ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 128
ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 128
شهریور 95
شماره 128
1
2
2
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
3
4
4
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
5
6
6
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
7
8
8
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
9
10
10
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
11
12
12
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
13
14
14
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
15
16
16
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
17
18
18
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
19
20
20
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
21
22
22
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
23
24
24
شهریور 95
شماره 128
شهریور 95
شماره 128
25
26
26
شهریور 95
شماره 128
ماهنامه
سالهجدهم-شماره(128شهریور80/)95صفحه8000/تومان
ماهنامهتشخیصازمایشگاهی/پژوهشی-خبری
شماره ثبت8965/9 :
aafrah@gmail.com / 09111311114
دبیرتحریریه :دکترارش دریاکار
مدیراجرایی :مهندس محمود اصالنی
Email: matashkhis@gmail.com
نشانی نشریه :تهران-خیابان طالقانی -نرسیده به حافظ
کوچه غفارزاده -کوچه مشتاقی-پالک1
تلفن021-88982100 / 09127333407 :
فکس /021- 89776769 :صندوق پستی14335-1418 :
دفتررشت :رشت -خیابان انقالب -پالک 179
Email: Tashkhis@gmail.com
Web: www.Tashkhis.com
نخستیننشریهازمایشگاهیکشور
صاحب امتیاز و مدیر مسوول :دکتر عباس افراه
سخن مدیرمسوول؛2..............................................................................................................
گزارش یک بیماری پوستی3.................................................................................................
اخبار5..................................................................................................................................
اشنایی با اداره امورازمایشگاه های زاهدان10.........................................................................
رئیس پیشین انستیتو پاستور ایران درگذشت13........................................................................
دبیر علمی هفدهمین کنگره بین المللی تولید مثل رویان:
سعی ما تمرکز بر مهم ترین مسائل و موضوعات مرتبط با ناباوری در سراسر جهان بود14.............
هفدهمین کنگره بین المللی میکروب شناسی ایران برگزار شد20.............................................
با پیشکسوتان؛ دکتر غالمحسین ادریسیان24.............................................................................
پزشک پیشتاز مبارزه با ابله در جهان درگذشت28..................................................................
بررسی مقایسه ای داروهای خوراکی کاهنده قند خون و میزان اثر گذاری ان ها30.................
طرح روی جلد:
شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد
تولیدوواردات دستگاه های
پزشکی،ازمایشگاهی و
فراورده های تشخیصی
ادرس :تهران ،بلوارنلسون ماندال
(افریقای شمالی)،خیابان سایه،
پالک ،52طبقه ،3
تلفن22022002 :
فاکس22039247 :
بررسی و کنترل کیفی اب ازمایشگاهی32...............................................................................
نکات فنی دستگاه ها در ازمایشگاه پزشکی؛ لوازم شیشه ای و دیسپنسر38...............................
ازهموگلوبین گلیکوزیله) (HbA1cبیشتر بدانیم41.....................................................................
رپرتاژاگهی؛ افتتاح خط تولید جدید صنایع پزشکی فارمد44...................................................
روایی و ناروایی46.................................................................................................................
بازارکار47..............................................................................................................................
چاپ :سبزارنگ 88809212
خیابان سپهبد قرنی ،ک ش محمدی ،پ 4
مشاوران علمی:
دکتر سید حسین فاطمی
رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران
دکتر عبدالفتاح صراف نژاد
دکتر ارش دریاکار
متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی
دکتر عباس نداف فهمیده
دکتر محمد جواد غروی
دکتر علیرضا مهرورز
دکتر علیرضا ترنگ
پروین مختار
نرس
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی
دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران
متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی
متخصص ژنتیک پزشکی
چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست.
نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است.
هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود.
تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی CDو یا با emailبه نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت.
از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند.
دکتر عباس افراه
سراغاز
بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی
برنامه ریزی برای ازمایشگاه ها
تنها با پشتوانه ی پذیرش همگانی انجمن های ازمایشگاهی پذیرفتنی است
سخنان تازه ی معاونت محترم درمان وزارتخانه
در باره درجه بندی ازمایشگاه ها ،با بازتاب گسترده ای
روبرو بود .این سخنان در باره درجه بندی ازمایشگاه ها،
در هیچ جایی از جهان انجام نشده است و بی گمان
برخواسته ازپندارهای غیر کارشناسانه ی مشاوران وی
است .دیگر اینکه این سرور گرامی با پذیرفتن امدن
شرکت ترکیه ای به استان البرز ،ناخواسته گامی بسوی
فروپاشاندن چهارچوپ ملی ازمایشگاهی را برداشته
است .شاید با این کار دستاوردهای چندین ساله ی
دانش ازمایشگاهی کشور را رو به تباهی ببرد .در
این باره ،اقای دکتر فاطمی ،رییس انجمن متخصصین
ازمایشگاه بالینی ایران می گوید :مگا لب ها بحث
داغ روز است .برخی از مسووالن تصمیم گرفته اند
که اداره ازمایشگاه های دولتی را به شرکت های
خارجی واگذار کند .در نگاه اول اطالعات پزشکی
جامعه ایرانی یک موضوع امنیتی برای کشور است.
عاقالنه نیست امنیت کشور را به دست خارجی دهند.
گذاشتن نمونه های بیولوژیک و اطالعات در اختیار
بیگانگان خطر دسترسی به مشخصات ژنتیکی نسلمان
را درپی دارد که به شدت نگران این مساله هستیم .از
طرف دیگر ایران از نظر نیروی انسانی متخصص در
منطقه در شرایط عالی است ،بنابراین با داشتن پتانسیل
انسانی که در اختیار داریم ،واگذاری خدمات ازمایشگاه
به خارجیان توهین به نیرو ی فعال در این رشته و باعث
فرار مغزها است.
استاندارد سازی ازمایشگاه پیش از اینکه در دیگر
مراکز درمانی و بیمارستانی اغاز شود ،از سوی متخصصان
2
2
شهریور 95
شماره 128
ازمایشگاه پیشنهاد و اجرایی شد .در سال 1385
بازرس های اموزش دیده انجمن ها با کارشناس وزارت
بهداشت از سراسر ایران و با مدیریت دانشگاه شهید
بهشتی از همه ی ازمایشگاه ها بیمارستان های دولتی و
خصوصی در تهران بزرگ ،ممیزی استاندارد سازی در
سه روز انجام شده ونتیجه های ان به مسووالن گزارش
شد .این استانداردسازی نخستین گام موثر برای ارتقای
کیفیت بود .با تغییر مسووالن وزارت درمان ،این روند
متوقف شد واین پرسش برای انجمن ها باقی ماند که
چرا طرح متوقف شد؟! در این باره نامبرده برنامه ریزی
گذشته را موفق دانسته و از تغییر رویه وزارت بهداشت
اظهار شگفتی می نماید.
رییس انجمن متخصصین ازمایشگاهی بالینی
ایران گفت :انجمن ها بیشتر به دنبال باال بردن کیفیت
ازمایشگاه هستند .انان در سال های پیش و با شرکت در
کالس های متعدد ،بیشترین تالش برای استاندارد سازی
ازمایشگاه ها را مبذول داشتند .در سال 90برای تمدید
پروانه ها ،از بازرسی هایی که وزارت بهداشت از روند
برنامه استاندارد سازی از ازمایشگاه خصوصی داشته
است؛ گویای موفقیت بیش از %90ازمایشگاه های
خصوصی در این زمینه است.
دکتر فاطمی می افزاید که انجمن ها دارای توان کافی
برای حل هر چالشی در سطح کشور است .از این توان
استفاده نشده واین پیامدهای ناروا که به تصمیم های
شتابزده انجامیده ،معلول ان است.
دکتر ارش دریاکار -بورد تخصصی اسیب شناسی تشریحی و بالینی
دکترمائده رعیتی دماوندی -بورد تخصصی بیماری های پوست و مو
گزارش یک بیماری پوستی
بیمار خانم 39ساله ای است که با شکایت تورم
وضایعات دردناک پوستی انگشت دوم پای راست از
یک سال قبل مراجعه کرده است .سابقه بیماری خاص
یا مصرف دارو ندارد .درمعاینه دو عدد پاپول اریتماتو
با ته رنگ عروقی ،یکی درنوک ودیگری در سطح
مدیال انگشت پا دیده می شود .رادیوگرافی ساده
انگشت وپا نرمال است.
بیمار با تشخیص های افتراقی زیر بیوپسی
شد(.شکل یک)
1) Glomus tumor / glomangioma
2) Angiokeratoma of mibelli
3) Other vascular tumors (Epitheliod
hemangioma, Spindle cell hemangioma & Kaposi
)sarcoma
4) Eccrine spiradenoma
در بررسی میکروسکوپی ،بافت پوست پوشیده
شده با اپیدرم هیپرکراتوتیک و اکانتوتیک دیده
شد .درم زیرین فضاهای عروقی پر از گلبول های
قرمز را در ناحیه درم پاپیلری زیر ناحیه اکانتوتیک
اپیدرم سطحی نشان داد .با نمای کالسیک یاد شده،
تشخیص انژیوکراتوم mibelliبرای بیمار گذاشته
شد(.شکل های 2تا )4
بحث
شکل های بالینی
انژیوکراتوم اکتازی عروق خونی سطحی با تغییرات
ثانویه اپیدرم (مثل اکانتوز و هیپرکراتوز) است و
5نوع مختلف دارد:
:Angiokeratoma of Fordyce
بیشتر در ناحیه اسکروتوم مردهای مسن وجود
داشته که به صورت پاپول های ابی یا قرمز منفرد
یا متعدد است .درگیری الت تناسلی هم ممکن است
دیده شود .ضایعات مشابه در ناحیه ولوو خانم های
جوان دیده می شود.
:Angiokeratoma of Mibelli
به صورت پاپول های زگیلی در نواحی انتهایی
اندام (به ویژه انگشت دست و پا) در بچه ها و افراد
بالغ بروز یافته و در خانم ها شایع تر است.
: Angiokeratoma corporis diffusum
در این نوع دستجات پاپول های
قرمز منتشر به صورت قرینه در ناحیه
تنه ) (bathing-trunk areaظاهر می شود .معموال و
نه همیشه با بیماری Anderson-Fabryهمراه است
که یک بیماری ژنتیکی وابسته به Xبوده که ناشی از
کمبود انزیم αگاالکتوزیداز -Aاست .درمان با انزیم
می تواند باعث پسرفت ضایعات انژیوکراتوم شود.
شهریور 95
شماره 128
3
:Solitary & multiple angiokeratomas
این دسته ،گروه سنی و محدوده اناتومیک گسترده ای
دارد و بیشتر اندام تحتانی را درگیر می سازد و بیشتر منفرد
است .ضایعات متعدد پراکندگی شبیه به زونا یا در طول
خطوط بالشکو دارند .همچنین می تواند در اثر رادیوتراپی
ایجاد شده یا اینکه با لیکن اسکلروسوس همراه شود.
بررسی میکروسکوپی
شکل های میکروسکوپی همه انواع ،شبیه به هم بوده و
شامل عروق کاپیلری فراخ و پرخون در درم پاپیلری است
که توسط اپیدرم اکانتوتیک و هیپرکراتوتیک پوشیده شده
است .در بیماری Anderson-Fabryو اکوئل های داخل
سیتوپالسمی لیپیدی در سلول های اندوتلیال ،پریسیت و
فیبروبالست ها وجود دارد.
4
4
شهریور 95
شماره 128
تشخیص افتراقی
تغییرات بافت شناسی مشابه در قسمت های سطحی
همانژیوم وروکوز) (Verrucous hemangiomaنیز دیده
می شود اگرچه در این مورد جزء پوستی عمقی و زیر
پوستی وجود خواهد داشت.
Reference:
)Calonje E, Brenn T, Lazar A, Mckee P.(2012
Mckee’s pathology of the skin, 4thed,1710-1
مهندس محموداصالنی
رویدادهاوگزارش ها
ازمایشگاه های کشور طبق استانداردهای بین المللی ایمن می شود
معاون پژوهش و فنــاوری وزارت علوم
از اماده شدن سامانه رتبه بندی شرکت های
تامین و تعمیر تجهیزات ازمایشگاهی خبر
داد و گفت :طبق اســتانداردهای بین المللی
باید فضای ایمن در ازمایشــگاه دانشگاه ها
شکل گیرد.
وحیــد احمدی معاون پژوهــش و فناوری
وزارت علوم یکی از برنامه های اصلی را توسعه
علم و فناوری و مرجعیت علمی در دنیا دانست
و گفت :توسعه ازمایشــگاه ها همراه با حفط
سالمت محیط زیست و مسائل بهداشتی ،بعنوان
یکی از اساسی ترین کارها در این راستا مد نظر
قرار گرفته است.
وی با اشــاره به نظام بندی انجام شــده در
برنامه های وزارت علوم ،افزود :حدود هزار و
300ازمایشگاه تحت شبکه ارتباطی و خدماتی
شاعا تجمیع شــدند و 150دانشگاه و مرکز
پژوهش و فناوری کارگروه (HSEســامت،
ایمنی و بهداشت) را تشکیل دادند.
معاون پژوهش و فنــاوری وزارت علوم
اضافــه کرد :منظور از HSEاین اســت که
بتوانیم با اســتانداردهای بین المللی فضای
ایمن همراه با مراعات مســائل بهداشتی و
محیط زیست داشته باشــیم چرا که وجود
مــواد شــیمیایی در دانشــگاه ها ،محیط را
خطرپذیر و امــاده وقوع هر حادثه ای(مانند
انفجار کپسول های گاز) می کند.
وی اظهار داشــت :نظام الزم برای استقرار
ایمنی HSEباید با برگزاری کارگاه ها ،توسعه
زیرساخت ها و نحوه کار کردن در محیط های
ازمایشگاهی اموزش داده شود .درواقع برای
ایجــاد دفاتــر اموزش این اصــول و کنترل
وضعیت ،به معاونان پژوهشــی دانشــگاه ها
تاکید کرده ایم.
احمدی عنــوان کرد :عالوه بــر رتبه بندی
ازمایشــگاه ها (رتبه باالتر ،حمایت بیشــتر)،
ســامانه رتبه بنــدی
شــرکت های تامیــن،
تعمیر و تولید تجهیزات
را تنظیم و اماده کردیم
تا ازمایشــگاه ها برای رفــع نیازهای متفاوت
تجهیزات خود با مراجعه به یک سامانه واحد
بتوانند شرکت متناســب را انتخاب کنند؛ در
حقیقت با این سامانه ،ازمایشگاه ها می توانند
شرکت قابل اعتماد را از غیر ان تشخیص داده
یا قیمت محصوالت را مقایسه کنند.
وی یاداور شــد :امیدواریم بتوانیم شــبکه
شاعا را به شبکه کشورهای اسالمی به منظور
بهره بــرداری از خدمات بهتر و بیشــتر (به
صورت متقابل برای ایران و کشورهای دیگر)
مرتبط کنیم و بحت ارائه یا دریافت خدمات
را هم در ســطح کشور و هم در سطح منطقه
داشته باشیم.
افتتاح بزرگ ترین بانک ژنتیک اسیا در چین
بانــک ژنتیک ملــی چین کــه عملیات
ســاخت و طراحی ان توسط مرکز بزرگ
پژوهش های ژنتیکی این کشور انجام شده
اســت ،از روز اول مهرماه به طور رســمی
اغاز به کار کــرد .در این بانک بیش از ده
میلیون نمونه بیولوژیکی وجود دارد.
یکی از بزرگ ترین نمونه های بانک های
ژنتیکی در قاره اسیا و جهان ،بانک ژنتیکی ملی
کشور پر جمعیت چین است .این بانک ژنتیکی
که بــا عنــوان National Gene Bank
شــناخته می شود در شهر شــن ژن واقع در
اســتان گوانگ دونگ در جنوب کشور چین
ساخته شده است .بر اساس اطالعات منتشر
شده در این رابطه ،بانک ژنتیکی بزرگ چین
تنها مختص به نگهداری نمونه های ژنتیکی
انسانی نبوده و در این مرکز تالش می شود تا
نمونه های ژنتیکی منحصر به فردی از تمامی
گونه های مختلف حیات گیاهی و جانوری
در کره زمین جمع اوری شود.
در ایــن بانک ژنتیکی ،از جدید ترین و
پیشــرفته ترین فناوری های روز دنیا استفاده
شده و پیش بینی می شود این مرکز به زودی
به یکی از مراکــز اصلی انجام پژوهش های
حوزه ژنتیک در جهان تبدیل شود.
عملیات طراحی و ساخت این بانک ژنتیکی
توسط مرکز بزرگ پژوهش های ژنتیکی چین
با نام اختصاری BGIانجام شده و ساختمان
ان دارای ســطح بســیار باالئی از استاندارد
های امنیتی بوده و در برابر هر گونه اســیب
احتمالی؛ مقاوم است .در این بانک ژنتیکی ،از
جدید ترین و پیشرفته ترین فناوری های روز
دنیا استفاده شده و پیش بینی می شود این مرکز
به زودی به یکی از مراکز اصلی انجام پژوهش
های حوزه ژنتیک در جهان تبدیل شود .یکی
از تجهیــزات پیش رفته بــه کار رفته در این
بانک ژنتیکی ،سیستم توالی سنج فوق مدرن
با نام Revolocity Super Sequencer
اســت .در این مرکز بیش از پانصد دستگاه
توالی سنج فوق مدرن وجود دارد.
در حال حاضر مدیریت این بانک ژنتیکی
بر عهده می یونگ هون از دانشمندان مشهور
کشور چین در حوزه ژنتیک قرار دارد .گفتنی
است در این بانک ژنتیکی بیش از ده میلیون
نمونه ژنتیکی – بیولوژیکی وجود دارد.
شهریور 95
شماره 128
5
کشف 6هزار پالسمای خون قاچاق در شهریار
فرمانــده انتظامی
غرب اســتان تهران
از کشــف 6هــزار
عدد پالسمای خون
قاچاق به ارزش یک
میلیارد ریال در فردوسیه شهریار خبر داد.
ســردار محســن خانچرلی گفت :با تداوم
برنامه ریزی پلیس در برخورد با قاچاق کاال،
ماموران یگان امداد استان هنگام گشت زنی در
محور فردوسیه -شهریار به یک دستگاه کامیون
خاور مشکوک شده و ان را متوقف کردند.
وی افزود :ماموران در بازرســی از کامیون،
488کارتــن حاوی 6هزار عدد پالســمای
خون قاچاق به ارزش یک میلیارد ریال کشف
و راننده متخلف را دستگیر کردند.
بهگفتهسردارخانچرلیدراینرابطهیکدستگاه
خودروتوقیفومتهمپسازتشکیلپروندهجهت
سیرمراحلقانونیبهمرجعقضائیمعرفیشد.
فرمانده انتظامی ویژه غرب استان تهران در
پایان با اشــاره به اینکه قاچاق کاال پدیده ای
اســت که از جهات گوناگون ،حیات ســالم
اقتصــادی و فرهنگی یــک جامعه را تهدید
می کند ،تاکید کرد :پلیس غرب استان تهران
بــا تمام توان و جدیت همواره اماده اســت
بــا قاچاقچیان و اخالل گــران نظم و امنیت
اقتصادی مقابله کند.
رئیس انستیتو پاستور ایران:
ایران در ساخت سانتریفیوژ خودکفا شد
رئیس انســتیتو پاســتور ایران از ساخت
۳ســانتریفیوژ برای تهیه واکســن خبرداد
و گفت :با این اقدام کشــور ما در ســاخت
سانتریفیوژ خودکفا شد.
مصطفــی قانعی در نشســت خبری در
ارتباط با رونمایی از سانتریفیوژ و نصب ان
برای تهیه واکسن اظهارداشت :خوشبختانه
کشــور ما در موقعیتی است که در 2بخش
بیوتکنولوژی فعال اســت .یــک بخش در
تولید انبــوه دارو و بخــش دیگر در حوزه
خالص سازی است.
وی بــا اشــاره بــه اینکــه در بخــش
خالص ســازی در زمینه سانتریفیوژ مشکل
داشــتیم ،گفت :در موضوع برجام از طریق
کشــورهای در حال مذاکره اعالم شده بود
که اگر ایران بخواهد سانتریفیوژ بخرد باید
این مســئله را به کارگروه اعالم کند و همه
باید در این کارگروه رضایت دهند.
رئیس انســتیتو پاســتور ایران با اشاره به
6
6
شهریور 95
شماره 128
اینکــه تولید واکســن نیاز به ســانتریفیوژ
داشت ،گفت :سال گذشته 2سانتریفیوژ را با
همکاری سازمان انرژی اتمی در کشور تولید
کردیم که یکی از انها ســانتریفیوژ اولترا و
دیگری توبوالر است.
قانعی با بیــان اینکه ســانتریفیوژ توبوالر
در انســتیتو پاســتو نصب شــد ،گفت :این
ســانتریفیوژها از نوع خارجــی بهتر بوده و
امیدواریم ســانتریفیوژ اولتــرا نیز در بخش
ساخت واکسن ویروسی به زودی نصب شود.
رئیس انســتیتو پاســتور ایــران در مورد
ســانترفیوژ زونال گفت :این ســانتریفیوژ
از نوعــی بوده که تاکنون هیچ کشــوری به
ایران نفروخته و در کشــور نیز تولید نشده
بود که خوشبختانه اکنون در داخل کشور با
همکاری سازمان انرژی اتمی موفق به تولید
ان شده ایم.
وی تصریــح کرد :خوشــبختانه در حال
حاضر در تهیه و تولید ســانتریفیوژ جهت
تهیه واکسن و خالص سازی ان خودکفا شده
و هیچ مشکلی نداریم.
قانعــی گفت :ســانتریفیوژ اولتــرا برای
خالص ســازی واکســن های ویروســی،
ســانتریفیوژ توبــوالر برای خالص ســازی
واکسن های باکتریایی و سانتریفیوژ زونال در
ارتباط با جداســازی قطعه ای از باکتری در
تهیه واکسن استفاده می شود که خوشبختانه
همه این موارد با همــکاری انرژی اتمی و
انستیتو پاستور ایران تولید شده است.
رویدادها وگزارش ها
ردپای شیمیایی «سندرم خستگی مزمن» در خون
متخصصــان در بررســی های جدید خود
دریافتند یک نشانه شیمیایی در خون مبتالیان
به «ســندرم خســتگی مزمن» وجود دارد که
تشخیص ان را تسریع می کند.
عارضه سندرم خستگی مزمن در مدت زمان
طوالنی تشخیص داده می شود و تست ویژه ای
برای تشخیص ان وجود ندارد ،اما بررسی های
جدید نشــان دهنده یک نوع نشانه شیمیایی
برای این بیماری است؛ مجموعه ای مولکولی
در خون که تنها به مبتالیان سندرم خستگی
مزمن اختصاص دارد.
متخصصان اظهار داشــتند :در صورتی که
این نشانه شــیمیایی در مطالعات اتی تایید
شود ،می تواند به تشخیص زودهنگام سندرم
خســتگی مزمن کمک کند .عــاوه بر این،
مطالعات اتــی روی این مولکول ها می تواند
در درمان های اتی نقش داشته باشد .همچنین
مطالعه اینکه ایا سطح مولکول های خاص پس
از انجام یک شــیوه درمانی کاهش یا افزایش
می یابد می تواند نشان دهد که درمان موثر بوده
است یا نه.
یافته های به دست امده از مطالعه روی نشانه
شــیمیایی مبتالیان به سندرم خستگی مزمن
به برطرف کردن عدم قطعیت در تشــخیص
بیماری کمک کرده و شرایطی را برای پزشکان
فراهم می کند تا واکنش های بدن بیمار به درمان
را کنترل کنند.
ســندرم خســتگی مزمن اختاللی است
که افراد دچار احســاس خســتگی مفرط
هستند و با استراحت کردن رفع نمی شود.
همچنیــن در ایــن افراد عالئــم دیگری
همچون درد ماهیچه ای ،سردرد ،مشکالت
حافظه و خواب مشاهده می شود.
به گزارش الیوســاینس ،در این بررســی
محققان اطالعات مربوط به ۸۴مبتال به سندرم
خستگی مزمن و ۳۹فرد دیگر را مورد مطالعه
قرار دادند و ســطح بیش از ۶۰۰متابولیت در
خون را ارزیابی کردند و مشــخص شد بیش
از ۶۰متابولیــت وجود دارد که در افراد مبتال
به این بیماری و گروه دیگر متفاوت اســت.
همچنین اغلب این متابولیت ها در مبتالیان به
سندرم خستگی مزمن کمتر است.
در کارگروه کشوری سرطان روده بزرگ صورت گرفت؛
تصویب برنامه تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان روده بزرگ
دســتورالعمل برنامه تشــخیص زودهنگام و
غربالگــری ســرطان روده بــزرگ درکارگروه
کشوری ســرطان روده بزرگ با حضور اساتید
و صاحبنظران و متخصصان گوارش کشــور و
همچنین روسای ادارات ســرطان ،میانساالن و
سالمندان در دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر
معاونت بهداشت تصویب شد.
دکتر علی قنبری مطلق ،رئیس اداره پیشگیری از
سرطان معاونت بهداشت گفت :سرطان کولورکتال
بعد از ســرطان ریه قابل پیشگیری ترین سرطان
اســت .تعداد موارد بروز ســاالنه این سرطان در
ایران حدود ۷۰۰۰نفــر) ۷۱۶۳نفر) و میزان بروز
استاندارد شده سنی ( )ASRان ۱۱.۱در ۱۰۰هزار
نفر جمعیت بر اســاس امار موجود در گلوبوکن
است .بر اســاس پیش بینی های انجام شده تعداد
موارد بروز این سرطان برای ۱۰سال اینده به بیش
از ۱۱هزار نفر ( ۱۱۴۰۴نفر) خواهد رسید.
در برنامه تشــخیص زودهنــگام و غربالگری
سرطان روده بزرگ ،هدف شناسایی و ثبت بیماران
مشکوک به ســرطان روده بزرگ و ارائه خدمات
مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی
و ساماندهی درمان و مراقبت بیماران است.
به گفته وی ،در این برنامه افراد ۵۰تا ۶۹ســال
توسط بهورز /مراقب سالمت فراخوان شده و مورد
ارزیابی قرار می گیرد .سپس از انان ازمایش خون
مخفی در مدفوع ) (IFOBTبه عمل می اورند.
وی گفت :مــوارد دارای ســابقه فامیلی مثبت
یا ازمایــش غیرطبیعی خون مخفــی در مدفوع
بــه پزشــک ارجاع
می شــود و پزشک
مطابق دستورالعمل
اقدامــات الزم را
بــه عمــل اورده و
موارد نیازمند ارجاع
را به سطح دو جهت
کولونوسکوپی ارجاع
می دهد.
بنابــر اعالم روابط
عمومــی معاونــت
بهداشــت وزارت بهداشت ،مطلق در پایان افزود:
این برنامه به صورت پایلوت در چهار شهرســتان
شهرضا ،بافت ،نقده و مراغه اجرا می شود.
شهریور 95
شماره 128
7
کدامیک از تجهیزات پزشکی چینی مجوز ورود به ایران ندارند؟
مدیــر کل نظــارت بــر
تجهیــزات و ملزومــات
پزشکی سازمان غذا و دارو
گفــت :کاالهای ســاخت
کشور چین که در ان کشور
ثبت نشده اند ،مجوز ورود
نمی گیرند.
دکتر محمود بیگلر با بیان اینکه برای کاالهای ســاخت کشور
چین که در ان کشور ثبت نشده اند ،مجوز ورود صادر نمی شود،
اظهار کــرد :با توجه به مصوبه کمیته فنی تجهیزات پزشــکی،
کاالهای اینچنینی مجوز ورود کشور را ندارد و در نتیجه نمی تواند
در کشور فروخته شود.
بنابــر اعالم روابط عمومی ســازمان غــذا و دارو ،وی گفت:
این موضوع را به صورت رســمی به اطالع ناظران فنی تمامی
شرکت های وارد کننده تجهیزات پزشکی رسانده ایم.
عفونت هایی که در هیبت طاعون ظاهر می شوند
یــک متخصص بیماری هــای عفونی و
ل چند روز ه بدون تب
روز ه تب با فواصــ
از شــایع ترین عفونت های مشــترک میان
اصغری با بیان اینکه طاعون نیز یکی دیگر
ب بازگرد» نام دارد.
ب راجع ه یا «ت
است ،ت
گرمسیری گفت :بیماری های بازپدید ،یکی
از بیمــاری بازپدید اســت ،افزود :طاعون
انسان و حیوانات محسوب می شود.
نوعی بیماری عفونی باکتریال مشترک بین
اصغری متخصص عفونی و گرمســیری
انسان و حیوانات است که توسط جوندگان
گفت :عفونت هایی چون بیماری نوپدید و
بازپدید به طور طبیعی بین انسان و حیوانات
مهره دار قابل سرایت است.
وی در خصوص دالیل ایجاد بیماری های
بازپدید تصریح کرد :تغییر در شیو ه های تولید
و توزیــع دام و مواد غذایی حیوانی ،افزایش
دمای محیط ،تغییرات اکولوژیکی ،ســرعت
نقل و انتقال انســان و کاال ،تغییر در شیوه و
ســبک زندگی انسان از عوامل ایجاد بیماری
بازپدید به شمار می رود.
این متخصص عفونی و گرمسیری با اشاره به
اینکه تب راجعه از انواع بیماری های بازپدید
محسوب می شــود ،اظهار داشت :تب راجعه
ت ک ه از طریق گزش
یک بیماری عفونی اســ
کنه های نرم و یا شپش به انسان منتقل می شود و
ل دوره های چند
به دلیل اینکه روند بیماری شام
به سایر حیوانات و انسان منتقل می شود.
این بیماری مهلک در طول تاریخ انســان های
بسیاری را به کام مرگ کشاند.
وی در پایــان بیان کرد :یکــی از بهترین
راه های پیشــگیری از شــیوع بیماری های
عفونــی ،اموزش و کســب اگاهی در مورد
این گونه عفونت ها است.
احتمـال بیشتـر ابتـال بـه وبـا در گـروه خـونـی O
بــر اســاس
فعالیت بیش از اندازه مولکول کلیدی سیگنال
سراسر جهان مبتال می کند که منجر به مرگ ۱۰۰
افراد دارای گروه
گروه خونی می شود و میزان باالی این مولکول
بیماری مربوط به شبه قاره هند است.
به عبارتی بروز اسهال می شود.
کهسلول هایرودهکوچکرادچارعفونتمی کند.
یافته های جدید،
خونی Oبسیار
در معرض خطر ابتال به عفونت کشــنده وبا
قرار دارند.
محققان دانشگاه واشنگتن دریافته اند سم وبا
موجب فعال سازی یک مولکول کلیدی در افراد
دارای گروه خونی Oمی شــود و بدین ترتیب
ان ها در معرض خطر باالی ابتال به این بیماری
در مقایسه با سایر گروه های خونی قرار دارند.
پژوهشــگران پی برده اند سم وبا موجب
8
8
شهریور 95
شماره 128
دهنده در سلول های روده افراد دارای متداول ترین
سیگنال دهی ،منجر به دفع الکترولیت ها و اب و
تا ۱۲۰هزار نفر می شود .بیشتر میزان ابتال به این
عامل این بیماری ،باکتری Vibrio choleraاست
بیماریوباهمراهبااسهالشدیداستکهمی تواند
محققان با ازمایش انتی ژن های گروه خونی
جیمزفلکنشتاین،سرپرستگروهتحقیق،دراین
ســیگنال دهنده در سلول های انتی ژن گروه
چقدر بر فعالیت قوی ماده سمی وبا در سلول های
از این رو ،گروه خونی Oبیشــتر در معرض
منجر به کم ابی بدن ،شوک و حتی مرگ شود.
باره می گوید« :ما نشان داده ایم که نوع گروه خونی
رودهتاثیرمی گذاردومنجربهاسهالمی شود».
هرســاله بیماری وبا ۳تا ۵میلیون نفر را در
Aو گــروه خونی Oدریافتند میزان مولکول
خونــی Oدو برابر گروه خونی Aاســت.
ابتال به اسهال ناشی از وبا قرار دارد.
رویدادها وگزارش ها
مقام مسوول در انستیتو پاستور:
تولید واکسن هپاتیت ،Bافزایش می یابد
رئیس مجتمع تولیدی-تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران از افزایش تولید
واکسن هپاتیت Bخبر داد و گفت :در راستای تولید این واکسن درصدد
هستیم تا برای افزایش کیفیت ان نیز پژوهش هایی انجام دهیم.
دکتر هومن کاغذیان گفت :افزایش کمی واکسن هپاتیت Bدر دستور
کار قرار گرفته و پژوهش هایی نیز در این زمینه در حال انجام است.
وی بــا تاکید بر اینکه وقتی یک واکســن از لحــاظ کمی بخواهد
افزایش پیــدا کند باید پژوهش هایی انجام گیــرد ،افزود :باید برای
افزایش کیفیت واکسن ها و نوع دستگاه های سازنده واکسن مهندسی
شود تا عالوه بر افزایش کمی ،کیفیت واکسن نیز از بین نرود.
کاغذیان با بیان اینکه برای اینکار باید محاســبات پیچیده ای انجام
گیرد ،اظهار داشــت :در حال حاضر مطالعات متعددی در حال انجام
اســت .همچنین بایستی در نظر داشته باشــیم که عالوه بر کمیت و
کیفیت ،هزینه تولید واکسن ها نیز کاهش پیدا کند.
معاون تولید و رئیس مجتمع تولیدی-تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران
اظهار داشــت :هر ساله سازمان بهداشت جهانی ،بر اساس ۴اولویت
(باال ،متوسط ،پایین و صفر) میزان نیاز کشور ها به واکسن ها را مورد
بررســی قرار می دهــد .اکنون
اولویت واکســن سل است چرا
که سایر کشورها به این واکسن
نیاز دارند.
به گفته وی ،کشور ما در جهان
اســام در واکسن سازی بسیار
باسابقه و مستعد مرجعیت علمی و فناورانه است که باید این رویه را
بیشتر و بهتر ادامه بدهیم.
وی افزود :براورد شــده اســت که ایران ســالیانه ۵میلیون دوز به
واکسن «ب ث ژ» و «هپاتیت ب» نیاز دارد که ما هر ساله نیاز کشور
را برطرف کنیم.
وی تاکید داشت :استقرار پارک فناوری سالمت و استفاده از ظرفیت
شرکت های دانش بنیان گام دیگری است که انستیتو پاستور در جهت
خودکفایی در زمینه واکسن های انسانی برداشته است.
یافتن راه جدیدی برای پیش بینی عود زودهنگام لوکمیا
محققان دانشــگاه کالیفرنیا ،بیومارکرهای
مبتنــی بــر RNAرا شناســایی کردنــد که
می توانند بین ســلول های بنیادی خون ساز
طبیعی ،پیر و سلول های بنیادی لوکمیایی در
لوکمیای میلوئید حاد وجه تمایز قایل شوند.
یافته های این مطالعه می تواند راه جدیدی
را برای پیش بینــی عود زودهنگام لوکمیا و
شناسایی اهداف بالقوه برای تکوین داروهای
جدید ارائه دهد.
«لوکمیای میلوئید حاد ثانویه» به دنبال یک
بیمــاری بدخیم مزمن یا درمــان مربوط به
سایر سرطان ها اتفاق می افتد و متعاقب ان،
بیماران در سنین باال(معموال ۶۰سال به باال)
مبتال به این بیماری تشخیص داده می شوند.
در واقــع پیــری یــک ریســک فاکتور
کلیدی بــرای این لوکمیــای میلوئید حاد
ثانویه محســوب می شــود زیرا با گذشت
زمــان ،موتاســیون هــای «دی ان ای» در
ســلول های بنیادی خونســاز تجمع پیدا
می کنند و تغییراتی در ســایر مولکول های
که دســتورالعمل هــای «دی ان ای» را به
صورت عملــی در می اورند(تولید RNAو
پروتئین) ایجاد می کنند.
با اســتفاده از یک تکنولــوژی غربالگری
ژنتیکــی حســاس ،محققــان واریته های
پردازش« »RNAمنحصربه فردی را شناسایی
کرده اند که سلول های بنیادی طبیعی و پیر
را از سلول های بنیادی غیرطبیعی و بدخیم
تفکیک می کند.
این مشــخصه های پردازش می تواند به
طور بالقوه ای به عنوان بیومارکرهای بالینی
برای تشخیص سلول های بنیادی خونی که
نشــانه هایی از پیری اولیه یا لوکمیا را نشان
می دهد مورد استفاده قرار گیرد.
همچنین می توان از ان برای مونیتور کردن
پاســخ های بیماران به درمان اســتفاده کرد.
درمان های موجود بــرای لوکمیای میلوئید
حاد در ریشــه کن کردن سلول های بنیادی
لوکمیایی که مســئول عود مجــدد بیماری
هستند ناتوان هستند.
یافتــه های این مطالعه نشــان می دهد که
پردازش RNAیک جایگاه و زمان مناســب
برای اسیب پذیری های درمانی منحصربفرد
بــرای لوکمیــای میلوئیــد حاد اســت و
درمان هایی که پردازش RNAرا هدف قرار
می دهد می توانند راهــی بالقوه و انتخابی
برای پاکسازی سلول های بنیادی لوکمیایی
و ممانعت از عود سرطان باشند.
شهریور 95
شماره 128
9
گفتگو
افسانه نجفی -کارشناس مهندسی پزشکی
اشنایی با اداره امورازمایشگاه های زاهدان
استان سیستان و بلوچستان در شرق جنوب شرقی واقع است .این استان با حدود ۱۸۰,۷۲۶کیلومتر مربع وسعت ،کمابیش اندازه کشور
سوریه بزرگی دارد و بیش از ۱۱درصد وسعت ایران را دربرمی گیرد .سیستان شامل زابل و شهرهای اطرافش است و بلوچستان دربرگیرنده بقیه
شهرها از زاهدان تا چابهار است.
سیستان و بلوچستان ۱۱۰۰کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و ۳۰۰کیلومتر مرز ابی با دریای عمان دارد و به دلیل قرار گرفتن در
موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است به ویژه بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران و اسان ترین و بهترین راه دسترسی
کشورهای اسیای میانه به اب های ازاد است.
مردم استان سیستان و بلوچستان از قومیت های بلوچ و سیستانی است که بلوچ ها به زبان بلوچی با لهجه های متفاوت و عموماً با مذهب تسنن و
تشیع و سیستانی ها به گویش پارسی سیستانی صحبت می کنند و مذهب تشیع اند .این استان بیشتر اب و هوای گرم و خشک دارد اما در عین
حال از تنوع اب و هوایی و اقلیمی ویژه ای برخوردار است و مناطق کوهستانی ،جنگلی و باتالقی نیز در این استان پهناور به چشم می خورد.
استان سیستان و بلوچستان با داشتن موقعیت راهبردی بازرگانی و ترانزیتی و دارا بودن کشاورزی و باغبانی (به ویژه میوه های استوایی و
گرمسیری) و همچنین جاذبه های فراوان تاریخی و طبیعی و نیز صنعت در حال رشد از توانایی و ظرفیت فوق العاده ای برای توسعه و ابادانی
برخوردار است.
دانشگاه علوم پزشکی زاهدان یکی از دانشگاه های استان سیستان و بلوچستان است که فعالیت رسمی خود را اواخر دهه ۱۳۶۰شروع کرد.
دانشکده پزشکی زاهدان در سال ۱۳۶۵با تعداد کمتر از ۱۰عضو هیئت علمی و پذیرش تعداد ۲۸نفر دانشجوی پزشکی ،فعالیت اموزشی خود
را شروع کرد .پذیرش دانشجو تا سال ۱۳۷۸بین ۱۲۵,۹۰نفر افزایش یافت و پس از ان تا سال ۱۳۸۴به ۶۰,۴۰نفر تقلیل پیدا کرد .در سال
۱۳۸۵مجددا به ۷۰نفر افزایش یافت .در سال 107 ، 1395نفر دانشجو در رشته پزشکی و 22نفر دانشجو در رشته علوم تغذیه پذیرفته
شده اند .این دانشکده هم اکنون با تعداد 173نفر عضو هیات علمی در 15گروه علوم پایه و 19گروه بالینی در 11رشته تخصصی بالینی
(چشم پزشکی ،داخلی ،جراحی عمومی ،کودکان ،زنان و زایمان ،عفونی ،رادیولوژی ،بیهوشی ،روانپزشکی ،قلب و عروق و طب اورژانس ) ،
یک رشته فوق تخصصی (ویتره و ریتن) ۶ ،رشته کارشناسی ارشد ( میکروب شناسی ،انگل شناسی ،بیوشیمی ،فیزیولوژی ،روانشناسی بالینی و
علوم تشریح ) ،رشته کارشناسی تغذیه و دوره پودمانی مدیریت عالی بهداشت ( )MPHبا تعداد 1462دانشجو فعالیت اموزشی دارد.
بیمارستان های اموزشی شامل :بیمارستان اموزشی پژوهشی درمانی فوق تخصصی علی ابن ابی طالب با ( ۴۲۶تخت) ،بیمارستان اموزشی
پژوهشی درمانی خاتم االنبیاء(ص)( ۲۳۴تخته) ،بیمارستان اموزشی پژوهشی درمانی الزهرا (س)( ۵۰تخته) ،بیمارستان اموزشی پژوهشی درمانی
بوعلی ( ۵۰تخته) ،بیمارستان اموزشی پژوهشی درمانی بهاران ( ۷۲تخته) ،بیمارستان اموزشی پژوهشی درمانی تخصصی اطفال علی اصغر (ع)،
بیمارستان راضی سراوان ،بیمارستان 22بهمن خاش ( 96تخت ) ،بیمارستان امام علی(ع) چابهار.
رییس دانشگاه به همراه هفت معاون خود شامل معاونت تحقیقات و فناوری ،معاونت اموزشی ،معاونت درمان ،معاونت توسعه و مدیریت منابع،
معاونت بهداشتی ،معاونت غذا و دارو معاونت دانشجویی و فرهنگی ارکان اصلی دانشگاه را تشکیل می دهند .روئسای دانشکده ها نیز توسط
رییس دانشگاه تعیین و منصوب می شوند.
دکتر رامین سراوانی ،فارغ التحصیل دانشگاه تربیت مدرس در رشته ی بیوشیمی تخصصی بالینی ،مسوول فنی ازمایشگاه تخصصی دیابت
حضرت علی اصغر و رییس اداره امور ازمایشگاه های و نظارت بر شبکه ی ازمایشگاهی دانشگاه و معاونت تحقیقات و فن اوری دانشکده ی
پیرا پزشکی است .در ادامه ی این مصاحبه با تجربیات وی و فعالیت های اداره ی امور ازمایشگاه های استان سیستان و بلوچستان اشنا خواهیم شد .
در اغاز ،خواهشمند است در باره ی کارویژه اداره
امورازمایشگاه ها توضیح دهید؟
ارزیابی بر اساس چک لیست های مدون کشوری به
تفکیک نوع بخش و نوع ازمایش
10
10
شهریور 95
شماره 128
تدارکات:
کارشناس تامین نیازهای تجهیزاتی ،مواد و کیت های
ازمایشگاهی ،تعمیرات و تامین لوازم یدکی
اموزش ادواری:
اموزش روش های جدید و بازاموزی ،تهیه و تنظیم
روش های ازمایشگاهی استانداردSOP
امور پرسنلی:
برنامه ریزی بر مبنای تعریف انواع ازمایشگاه در سطوح
بهداشتی و درمانی و پیگیری امور مربوطه
برنامه ریزی:
مشارکت در برنامه های تحقیقاتی کشور به عنوان ناظر یا
مجری در زمینه های واگیر ،غیر واگیر و اپیدمی ها
امار:
جمع اوری امار و اطالعات در زمینه فعالیت های ازمایشگاهی
و بیماری های واگیر ،مواد مخدر ،بیماری های ژنتیک و ...
کنترل کیفی:
کنترل بر انتخاب ،توزیع و استفاده مواد ،کنترل بر روی نتایج
ازمایشات و کنترل بر روی نیروی انسانی
نظارت:
پایش و ارزیابی بر اساس چک لیست های مدون کشوری
به تفکیک نوع بخش و نوع ازمایش
از سایر فعالیت های اداره ی امور ازمایشگاه ها با توجه به
این که شبکه ی گسترده ای را پوشش می دهد:
تجهیز کردن و اموزش در مناطق روستایی
پخش لوازم و ملزومات الزم در بخش تشخیص سل
برای بیمه روستایی برای بخش یک ،کار های پوششی
ان را انجام می دهیم
سطح دو که ازمایشگاه مرکزی استان ها می شود و
ازمایشگاه های سطح یک و بیمارستان های زاهدان
تجهیز دستگاه ها و تجهیز پرسنل توسط ما انجام
می شود
نیاز سنجی نسبت به اینکه چه تست هایی باید انجام
شود و چه تست هایی باید اضافه شود
کنترل های داخلی و کنترل های خارجی
نظارت بر بخش خصوصی
صدور پروانه ها
انجام امور مربوط به مسوولین فنی
جا به جایی هایی که انجام می شود
انجام و نظارت ایین نامه ها
اداره امورازمایشگاه دانشگاه شما زیر نظر ریاست
دانشگاه فعالیت دارد یا معاونت؟
اداره ی امور ازمایشگاه ها زیر نظر معاونت درمان دانشگاه
علوم پزشکی زاهدان است.
ایا مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه به عهده
این اداره است همان طور که مدیریت تجهیزات پزشکی
توسط اداره تجهیزات پزشکی صورت می گیرد؟
خیر یک بخش مستقل است که تجهیزات پزشکی کل دانشگاه
تحت نظارت و سرپرستی ان ها صورت می گیرد .ولی ما به عنوان
عضو در این بخش حضور داریم و درخواست ها و پیشنهادات
خود را به بخش تجهیزات پزشکی دانشگاه ارایه می کنیم.
ایا اداره امورازمایشگاه ها در سیاست گذاری های
کالن تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه نقش محوری دارد ؟
بله ما با نیاز سنجی و اینکه چه ازمایشاتی اضافه شود و
نوع ازمایشات که باید انجام شود بررسی کمبود ها و در
سند چشم انداز هزارو چهارصد چهار سر ممیزی وجود دارد
که سه سر ممیزی وهمچنین سیاست های کالن ازمایشگاه
توسط ما صورت می گیرد.
چند نفر پرسنل دارید ووظایف هربخش چیست؟
پنج یا شش پرسنل داریم .بخش صدور پروانه ها ،بخش
نیاز سنجی ،بخش پژوهشی و برنامه ریزی اموزشی ،بخش
کنترل کیفی ،بخش تغییر و تحول نظام سالمت از بخش های
اداره امور ازمایشگاه های استان سیستان و بلوچستان است.
ازفعالیت های علمی این اداره برایمان بگویید؟
هر ماه یا هردو ماه یکبار کارگاه اموزشی داریم .غیر از
این مورد ،در هر شبکه بر اساس نیاز پرسنل کار گاه اموزشی
شهریور 95
شماره 128
11
برگزار می کنیم .اموزش های مداومی که صورت می گیرد و
یا اموزش هایی که برای ارتقا کیفیت داریم و همچنین برخی
اموزش ها که از سایر دانشگاه های علوم پزشکی استان یا از
خارج از استان به ما ارجاع داده می شود که ما نیروی اموزش
دیده معرفی می کنیم.
نحوه نظارت بر مدیریت نگهداشت تجهیزات
ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه صورت است؟
ما این کار را به مسووالن فنی و سوپر وایزر ها واگذار
کرده ایم .انها مدیریت این بخش را به عهده دارند و از طریق
مکاتبات نتایج را به ما اعالم می کنند و ما بیشتر کار های ستادی
انجام می دهیم .چنان چه خرابی دستگاهی گزارش شود ،ما
شرکت های معتبر در این زمینه را معرفی می کنیم.
وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی و کالیبراسیون در
مورد تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه چگونه اجرا می شود ؟
ما سه نفر سر ممیز داریم که کنترل کیفی را در تمام
ازمایشگاه های استان نظارت می کنند .کنترل کیفی داخلی را
از این طریق چک می کنیم و کنترل کیفی خارجی هم که ان ها
قرار داد هایی دارند و نمونه ها ارسال می شود و جوابی را که
به ما می دهند چک می کنیم.
تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با مدیریت بودجه
دانشگاه چگونه است؟
ما مشکلی نداریم و تعامل خوبی با مدیریت بودجه دانشگاه
داریم .درخواست هایی که داریم معموال با تخصیص بودجه
صورت می گیرد.
چه چالش هایی برای انجام منسجم و قدرتمند
فرایندهای مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه وجود
دارد و راهکارهای پیشنهادی چیست؟
به نظر من باید یک ازمایشگاه رفرانس قوی در استان ایجاد
شود که کنترل کیفی تمام ازمایشگاه های و بیمارستان های
استان در ان صورت بگیرد .البته ما ازمایشگاه مرجع داریم اما
ان طور که ما انتظار داریم به عنوان یک رفرنس فعالیت
نمی کند .چالش دیگری که وجود دارد این است که باید
جواب ازمایشات به صورت اینترنتی و از طریق کد ملی
استعالم گرفته شود که رفت و امد های غیر ضروری کم شود
و برای هر فرد بانک اطالعاتی وجود داشته باشد که تغییرات
ازمایشات ملموس شود.
استان شما دارای چه تعداد ازمایشگاه است
و پراکندگی ان در شهرها و روستاهای استان به چه
نحویست؟
اولین استان پهناور کشور ،استان سیستان و بلوچستان
است .ما پراکندگی روستایی زیادی داریم در سطح استان و
تا صد و پنجاه کیلومتر فاصله بین روستایی هم داریم ،اما در
تمام روستا های دور و نزدیک ما ازمایشگاه و درمانگاه با
تجهیزات پیشرفته مانند سل کانتر داریم.
در زمینه اتواناالیزرسل کانتر و اتواناالیزربیوشیمی.
ما تقریبا تمام امکانات مورد نیاز را دارا هستیم.
یک سری تست های تخصصی معموال در همه ی استان ها
وجود دارد که به استان تهران ارجاع داده می شود که ممکن
است بیش از سه بار در سال درخواست نداشته باشیم .البته
این موضوع در همه ی استان ها وجود دارد و به صورت
روتین به تهران ارجاع داده می شود.
وضعیت و امکانات ازمایشگاهی و تجهیزات ان
در روستاها و شهرهای دور و نزدیک استان به چه صورت
است و استان از جهت تامین کدام امکانات تجهیزاتی با
مشکل مواجه است؟
بله تمام تست هایی که تعهد بیمه است در روستا ها
موجود است و تنها تعداد محدودی تست های تخصصی
کمبود داریم که انها ارجاع می شود.
اصالحیه
در گــزارش اشــنایی بــا اداره امــور ازمایشــگاه هــای اســتان هرمــزگان کــه در شــماره 126ماهنامــه تشــخیص ازمایشــگاهی به چاپ رســید ،گفتنی
اســت ایــن گفتگــو بــا احمــد کریمی کارشــناس ازمایشــگاه صــورت گرفتــه بــود و خانم دکتــر راد بعنــوان رییس ایــن اداره مشــغول فعالیت اســت.
12
12
شهریور 95
شماره 128
رئیس پیشین انستیتو پاستور ایران درگذشت
دکتــر منصور شمســا ،رییس
انستیتو پاستور ایران در سال 1358
و از محققان برجســته کشــور در
زمینــه طاعون و ابلــه به رحمت
ایزدی پیوست.
به گزارش انســتیتو پاستور ایران،
دکتــر شمســا در ســال 1301به
دنیا امد و از ســال 1328به طور
غیررســمی و از ســال 1334بــه
طوررســمی به عنوان پزشــک و
متخصص اپیدمیولوژی به استخدام
انستیتو پاستور ایران درامد .شمسا
دروس تکمیلــی بهداشــت را به
مدت یکسال در انســتیتو پاستور
فرانسه گذراند.
وی در ســال 1334بــه مطالعه
تب راجعه در افغانستان پرداخت.
در ســال 1347به ریاست بخش
اپیدمیولوژی و مســئول تحقیقات
طاعــون منصوب شــد .درســال
1348به عنوان کارشناس سازمان
بهداشــت جهانی در کنترل طاعون
اندونزی مشارکت داشت.
مطالعــات وســیع شمســا و
همکارانشــان در ســال 1348و
1349در مــورد بیماری توالرمی،
باعث اولین گزارش این بیماری در
شمال غرب و شرق کشور در دام
های اهلی و حیات وحش شد.
در ایــن مطالعه بیــش از 4500
پستاندار وحشــی و 200گوسفند
و گاو در 47نقطــه کشــور
جســتجوی رد عامــل توالرمی،
مورد بررســی قــرار گرفتند .این
مطالعه به شناســایی هر چه بیشتر
پراکندگی پســتانداران وحشی در
کشــور به عنوان مخزن بسیاری از
بیماری های عفونی مشترک دام و
انسان ،کمک شایانی کرد.
شمســا در ســال 1350در برنامــه
ریشهکنیابلهدرکشورپاکستانبهعنوان
مشاوراپیدمیولوژیشرکتداشت.
وی در سال 1358رییس انستیتو
پاســتور ایران شد و تا سال 1368
در کنار مرحوم دکتر شادپور ،دکتر
پیله رودی ،دکتــر ملک فضلی در
ستاد گسترش شبکه های بهداشت
در زمینــه مبارزه بــا بیماری های
واگیردار ادامه خدمت کرد.
وی روز پنجشــنبه 11شهریور95
بدرود حیات گفت.
شهریور 95
شماره 128
13
همایش
افسانه نجفی -کارشناس مهندسی پزشکی
دبیر علمی هفدهمین کنگره بین المللی تولید مثل رویان:
سعی ما تمرکز بر مهم ترین مسائل و موضوعات مرتبط
با ناباوری در سراسر جهان است
هفدهمین جشنواره بین المللی تحقیقاتی رویان،
محورهای هفدهمین کنگره بین المللی تولید مثل
دوازدهمین کنگره بین المللی سلول های بنیادی،
رویان شامل اختالالت عملکرد تخمدان یافته های
یازدهمین سمینار پرستاری و مامایی در پزشکی
بالینی ،تحقیقات پایه ای اختالالت عملکرد تخمدان،
تولیدمثل از 10تا 13شهریور ویژه ی متخصصان
غربالگری و اهدای گامت و جنین ،تغذیه سبک
ارولوژی ،زنان و زایمان ،دکتری ژنتیک انسانی،
زندگی در باروری ،نا باروری مردان و زیست شناسی
دکتری بیولوژی تولید مثل ،متخصصان رادیولوژی،
اسپرم ،زیست فناوری حیوانات ،اخالق و سالمت
دکتری ایمنی شناسی ،دکتری علوم تشریح،
باروری ،تصویربرداری تولید مثل ،مهندسی بافت
دکتری بهداشت باروری ،دکتری حرفه ای
در علوم تولید مثل ،تصویربرداری تولید مثل و
علوم ازمایشگاهی ،کارشناس و کارشناس ارشد و
زیست شناسی سرما و حفظ باروری بود.
دکتری مامایی ،کارشناس ارشد علوم ازمایشگاهی،
محور های دوازدهمین کنگره بین المللی سلول های
کارشناس ارشد ایمنی شناسی ،کارشناس ارشد
بنیادی نیز شامل پزشکی بازساختی جایگزین کردن
زنتیک ،کارشناسی ارشد مشاوره در مامایی ،پزشک
سلول های فعال با عملکرد طبیعی ،تحقیقات در
عمومی شاغل در طرح پزشک خانواده ،دکتری
زیست شناسی اعصاب از علوم پایه تا علوم کاربردی،
داروسازی بالینی ،دکتری حرفه ای داروسازی ،دکتری
علوم مهندسی در پزشکی بازساختی ،طب باز ساختی
روانشناسی ،دکتری اپیدمیولوژی ،روانپزشکی،
و درمان رایج با بکار گیری سیستم ایمنی ،تحقیقات در
متخصص بیهوشی ،متخصص اسیب شناسی،
حوزه سلول های بنیادی در زیست شناسی تکوینی،
متخصص بیماری های داخلی ،پزشکی اجتماعی،
تجاری سازی در حوزه تحقیقات سلول های بنیادی
کارشناس و کارشناس ارشد و دکتری پرستاری،
و همچنین پیشرفت های اخیر در حوزه ی پزشکی
دکتری اخالق پزشکی ،دکتری سیاست گذاری
بازساختیبود.
سالمت ،دکتری سالمت و رفاه اجتماعی ،دکتری
در مراسم افتتاحیه هفدهمین جشنواره رویان «جایزه
اقتصاد سالمت و با حضور محققانی از امریکا،
دکتر کاظمی اشتیانی» به هانس کلورز استاد ژنتیک
هند ،چین ،استرالیا ،ایتالیا و انگلستان در سالن
مولکولی از دانشگاه هلند و اولین پژوهشگری که
همایش های رازی تهران برگزارشد.
موفق به شناسایی سلول بنیادی روده ای شده است،
اعطا شد و از وی تقدیر به عمل امد.
14
14
شهریور 95
شماره 128
دوازدهمین کنگره بین المللی
سلول های بنیادی و طب بازساختی
مسعود وثوق دبیر علمی دوازدهمین
کنگره بین المللی سلول های بنیادی و طب
بازساختی پژوهشگاه رویان نیز با اظهار
این نکته که کنگره ی دوازدهم با استقبال
بسیار خوبی مواجه شد ،گفت :در کنگره ی
دوازدهم بیش از 175پروژه ی پژوهشی
بین المللی داشتیم که بعد از انجام داوری
تعدادی پروژه ی برگزیده انتخاب شدند.
دکتر وثوق افزود :ما امسال در طراحی
محورهای سلول های بنیادی بر اساس نیازهای
جامعه و سیاستگذاری هایی که انجام شده یک
سری اهداف را در اولویت خود قرار داده ایم،
به عنوان مثال در تجاری سازی از شرکت های
موفق تجاری سازی فعالیت سلول های بنیادی
دعوت کردیم تجارب خودشان را در اختیار
محققان ایرانی قرار دهند .در کنار ان از
پژوهشگران شرکت های موفق داخلی در
زمینه تجاری سازی هم رونمایی خواهد شد و
شرکت های موفق داخلی هم معرفی خواهند
شد .دومین شاخص که در محورهای
کنگره امسال در نظر داریم ضرورت تحقیق
و بررسی و تدوین یک استراتژی الزم و
مناسب برای بیماری های تحلیل دهنده
سیستم اعصاب مرکزی است .وی در ادامه
افزود :طبق اسناد باالدستی سازمان بهداشت
جهانی مهم ترین چالش که در پیش رو
خواهد بود ،برای سالمت انسان ها در دهه
های اینده مشکالتی است که به خاطر تحلیل
سیستم اعصاب مرکزی و ناتوانی های حاصل
از ان پیش امده است.
وی با یاداوری این نکته که امروزه
واژه هایی مثل الزایمر ،ام اس و
پارکینسون را خیلی بیشتر از گذشته می
شنویم و سازمان بهداشت جهانی اعالم
کرده است که ناتوانی های حاصل از این
بیماری ها باعث صرف هزینه و وقت از
شبکه بهداشت جهانی و متخصصان این
حوزه شده است بنابراین ،این دست از
بیماری ها را در اولویت خودش قرار داده
است .ما نیز در کنگره امسال یک بخش
ویژه برای تحلیل دهنده ی سیستم اعصاب
مرکزی داریم و در ان محققان برجسته
جهانی که در این زمینه فعالیت دارند به
ارائه ی کارهای خودشان خواهند پرداخت.
نکته ی حائز اهمیت دیگر رویکرد مواجهه
با بدخیمی و راه درمان ان هاست که یکی
از متدهای پیشرفته و نظام مند درمان
بدخیمی ها استفاده از سیستم ایمنی خود
فرد برای مبارزه با سلول های بدخیم است.
براین اساس امسال ما از پزشکان و محققان
برجسته ی ایمنوتراپی دعوت کرده ایم تا از
اخرین یافته های انان در این زمینه استفاده
کنیم و امیدواریم تعامل خوبی برقرار شود.
دبیر بخش سلول های بنیادی درباره
ضرورت مهندسی بافت همچنین بیان کرد:
از سال 2013بحث تصحیح ناهنجاری های
ژنتیکی با روش های مولکولی بسیار بحث
روز و مورد عالقه ی محققان است که در
واقع مانند یک رویا برای محققان حوزه
ی زیست شناسی محسوب می شود
که بتوانند روزی ناهنجاری های ژنتیکی
را در سلول های زنده ترمیم کنند.
خوشبختانه تکنولوژی هایی برای این
موضوع ارائه شده است که اخرین ان
تکنولوژی CRispr/Cas9است که امسال
از پرفسور ژیانگوژائو از محققان کشور
چین که روی ناهنجاری های ژنتیکی
عضالنی بحث کرده است مطرح شده
است.
دبیر علمی دوازدهمین کنگره بین المللی
سلول های بنیادی ،دکتر مسعود وثوق محورهای
مهم این بخش را موارد زیر عنوان کرد:
• پزشکی بازساختی ،جایگزین کردن
سلول های فعال با عملکرد طبیعی
• تحقیقات در زیست شناسی اعصاب ،از
علوم پایه تا علوم کاربردی
• علوم مهندسی در پزشکی بازساختی
• طب بازساختی و درمان های رایج با
به کارگیری سیستم ایمنی
• تحقیقات در حوزه سلول های بنیادی
در زیست شناسی تکوینی
• تجاری سازی در حوزه تحقیقات
سلول های بنیادی
•پیشرفت هایاخیردرحوزهپزشکیبازساختی
هفدهمین کنگره بین المللی
تولید مثل رویان
روح اهلل فتحی عضو هیئت علمی پژوهشگاه
رویان و دبیر علمی هفدهمین کنگره بین المللی
تولید مثل رویان در این مراسم اظهار داشت:
درمان نا باروری در سراسر جهان و همچنین
کشور ما حائز اهمیت باالیی است .به هر
حال ناباروری نوعی بیماریست که بسیاری
از مسائل خانوادگی و عاطفی و اجتماعی و
روانی را تحت شعاع قرار می دهد و حس
بقای نسل در بشر این حس را در محققان
ایجاد می کند که افراد بتوانند صاحب فرزند
بشوند .به این سبب از سال 70که پژوهشکده
رویان تاسیس شده با هدف درمان ناباروری
زوجین تا به امروز با پیشرفت های خوبی
رو به رو بوده ایم .هفده سال است که ما
در شهریور ماه کنگره تولید مثل را با دغدغه
ای که برای درمان نا باروری داشتیم برگزار
می کنیم.
در کنگره ی امسال سعی ما بر این بود
که بر مهم ترین مسائل و موضوعات مرتبط
با ناباوری در سراسر جهان متمرکز شویم.
وی افزود :امسال نزدیک به 600مقاله
دریافت شد .از این تعداد حدود بیش از
300مورد مربوط به تولید مثل بود .از این
میان تقریبا 189پوستر داشتیم که بین 30
تا 40مقاله هم به صورت سخنرانی پذیرفته
شد ،تقریبا حدود ده درصد افزایش پذیرش
مقاالت را داشتیم.
دبیر علمی هفدهمین کنگره بین المللی
پزشکی تولیدمثل ،دکتر روح اهلل فتحی
محورهای این بخش از کنگره را موارد زیر
عنوان کرد:
• اختالالت عملکرد تخمدان :یاخته ای بالینی
• اختالالت عملکرد تخمدان :تحقیقات پایه
• غربالگری و اهدای گامت و جنین
• تغذیه و سبک زندگی در باروری
• ناباروری مردان و زیست شناسی اسپرم
• زیست فناوری حیوانات
• اخالق و سالمت باروری
• تصویربرداری تولیدمثل
• مهندسی در علوم تولیدمثل
• تصویربرداری تولیدمثل
• زیست شناسی سرما و حفظ باروری
فتحی در ادامه افزود :مساله ی ناباروری
و درمان ان از دغدغه های مهم تمام
کشورهای جهان مخصوصا ایران است که
در حدود %10-20زوج ها را به عنوان
نابارور معرفی کردند و در کشور ما هم تا
شهریور 95
شماره 128
15
حدودی این امار باالتر است .به همین جهت
کنگره تولید مثل از اهمیت ویژه ای برخوردار
است ،لذا بر محورهایی متمرکز شده ایم که از
دغدغه های محققان و دانشمندان عرصه ی
درمان ناباروری است .
وی در صحبت هایش مسایل مهم و قابل
پیگیری را برشمرد که از ان جمله درمان
اختالالت عملکرد تخمدان پلی کیستیک
و یائسگی زودرس و به دنبال ان ارائه ی
روش های درمانی ژنتیک سلولی مولکولی
ان اشاره کرد .مساله ی مهم دیگر بحث
سقط مکرر جنین و نواقص النه گذاری
جنین و عوامل افزایش امار سقط جنین از
نظر محیطی و تغذیه ای و سلولی مولکلولی
است و مساله سوم به بحث حفظ باروری
در بیماران سرطانی اختصاص دارد .وی
همچنین در سخنرانی بخش تصویربرداری
تولید مثل به برگزاری ورکشاپ اموزش
اکو قلب جنین نیز اشاره کرد .همجنین در
خصوص زیست فناوری جانوری ،اخرین
تکنیک ها در خصوص مهندسی ژنتیک و
تولید حیوانات تراریخته به مقاالت منتخبی
و سخنرانی اساتید برجسته جهانی حوزه
ناباروری اقایان شرمن سیلبر و مارتین
یوهانسون هم اشاره کرد .وی خاطر نشان
کرد که از بین 597مقاله ی ارسالی324 ،
مقاله مرتبط بابخش تولید مثل بود که از ان
میان 28سخنرانی و 189مقاله به عنوان
پوسترانتخاب شد .وی افزود :دو سمپوزیوم
نیز در رابطه با ترایوبیولوژی برگزارشد که
در ان مباحث و مفاهیم کاهش مزیت ها و
عوارض استفاده از کاهش دما برای حفظ
سلول های جنسی گفته شده است.
یازدهمین سمینار پرستاری و مامایی
دکتر زهرا عزابادی دبیر علمی یازدهمین
سمینار پرستاری و مامایی نیز در جمع
خبرنگاران گفت :از بین 71مقاله 8مقاله
جنرال و 29پوستر داریم و 5داور از
دانشگاه های علوم پزشکی ایران و تهران
16
16
شهریور 95
شماره 128
و خود پژوهشکده رویان داشتیم .مباحث
مورد نظر ما درباره درمان ناباروری،
سالمت جنسی و حفظ باروری ،سرطان و
مباحث اخالقی بود.
دکتر عبدالحسین شاهوردی معاون
پژوهش و اموزشی پژوهشگاه رویان و
دبیر اجرایی کنگره بین المللی پزشکی
تولید مثل و کنگره ی بین المللی سلول های
بنیادی نیز در این کنگره به خبرنگار ماهنامه
اظهارداشت :بیش از 175طرح تحقیقاتی در
رابطه با تولید مثل و سلول های بنیادی از 56
کشور جهان به دبیر خانه جشنواره رسید و ما
پنج برنده در سطح بین المللی و سه برنده در
سطح ملی داشتیم .همچنین در کنار تمام این
مباحث علمی ما برای چهارمین سال جایزه
دکتر کاظمی را نیز طی مراسمی به پژوهشگر
برگزیده تقدیم کردیم.
نمایش اخرین دستاوردهای
تجهیزاتی و دارویی در نمایشگاه
تخصصی کنگره رویان
عبداللهیان مدیر بخش تجهیزات پزشکی
پژوهشگاه رویان و همچنین مدیر نمایشگاه
تخصصی کنگره رویان نیز در گفتگو با
ماهنامه اظهارداشت :سعی ما براین بود
که در این نمایشگاه اخرین دستاوردهای
تجهیزاتی و دارویی مرتبط با موضوع
نمایشگاه در اختیار شرکت کنندگان
قرار داده شود .با توجه به حضور قابل توجه
متخصصان زنان ،ارولوژی ،جنین شناسی
و همچنین متخصصان علوم سلولی و
تحقیقاتی مختلف در این کنگره ،زمینه
مناسبی برای انتخاب دستگاه های مورد
نیاز مراکز درمانی و پژوهشی-تحقیقاتی
فراهم بود.
وی افزود :در مورد پژوهشگاه رویان هم
باید عرض کنم که عالوه بر بخش های
تخصصی درمان ناباروری و همچنین
بخش های گوناگون فعال در زمینه علوم
سلولی ،طی چند سال اخیر واحدهای
تشخیصی و درمانی تازه ای به خدمات
تخصصی ان اضافه شده که طب ترمیمی
یکی از انهاست ( بخش های پوست و
ارتوپدی از جمله بخش های فعال طب
ترمیمی است) همچنین کلینیک جامع
پیشگیری و درمان دیابت هم امسال فعالیت
خود را اغاز کرده است.
تامین تجهیزات بخش ها و واحدهایی
که عنوان شد یکی از اهداف اولیه ما بوده
که هر چند شرایط بین المللی چند سال
اخیر ،انچنان مناسب نبوده ،ولی تا حدودی
توانسته ایم به این مهم دست پیدا کنیم .البته
مشکالت خودساخته ای که متاسفانه در
ورود کاال به کشور و تحویل ان به خریدار
– مثل همیشه – وجود دارد باعث شده است
که این چرخه همواره ناموزون بچرخد .به
این موارد ،موضوع پشتیبانی پس از فروش
نامناسب برخی شرکت های تجهیزاتی را
که موقع فروش قول های زیادی می دهند
ولی در عمل کاری از دستشان برنمی اید،
نیز باید اضافه کرد ،مخصوصا در مورد
دستگاه های با تکنولوژی باال.
*******
در این دوره از جشنواره بین المللی رویان
در کنار نشست های تخصصی ،از 5محقق
خارجی و 3محقق داخلی تقدیر به عمل امد.
برندگان بخش بین الملل این جشنواره به
شرح زیر است:
پروفسور ژیانگو ژائو از کشور چین با
طرح ویرایش ژنتیکی با بازبینی باال در خوک
به منظور تولید مدل بیماری های انسانی
پروفسور پیتر کوپمن از استرالیا با طرح
تایید رتینوئیک اسید به عنوان القا کننده اصلی
میوز در سلول های جنسی جنینی
دکتر محمد شریف تابع بردبار از
امریکا با طرح ویرایش ژنتیکی دیستروفی
عضالنی دوشن در عضالت و سلول های
بنیادی عضالنی موش مبتال
پروفسور میگوئل رامالهو
سانتوس از امریکا با طرح نقش الحاق
موکول H3.3با واسطه پروتئین هیرا در
همانندسازی DNA
پروفسور ژیائو هواشن از
چین با طرح قوانین تنظیمی سیس
برای RNAهای طویل غیرکدکننده در
تنظیم نسخه برداری از DNAو تمایل
سلول های بنیادی.
برگزیدگان داخلی جشنواره
* دکتر اناهیتا محسنی میبدی
فواید استفاده از سیتوژنتیک مولکولی
در تشریح ناهنجاری های کروموزمی
موثر در ناباروری مردان :از موارد نادر تا
درمان ناهنجاری های کروموزومی یکی از
علل ناباروری محسوب می شود .یکی از
راه های تشخیص این ناهنجاری ها ،بررسی
سیتوژنتیک سلول های مرحله متافازی
به وسیله رنگ امیزی گیمسا است.
اما روش های کاریوتایپینگ معمول
برای تشخیص ناهنجاری های کوچک
کروموزومی مناسب نیستند .دکتر
محسنی میبدی و همکارانش نشان دادند
با بکارگیری روش های سیتوژنتیک
ملکولی همچون FISHو aCGHمی توان
ناهنجاری های کروموزمی پیچیده و
کوچک را تشخیص داد .به این ترتیب حتی
امکان تشخیص موزائیسم های کروموزمی
با درصد کم فراهم می شود .این یافته می
تواند باعث بهبود روش های PGDsو
PNDsدر مراکز درمان ناباروری شود .این
طرح دارای سه مقاله منتشر شده در مجالت
علمی با ضریب نفوذ 4.59بوده است.
اناهیتا محسنی میبدی عضو هیئت علمی
پژوهشگاه رویان مسئول زیر گروه ژنتیک
بالینی و همچنین مسئول بانک DNA
پژوهشگاه رویان و سوپروایزر سیتوژنتیک
بالینی پژوهشگاه رویان در این باره به
خبرنگارماهنامه گفت :موضوعی که ما به ان
پرداختیم استفاده از روش های سیتوژنتیک
مولکولی در تشخیص دقیق ناهنجاری های
کروموزومی یا ناهنجاری های ژنتیکی افراد
نابارور بود .با این روش برخی از ناباروری
های ناشناخته به دلیل ناهنجاری های
ژنتیکی که ناشناخته باقی مانده بود قابل
شناسایی خواهد بود که به عنوان برگزیده
ی جشنواره داخلی از بنده تقدیر به عمل
امد.
*دکتر کامران قائدی برنده گروه
سلول های بنیادی ،استفاده از پیوگلیتازون
Pioglitazoneبه عنوان روشی جدید
در افزایش کارایی کلنی زایی در کشت
سلول های پرتـوان انسانی :یک مسئله مهم
در کشت و نگهداری سلول های بنیادی
پرتوان انسانی اسیب پذیری انان در هنگام
جداشدن از کلنی است که منجر به اپاپتوز
سلول ها می شود .برای غلبه بر این مشکل،
به طور معمول از مهارکننده ROCKاستفاده
می شود ،اما باز هم زنده مانی و کلنی
زایی سلول های پرتوان به میزان مطلوب
نیست .دکتر قائدی و همکارانش پیش از
این نشان داده بودند که استفاده ا ز �PPARga
mmaکلنی زایی و تکثیر را در سلول های
پرتوان موشی بهبود می بخشد .برای تعمیم
این یافته به سلول های پرتوان انسانی،
این گروه از اگونیسوت PPARgamma
به نام pioglitazoneسود جستند .نتایج
پژوهش دکتر قائدی و همکارانش نشان
داد ،استفاده از pioglitazoneهمراه با
مهارکننده ROCKاپاپتوز سلول ها را
کاهش داده و کلنی زایی را نسبت به
زمان استفاده تنها از مهارکننده ROCKدو
تا سه برابر افزایش می دهد.
*دکتر محسن شرفی برنده مشترک
گروه های جنین شناسی و بیوتکنولوژی
بهینه کردن روش انجماد اسپرم حیوانات
اهلی با استفاده از یک محیط انجمادی
گیاهی جدید
انجماد اسپرم نگهداری و استفاده طوالنی
مدت از ذخایر ژنتیک در مراکز دامپروری
را ممکن می کند .بهبود روش های
انجمادی امکان نگهداری طوالنی تر و
کارایی بهتر پس از ذوب را فراهم خواهد
کرد .به همین علت روش های انجمادی
پیوسته درحال اصالح و بهبود است .به
منظور ارتقاء کیفیت انجماد اسپرم ،دکتر
شرفی و همکارانش یک نگهدارنده گیاهی
را از ییستین سویا استخراج کرده و برای
نخستین بار در جهان برای انجماد اسپرم
در گونه های مختلف دامی مورد ارزیابی
قرار دادند .نخستین نتایج این پژوهش
در سال 2010توسط دکتر بردبار و
همکارانش منتشر شد .پس از ان به سرعت
پروژه هایی از سوی همین گروه و سایر
گروه های تحقیقاتی در دنیا در جهت
افزایش کارایی ان اجرا شد و نتایج ان
منتشر شد .هم اکنون استفاده از این روش
در انجماد اسپرم گاو ،قوچ ،بز و خروس
شهریور 95
شماره 128
17
به طور کامل اجرا و بهینه شده است و
پژوهشگران به دنبال یافتن راهی برای
تعمیم ان به انسان هستند .نتایج حاصل از
این طرح در پانزده مقاله ی بین المللی از
سال 2010تا کنون به چاپ رسیده است و
اکنون در مرحله تجاری سازی و ورود به
بخش صنعت قرار دارد .این طرح دارای
پانزده مقاله منتشر شده در مجالت علمی
بوده است.
همزمان با برگزاری گنگره نمایشگاه جانبی
هم به رسم هرسال برگزارشد که برخی
شرکت ها در این نمایشگاه غرفه دار بودند.
با چند تن ازین شرکت ها گفتگویی کردیم
که در ادامه می خوانیم:
شرکت زیست باران
شرکت زیست باران نماینده انحصاری و
رسمی کارجین در ایران است .گپی و گفتی
با هوتن راد پور مدیر ماکتینگ این شرکت
دراین کنگره انجام دادیم که می خوانیم .وی
دراین گفتگو افزود :توجه به موضوعیت
هر نمایشگاه ،نمایشگاه توسط شرکت ها
انتخاب می شود و شرکت زیست باران به
عنوان نماینده کارجین در زمینه مولکولی
شرکت لیدر محسوب می شود و در هر
شاخه ای از بیولوژی می توانیم در زمینه
ژنتیک مولکولی فعالیت داشته باشیم .البته
کنگره رویان جایی است که ما همیشه
18
18
شهریور 95
شماره 128
حضور داشته و داریم و خواهیم داشت در
زمینه سلول های بنیادی ما می توانیم همراه
رویان باشیم .خداروشکر شرایط فروش
به نسبت دفعات قبل و چند ماه گذشته با
توجه به اینکه در پسا برجام هستیم بهتر
شده و امیدواریم بهتر هم بشود.
از کنگره امسال رویان فوق العاده راضی
بوده ایم .شرکت ها و مراجعه کنندگان از بخش
متنوع بیولوژی بوده اند و این نکته ی مثبتی
برای ما است که می توانیم ابعاد جدیدی از
شرایط کاری خود را ببینیم و پیش بینی کنیم.
امید است در سال های اتی ،فضا های
بیشتری در اختیار شرکت ها قرار دهند که
ما بتوانیم رقابت واقعی داشته باشیم و تمام
دوستان بتوانند شرکت کنند .چون این کنگره
ای است که پتاسیل خیلی باالیی دارد.
شرکت فنون ازمایشگاهی
شرکت فنون ازمایشگاهی با بهره گیری
از بیش از 30سال تجربه موفق شد طی یک
دوره رشد پیوسته با سرمایه گذاری های
انجام شده در جهت توسعه درازمدت با
نگرش حفظ منابع ملی ،پایگاه قابل اعتمادی
جهت بخش بهداشت و درمان کشور است.
کنگره رویان فرصتی دست داد تا با مهدی
زاده سهام دار و مدیر فروش شرکت فنون
ازمایشگاهی گفتگویی داشته باشیم .وی
دراین گفتگو درخصوص محصوالت و
فعالیت های این شرکت توضیح داد :هفتاد
نفر همکار پر تالش این شرکت با حضور
مداوم در تمامی مراکز بهداشتی درمانی
کشور توانسته اند نام این شرکت را به
عنوان نمادی از تالش ،کیفیت و پایبندی
به تعهدات مشهور سازند .در سال 85
شرکت فنون ازمایشگاهی در جهت باال
بردن سطح کیفی خدمات خود به عنوان
اولین شرکت تجاری عرضه کننده کاال
و خدمات در زمینه تجهیزات پزشکی
،موفق به اخذ استانداردISO 9001,9002
از شرکت RWTUVالمان شد.اخذ این
گواهی ،اطمینان خاطری است برای
خریداران و طرف های تجاری این شرکت
که با سازمانی نظام مند که در ان کیفیت
ارزش است همکاری می کنند .ضمن انکه
موفق به اخذ و استقرار سیستم مدیریت
کیفیت ISO13485 ,2003نیز شده است.
در زمستان سال 87نیز این شرکت به
عنوان اولین و تنها دارنده رتبه اول در
زمینه تجهیزات بیهوشی و تنفسی (انواع
ونتیالتور) از سوی اداره کل تجهیزات
پزشکی وزارت بهداشت معرفی شد .کسب
این افتخار گواهی است بر جهت گیری
صحیح تالش های این مجموعه در زمینه
ارائه هر چه بهتر کاال و خدمات تا رسیدن
به اهداف باالتر .یکی از زمینه های اصلی
فعالیت شرکت فنون ازمایشگاهی ارائه
تجهیزات اتاق های عمل و بخش های
NICU,CCU ,ICUو فروش و خدمات پس
از فروش محصوالت شرکت Dragerالمان
است و مفتخریم که در این راه با جلب
رضایت مشتریان توانسته ایم با بهره گیری
از تجربه 130ساله شرکت ( Dragerاولین،
بزرگ ترین و پرفروش ترین کمپانی)
قیمت مناسب و خدمات گسترده در سراسر
کشور با جلب اعتماد خریداران بیشترین
تعداد نصب شده دستگاه های بیهوشی و
ونتیالتور را در کشور داشته باشیم .زمینه
دیگر فعالیت این شرکت ارائه محصوالت
میکروسکوپ شرکت Olympusژاپن است
که با توجه به کیفیت باالی محصول و
خدمات توانسته ایم طی 10سال
بیشترین سهم بازار را به دست
اورده و امروز نام میکروسکوپ
Olympusو فنون ازمایشگاهی
در کنار یکدیگر به مفهوم بهترین
انتخاب است .شرکت فنون
ازمایشگاهی عمده تامین کننده
نیازهای تمامی مراکز نا باروری
کشور در زمینه انکوباتور و کاتتر
انتقال جنین از کارخانه Labotect
المان است .همچنین در ارائه پمپ
های سرنگ سرم و ارائه سیستم
های بیهوشی وریدی با استفاده
از تکنولوژی پیشرفته شرکت
Fresenius kabiفرانسه به سرعت
در حال رشد و توسعه بازار هستیم.
با بهره گیری از دانش فنی شرکت
Dragerو توانایی های داخلی خود
توانسته ایم محصوالت متنوعی نظیراتلت
های گاز ،پنل های دیواری و قطعات
مختلف مورد نیاز را در داخل کشور و با
کیفیت باال تولید کرده و در این زمینه با
برنامه ریزی دراز مدت در حال رشد و
توسعه هستیم .در بخش صنعت شرکت
فنون ازمایشگاهی ،بزرگ ترین تامین کننده
تجهیزات ایمنی صنعتی از شرکت Drager
المان است که کاربرد ان در مراکز نفت،
گاز و پتروشیمی ایران سابقه ای بیش از 30
ساله دارد .همچنین الزم به توضیح است
که این شرکت در زمینه تجهیزات اموزشی
علوم و مهندسی در سطوح دانشگاهی
با شرکت های Phyweو Lucas Nulle
المان غربی در ارتباط بوده و نمایندگی
محصوالت این دو کمپانی را داراست
امیدواریم توانسته باشیم پاسخگوی
نیازهای بخش بهداشت کشور باشیم.
ما به عنوان بزرگ ترین تامین کننده
تجهیزات ازمایشگاهی تقریبا تمام هفده
دوره ی رویان را شرکت کرده ایم.
از انجایی که کنگره رویان جزو ده
موسسه ی برتر در این زمینه در دنیاست،
میکرو مانیپیوالتور ،ست ،ICSI
میکرو فورج ،لوازم جهت ICSI
تکنولوژی جدیدی که در
این کنگره همراه خود اورده ایم
دستگاه امبیروسکوپ است که
تلفیقی از دوربین های مانیتورینگ
و انکوباتور است که شرایط
محیطی را برای پرورش جنین
فراهم می کند که برای اولین بار
است این تکنولوژی وارد ایران
شده است .استقبال از کنگره خوب
بود و ما راضی هستیم.
قاعدتا کنگره خوبی هم برگزار می کند
ما از کنگره و استقبال از نمایشگاه جانبی
کنگره راضی هستیم.
شرکت سکن طب
مسعودی مدیر فنی شرکت سکن طب در
گفتگو با ماهنامه درخصوص این شرکت و
فعالیت های ان گفت :زمینه اصلی فعالیت
شرکت سکن طب IVFاست و محصوالت
ان شامل سوزن های اسپیراسیون ،بلوک های
گرم کننده ،سوزن اسپیراسیون فولیکول،
لوازم کاردرمانی ،خمیر پاتی ،کش های
درمانی و فیزیوتراپی ،لوله گرمکن ،37c
سانتریوفوژ ،37cلوازم فیزیوتراپی ،روغن
معدنی ،سیستم پردازش تصویر ،سیستم
نمایش تصویر ،میکروسکوپ ازمایشگاهی،
محیط کشت اسپرم و تخمک ،محیط
کشت اسپرم وتخمک ،کیت های دستگاه
کریپتور,کیت ،PCTدستگاه ،KRYPTOR
پیپت ازمایشگاهی ،توپ کاردرمانی،
هود ،IVFمحلول نگهداری پیوند ریه،
دستگاه PCTاناالیزر ،ژل ضد درد،
کیت های سایتوچیپ ،میکرو اینجکتور،
شهریور 95
شماره 128
19
همایش
هفدهمینکنگرهبینالمللیمیکروبشناسیایرانبرگزارشد
هفدهمین کنگره بین المللی میکروب شناسی
ایران دوم تا چهارم شهریور سال جاری به همت
دانشگاه علوم پزشکی تهران ،وزارت بهداشت
درمان و اموزش پزشکی ،موسسه تحقیقات
واکسن و سرم سازی رازی ،انستیتو پاستور ایران،
مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران ،سازمان
نظام دامپزشکی جمهوری اسالمی ایران ،دانشگاه
علوم پزشکی ایالم در محل دانشکده پزشکی
دانشگاه علوم پزشکی تهران باحضور میهمانان
داخلی و خارجی برگزار شد.
این کنگره در کنار سرفصل های متعدد ،شامل
اهداف اختصاصی نظیر پرداختن به اهمیت
عفونت های بیمارستانی و مقاومت های میکروبی،
اخرین اطالعات مربوط به مقاومت دارویی در
ایران و سایر نقاط جهان ،جستجوی اهداف جدید
جهت استفاده از انتی بیوتیک های جدید و موثر،
اشنایی با متابولیت های جدید میکروبی و موارد
استفاده از ان ها در درمان بود.
همچنیــن مباحــث مربــوط بــه
نانوتکنولــوژی در میکروب شناســی،
مشــکالت بیماری های ریوی ســل و
20
20
شهریور 95
شماره 128
غیرســلی در ایران و جهان ،روش های
نوین تشخیص و تایپینگ میکروب های
بیمــاری زا و اپیدمیولوژی بیماری های
عفونــی بازپدید و نو پدیــد در ایران و
مقایسه انها با گزارشات جهانی از دیگر
محورهای اختصاصی کنگره هفدهم بود.
در ایــن گنگــره پژوهشــگران و
دانشــجویان نتایج اخریــن فعالیت های
پژوهشــی و اموخته های نویــن خود را
ارایه کرده و از یافته های ســایرین در قالب
کارگاه های اموزشی ،پوسترها و سخنرانی ها
بهویژهمحققانخارجیحاضراستفادهکردند.
همچنین برگزاری کارگاه های متعدد
در کنار ســخنرانی ها برای دانشــجویان
و شــرکت کنندگان ایــن کنگره فرصت
افزایش مهارت های علمی را فراهم اورد.
دانش میکروب شناسی در شکل گیری
پایه های فناوری های مبتنی بر این علم
از جمله ساخت واکسن ها و پیشگری از
بیماری ها تاثیرات شگرفی دارد.
عدم توجه به علوم بیومدیکال و از جمله
رشته میکروب شناسی ،می تواند موجب
از بین رفتن حقوق بیماران ،شدت گرفتن
بیماری های صعب العالج (مقاومت
میکروب ها نسبت به انتی بیوتیک ها
و افزایش هرچه بیشتر عفونت های
بیمارستانی) باشد.
استقبال کشورهای منطقه و کشورهای
پیشرفته ازکنگره امسال
دکتر محمد مهدی فیض ابادی
رئیس کنگره در گفتگو با خبرنگار
ماهنامه در خصوص کنگره بین المللی
میکروب شناسی ایران خاطرنشان ساخت:
این هفدهمین کنگره میکرو شناسی بود که
در کشور ما برگزار شد وسطح بین المللی
داشت .خوشبختانه استقبال از این کنگره
توسط کشورهای منطقه و کشورهای
پیشرفته دنیا خیلی خوب بوده است.
وی در خصوص علل استقبال از این
کنگره گفت :علت موفقیت امیز بودن
یک کنگره این است که همه همکاران از
گرایش های مختلف میکروب شناسی،
پزشکی و زیست شناسی در ان سهیم
بودند و از ان مهم تر همکاری دایره های
دولتی و مراکز تحقیقاتی واموزشی کشور
است که کمک خیلی خوبی به این کنگره
انجام دادند .کمک های علمی ،معنوی و
همین طور حمایت مالی که از این کنگره
شد ،توسط نهاد های مختلف به خوبی
صورت گرفته است.
وی افزود :حضور دانشمندان به نامی
از جهان که به همت موسسه تحقیقات
واکسن رازی توانستیم بخش عمده ای
از این مهمانان را درکنارمان داشته باشیم
و از دستاوردهای علمی شان بهره ببریم
به افزایش بارعلمی کنگره انجامید.
فیض ابادی در خصوص دستاورد های
این کنگره برای موسسات تحقیقاتی
گفت :در حاشیه این کنگره ،مراکز
تحقیقاتی توانستند از دستاوردهای
علمی شرکت کنندگان داخلی و خارجی
بهره برده ،کارگاه های متعدد اموزش
را سر و سامان دهند و هم قرارداد های
همکاری علمی را شکل بدهند.
وی افزود :انجمن علمی
میکروب شناسی از این بابت
خوشحال است که توانسته
حداکثر بهره برداری را از این
کنگره در ابعاد مختلف داشته
باشد .مثال کارگاه های مختلف
اموزشی که توسط اساتید
مختلف مراکز علمی کشورمان
برگزار شد ،جلسات متعدد هم
اندیشی اساتید میکروب شناسی
کشور را داشتیم که بیش از
ده ها تن از اساتید در این
جلسات علمی خوب به مسایل
و مشکالت این رشته و کار دانشجویان
و فارغ التحصیالن پرداختند.
فیض ابادی خاطر نشان کرد :از
منظرکلی می توانم بگویم یکی از
کنگره های خوبی بود که نظرات همه
دوستان و همکاران مورد توجه قرار
گرفت و توانستیم نظرات را جمع بندی
کرده و در اختیار مردم قرار دهیم.
برگذاری پنل های مهمی در حاشیه
کنگره
دکتر پژواک خاکی دبیر علمی
هفدهمین کنگره میکروب شناسی
ایران درخصوص برگزاری این رویداد
علمی گفت :طبق روال هرسال انجمن
میکروب شناسی ایران کنگره ملی
و بین المللی خودش را برگزار کرد
که امسال به عنوان هفدهمین کنگره
در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم
پزشکی ایران برگزار شد.
وی درخصوص شرکت کنندگان
کنگره میکروب شناسی افزود :امسال
حدود 1428مقاله به دبیرخانه کنگره
ارسال شد که کمیته داوری طبق داوری
مقاالت ،حدود 172مقاله را به عنوان
سخنرانی در قالب پنل ها و سخنرانی های
مستقل انتخاب کرد 1150 .مقاله هم به
عنوان پوستر توسط کمیته داوری انتخاب
شد و از این بین 106مقاله هم رد شد.
وی ادامه داد :البته الزم به ذکر است که
شمار شرکت کنندگان به مراتب بیشتر از
این تعداد است .این کنگره همان طور که
از اسمش پیداست کنگره ای بین المللی
است و ما هرساله شاهد حضور اندیشمندان
و اساتید کشور های دیگر هستیم .امسال
هم از کشور هایی مانند انگلیس ،المان،
فرانسه،امریکا ،اسپانیا ،هندوستان ،افریقای
جنوبی اساتیدی را دعوت کردیم که
درکنگره حضور داشتند.
خاکی در خصوص ویژگی های این
کنگره خاطر نشان کرد :یکی دیگر از
ویژگی های این کنگره ان است که
از کشور های همسایه هم همیشه
شرکت کننندگانی داریم که امسال هم
از کشور پاکستان ،افغانستان ،عراق ما
شرکت کننده داشتیم که حضور داشتند
و مقاالتشان را ارایه کردند.
وی افزود :پانل های این کنگره شامل
مایکوباکتریوم ،مقاومت های میکروبی
وعفونت های بیمارستانی ،روش های
نوین تشخیص ،تایپینک و اپیدمیولوژی
بیماری های عفونی ،میکروبیولوژی
دهان و دندان ،واکسن،
بیماری های مشترک انسان و
دام و دامپزشکی ،بیماری های
نوپدید و نوظهور ،پروبیوتیک،
گیاهان دارویی ،میکروبیولوژی
مواد غذایی ،بیماری های عفونی
در بیماران داری ضعف سیستم
ایمنی از دیگر پانل های ما بود.
همچنین بیماری های منتقله
از مقاربت ها و تماس جنسی و
متابولیت های میکروبی و استفاده
ان در درمان ،عفونت های
بی هوازی هم برخی از پنل های این
کنگره بود.
دکترخاکی در خصوص کارگاه های
اموزشی کنگره گفت :درکنار کنگره هم
کارگاه های اموزشی داشتیم که درکنار
مباحثتئوریدانشجویان،اساتیدوهمکاران
محترمبتوانندبراساسفعالیتهایعملیکه
در ازمایشگاه انجام می دهند بهره های الزم
را از این کنگره ببرند.
هر ساله شاهد افزایش شرکت
کنندگان هستیم
دکتر عباسعلی ایمانی فوالدی
دبیراجرایی کنگره میکروب شناسی ایران
نیز درخصوص برگزاری و اهداف این
شهریور 95
شماره 128
21
کنگره گفت :هفدهمین کنگره بین المللی
میکروب شناسی را ما برگزار کردیم که
این کنگره هم مثل سال های گذشته بین
المللی بود و مهمان های خارجی را ما
از کشورهای هلند،المان،اسپانیا،افریقا و
انگلیس داشتیم.
وی در خصوص استقبال از کنگره
میکروب شناسی امسال افزود :درواقع
این کنگره با استقبال خیلی زیادی
روبرو بوده به طوریکه چیزی حدود
1400مقاله به کنگره واصل شده که
برای تشویق دانشجویان و افرادی که
در این کنگره هستند سعی کردیم که
حدود 1300مقاله را پذیرش بدهیم.
وی افزود :هدف ما فراهم اوردن
امکان برقراری تبادالت علمی بین
استادان و دانشجویان بوده تا بتوانند
راحت ترمبادالت علمی داشته باشند.
شرکت کنندگان کنگره امسال حدود
1700نفربود که در نوع خود حجم
وسیعی است .شمار شرکت کنندگان این
رویداد ،سال به سال بیشتر می شود و این
موجب دلگرمی ما ست که بتوانیم کنگره
را روز به روز پربارتر برگزار کنیم.
ایمانی در خصووص فاکتورهای
اساسی کنگره امسال گفت :از جمله
فاکتور های مهم این کنگره این است که
سعی کردیم از دانشمندان جوان ،افرادی
که در سال های اخیر جهش های علمی
خوبی داشتند دعوت بعمل اوریم و در
قالب پنل ها و سخنرانی ها بیایند و
دستاورد های خود را ارایه دهند.
وی افزود :این کنگره حاصل تالش
و دستاورد بسیاری از دوستان خصوصا
اعضای محترم انجمن میکروب شناسی
،کادر دانشکده پزشکی دانشگاه تهران
که یه صورت شبانه روزدر اجرای این
رویداد یاری رساندند.
22
22
شهریور 95
شماره 128
درکنار جلسات و کارگاه های گنگره
برخی از تولیدکنندگان و ارایه دهندگان
محصوالت ازمایشگاهی به معرفی
محصوالت ،دستاورد ها و محصوالت
خود به شرکت کنندگان کنگره پرداختند
که توجه شما را به مطالعه گفتگوی
خبرنگار ما با این افراد جلب می نمایم.
شرکت فرایند دانش ارین
دکتر منوچهر ناصر دوست مدیرعامل
شرکت فرایند دانش ارین درخصوص
اهداف این مجموعه از شرکت در
هفدهمین کنگره میکروب شناسی ایران
گفت :هدف همه شرکت ها از حضور در
چنین نمایشگاه هایی دستیابی به مخاطبان
صحیح و واقعی است .در کنگره ها به
دلیل حضور کارشناسان و استاتید دستیابی
به متخصصان راحت تر می شود.
وی افزود :شرکت در این نمایشگاه
برای ما مناسب بوده و راضی هستیم،
چراکه تعداد افراد برای ما مطرح نبوده
بلکه دستیابی به متخصصان واقعی
مد نظر بود که اگر به 50نفر از این
افراد هم دسترسی داشته باشیم برای ما
رضایت بخش خواهد بود.
ناصر دوست در خصوص محصوالت
ارایه شده در این نمایشگاه گفت :ما کلیه
محصوالت مرتبط خودمان در خصوص
تجهیزات کنترل عفونت مورد استفاده
در ازمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی را
ارایه کردیم .همین طور دستگاه هایی که
کارشان شمارش تعداد سلول های زنده
است با استقبال خوبی مواجه شد.
وی درخصوص شرکت فرایند
دانش ارین گفت :این شرکت بیش از
پانزده سال است که سعی کرده با عرضه
تجهیزات و لوازم ازمایشگاهی با کیفیت
و دارای استاتداردهای بین المللی از
تولید کنندگان معتبر جهانی ،با محققان،
متخصصان و کارشناسان ازمایشگاه ها
در مراکز تحقیقاتی ،اموزشی ،صنعتی و
درمانی سراسر کشور در پیشبرد اهداف
انها سهیم باشد.
ناصر دوست افزود :مجموعه مدیران
و کارشناسان شرکت فرایند دانش ارین
از بدو تاسیس در ابان ماه 1379تا کنون
تالش کرده اند با بهره مندی از راهنمایی
های مخاطبان خود ،خدمات پس از
فروش مناسب و بهینه را در اختیار انها
قرار دهد.حضور در چنین کنگره هایی به
تحقق این هدف کمک می کند.
شرکت ژال طب
الهه ساکی کارشناس فروش شرکت
ژال طب در خصوص اهداف این
شرکت از حضور در این کنگره گفت:
چند سالی بود در این کنگره حضور
نداشتیم و خوشبختانه در هفدهمین
کنگره میکروب شناسی حاضر
هستیم .هدف اصلی ما از شرکت در
همایش ها و نمایشگاه های اینچنینی
معرفی محصوالتمان است.
از انجایی که این کنگره درمحل
دانشکده پزشکی دانشگاه تهران برگزار
شد عالقمند به حضور در ان بودیم.
وی در خصوص تجهیزات ارایه
شده توسط شرکت ژال طب در این
نمایشگاه گفت :عمده محصوالت ارایه
شده توسط ما در این شرکت ،تجهیزات
ازمایشگاهی است که در این نمایشگاه
به معرفی بیش از 10محصول از
محصوالت خودمان پرداختیم.
دیپ فریز -80درجه سانتیگراد ایستاده،
فریزدرایر ازمایشگاهی والمینارفلو کالس
11برخی از محصوالت ارایه شده ما در
این نمایشگاه است.
فرازمهراصفهان
کیوان خشدونی مدیرداخلی شرکت
فرازمهراصفهان در خصوص اهداف این
شرکت از حضور در نمایشگاه کنگره
میکروب شناسی ایران گفت :اطالع رسانی
به قشر دانشجویی که می خواهند وارد
بازار کار شوند همچنین اشنایی بیشتر با
ارگان ها و سازمان های مرتبط و پزشکانی
که به نمایشگاه می ایند عمده اهداف ما از
حضور در این نمایشگاه و نمایشگاه های
مشابه است.
وی درخصوص وضعیت استقبال
از نمایشگاه و تحقق اهداف شرکت
فرازمهر اصفهان در این نمایشگاه گفت:
استقبال از این نمایشگاه برای ما راضی
کننده نبود و جا داشت در رسانه ها
اطالع رسانی بیشتری درخصوص
برگزاری این کنگره صورت بگیرد
تا متخصصان بیشتری از برگزاری ان
مطلع شوند.
وی افزود :هدف عمده شرکت
در چنین نمایشگاه هایی تعامل با
مصرف کننده نهایی و مشتریان است
و درصورتی که ان ها از برگزاری این
نمایشگاه مطلع نشوند تحقق اهداف
امکان پذیر نخواهد بود.
خشدونی در خصوص محصوالت
ارایه شده در این نمایشگاه گفت:
ما تولید کننده ایرانی دستگاه های
استریل ،اتوکالو ،دستگاه های الیت
کیور ،رومیزی و ...مخصوص
ازمایشگاه ها و ....هستم.
کلیه دستگاه های اتوکالو این
شرکت دارای دوسال گارانتی و ده
سال خدمات پس از فروش است.
همچنین نمایندگی های ما در سراسر
کشورحضور دارند و با بازدید های
منظم از استان ها و شهرهای مختلف
جهت ارتباط مستقیم با مشتریان تالش
می کنیم کیفیت محصوالت و خدمات
خود را افزایش دهیم.
شرکت فرازمهر اصفهان عالوه بردارا
بودن استاندارد های ملی ایران ،موفق
به اخذ استانداردISO9001-2008
(استاندارد مدیریت طراحی و تولید) از
کشور المان و استاندارد ISO13485از
موسسه BSIانگلستان شد.
زیست فناوری پیشگام
نرگس ثانی کارشناس فروش شرکت
زیست فناوری پیشگام درخصوص
اهداف حضور این مجموعه در
نمایشگاه گفت :معرفی خودمان و
محصوالت مجموعه مهم ترین اهداف
ما از شرکت در این نمایشگاه بود.
وی افزود :حضور علمی اساتید و
پزشکان در این نمایشگاه خوب بود
اما از مشتریان نهایی محصوالت تعداد
زیادی حضور نداشتند .از این جهت
بسیاری از اهداف ما برای حضور در
این نمایشگاه محقق نشد.
ثانی در خصوص محصوالت ارایه
شده توسط شرکت پیشگام در این
نمایشگاه گفت :شرکت ما ارایه دهنده
انواع مواد ،تجهیزات و خدمات
تخصصی در حوزه های بیولوژی
مولکولی ،بیوتکنولوژی و ژنتیک با
بهترین کیفیت ،قیمت مناسب و در
کوتاه ترین زمان ممکن با استفاده از
تکنولوژی روز دنیاست.
وی افزود :این شرکت با بهره گیری
از دانش و تجربه نیروهای متخصص،
فعالیت های پژوهشی گسترده ای را
با هدف تولید و عرضه محصوالت
با کیفیت و سرویس های تخصصی
بیولوژی مولکولی و همچنین ارایه
خدمات پس از فروش و پشتیبانی فنی
انجام می دهد.
در کنار غرفه
داران گروه شبکه
ملی اهدا کنندگان
سلول های بنیادی
نیز حضورداشتند
که بازدیدکنندگان
بصورت داوطلب
کمک
جهت
به برخی بیماران سرطانی خون اهدا
می کردند.
شهریور 95
شماره 128
23
با پیشکسوتان
دکتر غالمحسین ادریسیان
در این شماره ازماهنامه نگاهی بر زندگی دکتر غالمحسین ادریسیان انداختیم .این نوشته اززبان این
استاد فرهیخته است که در دی ماه سال 81به تحریر درامده است .برای اگاهی بیشتر از زندگی و فعالیت ها
و خدمات ارزنده استاد ادریسیان ،در ادامه ،این مطلب خواندنی پیشکش خوانندگان گرامی می شود.
اینجانــب غالمحســین ادریســیان فرزنــد
ابوالمحمــد اول شــهریور مــاه 1310در
ســنندج بــه دنیــا امــدم .پــدرم کــه یکــی
از خیاطــان بنــام ســنندج بــود در ســن 54
ســالگی بــدرود حیــات گفــت .مــادرم
خانــه دار بــود .والدینــم ســعی مــی کردنــد
بــا زحمــت امکانــات تحصیــل اینجانــب
و دو بــرادر و خواهــرم را فراهــم کننــد.
تحصیــات دوره ابتدایــی را در دبســتان
هدایــت ســنندج گذرانــدم .معلــم کالس اول
ابتدایــی ،پیرمــردی بــود بنــام اقــای شــهابی
کــه بــا خــط خــوش خــود نوشــته بــود:
خشت اول چون نهد معمار کج
تا به اخر می رود دیوار کج
و انرا روی دیوار کالس نصب کرده بود.
دوره تحصیــات متوســطه را در
دبیرســتان شــاهپور ســنندج بــه پایــان
رســاندم .تعطیــات تابســتان را گاهــی در
مغــازه خیاطــی پــدرم کار مــی کــردم و در
ســال هــای اخــر دبیرســتان بــه تدریــس
خصوصــی پرداختــم.
ســالی کــه موفــق بــه دریافــت دیپلــم
متوســطه در رشــته طبیعــی شــدم پــدرم
فــوت کــرد .بــا ایــن وضــع در ان ســال
موفــق بــه ادامــه تحصیــل در دانشــگاه
نشــدم .درخواســت اســتخدام بــه اداره
24
24
شهریور 95
شماره 128
فرهنــگ شهرســتان ســنندج دادم و قبــل
از دریافــت حکــم ،مشــغول تدریــس در
یکــی از کالس هــای ابتدایــی شــدم ولــی
پــس از دو مــاه ،نامــه ای رســید کــه نوشــته
شــده بــود در تهــران بــا اســتخدام شــما
موافقــت نشــده اســت.
ســال بعــد در ازمــون ورودی دانشــگاه
تهــران شــرکت کــردم و در دانشــکده
داروســازی پذیرفتــه شــدم .در دوره
تحصیــل در دانشــگاه بــا تدریــس
خصوصــی ،کار در ازمایشــگاه بیمارســتان
شــهرداری تهــران و همچنیــن دریافــت
کمــک مختصــری از بــرادر کوچــک
تــرم کــه معلــم شــده بــود امــرار معــاش
مــی کــردم .در ســال 1334زمانــی کــه
دانشــجوی داروســازی بــودم ،ســازمان
همــکاری بهداشــت بــرای پیشــگیری و
مبــارزه بــا ابلــه گــروه هــای ســیار ابلــه
کوبــی کــه اکثــرا ً اعضــای ان دانشــجویان
پزشــکی بودنــد جهــت واکسیناســیون
در تهــران و شــهرهای اطــراف ماننــد
قــم راه انداختــه بــود .مــن هــم در ایــن
برنامــه شــرکت کــردم و از چنیــن کار
بهداشــتی و دســته جمعــی پــس از
دریافــت دکتــری داروســازی در ششــمین
دوره عالــی ماالریولــوژی کــه در انســتیتو
پارازیتولــوژی و ماالریولــوژی دانشــکده
پزشــکی دانشــگاه تهــران (دانشــکده
بهداشــت و انســتیتو تحقیقــات بهداشــتی
فعلــی) تشــکیل شــد شــرکت کــردم.
پــس از گذرانــدن دروس نظــری و عملــی
ازمایشــگاهی در تهــران ،جهــت امــوزش
عملیــات صحرایــی مــا را بــه شــوش
دانیــال و از انجــا بــه مالیــر بردنــد .تعــداد
شــرکت کننــدگان در ایــن دوره حــدود
20نفــر بودنــد .بــا وجــود اینکــه محــل
ســکونت ،در شــوش یــک کاروانســرای
مخروبــه بــود و مگــس و پشــه و کک
مرتــب مزاحــم بــود و اب مصرفــی اکیــپ
را بــا مشــک از جــای دیگــر مــی اوردنــد.
بــه علــت داشــتن سرپرســتان مدیــر و مدبر
و همــکاران عالقمنــد بــه کار صحرائــی
بــه همــه خــوش مــی گذشــت .معمــوالً
در گــروه هــای دو یــا ســه نفــره صبــح
زود وســایل کار کــه لــوازم تهیــه نمونــه
خــون جهــت ازمایــش از نظــر ماالریــا
و تعــدادی قــرص هــای ضــد ماالریــا،
مســکن ،ویتامینــی و ضــد اســهال بودنــد
یــک ســاک برزنتــی بــا خــود بــر مــی
داشــتم و بــه دهاتــی کــه قبــ ً
ا مشــخص
شــده بــود مــی رفتــم .از افــرادی کــه
مشــکوک بــه ماالریــا بودنــد نمونــه از
انگشــت انــان روی تیغــه شیشــه ای (الم)
تهیــه مــی کردیــم و بــه افــرادی کــه بیمــار
بودنــد داروی مناســب مــی دادم .پــس از
هــر جهــت بــه مرکــز اکیــپ نمونــه هــای
خــون مــورد ازمایــش قــرار مــی گرفــت و
اگــر انــگل ماالریــا دیــده می شــد بیمــاران
ماالریایــی را درمــان مــی کردیــم .از اینکــه
مــی توانســتیم ضمــن کارامــوزی بــه مــردم
محــروم و دورافتــاده کمــک هــای اولیــه
و ناچیــز خــود را ارائــه کنیــم خوشــحال
بودیــم.
ایــن کارامــوزی صحرائــی بــرای
اینجانــب خیلــی اموزنــده بــود و بــا
گزارشــی کــه از عملیــات صحرائــی خــود
ارائــه کــردم ،مســوولین انســتیتو مــرا بــرای
ادامــه کار تحقیقاتــی و بهداشــتی واجــد
شــرایط دانســتند و بــا اســتخدام اینجانــب
در انســتیتو موافقــت کردنــد.
شــاید علــت عالقــه ام بــه امــور
بهداشــتی عــاوه بــر گذرانــدن دوره
عالــی ماالریولــوژی و عملیــات صحرایــی،
خاطــرات نســبت ًا تلــخ زندگیــم از وضــع
بررســی محــل ســکونت خــود در زمــان
کودکــی بــوده باشــد.
در ان زمــان در ســنندج بیمــاری هــای
مســری و عفونــی نظیــر ابلــه ،حصبه ،ســل،
تراخــم و ماالریــا کــم و بیــش شــایع بــود.
طبــق تعریــف پــدرم قبــل از اینکــه مــن بــه
دنیــا بیایــم ،دو خواهــرم در اثــر ابلــه مــرده
بودنــد .بــرادر بــزرگ تــرم در اثــر حصبــه
فــوت کــرد .یــک بــرادر دیگــر کــه دو ســه
ســال از مــن کوچــک تــر بــود ظاهــرا ً بــه
علــت ابتــا بــه ســرخک از دنیــا رفــت .بــه
ایــن ترتیــب در یــک خانــواده از 8فرزنــد
نصــف انــان قبــل از اینکــه بــه ســن جوانــی
برســند فــوت کردنــد.
زمانــی کــه در دبســتان بــودم ،ماالریــا در
منطقــه مــا شــایع بــود .مــن هم دو ســه ســال
متوالــی تابســتان و اوایــل پاییــز بــه ماالریــا
مبتــا بــودم .در ان زمــان از قــرص کینیــن
و یــا کپســول ان بــرای درمــان و گاهــی
پیشــگیری اســتفاده مــی شــد .از امپــول
کینیــن هــم کــه داخــل عضالنــی تزریــق
مــی شــد و دردنــاک بــود در مــوارد مزمــن
و طوالنــی اســتفاده مــی کردنــد .در مــورد
اینجانــب ایــن داروهــا شــاید بــه علــت
درمــان ناقــص کمتــر موثــر واقــع مــی شــد.
تراخــم و ســایر عفونــت هــای چشــمی
کــه در بیــم بچــه هــا نیــز شــایع بــود.
پزشــکان تجربــی و گاهــی بعضــی از پیــر
زن هــا بــا ریختــن داروهــای رنگــی ابــی و
قرمــز در چشــم بچــه هــا بــه درمــان چشــم
درد اقــدام مــی کردنــد.
وضــع بهداشــتی ان زمــان بــا زمــان
حــال کــه در اکثــر روســتاها و بخــش هــا
خانــه هــای بهداشــت و مراکــز بهداشــتی
– درمانــی تحــت پوشــش شــبکه هــای
بهداشــت و درمــان و در شهرســتان هــا
وجــود دارد قابــل مقایســه نیســت.
سوابق علمی و کاری
دکتــری داروســازی در دانشــکده
داروســازی دانشــگاه تهران در ســال ،1336
دســتیار تحقیقاتــی انســتیتوپارازیتولوژی و
ماالریولــوژی دانشــکده پزشــکی دانشــگاه
تهــران از ،1336اســتادیاری در گــروه
انــگل شناســی و قــارچ شناســی پزشــکی
دانشــگاه تهــران در ،1343تخصــص
علــوم ازمایشــگاهی در دانشــکده پزشــکی
دانشــگاه تهــران درســال ،1344ماســتر
( )MSCانــگل شناســی پزشــکی در
دانشــکده بهداشــت و پزشــکی در ســال
،1348دانشــیار در 1348در گــروه انــگل
شناســی دانشــگاه لنــدن و قــارچ شناســی
پزشــکی دانشــگاه تهران ،اســتادی در 1355
در گــروه انــگل شناســی و قــارچ شناســی
پزشــکی دانشــگاه تهــران
شرکت در دوره های کوتاه مدت
دوره عالــی ماالریولــوژی در انســتیتو
پارازیتولــوژی و ماالریولــوژی دانشــکده
پزشــکی دانشــگاه تهــران درســال ،1336
دوره عالــی ریشــه کنــی ماالریــا در مرکــز
امــوزش بیــن المللــی ریشــه کنــی ماالریــا
در کشــور جامائیــکا در ســال ،1342دوره
کشــت انــگل ماالریــا در انســتیتو گــورگال
مموریــال در کشــور پانامــا در ســال ،1358
بازدیــد و کارامــوزی در ازمایشــگاه هــای
انــگل شناســی کشــورهای در ســال هــای
1354 ،1351 ،1348و .1371
محل خدمت
از اول شــهریور مــاه 1336خدمــت
خــود را بــا ســمت دســتیار تحقیقاتــی در
انســتیتو پارازیتولــوژی و ماالریولــوژی در
دانشــکده پزشــکی دانشــگاه تهــران شــروع
کــردم و بــه ترتیــب در ســال هــای ،1343
1348و 1355بــه مراتــب اســتادیاری،
دانشــیاری و اســتادی در گــروه
انــگل شناســی و قــارچ شناســی پزشــکی
دانشــکده بهداشــت و انســتیتو تحقیقــات
بهداشــتی دانشــگاه علــوم پزشــکی و
خدمــات بهداشــتی – درمانــی تهــران ارتقاء
یافتــه ام .از ســال 1348ســال 1380
سرپرســتی واحــد تــک یاختــه شناســی
گــروه انــگل شناســی و قــارچ شناســی
پزشــکی را بــه عهــده داشــتم و در اول
شــهریور مــاه 1380بافتخــار بازنشســتگی
نائــل شــدم.
فعالیت های اموزشی و پژوهشی
از اول شــهریور مــاه 1336کــه
بــه عنــوان دســتیار تحقیقاتــی در انســتیتو
پارازیتولــوژی و ماالریولــوژی مشــغول
کار شــدم .ســال اول بیشــتر درگیــر
برنامــه هــای اموزشــی و سرپرســتی و
تدریــس در کالس میکروســکپی ماالریــا
بــودم .در ان زمــان برنامــه ریشــه کنــی
ماالریــا در ایــران تــازه شــروع شــده بــود و
تعــداد زیــادی تکنســین ازمایشــگاه بــرای
تشــخیص ازمایشــگاهی ماالریــا مــورد
نیــاز بــود .بــه همیــن دلیــل ســالی دوبــار
دوره میکروســکپی ماالریــا بــه مــدت ســه
مــاه در انســتیتو تشــکیل مــی شــد.
در مناطقــی کــه ازمایشــگاه ماالریــا
وجــود نداشــت ،نمونــه هــای خــون تهیــه
شــده از بیمــاران جهــت ازمایــش بــه
ازمایشــگاه ماالریــای انســتیتو تهران ارســال
مــی شــد و توســط دانشــجویان و کارکنــان
فنــی امــوزش دیــده مــورد ازمایــش قــرار
مــی گرفــت .نظــارت در ازمایــش ایــن
نمونــه هــا و ارســال گــزارش بیشــتر بــه
عهــده اینجانــب بــود .ســال هــای و1338
1337بــه خدمــت نظــام رفتــم و بــا
توافــق بهــداری ارتــش و انســتیتو ،قبــل
از ظهــر خدمــت نظــام را در بهــداری
پــادگان اموزشــی ســلطنت ابــاد انجــام
مــی دادم و بعــد از ظهــر در انســتیتو بــه کار
شهریور 95
شماره 128
25
ازمایشــگاهی ماالریــا مشــغول بــودم.
بعــد از خدمــت نظــام در ســال 1339
همــراه یــک گــروه مطالعاتــی از طــرف
انســتیتو جهــت بررســی وضــع ماالریــا
بــه بیرجنــد و جیرفــت رفتــم و در ســال
1340مــدت شــش مــاه بــه عنوان مســوول
موقــت ازمایشــگاه و اپیدمیولوژیســت
ماالریــا بــه مــدت 6ماه بــه مازنــدران اعزام
شــدم .بــا وجــود شــرایط ســخت ان زمــان
در مــورد راه هــای ارتباطــی و دوســتانه،
وضــع ســکونت و تغذیــه در چنیــن
ماموریــت هــای مطالعاتــی و اجرائــی
چــون هــدف خدمــت بــه مــردم در مناطــق
ماالریــا خیــز در روســتاهای دور افتــاده و
محــروم بــود و اغلــب مــوارد مــردم روســتا
بــه گرمــی و خلــوص نیــت از اعضــای
گــروه هــای بهداشــتی اســتقبال مــی کردند
احســاس خســتگی نمــی کــردم .در یکــی
از ماموریــت هــا در شــهر جیرفــت بــا
یکــی از ماموریــن ریشــه کنــی ماالریــا
بــرای پیــدا کــردن و درمــان چنــد بیمــار
ماالریایــی راه افتادیــم .پــس از ســاعت هــا
پیــاده روی در هــوای گــرم موجــود در
مــورد محــل ســکونت بیمــاران بــه یــک
مــرد روســتائی برخوردیــم کــه اظهــار
داشــت مــن ایــن بیمــاران را مــی شناســم
ولــی اول بایــد زن مــن را کــه بیمــار اســت
ببینیــد .زن ایشــان در یــک کلبــه بــا تــب و
ســرفه شــدید بســتری بــود .ظاهــرا ً بــه نظر
مــی رســید کــه مبتــا بــه ذات الریــه شــده
باشــد .خوشــبختانه در ســاک خــود امپــول
پنــی ســیلین و وســائل تزریــق همــراه
داشــتم .پــس از جوشــاندن و اســتریل
کــردن ســرنگ یــک پنــی ســیلین تزریــق
کــردم و چنــد قــرص تــب بــر و مســکن
هــم بــه او دادم .پــس از اتمــام کار شــوهر
ایشــان اظهــار داشــت بیمارانــی را کــه
شــما بــه دنبــال انــان هســتید نمــی شناســم
بــرای اینکــه همســرم را ببینیــد گفتــم انــان
را مــی شناســم .از کلبــه ایــن روســتایی
کــه خــارج شــدیم بــه یــک مــرد دیگــری
برخــورد کردیــم کــه از مــا قــرص ماالریــا
26
26
شهریور 95
شماره 128
مــی خواســت .بــه او گفتیــم اگــر بیمــار
ماالریایــی داریــد مــا را پیــش او ببریــد.
گفــت شــما قــرص را بــه مــن بدهیــد
خــودم بیمــاران را درمــان مــی کنــم چــون
بــا درخواســت او موافقــت نشــد ،گفــت
شــما پــول گرفتیــد و بــه ان زن امپــول
زدیــد .بــه خانــه کدخــدای ده رفتیــم تــا
تعــدادی از افــراد خانــواده پرجمعیــت او را
کــه مبتــا بــه ماالریــا بودنــد درمــان کنیــم.
خــوراک اول داروهــای ضــد ماالریــا را
بــه بیمــاران خوراندیــم و بقیــه داروهــا را
بــرای هــر یــک از بیمــاران در یــک بســته
کاغــذی پیچیــده و بــا گذاشــتن عالمــت و
توضیــح ،بســته هــای دارو را بــه کدخــدا
تحویــل دادیــم کــه در روزهــای بعــد بــه
بــه بیمــاران بدهنــد.
کدخــدا بســته هــای دارو را بالفاصلــه
بــاز کــرد و همــه را در یــک صنــدوق
کوچــک تختــه ای ریخــت و گفــت خــودم
ان هــا را بــه بچــه هــا مــی دهــم .باالخــره
ادرس ســایر بیمــاران ماالریایــی را از
کدخــدا گرفتــم .وقتــی بــه چــادر محــل
ســکونت بچــه ماالریائــی مــورد نظــر
نزدیــک شــدیم از در بــا فحــش و ناســزای
مــادر بچــه هــا کــه بــه مامــور ماالریــا
مــی گفــت بچــه هــای مــرا ســوزن زدیــد
مردنــد مواجــه شــدم .در همیــن موقــع
بچــه هــا بیــرون دویدنــد و فــرار کردنــد.
بیســت ســال پــس از ایــن ماموریــت
در یــک ســفر مطالعاتــی دیگــر گــذرم بــه
جیرفــت و بعضــی از روســتاهای ان منطقــه
افتــاد .وضــع اجتماعــی – اقتصــادی مــردم
عــوض شــده بــود .بــاغ هــای مرکبــات
و مــزارع کشــاورزی فعــال جلــب توجــه
مــی کــرد وضــع ظاهــری مــردم و محــل
ســکونت انــان و وضــع بهداشــتی منطقــه
بهبــود یافتــه بــود .مــوارد ماالریــا خیلــی
کــم گــزارش مــی شــد.
مشــاهدات و تجربیاتــی کــه در
مطالعــات صحرایــی اولیــه کســب کــردم،
انگیــزه خوبــی بــرای ادامــه فعالیــت هــای
اموزشــی و پژوهشــی در زمینــه ماالریــا و
ســایر عفونــت هــای انگلــی تــک یاخته ای
شــایع در ایــران بــود کــه خالصــه نتایــج
انهــا بــه شــرح زیــر ارائــه مــی شــود:
فعالیــت هــای اموزشــی :امــوزش
دانشــجویان و کارکنــان فنــی پزشــکی و
بهداشــتی در ســطوح و مقاطــع مختلــف
از کاردان علــوم ازمایشــگاهی تــا دوره
دکتــری ( )PHDو تخصــص در رشــته
انــگل شناســی پزشــکی و رشــته هــای
وابســته در دانشــکده هــای علــوم پزشــکی
(پزشــکی ،داروســازی و بهداشــت) در
زمینــه انــگل شناســی و بیمــاری هــای
انگلــی تــک یاختــه ای بــه ویــژه ماالریــا،
ســالک و کاال ازار .در برنامه های اموزشــی
و تدریــس در دوره هــای بیــن المللــی
گواهــی عالــی بهداشــت عمومــی ( )MPHو
دوره عالــی ماالریولــوژی کــه در دانشــکده
بهداشــت برگــزار شــده اند شــرکت داشــته
ام .در تدریــس دروس نظــری و عملــی و
دوره هــای بازامــوزی از اطالعــات و
تجربیــات کســب شــده در پژوهــش هــای
ازمایشــگاهی ومطالعــات صحرائــی خــود
اســتفاده کــرده ام.
حــدود 15نشــریه اموزشــی در زمینــه
بیمــاری هــای انگلــی تــک یاختــه ای
در روش هــای تشــخیص ازمایشــگاهی
انهــا از جملــه یــک کتــاب راهنمــای
میکروســکوپی ماالریــا (بــا کمــک و
راهنمایــی اســتاد ارجمنــد جنــاب اقــای
دکتــر احمــد حاجیــان) جهــت اســتفاده
دانشــجویان و کارکنــان فنــی تهیــه و
تدویــن شــده اســت.
راهنمایــی 28پایــان نامــه کارشناســی
ارشــد ،دکتــری ( )PHDو تخصــص در
رشــته انــگل شناســی و مشــاوره بیــش از
70پایــان نامــه در رشــته و مقاطــع فــوق را
بــه عهــده داشــته ام.
فعالیــت ای پژوهشــی :در اجــرای
طــرح هــای تحقیقاتــی متعــددی در زمینــه
بیمــاری هــای ماالریــا ،ســالک ،کاالازار و
توکسوپالســموز بــه عنــوان مســوول طــرح
و بــا همــکار شــرکت داشــته ام.
تعــدادی از طــرح هــای اجــرا شــده
بــا همــکاری و کمــک مالــی ســازمان
بهداشــت جهانــی انجــام گرفتــه اســت.
هــدف اصلــی در اکثــر طــرح هــای
انجــام شــده راه انــدازی و اســتفاده از
تکنیــک هــای ازمایشــگاهی عملــی و
کاربــرد انهــا در تشــخیص و بررســی
اپیدمیولــوژی بیمــاری هــای انگلــی
تــک یاختــه ای شــایع در ایــران بــه ویــژه
ماالریــا و کاالازار و ارائــه راه کارهــای
کنتــرل و درمــان مناســب بــرای ایــن
بیمــاری هــا بــوده اســت.
نتایــج مطالعــات صحرایــی و تحقیقــات
ازمایشــگاهی در 11کنگــره منطقــه ای
و بیــن المللــی و بیــش از 20کنگــره
و ســمینار داخلــی بــا ارائــه مقالــه بــه
صــورت کنفرانــس معرفــی شــده اســت.
تعــداد مقــاالت منتشــر شــده در مجالت
علمــی بیــن المللــی و داخلــی و یــا ارائــه
شــده درمجامــع علمــی بیــن المللــی 57
مقالــه و تعــداد مقــاالت و نشــریات بــه
زبــان فارســی 20عــدد بــوده اســت.
از کارهــای تحقیقاتــی کــه بــه کمــک
همــکاران و دانشــجویان در واحــد
تــک یاختــه شناســی دانشــکده بهداشــت
انجــام گرفتــه اســت و اغلــب از نظــر
علمــی و کاربــردی مــورد توجــه بــوده
و اســتفاده مــداوم در تشــخیص و
بررســی اپیدمیولــوژی بیمارهــای انگلــی
تــک یاختــه ای در ایــران داشــته اســت
و بیشــتر در تشــخیص ،تعییــن میــزان
شــیوع و کنتــرل و درمــان ماالریــا ،کاالازار
کمــک کننــده بــوده انــد بــه مــوارد زیــر
مــی تــوان اشــاره کــرد:
راه انــدازی و اســتفاده از
تســت هــای ســرولوژی ایمونوفلورســانس
و الیــزا ELISAبــرای تشــخیص و بررســی
اپیدمیولــوژی ماالریــا و لیشــمانیوز
بــه ترتیــب در ســال هــای 1349و 1357
(اولیــن بــار در ایــران)
کشــت مــداوم پالســمودیم فالســیپارم
و تهیــه انتــی ژن ماالریــا جهــت بررســی
ســرولوژی ماالریــا در ســال ( 1360اولیــن
بــار در ایــران)
راه انــدازی یــک روش ســاده بــرای
تهیــه نمونــه از جونــدگان جهت تشــخیص
پارازیتولــوژی لیشــمانیوز جلــدی 1361
(درایــران بــرای اولیــن بــار)
اســتفاده از روش الیــزا درتعییــن تمایل
خونخــواری پشــه هــا از انســان و حیوانــات
( 1359در ایــران بــرای اولیــن بــار)
تعییــن میــزان حساســیت پالســمودیم
فالســیپارم بــه داروهــای ضــد ماالریــا
( 1362اولیــن بــار در منطقــه)
راه انــدازی و اســتفاده از تســت
اگلوتیناســیون مســتقیم ( )DATبــرای
تشــخیص و بررســی و ایپدمیولــوژی
لیشــمانیوز احشــایی .1367
عضویت در انجمن ها و سازمان های
علمی ملی و بین المللی
عضــو کمیتــه علمی کشــوری ماالریــا در
وزارت بهداشــت ،درمــان و امــوزش پزشــکی
عضــو هیئــت موســس و هیئــت
مدیــره انجمــن انــگل شناســی ایــران
عضــو وابســته گــروه علــوم پایــه
پزشــکی فرهنگســتان علــوم پزشــکی
جمهــوری اســامی ایــران
عضــو دبیــر محلــی انجمــن ســلطنتی
پزشــکی گرمســیری و بهداشــت انگلســتان
عضــو پانــل مشــورتی کارشناســان
ماالریــای ســازمان بهداشــت جهانــی
عضــو و دبیر هیئت ممتحنــه و ارزش یابی
رشــته انــگل شناســی پزشــکی شــوری اموزش
علــوم پایه پزشــکی ،بهداشــت و تخصصی
کسب افتخارات
اســتاد ممتــاز دانشــگاه علــوم
پزشــکی و خدمــات بهداشــتی – درمانــی
تهــران در ســال 1731
محقــق نمونــه وزارت بهداشــت،
درمــان و اموزش پزشــکی در ســال 1374
یکــی از پیشکســوتان علــوم
پزشــکی ،وزارت بهداشــت ،درمــان و
امــوزش پزشــکی در ســال 1378
یکــی از پزشــکان نمونــه ســازمان
نظــام پزشــکی جمهــوری اســامی ایــران
در ســال1379
مشــوق اصلــی اینجانــب در اغــاز
فعالیــت اموزشــی و پژوهشــی اســاتید
بــزرگار و پیشکســوت و بنیــان گــزاران
دانشــکده بهداشــت و انســتیتو تحقیقــات
بهداشــتی بــه ویــژه جنــاب دکتــر
شــمس الدیــن مفیــدی ،جنــاب اقــای دکتر
احمــد حاجیــان ،مرحــوم دکتــر محمــد
علــی فقیــه و در طــول خدمــت همــکاران
و دانشــجویان صمیمــی و فعــال در انجــام
عملیــات ازمایشــگاهی و صحرائــی در
زمینــه بیمــاری هــای انگلــی تــک یاختــه
ای بــوده انــد .مــن هــم بــه ســهم خــود در
تمــام طــول خدمــت بــه طــور تمــام وقــت
وظایــف خــود را صادقانــه تــا انجــا کــه
مقــرر بــوده اســت انجــام داده ام و در ایــن
راه همســر و فرزنــد عزیــزم و همچنیــن
بــرادران و خواهــر مهربانــم در تمــام
مــواردی کــه درماموریــت هــای پژوهشــی
و اموزشــی بــوده ام کمبــود حضــور مــرا
درانجــام وظایــف خانوادگــی جبــران
نمــوده انــد.
شهریور 95
شماره 128
27
پزشک پیشتاز مبارزه با ابله در جهان درگذشت
"دونالــد هندرســون" پزشــک
و اپیدمی شــناس امریکایــی کــه
سرپرســتی کمپیــن موفقــی بــرای
ریش ـه کن کــردن ابلــه در سراســر
جهــان را بــه عهــده داشــت در
ســن ۷۸ســالگی درگذشــت.
از دکتــر هندرســون بــه خاطــر
تالش هایــش در دهه هــای
۱۹۶۰و ۱۹۷۰بــه عنــوان یکــی از
پیشــتازان بهداشــت عمومــی نــام
بــرده می شــد.
او پــس از شکســتگی لگــن
دچــار مشــکالت جســمی شــد
و در اثــر عواقــب همــان حادثــه
درگذشــت .ابلــه کــه یکــی از
مهلک تریــن بیماری هــای جهــان
بــود فقــط در قــرن بیســتم باعــث
مــرگ صدهــا میلیــون نفــر شــد.
ایــن بیمــاری عــاوه بــر انکــه
باعــث درد زیــادی مــی شــود
اغلــب بــا پیدایــش زخم هایــی در
پوســت بــدن و صــورت همــراه
اســت .ایــن بیمــاری بــه مــرگ یک
ســوم بیمــاران منجــر مــی شــد.
در ســال ۱۹۸۰اعــام شــد کــه
ایــن بیمــاری مســری کامــا ریشــه
کــن شــده اســت .ســازمان جهانــی
بهداشــت دکتــر هندرســون را در
ســال ۱۹۶۶به سرپرســتی مبــارزات
بــرای مقابلــه بــا ابلــه انتخــاب کرد.
ایــن بیمــاری در ان زمــان هنــوز در
افریقــا و اســیا شــایع بــود.
شــانس موفقیــت دکتــر
هندرســون ناچیــز قلمداد می شــد
امــا او بــه جــای دنبــال کــردن
یــک برنامــه واکســینه ســازی
انبــوه ،ســعی کــرد مــوارد شــیوع
بیمــاری را منــزوی و بومــی هــا
را بــه طــور منظــم واکســینه کنــد.
مبــارزه ســازمان بهداشــت
جهانــی بــا ابلــه از ۱۹۶۶تــا ۱۹۸۰
هزینــه کل ریشــه کنــی ابلــه به
بیــش از ۳۰۰میلیون دالر ســر زد.
بیــش از ۲۰۰هــزار خدمــه در
بیــش از ۷۰کشــور جهــان در ان
عملیــات شــرکت داشــتند.
۲۴۰۰ میلیــون دوز واکســن
در ایــن مبــارزات مصــرف شــد.
دکتــر هندرســون پــس از کار
در ســازمان بهداشــت جهانــی،
بعــدا بــه عنــوان مشــاور علــوم
و بیوتروریســم ســران سیاســی
خدمــت کــرد .او همچنیــن
پســت هــای اکادمیــک و پزشــکی
دیگــری داشــت.
تــام اینگلزبــی مدیــر مرکــز
پزشــکی امنیــت بهداشــتی در
دانشــگاه پیتســبورگ امریــکا در
ســتایش دکتــر هندرســون گفــت
کــه او “واقعــا جهــان را بــه جــای
بهتــری تبدیــل کــرد”.
اشنایی با ابله
ابلــه یکــی از مرگ بارتریــن
بیماری هــای تاریــخ محســوب
می شــود کــه تنهــا در قــرن بیســتم،
28
28
شهریور 95
شماره 128
باعــث مــرگ حــدود ٣٠٠میلیــون
نفــر شــد .ایــن بیمــاری به وســیله
ویــروس واریــوال ایجــاد می شــود
و می توانــد انســان را بــه تــب
و عالئــم شــبه انفلوانــزا ،دچــار
کنــد کــه درنهایــت بــه ظهــور
جوش هــای چرکیــن منجــر
می شــود .حتــی کســانی کــه
نجــات پیــدا می کردنــد و در اثــر
ایــن بیمــاری نمی مردنــد ،نابینــا
می شــدند یــا ظاهــر زشــتی پیــدا
می کردنــد .ادوارد جنــر ،پزشــک
انگلیســی در قــرن ،١٨دریافــت
ویــروس ابلــه گاوی باعــث ایجاد
ایمنــی در برابــر ابلــه می شــود.
جنــر را به عنــوان پــدر واکســن
ابلــه می شناســند .ایــن روش
ل شــد.
بــا گذشــت زمــان تکمی ـ
در ســال ،١٩٤٩امریــکا بــه دلیــل
واکسیناســیون سراســری از ابلــه
پــاک شــد؛ امــا ایــن بیمــاری در
دیگــر کشــورهای جهــان همچنان
جــوالن مــی داد .هندرســون در
دهــه ١٩٦٠و ،١٩٧٠در مرکــز
کنتــرل و پیشــگیری بیمــاری و
بــرای ســازمان جهانــی بهداشــت
کار می کــرد و سرپرســت گــروه
کوچکــی از کارشناســان بهداشــت
عمومــی و گــروه بزرگــی از
مــددکاران بــود .ایــن گــروه بــه
شناســایی بیمــاران و ایزوله کــردن
انهــا می پرداخــت و افــرادی را
کــه بــا بیمــاران ارتبــاط داشــتند،
واکســینه می کــرد .ایــن کمپیــن
بســیار تاثیرگــذار بــود؛ زیــرا
واکســن بــه شــکل خشــک
ســاخته شــده بــود و می توانســت
دمــای بــاالی مناطــق اســتوایی
را تحمــل کنــد.
ایــن واکســن را بــه
گونــه ای ســاخته
بودنــد کــه افــراد
غیرمتخصــص هــم
می توانســتند از ان
اســتفاده کننــد.
ذخیــره عامــل
بیمــاری :اگرچــه از
دهــه ١٩٨٠بــه بعد،
مــوردی از ابلــه مشــاهده نشــد
و مشــکالتی را پدیــد نیــاورد؛
امــا دانشــمندان امریکایــی و
روســی ذخایــری از ایــن بیمــاری
را نگه داشــته اند و تاسیســاتی
در ســیبری و اتالنتــا به طــور
رســمی از ایــن ویــروس نگهداری
می کننــد کــه البتــه تحــت
مقــرارت شــدید ایمنــی از انهــا
نگهــداری می شــود .هندرســون
چندیــن ســال پیــش ،درخواســت
کــرده بــود ایــن نمونه هــا را
نابــود کننــد؛ زیــرا بــه بــاور وی،
نگهــداری از ایــن میــزان ابلــه
بســیار خطرنــاک اســت .بــه
بــاور محققــان چــون بــه تازگــی
هیچ کــس بــا ویــروس ابلــه
مواجــه نشــده اســت ،در صــورت
شــیوع مجــدد ان ،ممکــن اســت
اکثریــت مــردم جهــان در برابر ان
اســیب پذیر باشــند.
واکسیناسیون ابله در ایران
ســال ١٢٦٤قمــری ،نخســتین
برنامــ ه دولــت ایــران بــرای
واکس ـن زدن بــه فرمــان امیرکبیــر
اغــاز شــد .در ان برنامــه ،کــودکان
و نوجوانــان ایرانــی را ابله کوبــی
می کردنــد امــا چنــد روز پــس
از اغــاز ابله کوبــی ،بــه امیرکبیــر
خبــر دادنــد مــردم از روی
نااگاهــی نمی خواهنــد واکســن
بزننــد به ویــژه کــه چنــد نفــر از
فالگیرهــا در شــهر شــایعه کــرده
بودنــد کــه واکســن زدن باعــث
راه یافتــن جــن بــه خــون انســان
می شــود .هنگامــی کــه خبــر
رســید پنــج نفــر بــه علــت ابتــا
بــه بیمــاری ابلــه جــان باخته انــد،
امیــر فرمــان داد هرکــس کــه
حاضــر نشــود ،واکســن ابلــه
بکوبــد ،بایــد پنــج تومــان بــه
صنــدوق دولــت جریمــه بپــردازد.
جالــب انکــه برخــی افــرادی کــه
پــول کافــی داشــتند ،پنــج تومــان
را می پرداختنــد و از ابله کوبــی
ســر بــاز می زدنــد .برخــی دیگــر
نیــز هنــگام مراجعــه مامــوران در
اب انبارهــا پنهــان می شــدند یــا
از شــهر بیــرون می رفتنــد .امــا
کم کــم تاثیــر مایه کوبــی یــا
واکسیناســیون مشــخص شــد و
دیگــر کســی از ان گریــزان نبــود.
شهریور 95
شماره 128
29
مترجم:معصومه قاسم نژاد(دانشجوی کارشناسی ارشد میکروب شناسی)
ندا سنایی(دانشجوی کارشناسی ارشد ویروس شناسی)
علیرضا مزرعه کار(کارشناس ارشد مدیریت)
بررسی مقایسه ای داروهای خوراکی کاهنده قند خون
و میزان اثر گذاری ان ها
درمان دارویی بهینه و خوراکی دیابت ،خطر ابتال به بیماری های قلبی
عروقی را کاهش می دهد ،اما مرگ و میر ناشی انفارکتوس میوکارد به دنبال
استفاده از انها ثابت نشده است .بنابراین در این مطالعه به بررسی ارتباط
بین داروهای خوراکی کاهنده قندخون و پیامدهای ناشی از ان مانند
بیماری های قلبی عروقی به دنبال انفارکتوس میوکارد می پردازیم.
دیابت نوع دوم یک بیماری متابولیک پیشرفته است که باعث
مرگ و میر قابل توجهی در سراسر جهان است .متفورمین به عنوان
خط اول داروهای خوراکی قند خون است .یک داروی کنترل قند
خون می تواند مرتبط با شیوه زندگی باشد .اگر چه در برخی از
دستورالعمل های توصیه شده عالوه بر این ،از سولفونیل اوره به
عنوان خط دوم درمان در زمانی که کنترل قند خون با متفورمین به
تنهایی کافی نباشد.
در حال حاضر ،متفورمین سنگ بنای دارویی برای بیماران مبتال
به دیابت نوع 2است .هنگامی که متفورمین برای درمان کفایت
نمی کند و یا منع نشده باشد ،ازگزینه های درمانی خوراکی بعدی
استفاده می شود .سولفونیل اوره ،مگلیتینیدها ،یک گلوکوزیداز
بازدارنده ،تیازولیدین دیونه و مهار کننده-4،دی پپتیدازاست دو
گیرنده مهار کننده برای حمل و نقل گلوکز و سدیم به عنوان
درمان است ،در حالی که هیچ گزینه خاص دیگری در انجمن
دیابت امریکا ساخته نشده است .از طرفی به طور خاص گلی
کالزید به عنوان گزینه دوم درمان ترجیح داده شده که به عنوان
یک گروه سولفونیل است .بر اساس شواهد ،فواید قلبی عروقی
گلی کالزید بیش از دیگرداروهاست .داروهای غیر انتخابی مانند
گلی بن کالمید ،همچنین گیرنده قلبی مسدودکرده و بسته شدن
این کانال در طول ایسکمی ،موجب عملکرد بدتر دیواره عضالت
قلب و بروز بیماری های قلبی و عروقی می شود.
اگرچه توافق عمومی مبنی بر این است که متفورمین باید به
عنوان خط اول درمان دارویی در بیماران مبتال به دیابت نوع 2مورد
استفاده است ،اما این باور که ممکن است مصرف یکبار منفرمین
اثر بخشی طوالنی نداشته باشد همچنان وجود دارد.ما یک بررسی
سیستماتیک و متاانالیز برای ارزیابی ایمنی تطبیقی و اثر بخشی
از همه کالس موجود از درمانی در بیماران مبتال به دیابت نوع 2
توسط تک درمانی متفورمین کنترل انجام شده است.
30
30
شهریور 95
شماره 128
در بیماران مبتال به دیابت که با خطر بیماری قلبی مواجه اند،
درمان دارویی با گلی بنکالمید–سولفونیل اوره-گلیم پرید و
تولبوتامید در مقایسه با درمان تک دارویی متفورمین با افزایش
خطر بیماری های قلبی و عروقی همراه بوده است.
مطالعه انجام شده نشان می دهد که در مقایسه گلی کالزید با
دیگر کاهنده های قند خون که مصرف خوراکی دارد ،عملکرد به
نسبت ضعیف تری دارد .از سویی حوادث ناشی از افزایش قند
خون در مورد گلی کالزید بسیار نادر است.
از سویی حوادث ناشی از قند خون در مورد گلی کالزید بسیار
نادر است .دوز گلی کالزید مورد بررسی 320-240میلی گرم توصیه
شده است .گلی کالزید احتماال مزایایی بیش از مصرف گلیم پرید
دارد و تفاوت ان ها در احتمال مزایایی بیش از مصرف گلیم پرید
است و تفاوت انها در احتمال بروز خطر هایپوگالیسمی است.تا
کنون هیچ اثر مضری از گلی کالزید بر بیماری های قلبی و عروقی
دیده نشده است.
از تست های تشخیصی مانند هموگلوبین گیلیکوزیله ،برای بررسی
حوادث احتمالی ناشی از افزایش قند خون و اثر ان بر بیماری های
قلبی و عروقی پرداخته شده است.
گلی کالرید به عنوان یک داروی امن با کمترین میزان خطر
هایپوگالیسمی شناخته شده است و هایپوگالیسمی گزارش شده
ناشی از ان در مقایسه با سایر داروها بسیار پایین بوده است.
میزان دوز اثر بخشی گلی کالزید در مقایسه با داروهایی مانند
ویلداگلیپتین بسیار کمتر بوده است .از طرفی مصرف گلی کالزید
به نسبت سایر کاهنده های قند خون مانند گلیم پرید و سایر
ویلداگلیپتین مانند پیوگلیتازول هم از نظر اثر ان بر افزایش وزن و
ریسک خطر بیماری های قلبی در شرایط مناسب تری قرار دارد.
البته تغییر در سبک زندگی بیماران عالوه بر نوع دارو ،می تواند
در اثر بخشی داروها در کاهش قند خون موثر باشد.
از زمانی که داروهایی همچون متفورمین به لیست داروهای
انتخابی اضافه شده است ،این دارو به عنوان دارویی موثر در کاهش
قند خون شناسایی شده است.
رویداد هایپوگالیسمی شدید برای تمام داروها تقریبا نادر است.
یک افزایش جزیی در مهار الفا گلوکوزیداز که انالوگ دی پپتیداز
:منابع
1. In Zucchi SE, Bergenstal RM, Buses JB, Diamante M, Ferrannini E, et al. (2012) Management of hyperglycemia in type 2 diabetes: a patient-centered approach: position statement of the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for
the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care 35: 1364–1379.
2. (2008). Type 2 Diabetes: National Clinical Guideline for Management in Primary and Secondary Care
(Update). London. 3. Schramm TK, Gislason GH, Vaag
A, Rasmussen JN, Folk F, et al. (2011) Mortality and cardiovascular risk associated with different insulin secretagogues compared with metformin in type 2 diabetes,
with or without a previous myocardial infarction: a nationwide study. Eur Heart J 32: 1900–1908.
4. Sadikot SM, Mogen Sen CE (2008) Risk of coronary
artery disease associated with initial sulphonyl urea
treatment of patients with type 2 diabetes: a matched
case-control study. Diabetes Res Clin Pract 82: 391–395.
5. Khalangot M, Tronko M, Kravchenko V, Kovtun V
(2009) Glibenclamiderelated excess in total and cardiovascular mortality risks: data from large Ukrainian
observational cohort study. Diabetes Res Clin Pract 86:
247–253
6. Canadian Diabetes Association 2008 clinical practice guidelines for the prevention and management of
diabetes in Canada. Can J Diabetes. 2008; 32(Supple
1):1-201. Available from: www.diabetes. ca/files/
cpg2008/cpg-2008.pdf.
7. National Collaborating Centre for Chronic Conditions. Type 2 diabetes: National clinical guideline for
management in pri- Mary and secondary care (update). London (UK): Royal Col- lege of Physicians; 2008.
Available from: www.nice.org.uk/nice-edia/pdf/CG66diabetesfullguideline.pdf.
8. Standards of medical care in diabetes—2009.
Diabetes Care.2009; 32(Suppl 1):13–61.
9. Managing type 2 diabetes in South Australia. Adelaide: Gove- ernment of South Australia, Department of Health; 2008 Avail- able from:
ww.publications.health.sa.gov.au/cgi/viewcontent.
cgi?article=1001&context=dis (accessed 2009 Jan 19).
10. Management of type 2 diabetes. Wellington:
New Zealand Guide- lines Group (NZGG); 2003. Available from: www.nzgg.org.nz/uidelines/dsp_guideline_popup.cfm?guidelineCatID=30&guid elineID=36
(accessed 2009 Jan 19).
.است که می تواند منجر به افزایش وزن شود
اطالعات اندکی در مورد عوارض دیابت مرگ و میر با کیفیت
زندگی وجود دارد که لزوم استفاده بهینه از دارو ها را بیشتر
.ضروری می سازد
نتیجه گیری
متفورمین و گلی کالزید به عنوان داروهایی با کمترین میزان
ریسک مرگ و میر و ریسک خطر بیماری های قلبی و عروقی
از سویی انسولین و گلی بنکالمید بیشترین میزان.شناخته شده اند
.مرتالیتی و خطر بیماری های قلبی و عروقی را دار است
31
95 شهریور
128 شماره
مقاله علمی فنی
مهندس احسان درخشان نیا
بررسی و کنترل کیفی اب ازمایشگاهی
اب خالص در ازمایشگاه از اهمیت زیادی برخوردار
است به طوریکه اگر اب مصرفی الوده یا ناخالص باشد،
محلول های ساخته شده با این اب اشکال داشته و تست ها
دچار تداخل و اشکال می شود.
درجه خلوص اب مصرفی بستگی به نوع استفاده از ان
دارد .مثال برای تهیه اکثر محلول ها و معرف ها در ازمایشگاه،
احتیاج به اب خالص داریم .برای شستشوی وسایل هم
احتیاج به اب خالص داریم .تمام روش های تخلیص یا تهیه
اب خالص (که در ادامه به ان اشاره می شود) هزینه زیادی
دارد .با کمال تعجب مشاهده می شود که اب خالص یکی
از گران ترین اجزاء در تهیه محلول ها و معرف ها خواهد
بود .برای انتخاب ،خرید و راه اندازی سیستم تخلیص اب،
باید به خلوص مورد نظر توجه کرده و براساس ان نسبت به
تهیه سیستم مناسب تخلیص اب اقدام کرد .انتخاب سیستم
تخلیص اب و دستگاه های مورد نیاز در هر ازمایشگاه بستگی
به مقدار امالح و ناخالصی ها در ِ
اب ان شهر دارد .چون مقدار
مواد الی و غیرالی و امالح موجود در اب مناطق مختلف
فرق می کند .برای سال های متمادی تقطیر (اب مقطر) به
عنوان اب خالص مطرح می شد .ولی امروزه اب مقط ِر یکبار
تقطیر ،به عنوان اب خالص مورد قبول نیست .اب خالص،
دارای تقسیم بندی ها و طبقه بندی های زیادی است .براساس
نظریه انجمن پاتولوژیست های امریک ا �[College of Ameri
])can Pathologists (CAPاب مصرفی ازمایشگاهی بر اساس
خلوص به 3درجه ( )Gradeتقسیم می شود:
اب درجه : IIIبرای شستشو و ابکشی وسایل شیشه ای و
پالستیکی و ازمایش هایی چون تجزیه ادرار ،مدفوع ،ساختن
محیط کشت و کارهای میکروب شناسی ،بافت شناسی.
اب درجه : IIبرای معرف سازی ،محلول سازی،
ازمایشات سرولوژی و کلیه مواردی که اب درجه Iالزم
نباشد .مثل بخش های بیوشیمی ،هماتولوژی ،میکروبیولوژی،
ایمونولوژی و سایر قسمت ها.
32
32
شهریور 95
شماره 128
اب درجه :Iبرای کارهایی که نیاز به حداکثر دقت
و صحت و خلوص دارند ،به کار می رود .اب درجه I
باید بالفاصله پس از تهیه (حداکثر دو تا سه ساعت پس
از تهیه) مورد استفاده قرار گیرد .اگر بیش از این مدت
بال استفاده بماند ،دیگر دارای خلوص اب درجه Iنیست
(به علت جذب سریع دی اکسید کربن موجود در هوا ).
از اب درجه Iجوشانده شده برای اندازه گیری گازهای
خون استفاده می شود.
طبیعتا استفاده از هر درجه اب ازمایشگاهی بستگی
به نوع مصرف و هدف ان دارد .به طور کلی تهیه اب
خالص در هر ازمایشگاه بستگی به کیفیت اب شهر دارد.
همان طور که پیشتر هم به ان اشاره ای شد هرچه اب
شهر سخت تر بوده و دارای امالح بیشتری باشد ،تهیه اب
خالص مشکل تر و پرهزینه تر است.
الزم به ذکر است که کیفیت اب مصرفی برروی تمام
مراحل ازمایش تاثیر دارد .لذا چون اب از پرمصرف ترین
معرف های ازمایشگاهی است ،توجه به کنترل کیفی ان
ضروری است.
روش های تهیه اب خالص
تهیه اب خالص می تواند به روش های متفاوتی انجام
شود .در اینجا به 5روش متداول ان اشاره می شود که
عبارتند از:
تقطیر ()Distillation
در روش تقطیر ،اب در اثر حرارت تبخیر شده و پس از
میعان ،اب خالص تولید می شود .دستگاه اب مقطرگیری
(تقطیر) برحسب نیاز مصرف کننده ،کوچک یا بزرگ
می تواند است.
در اثر حرارت (شعله یا المنت الکتریکی) اب به جوش
امده و تبخیر می شود ،بخار اب در اثر عبور از ستون
مبرد ( )Condenserو تماس با اب سرد ،مایع شده و وارد
ّ
ظرف جمع اوری اب مقطر می شود (شکل .)1برای تهیه
اب مقطر با حجم بیش از 5لیتر در ساعت ،به جای لوازم
شیشه ای باید از لوازم فلزی استیل و ضدزنگ استفاده شود
که تمیز کردن انها راحت تر باشد .پس از تبخیر اب ،مواد
الیِ غیر فرار و یون ها در ظرف اولیه باقی می مانند ولی
ممکن است مقدار کمی یون های کلر ،مس و گازها در بخار
اب ،محصور شده و وارد اب مقطر شود .از اینکه هزینه
نگهداری و تامین انرژی دستگاه های تقطیر اب باالست،
در مناطقی که اب شهر امالح زیادی دارد ،تهیه اب مقطر
مقرون به صرفه نیست.
برای حذف مواد الی در حین تقطیر می توان 100میلی
گرم پرمنگنات به هر لیتر اب مقطر اضافه کرد تا مواد الی
توسط این ماده اکسیده شود .ضمن اینکه توجه به نکات زیر
در حین تقطیر الزامی است :
توجه به کفایت و ایمنی منبع انرژی
اطمینان از جریان کافی اب سرد در کندانسور
( )Condenserو خشک نشدن مخزن اب
تمیز کردن و رسوب زدایی مخزن جوش یا
همان محفظه تقطیر در فواصل مرتب (بهتر است از اسید
کلریدریک %10استفاده شود)
تمام لوازم شیشه ای از لحاظ تَرک خوردگی و
شکستگی باید مرتب بازدید شود.
الزم است به ایمنی دستگاه از لحاظ جریان برق،
خطر اتش سوزی و شکستن ظروف توجه شود.
اب مقطر تهیه شده حداکثر تا یک هفته در ظروف
پالستیکی یا شیشه ای تمیز و درب دار قابل نگهداری است
و الزم به ذکر است که بهتر است کیفیت اب مقطر تهیه شده
با بررسی هایی نظیر؛ بررسی رسوب در ظرف اب مقطر،
اندازه گیری مقاومت و یا هدایت الکتریکی اب مقطر و ..
حداقل هفته ای یکبار کنترل شود.
چون تعداد کمی از یون های معدنی و مواد الی ممکن است
در بخار اب ،محبوس شده و وارد اب مقطر شود ،اب مقط ِر
یکبار تقطیر الزام ًا خالص نیست ،پس استفاده از اب مقطر
دوبار تقطیر توصیه می شود ).(Double Distilled Water
در این خصوص استفاده از فیلتر اولیه برای گرفتن ذرات
و مواد الی قبل از تقطیر توصیه می شود.
در اثر نگهداری اب مقطر ،دی اکسید کربن وارد ان
می شود و pHان را اسیدی می کند لذا توصیه می شود
اب مقطر به مقدار کم و مناسب با مصرف ازمایشگاه در
فواصل کوتاه تهیه شود.
دیونیزه کردن ()Deionization
سیستم های دیونیزه کننده بر اساس برداشتن یون های
معدنی موجود در اب عمل می کند .این کار با استفاده از
رزین های جذب و تعویض یونی )(Ion exchange resins
انجام می شود .سیستم های دیونیزه کننده نیاز به منبع
انرژی نداشته و ارزان و ساده است .رزین های تعویض
یونی قادر به جدا کردن ناخالصی های الی و تهیه اب
استریل نیست و اب دیونیزه حاصله ممکن است دارای
ناخالصی هایی مثل ذرات سلیس ،اهن یا غیره بوده و
حاوی باکتری باشد .سیستم های دیونیزه کننده شامل
رزین های نامحلول کاتیونی و انیونی به صورت جداگانه
یا مخلوط انها است .این رزین ها در ستون های خاصی
بسته بندی شده است که پس از استفاده و اشباع شدن
(از نظر یون ها) قابل تجدید ( )Regenerationاست.
برای تهیه اب دیونیزه ،اب شیر به درون ستون های
حاوی رزین وارد می شود .این رزین ها ،الکترولیت های
محلول در اب را با یون های H+و OH-خود تعویض
می کنند .میزان هدایت (مقاومت) الکتریکی اب دیونیزه
حاصله را می توان با دستگاه سنجش هدایت الکتریکی
) (Conductivity meterدر مسیر اب خروجی اندازه گیری
کرد .درصورتی که هدایت الکتریکی اب حاصله کمتر از 2
میکروزیمنس بر سانتی متر( ( μS/cmباشد ،اب حاصله
داری کیفیت مناسبی است به نوعی به اب دارای هدایت
الکتریکی کمتر از 2میکروزیمنس ،اب فوق خالص نیز
می گویند) .(Ultrapure Waterالبته الزم به ذکر است که
حداکثر خلوص اب از نظر هدایت الکتریکی تا ۰٫۰۵۶
میکرو زیمنس می تواند برسد .غالب ًا در زمان کنترل اب
شکل : 1دستگاه معمولی تقطیر ساده
شهریور 95
شماره 128
33
خالص به جای محاسبه هدایت الکتریکی ،از واحد مقاومت
الکتریکی که بر حسب مگا اُهم و معکوس میکروزیمنس
است استفاده می شود .به این ترتیب مقاومت الکتریکی
اب فوق خالص با هدایت الکتریکی ۰٫۰۵۶میکروزیمنس
حدود ۱۸مگا اهم است .چنانچه میزان هدایت الکتریکی
اب خروجی بیشتر از 2میکروزیمنس باشد رزین ها قابل
مصرف نبوده و باید احیا شوند.
صاف کردن یا
با عبور اب از صافی های با اندازه وجنس خاصِ ،
اب
فاقد میکروارگانیسم ها و ذرات معلق تهیه می شود .برای
حذف میکروارگانیسم ها پیشنهاد می شود از فیلترهای با
قطر سوراخ کمتر از 0.22میکرون استفاده شود .این فیلترها
عوامل کوچک تر مثل ویروس ها را از اب جدا نمی کند.
صاف کردن یا فیلتراسیون در غلظت یون های اب بی تاثیر
است چون صافی قادر به جداسازی یون ها و ملکول های
کوچک نیست.
فیلترهای مصرفی در این روش شامل :ازبست (،)Asbestos
فیلتر ِگلی ،فیلترشیشه ( ،)Sintered Glass Filtrationغشاء
سلولز. Cotton ، Microfiber Glass ،
با توجه به اندازه کوچک سوراخ فیلترها ،اب به ارامی
از ان ها عبور می کند .چون سرعت فیلتراسیون بستگی به
فشار هیدروستاتیک دارد با استفاده از فشار یا مکش می توان
سرعت عبور اب را از فیلترها افزایش داد .چون اب شهر
دارای ناخالصی ها و ذرات زیادی است ،استفاده از فیلتر
اولیه برای تهیه اب خالص مقرون به صرفه است.
Filtration
نانو فیلتراسیون
یکی از کاربردهای فناوری نانو استفاده از نانو فیلترهاست که
گام موثری در حفظ محیط زیست و صرفه جویی در انرژی به
حساب می اید .در نانو فیلتراسیون ،جداسازی براساس اندازه
ملوکول صورت می گیرد و فرایندی فشاری است .اساس ًا
این روش جهت حذف اجزای الی نظیر الوده کننده های
میکرونی و یون های چند ظرفیتی است .از دیگر کاربردهای
این روش می توان به حذف مواد شیمیایی که به منظور کشتن
موجودات مضر به اب اضافه شده اند ،حذف فلزات سنگین،
تصفیه اب های مصرفی و حذف نیترات ها اشاره کرد .روش
کارکرد نانو فیلترها در شکل 2مشخص است.
34
34
شهریور 95
شماره 128
شکل :2نانو فیلتراسیون
نانوفیلتراسیون می تواند تقریبا از هر منبع ابی ،اب پاک
را به وجود اورد و تمامی باکتری های موجود در اب را
حذف کند .در واقع با استفاده از نانو فیلتراسیون کلیه ذرات
معلق در اب ،ویروس ها و باکتری ها و ..بدون نیاز به
هیچ گونه مواد افزودنی از بین خواهد رفت .دیگر مزایای
استفاده از نانو فیلتراسیون در تصفیه اب عبارتند از :
حذف نمک های چند ظرفیتی (اهن ،منگنز و ) ..
امکان تولید اب تصفیه شده در مقیاس وسیع
از بین بردن انواع میکروارگانیسم ها در عین حفظ
مواد معدنی اب
پایین بودن هزینه تصفیه
ً
نانو فیلترهای مورد استفاده معموال ذرات در حدود
1 nmیا 10انگستروم را پس می زنند و فیلتر می کنند.
اشعه ماوراء بنفش
اساس کار استریلیزه کننده های اشعه ماوراء بنفش به
این شرح است که ابتدا اب از فضای بین لبه داخلی که
از جنس استیل ضد زنگ است و لبه خارجیِ لوله که از
جنس کوارتز ( )Quartzاست عبور می کند (شکل3و.)4
شکل .3سیستم UV
نگهداری اب
شکل .4سیستم UV
المپ ماورای بنفش در لبه خارجی قرار گرفته شده
است .این المپ در تماس با اب نیست ،المپ تا 40درجه
سانتیگراد که مناسب ترین درجه حرارت برای عملکرد
المپ است گرم می شود .تمامی استریلیزه کننده های اشعه
ماورای بنفش قدرت کافی برای ایجاد 30000میکرووات بر
ثانیه برای هر سانتیمتر مربع ،در 7500ساعت را دارد .پس
از این مدت المپ باید تعویض شود .تمامی مدل های این
دستگاه ها در یک پوشش مناسب قرار گرفته است و تمامی
اجزای الکتریکی و مکانیکی داخل ان قرار دارد.
مزایای استفاده از این سیستم به قرار زیر است:
ازبین بردن تمامی میکروارگانیسم های بیماری زا و
مقاوم نسبت به کلر تا %99
ضدعفونی شدن اب در همان لحظه تابش اشعه
عدم تغییر در خواص شیمیایی و فیزیکی اب
ضدعفونی کردن اب در محدوده pHاز 5.8تا 6
قابلیت نصب در مسیر لوله اب (شکل )5
سرویس و نگهداری ساده دستگاه
نگهدای اب منجر به تغییر pHدر اثر جذب CO2هوا
و رشد میکروبی می شود .الودگی میکروبی باعث فعال
کردن بعضی معرف ها و تغییر متابولیت یا سوبسترا،
افزایش مواد ارگانیک اب ،تغییر کیفیت جذب نوری اب
و ..می شود .بر همین اساس مدت زمان نگهداری اب را
با توجه به نوع اب که پیشتر به ان اشاره شد ،به سه دسته
تقسیم کرده اند:
اب درجه :Iنگهداری ان بسیار مشکل است چون
به سرعت الوده می شود و باید بعد از تهیه ،بالفاصله
مصرف شود.
اب درجه :IIاین نوع اب را معموال در شیشه های
بروسیلیکات یا ظروف پلی اتیلن می توان نگهداری کرد
ولی جهت جلوگیری از الودگی باید سریع مصرف شود.
اب درجه :IIIمانند اب نوع دو است.
کنترل کیفی اب
تعیین هدایت یا مقاومت الکتریکی اب
اب خالص بالقوه یون نداشته پس قدرت هدایت
الکتریکی نیز ندارد و به نوعی دیگر می توان گفت این
اب مقاومت باالیی دارد .اگر در اب یون وجود داشته باشد
هدایت الکتریکی ان زیاد شده و مقاومت ان کم می شود.
با استفاده از دستگاه های مخصوص اندازه گیری هدایت
الکتریکی ) (Conductivity meterیا دستگاه های اندازه گیری
مقاومت الکتریکی ( )Resistormeterمی توان خلوص اب
را تعیین کرد (شکل.)6
شکل .5نمونه ای از دستگاه UVبا قابلیت نصب در مسیر لوله اب
شکل . 6استفاده از دستگاه های مخصوص اندازه گیری هدایت الکتریکی
و مقاومت اب جهت تعیین خلوص ان.
شهریور 95
شماره 128
35
این دستگاه ها دارای دو صفحه پالتینی با فاصله مشخص
(حدود یک سانتیمتر) در یک الکترود است .با قرار دادن
این الکترود در اب می توان هدایت یا مقاومت الکتریکی را
تعیین کرد (شکل.)7
شکل :7شماتیکی از دستگاه هدایت سنج
بر اساس رابطه ،V=IRچون اختالف پتانسیل بین دو صفحه
ثابت است ،با تغییر جریان ،مقاومت اندازه گیری می شود
و عکس مقاومت (هدایت الکتریکی) بر اساس زیمنس ()S
برروی صفحه دستگاه نشان داده می شود.
Simens (S) = 1/Ohm
درصورتی که مقاوت کمتر از حد مجاز یا هدایت بیش از
حد مجاز باشد ،اب دارای کیفیت مناسبی نیست.
با استفاده از این دستگاه و جداول و استانداردهای خاص،
اب ازمایشگاه بر اساس مقدار مقاومت یا هدایت به سه
درجه ( )I, II,IIIکه پیشتر به ان پرداخته شد ،تقسیم می شود.
البته بعضی از دستگاه های اب مقطر گیری یا دیونیزه کننده
دارای Conductometerبرای اندازه گیری میزان رسانایی یا
همان هدایت اب ،در مسیر جریان خروجی است به طوریکه
االرمی در دستگاه تعبیه شده که وقتی این االرم یا چراغ
دستگاه روشن شود یعنی کیفیت اب مناسب نیست به این
معنی که هدایت اب زیاد است.
بهتر است هدایت الکتریکی (یا مقاومت) اب ازمایشگاه در
ِ
فواصل هفتگی کنترل شود.
مقاومت 10 MegaOhm/cm-1
اب به معنی وجود امالح به مقدار کمتر از یک قسمت در
یک میلیون قسمت محلول (معادل )ppmاست.
36
36
شهریور 95
شماره 128
کنترل کیفی اب مواد الی اب
با استفاده از محلول پرمنگنات پتاسیم طبق روش زیر،
وجود مواد الی در اب کنترل می شود .الزم به ذکر است
که اگر چند قطره محلول پر منگنات به اب خالص تهیه
شده اضافه شود و پس از حدود یک ساعت رنگ ان از
بین نرود به معنی عدم وجود مواد الی (یا مقدار ناچیز
مواد الی) در اب است .اگر رنگ از بین برود یعنی مواد
الی اب زیاد است و اب کیفیت مناسبی ندارد.
روش کار :به 250میلی لیتر اب 0.3 ،میلی لیتر محلول
پرمنگنات و 1میلی لیتر اسید سولفوریک غلیظ اضافه شود.
محلول حاصل بنفش مایل به ارغوانی بسیار کمرنگ می شود.
الزم است این محلول یک ساعت در دمای اتاق بماند.
اگر رنگ پس از یک ساعت باقی ماند = مواد الی اب ناچیز است.
اگر رنگ پس از یک ساعت از بین رفت = مواد الی زیاد است.
اندازه گیری
pHاب خالص قابل اندازه گیری نیست چراکه ِ
اب
خالص یون ندارد که بتواند الکتریسیته را از خود عبور
دهد ،به همین دلیل است که در جداول مربوط به
استانداردهای اب ،برای اب درجه Iو pH ، IIاب به
صورت) NA (Not Applicableنشان داده می شود .به
عبارت دیگر pHاب درجه Iو IIاهمیت و معنایی ندارد
برای اب درجه ، pH ، IIIبا اضافه کردن 0.3 mlکلرور
سدیم اشباع به 100 mlاب و با استفاده از روش های
پتانسیومتری بین 5تا 7تنظیم می شود.
pH
برای کنترل خلوص اب در مناطق دور افتاده که
دسترسی به امکانات فوق وجود ندارد ،پیشنهاد می شود
چند قطره اب تهیه شده بر روی الم تمیز ریخته شده و
جوشانده شود تا اب ان تبخیر شود .اگر رسوب روی الم
باقی بماند نشانه ناخالصی اب تهیه شده است .طبیعی
است که هرچه اب ناخالص تر و دارای امالح بیشتر
باشد ،رسوب حاصله بیشتر است.
کلر :به 100میلی لیتر اب مقطر 5 ،قطره اسید
نیتریک و یک میلی لیتر محلول نیترات نقره اضافه می شود.
اب خالص نباید شیری رنگ شود .وجود رسوب یا شیری
رنگ شدن اب نشانه وجود کلر در اب تهیه شده است.
سولفات :به 100میلی لیتر اب 1 ،میلی لیتر محلول
کلرور باریم اضافه می شود .نباید کدورتی ایجاد شود .وجود
هر نوع کدری نشانه وجود سولفات در اب تهیه شده است.
کلسیم :به 100میلی لیتر اب 2 ،میلی لیتر اکساالت
امونیوم اضافه می شود ،هیچ کدورتی نباید ایجاد شود .وجود
کدورت نشان دهنده وجود کلسیم در اب تهیه شده است.
دی اکسید کربن :به 25میلی لیتر اب 25 ،میلی لیتر
هیدروکسید کلسیم اضافه می شود ،محلول باید شفاف باقی
بماند و هر نوع کدورتی نشانه وجود CO2به مقدار زیاد در
اب تهیه شده است.
فلزات سنگین :به 40میلی لیتر اب ،اسید استیک 1N
انقدر اضافه می کنیم تا pHان به 3الی 4برسد 10 .میلی لیتر
محلول سولفید هیدروژن به ان اضافه کرده و بعد از 10
دقیقه ،رنگ به دست امده را با رنگ کنترلی که حاوی
50میلی لیتر مخلوط اب و اسید استیک است برروی یک
سطح سفید مقایسه می کنیم ،رنگ حاصل نباید از رنگ
کنترل بیشتر باشد.
منابع
, 2end
1-Maintenance Manual for Laboratory Equipment
Edition , World Health Organization (book) .
2-Medical Laboratory Equipment ; Technical Maintenance and
)Quality Control Procedures , Seyed behzad Seyedalikhani (book
3-Quality control in Shiraz Medical Laboratories by Farideh Razi
(book).
4-Quality Assurance and Quality Control in Laboratories: Practical Approach Series : PAS By Dr Amir seyedali Mahbod and
Seyed-reza Mousavi etc.
کنگره فن اوری های نوین ازمایشگاهی برگزار می شود
چهارمین کنگره فن اوری های نوین ازمایشگاهی ایران به منظور بررسی
موضوعات و دستاوردهای نوین مرتبط با حوزه ازمایشگاه از 5تا 7ابان ماه در
سالن همایش های بین المللی رازی تهران برگزار می شود.
رئیس انجمن متخصصین علوم ازمایشگاهی بالینی ایران در نشست خبری
به مناســبت برگزاری این کنگره اظهار کرد :ایــن کنگره در 11محور ازجمله
فنــاوری NGSو کاربردهــای ان در ایران ،فناوری های نوین در تشــخیص
سریع بیماری های عفونی ،استفاده از فناوری های نوین ازمایشگاهی در پیش
اگهی ،تشــخیص زودرس و قطعی ســرطان ها ،کاربرد فناوری های نوین در
تشــخیص بیماری های قلبی -عروقی ،نقش فناوری های نوین ازمایشگاهی
در تشخیص دیابت ،اخالق پزشــکی در فناوری های نوین بایدها و نبایدها،
چگونگــی بهــره وری از فنــاوری Mass-spectrophotometryدر
ایران ،اشــنایی با پیشــرفت های حاصله در تکنیک های Proteomics,
Genomics , Microfluidic ,Electro assay ,Multiplex assayو
chip-technologyتولید دانش بنیان و فناوری های محصوالت ازمایشگاهی،
بیورزونانس در ازمایشگاه های پزشکی و فناوری های نوین در پزشکی ترمیمی
و جراحی برگزار می شود.
وی به برگزاری سمینارها و کارگاه های اموزشی و برپایی نمایشگاه تجهیزات
ازمایشگاهی با شرکت های داخلی و خارجی در این کنگره اشاره کرد و گفت:
شــرکت های دانش بنیان فعال در حوزه تولیدات ازمایشگاهی ،شرکت های
واردکننده ،شرکت های تولیدکننده داخلی و نشریات حوزه ازمایشگاه در این
نمایشگاه حضور دارند و شرکت های حاضر به ارائه و معرفی اخرین دستاوردها
و تجهیزات حوزه ازمایشگاهی می پردازند.
دکتر سید حسین فاطمی رئیس برگزاری این کنگره نیز اظهار کرد :امروزه بیش
از % 70تشخیص و درمان به فعالیت همکاران ازمایشگاه گره خورده و بدون
عبور از داالن ازمایشگاه تشخیص طبی ،طرح ریزی درمان غیر ممکن است.
از طرف دیگر ازمایشــگاه های کشور همگام با پیشرفت سایر رشته های
پزشکی بایســتی به روز باشند .برای رسیدن به این مهم ،این کنگره با حضور
چهره های علمی داخل و خارجی رشته علوم ازمایشگاهی و همچنین مشارکت
دانشگاه ها ،انجمن های علمی ،مراکز تحقیقاتی ،کارشناسان ازمایشگاه مرجع
نشرکتهایتامینکنندهتجهیزاتازمایشگاهیبرگزارمی شود.
سالمتوانجم
وی هدف از برگزاری این کنگره را فراهم کردن زمینه مناسب جهت هم اندیشی،
تبادل اطالعات ارائه نتایج تحقیقات و پژوهش های مختلف و ارائه دانش به روز
دانشمندان ،اساتید ،نخبگان ،همکاران و دانشجویان ایرانی و خارجی در رشته های
مختلف علوم ازمایشگاهی بالینی عنوان کرد و گفت :این کنگره نقطه عطفی در
ارائه خدمات ازمایشگاهی و محلی برای معرفی تکنولوژی های جدید و تعامل
و تبادل اطالعات بین صاحب نظران حوزه ازمایشگاه در راستای رفع نیازها و
چالش های موجود است.
دکتر اردشیر طاهرسیما دبیر اجرایی این کنگره و عضو هیئت مدیره انجمن
شــرکت های تامین کننده تجهیزات ازمایشگاهی نیز اظهار کرد :هدف از
مشــارکت انجمن تامین کنندگان تجهیزات ازمایشگاهی در برگزاری این
کنگره ونمایشگاه جانبی ان ،حضورمستقیم شرکت های وارد کننده ،تولید
کننده و توزیع کننده تجهیزات ازمایشــگاهی در نمایشگاه مذکور است تا
بتوانند هرچه بهتر توانمندی های این صنعت را به نمایش بگذارند و فرصتی
را فراهم اورند تا فعاالن این حوزه بتوانند ،ارتباط بهتری با شرکت ها برقرار
کنند .انتظار اســتقبال چشمگیری را به واسطه بهره مندی از تخفیفات ویژه
برگزارکنندگان نمایشگاه داریم.
وی همچنین تصریــح کرد :رونمایی از فناوری هــای روز دنیا ،حمایت از
تولیدکنندگان و کارافرینان نخبه و نیز ارائه قیمت های ویژه عرضه محصوالت و
ملزومات ازمایشگاهی از جمله اهداف اصلی این نمایشگاه است.
شهریور 95
شماره 128
37
مقاله علمی فنی
دکتر حسین دارافرین ،دکتر مسعود دونلو ،دکتر مرتضی صدیقی ،دکتر فاطمه محجوب،
مهندس امیر حسین بحرالعلومیان و سایر همکاران
نکات فنی دستگاه ها در ازمایشگاه پزشکی؛
لوازم شیشه ای و دیسپنسر
کلیات
بیشتر لوازم شیشه ای ازمایشگاه از نوع سدیم ،الومینوم
بوروسیلیکات همراه دیاکسید سیلیکون است .این نوع شیشه
دارای مقاومت حرارتی ،فیزیکی و شیمیایی باالیی بوده و در
مقابل خوردگی نیز مقاوم است .در نمونههای تجاری ،انواع
پیرکس یا کیماکس معروف است.
چگونگی کاربری لوازم شیشه ای
باید دقت کرد مواد قلیایی در انها نگهداری نشود زیرا قلیا،
شیشه را حل کرده و صحت خطوط نشانه ظرف را تحت
تاثیر قرار می دهد.
در مورد لوازم شیشه ای دو عامل مهم است :یکی صحت
حجمی کالیبراسیون و دیگری نظافت ان ها.
نحوه شست وشو ،کنترل کیفی و جرم زدایی لوازم
شیشه ای
نحوه شست و شوی لوازم شیشه ای:
باید بالفاصله بعد از استفاده از وسایل شیشه ای ،انها را
با اب لوله کشی معمولی به طور کامل شست وشو داد.
بدیهی است که باید همیشه وسایل الوده را قبل از
شست وشو ،ضدعفونی کرد.
ترکیبات قلیایی موجود در سطح وسایل شیشه ای
اغشته به سود ،باید با قراردادن انها در محلول اسیدکلریدریک
%5خنثی شود و سپس چند مرحله با اب لوله کشی و در انتها
با اب مقطر اب کشی شود.
وسایل شیشه ای نو که برای اولین بار مورد استفاده
قرار می گیرد ،باید با شوینده ها شست وشو داده شده و سپس
با اب لوله کشی اب کشی شود.
جهت خنثی کردن ترکیبات قلیایی که در روی
ظروف شیشه ای نو وجود دارد ،باید انها را چندین ساعت
38
38
شهریور 95
شماره 128
در اسیدکلریدریک %1قرار داد و سپس انها را کامال با
اب معمولی و اب مقطر اب کشی کرد و جهت خشک
شدن در فور قرار داد .جهت کنترل و اطمینان از خنثی
شدن مواد قلیایی ازاد موجود بر روی شیشه ،وسایل
شیشه ای را در اب مقطر خنثی و اتوکال شده قرار داده و
سپس pHاب را اندازه گیری می کنیم ،اگر به علت وجود
مواد قلیایی pH ،اب باال بود دوباره وسایل در محلول
اسیدکلریدریک قرار داده می شود.
اگر بعد از چند مرتبه عمل شست وشو و کنترل،
باز هم مواد قلیایی ازاد شده وجود داشت ،ان وسایل
می بایست دور ریخته شود و مورد استفاده قرار نگیرد.
شست وشوی وسایل شیشه ای با شوینده ها:
موقع استفاده از شوینده ها مانند مایع ظرفشویی جهت
شست وشوی وسایل شیشه ای باید به نکات زیر توجه شود:
تمام وسایل شیشه ای به طور کامل در اب سرد
لوله کشی قرار داده شود.
سپس وسایل فوق در محلول شوینده قرار داده
شده و کامال به انها برس کشیده شود.
در مرحله بعد ،وسایل با اب لوله کشی جاری
کامال شست وشو شود.
پس از شست وشو با اب لوله کشی ،سه مرتبه با
اب مقطر اب کشی شود (در هر سری اب کشی از اب
مقطر تازه استفاده شود).
به منظور گرفته شدن اب اضافی وسایل ،باید
ان ها را در فور خشک کرد.
وسایل شیشه ای را بهطور وارونه داخل سبدهای
فلزی گذاشته و ته سبدها چندین الیه کاغذ خشک کن
ضخیم گذاشته شود.
پی پت ها را با کشــیدن و خالــی کردن حجم کمی
اســتون و هوا به تناوب و به صــورت پیدرپی نیز میتوان
خشک کرد (می توان از وسایل پی پت خشک کن برقی که
ایجاد حرارت می نماید ،استفاده کرد).
قسمت بیرونی پی پت ها را با پارچه تمیز خشک کنید.
جهــت جلوگیری از شکســتن پی پت هــا ،انها را
در ظروف مخصوصی که بــا اندازه های مختلف (جهت
پی پت هایی با حجم های مختلف) وجود دارد ،قرار دهید.
شسـت وشـوی پـلیـت و لـولـه هـای حـاوی محیط هـای
کشت الوده که مجددا وارد چـرخه کاری می شود:
ابتدا باید این وسایل را با اتوکالو الودگی زدایی
گرد و سپس باقی مانده مواد موجود در انها را کامال شسته
تو شو را مانند روش های ذکر شده در باال
و بقیه مراحل شس
(شست و شو با شوینده) ادامه داد.
باید خاطر نشان کرد که تمامی وسایلی که به مواد الوده
اغشته شده است را باید قبل از مراحل شست و شو ابتدا کامال
ضدعفونی و در صورت لزوم سترون کرد.
روش ضدعفونی نمودن و سترون کردن وسایل شیشه ای
تمامی وسایل الوده را حداقل به مدت 30دقیقه در
محلول سفیدکننده خانگی (حاوی کلر) با رقت 1⁄10تهیه
شده با اب معمولی قرار داده و سپس طبق دستورالعمل
شست وشو ،شسته و جهت اطمینان خاطر در فور با درجه
حرارت °C160-180به مدت دو تا چهار ساعت قرار
می دهیم تا سترون شود.
روش شست وشوی پی پت
پی پت هــا را به مدت یک شــب در محلول تمیزکننده
قرار دهید.
ســپس انها را کامال با اب لوله کشی شست وشو دهید.
بهتر اســت انها را یک شــب در اب قرار داده و ســپس با
اب مقطر اب کشــی کنید( .می توان از وسایل مخصوصی که
جهت شست وشــوی پی پت وجود دارد ،استفاده کرد که در
این حالت ابتدا با اب لوله کشی و سپس عمل شست وشو دو
یا سه مرتبه با اب مقطر داغ انجام می شود).
بعد از اســتفاده از پی پت ها ،باید فورا انها را با اب
لوله کشی اب کشی کنید ،مخصوصا زمانی که با انها مایعات
پروتئینی مانند خون کشیده شده باشد .می توان جهت تمیز
کردن انها را در محلول غلیظ هیدروکسیدســدیم (ســود
ســوزاور) قرار داد .اما باید توجه داشــت که مدت زمان
تماس با این ماده خیلی کم باشد ،چون مواد قلیایی شیشه
را حل می کند و ممکن اســت ســبب ایجاد تغییراتی در
حجم برداشتی شود.
پی پت هایی که جهت تهیه رنگ مورد اســتفاده قرار
می گیرد ،باید بالفاصله با اسیدکلریدریک شسته شود.
در صورت کشیدن مواد الوده با این وسایل ،باید انها
را بالفاصله در یک محلول ضدعفونی قرار داد.
جهــت ضدعفونی می تــوان از محلول هیپوکلریت
ســدیم به میزان پنج گرم در لیتر و یا 0/5گرم درصد و یا
هرگونه محلول سفیدکننده خانگی که به نسبت 1⁄10رقیق
شده باشد ،استفاده کرد.
جرمزدایی ابزار شیشه ای
برای حذف لکه های سخت ،ظروف را به مدت چند
ســاعت در اسید ســولفوکرومیک قرار می دهیم و پس از
اب کشــی مکرر با اب معمولی در نوبت اخر با اب مقطر
شست وشو می دهیم.
بــرای حذف جرم های ضعیف تر و اماده ســازی
وســایل شیشــه ای برای برخی ازمایش ها مانند اهن و
کلســیم از اسیدکلریدریک رقیقشده با اب مقطر به نسبت
حجمی یک و ســه استفاده میکنیم (و یا اسیدنیتریک رقیق
شده به نسبت یک و چهار) و پس از ابکشی با اب مقطر
خشک شود.
شهریور 95
شماره 128
39
اسیدشوی کردن وسایل شیشه ای
اسیدکلریدریک 12نرمال را به نسبت یک سوم رقیق
می کنیم .وسایل یک روز در محلول فوق قرار می گیرد ،سپس
سه مرتبه با اب مقطر اب کشی می شود.
کنترل کیفی نظافت لوازم شیشه ای
هـــر هفته تمـامـی لـوازم شیشه ای بـایـد از لـحـاظ
تمـیـــز بـــودن بررسی شود .وجـــود لکه نشــان دهنده
تو شوی غیرقابل قبول است.
شس
اب مقطر به درون ســطح ظروف چرخانده می شود.
اب باید به صورت قشــری یکپارچه از روی ســطح ظرف
عبور کند .در صورتی که اب به صورت قطرات بر روی سطح
شیشه باقی بماند نشانه کثیف بودن انها است.
محـلول mg/L20سدیـم ســـولفو بروموفتالئین بـه
درون چند ظـرف بـهطـور انتخابـی ریخته می شود .مشاهده
رنگ صورتی ،نشاندهنده وجود مواد پاککننده بر روی شیشه
و کافینبودن اب کشی است.
در ادامه دستورالعمل فنی توزیعگر (دیسپنسر) به طور
اختصاصی شرح داده می شود.
دستورالعمل فنی توزیعگر (دیسپنسر)
کلیا ت
از این وسیله برای تخلیه سریال (متوالی) یک محلول
استفاده می کنند.
نحوه نگهداری
معرف هایی که رسوب میدهند و یا خورنده هستند نباید
در دیسپنسر نگهداری شوند .دیسپنسر را باید مرتب تمیز
کرد تا عمل پیستون درست انجام شود .توصیه می شود
ارزیابی حجم تخلیه شده با پرکردن کوچک ترین مزور
موجود با حجم مشخص از دیسپنسر بررسی شود.
کنترل کیفی
کنترل کیفی دیسپنسر مشابه سمپلر است .در امر کنترل
کیفی دیسپنسر ،پیش از هر اقدامی ابتدا باید با استفاده
از ابزار سرویس مربوطه مانند روغن ،الکل سفید و میله
بازکننده انسدادهای احتمالی ،نسبت به سرویس دیسپنسر
اقدام کرد .در صورت صحت ساختمان فیزیکی دیسپنسر،
کنترل کیفی انجام میپذیرد.
بررسی دقت و صحت سالی دو بار به دو روش
رنگ سنجی و با استفاده از رنگ سبز خوراکی و پارانیتروفنل
و روش توزین مشابه سمپلر امکان پذیر است.
برای تعیین میزان عدم صحت و دقت قابل قبول به
ادعای شرکت های سازنده مراجعه شود.
برای مطالعه بیشتر و اشنایی با جزئیات کامل روش توزین،
به استاندارد ملی ایران isiri 11504-6و برای روش های غیر
وزنی به استاندارد ملی ایران isiri 11504-7مراجعه شود.
مقاله علمی
نیلوفر حسن – کارشناس مهندسی پزشکی
ازهموگلوبین گلیکوزیله ( )HbA1cبیشتر بدانیم
-HbA1cگلوکز طوالنی مدت
گلوکز خون را می توان به چندین روش مختلف اندازه گیری
کرد HbA1c .یک ازمایش خون است که پزشک یا پرستار
دیابت از شما می گیرد تا وضعیت دیابت شمارا بررسی کند.
" HbA1cگلوکز طوالنی مدت" نیز نامیده می شود زیرا این
ازمایش تصویری از میانگین گلوکز خون شما در 2-3ماه
گذشته را به شما ارائه می دهد.
اگر سطح گلوکز خون شما در چند هفته گذشته باال باشد،
HbA1cشما نیز باال خواهد رفت HbA1c .با واحد میلی/مول
اندازه گیری می شود.
تفاوت بین HbA1cو گلوکز خونی که با دستگاه سنجش
گلوکز خون اندازه گیری می شود ،چیست؟
دستگاه سنجش گلوکز خون فقط سطح گلوکز خون شمارا
در زمان ازمایش را نشان می دهد .گلوکز خون را می توان
در زمان های مختلف اندازه گیری کرد .معموالً در صبح و
به صورت ناشتا گلوکز خون را اندازه گیری می کنند که به ان
گلوکز ناشتا می گویند .گلوکز با صرف غذا تقریب ًا 2ساعت
بعد از یک وعده غذایی اندازه گیری می شود و نشان می دهد
که بدن شما چقدر خوب می تواند از انرژی گرفته شده از غذا
استفاده کند .با کمک دستگاه سنجش گلوکز خود ،می توانید
نحوه ی تاثیرگزاری انواع مختلف مواد غذایی و فعالیت ها
روی گلوکز خون خود مطلع شوید.
باشید تا بتوانید درباره اهداف درمانی خود تصمیم بگیرید
و ان ها را پیگیری کنید .گلوکز خونی بهت خوبی مهارشده
باشد ،خطر اسیب به عصب ها و رگ های خونی را در اینده
کاهش خواهد داد.
هرچقدر HbA1cشما باالتر باشد ،خطر بروز مشکالت
طوالنی مدت دیابت بیشتر خواهد بود.
Hba1cطبیعی چیست؟
اگر شما مبتال به دیابت نباشید و سن شما کمتر از 50
سال باشد ،مقدار طبیعی HbA1cشما 42-27میلی مول
خواهد بود .اگر باالی 50سال سن دارید مقدار طبیعی
ان 46-31میلی مول خواهد بود.
مقدار HbA1cمن چه قدر باید باشد؟
مقدار موردنظر شما به یک تعداد عوامل بستگی دارد:
سن
مدت زمانی که به دیابت مبتال هستید
داروهایی که مصرف می کنید
سایر بیماری ها
چرا HbA1cاندازه گیری می شود؟
HbA1cنشان دهنده میانگین کنترل گلوکز خون شما در 2-3
ماه گذشته است .رابطه ی محکمی بین HbA1cباال و اسیب
به عصب ها و رگ های خونی کوچک تر که در چشم و کلیه
یافت می شوند ،وجود دارد.
بنابراین باید شما و پزشک شما از HbA1cخود مطلع
شهریور 95
شماره 128
41
اصول ازمایش
در اولین واکنش ،غلظت هموگلوبین در طول موج مناسب
سنجیده می شود؛ و به طور هم زمان فروکتوزی دی پیتید از
انتهای امینی گروه های امینی زنجیره بتای Hb A1cبا عمل
پروتئاز تولید می شود.
هیدروژن پراکسید تولیدشده درنتیجه واکنش فروکتوزی
دی پیتیداکسیداز ( )FPOXبا فروکتوزی دی پیتید باعث تغییر
رنگ ماده( 10-کربوکسی متیل امین کربونیل) 3و -7بیس
(دی متیل امین) نمک فنوتیازین سدیم در حضور پراکسیداز
( )PODمی گردد .تغییر جذب نوریدر طول موج مناسب
میزان HB A1cرا مشخص می نماید .ترکیب نتایج حاصل از
هموگلوبین و Hb A1cدر سیستم برای محاسبه و بیان درصد
Hb A1cبه کار می رود .توالی واکنش های انجام شده در ذیل
مشخص شده است.
شرایط نگهداری
ترکیبات کیت باز نشده تا تاریخ انقضا کیت در دمای 2تا
8درجه سانتی گراد قابل استفاده است.
توجهات عمومی
این محصول تنها جهت تشخیص ازمایشگاهی کاربرد
داشته و نباید از ان برای مصارف دیگر استفادهکرد.
این محصول را می بایست بر اساس دستورالعمل موجود
در ان به کار برد .به نتایج حاصله از روشی به غیراز روش
ذکرشده د بروشور ،نمی توان اعتماد داشت.
در صورت تماس مواد با چشم یا دهان ،ان قسمت را
سریع ًا با اب شستشو داده و با پزشک مشورت کنید.
پارامترهای کار با هر یک از دستگاه ها موجود بوده و
در صورت نیاز می توانید ان ها را با درخواست از شرکت
مربوطه دریافت دارید.
معرف ها
محلول-1 :1کربوکسی متیل امین کربونی( 3و -7بیس
)دی متیل امین نمک فنوتیازین سدیم)
42
42
شهریور 95
شماره 128
محلول 2:پراکسیداز ،فروکتوزی پپتیداکسیداز
محلول 3:محلول لیز کننده pretreatment solution
R1:2×30 ml
R2:2×10 ml
R3:2×70 ml
محتویات کیت
احتیاط ها و هشدارها
تمام نمونه ها باید به عنوان نمونه هایی که احتمال دارد
به HIV,HBV,HCV1الوده باشند در نظر گرفته شوند .جهت
جلوگیری از الوده شدن ،از دستکش های یک بارمصرف
استفاده نموده و از پیپت نمودن با دهان خودداری کنید.
کالیبراتور از خون انسان تهیه شده است که از نظر
HCVAb HIVAb, HBSAgمنفی است .با این وجود باید با ان
همانند یک نمونه بیمار برخورد کرد.
معرف های 1و 2حاوی Porclin 300به عنوان نگهدارنده
است که می تواند ،باعث التهاب پوست شود؛ بنابراین در
صورت تماس معرف ها با پوست یا لباس ،باید فورا محل
الودگی با اب فراوان شستشو داده شود .در صورتیکه التهاب
پوست افزایش یافت ،به پزشک مراجعه شود.
از یخ زدن معرف ها جلوگیری شود.
از مصرف معرف هایی که تاریخ مصرف ان گذشته
است خودداری کنید.
از بازگرداندن معرف ها به درون ظرف اصلی خودداری کنید.
از قرار گرفتن معرف ها در معرض تابش مستقیم نور
خورشید جلوگیری کنید.
اماده سازی معرف ها
معرف :1اماده مصرف است.
معرف :2اماده مصرف است.
معرف :3اماده مصرف است.
روش اماده سازی نمونه
الف) 500میکرولیترازمحلوللیزکنندهبهلوله ازمایشاضافهکنید.
ب) خون وریدی را در 5دقیقه در دور1200r/minسانتریفیوژ کنید.
ج) 25میکرو لیتر از سلول های خونی را به لوله ازمایش
حاوی محلول لیز کننده اضافه نموده و خوب مخلوط کنید.
لوله را در دستگاه اتواناالیزر قرار دهید.
اماده سازی نمونه
نمونه:
ازخون تام که در لوله دارای . NaF-EDTAیا لوله هپارینه
گرفته شده می توان استفاده کرد .قبل از انجام ازمایش از
محلول لیز کننده برای لیز نمونه ها استفاده می شود .خون
تامی که همولیز شده نباید مورداستفاده قرا گیرد.
نگهداری نمونه ها
نمونه های خون سیاهرگی در صورت نگهداری در یخچال
تا 7روز پایدار است.
محاسبات
-1برای تعیین هموگلوبین اختالف جذب در طول موج
انواع هموگلوبین های تغییریافته با استالدئید ،استیل
سالیسیلیک و یا سیانید سدیم در غلظت 50 mg/dl
(هموگلوبین تغییریافته استالدئید) هموگلوبین استیله و یا
هموگلوبین کاربامیله تاثیری بر روی ازمایش ندارند.
فرم های ناپایدار HbA1cناشی از غلظت باالی کلوگز
(تا )1000 mg/dlاین ازمایش را تحت تاثیر قرار نمی دهند.
در بیمارانی که محلول داخل وریدی اسید امینه دریافت
کرده اند انجام ازمایش بایستی بااحتیاط فراوان صورت گیرد.
به خصوص از پذیرش نمونه های بیمارانی که محلول اسید
امینه و گلوکز به صورت داخل وریدی گرفته اند می بایست
اجتناب کرد زیرا در این دسته از نمونه ها جواب های باالی
غیرقابل پیش بینی مشاهده می شود.
دامنه سنجش
حساسیت
505نانومتر و 800نانومتر را محاسبه کنید.
-2برای تعیین HbA1cاختالف جذب در 660و 800
نانومتر را محاسبه کنید.
-3برای تبدیل مقادیر اندازه گیری شده به مقادیر (mmol/
IFCC )molاز فرمول زیر استفاده کنید:
HbA1c (mmol/mol)= (HbA1c/Hb) x 1000
برای تبدیل مقادی IFCCبه ( NGSP )%از فرمول زیر
استفاده کنید:
HbA1c (%)= (IFCC x 0.09148) + 2.152
عوامل مداخله گر
بیلیروبین ازاد تا mg/dl 50بیلیروبین کونژوگه تا
50 mg/dlاسکوربیک اسید تا Intralipid ،50 mg/dl
(محلول چربی تزریقی) تا 2%و کدورت ناشی از فرمازین
(تا 3000واحد) تاثیری بر روی ازمایش ندارد.
4..http://www.hba1c.nu/HbA1c_Patientbroschyr.pdf.
5.Läkemedelsverket. Läkemedelsbehandling vid typ 2-diabetes, 2010: (21) 1. Behandlingsrekommendation för sjukvården
شهریور 95
شماره 128
43
افتتاح خط تولید جدید صنایع پزشکی فارمد؛
خودکفایی کشور در تولید کیسه خون
کنسرسیوم دیالیز ایران مجموعه ای توانمند
از شرکت های تخصصی صنعت دیالیز است
که ایده تشکیل ان از سال 1389مطرح شد.
اولین عضو و موسس کنسرسیوم دیالیز ایران
شرکت مدی تک سیس بود که کار تولید صافی
دیالیز را اغاز کرد .به تدریج با توسعه امکانات
و توانایی ها ،دیگر شرکت ها تاسیس شدند.
امروز کنسرسیوم دیالیز ایران با 10عضو
فعالیت ها و خدمات خود را دنبال می کند که به
پشتوانه عملکرد اعضا ،عرصه فعالیت های خود
را گسترش داده است .این شرکت ها با داشتن
ط مشی واحد ،پیشروی به سمت تحقق اهداف
خ
کنسرسیوم را سرعت بخشیده اند.
رییس سازمان انتقال خون :
فعالیت کنسرسیوم دیالیز ایران ،به تولید دانش و
اشتغال و افزایش توانمندی در کشور می انجامد
در هفته ملی انتقال خون ،دکتر علی اکبر
پور فتح اهلل از خط تولید کیسه خون در صنایع
پزشکی فارمد واقع در شهرک صنعتی اشتهارد
بازدید کرد.
در این بازدید که در راستای حمایت از
تولید داخلی انجام گرفت ،رئیس سازمان
انتقال خون به همراه معاونان و کارشناسان
44
44
شهریور 95
شماره 128
این سازمان ،با فرایند تولید کیسه خون در
انواع تکی ،دوتایی و سه تایی و ازمایشگاه های
صنایع پزشکی فارمد اشنا شدند.
رئیس سازمان انتقال خون کشور در
سخنرانی خود دراین مراسم اظهارداشت:
زمانی که صنعت پالسما در بسیاری از
کشورهای جهان گسترده نبود ،این مهم در
کشور ایران از سال ۵۶مورد توجه بود ،چرا
که سازمان انتقال خون نگاه ویژه به تولید و
حمایت از تولید داخلی دارد.
وی همچنین گفت :شرکت ماکو فارما در
منطقه ازاد کرج با سرمایه گذاری و مشارکت
یک شرکت فرانسوی تولید کیسه خون را انجام
می دهد .تا به امروز در ایران شرکتی تولید کیسه
خون نداشته است .پیش از این تنها یک شرکت
مدعی تولید کیسه خون بود که عمال محصول را
در حالی که تولیدکننده نبود ،وارد کشور می کرد.
از طرفی باید به این مهم اشاره کرد که این اقدام
تولید واقعی نبود .درحالی که شرکت صنایع
پزشکی فارمد ساالنه ۴میلیون کیسه خون
تکی تولید می کند که می تواند در قالب
کیسه های تکی ،دوتایی ،سه تایی و چهارتایی
عرضه شود.نیاز کشور ساالنه ۲/۵میلیون عدد
انواع کیسه های خون است .من اعتقاد دارم این
تولید داخلی و توانمندی باال پاسخ نیاز ما را در
بازار منطقه ای خواهد داد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر
امکانات خوبی در کشور در این حوزه ایجاد
و تمام امکانات فراهم شده است ،تصریح کرد:
تعدادی از شرکت های دیگر امادگی خود را
برای تولید کیسه خون اعالم کرده اند.
پورفتح اهلل با تاکید براین که شرکت فارمد
می تواند نگرانی مرتبط با ارزان سازی را به
حداقل برساند ،گفت :این شرکت توانایی
ورود به بازارهای منطقه ای و بین المللی را
دارد و بدون شک این مجموعه می تواند نیاز
کشور را تامین کند ،درنتیجه ایران می تواند
بازار منطقه ای محصوالت انتقال خون باشد.
وی افزود :سال گذشته دو میلیون و ۲۰۰هزار
ست واردات داشتیم که با تولید داخلی خود تا
یک میلیون دالر صرفه جویی ارزی را شاهد
بودیم .ما اعتقاد داریم تولید خون ،فراورده های
خونی و پالسما باید در اختیار دولت باشد ،اما کار
صنعت و تولید باید در بخش خصوصی و بیرون
از دولت انجام شود .دو شرکت معتبر بین المللی
با بخش خصوصی در کشور قراردادهایی
منعقد کرده است ،همچنین ساختمان پاالیشگاه
انتقال خون سال ها است به بخش خصوصی
واگذار شده ،اما تنها نمایی از ان وجود دارد و
هیچ تولیدی در ان انجام نمی شود .حتی وزیر
بهداشت طی نامه ای از وزیر اقتصاد خواسته
است در صورت عدم تولید ،قرارداد فسخ شود.
وی با تاکید بر اینکه در میان کشورهای در حال
توسعه بیشترین شاخص اهدای خون را داریم،
افزود ۲۷ :واحد در ازای هر یک هزار نفر رقم
خوبی است چرا که این مهم در کشورهای
پیشرفته حدود ۳۰تا ۵۰واحد به ازای هر هزار
نفر جمعیت است.
وی خاطرنشان کرد :سازمان انتقال خون
نگاه ویژه به تولید و حمایت از تولید داخلی
دارد .در گزارشی از سوی سازمان بهداشت
جهانی ،ایران در راستای تولید دارو از مشتق
پالسما در جایگاه خوبی قرار گرفته این در
حالی است که پالسمای مازاد در بسیاری از
کشورهای در حال توسعه دور ریخته می شود.
هم اکنون ۹.۵تن پالسما از این طریق به چرخه
تولید بازگردانده شده است .وی با بیان اینکه
تولیدی که صورت می گیرد باید بر اساس
اخرین فناوری و تکنولوژی های روز باشد،
افزود :بدون شک حمایت از بخش خصوصی
بسیار ضروری است .ازسوی دیگر
صرف نگاه دولتی ،بخش تولید را با
مشکالت و افات فراوانی رو به رو
می سازد .به همین منظور بازار تولید
در ایران نباید تنها به مصرف داخل
نگاه کند .باید منطقه ای و فرا منطقه
ای نگاه کرد .حتی ما نیز قصد داریم
تا خرید امسال سازمان انتقال خون
را بر اساس تولیدات داخلی مدیریت
کنیم ،به همین منظور ما جهت خرید
700هزار کیسه خون ،با صنایع پزشکی فارمد
قرارداد بسته ایم که این قرارداد از شهریورماه
سال جاری اجرایی خواهد شد.
رئیس سازمان انتقال خون کشور در پایان
بیان کرد :در بسیاری از کشورهای منطقه ،انتقال
خون به صورت بیمارستانی انجام می شود و
در انتقال خون بیمارستانی حجم خرید کیسه
خون بسیار اندک است .بنابراین قیمت ها
بسیار باالست .از این نظر تولیدکنندگان ایرانی
توانایی ان را دارند که ایران را به مرکز تولید
فراورده های خونی و محصوالت مرتبط با ان
تبدیل کنند.
*******
مدیر عامل صنایع پزشکی فارمد:
ذخایرکیسه خونی خود را تا 20میلیون افزایش
خواهیم داد
مهندس میاندشتی مدیر عامل شرکت فارمد
نیز در این مراسم در گفتگو با خبرنگار ماهنامه
در خصوص فعالیت های این تولیدکننده ایرانی
اظهارداشت :صنایع پزشکی فارمد یکی از
شرکت های عضو کنسرسیوم دیالیز است .فارمد
از سال 84تاسیس شده اما عملیات اجرایی ان
از سال 91اغاز شده است .وی افزود :کلیه
فعالیت های ما با شرکت مدی تک سیس اغاز
شده است .بعد از تولید بخشی از محصوالت
دیالیز ،ما به این فکر افتادیم که تمام محصوالت
مرتبط با دیالیز را تولید کنیم و به این ترتیب،
مجموعه شرکت های کنسرسیوم دیالیز با این
هدف ایجاد شد .میاندشتی افزود :در حال
حاضر بخش عمده این شرکت ها در زمره
شرکت های دانش بنیان قرار دارند و با حمایتی
که از طرف سازمان انتقال خون ایران و شخص
دکتر پور فتح اهلل در قبال ما صورت گرفت،
توانستیم طی یک و نیم سال فعالیت مستمر،
تمام نیازهای سازمان انتقال خون را فراهم کنیم.
سپس در مناقصه شرکت
کردیم و طی رقابتی که
با شرکت های خارجی
داشتیم توانستیم در مناقصه
برنده شویم.
وی در پاسخ به این
سوال که تا چه حد به
مرزهای خودکفایی کشور
در این زمینه نزدیک
هستند ،اظهارداشت :ما در
ابتدا محصوالت مصرفی
را تولید کردیم و سپس
شبکه توزیع و سیستم درمانی ایجاد کردیم و
کارخانجات صنایع باالدستی را ایجاد کردیم تا
مواد اولیه خود را تامین کنیم .بنابراین می توان
گفت از لحاظ تامین مواد اولیه دربسیاری از
موارد به خود کفایی کامل رسیده ایم .الزم به
ذکر است که ما PVC medical gradeرا برای
تولید کیسه های خون ایجاد کردیم.
قرار است دو میلیون قطعه پالستیک
مدیکال گرید در سال تولید شود .این خط
تولید با این حجم تولید برای اولین بار در
ایران ایجاد شده است.
ما همچنین در زمینه ی تولید ماشین االت
فعالیت های زیادی داشتیم ،تا جایی که در
زمینه خط کیسه خون و مواد مصرفی بیش از
80درصد ماشین االت توسط تیم مهندسی ما
ساخته شده و برنامه ی ما این است که تا سال
1400تمامی نیازهای خود را در این زمینه
خودمان تامین کنیم.
این درحالی است که دو تا دو نیم میلیون
کیسه خون در سال ،نیاز کشورمان است و حتی
چنانچه مشکلی در راه های ارتباطی کشور با
دنیا ایجاد شود ،ما تامرز شش ماه نیازهای کشور
را بی کم و کاست تامین خواهیم کرد.
مدیر عامل فارمد در ادامه در خصوص
فعالیت های صادراتی این شرکت به
خبرنگار ماهنامه گفت :چنانچه مصرف کننده
داخلی نیازهایش به صورت کامل براورده
شده باشد ،ما مجوز صادرات کسب خواهیم
کرد و در اینده صادرات هم خواهیم داشت.
درحقیقت هدف ما ،ایجاد کارخانه ی جدید
و خط تولید جدید شرکت در سطح باالیی از
صادرات است.
وی در پایان در خصوص ویژگی خاص
محصوالت این تولیدکننده که این محصوالت
را از سایر محصوالت مشابه متمایز می سازد،
اظهارداشت :شعار ما این است که همه
محصوالت مرتبط با دیالیز را با باالترین کیفیت
ممکن و با تمام تاییدیه ها و کمترین قیمت
ممکن یعنی حتی کمتر ازقیمت محصوالت
کشورچین عرضه می کنیم و این موفقیت
در واقع به خاطر خود کفایی ما در تولید
ماشین االت و مصرفی ها است .از ویژگی های
دیگرما ،اعتماد سازی در بحث دیالیز حتی در
زمان تحریم است ،به طوریکه در ان دوره،
صدای کمبود در بسیاری از محصوالت شنیده
می شد ،اما درسایه تالش های مجموعه ما،
این مسئله در بیماران دیالیزی شنیده نشد.
شهریور 95
شماره 128
45
روایی و ناروایی
دکتر عباس افراه
بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی
به کجا چنین شتابان؟
از ان هنگام که زمام امور ازمایشگاه ها در وزارت
بهداشت به دست معاونت درمان افتاد ،ارامش از
ازمایشگاه ها رخ بربسته است .مدیران تازه که در
کار خود سرامدند ،شوربختانه با ویژگی های رشته ی
ازمایشگاه کمتر اشنایند .یادش بخیر ان زمان که
ازمایشگاه ها جز مدیریت چهار گانه بود ،ویژگی های
تخصص همراه با تعهد انقالبی نمایان بود .ان زمان
سخن از خودکفایی می شد و این زمان واژه ی"برند"
ورد زبان مسووالن است .ان زمان همواره مسوول
ازمایشگاه های کشور در دسترس بود و وقتش ویژه
بود برای کارهای ازمایشگاه های کشور ،در این زمان
مدیران که بی گمان وقتشان برای رسیدن به همه ی
امور کم است ،از مسووالنی و همکارانی که خود
از نمایندگان کهنه کار شرکت های بیگانه هستند
بهره مند می شوند .بدینروی همیشه باید چشم به راه
یک رویداد ناروا بود.
در ماه گذشته دو خبر ناروا که کوچکترین
کور سوی روشنی در افق اینده کشورندارد ،گزارش
شد .یکی سخن مندراوردی و نسنجیده ی درجه بندی
ازمایشگاه از سوی یک مسوول بلندپایه گزارش شد.
درجه بندی هتل ها میتواند فرنودی داشته باشد،
ولی در باره ی ازمایشگاه ها هیچ معنی ندارد .برای
نمونه تعریف ازمایشگاه درجه دو یا سه چه می تواند
باشد؟ ایا نتیجه ی ازمایش ها کمتردرست است؟ اگر
چنین باشد باید ان ازمایشگاه از بن برچیده شود.
بهر روی این پدیده در هیچ جای جهان همانندی
ندارد .درامریکا ،سه گونه ازمایشگاه هست .این
سه گونه ازمایشگاه تنها از نظر شمار و گونه گونی
ازمایش ها با هم یکسان نیستند.
برای نمونه ازمایشگاه های سطح نخست ،که بیشتر
46
46
شهریور 95
شماره 128
در درمانگاه های کوچک و یا مرکزهای دور افتاده
هستند ،نمی توانند ازمایش های پیچیده را انجام
دهند .در اینجا ان ازمایشگاه های کوچک ،داغ درجه
دو وسه بر پیشانی ندارند وپاسخ های ازمایش های
ان باید همانند ازمایشگاه های بزرگ دقیق باشد.
گزارش دیگر نیز بنیان افکن است .این روزها که
دوستان از دیرپرداخت مطالبات گالیه سخن بر زبان
اورند ،مسوولی بلند پایه با یک واکنش همسان دولت
پیشین ،بجای اندیشیدن به چاره ی کار ،پروانه بستن
پیمان با خارجی ها دالل وغیر تولیدگر می دهد.
شگفتا در سرزمین" استان البرز" که براستی شایسته
فرنام “ایران کوچک” است ،با شرکت های ترکیه ای
که دالل و غیر مولدند ،مگالب برپا می شود .ان
مسوول گرامی شاید نداند پرداخت ده ها و صدها
میلیون تومان به یک پزشک به نام "کارانه" هم
ترازاست با درامد یک ازمایشگاه با سرمایه چند
میلیاردی و با سی تا صد پرسنل ،که بیشتر سرمایه با
وام با بهره باال فراهم می شد.
در پایان ،از سروران گرامی خواهشمند است با
پیشکسوتان رایزنی کنند و تنها سخن دالالن شرکت ها
و یا مسووالنی را که خود نماینده شرکت ها هستند،
مالک قرار ندهند .اقای دکتر این شرکت ترکیه ای چه
دارد ،که هیچ ایرانی ندارد که قرارداش را پذیرفتید.
ایا شما می دانید که برخی از شرکت های خارجی
تولید کننده (امریکایی ،المانی وژاپنی) به شرط خرید
کیت ها ،دستگاه ها را به رایگان می دهند؟ خواهشمند
است تا برداشت تحریم ها دست نگه دارید .از انجایی
که شما را فرهیحته می دانیم ،بهتراست به اینده کشور
بیاندیشید و ازناروایی های گذشته درس بگیرید.
بازارکار
اگر قصد دارید استخدام شوید یا نیروی جدیدی استخدام کنید ،اگهی خود را به ادرس ایمیل ماهنامه ارسال
و یا به شماره زیر فکس کنید .اگهی بازارکاررایگان است.
/ matashkhis@gmail.comنمابر89776769 :
شرکت بهبود صنعت درمان استخدام می نماید:
کارشناس فروش و مدیر فروش و کارشناس محصول در چند زمینهفوق تخصصی پزشکی.
تجربه کافی مرتبط با هدف رشد و ارتقاء شغلی بلند مدت معیار اصلی
استخدام است.
ارسال رزومه به ایمیل Info@behboodco.com
به یک کارشناس ازمایشگاه با تجربه جهت کار در ازمایشکاه اب و فاضالب
جهت انجام انالیزها نیازمندیم.
تلفن021-46076539 :
به یک همکار علوم ازمایشگاهی با روابط عمومی باال جهت بازاریابی
ازمایشگاه ،با حقوق ثابت و پور سانت نیازمندیم.
تلفن تماس ۸۸۵۴۷۹۴۲- ۰۹۱۲۱۸۳۷۸۲۶ :
به نیروی فروش خانم اشنا به تجهیزات پزشکی و ازمایشگاهی
در تهران نیازمندیم.
تلفن09191239537 :
نیازمند پرسنل ازمایشگاه رشته علوم ازمایشگاهی مسلط به بخش
میکروب و داری سابقه کاردرشیراز
٠٩١٧٣١٣٤٥٦٦
یک شرکت معتبر تولید دارو واقع در فرمانیه دعوت به همکاری می نماید.
دکترای میکوبیولوژی با تجربه تولید پروبیوتیک
ارسال رزومه بهkimiaafaam@gmail.com:
خانم کارشناس مدیریت دارای 02سال سابقه کار در ازمایشگاهای تشخیص
طبی ،ساکن کرج ،مسلط به نمونه گیری اطفال و بزرگسال ،بیوشیمی،
هورمون(گاما االیزا،الکسیس) ،الکتروفورز ،ازمایشات انعقادی و نفلومتری،
، UBTسرولوژی،انبارداری و سفارش گذاری و خرید...
اماده همکاری با ازمایشگاه های کرج و حومه شیفت صبح
تلفن تماس09122833731:
اماده به همکاری
حکیمه بابایی 29ساله.کارشناس ارشد رشته سم شناسی پزشکی با
7سال سابقه در مرکز درمانی بیمارستانی -بخش ازمایشگاه .مسلط به
تمامی بخش ها به جز بانک خونnovastarhb@gmail.com.
شماره تماس 09127953909
شرکت معتبر وارد کننده تجهیزات و کیت های ازمایشگاهی از
کارشناسان علوم ازمایشگاهی ،مهندسی پزشکی و رشته های مرتبط
جهت تکمیل کادر فروش و پشتیبانی علمی مشتریان به صورت
تمام وقت و با ماموریت شهرستان دعوت به همکاری می نماید.
محل سکونت :تهران /حداکثر سن 35 :سال
job@fardavarazma.com
فکس02122254983 :
کارشناسی زیست از دانشگاه شهید بهشتی تهران ،ساکن تهران ،دارای
دو سال تدریس در بخش اجرایی و اموزشی ،مسئول فروش در شرکت
مبتکران و بیمه ایران...
تلفن تماس۰۹۱۹۲۳۰۶۸۶۶:
خانم 25ســاله و متاهل ،کارشناس ازمایشگاه با سابقه گذراندن طرح
به مدت دو ســال و تسلط به نمونه گیری پذیرش و اکثر بخش های فنی
اماده همکاری با مراکز
09350847408
کارشناس ارشد میکروبیولوژی،ساکن صادقیه ،دارای سوابق کاری در
شــرکت تجهیزات پزشکی به عنوان ناظر فنی و کنترل کیفی ،ازمایشگاه
تشــخیص طبی ،مدیریت پسماند ،به عنوان کارشناس ،و دارای سابقه
کارمدیریت فروش ومدیریت داخلی.
در حال حاضر در طرح های تحقیقاتی بیمارســتان رسول اکرم در زمینه
مقاومت های دارویی همکاری دارم.
دارای مــدارک بین المللی HSEو ، ISO9001دارای مهارت های زبان
انگلیسی و کامپیوتر در سطح عالی
09304821180
کارشناس علوم ازمایشگاهی با 41سال سابقه ،کارشناس ارشد ویروس شناسی ،ساکن شرق تهران(محدوده کار مهم نیست) ،تجارب کاری:سابقه فعالیت در تمام
بخش های فنی ازمایشگاه بالینی21،سال فعالیت در بخش تشخیص مواد مخدر(،)TLCانجام تکنیک های مولکولی ،PCR,Nested PCRهفت سال سابقه سوپر
وایزری در ازمایشگاه بیمارستان،سابقه فعالیت در اعتبار بخشی ازمایشگاه با کسب حداکثر نمره برای بیمارستان درجه یک .اشنایی با کنترل کیفی ،اماده همکاری
در بخش های فنی و مدیریت ازمایشگاهی.
تلفن تماس66031966190:
95
شهریور95
شهریور
128
شماره 128
شماره
47
47
SEP. 2016
Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363
Volume 18
Issue No. 128
Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran
Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769
Website: www.Tashkhis.com
Email:Tashkhis@gmail.com
content
Editor in Chief:
Dr. Abbas Afrah
Medical Genetics (PhD.)
Parvin Mokhtar,
Nurse
Adverorial: Pharmed Company..................................................................................44
3
Dr. Alireza Tarang,
Every Thing About hemoglobin (HbA1c)..................................................................41
3
Anatomo-Clinical Pathologist
Structure of Laboratory Medical Devices Glass accessories and dispensers.........38
3
Dr. Alireza Mehrvarz,
Investigation and Quality Control of Water Laboratory........................................32
3
Secretary of Iranian Association of
Clinical Laboratories (IACL)
Comparative study of the oral hypoglycemic drugs and Their effectiveness.........30
3
Dr. Mohammad-Javad Gharavi,
An Overview of Donald Ainslie Henderson...............................................................28
3
Professor of Tehran Medical Sciences
A Glance on the Pioneers, Dr. Gholamhossein Edrisian..........................................24
3
Dr. Abdolfattah Sarrafnejad,
17 th Congress of Microbiology..................................................................................20
3
Head of Iranian Association of Clinical
Laboratories (IACL)
17 th Congress on Reproductive Biomedicine...........................................................14
3
Dr. Seyed Hossein Fatemi,
Former head of the Pasteur Institute of Iran died………………………....………13
3
Scientific Consultants:
Interview with Dr. Ramin Saravani, Lab office Head of Zahedan MSU................10
3
Mahmood Aslani
matashkhis@gmail.com
Lab News .....................................................................................................................5
3
Executive Manager:
A Report of Skin Disease.............................................................................................3
3
Dr. Arash Daryakar MD
Editorial; ......................................................................................................................2
3
Managing editor:
3
aafrah@gmail.com
Validity and Non-validity............................................................................................46
Job Opportunities .......................................................................................................47
شهریور 95
شماره 128
53
54
54
شهریور 95
شماره 128