ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 126
ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 126
تیر 95
شماره 126
1
2
2
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
3
4
4
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
5
6
6
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
7
8
8
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
9
10
10
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
11
12
12
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
13
14
14
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
15
16
16
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
17
18
18
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
19
20
20
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
21
22
22
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
23
24
24
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
25
26
26
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
27
28
28
تیر 95
شماره 126
تیر 95
شماره 126
29
30
30
تیر 95
شماره 126
ماهنامه
سالهجدهم-شماره(126تیر)95
ماهنامهتشخیصازمایشگاهی/پژوهشی-خبری
شماره ثبت8965/9 :
aafrah@gmail.com / 09111311114
دبیرتحریریه :دکترارش دریاکار
مدیراجرایی :مهندس محمود اصالنی
Email: matashkhis@gmail.com
نشانی نشریه :تهران-خیابان طالقانی -نرسیده به حافظ
کوچه غفارزاده -کوچه مشتاقی-پالک1
تلفن021-88982100 / 09127333407 :
فکس /021- 89776769 :صندوق پستی14335-1418 :
دفتررشت :رشت -خیابان انقالب -پالک 179
نخستیننشریهازمایشگاهیکشور
صاحب امتیاز و مدیر مسوول :دکتر عباس افراه
Email: Tashkhis@gmail.com
Web: www.Tashkhis.com
طرح روی جلد:
شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد
تولیدوواردات دستگاه های
پزشکی،ازمایشگاهی و
فراورده های تشخیصی
ادرس :تهران ،بلوارنلسون ماندال
(افریقای شمالی)،خیابان سایه،
پالک ،52طبقه ،3
تلفن22022002 :
فاکس22039247 :
سخن مدیر مسوول؛ پیوند کبد2.....................................................................................................
گزارش یک بیماری پوستی3...........................................................................................................
رویدادها و گزارش ها5...................................................................................................................
اداره کل تجهیزات ،گمرک وبال تکلیفی شرکت های ازمایشگاهی15..........................................
اشنایی با اداره امورازمایشگاه های دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان18........................................
دکتر ابراهیم برال؛ استاد فرزانه ای که شاگردانش اورا ستایش می کردند22...............................
ژنتیک دیابت و بررسی موضعی نحوه پراکندگی سنی و میزان قند خون در شهرستان الر25.....
بیان و خالص سازی FGF21و تاثیر ان بر حیوانات ازمایشگاهی30............................................
نکات فنی دستگاه ها در ازمایشگاه پزشکی؛ سمپلر (میکروپیپت)32...........................................
نقش میکروبیوتای روده در چاقی36...............................................................................................
تست های کارکرد کبد43................................................................................................................
روایی و ناروایی46..........................................................................................................................
بازارکار47........................................................................................................................................
چاپ :سبزارنگ 88809212
خیابان سپهبد قرنی ،ک ش محمدی ،پ 4
مشاوران علمی:
دکتر سید حسین فاطمی
رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران
دکتر عبدالفتاح صراف نژاد
دکتر ارش دریاکار
متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی
دکتر عباس نداف فهمیده
دکتر محمد جواد غروی
دکتر علیرضا مهرورز
دکتر علیرضا ترنگ
پروین مختار
نرس
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی
دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران
متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی
متخصص ژنتیک پزشکی
چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست.
نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است.
هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود.
تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی CDو یا با emailبه نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت.
از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند.
دکتر عباس افراه
سراغاز
بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی
پیوند کبد
در امریکا انجام1967نخستین پیوند کبد در جهان در سال
شد .پیوند کبد برای نارسایی های کبدی که درمان پذیر نباشد،
واپسین چاره ی درمان است .امروزه پیوند کبد در بسیاری از
کشورها انجام می شود و در امریکا که رتبه نخست جهان در این
زمینه را دارد ،ساالنه بین 5تا 6هزار پیوند کبد انجام می شود.
50دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این زمینه به امار ساالنه حدود
پیوند کبد دست یافته است .دانشگاه علوم پزشکی تهران ،دومین
10دانشگاه کشور است که پیوند کبد را انجام می دهد ،و تا کنون
کبد را پیوند زده است.
پیوند کبد هم از دهنده های زنده و هم از جسدهای
کسانی که دچار مرگ مغزی شده اند ،انجام می شود .پیوند
از دهنده های زنده ،بیشتر برای بیمارانی است که درپایان راه
هستند ویا کودکانی که یکی از افراد خانواده اشان دهنده
است و نمی توانند منتظر دهنده ی مرگ مغزی باشند ،سودمند
است .نمونه از دهنده ی زنده ،دارای برتری هایی بر نمونه از
جسد دارد .برای نمونه چندتا از ویژگی های ان را می توان
بازنمود :انجام برنامه ریزی بهنگام برای پیشگیری از مرگ بیمار،
فراهم بودن زمان بایسته برای هماهنگی های شایسته ی پیوند و
نیز اماده سازی روانی دهنده و بازگویی ارزش کار او در دادن
یک زندگی دوباره .این کار به ویژه در میان وابستگان بیمار
می تواند کارساز باشد .اگر همه ی فرایند این کار به خوبی و با
دست تیم جراحی ورزیده انجام شود ،دهنده بیش از یک هفته
بستری نمی شود وکبدش هم بزودی بازساری می شود.
بی گمان در هر کاری ریسک نیز هست .تاکنون ریسک
مرگ برای دهنده ی کبد نیم تا یک درصد بوده است.
درصد از نمونه ها دیده می شود35.پیامدهای ناخوشی نیز در
این پبامدها ،بیشتر وابسته به کار بخیه زدن جراح و انعقاد
خون است .همچنین خونریزی ،عفونت ،تراوش صفرا ،اسیب
دیدن درخت صفراوی ،یا ریسک های بیهوشی نیز گزارش
2
2
تیر 95
شماره 126
شده است .رویهمرفته ناگوارهایی که از سوی دهنده ها بیشتر
گزارش شده است ،عبارت است از :درد مزمن ،تنگی صفرا و
جراحی های دوباره.
نارسایی صفراوی ،بیشترین چالش پس از کار جراحی
است .فراوانی این چالش 5درصد است .بیشتر چالش های
صفراوی با روش های غیر جراحی درمان شدنی است .در یک
نفردهنده که کبدشان در هنگام فرایند3632پژوهش 5 ،نفر از
پیوند؛ دچار اسیب جدی شده بود ،خود نیز به ناچار به پیوند
کبد پناه بردند.
راه دیگر ،استفاده از کبد دهنده هایی است که دچار مرگ
مغزی هستند .در ایران مرگ مغزی بیشتر در میان جوان های
ساله است .زیرا بسیاری از جوانان با رعایت نکردن 40تا 20
ایین نامه ها ی ایمنی جاده ها ،جان خود و دیگران را
می گیرند .درصد کمی نیز بر اثر سکته مغزی و یا پرت شدن
و فرو افتادن از بلندی دچار مرگ مغزی می شوند .در اروپا
سال است .در این کشورها 70تا 50سن بیشتر مرگ مغزی
مرگ مغزی بیشتر در پی سکته ی مغزی پدید می اید ،زیرا در
این کشورها مردم ایین نامه های رانندگی را پاس می دارند
و در زمینه فرهنگ سازی کارهای زیادی انجام شده است.
شوربختانه در ایران ساالنه پنج تا هشت هزار نفر دچار مرگ
مغزی می شوند .اندام های پنجاه درصد از این شمار برای
پیوندهای گوناگون کارایی دارد .رویهمرفته می توان ازهشت
اندام (روده ،پانکراس ،دو کلیه ،دو ریه ،کبد و قلب )یک کالبد
مرگ مغزی برای پیوند ها بهره گیری کرد.
امیدواریم که امار تصادف ها به صفر برسد ،ولی بهر روی
اهدای اندام های گرامیان در گذشته ،مایه ی زندگی برای چند
نفر می شود که خود تا اندازه ای مایه ی ارامش و کاهش درد
بازماندگان می شود.
دکتر ارش دریاکار -بورد تخصصی اسیب شناسی تشریحی و بالینی
دکترمائده رعیتی دماوندی -بورد تخصصی بیماری های پوست و مو
گزارش یک بیماری پوستی
بیمار دختر 15ساله ای است که به علت ضایعات پوستی
خارشدار پای راست از 2سال قبل مراجعه کرده است .در
معاینه پاپول و پالک های اریتماتو پوسته دهنده و در بعضی
نقاط زخمی دیده شد که به صورت خطی از پشت پای راست
تا قسمت میانی پشتی مچ پا گسترش پیدا کرده است .معاینه
بقیه ی پوست ،مخاط ،ناخن ها و مفصل های بیمار سالم بوده
است( .شکل های 1و)2
بیمار با تشخیص های افتراقی زیر بیوپسی شد:
1) Linear lichen planus
2) ILVEN / Linear psoriasis
3) Lichenoid epidermal nevus
4) Lichen striatus
5) Linear darier’s disease
در بررسی میکروسکوپی ،بافت پوست پوشیده از اپیدرم به
همراه اکانتوز شبه پسوریازیسی مشاهده شد در سطح ،تناوب
هیپرکراتوز با الیه گرانولر بارز در کنار پاراکراتوز به همراه
از بین رفتن الیه گرانولر و وجود تعدادی سلول نوتروفیلی
و همچنین اسپونژیوز مختصر به همراه اگزوسیتوز لنفوسیتی
ناچیز نیز در اپیدرم زیرین یافت شد .درم ،التهاب لنفوسیتی را
در اطراف شبکه عروقی سطحی نشان داد .با توجه به نماهای
ریزبینی یاد شده تشخی ص �ILVEN (inflammatory linear ver
) rucous epidermal nevusداده شد(.شکل های 3تا )6
بحث
(inflammatory linear verrucous epidermal nevus) ILVEN
نا شایع بوده و بیشتر در شیرخواران و بچه ها به صورت
ضایعات بسیار خارش دار اریتماتو پوسته دار خطی و یک طرفه
در امتداد خطوط بالشکو ) (lines of Blaschkoنمود می یابد.
ضایعات به صورت پاپول های پوسته دار و منفرد بوده که به
تدریج به یکدیگر پیوسته و پالک ایجاد می کند .چرمی شدن
) (lichenificationو زخمی شدن ) (excoriationبه طور
شایعی به ان اضافه می شوند .اگرچه محل ضایعات محدوده
گسترده ای دارند ولی پوست ساق ،ران و باسن بیشتر درگیر
می شود و در خانم ها چهار برابر بیشتر از اقایان نمود می یابد.
ضایعات بیشتر در نیمه چپ بدن ایجاد می شوند .اگرچه در
موارد کمتری ضایعات دو طرفه بوده و به ندرت کل سطح بدن
را درگیر می کند .موارد فامیلی گزارش شده و همچنین گاهی
در افراد بالغ ایجاد می شود ILVEN .در مواردی با پسوریازیس
( )psoriasisهمراه بوده و به ندرت به صورت جزئی از سندرم
خال اپیدرمال ) (epidermal nevus syndromeظاهر می شود.
تیر 95
شماره 126
3
اشکال میکروسکوپی
در این خال سطح ضایعه از تناوب پاراکراتوز و
ارتوهیپرکراتوز با مرز کامال مشخص پوشیده می شود .در
اپیدرم پاپیلوماتوز به همراه هیپرپالزی شبیه به پسوریازیس
( )psoriasiformو از بین رفتن الیه گرانولر زیر محل پاراکراتوز
در کنار الیه گرانولر واضح زیر محل اورتوهیپرکراتوز وجود
دارد .گاهی میکروابسه های مونرو )(Munro microabscess
وجود دارد .رت ریج ها ) (rete ridgeکشیده شده و ضخیم
هستند .اسپونژیوز ناحیه ای به همراه اگزوسیتوزلنفوسیتی نیز
یافت می شود .همچنین التهاب مختصر لنفوسیتی دور عروقی
در درم سطحی دیده می شود.
تفاوتی بارز دارند .در مطالعه ایمونوهیستوشیمی در ، ILVEN
ظهور Involucrinبه طور واضحی در اپیدرم و در عمق محل
پاراکراتوز کاهش یافته در حالی که در اپی تلیوم زیر هیپرکراتوز
افزایش می یابد .درحالی که در پسوریازیس یک افزایش کلی
در بروز Involucrinدر تمام ضایعه دیده می شود.
تشخیص افتراقی
ILVENباید از پسوریازیس خطی افتراق یابد .در
پاراکراتوز در کنار اورتوهیپرکراتوز وجود داشته در حالی
که در پسوریازیس ،پاراکراتوز بسیار برجسته است .همچنین
رت ریج های برجسته ILVENبا انواع باریک در پسوریازیس
ILVEN
Reference:
)Calonje E, Brenn T, Lazar A, Mckee P.(2012
Mckee’s pathology of the skin, 4thed,214-5
4
4
تیر 95
شماره 126
مهندس محموداصالنی
رویدادهاوگزارش ها
مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت:
نظارت برتجهیزات پزشکی تشدیدمی شود
مدیرکل نظــارت و ارزیابــی تجهیزات و
بیگلــر یاداورشــد :نبود نظارت بــر بازار
هــم اکنــون ســهم
این سازمان برنامه های ویژه ای برای تشدید
را برای ورود تقلبات و قاچاق در این عرصه
بازارتجهیزات پزشکی 40
ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو گفت:
نظارت بر تجهیزات پزشــکی دارد که از ماه
اینده اغاز می شود.
تجهیزات و ملزومات پزشکی می تواند بستر
هموار و سالمت را تهدید کند.
وی اظهارکرد :هرچه بتوانیم درموضوع نظارت
محمود بیگلر با بین اینکه نظارت برتجهیزات
قوی تر وارد شویم مسیر کاالهای قاچاق و تقلبی
ارتقای ســامت بیماران و نیــز جلوگیری
قاچاق به تولید کمک کند و از سوی دیگر نظارت
پزشــکی با توجه به نقش انــان درحفظ و
از ورود قاچاق به این عرصه ،باید تشــدید
شــود ،تاکید کرد :نظارت ،مقوله بسیار مهم و
موضوعی حاکمیتی بوده و الزم است کنترل و
نظارت های دقیقی بر فراورده های سالمت
محور انجام شود.
را نا امن تر می کنیم؛ نظارت می تواند با مبارزه با
ها موجب می شــود تا اقالم تجهیزات پزشکی
وارداتی با ضریب اطمینان صد درصدی از سوی
بیمار و پزشک مصرف شود .بالغ بر پنج هزار و
600واحد توزیع و عرضه تجهیزات و ملزومات
پزشکی درکشور ،شناسایی و ثبت شده است.
تولیدکننــدگان داخلی در
درصد اســت و این رقم
درپایان برنامه ششم توسعه
باید به 60درصد برسد.
پیش از این اعالم شــده بود که بازارتجهیزات
پزشکیدرایرانبین 40تا 50هزارمیلیاردریالاست.
بازار تجهیزات پزشکی جهان در سال 2011
میــادی 328 ،میلیارد دالر بــوده و درحال
توسعه اســت و پیش بینی می شود در سال
2017به حدود 400میلیارد دالر برسد.
نخستین مرکز جامع اهدا خون در کشور با حضور
وزیر بهداشت افتتاح شد
قلب باز 27 ،درصد از خون کشــور در تهران
وزیر بهداشــت ،درمان و اموزش پزشکی،
مصرف می شود که به تبع ان مصرف پالسما
نخســتین مرکز جامع اهدای خون که مردم
نیز افزایش می یابد.
می توانند در این مرکز ،پالسما ،پالکت ،گلبول
گفتنــی اســت در اداره کل انتقــال خون
قرمز ،پالســمای اختصاصی و ســلول های
بنیادی اهدا کنند را افتتاح کرد.
دکتر بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان
انتقال خون کشور گفت :بناست تا این مراکز
جامع در سراســر کشــور راه اندازی شود و
دومین مرکز جامع اهدا کشــور در شــیراز
راه اندازی خواهد شد.
وی اظهار داشت :مرکز جامع اهدا در خیابان
وصــال شــیرازی و در اداره کل انتقال خون
استان تهران واقع شده است و راه اندازی این
اســتان تهران 44تخت شامل 6تخت بانوان
مرکز ،باعث تسهیل دسترسی بیماران بستری
وجود دارد کــه از این میان 4 ،تخت پالکت
دکتر سید مرتضی طباطبایی مدیر کل انتقال
تخت پالسما فریزیس(جداسازی پالسما از
بزرگ ترین مرکز انتقال خون کشور حدود 18
مرکــز جامع اهدا در مــدت زمان کمتر از
به خون و فراورده های خونی شده است.
فریزیس(جداســازی پالکــت از خون)10 ،
خون استان تهران نیز با بیان اینکه تهران به عنوان
خون) و 24تخت خون گیری است.
درصد از خون کشور را تامین می کند ،افزود:
50روز تجهیز و راه اندازی شده است.
به دلیل ارجاع بیماران از شهرستان ها به تهران
و همچنین گسترش مراکز انکولوژی و جراحی
تیر 95
شماره 126
5
اطالعیه اداره امور ازمایشگاه در خصوص مصرف پودر دکستروز ژینر
اداره امــور ازمایشــگاه های معاونت درمان دانشــگاه علوم
پزشــکی تهران ،اطالعیــه ای را در خصــوص مصرف پودر
دکستروز ژینر صادر کرد.
خلعتبری کارشناس مسوول اداره امور ازمایشگاه های معاونت
درمان طی اطالعیه ای در این خصوص گفت :ازمایشگاه مرجع
سالمت طی نامه شماره 1336به تاریخ 25خرداد 95استفاده
از پودر دکســتروز منوهیدرات با نــام تجاری «ژینر» محصول
شــرکت رها طب ازمون در بســته هــای 55و 82/5گرمی را
جهت انجام تســت های GCT,GTTبا مجوز بســته بندی و
شناسه نظارت پروانه بهداشتی شماره 1-34/1091از معاونت
غذاودارو را تایید و مصرف ان را بالمانع اعالم کرده است.
بدینوســیله یاد اور می شــود :مصرف کننــدگان می توانند
فهرست محصوالت مشــابه دارای پروانه ساخت را در سایت
سازمان غذا و دارو به ادرس زیر مشاهده کنند.
http:// fdo.behdasht.gov.ir
ازمون طرح نیروی انسانی رشته علوم ازمایشگاهی
ازمون طــرح نیروی انســانی مربوط به
رشته علوم ازمایشگاهی در 21مردادماه در
معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید
بهشتی برگزار شد.
در ایــن ازمــون تعــداد 49نفــر
از فارغ التحصیالن رشــته مذکور شرکت
کردند که با توجه به تعداد ســهمیه محدود
پس از برگزاری ازمون از نفرات برتر جهت
مصاحبه دعوت به عمل می اید.
همچینی پس از تعیین محل خدمت ،متقاضی
در سایت اداره طرح ثبت نام و صدور معرفی نامه
از طریق نیروی انسانی دانشگاه انجام می شود.
الزم به ذکر اســت این ازمون در اول هر
فصل برگزار می شــود و فارغ التحصیالن
رشته مذکور جهت گذراندن طرح بایستی
در این ازمون شرکت کنند.
رییس اداره مبارزه با بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان وزارت بهداشت:
60درصد از بیماری عفونی و 70درصد از بیماری های نوپدید،
بیماری های منتقله از حیوان به انسان هستند
رئیس اداره مبارزه با بیماری های قابل انتقال
بین حیوان و انسان وزارت بهداشت با بیان اینکه
60درصد از بیماری های عفونی و 70درصد
از بیماری های نوپدید ،بیماری های منتقله از
حیوان به انســان است ،افزود :به دلیل نزدیکی
زندگی انســان با حیوانات در مناطق شهری و
روستایی و استفاده از فراورده های دامی ،تمام
انسان ها در معرض خطر ابتال به بیماری های
مشترک بین انسان و حیوان هستند.
دکتر محمد رضا شیرزادی با اشاره به فرارسیدن
15تیر ،روزجهانی بیماری های مشترک بین انسان
و حیوان ،گفت :بیماری های مشترک بین انسان و
حیوان به صورت ضایعات پوستی بهبود شونده
تا ضایعاتی که مانند هاری و ســیاه زخم ریوی
که باعث مرگ افراد خواهد شد ،در بالین ظاهر
می شود.
6
6
تیر 95
شماره 126
وی شــایع ترین بیماری های مشترک بین
انسان و حیوان را حیوان گزیدگی ،تب مالت و
سالک دانست و اظهار داشت :در سال گذشته
در کشــور 18518مورد تب مالت162871 ،
مورد حیوان گزدیگی 9 ،مورد هاری 19693 ،
مورد ســالک 219 ،مورد سیاه زخم و 53تب
کریمه کنگو ثبت شد.
دکتر شــیرزادی از بیماری هــاری به عنوان
خطرناک ترین بیماری مشترک بین انسان و دام
یاد کرد و افزود :هر موردی از حیوان گزیدگی
که در معرض ابتال به بیماری هاری قرار دارد
می تواند با مراجعه به درمان و پیشــگیری از
هاری ،واکسیناسیون شود.
وی گفت :شایع ترین حیوان هایی که انسان را
می گزند سگ ،گربه ،شغال ،روباه و دام ها است.
دکتر شــیرزادی در پایان یاداور شد :مردم از
مصرف فراورده های لبنی غیر پاســتوریزه به
منظور پیشــگیری از ابتال به تب مالت پرهیز
کنند و در صورتی کــه هر فردی مورد گزش
حیوانات به ویژه سگ قرار گرفت ،به سرعت
به مراکز درمان و پیشــگیری از هاری مراجعه
کند .همچنین ذبح دام باید در کشتارگاه ها انجام
و از ذبح ان در معابر پرهیز شــود تا در نهایت
شاهد کاهش بیماری های مشترک بین انسان و
حیوان باشیم.
رویدادها وگزارش ها
برای سازماندهی شرکت های دانش بیان انجام شد؛
امضای تفاهم نامه همکاری وزارت بهداشت و سازمان منطقه ازاد کیش
دکتر علی اصغر مونسان مدیرعامل سازمان
منطقــه ازاد کیــش و دکتر رضا ملــک زاده
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشــت،
تفاهم نامه ای را در راستای حمایت از مراکز رشد
وگسترششرکتهایدانشبنیانبهامضارساندند.
هدف از امضــای این تفاهــم نامه کمک
به شــرکت های دانش بنیان برای فعالیت و
سوداوری از مسیر دانش است .سازمان منطقه
ازاد کیــش برای تحقق این هــدف ،وظیفه
در اختیــار قرار دادن فضــای فیزیکی به این
شرکت ها را به عهده خواهد داشت.
دکتــر ملک زاده در ایــن رابطه گفت :یکی
از اهداف ما در وزارت بهداشــت گســترش
شرکت های دانش بنیان به خصوص در مناطق
ازاد است زیرا بسیاری از کشورها تمایل دارند
که با شرکت های داخلی همکاری داشته باشند.
وی گفــت :برای رســیدن بــه این هدف
گفتگوهای فراوانی را با دست اندرکاران منطقه
ازاد کیش انجام دادیم که در نهایت قرار شــد
یک ساختمان و یک مرکز رشد برای استقرار
این شرکت ها در جزیره کیش راه اندازی کنیم.
دکتر ملک زاده در این باره افزود :راه اندازی
این شرکت ها برای سازمان منطقه ازاد کیش
نیــز که توجه ویژه ای به امــر صادرات دارد
اهمیت ویژه ای خواهد داشت.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت
درباره توان بالقوه جزیره کیش برای راه اندازی
شــرکت های دانش بنیان خاطرنشان کرد :در
حال حاضــر این تــوان در بحث تجهیزات
پزشــکی و دارویی وجود دارد ولی به نظر ما
قابلیت این منطقه بسیار باالتر است.
دکتر مونســان نیز ضمن ابراز امیدواری از
اجرای موفق این طرح در جزیره کیش گفت:
سازمان منطقه ازاد کیش نیز با تمام توان خود از
این موضوع حمایت
خواهــد کرد تا این
شرکت ها بتوانند با
فعالیت خود عالوه
بر تامیــن نیازهای
داخلی در زمینه صادرات نیز موفق باشند.
وی بــا برنامه های تبیین شــده در اقتصاد
مقاومتی گفــت :ما باید در مناطق ازاد محلی
برای انتقال فناوری و تکنولوژی باشیم که این
کار را باوزارت بهداشــت شروع کرده ایم و
تفاهم نامه ای را نیز با دفتر فناوری نهاد ریاست
جمهوری در حال تدوین داریم و امیدواریم که
با توجه به قوانین خوبی که در مورد مناطق ازاد
وجود دارد ،بتوانیم کانون خوبی برای این نوع
فعالیت ها باشیم.
ازمون چالش گلوکز جایگزین تست قندخون دیابتی ها
ازمون چالش گلوکز یک راه مطمئن برای
جلوگیری از روند شیوع دیابت در جهان است.
ازمایش هموگلوبین گلیکوزیله) (HbA1cدر
حال حاضر توســط WHOو انجمن دیابت
امریکا توصیه می شــود زیرا در این روش
قند خون افراد طی دو یا ســه ماه گذشته نیز
مشخص می شود.
تحقیقات محققان دانشگاه موناش ملبورن
اســترالیا در پژوهش ها به این نتیجه دست
یافتند بیش از 100میلیون از جمعیت جهان
به دیابت مبتال هستند.
شــیوع دیابت جهانی شده اســت و این
اپیدمی یک خطر جهانی به شــمار می رود.
فدراسیون رســمی بین المللی دیابت ()IDF
در ســال 2015تعداد افــراد مبتال به دیابت
را بیــش از 5میلیــون عنوان کــرده بود در
حالــی که مقاالت جدیدی کــه با همکاری
بریتانیا و ایاالت متحده صورت گرفته است
نشــان می دهد این امــار و ارقام در جهان
پیشرفت دو برابر داشته است.
علت اصلی شــیوع دیابت در جهان وجود
تست های نامعتبر شــناخته شد.از انجا که
مخارج بهداشــتی درمان دیابت برای جامعه
هزینه در بردارد برنامه ریزی برای داشــتن
بهداشــت عمومی با اصول درست یکی از
نیازهای تاریخ بشر به شمار می رود.
همچنین محققان بر ایــن باورند در دانش
پزشــکی در خصوص بیماری دیابت شکاف
بزرگ و جدی وجود دارد که باعث می شــود
سیســتم مراقبت های بهداشــتی ملی توسعه
چشمگیری در جلوگیری از دیابت نداشته باشد.
از این رو اســتراتژی دیابت ناکافی اســت
و عالوه بر تســت قندخون باید روش های
بیشتری را مورد ازمون و خطا قرار داد تا بتوان
با امار گسترده دیابت در جهان مبارزه کرد.
ازمون چالش گلوکز یــک راه مطمئن برای
جلوگیری از روند شیوع دیابت در جهان است.
ازمایشهموگلوبینگلیکوزیله) (HbA1cدرحال
حاضر توســط WHOو انجمن دیابت امریکا
توصیه می شود زیرا در این روش قندخون افراد
طی دو یا سه ماه گذشته نیز مشخص می شود.
این روش جدید به دلیل ارائه داده های دقیق
بروز بیماری دیابت هزینه های مستقیم و غیر
مســتقیم اقتصادی و اجتماعی را در جوامع
کاهش می دهد و جامعــه می تواند مراقبت
های بهداشتی مناسبی را با هزینه های معقول
در اختیار بیماران دیابتی قرار دهد.
تیر 95
شماره 126
7
تولید نژاد جدید موش ازمایشگاهی برای اولین بار در کشور
رییس بخش تولید و پرورش حیوانات ازمایشــگاهی موسسه
تحقیقات واکســن و سرم سازی رازی از تولید نژاد جدید موش
ازمایشگاهی برای اولین بار درکشور خبر داد.
روزبــه فالحی با اعالم این خبر اظهار کرد :موسســه رازی از
سال ها پیش برای پیشبرد اهداف پژوهشی و علمی خود اقدام به
تولید حیوانات ازمایشگاهی ارگانیک می کند.
وی ادامه داد :این حیوانات بهترین پاسخ را به ازمایش های کنترل
کیفی تولید واکسن و فراورده های بیولوژیک نشان می دهند.
فالحی افزود :موسسه رازی یکی از مراکز مهم کشور در زمینه
تولید و پرورش حیوانات ازمایشگاهی است که عالوه براین که
نیاز خود را تامین می کند ،بخشی از نیاز سایر مراکز تحقیقاتی و
دانشگاهی کشور را نیز رفع می کند.
وی با اشــاره به اهمیت ســامت این حیوانات گفت :به دلیل
گستردگی استفاده از حیوانات ازمایشگاهی در طرح های تحقیقاتی
پزشــکی و دامپزشکی و همچنین حوزه های دیگر ،سالمت این
حیوانات در نتیجه نهایی ازمایش ها تاثیر بسزایی دارد.
فالحی تاکید کرد :در روند پرورش حیوانات ازمایشگاهی در
موسســه رازی نه تنها این حیوانات در معرض الودگی و عوامل
بیماری زا قرار نمی گیرند ،بلکه هیچ دارو و واکسنی هم به ان ها
تزریق نمی شــود و به صورت کامال ارگانیک رشد می یابند؛ در
نتیجه بهترین پاسخ را به ازمایش های کنترل کیفی واکسن و سایر
ازمایش ها نشان می دهند.
وی تصریح کرد :این امر ســبب می شود کیفیت واکسن یا هر
فراورده تولیدی دیگر و سایر فعالیت های تحقیقاتی در وضعیت
کامال مطلوبی باشد.
رییس بخش تولید و پرورش حیوانات ازمایشگاهی موسسه رازی
دربخش دیگری از صحبت های خود با اشــاره به وجود نژادهای
مختلف حیوانات ازمایشگاهی در این موسسه گفت :این حیوانات
هر کدام برای ازمایش های خاصی مانند تحقیقات ایمنی شناسی،
ویروس شناســی ،بیماری های انگلی ،تحقیقات قلبی– عروقی،
دیابت و تحقیقات متنوع زیادی مورد استفاده قرار می گیرند.
وی افزود :عالوه بر نژادهای رایج از پنج گونه جانوری موجود
در موسسه ،موفق شدیم برای نخستین بار در کشور ،نژاد جدید
موش ازمایشگاهی را تحت نام «رازی »Aتولید کنیم که در منابع
بین المللی نیز به ثبت رسیده است.
فالحــی خاطرنشــان کرد :این نــژاد به علــت خصوصیات
بیولوژیکی ،در تحقیقاتی خــاص همچون تحقیقات مربوط به
تومورهای پستانی منحصر به فرد است.
تشخیص زودهنگام سرطان از طریق DNA
استادیار نانوبیوتکنولوژی
دانشگاه پیام نور زاهدان با
بیان این که یکی از مهمترین
عوامل بروز سرطان ،ایجاد
تغییــرات اپــی ژنتیک از
جمله متیالســیون در بخش خاص موسوم
بــه پروموتــور رشــته های DNAژن های
موسوم به سرکوب کننده تومور است ،اظهار
داشت :شناسایی این تغییرات در مراحل اولیه
تشکیل تومور دارای اهمیت بسیار باالیی در
جهت پیشگیری و یا اتخاذ پروتوکول درمانی
موثرتر قبل از متاستاز است.
دکتر مهدی دادمهر اظهار کرد :اســتفاده از
نانومواد و کاربرد انها در جهت افزایش دقت
تشخیص مولکول های زیستی دخیل در فعل
وانفعاالت بــدن و بیماری ها یکی از اهداف
مهم در رشــته چند نظمی نانوبیوتکنولوژی
است و امروزه دارای جایگاه رو به رشدی در
8
8
تیر 95
شماره 126
عرصه تحقیقات نوین است.
وی در ادامــه گفــت :به
این منظور از ســال گذشته
تحقیقــات گســترده ای با
همکاری محققان دانشــگاه
تهران در زمینه بررســی تغییرات متیالسیون
DNAانجام شده که به واسطه این تحقیقات
عــاوه بر گزارش باالترین حد تشــخیص
متیالسیون امکان بررسی تغییرات مورد اشاره
از طریق تغییر رنــگ برای اولین بار در دنیا
ارائه شــده که دارای اهمیت فراوانی جهت
اســتفاده در تکنیک اپتوفلوئیدیک و ساخت
نانوبیوسنسوری بر این اساس است.
مخترع برتر دانشــگاه پیام نور در ســال
94اظهــار داشــت :این مطالعــات اکنون
در قالب طرح پژوهشــی در دانشــگاه پیام
نور و با همکاری دانشــجویان کارشناســی
ارشــد و دکتــری در حال انجام اســت و
نتایج موفقیت امیزی که تاکنون به دســت
امده اســت در قالب ثبت اختــراع و چهار
مقاله معتبر JCRدر سال های 2015و 2016
به چاپ رسیده و چندین گزارش معتبر دیگر
نیز در مراحل انتشار است.
وی در پایــان ضمــن تشــکر از دکتــر
رســتمی رییس دانشــگاه پیام نور به دلیل
حمایت از فعالیت های پژوهشــی و کمک
به تجهیز ازمایشــگاه های دانشگاه پیام نور
مرکــز زاهدان اظهار داشــت :در نظر داریم
با پشــتوانه این نوع حمایت های تاثیر گذار
در کنار ارتقــای کمیت ،کیفیت و تحقیقات
کاربردی ،ضمن فراهم کردن زمینه مناســب
بــرای تحقیق محققــان عالقــه مند،امکان
سرویس دهی ازمایشگاهی به دانشگاه های
منطقه و درامدزایی را نیز فراهم کنیم.
رویدادها وگزارش ها
واکسـن زیکـا در انسـان هـا ازمـایـش می شـود
شرکت داروسازی اینوویو ( )Inovioاعالم کرد نخستین کارازمایی انسانی
یک واکسن زیکا به زودی شروع می شود.
شرکت اینوویو که در شهر پلی موث میتینگ در ایالت پنسیلوانیا واقع است
و شرکت Gene One Life Sciencesکه در سئول پایتخت کره جنوبی قرار
دارد ،با همکاری یکدیگر این واکسن را ساخته اند .این 2شرکت قبال برای
ساختن واکسن برای ابوال و نشانگان تنفسی خاورمیانه (مرس) همکاری
کرده بودند و هر دوی این واکسن ها ازمایش شده اند.
واکسن زیکا که GLS-5700نامیده می شود ،ابتدا روی ۴۰داوطلب سالم
ازمایش خواهد شد .اینوویو اعالم کرد که نخستین ازمایش ها در انسان ها
باید در چند هفته اینده شروع شوند .به گفته این شرکت ،این واکسن در
مرحله ازمایش روی حیوانات ،پاســخ قــوی تولید انتی بادی یا پادتن بر
ضد ویروس را ایجاد کرده است .این واکسن هنوز در مراحل اولیه تولید
واکسن است .مرحله اول یا فاز یک کارازمایی یک واکسن اطمینان ایجاد
می کند که ان واکسن به خوبی در سوژه های انسانی تحمل می شود.
اگر این واکسن در نخستین دور ازمایش انسانی موفق باشد ،برای ازمایش
بیشــتر نیاز به تاییدهای بعدی دارد .این واکسن در مرحله بعد باید روی
افرادی که زیکا دارند ،ازمایش شــود .بعد،
مرحل ه بررسی تاثیر واکسن بر گروه بزرگ تری
از افراد شــروع می شود .از طرف دیگر دکتر
انتونی فاوچی ،رئیس انستیتوی ملی الرژی و
بیماری های عفونی در انستیتوهای ملی بهداشت امریکا ( )NIHگروهی را
رهبری می کند که چند رویکرد به ساختن واکسن زیکا را امتحان می کنند ،از
جمله رویکردی که مانند واکسن شرکت اینوویو از DNAویروس استفاده
می کند .او معتقد اســت که کارازمایی دیگر این واکسن در پایان ماه اوت
شروع خواهد شد .او گفت« :در ماه های اینده احتماال ما خبر وارد شدن چند
واکسن نامزد شده را به کارازمایی های فاز یک خواهیم شنید؛ البته هنوز تا
تولید واکسنی قابل استفاده فاصله زیادی مانده است».
سازمان جهانی بهداشت می گوید که کارازمایی های در مقیاس بزرگ هر
واکسن در حالت تولیدی دست کم تا ۱۸ماه اینده شروع نخواهد شد.
نیکا الکساندر ،سخنگوی سازمان بهداشت گفت« :تا هنگامی که واکسنی
ش و تاییدشــده در دسترس قرار گیرد ،ممکن است چند سال
کامال ازمای
طولبکشد».
موفقیت یک داروی ازمایشی
در مقابله با نوعی سرطان خون تهاجمی
یک مطالعه جدید نشان می دهد که کاربرد یک داروی ازمایشی ،در
بهبود بیماران جوان مبتال به یک نوع تهاجمی ســرطان خون موسوم
به ‹لنفوم هوچکین› موثر اســت ،به طوری که موجب کوچک شــدن
تومورها در 66درصد از این بیماران شد.
دکتر گراهام کالینز از دانشگاه اکســفورد با اعالم این خبر گفت که
داروی نیوولوماب Nivolumabدر درمان لنفوم هوچکین موثر ظاهر
شده است و امیدواریم سبب عمر طوالنی تر بیشتر بیماران شود.
براســاس این گزارش ،داروی نیوولوماب به عنوان بخشــی از نسل
جدید داروهای ‹هوشمند› می تواند توان دفاعی سرطان در برابر سیستم
ایمنی بدن را مختل کند.
پیش از این ،تاثیر داروی یاد شده در مقابله با مالنوما ،خطرناک ترین نوع
سرطان پوست ،و نوعی سرطان ریه نیز ثابت شده بود.
در مطالعه جدید به بررســی تاثیر نیوولومــاب بر لنفو هوچکین در
بیمارانی که مداوای انها با سایر روش ها موثر نبوده است ،پرداخته شد.
بیماری لنفوم هوچکین در سیستم لنفاوی بدن گسترش می یابد و در
سلول های خونی ،سیستم ایمنی بدن موسوم به لنفوسیت B-را تحت تاثیر
قرار می دهد.
نتایــج این ازمایش که در مجموع 80بیمار در ســنین 18الی 72
ســال در ان شرکت کردند ،در نشست ســاالنه انجمن هماتولوژی
اروپا در کپنهاگ دانمارک ارائه شــد و قرار اســت در مجله النست
انکولوژی منتشر شود.
دانشجویانرشتههایسلولی،بیوشیمیوژنتیک
جلویسازماننظامپزشکیتجمعکردند
دانشــجویان رشته های سلولی ،بیوشیمی و ژنتیک در اعتراض به ندادن
شــماره نظام پزشــکی در مقابل سازمان نظام پرشــکی دست به تجمع
اعتراضی زدند.
این دانشجویان در اعتراض به نامه اخیر سازمان نظام پزشکی که در ان
تاکید شــده” ،دانشجویان رشته های متعددی که کارشناسی یا کارشناسی
ارشــد خود را از وزارت علوم و مدرک دکتری را از وزارت بهداشــت
دریافت کرده اند ،حق دریافت شماره نظام پزشکی و تاسیس ازمایشگاه ها
و مطب های مرتبط با رشته تخصصی خود را نخواهند داشت“ دست به
اعتراض زده اند و خواهان برچیده شدن این مصوبه هستند.
دانشــجویان معترض می گفتند :نمی شود زحمات ان ها اینگونه هدر
برود و سازمان نظام پزشکی حق چنین مصوبه های من دراوردی را ندارد.
تیر 95
شماره 126
9
پاک کردن خاطرات ناخوشایند با یک تغییر ژنتیکی
محققان در مطالعه بر روی موش ها موفق شدند که با استفاده از یک
تغییر ژنتیکی ،خاطرات ناخوشایند را در موش ها
توانایی های فکری و شیزوفرنی ارتباط داده شده است.
محققان در این مطالعه به موش ها اموزش دادند تا
پاک کنند.
به محض روشــن شدن المپ از یک طرف جعبه به
محققان بلژیکــی و المانی در این تحقیق که در
طرف دیگر برود .این رویه اموزش را اموزش تداعی
نشــان داده اند زمانی که یک ژن خاص از فعالیت
محققان بعد از شرطی کردن موش ها ،ژنneuroplastin
مجله Biological Psychiatryمنتشــر شده است
می افتد برخی خاطرات نیز پاک می شوند.
زوال عقل ،تصادفات ،و یا وقایع اسیب زا می تواند باعث شود که
برخی از خاطراتی را که قبل از جراحت و یا شــروع بیماری شــکل
گرفته اند ،از دست بدهیم.
اکنون محققان نشان داده اند که برخی از خاطرات را نیز می توان با
از فعالیت انداختن یک ژن خاص پاک کرد.
شده می نامند.
را از فعالیت انداختند و مشاهده کردند که این موش ها دیگر قادر به انجام
اینکارنبودند.
اما سایر موش ها که ژن neuroplastinدر انها از فعالیت نیفتاده بود
این کار فراگرفته شده را به خوبی انجام می دادند.
محققان متوجه شــدند که از فعالیت انداختن ژن neuroplastinدر
ارتباطات میان سلول های مغزی انها اختالل ایجاد می کند و بر رفتار
محققان در این مطالعه از موش هایی استفاده کردند که از لحاظ ژنتیکی
موش ها تاثیر می گذارد.
ایــن ژن که تنها چند گروه در جهان ان را بررســی می کنند برای
برای نشان دادن اینکه ایا neuroplastinدر سایر اشکال یادگیری نیز
به گونه ای اصالح شده بودند که دارای ژن neuroplastinباشند.
انعطاف پذیری مغز بسیار مهم است.
در انسان ها تغییرات در تنظیم ژن neuroplastinبه تازگی با افزایش
با این حال محققان یاد اور شــدند که این یک تحقیق پایه است و
نقش دارد ،به تحقیقات بیشتری نیاز است.
درمان دیابت نوع 1با پانکراس مصنوعی تا سال 2018
یــک گزارش جدید نشــان می دهد طی دو ســال اینده پانکراس
مصنوعی در دسترس بیماران مبتال به دیابت نوع 1قرار خواهد گرفت.
پانکراس مصنوعی می تواند به طور دایمی ســطح قند خون بیمار را
کنترل کرده و در صورت نیاز انسولین را وارد جریان خون کند.
به گزارش مدیکال اکسپرس ،دیابت نوع 1زمانی رخ می دهد که
سلول های بتا در لوزالمعده (پانکراس) قادر به تولید انسولین کافی
نباشند .انســولین هورمونی است که گلوکز را از خون می گیرد و
ان را برای تولید انرژی به سلول ها منتقل می کند .در حال حاضر
هیچ روشــی برای درمان دیابت نوع 1وجود ندارد و باید انسولین
به صورت روزانه از طریق تزریق یا پمپ انسولین وارد بدن شود.
پمپ انســولین روشی پیشــرفته تر از تزریق روزانه است که دوز
مناسب هورمون از طریق کاتتر کاشته شده زیر پوست ،به صورت
24ساعته کنترل و در صورت نیاز وارد جریان خون می شود.
این روش با خطراتی همراه اســت؛ برای مثال در دوران قاعدگی
هورمــون ها از حالت تعادل خارج می شــوند و میزان مورد نیاز
انســولین نیز در طول روز متفاوت است ،بنابراین کمبود انسولین
می توان منجر به مشکالت بینایی یا قلبی در بیمار شود.
10
10
تیر 95
شماره 126
تحقیقات نشــان مــی دهد
بهتریــن روش بــرای درمان
دیابــت نــوع ،1لوزالمعــده
مصنوعی است .در حال حاضر
چنــد پانکــراس مصنوعی در
مرحله ازمایش های بالینی قرار دارند که اکثر انان توســط بیمار و
از طریق تلفن هوشمند کنترل می شوند .معموال این فناوری ها از
سیستم حلقه بسته تبعیت می کنند؛ به این صورت که سیستم حاوی
یک کنترل کننده گلوکز ،یک پمپ گلوکز و یک الگوریتم اســت
که زمان مورد نیاز تزریق انســولین را مشــخص می کند .ازمایش
سیستم حلقه بسته در 42بیمار مبتال به دیابت نوع 1موفقیت امیز
گزارش شده است .قرار است پانکراس مصنوعی سال اینده توسط
سازمان غذا و دارو ()FDAتایید شود و تا پایان سال 8102میالدی
در دسترس بیماران قرار خواهد گرفت.
بر اســاس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها ،در حال
حاضــر بیش از 1.25میلیون نفر در امریــکا به دیابت نوع 1مبتال
هستند.نتایج این تحقیقات در نشریه Diabetologiaمنتشر شده است.
رویدادها وگزارش ها
پرده از راز شایع ترین نوع سرطان خون برداشته شد
محققان دانشگاه کارولینای شمالی موفق به
شناســایی مجموعه ای از دستورالعمل های
معیوب ژنتیکی شــدند که منجر به توسعه
شایع ترین نوع سرطان خون ( )AMLمی شود.
ســرطان خــون AMLیا لوســمی حاد
میلوئیدی نوعی سرطان است که معموال از
سلول هایی که قرار است به گلبول های سفید تبدیل شوند (به غیر از
لنفوسیت ها) ناشی می شود.
محققان دانشــگاه کارولینای شــمالی دریافته اند که یک جهش در
ژن ، DNMT3Aکــه در 20تــا 30درصد موارد AMLدیده می شــود،
دستورالعمل ژنتیکی سلول را معیوب کرده و سبب سرطانی شدن سلول
می شــود .در واقع این دستورالعمل معیوب منجر به تولید سلول های
نابالغی می شود که می توانند به سلول های AMLتبدیل شوند.
این مطالعه نه تنها پرده از راز لوســمی حاد میلوئیدی برداشــته،
بلکه استراتژی های موثری را برای کنترل و درمان در اختیار پزشکان
قرار می دهد.
لوسمی حاد میلوئیدی یکی از شــایع ترین انواع سرطان ها است.
امار انجمن ســرطان امریکا نشان می دهد ساالنه حدود 20هزار نفر
در امریکا به AMLمبتال می شوند و بیش از 10هزار نفر جان خود را
از دست می دهند.
احساس خستگی مزمن ،تب ،خون ریزی و خون مردگی زیر سطح
پوست از مهمترین عالیم این بیماری هستند.نتایج این تحقیقات در
نشریه Cancer Cellمنتشر شده است.
هوش مصنوعی در خدمت تشخیص سرطان
محققان یک سیســتم جدیــد هوش مصنوعی
ابــداع کرده اند که در زمینه تشــخیص دقیق تر
سرطان سینه از روی تصویر ،به پاتولوژیست ها
کمک می کند.
به گزارشی از پایگاه اینترنتی مدیکال نیوز تودی،
ازمایش این سیستم هوش مصنوعی در یک نشست
علمی نشان داد که به واسطه ان ،دقت تشخیص بیماری توسط
پاتولوژیست از 69به 5.99درصد افزایش می یابد.
اندرو بک اســتادیار پاتولوژی در دانشکده پزشکی هاروارد
که ریاســت تیم تحقیق را به عهده داشت ،با اشاره به این که
این سیســتم هوش مصنوعی بر اساس یادگیری عمیق است،
گفت :در این سیستم از یک الگوریتم یادگیری ماشینی برای
طیف وســیعی از اپلیکیشــن ها از جمله تشخیص گفتار و
تشخیص تصویر استفاده می شود.
به واقع ،پژوهشگران برای تشخیص دقیق تر بیماری ،در پی
دســتیابی به روش هایی از هوش مصنوعی هستند که تفسیر
تصاویر پاتولوژی را به رایانه ها اموزش می دهند.
رویکردی که محققان اســتفاده می کنند بر اساس اموزش به
کامپیوترها در زمینه تفسیر الگوهای پیچیده
مشاهده شده در تصاویر پاتولوژی از طریق
ساخت شــبکه های عصبی مصنوعی چند
الیه است.
تصور می شود که این رویه مشابه روش
فراگیری باشــد که در الیه های عصبی در
نئوکورتکــس مغز صورت می گیرد ،منطقه ای که فکر کردن
در انجا رخ می دهد.
محققــان در جریان ازمایش این سیســتم هوش مصنوعی،
تصاویر غدد لنفاوی را برای تشــخیص شواهدی از سرطان
سینه با استفاده از این سیستم بررسی کردند.
این ازمایش نشــان داد که این سیســتم هوش مصنوعی به
خودی خود در 92درصد موارد وجود ســرطان را به درستی
تشــخیص می دهد که تنهــا چهار امتیاز کمتــر از دقت 96
درصدی بدست امده توسط یک پاتولوژیست انسان است.
اما پروفســور بک خاطرنشــان کرد ،زمانی که تحلیل های
پاتولوژیست با روش تسخیصی محاسباتی خودکار ما ترکیب
می شود ،نتیجه تقویت 99.5درصدی میزان دقت می شود.
تیر 95
شماره 126
11
اخرین دستاوردهای علمی میکروب شناسی ایران ارایه می شود
اخرین دستاوردهای علمی و نتایج تحقیقات حوزه
میکروب شناسی با حضور محققان داخلی و خارجی
در هفدهمین کنگــره بین المللــی انجمن میکروب
شناسی ایران ازدوم تا چهارم شهریور ارایه می شود.
بــه گــزارش انجمن میکــروب شناســی ایران،
دکتر پــژواک خاکــی دبیرعلمی کنگــره افزود:در
ایــن گردهمایی بــزرگ علمی میکروب شناســان،
داروسازان ،دندانپزشــکان ،دامپزشکان ،متخصصان
علوم ازمایشگاهی و تمام رشته های پیراپزشکی و علوم وابسته می توانند
از مسائل مطرح شده در کنگره بهره مند شوند.
وی افزود :محورهای اصلی کنگره شــامل مقاومت های انتی بیوتیکی
میکروارگانیســم ها ،عفونت هــای بیمارســتانی ،مکانیســم های ایجاد
بیماری های عفونی توســط میکروارگانیسم ها ،روش های نوین و مدرن
ی ،واکســن های جدید،
در تشــخیص میکروب ،بیوتکنولوژی میکروب
بیماری های مشترک انسان و دام و ...است.
دبیــر علمی هفدهمین کنگــره بین المللی انجمن میکروب شناســی
ایران در ادامه تصریح کــرد :در این کنگره برای اولین بار و به صورت
اختصاصی به میکروب شناســی دهــان و دندان ،نانــو تکنولوژی در
میکروب شناسی و عفونت های زنان پرداخته خواهد شد.
وی بــا بیان اینکه 15نفر از پروفســورهای برتر جهان در این کنگره
سخنرانی خواهند داشــت ،اظهار کرد :این محققان دستاوردها و نتایج
تحقیقات خود را برای شرکت کنندگان ارائه خواهند کرد.
خاکی یاداور شــد :در این کنگره مسائلی مانند واکسن HIVنیز مطرح
و مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی گفت 15:تیرماه اخرین مهلت ارسال مقاالت به دبیرخانه کنگره خواهد بود.
هفدهمیــن کنگره بین المللی انجمن میکروب شناســی ایران ازدوم تا
چهارم شهریور در سالن همایش رازی برگزار می شود.
بیست و هشتمین همایش بین المللی بیماری های کودکان
وچهاردهمین همایش پرستاری کودکان
بیست و هشتمین همایش ساالنه بین المللی بیماریهای کودکان طبق روال هر ساله توسط مرکز
داوطلبان شرکت در همایش باید مبلغ ثبت نام را به یکی از روشهای زیر پرداخت نمایند:
تحقیقات رشد و تکامل کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری مرکز طبی کودکان ،قطب
-1واریز به حساب شماره 1005-10-679167-1به نام دکتر علی ربانی ،دکتر وحید
ی گردد .این کنگره از
علمی کودکان کشور و گروه کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار م
سال 1364تا کنون همه ساله با حضور بیش از 2000شرکت کننده از ایران و سایر کشورهای
جهان برگزار گردیده است .همچنین این کنگره از سال 1382فرصتی جهت تبادل تجربیات گروه
-2واریــز از طریق شــماره شــبا IR950580100501000679167001قابل
پرداخت در کلیه شعب بانک ها
پرســتاران در کنار پزشکان را فراهم اورده است ،لذا از ان سال همایش در دو بخش پزشکی و
پس از واریز حق ثبت نام ،متقاضی بایستی فرم ثبت نام الکترونیک موجود در سایت را
پرستاری برگزار میگردد .عالوه بر این ،از سال 1388بخش محققین جوان نیز به سایر بخش های
تکمیل و در صورت واریز نقدی حق ثبت نام ،شــماره فیش واریزی را در بخش شماره
همایش افزوده شد تا فرصتی برای پژوهشگران جوان ،دستیاران و دانشجویان فراهم اورد تا بتوانند
فیش وارد نمایند.
نتایج تحقیقات خود را در سالن جداگانه ای در همایش ارائه نمایند.
خوشبختانه استقبال روزافزون از این کنگره در سال های اخیر چه به عنوان شرکت کننده
و چه به عنوان ارائه دهنده مقاله (بصورت سخنرانی و یا پوستر) موجب گردیده است تا
برنام ه های مختلف علمی بطور همزمان در چند سالن و در دو بخش صبح و بعدازظهر و
طی پنج روز برگزار گردد ،لذا شرکت کنندگان میتوانند با توجه به رشته تخصصی و عالقه
بالینی خود در هریک از برنامهها حضور یابند .مضافا اینکه بخشهای محققین جوان و ارائه
پوستر نیز از بخشهای بسیار موفق و پربار همایش در سالهای گذشته محسوب می شوند.
نحوه ثبت نام
اول همایش) صورت میپذیرد.
ثبت نام اینترنتی :در این مورد ثبت نام اینترنتی با مراجعه به سایت همایش و با تکمیل
فرم مربوطه ،انجام خواهد شــد .در هنگام ثبت نام انالین وارد نمودن شــماره فیش حق
ثبت نام الزم است.
12
در صورت واریز الکترونیک کد پیگیری را در بخش شماره فیش وارد نمایند.
ضمنا جهت اطمینان اســکن فیش واریز نقدی و یا رسید اعالم انتقال وجه را از طریق
پست الکترونیک همایش به ادرس pedcong@tums.ac.irارسال نمایند.
به همراه داشتن کپی رسید واریز به هنگام ثبت نام حضوری در کنگره الزامی است.نحوه ارسال مقاله
محققین و عالقمندان می توانند مقاالت خود را فقط از طریق سایت همایش حداکثر تا
تاریخ 95 /06 /1ارسال کنند.
ادرس پستی :تهران ،خیابان دکتر قریب ،مرکز طبی کودکان ،دفتر گروه کودکان-
ثبت نام در همایش به دو صورت اینترنتی ( قبل از شروع همایش) و حضوری (در روز
12
ضیایی ،بانک سرمایه شعبه بلوار کشاورز کد1005
تیر 95
شماره 126
صندوق پستی6386 – 14155 :
تلفن /021- 66428998 :دورنما021- 66923054 :
پست الکترونیک دبیرخانهpedcong@tums.ac.ir:
پست الکترونیک دبیر علمی همایشpsciped@tums.ac.ir :
رویدادها وگزارش ها
چهارمینکنگرهفناوریهاینوینازمایشگاهیبرگزارمیشود
چهارمین کنگره کنگره فن اوری های نوین ازمایشــگاهی ایران
به منظور بررسی موضوعات و دستاوردهای نوین مرتبط با حوزه
ازمایشگاه از 5لغایت 7ابان ماه در سالن همایش های بین المللی
رازی تهران برگزار می شود.
رئیس انجمن متخصصین علوم ازمایشگاهی بالینی ایران در نشست
خبری به مناسبت برگزاری این کنگره اظهار کرد :این کنگره در 11
محور ازجمله فناوری NGSو کاربردهای ان در ایران -فناوری های
نوین در تشخیص سریع بیماری های عفونی -استفاده از فناوری های
نوین ازمایشــگاهی در پیش اگهی ،تشــخیص زودرس و قطعی
ســرطان ها -کاربرد فناوری های نوین در تشخیص بیماری های
قلبی -عروقی -نقش فناوری های نوین ازمایشگاهی در تشخیص
دیابت -اخالق پزشــکی در فناوری های نوین :بایدها و نبایدها-
چگونگی بهره وری از فنــاوری Mass-spectrophotometryدر
ایران -اشنایی با پیشرفت های حاصله در تکنیک های Proteomics,
Genomics , Microfluidic ,Electro assay ,Multiplex assayو
-chip-technologyتولید دانش بنیان و فناوری های محصوالت
ازمایشــگاهی – بیورزونانــس در ازمایشــگاه های پزشــکی و
فناوری های نوین در پزشکی ترمیمی و جراحی برگزار می شود.
وی بــه برگزاری ســمینارها و کارگاه های اموزشــی و برپایی
نمایشگاه تجهیزات ازمایشگاهی با شرکت های داخلی و خارجی
در این کنگره اشاره کرد و گفت :شرکت های دانش بنیان فعال در
حوزه تولیدات ازمایشگاهی ،شرکت های واردکننده ،شرکت های
تولیدکننده داخلی و نشــریات حوزه ازمایشگاه در این نمایشگاه
حضور دارند و شــرکت هــای حاضر به ارائــه و معرفی اخرین
دستاوردها و تجهیزات حوزه ازمایشگاهی می پردازند.
دکتر سید حسین فاطمی رئیس برگزاری این کنگره نیز اظهار کرد:
پس از برگزاری موفقیت امیز ســومین همایش فناوری های نوین
ازمایشگاه که توسط انجمن علمی متخصصین علوم ازمایشگاهی
بالینی ایران و دانشــکده پیراپزشکی دانشــگاه علوم پزشکی ایران
و انجمن تامین کنندگان تجهیزات ازمایشــگاهی و فراورده های
ازمایشگاه های طبی کشور برگزار شد .چهارمین کنگره فناوری های
نوین با استفاده از دست اوردهای سال های قبل با همکاری انجمن
های علمی و مراکز دانشــگاهی و کارشناســان محترم ازمایشگاه
مرجع سالمت برگزار می شود.
وی خاطر نشــان کرد چون اعتقاد داریم ازمایشگاه های کشور در
صف مقدم تحول سالمت هســتند امروزه بیش از %70تشخیص و
درمان به فعالیت همکاران ازمایشگاه گره خورده و بدون عبور از داالن
ازمایشگاه تشخیص طبی طرح ریزی درمان غیر ممکن است از طرف
دیگر پیشرفت علوم پزشکی روزانه در حال تغییر است ازمایشگاه های
کشور همگام با پیشرفت سایر رشته های پزشکی بایستی بروز باشد
برای رســیدن به این مهم مفتخریم که به اطالع برسانیم این کنگره با
حضور چهره های علمی داخل و خارجی رشته علوم ازمایشگاهی و
ن شرکت های تامین کننده تجهیزات
همچنین مشارکت دانشگاه ها ،انجم
ازمایشگاهی ،انجمن های علمی و مراکز تحقیقاتی برگزار می شود.
وی هدف از برگزاری این کنگره را فراهم نمودن زمینه مناسب جهت
هم اندیشی ،تبادل اطالعات ارائه نتایج تحقیقات و پژوهش های مختلف
و ارائه دانش به روز دانشمندان ،اساتید ،نخبگان ،همکاران و دانشجویان
ایرانیوخارجیدررشته هایمختلفعلومازمایشگاهیبالینیعنوانکرد
و گفت :این کنگره نقطه عطفی در ارائه خدمات ازمایشگاهی و محلی
برای معرفی تکنولوژی های جدید و تعامل و تبادل اطالعات بین صاحب
نظران حوزه ازمایشگاه در راستای رفع نیازها و چالش های موجود است.
دکتر اردشیر طاهر سیما دبیر اجرایی این کنگره و عضو هیئت مدیره
انجمن شرکتهای تامین کننده تجهیزات ازمایشگاهی نیز اظهار کرد :هدف
از مشارکت انجمن تامین کنندگان تجهیزات ازمایشگاهی در برگزاری
این کنگره ونمایشــگاه جانبی کنگره فناوری های نوین ازمایشگاهی
حضورمســتقیم شــرکتهای وارد کننده ،تولید کننــده و توزیع کننده
تجهیزات ازمایشگاهی در نمایشگاه مذکور میباشد تا بتوانند هرچه بهتر
توانمندی های صنعت سالمت را به نمایش بگذارند .
دبیر اجرایی این کنگره گفت :همچنین این نمایشگاه فرصت بسیار
مناسبی اســت تا شــرکت های فعال در این صنعت ،دستاوردها و
محصوالت خود را در معرض بازدید دست اندرکاران و متخصصان
ایــن صنعت قرار داده ،فرصتی را فراهــم اورند تا فعاالن این حوزه
بتوانند ،ارتباط بهتری با ســایر نمایندگان شرکت ها برقرار کنند و با
توجه به حضور مستقیم شرکتهای فعال حوزه تجهیزات ازمایشگاهی
در برگزاری این نمایشگاه انتظار استقبال چشمگیری را به واسطه بهره
مندی از تخفیفات ویژه برگزار کنندگان نمایشگاه داریم.
وی همچنیــن تصریح کرد :رونمایــی از فناوری های روز دنیا،
حمایت از تولید کنندگان و کارافرینان نخبه و نیز ارائه قیمت های
ویژه عرضه محصوالت و ملزومات ازمایشگاهی از جمله اهداف
اصلی این نمایشگاه است.
تیر 95
شماره 126
13
14
14
تیر 95
شماره 126
گزارش
مهندس محموداصالنی
مهندس افسانه نجفی
اداره کل تجهیزات ،گمرک و
بال تکلیفی شرکت های ازمایشگاهی
در تاریخ هشتم تیرماه 95جلسه ای درانجمن شرکت های تامین کننده تجهیزات ازمایشگاهی با دو محوربررسی مشکالت جدید مربوط به کد IRCو همچنین
نحوه برگزاری چهارمین کنگره فن اوری های نوین ازمایشگاهی برگزارشد .محوراول درخصوص قوانین و سامانه جدید گمرک و وزارت بهداشت بود که به
تازگی وضع شده است و ان درخصوص بحث کد IRCاست .هدف اصلی کد )Iranian Registration Code( IRCمبارزه با کاالی قاچاق است که در مجموع
امری پسندیده است .چرا که تجهیزات پزشکی با سالمت مردم جامعه سروکار دارد و هر اقدامی درجهت واردات و تولید این محصوالت شود که از فیلترهای و
استاندارد های قانونی کاری بس پسندیده است .بدین صورت که هر محصولی که وارد می شود باید دارای کد مخصوص خود باشد تا نهادهای ذیربط درصورت
وجود تخلف توانایی ردیابی محصول مورد نظر را داشته باشند .دراین میان باید دید ایا زیرساخت های ازاین قبیل اقدامات فراهم است ،چراکه اجرای درست
قوانین نیازمند بسترسازی مناسب نیز است .نهادهای اجرایی این طرح ازیک سو به گمرک و ازسوی دیگر به اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا وداروی
وزارت بهداشت مرتبط است که گویا مشکالتی در بحث اجرای این طرح موجود است که شرکت های وارد کننده و برخی تولید کنندگان را که مواد اولیه شان
خارجی است درگیر کرده است .در این میان با برخی از اعضای هیات مدیره انجمن گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانیم.
اعضای انجمن ها اماده همکاری
با وزارتخانه و اداره کل تجهیزات
پزشکی هستند
دکتر سلمانزاده رییس انجمن
شرکت های تامین کننده تجهیزات
ازمایشگاهی و همچنین مدیرعامل
شرکت بهداد البترون در گفتگو با
ماهنامه در خصوص موضوع جلسه
و مشکالت جدید خاطرنشان کرد:
موضوع اصلی جلسه بحث کد IRC
بود که که تک تک محصوالتی که وارد
ایران می شود باید دارای این کد باشد.
این کد در واقع مشخص می کند چه
کاالیی با چه کدی از کدام کشور با کدام
کمپانی با چه قیمتی باید وارد شود که
تک تک کاال ها به نوعی باید شناسنامه
دار شود و برای تایید مورد بررسی قرار
گیرند .این طرح با مشکالت زیادی
همراه بود و بسیاری از شرکت ها را
در گیر خود کرده و فرایند ترخیص
کاال را زمان گیر کرده است .درحقیقت
نیروی انسانی کم و حجم باالی کار
موجب افزایش مشکالت تعریف این
کد شده است .اگر چنانچه در اغاز
شرکت ها را با این کد اشنا می کردند
و تاریخی را برای شروع کار با این کد
اعالم می کردند ،تا ان زمان بستر سازی
مناسب صورت می گرفت و شرایط
برای ایجاد و تعریف کد اماده می شد،
قطعا تا حدی با مشکالت کمتری
مواجه بودیم .حتی این امر باعث شده
کاالهایی که باید در دمای خاصی نگه
داری شود به علت کمبود امکانات در
این دما نگه داری نشده اند و قطعا
پاسخگویی مناسبی برای تشخیص و
درمان نخواهند داشت.
رییس انجمن تامین کنندگان
تجهیزات ازمایشگاهی در ادامه تصریح
کرد :البته نفس کار شاید خوب باشد و
هدف کنترل کاالهای قاچاق و هدفمند
کردن واردات و کنترل قیمت ها باشد،
ولی به علت حجم باالی واردات این
کار زمان بر و مشکل ساز است و
زیر ساخت ها از پیش تعیین نشده
است .همین موضوع مشکالت زیادی
کسانی که کاال قاچاق می کردند
همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند
و تنها این بروکراسی اداری مشکالت
فراوانی برای اشخاصی ایجاد کرده است
که همه کارهای خود را به صورت کامال
قانونی انجام می دادند
را ایجاد کرده و واردات محصوالت
خارجی و همچنین مواد اولیه بسیاری
از شرکت های تولید کننده با مشکل
روبرو شده است.
تیر 95
شماره 126
15
ما کامال با ایجاد کد رجیستری
ایران موافق هستیم ،فقط
درحال حاضر با نحوه اجرایی
شدن و سرعت پایین انجام ان
مشکل داریم
بنابراین اکثر شرکت ها چه
وارد کننده و چه تولید کننده و حتی
توزیع کننده و مراکز مصرف کننده را
با مشکل روبرو شده اند .البته قرار
است طی جلسه ای با وزارت خانه
این مشکالت مطرح و بررسی شود.
این مشکالت ناشی از کمبود نیروی
متخصص انسانی در اداره کل تجهیزات
پزشکی است و ما اعضای انجمن ها
اماده همکاری با وزارتخانه و اداره کل
تجهیزات پزشکی هستیم و می توانیم
بخش عمده ای از کار را پوشش دهیم
و مشکل طوالنی شدن ترخیص کاال
را تا حد باالیی با به کار گیری نیروی
متخصص فعال حل کنیم.
وی در ادامه افزود :تعریف کردن این
کد تا حد باالیی از قاچاق کاال جلوگیری
می کند و هر کاالیی را شناسنامه دار
می کند .یعنی اینکه این کاال در چه
تاریخی از چه مکانی با چه برندی در
چه زمانی وارد ایران شده است که البته
به علت عدم هماهنگی در این هدف،
موفق نبوده اند و کسانی که کاال قاچاق
می کردند همچنان به فعالیت خود ادامه
می دهند و تنها این بروکراسی اداری
مشکالت فراوانی برای اشخاصی ایجاد
کرده است که همه کارهای خود را به
صورت کامال قانونی انجام می دادند.
امیدواریم این مشکالت در جلسه ای
که بزودی خواهیم داشت حل شود.
16
16
تیر 95
شماره 126
چونسرویسپزشکیدرستیداریم،
بایدزیرساختهایانراهمدرستکنیم
مهندس شهرام احمدی مدیرعامل
شرکت نیما پویش طب و دبیر انجمن
تامین کنندگان تجهیزات ازمایشگاهی
در گفتگو با ماهنامه در خصوص این
جلسه و مشکالت پیش روی شرکت ها
خاطرنشان کرد :طی جلسه ای که برگزار
شد ما از شرکت ها خواستیم که
مشکالتشان را با اداره تجهیزات پزشکی
مطرح کنند و راهکارهای پیشنهادی را
ارائه دهند .یکی از مشکالتی که در
جلسه مطرح شد ثبت محصولشان بود
که به علت کمبود نیروی انسانی وزارت
بهداشت ثبت محصول زمان بر بوده و
همچنین روابطی که اکنون حاکم است
روابط روشنی نیست .بنده به عنوان
دبیر انجمن پیشنهادم این بود که این
کار نبایست به صورت ضرب العجل
صورت میگرفت ،بلکه باید به شرکت ها
فرصت دو یا سه ماهه داده می شد که
مدارک مورد نیاز را تهیه کنند .اما ظاهرا
به وزارت بهداشت نیز این دستور از
سوی ارگان ها و نهاد ها داده شده بود
که این کار به سرعت اجرایی شود .از
این رو خود انها هم امکانات و پرسنل
مورد نیاز را نتوانستند تهیه کنند و دچار
مشکالت فراوانی شدند.
از دیگر پیشنهاداتی که مطرح شد
برون سپاری کارهای مربوط به این
کد و مسائل مرتبط با ان بود تا با
کمک نیروهای خارج از وزارتخانه
این فرایند با سرعت بیشتری
صورت گیرد که اداره سالمت به
عنوان ارگان موازی این که قبال این
کار در اختیار ان ها بوده می تواند
تا حد باالیی به سرعت بخشیدن به
این فرایند کمک کند.
به هر حال اگر این فرایند درست
و اصولی صورت بگیرد تا حد باالیی
می توان از ورود کاالی قاچاق به داخل
کشور جلوگیری کرد و ما کامال با ایجاد
کد رجیستری ایران موافق هستیم ،فقط
درحال حاضر با نحوه اجرایی شدن و
سرعت پایین انجام ان مشکل داریم.
به عنوان مثال برای واردات یک
یخچال ازمایشگاهی ،فرایند ثبت و
ترخیص ان بیست و چهارساعت طول
می کشید ،ولی اکنون این پروسه تا یک
هفته زمان گیر است و این هزینه انبار
داری را افزایش داده است و تحویل
کاال و محصوالت ما به مراکز پزشکی و
ازمایشگاهی به مراتب با مشکل مواجه
شده است .قطعا بعد ازما بیمارستان ها
برای تامین مواد مصرفی به مشکل
برخواهند خورد.
مشکل اینجاست که در واقع این
پروسه برای شرکت هایی که از قبل
کارشان درست است مشکل ایجاد
می کند و شرکت هایی که کار خالف
قانون انجام می دهند عمال باز به
کارخود ادامه می دهند .حتی کسانی
که به صورت درست و قانونی واردات
انجام می دادند ترغیب می شوند که به
دلیل موانعی که در مسیر قانونی وجود
دارد از طریق غیر قانونی فعالیت
کنند .در اصل شرایط مسیر قانونی
می بایست تسهیل شود که همه از
این طریق پیش روند.
از طرفی هم چون وزارت بهداشت
و بازرگانی و گمرک از طریق اینترنت به
هم وصل شده اند بسیار دیده شده که با
قطع شدن سیستم کارها با مشکل مواجه
شده است .سوالی که پیش می اید
این است وقتی سیستم اینترنتی کشور
دچارمشکل است ،چرا برای انجام کارها
سراغ سیستم اتوماسیون می رویم؟
ما انتظار داریم که چون سرویس
پزشکی درستی داریم ،باید زیر
ساخت ها و سازگاری های ان را هم
درست کنیم.
این طرح از واردات موازی و
همچنین از ورود کاالی قاچاق
تا حد باالیی جلو گیری می کند
پیمان رییس فیروز مدیرعامل شرکت
فرتاش داد و عضو هیات مدیره
انجمن نیز درگفتگو با ماهنامه دراین
خصوص اظهار داشت :طرح رجیستری
محصوالت ،طرحی است که در سراسر
دنیا هم اکنون صورت می پذیرد و
هیچ ایرادی به این طرح وارد نیست.
مشکل ما در واقع نحوه ی اجرایی شدن
ان است و سرعت انجام این پروسه،
چنانچه این طرح درست و اصولی
صورت بگیرد امکان بهره وری بیشتری
خواهیم داشت.
وی در ادامه افزود :مسووالن
اجرایی درحال حاضر امادگی انجام و
رفع مشکالت طرح کد IRCرا ندارند
و در صورت بروز مشکل با به تاخیر
انداختن پروسه انجام ان مشکالت را
ضمن انجام حل می کنند.
انتظاری که ما داریم ان
است که با افزایش تعداد
پرسنل اداره تجهیزات و با
اوردن نیروی کار امد ،به
سهولت و سرعت انجام کار
کمک کنند
این عضو هیات مدیره انجمن با مثبت
ارزیابی کردن این طرح گفت :درکل این
طرح کار درستی است چنانچه درست و
اصولی صورت بگیرد چرا که از واردات
موازی و بیهوده و همچنین از ورود کاالی
قاچاق تا حد باالیی جلو گیری می شود
و اجرای ان بسیار درست است .پیشنهاد
ما این است که با سهولت انجام کار و
اموزش پرسنل و راهنمایی اشخاصی که
در زمینه صادرات فعال هستند به انجام
این طرح کمک کنند.
رییس فیروز در ادامه افزود :چون
زیر ساخت ها و تکنولوژی ارتباطات
خوب نبوده با اجرای سریع این طرح
تنها کار با مشکالت فراوان شروع
شده و ضمن انجام کار با قطع شدن
سیستم و ...مواجه شده ایم .در گذشته
کاالی مورد نیاز اعالم می شد و ما برای
واردات و ترخیص کاال اقدام می کردیم
و این ترخیص نهایتا 24ساعت طول
می کشید .اما اکنون برای تایید یک
اصالحیه بیست روز است که منتظر
کارشناس گمرک هستیم و بیست روز
است که کانتینر ما در گمرک بندر عباس
مانده است .اگربخواهیم تنها زیانی که
برای نگه داری این بار به ما وارد شده
است را محاسبه کنیم ،ده روز اول
به صورت رایگان است ،بعد از ده
روز هزینه ای برای هر روز محاسبه
می شود و بعد از یک ماه روزی
دویست هزار تومان برای ماندن
کانتینر در گمرک از شرکت ها
دریافت می کنند که مبلغ هنگفتی
محسوب می شود .این امر خواسته
یا ناخواسته باعث افزایش قیمت کاال
خواهد شد و همین موضوع بر دقت و
صحت ازمایشگاه و تشخیص و درمان
تاثیر منفی خواهد گذاشت.
وی در پایان گفت :انتظاری که ما
داریم ان است که با افزایش تعداد
پرسنل اداره تجهیزات و با اوردن نیروی
کار امد ،به سهولت و سرعت انجام کار
کمک کنند .به دلیل اینکه اهمیت این
کار به دلیل مرتبط بودن ان با جان مردم
سعی در رفع این مشکالت داشته باشند.
*********
گفتنی است در ادامه جلسه درخصوص
برگزاری کنگره فناوری های نوین
ازمایشگاهی امسال که برای چهارمین سال
پیاپی برگزار می شود پرداخته شد .این کنگره
که هفته اول ابان ماه برگزار می شود ،در این
جلسه موضوعاتی چون نحوه دریافت غرفه
موضوعات کارگاه های اموزشی محور های
کنگره و دعوت سخنران ...مورد بحث و
بررسی قرار گرفت.
درپایان با ضیافت افطاری ازسوی
انجمن ،ازمهمانان حاضر درجلسه
پذیرایی به عمل امد.
تیر 95
شماره 126
17
گفتگو
افسانه نجفی -کارشناس مهندسی پزشکی
اشنایی با اداره امورازمایشگاه های
دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان
استان هرمزگان حدود 68هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که از این نظر هشتمین استان کشور است .جمعیت ان در سال 1390هجری شمسی برابر
1578183نفر بوده است .بخش عمده ای از مساحت استان هرمزگان را مناطق کوهستانی در بر گرفت ه است و کوه های این منطقه ادامه رشته کوه های زاگرس
است که به تدریج از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد می یابد .ادامه این رشته همراه با کاهش ارتفاع ،به تپه ماهورهای اهکی ،گچی و شنی منتهی شده و به
زمین های پست ساحلی خلیج فارس و دریای عمان متصل می شود .با توجه به مشخصات اقلیمی و استقرار استان هرمزگان در منطقه فوق حاره ای ،گرمی هوا
مهم ترین پدیده مشهود اقلیمی ان است .استان هرمزگان از مناطق گرم و خشک ایران است و اقلیم ان تحت تاثیر اب و هوای نیمه بیابانی و بیابانی قرار دارد.
هوای نوار ساحلی در تابستان ها بسیار گرم و مرطوب است و گاهی نیز دمای ان از 52درجه سانتیگراد تجاوز می کند .فصل گرما در این استان نزدیک 9ماه
از سال ادامه دارد .این استان دارای 12شهرستان 34،بخش 81،دهستان 26 ،شهر و 14جزیره بزرگ مسکونی است که مهم ترین این جزایر عبارتند از قشم،
کیش ،ابوموسی ،الوان ،هرمز ،الرک ،سیری و تنب کوچک و بزرگ .مرکز استان هرمزگان شهر تاریخی بندرعباس است که امروزه یکی از 20شهر بزرگ ایران و
مرکز فعالیت های مهم اقتصادی و تجاری کشور محسوب می شود .جنوب ان را اب های گرم خلیج فارس و دریای عمان در نواری به طول تقریبی ۹۰۰کیلومتر
دربرگرفته است .دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان هرمزگان از جمله دانشگاه های علوم پزشکی است که پس از انقالب اسالمی تاسیس
شده است.بیمارستان های تابعه دانشگاه نیز عبارتند از :بیمارستان حضرت ابوالفضل (ع) میناب ،بیمارستان شهدای بندرلنگه ،بیمارستان رستمانی پارسیان ،بیمارستان فکری
بستک ،بیمارستان فاطمه الزهرا (س) قشم ،بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) رودان ،بیمارستان فاطمه الزهرا (س) حاجی اباد ،بیمارستان خاتم االنبیا(ص) جاسک ،بیمارستان
نیاپور بندرخمیر ،بیمارستان پارس ابوموسی و بیمارستان بشاگرد .دانشگاه همچنین شامل مراکز اموزشی درمانی از جمله مرکز اموزشی درمانی شهید محمدی بندرعباس،
کودکان بندرعباس ،شریعتی بندرعباس ،کلینیک های تخصصی و فوق تخصصی ،مرکز پزشکی هسته ای و مرکز رادیوتراپی امید است.
خانم دکتر راد رییس اداره امور ازمایشگاه های دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان است .وی دانش اموخته دکترای پاتولوژی است .در ادامه این مصاحبه با تجربیات وی و
همچنین فعالیت های این اداره اشنا خواهیم شد.
در اغاز ،خواهشمند است در باره ی کارویژه اداره
امورازمایشگاه ها توضیح دهید؟
اداره امور ازمایشــگاه های دانشــگاه علوم پزشکی استان
هرمــزگان زیر مجموعــه معاونت درمان بــوده و تعداد 70
ازمایشگاه را در حوزه معاونت درمان تحت پوشش نظارتی
خود دارد و در خصوص نظارت ،ارزشــیابی ،کنترل کیفی و
تامین نیروی انسانی مراکز بیمارستانی و دولتی و برنامه ریزی
اموزشــی در کلیه مراکز ازمایشــگاهی فعالیت می کند.از
اهداف کلی این اداره می توان به موارد زیراشاره کرد:
توسعه خدمات ازمایشگاهی در تمام شهرهای استان و
18
18
تیر 95
شماره 126
بهره مندی احاد جامعه از خدمات ازمایشگاهی
ارتقاءســطح کیفی و کمی خدمات ازمایشگاهی
در کلیه بیمارستان های استان
اجرای الزامات ازمایشگاه مرجع سالمت
شرح وظایف اداره امور ازمایشگاه ها
نظارت مستمر بر کلیه ازمایشگاه های بیمارستان ها،
ازمایشگاه های خصوصی و ازمایشگاه های ارگان ها
برنامه یزی اموزشی جهت کارکنان کلیه
ازمایشگاه های استان و برگزاری دوره های اموزشی
مطابق سرفصل
صدور پروانه های تاسیس و مسوول فنی ازمایشگاه ها
همکاری در خصوص اعتبار بخشی بیمارستان ها
همکاری با اداره تجهیزات در خصوص تهیه و خرید
تجهیزات ازمایشگاهی
رسیدگی به شکایات از ازمایشگاه ها
توزیع نیروی طرحی مورد نیاز بیمارستان های
تحت پوشش
نظارت بر اجرای مستند سازی و اجرای الزامات
ازمایشگاه مرجع سالمت در کلیه ازمایشگاه های استان
نظارت بر شرکت های توزیع کننده کیت ها و ملزومات
ازمایشگاهی
برگزاری کمیسیون قانونی ماده 20ازمایشگاه های استان
کال چند نفر پرسنل دارید و وظایفشان به چه
صورت است ؟
احمد کریمی
سمت :کارشناس اداره امور ازمایشگاه ها
مدرک تحصیلی :کارشناس ارشد
رشته تحصیلی :انگل شناسی پزشکی
سنوات شغلی 20:سال
سوابق اجرایی :کارشناس و سوپر وایزر ازمایشگاه بیمارستان
فاطمه الزهرا (س) قشم ،مسوول ازمایشگاه مرکز بیماری های
خاص ابوریحان ،کارشناس اداره امور ازمایشگاه های استان
شرح وظایف:
تمدید و صدور پروانه های پزشکی مربوط به ازمایشگاه
نیاز سنجی و براورد پرسنل ازمایشگاه و معرفی
نیروهای طرحی
بازدید از ازمایشگاه های بیمارستان های شهید محمدی،
بندر لنگه ،قشم ،ابوموسی ،جاسک ،بعثت ،فرهنگیان،
خاتم االنبیاء(ص) ،دکتر موسوی ،فارابی و بررسی روال
استاندارد و تضمین کیفیت در ازمایشگاه های مذکور
پایش و ممیزی از ازمایشگاههای مذکور مطابق
استاندارد های ازمایشگاه مرجع سالمت
برنامه ریزی جهت اموزش پرسنل با توجه به نیاز
سنجی اموزشی و دوره های پیشنهادی از ازمایشگاه
همکاری و هماهنگی با تیم اعتبار بخشی بیمارستان ها
جهت اعتبار بخشی و ممیزی ازمایشگاه های
نظارت بر شرکت های توزیع کننده ملزومات ازمایشگاه ها
شرکت در جلسات کشور ی ازمایشگاه مرجع سالمت
سمیه حسینی زحمتکش
سمت :کارشناس اداره امورازمایشگاه ها
مدرکتحصیلی:کارشناسازمایشگاهکارشناسارشدمدیریت
رشته تحصیلی:ازمایشگاه-مدیریت منابع انسانی
سنوات شغلی 41:سال
سوابق اجرایی:کارشناس بهداشت مدارس و ازمایشگاه
مرکزی رودان ،مسئول واحد امار شبکه حاجی ابادو
کارشناس ناظر ازمایشگاه بهداشتی و درمانی ،کارشناس
اموزش و پژوهش اداره کل انتقال خون ،کارشناس امور
ازمایشگاه های معاونت درمان
شرح وظایف:
اداره امور ازمایشگاه های بیمارستان های شهرستان
بستک،کیش ،میناب اداره امورازمایشگاه ایرانیان کیش،منطقه
ازاد کیش ،دانش میناب ،قیصری میناب ،سینا میناب ،تحریریان
بستک ،ایرانیان بندرعباس،خلیج فارس ،بیمارستان امام رضا(ع)
مهدی معماری
مدرک تحصیلی :کارشناسی زیست شناسی
سنوات شغلی14:
شرح وظایف:
نظارت بر انجام صحیح فعالیت های مربوط به کنترل
کیفی تعیین نیازهای اموزشی کارکنان ازمایشگاه(پیگیری
تیر 95
شماره 126
19
مجوز کالس ها،اساتید،ارسال ساعات برگزاری کالس ها به
ازمایشگاه ها ،حضور و غیاب ،صدور گواهینامه اموزشی)
برنامه ریزی و نظارت بر عملکرد کارکنان ازمایشگاه مربوطه
هماهنگی با مسوول ایمنی و بهداشت ازمایشگاه جهت
اجرای صحیح مندرجات کتابچه راهنمایی ایمنی بهداشت
همکاری با تیم اعتبار بخشی بیمارستان ها
نظارت و بازدید از شرکت های وارد کننده و تولیدکننده
تجهیزات ازمایشگاهی
پیگیری ساب سایت(تکمیل خدمات ازمایشگاهی،منابع
انسانی،تجهیزات ازمایشگاهی)
نظارت بر اجرای دستورالمعل های فنی تجهیزات
ازمایشگاهی کالیبراسیون
نظارت بر اجرای عملیات خرید مواد و لوازم موثر بر
کیفیت نتایج ازمون بازدید بیمارستان ها دولتی و خصوصی و
ازمایشگاه های سطح استان(بازدید براساس چک لیست 164
سوالی ،بازدید براساس استانداردهای ازمایشگاه مرجع سالمت)
نظارت بر انجام صحیح دستورالعمل سنجش
رضایت گیرندگان خدمات
بایگانی و امور اداری مربوط به امور شهرستان ها
سخاوت عامری
سمت :کارشناس ازمایشگاه
رشته تحصیلی :کارشناس ارشد قارچ شناسی پزشکی
سنوات شغلی 19:سال
سوابق اجرایی :مسوول ازمایشگاه بندر خمیر-کارشناس
ازمایشگاه مرکز بهداشت-دبیر کمیسیون ماده 11دانشگاه-
کارشناس ازمایشگاه سل مرکز بهداشت -کارشناس اداره
امور ازمایشگاه ها معاونت درمان
شرح وظایف:
انجام امور مربوط به ازمایشگاه های خصوصی
بندرعباس (بنی هاشمی،مهر)
بررسی از نظر مطابقت قیمت ها با تعرفه ابالغیبررسی مدارک پرسنلی و مطابقت با واحد انجام خدمت-بررسی انجام صحیح تست ها واشراف مسوول فنی به
20
20
تیر 95
شماره 126
کلیه امور و حضور منظم
انجام امور مربوط به ازمایشگاه های مربوط به ارگان
ها و نهادهای دولتی(ولیعصر تامین اجتماعی)
موارد شبیه ازمایشگاه های خصوصی است انجام امورات مربوط به بیمارستان های -1شهرستان
حاجی اباد-2بیمارستان بندر خمیر-3بیمارستان سیریک
-4بیمارستان شریعتی -5بیمارستان ام لیال-6بیمارستان
نیروی دریایی
بررسی نحوه انجام تست ها اجرای کالیبراسیونورعایت کلیه استانداردهای الزم
بررسی تعداد تست ها ومیزان پذیرش و تعداد پرسنلمورد نیاز
بررسی نحوه صحیح برنامه هموویژیالنسبررسی فضای ازمایشگاه و درصورت نیاز تصحیحفضای ازمایشگاه
برگزاری کالس های اموزشی درخصوص پرسنل
جهت ارتقاء دانش و باز اموزی
نیاز سنجی اموزشی ودعوت از اساتید مرتبط با دوره هماهنگی با دفتر اموزش ضمن خدمت یا اموزشمداوم جهت اخذ مجوز وهزینه های دوره
هماهنگی و ارسال اطالعات به کلیه ازمایشگاه های استاناجرای دوره ها و صدور گوهیبررسی شرایط احراز صالحیت انتقال
نظارت بر تضمین کیفیت و استاندارد سازی
ازمایشگاه های تحت پوشش
پایش و ممیزی ازمایشگاه ها ونحوه ارائه لوح کیفیت
ممیزی واعتبار بخشی بر اساس چک لیست هایازمایشگاه مرجع
همکاری با تیم اعتبار بخشی بیمارستان ها
و سرعت از ما نظر کارشناسی میگیرد و در کاالهایی
که قیمت انها زیر ده میلیون تومان باشد و مصرفی ها و
کیت ها به وسیله بیمارستان ها و خود مراکز خریداری
می شود.
بازدید فضای فیزیکی ازمایشگاه های جدیدالتاسیس
(اولیه-نهایی)
نظارت و بازدید از شرکت ها توزیع کیت و وسایل
تشخیص ازمایشگاهی
نظارت دقیق به نحوه انتقال و رعایت زنجیره سرما نظارت بر قیمت کیت ها ولوازم ازمایشگاهی بازدید از مرکز پاتولوژی
بازدید بر اساس چک لیست های مربوط به ازمایشگاه هایپاتولوژی
بررسی شکا یات و ارجاع به مراجع ذیصالح
مواردذکرشدهدرباالشرحیازوظایفومسوولیتهایبخشهای
مختلفادارهامورازمایشگاههایاستانهرمزگاناست.
وضعیت اجرایی ازمون های کنترل کیفی و
کالیبراسیون به چه شکل است؟
نظارت بر کالیبراسیون و نگهداشت تجهیزات در بیمارستان
های دولتی استان هرمزگان توسط اداره تجهیزات پزشکی
استان صورت می گیرد به این صورت که اداره تجهیزات
شرکت هایی را معرفی و برای قرار داد های سالیانه برای
نگهداشت و کالیبراسیون دستگاه ها منعقد می کند .در مراکز
خصوصی نیز کالیبراسیون دستگاه ها توسط خود مراکز یا
شرکت های ذیربط بر اساس معیار های اداره تجهیزات
پزشکی صورت می گیرد.
تعامل امور ازمایشگاه با مدیریت بودجه دانشگاه
به چه صورت است و نیازسنجی چگونه است ؟
نیاز سنجی های امور ازمایشگاه های استان هرمزگان به
این صورت است که اقالمی که بیش از ده میلیون تومان
قیمت دارند به اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه ها و مراکز
معرفی میشوند اداره تجهیزات نیز برای نوع و برند و کیفیت
چه پیشنهاداتی برای منسجم سازی فعالیت های
مدیریتی تجهیزات دانشگاه می توانید پیشنهاد کنیددارید؟
پیشنهاد بنده برای منسجم و قدرتمند سازی فرایند خرید
تجهیزات پزشکی و ازمایشگاهی این است که کمیته ی
جامع ازمایشگاهی در استان ایجاد شود و این کمیته شامل
متخصصان ازمایشگاهی باشد که این خرید ها توسط افراد
کارشناس که به تمام موضوعات مرتبط با دستگاه اشراف
کامل دارند صورت گیرد .این موضوعات شامل شناخت برند
ها و و کیفیت دستگاه ها و سرویس دهی منظم ...است و
تعداد کاربران و اپراتور ها اطمینان کافی از خدمات پس از
فروش باتوجه به دوری استان دوری شهرستان باید مد نظر
قرار گیرد .چون اکثر شرکت ها نماینده ی فنی در استان
ندارند باید طوری انتخاب شوند که حداکثر توان و قدرت
را داشته باشند.
پراکندگی ازمایشگاه ها در اطراف شهر و
روستا به چه صورتی است؟
56ازمایشگاه دولتی و خصوصی تحت نظارت
معاونت درمان قرار دارد که پراکندگی این ازمایشگاه در
بخش خصوص اصول خاصی ندارد .اما در بخش دولتی
وابسته به وسعت شهرها در هر شهر یک تا سه ازمایشگاه
بیمارستانی باید وجود داشته باشد.
درخصوص کمبود و ضعف تجهیزات ازمایشگاه های
استان بفرمایید؟
چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی ازمایشگاه
های استان هرمزگان از نظر دارا بودن امکانات کافی یکی
از پر تجهیزات ترین و بهترین ازمایشگاه های کشور را
دارا ست .در استان ما کمبود تجهیزات ازمایشگاهی از این
جهت که همشهریان به استان دیگر بروند خیلی نادر است
و از جمله انها ازمایشات گازمتری میباشد و کمبود دیگری
که در ازمایشگاههای استان وجود دارد بک اپ تجهیزاتی
مناسبی وجود ندارد
تیر 95
شماره 126
21
با پیشکسوتان
دکتر ابراهیم برال؛
استاد فرزانه ای که شاگردانش اورا ستایش می کردند
پیشینه خانوادگی
من دکترابراهیم برال در دی ماه
سال1299در تهران متولد شدم .منزل
پدری من دردروازه شمیران تهران
بود که بعدا به خیابان پامنارتهران
منتقل شد .من فرزند ارشد خانواده
هستم وتنها یک برادردارم که درحال
حاضردرامریکا است .مادرم طلعت
و پدرم عزیزاهلل برال نام داشت و
درچاپخانه های ان زمان که به مطبعه
معروف بود کارمی کرد .دران زمان
درتهران تنها پنج ،شش مطبعه وجود
داشت .من کالس ابتدایی ودوره
اول متوسطه را درمدرسه»اتحاد»
گذراندم دراین سال ها تازه مکتب
خانه ها به کناررفته بودند و
مدارس به وجود امده بود .مدرسه
ما درخیابان ژاله سابق بود ومن
بایستی مسیرچهار تا پنج کیلومتری
را ازپامنارتا ژاله سابق پیاده طی
می کردم تا به مدرسه برسم .یکی
ازخاطرات شیرینی که ازاین دوران
دارم این است که یک روزصبح طبق
معمول با یکی ازهمکالسی هایم–
دکتراسمعیل شیرازی که سالیان دراز
با یکدیگردوست بودیم -به طرف
مدرسه حرکت کردیم وساعت هفت
صبح به پشت درب بسته مدرسه
رسیدیم درزدیم ،مستخدمین مدرسه
دررا باعصبانیت بازکردند وبا داد
22
22
تیر 95
شماره 126
وفریاد گفتند که مگرسردیگ کله
وپاچه امده اید که به این زودی
به مدرسه می ایید .منظورم این
است ما دران سال ها علی رغم
مشکالت ایاب وذهابی که داشتیم
برای درس ومدرسه اهمیت زیادی
قائل بودیم به طوری که درایام
جنگ هرکس که مغازه ای داشت
می توانست میلیونرشود واین امکان
برای من فراهم بود که یک مغازه
تهیه کنم و کاسب شوم ولی پدرم
تاکید داشت که من درسم را ادامه
دهم وپزشکی بخوانم .بهرحال پس
ازاتمام دوره اول متوسطه درمدرسه
اتحاد ،دوره دوم متوسطه ام را در
»دبیرستان ایران شهر»که قبال »ثروت«
نام داشت شروع کردم.
دوران دانشجویی
پس ازاخذ دیپلم متوسطه ام
درسال ،1317برای تحصیل دررشته
طب باید درکنکوردانشگده پزشکی
دانشگاه تهران پذیرفته می شدم .باید
بگویم که دران سال ها تنها یک
دانشکده پزشکی درتمام ایران وجود
داشت وان هم دانشکده پزشکی
دانشگاه تهران بود که 100نفردانشجو
می پذیرفت والبته هیچ وقت این
ظرفیت تکمیل نمی شد .در روز
برگزاری ازمون کنکور به ما اعالم
کردند که همه شما جزء پذیرفته
شدگان هستید پس ازتشکیل
کالس ها تعداد کل دانشجویان70
نفربیشترنبود و 30نفرکسری داشتیم
که برای جبران این تعداد تا پایان
سال دانشجو می پذیرفتند .حقیقت
این است که دران زمان 200
نفردیپلمه درسطح ایران پیدا نمی شد.
برخالف امروزکه یک میلیون دیپلمه
داوطلب ورود به دانشگاه هستند.
سال 1323بعد ازاینکه ما طبمان را
تمام کردیم روزهای بسیارخوب
وبه یادماندنی بود من با تمامی
دوستان دوره ابتدایی ومتوسطه ام
دردوران بعد ازدانشجویی ارتباط
داشتم .مرحوم»دکتراسمعیل شیرازی»
و »دکترگل یاد« که از دوستان
دوره ابتدایی ومتوسطه ام بوده اند
درروزهای جمعه باهم به «پس قلعه
«یا «دربند « می رفتیم واولین کسی
که دربین ما ازدواج کرد من بودم
که پس از ازدواج ماحصل زندگی
مشترکمان پنج فرزند پسربود.
خاطره بسیارخوبی که ازدوران
دانشجویی و پس ازان دارم این
است که دردوران دانشجویی
ازجمله اساتید من دکترنظامی بود
که درس های داروهای پزشکی را
به ما تدریس می کرد البته من زیاد
با ایشان کارنکردم فقط درزمانی که
پایان نامه ام را می نوشتم ازاعضای
ژوری ما بودند که درکارپایان نامه من
بسیارسخت گیری کردند .دکترسهراب
،
شناسی
میکروب
استاد
دکترمیردامادی استاد سرولوژی ،
دکتراژیر ،دکترپویا استاد هماتولوژی،
دکترکاسمی،دکتراقبال ،دکترعزیزی
ودکترقریب ازجمله اساتید من بودند
که هرگزان ها را فراموش نمی کنم.
دکترلقمان الملک استاد ارولوژی
من بود ،همچنین دکترفروزانفرکه
دران زمان استادیار و رییس درمانگاه
اطفال بود.
یک خاطره جالبی که دراین مورد
دارم این است که وقتی که درسم
تمام شد درخیابان امیریه مطب باز
کردم علی رغم اینکه درس طب را
خوانده بودم و دربیمارستان های
دولتی هم کارکرده بودم به دلیل این
که بیمارانم را نمی شناختم ،اصال
نمی توانستم طبابت کنم .درواقع
روانشناسی طبی را به ما یاد نداده
بودند .یک روزدوستی امد وگفت
که فالنی در سه راه طرشت مراجعان
زیادی دارد من هم بلند شدم ورفتم
به مطبش پس ازعرض سالم ومعرفی
خودم به ایشان گفتم که امده ام اینجا
فن مریض داری را ازشما یاد بگیرم
ویک هفته می خواهم به مطب شما
بیایم .ایشان هم قبول کردند نشستم
اولین بیماروارد شد دکتردرابتدا
احوال تمامی اعضای خانواده مریض
را جویا شد به گونه ای با اوصحبت
می کرد که انگارعضوی ازخانواده
اواست .بعد ازاحوال پرسی به معاینه
وتجویزنسخه پرداخت ،بیماربعدی
وارد شد ودکتر با اوهم به همین
صورت رفتار کرد تا هفت بیماررا من
نشسته بودم ،بعد ازچند لحظه ازجایم
بلند شدم وگفتم دکتراگراجازه بدهید
من مرخص می شوم .دکترگفت کجا
توامده بودی که یک هفته دراینجا
بمانی؟ گفتم که من با یک هفته
فن مریض داری را یاد نمی گیرم
شش سال درس خوانده ام شش
سال دیگرباید درس بخوانم تا فن
مریض داری رایاد بگیرم.
سفربه فرانسه
سال 1328بود که من به عنوان
» «assistantیا «ریزیدنت« امروز
وارد دانشگاه تهران شدم ودرسال
1335ازطرف این دانشگاه به مدت
یک سال برای انجام ماموریت به
فرانسه اعزام شدم .دران سال ها
ازمایشات هورمونی درایران انجام
نمی شد ومن نحوه انجام این
ازمایشات را درانجا مطالعه کردم
وبرای اولین بارچگونگی انجام
این ازمایشات را به ایران اوردم.
باید بگویم که انجام ازمایشات
هورمونی دران زمان بسیاردشواربود
به دلیل اینکه با مواد رادیواکتیو،
انزیم ها وامثال ان سروکارنداشتیم
بلکه باموادشیمیایی کار می کردیم.
دران سال ها انجام این ازمایشات
را بیشترمتخصصان زنان استفاده
می کردند لیکن ازبیمارستان های
دولتی ،بیماران را نزد من می فرستادند.
خوب به خاطردارم که ازبیمارستان
زنان دکترصالح رییس بیمارستان
زنان ورییس دانشکده پزشکی که
بعدا رییس دانشگاه تهران شدند
مرتبا بیماران را به ازمایشگاه من می
فرستادند واصرارعجیبی داشتند که
هزینه ازمایش را ازان ها دریافت
کنم ولی من پولی ازانها نمی گرفتم.
دران سال ها برای انجام ازمایشات
هورمونی به موش های ازمایشگاهی
نیازداشتیم؛ لذا من درسال هایی که
دربیمارستان سینا مشغول به کاربودم
یک طویله ای را برای پرورش موش
وخرگوش و colayبه منظورانجام
ازمایش روی ان ها ساختم .یکی
ازخاطرات جالبی که برای من
دروزارت بهداری رخ داد این بود که
یک روزکه دراین وزارتخانه جلسه
مهمی داشتم ،موش های ازمایشی را
دردرون جعبه مقوایی درکیفم گذاشته
بودم ،دروسط جلسه ناگهان دیدم که
اعضای وزارت بهداری بلند شده
اند ودنبال موش ها می کنند وقتی
که کیفم را بازکردم متوجه شدم که
موشها جعبه راجوییده اند وازکیفم
بیرون امده اند .جریان دیگری که
برای من اتفاق افتاد این بود :یک
روز که ازازمایشگاه به منزل می امدم
درتاکسی نشسته بودم که متوجه
شدم که موش های سفیدازکیفم
بیرون امده اند وازلباس مسافران
باال می روند خوشبختانه درتاکسی
خانم نبود ومسافران که متوجه قضییه
شدند برایشان بسیارجالب بود.
دران زمان تمام تالشمان را
می کردیم که براساس مسائل علمی
تیر 95
شماره 126
23
تالیفات
به روزدنیا پیش برویم .واقعا طب ما
درانزمان نه وسایل خارجی ها را
داشته ونه اینکه تجربه چندانی داشت؛
لذا نمی توانستیم چیزجدیدی را
اختراع کنیم که به دنیا نشان بدهیم
ولی امروزمی توانم بگویم که
ازمایشگاهای ایران واقعا دست کمی
ازازمایشگاهای خارج ندارد .من
درسال 1335که به فرانسه اعزام شدم
دریک مجله فرانسوی نحوه انجام
ازمایش کلرخون را خوانده بودم.
درفرانسه وقتی به بیمارستان کودکان
پاریس رفتم به من گفتند که ما یک
روشی را برای ازمایش کلرخون
درپاریس انجام می دهیم که درخود
پاریس هم هیچ کس نمی تواند انجام
دهد .بیا وان روش را یاد بگیر،گفتم
که نمی خواهد خودم یک کلرخونی
اندازه می گیرم خیلی راحت وخوب
وازحفظ این روش رابرایشان توضیح
دادم وبعد هم گفتم که این روش را
هم اکنون همکارانم درتهران انجام
می دهند باورشان نمی شد و نزدیک
بود ازتعجب چشم هایشان ازحدقه
بیرون بزند.
24
24
تیر 95
شماره 126
ازجمله کتاب هایی که
نوشته ام درسال 1344کتاب
»درس های ازمایشگاهی» است که
با چند تن ازدوستانم درمدت سه
سال دردوره دانشیاری تالیف کردیم
که ابتدا درهزارصفحه تمامی اصول
ازمایشگاهی بود ولی تنها با چاپ
300صفحه ان موافقت شد .جلد دوم
و سوم را نیزبعدها من ودوستانم به
چاپ رساندیم .کتاب دیگرم به نام
»مسائل گوناگون ازمایشگاهی« است
عالوه براینها تالیفات دیگری دارم
همچنین حدود 27تز دانشجویان را
راهنمایی کرده ام ونیزعضو ژوری 28
تز بوده ام ومقاالت زیادی درمجالت
ایرانی وخارجی نوشته ام وتعیین
مقدارمصرف لیتیوم که دارویی
ضد افسردگی است را برای اولین
باردرایران درسال1345انجام داده ام
وحدود چهل سال است که درانجام
این کارتجربه دارم.
دوران بازنشستگی
سال 1354بود که به درجه استادی
رسیدم ودراخرین روزسال 1369با
41سال وچهارماه سابقه کارازدانشگاه
بازنشسته شدم .می دانید که برای
بازنشستگی هرکس که 30سال سابقه
خدمت ویا 60سال سن داشته باشد
می تواند بازنشسته شود درصورتی
هم که افراد باالی 65سال داشته
باشند دانشگاه مجبوربه بازنشسته
کردن انها است .من علی رغم
اینکه حدود 70سال داشتم دانشگاه
با تقاضای بازنشستگی من موافقت
نمی کرد تا اینکه درمالقاتی که با
رییس دانشگاه داشتم و او ازدوستان
من بود ،درپاسخ به این سوالم که
چراشما با درخواست بازنشستگی
من موافقت نمی کنید گفت :ما به
شما نیازداریم واگرشما بروید چه
کسی را جانشین شما کنیم .خوب به
خاطردارم که به اوگفتم اگرمن مردم
چه کسی را می خواهید جانشین
کنید؟ ،هرکس را که می خواهید
جانشین کنید ،همین االن منصوب
کنید .بهرحال ایشان به من قول دادند
که به کارمن رسیدگی کنند ولی
حدود دوسال طول کشید تاحکم
بازنشستگی من صادرشد وروزی
که نامه رسان دانشگاه حکم را اورد
دیدم که سرش را پایین انداخته،
پرسیدم چراسرت راپایین انداخته ای
گفت که خجالت می کشم ،گفتم که
چرا؟ من مدت طوالنی است که به
دنبال این حکم هستم ،با تعجب به
من نگاه کرد وگفت شما اولین کسی
هستید که می بینم با دیدن حکم
بازنشستگی اینقدرخوشحال شدید.
بایدبگویم که واقعا کار با دانشجویان
خیلی شیرین است.خاطراتی که من
از دوران تدریسم دارم این است
که دانشجویان دیروز من ،امروز
ازهمکاران و دوستان صمیمیم
هستند .همکارانی که همه بازنشسته
شده اند بعضی ها درارتش بوده اند
واالن تیمساربازنشسته شده اند .دوتا
ازدانشجویانم به ترتیب مدیرکل
ومعاون ازمایشگاه های وزارت بهداری
بوده اند و دیگری دکترسیدحسین
فاطمی رییس انجمن متخصصین بالینی
کل کشور است .همچنین دکترهادی
والئی مدیرکل ازمایشگاه ومعاونشان
اقای دکترخشنودی ازجمله دانشجویان
من بوده اند.
مقاله علمی
محمد جواد صائم ،کارشناس ازمایشگاه
Behnamsaem@yahoo.com
ژنتیک دیابت
و بررسی موضعی نحوه پراکندگی سنی و میزان قند خون در شهرستان الر
دیابت از جمله مباحث علمی است که در باره اش بسیار گفته شده است .در
اغاز به امارهای کلی ارائه شده توسط سازمان های مربوطه اشاره خواهیم
کرد تا میزان خطرافرین ان مشخص شود.
دیابت پرهزینه ترین بیماری غدد در جهان است .طبق امار جهانی ،تعداد
افراد مبتال به دیابت در جهان حدود 346میلیون نفر هستند .هر 10ثانیه
دو نفر به دیابت مبتال می شود و هر 8ثانیه یک نفر در اثر دیابت جان خود
را از دست می دهد .دیابت علت یک میلیون قطع عضو در سال است%90 .
افراد مبتال به دیابت ،مبتال به دیابت نوع 2هستند %50 .افراد مبتال به دیابت
از بیماری خود بی اطالعند .حدود % 80تلفات ناشی از دیابت به کشورهای
کم درامد و یا متوسط از لحاظ اقتصادی برمی گردد .طبق پیش بینی سازمان
بهداشت جهانی ،امار مبتالیان به دیابت تا سال 2030دو برابر می شود.
هند و چین ،بیشترین امار افراد مبتال به دیابت را دارا است %50 .مبتالیان
به دیابت در اثر بیماری های قلب و عروق فوت می کنند .پس از گذشت 15
سال از بیماری %2 ،مبتالیان به دیابت دچار نابینایی و %10دچار عوارض
شدید چشمی می شوند %10-20 .مبتالیان به دیابت در اثر عوارض کلیوی
فوت می کنند %50 .مبتالیان به دیابت دچار عوارض عصبی دیابت می
شوند .حدود 4میلیون ایرانی به دیابت مبتال هستند و این در حالی است که
نیمی از افراد مبتال به دیابت از بیماری خود بی اطالعند.
نتیجــه اســتفاده از داروها و تکنیک هــای مراقبتی جدید
پزشــکی در بیماری دیابت ،عالوه بر کنترل میزان قند خون
این بوده اســت که بر جمعیت افــراد دیابتی و یا به عبارت
دیگر فراوانی ان افزوده شــود .اما جهت درمان خود دیابت
هنوز نیاز به تامل و پیشــرفت های بیشتری است .به عنوان
مثال از کارهایی که امروزه جهت افراد دیابتیک مرسوم بوده،
پیوند پانکراس جهت دیابت نوع 1اســت ،هر چند که برای
نوع 2نیز به صورت پراکنده انجام شده است .این کار از سال
1996اغاز و تا ســال 2009بیش از 23000نفر در ایاالت
متحده پیوند پانکراس انجام شــده اســت .انواع مختلفی از
پیوند وجود دارد .در برخی افراد ممکن است پیوند پانکراس
به تنهایی ( )ATPانجام شود .بیماران مبتال به نفروپاتی دیابتی
(اســیب به کلیه ها) اغلب پانکراس و کلیه با یک روش
به نــام ) simultaneous pancreas–kidney (SPKپیوند
می شوند .روش های مشابه شــامل پیوند پانکراس پس
از کلیه ( )KAPو پیونــد کلیه پس از پانکراس ( )PAKنیز
رایج است.
اما همان طور که گفته شد ،این راه کارها درمان بیماری
دیابت نیست بلکه کمک به کنترل و جلوگیری از وخامت
اثرات این بیماری است .بنابراین اگر بتوان به لحاظ ژنتیکی
دیابت را مورد ارزیابی و سپس مداوا قرار داد ،شاید بتوان
در اینده به شکل واقعی شاهد کاهش جمعیت دیابت در
جهان بود .در این نوشتار سعی شده است به شکل کوتاه،
جنبــه ژنتیک این بیماری مورد ارزیابــی قرار گیرد .امید
است که در اینده ی نزدیک با تکنیک های جدید ژنتیکی
که در حال بررسی است این امر محقق شود.
دیابت شیرین )(Diabetes mellitus
دیابت شــیرین جز بیمــاری های تــوارث چند عامل
تقســیم بندی می شود که گاهی بنام جایگاه صفات کمی
) )quantitative trait lociنیز نامیده می شود که به وسیله
تکنیک های جدید نظیر Hap -Mapو مطالعات AWGدر
یافتن لکوس های مســتعد کننده بیماری های کمی مثل
دیابت ،مورد استفاده قرار می گیرد.
دو شــکل اصلــی بیماری وجود دارد کــه نوع اول به
نام های T1DMکه به دلیل وابستگی به انسولین قبال به نام
MDDIخوانده می شد .معموال در نوجوانی ظهورمی کند
و حدود %4جمعیت دیابتیک را تشکیل داده که اختالالت
قلبی عروقی ،کلیوی و شــبکه چشــمی را مــی توان از
عوارض ان نام برد که با تزریق انســولین تحت کنترل در
تیر 95
شماره 126
25
خواهد امد .نوع دوم T2DMشــایع تر بوده و سن شروع ان
دیرتر است ،معموال تا ده درصد افراد دیابتی را تشکیل داده
و به انســولین نیز وابسته نیست .دیابت در نوع ثانویه نیز می
تواند با همراهی برخی از بیماری ها نظیر friedreich Ataxia
& & bardet biedl syndrome & prader willi syndrome
) wolfram syndromeنیز بروز نماید.
دیابت نوع (DM T1) 1
تحقیقات نشــانگر اتیولــوژی چند عاملی ایــن بیماری با
مشــارکت عوامل محیطی و ژنتیکی است و سن بروز پایین
از ویژگی ان است .عوامل مداخله گر محیطی می تواند رژیم
غذایی ،روبرویی با عوامل ویروســی در کودکی ویا برخی از
دارو ها باشــد .جالب اســت بدانیم حتی تغذیه با شیر مادر
می تواند در ایجاد دیابت وابسته به انسولین تاخیر ایجاد نماید.
تا کنون بیش از 05جایگاه ژنی برای ان شناســایی شــده
اســت .نرخ هماهنگــی در دوقلوهای تــک تخمکی و دو
تخمکی برای نــوع 1به ترتیب %50و %12خواهد بود که
نشــانگر تاثیر نقش محیط خواهد بود .فرایند بیماری شامل
تخریب برگشت ناپذیر سلول های بتای تولید کننده انسولین
در پانکراس بوسیله سیستم ایمنی بدن است.
از ســال 2006در مطالعات AWGبا افزایش اندازه نمونه،
تعداد زیادی از جایگاه های مســتعد ابتال به ، T1DMکشف
شــده اند که واقعی بودن تاثیر این جایگاه ها توسط شواهد
اماری دقیق به اثبات رسیده است.
اولین گام ارزشــمند در این زمینه با شناســایی همراهی
نیرومند بیــن ناحیه HLAبر روی کروموزم 6p21برداشــته
شــد .در این زمینــه همراهــی ( )Associationنیرومند (%
) 95الل هــای DR3و DR4چه در کشــورهای غربی و چه
در کشورهای شرق ) (- Chuang LM1 et al- 1995به اثبات
رســید و نشــان داده شد که مشــارکت HLAدر استعداد به
ابتال به T1DMاز طریق اســید امینه پنجــاه و هفتم جایگاه
DQبوده است .اســید امینه اگر اسید اسپارتیک باشد باعث
ایجاد حفاظت در برابر T1DMمی شــود و وجود الل های
دیگــر) (non-Asp-57 DQ beta chainsمــی تواند باعث
افزایش استعداد ابتال به این بیماری شود.
در این راستا تحقیقات Pociot F McDermott- MFنشان
داد که حدود 30درصد از بیماران مبتال به T1Dهتروزیگوت
برای الــل * 1AQD / 1020 * 1BQD-1050 * 1AQD-ALH
26
26
تیر 95
شماره 126
2030 * 1BQD-1030است که قبال با عنوان HLA-DR3 / 4
مطرح بوده اســت و معموال برای ساده سازی به اختصار
HLA-DQ2 / DQ8نامیده می شود.
تحقیقــات et al Bognetti Eنیــز نشــان گــر تداخل
هتروزیگوتی مشــخص HLA-DR3/DR4در ابتال ی زیر
2ســال به دیابت نوع 1و وجود الل های DR3+/DR4-,
DQw2 and DQw3در ابتال ی دیابت نوع 1زیر 14سال
است .همچنین الل HLA-DR4با شروع دیابت در پاییز و
HLA-B18با شروع در پاییز و زمستان همراه بوده است.
جایگاه ژنی دومی که در این رابطه شناســایی شد ،ژن
انســولین واقع در 11p15بود که در این جایگاه ژنی ،یک
توالی تکراری پشت سر هم 14نوکلئوییدی در باالدست
) )Upstreamان نشان داده شد ) (INS VNTRکه مسوول
پردازش پروانسولین به انسولسن است و در استعداد ابتال
به این بیماری تاثیر گذار است.
از ازمایــش هایی که معموال برای افراد مبتال به تایپ 1
توصیه می شود ،اندازه گیری انتی بادی بر علیه انسولین و
یا انزیم گلوتامیک اسید دی کربوکسیالز بوده که افزایش
ان نشانگر استعداد و ریسک باالی فرد است.
در مطالعــه ای کــه از 500داوطلــب در
Cambridge Bio resourceصورت گرفت ،نشان داد که
افراد دارای هاپلویید مقاوم کننده به T1DMسطح باالتری
از CD25را بیــان می کنند .در مطالعه دوم که در این رابطه
انجام گرفت اگزون و جایگاه های پیرایش )(Splice site
ده ژن کاندید که در مطالعات AWGهمراهی نشــان داده
بودند ،در 480بیمار مبتال و 480فرد شــاهد توالی یابی
مجدد ) (resequencingشــد .پیگری بیشــتر در اینده با
توالی یابی مجدد لکوس های دیگر در T1DMو بیماری
های دیگر باید منجر به شناســایی واریانت های بیشتر و
درک بهتر لکوس ها شود.
درمطالعاتجدیدهمچنینشواهدیمبنیبرهمراهیجایگاه
ژنی SLC11Aکه معموال مرتبط با بیماری های اتوایمیمون
است و (P = 1.55 × 10-6) T1DMمشخص شده استSLC11A.
یک عضو از خانواده حمل امالح است که بیان پروتین های
چند بار گذر از غشــا جهت همراهی فلزات و بیان پروتین
Natural resistance-associated macrophage protein
را بــر عهده دارد .جهش در این ژن می تواند بیماری هایی
مانند Crohn›s diseaseو ارتریت روماتوئید را ایجاد کند.
دیابت نوع 2
طبق شواهد ،شــاید بتوان پیش بینی کرد که تا سال 2025
حدود 300ملیون نفر در سراســر جهــان مبتال بهT2DM
خواهند شــد .با ایــن نگاه که تایپ 2نســبت به تایپ 1
خوش خیم تر است ،اما تحقیقات با توجه به مدل « انالیز
رگرســیون» نشــان داد بیماران نوع ،2مستعد هر دو نوع
اختالالت ثانویه دیابتی عــروق کوچک و بزرگ Macro
مویــد ارتباط لکوس TCF7L2و اســتعداد ابتال به دیابت
نوع 2است.
vascular and Micro vascular diabetic complication
هستند که با میزان بیماری زایی و مرگ و میر ارتباط دارد.
بین لکوس های T1DM , T2DMهیچ همپوشــانی وجود
نداشــته و این بدان معنی اســت که این دو بیماری ســبب
شناســی اتیولوژی کامال متفاوتی نسبت به هم دارا است بر
خالف جایــگاه های HLA INS VNTRدر TIDMکه بســیار
مســتعدد کننده ایجاد بیماری اســت .در مــورد نوع 2هیچ
لکوس مستعد کننده ای با تاثیر زیاد وجود ندارد .اکثر جایگاه
ها نسبت های احتمال ) (odds Ratioاندکی دارد .ثابت شده
است که مدل های انسانی برای شناسای ژن های کاندید در
TD2Mمفید بوده است .جهش در تمام 5ژن شناسایی شده
با ایــن روش WFS1, HNF1A , HNF1B , PPARG, KCNJ11
سبب ایجاد اشکال منوژنیک بیماری می شود.
لکوس TCF7L2دارای بیشترین نسبت احتمال در بین تمام
لکوس های موجود در چندین جمعیت اســت .در حقیقت
یک فاکتور رونویســی در مسیر Wntاست که باعث ارتباط
B-actinو BCL9جهت انتقال به هسته که موجب فعال شدن
ژن های هدف به خصوص ســرکوب سنتز پروگلوکوژن در
سلول های داخلی غدد اندوکرین خواهد شد .تحقیقاتی در
این زمینه در ایران توسط فرانک محمودی عالمی نیز با هدف
بررســی ارتباط بین ) rs12255372 (G / Tپلی مورفیسم در
ژن TCF7L2و دیابــت نوع دو بــر روی یک جمعیت ایرانی
شــامل 236نفر به روش PCR-RFLPانجام گرفته اســت که
افــرادی که دو الل پر خطر دیابــت را به ارث می برند
نســبت به کسانی که هیچ اللی به ارث نبرده اند ،دو برابر
احتمــال خطر دیابت را خواهند داشــت .این لکوس در
مطالعات همراهی در مقیاس باال در ناحیه ای از کروموزوم
10شناسایی شد.
واضح است که بیشــترین پیشرفت در شناسایی جایگاه
های مســتعد کنند T2DMاز مطالعات GWAحاصل شده
اســت تا به امروز در مطالعات GWAشــاهد – موردی
) (case – controlنشان داده شده است که 16لکوس در
اســتعداد ابتال T2DMنقش دارند همچنین مشخص شد
که 6لکوس که از طریق GWAدر ســطح گلوکز خون
در حالت ناشتا همراهی نشان داده بودند ،باعث استعدد
ابتال به نوع 2می شود.
هرگز تصور نمی شــد که بســیاری از ژن هایی که در
موقعیت لکوس های شناسای شده واقع شده اند بتوانند یک
کاندید بیولوژیک باشند ،اما کشف انها مسیر های جدیدی را
برای تحقیق گشوده اند .به طور مثال ژن FTOکه قبال دارای
عملکرد ناشناخته بود دارای واریانت های است که با توده
چربی بدن BMI ,WC,WHRو TGارتباط تنگاتنگی نشان داده
است که در واقع کاندید بسیار خوبی جهت مارکر متابولیسم
چربی مخصوصا چربی شکمی است.
مطالعــات بعدی بــا اســتفاده از علــم بیوانفورماتیک
و مدل های حیوانی نشــان داد که ایــن ژن دارای نقش
بالقوه ای در دمیتالســیون اسید نوکلیک است و در هسته
هیپوتاالموســی مغز بیان می شــود که در تعادل انرژی و
اشتها نظارت می کنند.
محتمــا لکوس هایــی بیشــتری از طریق متــا انالیز
) (Meta-Analysesاز طریــق GWAدر اینده شناســایی
خواهد شد و مطالعات پیگیری این نواحی دارای همراهی،
تیر 95
شماره 126
27
منجر به شناســایی واریانت های عامل بیماری خواهد شد.
تعداد زیاد لکوس های مستعد کنند به معنای اهداف متفاوت
برای جلوگیری از بیماری است .اما هنوز باید کارهای زیادی
برای تبدیل ( ) Translationاین یافته به کاربردهای سودمند
بالینی انجام شود.
دیابت جوانی با شروع در بلوغ:
Maturity – onset diabetes young : Mody
از اشــکال تک ژنی دیابت با توارث اتوزومی غالب است
که در سنین نوجوانی ) (Adolescence-early adulthoodو
به دنبال عملکرد غیر طبیعی سلول های بتای پانکراسی بروز
خواهد کرد .امروزه هتروژنی بالینی مشاهده شده را می توان
با هتروژنی ژنتیکی ان توجیه کرد .جهش در ژن گلوکوکیناز
را می توان از دالیل هیپر گلیسمی دانست .گلوکوکینار حسگر
گلوکز در پانکراس اســت زیرا انزیــم مرحله محدود کننده
ســرعت ) (Rate- Limitingرا در متابولیسم گلوکز در سلول
هــای بتای پانکراس کاتالیز می کنــد .بنابراین ژن کد کننده
این انزیم ،یک ژن کاندید محســوب خواهد شد .بسیاری از
بیمــاران دارای جهش ژنی گلوکو کیناز ،فاقد عالمت بوده و
به شکل تصادفی در طی یک غربالگری و یا موارد استخدام
و حاملگی مشخص خواهد شد .وجود فنوتیپ مالیم به
این معنی است که پیدا کردن جهش گلوکوکناز برای فرد
خبر خوبی است.
جهــش در 5ژن دیگر کدکننده فاکتور های رونویســی
ضروری بــرای تکوین ســلول های بتا نیــز در MODY
شناســایی و گزارش شده اســت .ازجمله ژن های عامل
هســته ای هپاتوسیتی -1الفا ) )HNF-1Aو عامل هسته ای
هپاتوســیتی – 4الفا ) )HNF-4Aکه از طریق کلون ســازی
مکانی ) (Positional Cloningشناسایی شده اند و با اشکال
پیشــرونده و شــدید تر دیابتی که در بلوغ یا اوایل بزرگسالی
تشخیص داده می شود در ارتباط است .جهش در ژن HNF-A1
رایج ترین علت دیابت Modyاســت .از ان جایی که HNF1B
نقش مهمی در تکوین کلیه دارد جهش در این ژن می تواند سبب
کیســت های کلیوی و دیابت شود که می تواند منجر به ایجاد
) RCAD ( RENAL CYSTS AND DIABETES SYNDROMEشود.
28
28
تیر 95
شماره 126
اشکال نوزادی دیابت
از اشــکال تک ژنی و نادر دیابت اســت کــه با تزریق
انســولین در 70در صد مــوارد قابل درمان و در %30به
شکل دائم تا بزرگسالی بیماری ادامه خواهد یافت .انالیز
ژنوتیپ HLAدر کودکانی که در ان ها دیابت قبل از سن
6ماهگی تشخیص داده شده بود نشان داد که این بیماران
از نظر الل های مســتعد کننده دیابت نوع 1درمقایســه
با جمعیت عمومی دارای فراوانی مشــابهی است .دیابت
نوزادی مــی تواند موقتی یا دائمی باشــد .بیش از %70
موارد دیبات موقتی نوزادی در نتیجه بیان بیش از حد ژن
های با منشــا پدری بر روی کروموزوم 6q24است .هر
چند در صد کوچکی از مــوارد والدین دارای ناهنجاری
های نشــان گذاری در چندین لکــوس دیگر ،عالوه بر
6q24هســتند ،این ناهنجاری ها با جهش هایی در ژن
کد کننده یک عامل رونویســی با موتیف انگشــت روی
معروف بــه(ZFP57 (Zinc finger protein 57 homolog
در ارتباط است.
دیابت نوزادی دائمی معموال بهبود نمی یابد و بیماران با
انســولین درمان می شدند .یکی از شایع ترین علل ایجاد
ان ( در بیش از %50موارد) جهش در ژن های KCNJ11
ABCC8 ,اســت که زیر واحدهای Kir6.2و SUR1مربوط
به کانال پتاسیم حساس به (K_ATP) ATPرا در سلول های
بتای پانکراس کد می کند .بسته شدن این کانال در پاسخ
به به ATPحاصل از متابولیســم گلوکز ،یک سیگنال مهم
رهاسازی انسولین اســت که اثر جهش های فعال کننده
در این ژن ها ،ممانعت از بسته شدن کانال ها با مکانیسم
کاهش پاسخگویی به PTAو البته کاهش ترشح کلسیم است.
دومین علت شــایع دیابت نــوزادی دائمی ،جهش در ژن
انســولین( (INSاســت .جهش هترزیگوت INSمنجر به تا
خــوردن ( )Foldingنا صحیح پروانســولین می شــود که
باعث مرگ ســلول های بتای پانکراس در اثر استرس شبکه
اندوپالســمی و اپوپتیوز می شود .جهش های هموزیگوت
INSسبب کاهش بیوسنتز انســولین از طریق مکانیسم های
مختلی همچون حذف ژنی ناپایداری ANRmو رونویســی
معیوب می شود که این اتفاق فنوتیپ شدیدتری را نسبت به
وضعیت هتروزیگوت باعث خواهد شد.
دیابت حاملگی)(Gestational diabetes
حالــت غیر طبیعی عدم تحمل گلوکز در زمان بارداری که
معموال در کسانی اتفاق خواهد افتاد که زمینه ارثی دیابت در
خانواده انها وجود دارد که معموال پس از حاملگی به حالت
عادی بر خواهد گشــت .تا %3افراد حامله را شامل می
شود که امروزه بدالئل مختلف این امار کمی باالتر نشان
می دهد .در این حالت معموال ازمایش های GTT ،2hpp
یا OGTTدر خواست می شود.
بــا توجه به افزایش روزافزون بیماری دیابت به نظر می
رســد در اینده نه چندان دور با شــمارزیادی از بیماران
دیابتیک مواجه باشــیم که حداقل بار اقتصادی سنگینی را
بر جامعه و خانواده تحمیل خواهد کرد .بنابر این ضروری
به نظر می رســد مراکز تحقیقاتی مختص این بیماری در
مراکز دانشــگاهی و علمی کشور جهت بررسی مولکولی
وژنتیکی بیماری دیابت دائر شود تا ضمن بررسی بیماران
راه های نو و تازه ای را غیر از درمان دارویی جهت درمان
قطعی و نه موقت و وابسته به داروی این بیماری پیدا کند.
تیر 95
شماره 126
29
مقاله علمی
داوود شمس ،دانشگاه ازاد اسالمی ،واحد علوم دارویی ،دانشکده علوم و فناوری های نوین،تهرانdavoud.shams24@gmail.com
دکتر طاهره ناجی،استاد راهنما و مدیرگروه علوم سلولی مولکولی ،دانشگاه ازاد اسالمی ،واحد علوم دارویی
بیان و خالص سازی FGF21
و تاثیر ان بر حیوانات ازمایشگاهی
فاکتور
رشد فیبروبالستی ( )FGFیک خانواده بزرگ فاکتور رشد
پلی پپتیدی را تشکیل می دهد که در موجوداتی اعم از
نماتودها و انسان وجود دارد .مهره داران 22عضو از خانواده
فاکتورهای رشد فیبروبالستی با وزن مولکولی بین 17تا
34کیلو دالتون را دارند .در میان گونه های متفاوت مهره
دارانFGF ،ها اسیدهای امینه هایی دارند که به صورت کامال
conserveاند .این فاکتور تمایل بسیار باالیی برای اتصال به
پروتئوگلیکان هپارین سولفات دارد و از طرفی برای اینکه
یکی از چهار گیرنده ی FGFدر سطح سلول فعال شود،
این فاکتور نیاز دارد تا به هپاران سولفات متصل شود .در
طول دوران رشد و نمو جنین FGFنقش های گوناگونی
را در تنظیم تکثیر ،مهاجرت و تمایز سلول ها بازی
می کند .در ارگانیسم های بالغ FGFها به عنوان فاکتور های
هموستاتیک ،ترمیم بافت و در پاسخ به اسیب ها عملکرد
دارد .هنگامی که FGFبیان بی موقع داشته باشد ،می تواند
در پاتوژنز سرطان مشارکت کند FGF21 )1(.توانایی تنظیم
هموستازی گلوکز را دارد .اگر چه اکثر خانواده FGFاز طریق
مکانیسم های اتوکرین و پاراکرین رشد و تکثیر سلولی را
تنظیم می کنند ،اعضای سوپر فامیلی FGF19که شامل
FGF21،FGF15/FGF19و FGF23ان را تشکیل می دهند
ویژگی بسیار کمی برای متصل شدن به هپارین سولفات
دارند .بنابراین می توانند به صورت فاکتورهای اندوکرین
به داخل گردش خون رها بشوند .در سوپر فامیلی , FGF19
FGF21و FGF23برای فعال کردن گیرنده ،FGFبجای هپارین
سولفات به پروتئین Transmembraneبه نام Klothoنیاز
دارند FGF21 .یک تنظیم کننده متابولیکی است و مکانیسم
سوخت و ساز قند و متابولیسم چربی را بهبود می دهد)5(.
FGF21در جوندگان که از لحاظ ژنتیکی در معرض دیابت
هستند باعث می شود میزان گلوکز پالسما و تری گلیسرید
به حد طبیعی نزدیک شود .برای کشف خاصیت درمانی
30
30
تیر 95
شماره 126
FGF21در گونه ی پستانداران اصالح نشده ژنتیکی ,که
در نتیجه توانایی اثر بخشی در انسان را نشان خواهد
داد بررسی صورت گرفت .بنابراین برای مطالعه عملکرد
زیستی این فاکتور ان را بر روی پستانداران به غیر از انسان
اثر دادند .وقتی که برای مدت 6هفته به صورت روزانه ان
را برای Rhesus Monkeysدیابتی تجویز کردند ،مشاهده
کردند که FGF21موجب کاهش چشمگیر و سریع در
میزان گلوکز پالسما ،فروکتوزامین ،انسولین ،تریگلیسیرید
و گلوکاگون شد .این اطالعات از توسعه FGF21برای
درمان دیابت و دیگر بیماری های متابولیکی حمایت می
کند )6(.برای رسیدن به هدف بیان پروتئین مورد نظر،
پژوهشگران همیشه به دونبال راه کارهایی بوده اند و لزا
از استراتژی های مختلفی استفاده می کنند .بیان مشترک
چاپرون ها در باکتری برای بدست اوردن پروتئین با
تاخوردگی مناسب یکی از راه کارها است .چاپرون با
اتصالی که با قسمت ابگریز پروتئین هدف برقرار می کند
موجب می شود تا پروتئین ها به صورت اجسام انکلوژن
تجمع نیابند )3(.ارسال پروتئین نوترکیب به فضای
پریپالسمی جهت جلوگیری از تشکیل اجسام انکلوژن
و تاخوردگی مناسب پروتئین ها و همچنین کاهش تاثیر
پروتئازها بر روی پروتئین ،انجام می گیرد )4(.استفاده
از برچسب ها یا Tagیکی دیگر از این استراتژی ها
است .از برچسب ها جهت افزایش بیان و خالص سازی
ساده ,افزایش حاللیت ،حفاظت پروتئین از پروتئولیز و
...استفاده می شود )7(.یکی از استراتژی های به دست
اوردن بیان باالی و خالص سازی مناسب از ،21FGFبیان
ان در باکتری E.Coliبا استفاده از اتصال SUMOبه سازه
مورد نظر است .بیان باال و خالص سازی 21FGFدر
باکتری کار سختی است زیرا اجسام اینکلوژن در باکتری
ایجاد می شود که موجب خالص سازی سخت و ایجاد
پروتئین های غیر عملکردی می شود SUMO (Small Ubiqui� .
) tin-Related Modifierدر سلول های یوکاریوتی پروتئین هایی
هستند که به صورت برگشت پذیر به پروتئین هدف متصل
می شوند Sumoylation .به عنوان یک فرایند برگشت پذیر
پس از ترجمه است که در بسیاری از فرایندهای سلولی مانند
انتقاالت هسته-سیتوپالسم ،اپوپتوز ،پایداری پروتئین ها،
فعال سازی پروتئین ها ،پاسخ به استرس و فرایند پیشرفت
سلولی نقش دارد .در سال های اخیر SUMO ،تبدیل به یک
ابزار موثر بیوتکنولوژی شده و به عنوان یک سیستم ادغامی
با پروتئین هدف برای افزایش بیان پروتئین های محلول
و کاهش تخریب پروتئولیتیک معرفی شده است که توسط
سیستم های بیانی سنتی بیان نمی توان به ان دست پیدا کرد.
تا به امروز توانسته اند پروتئین هایی مانند,EGF , SARS virus
,MMP13و KGF2را با استفاده از این استراتژی ادغامی،
بیان باال و خالص سازی مناسبی را داشته باشند .اقای Ren
با استفاده از یک حامل تجاری حاوی برچسب SUMOکه
21FGFرا در ان کلون کرده و بیان باالیی از پروتئین محلول
را توانست نشان بدهد .با این حال سطح باالیی از خالص
سازی را با استفاده از Ni-NTAتمایلی را نتوانست ارائه
کند .بنابراین سازه ای را ساختند و قطعه SUMOو 21FGF
و ان سازه را در داخل وکتور کلون کردند و سپس بیان و
خالص سازی را انجام دادند )2( .در سال های اخیر گزارش
های بسیاری در مورد SUMOبه عنوان یک برچسب بیانی
مطرح شده است .سطح بیان پروتئین های متصل شده با
متالوتئونین GST ,و %38.4 SUMOکل پروتئین های مایع
رویی از ارگانیسم بوده است )8(.اطالعات به دست امده
در این مطالعه که SUMOو FGF21را به یکدیگر متصل
کرده اند ،میزان غلظت SUMO-FGF21را بیش از %25از
کل پروتئین محلول نشان می دهد .بیان پروتئین ها ممکن
است امیخته با وزن مولکولی ،ساختمان امینواسید ،عملکرد
پروتئین ها و ...باشد .از انجایی که پروتئین ایزوله را طی
دو مرحله خالص سازی نمودند ،درصد خالص سازی را
به 96.5%رساندند .این مسئله گویای این موضوع است که
خالص سازی دو مرحله ای می تواند خلوص FGF21را
بهبود ببخشد و نسبت به خالص سازی یک مرحله ای بسیار
موفقیت امیز است )9(.نتایج نشان داد که این روش جدید
میزان 21FGFبدست امده به مقدار قابل توجهی افزایش یافته
است و خالص سازی بسیار ایده الی را ارائه می دهد .برای
دست یابی به این امر با ابتدا پرایمرهایی را طراحی کردند
که دارای جایگاه برش خاصی باشد و با استفاده از
ژن مورد نظر را تکثیر دادند پس محصول انتهایی PCR
که 21SUMO-FGFهست را طوری طراحی کرده اند که
حاوی جایگاه برش برای انزیم های محدود کننده Xho1
و Nde1باشد و در وکتور بیانی ،pET – 20bکلون کردند.
توالی پالسمید نوترکیب به وسیله تعیین توالی خودکار
تایید شد .نتایج نشان داد که طول توالی21SUMO-FGF
به اندازه ) FGF21 546 bpو bp 864 (SUMO 318 bp
در تطابق با توالی قبلی است .توالی 21SUMO-FGFدر
بانک ژنی با شماره دسترسی GU456634موجود است.
القا توسط IPTGموجب می شود که بیان SUMO-FGF
در سطح باالیی صورت بگیرد .پروتئین فیوژ شده توسط
DEAEسفارز FFو کروماتوگرافی تمایلی Ni-NTA
خالص سازی شد .هنگامی که برش توسط پروتئاز
SUMOصورت گرفت ،درصد خلوص 21FGFبا کارایی
باال توسط ( )HPLCنشان داد که بیش از 96%است با میزان
اندو توکسین پایین ) .(<1.0 EU/mlنتایج ازمایش ها
بر روی حیوانات با تزریق ( )STZدر محیط ازمایشگاهی
مشخص شد که 21FGFموجب کاهش غلظت گلوکز
پالسما می شود .این مطالعه نشان داد که ،SUMOزمانی
که با FGF21ادغام شد ،موجب ارتقا سطح بیان FGF21
محلول در باکتری E.Coliمی شود SUMO .به عنوان
یک ناحیه جدید مولکولی چاپرون ،عملکرد پروتئین
نوترکیب را افزایش می دهد و خالص سازی مناسب تری
را برای پروتئین موجب می شود .از این استراتژی می
توان به عنوان یک مرجع برای بیان و خالص سازی دیگر
پروتئین ها استفاده کرد)2(.
PCR
�David MO, Nobuyuki I. Fibroblast growth factors. Ge
1-
nome Biology. 2001; 2(3): 3005.1-3005.12
2- Huiyan W, Yechen X, Lianjun F, Hongxin Z, Yaofang Z,
Xiaoshan W, Yuxia Q, Yadong H, Hongchang G, Xiaokun L.
High-level expression and purification of soluble recombinant
�FGF21 protein by SUMO fusion in Escherichia coli. BMC Bio
technology. 2010; 10(14): 1-9
-3فرزانه م ,ﺣﺴﻦ م ,مونا ع.ب.بیان همزمان ترکیبات
GroEL
/
GroES,GroEL
/
GroES
/
DnaK
/
Dnaj
GrpE
/با فاکتور رشد
فیبروبالستی بازی انسانی در باکتری اشرشیاکلی به منظور کاهش
پروتئین های نامحلول نوترکیب .مجله پزشکی جندی شاپور.
;1388
55-62 :)2(5
تیر 95
شماره 126
31
مقاله علمی فنی
دکتر حسین دارافرین ،دکتر مسعود دونلو ،دکتر مرتضی صدیقی ،دکتر فاطمه محجوب،
مهندس امیر حسین بحرالعلومیان و سایر همکاران
نکات فنی دستگاه ها در ازمایشگاه پزشکی؛
سمپلر (میکروپی پت)
کلیات
سمپلر برای انتقال حجم های کم نمونه با دقت و
صحت باال مورد استفاده قرار می گیرد .سمپلرها به عنوان
میکروپی پت ) To Deliver (TDکالیبر شده اند و نیازی به
شست و شوی انها در محلول دریافت کننده وجود ندارد.
برای ضدعفونی کردن سمپلر استفاده از ایزوپروپانل
60%پیشنهاد می شود.
جهت سترونسازی سمپلر حتما به کتابچه راهنمای
سمپلر مراجعه کرده و اصول استاندارد سترون سازی را
رعایت کنید.
چگونگی کاربری
انواع روش های پیپتینگ (پیپت کردن)
بر طبق دستورالعمل مندرج در کتابچه راهنمای سمپلر
انجام می شود.
نکات مهم در نحوه کار با سمپلر:
اطمینان از اتصال محکم سر سمپلر
عمود نگهداشتن سمپلر در زمان مکش
تخلیه محلول با تماس نوک سمپلر به جداره ظرف
با زاویه 10-40درجه
فشردن و رها کردن ارام دکمه در زمان برداشت و تخلیه
کشیدن نوک سمپلر به لبه ظرف برای حذف قطرات اضافی
3-1 ثانیه تامل پس از فشار تا توقف اول در زمان
تخلیه محلول ،ضمن تماس با جداره
روش forward
این روش معمول ترین روش پیپتینگ است که جهت
توزیع مایعات همگن با خواص نرمال و چگالی نزدیک
به اب استفاده می شود (شکل .)1
شکل :1پیپت
کردن در روش
forward
رو ش �Re
petitive
نحوه نگهداری
نگهداری دوره ای :شامل شست وشو و کنترل کیفی
سمپلر است .شست وشو سالی دو بار و قبل از انجام مراحل
کنترل کیفی انجام می شود و برای تمیزکردن قسمت های
داخلی است که بر اساس روش موجود در راهنمای سمپلر
انجام می گیرد.
توجه به این نکته الزم است که پیستون پس از شست وشو
باید با مقدار کمی از روغن مخصوص سمپلر روغن کاری شود.
در صـورت لـزوم تمامی قسمت هـای خـارجی را
می توان با محلول اب و صابون تمیز و پس از اب کشی در
دمای اتاق خشک کرد.
32
32
تیر 95
شماره 126
این روش جهت توزیع مایع در حجم های یکسان در چند
ظرف به صورت تکراری استفاده می شود (شکل .)2
شکل :2پیپت
کردن در روش
repetitive
روش reverse
این روش جهت توزیع مایعات با چگالی بیشتر از اب،
مایعاتی که تمایل به کفزایی داشته و یا در برخی موارد در توزیع
مایع در حجم های بسیار کم توصیه می شود (شکل .)1-3
شکل :3پیپت کردن در
روش reverse
روش توزیع محلول های ناهمگن (مانند خون)
این روش برای محلول های ناهمگن مثل خون کاربرد
دارد و همان طور که در شکل 4دیده میشود در ابتدا محلول
(خون) چندین بار تا مرحله اول داخل و خارج می شود،
سپس حجم مورد نیاز برداشت می شود.
شکل :4پیپت کردن در
روش توزیع محلول های
ناهمگن
کنترل کیفی
در امر کنترل کیفی سمپلر ،پیش از هر اقدامی ابتدا باید با
استفاده از ابزار سرویس مربوطه مانند روغن ،الکل سفید و
میله بازکننده انسدادهای احتمالی ،نسبت به سرویس سمپلر
اقدام نمود .در صورت صحت ساختمان فیزیکی سمپلر،
کنترل کیفی انجام میپذیرد.
بررسی دقت و صحت سالی دو بار به دو روش رنگ سنجی
(با استفاده از رنگ سبز خوراکی و با پارانیتروفنل) و یا روش
توزین امکان پذیر است.
روش رنگ سنجی
رنگ سبز خوراکی
سمپلرها در کارهای متداول به دو گروه 10-100میکرولیتر
و 100-1000میکرولیتر تقسیم میشوند .برای هر گروه باید
یک محلول ذخیره از رنگ سبز خوراکی تهیه نمود .برای گروه
100-10میکرولیتر ،محلول 155میلی گرم درصد رنگ سبز
در اب مقطر و برای گروه 100-1000میکرولیتر ،محلول
15/5میلی گرم درصد اماده می شود.
غلظت در محلول های ذخیره به گونه ای انتخاب
شده که محلول 155میلیگرم درصد پس از رقیق شدن
به نسبت 1/101و محلول 15/5میلیگرم درصد پس از
رقیق شدن به نسبت ،1/11جذبی حدود 0/4داشته باشند.
محلول پارانیتروفنل
به جای رنگ سبز خوراکی میتوان از محلول پارانیتروفنل
استفاده کرد.
Art.6798 MERCK, Paranitrophenol
(C6H5NO3), indicator pH (5.4-7.5),
در این روش محلول ذخیره با توجه به حجم سمپلر
تهیه می شود.
سمپلرهـای بـا حجم کمتر از ده میکرولیتر:
بـرای تهیه محـلول ذخیره 420 ،میلـی گـرم پـارانیتروفنل
در 100میلی لیتر اب مقطر حل میشود.
کنترل دقت :در ده لوله ازمایش بسته به نوع سمپلر
رقت 1/1001از محلول ذخیره در سود 0/01نرمال تهیه
می شود.
کنترل صحت :در بالن ژوژه 1لیتری 1 ،میلی لیتر از
محلول ذخیره به 1000میلی لیتر سود 0/01نرمال اضافه
می شود.
سمپلرهای با حجم 10-100میکرولیتر :برای
تهیه محلول ذخیره 42 ،میلی گرم پارانیتروفنل در 100
میلی لیتر اب مقطر حل میشود.
کنترل دقت :در ده لوله ازمایش بسته به نوع سمپلر رقت
1/101از محلول ذخیره در سود 0/01نرمال تهیه می شود.
کنترل صحت :در بالن ژوژه 100میلی لیتری1 ،
میلی لیتر از محلول ذخیره به 100میلی لیتر سود 0/01
نرمال اضافه می شود.
سمپلرهای با حجم 100-1000میکرولیتر:
برای تهیه محلول ذخیره 42 ،میلی گرم پارانیتروفنل در 1
لیتر اب مقطر حل میشود.
کنترل دقت :در ده لوله ازمایش بسته به نوع سمپلر رقت
1/11از محلول ذخیره در سود 0/01نرمال تهیه می شود.
کنترل صحت :در بالن ژوژه 100میلی لیتری ،ده میلیلیتر از
محلول ذخیره به 100میلی لیتر سود 0/01نرمال اضافه می شود.
جذب نوری این محلول ها پس از اعمال ضریب رقت
در طول موج 405نانومتر حدود 0/55خواهد بود .فتومتر
با اب مقطر یا سود صفر می شود.
تیر 95
شماره 126
33
•کنترل صحت
جهت کنترل صحت عملکرد سمپلر باید بتوان
به درستی محلول رنگی را با همان ضریب رقت،
که در باال با کمک پی پت و بالن ژوژه کالس Aتهیه شده
است ،رقیق نمود .جذب محلول رنگی بدست امده (حداقل
سه خوانده) با میانگین جذب بدست امده در ارزیابی دقت
(بهدست امده در باال) مقایسه و طبق فرمول عدم صحت
میزان خطا بر حسب درصد محاسبه می شود.
•کنترل دقت
ده لوله چیده میشود و محلول ذخیره رنگی متناسب با
حجم سمپلر مورد نظر برای کنترل انتخاب میگردد (مثال
برای سمپلرهای با حجم 100-1000میکرولیتر از ده لوله
حاوی رقت 1/11ماده رنگی استفاده می شود) .با سمپلر
مورد نظر از محلول ذخیره رنگی کشیده شده و به لوله ها
ریخته می شود و پس از مخلوط کردن ،جذب نوری لوله
ها در مقابل اب مقطر خوانده می شود .اختالف در جذب
نوری لوله ها به اختالف در حجم رنگ انتقالی توسط سمپلر
نسبت داده میشود و با محاسبه ضریب انحراف میزان عدم
دقت یا تکرارپذیری محاسبه می شود.
روش توزین
در کنترل کیفی سمپلر به روش توزین ،ارزیابی دقت و
صحت سمپلر با استفاده از یک ترازوی ازمایشگاهی کالیبره
که مشخصات ان در جدول 1اورده شده ،انجام می گیرد.
جدول :1مشخصات ترازوی ازمایشگاهی کالیبره برای حجم مورد نظر سمپلر
محدوده دمایی قابل قبول ازمایشگاه جهت کنترل کیفی به
روش توزین 15تا 30درجه سانتیگراد است.
تعدادی نوک سمپلر نو و مناسب ،مقداری اب مقطر یکبار
تقطیر و یک دماسنج 1/0کالیبره اماده کرده و به همراه ترازو
و سمپلری که قرار است کنترل کیفیت روی ان انجام شود را
حداقل یک ساعت قبل از انجام ازمون در کنار یکدیگر قرار
دهید تا دمای همگی یکسان شود.
34
34
تیر 95
شماره 126
قبل از انجام ازمون ابتدا از صحت فنی سمپلر اطمینان
حاصل کرده و سپس 5بار با مقدار حجم نامی ،نوک
سمپلر را با اب مقطر ابکشی کنید .ازمون سمپلر را به
ترتیب زیر انجام دهید:
در یک ظرف ترجیحا دربدار مقداری کمی اب
مقطر ریخته و روی صفحه ترازو قرار داده و ترازو را
صفر کنید.
یک نوک سمپلر نو و مناسب به سمپلر متصل
کرده ،سمپلر را درصورتیکه حجم متغیر باشد روی حجم
نامی قرار داده و به اندازه حجم نامی اب مقطر کشیده و
در ظرفی که روی ترازو قرار دارد تخلیه کنید.
جرم خوانده شده از ترازو را ثبت کنید ( .) m1
ترازو را صفر کنید.
مراحل 2تا 4را 9بار دیگر تکرار کنید تا مقادیر
m1 , m 2 ,..., m10به دست اید.
دمای اب مقطر را بوسیله دماسنج 1/0بدست
اورده و ثبت کنید ( .) t
مقدار جرم میانگین 10بار توزین را با استفاده از
فرمول زیر محاسبه کنید:
فاکتور تبدیل جرم به حجم ( ) zرا از جدول 2
استخراج کنید.
مقادیر v1تا v10و vرا با استفاده از فرمول های
زیر محاسبه کنید:
v = m .z
v i = m i .z
مقادیر Biasو CVرا به ترتیب جهت ارزیابی
صحت و دقت سمپلر با استفاده از فرمول های زیر محاسبه کنید:
v −v
= Bias%
× 100
v
،vحجم مورد انتظار سمپلر است.
همیــن ازمون را بــر روی %50حجم نامی و
%10حجم نامی انجام دهید.
در صورتی که دقت یا صحت ســمپلر غیرقابل
قبول باشد ،سمپلر نیاز به تنظیم ( )adjustmentدارد.
جهت اطالعات بیشتر در خصوص سمپلرهای
جابجایی مثبت و چندکاناله به استاندارد ملی ایران
isiri 11504-6و در خصوص ویژگی ها و انواع
سمپلرها به استاندارد ملی ایران isiri 11504-2
مراجعه کنید .با توجه به اینکه در عمل مقادیر
جدول باال در بیشتر مراکز قابل دستیابی نیست،
معیارهای مـورد تـایید ازمـایشگاه مرجع سالمت
در این خصوص دامنه گستردهتری را پوشش
می دهد که ازمایشگاه ها میتوانند ان مقادیر را به
عنوان CVو Biasمالک عمل قرار دهند.
کالیبراسیون
در صورت مشاهده خطای دقت یا صحت ،سمپلر
جهت کالیبراسیون به شرکت پشتیبان ارسال می شود.
ایمنی و نکات مهم
جدول )2فاکتور تبدیل جرم به حجم ( )Zبراساس فشار و دما
مقادیر Biasو CVبه دست امده را با مقادیر بیشینه
مجاز (جدول )3مقایسه کنید .در صورتیکه مقادیر به دست
امده کوچکتر یا مساوی مقادیر پیشینه مجاز باشد ،به ترتیب
صحت و دقت سمپلر در حجم نامی سمپلر قابل قبول است.
در جدول 1-5مقادیر بیشینه خطای سیستماتیک ( )Biasو
تصادفی ( )CVمجاز بر حسب µlو درصد بیان شده است.
جدول )3مقادیر بیشینه خطای مجاز ( Biasو )CVقابل قبول در حجم نامی سمپلر
•ضربه به سمپلر می تواند این وسیله را از
کالیبراسیون خارج نماید.
•مایع نباید وارد قسمت های داخلی سمپلر شود،
همیشه از نوک سمپلر مناسب با حجم برداشتی استفاده شود.
•تماس دست با نوک سمپلر الوده ممنوع است.
•در صورت مکش محلول های اسیدی و سایر
محلول های خورنده باید بخش نگهدارنده سر سمپلر
) (Tip holderباز شده و پیستون و حلقه پالستیکی
( )O-ringبه خوبی با اب مقطر شسته شود.
•هرگز نباید سمپلر حاوی محلول به پهلو به
زمین گذاشته شود.
•هـرگز نبایـد از سمپلرهـای متغیر بـرای
ی خارج از محدوده حجمی ادعایی انها
کشیدن حجم
استفاده شود.
تیر 95
شماره 126
35
مقاله علمی
علی حسین خانی ،دانشجوی کارشناسی رشته زیست شناسی سلولی مولکولی ،دانشگاه ازاد اسالمی واحد تهران مرکزی،
دانشکده علوم پایه،عضو باشگاه پژوهشگران و نخبگان
سارا ازادپیما (نویسنده مسوول) ،دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی،گرایش میکروبیولوژی،
دانشگاه ازاد اسالمی واحد تهران مرکزی ،دانشکده علوم پایه sar.azadpeyma.sci@iauctb.ac.ir
نسیم گل سرخی ،دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی،گرایش میکروبیولوژی،
دانشگاه ازاد اسالمی واحد تهران مرکزی ،دانشکده علوم پایه
نقش میکروبیوتای روده در چاقی
در این مقاله ،گذری برتاثیر میکروبیوتای روده بر افزایش چاقی خواهیم
داشت و به نقش انواع باکتری های ساکن روده در افزایش یا کاهش بافت
ادیپوسایت اشاره خواهد شد .اخرین بررسی ها روی باکتری های کامنسال
نشان می دهد که میکروبیوتا یک عامل محیطی دخیل در کنترل وزن و تعادل
انرژی بدن بوده ،و رژیم غذایی به سرعت بر ترکیب میکروبیوتای روده تاثیر
می گذارد و یک رابطه ی پیچیده میان رژیم غذایی ،سن ،فیزیولوژی میزبان
و کارایی ژنوتیپ بر ترکیب میکروبیوتا وجود دارد.
با توجه به نقش چاقی در ایجاد اختالالت شدید متابولیکی می توان نتیجه
گرفت که ارتباط تنگاتنگی میان چاقی و میکروبیوم روده وجود دارد و بررسی
باکتری های وابسته با چاقی در سنین مختلف به به نتایج بهتر و دقیق تری
در درمان افراد دچار اضافه وزن انجامیده است.
در روده ی انسان یک کمپلکس متنوع و جامعه ی گسترده
میکروبی تحت عنوان میکروفلور روده یا میکروبیوتا وجود دارد
( .)4-1حدود 100تریلیون میکروارگانیسم در کولون انسان وجود
دارد ،که بیشتشان گونه های باکتریایی هستند ( .)5در کل تخمین
زده شده که میکروفلور 150برابر بیشتر از ژنوم میزبان خود ژن
دارد ( .)6به غیر از نقش های سودمند قابل توجه و موثر برای
میزبان ( مانند هضم پلی ساکارید های گیاهی غیر قابل هضم)،
این اکوسیستم پتانسیل زیادی برای واکنش های فیزیولوژیکی و
پاتولوژیکی با میزبان دارد ،برای مثال ،مشاهده شده که میکروبیوتا
سیستم مخاطی و سیستم ایمنی را تحریک می کند و احیاء اپیتلیوم
روده را کنترل می نماید ( 7و .)8چاقی یک نگرانی عمده ی
بهداشت همگانی است ،که هردو کشورهای صنعتی و کشورهای
درحال توسعه را تهدید می کند ( .)9در طول 25سال گذشته ،
شیوع چاقی در ایاالت متحده %75افزایش یافته است و از هر 3
فرد بالغ یک نفر چاقی مفرط دارد ( .)10چاقی بواسطه یک دسته از
اختالالت مهم متابولیکی مزمن ایجاد می شود ،از جمله :مقاومت
به انسولین ،دیابت نوع ،2بیماری کبد چرب ،اترواسکلروزیس،
فشار خون باال ،کلسترول باال و التهاب سیستمیک درجه پایین ،که
چاقی خود می تواند عامل تشدید همه موارد باال شود ،همچنین
36
36
تیر 95
شماره 126
باعث اپنه ی خواب و شماری از سرطان ها شده و به افزایش
مرگ و میر می انجامد ( .)12-10عالوه بر این ،چاقی به طور
کلی برای کیفیت زندگی مضر است و باعث هزینه های بهداشتی
باال می شود و این در نتیجه ی عوارضی است که به همراه دارد.
در سال های اخیر ،تحقیقاتی در سراسر جهان متمرکز بر مفهوم
میکروبیوتای روده در ظهور و تشدید این بیماری همه گیر انجام
شده است ( 13و .)14
میکروبیوم
مجموعه ی ژنوم میکروبیوتا (میکروبیوم) حاوی بیش از
100برابر کل ژنوم انسان می باشد ( .)15میکروبیوتای ما همراه
با ما تکامل یافته است .همزیستی میلیون ها ژن میکروبی با ژنوم
گسترده ی ما در متابولیسم ،عملکرد سیستم ایمنی و بیان ژن،
نقش ایفا می کند ( .)16میکروبیوم خواص متنوع و سودمندی
را به میزبان می بخشد .طیف گسترده ای از واکنش های
انزیمی نقش مهمی در هموستازی بدن میزبان ،متابولیسم،
سنتز میکرونوترینت ها ،سم زدایی ،رشد و توسعه سلول های
اپیتلیال ،و عملکرد سیستم ایمنی بازی می کنند ( .)17یکی
از فعالیت های کلیدی میکروبیوتا استخراج کارامد کالری از
مصرف مواد غذایی ،به ویژه از طریق تخمیر پلی ساکارید های
غیر قابل هضم و تامین اسیدهای چرب کوتاه زنجیر است (.)18
همچنین میکروبیوتا دخیل در تولید ویتامین ، Kویتامین های
گروه ، CO2 ، H2 ، Bگاز متان ،لیزین و تبدیل اوره به امونیاک
می باشد ( .)19به عالوه دخیل در متابولیسم زنوبایوتیک ها و
تعدیل گردش روده ای – کبدی ترکیبات سم زدایی شده توسط
کبد و دفع ان ها به درون صفرا می باشد ( .)16میکروبیوم
رشد انتروسیت ها را تحریک کرده و به توسعه ی سیستم
ایمنی کمک می کند ( .)20ارگانیسم های کامنسال میزبان را از
پاتوژن هایی مانند کلستریدیوم با تولید باکتریوسین ها ،انسداد
چسبندگی پاتوژن ها ،تعدیل پاسخ های ایمنی ،و تحریک
تولید IgAترشحی حفظ می کند ( .)16رشد بیش از حد باکتری
های روده ی کوچک از دیرباز به عنوان یک علت مهم سوء
جذب ،سوء هاضمه ،روزاسه ،و سندرم روده ی تحریک پذیر
مورد مطالعه قرار گرفته است ( 21و .)22اخیرا متوجه شده اند
که میکروبیوم در پاتوفیزیولوژی بیماری های موضعی دستگاه
گوارش مانند بیماری التهابی روده ،سندرم روده ی تحریک پذیر
،اسهال عفونی ،و سرطان کلون ،و نیز شرایط سیستمیک مانند
دیابت نوع 2و چاقی دخیل بوده است ( 23و .)24
سیر تکاملی میکروبیوتا
برای اگاهی از اینکه چگونه باشندگان میکروبی در بدن شکل
می گیرند ،پژوهشگران روی گسترش میکروبیوتای روده ای در
نوزادان و کودکان مطالعه کردند .شواهد نشان می دهد که ترکیب
میکروبیوتای روده در طول اولین سال زندگی ایجاد می شود
( )25و قرار گرفتن تصادفی در معرض محیط نقش کلیدی را در
تعیین ترکیب نهایی بازی می کند که تا بزرگسالی ادامه دارد (.)26
در دوران جنینی ،دستگاه گوارش جنین استریل است .در معرض
محیط قرار گرفتن اولیه بواسطه ی نوع زایمان تعیین می شود.
زایمان طبیعی نوزاد را در معرض باکتری های مادر قرار می دهد ،
در حالی که عمل سزارین نوزاد را در معرض مجموعه ای متفاوت
و جدا قرار می دهد ،که شامل گونه های زیادی از کلستریدیوم
ها می باشد ( .)20عالوه بر این تغذیه با شیر مادر نوزادان را در
معرض ترکیب فلوری قرار می دهد که بیشتربیفیدوباکتریوم ها
می باشند ( ، ) %90اما تغذیه با بطری با جمعیت باکتریایی متنوع
تر ،از جمله گونه های باکتروئید ها و کلستریدیوم ها همراه است
( .)27تغذیه با مواد غذایی جامد منجر به تبدیل فلور نوزاد به فلور
نوع بالغ می شود (.)28
پس از یک سال ،میکروبیوتای نوع بالغین شکل می گیرد و به
طور قابل مالحظه ای در طول زندگی ثابت می ماند .میکروبیوتا
نسبت به تغییرات گذرا حساس هستند و تحت تاثیر تغییرات رژیم
غذایی ،دارو ها مانند انتی بیوتیک ها ،پاتوژن های عفونی ،و عمل
جراحی روده قرار می گیرند ( .)20در افراد مسن ،کاهش در تعداد
و تنوع بیفیدوباکتریوم ها و الکتوباسیلوس ها و به همان نسبت
افزایش در باکتروئید ها و کلستریدیوم ها اتفاق می افتد .درحال
حاضر محققان تالش می کنند تا متوجه شوند چگونه تغییرات
جهانی مدرن در شیوه ی زندگی ،رژیم غذایی و سایر عوامل
محیطی ،سیر تکاملی میکروبیوتای درون انسان را تحت تاثیر قرار
می دهد ،و اینکه ایا این عوامل تاثیری روی سالمت و استعداد
ابتال به بیماری هایی مانند چاقی دارند؟ (.)15
میکروبیوتای روده و چاقی
اخرین بررسی ها نشان می دهند که میکروبیوتا یک عامل
محیطی دخیل در کنترل وزن بدن و تعادل انرژی می باشد (13
و .)14هم اکنون به خوبی اثبات شده است که میکروبیوتای
روده ی انسان ( در مجموع تا 100تریلیون سلول ) ،بیشتر
گرم مثبت و بی هوازی هستند ( ،)5برای هر شخصی منحصر
به فرد بوده و میان افراد بسیار متغیر است و به طور قابل
مالحظه ای بعد از اولین سال زندگی ثابت و پایدار خواهد شد
( 29و .)30با وجود این ویژگی منحصر به فرد بودن در هر
شخص و تنوع باال در انسان ،تنها تعداد کمی از شاخه های
باکتریایی وجود دارند که به لحاظ تعداد غالب است (:)33-31
فرمیکوت ها و باکتروئید ها ،که بیش از %90محاسبه شده اند
( .)36-34تحقیقات جدید نشان داده که حیوانات و انسان
های چاق تغییراتی را در ترکیب میکروبیوتای روده در مقایسه
با همتایان الغر خود دارند ( ، )1یعنی حضور بیشتر فرمیکوت
ها و حضور کمتر باکتروئید ها ،و همچنین در مجموع کاهش
تنوع باکتریایی و تغییر حضور ژن های باکتریایی ،علت موثر در
مسیر های متابولیکی در نظر گرفته شد ( 13و 14و 37و .)38
در یک چالش برای شناسایی بیشتر تغییرات خاص در
میکروبیوتای روده که ممکن است منجر به این اثرات متابولیکی
شوند " لی و همکارانش" روی موش های چاق ژنتیکی مطالعه
کردند ،در موش ob/obکمبود گیرنده ی لپتین را مشاهده
کردند و نیز %50کاهش در فراوانی باکتروئید ها و به همان
نسبت افزایش در فرمیکوت ها را در سکوم این موش ها در
مقایسه با موش های الغر یافتند ( 14و .)39
" والدرام و همکارانش" ،یک مدل موش چاق را مورد
مطالعه قرار دادند ،نتایج ان ها به طور گسترده از نسبت بیشتر
فرمیکوت ها به باکتروئید ها حمایت کرد ،که در بررسی ها
حیوانی دیگر مشاهده شده است .عالوه بر این ،باکتری های
خاصی مرتبط با فنوتیپ چاقی یافتند که شامل هالوموناس
و اسفینگوموناس می شوند .از سوی دیگر ،به طور عمده
موش ها بیش از %40چربی کل بدنشان در مقایسه با ان هایی
که تحت شرایط عاری از میکروب بودند افزایش یافت ،در
حالی که موش های تهی از میکروب از طریق کلونیزاسیون
با جمعیت میکروبی سکوم موش های معمولی ،افزایش قابل
توجهی در چربی کل بدنشان دیده شد ( 13و .)38
در پژوهش دیگری روی انسان های چاق که توسط " دانکن
و همکارانش " انجام شد ،یک رژیم غذایی دخالت کننده در
کاهش مصرف کربوهیدرات و افزایش مصرف پروتئین داده
شد ،که باعث کاهش در جمعیت بیفیدوباکتریوم ها (گونه
روزبوریا) و زیرگروه های یوباکتریوم رکتال از خوشه ی
تیر 95
شماره 126
37
Clostridial XIVAشد .سایر بررسی ها روی کاهش وزن نشان
می دهد که تغییرات مشخص و پایدار در ترکیب میکروبی روده
پس از کاهش وزن ناشی از رژیم غذایی محدود است که در این
راستا این یافته ها از افرادی که تحت جراحی کاهش وزن قرار
گرفته بودند به دست امدند (.)44-40
عالوه بر این ،محققان با مقایسه ی میان میکروبیوتای مدفوع
دوقلوهای چاق و الغر پی بردند که درحالی که هسته ی اصلی
میکروبیوم روده در هر دو فرد وجود دارد ،افراد چاق کاهش تنوع
و مسیرهای متابولیکی تغییر یافته ای را در میکروبیوتای خود
نشان دادند ( ،)45همچنین نسبت پایین تری از باکتروئید ها و
نسبت باالتری از اکتینوباکترهای مرتبط با چاقی داشتند ( .)37این
اطالعات با هم نشان می دهند که میکروب های روده می توانند
روی برداشت انرژی از اجزاء رژیم غذایی و نیز چگونگی ذخیره
و مصرف انرژی تاثیر بگذارند .بنابراین ،این پیشنهاد منطقی است
که میکروبیوتای روده ممکن است به چاقی کمک کنند .درواقع،
تعیین توالی میکروبیوتای روده ی موش های الغر ،موش وحشی
و موش ob/obتفاوت پایداری را در دو شاخه ی باکتریایی
بزرگ ( باکتروئید ها و فرمیکوت ها ) نشان داد .به طور خاص،
فرمیکوت ها بیشتر بودند درحالی که باکتروئید ها به همان نسبت
کاهش پیدا کرده بودند ( علی رغم رژیم غذایی و سطح فعالیت
مشابه ) .بررسی ها متاژنومیک روی میکروبیوم موش ob/obنشان
داده است که ژن های کدکننده ی انزیم هایی که در گام اول در
تجزیه ی پلی ساکارید های غذایی غیرقابل هضم مشارکت دارند
و نیز ژن های کدکننده ی انزیم هایی که محصوالت نهایی این
مسیر های متابولیکی را وارد ،متابولیزه و تولید می کنند ،افزایش
یافته است ( 14و .)46
جامعه ی میکروبی روده متنوع است ،عالوه بر طیف گسترده ای
از گونه های باکتریایی ،ارکی ها و یوکاریوت های میکروبی
38
38
تیر 95
شماره 126
مختلفی نیز وجود دارند .بنابراین سینتروفیک ،همزیستی ،و
تعامالت رقابتی در میان باکتری ها و گونه های ارکی ها
ممکن است نقش کلیدی در ترویج چاقی داشته باشند .در این
راستا ،ارکی های تولید کننده ی متان به فراوانی در موش ها و
انسان های چاق در مقایسه با افراد الغر یافت شده اند ( 44و
.)46اخیرا ،کنسرسیوم پروژه ی میکروبیوم انسان ،یک مطالعه
برجسته ای از میکروبیوتا را در 18بخش مختلف بدن 242
فرد سالم ،در دیستال دستگاه گوارش منتشر کرده است .در
این مطالعه ترکیب مسیرهای متابولیکی موجود در روده ( که
توسط تعیین توالی متاژنومیک ثابت شده ) به طور شگفت
اوری پایدار باقی مانده است ( 37و .)47
تنها 2مطالعه خالف شواهد تغییر در نسبت فرمیکوت
ها به باکتروئید ها در چاقی را نشان دادند " :شورتز " و "
ژانگ"کاهش شاخه ی فرمیکوت ها را در چاقی نشان دادند
( 48و .)49همچنین " شورتز و همکارانش " هیچ تفاوتی را
در فراوانی ارکی ها در انسان های دارای اضافه وزن یا چاق
پیدا نکردند ،تا سودمندی ارکی ها را به عنوان یک بیومارکر
مهم در چاقی نشان دهد .واضح است که تحقیقات بیشتر در
این زمینه مورد نیاز است (.)48
تاثیر رژیم غذایی بر میکروبیوم روده
به تازگی نشان داده شده است که رژیم غذایی به شدت و به
سرعت بر ترکیب میکروبیوتای روده تاثیر می گذارد ،این سوال به
وجود می اید که ایا رژیم غذایی مستقل از فنوتیپ چاقی مسئول
تغییرات در ترکیب میکروبیوم روده می باشد؟ ( 50و .)51
شبه رزیستین (
با استفاده از مولکول
) RELMدر
مدل موش ناک اوت که وزن کمتری نسبت به موش های
وحشی به دست اورده بودند ،نشان داده شد که یک رژیم
غذایی پرچرب با کاهش در باکتروئید ها و افزایش در فرمیکوت ها
و پروتئوباکتر ها همراه است ،با این حال ،تغییر در میکروبیوتا
صرف نظر از این که موش ها چاق باشند یا خیر اتفاق می افتد،
این نشان می دهد که رژیم غذایی محرک این تغییر در فراوانی
میکروبی است (.)50
یک گزارش نشان داد که تغییرات کوتاه مدت در بار مواد
مغذی ،به سرعت تغییراتی را در میکروبیوتای روده ی انسان های
الغر ،اما نه چاق ،القاء می کند ( .)52به طور خاص در افراد
الغر ،افزایش بار مواد مغذی منجر به افزایش فراوانی نسبی
فرمیکوت ها ،کاهش باکتروئید ها و افزایش برداشت انرژی
می شود .جالب توجه است که این رابطه در افراد چاق مشاهده
نمی شود ،این نشان می دهد که میکروبیوتای افراد چاق و الغر
پاسخ های متفاوتی به تغییرات در محتوای کالری رژیم غذایی
می دهند ( 53و .) 54
در پژوهشی دیگر ،ترکیبات میکروبی مدفوع تازه یا منجمد شده
انسان از دهنده های الغر به موش عاری از میکروب پیوند شد.
این میکروب های انسانی در موش یک میکروبیوتای پایدار ایجاد
کردند که قابل توارث بود و تنوع باکتریایی زیادی از میکروبیوتای
دهنده تکثیر شد (.)55
زمینه ی ژنتیکی میکروبیوتای ما ممکن است عوامل غذایی
خاصی که استفاده شده اند را تعیین کند .تفاوت های ژنتیکی
و عملکردی میان گونه های باکتروئید ها ،چگونگی استفاده ی
باکتری ها از فروکتان ها را پیش میانی می کند (.)56
عالوه بر رژیم غذایی ،عوامل ژنتیکی و محیطی دیگر نیز ممکن
است به میکروبیوتای روده شکل دهند" .بنسون و همکارانش" در
موش 64 ،گروه طبقه بندی شده از میکروبیوتا را پیدا کردند که تا
حد زیادی وابسته به ژنوتیپ میزبان بود ( .)57این مطالعه مقدار
جایگاه های ژنی میزبان را که قادر به کنترل گونه های میکروبی
فرد است مشخص می کند .پیچیدگی عوامل موثر بر میکروبیوم
روده در مطالعه ی اخیر توسط "کوئنیگ و همکارانش " نشان
داده شده است ( .)58بیشترین تغییرات بی نظمی در میکروبیوم
به رویدادهای استثنائی زندگی وابسته است ،و جالب توجه است
که گونه های حامل ژن های عملکردی که درگیر تخمیر پلی
ساکارید های گیاهی می شوند حتی قبل از معرفی غذاهای جامد
حضور داشتند .در مجموع به نظر می رسد که تنوع فیلوژنتیکی
در طول زمان به تدریج توسعه پیدا کرده است .دراخرین بررسی
ها نیز یافت شده که میکروبیوم در دو قلو های چاق و الغر ،به
جای اینکه در سطح شاخه مشترک باشند ،در سطح ژن مشترک
است (.)59
واضح است که یک رابطه ی پیچیده میان رژیم غذایی ،سن ،فیزیولوژی
میزبان ،و تاثیر ژنوتیپ بر ترکیب میکروبیوتا وجود دارد (.)52
مکانیسم های دخیل در ذخیره ی چربی
به نظر می رسد که میکروبیوتای روده یک عامل مهم زیست محیطی
است که روی انرژی حاصل از رژیم غذایی و ذخیره سازی انرژی در
میزبان از طریق یک مکانیسم چندوجهی تاثیر می گذارد ( شکل ) 1
(.)60
روش اول :سرکوب بیان روده ای Fiafمی باشد Fiaf .یک
مهار کننده ی LPLدر گردش خون است که از روده ،کبد و
بافت ادیپوز تولید می شود .میکروبیوتای روده سرکوب Fiaf
رابرمی انگیرد که به فعالیت بیشتر LPLمی انجامد .در نتیجه
جذب سلولی اسیدهای چرب و تجمع تری گلیسریدها در
سلول های ادیپوسایت افزایش می یابد که ذخیره ی چربی
بیشتری اتفاق می افتد.
روش دوم :استخراج انرژی از اجزای مواد غذایی هضم
نشده است .مواد مغذی غیر قابل هضم ،توسط میکروب های
روده به مونوساکاریدها و اسیدهای چرب زنجیره کوتاه مانند
استات ،پروپیونات و بوتیرات تخمیر می شوند که نشان دهنده
ی یک منبع انرژی مهم برای بدن است.
روش سوم :شامل نقش اسیدهای چرب زنجیره کوتاه
به عنوان مولکول های سیگنالینگ می باشد ،که پروپیونات
و استات لیگاندهایی برای Gpr41و Gpr43هستند و تعادل
انرژی و پاسخ های التهابی میزبان را کنترل می کنند.
روش چهارم AMPK :؛ یک انزیم کلیدی است که وضعیت انرژی
سلولیراازطریقتحریکبتااکسیداسیوناسیدهایچربکنترلمیکند.
متوجهشدندکهمیکروبیوتایرودهاکسیداسیوناسیدهایچربتحریک
شده توسط AMPKدر کبد و ماهیچه ی اسکلتی را سرکوب می کند (53
و 60و .)61
اندوتوکسمی متابولیک ،التهاب و سیستم ایمنی در
چاقی و سندرم متابولیک
چاقی با شماری از نارسایی متابولیک مشخص شده با
التهاب مزمن ،التهاب سیستمیک و التهاب درجه پایین مرتبط
است .اگرچه اندوتوکسین ( لیپوپلی ساکارید ) مشتق شده از
دیواره ی سلولی باکتری های گرم منفی ،در گردش خون افراد
سالم در غلظت های پایین وجود دارد ،وقوع چاقی ژنتیکی
و چاقی ناشی از رژیم غذایی و سایر اختالالت متابولیکی با
افزایش قابل توجه غلظت لیپوپلی ساکارید مرتبط است ،به این
حالت " اندوتوکسمی متابولیک " می گویند.
مصرف یک وعده ی غذایی پرچرب در حیوانات و انسان ها
منجر به افزایش قابل توجهی در غلظت اندوتوکسین و تغییر در
ترکیب میکروبیوتای روده می شود .افزایش سطح اندوتوکسین
سیستمیک ممکن است به خاطر افزایش نفوذپذیری روده ناشی
تیر 95
شماره 126
39
از تغییر در ترکیب میکروبیوتا باشد .اندوتوکسمی ممکن است
بعدا به التهاب درجه پایین ،مقاومت به انسولین ،هایپرپالزی
سلول های چربی ،و کاهش عملکرد سلول های
که مشخصه
ی سندرم متابولیک می باشد کمک کند.
عالوه بر پتانسیل رژیم غذایی پرچرب برای القاء اندوتوکسمی
متابولیک ،سیستم ایمنی ذاتی نیز ممکن است در تنظیم
میکروبیوتای روده و اثرگذاری در توسعه ی اختالالت متابولیکی
نقش ایفا کند .نشان داده شده است که موتاسیون در TLR5که
فالژلین باکتریایی را شناسایی می کند ،منجر به هایپرفاژی و بروز
ویژگی های سندرم متابولیک می شود .همچنین موتاسیون در
TLR2که وظیفه ی شناسایی پپتیدوگلیکان ،لیپوتیکوئیک اسید و
لیپوپروتئین باکتریایی را برعهده دارد ،موش ها را از چاقی ناشی
از رژیم غذایی ،مقاومت به انسولین ،افزایش کلسترول و استئاتوز
کبدی حفظ می نماید .موتاسیون در TLR4نیز که شناسایی لیپو
پلی ساکارید باکتریایی را برعهده دارد از چاقی ناشی از رژیم
غذایی و مقاومت به انسولین جلوگیری می کند (.)62
عالوه بر مکانیسم های ایمنی و مکانیسم های التهابی ،مسیرهای
دیگر نیز ممکن است درگیر در ارتباط میان میکروبیوتای روده و
سندرم متابولیک باشند .میکروبیوتای ما انزیم هایی را تولید می
کنند که پلی ساکاریدهای مصرفی را کاهش می دهد ،که نتیجه ی
ان افزایش جذب مواد مغذی (به خصوص کربوهیدرات ها) است
و درنتیجه باعث افزایش فعالیت لیپوژنز کبد ،مقاومت به انسولین
کبدی و هایپرانسولینمی می شود .نشان داده شده که مصرف باالی
فیبر غالت با کاهش خطر برای بیماری دیابت نوع 2همراه است.
اجزای مختلف در رژیم غذایی از جمله فیبر گندم ،اینولین ،
گلوکاگون جو دوسر ،یا نشاسته با محتوای باالی امیالز ،مواردزیر را تحت تاثیر قرار می دهد :جذب گلوکز ،کاهش ترشح
انسولین و افزایش تولید و جذب اسید های چرب زنجیره کوتاه
،با این حال هیچ یک از این بررسی ها اثرات رژیم غذایی روی
میکروبیوتای روده را مورد بررسی قرار نداده اند (.)61
ارتباط درمانی
عالوه بر رژیم غذایی و انتی بیوتیک ها ،شماری از
استراتژی های پزشکی و جراحی نیز برای دستکاری میکروبیوتای
روده وجود دارند .در مقابل انتی بیوتیک ها ،پروبیوتیک ها
زندگی می کنند ،که میکروارگانیسم های غیربیماری زا و زنده ای
هستند که هنگامی که مصرف شوند خواص سودمندی برای
سالمت ایجاد می کنند ،گونه های رایج مورد استفاده عبارتند از:
بیفیدوباکتریوم ،الکتوباسیلوس و ساکارومایسس .پری بیوتیک ها
مانند فروکتوالیگوساکاریدها ،اینولین ،الکتولوز و الکتوسوکروز
40
40
تیر 95
شماره 126
غیرقابل جذب هستند و کربوهیدرات های کوتاه زنجیره ی
تخمیر شده ای هستند که به صورت انتخابی رشد و فعالیت
میکروارگانیسم های کامنسال مفید را تحریک می کنند.
سینبیوتیک ها ترکیبی از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها
می باشند و ترکیباتی هستند که به منظور بهبود کلونیزاسیون
پروبیوتیک ها در نظر گرفته شده اند .بهر روی ،نشان داده
شده که روش های جراحی کاهش وزن خاصی مانند عمل
جراحی بای پس معده به روش Roux-en-Yیا به اصطالح
RYGBمیکروبیوتای روده را تغییر می دهد .ارتباط بالینی انتی
بیوتیک و کاربرد پروبیوتیک بواسطه ی استفاده از ان ها به
عنوان محرک رشد در صنعت کشاورزی پشتیبانی می شود.
انتی بیوتیک ها
درمان با انتی بیوتیک اندوتوکسمی متابولیک و محتوای لیپوپلی
ساکارید سکوم را در موش های تغذیه شده با غذای پرچرب و
موش ob/obکاهش می دهد ،در نتیجه عدم تحمل گلوکز ،اضافه
وزن بدن ،و مارکرهای التهابی و استرس اکسیداتیو کاهش می یابد.
درمان با انتی بیوتیک ،همراه با یک رژیم غذایی حفاظت کننده
حاوی کازئین هیدرولیز شده ،نشان داده شده که باعث کاهش بروز
و تاخیر در شروع دیابت در مدل موش می شود .با این حال ،در
یک دوره ای که پاتوژن های مقاوم به چند دارو به سرعت درحال
افزایش هستند ،انتی بیوتیک های تجویزی برای مقابله با چاقی
انسان باید به دقت در نظر گرفته شوند .عالوه بر این ،استفاده ی
گسترده از انتی بیوتیک های پیشگیری کننده در صنعت دامپروری
به عنوان یک ابزار تولید رشد نشان می دهد که درمان های طراحی
شده برای کاهش چاقی ممکن است عواقب ناخواسته ای را داشته
باشند.
پری بیوتیک ها
اثر پری بیوتیک ها بر پارامترهای متابولیک در بررسی ها
حیوانی و انسانی بررسی شده است .در موش ها ،افزودن
الیگوفروکتوز به رژیم های غذایی استاندارد یا پرچرب به
شکلی متناقض انرژی دریافتی و افزایش وزن و توسعه ی
توده ی چربی را کاهش می دهد .این اثر ممکن است در
افزایش محتوای بیفیدوباکتری های روده دخالت داشته باشد،
که نشان داده شده که منجر به کاهش اندوتوکسمی ،بهبود
تحمل گلوکز و ترشح انسولین القاء شده توسط گلوکز و
نرمال شدن مارکرهای التهابی می شود.
پروبیوتیک ها
با توجه به نقش بالقوه ی میکروبیوتای روده در اختالالت
متابولیک ،منطقی است فرض کنند که بازسازی یا تکمیل
جمعیت های میکروبی خاص ممکن است اثر مفید و ...داشته
باشد .درواقع ،تجویز نوشیدنی های پروبیوتیک به موش عاری
از میکروب سازگار شده با میکروبیوتای نوزاد انسان منجر به
یک طیف گسترده ای از تغییرات در میکروبیوم و تغییرات در
تعادل انرژی و متابولیسم لیپید و امینواسیدها می شود .مکمل های
خوراکی حاوی بیفیدوباکتریوم برای نوزادان موش ممکن است
باعث تعدیل افزایش مداوم سطوح اندوتوکسین شود که در اوایل
زندگی دیده می شود و نشان داده شده که از دیابت خود ایمنی در
یک مدل موش دیابتی غیر چاق جلوگیری می کند (.)62
انتی بیوتیک ها و پروبیوتیک ها ،مانند الکتوباسیلوس و
بیفیدوباکتریوم ،به عنوان محرک رشد در گاو استفاده می شد.
پیشنهاد شده است که استفاده ی بی رویه از انتی بیوتیک ها و
پروبیوتیک ها در گاو ممکن است به طور ناخواسته ای کمک
به اپیدمی چاقی کند .عمده ی پری بیوتیک ها در رژیم غذایی
امریکا در دهه ی 1950به شکل شیره ی ذرت با فروکتوز باال
معرفی می شوند .ایا مواجهه با این پری بیوتیک ها منجر به رانش
به سمت میکروبیوم نوع چاق ( غالبا فرمیکوت ها ) می شود ؟
با روش های جدید متاژنومیکس ،شاید درک بهتری از اثرات
میکروبی این عوامل درمانی بتواند به ما کمک کند تا از تشدید
اپیدمی چاقی جلوگیری کنیم و شاید به اثر مورد نظر کنترل وزن
دست پیدا کنیم ( .) 63
میکروبیوم روده پس از جراحی RYGB
جراحی بای پس معده به روش Roux-en-Yدر بیماران دچار
مرض چاقی منجر به کاهش وزن قابل توجه و رفع بیماری های
همراه ان (مانند دیابت نوع ،2فشار خون باال و اپنه خواب) می
شود؛ که بادوام ترین درمان برای چاقی است .باتوجه به تغییرات
چشمگیر در اناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارش در ،RYGB
چند گروه تالش کرده اند تا تغییراتی را که در میکروبیوم دیستال
دستگاه گوارش اتفاق می افتد را مشخص کنند .علیت تغییرات در
میکروبیوم درنتیجه ی RYGBدشوار است زیرا رژیم غذایی ،سطوح
PHو مواد مغذی دریافتی ،سطوح صفرا و هورمون های موضعی
همه به یک باره در حال تغییر هستند .این جراحی به دو منظور
انجام می شود ؛ این که فرد غذای کمتری میل کند و نیز مواد غذایی
کمتری جذب شود .جراحی بای پس معده به روش Roux-en-Y
بیشتر حجم معده را خارج از مسیر دهانی-روده ای قرار می دهد؛
حذف این محیط بسیار اسیدی برای بیماران پس از RYGBیک
مجموعه ی منحصر به فرد برای استفاده از پروبیوتیک ها ایجاد
می کند و با مصرفشان این ارگانیسم ها کمتر از میان می روند (.)20
بررسی های فیلوژنتیک در افراد پس از جراحی بای پس
معده نشان داد که ارکی های متانوژنیک و گاماپروتئوباکتری ها
افزایش یافتند و نیز کلستریدیوم ها کاهش یافتند (.)62
گروه دیگری نشان داد که در بیماران بعد از ،RYGBمصرف
مکمل های همراه با پروبیوتیک ها ی الکتوباسیلوس (شاخه ی
فرمیکوت ها) منجر به از دست دادن وزن بیشتر شد و رشد
بیش از حد تعداد کمتری از باکتری ها (اندازه گیری توسط
ازمون تنفسی هیدروژن) نسبت به بیماران RYGBکه دارونما به
ان ها داده شده بود اتفاق افتاد .این مطالعه تولید هیدروژن کمتر
را به وسیله میکروارگانیسم های پروبیوتیک نشان می دهد .این
یافته با این مشاهده مطابقت دارد که بیماران چاق افزایش بیش
از حدی در خانواده ی پری ووتالسه تولید کننده ی هیدروژن
دارند .براین باورند که انتقال هیدروژن میان گونه ای میان
گونه های باکتریایی و ارکی ها یک مکانیسم مهم برای افزایش
جذب انرژی توسط روده ی بزرگ انسان در افراد چاق است.
عالوه بر این ،این یافته ها نشان می دهند که ما توانایی بالینی
برای تشخیص سطوح باکتریایی با یک ازمایش ساده و تاثیر بر
تغییرات فیزیولوژیک با تغییر در میکروبیوم روده را داریم .درک
بیشتری از میکروبیوم روده ممکن است باعث کشف اهداف
جدید درمانی در دسترس شود (.)20
افزایش وزن بعد از پیوند میکروبیوتای مدفوع
پیوند میکروبیوتای مدفوع ( )FMTیک درمان امیدوارکننده
برای عفونت با کلستریدیوم دیفیسیل است .در مطالعه ای یک
زن با موفقیت با FMTدرمان شد که بعد از دریافت مدفوع
از یک دهنده ی سالم ولی چاق ،دچار چاقی شده بود .این
مورد باعث شد تا بررسی ها بیشتری روی مکانیسم های محور
تغذیه –عصبی– میکروبیوتا انجام شود و گزارشی از عواقب
بیمارانی که از دهنده های غیرایده ال برای FMTاستفاده
می کنند تهیه شود.
فرضیه ی تحریک یا کمک FMTبه چاقی توسط مدل های
حیوانی تایید شد که میکروبیوتای فرد چاق می تواند چاقی را
انتقال دهد (.)64
ارتباط افزایش وزن با افزایش گونه های الکتوباسیلوس
در فلور روده ی جوجه ها و اردک های تازه متولد شده
میکروارگانیسم هایی که در مواد غذایی حیوانی در اتحادیه
اروپا استفاده می شوند عمدتا سویه های باکتری گرم مثبت
متعلق به گونه های باسیلوس ،انتروکوکوس ،الکتوباسیلوس،
پدیوکوکوس ،استرپتوکوکوس و سویه های مخمر متعلق به
تیر 95
شماره 126
41
گونه های ساکارومایسز سرویزیه و کلیورومایسز است .دستکاری
میکروبیوتای روده به وسیله ی محرک های رشد تاثیر زیادی روی
صنعت دام و طیور دارد .پروبیوتیک ها در ابتدا برای جلوگیری
از عارضه ی اسهال در طیور مورد استفاده قرار گرفتند ،که ان ها
کلونیزاسیون روده ای توسط سالمونال و کلستریدیوم پرفرنژنس را
کاهش دادند .با این حال ،مشخص شد که ان ها حتی در صورت
عدم شیوع اسهال از افزایش وزن حمایت می کنند.
محققان یک دوز واحد از گونه ی الکتوباسیلوس را در جوجه
های گوشتی تهیه کردند و متوجه شدند که این تلقیح با افزایش
وزن قابل توجهی همراه بود (.)65
تکنیک های مورد استفاده
تکنیک های موجود برای مطالعه ی ترکیب میکروبیوم به سرعت
در حال تغییر است ،و هر تکنیکی دارای مزایا و معایب است.
تکنیک های قدیمی تر ،مانند روش FISHو ،DGGEپیشرفتی بیش
از کشت های ساده را نشان دادند که ان ها می توانند مقادیر نسبی
گونه های شناخته شده را تعیین کنند .با این حال تا حد زیادی توجه
کمی به این تکنیک ها می شود ،زیرا با ظهور و کاهش هزینه در
تکنیک های براساس میکرواری و تکنیک های ژنومیک (روش های
متاژنومیکس) ،مشخصات بسیار بیشتری از درصد میکروبیوم و با
جزئیات بیشتر در یک بار ازمایش بدست می اید .در حال حاضر
رایج ترین روش مورد استفاده ،روش های بر پایه ی DNAاست
که بر شناسایی 16SrRNAمیکروبی (دارای نواحی حفاظت شده)
تکیه می کنند ،زیرا وسعت دادن ان اسان است و نواحی بسیار متغیر
ان؛ گونه های میکروبی خاص را به وجود می اورند .این روش ها
شامل روش های میکرواری ،توالی یابی سنگر و پایروسکوئنسینگ
و تعیین توالی شکاری کل ژنوم می باشند (.)20
چشم انداز اینده و نتیجه گیری
شاید توانایی استخراج انرژی از هر نوع مواد غذایی و ذخیره ی
ان به عنوان بافت ادیپوز یک ویژگی مفید برای اجداد ما محسوب
می شد ،زیرا که دسترسی به مواد غذایی در طول سال متغیر بود.
امروزه ،در دنیای مدرن و توسعه یافته ی ما ،که دران دسترسی
ارزان و راحت به غذاهای پرکالری وجود دارد ،این " سود " یک
نقطه ضعف است ،زیرا با اضافه وزن و چاقی عوامل خطرناک
عمده ای را برای مجموعه هایی از اختالالت شدید متابولیک
نشان می دهد ،از جمله دیس لیپیدمی ،استئاتوز ،فشار خون باال،
مقاومت به انسولین و دیابت نوع ،2بیماری های قلبی عروقی و
بیماری های التهابی روده .با این حال ،دیده شده که اکثر افراد
چاق قادر نیستند که به صورت داوطلبانه ،تغییرات مادام العمری
42
42
تیر 95
شماره 126
در رژیم غذایی و رفتار خود برای کنترل وزن ایجاد کنند .عالوه
بر این ،تحقیقات ازمایشگاهی و بالینی بسیار جدید نشان داده
که تجمع چربی بیش از حد نتیجه اش نه تنها تعادل انرژی
مثبت و کاهش فعالیت فیزیکی است بلکه عوامل فرهنگی و
اقتصادی را تحت تاثیر قرار می دهد .پیشرفت های چشمگیری
در شناسایی ترکیبات مغذی خاص شده است که هردو به طور
مستقیم به حالت التهابی میزبان و به طور چشمگیری به تغییر
اجتماع میکروبی روده وابسته هستند.
همان طور که قبال در سطح شاخه بررسی شده است ،یافت
شده که میکروبیوم افراد چاق(به طور عمده فرمیکوت ها)
نسبت به باکتروئید های غالب در میکروبیوم افراد الغر ؛ بیشتر
حاوی ژن های مرتبط با متابولیسم لیپید و کربوهیدرات و
تجزیه ی پلی ساکارید های غیرقابل هضم است.
درمیان ابزارهایی برای تعدیل کردن میکروبیوتای روده ،به
نظر می رسد که پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها مهم ترین
باشند هرچند اثبات واقعی هنوز محدود است .در انسان ها،
چند ازمایش انسانی دلگرم کننده است و به نظر می رسد با
توجه به اثر بخشی پری بیوتیک ها و یا پروبیوتیک ها به عنوان
عوامل ضدچاقی بسیار امیدوار کننده باشد.
به طور خالصه ،به نظر می رسد که تحقیقات درحال
انجام روی میکروبیوتای روده ی انسان؛ در کوتاه مدت اجازه
می دهد تا دستکاری مثبت فضای داخلی بدن انسان با استفاده
از هر میکروبیوم مناسبی که اثرات ضدچاقی را نشان می دهد،
انجام شود و سوبسترای مناسب ( پری بیوتیک ها ) نیز برای
ترویج رشد ان مورد نیاز است (.)60
References:
1. Bercik P, Collins SM, and Verdu EF. Microbes and
the
gutbrainaxis.NeurogastroenterologyandMotility,
vol.2012; 24(5):405–413.
2. Hooper
LV,
Gordon
JI.
Commensal
host-bacterialrelationships
in
the
gut.
Science.2001;292(5519):1115–1118.
3. Ley RE, Peterson DA, Gordon JI. Ecological
andevolutionary forces shaping microbial diversity inthe
human intestine. Cell. 2006;124(4):837–848.
4. Neish AS. Microbes in gastrointestinal health
anddisease. Gastroenterology.2009;136(1):65–80.
5. Backhed F, Ley RE, Sonnenberg JL, et al. Hostbacterialmutualism in the human intestine. Science.
2005;307:1915–1920.
6. Qin J, et al. A human gut microbial gene
catalogueestablished by metagenomic sequencing.
Nature.2010;464(7285):59–65.
7. Slack E, et al. Innate and adaptive immunity
cooperateflexibly
to
maintain
host-microbiota
mutualism.Science. 2009;325(5940):617–620.
8. Lee YK, Mazmanian SK. Has the microbiota
played acritical role in the evolution of the adaptive
immunesystem? Science. 2010;330(6012):1768–1773.
9. Bengmark S. Gut microbiota, immune development
–andfunction.Pharmacological Research.2013; 69: 87
مقاله علمی شرکت ها
مهندس انیتا احمدی ،دکتر سعید امین زاده ،مهندس مریم امیرجاللی
مرکز تحقیق و توسعه شرکت من
تست های کارکرد کبد
کبد مسئول بیش از 500کارکرد حیاتی در بدن است بنابراین
شناسایی اسیب به این اندام بسیار می تواند در تشخیص
و درمان کمک کننده باشد .یک کبد سالم قادر است ۱۰۰
درصد باکتری ها و سموم را پیش از انکه به جریان عمومی
خون بدن راه یابند ،از بدن دفع کند .از جمله مهم ترین
اعمال کبد می توان به سم زدایی خون ،تولید فاکتور های
انعقادی ،البومین و بسیاری از پروتئین ها(گلوبین) ،دفع
مواد زائد هموگلوبین ،ذخیره سازی و متابولیسم ویتامین ها
(به ویژه ویتامین های ،)۱۲A ,D ,E ,K,Bچربی ها ،امالح
معدنی (اهن ،فوالت ،مس) و صفرا ،تولید گلوکز ،تعادل و
تنظیم هورمون ها اشاره کرد.
از طریق ازمایش خون تست هایی وجود دارند که
می توانند برای ارزیابی وضعیت کبد مورد استفاده قرار گیرد.
LFTمجموعه ای از تست های اندازه گیری سطح انزیم ها
و پروتئین ها هستند که التهاب و اسیب های کبدی را ارزیابی
می کنند .این تست ها شاملALT , AST , ALP PT , INR,،
GGT , Albuminو بیلی روبین است .در زیر به صورت
خالصه مهم ترین تست ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
مزیت ها
با روشی که کمتر تهاجمی است می توان وضعیت کبد
را مورد بررسی قرار داد.
با این تست ها می توان نوع اسیب را
می توان شناسایی کرد .مثال می توان هپاتیت
حاد ویروسی ،اختالالت مربوط به کلستاتیک و
بیماری های مزمن کبدی را از هم تشخیص داد.
این تست ها در برخی از موارد مانند سیروز
صفراوی اولیه می توانند شدت بیماری و تا حدی
روند ان را مشخص نمایند.
عالوه بر موارد فوق از این تست ها برای پیگیری
روند درمان نیز استفاده می شود.
معایب
تست های LFTاز حساسیت باالیی برخوردار
نیست .به عنوان مثال در بیماری هایی مانند سوروزیس و
یا فیبروز کبد مادرزادی این تست ها نرمال است.
این تست ها برای بیماری خاصی اختصاصیت
ندارند .به عنوان مثال سطح البومین سرم در سندروم های
نفروتیک و یا بیماری های مزمن کاهش می یابد.
الزم به ذکر است که دامنه های مرجع ذکر شده برای هر
تست می تواند بسته به پروتکل مورد استفاده برای اندازه
گیری و جنسیت می تواند کمی متفاوت باشد .البته هر
ازمایشگاه موظف است دامنه مرجع خود را در برگه های
جواب درج نماید .نتایج این تست ها باید توسط پزشک
و در کنار عالئم بالینی تفسیر شود و هر تست به تنهایی
نمی تواند نشان دهنده اسیب کبدی باشد.
ALTو AST
در اثر اسیب و مرگ سلول های کبدی انزیم های درون
سلولی ان ها به خون وارد شده و می توانند اندازه گیری
شوند .از مهمترین این انزیم ها ALTو ASTاست.
نام قبلی SGOT ،ASTاست .این انزیم
در عضالت قلب ،ماهیچه ،کلیه و مغز نیز
وجود دارد و در حمالت قلبی و یا اسیب
های عضالنی نیز افزایش می یابد؛ بنابراین در
شناسایی اسیب های کبدی به تنهایی شاخص
مناسبی نمی باشد .دامنه مرجع 5-40 ، AST
واحد در لیتر است.
نام قبلی SGPT ،ALTاست .این انزیم فقط
تیر 95
شماره 126
43
در سلول های کبدی تولید می شود .بنابر این زمانی که هر
دو انزیم ALTو ASTدر خون افزایش پیدا کنند احتمال
اسیب کبدی زیاد می باشد .دامنه مرجع 7-56 ، ALTواحد
در لیتر است.
البته باید تاکید شود که نتایج افزایش این 2انزیم به تنهایی
برای تعیین درجه بیماری کبدی و یا پیش اگهی کارکرد کبد
نمی تواند استفاده شود .به عنوان مثال در هپاتیت نوع A
سطح ALTو ASTبه شدت افزایش میابد در حالی که اغلب
این بیماران بهبود می یابند بدون اینکه اثری از اسیب کبدی
در انها باقی بماند .این در حالی است که در هپاتیت نوع Cبا
وجود اسیب های شدید کبدی و حتی سیروز ان ،مقدار ALT
و ASTبه میزان کمی افزایش نشان می دهند.
از طرفی این انزیم ها می توانند در مواردی میانند
هموکروماتوزیس (اضافه بار
اهن) ،بیماری ویلسون ،کمبود
Alpha-1-antitrypsin
،
بیماری سلیاک ،بیماری کرون،
کولیت اولسراتیو و التهاب
هپاتیت اتوایمون نیز افزایش
یابند.
GGT
مقدار زیادی از این انزیم در کلیه ها ،پانکراس ،پروستات
و کبد یافت می شود .میزان GGTدر نوزادان زیر یک سال
باال می باشد و پس از 60سالگی نیز افزایش می یابد .دامنه
مرجع GGTدر حدود 9-48واحد در لیتر است .زمانی که
مجاری صفراوی مسدود شوند و جریان ان کاهش یابد،
سطح خونی انزیم هایی مانند 5نوکلئوتیداز و GGTافزایش
می یابد .در هپاتیت ویروسی حاد سطح این انزیم پس از
2تا 3هفته به پیک خود می رسد .در بیماری های کبدی
معموالً سطح GGTبا ALPمتناسب افزایش می یابد اما به
ندرت GGTکلستاز داخل کبدی نرمال می شود.
ALP
اگر چه بیشترین مقدار این انزیم توسط کبد سنتز می شود
اما سطح باالی ان در خون می تواند به علت اسیب کبدی
و دالیلی مانند متاستاز به مغز استخوان ،پوکی استخوان یا
44
44
تیر 95
شماره 126
در نوزادان و کودکان به صورت طبیعی باشد .دامنه مرجع
115-45 ،ALPواحد در لیتر است.
اگر هر سه تست 5 ،GGTنوکلئوتیداز و ALPافزایش
پیدا کنند به احتمال قوی مشکلی در جریان صفرا وجود
دارد .این مشکل می توتند به علل مختلفی مانند اسیب
کبدی ،اسیب کیسه صفرا و یا لوله های اتصال انها باشد.
PTو
یکی از اعمال کبد تولید پروتئین های انعقادی است
که برای بررسی ان از تست های PTو INRاستفاده
می شود .تست PTزمان لخته شدن نمونه را می سنجد
که افزایش ان نشان دهنده کاهش فاکتور های انعقادی
است .حدود 13فاکتور در تست PTسنجیده می شوند
که 11عدد ان در کبد تولید
می شود .دامنه مرجع PTدر
حدود 9/5-13/8ثانیه است.
از طرفی INRیک تست
ازمایشگاهی واقعی نبوده و
از طریق محاسبات ریاضی بر
نتایج PTحاصل می شود .و
در واقع یک روش استاندارد
برای گزارش PTاستPTT .
تست دیگری است که برای
بررسی انعقاد خون استفاده می شود و ربطی به کبد ندارد.
گر هر دو تست PTو PTTبا هم افزایش یابند احتمال
خونریزی و لخته شدن وجود دارد.
البته باید توجه کرد که افزایش مدت زمان PTمی تواند
به علل دیگری مانند نقص در فاکتور های انعقادیDIC ،
و یا مصرف برخی از دارو ها باشد.
INR
البومین
البومین توسط کبد ساخته می شود و در بیماری های
مزمن کبدی به شدت کاهش می یابد .مقدار نرمال این
انزیم در سرم 3/5-5گرم در دسی لیتر است.
بیلی روبین
در اثر تجزیه گلبول های قرمز خون محصولی به نام
بیلی روبین تولید می شود .کبد مسئول دفع بیلی روبین
از طریق وارد کردن ان به صفرا و در نهایت مدفوع است.
در نتیجه در اثر اختالالت کبدی و صفراوی این پارامتر در
خون افزایش می یابد .افزایش بیلی روبین می تواند باعث
تغییرات ظاهری مانند زردی رنگ پوست و سفیدی چشم ها
نیز بشود .البته باید توجه داشت که بیلی روبین در کم خونی
همولیتیک نیز افزایش می یابد .دامنه مرجع بیلی روبین توتال
0/3-1/2میلی گرم در دسی لیتر است.
اثر دارو ها
داروهای کاهش دهنده درد( مانند اسپرین ،استامینوفن،
ایبوپروفن ،موترین ،ناپروکسن ،دیکلوفناک ،ولتارن)،
دارو های ضد تشنج ( مانند فنی توئین ،والپروئیک
اسید ،کاربامازپین و فنوباربیتال) ،انتی بیوتیک ها (مانند
تتراسایکلین ها ،سولفونامیدها ،ایزونیازید ،سولفامتوکسازول،
تری متوپریم ،نیتروفورانتوئین و فلوکونازول) ،داروهای
پایین اورنده کلسترول ( مانند لووستاتین ،اتورواستاتین،
فلووستاتین ،سیموستاتین ،روزوواستاتین و نیاسین)،
داروهای قلبی و عروقی ( مانند امیودارون ،هیدراالزین و
کویندین) و داروهای دیگر می توانند روی تست های کبدی
به خصوص انواع انزیمی ان تاثیر گذار باشند .البته چند هفته
تا چند ماه پس از قطع دارو این تست ها به حالت طبیعی
بر می گردند.
ارزیابی تست های کبدی توسط پزشک
پزشک با انجام معاینات بالینی ،مقایسه نتایج با نتایج
ازمایشات قدیمی بیمار و همچنین سواالتی برای پیدا
کردن علل خطرزای بیماری های کبدی ،وضعیت بیمار را
ارزیابی می کند .عالئمی مانند زردی ،کبودی اسان ،اسیت،
اتساع شکم ،اسپلنومگالی ،خستگی ،خارش ،پوست زرد،
بی اشتهایی و درد شکم از نشانه های اسیب کبدی است.
از عوامل علل خطرزای بیماری های کبدی می توان به
داروها ،مصرف الکل ،موارد تماس جنسی با کسی که امکان
ویروسی هپاتیت دارد ،تاریخچه انتقال خون ،تاریخچه
استفاده از مواد مخدر تزریقی ،تماس شغلی با خون ،سابقه
اشتراک گذاری سوزن ،تتو ،سفر خارجی و تاریخچه
خانوادگی بیماری کبدی اشاره کرد.
اگر علت افزایش انزیم های کبدی مصرف الکل و
یا دارو های خاصی باشد و پس قطع ان به حالت طبیعی
بر نگردد؛ ازمایشات دیگری الزم است تا پزشک بتواند
سایر بیماری های کبدی مانند هپاتیت را تشخیص دهد.
گاهی نیز از بیوپسی کبد برای تشخیص بیماری های
کبدی استفاده می شود .بیوپسی کبد به طور معمول پس
از سونوگرافی ان انجام می شود .زمانی بیوپسی درخواست
می گردد که پزشک بخواهد میزان و شدت اتهاب یا اسیب
کبدی را بداند و یا در مانی را برای بیمار تجویز کرده
که بررسی روند اثر بخشی ان نیاز به نظارت نزدیک در
سطح بافت دارد .بیوپسی از کبد مناسب ترین روش در
تایید تشخیص شرایطی از جمله هپاتیت مزمن Bو ،C
هماکروماتوزیس ،بیماری ویلسون ،التهاب هپاتیت اتوایمون
و کمبود alpha-1-antitrypsinاست.
منابع:
1.
Daniel SP, Marshall MK. Evaluation of the liver:
;laboratory tests. Schiff’s diseases of the liver, 8th edn. USA
JB Lippincott publications, 1999; 205-239.
2.
Rosen HR, Keefe EB. Evaluation of abnormal liver
enzymes, use of liver tests and the serology of viral hepatitis:
;Liver disease, diagnosis and management. 1st ed. New York
Churchill livingstone publishers, 2000; 24-35.
3.
Sherlock S. Assessment of liver function Disease of
;liver and biliary system: Sheila Sherlock, 10th edn, London
Blackwell science ltd, 1997; 17-32.
4.
Friedman SF, Martin P, Munoz JS. Laboratory
evaluation of the patient with liver disease. Hepatology, a
textbook of liver disease. Philedelphia; Saunders publication,
2003; 1 : 661-709.
5.
Rosalki SB, Mcintyre N. Biochemical investigations
�in the management of liver disease. Oxford textbook of clini
cal hepatology, 2nd ed. New York; Oxford university press,
1999; 503-521.
تیر 95
شماره 126
45
روایی و ناروایی
پاسخ به مصاحبه های استاد دکتر کمالیان
اقای دکتر کمالیان استاد بازنشسته و رییس انجمن اسیب شناسی،
در نشریه ی سپید در یک مصاحبه فرموده است:
«چیزی که من را زجر می دهد وضعیت ازمایشگاه های این مملکت
است که بازهم در این طرح سامانی نگرفته است .ما 40سال است که
با این موضوع چالش داریم .این سیستم از ابتدا غلط پایه ریزی شده و
پیش رفته است .همین سیستم معیوب است که هزینه های گزافی را به
سیستم درمان ما تحمیل می کند .مسئول یک ازمایشگاه یک داروساز و
یا یک دامپزشک باشد بیشتر تسلط دارد یا یک پاتولوژیست؟»
در پاسخ به سخنان این استاد ،یکی از همکاران چه بجا گفته :اقای
دکتر کمالیان که داروسازان و دامپزشکانی را که دارای بورد تخصص
ازمایشگاه هستند ،هنوز داروساز و یا دامپزشک به شمار می اورد ،گویا
خودش به گونه ی سرشتی پاتولوژیست بوده است .او فراموش کرده که
داروساز یا دامپرشک متخصص ازمایشگاه بالینی که یک ازمایشگاه را
اداره می کند ،برپایه ایین نامه وزارت علوم پیشاپیش پزشکان ،از اغاز تا
پایان فرایندهای علمی و اداری ،از ازمون ورودی برای پذیرش دستیاری
گرفته ،تا گذراندن دوره رزیدنتی و سرانجام امتحان بورد تخصصی
کشوری ،همه ی فرایندهای اجباری را گذرانده و دارای پروانه رسمی
است .در باره کیفیت کار هم بهتر است بجای سیاه کردن چند صفحه و
اوردن فرنودهای منطقی به بازگویی یک خاطره بسنده شود.
خوشبختانه برای بازگویی این یادمان ،این بار نیازی نیست که شاهد
از غیب برسد ،زیرا اقای استاد دکتر کمالیان خود گواه رویداد بوده
است .در سال 1362افتخار برگزاری ازمون عملی بورد تخصصی
ازمایشگاه یا اسیب شناسی بالینی ملی به دانشگاه تهران ،دربیمارستان
شریعتی رسید .ریاست ان بیمارستان را اقای دکتر کمالیان داشت .گفتنی
است که در ان ازمون ملی رتبه های نخست تا سوم را از ان داروساز
و دامپزشک شد .بیشتررزیدنت های اسیب شناسی در ازمون عملی رد
شدند .به ناچار شش ماه کالس تقویتی برای انان گذاشتند که بتوانند
قبول شوند .استاد نیز از شیوه ی نوشتن ازمایش از سوی پزشکان
ناخرسند است ،چنان که گفته است« :تعداد زیادى از ازمایشاتى که
توسط همکاران پزشک درخواست می شود هدفمند و براى تشخیص
بیمارى مشخصى صورت نگرفته و به همین جهت هزینه هاى زیادى را
تحمیل می کند» .همچنین وی« ،وجود یک پزشک متخصص به عنوان
پاتولوژیست را راهى موثر براى استفاده بهینه و به جا از تست هاى
ازمایشگاهى دانست که می تواند حتى به عنوان مشاور در حیطه درمان
بیماران نقش مهمى ایفا نماید»
46
46
تیر 95
شماره 126
اقای استاد ،انگیزه و چرایی چالش های تشخیص و درمان و همچنین
افزایش هزینه ها در این زمینه ،تنها در نبود برنامه ریزی و مدیریت
درست است .برخی از ناروایی ها نهادینه شده .در این باره سهم
اسیب شناس ها کمتر از دیگران نیست.
ازمایشگاه کار گروهی است و نیاز به چندین تخصص دارد .یک
نفر ولو فرهیخته ی زمان باشد ،نمی تواند به تنهایی مسوولیت یک
ازمایشگاه امروزی را عهده دار باشد .پیش از انقالب در ایران ،دوران
اموزش رشته ی پاتولوژی تشریحی سه سال و ازمایشگاه بالینی
(اسیب شناسی بالینی) نیز برای پزشکان سه سال بود .پس از انقالب
هر دو رشته در هم امیخته شد و زمان دستیاری هر دو با هم چهار
سال شد .بهر روی برای تخصص ازمایشگاه بالینی ،همراه پزشکان،
داروسازان و دامپزشکان نیز پذیرفته می شدند .ولی مدت دوره ی انها به
جای سه سال ،چهار سال بود .شیوه ی فرایند گزینش دستیار هم در دو
مرحله بود ،نخست ازمون نوشتاری بود .پذیرفته شدگان در ان ،سپس
باید از سد مصاحبه وازمون شفاهی نیز می گذشتند .در مصاحبه برای
پزشکان 4امتیاز ،برای دامپزشکان 3امتیاز و برای داروسازان 2امتیاز
اولویت بندی در نظر گرفته می شد .در دوره ی دستیاری داروسازان
و دامپزشکان ،در سالی که اضافی بود ،اناتومی انسانی ،فیزیولوژی،
بیماری های پوست و اطفال را باید می گذراندند .البته دو سال پس از
انقالب ،روند گزینش دگرگون شد.
بازگویی و یاداوری این جستارها ،برای کسانی که فراموش
کرده اند و یا پس از انقالب چشم به جهان گشوده اند ،می تواند
کمک کننده باشد .اقای دکتر کمالیان که از وضع چهل سال گذشته
دل ازرده است ،شاید فراموش کرده است که او و دست کم سه نفر
دیگر از استادان پاتولوژیست دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی،
در ریز تاکتیک ها و استراتژی های دگرگونی اموزش ازمایشگاه
بالینی بوده اند .او می گوید» :همین سیستم معیوب است که هزینه های
گزافی را به سیستم درمان ما تحمیل می کند« . ....باید پرسید که این
سیستم معیوب دستاورد چه کسانی است؟
هم اکنون متخصصانی که پایه ی دکترای انان داروسازی و دامپزشکی
است 350 ،نفر بیشتر نیستند .در برابر انان ،بیش از 1500نفر پاتولوژیست
وبیش از 1300نفر دکترای علوم ازمایشگاهی وجود دارد (که همه دستاورد
زحمت های شما و همکاران شما هستند) .یعنی سهم روایی یا ناروایی برای
این گروه از متخصصان کمتر از 10درصد است .اقای استاد دکتر کمالیان،
داوری کنید 10 :درصد در برابر 90درصد ،وزنه ی کدام سنگین تر است؟
بازارکار
اگر قصد دارید استخدام شوید یا نیروی جدیدی استخدام کنید ،اگهی خود را به ادرس ایمیل ماهنامه ارسال
و یا به شماره زیر فکس کنید .اگهی بازارکاررایگان است.
/ matashkhis@gmail.comنمابر89776769 :
استخدام کارشناس فروش درشرکت امارد شیمی طب ازما با سابقه تحصیالت
و کار مرتبط ،فن بیان باال و اشنایی به بازاریابی تلفنی با حقوق ثابت+پورسانت
( تهران چهار راه ولیعصر) -ارسال رزومه info@amardshimi.ir:
تماس و تلگرام 09190781009
یک شرکت واردکننده تجهیزات ازمایشگاهی و تحقیقاتی(انالیز دستگاهی) از
یک نفر کارشناس فروش و بازاریابی با تجربه و تحصیالت مرتبط و حداقل
4سال سابقه کار مفید دعوت به همکاری می نماید.
ارسال رزومهinfo@pasargodwl.com:
شرکتزیستبارانجهتتکمیلکادرفنی-مارکتینگخودبهافرادیبامشخصاتزیر
نیازمنداست-۱:کارشناسیاکارشناسارشدعلومسلولیومولکولی-۲ ،مسلطبهزبان
انگلیسی-۳،حداقل ۳سالکاردربخشتشخیصمولکولییاژنتیکازمایشگاه
متقاضیانمیتوانندرزومهخودرابهادرسایمیل info@biorain.comارسالنمایند.
شرکت فعال در زمینه تجهیزات ازمایشگاهی به تعدادی نیروی کارشناس
و با سابقه جهت بخش فروش ،با مدرک علوم ازمایشگاهی نیازمند است.
شما می تواند با شماره تلفن 88635437تماس حاصل نمایید.
شرکت معتبر تولیدی ازمایشگاهی در تهران
کارشناس علوم ازمایشگاهی اقا ،روابط عمومی باال ،تسلط به واحد بیوشیمی
و کنترل کیفی ،عالقمند به واحد مارکتینگ و بازریابی .جهت دریافت
اطالعات بیشتر با شماره های ۸۸۹۵۴۱۵۲
۸۸۹۵۱۸۵۳تماس حاصل نمایید.
بازاریاب خانم واقا در زمینه تجهیزات پزشکی در شهر تهران.
تماس۰۹۲۱۱۴۳۵۱۰۹ :
مجموعه بازرگانی جهت تکمیل کادر فروش تجهیزات پزشکی و بهداشتی
به تعدادی بازاریاب ازطریق اینترنت وتلفن وحضوری دانشجویان مهندسی
پزشکی پزشکی ،مدیریت بازرگانی ،پرستاری وعلوم ازمایشگاهی ،زیست
شناسی ورشته های مرتبط و مجرب نیازمند است .لذا از عالقه مندان و
واجدین شرایط تقاضا می شود جهت کسب اطالعات بیشتر با شماره های
زیر تماس حاصل نمایند۵۵۶۱۹۰۰۵ -۵۵۶۰۶۹۴۷ -۰۹۱۲۱۴۶۹۸۴۹ .
شرکت فعال در زمینه واردات تجهیزات ازمایشگاهی از فارغ التحصیالن
رشته های علوم ازمایشگاهی ،میکروبیولوژی،کشاورزی و ...با سابقه کار
مرتبط جهت تکمیل کادر فروش خود با حقوق ثابت+پورسانت+بیمه
وسایر مزایا دعوت به همکاری می نماید.
88603378-88603396
شرکت تجهیزات پزشکی ازمایشگاهی نیازمند کارشناس مهندسی
پزشکی تهران
تلفن تماس26703342 :
استخدام مسئول فنی ازمایشگاه اسالمشهر -فوری
09123339831
دکتری ویروس شناسی دارای مجوز تاسیس و مسولیت فنی ازمایشگاه
تخصصی ویروس شناسی پزشکی-اماده همکاری باازمایشگاه های فعال
یا سرمایه گذارهستم٠٩١٢٨١٣٠٤١٢ .
کاردان و کارشناس علوم ازمایشگاهی -بخش فروش شرکت
88356519 -88356807
حقوق +بیمه +پورسانت
شرکت فعال در زمینه کیت هاىازمایشگاهى به تعدادى کارشناس فروش
با سابقه و تحصیالت و کار مرتبط داراى فن بیان باال و اشنایى به بازاریابى
تلفنى با حقوق و پورسانت نیازمند است .ارسال رزومه :
hkah2000@hotmail.com
اداره کل درمان تامین اجتماعی استان تهران از پزشکان
علوم ازمایشگاهی و متخصصین پاتولوژی با پروانه ازاد جهت مسئولیت
فنی ازمایشگاه های مراکز درمانی خود در شهرستان های تهران،
اسالمشهر و ورامین به صورت قراردادی دعوت به همکاری می نماید.
تلفن 60982730 :
شرکت معتبر در زمینه تجهیزات ازمایشگاهی High Techبرای تکمیل
کادر فروش خود نیروی متخصص فعال و با انگیزه استخدام می نماید.
سرپرست فروش با بیش از 5سال سابقه کار یا فروش تجهیزات
میکروسکوپی
کارشناس فروش با بیش از 2سال سابقه فروش دستگاه های
ازمایشگاهی
لیسانس علوم پایه ،علوم ازمایشگاهی ،مهندسی شیمی ،بیوشیمی
از متقضیان خواهشمندیم رزومه خود را به ایمیل زیر ارسال نمایند:
job@bptajhiz.com
مسئول فنی ازمایشگاه ،یافت اباد تهران
09122802542
اقا ،کارشناس نرم افزار و دانشجوی ارشد مهندسی پزشکی
بیوالکتریک با ٤سال سابقه کار ساکن تهران جویای کار.
٠٩٣٥٦٥٦٩٩٩٦
تیر 95
شماره 126
47
JULY 2016
Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363
Volume 18
Issue No. 126
Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran
Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769
Website: www.Tashkhis.com
Email:Tashkhis@gmail.com
content
Editor in Chief:
Dr. Abbas Afrah
Anatomo-Clinical Pathologist
Dr. Alireza Tarang,
Medical Genetics (PhD.)
Parvin Mokhtar,
Nurse
Validity and Non-validity.……….................................................................…...…..46
3
Dr. Alireza Mehrvarz,
Liver Function Tests……................................................................…………......…..43
3
Secretary of Iranian Association of
Clinical Laboratories (IACL)
The Role of the Gut Microbiota in Obesity…………….............................………..36
3
Dr. Mohammad-Javad Gharavi,
Structure of Laboratory Medical Devices, Sampler(Micropipette)........................32
3
Professor of Tehran Medical Sciences
Overexpression and Purification of FGF21 and its Effects on Laboratory Animals......30
3
Dr. Abdolfattah Sarrafnejad,
Genetic of Diabetes......................................................................................................25
3
Head of Iranian Association of Clinical
Laboratories (IACL)
A Glance on the pioneers, Dr. Ebrahim Baral…………......………………………22
3
Dr. Seyed Hossein Fatemi,
Interview with Dr. Rad, Lab office Head of Hormozgan MSU...............................18
3
Scientific Consultants:
A Report of of Lab Equipment Suppliers Association.............................................15
3
Mahmood Aslani
matashkhis@gmail.com
Lab News .....................................................................................................................5
3
Executive Manager:
A Report of Skin Disease.............................................................................................3
3
Dr. Arash Daryakar MD
Editorial; ......................................................................................................................2
3
Managing editor:
3
aafrah@gmail.com
Job Opportunities .......................................................................................................47