ماهنامه با وی
را می خوانید:
ضمن تشکر از قبول
دعوت ماهنامه برای شروع
بفرمایید که در حال حاضر در
کشور ما از چه استانداردهایی
برای ساخت بیمارستان
استفاده می شود؟
اولین و مهم ترین قدم در تعریف
یک پروژه ی بیمارستانی که تاثیر
مستقیم بر کیفیت خدمات درمانی،
هنر مهندسین مشاور در استفاده از
طرح های پژوهشی این است که از این
موضوع با رویکرد خلق ثروت استفاده
کنند و ضمن سود ده کردن پروژه ،بتوانند
به بهترین شکل موضوع را برای کارفرما
قابل اجرا کنند و از ارائه ی طرح های
پرهزینه و غیرقابل توجیه پرهیز کنند
هزینه ها و طراحی می گذارد ،موضوع نیازسنجی
است.
در حال حاضر در نظام سطح بندی ،تعداد تخت
مورد نیاز بیمارستانی به تفکیک منطقه ،شهر و
استان مشخص شده و فقط الزم است نیازسنجی
مربوط به بخش های مختلف و خدمات درمانی مورد
نیاز توسط معاونت درمان دانشگاه ها انجام شود.
چندی پیش وزارت بهداشت ،درمان و اموزش
پزشکی در اقدامی بسیار تاثیرگذار و نواورانه نسبت
به تهیه و تدوین کتاب بیمارستان ایمن به عنوان
مرجع کشوری اقدام کرد .این کتاب بسیار مفید ،در
حال حاضر به عنوان مرجع توسط دفاتر فنی دانشگاه
های علوم پزشکی سراسر کشور و مهندسین مشاور
مورد استفاده قرار می گیرد .الزم به ذکر است مانند
تمام استانداردها و گایدالین ها ،این کتاب هم نیاز
به بازنگری دارد که در این زمینه مهندسین مشاور
و دست اندرکاران طراحی و ساخت بیمارستان
می توانند نقش مهمی در این راستا داشته باشند.
برخی از مشاوران مدعی اند که در طراحی ها از
سایر استانداردهای بین المللی مثل استانداردهای
شماره /3مهر 1397
اروپایی ،امریکایی و یا حتی استانداردهای کشورهایی مانند امارات و
هند استفاده می کنند که این امر باعث بروز برخی مشکالت در زمان
اخذ تاییدیه های طراحی از دفاتر فنی و وزارت بهداشت می شود،
درصورتی که مشاوران ،گاهی سایر استانداردها را ارجح به کتاب
بیمارستان ایمن می بینند ،باید از طریق وزارت بهداشت ،نسبت
به اعالم موارد و ذکر دالیل مستدل اقدام کنند تا این یکپارچگی
استاندارد طراحی بیمارستانی در کل کشور حفظ شود.
در خصوص نقش مهندسین مشاور در طراحی و ساخت
بیمارستان ها و چالش هایی که در مسیر بیمارستان سازی
وجود دارد ،برای مخاطبان ماهنامه صحبت کنید.
کارفرما با توجه به این موضوع که توانایی و زیرساخت الزم به
منظور انجام مطالعات (فاز یک) ،محاسبات و طراحی (فاز دو) و
نظارت بر اجرا (فاز سه) را در پروژه های عمرانی ندارد ،اقدام به
انعقاد قرارداد با مهندسین مشاور می کند .ضمن تشکر و تقدیر
از زحمات مهندسین مشاور در این زمینه که سهم به سزایی در
پیشبرد اهداف درمانی کشور دارند ،باید اذعان کنم که در این بخش
کاستی ها و کمبودهایی وجود دارد .به طور مثال فاز یک پروژه که
سنگ زیربنای هر بیمارستان است ،کم تر مورد توجه قرار گرفته و
در بسیاری از موارد ،مشاوران به ارائه ی مطالبی کلی و تکراری بسنده
می کنند ،در صورتی که فاز یک که همان فاز مطالعاتی پروژه است،
از اهمیت ویژه ای برخوردار است .در واقع هرچه زمان بیشتری (البته
در چارچوب و مطابق برنامه) برای فاز مطالعاتی صرف شود ،نتیجه
کار ،هم از لحاظ هزینه پروژه و هم از لحاظ کاربری ،کیفیت و سرعت
ساخت بهتر می شود.
مشاوران باید با درنظر گرفتن ریسک های موجود از جنبه های
مختلف از جمله مکانی و یا اجتماعی ،نسبت به مدیریت ریسک و
ارتباطات از همان فاز مطالعاتی اقدام نمایند .از طرفی دیگر در برخی
از موارد شاهد هستیم که مشاوران به جای رعایت استانداردها ،تن به
خواسته های بعضا یک جانبه ی بهره بردار داده و مسئولیتی در این
زمینه متقبل نمی شوند.
درخصوص فاز دو پروژه ها که مربوط به محاسبات و طراحی
و تهیه نقشه های اجرایی است ،اصوال طراحی های انجام شده به
صورت تفکیکی در هر بخش ،از کیفیت نسبی برخوردارند ولی برخی
مشاوران خصوصا در بخش تاسیسات با ضعف هایی مواجه هستند
که باید به این موضوع توجه بیشتری شود .مشکل اصلی در این
زمینه عدم تطابق نقشه ها با هم در بخش ابنیه و تاسیسات است.
با توجه به اینکه این امر کم تر مورد توجه قرار گرفته در حین اجرا
منجر به مشکالت متعدد اجرایی خواهد شد .الزم به ذکر است که
در کشورهای پیشرفته ،سه بعدی کردن و تطابق نقشه ها جهت
جلوگیری از تالقی و تحمیل هزینه به پروژه و نهایتا تطویل زمان
پروژه امری بدیهی و الزم االجرا است و حداقل بیش از یک یا دو دهه
است که با استفاده از نرم افزارهای خاص مهندسی انجام می شود.
متاسفانه هنوز جامعه ی مهندسین مشاور ما مخصوصا در بخش
درمانی رغبت خاصی به این امر نشان نمی دهند و یکی از دالیل،
وجود دستور کارهای متعدد و تغییر نقشه ها حین اجرا بوده و در
برخی از مواقع تحمیل ایتم های قیمت جدید در پروژه ها و افزایش
مبلغ اولیه پیمان نتیجه همین امر است .متاسفانه تعداد محدودی از
شرکت هایی هم که مدعی سه بعدی سازی هستند و به تازگی پا به
این عرصه گذاشته اند ،هزینه های قابل توجهی را بابت این کار طلب
می کنند در صورتی که سه بعدی سازی بخش اصلی طراحی و جزء
وظایف مشاوران است .این موضوع یکی از بزرگترین چالش های ما با
مشاوران پروژه ها است.
یکی دیگر از مشکالت در زمان طراحی ،استفاده نکردن از پژوهش
و تحقیقات خاص هر پروژه است .هر پروژه به فراخور موقعیت مکانی
و نوع کاربری بیمارستانی نیاز به بررسی ،تحقیق و پژوهش دارد.
مثال استفاده از پساب بیمارستان در فالش تانک ها و یا برج های
خنک کننده ،علیرغم وجود استانداردهای مختلف هنوز به طور جدی
مدنظر قرار نگرفته است .درواقع پژوهش حلقه ی مفقوده طرح های
بیمارستانی است .هنر مهندسین مشاور در استفاده از طرح های
پژوهشی این است که از این موضوع با رویکرد خلق ثروت استفاده
کنند و ضمن سود ده کردن پروژه ،بتوانند به بهترین شکل موضوع
را برای کارفرما قابل اجرا کنند و
از ارائه ی طرح های پرهزینه و
غیرقابل توجیه پرهیز کنند.
فاز سه یا همان نظارت بر اجرا
از دیگر چالش های ساخت یک
یکی دیگر از مواردی که نیاز
بیمارستان است .یک پیمانکار کم
به توجه ویژه دارد ،میزان مصرف
تجربه در صورتی که یک مشاور
باالی انرژی (برق ،اب و گاز)
قوی در کنار خود داشته باشد،
در بیمارستان ها است .در این
می تواند یک پروژه را به سرانجام
زمینه استفاده از انرژی های پاک
برساند ،در صورتی که یک
و تجدیدپذیر باید در طرح های
بی
پیمانکارقوی اگر با یک مشاور
مشاوران مدنظر قرار داده شود .به
تجربه کار کند ،احتماال پروژه به
عنوان مثال در پروژه بیمارستان
بیراهه می رود .متاسفانه در اکثر
شریعتی 2دانشگاه علوم پزشکی
مواقع ،از ناظران با تجربه و دارای
تهران ،تمهیدات الزم به منظور
کفایت الزم استفاده نمی شود و از
استفاده از انرژی خورشیدی
افرادی با حداقل حقوق که حتی
(پنل های فتوولتائیک) جهت تامین
در بعضی موارد ناظران گله مند از
2تا 3مگاوات برق مصرفی در نظر
عدم پرداخت مناسب و به موقع
گرفته شده است
از طرف مشاوران هستند ،مواجه
می شویم.
16
شماره /3مهر 1397
ساخت بیمارستان در داخل کشور
چه تفاوت هایی با کشورهای دیگر از لحاظ
تکنولوژی ساخت و طراحی فضاها دارد؟
شاید باور این موضوع خیلی سخت باشد،
ولی در پروژه های بیمارستانی شاید در سطح
پیشرفته ترین کشورها از لحاظ نوع مصالح
ساخت و نازک کاری و تاسیسات هستیم.
مشکل و تفاوت اصلی ،در نگهداری بیمارستان
های ساخته شده و سرویس به موقع تجهیزات
است .یک بیمارستان نوساز بعد از 10سال در
حد یک بیمارستان 40ساله مستهلک می شود
و دلیل اصلی ان ،عدم استفاده از نیروهای
متخصص در بخش نگهداری و تعمیرات است.
در بیشتر موارد وقتی پیشنهاد استفاده از افراد
متخصص داده می شود ،به دلیل هزینه ی باال،
این امر مغفول می ماند .درحالی که خسارات
وارد شده به بیمارستان به دلیل عدم استفاده
از نیروهای متخصص بسیار پرهزینه تر و
غیرقابل جبران است .پیشنهاد بنده بهره گیری
کامل از نرم افزار نگهداشت بیمارستان
( )CMMSو انعقاد قرارداد نگهداری تاسیسات
به مدت 3الی 5سال با پیمانکار مجری پس
از ساخت و راه اندازی بیمارستان و همچنین
اموزش پرسنل نگهداری است.
در مقایسه با کشورهای پیشرفته یکی از
تفاوت های بیمارستان سازی در ایران ،سرانه ی
فضای بیمارستانی است که طبق استاندارد
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و
همچنین کتاب بیمارستان ایمن ،بسته به نوع
کاربری بیمارستان شامل درمانی و یا اموزشی-
درمانی به ازای هر تخت 80 ،الی 100متر مربع
در نظر گرفته می شود این در حالی است که در
کشورهای پیشرفته ،این متراژ تا 150متر مربع
هم لحاظ می گردد .این موضوع نیز می بایست
مطابق با فرهنگ استفاده و همچنین مکان
ساخت بیمارستان مورد بازبینی قرار گیرد.
ایا برنامه ای برای ساخت بیمارستان
سبز و بیمارستان هوشمند در نظر دارید؟
در پروژه های اخیر از چه تکنولوژی هایی
استفاده کرده اید؟
همان طور که مبحث ارتباط فیزیکی فضاهای
درمانی جزء شناخته شده ترین مباحث طراحی
پیشنهاد بنده بهره گیری
کامل از نرم افزار نگهداشت
بیمارستان ( )CMMSو انعقاد قرارداد
نگهداری تاسیسات به مدت 3الی 5
سال با پیمانکار مجری پس از ساخت
و راه اندازی بیمارستان و همچنین
اموزش پرسنل نگهداری است
بیمارستان است و اصوال طراحان در این زمینه صاحب
نظر هستند ،الزم است در زمینه ی بیمارستان سبز
نیز تالشی سازمان یافته و هماهنگ در جهت اجرای
برنامه های حفاظت از محیط زیست در داخل یک
بیمارستان صورت پذیرد .در این راستا وضعیت
مدیریت پسماندهای بیمارستانی و خطرات ناشی از
زباله های عفونی ،تصفیه فاضالب و نحوه ی برخورد
و دفع ان ها باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
یکی دیگر از مواردی که نیاز به توجه ویژه دارد،
میزان مصرف باالی انرژی (برق ،اب و گاز) در
بیمارستان ها است .در این زمینه استفاده از انرژی های
پاک و تجدیدپذیر باید در طرح های مشاوران مدنظر
قرار داده شود .به عنوان مثال در پروژه بیمارستان
شریعتی 2دانشگاه علوم پزشکی تهران ،تمهیدات
الزم بمنظور استفاده از انرژی خورشیدی (پنل های
فتوولتائیک) جهت تامین 2تا 3مگاوات برق مصرفی
در نظر گرفته شده است.
اصالح الگوی مصرف اب در بیمارستان ها از دیگر
الزامات بیمارستان های سبز است چراکه میزان
مصرف در بیمارستان ها بسته به نوع کاربری ان ها
1.5تا 2.5برابر حد استاندارد جهانی است .استفاده از
پساب تصفیه خانه فاضالب در فالش تانک ها و یا برج
های خنک کننده و حتی به عنوان منبع ابیاری فضای
سبز می تواند مدنظر قرار گیرد.
استفاده از نماهای دو پوسته به گونه ای که هوای
تازه مورد نیاز هواسازها از حد فاصل پوسته و دیوار
اصلی ساختمان تامین شود ،یکی از به روز ترین
روش های طراحی به منظور کاهش میزان مصرف
انرژی است ،این روش بسیار کارامد و معمول در
مناطق گرمسیری است که با استفاده از پوسته بیرونی
نما می توان درجه حرارت معتدل تری نسبت به هوای
بیرون برای ورود به هواسازها تامین نمود.
استفاده از نرم افزارهای محاسباتی به روز دنیا
مانند Builder Design ،Plus Energyو ...در
شبیه سازی دینامیکی ( )CFDو مشخص کردن
میزان بار حرارتی و برودتی جذب شده توسط
ساختمان به منظور اعمال در طراحی ها یکی دیگر
از مواردی است که امروزه در طراحی بیمارستان های
سبز بسیار مدنظر قرار می گیرد.
medical tourism
افسانهغفاری
مهندسنیلوفر
احمدیمرزدشتی
پنل ماه
مقولهای
سرگردانبهنام
گردشگریسالمت
18
شماره /3مهر 1397
پنل ماه
گردشگری سالمت ،ضامن ارتقای
کیفی و کمی خدمات بیمارستانی
گردشگری دردنیای امروز ،پس از صنعت نفت و خودروسازی ،سومین صنعت
بزرگ جهان به شمار می رود که تاثیر به سزایی در درامدهای ارزی کشور ها دارد
و انتظار می رود که در اینده ای نزدیک به صنعت اول جهان تبدیل شود.
گسترش صنعت گردشگری عالوه بر نقش ان در ابراز هویت ملی ،موجب ارتقای
ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصت های شغلی ،کاهش فقر ،درامدزایی و
گسترش عدالت اجتماعی و رفاه در جامعه می شود .در ﻣﯿﺎن ﺣﻮزه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ،ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ و ﻣﺰﯾﺖ ﻫﺎی رﻗﺎﺑﺘﯽ از ﺗﻮﺟﻪ
زﯾﺎدی ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﺪه اﺳﺖ .از سویی دیگر ،حوزه گردشگری سالمت ،با توجه به
ویژگی خاص ان از سرعت رشد بیشتری نسبت به دیگر حوزه ها برخورداراست
و جالب است بدانید که شعار اصلی و مهم بازاریابی گردشگری سالمت در تمام
دنیا برترین خدمات با کمترین هزینه است.
گرچه براورد حجم تجارت این صنعت در دنیا به دلیل نوظهور بودن و کمبود
یا نبود امار دقیق ،کاری دشوار است ولی روند رو به رشد این امار و ارقام ،این
نکته را به خوبی روشن می کند که بسیاری از کشورهای دنیا با درایت و سرمایه
گذاری به موقع در این صنعت درامدزا ،به سرعت در حال پیشرفت هستند.
طبق امارها ،گردش مالی گردشگری سالمت در جهان رقمی حدود ۱۰۰
میلیارد دالر است که ساالنه ۲۰درصد نیز به ان افزوده می شود .امروزه
کشورهای شرق اسیا و خاورمیانه جزو اصلی ترین مقاصد گردشگری
سالمت در دنیا هستند و تایلند به عنوان یکی از بزرگ ترین مقاصد
گردشگری پزشکی در دنیا ۳۸درصد از این بازار پررونق را در اختیار دارد.
در این کشور اعمال جراحی زیبایی ،پیوند اعضا و جایگزینی مفاصل با
قیمت مناسب و کیفیت باال انجام می شود .ترکیه در مقام بعدی قرار دارد
که با کاهش هزینه ها و تضمین کیفیت در بیمارستان هایی فوق مدرن با
ایجاد شرایط یک هتل ۵ستاره و ارتباط با مراکز مشهور علمی در جلب
گردشگران پزشکی بسیار موفق بوده و با رشد ۴۰درصدی مواجه بوده
است .بیمارستان هایی نظیر «انادولو» که به دانشگاه جان هاپکینز وابسته
است یا بیمارستان «اسیبادم» که با دانشگاه ماساچوست همکاری می کند.
کشور بعدی امارات است که با برنامه ریزی کالن و سرمایه گذاری
سنگین در نظر دارد تا در اینده به اولین مقصد گردشگری پزشکی در
منظقه خاورمیانه تبدیل شود.
در این میان نیم نگاهی هم به موقعیت کشومان می اندازیم :ایران از
نظر جاذبه های گردشگری طبیعی جزو ۱۰کشور برتر جهان است ،اما
متاسفانه از بازار توریسم و گردشگری سهم شاخصی نبرده است ،خود
جای سوال دارد که ایا توان و ظرفیت کشور ما همین است؟
هر چند که در سال های اخیر گردشگری سالمت در ایران رشد قابل توجهی
داشته است با این حال و با وجود کیفیت باالی خدمات درمانی و قیمت ارزان،
به علت نبود شرایطی همچون تبلیغات مناسب و ،...هنوز جایگاه خود را در بازار
نیافته است و هنوز که هنوز است ،گام های نخست را طی می کند.
از سوی دیگر وجود پزشکان متخصص و متبحر
و اشنا به علوم و روش های روز دنیا ،وجود
بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز به انواع
وسایل مدرن با اخرین فناوری ها ،هزینه های
کم خدمات پزشکی و پاراکلینیکی در مقایسه
با کشورهای اروپایی و امریکایی و حتی برخی
کشورهای منطقه ،پیشرفت های شگرف و
خیره کننده اخیر دانشمندان ایرانی در زمینه
سلول های بنیادین ،رادیوداروها ،پزشکی
هسته ای و… متخصصان و کارشناسان را به
این باور رسانده که اگر ظرفیت های کشورمان
ازاد شود ،ایران به راحتی می تواند به قطب
گردشگری سالمت خاورمیانه تبدیل شود و از
بزرگ ترین مقاصد گردشگری پزشکی دنیا شود.
شماره /3مهر 1397
گاهی هم تحریم ها فرصت است
نه تهدید....
کارشناسان می گویند ایران توانایی جذب ساالنه
حدود یک میلیون توریست پزشکی را دارد ،امری
که می تواند درامدی معادل دست کم ۷میلیارد
دالر برای این کشور به همراه داشته باشد .هم
اکنون سه نهاد وزارت بهداشت ،سازمان میراث
فرهنگی و گردشگری و همچنین وزارت امور
خارجه در ایران دست اندرکار گردشگری درمانی
هستند .از سوی دیگر با تغییر نرخ برابری ارز برای
ساکنین کشورهای خارجی ،فرصت مناسبی برای
توریسم درمانی و ارائه خدمات درمانی بیشتر برای
اتباع خارجی فراهم شده است .دکتر ایرج حریرچی
سخنگو و معاون کل وزارت بهداشت درخصوص
نوسانات ارز و چالش های ان در حیطه سالمت
نیز چندی قبل اظهار داشت :با وجودی که تحریم
غیر قانونی و نوسانات ارزی اخیر ،مشکالتی را برای
مردم ایجاد کرده است ،اما می توان با تدبیر و
برنامه ریزی ،تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد.
او با بیان اینکه با تغییر نرخ برابری ارز برای
ساکنین کشورهای خارجی ،فرصت مناسبی برای
توریسم درمانی و ارائه خدمات درمانی بیشتر
برای اتباع خارجی فراهم شده است ،خاطرنشان
کرد :جامعه پزشکی ،فعاالن بخش خصوصی و
غیردولتی باید از این فرصت استفاده کنند .چرا که
دانش و مهارت پزشکان ایرانی و زیرساخت های
درمانی پیشرفته موجود در کشور ،ظرفیت جذب
بیمار خارجی با چند برابر ظرفیت را دارد .سایر
دستگاه های دولتی و بخش خصوصی مربوطه در
حوزه های جانبی از لحاظ اقامت و حمل و نقل در
این زمینه هم می توانند با گسترش خدمات ،عالوه
بر تامین ارزش افزوده در حوزه خود ،به توسعه
توریسم درمانی کمک کنند.
معاون کل وزارت بهداشت با اشاره به اینکه سوء
استفاده واسطه ها و گران فروشی نامتعارف بعضی
خدمات جانبی در گذشته باعث صدمات جدی
به توریسم درمانی شده است ،افزود :دستگاه های
نظارتی باید مانع سوء استفاده تعدادی واسطه و
دالل شوند.
براساس اسناد باالدستی ،سهم گردشگری
سالمت در درامدهای ارزی تا پایان برنامه ششم باید
به 30درصد برسد .کارشناسان با تاکید بر اهمیت
این صنعت پُرطرفدار گردشگری و با بیان اینکه
صنعت توریسم درمانی بهترین منبع درامدزایی
مجلس هم نظر داد:
موقعیت ممتاز ایران در زمینه دارا
بودن ظرفیت های توریسم درمانی ،نمایندگان
مجلس را نیز به اظهار نظر واداشته است .در این
رابطه اصغر سلیمی نماینده مجلس دهم ،با بیان
اینکه گردشگری سالمت می تواند کشور را از
درامدهای نفتی بی نیاز کند ،گفته است :هزینه های
پزشکی در ایران در قیاس با دیگر کشورها پایین
است و این مسئله زمینه را برای جذب توریسم
فراهم می کند.
وی با بیان اینکه ایران از استادان نخبه و پزشکان
متخصص خوبی برخوردار است و حوزه بهداشت و
درمان کشورمان بین کشورهای خاورمیانه در رتبه
باالیی قرار دارد گفته :باید از این ظرفیت به خوبی
استفاده کرد .از سوی دیگر ،بیمارستان های
تخصصی و تجهیزات متناسب نیز باعث شده تا
وضعیت سالمت در ایران متمایز با سایر کشورهای
همسایه باشد.
همچنینبهروزبنیادیعضوکمیسیونبهداشت
و درمان مجلس ،نیز با بیان اینکه قیمت تمام شده
خدمات درمانی در ایران نسبت به کشورهای
پنل ماه
حال سوال این است که چه چیزی باعث
شده که با وجود چنین پتانسیل های باالیی
وضعیتمان این است؟
اگر نیم نگاهی به سابقه گردشگری سالمت در
ایران بیاندازیم متوجه می شویم که سابقه ایران
در این حوزه به سال ۸۲باز می گردد که برای
اولین بار توریسم درمانی در گردشگری ایران از
سوی وزارت بهداشت با هدف اشتغال زایی برای
دانش اموختگان پزشکی مورد توجه قرار گرفت .از
سال ۸۳و پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی و
سازمان ایرانگردی و جهانگردی ،توریسم درمانی
به صورت مستقل در ایران ایجاد شد و مورد توجه
بیشتری قرار گرفت.
ارزان بودن قیمت تمام شده درمان به گونه ای
که در اکثر مواقع هزینه درمان در ایران نسبت به
اروپا ۱به 10است ،کیفیت باالی تجهیزات پزشکی
و همچنین حاذق بودن پزشکان از جمله عوامل
مهم جذب بیماران خارجی به سمت بهداشت
و درمان ایران است .همچنین شمار بسیاری از
ایرانیان مقیم خارج از کشور هر سال برای بهره مند
شدن از خدمات درمانی با هزینه پایین تر راهی
ایران می شوند.
برای کشور و برای اشتغال زایی است معتقدند ایران
از موقعیت ممتازی در این زمینه برخوردار است
و باید موانع از سر راه توسعه این صنعت برداشته
شود .براساس گزارش ها سهم هزینه های درمان در
کشورمان نسبت به سایر کشورها کمتر از یک دهم
است و این مسئله به گفته کارشناسان زمینه را برای
جذب گردشگر فراهم می کند.
20
شماره /3مهر 1397
پنل ماه
مختلف پایین است و خدمات مناسبی نیز به
بیمار عرضه می شود ،گفته است که می توان از این
ظرفیت برای توجه به توریسم درمانی استفاده کرد.
همچنین دولت باید از توانمندی سرمایه گذاران
خارجی و داخلی به ویژه افرادی که مهارت کافی در
حوزه پزشکی دارند ،و تامین امنیت سرمایه گذاری
و واگذاری امالک مناسب برای توسعه گردشگری
سالمت ،استفاده کند و به همراه وزارت بهداشت در
قالب پکیج مناسبی رغبت بخش خصوصی را برای
ورود به این عرصه افزایش دهد.
گردشگری سالمت در کشور
بدون متولی مانده
نماینده مردم فسا در مجلس هم در اظهار نظری
دیگر گفت :حوزه گردشگری سالمت متولی خاص
ندارد و هنوز مشخص نیست که وزارت بهداشت
یا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مسئولیت
نظارت بر این بخش را دارند.
محمدجواد جمالی نوبندگانی ،در واکنش به
اظهارنظر رئیس انجمن گردشگری سالمت مبنی
بر اینکه ایران می تواند سالیانه هفت میلیارد دالر
در حوزه گردشگری سالمت درامد داشته باشد،
اما در حال حاضر یک هفتم این درامد راهم دارا
نیست ،افزود :هم اکنون حوزه بهداشت و درمان
یکی از مزیت های نسبی کشور است ،کما اینکه
حتی از بسیاری از کشورهای توسعه یافته برای
لیزیک چشم و پیوند قرنیه به ایران سفر می کنند،
ضمن اینکه دانشگاه های علوم پزشکی همچون
شیراز ،شهید بهشتی و دانشگاه تهران از جمله
شاخص های منطقه هستند.
کمتر کشوری در منطقه ظرفیت های
گردشگری ایران را داراست
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد :ایران از
نظر تولید تجهیزات پزشکی نیز از جمله برترین
کشورها است ،در حقیقت ما کشوری هستیم که
از مزیت های نسبی بهداشت و درمان برخورداریم،
همچنین مراکز سیاحتی و زیارتی بسیاری داریم که
کمتر کشوری در منطقه از این امتیازها برخوردار
است .متاسفانه با وجود ظرفیت های خوبی که
در حوزه بهداشت و درمان ایران وجود دارد ما
نتوانسته ایم به خوبی از انها استفاده کنیم ،چرا
که دیدگاهی برای توسعه این حوزه وجود ندارد.
همچنین فرهنگ این امر هنوز در کشور نهادینه
نشده است و این در حالی است که وقتی تصمیم
داریم حوزه گردشگری سالمت را توسعه بخشیم
باید راننده های تاکسی ،حراست بیمارستان ها،
پذیرش هتل ها و پرستاران از نحوه برخورد صحیح
با گردشگران این حوزه اگاه باشند و تمام اقدامات
شان در جهت تامین رضایت انها باشد.
رقابت بیمارستان ها در جهت جذب
گردشگر سالمت اشتباه است
وی تاکید کرد :البته قیمت های خدمات ارائه
شده به گردشگران سالمت نیز باید قابل رقابت بوده
و از ثبات الزم برخوردار باشد ،ضمن اینکه دست
واسطه ها و دالالن نیز کوتاه شود و دانشگاه های
علوم پزشکی و بیمارستان ها هم در زمینه جذب
گردشگر حوزه سالمت با هم رقابت نکنند ،بلکه هر
کدام در رشته تخصصی خودشان به ارائه خدمات
به گردشگران سالمت بپردازند .یکی دیگر از
نواقص حوزه گردشگری سالمت
این است که این حوزه
هنوزمتولی خاص
ندارد
نیست
و هنوز مشخص
که وزارت بهداشت یا سازمان میراث فرهنگی و
گردشگری مسئولیت نظارت بر این بخش را
برعهده دارد.
ساخت هتل بیمارستان در مرزها،
موفقیتی در جذب گردشگر سالمت ندارد
وی در مورد پیشنهاد برخی برای ایجاد هتل
بیمارستان در مرزها جهت تسریع روند خدمات
رسانی به گردشگران حوزه سالمت گفت :این
پیشنهاد خوبی نیست از این جهت که ممکن است
نتوانیم از تمام ظرفیت های خود در رشته های
مختلف پزشکی در مرزها استفاده کنیم ،کما اینکه
یک فوق تخصصی که در تهران عمل پیوند قرنیه
انجام می دهد حاضر به این نباشد که در مرزها
خدمت کند یا شاید نتوان تجهیزات الزم برای
انجام این قبیل جراحی ها را به این نقاط انتقال داد،
ضمن اینکه در این حوزه می توان مرزهای هوایی را
مالک عمل قرار داد.
جراحی زیبایی بینی ،نقطه قوت
گردشگری سالمت ما
رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق
بازرگانی خراسان رضوی گفت :مشهد ،تهران و
تبریز سه مقصد گردشگری سالمت و زیبایی برای
کشورهای همسایه هستند.
توریسم درمانی ،سه برابر گردشگری
معمولی باعث ارز اوری در حوزه جراحی زیبایی
بینی می شود .درحال حاضر ،با توجه به کم هزینه
بودن و پر درامد بودن قابلیت توریسم درمانی
در بخش جراحی زیبایی ،بسیاری از کشورهای
عالقمند به توسعه گردشگری ،توجه خود را بر
این بخش از صنعت متمرکز و برای ان برنامه
ریزی می کنند .امروزه مهمترین مقاصد این نوع
گردشگری کشورهای در حال توسعه هستند که
به لحاظ هزینه ای مقرون به صرفه و از نظر توسعه
و تکنولوژی پزشکی از استانداردهای
الزم برخودارند .مهمترین این
کشورها عبارت است از
اردن ،ترکیه ،عربستان
و ایران.
مزیت ایران در
منطقه از لحاظ قابلیت
توریسم درمانی جراحی
بینی عبارت است از :هزینه پایین خدمات
جراحی بینی درایران ،کیفیت باالی خدمات
توریسم درمانی جراحی زیبایی ،وجود پزشکان
صالحیت دار و متخصص و جاذبه های طبیعی
فراوان.
در حقیقت برخورداری از یک برنامه منجسم،
اموزش و توسعه منابع انسانی ،بازاریابی توریسم
درمانی و تسهیل صدور ویزا و ورود و خروج
توریسم های خارجی متقاضی خدمات جراحی
بینی ،از مهمترین عوامل موثر برموفقیت این
صنعت روبه رشد است.
بر اساس امارهای موجود در چند سال گذشته
بخش توریسم درمانی در زمینه هزینه های
جراحی بینی ۲۰تا ۲۵درصد رشد داشته است هر
چند امار دقیقی از تعداد توریسم درمانی در کشور
وجود ندارد .امارها نشان می دهد هر سال ۳۰هزار
توریسم خارجی برای جراحی زیبایی بینی در ایران
هزینه می کنند .با وجود باالترین سطح خدمات
جراحی زیبایی ،جاذبه های طبیعی باعث گسترش
توریسم درمانی در ایران می شوند.
شماره /3مهر 1397
گردشگریپزشکیدراختیاردالالناست
وزیر بهداشت نیز افزایش نرخ ارز را فرصت
مناسبی برای افزایش صادرات و بسترسازی برای
ارتقای خدماتی دانست که هزینه انها به صورت ارز
دریافت می شود.
وی گفت :در این شرایط همانطور که فرصت
برای افزایش صادرات فراهم شده ،بستر مناسبی
نیز برای ارتقای خدماتی که هزینه انها به صورت
ارز دریافت می شود فراهم شده و باید از این فرصت
استفادهکنیم.متاسفانه ساختار مناسبیدر توریسم
درمانی کشور شکل نگرفته و بازار در اختیار دالالن
است و اژانس هایی که باید توریست را از مبدا اماده
کرده ،نقل و انتقال او را انجام داده و برایش اسکان
فراهم کنند نداریم .همچنین نمی توانیم امار بدهیم
که چقدر از این محل درامد داریم یا چه تعداد
توریست در این حوزه وارد کشور شده است.
بنا بر اعالم وزارت بهداشت ،ایران در زمینه
خدمات دندانپزشکی ،جراحی زیبایی ،انواع پیوند
اعضا،جراحیچشمولیزردرمانیقابلیتگردشگری
سری به استان ها بزنیم.......
ظرفیت های شگفت انگیز یزد،
از پزشکان حاذق تا امکانات پیشرفته
خدمات مطلوب و پذیرش روزانه صدها بیمار
داخلی و خارجی در مراکز بهداشتی درمانی استان
یزد باعث شده تا این استان در شمار استان های
هدف گردشگری سالمت قرار گیرد.
استان یزد به عنوان یکی از اضالع مثلث طالیی
گردشگری ایران و با بهره گیری از ظرفیت های
مناسب بهداشتی و درمانی و همچنین با برخورداری
از پزشکان و متخصصان باتجربه ،زمینه مناسبی
برای توسعه گردشگری سالمت دارد.
چندی قبل معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی
شهید صدوقی یزد هم گفت :در استان یزد 19
بیمارستان دولتی و غیردولتی به بیماران خدمات
ارائه می کنند که بیشترین امار بیماران بستری
شده در این مراکز از استان های جنوب و جنوب
شرق کشور است و بیشترین علت مراجعه بیماران
غیربومی به مراکز درمانی استان یزد برای بهره
گیری از خدمات درمانی ناباروری ،قلب و عروق،
بیماری های داخلی و سرطان است.
او رعایت تعرفه های درمانی در بخش های
دولتی و خصوصی و رعایت حقوق بیماران
غیربومی را از دالیل رونق گردشگری سالمت
در استان یزد عنوان می کند و می گوید :شش
بیمارستان مجوزهای مربوط به راه اندازی بخش
گردشگری سالمت را دریافت کرده اند و در حال
خدمات رسانی به بیمارانی از استان های همسایه
و همچنین مراجعه کنندگانی از کشورهای حوزه
خلیج فارس ،عراق و پاکستان هستند.
بدون شک یزد می تواند به عنوان یکی از مطرح
ترین مقاصد هدف گردشگری سالمت ارزان نه تنها
در مرکز ایران بلکه در خاورمیانه نیز شناخته شود.
با این حال رونق گردشگری سالمت در استان یزد
از مشکالتی نیز رنج می برد .گردشگری سالمت یا
به عبارتی توریسم درمانی شاخه ای از گردشگری
است که با بهره گیری از خدماتی برای بهبود یا
افزایش سالمتی و افزایش روحیه فرد در مکانی
خارج از سکونتش انجام می شود .این سفر باید
بیش از 24ساعت باشد و فرد در کنار خدمات
پزشکی از جاذبه های گردشگری و صنایع دستی
دلیلانتخابمراکزتوریسمدرمانیمشهد
وجود پزشکان ،جراحان و پرستاران بسیار
واجد شرایط ،ماهر و دارای مدارج علمی باال و
بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز به بهترین
تجهیزات پزشکی و برخوردار از اخرین فن اوری ها
به همراه ارائه خدمات درمانی با باالترین کیفیت و
استانداردهای بین المللی مشهد را به دیگر قطب
گردشگری سالمت در کشور تبدیل کرده است.
وجود مراکز زیارتی ،تفریحی ،تفرجگاهی،
بازارهای خرید ،چشمه های اب گرم فراوان و
متنوع ،همراه با نداشتن لیست انتظار برای توریسم
درمانی و ارائه بهترین خدمات با حداقل هزینه ها
نسبت به سایر نقاط جهان ،امکان همزمان کردن
سفر درمانی با یک سفر کاری ،تعطیالتی ،زیارتی
و یا تفریحی ،برقرار بودن خطوط هوایی مستقیم با
بسیاری از کشورهای منطقه و جهان و ارتباطات
خطوط ریلی مستقیم با کشورهای همسایه ،در
رونق این امر تاثیر به سزایی داشته است.
دو کلینیک ویژه گردشگری سالمت در
ابادان و خرمشهر راه اندازی می شود
معاون درمان دانشکده علوم پزشکی ابادان از
راه اندازی دو کلینیک ویژه گردشگری سالمت در
ابادان و خرمشهر خبر داد.
دکتر حجت ا ...جانبی اظهار کرد :در حوزه کار در
توریسم درمانی و هدایت مسافران خارجی به مراکز
درمانی ابادان و خرمشهر ،در ابتدا ُمصر هستیم که
پنل ماه
اختصاص ۲۲بیمارستان دولتی و
خصوصی برای توریسم درمانی
چندی قبل مجری طرح گردشگری پزشکی
سازمان تامین اجتماعی از اختصاص ۲۲بیمارستان
برای خدمات توریسم درمانی خبرداد.
ابراهیم الریجانی مجری طرح گردشگری
پزشکی سازمان تامین اجتماعی اظهار کرد :ایران با
۲۳کشور در طرح توریسم درمانی به توافق رسیده
تا بیماران سایر کشورها برای درمان به ایران بیایند.
وی بیان کرد :در زمینه یکپارچه سازی خدمات
کارهای خوبی صورت گرفته و بیش از ۷۵
بیمارستان و ۴۰۰مرکز درمانی داریم.
الریجانی عنوان کرد :گردشگری سالمت با
زیرساخت های کشورمان مطابقت دارد و ویژگی
بسته سالمت ما برای ۱۷بیمارستان تامین
اجتماعی است .در حوزه گردشگری سالمت پنج
بیمارستان خصوصی را برای عرضه خدمات بهتر
توریسم درمانی به ۱۷بیمارستان اضافه کردیم و
در مجموع ۲۲بیمارستان با قابلیت ارائه خدمات
توریسم درمانی داریم.
او تاکید کرد :استفاده از ظرفیت های موجود برای
توریسم درمانی و ارائه خدمات بهداشتی اماده شده
است و بیماران و بیمه شدگان در اولویت اصلی ما
قرار دارند .همه دفاتر گردشگری و گروه های پزشکی
می توانند از طرح توریسم درمانی استفاده کنند و به
بیماران خارجی خدمات درمانی ارائه دهند.
درمانی دارد .وزیر بهداشت ایران همچنین اعالم
کرد هم اکنون حدود ۲۰۰بیمارستان این کشور
قابلیت ارائه خدمات توریسم درمانی را دارند.
شهر بهره گیرد .متاسفانه این تعریف از گردشگری
در استان یزد با وجود پذیرش باالی بیمارهنوز
صدق نمی کند.
سرپرست میراث فرهنگی ،صنایع دستی و
گردشگری استان یزد می گوید :متاسفانه روند
گردشگری سالمت در استان یزد اصال مطلوب
نیست .بیمارانی که به مراکز درمانی یزد مراجعه
می کنند گرچه از خدمات درمانی با تعرفه پائین
بهره مند می شوند اما در بحث گردشگری و
همچنین اقامت منفعتی برای استان یزد ندارند و
بیشتر از چادرهای مسافرتی ،خانه های مسافر و
خانه های بدون مجوز استفاده می کنند.
به نظر می رسد با وجود ظرفیت های فراوان در
رشته های تخصصی چون ناباروری ،زیبایی ،چشم
و دندانپزشکی و پذیرش بیمارانی از کشورهای
مختلف ،باید بازنگری جدی در بحث سالمت
استان به منظور رونق بیشتر گردشگری سالمت
صورت گیرد.
22
شماره /3مهر 1397
پنل ماه
بیماران اهل شهرهای ابادان و خرمشهر در پروسه
درمان دچار مشکل نشوند و امکان درمانشان تامین
باشد و پس از ان به توریسم درمانی پرداخته شود.
در این راستا کلینیک ویژه گردشگری سالمت
در ابادان راه اندازی شده است همچنین در
اینده ای نزدیک ،کلینیک ویژه گردشگری سالمت
در خرمشهر راه اندازی خواهد شد.
او گفت :همچنین بخش های بستری گردشگری
سالمت در ابادان و خرمشهر اماده پذیرش بیماران
هستند،اماهنوزبهبهره بردارینرسیده اند.همچنین
با شرکت هایی که راهنمایی مسافران و بیماران
خارجی را بر عهده دارند ،قراردادهایی منعقد شده
است تا بیمارانی که جهت درمان از طریق
خوزستان به ایران وارد می شوند را به
در مراکز درمانی شهرهای ابادان و
خرمشهر راهنمایی کنند.
رکود گردشگری سالمت
در اردبیل فرصتی که با
بی برنامه گیسوخت
استان اردبیل با دارا بودن مرز
مشترک با جمهوری اذربایجان
زمانی قطب گردشگری سالمت در
منطقه شمال غرب و حتی کشور بود ،اما
طی سال های اخیر شاهد کاهش امارهای این
حوزه هستیم.
با وجود اینکه در سال های اخیر استفاده از
امکانات پزشکی و درمانی از اهداف اصلی سفر
اتباع اذری به اردبیل بوده اما ضعف برنامه ریزی ها،
فقدان نظارت مناسب ،غفلت مسئوالن متولی از
تغییر و تحوالت و رقابت استان های همسایه ،این
استان را با کاهش گردشگران سالمت مواجه کرد.
به تعبیر برخی کارشناسان ،اردبیل در سال های
اخیر بهره کافی و وافی از گردشگران سالمت نداشته
و بخش عمده ای از مسافران اذری بعد از ورود به
اردبیل به استان های دیگر سفر کرده اند که به نظر
می رسد مهم ترین دلیل این ناکامی و بی توجهی
به ظرفیت ممتاز گردشگری سالمت استان اردبیل،
نداشتن تدبیر مناسب و عدم برنامه ریزی اصولی و
زیرساختی از سوی نهادهای مرتبط است.
کاهش امار در حوزه بیماران به عنوان
گردشگران سالمت نکته ای است که رییس
دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل نیز به ان
اذعان دارد.
قدرت اخوان اکبری در این خصوص تصریح
کرد :متاسفانه در سال ۹۶به نسبت سال ،۹۵
با کاهش گردشگران سالمت مواجه بودیم .وی
البته دالیلی نیز برای این کاهش ورود بیماران و
ریزش گردشگران سالمت اردبیل از جمله تغییرات
نرخ ارز و ارزش مانات و همچنین توسعه امکانات
درمانی در اذربایجان یاداور شد که البته با توجه به
شرایط ارزی و تداوم حضور بیماران در استان های
دیگر این دالیل از سوی کارشناسان و منتقدان
جدی تلقی نمی شود.
دپارتمان پذیرش بیمار ایجاد می شود
رییس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با اشاره به
اقدامات صورت گرفته در این حوزه تاکید دارد که
سال گذشته سه بیمارستان امام خمینی ،تامین
اجتماعی سبالن و بیمارستان خصوصی قائم
موفق به اخذ گواهینامه بین المللی شدند و امکانات
پذیرش گردشگر سالمت در این سه بیمارستان
به صورت ویژه فراهم شده است .زمانی هزینه های
درمانی برای اتباع اذری در اردبیل به مراتب بسیار
ارزان تر تمام می شد اما با تغییرات نرخ ارز حتی
سفر به ایران و استفاده از خدمات درمانی صرفه
اقتصادی نداشت.
وی برنامه علوم پزشکی استان برای ساماندهی
گردشگران سالمت را راه اندازی دپارتمان بین المللی
پذیرش مسافر در پایانه مرزی بیله سوار عنوان و
اضافه کرد :بعد از معاینه اولیه به صورت رایگان،
بیمار به مراکز درمانی تخصصی هدایت می شود.
در عین حال توسعه مراکز درمانی و جراحی
تخصصی و مدرن ،افزایش تخت های بیمارستانی،
ایجاد مراکز اقامتی مناسب و ممتاز و ....از دیگر
راهکارهای تاکید شده برای احیای گردشگری
سالمت در این استان عنوان شده و باید مد نظر
قرار گیرد.
گردشگری سالمت استان قم حمایت
م
ی خواهد
مدیرکل میراث فرهنگی قم با تاکید بر لزوم
حمایت گردشگری سالمت در استان قم ،عنوان
کرد :در استان ق م بعد از گردشگری مذهبی،
یکی از مهم ترین منابع خدمات رسانی و تحصیل
سرمایه ،گردشگری سالمت است .چراکه استان
قم از دانش و علم پزشکی و پتانسیل های
الزم در زمینه گردشگری سالمت،
برخوردار است ،توسعه زیرساخت ها و
شیوه مدیریت این نوع از گردشگری
مواهب اقتصادی کالن ایجاد
می کند ،لذا باید دراین زمینه
برنامه ریزی شود.
وی با بیان این که ساالنه
گردشگران زیادی از کشورهای
همسایه مانند عراق ،ترکیه و
اذربایجان و کشورهای حوزه خلیج
فارس به استان قم سفر می کنند ،افزود:
بخش قابل توجهی از این گردشگران نیاز به
خدمات پزشکی و پیراپزشکی دارند .لذا این حجم
ورود گردشگر به استان قم که درصدی از ان ها
انگیزه های درمانی دارند ،می تواند ظرفیت بسیار با
اهمیتی برای توسعه اقتصادی استان باشد.
وی تصریح کرد :حمایت از گردشگری ،ترویج
و توسعه صنایع استان از اهداف میراث فرهنگی
است و درصدد هستیم تا در کنار تاسیسات
گردشگری ،نمایشگاه های دائمی و فصلی صنایع
دستی ایجاد کنیم.
دست دالالن را کوتاه کنید
مدیرکل نظارت و اعتباربخشی امور درمان
وزارت بهداشت گفت :حوزه گردشگری سالمت در
کشورمان مزیت های فراوانی از جمله وجود پزشکان
متبحر و حاذق ،قیمت و تعرفه های مناسب در
مقایسه با سایر کشورهای منطقه و کیفیت خدمات
ارائه شده دارد ،بنابراین می تواند خدمات خوبی را
به مردم کشورهای مختلف ارائه کند.
دکتر علیرضا عسکری به مشکالت گردشگری
سالمت از جمله مداخله دالالن و افراد نااشنا به
صنعت گردشگری سالمت اشاره کرد و گفت:
شماره /3مهر 1397
۹۰درصد گردشگران سالمت افغانستان
به جای ایران به دهلی می روند
دکتر اسدی الری مشاور وزیر بهداشت در امور
بین الملل نیز با اشاره به اقدامات انجام شده در
این راستا ،گفت :ساالنه دو میلیون و ۲۰۰هزار
ویزا در کشور برای ورود گردشگران عراقی صادر
می شود که ۱۷درصدشان برای درمان به ایران
می ایند .یعنی ۳۷۴هزار نفر مراجعه فقط از کشور
عراق داریم و نیمی از گردشگران سالمت ما از
این کشور می ایند .در عین حال یکی از مهم ترین
درخواست های کشور افغانستان بهره گیری از بحث
گردشگری سالمت است .اما متاسفانه ما پرواز
مستقیم بسیار کمی از افغانستان داریم و انقدر
سخت گیری وجود دارد که انها نمی توانند برای
درمان به ایران بیایند .لذا ۹۰درصد گردشگران
سالمت افغانستان به جای ایران به دهلی می روند.
از طرف دیگر در کشور اذربایجان هم امکانات
زیادی برای جذب گردشگری سالمت وجود دارد.
در حال حاضر رقبای ما مانند کشور ترکیه به
شدت در حوزه گردشگری سالمت رقابت می کنند.
دکترمحمدعلی فیاضی
کشوری مانند ترکیه در این حوزه برای خودش
هدف بلندمدت برنامه ریزی کرده است.
وی با بیان اینکه در حوزه گردشگری سالمت
کشورهای افغانستان ،اذربایجان ،قرقیزستان،
ارمنستان و حتی برخی از کشورهای حاشیه خلیج
فارس مانند عمان عالقمندند برای دریافت خدمات
به ایران بیایند ،گفت :امیدواریم با همکاری های
الزم میان بخش های مرتبط بتوانیم این حوزه را
رونق بخشیم.
سهم واقعی ایران از گردشگری سالمت
چقدر است؟
دبیر شورای راهبری گردشگری سالمت اعالم
کرد :با ثبت سفر و درمان ۱۵۰هزار بیمار خارجی در
سامانه وزارت بهداشت ،سال ۹۵حدود ۵۰۰میلیون
دالر درامد از این محل برای کشور حاصل شده است.
محمدعلی فیاضی گفت :درامد جهانی از
۱۶۶بیمارستان در ایران مجوزهای
ای پی دی را دریافت و استانداردهای این
حوزه را کسب کرده اند ونیز بخش خدمات
بیماران بین الملل را راه اندازی کرده اند.
قطعا تعداد بیمارستان های درجه یک در
کشور بیش از این رقم است ،اما کمتر از
۴۰۰بیمارستان داوطلب ارائه خدمت در این
زمینهشده اند
گردشگری پزشکی ۱۵۰میلیارد دالر بوده که سهم
ایران از ان در سال ۹۵کمتر از نیم درصد بوده است.
در صورتی که واضح است که سهم ما بیشتر از این
اعداد است ،چرا که خیلی ها برای جراحی پالستیک
و درمان های پزشکی دیگر به ایران سفر می کنند،
اما اطالعات شان در سامانه وزارت بهداشت ثبت
نمی شود .از طرفی پزشکان و بیمارستان هایی هم
هستند که بیماران خارجی را بدون ثبت و اعالم
اطالعات انها عمل می کنند ،برای همین ما تخمین
واقعی ایران از گردشگری سالمت،
می زنیم سهم
ِ
دست کم یک میلیارد دالر باشد ،هرچند که ظرفیت
و زیرساخت های پزشکی ایران در حال حاضر،
توانایی ایجاد ۷میلیارد دالر درامد را دارد.
او همچنین بر راه اندازی دفاتر اطالع رسانی
گردشگری به ویژه در مرزهای ورودی کشور تاکید
کرد و گفت :حضور در رویدادهای بین المللی از
جمله نمایشگاه های گردشگری سالمت و پزشکی
برای کشوری با این همه تخصص و توان ،یک
ضرورت است .باید بازاریابی اصولی اتفاق افتد و
اگر همه این کارها همزمان انجام شود می توان
با زیرساخت و ظرفیت کنونی به سهم ۷میلیارد
دالری از گردشگری سالمت دست پیدا کنیم.
اخرین باردر سال 92بود که سازمان میراث
فرهنگی و گردشگری اماری از درامد گردشگری
سالمت ارایه کرد که عددی نزدیک به یک میلیارد
و ۲۰۰میلیون دالر بود .امار جدید این سازمان
از کاهش درامد رسمی گردشگری پزشکی ایران
در مقایسه با سال های گذشته خبر می دهد که
زنگ خطری است برای افزایش فعالیت های ازاد
واسطه ها و دالل ها و همچنین سبقت گرفتن سایر
کشورها در بازار گردشگری پزشکی از ایران.
پنل ماه
فقدان پژوهش و تولید علم در این حوزه جای
تاسف دارد.
همچنین نبود پایگاه ثبت و اطالع رسانی
منسجم ،مترجم و تابلوهای راهنما از مشکالت
فراگیر اما ساده و قابل حل است.
عسکری با اشاره به تعرفه در حوزه گردشگری
سالمت بر ضرورت شفاف سازی تعرفه ها تاکید و
اظهارکرد:استفادهازظرفیت هایخطوطهواپیمایی
و نظیر ان همانند انچه که در کشورهای ترکیه و
هند رخ می دهد می تواند از راه حل های ساده اما
مهم مداخله ای در این حوزه باشد.
او همچنین با بیان اینکه در افق ۱۴۰۴اعالم شده
که ایران می تواند پذیرای ۲۰میلیون گردشگر باشد،
گفت :ما سال های زیادی را در عرصه گردشگری
سالمت از دست داده ایم ،این در حالیست که دانش
کافی در این عرصه در کشور وجود داشته ،اما اهتمام
کافی برای تقویت ان نبوده است.
الزم به ذکر است که در سند ۱۴۰۴اعالم شده که
ایران می تواند پذیرای ۲۰میلیون گردشگر باشد .حال
باید پرسید چرا قدمی در این عرصه برداشته نشده
است .باید توجه کرد که تقویت گردشگری سالمت
لوازم زیادی را می طلبد که اولین ان وجود مراکز غنی
درمانی مختلف است که می تواند پذیرای گردشگران
باشد و خوشبختانه ما چنین مراکزی را داریم ،اما از
انجایی که فرایندهای کار تیمی را به خوبی اجرا
نکرده ایم ،نتواستیم قدم بزرگی در این حوزه برداریم.
24
شماره /3مهر 1397
پنل ماه
ظرفیت درامد سالیانه هفت میلیارد دالری
در حوزه گردشگری سالمت وجود دارد
گردشگری سالمت یکی از نقاط قوت ما در
کشور است که باید به عنوان یک صنعت پیشرو
در نظر گرفته شود .اگر به این حوزه به صورت
کامل پرداخته شود ،بر حوزه های دیگری نیز
مانند گردشگری ،صنایع دستی و ...تاثیرات
مثبتی دارد؛ چرا که بیماران عالوه برخدمات
درمانی ،به سایر خدمات هم نیاز دارند.
دکتر محمد جهانگیری رئیس انجمن
گردشگری سالمت درباره امکان سوداوری
حوزه سالمت در شرایط اقتصادی کنونی گفت:
حوزه گردشگری سالمت همیشه در کشور ما
یک فرصت بوده؛ چراکه ما از نظر کیفیت ارائه
خدمات در کشورهای منطقه سرامد هستیم .از
طرف دیگر موضوع قیمت خدمات نیز یکی از
ارکانی است که با توجه به شرایط کنونی فرصت
خوبی محسوب می شود .همچنین دسترسی به
کشور ما نسبت به بسیاری از کشورها اسان تر
است و مشابهت فرهنگی زیادی با کشورهای
همسایه دارد.
به خصوص اکنون که قیمت دالر متفاوت
شده ،قیمت ها نیز تغییر کرده و قدرت مانورمان
باالتر می رود .ازطرف دیگر ایران در حوزه خدمات
زیبایی در دنیا مطرح است و رتبه اول را در این
زمینه دارد .سطح خدمات چشم پزشکی نیز در
کشور ما از نظر کیفی در سطح بین المللی است.
همچنین حوزه های دیگر مانند ارتوپدی ،قلب و
عروق ،جراحی مغز و اعصاب ،پیوند به خصوص
پیوند بافت ،ناباروری ،سلول های بنیادی ،اورولوژی،
جراحی داخلی و طب ایرانی بخشی از توانایی های
ایران در حوزه گردشگری سالمت محسوب
می شود .حتی با وجود اینکه خدمات دندانپزشکی
در ایران در تراز اول دنیاست ،اما هزینه های ان
بسیار کم است؛ به همین دلیل از اروپا و امریکا نیز
برای دریافت این خدمات به ایران می ایند.
رئیس انجمن گردشگری سالمت درباره
چگونگی ارتقای سطح بیمارستان های کشور برای
پذیرش بیمار از کشورهای دیگر گفت :بیمارستان ها
روز به روز رشد می کنند و ما نیز سعی می کنیم
ممیزی ها را افزایش دهیم .اعضای شورای راهبری
گردشگری سالمت که شامل سازمان میرات
فرهنگی ،نظام پزشکی ،وزارت بهداشت ،وزارت
امور خارجه و اتاق بازرگانی و سایر دستگاه های
مرتبط هستند ،برای رسیدن به این هدف کمک
می کنند .انجمن گردشگری سالمت نیز به عنوان
بازوی اجرایی در این زمینه فعالیت خواهد کرد .وی
افزود :با استفاده از ظرفیت فعلی کشور می توانیم تا
یک میلیون بیمار خارجی را برای دریافت خدمات
بستری در سال تحت پوشش قرار دهیم .این رقم
در حوزه خدمات سرپایی نیز امکان پذیر است .در
حال حاضر نیز به طور متوسط سالیانه به ۳۰۰هزار
بیمارخارجی در سال خدمت ارائه می شود.
جهانگیری یکی از مشکالت این حوزه را نقل و
انتقال پول اعالم کرد و گفت :این بخش از خدمات
شرایط سختی دارد ،ولی برای ان تمهیداتی
اندیشیده شده است .بسیاری از این افراد پول را
به صورت نقد می اوردند ،اما حمل و نقل پول برای
اتباع خارجی سخت است .البته می توان کاری
کرد که در کشورهای مقصد ارتباطات مالی ایجاد
شود .عالوه بر این موارد باید به فکر مباحثی مانند
مراودات بیمه ای بین ایران و کشورهای دیگر باشیم
که ما این موضوع را در دستور کار خود قرار داده ایم.
به همین منظور کشورهای مقصد را شناسایی و
کنفرانس هایی برگزار کرده ایم که تاکنون نیز چهار
کنفرانس در کشورهای اسالمی برگزار شده است..
تحریم ها همچنان برحضور
گردشگران سالمت تاثیر گذار است
رئیس انجمن گردشگری سالمت در ادامه
اظهار داشت :بیش از دو یا سه دهه است که از
همه جهات تحریم هستیم ،اما حوزه سالمت
به پشتوانه جامعه پزشکی توانسته در سطح
اول دنیا بدرخشد .کشورهای اطراف ما تحریم
نبودند ،اما سطح پزشکی در انها به اندازه ایران
نیست .می توانیم این الگو را به سایر صنایع
نیز معرفی کنیم .در کل نوسانات ارز در همه
ابعاد تاثیرات منفی زیادی داشته ،اما می توان
از همین امر نیز ،بهره برداری کرد .خدمات فنی
بهترین نوع صادرات است؛ چون کمترین میزان
منابع صادر می شود و از طرف دیگر ارزاوری خوبی
دارد .درهرصورت تحت تاثیر قرار گرفتن سایر
حوزه ها و تاثیر انها بر گردشگری سالمت نگران
کننده است ،اما باید دستگاه های مرتبط مانند
وزارتخانه های امورخارجه ،صنعت ،راه ،بهداشت و...
وارد کار شوند تا از این فرصت استفاده کنیم.
دکتر محمدجهانگیری گفت :کشور ما می تواند
سالیانههفتمیلیارددالردرحوزهگردشگریسالمت
درامد داشته باشد ،اما در حال حاضر یک هفتم این
درامد و حتی کمتر از ان را به دست می اورد.
وی افزود :طبق بررسی های انجام شده،
۱۶۶بیمارستان در ایران توانسته اند مجوزهای
ای پی دی را دریافت و استانداردهای این حوزه را
کسب کنند و نیز بخش خدمات بیماران بین الملل
را راه اندازی کرده اند .قطعا تعداد بیمارستان های
درجه یک در کشور بیش از این رقم است ،اما
کمتر از ۴۰۰بیمارستان داوطلب ارائه خدمت
در این زمینه شده اند .همچنین پنج بیمارستان
در کشور نیز توانسته اند مجوزهای بین المللی و
رتبه های خوبی در سطح منطقه و بین المللی کسب
کنند .یکی از بیمارستان های ما نیز توانسته است
در نوبت اول درجه باالیی از این استانداردها را به
دست اورد.
وی در ادامه افزود :حمل و نقل بیماران یکی دیگر
از مشکالت فعلی حوزه گردشگری سالمت است.
حتی برنامه خطوط هوایی به بسیاری از کشورها به
شماره /3مهر 1397
ظرفیت درامد سالیانه هفت میلیارد دالری از این
حوزه وجود دارد ،اما در حال حاضر یک هفتم این
درامد و حتی کمتر در کشور ایجاد می شود.
او در ادامه ،با اشاره به برنامه ریزی منسجم
کشور ترکیه برای توسعه گردشگری سالمت،
تصریح کرد :ترکیه در این موضوع به خوبی
سرمایه گذاری کرده و موفقیت زیادی نیز کسب
کرده است .خدمات حوزه سالمت ایران برابر و
حتی بهتر از این کشور است ،اما ترکیه توانسته
با برنامه ریزی همه جانبه ،از ما سبقت گیرد .کشور
هندوستان از ترکیه نیز جلوتر است و توانسته به
بیماران کشورهای عراق ،افغانستان ،عمان ،اردن و
...خدمات دهد.
وی با بیان اینکه گردشگری سالمت بین
بخشی است و نمی توان متولی خاص برای ان
در نظر گرفت ،گفت :شورای راهبری گردشگری
سالمت برای این حوزه تشکیل شده است و وزارت
بهداشت ،سازمان میراث فرهنگی ،وزارت امور
خارجه ،اتاق بازرگانی و سازمان نظام پزشکی در
ان عضویت دارند .با این حال وزارت بهداشت باید
پاسخگوی بسیاری از این امور باشد ،چون موضوع
به سالمت مردم مرتبط است.
راه اندازی پورتال جامع گردشگری
سالمت ایران
محمد جهانگیری با اشاره به اقدامات سال
گذشته این انجمن به عنوان بازوی اجرایی شورای
راهبری گردشگری سالمت کشور گفت :پورتال
جامع گردشگری سالمت ایران )(Iran HTP
به زودی اغاز به کار خواهد کرد .خوشبختانه سال
گذشته فعالیت های اجرایی بسیار خوبی در انجمن
صورت گرفته که از انها می توان به عقد تفاهم نامه
اجرایی با وزارت بهداشت در خرداد ماه اشاره کرد.
بر اساس این تفاهم نامه انجمن توسعه خدمات
گردشگری سالمت نقش اصلی و محوری بخش
خصوصی این حوزه را برعهده خواهد گرفت .برخی
از وظایفی که بر اساس این تفاهم نامه برای انجمن
در نظر گرفته شده عبارت است از ساماندهی
بخش خصوصی در قالب انجمن توسعه خدمات
گردشگری سالمت با همکاری تمامی ذینفعان،
راه اندازی دفاتر در کشورهای مقصد ،برندسازی،
ممیزی و برگزاری همایش ها و نمایشگاه ها در
حوزه گردشگری سالمت برای معرفی جاذبه های
گردشگری سالمت ایران در دنیا.
همچنین در دومین اقدام مهمی که انجمن
توسعه خدمات گردشگری سالمت ایران در سال
گذشته انجام داد مشارکت در پروتکل اجرایی
همکاری وزارت بهداشت با کشور افغانستان بوده
که بر اساس این پروتکل انجمن توسعه خدمات
گردشگری سالمت از طرف معاونت درمان وزارت
بهداشت به عنوان مجری و ناظر مفاد این پروتکل
معرفی شده و در این خصوص مسووالن انجمن
سفری نیز به کابل داشته اند.
جهانگیری همچنین اعالم کرد :پرتالIran HTP
توسط انجمن توسعه خدمات گردشگری ایران به
عنوان رفرنس فعاالن و ذینفعان حوزه گردشگری
سالمت بزودی اغاز به کار خواهد کرد و وزارت امور
خارجه در خصوص معرفی این پرتال در کشورهای
مقصد قول همکاری داده است .همچنین در برخی از
اتاق های مشترک ایران با سایر کشورها از جمله اتاق
مشترکایرانوعراقکمیسیونتخصصیگردشگری
سالمت ایجاد شده است
پنل ماه
صورت منظم نیست و برخی پروازها به کشورهای
مقصد یک روز در هفته انجام می شود .حتی در
تهران نیز ممکن است پرواز مستقیم به برخی
کشورها وجود نداشته یا تعداد ان کم باشد ،در
صورتیکهبایدپروازهایمستقیمبرایکشورمقصد
بیماران داشته باشیم که با کمترین هزینه و در اسرع
وقت انجام شود .وضعیت هتل ها نیز به نسبت خوب
است ،اما در برخی فصول ظرفیت انها کم است که
این موضوع با تمهیداتی قابل اصالح است.
به گفته رئیس انجمن گردشگری سالمت،
فقدان ساماندهی منسجم در این زمینه باعث شده
است افرادی خارج از ضوابط موجود کشور ،وارد
فعالیت در این حوزه شوند و اسیب های جدی
به این چرخه درمانی وارد کرده اند .انها در مرز و
حتی داخل کشور عراق نیز مستقر هستند .این
درحالیست که اگر انها از طریق قانونی حرکت
کنند ،فعالیت شان مشکلی ندارد ،اما باید شناسایی
شده باشند و مسئولیت بیمار را بپذیرند ،نه اینکه
بیمار را رها کنند و مسئولیتی در قبال انها نداشته
باشند .این افراد با راهنمایی های نادرست باعث
ضرر رسیدن به بیمار می شوند و وجهه کشور را
زیرسوال می برند.
وی افزود :اولویت ما در حوزه سالمت به ویژه در
بخش دولتی ،تامین سالمت مردم است و مازاد نیاز
نیز به گردشگری تعلق می گیرد .وزارت بهداشت
و نظام پزشکی نیز تاکید کرده اند که مردم در
اولویت هستند .البته گردشگری سالمت بیشتر در
بخش خصوصی انجام می شود که ضریب اشغال
تخت در ان حدود ۶۰درصد است .فعال نظر ما
این است که اگر هماهنگ شویم و مازاد نیاز را
به خوبی شناسایی و مدیریت کنیم ،با نیاز فعلی
در زمینه گردشگری سالمت تقریبا همخوانی
دارد .درهرصورت ما باید ظرفیت های این حوزه را
افزایش دهیم .همچنین اگر به خوبی اطالع رسانی
و تبلیغ انجام شود ،بیماران خارجی به جای اینکه
با هزینه های زیاد به اروپا بروند ،می توانند همین
خدمات را در کشوری که با انها مشابهت فرهنگی
دارد ،دریافت کنند
او همچنین افزود :سرمایه گذاری در بخش
خارجی ،بانکی و صنعت باید جذب شود تا
توسعه خوبی در این زمینه اتفاق افتد .توسعه
زیرساخت ها نیز باید در اولویت قرار گیرد تا
بتوانیم نیازها را اول برای مردم خودمان و بعد
برای سایرین برطرف کنیم.
رئیس انجمن گردشگری سالمت درباره میزان
گردش مالی این حوزه نیز توضیح داد و گفت:
26
شماره /3مهر 1397
رئیس اداره گردشگری سالمت وزارت
بهداشت درمان واموزش پزشکی :
پنل ماه
ایران تا 6برابر ظرفیت
کنونی ،قادر به جذب
توریست سالمت است
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺳﻼﻣﺖ و ﺗﻮرﯾﺴﻢ درﻣﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ
از ﺣﻮزه ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ نقش ﺑه ﺴﺰایی
در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﯾﻔا کند و داﻣﻨﻪای
ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮده را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد .گسترش
صنعت گردشگری سالمت عالوه بر نقش و
تاثیر ان در ابراز هویت ملی ،موجب ارتقای
ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصت های
شغلی ،درامدزایی ،کاهش فقر و گسترش عدالت
اجتماعی و رفاه در جامعه می شود.
مقوله ی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ و
ﻣﺰﯾﺖ ﻫﺎی رﻗﺎﺑﺘﯽ از ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی در جهان ﺑﺮﺧﻮردار
ﺷﺪه اﺳﺖ .با توجه به این فواید و مزایا در حوزه
گردشگری سالمت بر ان شدیم تا به سراغ دکتر
هاشم زاده رئیس اداره گردشگری سالمت وزارت
بهداشت درمان واموزش پزشکی برویم .مصاحبه ما
را با دکتر هاشم زاده در ادامه می خوانید:
نظر شما در مورد مدیریت کشورمان
در حیطه ی گردشگری سالمت چیست؟
و چه تفاوتی در این حیطه بین ایران و
کشورهای دیگر در منطقه وجود دارد؟
همانگونه که می دانید ایران به لحاظ تاریخی
قدمت بسیار زیادی در زمینه پزشکی درمیان
کشورهای منطقه خاورمیانه دارد .تاریخ غنی
پزشکی ما باوجود افرادی چون ابوعلی سینا،
رازی و دیگران کام ً
ال هویداست .قدمت پزشکان
ما از خیلی از کشورهای منطقه بیشتر است .در
حال حاضر اگر شما با اتباع کشور عمان صحبت
کنید ،تعداد زیادی از چشم پزشکان منطقه ی
جنوب کشورمان به خصوص شهر شیراز را به
اسم می شناسند ،مثل مرحوم دکتر خدا دوست.
حتی در حوزه های دیگر به غیر از چشم پزشکی
هم ما جایگاه بسیارخوبی داریم .کامال روشن
است که ما از نظر علم پزشکی و کیفیت در
منطقه سر امد هستیم ،اما در سال های اخیر به
دلیل عدم انسجام و هماهنگی بین سازمان های
گردشگری سالمت انگونه که باید نتوانستیم با
یک سیستم یکپارچه و نظام سازمان یافته برای
جذب بیمار اقدام کنیم .در مقابل کشورهایی
مانند هند ،ترکیه و اردن ،در این زمینه بسیار
فعالیت کردند و نتایج درخشانی هم گرفتند.
همانگونه که می دانید تعداد مقاصد گردشگری
در منطقه روز به روزدرحال افزایش است .مث ً
ال
دالل ها در هر حوزه ای زمانی وارد
عمل می شوند که عنصری از عناصر نظام
به درستی کار نکند .در سیستم گردشگری
سالمت هم تعدادی از این عناصر درست کار
نمی کنند که ماحصل ان پدیده ای به اسم
دالل در این حوزه است
کشور اذربایجان در حال برنامه ریزی برای تبدیل
شدن به قطب گردشگری منطقه است ،از سوی
دیگر کشورهای ارمنستان و امارات هم فعالیت
های زیادی در این رابطه انجام داده اند .بنابراین
مشاهده می کنید که رقبای ما در منطقه خیلی
زیاد هستند .ما باید سعی کنیم فعالیت هایمان
را در این حوزه سازمان یافته تر و تبدیل یه یک
جریان مستمر بکنیم .در سال های گذشته به
دلیل کاهش ارزش ریال شاهد یک هجوم در
حوزه گردشگری سالمت بودیم ولی از سوی
دیگر این هجوم ها چند ماه بیشتر طول نکشیده
و بالفاصله ضمن کاهش ،به سطح پایه پیش از
ان رسیده است.
هم اکنون در حال برنامه ریزی در این زمینه
هستیم .سعی کردیم نقاط قوت و ضعفمان را
بشناسیم و بر اساس ان برنامه ریزی کنیم ،ازسوی
دیگر مدل های کشورهای موفقی مانند ترکیه،
اردن و هند را نیز مطالعه کردیم و سعی کردیم
مسیری طراحی کنیم تا بر اساس همان مسیر
بتوانیم به جایگاه حقیقی کشور در گردشگری
سالمت در منطقه برسیم .البته تغییرات نرخ ارز
در این فاصله دوباره ایجاد شد و ضرورت انجام این
کار را دوچندان کرد .در واقع بنا داریم تا با برنامه
ریزی مناسب یک تجارت پایدار در این حوزه در
کشور ایجاد کنیم.
فضای گردشگری سالمت فضای
شماره /3مهر 1397
وارد کشور کرد باید وی را به بیمارستان معرفی
کند .بیمار بعد از انجام فرایند درمان و بازگشت
به کشورش توسط همین شرکت پیگیری خواهد
شد .این یک چرخه کامل و ایده ال در گردشگری
سالمت به شمار می رود.
این شرکت ها معموال در کشورهای مختلف
دارای دفاتری هستند که وظیفه تبلیغات در
کشور را بر عهده دارند .در واقع یکی از وظایف
شرکت های تسهیل گر این است که بیمارستان
هایی را که با ان ها قرارداد دارند در کشورهای
خارجی تبلیغ کنند .این تبلیغات در رسانه ها و
فضای مجازی صورت می گیرد .وظیفه دیگر
این شرکت ها اینست که با شرکت های بیمه
کشورهای خارجی ار تباط برقرار می کنند.
بحث دیگر تبلیغات در حوزه فضای مجازی
است .ما تا چند ماه پیش در این باره وضعیت
مناسبی نداشتیم .با این حال در طی شش ماه
گذشته با برنامه ریزی و اموزش هایی که در اداره
گردشگری سالمت انجام دادیم ،این فضا متفاوت
شده و جذب بیمار از طریق فضای مجازی اغاز
شده است.
درحال حاضر چند شرکت تسهیل گر
در ایران داریم؟
هم اکنون حدود 45شرکت تسهیل گر در ایران به
ثبت رسیده اند اما از این تعداد فعال حدود 30شرکت
دراینحیطهفعالهستند.یکیازاشکاالتیکهوجود
دارد ،این است که این شرکت ها هنوز نتوانسته اند
در سال های اخیر به دلیل عدم انسجام
و هماهنگی بین سازمان های گردشگری
سالمت انگونه که باید نتوانستیم با یک
سیستم یکپارچه و نظام سازمان یافته
برای جذب بیمار اقدام کنیم .در مقابل ما
کشورهایی مانند هند ،ترکیه ،اردن ،در این
زمینه خیلی خوب فعالیت کردند و نتایج
درخشانینیزگرفتند
بخش عمده نیاز بازار را تامین کنند .البته ما همچنان
امیدواریم که با تدابیری که اداره گردشگری در نظر
گرفته ،مشکالت کنترل بازار را حل کنیم.
چرا ما در حوزه گردشگری سالمت در
ایران مشکل داریم؟
دلیل اصلی وجود دالل هاست .معموال دالل
ها در هر حوزه ای موقعی وارد عمل می شوند
که بخش یا بخش هایی از یک چرخه به درستی
کار نکند .در سیستم گردشگری سالمت هم
بخش هایی از این ماژول ها درست کار نمی کنند
که ماحصل ان پدیده ای به اسم دالل است.
وجود دالل زمانی اسیب زننده است و اشکال
ایجاد می کند که خدمات بدون شناسنامه به
بیمار ارایه کند .ما در وزارت بهداشت به 166
بیمارستان گواهی پذیرش بیماران بین المللی
دادیم و برابر دستورالعمل ها بیماران خارجی باید
به این مراکز ارجاع شوند .ارجاع بیمار به مرکزی
که مجوز پذیرش بیمار خارجی ندارد و یا ثبت
نشده می تواند به اعتبار کشور صدمات جبران
ناپذیری بزند .در صورت بروز مشکل در این صورت
نمی توان مجرم را به سادگی شناسایی یا ردیابی
کرد .این مساله در مورد خدمات دندان پزشکی
هم می تواند اتفاق بیفتد.
استانداردهای بین المللی پذیرش
بیماران خارجی چیست؟
از دیدگاه استانداردهای بین المللی ،یک
بیمارستان باید شرایطی داشته باشد ،این شرایط
شامل :مترجم ،انجام فرایندهای بستری و ترخیص
با توجه به قوانین مربوطه و نظایر ان است .ازسوی
دیگر پرونده بیمار خارجی باید به زبان انگلیسی
باشد و با استاندارد خاصی نوشته شود.
چه راهکارهایی برای جلوگیری از
نقصان در این چرخه دارید؟
ما از بهمن ماه امسال وارد مذاکره شده و تصمیم
داریم که شرکت های تسهیل گر را براساس شرح
وظایف جدیدشان تعریف کنیم و به مراکز درمانی
خودمان هم در این حوزه اموزش دادیم .چون این
روال که یک بیمارخارجی با سرچ در اینترنت،
مرکز درمانی خاص خودش را پیدا کند ،یک راه
پنل ماه
جدیدی است .لطف ًا در مورد مکانیزم جذب
توریسم برای خوانندگان ما صحبت کنید؟
من سعی می کنم با ذکر یک مثال این مکانیزم
را به صورت ساده توضیح دهم .این مدلی است که
در دنیا پذیرفته شده است .در طی چند ماهی که
این مسئولیت در وزارت بهداشت به من سپرده
شده است سعی کردیم تا از ایجاد یک مدل جدید
خودداری کنیم و بجای ان از مدل های موفق
جهان در زمینه گردشگری سالمت استفاده کنیم
و بر اساس ان مدل ها پیش برویم .فرض کنیم
بیماری در امریکا مشکل تعویض مفصل زانو دارد.
از سوی دیگر این نکته را هم می دانیم که خدمات
ارتوپدی در امریکا بسیار گران قیمت است و اصوالً
بیمه ها از زیر تعهدات ان شانه خالی می کنند.
بنابراین بیمار بعد از مراجعه به پزشک و تشخیص
تعویض مفصل زانو ،به بیمه ارجاع می شود .بعد
از بررسی مشخص می شود که بیمه این روند
درمان را پوشش نمی دهد ،پس باید چه کار کرد؟
بیمه ها در خارج از کشور به بیمار مشاوره می
دهند و وی را راهنمای می کنند .اداره بیمه به این
فرد یاداوری می کند که هزینه جراحی وی در
امریکا جبران نمی شود ،اما اگر برای جراحی خارج
از کشور را انتخاب کند ،نه تنها خدمات پزشکی
مربوطه پوشش داده می شود بلکه هزینه بلیت
هواپیما و اقامت در هتل ان کشور هم پرداخت
می شود .سوال بعد این است که بیمار به کدام
کشورها می تواند مراجعه کند؟ اداره بیمه لیستی
از کشورها و بیمارستان های ان کشور را که دارای
استانداردهای بین المللی هستند در اختیار بیمار
می گذارد .سپس همان بیمه بیمار را به یک
شرکت تسهیل گر معرفی می کند.
حال سوالی که پیش می اید اینست که
وظیفه ی شرکت تسهیل گر چیست؟ شرکت
تسهیل گر در واقع حلقه یا ارتباط دهنده بین
بیمار و مراکز درمانی است .اغلب شرکت های
تسهیل گر ضمن ارتباط با شرکت های بیمه سایر
خدمات مورد نیاز بیمار نظیر ویزا را برای بیمار
فراهم می کنند .به این ترتیب اخذ بلیت هواپیما،
هتل ،وسایل ایاب ذهاب ،مترجم ،تهیه غذا و
گردش در ان کشور و نیز تبلیغات برای مراکز
درمانی طرف قرارداد بر عهده شرکت تسهیل
گر است .بعد از اینکه شرکت تسهیل گر بیمار را
در حوزه گردشگری سالمت در کشور ما
جراحی های زیبایی در مقام اول قرار دارد،
جراحی های چشم ،ارتوپدی و بقیه جراحی های
عمومی ،درمان ناباروری ،بیماری های قلب و
عروق ،سرطان و درمان های مربوط به ان نیز در
مراحل بعدی اند
28
شماره /3مهر 1397
میانبر محسوب می شود .پس ما بنا داریم تا مراکز
درمانی را در این حوزه توانمند کنیم.
پنل ماه
چه راهکارهایی برای مقابله با دالالنی
که در این میان وجود دارد ،در نظر گرفته
شده است؟
یک راهکار این است که مسیرهای درستی را
برای این امر طراحی کنیم .راه دیگر استفاده از
قوانین محدود کننده برای دالالن است.
به نظر شما کدام کشور در جهان دارای
بیشترین تعداد گردشگر سالمت است؟ و
چه هدفی از این کار دارد؟
بزرگترین کشوری که بیشترین تعداد گردشگر
سالمت را به بقیه کشورها می فرستد در حال حاضر
کشور امریکاست ،چرا که می خواهد فشار را از
روی سیستم بهداشتی کشورش کم کند .مشاهده
می کنید که چقدر دیدگاه گردشگری سالمت در
دنیا وسیع است .استانداردهای بین المللی مناسب
هم کمک می کند تا این سیستم مفید تر بشود.
لطفا در خصوص طرح گردشگری
سالمت تامین اجتماعی هم توضیح دهید.
وقتی در حوزه گردشگری سالمت در مورد
بیمه صحبت می کنیم ،منظور بیمه های
خصوصی هستند و نه بیمه پایه .صنعت بیمه راه
حل های بی شماری برای بیمه کردن گردشگران
سالمت دارد .یکی از این راه حل ها ،اتصال بیمه ها
با مراکز بیمه در کشور مبدا است تا همان خدماتی
که بیمار در کشورش از بیمه دریافت می کند در
کشور ما نیز به بیمار ارائه شود.
از دید شما کدام یک از شهرهای ما
مناسبتر بوده و پتانسیل باالتری برای جذب
گردشگر سالمت دارد؟
دیدگاه ها در این باره متفاوت است .در
گردشگری سالمت بر اساس شاخص های متفاوتی
یک مرکز درمانی از طرف بیمار انتخاب می شود.
شهرت بیمارستان ،قیمت خدمات ،جاذبه های
مذهبی ،جغرافیایی و طبیعی از ان جمله اند.
مشهد و قم به عنوان دو شهر مهم مذهبی مورد
ترکیه رقیب قدرتمندی برای ایران
محسوب می شود .لذا افرادی به ایران
می ایند که توانایی ریسک را داشته
باشند ،مانند اتباع افغان و عراق و
اذربایجان .چراکه متاسفانه در خارج از
ایران تبلیغات منفی در مورد ایران زیاد
است
توجه هستند .شیراز ،اهواز و ابادان به دلیل
نزدیکی به مرز برای اتباع عراق مناسبند .تبریز به
علت نزدیکی به کشور اذربایجان و تهران به خاطر
امکانات ،مرکزیت و زیرساخت های مناسب نظیر
پروازهای بین المللی بی شمار و البته به تازگی
شمال کشور مورد توجه مردم کشورهای همسایه
قرار گرفته است.
بیشترین گردشگرهای کشور ایران از
کشورهای عراق و افغانستان هستند.
ظرفیت پذیرش گردشگر سالمت
در ایران چقدر است؟ و از این میزان چقدر
استفاده شده است؟ ایا اماری در این رابطه
وجود دارد؟
بر اساس درامد سرانه در حدود دو تا دو نیم
درصد جی دی پی از گردشگری سالمت تامین
می شود .کارشناسان معتقدند که این رقم
می تواند تا 12درصد یعنی 6برابر افزایش پیدا
کند .درسال گذشته نیز نزدیک به 300هزار
نفر گردشگر سالمت وارد کشور شده اند .از این
حدود 30هزار نفر خدمات بستری گرفتند و بقیه
خدمات سرپایی گرفتند.
بیشتر در کدام حوزه های پزشکی می
توانیم گردشگر جذب کنیم و کدام حوزه ها
نیاز به تقویت دارد؟
جراحی زیبایی در مقام اول قرار دارد ،جراحی های
چشم ،ارتوپدی و بقیه جراحی های عمومی ،درمان
ناباروری ،بیماری های قلب و عروق در مرحله بعد
قرار دارند ،همچنین در حوزه سرطان و درمان های
مربوط به ان نیز در حال رشد هستیم .
وضعیت ایین نامه ها ی مربوط به
پذیرش بیماران خارجی چگونه است؟
ایین نامه مراکز درمانی قبال تهیه و ابالغ شده
است و بنا داریم با همکاری سازمان میراث فرهنگی،
برای شرکت های تسهیل گر هم همین ایین نامه را
اماده کنیم .شرکت های بیمه هم بر اساس ساز و کار
خودشان امادگی دارند تا به این جمع اضافه شوند.
وضعیت بازاریابی در ایران چگونه است
وتبلیغاتدراینبارهچگونهصورتمیگیرد؟
در حوزه مارکتینگ به خصوص بازاریابی
پزشکی حرف برای گفتن خیلی زیاد است .ما باید
یک سیستم منسجم در این حوزه داشته باشیم که
متاسفانه چنین سازوکاری هنوز در این حوزه دیده
نشده است .در واقع یکی از بازیگران غایب در حوزه
گردشگری سالمت در کشور ما ،رسانه ها هستند،
درصورتی که رسانه ها می توانند بسیارموثر باشند.
فقط کافی است تا فعالیت رسانه ها را در ایران
با رسانه های هند و ترکیه مقایسه کنید .ایا ما
تاکنون چنین رویکردی داشته ایم؟ پس ما می
توانیم با کمک صدا و سیما ،به خصوص شبکه
هایی که در خارج از کشور پربیننده تر هستند،
فعالیت را در این راه شروع کنیم .البته مذاکرات
هم دراین باره شروع شده است.
از دیدگاه شما در چند سال اینده،
وضعیت ایران در گردشگری سالمت چگونه
خواهد بود؟
ما باید در چند ماه اینده به اهدافی که داریم
برسیم وگرنه فرصت گرانبهایی را از دست خواهیم
داد و رقبای ما در حوزه ی گردشگری سالمت در
منطقه از ما فاصله زیادی خواهند گرفت .همچنین
نظام قیمت گذاری در حوزه گردشگری سالمت
هم باید مناسب باشد .در این راستا نیز ما سعی
کردیم که نظارت بیشتری انجام دهیم ،چراکه در
روند قیمت گذاری به رقابت هم باید توجه کرد.
شماره /3مهر 1397
بهترین مزیت
گردشگری ما،
قیمت پایین
خدمات است
پنل ماه
دکتر جالل شکوهی رییس انجمن رادیولوژی
ایران در خصوص مزیت های کشور ما در زمینه
تصویربرداری پزشکی برای جذب گردشگر سالمت
نسبت به سایر کشورهای منطقه گفت :بهترین
مزیت کشور ما در زمینه گردشگری ،قیمت پایین
خدمات در مقایسه با سایر کشورها است .چون
با شرایط کنونی اگر قیمت ام ارای در ایران را با
سایر کشورها مقایسه کنید ،متوجه خواهید شد که
ارزان ترین خدمات ام ار ای در دنیا را ما داریم .در
حال حاضر با این وضعیت دالر هر پروسه ام ارای
چیزی بین 15تا 20دالر هزینه دارد و این خیلی
ارزان است و همگان می دانند که با این قیمت
در هیچ کشوری برای گرفتن ام ار ای ثبت نام
نمی کنند .این قیمت حتی در کشورهای همسایه
امارات و ترکیه در حدود 150تا 300دالر است.
حتی در افغانستان کم تر از 150دالر نیست .در
بنگالدش نیز قیمت باالتر از ماست .همان طور
که می بینید تعرفه های ایران بر طبق اعالم
وزارت بهداشت و بیمه ها ،هیچ گاه واقعی نیست.
درگذشته با حمایت هایی که به وسیله ی ارز
دولتی در این بخش انجام می گرفت ،دستگاه های
تصویربرداری وارد کشورمی شد .در حال حاضر با
وجود تحریم ها ،واردات این دستگاه ها تحریم شده
است .البته دولت قرار است برای واردات 50الی
60مورد از این اقالم در این حیطه کمک کند و
ارز 4200تومانی به ان تعلق گیرد .اما این ارز هم
با همان روال بانکی و ...تقریباً حدود 5200تمام
می شود .در حقیقت ،سیستم ما به این شکل است
که خریدهای ما به دالر ،اما فروش ما به ریال است.
در نتیجه رادیولوژی در وهله ی اول به خاطر ارزانی
طرفدار دارد ،در وهله دوم ،پزشکان ما پزشکان
بسیارخوبی هستند .اگر ما خودمان را با ترکیه
مقایسه کنیم تجهیزات ان ها خیلی باالتر از ما و
تعداد مراکز و تجهیزاتشان هم بسیار بیشتر است.
چراکه در ترکیه برای واردات دستگاه مجوزی الزم
نیست و هر پزشکی به راحتی می تواند ان را وارد
می کند ،ا ّما ما در ایران برای وارد کردن هرگونه
دستگاهی ،نیاز به اخذ مجوز داریم و تجهیزات ما
کم و ضعیف تر هستند ،اما پزشکان ما هیچ چیزی
کم ندارند .در ضمن کشور ترکیه از نظر سیاسی
درهایش برای ورود همگان باز است و مجالت
علمی بیشتری در زمینه تصویربرداری پزشکی
دارد .در صورتی که ما محدودیم و فقط یک مجله
مشترک با دانشگاه تهران داریم که دانشگاه تهران
فقط ان را چاپ می کند ،اما هیچ هزینه ای برای
مجله نمی کند ،در واقع ما فقط یک مجله علمی
رادیولوژی بیشتر در کشور نداریم.
مساله مهم این است که ما نباید در هلث
توریسم به خارجی ها سوبسید بدهیم ،بلکه باید
تعرفه اصولی برای این کارتعریف کنیم .البته این
مساله در وزارت بهداشت هم مطرح شده است ولی
هنوز وزارت بهداشت نظری در این باره نداده است.
وی درادامه در خصوص وضعیت پذیرش
بیماران منطقه اظهار داشت :در حال حاضر ترکیه
رقیب قدرتمندی برای ایران محسوب می شود و
اصوالً افرادی به ایران می ایند که توانایی ریسک را
داشته باشند ،مانند اتباع افغان و عراق و اذربایجان.
اما اعراب به دالیل سیاسی معموالً به ایران نمی
ایند ،چراکه برخی از کشورها فضای سیاسی
کشور ما را دوست ندارند ،چراکه در خارج از ایران
تبلیغات منفی در مورد ایران زیاد است.
دکتر جالل شکوهی در پاسخ به این سوال که
کدام استان های ما دارای امکانات تصویربرداری
پزشکی بهتری از جهت گردشگری سالمت
هستند؟ گفت :تهران به دلیل پایتخت بودن دارای
باالترین امکانات است .بعد از ان اهواز ،ابادان،
شیراز ،تبریز و اردبیل شهرهایی هستند که بیشتر
گردشگران سالمت به ان رجوع می کنند .البته
اصفهان هم به دلیل جاذبه های توریستی اش
می تواند جای مناسبی باشد .در حوزه رادیولوژی
پتانسیل هایی بالقوه ای در کشور وجود داشت که
در حال حاضر متاسفانه ،باوجود این گرانی ها عم ً
ال
خاموش شده است و سرمایه گذاری در این حوزه
بسیار سنگین شده و دیگر صرف اقتصادی ندارد و
همین امر موجب شده که گرایش به رادیولوژی کم
تر شود .درهر صورت من برای اینده رادیولوژی
امیدوار نیستم.
دکتر جالل شکوهی در خصوص این که درچه
حوزه های رادیولوژی نیاز به تقویت وجود دارد؟
اظهارداشت :ما هم اکنون از نظر دستگاه و تربیت
نیروی انسانی در قسمت دستگاه پت سی تی
بسیار ضعیف هستیم .االن کمیته هایی تشکیل
شده که در این زمینه راه گشا باشد .درحال
حاضر فقط 5تا پت سی تی داریم که از بین ان
ها فقط سه دستگاه فعال هستند .اما در ترکیه
حدود 100دستگاه پت فعال است .در ضمن ما
باید برای استفاده از دستگاه های پت سی تی،
نیروی متخصص تربیت کنیم .لذا از هم اکنون در
انجمن رادیولوژی از پیشکسوتان دعوت کردیم
تا با هزینه انجمن برای اموزش انان اقدام کنیم.
پنل ماه
30
شماره /3مهر 1397
در حوزه رادیولوژی پتانسیل های
بالقوه ای در کشور وجود داشت که
در حال حاضر باوجود این گرانی ها
عم ً
ال خاموش شده و سرمایه گذاری در
این حوزه دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
درهر صورت من برای اینده رادیولوژی
امیدوارنیستم
وی همچنین درتوضیح وضعیت مراکز
رادیولوژی ما از حیث دارا بودن شاخصه های بین
المللی ،اظهار کرد :مراکز رادیولوژی ما شامل تمام
قوانین رادیولوژی است .رادیولوژی ما دیجیتال
است و انالوگ مورد قبول جامعه نیست .دولت و
وزارت بهداشت نیز اصرار دارند تا در هر مرکز یک
دستگاه ام ار ای باشد ،اما در خارج از کشور هر
مرکز رادیولوژی دارای چند دستگاه ام ار ای است.
چرا که دستگاه های ام ار ای متفاوت هستند و
بعضی مخصوص اطفال و برخی برای وزن های باال
مورد نیاز است .البته در این مورد نیز ما با وزارت
بهداشت صحبت کردیم و قرار شده که تغییراتی در
این رابطه اعمال شود.
وی افزود :درحال حاضر نیز از حیث وضعیت
پذیرش بیمار خارجی در این حوزه ،امار دقیقی
نیست ،اما در مرکزی که من کار می کنم،
ماهانه حدود 30الی 50بیمار عراقی 5 ،تا 6
بیمار از اذربایجان ،و گاهی از اروپا بیمارپذیرش
می شد ،اما هم اکنون این تعداد در خوزستان و
اهواز بیشتر است.
درمورد تعرفه ها و بیمه های بیماران خارجی
هم باید اذعان کنم که هیچ گونه بیمه ای برای انان
وجود ندارد و بیماران خارجی هزینه ها را به صورت
نقدی می پردازند و ما ناچاریم همین تعرفه ها را
به انان ارایه بدهیم.
رییس انجمن رادیولوژی در ادامه با اشاره
به وضعیت تجهیزات تصویربرداری کشور از
حیث به روز بودن برای جذب گردشگر سالمت
خاطرنشان کرد :وضیت دستگاه هایمان فع ً
ال
خوب و مطلوب است ،اما در اروپا دستگاه ها
حدودا هر 3تا 5سال یک بارعوض می شوند.
طبق قوانین وزارت بهداشت ،دستگاه های
داخلی هم باید بین 7تا 10سال یکبارعوض
شوند ،ولی با تعرفه های کنونی ،امکان تعویض
دستگاه وجود ندارد ،پس چاره ای جز اپ گرید
کردن ان ها نداریم .البته همین پروسه هم با
این وضعیت دالر ،بین 4تا 5میلیارد هزینه
دربردارد و به نظر می رسد که اگر این وضعیت
ادامه پیدا کند ،بسیاری از بخش های رادیولوژی
کشور در اینده ای نزدیک تعطیل خواهند شد.
دکتر جالل شکوهی در پایان این گفتگو با اشاره
به همکاری ایران با انجمن منطقه ای رادیولوژی
اوراسیا اظهارکرد :ارتباط ایران با انجمن بسیار بهتر
از کشورهای اروپایی است .با انجمن های ترکیه،
عراق ،هند و پاکستان هم ارتباطاتی داریم .با این
حال در زمینه تبادل بیماران خارجی ،با توجه به
این که ارتباط مستمر نبوده ،انجام نشده است.
همان ارتباطاتی هم که داریم مدام دست خورد
اوضاع سیاسی و اقتصادی می شود.
درهرصورت ،کشور ما باید در این زمینه فضای
سیاسی اش را بازتر کند ،تا بتوانیم گردشگر سالمت
جذب کنیم.
کشور ما دارای مزایای رقابتی عمده ای در
منطقه و حتی جهان است و می توان با ترسیم
یک برنامه جامع و استراتژی یکپارچه از این
مزیت برای تبدیل شدن به قطب گردشگری
سالمت استفاده کرد.
کارشناسانمعتقدهستندکهگردشگریسالمتدر
ایران با وجود کیفیت باالی خدمات درمانی و قیمت
ارزان ،به علت نبود تبلیغات مناسب ،هنوز جایگاه
خود را در بازار نیافته است و گام های نخست را طی
می کند .ایران از نظر جاذبه های گردشگری طبیعی
جزو ۱۰کشور برتر جهان است ،اما از بازار توریسم و
گردشگریسهمشاخصینبردهاست.توریسمسالمت
درصورت ارائه خدمات درمانی بهینه و با کیفیت برای
بیمارانی که از کشورهای مختلف برای درمان به کشور
سفر می کنند ،قطعا برای ایران با دستاوردهای بزرگ
در زمینه پزشکی یک فرصت است ،اما بدون تردید
اگر زیرساخت های الزم برای این مهم فراهم نباشد،
این فرصت به یک تهدید تبدیل خواهد شد .توریسم
سالمت ،بیمارستان های مجهز با امکانات خاص و
تجهیزات پزشکی قابل قبول می خواهد و مهم تر از ان
کادر درمانی خاص و اموزش دیده؛ کادری که با فرهنگ
و زبان بیمار خارجی اشنا باشد.
در حقیقت ،توجه ویژه به سیاست گذاری در این
بخش ،هماهنگی کامل بخش دولتی و خصوصی و
*************************
نهادهای مرتبط با گردشگری سالمت و سرمایه گذاری
جهت تقویت زیرساخت های گردشگری سالمت از
عوامل موثر بر رشد و توسعه گردشگری سالمت در
کشورمانهستند.ازسویدیگرایجادتشکلخصوصی
گردشگری سالمت و حمایت از ان و حمایت ویژه از
مجموعه های فعال در این زمینه و در نهایت برگزاری
وشرکتدرنمایشگاه هایمختلفگردشگریسالمت
از جمله گام های مهمی هستند که در گسترش
گردشگری سالمت نقش به سزایی دارند.
استفاده از ظرفیت رایزنان بازرگانی برای معرفی
پتانسیل های درمانی کشور و ایجاد و تاسیس دفاتر
نمایندگی گردشگری سالمت در کشورهای هدف از
دیگر روش های بازاریابی گردشگر درمانی هستند که
باید در دستور کار مسووالن قرار گیرد.
از دیگر راه های بازاریابی گردشگر درمانی
تاسیس دفاتر و شرکت های نمایندگی در شهرهای
هم مرز کشورهای همسایه و شهرهای پرجمعیت
و مرکزی کشورهای بازارهای هدف است .وجود
این گونه دفاتر همراه با کارشناسان فروش خبره
و اماده برای ارایه مشاوره به مراجعان از عوامل
موثر در رشد و توسعه گردشگری سالمت است .در
حقیقت مهم ترین وظیفه این دفاتر نحوه مشاوره
دادن به مراجعان است .کارشناسان فروش چه در
مکالمات تلفنی و چه در مقابل مراجعات حضوری
می بایست با اعتمادبه نفس باال و تسلط کامل به
تمام موارد به درخواست مراجعان رسیدگی کنند.
بیمارستان ها و موسسات درمانی با دارا بودن
استانداردهای بین المللی عالوه بر افزایش اعتبار و
وجهه بین الملل اطمینان خاطر گردشگران را نیز
جلب می کنند .عالوه بر مراکز درمانی هتل ها،
شرکت های حمل ونقل و دیگر شرکت ها و بخش های
مرتبط با گردشگری سالمت نیز می توانند با اخذ
استانداردهای بین المللی موجب رشد و توسعه
ورود گردشگران درمانی شوند .در این میان ،تبلیغ
مراکز دیدنی و تفریحی برای رغبت بیشتر به سفر
برای درمان و حضور در نمایشگاه های بین المللی
گردشگری سالمت شرکت در همایش های داخلی
و خارجی گردشگری سالمت ،فرصت های تجاری و
سرمایه گذاری مواردی است که هنوز انگونه که باید
به ان رسیدگی نشده است .در این میان شناسایی
بازارهای هدف جهانی بیماران بین المللی با استفاده
از روش های نوین بازاریابی ،بخش بندی بازار با
همکاری کارگزاران و همکاری دست اندرکاران
بخش درمان و دفاتر خدمات مسافرتی نکته ای
است که باید مدنظر قرار گیرد .همچنین ایجاد امکان
پذیرش بیمه های تکمیلی کشورهای بازار هدف به
تنهایی نقش به سزایی در افزایش استقبال بیماران
خارجی از خدمات درمانی کشورمان دارد.
شماره /3مهر 1397
مهندس نوشین شاد
تهویه در
تهویه طبیعی
نیروهای طبیعی (به عنوان مثال باد و نیروی شناوری حرارتی به
علت اختالف چگالی هوای داخل و بیرون) هوای بیرون را از طریق
پنجره ها ،درب ها ،نورگیرها و هواکش ها به داخل ساختمان و
همچنین هوای داخل را به خارج ساختمان بیمارستان هدایت
می کنند.
میزان استفاده از تهویه طبیعی در بیمارستان به اب و هوا،
نقشه ساختمان و رفتار اشخاص ساکن در بیمارستان بستگی
دارد .بیشترین تهویه طبیعی در زمانی که پنجره ها در 2طرف
اتاق باز باشند فراهم می شود .مشکل اصلی تهویه طبیعی بستن
پنجره ها در زمان شب و در هوای سرد ،توسط همراهان بیماران
است .استفاده از انواع فن های اختالط از جمله سقفی یا اگزوز
فن های تعبیه شده در پنجره ها فقط در زمان ت ٌامین میزان
کافی هوای بیرون مجاز است چون در غیر این صورت باعث
انتشار بیشتر االینده های هوا در اتاق بیمار می شود.
تهویه طبیعی در بیمارستان می تواند از طریق استفاده از
پنجره ها در 2طرف اتاق و یا تعبیه یک کانال بزرگ در بین 2
بخش باشد .در صورت استفاده از تهویه طبیعی برای اتاق های
بیمارستان ،جانمایی اتاق ها باید مانند شکل 1باشد .مطابق این
شکل جانمایی اتاق ها و تخت بیمار به گونه ای است که هوا از یک
سمت وارد و از سمت دیگر خارج می شود و خروجی هوا نباید به
گونه ای تعبیه شود که هوای الوده که از روی یک بیمار مبتال به
عفونت هوابرد مانند سل عبور کرده است به سایر بخش ها منتقل
و یا جهت حرکت هوا به گونه ای نباشد که این هوای عبوری تخت
های مجاور را نیز در معرض عفونت های هوابرد قرار دهد بلکه باید
به طور مستقیم به خارج اتاق هدایت شود.
بیمارستــا ن
شکل :2جانمایی اتاق ها برای استفاده از حداکثر تهویه طبیعی در بیمارستان
تهویه مکانیکی
تهویه مکانیکی معموالً از طریق تاسیسات فن ها ایجاد
می شود .فن ها می توانند به طور مستقیم در پنجره ها یا دیوار ها ،یا
کانال هوا یا خروج هوا از اتاق نصب شوند .تهویه مکانیکی می تواند به
طور کامل کنترل شده و با سیستم های تهویه مطبوع و فیلتراسیون
ترکیب شود که در ادامه گفته شده است.
نوع سیستم تهویه مکانیکی مورد استفاده بستگی به اب
و هوا دارد .در اب و هوای گرم و مرطوب نفوذ هوا باید به
حداقل رسیده و همچنین تقطیر را کاهش داد .در این وضعیت
سیستم تهویه مکانیکی فشار مثبت معموال استفاده می شود .در
مقابل در اقلیم های سرد برای کاهش تقطیر باید خروج هوا از
ساختمان به حداقل برسد ،در این وضعیت باید تهویه با فشار
منفی استفاده شود .برای اتاق های محل تولید االینده مانند
حمام ،توالت یا اشپزخانه اغلب از تهویه با فشار منفی استفاده
می شود .در اتاق ایزوله تنفسی مورد استفاده برای کنترل عفونت
هوابرد در بیمارستان باید حداقل فشار منفی 2/5پاسکال نسبت
به راهرو حفظ شود.
تهویه ترکیبی
شکل :1روش های مختلف تهویه طبیعی در بیمارستان
در تهویه ترکیبی (مرکب) جهت تامین میزان جریان هوای
مورد نیاز از تهویه طبیعی همراه با تهویه مکانیکی (فن) استفاده
می شود .شمای انواع روش های تهویه ترکیبی مورد استفاده در
بیمارستان در شکل 3دیده می شود .در زمانی که تهویه طبیعی
به تنهایی مناسب نیست ،می توان از هواکش ها (فن) با قدرت
32
شماره /3مهر 1397
مناسب برای افزایش میزان تهویه در اتاق ها استفاده کرد .این
فن ها باید به گونه ای نصب شوند که هوای اتاق به طور مستقیم
از طریق دیوار یا سقف به محیط بیرون تخلیه گردد .تعداد و
اندازه این هواکش ها به میزان تهویه مورد نظر بستگی دارد و باید
قبل از استفاده از قدرت ان اطمینان حاصل شود.
شکل :3شمای انواع روش های تهویه ترکیبی مورد استفاده در بیمارستان
تهویه مطبوع
تهویه مطبوع یکی از انواع روش های تهویه مکانیکی است که
اجزای اصلی ان سیستم تاسیسات گرمایشی ،سیستم تاسیسات
سرمایشی و تخلیه هوا است .سیستم تهویه مطبوع چهار عامل
دما ،رطوبت ،سرعت و پاکی هوا را به طور همزمان کنترل می کند.
از جمله اهداف پاالیش هوا ت ٌامین رفاه کلی افراد ساکن در یک
مکان از جمله بیمارستان و همچنین از بین بردن باکتری های
موجود در هوا از جمله اتاق عمل جهت جلوگیری از عفونت های
بعد از عمل است.
سیستم های تهویه مطبوع در مراکز بهداشتی درمانی با اهداف
زیر طراحی می شوند:
-1نگهداری دما و رطوبت هوا در سطح مطلوب برای پرسنل،
بیماران و مالقات کنندگان
-2کنترل بو
-3حذف هوای الوده شد
-4فراهم کردن هوای مورد نیاز برای محافظت کارمندان
و بیماران مستعد به پاتوژن های بیماری زا منتقله از هوا در
بیما ر ستا ن
-5کاهش خطر انتقال پاتوژن های بیماری زای منتقله از طریق
هوا از بیماران الوده به سایر افراد مستعد.
یک سیستم تهویه مطبوع شامل یک ورودی و خروجی،
فیلتر ها ،فرایندها یا مکانیسم های اصالح رطوبت (کنترل رطوبت
در تابستان ،حذف رطوبت در زمستان) ،تجهیزات و تاسیسات
سرمایش و گرمایش ،فن ،اگزوز هوای خروجی ،کانال و دیفیوزر
برای توزیع مناسب هوا است.
کاهش عملکرد تجهیزات تهویه مطبوع از جمله عدم کارایی
فیلتر ،عایق نامناسب و نگهداری ضعیف باعث افزایش انتشار
عفونت های منتقله از هوا در بیمارستان می شود.
سیستم تهویه مطبوع مرکزی
هوای وارد شده به سیستم توزیع پس از تنظیم دما و رطوبت
از مجموعه ای فیلترها برای پاکسازی بیشتر عبور داده شده و در
بخش های مختلف توزیع می شود ،سپس از طریق کانال مجزا به
سیستم تهویه مطبوع برگشت داده می شود.
در بیمارستان هوا از مکان هایی نظیر توالت معموالً به طور
مستقیم و از طریق کانال مجزا باید به اتمسفر بیرونی هدایت
شود .در بخش هایی از بیمارستان که بیماران مبتال به سل در
ان بستری است در صورت امکان باید هوای داخل بخش یا اتاق
به بیرون منتقل و یا قبل از بازچرخش در بخش ،حتماً از فیلتر
هپا عبور داده شود.
از سیستم پرتو ماورای بنفش می توان به عنوان یک روش
جانبی برای پاکسازی هوا در بیمارستان استفاده کرد اما نمی توان
از ان به عنوان جایگزین فیلتراسیون هپا استفاده نمود.
طراحی سیستم های تهویه مطبوع در بیمارستان ها باید بر
اساس پارامترهایی نظیر تنظیم درجه حرارت ،تنظیم رطوبت،
تنظیم فشار (جدا سازی فضاها از یکدیگر) ،فیلتراسیون هوا،
چرخش هوا در اتاق و یا تخلیه هوا به هوای بیرون باشد.
سیستم های مختلف تهویه مطبوع عبارتند از:
تهویه مطبوع منطقه ای
بهترین نوع تهویه مطبوع ان است که بتوان دما و رطوبت هر
محل را به طور مستقل کنترل و تنظیم نمود و در بیمارستان ها
که هر بخش ان با توجه به بیماران بستری و نوع بیماران و یا
اتاق عمل و اتاق ایزوله شرایط هوایی مخصوصی را الزم دارد و
نمی توان از یک مرکز ،عمل تهویه را انجام داد ،باید از تهویه
مطبوع منطقه ای استفاده کرد .به طور کلی تهویه مطبوع
منطقه ای دارای 2نوع سیستم است:
-1سیستم فن کویل با توزیع هوای تازه مرکزی
-2سیستم هوا رسان چند منطقه ای
شماره /3مهر 1397
تهویه با واحدهای محلی
فن کویل
در این سیستم سیال گرم و سرد مانند اب به وسیله شبکه
لوله کشی ،حرارت و سرمای الزم را از مرکز به دستگاهی به
نام واحد تهویه محلی می رساند .این واحد از کویل حرارتی یا
برودتی و ونتیالتور در داخل یک جعبه تشکیل شده که هوای
تازه و یا قسمتی از هوای برگشتی اتاق را گرفته از فیلتر گذرانده
و پس از عبور از کویل حرارتی و یا برودتی وارد اتاق می کند.
معموالً این واحدها با شیرهای حرارتی خودکار با سرعت های
مختلف ونتیالتور تنظیم می شوند.
کنترل تهویه در فضاهای داخلی بیمارستان
در راستای کنترل دقیق و بهینه سیستم تهویه با هدف کاهش
مصرف انرژی مصرفی و نیز حفظ باالنس هوای بین بخش ها به
منظور جلوگیری از انتشار عفونت می توان بر اساس تجهیزات به
کار رفته امکانات زیر را در کنترل تهویه فضاهای داخلی بیمارستان
مد نظر داشت:
•تنظیم دمای مشاعات بر اساس نیاز
دمایی واقعی ،وضعیت فصل و دمای بیرونی
• کنترل دمای اتاق بیماران از داخل اتاق بیمار و نیز توسط
ایستگاه پرستاری با قابلیت مدیریت از سامانه کنترل مرکزی BMS
• امکان استفاده از کلید های هوشمند یکپارچه
جهت جلوگیری از گسترش عفونت های بیمارستانی.
این کلید ها فاقد هر گونه خلل یا فرج هستند
• سنجش رطوبت و کنترل سیستم های رطوبت زدا و اگزاست فن ها
• کنترل خروجی سیستم تهویه در زمان باز شدن پنجره ها و تغییر
وضعیت ان به حالت Stand Byبه منظور جلوگیری از اتالف انرژی
هوا
های
جریان
باالنس
کنترل
•
عفونت
انتشار
از
جلوگیری
راستای
در
• قطع سیستم تهویه در زمان بروز حریق در
محل حریق جهت کاهش سرعت گسترش حریق
• تهویه مناسب بخش ها و جلوگیری از سکون هوا که منجر
به کاهش عفونت و رشد باکتری ها خواهد شد
منابع:
http://hdltehran.com
http://hvacmagazine.ir
نقطه نظ
بخش خصوصی به طور جدی وارد پروژه های بزرگ حوزه سالمت نشده
«متاسفانه بخش خصوصی به طور جدی وارد پروژه های بزرگ حوزه سالمت نشده
و این موضوع به خاطر مشکالت ذاتی و زمینه ای در اداره بیمارستان هاست.
در حال حاضر بخش خصوصی در پروژه های خرد و کوچک وزارت بهداشت
همکاری دارد .اما به طورکلی بیمارستان سازی برای بخش خصوصی مقرون
به صرفه نیست .وجود تعرفه نامناسب ،یکی از دالیل عدم استقبال بخش
خصوصی برای احداث بیمارستان است .سرمایه احداث بیمارستان های
خصوصی از جیب پزشکان تامین می شود ،ولی ما می خواهیم که این سرمایه
را افراد غیر پزشک تامین کنند .ضمن اینکه باید سود معقول بازگشت سرمایه را
تضمین کنیم«.
ود
د
ر
ن
ست ا
ک
ا
ر
ا
ن
ن
ب
ظ
ر
ا
صاح
ن
را ت
34
شماره /3مهر 1397
دکتر ایرج حریرچی
نیاز کشور 100 :هزار تخت بیمارستانی جدید ،توانایی احداث 1600 :تخت در سال
«در حال حاضر شرایط کشور از نظر مالی در بخش سالمت مناسب نیست و این در حالی است که ما اهداف بزرگی برای این حوزه
داریم و تحقق همه این اهداف نیازمند منابع مالی است.
اکنون در کشور 1.7تخت به ازای هر 1000نفر جمعیت وجود دارد 20 .درصد این تخت ها متعلق به بخش خصوصی و 80درصد ان
دولتی است .هدف ما این است که حداقل به شاخص 2.8تخت به ازای هر 1000نفر برسیم .بنابراین توانایی مالی ما در رسیدن به
است .براین اساس تحقق این هدف مستلزم احداث حدود 100هزار تخت بیمارستانی جدید در کشور است .این
این هدف موثر
در حالی است که توانایی در سال هایی که بهترین وضعیت مالی را داشتیم 1600تخت در سال به
صورت خالص بوده است .بنابراین اگر بخواهیم به استاندارد 2.8تخت برسیم ،با منابع دولتی
60سال زمان می برد .بنابراین برای ایجاد تحول در این حوزه باید سیاست های جدیدی
درنظر بگیریم .در این زمینه سه طرح وجود دارد:
اول این که کاری کنیم بخش خصوصی بیمارستان بسازد ،در این سناریو مشکل
این است که تعرفه های خصوصی و دولتی در ایران تفاوت زیادی با یکدیگر دارند و
ما باید مابه التفاوت ان را بپردازیم .البته ما سعی کردیم این موضوع را برای بخش
خصوصی اقتصادی کنیم .مثال یک بیمارستان در قزوین از سوی بخش خصوصی
ساخته شده و زمین ان ،ساخت تخت ها و استخدام نیروهای ان برعهده بخش
خصوصی بود ،اما روی تابلوی ان درج شده که این بیمارستان برای بیمه شدگان دولتی
و با تعرفه دولتی ارائه خدمت می کند و وزارت بهداشت مابه التفاوت ان را به صورتی که
برای هر دو طرف اقتصادی باشد ،پرداخت می کند.
دکتر داوود دانش جعفری
دومین طرح ،استفاده از مشارکت عمومی و خصوصی است .براساس این طرح ،پول بخش
شماره /3مهر 1397
خصوصی به دولت قرض داده می شود .به این صورت که بخش خصوصی بیمارستان ساخته شده را تحویل دولت داده و پول ساخت ان
به بخش خصوصی بازمی گردد.
سومین طرح این است که بتوانیم فرصت هایی را برای استفاده از منابع خارجی در زمینه احداث بیمارستان و سایر اقدامات در حوزه
سالمت استفاده کنیم.
اگر بتوانیم با استفاده از سرمایه گذاری خارجی تعدادی بیمارستان بسازیم ،به اهداف دیگری مانند اشنایی با فناوری های نوین بیمارستانی
نیز دست می یابیم .همچنین در صورتی که به شاخص ساخت 10هزار تخت در سال برسیم ،در این صورت طی پنج سال 50 ،هزار تخت به
تخت های دولتی اضافه می شود .در این زمینه با بانک های داخلی صحبت هایی انجام شده که در صورت تمایل ان ها می توانیم وارد مشارکت
عمومی خصوصی شویم».
ورود شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری در ایران برای ساخت بیمارستان فرصت جدیدی است که می تواند عالوه بر ورود سرمایه
در زمان رکود ،زمینه انتقال دانش و فناوری های نوین را در حوزه سالمت فراهم کند.
همایش بین المللی سرمایه گذاری در حوزه سالمت ،بهانه ای برای نگاه دقیق تربه فرصت ها وچالش های بیمارستان سازی
برگزاری همایش بین المللی سرمایه گذاری در حوزه سالمت ،بهانه ای است که به وضعیت بیمارستان های کشور و فرصت ها و
تهدیدهای حضور خارجی ها در این عرصه با دقت بیش تری نگاه شود .این همایش ،اولین بار در سال 95و با حضور نمایندگانی از
شرکت های بیمارستان ساز کشورهای کره جنوبی ،ژاپن ،چین و ایتالیا و برخی کشورهای دیگر برگزار شد و حاضرین به بیان دیدگاه ها
و تجارب خود پرداختند .ژاپن یک پنل تخصصی جداگانه داشت و نشست های تخصصی دیگری نیز در حوزه بیمارستان سازی ،دارو و
فناوری های سالمت در این همایش برگزار شد.
وزارت بهداشت ،درمان و اموزش پزشکی که متولی اصلی برگزاری این همایش بود ،اعالم کرد که سرمایه گذاری و مدیریت مالی
مشترک ،انتقال دانش و فناوری (با ارزش افزوده باال) ،مشاوره ،طراحی ،ساخت و اجرای پروژه ،تجهیز ،تبلیغ ،بازاریابی و بازارسازی
زمینه هایی است که می تواند به عنوان دستاوردهای این همایش و همکاری با کشورهای موفق در این حوزه داشته باشد.
بیمارستان سازی یکی از مهم ترین جنبه های همکاری با کشورهای خارجی است که به گفته مسئوالن وزارت بهداشت ،ایجاد زمینه
اشتغال به خصوص برای قشر تحصیل کرده بیکار ،هم در زمان ساخت و هم در زمان بهره برداری بیمارستان می تواند از نتایج این نوع
همکاری ها باشد.
انتقال دانش و فناوری های روز دنیا در حوزه بیمارستان سازی ،ورود سرمایه و افزایش مبادالت اقتصادی دو سویه به خصوص در شرایط
پسا تحریم که می تواند زمینه ساز پیوست ایران به سازمان تجارت جهانی را فراهم کند ،نیز از جمله دستاوردهای ورود سرمایه گذاران
خارجی به این عرصه است.
افزایش کمی و کیفی پوشش خدمات بهداشتی و درمانی در کشور ،گسترش توریسم درمانی و ایجاد جاذبه های بیشتر به منظور ورود
بیماران خارجی برای خروج از اقتصاد تک محصولی به خصوص با توجه به توان جامعه پزشکی ایران و ارزان بودن این خدمات نیز از
دیگر مزیت های ورود سرمایه گذاران خارجی عنوان شد .کامال مشهود است وزارت بهداشت می تواند در جذب سرمایه گذاران خارجی،
ورود دانش و تکنولوژی های نوین این عرصه و البته برداشتن موانع این سرمایه گذاری موفق باشد.
مسعود توانا مدیرعامل مجمع خیرین سالمت استان تهران:
هزینه احداث هر تخت بیمارستانی 700میلیون تومان است
مجمع خیرین سالمت استان تهران در حال حاضر 220شعبه دارد و تاکنون 3800میلیارد
تومان صرف پروژه های حوزه سالمت کرده و رسالت ان پرکردن شکاف بین مردم و
سازمان های دولتی است .با وجود این که تصور می شود استان تهران در حوزه درمان
غنی است اما به شدت از شرق تا غرب این استان خصوصا شهرستان ها ،از کمبود
جدی فضاهای بیمارستانی رنج می برد .شهرستان های اسالم شهر ،شهرقدس و
مالرد با یک میلیون و 200هزار نفر جمعیت فقط 400تخت بیمارستانی دارند.
طبق امار کشوری حدود 98هزار تخت بیمارستانی داریم که 50هزار تخت
فرسوده است و 40هزار تخت نیز کم داریم .ما در فیروزکوه بیمارستانی داریم که
50سال پیش ساخته شده .بهارستان ،پاکدشت و ورامین هم همین وضعیت را
دارند .خیرین سالمت ،راه نجات از این وضعیت هستند و بدون وجود ان ها و یک
عزم جدی ملی ،حل این مشکل ،سخت است».
36
شماره /3مهر 1397
کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت
بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات
)(Hospital Build & Facility Management
پنجمین کنگره تخصصی و دومین کنگره
بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت
منابع و تجهیزات& (Hospital Build
)Facility Managementدر تاریخ 18
الی 19اذرماه 1397به همراه جشنواره تقدیر
ازخیرین سالمت و پیشگامان ساخت بیمارستان
درمرکز همایش های بین المللی رازی به همت
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مجمع
خیرین سالمت کشور و انجمن کنترل عفونت
و با مشارکت و همکاری UNHABITAوابسته به
سازمان ملل متحد ،کمیسیون بهداشت ودرمان
مجلس شورای اسالمی ،سازمان برنامه و بودجه،
معاونتهای وزارت بهداشت،درمان واموزش
پزشکی،دفترتوسعه منابع فیزیکی وامور عمرانی
وزارت بهداشت ،حوزه مشارکت های اقتصادی
وروابط بین الملل وزارت بهداشت ،سازمان غذا
و دارو ،شرکت مادر تخصصی توسعه و تجهیز
مراکز بهداشتی درمانی و دانشگاه ها و سازمان ها
و نهادهای ذیربط برگزار می گردد .ادرس سایت
کنگره www.hospitalbuild.irو کانال
تلگرام کنگره @hospitalbuildاست.
شعار کنگره:
شعار کنگره ایجاد عزم ملی برای هماهنگی
نهادهای ذیربط وافزایش مشارکتهای مردمی در
جهت ساخت و تجهیز بیمارستان های ایمن و
تاب اور و پاسخگو با طراحی های نواورانه است.
اهداف کنگره:
هدف کنگره یکپارچه سازی و هماهنگی
بین کلیه دستگاهها و نهادهای مرتبط و فعال
در حوزه ساخت بیمارستان و مدیریت منابع
و تجهیزات در سطوح نیازسنجی ،طراحی،
مشاوره ،تصویب ،پیمانکاری ،اجرا ،نظارت
و بهره برداری به منظور افزایش بهره وری
منابع و جلب مشارکتهای مردمی و ساخت و
تجهیز بیمارستانهای جدید بر اساس اخرین
استانداردهای بین المللی و ملی و خدمت رسانی
بهتر به بیماران می باشد.
محورهای کنگره
-1بیمارستان های تاب اور ،امن وپاسخگو
دربحران،حوادث و بالیا ومقاوم سازی اجزای انها
وتجربیات
جدید
-2رویکردهای
بین المللی درتامین منابع مالی ،ساخت ،تجهیز
و بهره برداری ازبیمارستان و راهکارهای افزایش
مشارکت های مردمی
-3طراحی و ساخت و تجهیز بیمارستان های
بزرگ )(Mega Hospitals
-4رویکردها و تکنولوژی های نوین طراحی و
ساخت و تجهیز بیمارستان های اینده
-5تاسیسات نوین بیمارستانی و رویکردهای
بهینه کاهش مصرف انرژی در بیمارستان ها
-6تجهیزات نوین در بیمارستان های اینده
-7مهندسی نگهداشت و مدیریت منابع
فیزیکی و تجهیزات و بازسازی بیمارستانها
-8چالشها و راهکارهای طراحی و ساخت و
تجهیز بیمارستان ها
-1بیمارستان های تاب اور ،امن
وپاسخگو دربحران ،حوادث و بالیا و
مقاوم سازی اجزای انها
طراحی ومقاوم سازی اجزای غیر سازه ای
و ایجاد هماهنگی بین عملکرد سازه و اجزای
غیر سازه ای
اصول و راهکارهای ارزیابی تاب اوری
بیمارستانها
امکان سنجی و شاخصهای تعیین زمین
بیمارستانهای امن
رویکردهای طراحی و ساخت
بیمارستان های امن با رویکرد پدافندی
طراحی سازه بیمارستان بر اساس عملکرد
استفاده از سیستم های جاذب انرژی و
جداگرهای لرزه ای در سازه
روش های طراحی و تکنولوژی های
ساخت بیمارستان های پیش ساخته ،سیار و
مدوالر
-2رویکردهای جدید و تجربیات بین
المللی در سرمایه گذاری و راهکارهای
افزایش مشارکتهای مردمی
مشارکت عمومی خصوصی در توسعه
بخش سالمت و راهکارهای افزایش جلب
مشارکتهای مردمی از جمله ایرانیان خارج
ازکشور
بازارهای نوظهور (فرصتهای سرمایه گذاری
در بحث سالمت )
راهکارهای تشکیل کنسرسیوم های
طراحی و ساخت و تجهیز به همراه تامین کننده
منابع مالی
تجربیات بین المللی در ساخت
بیمارستان ها و چالشهای تامین اعتبار در ایران
راهکارهای تامین اعتبارات مورد نیاز
ساخت بیمارستان ها از طریق واگذاری/
مشارکت و ...
ساخت و بهره برداری از بیمارستان ها با
رویکرد اقتصاد مقاومتی
سرمایه گذاری در زیرساخت های فناوری
اطالعات
-3طراحی ،ساخت و تجهیز
بیمارستانهای بزرگ )(Mega Hospitals
روش های مختلف انتخاب مشاور و فرایند
طراحی بیمارستان های بزرگ
مطالعه تطبیقی و سیرتحول ایجاد
بیمارستان های بزرگ در جهان
بررسی کارایی بیمارستانهای بزرگ در جهان
شماره /3مهر 1397
انتخاب زمین و شاخص های تاثیر گذار
در ویژگی زمین های بیمارستانهای بزرگ
برنامه ریزی و طراحی بیمارستان های
بزرگ متناسب با نیازسنجی درمانی این
بیمارستان ها
بررسی روابط عملکردی چهارگانه (مواد،
بیمار ،پرسنل و همراهان) و تاثیر انها در طراحی
بیمارستان ها
راهکارهای اصالح جریان حرکتی بیماران
در بیمارستان
روش های مدیریت بر ساخت و کنترل
پروژه در اجرای بیمارستانهای بزرگ
-4رویکردها و تکنولوژی های نوین
طراحی و ساخت و تجهیز بیمارستانهای
اینده
بهینه کردن طراحی متناسب با محدودیت
های بودجه جاری
برقراری ارتباط رویکرد پایداری با طراحی
و ساخت پروژه ها
ارزیابی اثرات بیمارستان ها در الودگی
محیط زیست و کاهش عفونت ها
بیمارستان های هوشمند و تاثیر انها در
نحوه طراحی بیمارستانها
بیمارستان های دیجیتال و فناوری های
نوین ( )ITدر بیمارستانهای اینده
نقش نواوریهای و فن اوریهای جدید
پزشکی در فضاهای داخلی بیمارستانها
راهکارهای مشارکت ذینفعان (پزشکان،
پرسنل ،بیماران و همراهان) در طراحی
بیمارستانها
بررسی مصالح نوین بیمارستانی و نواوری
در طراحی داخلی و نازک کاری و زمینه سازی
اجرای انها در بیمارستانها
بررسی ساختار سازه های نوین در طراحی
بیمارستانهایاینده
رویکردهای نوین در طراحی مراکز درمانی
خاص از جمله مراکز جامع سرطان ،مراکز
درمانی کودکان و ...
راهکارهای ایجاد مطلوبیت در بیمارستان ها
از طریق بهبود کیفیت فضاهای داخلی
راهکارهای ایجاد انعطاف پذیری در
طراحی و ساخت بیمارستان ها
-5تاسیسات و تجهیزات نوین
بیمارستانی و رویکردهای بهینه کاهش
مصرف انرژی در بیمارستانها
ارتقاء و بهبود مدیریت مصرف انرژی با اصالح
روشهای طراحی و اجرا و بهره برداری از بیمارستانها
روشهای عملی جایگزینی حاملهای انرژی
پایدار ،پاک و نو با منابع انرژی موجود
استانداردهای نوین طراحی و اجرای
تاسیسات الکتریکی و مکانیکی بیمارستانها
ارتقا بسترهای موجود کنترل هوشمند
تاسیسات و تجهیزات بیمارستانی
روش های نوین در تهویه مطبوع بیمارستانی
زیرساختهای نوین برق جریان ضعیف و
فشار ضعیف تاسیسات و تجهیزات پزشکی
چالش های موجود در امحاء زباله های
بیمارستانی و دفع بهداشتی فاضالب
ارتقاء و بهبود وضعیت امحاء زباله و دفع
بهداشتی فاضالب بیمارستان های موجود با
بهره گیری از تجربیات بین المللی و روش های نوین
-6تجهیزاتنویندربیمارستانهایاینده
نیازسنجی و تعیین مشخصات فنی
تجهیزات نوین درمانی
نحوه فعالیت و مشارکت شرکتهای
تامین کننده و مشاور تجهیزات بیمارستانی در
طراحی بیمارستانی
راهکارهای نوین تامین الزامات نصب و راه
اندازی تجهیزات بیمارستانی
طرح تجهیز بیمارستان با رویکرد استفاده
بهینه از منابع محدود
جذب ظرفیت های بخش دولتی در
تجهیز بیمارستان ها
چالش های نگهداشت تجهیزات در
بیمارستانهای دولتی موجود و راهکارهای
پیشنها د ی
تجهیزات نوین و پیشرفته و چالش های
استفاده از انها در بیمارستان های موجود
مدیریت تدارکات و پشتیبانی از تجهیزات
پزشکی
نواوری در تکنولوژی
-7مهندسی نگهداشت ومدیریت منابع
فیزیکی و تجهیزات و بازسازی بیمارستانها
رفع چالش های پیش رو در ارتقاء و
گذار از نگهداری و تعمیرات سنتی به مدیریت
نگهداشت مکانیزه و بهره ور
رویکردهای نوین در توسعه بستر
تکنولوژی اطالعات در نگهداری و تعمیرات
)(CMMS
راهکارهای نوین بازسازی بیمارستانها در
حین فعالیت و سرویس دهی به بیماران
راهکارهای بهینه در تثبیت رویکردهای
جدید مدیریت نگهداشت منابع و تجهیزات
مانند پیشگیرانه ،پیشبینانه
بررسی نقش کلیدی وموثرحوزه های
مالی وپشتیبانی درحصول نتایج مدنظر
درمدیریت نگهداشت
جنبه های اقتصادی وبهره وری مدیریت
نگهداشت مکانیزه منابع فیزیکی وتجهیزات
حوزه بهداشت و درمان
نقش سیستم مدیریت و بایگانی
الکترونیکی اسناد در فرایند نگهداشت منابع
فیزیکی و تجهیزات
بازتعریف جایگاه مدیران بیمارستانها،
مهندسین و ناظرین فنی و نیز پیمانکاران
تاسیسات و تجهیزات در مدیریت نگهداشت
تکنولوژیها و تکنیک های مدیریت منابع
و تجهیزات ) (Facility Managementو
راهکارهای اجرایی نمودن انها در بیمارستانها
-8چالشها و راهکارهای طراحی و
ساخت و تجهیز بیمارستانها
مشکالت ساخت بیمارستانها و چالشهای
مدیریت اجرائی
راهکارهای مقاوم سازی اجزای غیرسازه
ای در بیمارستان ها
روشهای مدیریت و نظارت بر طراحی ،
ساخت و تجهیز بیمارستان ونقش مشاورین
ونقش مشاورین
نحوه ثبت نام
اولین گام برای برقراری هر گونه ارتباط با
کنگره ،ثبت نام در پایگاه اینترنتی ان است .برای
این کار ابتدا باید به نشانی اینترنتی www.
hospitalbuild.irمراجعه و با انتخاب گزینه
ثبت نام ،اطالعات درخواستی را وارد نمود (.در
کادر نام کاربری فرم ثبت نام ،کد ملی را باید به
صورت دقیق وارد نمود) پس از ثبت نام تاییدیه
ان به نشانی پست الکترونیک شما ارسال می شود.
توجه داشته باشید که ثبت نام نهایی پس از واریز
وجه ثبت نام و تایید ان توسط دبیرخانه کنگره
انجام خواهد شد.
شرکت کنندگان در صورت نیاز به کسب
امتیاز بازاموزی ،الزم است به سامانه اموزش
مداوم وزارت بهداشت ،درمان و اموزش پزشکی
به نشانی http://ircme.irراجعه و به صورت
جداگانه ثبت نام نمایند.
38
شماره /3مهر 1397
نیلوفر احمدی
مرزدشتی
کارشناس ارشد
Drniloofarahmadi92@yahoo.com
تفاهم نامه همکاری بین
انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی
و مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران
به گزارش خبرنگار ماهنامه مهندسی بیمارستان ،نشستی به مناسبت
عقد تفاهم نامه همکاری بین انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی
کشور و مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران در روز یکشنبه هشت
مهر ماه در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران برگزار شد .در این نشست
مهندس احمد مسلمی رئیس انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی
کشور و دکتر نبوی مدیر عامل مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران هر
یک قبل از امضاء تفاهم نامه به سخنرانی پرداختند و مواضع و اهداف
خود را در خصوص این تفاهم نامه بیان کردند.
مهندس مسلمی در خصوص این تفاهم نامه به خبرنگار ماهنامه
مهندسی بیمارستان گفت :در کشور عزیزمان ایران حدود دو دهه
در حیطه ی تجهیزات پزشکی به صورت حرفه ای و علمی کار
شده است .یکی از بحث هایی که در حوزه ی تجهیزات پزشکی
خیلی مهم است و باید به ان توجه شود ،بحث لیزرهای پزشکی
است .اما ما در حیطه ی تجهیزات پزشکی مخصوصا در حوزه ی
لیزر چه به لحاظ علمی و دانش و چه به لحاظ تکنولوژی و کاربرد،
ضعیف هستیم .برای مثال ،در دانشگاه های ما در رشته ی مهندسی
پزشکی خیلی کم به حوزه لیزر می پردازند .شما اگر به دروس
مهندسی پزشکی نگاهی بیاندازید؛ شاید از 140واحد درسی
فقط چند درس به لیزر توجه داشتند؛ از جمله فیزیک پزشکی.
در حالی که این دروس می تواند خیلی بیشتر باشد .در بحث
کاربرد هم وضع به همین منوال است .در بازار وضع اشفته تر
است .یعنی لیزرهای پزشکی در حوزه های مختلفی چون دندان
پزشکی ،جراحی ،زیبایی و پوست کاربرد دارند ،اما اوضاع لیزر نابه
سامان است و نظارت چندانی بر روی دستگاه ها و تکنولوژی
وجود ندارد .از دیدگاه بنده که سال ها در وزارت بهداشت بوده ام؛
می توانم بگویم که وزارت بهداشت نیز به این مقوله سال هاست
که توجهی نکرده است .به نظر می رسد که انرژی اتمی هم که به
عنوان متولی قانونی بحث پرتوهای لیزر مطرح است ،براین قضیه
خیلی نظارت ندارد! یعنی ان طوری که به بحث رادیولوژی توجه
کرده است ،به لیزر توجه نکرده است .ما در این نشست دو بحث
را پیگیری می کنیم :بحث اول ایمنی و بحث دوم اموزش .ما قصد
داریم به واسطه انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کارشناسان
حوزه ی لیزر پزشکی را اموزش دهیم.
وی افزود :ما در بحث لیزر تولیدکنندگان قوی و زیادی در ایران
نداریم .شاید چند شرکت از نظر علمی قوی باشند ،اما از لحاظ
بازار و مارکتینگ چندان قوی نیستند .ما باید بدانیم که حجم
لیزرهای پزشکی در سال چقدر است؟ من فکر می کنم در راستای
همین تفاهم و همکاری که با مرکز ملی لیزر داریم می توانیم
مطالعه بازار را در حوزه لیزر پزشکی انجام دهیم .همه این موارد
بهانه ای شد تا فرصتی دست بدهد و انجمن متخصصین تجهیزات
شماره /3مهر 1397
پزشکی با مرکز ملی لیزر ایران در حوزه لیزرهای پزشکی همکاری خود
را شروع کنند .بخش های اموزشی و علمی و فنی را مرکز ملی لیزر
پشتیبانی می کند ،انجمن نیزبخش های عملیاتی و اجرایی را در حوزه
تجهیزات پزشکی به عهده می گیرد .پس در همین راستا تفاهم نامه ای
بعد از چندین جلسه کارشناسی ،تدوین و تدارک دیده شد و امروز قصد
داریم تا در این جلسه این تفاهم نامه را امضا کرده و بالفاصله برنامه
عملیاتی ان را شروع کنیم.
مسلمی در ادامه اظهار داشت :خواهشی که من از رسانه ها و نشریات
حوزه تجهیزات پزشکی دارم این است که در حوزه ی لیزر اطالع رسانی
کنیم و به صورت تخصصی به ان بپردازیم .من فکر می کنم به لحاظ
اقتصادی نیز عدد قابل توجهی به لیزر پزشکی اختصاص پیدا می کند.
اما در این حوزه مشکالت زیادی هم داریم .عدم اگاهی عموم نیز به این
قضیه دامن می زند و موجب می شود که برخی شرکت ها با تبلیغات
غلط ،بعضی دستگاه های لیزر را در جامعه جا بیاندازند که از نظر
تکنولوژی و علمی ممکن است مناسب نباشند .اصوال در جامعه ما لیزر
را بیشتردر حوزه زیبایی و پوست می شناسند .در صورتی که کاربرد لیزر
بسیار فراتر از این است و حوزه هایی چون تشخیص و ابزار ازمایشگاهی
را نیز شامل می شود.
وی ادامه داد :طبق تفاهم اولیه ،چند سطح اموزش تدارک دیده شده
است و به محض امضای قرارداد ،اماده اجرایی کردن ان هستیم .این
اموزش ها بیشتر مقدماتی و در زمینه لیزرهای پزشکی است .البته اضافه
کنم که در اینده این اموزش ها تخصصی تر خواهد شد .در وحله اول
اموزش مقدمات فیزیک لیزر و سپس اموزش کاربرد لیزر را خواهیم
داشت .شاید در گام های بعدی به لیزرهای خانگی نیزپرداخته شود .این
اموزش ها به مسئوالن فنی شرکت ها و پزشکان و نهادهای مرتبط داده
می شود .برای اموزش های عمومی در حال حاضر کاری انجام نشده
است ،اما پیشنهاداتی وجود دارد که به زودی به ان خواهیم پرداخت.
دکتر نبوی مدیر عامل مرکز ملی علوم و فنون لیزر نیز درخصوص این
تفاهم نامه به خبرنگار ماهنامه مهندسی بیمارستان گفت :درحال حاضر
مرکز علوم و فنون لیزر با سابقه 15ساله ،وارد مقوله لیزر چه در حیطه
پیشرفت دانش و چه تکنولوژی شده است و موفقیت های خوبی را هم در
این زمینه کسب کرده است .وی ادامه داد :ما تقریباً هشت الی نه دستگاه
لیزر پزشکی در چند سال گذشته تولید کردیم .این دستگاه های لیزر از
صفر تا صد درداخل تولید شد ،بدون این که هیچ گونه المان خارجی در
این لیزرها استفاده کنیم .ما امروز به شرکت هایی که می خواهند وارد
این عرضه شوند ،این نوید را می دهیم که چه از بابت دانش ،فناوری و
چه تامین قطعات از انان حمایت می کنیم .از طرفی همان گونه که اشاره
شد ضعف هایی در حوزه تجهیزات پزشکی و نظارت بر تولید و واردات
در ایران وجود دارد .ما در این حوزه نیز ،چه در بحث ایمنی چه در بحث
فنی می توانیم کمک هایی را ارایه دهیم تا کسانی که دارند از دستگاه
لیزر استفاده می کنند ،بتوانند نحوه درست استفاده از دستگاه و سرپا
نگاه داشتن دستگاه را یاد بگیرند .اصوالً پزشکان استفاده کننده اصلی
از این لیزرها هستند ،لذا ما می توانیم در زمینه برهم کنش لیزر ،نحوه
استفاده و همچنین مشورت در زمینه خرید دستگاه لیزر به ان ها کمک
کنیم .تمام این موارد قرار است در متن تفاهم نامه گنجانده و در اختیار
مردم قرار گیرد.
40
شماره /3مهر 1397
مهندس پردیس رضوی
بیمارستان نمازی ،بیمارستان برتر
جشنواره تجارب موفق بیمارستانی در مدیریت منابع و مصارف
در نخستین جشنواره تجارب موفق بیمارستان های کشور در مدیریت منابع و مصارف ،بیمارستان نمازی عنوان رتبه برتر را کسب کرد و
در زمینه اجرای ایده ها و تجارب مرتبط با مدیریت منابع بیمارستانی به عنوان بیمارستان برتر معرفی شد.
دانشگاه علوم پزشکی شیراز با دریافت سه تندیس برتر جشنواره ،پرافتخارترین دانشگاه کشور در این رویداد ملی بود .در این جشنواره دکتر
«علی الریجانی» رئیس مجلس شورای اسالمی و دکتر «سید حسن هاشمی» وزیر بهداشت ،تندیس برتر جشنواره را به "دکتر احمد حسین زاده"
سرپرست بیمارستان نمازی شیراز اهدا کردند.
"دکتر احمد حسین زاده" سرپرست بیمارستان نمازی حضور فعال و موفق در این جشنواره را نتیجه کار تیمی و تالش در راستای کاهش هزینه ها
و مدیریت منابع با حفظ کیفیت خدمات رسانی به بیماران دانست و ضمن تشکر از تمامی کارکنان ،اقدامات موثر چند ماهه اخیر در حوزه مدیریت
منابع انسانی ،تغذیه ،مدیریت حوزه پسماند و بهداشت محیط ،مدیریت لوازم مصرفی (از جمله دستکش ،کاغذ ،فرم ،برچسب) ،مدیریت و تجویز
منطقی انتی بیوتیک ها و داروهای بیهوشی ،اجرای دستورالعمل اتو استاپ ) (Auto Stopازمایشات ،تدوین پروتکل ها و گایدالین ها و تدوین
کارنامه عملکردی سالمت هزینه اساتید و پزشکان و نظارت مستمر بر کیفیت خدمات را از مالک های ارزیابی در این جشنواره عنوان کرد.
تاریخچه بیمارستان نمازی شیراز
بیمارستان نمازی ،در شهر شیراز واقع در
استان فارس که در سال ۱۳۲۹توسط مرحوم
محمد نمازی ،تاسیس شد .ساخت بنای
بیمارستان نمازی به همت حاج محمد نمازی،
در سال ۱۳۳۱اغاز شد و در سال ،۱۳۳۴
نیروهای متخصص از امریکا جهت تربیت این
مرکز وارد شیراز شدند و در همین سال به
بهره برداری رسید .این بیمارستان در باغی به
مساحت ۲۵هکتار و زیربنای ۷۵۰۰مترمربع
و ۳۰۰تخت احداث شد .در ان زمان،
بیمارستان نمازی ،مجهزترین بیمارستان
خاورمیانه محسوب می شد .در سال ۱۳۵۱
نمازی تصمیم به توسعه بیمارستان گرفت
اما در بیستم فروردین همان سال درگذشت.
توسعه بیمارستان در سال های بعد ادامه یافت
و در سال ۱۳۶۷تعداد تخت های بیمارستان
به بیش از ۶۰۰رسید.
بیمارستان نمازی ،یک بیمارستان عمومی،
اموزشی ،تخصصی و فوق تخصصی است که
یکی از مراکز اموزشی درمانی دانشگاه علوم
پزشکی شیراز است .در این مرکز اموزشی
درمانی ،هم زمان با ارائه خدمات درمانی
و تشخیصی به مراجعه کنندگان ،اموزش
دانشجویان پزشکی در مقاطع مختلف
نیز انجام می شود .می توان گفت که همه
دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز،
بخشی از دوره اموزشی خود را در این
بیمارستان می گذرانند .اموزش پزشکی ،زیر
نظر دانشکده پزشکی و اموزش پرستاری،
زیر نظر دانشکده پرستاری انجام
می شود .دفترهای دوازده گروه
اموزشی در بیمارستان نمازی
مستقر هستند که با همکاری
معاونت اموزشی-پژوهشی
بیمارستان بر امر اموزش
دانشجویان نظارت دارند.
فیلدهای اموزشی حاضر در
بیمارستان شامل ارتوپدی،
جراحی عمومی ،جراحی وسکوالر،
جراحی پالستیک ،جراحی قلب ،بیهوشی،
مغز و اعصاب ،جراحی مغز و اعصاب ،قلب،
داخلی ،نفرولوژی ،غدد ،گوارش ،جراحی
اطفال ،ریه اطفال ،نوزادان ،اطفال ،پزشکی
هسته ای ،رادیوتراپی ،رادیولوژی ،یورولوژی،
طب اورژانس ،پاتولوژی ،هماتولوژی ،پیوند
اعضا ،پزشکی اجتماعی ،پزشک خانواده،
دندانپزشکی ،روان پزشک مقیم ،پزشکی
قانونی و یوروانکولوژی است .ساالنه حدود
بیست و چهار هزار مورد بستری و شانزده
شماره /3مهر 1397
هزار مورد عمل جراحی در این بیمارستان
انجام می شود .تعداد کارکنان این بیمارستان
که در بخش های درمانی و غیر درمانی،
فعالیت دارند ،نزدیک به 2000نفر است.
این بیمارستان دارای یک بخش معاینه
اولیه ،چهار بخش اورژانس 29 ،بخش بستری
در چهارگروه داخلی ،جراحی ،ویژه و کودکان،
9بخش پاراکلینیک و 9بخش سرپایی است.
بخش پیوند عضو بیمارستان نمازی
بخش پیوند بیمارستان نمازی هر روز پذیرای
شمار زیادی از بیماران نیازمند پیوند عضو است،
بیمارانی که از اقصی نقاط کشور برای دریافت
خدمات فوق تخصصی در حد استانداردهای
جهانی ،به این مرکز مراجعه می کنند.
بخش پیوند اعضای بیمارستان نمازی
شیراز طی سال های اخیر به لحاظ تعداد
پیوندهای انجام شده کبد ،توانسته است رتبه
نخست در جهان را به خود اختصاص دهد.
تاریخچه عمل پیوند در ایران نشان می دهد
که نخستین پیوند کلیه را دکتر "سنادی زاده"
در سال 1347در بیمارستان نمازی شیراز انجام
داد و پس از ان ،این عمل در همین بیمارستان
و در بیمارستان های تهران انجام شد؛ به این
ترتیب از سال 1347تا سال ،1357نزدیک به
80مورد پیوند کلیه به ثبت رسید.
پس از مدتی وقفه ،عمل پیوند در ایران
و شیراز از سر گرفته شد و از سال 1368
تاکنون ،برای بالغ بر سه هزار و 660عمل
پیوند کلیه با موفقیت انجام شده است.
نخستین پیوند موفق کبد نیز در ایران،
در اردیبهشت سال ،1372از سوی دکتر
"سیدعلی ملک حسینی" در دانشگاه علوم
پزشکی شیراز انجام شد و از ان زمان ،این
دانشگاه به عنوان یک مرکز موفق پیوند کبد،
به فعالیت گسترده خود ادامه داد.
از سال 1372تا امروز ،در این دانشگاه بالغ
بر سه هزار و 310عمل موفقیت امیز پیوند
کبد انجام شده است.
انجام 75درصد موارد پیوند کبد
ایران در شیراز
هم اکنون شیراز بزرگ ترین قطب پیوند کبد
در کشور است و 75درصد بیماران نیازمند به
پیوند کبد ،از سراسر کشور برای قرارگرفتن در
لیست انتظار پیوند کبد به شیراز مراجعه می کنند.
هم چنین نخستین پیوند پانکراس را دکتر
"سامان نیک اقبالیان" ،در فروردین سال
1385در دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام
داد .تاکنون بالغ بر 60مورد عمل پیوند
پانکراس 100 ،مورد عمل پیوند کلیه و
پانکراس به طور هم زمان و در مجموع 45
مورد عمل پیوند روده و معده در این دانشگاه
انجام شده است.
در حال حاضر ،ساخت بزرگ ترین و
مجهزترین مرکز پیوند اعضا در خاورمیانه ،به نام
مرکز پژوهشی ،اموزشی و درمانی پیوند اعضای
ابوعلی سینا در دست اقدام است و این مرکز
تخصصی دارای 500تخت است که بعد از اتمام
ساخت ،در اختیار بخش پیوند قرار می گیرد.
یکی از مواردی که باعث شد شیراز قطب
پیوند اعضا در خاورمیانه محسوب شود ،عالوه بر
تالش شبانه روزی تیم پیوند اعضا و تعداد باالی
پیوندها ،خدماتی است که به بیماران قبل و بعد
از عمل پیوند ارائه می شود.
بخش پیوند اعضای بیمارستان نمازی
شیراز ،به عنوان نخستین و بزرگ ترین مرکز
در ایران و سومین مرکز پیوند در دنیا ،بعد از
امریکا و اسپانیا شناخته شده است.
مراکز تحقیقاتی
شش مرکز تحقیقاتی در بیمارستان نمازی
فعالیت می کنند که عبارتند از :
مرکز تحقیقات پیوند اعضا ،مرکز تحقیقات
تروما ،مرکز تحقیقات خون شناسی ،مرکز
تحقیقات غدد و متابولیسم ،مرکز تحقیقات
گوارش و کبد و مرکز تحقیقات میکروب
شناسی بالینی استاد البرزی .مرکز توسعه
پژوهش های بالینی نیز یکی از واحدهای
توانمندسازی پژوهشی دانشگاه است که در
بیمارستان نمازی به ارائه خدمات و تسهیالت
پژوهشی می پردازد.
مراحل ساخت به روایت تصویر
42
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
دیوار ماژوالر از جنس شیشه در اتاق عمل
و بخش های ویژه بیمارستان
شرکت مهندسی
فرسار تجارت
عوامل استفا
از مهم ترین
ده از دیوار شیشه ماژوالر
عوامل استفاده از دیوارهای ماژ
والر
ل
زوم
ح
ذف
عا
مل
عفو
نت
ه
شیار در بین کاشی ها ا
ای بیمارستانی است .عمده
ترین دلیل ان استفاده از کا
ست که در کتاب استاندارد برن
امه
ری
زی
و
طرا
حی
ب
یما
رس
شی به صورت سنتی و وجود
استفاده از متریال ه
تان ایمن در جلد
ای جایگزین چون شیشه و
8صفحات 323و 324به چ
س
گون
ایر
گی
مح
صو
حدا
کثر
الت
می
به
زان
صرا
م
در
جاز درز و
حت اعالم شده است .از دیگر ع
برابر اتش ،دوام و عمر مفید
لل استفاده از دیوار های شی
باال ،سهولت در تمیز کاری،
م
قاو
مت
در
ب
رابر
ر
شد
شه ای می توان مقاوم بودن
مار
ار
بی ستانی و ع
گانیسم ه
ای زنده ،مقاوم در برابر مواد
دم نیاز به میزان زیاد مواد ضد
شی
عفو
میای
نی
ی،
گ
مق
ران
اوم
قیم
در
ب
ت،
ح
رابر
م
فظ
واد شوینده
بسیار کم و قابلیت ا
درخشندگی و شفافیت بعد از
ستفاده از تصاویر متنوع از نظر
عمر طوالنی ،صافی سطح ب
زیبایی دید کاربران را نام برد.
اال ،استحکام باال ،انعکاس نور
مزایای
استفاده از دیوار ماژوالر
سرعت باالی نصب و اجرای
اسان ،قابلیت استفاده از عا
یق
ه
ای
صو
ت،
حرا
رت
و
ضد حریق
بدون نیاز به تخر
در پشت شیشه ،طراحی زیبا
یب بنا ،قابلیت نصب روی دیو
و
اره
ای
چش
قب
مگ
لی
یر،
بد
ام
ون
ن
کان
یاز
اع
به
ت
مال
و
تغییرات
خریب ان ،قابلیت نورپردازی
تاسیسات ساختمانی ،امکان
در پس زمینه ،ماژوالر بودن،
نصب کلیه تجهیزات مورد ن
یاز
از
قب
یل
نما
یش
گر
چ
ها،
ند
دسترسی اسان به تجهیزات
برابری
کابینت ها و کانال ه
کمتری نسبت به مصالح سنت
ای سیستم تهویه و سایر تج
ی ،عدم نیاز به تعطیلی اتاق
ع
مل
در
ز
هیزات بیمارستانی ،بار مرده
مان
ف
رای
ند
تع
میر و یا رفع ایراد.
م
زایای بهداشتی استفاده
به علت صافی س
از دیوار شیشه ای ماژوالر
طح دارای بهترین راندمان پ
س
از
تمی
زکا
ری
اس
ت.
اب
ب
ند بوده و در اثر تمیزکاری با
انتی باکتریال برای اطمینان
مواد شوینده اسیب نمی بی
از اب بند بودن دیوارها ،به ع
لت
صا
فی
س
طح
شان
س
ند .استفاده از سیلیکون های
چ
ندانی برای ن
باکتریال در مقایسه
با سایر مصالح مورد استفاده
شستن ذرات روی سطح وجود
اس
ندا
ت.
رد.
دا
رای
ب
هتر
ین
خوا
ص انتی
موارد استفاده
اتاق های عمل ،اتاق
های زایمان ،واحد مراقبت ه
ای
وی
ژه،
ا
زما
یش
گاه،
بخ
ش
های انژیوگرافی ،اتاق ه
ای تصویربرداری مانند رادیولو
ژی و سی تی اسکن و ام.ار.ای.
ایمنی باال
شیشه بهینه سا
زی شده دارای استحکام و تح
مل
ض
ربه
پذی
ری
باال
یی
اس
ن
ت ،مقاوم در برابر خط و خ
یست .به دلیل وجود سیلیس
ش و سایش است ،مقاوم در ب
به صورت ذاتی انتی باکتریال
اس
ت.
مق
اوم
در
ب
رابر
ا
رابر اتش است و قابل اشتعال
سی
دها است .کنترل بهت
ری در مقابل عفونت ها دارد.
مزایای فضای نهایی
رضایتمندی بیماران و همرا
با دیوار شیشه ای ماژوالر
هان از محیط ،ایجاد فضای اح
سا
سی
منا
سب
ب
رای
ب
یما
ران و کارکن
استفاده از تصاویر بس
ان ،دارای باالترین کیفیت به
یار زیبا در پشت شیشه ها،
دا
داش
تی
رای
و
قابل
طرا
یت
حی
نو
به
رپر
داز
طور
ی،
ه
ای
مزمان،
جاد محیطی ا
رام جهت انجام فرایند درمان.
************
شرکت مهندسی فر
سارتجارت با هدف به روز رسا
نی
سا
خت
و
س
ازه
ای
بی
مار
ستانی اقدام به جمع اوری
ماژوالر طی ده سال گذشته
اطالعات و تحقیق در زمینه ا
نمود .ابتدا با وزارت بهداشت
مو
ارد
ف
وق
را
در
سال
ین محصوالت و سیستم های
95
13در میان
استان های دیگر توس
عه داد .در حال حاضر پروژه
گذاشت و اجرای اولین اتاق
ع
ه
ای
مل
را
زیا
در
دی
را
کا
در
شان
د
و
ست
سپ
ا
س در
جرا دارد .در سال 96در ف
کسب باالترین امتیاز شد.
راخوان بازسازی اتاق های ع
مل شرکت کرده و موفق به
در تاریخ 8مهرماه97
13پروژه بخش ویژه بیمارس
تان
گ
لس
تان
اه
واز
که
تو
سط این شرکت با دیوار
بهداشت افتتاح گردید.
ماژوالر اجرا شده بود توسط د
کتر سید حسن هاشمی وزیر
44
شماره /3مهر 1397
مهندس نوشین شاد
هوشمند سا زی مراکز درمانی و بیما رستا نی؛
بیمارستان هوشمند
رشد و توسعه فناوری های هوشمند و تاثیرگذاری این رشد بر
عرصه های گوناگون زندگی انسان ،محیط و شرایط مختلف را برای
کار ،تعامل و استفاده ی روزمره ،اسان تر ،امن تر و دلپذیرتر کرده
است .یکی از عرصه های تاثیرپذیر از رشد فناوری های هوشمند ،حوزه
بهداشت و سالمت عمومی است .با توجه به نقش حیاتی فاکتورهایی
چون دقت ،سرعت و اطمینان در حوزه ی سالمت و همچنین با
عنایت به اسیب پذیری سیستم بهداشتی و درمانی از خطاهای انسانی،
هوشمندسازی و اتوماسیون مراکز بهداشتی و درمانی عالوه بر اسایش
و راحتی درمان پذیران سبب بهبود و ارتقای شاخص های سالمت در
جامعه شده و یکی از ارکان اساسی رشد و توسعه یافتگی است.
مزایای پیاده سازی سامانه هوشمند بیمارستانی:
با توجه به رویکرد گسترش و استفاده از تکنولوژی های نوین در حوزه
سالمت و درمان می توان مزایای به کارگیری چنین امکاناتی را به شرح
زیر نام برد:
• افزایش کیفیت ارائه خدمات به بیماران و ارتقاء سطح کیفی
بیمارستان
• کاهش زمان ارائه خدمات به بیماران
• ذخیره اطالعات بیماران به صورت الکترونیکی و پیشرفته در مراکز
داده بیمارستان
• افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری
• کاهش هزینه های خدمات بیمارستانی
• بهینه سازی استفاده از منابع و تجهیزات بیمارستان
• مدیریت بهینه و استفاده دقیق تر از منابع انسانی
بیمارستان
• افزایش سطح ایمنی و امنیتی بیمارستان
• کاهش مصرف انرژی
• کاهش خطاهای انسانی
• افزایش سطح اگاهی افراد و پرسنل بیمارستان
• کمک به موضوع کنترل عفونت در راستای کاهش و کنترل
بهینه شیوع عفونت
بهره گیری از روش های هوشمندسازی برای مراقبت از بیماران
مزایای کلینیکی و بالینی
بهبود کیفیت ارائه خدمات بالینی و افزایش سطح سالمت با بهره گیری
از سیستم های پیشرفته و خبره اطالعاتی بیماران ،نظیر پرونده الکترونیک
سالمت ( ،)EHRپرونده الکترونیک پزشکی ()EMRمیسر خواهدشد.
ارتقاء روش های مراقبت از بیمار
استفاده از مانیتورینگ 24ساعته عالئم حیاتی ،دسترسی به جزئیات
مراقبت و سیر بیماری و اطالعات بالینی بیمار با کمک فناوری های
نوین تله مدیسین (پزشکی از راه دور) ممکن خواهد بود .دراین روش
استفاده از تبلت ها و گوشی های تلفن همراه هوشمند ،حضور مجازی
پزشکان در بخش های مختلف بیمارستان در هر ساعتی از شبانه روز
را امکان پذیر می سازد و پزشک می تواند با دسترسی به اطالعات
پرونده الکترونیک پزشکی بیمار ،از طریق وب با تبادالت تصویری
(دوربین های )IPو امکانات صوتی ،بیمار را ویزیت کرده و داروهای
مورد نظرش را برای بیمار تجویز نماید.
استفاده از سیستم های تصمیم یار CDSSدر جهت کمک
به پزشکان در تصمیم گیری بالینی
با توجه به پیشرفت سریع علوم پزشکی و وجود حجم بسیار
باالی اطالعات بالینی در یک تصمیم گیری ،پزشک نیازمند ارجاع
به حجم انبوهی از اطالعات از وضعیت بیمار دارد و گاهی تصمیم
گیری در مورد وضعیت بیمار ،پیچیده و دشوار خواهد شد .با توجه
به اهمیت زمان ،قبل از ان که یک پزشک بتواند اطالعات کافی را
برای تصمیم گیری در مورد بیمار به دست اورد ،زمان اجرای تصمیم
فرا رسیده ،و تاخیر در تصمیم گیری می تواند خطر افرین باشد.
سیستم های هوشمند تصمیم یار با بهره گیری از روش های داده کاوی
) (Data Miningبهترین گزینه ها را انتخاب نموده و در اختیار پزشک
معالج قرار می دهد .اما تصمیم گیری نهایی و مسئولیت اجرای ان
برعهده پزشک معالج است.
کاهشخطاوافزایشایمنیبیماربا
استفادهازسیستمهایهشداردهنده
بابهرهگیریازفناوریشناساییامواج
رادیویی Radio-Frequency
Identification
در این فناوری برچسب های RFIDکه از یک مدار الکترونیکی و یک
انتن تشکیل شده اند و امکان پایش در حال حرکت انها وجود دارد ،استفاده
می شود .قابل ذکراست که امواج رادیویی از اغلب جامدات عبور کرده و
نیازی به دیدن مستقیم دستگاه بارکدخوان وجود ندارد ،در این روش با
استفاده از برچسب RFIDروی روکش و جعبه داروها برای پیشگیری از
داروهای اشتباه به بیماران (دستگاه RFIDخوان کنار تخت هر بیمار با
خواندن برچسب روی دارو در صورتی که در پرونده پزشکی بیمار مصرف
شماره /3مهر 1397
این دارو تجویز نشده
باشد ،هشدار خواهد داد)
به کارمی رود و استفاده
از برچسب RFIDروی
کیسه های خون برای
استقرار صحیح نظام
هموویژالنس نیز بسیار سودمند است .همچنین بهره گیری از سیستم های
هشدار دهنده مکمل پرونده الکترونیک پزشکی ( )EMRدر مواجهه با
مداخالت دارویی و تعیین دوز داروهای پرخطر می تواند نقش به سزایی
در کاهش خطا و افزایش ایمنی بیمار ایفا کند .این امکانات بدین معنی
است که در یک بیمارستان هوشمند احتمال خطای انسانی در تشخیص
و درمان بیماران به میزان قابل توجهی کاهش یافته و در مقابل شرایط
مناسبی برای مراقبت از بیماران فراهم خواهد شد.
روش های هوشمندسازی در ساخت و
تجهیز بیمارستان های نوین
امکانات اتاق بیمار
* امکان مشاهده و کنترل شرایط محیطی توسط خود بیمار (دما،
روشنایی ،بازشدن پرده ها ،موسیقی و.)...
* امکان اطالع رسانی به مرکز پرستاری از طریق صفحه لمسی اتاق
بیمار برای دریافت خدمات بالینی.
* امکان مشاهده تلویزیون ،برنامه های اموزشی پزشکی (اختصاصی
هر بیمار) ،مجالت انالین پزشکی و درمانی
* امکان االرم اتوماتیک برنامه غذایی و دارویی هر بیمار در موعدهای
صرف غذا و دارو .
* امکان برنامه ریزی سناریوهای مختلف برای روزهای اینده در اتاق بیمار .
امکانات اتاق عمل
حساسیت تجهیزات اتاق عمل از یک سو و حیاتی بودن شرایط استاندارد
و مطلوب برای یک عمل جراحی از سوی دیگر سبب می شود تا کنترل
و پایداری شرایط محیطی و عملکرد دستگاه های موجود در اتاق عمل از
حساسیت ویژه ای برخوردار باشد .هوشمندسازی کنترل اتاق عمل سبب
کاهش نرخ خطای انسانی و تضمین کیفیت شرایط مطلوب شده و در
نهایت کیفیت خدمات ارائه شده در اتاق عمل را بهبود می بخشد .از جمله
مزیت های اتاق عمل هوشمند می توان به این موارد اشاره کرد:
کنترل هوشمند شرایط محیطی (دما ،فشار ،رطوبت ،میزان گازها واشعه ها و)...
کنترل تجهیزات و دستگاه های موجود در اتاق عمل مدیریت زمان ،اخطارها ،هشدارها و.. کنترل هوشمند شرایط بیمار و همکاری در اتخاذ تصمیمات متناسببا عالیم حیاتی بیمار
امکانات محیطی
- امکان امارگیری از موقعیت و هویت بیماران و افراد حاضر در
قسمت های مختلف بیمارستان ()RFID
امکان دریافت راهنمای طبقات و قسمت ها دسترسی به شبکه اینترنت و شبکه داخلی بیمارستان از هر نقطه امکان ایمن سازی قسمت های مختلف بیمارستان (دوربین هایمداربسته ،سیستم کنترل دسترسی به اتاق های خاص ،سیستم
تشخیص هویت افراد ( )RFIDو)...
بهینه سازی مصرف انرژی ساختمان بیمارستان با کنترل هوشمنددما و روشنایی قسمت های مختلف
افزایش عمر مفید ساختمان بیمارستان با کنترل تهویه و دمایداخلی قسمت های مختلف و....
منابع:
http://www.mabnabms.ir
http://hdltehran.com
http://www.tgo-co.com
46
شماره /3مهر 1397
شرکت تهران ستورز،
بخش طراحی بیمارستان
و مراکز درمانی
گرد اورنده :مهندس صدف جاللی
تاریخچه پیدایش علم پزشکی و روند تکاملی سیر درمان
و شکل گیری تدریجی بیمارستان ها
بر اساس مطالعات تاریخی ،گفته شده
است که بشر اولیه به صورت انفرادی
در غارها زندگی می کرده است .پس از
زمانی چند که بازه ان مشخص نیست
افراد انسانی همدیگر را پیدا کرده اند
و کم کم جوامع کوچک انسانی را
تشکیل داده اند که باز هم تاریخ ان
به طور کامل ذکر نشده است و تاریخ
نویسان در این مورد حدسیات متفاوتی
را اعالم می کنند.
یکی از مسائل مبتالبه انسان ها در
ان زمان طبعاً ابتال به بیماری ها بوده
است .در مورد بیماری های عمده که
علل ان در ان زمان ناشناخته بوده
است ،ان ها را به عوامل ناشناخته
طبیعی ،ماوراءالطبیعه و احیاناً
موجودات ناشناخته منتسب می کردند
و احتماالً نتایج ان را سرنوشت
محتوم خود می دانستند .اما در مورد
بیمارهای ساده همچون دندان درد
یا دمل تجربیات شخصی خود را با
یکدیگر به اشتراک می گذاشتند .مث ً
ال
یکی می گفت که این قسمت از بدن
من تغییر رنگ داد و به رنگ قرمز
درامد ،ورم کرد و دردناک شد و ورم
مربوطه در طی زمان بیشتر و بیشتر
شد و پس از چند روز سرباز کرد و
مقداری مایع زرد رنگ و بدبو از ان
خارج شد .پس از ان درد ان ساکت
شد ،ورم خوابید و قرمزی برطرف شد
یا مث ً
ال در مورد دندان درد ،شخصی
تجربه خود را در مورد اینکه من
دندانم درد گرفت و برای رفع دندان
درد فالن کار را انجام دادم یا فالن
گیاه را استعمال کردم که درد دندان
مرا ساکت کرد .بنابراین علم پزشکی
از همین نقطه شروع می شود .نتیجه
اینکه پیدایش علم پزشکی همزمان با
تشکیل اجتماعات بشری شکل گرفته
است.
از این زمان همانند هر دانش دیگر
سیر تکاملی این علم نیز ادامه پیدا
کرد و هر روز تجربیات بیشتری پیدا
شد و این تجربیات در بین انسان های
ان زمان از فردی به افراد دیگر منتقل
می شد و اطالعات جدید سینه به
سینه می گشت .گویندگان اولیه هر
تجربه جدید را باید مکتشف ،یا به
زبان بهتر ،استاد ان نواوری دانست
و دریافت کنندگان ان علم جدید را
شاگردان ان استاد به حساب اورد .این
روند کم کم به صورت علم پزشکی
درامد و اموزگارانی پیدا شدند که
شغل انان تدریس این علم به دیگران
و همچنین درمان بیماران شد .در
ان زمان زندگی انسان ها همراه با
کشاورزی و دامداری بوده است و به
همین دلیل بیشتر داروها از محصوالت
گیاهی و بیشتر غذاهای تجویز شده
برای بیماران از محصوالت دامی بوده
است و طریقه اموزش از همراه شدن
شاگرد با استاد ،کسب دانش عملی
درمان بیماری ها از معاینه بیمار تا
شماره /3مهر 1397
تجویز دارو و باالخره بهبود بیمار
ادامه داشته است.
طبیعتاً اجتماعات اولیه و بزرگتر
روی زمین (تمدن های اولیه
همانند چین ،هندوستان ،ایران،
مصر و )...پیشرو این علم بوده اند.
روش های اموزشی این علم به
تدریج تکامل یافت تا جایی که
تدریس علم پزشکی به صورت
گروهی شکل گرفت .سینوهه
خاطرات خود را از سامانه ای
شبیه دانشکده پزشکی در بیش
از 3000سال پیش در مصر به
رشته تحریر در اورده است.
در ایران ،قدیمی ترین دانشگاه
پزشکی را که به سبک امروزی کالس،
دانشجو ،استاد و مدارج مختلف استادی
داشته است به بیش از 1700سال
پیش منتسب می کنند .این دانشگاه که
خرابه های ان درعملیات کاوش های
باستان شناسی در زیر تپه ای در محلی
به اسم ده صفی اباد نزدیک شهر دزفول
پیدا شده است ،دانشگاه گندی شاپور نام
داشت .چندین سال پیش به منظور احیاء
این دانشگاه و به یاد این اسم ،دانشگاهی
در شهر اهواز با نام همان دانشگاه تاسیس
شد که مشغول کار است.
برای اطالع از چگونگی روند کار در
دانشگاه قدیمی گندی شاپور یکی از
استادان جدید دانشگاه جندی شاپور
ماموریت پیدا کرد تا تحقیقاتی انجام
دهد و سوابق عملی دانشگاه قدیمی را
پیدا کند .تنها منبعی که استاد مزبور
توانست پیدا کند کتاب یا کتاب هایی
در کتابخانه ملی دمشق بود که به طور
مفصل درباره دانشگاه گندی شاپور
قدیمی و اساتید ان ،هم چنین شیوه
تدریس و حتی شکل ظاهری و طریقه
لباس پوشیدن اساتید توضیح داده بود.
با امعان نظر به این تاریخچه و همانند
هرعلم دیگری باید حدس زد که به طور
مسلم در ان زمان ها که حتی از وجود
موجودی به اسم ویروس و میکروب
اطالعاتی در دست نبوده است ،الجرم
تکنولوژی ساخت و ساز بیمارستان ها
هم در مراحل اولیه و بدون در نظر
گرفتن نکات دقیق پزشکی امروزی بوده
است .با کشف وجود میکروب و سرایت
موجودات ذره بینی که مسبب سرایت
بیماری از شخصی یا محیطی به اشخاص
دیگر می شوند ،اهمیت تکنیک های
ویژه ساختمانی بیمارستان ها برای
جلوگیری از عفونت های بیمارستانی
) (Nosocomial Infectionمطرح شد که
امروزه مهم ترین نکته مد نظر دست
اندرکاران بیمارستان سازی است و همراه
رشته های مختلف دیگر در این مورد
نیز رشته ای به وجود امده است به نام
: Hospital Planning
امروزه این رشته ،سازمان های
بین المللی را به وجود اورده است که
به نوبه خود مقررات و راهکارهایی را
عنوان کرده اند که هر بیمارستانی
باید استانداردهای ان سازمان را
رعایت کند تا مورد قبول دنیای امروز
بیمارستان سازی قرار گیرد.
البته منظور اصلی از این مقررات
همانطور که گفته شد جلوگیری از
عفونت های بیمارستانی است ولی به
تدریج مسائل دیگری همچون سادگی
کارکرد در هر قسمت از بیمارستان،
مجاورت های فضایی ،گردش کار،
سهولت رفت و امد ،سرعت رسیدگی به
بیمار ،راحتی نقل و انتقاالت ،تفکیک
فضاهای تمیز از کثیف و ...به ان اضافه
شده است.
متخصصان این رشته جانشین مهندسان
ساختمانی اعم از :معمار ،مشاور ،پیمانکار
یا کارفرما نیستند .بلکه افرادی هستند
که در کنار انها قرار می گیرند و نکات
پزشکی ساختمان های درمانی را به
انها یاداور می شوند تا حتی االمکان
مقررات سازمان های بین المللی را با
ایین نامه های فنی ساختمانی همراه
کنند .این رشته تخصصی امروزه در
جوامع بین الملل متداول و شناخته شده
است ،در حالیکه در کشور ما ،هنوز
در مراحل اولیه شناخته شدن است و
امید است پروسه شناخت ،رواج و به
کارگیری ان دیری به طول نیانجامد تا
هرچه سریع تر شاهد تغییرات اساسی در
روند بیمارستان سازی و متعاقباً ساخت
بیمارستان های استاندارد و به روز
جهانی باشیم.
48
شماره /3مهر 1397
مهندس احسان
درخشان نیا
derakhshannia@hotmail.com
انواع بیمارستا ن ها بر اساس نوع ،تیپولوژی و تعداد تخت
بیمارستان ها بنا به ضرورت و نیازهای اجتماعی بنیاد نهاده شده اند و
رشد ،گسترش یا تغییر انها به نیازهای پزشکی ،بهداشتی و درمانی مردم
هر منطقه بستگی خواهد داشت .بنابراین بیمارستان ها برحسب وظیفه
خود در درمان بیماری ها با یکدیگر تفاوت دارند .به طور کلی برحسب
وظیفه بیمارستان ،چهار نوع بیمارستان را می توان از هم تمیز داد:
بیمارستان عمومی )(General Hospital
بیمارستا ن های عمومی ،چنانکه از نام شان پیداست با انواع مختلف
بیماری ها سر و کار دارند و برای مقابله با امراض مختلف دارای وسایل
و بخش های تخصصی گوناگون هستند .این بیمارستان ها عمدتاً دارای
چهاربخش هستند و در پاره ای موارد ممکن است بخش های دیگری
را نیز دارا باشند.
چهار بخش اصلی عبارتند از:
بخش داخلی :این بخش شامل بیماری های قلبی ،اختالالت
دستگاه گوارش و تنفسی ،بیماری های خونی و انکولوژی ،بیماری های
کلیه ،بیماری های غدد و متابولیسم و روماتولوژی است.
بخش جراحی عمومی :این بخش شامل کلیه کارهایی است
که به منظور درمان بیماری ها به کمک جراحی های مختلف اجزای
بدن انجام می گیرند .در بخش جراحی ممکن است بخش های جراحی
استخوان و شکسته بندی و نیز برخی از جراحی های تخصصی تر نظیر
جراحی مغز و اعصاب و پیوند اعضا وجود داشته باشد.
بخش زنان و زایمان :این بخش مربوط به درمان اختالالتی
است که در دستگاه تناسلی بانوان بوجود می اید و نیز مسئله زایمان و
تولد نوزادان را در بر می گیرد.
بخش کودکان :این بخش به معالجه و درمان امراض کودکان
مربوط می شود.
همچنین ممکن است در بیمارستان های عمومی برخی از تخصص ها
نظیر پوست ،جراحی گوش و حلق و بینی ،جراحی چشم و خدمات
روانپزشکی وجود داشته باشد .در این بیمارستان ها از تخصص هایی نظیر
پاتولوژی ،رادیولوژی ،رادیوتراپی و ...برای تشخیص و درمان بیماری ها
استفاده می شود .در انگلستان بیمارستان هایی که در سال های اخیر به
وجود امده اند بیشتر از نوع بیمارستان های عمومی بوده و اقدامات انجام
شده کمتر در جهت ایجاد بیمارستان های تخصصی برای گروهی خاص
از بیماران بوده است.
بیمارستان تخصصی
این بیمارستان ها با نوع خاصی از امراض سر و کار دارند و نوع
تخصص انها به بیماری شایع در یک دوره زمانی معین در یک کشور
بستگی دارد .انواع مختلف بیمارستان های تخصصی به شرح زیر است:
بیمارستان های بیماری های عفونی
این بیمارستان ها ،همان طور که از نام شان پیداست با بیماری های
عفونی نظیر سل ،هپاتیت عفونی ،دیفتری ،بروسلوز ،کزاز،
تیفوئید و ...سر وکار دارند .در گذشته در کشورهای کمتر توسعه یافته،
افراد با بیماری های عفونی را در بیمارستان های تخصصی عفونی از
سایرین جدا می کردند ،ولی در حال حاضر با کنترل هرچه بیشتر
اینگونه بیماری ها احداث بیمارستان های تخصصی عفونی کمتر در
دستور کار دولت ها قرار دارد.
بیمارستان کودکان
این بیمارستان ها برای مقابله با بیماری های خاص کودکان ایجاد
می شود و درمان های تخصصی اطفال در این بیمارستان ها انجام
می شود .عم ً
ال این بیمارستان ها عالوه بر بیماری های کودکان با اغلب
بیماری هایی که در بیمارستان های عمومی متداول است سر وکار دارند.
امروزه ماموریت بیمارستان های تخصصی کودکان تا حد تشخیص ها
و درمان های پریناتال (اقدامات تشخیصی و درمانی بر روی جنین)
گسترش یافته است.
بیمارستان های زنان
این بیمارستان ها به منظور زایمان ،سقط درمانی ،بیرون اوردن رحم و
انواع درمان ها و اعمال جراحی ویژه دستگاه تناسلی بانوان فعالیت می کنند.
بیمارستان های مخصوص سالمندان
بیمارستان سالمندان در اغلب موارد برای دو منظور به وجود می اید.
نخست این بیمارستان ها برای درمان بیماری های مخصوص سالمندان
است و بعد از ان به عنوان خانۀ سالمندان فعالیت می کند .علت این
امر ان است که در اغلب موارد بیمار سالمند ان قدر ضعیف است که
حتی پس از بهبودی از بیماری صالح نیست که به منزل فرستاده شود
چون حتی اگر افراد خانواده قادر و یا مایل به مراقبت از بیمار باشند
انجام ان در خانه به اسانی میسر نیست و باعث بروز مشکالت می شود.
بیمارستان های روانپزشکی
این بیمارستان ها برای درمان امراض روانی ،به خصوص بیمارانی که
به تشخیص پزشکان ،زندگی انان در خارج از اسایشگاه های روانی به
اسانی میسر نیست ،به وجود امده اند .با این وجود ،سیاست کنونی در
انگلستان و سایر کشورها این است که از ایجاد این قبیل بیمارستان ها
پرهیز کنند ،زیرا تشخیص داده شده است که تمرکز فعالیت ها برای
درمان ناهنجاری های روانی افراد در یک مکان خاص بهترین طریق
معالجه نیست و حتی ممکن است ناراحتی های روانی را تشدید کند.
ایجاد بیمارستان های تخصصی در هر کشور تابع عوامل و شرایط متعددی
از جمله بیماری های شایع ،رشد دانش و تکنولوژی پزشکی ،تعداد و نحوه
شماره /3مهر 1397
فعالیت بیمارستان های عمومی ،امکان توسعه بیمارستان ها و باالخره ضرورت
تاسیس انهاست و ممکن است بنابر وضعیت هر منطقه ،بیمارستان های
تخصصی دیگر ،مانند بیمارستان های تخصصی قلب ،سوانح و سوختگی،
ارتوپدی ،توان بخشی ،چشم پزشکی و سرطان و ...تاسیس شوند.
در بعضی از کشورها بیمارستان هایی برای درمان بیماران خاص با
سوابق و موقعیت اجتماعی معین به وجود امده است ،به عنوان مثال در
امریکا بیمارستان هایی برای درمان زخمیان و مجروحان جنگ ایجاد
شده است و البته دلیل ان فقط به خاطر صدمات و جراحات ناشی از
جنگ نیست ،بلکه دلیل اصلی این است که این بیمارستان ها توسط
دولت امریکا حمایت مالی می شوند.
بیمارستان های اموزشی
بیمارستان های اموزشی گروهی از بیمارستان های عمومی و
تخصصی را شامل می شود که عالوه بر فضاهای مخصوص تشخیص و
درمان بیماری ها دارای فضاهای اموزشی نیز هستند و در زمان ساخت،
سرانه زیربنای اموزشی در انها رعایت شده باشد .این بیمارستان ها به
تربیت پزشک و پرستار و ...می پردازند.
بیمارستان های صحرایی
بیمارستان های صحرایی بنابر ضرورت و در مواقع بروز حوادثی چون
جنگ ،زلزله ،سیل و ...به منظور درمان سریع مصدومان و مجروحان
در مناطق حادثه دیده به سرعت ایجاد می شود .بیمارستان های
صحرایی مجهز به اتاق عمل ،سایر تجهیزات وسایل جراحی ،بیهوشی و
رادیولوژی هستند .ظرفیت این بیمارستان ها متغیر است .نقش اینگونه
بیمارستان ها در نجات جان انسان های حادثه دیده در موقع بروز
حوادث وسیع پراهمیت بوده و امکان درمان هرچه سریع تر بیماران
را (به خصوص در مواقعی که بیمارستان های ثابت ویران شده و یا از
منطقه بسیار دور هستند) فراهم می اورند.
انواع بیمارستان بر اساس تعداد تخت
بیمارستان های عمومی بزرگ معموالً بیش از ۵۰۰تختخواب و
بیمارستان های عمومی کوچک کمتر از ۵۰۰تختخواب دارند .بیمارستان ها
و درمانگاه های کوچک تر خدمات مختلف ارائه نموده و امکاناتی را برای
اموزش در اختیار دارند .بیمارستان های کوچک (کمتر از ۱۰۰تختخواب)
معموالً غیراقتصادی هستند ،از سوی دیگر بیمارستان های بسیار بزرگ
نیز به مشکالت اداری و خدماتی عمده ای دچار هستند به طوریکه
امروزه کوشش می شود که از ساختن بیمارستان های بسیار بزرگ پرهیز
نمایند و به جای ان دو یا سه بیمارستان کوچکتر در مکان های مجزا با
ظرفیت های متوسط ساخته شود.
به طورکلی عمده ترین عامل و پایه محاسبه ی تخت و منابع مورد
نیاز در هر منطقه ،بیماردهی جمعیت است که متاثر از جمعیت حوزه ی
تحت پوشش و برخی موارد دیگر است .با توجه به میزان بیماردهی
و نیز متوسط اقامت بیماران ،می توان با دقت مناسبی میزان تخت و
منابع مورد نیاز را محاسبه کرد (جدول.)۱
جدول .۱تعداد تخت در سطوح مختلف بیمارستان
تیپ شناسی
بیمارستان از نظر تیپ شناسی به سه دسته کلی قابل تقسیم است:
سیستم پاویلون ،سیستم متراکم و سیستم مختلط (استفاده توام از
هردو روش)
سیستم پاویلون
در این سیستم بیمارستان به سه منطقه مجزای درمانی ،اداری
و پشتیبانی تفکیک می شود به نحوی که هر قسمت ،یک ساختمان
مجزا را تشکیل می دهد و درنتیجه ارتباط قسمت ها از یک فضای ازاد
می گذرد و به علت جدایی ساختمان ها از هم امکان انتقال میکروب و
سرایت ان به قسمت های دیگر کمتر است .این سیستم به علت افزایش
سطح زیربنا و امکانات طبی و فنی ،غیراقتصادی است.
مساحت زمین برای سیستم پاویلون به ازای هر تخت درمانی حداقل
۱۰۰مترمربع است.
سیستم متراکم
در این سیستم ،بیمارستان حداکثر استفاده را از مساحت زیربنا،
پرسنل و تجهیزات پزشکی می نماید .اساس این سیستم بر مبنای
فاکتورگیری از وظایف مشابه و موازی است .در این روش یک مرکز
خدماتی به وجود خواهد امد که به تمام قسمت ها سرویس می دهد.
زیربنای الزم برای این بیمارستان ها حداقل ۷۵متر مربع به ازای
هر تخت خواهد بود .موضوعی که در این سیستم حائز اهمیت است
سازماندهی دقیق بخش های بیمارستان است تا بدین ترتیب به علت
هم جواری بخش های مختلف و ارتباط نزدیک بین انها از سرایت
بیماری ها جلوگیری شود .این سیستم بسته به بزرگی بیمارستان به
تیپ های زیر تبدیل می شود:
سیستم یک بلوکی (متراکم ،گسترده در ارتفاع)
سیستم پلی بلوک (چند بلوکی)
در ادامه به شرح خصوصیات سیستم پاویلون ،متراکم و مخلوطی از
دو فرم فوق پرداخته می شود.
سیستم پاویلون تا دهه اول قرن بیستم یعنی حدود سال های ۱۹۲۰
میالدی معمول بود .در ان دوره این سیستم را به ساختمان های یک
تکه ای رنسانسی که به صورت کاخ بودند ترجیح می دادند .به طور کلی
این سیستم بیمارستانی از یک یا تعدادی ساختمان های کوتاه یک یا
دو طبقه ا ی مجزا تشکیل می شد و در هر یک از انها فعالیت بخصوصی
انجام می گرفت .به هرحال هر کدام از انها سرویس های مجزایی
داشته اند .به علت پخش بودن ساختمان ها (بلوک ها) و جدا بودن از
یکدیگر ،بین انها فضاهایی به وجود می امد که برای تهویه و رفت و
امد و فضای سبز مورد استفاده قرار می گرفت .ضمن اینکه بلوک های
نامبرده به علت جدا بودن از یکدیگر و لزوم ارتباط ،به وسیله راه های
50
شماره /3مهر 1397
شکل .۱بنایی یک بلوکی به فرم T
و امکان مراقبت بیشتر و صرفه جویی در مخارج نگهداری ساختمان را
فراهم می اورد .بنابراین در جوامعی که وضعیت مادی مناسبی ندارند این
روش پیشنهاد می شود .عالوه بر این ،ایجاد ارتباط منطقی در روش تک
بلوکی ،یکی دیگر از مزایاست و دلیل انتخاب این سیستم است .ولی در
روش چند بلوکی با زیاد شدن گنجایش بیمارستان ارتباط منطقی دارای
کیفیت پایین تری است.
بسیاری از کشورها با در نظر گرفتن مزایای سیستم یک بلوکی
مقرراتی را برای ظرفیت ،تعداد و طبقات ساختمان به منظور محدود
کردن اشکاالت ،پیش بینی کرده اند .مث ً
ال ایتالیا تعداد طبقات را در این
سیستم ۷یا کمتر و تعداد تخت را کمتر از ۷۵۰و در سیستم چند بلوکی
کمتر از ۱۵۰۰تخت مقرر کرده است .در برخی دیگر از کشورهای اروپا
تاکنون تعداد طبقات بیمارستان را در این سیستم به ۱۲طبقه رسانده اند.
البته باید درنظر داشت که چه از نظر عملکردی و چه از نظر اقتصادی
ساختمان های بزرگتر از این ،مقرون به صرفه نیستند.
به عقیده عده ای از کارشناسان بهترین پالن ،بنایی یک بلوکی به فرم
Tاست که بخش های بستری در بال Tو در جهت جنوب و یا جنوب
شرقی قرار می گیرند و در بدنه Tقسمت هایی از بنا که احتیاج به نور
خاصی ندارند ،طراحی می شود (شکل.)۱
سیستم چند بلوکی (پلی بلوکی)
نام دیگر سیستم چند بلوکی ،سیستم شانه ای نامیده می شود .همانطور
که از نام ان پیداست بیمارستان های بیش از ۲بلوک را چند بلوکی
سرپوشیده روی زمین و یا کانال های زیرزمینی به یکدیگر مربوط
می شده اند .راه روهای سرپوشیده دارای اشکاالتی از قبیل قطع کردن
مسیرها ،قطع کردن تهویه ازاد از ساختمان ها و
نیز جلوگیری از رسیدن نور کافی به بلوک های
مختلف بود .ارتباط بین ساختمان ها با هوای
ازاد و محیط طبیعی به جای عبور از راهروی
زیرزمینی بی نور و نیز متصل شدن ساختمان های
متفرق (بلوک) از این طریق و هم چنین صرف
زمان کمتر برای عبور و مرور تخت ها و عدم
استفاده از اسانسورها از مزایای این سیستم است.
در سیستم یک بلوکی (متراکم ،گسترده
شکل .۲فرم مختلط با دو Tو
در ارتفاع) ،اجزاء سیستم فانکشنال (وظیفه ای
بخش گسترده در انتهای قسمت
یا عملکردی) مهم در یک ساختمان واحد
متمرکز می شوند .قراردادن بخش های مربوط به
تخصص های مختلف در یک بلوک و سرویس های
درمان و تشخیص در طبقات مختلف ایده ای است
که برای طراحی فضاها در مساحت محدود به صورت
عمودی شکل گرفته است .در این روش مسیرهای
طوالنی افقی جای خود را به مسیرهای سریع و
کوتاه عمودی به کمک اسانسورها می دهند .سرعت
کار باال ،کوتاهی مسیر و تهویه مناسب در طبقات
باال ،سکوت ،نورگیری بهتر و فرار از سایه بلوک های
دیگر از مزایای دیگر این سیستم است .سیستم
یک بلوکی باعث صرفه جویی در زمین ،مخارج
زیرزمین سازی ،سقف سازی ،تاسیسات لوله کشی
مجزا ،سیم کشی ها ،مخارج تهویه و هزینۀ گرمایش
و سرمایش و صرفه جویی در پرسنل خواهد شد
شماره /3مهر 1397
یا پلی بلوک می گویند .بلوک های مختلف
در چند طبقه با یکدیگر در طبقات مختلف
مرتبط هستند و به طورکلی در صورتی که
تعداد تخت های بستری بسیار باال باشد ،این
سیستم به کار گرفته می شود.
سیستم مختلط
این سیستم از بلوک های مستقل ،مجزا و
تقریباً هم شکلی تشکیل شده است که هر
یک ازانها دارای عملکردی مجزاست و تمامی
این بلوک ها از طریق یک کریدور مرکزی
به یکدیگر مرتبط می شوند (شکل .)۲این
سیستم در بیمارستان های کوچک تا ۲۰۰
الی ۲۵۰تخت در صورتی که زمین کافی
در اختیار باشد ،بسیار معقول است (شکل.)۳
شکل .۳دو بلوک مختلط به فرم دو Tشکل
شکل کلی ساختمان بیمارستان
عموماً با توجه به شرایط ،محور زمین و تشخیص مهندسان
سازنده بیمارستان و با مشورت سایر کارشناسان ،بیمارستان ها
در یکی از شکل های Y,X,I,H,T :و یا عمودی – افقی ساخته
می شوند .گاهی نیز ترکیبی از این اشکال به کار می رود.
در طراحی این بیمارستان ها ،بخش های تشخیص
(ازمایشگاه ها ،بیوپسی ،رادیولوژی ،اندوسکپی و ) ...و
بخش های درمانی (واحد جراحی ،واحد زایمان ،رادیولوژی
و ) ...در یک بال قرار داشته و از طریق راهروهای مرکزی
و ارتباط افقی ،توزیع کادر درمانی به بخش های بستری
صورت می گیرد .بخش خدمات و تاسیسات در زیرزمین قرار
می گیرد ،بخش های تشخیصی و درمانی در طبقۀ همکف و
بخش های بستری در طبقات فوقانی قرار می گیرند.
منابع
شکل .۴فرم های مختلف بیمارستان
•کتاب طراحی فضاهای درمانی در بیمارستان نوشته دکتر
احمدرضا رییسی ،دکتر مرتضی نوری ،لیدا شمس و گلرخ عتیقه چیان،
انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
•کتاب برنامه ریزی فضاهای درمانی – راهنمای جامع طراحی
ترجمه سعید پرویزیان.
•کتاب عملکرد در معماری بیمارستان ایمن (جلد اول) نوشته
مهندس منصور پاگیری قلعه نویی ،مهندس مرضیه عاطفی پور انتشارات
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
•پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معماری تحت عنوان
«بیمارستان تخصصی ،فوق تخصصی ،اموزشی و درمانی کودکان و نوزادان تهران»،
دانشگاه شهید بهشتی تهران ،نوشته شیما الوندی
52
شماره /3مهر 1397
مهندس
پردیس رضوی
سازه بیمارستانی ضد حریق
بیمارستان ها باید در زمان بحران و حوادث اورژانسی پاسخگوی نیاز
جامعه باشند ،بنابراین توجه به سازه و تاسیسات ان از اهمیت باالیی
برخوردار است .به کارگیری سازه و تاسیسات مناسب به نحوی که
بیش ترین ایمنی را برای این مراکز تامین کند از جمله نکات اساسی و
کلیدی در طراحی این مراکز است.
پوشش ضد حریق
ن در برابر حریق است تا
پوشش ضد حریق جهت حفاظت ساختما
افراد ساکن در داخل ان بتوانند زمان کافـی برای فـرار از منطقه حریق
را داشتـه باشند .پوش
ش ضدحریق برای جلوگیری از فروپاشی سازه ها و
ساختمان ها و تجهیزاتی است که دچار حریق شده اند.
لزوم محافظت اسکلت ساختمان و سازه با پوشش مقاوم در برابر حریق
به عنوان مهم ترین قسمت محافظت غیر عامل ،باید مدنظر طراحان و
محاسبان سازه قرار گیرد .در واقع به کارگیری یک پوشش ضد حریق موثر
تضمین می کند که دمای اجزای ساز ه به حدی نخواهد رسید که سازه
دچار فروپاشی شود .این موضوع در سازه های صنعتی و ساختمان های
مهم و با اهمیت زیاد از جمله بیمارستان ،از اهمیت باالیی برخودار است
که در صورت بروز اتش سوزی احتمالی ،پوشش ضد حریق می تواند از
ورود اسیب های جدی و یا از بین رفتن تعادل سازه و در نتیجه مشکالت
ناشی از ان جلوگیری کند.
شاید اکثریت بر این باور باشند که اجرای پوشش ضد حریق
برای سازه های جدید است .اما پوشش ضد حریق هم بر روی سازه های
تازه احداث و هم سازه های قدیمی قابل اجرا است.
طراحی پوشش های ضدحریق با استفاده از ائین نامه های بین المللی مانند
NFPA،UBC ، IBCصورت می گیرد .باید درنظر داشت بهترین زمان جهت
اجرای سیستم های مذکور ،به هنگام اتمام نصب اسکلت فلزی است.
سازه های فلزی بدون پوشش مقاوم در برابر حریق ،بسیار اسیب پذیرند
و نیازمند مقاو م سازی در مقابل حریق مطابق دستورالعمل ISOو
BS 476دارند .فلز اهن بدون پوشش در مدت زمان کمتر از ده دقیقه
پس از اتش سوزی به دمای 500درجه می رسد که این دما ،نقطه خمش
فلز اهن است و بدین ترتیب 50درصد مقاومت خود را از دست می دهد.
در اکثر پروژه ها به علت باال بودن خطر حریق و اتش سوزی نیاز است
تا سازه به خصوص سازه های فلزی توسط پوشش ضد حریق نسبت به
حریق احتمالی مقاوم سازی شود.
جهت محاسبه ضخامت پوشش مقاوم در برابر حریق سازه های فلزی
روی ساختمان ،نیاز به نقشه سازه است تا حداقل اطالعات زیر به دست اید:
.1ضخامت و نوع سقف عرشه فوالدی یا متال دک)(Metal Deck
.2مقطع و سایز تیرهای حمال عرشه فلزی
.3اندازه و مقطع نوع ستون ها
.4زمان مقاومت مورد نیاز در برابر حریق (تا چند ساعت سازه نیاز است
تا در برابر اتش محافظت شود)
به منظور پایدارى سازه در هنگام اتش سوزى و فراهم شدن زمان کافى
براى خروج حاضران از ساختمان ،محافظت از سازه اصلى (عناصر باربر در
ساختمان) و دیوارهاى جانبى هر بخش (با حداقل زمان مقاومت در برابر
حریق) الزامى است.
بر اساس ایین نامه محافظت ساختمان ها در برابر اتش ،دیوارهاى
خارجى مراکز درمانى باید حدود 60دقیقه در برابر اتش مقاومت داشته
باشند.
دوربندهاى قائم مسیرهاى خروج ،پلکان هاى داخلى خروج و شیب
راه هاى داخلى خروج باید به وسیله موانع حریق دوربندى شوند.
دوربندهاى خروج قائم که 4طبقه یا بیشتر را به هم مرتبط مى کنند
باید داراى حداقل 120دقیقه مقاومت در برابر اتش باشند .دوربندهاى
خروج قائم که کمتر از 4طبقه را به یکدیگر مرتبط مى کنند باید
حداقل 60دقیقه مقاومت در برابر اتش داشته باشند .دیوارهاى مانع
اتش باید از باالى مجموعه کف /سقف تا زیر لبه کف یا دال سقف
پیوسته باشد و به طور مطمئن به ان ها متصل باشد .این دیوارها باید
به طور پیوسته در میان فضاهاى پنهان مثل باالى سقف کاذب امتداد
داشته باشند.
با فرض این که اسکلت ساختمان (تیرها ،ستون ها ،کف ها و سقف ها)
در برابر اتش محافظت شده است ،هر بخش در بیمارستان یک منطقه
مستقل اتش محسوب مى شود که باید داراى شرایط زیر باشد:
تمام دیوارهاى محدوده بخش (مراقبت ویژه نوزادان ،NICUقلب،
زایمان ،جراحى ،بسترى داخلى ICU ،و )...از روى کف سازه اى ساختمان
تا زیر سقف سازه اى ساختمان امتداد پیدا کند و 60دقیقه مقاوم در برابر
اتش باشد.
شماره /3مهر 1397
لوله ها چه به صورت تک و چه به صورت دسته اى و سینى کابل
برق که از دیوار ضد اتش عبور مى کند با جزییات مخصوص قابل اجرا
با دیوار ضد اتش درزبندى شود به طوری که درز براى عبور اتش و دود
نداشته باشد.
بخش هایى مانند مراقبت ویژه نوزادان ،بخش زایمان ،کاتتریزاسیون
قلب ،جراحى قلب باز ICU ،و ...یک منطقه اتش محسوب مى شوند و
تعداد زیادى سوراخ در کف یا سقف این طبقات براى عبور لوله هاى قائم،
جداره هاى منطقه اتش را تضعیف مى کند .اتش بند کردن سوراخ اطراف
این لوله هاى قائم در اجرا الزامى است.
در صورتی که بخش هایى مانند زایمان ،مراقبت هاى ویژه نوزادان،
کاتتریزاسیون قلب ،جراحى قلب باز ICU ،و ...در طبقه هایی قرار گیرد که در
زیر ان بخش هاى دیگرى از ساختمان قرار داشته باشدکه از نظر تقسیمات
منطقه اتش ) (Zoning Fireمنطقه اى جداگانه است ،براى عبور لوله هاى
انشعاب فاضالب از سازه بین دو طبقه ،راه هاى زیر را مى توان انتخاب کرد:
- 1در طبقه زیرین ،سقف کاذب از پنل هاى مقاوم در برابر اتش
(مانند ) Drywallبراى حریق از باال به پایین در نظر گیرند .در این حالت
فضاى داخل سقف کاذب طبقه زیرین به عنوان یک منطقه جداگانه اتش
طراحى مى شود.
- 2دور تمامى بازشوها در کف و سقف سازه اى که براى شفت ها به
وجود مى اید با دیوار ضد اتش با مقاومت 60دقیقه پوشیده شود.
اجزاى ساختمانى و دیوار بخش ها
براى جلوگیرى از ایجاد خرابى هاى نا به هنگام در سازه و فروریختن
عناصر باربر ساختمان و دیوارهاى جداکننده ،باید ان ها را با حداقل
زمان الزم ( 60دقیقه و یا بیشتر) در برابر حریق محافظت کرد .ساختارى
که در این خصوص استفاده مى شود باید متشکل از مصالحى باشد با
قابلیت اشتعال کم ،مانند صفحات گچى کناف .در فضاهایى که بارنده هاى
خودکار( ) sprinklerنصب مى شوند ،استفاده از ساختارهاى حفاظت در
برابر حریق غیرفعال الزامى نیست.
حداقل زمان حفاظت در برابر حریق که دیوارهاى جدا کننده (دیوارهاى
جداکننده زون هاى حریق که در ارتباط با فضاهاى دسترسى محل بسترى
بیمار هستند) در بیمارستان ها باید دارا باشند ،مطابق جدول زیراست:
د یو ا ر ها ى
تقسیم کننده
فضا ها و ارتباط
دهنده فضا ها
باید مطابق جدول
د یو ا ر ها ى
جداکننده در نظر
گرفته شوند.
دیوارهاى اطراف کلیه بازشوها در سقف طبقات ،باید حداقل داراى کد
حریق برابر با جداگرها و عناصر سازه اى باشند.
حفاظت مسیرهاى قائم در برابر حریق
کلیه بازشوها در طبقات و مسیرهاى قائم مانند راه پله ،چاه اسانسور،
داکت هاى تاسیساتى جزء زون هاى حریق محسوب مى شود که باید
داراى کد حریق برابر باشند .راه پله ها و چاه هاى اسانسور که در برابر
حریق محافظت شدند ،باید با البى هاى حفاظت شده که دسترسى
مستقیم از خارج ساختمان (خیابان) ندارند ،مرتبط باشند.
دیوار هاى داکت و چاه تاسیساتى سیستم کناف راه حل مناسبى براى
اجرا در قسمت هاى مذکور هستند.
بخش مراقبت هاى ویژه
به منظور کاهش احتمال ورود دود به بخش ، ICUکلیه بازشوهاى
دیوارهاى جداکننده داخل بخش (به جز بازشوهایى که به خارج ساختمان راه
دارند) باید با خروجى هاى محافظت شده در برابر حریق در ارتباط باشند و
هر کدام از ان ها حداقل 30دقیقه در برابر حریق مقاوم باشند .به طور مثال
درب هایى که هر یک از فضاهاى موجود در جداول زیر را به هم مرتبط می
کند.
جدول ()1
•جایگاه پرسنل
•تختخواب ها
•محل کار تمیز
•محل کار کثیف
•انبار لباس
•جایگاه ازمایشگاه
جدول ()2
•فضاى ورودى
•رختکن پرسنل
•اتاق استراحت پرسنل
•اتاق جلسه
•انبار خدمات
•انبار وسایل اصلى
•اتاق کشیک
درب ضد حریق بیمارستانی
در هنگام حریق یکی از مهم ترین دغدغه ها ،نجات جان انسان های
گرفتار در دام اتش است و این معضل برای بیمارستان ها دوچندان است.
چون بیماران قادر به فرار و نجات جان خود نیستند .بنابراین پیمانکاران
بیمارستانی هم از روی وظیفه انسانی و هم از روی قانون باید در اکثر
اتاق های مهم ساختمان بیمارستان از درب ضد حریق بیمارستانی برای
ساخت بیمارستان استفاده کنند .درب ضد حریق بیمارستانی به دلیل
وجود وسایل الکترونیکی در بیمارستان ها که احتمال بروز اتش سوزی را
افزایش می دهند ،به منظور پیشگیری و مراقبت از بیماران به کار می رود.
پیشگیری از حریق و پیشگیری از سرایت حریق به دیگر نقاط ساختمان
در صورت وقوع اتش سوزی ،در بیمارستان ها امری به مراتب باالتر از
ساختمان های دیگر است.
منابع
http://www.knauf.ir
54
شماره /3مهر 1397
مهندس
افسانه نجفی
نکاتی در طراحی داخلی کلینیک های لوکس
طراحی دکوراسیون کلینیک ،جدا از اصول عملکردی که در راس
مالحظات طراحی قرار می گیرد ،نیازمند طراحی منحصر به فرد و
جذاب است .طرحی که بتواند در عین حفظ سادگی و جلوگیری
از ایجاد مزاحمت برای انجام عملکردهای اصلی ،زیبا ،متفاوت و
خاص جلوه کند .همین نکته یعنی حفظ تعادل میان عملکرد فضا و
ایجاد طرح خالقانه ،از حیاتی ترین قسمت های طراحی دکوراسیون
کلینیک به شمار می رود.
کیفیت فضایی که مراجعان یک کلینیک یا مطب به ان رفت و
امد دارند از عواملی است که به صورت غیر مستقیم بر دیدگاه ان ها
از فضا تاثیر می گذارد .این نکته از مواردی است که باید در هنگام
طراحی فضاهای درمانی به ان توجه شود.
به طور کلی اصولی که یک کلینیک را جذاب و متفاوت ساخته
و ان را نسبت به دیگر فضاهای مشابه ،شاخص و با کیفیت نشان
می دهد ،مواردی هستند که از دل ساده ترین نکات طراحی داخلی
نشات می گیرند .مطمئنا راز طراحی خالقانه کلینیک های لوکس
جهان در همین اصول ساده و کلی نهفته است .مواردی که در طراحی
دکوراسیون کلینیک حائز اهمیت است می تواند با قرار گرفتن در
بطن یک طرح ساده و زیبا و در کنار اجرای درست ،فضای ایده ال
یک محیط درمانی را شکل دهد.
استفاده از نور طبیعی
یکی از ساده ترین اصول طراحی کلینیک های منحصر به فرد ،توجه
به نقش عواملی مثل نور در طراحی فضا است .بسیاری از کلینیک های
لوکس با رعایت این نکته ساده اما مهم ،طراحی فضا را به نحو ایده
ال و مناسبی شکل داده اند .نور طبیعی به طور کلی فضا را دلباز و
روشن کرده و از این رو یکی از بهترین انتخاب ها در طراحی بسیاری از
عملکردهای معماری به شمار می اید .نور به عنوان یکی از عوامل تاثیر
گذار در طراحی محیط در نظر گرفته شده و با طراحی مناسب و زیبا
به یکی از نقاط شاخص طراحی تبدیل شده است .وجود نور مناسب
در یک کلینیک می تواند از ساده ترین نکاتی باشد که می توان از ان
در ایجاد یک فضای مطلوب استفاده کرد.
به طور کلی با توجه به افزایش سرانه مصرف انرژی الکتریکی
در بخش روشنایی ساختمان ،استفاده حداکثر از نور طبیعی سهم
عمده ای در کاهش مصرف انرژی خواهد داشت .عالوه بر این،
استفاده از نور خورشید برای روشن کردن فضاها به مقدار قابل
توجهی الودگی های زیست محیطی و انتشار گازهای گلخانه ای
ناشی از منابع تامین انرژی الکتریکی را کاهش می دهد .امروزه
اهمیت طراحی پنجره برای حداکثر استفاده از نور طبیعی توجه
زیادی در جهان به خود جلب کرده است .یکی از راهکارهایی که
برای توزیع روشنایی در معماری ایرانی به کار برده شده است ،ارسی
ها یا پنجره های مشبک است .تحقیق حاضر ضمن بررسی تاثیر نور
طبیعی بر سالمت و بازده انسان به مقایسه رفتارهای متفاوت نما در
قالب دو نوع پنجره بندی برای دریافت نور روز می پردازد و نهایتاَ
تالش می کند تا با ارائه راه حل های پسیو در طراحی ساختمان و
توجه به عملکردی بودن استفاده از پنجره بندی سنتی برای تامین
نیاز کاربر امروزی ،استفاده از نور مصنوعی را در شرایطی که امکان
استفاده از نور طبیعی فراهم است به حداقل برساند .نتایج تحقیق با
توجه به شبیه سازی انجام شده در نرم افزار ریلوکس ارائه شده است
و سعی دارد به ارزیابی تاثیر مثبت پنجره بندی مناسب ساختمان
در افزایش اسایش بصری و نهایتاَ در کاهش مصرف انرژی الکتریکی
برای روشنایی فضا بپردازد.
ایجاد فرم های سیال و پویا در طراحی داخلی
کلینیک های لوکس
برای این که فضای یک کلینیک حالت خسته کننده پیدا نکند،
اصولی که در طراحی ان پیاده می شوند باید ویژگی هایی مثل
جذابیت و پویایی فضا را نیز دربرگیرند .یک فضا که از لحاظ بصری
پویا است ،تصور مثبتی از محیط طراحی شده در ذهن افراد باقی
می گذارد که می تواند از فاکتورهای اساسی و تعیین کننده در
طراحی دکوارسیون کلینیک به شمار رود .فرم های پویا قابلیت این
را دارند که فضا را با ایجاد یک تاثیر بصری قوی از حالت ساده خود
بیرون اورند و به همین جهت استفاده از یک فرم تعریف شده و
متمایز می تواند در طراحی کلینیک بسیار تاثیرگذار باشد.
استفاده از فرم های مناسب و جذاب می تواند نقطه
قوت طراحی یک مرکز درمانی باشد.
بازی با سطوح دیواره ها
دیواره های کلینیک از قسمت هایی به
شمار می روند که معموال ساده و بی روح
هستند .شاید نصب تابلو یا کاغذ دیواری
بتواند تا حد زیادی از حالت یکنواخت و
بی روح دیوارها بکاهد ،اما برای اعمال یک
تاثیر ویژه بر دکوراسیون فضایی که عملکرد
درمانی دارد ،می توان خالقانه تر نیز عمل
کرد .گاهی اوقات استفاده از فرم های خاص در
طراحی سطوح دیوار می تواند این منظور را براورده
شماره /3مهر 1397
کند .این فرم های خاص می توانند از زاویه گرفتن صفحات تشکیل
دهنده پوشش دیوار شکل بگیرند .استفاده از چنین فرم هایی در
طراحی دیواره های کلینیک می تواند در جذاب به نظر رسیدن فضا
بسیار موثر باشد .بهتر است طرح مورد نظر برای اجرا تنها در یک
یا دو سطح از مجموعه سطوح فضا منظور شود تا از شلوغ شدن
دکوراسیون جلوگیری نماید.
به کارگیری رنگ های جذاب در طراحی داخلی
کلینیک های لوکس
شاید کمتر دیده باشید که کلینیک ها از رنگ های خاص و
متفاوت در طراحی استفاده کنند .مسلما فضای یک کلینیک با
توجه به نوع عملکردی که دربر دارد و طبق اصول روانشناسی و
معماری ،نیاز به مالحظات خاصی در استفاده از رنگ ها دارد .با
این حال می توان گفت که استفاده از یک رنگ مناسب ولی جذاب
و خاص می تواند در طراحی چنین فضاهایی نیز ایده ال بوده و
حتی فوق العاده نیز باشد .به طور کلی تعداد رنگ های به کار
رفته در طراحی کلینیک نباید زیاد باشد .استفاده از رنگ جذاب
و متمایز زرد در تقابل با پس زمینه خنثی که از رنگ های سفید
و خاکستری تشکیل شده ،می تواند فضا را خاص جلوه دهد و از
یکنواختی ظاهری ان جلوگیری نماید..
بهره گرفتن از گیاهان
هیچ کس نمی تواند خواص درمانی و روحیه
بخش گیاهان را منکر
شود .قابلیت هایی که گیاهان در طراحی دکوراسیون به ما هدیه
می دهند ،ان قدر عالی و منحصر به فرد است که استفاده از ان ها
در شکل دادن فضای داخلی را می توان به یکی از بایدهای طراحی
دکوراسیون تعبیر کرد .گیاهان ،جدا از خواص درمانی خود باعث
ایجاد ارامش ،از بین رفتن تنش و استرس ،تصفیه هوای محیط
و همچنین زیبایی می شوند .این خصوصیات برای در نظر گرفتن
گیاهان به عنوان یک فاکتور تاثیرگذار در طراحی داخلی کلینیک
کفایت کرده و حتی لزوم استفاده از ان ها را یاداور می شود .از
حضور گیاهان می توان در هر قسمتی از فضاهای تشکیل دهنده
کلینیک بهره گرفت.
همچنین در مقاله ای به بررسی حضور گیاهان در طراحی ساختمان
بیمارستان یا به طور کلی مرکز سالمت پرداخته شد که در این مقاله
بیماران مبتال به سرطان دچار مشکالت جسمی ،روانی و اجتماعی
زیادی می شوند که این مشکالت باعث اختالل در روند طبیعی
زندگی و کیفیت ان می گردد .به همین منظور مطالعه نامبرده با
هدف تعیین رابطه بین محیط فیزیکی بیمارستان و کیفیت زندگی در
بیماران سرطانی صورت گرفته است .این مطالعه از نوع ترکیبی (کیفی،
کمی) است که در ان کیفیت زندگی ،در نتیجه وجود تصاویر گیاهان
داخلی و وجود عناصر گیاهی در خارج ،مورد بررسی قرار گرفته است.
جامعه اماری شامل بیماران سرطانی مراجعه کننده به بخش های
بستری بیمارستان های امام خمینی اردبیل و شهید بهشتی همدان
در سال 1392بوده و ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه کیفیت زندگی
36-SLو پرسشنامه پژوهشگر
56
شماره /3مهر 1397
ساخته بوده است که در محل با مشاهده و مصاحبه تکمیل گردیده است.
داده ها با استفاده ازامار توصیفی ،ضریب همبستگی پیرسون و ازمون تحلیل
واریانس یکطرفه(، ) Anovaدر نرم افزار SPSSتجزیه و تحلیل شدند ،سواالت
کیفی نیز دسته بندی شده ،مورد تحلیل قرار گرفتند .یافته ها :تحلیل ها تایید
کردند که تصاویر صحنه های طبیعی و گیاهان مصنوعی در اتاق های بستری
بیمارستان و مشاهده عناصر گیاهی حتی در خارج از اتاق های بستری باعث
افزایش کیفیت زندگی بیماران سرطانی می شود .درنهایت چنین نتیجه گیری
شد که خواص عناصر طبیعی بر افزایش کیفیت زندگی در محیط های مراقبت
بهداشتی ساخته شده را تایید می کند.
طراحی منحصر به فرد در طراحی داخلی
کلینیک های لوکس
طراحی یک کلینیک می تواند به صورت مستقیم بر دیدگاه افرادی
که به ان مراجعه می کنند ،تاثیر بگذارد .استفاده از یک طرح منحصر به
فرد و خالقانه می تواند کلید موفقیت در طراحی یک فضای درمانی باشد.
باید توجه کرد که طراحی منحصر به فرد در حیطه معماری و دکوراسیون
کلینیک با مفهوم ان در طراحی دیگر فضاها متفاوت است .در طراحی
داخلی کلینیک باید همواره به این موضوع واقف بود که طرح مورد نظر نباید
از لحاظ ذهنی باعث ناراحتی یا اشفتگی بیماران شود و در عین حال باید به
ساده ترین شکل ممکن ،زیبا و متفاوت انجام پذیرد.
نورپردازی زیبا و متمایز
کیفیت نورپردازی فضای کلینیک می تواند از دیگر اصول خالقانه در طراحی
این فضاها به شمار بیاید .طراحی خالقانه می تواند با استفاده از نورپردازی مناسب
و زیبا شکل گرفته یا تثبیت شود .گاهی اوقات نورپردازی می تواند در صورت
کیفیت طراحی و اجرا به عنوان تنها عنصر یا اصلی ترین عنصر طراحی دکوراسیون
در نظر گرفته شود .همچنین می توان با استفاده از نورپردازی بر طراحی سایر
فضاها تاکید کرد و زیبایی ان ها را دو چندان نمود .نورپردازی می تواند تا حد
زیادی بار طراحی را بر دوش خود کشیده و به عنوان شاخص ترین قسمت طراحی
یک کلینیک در نظر گرفته شود .جدا از در نظر گرفتن زیبایی در نورپردازی فضا
باید به ویژگی های دیگر مثل تناسب میزان نور فضا نیز توجه کرد.
همچنین در یک بیمارستان ،نور در تغییر جلوه فضاها ،دارای دو نقش
متفاوت زیبایـی شناسی و کاربردی انها از محیط درمانی است .نیاز افراد
و توقعات ان محیط ،از عوامل موثر در چگونگی ارتباط با نحوه ی به
کارگیری نور در محیط های بیمارستانی است .در این راستا ،مطالعه ی کاربری
فضاهای بیمارستانی می تواند مثمر ثمر باشد به نحوی که اگر کارکنان ،بیماران
و مالقات کنندگان بتوانند مناطق مختلف را شناسایـی کنند و مسیر خود را
بیابند ،امور محوله را بی دردسر انجام می دهند .بنابراین ،نور صرفا یک عنصر
زیبایـی شناختی در محیط نیست ،بلکه می تواند در کنار رنگ ،ابزار جهت یابی
قدرتمندی برای کمک به مراجعان در پیداکردن راه های مورد نظر خود در
یک ساختمان نیز باشد .در مرحله ی بعد نقش نور در فضا به عنوان عنصری
ط مطرح می شود .نورپردازی فضای درمان عالوه بر تا
برای خلق مکانی با نشا
ثیری که بر روحیه افراد حاضر درفضا به ویژه بیماران ،دارد ،همچنین نقش
انکارناپذیری در درمان بیماری ها بازی می کند .انتخاب مناسب نوع نورپردازی
و میزان نور در هر فضا می تواند سبب اعتماد به نفس شده و ترس را از ذهن
بیمار دور کند .استفاده ی هوشمندانه از نورها در همه محیط ها می تواند برای
حداکـثر استفاده از روشنایـی روز ،انرژی را تحت کنترل دراورد .نور با تاثیر بر
سطح و جنس دیوارها ،نیز می تواند نشانه های دیداری و لمسی فراهم اورد.
کنتراست خلق شده در فضا توسط نور می تواند موانع و اجسام را که در هنگام
عبور افراد ،اشکال ایجاد می کنند ،مشخص سازد .سایه روشن های حاصل از
به کارگیری ان کمک کننده باشد .نورپردازی مناسب در ساختمان نیز دارای
نقش اساسی برای بهتر کردن محیط ،کسب اطالعات است و در جهت یابی به
افراد کمک کند با پیرامونشان ارتباط بهتری برقرار کنند .و در یک جمله می
توان گـفت نور ،عنصری مهم و اثرگذار در تسریع روند بهبود بیماران و ارتقای
روحیه افراد حاضر در بیمارستان است که طراحان باید این موضوع را در همان
مراحل اولیه طراحی مد نظر قرار دهند.
منابع
مقاله استفاده از نور خورشید در تامین روشنایی ساختمان به منظور کاهش مصرف
انرژی الکتریکی
تاثیر حضور طبیعت در فضــای داخلی و خارجی محیط های درمانی بیماران ســرطانی
به منظور افزایش کیفیت زندگی
0, N, ReinhoCamgöz Nostrand Van, York New. response human and Color ,. F1978
,Birren -5 .University Bank South London, Report D&R, design hospital for colour and
Lighting, 2004, Hilary, Dalke- 6 ,Applications co using, 1999, W.L, MacDonald and Graphics
Computer, reffectivelyincomputergraphics -7 .August/July .Development & signDe
Healthcare for Journal The -Development Hospital, design with Healing, 2000, August.
R, Mazuch- 8 Zentralbaltt, hospital in design colour and patients to applying preference
Colour, 1994, H.C, Schuschke- 9 .Umweltmedizin and Hygiene for .Portugal, Stems
Robotics Intelligent on Symposium 7th the of Proceedings. tionscondi lighting changing
under detection colour Skin. 1999, E, Granum and. J.H, Anderson. M, Storring- 1
شماره /3مهر 1397
چهارمیـن نمایشـــگاه بیـنالمـللی
بیمارستـــانسازی ،تجهیـزات و تاسیسـات بیمارستانی
3الـی 6دی مــاه / 1397محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران
Media Sponsor:
Organized by:
w w w. i r a n h o s p i t e x . i r
Tel/Fax: 88 54 66 19 / 21
58
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
60
شماره /3مهر 1397
شماره /3مهر 1397
62
شماره /3مهر 1397