فصلنامه دستاوردهای نوین حمل و نقل شماره سوم (سال دوم - شماره اول)

صفحه 1 ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ 2‬سخن رسدبیر‬ ‫فصلنـامه تخصصی راه و حمـل و نقـل‬ ‫با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫شماره ‪80734‬‬ ‫سال دوم‪.‬بهار ‪.99‬شماره اول‪.‬قیمت‪ 20000:‬تومان‬ ‫‪ 3‬رنگ های ترافیکی (بیشرت بدانیم)‬ ‫‪ 10‬کاربرد فناوری های اطالعاتجغرافیایی در زنجیره ی‬ ‫تامین و لجستیک بازرگانی (بیشرت بدانیم)‬ ‫شماره شاپا‪ISSN 2676-7481 :‬‬ ‫صاحب امتیاز‪ :‬مهندس میالد کاظمپور‬ ‫مدیر مسئول و رسدبیر‪ :‬دکرت امیر ایزدی‬ ‫(عضو هیات علمی دانشگاه شامل)‬ ‫مدیر امور مالی و اجرایی ‪ :‬مهندس دانیال اردشیر الریجانی‬ ‫طراحی گرافیک و صفحهارایی‪ :‬اعظم حسینزاده‬ ‫عکاس رویجلد‪ :‬مهندس ارش نصیری‬ ‫چاپخانه‪:‬ستایش‬ ‫ادرس دفاتر‪:‬‬ ‫مازندران‪ ،‬قائم شهر‪ ،‬خیابان کارگر‪ ،‬مهر ‪1‬‬ ‫‪: 01142073589‬تلفن‬ ‫مازندران‪ ،‬امل‪ ،‬میدان ‪17‬شهریور ‪ ،‬ساختامن نورزاد‪،‬‬ ‫طبقه‪6‬‬ ‫‪: 01144294569‬تلفن‬ ‫‪: www.nitateam.com‬سایت‬ ‫فصلنامه اماده دریافت و چاپ‬ ‫مقاالت و دیدگاه های صاحبنظران و‬ ‫کارشناسان است‪.‬‬ ‫فصلنامه در ویرایش و خالصه‬ ‫کردن مقاالت ازاد است‪.‬‬ ‫ارا و نظرات طرح شده در‬ ‫مقاالت الزاماً دیدگاه فصلنامه‬ ‫نیست‬ ‫‪ 14‬انتخاب مشخصات سواره رو راه ها بر مبنای معیارهای‬ ‫ایمنی (مقاالت علمی)‬ ‫‪ 18‬اسفالت رنگی و بکارگیری ان در ارتقای ایمنی راه ها‬ ‫‪ 23‬روانشناسی ترافیک (بیشرت بدانیم)‬ ‫(تازهها)‬ ‫‪ 26‬بررسی کاربرد سیستم های حملونقل هوشمند (‪ )ITS‬و‬ ‫دوربین های کنرتل رسعت در کنرتل ترافیک و تصادفات برون و‬ ‫داخل شهری (مقاالت علمی)‬ ‫‪ 30‬مراکز لجستیک محصوالت کشاورزی (تازهها)‬ ‫‪ 34‬دانـشگاه الربتا (معرفی)‬ ‫‪ 36‬درجهبندی (ستارهدار منودن) شبکه راهها بر اساس بازرسی‬ ‫ایمنی (مقاالت علمی)‬ ‫‪ 42‬ممیزی ایمنی راه ها (مقاالت علمی)‬ ‫‪ 46‬چیستی و چرایی نگاه میان رشته ای به تحرک شهری از دیدگاه‬ ‫یک برنامه ریز شهری (نقد و بررسی)‬ ‫‪ 51‬راهنامی ایمنی راه (مجمع جهانی راه–پیارک) (معرفی کتاب)‬ ‫‪ 52‬مزایای ارتقای وضعیت دسرتسی مسیرهای پیاده روی و‬ ‫دوچرخه سواری به حمل ونقل عمومی (بیشرت بدانیم)‬ ‫‪ 55‬همراه با نقش افرینان در مسیر توسعه حمل و نقل پاک (معرفی)‬ ‫حامیفصلنامه‬ ‫با اسکن کدهای زیر وارد‬ ‫صفحات نشریه شوید‬ ‫‪ 60‬لغات کاربردی (بیشرت بدانیم)‬ ‫برای ارسال مطالب و مقاالت خود‪ ،‬از طریق ایمیل با ما در‬ ‫ارتباط باشید‪.‬‬ ‫ایـــزدی ‪amirizadi@shomal.ac.ir 09111279814‬‬ ‫کاظمپور ‪Milad.kazempour@gmail.com 09111260021‬‬ ‫اردشیــر ‪ardeshir.danial@yahoo.com 09113255681‬‬ صفحه 2 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫سخن سردبیر‬ ‫‪2‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫” بسمه تعالی “‬ ‫با استعانت از خداوند متعال و با همت و تالش مجدانه اعضای محرتم فصلنامه دستاوردهای‬ ‫لو نقل‪ ،‬سومین فصل از این فصلنامه تخصصی با وجود مشکالت و موانع اقتصادی‬ ‫نوین حم ‬ ‫به مرحله چاپ و توزیع رسید‪ .‬این مهم میرس نبود مگر به پشتوانه اعتقاد راسخ به رسالتی که‬ ‫لو نقل کشور داشته و خواهند داشت‪.‬‬ ‫مجموعه همکاران فصلنامه در راستای اعتالی دانش حم ‬ ‫تاثیر بسزای توسعه زیرساخت های حمل و نقل و ارتقای دانش متولیان این حوزه در رشد و‬ ‫اعتالی کیفیت زندگی مردمان یک رسزمین بر کسی پوشیده نیست و لذا این فصلنامه به میزان‬ ‫بضاعت خود تالش به برداشنت گام های استوار مبنظور نیل به این مهم از طریق دانش افزایی‬ ‫در این حوزه بواسطه انتشار مطالب به روز و کاربردی در حوزه حمل و نقل می مناید‪ .‬امید است‬ ‫به یاری خداوند بزرگ و تالش فعاالن این عرصه در رسارس کشور‪ ،‬دستیابی به این هدف واال با‬ ‫وجود مشکالت بسیار‪ ،‬ممکن گردد‪.‬‬ صفحه 3 ‫فاطمه حسن نتاج‬ ‫کارشناس ارشد راه و ترابری‬ ‫‪-2‬رنگ های ترافیکی‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﻣﻨﺎﺳﺐ و ایمن از راه ها‪ ،‬ﻧـﺼﺐ‬ ‫ﻋﻼﺋـﻢ واﺿـﺢ و ﻣـﻮﺛﺮ از ﺿـﺮورت های ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ راه و ﺗﺮاﻓﯿﮏ‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷـﻮد‪ .‬رانندگی در ﺟـﺎده ای که دارای میزان‬ ‫مناسب و کافی از ﻋﻼﺋـﻢ راهنام و هشدار منی باشد‬ ‫ﻗﻄﻌـﺎً رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از راه ها‬ ‫ﺟﻬﺖ ﮐﺴﺐ راﻫﻨﺎﻤﯾﯽ و درﯾﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬ ‫‪3‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪-1‬تاریخچه‪:‬‬ ‫اولین بار در سال ‪ ۱۹۱۱‬در ایالت میشیگان امریکا رنگ به عنوان خط کشی و ابزاری‬ ‫برای کنرتل ترافیک خیابان ها مورد استفاده واقع گردید‪ ،‬در حالیکه قبل از ان با قرار‬ ‫دادن سنگ های سفیدی در وسط خیابان این منظور تامین می گردید‪ .‬در دهه ‪۱۹۲0‬‬ ‫موضوع بکارگیری رنگ های ترافیکی با افزایش فزاینده تعداد اتومبیل ها و توسعه‬ ‫‪1‬‬ ‫شهرها و جاده ها به طور جدی مورد بررسی قرار گرفت‪ .‬در سال ‪ ۱۹۲۶‬اقای متیمور‬ ‫پیشنهاد انجام ازمایش های کنرتل عملکرد رنگ های ترافیکی را ارائه منود‪ .‬او عوامل‬ ‫مختلفی که بیشرتین اثر را بر روی کیفیت رنگ های ترافیکی داشت‪ ،‬طبقه بندی‬ ‫منود که شامل مواردی نظیر سازگاری رنگ با سطح‪ ،‬مقدار پوشش دهی رنگ‪ ،‬زمان‬ ‫خشک شدن یا گیرش‪ ،‬مقاومت در برابر تاثیرات نور خورشید‪ ،‬قابلیت دید در روز و‬ ‫شب‪ ،‬دوام و ماندگاری در رشایط مختلف اب و هوایی و مقاومت در برابر سایش‬ ‫می باشند‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پوشش ها و پورشنگ ها بر حسب زمینه کاربردی در رشایط مختلف‬ ‫وظایف مختلفی را بعهده دارند‪ .‬رنگ های ترافیکی یکی از مهمرتین انواع‬ ‫پوشش های الزامی معابر بشامر می روند که در مباحث مربوط به ایمنی‪،‬‬ ‫نقش عمده ای را ایفا می کنند‪ .‬با توجه به افزایش روز افزون استفاده از‬ ‫وسایل نقلیه موتوری‪ ،‬لزوم استفاده از عالئم هشداردهنده مشخص‬ ‫می شود‪ .‬امروزه خط کشی و عالمت گذاری معابر در دسته مهم ترین‬ ‫عالئم هشداردهنده محسوب شده که می تواند بدون منحرف کردن‬ ‫توجه و مترکز راننده از جاده‪ ،‬هشدارهای الزم را به راننده بدهد‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪1- mattimore ‬‬ ‫‪ -2‬پورشنگ عبارت‬ ‫است از هرمایع یا‬ ‫ترکیب چسبی که پس‬ ‫از کاربرد به صورت‬ ‫فیلم (ضخامت) نازک‬ ‫روی سطح مدنظر‬ ‫تبدیل به غشایی‬ ‫جامد می گردد‪ ،‬به‬ ‫عنوان یک مانع برای‬ ‫جلوگیری از خوردگی‬ ‫یا خسارت های ناشی‬ ‫از اب و رشایط اقلیمی‬ ‫استفاده شود و دارای‬ ‫سه فاکتور رنگ‪ ،‬عمق‬ ‫و شفافیت می یاشد‪.‬‬ صفحه 4 ‫و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺌﻮل ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﻪ و اﻋﺎﻤل ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫ﺗﺮاﻓﯿﮏ‪ ،‬به اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻮده و از اﻧﻬﺎ درﺟﻬﺖ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ اﯾﻤﻨﯽ ﺗﺮدد درﺟﺎده اﺳﺘﻔﺎده میﻤﻧﺎﯾﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻼﺋـﻢ ﻣﺬﮐﻮر ﺷـﺎﻣﻞ ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ها‪ ،‬ﭼﺸﻢﮔﺮﺑﻪ ای‬ ‫ﻫﺎ و سایر ﺗﺠﻬﯿﺰات اﯾﻤﻨﯽ بوده که در این مطلب‬ ‫به بررسی فاکتور تاثیرگذار و مهم خط کشی راه ها‬ ‫پرداخته می شود‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -3‬طبقه بندی انواع رنگ ترافیکی به لحاظ‬ ‫ساختار‪:‬‬ ‫رنگ های ترافیکی به لحاظ ساختار به سه دسته‬ ‫کلی گرم‪ ،‬رسد و دوجزیی تقسیم می شوند که تفاوت‬ ‫عمده انها در فاکتورهایی نظیر دوام‪ ،‬هزینه‪ ،‬ترکیبات‬ ‫شیمیایی و ‪ ...‬می باشد‪ .‬انتخاب نوع رنگ مرصفی‬ ‫به درجه اهمیت راه‪ ،‬منطقه مورد استفاده و وضعیت‬ ‫بودجه ای بستگی دارد‪.‬‬ ‫‪ -3-1‬رنگ رسد‪:‬‬ ‫رﻧﮓ ﺮﺳد ﺗﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻣﺎﯾﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﺧﺘﻼط‬ ‫رزﯾﻦ‪ ،‬ﭘﯿﮕﻤﻨﺖ یا رنگدانه‪ ،‬ﭘﺮﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺣﻼل و ﻣﻮاد‬ ‫اﻓﺰودﻧﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬رﻧﮓ ﺮﺳد را ﻣﯽﺗﻮان به ﺻﻮرت‬ ‫ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﺰﯾﯽ ﺗﻬﯿﻪﮐﺮد و امکان اجرا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻗﻠﻢ ﻣﻮ‪ ،‬ﻏﻠﺘﮏ‪ ،‬اﺳﭙﺮی و ﯾﺎ ﻫﺮ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ دﯾﮕﺮی ﺑﺮ‬ ‫ﺳﻄﺢ روﺳﺎزی را دارد‪.‬‬ ‫رزین های ﻣـﺮﺼﻓﯽ در رﻧﮓ ﺮﺳد ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﭘﺎﯾﻪ اﺑﯽ‬ ‫و ﺣﻼﻟﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺻـﻮرت وﺟﻮد ﺣﻼل های‬ ‫اﻟﯽ در رﻧﮓ ﺑﻪ ان" رﻧﮓ ﺮﺳد ﭘﺎﯾـﻪ ﺣﻼﻟﯽ" و در‬ ‫ﺻﻮرت وﺟﻮد اب در رﻧﮓ ﺑﻪ ان "رنگ رسد پایه ابی"‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ میﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﭘﯿﮕﻤﻨﺖﻫﺎ در‬ ‫رنگ رسد بین ‪ 42‬تا ‪ 59‬درﺻﺪ وزﻧﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﯽ باشد‪.‬‬ ‫ﻋﻤﺪه ﭘﯿﮕﻤﻨﺖﻫﺎی ﻣﺮﺼﻓﯽ در رﻧﮓ ﺮﺳد شامل دی‬ ‫اﮐﺴﯿﺪ ﺗﯿﺘﺎن ﺑﺮای اﯾﺠﺎد رنگ ﺳﻔﯿﺪ و ﮐﺮوﻣﺎت ﺮﺳب‬ ‫ﺑﺮای اﯾﺠﺎد رنگ زرد می باشند‪ .‬در ﺳﺎل های اﺧﯿﺮ ﺑﻪ‬ ‫دﻟﯿﻞ ﺧﻄﺮات زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺣﺎویﮐﺮوم‪،‬‬ ‫از ﭘﯿﮕﻤﻨﺖﻫﺎی زرد اﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺮوﻣﺎت‬ ‫ﺮﺳب در رنگ های ﺗﺮاﻓﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬یکی از‬ ‫مزیت های رنگ رسد به رنگ گرم هزینه پایین اجرای‬ ‫ان می باشد اما این مزیت در مقایسه با عمر کوتاه تر ان‬ ‫نسبت به رنگ گرم جلوه منی مناید‪.‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺘﻌﺪدی از ﻗﺒﯿﻞ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاﻓﯿﮏ‪،‬‬ ‫زﺑـﺮی ﺳـﻄﺢ روﺳـﺎزی و ﻓﺮﺳـﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻋﻤﻠﮑﺮد‬ ‫و دوام رﻧﮓ ﺮﺳد ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻣـﯽﮔﺬارنـﺪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ ﻣﻔﯿـﺪ رﻧـﮓ‬ ‫ﺳـﺮد در ﺟﺎدهﻫﺎی ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﮐﻢ ﺣﺪاﮐﺮﺜ ﯾﮏ‬ ‫ﺳﺎل در ﺮﺷاﯾﻂ ﻋﺎدی ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ‪ 6‬تا ‪ 12‬ﻣـﺎه و ﺑـﺮ روی‬ ‫ﺟﺎدهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺮدد روزاﻧﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺮﺜ‬ ‫ﺳﻪ ﻣﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ ﻋﻤـﺮ ﻣﻔﯿـﺪ نسبتا کوتاه‪ ،‬از رﻧﮓ‬ ‫ﺮﺳد بیشرت ﺑﺮای ﺧﻂﮐﺸﯽ ﺟﺎده ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗـﺮدد ﮐـﻢ‬ ‫ﺗـﺎ ﻣﺘﻮﺳـﻂ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬جدول ‪ ،1‬بیانگر زمان‬ ‫تقریبی خشک شدن رنگ رسد اجرا شده در سطوح‬ ‫مختلف می باشد وجدول‪ ،2‬بیانگر مالحظات کنرتلی‬ ‫دمای هوا و دمای سطح روسازی هنگام اجرای رنگ‬ ‫رسد می باشد‪.‬‬ ‫جدول ‪ -1‬زمان تقریبی خشک شدن رنگ رسد‬ ‫زمان خشک شدن سطحی‬ ‫‪ 5‬تا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫زمان خشک شدن کامل‬ ‫‪ 2‬تا ‪ 4‬ساعت‬ ‫زمان خشک شدن نسبی‬ ‫‪ 20‬تا ‪ 25‬دقیقه‬ ‫زمان اجازه برای عبور ترافیک پس از اجرای رنگ رسد حدود ‪ 30‬دقیقه پس از اجرا می باشد‪.‬‬ ‫جدول‪ -2‬دمای هوا و سطح روسازی برای اجرای رنگ رسد‬ صفحه 5 ‫شکل ‪ -1‬منونه اجرای رنگ رسد مبنظور خط کشی‬ ‫دمای هوا‬ ‫دمای سطح روسازی‬ ‫روﺳﺎزی و ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻄﯽ از دوام ﺑﯿﺸﺮﺘ و ﻋﻤـﺮ‬ ‫ﺳـﺮوﯾﺲدﻫـﯽ ﻃـﻮﻻﻧﯽﺗـﺮی ﺑﺮﺧﻮردارمی باشند‪.‬‬ ‫ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ رﻧﮓ ﮔﺮم ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع راه‪ ،‬ﺮﺷاﯾﻂ اب‬ ‫و ﻫﻮاﯾﯽ و ﻣﯿـﺰان ﺗـﺮدد وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ‬ ‫ﺳﺎل ﻣﺘﻐﯿﺮ است‪ .‬معموالً در خط کشی با رنگ گرم‬ ‫از دانه های شیشه ای به منظور ایجاد قابلیت انعکاس‬ ‫نور و قابلیت دید خط کشی درشب‪ ،‬بصورت دانه های‬ ‫شیشه ای پیش مخلوط و روپاشی شونده استفاده‬ ‫ می گردد‪ .‬میزان مرصف دانه های شیشه ای‪ ‬پیش‬ ‫مخلوط حدود ‪ 25‬درصد ترکیب رنگ گرم می باشد‪.‬‬ ‫جدول‪ ،3‬بیانگر مالحظات کنرتلی دمای هوا و دمای‬ ‫سطح روسازی هنگام اجرای رنگ گرم می باشد‪ .‬پس‬ ‫از پایان خط کشی و با رسد شدن مواد(حدود ‪ 2‬الی ‪3‬‬ ‫دقیقه) راه اماده عبور ترافیک می باشد ‪.‬‬ ‫جدول‪ -3‬دمای هوا و سطح روسازی هنگام اجرای رنگ گرم‬ ‫نباید کمتر از ‪ 10‬درجه سانتیگراد و بیش از ‪ 25‬درجه سانتیگراد باشد‪.‬‬ ‫نباید کمتر از ‪ 10‬درجه سانتیگراد و بیش از ‪ 40‬درجه سانتیگراد باشد‬ ‫از رﻧﮓ ﮔﺮم ﺑﯿﺸﺮﺘ ﺑﺮای ﺧﻂﮐﺸﯽ ﺟﺎدهﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻋﻤﺮﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ زﯾﺎد و ﭘﺮﺗﺮدد اﺳﺘﻔﺎده میﺷـﻮد و در حال‬ ‫حارض بکارگیری رﻧـﮓ ﮔـﺮم ﺑﺪﻟﯿﻞ ﮐﺎراﯾﯽ و دوام ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﻂﮐﺸﯽ راهﻫﺎی ﮐﺸﻮر ﺑﻮﯾﮋه در ﺑﺰرﮔﺮاه ها و‬ ‫ازادراه ها رو ﺑﻪ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫شکل ‪ -2‬منونه اجرای رنگ گرم مبنظور خط کشی‬ ‫‪5‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -3-2‬رنگ گرم‪:‬‬ ‫رﻧﮓ ﮔﺮم که در طبقه بندی ﻣﻮاد ﺗﺮﻣﻮپالستیک‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬موادی عاری از حالل و دارای الودگی‬ ‫کمرتی در مقایسه با رنگ رسد می باشد‪ .‬مواد‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺑﺎ دریافت ﺣﺮارت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺬاب و‬ ‫روان در ﻣﯽاﯾﻨـﺪ و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از روشﻫـﺎی ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬ ‫دﺳﺘﯽ ﯾﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ روی ﺳﻄﺢ ﺟﺎده اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬ ‫(رنگ گرم معموالً به روش های اسپری تحت فشار‪،‬‬ ‫اسکرید ماشینی (تحت نیروی وزن) و اکسرتوژن و‬ ‫با ضخامت بین ‪ 1500‬میکرون الی ‪ 3000‬میکرون‬ ‫روی سطح روسازی با استفاده از تجهیزات کوچک و‬ ‫دستی و یا اتوماتیک و بزرگ اجرا می شود) و ﭘﺲ از‬ ‫ﺮﺳد ﺷﺪن ﺑﻪ ﯾﮏ الیه ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﭼﺴﺒﻨﺪه روی ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ رﻧﮓ ﺮﺳد‪ ،‬در مواجهه‬ ‫با ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاﻓﯿﮏ‪ ،‬زﺑﺮی ﺳﻄﺢ‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ صفحه 6 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ -3-3‬رنگ دو جزئی‪:‬‬ ‫ساختار این رنگ ها بر پایه رنگ و سخت کننده‬ ‫(هاردنر) می باشند همچنین این رنگ ها پوشش‬ ‫انعطاف پذیر و مقاوم در برابر سایش مواد قلیایی و سایر‬ ‫مواد شیمیایی موجود درجو زمین را دارا می باشند‪.‬‬ ‫موارد مرصف‪:‬‬ ‫به منظور رنگ استخر‪ ،‬رنگ ترافیک برای خط کشی‬ ‫محل عابر پیاده روی اسفالت و ‪ ...‬استفاده می شود‪.‬‬ ‫این محصول در ضخامت های باال (تا ‪ 5‬میلی مرت )‬ ‫جهت کناره های جاده ها بعنوان هشدار دهنده قابل‬ ‫اجرا است‪ .‬رنگ ترافیک دوجزئی بدلیل رسعت واکنش‬ ‫زیاد توسط دستگاه خط کشی قابل اجرا می باشد‪.‬‬ ‫رشایط اجرای رنگ امیزی‪:‬‬ ‫دمای سطح ‪ 5:‬تا ‪ 45‬درجه سانتیگراد‬ ‫رطوبت سطح ‪ :‬حداکرث ‪%5‬‬ ‫جدول ‪ ،4‬مدت زمان خشک شدن رنگ دوجزئی‬ ‫می باشد و جدول ‪ ،5‬اطالعات مربوط به انواع مواد دو‬ ‫جزئی و مدت زمان گیرش انها می باشد‪.‬‬ ‫زمان بازگشایی بر روی جریان ترافیک پس از‬ ‫اجرای رنگ دو جزئی حدود ‪ 2‬الی ‪ 3‬دقیقه پس از‬ ‫اجرا می باشد‪.‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫جدول‪ -4‬مدت زمان خشک شدن رنگ دوجزئی‬ ‫مدت زمان خشک شدن سطحی‬ ‫‪ 20‬دقیقه‬ ‫مدت زمان خشک شدن نسبی‬ ‫‪ 1‬ساعت‬ ‫مدت زمان خشک شدن کامل‬ ‫‪ 24‬ساعت‬ ‫جدول‪ -5‬انواع مواد دو جزئی و مدت زمان گیرش انها‬ ‫شکل ‪ -3‬منونه اجرای رنگ دوجزئی مبنظور خط کشی‬ صفحه 7 ‫‪ -4‬نگاه کلی به عمر مفید رنگ در خط کشی معابر‪:‬‬ ‫جدول مقایسه ای عمر مفید خط کشی برای انواع مختلف رنگ های ترافیکی‪ ،‬بصورت ذیل قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫جدول ‪ - 6‬مقایسه عمر مفید رنگ های مختلف ترافیکی‬ ‫مواد خط‬ ‫کشی‬ ‫روش اجرا‬ ‫ضخامت فیلم‬ ‫خشک(میکرون)‬ ‫حداقل حداکثر‬ ‫عمر مفید‬ ‫(ماه)‬ ‫زمان‬ ‫گیرش(دقیقه)‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫رنگ گرم‬ ‫اسپری‬ ‫اسکرید‬ ‫‪1500‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪2500‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪10-20‬‬ ‫اسکتروژن‬ ‫‪2500‬‬ ‫‪3500‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪10-20‬‬ ‫اسپری‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫رنگ دوجزئی‬ ‫اسکتروژن‬ ‫(ارتعاشی)‬ ‫اسکرید(دستی‪،‬‬ ‫رول یا کاردک)‬ ‫‪3000‬‬ ‫‪1500‬‬ ‫‪5000‬‬ ‫‪5000‬‬ ‫‪3000‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪10-20‬‬ ‫‪10-20‬‬ ‫‪ -5‬دسته بندی تنوع رنگ در خط کشی‪:‬‬ ‫در کل‪ ،‬بکارگیری خط کشی راه ها به منظور منظم کردن حرکت وسایل نقلیه و اگاهی دادن به استفاده کنندگان‬ ‫از راه و راهنامیی انها می باشد‪ .‬به این منظور انواع رنگ های سفید‪ ،‬زرد‪ ،‬ابی و قرمز به منظور خط کشی وجود دارند‬ ‫که که در طبقه رنگ های رسد و گرم محسوب شده که به اختصار در جدول ذیل معرفی می گردند‪:‬‬ ‫جدول ‪ – 7‬تنوع رنگ و حوزه کاربرد هر رنگ در خط کشی‬ ‫رنگ سفید‬ ‫رنگ زرد‬ ‫رنگ ابی‬ ‫رنگ قرمز‬ ‫ﺟﺪوﻝ ﯾﺎ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺳﻮﺍﺭﻩ ﺭو ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺍﺣﯽ ﺩﺍﺭﺍی ﻣﺤﺪوﺩﯾﺖ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﻤﻧﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﯾﺴﺘﺎﺩﻥ و ﯾﺎ ﭘﺎﺭکﮐﺮﺩﻥ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺮﺍی ﭘﯿﺎﺩﻩ و ﯾﺎ ﺳﻮﺍﺭ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺴﺎﻓﺮﺍﻥ وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﺷﺨﺼﯽ‬ ‫ﻣﺠﺎﺯ است‪.‬‬ ‫ﺍﯾﺴﺘﺎﺩﻥ ﯾﺎ ﭘﺎﺭک ﻣﻮﻗﺖ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺮﺍی وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﺗﺠﺎﺭی ﺑﺮﺍی ﺑﺎﺭﮔﯿﺮی ﯾﺎ ﺑﺎﺭﺍﻧﺪﺍﺯی و ﯾﺎ ﭘﯿﺎﺩﻩ‬ ‫و ﺳﻮﺍﺭ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺴﺎﻓﺮﺍﻥ وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺠﺎﺯ است‪.‬‬ ‫ﺍﯾﺴﺘﺎﺩﻥ و ﯾﺎ ﭘﺎﺭک ﮐﺮﺩﻥ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺁﻥ ﺑﺮﺍی ﻣﺪﺕ ﻣﻮﻗﺖ ﻣﺠﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫بیشرت دررنگ های دوجزئی و سه جزئی(رنگ ترافیکی دو جزئی و سه جزئی با انجام یک واکنش‬ ‫‪.‬گرما زا و اختالط دو جزء سفت می شود) و در داخل شهر کاربرد دارد‬ ‫‪7‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫رنگ سرد‬ ‫اسپری‬ ‫‪300‬‬ ‫‪625‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ صفحه 8 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ -6‬نکات کاربردی برای دست اندرکاران‪:‬‬ ‫ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﺯ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﯿﺮ ﻟﻐﺰﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫و ﺿﻤﻦ ﺩﺍﺷﻦﺘ ﺩوﺍﻡ‪ ،‬ﺍﺯ وﺿﻮﺡ مناسبی برخوردار‬ ‫بوده و بیش از ‪ 6‬میلیمرت از سطح سواره رو ارتفاع‬ ‫نداشته باشند‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﺭﺅﯾﺖ ﮐﺮﺩﻥ ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﺩﺭ ﺷﺐ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ (گالسبید) ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻤﻧﻮﺩ‪ ،‬ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺍﯾﻦ ﮐﻪ ﺭوﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ خطﮐﺸﯽ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﺎﻓﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﯾﺪﻥ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻤﺗﺎﻡ ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﻫﺎی‬ ‫ﺁﺯﺍﺩﺭﺍﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺰﺭﮔﺮﺍﻩ ﻫﺎ و ﺭﺍﻩ ﻫﺎی ﺍﺻﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﺷﺐ‬ ‫ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﻫﺎی ﺍﺻﻠﯽ و ﺑﺰﺭﮔﺮﺍﻩ ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎﻩ ﭼﺸﻢ ﮔﺮﺑﻪ ﺍی‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﺧﻄﻮﻁ ﺣﺮﮐﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮﺩﻥ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺭﺍﻩ ﻧﺼﺐ ﺷﻮﺩ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﻫﺎی ﺑﺪوﻥ ﻣﯿﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺮﺍی ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺤﻮﺭ‬ ‫ﺭﺍﻩ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮﺩﻥ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‬ ‫ﺳﻮﺍﺭﻩ ﺭو‪ ،‬ﺭﺍﻩ ﻫﺎی ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺯﺭﺩ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫قیمت رنگ های ترافیکی زرد از رنگ های‬ ‫خط کشی سفید بیشرت است و این به نوع پیگمنت‬ ‫ان و میزان درخواست ها و دردسرتس بودن مواد اولیه‬ ‫برمی گردد‪.‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫شکل ‪ – 4‬تصاویر مرربوط به نکات اجرایی و عملکردی خط کشی‬ ‫‪ -7‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی‪:‬‬ ‫ﻧﺘﺎﯾﺞ مطالعه ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺮﺿ‬ ‫در اﯾﺮان اﻣﮑﺎن دﺳﺮﺘﺳﯽ ﺑﻪ داده ﻫﺎی اﻣﺎری دﻗﯿﻖ در‬ ‫ﻣﻮرد ﻣﯿﺰان ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺼف واردات و ﺻﺎدرات رﻧﮓ ﻫﺎی‬ ‫ﺗﺮاﻓﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ از ﺳﺎﯾﺮ رﻧﮓ ﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎ وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪارد‪ .‬ﻋﻠﯽ رﻏﻢ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺤﺚ‬ ‫اﯾﻤﻨﯽ و دوام رﻧﮓ وﺿﻌﯿﺖ اﯾﺮان‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﺑﺮوز ﻣﻌﺎﯾﺐ در ﺧﻂﮐﺸﯽ ﻫﺎ و‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ دوام ﻋﻼﺋﻢ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺗﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺮﺘﯾﻦ اﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﻤﻧﻮد‪:‬‬ ‫‪ -1‬وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﺎﺑﺮ‪ :‬در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ‬ ‫ﺑﺮرسی ﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد‪،‬‬ ‫ﻧﻘﺺ در ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﻫﺎ‬ ‫در ﮐﺸﻮر ﻧﺎﺷﯽ از وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ سطح رویه معابر‬ ‫می باشد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺗﺮدد زﯾﺎد در ﺳﻄﺢ ﻣﻌﺎﺑﺮ‪.‬‬ ‫‪ -3‬دﻗﺖ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ در اﻧﺘﺨﺎب نوع رنگ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای‬ ‫ﺧﻂﮐﺸﯽ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﻌﺮﺒ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﻧﻘﺺ در ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮن ﻣﻮاد ﺧﻂ ﮐﺸﯽ‪.‬‬ صفحه 9 ‫‪ -5‬ﮐﻨﺮﺘل ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﻣﻮاد در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬ ‫و ﺧﺮﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﻋﺪم اﻧﺠﺎم ازﻣﻮنﻫﺎ و ﮐﻨﺮﺘل ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ در‬ ‫ﻣﻮرد وﺿﻌﯿﺖ ﺳﻄﺢ روﺳﺎزی از ﻟﺤﺎظ زﺑﺮی و ﺮﺷاﯾﻂ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﺟﺮا‬ ‫‪ -7‬ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﮐﻨﺮﺘل‪/‬ﻫﺎی ﻗﺒﻞ و در ﺣﯿﻦ اﺟﺮا‬ ‫از ﻗﺒﯿﻞ ‪:‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺮﺳﻋﺖ اﺟﺮا‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ و‬ ‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺧﻂ ﮐﺸﯽ‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪9‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺮای رﻓﻊ مشکالت رنگ های‬ ‫ترافیکی ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪:‬‬ ‫‪ -1‬اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻔﺎﻟﺖ ﻫﺎی ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺻﻼح ﺷﺪه (در‬ ‫زﻣﺎن راﻫﺴﺎزی و ﯾﺎ ﺗﻌﻤﯿﺮ)‬ ‫‪ -2‬ﺗﻮﺟـــﻪ ﺑﻪ اﻣــﺎده ﺳــﺎزی ﻣﻨـﺎﺳﺐ ﺳﻄـﺢ ﻗﺒـﻞ از‬ ‫اﺟﺮای ﺧﻂ ﮐﺸﯽ‬ ‫‪ -3‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﻮاد ﻣﺮﺼﻓﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺮﺷاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده ار رﻧﮓ ﻫﺎی ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺟﻬﺖ ﻣﺮﺼف در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﺗﺮدد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از رﻧﮓﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﺸﺮﺘ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺤﻠﻮل‬ ‫ﻤﻧﮏ ﺟﻬﺖ ﻣﺮﺼف در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﺑﺎرش‬ ‫‪ -4‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮای ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﺑﺰار ﮐﻨﺮﺘل‬ ‫ﮐﯿﻔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫‪ -5‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﯿﻦ اﻻت ﺟﺪﯾﺪ و ﯾﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﮐﻨﺮﺘﻟﮕﺮﻫﺎی اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ‬ ‫‪ -6‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﻫﺎﻤﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎی ﺑﯿﺸﺮﺘ ﺑﯿﻦ ﻣﺠﺮﯾﺎن‬ ‫ﺧﻂ ﮐﺸﯽ و ﻣﻨﺎﻃﻖ از ﻟﺤﺎظ زﻣﺎن ﺧﻂ ﮐﺸﯽ و ﺗﺮﻣﯿﻢ‬ ‫ﺳﻄﺢ روﺳﺎزی‬ صفحه 10 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪10‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫کاربرد فنـاوری های اطالعات‬ ‫جغرافیایی در زنجیره ی تامین‬ ‫و لـجـسـتـیـک بـازرگـانـی‬ ‫پیمـــان اسامعیلــی‬ ‫کارشناس ارشد راه و ترابری‬ ‫مقدمه ای بر لجستیک‪:‬‬ ‫مسیریابی وسایل نقلیه و مدیریت لجستیکی (پشتیبانی) در هر رشکت‬ ‫که با بخش های بازرگانی‪ ،‬حمل و نقل و خدمات تجاری در یک منطقه‬ ‫نسبتاَ وسیع همکاری می کند را می توان با استفاده از « سیستم اطالعات‬ ‫جغرافیایی » (‪ ،) GIS‬به عنوان عضو اصلی فناوری اطالعات انجام داد‪.‬‬ ‫کاربرد ‪ GIS‬در مواردی از قبیل ردیابی و رهگیری ناوگان‪ ،‬تحلیل های‬ ‫مسیر‪ ،‬عملکردهای انبارداری‪ ،‬مدیریت امکانات و تسهیالت و انبار‪،‬‬ ‫زمان بندی و مسیرگزینی‪ ،‬از بسیاری از مشکالت موجود می کاهد‪ .‬لزوم‬ ‫به کارگیری سیستم های اطالعاتجغرافیایی در مسیرگزینی و لجستیک‪،‬‬ ‫دسرتسی به هنگام به داده های موثق و بسیار زیادی است که معموالً‬ ‫کمرت در دسرتس هستند‪.‬‬ ‫معموالً مشرتیان از مجراهای متفاوتی مانند تلویزیون‪ ،‬اینرتنت‪،‬‬ ‫رادیو و سایر روش های تبلیغات و کاتالوگ ها‪ ،‬از چگونگی خدمات‬ ‫بازرگانی مطلع می شوند‪ .‬برای خریداری و دریافت کاال هم دو راه پیش‬ ‫رو دارند‪ :‬اول‪ ،‬تامین مستقیم‪ .‬یعنی مشرتیان به بازار فروش کاال مراجعه‬ ‫می کنند و بالفاصله کاالهای مورد نیاز خود را دریافت می دارند‪ .‬در این‬ ‫جا فرایند تامین به پایان می رسد‪ .‬و دوم‪ ،‬تامین نیازمندی ها به روش‬ ‫غیرمستقیم است‪ .‬در این روش‪ ،‬فروشندگان و خریداران در محیطی‬ ‫مجازی و با استفاده از رمزهای شناسه و انتشار بلیت های مجازی و سایر‬ ‫جزئیات که در سیستم انجام می گیرند‪ ،‬در متاس با هم قرار می گیرند‪.‬‬ صفحه 11 ‫سیستم های اطالعاتجغرافیایی‬ ‫‪ GIS‬رصفا برای تولید اطالعاتی به کار میرود‬ ‫که مورد نیاز کاربران متفاوت سیستم باشند‪.‬کاربر‬ ‫ممکن است یک شخص یا گروهی از اشخاص (‬ ‫صادر کنندگان و فعاالن سایر بخش های بازرگانی)‪ ،‬یا‬ ‫یک سازمان دولتی یا خصوصی و ‪ ...‬باشد‪ .‬نیازهای‬ ‫کاربران تعیین می کند‪ ،‬یک ‪ GIS‬چه عملکردهایی‬ ‫باید داشته باشد و چه نیازهایی را باید پاسخ گوید‪.‬‬ ‫برای این که اطالعات برای کاربران مفید واقع شود‪،‬‬ ‫باید صحیح‪ ،‬با کیفیت خوب‪ ،‬به هنگام و به شکل قابل‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪11‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫در این روش‪ ،‬مشرتی پس از بررسی تطبیقی کاالها‬ ‫و مشخصات انها روی بلیت‪ ،‬کاالی مورد نیاز خود‬ ‫را انتخاب می کند و فروشنده کاالی خواسته شده‬ ‫را به نشانی مشرتی تحویل می دهد‪ .‬این نشانی ها‬ ‫مبتنی بر شیوه کدبندی جغرافیایی هستند‪ .‬تا این‬ ‫زمان‪ ،‬هنوز کاالی انتخاب شده در انبار رشکت قرار‬ ‫لو نقلی که در‬ ‫دارد‪ .‬کاال با استفاده از وسیله حم ‬ ‫مسیر عبوری نشانی اعالم شده است‪ ،‬همراه با سایر‬ ‫کاالهای خریداری شده در ان مسیر‪ ،‬ارسال می شود‪.‬‬ ‫مانند خرید های اینرتنتی از سایت ‪ Digikala‬و نحوه ‬ ‫ارسال سفارش ها ‪ ،‬موارد مطرح شده همگی در‬ ‫مدیریت زنجیرهی تامین دیده می شوند‪.‬‬ ‫در هر یک از موارد باال‪ ،‬داده ها و اطالعات‬ ‫جغرافیایی و زمین مرجع نقش موثری دارند و به عنوان‬ ‫عاملی کلیدی برای کاهش هزینه ها عمل می کنند‬ ‫که میتوان از انها در مقیاس بزرگ در امور مرتبط‬ ‫با گمرک بهره گرفت‪ .‬داده های جغرافیایی در این‬ ‫زنجیره‪ ،‬پاسخ پرسش های زیر را می دهند‪:‬‬ ‫وسیله نقلیه چه مسیری را طی کند تا کاالها و‬ ‫خدمات به موقع و با حداقل هزینه به چند ادرس‬ ‫متفاوت تحویل شود؟‬ ‫توزیع کننده ی کاالها و خدمات‪ ،‬برای ارائه ی انها به‬ ‫بازارهای جدید و فروشندگان جدید‪ ،‬چه مدت زمانی‬ ‫را باید رصف کنند؟‬ ‫بارگیری‪ ،‬حمل و تحویل کاال توسط ناوگان رشکت‬ ‫چگونه انجام شود؟‬ ‫در سیستم اطالعات جغرافیایی(‪ ،)GIS‬با‬ ‫بهره گیری از قابلیت های مسیر گزینی‪ ،‬ادرس دهی و‬ ‫رمزگذاری (کدینگ) زمینی‪ ،‬مدیریت زنجیره ی تامین‬ ‫اسان می شود‪ .‬هامنطور که در زنجیره ی تامین اشاره‬ ‫شد‪ ،‬یکی از مهمرتین مراحل این زنجیره‪ ،‬رهگیری‬ ‫وسایل نقلیه و اعزام به موقع ناوگان است که بیشرت با‬ ‫مسیرگزینی و مواردی از این دست رس و کار دارد‪ .‬برای‬ ‫درک بهرت کاربرد های ‪ GIS‬در فعالیت های بازرگانی‪،‬‬ ‫به ویژه لجستیک بازرگانی‪ ،‬ابتدا به ماهیت دادههای‬ ‫جغرافیایی و مکانی (تعریف ‪ GIS‬و ‪ )GPS‬و نقش ان‬ ‫در تهیه ی اطالعات مورد نیاز ‪ ، ICT‬سیستم ‪Open‬‬ ‫‪ GIS‬و هم گرایی داده های جغرافیایی‪ ICT ،‬و در‬ ‫نهایت‪ ،‬کمکی که این فناوری اطالعاتی به لجستیک‬ ‫و زنجیره ی تامین می کند‪ ،‬میپردازیم‪.‬‬ صفحه 12 ‫استفاده ای ارائه شود‪ .‬در نهایت قابلیت های ‪ GIS‬به‬ ‫وسیله مشرتیان ان ارزیابی خواهد شد‪ GIS .‬جریان‬ ‫انتقال اطالعات در داخل سازمان و انتقال اطالعات‬ ‫بین سازمان و سازمان های دیگر را به طور بنیادی‬ ‫تغییر می دهد‪ .‬این تغییر بیشرتجنبه سازمانی دارد تا‬ ‫تکنیکی‪ ،‬برای سازمان بسیار مهم است که چه کسی‪،‬‬ ‫تا چه حد و چگونه به اطالعات دسرتسی داشته باشد‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪12‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫سیستم تعیین موقعیتجهانی ‪GPS‬‬ ‫استفاده از‪ GPS‬به عنوان یکی از فناوری های‬ ‫جغرافیایی در لجستیک‪ ،‬باعث کاهش هزینه ها‪،‬‬ ‫رصفه جویی در وقت و باال بردن رضیب اطمینان‬ ‫در این فرایند می شود‪ .‬که اثرات مستقیمی بر گسرتش‬ ‫فعالیت ها و اثربخشی انها خواهد داشت‪ .‬استفاده از‬ ‫داده ها و اطالعات ‪ GIS‬و ‪ DGPS‬به صورت سه بعدی‬ ‫با اتصال به حداقل چهار ماهواره از ‪ 24‬ماهواره های‬ ‫فعال در شکل کدهای عددی‪ ،‬امکان پذیر است‪.‬‬ ‫کد های دریافتی از این طریق در نرم افزاری قابل‬ ‫ذخیره و بازیابی است که دقت ان بستگی به دستگاه‬ ‫گیرنده ی ‪ GPS‬مورد استفاده دارد‪ .‬با بکارگیری‬ ‫‪ DGPS‬این دقت به حداکرث ممکن می رسد‪ .‬برای‬ ‫مثال یک رشکت بازرگانی فعال در توزیع کاال در‬ ‫شهر هانوفر املان با بهره گیری از قابلیت های ‪GIS‬‬ ‫و ‪ GPS‬طرح جدیدی را برای توزیع به موقع کاال‬ ‫در محور های درون شهری و برون شهری ارائه داده‬ ‫است‪ .‬در این سیستم‪ ،‬وانت ها به ‪ 12‬دوربین ویدیویی‬ ‫مجهز شده اند که هر کدام می تواند‪ ،‬به وسیله راننده‬ ‫تنظیم و مدیریت شود‪ .‬وسایل نقلیه به دو دستگاه‬ ‫‪ GPS‬به صورت سیستم تعیین موقعیت جهانی زوجی‬ ‫یا ‪ DGPS‬تجهیز شده اند که با استفاده از شیوه ی‬ ‫درون یابی از داده های ‪ GPS‬در قلمروهای شهری‬ ‫با دقت مکانی و فضایی‪ ،‬با حداقل خطای ‪ 3‬مرت‬ ‫برای هر وسیله ی نقلیه‪ ،‬تصاویر اشیاء و پدیده های‬ ‫اطراف ان را نشان می دهد‪ .‬برای بررسی یک شهر با‬ ‫جمعیت ‪ 250‬هزار نفر و ‪ 62‬هزار ساختامن تنها ‪130‬‬ ‫ساعت بررسی و ‪ 250‬ساعت پردازش بعد از بررسی‬ ‫الزم است‪ .‬اطالعات ممکن است داخل خودرو های‬ ‫سیستم ناوبری با یک روش چند رسانه ای ( مولتی‬ ‫مدیا ) تلفیق شوند‪.‬‬ ‫تجربه ی دیگر‪ ،‬رسویس دهی خدمات پستی‬ ‫ایاالت متحده به خودروهایی است که به امواج‬ ‫رادیویی و ‪ GPS‬مجهز هستند‪ .‬این اقدام با دقت و‬ ‫رسعت باال صورت می گیرد‪ .‬امواج رادیویی‪ ،‬با انتشار‬ ‫موج و تشخیص امکان خودرو‪ ،‬با فواصل مشخص به‬ ‫مرکز کنرتل نرم افزارهای سیستم اطالعاتجغرافیایی‬ ‫‪ ، ESRI‬گزارش می دهد‪ .‬تفسیر سیگنال ها و سیستم‬ ‫ارسالی پستی نیز روی نقشه شهر با استفاده از‬ ‫منادهایی منایش داده می شود‪ .‬این سیستم ها به‬ ‫طور بالدرنگ سیستم های کنرتل ترافیک را تحت‬ ‫پوشش قرار می دهند و واحد اعزام کننده ی خودرو‪،‬‬ ‫با توجه به ترافیک مسیر های ارتباطی‪ ،‬به انتخاب‬ ‫بهرتین مسیر اقدام می کند‪ .‬بدین ترتیب مدت تاخیر‬ ‫به حداقل می رسد‪ .‬مثالی دیگر برنامه موقعیت یاب‬ ‫‪ Waze‬و برنامه موقعیت یاب دال (ویز ایرانی) که به‬ ‫انتخاب بهرتین مسیر اقدام می کنند‪.‬‬ ‫منونه هایی از کاربرد سیستم اطالعاتجغرافیایی‬ ‫باز در شبکه ی توزیع کاال‬ ‫در کشور کره دریافت‪ ،‬ثبت و رسویس دهی‬ ‫داده های مکانی و جغرافیایی برای سیستم ردیابی‬ ‫تجاری در حمل کاال ها و ‪ ....‬با استفاده از داده های‬ ‫نقشه و رسور های اینرتنت صورت می گیرد‪.‬‬ ‫در ایرلند‪ ،‬از سیستم مدیریت وب پایه ی رسزمین ‪،‬‬ ‫برای خدمات تجاری از قبیل رهگیری وسایل نقلیه یا‬ ‫سیستم ‪ Tracking‬به طور گسرتده استفاده می شود‪.‬‬ ‫در املان سیستم مسیریابی برای خطوط دوچرخه ‪،‬‬ ‫توزیع کاالها و ‪ ...‬توسعه یافته است‪.‬‬ ‫در ایاالت متحده ‪ ،‬بررسی اکتشافات زمین شناسی‪،‬‬ ‫با استفاده از مجموعه داده های یکپارچه برای‬ ‫مطالعه ی پوشش رسزمین ‪ ،‬حمل و نقل و داده های‬ ‫جغرافیایی انجام شده است‪.‬‬ ‫حال به منونه هایی از زمینه ی فعالیت لجستیک‬ ‫بازرگانی که کاربرد فناوری های اطالعات جغرافیایی‬ ‫باعث بهبود تصمیم گیری ‪ ،‬برنامه ریزی و نظارت موثر‬ ‫در راستای کاهش هزینه ها و مدیریت بهرت می شود‬ ‫اشاره می کنیم‪:‬‬ صفحه 13 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫عملیات انبارداری‬ ‫بیشرت انبارها و زیرساخت های نگهداری کاال‪ ،‬از‬ ‫مسائل مشرتکی از نظر کاربردهای مسیریابی و مسیر‬ ‫گزینی که توضیح داده شد‪ ،‬رنج می برند‪ .‬بهجای نقاط‬ ‫کور و موقعیت های بال استفاده‪ ،‬ما در عملیات انبارداری‬ ‫با قفسه ها و ردیف هایی که نوع خاصی از کاال در هر‬ ‫یک از انها نگهداری می شود‪ ،‬رو به رو هستیم‪ .‬سیستم‬ ‫کنرتل موجودی تصمیم می گیرد که خودروی خاصی‬ ‫مجموعه ای مشخص از کاال ها را حمل کند‪ ،‬یا برای‬ ‫بارگیری و تخلیه ی بار مخصوصی از ماشین لیفت‬ ‫تراک استفاده شود تا به این ترتیب‪ ،‬میزان انتظار برای‬ ‫بارگیری و ترخیص به حداقل ممکن کاهش یابد‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫داده های جغرافیایی و اطالعات پردازش شده‬ ‫حاصل از ان‪ ،‬نقش موثری در زندگی روزمره برش ایفا‬ ‫می کنند که موجب کاهش هزینه ها‪ ،‬رصفه جویی در‬ ‫وقت و باال بردن رضیب اطمینان می شود‪ .‬با تاکید بر‬ ‫این موضوع که داده های جغرافیایی سهم باالیی از‬ ‫اطالعات بخش بازرگانی و تجارت را تشکیل می دهند‬ ‫و نقش پشتیبانی موثری در تامین اطالعات مورد نیاز‬ ‫‪ ICT‬دارند‪ ،‬در صورت تلفیق مناسب فناوری های‬ ‫اطالعات و فناوری های اطالعات جغرافیایی‪ ،‬به‬ ‫ویژه ‪ GIS‬و ‪ GPS‬و تلفن همراه‪ ،‬می توان از ان برای‬ ‫برنامه ریزی توسعه بازرگانی در همه سطوح محلی‪،‬‬ ‫ملی و منطقه ای‪ ،‬به ویژه در مباحث زنجیره تامین و‬ ‫لجستیک بهره گرفت که منونه های تجارب کشورهای‬ ‫مورد اشاره در این بحث‪ ،‬گویای ان است‪.‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫تحلیلمسیر‬ ‫با استفاده از این نوع تحلیل که مختص فناوری‬ ‫‪ GIS‬است‪ ،‬در ایاالت متحده حجم و شدت ترافیک‬ ‫ساالنه ی جاده ها و مسیر های ارتباطی متفاوت روی‬ ‫نقشه تحلیل می شود و تقریبا همه ی خیابان های‬ ‫شهری‪ ،‬مسیرهای جاده ای ‪ ،‬و ‪ ....‬در سطح منطقه‬ ‫از این نظر اطالعاتی را ارائه می کنند‪ .‬سیستم تحلیل‬ ‫مسیر با بهره گیری از انواع داده های تولید شده ‪،‬‬ ‫مسیرهای مناسب و کافی را معرفی می کند که هر‬ ‫وسیله ی نقلیه را از نظر حمل بار و میزان هزینه ی‬ ‫گرفته شده برای ان ‪ ،‬کنرتل می کند‪.‬به عالوه این‬ ‫سیستم‪ ،‬مسیر حرکت‪ ،‬رسعت حرکت‪ ،‬جهت حرکت‪،‬‬ ‫نقاط توقف و ‪ ...‬را روی نقشه منایش می دهد‪.‬‬ ‫مدیریت تسهیالت و انبار‬ ‫مدیریت تسهیالت و انبار به عنوان یکی از‬ ‫مهم ترین زیربخش های زنجیره ی تامین و لجستیک‬ ‫در بخش بازرگانی مطرح است‪ .‬تجزیه و تحلیل های‬ ‫علمی و مبتنی بر اطالعات دقیق برای مکان یابی‬ ‫انبارها‪ ،‬محل های نگه داری کاال ها با در نظر گرفنت‬ ‫جمیع عوامل اثرگذار جغرافیایی‪ ،‬ارتباطات‪ ،‬جمعیت‬ ‫مرصف کننده‪ ،‬اقتصادی و ‪ ...‬باید با مطالعه ی بسیار‬ ‫کاملی صورت پذیرد‪.‬‬ ‫‪13‬‬ صفحه 14 ‫دکتــــــری راه و تــــــرابــــــری‬ ‫علینرصا‪...‬تباراهنگر‬ ‫‪14‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫انتخاب مشخصات سواره رو راه ها بر‬ ‫مبنــای معیــارهـای ایمنـــی‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫هر یک از مشخصات بخش های سواره رو و حاشیه راه در عملکرد ایمن‬ ‫راه مهم هستند‪ ،‬هرچند برخی از این پارامرتها مانند عرض خطوط در‬ ‫سواره رو و شانه راه نقش مهم تری در مقوله ایمنی راه دارند‪ .‬البته باید توجه‬ ‫منود که بسته به عملکرد راه‪ ،‬اهمیت این پارامرتها ممکن است متفاوت‬ ‫باشد‪ .‬نحوه انتخاب پارامرتهای طراحی در ایین نامه طرح هندسی راه ها‬ ‫مانند نرشیه ‪( 415‬ایین نامه طرح هندسی راه های ایران) اورده شده‬ ‫است‪ .‬معموالً طراح در انتخاب این پارامرتها کمرت به نقش ان ها در‬ ‫ایمنی راه توجه می کند‪ .‬هدف از تهیه این نوشته‪ ،‬انتخاب مشخصات‬ ‫هندسی اجزای مقطع عرضی راه نیست بلکه نویسنده در تالش است‬ ‫تا اثر انتخاب های مختلف بر مقوله ایمنی را به صورت کیفی و در صورت‬ ‫امکان به صورت کمی بر ایمنی راه ارائه مناید‪ .‬بر اساس ایین نامه‪ ،‬انتخاب‬ ‫طراح برای رسعت طرح ‪ 90‬کیلومرت بر ساعت و متوسط ترافیک روزانه‬ ‫‪ 1500‬وسیله نقلیه در روز‪ ،‬برای هر خط عرض ‪ 3/50‬مرت می باشد اما‬ ‫اگر به درصد ترافیک سنگین زیاد و یا تعداد موتورسیکلت های قابل توجه‬ ‫این محور راه اصلی درجه دو توجه مناید‪ ،‬احتامالً و منطقاً عرض هر خط‬ ‫را ‪ 3/65‬مرت در نظر می گیرد‪ .‬همچنین برای همین محور انتخاب اولیه‬ ‫طراح بر اساس ایین نامه های طرح هندسی ‪ 1/85‬مرت برای عرض شانه‬ ‫می باشد‪ ،‬اما چنانچه به این مسئله توجه داده شود که درصد زیادی از‬ ‫وسایل نقلیه کشاورزی مانند تیلر و یا تراکتور با رسعت پایین در برخی‬ ‫از فصول سال از این محور عبور می منایند‪ ،‬ممکن است عرض ‪2/40‬‬ ‫مرت را برای شانه انتخاب مناید‪ .‬بر اساس بررسی امار تصادفات جاده ای‬ ‫و پزشکی قانونی در سال ‪ 214 ،1390‬تصادف منجر به فوت ناشی از‬ ‫تردد ادوات کشاورزی درراه ها حادث شده است‪ .‬کندی حرکت این گونه‬ ‫وسایل نقلیه‪ ،‬اختالف رسعت زیاد با سایر وسایل نقلیه‪ ،‬غیرمنتظره بودن‬ ‫حضور این ادوات در سطح سواره رو به ویژه برای کاربران نااشنا و همچنین‬ ‫عدم برخورداری از سیستم روشنایی مناسب‪ ،‬سبب کاهش‬ ‫ایمنی درراه ها شده است‪.‬‬ ‫سواره رو‪ ،‬قسمتی از سطح نهایی روسازی‬ ‫راه است که برای حرکت و عبور وسایل‬ ‫نقلیه بکار می رود‪ .‬سواره رو باید از عرض‬ ‫شانه متامیز باشد‪ .‬معموالً تعیین‬ ‫تعداد خطوط درراه های چند خطه و‬ صفحه 15 ‫شکل ‪ -1‬امکان تامین فاصله دید مناسب وسایل نقلیه دو طرف نسبت به یکدیگر در محل باریک شدن‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪15‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫عرض هر خط به نوع راه‪ ،‬رسعت طرح و حجم ترافیک‬ ‫عبوری بستگی دارد‪ .‬البته در یک راه مشخص بسته‬ ‫به موقعیت قرارگیری ان در قوس افقی و یا قسمت‬ ‫مستقیم راه ممکن است عرض سواره رو تغییر مناید‪.‬‬ ‫برای قوسی با شعاع ‪ 250‬مرت ممکن است الزم باشد‬ ‫عرض سواره رو راه دوخطه تا ‪ 1/50‬مرت افزایش یابد‬ ‫زیرا کامیون ها در قوس ها عرض بیشرتی را اشغال‬ ‫می منایند‪ .‬خطوط باریک و با عرض کم باعث‬ ‫می شوند که حرکت خودروها در فاصله جانبی کمرت‬ ‫انجام شده که باعث کاهش احساس ایمنی رانندگان‬ ‫می گردد‪ .‬این فاصله عالوه بر ظرفیت خط در عملکرد‬ ‫ایمن رانندگان نیز بسیار مهم است‪ .‬هراندازه عرض‬ ‫خط کم باشد‪ ،‬مترکز عبور چرخ ها در کناره های خط‬ ‫بیشرت می شود که باعث افزایش احتامل خروج وسایل‬ ‫نقلیه از محور می گردد‪.‬‬ ‫مقادیر عرض خطوط در مسیر‪ ،‬برای پل های بزرگ‬ ‫و تونل ها نیز رعایت می گردد مگر هزینه اقتصادی‬ ‫قابل توجهی به پروژه تحمیل مناید که در این صورت‬ ‫تغییر در عرض سواره رو تدریجی و با نصب عالئم‬ ‫می باشد‪ .‬تغییر عرض خط و نحوه اتصال خط های‬ ‫با عرض متفاوت به یکدیگر تدریجی است‪ .‬تغییر‬ ‫تدریجی و با شیب مالیم‪ ،‬اگاهی دهی و هشدار به‬ ‫رانندگان‪ ،‬اشکارسازی راستا و محل کاهش عرض‬ ‫(به ویژه در نواحی دارای سابقه تصادف) و امکان‬ ‫تامین فاصله دید مناسب (حداقل فاصله دید توقف)‬ ‫در نواحی تغییر عرض بسیار مهم است‪.‬‬ ‫استفاده از سطح راه موجود برای تغییر تدریجی‬ ‫عرض قبل از محل کاهش‪ ،‬باوجوداینکه ممکن است‬ ‫باعث کاهش ظرفیت راه شود‪ ،‬از راهکارهای اصالح‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫با توجه به عرض ثابت هر خط (‪ 3/65‬مرت) و عریض‬ ‫بودن خطوط سواره رو برای راه های رشیانی (ازادراه ها‬ ‫و بزرگراه ها) و راه های اصلی چند خطه و همچنین‬ ‫ثابت بودن عرض سواره رو راه اصلی دوخطه درجه یک‪،‬‬ ‫ارتباط بین عرض سواره رو و ایمنی بیشرت درراه های‬ ‫اصلی درجه دو و راه های فرعی مطرح می گردد‪.‬‬ ‫ازلحاظ ایین نامه های طرح هندسی‪ ،‬عرض هر‬ ‫خط درراه اصلی درجه دو (راه دوخطه) می تواند بین‬ ‫‪ 3/25‬تا ‪ 3/65‬مرت باشد‪ .‬این مقدار برای راه های‬ ‫فرعی می تواند بین ‪ 2/75‬تا ‪ 3/65‬مرت باشد‪ .‬این‬ ‫انتخاب با توجه به رسعت طرح و متوسط ترافیک روزانه‬ ‫انجام می شود‪ .‬در این انتخاب برای منونه توجهی به‬ ‫ترکیب ترافیک شامل درصد ترافیک سنگین و یا تعداد‬ ‫موتورسیکلت ها منی شود‪ .‬با افزایش سهم وسایل نقلیه‬ ‫سنگین‪ ،‬افزایش عرض خط به ویژه درراه های دوخطه‬ ‫باعث بهبود ایمنی می شود‪ .‬درراه های با ترافیک‬ ‫عبوری موتورسیکلت‪ ،‬افزایش عرض خط باعث امکان‬ ‫جداسازی این استفاده کنندگان اسیب پذیر از وسایل‬ ‫نقلیه می شود‪.‬‬ ‫کاهشعرضخطدرراه هایدوخطهعموماًبرافزایش‬ ‫تصادفات خروج از محور‪ ،1‬برخورد روبرو‪ ،2‬برخورد از‬ ‫‪3‬‬ ‫پهلو از جهت مخالف‪ ،‬برخورد از پهلو از هامن جهت‬ ‫تاثیرگذار می باشد و تاثیر ان بر سایر انواع تصادفات‬ ‫کمرت می باشد‪ .‬براساس مطالعات‪HSM 4‬‬ ‫در سال ‪ 2010‬میزان افزایش تصادفات به علت‬ ‫کاهش عرض خط نسبت به خط با عرض ‪ 3/65‬در‬ ‫تصادفات یادشده در شکل (‪ )2‬و جدول (‪ )1‬اورده‬ ‫شده است‪ .‬در ترافیک های باالتر با کاهش عرض‬ ‫خط‪ ،‬میزان تصادفات مربوطه ممکن است تا ‪50‬‬ ‫درصد افزایش یابد‪.‬‬ ‫‪1- single vehicle‬‬ ‫‪run off the road‬‬ ‫‪2- multiple vehicle‬‬ ‫‪head on‬‬ ‫‪3- same direction‬‬ ‫‪sidewipe‬‬ ‫‪4- Highway Safety‬‬ ‫‪Manual‬‬ صفحه 16 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪16‬‬ ‫شکل ‪ -2‬رضایب افزایش تصادفات با کاهش عرض خط درراه های دوخطه (‪) 2010 HSM‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫جدول ‪ -1‬رضایب افزایش تصادفات با کاهش عرض خط درراه های دوخطه (‪) 2010 HSM‬‬ ‫عرض خط‬ ‫کمتر از ‪400‬‬ ‫‪ 2/70‬متر و کمتر‬ ‫‪1/05‬‬ ‫‪ 3/30‬متر‬ ‫‪1/01‬‬ ‫‪ 3/00‬متر‬ ‫‪ 3/65‬متر و بیشتر‬ ‫‪( AADT‬وسایل نقلیه بر روز)‬ ‫بین ‪ 400‬الی ‪2000‬‬ ‫‪1/02‬‬ ‫‪1/00‬‬ ‫در بعضی مواقع به علل مختلف ممکن است‬ ‫عرض مفید سواره رو کاهش یابد که منجر به افزایش‬ ‫ریسک تصادفات می گردد‪ .‬نکته ای که طراحان باید‬ ‫موردتوجه قرار دهند ان است که اضافه عرض در‬ ‫قوس های افقی به عرض های تعیین شده برای هر خط‬ ‫عبور باید اضافه شود‪ .‬همچنین عرض سواره رو تنها‬ ‫شامل پهنای نوار خط کشی میانی می گردد‪ .‬پهنای‬ ‫نوار خط کشی کناری جزو پهنای شانه محسوب‬ ‫می گردد و درصورتی که شانه رویه دار نباشد پهنای‬ ‫نوار خط کشی کناری به عرض خط اضافه می شود‪.‬‬ ‫شیب عرضی سواره رو براى رویه‏هاى اسفالتى‬ ‫و بتنى جدید و روکشها‪ 1/5 ،‬تا ‪ 2/5‬درصد و براى‬ ‫رویه‏هاى شنى ‪ 3‬تا ‪ 5‬درصد است‪ .‬این شیب در‬ ‫قسمت‏هاى مستقیم تونل‏ها‪ ،‬یک تا ‪ 1/5‬درصد است‪.‬‬ ‫شیب عرضی در محل قوس های افقی به صورت‬ ‫بیشتر از ‪2000‬‬ ‫‪1/50‬‬ ‫‪1/30‬‬ ‫‪1/00‬‬ ‫‪1/05‬‬ ‫‪1/00‬‬ ‫یک طرفه بانام شیب بربلندی اجرا می شود‪.‬‬ ‫انتخاب شیب عرضی تحت تاثیر کنرتل و هدایت‬ ‫بهرت خودرو و تخلیه رسیع تر اب های سطحی می باشد‪.‬‬ ‫ازنظر کنرتل و هدایت خودرو و در مناطق یخبندان و‬ ‫رسدسیر‪ ،‬بهرت است شیب عرضی سواره رو کمرت از ‪2‬‬ ‫درصد باشد‪ .‬هراندازه رسعت طرح یا عملکردی بیشرت‬ ‫باشد‪ ،‬بهرت است شیب عرضی کمرت باشد‪ .‬شیب های‬ ‫عرضی تند موجب افزایش احتامل رسخوردن جانبی‬ ‫به هنگام ترمز کردن در سطوح خیس یا هنگام توقف‬ ‫اضطراری در سطوح خشک می شود‪ .‬در نواحی با‬ ‫بادهای تند‪ ،‬شیب عرضی بر هدایت خودرو تاثیر‬ ‫زیادی دارد‪ .‬شیب عرضی تندتر ازنظر هدایت رسیع‬ ‫ب عرضی مالیم تر ازنظر کنرتل وسیله نقلیه‬ ‫اب و شی ‬ ‫مطلوب و عدم رسخوردگی در یخبندان است‪ .‬وجود اب‬ ‫در سطح راه به دلیل کاهش دید که درنتیجه پاشش‬ صفحه 17 ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1- Highway Safety Manual 2010‬‬ ‫‪ -2‬کتاب راهسازی محمود رضا کی منش‬ ‫علی نرصاله تبار ویرایش دوم چاپ پنجم نارش‬ ‫نواور ‪1398‬‬ ‫‪ -3‬کتاب مهندسی ایمنی و ترافیک محمود‬ ‫رضا کی منش کامران رحیم اف علی نرصاله‬ ‫تبار ویرایش دوم چاپ دوم نارش نواور ‪1398‬‬ ‫‪ -4‬ایین نامه طرح هندسی راههای ایران‬ ‫نرشیه ‪ 415‬چاپ اول ‪1391‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪17‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫اب به شیشه اتومبیل ها هست‪ ،‬کاهش اصطکاک‪،‬‬ ‫انعکاس نور از سطح و پدیده هیدروپالنینگ به شدت‬ ‫بر ایمنی استفاده کنندگان از راه تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫ضخامت الیه اب‪ ،‬پارامرت تاثیرگذار بر ایمنی می باشد‪.‬‬ ‫تحقیقات قابل توجهی در سه دهه گذشته پیرامون‬ ‫تغییرات اصطکاک اسفالت و تایر اتومبیل ها در‬ ‫رشایط بارندگی انجام شده است‪ .‬در بیشرت تحقیقات‬ ‫بر لغزنده بودن سطح جاده ها درنتیجه باران تاکید‬ ‫شده است‪ .‬طول زیاد حرکت اب در سطح روسازی‬ ‫به ویژه در مناطق کوهستانی و راه های چند خطه‬ ‫می واند سبب کاهش ایمنی درراه ها گردد‪ .‬در مناطق‬ ‫کوهستانی‪ ،‬اب قبل از خروج از سطح راه یخ می زند‬ ‫و سبب کاهش عرض مفید سواره رو و همچنین ایجاد‬ ‫سطح لغزنده می گردد‪ .‬درراه های چند خطه طول‬ ‫زیاد حرکت اب سبب افزایش ضخامت الیه اب شده‬ ‫که سبب افزایش ریسک هیدروپلنینگ و پاشش‬ ‫اب می گردد‪ .‬نکته دیگری که کمرت موردتوجه قرار‬ ‫می گیرد این است که تعامل بین شیب طولی و شیب‬ ‫عرضی در هدایت اب بسیار مهم است‪ .‬درراه با شیب‬ ‫طولی مالیم‪ ،‬شیب عرضی تند باعث کاهش رسیع‬ ‫اب از سطح روسازی می شود‪.‬‬ ‫درراه های مجزا استفاده از شیب دوجهته برای‬ ‫سواره روی هر طرف‪ ،‬در نقاط پربرف و یخ‪ ،‬برتری دارد‬ ‫و در نقاط پرباران نیز سبب تخلیه رسیع اب می شود‪.‬‬ ‫حداکرث اختالف جربی شیب عرضی میان دو خط‬ ‫مجاور دارای جهت حرکت ترافیک مخالف‪ ،‬از ‪ 4‬و ‪6‬‬ ‫درصد به ترتیب در پروژه های نوسازی و بهسازی تجاوز‬ ‫نکند‪ .‬حداکرث اختالف جربی شیب عرضی میان دو‬ ‫خط مجاور دارای جهت ترافیک یکسان درراه های‬ ‫جداشده‪ ،‬از ‪ 4‬درصد تجاوز نکند‪.‬‬ صفحه 18 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫اسفـالت رنـگـی‬ ‫‪18‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫و بکارگیری ان در ارتقای ایمنی راه ها‬ ‫دکرت امیـــــر ایــــــزدی‬ ‫‪1- California‬‬ ‫‪Manual on‬‬ ‫‪Uniform Traf‬‬‫‪fic Control‬‬ ‫‪Devices‬‬ ‫در دو دهه گذشته‪ ،‬به کارگیری رنگ در معابر و دسرتسی های مختلف‬ ‫محیط های درون شهری و بین شهری توسعه چشمگیری یافته است به‬ ‫نحوی که یافنت معربی که از پیام رسانی با رنگ بر روی سطح روسازی‬ ‫استفاده نشده باشد در شهرهای توسعه یافته جهان‪ ،‬تقریباً ناممکن‬ ‫است‪ .‬با این وجود بر اساس ایین نامه کنرتل یکپارچه دستگاه های‬ ‫ترافیکی کالیفرنیا‪ 1‬نسخه ‪ ،2014‬روسازی های رنگی تنها زمانی‬ ‫می توانند به عنوان یک وسیله کنرتل ترافیک به کار برده شوند که‬ ‫تضاد رنگی قابل توجهی با روسازی اطراف خود داشته باشند‪ .‬در این‬ ‫دسته از کاربردها از خاصیت تفاوت رنگ بین رویه اسفالتى رنگى‬ ‫و رویه اسفالتى متداول (سیاه رنگ) براى رساندن پیام خاىص به‬ ‫رانندگان‪ ،‬دوچرخه سواران یا عابرین استفاده مى شود [‪ .]1‬در ادامه‬ ‫موارد استفاده متداول از اسفالت رنگی مبنظور ارتقای ایمنی در‬ ‫کشورهای مختلف معرفی می گردند‪.‬‬ ‫شکل ‪ -1‬کاربرد اسفالت رنگی در پیچ های خطرناک‬ ‫بکارگیری اسفالت رنگی بهمنظور درک محدوده جاده در‬ ‫قوس های خطرناک‬ ‫برای اعالم هشدار و ایجاد ایمنی بیشرت و درک محدوده جاده توسط‬ ‫رانندگان به خصوص در شب‪ ،‬باید از ابتدای رشوع سبقت ممنوع تا‬ ‫انتهای این منطقه از اسفالت رنگی با رنگ موثر و زبری مطلوب (بر‬ ‫اساس رسعت طرح) برای افزایش اصطکاک جانبی استفاده کرد‪ .‬در‬ ‫نتیجه راننده درک بهرتی از خطرناک بودن پیچ خواهد داشت و با‬ ‫کاهش رسعت خود از بروز خطر جلوگیری می کند [‪.]4‬‬ ‫دکرتی راه و ترابری‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه شامل‬ صفحه 19 ‫بکارگیری اسفالت رنگی مبنظور اعالن هشدار در محل ایست‬ ‫در تقاطع بین مسیر فرعی به اصلی‬ ‫در تقاطع های فرعی به اصلی همواره حق تقدم با اتومبیلی است‬ ‫که در مسیر اصلی در حال تردد است‪ .‬در این گونه موارد برای انکه‬ ‫ایمنی تقاطع تامین شود ممکن است از چراغ راهنام برای تقاطع‬ ‫استفاده شود اما گاهی ممکن است استفاده از چراغ مقدور نباشد‬ ‫(نظیر جاده های بین شهری)‪ .‬در این گونه موارد اسفالت رنگی به‬ ‫همراه تابلوهای هشداردهنده برای باال بردن توجه و اگاهی رانندگان‬ ‫مسیر فرعی مناسب خواهد بود [‪2‬و‪.]4‬‬ ‫ایجاد رشایط هشدار برای ورودی و خروجی بزرگراه ها‬ ‫می توان با استفاده از پوشش های جداکننده رنگی محل های‬ ‫دسرتسی ورود و خروج به بزرگراهها یا راه های اصلی را مشخص منود‬ ‫و در رابطه با وجود این دسرتسی ها اگاهی کافی را به رانندگان ارائه‬ ‫داد تا ان ها قادر به انجام عکس العمل مناسب از خود باشند‪ .‬عالوه بر‬ ‫این رانندگان درک بهرتی جهت کاهش و یا افزایش رسعت داشته و‬ ‫مخصوصاً در بزرگراه ها به علت وجود رسعت باال این تغییرات رسعت‬ ‫باعث بروز تصادفات خطرناک نخواهد شد‪ .‬یکی از محاسن استفاده‬ ‫تقاطع مسیر اصلی و فرعی‬ ‫‪19‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫نقش اسفالت رنگی بر روی کاهش تصادفات در مسیر اصلی‬ ‫و شانه راه‬ ‫در بزرگراه ها و ازادراه ها نیز می توان به طور موثری از روسازی رنگی‬ ‫بهره برد‪ .‬روسازی رنگی در بزرگراه ها عمدتاً به منظور ایجاد تفاوت‬ ‫برصی برای شانه راه و یا خطوط عبور با کاربری خاص به کار برده‬ ‫می شود‪ .‬استفاده از اسفالت رنگی در مسیر اصلی و شانه های چنین‬ ‫راه هایی باعث ایجاد تنوع برای چشم رانندگان شده و می تواند جلوی‬ ‫ایجاد چنین حالتی را بگیرد [‪3‬و‪.]4‬‬ ‫شکل ‪ -2‬استفاده از اسفالت رنگی در‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫شکل ‪ -3‬کاربرد اسفالت رنگی در‬ ‫مسیر اصلی و شانه راه‪.‬‬ ‫شکل ‪ -4‬استفاده از اسفالت رنگی در‬ ‫ورودی و خروجی یک مسیر اصلی‬ صفحه 20 ‫از اسفالت رنگی در ورودی و خروجی بزرگراه ها‪ ،‬ایجاد فضایی ایمن‬ ‫برای توقف اضطراری و یا توقف ماشین های پلیس است [‪.]8 ,1‬‬ ‫اسفالت رنگی در مسیرهای دوچرخه‬ ‫فقدان ایمنی کافی برای دوچرخه سواران یکی از مهم ترین عوامل‬ ‫بازدارنده دوچرخه سواری است‪ .‬پایین بودن سطح ایمنی در شبکه‬ ‫دوچرخه سواری‪ ،‬عمدتاً شامل کمبود تسهیالت و زیرساخت های‬ ‫فنی مناسب است[‪ .]3‬از این رو استفاده از رویه هاى اسفالتى رنگى‬ ‫راه حىل موثر و کم هزینه براى رسیدن به این هدف است‪ .‬بنابراین‬ ‫روسازی رنگی برای به کارگیری در خطوط ویژه دوچرخه به منظور‬ ‫افزایش قدرت تشخیص در محل هایی است که دوچرخه سوار باید‬ ‫عکس العملی از خود نشان دهد یا تداخل های احتاملی با مسیر‬ ‫خودروها رخ می دهد[‪.]4‬‬ ‫ســــال اول‬ ‫شمـــاره ‪3‬‬ ‫زمستــان‪98‬‬ ‫‪20‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫شکل ‪ -5‬کاربردهای اسفالت رنگی‬ ‫در مسیرهای ویژه دوچرخه سواری‬ ‫اسفالت رنگی در مسیر خط ویژه اتوبوس های درون شهری‬ ‫حمل ونقل عمومى به عنوان یکى از راه حل های موثر براى حل مشکل‬ ‫ترافیک در کالن شهرها مطرح است‪ .‬براى افزایش رسعت حرکت‬ ‫اتوبوس ها معموالً ً از مسیرهاى ویژه براى ان ها استفاده می شود‪ .‬یک‬ ‫روش موثر و کم هزینه براى ایجاد مسیرهاى ویژه اتوبوس‪ ،‬استفاده از‬ ‫اسفالت های رنگى است‪.‬‬ ‫شکل ‪ -6‬استفاده از اسفالت رنگی در‬ ‫مسیرهای ویژه حمل ونقل عمومی‬ ‫شکل ‪ -7‬استفاده از پوشش رنگی‬ ‫برای یک ایستگاه اتوبوس (سمت‬ ‫راست)‪ ،‬تعیین محل عبور وسایل نقلیه‬ ‫غیر موتوری (وسط) و محل عبور عابر‬ ‫پیاده (سمت چپ)‪.‬‬ ‫روان سازی ترافیک و تعیین محل ایستگاه های سواری‪ ،‬محل‬ ‫عبور عابرین پیاده و وسایل نقلیه غیر موتوری‬ ‫یکی از مشکالت ترافیکی در خیابان های شهری پارک کردن وسایط‬ ‫نقلیه در محل های شلوغ است‪ .‬همچنین از جمله عواملی که سبب‬ ‫افزایش تصادفات‪ ،‬کاهش ایمنی و در پی ان افزایش زمان سفر کاربران‬ ‫راه می گردد‪ ،‬عدم وجود مکان های مشخص جهت پیاد ه و سوار کردن‬ صفحه 21 ‫عابرین پیاده است که عالوه بر بروز اختالل در‬ ‫ترافیک‪ ،‬بعضاً سبب وقوع تصادف های نابهنگام‬ ‫می شود که این حالت سبب به وجود اوردن صف های‬ ‫طوالنی و افزایش قابل توجه زمان سفر می شود‪ .‬با‬ ‫استفاده از اسفالت رنگى مى توان محل هاى مجاز‬ ‫براى پارک را در کنار خیابان مشخص منوده و این‬ ‫مسئله را ساماندهى کرد [‪.]7 ,6 ,5‬‬ ‫روسازی رنگی برای به کارگیری در‬ ‫خطوط ویژه دوچرخه به منظور افزایش‬ ‫قدرت تشخیص در محل هایی است که‬ ‫دوچرخه سوار باید عکس العملی از‬ ‫خود نشان دهد‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫استفاده از اسفالت رنگى در تونل ها‬ ‫روشنایى تونل در شب و روز از جمله مسائل مهم در‬ ‫ایمنى تونل است‪ .‬چنانچه اختالف شدت نور میان‬ ‫بیرون و داخل تونل زیاد باشد ممکن است باعث‬ ‫ایجاد خیرگى و نوعى نابینایى لحظه اى گردد که‬ ‫مى تواند منجر به بروز حوادث مرگبار گردد‪ .‬اصوالً‬ ‫عاملی که موجب تشخیص مانع توسط راننده‬ ‫می گردد‪ ،‬تفاوت درخشندگی مانع و محیط اطراف‬ ‫ان است [‪ .]7‬درصورتی که روسازی ها در رنگ های‬ ‫روشن اجرا شوند‪ ،‬با رصف هزینه نورپردازی کمرت‪،‬‬ ‫می توانند دید بهرتی را برای رانندگان فراهم سازند‬ ‫خصوصاً در رشایطی که به هر دلیلی فراهم کردن‬ ‫نور کافی برای حرکت وجود نداشته باشد [‪.]8‬‬ ‫بدین علت که استفاده از رویه هاى رنگى در داخل‬ ‫تونل‪ ،‬به علت انعکاس باالتر ان ها باعث افزایش‬ ‫قابلیت دید رانندگان مى گردد‪ ،‬ایمنى در تونل هم‬ ‫در روز و هم در شب افزایش مى یابد‪.‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫امروزه رسعت غیرمجاز به عنوان یکی از مهمرتین‬ ‫عوامل بروز تصادفات مطرح است و بحث مدیریت‬ ‫رسعت در جاده های بین شهری و معابر شهری و‬ ‫استفاده از امکانات و تجهیزات مختلف در این‬ ‫زمینه‪ ،‬به عنوان یکى از مباحث مهم مهندىس‬ ‫ترافیک مطرح است‪ .‬در محل هایی با حجم باالى‬ ‫‪21‬‬ ‫شکل ‪ -8‬کاربرد اسفالت رنگی روشن در تونل ها‬ صفحه 22 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪22‬‬ ‫تردد عابرین پیاده‪ ،‬می توان از اسفالت رنگى‬ ‫به منظور ایجاد هشدار و عاملی برای کاهش رسعت‬ ‫وسایل نقلیه استفاده منود‪ .‬در واقع می توان با‬ ‫استفاده از اسفالت رنگى در شانه ها‪ ،‬مسیر دوچرخه‬ ‫و محل های پارک کنار خیابان یا جزیره های میاىن‪،‬‬ ‫حس باریک تر بودن خیابان را به راننده القا منود‪.‬‬ ‫بر اساس مطالعات انجام گرفته در تهیه این‬ ‫گزارش‪ ،‬روسازی های رنگی کاربردهای گسرتده ای‬ ‫در شهرها داشته اند‪ .‬زیباسازی فضای شهر‪،‬‬ ‫ساخت گذرگاه عابرین پیاده‪ ،‬ساخت میانه راه‪،‬‬ ‫جزایر ترافیکی‪ ،‬خطوط ویژه و اعالم برخی از پیام ها‬ ‫در بزرگراه ها و ازادراه ها‪ ،‬از عمده کاربری های این‬ ‫نوع از روسازی ها است‪ .‬همچنین با استفاده از‬ ‫روسازی های با رنگ روشن‪ ،‬مقدار نورپردازی الزم‬ ‫برای تامین روشنایی معابر بسیار کاهش می یابد که‬ ‫خود به منزله کاهش مرصف انرژی است یا باوجود‬ ‫ثابت بودن مقدار نورپردازی‪ ،‬ایمنی مسیر افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬همچنین تشخیص موانع در تونل ها‬ ‫درزمینهی روشن بسیار اسان تر از تشخیص موانع‬ ‫در زمینه تیره است؛ لذا به کارگیری روسازی های‬ ‫روشن موجب دید بسیار بهرت راننده هنگام رانندگی‬ ‫در معابر و خصوصاً در تونل ها می شود‪.‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫مراجع‬ ‫‪[1] J.A. Lindley, Application of Colored Pavement, Federal Highway Ad‬‬‫‪ministration (FHWA), US. Deportment of Transportotion, 2013.‬‬ ‫[‪ ]2‬اهنگر‪ ،‬ع‪ .‬ن‪ .‬ت‪ .)1386( .‬اسفالت رنگی و کاربردهای ان‪ .‬نرشیه فناوری حمل و نقل‪ ,‬شامره‬ ‫‪67-63 ,10‬‬ ‫[‪ ]3‬نوری‪ ،‬ع‪ .،‬و اشتیانی‪ ،‬م‪ .)1396( .‬کاربرد اسفالت رنگی در معابر شهر تهران‪ .‬مرکز مطالعات و‬ ‫برنامه ریزی شهر تهران‬ ‫[‪ ]4‬ذوقی‪ ،‬ح‪ ،.‬غالمی‪ ،‬م‪ ،.‬نیک‪ ،‬ا‪ .‬ا‪ .‬ی‪ ،.‬و نظیفی‪ ،‬ا‪ .)1391( .‬ارزیابی کیفیت نقش اسفالت رنگی‬ ‫بر روی ایمنی ترافیک‪ .‬هامیش ملی عمران و توسعه پایدار‪ ,‬مشهد‪ ،‬ایران‪.‬‬ ‫[‪ ]5‬ثانی‪ ،‬س‪ .‬ر‪ .‬ز‪ ،.‬مظفری‪ ،‬م‪ ،.‬مصطفوی‪ ،‬ع‪ ،.‬و رسکشیکی‪ ،‬ف‪ .)1390( .‬افزایش ایمنی‬ ‫مسیرهای ویژه دوچرخه سواری با استفاده از اسفالت رنگی‪ .‬اولین کنفرانس بین املللی دوچرخه‬ ‫شهری‪ ,‬تهران ‪ -‬ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور‪.‬‬ ‫‪]6[ T. INOUE, Colored Pavements, 1998, pp. 33-36.‬‬ ‫‪]7[ C. MUTCD, California Manual on Uniform Traffic Control Devices, State‬‬ ‫‪of California: Department of Transportation, 2014.‬‬ ‫‪]8[ R.P. Roess, E.S. Prassas, W.R. McShane, Traffic engineering, Pearson/‬‬ ‫‪Prentice Hall2004.‬‬ صفحه 23 ‫حامــد ابگـــون‬ ‫کارشناس ارشد راه و ترابری‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪23‬‬ ‫تعریف‪:‬‬ ‫روانشناسی ترافیک بعنوان یکی از رشته های تخصص‬ ‫روانشناسی مطرح می باشد که به بررسی رابطه‬ ‫بین فرایندهای روانشناختی و رفتار کاربران راه‬ ‫می پردازد‪ .‬به طور کلی‪ ،‬روانشناسی ترافیک با هدف‬ ‫بکارگیری جنبه های نظری روانشناسی به منظور‬ ‫بهبود تحرک جریان ترافیک از طریق کمک به توسعه‬ ‫نظریه گسرته شناخت‬ ‫روانشناسی جنبه های حسی‪ -‬حرکتی و عصبی نیز‬ ‫در زمینه روانشناسی ترافیک کاربرد دارد‪ .‬مطالعات‬ ‫عواملی مانند میزان توجه‪ ،‬حافظه‪ ،‬شناخت مکانی‪،‬‬ ‫بی تجربگی‪ ،‬اسرتس‪ ،‬مستی‪ ،‬تحریک های گیج‬ ‫کننده و مبهم‪ ،‬خستگی و مشغول بودن به کارهای‬ ‫ثانویه مانند مکاملات تلفنی برای درک و بررسی‬ ‫تجربه و اقدامات کاربران استفاده کننده از جاده ها‬ ‫استفاده می شود [‪1‬و‪.]2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫مقدمه‪:‬‬ ‫با گسرتش شهرها وافزایش حجم ترافیک وسایل‬ ‫نقلیه تضادهای رفتاری مختلف که ریشه در رفتار های‬ ‫نادرست ترافیکی و تجربیات ذهنی کاربران راه دارد‪،‬‬ ‫افزایش پیدا کرد‪ .‬این رفتارهای گوناگون گاهی‬ ‫اوقات منجر به وقوع خطرات مالی و جانی برای‬ ‫کاربران راه می شد‪ .‬با افزایش این مشکالت نیاز‬ ‫به بررسی رفتارهای انسان و عوامل تاثیرگذار بر ان‬ ‫بیشرت احساس شد‪ .‬بدین منظور برای شناخت و حل‬ ‫مشکالت بوجود امده‪ ،‬مقوله روانشناسی ترافیک از‬ ‫دهه ‪ 1980‬به عنوان یک راهکار جهت شناسایی و‬ ‫رفع این اختالالت بصورت یک رویکرد بین رشته ای و‬ ‫مباحث قابل اشرتک با سایر زمینه ها‪ ،‬به ویژه پزشکی‪،‬‬ ‫مهندسی و اقتصاد رشوع به شکل گیری منود‪ ،‬بطوریکه‬ ‫با محور قرار دادن رفتارهای ترافیکی و تجربیات‬ ‫ذهنی انسان سعی شد که با تجزیه و تحلیل رفتارها و‬ ‫ذهنیات‪ ،‬کیفیت رفتار کاربران راه دچار بهبود شده تا‬ ‫برای دیگر استفاده کنندگان راه خطری بوجود نیاید‪.‬‬ ‫و بکارگیری اقدامات پیشگیرانه و همچنین هدایت‬ ‫به سمت رفتارهای مطلوب از طریق اموزش و انگیزه‬ ‫استفاده کنندگان ازجاده‪ ،‬به کار می رود‪.‬‬ ‫کاربردهای اجتامعی و شناختی روانشناسی‬ ‫از جمله کاربردهای اجتامعی و شناختی روانشناسی‬ ‫می توان به موارد ذیل اشاره منود‪:‬‬ ‫اجرای برنامه ها‬ ‫کمپینهای اموزش ایمنی جادهها‬ ‫برنامههای درمانی و توانبخشی‬ ‫تحقیقات صورت گرفته در زمینه رفتاری‬ ‫رفتار به منظور ارزیابی علل بروز ناهنجاری در‬ ‫تصادفات‪ ،‬اغلب در رابطه با تحقیقات تصادفات‪ ،‬مورد‬ ‫مطالعه قرار می گیرد[‪ .]3‬روانشناسان ترافیکی سه‬ ‫انگیزه از رفتار راننده را شناسایی می کنند‪:‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1 - Broad theories‬‬ ‫‪of cognition‬‬ ‫‪2 - sensory-motor‬‬ ‫‪and neurological‬‬ ‫‪aspects psychology‬‬ ‫‪3- Behavior‬‬ ‫‪Research‬‬ صفحه 24 ‫رفتار منطقی یا برنامه ریزی شده‬ ‫‪5‬‬ ‫رفتار تحریک امیز یا عاطفی‬ ‫‪6‬‬ ‫رفتار عادتی‬ ‫‪4‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪24‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫تحقیقات رفتاری در روانشناسی ترافیک اغلب به‬ ‫موضوعاتی چون انگیزش‪ ،‬تفاوت های شخصیتی و‬ ‫جنسیت‪ ،‬عادات‪ ،‬سن و تفاوتهای مهارتی‪ ،‬رعایت‬ ‫یو رانندگی می پردازد [‪.]4‬‬ ‫یا نقض قوانین راهنامی ‬ ‫طبقه بندی عوامل رفتاری به مواردی که توانایی‬ ‫رانندگی را کاهش می دهد و مواردی که باعث افزایش‬ ‫رفتار مخاطره امیز راننده می شود به مفهومی سازی‬ ‫مشکالت کمک می کند و می تواند در اولویت بندی‬ ‫اصالح رفتار رانندگان‪ ،‬نقش موثری داشته باشد[‪.]5‬‬ ‫تنوع سن راننده‪ ،‬شخصیت‪ ،‬خلق و خوی و اسرتس‪،‬‬ ‫بر رسعت و تصمیم گیری تاثیر می گذارد‪ .‬همچنین‬ ‫مرصف الکل و مواد مخدر‪ ،‬هوشیاری و خستگی‪،‬‬ ‫حواس پرتی و میزان مترکز‪ ،‬برخی از عوامل اصلی‬ ‫منتسب به خطا و تصادف راننده است که در این رشته‬ ‫مورد بررسی قرار می گیرد[‪.]6‬‬ ‫محیط ترافیک‬ ‫عوامل محیطی می تواند برای رانندگان خطرناک‬ ‫و یا حتی کشنده باشند‪ .‬رانندگی در رشایط بارانی‬ ‫در جاده ای باریک همراه با نور غیراستاندارد طبیعتاً‬ ‫راننده را در معرض خطر بیشرتی نسبت به رانندگی‬ ‫در یک روز افتابی در جاده ازاد قرار می دهد‪ .‬عدم دید‬ ‫و یا موانع‪ ،‬جاده ای غیراستاندارد‪ ،‬رشایط نامساعد‬ ‫عالئم جاده و انحنای افقی جاده‪ ،‬تاثیرات محیطی‬ ‫مانند هوای رسد یا گرم‪ ،‬رس و صدا و لرزش و‪ ...‬بیشرت‬ ‫در حالت هایی که کاربر دچار اسرتس یا خستگی‬ ‫است تاثیر می گذارد[‪.]7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4- reasoned or‬‬ ‫‪planned behavior‬‬ ‫‪5- impulsive or‬‬ ‫‪emotional behavior‬‬ ‫‪6- habitual behavior‬‬ ‫‪7- traffic environment‬‬ ‫‪8 - Accident research‬‬ ‫‪9- Human factors‬‬ ‫‪10- Psychological‬‬ ‫‪research‬‬ ‫‪11- Psychological‬‬ ‫‪assessment,‬‬ ‫‪counseling, and‬‬ ‫‪rehabilitation‬‬ ‫تحقیق در مورد تصادفات‬ ‫عالوه بر تحقیقات رفتاری‪ ،‬تحقیق در مورد تصادفات‬ ‫نیزجزئی از روانشناسی ترافیک می باشد‪ ،‬با نگاهی به‬ ‫روش شناسی رانندگی‪ ،‬تفاوت های فردی‪ ،‬ویژگی های‬ ‫شخصیتی‪ ،‬اختالالت موقتی و قابلیت های مربوطه‪،‬‬ ‫‪8‬‬ ‫می توان از بسیاری از اسیب ها وتصادفات ناشی از این‬ ‫عواملجلوگیری کرد[‪.]8‬‬ ‫فاکتور های انسانی‬ ‫ارزیابیخصوصیاتراننده‪،‬نقشزیادیدرروانشناسی‬ ‫ترافیک دارد‪ ،‬در حالی که بسیاری از عوامل خارجی بر‬ ‫ایمنی ترافیک تاثیر می گذارد‪ ،‬عوامل داخلی نیز قابل‬ ‫توجه می باشند‪ .‬برخی از عوامل داخلی که مربوط به‬ ‫راننده می شوند شامل قابلیت تصمیم گیری‪ ،‬اطالعات‬ ‫دموگرافیک‪ ،‬حواس پرتی‪ ،‬مواد مخدر و الکل‪ ،‬تجربه‬ ‫رانندگی‪ ،‬نوع و کالس وسیله نقلیه‪ ،‬خستگی‪ ،‬بی‬ ‫احتیاطی‪ ،‬زمان ادراک و واکنش‪ ،‬رفتارهای خطرناک‪،‬‬ ‫وضعیت اسرتس و وحشت می باشند‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫تحقیقاتروانشناسی‬ ‫بررسی و مطالعه پیوند مناطق مختلف مغزی‬ ‫رانندگان‪ ،‬شبکه ها و مدارهای عصبی با رفتارهای‬ ‫درگیر با کارکردن با وسیله نقلیه یکی از موضوعات‬ ‫بارز تحقیق در روانشناسی ترافیک است‪ .‬هفت شبکه‬ ‫جداگانه مغز در شبیه سازی های رانندگی بعنوان با‬ ‫اهمیت ترین فرایندهای عصبی فیزیولوژیکی درگیر در‬ ‫رانندگی شناخته شده اند‪ .‬با پیوند فرایندهای عصبی‬ ‫و رانندگی‪ ،‬توانایی درک خطاها‪ ،‬توسعه و ایمنی‬ ‫افزایش می یابد‪ .‬تحقیقات انجام شده در مورد مرصف‬ ‫الکل و تاثیر ان در فرایندهای عصبی ‪ -‬روانشناختی‬ ‫نشان داد که افرادی که مرصف الکل بیشرتی داشتند‬ ‫رانندگی با رسعت بیشرت راتجربه کرده اند و همپنین‬ ‫این تخلف را به دفعات تکرار می کنند[‪.]10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ارزیابی روانشناختی‪ ،‬مشاوره و توانبخشی‬ ‫مشاوره و توانبخشی فرایندی است بسیار کارامد و مهم‬ ‫کهجهت ارزیابی راننده وسیله نقلیه صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫یک متخصص توانبخشی راننده کسی است که‬ ‫"برنامه ریزی‪ ،‬توسعه‪ ،‬هامهنگی و اجرای خدمات‬ ‫رانندگی را انجام می دهد”[‪ .]11‬این فرایند می تواند‬ ‫از مورادی نظیر درمان فیزیکی‪ ،‬روان شناسی‪ ،‬و‬ ‫اموزش رانندگی استفاده مناید‪ .‬ارزیابی یک راننده‬ ‫‪11‬‬ صفحه 25 ‫ســــالدوم‬ 1 ‫شمـــــاره‬ 99 ‫بــهــــــار‬ ‫دستاوردهای نوین‬ 25 ‫جاده قرار می گیرند و به متقاضی گواهی نامه رانندگی‬ ‫ ارزیابی در جاده بوسیله یک‬.‫معتربی داده می شود‬ ‫ اینه دید عقب و‬،‫خودرو مجهز به ترمزهای مناسب‬ ‫یک اینه کنرتل چشم و هرگونه تجهیزات سازگار مورد‬ ‫نیاز به همراه یک متخصص توانبخشی راننده انجام‬ ‫ هدف در فرایند توانبخشی این است‬.]12[‫می شود‬ ‫که فرد با شناخت مشکالت خود در صدد رفع ان‬ ‫برامده تا این مشکالت در حین رانندگی هیچ گونه‬ .‫تهدیدی برای دیگر کاربران راه ایجاد نکند‬ ‫ ارزیابی بالینی شامل‬.‫نیازمند جنبه های زیادی است‬ ‫ تاریخ رانندگی و نیازهای‬،‫بررسی تاریخ پزشکی‬ ‫ ارزیابی برصی و ادراکی در طول‬.‫رانندگی است‬ ،‫ احساس‬،‫ هامهنگی‬،‫ قدرت حرکتی‬،‫دامنه حرکت‬ ‫زمان واکنش و ارزیابی شناختی از جنبه های مهم و‬ ‫ ارزیابی اولیه بسته‬.‫محور ارزیابی تاریخ پزشکی است‬ ‫ ممکن است یک‬،‫به ناتوانی بیامر و نیازهای رانندگی‬ ،‫ پس از ارزیابی بالینی‬.‫تا چهار ساعت طول بکشد‬ ‫متقاضی در صورتی که حداقل استانداردهای الزم‬ ‫ تحت ارزیابی‬،‫برای سالمت و بینایی را براورده کند‬ :‫منابع‬ 1- Regan, D. (1993). “Dissociation of Discrimination Thresholds for Time to Contact for Rate of Angular Expansion”. Vision Res. 33 (4): 447–462. doi:10.1016/0042-6989(93)90252r. PMID 8503195. doi: 10.1016/0042-6989(93)90252-R. 2- Goldenbeld, C.; Levelt, P. B. M.; Heidstra, J. (2000). «Psychological perspectives on changing driver attitude and behaviour». Recherche-Transports-Securite. 67: 65– 81. doi:10.1016/s0761-8980(00)90108-0. 3- Rothengatter, T. (1997). «Psychological aspects of road user behavior». Applied Psychology: An International Review. 46 (3): 223–234. doi:10.1111/j.1464-0597.1997.tb01227.x. 4- Human Factors in the Causation of Road Traffic Crashes Eleni Petridou and Maria Moustaki, European Journal of Epidemiology, Vol. 16, No. 9 (2000), pp. 819-826, https:// www.jstor.org/stable/3581952 5- Barjonet, P. E. (Hrsg). (2001). Traffic psychology today. Boston, London: Kluwer Academic Publishers. 6- Cacciabue, P. C. (2007). Modeling driver behaviour in automotive environments: Critical issues in driver interactions with intelligent transport systems. 7- Sullman, M., & Dorn, L. (2012). Advances in traffic psychology: Human factors in Road and rail transport. 8- Shinar, D. (1978). Psychology on the road: The human factor in traffic safety. (1st ed.). Berkshire, United Kingdom: Transport Research Laboratory. 9- Porter, B. E. (Ed.). (2011). Handbook of traffic psychology. Academic Press. 10- Translating cognitive neuroscience to the driver›s operational environment: A neuroergonomic approach. Lees, Monica N.; Cosman, Joshua D.; Lee, John D.; Fricke, Nicola; Rizzo, Matthew The American Journal of Psychology, Vol 123(4), 2010, 391-411. 11- Association of Driver Rehabilitation Specialists: Driver Rehabilitation Specialist Certification Exam fact sheet (www.driver-ed.org/public/articles/index.cfm?Cat=10) 12-Assessing and Counseling Older Drivers http://www.nhtsa.gov/people/injury/olddrive/olderdriversbook/pages/Chapter5.html#Anchor-4%20T-22329 13-http://www. https://en.wikipedia.org/wiki/Traffic_psychology  صفحه 26 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪26‬‬ ‫بررسی کاربرد سیستم های حملونقل‬ ‫هوشمند (‪ )ITS‬و دوربین های کنترل‬ ‫سرعـت در کنتـرل ترافیـک و تصـادفات‬ ‫برون و داخل شهری‬ ‫محسن عموزاده عمرانی‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫دکرتی راه و ترابری‬ ‫رضا اکربی غیبی‬ ‫دانشجوی دکرتی راه و ترابری‬ ‫رضا حفظ اله‬ ‫دانشجوی دکرتی راه و ترابری‬ ‫مسلم زینال زاده‬ ‫دانشجوی دکرتی راه و ترابری‬ ‫مدیریت ترافیک‪ ،‬تصادفات‪،‬‬ ‫سیستم هایحمل ونقلهوشمند(‪،)ITS‬‬ ‫دوربین های کنرتل رسعت‬ ‫چکیده‬ ‫در جهان امروز حمل و نقل مقوله ای است که متام مردم به نحوی‬ ‫با ان در ارتباط مستقیم هستند و به موازات رشد و توسعه شهرها نیاز به‬ ‫خدمات و تسهیالت همگانی نیز افزایش یافته است‪ .‬این امر به نوبه خود‪،‬‬ ‫ابعاد جدیدی به مسایل عمومی کالن شهرها به ویژه مسئله حمل و نقل‬ ‫ان خواهد داد‪ .‬اثرات نامـطلوب این مـساله بـر فعالیت های اجتامعی و‬ ‫اقتصادی منطقه نیازی به روشنگری ندارد و این خود لزوم اینده نــگری و‬ ‫برنامه ریزی صحیح را به منظور تدارک ظرفیت مناسب و کافی برای شبکه‬ ‫حمل ونقل شهری مورد تاکید قرار می دهد‪ .‬با توجه به افزایش جمعیت‪،‬‬ ‫شبکه حمل و نقل جاده ای و همچنین وسایل نقلیه که باعث مشکالت‬ ‫جدی حمل و نقل از قبیل کاهش منابع انرژی‪ ،‬تصادفات‪ ،‬ترافیک و‬ ‫تخلفات جاده ای شده است‪ ،‬رضورت دارد سیاست رسمایه گذاری حاکم از‬ ‫طرف مدیران و متولیان امر حمل و نقل و ترافیک بیش از راهکارهای مبتنی‬ ‫بر توسعه و ساخت شبکه های حمل و نقل به سمت راهکارهای مدیریت‬ ‫ترافیک مبذول گردد‪ .‬در این راستا استفاده از تکنولوژیی نوین سیستم‬ ‫های هوشمند حمل و نقل(‪ )ITS‬و بهره مند شدن از فواید ان‪ ،‬می تواند‬ ‫نقش بسزایی در ساماندهی مشکالت ترافیک‪ ،‬رفع مشکل حمل و نقل‬ ‫جاده ای و شهری ایفا کند‪ .‬در این پژوهش‪ ،‬مطالعات مربوط در سال های‬ ‫اخیر جمع اوری و مورد بررسی قرار گرفتند‪ .‬نتایج نشان می دهد که نصب‬ ‫و بکارگیری سیستم های هوشمند‪ ،‬استفاده از تجهیزات فن اوری اطالعات‬ ‫و دوربین های کنرتل رسعت‪ ،‬تاثیر بسزایی در بهبود ترافیک و همچنین‬ ‫روانی ترافیک‪ ،‬کاهش تصادفات و تخلفات جاده ای خواهند داشت‪ .‬این‬ ‫مقاله به مروری بر بکارگیری سیستم های هوشمند (‪ )ITS‬و استفاده از‬ ‫دوربین های کنرتل رسعت در حمل و نقل جاده ای می پردازد‪.‬‬ صفحه 27 ‫در وقت‪ ،‬حفظ جان انسان ها و بهبود کیفیت زندگی‬ ‫ط زیست انسان ها و افزایش کارایی فعالیت های‬ ‫و محی ‬ ‫اقتصادی می شود(‪.)2004 ,Miles John‬‬ ‫درحال حارض روش های مدیریت ترافیک با‬ ‫بکارگیری فن اوری اطالعات به نحو شایسته ای از‬ ‫تکنولوژی مدرن برای توسعه ترافیک و براوردن نیازها‬ ‫وخواسته های کاربران بهره می گیرد‪ .‬اگرچه این‬ ‫فناوری بیشرت برای استفاده جاده ای طراحی شده اما‬ ‫‪ ITS‬اصول زیادی را مشخص منوده که هامنند چرتی‬ ‫لو نقل‬ ‫گسرتده طیف وسیعی از سیستم های حم ‬ ‫را در برمی گیرد‪ .‬در ادامه این پژوهش‪ ،‬به پیشینه‬ ‫پژوهش های مرتبط با رضورت بکارگیری سیستم‬ ‫لو نقل جاده ای و‬ ‫هوشمند حمل ونقل(‪ )ITS‬در حم ‬ ‫سپس به بحث و نتیجه گیری پرداخته خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ -2‬پژوهـش های انجـام شـده مـرتبـط بـــا کاربـــرد‬ ‫‪ ITS‬در ایران‪:‬‬ ‫‪-1-2‬کنتـــرل مـــاهواره ای تــــرافیـــک در محـــور‬ ‫تهران ‪ -‬شیراز‬ ‫سیستم‪ GPS 2‬یا مکان یاب جهانی ماهواره ای به‬ ‫منظور کنرتل ترافیک در محور تهران – شیراز راه اندازی‬ ‫شد‪ .‬نتایج نشان داد که این سیستم قادر است رسعت‬ ‫و مکان هایی که راننده بی جهت و بی موقع توقف‬ ‫می کند را ردیابی و کنرتل کند‪( .‬محمدی‪.)1395 ،‬‬ ‫‪ -2-2‬اطالع رسانی حوادثجاده ای ازادراه تهران‪ -‬قم‬ ‫حوادث جاده ای اتوبان تهران‪ -‬قم از طریق‬ ‫تابلوهای منایشگر مستقر در ایستگاه عوارضی قم‬ ‫اطالع رسانی می شود‪ .‬با توجه به وجود حوادث‬ ‫رانندگی زنجیره ای به خصوص در هنگام شب و افزایش‬ ‫رشایط نامناسبجوی‪ ،‬سازمان حمل ونقل و پایانه های‬ ‫استان از طریق تابلوهای منایشگر مستقر در ایستگاه‬ ‫عوارضی اتوبان قم‪ -‬تهران‪ ،‬هشدارها و توصیه های الزم‬ ‫به اطالع رانندگان رسانده می شود (پژوهشکده حمل و‬ ‫نقل‪.)1378 ،‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪27‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ .1‬مقدمه‬ ‫مسائل و مشکالت حمل و نقل از قبیل الودگی های‬ ‫زیست محیطی‪ ،‬کاهش منابع انرژی‪ ،‬افزایش‬ ‫خسارت های مادی و معنوی ناشی از تصادفات‪،‬‬ ‫مشکالت نظارت و مدیریت در حمل و نقل برون‬ ‫شهری‪ ،‬افزایش زمان های تلف شده و روند رشد رسیع‬ ‫لو نقل به ویژه درساعات اوج به یک مشکل‬ ‫تقاضای حم ‬ ‫لو نقل‬ ‫جدی تبدیل شده است‪ .‬افزایش تسهیالت حم ‬ ‫به دلیل نیاز به رسمایه گذاری کالن و زمان زیاد جهت‬ ‫اجرا‪ ،‬همواره با محدودیت های گسرتده ای روبرو است‪.‬‬ ‫درعرصی که به ان ”عرص انفجار اطالعات“ اطالق‬ ‫می گردد‪ ،‬فناوری اطالعات‪ )IT( 1‬و ارتباطات بعنوان‬ ‫ابزاری کارامد برای متخصصین رشته های گوناگون‪،‬‬ ‫موجبات تسهیل و ترسیع ارائه خدمات را فراهم منوده‬ ‫است‪ .‬در همین راستا در جوامع پیرشفته ‪ ،‬مهندسین‬ ‫لو نقل همراه با متخصصین رشته های مخابرات‬ ‫حم ‬ ‫و ارتباطات ‪ -‬الکرتونیک ‪ -‬کامپیوتر و ‪ ...‬با بهره جوئی‬ ‫از امکاناتی که امروزه به عنوان ره اوردهای ‪ IT‬شناخته‬ ‫لو نقل یا (‪" )ITS‬‬ ‫می شوند‪" ،‬سیستم های هوشمند حم ‬ ‫را بوجود اورده اند که زیرساختی مطلوب و مناسبجهت‬ ‫تحقق و دستیابی به اهداف تعیین شده ای از قبیل‬ ‫مدیریت و برنامه ریزی دقیق و کارامد در حمل و نقل‬ ‫و ترافیک و روانسازی حرکت‪ ،‬استفاده بهینه از منابع‬ ‫موجود‪ ،‬مدیریت و کنرتل حوادث‪ ،‬مدیریت و پشتیبانی‬ ‫وسائلنقلیهامدادی‪،‬مدیریتاخذالکرتونیکیعوارض‪،‬‬ ‫هزینه پارکینگ‪ ،‬و ناوبری پیرشفته‪ ،‬مدیریت حمل و‬ ‫نقل عمومی‪ ،‬مدیریت و پشتیبانی عابر پیاده‪ ،‬کاهش‬ ‫صدمات و افزایش ایمنی و ارامش‪ ،‬کاهش مرصف‬ ‫انرژی و هزینه ها و اثرات نامطلوب زیست محیطی‪،‬‬ ‫کاهش زمان سفر و تاخیرهای ناخواسته و در نهایت‬ ‫جلب رضایت مسافرین و روانسازی جریان ترافیک و‬ ‫حمل و نقل و ‪ ...‬را فراهم می سازد‪ .‬به عبارت دیگر ‪ITS‬‬ ‫لو نقلی که تکنولوژیهای‬ ‫به معنای سیستم های حم ‬ ‫اطالعات ارتباطات و کنرتل را برای بهبود عملکرد‬ ‫لو نقلی به کار می گیرند‪ .‬ابزارهای ‪ITS‬‬ ‫شبکه های حم ‬ ‫از طریق بهبود عملکرد سیستم ها باعث رصفه جویی‬ ‫‪1- Intelligent‬‬ ‫‪Transport‬‬ ‫‪2- Global‬‬ ‫‪Positioning‬‬ ‫‪System‬‬ صفحه 28 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪ -3-2‬تجهیز محور مواصالتی بندرعباس‪ -‬اصفهان‬ ‫به سیستم کنرتل هوشمند‬ ‫محور بندرعباس ‪ -‬اصفهان به عنوان چهارمین‬ ‫محور مواصالتی کشور به سیستمجی‪.‬پی‪ .‬اس (کنرتل‬ ‫هوشمند) مجهز شد و زیر پوشش کنرتل ماهواره ای‬ ‫قرار گرفت‪ .‬از ‪ ۲۰‬هزار دستگاه اتوبوس در کشور‪،‬‬ ‫‪ ۱۴‬هزار دستگاه ان و متام تانکرهای سوخت به سیستم‬ ‫جی‪ .‬پی‪.‬اس مجهز شده اند‪ .‬از مزیت های این سیستم‬ ‫کاهش تصادف ها و خسارت های جانی و مالی و ایجاد‬ ‫امنیت روانی مناسب برای رسنشینان خودروهای‬ ‫جمعی را می توان ذکر کرد (محسنی‪.)1386 ،‬‬ ‫هوای داخل تونل را به مرکز منعکس می کند باتوجه به‬ ‫ اهمیت و پیشگیری این دوربین ها از حوادث احتاملی‪،‬‬ ‫تجهیز دیگر تونل های محورهای مختلف این استان به‬ ‫این سامانه می تواند نقش موثری در کنرتل‪ ،‬نظارت و‬ ‫روانی ترافیک داشته باشد (معصومی‪.)1380،‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -3‬پژوهش های انجام گرفته شده مرتبط با کاربرد‬ ‫(‪ )ITS‬در دوربین های کنرتل رسعت‪:‬‬ ‫‪ -1-3‬تاثیر دوربین های رادار رسعت بر کاهش‬ ‫تصادفاتجاده ای‬ ‫در بررسی انجام گرفته شده از روش مقایسه ای در‬ ‫سالهای ‪ 2009‬تا ‪ 2011‬استفاده شد‪ .‬بعد از استفاده‬ ‫از دوربین های رادار رسعت شهر ‪ Naivasha‬بسیاری از‬ ‫تصادفات جاده ای در سال ‪ 2011‬نسبت به سال های‬ ‫‪ 2009‬و ‪ 2010‬کاهش یافت و از طرفی حدود‬ ‫‪ 3000000‬تخلف نیز کاهش یافت‪Kibogong and .‬‬ ‫‪).)2012 ,Colleagues‬‬ ‫‪ -4-2‬نصب سامانه هوشمند کنرتل سبقت در‬ ‫جاده رشت – قزوین‬ ‫سامانه هوشمند کنرتل سبقت بصورت پایلوت در‬ ‫جاده رشت ‪ -‬قزوین نصب شد‪ .‬هدف این طرح‪ ،‬ارتقای‬ ‫ایمنی‪ ،‬کاهش راهبندان‪ ،‬استفاده بهینه از راه های‬ ‫موجود و کاهش عوارض محیط زیست است‪ .‬استفاده‬ ‫از این سیستم که بر اساس کنرتل سبقت طراحی‬ ‫شده‪ ،‬نقش مهمی در کاهش تعداد کشته شدگان در‬ ‫حدود‪ ۱۰‬تا‪ ۲۰‬درصد به رشط استقرار این سیستم در‬ ‫متام نقاط پر تردد جاده ای‪ ،‬خواهد داشت‪ .‬همچنین ‪،‬‬ ‫سیستم کنرتل هوشمند ترافیک در محور رشت‪ -‬قزوین‬ ‫راه ‏اندازی می ‏شود‪ ،‬تصادفات اتفاق افتاده در محورها به‬ ‫طور دقیق تجزیه و تحلیل شده و عوامل انسانیجاده ‏ای‬ ‫و وسیله نقلیه و قوانین و مقررات در وقوع تصادف‬ ‫بررسی شده و متناسب با نتایج حاصله اقدامات ایمنی‬ ‫انجام می ‏شود (پژوهشکده حمل و نقل‪.)1378 ،‬‬ ‫‪ -2-3‬بررسی میزان تاثیرگذاری دوربین های کنرتل‬ ‫رسعت در تصادفات ازاد راه تربیز‪ -‬قزوین‬ ‫رسعت به عنوان یکی از عوامل اصلی تشکیل‬ ‫تصادفات مطرح است‪ .‬برای کاهش تصادفات منتج از‬ ‫رسعت‪ ،‬می توان از روش های مدیریت رسعت و استفاده‬ ‫از سیستم های هوشمند استفاده کرد‪ .‬نتایج نشان داد‬ ‫که ‪ 33‬درصد علت تصادفات مربوط به تخلفات مرتبط‬ ‫با رسعت است‪ .‬همچنین دلیل کاهش ‪ 38‬درصدی‬ ‫تخلفات‪ ،‬افزایش تعداد دوربین های کنرتل رسعت‬ ‫است (اکربی غیبی‪.)1394 ،‬‬ ‫‪ -5-2‬تجهیــز یـــک تونـــل درجـــاده چـــالوس به‬ ‫‬دوربینهای نظارتی‬ ‫در تونل های محورجاده چالوس تعداد‪ 22‬دستگاه‬ ‫دوربین کار گذاشته شد‪ .‬که از مزایای این دوربین ها‬ ‫عالوه بر کنرتل ترافیک‪ ،‬سبقت غیرمجاز خودروها و‬ ‫تخلف های رانندگان را نیز گزارش می کند‪ ،‬در کنار این‬ ‫دوربین ها سامانه ای نصب شده که از جمله الودگی‬ ‫‪ -3-3‬ارزیابی کنرتل اتوماتیک رسعت در لوپ‬ ‫‪ 101‬بزرگراه شهر ‪ Scottsdale‬ایاالت اریزونا‬ ‫دوربین های کنرتل رسعت‪ ،‬رسعت و اسیب های‬ ‫تصادف را کاهش می دهند‪ .‬در سال ‪ 2006‬در شهر‬ ‫‪ Scottsdale‬ایاالت اریزونیا بصورت ازمایشی درطی ‪9‬‬ ‫ماه ارزیابی امکان پذیری و تاثیر دوربین های کنرتل‬ ‫رسعت روی بزرگراه های خارج از شهر اجرا گردید‪.‬‬ صفحه 29 ‫ارایش ‪ 6‬دوربین در یک مسیر ‪ 8‬مایلی باعث کاهش‬ ‫رسعت میانگین گردید و ‪ 88‬درصد باعث کاهش‬ ‫‪11‬مایلی رسعت با ایجاد محدودیت رسعت ‪ 65‬مایل‬ ‫بر ساعت شد‪.)2008 ,Fernandez et al( .‬‬ ‫‪ -5-3‬ارزیابی تاثیر برنامه های دوربین های‬ ‫رسعت سنج فرانسه بر روی امنیت‬ ‫با توجه به ارزیابی برنامه دوربین های کنرتل رسعت‬ ‫در کشور فرانسه با داده های موجود‪ ،‬نتایج نشان داد‬ ‫که بر اثر استفاده از دوربین های کنرتل رسعت‪ ،‬کاهش‬ ‫ِ‬ ‫جراحات ناشی از تصادفات بدست امد‬ ‫قابل توجهی از‬ ‫گو میر در هر‪ 100/000‬وسیله ‪%21 ،‬‬ ‫که میزان مر ‬ ‫کاهش یافت در حالی که کاهش جراحات ناشی‬ ‫از تصادفات جراحتی‪ ،‬سیر نزولی داشت که ‪%26‬‬ ‫کاهش در ماه اول و‪ %8‬کاهش در ماه اخر مشاهده‬ ‫شد (‪.)2013 ,Blais‬‬ ‫‪-4‬نتیجه گیری‬ ‫سیاست ها و تدابیر حمل و نقل سعی در‬ ‫سازگار منودن تقاضای بی پایان‪ ،‬تحرک بیشرت‬ ‫با کاهش تراکم ترافیکی‪ ،‬حفظ محیط زیست و‬ ‫تامین عملکرد ایمن و کارامد سیستم های حمل و‬ ‫نقل دارند که کوشش های بیشرتی و در پهنه وسیع‬ ‫تری را می طلبد‪ .‬با توجه به بررسی مطالعات انجام‬ ‫گرفته شده در این زمینه می توان به نتیجه گرفت‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫که سیستم های هوشمند باعث کاهش تصادف ها‪،‬‬ ‫خسارت های جانی و مالی‪ ،‬ایجاد امنیت روانی‬ ‫مناسب برای رسنشینان خودروهای جمعی و‬ ‫کاهش رسعت میانگین را می توان ذکر کرد و‬ ‫از طرفی نقش موثری در کنرتل‪ ،‬نظارت و روانی‬ ‫ترافیک در داخل تونل ها داشته باشد‪ .‬همچنین‬ ‫بسرت اطالع رسانی و اعالم هشدارها و توصیه های‬ ‫الزم از طریق تابلوهای منایشگر در ارتباط با‬ ‫وضعیت اب و هوایی و تصادفات به رانندگان را‬ ‫ایجاد می کند‪ .‬از طرفی استفاده از سیستم ‪GPS‬‬ ‫نشان داد که قادر است رسعت و مکان هایی را که‬ ‫راننده بی جهت و بی موقع توقف می کند را ردیابی‬ ‫و کنرتل کند و در اخر نتاج استفاده از دوربین های‬ ‫کنرتل رسعت و تجهیزات مدیریت ترافیک ازادراه ها‬ ‫می توان با دسرتسی به امارهای لحظه ای و انالیز‬ ‫صحیح ان‪ ،‬تصادفات‪ ،‬تخلفات و همچنین از‬ ‫شدت سوانح رانندگی الخصوص تخلفات مربوط‬ ‫به رسعت را در ازاد راه های کشور را کاهش داد‪.‬‬ ‫به منظور نتیجه گیری نهایی در مورد عملکرد‬ ‫سسیستم های هوشمند ‪ ITS‬همچنین استفاده‬ ‫از ‪ ،GPS‬ایجاد بسرت فیرب نوری و نیز استفاده از‬ ‫دوربین های کنرتل رسعت تاثیر‬ ‫بسزایی در کاهش ترافیک و روانی برای دیدن منابع و‬ ‫ترافیک‪ ،‬تصادفات‪ ،‬تخلفات و اگاهی مطالب به صورت کامل به‬ ‫رانندگان از وضعیت جوی و ترافیکی سایت زیر مراجعه منایید‬ ‫جاده ها خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪nitateam.com‬‬ ‫‪29‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -4-3‬چگونگی تاثیر دوربین های کنرتل رسعت‬ ‫در کاهش تخلفات ترافیکی و تصادفات رانندگی‬ ‫بزرگ راه های تهران‬ ‫این تحقیق عملکرد دوربین های کنرتل رسعت‬ ‫را در بزرگراه های تهران و نقش انها را در کاهش‬ ‫تصادقات و تخلفات رانندگی مورد بررسی قرار داده‬ ‫است‪ .‬نتایج نشان داد که وجود دوربین های کنرتل‬ ‫رسعت در محور مطالعاتی‪ ،‬باعث کاهش ‪ 72‬درصدی‬ ‫امار تخلفات و همچنین ‪ 28‬درصدی امار تصادفات‬ ‫شده است(مسعودجبارزاده ممقانی‪.)1390 ،‬‬ ‫نتایج نشان داد که وجود دوربین های‬ ‫کنرتل رسعت در محور مطالعاتی‪،‬‬ ‫باعث کاهش ‪ 27‬درصدی امار تخلفات‬ ‫و همچنین ‪ 82‬درصدی امار تصادفات‬ ‫شده است‬ صفحه 30 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪30‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫مراکز لجستیک محصوالت کشاورزی‬ ‫تهیه کننده‪ :‬واحد تحقیق و توسعه مرکز لجستیک و پایانه صادرات محصوالت کشاورزی روماک‬ ‫‪ -1‬مقدمه‪:‬‬ ‫زمانی که در سال ‪ 1903‬میالدی‪ ،‬هرنی فورد‬ ‫کارخانه خودروسازی خود را مبتنی بر بکارگیری روند‬ ‫هوشمند در طراحی خط تولید افتتاح کرد منی دانست‬ ‫که رسعت حرکت انسان وجابه جایی کاال را ‪ 20‬میلیون‬ ‫برابرکرده است و اگر بتوان کشف اتش‪ ،‬اخرتاع چرخ‪،‬‬ ‫کشاورزی و کشف نفت و الکرتیسیته را از محوری ترین‬ ‫رخدادهای برش تا ان زمان به حساب اورد‪ ،‬توجه به‬ ‫لو نقل و توسعه روز افزون ان را می توان رخداد‬ ‫حم ‬ ‫بزرگ دیگری قلمداد منود که در کنار انواع مهندسی از‬ ‫مکانیک تا اطالعات‪ ،‬چهرهجهان را دگرگون ساخته اند‪.‬‬ ‫حمل و‪/‬نقل کیفیت زندگی و میزان دسرتسی برش را‬ ‫لو نقل‪،‬‬ ‫متحول ساخت و در رابطه ی چهارگانه حم ‬ ‫تولید‪ ،‬تجارت و اطالعات از سهم بسزایی در اقتصاد‬ ‫جهان برخوردار است‪ .‬خصوصاًاینکه اقتصاد کاال محور‪،‬‬ ‫لو نقل امکان پذیر نیست و حتی خدمات هم‬ ‫بدون حم ‬ ‫لو نقل وابسته هستند‪.‬‬ ‫به نحوی جدایی ناپذیر به حم ‬ ‫در کنار شتاب زدگی و عطش مرصف در قرن بیستم‪،‬‬ ‫توجه به فراهم اوری و توزیع‪ ،‬روز به روز افزایش یافت‬ ‫چنانکه ساخت پل ها‪ ،‬بارانداز ها‪ ،‬جاده ها و دیگر‬ ‫زیر ساخت های فراهم اوری‪ ،‬مشابه به یک رویکرد‬ ‫تسلیحاتی بین کشورها درامد‪ .‬در همین سال ها بود‬ ‫که برای نخستین بار کلمه لجستیک از حوزه عملکرد‬ ‫نظامی خویش خارج و وارد بازار مرصف شد‪.‬‬ ‫‪-2‬لجستیک‪:‬‬ ‫لجستیک را می توان بخش کاربردی و حیاتی‬ ‫زنجیره تامین دانست و از توان زنجیره تامین در یک‬ ‫کشور به عنوان مناد توسعه یافتگی یاد می شود‪ .‬فرایند‬ ‫عینی و قابل درک از تولید تا مرصف بطور درون مرزی‬ ‫یا برون مرزی در مدیریت یک کاال یا محصول‪ ،‬نیازمند‬ ‫مراکز لجستیک و مدیریت لجستیک است که سبب‬ ‫می شوند تا فعالیت های بنیادی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬کشاورزی‬ ‫و صنعتی بتوانند با خطر پذیری کمرتی بصورت پویا به‬ ‫فعالیت بپردازند و مرصف کنندگان نیز برای تهیه کاال و‬ ‫محصوالت مورد نیاز خویش بیمناک نباشند‪.‬‬ ‫تصور کنید میزان جابه جایی اقالم میان ‪414‬‬ ‫کشور جهان در هر دقیقه چقدر است؟ پی امد این‬ صفحه 31 ‫‪ -3‬معرفی مراکز لجستیک مطرح دنیا‪:‬‬ ‫مرکز لجستیک ‪ Goodman‬از جمله مراکز‬ ‫لجستیکی است که در حوزه جابجایی بار‪ ،‬انبارداری‬ ‫لو نقل فعالیت دارد‪ .‬این مجموعه در ‪ 17‬کشور‬ ‫و حم ‬ ‫جهان شعبه دارد و با مترکز بر شناخت موثر از بازار‬ ‫در تامین نیاز مشرتیان خویش توانسته است به درامد‬ ‫و اعتبار شایان توجهی دست یابد‪ .‬این رشکت دارای‬ ‫‪ 29‬دفرت در رسارس جهان و بیش از ‪ 1600‬مشرتی‬ ‫بین املللی عمده است‪ .‬این رشکت توانسته است با‬ ‫شعار «موفقیت در ژن ماست» و با تکیه بر خالقیت‬ ‫و توسعه پایدار‪ ،‬به عنوان یک رشکت حافظ محیط‬ ‫زیست نیز عمل کند‪.‬‬ ‫از دیگر مراکز لجستیک بزرگ در جهان مراکز‬ ‫لجستیک دو رشکت بزرگ پستی‪ ،‬رشکتهای ‪ Fedex‬و‬ ‫‪ DHL‬هستند‪ .‬بین املللی بودن گسرته فعالیت این ‪2‬‬ ‫رشکت‪ ،‬انها را به نامهایی اشنا در حوزه ارسال و دریافت‬ ‫انواع بسته ها و کاالهای پستی تبدیل کرده است‪ .‬بطور‬ ‫مثال رشکت ‪ Fedex‬در ‪ 220‬کشورجهان و با در اختیار‬ ‫داشنت ‪ 678‬هواپیام و ‪ 650‬فرودگاه در رسارس جهان‬ ‫و نیز ‪ 180000‬خودرو باری و‪ ...‬ارسال مراسالت را به‬ ‫رسارس جهان انجام می دهد‪ .‬توجه به فرایند دریافت‪،‬‬ ‫‪ -4‬لجستیک در حوزه کشاورزی‬ ‫عالوه بر مراکز لجستیکی مبتنی بر کاالهای‬ ‫پستی و محموله های غیرغذایی و سبک‪ ،‬مراکز‬ ‫لجستیک محصوالت کشاورزی‪ ،‬گل های شاخه ای‬ ‫زینتی‪ ،‬گیاهان اپارمتانی‪ ،‬میوه‪ ،‬سبزیجات و انواع‬ ‫گوشت ها‪ ،‬از جمله پیچیده ترین مراکز لجستیک‬ ‫جهان هستند‪ .‬عمده ترین چالش بر رس راه اینگونه‬ ‫مراکز لجستیک رسوکار داشنت با محصوالت زنده ای‬ ‫است که فرایندهای انتخابی‪ ،‬دمای خاص و نگهداری‬ ‫و نحوه ارسال ویژه ای را می طلبند‪ .‬مسئله تنفس و‬ ‫سنتز گیاهان و محصوالت کشاورزی‪ ،‬همچنین وجود‬ ‫انواع االینده‪/‬ها‪ ،‬قارچ ها‪ ،‬ویروس ها و ‪ ...‬همگی‬ ‫سبب می شوند تا فرایندهای انتخاب محصول مورد‬ ‫نیاز‪ ،‬چیدن و جمع اوری ان‪ ،‬دما و رشایط نگهداری و‬ ‫نحوه انبارسازی و کلیه فرایندهای اطالعاتی و فروش‬ ‫انها بسیار حساس باشد‪ .‬این مراکز غالبا با بازارهای‬ ‫روزانه رسوکار دارند و توالی و تداوم در تامین تناژهای‬ ‫میلیونی توسط این مراکز نوعی امنیت روانی و مالی‬ ‫را برای خریداران و مشرتیان نهایی تامین می سازد‪.‬‬ ‫جایگاه اینگونه مراکز لجستیک که با تامین موادغذایی‬ ‫کشورها در ارتباط تنگاتنگ قرار دارند در حفظ امنیت‬ ‫و استقالل ان کشور‪ ،‬شایان توجه و انکارناپذیر است‪.‬‬ ‫بخصوص کشورهایی که این مراکز لجستیک را برای‬ ‫‪31‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫جابه جایی های عظیم‪ ،‬توجه به زیر ساخت های زنده‬ ‫و شبانه روزی در حوزه لجستیک است‪ .‬روال تحرک و‬ ‫پویاییجهانهستیهرگزمنی خوابدوساختوتاسیس‬ ‫مراکز لجستیک به فراخور گسرتدگی فعالیت هریک و‬ ‫بازار هدفشان‪ ،‬بایدها و نبایدهای خاص خود را دارد‪.‬‬ ‫دسته بندی‪ ،‬انبارداری‪ ،‬نگهداری ان هم با مقاصد و‬ ‫مقصدهای بسیار متنوع‪ ،‬فعالیت مراکز لجستیکی‬ ‫رشکت هایی مانند‪ Fedex‬را شگفت انگیز می سازد‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ صفحه 32 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪32‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫تضمین اینده خود احداث می کنند‪ ،‬می توانند عالوه‬ ‫بر حفظ تعادل بازار خود‪ ،‬سهم درخشانی در تنظیم‬ ‫قیمت‪ ،‬تضمین اینده کشاورزان و تامین نیازهای‬ ‫داخلی خویش در زمان های مختلف داشته باشند‪.‬‬ ‫تاثیر این مراکز لجستیک در کاهش فوق العاده‬ ‫دورریزها و استفاده بهینه از محصوالت با درجات پایین‬ ‫و پسامندها در فراوری محصوالت کشاورزی و تبدیل‬ ‫انها به کنسانرته‪ ،‬چیپس میوه‪ ،‬پودرهای خاص و دیگر‬ ‫مواد بهینه‪ ،‬نقش انها را در حفظ محیط زیست و‬ ‫افزایش بهره وری و بهره مندی از محصوالت کشاورزی‬ ‫نشان می دهد‪ .‬اغلب این مراکز لجستیک بصورت‬ ‫یک شبکه مهم پیوسته‪ ،‬زنجیره تامین موادغذایی را‬ ‫برعهده دارند‪.‬‬ ‫مجموعه الینج لجستیک را می توان بعنوان‬ ‫منونه ای از مطرح ترینها‪ ،‬در زمینه لجستیک مبتنی‬ ‫بر رسدخانه نام برد‪ .‬این رشکت طی ‪ 5‬سال گذشته‬ ‫با رشد هوشمندانه خود توانسته است درامدش را‬ ‫از ‪ 800‬میلیون دالر در سال ‪ 2016‬به ‪ 1‬میلیارد و‬ ‫‪ 873‬میلیون دالر در سال ‪ 2019‬برساند‪ .‬این رشکت‬ ‫در سال ‪ 1907‬در ریچموند ویرجینیا تاسیس شده‬ ‫و دارای ‪ 200‬رسدخانه است‪ .‬رشکت امریکلد هم از‬ ‫مراکز لجستیک بزرگجهان است‪ .‬این رشکت با ‪155‬‬ ‫رسدخانه در سال ‪ ،2015‬یک میلیارد و ‪ 696‬میلیون‬ ‫ت و یا رشکت لجستیک اکسپو از‬ ‫دالر درامد داشته اس ‬ ‫درامد ‪ 1‬میلیارد و ‪ 160‬میلیون دالر در سال ‪2015‬‬ ‫توانسته است با ‪ 400‬رسدخانه در سال ‪ 2019‬به‬ ‫درامد ‪ 6‬میلیارد و ‪ 112‬میلیون دالر دست یابد‪ .‬این‬ ‫رشکت ها که در رتبه بندی رشکت های رسدخانه ای و‬ ‫لجستیکمحصوالت‪،‬جزوبرترین هایمراکزلجستیک‬ ‫هستند‪ ،‬به نوبه خود میزان رقابت در این حوزه را نیز‬ ‫افزایش داده اند‪.‬‬ ‫جریان سیال کاال و روند بدون توقف فعالیت ها‬ ‫برای دست یابی به توسعه پایدار و تامین مواد و‬ ‫اقالم مورد نیاز با رصف حداقل انرژی و منطقی ترین‬ ‫هزینه کرد با کمرتین االیندگی‪ ،‬سبب شده است تا‬ ‫نقش مراکز لجستیک در بهم رسانی ملل مختلف‬ ‫لو نقل‪،‬‬ ‫پررنگ تر گردد‪ .‬رشکت های ملی پست و حم ‬ ‫صادرکنندگان‪ ،‬بازیافت کنندگان‪،‬مراکز لجستیک‬ ‫معکوس و واردکنندگان‪ ،‬همگی به عملکرد مراکز‬ ‫لجستیک و مدیریت لجستیک وابسته اند‪.‬‬ ‫‪ -5‬لجستیک حوزه کشاورزی در ایران‬ ‫ایران با پیشینه درخشان خود در تجارت و‬ ‫بازرگانی(راه ابریشم) و با دسرتسی به اقلیم های‬ ‫مختلف و منابع خدادادی فراوان‪ ،‬طبق براورد شاخص‬ ‫عملکرد لجستیک (‪ )LPI‬در سال ‪ 2016‬در رتبه ‪96‬‬ ‫جهان قرار داشت و اینجایگاه زیبنده ی کشور و میزان‬ ‫توسعه یافتگی و منابع ان نیست‪ .‬از سوی دیگر طبق‬ ‫امار ‪ FAO‬در سال‪ 40 ،2005‬درصد از محصوالت‬ ‫کشاورزی در ایران به دلیل فقدان زیرساخت های‬ ‫لو نقل و شیوه های سنتی در‬ ‫موثر مدیریت کاال‪ ،‬حم ‬ ‫کشاورزی و فروش‪ ،‬تبدیل به دورریز می شوند‪ .‬با توجه‬ ‫به تولید متوسط حدود ‪15/5‬میلیون تن محصوالت‬ ‫کشاورزی در ایران که شامل بیش از ‪ 100‬نوع از‬ ‫میوه های رایج بازارهایجهانی نیز می باشد‪ ،‬مشخص‬ ‫می شود که فقدان توجه به مراکز لجستیک و مدیریت‬ ‫لجستیک طی دهه های گذشته‪ ،‬خسارات مادی و‬ ‫معنوی سنگینی را به کشور تحمیل کرده است‪.‬‬ ‫اهمیت تامین غذا روز به روز در حال افزایش‬ ‫است‪ ،‬از ایرنو صادرات محصوالت کشاورزی می تواند‬ ‫برای کشور ثروت افرین باشد‪ .‬از سوی دیگر ارتباط‬ ‫غذا و حوزه امنیت ملی‪ ،‬در جنگ و صلح می تواند به‬ ‫عنوان یک نقطه ضعف کشنده عمل مناید‪ .‬از فواید‬ ‫ارزنده مراکز لجستیک در زمان جنگ‪ ،‬رسدخانه ها و‬ ‫لو نقل و حفظ استقالل و عزت‬ ‫زیرساخت های حم ‬ ‫کشور است‪ .‬در زمان صلح نیز مراکز لجستیک‬ ‫با حذف واسطه ها و تضمین خرید به قیمت برای‬ ‫کشاورزان‪ ،‬نقشی ارزنده را در مدیریت بازار و زنجیره‬ ‫تامین ایفا می کنند‪.‬‬ صفحه 33 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪33‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -6‬مرکز لجستیک و پایانه صادرات محصوالت‬ ‫کشاورزی روماک گسرت پارس‬ ‫افتتاح مرکز لجستیک و پایانه صادرات محصوالت‬ ‫کشاورزی روماک گسرت پارس در سال ‪ 2020‬با‬ ‫ظرفیت ‪ 330‬هزارتن در سال در فاز نخست و به عنوان‬ ‫اولین شعبه خود در شامل ایران‪ ،‬رخداد بسیار مهمی‬ ‫در عرصه مدیریت محصوالت کشاورزی می باشد‪.‬‬ ‫روماک‪،‬بهمعنایدرستکارودرخشنده‪،‬مجموعهای‬ ‫است وزین که دستامد ‪ 12‬سال مطالعه در کنش های‬ ‫مراکز لجستیک در بیش از ‪ 14‬کشور جهان است‪.‬‬ ‫این مجموعه با بهره مندی از مشاوران متخصص از‬ ‫کشورهای هلند و ایتالیا‪ ،‬به طور مثال رشکت‪AUCXIS‬‬ ‫و اساتید خربه حوزه های مرتبط داخلی‪ ،‬توانسته است‬ ‫کلیه ی خدمات خاص مراکز لجستیک محصوالت‬ ‫کشاورزی را در زمینی حدود ‪ 30‬هکتار گرد اورد‪.‬‬ ‫فاز نخست این مجموعه شامل سالنی یکپارچه به‬ ‫مساحت‪ 3/1‬هکتار است که موارد زیر را در خود جای‬ ‫داده است‪:‬‬ ‫ انواع رسدخانه های باال و زیر صفر (دومداره) با‬‫ارتفاع ‪ 13‬مرت‬ ‫ تونل های انجامد و ‪IQF‬‬‫ رنگ اوری و سبز زدایی‬‫ سالن های کنرتل امتسفر‬‫ دستگاه های سورتینگ بالیزر با ظرفیت‪ 15-32‬قطعه‬‫میوه در ثانیه‬ ‫ دستگاه های تولید جعبه کارتن با ظرفیت ‪15000‬‬‫قطعه کارتن در ساعت‬ ‫ ازمایشگاه مجهز کنرتل کیفیت‬‫‪ -‬واحدهای کنرتل کاشت‪ ،‬داشت و برداشت محصوالت‬ ‫ واحدهای اداری مرتبط (‪ 6000‬مرتمربع در‪ 2‬طبقه‬‫متصل به سالن اصلی)‬ ‫ سالنجراح و منایشگاه محصوالت‬‫ بار اندازهای مدرن رسپوشیده (‪ 8‬هزارمرت مربع)‬‫ بار انداز بیرونی به مساحت ‪ 1/6‬هکتار ظرفیت ‪3000‬‬‫کامیون و کامیونت در ماه‬ ‫این مجموعه ‪ 244‬کیلومرت با تهران‪ 135 ،‬کیلومرت‬ ‫با فرودگاه نوشهر‪ 37/8 ،‬کیلومرت با راه اهن رسارسی‬ ‫در قامئشهر‪ 53/4 ،‬کیلومرت با فرودگاه بین املللی‬ ‫ساری‪ 68/6 ،‬کیلومرت با بندرامیراباد و در نهایت ‪360‬‬ ‫کیلومرت با بندرانزلی فاصله دارد‪ .‬با توجه به موارد‬ ‫مذکور امکان انواع صادرات و حمل و نقل برای روماک‬ ‫فراهم است و در کنار فعالیت و حضور در استان‬ ‫مازندران که در تولید مرکبات‪ ،‬محصوالت باغی‪ ،‬مرغ‬ ‫گوشتی و‪ ...‬اغلب جزو ‪ 3‬تا ‪ 10‬استان نخست ایران‬ ‫است‪ ،‬به انواع محصوالت استان های شامل کشور نیز‬ ‫دسرتسی مستقیم دارد‪ .‬در این مجموعه‪ ،‬فرایندهای‬ ‫کاشت‪ ،‬داشت برداشت با نهایت دقت بررسی می شوند‬ ‫و فرایندهای ثبت محصول و کاال و انبارداری بصورت‬ ‫‪ RFID‬انجام می شوند‪.‬‬ ‫روماک به مدد سالن حراج خود و ارتباط با بازارهای‬ ‫جهانی‪ ،‬از اغلب نرم افزارهای فروشی انالین و نیز‬ ‫کنرتل و ردیابی کاال برخوردار است‪ .‬اغلب مشرتیان‬ ‫داخلی و خارجی می توانند به ‪ 2‬صورت حضوری و یا‬ ‫انالین سفارش مورد نیاز خویش را ثبت منوده وخرید‬ ‫را انجام دهند‪ .‬روماک بصورت مستقیم و غیرمستقیم‬ ‫هم در خرید محصوالت از کشاورزان فعالیت دارد و‬ ‫از سوی دیگر خود باغات متعددی برای پرورش انواع‬ ‫محصوالت کشاورزی در اختیار دارد‪.‬‬ صفحه 34 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪34‬‬ ‫دانـشـــگاه‬ ‫البـــرتـــا‬ ‫مهندس میالد کاظمپور ‪ -‬کارشناس ارشد برنامهریزی حملونقل‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫دانشگاه الربتا کانادا یکی از پنج دانشگاه برتر‬ ‫کانادا محسوب می شود‪ .‬این دانشگاه در شهر‬ ‫ادمونتون واقع شده و در سال ‪ ۱۹۰۸‬میالدی‬ ‫ساخته شده است ‪.‬دانشگاه همواره جزو یک صد و‬ ‫پنجاه دانشگاه برتر جهان رتبه بندی می گردد‪ ،‬ازاین رو‬ ‫دانشگاهی پیرشو و دارای اعتبار جهانی است‪ .‬طبق‬ ‫سیستم رتبه بندی ‪ QS‬دانشگاه الربتا در سال ‪2020‬‬ ‫رتبه ‪ ۱۱۳‬جهانی را کسب کرده است‪ .‬دانشگاه نزدیک‬ ‫به ‪ ۳۳۰۰۰‬دانشجو داشته و حدود ‪ ۳۶۵۰‬استاد و‬ ‫مربی در ان مشغول به فعالیت هستند‪ .‬دانشگاه یک‬ ‫دانشگاه جامع محسوب شده و دارای رتبه تحقیقاتی‬ ‫باالیی است‪ .‬دانشگاه در زمینه های علوم انسانی‪،‬‬ ‫علوم پایه‪ ،‬رشته های هرنی‪ ،‬کسب وکار‪ ،‬مهندسی و‬ ‫علوم بهداشتی و پزشکی دارای کیفیت باالیی است‪.‬‬ ‫دانشگاه الربتا دارای ‪ ۴۰۰‬دوره و برنامه اموزشی در‬ ‫مقاطع کارشناسی‪ ،‬کارشناسی ارشد و دکرتا بوده و‬ ‫مشتمل بر ‪ ۱۸‬دانشکده است‪ .‬دانشگاه بیش از یک‬ ‫قرن سابقه و بیش از ‪ ۲۵۰.۰۰۰‬فارغ التحصیل دارد‪.‬‬ ‫دانشگاه پنجمین دانشگاه برتر کانادا بوده و پس‬ ‫از دانشگاه های تورنتو‪ ،‬بریتیش کلمبیا‪ ،‬مک گیل و‬ ‫مک مسرت قرار دارد‪ .‬دانشگاه الربتا دارای ‪ ۳۸۸‬برنامه‬ ‫اموزشی مقطع کارشناسی‪ ۵۰۰ ،‬برنامه اموزشی دوره‬ ‫کارشناسی ارشد و دکرتا‪ ،‬حدود ‪ ۴۰۰۶۱‬دانشجو از‬ ‫‪ ۱۵۶‬کشور جهان‪ ۷۸ ،‬عنوان مقاله ملی می باشد‪.‬‬ ‫دانشجویان دانشگاه به دلیل کیفیت باالی اموزش و‬ ‫سطح علمی دانشگاه از اینده شغلی و تحصیلی برتری‬ ‫برخوردار هستند‪ .‬فارغ التحصیالن دانشگاه الربتا‬ ‫سازمان ها و رشکت هایی تاسیس کرده اند که بیش‬ ‫از ‪ ۳۴۸.۵‬بیلیون دالر درامد ماهیانه دارند‪ .‬یکی از‬ ‫برندگان جایزه نوبل‪ ،‬چهار قاضی عالی در دادگسرتی‬ ‫کانادا و ‪ ۶۸‬دانشمند برجسته از دانشگاه الربتا‬ ‫فارغ التحصیل شده اند که بیشرتین تعداد در میان‬ ‫دانشگاه های کانادا محسوب می شود‪ .‬دانشگاه دارای‬ ‫بیش از یک صد انستیتو و مرکز تحقیقاتی و اموزشی‬ ‫است و با پنجاه کشور جهان دارای همکاری های‬ ‫علمی اموزشی بوده و تفاهم نامه همکاری امضا کرده‬ ‫است‪ .‬کتابخانه دانشگاه الربتا دومین کتابخانه بزرگ‬ ‫کانادا محسوب شده و بیش از ‪ ۴.۷‬میلیون عنوان‬ ‫مقاله‪ ۷.۸ ،‬میلیون جلد کتاب‪ ۱.۳ ،‬میلیون کتاب‬ ‫الکرتونیکی و ‪ ۱۷۰۰‬بانک اطالعاتی است‪ .‬از سال‬ ‫‪ ۲۰۰۹‬میالدی دانشگاه به عنوان یک کارفرما و سازمان‬ ‫سبز محسوب شده که حفاظت از محیط زیست را در‬ ‫اولویت کارهای خود قرار داده است‪ .‬دانشگاه الربتا‬ ‫کانادا مجموعه متنوعی از رشته های مهندسی را عرضه‬ ‫می مناید‪ .‬دپارمتان مهندسی عمران و محیط زیست‬ ‫این دانشگاه در سال ‪ ۲۰۰۹‬میالدی یک صدمین‬ ‫سالگرد افتتاح خود را جشن گرفت‪ .‬دانشگاه الربتا‬ ‫جزو دانشگاه های مورد تائید وزارت علوم ایران بوده و‬ ‫مدارک فنی مهندسی صادره دانشگاه در ایران مورد‬ ‫ارزشیابی و تائید قرار می گیرد‪ .‬دانشگاه دارای رتبه‬ ‫و اعتبار جهانی در رشته های فنی مهندسی است‬ ‫که در رشته مهندسی عمران و ساختامن رتبه ‪-۱۵۰‬‬ ‫‪ ۱۰۱‬را در میان دانشگاه های برتر جهان کسب کرده‬ ‫است‪ .‬رشته مهندسی حمل ونقل در دپارمتان عمران‬ ‫و محیط زیست دانشکده مهندسی دانشگاه الربتا در‬ ‫مقاطع کارشناسی ارشد و دکرتی ارائه می گردد‪.‬‬ صفحه 35 ‫برای کسب اطالعات بیشرت و دسرتسی‬ ‫مستقیم به سایت رشته حمل ونقل دپارمتان عمران‬ ‫و محیط زیست دانشگاه الربتا می توانید از ادرس‬ ‫اینرتنتی زیر استفاده کنید‪.‬‬ ‫‪(www.ualberta.ca/civil-environmental‬‬‫)‪engineering/research/transportation‬‬ ‫‪35‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫از زمینه های تخصصی موردنظر این دانشگاه در‬ ‫رشته حمل ونقل می توان به تاثیرات زیست محیطی‬ ‫حمل ونقل‪ ،‬ایمنی ترافیک شهری‪ ،‬سیستم حمل ونقل‬ ‫هوشمند‪ ،‬عملیات و کنرتل ترافیک‪ ،‬برنامه ریزی‬ ‫لو نقل‪ ،‬و حوزه پیاده رو و پیاده راه اشاره منود‪.‬‬ ‫حم ‬ ‫اعضای هیئت علمی در رشته حمل ونقل دپارمتان‬ ‫عمران و محیط زیست‪ :‬دکرت علیرضا بیات‪ ،‬دکرت‬ ‫کریم البیسیونی‪ ،‬دکرت امی کیم‪ ،‬دکرت تائه جون‬ ‫کاون‪ ،‬دکرت ژی جون (تونی) کیو می باشند‪.‬‬ ‫موضوعات حوزه راه شامل مدل سازی تصادف‪،‬‬ ‫ارزیابی ایمنی‪ ،‬مدیریت رسعت‪ ،‬تجزیه وتحلیل‬ ‫اقدامات ایمنی‪ ،‬حمل ونقل انعطاف پذیر چندوجهی‬ ‫و متقابل‪ ،‬شبکه های حمل ونقل از راه دور‪ ،‬حمل ونقل‬ ‫هوایی و عملیات فرودگاهی‪ ،‬سیستم های زیرساخت‬ ‫لو نقل و ژئوماتیک (سنجش ازدور‬ ‫لو نقل‪ ،‬حم ‬ ‫حم ‬ ‫لو نقل‬ ‫لو نقل زمستانی‪ ،‬حم ‬ ‫‪ ،)GIS /‬مهندسی حم ‬ ‫هوشمند (‪ ،)ITS‬ترافیک و بهینه سازی سیستم‬ ‫لو نقل‪ ،‬برخی از زمینه های علمی و تحقیقاتی‬ ‫حم ‬ ‫لو نقل دانشگاه الربتا‬ ‫موردعالقه اساتید در رشته حم ‬ ‫می باشد‪ .‬برای اخذ پذیرش از دانشگاه الربتا در مقطع‬ ‫کارشناسی ارشد و دکرتا داشنت معدل حداقل ‪ ۱۵‬در‬ ‫دوره کارشناسی و یا کارشناسی ارشد و مدرک زبان‬ ‫ایلتس ‪ ۶.۵‬و یا تافل ‪ 88‬موردنیاز است‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ صفحه 36 ‫درجهبندی (ستارهدار نمودن)‬ ‫شبکــه راههـا بـر اسـاس‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بازرســی ایمنـی‬ ‫امیرحسینشیخاعظمی‬ ‫دانشجوی دکرتی برنامهریزی حملونقل‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫مهندس شیام سلیامنی‬ ‫کارشناس ارشد برنامهریزی حملونقل‬ ‫‪ -1‬مقدمه ای بر اهمیت درجه بندی ایمنی راه ها‬ ‫ساالنه افراد بسیار زیادی در سوانح و حوادث جاده ای جان خود را‬ ‫از دست می دهند و یا دچار جراحات و صدمات جدی می شوند‪ .‬این‬ ‫رقم به اندازه ای قابل توجه است که تصادفات رانندگی به دومین عامل‬ ‫مرگ ومیر کشور تبدیل شده است‪ .‬وسعت خسارات ناشی از سوانح و شدت‬ ‫زیان های وارده بر جامعه و اقتصاد کشور به حدی است که موضوع ایمنی‬ ‫تردد به یکی از مباحث جدی و مهم تبدیل گشته است و تدوین برنامه یا‬ ‫اسرتاتژی های مشخص برای افزایش ایمنی و کاهش تلفات و تصادفات‬ ‫را رضوری کرده است‪ .‬بهرتین راه ارزیابی ایمنی اندازه گیری بر اساس‬ ‫موارد نقض ان یا شاخص های عدم وجود ان است‪ .‬لذا به منظور ارزیابی و‬ ‫درجه بندی ایمنی راه ها بایستی به مقوله بروز سوانح و تصادفات رانندگی‬ ‫پرداخته شود‪ .‬عوامل موثر در بروز تصادفات خود به چهار دسته تقسیم‬ ‫می شوند که عبارت اند از‪ :‬انسان‪ ،‬جاده‪ ،‬وسیله نقلیه و محیط راه‪ .‬جاده‬ ‫به عنوان یکی از چهار عامل دخیل در وقوع تصادفات هرچند اثر کمی در‬ ‫مقایسه با عامل انسانی در بروز تصادفات دارد لکن مطالعات قبلی نشان‬ ‫داده اند که روش های بهبود و اصالح در وضعیت راه ها باالترین و بیشرتین‬ ‫اثربخشی را در کاهش سوانح رانندگی ایفا می کنند‪.‬‬ ‫به طورکلی اقداماتی که تاکنون در جهت بهبود و افزایش ایمنی راه ها‬ ‫برنامه ریزی و اجرا شدند با این فلسفه طرح شده اند که بهبود وضعیت‬ ‫ایمنی باید از نقاط پر تصادف کار خود را اغاز کند و سپس به مدیریت‬ ‫جاده بپردازد و نهایتاً مدیریت ایمنی شبکه حمل ونقل را مدنظر قرار دهد‪.‬‬ ‫با توجه به سابقه اجرای این روند در امریکا و بسیاری از کشورها‪ ،‬افزایش‬ ‫ایمنی راه ها تنها به واسطه اقدامات کم هزینه در نقاط پر تصادف محقق‬ صفحه 37 ‫نخواهد شد به همین دلیل می بایست ناحیه مترکز‬ ‫فعالیت ها به جای نقاط پر تصادف بر روی ایمنی کل‬ ‫شبکه راه ها باشد‪.‬‬ ‫شکل‪ -1‬سطوح درجه بندی ایمنی راه‬ ‫درجه بندی ایمنی راه سه گروه اصلی را مخاطب‬ ‫قرار داده و سه هدف اصلی را دنبال می کند‪.‬‬ ‫ گروه اول رانندگان هستند که بااطالع رسانی‬‫به ان ها در قطعات راه‪ ،‬از ان ها می خواهند که نقص‬ ‫موجود درراه یا ریسک باالی خطر را به واسطه افزایش‬ ‫در هوشیاری و دقت عمل خود جربان کنند‪.‬‬ ‫گروه دوم برنامه ریزان‪ ،‬اعم از ادارات راه و‬ ‫شهرسازی‪ ،‬راهداری و بخش های مرتبط باانکه در‬ ‫وهله اول با شناخت وضع موجود شبکه راه و اطالع از‬ ‫نقاط دارای ضعف می توانند اولویت های کاری را در‬ ‫بخش بودجه بندی و انجام اقدامات الزم برای افزایش‬ ‫ایمنی انجام دهند و در گام بعد با بازدید و ارزیابی‬ ‫دوره ای‪ ،‬نتایج حاصله را مشاهده و مورد تجزیه وتحلیل‬ ‫قرار داده و روش های موثر را شناسایی کنند‪.‬‬ ‫گروه سوم نیروهای پلیس وامداد هستند که‬ ‫بر اساس درجه بندی ایمنی راه ها می توانند منابع‬ ‫و نیروهای خود را به گونه ای تخصیص دهند که‬ ‫بیشرتین کارایی و اثربخشی را داشته باشند (‪.)12‬‬ ‫( اعامل مقررات متناسب با درجه ایمنی ان قطعه راه)‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪37‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -2‬درجه بندی ایمنی راه‬ ‫درجه بندی ایمنی یک رویکرد پیشگیرانه‬ ‫به منظور ارتقای ایمنی راه ها هست که قادر است‬ ‫بخش هایی از جاده با خطر نسبی زیاد را شناسایی‬ ‫و از بروز تصادفات جلوگیری کند‪ .‬درجه بندی ایمنی‬ ‫راه رانندگان را از ایمنی نسبی جاده ای که در حال‬ ‫رانندگی در ان هستند‪ ،‬اگاه می کند‪ .‬همچنین به‬ ‫شناسایی جاده هایی که مستلزم بهسازی ایمنی‬ ‫می باشند‪ ،‬کمک می کند‪ .‬درواقع درجه بندی ایمنی‬ ‫راه روشی است که میزان ارتقای ایمنی راه ها را در‬ ‫هرسال نشان می دهد(‪.)12‬‬ ‫درجه بندی خطر یا میزان ایمنی یک جاده‪ ،‬تا‬ ‫حدودی به اینکه چقدر استانداردهای هندسی در‬ ‫طراحی راه گنجانده شده است‪ ،‬بستگی دارد که‬ ‫شامل خطوط عریض‪ ،‬شانه های مناسب و حفاظ های‬ ‫ایمنی هست که باعث کاهش تاثیر و شدت تصادف‬ ‫می شوند‪ .‬یک جاده ایمن را می توان مسیری مستقیم‬ ‫همراه با جداکننده میانی‪ ،‬خط کشی مناسب‪،‬‬ ‫خطوطی عریض‪ ،‬شانه های رویه شده‪ ،‬حاشیه ای‬ ‫بدون درخت و حفره و تقاطعات کم‪ ،‬تلقی کرد(‪.)11‬‬ ‫درجه بندی شامل ‪ 5‬سطح‪1 ،‬ستاره (حداقل ایمنی)‬ ‫تا ‪ 5‬ستاره (ایمن ترین) می باشد‪.‬‬ صفحه 38 ‫‪ -3‬برخی اهداف درجه بندی و ارزیابی ایمنی راه ها‬ ‫‪ -1‬کاهش رسیع در امار تلفات و مجروحان سوانح رانندگی از طریق‬ ‫برنامه ای سیستامتیک برای ارزیابی ریسک و شناخت معایب راه که‬ ‫می تواند به واسطه اقدامات رسیع بهبود یابد؛‬ ‫‪ -2‬تعریف و تهیه چهارچوب استانداردهای مدیریت جاده و تجهیزات‬ ‫حفاظت از مسافران و تهیه الگوی تصمیم گیری به منظور تدوین‬ ‫برنامه های اسرتاتژیک ایمنی؛‬ ‫‪ -3‬تشخیص تفاوت های عمده در طراحی و مبلامن یک راه و یا مدیریت‬ ‫ان که می تواند منجر به احتامل متفاوت در وقوع تصادفات و یا شدت‬ ‫صدمات جانی وارده براثر سانحه گردد؛‬ ‫‪ -4‬درجه و امتیازدهی ایمنی راه ها بر اساس وضعیت موجود و تجهیزات‬ ‫ایمنی ان به صورت بازدید میدانی ‪ ،‬برداشت تصویر و ‪...‬؛‬ ‫‪ -5‬اطالع رسانی به مسافرین و رانندگان به منظور هوشیاری و دقت بیشرت؛‬ ‫‪ -6‬تقسیم بندی و اولویت بندی بودجه برای ارتقای ایمنی راه بر اساس‬ ‫نقاط قوت و ضعف شناسایی شده؛‬ ‫‪ -7‬شناسایی و ارزیابی کمی میزان اثربخشی اقدامات صورت گرفته و‬ ‫اعتبارات تخصیص یافته درجهت بهبود وضعیت ایمنی راه ها؛‬ ‫‪ -8‬تهیه چهارچوبی برای تقسیم بندی و سطح بندی ایمنی راه های کشور‬ ‫به منظور اعامل اقدامات مشابه در جهت افزایش ایمنی؛‬ ‫‪ -9‬فراهم امدن امکان ایجاد محدودیت هایی برای افزایش ایمنی در هر‬ ‫یک از سطوح تعیین شده (به عنوان مثال محدودیت در رانندگی دارندگان‬ ‫گواهینامه های با منره منفی باال) (‪.)12‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪38‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫شکل‪ -2‬نتایج حاصل از ارزیابی ‪ 250‬هزار‬ ‫کیلومرت از جاده های ‪ 60‬کشور‬ ‫‪-4‬نقش جاده در بروز تصادفات‬ ‫سیستم حمل ونقل را چهار جزء انسان(راننده)‪ ،‬وسیله نقلیه‪ ،‬جاده‬ ‫و محیط تشکیل می دهد‪ .‬حمل ونقل و جابجایی درراه ها که حاصل‬ ‫اندرکنش این اجزاء می باشد تا زمانی که خلل‪ ،‬ضعف یا اشتباهی در‬ ‫هریک رخ ندهد به خوبی عمل می کند‪ .‬اما سانحه یا تصادف وقتی رخ‬ ‫می دهد که در یک یا ترکیبی از این عوامل اشکالی وارد شود‪.‬جاده یکی از‬ ‫فاکتورهای موثری است که در بیش از ‪ ۳۳‬درصد از تصادفات نقش دارد‪.‬‬ ‫راه با استاندارد باال ریسک وقوع تصادف را کاهش می دهد و تجهیزات‬ ‫ایمنی راه ها (بخصوص حاشیه راه ها) شدت تصادف و جراحات ناشی از‬ ‫بروز سانحه را کاهش می دهد‪ .‬بر اساس نتایج ارزیابی ‪ 250‬هزار کیلومرت‬ ‫از جاده های ‪ 60‬کشور‪ %61 ،‬از راه ها مسیری دوخطه بدون جداکننده‬ ‫میانی هست که وسایط نقلیه با رسعتی برابر ‪ 80 km/h‬یا بیشرت در ان‬ ‫حرکت می کنند(‪.)12‬‬ صفحه 39 ‫با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی کشورها درزمینه‬ ‫پارامرتهایجاده ای باوجوداینکه راه های این کشورها از‬ ‫رشایط بهرتی در مقایسه با راه های کشورمان برخوردار‬ ‫هستند لذا مشاهده می شود که از سال های گذشته‬ ‫اقدام به درجه بندی ایمنی راه های خود منوده اند و‬ ‫همواره برنامه هاییجهت بهبود این روند برای سال های‬ ‫اتی در نظر خواهند گرفت‪ .‬روند درجه بندی ایمنی راه‬ ‫در شکل ‪ 3‬منایش داده شده است(‪.)11‬‬ ‫شکل‪ -3‬روند درجه بندی ایمنی راه در جهان‬ ‫‪ -5‬منونه موردی درجه بندی ایمنی راه ها در کشور انگلستان و بررسی نتایج حاصل از اجرای طرح‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪39‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫شکل‪ -4‬شامی طرح درجه بندی ایمنی راه در کشور انگلستان‬ ‫‪-1-5‬تعیین پارامرتهای تاثیرگذار در درجه بندی‬ ‫ایمنی راه‬ ‫• نوع تقاطع‪ -‬کیفیت تقاطع‪ -‬حجم تقاطع‪ -‬کانالیزه‬ ‫کردن‪ -‬رشایط نقاط دسرتسی‬ ‫• نوع منطقه – رسعت ‪ -‬جریان وسایط نقلیه‬ ‫• قوس‪ -‬کیفیت قوس‬ ‫• روشنایی مسیر‪ -‬شیارهای لرزاننده کنار شانه ‪ -‬پارک‬ ‫حاشیه ای ‪ -‬خدمات جاده ‪ -‬فنس کشی عابر پیاده‬ ‫• شانه رویه شده ‪ -‬پیاده رو ‪ -‬اشیاء کنار جاده ‪ -‬فاصله‬ ‫از کنار جاده‬ ‫• تسهیالت عبور‪ -‬کیفیت عبور‪ -‬مدیریت رسعت‪-‬‬ ‫محوطه کارگاهی‬ ‫• تسهیالت موتورسیکلت‪ -‬تسهیالت دوچرخه ‪-‬جریان‬ ‫دوچرخه ‪ -‬جریان عابرین پیاده‬ ‫• میانه ‪ -‬شیارهای لرزاننده خط وسط‪ -‬فاصله دید‪-‬‬ ‫عالئم افقی و عمودی‪ -‬طبقه بندی راه‬ ‫• عرض خط‪ -‬تعداد باند ‪ -‬وضعیت راه ‪ -‬مقاومت‬ ‫اصطکاکی(‪.)1‬‬ ‫‪-2-5‬جمع اوری و انالیز اطالعات‬ ‫پس از تعیین پارامرتهای تاثیرگذار بر درجه بندی‬ ‫ایمنی راه‪ ،‬با اندازه گیری هر پارامرت میزان خطر در‬ ‫هر نقطه خاص براورد می شود‪ .‬بدین منظور از یک‬ ‫وسیله نقلیه ویژه مجهز به ‪ 5‬دروبین استفاده می شود‬ ‫و تصاویر دیجیتالی از جاده در فواصل ‪ 100‬مرتی‬ ‫به ثبت می رسد‪ .‬به طوری که هر یک از ‪ 5‬دوربین‬ ‫(دوربین جلو‪ -‬دوربین عقب‪ -‬دوربین چپ‪ -‬دوربین‬ ‫راست و دوربین پیاده رو) از جاده و محوطه اطراف‬ ‫ان فیلم برداری می کنند‪ .‬درنهایت تصاویر دیجیتالی‬ ‫به صورت یک ویدیو روی منایشگر نشان داده می شود‬ ‫و تحلیل گران از طریق ان و به صورت مجازی جاده‬ ‫را بازرسی می کنند‪ .‬این ازمایش مجازی در رسعت و‬ ‫متامی ضوابط بزرگراه انجام می شود(‪.)11‬‬ صفحه 40 ‫‪ -3-5‬عملکرد درجه بندی ایمنی راه در انگلستان‬ ‫طبق نتایج به دست امده از درجه بندی ایمنی‬ ‫بزرگراه های انگلستان در سال ‪ %59 ،2015‬از‬ ‫جاده های دارایجداکننده میانی در درجه ‪ 3‬ایمنی و‬ ‫‪ %36‬در درجه ‪ 2‬ایمنی قرارگرفته اند‪ .‬درحالی که تنها‬ ‫‪ %6‬از جاده های بدون جداکننده میانی در درجه ‪3‬‬ ‫ایمنی قرارگرفته است‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫پسازدرجه بندیایمنیراه هابرنامهرسمایه گذاری‬ ‫جهت ارتقاء ایمنی بزرگراه ها پیشنهاد شد که به کمک‬ ‫ان بتوان از ‪ % 80‬تلفات و اسیب های جدی ناشی‬ ‫از تصادفات در یک دوره ‪ 20‬ساله پیشگیری منود‪.‬‬ ‫جدول ‪ ،1‬چهار معیار اصلی موثر در افزایش ایمنی‬ ‫بزرگراه های انگلستان را نشان می دهد‪:‬‬ ‫جدول‪ -1‬معیار اصلی موثر در افزایش ایمنی ( پیشگیری از ‪ %80‬تصادفات فوتی و جرحی در یک دوره ‪ 20‬ساله)‬ ‫‪40‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫هامن طور که در (شکل ‪ )12‬مشاهده می کنید‬ ‫فراینددرجه بندیایمنیراهموجبکاهشچشم گیری‬ ‫در میزان تلفات و اسیب های جدی ناشی از تصادفات‬ ‫در یک بازه زمانی ‪ 9‬ساله شد و پیش بینی می شود تا‬ ‫پایان سال ‪ 2020‬این میزان به ‪ %40‬کاهش یابد(‪.)4‬‬ ‫همچنین پیش بینی می شود در پایان سال ‪،2020‬‬ ‫بیش از ‪ 90‬درصد سفرها در جاده هایی با درجه ‪3‬‬ ‫ایمنی انجام شود و راه هایی با درجه ‪ 1‬و‪ 2‬ایمنی به‬ ‫درجه ‪ 3‬ارتقاء یابند(‪.)1‬‬ ‫‪ -6‬بررسی شبکه راه های ایران‬ ‫اطالعات گزارش وضعیت جهانی ایمنی راه در‬ ‫سال ‪ 2015‬نشان می دهد که تلفات جاده ای در‬ ‫ایران به عنوان یکی از کشورهای با درامد متوسط در‬ ‫منطقه رشق مدیرتانه در رده دوم بعد از کشورهای‬ ‫کم درامد و کشورهای منطقه افریقا قرار دارد‬ ‫تاکنون پروژه ای در قالب درجه بندی ایمنی راه‬ ‫در کشور انجام نشده است و معیار مناسبی جهت‬ ‫ارزیابی وضعیت ایمنی جاده ها وجود ندارد ازاین رو به‬ ‫دلیل عدم شناخت وضعیت ایمنی راه ها‪ ،‬ارگان ها و‬ ‫سازمان های وابسته منی توانند برنامه ریزی منسجم‬ ‫و منظمی جهت ارتقای وضعیت راه ها ارائه دهند‪ .‬از‬ ‫سال‪ 1393‬تا ‪ 1395‬تنها پروژه هایی با عنوان ممیزی‬ ‫ایمنی راه های رشیانی ویژه نوروز و باهدف بازدید‪،‬‬ ‫شناسایی نواقص راه و درنتیجه ارائه راه کارهای‬ ‫کوتاه مدت و زودبازده صورت پذیرفت‪ .‬در سال ‪1396‬‬ ‫شکل ‪ -12‬عملکرد ایمنی راه در انگلستان‬ صفحه 41 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪ -7‬نتیجه گیری‬ ‫درجه بندی ایمنی راه یک معیار ساده و واقع گرایانه‬ ‫از سطح ایمنی راه هاست که بر اساس اطالعات‬ ‫به دست امده از بازرسی راه می باشد‪.‬‬ ‫نتایج به دست امده از بررسی درجه بندی ایمنی راه‬ ‫در کشورهای مختلف‪:‬‬ ‫• بر اساس اخرین رسمایه گذاری صورت گرفته در‬ ‫انگلستان به منظور ارتقاء درجه بندی ایمنی راه ها‪،‬‬ ‫می توان از ‪ 80‬درصد تلفات جاده ای و اسیب های‬ ‫جدی ناشی از تصادفات در یک دوره ‪ 20‬ساله‬ ‫پیشگیری منود‪.‬‬ ‫• برنامه رسمایه گذاریجهت ارتقاء ایمنی بزرگراه های‬ ‫اسرتالیا در سال ‪ 2013‬سبب شد‪ %85 ،‬از بزرگراه های‬ ‫شبکه به استاندارد ‪ 3‬یا باالتر ارتقاء یابند و در حال‬ ‫حارض تنها ‪ %15‬از محورها در درجه ‪1‬و‪ 2‬ایمنی قرار‬ ‫دارند و همچنین می توان از ‪ 36000‬تلفات جاده ای‬ ‫و اسیب های جدی ناشی از تصادفات در یک دوره‬ ‫‪20‬ساله پیش گیری منود‪.‬‬ ‫• با اجرای برنامه رسمایه گذاری به منظور ارتقاء‬ ‫درجه بندی ایمنی بزرگراه های هندوستان در سال‬ ‫‪ ،2017‬پیش بینی می شود بتوان از ‪ 54‬درصد تلفات‬ ‫و اسیب هایجدی ناشی از تصادفات پیشگیری شود‪.‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫سازمان راهداری اقدام به اجرای پروژه نقاط پر‬ ‫تصادف و دارای تصادف منود‪ .‬اطالعات و داده های‬ ‫موردنیاز این پروژه از سال ‪ 93‬با همکاری پلیس راهور‬ ‫ناجا جمع اوری و پس از تکمیل بانک اطالعاتی جهت‬ ‫رشوع به کار در اختیار رشکت های مشاور قرار گرفت‬ ‫اما باوجود گذشت ماه ها از رشوع این پروژه همچنان‬ ‫اطالعاتی از نتیجه ارزیابی اقدامات صورت پذیرفته‬ ‫از سوی سازمان راهداری و ادارات کل استان ها‬ ‫اعالم نشده است‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه گام اول در رشوع درجه بندی‬ ‫ایمنی راه ها‪ ،‬اولویت بندی محورها می باشد لذا عدم‬ ‫شناخت کافی از وضعیت ایمنی شبکه این امر را‬ ‫بسیار دشوار منوده است‪ .‬سازمان راهداری به استناد‬ ‫از امار پلیس راهور ناجا‪ ،‬محورهای پرحادثه در سال‬ ‫‪ 96‬را تعیین و سهم هر یک از انواع راه از کل تصادفات‬ ‫محورهای پرحادثه را مشخص منوده است‪.‬‬ ‫در گام دوم پس از بازدیدهای میدانی بعمل امده‬ ‫از محور ها که با استفاده از تجهیزات مدرن صورت‬ ‫می گیرد اطالعات کافی از رشایط ایمنی و تجهیزات‬ ‫هر محور بدست می اید و پس از جمع اوری اطالعات‬ ‫و تحلیل های مورد نیاز وضعیت فعلی هر محور با‬ ‫پارامرت های هر درجه از استانداردها سنجیده می‬ ‫شود تا وضعیت ایمنی فعلی محور های موردبررسی‬ ‫مشخص شوند‪ .‬سپس با ارائه برنامه های ‪ 2‬تا ‪ 3‬ساله‬ ‫می توان در هر بازه زمانی اقدام به بهبود پارامرتهای‬ ‫موثر و درنتیجه افزایش درجه ایمنی محورها منود‪.‬‬ ‫کلیه این اقدامات می تواند در غالب برنامه عملیاتی‬ ‫ارتقای ایمنی راه های کشور و ذیل اقدامات مرتبط با‬ ‫ن صورت پذیرد تا سنجش اثرگذاری‬ ‫رسفصل راه ایم ‬ ‫اقدامات نیز انجام و نتایج ان در ارتقای ایمنی موثر‬ ‫باشد‪ .‬مسئولیت نظارت و حسن اجرا با کمیسیون‬ ‫ایمنی راه های کشور می باشد‪.‬‬ ‫جدول ‪ -2‬سهم هر یک از انواع راه از کل تصادفات محورهای پرحادثه‬ صفحه 42 ‫ســــال اول‬ ‫شمـــاره ‪3‬‬ ‫زمستــان‪98‬‬ ‫‪42‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫گو میر در جهان از گذشته تا کنون‬ ‫شکل ‪ -1‬رتبه بندی عوامل مر ‬ ‫ساسان شایگان‬ ‫کارشناس ارشد راه و ترابری‬ ‫‪ -1‬مقدمه‬ ‫راه به عنوان رشیان اصلی اقتصاد در هر کشور‪ ،‬نقش عمده ای را بر‬ ‫عهده داشته و رشایط بهره برداری از ان تاثیر مستقیم در توسعه اقتصادی‬ ‫ان کشور خواهد داشت‪ .‬در کشور ما بیش از ‪ 80‬درصد از جابجایی ها از‬ ‫لو نقلجاده ای صورت می گیرد بنابراین تامین ایمنی حرکت در‬ ‫طریق حم ‬ ‫طراحی و ساخت راه و روش های سیستامتیک برای شناسایی مکان های‬ ‫حادثه خیز بسیار حائز اهمیت می باشد‪ .‬اولین مرگ ناشی از وسایل نقلیه‬ ‫موتوری در سال ‪ 1896‬میالدی در لندن به وقوع پیوست‪ ،‬از ان تاریخ تا‬ ‫کنون تصادفات جاده ای جان چندین میلیون نفر را گرفته است‪ .‬سازمان‬ ‫بهداشتجهانی بیان کرده است که تصادفاتجاده ای در سال ‪ 1990‬در‬ ‫بین بیش از ‪ 100‬عامل شناخته شده مرگ یا معلولیت در مقام نهم قرار‬ ‫داشت و سال ‪ 2020‬این عامل به رتبه سوم رسیده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬روش های سیستامتیک برای شناسایی مکان های پر تصادف‬ ‫(نقاط حادثه خیز)‬ ‫‪ -1-2‬شیوه های واکنشی یا بر اساس تصادفات‪ :‬این روش ها که‬ ‫براساس تعاریف ارائه شده در هر کشور بر مبنای امار و اطالعات تصادفات‬ ‫موجود جهت شناسایی نقاط حادثه خیز انجام می گیرد‪ ،‬در اصطالح‬ ‫واکنش گرا نامیده می شوند زیرا تعدادی از تصادفات باید در ابتدا اتفاق‬ ‫افتاده و گزارش شده باشند‪ ،‬تا بتوان اقدامات اصالحی مربوطه را انجام داد‪.‬‬ صفحه 43 ‫‪ -2-2‬شیوه های پیشگیری یا براساس‬ ‫مشاهدات‪ :‬از اقدامات پیشگیرانه به منظور اجتناب‬ ‫از بروز تصادفات استفاده می کند‪ .‬این روش برای‬ ‫مقابله با نواقص و مشکالت ایمنی شبکه ی موجود و‬ ‫یا در حال احداث‪ ،‬قبل از انکه منجر به تصادف گردند‬ ‫می باشد که در این پژوهش به مقوله ممیزی راه که از‬ ‫جمله روش های پیشگیرانه است‪ ،‬پرداخته می شود‪.‬‬ ‫دوم‬ ‫ســــال اول‬ ‫شمـــــاره‪13‬‬ ‫شمـــاره‬ ‫‪99‬‬ ‫زمستــان‪98‬‬ ‫بــهــــــار‬ ‫‪43‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -3‬ممیزی ایمنی راه‬ ‫ممیزی ایمنی راه یک فرایند سیستامتیک و از‬ ‫رسی روش های پیشگیرانه می باشد که علم ایمنی‬ ‫ترافیک را با هدف جلوگیری از تصادفات ترافیکی‪،‬در‬ ‫روند برنامه ریزی راه‪ ،‬وارد می کند که توسط یک ممیز‬ ‫یا تیم ممیزی مستقل و شایسته بر روی یک راه موجود‬ ‫و یا یک طرح راه‪،‬اجرا می شود و پتانسیل تصادف‬ ‫خیزی پروژه ها را برای متام استفاده کنندگان راه‬ ‫گزارش می دهد‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫این روش کم هزینه برای افزایش ایمنی ترافیکی‬ ‫است‪ .‬این روش با تفکیک منودن مالحظات اجرایی‬ ‫نظیر ترافیک و محیط زیست شفافیت الزم برای‬ ‫تصمیم گیری و برنامه ریزی را ایجاد می کند‪.‬این مهم‬ ‫با بهره گیری از متخصصان مختلف ایمنی ترافیکی‬ ‫و بررسی معرب از منظر ایمنی و بدون تاثیر پذیری از‬ ‫دیگر عوامل مقدور می گردد‪.‬‬ ‫تفاوت عمده ممیزی ایمنی راه از فعالیت های‬ ‫معمول ایمن سازی راه در این است که ایمن سازی‬ ‫در مکانی انجام می شود که امار تصادفات‪ ،‬ان را‬ ‫توجیه کند و در این مواقع نیز انطباق طرح راه با‬ ‫موازین استاندارد مورد توجه قرار می گیرد‪ ،‬اما در‬ ‫ممیزی ایمنی راه‪ ،‬موقعیت های خطرناک قبل از وقوع‬ ‫تصادف شناسایی و اصالح می شوند‪ .‬در طراحی این‬ ‫اصالحات نه تنها استانداردها بلکه رفتارهای انسانی و‬ ‫دیگر عوامل موثر مد نظر قرار می گیرد‪.‬‬ ‫جدول ‪ -1‬مثال های موردی از ممیزی ایمنی راه ها و شناسایی فاکتورهای اثرگذار پس از ممیزی‬ ‫‪ -1-3‬فواید ممیزی‪:‬‬ ‫ کاهش تعداد تصادفات و تعدیل شدت ان ها‬‫ کاهش هزینه های اجتامعی ناشی از تصادفات‬‫ امکان انتقال تجارب بهینه و بررسی راه های افزایش‬‫ایمنی‬ ‫ ترسیع در فرایند ایمن سازی معابر‬‫ پیرشفت دانش و فناوری در حوزه طراحی ایمن راه‬‫ منظور منودن نیازهای ایمنی کلیه استفاده کنندگان‬‫راه‬ ‫‪ -2-3‬مراحل ممیزی ایمنی‬ ‫بجز در پروژه های خیلی کوچک و غیر معمول‬ ‫همواره انجام ممیزی ایمنی راه در چند مرحله در‬ ‫طول یک پروژه سودمند خواهد بود‪ 5 .‬مرحله ممیزی‬ ‫زیر مطابق با گام های مناسب شکل گیری یک پروژه‬ ‫از برنامه ریزی تا بهره برداری است که باید متام انواع‬ ‫استفاده کنندگان راه را مد نظر قرار دهد‪.‬‬ ‫‪1- Road Safety‬‬ ‫‪Audit‬‬ صفحه 44 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪44‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫مرحله ‪ :1‬فاز برنامه ریزی‬ ‫در این مرحله ممیزی بهجنبه ایمنی ترافیک طرح‬ ‫اولیه پروژه ها (شامل انتخاب گزینه های مسیر‪،‬تعداد و‬ ‫نوع اتصاالت)می پردازد‪.‬‬ ‫مرحله ‪ :2‬فاز طراحی مقدماتی‬ ‫کلیات طرح ایجاد شده‪ ،‬ولی هنوز می تواند تغییر‬ ‫کند‪ .‬راستا‪ ،‬مقطع عرضی و طرح اولیه تقاطع ها بررسی‬ ‫می شود‪ .‬ممیزی طرح مقدماتی باید قبل از اینکه‬ ‫متلک اراضی و تصویب پروژه بوسیله سیاست گذاران‬ ‫نهایی شود‪ ،‬انجام پذیرد‪.‬‬ ‫مرحله ‪ :3‬فاز طراحی جزییات‬ ‫طراحی جزییات تقاطع ها‪ ،‬عالئم و تجهیزات راه‬ ‫بررسی می شود‪.‬‬ ‫مرحله ‪ :4‬فاز افتتاح‬ ‫بررسی ایمنی راه یک پروژه درست قبل و یا بعد از‬ ‫افتتاح صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫مرحله ‪ :5‬ارزیابی راه های موجود‬ ‫ارزیابی راه های بعد از اجرا برای بررسی اینکه ایا‬ ‫استفاده کنندگان از طرح‪ ،‬هامنطور که مورد نظر بوده‪،‬‬ ‫استفاده می کنند یا نه انجام می شود‪ .‬اصوال راه های‬ ‫جدید چند ماه پس از بهره برداری ممیزی می شوند‪.‬‬ ‫ناگفته مناند ممیزی ایمنی در مسیرهای مختلف‬ ‫از انواع معابر‪ ،‬رصف نظر از کالس عملکرد ان و یا نقاط‬ ‫خاص‪ ،‬مانند تقاطع ها یا در مجاورت کاربری های‬ ‫خاص مانند مدارس انجام می شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬تشکیالت سازمانی‬ ‫ممیزی ایمنی راه مبتنی بر اصل بررسی مستقل‪،‬‬ ‫مشابه یک بررسی بیرونی در زمینه تضمین کیفیت‬ ‫می باشد‪ .‬تشکیالت سازمانی ممیزی ایمنی راه شامل‬ ‫‪ 3‬گروه اصلی به رشح زیر می باشد‪:‬‬ ‫‪ -1-4‬کارفرما‬ ‫سازمانی است که پروژه را به طراح ابالغ می کند‪،‬‬ ‫هزینه ها را پوشش می دهد و بنابراین مالک پروژه‬ ‫می باشد‪ .‬کارفرما طبیعتاً مسئول رشایط پایه ای پروژه‬ ‫خواهد بود و اگر اختالفی بین طراح و ممیز به وجود‬ ‫اید‪ ،‬کارفرماست که باید تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫‪ -2-4‬طراح‬ ‫بخش یا گروهی است که مسئول برنامه ریزی و‬ ‫طراحی پروژه می باشد‪ .‬در برخی از کشورها طراح‬ ‫مسئول تضمین اجرای ممیزی راه از جانب کارفرما‬ ‫می باشد و در برخی کشورها کارفرما مسئولیت اجرای‬ ‫ممیزی را تضمین می کند‪.‬‬ ‫‪ -3-4‬ممیز‬ ‫یک سازمان‪ ،‬شخص یا تیم مستقلی است که‬ ‫پروژه ای که توسط طراح انجام شده را بررسی می کند‬ ‫که این بررسی شامل جوانب ایمنی برای متام‬ ‫استفاده کنندگان از راه می شود‪ .‬ممیز همچنین باید‬ ‫متام رشایط محیطی را که ممکن است منجر به بروز‬ ‫مشکالت ایمنی راه شوند‪ ،‬ارائه دهد و دالیل این عدم‬ ‫ایمنی را توضیح دهد‪.‬‬ ‫ این موضوع بسیار مهم است که ممیز صالحیت‬‫و تجربه الزم در زمینه ایمنی و طراحی راه را به منظور‬ ‫انجام ممیزی با کیفیت باال داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ -5‬روند ممیزی‬ ‫روند کلی ممیزی شامل سه فاز اصلی زیر‬ ‫می باشد‪:‬‬ ‫الف‪ -‬ابالغ دستور‬ ‫معموالً این طراح است که ممیز را انتخاب کرده‬ ‫و دستور ممیزی ایمنی راه را می دهد و متام امکانات‬ ‫الزم را برای ممیزی فراهم می کند‪.‬‬ ‫ب‪ -‬بررسی‬ ‫ممیز امکانات و تسهیالت راه را بررسی کرده و‬ ‫ممیزی های ممکن را با استفاده از چک لیست های‬ ‫مربوطه انجام می دهد‪ .‬ممیز متام مشکالت ایمنی راه‬ ‫را نشان داده و پیشنهاداتی برای دستیابی به اهداف‬ صفحه 45 ‫تامین ایمنی ارائه می دهد که نتایج ان برای طراح‬ ‫و احتامال یک کپی برای کارفرما ارسال می گردد و‬ ‫توضیح داده می شود‪.‬‬ ‫ج‪-‬پایان کار‬ ‫طراح مشکالت بیان شده و پیشنهادات مربوطه‬ ‫را در نظر می گیرد و پس از مالحظه و بررسی گزارش‬ ‫ممیز‪ ،‬ضمن ترشیح اصالحات پروژه متام اختالف‬ ‫نظرات باقی مانده را به کارفرما می دهد و در نهایت‬ ‫ممیز امتام ممیزی را اعالم می کند‪.‬‬ ‫‪ -7‬اولویت بندی پیشنهادهای ممیزی ایمنی‬ ‫اولویت بندی طرح های پیشنهاد شده در‬ ‫ممیزی ایمنی بر اساس یکی از دو معیار سطح‬ ‫مخاطره(ریسک)تصادفات یا هزینه انجام اقدامات‬ ‫ایمن سازی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪ -8‬نتیجه گیری‪:‬‬ ‫منافع ممیزی ایمنی راه در مطالعات متعدد اخیر‬ ‫اثبات شده است‪ ،‬به طور منونه در حالی که هزینه‬ ‫ممیزی به کمرت از ‪ 0/5‬درصد از کل هزینه های‬ ‫پروژه محدود می گردد‪ ،‬اما بازگشت رسمایه ان ها‬ ‫بر حسب کارایی و کاهش هزینه های تصادفات‬ ‫بارز است‪ .‬بنابراین با مترکز بر این موضوع می توان‬ ‫با هزینه های اقتصادی و اجتامعی بسیار کمرت به‬ ‫ایمنی به مراتب بهرتی رسید‪.‬‬ ‫جدول ‪ -2‬منونه موردی از ممیزی بزرگراه چمران تهران‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪45‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -6‬ابزارهای ممیزی ایمنی (چک لیست)‬ ‫ هدف ارائه و استفاده از چک لیست ممیزی‬‫ایمنی معابر کمک به گروه ممیزی برای تشخیص‬ ‫مسائل بالقوه ایمنی و حصول اطمینان از عدم‬ ‫فراموشی نکات مهم در طی ممیزی است‪.‬‬ ‫ چک لیست ممیزی ایمنی معابر در هر سطحی‬‫از جزییات تنها ابزاری کمکی برای به کارگیری‬ ‫دانش و تجربه است و جایگزین دانش و تجربه‬ ‫متخصصین منی باشد‪.‬‬ ‫‪ -‬باید توجه داشت که چک لیست ممکن است‬ ‫دربرگیرنده متامی مسائل بالقوه‪ ،‬موارد و موقعیت ها‬ ‫نباشد یا اینکه مواردی در چک لیست باشد که در‬ ‫یک موقعیت خاص کاربرد نداشته باشد‪ .‬در اینجا‬ ‫منونه ای از چک لیست اورده شد‪.‬‬ صفحه 46 ‫نوشتار شماره ‪1‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪46‬‬ ‫چیستی و چرایی نگاه میان‬ ‫رشته ای به تحرک شهری از‬ ‫دیدگاه یک برنامه ریز شهری‬ ‫محسن روحانی قادیکالیی‬ ‫کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫به عنوان یک کارشناس در حوزه برنامه ریزی شهری‪ ،‬در بخش اعظمی از‬ ‫عمر علمی و حرفه ای خود یعنی از موقع که یافتم عضو خانواده شهرسازی‬ ‫هستم‪ ،‬رشته ای که قائم به خود نیست و با هر پدیده ای در دنیای پیرامون‬ ‫خود ارتباط برقرار می کند‪ ،‬همواره به دنبال کشف معانی گوناگون این رشته‬ ‫در ِ‬ ‫پس موضوعاتی فراتر از ان‪ ،‬جهت درک ارتباط چندوجهی بین مفاهیم‬ ‫دیگر رشته ها با رشته خودم بودم‪ .‬در این سلسله نوشتار‪ ،‬که این شامره‬ ‫اولین ان می باشد‪ ،‬در راستای کشف و بازگشایی دری به قلمرو برخی‬ ‫لو نقل به طور عام و تحرک‬ ‫مفاهیم و معانی چندوجهی و میان رشته ای حم ‬ ‫شهری به طور خاص هستم تا باهدف شناسایی مفاهیم مرتبط همراه با‬ ‫مثال های مشخص‪ ،‬ان را چارچوب بندی کنم‪ .‬در این مجموعه سعی‬ ‫می کنم‪ ،‬هر یک از نوشتارها از خالل شامری از انواع قرائت ها بسط یابد‬ ‫و درعین حال می کوشم ذهن خواننده به سمت تصور منودن پدیده های‬ ‫لو نقل و تحرک شهری شکل می دهد‪.‬‬ ‫شهری رود که منشا ان را حم ‬ ‫در نوشتار اول‪ ،‬هامن طور که از نامش برمی اید‪ ،‬هدفم بررسی چیستی‬ ‫و چرایی نگاه میان رشته ای به مفهوم تحرک است و سعی می کنم در‬ ‫این مسیر با نگاهی اماری‪ ،‬تحلیلی و مصداقی‪ ،‬لزوم نگاه میان رشته ای را‬ ‫قابل ملس کنم‪ .‬در گوشه و کنار هر شهری نظر بیندازیم‪ ،‬خواهیم دید‪،‬‬ ‫زندگی مدرن از رسچشمه های بسیاری تغذیه می شود‪ .‬هرروز در اخبار‬ ‫می شنویم که در علوم مختلف کشفیات متعددی صورت می گیرد و تصویر‬ ‫ما از عامل و جایگاه ما در ان را تغییر می دهند‪ ،‬صنعتی شدن امر تولید‬ ‫که دانش علمی را به ف ّناوری بدل می کند‪ ،‬محیط های جدید برشی‬ ‫می افرینند و محیط های قدیمی را نابود می کند‪ ،‬افت وخیزهای عظیم‬ ‫در شامر و ترکیب جمعیت‪ ،‬که میلیون ها تن را از مسکن ابا و اجدادی‬ ‫خویش ریشه کن ساخته و ان ها را به ان سوی جهان‪ ،‬به درون اشکال‬ ‫نوینی از زندگی پرتاب می کند‪ ،‬بازار جهانی رسمایه داری که همواره در‬ ‫حال گسرتش و دستخوش نوسانات حاد است‪ ،‬همه و همه فرایندهای‬ ‫اجتامعی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬کالبدی‪ ،‬محیطی و سیاسی هستند که با نگاهی‬ صفحه 47 ‫‪47‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫ریزبینانه خواهیم یافت که در ارتباط باهم بوده و بر‬ ‫یکدیگر تاثیر و تاثر دارند و جملگی می کوشند تا از‬ ‫این طریق هامن جهانی را که در کار تغییر ان هاست‪،‬‬ ‫تغییر دهند‪ .‬بی شک متامی این اتفاقات در بسرت‬ ‫جریان داده‪ ،‬کاال‪ ،‬انسان و ‪ ...‬قرار داشته و این‬ ‫موضوع‪ ،‬تحرک را در ابعاد مختلف جریانات‪ ،‬چه در‬ ‫مسیر درست ان و چه نادرست ان دستخوش تغییر و‬ ‫تثبیت می مناید‪ .‬برای درک بهرت این ارتباط به نقل از‬ ‫فصل سوم کتاب تجربه مدرنیته مارشال برمن با عنوان‬ ‫"مدرنیسم در خیابان" اواخر دهه ‪ 1850‬و دهه ‪1860‬‬ ‫به تصویر کشیده می شود که بارزترین ارتباط مفهومی‬ ‫بین ارتباطات و مفاهیم اقتصادی‪ ،‬اجتامعی و کالبدی‬ ‫است‪ .‬زمانی که ژرژ هوسامن‪ ،‬رئیس شهربانی پاریس‬ ‫و حومه‪ ،‬به اتکای فرمان سلطنتی ناپلئون سوم‪،‬‬ ‫مشغول ساخت وساز شبکه وسیعی از بلوارها در‬ ‫مرکز بخش قدیمی و قرون وسطایی شهر بود‪.‬در نظر‬ ‫ناپلئون و هوسامن این راه های جدید می بایست‬ ‫نقش رشیان های اصلی را در گردش خون شهری‬ ‫ایفا می گردند و به نوعی جریانات جدید اجتامعی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬کالبدی را شکل می داد‪ .‬بلوارهای جدید‪،‬‬ ‫عبور و مرور از خالل مرکز شهر و حرکت مستقیم از‬ ‫این رس تا ان رس شهر را ممکن می ساخت و احداث‬ ‫ان باعث پاک شدن حلبی ابادها و گشوده شدن‬ ‫فضای تنفس در منطقه ای می شد در الیه های دود‬ ‫و تاریکی و ازدحام جمعیت قرار داشت‪ .‬این بلوارها‬ ‫موجب بروز گسرتشی عظیم در همه سطوح تجارت‬ ‫محلی می شد و از این طریق به تامین بخشی از‬ ‫هزینه های هنگفت شهرداری کمک می کرد‪ .‬احداث‬ ‫این بلوارها به واسطه استخدام ده ها هزار نفر به عنوان‬ ‫طرح عمومی درازمدت موجب ارامش توده های مردم‬ ‫می شد و هزاران شغل را ایجاد می کرد‪ .‬احداث بلوار‬ ‫خود رصفاً بخشی از طرحجامع برنامه ریزی شهری بود‬ ‫که بازارهای مرکزی‪ ،‬پل ها‪ ،‬شبکه فاضالب‪ ،‬لوله کشی‬ ‫اب‪ ،‬تاالر اپرا و دیگر کاخ های فرهنگی و پارک ها را‬ ‫شامل می شد‪ .‬در کنار متام این جریانات درستی که‬ ‫در بسرت تحرک ناشی از اقدام بارون هوسامن شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬اما ساخت وسازهای جدید موجب تخریب‬ ‫صدها ساختامن‪ ،‬اوارگی و جابه جایی هزاران نفر و‬ ‫نابودی کامل محالتی شد که برخی از ان ها قرن ها‬ ‫قدمت داشتند‪ .‬اکنون پس از قرن ها پاریس رفته رفته‬ ‫به یک فضای فیزیکی و انسانی وحدت یافته بدل‬ ‫می شود که رسمنشا ان ایجاد تحرک از طریق ایجاد‬ ‫بلوار بوده است‪ .‬بلوارهایی که پایه های اقتصادی‪،‬‬ ‫اجتامعی‪ ،‬زیبایی شناختی و‪ ...‬را برای گرد هم اوردن‬ ‫شامر انبوهی از مردم بوجود اورد‪ .‬در سطح خیابان در‬ ‫هر دو سوی این بلوارها انواع و اقسام مغازه ها و بنگاه‬ ‫های تجاری ‪ ،‬همراه با رستوران ها و کافه های دو بر‬ ‫جلو کشیده در پیاده رو استقرار یافتند و خیلی زود‬ ‫به عنوان مناد زندگی پاریسی مشهور شد ‪ .‬اما این‬ ‫فقط صحنه نخستین این ماجرا بود‪ .‬صحنه دیگر ان‬ ‫سنگ و کلوخی بود که در جوار این زرق و برق شکل‬ ‫گرفت‪ .‬ویرانه های بازمانده از محالت مرکزی شهر که‬ ‫در گذشته در عین قدیمی بودن‪ ،‬تیره بودن‪ ،‬شلوغ‬ ‫بودن‪ ،‬خوفناک بودن و ‪ ...‬ماواء و مسکن دهها هزار‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ صفحه 48 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪48‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫پاریسی بودند با خاک یکسان شدند‪ .‬این مردمان به‬ ‫کجا خواهند رفت‪ ،‬چگونه زندگی خواهند کرد و چه‬ ‫تاثیری بر اقتصاد شهر خواهند گذاشت ؟‬ ‫حال به مفهوم تحرک برمی گردیم‪ ،‬ایا واقعا‬ ‫مفاهیمی که در ان دهه ها شکل گرفت را در زمان‬ ‫کنونی مشاهده می کنیم؟ بررسی امار جمعیتی‬ ‫سازمان ملل متحد نشان می دهد‪ ،‬طی سال های‬ ‫اخیر جمعیت جهان به طور فزاینده ای در شهرها‬ ‫اسکان می یابد‪ ،‬به نحوی که امروزه ‪ 53‬درصد از‬ ‫این جمعیت در مناطق شهری زندگی می کنند‬ ‫و انتظار می رود تا سال ‪ 2050‬سهم ان به ‪67‬‬ ‫درصد برسد (منودار شامره ‪ .)1‬همچنین امروزه‪،‬‬ ‫ناشی از تحرک این جمعیت‪ 64 ،‬درصد از کل سفرها‬ ‫در محیط های شهری انجام می شود و پیش بینی‬ ‫می شود مجموع کیلومرتهای طی شده ناشی از‬ ‫این تحرک نسبت به وضعیت موجود سال ‪،2010‬‬ ‫تا سال ‪ 2050‬سه برابر شود (منودار شامره ‪.)2‬‬ ‫برای مقابله با این تقاضای فزاینده تحرک در‬ ‫محیط های شهری بهره گیری از برنامه ریزی بهینه‬ ‫اجتناب ناپذیر است‪ .‬زیرا همیشه منی توان برای‬ ‫پاسخگویی به این حجم تقاضا‪ ،‬عرضه را افزایش‬ ‫داد و مدام خیابان ساخت و خیابان ساخت و‬ ‫خیابان ساخت‪ .‬پس می بایست ان را برنامه ریزی‬ ‫و مدیریت منود و از طریق وجوه مختلف مرتبط با‬ ‫تحرک ان را پایدار منود‪ .‬برای مثال وجوه متعدد‬ ‫شکل دهنده به تحرک شهری همچون عادات‬ ‫مسافرتی‪ ،‬شخصی سازی تحرک و یا عمومیت بخشی‬ ‫به ان‪ ،‬زیرساخت های فنی و ‪ ...‬در حال تغییر و‬ ‫تکامل هستند‪ .‬تنوع موضوعات غیرترافیکی مرتبط‬ ‫با تحرک شهری دلیلی بوده است که طی سال های‬ ‫اخیر‪ ،‬تحرک پایدار به عنوان یکی از پارادایم های‬ ‫اصلی تحقیق در زمینه تحقیقات دیگر رشته ها‬ ‫رشد یافته است و مفاهیم میان رشته ای مرتبط با‬ ‫موضوعات اقتصادی‪ ،‬محیط زیستی و اجتامعی مورد‬ ‫توجه قرار گرفته است‪ .‬از نگاه محیط زیستی‪ ،‬توانایی‬ ‫محدود منودن انتشار االینده و افزایش ظرفیت کره‬ ‫زمین با کنار گذاشنت رویکردهای سنتی (توجه‬ ‫لو نقل) اشاره منود‪.‬‬ ‫رصف به موضوعات خاص حم ‬ ‫این موضوع فقط مختص به موضوع محیط زیست‬ ‫نبوده و تاثیر تحرک بر روی رشد اقتصادی و‬ ‫منودار شامره ‪ -1‬براورد روند رشد جمعیت شهری‬ ‫منودار شامره ‪ -2‬براورد روند تقاضای تحرک شهری‬ صفحه 49 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪49‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫نابرابری های اجتامعی از جمله موضوعات کلیدی‬ ‫در چارچوب بندی مفهوم تحرک است‪ ،‬به نحوی که‬ ‫لو نقل‪،‬‬ ‫امروزه مفاهیم جدیدی همچون اقتصاد حم ‬ ‫لو نقل و امثال ان ها در مجامع‬ ‫جامعه شناسی حم ‬ ‫دانشگاهی بین املللی رواج یافته است و از این‬ ‫طریق فرصت هایی را پدید می اورند تا دسرتسی‬ ‫به منابع را تضمین کند‪ .‬برای مثال از انقالب‬ ‫صنعتی در قرن نوزدهم گرفته تا روند جهانی سازی‪،‬‬ ‫لو نقل به عنوان یکی از مولفه های‬ ‫سیستم های حم ‬ ‫اساسی فعالیت های اقتصادی تبدیل شده است‬ ‫و سهم فزاینده ای از ثروت و تجارت در ارتباط با‬ ‫تحرک پدید امد اما در کنار تاثیرات مثبت تحرک‬ ‫لو نقل بر سیستم های اقتصادی‪ ،‬اجتامعی‬ ‫و حم ‬ ‫پیامدهای منفی متعددی را نیز به همراه دارد که‬ ‫پیش بینی‪ ،‬برنامه ریزی برای رویارویی عاقالنه با ان‬ ‫محتمل و اجتناب ناپذیر است‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬اتخاذ مفهوم "تحرک پایدار" در‬ ‫جامعه تحقیقاتی به صورت فزاینده ای طی سال های‬ ‫اخیر در جهان میان متخصصان علوم مختلف مورد‬ ‫بحث قرار گرفته است‪ .‬برای مثال‪:‬‬ ‫لو نقل به سمت‬ ‫• گرایش سیاست های حم ‬ ‫لو نقل عمومی و حالت های فعال ان (انتقال‬ ‫حم ‬ ‫لو نقل عمومی‪ ،‬پارکینگ‪،‬‬ ‫مجدد فضا به وسایل حم ‬ ‫کنرتل قیمت گذاری جاده‪ ،‬کاهش رسعت و غیره)‬ ‫• گرایش سیاست های برنامه ریزی شهری به سمت‬ ‫کاهش مسافت طی شده (تراکم‪ ،‬توسعه کاربری‬ ‫مخنلط و غیره)‬ ‫• گرایش سیاست های فن اوری نوین به سمت‬ ‫استفاده حداقلی از وسایل نقلیه موتوری‪ ،‬بنزینی و‬ ‫گازوئیلی (بهبود عملکرد موتور احرتاق داخلی وسایل‬ ‫نقلیه ‪ ،‬استفاده از وسایل نقلیه الکرتیکی و ‪)...‬‬ ‫• گرایش سیاست های توسعه فناوری دیجیتال به‬ ‫سمت کاهش دادن نیازهای مسافرتی (کار از راه دور‪،‬‬ ‫تجارتالکرتونیکی)‬ ‫• و چند ده گرایش سیاست گذاری دیگر در زمینه های‬ ‫لو نقلی مرتبط با مدیریت تحرک‬ ‫غیر حم ‬ ‫هامنگونه که از محتوای هر یک از موارد باال‬ ‫می توان استنباط منود‪ ،‬در هیچ یک از انها‪ ،‬به‬ ‫لو نقل به صورت مجزا نگاه نشده است‪.‬‬ ‫موضوع حم ‬ ‫مطالعات متعددی طی سال های اخیر نشان داده اند‬ ‫که در مسیر تحقق گذار به رویه های تحرک پایدار‬ ‫لو نقل میان رشته ای را فراهم‬ ‫که پایه و اساس حم ‬ ‫لو نقل‬ ‫می کند‪ ،‬می بایست نگاهی فرامفهومی به حم ‬ ‫داشت‪ .‬با تشویق همه علوم به ویژه علوم انسانی‬ ‫و اجتامعی برای تقویت نگاهی جدید به «الگوی‬ ‫تحرک « و تاکید بر زمینه «میان رشته ای بودن» ان‬ ‫به واسطه بکارگیری نواورانه از مفاهیم رشته هایی‬ ‫چون انسان شناسی‪ ،‬مطالعات فرهنگی‪،‬جغرافیا‪،‬‬ ‫مطالعات مهاجرت‪ ،‬مطالعات علوم و فناوری‪،‬‬ ‫جامعه شناسی‪ ،‬گردشگری و ‪ ...‬قادر خواهیم بود‬ ‫تا با نگرشی جدید به مباحث مطروحه و مقیاس‬ ‫هر یک از ان ها الگوی مدیریت و برنامه ریزی‬ ‫لو نقل‬ ‫تحرک را شکل داد‪ .‬برای مثالجغرافیای حم ‬ ‫نه تنها درگیر جایگاه خود در علوم انسانی و علوم‬ ‫اجتامعی است‪ ،‬بلکه به عنوان یک زیر رشته درجغرافیا‬ ‫می تواند با مطالعات تحرک و شناسایی موضوعات‬ ‫مرتبط‪ ،‬منجر به سیاستگذاریِ میان رشته ای شود که‬ ‫از طریق تحلیل روش های مختلف درک سفر در قلمرو‬ ‫لو نقل و تحرک‬ ‫جغرافیایی‪ ،‬تحوالتی در زمینه حم ‬ ‫ایجاد کند‪ .‬چنین انفجاری در رشد سیستم های‬ ‫تحرک شهری چالش های جدیدی را ایجاد می کند‬ ‫که برخورد مناسب با ان پیش از وقوع پیامدهای ان‬ ‫اجتناب ناپذیر است‪ .‬بنابراین در نگاه کلی در ادبیات‬ ‫علمی امروزینِ تحرک پایدار بر اساس گزارش جهانی‬ ‫شاخص های تحرک شهری که هرساله ارائه می شود‪،‬‬ ‫بهجای انکه ان را معضلی تک وجهی ببینند به بررسی‬ ‫میان رشته ای بودن این مفهوم پرداخته می شود و ان را‬ ‫در سه عرصه کالن تبیین می منایند که در این نوشتار‬ صفحه 50 ‫منودار شامره ‪ – 3‬عرصه های کالن نگاه میان رشته ای به تحرک پایدار‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪50‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫به بیان مخترص هر یک از ان ها پرداخته می شود و‬ ‫در نوشتارهای اتی هر یک از ان ها به صورت مجزا و‬ ‫تفصیلی تبیین می شود (منودار شامره ‪.)3‬‬ ‫هوا‪ ،‬رس و صدا‪ ،‬دی اکسید کربن و تولید گازهای‬ ‫گلخانه ای می گردد‪ .‬در واقع پیش بینی می شود‬ ‫تا سال ‪ 2050‬تحرک های شهری ‪ 17.3‬درصد از‬ ‫ظرفیت های زیستی سیاره استفاده خواهند کرد‬ ‫که چندین برابر بیشرت از سال ‪ 1990‬است‪.‬‬ ‫وسیعی از معیارهایی است که پیامدهای یک سیستم‬ ‫تحرک را برای افرادی که از ان استفاده می کنند مورد‬ ‫بررسی و تحلیل قرار می دهد‪ .‬امارهایی چون سطح‬ ‫لو نقل‪ ،‬قابلیت اطمینان افراد‪ ،‬ساعت‬ ‫پوشش حم ‬ ‫کار‪ ،‬محبوبیت سیستم و ‪ ...‬از این دسته می باشند‪.‬‬ ‫نتیجه اجتناب ناپذیر یک سیستم تحرک شهری شکل‬ ‫نیافته‪ ،‬ترافیک در نقاط گره گاهی شهری است‪،‬‬ ‫به طوری که پیش بینی می شود تا سال ‪،2050‬‬ ‫متوسط زمانی که یک ساکن شهری در ترافیک‬ ‫رصف می کند ‪ 106‬ساعت در سال خواهد بود که‬ ‫دو برابر نرخ فعلی است که این امر سطح کیفیت‬ ‫زندگی یک شهروند را تنزل می بخشد‪.‬‬ ‫• سود به عنوان مناینده جنبه اقتصادی‬ ‫تحرک پایدار‪ :‬به طور کلی این جنبه مباحث‬ ‫• مردم به عنوان مناینده جنبه جمعیتی و‬ ‫اجتامعی تحرک پایدار ‪ :‬این جنبه متشکل از طیف‬ ‫•سیاره به عنوان منایندهجنبه محیط زیستی‬ ‫و منابع طبیعی تحرک پایدار ‪ :‬این جنبه شهرها‬ ‫را از نظر انواع اقدامات محیطی از جمله‪ ،‬انتشار‬ ‫گازهای گلخانه ای ‪ ،‬الودگی هوا ‪ ،‬تشویق برای‬ ‫استفاده از وسایل نقلیه با انتشار گازهای گلخانه ای‬ ‫کم‪ ،‬زیرساخت های دوچرخه و وسایل نقلیه برقی و‬ ‫پایین امدن سطح تراکم جاده ها و ‪ ...‬ارزیابی می کند‪.‬‬ ‫در زمانی که پایداری منابع و محیط در خط مقدم‬ ‫ذهن فرد قرار نداشته باشد‪ ،‬افزایش استفاده از‬ ‫وسایل نقلیه موتوری منجر به افزایش شدید الودگی‬ ‫اقتصادی سیستم تحرک یک شهر را ارزیابی می کند‪.‬‬ ‫اگر امروزه تصمیامت دوراندیشی مرتبط با گسرتش‬ ‫خدمات و نواوری اتخاذ نشود‪ ،‬شهرهای اینده باید‬ ‫خود را در وضعیتی اسفناک ببینند که می توان‬ ‫لو نقل عمومی ناکافی ‪ ،‬زیرساخت های مغایر‬ ‫حم ‬ ‫با ظرفیت‪ ،‬گسرتش وسایل نقلیه موتوری و کمبود‬ ‫ظرفیت پارکینگ را از ان جمله دانست‪ .‬با توجه به‬ ‫اینکه زیرساخت های شهری عامل مهمی در جذب‬ ‫رشکت ها به شهرها است‪ ،‬این امر از نظر تجاری شهر‬ ‫را بسیار اسیب می زند‪.‬‬ ‫در انتهای این نوشتار می بایست بیان منود‪،‬‬ ‫نتایج بررسی مفاهیم مرتبط با تحرک فقط مختص‬ ‫به خود منی باشد و مطالعه ادبیات مصداقی‪ ،‬نظری‬ ‫و ‪ ...‬حاکی از روابطی چندوجهی است و نبود نگاه‬ ‫چند وجهی و میان رشته به مفهوم تحرک‪ ،‬اگرچه در‬ ‫کوتاه مدت می تواند به عنوان ًم َس ِکن عمل کند اما در‬ ‫طوالنی مدت پیامدهای چندوجهی ان بروز می مناید و‬ ‫این سلسله نوشتار در مسیر تبیین هر یک از جنبه ها‬ ‫در ارتباط با مفهوم تحرک با نگاهی میان رشته ای‬ ‫بوده تا به صورت گام به گام نگاه فرامفهومی به‬ ‫لو نقل در بین اساتید‪ ،‬دانشجویان‪ ،‬تصمیم سازان‬ ‫حم ‬ ‫و تصمیم گیران شکل گیرد‪.‬‬ صفحه 51 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪51‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫راهنامی ایمنی راه از انتشارات مجمع جهانی‬ ‫راه (پیارک)‪ ،‬مجموعهای ارزشمند در خصوص‬ ‫ضوابط و چگونگی تامین ایمنی در راه ها‪ ،‬از جنبه‬ ‫مهندسی می باشد که حاصل تالش جمعی از‬ ‫متخصصین بین املللی عضو کمیته ایمنی مجمع‬ ‫جهانی راه (پیارک) می باشد‪.‬‬ ‫در تهیه مجموعه سعی شده که مطالب دارای‬ ‫جامعیت کافی برای کاربرد در کلیه کشورها از جمله‬ ‫کشورهای در حال توسعه باشد‪ .‬لیکن این مجموعه‬ ‫به عنوان راهنام محسوب گردیده و برحسب رشایط‬ ‫موجود و حاکم بر موضوعات می بایست توسط‬ ‫مهندسین ایمنی با بکارگیری دستورالعمل ها و‬ ‫لحاظ استانداردهای ملی تعیین شده‪ ،‬تصمیامت‬ ‫صحیح و موثر اتخاذ و اعامل گردد‪ .‬همچنین به‬ ‫کلیه بهره برداران این مجموعه توصیه می گردد که‬ ‫جهت اطمینان در کاربرد اعداد و استانداردهای‬ ‫مورد اشاره‪ ،‬به اصل منبع مراجعه منایند‪.‬‬ ‫راهنامی ایمنی راه‬ ‫(مجمع جهانی راه–پیارک)‬ صفحه 52 ‫مزایای ارتقای وضعیت دسترسی‬ ‫مسیرهای پیاده روی و دوچرخه سواری‬ ‫به حمل ونقل عمومی‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪52‬‬ ‫دانیال اردشیر الریجانی‬ ‫کارشناس ارشد برنامه ریزی حمل ونقل‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪1-National Household Travel Survey‬‬ ‫‪ -2‬به گفته انجمن حمل ونقل عمومی امریکا‪ ,‬پیاده روی‬ ‫و دوچرخه سواری ازجمله مدهای حمل ونقل عمومی‬ ‫شناخته می شوند‬ ‫‪3- American Public Transportation As‬‬‫‪sociation‬‬ ‫‪4- NHTS 2009‬‬ ‫‪5- TCRP Report 95‬‬ ‫‪6- Bike sharing‬‬ ‫بر اساس اخرین امار ملی در امریکا مربوط به سفرهای درون شهری‬ ‫(‪ 1)NHTS‬در سال ‪ ،2009‬حدود ‪ ٪10‬از سفرهای روزانه به صورت پیاده‬ ‫و ‪ ٪1‬این سفرها به وسیله دوچرخه انجام می شده است‪ . 2‬بر اساس گزارش‬ ‫‪ 3APTA‬در سال ‪ 2016‬در حدود ‪ 10.3‬میلیارد سفر ایجادشده که در‬ ‫‪ ٪85‬از این سفرها ‪4‬پیاده روی اولین روش دسرتسی از نقطه رشوع سفر‬ ‫تا دسرتسی حمل ونقل عمومی بوده است و ‪ 83‬درصد از کاربران به ‬ ‫صورت پیاده ‪,‬در انتهای مسیر خود به سمت مقصد نهایی می روند‪ .‬در‬ ‫ایاالت متحده امریکا تقریباً یک سفر از شش سفر پیاده‪ ,‬برای دسرتسی به‬ ‫حمل ونقل عمومی انجام می شود‪ .5‬اگرچه کمرت از ‪ 1‬درصد از این سفرها‬ ‫به وسیله دوچرخه برای رسیدن به ایستگاه انجام می شود با این حال‬ ‫استفاده از دوچرخه در بسیاری از شهرهای جهان رو به افزایش است‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬سامانه های اشرتاکی دوچرخه ‪6‬بسیاری‪ ,‬در شهرهای جهان‬ ‫معرفی شده است‪ ،‬که می توان اغلب انان را به عنوان مکمل سامانه های‬ ‫حمل ونقل عمومی سنتی شناخت‪( .‬برنامه های متنوعی در این زمینه‬ ‫موجود است)‬ ‫مشکالتمربوطبهایمنیمسیر‪،‬ازجملهموانعیاستکهمردمدرپیاده رو‬ ‫و دوچرخه سواری با ان روبرو هستند ‪ .‬در سال ‪ ،2015‬بیش از ‪ 5300‬عابر‬ ‫پیاده و‪ 800‬دوچرخه سوار در برخورد با وسایل نقلیه موتوری کشته شدند‪ .‬در‬ ‫تصادفاتی که عامل ان خودرو بوده است امار تلفاتی در حدود ‪ ٪15‬عابرین‬ ‫پیاده و در حدود‪ ٪2‬افراد دوچرخه سوار را مشاهده می کنیم ‪.‬‬ ‫که تلفات این نوع سفر بیش تر از مرگ میر ناشی از مواد مخدر در‬ ‫شکل ‪ -1‬برنامه های متنوع اشرتاک دوچرخه‬ صفحه 53 ‫امریکا است ‪ .‬در سال ‪ 2006‬با اینکه مرگ و میر ناشی از تصادفات در‬ ‫بزرگ راه ها ‪20‬درصد کاهش داشته است با این حال میزان تلفات عابرین‬ ‫پیاده ‪12‬درصد و افراد دوچرخه سوار ‪6‬درصد افزایش داشته است ‪.‬‬ ‫بهبود دسرتسی ایمن به حمل ونقل عمومی برای عابران پیاده و‬ ‫دوچرخه سواران می تواند میزان این نوع سفر را افزایش دهد‪ ،‬سالمت‬ ‫افراد و فعالیت بدنی انان را افزایش دهد و اشتغال زایی‪ ،‬اموزش و سایر‬ ‫خدمات رضوری را فراهم کند‪ .‬برای ایجاد سامانه حمل ونقل عمومی‬ ‫امن تر و قابل دسرتس تر برای همه کاربران میتوان افزایش اتصاالت‬ ‫در شبکه های چندمنظوره‪ 7‬با بهبود زیرساخت ها و از بین بردن خطاها‬ ‫ایجاد منود‪ .‬درنهایت‪ ،‬مسافت سفر طوالنی نیز یکی دیگر از موانع‬ ‫بزرگ برای تشویق کاربران به پیاده روی و دوچرخه سواری است‪.‬‬ ‫برای مقابله با این موانع‪ ،‬می توان از قرار دادن مدهای حمل ونقل در کنار‬ ‫هم و ترکیب پیاده روی و دوچرخه سواری با حمل ونقل عمومی استفاده کرد‪.‬‬ ‫حمل ونقل عمومی متکی بر افرادی است که می توانند به راحتی‬ ‫و با ایمنی کامل به ایستگاه ها دسرتسی پیدا کنند و ارتقای پیاده روی‬ ‫و دوچرخه سواری در حمل ونقل عمومی از بخش های کلیدی سیستم‬ ‫حمل ونقل موفق است‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪53‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫دسرتسی عابر پیاده به حمل ونقل عمومی همراه با ایمنی‬ ‫داشنت مسیرهای ایمن و راحت برای دسرتسی به ایستگاه های‬ ‫حمل ونقل عمومی به صورت پیاده باید یک هدف اصلی باشد چراکه در‬ ‫اغلب موارد‪ ،‬کاربران‪ ،‬در انتهای سفر خود حداقل یک بار به صورت پیاده‬ ‫(به طور پیوسته یا از طریق صندلی چرخ دار یا سایر وسایل کمک رسانی)‬ ‫به مقصد خود می رسند‪.‬‬ ‫کمک به افزایش عدالت اجتامعی‬ ‫افراد دارای درامد پایین تر دسرتسی کمرتی به خودرو شخصی داشته‬ ‫و متایل بیشرتی برای پیاده روی و دوچرخه سواری دارند‪ .‬بهبود این‬ ‫دسرتسی ها می تواند راهی باشد تا همه اقشار جامعه به راحتی سفر کنند‬ ‫و از حمل ونقل عمومی بهره بربند‪.‬‬ ‫افزایش دسرتسی به حمل ونقل عمومی‬ ‫دسرتسی عابرین پیاده از طریق کیفیت باالی خدمات حمل ونقل‬ ‫‪8‬‬ ‫عمومی می تواند باعث کاهش هزینه تقاضا در رسویس پاراترانزیت‬ ‫باشد‪ .‬مردم از دورترین نقاط نیز می توانند دسرتسی مناسبی به‬ ‫حمل ونقل عمومی داشته باشند که برای ارتقای سیستم حمل ونقل بسیار‬ ‫کمک کننده خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ -7‬شبکه هایی متشکل از چند مد حمل و نقلی‬ ‫‪ -8‬پاراترانزیت یک نوع حمل و نقل خاص برای‬ ‫افراد دارای معلولیت است‪ .‬در ساده ترین تعریف‪،‬‬ ‫این حمل و نقل شامل تاکسی ها و اتوبوس های‬ ‫کوچک برای مسیرهای خاص و ایستگاه های‬ ‫خاص برای افراد دارای معلولیت است و در‬ ‫تعریفی بهرت‪ ،‬خدمات خانه به خانه از هر مبدا‬ ‫تا هر مقصدی برای افراد دارای معلولیت است‪.‬‬ ‫این خدمات معموال شامل ون هایی مجهز به باالبر‬ ‫برای افرادی است که از ویلچر استفاده می کنند‪.‬‬ صفحه 54 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪54‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫‪ -9‬مانند یک مسیر‬ ‫رسیع السیر‬ ‫‪10- Centers for‬‬ ‫‪Disease Control‬‬ ‫‪-CDC‬‬ ‫‪ -11‬به مدت ‪30‬‬ ‫دقیقه در روز و در ‪5‬‬ ‫روز در هفته‬ ‫بهبود بخشیدن سیستم حمل ونقل عمومی‬ ‫برای کاربران‬ ‫امن بودن و راحتی یکی از مهم ترین پارامرتهای‬ ‫موردبررسی کاربران در استفاده از حمل ونقل عمومی‬ ‫است‪ .‬دسرتسی اسان به مسیرهای پیاده روی و‬ ‫دوچرخه سواری می تواند برای کاربران این سیستم در‬ ‫انتخابایستگاهوسفریرضایت بخش‪،‬بسیارمهمباشد‪.‬‬ ‫به هرحال برخی از مردم که متایلی به پیاده روی یا‬ ‫دوچرخه سواری ندارند ترجیح می دهند بیشرت از‬ ‫حمل ونقلی بدون توقف استفاده کنند که خدماتی‬ ‫رسیع و راحت دارد‪ .9‬بهبود بخشیدن خدمات درکنار‬ ‫مسیرهای پیاده روی یا دوچرخه سواری و پاسخگویی‬ ‫به نیازهای فردی کاربران می تواند سیستم حمل ونقل‬ ‫را برای کاربران ان بهرت کند ‪.‬‬ ‫پشتیبانی از سفرهای چندمنظوره و ایجاد‬ ‫گزینه های انتخاب بیشرت‬ ‫برخی از مسافرین نیز ممکن است بخواهند‬ ‫پیاده روی یا دوچرخه سواری را به عنوان یک راه یا‬ ‫برای بخش خاصی از سفر خود (مثال در قسمت های‬ ‫رساشیبی مسیر) استفاده کنند یا شاید بخواهند‬ ‫در اب وهوای مختلف حق انتخاب داشته باشند و‬ ‫گزینه های متفاوت را در رشایط اب و هوایی متفاوت‬ ‫انتخاب کنند ممکن است هوا‪ ،‬خیلی گرم‪ ،‬خیلی‬ ‫رسد و یا بیش ازحد بارانی باشد‪ .‬داشنت حق انتخاب‬ ‫بیشرت کاربران برای تکمیل سفرشان می تواند به ارتقا‬ ‫سیستم حمل ونقل کمک کرده و همچنین پیاده روی‬ ‫و دوچرخه سواری نیز گسرتش یابد ‪.‬‬ ‫کاهش ازدحام در سیستم حمل ونقل عمومی‬ ‫کندهامن طورکهگفتهشدبعضیازکاربرانممکن‬ ‫است بخشی از سفر خود را به صورت پیاده یا به صورت‬ ‫دوچرخه بپیامیند داشنت یک سیستم حمل ونقل که‬ ‫به خطوط دوچرخه سواری و پیاده روی متصل است‬ ‫می تواند به کاهش ازدحام کمک زیادی کند‬ ‫در موارد وجود نارسایی های (از دسرتس خارج‬ ‫شدن )حمل ونقل عمومی به عنوان سیستم‬ ‫کمک کننده می تواند ظاهر شود‬ ‫در مواردی خاص در زمان ازکارافتادن خدمات‬ ‫سامانه های حمل ونقل (ازکارافتادن خطوط)‪،‬‬ ‫مسیرهای پیاده روی و دوچرخه به خوبی می توانند‬ ‫به عنوان سیستم پشتیبان برای برخی از کاربران‬ ‫قابل استفادهباشد‪.‬‬ ‫بهبود سالمت و رفاه‪.‬‬ ‫ترکیب پیاده روی و دوچرخه سواری در حمل ونقل‬ ‫باعث می شود کل سیستم حمل ونقل برای کاربران‬ ‫سامل ترباشد(باارائهفعالیت هایفیزیکیبرایکاربران)‬ ‫درنتیجه الودگی کمرت هوا نیز بسیار کمرت خواهد بود ‪.‬‬ ‫مراکز کنرتل و پیشگیری از بیامری ها ‪10‬به بزرگساالن‬ ‫توصیه می کنند به طور متوسط در هفته حداقل‬ ‫‪ 150‬دقیقه فعالیت بدنی شدید ‪11‬داشته باشند‪.‬‬ ‫ترکیب پیاده روی و دوچرخه سواری با حمل ونقل‬ ‫عمومی اتومبیل ها را از جاده حذف کرده و می تواند‬ ‫باعث کاهش انتشار االینده ها و بهبود هوا شود‪.‬‬ ‫تحقیقات اخیر حتی نشان داده است افرادی که برای‬ ‫رسیدن به مقاصد خود از راه رفنت یا دوچرخه سواری‬ ‫بهره می برند افرادی شادتر هستند ‪.‬‬ ‫ترجمه شده از‬ ‫‪manual on pedestrian and bicycle‬‬ ‫)‪connections to transit(august 2017‬‬ ‫‪FTA Report No. 0111(Federal Transit‬‬ ‫‪Administration‬‬ صفحه 55 ‫همراه با نقش افرینان در مسیر توسعه‬ ‫حمــل و نقــل پــاک‬ ‫دکرت مهدی حسنزاده‪ -‬مدیرعامل مهندسین مشاور رهیافت اندیشه فردا‬ ‫رشکت رهیافت در چه حوزه هایی فعالیت‬ ‫می کند؟‬ ‫مهندسین مشاور رهیافت یک رشکت مهندسی در‬ ‫زمینه های ترافیک و حمل و نقل‪ ،‬راه سازی‪ ،‬راه اهن‪،‬‬ ‫فرودگاه‪ ،‬ایمنی و پدافند غیرعامل است که از سال‬ ‫‪ 1380‬فعالیت خود را رشوع کرده و در راستای ارائه و‬ ‫ارتقاء خدمات مشاوره در سطح کشور گام برمی دارد‪.‬‬ ‫رهیافت چرا در مسیر توسعه و ترویج‬ ‫حمل و نقل پاک در سطح شهرهای کشور قدم‬ ‫گذاشت؟‬ ‫مهندسین مشاور رهیافت در حوزه مهندسی‬ ‫ترافیک‪ ،‬دپارمتان های مختلفی در زمینه حمل و‬ ‫چه اقداماتی در جهت توسعه حمل و نقل پاک‬ ‫توسط این رشکت انجام گرفته؟‬ ‫اگر حمل و نقل پاک را عمدتا مرتبط با موضوع‬ ‫دوچرخه و پیاده بدانیم‪ ،‬عالوه بر مطالعات‪ ،‬بررسی ها‬ ‫و طراحی های مختلفی که رهیافت طی این ‪ 18‬سال‬ ‫در شهرهای کشور در این زمینه انجام داده‪ ،‬ما با‬ ‫هامهنگی های که با دو سفارت ایران و هلند انجام‬ ‫دادیم‪ ،‬کارگاه های مختلفی را در ‪ 8‬شهر بزرگ در‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪55‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫تبعات الودگی هو او صدا ناشی از توسعه حمل و‬ ‫نقل موتوری در کالن شهرها‪ ،‬هر روز بر رضورت ارتقای‬ ‫کیفیت زندگی شهری و حرکت به سمت توسعه حمل و‬ ‫نقل پاک می افزاید و بی توجهی به ان مولد اسیب های‬ ‫اجتامعی در شهر و جامعه خواهد بود‪ .‬دکرت مهدی‬ ‫حسنزاده مدیر عامل مهندسین مشاور رهیافت در‬ ‫مصاحبه پیش رو ضمن اشاره به مولفه های توسعه‬ ‫حمل و نقل پاک‪ ،‬بر رضورت توسعه همزمان مولفه های‬ ‫مذکور تاکید می کنند‪.‬‬ ‫نقل دارد که یکی از ان ها‪ ،‬دپارمتان حمل و نقل‬ ‫پاک است‪ .‬با توجه به دانش و تجربه ای که ما از دنیا‬ ‫داشتیم و به صورت پیوسته در حال به روز رسانی ان‬ ‫بودیم‪ ،‬می دیدیم که دنیا به رسعت به سمت توسعه‬ ‫حمل و نقل پاک قدم بر می دارد‪ .‬ما نیز‪ ،‬هم در‬ ‫راستای ارتقاء دانش و تجربه و هم مسئولیت اجتامعی‬ ‫خودمان دیدیم که در این مسیر وارد شویم تا بتوانیم‬ ‫ترافیک را در شهرها مدیریت کنیم و الودگی صدا و هوا‬ ‫را ارام ارام در بلند مدت و میان مدت کاهش دهیم‪.‬‬ ‫همچنین یکی دیگر از دالیل جهت مترکز روی این‬ ‫بخش ان بود که بتوانیم اگاهی های الزم را در اختیار‬ ‫مدیران شهری قرار دهیم و امیدواریم با این برنامه ها‬ ‫در اینده شهرهای کشور بتوانند از حمل و نقل پاک‬ ‫سهم بیشرتی داشته باشند‪.‬‬ صفحه 56 ‫خیابان ایرانیت ‪ -‬تهران‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪56‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫سال ‪ 96‬با همراهی یک گروه متخصص هلندی‬ ‫برگزار کردیم تا انتقال دانش صورت بگیرد‪ ،‬تجربیات‬ ‫گفته شود و هم افزایی اتفاق افتد‪ .‬هدف ما این بود که‬ ‫در این شهرها (تهران‪ ،‬اصفهان‪ ،‬شیراز‪ ،‬کرج‪ ،‬مشهد‪،‬‬ ‫تربیز‪ ،‬یزد‪ ،‬قزوین و بعد از ان هم شهرهای دیگری مثل‬ ‫کرمان و قم) مدیران در خصوص لزوم ترویج حمل و‬ ‫نقل پاک اگاهی بیشرتی پیدا کنند و اهسته اهسته‬ ‫در بودجه ریزی ها درصد بیشرتی را به بخش حمل و‬ ‫نقل پاک شامل دوچرخه و عابر پیاده اختصاص دهند‪.‬‬ ‫مهمرتین نیازی که در حال حارض در مسیر‬ ‫لو نقل پاک وجود دارد چه نیازی‬ ‫توسعه حم ‬ ‫است؟‬ ‫مهمرتین نیاز و قدم اول داشنت یک برنامه است‪.‬‬ ‫هر شهری الزم است درگام اول‪ ،‬برنامه مسیر توسع ه را‬ ‫چه در بخش دوچرخه و چه در بخش پیاده تدوین کند‪.‬‬ ‫گام دوم پیاده سازی این برنامه است اما نه به صورت‬ ‫موردی و سلیقه ای بلکه گام به گام منطبق با برنامه‪،‬‬ ‫بخش های مختلف اجرا شود تا بتوانیم ارام ارام شاهد‬ ‫رشد سفرهای دوچرخه و پیاده باشیم‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫اگر میخواهیم از خانه تا محل کار برویم و فاصله ‪10‬‬ ‫کیلومرت است و فاصله تا اولین ایستگاه مرتو حدود‬ ‫‪ 600‬یا ‪ 700‬مرت است انتخاب کنیم پیاده برویم و اگر‬ ‫مرتو را انتخاب می کنیم و ایستگاه مقصد با محل کار‬ ‫ما ‪ 2‬کیلومرت فاصله دارد و انجا دوچرخه اشرتاکی مهیا‬ ‫است از ان استفاده می کنیم و همه این سیستم ها‬ ‫اگر یکپارچه طراحی شوند به شهرها و به مردم شهرها‬ ‫کمک می کند که به جای خودروی شخصی به مرور از‬ ‫گزینه های دیگر استفاده کنند‪.‬‬ ‫لو نقل پاک به‬ ‫شهرها برای ترویج و توسعه حم ‬ ‫چه زیرساخت هایی نیاز دارند؟‬ ‫برنامه ریزی هر شهر در این مسیر عمدتا سه‬ ‫بخش را به خود اختصاص می دهد که یکی از ان ها‪،‬‬ ‫بخش زیرساخت است‪ .‬به طور مشخص در مبحث‬ ‫دوچرخه‪ ،‬زیرساخت اصلی مسیرهای ویژه دوچرخه‬ ‫است که الزم است در شهرها شناسایی و به درستی‬ ‫و با جزئیات طراحی و اجرا شود‪ .‬ایجاد تسهیالت‬ ‫پارکینگ (دوچرخه بند‪ ،‬پارکینگ های رسپناه دار‬ ‫برای توقف های طوالنی مدت) و دوچرخه اشرتاکی‬ ‫که در بعضی شهرها در بعضی از مناطق شهری‬ ‫گزینه مناسبی است مجموعه زیرساخت های توسعه‬ ‫دوچرخه سواری است‪ .‬ایجاد پیاده روها و پیاده راه های‬ ‫مناسب(خیابان هایی که هیچ وسیله نقلیه موتوری در‬ ‫ان اجازه تردد ندارد و فقط عابران می توانند با فراقت‬ ‫انجا تردد منایند) و دارای پیوستگی‪ ،‬ایمن سازی گذر‬ ‫عرضی عابرین و اولویت دادن به عبور پیاده در سطح‬ ‫به صورت ایمن بهجای ایجاد پل های عابر در مجموعه‬ ‫زیرساخت های مربوط به توسعه پیاده مداری قرار دارد‪.‬‬ ‫این زیرساخت ها در حال حارض در ایران در چه‬ ‫رشایطی است؟‬ ‫هم در بخش دوچرخه و هم عابر پیاده وضعیت‬ ‫خیلی خوبی نداریم و عمال این دوگزینه جذاب را به‬ ‫رسمیت نشناختیم‪ .‬خیلی از مدیران شهری در حال‬ ‫حارض به این مساله که بسیای از سفرهای روزانه در‬ ‫شهر زیر ‪ 5‬کیلومرت هستند و بخشی از این سفرها‬ ‫می تواند با دوچرخه انجام شود و همچنین سفرهای‬ ‫زیادی کمرت از ‪ 800-700‬مرت طول دارند و می توانند‬ صفحه 57 ‫ایندهوون – هلند‬ ‫برگزاری هامیش های شهری چقدر به توسعه‬ ‫لو نقل پاک می تواند کمک کند؟‬ ‫حم ‬ ‫هامنطورکه اشاره منودم هر برنامه توسعه ای سه‬ ‫مولفه دارد بعد از زیرساخت‪ ،‬بخش دوم‪ ،‬کارهای‬ ‫نرم افزاری است‪ .‬هامیش ها‪ ،‬منایشگاه ها‪ ،‬اموزش‬ ‫و اطالع رسانی همه در این رسفصل قرار می گیرند‬ ‫و بسیار بسیار مهم هستند‪ .‬در بسیاری مواقع مردم‬ ‫از امکانات شهری خود اگاهی ندارند‪ ،‬یه جاهایی‬ ‫اموزش الزم را ندیدند و اگر به این موارد توجه مناسب‬ ‫و کافی نشان داده شود می تواند مولفه دوم را به‬ ‫خوبی پوشش دهد و نتیجه اش این باشد که انسان ها‬ ‫به اهمیت استفاده از این گزینه ها که در سالمت‪،‬‬ ‫بهبود هوای شهرها در بلند مدت و کاهش االینده های‬ ‫صوتی تاثیر دارد اگاه شوند‪.‬‬ ‫برای ایجاد تعامل با مدیران و مسئوالن در‬ ‫لو نقل پاک چه گام هایی الزم است‬ ‫توسعه حم ‬ ‫برداشته شود و چه انتظاری از مسئولین در‬ ‫تسهیل رسیدن به هدف گذاری ها وجود دارد؟‬ ‫مولفه سوم توسعه با پاسخ به این سوال پوشش‬ ‫داده می شود‪ .‬اگر یک مولفه زیرساخت و دوم کارهای‬ ‫به هر یک از مولفه های سخت افزار‪ ،‬نرم افزار و‬ ‫سازمان افزار با توجه به رشایط ایران چه امتیازی‬ ‫تعلق می گیرد؟‬ ‫اگر بخواهیم این سه را با هم مقایسه کنیم ایجاد‬ ‫زیرساخت امتیاز بیشرتی می گیرد‪ ،‬به علت اینکه‬ ‫ملموس تر بوده بیشرت مورد توجه مدیران شهری قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬در بخش کارهای نرم افزاری مرتبط با‬ ‫اهدافامن کمرت کار کردیم به عنوان مثال اگر هامیشی‬ ‫برگزار شده و هدف این بوده که دوچرخه سواری‬ ‫دانش اموزی توسعه پیدا کند همـایش ها لزوما هدفمند‬ ‫نبوده و رتبه سوم و پایین ترین رتبه مربوط به سازمان افزار‬ ‫و هامهنگی های بین سازمان هاست که متاسفانه انطور‬ ‫که باید و شاید انجام منی شود‪ .‬تجربه کشورهای پیرشو‬ ‫نشان می دهد دوچرخه سواری و پیاده مداری وقتی‬ ‫توسعه پیدا می کند که در مورد هر سـه مولفه همزمان‬ ‫باهم فعالیت و پیرشفت صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫به صورت پیاده انجام شوند توجه ندارند‪ .‬پیاده روی و‬ ‫دوچرخه سواری مثل حمل و نقل عمومی و استفاده از‬ ‫خودرو دو روش حمل و نقلی است و اگر شهرها به این‬ ‫بپردازند و زیرساخت و سایر نیازهای ان را تامین منایند‪،‬‬ ‫می توانند انتظار داشته باشند که در اینده مردم برای‬ ‫جابجایی های روزانه از این دو شیوه استفاده منایند‪.‬‬ ‫نرم افزاری باشد‪ ،‬سومین بعد‪ ،‬هامهنگی بین سازمان ها‬ ‫است‪ .‬خصوصاً در کشور ما که سازمان های مختلف در‬ ‫بخش هاییازرشحوظایفشانهمپوشانیدارنداگهباهم‬ ‫هامهنگ باشند و تقسیم کار کنند می توانند با رسعت‬ ‫لو نقلپاکرارقمبزنند‪.‬‬ ‫بسیار بیشرت و موثرترتوسعهحم ‬ ‫فرض کنید اگر شهرداری با پلیس و یا ارگان های متولی‬ ‫دیگر مانند وزارت بهداشت‪ ،‬وزارت اموزش و پرورش و‬ ‫وزارت ورزش وجوانان که همه به نوعی در این موضوعات‬ ‫در حال تالش هستند هامهنگ باشند‪ ،‬حتام می توانند‬ ‫هم افزایی ایجاد کنند و بدین ترتیب کشور در توسعه‬ ‫حمل و نقل پاک رسعت خواهد گرفت‪.‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ صفحه 58 ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪58‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫چه کشورهایی در این مسیر قوی عمل کردند و‬ ‫مهمرتین اقدامات و تجربیات انها چه بوده است؟‬ ‫در بخش دوچرخه سواری کشورهای هلند و‬ ‫دامنارک دراین موضوع پیرشو و پیشتاز هستند و‬ ‫در پیاده مداری هم این دو کشور خوب کار کردند‬ ‫و دلیل ان هم این بوده که در یک برنامه بلند مدت‬ ‫حدود ‪ 30‬تا ‪ 40‬سال در کنار مطالبه گری مردم‪،‬‬ ‫دولت های مرکزی هم همراهی و زیرساخت را ایجاد‬ ‫کردند و همچنین به موازات ان کارهای اموزشی و‬ ‫اطالع رسانی انجام شده است‪ .‬نتیجه ان این بوده‬ ‫که سهم قابل توجهی از جابجایی های روزانه شهری‬ ‫با دوچرخه و به صورت پیاده انجام می شوند و در‬ ‫عین حال موجب بهبود وضعیت سالمتی و نشاط‬ ‫شهروندان این کشورها هم شده است‪ .‬به عنوان منونه‬ ‫در شهرهایی مانند امسرتدام اترخت و دلفت در کشور‬ ‫هلند و کپنهاگ در کشور دامنارک در بخش هایی در‬ ‫محدوده های مرکزی این شهرها بیش از‪ 50‬درصد‬ ‫سفرها با دوچرخه انجام می شوند‪.‬‬ ‫سازمان های مردم نهاد (سمن ها) چه نقشی‬ ‫می توانند در این مسیر ایفا منایند؟‬ ‫این گروه ها می توانند بسیار موثر باشند به‬ ‫رشطی که اگاهی خودشان را بیشرت کنند و بتوانند‬ ‫مطالبه گری موثر داشته باشند‪ .‬مطالبه گری موثر‬ ‫وقتی رخ می دهد که مسیر توسعه را شناسایی کنند‬ ‫و گام های الزم را بدانند تا بتوانند از مسئولین شهری‬ ‫و کشوری در خصوص برنامه ها‪،‬قول ها و تعهدها‬ ‫پیگیریمنایند‪.‬‬ ‫پژوهش در زمینه حمل و نقل پاک در ایران در‬ ‫چه وضعیتی قرار دارد؟‬ ‫رکن اصلی هر اقدامی فکر کردن و برنامه ریزی‬ ‫هست‪ .‬چه طور ممکن است که ما در زندگی شخصی‬ ‫خودمان وقتی می خواهیم که چیزی را برای خود یا‬ ‫خانواد تهیه کنیم‪ ،‬زمان زیادی را رصف برنامه ریزی‬ ‫می کنیم ولی متاسفانه می بینیم که تصمیم های بزرگ‬ ‫و پر هزینه ای در شهرها و کشورمان گرفته می شود که‬ ‫فکر‪ ،‬تامل و بررسی الزم در مورد ان ها انجام منی شود‪.‬‬ ‫بازدیدهایی را که در شهرها انجام می دهیم می بینیم‬ ‫که در مواردی هزینه و مسیر دوچرخه ای زیبا و شکیل‬ ‫اجرا شده غافل از اینکه این مسیر کاربردی نیست و‬ ‫مبدا و مقصدی را به هم وصل منی کند و دلیلی ندارد‬ ‫که دوچرخه سواری از انجا عبور مناید و یا در مواردی‬ ‫پیاده راه ایجاد شده و چون مطالعه کافی انجام نشده‬ ‫پیاده راه و گذر پیاده مرغوب و جذاب نبوده است‪.‬‬ ‫بدین ترتیب مطالعه و بررسی و پژوهش واقعا مثل‬ ‫فونداسیون یک ساختامن‪ ،‬مهم و اساسی است‪.‬‬ ‫مهمرتین چالش ها و موانع در مسیر توسعه‬ ‫لو نقل پاک چیست؟‬ ‫حم ‬ ‫چالش های مختلفی پیش روی توسعه حمل ونقل‬ ‫پاک هست به اعتقاد من با توجه به اینکه در شهرهای‬ ‫ما ترافیک‪ ،‬الودگی هوا‪ ،‬صدا و مشکالت سالمتی‬ ‫شهروندان وجود دارد مهمرتین چالش پیش روی‬ ‫این توسعه اگاهی عمومی مسئوالن‪ ،‬مدیران و مردم‬ ‫راجع به اهمیت این توسعه است‪ .‬طبق اخرین امار‬ صفحه 59 ‫در زمینه توسعه دوچرخه سواری و پیاده روی ایا‬ ‫طرح های تشویقی هم برای شهروندان وجود دارد؟‬ ‫موارد حداقلی انجام شده به عنوان مثال رشکت‬ ‫برق در اراک به کارمندانی که روزانه از دوچرخه‬ ‫استفاده کنند پاداش می دهد و یا شهرداری تهران‬ ‫از همکارانی که با دوچرخه تردد می کردند قدردانی‬ ‫کرد و جوایزی را به ان ها اعطا کرد‪ .‬این سیاست بسیار‬ ‫درستی است که خیلی از کشورها ان را پیش گرفتند‬ ‫و می تواند منجر به ترویج و توسعه دوچرخه ‍سواری و‬ ‫پیاده مداری شود به این صورت که طبق یک برنامه‬ ‫مدون با اپلیکیشن ها و نرم افزارهایی که میزان پیامیش‬ ‫دوچرخه و یا تردد به صورت پیاده را شناسایی می کنند‬ ‫می توان در این راستا گام برداشت‪.‬‬ ‫شـرکــت‬ ‫اردیبهشتاساس‬ ‫(سهامی خاص)‬ ‫توامنندی ها ‪:‬‬ ‫تولیـد و پخـــش‬ ‫اســـفـــالــــت و‬ ‫مصالـح سنـــگی‬ ‫عملیات خاکــی‬ ‫بازیافــت ســرد‬ ‫تثبیـــتخــاک‬ ‫مجری پروژه های راه سازی‬ ‫با بهره وری از فناوری روز دنیا و‬ ‫‪ ۲۸‬ســـالسابقــهفعــــالیــــت‬ ‫دفرت مرکزی ‪:‬‬ ‫اهواز‪-‬زیتون کارمندی ‪ -‬خیابان‬ ‫فتاح ‪ -‬پالک ‪۱۳‬‬ ‫تلفکس ‪۰۶۱_۳۴۴۴۳۳۹۲ :‬‬ ‫همراه ‪۰۹۱۶۳۰۵۴۹۷۵ :‬‬ ‫‪Www.ordibeheshtasas.ir‬‬ ‫ســــالدوم‬ ‫شمـــــاره ‪1‬‬ ‫بــهــــــار ‪99‬‬ ‫‪59‬‬ ‫دستاوردهای نوین‬ ‫وزارت بهداشت بیش از ‪ 60‬درصد زنان و بیش از ‪55‬‬ ‫درصد مردان دچار کم تحرکی هستند‪ .‬بیامری های‬ ‫غیر واگیر‪ ،‬چاقی و ‪ ....‬عوارض این سبک زندگی‬ ‫نوین شهری هست که می توانیم با توسعه حمل و نقل‬ ‫پاک ضمن اینکه در بلند مدت به کاهش مشکالت‬ ‫ترافیک و الودگی هوا و صوت کمک می کنیم در‬ ‫مسیر بهبود سالمتی شهروندامنان گام برداریم‪ .‬عالوه‬ ‫بر ان چالش های مختلفی دیگری داریم مثل اینکه‬ ‫در خیلی از شهرها این باور وجود دارد که شیب‪،‬‬ ‫محدودیت بزرگی برای تردد با دوچرخه است یا در‬ ‫موضوع پیاده مداری اینکه پیاده روی با وجود الودگی‬ ‫هوا عوارض بیشرتی خواهد داشت‪ .‬ما اگر می خواهیم‬ ‫در اینده شهرهای سامل تر و با هوای بهرت داشته باشیم‬ ‫باید از امروز رشوع کنیم‪ .‬مشکل شیب برای تردد با‬ ‫دوچرخه مشکل بزرگی نیست‪ ،‬خیلی از شهرهای‬ ‫ما در برخی بخش ها مشکل شیب دارند که ان هم‬ ‫با استفاده از دوچرخه های دنده ای در صورت داشنت‬ ‫اموزش مناسب و یا حتی دوچرخه های برقی قابل‬ ‫حل است و یا چالش های دیگر مثل دوچرخه سواری‬ ‫بانوان که ان هم در چارچوب رعایت قانون می توان به‬ ‫ان هم پرداخت چون به هر حال خانم های این کشور‬ ‫‪ 50‬درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند و‬ ‫بخش زیادی از سفرهای با طول کوتاه توسط بانوان‬ ‫انجام می شود که ان هم پتانسیل بزرگی است‪.‬‬ صفحه 60 ‫جداکننده‬ Road Barrier ‫مانع‬ Roundabout ‫میدان‬ ‫لغات کاربردی‬ splitter ‫ســــالدوم‬ 1 ‫شمـــــاره‬ 99 ‫بــهــــــار‬ Signalized Intersection ‫تقاطع چراغدار‬ 60 ‫دستاوردهای نوین‬ Parallel Parking ‫پارک حاشیهای‬ Hamburger Roundabout Dumb-bell Roundabout Turbo-Roundabout )Overtaking before the roundabout( ‫سبقت قبل از میدان‬.1 )Collision with a pedestrian/cyclist( ‫تصادف با عابر یا دوچرخه‬.2 )Collision at the entry( ‫تصادف در ورودی‬.3 )Collision at changing the running lane( ‫ تصادف در تغییر مسیر‬.4 )Impact from the back at entry( ‫ تصادف از عقب در ورودی‬.5 )Impact from the back at exit( ‫ تصادف در عقب هنگام خروج‬.6 )Striking against the central island( ‫برخورد با میدان مرکزی‬.7 Striking against the splitter( ‫برخورد با جداکننده در هنگام خروج‬.8 )island at entry )Slipping off the roundabout( ‫لغزش و برخورد با حاشیه‬.9 )Overturning( ‫واژگون شدن‬.10 Striking against the splitter( ‫برخورد با جزیره در ابتدای مسیر‬.11 )island at en-trance )Skidding (slipping) at exit( ‫ لغزش و نغییر مسیر در هنگام خروج‬.12 )Driving to the opposite direction( ‫ رانندگی در خالف جهت‬.13 Conflict spot ‫نقاط برخورد‬ Dog-bone Roundabout صفحه 61 صفحه 62 صفحه 63 صفحه 64