ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 127

‫ماهنامه‬ ‫سالهجدهم‪-‬شماره‪(127‬مرداد‪)95‬‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترارش دریاکار‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان طالقانی‪ -‬نرسیده به حافظ‬ ‫کوچه غفارزاده‪ -‬کوچه مشتاقی‪-‬پالک‪1‬‬ ‫تلفن‪021-88982100 / 09127333407 :‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪ ‬سخن مدیر مسوول؛ ‪2....................................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬رویدادها و گزارش ها‪3.................................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬دو اطالعیه از ازمایشگاه مرجع سالمت‪9......................................................................................‬‬ ‫‪ ‬مصاحبه اختصاصی مجله تشخیص ازمایشگاهی با پروفسور فرهود؛‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪Web: www.Tashkhis.com‬‬ ‫اشنایی با پدرعلم ژنتیک ایران‪12..................................................................................‬‬ ‫‪ ‬اشنایی با اداره امورازمایشگاه های استان فارس‪16.......................................................................‬‬ ‫‪ ‬دکتر سعید کاظمی اشتیانی؛ دانشمندی که رویان را خلق کرد‪20...................................................‬‬ ‫‪ ‬تازه های ازمایشگاه‪23.....................................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬بررسی نقش اتوفاژی و اپوپتوز در ایجاداختالالت تخریب نورونی‪26.........................................‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫‪ ‬پروتئومیکس؛ مبحثی نوین در زیست شناسی‪30............................................................................‬‬ ‫‪ ‬سندرم انجلمن‪34.............................................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬نکات فنی دستگاه ها در ازمایشگاه پزشکی؛ پیپت‪38...................................................................‬‬ ‫‪ ‬اسپکترومتری جرمی و تشخیص بیماری ها و ناهنجاری ها‪41......................................................‬‬ ‫‪ ‬مروری بر انکوباتور و انواع ان‪42...................................................................................................‬‬ ‫‪ ISO 10002 ‬در ازمایشگاه‪44............................................................................................................‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ ‪88809212‬‬ ‫خیابان سپهبد قرنی‪ ،‬ک ش محمدی‪ ،‬پ ‪4‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫نرس‬ ‫راهنمای انجام چک لیست ارزیابی ازمایش های غربالگری سالمت جنین ازمایشگاه مرجع سالمت‪46......‬‬ ‫‪ ‬بازارکار‪51........................................................................................................................................‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫‪‬‬ ‫رپرتاژ اگهی‪:‬‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫سراغاز‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫درپزشکی و ناهنجاری نویسی‬ ‫برابرهای فارسی‬ ‫پیوند کبد‬ ‫با پرپایی دانشگاه ها و گسترش دانش پزشکی و‬ ‫استفاده از بنمایه های بیگانه‪ ،‬روز به روز نیاز به برابرهای‬ ‫درست در برگردان درونمایه های پزشکی بیشتر می شود‪.‬‬ ‫بی گمان در اینجا خویشکاری فرهنگستان است که با‬ ‫برنهادن برابرهای همسنگ و زیبا برای واژگان بیگانه‪ ،‬راه‬ ‫بالندگی زبان ملی را هموار کند‪.‬‬ ‫گفتنی است در بیشتر رشته ها‪ ،‬به ویژه رشته های فنی‬ ‫و صنعتی‪ ،‬خود هم میهنان پیش از فرهنگستان‪ ،‬پیشگام‬ ‫هستند و تنها همکاران رشته های پزشکی است که‬ ‫همچنان از واژگان کهنه و ناروا به کار می برند‪ .‬خواستگاه‬ ‫این واژه ها را باید در مکتبخانه ها جستجو کرد‪ .‬واژگانی‬ ‫مانند‪ :‬ضایعات‪ ،‬عوارض‪ ،‬عالئم‪ ،‬ابتال‪ ،‬التهاب‪ ،‬عفونت‪،‬‬ ‫عروق‪ ،‬دستور العمل‪ . .....‬برای نمونه به واکاوی واژه ی‬ ‫ضایعات می پردازیم‪ .‬ضایعات جمع مادینه "ضایعه"‬ ‫است و ان را می توان به معنی گمشده و یا از دست رفته‬ ‫به کار برد‪ .‬اما در پزشکی به ناروا و به گونه ی فراوان‬ ‫در درونمایه های فارسی در برابر برخی واژگان انگلیسی‬ ‫مانند ‪ Lesions‬به کار می رود که بی گمان درست نیست‪.‬‬ ‫برای برگردان یک واژه باید معنی درست ان را دریافت‪.‬‬ ‫اسیب شناسان خود بهتر می دانند که در پزشکی‪ ،‬لزیون‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫به دگرگونی های بافت نرم می گویند که می تواند با‬ ‫اسیب‪ ،‬ناپیوستگی‪ ،‬گسست‪ ،‬ناهمگنی بافت ها‪ ،‬اماس و‬ ‫زخم و‪...‬همراه باشد‪ .‬بدین روی ضایعه و ضایعات بجز‬ ‫اینکه واژه ناهنجار بیگانه است‪ ،‬برابر درستی هم برای‬ ‫ان نیست‪.‬‬ ‫بهر روی شاید واژه "اسیب" بد نباشد(مانند‬ ‫اسیب های پوستی)‪ ،‬که البته در این باره باید فرهنگستان‬ ‫واژه های درستی را برای برگردان های زبان های دیگر‬ ‫پیدا کند‪ .‬گفتنی است که ما از یک سو‪ ،‬هنگامی که کسی‬ ‫در می گذرد‪ ،‬برای گرامیداشت او‪ ،‬از واژه ی " ضایعه‬ ‫بزرگ"‪ ‬یاد می کنیم‪ ،‬از سویی دیگر‪ ،‬به دور ریختنی ها‬ ‫هم ضایعات می گوییم‪.‬‬ ‫چرایی به کار بردن کلمات ناروا‪ ،‬به راستی روشن نیست‪.‬‬ ‫برای نمونه‪ :‬چرا به جای رگ ها باید بگوییم‪ ،‬عروق و یا‬ ‫الودگی را عفونت بنامیم؟ به پرداخت هزینه راه بگوییم‬ ‫عوارض و پیامدهای بیماری را نیز بگوییم عوارض‪.‬‬ ‫اگر برای برخی از همکاران فارسی نویسی دشوار‬ ‫باشد‪ ،‬شاید بهتر باشد خود واژه بیگانه را به کار بریم و از‬ ‫نهادن برابرهای ناروا بپرهیزیم‪.‬‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫پیشنهاد افزایش ‪ 35‬درصدی تعرفه ازمایشگاه های طبی‬ ‫معــاون درمــان وزیر بهداشــت‪،‬درمان و‬ ‫تشخیصی بسیار گران اســت‪ ،‬به عنوان مثال‬ ‫بهداشــت‪ ،‬پیشــنهاد افزایش مجــدد تعرفه‬ ‫انتی ژن ها در نمونه های ازمایشگاهی) بسیار‬ ‫دستگاه االیزا (دستگاهی برای خوانش و ردیابی‬ ‫اموزش پزشــکی گفــت‪ :‬با دســتور وزیر‬ ‫خدمات ازمایشــگاه های تشخیص طبی به‬ ‫میزان ‪ 35‬درصد به شورای عالی بیمه رفت‪.‬‬ ‫محمداقاجانــی‬ ‫دربــاره‬ ‫اعتــراض‬ ‫ازمایشــگاه های تشــخیص طبی نسبت به‬ ‫تعرفه های پایین خدمات انها افزود‪ :‬نه تنها‬ ‫در خدمات ازمایشــگاه های تشخیص طبی‬ ‫بلکه در بســیاری از حوزه هــای خدمات‬ ‫پزشــکی تعرفه های مصوب با قیمت تمام‬ ‫شده واقعی فاصله دارد‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬ازمایشــگاه های تشــخیص‬ ‫طبی برای اینکه بتواننــد از تجهیزات مدرن‬ ‫و به روز اســتفاده کنند نیاز به این دارند که‬ ‫تعرفه خدمات انها واقعی باشد به همین علت‬ ‫با دستور وزیر بهداشت‪ ،‬درخواست افزایش‬ ‫مجدد تعرفه خدمات این مراکز با پیشــنهاد‬ ‫چند انجمن ازمایشــگاهی کشور به شورای‬ ‫عالی بیمه فرستاده شد‪.‬‬ ‫معاون وزیر بهداشــت درباره میزان افزایش‬ ‫پیشنهادی این تعرفه ها گفت‪ :‬در این پیشنهاد‬ ‫افزایش حدود ‪ 35‬درصدی تعرفه های خدمات‬ ‫پر هزینه است اما بررسی ها نشان می دهد که‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص طبی از شورای عالی‬ ‫در ازمایشگاه های کوچک از این دستگاه روزانه‬ ‫امسال دولت برای تعرفه های پزشکی بخش‬ ‫اینکه از این دستگاه ها در بخش خصوصی به‬ ‫درصد رشــد کــرد که از میانگین رشــد ‪10‬‬ ‫این دستگاه ها به نسبت جمعیت منطقی نیست‪.‬‬ ‫اقاجانی دربــاره اقتصادی بــودن فعالیت‬ ‫خدمات تشــخیصی و درمانی در حوزه های‬ ‫ازمایشگاه های تشــخیص طبی کوچک به‬ ‫خدمات هتلینگ یک بیمارستان‪ 133‬هزار تومان‬ ‫اگر تعرفه های خدمات انها باال هم باشد‪ ،‬باز‬ ‫شورای عالی بیمه است‪ 203 ،‬هزار تومان است‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬تعداد زیاد ازمایشگاه های تشخیص‬ ‫ازمایشگاه های کوچک ورشکست هستند‪،‬‬ ‫از انها باعث می شود که فعالیت انها اقتصادی‬ ‫اگر ورشکســت بودند‪ ،‬نباید به فعالیتشــان‬ ‫ازمایشگاه های متوســط و بزرگ هستند که‬ ‫اقتصادی بازده کافی ندارد‪.‬‬ ‫بیمه درخواست شده اســت‪ .‬البته در مصوبه‬ ‫کمتر از نیم ساعت استفاده می شود و این یعنی‬ ‫خصوصی نیز تعرفه های ازمایشگاه ها ‪11.7‬‬ ‫اندازه کافی استفاده نمی شود و میزان استفاده از‬ ‫درصدی تعرفه کل خدمات بیشتر بود‪.‬‬ ‫اقاجانی گفت‪ :‬البته واقعی نبودن تعرفه های‬ ‫ازمایشــگاه هــا اضافــه کــرد‪ :‬فعالیــت‬ ‫دیگر نیز وجود دارد به عنوان مثال قیمت مصوب‬ ‫علت اینکه تعداد نمونه های کمی دارند‪ ،‬حتی‬ ‫است در حالی که قیمت تمام شده ان که مصوب‬ ‫هم اقتصادی و سوداور نمی شوند‪.‬‬ ‫وی در پاســخ بــه این پرســش کــه ایا‬ ‫طبی و کم بودن تعداد مراجعه کنندگان هر کدام‬ ‫ادامه داد‪ :‬هنوز ورشکســت نشــده اند زیرا‬ ‫نباشد‪ ،‬این واقعیتی است که وجود دارد و فقط‬ ‫ادامه مــی دادند امــا فعالیت انهــا از نظر‬ ‫می توانند به راحتی ادامه خدمت دهند‪.‬‬ ‫معاون وزیر بهداشت افزود‪ :‬برخی دستگاه های‬ ‫جمع اوری نزدیک به هزار رده سلولی در بانک سلولی ایران‬ ‫رییس مرکز ملی ذخایر زیســتی و ژنتیکی‬ ‫انســان‪ ،‬بیماری های ژنتیکی و بیماری هایی‬ ‫فاضلی گفت‪ :‬در صورتی که مجموعه های‬ ‫انســانی و جانوری این مرکز در اواخر سال‬ ‫اســتفاده قرار می گیرند و در حوزه جانوری‬ ‫را پدید بیاورند‪ ،‬می توانیم نمونه های سلولی‬ ‫ایران با یاداوری زمان راه اندازی بانک سلولی‬ ‫‪ ،1388‬گفــت‪ :‬تاکنون نزدیک بــه هزار رده‬ ‫سلولی در این بانک جمع اوری شده است‪.‬‬ ‫که به صورت اســتاندارد در تحقیقات مورد‬ ‫رده های سلولی از جانوران بومی در معرض‬ ‫انقراض جمع اوری شده است‪.‬‬ ‫جنین شناسی یا شبیه سازی بخواهند موجودی‬ ‫را در اختیار انها قرار دهیم‪.‬‬ ‫وی بــه راه انــدازی بانک گیاهــان درون‬ ‫سید ابوالحسن شــاهزاده فاضلی افزود‪ :‬سال‬ ‫رییس مرکز ملی ذخایر زیســتی و ژنتیکی‬ ‫شیشــه ای اشــاره کرد و گفت‪ :‬نمونه های‬ ‫وجود داشت که با حدود ‪ 20‬درصد افزایش این‬ ‫سلولی گونه های جانوری مانند گاو سیستانی‬ ‫خطــرات بیولوژیک قرار دارند‪ ،‬در شــرایط‬ ‫گذشــته حدود ‪ 800‬رده سلولی در این بانک‬ ‫تعداد به نزدیک هزار رده سلولی رسیده است‪.‬‬ ‫وی اظهار کــرد‪ :‬در این بانــک در حوزه‬ ‫انسانی‪ ،‬رده های سلولی از نژادهای مختلف‬ ‫ایران توضیح داد‪ :‬در این بانک جمع اوری رده‬ ‫و گلپایگانی‪ ،‬شتر دوکوهانه‪ ،‬بز مرخز‪ ،‬اسبچه‬ ‫خزری‪ ،‬گوسفند مغانی و برخی از گونه های‬ ‫جانوران وحشی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫بســیاری از گیاهان که در معرض افت ها و‬ ‫عــاری از ویــروس و افت در ایــن بانک‬ ‫نگهداری می شوند‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 50‬مرکز شبکه هپاتیت در کشور فعال است‬ ‫رئیــس شــبکه‬ ‫هپاتیت ایران‪ ،‬هدف‬ ‫کلی از تشــکیل این‬ ‫مجموعــه را ارتقاء‬ ‫ســامت جامعه و کاهش بــار بیماری های‬ ‫کبدی در ایران عنوان کرد و گفت‪ 50 :‬مرکز‬ ‫شبکه هپاتیت ایران در کشور فعال است‪.‬‬ ‫سیدموید علویان در نشست بررسی تشکیل‬ ‫مرکز هپاتیت در محدوده فعالیت دانشــکده‬ ‫علوم پزشــکی ابادان افزود‪:‬شبکه تحقیقات‬ ‫هپاتیت ایران یک شــبکه مجازی اســت که‬ ‫در سراســر کشــور فعالیت می کند و شامل‬ ‫مجموعــه ای از اعضــای مســتقل و مراکز‬ ‫تحقیقاتی و گروه هایی که در زمینه شناخت‬ ‫هپاتیت به محققان کمک می کنند‪.‬‬ ‫وی اضافه کرد‪ :‬شــبکه هپاتیت سرکشی به‬ ‫استان های مختلف جهت بررسی و شناخت‬ ‫پتانسیل های بالقوه و تبدیل انها به بالفعل را‬ ‫وظیفه ذاتی خود می داند‪.‬‬ ‫علویان قرار گرفتن دانشکده علوم پزشکی‬ ‫ابادان در محدوده ســازمان منطقه ازاد اروند‬ ‫را فرصتی برای کمــک بیماران و تحقیقات‬ ‫در زمینــه هپاتیت عنوان کرد و گفت‪ :‬مناطق‬ ‫ازاد از برخــی قید و بندها کمتری نســبت‬ ‫سرزمین اصلی برخورد دار است و می توان‬ ‫فعالیت های بیشتری را در حوزه سالمت در‬ ‫این مناطق انجام داد‪.‬‬ ‫رئیس شــبکه هپاتیت ایران از فعال کردن‬ ‫صنایع دارویی و برگزاری دوره های اموزشی‬ ‫در منطقــه ازاد اروند حمایت کــرد و بیان‬ ‫داشت‪ :‬شبکه هپاتیت ایران برای افتتاح مرکز‬ ‫هپاتیت در منطقــه ازاد اروند اماده هرگونه‬ ‫همکاری است‪.‬‬ ‫رئیس دانشــکده علوم پزشکی ابادان در‬ ‫ادامه این نشســت گفت‪:‬دانشــکده علوم‬ ‫پزشکی ابادان تنها دانشکده در کشور است‬ ‫که از سال گذشته ‪ 70‬دانشجوی پزشکی را‬ ‫جذب کرده که ‪ 50‬درصد دانشجویان نیز با‬ ‫رویکرد بومی گزینش شدند‪.‬‬ ‫علیرضا اموزنده افزود‪:‬با جذب دانشــجو‬ ‫در بیش از ‪ 10‬رشــته شــرایط تبدیل شدن‬ ‫دانشکده علوم پزشــکی ابادان به دانشگاه‬ ‫فراهم شــده و اقدام هایی نیز در این زمینه‬ ‫در حال انجام است‪.‬‬ ‫وی از افتتــاح مرکز هپاتیــت در محدوده‬ ‫فعالیت دانشکده علوم پزشکی ابادان حمایت‬ ‫کرد و افزود‪ :‬امکانات سخت افزاری برای راه‬ ‫اندازی این مرکز در دانشکده فراهم و تالش‬ ‫می کنیم بهترین تجهیزات را حتی در سطح‬ ‫کشور در اختیار ان قرار دهیم‪.‬‬ ‫اموزنده بیان داشت‪:‬شــبکه هپاتیت ایران‬ ‫نیز بایــد از لحاظ نرم افزاری در این راه ما‬ ‫را کمک کند‪.‬‬ ‫شهرستان های ابادان‪ ،‬خرمشهر و شادگان‬ ‫از خدمات بهداشــتی و درمانی دانشــکده‬ ‫علوم پزشکی ابادان بهره می برند‪.‬‬ ‫طرح تحول سالمت به سمت اجرایی شدن‬ ‫حرکت می کند‬ ‫معاون اموزشــی وزارت بهداشت با تاکید‬ ‫بر اینکه پیشرفت های خوبی در زمینه اجرای‬ ‫طرح تحول اموزش ســامت در دانشگاه ها‬ ‫حاصل شده است‪ ،‬گفت‪ :‬اگر زیرساخت های‬ ‫الزم نظیــر تجهیزات‪ ،‬منابع و اعضای هیات‬ ‫علمی در اختیار دانشگاها قرار بگیرد اجرای‬ ‫برنامه تحول اموزش با سرعت بیشتری پیش‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫دکتر باقر الریجانی گزارشی از نشست دو‬ ‫روزه رصد تحقق بسته های تحول و نواوری‬ ‫اموزش علوم پزشــکی ارائــه کرد و گفت‪:‬‬ ‫فعالیت مرتبط با ســامت طی این دو روز‬ ‫مورد بررســی قرار گرفت که در روز اول‬ ‫موضوع دانشــگاها و ماموریت گرایی بحث‬ ‫شــد‪ .‬در این نشست حیطه های مختلفی که‬ ‫در نقشــه علمی و سیاست های کالن به ما‬ ‫توصیه شده که بااهمیت است به طوری که‬ ‫ما در این حیطه ها ‪ 50‬ماموریت را به دانشگاه‬ ‫واگذار کردیم و در این جلســه از هر منطقه‬ ‫کالن یکــی از ماموریت ها بــه عنوان مدل‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫مورد بحث قــرار گرفت و اینکه چگونه ان‬ ‫ماموریــت می تواند برای تصمیم گیری های‬ ‫کالن کشور تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫وی در ادامــه تصریح کــرد‪ :‬در روز دوم‬ ‫نشســت نیز در خصوص بسته های تحول‬ ‫اموزش بحث شــد وهر یک از مناطق ما‬ ‫در طول انجام ماموریت مجموعه اقدامات ‬ ‫خود را ارائه کرده و افق های پیش رو مورد‬ ‫بررسی قرار گرفت‪.‬‬ ‫معاون اموزشــی وزارت بهداشت تاکید‬ ‫کرد‪ :‬دانشگاه های علوم پزشکی برنامه های‬ ‫بسیار زیادی برای انجام تحول در اموزش‬ ‫پزشکی در دست اجرا دارند که هر یک از‬ ‫این دانشــگاه ها می تواند از تجربه یکدیگر‬ ‫برای اجــرای هر چه بهتر این برنامه بزرگ‬ ‫الگو بگیرد‪.‬‬ ‫الریجانــی همچنیــن در خصــوص‬ ‫چالش های پیش رو برای اجرای طرح تحول‬ ‫اموزش سالمت گفت‪ :‬چالش ها و مشکالت‬ ‫دانشگاها عمدتا در حیطه اموزش به کمبود‬ ‫نیــر و ی‬ ‫انســانی‪ ،‬اعضای هیات علمی‪ ،‬اعتبارات و‬ ‫تجهیزات اموزشی مرتبط می شود در واقع‬ ‫دانشــگاه ها از منابع محدود خود استفاده‬ ‫می کننــد تا به نوعی ایــن برنامه را اجرا و‬ ‫ســاماندهی کنند اما به نظر می رسد برای‬ ‫پیشــرفت های جدی باید زیرساخت های‬ ‫الزم در اختیار قرار گیرد‪.‬‬ ‫معاون اموزشی وزارت بهداشت در پایان‬ ‫به چشم انداز تعیین شــده در حوزه طرح‬ ‫اموزش اشــاره کرد و گفت ‪ :‬در حال حاضر‬ ‫بسیاری از اهداف دانشگاها برای اجرای طرح‬ ‫تحول سالمت به سمت اجرایی شدن حرکت‬ ‫می کند و باالخره در بســیاری از دانشگاها‬ ‫برنامه ریزی ها انجام شده و عملیاتی می شوند‬ ‫به عنوان مثال تحول برای بین المللی شــدن‬ ‫دانشگاها از این برنامه ها است امیدواریم در‬ ‫اینده به تدریج با گســترش منابع دانشگاه ها‬ ‫روند پیشــرفت اجرای این برنامه مهم نیز‬ ‫قابل قبول و رضایت بخش باشد‪.‬‬ ‫شناسایی ‪ 37‬مورد ماالریا در هرمزگان‬ ‫مدیر گروه مبــارزه با بیماری های معاونت‬ ‫بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان‬ ‫گفت که از ابتدای امسال تا پایان تیرماه‪،‬‬ ‫‪ 37‬مورد ماالریا در استان شناسایی شده‬ ‫که فقط یک مورد از ان انتقال محلی بود و‬ ‫‪ 36‬مورد دیگر به عنوان ماالریای وارده و‬ ‫توسط اتباع بیگانه وارد استان شده است‪.‬‬ ‫دکتــر رضا صفری اظهار کرد‪ :‬شهرســتان‬ ‫بشــاگرد از کانــون های اصلــی ماالریا در‬ ‫هرمزگان است که در گذشته ‪ 80‬درصد ماالریا‬ ‫استان به این منطقه اختصاص داشت‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬اما در چند سال اخیر با اجرای‬ ‫برنامه پیشگیرانه و بیماریابی و درمان‪ ،‬ابتال به‬ ‫ماالریا کاهش چشمگیری داشته به گونه ای که‬ ‫بشاگرد در سالجاری به عنوان منطقه عاری از‬ ‫ماالریا شناخته شده است‪.‬‬ ‫صفری تصریح کرد‪ :‬سال ‪ 1386‬با اغاز عوامل‬ ‫مداخله ای توسط تیم گروه مبارزه با بیماری‬ ‫ها در هرمزگان و انجام اقدامات پیشگیرانه و‬ ‫همچنین ارتقاء عوامل‬ ‫توسعه ای از جمله برق‬ ‫رسانی‪ ،‬تامین اب شرب‬ ‫و سایر امکانات رفاهی‬ ‫در مناطق دور افتاده به‬ ‫ویژه شرق استان بیماری‬ ‫ماالریا کاهش چشمگیری داشته است‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬از مهم ترین چالش های پیش‬ ‫روی تیم مبارزه با بیماری ها در برنامه حذف‬ ‫ماالریا‪ ،‬تردد غیر مجاز اتباع بیگانه‪ ،‬پراکندگی‬ ‫جمعیت به ویژه در شرق استان است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه حذف گونه های مختلف‬ ‫ماالریا از مهــم ترین اهــداف برنامه حذف‬ ‫ماالریاست‪ ،‬گفت‪ :‬در این برنامه‪ ،‬موارد ابتال به‬ ‫این بیماری در هفت سال گذشته در هرمزگان‬ ‫کاهش چشمگیر داشته و از‪ 577‬مورد ابتال در‬ ‫سال ‪ 88‬به ‪ 53‬مورد در سال ‪ 94‬رسیده است‪.‬‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫صفری با بیان اینکه بیماری انگلی ماالریا‬ ‫به عنوان یکی از موارد مهم بهداشــتی در‬ ‫کشــورهای گرمسیری شــناخته می شود‪،‬‬ ‫یاداورشــد‪ :‬اگر چه نزدیک به ‪ 60‬سال از‬ ‫اغاز طرح موسوم به ریشه کنی ماالریا در‬ ‫کشور می گذرد اما این بیماری همچنان در‬ ‫اســتان های جنوب و جنوب شرق کشور‬ ‫وجــود دارد که عزم جدی مســئوالن در‬ ‫حمایت از طرح ملی حذف بیماری ماالریا‬ ‫را می طلبد‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬بــا توجه به اینکه حذف‬ ‫ماالریــا یک برنامه ملی اســت که به وزارت‬ ‫بهداشت محدود نمی شــود‪ ،‬مدیریت ارشد‬ ‫اســتان های درگیر این بیمــاری و نهادهای‬ ‫مرتبط باید حساسیت و همکاری بیشتری در‬ ‫این زمینه داشته باشند‪.‬‬ ‫نگرانی های رئیس سازمان نظام پزشکی ایران از مشکالت‬ ‫پاتولوژیست ها‬ ‫رئیس ســازمان نظام پزشکی ایران «تعرفه» را از‬ ‫مشکالت جدی پاتولوژیست ها عنوانکرد و گفت‪:‬‬ ‫این افراد انتظار دارند تعرفه این حوزه اصالح شود‪.‬‬ ‫«علیرضا زالی» درهمایش یک روزه الگوی کارامد‬ ‫اموزشی طب ازمایشگاه در سالن کتابخانه ملی ایران‬ ‫افزود‪ :‬رشد تعرفه ای‪ ،‬مناسب ترمیم مشکالت این‬ ‫حوزه نبوده و رشد ناچیزی اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫وی‪ ،‬رشد هزینه های پرســنلی‪ ،‬افزایش قیمت‬ ‫کیت های ازمایشــگاهی و نوسانات نرخ ارز را از‬ ‫جمله مشکالت این حوزه برشمرد و گفت‪ :‬تغییرات‬ ‫اقتصادی به بدنه ازمایشگاه ها منتقل می شود‪.‬‬ ‫رئیس سازمان نظام پزشــکی ایران به وضعیت‬ ‫پاتولوژیســت های جوان اشــاره کــرد و گفت‪:‬‬ ‫وضعیت این افراد واقعا نگران کننده است و باید‬ ‫اقدام جدی برای رفع این نگرانی انجام گیرد‪.‬‬ ‫زالی با اشاره به اینکه نسل جوان در این حوزه افراد‬ ‫باهوش و زبده هستند‪ ،‬گفت‪ :‬این افراد با عالقه و عشق‬ ‫وارد این حوزه شدند و مشغول ارائه خدمات درمانی‬ ‫به مردم هستند و باید به وضعیت ان ها رسیدگی کرد‪.‬‬ ‫وی با اشــاره به اینکه نگرانی از امنیت شــغلی‬ ‫پاتولوژیست ها در کشور جدی است‪ ،‬افزود‪ :‬همه‬ ‫موضوع این حوزه پول‪ ،‬تعرفه و درامد نیســت و‬ ‫انها نگرانی هویتــی دارند که این موضوع در بین‬ ‫پالولوژیست های جوان موج می زند‪.‬‬ ‫زالی از کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسالمی‬ ‫تقاضای ممیزی در این حوزه را کرد و گفت‪ :‬تجمیع‬ ‫ازمایشگاه ها موضوعی نگران کننده است‪.‬‬ ‫وی با اشــاره به خدمات ارائه شــده دولت در‬ ‫حوزه سالمت‪ ،‬گفت‪ :‬دولت خدمات ارزنده ای در‬ ‫حوزه سالمت تحت عنوان طرح تحول سالمت‬ ‫ارائه کرده اســت‪ ،‬اما باید منافع مشــروع بخش‬ ‫خصوصی نیز حفظ شود‪.‬‬ ‫رئیس ســازمان نظام پزشــکی ایــران بر لزوم‬ ‫مشــارکت جــدی کارشناســان پاتولــوژی در‬ ‫تصمیم گیری کالن این حوزه تاکید کرد و گفت‪:‬‬ ‫همکاران پاتولوژیست در موضوعاتی که ذی نفع‬ ‫هستند‪ ،‬کمترین مشارکت را در حوزه تصمیم گیری‬ ‫دارند و این روند باید تغییر کند‪.‬‬ ‫زالی به نقش مهم پاتولوژیســت هــا در نظام‬ ‫سالمت اشاره کرد و گفت‪ :‬انچه باید مورد توجه‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬جایگاه مناسب‪ ،‬رو به تعالی و مطلوب‬ ‫پاتولوژیست ها است‪.‬‬ ‫وی مشــکالت پاتولوژیست ها را بسیار جدی‬ ‫و عمیق دانســت و اظهار کرد‪ :‬شــاید مهم ترین‬ ‫مسیر برای رفع مشکالت‪،‬‬ ‫انســجام درونی‪ ،‬وحدت‬ ‫رویه‪ ،‬همدلی و همکاری‬ ‫است و انها باید در مسیر‬ ‫قانون‪ ،‬مشکالت خود را پیگیری کنند‪.‬‬ ‫زالی نخســتین مشــکل این حوزه را عدم اداره‬ ‫اقتصادی ازمایشگاه ها اعالم کرد و افزود‪ :‬امروزه‬ ‫پاتولوژیست ها برای اداره اقتصادی ازمایشگاه با‬ ‫بحران جدی روبرو هستند‪.‬‬ ‫وی‪ ،‬مطالبه از بیمه ها را مشکل بعدی اعالم کرد‬ ‫و گفت‪ :‬وضعیت ازمایشگاه ها و پاتولوژیست ها‬ ‫در این خصوص بسیار نگران کننده و بحرانی است‬ ‫و انتظار نمی رود این معضل به موقع برطرف شود‪.‬‬ ‫زالی به هجمه های فراوان به این رشته اشاره کرد‬ ‫و گفت‪ :‬فعاالن این حوزه مرتب در معرض تهدید‬ ‫قرار دارند و هویت و شــالکه ساختاری این رشته‬ ‫در معرض خطر قرار دارد‪.‬‬ ‫همایش یک روزه الگوی کارامد اموزشی طب‬ ‫ازمایشگاه با حضور جمعی از فعاالن این حوزه در‬ ‫سالن همایش های کتابخانه ملی برگزار شد‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کشـف مکـانیسم عملـکرد نانـوخـوشه های پـروتئینی در کـنترل ژن هـا‬ ‫محققان با ارائه روش میکروسکوپی جدیدی‪ ،‬موفق به اشکار‬ ‫کردن فرایندی پنهان در دنیای نانومقیاس سلولی شدند‪ .‬انها نقش‬ ‫یک خوشه پروتئین نانومقیاس را در بیان ژن ها مشخص کردند‪.‬‬ ‫به گزارش شــفا انالین‪ ،‬محققان دانشــگاه هاروارد و موسسه‬ ‫فناوری ماساچوســت (‪ )MIT‬موفق به کشف پدیده ای پنهان در‬ ‫مقیاس نانومتری درون سلول شدند‪ .‬این پدیده که به افیمرال شهرت‬ ‫یافته‪ ،‬نقش مهمی در تولید ‪ mRNA‬و تنظیم بیان ژن در سلول دارد‪.‬‬ ‫در مقاله ای که این گروه تحقیقاتی در نشریه ‪ eLife‬منتشر کردند‪،‬‬ ‫نشان دادند که می توان با استفاده از میکروسکوپی با قدرت تفکیک‬ ‫باال مولکول های ‪ mRNA‬را مشاهده کرد‪ .‬انها این میکروسکوپ را‬ ‫به گونه ای توسعه دادند که بتوان ‪ mRNA‬را که از یک ژن بیرون‬ ‫می اید‪ ،‬درون یک سلول زنده مشاهده کنند‪ .‬انها با همین روش‪،‬‬ ‫نشان دادند که پیش از ظهور ‪ ،mRNA‬انزیم پلیمراز ‪ Po- II‬یا ‪Po- II‬‬ ‫در خوشــه ای در همان ژن جمع می شود‪ .‬این کار فقط چند ثانیه‬ ‫پیش از پخش شدن ‪ RNA‬انجام می شود‪.‬‬ ‫این گروه تحقیقاتی نشان دادند زمانی که این خوشه انزیمی را‬ ‫دستکاری کردند به نحوی که زمان طوالنی تر باقی بماند‪ ،‬انگاه میزان‬ ‫تولید مولکول های ‪ mRNA‬مربوط به ان نیز افزایش می یابد‪ ،‬بنابراین‬ ‫می توان گفت که خوشه های ‪ Po- II‬نقش بسیار مهمی در اغاز فرایند‬ ‫تولید ‪ mRNA‬ایفا کرده و کنترل بیان‬ ‫ژن را به عهده دارد‪.‬‬ ‫این گروه تحقیقاتی نشان دادند که‬ ‫هرچند این خوشه های انزیمی عمر‬ ‫کوتاهی دارند‪ ،‬نقش بسیار مهمی در فرایندهای زیستی ایفا می کنند‪.‬‬ ‫ســیزه‪ ،‬از محققان این پروژه‪ ،‬می گوید‪« :‬ما فکر می کنیم که این‬ ‫خوشه های ضعیف و گذرا نقش بنیادی در کنترل بیان ژن به عهده‬ ‫دارند‪ .‬اگر کوچک ترین جهش ژنی روی انها اتفاق افتد‪ ،‬می توانند‬ ‫بیان ژن را تحت تاثیر قرار دهند‪ .‬به نظر می رسد که این موضوع‬ ‫بسیار مهمی در تنظیمات ژن های بدن باشد‪».‬‬ ‫این گروه تحقیقاتی معتقدند خوشه های انزیمی ‪Po- II‬موضوع‬ ‫مهمی برای تحقیق در بخش ســرطان است‪ ،‬چرا که بیان و کنترل‬ ‫ژن ها در بخش ژن درمانی سرطانی امری مهم و حیاتی است‪.‬‬ ‫خوشه های ژنی مورد نظر ابعادی در حدود ‪ 100‬نانومتر دارند و‬ ‫از انجایی که عمر کوتاهی دارند مطالعه انها کاری دشوار است‪.‬‬ ‫برای حل این مشکل محققان روش میکروسکوپی با امکان مطالعه‬ ‫مولکول های منفرد ارائه کردند‪.‬‬ ‫راه اندازی بخش سلول تراپی در بیمارستان نورافشار هالل احمر بزودی‬ ‫رئیس بیمارستان فوق تخصصی نور افشار از‬ ‫وی ادامــه داد‪ :‬اکنون کمیتــه های اخالق‬ ‫اســتفاده از این روش می شــوند باید پلن‬ ‫به گزارش پایگاه اطالع رســانی جمعیت‬ ‫شدن طرح ها و تایید وزارت بهداشت شروع‬ ‫های دیگر قابل درمان نیست از سلول تراپی‬ ‫تراپی یکی از درمان های نوظهور است که در‬ ‫رئیس بیمارستان فوق تخصصی نور افشار‬ ‫راه اندازی بخش سلول تراپی این بیمارستان‬ ‫در اینده نزدیک خبر داد‪.‬‬ ‫هالل احمر‪ ،‬محمد نعیمی پور‪ ،‬گفت‪ :‬سلول‬ ‫ان برای درمــان بیمارانی که نیاز به ارتوپدی‬ ‫دارند‪ ،‬سلول هایی تزریق می شود‪.‬‬ ‫وی اظهار داشت‪ :‬در حال حاضر بر روی‬ ‫مراحل درمانی و بحــث بالینی این بخش‬ ‫کار می شود و این موضوع حساسیت ها و‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ویژگی های خاص خودش را دارد‪.‬‬ ‫به گفتــه نعیمی پور‪ ،‬بیمارانــی که کاندید‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫پزشکی و بالینی را فعال کردیم و با مشخص‬ ‫به پذیرش بیمار خواهیم کرد‪.‬‬ ‫تاکید کرد‪ :‬این واحد از نظر فیزیکی و‬ ‫لجستیکی اماده شده و بحث های نرم‬ ‫افزاری نیز در حال اماده سازی است‬ ‫و در حوزه توانبخشی به بیماران‪ ،‬ارائه‬ ‫خدمت خواهد شد‪.‬‬ ‫درمانی داشته باشــند‪ .‬وقتی بیماری با روش‬ ‫اســتفاده می شــود‪ ،‬چون این روش ریسک‬ ‫کمتری نسبت به جراحی دارد‪.‬‬ ‫ضرورت سرعت عمل در تصویب ایین نامه‬ ‫تاسیس مراکز خدمات سلولی‬ ‫دبیر ســتاد علوم و فناوری های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری‬ ‫ریاست جمهوری خواستار تصویب هرچه سریع تر ایین نامه تاسیس مراکز‬ ‫خدمات سلولی از سوی معاونت درمان وزارت بهداشت‪ ،‬برای جلوگیری از‬ ‫سوء استفاده افراد سودجو از مردم شد‪.‬‬ ‫دکتر امیرعلی حمیدیه گفت‪ :‬پیش نویس ایین نامه تاســیس مراکز‬ ‫خدمات سلولی با همکاری ســتاد توسعه علوم و فناوری های سلول‬ ‫های بنیادی‪ ،‬مرکز کارازمایی بالینی دانشــگاه تهــران‪ ،‬معاونت درمان‬ ‫وزارت بهداشت‪ ،‬دپارتمان طب ترمیمی‪ ،‬مرکز سلول درمانی پژوهشگاه‬ ‫رویان‪ ،‬مرکز ضایعات نخاعی دانشگاه تهران و پژوهشکده علوم سلولی‬ ‫و ملکولی در غدد و متابولیسم تدوین شده است و پیگیر اقدامات الزم‬ ‫در جهت تصویب این ایین نامه هستیم‪.‬‬ ‫وی با بیان این که چندین ماه اســت درحال رایزنی برای تصویب این‬ ‫ایین نامه در معاونت درمان وزارت بهداشت هستیم‪ ،‬بیان کرد‪ :‬ستاد توسعه‬ ‫فناوری سلول های بنیادی اماده همکاری با معاونت درمان وزارت بهداشت‬ ‫است و حاضر است در صورت نیاز به وزارت بهداشت به لحاظ فکری‪،‬‬ ‫نیروی انسانی و متخصص برای بررسی و تصویب این ایین نامه کمک کند ‪.‬‬ ‫دبیر ستاد علوم و فناوری های سلول بنیادی گفت‪ :‬امیدوارم معاونت درمان‬ ‫هر چه زودتر ایین نامه ای را برای مراکز سل تراپی(سلول درمانی) ابالغ کند‪،‬‬ ‫وگرنه با توجه به این که عبارت مرکز ســلول درمانی در سردر بسیاری از‬ ‫مراکز درمانی حتی مراکز معروف درج شده است‪ ،‬شاهد سوء استفاده افراد‬ ‫سودجو از مردم خواهیم بود‪.‬‬ ‫حمیدیه ادامه داد‪ :‬خوشبختانه در این دوره وزیر بهداشت ایین نامه هایی‬ ‫را برای ارایه خدمات شــیمی درمانی به بیماران سرطانی تصویب و ابالغ‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫کرده است؛ تا پیش از این ایین نامه‪ ،‬پزشکان ‪ 50‬سال شیمی درمانی را در‬ ‫مطب ها انجام می دادند‪ ،‬اما اکنون با ابالغ ایین نامه مربوطه‪ ،‬مراکز درمان‬ ‫ســرطان به سطح یک‪ ،‬دو و سه سطح بندی شده اند‪ .‬اکنون این مراکز در‬ ‫کشور در حال شکل گیری است و با این اقدام مردم از بالتکلیفی درمی ایند‬ ‫و متوجه می شوند که چه مرکزی مجوز دارد و چه خدمتی را انجام می دهد‪.‬‬ ‫به گفته حمیدیه‪ ،‬برای حوزه سلول درمانی نیز گرچه هنوز در ابتدای راه‬ ‫هستیم‪ ،‬اما باید به این موضوع فکر کرد که قوانین باید از ابتدای یک فعالیت‬ ‫وجود داشته باشد‪ ،‬پیشرفت صحیح و قانونی یک علم در کشور بهتر است‬ ‫همسو با ایین نامه ها و قانون ان صورت بگیرد‪ ،‬با ایجاد قوانین هم مردم‬ ‫از خدمات بهره خواهند برد و هم احتمال خطا و تخلف کاهش می یابد‪.‬‬ ‫وی یاداور شــد‪ :‬شاید از فعالیت های مشخص شده در ایین نامه مراکز‬ ‫سلول درمانی که به وزارت بهداشت ارسال شده است‪ ،‬تنها با یک یا دو مورد‬ ‫موافقت و مجوز صادر شــود‪ ،‬اما همین دو مورد هم باید زودتر مشخص‬ ‫شوند تا جلوی سودجویی و سوء استفاده از مردم گرفته شود‪.‬‬ ‫حمیدیه ادامه داد‪ :‬معاونت درمان وزارت بهداشت در این زمینه در حال کار‬ ‫و بررسی است اما ما خواستار تسریع این امر هستیم‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬اکنون سه مرکز سلول درمانی در استان های تهران‪ ،‬اذربایجان‬ ‫شــرقی و فارس با حمایت های اولیه معاونت علمی و فناوری ریاست‬ ‫جمهوری راه اندازی شــده اســت‪ ،‬این مراکز‪ ،‬تحقیقات‪ ،‬اموزش‪ ،‬تولید‬ ‫محصول و تجاری ســازی ان و نیز درمان در حوزه سلول های بنیادی و‬ ‫پزشــکی بازساختی را انجام خواهند داد اما هر مرکز بر اساس امکانات و‬ ‫توانایی که دارد‪ ،‬می تواند در یک یا همه حوزه فعال و موفق باشد‪.‬‬ ‫معاون وزیر بهداشت‪:‬‬ ‫‪ 24‬مرکز ناباروری امسال تجهیز و تکمیل می شود‬ ‫معاون درمان‬ ‫وزیر بهداشت‪،‬‬ ‫درمــان و اموزش پزشــکی گفت‪ :‬تجهیز و‬ ‫تکمیــل ‪ 24‬مرکز ناباروری در ســالجاری‬ ‫و کاهش هزینــه ها در راســتای اهداف و‬ ‫برنامه های دولت یازدهم برای تشــویق به‬ ‫فرزنداوری و افزایش جمعیت است‪.‬‬ ‫محمد حاجــی اقاجانی در حاشــیه اغاز‬ ‫عملیات اجرایــی کلینیک تخصصی بیماران‬ ‫خاص شهرســتان بروجن گفــت‪ :‬وزارت‬ ‫بهداشت را به ناباروری و کاهش زاد و ولد در‬ ‫جامعه ترغیب می کنند‪ ،‬افزود‪ :‬این وزارتخانه‬ ‫اقــدام هــای بی ســابقه ای بــرای افزایش‬ ‫فرزنداوری در سال جاری در دستور کار دارد‬ ‫تا بتواند جامعه را به زاداوری ترغیب کند‪.‬‬ ‫وی تصریــح کرد‪ :‬در این راســتا عالوه بر‬ ‫تجهیــز مراکز نابــاروری‪ ،‬حمایت و کاهش‬ ‫هزینه های باروری برای زوج های نابارور از‬ ‫جمله برنامه های این وزارتخانه است‪.‬‬ ‫اقاجانی ادامــه داد‪ :‬ترویج زایمان طبیعی‪،‬‬ ‫کاهش نرخ ســزارین به میزان‪ 6.5‬درصد‬ ‫از زمان اجرای طرح تحول نظام ســامت‬ ‫و توقف رشــد سزارین و تشویق به زایمان‬ ‫طبیعی پس از ‪ 20‬ســال در دولت یازدهم‪،‬‬ ‫ساخت و راه اندازی ‪ 366‬زایشگاه و بلوک‬ ‫زایمان از دیگر اقدام هــای این وزارتخانه‬ ‫بــه منظور افزایش باروری در کشــور طی‬ ‫سال های اخیر بوده است‪.‬‬ ‫وی رایگان کردن زایمان طبیعی برای بیمار را‬ ‫دلیلی بر توجه ویژه وزارت بهداشت به ترویج‬ ‫و افزایــش باروری عنوان کرد و گفت‪ :‬برنامه‬ ‫زاداوری با قدرت در این وزارتخانه ادامه دارد‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪7‬‬ ‫تالش محققان کشور برای حذف ژن بیماری پلی کیستیک‬ ‫محققان پژوهشگاه رویان با همکاری‬ ‫بیمارســتان بقیهاهلل و امــام خمینی‬ ‫ساری عالوه بر انکه کارازمایی بالینی‬ ‫ســلول درمانی را بر روی شش بیمار‬ ‫پلی کیستیک‪ ،‬اجرایی کرده و ایمن بودن‬ ‫این روش را برای بیماران اثبات کردند‪ ،‬توانستند محل دقیق جهش ژنتیکی‬ ‫ان را شناسایی کنند؛ به اعتقاد انها این روش می تواند موجب حذف این ژن‬ ‫از جامعه ایرانی شود‪.‬‬ ‫دکتر سروش شکرچیان از محققان این طرح و پزشک کلینیک نفرولوژی‬ ‫مرکز سلو ل درمانی پژوهشگاه رویان روز دوشنبه‪ 18 ،‬مرداد ماه در حاشیه‬ ‫اولین همایش اشنایی با بیماری پلی کیستیک در جمع خبرنگاران با اشاره به‬ ‫اجرای کارازمایی های بالینی سلول درمانی برای بیماری پلی کیستیک گفت‪:‬‬ ‫این پروژه از سوی پژوهشــگاه رویان و با همکاری بیمارستان بقیهاهلل و‬ ‫بیمارستان امام خمینی ساری انجام شده است‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه این کارازمایی ها با اســتفاده از سلول های مزانشیمی‬ ‫بر روی بیماران مبتال به کلیه پلی کیســتیک اجرایی شــد‪ ،‬ادامه داد‪ :‬این‬ ‫کارازمایی ها در فاز یک قرار دارد که با هدف ایمن بودن سلول های بنیادی‬ ‫برای بیماران مبتال اجرایی شده است‪.‬‬ ‫شکرچیان اغاز اجرای این کارازمایی را از اسفندماه سال گذشته دانست و‬ ‫خاطرنشان کرد‪ :‬در این فاز در مجموع شش بیمار وارد این طرح شدند و با‬ ‫استفاده از یک نوبت سلول درمانی‪ ،‬سلول ها را دریافت کردند که در فواصل‬ ‫زمانی یک ماهه‪ ،‬سه ماهه و شش ماهه مورد بررسی قرار خواهند گرفت‪.‬‬ ‫به گفته این محقق‪ ،‬معیارهای بالینی و ازمایشگاهی این بیماران با یکدیگر‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫از یک سال قبل از ورود به این طرح‪ ،‬مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت‪.‬‬ ‫شکرچیان با تاکید بر اینکه ما در این مطالعات درصدد بودیم که ببینیم‬ ‫روش سلول درمانی روند بیماری فرد را بدتر می کند یا خیر‪ ،‬خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫در فاز اول کارازمایی بالینی مشاهده کردیم که با تزریق این سلول ها به این‬ ‫شش بیمار‪ ،‬تغییراتی در روند بیماری انها ایجاد نشد که این امر نشان می دهد‬ ‫این پروژه به هدف اولیه خود رسیده است‪.‬‬ ‫این پزشــک کلینیک نفرولوژی مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان‬ ‫از اجرای پروژه دیگــری در این زمینه خبر داد و گفت‪ :‬طرح دیگری‬ ‫که انجام شــد‪ ،‬مربوط به مطالعات ژنتیکی بر روی ‪ 30‬خانواده مبتال به‬ ‫بیماری پلی کیستیک است‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬برای این منظور از ســوی گروه پژوهشی سلول درمانی‬ ‫رویــان از ایــن ‪ 30‬خانواده نمونــه خون دریافت شــد و اقدام برای‬ ‫ازمایش های مربوط به توالی یابی ‪ DNA‬انجام شد و با این توالی یابی ما‬ ‫متوجه شدیم که در چه قسمتی از توالی ‪ DNA‬انها جهش وجود داشته‬ ‫است تا این افراد به بیماری پلی کیستیک مبتال شوند‪.‬‬ ‫شکرچیان با اشاره به اهمیت این یافته توضیح داد‪ :‬خانواده ای که حداقل‬ ‫یک نفر انها مبتال به این بیماری هستند‪ ،‬حداقل ‪ 50‬درصد انتقال ژن این‬ ‫بیماری به نسل بعد را خواهد داشت‪ .‬از این رو با این مطالعات می توان با‬ ‫بررسی های ژنتیکی قبل از النه گزینی‪ ،‬در پروسه ای وی اف (لقاح خارج از‬ ‫رحم) جنین سالم را انتخاب و به رحم مادر منتقل کرد‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬با استفاده از این روش می توان امید داشت که طی مدت‬ ‫‪ 20‬تا ‪ 30‬سال اینده ژن این بیماری از جامعه این بیماری حذف خواهد شد‪.‬‬ ‫بسمه تعالی‬ ‫ازمایش گاه رمجع سالمت‬ ‫‪703/2641‬د‬ ‫‪2730/00/07‬‬ ‫ندارد‬ ‫معاون محترم درمان دانشگاه علوم پزشکی ‪. . . . . . . .‬‬ ‫معاون محترم بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ‪. . . . . . . .‬‬ ‫موضوع ‪ :‬اعالم فراخوان کیتهای االیزای غیر مجاز تولید شده توسط شرکت پارس سینا تشخیص ویژن با نام‬ ‫تجاری پاستو کیت‬ ‫با سالم‬ ‫احتراما پیرو نامه شماره ‪/663/30124‬د مورخ ‪ 59/23/42‬مدیر کل محترم نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی‬ ‫(پیوست)‪ ،‬به استحضار میرساند کیتهای االیزای شرکت پارس سینا تشخیص ویژن با نام تجاری پاستو کیت ‪ ،‬فاقد‬ ‫تاییدیه کیفیت و پروانه ساخت معتبر هستند‪ .‬لذا ضمن تاکید بر نظارت دقیق بر مندرجات بخشنامه شماره ‪/421/1051‬د‬ ‫مورخ ‪ 59 /24/11‬اداره کل ازمایشگاه مرجع سالمت(پیوست)‪ ،‬خواهشمند است دستور فرمایید ضمن ابالغ موضوع به‬ ‫شرکتهای توزیع کننده و ازمایشگاههای تحت پوشش ان معاونت محترم‪ ،‬از انان خواسته شود که از هرگونه استفاده یا توزیع‬ ‫کیتهای مذکور به ویژه کیتهای پرمخاطره نظیر ‪ HBsAg, HIV,anti- HCV, HTLV, Syphilis‬خودداری نمایند‪.‬‬ ‫همچنین ضروری است کارشناسان محترم ان معاونت ضمن بازرسی و بازدید از ازمایشگاهها و شرکتهای توزیع کننده‪ ،‬نسبت‬ ‫به صورت برداری و تنظیم صورتجلسه و اخذ مستندات خرید کاالهای موضوع نامه اقدام‪ ،‬و نتیجه بازرسیها را به این اداره کل‬ ‫اعالم نمایند‪ .‬بدیهی است مسئولین ازمایشگاهها و شرکتهای توزیع کننده میتوانند محصوالت فوقالذکر را به انستیتو پاستور‬ ‫ایران (تلفنهای‪ 46121631‬و ‪ 46120555‬و تلفاکس ‪ )46120522‬مرجوع نمایند‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪11‬‬ ‫با پیشکسوتان‬ ‫شهرزاد کیافر‬ ‫مصاحبه اختصاصی مجله تشخیص ازمایشگاهی با پروفسور فرهود؛‬ ‫اشنایی با پدرعلم ژنتیک ایران‬ ‫پروفسور داریوش فرهود‪،‬پرفسور ژنتیک پزشکی از دانشگاه مونیخ به عنوان بنیانگذار رشته ژنتیک در دانشگاه های ایران و پدرعلم ژنتیک‬ ‫شناخته می شود‪ .‬او سال هاست برای ترویج واعتالی این علم تالش کرده و تا کنون که ‪ 78‬سال دارد در جهت ترویج علم ژنتیک تالش‬ ‫می کند و به گفته خودش تا جایی که توان داشته باشد دراین مسیر حرکت خواهد کرد‪.‬‬ ‫او براین عقیده است هر فردی که دررشته خاصی فعالیت می کند و سن و سالی پیدا می کند ممکن است استاد بشود اما پروفسور نیست و‬ ‫باید مشخص باشد فرد در چه رشته ای و کدام دانشگاه به مدرک پروفسوری دست یافته است‪ .‬به گفته دکتر فرهود تنها انسان یک بار و در‬ ‫یک رشته به مقام استادی یا پروفسوری می رسد‪ .‬ان زمان می تواند ادعا کند در ان رشته خاص ‪( profession‬حرفه ای) شده است‪.‬‬ ‫دکتر فرهود معتقد است برای اینکه یک فرد دارای ویژگی های الزم و مالحظه های اخالقی‪ ،‬برای احراز لقب " پدر" یک علم باشد باید از ‪11‬‬ ‫مولفه زیر برخوردار باشد‪:‬‬ ‫‪ ‬دارا بودن تحصیالت دانشگاهی با درجه دکترا و باالتر در همان رشته (در صورت امکان از دانشگاه های معتبر اروپایی و امریکایی)‬ ‫‪ ‬بنیانگذاری نخستین گروه اموزشی پژوهشی و مرکز تحقیقات دانشگاهی ان رشته در کشور که پیشتر سابقه نداشته باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬فعالیت گسترده و درازمدت در اموزش‪ ،‬پژوهش‪ ،‬خدمات‪ ،‬برنامه ریزی و مشاوره‪ ،‬در جهت ارتقاء و گسترش همان رشته‬ ‫‪ ‬دایر کردن نخستین دوره های تحصیلی و تخصصی در مقاطع دانشگاهی (کارشناسی ارشد و دکترا) در همان رشته‬ ‫‪ ‬انجام پژوهش های گسترده در سطح ملی و همکاری های بین المللی در همان رشته‬ ‫‪ ‬انتشار مقاالت (ملی و بین المللی) در مجالت علمی‪-‬پژوهشی معتبر داخلی و خارجی و دارا بودن ارجاعات در همان زمینه‬ ‫‪ ‬تالیف و یا ترجمه کتاب هایی در همان زمینه‪ ،‬با مطالب جدید و مبتنی بر پژوهش های شخصی‬ ‫‪ ‬شناخته شدن‪ ،‬مقبولیت عام و مرجعیت در طول زمان به عنوان یک چهره سرشناس و الگوی اخالقی و علمی (فرهنگ‪-‬سازی) در ان رشته‬ ‫‪ ‬کشفیات یا نظریه پردازی مورد قبول مجامع بین المللی در همان رشته‬ ‫‪ ‬داشتن بیشترین ضریب اثرگذاری (مرجعیت) در بین دانشجویان و دانش اموختگان کشور در همان رشته‬ ‫‪ ‬کسب افتخارات مدون در همان رشته از مراجع دولتی علمی ملی و بین المللی‬ ‫برای اشنایی بیشتر با این استاد گرانقدر و استفاده از تجربیات وی‪ ،‬دراین شماره ماهنامه پای میز این سرور گرامی نشستیم که در ادامه‬ ‫پیشکش خوانندگان می شود‪.‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪ ‬اقای دکتر شما بنیانگذار‬ ‫رشته ژنتیک در دانشگاه هستید‬ ‫ونیاز به معرفی ندارید‪ ،‬ولی‬ ‫اگردر این زمینه هر سخنی دارید‬ ‫بفرمایید؟ گرچه در برخی سایت ها‬ ‫بیوگرافی شما نوشته شده است‬ ‫ولی خوشحال می شویم که از‬ ‫زبان خود شما بشنویم‪.‬‬ ‫من از ‪ 19‬سالگی به المان رفتم‬ ‫و مشغول مطالعه و پژوهش در‬ ‫رشته پزشکی شدم و در سن ‪35‬‬ ‫سالگی مقارن با سال ‪ 1350‬پس از‬ ‫‪ 16‬سال تحصیل پزشکی و ژنتیک‬ ‫انسانی‪ -‬پزشکی به وطن بازگشتم‪.‬‬ ‫برای نخستین بار در کشور‬ ‫در اردیبهشت ماه سال ‪،1351‬‬ ‫به تاسیس گروه اموزشی ژنتیک‬ ‫انسانی در دانشکده بهداشت‪،‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫پرداختم‪ .‬پس از ان دوره های‬ ‫کارشناسی ارشد رشته ژنتیک‬ ‫انسانی و دکتری ژنتیک پزشکی‬ ‫را در همان گروه دایر کردم‪.‬‬ ‫بنیانگذار نخستین برنامه هفتگی‬ ‫تلویزیونی درباره ژنتیک درسال‬ ‫‪ 53‬یا ‪ 54‬هستم‪ .‬از سال ‪ 1355‬تا‬ ‫کنون نیزکارشناس رسمی رشته‬ ‫ژنتیک انسانی در سازمان جهانی‬ ‫بهداشت (‪ ،)WHO‬هستم‪.‬‬ ‫سه مقاله نخست پژوهشی‬ ‫خودم را در سال ‪ 1972‬یعنی حدد‬ ‫‪ 44‬سال قبل درمعتبر ترین نشریه‬ ‫ژنتیک جهان یا همان هیومن‬ ‫ژنتیکس (‪(Human Genetics‬‬ ‫و سایرنشریات مطرح اروپا و‬ ‫امریکا به چاپ رساندم و تا این‬ ‫لحظه ‪ 210‬تا‪ 215‬مقاله علمی‬ ‫چاپ شده در نشریات معتبر دارم‬ ‫و هنوز هم مشغول نگارش مقاله‬ ‫و کتاب هستم‪.‬‬ ‫تنها کارشناس رسمی ایران و‬ ‫منطقه در سازمان جهانی بهداشت‬ ‫بوده که موفق به دریافت حکم‬ ‫رسمی از این سازمان شدم‬ ‫و همین طور سردبیر ‪ 5‬مجله‬ ‫تخصصی درحوزه کاری خودم‬ ‫هستم‪ .‬تا جایی که توان داشته‬ ‫باشم برای ترویج علم ژنتیک در‬ ‫ایران تالش خواهم کرد‪.‬‬ ‫درسال ‪ 1373‬سازمان جهانی‬ ‫بهداشت کمیته ای به نام کمیته‬ ‫اخالق تشکیل داد که من یکی‬ ‫از اعضای ان بودم و به نگارش‬ ‫اصول اخالق در پزشکی‪ ،‬ژنتیک‬ ‫و دیگر رشته ها پرداخت که ما‬ ‫‪ 4‬اصل اساسی برای علم پزشکی‬ ‫تعریف کردیم‪.‬‬ ‫اختیار برای مراجعه به پزشک‪،‬‬ ‫سودمندی مراحل درمان برای‬ ‫بیمار‪ ،‬جلوگیری از زیان و عدالت‬ ‫در برخورد با مراجعان اصول‬ ‫اصلی اخالق پزشکی است که‬ ‫به همراهی همکارانم در سازمان‬ ‫جهانی بهداشت تدوین کردیم‪.‬‬ ‫اولین بار دانشمندان و استادان‬ ‫علم ژنتیک در اروپا و امریکا‬ ‫همچون خانم (برنادت مدل‬ ‫انگلیسی) که در زمینه تاالسمی‬ ‫تحقیقات می کرد وبه ایران امده‬ ‫بود و سایر همکارانم در سازمان‬ ‫جهانی بهداشت مرا (پدرعلم‬ ‫ژنتیک ایران) خطاب کردند چون‬ ‫شخص دیگری را نمی شناختند‬ ‫و نخستین مقاالتی که از ایران به‬ ‫چاپ می رسید متعلق به من بود‪.‬‬ ‫‪ ‬استاد با گسترش علم‬ ‫ژنتیک‪ ،‬ازیک سو ژنتیک دارای‬ ‫زیرشاخه هایی شده است و‬ ‫از طرفی هرروز شرکت ها با‬ ‫معرفی افزارها وفناوری های‬ ‫تازه به تبلیغات می پردازند‪.‬‬ ‫رویهمرفته نظر شما چیست؟‬ ‫ژنتیک یک علم بسیار سریع‬ ‫است که انفجاری به پیش می رود‪،‬‬ ‫از این رو در این علم فناوری ها‬ ‫و روش های جدید همچنان در‬ ‫حال معرفی و مطرح شدن است‬ ‫که گاهی خود ما نمی توانیم همه‬ ‫ان ها را دنبال کنیم‪.‬‬ ‫بنده ‪ 17‬سال در کشور المان‬ ‫به مطالعه علم پزشکی و ژنتیک‬ ‫پرداختم و قریب به ‪ 45‬سال است‬ ‫که در دانشگاه های ایران مشغول‬ ‫تدریس هستم و از دانشجویان‬ ‫چیزهای جدید می اموزم‪ .‬به‬ ‫تجربه دریافته ام که هیچ سوالی‬ ‫احمقانه نیست هرسوال در خود‬ ‫رازی نهفته دارد واگر شنونده‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪13‬‬ ‫در حال حاضر با پرداخت پولی‬ ‫معادل ‪ 9‬تا ‪ 11‬میلیون تومان‬ ‫‪WHOLE GENOME SEQUENCE‬‬ ‫دقیق گوش کند‪ ،‬ازهمان سوال‬ ‫خیلی چیزهای جدید می اموزد‪.‬‬ ‫هرسوالی هرچند به نظر عجیب‬ ‫باشد اما کلی نکات قابل‬ ‫یاد گیریی را در خود نهفته دارد‪.‬‬ ‫برخی از این سواالت طی این‬ ‫سالیان منبع بسیاری از ایده ها‪،‬‬ ‫خط فکری و حتی شکل گیری‬ ‫پژوهش های علمی بوده است‪.‬‬ ‫به نظر من درحال حاضر‬ ‫هیچ علمی حتی علم ژنتیک به‬ ‫تنهایی کارساز نخواهد بود و‬ ‫کسانی که تنها به مطالعه یک علم‬ ‫می پردازند در اینده نمی توانند به‬ ‫قدر نیاز موثر باشند‪ .‬در حقیقت‬ ‫هم گرایی علوم چاره کار است‬ ‫وعلوم این روزها به صورت‬ ‫ترکیبی به کار می ایند و ترکیب‬ ‫انها پاسخ بسیاری از سواالت‬ ‫علمی است‪.‬‬ ‫ژنتیک یک علم پیشرو است‪ ،‬به‬ ‫نظر من اینده علم را علوم ترکیبی‬ ‫و هم گرایی علوم خواهد ساخت‪.‬‬ ‫ان بیک (‪ )NBIC‬که ترکیبی از علوم‬ ‫نانو تکنولوژی‪ ،‬بیوتکنولوژی‪،‬‬ ‫اینفورمیشن تکنولوژی(کامپیوتر)‬ ‫و علوم تشخیصی است اینده علم‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫جهان خواهد بود‪.‬‬ ‫پزشکی در بسیاری از‬ ‫درمان ها و تشخیص هایش‬ ‫از علوم کامپیوتری کمک‬ ‫می گیرد و اساس ان ژنتیک‬ ‫است‪ .‬شرکت ها و دانشمندان‬ ‫روزانه با کشف های تازه های‬ ‫خود‪ ،‬بازار علم را به پیش خواهند‬ ‫برد و به پیشرفت اقتصاد کمک‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬پس ازاین که پروژه شگفت‬ ‫انگیز ژنوم انسانی ‪Whole Genome‬‬ ‫‪ ،Sequencing‬در ‪12‬سال با هزینه‬ ‫سه میلیارد دالری (با قیمت امروز‬ ‫در ایران با هزینه بیش از ‪ 10‬هزار‬ ‫میلیارد تومان) انجام شد‪ ،‬دانش و‬ ‫فناوری درچند سال گذشته‪ ،‬به گونه‬ ‫ای تصور ناپذیر و شتابان پیشرفت‬ ‫کرد‪ .‬اکنون شاید همان کارها درچند‬ ‫ساعت و با چند هزار دالر می شود‬ ‫انجام داد‪ .‬رویهمرفته نظر شما درباره‬ ‫این کارو ارزیابی شما چیست؟‬ ‫بله ما هم در ایران خوشبختانه‬ ‫بخش کوچکی از این پروژه‬ ‫بزرگ بودیم‪ .‬پیشتر در مورد‬ ‫سرعت پیشرفت علم گفتم و‬ ‫می کنند و زنجیره ‪ DNA‬انسان را‬ ‫مشخص می نمایند‪ .‬به این ترتیب‬ ‫مشخص می شود افراد زمینه کدام‬ ‫بیماری ها را دارند‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫مشخص می شود فرد ژن بیماری‬ ‫سرطان پروستات را دارد و اگر‬ ‫مراعات نکند می تواند باعث‬ ‫بیماری سرطان فرد شود‪.‬‬ ‫ولی این به این معنی نیست‬ ‫که شخصی که مثال ژن و زمینه‬ ‫بیماری سرطان سینه دارد حتما‬ ‫دچار شود چون همین طور که‬ ‫از درون‪ ،‬ژن ها به عنوان زمینه‬ ‫ساز عامل یک بیماری هستند‪،‬‬ ‫در داخل بدن ژن هایی هم‬ ‫وجود دارد که بازدارنده است و‬ ‫ان ژن ها اجازه بروز بیماری را‬ ‫نمی دهد‪ .‬بسیاری از بیماری های‬ ‫ژنتیکی در بدن ما وجود دارد اما‬ ‫ژن های مهار کننده جلوی ان‬ ‫ژن ها را می گیرد و از بروز ان ها‬ ‫جلوگیری می کنند‪.‬‬ ‫این به ان معناست کلیه‬ ‫ژن هایی که می تواند عامل بروز‬ ‫بسیاری بیماری ها باشد در بدن‬ ‫انسان وجود دارد اما وجود این‬ ‫ژن به معنای ابتالی صد در صدی‬ ‫به بیماری نیست چرا که همزمان‬ ‫در بدن انسان ژن های مبارزه‬ ‫کننده هم فعال هستند و مانع‬ ‫فعالیت بسیاری از عوامل درونی‬ ‫و بیرونی بیماری ها هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬استاد‪ ،‬اکنون در‬ ‫کشور های دیگر‪ ،‬تبلیغات زیادی‬ ‫انجام می شود که می توان با‬ ‫پرداخت نزدیک به ‪ 200‬دالر و‬ ‫دریافت کیت جمع اوری نمونه از‬ ‫خانه‪ ،‬گنجینه ژنتیک ان کس‪ ،‬در‬ ‫زمینه ی پیش بینی استعداد ابتال به‬ ‫بیش از صد ناهنجاری‪ ،‬برخورد‬ ‫و بازتاب بدن نسبت به برخی‬ ‫دارو ها و همچنین وابستگی های‬ ‫نژادی او مشخص می شود‪ .‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫بله دروغ نگفته اند که‬ ‫می توانند این کار را بکنند‪ .‬االن‬ ‫روش های درمانی در خارج به‬ ‫سمت درمان های قائم به ذات‬ ‫افراد حرکت می کنند‪.‬‬ ‫برخی پزشکان ما االن مرض را‬ ‫پیدا می کنند و مریض را درمان‬ ‫نمی کنند‪ .‬در کشور ما پزشکان‬ ‫بیشتر در پی کشف مرض هستند‬ ‫و کمتر به بیمار توجه می کنند‪،‬‬ ‫درحالی که روش های جدید به‬ ‫این معناست که پزشکان باید در‬ ‫پی درمان بیماران بر ایند و نه تنها‬ ‫تشخیص بیماری‪.‬‬ ‫در روش های پیشرفته پزشکی‪،‬‬ ‫متخصص در پی ان است که ببیند‬ ‫با توجه به مشخصات یک فرد‬ ‫کدام دارو می تواند به او کمک‬ ‫کند‪ .‬دارویی که برای یک شخص‬ ‫می تواند درمان باشد برای دیگری‬ ‫ممکن است کشنده باشد‪.‬‬ ‫از روی ژن ها‪ ،‬سابقه پزشکی‬ ‫فرد‪ ،‬بیماری های قبلی زمینه ای‪،‬‬ ‫داروهایی که مصرف می کند‬ ‫و بازخوردی که دارو روی فرد‬ ‫داشته درمان مناسب بیمار را‬ ‫مشخص می کنند‪ .‬ازمایش های‬ ‫تشخیصی نیزامروزه به تشخیص‬ ‫صحیح کمک می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬این روزها در ایران در‬ ‫هر شهر دورافتاده ای دانشکده‬ ‫ای باز شده و به عالقمندان‬ ‫چنین وانمود می شود که‬ ‫مدرک ژنتیک می دهد ولی‬ ‫در حقیقت‪ ،‬مدرک ان ها‬ ‫را حداکثر می توان زیست‬ ‫شناسی به شماراورد‪ .‬مشکل‬ ‫ما از اینجاست که این جوانان‬ ‫نازنین پس از گرفتن لیسانس‪،‬‬ ‫انتظار دارند که در ازمایشگاه‬ ‫کار کنند‪ .‬خواهشمند است‬ ‫نظرتان را در این باره را بفرمایید‪.‬‬ ‫متاسفانه یکی از اسیب های‬ ‫ما درکشور و نهاد های مختلف‬ ‫مشکلی است به نام مدرک گرایی‬ ‫که رواج پیدا کرده و باعث‬ ‫شده مردم تنها درپی دریافت‬ ‫مدرک باشند‪ .‬به موازات ان نیز‬ ‫مراکزاموزش عالی بی کیفیت در‬ ‫سراسر کشور رواج پیدا کرده است‪.‬‬ ‫در برخی نقاط دور دست‪،‬‬ ‫به نظر من درحال حاضر‬ ‫هیچ علمی حتی علم ژنتیک‬ ‫به تنهایی کارساز نخواهد بود و‬ ‫کسانی که تنها به مطالعه یک علم‬ ‫می پردازند در اینده نمی توانند‬ ‫به قدر نیاز موثر باشند‪ .‬در حقیقت‬ ‫هم گرایی علوم چاره کار است‬ ‫وعلوم این روزها به صورت ترکیبی‬ ‫به کار می اید و ترکیب انها پاسخ‬ ‫بسیاری از سواالت علمی است‬ ‫دانشکده پزشکی ای را داریم که‬ ‫درس های پاتولوژی‪ ،‬داخلی و‪...‬‬ ‫را یک پزشک عمومی شاغل در‬ ‫مرکز درمانی ان منطقه‪ ،‬تدریس‬ ‫می کند و نتیجه تدریس هم‬ ‫مشخص است که مطلوب نیست‪.‬‬ ‫دقیقا به همین دلیل است که تعداد‬ ‫مقاله های علمی باال رفته اما این‬ ‫تولید علم نیست‪ .‬درست است‬ ‫که کمیت شمار دانش اموختگان‬ ‫افزایش پیدا کرده اما از کیفیت‬ ‫باالیی برخوردار نیستند‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتگو‬ ‫افسانه نجفی‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫اشنایی با اداره امورازمایشگاه های استان فارس‬ ‫استان فارس یکی از استان های ایران است که در بخش جنوب این کشور واقع شده است‪ .‬اب و هوای استان فارس در نقاط مختلف این استان به سه دسته‬ ‫کوهستانی‪ ،‬معتدل و گرم تقسیم می شود‪ .‬این استان با مساحتی در حدود‪ ۱۲۲٬۶۰۸‬کیلومتر مربع‪ ،‬چهارمین استان بزرگ و با جمعیتی معادل ‪ ۴٬۵۲۸٬۵۱۳‬نفر‪ ،‬بر طبق‬ ‫براورد جمعیتی سال ‪ ۱۳۸۹‬خورشیدی سازمان ملی امار ایران‪ ،‬چهارمین استان پرجمعیت ایران به شمار می رود‪ .‬بر اساس تقسیمات کشوری اردیبهشت ماه سال ‪۱۳۹۰‬‬ ‫خورشیدی‪ ،‬استان فارس به ‪ ۲۹‬شهرستان‪ ۱۰۰ ،‬شهر‪ ۸۳ ،‬بخش و ‪ ۲۰۴‬دهستان تقسیم شده است‪ .‬مرکز استان فارس‪ ،‬شهر شیراز است که بر طبق براورد جمعیتی‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۹‬خورشیدی سازمان امار ایران به همراه حومه خود‪ ،‬جمعیتی معادل‪ ۱٬۷۴۹٬۹۲۶‬نفر داشته که پرجمعیت ترین شهر این استان و ششمین شهر پرجمعیت‬ ‫کشور محسوب می شود‪ .‬از دیگر شهرهای پرجمعیت این استان می توان به شهرهای مرودشت‪ ،‬جهرم‪ ،‬کازرون و فسا اشاره کرد‪.‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیش از ‪ ۸۰۰۰‬دانشجو و دستیار تخصصی‪ ۹۱ ،‬رشته مختلف تحصیلی‪ ۵۳۹ ،‬عضو هیئت علمی و بیش از ‪ ۱۸۰۰۰‬پرسنل بهداشتی‪ ،‬درمانی‬ ‫و پشتیبانی عالوه بر تعلیم و تربیت جوانان این مرز و بوم‪ ،‬مسئولیت تامین بهداشت و درمان استان را نیز بر عهده دارد‪.‬‬ ‫این دانشگاه عالوه بر کیفیت مطلوب اموزشی و پژوهشی با انجام فعالیت های درمانی پیچیده ای نظیر پیوند کبد‪ ،‬قلب‪ ،‬کلیه و دیگر درمان های پیشرفته به بیماران و‬ ‫نیازمندان‪ ،‬خدمت ارائه کرده و به عنوان یکی از بزرگ ترین و معتبرترین دانشگاه های ایران و خاورمیانه مشغول فعالیت است‪.‬‬ ‫در حال حاضر هفت حوزه معاونت از قبیل‪ :‬معاونت اموزشی‪ ،‬بهداشتی‪ ،‬پژوهشی‪ ،‬پشتیبانی‪ ،‬دانشجویی فرهنگی‪ ،‬درمان و غذا و دارو با همکاری های الزم مشغول به ارائه‬ ‫خدمات به مراجعان مربوطه است‪.‬‬ ‫اداره امور ازمایشگاه های استان فارس زیرمجموعه حوزه معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شیرازبوده و تعداد‪ 367‬ازمایشگاه تشخیص طبی استان را تحت پوشش نظارتی‬ ‫دارد‪ .‬رسالت اصلی اداره امور ازمایشگاه ها ارتقاء سطح کیفی و کمی خدمات ازمایشگاهی است‪ .‬دکتر بابک شیرازی یگانه به عنوان متخصص پاتولوژی بالینی و تشریحی با درجه‬ ‫علمی استاد یاری‪ ،‬ریاست امور ازمایشگاه های استان فارس را بر عهده دارد‪ .‬در ادامه این مصاحبه با تجربیات وی و همچنین فعالیت های این اداره اشنا خواهیم شد‪.‬‬ ‫‪ ‬در اغاز‪ ،‬خواهشمند است در باره ی کارویژه اداره‬ ‫امورازمایشگاه ها توضیح دهید؟‬ ‫در راســتای ارتقاء عملکرد ازمایشگاه های بهداشتی در زمینه‬ ‫بیماری های تحــت مراقبت (واگیر وغیرواگیر)‪ ،‬ازمایشــگاه‬ ‫تشخیص موادمخدر‪ ،‬ازمایشگاه های بهداشت محیط وحرفه ای‬ ‫واجرای برنامه ایمنی ‪ ،‬فعالیت های مشترک زیر باید انجام شود‪:‬‬ ‫‪ ‬در راســتای سیاســت ارتقــاء نظــام مدیریــت‬ ‫ازمایشگاه های بخش بهداشت ودرمان وزارت متبوع وهدف‬ ‫ارتقــاء نظام جامع و ســطح بندی خدمات ازمایشــگاهی‪،‬‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫اطمینان از اجرای نظام سطح بندی شبکه ازمایشگاه های‬ ‫بهداشتی وتوجه به استقرار اســتانداردهای مربوطه طبق‬ ‫دستورالعمل ابالغی شــامل فضای کاری‪ ،‬کارکنان‪ ،‬دامنه‬ ‫فعالیت ها‪ ،‬فراورده های تشــخیصی مورد نیاز‪ ،‬تجهیزات‬ ‫ووسایل نیمه مصرفی در سطوح مختلف الزامی است‪.‬‬ ‫‪ ‬در تمامــی زمینه ها اســتقرار سیســتم مدیریت‬ ‫کیفیت در بخــش های مختلف ازمایشــگاه های تحت‬ ‫پوشش‪ ،‬طبق اموزش های ارائه شده توسط اداره مدیریت‬ ‫تضمین کیفیت ازمایشگاه مرجع ســامت مانند رعایت‬ ‫دستور العمل های فنی استاندارد‪ ،‬اجرای برنامه کنترل کیفیت‬ ‫داخلی‪ ،‬رعایت استانداردهای مربوط به فضا‪ ،‬استانداردهای‬ ‫مربوط به کارکنان واموزش ان ها‪ ،‬اســتانداردهای مربوط به‬ ‫اجرای برنامه ایمنی‪ ،‬تعمیر‪ ،‬نگهداری وکالیبراسیون تجهیزات‬ ‫وغیره الزامی است‪.‬‬ ‫‪ ‬اجرای برنامه ممیزی وپایش ازمایشگاه های بهداشتی‬ ‫تحت پوشــش در قالب تیم ممیزی وبا همــکاری ممیزین‬ ‫ازمایشگاه مرجع دانشگاه ونیزممیزی وپایش ازمایشگاه های‬ ‫مرجع دانشگاهی تحت پوشــش (در صورتی که ازمایشگاه‬ ‫مرجع دانشگاهی جزء ازمایشگاه های مرجع منطقه ای باشد)‬ ‫با اســتفاده از چک لیست های تدوین شده موجود در زمینه‬ ‫استقرار سیستم مدیریت کیفیت ونیز هر ‪ ۶‬ماه یک بار مطابق‬ ‫چک لیست های مربوط به نحوه فعالیت های ازمایشگاه در‬ ‫حیطه بیماری های تحت مراقبت واگیر‪ ،‬غیرواگیر‪ ،‬ازمایشگاه‬ ‫مواد مخدر‪،‬ازمایشگاه های بهداشت محیط وحرفه ای وغیره‬ ‫الزامی اســت‪ .‬استخراج مشکالت موجود در چک لیست ها‬ ‫برمبنای گزارش تهیه شــده ‪ ،‬ارائه راهکارهای پیشــنهادی‬ ‫وپی گیــری انجام اقدامات اصالحی ویا پیشــگیرانه تا رفع‬ ‫کامل ان الزامی است‪.‬‬ ‫‪ ‬الویــت بنــدی بیماری هــای بومــی ومنطقه ای و‬ ‫نیزنیازســنجی انجام شــده در مورد اجــرای برنامه ارزیابی‬ ‫خارجی کیفیــت برمبنای اجرای برنامه ممیزی وپایش انجام‬ ‫شده توسط امور ازمایشگاه های بهداشتی درازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشــش در زمینه بیماری هــای تحت مراقبت واگیر‪،‬‬ ‫غیر واگیر‪ ،‬مواد مخدر وغیره ونیز نظارت بر نحوه همکاری‬ ‫ازمایشگاهها درزمینه مشــارکت در برنامه ارزیابی خارجی‬ ‫کیفیت انجام شده با مدیریت برنامه توسط ازمایشگاه مرجع‬ ‫دانشگاه الزامی است و در صورت وجود مشکالت‪،‬پی گیری‬ ‫اقدامات اصالحی ویا پیشــگیرانه انجام شده تا رفع کامل ان‬ ‫ضروری است‪.‬‬ ‫‪ ‬مدیریت برگزاری کارگاه ها و دوره های اموزشــی با‬ ‫تشکیل تیم اموزشی از مدرسین وبا همکاری ویژه ازمایشگاه‬ ‫مرجع دانشــگاه طبق برنامه نیاز سنجی اموزشی انجام شده‪،‬‬ ‫ســرفصل های مربوط به برگزاری دوره های اموزشــی در‬ ‫مورد هربیماری ویا موضوعاتی که توســط ازمایشگاه مرجع‬ ‫ســامت با همکاری مرکز مدیریت بیماری ها‪،‬دفتر سالمت‬ ‫روان‪ ،‬اعتیاد واجتماعی‪ ،‬مرکز سالمت محیط وکار وکمیته های‬ ‫فنی مربوطه وغیره تعیین شده‪ ،‬حداقل به طور سالیانه جهت‬ ‫ازمایشــگاه های تحت پوشــش از شــرح وظایف امور‬ ‫ازمایشگاه های بهداشــتی است که تعداد ان ها برحسب‬ ‫نوع بیماری متفاوت بوده وبعض ًا طیف وسیعی شامل سطح‬ ‫نمونه گیری تا مرکز بهداشــت شهرستان را ممکن است‬ ‫شامل شود‪ .‬همچنین این کارکنان باید خود در دوره های‬ ‫اموزشــی مربوطه که از طرف ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫وسایر مراکزمربوطه تشکیل می شود‪ ،‬شرکت نمایند‪.‬‬ ‫‪ ‬ارتقاء کیفیت عملکرد ازمایشــگاه های تشخیص‬ ‫مواد مخدر‪ :‬نظارت بر نحــوه انجام ازمایش های مربوط‬ ‫به تشخیص مواد مخدر در ازمایشگاه های تحت پوشش‬ ‫‪ ‬تکمیــل اطالعات مــورد نیاز ازمایشــگاه مرجع‬ ‫ســامت ومرکز مدیریــت بیماری ها‪ :‬بــا توجه به نقش‬ ‫کلیدی ازمایشــگاه ها به عنوان اولین جایگاه شناســایی‬ ‫بیماری ها وتعیین اپیدمی ها وغیره که به صورت مســتمر‬ ‫اطالعات انها در حال تولید بوده و می توان با جمع اوری‬ ‫وپردازش این اطالعات در ســطح کشور‪ ،‬انها را تبدیل به‬ ‫دانش کارامدی در راســتای امر سیاست گذاری وطراحی‬ ‫برنامه های بهداشتی وحتی تغییر پروتکل درمانی در نظام‬ ‫سالمت کشــور نمود‪.‬بنابراین در این راستا شرح وظایف‬ ‫زیر باید مد نظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬اطمینان از نحوه صحیح تکمیل فرم ها واطالعات‬ ‫مورد درخواســت ازمایشــگاه مرجع ســامت توســط‬ ‫ازمایشــگاه های تحت پوشــش بهداشــتی‪ ،‬به تفکیک‬ ‫بیمــاری های مختلف تحت مراقبــت واگیر وغیر واگیر‪،‬‬ ‫ازمایشگاه مواد مخدر‪ ،‬ازمایشــگاه های بهداشت محیط‬ ‫وحرفه ای وغیره در سایت ازمایشگاه مرجع سالمت‪.‬‬ ‫‪ ‬همکاری با مراکزذی ربط مربوطه در زمینه اطمینان‬ ‫از جمــع اوری صحیح اطالعات مورد درخواســت اداره‬ ‫ســرطان مرکز مدیریت بیماری هــای غیر واگیر وخاص‬ ‫از ازمایشــگاه هــای پاتوبیولوژی در مــورد برنامه ثبت‬ ‫سرطان‪-‬اســتقرار وارتقاء برنامه ایمنی وامنیت زیســتی‬ ‫ازمایشگاهی‪ :‬استقرار برنامه فوق در ازمایشگاه های تحت‬ ‫پوشش براساس الویت ها ودستورالعمل های تعیین شده‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ازمایشگاه مرجع ســامت در حال حاضر طبق بندهای زیر‬ ‫الزامی است ‪:‬‬ ‫♦ طراحی برنامه مدیریت ایمنی زیستی (تعیین مسوول‬ ‫ایمنی واجرای شرح وظایف مربوطه)‬ ‫♦ رعایــت اصــول کلی حفاظت وپیشــگیری (طبق‬ ‫دســتورالعمل های مربوطه) ‪ -‬تهیه وسایل حفاظتی کارکنان‬ ‫ونظارت برنحوه استفاده از ان ها‬ ‫♦ واکسیناسیون وبهداشت کارکنان‬ ‫♦ مدیریت درمواردریختن موادالوده ویاشکســتن ظروف‬ ‫حــاوی موادالــوده میکروبی وشــیمیایی ‪ -‬اجــرای روش‬ ‫استاندارد انتقال نمونه های عفونی‬ ‫♦ فرایند ســترون ســازی وضدعفونی نمودن وبررســی‬ ‫صحت عملکرد ان ‪ -‬فرایندنظافت وشستشو‬ ‫♦ مدیریت پســماندهای عفونی وسایر پسماندها ‪ -‬ارتقاء‬ ‫کیفیت عملکرد ازمایشگاه های بهداشت محیط وحرفه ای ‪-‬‬ ‫ارتقاء وضعیت ارایه خدمات ازمایشگاهی مرتبط با سالمت‬ ‫شاغلین (طب کار)‬ ‫♦ ساماندهی وضعیت انجام ازمایشات روزمره و تخصصی‬ ‫شاغلین (طب کار) طبق دستورالعمل تدوین شده باهمکاری‬ ‫مرکز سالمت محیط وکار وازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫♦ ممیزی وپایش نحوه ارائه خدمات ازمایشگاهی مرتبط‬ ‫با سالمت شاغلین در ازمایشــگاه های مجری برنامه انجام‬ ‫ازمایشــهای طب کار با همکاری اداره امور ازمایشگاه هاو‬ ‫ازمایشگاه مرجع دانشگاه‬ ‫♦ پشــتیبانی ازمایشــگاهی در شــرایط بحران و ارتقاء‬ ‫عملکردازمایشگاه ها در شرایط بحران ‪ -‬تعیین و نگهداری‬ ‫تیم های ازمایشگاهی دانشگاهی جهت کار در شرایط بحران‬ ‫و اموزش انها با همکاری ازمایشــگاه مرجع دانشگاه ودفتر‬ ‫‪ EOC‬دانشگاه‬ ‫♦ طراحی نظام ارجاع ومدیریت نمونه درازمایشگاه های‬ ‫درگیر شرایط بحران با همکاری ازمایشگاه مرجع دانشگاه‬ ‫♦ فراهم سازی منابع الزم جهت تهیه ازمایشگاههای موبایل‬ ‫(ســیار) وازمایشــگاه های قابل حمل(پرتابل) و تجهیزات‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫مربوط به طراحی ازمایشگاه های ثابت در شرایط بحران‬ ‫در ازمایشــگاه های مرجع منطقه ای (برنامه ریزی جهت‬ ‫استفاده از تجهیزات در راستای الویت های تعیین شده در‬ ‫شــرایط غیر بحران جهت امادگی وصحت کارکرد ان ها‬ ‫در شــرایط بحران)‪ ،‬تحت نظارت ومدیریت ازمایشــگاه‬ ‫مرجع سالمت ازمایشــگاه مرجع سالمت اداره مدیریت‬ ‫ازمایشگاه های بهداشتی‪.‬‬ ‫‪ ‬کال چند نفر پرسنل دارید و وظایفشان به چه‬ ‫صورت است ؟‬ ‫‪‬دکتر هومان روزبهی‪ :‬پاتولوژیست‪/‬قائم مقام اداره‬ ‫امور ازمایشگاه‬ ‫‪‬دکترشاهرخرخشندهرو‪:‬پاتولوزیست‪/‬کارشناسنظارتی‬ ‫‪‬دکتر جمال الدین گهر نژاد‪ :‬دکترای علوم ازمایشگاهی ‪/‬‬ ‫مسوول ازمایشگاه های بهداشتی استان‪-‬کارشناس نظارتی‬ ‫‪‬دکتر قاسم خسروانی‪:‬دکترای علوم ازمایشگاهی‪/‬‬ ‫رئیس ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬دکتر محمد جعفر شرفا‪ :‬دکترای علوم ازمایشگاهی‪/‬‬ ‫مسئول صدور پروانه ها‬ ‫‪‬دکتر فاطمه سادات امیرلطیفی‪ :‬پاتولوژیست‪/‬‬ ‫کارشناس نظارتی‬ ‫‪‬سیما عالیشوندی‪ :‬کارشناس ارشد ایمنولوژی‪/‬‬ ‫کارشناس نظارتی‬ ‫‪‬زهرا پرویزی‪ :‬کارشناس ارشد سلولی تکوینی‪/‬‬ ‫کارشناس اداره امور ازمایشگاه ها‬ ‫‪‬راهله خاتمی‪ :‬کارشناس ارشد بیوشیمی‪/‬کارشناس‬ ‫بخش بیوشیمی ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬محبوبه پیشوا‪ :‬کارشناس ارشد میکروبیولوژی‪/‬‬ ‫کارشناس بخش میکروب ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬مهدی روشن نیا جهرمی‪ :‬کارشناس ارشد سلولی‬ ‫مولکولی‪/‬کارشناس مولکوالر ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬مهدی معدلی‪ :‬کارشناس علوم ازمایشگاهی‪/‬‬ ‫کارشناس نظارتی‬ ‫‪‬زهرا قره چاهی‪ :‬کارشناس ازمایشگاه‪/‬کارشناس اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها‬ ‫‪‬محمدرضا پاک نژاد‪:‬کارشناس ارشد بیو شیمی‪/‬‬ ‫کارشناس نظارتی‬ ‫‪‬فاطمه کرمی‪:‬کارشناس علوم ازمایشگاهی‪/‬کارشناس‬ ‫نظارتی و صدور پروانه ها‬ ‫‪‬لیالحیدری‪:‬کارشناسارشدمیکروبیولوژی‪/‬کارشناسنظارتی‬ ‫‪‬احمد دهقان‪ :‬کاردان مدارک پزشکی‪/‬امور اداری‬ ‫‪‬کبری محمدی‪ :‬کاردان علوم ازمایشگاهی‪/‬کاردان‬ ‫ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬سمیه سهیلی‪:‬کاردان علوم ازمایشگاهی‪/‬کاردان‬ ‫ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬محسن اکبری‪ :‬کاردان علوم ازمایشگاهی‪/‬کاردان‬ ‫ازمایشگاه رفرانس‬ ‫‪‬‬ ‫وضعیت اجرایی ازمون های کنترل کیفی و‬ ‫کالیبراسیون به چه شکل است؟‬ ‫اجرای ازمون کنترل کیفی به صورت اماده تهیه می شود‪.‬‬ ‫کار ما این است که این نظارت به طور کامل انجام شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تعامل امور ازمایشگاه با مدیریت بودجه دانشگاه‬ ‫به چه صورت است و نیازسنجی چگونه است ؟‬ ‫ما نیازها را به معاونت اعالم می کنیم انها با مدیریت‬ ‫بودجه دانشگاه به طور مستقیم تعامل دارند که یا به صورت‬ ‫موردی یا تجمیعی تصمیم گیری می شود ‪.‬‬ ‫‪ ‬چه پیشنهاداتی برای منسجم سازی فعالیت های‬ ‫مدیریتی تجهیزات دانشگاه دارید؟‬ ‫اگر مدیریت خرید تجهیزات به صورت قدرتمند و منسجم‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬قیمت کمتری برای خرید تجهیزات پرداخت‬ ‫می شود و این به میزان بودجه ای که در اختیار دانشگاه قرار‬ ‫می گیرد بستگی دارد‪ .‬چنانچه بودجه ای به دانشگاه تعلق گرفت‪،‬‬ ‫به جای انکه در طول دو سال خرید ها صورت گیرد‪ ،‬خرید ها به‬ ‫صورت متمرکز و یکجا انجام شود تا با قیمت کمتری در اختیار‬ ‫دانشگاه قرار بگیرد‪ .‬بهتر است خریدها به صورت هیات امنایی و‬ ‫یا به صورت تجمیعی صورت گیرد ‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا فاصله ازمایشگاه های‬ ‫استان بر اساس معیار و فرمول خاصی‬ ‫است یا خیر؟ به طور کلی چند‬ ‫ازمایشگاه در استان وجود دارد چه‬ ‫تعداد خصوصی چه تعداد دولتی ؟‬ ‫خیر بر اساس فرمول خاصی‬ ‫نیست‪ .‬به طور کلی چهار صد ازمایشگاه در سطح استان‬ ‫وجود دارد که حدودا دویست ازمایشگاه خصوصی و‬ ‫ما بقی دولتی است‪.‬‬ ‫تجهیزات پزشکی و ازمایشگاهی در شهر و‬ ‫‪‬‬ ‫روستاهای دور و نزدیک چگونه است ایا با کمبود و ضعفی‬ ‫روبرو هستند؟‬ ‫معاونت بهداشت خریدهایی در این مورد انجام داده‬ ‫است‪ .‬برای سطح یک ازمایشات که در روستا ها متمرکز‬ ‫شده است قسمت بهداشتی ما هم پیگیر این موضوع‬ ‫است که با توجه به طرح بیمه روستایی و پزشک خانوار‬ ‫روستایی‪ ،‬هماهنگی صورت گرفته و ازمایشات سطح یک‬ ‫تقریبا در همه ی روستا صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه به عهده‬ ‫اداره امور ازمایشگاه های استان است یا خیر ؟‬ ‫مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه به عهده اداره ی‬ ‫امور ازمایشگاه ها و اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه است‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا اداره امور ازمایشگاه ها در سیاست گذاری های‬ ‫کالن نقش محوری دارد یا خیر؟‬ ‫بله تمام پیشنهادات توسط اداره ی ما صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار‬ ‫داده اید‪ ،‬در پایان اگر نکته ای هست که نیاز به اطالع‬ ‫رسانی است بفرمایید؟‬ ‫مشکالتی که متاسفانه بیشتر در ازمایشگاه ها وجود‬ ‫دارد مربوط به عدم همخوانی تعرفه مواد مصرفی است‬ ‫که امیدواریم کنترل و رفع شود‪ .‬همچنین عدم تخصیص‬ ‫بودجه ی مناسب برای خرید تجهیزات به خصوص بعد از‬ ‫طرح تحول نظام سالمت که به صورت عمده وجود دارد‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪19‬‬ ‫دکتر سعید کاظمی اشتیانی؛‬ ‫دانشمندی که رویان را خلق کرد‬ ‫در استانه برگزاری هفدهمین کنگره رویان‪ ،‬بهانه ای شد نگاهی به زندگی و خدمات بنیان گذار‬ ‫پژوهشگاه رویان بیندازیم که در ادامه می خوانیم‪:‬‬ ‫توسعه تحقیقات در زمینه‬ ‫باروری و ناباروری‪ ،‬تولید‪ ،‬تکثیر‬ ‫و انجماد سلول های بنیادی جنینی‬ ‫و بهره گیری از ان برای درمان‬ ‫بیماری های صعب العالج‪ ،‬از‬ ‫جمله دستاوردهای مرحوم دکتر‬ ‫کاظمی اشتیانی است‪.‬‬ ‫دکتر سعید کاظمی اشتیانی‬ ‫رئیس سابق پژوهشکده رویان و‬ ‫جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی ایران‪ ،‬دارای درجه‬ ‫دکترای تخصصی جنین شناسی‬ ‫از دانشگاه تربیت مدرس بود که‬ ‫پس از تشکیل پژوهشکده رویان‪،‬‬ ‫در رشد طب تولید مثل‪ ،‬فناوری‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫سلول های بنیادی و همانند سازی‬ ‫در کشور نقش بسزایی داشت‪.‬‬ ‫وی در اول فروردین سال ‪۱۳۴۰‬‬ ‫در تهران متولد شد‪ .‬اشتیانی در‬ ‫سال ‪ ۱۳۵۸‬در رشته فیزیوتراپی‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی ایران‬ ‫تحصیالت دانشگاهی خود را اغاز‬ ‫کرد‪ .‬تعطیلی دانشگاه ها همزمان با‬ ‫انقالب فرهنگی اندکی در تحصیل‬ ‫او وقفه ایجاد کرد و با حضور وی‬ ‫در جبهه های جنگ ایران و عراق‬ ‫این وقفه طوالنی تر شد‪.‬‬ ‫دکتر اشتیانی سرانجام پس از‬ ‫‪ ۱۱‬سال‪ ،‬در سال ‪ ۱۳۶۹‬مدرک‬ ‫کارشناسی ارشدش را در رشته‬ ‫فیزیوتراپی اخذ کرده و از دانشکده‬ ‫علوم توانبخشی فارغ التحصیل شد‪.‬‬ ‫وی با همکاری دو تن از‬ ‫همکارانش در سال ‪ ،۱۳۶۱‬جهاد‬ ‫گروه پزشکی را در دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی ایران تاسیس کرده و تا‬ ‫سال ‪ ۱۳۷۰‬مسئولیت بخش طرح ها‬ ‫و تحقیقات ان را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫از سال ‪ ۱۳۷۱‬همراه با تغییرات‬ ‫ساختار مدیریتی جهاد دانشگاهی‬ ‫در سمت ریاست جهاد دانشگاهی‬ ‫واحد علوم پزشکی ایران به فعالیت‬ ‫پرداخت که این فعالیت تا اخر‬ ‫عمرش ادامه داشت‪.‬‬ ‫وی در طی این سال ها مراکز‬ ‫درمانی متعددی تاسیس و‬ ‫گروه های مختلف پژوهشی را‬ ‫راه اندازی کرد که یکی از انها‬ ‫پژوهشکده رویان جهاد دانشگاهی‬ ‫است که در سال ‪ ۱۳۷۰‬فعال شد‪.‬‬ ‫کاظمی اشتیانی همزمان با‬ ‫مدیریت جهاد دانشگاهی و‬ ‫پژوهشکده رویان در مقطع دکترا‬ ‫در رشته علوم تشریح با گرایش‬ ‫جنین شناسی در دانشگاه تربیت‬ ‫مدرس ادامه تحصیل داد و در‬ ‫سال ‪ ۱۳۷۶‬درجه دکترای خود را‬ ‫اخذ کرد‪.‬‬ ‫چاپ ده ها مقاله در مجالت علمی‬ ‫داخلی و بین المللی‪ ،‬انجام چندین‬ ‫طرح تحقیقاتی ملی‪ ،‬تدریس در‬ ‫دانشگاه ها‪ ،‬نگارش کتاب‪ ،‬راه اندازی‬ ‫گروه های پژوهشی در شاخه های‬ ‫مختلف علوم پزشکی‪ ،‬برگزاری‬ ‫چند دوره جشنواره بین المللی‬ ‫رویان‪ ،‬داوری جشنواره های علمی‬ ‫و سردبیری مجله علمی پژوهشی‬ ‫یاخته از جمله اقدامات علمی وی‬ ‫به شمار می رود‪.‬‬ ‫وی سرانجام در ‪ ۱۴‬دی سال‬ ‫‪ ۱۳۸۴‬در سن ‪ ۴۴‬سالگی بر اثر‬ ‫سکته قلبی در بیمارستان بقیه ا…‬ ‫االعظم(عج) تهران دعوت حق را‬ ‫لبیک گفت‪.‬‬ ‫مهم ترین دستاوردهای‬ ‫دکتر کاظمی اشتیانی‬ ‫توسعه تحقیقات در زمینه‬ ‫باروری و ناباروری‪ ،‬تولید‪ ،‬تکثیر‬ ‫و انجماد سلول های بنیادی جنینی‬ ‫و بهره گیری از ان که نویدبخش‬ ‫افقی جدید در درمان بسیاری از‬ ‫بیماری های صعب العالج است‪،‬‬ ‫از مهمترین دستاوردهای علمی‬ ‫و تحقیقاتی مرحوم اشتیانی است‪.‬‬ ‫وی موفق به اجرای نخستین‬ ‫طرح همانندسازی حیوانات‬ ‫در خاورمیانه شد که پس از‬ ‫درگذشت این دانشمند فقید‪،‬‬ ‫نخستین بره های همانندسازی‬ ‫شده در کشور‪ ،‬در مرداد و مهرماه‬ ‫سال ‪ ۸۵‬متولد شدند که این امر‬ ‫تحول عظیمی در حوزه سلول های‬ ‫بنیادی ایجاد کرد‪.‬‬ ‫دکتر حمید گورابی رییس‬ ‫کنونی پژوهشگاه رویان با اشاره‬ ‫به تحریم های ایجاد شده علیه‬ ‫کشور و اینکه این تحریم ها‬ ‫شامل بسیاری از تجهیزات و‬ ‫مواد ازمایشگاهی بوده است‪ ،‬در‬ ‫این باره می گوید‪ :‬این تجهیزات‬ ‫هیچ گونه استفاده نظامی نداشته و‬ ‫صرفا برای انجام تحقیقات بوده‬ ‫و عالوه بر ان از چاپ مقاالت‬ ‫دانشمندان ایرانی صرفا به دلیل‬ ‫ایرانی بودن انها‪ ،‬توسط برخی از‬ ‫مجالت علمی نیز ممانعت شد‪.‬‬ ‫وی درباره زنده یاد دکتر کاظمی‬ ‫می گوید‪ :‬دکتر کاظمی در چنین‬ ‫شرایط سختی پژوهشگاه رویان‬ ‫را تاسیس کرد‪ ،‬وی نه تنها به‬ ‫رشد علمی درون پژوهشگاه‬ ‫توجه داشت بلکه سعی و تالش‬ ‫وافری برای به حرکت در اوردن‬ ‫چرخ علمی سایر مراکز علمی و‬ ‫تحقیقاتی کشور داشت‪.‬‬ ‫رییس پژوهشگاه رویان درادامه‬ ‫می گوید‪ :‬علی رغم این که ارائه‬ ‫خدمات ناباروری در طول ‪ ۲۴‬سال‬ ‫برای دکتر کاظمی اشتیانی اعتبار‬ ‫به همراه داشت‪ ،‬ولی او با احداث‬ ‫یک ازمایشگاه تحقیقاتی کوچک به‬ ‫همگان اعالم کرد که یک سرویس‬ ‫درمانی جدید بدون انجام پژوهش‬ ‫موفق نخواهد بود‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫تحقیقات پزشکی تولید مثل در‬ ‫رویان شکل گرفت تا ما بتوانیم در‬ ‫کنگره های بین المللی پزشکی تولید‬ ‫مثل حرف های زیادی برای گفتن‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫گورابی‪ ،‬با بیان این که‬ ‫سلول های بنیادی افق جدیدی‬ ‫را در پیش روی بشریت گشوده‬ ‫است‪ ،‬ادامه داد‪ :‬با مدیریت دکتر‬ ‫کاظمی و تالش دانشمندان‬ ‫رویان‪ ،‬به سرعت ایران در ردیف‬ ‫کشورهای نخست دنیا که صاحب‬ ‫فناوری های تولید و کشت و‬ ‫نگهداری سلول های بنیادی جنینی‬ ‫انسان بودند‪ ،‬قرار گرفت‪.‬‬ ‫وی تحقیقات شبیه سازی تولید‬ ‫مثل با هدف رسیدن به فناوری‬ ‫شبیه سازی درمانی را از دیگر‬ ‫زمینه های فعالیت دکتر کاظمی‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪21‬‬ ‫نام برد که با تولد نخستین بره‬ ‫شبیه سازی شده خاورمیانه به‬ ‫ثمر رسید و یاداور شد‪ :‬نخستین‬ ‫کارازمایی بالینی با استفاده از‬ ‫سلول های بنیادی بزرگساالن در‬ ‫ترمیم ضایعات قلبی با همکاری‬ ‫تیمی از دانشگاه پزشکی تهران‬ ‫اغاز شد ولی در مدت کوتاهی‬ ‫پس از شروع این کارازمایی‬ ‫بالینی‪ ،‬حادثه غمناکی رخ داد و‬ ‫دکتر کاظمی که به دنبال قلبی‬ ‫سالم برای بیماران بود‪ ،‬قلبش از‬ ‫تپش ایستاد‪.‬‬ ‫رییس پژوهشگاه رویان با اشاره‬ ‫به خدمات ارزنده مرحوم کاظمی‬ ‫اشتیانی و اغاز فعالیت های‬ ‫کارازمایی های وی در زمینه‬ ‫استفاده از سلول های بنیادی‬ ‫بزرگساالن در ترمیم ضایعات‬ ‫قلبی‪ ،‬چنین می گوید‪ :‬پژوهشگاه‬ ‫رویان درصدد است که نقش‬ ‫محوری را در پزشکی فردا ایفا‬ ‫کند که شامل پزشکی ترمیمی و‬ ‫پزشکی سرطان می شود‪.‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه پژوهشگاه‬ ‫رویان پس از ‪ ۱۰‬سال راه مرحوم‬ ‫کاظمی اشتیانی را ادامه می دهد‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬رویان قصد دارد همان‬ ‫گونه که می خواست همواره در‬ ‫پزشکی فردا نقش محوری داشته‬ ‫باشد‪ .‬روزی‪« ،‬پزشکی فردا» برای‬ ‫ما منحصر به پزشکی تولید مثل‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫بود ولی امروز عناصری از پزشکی‬ ‫ترمیمی‪ ،‬پزشکی مبتنی بر فرد‪،‬‬ ‫پزشکی سرطان و مهندسی با الهام‬ ‫از طبیعت و علوم شناختی است‪.‬‬ ‫ارائه خدمات بین المللی‬ ‫رویان با دستاوردهای‬ ‫مرحوم کاظمی‬ ‫دستاوردهای درمانی دکتر‬ ‫کاظمی به گونه ای بوده که امروز نه‬ ‫تنها بیماران ایرانی را از مراجعه به‬ ‫خارج از کشور بی نیاز کرده‪ ،‬بلکه‬ ‫موجب شده تا امروز شاهد حضور‬ ‫بیماران خارجی به ایران برای‬ ‫دریافت خدمات درمانی باشیم‪.‬‬ ‫دکترعبدالحسین شاهوردی‪،‬‬ ‫معاون اموزشی و پژوهشی‬ ‫پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی‬ ‫نیز با تاکید بر خدمات این استاد‬ ‫فرهیخته می گوید‪ :‬در دهه ‪ ۶۰‬پس‬ ‫از بیماران قلبی‪ ،‬دومین گروهی‬ ‫که برای درمان به خارج از کشور‬ ‫می رفتند‪ ،‬گروه ناباروری بودند‪،‬‬ ‫این امر هزینه های زیادی را به‬ ‫مردم و دولت تحمیل می کرد‬ ‫ضمن ان که مسائل ناباروری‪،‬‬ ‫مسائل فرهنگی را برای بیماران‬ ‫ایرانی به همراه داشت‪.‬‬ ‫شاهوردی درادامه می افزاید‪:‬‬ ‫در ان زمان مسوولیت بخش‬ ‫تحقیقات جهاد دانشگاهی علوم‬ ‫پزشکی ایران به عهد ه دکتر‬ ‫کاظمی بود و شاید یکی از دالیلی‬ ‫که دکتر کاظمی از فیزیوتراپی‬ ‫تغییر رشته داد و به رشته جنین‬ ‫شناسی امد‪ ،‬همین مسایل بوده‬ ‫است و از انجایی که جهاد‬ ‫دانشگاهی پلی میان دانشگاه و‬ ‫جامعه است‪ ،‬تحقیقات مرحوم‬ ‫اشتیانی نقش خودش را بر درمان‬ ‫بیماران نیازمند به خوبی نشان داد‪.‬‬ ‫معاون اموزشی و پژوهشی‬ ‫پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی‪،‬‬ ‫با تاکید بر این که عمر رشته‬ ‫ناباوری کوتاه است و شاید در‬ ‫دنیا بیش از سه دهه قدمت ندارد‪،‬‬ ‫خاطرنشان کرد‪ :‬ورود جهاد علوم‬ ‫پزشکی ایران به این حوزه علمی‪،‬‬ ‫همزمان با رشد این علم در دنیا‬ ‫بود و مدیریت جهادی دکتر‬ ‫کاظمی به این حرکت جهادی‬ ‫سرعت بیشتری داد؛ ب ه طوری که‬ ‫در بحث ناباروری‪ ،‬ما به موقعیتی‬ ‫دسترسی پیدا کردیم که با بهترین‬ ‫مراکز این رشته در کشورهای‬ ‫صاحب نام‪ ،‬رقابت می کنیم‪.‬‬ ‫*****‬ ‫گفتنی است هفدهمین کنگره‬ ‫بین المللی باروری و ناباروری‬ ‫و دوازدهمین کنگره بین المللی‬ ‫سلول های بنیادی پژوهشگاه‬ ‫رویان‪10 ،‬تا ‪ 12‬شهریور ‪۹۵‬‬ ‫توسط پژوهشگاه رویان در مرکز‬ ‫همایش های رازی برگزار می شود‪.‬‬ ‫تازه ها‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫ابداع روش تشخیص سریع مرگ سلولی در ایران‬ ‫پژوهشگر جوان ایرانی موفق به طراحی و ساخت‬ ‫نانو حسگرهای نوری به منظور تشخیص سریع مراحل‬ ‫اولیه سلول های اپوپتوزی (دچار مرگ سلولی برنامه ریزی‬ ‫شده) شده که بسیار سریع و دقیق می تواند پتانسیل درمانی‬ ‫مولکول های شیمیایی را ارزیابی کند و برای ازمون های‬ ‫بالینی سرطان در اختیار پزشکان قرار دهد‪.‬‬ ‫شاید روزانه شما هم شاهد مرگ و میر عزیزانی باشید‬ ‫که بیماری سرطان‪ ،‬فرصت زندگی را از انها گرفته است‪.‬‬ ‫در لحظه های اخر‪ ،‬بیمار و اطرافیانش حاضرند بیشترین‬ ‫هزینه را صرف کنند بلکه راه نجاتی بیابند اما با جواب‬ ‫های مایوس کننده از طرف پزشکان روبرو می شوند‪.‬‬ ‫هرچند محققان کشورهای مختلف در حوزه های شیمی و‬ ‫داروسازی با جدیت فراوان هزاران مولکول با پتانسیل درمان‬ ‫سرطان تهیه می کنند اما متاسفانه تاکنون یک روش سریع و‬ ‫دقیق برای ارزیابی این داروها به دست نیامده است‪.‬‬ ‫با این وجود‪ ،‬هنوز تالش پژوهشگران برای یافتن راه‬ ‫درمان سرطان ادامه دارد که ‹فاطمه مالعباسی› دانشجوی‬ ‫پسا دکتری دانشگاه تربیت مدرس‪ ،‬یکی از این افراد است‪.‬‬ ‫وی در تحقیقات رساله دکتری خود روشی بسیار سریع و‬ ‫دقیق طراحی کرده است که در کمتر از ‪ 20‬دقیقه می تواند‬ ‫پتانسیل درمانی مولکول های شیمیایی را ارزیابی کند و برای‬ ‫ازمون های بالینی در اختیار پزشکان قرار دهد‪.‬‬ ‫مالعباسی توانسته است با دو مولکول طبیعی ‪ DNA‬و‬ ‫هموگلوبین‪ ،‬موفق به ساخت حسگر هایی شود که با دقت و‬ ‫سرعت باالیی پتانسیل درمانی سرطان مولکول های شیمیایی‬ ‫را با هم مقایسه کند‪.‬‬ ‫اپوپتوز یا همان مرگ سلولی برنامه ریزی شده‪ ،‬روندی‬ ‫فیزیولوژیک و زیستی برای نمو ف ّعال و طبیعی و همچنین‬ ‫حفظ هموستازی به شمار می اید‪.‬‬ ‫در مواردی که زنده ماندن یک سلول‪ ،‬موجودیّت موجود‬ ‫زنده را به خطر بیندازد‪ ،‬سلول با مرگ برنامه ریزی شده‪،‬‬ ‫خودکشی می کند‪.‬‬ ‫زمانی که سلول تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی و‬ ‫یا حتی درونی همانند پرتوهای یونیزه کننده‪ ،‬داروهای‬ ‫سیتوتوکسیک (در درمان سرطان ها) هایپرترمیا و هورمون‬ ‫های گلوکو کوررتیکوئیدی قرار می گیرد‪ ،‬درونمایه ان‬ ‫از جمله دی ان ای‪ ،‬دستخوش تغییراتی می شوند که در‬ ‫صورت ادامه حیات ان‪ ،‬ناهنجاری هایی شدیدی از جمله‬ ‫سرطانی شدن سلول را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫عوامل دیگری نظیر برخی باکتری های بیماری زای‬ ‫داخل سلولی مانند سالمونال‪ ،‬شیگال‪ ،‬لیستریا و لژیونال نیز‬ ‫در هنگام عفونت زایی خود با تغییر در برخی مسیرهای‬ ‫متابولیکی و زیست شیمیایی داخل سلولی می توانند در‬ ‫هدایت سلول به سمت این نوع خاص از مرگ موثر باشند‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪23‬‬ ‫مالعباسی درباره جزییات روش ابداعی خود که منجر به‬ ‫تشخیص ساده‪ ،‬سریع و دقیق مرگ سلولی شده و همچنین‬ ‫یک شیوه نوین برای تشخیص زودهنگام و غربال گری‬ ‫دارویی با حساسیت باال محسوب می شود تشریح می کند‪.‬‬ ‫وی درخصوص مسیرهای برانگیختگی و ارسال عالئم‬ ‫اپوپتوز توضیح داد‪ :‬ارسال عالئم (سیگنالینگ) مرگ سلولی‬ ‫برنامه ریزی شده از مسیرهای مختلفی اتفاق می افتد که‬ ‫ناشی از رویدادهای داخل سلولی همچون قطعه قطعه شدن‬ ‫‪ DNA‬یا به هم ریختگی اسکلت سلولی و یا رویدادهای‬ ‫برون سلولی به واسطه فعال سازی گیرنده های مرگ است‪.‬‬ ‫این پژوهشگر جوان می گوید‪ :‬مسیر داخلی مرگ سلولی‬ ‫شامل در هم فرورفتن غشای خارجی میتوکندری و‬ ‫ازادسازی سیتوکروم ‪ Cyt c‬است که یک رویداد بحرانی و‬ ‫اولیه در القای مسیر ابشاری کاسپازها در نظر گرفته می شود‬ ‫و به طور ویژه منجر به مرگ سلولی می شود‪ ،‬بنابراین ‪Cyt‬‬ ‫‪ c‬می تواند به عنوان یک شاخص برای مطالعه مرگ سلول‬ ‫مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫مالعباسی به نقش مهم سیتوکروم ‪ c‬در فرایندهای انتقال‬ ‫الکترون فسفوریالسیون اکسیداتیو از طریق واکنش ردوکس‬ ‫اتم اهن موجود در خود گفته است‪ :‬امروزه روش های زیادی‬ ‫نظیر روش های اسپکتوفوتومتری‪ ،‬اسپکترومتری جرمی‪،‬‬ ‫فلوریمتری‪ ،‬کمیلومینسانس‪ ،‬الکتروشیمی‪ ،‬الکتروفورز و‬ ‫کروماتوگرافی مایع با کارایی باال برای شناسایی سیتوکروم‬ ‫‪ c‬استفاده شده اند و در عین حال هنوز توسعه روشی ساده‬ ‫برای شناسایی انتخابی یک نوع پروتئین مثل سیتوکروم ‪ c‬در‬ ‫نمونه های پروتئینی مطلوب است‪.‬‬ ‫وی اضافه کرد‪:‬ازطرف دیگر مطالعات روی ازادسازی‬ ‫سیتوکروم ‪ c‬از میتوکندری های جدا شده معموالً با روش های‬ ‫ایمونوبالتینگ و یا االیزا انجام می شود ولی این روش ها‬ ‫دارای تعدادی محدودیت تجربی هستند‪ ،‬به ویژه این که وسترن‬ ‫بالتینگ که یک روش شبه ک ّمی است‪ ،‬نمی تواند اطالعات‬ ‫دقیقی را راجع به میزان و سینتیک ازادسازی سیتوکروم ‪ c‬در‬ ‫شرایط مختلف در اختیار ما قرار دهد‪.‬‬ ‫دانشجوی پسا دکتری دانشگاه تربیت مدرس با توضیح‬ ‫اینکه از در تحقیق خود از نانوکالسترهای طالی پوشش داده‬ ‫شده با پروتئین به منظور شناسایی حساس و گزینش پذیر‬ ‫سیتوکروم ‪ c‬استفاده کرده است‪ ،‬گفت‪ :‬نانوکالسترهای طال با‬ ‫نشر ابی با استفاده از هموگلوبین که بیشترین پروتئین موجود‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫در گلبول های قرمز است‪ ،‬سنتز می شود‪ .‬همچنین در‬ ‫طراحی دیگری از نانوکالسترهای نقره پوشش داده شده‬ ‫با توالی الگونوکلئوتیدی به منظور تشخیص سیتوکروم ‪c‬‬ ‫استفاده شد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬در این پروژه تحقیقاتی‪ ،‬کارایی هر دو طراحی‬ ‫برای شناسایی سیتوکروم ‪ c‬با هم مقایسه شد و همچنین‬ ‫عملکرد پروب توسعه یافته با سیستم های شناسایی که قب ً‬ ‫ال‬ ‫گزارش شده اند نیز به مقایسه گذاشته شد‪.‬‬ ‫مالعباسی تصریح کرد‪ :‬از انجا که روش تک مرحله ای‬ ‫ما نیاز به هیچ اصالح کواالنسی ‹دی ان ای› یا پروتئین با‬ ‫فلوروفور ندارد‪ ،‬یک روش تشخیصی ساده و ارزان قیمت‬ ‫است که می تواند در غربالگری سریع دارویی مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد و در مقایسه با روش متداول ایمونو بالتینگ در‬ ‫تشخیص سیتوکروم ‪ ،c‬بسیار ساده و حساس است‪.‬‬ ‫وی تهیه اسان پروب فلورسانس‪ ،‬تشخیص کوتاه مدت‬ ‫و تعیین ک ّمی سیتوکروم ‪ c‬از میتوکندری های جدا شده را‬ ‫از ویژگی های منحصر به فرد این روش ذکر کرد و اظهار‬ ‫داشت‪ :‬افزون بر این‪ ،‬روش تشخیصی ارائه شده می تواند‬ ‫به منظور مطالعه عواملی که منجر به عدم کارایی میتوکندری‬ ‫و مرگ سلولی می شوند‪ ،‬مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫این پژوهش با راهنمایی پروفسور ‹مجتبی شمسی‬ ‫پور› استاد دانشگاه رازی کرمانشاه‪ ،‬مشاوره دکتر ‹سامان‬ ‫حسین خانی ‹ عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس‪،‬‬ ‫همکاری پروفسور ‹علی اکبر موسوی موحدی› عضو‬ ‫هیات علمی دانشگاه تهران و محققانی از جمله دکتر‬ ‫‹فرشته رحمتی› و ‹مرتضی سرپرست› انجام شده و در‬ ‫حال تکمیل است‪.‬‬ ‫نتایج این تحقیق در ژورنال ‪Analytical Chemistry‬‬ ‫از انتشارات انجمن شیمی امریکا (‪ )ACS‬منتشر شده‬ ‫است و در نشان ی �‪M. Shamsipur, F. Molaabasi, S. Hos‬‬ ‫‪seinkhani and F. Rahmati, Detection of Early Stage‬‬ ‫‪Apoptotic Cells Based on Label-Free Cytochrome c‬‬ ‫‪Assay Using Bioconjugated Metal Nanoclusters as‬‬ ‫)‪Fluorescent Probes, Anal. Chem. 88, 2188-2197 (2016‬‬ ‫قابل دسترسی است‪.‬‬ ‫تاثیرات چشمگیر سیستم اناستوموز برشی برای‬ ‫درمان دیابت نوع ‪2‬‬ ‫مهسا باستانی‬ ‫کمپانی »‪ «GI Windows‬نتیجه اولین مطالعات بالینی خود‬ ‫از سیستم اناستوموز برشی(‪ )IAS‬را به طور گسترده منتشر کرد‪.‬‬ ‫کمپانی سازنده در طراحی این محصول از دو اندوسکوپ برای‬ ‫هدایت به درون روده کوچک بهره گرفته است یکی جلورونده‬ ‫و نقش اغارکننده دارد و دیگری نزدیک به انتهای روده قرار‬ ‫می گیرد و با همکاری هم اناستوموزی از بخش های مختلف‬ ‫روده ایجاد می کنند‪ .‬ادامه مطلب را از دست ندهید‪.‬‬ ‫مکانیزم عملکرد این دستگاه به این صورت است که از انتهای‬ ‫هر اندوسکوپ یک حلقه مغناطیسی ازاد شده که پس از ازاد‬ ‫شدن به یکدیگر متصل می شوند‪ .‬بافتی که درون حلقه جای‬ ‫میگیرد پس از گذشت یک هفته نابود شده و حلقه مورد نظر از‬ ‫مقعد خارج می شود‪ .‬برای دفع‪ ،‬این حلقه مسیر کوتاه تری از‬ ‫طریق روده کوچک طی می کند چراکه در صورت وجود ان مواد‬ ‫مغذی کمتری جذب می شود بنابراین مسیر کوتاه‪ ،‬منجر به عدم‬ ‫اختالل در جذب مواد مغذی خواهد شد‪.‬‬ ‫برخی جزئیات در باب این مطالعه‪:‬‬ ‫‪ 10‬بیمار چاق با شاخص جرم بدنی ‪ 40‬با این محصول مورد‬ ‫ارزیابی قرار گرفتند‪ 4 .‬بیمار از این ‪ 10‬بیمار مبتال به دیابت نوع ‪2‬‬ ‫بوده و بیش از ‪ 3‬بیمار دیگر در معرض ابتال به دیابت (پیش‬ ‫دیابت) بودند‪ .‬نتایج مطالعات نشان داد دو اندوسکوپ مسیرهای‬ ‫پیش رو در روده کوچک بیماران را با امنیت کامل گذراندند و‬ ‫سیستم های ‪ IAS‬بدون هیچ اسیبی از بدن بیمار خارج شدند‪ .‬در‬ ‫طی مدت زمان ‪ 6‬ماه محققان کاهش چشمگیری در میزان ‪HbA1c‬‬ ‫و سطح گلوکز خون هر ‪ 10‬بیمار مشاهده کردند‪ .‬در بیمارانی که‬ ‫در معرض دیابت (پیش دیابت) بودند سطح ‪ HbA1c‬از متوسط‬ ‫‪6.1‬درصد به ‪ 5.25‬درصد کاهش یافت و میزان گلوکز خون ناشتا‬ ‫در انها نیز از ‪ 119 mg/dl‬به ‪ 105 mg/dl‬کاهش یافت‪ .‬در بیماران‬ ‫با دیابت نوع دو نیز محققان نتایج را اینطور گزارش دادند‪ :‬در طی‬ ‫مدت زمان شش ماه سطح ‪ HbA1c‬در این بیماران از متوسط ‪7.8‬‬ ‫درصد به ‪ 6‬در صد کاهش یافته است همچنین میزان گلوکز‬ ‫خون ناشتا در این بیماران از ‪ 177 mg/dl‬به ‪111 mg/dl‬‬ ‫رسیده است‪ .‬همه ی این بیماران پس از گذشت مدت زمان‬ ‫شش ماه از قند خون ناشتای نرمال و در حد طبیعی برخوردار‬ ‫بودند همچنین در همه این بیماران کاهش وزنی در حدود‬ ‫(‪ ) 12.9 kg‬مشاهده شده است که‪ 10.6‬درصد کاهش وزن در‬ ‫کل این افراد در این مدت گزارش شده است‪.‬‬ ‫ر‬ ‫نسلی نو از تصویربرداری میکروسکوپی‬ ‫مهسا باستانی‬ ‫محققان دانشگاه ‪ Yale‬با به کارگیری از برخی ترفندهای‬ ‫میکروسکوپی قدرتمند‪ ،‬توانستند راهی برای مشاهده اجزای‬ ‫سلولی در سه بعد ایجاد کنند‪.‬‬ ‫این محققان با تکنیک )‪ (W-4PiSMSN‬و با استفاده از دو‬ ‫هدف به ایجاد تصویر سه بعدی با وضوح میکروسکوپی باال‪،‬‬ ‫توانستند از تک تک اجزای درون سلول عکس برداری کنند‪ .‬با‬ ‫این تکنیک محققان می توانند سازه های درون سلول را شناسایی‬ ‫کرده و به راحتی ببینند‪ .‬در حال حاضر اجزای قابل مشاهده در‬ ‫سلول به کمک این روش عبارت است از‪ :‬شبکه اندوپالسمی‪،‬‬ ‫باکتریوفاژها‪ ،‬میتوکندری‪ ،‬منافذ هسته ای‪ ،‬مژه اولیه‪ ،‬وزیکول‬ ‫‪ COPI‬و دستگاه گلژی‪.‬‬ ‫با این روش حتی غشای هسته ای که حاوی ‪DNA‬‬ ‫(کروموزوم ها) است نیز قابل مشاهده خواهد بود‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪25‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫مریم محمد حسینی‪،‬دانشگاه ازاد تهران ‪ ،‬واحد علوم دارویی‪ ،‬گرایش سلولی مولکولی‪،‬‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬استادیار گروه زیست شناسی سلولی مولکولی‪ ،‬واحد علوم دارویی تهران‬ ‫بررسی نقش اتوفاژی و اپوپتوز‬ ‫در ایجاداختالالت تخریب نورونی‬ ‫‪Investigation of Autophagy and apoptosis pathway in neurodegenerative disorders‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪utophagy and apoptosis are the most physiologic processes in the maintenance of cellular‬‬ ‫‪homeostasis. Autophagy pathways targeted the cytosolic proteins and damaged organelles.‬‬ ‫‪Cell rounding, membrane blebbing, cytoskeletal collapse, cytoplasmic condensation, nuclear pyknosis,‬‬ ‫‪chromatin condensation, and formation of membrane-enveloped apoptotic bodies, are the main‬‬ ‫‪characteristic of apoptosis cell death which are rapidly phagocytosed by macrophages cells.‬‬ ‫‪Deregulation of autophagy plays a pivotal role in progress of many diseases. We investigated other‬‬ ‫‪findings that indicate the role of autophagy in neurodegenerative diseases.‬‬ ‫اتوفاژی و اپوپتوز‪ ،‬فرایندهای فیزیولوژیک پایه ای دخیل در حفظ هموستاز‬ ‫سلولی است‪ .‬اتوفاژی شامل مسیرهایی است که پروتئین های سیتوزولی‬ ‫پیر و اندامک های اسیب دیده را هدف قرار می دهد‪ .‬مرگ سلول اپوپتوتیک‪،‬‬ ‫با چرخش سلولی‪ ،‬تورم غشا‪ ،‬کالپس سیتواسکلتی‪ ،‬تراکم سیتوپالسمی و‬ ‫قطعه قطعه شدن سیتوپالسم‪ ،‬پیکنوز هسته ای‪ ،‬قطعه قطعه شدن کروماتین و‬ ‫ساخت اجسام اپوپتوتیک با پوشش غشایی که به سرعت توسط ماکروفاژها‬ ‫فاگویسته می شوند‪ ،‬مشخص می شود‪ .‬بی نظمی اتوفاژی‪ ،‬نقش مهمی در‬ ‫پیش روی بسیاری از این بیماری ها ایفا می کند‪ .‬هدف از این مطالعه بررسی‬ ‫نقش این اتوفاژی و اپوپتوز در ایجاداختالالت تخریب نورونی با توجه به‬ ‫مطالعاتی بود که در سال های مختلف انجام شده بود‪.‬‬ ‫اتوفاژی مشتق شده از واژه یونانی خوردن خود‪ ،‬مکانیسم‬ ‫متالشی کردن خود است که نقش مهمی در سرنوشت‬ ‫سلولی و نیز حفظ تعادل متابولیک سلول دارد‪ .‬در سطوح‬ ‫پایه ای‪ ،‬اتوفاژی‪ ،‬نقش حیاتی در حفظ هموستاز سلولی با‬ ‫هضم اندامک ها وپروتئین های از کار افتاده‪ ،‬ایفا می کند(‪.)۱‬‬ ‫اتوفاژی شامل‪ :‬ماکرواتوفاژی‪ ،‬میکرواتوفاژی و اتوفاژی با‬ ‫واسطه چاپرون است(‪)۴-۲‬‬ ‫ماکرواتوفاژی‪ ،‬یک مسیر حفاظت شده در سلول های‬ ‫یوکاریوتی است که باعث تخریب سیتوپالسمیک می شود‪ .‬در‬ ‫این مدل اجزای هدف‪ ،‬در وزیکول غشایی به نام اتوفاگوزوم‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫جدا شده و سپس برای تخریب‪ ،‬به لیزوزوم منتقل می شود‪.‬‬ ‫میکرواتوفاژی‪ ،‬فرایندی است که نیاز به جذب مستقیم و‬ ‫تخریب سیتوپالسم یا لیزوزوم ها‪ ،‬بدون دخالت وزیکول‬ ‫های انتقالی حد واسط‪ ،‬دارد‪ .‬ساخت وزیکول اتوفاژیک‪،‬‬ ‫شامل اغاز‪ ،‬ادامه و بلوغ با اتصال به لیزوزوم ها است که‬ ‫نقش مهمی در اتولیزوزوم و یا امفیزوم دارد(‪.)۵‬‬ ‫اپوپتوز‪ ،‬شامل گرد شدن سلول‪ ،‬قطعه قطعه شدن‬ ‫پاهای کاذب‪ ،‬کاهش حجم سلولی‪ ،‬تراکم کروماتین‪،‬‬ ‫تجزیه هسته ای‪ ،‬همراه با تخریب فراساختاری اندامک ها‬ ‫در سیتوپالسم‪ ،‬پس از تورم غشای پالسمایی و هضم‬ ‫توسط فاگوسیت ها است(‪ .)۶-۵‬انزیم های پروتئولیتیک‪،‬‬ ‫به ویژه اسپارتات و سیستئین در مرکز فعال‪ ،‬که کاسپاز‬ ‫نامیده می شود‪ ،‬از نماتودهای اولیه تا مهره داران مدرن‪،‬‬ ‫حفظ شده اند و تقویت کننده های برنامه اپوپتوتیک‬ ‫در سطح سلولی است(‪.)۸-۷‬کاسپاز ها در سیتوپالسم‪،‬‬ ‫به صورت غیر فعال وجود دارد و با پروتئولیز‪ ،‬فعال‬ ‫می شود (‪ .)۵‬کاسپاز ها‪ ،‬بر اساس نقش اصلی در عملکرد‬ ‫کاسپازهای عمل کننده و موثر‪ ،‬به دو گروه متفاوت تقسیم‬ ‫می شود‪ .‬کاسپاز های اغازگر‪ ،‬ابتدا توسط سیگنال های‬ ‫باالدست‪ ،‬فعال می شود (‪)۵‬که سپس کاسپازهای موثر را‬ ‫فعال می کند(‪۷‬و‪.)۹‬‬ ‫پروتئولیز‪ ،‬یک فرایند برگشت پذیر است‪،‬‬ ‫بنابراین مانع مرگ سلولی ناگهانی شده و فعال‬ ‫شدن ان‪ ،‬با مهار کننده ی پروتئین های اپوپتوز‬ ‫(‪ ،)inhibitor apoptosis protein‬کنترل می شود(‪.)۷،۱۰‬‬ ‫با این که برخی از مها ر کننده های اپوپتوز‪ ،‬فقط می‬ ‫تواند برخی کاسپازها را مهار کند‪ ،‬ولی بقیه مانند‬ ‫‪ ،(X-linked inhibitor of apoptosis protein)XIAP‬می تواند‬ ‫در فرایند فعال سازی کاسپاز نیزدخیل باشد(‪.)۱۰‬‬ ‫مرگ سلولی برنامه ریزی شده‪ ،‬نقش مهمی در تکامل‬ ‫عصبی نرمال دارد وتعداد و نوع سلول ها را در مغز و طناب‬ ‫نخاعی در حال تکامل‪ ،‬تنظیم کرده و نقش کلیدی در ایجاد‬ ‫یک شبکه نورونی کار امد‪ ،‬ایفا می کند(‪ .)۱۱‬این فرایند‪،‬‬ ‫تحت شرایط فیزیولوژیک‪ ،‬عامل از دست رفتن نورون ها در‬ ‫بیماری های تخریب عصبی و نیز پیری فیزیولوژیک است‪.‬‬ ‫مولکول اصلی برنامه اپوپتوز در نورون ها‪ ،‬شامل پروتئین های‬ ‫خانواده ‪ ،Bcl2‬کاسپازها و ‪ ،Apaf1‬هستند(‪.)۱۶-۱۲‬‬ ‫بر طبق مطالعاتی که انجام شده است اطالعات موجود در‬ ‫مورد اپوپتوز در نورون های پستانداران‪ ،‬بیشتر به مطالعات‬ ‫‪ ،invitro‬متکی است‪ ،‬اما بررسی حیوانات تحت شرایط‬ ‫ازمایشگاهی و مطالعات ژنتیک موش که در سال‪1998‬توسط‬ ‫‪ Cecconi‬و ‪ Yoshida‬انجام شده است دانش ما از تنظیم‬ ‫مرگ سلولی نورونی را افزایش داده اند‪ .‬موش های فاقد‬ ‫پروتئاز اپوپتوتیک فعال کننده فاکتور‪ ،Apaf1 1‬قبل از تولد‬ ‫با مغزهای بزرگ شده‪ ،‬به دلیل اختالل اپوپتوز طی تکامل‬ ‫نورونی‪ ،‬مردند(‪ .)۱۸-۱۷‬با این حال‪ ،Apaf1 ،‬برای اپوپتوز‬ ‫نورون های پس میتوزی‪ ،‬مورد نیاز نیست (‪ .)۱۹‬مطالعه ی‬ ‫‪ Motoyama‬و همکارانش در سال ‪ 1995‬نشان داده است‬ ‫که اختالل در ژن ضد اپوپتوز‪ ،bcl-xl‬در روز ‪ ۱۳‬بارداری‪،‬‬ ‫کشنده است(‪ .)۱۵‬بررسی های بیشتر جنین های فاقد‬ ‫‪ ،bcl-xl‬مرگ سلولی اپوپتوتیک را در نورون های نابالغ‬ ‫طناب نخاعی‪ ،‬ساقه ی مغز و عقده ی ریشه پشتی در حال‬ ‫تکامل‪ ،‬در سیستم هماتوپویتیک‪ ،‬نشان دادند(‪.)۵‬‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬حذف ژن پیش اپوپتوزی‪ Bax‬در موش ها‪،‬‬ ‫مانع مرگ سلولی نورونی در ‪ ،CNS‬طی تکامل شد‪ .‬به عالوه‪،‬‬ ‫فقدان ‪ Bax‬پس از تولد‪ ،‬منجر به طوالنی شدن نوروژنز مخی‬ ‫و تسریع ساخت مدولوبالستوما می شود‪ .‬کمبود ‪ ،Bax‬جنین‬ ‫فاقد ‪ ،bcl-xl‬را از اپوپتوزنورونی ‪ ،‬محافظت می کند‪،‬‬ ‫گرچه این‪ ،‬مانع مرگ جنینی به دلیل کمبود ‪ ،bcl-xl‬نمی‬ ‫شود(‪ .)۲۱-۲۰‬اخیرا‪ ،‬محققان در بررسی خود در سال‬ ‫‪،۲۰۱۱‬کاهش مرگ سلولی اپوپتوتیک را در سیستم عصبی‬ ‫در حال تکامل موش های فاقد ‪ ،Hrk‬نشان دادند‪ ،‬با این‬ ‫که کمبود این ژن‪ ،‬نتوانست اپوپتوز گسترده در سیستم‬ ‫عصبی جنین فاقد ‪ ،bcl-xl‬را کاهش دهد‪ .‬این مشاهدات‪،‬‬ ‫نقش احتمالی مولکول های ‪ BH3‬را به تنهایی و یا به‬ ‫صورت ترکیبی‪ ،‬در تنظیم فعال سازی ‪ Bax‬در نورون های‬ ‫در حال تکامل‪ ،‬نشان می دهد (‪.) ۲۲‬‬ ‫تحقیقات محققان نقش کاسپازها را در تکامل نورونی‬ ‫نشان داده است‪ .‬مطالعات این دانشمندان در سال‪۱۹۹۹‬‬ ‫نشان داد که اسیب ‪ ،DNA‬فعالیت کاسپاز را در نورون های‬ ‫قشری پس از تولد وا نسفالیک جنینی کشت شده‪ ،‬به‬ ‫روشی وابسته به ‪ P53‬افزایش داد (‪ .)۲۳‬باتوجه به این‬ ‫که مرگ سلولی نورونی با واسطه ‪ ،P53‬در مسیرهایی‬ ‫مستقل از کاسپازها نیز‪ ،‬رخ می دهد‪ ،‬انها نتیجه گرفتند که‬ ‫اهمیت نسبی فعال سازی کاسپاز ها در نورون ها‪ ،‬بستگی‬ ‫به وضعیت تکاملی سلول و طبیعت ویژه محرک مرگ‬ ‫دارد‪ .‬حذف گروهی از ژن های کاسپاز ها در موش ها‪،‬‬ ‫منجر به اختالالتی در سیستم عصبی مرکزی(‪،)CNS‬‬ ‫شامل هیپرپالزینورونی قشر‪ ،‬مخچه‪ ،‬هیپوکامپ‪ ،‬شبکیه‬ ‫و بی نظمی نورونی شد(‪.)۲۴‬‬ ‫در مطالعه ای که در سال ‪ ۲۰۰۰‬انجام شد‪ ،‬نشان داده‬ ‫شد که علت الزایمر بر اساس تجمع میتوکندری های‬ ‫اسیب دیده در نورون ها است(‪ .)۲۵‬این مطالعه نشان‬ ‫داد که جابه جایی پروتئین های باز شده در غشای‬ ‫میتوکندریایی‪ ،‬منجر به اختالل در فسفریالسیون اکسیداتیو‬ ‫و در نتیجه‪ ،‬فعالیت اتوفاژی‪ ،‬می شود‪ .‬لیزوزوم ها‪ ،‬اجزای‬ ‫ضروری اتوفاژی است‪ ،‬در حالی که تجزیه اتوفاژیک‬ ‫میتوکندری های اسیب دیده‪ ،‬عامل مهمی در کنترل‬ ‫کیفی میتوکندری هاست(‪ .)۲۶‬بنابراین‪ ،‬کاهش کارایی‬ ‫اتوفاژی‪ ،‬طی پیری منجر به تجمع الیگومرهای ‪ Aβ‬و‬ ‫‪ ،α syn‬در غشای میتوکندری و ازاد شدن سیتوکروم‬ ‫می شود (‪.)۲۷‬این فرایند‪ ،‬ابشار کاسپازی را ایجاد می‬ ‫کند که منجر به مرگ سلولی گسترده و تخریب نورونی‬ ‫می شود‪ .‬همچنین‪ ،‬مشاهداتی وجود داردکه یون روی‪،‬‬ ‫عملکرد میتوکندری را افزایش و ‪ Aβ‬هیپوکامپیو عالئم‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪27‬‬ ‫پاتوژنیک پروتئین های ‪ tau‬که یکی از پروتئین های دخیل‬ ‫در الزایمر است را در یک مدل موش الزایمری را بهبود می‬ ‫بخشد‪ .‬این بررسی ها نشان داد که مکمل غذایی روی‪Aβ ،‬‬ ‫داخل نورونی و پاتولوژی ‪ tau‬را کاهش داده و از اختالالت‬ ‫میتوکندریایی‪ ،‬جلوگیری می کند‪ .‬شالته شدن روی‪ ،‬سطح‬ ‫‪ BDNF‬را افزایش داده و مانع اختالالت شناختی وابسته به‬ ‫هیپوکامپ‪ ،‬می شود(‪.)۲۸‬‬ ‫در مطالعه ی دیگر که انجام شد‪ ،‬نشان داده شد که‬ ‫اختالالت میتوکندری ممکن است یک نقش کلیدی در‬ ‫بیماری هانتینگتون ایفا کند‪ ،‬بررسی ها در مورد خطوط سلولی‬ ‫حاصل از بیماران هانتینگتون‪ ،‬وجود یک الل هانتینگتون را‬ ‫نشان داد که باعث هیپرپالریزه شدن غشای میتوکندری و‬ ‫افزایش حساسیت به اپوپتوز می شود‪ .‬افزودن الل هانتینگتون‬ ‫دیگر به این سلول ها‪ ،‬تعداد سلول های حاوی وزیکول‬ ‫های اتوفاژیک با فعالیت کانی بالیستیک بیشتر را افزایش‬ ‫داد(‪ .)۳۰‬این یافته ها‪ ،‬همراه با نتایج دیگر مطالعات‪ ،‬نشان‬ ‫می دهد که میتوفاژی‪ ،‬میتوکندری های اسیب دیده را حذف‬ ‫کرده و مانع ازاد سازی سیتوکروم ‪ c‬و دیگر پروتئین های‬ ‫پیش اپوپتوزی شده و منجر به مهار مرگ سلولی و تخریب‬ ‫نورونی می شود(‪ .)۳۰‬این مطالعه و مطالعات دیگر(‪)۳۱‬این‬ ‫فرضیه را مطرح کرده اند که واکوئل های اتوفاژیک‪ ،‬شدت‬ ‫بیشتری را در سلول های حاصل از بیماران هانتینگتون و‬ ‫مدل های موش هانتینگتون‪ ،‬ایجاد کرده اند‪ .‬این واکوئل‬ ‫ها نمی توانند ژن های هانتینگتون( ‪)Htt‬موتانت را جمع‬ ‫کنند(‪.)۳۲‬‬ ‫ان ها نشان داده اند که گرچه ساخت اتوفاگوزوم و تجزیه‬ ‫ان‪ ،‬در هر دو مدل‪ ،‬نرمال است اما تشخیص بار‪ ،‬دچار‬ ‫مشکل می شود‪ .‬این امر‪ ،‬منجر به تجمع بار سیتوپالسمی‬ ‫تجزیه نشده می شود که منبع اسیب احتمالی را در سلول‬ ‫های نورونی‪ ،‬ایجاد می کند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬نتایج مطالعه‬ ‫دیگر‪ ،‬نشان می دهد که افزایش پروتئازهایلیزوزومی به پاک‬ ‫شدن موتانت‪ Htt‬از سلول های ‪ ،HEK‬توسط ماکرواتوفاژی‬ ‫کمک می کنند(‪.)۳۲‬‬ ‫مکانیسم اصلی تخریب نورونی در الزایمر هنوز مشخص‬ ‫نیست‪ .‬اطالعات موجود‪ ،‬اختالالتی را در متابولیسم پروتئین‬ ‫پیش ساز امیلوئید به عنوان یک عامل موثر‪ ،‬نشان می دهد که‬ ‫می تواند منجر به اختالل میتوکندریایی و مرگ سلولی شود‪.‬‬ ‫زمانی که بیان بیش از حد پروتئین پیش ساز امیلوئید(‪)APP‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫وجود دارد‪ ،‬متابولیت ان یعنی ‪ ،Aβ‬مربوط به رسوبات ‪Aβ‬‬ ‫است‪ ،‬اما ‪ Aβ‬خارج سلولی می تواند وارد دیگر سلول ها‬ ‫شده و باعث اختالل میتوکندریایی شود(‪ .)34‬بنابراین‬ ‫‪ ،APP‬مورد توجه تحقیقات به عنوان یک عامل احتمالی‬ ‫برای اختالل میتوکندریایی در ‪ ،AD‬شده است(‪.)۳۴-۳۳‬‬ ‫به این ترتیب‪ ،‬ازمایشات ‪ invivo‬و ‪ ،invitro‬نشان‬ ‫دادکه ‪ Aβ‬محلول‪ ،‬متابولیسم میتوکندریایی را با کاهش‬ ‫فعالیت سیتوکروماکسیداز و افزایش تولید هیدروژن پر‬ ‫اکسید‪ ،‬مختل می کند(‪ .)۳۵‬به عالوه‪ ، Aβ ،‬می تواند‬ ‫با سایکلوفیلین‪ ،D‬که جزء تعدیلی میتوکندریایی‪mTTP‬‬ ‫است‪ ،‬واکنش داده و استرس سیناپتیک را با کاهش اثرات‬ ‫روی یادگیری و حافظه در بیماران ‪ ،AD‬افزایش دهد(‪.)۳۶‬‬ ‫گرچه طیفی از مرگ سلولی در بیماری عصبی‬ ‫مخصوصا پارکینسون‪ ،‬مشخص شده است اما به نظر می‬ ‫رسد که اپوپتوز‪ ،‬بیش از نکروز‪ ،‬به عنوان عاملی غالب‬ ‫برای تخریب نورونی‪ ،‬در پارکینسون است(‪ .)۳۷‬در‬ ‫مطالعات هیبریداسیون ‪ In situ‬که در سال‪۲۰۰۶‬انجام شد‬ ‫بیان باالی ‪ LRRK2‬در مناطق غلبه گیری شده با دوپامین‬ ‫در مغز بمیاران مبتال به بیماری پارکینسون و کنترل ها‪،‬‬ ‫دیده می شود(‪ .)۳۸‬شواهد مبنی بر نقش ‪ LRRK2‬در ‪،PD‬‬ ‫از یک مطالعه سلولی به دست امده است که نشان داد‬ ‫برهمکنش های ‪ LRRK2‬و پروتئین مرتبط با ‪ FOS‬مرگ‪،‬‬ ‫منجر به فعال شدن مسیر خارجی اپوپتوزی با فعال شدن‬ ‫کاسپاز می شود(‪ .) ۳۹‬این مطالعه نشان داد که تجمع انواع‬ ‫موتانت و وحشی ‪ α-syn‬در اجسام ‪ ،lewy‬نشانه اسیب‬ ‫هایی مانند ‪ PD‬است(‪ .)۴۰‬این تجمعات در سیستم عصبی‬ ‫مشخص شده اند‪ .‬به نظر می رسد که الفا – سین‪ ،‬به عنوان‬ ‫چاپرونمولکولی‪ ،‬برای پروتئین های سیناپتیک‪SNARE‬‬ ‫عمل می کند(‪ .)42-۴۱‬افزایش سطح و تجمع ‪α-syn‬‬ ‫جهش یافته در موش های ترنس ژنتیک‪ ،‬باعث پارالیز‬ ‫و مرگ‪ ،‬می شود(‪ .)۴۳‬یک مطالعه سلول نورونیدوپامینر‬ ‫را یک‪ ،‬مشخص کرد که ‪ ،α-syn‬می تواند بیان ‪PRC-S‬‬ ‫کیناز پیش اپوپتوزی حساس به استرس اکسیداتیو است‬ ‫و اپوپتوز را در این سلول ها‪ ،‬سرکوب می کند‪ ،‬را تنظیم‬ ‫کند‪.)۴۴(.‬‬ ‫این یافته ها‪ ،‬در تضاد با نتایج دیگر مطالعات سلولی‬ ‫انجام شده در سلول های نوروبالستومای‪SH-SYSY‬‬ ‫است که بیان ‪ α-syn‬تحریک کننده اپوپتوز را نشان‬ ‫دادند‪ .‬مطالعات زیادی‪ ،‬نقش اپوپتوز را در تخریب نورونی‬ ‫مشاهده شده درهانتیگتون تایید کرده اند(‪ .)۴۴‬با این حال‪،‬‬ ‫در مقایسه با دیگر بیماری های تخریب نورونی‪ ،‬مطالعات‬ ‫مستقیم کمی در این زمینه‪ ،‬انجام شده است‪.‬کاسپازها به‬ ‫صورت پروتئولیتیک‪ Htt ،‬را تجزیه کرده و قطعه ‪ -N‬ترمینال‪،‬‬ ‫حاوی موتینف‪ PQ‬را ازاد کرده و قطعات توکسیک‪ mHH‬را‬ ‫تولید می کند(‪ .)۴۵‬بیان بیش از حد ‪ Htt‬وحشی‪ ،‬اثر حفاظتی‬ ‫در مدل موش ترنس ژنتیک ‪ ،HD‬با جلوگیری از سمیت‬ ‫‪ NMADR‬ها دارد(‪.)۴۴‬‬ ‫مکانیسم های مختلفی‪ ،‬تحریک اپوپتوز در هانتیگتون را‬ ‫پیشنهاد کرده اند‪ .‬در یک مطالعه که بر روی مدل موش‬ ‫‪HD‬ترنس ژنتیک ‪ YAC‬انجام شد‪ ،‬نشان داده شده که‬ ‫گیرنده های ‪NMDA‬گلوتامات‪ ،‬منجر به افزایش کلسیم داخل‬ ‫سلولی اختالل میتوکندریایی و در نهایت اپوپتوز در یک‬ ‫حالت وابسته به طول ‪ ،PQ‬می شود(‪ .)۴۶‬همزمان با این‬ ‫مطالعه‪ ،‬مطالعه ی دیگری در ‪ ،invivo‬افزایش بیان رسپتور‬ ‫)‪NMDA(N-methyl-D-aspartate receptor‬خارج‬ ‫سیناپسی و نیز کاهش فعال سازی هسته ای ‪ CREB‬را در‬ ‫استراتوم موش هانتیگتون‪ ،‬گزارش داد‪ .‬این تغییرات مرتبط با‬ ‫شدت موتاسیون‪ ،‬وابسته به تقسیم ‪ mHtt‬توسط کاسپاز است‬ ‫که منجر به تظاهرات بیماری‪ ،‬می شود(‪.)۴۷‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫اختالالت تخریب عصبی‪ ،‬عالئم شایع و معمول سال های‬ ‫پیری است و انها با افزایش سن افراد جامعه گسترش می یابد‪.‬‬ ‫این بیماری ها‪ ،‬نه فقط به دلیل تاثیرات اقتصادی شان‬ ‫روی جامعه‪ ،‬بلکه همچنین به دلیل دور کردن افراد از‬ ‫هویت واقعی شان‪ ،‬مخرب است‪ .‬بنابراین‪ ،‬با وجود اینکه‬ ‫جوامع‪ ،‬میلیاردها دالر را برای تحقیق در مورد داروهایی‬ ‫برای متوقف کردن بیماری یا به حداقل رساندن تخریب‬ ‫نورونی هزینه می کند‪ ،‬اما نتایج خیلی رضایت بخش نیست‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬تحقیق در زمینه های جدیدی که ممکن است به‬ ‫لحاظ دارویی در پیشروی بیماری های عصبی دخیل باشد‬ ‫مهم است‪ .‬در سال های اخیر‪ ،‬توجه زیادی به دارو هایی که‬ ‫اتوفاژی و اپوپتوز را تعدیل می کند‪ ،‬شده است‪ .‬با این که‬ ‫چندین داروی ضد تخریبی ازمایشگاهی تولید شده است‪،‬‬ ‫اما افراد باید در مصرف‪ ،‬با توجه به داروهای تعدیل کننده‬ ‫اتوفاژی‪ ،‬محتاط باشند‪ .‬تعدیل اتوفاژی به تنهایی‪ ،‬منجر به‬ ‫اثرات بالینی رضایت بخش نمی شود‪.‬‬ ‫این‪ ،‬به دلیل طبیعت مرتبط اتوفاژی‪ ،‬و نیز به دلیل این‬ ‫که سطح کم اتوفاژی‪ ،‬بقای سلول را افزایش می دهد‪،‬‬ ‫است؛ اتوفاژی گسترده‪ ،‬ممکن است واقعا سلول هدف‬ ‫را بکشد‪ .‬تعدیل برخی از تنظیم کننده های اپوپتوز و‬ ‫اتوفاژی‪ ،‬به ویژه به دلیل طبیعت مرتبط هر دو فرایند‪ ،‬باید‬ ‫با احتیاط انجام شود‪ .‬برخی هدف ها مانند کیناز ‪ ،Akt‬هم‬ ‫اتوفاژی و هم اپوپتوز را تحت تاثیر قرار می دهد‪ .‬این‬ ‫مورد‪ ،‬اتوفاژی را هم از طریق مهار ‪ Foxo3‬و هم فعالسازی‬ ‫‪ ، mTOR‬بلوکه می کند(‪ Akt .)48‬سیتوپالسمی ممکن‬ ‫است به عنوان یک کیناز پیش بقایی عمل کند‪ ،‬در حالی‬ ‫که در زمان قرارگیری در هسته‪ ،‬ممکن است در تحریک‬ ‫مرگ سلولی شرکت نماید (‪ .)49‬تاثیرات ‪ Akt‬هسته ای‬ ‫روی اتوفاژی‪ ،‬تاکنون مشخص نشده است‪ .‬با این که‬ ‫تعدیل گر های اتوفاژی و اپوپتوز ممکن است برخی‬ ‫ترمیم های سریع برای بیماری ارائه دهند‪ ،‬اما راه حل های‬ ‫طوالنی مدت در این بخش‪ ،‬باید بر اساس پزشکی ترمیم‬ ‫و روش های مهندسی بافت‪ ،‬ارائه شود(‪.)50‬‬ ‫در این تحقیق سعی شد تا با نشان دادن اهمیت عملکرد‬ ‫اتوفاژی و اپپتوز از ان ها به عنوان ابزاری قدرتمند جهت‬ ‫درمان اختالالت نورونی استفاده شود‪.‬‬ ‫‪Reference‬‬ ‫‪1. Eisenberg-Lerner, A., Bialik, S., Simon, H.U., Kimchi, A.,‬‬ ‫‪2009. Life and death partners: apoptosis, autophagy and the‬‬ ‫‪cross-talk between them. Cell Death Differ. 16, 966–975.‬‬ ‫‪2. Manjithaya, R., Nazarko, T.Y., Farre, J.C., Subramani, S.,‬‬ ‫‪2010. Molecular mechanism and physiological role of pexoph‬‬‫‪agy. FEBS Lett. 584, 1367–1373.‬‬ ‫‪3. Suzuki, K., 2013. Selective autophagy in budding yeast.‬‬ ‫‪Cell Death Differ. 20, 43–48. Takahashi, Y., Coppola, D., Mat‬‬‫‪sushita, N., Cualing, H.D., Sun, M., Sato, Y., Liang, C., Jung, J.U.,‬‬ ‫‪Cheng, J.Q., Mule, J.J., Pledger, W.J., Wang, H.G., 2007. Bif-1 in‬‬‫‪teracts with Beclin 1 through UVRAG and regulates autophagy‬‬ ‫‪and tumorigenesis. Nat. Cell Biol. 9, 1142–1151.‬‬ ‫‪4. Trempe, J.F., Fon, E.A., 2013. Structure and function of‬‬ ‫‪Parkin, PINK1, and DJ-1, the three musketeers of neuroprotec‬‬‫‪tion. Front. Neurol. 4, 38.‬‬ ‫‪5. Los, M., Mozoluk, M., Ferrari, D., Stepczynska, A., Stroh,‬‬ ‫‪C., Renz, A., Herceg, Z., Wang, Z.-Q., Schulze-Osthoff, K., 2002.‬‬ ‫‪Activation and caspase-mediated inhibition of PARP: a molecu‬‬‫‪lar switch between fibroblast necrosis and apoptosis in death‬‬ ‫‪receptor signaling. Mol. Biol. Cell 13, 978–988.‬‬ ‫‪6. Rashedi, I., Panigrahi, S., Ezzati, P., Ghavami, S., Los, M.,‬‬ ‫‪2007. Autoimmunity and apoptosis – therapeutic implications.‬‬ ‫‪Curr. Med. Chem. 14, 3139–3151.‬‬ ‫‪7. Ghavami, S., Hashemi, M., Ande, S.R., Yeganeh, B., Xiao,‬‬ ‫‪W., Eshraghi, M., Bus, C.J., Kadkhoda, K., Wiechec, E., Halayko,‬‬ ‫‪A.J., Los, M., 2009b. Apoptosis and cancer: mutations within‬‬ ‫‪caspase genes. J. Med. Genet. 46, 497–510.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪29‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫امین رحمانی مجد‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی‪ ،‬واحد علوم دارویی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬گروه سلولی مولکولی‬ ‫طاهره ناجی‪،‬استاد راهنما و مدیرگروه علوم سلولی مولکولی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫پروتئومیکس؛ مبحثی نوین در زیست شناسی‬ ‫پروتئومیکس‬ ‫مطالعه‏ی پروتئوم و تغییرات ان در محیط و در فرایند‬ ‫تکوین را پروتئومیکس می‏نامند‪ .‬با شناخته شدن توالی‬ ‫ژن های میکروارگانیسم های متعدد و نیز توالی یابی کامل‬ ‫ژنوم انسانی‪ ،‬مرز دانش انسان گسترش بی سابقه ای یافته‬ ‫است‪ .‬نیاز روز افزون در شناخت ماهیت‪ ،‬چگونگی و روش‬ ‫عملکرد محصول ژن ها‪ ،‬منجر به ظهور پروتئومیکس شده‬ ‫است‪ .‬اصطالح پروتئومیکس نخستین بار در سال ‪1997‬‬ ‫یک انالوگ با ژنومیکس‪ ،‬مطالعه ژن ها‪ ،‬ثبت شده است‪.‬‬ ‫پروتئومیکس به بررسی محتوای پروتئینی یا پروتئوم یک‬ ‫سلول یا بافت و یا مایع فیزیولوژیک در شرایط تکاملی‬ ‫محیطی و یا اسیب شناسی مشخص می‏پردازد‪ .‬جداسازی‪،‬‬ ‫نمایان ساختن و تعیین هویت و ویژگی مخلوط های‬ ‫پیچیده حاوی هزاران پروتئین‪ ،‬اقداماتی است که در بررسی‬ ‫پروتئوم صورت می‏پذیرد‪ .‬فنون متفاوتی که در پروتئومیکس‬ ‫مورد استفاده قرار می‏گیرد بر پایه بیولوژی مولکولی‪،‬‬ ‫دانش رایانه ای و فیزیک کوانتوم شکل گرفته است‪.‬‬ ‫مطالعه پروتئوم ها موضوع علم پروتئومیکس است‪ .‬با این‬ ‫توصیف اگر پروتئوم به مفهوم بررسی هم زمان تعداد زیادی‬ ‫پروتئین در نظر گرفته شود‪ ،‬می توان تاریخ ان را تا اواخر‬ ‫دهه ‪ 1970‬به عقب برد‪ .‬یعنی زمانی که محققان شروع به‬ ‫طراحی و ساختن پایگاه های اطالعاتی پروتئین ها با استفاده‬ ‫از روش هایی مانند ژل الکتروفورز دوبعدی کرده بودند (‪.)5‬‬ ‫در ان زمان اگرچه این تکنیک در ازمایش های مختلف در‬ ‫یک ازمایشگاه تکرارپذیر بود و از انجام یک ازمایش خاص‬ ‫در ازمایشگاه های مختلف نیز نتیجه یکسانی حاصل می شد‬ ‫که بازتابی از دقت این روش بود‪ .‬با این حال تعیین ماهیت‬ ‫پروتئین های جداسازی شده کاری مشکل و طاقت فرسا بود‬ ‫که علت ان فقدان روش های سریع و در عین حال حساس‬ ‫انالیتیکی برای شناسایی پروتئین ها بود‪ .‬این مشکل به قوت‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫خود باقی بود تا این که در اوائل دهه ‪ ،90‬طیف سنجی‬ ‫جرمی ‪ 3‬به عنوان یک ابزار شناسایی قدرتمند در زیست‬ ‫شناسی به کار گرفته شد(‪ .)6‬این پیشرفت در بهینه سازی‬ ‫دستگاهی روش طیف سنجی جرمی زمانی میسر شد که‬ ‫کل توالی ژنوم انسان در حال وارد شدن به پایگاه های‬ ‫اطالعاتی بیوانفورماتیکی بود‪ .‬در ادامه این روند‪ ،‬این‬ ‫عوامل همگی دست به دست هم داد تا عصر جدیدی از‬ ‫مطالعات زیستی در قالب پروتئومیکس شروع شود(‪.)7‬‬ ‫همزمان با افزایش روز افزون توالی ‪ DNA‬در پایگاه های‬ ‫اطالعات بیوانفورماتیکی‪ ،‬محققان به تدریج به این نکته‬ ‫پی بردند که فقط داشتن توالی کامل ژنوم برای مشخص‬ ‫کردن رفتار زیستی ناشی از محصوالت این ژن ها کافی‬ ‫نیست و حالت یک سلول در یک لحظه خاص که ناشی‬ ‫از عملکرد این محصوالت است وابسته به تعداد زیادی‬ ‫از مسیرهای متابولیکی و تنظیمی است‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫یک میان کنش خطی بین ژن ها و پروتئین های حاصل‬ ‫از ان ها وجود ندارد‪ ،‬در عوض این ژن ها و پروتئین ها‪،‬‬ ‫همراه با انواع متابولیت ها در یک سری میان کنش های‬ ‫شبکه ای درگیر بوده و تغییر در تعداد یا غلظت هر کدام‬ ‫از این عوامل می تواند باعث تغییر در این شبکه شده‬ ‫و سلول را از یک حالت به حالت دیگر سوق دهد‪.‬‬ ‫این مفهوم دیدگاه جدیدی در زیست شناسی معروف‬ ‫به زیست شناسی شبکه وار است که که در ان اجزای‬ ‫مختلف یک سلول یا موجود زنده در سطوح مختلف‬ ‫(بافت‪ ،‬اندام و کل ماهیت زنده) به صورت نظام مند و در‬ ‫ارتباط با یکدیگر بررسی می شود (‪.)8‬‬ ‫از طرف دیگر هر ژن به طور بالقوه می تواند چندین‬ ‫پروتئین مختلف با عملکردهای متفاوت را ارائه دهد‪.‬‬ ‫علت این تنوع در محصوالت ژنی انجام فرایندهای‬ ‫پس از نسخه برداری و ترجمه‪ ،‬مانند پردازش و‬ ‫پیرایش ‪ hnRNA‬و تغییرات شیمیایی انجام شده روی‬ ‫پروتئین ها (مانند گلیکوزیالسیون و فسفریالسیون) است‪.‬‬ ‫به بیان دیگر چنانچه یک ژن نسخه برداری شود (که خود‬ ‫تحت کنترل پروتئین یا پروتئین های ویژه ای است( بیان ان‬ ‫در سطوح پس از نسخه برداری نیز تحت کنترل بوده و این‬ ‫کنترل ها در نیمه عمر‪ ،‬میان کنش ها‪ ،‬جاگیری پروتئین در‬ ‫کمپلکس های ویژه ماکروملکولی و غیره تاثیرگذارند(‪.)9‬‬ ‫بنابراین اگرچه ژنوم یعنی سری کامل توالی های ‪ DNA‬در‬ ‫یک سلول یا ارگانیسم ماهیت ثابتی دارد‪ ،‬لیکن پروتئوم بر‬ ‫حسب شرایط حاکم بر سلول یا ارگانیسم ماهیت متغیری‬ ‫دارد‪ ،‬بنابراین ماهیت میان کنش های شبکه ای که حالت‬ ‫نهایی سلول را در هر لحظه مشخص می کنند‪ ،‬تحت‬ ‫تاثیر پروتئوم تغییر پذیر است‪ .‬بنابراین می توان گفت‬ ‫پروتئومیکس حوزه ای است که شکاف بین توالی ژنوم و‬ ‫رفتار سلولی ناشی از محصوالت این ژنوم را (که از روی‬ ‫توالی قابل پیش بینی نیست) پر می کند؛ همچنین هدف‬ ‫پروتئومیکس مطالعه محصوالت پروتئینی حاصل از ژنوم و‬ ‫بررسی میان کنش های ان هاست که به طور پویا تحت تاثیر‬ ‫شرایط حاکم بر سلول یا ارگانیسم متغیرند‪ .‬بر این اساس‬ ‫امروزه با دیدگاه جدیدی می توان به مطالعه بیماری هایی‬ ‫همچون سرطان پرداخت (‪ .)11-10‬موضوع دیگر این است‬ ‫که وجود یک قالب باز نسخه برداری ژنی در داده های‬ ‫ژنومی به طور لزوم بیانگر وجود یک ژن عملکردی نیست‪.‬‬ ‫با وجود پیشرفت های صورت گرفته در بیوانفورماتیک‪،‬‬ ‫پیش بینی وجود یک ژن عملکردی از روی داده های ژنومی‬ ‫مشکل است؛ اگرچه تعیین توالی ژنوم ارگانیسم های مشابه‬ ‫همزمان با توسعه الگوریتم های کامپیوتری مناسب امکان‬ ‫مطالعه به روش ژنومیکس مقایسه ای برای رفع این مشکل‬ ‫را تا حدی فراهم کرده است (‪ .)12‬در عین حال باید در‬ ‫نظر داشت که میزان موفقیت در پیش بینی این ساختار اولیه‬ ‫کماکان پایین است‪ .‬به خصوص در مورد ژن های کوچک و‬ ‫یا ژن هایی که با ژن های عملکردی شناخته شده همسانی‬ ‫چندانی ندارند‪ .‬بنابراین تشخیص یک محصول ژنی از طریق‬ ‫روش های پروتئومیکس یک گام مهم در تفسیر ژنوم است‪.‬‬ ‫پروتئوم و ژنوم‬ ‫هر یک از سلول های ما شامل همه اطالعات ضروری‬ ‫برای ساخت یک موجود کامل ‏است اما همه ژن ها در‬ ‫همه سلول ها بیان نمی‏شوند‪ .‬ژن هایی که انزیم های‬ ‫ضروری برای اعمال بنیادی سلول ها را رمز می‏کنند‪،‬‬ ‫مثل کاتابولیسم گلوکز‪ ،‬تولید ‪ DNA‬در همه سلول ها بیان‬ ‫می‏شوند‪ ،‬ولی انهایی که نقش بسیار اختصاصی دارند فقط‬ ‫در انواع خاصی از سلول ها بیان می‏شود‪ .‬مثل ردوپسین‬ ‫در اپیتلیوم دندانه ای رتینال‪ ،‬بنابراین همه سلول ها این‬ ‫ژن ها را بیان نمی‏کنند‪.‬‬ ‫بنابراین هر موجود زنده یک ژنوم ثابت ولی پروتئوم های‬ ‫بسیاری دارد‪ .‬پروتئوم در هر سلول شامل برخی از همه‬ ‫پروتئین ها است اما بدین معنا نیست که پروتئوم ساده‬ ‫تر از ژنوم است‪ ،‬در حقیقت عکس این مطلب صحیح‬ ‫است‪ .‬یک پروتئین که محصول یک ژن است به صورت‬ ‫اشکال چند گانه وجود دارد که در یک سلول خاصی‬ ‫و یا سلول های متفاوت فرق می‏کند‪ .‬در حقیقت بیشتر‬ ‫پروتئین ها در چندین شکل تغییر یافته وجود دارد‪ .‬این‬ ‫تغییرات روی ساختار جایگاه عمل و واژگشت پروتئین‬ ‫اثر می‏گذارد‪ .‬پروتئوم‪ ،‬بسیار پیچیده تر از ژنوم است‪.‬‬ ‫‪ DNA‬از ‪ 4‬باز الی متفاوت ساخته شده است حال انکه‬ ‫پروتئین ها از ‪ 20‬نوع از اسید امینه تشکیل می‏شود‪ .‬هر‬ ‫چند نحوه قرار گرفتن اسید امینه های سازنده پروتئین را‬ ‫ژن ها تعیین می‏کند اما با دانستن اسید امینه یک پروتئین‬ ‫نمی‏توان به طور دقیق حدس زد که این پروتئین با چه‬ ‫پروتئین یا پروتئین ها ویا با چه مولکول های دیگر ی‬ ‫می‏تواند بر همکنش داشته باشد‪ .‬ساختمان سه بعدی‬ ‫پروتیئن ها نیز از روی توالی اسید های امینه همشه قابل‬ ‫پیش بینی نیست‪ .‬بر خالف ‪ DNA‬که همیشه خطی است‬ ‫ساختار پروتئین ها گاه چنان تا خوردگی پیدا می‏کند که‬ ‫تعیین ساختار سه بعدی غیر ممکن است‪ .‬به عالوه سلول‬ ‫با اضافه کردن مولکول های دیگری مانند قند و چربی به‬ ‫پروتئین ها‪ ،‬این مولکول ها را به گونه ای تغییر می دهد‬ ‫که ساختمان و عمل انها تحت تاثیر قرار می‏گیرد که پیش‬ ‫بینی این تغییرات تنها با دانستن توالی اسید های امینه‬ ‫امکان پذیر نیست و دانشمندان مجبورند هنگام مطالعه‬ ‫پروتئین ها به این تغییرات توجه کنند‪ .‬موضوع دیگری که‬ ‫محققان باید در نظر داشته باشند نحوه رفتار پروتئین ها‬ ‫در محیط های مختلف است‪ ،‬زیرا بعضی از پروتئین ها در‬ ‫اب محلولند‪ .‬حال انکه بعضی تنها زمانی به طور عادی‬ ‫عمل می‏کنند که در یک محیط چرب قرار گیرند‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪31‬‬ ‫تازه این پایان کار نیست‪ ،‬چراکه اکثر دانشمندان در این‬ ‫که ژنوم انسان حاوی ‪ 22000‬هزار ژن است توافق دارند‪.‬‬ ‫اما دست کم صد ها هزار پروتئین می‏سازد و دانشمندان‬ ‫برای درک پروتئوم باید ویژگی های تمام این پروتئین ها‬ ‫را بدانند و بر همکنش های ان ها را با یکدیگر بشناسند‪.‬‬ ‫با وجود تمام این پیچیدگی ها‪ ،‬محققان پروتئومیک تالش‬ ‫می‏کنند با توسعه روش ها و ابزار های تحقیقاتی جدید بر‬ ‫این مشکالت غلبه کنند( ‪.)13‬‬ ‫در مقابل ژنوم که ثابت و بی تغییر است‪ ،‬پروتئومیکس‬ ‫دینامیک و متغیر است‪ .‬بنابراین می توان پروتئومیکس را علم‬ ‫پس از ژنوم نامید‪ .‬چرا که پروتئومیکس نقش قابل توجهی‬ ‫در عبور از ژنومیکس به کاربرد های سودمند بالینی به ویژه‬ ‫در عرصه های تشخیص و پیشگیری دارد‪.‬‬ ‫محدودیت های مطالعه ژنومیک و استفاده ازپروتئومیکس‬ ‫تعیین پروفایل ‪( mRNA‬مجموعه کل ‪ )mRNA‬به عنوان‬ ‫مقیاس غیر مستقیمی از میزان بیان پروتئین‪ ،‬دقت و اعتماد‬ ‫نامطلوبی دارد‪ .‬در حالی که پروتئومیکس به طور مستقیم‬ ‫صحیح و موثق است‪.‬‬ ‫تغییرات بعد از ترجمه که به طور موثر بر روی فعالیت‬ ‫پروتئین ها تاثیر می‏گذارد‪ .‬این تغییرات را نمی‏توان با تعیین‬ ‫پروفایل ‪ mRNA‬بررسی کرد و فقط با پروتئومیکس ممکن است‪.‬‬ ‫اکثر رونوشت ها از طریق اسپالیسینگ یا تغییرات پس از‬ ‫ترجمه متفاوت منجر به تولید بیش از یک پروتئین می‏شود‪.‬‬ ‫اکثر پروتئین ها با دیگر پروتئین ها یا مولکول های ‪RNA‬‬ ‫تشکیل کمپلکس می‏دهد وتنها زمانی قادر به عملکرد است‬ ‫که با این مولکول ها به صورت کمپلکس باشد‪ .‬سرانجام‬ ‫سرعت تجزیه پروتئین نقش مهمی در محتوای پروتئین‪،‬‬ ‫بازی می‏کند‪.‬‬ ‫هدف پروتئومیکس‬ ‫دامنه بررسی ها در علم پروتئومیکس وسعت زیادی دارد‬ ‫که از مهم ترین ان ها شناخت پروتئین ها‪ ،‬بررسی کمی انها‬ ‫در سلول ها‪ ،‬بافت ها و مایعات زیست شناختی‪ ،‬سنجش‬ ‫تغییرات در بیان پروتئین ها در سلول های بیمار در مقابل‬ ‫سلول های طبیعی‪ ،‬توصیف تغییرات پس از ترجمه‪ ،‬مطالعه‬ ‫بر همکنش های پروتئین‪-‬پروتئین‪ ،‬تعیین موقیعت‪ ،‬شناسایی‬ ‫عملکرد سلولی در سطح پروتئن ها‪ ،‬شناسایی ژن های‬ ‫ناشناخته به کمک پروتئین ها و بسیاری از کاربردها وجوانب‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫دیگر است‪ .15-14 .‬از مهم ترین اهداف تحقیقات‬ ‫پروتئومیکس نیز شرح و توصیف مکانیسم های مولکولی‬ ‫دخیل در فرایند های سلولی‪ ،‬ویژگی شبکه های پیچیده‬ ‫پروتئینی و اختالل در ان ها‪ ،‬کشف بیومارکرهای پروتئینی‬ ‫برای اشکارسازی و تشخیص بیماری ها و شناخت‬ ‫اهدافی برای طراحی درمان های دارویی است( ‪.)16‬‬ ‫روش های مورد استفاده در شناسایی پروتئین ها‬ ‫به طور کلی‪ ،‬یک بررسی پروتئومیکس دارای سه مرحله‬ ‫اصلی جدا سازی و تفکیک پروتئین ها از یک سلول‪ ،‬بافت‬ ‫یا ارگانیسم‪ ،‬به دست اوردن اطالعات راجع به پروتئین ها‬ ‫برای دسترسی به اهداف و توصیف پروتئین ها و در‬ ‫نهایت استفاده از بانک های اطالعاتی است(‪ .)17‬ژل‬ ‫الکتروفورز دو بعدی (‪ ،(2-DE‬طیف سنجی جرمی (‪)ms‬‬ ‫و بیوانفورماتیک اجزای کلیدی تکنولوژی پروتئومیکس‬ ‫است‪ .‬در پروتئومیکسی که بر اساس ‪ 2-DE‬انجام می شود‪،‬‬ ‫اولین مرحله محلول کردن پروتئین های به دست امده از‬ ‫نمونه ها است‪ .‬موفقیت در انجام پروتئومیکس به دقت‬ ‫و کیفیت باالی نمونه ها در این مرحله بستگی دارد‬ ‫(‪ 2-DE .)18‬الکتروفورز دو بعدی یکی از رایج ترین و‬ ‫قدرتمند ترین روش های جداسازی پروتئین ها است‪.‬‬ ‫این روش در حدود ‪ 30‬سال پیش با بهره گیری از تفاوت‬ ‫موجود در دو خصوصیت ذاتی پروتئین ها‪ ،‬یعنی بار‬ ‫الکتریکی و وزن مولکولی‪ ،‬ابداع شده است‪ .‬در بعد اول با‬ ‫استفاده از تفاوت بار الکتریکی ان ها بر اساس ‪ IEF‬و در‬ ‫بعد دوم بر اساس جرم یا وزن مولکولی‪ ،‬که به طور معمول‬ ‫از ‪ SDS-PAGE‬استفاده می شود‪ ،19‬جداسازی صورت‬ ‫می گیرد همچنین‪ ،‬از انجا که تغییرات پس از ترجمه‬ ‫در پروتئین ها( مانند فسفوریالسیون(‪ ،‬در بار و جرم‬ ‫مولکولی ان ها تغییر ایجاد می کند‪ ،‬جداسازی انواع دارای‬ ‫این تغییرات از بقیه نیز امکان پذیر می شود‪ .‬بنابر این در‬ ‫‪ ،2-DE‬پروتئین ها هم از لحاظ الگوهای کمی و هم کیفی‬ ‫با هم مقایسه می شود(‪ .)17‬اشکارسازی پروتئین های‬ ‫تفکیک شده بر روی ژل با رنگ امیزی هایی همچون نقره‬ ‫و غیره صورت می پذیرد‪ .‬هر چند ‪ 2-DE‬اساس بسیاری‬ ‫از تکنیک های پروتئومیکسی در حال حاضر است‪،‬‬ ‫انواعی از تکنیک های جداسازی پروتئین ها که تفکیک‬ ‫را بدون کمک ژل انجام می دهد مانند کروماتوگرافی‬ ‫ طیف های جرمی به‬.‫ دقیقا شناسایی کرد‬،‫صدها پروتئین‬ ‫ مثال‬،‫دست امده از نمونه های بافت های طبیعی و بیمار‬ ‫بافت های سرطانی شده برای اشکار شدن تغییرات در‬ ‫ این سنجش ها‬.‫بیان پروتئین ها با هم مقایسه می شود‬ .‫برای انواع مختلف تومورها می تواند اختصاصی باشد‬ ،MS 2- DE ‫عالوه بر روش های پروتئومیکسی بر پایه‬ ‫ روش های متنوع‬،‫مطالعه جوانب مختلف پروتئین ها‬ .)17(‫دیگری را می طلبد‬ :‫منابع‬ 1. Blackstock WP, Weir MP. Proteomics: quantitative and physical mapping of cellular proteins. Trends Biotechnol 1999; 17:121-127. 2. Anderson NG, Anderson NL. Twenty years of two-dimensional electrophoresis: past, present and future. Electrophoresis 1996 17:443-453;. 3. Celis JE, Gromov P, Ostergaard M et al. Human 2-D PAGE databases for proteome analysis in health and disease: http:// biobase.dk/cgi-bin/celis. FEBS Lett 1996; 398:129-134. 4. Wilkins MR, Pasquali C, Appel RD et al. From proteins to proteomes :large scale protein identification by two-dimensional electrophoresis and amino acid analysis. Biotechnology (N Y) 1996; 14:61-65. 5. O’Farrell PH. High resolution two-dimensional electrophoresis of proteins. J Biol Chem 1975; 250:4007-4021. 6. Benesch JL ,Ruotolo BT. Mass spectrometry: come of age for structural and dynamical biology. Curr Opin Struct Biol 2011; 21:641-649. 7. Pandey A, Mann M. Proteomics to study genes and genomes. Nature 2000; 405:837-846. 8. Chuang HY, Hofree M, Ideker T. A decade of systems biology. Annu Rev Cell Dev Biol 2010; 26:721-744. 9. Banks RE, Dunn MJ, Hochstrasser DF et al. Proteomics: new perspectives, new biomedical opportunities. Lancet 2000; 356:1749-1756. 10. Bensmail H, Haoudi A. Postgenomics: Proteomics and Bioinformatics in Cancer Research. J Biomed Biotechnol 2003; 2003:217-230. 11. Sreekumar A, Nyati MK, Varambally S et al. Profiling of cancer cells using protein microarrays: discovery of novel radiationregulated proteins. Cancer Res 2001; 61:7585-7593. 12. Chain P, Kurtz S, Ohlebusch E, Slezak T. An applicationsfocused review of comparative genomics tools: capabilities, limitations and future challenges. Brief Bioinform 2003; 4:105-123. 13. Liebler DC. Proteomic approaches to characterize protein modifications: new tools to study the effects of environmental exposures. Environ Health Perspect 2002; 110 Suppl 1:3-9. 14. Schulenborg T, Schmidt O, van Hall A, Meyer HE, Hamacher M, Marcus K. Proteomics in neurodegeneration--disease driven approaches. J Neural Transm (Vienna2006); 113:1055-1073) 15. Wang LY, Chakraborty A, Comaniciu D. Molecular Diagnosis and Biomarker Identification on SELDI proteomics data by ADTBoost method. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc 2005; 5:4771-4774. 16. Vidal BC, Bonventre JV, S IHH. Towards the application of proteomics in renal disease diagnosis. Clin Sci (Lond) 2005; 109:421430. 17. Graves PR, Haystead TA. Molecular biologist’s guide to proteomics. Microbiol Mol Biol Rev 2002; 66:39-63; table of contents. 33 95 ‫مرداد‬ 127 ‫شماره‬ “.‫ جایگزین ان می کنند‬MudpIT ‫مایع چند بعدی و‬ ‫قابلیت خودکار شدن “ از فواید قابل مالحظه این تکنیک‬ ‫ گاهی هم جایگزینی روش های‬.)19(‫ها محسوب می شود‬ ‫ قبل از ورود به‬.‫دیگر به خاطر اتالف وقت کمتران ها است‬ ‫ الزم است هر یک از پروتئین های‬MS ‫مرحله بعدی یعنی‬ ‫ با استفاده از عوامل شیمیایی یا پروتئازها‬،‫جدا شده از هم‬ ‫ سپس این‬.‫ به پپتید شکسته شود‬،‫که معموال تریپسین است‬ ‫ به کمک طیف سنجی جرمی پروتئین ها مورد‬،‫پپتیدها‬ ‫مطالعه قرار گرفته و اطالعات با ارزشی راجع به ان ها به‬ ،‫ قسمت های اصلی یک طیف سنج جرمی‬.‫دست می اید‬ ‫ در‬.‫ سنجشگر جرم و اشکارساز است‬،‫منبع یونیزاسیون‬ ‫منبع یونیزاسیون از مولکول های مورد بررسی چه در فاز‬ ‫ قسمت دوم‬.‫ گازهای یونی تولید می شود‬،‫جامد و چه مایع‬ ‫ نسبت جرم به بار این مولکول های یون دار شده را‬،‫دستگاه‬ ‫ از تکنیک های مختلفی‬،‫ در این قسمت‬.‫اندازه گیری می کند‬ ‫برای به دست اوردن این نسبت جرم به بار استفاده می شود‬ ‫که در انها امکان اندازه گیری زمان مورد نیاز برای طی کردن‬ ‫ طیف های‬،‫ در اشکار ساز‬.‫یک میدان دارای بار وجود دارد‬ ‫ با‬.‫حاصل از نسبت های مختلف جرم به بار مشاهده می شود‬ ‫مقایسه طیف های حاصل از یک نمونه واقعی با طیف های‬ ‫فرضی که بر اساس توالی های پپتیدی موجود در بانک های‬ ،‫ پروتئین مورد بررسی‬،‫ محاسبه شده اند‬،‫اطالعاتی پروتئینی‬ ‫ قطعه کامل پروتئینی که شامل‬،‫ در حقیقت‬.‫شناسایی می شود‬ ‫ از مقایسه ان ها با توالی های‬،‫این توالی های جزیی باشد‬ ‫پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک شناخته شده و موجود در‬ ‫ تعیین توالی می شود و در نهایت پروتئین‬،‫بانک های اطالعاتی‬ ‫ جمع اوری این توالی های پروتئینی در‬.‫شناخته می شود‬ ‫ به‬.)18(‫ اغاز شده است‬1960 ‫بانک های اطالعاتی از سال‬ ‫ با تفاوت های به دست امده‬،‫ پیشرفته‬MS ‫کمک روش های‬ ‫از مقایسه طیف های حاصل از نمونه هایی که حدس زده می‬ ‫ حتی می توان محل‬.‫شود دارای تغییرات پس از ترجمه هستند‬ ‫ کاربردهای وسیع‬.‫تغییر پس از ترجمه را نیز به دست اورد‬ ‫ که توانایی یونیزه کردن‬MALDI ‫روش های افشاندن الکترونی و‬ ‫ پیشرفت های قابل توجهی‬،‫بیو مولکول های بزرگ را دارد‬ ‫ ادغام این روش ها‬.‫در علم پروتئومیکس ایجاد کرده است‬ ‫ متناوب )که شامل دو سنجشگر جرم است و‬MS ‫ نیز‬MS ‫با‬ ‫باعث افزایش قدرت سیستم های طیف سنجی می شود( در‬ ‫ می توان یک پروتئین را در مخلوطی از ده ها بلکه‬،‫نهایت‬ ‫مقاله علمی‬ ‫شاهین اسعدی(دانشجوی ژنتیک مولکولی)‬ ‫سپیده باستانی(کارشناس ارشد بیوشیمی)‬ ‫الهام احمدی (دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی پزشکی)‬ ‫وقار اکبرپور (دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک)‬ ‫سندرم انجلمن‬ ‫‪Angelman Syndrome‬‬ ‫سندرم انجلمن‪ ،‬یک اختالل ژنتیکی عصبی است که با ناتوانی شدید‬ ‫ذهنی‪ ،‬کاهش رشد‪ ،‬اختالل خواب‪ ،‬تشنج ‪،‬خنده های مکرر و یا لبخند‬ ‫زدن مداوم و معموال رفتار خوشحالی و شادمانی بیجا همراه است‪ .‬این‬ ‫بیماری برای اولین بار توسط‪ ،‬دکتر هری انجلمن انگلیسی متخصص‬ ‫اطفال در سال ‪ 1965‬گزارش شد‪ .‬افراد مبتال به سندرم انجلمن‪،‬‬ ‫به خاطر جوان بودن در سن ابتال و بروز رفتارهای شادمانی و نشاط‪،‬‬ ‫بیشتر به عنوان فرشتگان جوان نام برده می شوند‪.‬‬ ‫اختالالت بلع‪ ،‬بیش فعالی رفلکس تاندون ها‪ ،‬مشکالت‬ ‫تغذیه در دوران شیرخوارگی‪ ،‬اختالل حرکتی برجسته بودن‬ ‫فک پایین‪ ،‬حساسیت شدید به گرما‪ ،‬دهان پهن‪ ،‬فاصله‬ ‫گسترده بین دندان ها‪ ،‬اختالل خواب‪ ،‬سرازیر شدن اب دهان‬ ‫به صورت مداوم‪ ،‬زبان بیرون زده‪ ،‬شیفتگی به اب‪ ،‬جویدن‬ ‫بی مورد دندان ها و صاف بودن کف دست ها از دیگر‬ ‫تظاهرات بالینی سندرم انجلمن است‪.‬‬ ‫نشانگان و تظاهرات بالینی سندرم انجلمن‬ ‫نفوذ ژن و سازگاری ( ‪) %100‬‬ ‫تاخیر شدید در عملکرد رشد‪ ،‬اختالل گفتار و تکلم به‬ ‫گونه ای که یا هرگز حرف نمی زنند و یا تنها از تعداد‬ ‫محدود کلمات برای تکلم استفاده می کنند‪ .‬اختالل تعادل‪،‬‬ ‫راه رفتن به صورت اتاکسی یا لرزش اندام ها‪ ،‬بروز رفتارهای‬ ‫منحصر به فرد مثل‪ :‬خندیدن مکرر و مداوم‪ ،‬رفتار شادمانی‬ ‫مداوم اغلب با حرکات دست زدن‪ ،‬رفتار هایپرموتوریک و‬ ‫دامنه توجه کوتاه به دیگران یا هر چیز دیگر‪.‬‬ ‫فراوانی ( بیش از ‪) %80‬‬ ‫رشد نامتناسب در دور سر‪ ،‬بیشتر دارای میکروسفالی‬ ‫در ‪ 2‬سالگی و در نتیجه شروع تشنج در ‪ 2-3‬سالگی از‬ ‫دیگر نشانه ها سندرم انجلمن است‪ .‬همچنین انحراف چشم‪،‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫پاتوفیزیولوژی سندرم انجلمن‬ ‫سندرم انجلمن به خاطر حذف کوچکی در بازوی بلند‬ ‫کروموزوم شماره ‪ 15‬مادری (به ارث رسیده از مادر) به‬ ‫صورت ‪ del15q11,q13‬به وجود می اید‪ .‬اگر این حذف‬ ‫در کروموزوم ‪ 15‬پدری اتفاق بیافتد‪ ،‬سندرم پرادر ویلی به‬ ‫وجود خواهد امد‪ ،‬به همین دلیل می توان گفت که سندرم‬ ‫انجلمن و پرادر ویلی رابطه خواهری با هم دارند‪ .‬برخی‬ ‫موارد غیر حذفی نیز وجود دارد که اغلب به دلیل دیزومی‬ ‫تک والدی (به ارث رسیدن یک جفت کروموزوم تنها از‬ ‫یک والد) است‪ ،‬زمانی که هر دو کروموزوم ‪ 15‬منشا پدری‬ ‫داشته باشد در این صورت بدون حذف نیز سندرم وجود‬ ‫خواهد داشت‪ .‬فرد سالم دو کپی از کروموزوم ‪ 15‬را دریافت‬ ‫می کند که یکی از پدر و دیگری از مادر خواهد بود‪ ،‬با این‬ ‫وجود منطقه ای از کروموزوم که مسبب سندرم انجلمن است‬ ‫برای دو کروموزوم متفاوت است‪ ،‬چرا که در کروموزوم ژن‬ ‫مربوطه خاموش است و به این پدیده حک گذاری ژنی‬ ‫می گویند‪ .‬یعنی ژنی در یکی از کروموزوم ها روشن و در‬ ‫کروموزوم دیگر خاموش است‪ ،‬ساز وکار بیوشیمیایی این‬ ‫پدیده را متیالسیون )‪ DNA (DNA methylation‬گویند‪.‬‬ ‫در فرد طبیعی‪ ،‬الل مادری ژن ‪ UBE3A‬خواهد بود که‬ ‫بخشی از مسیر یوبیکوئیتین)‪ (ubiquitin‬است و بیان می شود‬ ‫اما در کروموزوم پدری خاموش است‪ .‬ژن ‪ UBE3A‬در کنار‬ ‫ژن ‪ SNRPN‬قرار دارد که این ژن در کروموزوم مادری‬ ‫خاموش ولی در کروموزوم پدری روشن است و جهش یا‬ ‫حذف این ناحیه در کروموزوم پدری باعث از دست رفتن‬ ‫ژن روشن ‪ SNRPN‬می شود که در کروموزوم مادری هم‬ ‫خاموش است و سبب سندرم پرادر ویلی می شود‪.‬‬ ‫فرایندهای بیولوژیکی مولکول ‪ ،DNA‬چنین تغییری یک‬ ‫خطای برجسته و بزرگ محسوب می شود‪.‬‬ ‫فیزیولوژی اعصاب در سندرم انجلمن‬ ‫یکی از ویژگی های چشمگیر تر در سندرم انجلمن‪،‬‬ ‫شاخص های فیزیولوژی عصبی است‪ .‬چراکه میزان‬ ‫الکتروانسفالوگرام (‪ )EEG‬بسیار غیر طبیعی است‪ .‬در‬ ‫بیماران دچار به سندرم انجلمن‪ ،‬سه الگوی عصبی مجزا‬ ‫در الکتروانسفالوگرام وجود دارد‪ :‬الگوی اول در دامنه‬ ‫‪ 2-3 Hz‬است که منجر به کاهش شدید قدرت درک‬ ‫پیرامون خواهد شد‪ .‬الگوی دوم که شایع ترین الگو نیز‬ ‫بوده‪ ،‬در دامنه ‪ 4-6 Hz‬است که منجر به اختالل در رشد‬ ‫و عدم یادگیری و اموزش در مبتالیان می شود‪ .‬الگوی‬ ‫سوم در دامنه ‪ 3-6 Hz‬است که منجر به تشدید خنده بیجا‬ ‫و پلک زدن با سرعت زیاد مبتالیان می شود‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬به نظر می رسد که سلول های عصبی‬ ‫سندرم انجلمن‪ ،‬با جهش در ژن ‪ UBE3A‬ایجاد می شود‪.‬‬ ‫جهش در این ژن‪،‬منجر به غیر فعال شدن پروتئین ‪ E6-AP‬که‬ ‫وظیفه سنتز الیه های سلولی یوبیکوئیتین را دارد‪ ،‬می شود‪.‬‬ ‫در سندرم انجلمن‪ ،‬حدود ‪ 4( 4Mb‬مگا باز) از بازوی‬ ‫بلند کروموزوم شماره ‪ 15‬مادری حذف می شود که در‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪35‬‬ ‫مبتالیان سندرم انجلمن به طور صحیح سنتز شده اند‪ ،‬اما‬ ‫انها نمی توانند به طور شایسته عملکرد داشته باشند‪.‬‬ ‫چهره در بیشتر دچار شدگان به سندرم انجلمن‪ ،‬همسان‬ ‫است‪ .‬مبتالیان دارای سابقه صرع و الکتروانسفالوگرافی‬ ‫غیر طبیعی هستند‪ ،‬وضعیت شادمانی پیوسته مشهود است‪.‬‬ ‫برای ارزیابی حذف یا عدم فعالیت‪ ،‬ژن ‪ UBE3A‬در بازوی‬ ‫بلند کروموزوم شماره ‪ 15‬مادری‪ ،‬از تکنیک ارایه مقایسه‬ ‫هیبریداسیون ژنومی) ‪ ( aCGH‬استفاده می شود‪ .‬معیارهای‬ ‫تشخیصی سندرم انجلمن‪ ،‬اولین بار در سال ‪ 1995‬در‬ ‫بنیاد ملی سندرم انجلمن امریکا‪ ,‬انجام گرفت‪.‬‬ ‫مسیرهای درمانی سندرم انجلمن‬ ‫تشخیص سندرم انجلمن‬ ‫تشخیص سندرم انجلمن براساس مشاهده تاخیر رشد‬ ‫عمومی‪ ،‬عدم توانایی بیان کلمات و تکلم صحیح‪ ،‬بروز‬ ‫حرکات غیر عادی از جمله لرزش دست ها‪ ،‬تشنج مداوم و‬ ‫راه رفتن به صورت سفت و سخت‪ ،‬انجام می گیرد‪ .‬ویژه گی‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم انجلمن وجود‬ ‫ندارد‪ .‬شدت صرع را در این بیماران می توان با استفاده‬ ‫از یک یا چند نوع داروهای ضد تشنج مانند فنوتوئین‪،‬‬ ‫فنوباربیتال و سدیم والپروات کنترل کرد‪ .‬بسیاری از‬ ‫خانواده ها که فرزند سندرم انجلمن دارند‪ ،‬از مالتونین‬ ‫برای بهبود وضعیت خواب استفاده می کنند‪ .‬اکثر مبتالیان‬ ‫سندرم انجلمن‪ ،‬تنها ‪ 5‬ساعت در شبانه روز می خوابند‪.‬‬ ‫داروهای مسهل و ملین خفیف‪ ،‬برای تشویق حرکات‬ ‫روده ای منظم در این افراد استفاده می شود و همچنین‬ ‫مداخله زود هنگام‪ ،‬فیزیوتراپی به منظور تشویق تحرک‬ ‫مفاصل و جلوگیری از سفت شدن مفاصل‪ ،‬بسیار اهمیت‬ ‫دارد‪ .‬گفتار درمانی‪ ،‬برای بهبود ارتباط اجتماعی مبتالیان‬ ‫سندرم انجلمن‪ ،‬ضرورت دارد‪.‬‬ ‫ویژگی های بالینی سندرم انجلمن‪ ،‬با درجه سنی تغییر‬ ‫می یابد‪ .‬در بزرگسالی‪ ،‬بیش فعالی و الگوی ضعیف خواب‬ ‫نسبت به دوران کودکی‬ ‫بهبود می یابد‪ .‬تعداد‬ ‫دفعات تشنج نیز کاهش‬ ‫می یابد و اختالالت‬ ‫الکتروانسفالوگرافی کمتر‪،‬‬ ‫اشکار می شود‪ .‬داروهای‬ ‫ضد تشنج‪ ،‬برای مبتالیانی که درجه شدیدی از بیماری‬ ‫دارند‪ ،‬مناسب ترهست چراکه این داروها نیز عوارض جانبی‬ ‫سو دارند و به مرور زمان تاثیرات منفی بر سلول های سالم‬ ‫نیز برجا می گذراند‪ .‬الگوهای خواب ناکافی‪ ،‬بر فرکانس‬ ‫‪ EEG‬و یا شدت تشنج سهم بسزایی دارند‪ .‬الزم به ذکر است‬ ‫که دفعات تشنج به طور موقت در دختران نابالغ سندرم‬ ‫انجلمن‪ ،‬شدیدتر است اما بر سالمت طوالنی مدت انها تاثیر‬ ‫منفی ندارد‪.‬‬ ‫بلوغ و قاعدگی در دختران مبتال به سندرم انجلمن‪ ,‬بصورت‬ ‫طبیعی و در متوسط سنی ‪ 13-14‬رخ می دهد‪ ،‬اما رشد فکر جنسی‬ ‫به اهستگی ارتقا می یابد‪ .‬با این حال‪ ،‬مواردی از مبتالیان سندرم‬ ‫انجلمن دیده شده که زن مبتال ازدواج کرده و صاحب فرزند است‪.‬‬ ‫مهارت های روزمره مبتالیان سندرم انجلمن‪ ،‬متفاوت است و اکثرا‬ ‫در بستن دگمه های لباس و زیپ شلوار دچار مشکل می شوند‪.‬‬ ‫این در حالیست که بسیاری از بزرگساالن سندرم انجلمن‪ ،‬براحتی‬ ‫می توانند با قاشق و چنگال غذا صرف کنند و همچنین در بعضی‬ ‫موارد می توانند کارهای ساده خانگی را‪ ،‬تعلیم یابند‪ .‬سالمت‬ ‫عمومی در مبتالیان سندرم انجلمن نسبتا خوب و طول عمر و‬ ‫امید به زندگی‪ ،‬متوسط است‪ .‬مشکل خاصی که در بزرگساالن‬ ‫سندرم انجلمن وجود دارد‪ ،‬تمایل به چاقی به ویژه در زنان متاهل‬ ‫و اسکولیوزیس یا‬ ‫انحراف یکطرفه ستون‬ ‫فقرات می باشد‪.‬‬ ‫اپیدمیولوژی سندرم انجلمن‬ ‫اگرچه شیوع سندرم انجلمن‪ ،‬دقیقا شناخته شده نیست‬ ‫اما براساس امار سازمان بهداشت جهانی‪ ،‬فرکانس این‬ ‫بیماری تخمین زده شده است‪ .‬در تحقیقات کشور سوئد‪،‬‬ ‫فراوانی سندرم انجلمن ‪ 1‬در هر ‪ 20000‬تولد زنده دختر‬ ‫است و در تحقیقات کشور دانمارک‪ ،‬فرکانس این بیماری‬ ‫‪ 1‬در هر ‪ 10000‬تولد زنده دختر به ثبت رسیده است‪.‬‬ ‫جامعه و فرهنگ در سندرم انجلمن‬ ‫برای سندرم انجلمن شعرها و داستان های زیادی‬ ‫سروده شده است‪ .‬این بیماری به نام بیماری عروسک‬ ‫خیمه شب بازی نیز مشهور است‪ .‬در سال ‪ 2011‬کشور‬ ‫فیلیپین‪ ،‬یک سریال با ژانر درام به نام ‪ Budoy‬که موضوع‬ ‫این سریال در ارتباط با دختری که مبتال به سندرم انجلمن‬ ‫بود و با مشکالت اجتماعی و عاطفی روبرو بود‪ ،‬تولید‬ ‫و اکران شد‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1. Angelman, Harvey (1965). “’Puppet’ Children: A‬‬ ‫–‪report of three cases”. Dev Med Child Neurol. 7 (6): 681‬‬ ‫‪688.‬‬ ‫‪2. Anonymous. Angelman syndrome Foundation‬‬ ‫‪(USA) website. Retrieved September 29, 2012.‬‬ ‫‪3. Weeber E, Levenson J, Sweatt J (2002). “Molecular‬‬ ‫‪genetics of human cognition”. Mol Interv 2 (6): 376–91, 339.‬‬ ‫‪4. White HE, Durston VJ, Harvey JF, Cross NC (2006).‬‬ ‫)‪“Quantitative analysis of SNRPN(correction of SRNPN‬‬ ‫‪gene methylation by pyrosequencing as a diagnostic test‬‬ ‫‪for Prader-Willi syndrome and Angelman syndrome”.‬‬ ‫‪Clin. Chem. 52 (6): 1005–13.‬‬ ‫‪5. Dan, B., Angelman syndrome: Current‬‬ ‫‪understanding and research prospects. Epilepsia, 2009.‬‬ ‫‪50(11): p. 2331–2339.‬‬ ‫‪6. Williams CA, Angelman H, Clayton-Smith J, et al.‬‬ ‫‪(1995). “Angelman syndrome: consensus for diagnostic‬‬ ‫‪criteria. Angelman syndrome Foundation”. Am. J. Med.‬‬ ‫‪Genet. 56 (2): 237–8.‬‬ ‫‪7. Andersen WH, Rasmussen RK, Strømme P (2001).‬‬ ‫‪“Levels of cognitive and linguistic development‬‬ ‫‪in Angelman syndrome: a study of 20 children”.‬‬ ‫‪Logopedics, phoniatrics, vocology 26 (1): 2–9.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪37‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫دکتر حسین دارافرین ‪ ،‬دکتر مسعود دونلو ‪ ،‬دکتر مرتضی صدیقی ‪ ،‬دکتر فاطمه محجوب‪،‬‬ ‫مهندس امیر حسین بحرالعلومیان و سایر همکاران‬ ‫نکات فنی دستگاه ها در ازمایشگاه پزشکی؛‬ ‫پی پت‬ ‫کلیات‬ ‫انجام موارد زیر توسط تمامی کاربران باید رعایت شود‪ .‬کنترل‬ ‫چگونگی اجرا و تایید نهایی توسط مدیر فنی صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫چگونگی کاربری‬ ‫پی پت بر دو نوع‪:‬‬ ‫الف) پی پت های انتقالی‬ ‫‪ ‬پی پت حجمی‪ :‬این نوع پی پت برای انتقال حجم مشخصی‬ ‫از مایع‪ ،‬رقیق کردن محلول‪ ،‬ساختن استاندارد‪ ،‬حل کردن‬ ‫سرم های کنترل و انتقال نمونه های غیرلزج به کارگرفته‬ ‫شود‪ .‬این پی پت ها استوانه ای شکل و دارای یک حباب در‬ ‫وسط است و در قسمت پایینی لوله به یک لوله باریک ختم‬ ‫می شود‪ .‬تنگی سوراخ خروجی باعث جلوگیری از خروج‬ ‫سریع مایع می شود‪ .‬این پی پتها در اندازه های ‪1-100‬‬ ‫میلی لیتر وجود دارد که بیشترین صحت و دقت را دارد و‬ ‫بهتر است یکبار مصرف باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬پی پت اسوالد‪-‬فولین‪ :‬شبیه پی پت حجمی است ولی‬ ‫حباب ان نزدیک به انتها بوده و سطح تماس ان با مایع نیز‬ ‫کم است‪ .‬در این نوع یک حلقه حک شده نزدیک قسمت‬ ‫دهانی وجود دارد که برای تخلیه کامل باید در ان فوت کرد‪.‬‬ ‫این نوع در اندازههای مختلف وجود دارد و بیشتر برای‬ ‫اندازه گیـری مایعـات ویسکـوز(نـاروان) مثل خـون و سرم‬ ‫مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫ب) پی پت های مدرج یا اندازه گیری‬ ‫این پی پت ها از یک استـوانه شیشه ای با‬ ‫ضخامت یکسـان ساخته شده است و بیشتـر برای‬ ‫اندازه گیری محلول ها کاربرد دارد‪ .‬اگر از این پیپت ها جهت‬ ‫انتقال مایع استفاده شود‪ ،‬باید به نوع کالیبراسیون شرکتی ان ها‬ ‫و اصول صحیح پیپتینگ توجه کرد‪ .‬این پی پت ها بر دو نوعند‪:‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪ ‬پی پت مور‪ :‬این نوع بین دو عالمت مدرج شده است که‬ ‫به همین دلیل برای تخلیه ان باید بر مایع خروجی نظارت کرد‪.‬‬ ‫معموال سوراخ انها از نوع سرولوژیک تنگتر است و دیرتر تخلیه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬پی پت سرولوژیک‪ :‬این نوع پی پت تا نوک ان تقسیم‬ ‫بندی شده است‪ .‬در این نوع برای تخلیه کامل مایع باید در‬ ‫ان فوت کرد‪ .‬معموال در نزدیک سطح دهانی این پی پت‬ ‫یک یا دو حلقه وجود دارد که به مفهوم فوت کردن است‪.‬‬ ‫پیپت های حجمی توسط شرکت سازنده به دو صورت‬ ‫)‪ To deliver (TD‬و)‪ To contain (TC‬کالیبره می شود‬ ‫که هنگام استفاده باید به نوع کالیبراسیون شرکتی پیپت‬ ‫توجه ویژه شود‪.‬‬ ‫پی پت های ‪ TD‬به دو نحوه کالیبر شده اند‪ :‬به صورتی که‬ ‫اخرین قطره مانده پی پت باید با دمیدن تخلیه حجم شود‪.‬‬ ‫این پی پت ها معموال دارای یک خط در باالی استوانه‬ ‫پی پت است و در صورت فقدان این خط کدر‪ ،‬اخرین‬ ‫قطره در پی پت‪ ،‬دست نخورده باقی می ماند‪.‬‬ ‫نکات مهم در انتخاب پی پت‬ ‫‪ ‬پیپــت در موقــع کشــیدن محلول عمــودی و در‬ ‫موقــع تخلیه اگــر تخلیه کلی باشــد با کمــی زاویه به‬ ‫همــراه تمــاس نوک پیپــت با جــداره داخلــی ظرف‬ ‫و اگــر تخلیــه جزیــی باشــد‪ ،‬عمــودی نگه داشــته‬ ‫می شود و جداره داخلی ظرف با کمی زاویه با نوک پیپت‬ ‫تماس داده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در به کارگیــری پی پت‪ ،‬باید نوع ان و همچنین نوع‬ ‫کالیبراسیون شــرکتی ان که معرف نحوه استفاده از پیپت‬ ‫است مدنظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬نوع پیپت با توجه به حجم مورد نیاز‪ ،‬مشــخص شود‪.‬‬ ‫‪ ‬نحوه کار با پی پت با توجه به نوع ان متفاوت است که‬ ‫کاربر باید به این امر توجه کند‪.‬‬ ‫نحوه نگهداری‬ ‫پی پت ها را باید قبل از استفاده به دقت تمیز کرد زیرا‬ ‫هرگونه الودگی باعث کاهش صحت و دقت ان می شود‪.‬‬ ‫پی پت ها را پس از خاتمه کار باید در محلول رقیق دترژانت‬ ‫غیریونی قرار داد و پس از سه تا پنج بار اب کشی‪ ،‬با اب‬ ‫خالص شست وشو داد‪ .‬می توان با اندازه گیری ‪ pH‬اب انتقال‬ ‫یافته با پی پت‪ ،‬از شست و شوی ان اطمینان حاصل کرد‪.‬‬ ‫در صورت لزوم به شست وشو با اسید‪ ،‬از محلول رقیق‬ ‫اسیدکلریدریک یا اسیدنیتریک استفاده شود‪ .‬خشک کردن‬ ‫ان در دمای اتاق یا کمتر از ‪ 100 C°‬صورت پذیرد‪.‬‬ ‫هر سه ماه یک بار باید میزان عدم صحت پی پت با توجه به‬ ‫موارد زیر به دست اید‪.‬‬ ‫کنترل کیفی‬ ‫‪ ‬کنترل صحت‬ ‫کنترل صحت پی پت به روش های وزنی و طیف سنجی‬ ‫(اسپکتروفتومتریک) قابل اجرا است‪ .‬براساس استاندارد‬ ‫بینالمللی مربوطه هر ‪ 1-3‬سال یک بار و بر اساس میزان‬ ‫استفاده و نوع کاربری پیپت بایستی تحت ازمون کنترل‬ ‫صحت قرار گیرد‪ .‬پیشنهاد می شود ازمایشگاه ها این ازمون‬ ‫را یک بار در هر سال انجام دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬روش وزنی‪ :‬این روش برای پی پت های ‪ TD‬و با حجم‬ ‫بیش از ‪ 0/5‬میلیلیتر توصیه می شود و معموال با اب خالص انجام‬ ‫می گیرد و با توجه به مراحل زیر نسبت به ان اقدام می شود‪:‬‬ ‫‪ ‬در ابتدا اب مقطر به مقدار کافی‪ ،‬ترازوی کالیبره با ‪10‬‬ ‫برابر قدرت قضاوت نسبت به پیپت‪ ،‬ویال درب دار و تمیز‪،‬‬ ‫گیره مخصوص حمل ویال را تهیه و دمای ان ها را به‬ ‫حرارت اتاق برسانید‪.‬‬ ‫‪ ‬سپس جرم ویال مورد نظر را ابتدا به همراه مقداری‬ ‫اب اندازه گیری و بعد از ان با ریختن ده میلی لیتر اب‬ ‫مقطر (مثال برای پی پت ‪ 10‬میلی لیتری) داخل ان دوباره‬ ‫اندازه گیری کرده و اختالف را در دو حالت محاسبه کنید‪.‬‬ ‫این کار را ‪ 3‬بار انجام دهید‪.‬‬ ‫عامل تصحیح جرم برای فشار و دمای محل‬ ‫‪‬‬ ‫ازمایشگاه با توجه به جداول مرتبط استخراج و در‬ ‫محاسبات به کار گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ ‬با توجه به فرمول زیر‪ ،‬میزان عدم صحت محاسبه شود‪:‬‬ ‫که در ان‪:‬‬ ‫‪ ،m‬جرم خوانده شده از‬ ‫ترازو‬ ‫‪ ، z‬عامل تصحیح جرم‬ ‫‪ ، v‬حجم به دست امده از روش توزین‬ ‫‪ ، v‬حجم مورد انتظار پیپت است‪.‬‬ ‫‪ ‬روش اسپکتروفتومتری‪ :‬در ابتدا معادل‬ ‫حجم مورد نظر پی پت از یک محلول رنگی مثل‬ ‫دیکرومات پتاسیم توسط پی پت مورد نظر و پی پت‬ ‫استاندارد برداشته و هر کدام را در یک بالن ژوژه‪ ،‬رقیق‬ ‫کنید‪ .‬سپس با اسپکتروفتومتر کالیبرشده‪ ،‬در طول موج‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪39‬‬ ‫مشخص ماده رنگی مورد نظر خوانده میشود و مشابه فرمول‬ ‫باال میزان عدم صحت تعیین می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬کنترل دقت‬ ‫در صورت شست و شوی مناسب و رعایت در خوانش خط‬ ‫مینیسک (‪ )meniscus‬توسط پرسنل کـارازمـوده و‬ ‫همچنین رعـایت اصـول استانـدارد پیپتینگ‪ ،‬بـه تجربه ثابت‬ ‫شده است که حجم برداشت شده توسط پی پت علیرغم‬ ‫تکرار تقریبا یکسان است‪ ،‬لذا عامل عدم دقت در این مورد‬ ‫در نظر گرفته نمی شود‪.‬‬ ‫رده بندی شیشه االت بر اساس صحت‬ ‫شیشه االت حجمی بر اساس صحت درجه بندی‬ ‫)‪ (graduation‬به دو رده یا کالس)‪ A(,AS‬و ‪B‬‬ ‫تقسیم بندی می شود‪ .‬شیشه االت کالس )‪ A(AS‬و دارای‬ ‫صحت بیشتر (تقریبا دو برابر) و تولرانس کمتری (تقریبا‬ ‫نصف) نسبت به کالس ‪ B‬طراحی میشود و خطوط نشانه‬ ‫در انها جهت تسهیل در خوانش سطح مایع دارای طول‬ ‫بیشتر است که در دو طرف پیپت وجود داشته و قابل‬ ‫انطباق است‪.‬‬ ‫در جدول ‪ 1‬میزان تولرانس صحت انواع پی پت ها بیان‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫کالیبراسیون‬ ‫در صورتی که عدم صحت به دست امده جهت ازمایش هایی‬ ‫که پیپت در انها استفاده می شود غیر قابل قبول باشد بسته‬ ‫به تصمیم مدیریت ازمایشگاه ان پیپت خارج از سرویس‬ ‫اعالم شده و یا با یک عامل تصحیح تا کنترل کیفی بعدی‬ ‫استفاده می شود‪.‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ایمنی‬ ‫•پی پت کردن با دهان ممنوع است‪.‬‬ ‫•به کارگیری اصول ایمنی کار با وسایل شیشه ای‬ ‫مقاله علمی شرکت ها‬ ‫مهندس هوشنگ شفیعیان‬ ‫گروه علمی شرکت کاوش پسند نوین‬ ‫اسپکترومتری جرمی‬ ‫و تشخیص بیماری ها و ناهنجاری ها‬ ‫امروزه اسپکترومتری جرمی به عنوان ابزاری قدرتمند‬ ‫جهت تحقیق‪ ،‬مطالعه و تشخیص بسیاری از ناهنجاری ها‬ ‫و بیماری ها از جمله سرطان شناخته شده است‪ .‬دراین‬ ‫بین‪ ،‬سیستم های جرمی متوالی در روش هایی تحت عنوان‬ ‫پروتئومیکس‪ ،‬متابولومیکس و لیپیدومیکس با دقت‪ ،‬کارائی‬ ‫و حساسیت باال در نمونه های پیچیده بیولوژیکی به هر‬ ‫دو صورت در داخل بافت یا بیرون ان جهت تشخیص‬ ‫مارکرها و پروفایل های متابولولیتی‪ ،‬فرایند های تشخیصی‬ ‫و تحقیقاتی را بسیار تسهیل نموده اند‪ .‬مراحل و اصول کلی‬ ‫این روش ها مطابق دیاگرام زیر است‪:‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس امیرحسین عسگری‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫مروری بر انکوباتور و انواع ان‬ ‫انکوباتور ( به انگلیسی ‪ )Incubator‬یک دستگاه ازمایشگاهی است که‬ ‫در ازمایشگاه های بیولوژی برای کشت و رشد دادن نمونه های زنده مانند‬ ‫سلول ها یا میکروب ها به کار می رود‪ .‬این وسیله با کنترل رطوبت‪ ،‬دما‪،‬‬ ‫میزان اکسیژن و دی اکسید کربن شریطی مناسب برای رشد ارگانیسم های‬ ‫زنده فراهم می کند‪ .‬انکوباتور یکی از ابزار های مهم در ازمایش های‬ ‫میکروبیولوژی‪ ،‬زیست شناسی سلولی ‪ .... ،‬به حساب می اید‪ .‬این وسیله‬ ‫توسط پزشک کودکان فیلیپینی فیدل موندو ( به انگلیسی‪) FedelMundo‬‬ ‫اختراع شده است‪.‬‬ ‫انواع انکوباتور‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای استاندارد‬ ‫انـکـوباتورهایی که دمای داخلی ان ها از دمای محیط‬ ‫شروع شده و قابلیت گرم کردن تا ‪ ۸۰‬درجه باالتر از دمای‬ ‫محیط را دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای خنک کننده‬ ‫انکوباتورهایی که برای تامین دمایی پایین تر از دمای‬ ‫محیط به کار می روند‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای مرطوب ‪ ‬‬ ‫انـکـوباتورهایی که عالوه بر کنترل دما‪  ،‬قابلیت کنترل‬ ‫رطوبت محفظه داخلی را نیز دارند‪ .‬رطوبت مـورد نـیـاز‬ ‫تـوسـط مـخـزن اب و سـیـسـتم گرمایش انـکـوبـاتور‬ ‫تامین می شود‪ .‬کنترل دقیق رطوبت با واحـدهـایی انجام‬ ‫می شود که به جای استفاده از گـرمـایـش مستقیم‪ ،‬توسط‬ ‫سیستم خنک کننده ای رطوبت اضافی را کاهش می دهد‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای دی اکسید کربن‬ ‫کـاربـرد ایـن انـکـوبـاتـورهـا در مـوارد بـیولوژیک‪ ‬‬ ‫اسـت و عـالوه بـر کـنـتـرل دمـا‪  ‬بـرای تـامـین درصد‬ ‫خاصی از دی اکسید کربن (مثال ‪ )%۵‬داخل محفظه‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫انـکـوبـاتـور بـه کـار گـرفـتـه مـی شـود‪ .‬گـاز‬ ‫از سـیـلـنــدر گــازی کــه حــاوی ایــن گـاز اسـت‬ ‫تـامـیـن مـی شـود‪ .‬غـلـطـت ‪ CO2‬یـا با سنسورهای‬ ‫رسانای گــرمــایــی ) ‪ (TCD‬یـا بـا سـنـسـور هـای‬ ‫مـادون قـرمـز )‪ (infra-red‬مـانـیـتـور مـی شود‪.‬‬ ‫سنسورهای مادون قـرمـز از سـنـسـورهای ‪TCD‬‬ ‫گرانقیمت تر است‪ .‬برخی کاربران به رطوبت بسیار باال‬ ‫درون محفظه نیاز دارند که ان را با استفاده از حمام های‬ ‫ابی و تبخیر مداوم اب فراهم می سازند‪ .‬در برخی از‬ ‫این انکوباتورها امکانات اضافی نیز گذاشته شده است‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه‪ :‬فیلترهایی به نام فیلتر ‪ HEPA‬هوا یا فیلتر‬ ‫‪ HEPA‬ورودی گاز‪ ،‬سطح داخـلـی پـوشـیـده شـده‬ ‫از مـس جـهت کاهش رشد باگ‪ ،‬کنترل گازهای دیگر‬ ‫مانند نیتروژن و اکسیژن‪ ،‬در داخلی شیشه ای‪ ،‬امکان‬ ‫استریلیزاسیون مثال با المـپ فـرابـنـفـش)‪،(ultra-violet‬‬ ‫اسـتـریـلـیـزاسـیون هوای مرطوب ‪ ۹۰‬درجه یا‬ ‫استریلیزاسیون با دمای باالی ‪۱۸۰‬درجه‪ ،‬تعویض خودکار‬ ‫شیشه ‪ CO2‬و…‬ ‫بهترین انکوباتورهای ‪ CO2‬ان هایی است کــه‬ ‫مـحـفـظــه داخـلــی انـکـوبـاتـور بـه قـسـمـت هـای‬ ‫کوچک تر با درب های مجزا تقسیم شده است که در‬ ‫صـورت وجـود الـودگـی در یـک قـسـمـت بـه سـایر‬ ‫قسمت ها انتقال داده نمی شود‪ .‬همچنین بهتر است‬ ‫ایـــن نـــوع دســتــگــاه مـجـهــز بــه سـیـسـتــم‬ ‫خــودکــار استریلیزاسیون باشد‪ .‬ضمنا دو ورودی گاز‬ ‫‪ CO2‬از دو سیلندر داشته باشد تا در هنگام تمام شدن‬ ‫یک سـیـلندر از دیگری استفاده شود‪ .‬سنسور ‪ CO2‬در‬ ‫انـکـوبـاتـورهـای کـشـت سـلـولـی بـا مـیـزان رطوبت‬ ‫رابـطــه عـکــس دارد‪ ،‬یعنی پــایـیـن امـدن رطـوبـت‬ ‫‪CO2‬‬ ‫بـاعـث باالرفتن میزان گاز ‪ CO2‬در دستگاه می شود‪ .‬باید‬ ‫ایـن سنسور مرتبا با الکل ‪ ۷۰‬درصد یا ایزوپروپیل الکل‬ ‫تمیز شود‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای ارتعاشی‬ ‫عالوه بر کنترل دمای محفظه‪ ،‬قابلیت تکان دادن فالسک ها‬ ‫به صورت اوربیتالی یا دایره ای را دارد‪ .‬ایـن انـکـوباتورها در‬ ‫انواع دیواری یا ایستاده روی زمین موجود است و اکثرا قابلیت‬ ‫خنک کنندگی در دمایی پایین تر از دمای محیط را دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای واکسی‬ ‫ایـن انـکـوبـاتـورها در علم بافت شناسی کاربرد دارد‬ ‫و ماکزیمم دمای تولید شده در داخل ان ها ‪ ۱۰۰‬درجـــه‬ ‫ســـانــتـیـگــراد اســت‪ .‬مـحـفـظــه داخـلــی ایــن‬ ‫دستگاه ها پوششی از استیل ضد زنگ دارد و اکثرا دارای‬ ‫محفظه ای دو جداره است‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای استریل کننده‬ ‫امـکـــان اســتــفـــاده بـــه عــنـــوان‬ ‫انــکــوبــاتــورهــای اسـتـانـدارد را دارنـد یـا‬ ‫مـی توان در دمای باال برای استریل کردن ابزارها و وسایل‬ ‫از ان ها استفاده کرد‪.‬‬ ‫منابع ‪:‬‬ ‫‪ -1‬واحد تحقیق و توسعه شرکت طوبی نگین‬ ‫‪2- http://tuba-negin.com/fa/post-178.aspx2‬‬ ‫‪3- http://www.bmecenter.ir‬‬ ‫‪4- http://shimiazma.ir‬‬ ‫‪ ‬انکوباتورهای‪Hybridization‬‬ ‫انـکـوبـاتـورهـایـی کـه مـجـهز به میله های گردان است‬ ‫تا شیشه های هیبریدیزاسیون با سایزهای مختلف را نگه داشته‬ ‫و ان ها را با سرعت تعیین شده بچرخاند تا هیبریدیزاسیون‬ ‫محتویات ان ها فعال شــــود‪ .‬انـــواع مــخــتــلـــف‬ ‫ایـــن دســتــگـــاه هـــا دارای شیکرهای متحرک و‬ ‫طبقات متعدد هستند‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪43‬‬ ‫امید مجدی‪ ،‬تسهیل گر و مشاور سیستم های اموزشی در صنایع و سازمان ها‬ ‫‪ ISO 10002‬در ازمایشگاه‬ ‫(مدیریت رضایتمندی مشتریان در دریافت خدمات ازمایشگاهی و درمانی)‬ ‫راهنمای استانداردی در جهت رضایت مندی مشتریان‬ ‫ازمایشگاه ها‬ ‫این استاندارد‪ ،‬راهنمایی است در خصوص طرح‬ ‫وبرنامه ریزی واجرای برنامه هایی در جهت رضایت بیشتر‬ ‫مشتریان که باعث می شود با طبقه بندی نیاز های مشتریان‬ ‫در مسیر مشتری مداری حرکت کند‪.‬‬ ‫‪ ‬مدیریت کیفیت‪-‬رضایتمندی مشتری‪ -‬خطوط‬ ‫راهنما برای رسیدگی به شکایات در ازمایشگاه‬ ‫ازاستانداردهای پشتیبان مدیریت کیفیت است که‬ ‫توسط سازمان جهانی استاندارد تدوین شده است‪.‬‬ ‫هدف اصلی این استاندارد رسیدن به رضایت مشتری‬ ‫به وسیله ایجاد یک محیط مشتری مدار و اماده‬ ‫پاسخ گویی به ‪ ‬شکایت مشتریان و حل مشکالت ان ها است‪.‬‬ ‫به این دلیل که ‪ ISO 10002‬با هدف صدور گواهینامه تهیه‬ ‫نشده است‪ ،‬لذا گواهینامه ان به صورت تاییدیه انطباق با‬ ‫الزامات توسط شرکت های گواهی دهنده صادر می شود و‬ ‫تاییدیه ‪ AB‬را ندارد‪.‬‬ ‫تعهد مدیریت برای اجرای این سیستم ‪ ‬رکن اصلی است‪.‬‬ ‫استاندارد‪  ISO10002‬کلیاتی را در ارتباط با موارد ذیل ارائه می کند‪:‬‬ ‫‪ ‬تشخیص و ردیابی نیازها و انتظارات مشتریان ناراضی‬ ‫‪ ‬ایجاد یک فرایند برای نحوه رسیدگی به شکایات‬ ‫‪ ‬تجزیه و تحلیل و ارزیابی شکایات به منظور بهبود‬ ‫وخدمات مورد نیاز‬ ‫‪ ‬ممیزی فرایند رسیدگی به شکایت مشتریان‬ ‫‪ ‬کنترل اثربخشی اقدامات انجام ‪.‬شده‬ ‫این‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫استاندارد‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫از‬ ‫سازمان‬ ‫می‬ ‫خواهد‬ ‫نحوه‬ ‫انجام شکایات‪  ‬و فرایند رسیدگی به ان‪،‬‬ ‫به گونه مناسبی ‪ ‬به ذینفعان اطالع رسانی شود‪.‬‬ ‫دریافت شکایت به شاکی به ویژه در مواردی که به ایمنی‬ ‫مربوط می شود ‪ ‬اعالم شود و ‪ ‬رسیدگی به شکایت با‬ ‫محترمانه باشد‪.‬‬ ‫در رسیدگی به شکایت ها اصل بی طرفی رعایت‬ ‫شده واز مشتری هزینه ای برای شکایت گرفته نشود‪.‬‬ ‫اطالعات شخصی و شناسایی شاکی جز در‬ ‫جایی که نیاز است فاش نشود و در رسیدگی به‬ ‫شکایت ها سازمان رویکرد مشتری مداری داشته باشد‪.‬‬ ‫پاسخگویی به شکایت به روشنی انجام شده و اصل‬ ‫بهبود مستمر به نحو مناسبی در رسیدگی به شکایت ها‬ ‫رعایت شود‪.‬‬ ‫‪  ‬چارچوب رسیدگی به شکایت مشتری را به نحو‬ ‫زیر بیان می کند‪:‬‬ ‫‪ ‬تعهد سازمان به ایجاد یک سامانه رسیدگی به‬ ‫شکایات و موثر بودن و کارایی ان‪.‬‬ ‫‪ ‬ایجاد یک خط مشی مشتری مدار و روشن برای‬ ‫رسیدگی به شکایات و ابالغ ان به ازمایشگاه و مسوول فنی‪.‬‬ ‫‪ ‬ایجاد یک سیستم ارتباطی مناسب و تعیین‬ ‫مسوولیت ها و اختیارات برای رسیدگی به شکایت‬ ‫مشتریان‪.‬‬ ‫‪ ‬داشتن یک فرایند مشخص برای رسیدگی به‬ ‫شکایت مشتریان‬ ‫‪ ‬اهداف درباره رسیدگی به شکایت مشتریان برای‬ ‫مشاغل مختلف تعریف شده باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬سازمان باید منایع الزم برای رسیدگی به شکایت‬ ‫مشتری را فراهم کند‪.‬‬ ‫عملیات و مراحل رسیدگی به شکایت ها‬ ‫حداقل باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬ ‫‪ ‬ارتباط و سیستم ارتباطی مناسب در مورد‬ ‫شکایت ها‬ ‫‪ ‬دریافت شکایت‬ ‫‪‬داشتن سیستم رد یابی شکایت‬ ‫‪‬تایید دریافت شکایت‬ ‫‪‬ارزیابی اولیه شکایت‬ ‫‪‬رسیدگی به شکایت‬ ‫‪‬پاسخ به شکایت‬ ‫‪‬اطالع رسانی در ارتباط با تصمیم ها‬ ‫‪ ‬حل و فصل شکایت‬ ‫چهار چوب رسیدگی ‪:‬‬ ‫‪‬شناخت‬ ‫‪ ‬اموزش و طراحی سیستم پاسخگویی‬ ‫در روزگاری که سیاست دولت در حوزه سالمت سوق‬ ‫دادن مشتریان به مراکز ازمایشگاهی و درمانی دولتی است‪،‬‬ ‫رکود درامد ازمایشگاه ها بسیار مشهود است‪.‬‬ ‫شاید با اندازه گیری رضایتمندی مشتریان و تشویق این‬ ‫رویه اجرایی جدید‪ ،‬برای مشتری انتخاب را راحت تر‬ ‫کند که خدماتی را از ازمایشگاه طلب کند که در کمترین‬ ‫زمان صرف شده بهترین رفتار و بهترین کیفیت و باالترین‬ ‫سرعت جوابدهی با رویکرد استاندارد ‪10002‬را دارا باشد‪.‬‬ ‫به هر حال طراحی پلن رضایت مندی مشتری در حوزه‬ ‫تخصصی علوم ازمایشگاهی پنج عامل‪:‬‬ ‫‪ ‬رفتار‬ ‫‪ ‬کیفیت‬ ‫‪ ‬قیمت‬ ‫‪ ‬کیفیت‬ ‫‪ ‬سرعت جوابدهی‬ ‫را به عنوان شاخص در نظر می گیرند و در جمع بندی‪،‬‬ ‫شاخص شایستگی را نیز به ان اضافه می کنند‪.‬‬ ‫توضیح کلمه شایستگی‬ ‫شایستگی در این جمع بندی یعنی ازمایشگاه‪:‬‬ ‫(الف) خودرا شایسته خدمات رسانی با کیفیت به مخاطبان‬ ‫می داند و مخاطبان در جواب این ادعا با اثبات استفاده از‬ ‫خدمات ازمایشگاه (الف ) شایستگی دریافت این خدمات‬ ‫را تکمیل می کنند‪.‬‬ ‫این فرایند تکمیل شده یک معامله ی دوسر برد است‪.‬‬ ‫اگر یکی از این طرفین شایستگی که ادعا کرده را نتواند‬ ‫حفظ کند‪ ،‬این فرایند تبدیل به یک فرایند معیوب می شود‪.‬‬ ‫پس ‪ 5‬عامل در انتهای فصل تبدیل به ‪ 6‬عامل با رویکرد‬ ‫خودبازرسی می شود‪.‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪45‬‬ ‫رپرتاژ اگهی‬ ‫راهنمای انجام چک لیست ارزیابی ازمایش های غربالگری‬ ‫سالمت جنین ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫با توجه به اطالعیه ازمایشگاه مرجع سالمت و ارسال چک لیست به‬ ‫ازمایشگاه ها در خصوص ارزیابی ازمایش های غربالگری سالمت جنین‪،‬‬ ‫شرکت نانومهر این اطالعات را بر اساس بیشترین سواالت کاربران‬ ‫نرم افزار الفا در سراسر کشور تدوین نموده است‪ .‬همچنین شرکت نانومهر‬ ‫به عنوان نماینده انحصاری نرم افزار غربالگری جنین الفا اعالم می دارد که‬ ‫جهت پشتیبانی و مشاوره کنترل کیفی واحد غربالگری جنین برای کاربران‬ ‫الفا و سایر ازمایشگاه ها اعالم امادگی می نماید‪.‬‬ ‫چگونگی بررسی مدین های اختصاصی ازمایشگاه‬ ‫نرم افزاری که در ازمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد باید این‬ ‫امکان را داشته باشد که نتایج مختلف را در هفته های مختلف بارداری‬ ‫به صورت جامع و در یک جدول به ازمایشگاه ارائه نماید‪ .‬همچنین‬ ‫ازمایشگاه باید بتواند نتایج قبل و بعد از ‪ update‬مدین را مشاهده نماید‪.‬‬ ‫این امکان در قسمت مطالعات اماری نرم افزار الفا به صورت ایتم‬ ‫بررسی مدین اختصاصی وجود دارد‪ .‬در این ایتم بر اساس تعداد‬ ‫ازمایش های انجام شده در هفته های مختلف بارداری‪ ،‬مدین هر‬ ‫هفته بارداری و متناظر با ان ‪ MOM‬ان هفته بارداری نشان داده شده‬ ‫است‪ .‬در پایان بررسی‪ ،‬مدین هر مارکر به صورت کلی محاسبه شده‬ ‫و محدوده ‪ 10‬درصد‪ 90 ،‬درصد و انحراف معیار به صورت ‪Log‬‬ ‫‪ 10 MOM‬نمایش داده می شود‪ .‬الفا این امکان را دارد که عالوه بر‬ ‫این ایتم ها خروج انالیت مورد ازمایش را از محدوده تعیین شده‬ ‫توسط ازمایشگاه مرجع سالمت‪ ،‬به صورت اتوماتیک با هشدار به‬ ‫ازمایشگاه نمایش دهد‪.‬‬ ‫ضمنا در نرم افزار الفا یک سیستم نظارتی به صورت هوشمند‬ ‫تمامی مراحل غربالگری را از لحظه ورود اطالعات تا بررسی اماری‬ ‫نتایج بررسی می نماید‪ .‬این سیستم با نام ‪ AUTO MONITORING‬در‬ ‫نرم افزار الفا قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫در صورت تغییر سری ساخت کیت ها و معرف ها چه‬ ‫اقداماتی باید صورت پذیرد؟‬ ‫کیتی که در ازمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد در روند صحت‬ ‫نتایج‪ ،‬بسیار تاثیر گذار است‪ .‬نرم افزار باید قادر باشد که برای هر‬ ‫کیت‪ ،‬ضرایب اختصاصی ایجاد نماید و شرکت پشتیبان نیز باید به‬ ‫صورت واضح کارشناس ازمایشگاه را توجیه و محل ذخیره شدن‬ ‫اعداد را نمایش دهد‪ .‬همچنین پس از ‪ update‬مدین ضرایب تغییر‬ ‫یافته نیز در اختیار ازمایشگاه قرار گرفته و یا نامه رسمی از طرف‬ ‫شرکت مبنی بر این که مدین ها ‪ update‬شده و به روز رسانی شده‬ ‫است‪ ،‬در اختیار ازمایشگاه قرار گیرد‪ .‬با توجه به تجاری شدن این‬ ‫موضوع در سراسر کشور‪ ،‬ازمایشگاه باید هوشمندانه این موضوع را‬ ‫بررسی و از قبول این که صرفا نرم افزار قادر به به روز رسانی است‪،‬‬ ‫خودداری نماید و حتما نتایج ‪ update‬شده را در اختیار داشته باشد‪.‬‬ ‫نرم افزار غربالگری مورد استفاده باید بتواند ‪ Regression‬هر‬ ‫مارکر را به ازمایشگاه نمایش داده تا ازمایشگاه بتواند در هر تاریخ‬ ‫و بازه مورد نظر گزارش اماری هر مارکر را مشاهده و پرینت نماید‪.‬‬ ‫برای بررسی این ایتم‪ ،‬الفا در قسمت انالیز مدین ها‪ ،‬به بررسی‬ ‫صحیح بودن روند انجام ازمایش ها می پردازد‪ .‬بدین صورت که‬ ‫محدوده مجاز خطای ازمایشگاهی را به صورت نمودار نمایش داده‬ ‫و گرایش ازمایشگاه و روند ورود اطالعات هر مارکر را در دوره های‬ ‫زمانی مختلف بررسی و نمایش می دهد‪.‬‬ ‫در صورت افزایش خطای بیش از ‪ %5‬الفا این امکان را دارد‬ ‫که عالوه بر استفاده از روش مقایسه ای و معادله به صورت‬ ‫‪ Demining regression line‬می توان از معادالت مختلف طراحی‬ ‫شده توسط الفا که به صورت جداگانه برای هر مارکر می باشد نیز‬ ‫استفاده کرد‪( .‬به طور مثال در نرم افزار الفا برای انالیت ‪ UE3‬سه‬ ‫معادله مختلف و برای ‪ CRL‬بیش از ‪ 4‬معادله مختلف وجود دارد)‬ ‫عالوه بر ان‪ ،‬در این قسمت شیوع مورد انتظار در سنین مختلف‬ ‫برای هر ناهنجاری‪ ،‬شیوع واقعی هر ناهنجاری بر اساس تولد زنده و‬ ‫گزارش شیوع مارکر های موثر در غربالگری (دیابت‪ ،‬سیگاری بودن‪،‬‬ ‫‪ ،IVF‬سابقه داون و ‪ )...‬نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫بررسی های اپیدمیولوژیک‬ ‫جهت این موضوع در نرم افزار الفا‪ ،‬در قسمت جمعیت شناسی‬ ‫و بررسی اپیدمیولوژیک‪ ،‬ایتم های متعدد و گسترده تر از نیازهای‬ ‫مرجع سالمت وجود دارد‪ .‬در این بخش عالوه بر ‪ IPR‬می توان میزان‬ ‫نرخ تشخیص و موارد مثبت کاذب را در سنین مختلف بارداری‪،‬‬ ‫مارکرهای مختلف بارداری و ‪ Cutoff‬های مختلف به صورت‬ ‫نمودارهای مختلف (دایره ای و ستونی و ‪ )...‬بررسی کرد‪ .‬همچنین‬ ‫می توان در قسمت انالیز ریسک با تغییر دادن میزان ‪ CUT OFF‬درصد‬ ‫موارد مثبت گزارش شده در ازمایشگاه را بررسی نمود‪.‬‬ ‫بررسی کیفیت عملکرد سونوگرافیست‬ ‫نرم افزار غربالگری باید قادر به اختصاص یک کد به سونوگرافر‬ ‫باشد تا بتوان عملکرد هر سونوگرافر را به صورت اختصاصی مشاهده‬ ‫و پرینت کرد‪ .‬به دلیل گستردگی موارد در این گزارش قادر به تفسیر‬ ‫مطالب نخواهیم بود ولی کلیه موارد را باید نرم افزار به صورت‬ ‫اتوماتیک انجام دهد‪.‬‬ ‫جهت بررسی این موضوع در قسمت مطالعات اماری الفا ایتمی‬ ‫به نام نظارت بر عملکرد سونوگرافیست وجود دارد‪ .‬در این قسمت‬ ‫بر اساس ورود اسامی پزشکان سونوگرافی برای هر پزشک یک کد‬ ‫اختصاصی قرار گرفته و در انالیز اماری این ایتم ها مورد بررسی‬ ‫قرار می گیرد‪.‬‬ ‫عملکرد پزشک سونوگرافی در این قسمت به صورت نمودار‬ ‫نسبت به استاندارد جهانی مورد تایید وزارت بهداشت بررسی‬ ‫می شود‪ .‬در این قسمت می توان مدین ‪ MOM‬و انحراف معیار‬ ‫محاسبات هر پزشک سونوگرافی را در هفته های مختلف بارداری‬ ‫بررسی کرد‪ .‬ضمنا این امکان وجود دارد که عالوه بر استفاده از‬ ‫معادله خطی در الگوریتم ‪ ،NT‬از سایر معادالت طراحی شده توسط‬ ‫الفا (نمودار سهمی) که مختص این نرم افزار است نیز استفاده کرد‪.‬‬ ‫الفا این امکان را دارد که عملکرد پزشک سونوگرافی را پس از طی‬ ‫یک دوره استاندارد تصحیح نماید‪.‬‬ ‫بررسی طوالنی مدت عملکرد‬ ‫جهت بررسی طوالنی مدت عملکرد‪ ،‬ازمایشگاه باید مشخصات‬ ‫کامل بیمار را جهت پیگیری نگهداری نماید‪ .‬نرم افزار باید قادر باشد‬ ‫تا با توجه به تخمین زمان زایمان‪ ،‬لیست بیمارانی که باید با انها‬ ‫تماس گرفته شود را در اختیار ازمایشگاه قرار دهد‪ .‬پس از تماس‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪47‬‬ ‫ازمایشگاه و بررسی شرایط پس از تولد نوزاد موارد گزارش شده‬ ‫توسط مادر را در نرم افزار وارد نماید‪ .‬سپس نرم افزار باید قادر باشد‬ ‫تا کلیه موارد اماری را به صورت اتوماتیک محاسبه کند که تعدادی‬ ‫از ان به عنوان مثال از نرم افزار الفا شرح داده شده است‪:‬‬ ‫الفا در درون خود از یک نرم افزار اماری برخوردار است‪ .‬در‬ ‫این نرم افزار می توان مقدار واقعی نرخ تشخیص (‪ )DR‬و موارد‬ ‫مثبت کاذب (‪ )FPR‬و موارد مثبت واقعی به نتایج مثبت (‪)OAPR‬‬ ‫را محاسبه کند‪.‬‬ ‫در این نرم افزار همان طور که شرح داده شد می توان به بررسی‬ ‫عملکرد صحت نتایج چاپ شده پرداخت که در شکل زیر نمایش‬ ‫داده شده است (به علت گستردگی پارامترها در صورت نیاز با واحد‬ ‫پشتیبانی تماس حاصل فرمایید)‪.‬‬ ‫قومیت‬ ‫نرم افزار غربالگری باید این امکان را داشته باشد که برای نژاد ها‬ ‫و قومیت های نژادی مختلف مدین اختصاصی ایجاد کند‪.‬‬ ‫برای این منظور در الفا سیستم های محاسباتی جداگانه ای برای‬ ‫هر قومیت می توان تعریف کرد‪.‬‬ ‫اطالعات پایه اولیه نصب‬ ‫نرم افزار الفا به عنوان گسترده ترین نرم افزار غربالگری حاوی‬ ‫اطالعات پایه‪ ،‬بهترین مدین غیر اپدیت شده در بدو نصب را در‬ ‫جهان دارا است‪ .‬این مدین بر اساس اطالعات بزرگ ترین گزارش‬ ‫علمی غربالگری (‪ )SURUSS‬که مورد تایید ‪ ACOG ، NHS‬و ‪...‬‬ ‫است و به عنوان بزرگ ترین بانک اطالعات غربالگری در جهان در‬ ‫کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫در نرم افزار الفا مدین بر اساس هر روز بارداری تعیین و به‬ ‫روز رسانی می شود و علت این موضوع گستردگی بانک اطالعاتی و‬ ‫روش های صحیح و مورد تایید جهت محاسبه مدین است‪.‬‬ ‫‪:MOM‬‬ ‫الفا پس از ورود اطالعات هر انالیت و در نظر گرفتن مدین‬ ‫مربوطه ان ‪ MOM‬متناظر با ان‪ ،‬را تولید می نماید‪ .‬این ‪MOM‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫توسط فاکتورهای مداخله کننده مثل وزن مادر‪ ،‬دیابتی بودن‪ IVF ،‬و‬ ‫سیگاری بودن اصالح شده و ‪ LR‬متناظر با ان جهت محاسبه ریسک‬ ‫استفاده می شود‪.‬‬ ‫فاکتور های موثر در محاسبه نتایج‪:‬‬ ‫زمان انجام ازمایش‪:‬‬ ‫نرم افزار باید قادر باشد تا در روزهای مختلف بارداری مدین‬ ‫اختصاصی را بارگذاری کرده و با وارد کردن تاریخ انجام ازمایش‬ ‫مدین متناظر با ان را استفاده نماید‪.‬‬ ‫در نرم افزار الفا عالوه بر به روزرسانی مدین ها‪ ،‬این امکان وجود‬ ‫دارد تا ازمایشگاه بتواند از مدین های قبل از ‪ Update‬نیز در‬ ‫صورت نیاز استفاده نموده و نتایج را مقایسه نماید‪.‬‬ ‫سن بارداری‪:‬‬ ‫الفا جهت محاسبه دقیق سن بارداری بر اساس چهار مدل ‪CRL, BPD,‬‬ ‫‪ HC, AC‬از معادالت مختلف استفاده می نماید‪ .‬به طور مثال جهت محاسبه‬ ‫سن بارداری((‪ CRL‬به صورت هفته کامل و به اعشار از چهار نوع معادله‬ ‫مختلف استفاده می نماید‪ .‬این معادالت بر اساس به روزترین اطالعات‬ ‫جهانی سن بارداری در نرم افزار الفا بارگذاری شده است‪.‬‬ ‫از چه نرم افزاری برای محاسبه ریسک ابتالی جنین استفاده‬ ‫می گردد؟‬ ‫نرم افزار الفا به عنوان اولین و بزرگترین نرم افزار غربالگری جهان‬ ‫دارای باالترین استانداردهای بین المللی )‪(CE, ISO, IVD‬جهت انجام‬ ‫انواع مختلف تست های غربالگری ‪(Combined, Reflex DNA, Triple‬‬ ‫)‪ test,Quadruple marker, Integrated and sequential‬است‪ .‬شرکت‬ ‫‪ Logical medical system‬و شرکت نانومهر جهت پشتیبانی فنی و به‬ ‫روز رسانی اطالعات یک قرارداد رسمی حقوقی و یک کد بین المللی‬ ‫(‪ )LICENSE‬برای هر کاربر خود در جهان ایجاد می نماید‪ .‬طبق این‬ ‫قرارداد کلیه خدمات پشتیبانی به صورت مادام العمر و رایگان برای هر‬ ‫کاربر در جهان انجام می شود‪ .‬قرارداد پشتیبانی به صورت دو نسخه‬ ‫انگلیسی و فارسی به صورت ممهور از طرف کمپانی برای ازمایشگاه‬ ‫ارسال می گردد‪.‬‬ ‫جهت تصدیق عملکرد نرم افزار و پایش ان‪ ،‬از یک نرم افزار معین‬ ‫به صورت جداگانه استفاده می شود‪ .‬در این نرم افزار کلیه نتایج‬ ‫بارداری پس از تولد ثبت شده و صحت عملکرد نرم افزار با توجه به‬ ‫شیوع واقعی ان نا هنجاری به صورت نمودار نمایش داده می شود‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه کلیه اطالعات هر مرکز در بانک اطالعاتی و سرور‬ ‫همان مرکز ذخیره می شود یک نرم افزار استاندارد باید به صورت‬ ‫‪ offline‬قادر باشد محاسبات و گزارشات غربالگری را انجام دهد‪.‬‬ ‫در نرم افزار الفا امکان محاسبه مدین هر انالیت با در نظر گرفتن‬ ‫متد اندازه گیری وجود دارد‪ .‬به این صورت که جهت هر روش‬ ‫ازمایشگاهی مدین مورد نظر و متناظر با ان ضریب مربوطه در سیستم‬ ‫نمایش داده می شود‪.‬‬ ‫جهت پیگیری و پایش نتایج بحرانی (‪ )Critical Value‬در الفا‬ ‫یک بخش اختصاصی تعبیه شده است‪.‬‬ ‫در این قسمت با توجه به ضروریات اعالم شده از طرف وزارت‬ ‫بهداشت پارامترهای بحرانی تعریف شده‪ ،‬و بر اساس ان کلیه ی‬ ‫اطالعات بیماران وارد شده بررسی می گردد‪ .‬ضمن ًا این امکان وجود‬ ‫دارد تا نتایج پایش از نرم افزار به صورت فایل اکسل از نرم افزار‬ ‫خارج شده و در اختیار سازمان های نظارتی قرار گیرد‪.‬‬ ‫شرکت نانومهر به عنوان اولین شرکت ارائه دهنده خدمات و‬ ‫سیستم های غربالگری و نماینده انحصاری نرم افزار غربالگری و‬ ‫سالمت جنین الفا با بیش از یک دهه تجربه جهت پشتیبانی‪ ،‬مشاوره‬ ‫و همکاری در کنترل کیفی واحد غربالگری جنین برای کاربران الفا‬ ‫و سایر ازمایشگاه ها اعالم امادگی می نماید‪.‬‬ ‫امید است با کنترل هرچه بهتر غربالگری جنین در کشور به بک‬ ‫سیستم جامع و نتایج واقعی دست یابیم‪.‬‬ ‫شرکت نانومهر‬ ‫شماره تماس ‪-88356726-88339892-88339891 :‬‬ ‫‪88356807‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪49‬‬ ‫کنگره فن اوری های نوین ازمایشگاهی برگزار می شود‬ ‫چهارمین کنگره فن اوری های نوین ازمایشگاهی ایران به منظور بررسی‬ ‫موضوعات و دستاوردهای نوین مرتبط با حوزه ازمایشگاه از ‪ 5‬تا ‪ 7‬ابان ماه در‬ ‫سالن همایش های بین المللی رازی تهران برگزار می شود‪.‬‬ ‫رئیس انجمن متخصصین علوم ازمایشگاهی بالینی ایران در نشست خبری‬ ‫به مناســبت برگزاری این کنگره اظهار کرد‪ :‬ایــن کنگره در ‪ 11‬محور ازجمله‬ ‫فنــاوری ‪ NGS‬و کاربردهــای ان در ایران‪ ،‬فناوری های نوین در تشــخیص‬ ‫سریع بیماری های عفونی‪ ،‬استفاده از فناوری های نوین ازمایشگاهی در پیش‬ ‫اگهی‪ ،‬تشــخیص زودرس و قطعی ســرطان ها‪ ،‬کاربرد فناوری های نوین در‬ ‫تشــخیص بیماری های قلبی‪ -‬عروقی‪ ،‬نقش فناوری های نوین ازمایشگاهی‬ ‫در تشخیص دیابت‪ ،‬اخالق پزشــکی در فناوری های نوین بایدها و نبایدها‪،‬‬ ‫چگونگــی بهــره وری از فنــاوری ‪ Mass-spectrophotometry‬در‬ ‫ایران‪ ،‬اشــنایی با پیشــرفت های حاصله در تکنیک های ‪Proteomics,‬‬ ‫‪ Genomics , Microfluidic ,Electro assay ,Multiplex assay‬و‬ ‫‪ chip-technology‬تولید دانش بنیان و فناوری های محصوالت ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫بیورزونانس در ازمایشگاه های پزشکی و فناوری های نوین در پزشکی ترمیمی‬ ‫و جراحی برگزار می شود‪.‬‬ ‫وی به برگزاری سمینارها و کارگاه های اموزشی و برپایی نمایشگاه تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی با شرکت های داخلی و خارجی در این کنگره اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫شــرکت های دانش بنیان فعال در حوزه تولیدات ازمایشگاهی‪ ،‬شرکت های‬ ‫واردکننده‪ ،‬شرکت های تولیدکننده داخلی و نشریات حوزه ازمایشگاه در این‬ ‫نمایشگاه حضور دارند و شرکت های حاضر به ارائه و معرفی اخرین دستاوردها‬ ‫و تجهیزات حوزه ازمایشگاهی می پردازند‪.‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی رئیس برگزاری این کنگره نیز اظهار کرد‪ :‬امروزه بیش‬ ‫از‪ % 70‬تشخیص و درمان به فعالیت همکاران ازمایشگاه گره خورده و بدون‬ ‫عبور از داالن ازمایشگاه تشخیص طبی‪ ،‬طرح ریزی درمان غیر ممکن است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر ازمایشــگاه های کشور همگام با پیشرفت سایر رشته های‬ ‫پزشکی بایســتی به روز باشند‪ .‬برای رسیدن به این مهم‪ ،‬این کنگره با حضور‬ ‫چهره های علمی داخل و خارجی رشته علوم ازمایشگاهی و همچنین مشارکت‬ ‫دانشگاه ها‪ ،‬انجمن های علمی‪ ،‬مراکز تحقیقاتی‪ ،‬کارشناسان ازمایشگاه مرجع‬ ‫نشرکتهایتامینکنندهتجهیزاتازمایشگاهیبرگزارمی شود‪.‬‬ ‫سالمتوانجم ‬ ‫وی هدف از برگزاری این کنگره را فراهم کردن زمینه مناسب جهت هم اندیشی‪،‬‬ ‫تبادل اطالعات ارائه نتایج تحقیقات و پژوهش های مختلف و ارائه دانش به روز‬ ‫دانشمندان‪ ،‬اساتید‪ ،‬نخبگان‪ ،‬همکاران و دانشجویان ایرانی و خارجی در رشته های‬ ‫مختلف علوم ازمایشگاهی بالینی عنوان کرد و گفت‪ :‬این کنگره نقطه عطفی در‬ ‫ارائه خدمات ازمایشگاهی و محلی برای معرفی تکنولوژی های جدید و تعامل‬ ‫و تبادل اطالعات بین صاحب نظران حوزه ازمایشگاه در راستای رفع نیازها و‬ ‫چالش های موجود است‪.‬‬ ‫دکتر اردشیر طاهرسیما دبیر اجرایی این کنگره و عضو هیئت مدیره انجمن‬ ‫شــرکت های تامین کننده تجهیزات ازمایشگاهی نیز اظهار کرد ‪ :‬هدف از‬ ‫مشــارکت انجمن تامین کنندگان تجهیزات ازمایشگاهی در برگزاری این‬ ‫کنگره ونمایشگاه جانبی ان‪ ،‬حضورمستقیم شرکت های وارد کننده‪ ،‬تولید‬ ‫کننده و توزیع کننده تجهیزات ازمایشــگاهی در نمایشگاه مذکور است تا‬ ‫بتوانند هرچه بهتر توانمندی های این صنعت را به نمایش بگذارند و فرصتی‬ ‫را فراهم اورند تا فعاالن این حوزه بتوانند‪ ،‬ارتباط بهتری با شرکت ها برقرار‬ ‫کنند‪ .‬انتظار اســتقبال چشمگیری را به واسطه بهره مندی از تخفیفات ویژه‬ ‫برگزارکنندگان نمایشگاه داریم‪.‬‬ ‫وی همچنین تصریــح کرد‪ :‬رونمایی از فناوری هــای روز دنیا‪ ،‬حمایت از‬ ‫تولیدکنندگان و کارافرینان نخبه و نیز ارائه قیمت های ویژه عرضه محصوالت و‬ ‫ملزومات ازمایشگاهی از جمله اهداف اصلی این نمایشگاه است‪.‬‬ ‫بازارکار‬ ‫اگر قصد دارید استخدام شوید یا نیروی جدیدی استخدام کنید‪ ،‬اگهی خود را به ادرس ایمیل ماهنامه ارسال‬ ‫و یا به شماره زیر فکس کنید‪ .‬اگهی بازارکاررایگان است‪.‬‬ ‫‪ / matashkhis@gmail.com‬نمابر‪89776769 :‬‬ ‫شرکت اکباتان گستران ایرانیان (اراز شیمی )‬ ‫در زمینه تجهیزات پزشکی و مواد ازمایشگاهی به تعدادی خانم مجرب و اشنا‬ ‫به زبان انگلیسی‪ ،‬جهت تکمیل کادر فروش و بازاریابی به صورت تلفنی و‬ ‫حضوری نیازمند است ‪.‬‬ ‫تلفن تماس ‪ - 86035334‬ایمیل‪oshli.m59@gmail.com :‬‬ ‫دعوت به همکاری‬ ‫جهت مسوول فنی ازمایشگاه پاتوبیولوژی‬ ‫شیفت صبح یا عصردر محدوده ستارخان ‪ -‬تهران‬ ‫شماره تماس‪09123769689 :‬‬ ‫به یک کارشناس ازمایشگاه با تجربه جهت کار در ازمایشکاه اب و فاضالب‬ ‫جهت انجام انالیزها نیازمندیم‪.‬‬ ‫تلفن‪021-46076539 :‬‬ ‫به یک همکار علوم ازمایشگاهی با روابط عمومی باال جهت بازاریابی‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬با حقوق ثابت و پور سانت نیازمندیم‪.‬‬ ‫تلفن تماس ‪۸۸۵۴۷۹۴۲- ۰۹۱۲۱۸۳۷۸۲۶ :‬‬ ‫ازمایشگاه واقع در شهریار به یک پرسنل علوم ازمایشگاهى‬ ‫با سابقه کار نیازمندیم‪.‬‬ ‫تلفن‪٠٢١٦٥٢٦٧٧٠٤٨ :‬‬ ‫نیازمند پرسنل ازمایشگاه رشته علوم ازمایشگاهی مسلط به بخش‬ ‫میکروب و داری سابقه کاردرشیراز‬ ‫‪٠٩١٧٣١٣٤٥٦٦‬‬ ‫به نیروی فروش خانم اشنا به تجهیزات پزشکی و ازمایشگاهی‬ ‫در تهران نیازمندیم‪.‬‬ ‫تلفن‪09191239537 :‬‬ ‫اماده به همکاری‬ ‫حکیمه بابایی ‪ 29‬ساله‪.‬کارشناس ارشد رشته سم شناسی پزشکی با‬ ‫‪ 7‬سال سابقه در مرکز درمانی بیمارستانی‪ -‬بخش ازمایشگاه‪ .‬مسلط به‬ ‫تمامی بخش ها به جز بانک خون‪novastarhb@gmail.com.‬‬ ‫شماره تماس ‪09127953909‬‬ ‫شرکت فعال در زمینه کیت هاىازمایشگاهى به تعدادى کارشناس فروش‬ ‫با سابقه و تحصیالت و کار مرتبط داراى فن بیان باال و اشنایى به بازاریابى‬ ‫تلفنى با حقوق و پورسانت نیازمند است‪ .‬ارسال رزومه ‪:‬‬ ‫‪hkah2000@hotmail.com‬‬ ‫شرکت معتبر وارد کننده تجهیزات و کیت های ازمایشگاهی از‬ ‫کارشناسان علوم ازمایشگاهی‪ ،‬مهندسی پزشکی و رشته های مرتبط‬ ‫جهت تکمیل کادر فروش و پشتیبانی علمی مشتریان به صورت‬ ‫تمام وقت و با ماموریت شهرستان دعوت به همکاری می نماید‪.‬‬ ‫محل سکونت ‪ :‬تهران‪ /‬حداکثر سن ‪ 35 :‬سال‬ ‫‪job@fardavarazma.com‬‬ ‫فکس‪02122254983 :‬‬ ‫مسئول فنی ازمایشگاه‪ ،‬یافت اباد تهران‬ ‫‪09122802542‬‬ ‫یک شرکت معتبر تولید دارو واقع در فرمانیه دعوت به همکاری می نماید‪.‬‬ ‫دکترای میکوبیولوژی با تجربه تولید پروبیوتیک‬ ‫ارسال رزومه به‪kimiaafaam@gmail.com:‬‬ ‫لیسانس زیست سلولی مولکولی گرایش ژنتیک‬ ‫تجارب کاری‪ :‬گذراندن دوره های سیتوژنتیک و انالیز و شرکت و سخنرانی‬ ‫در سمینار ها و همایش های مرکز تحقیقات ژنومیک در دانشگاه شهید بهشتی‬ ‫و داشتن مقاله ی معتبر در خصوص سرطان با همکاری اساتید معتبر دانشگاه‬ ‫شهید بهشتی‪ .‬اماده همکاری در ازمایشگاه های ژنتیک و تشخیص طبی و‬ ‫بیمارستان واقع در تهران و تبریز‪0935377461 .‬‬ ‫پروانه تاسیس و مسئول فنی ( دکتری علوم ازمایشگاهی ) در دو شیفت ازاد‬ ‫موجود است‪ .‬شرایط درخواستی‪ :‬اسکان ‪ -‬پذیرایی ‪ -‬پرواز و تردد‬ ‫‪09128434125‬‬ ‫دکترای علوم ازمایشگاهی و دکترای ژنتیک پزشکی جهت مسئول فنی‬ ‫ازمایشگاه دعوت به همکاری می شود‪09215781831 .‬‬ ‫ازمایشگاه واقع در شهریار به یک پرسنل علوم ازمایشگاهى با سابقه کار‬ ‫نیازمندیم‪ .‬شماره تماس ‪02165267048‬‬ ‫نیاز به مسئول فنی در ازمایشگاه شرق تهران‬ ‫تماس‪ :‬علیپور‪ 09124451069‬و ‪77883749‬‬ ‫مرداد ‪95‬‬ ‫شماره ‪127‬‬ ‫‪51‬‬ AUGUST 2016 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Volume 18 Issue No. 127 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com content Editor in Chief: Dr. Abbas Afrah Parvin Mokhtar, Nurse Advertorial, Nanomehr Company...............................................................................46 3 Medical Genetics (PhD.) ISO 10002 in Laboratory............................................................................................44 3 Dr. Alireza Tarang, A Review of the Incubator and its Variants..............................................................42 3 Anatomo-Clinical Pathologist Mass Spectrometry and Diagnosis of Diseases and Disorders................................41 3 Dr. Alireza Mehrvarz, Structure of Laboratory Medical Devices, Pipette...................................................38 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Angelman Syndrome...................................................................................................34 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, Proteomics; New Topics in Biology............................................................................30 3 Professor of Tehran Medical Sciences The Role of Autophagy and Apoptosis in Neural Degeneration Disorders............26 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, New Lab Technologies.................................................................................................23 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) An Overview of Dr. Kazemi Ashtiani.........................................................................20 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, Interview with Dr. ُShirazi Yeganeh, Lab office Head of Shiraz MSU....................16 3 Scientific Consultants: A Glance on the Pioneers, Dr. Darioush Farhood…………......….......……………12 3 Mahmood Aslani matashkhis@gmail.com Tow Notifications by Health Reference Lab Administration of MOH...................9 3 Executive Manager: Lab News .....................................................................................................................3 3 Dr. Arash Daryakar MD Editorial; .....................................................................................................................2 3 Managing editor: 3 aafrah@gmail.com Job Opportunities .......................................................................................................51