دو هفته نامه نوید خراسان شماره 296

‫هفته انمه نویدخراسان‬ ‫بیست و ششم اسفند مـاه‪1396‬؛ جمادی الثانی ‪1439‬؛ مارس ‪2018‬؛سـال پانزدهم ؛ شـمـاره ‪296‬؛ ‪ 4‬صـفـحـه‬ ‫نشریه ‪ :‬خبری ‪ ،‬تحلیلی سیاسی‪،‬اجتماعی و فرهنگی خ راسان های شمالی ‪ ،‬جنوبی و رضوی‬ ‫دید و بازدید نوروزی در زعفرانی ترین شهر ایران‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫خبر‬ ‫هفته انمه نویدخراسان‬ ‫بیس و ششم اسفند ماه ‪ / 1396‬سال پانزدهم ‪ /‬شماره ‪296‬‬ ‫خبر‬ ‫امادگی ستاد اجرایی خدمات سفر تربت‬ ‫حیدریه در استقبال از مسافرین نوروزی‬ ‫رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری ودبیر‬ ‫ستاد خدمات سفر شهرستان تربت حیدریه‬ ‫گفت باتوجه به قرار گرفتن شهرستان تربت‬ ‫حیدریه در دروازه ورودی مشهدالرضا و عبور‬ ‫میلیونها زایر و گردشگر از این شهرستان‪ ,‬لذا‬ ‫کلیه اعضای ستاد امادگی کامل جهت استقبال‬ ‫شایسته از زایرین امام رضا (ع) را دارند‪.‬‬ ‫علی محمدی افزود‪:‬ضمن فعال نمودن کمیته‬ ‫های دهگانه ستاد‪ ,‬کمیته اسکان با ‪ 19‬اموزشگاه‬ ‫‪ 152‬کالس ‪ ،‬سه مهمانسرا با ‪ 112‬اتاق و همچنین‬ ‫خوابگاههای دانشجویی دانشگاهها و واحدهای‬ ‫اقامتی اداری‪ ،‬مساجد و بقاع متبرکه ‪ ,‬کمپ ها‬ ‫و پارکها جهت مواقع اضطراری امادگی کامل‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫رییس اداره میراث فرهنگی خاطرنشان کرد‪:‬یجاد‬ ‫‪ 16‬ایستگاه استقبال‪ ،‬اطالع رسانی و پذیرایی‬ ‫در محورها و داخل شهر ‪ ،‬برپایی ‪ 5‬بازارچه‬ ‫سوغات و صنایع دستی‪ ،‬ساماندهی کلیه اماکن‬ ‫تاریخی و گردشگری و بقاع متبرکه اماده‬ ‫استقبال از مسافرین می باشند‪.‬‬ ‫محمدی فعال نمودن کمیته زیباسازی و تبلیغات‬ ‫محیطی متناسب‪ ,‬تهیه هزاران بروشور و اقالم‬ ‫فرهنگی ‪ -‬تبلیغاتی ومعرفی جاذبه های تاریخی‬ ‫و گردشگری‪ ،‬برگزاری گشت های مشترک‬ ‫واحد نظارت و بازرسی و‪ ...‬را از دیگر اقدامات‬ ‫میراث فرهنگی برشمرد‪.‬‬ ‫خراسان رضوی برگزار می کند‪:‬‬ ‫جشن پیوند مهر و دوستی ایرانیان‬ ‫نوورز امسال خراسان رضوی با جشن نوروزگاه‬ ‫به استقبال گردشگران می رود‪.‬‬ ‫مدیرکل میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و‬ ‫گردشگری خراسان رضوی گفت‪ :‬نوروز امسال‬ ‫جشن نوروزگاه در شهرهای خواف‪ ،‬کالت و‬ ‫گناباد برگزار می شود‪.‬‬ ‫ابوالفضل مکرمی فر افزود‪ :‬همچنین در مجموعه‬ ‫های تاریخی نظیر ارامکاه فردوسی‪ ،‬ارمگاه خیام‬ ‫و عطار نیز مراسم ویژه ای برگزار می شود‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه در ایام نوروز تمام اماکن‬ ‫تاریخی از صبح تا شب به صورت یکسره به‬ ‫روی گردشگران و زایران باز خواهد بود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫همچنین نمایشگاه ها‪ ،‬بازارچه های عرضه‬ ‫صنایع دستی مناطق مختلف استان خراسان روی‬ ‫با همکاری بخش خصوصی دایر خواهد بود‪.‬‬ ‫مکرمی فر افزود‪ :‬تیم های گشت و نظارت بر‬ ‫اماکن پذیرایی و اقامتی نیز ضمن سرکشی‪ ،‬بر‬ ‫نحوه ارایه خدمات ان ها نظارت خواهند داشت‬ ‫و زائران و مسافران نیز می توانند شکایت های‬ ‫احتمالی خود را در سراسر استان به همکاران‬ ‫ما ارایه کنند‪.‬‬ ‫وی در ادامه در خصوص موضوع باستان‬ ‫شناسی مناطق مختلف استان اظهار کرد‪ :‬سیاست‬ ‫کاری ما برای سال اینده بهره گیری از نیروهای‬ ‫متخصص دانشگاهی در امر شناسایی‪ ،‬اکتشاف‬ ‫و مرمت اثار باستانی خواهد بود‪.‬‬ ‫‪........................................ ........ ..................................................‬‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه‪:‬‬ ‫مروارید تربت حیدریه در صدف غفلت های تاریخی مخفی و مهجور مانده است‬ ‫عضو هیات علمی و مدیر گروه گردشگری‬ ‫موسسه اموزش عالی بینالود گفت‪ :‬با وجودی که‬ ‫بین ‪ 80‬تا ‪ 90‬درصد تولید و استحصال زعفران‬ ‫جهان به در ایران و بخش اعظم ان درتربت‬ ‫حیدریه اختصاص دارد‪ ،‬اما هنوز جایگاه شایسته‬ ‫و بایسته این شهرستان از این حیث فرصت ظهور‬ ‫و بروز نیافته است‪.‬‬ ‫فرید جواهرزاده افزود‪ :‬اهمیت این غفلت زمانی‬ ‫بیشتر مشخص می شود که بدانیم امروز تربت‬ ‫حیدریه با این حجم زیاد تولید قادر است خود‬ ‫را به عنوان برند زعفران طالی سرخ استان‪ ،‬ایران‬ ‫و جهان مطرح کند‪ ،‬اما متاسفانه هنوز این اتفاق‬ ‫مبارک در این شهرستان نیافتاده است‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه در حوزه ابریشم نیز شاهد وقوع‬ ‫چنین اتفاق مثبتی نیستیم‪ ،‬گفت‪ :‬پیشنهاد من به‬ ‫مسووالن و به خصوص بخش خصوصی ان است‬ ‫که در قالب جشنواره های متعدد‪ ،‬بازارچه ها و‬ ‫مراکز عرضه سوغات و هدایا این دو محصول‬ ‫انحصاری خود را در حجم باال و به دفعات‬ ‫نامحدود معرفی کنند‪.‬‬ ‫از مجموع ‪ 82‬هزار هکتار اراضی زیر کشت‬ ‫زعفران استان خراسان رضوی‪ ،‬هشت هزار و ‪500‬‬ ‫هکتار یعنی معادل ‪ 12‬درصد استان به اراضی‬ ‫شهرستان تربت حیدریه و از مجموع افزون بر‬ ‫‪ 50‬هزار هکتار عرصه کشاورزی شهرستان زاوه‪،‬‬ ‫‪ 12‬هزار هکتار معادل ‪ 17‬درصد ظرفیت استان به‬ ‫کشت زعفران اختصاص دارد‪.‬‬ ‫در سطح استان ‪ 117‬هزار خانوار به کشت‬ ‫زعفران مشغول هستند که از این‬ ‫میزان بین ‪ 14‬تا ‪ 15‬هزار خانوار‬ ‫به زعفران کاران تربت حیدریه‬ ‫اختصاص دارد و تعداد بهره‬ ‫برداران بخش کشاورزی زاوه نیز‬ ‫‪ 17‬هزار نفر است که بالغ بر ‪90‬‬ ‫درصد ان ها به کشت زعفران‬ ‫مشغول هستند‪.‬‬ ‫اکنون به ازای هر هکتار زمین‬ ‫زعفران‪ 220 ،‬نفر روز مشغول کار‬ ‫هستند که در کل ‪ 70‬هزار نفر‬ ‫اشتغال مستقیم و دو تا سه برابر‬ ‫این رقم‪ ،‬اشتغال غیرمستقیم به‬ ‫دست می اید‪.‬‬ ‫در حالی که متوسط تولید زعفران‬ ‫در استان چهار کیلوگرم در هر هکتار است‪ ،‬این‬ ‫رقم در شهرستان تربت حیدریه بین ‪ 3.8‬تا ‪4.1‬‬ ‫کیلوگرم در هکتار است که در سال تولید ‪ 32‬تن‬ ‫زعفران خشک را برای این خطه به همراه دارد‪.‬‬ ‫در شهرستان زاوه نیز همین ارقام وجود دارد با‬ ‫این تفاوت که سال ‪ 95‬بدلیل کاهش نزوالت‬ ‫جوی و سرمازدگی میزان برداشت زعفران با ‪30‬‬ ‫درصد کاهش نسبت به سال قبل‪ ،‬به ‪ 28‬تن رسید‪،‬‬ ‫اما به طور کلی متوسط برداشت در این شهرستان‬ ‫‪ 40‬تن در سال است‪.‬‬ ‫اکنون از هزار و ‪ 200‬کارگاه سنتی ابریشم کشی‬ ‫در بخش بایگ شهرستان تربت حیدریه تنها ‪400‬‬ ‫کارگاه فعال است که ‪ 75‬کارگاه از این تعداد در‬ ‫روستای بسک واقع است‪.‬‬ ‫تعداد بهره برداران کرم ابریشم در خراسان‬ ‫رضوی‪ ،‬سه هزار و ‪ 102‬نفر است که از این تعداد‬ ‫هزار و ‪ 123‬نفر در منطقه تربت حیدریه مشغول‬ ‫به کار هستند‪.‬‬ ‫شهر بایگ یکی از چهار بخش شهرستان تربت‬ ‫حیدریه دارای هشت روستا شامل بسک‪ ،‬حصار‪،‬‬ ‫رود معجن‪ ،‬خورشبر‪ ،‬سرخ اباد‪ ،‬رزگ و فدیهه‪،‬‬ ‫هزار و ‪ 105‬خانوار و نزدیک به هفت هزار نفر‬ ‫جمعیت است که در ‪ 20‬کیلومتری غرب تربت‬ ‫حیدریه واقع است و روستای بسک نیز دارای‬ ‫‪ 380‬نفر جمعیت است که در قالب ‪ 116‬خانوار‬ ‫در فاصله سه کیلومتری شهر بایگ قرار دارد‪.‬‬ ‫سمنو ای سمنو مال پای هفت سین سمنو‬ ‫نگاهی به یکی از رس م های نوروزی منطقه تربت حیدریه‬ ‫یکی از رسم هایی که از دیرباز در‬ ‫منطقه تربت حیدریه (تربت حیدریه‪،‬‬ ‫زاوه و مه والت) جریان داشته و دارد‪،‬‬ ‫پخت 'سمنو' در استانه عید نوروز‬ ‫است‪.‬‬ ‫پیش درامد‪:‬‬ ‫به گزارش نوید خراسان؛هر چند‬ ‫بسیاری از ایین کهن پارسی مربوط‬ ‫به دوران پیش از اسالم است‪ ،‬اما بعد‬ ‫از اسالم نیز از انجا که این سنن هیچ‬ ‫تضادی با قوانین اسالمی نداشتند‪ ،‬نه‬ ‫تنها محو نشدند‪ ،‬بلکه به دلیل قرابت‬ ‫و عالقه فکری و فرهنگی مردم ایران‬ ‫به خاندان پیامبر(ص) با رنگ و لعاب‬ ‫فرهنگ اسالمی عجین شده و تداوم‬ ‫یافتند که از جمله این رسم ها می توان به 'ایین‬ ‫سمنوپزی' یا 'حلوای حضرت فاطمه زهرا(س)'‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫در رابطه با این موضوع پژوهشگر و محقق تاریخ‬ ‫محلی تربت حیدریه گفت‪ :‬بر اساس یک رسم‬ ‫قدیمی مردم منطقه تربت حیدریه معتقد هستند‬ ‫سمنو را باید از بهترین نوع گندم تهیه و بنا به‬ ‫ارادت قلبی به خاندان پاک حضرت رسول(ص)‬ ‫به نام 'حلوای' حضرت فاطمه (س) متبرک کرد‪.‬‬ ‫ارزو علومی افزود‪ :‬بر این اساس ابتدا گندم سمنو‬ ‫را سه باز زیر اب روان‪ ،‬مطهر و یا کر می گرفتند‬ ‫و بعد از سه روز که به قول تربتی ها گندم 'نیش‬ ‫' می کشید یا جوانه می زد از ظرف نخست خالی‬ ‫کرده و داخل 'دوری مسی' یا همان سینی که‬ ‫'دوری مسی' کمی از سینی بزرگتر است‪ ،‬پهن‬ ‫ی کردند‪.‬‬ ‫م ‬ ‫وی گفت‪ :‬گندم نیش کشیده را هر کس بسته به‬ ‫مصرفش داخل ‪ 2‬یا سه 'دوری مسی' پهن می کرد‬ ‫و یک پارچه تمیز را‪ ،‬روی گندم ها قرار داده و هر‬ ‫ی کرد‪.‬‬ ‫روز با هر نیت و ارزویی خیس م ‬ ‫علومی با بیان اینکه بانوان در تمام مدت نیش‬ ‫کشیدن جوانه گندم سمنو و در مدتی که‬ ‫می خواهند سمنو درست کنند چشم انتظار بارش‬ ‫باران هستند‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬این بدان خاطر است که‬ ‫معتقدند اگر باران روی گندم نیش کشیده ببارد‬ ‫هم عطر‪ ،‬شیرینی و هم طعم سمنو بهتر می شود‪.‬‬ ‫وی در خصوص مراحل پختن سمنو نیز گفت‪:‬‬ ‫بعد از چند روز که جوانه گندم رشد کرد و قد‬ ‫کشید و ریش ه ها بهم بافته شد‪ ،‬به وسیله چاقو‬ ‫انرا برش می زنند و باید در نظر داشت اندازه قد‬ ‫جوانه گندم در طعم و شیرینی سمنو تاثیر دارد و‬ ‫بهترین جوانه گندم‪ ،‬جوانه ای است که بین ‪ 2‬تا‬ ‫سه سانتیمتر قد کشیده باشد و بیشتر از ‪ 8‬سانتیمتر‬ ‫ی گویند‪.‬‬ ‫را تربتی ها در اصطالح ' خرشده' م ‬ ‫این کارشناس ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن ملل‬ ‫اسالمی افزود‪ :‬هر قطعه و قسمت برش خورده‬ ‫را وزن کرده و به ازای هر سیر جوانه گندم‪ ،‬یک‬ ‫من (سه کیلو) ارد می ریزند که این اندازه دقیق‬ ‫سمنو است‪.‬‬ ‫علومی همچنین گفت‪ :‬بهتر است برای پخت سمنو‬ ‫از اردی استفاده شود که بوسیله اسیاب سنگی‬ ‫تهیه شده باشد زیرا گندم باید دوباره داغ بشود‬ ‫و اگر در اسیاب سنگی ارد نشده باشد‪ ،‬خواص‬ ‫خود را هنگام پخت از دست می دهد‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه در قدیم معموال چند نفر از زنان‬ ‫در همسایگی یکدیگر خانه ای را برای گرفتن شیره‬ ‫گندم جوانه زده‪ ،‬انتخاب می کردند زیرا پختن‬ ‫سمنو سخت است‪ ،‬افزود‪ :‬بانوان منطقه 'هاون ‬ ‫هایی' اورده و گندم جوانه زده شده را مرتب اب‬ ‫ی کوبند و اگر اب باران داشته باشند‪ ،‬از‬ ‫زده و م ‬ ‫اب باران استفاده می کنند و این کار را تا موقعی‬ ‫که رنگ شیره جوانه گندم همچون رنگ اب شود‪،‬‬ ‫ادامه می دهند‪.‬‬ ‫علومی افزود‪ :‬بعد از گرفتن شیره گندم‪ ،‬مدت‬ ‫یک شب صبر می کنند تا 'عیاس بخورد' یعنی‬ ‫یک شب بر ان بگذرد تا در این مدت گندم‪،‬‬ ‫ی هایش ته‬ ‫خواص خودش را بگیرد و ناخالص ‬ ‫ نشین شوند‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬بعد از این مدت که اب قسمت باال‬ ‫صاف و تمیز ماند‪ ،‬ان را از روی ته نشین ها گرفته‬ ‫ی کنند که این مرحله را 'سمنو‬ ‫و با ارد مخلوط م ‬ ‫را ور مشارنند'‪ ،‬می گویند‪.‬‬ ‫علومی با بیان اینکه بانوان شهرستان زاوه سمنو را‬ ‫در شب بار می گذارند زیرا معتقدند‬ ‫نباید چشم ناپاک به ان بیفتد که اگر‬ ‫چشم ناپاک به ان بیفتد‪ ،‬از قداست‬ ‫معنوی ان کاسته خواهد شد و سمنو‬ ‫رنگ و طعم بدی می یابد‪ ،‬افزود‪ :‬غالبا‬ ‫زنان با وضو به پخت سمنو می پردازند‬ ‫و در هنگام بار گذاشتن‪ ،‬مرتب زنان‬ ‫مخلوط ارد و شیره جوانه گندم را با‬ ‫'کفچه' یا کفگیری که دسته چوبی و‬ ‫سرفلزی دارد‪ ،‬به اصطالح 'می شورانند'‬ ‫یا هم می زنند تا ته نگیرد‪.‬‬ ‫وی همچنین گفت‪ :‬بعد که سمنو را بار‬ ‫گذاشتند‪ ،‬منتظر می مانند تا به قلیان یا به‬ ‫گفته تربتی ها 'به مستی بیاید' که در این‬ ‫هنگام زنان خوشحالند که سمنو دارد‬ ‫می رسد و تا زمانی که از قلیان افتاد صبر می کنند‬ ‫و سپس 'سر به َدمش می کنند' یعنی مانند برنج که‬ ‫روی سردیگ مسی اتش می ریزند‪ ،‬این کار را نیز‬ ‫با سمنو انجام می دهند‪.‬‬ ‫به گفته علومی‪ ،‬مدت دم کشیدن سمنو به حجم‬ ‫ان بستگی دارد که بعد از این مرحله باید سر‬ ‫دیگ را برداشته‪ ،‬هم بزنند و این کار را تا زمانی‬ ‫که سمنو سفت و قرمز شود ادامه می دهند و سپس‬ ‫زیر دیگ را کم می کنند تا برسد‪.‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪ :‬از قدیم رسم بر این بوده‪،‬‬ ‫برای این که سمنو قرمز شده و شیرین شود زنان‬ ‫دور دیگ به صبحت پیرامون موارد شیرین و قرمز‬ ‫ پرداخته و مثال می گفتند‪ :‬ای خواهر دیروز سربازار‬ ‫چند تِه خیک شیره 'انگور' اِورده بیین' یا ' ای که‬ ‫چیزه نیست روی سر عروس ُفالنی چندی نقل‬ ‫و نبات برختن' که این ها را برای شیرین شدنش‬ ‫می گفتند‪.‬‬ ‫این پژوهشگر تاریخ منطقه تربت حیدریه در ادامه‬ ‫گفت‪ :‬کنار دیگ سمنو نیز زنانی که بیت هایی‬ ‫با گویش تربتی بلد هستند‪ ،‬به شعر خوانی می‬ ‫پردازند و بقیه نیز صلوات می فرستند و حتی گاه‬ ‫به رقص و پایکوبی به صورت 'دوره' که در این‬ ‫منطقه مرسوم است می پردازند زیرا بر این باورند‬ ‫که باید در کنار سمنو شاد بود تا سمنوی خوبی‬ ‫از اب دراید‪.‬‬ ‫علومی در ادامه افزود‪ :‬بعد از اماده شدن سمنو هر‬ ‫کس سهم خود را برداشته و در مدت باقی مانده‬ ‫تا نوروز برای انکه چشم ناپاک به سمنو نیافتد‪،‬‬ ‫ان را در باالترین طاقچه یا در اصطالح محلی‬ ‫' َرف' نگه داری می کنند تا در لحظه تحویل سال‬ ‫نو زینت بخش سفره هفت سین شان باشد‪.‬‬ ‫خبر‬ ‫‪navid.torbat‬‬ ‫مدیرکل میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری خراسان خبر داد‪:‬‬ ‫ابریشم بایگ تربت حیدریه به ثبت ملی نزدیک می شود‬ ‫مدیرکل میراث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و‬ ‫گردشگری خراسان رضوی با بیان اینکه در‬ ‫معرفی ظرفیت ها و قابلیت های گردشگری و‬ ‫تاریخی تربت حیدریه کارهای زیادی باید انجام‬ ‫شود‪ ،‬گفت‪ :‬اولویت نخست ما در سال اینده ثبت‬ ‫ابریشم بایگ در فهرست اثار ملی خواهد بود‪.‬‬ ‫به گزارش نوید خراسان‪ ،‬ابوالفضل مکرمی فر‬ ‫در نخستین جشنواره منطقه ای شناخت ظرفیت‬ ‫های گردشگری جنوب خراسان رضوی در تربت‬ ‫حیدریه افزود‪ :‬از سوی دیگر تربت حیدریه از‬ ‫شهرهای کهن قبل و بعد از اسالم به شمار می‬ ‫رود که هنوز به لحاظ باستان‬ ‫شناسی فعالیت مناسب و‬ ‫مطلوبی برای شناسایی و‬ ‫احیای ان انجام نشده است‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه اکنون در این‬ ‫شهرستان ‪ 200‬اثر تاریخی‬ ‫و گردشگری شناسایی شده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪ :‬ولی پیش بینی‬ ‫ما شناسایی بیش از پنج هزار‬ ‫اثر تاریخی و گردشگری دیگر‬ ‫است که اولویت برنامه کاری‬ ‫سال اینده خود را بر این‬ ‫محور قرار داده ایم‪.‬‬ ‫مکرمی فر افزود‪ :‬هر چند بخش بایگ به عنوان‬ ‫قطب ابریشم کشور از دیر باز و حتی قبل از‬ ‫اسالم شهره جهانی بوده‪ ،‬ولی همچون دیگر‬ ‫شهرهای ایران نظیر اصفهان یا شیراز که هر‬ ‫گاه نام ان ها برده می شود به ترتیب یاد میدان‬ ‫نقش جهان یا حافظیه می افتیم‪ ،‬چنین اتفاقی در‬ ‫خصوص تربت حیدریه رخ نداده است و این‬ ‫وظیفه ما و به خصوص بخش خصوصی است‬ ‫که مردم جهان و به خصوص مردم ایران را با نام‬ ‫تربت حیدریه در ‪ 2‬محصول زعفران و ابریشم‬ ‫شرطی کنند‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬به عنوان نمونه قنات قصبه‬ ‫گناباد تا پیش از این مورد توجه قرار نمی گرفت‬ ‫اما با احیا و معرفی ان به گردشگران‪ ،‬اکنون میزان‬ ‫گردشگری در این منطقه به ‪ 50‬برابر افزایش یافته‬ ‫و این بیانگر ان است که باید از ظرفیت های این‬ ‫حوزه بیشتر استفاده شود‪.‬‬ ‫مکرمی با بیان اینکه محور گردشگری باید برای‬ ‫تربت حیدریه تعریف شود‪ ،‬گفت‪ :‬برای احیای‬ ‫این حوزه تسهیالت سازمان میراث فرهنگی در‬ ‫سه بخش توسعه صنعت گردشگری در روستاها‪،‬‬ ‫تبصره ‪ 18‬و تسهیالت ارتقای شاخص که عمدتا‬ ‫متعلق به سرمایه گذاری در بخش اشتغال پایدار‬ ‫است‪ ،‬اماده همکاری و تعامل با بخش خصوصی‬ ‫است‪.‬‬ ‫معاون استاندار و فرماندار ویژه تربت حیدریه‬ ‫نیز به ظرفیت ها و قابلیت های گردشگری این‬ ‫شهرستان اشاره و اظهار کرد‪ :‬در یک سال اخیر‬ ‫‪ 2‬محوطه و یا شهر زیر زمینی در این منطقه‬ ‫شناسایی شده که به دلیل کمبود نیروی انسانی‬ ‫متخصص و تجهیزات و امکانات الزم‪ ،‬هنوز احیا‬ ‫نشده اند‪.‬‬ ‫احمدعلی موهبتی افزود‪ :‬در سال ‪ 28‬میلیون‬ ‫نفر وارد خراسان رضوی می شوند که محور‬ ‫تربت حیدریه به عنوان دروازه جنوبی به مشهد‬ ‫می تواند ظرفیت های حوزه گردشگری‪ ،‬صنایع‬ ‫دستی و سوغات خود را در ابعاد مختلف به‬ ‫گردشگران و مخاطبان معرفی کند‪.‬‬ ‫از دیگر برنامه های جنبی جشنواره بازدید از‬ ‫رباط علیا(باال)‪ ،‬اغاز بهره برداری از اقامتگاه‬ ‫بوم گردی روستای رودمعجن در بخش بایگ‬ ‫و برپایی نمایشگاه غذاهای سنتی و سالم در‬ ‫تربت حیدریه است‪.‬‬ ‫اقدامات نوروزی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ت ربت حیدریه‬ ‫سرپرست شرکت ملی پخش‬ ‫فراورده های نفتی منطقه تربت‬ ‫حیدریه با اشاره به اینکه مصرف‬ ‫بنزین در ‪ 11‬ماه گذشته ‪ 4‬درصد‬ ‫افزایش یافته گفت‪ :‬بیش از ‪84‬‬ ‫میلیون لیتر بنزین در این ‪ 11‬ماه‬ ‫امسال صرفه جویی شد‪.‬‬ ‫غالم محمد احمدی در گفت و گو‬ ‫با خبرنگار نوید خراسان افزود‪ :‬در‬ ‫این بازه زمانی مصرف بنزین با ‪4‬‬ ‫درصد افزایش به بیش از ‪220‬‬ ‫میلیون لیتر‪ ،‬رسید‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬همچنین نفت گاز با ‪7‬‬ ‫درصد افزایش به بیش از ‪326‬‬ ‫میلیون لیتر‪ ،‬نفتکوره با ‪ 23‬درصد‬ ‫افزایش به بیش از ‪ 3‬میلیون لیتر ‪،‬‬ ‫گاز مایع با ‪ 11‬درصد افزایش به‬ ‫بیش از ‪ 21‬هزارتن رسید‪.‬‬ ‫احمدی با بیان اینکه در مدت یاد‬ ‫شده مصرف نفت سفید نیز با ‪ 23‬درصد کاهش به‬ ‫کمتر از ‪ 49‬میلیون لیتر تقلیل یافت‪ ،‬افزود‪ :‬روزانه‬ ‫‪ 250‬هزار متر مکعب سی ان جی از طریق ‪33‬‬ ‫باب جایگاه عرضه سوخت فعال ‪ CNG‬در این‬ ‫منطقه توزیع می شود‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬با توجه به نزدیک شدن تعطیالت‬ ‫پایانی سال و شروع مسافرت های نوروزی‪،‬‬ ‫تمهیدات الزم برای ارائه خدمات مطلوب تر به‬ ‫مسافران نوروزی تدارک دیده شده است‪.‬‬ ‫منطقه تربت حیدریه یکی از مناطق ‪ 37‬گانه‬ ‫شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران است‬ ‫که دارای چهار ناحیه مشتمل بر ‪ 9‬شهرستان‬ ‫تربت حیدریه‪ ،‬زاوه‪ ،‬مه والت‪ ،‬رشتخوار‪ ،‬کاشمر‪،‬‬ ‫خلیل اباد‪ ،‬گناباد‪ ،‬بجستان و خواف است‪.‬‬ ‫عملیات سالیانه منطقه حدود یک میلیارد و سیصد‬ ‫ت های مایع شامل بنزین‬ ‫میلیون لیتر انواع سوخ ‬ ‫ موتور‪ ،‬نفت گاز‪ ،‬نفت سفید و نفت کوره و بالغ‬ ‫ی ان جی در سطح‬ ‫بر ‪ 70‬میلیون مترمکعب گاز س ‬ ‫منطقه است‪.‬‬ ‫این منطقه دارای ‪ 46‬باب جایگاه اختصاصی‪،‬‬ ‫‪4‬باب فروشندگی سکودار‪11،‬فروشندگی داخل‬ ‫اتاقک‪ 294 ،‬فروشندگی و تعاونی روستایی است‪.‬‬ ‫از این تعداد ‪50‬جایگاه در طرح رتبه بندی قرار‬ ‫گرفته اند که به ترتیب شامل ممتاز‪ ،‬درجه یک‪،‬‬ ‫درجه دو‪ ،‬درجه سه و پایه هستند و از این تعداد‬ ‫‪ 40‬جایگاه ممتاز هستند‪.‬‬ ‫‪ 33‬باب جایگاه عرضه سی ان جی‪ ،‬یک جایگاه‬ ‫اختصاصی بنزین و یک باب جایگاه سی ان جی‬ ‫در حال احداث است‪.‬‬ ‫ناوگان حمل و نقل منطقه دارای ‪ 108‬دستگاه‬ ‫تریلر و ‪ 49‬دستگاه ده چرخ ‪ 20‬هزار لیتر و ‪6‬‬ ‫دستگاه ‪ 14‬هزار لیتری و ‪ 6‬هزار لیتری برای حمل‬ ‫مصرف کنندگان عمده است‪.‬‬ ‫هفته انمه نویدخراسان‬ ‫انعکاس‬ ‫بیس و ششم اسفند ماه ‪ / 1396‬سال پانزدهم ‪ /‬شماره ‪296‬‬ ‫جاذبه های توریستی شهرستان تربت حیدریه در یک نگاه‬ ‫پیشینه تاریخی‬ ‫براساس شواهد وکشفیات باستان شناسی در‬ ‫اطراف شهرستان تربت (بویژه غار ماپری‪،‬‬ ‫سنگ نگاره های کدکن و سفالهای مکشوفه‬ ‫از چندین محوطه تاریخی) حکایت از وجود‬ ‫زیستگاههایی در هزاره های چهارم و پنجم قبل‬ ‫از میالد در این منطقه دارد‪.‬‬ ‫نام تربت حیدریه به اعتبار نام قطب الدین حیدر‬ ‫( عارف نامی متوفی به سال ‪ 618‬ه‪.‬ق ) تقریبا از‬ ‫قرن نهم هجری به بعد بر این منطقه نهاده شد‪.‬‬ ‫این منطقه از جمله مناطق اباد و پررونق بوده‪،‬‬ ‫روزگاری نیز جزء قلمرو اشکانیان به شمار می‬ ‫امده است‪ .‬در عصر صفوی به دلیل موقعیت‬ ‫ویژه اش (استقرار در مسیر جاده هرات) از‬ ‫اهمیت به سزایی برخوردار بوده است‪.‬در طول‬ ‫دهه اول قرن دهم این والیت به تبع بقه خاک‬ ‫خراسان در معرض فتنه ازبکیه قرار گرفت و‬ ‫در کشمکهای بیش از دویست ساله قزلباشان‬ ‫صفوی‪ ،‬بارها و بارها بوسیله سواران ازبک‬ ‫غارت شد‪.‬‬ ‫قلعه تربت چون در کنار شاهراه بزرگ غرب‬ ‫به شرق ـ پایتخت به هرات ـ قرار گرفته بود‬ ‫در فتنه های خراسان نیز مورد تاراج بوده‪ .‬در‬ ‫دوره قاجار نیز هرچند اسحاق خان قرایی برج‬ ‫و باروی محکمی برای شهر ساخت و اوضاع‬ ‫شهر را سامان داد‪ ،‬اما از حمالت ازبکها و‬ ‫ترکمنها صدمات فراوانی را متحمل شد‪.‬‬ ‫معرفی جاذبه های تاریخی و گردشگری‬ ‫درشهرستان تربت حیدریه بالغ بر ‪ 200‬اثر‬ ‫تاریخی و جاذبه گردشگری وجود دارد که‬ ‫تاکنون حدود ‪ 50‬اثر در فهرست اثار ملی ثبت‬ ‫گردیده است که شاخص انها شامل‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ابنیه تاریخی‪ :‬شامل مجموعه تاریخی و‬ ‫فرهنگی قطب الدین حیدر‪ ،‬کاروانسرای طبسی‪،‬‬ ‫کاروانسرای الری‪ ،‬حمام حاجی رئیس‪ ،‬مقبره و‬ ‫مسجد شیخ حیدر کدکنی‪ ،‬رباط کامه‪ ،‬رباط‬ ‫کسکک‪ ،‬مزار بوری اباد‪ ،‬مزار شیخ ابوالقاسم‬ ‫گورکانی‪ ،‬چندین اب انبار ‪ ،‬سرا‪ ،‬بازار سنتی‬ ‫و بیش از ‪ 40‬خانه تاریخی در داخل بافت‬ ‫تاریخی شهر و‪...‬‬ ‫‪ 2‬ـ تفرجگاهها و مناطق گردشگری‪ :‬در‬ ‫محدوده شهرستان سه رشته کوه به هم پیوسته‬ ‫که عموم ًا جهت شرقی غربی دارند به همراه‬ ‫ارتفاعات پراکنده در جنوب و جنوب شرقی‬ ‫عمده ارتفاعات این شهرستان را تشکیل می‬ ‫دهند و وجود این کوههای متعدد که جلگه های‬ ‫وسیعی را در برگرفته از عوامل مهم تنوع اب‬ ‫و هوایی در این ناحیه می باشد‪.‬که از مهمترین‬ ‫مناطق می توان به ابشار رودمعجن‪ ،‬رودخانه‬ ‫حصار‪ ،‬ارتفاعات ملکوه‪ ،‬مناطق ییالقی صنوبر‪،‬‬ ‫بکاول‪ ،‬کامه و سریشا‪ ،‬منطقه شکار ممنوع‬ ‫سریشا‪ ،‬موزه حیات وحش‪ ،‬باغملی و پیشکوه‬ ‫ا اشاره کرد‪ .‬که این مناطق قابلیت بازدید برای‬ ‫گردشگران اکوتوریسم‪ ،‬توریسم روستایی و‬ ‫عشایری و گردشگران ورزشی را دارد‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ معادن‪ :‬تربت حیدریه دارای معادن غنی و‬ ‫متنوع با بیش از ‪ 23‬نوع ماده معدنی می باشد‬ ‫که مهمترین انها معادن طال‪ ،‬سیمان‪ ،‬فوالد‪،‬‬ ‫کائولین‪ ،‬سنگ‪ ،‬گچ‪ ،‬سیلیس و ‪ ...‬می باشد‪.‬‬ ‫معادن طالی زرمهر که در حوزه شهر بایگ می‬ ‫باشد و معادن غنی سیلیس از معادن مهم کشور‬ ‫می باشند به طوری که تربت را در زمره یکی‬ ‫از قطبهای معدنی کشور قرار داده است‪ .‬که این‬ ‫موارد نیز میتواند گردشگران زئوتوریسم را به‬ ‫سوی خود جلب کند‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ جاذبه های کشاورزی‪ :‬شهرستان تربت‬ ‫حیدریه قطب تولید زعفران و ابریشم کشور می‬ ‫باشد همچنین سایر محصوالت کشاورزی از‬ ‫قبیل بادام‪ ،‬چغندرقند‪ ،‬پسته و ‪...‬دارای ظرفیت‬ ‫های ویژه ای است که این ظرفیت های باعث‬ ‫جذب گردشگران اگروتوریسم (گردشگران‬ ‫کشاورزی) می شود‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ وجود میراث های معنوی‪ :‬در سطح‬ ‫شهرستان از قبیل وجود مشاهیر‪ ،‬اداب و رسوم‬ ‫سنتی‪ ،‬موسیقی مقامی‪ ،‬هنرهای سنتی‪ ،‬غذاهای‬ ‫محلی و پوشش های سنتی در روستاها‪ ،‬بازی‬ ‫های بومی ومحلی و‪ ...‬نیز قابلیت جذب انواع‬ ‫گردشگر بویژه توریسم روستایی و تفریحی و‬ ‫پژوهشی را دارد‪.‬‬ ‫‪ 6‬ـ صنایع دستی و سوغات‪ :‬در سطح‬ ‫شهرستان مشاغل و هنرهای سنتی هنوز تا‬ ‫حدی رواج دارد‪ .‬از میان این مشاغل می‬ ‫توان به اهنگری‪ ،‬مسگری‪ ،‬نجاری‪ ،‬نمد مالی‪،‬‬ ‫حصیر بافی و فرش بافی اشاره نمود‪ .‬که این‬ ‫صنایع دستی در کنار زعفران و دست بافته های‬ ‫ابریشمی شهر بایگ می تواند سوغات مناسبی‬ ‫برای گردشگران باشد‪ .‬همچنین نوعی حلوا با‬ ‫نام حلواجوزی (حلوا گردویی) که بیشتر در‬ ‫بخش بایگ شهرستان تولید می شود از دیگر‬ ‫سوغات شهرستان است‪.‬‬ ‫‪ 7‬ـ گیاهان دارویی‪ :‬وجود جلگه های وسیع و‬ ‫کوههای پراکنده باعث تنوع اب و هوایی و در‬ ‫نتیجه گوناگونی محصوالت کشاورزی در این‬ ‫شهرستان است‪ .‬مهمترین پوشش گیاهی منطقه‬ ‫می توان به کنگر‪ ،‬انواع گون‪ ،‬انواع درمنه‪،‬‬ ‫الله و ریواس اشاره کرد‪ .‬از گیاهان دارویی‬ ‫می توان به گل گاوزبان‪ ،‬کلپوره‪ ،‬اویشن‪ ،‬گل‬ ‫ختمی‪ ،‬و کما اشاره کرد‪ ،‬که این موارد نیز می‬ ‫تواند در بسته سوغات شهرستان لحاظ شود‪.‬‬ ‫برخی از مشاهیر و مفاخر تربت‬ ‫قطب الدین حیدر و ابوالقاسم گورکانی ار‬ ‫عرفای قرن پنجم و ششم‬ ‫کریم الشرق کدکنی و تاج الدین کدکنی از‬ ‫سپهساالران دوره سلجوقی‬ ‫شیخ ابراهیم کدکنی (پدر عطار)‬ ‫مالعباس راشد تربتی از عرفای معاصر‬ ‫محمدرضا شفیع کدکنی ـ ذبیح اهلل صاحبکار ـ‬ ‫محمد قهرمان و‪....‬‬ ‫ویژگی های شاخص شهرستان‬ ‫دروازه ورودی به مشهدالرضا از جنوب کشور‬ ‫و عبور میلیونها زائر و مسافر از این شهرستان‪،‬‬ ‫رتبه اول تولید زعفران دنیا ‪ ،‬رتبه اول تولید‬ ‫ابریشم کشور‪ ،‬وجودمعادن متعدد بویژه معدن‬ ‫طالی زرمهر‪ ،‬وجود بیش از ‪ 13‬کاروانسرای‬ ‫تاریخی که نشان از موقعیت استرانژیکی‬ ‫شهرستان در گذشته داشته و‪...‬‬ ‫جاذبه های تاریخی‬ ‫مجموعه قطب الدین حیدر (قدمت‪ :‬تیموری –‬ ‫قاجاریه)‪ ،‬کاروانسرای طبسی (قدمت‪ :‬قاجاریه)‪،‬‬ ‫موزه مردم شناسی( داخل رباط طبسی)‪ ،‬حمام‬ ‫حاجی رئیس(قدمت قاجاریه)‪ ،‬بافت تاریخی و‬ ‫خانه های قدیمی داخل بافت شهر (بالغ بر ‪40‬‬ ‫خانه مربوط به دوران قاجاریه)‪ ،‬کاروانسرای‬ ‫شورحصار‪ ،‬میاندشت‪ ،‬کامه و الری (صفویه‬ ‫– تیموری)‪ ،‬پل کسکک(قاجاریه)‪ ،‬مسجد‬ ‫سنگی کدکن (صفویه)‪ ،‬بنای مقبره و مسجد‬ ‫شیخ حیدر کدکنی (تیموری)‪ ،‬سنگ نگاره های‬ ‫کدکن (پیش از تاریخی تا دوران اسالمی)‪،‬‬ ‫مزار بوری اباد و مزار شیخ ابوالقاسم گورکانی‬ ‫جاذبه های گردشگری و‬ ‫طبیعت گردی شهرستان‬ ‫ابشار رودمعجن‪( :‬فاصله تا تربت حیدریه ‪48‬‬ ‫کیلو متر)‪ ،‬منطقه گردشگری حصار ‪( :‬فاصله تا‬ ‫تربت حیدریه ‪ 50‬کیلومتر)‪ ،‬ارتفاعات ملکوه ‪:‬‬ ‫(فاصله تا تربت حیدریه ‪ 80‬کیلومتر)‬ ‫مناطق ییالقی‬ ‫وجود کوههای متعدد در اطراف تربت حیدریه‬ ‫‪ ،‬باغات و مناطق ییالقی زیبایی به وجود اورده‬ ‫که در فصل های بها ر و تابستان پذیرای‬ ‫گردشگران زیادی جهت گذران اوقات فراغت‬ ‫است‪.‬که از ان جمله می توان به منطق ییالقی‬ ‫صنوبر ‪ ،‬بکاول ‪ ،‬کامه و سریشا اشاره کرد‪.‬‬ ‫روستای رزگ‪ ،‬منطقه شکار ممنوع سریشا‪،‬‬ ‫موزه حیات وحش(فاصله تا مرکز شهر ‪7‬‬ ‫کیلومتر)‪ ،‬درختان کهنسال‪ ،‬باغ ملی (مرکز‬ ‫شهر)‪ ،‬پارک کوهستانی پیشکوه(فاصله تا مرکز‬ ‫شهر ‪ 2‬کیلومتر)‬ ‫این پارک در حاشیه جنوب غربی شهر تربت‬ ‫حیدریه واقع شده است‪.‬و قریب ‪ 80‬هکتار‬ ‫وسعت دارد‪.‬بخشی از این پارک تا ارتفاعات‬ ‫سه قله امتداد یافته است‪ .‬این پارک شامل مزار‬ ‫شهدای گمنام ‪ ،‬شهربازی کودکان و رستوران‬ ‫است‪.‬‬ ‫مشاغل سنتی و هنرهای دستی‬ ‫حلوا جوزی (سوغات شهرستان در کنار صنایع‬ ‫دستی و زعفران)‬ ‫بازی های بومی و محلی‬ ‫ابریشم کشی بایگ در فهرست اثار معنوی‬ ‫کشور ثبت شده‬ ‫مراسم سنتی کف زنی بایگ و بازی های‬ ‫بومی و محلی روستای نسر برای ثبت میراث‬ ‫ناملموس در حال اماده شده است‪.‬‬ ‫بافت تاریخی تربت‬ ‫بافت تاریخی شهر تربت حیدریه از بافت های‬ ‫تاریخی باارزش استان می باشد که در برگیرنده‬ ‫اثار تاریخی متعددی از جمله کاروانسراها‪،‬‬ ‫خانه ها‪ ،‬اب انبار‪ ،‬حمام‪ ،‬سراها‪ ،‬بازار و ‪...‬‬ ‫می باشد‪ .‬که به عنوان هویت و شناسنامه شهر‬ ‫می باشند و مدیریت شهری بایستی در هویت‬ ‫بخشی به این مجموعه تاریخی و فرهنگی‬ ‫همکاری و مساعدت الزم را داشته باشند‪.‬‬ ‫طبیعت گردی‬ ‫یکی از توانمندیهای مهم شهرستان موضوع‬ ‫طبیعت گردی است و با توجه به این ظرفیت‬ ‫بالقوه شهرستان باید تالش بیشتری که در‬ ‫جهت رونق صنعت گردشگری شهرستان است‬ ‫صورت گیرد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث‬ ‫فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری خراسان‬ ‫رضوی‪ ،‬علی محمدی خاطر نشان کرد‪ :‬با توجه‬ ‫به اینکه گردشگران اکوتوریسم با طبیعت سرو‬ ‫کار دارند مساعدت و مشارکت جدی سایر‬ ‫ادارات مرتبط بویژه محیط زیست‪ ،‬منابع طبیعی‪،‬‬ ‫جهادکشاورزی و عالقه مندان این حوزه علی‬ ‫الخصوص کوهنوردان ضروری می باشد‪.‬‬ ‫ایشان تصریح کرد‪ :‬با توجه به اینکه توریسم‬ ‫روستایی و کشاورزی از زیرشاخه های‬ ‫اکوتوریسم می باشد و منطقه تربت حیدریه‬ ‫دارای روستاهای ییالقی و گردشگرپذیر زیادی‬ ‫از جمله روستاهای رودمعجن‪ ،‬حصار‪ ،‬صنوبر‪،‬‬ ‫بکاول‪ ،‬کامه‪ ،‬سریشا‪ ،‬نسر و منطقه کدکن می‬ ‫باشد تالش و همت شوراها و دهیاران این‬ ‫مناطق بویژه در ایجاد واحدهای بوم گردی‬ ‫الزامی می باشد‪.‬‬ ‫وجود بیش از ‪ 13‬رباط تاریخی در تربت‬ ‫حیدریه نشان از اهمیت استراتژیکی این منطقه‬ ‫در گذشته داشته است‪.‬‬ ‫رئیس اداره میراث فرهنگی تربت حیدریه در‬ ‫این موردگفت‪ :‬تعدد ساخت رباط و کاروانسرا‬ ‫در شهرستان تربت حیدریه نشاندهنده موقعیت‬ ‫ممتاز و استراتژیکی این منطقه در گذشته بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این بناها که مربوط به دوران صفویه و قاجاریه‬ ‫می باشد در دو نوع رباط و کاروانسرا بوده‬ ‫که برخی در داخل شهر و بعضی دیگر بیرون‬ ‫شهر و در مسیر تردد کاروانیان‪ ،‬با فواصل معین‬ ‫ساخته شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬با توجه به قرار گرفتن این کاروانسرا‬ ‫ها در مناطق بیابانی و کوهستانی‪ ،‬با دو نوع‬ ‫معماری حیاط دار و پوشیده ساخته شده اند‪.‬‬ ‫از مهمترین رباطهای برون شهری می توان‬ ‫به رباط کامه‪ ،‬تروسک‪ ،‬کسکک‪ ،‬شورحصار‪،‬‬ ‫میاندشت و داخل شهری به رباط طبسی‪ ،‬رباط‬ ‫الری‪ ،‬رباط نانوا‪ ،‬کامه علیا و سفلی و ‪ ...‬اشاره‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫وی در ادامه تصریح کرد‪ :‬با توجه به هماهنگی‬ ‫های صورت گرفته برخی از این رباط ها مرمت‬ ‫و احیا گردیده و اکثر انها که هنوز مرمت نشده‬ ‫اند امادگی واگذاری به بخش خصوصی جهت‬ ‫تغییر کاربری متناسب فرهنگی‪ ،‬اقامتی و ‪ ...‬را‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫وجود معادن متنوع در تربت حیدریه قابلیت‬ ‫جذب گردشگری ژئوتوریسم را دارد‪.‬‬ ‫با توجه به وجود بیش از ‪ 23‬نوع ماده معدنی‬ ‫شاخص در تربت حیدریه که شهرستان را به‬ ‫یکی از قطبهای معدنی استان تبدیل کرده‪،‬‬ ‫موقعیت ممتازی در جهت جذب گردشگران‬ ‫تخصصی بویژه گردشگری ژئوتوریسم یا زمین‬ ‫گردشگری می باشد‪.‬‬ ‫وجود سایر ظرفیت های گردشگری در این‬ ‫محور از قبیل وجود ابشارهای رودمعجن و‬ ‫حصار‪ ،‬ابریشم کشی بایگ و وجود روستاهای‬ ‫هدف گردشگری در این منطقه نیز کمک زیادی‬ ‫در توسعه گردشگری منطقه می کند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫هفته انمه نویدخراسان‬ ‫بیست و ششم اسفند مـاه‪1396‬؛ جمادی الثانی ‪1439‬؛ مارس ‪2018‬؛سـال پانزدهم ؛ شـمـاره ‪296‬؛ ‪ 4‬صـفـحـه‬ ‫نشریه ‪ :‬خبری ‪ ،‬تحلیلی سیاسی‪،‬اجتماعی و فرهنگی خ راسان های شمالی ‪ ،‬جنوبی و رضوی‬