ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 132

‫سال نوزدهم ‪‬‬ ‫شماره ‪ 132‬‬ ‫دی ‪ 95‬‬ ‫‪ 96‬صفحه ‪‬‬ ‫‪ 8000‬تومان ‪‬‬ ‫‪ ISSN: 1561-6363‬‬ ‫‪‬‬ ‫ابزارهای مهار ناروایی پزشکی‪ -‬دکترعباس افراه‬ ‫‪ ‬گزارش یک بیماری پوستی‪-‬‬ ‫‪‬‬ ‫نخستین نشریه ازمایشگاهی کشور‬ ‫دکتر ارش دریاکار‪ ،‬دکتر مائده رعیتی دماوندی‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های ایرانشهر‬ ‫‪ ‬گذری برزندگانی دکترابوالحسن ندیم‬ ‫‪‬‬ ‫اصول کنترل کیفیت در ازمایشگاه؛ امار در ازمایشگاه‪ -2‬مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫‪‬‬ ‫تشخیص و طبقه بندی دیابت ملیتوس ‪-‬تارا خضرایی مهاجرفر‪-‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫‪ ‬تازه های ازمایشگاه‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با دستگاه میکروتوم ‪ -‬مهندس نیلوفر حسن‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪23‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪29‬‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫ماهنامه‬ ‫سالنوزدهم‪-‬شماره‪(132‬دی‪96/)95‬صفحه‪8000/‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترارش دریاکار‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان طالقانی‪ -‬نرسیده به حافظ‬ ‫کوچه غفارزاده‪ -‬کوچه مشتاقی‪-‬پالک‪1‬‬ ‫تلفن‪021-88982100 / 09127333407 :‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪www.Tashkhis.com‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪ ‬سراغاز؛ ابزارهای مهارناروایی پزشکی‪2 ..............................................................................‬‬ ‫‪ ‬گزارش یک بیماری پوستی‪3................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬اخبار ‪5.................................................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های ایرانشهر‪10......................................................................‬‬ ‫‪ ‬رییس کل سازمان نظام پزشکی در هجدهمین همایش ساالنه پاتولوژی عنوان کرد‪:‬‬ ‫تعرفه های ازمایشگاهی غیرواقعی است‪15 .............................................................‬‬ ‫‪ ‬گذری برزندگانی استاد دکتر ابوالحسن ندیم؛ دانشیار انگل شناسی‪20 ....................................‬‬ ‫‪ ‬گاالکتوزمی‪24........................................................................................................................‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫‪ ‬تازه های ازمایشگاه‪28 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬اصول کلی کنترل کیفیت در ازمایشگاه‪( -‬بخش دوم)‪ -‬امار درازمایشگاه ‪32..........................‬‬ ‫‪ ‬تشخیص و طبقه بندی دیابت ملیتوس‪38 ................................................................................‬‬ ‫‪ ‬مروری سلول های بنیادی سرطان پستان‪ ،‬ویژگی و اهداف درمان‪43 .......................................‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ‪88809212‬‬ ‫سپهبد قرنی‪ ،‬کوچه ش محمدی‪ ،‬پالک ‪4‬‬ ‫‪ ‬اشنایی با دستگاه میکروتوم ‪48...............................................................................................‬‬ ‫‪ ‬بررسی اثر ‪ MicroRNA‬در درمان بیماران مبتال به سرطان سینه‪54.............................................‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫نرس‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫سراغاز‬ ‫ابزار های مهار ناروایی پزشکی‬ ‫همچنان که چندی پیش نوشتم‪ ،‬چندی است ازمایشگاهی در‬ ‫شهر ما برپا شده که در روز روشن برای جلب بیمار به پزشکان‬ ‫پول می دهد‪ .‬این پدیده را همه ی همکاران می دانند ولی کسی‬ ‫یارای روبرو شدن با این پدیده ی زشت را برخود هموار نمی کند‪.‬‬ ‫معاونت درمان انرا خویشکاری نظام پزشکی می داند‪ ،‬و نظام‬ ‫پزشکی هم پس از نوشتن یکی دونامه به کمیته ی اخالق تهران‬ ‫دست روی دست گذاشته وبه اندرز دادن روی اورده است‪.‬‬ ‫بی گمان از دیرباز کژروی و نارواکاری در پزشکی بوده‪ ،‬ولی‬ ‫هرگز بیماران این گونه بازیچه قرار نگرفته اند‪ .‬اگر با همکاران‬ ‫سالم و دلسوز بخواهید در این باره درد دل کنید‪ ،‬بیشتر باید انتظار‬ ‫فرازهای کلیشه ای بود‪ :‬ای بابا کجا درست است که اینجا باشد‪ .‬مگر‬ ‫روزنامه ها را نمی خوانید‪ ،‬خالفکاری ها در همه صنف ها هست‪.‬‬ ‫اری شاید همه جا باشد‪ ،‬ولی در کشورهای پیشرفته‬ ‫و حتا بسیاری از کشورهای جهان سوم‪ ،‬سه گروه‬ ‫هرگز "همرنگ جماعت" نمی شوند‪ .‬قاضی ها‪ ،‬پزشکان و معلمان‪.‬‬ ‫زمینه ی ماهنامه ی ما پزشکی است و تنها در این باره هم شایستگی‬ ‫سخنوری داریم‪.‬‬ ‫در کشور ما تا دو دهه پیش پزشکان سالم تر مانده بودند‪ .‬ولی‬ ‫سال ها است که منش و اخالقی که در خور جایگاه شایسته ی‬ ‫پزشکی باشد‪ ،‬روز به روز کمرنگ تر می شود‪ .‬ایده ی شریک کردن‬ ‫پزشکان در کانون های پیراپزشکی هم از زمان رونق گرفتن ام‪.‬ار‪.‬ای‪،‬‬ ‫گسترش یافت‪ .‬خرید سهم و شریک شدن در یک شرکت بازرگانی‬ ‫برای همه‪ ،‬حتا پزشکان هم ناروا نیست‪ .‬برخی از این مرکزها که‬ ‫دارای سهامداران پزشک هستند‪ ،‬قانونی کار می کنند و تنها سود‬ ‫واقعی‪ ،‬یعنی به اندازه ی سهام به دارندگان سهام پرداخت می کنند‪.‬‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫اما اندکی از این مراکز( که بیشترین بیماررا هم دارند) در برابر هر‬ ‫نسخه ای که از پزشکان برسد‪ ،‬در نخستین فرصت در صدی از مبلغ‬ ‫نسخه(که زیاد هم است) به حساب کلینیسین می ریزند‪ .‬البته برای‬ ‫رو نشدن این تبهکاری‪ ،‬پوشش هایی نیز(مانند تاسیس یک شرکت‬ ‫موازی) برای قانونی شدن ان فراهم کرده اند‪.‬‬ ‫بیشتر همکاران بر این باورند که شاید بسیاری از‬ ‫درخواست های تصویر برداری خدای ناکرده به دلیل پورسانتش‬ ‫باشد‪ .‬چند سال پیش این ایده ی ناروا‪ ،‬هم به ذهن یک متخصص‬ ‫مغز و اعصاب راه یافت و با لطایف الحیل توانست شماری از‬ ‫همکاران را جذب خود کرد‪ .‬ولی خوشبختانه فرهیختگان شرافتمند‬ ‫هرگز گول چنین مرکزهایی را نمی خورند و شرف و ابروی خود‬ ‫را با هیچ چیز عوض نمی کنند‪ .‬اما براستی چرا برخی از همکاران‬ ‫به چنین راه هایی گام می نهند؟ پاسخ به این پرسش‪ ،‬نه اسان و نه‬ ‫نوشتنی است! اما بی گمان ناکارامدی مدیریت در دو دهه گذشته‬ ‫نقش ویژه ای در این باره داشته است‪ .‬در کنار ان پیشرفت های‬ ‫شگفت انگیز پزشکی‪ ،‬باریک شدن تخصص ها و افزایش گرایش‬ ‫برای داشتن فوق تخصص‪ ،‬دست بدست هم داده و چشمداشت‬ ‫مادی پزشکان را باال برده است‪ .‬افزون براین‪ ،‬در این زمان که‬ ‫چشم و همچشمی‪ ،‬حرص و از در گرداوری مال در همه ی‬ ‫الیه های مردم رخنه کرده‪ ،‬براستی با قناعت زیستن پزشکان بسی‬ ‫دشوار است‪.‬‬ ‫به هر روی امید است با همت مدیران دلسوز وزارتخانه و با بهره‬ ‫جویی از ابزارهای شایسته و دوری از باند بازی‪ ،‬ریشه ی نارواکاری‬ ‫در همه ی زمینه های پزشکی خشکیده شود‪.‬‬ ‫دکتر ارش دریاکار‪ -‬بورد تخصصی اسیب شناسی تشریحی و بالینی‬ ‫دکتر مائده رعیتی دماوندی (بورد تخصصی پوست و مو)‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‬ ‫بیمار اقای ‪ 35‬ساله که از کودکی به دنبال ضربه‪ ،‬ضایعات‬ ‫پوستی بدون عالمت در ناحیه دست و ساعد پیدا کرده است‪.‬‬ ‫سابقه بیماری مشابه در دو برادر بیمار وجود دارد‪ .‬در معاینه‬ ‫پاپول ها و ندولهای اریتماتو با زخم مرکزی بصورت پراکنده در‬ ‫سطح دورسال دست ها و اکستانسور ساعد دیده می شود(شکل‬ ‫‪1‬و‪ .)2‬بیمار باتشخیص های افتراقی زیر بیوپسی شد ‪:‬‬ ‫‪1. Reactive perforating collagenosis‬‬ ‫‪2. Prurigo nodularis‬‬ ‫‪3. Folliculitis‬‬ ‫‪4. Insect Bite‬‬ ‫در بررسی میکروسکوپی بافت پوست پوشیده شده‬ ‫از اپیدرم اکانتوتیک مشاهده شد‪ .‬در قسمت مرکزی یک‬ ‫فرورفتگی با شکل فنجان پر شده از مواد کراتینی و باقیمانده‬ ‫های سلول های التهابی روی باقیمانده اپیدرم نازک شده‬ ‫قرار داشت‪ .‬در رنگ امیزی تری کروم در این ناحیه سوراخ‬ ‫شدگی اپیدرم به همراه خارج شدن عمودی الیاف کالژن درم‬ ‫به داخل اپیدرم مشهود بود‪ .‬در رنگ امیزی ‪ orcein‬اثری از‬ ‫الیاف االستین در ناحیه سوراخ شدگی مشاهده نشد‪ .‬با یافته‬ ‫های میکروسکوپی فوق تشخیص ‪Reactive perforating‬‬ ‫‪ collagenosis‬برای بیمار گذاشته شد‪( .‬شکل ‪ 3‬تا ‪)7‬‬ ‫بحث‬ ‫یک بیماری اختصاصی است که بیشتر در خردسالی ظاهر‬ ‫می شود‪ .‬در اعضاء خانواده دیده شده و شواهد اتوزومال‬ ‫غالب و اتوزومال مغلوب در ان وجود دارد‪ .‬اگرچه ظاهرا‬ ‫موارد تک گیر هم دیده شده است‪ .‬در این بیماری ضربه‬ ‫سطحی مثل خراش باعث بوجود امدن پاپول های کراتوتیک‬ ‫سر سوزنی شده که سپس نافدار شده و در عرض ‪ 4‬هفته‬ ‫به اندازه ‪ 5‬تا ‪ 10‬میلی متر می رسد‪ .‬این ضایعات به تدریج‬ ‫پسرفت کرده و ماکول هیپرپیگمانته به جای می گذارند‪.‬‬ ‫پاپول ها بیشتر در صورت ‪ ،‬پشت دست و بازوها و ساق‬ ‫پا به وجود می ایند‪ .‬معموال خطی شدن ضایعات در محل‬ ‫خراش وجود دارد (پدیده کوبنر)‪.‬‬ ‫ضربات عمیق ضایعه ایجاد نمی‬ ‫کند اگرچه می تواند به دنبال اکنه یا‬ ‫خودبخود بوجود اید‪ .‬شواهدی از‬ ‫افزایش وقوع این بیماری در هوای‬ ‫سرد وجود دارد‪ .‬ترتینوئین موضعی‬ ‫در درمان این بیماری موثر واقع می شود‪ .‬در سال های اخیر‬ ‫همراهی این بیماری بصورت اکتسابی با نارسایی مزمن کلیه‬ ‫دیده شده است‪.‬‬ ‫یافته های میکروسکوپی‬ ‫یافته اولیه شامل تغییر بازوفیلی شدن درم پاپیلری است‪.‬‬ ‫سپس اتروفی ورقه سوپراپاپیلری بوجود امده و کالژن از‬ ‫طریق شکاف بین سلولهای اپیدرم از ان خارج می شود‪.‬‬ ‫ضایعه با رشد کامل یک فرورفتگی فنجانی شکل در اپیدرم‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪3‬‬ ‫حاوی کراتین پاراکراتوتیک با مواد بازوفیلی و کالژن دارد‪.‬‬ ‫اپیدرم احاطه کننده اکانتوز مختصری دارد و ممکن است یک‬ ‫التهاب دور عروقی لنفوسیتی در درم زیرین وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫رنگ امیزی اختصاصی الیاف االستین را در ناحیه سوراخ‬ ‫شدگی نشان نداده و فولیکول های مو در این بیماری درگیر‬ ‫نمی شود‪ .‬در نواحی مختلف مهاجرت باندل های کالژن‬ ‫بصورت عمودی وجود دارد که رنگ ابی در رنگ امیزی‬ ‫‪ H&E‬و صورتی در رنگ امیزی‪ acid orcein giemsa‬یا‬ ‫‪ Verhoeff-van Gieson‬دارد‪.‬‬ ‫هنگامی که فرایند بیماری بهبود یابد ‪ ،‬رژنراسین اپیدرمال‬ ‫محل سوراخ شدگی را ترمیم می کند‪ .‬پالک کراتوتیک صاف‬ ‫شده با به جای گذاشتن اسکار اندک ناپدید می شود‪.‬‬ ‫تشخیص افتراقی‬ ‫این بیماری باید از سایر بیماری های ‪ perforating‬افتراق‬ ‫داده شود‪ .‬به ویژه شباهت بالینی زیاد بین این بیماری و‬ ‫گرانولوم انولر نوع ‪ perforating‬وجود دارد‪ .‬اگرچه بیماری‬ ‫اخیر فاقد پدیده کوبنرو دوره مشخص بیمار ی �‪Reac‬‬ ‫‪ tive perforating collagenosis‬است‪ .‬همچنین گرانولرم‬ ‫انولر ‪ perforating‬در ماه های تابستان بدتر می شود‪ .‬از‬ ‫نظر میکروسکوپی یک گرانولوم ‪ palisading‬وجود دارد که‬ ‫نکروبیوز مرکزی را احاطه می کند که فقط زیر ناحیه سوراخ‬ ‫شدگی دیده می شود‪ .‬گزش ارتروپودها و مولوسکوم می‬ ‫توانند از نظر بالینی شبیه باشند ولی یافته های میکروسکوپی‬ ‫متفاوتی دارند‪ .‬در‪ Elastosis perforans serpiginosa‬افزایش‬ ‫تعداد الیاف االستیک در ناحیه سوراخ شدگی و درم پاپیلری‬ ‫زیرین ان دیده می شود و دارای درگیری فولیکول های مو‬ ‫است‪ Perforating folliculitis.‬طبق تعریف با سوراخ شدگی‬ ‫ناحیه انفاندیبول فولیکول مو مشخص می شود‪ .‬ممکن است‬ ‫موی جمع شده و الیاف االستیک در کنار ناحیه سوراخ شدگی‬ ‫دیده شود‪ .‬بیماری ‪ Kyrle‬به ‪ perforating folliculitis‬بسیار‬ ‫مرتبط بوده اما درجه بیشتری از اکانتوز و التهاب شدیدی را‬ ‫دارا است‪.‬‬ ‫‪Reference:‬‬ ‫‪Patterson James W, Practical Skin Pathology, 1st ed., 6-145‬‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫نیاز ‪ 150‬میلیارد تومانی سازمان انتقال خون برای بازسازی تجهیزات‬ ‫مدیر عامل ســازمان انتقال خون کشور با‬ ‫بیان اینکه اعتبارات در بخش جاری سازمان‬ ‫مناسب اســت اما ســازمان انتقال خون در‬ ‫بخش عمرانی مشکالت زیادی دارد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫ســازمان انتقــال خون کشــور از اعتبارات‬ ‫عمرانی مناسبی برخوردار نیست‬ ‫مدیر عامل ســازمان انتقال خون کشــور‬ ‫عنــوان کرد‪ :‬ســازمان انتقــال خون جهت‬ ‫نوسازی و بازسازی تجهیزات نیازمند بودجه‬ ‫‪ 150‬میلیارد تومانی است‪.‬‬ ‫علی اکبر پور فتح اهلل مدیرعامل سازمان‬ ‫انتقال خــون با بیان اینکه بودجه ســازمان‬ ‫انتقال خون در الیحه بودجه سال ‪ 96‬با رشد‬ ‫‪ 9‬درصدی همراه است‪ ،‬گفت‪ :‬برای نوسازی‬ ‫و بازســازی تجهیزات انتقال خون‪ ،‬سازمان‬ ‫حداقل به ‪ 150‬میلیارد تومان نیاز دارد‪.‬‬ ‫مدیر عامل ســازمان انتقال خون کشور با‬ ‫بیان اینکه اعتبارات در بخش جاری سازمان‬ ‫مناسب اســت اما ســازمان انتقال خون در‬ ‫بخش عمرانی مشکالت زیادی دارد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫ســازمان انتقــال خون کشــور از اعتبارات‬ ‫عمرانی مناسبی برخوردار نیست‪.‬‬ ‫پور فتح اهلل با اشاره به بازگشت ‪ 70‬درصدی‬ ‫درامد انتقال خون به ســازمان تاکید کرد‪30 :‬‬ ‫درصد از درامدها مختص ســازمان نیست و‬ ‫در مرحله اجرا همین ‪ 70‬درصد نیز در اسرع‬ ‫وقت به سازمان اختصاص داده نمی شود‪.‬‬ ‫پــور فتح اهلل بــا بیان اینکــه تجهیزات و‬ ‫ملزومات ســرمایه سازمانی اکثرا در ‪ 15‬سال‬ ‫گذشته بازســازی و نو سازی نشده و قانون‬ ‫بودجه و تمامی دستگاه های دولتی و انتقال‬ ‫خون بابت اعتبارات عمرانی دچار مشــکل‬ ‫هستند‪ ،‬اظهار داشت‪ :‬ارزش گذاری خدمات‬ ‫ســازمان انتقال خون و ردیف درامد هزینه‬ ‫ازجمله اقداماتی اســت که ســال گذشته و‬ ‫امســال صورت گرفته است و این امکان را‬ ‫می دهد که از محل خدماتی که ارائه می دهد‬ ‫و عرضه می کند ســازمان در امدی را کسب‬ ‫کند و ملزومات مورد نیاز خودش را تهیه کند‪.‬‬ ‫وی یاداور شــد‪ :‬این عامــل امکان ورود‬ ‫ســازمان به عرصــه های اهدای مســتقیم‬ ‫پالســما‪ ،‬پالکت و همچنین خدمات مرتبط‬ ‫با گلبول های ســفید و فراورده های نوین‬ ‫خونی را فراهم می کند‪ ،‬اما مشــکل سازمان‬ ‫ردیف در امــد اختصاصی اســت که این‬ ‫موضوع با حمایت مجلس برطرف می شود‬ ‫و هزینه های سازمان صرف اهدای فراورده‬ ‫های خونی شود‪.‬‬ ‫اغاز ساخت بزرگ ترین بیمارستان فوق تخصصی سرطان خاورمیانه‬ ‫مرکز جامع پیشــگیری درمان و پژوهش‬ ‫ســرطان تــات در زمینی به وســعت ‪45‬‬ ‫هــزار مترمربع در ‪ 20‬طبقــه با ‪ 800‬تخت‬ ‫بیمارستانی ســاخته می شود و طبق برنامه‬ ‫ریزی انجام شــده قرار است تا سال ‪1397‬‬ ‫به پایان برسد‪.‬‬ ‫ساخت مرکز جامع سرطان تات به عنوان‬ ‫بزرگترین بیمارستان فوق تخصصی سرطان‬ ‫خاورمیانه امروز با حضور وزیر بهداشــت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی اغاز شد‪.‬‬ ‫مرکز جامع پیشــگیری درمان و پژوهش‬ ‫ســرطان تات در زمینی به وسعت ‪ 54‬هزار‬ ‫مترمربع در ‪ 20‬طبقه با ‪ 800‬تخت بیمارستانی‬ ‫ساخته می شــود و طبق برنامه ریزی انجام‬ ‫شده قرار است تا سال ‪ 1397‬به پایان برسد‪.‬‬ ‫محمــد اســماعیل اکبری‪ ،‬رئیــس مرکز‬ ‫تحقیقات ســرطان دانشــگاه علوم پزشکی‬ ‫شــهید بهشــتی در مراســم افتتــاح ایــن‬ ‫بیمارســتان گفت‪ :‬این مرکز به عنوان مرکز‬ ‫فوق تخصصی ارجاعــی خاورمیانه خواهد‬ ‫بود و تمــام خدمات مرتبط با ســرطان از‬ ‫پیشــگیری تا درمان و توانبخشــی سرطان‬ ‫خواهد بود و مجتمع بزرگ اموزشــی و‬ ‫پژوهشی سرطان را در بر خواهد داشت‪.‬‬ ‫به گفته وی هم اکنون حدود ‪ 500‬هزار‬ ‫بیمار مبتال به ســرطان در کشور داریم و‬ ‫هر سال حدود ‪ 90‬هزار نفر بیمار جدید‬ ‫به این تعداد اضافه می شود‪.‬‬ ‫این بیمارســتان در منطقــه ‪ 22‬تهران‬ ‫ساخته می شود‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪5‬‬ ‫تولد نخستین نوزاد حاصل از روش درمان ناباروی ‪ PRP‬در همدان‬ ‫از روی درمانــی ‪ PRP‬تاکنون برای درمان‬ ‫اعضای بدن انسان از جمله پوست‪ ،‬چشم و‬ ‫ارتوپدی انجام شده است اما برای نخستین‬ ‫بار این روز در درمان ناباروری در کشور ما‬ ‫به کار گرفته شد‪.‬‬ ‫رئیس بخش ‪ IVF‬مرکز اموزشــی و درمانی‬ ‫فاطمیه همدان گفت‪ :‬نخســتین نــوزاد زوج‬ ‫نابارور همدانی که حاصل اســتفاده از روش‬ ‫‪ PRP‬بود توســط متخصص زنان و زایمان در‬ ‫مرکز اموزشی درمانی فاطمیه همدان متولد شد‪.‬‬ ‫مرضیه فریمانی اظهار داشت‪ :‬در فروردین‬ ‫ماه امســال روش ‪ PRP‬برای نخستین بار در‬ ‫کشــور بر روی زوج نابارور همدانی انجام‬ ‫شــد که نوزاد حاصــل از این روش پس از‬ ‫گذراندن دوران بارداری روز گذشته به دنیا‬ ‫امــد‪ .‬بیمارانی که با اســتفاده از روش های‬ ‫کمــک باروری بــه تکرار دچار شکســت‬ ‫النه گزینی شده بودند‪ ،‬در روش ‪ PRP‬پالکت‬ ‫تغلیظ شــده ای که از خون خــود فرد تهیه‬ ‫می شــود ‪ 24‬الی ‪ 36‬ســاعت قبل از انتقال‬ ‫جنین به داخل رحم تزریق می شود‪.‬‬ ‫این متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه‬ ‫به کارگیری این روش سبب باروری بیش از‬ ‫‪ 65‬درصد افراد نابارور تحت درمان می شود‪،‬‬ ‫بیان کرد‪ :‬از روی درمانی ‪ PRP‬تاکنون برای‬ ‫درمان اعضای بدن انســان از جمله پوست‪،‬‬ ‫چشــم و ارتوپدی انجام شده است اما برای‬ ‫نخستین بار این روز در درمان ناباروری در‬ ‫کشور ما به کار گرفته شد‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬یک محقق چینی در سال‬ ‫‪ 2015‬موفق به اســتفاده از روش ‪ PRP‬در‬ ‫درمان بیماران با الیه داخلی رحم نازک شده‬ ‫بود و برای نخســتین بار نیز در کشور ما به‬ ‫کار گرفته شــد و حاصل ان تولد نوزادی از‬ ‫زوج نابارور شــد‪.‬نتایج اولیه روش درمانی‬ ‫‪ PRP‬در کمیتــه علمــی پانزدهمین کنگره‬ ‫بین المللــی زنان و مامایی ایران در مرداد ماه‬ ‫امسال مطرح شــد و به عنوان خالصه مقاله‬ ‫بــرای ارائه برگزیده شــد و نتایج اولیه این‬ ‫تحقیق در مجله ‪ JHRS‬به چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫محققان دریافتند؛‬ ‫تکثیر ویروس «ابوال» در ریه های بیمار‬ ‫ویــروس ابوال با عفونی کــردن ریه ها و‬ ‫گسترش در ان ها‪ ،‬باعث اسیب ریه می شود‪.‬‬ ‫محققان می گویند نشانه هایی کشف کرده‬ ‫اند که ویروس «ابوال» می تواند در ریه های‬ ‫فــردی که از این بیماری بهبود یافته‪ ،‬کمین‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫کرده و تولید مثل کند‪.‬‬ ‫ویــروس ابوال با عفونی کــردن ریه ها و‬ ‫گســترش در ان ها‪ ،‬باعث اســیب ریه می‬ ‫شــود‪ .‬محققان در رابطه با این امر مشکوک‬ ‫بودند‪ ،‬اما مطمئن نبودنــد که این ویروس‪،‬‬ ‫ریه ها را عفونی می کند‪.‬‬ ‫دکتر گیوسپ ایپولیتو و همکارانش در موسسه‬ ‫ملی بیماری های عفونی در رم‪ ،‬ریه ها و خون‬ ‫یک بیمار مبتال به عفونت ابوال را تحت بررسی‬ ‫قــرار دادند‪ .‬محققان عالئمی را پیدا کردند که‬ ‫نشان می دهد این ویروس تقریبا به مدت یک‬ ‫هفته در ریه ها باقی می ماند و پس از ان دیگر‬ ‫در خون بیمار دیده نمی شود‪ ،‬با این حال ممکن‬ ‫است تکثیر پیدا کند‪.‬‬ ‫نویسندگان این مطالعه با اشاره به روشی‬ ‫کــه این ویــروس در بدن باقــی می ماند‪،‬‬ ‫بیان داشــتند که این مطللــب‪ ،‬نقش عمده‬ ‫بافــت های تنفســی را در ایجــاد بیماری‬ ‫عفونی ابوال نشان می دهد‪.‬‬ ‫محققان گفتند که ان ها هنوز می خواهند‬ ‫میــزان عفونــت ریه و اینکه ایــا ان نقش‬ ‫مهمی در گســترش ابوال ایفا می کند یا نه‪،‬‬ ‫را دریابند‪.‬‬ ‫بخش نامه تامین تجهیزات پزشکی از تولیدات داخلی ابالغ شد‬ ‫بخشنامه تامین تجهیزات پزشکی از تولیدات داخلی ابالغ شد‬ ‫به گزارش ســازمان غذا و دارو‪ ،‬این بخشنامه با علوم پزشکی نسبت به خرید کاالهای تولید داخل‬ ‫موضوع «الزام در اولویت قرارگرفتن تامین نیازهای دارای پروانه ســاخت معتبر از این سازمان اقدام‬ ‫مراکز درمانی از تولیدات داخلی» ابالغ شد‪.‬‬ ‫کنند و صرفا کاالهایی که براســاس مندرجات‬ ‫رسول دیناورند‪ ،‬رئیس سازمان غذا و دارو وب ســایت اداره کل تجهیــزات و ملزومات‬ ‫در این بخشــنامه تاکید کرد‪ :‬بر اساس ابالغیه پزشکی به ادرس‪ www.imed.ir‬دارای پروانه‬ ‫ریاست جمهوری و مقررات هیات وزیران و ساخت معتبر است‪ ،‬خریداری کنند‪.‬‬ ‫سیاست های کلی تولید ملی‪ ،‬حمایت از کار‬ ‫وی در بخشنامه یاد شده افزود‪ :‬بدیهی است‬ ‫و سرمایه ایرانی و اقتصاد مقاومتی مطرح شده تمــام داروخانه های عرضه کننــده ملزومات‬ ‫از سوی رهبر معظم انقالب ‪ ،‬تامین نیاز های پزشــکی مســتقر در مراکز درمانی دولتی نیز‬ ‫مراکز درمانی از تولیدات داخلی با کیفیت در مشمول این دستورالعمل هستند‪.‬‬ ‫اولویت قرار دارد‪.‬‬ ‫به گزارش ایرنا‪ 40 ،‬درصــد بازار تجهیزات‬ ‫دینارونــد در این بخشــنامه تصریــح کرد‪ :‬پزشکی کشور از تولیدات داخلی و ‪ 60‬درصد از‬ ‫الزم اســت همه مراکز درمانی تابعه دانشــگاه لوازم پزشکی وارداتی تامین می شود و سازمان‬ ‫غذا و دارو در نظر دارد که در چند ســال اینده‬ ‫این نسبت را برعکس کند‪.‬‬ ‫رســیدن به ‪ 60‬درصد ســهم بازار داخلی در‬ ‫حوزه تجهیزات پزشکی از اهداف برنامه ششم‬ ‫توسعه است‪.‬‬ ‫در پژوهش محققان دانشگاه کارولینای جنوبی صورت گرفت‬ ‫محققان دانشگاه کارولینای جنوبی امریکا‬ ‫دریافتند که نوعی از ســرطان رحم وجود‬ ‫دارد که به خاطر ویروس های زگیل انسانی‬ ‫ایجاد می شود‪.‬‬ ‫گردنه رحم‪ ،‬استفاده از رادیوتراپی و شیمی درمانی‬ ‫استکهتقریبایکسومبیمارانازایندرماننتیجه‬ ‫نگرفتهوبیماریدرانهاپیشرفتمی کند‪.‬‬ ‫سرطان را ایجاد می کند و در برابر درمان های‬ ‫معمول بسیار مقاوم است‪.‬‬ ‫وی افــزود به تمــام پزشــکان توصیه‬ ‫محققان احتمال می دهند که یافته های جدید‬ ‫می کنم که در مواجهه با این سرطان حتما‬ ‫مرســوم بکاهد؛ چرا که این نوع تازه کشف‬ ‫دهند و در صورت ابتالی فرد‪ ،‬درمان ان‬ ‫به گزارش یو‪.‬هرالد‪ ،‬ویروس زگیل تناسلی با‬ ‫انها بتواند از میزان نتیجه نگرفتن از درمان های‬ ‫که بیش تر از همه در طول امیزش جنســی و‬ ‫شده ساختار ژنتیکی متفاوتی با انواع معمول‬ ‫می یابد‪ .‬محققان دانشــگاه کارولینای جنوبی‬ ‫دکتر کارولین بانیســتر مســئول این پروژه‬ ‫بانیستر خاطرنشان کرد‪ :‬امیدواریم با استفاده‬ ‫به ســرطان گردنــه رحم را مورد بررســی‬ ‫به این نوع ســرطان کمک کنیم و گامی موثر‬ ‫نام علمی پاپیلوم انسانی یا ‪ HPV‬ویروسی است‬ ‫از طریق تماس مستقیم بین پوست افراد انتقال‬ ‫اعالم کردند در صورتی کــه این ویروس به‬ ‫موقع تشخیص داده و درمان نشود منجر به نوع‬ ‫خاصی از سرطان گردنه رحم می شود‪.‬‬ ‫درحالحاضرروشمرسومبرایدرمانسرطان‬ ‫این سرطان دارد‪.‬‬ ‫گفت‪ :‬ما تا بــه حال بیش از ‪ 250‬بیمار مبتال‬ ‫قــرار داده ایم و متوجه شــدیم کــه دو مدل‬ ‫ژن تومــورزای ‪ HPV‬وجود دارد که این نوع‬ ‫یک ازمایش بــرای وجــود ‪ HPV‬انجام‬ ‫را در اولویت اول مراحل درمانی سرطان‬ ‫قرار دهند‪.‬‬ ‫از این روش بتوانیم به بسیاری از بیماران مبتال‬ ‫در راستای درمان قوی تر این بیماری برداریم‪.‬‬ ‫تالش محققان برای تولید واکسن انفلوانزا با مصونیت دائمی‬ ‫به گفته محققان امریکایی بررسی ها روی‬ ‫انفلوانزاپیشگیریکند‪،‬پیشرفت هاییداشتهاست‪.‬‬ ‫از ابتال به بیماری انفلوانزا پیشــگیری کند‪،‬‬ ‫و مدیر انجمن ملــی بیماری های عفونی در‬ ‫یک نوع واکســن که می تواند برای همیشه‬ ‫پیشرفت هایی داشته است‪.‬‬ ‫محققان امریکایی اظهار داشــتند‪ :‬درفرایند‬ ‫تولید واکسنی برای مصونیت دائمی از ابتال به‬ ‫انفلوانزا به موفقیت هایی دست یافته اند‪.‬‬ ‫بهگفتهمحققانامریکاییبررسی هاروییکنوع‬ ‫واکسن که می تواند برای همیشه از ابتال به بیماری‬ ‫«ویلیام اســچافنر» از دانشــگاه وندربیلت‬ ‫امریــکا گفت‪ :‬در صورتی که یک واکســن‬ ‫جهانی موثر بــرای مقابله با بیماری انفلوانزا‬ ‫تولید شــود‪ ،‬می تــوان از هزینه های مربوط‬ ‫به خدمــات مراقبتــی و اختالل هایی که در‬ ‫فعالیت های اجتماعی افراد به وجود می اورد‪،‬‬ ‫جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬تولید این واکسن‬ ‫می تواند در مسیر پیشگیری از‬ ‫ی انفلوانزا تغییر ایجاد‬ ‫بیمار ‬ ‫کند‪.‬‬ ‫در حــال حاضر تســت این واکســن روی‬ ‫نمونه های حیوانی در حال انجام است و در اینده‬ ‫نزدیک روی نمونه های انسانی انجام می شود‪.‬‬ ‫اولین کنگره بین المللی پیشگیری‬ ‫و تشخیص زودهنگام سرطان ها برگزار می شود‬ ‫نهم تا یازدهم بهمن ماه و مقارن با هفته سرطان با محوریت شبکه‬ ‫ملی تحقیقات سرطان اولین کنگره بین المللی پیشگیری و تشخیص‬ ‫زودهنگام سرطان ها در تهران برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫به گزارش وبدا‪ ،‬اولین کنگره بین المللی پیشــگیری و تشــخیص‬ ‫زودهنگام ســرطان ها با شعار "همســویی و همگرایی پژوهش و‬ ‫اقــدام " و با هــدف ارائه تصویری واقعی از مهــم ترین اقدامات‬ ‫صورت گرفته و پژوهش های انجام شده در پیشگیری و تشخیص‬ ‫زودهنگام سرطان ها در نهم بهمن ماه سال جاری در تهران برگزار‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫بنابراین گزارش‪ ،‬ســازمان های بین المللی کنترل ســرطان ‪،UICC‬‬ ‫تحقیقات ســرطان ‪ ،IARC‬برنامه اقدام برای کنترل ســرطان اژانس‬ ‫بین المللــی انرژی هســته ای ‪ PACT‬و نمایندگی ســازمان جهانی‬ ‫بهداشــت در ایران امادگی خود را برای مشارکت فعال در کنگره ‬ ‫اعالم کرده اند‪.‬‬ ‫گسترش جهانی حصبه مقاوم به انتی بیوتیک‬ ‫در مطالعه ای‪ ،‬گروهی از محققان از سراسر دنیا نشان دادند که سویه‬ ‫مقاوم به انتی بیوتیک باکتری سالمونال تیفی ‪– Salmonella typhi‬‬ ‫که باعث بروز بیماری حصبه می گردد‪ -‬در ‪ 30‬ســال گذشته به وجود‬ ‫امده است و ممکن است اپیدمی باالیی بخصوص در افریقا داشته باشد‪.‬‬ ‫دکتر کاترین هولت ‪ Dr.Kathryn Holt‬از دانشــگاه ملبورن در اســترالیا و‬ ‫همکارانش‪ ،‬نتایج این مطالعه را در مجله‪ NatureGenetics‬به چاپ رساندند‪.‬‬ ‫َح ْصبه (نام های دیگر‪ :‬تــب روده‪ ،‬تب تیفوئید‪ ،‬مطبقه) یک بیماری‬ ‫عفونی اســت‪ ،‬که در اثر باکتری ســالمونال تیفی ایجاد می شود‪ ،‬این‬ ‫بیماری واگیردار بوده و از طریق اب و غذای الوده گسترش می یابد و‬ ‫معموالًبا تب باال‪ ،‬اسهال‪ ،‬بی اشتهایی و سردرد بروز می کند‪.‬‬ ‫میکــروب حصبه در ابهای گل الود تا یک ماه و در یخ تا ‪ ۳‬ماه زنده‬ ‫می مانــد‪ ،‬در اثر گرمای ‪ ۶۰‬تا ‪ ۱۰۰‬درجه از میان می رود و بخصوص‬ ‫نور افتاب به ســرعت سبب انهدام میکروب می شود‪ .‬در برابر خشکی‬ ‫هم تا دو ماه مقاومت دارد‪.‬‬ ‫حصبه ممکن است به شکل تک گیر یا همه گیر دراید در فصل پائیز‬ ‫و تابســتان بیشــتر به صورت همه گیر در می اید‪ ،‬این همه گیری به‬ ‫خصوص در اجتماعات مانند ســربازخانه ها و مدارس دیده می شود‪.‬‬ ‫این بیماری در کشور ما در تمام فصول فراوان است ولی در تابستان و‬ ‫پائیز بیشتر است‪.‬‬ ‫در زمان جنگ که تمام این شــرایط موجود است شیوع این بیماری‬ ‫چشمگیر است‪ .‬افراد تاز ه وارد که به مناطق الوده وارد می شوند بیشتر‬ ‫از افراد بومی مبتال می گردند‪ ،‬کم شدن ترشح اسید معده هم در الودگی‬ ‫موثر است زیرا اسید معده خاصیت میکروب کشی دارد‪.‬‬ ‫در حال حاضر در سراسر جهان‪ ،‬حدود ‪ 21‬میلیون مورد ابتال به حصبه‬ ‫در هر ســال گزارش می شود و حدود ‪ 200،000‬از این موارد به مرگ‬ ‫منجر می شود‪.‬‬ ‫اختراع کیت تشخیص کیفیت شیر با مواد گیاهی در زاهدان‬ ‫محمد ا لیا س‬ ‫ســالم از طریق جوشاندن یا ازمایش در مرکز‬ ‫زاهدان خاطر نشــان کرد‪ :‬ایــن اختراع به این‬ ‫دوشنبه در گفت‬ ‫پذیر است با این اختراع که حدود پنج سال بر‬ ‫برخی کشورهای خارجی پاکت های شیر بعد‬ ‫مسلم پور روز‬ ‫و گو با خبرنگار‬ ‫ایرنــا اظهــار‬ ‫داشــت‪ :‬ایــن‬ ‫کیت از یک نوع ماده گیاهی ساخته شده که با‬ ‫ریختن چند قطره شیر بر روی ان با تغییر رنگ‬ ‫فاسد یا سالم بودن شیر را مشخص می کند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬با توجه به اینکه تشخیص شیر‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫تخصصی با استفاده از نیروهای کارامد امکان‬ ‫روی ان کار شده همه افراد می توانند به راحتی‬ ‫با کمترین هزینه اقدام به این کار کنند‪.‬‬ ‫شکل تاکنون در کشور وجود نداشته و تنها در‬ ‫از فاسد شدن تغییر رنگ می دهند‪.‬‬ ‫مســلم پور گفت‪ :‬کارخانجات نیز با توجه‬ ‫وی بــا بیان اینکه این اختــراع هم اینک در‬ ‫به صنعتی بــودن کاربرد ایــن کیت و نصب‬ ‫کیت در مقابل نور مراحل تخصصی این اختراع‬ ‫از این فرصت برای باال بردن ســطح اطمینان‬ ‫مرحله ثبت قــرار دارد گفت‪ :‬برای محافظت‬ ‫نیز در دست اقدام است‪.‬‬ ‫مدیر مرکز رشد دانشگاه ازاد اسالمی واحد‬ ‫راحت ان بر روی پاکت های شــیر می توانند‬ ‫مصرف کنندگان مواد لبنی استفاده کنند‪.‬‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫تولید داروی رقیق کننده خون با استفاده ازسلول انسان‬ ‫به گزارش پایگاه اینترنتی ساینس الرت‪ ،‬تولید هپارین از سلول‬ ‫های انسانی موفقیت بزرگی به شمار می رود زیرا تا کنون این دارو‬ ‫فقط با استفاده از بافت حیوانی تولید می شود که ممکن است الوده‬ ‫و یا واکنش های شــدید مختلفی ایجاد کند‪.‬استفاده از سلول های‬ ‫انسانی برای تولید این دارو بی خطرتر و موثرتر است‪.‬‬ ‫هپارین معموال برای پیشگیری از بروز لخته های خونی در زمانی‬ ‫که بیمار تحت عمل جراحی یا دیالیز قرار می گیرد‪ ،‬اســتفاده می‬ ‫شود‪.‬‬ ‫محققــان دانشــکده مهندســی دانشــگاه نیوســاوت ولز‬ ‫اســترالیا می گویند‪ :‬این کشــف از طریق یک پروژه اساسی‬ ‫بدســت امد که محور توجه ان بر چگونگی مشارکت سلول‬ ‫هــای التهابی در بهبــود زخم‪ ،‬تمرکز داشــت‪.‬در جریان این‬ ‫موفقیت ‪ ،‬محققان قادر به مهندســی زیستی هپارین با استفاده‬ ‫از ســلول های انســانی به عنوان یک 'بیوراکتور' یا کارخانه‬ ‫کوچک داروسازی شدند‪.‬‬ ‫این سلول های انســانی به نام ‪ HMC-1‬یک نوع سلول ایمنی‬ ‫هستند که در ازمایشگاه کشــت می شوند و از لحاظ ژنتیکی به‬ ‫گونه ای اصالح شده اند که مقادیر زیادی هپارین تولید می کنند که‬ ‫محققان بعدا می توانند ان را استخراج کنند‪.‬‬ ‫این تحقیق در نشریه ‪ Metabolic Engineering‬منتشر شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫تالش برای ریشه کنی هپاتیت‬ ‫با راه اندازی شبکه بیماری های ویروسی‬ ‫گروه های تحقیقاتی زیادی تحت عنوان شــبکه و با مشــارکت‬ ‫دانشــگاه های علوم پزشکی سراسر کشــور ساالنه زیرنظر وزارت‬ ‫بهداشــت راه اندازی می شــود که یکی از انها شبکه بیماری های‬ ‫ویروســی است که با هدف مقابله با این بیماری ها به ویژه هپاتیت‬ ‫به تازگی راه اندازی شده است‪.‬‬ ‫معــاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشــت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی در این باره اظهار کرد‪ :‬شبکه بیماری های ویروسی با مجوز‬ ‫این معاونت راه اندازی شده و هدف از تشکیل ان این است که در‬ ‫خصوص مســائل و موضوعات علمی مرتبط با بیماری های دارای‬ ‫منشا ویروسی تحقیقات گروهی انجام دهند‪.‬‬ ‫دکتر رضا ملک زاده افزود‪ :‬یکی از مشکالت حوزه سالمت کشور‪،‬‬ ‫شــیوع بیماری های ویروسی اســت که مهمترین انها بیماری های‬ ‫هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬است‪.‬‬ ‫وی خاطرنشــان کــرد‪ :‬از برنامه های مهم معاونــت تحقیقات و‬ ‫فناوری وزارت بهداشــت‪ ،‬اجرای برنامه کنترل و ریشه کنی بیماری‬ ‫هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬است که از سال جاری ان را اجرایی کرده است‪.‬‬ ‫ملک زاده با بیان اینکه تشــکیل شــبکه بیماری های ویروسی نیز‬ ‫یکی از برنامه های وزارت بهداشــت است که در این راستا به اجرا‬ ‫رســیده‪ ،‬افزود‪ :‬قرار است این شبکه عالوه بر بیماری هپاتیت روی‬ ‫سایر بیماری های ویروسی نیز فعالیت داشته باشد‪.‬‬ ‫معــاون تحقیقــات و فناوری وزارت بهداشــت گفت‪ :‬تشــکیل‬ ‫شــبکه های ملــی علمی تحقیقاتــی زیرنظر وزارت بهداشــت با‬ ‫ایــن هدف صورت می گیرد که هســته های همگن پژوهشــی در‬ ‫موضوعات مختلفی که مشــکالت روز کشور است‪ ،‬گردهم ایند و‬ ‫وزارت بهداشت نیز از انها حمایت کند تا به صورت متمرکز روی‬ ‫یک موضوع برای مدت چند سال کار کنند و در نهایت به دستاورد‬ ‫مطلوب برسند‪.‬‬ ‫هپاتیت نوعی التهاب کبدی اســت که به دالیل مختلفی می تواند‬ ‫ایجاد شــود و برخی از انواع ان قابل ســرایت است‪ .‬از عواملی که‬ ‫ایجــاد هپاتیت می کنند می توان به افراط در مصرف الکل‪ ،‬اثر برخی‬ ‫داروها‪ ،‬الودگی به باکتری و همچنین ویروس هپاتیت اشاره کرد‪.‬‬ ‫هپاتیت ویروســی ابتدا می تواند مانند سرماخوردگی بروز کند؛ اما‬ ‫بیماری مزمن هپاتیت ‪ C‬به دلیل از کار افتادن کبد و مشــکل بودن‬ ‫درمان می تواند حیات بیمار را تهدید کند‪.‬‬ ‫بیشــتر مبتالیان به هپاتیت ‪ C‬و ‪ B‬عالئمــی ندارند‪ .‬برخی از انان‬ ‫عالئم سرشــتی عفونت ویروسی را نشان می دهد از قبیل خستگی‪،‬‬ ‫دل درد‪ ،‬درد عضالنی‪ ،‬تهوع و بی اشــتهایی‪ ،‬ولی در موارد پیشرفته‬ ‫عالئم نارســایی کبدی بروز می کند که شامل تورم شکم‪ ،‬اندام ها‪،‬‬ ‫یرقان و خونریزی های گوارشی است‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪9‬‬ ‫گفتگو‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های ایرانشهر‬ ‫ایرانشهر یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان است که نام قدیم ان پهره بوده است‪.‬‬ ‫شهرستان ایرانشهر در ناحیه مرکزی بلوچستان با مساحتی بالغ بر ‪ ۳۰۲۰۰‬کیلومترمربع و با ارتفاع متوسط ‪ ۵۹۱‬متر از سطح دریا در فاصله ‪ ۳۴۵‬کیلومتری مرکز‬ ‫استان سیستان و بلوچستان واقع و ‪ ۱۵‬درصد وسعت استان را به خود اختصاص داده است و از شهرهای ایران که دارای فرمانداری ویژه است‪.‬‬ ‫دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایرانشهر در ابتدا به عنوان دانشکده پرستاری و مامایی در سال ‪ ۱۳۷۲‬با تعداد ‪ ۲۰‬نفر دانشجوی کارشناسی‬ ‫پرستاری و ‪ ۲۰‬نفر دانشجوی کاردانی مامایی راه اندازی وهم اکنون با تعداد ‪ ۴۸۰‬نفر دانشجو در رشته های (کارشناسی پرستاری‪ ،‬کارشناسی پیوسته و ناپیوسته‬ ‫مامایی‪ ،‬کارشناسی اتاق عمل‪ ،‬کارشناسی هوشبری‪ ،‬کاردانی فوریت های پزشکی‪ ،‬کارشناسی ناپیوسته فوریت های پزشکی‪ ،‬کارشناسی بهداشت محیط) هنرستان‬ ‫بهیاری رازی از تاریخ ‪ ۹۲/۴/۱‬از دانشگاه علوم پزشکی زاهدان منفک و مستقل شد‪ .‬فعالیت گسترده ای را در راستای ارائه خدمات بهداشتی درمانی به مردم‬ ‫در پیش گرفته و با کنترل بیماری التور در ابتدای استقالل که مرکز کانون بیماری توسط وزارت بهداشت اعالم شده بود موفق به کسب رتبه یک شده و موفقیت‬ ‫چشمگیری را کسب کرده است‪.‬‬ ‫در حال حاضر دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایرانشهر با تعداد بالغ بر ‪ ۳۹۰۰‬کارکنان اعم از پزشک‪ ،‬پیراپزشک‪ ،‬پرستار‪ ،‬ماما‪ ،‬بهورز‪ ،‬پشتیبانی‬ ‫و‪ ...‬در دو بخش بهداشت با ‪ ۶۶‬مرکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی و ‪ ۳۱۹‬خانه بهداشت دولتی و بخش درمان با ‪ ۳۲‬پایگاه اورژانس ‪ ۱۱۵‬شهری و‬ ‫جاده ای ‪ ۳‬بیمارستان (‪ ۲۲‬بهمن نیک شهر – ایران و خاتم االنبیاء ایرانشهر) شامل بخش های اطفال‪ ،‬جراحی عمومی‪ ،‬ارتوپدی‪ ،‬جراحی زنان‪ ،‬زایشگاه‪ ،‬جراحی مغز‬ ‫و اعصاب‪ ،‬جراحی چشم‪ ،ENT ،‬اورولوژی‪ ،‬داخلی اعصاب‪ ،‬داخلی‪ ،‬عفونی‪ ،‬قلب‪ NICU،CCU ،ICU ،‬مشغول ارائه خدمات است‪.‬‬ ‫طی نامه شماره ‪ ۱۴۲۰ / ۵۰۰‬د مورخ ‪ ۹۲/۴/۲۵‬وزارت محترم بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی به استناد رای صادره دویست وبیست و ششمین جلسه مورخ‬ ‫‪ ۹۲/۴/۱۸‬شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی با ارتقاء دانشکده پرستاری و مامایی به دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایرانشهر‬ ‫موافقت به عمل امد‪ .‬ارائه کلیه خدمات بهداشتی و درمانی از طریق ‪ ۲‬شبکه بهداشت ودرمان نیک شهر و سرباز و‪ 4‬مرکز بهداشت شامل مرکر بهداشت‬ ‫شهرستان های ایرانشهر ‪ ،‬دلگان‪ ،‬فنوج‪ ،‬قصرقند و سایر بخش ها زیر نظر این دانشکده است‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است وسعت جغرافیایی منطقه تحت پوشش ‪ ۷۷۴۶۵‬کیلومترمربع و جمعیت ‪ ۶۶۲۶۵۳‬نفر را تحت پوشش دارد‪.‬‬ ‫با توجه به سفر اخیر هیئت محترم دولت در ابتدای سال ‪ ۹۳‬و اعالم وزیر بهداشت‪ ،‬این دانشکده به دانشگاه ارتقاء یافت‪.‬‬ ‫در این مصاحبه به سراغ مهندس هدایت اهلل محمد زائی رئیس اداره ی امور ازمایشگاه های شهر ایرانشهر رفتیم‪ .‬وی متولد ‪ 1350‬و دانش اموخته ی رشته‬ ‫علوم ازمایشگاهی است و هم اکنون دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ی انگل شناسی است‪.‬در ادامه ی این مصاحبه با تجربیات وی و فعالیت های این اداره‬ ‫اشنا خواهیم شد ‪.‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪ ‬خواهشمند است درباره کار ویژه ی اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها توضیح بفرمایید‪.‬‬ ‫حیطه ی کاری اداره امور ازمایشگاه های دانشکده‬ ‫شامل برنامه ریزی در راستای ارتقاء بهره وری و‬ ‫نیز استفاده از توانمندی و ظرفیت های موجود‬ ‫معاونت های مختلف دانشگاه درراستای پاسخگویی‬ ‫بهینه به نیازهای ازمایشگاهی نظام سالمت است‪.‬‬ ‫همچنین برنامه ریزی جهت ارتقاء دانش‪ ،‬مهارت‬ ‫و حصول اطمینان از صالحیت فنی کارکنان‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص پزشکی در ازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشش مراکز درمانی دولتی و خصوصی‬ ‫نیز است‪ .‬عالوه بر ان برنامه ریزی ابالغ ضوابط‬ ‫و مقررات مرتبط به ازمایشگاه های تحت پوشش‬ ‫هم است‪ .‬پیگیری جهت تامین زیرساخت های‬ ‫و افزایش توانمندی های الزم ازمایشگاه ها در‬ ‫راستای کسب امادگی جهت پاسخگویی به نیازهای‬ ‫نظام سالمت در شرایط بحران‪ ،‬حوادث‪ ،‬بالیای‬ ‫طبیعی‪ ،‬پدافند غیر عامل‪ ،‬اپیدمی‪ ،‬طغیان و غیره‪.‬‬ ‫سازماندهی ایجاد شبکه درون دانشگاهی درارایه‬ ‫خدمات ازمایشگاهی مورد نیاز نظام ارجاع و‬ ‫سازماندهی و برگزاری و شرکت در کمیسیون های‬ ‫قانونی ازمایشگاه ها از دیگر وظایف اداره است‪.‬‬ ‫همچنین پایش و نظارت و ارزشیابی بر‬ ‫نحوه استقرار استاندارد ها و نظارت و ممیزی‬ ‫ازمایشگاه های تحت پوشش دانشکده از اهم‬ ‫وظایف اداره امور ازمایشگاه های این دانشکده است‪.‬‬ ‫‪ ‬این اداره ی زیر نظر ریاست دانشگاه است‬ ‫یا معاونت درمان ؟‬ ‫طبق نمودار سازمانی‪ ،‬تشکیالت تفصیلی و‬ ‫شرح وظایف ستاد دانشکده علوم پزشکی و‬ ‫خدمات بهداشتی درمانی ایرانشهر اداره امور‬ ‫ازمایشگاه ها‪ ،‬بخشی از حوزه درمان است‪ .‬اداره‬ ‫امور ازمایشگاه های این دانشکده طبق شرح‬ ‫وظایف مندرج در برنامه تشکیالت این دانشکده‬ ‫تمام ازمایشگاه های تابعه دانشکده را اعم از‬ ‫اموزشی و پژوهشی حوزه محترم درمان وهم‬ ‫حوزه محترم بهداشت را پوشش می دهد‪ .‬ولی از‬ ‫نظر سازمانی زیر نظر معاونت درمان است‪.‬‬ ‫‪ ‬مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫به عهده ی این اداره است؟ همان طور که مدیریت‬ ‫تجهیزات پزشکی توسط اداره تجهیزات پزشکی‬ ‫صورت می گیرد ؟‬ ‫بله همین طور است‪ .‬انجام کلیه ی امور مربوط به‬ ‫خرید و کنترل کیفیت و تائید کاالها و تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬به عهده ی اداره امور ازمایشگاه های‬ ‫دانشکده است‪ .‬مسئله ای که باید به ان توجه شود‬ ‫این است که در کنار واردات تجهیزات جدید و‬ ‫متنوع و همچنین گسترش شرکت های تولیدکننده‬ ‫و توزیع کننده در ایران‪ ،‬همچنین ورود قاچاق‬ ‫کاالی پزشکی نیز وجود دارد که بایستی خیلی‬ ‫هوشیار بود تا خدای نکرده تجهیزات بی کیفیت و‬ ‫فاقدگواهی معتبر وارد ازمایشگاه ها نشود‪.‬‬ ‫از عمده وظایف مسئول اداره امور ازمایشگاه ها‬ ‫در این رابطه‪ ،‬این است که روی خرید تجهیزات‪،‬‬ ‫تامین و نظارت بر کیفیت ان ها دقت الزم بایستی‬ ‫به عمل اید‪ .‬خرید تمامی تجهیزات نیز طبق نامه‬ ‫شماره‪1297‬مدیرکل محترم ازمایشگاه مرجع‬ ‫سالمت که ان را به تمام واحدهای تابعه ارجاع‬ ‫داده ام و کلیه واحدهای ازمایشگاهی اعم از دولتی‬ ‫و خصوصی را ملزم به رعایت مفاد این بخشنامه‬ ‫کرده ام و هشداهای الزم درخصوص انتخاب و‬ ‫خرید هرگونه تجهیزات ازمایشگاهی و پزشکی‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪11‬‬ ‫سه تا از شهرستان های‬ ‫سرباز‪ ،‬فنوج ‪ ،‬قصرقند به علت‬ ‫فقدان تجهیزات‪ ،‬تاکنون بخش‬ ‫هورمون شناسی ان ها فعال نیست‬ ‫و ازمایشگاه های این شهرستان ها‬ ‫هنوز قادر به ارایه بسته کامل خدمات‬ ‫ازمایشگاهی سطح ‪ 1‬مطابق برنامه‬ ‫پزشک خانواده و بیمه روستایی‬ ‫نیستند‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫عالوه بر دریافت گواهی تائیدی ِه از ازمایشگاه‬ ‫مرجع سالمت‪ ،‬بایستی گواهی تاییدیه از اداره ی کل‬ ‫تجهیزات پزشکی نیز دریافت کرده و سپس اقدام‬ ‫خریداری تجهیزات کنند و مستندات الزم را حفظ‬ ‫نمایند‪ .‬از نظر این اداره مالک انتخاب تامین کنندگان‬ ‫تجهیزات را کیفیت تجهیزات عرضه شده‪ ،‬به روز‬ ‫بودن تکنولوژی‪ ،‬خدمات مناسب پس از فروش‪،‬‬ ‫حسن سابقه‪ ،‬دارای بودن مجوز و تاییدیه های الزم‬ ‫از وزارت بهداشت‪ ،‬در دسترس بودن‪ ،‬توانمندی‬ ‫علمی شرکت پشتیبانی و از همه مهمتر قانونی به ثبت‬ ‫رسیده باشد و مورد ارزیابی هم قرار گرفته باشد‪.‬‬ ‫به کلیه واحدهای تابعه مکرر اعالم کرده ام و در‬ ‫ممیزی ها این مالک ها بررسی می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر پرسنل دارید و وظایف هر بخش‬ ‫چیست؟‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ایرانشهر درحال حاضر‬ ‫‪ 4‬پرسنل دارد‪ .‬عبارتند از رئیس اداره و یک نفر‬ ‫کارشناس نظارت و کیفیت و ارزیابی ازمایشگاه ها‬ ‫وظایف ان نظارت و ارزشیابی ازمایشگاه ها هم‬ ‫از لحاظ سرمایه انسانی و بررسی صالحیت فنی‬ ‫کارکنان و تجهیزات و معرف های مصرفی‬ ‫است‪ .‬دو نفرهم کارشناس دانش اموخته علوم‬ ‫ازمایشگاهیند‪ .‬وظایف عمده انها جمع اوری‬ ‫امار اطالعات و تدوین بسته های اموزشی‪ ،‬انجام‬ ‫ممیزی ها موثر و اقدامات پیگیرانه بازدیدها و‬ ‫اصالح عدم انطباق ها است‪.‬‬ ‫‪ ‬اداره امور ازمایشگاه ها در سیاست گزاری های‬ ‫کالن تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه نقش محوری‬ ‫دارد؟‬ ‫بله مسلم ًا‪ .‬در دانشگاه علوم پزشکی ایرا شهر‬ ‫سیاست گزاری ها به این شکل است که تمام امور‬ ‫مربوطه را به مدیریت واحدهای تابعه تفویض‬ ‫شده است که کارشناسی ان توسط کارشناسان‬ ‫واحدهای مربوطه انجام می گیرد‪.‬تجهیزات موجود‬ ‫در ازمایشگاه ها باید کام ً‬ ‫ال متناسب با فهرست انواع‬ ‫ازمایش هایی که در محل ازمایشگاه انجام می شود‬ ‫و حجم کاری ازمایشگاه ها باشد در این خصوص‬ ‫کارشناسان اداره امور ازمایشگاه اشراف کامل را‬ ‫دارند و اداره امور ازمایشگاه نقش محوری را دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬از فعالیت های علمی این اداره و تعامل‬ ‫ان با مدیریت بودجه توضیح دهید؟‬ ‫فعالیت های ما شامل تدوین دستورالعمل ها‪،‬‬ ‫مدیریت و تهیه و تدوین چک لیست ها به منظور‬ ‫نظارت و کنترل در ازمایشگاه های تابعه‪ ،‬تدوین‬ ‫‪SOP‬ها استاندارد عملکردی و توزیع ان ها بین‬ ‫ازمایشگاها‪ ،‬جمع اوری دستورالعمل های کنترل‬ ‫مدیریت کیفیت تجهیزات و توزیع انها و شرکت‬ ‫در برنامه های تحقیقاتی و نگارش و تالیف مقاالت‬ ‫علمی و ارایه مقاالت تحقیقاتی و همایش های‬ ‫علمی و ‪ ...‬است‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪ ‬نحوه ی نظارت بر مدیریت نگهداشت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه صورت است ؟‬ ‫این وظیفه به عهده کارشناسان ممیزی با تکیه بر‬ ‫چک لیست هایی است که به نوعی تکیه گاه کارشناس‬ ‫ممیزی محسوب شده و این کارشناسان تخصص و‬ ‫تبحر الزم رادارند‪ .‬در مورد فرایند نگهداشت تجهیزات‬ ‫کام ً‬ ‫ال طبق مقررات و دستورالعمل ها پیگیری می کنند‬ ‫و تاکنون نتایج خیلی خوبی به همراه داشته است‪.‬‬ ‫سوابق مربوط به کنترل و نگهداری تجهیزات شامل‬ ‫تمام اقدامات پیشگیرانه که به شکل ادواری (روزانه‪،‬‬ ‫هفتگی‪ ،‬ماهیانه) طبق دستورالعمل نگهداری تجهیزات‬ ‫در ازمایشگاه های تابعه صورت می گیرد توسط‬ ‫کارشناسان ممیزی ازمایشگاه ها در بازدیدهای ممیزی‬ ‫بررسی می شود و در صورت مشاهده عدم انطباق‬ ‫راهنمایی های الزم اعمال می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی‬ ‫و کالیبراسیون در مورد تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫دانشگاه چگونه اجرا می شود ؟‬ ‫در این مورد ما تمام سوپروایزرهای ازمایشگاه های‬ ‫تابعه را ملزم به شرکت در برنامه ی کنترل کیفی‬ ‫ارزشیابی خارجی نموده ایم‪ .‬حداقل سالی سه بار باید‬ ‫شرکت کنند و نتایج ان ها جمع اوری شده و در اداره‬ ‫امور ازمایشگاه های دانشکده مورد تجزیه و تحلیل‬ ‫قرار می گیرد در صورت وجود عدم انطباق‪ ،‬نسبت به‬ ‫رفع ان باروش علمی اقدام می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با مدیریت‬ ‫بودجه دانشگاه چگونه است؟‬ ‫دوایر و واحدهای مختلف معاونت محترم توسعه‬ ‫مدیریت و منابع مخصوص ًا مدیریت بودجه و پایش‬ ‫عملکرد دانشکده همکاری بسیار خوب و مطلوبی‬ ‫با اداره امور ازمایشگاه ها داشته است و بودجه الزم‬ ‫درخصوص خریداری تجهیزات کالن ازمایشگاهی تامین‬ ‫کرده اند‪ .‬همچنین در بهبود و توسعه ساختمان های الزم‬ ‫ازمایشگاهی و احداث ‪ 5‬باب ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫با زیر بنای ‪ 650‬متر مربع که این داللت بر تعامل بسیار‬ ‫خوب بسیار خوب و مفید مدیریت بودجه است ‪.‬‬ ‫چه چالش هایی برای انجام منسجم‬ ‫‪‬‬ ‫و قدرتمند فرایندهای مدیریت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی دانشگاه ها وجود دارد و راهکارهای‬ ‫پیشنهادی شما چیست ؟‬ ‫کمبود نیروی انسانی و کمبود تجهیزات و کمبود‬ ‫فضای فیزیکی ‪ 3‬مولفه ی بسیار مهمی است که‬ ‫همواره چالش ساز بوده اند‪ .‬امید است با همکاری‬ ‫مسووالن وزارت خانه ای و با عزم راسخ این‬ ‫چالش ها رفع شود‪ .‬عدم عمل به تعهدات بعضی از‬ ‫شرکت های پشتیبانی کننده مخصوص ًا سانتریفوژها و‬ ‫هودها و تجهیزات دیگر مثل اتوکالوها ازمایشگاهی‬ ‫که معموالً با اندک عیبی کنار گذاشته می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬استان شما شامل چه تعداد ازمایشگاه‬ ‫است و پراکندگی ان در شهرها و استان ها به چه‬ ‫گونه است و چه کمبودهایی درزمینه ی اقالم و‬ ‫تجهیزات وجود دارد ؟‬ ‫استان سیستان بلوچستان دارای ‪ 3‬دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی است شامل دانشگاه علوم پزشکی زاهدان‪،‬‬ ‫زابل وایرانشهر است که دو دانشگاه زابل و ایرانشهر‬ ‫از دانشگاه زاهدان جدا شده و به استقالل رسیده اند‪.‬‬ ‫دانشکده ایرانشهر شش تا شهرستان دارد که جمع ًا‬ ‫از ازمایشگاه‪ 4‬بیمارستانی‪ 2 ،‬تا از بیمارستان ها در‬ ‫ایرانشهر‪ ،‬یک بیمارستان در شهر سرباز و دیگری در‬ ‫نیک شهر دایر است و در مابقی شهرستان ها فع ً‬ ‫ال فاقد‬ ‫بیمارستاند و هیچ ازمایشگاه درمانی ندارند‪ .‬در حوزه‬ ‫معاونت بهداشت این دانشکده در مجمع ‪ 22‬ازمایشگاه‬ ‫فعال است ‪ 4‬تا ازمایشگاه (ایرانشهر‪ ،‬نیکشهر‪ ،‬سرباز‪،‬‬ ‫دلگان) سطح ‪ 2‬محسوب می شوند‪ .‬بقیه سطح یک‬ ‫است البته با توانایی ها و قابلیت های محدود به خودش‬ ‫و یک ازمایشگاه در مرکز بهداشتی درمانی تامین‬ ‫اجتماعی در شهر ایرانشهر هم فعال است‪.‬‬ ‫‪ ‬لطفا در خصوص تعداد اقالم ازمایشگاهی‬ ‫و تجهیزاتی که در استان شما در حال کار است‬ ‫توضیحاتی بدهید؟‬ ‫با توجه به تعدد و تنوع ازمون های تشخیص طبی‬ ‫رایج و روتین ازمایشگاهی‪ ،‬تجهیزات ازمایشگاهی هم‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪13‬‬ ‫بسیار متنوعند از قبیل اتواناالیزرهای بیوشیمی‪ ،‬اناالیزرهای‬ ‫هماتولوژی و میکروپلیت ریدرهای و انواع میکروسکوپ های‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬سانتریفوژهای ازمایشگاهی ایرانی‪ ،‬هودهای‬ ‫ایرانی‪ ،‬بن ماری سرولوژی‪ ،‬انکوباتور ‪37‬درجه و‪ ..‬در‬ ‫ازمایشگاه های این دانشکده نوپا موجود‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا کمبود و ضعفی درازمایشگاه های استان درزمینه‬ ‫ ‬ ‫اقالم و تجهیزات وجود دارد؟ چه دستگاه ها و اقالمی؟‬ ‫در ازمایشگاه دانشکده ایرانشهر به دلیل اینکه از اول استقالل‬ ‫زیر ساخت ها بسیار ضعیف بود و رفع این ضعف نیاز به‬ ‫تخصیص اعتبار وزارتخانه ای دارد‪ ،‬سه تا از شهرستان های‬ ‫سرباز‪ ،‬فنوج‪ ،‬قصرقند به علت فقدان تجهیزات تاکنون در بخش‬ ‫هورمون شناسی فعال نیست و ازمایشگاهی این شهرستان ها‬ ‫هنوز قادر به ارایه بسته کامل خدمات ازمایشگاهی سطح ‪1‬‬ ‫مطابق برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی نیستند‪.‬جهت انجام‬ ‫دقیق تست هورمون شناسی مخصوص ًا هورمون های تیروئیدی‬ ‫و انجام ازمایشات تومور مارکرها نیاز به دستگاه های کمی‬ ‫لومینسانس ) ‪ (Chemilumine scence‬است تاکنون خریداری‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪ ‬وضعیت و امکانات ازمایشگاهی و تجهیزات‬ ‫ان در روستاها و شهرهای دور و نزدیک استان به چه‬ ‫صورت است؟ و استان از جهت تامین کدام امکانات‬ ‫تجهیزاتی با مشکل مواجه است؟‬ ‫اکثر ازمایشگاه ها قبل از استقالل دانشکده علوم‬ ‫پزشکی و خدمات بهداشتی ایرانشهر از لحاظ تجهیزات و‬ ‫سرمایه انسانی ناقص بودند‪ .‬پس از استقالل دانشکده و با‬ ‫مساعدت ریاست محترم دانشکده‪ ،‬امکانات ازمایشگاهی‬ ‫خوب از لحاظ تامین تجهیزات و افزایش تعداد‬ ‫ازمایشگاههای در مراکز سالمت روستاها فراهم شد‪.‬‬ ‫ابتدا تجهیزات ازمایشگاه ناقص قبلی رفع شد و سپس‬ ‫تعداد ازمایشگاه های مجهزتر دایر و راه اندازی شدند‪.‬‬ ‫در حال حاضر مراکز تحت پوشش این دانشکده ‪ 14‬باب‬ ‫ازمایشگاه جدید و ‪ 18‬باب مرکز نمونه گیری نیاز دارند‬ ‫که بایستی راه اندازی شود‪.‬‬ ‫******‬ ‫در پایان برای یکایک دانش اموختگان علوم ازمایشگاهی‬ ‫کشور ارزوی توفیق دارم و ارتقای بهره وری حق مسلم‬ ‫جامعه خدوم ازمایشگاهیان کشور است‪.‬‬ ‫همایش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫رییس کل سازمان نظام پزشکی در هجدهمین همایش ساالنه پاتولوژی عنوان کرد‪:‬‬ ‫تعرفه های ازمایشگاهی غیرواقعی است‬ ‫هجدهمین کنگره پاتولوژی ‪ 15‬تا ‪17‬‬ ‫با ایجاد امکان تبادل نظر‪ ،‬موجبات‬ ‫گسترش علم را فراهم اورد و با‬ ‫این مراودات علمی‪ ،‬امکان گسترش‬ ‫رشته های فلوشیت در ایران بیشتر‬ ‫می شود و با ارتقاء دانش درنهایت‬ ‫مردم عزیز کشورمان منتفع خواهند‬ ‫بود‪ .‬امسال در نحوه ی ارائه ی‬ ‫برنامه های اسالید سمینار‪ ،‬سعی‬ ‫شد که به استاندارهای کشورهای‬ ‫پیشرفته نزدیک شویم‪.‬‬ ‫دی ماه در سالن همایش های رازی دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی ایران به همت انجمن اسیب‬ ‫شناسی ایران با مدیریت اجرایی دکتر‬ ‫حسین دارافرین و دبیر علمی ان دکتر ازیتا‬ ‫نیکو برگزار شد‪.‬‬ ‫انجمن پاتولوژی برگزارکننده ی این‬ ‫همایش بود و دکتر ناصر کمالیان ریس‬ ‫انجمن علمی اسیب شنایی ایران این‬ ‫رشته را جامع ترین و پرمحتواترین رشته ی‬ ‫تخصصی پزشکی دانسته است که با‬ ‫به کارگیری اصول و نکات مطالب کاربردی‬ ‫علوم پایه پزشکی و شناخت علوم‬ ‫رشته های بالینی در گستره خدمات تشخیصی‬ ‫درمانی اموزش و پژوهش‪ ،‬جوابگو و مفسر‬ ‫کلیه مسائل تخصصی و فوق تخصصی پزشکی‬ ‫دیگر است‪.‬‬ ‫قصدمان شروع یک ارتباط علمی با‬ ‫دنیا بوده است‬ ‫دکتر حسین دارافرین دبیر اجرایی این‬ ‫کنگره درباره اهداف برگزاری کنگره ی‬ ‫بین المللی پاتولوژی امسال خاطرنشان‬ ‫کرد‪ :‬با توجه به اینکه امسال با‬ ‫تالش متصدیان علمی و اجرایی‪،‬‬ ‫برای اولین بار توانستیم کنگره را‬ ‫به صورت بین المللی برگزارکنیم و‬ ‫قصدمان شروع یک ارتباط علمی‬ ‫با دنیا بوده است‪ .‬با توجه به ماهیت‬ ‫رشته پاتولوژی‪ ،‬برگزاری همایش علمی‬ ‫اسیب شناسی می تواند در ایجاد تعامل بهتر‬ ‫در این رشته کمک کننده باشد‪ .‬ما در انجمن‬ ‫اسیب شناسی در طول سال تمام تالش‬ ‫خود را برای حفظ و حفاظت از ارزش های‬ ‫دانش پاتولوژی انجام می دهیم اما مهم ترین‬ ‫رویداد ازمایشگاهی کشور همین همایش‬ ‫است؛ بنابراین در برگزاری ان حداکثر‬ ‫توان خود را به کار می گیریم‪ .‬وی در ادامه‬ ‫افزود‪ :‬برگزاری همایش بین المللی می تواند‬ ‫ازمایشگاه ها در ورطه ورشکستگی اند‬ ‫دکتر علیرضا زالی رئیس کل سازمان نظام‬ ‫پزشکی ایران گفت‪ :‬اگر ازمایشگاه های‬ ‫تشخیص طبی به همین روال اداره شوند‪،‬‬ ‫به ورطه ورشکستگی خواهند افتاد‪.‬‬ ‫دکتر علیرضا زالی در هجدهمین همایش‬ ‫اسیب شناسی و طب ازمایشگاه و اولین‬ ‫همایش بین المللی اسیب شناسی و طب‬ ‫ازمایشگاه اظهار کرد‪ :‬رشته پاتولوژی از یک‬ ‫شالوده نوین برخوردار است که می تواند‬ ‫تحوالت عرصه سالمت را پذیرا باشد‪.‬‬ ‫وی با اعالم اینکه نگاه ما به رشته‬ ‫پاتولوژی باید با شرایط روز جهانی‬ ‫همخوانی داشته باشد‪ ،‬افزود‪ :‬متاسفانه‬ ‫پیشرفت های رشته پاتولوژی در کشور‬ ‫متناسب و متناظر با پیشرفت های‬ ‫جهانی نیست‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪15‬‬ ‫زالی با اعالم اینکه در بحث‬ ‫اموزش دستیاران پاتولوژیست‬ ‫باید به اینده توجه داشت‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪ :‬پاتولوژیست های جوان باید‬ ‫خصلت های اجتماعی و حرفه ای را‬ ‫به گونه ای با خود داشته باشند که‬ ‫تاثیرگذاری خودش را ثابت کند‪.‬‬ ‫رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران با‬ ‫تاکید بر این مطلب که باید در هنگام تصمیم‬ ‫گیری برای پاتولوژیست ها و ازمایشگاه ها‬ ‫از نظرات فنی صاحبان اصلی این حرفه‬ ‫نیز استفاده شود‪ ،‬افزود‪ :‬چنانچه قرار است‬ ‫بخشنامه ای در نظام پزشکی یا وزارت‬ ‫بهداشت و یا همچنین بیمه ها با محوریت‬ ‫پاتولوژی و ازمایشگاه ها به تصویب برسد‪،‬‬ ‫باید از نظرات افراد صاحب این حرفه‬ ‫استفاده کرد و در روند تهیه بخشنامه های‬ ‫مربوط به این حوزه تاثیرگذاری نظرات‬ ‫ان ها را شاهد بود‪.‬‬ ‫زالی در ادامه از پاتولوژیست ها به‬ ‫عنوان مشاوران امین در بسیاری از موارد‬ ‫مبتالبه مسائل ازمایشگاهی نام برد و گفت‪:‬‬ ‫متاسفانه بقای ازمایشگاه های تشخیص‬ ‫طبی دچار تزلزل شده است به گونه ای‬ ‫که اگر با همین مدل اداره شوند‪ ،‬به ورطه‬ ‫ورشکستگی سقوط خواهد کرد‪.‬‬ ‫وی با انتقاد از غیرواقعی بودن تعرفه های‬ ‫ازمایشگاهی افزود‪ :‬دوستان ازمایشگاهی‬ ‫تاریخ تلخ سال ‪ ۹۱‬را که شاهد انجامد رشد‬ ‫تعرفه های ازمایشگاهی بودیم به یاد دارند‪.‬‬ ‫زالی بر روند اصالح تعرفه های‬ ‫ازمایشگاهی تاکید کرد و گفت‪:‬‬ ‫تعرفه های موجود با واقعیت های‬ ‫اقتصادی کشور همخوانی ندارد‪.‬‬ ‫وی با اعالم اینکه حیات بسیاری از‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص طبی بر اساس‬ ‫حمایت های بیمه ای است‪ ،‬گفت‪ :‬مردم‬ ‫توان پرداخت هزینه های ازمایشگاهی را‬ ‫ندارند و از همین رو الزم است بیمه ها‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫از تعرفه های ازمایشگاهی حمایت کنند‪.‬‬ ‫زالی با تاکید بر اینکه مسائل اقتصادی‬ ‫ازمایشگاه ها باید حل شود‪ ،‬افزود‪ :‬متاسفانه‬ ‫جو نگرانی و دلزدگی و همچنین یاس بر‬ ‫ازمایشگاه های کشور حاکم است‪.‬‬ ‫به گفته زالی در حال حاضر بیشتر‬ ‫ازمایشگاه های بخش خصوصی دارای‬ ‫مطالبات معوق از بیمه ها هستند که باعث‬ ‫شده انها دچار استقراض و مشکالت مالی‬ ‫عدیده ای شوند‪.‬‬ ‫*****‬ ‫دبیر علمی هجدهمین کنگره پاتولوژی‬ ‫و درماتوپاتولوژیست بیمارستان پوست‬ ‫رازی نیز گفت‪ :‬افزایش توانمندی همکاران‬ ‫در تفسیر نتایج و تبیین نقش مدیریتی‬ ‫در ازمایشگاه بالینی از رئوس محورهای‬ ‫همایش امسال است‪.‬‬ ‫امسال در داوری مقاالت عالوه بر‬ ‫اعمال نظر سه داور‪ ،‬تمامی مقاالت ازنظر‬ ‫پلیریسم (کپی برداری) نیز بررسی شد‬ ‫درنتیجه اعالم نتایج داوری و پیگیری ان‬ ‫به همت همکاران دبیرخانه و مسئوالن‬ ‫مربوطه با سرت و دقت بیشتری انجام شد‪.‬‬ ‫از مجموعه ‪ 230‬مقاله دریافتی بیش از نیمی‬ ‫پذیرفته شد و با توجه به کمبود سالن و‬ ‫زمان تنها ‪ 7‬مقاله به صورت سخنرانی ارائه‬ ‫شد‪ .‬امسال در بخش دانشجویی نیز ‪60‬‬ ‫درصد از ‪ 100‬مقاله دریافتی پذیرفته شد‬ ‫و با مدیریت خود دانشجویان در همایش‬ ‫ارائه شد‪ .‬هدف اصلی این بخش ایجاد‬ ‫زمینه حضور موفق و اتی جوانان در نقش‬ ‫کلیدی تر است که امیدوارم محقق شود‪.‬‬ ‫********‬ ‫نمایشگاه جانبی این کنگره با حضور‬ ‫شرکت های زیادی ازجمله نیما پویش‬ ‫طب‪ ،‬اریا مبنا تشخیص‪ ،‬سینا دژ سهند‪،‬‬ ‫وندا طب‪ ،‬تکاپو طب‪ ،‬فرما طب‪ ،‬ابزار‬ ‫پارسه‪ ،‬پیشتاز طب زمان‪ ،‬سامان تجهیز‬ ‫نور‪ ،‬نانو مهر‪ ،‬تجهیزات پزشکی پیشرفته‪،‬‬ ‫پارس ازما‪ ،‬پویا طب خادم‪ ،‬ره اورد پرند‪،‬‬ ‫عالمه رایانه صنعت‪ ،‬ارمان نوین شفا‪ ،‬پادتن‬ ‫دانش‪ ،‬شیما دارو نوترون‪ ،‬تشخیص بافت‬ ‫اراژن‪ ،‬چابک طب‪ ،‬بهار اندیش سالمت‪،‬‬ ‫ارائه سیستم جم‪ ،‬مبنا ژن‪ ،‬دانش پژوه کار‪،‬‬ ‫مدلینک‪ ،‬پیشرو تشخیص‪ ،‬ارائه تشخیص‬ ‫افق‪ ،‬ارامیس ترخیص‪ ،‬اسکان طب اسیا‪،‬‬ ‫وستا تجهیز پارت‪ ،‬فن اوری ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫ایرانیان همگام‪ ،‬اریا هوشمند ازما‪ ،‬نوین‬ ‫گستر امروز‪ ،‬اریا فرد ازما‪ ،‬هوشمند فن اور‪،‬‬ ‫فرادید پرداز پارس‪ ،‬دانش کار‪ ،‬ازماشناسان‬ ‫اراد‪ ،‬سپهر انالیز‪ ،‬نگین گستر‪ ،‬پارسیان طب‬ ‫زمان‪ ،‬پادینه تشخیص ایرانیان‪ ،‬اکبریه‪ ،‬پرنیان‬ ‫طب‪ ،‬تجهیزات الکتریکی پیشرفته‪ ،‬فراز طب‬ ‫تشخیص‪ ،‬ارمان تشخیص طب‪ ،‬پنتا‪ ،‬رویان‬ ‫تشخیص ازما‪ ،‬پارت ایمن طب برگزار شد‪.‬‬ ‫*****‬ ‫دراین میان با برخی ازاین شرکت ها‬ ‫گپ و گفتی داشتیم که در ادامه می خوانیم‪:‬‬ ‫شرکت نانومهر‬ ‫محمد کوهستانی مدیر عامل شرکت‬ ‫نانومهر درخصوص فعالیت های این‬ ‫شرکت گفت‪ :‬نانومهر اولین گروهی‬ ‫است که در ایران از حدود ‪ 14‬سال‬ ‫پیش در زمینه ی غربالگری سالمت جنین‬ ‫و سندرم داون به صورت علمی کار کرده‬ ‫است و ماحصل ان رایج شدن این ازمایش‬ ‫در تمام ایران و برگزاری ‪ ۱۱‬دوره اموزشی‬ ‫توسط مدرسان دانشگاه کویین مری لندن‪،‬‬ ‫بومی سازی مدین مادران ایرانی در طی‬ ‫این سال ها انجام شده است‪ .‬این کنگره‬ ‫از جنبه های علمی و دید و بازدید و تبادل‬ ‫اطالعات و ازمایشگاهی برایمان بیشتر‬ ‫حائز اهمیت بوده است‪.‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪ :‬نرم افزار انالیز‬ ‫انتی مولرین هورمون را که نقش به سزایی‬ ‫درانالیز این هورمون دارد به انضمام دیگر‬ ‫پارامترها که توسط کمپانی بزرگ ‪Anshlabs‬‬ ‫امریکا ارایه شده را به عنوان رایگان برشمرد‬ ‫که شرکت نانومهر به صورت رایگان در‬ ‫اختیار ازمایشگاهیان قرار داده است‪.‬‬ ‫وی در پایان از همکاران در این نشریه‬ ‫که پیگیر مسایل حوزه ازمایشگاهند و‬ ‫همچنین از برگزارکنندگان کنگره پاتولوژی‬ ‫امسال قدردانی کرد‪.‬‬ ‫دسترسی به افتاب مسبب بیماری های دیگر‬ ‫شده است فعالیت مستمر داشته است‪ .‬او در‬ ‫ادامه افزود‪ :‬ما از تولیدکنندگان برتر حوزه ی‬ ‫کیت های پزشکی هستیم و محصول ما باقیمتی‬ ‫بسیار ارزان تر از نوع خارجی موجود در بازار‬ ‫به فروش می رسد‪ ،‬با توجه به این موضوع‬ ‫درخواست حمایت بیشتری از تولید ملی‬ ‫و عملیاتی شدن صحبت های قانون گذاران‬ ‫این حوزه را در این باب دارم‪ .‬در نمایشگاه‬ ‫پاتولوژی بحث حضور ما برای رفع مشکالت‬ ‫ازمایشگاهی بسیار پررنگ باید دیده شود‪.‬‬ ‫درخشان فعالیتی که در‬ ‫حوزه ی تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫داشته است توانسته هرساله در‬ ‫تمام نمایشگاه های داخلی‬ ‫و خارجی فن اوری های‬ ‫مربوطه حضور به عمل اورده‬ ‫و محصوالت برتر خود را‬ ‫که شامل لوازم یک بارمصرف‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫‪،FL medical‬‬ ‫کیت های سرولوژی ‪،omega‬‬ ‫میکروسکوپی‬ ‫سیستم های‬ ‫‪ ،Motic‬انواع سمپلر و دیسپنسرهای‬ ‫برندالمان‪ ،‬سیستم های اتوکالو ‪fedegari‬‬ ‫سوئیس و ‪ ...‬است را به بازار ارائه‬ ‫دهد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬توانسته ازمایشگاه‬ ‫کالیبراسیون معتبر با مجوز فعالیت‬ ‫اداره ی استاندارد کشور را کسب کند‬ ‫و در این زمینه هم خدمات خوبی به‬ ‫جامعه ارائه دهد‪ .‬ایشان در ادامه افزود‪:‬‬ ‫شرکت فرتاش داد‬ ‫دکتر مصطفوی مدیر بخش علمی شرکت‬ ‫فرتاش داد در گفتگو با خبرنگار ماهنامه‬ ‫در رابطه با محصوالت این شرکت گفت‪:‬‬ ‫این شرکت هم اکنون با ‪ 25‬سال سابقه ی‬ ‫شرکت پیشتاز طب‬ ‫حسین ارمکان مدیر فروش شرکت‬ ‫پیشتاز طب در گفتگو با خبرنگار ماهنامه ی‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی با ابراز خوشحالی از‬ ‫کسب بهترین نمره در فراخوانی رتبه بندی‬ ‫شرکت های تجهیزات پزشکی گفت‪ :‬شرکت‬ ‫دانش بنیان ما در امر تولید و صادرات بیش‬ ‫از‪70‬عنوان کیت االیزا‪ 4،‬دسته ی اصلی‬ ‫کیت های بیوشیمی پرمصرف ازمایشگاهی‬ ‫وهمچنین ویتامین‪ D‬به صورت کیت‬ ‫االیزا که امروزه با توجه به وضعیت عدم‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪17‬‬ ‫خریداران براورده شد‪ .‬وی درباره ی‬ ‫محصوالت این شرکت‪  ‬توضیح‬ ‫داد که برندهای ‪ Awareness‬‬ ‫مصطفوی نمایشگاه امسال و‬ ‫استقبال از ان را خوب قلمداد کرد‬ ‫و امیدوار به رشد وضعیت اقتصادی‬ ‫ازمایشگاهی کشور بود‪.‬‬ ‫در هجدهمین نمایشگاه پاتولوژی هدف‬ ‫ما رونمایی و صحبت در مورد سیستم‬ ‫نوین ‪ slide scaning microscopy‬است‪.‬‬ ‫این سیستم در خارج از کشور مدت هاست‬ ‫استفاده می شود و شرکت ما تنها در امر‬ ‫ارائه و راه اندازی ان در ازمایشگاه های‬ ‫کشور فعالیت می کند چراکه این سیستم‬ ‫امکان ارائه ی اطالعات و مشاوره پزشکی‬ ‫بدون نیاز به حضور فیزیکی پاتولوژیست را‬ ‫از طریق سرور اصلی به کامپیوترهای شاخه‬ ‫برای دیدن دانشجویان ممکن ساخته است‪.‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫شرکت وستا تجهیز پارت‬ ‫رضایی مدیرفروش شرکت وستا‬ ‫تجهیز پارت در گفتگو با ماهنامه‬ ‫خاطرنشان کرد‪ :‬با توجه به اینکه هم اکنون‬ ‫ما سه ساله پیاپی اسپانسر نمایشگاه‬ ‫پاتولوژی بودیم؛ اما امسال هم زمانی دو‪ ‬‬ ‫نمایشگاه تجهیزات پزشکی و نشست های‬ ‫گوناگون در اصفهان و همچنین به تعویق‬ ‫افتادن یک ماهه ان جای تامل و بررسی‬ ‫دارد و از متصدیان باید علت را جویا بود‪.‬‬ ‫ما امسال بازدیدکننده ی غیر پاتولوژیست‬ ‫هم داشتیم و باوجوداین مسائل‪ ،‬باز فکر‬ ‫می کنم انتظارمان از استقبال مدعوین و‬ ‫امریکا‪ genomica ،‬اسپانیا برای‬ ‫پاتولوژیست ها شناخته شده است و‬ ‫ما هدفمان از حضور در نمایشگاه‪،‬‬ ‫مالقات چهره به چهره با مراکز‬ ‫مرتبط با تجهیزات پزشکی است‪.‬‬ ‫برطرف کردن مشکالت و ارائه‬ ‫خدمات پس از فروش‪ ،‬ایجاد راه ارتباطی‬ ‫بهتر و بیشتر چیزهایی است که سعی‬ ‫می کنیم مطابق با انچه مربوط به رسالت‬ ‫شرکتمان می شود به سطح ایده ال برسانیم‪.‬‬ ‫وی در ادامه افزود‪ :‬اگر بخواهیم محصول‬ ‫قابل توجه شرکت وستا تجهیز را امسال‬ ‫در نمایشگاه بشناسانیم؛ باید دستگاه االیزا‬ ‫ریدر جدید کمپانی ‪  Awareness‬امریکا‬ ‫مدل ‪ chromate 4300‬را بگویم در کنار‬ ‫ان ‪ lumate‬فناوری کمی لومینسانس‪  ‬که‬ ‫یک سیستم ‪ open‬است و تمرکز ما بیشتر‬ ‫برروی برگزاری ورکشاپ معرفی این‬ ‫محصول دراین کنگره بود‪.‬‬ ‫شرکت پارس ازما‬ ‫مدیر فروش شرکت پارس ازما در‬ ‫گفتگو با ماهنامه درخصوص محصوالت و‬ ‫فعالیت های این شرکت یاداورشد‪ :‬تمامی‬ ‫محصوالت ما دارای دو ایزو است و به غیراز‬ ‫دستگاه های فور و سانتریفیوژ در حال گرفتن‬ ‫تاییدیه برای ‪ 8‬محصول دیگرمان و ثبت در‬ ‫سایت ای مد هستیم‪ .‬محصول جدیدی که‬ ‫امسال خواهان اطالع رسانی بیشتر در موردش‬ ‫بودیم دیونایزر و هود المینار و سیستم های‬ ‫االرم دار برای مصارف بانک خون‪  ‬بود‪ .‬با‬ ‫توجه به موقعیت مکانی خوبی که برای غرفه‬ ‫ما وجود داشت اما نمایشگاه امسال خیلی‬ ‫خلوت تر بود‪.‬‬ ‫شرکت فن اوری ازمایشگاهی‬ ‫شرکت فن اوری ازمایشگاهی نیز باسابقه ی‬ ‫‪ 26‬ساله در امر واردات کمپانی زیمنس‪،‬‬ ‫امسال سال دومی است که درزمینه تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی فعالیت خود را شروع کرده است‪.‬‬ ‫مهندس اقایی این شرکت را ازنظر ارائه ی‬ ‫خدمات پس از فروشش بهترین خواند که‬ ‫از این نظر درواقع بهترین کمپانی نماینده ی‬ ‫زیمنس امریکا‪  ‬در خاورمیانه و افریقای شمالی‬ ‫شده است‪ .‬وی در خصوص این نمایشگاه‬ ‫گفت‪ :‬در فیلد ازمایشگاهی سه کنگره ی ارتقای‬ ‫کیفیت‪ ،‬فن اوری های نوین ازمایشگاهی و‬ ‫پاتولوژی خیلی مهم هستند و بنده امسال را از‬ ‫سال پیش بهتر می بینم و استقبال بهتری صورت‬ ‫گرفت‪ .‬اما درهرصورت شرایط به گونه ای است‬ ‫که عدم پرداخت اداره ی بیمه و طلب های‬ ‫هنگفت شرکت ها از مراکز درمانی بر اوضاع‬ ‫اقتصادی و رونق بازار‪ ،‬تاثیر بدی گذاشته‬ ‫است‪ .‬ما در دومین سال کاری خود بسیاری از‬ ‫دستگاه های خود را به مشتری رایگان می دهیم‬ ‫و انتظارمان فقط خرید لوازم مصرفی مربوط به‬ ‫ان است که با این روند به مشکل برمی خوریم‬ ‫و امیدواریم از طریق پوشش های خبری این‬ ‫مسئله به خوبی حل شود‪.‬‬ ‫شرکت سامان تجهیز‬ ‫دکتر شمیرانی مدیر بازرگانی شرکت‬ ‫ایدال تشخیص اتیه زیرمجموعه شرکت‬ ‫سامان تجهیز نور تولیدکننده‬ ‫کیت های هورمونی با برند ایده‬ ‫ال‪  ‬نیز مشکالت این حوزه را‬ ‫عدم هماهنگی بین ازمایشگاه‬ ‫مرجع سالمت و اداره کل‬ ‫تجهیزات دانست و عدم تدوین‬ ‫ضوابط و قوانین و تاییدیه‪ ‬کاال‬ ‫برای واردکنندگان تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی را مشکلی خواند‬ ‫که گریبان گیر اکثر شرکت ها شده‬ ‫است و سردرگمی به وجود اورده‬ ‫است‪ .‬ایشان ازنظر کمی و کیفی‬ ‫استقبال بازدیدکنندگان کنگره‬ ‫امسال را خوب ارزیابی کرد‪.‬‬ ‫شرکت ارمان پویش‬ ‫محمدمهدی تهرانی رزیدنت سال چهارم‬ ‫پاتولوژی در شرکت ارمان پویش طب‬ ‫نیز از محصول جدید این شرکت گفت‪ :‬‬ ‫این سیستم الم ها شیشه ای را که داخل‬ ‫میکروسکوپ قرار دارد اسکن می کند و از‬ ‫ان فایل دیجیتال تهیه می کند‪ .‬بعد همین‬ ‫تصاویر تهیه شده را انالیز کرده و اطالعات‬ ‫دیجیتالی شده ان را در اختیار پاتولوژیست‬ ‫قرار می دهد که این به فرایند تشخیص‪،‬‬ ‫کمک شایانی می کند‪ .‬وی در ادامه افزود‪:‬‬ ‫با توجه به اینکه پاتولوژیست های ایرانی‬ ‫در مقاالت و نمایشگاه های‪  ‬خارجی با‬ ‫این موضوع اشنا هستند و اطالعات کسب‬ ‫کردند‪ ‬باعث شد در معرفی این محصول با‬ ‫استقبال زیادی در غرفمان مواجه شویم‪.‬‬ ‫تحقیقات بنده در دو سال ازمایش و‬ ‫جستجوی بازار مربوطه در شرکت های‬ ‫مختلف‪ ،‬به این نتیجه رسید که با شرکت‬ ‫ارمان پویش طب همکاری کنم‪ .‬امیدوارم‬ ‫مشکل بودجه برای استفاده از‪  ‬این چنین‬ ‫فناوری هایی در ایران برطرف شود‪.‬‬ ‫شرکت پادتن دانش‬ ‫شرکت پادتن دانش نیز ارائه دهنده ی‬ ‫کیت های تشخیصی‪-‬اختصاصی تحقیقاتی‪،‬‬ ‫االیزا‪ ،‬بیوشیمی با ده سال فعالیت بود که‬ ‫در طبقه پایین این نمایشگاه غرفه داشت و‬ ‫با دکتر فرزانگان مدیر بازاریابی این شرکت‬ ‫گپو گفتی داشتیم‪.‬‬ ‫شرکت اراد تجهیز‬ ‫شرکت اراد تجهیز ازما نیز از دیگر‬ ‫شرکت های موفق و باسابقه ی علمی خوب‬ ‫غربالگری سالمت جنین بود که مدیرعامل‬ ‫ان‪ ،‬نمایشگاه امسال را خوب دانست‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪19‬‬ ‫با پیشکسوتان‬ ‫گذری برزندگانی استاد دکتر ابوالحسن ندیم ؛‬ ‫دانشیار انگل شناسی‬ ‫در این بخش از با پیشکسوتان‪ ،‬نگاهی بر زندگی دکتر ابوالقاسم ندیم انداختیم‪ .‬این متن شامل گفتگویی خواندنی با این استاد ارجمند است که‬ ‫برای اگاهی بیشتر از زندگی و فعالیت ها و خدمات ارزنده این استاد‪ ،‬پیشکش خوانندگان گرامی می شود‪.‬‬ ‫من در دی ماه ‪ 1307‬در یکی از محالت‬ ‫قدیمی تهران به نام بازارچه نایب السلطنه که‬ ‫امروز هم به همان نام است متولد شدم‪ .‬بنده‬ ‫کوچک ترین فرزند خانواده بودم‪ .‬پدرم که‬ ‫تاجر پارچه بود با تسلطی که بر ادبیات و علوم‬ ‫دینی و عربی داشت معلم مدرسه «صدر» بود‪.‬‬ ‫شعر نیز می گفت و تخلص او در اشعارش‬ ‫«ندیم» بود و نام فامیل خود را در زمانی که‬ ‫انتخاب نام خانوادگی اجباری شده بود‪ ،‬همان‬ ‫«ندیم» قرار داده بود؛ اما متاسفانه وقتی که‬ ‫من یک سال بیشتر نداشتم از دنیا رفتند‪.‬‬ ‫من از وقتی به یاد دارم‪ ،‬مادرم که بزرگترین‬ ‫بچه اش ده سال بیشتر نداشت مسوولیت‬ ‫خانواده را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫‪ ‬دوران درس و مدرسه را چطور‬ ‫سپریکردید؟‬ ‫وارد دبستان «سنایی» شدم و درسم‬ ‫هم خوب بود‪ .‬در دبیرستانی که ان هم‬ ‫نزدیک خانه ما بود باز هم شاگرد اول‬ ‫شدم‪ .‬در سال اخذ دیپلم متوسطه در تمام‬ ‫ایران شاگرد اول شدم‪.‬‬ ‫‪‬همهچیزمهیابرایشرکتدرامتحانورود‬ ‫بهدانشگاهوانهمحتمادررشتهپزشکی؟‬ ‫بله‪ ،‬در رشته پزشکی شرکت کردم و با‬ ‫کمال تعجب اول شدم‪.‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪ ‬چرا با تعجب؟‬ ‫خوب من از سواالت امتحان که سه‬ ‫سوال تشریحی بود منظور یک سوال را‬ ‫کام ً‬ ‫ال اشتباه متوجه شدم‪ .‬در مورد یک‬ ‫حیوان سوال شده بود‪ .‬من به اشتباه‬ ‫جانور دیگری را کامل شرح دادم‪ .‬بعد‬ ‫از امتحان که متوجه اشتباهم شدم تقریب ًا‬ ‫مطمئن بودم که قبول نخواهم شد‪ .‬این‬ ‫بود که تصمیم گرفتم در امتحان ورودی‬ ‫دانشکده علوم شرکت کنم‪ .‬ولی جواب‬ ‫کنکور پزشکی امد و من قبول شدم و به‬ ‫دانشکده پزشکی دانشگاه تهران راه یافتم‪.‬‬ ‫‪ ‬در دانشکده هم خوب درس‬ ‫می خواندید و شاگرد ممتاز بودید؟‬ ‫بر عکس‪ ،‬اص ً‬ ‫ال درس نمی خواندم‪.‬‬ ‫از سال ‪ 1326‬که وارد دانشکده شدم تا‬ ‫سال سوم درس خوب می خواندم ولی‬ ‫پس از ان شرایط مملکت طوری شد که‬ ‫تمام هوش و حواس ما صرف پرداختن‬ ‫به مسایل مملکت و هیجانات سیاسی‬ ‫می شد‪ .‬حوادث ملی شدن صنعت نفت‬ ‫و کودتای ‪ 28‬مرداد تاثیر عمیقی بر کشور‬ ‫و مخصوص ًا دانشجویان داشت‪ .‬از طرفی‬ ‫من اهل تفریح بودم و عالقه زیادی به‬ ‫شکار داشتم و این هم خیلی از وقت‬ ‫مرا به خود اختصاص می داد‪.‬‬ ‫‪ ‬چنددرصددانشجویانمثلشمابودند؟‬ ‫در گروه ما دویست دانشجو همکالس‬ ‫من بودند که از این تعداد صدو بیست نفر‬ ‫مثل من بودند و بقیه فقط درس می خواندند‬ ‫و کار به کار سیاست و مملکت نداشتند‪.‬‬ ‫‪ ‬اوضاع دانشکده هم در این سال ها‬ ‫تحتتاثیراوضاعجامعهبههمریختهبود؟‬ ‫نه‪ ،‬در دانشکده پزشکی بهترین اساتید‬ ‫مشغول به تدریس بودند‪ .‬ولی من در‬ ‫این مدت استفاده زیادی از دانشکده و‬ ‫استادان برجسته ان زمان نکردم‪.‬‬ ‫‪ ‬در سه چهار سال اول دانشگاه‬ ‫که خوب درس می خواندید از‬ ‫کدام درس بیشتر خوشتان امد؟ به‬ ‫انگل شناسی عالقمند شدید؟‬ ‫بله‪ ،‬من در درس انگل شناسی نمرات‬ ‫خوبی گرفتم و مرحوم دکتر انصاری که‬ ‫به ما درس می داد می گفت‪ :‬تو بهترین‬ ‫دانشجویی هستی که من داشته ام‪ .‬از بین‬ ‫رشته های بالینی هم از رشته جراحی‬ ‫خوشم امد ولی وقت زیادی نه در‬ ‫استاژری و نه در انترنی برای این درس‬ ‫هم نگذاشتم‪.‬‬ ‫‪ ‬در دوران انترنی؟‬ ‫من بخش های سبک را برای انترنی‬ ‫انتخاب می کردم و از بخش هایی که‬ ‫کارهای زیادی داشت پرهیز می کردم‪.‬‬ ‫بیمارستان سینا برای جراحی نرفتم و‬ ‫به جای ان به بخش جراحی بیمارستان‬ ‫لقمان رفتم که کمتر کار داشت‪.‬‬ ‫‪ ‬پس با این حساب به انجام پایان‬ ‫نامه دکترا‪ ،‬انهم به شکل ان روز که شکل‬ ‫پژوهشینداشتعالقهاینداشتید؟‬ ‫همین طور است در مورد پایان نامه‬ ‫دکترا که موضوع ان «تب راجعه و‬ ‫عوارض عصبی این بیماری» بود‪ .‬زحمت‬ ‫زیادی نکشدیم و اص ً‬ ‫ال مرا راضی نکرد‪.‬‬ ‫‪ ‬پس از فارغ التحصیلی چه کردید؟‬ ‫به خدمت وظیفه عمومی در خراسان‬ ‫اعزام شدم‪.‬‬ ‫‪ ‬بعد از خدمت وظیفه چطور؟‬ ‫من دنبال کار می گشتم که دست تقدیر‬ ‫به طور اتفاقی سرنوشت من را رقم زد و‬ ‫من با رشته اپیدمیولوژی اشنا شدم‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر ممکن است کمی بیشتر‬ ‫توضیح بفرمایید‪.‬‬ ‫در ان موقع که دنبال کار بودم‪ .‬ظهر‬ ‫یک روز به دانشکده امدم تا شاید‬ ‫دوستانم را ببینم که یکی از انها را‬ ‫دیدم‪ .‬او گفت در دانشکده‪ ،‬برای دومین‬ ‫دوره یکساله اموزش اپیدمیولوژی ثبت‬ ‫نام می کنند و اقای دکتر فقیه مسوول‬ ‫این دوره است‪ .‬من گفتم‪« :‬اص ً‬ ‫ال این‬ ‫‪ ‬پس همه چیز برای کار و‬ ‫تالش جدی و شدید امده بود؟‬ ‫بله‪ ،‬عالقه‪ ،‬استادهای خوب‪ ،‬برنامه‬ ‫اموزشی مناسب و حقوق کافی‪.‬‬ ‫اپیدمیولوژی چی هست؟ وقتی که رفتم‬ ‫و پرس و جو کردم‪ ،‬خوشم امد و اول‬ ‫ابان ‪ 1334‬این کالس ها را همراه با‬ ‫دو نفر دیگر شروع کردیم‪.‬‬ ‫‪ ‬متولی این دوره که بود؟ انستیتو‬ ‫ماالریولوژی در این برنامه نقشی داشت؟‬ ‫این دو دوره که تنها همان ها برگزار‬ ‫شد با عنوان «اپیدمیولوژی و کنترل‬ ‫بیماری های منتقله به وسیله بندپایان»‬ ‫توسط انستیتو ماالریولوژی و با همکاری‬ ‫سازمان جهانی بهداشت برگزار شد‬ ‫و سرپرست برنامه یک ایتالیایی بود‪.‬‬ ‫یک مهندس امریکایی و یک پزشک‬ ‫اسکاتلندی همراه با اساتید ایرانی مانند‬ ‫اقای دکتر مفیدی‪ ،‬اقای دکتر فقیه و اقای‬ ‫دکتر حاجیان به ما درس می دادند‪.‬‬ ‫‪ ‬در طی این دوره شما انگیزه‬ ‫الزم و عالقه به این رشته داشتید؟‬ ‫بله‪ ،‬واقع ًا زیاد درس می خواندم و‬ ‫برگشته بودم به همان دوران نوجوانی و با‬ ‫اشتیاق تمام مدت روز را با تمام وجود کار‬ ‫می کردم و کام ً‬ ‫ال هم عالقمند شده بودم‪.‬‬ ‫‪ ‬خب‪ ،‬کار و منبع درامد چطور شد؟‬ ‫به ما برای این دوره حقوق خوبی‬ ‫می دادند‪ .‬یعنی ماهی ششصد تومان‪.‬‬ ‫‪ ‬و پس از دوره؟‬ ‫هنوز دوره تمام نشده بود که من در‬ ‫امتحان رشته انگل شناسی شرکت کردم‬ ‫و قبول شدم و از اردیبهشت سال ‪1335‬‬ ‫به عنوان دستیار انگل شناسی مشغول به‬ ‫کار شدم‪.‬‬ ‫‪ ‬اپیدمیولوژی را چه کار کردید؟‬ ‫کار ما با اپیدمیولوژی تازه شروع شده‬ ‫بود‪ .‬تمام تابستان ها را از سال ‪ 35‬تا ‪38‬‬ ‫در ایستگاه تحقیقاتی سبزوار که مسوول‬ ‫ان شده بودم می گذراندم‪ .‬این ایستگاه‬ ‫شهرستان های سبزوار‪ ،‬بجنورد و طبس‬ ‫را تحت پوشش داشت‪ .‬وقتی هوا در‬ ‫این مناطق رو به سردی می گذاشت و‬ ‫پاییز و زمستان فرا می رسید به دانشگاه‬ ‫می امدم و در کالس های انگل شناسی‬ ‫شرکت می کردم‪.‬‬ ‫‪ ‬از چه زمانی به عضویت هیات‬ ‫علمی دانشگاه منصوب شدید؟‬ ‫سال ‪ 1338‬رئیس درمانگاه (استادیار)‬ ‫شدم‪ .‬سال ‪ 1340‬اقای دکتر مفیدی ترتیبی‬ ‫داد که برای گذراندن یک دوره یک ساله‬ ‫«بیماری های گرمسیری» و نیز «حشره‬ ‫شناسی و انگل شناسی علمی» به لندن‬ ‫بروم‪ .‬سال ‪ 1341‬به ایران امدم و به سمت‬ ‫دانشیاری انگل شناسی برگزیده شدم‪.‬‬ ‫‪ ‬ادامه کارهای میدانی در زمینه‬ ‫اپیدمیولوژی را پی گرفتید؟‬ ‫بله‪ ،‬با کاری که در مورد بیماری‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪21‬‬ ‫بزرگی در ان دانشگاه انجام دادند‪ .‬ان‬ ‫زمان من به ریاست دانشکده بهداشت‬ ‫برگزیده شدم‪.‬‬ ‫سالک(لشمانیوز پوستی) انجام داده بودم‪،‬‬ ‫تحقیق در مورد این بیمای در اصفهان‬ ‫پیشنهاد شد که یک ماه به انجا رفتم و‬ ‫ماحصل تحقیقاتم را گزارش کردم که‬ ‫ایستگاه تحقیقات پزشکی اصفهان برای‬ ‫سالک در فضای مناسبی راه اندازی شد‪.‬‬ ‫از سال ‪ 24‬تا ‪ 74‬تمام تابستان ها را دراین‬ ‫مرکز بسر می بردم‪ .‬یک ماه از سال را‬ ‫هم هنوز در خراسان و ایستگاه ان منطقه‬ ‫که زیر نظر من بود سپری می کردم‪ .‬با‬ ‫ایستگاه ترکمن صحرا و لطف اباد نیز‬ ‫همکاری می کردم‪.‬‬ ‫‪ ‬خدمت در این مناطق که چندان‬ ‫هم اوضاع مناسبی نداشته است را کمتر‬ ‫کسی قبول می کند؟‬ ‫بله‪ ،‬اما به ما حقوق خوبی می دادند‪.‬‬ ‫روزی بیست و دو تومان حق ماموریت‬ ‫به من می دادند‪ .‬وقتی از این نظر در رفاه‬ ‫باشی‪ ،‬احترامت را نگاه دارند و کاری‬ ‫مفید هم انجام دهی‪ ،‬از هر لحاظ راضی‬ ‫خواهی بود‪.‬‬ ‫‪ ‬رشته اپیدمیولوژی در ایران‬ ‫چطور پا گرفت؟‬ ‫انستیتوماالریالوژی که گسترش یافت‬ ‫و به انستیتو تحقیقات بهداشتی و در‬ ‫نهایت به دانشکده بهداشت تبدیل شد‬ ‫در سال ‪ 1345‬دکتر فقیه که استاد گروه‬ ‫اپیدمیولوژی بود به من پیشنهاد کرد که‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫به واسطه دوره یکساله اپیدمیولوژی که‬ ‫گذرانده بودم و کارهایی انجام داده بودم‪،‬‬ ‫دانشیاری گروه اپیدمیولوژی را بپذیرم‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1348‬برای گرفتن تخصص در‬ ‫رشته اپیدمیولوژی به امریکا اعزام شدم‪.‬‬ ‫‪ ‬یعنی در چهل و یک سالگی؟‬ ‫بله‪ ،‬رفتم و از ابتدا یعنی از دوره‬ ‫‪ MPH‬شروع کردم با انکه از من دوره‬ ‫یک ساله ای که در ایران گذرانده بودم را‬ ‫معادل ‪ MPH‬می پذیرفتند‪ .‬در پایان دوره‬ ‫تخصصم هم قرار شد پایان نامه خود را‬ ‫با انجام تحقیق در ایران ارائه نمایم‪ .‬در‬ ‫اوایل این دوره بودکه نامه ای اقای دکتر‬ ‫فقیه از تهران به دستم رسید که ایشان به‬ ‫سمت ریاست دانشکده بهداشت انتخاب‬ ‫شده اند و خواسته بودند در اولین فرصت‬ ‫به ایران بازگردم‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا به ایران امدید؟‬ ‫ایشان تا دو سال معاون برای خویش‬ ‫انتخاب نکردند تا من برگشتم‪ .‬تا ان زمان‬ ‫خودشان همه کارها را انجام می دادند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫چندین سال هم ریاست‬ ‫دانشکده بهداشت را بر عهده داشتید؟‬ ‫از سال ‪ 1353‬توفیق اجباری پیش امد‬ ‫و با کارشکنی رئیس وقت دانشگاه اقای‬ ‫دکتر فقیه استعفا کردند و سپس رئیس‬ ‫دانشگاه تبریز شدند و الحق چه کارهای‬ ‫‪ ‬ریاست دانشکده بهداشت را‬ ‫قبول کردید؟‬ ‫باید قبول می کردم‪ .‬صحبت تمایل‬ ‫داشتن یا نداشتن نبود‪ .‬ما دانشکده‬ ‫بهداشت را مثل فرزند خود می دانستیم‪.‬‬ ‫نمی توانستیم ان را به حال خود رها کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫تا چه سالی رئیس دانشکده‬ ‫بودید؟‬ ‫پس از انقالب‪ ،‬برای ریاست دانشکده‪،‬‬ ‫در دانشکده انتخابات برگزار کردند و باز‬ ‫همه به من رای دادند و من تا سال ‪1361‬‬ ‫رییس دانشکده بهداشت بودم‪ .‬جریانات‬ ‫سیاسی ان زمان هم به من فشار می‬ ‫اورد که استعفا بدهم‪ .‬من می گفتم‪ :‬من‬ ‫بهداشتی هستم‪ .‬االن هم که زمان جنگ‬ ‫است و من مسوولم‪ ،‬استعفا نمی دهم‪.‬‬ ‫ندیم از بهداشت استعفا نمی دهد‪ .‬اگر‬ ‫می خواهید مرا برکنار کنید‪ .‬که اخر هم‬ ‫همین شد‪.‬‬ ‫‪ ‬و پس از ان چ شد؟‬ ‫در دوره تخصصی علوم ازمایشگاهی‬ ‫به تدریس انگل شناسی پرداختم‪ .‬روزهای‬ ‫زوج در دانشکده بودم و روزهای فرد در این‬ ‫کالس ها و ازمایشگاه بیمارستان شریعتی‪.‬‬ ‫همزمان در وزارت بهداشت سرپرست‬ ‫برنامه گسترش ایمن سازی شدم که یکی‬ ‫از بزرگ ترین برنامه های وزارتخانه بود‪.‬‬ ‫در طول چهارده دوره تمام کادر اصلی‬ ‫وزارتخانه را تعلیم دادیم‪.‬‬ ‫‪ ‬در سازمان جهانی بهداشت هم‬ ‫سمتی داشتید؟‬ ‫در سال ‪ 1364‬به عنوان مسوول‬ ‫تحقیقات بهداشتی منطقه ای در اسکندریه‬ ‫مصر برگزیده شدم‪ .‬تا سال ‪ 1368‬که‬ ‫بازنشست شدم به کشورهای منطقه‬ ‫سفرهای زیادی کردم‪.‬‬ ‫‪ ‬پس از ان به ایران بازگشتید؟‬ ‫خیر‪ ،‬همان موقع به دانشگاه تگزاس‬ ‫امریکا دعوت شدم تا برای ویرایش کتابی‬ ‫به نام‪Case Study for Health System‬‬ ‫‪ Research‬به انجا بروم‪ .‬بعد این کتاب را‬ ‫سازمان جهانی بهداشت به چاپ رساند‪.‬‬ ‫در انجا رئیس مرکز اموزش پزشکی و‬ ‫بهداشت بین المللی از من خواست که‬ ‫انجا بمانم که قبول نکردم و بازگشتم‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ارتباط با فرهنگستان علوم‬ ‫پزشکی را از کی اغاز کرده اید؟‬ ‫از بدو تاسیس فرهنگستان من به‬ ‫عضویت پیوسته ان برگزیده شده ام و‬ ‫مسوول کمیته علمی بهداشت تغذیه ان‬ ‫بوده ام و تا امروز فعالیتم با ان ادامه دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬در مورد پروژه های بزرگ‬ ‫دیگری که در سطح کشور به اجرا‬ ‫گذاشتید بفرمایید؟‬ ‫قبل از انقالب طرح «سیستم ارائه‬ ‫خدمات بهداشتی» در سال ‪ 1355‬که در‬ ‫استان اذربایجان غربی انجام شد و سازمان‬ ‫جهانی بهداشت هم از نتایج حاصل از ان‬ ‫استقبال کرد و در ایران امروز در قالب‬ ‫شبکه بهداشت و درمان کشور به اجرا‬ ‫درامده است‪.‬‬ ‫بعد از انقالب‪ ،‬غیر از انچه گفته شد‪،‬‬ ‫بیش از بیست و پنج دوره کارگاه روش‬ ‫تحقیق در وزارتخانه در بین سال های ‪68‬‬ ‫تا ‪ 77‬برگزار کردیم و کارگاه های مختلف‬ ‫دیگری که برای گروه های مختلف و‬ ‫در دانشگاه های سراسر کشور برگزار‬ ‫کردیم؛ مثل کارگاه کارازمایی بالینی‬ ‫)‪.(Clinical Trial‬‬ ‫‪ ‬استاد شما پس از تحصیل در مقطع‬ ‫عمومی که چندان با انگیزه زیادی ان را‬ ‫سپری نفرمودید دورانی طالیی را سپری‬ ‫کردید‪ .‬این راه را اگاهانه انتخاب کردید؟‬ ‫بله‪ ،‬صد در صد‪ .‬اتفاقی با اپیدمیولوژی‬ ‫اشنا شدم ولی اگاهانه ان را ادامه دادم‪ .‬اگر‬ ‫فرصتی برای بازگشت به گذشته داشته‬ ‫باشم قطع ًا همین مسیر را انتخاب خواهم‬ ‫کرد‪ .‬در این مدت تا به امروز همیشه‬ ‫روحیه دانشجویی و عشق به اموختن را‬ ‫در خود حفظ کرده ام‪.‬‬ ‫‪ ‬هیچوقت به رفتن از ایران فکر‬ ‫کرده اید؟‬ ‫خیر‪ ،‬هیچوقت چنین تصمیمی نگرفتم‪.‬‬ ‫نه ان وقت که در امریکا بودم و دکتر‬ ‫گسل از من خواست درمثلث تحقیقات‬ ‫امریکا در کارولینای شمالی بمانم و‬ ‫نه زمانی که در ژنو بودم و جنگ ایران‬ ‫و عراق شروع شد و دکت رلوکاس به‬ ‫من گفت‪ :‬بمانم و سرپرستی ان قسمت‬ ‫را بر عهده بگیرم‪ .‬زمانی که من رئیس‬ ‫دانشکده بهداشت بودم و مملکت به من‬ ‫نیاز داشت‪ ،‬ارزش کارم شناخته شده بود‬ ‫و حداقل در سال های قبل از انقالب از‬ ‫نظر مالی هم کام ً‬ ‫ال در رفاه بودم ماندن‬ ‫در امریکا را نپذیرفتم‪ .‬در شروع جنگ و‬ ‫پس از ان هم همیشه می دانستم که خطر‬ ‫بیماری های واگیردار در طول جنگ بیش‬ ‫از خود جنگ است و تا همین امروز هم‬ ‫می دانم که مملکت به من نیازمند است‬ ‫پس مملکتم را ترک نخواهم کرد‪.‬‬ ‫و در مجموع ‪...‬‬ ‫ً‬ ‫در مجموع انچه گفتیم اوال ما مدیون‬ ‫کسانی هستیم که در ایران برای اولین بار‬ ‫صحبت از بهداشت و سالمت را برای‬ ‫تمام جامعه کردند و برای تحقق این‬ ‫خواسته تالش فراوان کردند‪ .‬ما مدیون‬ ‫دکتر انصاری و شخص دکتر شمس الدین‬ ‫مفیدی هستیم‪ .‬نباید بگذاریم انچه ساختند‬ ‫ویران شود‪ .‬دانشکده بهداشت تا زمانی‬ ‫که من بودم در منطقه بهترین بود‪.‬‬ ‫تالش های فراوان این عده باعث شد‬ ‫تا وضع بهداشت و سالمت در جامعه‬ ‫کام ً‬ ‫ال متحول شود‪ .‬اگر در شرایطی شروع‬ ‫کردیم که نمی دانستیم باید مقاله نوشت‬ ‫ولی همان زمان در بررسی هایمان پشه‬ ‫خاکی جدیدی یافتیم که وقتی ان را به‬ ‫سازمان جهانی بهداشت فرستادیم ان را‬ ‫«فلبوتوموس انصاری» نام نهادند‪ ،‬ولی به‬ ‫جای رسیدیم که کام ً‬ ‫ال با روش تحقیق و‬ ‫امار اشنا شدیم و توانستیم در جهان هم‬ ‫خودمان را مطرح کنیم‪ .‬به طوریکه هنوز‬ ‫دوره ‪ MPH‬دانشکده بهداشت را در دنیا‬ ‫قبول دارند و همین تازگی برای من نامه‬ ‫رسید از دانشگاه ‪ Yale‬امریکا که ما برای‬ ‫همکاری با دانشگاه های ایران دانشکده‬ ‫بهداشت را انتخاب کرده ایم‪.‬‬ ‫مدتی است غافل شدیم و مدتی‬ ‫است حدود چند سال بین نسل قدیم و‬ ‫جوان ترها فاصله افتاد‪ .‬ما باید جوانان را‬ ‫کمک کنیم تا این فاصله پر شود‪ .‬تنها از‬ ‫این راه می توانیم دینمان را ادا کنیم‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪23‬‬ ‫نیلوفر مصباح‪،‬کارشناسی ارشد بیوشیمی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی تهران‪،‬واحد علوم دارویی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪،‬استاد یارگروه زیست شناسی سلولی مولکولی‪،‬واحد علوم دارویی تهران‬ ‫گاالکتوزمی‬ ‫گاالکتوزمی به نارسایی های متابولیسم گاالکتوز‬ ‫گفته می شود ‪ ،‬که در برگیرنده ی گاالکتوزمی‬ ‫کالسیک ( یا نوع ‪ ،)1‬گاالکتوزمی نوع ‪2‬‬ ‫(یا کمبود گاالکتوکیناز) و گاالکتوزمی نوع ‪( 3‬کمبود‬ ‫گاالکتوز اپیمراز) است‪.‬گاالگتوزمی کالسیک‬ ‫اگر درمان نشود به عوارضی می انجامد که‬ ‫برای زندگی خطر افرین است‪ .‬عوارض این‬ ‫بمیاری‪:‬چالش های تغذیه و رشد‪ ،‬اسیب های‬ ‫کبدی‪ ،‬خونریزی و عفونت است‪ .‬اگر برای نوزاد‪ ،‬در‬ ‫ده روز نخست جیره ی غذایی تهی از الکتوزفراهم‬ ‫شود‪ ،‬نشانه های بیماری بزودی ناپدید می شود‪،‬‬ ‫و از عوارض نارسایی کبد ‪ ،‬عفونت و مرگ نوزاد‬ ‫پیشگیری می شود‪ .‬گرچه با درمان مناسب‬ ‫وبهنگام‪ ،‬کودکان دچار به گاالکتوزومی کالسیک‬ ‫همچنان در خطر تاخیر در رشد‪ ،‬مشکل حرف زدن‬ ‫(‪apraxia‬و ‪ )dysarthria‬و ناهنجاری در عملکرد‬ ‫حرکتی هستند‪ .‬کمابیش همه ی دختران دچار‬ ‫به گاالکتوزمی کالسیک‪ ،‬دچار نارسایی زودرس‬ ‫تخمدان می شوند‪.‬گونه های دیگر گاالکتوزومی‪،‬‬ ‫نیز دارای عوارض تهدید امیزی برای زندگی است‪.‬‬ ‫از این میان چالش های تغذیه ورشد‪ ،‬اسیب کبدی‬ ‫مانند سیروز و خونریزی در کودکان درمان نشده‬ ‫دیده می شود‪ .‬برپایه ی گزارش هایی از امریکا‪،‬‬ ‫در این گونه از گاالکتوزومی‪ ،‬چون اندازه ی‬ ‫هیپرگاالکتوزمی مانند گونه ی کالسیک در تست‬ ‫غربالگری نوزادان چشمگیر نیست ونیز تست‬ ‫تنفسی نیز نرمال است‪ ،‬چه بسا تشخیص ان به‬ ‫هنگام نوزادی میسر نشود‪ .‬بهر روی اگر در ده روز‬ ‫نخست زندگی‪ ،‬جیره ی غذایی تهی از گاالکتوز‬ ‫فراهم شود‪ ،‬عوارض و اسیب های بیماری پدیدار‬ ‫نمی شود‪ .‬اگر درمان مناسب و بهنگام انجام‬ ‫شود‪ ،‬خوشبختانه دیگر عوارض درازمدت همانند‬ ‫نارسایی زودرس تخمدان دیده نمی شود‪.‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫گاالکتوزمی‬ ‫گاالکتوز اپیمر کربن ‪ 4‬گلوکز است که بیشتر در‬ ‫فراورده های شیریافت می شود( البته به گونه ی اندک‬ ‫در برخی حبوبات‪ ،‬سبزی ها و در برخی داروها نیز دیده‬ ‫می شود) متابولیسم گاالکتوز در انسان درمسیر‪Leloir‬‬ ‫انجام می شود‪ .‬برای این کار سه انزیم دست بکارند و‬ ‫گاالکتوز را برای تولید انرژی سلولی سازگار می کنند‪.‬‬ ‫انزیم میانی گاالکتوز‪- 1 -‬فسفات یوریدیل ترانسفراز‬ ‫است‪ .‬این انزیم گاالکتوز‪ -1-‬فسفات )‪ (gal-1P‬را به‬ ‫یوریدین دی فسفوگاالکتوز (‪ (UDP-gal‬تبدیل می کند‪.‬‬ ‫کمبود این انزیم باعث گاالکتوزمی کالسیک در انسان‬ ‫می شود‪ .‬مکانیسم دقیق بیماریزایی گاالکتوزمی همچنان‬ ‫ناشناخته است‪ .‬ولی گمانه زنی های پژوهشگران بیشتر‬ ‫روی)‪ ،The unfolded protein response (UPR‬اینوزیتول‬ ‫مونوفسفات انسانی(‪ )hIMPase‬وانباشتی ناهنجاراز‬ ‫انزیم های گلیکان‪ ،‬هرمون ها و فاکتورهای رشد است‪ .‬امید‬ ‫به پژوهش های اینده دراین زمینه است که به درک درستی‬ ‫از پایه ی بیماریزایی گاالکتوزمی و کشف درمان موثرتر‬ ‫برای پیشگیری از عوارض بلند مدت ان دست یازید‪.‬‬ ‫نقش ‪GALT‬‬ ‫دارای‬ ‫گذرگاه‪،Leloir‬‬ ‫دوم‬ ‫‪GALT‬انزیم‬ ‫دوبخش) ‪ )subunit‬همسان روی کروموزوم ‪ 9‬است‪.‬‬ ‫هر کدام دارای ‪ 379‬اسید امینه‪ ،‬و یک جایگاه فعال‬ ‫برای فعالیت کاتالیزی خود است‪ .‬کارکردهر دو بخش نیز‬ ‫یکسان و همزمان است‪ .‬این پدیده برای برای کارامدی‬ ‫بهتر تولید ‪ UDP-gal‬است‪ .‬در انسان جهش متداول در‬ ‫اسید امینه ‪188‬است که باعثجابجایی گلوتامین به جای‬ ‫ارژنین شود)‪.( Tyfied et al. 1999‬‬ ‫تعویض گلوتامین‪ ،‬اسید امینه ای که کمابیش هیدروفیل‬ ‫است‪ ،‬با ارژنین که اسید امینه ای بازی با شارژ مثبت‪،‬‬ ‫منجر به تغییر شارژ و ترکیب انزیمی می شود‪ .‬سرانجام‬ ‫جابجایی جایگاه فعالیت انزیمی (به اندازه ی دو اسد امینه‬ ‫دورتر)‪ ،‬باعث غیرفعال شدن انزیم می شود‪ .‬درکسانی که‬ ‫این جهش و یا جهش های دیگر همزیگوت است‪ ،‬دچار‬ ‫کمبود کامل یا کمابیش کامل فعالیت انزیمی می شود‪.‬‬ ‫باین پدیده گاالکتوزمی‪ ،‬گویند‪ .‬گاالکتوزمی پس از تولد و‬ ‫خوردن شیر از سینه ی مادر یا شیر خشک قابل تشخیص‬ ‫است‪ .‬الکتوز پس از متابوایزه شدن‪ ،‬دو مولکول گلوکوز و‬ ‫گاالکتوز تولید می کند‪ .‬چون گاالکتوز متابولیز نمی شود‪،‬‬ ‫نشانه های گاالکتوزمی اشکار می شود‪ .‬نسبت بروز این‬ ‫بیماری در امریکا‪ ،‬یک در ‪ 30000‬تا یک در ‪ 60000‬است‪.‬‬ ‫تشخیص به هنگام همراه با بیماری های مادرزادی دیگر با‬ ‫دستگاه ‪ Tandem Mass Spectrometry‬انجام می شود‪.‬‬ ‫ژنتیک گاالکتوزمی‬ ‫پیشرفت هایی که در زمینه ی ژنتیک وابسته به‬ ‫بیماری گاالکتوزمی انجام شده است‪ ،‬نخست وام دار‬ ‫ازمون های کلونینگ بیان ‪ GALT cDNA‬است که در سال‬ ‫‪)Flach et al(1990‬ودر سال ‪(Reichard and Berg.) 1988‬‬ ‫و در پی انان ازمون کلونینگ تمام قد )‪ (full- length‬ژن‬ ‫‪ GALT‬درسال ‪(Leslie et al) 1992‬گزارش شد‪ .‬این ژن‬ ‫روی کروموزوم ‪ )Shih et al. 1984( 9p13‬با درازای‬ ‫‪ 4.3 kb DNA‬و دارای ‪ 11‬اگزون است‪ .‬طول‪ .cDNA‬از‬ ‫‪ 1295‬بازساخته شده وپلی پپتیدی از ‪ 379‬اسید امینه کد‬ ‫گذاری می نماید‪ .‬این پروتین فعال‪ ،‬دایمر است و توده ی‬ ‫مولکولیش نزدیک هبه‪ 88 kDa‬است‪Human galactoki�.‬‬ ‫)‪ nase (GALK‬و )‪ epimerase (GALE‬نیز کلون شدند و‬ ‫کانون جهش ها هم مشخص شده اند‪.‬‬ ‫نشانه ها و عوارض‬ ‫نوزاد تازه متولد شده مبتال به گاالکتوزمی اگردرمعرض‬ ‫شیرمادر که دارای الکتوزاست قراربگیرد‪ ،‬با خطر سندرم‬ ‫سمیت چندگانه روبرومی شود‪ .‬نشانه های پیشرونده در چند‬ ‫روز اول تا هفته اول اززندگی عبارتند از‪ :‬ضعف تغذیه و‬ ‫افزایش وزن‪ ،‬استفراغ‪ ،‬یرقان‪ ،‬هپاتومگالی خونریزی‪ ،‬کم‬ ‫خونی‪ ،‬بی حالی‪ ،‬هیپوتونی‪ ،‬اب مروارید است‪ .‬یک رژیم‬ ‫غذایی تهی از گاالکتوز باعث بهبود می شود (‪ .)3‬اما‬ ‫با وجود رژیم غذایی محدود که برای این افراد است‪،‬‬ ‫بسیاری از بیماران مبتال به گاالکتوزومی کالسیک همچنان‬ ‫مقدارقابل توجهی از گاالکتوز و گاالکتیکول و گاالکتوز‬ ‫‪- 1‬فسفات در سلول خود تجمع کرده است‪ .‬حتی با‬ ‫تشخیص زودرس و مداخله در رژیم غذایی هنوز هم‬ ‫میزان قابل توجهی از این عوارض به دلیل عوارض مزمن‬ ‫که در دوران کودکی وبزرگسالی به وجود می اید (‪ )6‬که‬ ‫شایع ترین این عوارض شامل ‪ speech dyspraxia‬و‬ ‫اتاکسی و نارسایی زودرس تخمدان است (‪ .)1‬تا به امروز‪،‬‬ ‫پاتوفیزیولوژی سندرم مسمومیت حاد وعوارض مزمن تا‬ ‫حد زیادی ناشناخته باقی مانده است‪ ،‬اما منطقی است که‬ ‫فرض کنیم که هر گونه انسداد درمسیر سوخت و ساز‬ ‫منجرخواهد شد به تجمع پیش سازهای متابولیت های‬ ‫متناوب به طور معمول مواجه می شود و یا متابولیت‬ ‫گذشته وجود ندارد)بلوک انزیمی ( به وجود می اید(‪،)5‬‬ ‫هرکدام و یا ترکیبی از این امکانات‪ ،‬می تواند مسوول‬ ‫فنوتیپ مرتبط با انسداد انزیمی باشد ‪.‬گزارش های متعدد‬ ‫نشان داده که گاالکتوز ‪ - 1‬فسفات رقابتی مهار‪ ،‬اینوزیتول‬ ‫مونوفسفاتازو ‪،UDPglucose pyrophosphorylase‬‬ ‫فسفوگلوکوموتاز یا حتی گلوکز ‪- 6‬فسفاتاز دارد‪ .‬اگرچه‬ ‫هیچ کدام از این یافته ها در شرایط ازمایشگاهی به طور‬ ‫کامل دربدن بیماران اثبات نشده است‪ ،‬با این وجود‪ ،‬اگر در‬ ‫شرایط ‪ invivo‬مهار‪UDP-glucose pyrophosphorylase‬‬ ‫رخ بدهد‪ ،‬می تواند به طور بالقوه کاهش تشکیل‬ ‫‪ UDP-glucose/galactose‬در سلول داشته و می تواند‬ ‫باعث گلیکوزیالسیون نابجا از پروتئین و چربی شود(‪.)5‬‬ ‫برپایه گزارش ها‪ ،‬در گردش غیر طبیعی پروتئین‪ ،‬از‬ ‫جمله ترانسفرین ‪ FSH‬در خون بیماران ‪ ،GALT‬کمبود‬ ‫گلبول قرمز با افزایش ‪ GAL-1P‬همراه است‪.‬‬ ‫با توجه به این یافته ها‪ ،‬گاالکتوزمی کالسیک به طور‬ ‫گسترده به عنوان یک اختالل مادرزادی گلیکوزیالسیون در‬ ‫نظر گرفته می شود(‪ .)5‬به تازگی به یک وابستگی جالب‬ ‫میان متابولیسم اینوزیتول و گاالکتوز پی برده اند‪ .‬مهار‬ ‫اینوزیتول مونوفسفات در شرایط ‪ ،invivo‬می تواند منجر‬ ‫به کاهش اینوزیتول ازاد شود و باعث انباشت مونوفسفات‬ ‫اینوزیتول در سلول ها شود اینوزیتول ازاد و اینوزیتول‬ ‫متصل به لیپید در بافت در بیماران مبتال به نقص ‪GALT‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ومسمومیت گاالکتوز در موش ها گزارش داده شده است‪.‬‬ ‫در افراد دارای نقص ‪ GALT‬گاالکتوز با الدوز ردوکتاز به‬ ‫گاالکتیکول تبدیل می شود‪ )5(.‬مشابه سوربیتول‪ ،‬گاالکتیکول‬ ‫اضافی که تشکیل شد باعث عدم تعادل اسمزی داخل سلول‬ ‫و از طریق ‪ ،TonEBP/OREBP and/or AP-1‬منجربه کاهش‬ ‫رونویسی از ژن ‪ SLC5A3‬که کد کننده ‪SMIT1 transporter‬‬ ‫است‪ ،‬می شود‪ )5(.‬در بیماران مبتال به نقص ‪ GALK‬که‬ ‫تجمع گاالکتیکول دارند نه گاالکتوز ‪– 1‬فسفات به طورعمده‬ ‫مبتال به اب مروارید )کاتاراکت( می شود و این با افزایش‬ ‫گاالکتوز خون و به طور قابل توجهی کاهش فعالیت ‪GALK‬‬ ‫خون ارتباط دارد و در این بیماری میزان فعالیت انزیم‬ ‫‪ GALT‬و افزایش سطح گاالکتوز ‪ 1‬فسفات را نداریم‪4(.‬و‪)5‬‬ ‫نقص گاالکتوکیناز یکی از سه اختالل مادرزادی متابولیسم‬ ‫که منجر به هایپرگاالکتوزمی می شود‪ .‬بر خالف گاالکتوزمی‬ ‫کالسیک است که توسط کمبود گاالکتوز ‪- 1‬فسفات‬ ‫یوریدین ترانسفرازایجاد می شود‪ ،‬نقص گاالکتوکیناز کند‬ ‫با تظاهرات شدید در اوایل شیرخواری نیست‪ .‬نشانه های‬ ‫بالینی ان از ایجاد اب مروارید در طول هفته اول یا ماه اول‬ ‫از زندگی‪ ،‬نتیجه ان تجمع گاالکتیتول در لنز‪ ،‬که محصول‬ ‫یک مسیر جایگزین استفاده گاالکتوز است‪ )5(.‬نشانه های‬ ‫مسمومیت همراه با عوارض کبدی شدید است‪.‬‬ ‫افزایش سطح گاالکتوز و گاالکتیتول در پالسما و ادرار‬ ‫معموال یافت می شود و همچنین هیپوگلیسمی اولیه و‬ ‫هیپرامونمی‪ ،‬نیز ممکن است رخ دهد‪ .‬پس از این تغییرات‬ ‫بیوشیمیایی‪ ،‬تجمع سمی از گاالکتوز را داریم‪ .‬گاالکتیتول و‬ ‫گاالکتوز‪- 1 -‬فسفات در سیستم عصبی مرکزی نیز گزارش‬ ‫شده است‪ .‬بنابراین‪ ،‬تشنج‪ ،‬اب مروارید زودرس‪ ،‬عقب‬ ‫ماندگی ذهنی‪ dyspraxia ،‬کالمی و اتاکسی تظاهرات‬ ‫ممکن است‪ ،‬ظاهر شود‪ .‬غلظت گاالکتوز‪- 1 -‬فسفات‬ ‫درگلبول قرمز به خوبی با شدت نشانه های ارتباط دارد‪.‬‬ ‫گاالکتوزمی کالسیک‪،‬که بیماری متابولیک نادرارثی‪ ،‬باعث‬ ‫‪ ٪ 1 - 3‬از تمام موارد اب مروارید مادرزادی می شود(‪.)5‬‬ ‫کدورت لنز حتی در ‪ ٪ 68‬از بیماران مبتال به گاالکتوزمی‬ ‫کالسیک و تقریبا در تمام نقص گاالکتوکیناز رخ می دهد‪.‬‬ ‫کاهش فعالیت انزیمی وتولید بیش از حد و تجمع گاالکتیتول‬ ‫در عدسی چشم است که منجر به کدورت عدسی با توجه‬ ‫به تورم اسمزی سلول های لنز می شود‪ .‬چنین اختالل در‬ ‫عملکرد انزیم مسیر گاالکتوز سوخت و ساز بدن همچنین‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫می تواند منجر به تشکیل اب مروارید ‪ presenile‬شود(‪.)1‬‬ ‫تشخیص زود هنگام و مداخله در رژیم غذایی منجربه‬ ‫تاخیر تشکیل کاتاراکت می شود‪ .‬متاسفانه‪ ،‬درمان جراحی‬ ‫در بعضی از بیماران مورد نیاز است‪ ،‬به ویژه کسانی که‬ ‫رژیم غذایی نامناسب دارند ‪.)1(.‬‬ ‫عوارض دراز مدت در کمبود ‪GALT‬‬ ‫‪ ‬هیپوگنادیسم‪ ،‬نقص گفتار‪ ،‬و ‪Hypergonadotropic‬‬ ‫یا ‪ POI‬درزنان‬ ‫‪ ‬نقص های کاهش تراکم مواد معدنی استخوان‬ ‫‪ ‬اب مروارید اتاکسی مخچه ‪ /‬لرزش ‪ /‬دیستونی (‪)3‬‬ ‫تشخیص بیماری‬ ‫روش جا افتاده در ازمایشگاه های ایران‪ ،‬برای‬ ‫تشخیص گاالکتوزمی کالسیک‪ ،‬استفاده از تست بندیکت‬ ‫بوده که در چند سال اخیر روشی موثر برای شناسایی‬ ‫افراد بوده است(‪ .)2‬بهر روی در جهان‪ ،‬تست غربالگری‬ ‫روتین شده و در ایران نیز باید هرچه زودتراجباری‬ ‫شود‪ .‬به هر روی تشخیص نوع کالسیک و دیگر‬ ‫گونه ها‪ ،‬با افزایش غلظت ‪galactose-1-phosphate‬‬ ‫گلبول های سرخ‪ ،‬کاهش فعالیت انزیم‪galactose-‬‬ ‫)‪ 1-phosphate uridyltransferase (GALT‬و یا ازمایش‬ ‫ژنتیک )‪ (Biallelic pathogenic variants in GALT‬برای‬ ‫ژن کد کننده ی گاالکتوز ‪-1-‬فسفات یوریدیل ترانسفراز‬ ‫است‪ .‬در گاالکتوزومی کالسیک‪ ،‬اندازه ی گاالکتوز‪-1-‬‬ ‫فسفات کما بیش بیشتر از ‪ 10‬میلی گرم در دسی لیتر‪ ،‬و‬ ‫اندازه ی فعالیت انزیم ‪ ،GALT ‬صفر و یا به سختی دست‬ ‫یافتنی است‪ .‬با ازمون غربالگری نوزادان می توان ‪100‬‬ ‫درصد مبتالیان به گاالکتوزومی کالسیک و یا گونه های‬ ‫دیگر ان را تشخیص داد‪ .‬البته اگر فقط اندازه ی گاالکتوز‬ ‫تام را انجام شود و فعالیت انزیم ‪ GALT ‬ازمایش نشود‪،‬‬ ‫شاید تشخیص گونه های غیر کالسیک را از دست برود‪.‬‬ ‫درمان گاالکتوزمی کالسیک در نوزاد‬ ‫‪ (1‬حذف مواد حاوی الکتوز و شیر مادر )استفاده از سویا (‬ ‫‪ ) 2‬مانیتور برای نشانه هایی از عفونت‪.‬‬ 3-Gerard T. Berry. .& Al,Galactosemia: When is it a newborn screening emergency?., MGM journal., 2012. 106. P: 7-11 4-Kalaydjieva., l.& Al . A Founder Mutation in the GK1 Gene Is Responsible for Galactokinase De� ficiency in Roma (Gypsies) . Am. J. Hum. Genet ., 1999, 65.p:1299–1307 5-Tang. M.. .& Al, Innovative therapy for Classic Galactosemia — Tale of two HTS., MGM journal .,2014.105.p: 44–55 6-Van Calcar.sc,.A re-evaluation of life-long se� vere galactose restriction for the nutrition management of classic galactosemia., MGM journal.,2014.112(3).p:191-7 ‫( نظارت برای نشانه هایی از اختالل انعقادی‬3 (‫)پالسمای منجمد تازه‬ :‫منابع‬ 1- Cocanougher.B. .& Al, Compound heterozygos� ity with a novel S222N GALT mutation leads to atypi� cal galactosemia with loss of GALT activity in erythro� cytes but little evidence of clinical disease., MGM journal., 2015.,2.,p:61-64 2-Garcia.D. .& Al,Usefulness of Benedict’s test for the screening of galactosemia., BCJ. .,2014 .,47(9) p: 857-859 ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫ساخت سانتریفیوژ پزشکی ارزان قیمت با کاغذ و نخ‬ ‫سانتریفیوژهای پزشکی که مواد موجود در مایعات را با‬ ‫چرخش های سریع از یکدیگر جدا می کنند‪ ،‬دستگاه هایی‬ ‫کارامد اما بسیار گران هستند‪.‬‬ ‫مهندسان علوم زیستی در دانشگاه استانفورد توانسته اند‬ ‫سانتریفیوژی بسازند که هزینه ساخت ان کمتر از یک دالر و تنها‬ ‫‪ ۲۰‬سنت است اما می تواند برای گروه پزشکی بسیار کارامد باشد‪.‬‬ ‫سانتریفیوژهای پزشکی که مواد موجود در مایعات را با‬ ‫چرخش های سریع از یکدیگر جدا می کنند‪ ،‬دستگاه هایی‬ ‫کارامد اما بسیار گران هستند‪ .‬تقریبا این سانتریفیوژها در‬ ‫ازمایشگاه های سراسر دنیا وجود دارند‪.‬‬ ‫به دلیل گرانبها بودن و نیاز به الکتریسیته‪ ،‬نمی توان انتظار‬ ‫داشت یک سانتریفیوژ را در کلینیک های مناطق دورافتاده‬ ‫دید‪ .‬در همین راستا مهندسان علوم زیستی استانفورد‬ ‫جایگزینی ساده برای ان ساخته اند که هزینه ان فقط ‪۲۰‬‬ ‫سنت است و نیاز به الکتریسیته هم ندارد‪ .‬انها برای ساخت‬ ‫این سانتریفیوژ ارزان قیمت از یک اسباب بازی الهام گرفتند‪.‬‬ ‫این دستگاه را خیلی ساده می توان ساخت‪ ،‬یک دیسک‬ ‫کوچک و یک دکمه که از میان انها یک تکه نخ دوبار رد‬ ‫شده است‪ .‬کافی است نخ ها به ارامی کشیده شوند و دکمه‬ ‫با سرعت می چرخد‪.‬‬ ‫سعد بامال یکی از مخترعان این دستگاه که «پیپرفیوژ»‬ ‫نام دارد‪ ،‬در این باره می گوید‪ :‬من در کودکی به عنوان‬ ‫اسباب بازی‪ ،‬با این دستگاه بازی می کردم اما در ان زمان‬ ‫نمی دانستم تا چه حد سریع می چرخد‪ .‬بنابراین با یک‬ ‫دوربین سرعت باال از ان فیلمبرداری کردم‪.‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫این اسباب بازی با سرعت ‪ ۱۰‬تا‪ ۱۵‬هزار ‪ RPM‬می چرخد‬ ‫که تقریبا با میزان سرعت سانتریفیوژ یکسان است‪.‬‬ ‫این گروه از مهندسان مدتی زمان صرف مطالعه سرعت‬ ‫حرکت چرخش کردند‪ .‬سپس این گروه صفحه ای از‬ ‫کاغذ را همراه دیسک در دستگاه قرار دادند که می توان‬ ‫در ان شکافی ایجاد کرده و یک امپول خون یا مایعات‬ ‫دیگر را در ان قرار داد‪.‬‬ ‫با کشیدن نخ ها به مدت یک تا دو دقیقه این دستگاه‬ ‫ارزان می تواند نتیجه ای را حاصل کند که ارزش ان بسیار‬ ‫فراتر از قیمت ان است‪.‬‬ ‫ایران موفق به تجاری سازی دستگاه‬ ‫استریالیزر سرد شد‬ ‫استریالیزرها در حوزه «پزشکی انسانی» برای استریل‬ ‫کردن یا سترون سازی به کار می روند و این به معنی حذف‬ ‫میکرو ارگانیسم ها از وسایل و تجهیزات است‪.‬‬ ‫متخصصان کشورمان با پشتیبانی صندوق حمایت‬ ‫از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک(صحا) موفق‬ ‫به کسب دانش فنی و تجاری سازی ساخت دستگاه‬ ‫استریالیزر سرد شدند‪.‬‬ ‫طرح ساخت دستگاه استریالیزر سرد با بهره مندی‬ ‫از تسهیالت صندوق صحا (تحقیقات و توسعه صنایع‬ ‫الکترونیک) به روش تولید محدود‪ ،‬درصدد تولید و ساخت‬ ‫‪ 50‬دستگاه است که با استفاده از بمباران سطوح توسط‬ ‫رادیکال های ازاد‪ ،‬استریل سرد انجام داده و تجهیزات‬ ‫پزشکی را در مدت ‪ 25‬تا ‪ 30‬دقیقه استریل می کند‪.‬‬ ‫کیهان کروندیان؛ مدیرعامل شرکت توسعه دهنده این‬ ‫دستگاه درباره کاربردهای استریالیزر با بیان اینکه بسیاری‬ ‫از تجهیزات پزشکی و ازمایشگاهی نیاز به استریل شدن‬ ‫دارند‪ ،‬گفت‪ :‬هم اکنون برای استریل کردن تجهیزات پزشکی‬ ‫از روش مرسوم استریالیزر بخار استفاده می شود که این‬ ‫روش محدودیتها و معایب خاص خود را دارد‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬استریالیزرها در حوزه «پزشکی انسانی» برای‬ ‫استریل کردن یا سترون سازی به کار می روند و این به معنی‬ ‫حذف میکرو ارگانیسم ها از وسایل و تجهیزات است؛ چنانچه‬ ‫این میکرو ارگانیسم ها حذف نشود خودشان عامل بیماری‬ ‫خواهند شد یا در نتیجه تست های ازمایشگاهی تاثیر می گذارند‪.‬‬ ‫کروندیان با اشاره به انواع کالس استریالیزر افزود‪ :‬برخی‬ ‫وسایل مانند سرنگ‪ ،‬سوند‪ ،‬تیغ جراحی در بخش بیمارستانی‪،‬‬ ‫جراحی و دندانپزشکی به صورت مستقیم با بدن بیمار تماس‬ ‫پیدا می کنند از این رو استریل کردن این قبیل وسایل باید با‬ ‫استریالیزرهای کالس ‪ S‬و به خصوص ‪ B‬انجام شود؛ حذف‬ ‫میکرو ارگانیسم ها از روی وسایل تهاجمی باید بدون هیچ‬ ‫گونه ریسکی انجام شود بنابراین کوچکترین خطایی قابل‬ ‫اغماض نبوده‪ ،‬حتی در صورت لزوم باید با صرف هزینه‬ ‫زیاد این اطمینان براورده شود‪.‬‬ ‫وی خاطر نشان کرد‪ :‬البته برخی دیگر وسایل با بدن انسان‬ ‫در تماس نیستند و به اصطالح غیر تهاجمی هستند مانند‬ ‫ظرف ادرار‪ ،‬سواپ‪ ،‬پیپت و غیره که برای انجام ازمایش ها‬ ‫پزشکی یا تحقیقاتی استفاده می شوند؛ استریل این وسایل‬ ‫با اتوکالوهای کالس ‪ N‬انجام می شود‪.‬‬ ‫کروندیان درباره مزایای استیریالیز سرد نسبت به سایر‬ ‫استیریالیزرها گفت‪ :‬کاهش نسبی زمان استریل کردن وسایل‬ ‫از حدود ‪ 70‬دقیقه به حدود ‪ 20‬دقیقه‪ ،‬سهولت کاربری‪ ،‬کاهش‬ ‫خطرات ناشی از روش های دیگر و انجام استریل سازی مواد‬ ‫پالستیکی یا حساس به حرارت بدون تغییر شکل از جمله‬ ‫مزایای استیریالیزر سرد به شمار می رود‪.‬‬ ‫مدیرعامل این شرکت با اشاره به اینکه نکته اساسی در‬ ‫تولید این قبیل استریالیزرها نحوه تولید رادیکال ازاد وتثبیت‬ ‫بهترین شرایط دمایی و رطوبتی برای رسیدن به حداکثر‬ ‫توانمندی یا کارایی است‪ ،‬خاطرنشان کرد‪ :‬شرکت های‬ ‫خارجی از قوس الکتریکی برای تولید رادیکال ازاد استفاده‬ ‫می کنند که هم نیاز به مصرف برق زیاد و هم نیاز به کپسول‬ ‫گاز با گرید پزشکی مورد نظر دارد و در سیکل بسته نیز‬ ‫کاربرد ندارند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬اما در روش به کار گرفته در شرکت‬ ‫کارما ازمااندیش با عبور دادن هوا از میان لوله ای که با‬ ‫نانوتیوپ های کربنی پوشش داده شده‪ ،‬رادیکال ازاد‬ ‫ایجاد شده‪ ،‬به کپسول گاز نیز نیازی ندارد همچنین در‬ ‫این روش از تغذیه ‪ 12‬ولتی استفاده می شود و از همه‬ ‫مهمتر در یک سیکل بسته قابلیت کاربرد دارد لذا پیوسته‬ ‫غلظت رادیکال ازاد را افزایش می دهد‪.‬‬ ‫به گفته کروندیان ازمایشگاه های طبی‪ ،‬ازمایشگاه های‬ ‫تحقیقاتی و سلولی ملکولی دانشگاه ها و موسسات اموزش‬ ‫عالی‪ ،‬بیمارستان ها‪ ،‬دندانپزشکی ها و حتی ارایشگاه ها‬ ‫برای استریل ابزار کارشان جزو مصرف کنندگان این‬ ‫دستگاه ها به شمار می ایند‪.‬‬ ‫ایجاد سلول های خونی از سلول های پوست‬ ‫محققان در سنگاپور موفق شدند به طور مصنوعی‬ ‫سلول های خونی موش و سلول های ایمنی را از سلول های‬ ‫پوست تولید کنند‪.‬‬ ‫مهندسی سلول های جدید خون انسان از سلول های‬ ‫پوست یا سایر منابع مصنوعی‪ ،‬اولین گام مهم به سوی‬ ‫هدف نهایی است‪.‬‬ ‫یکی از چالش های عمده پزشکی بازساختی تولید‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سلول های خونی و سلول های ایمنی جدید برای بیماران‬ ‫نیازمند است‪ .‬این توسعه می تواند به یک منبع قوی از‬ ‫سلول های خونی جدید یا سلول های ایمنی بدن برای درمان‬ ‫بیماران مبتال به اختالالت سیستم ایمنی و دیگر بیماری ها یا‬ ‫کسانی که نیازمند تزریق خون هستند‪ ،‬منجر شود‪.‬‬ ‫تالش های قبلی برای تولید سلول های خونی جدید از‬ ‫سلول های پوست در مدل موشی‪ ،‬سلولی بود که فقط دو هفته‬ ‫پس از تزریق به موش دوام داشت‪ .‬در مقابل‪ ،‬سلول های خونی‬ ‫مصنوعی به دست امده از پوست در این مطالعه می تواند برای‬ ‫ماه های زیادی در موش دوام داشته باشد‪.‬‬ ‫امروزه‪ ،‬محققان مجموعه ای را از چهار فاکتور مشخص‬ ‫کرده اند که می تواند سبب تبدیل سلول های پوست به انواع‬ ‫سلول های خونی شوند‪ .‬این نه تنها اهمیت عملی پزشکی‬ ‫بازساختی و پتانسیل ایجاد یک منبع خون جدید یا سلول های‬ ‫ایمنی را نشان می دهد‪ ،‬بلکه نکته جالب تبدیل دو سلول بسیار‬ ‫متفاوت مانند پوست و خون به همدیگر را باید اضافه کرد‪.‬‬ ‫اگر دانشمندان قادر باشند این تبدیل سلول های پوستی‬ ‫را به سلول های خونی وایمنی برای انسان نیز انجام دهند‪ ،‬این‬ ‫مسئله می تواند سرنوشت پزشکی بازساختی را تغییر دهد‪.‬‬ ‫تشخیص همزمان چندین نوع سرطان با سنسور‬ ‫اسمارت فون ها‬ ‫محققان امریکایی دانشگاه واشنگتن موفق به توسعه روش‬ ‫جدیدی شده اند که با استفاده از سنسورها می توان به تشخیص‬ ‫و بررسی همزمان نشانه های چندین نوع سرطان پرداخت‪.‬‬ ‫در دهه های اخیر‪ ،‬فناوری به کمک انسان ها شتافته تا با‬ ‫استفاده از تجهیزات مختلف پزشکی بتوان به پیش بینی یا‬ ‫تشخیص سریع تر بیماری های مختلف پرداخت‪ .‬محققان به‬ ‫دنبال کوچک سازی و قابل حمل کردن دستگاه های الکترونیکی‬ ‫هستند تا بتوانند بر موارد استفاده و کاربردی انها بیافزایند‪.‬‬ ‫گروهی از محققان امریکایی دانشگاه واشنگتن‬ ‫)‪ Washington State University (WSU‬موفق به توسعه‬ ‫طیف سنج نه چندان گران قیمتی شده اند که با اتصال به‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫اسمارت فون ها می تواند نشانه ها و عالئم بیماری‬ ‫سرطان را به طور همزمان و در نمونه های مختلف مورد‬ ‫بررسی قرار داده و با دقت ازمایشگاهی ارائه کند‪.‬‬ ‫این اختراع جدید در حالی است که بیوسنسورهای‬ ‫اسمارت فون ها در هر بررسی تنها قادر به تشخیص یک‬ ‫نمونه هستند اما اختراع جدید محققان امریکایی می تواند‬ ‫در هر بررسی هشت نمونه را با موارد مختلف مورد‬ ‫بررسی قرار دهد‪ .‬طیف سنج ها به دنبال‪interleukin-۶‬‬ ‫)‪(IL-۶‬هستند که می تواند نشانه ای مبنی بر ابتال به سرطان‬ ‫کبد‪ ،‬ریه‪ ،‬پروستات و سرطان اپیتلیال تخمدان باشد‪.‬‬ ‫لی لی‪ ،‬سرپرست این تیم تحقیقاتی در ادامه می گوید‪« :‬با‬ ‫استفاده از این طیف سنج می توان هشت نمونه مختلف را‬ ‫مورد ازمایش همزمان قرار داده که می تواند نشانی از کارایی‬ ‫باالی این دستگاه باشد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬این دستگاه می تواند‬ ‫در بیمارستان ها که با نمونه های بسیاری سر و کار دارند یا‬ ‫در نواحی دور دست برای پزشکان سودمند باشد‪.‬‬ ‫بررسی این دستگاه در محیط ازمایشگاهی نشان داد که‬ ‫از دقت ‪ ۹۹‬درصدی برخوردار است‪.‬‬ ‫دانشمندان چینی‪ ،‬پیشگامان درمان سرطان با‬ ‫به کارگیری ویرایش ژنتیک‬ ‫گروهی از دانشمندان چینی در دانشگاه سیچوان برای‬ ‫نخستین بار سلول هایی را به بیمار تزریق کردند که توسط‬ ‫ابزارویرایشگرژن‪ ،CRISPR-Cas9‬بازتعریف شده بودند‪.‬‬ ‫در این روش سلول های سیستم ایمنی از بدن بیمار‬ ‫گرفته می شود‪ ،‬به وسیله ویرایش ژنتیکی انها را برای‬ ‫مبارزه با سلول های سرطانی مقاوم ترو کارامدتر می کنند و‬ ‫دوباره به بدن بیمار باز می گردانند‪ .‬این روش دانشمندان‬ ‫چینی تابستان گذشته در ایاالت متحده تایید شد و برای‬ ‫مبارزه با سرطان از اوایل سال ‪ 2017‬در ان کشور به کار‬ ‫گرفته خواهد شد‪.‬‬ ‫موفقیت دانشمندان چینی در متوقف کردن پیشرفت‬ ‫سرطان و درمان ان با این روش نوین‪ ،‬اغازگر به کارگیری‬ ‫ابزار ‪ CRISPR-Cas9‬در کلینیک های دیگر نقاط جهان نشریه‬ ‫نیچر می گوید که این موفقیت چینی ها‪ ،‬رقابت بین چین‬ ‫و امریکا را در این زمینه تنگاتنگ تر می سازد و در نتیجه‬ ‫رقابت‪ ،‬دستاورد نهایی بهتر و کامل تر خواهد شد‪.‬‬ ‫ابزار ‪ CRISPR-Cas9‬در واقع سازه ای است از ‪ DNA‬که‬ ‫می تواند به هرگونه سلول زنده ای تزریق شود و ساختار‬ ‫ژنتیکی ان را اصالح کند‪ .‬در مورد انسان سلول هدف‪،‬‬ ‫سلول های ‪ T‬سیستم ایمنی بدن است‪ .‬این عمل در سه‬ ‫مرحله انجام می شود‪ :‬یک توالی ازمولکول ‪CRISPR ،RNA‬‬ ‫را به سوی بخشی از ‪ DNA‬سلول زنده که باید ویرایش‬ ‫شود‪ ،‬هدایت می کند‪ .‬سپس انزیم ‪ Cas9‬ان بخش از ‪DNA‬‬ ‫را جدا ساخته و در مرحله سوم‪ ،‬که اجرای ان اختیاری‬ ‫است‪ ،‬یک توالی مطلوب ‪ DNA‬به جای بخش جدا شده‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬در موردی که اواخر ماه قبل در بیمارستان‬ ‫چاندیو چین انجام شده‪ ،‬فقط دو مرحله نخست فرایند اجرا‬ ‫شده است‪ .‬سلول های سیستم ایمنی از بدن بیمار مبتال به‬ ‫سرطان ریه مهاجم جدا شدند و قسمتی از ژن که مسبب‬ ‫تولید پروتئینی به نام ‪ PD-1‬هستند توسط انزیم ‪Cas9‬‬ ‫از توالی ژنتیکی حذف شد‪ .‬پروتیین ‪ PD-1‬به سلول های‬ ‫ایمنی ‪ T‬فرمان توقف کامل یا کندشدن واکنش ایمنی را‬ ‫می دهد و سلول های بدخیم با استفاده ازفرصتی که این‬ ‫پروتئین فراهم می اورد‪ ،‬رشد و تکثیر می یابند‪ .‬پس از‬ ‫حذف ‪ PD-1‬توسط ‪ ،CRISPR‬به سلول های اصالح شده‬ ‫فرصت تکثیر داده می شود و بعد این سلول ها دوباره به‬ ‫بیمار تزریق می شوند‪ .‬این روش در چین روی ‪ 10‬بیمار‬ ‫انجام شده و تعداد دفعات تزریق سلول اصالح شده بنا‬ ‫بروخامت وضعیت بیمار بین ‪ 2‬تا ‪ 4‬بار است‪ .‬در ایالت‬ ‫متحده پس از حذف ‪ PD-1‬از توالی به جای ان پروتئین‬ ‫دیگری که می تواند سلول های بدخیم را بهتر هدف قرار‬ ‫دهد‪ ،‬جایگزین می شود‪ .‬البته اعمال این دو روش در چین‬ ‫و ایاالت متحده (با ازمایش روی ‪ 18‬بیمار) در مرحله‬ ‫اغازین‪ ،‬بیش از انکه درمان سرطان را هدف اصلی خود‬ ‫قرار دهند‪ ،‬حصول اطمینان از ایمن بودن به کارگیری‬ ‫‪ CRISPR‬است‪ .‬اگر این روش از ازمایش سربلند بیرون‬ ‫بیاید‪ ،‬می تواند بهترین جایگزین برای درمان های جاری‬ ‫از قبیل تجویز انتی بادی هایی باشد که ‪ PD-1‬را خنثی‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫کسی نمی تواند ادعا کند که اینده اصالح ژنتیکی چه‬ ‫مشکالت یا فوایدی را برای ما به همراه دارد‪ ،‬مشکالتی‬ ‫که امروزه در صنعت دامپروری به سبب استفاده نابجا‬ ‫از این روش بروز کرده‪ ،‬از چشم کسی دور نیست‪ ،‬اما‬ ‫روش ‪ CRISPR‬درصورت ایمن بودن یکی از مطمئن ترین‬ ‫و کم هزینه ترین روش های درمان سرطان خواهد بود‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪31‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫اصول کلی کنترل کیفیت در ازمایشگاه‪-‬‬ ‫امار درازمایشگاه‪2‬‬ ‫امروزه نقش و جایگاه ازمایشگاه نه تنها به عنوان‬ ‫مرکزی جهت تشخیص بیماری ها بلکه محلی جهت‬ ‫پایش سالمت جامعه و به عنوان یکی از حساس ترین‬ ‫نقاط درمانی که نقش بسزایی را در تشخیص بیماری‬ ‫و درمان ان به عهده دارد و به پزشکان محترم کمک می‬ ‫کند که با تفسیر نتایج حاصل از ازمایشات بیمار‪ ،‬به تشخیص نهایی و‬ ‫درمان قطعی نزدیک و نزدیک تر شوند بر همگان واضح است و امید است‬ ‫که با وجود نوپا بودن موضوع و فرهنگ کنترل کیفی در کشور عزیزمان‬ ‫ایران‪ ،‬با همت و یاری عزیزان و مسئوالن محترم امر‪ ،‬به هرچه نهادینه‬ ‫کردن ‪ ،‬تثبیت و جا انداختن این مهم کمک شود‪.‬‬ ‫کنترل کیفیت محصوالت‪ ،‬قرن ها پیش به صنایع دستی و سپس‬ ‫به کارخانجات وارد شده و سازندگان مجبور بودند هر فراورده‬ ‫ای را جداگانه مورد کنترل و بازرسی قرار دهند تا محصول خود‬ ‫را با کیفیتی قابل قبول به مشتری تحویل دهند‪ .‬امروزه با پیشرفت‬ ‫سریع فناوری و پیدایش دستگاه های پیچیده سعی می شود که‬ ‫با ازمایش تعدادی از محصوالت‪ ،‬کیفیت و دستگاه ها را کنترل‬ ‫نمایند‪ .‬برای این کار از امار استفاده نموده و به همین جهت ‪SQC‬‬ ‫یا ‪ Statistical Quality Control‬وارد کارخانجات سازنده لوازم‬ ‫شد‪ .‬تعریفی که از ‪SQC‬شده است به قرار زیر است‪:‬‬ ‫‪ SQC‬پروسه ایست با تمرکز بر افشای هرگونه انحرافات از‬ ‫استانداردهای تعریف شده‪.‬‬ ‫جمع اوری و تنظیم نتایج ازمایش ها و محاسبه انها و سرانجام‪،‬‬ ‫نتیجه گیری از داده های جزء‪ ،‬برای رسیدن به نتیجه کل‪ ،‬اساس‬ ‫امار است‪ .‬امروزه با به خدمت گرفتن رایانه در ازمایشگاه ها‬ ‫مسائل زیادی حل شده و سرعت امور ازمایشگاهی افزایش‬ ‫یافته است و به عنوان مثال‪ ،‬مشکالت یادداشت کردن اطالعات‬ ‫و مشخصات بیمار اعم از نام بیمار‪ ،‬نام پزشک معالج‪ ،‬انواع‬ ‫ازمایش های مورد نیاز و ‪ ..‬و همچنین انتقال این اطالعات به‬ ‫رایانه‪ ،‬دستگاه های اندازه گیری ازمایش ها و برگرداندن نتایج‬ ‫ازمایش ها به رایانه‪ ،‬تهیه گزارش ها‪ ،‬نگهداری اطالعات مربوط‬ ‫به کالیبره کردن دستگاه ها و رسم نمودارهای مربوط به کنترل‬ ‫کیفیت و غیره نیز بسیار اسان شده است‪ .‬اما باید به این نکته نیز‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫)بخش دوم)‬ ‫توجه داشت که رایانه فقط یک وسیله است و اگر از ان به‬ ‫خوبی استفاده نشود‪ ،‬مشکالت بیشتری به وجود خواهد اورد‬ ‫و مسوولیت ان به عهده مدیر ازمایشگاه است که نه تنها کنترل‬ ‫کیفیت اندازه گیری ازمایش ها بلکه کنترل کل ازمایشگاه را‬ ‫باید زیرنظر داشته باشد‪.‬‬ ‫در قسمت قبل به بررسی شاخص های مرکزی از جمله میانه‪،‬‬ ‫میانگن و مد یا نما و کاربرد انها پرداختیم همچنین درخصوص‬ ‫نمودارهای توزیع از جمله توزیع طبیعی یا گوسین‪ ،‬توزیع‬ ‫انحراف یافته‪ ،‬توزیع خطی و توزیع لگاریتمی نیز سخن به میان‬ ‫اوردیم و بعد از ان‪ ،‬شاخص های پراکندگی (دامنه تغییرات‪،‬‬ ‫میانگین انحرافات‪ ،‬واریانس‪ ،‬انحراف معیار‪ ،‬ضریب تغییرات‪،‬‬ ‫‪ SEM‬یا خطای استاندارد از میانگین) را مورد بررسی قرار دادیم‪.‬‬ ‫در ادامه به بررسی دو موضو ِع همبستگی و انالیز رگرسیون‬ ‫خطی می پردازیم‪.‬‬ ‫همبستگی‬ ‫حوادث متعددی در طبیعت اتفاق می افتد که بین انها‬ ‫همبستگی یا رابطه وجود دارد‪ .‬به عنوان مثال وضعیت خورشید‬ ‫و درجه حرارت زمین‪ .‬چنانکه مشخص است ارتباط بین دو‬ ‫یا چند متغیر را همبستگی می گویند‪ .‬هنگامی که افزایش در‬ ‫یک متغیر همراه با افزایش در متغیر دیگر است‪ ،‬همبستگی‬ ‫بین دو متغیر مستقیم و مثبت است‪ .‬مثل همبستگی میان میزان‬ ‫هموگلوبین و شمارش گلبول های قرمز‪ .‬چنانچه افزایش در‬ ‫یک متغیر همراه با کاهش در متغیر دیگری باشد‪ ،‬همبستگی‬ ‫از نوع منفی و معکوس است‪ .‬وجود همبستگی بین متغیرها‬ ‫به این معنا نیست که یک متغیر‪ ،‬علت متغیر دیگریست‪ ،‬بلکه‬ ‫همبستگی رابطه بین دو متغیر را در یک جامعه توصیف می‬ ‫کند‪ .‬به منظور سهولت در محاسبات اماری و ریاضی‪ ،‬متغیرها‬ ‫را با نمادهای ‪ X‬و ‪ Y‬نام گذاری می کنند‪.‬‬ ‫یکی از روش هایی که توسط ان می توان همبستگی بین دو‬ ‫متغیر را نشان داد نمودار یا دیاگرام های پراکندگی است‪ .‬این‬ ‫نمودار یک نمایش ترسیمی است که از طریق ان ارزش های‬ ‫دو متغیر نشان داده می شود‪ .‬به طوریکه داده های مربوط به‬ ‫یک متغیر در محور افقی و داده های مربوط به متغیر دیگر در‬ ‫محور عمودی واقع می شود و بدین ترتیب وضعیت همبستگی‬ ‫بین دو متغیر مشخص می شود که در شکل ‪ 1‬پنج مورد از ان ها‬ ‫نشان داده شده اند‪.‬‬ ‫‪ A‬و ‪ :B‬گراف هایی که پراکندگی انها شبیه به این دو نمودار‬ ‫است‪ ،‬عدم همبستگی مجموعه داده ها را نشان می دهد‪( .‬داده‬ ‫های ناهمبسته یا مستقل که در انها مقادیر ‪ X‬و ‪ Y‬برابر است و داده‬ ‫های ناهمبسته ای که مقادیر ‪ X‬بزرگتر از ‪ Y‬دارد)‬ ‫‪ :C‬گراف هایی که پراکندگی انها به شکل بیضی مایل است که‬ ‫به سمت باال امتداد دارد‪ ،‬همبستگی مثبت و غیرخطی داده ها را‬ ‫نشان می دهد (همبستگی مثبت ضعیف – الگوی پراکندگی بیضی‬ ‫وار زاویه دار)‪.‬‬ ‫‪ :D‬گراف هایی که پراکندگی انها به شکل بیضی مایل و با امتداد‬ ‫رو به پایین است‪ ،‬همبستگی منفی و غیرخطی داده ها را نشان می‬ ‫دهد (همبستگی منفی قوی)‪.‬‬ ‫‪ :E‬گراف هایی که پراکندگی انها به شکل یک خط راست است‪،‬‬ ‫همبستگی خطی یا کامل داده ها را نشان می دهد (همبستگی کامل‬ ‫یا خطی داده ها که در ان تمامی داده ها به شکل کام ً‬ ‫ال مناسبی‬ ‫در امتداد خطی با زاویه ‪ 45‬درجه یا همان ‪ Line of best fit‬قرار‬ ‫د ارند)‪.‬‬ ‫ضریب همبستگی صفر (‪ ،)r =0‬و اگر این دو صفت همبستگی‬ ‫کامل داشته باشند مقدار ‪ r =1‬یا ‪ r = -1‬است‪ .‬بنابراین اگر‬ ‫پراکندگی داده ها به شکل یک خط راست و رو به باال باشد‬ ‫(همبستگی مستقیم و کامل) میزان ‪ r =1‬و زمانی که پراکندگی‬ ‫داده ها به صورت یک خط راست و به سمت پایین باشد‬ ‫(همبستگی معکوس و کامل) میزان ‪ r = -1‬خواهد بود‪ .‬ضریب‬ ‫همبستگیِ بین ‪ +1‬و‪ -1‬همستگی ناقص خواهد بود (نمودار‬ ‫‪ C‬و ‪ D‬در شکل‪.)1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫الزم به ذکر است که می توان از رابطه [ ‪ ] 100r‬درصد‬ ‫همبستگی را محاسبه کرد‪.‬‬ ‫از همبستگی و نمودارهای پراکندگی می توان جهت مقایسه‬ ‫دو روش و یا همبستگی دو پارامتر استفاده کرد‪ .‬برای مثال جهت‬ ‫‪SLS‬‬ ‫مقایسه اندازه گیری هموگلوبین به روش مرجع و روش‬ ‫)‪.(Sodium lauryl sulphate‬‬ ‫توجه به این نکته الزامی است که محاسبه ‪ r‬در شرایطی که‬ ‫تفاوت بین نتایج به دست امده خیلی نزدیک نباشد‪ ،‬نتیجه الزم‬ ‫را نمی دهد‪ .‬برای درک این نکته مهم‪ ،‬مثالی می اوریم‪.‬‬ ‫در مثال زیر اندازه گیری سدیم سرم‪ ،‬با دو روش مختلف ‪A‬‬ ‫و ‪ B‬مورد مقایسه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫برای نمونه‪ ،‬برای نتایج ‪ 10‬ازمایش ثانویه ‪ r ،‬عبارت است از ‪:‬‬ ‫شکل‪ .1‬مثال هایی از نمودارهای پراکندگی‬ ‫ضریب همبستگی‬ ‫جهت محاسبه میزان همبستگی دو متغیر مورد مطالعه از ضریب‬ ‫همبستگی با نماد ‪ r‬استفاده می شود‪ .‬این ضریب نشان می دهد که‬ ‫بین دو متغیر (به عنوان مثال ‪ X‬و ‪ )Y‬چه مقدار همبستگی وجود دارد‪.‬‬ ‫این ضریب از رابطه زیر‬ ‫محاسبه می شود‪:‬‬ ‫دامنه ارزش های ضریب همبستگی از‪ -1‬تا‪ +1‬است یعنی ‪.‬‬ ‫اگر دو صفت مستقل از هم باشند (نمودار ‪ A‬در شکل ‪ ،)1‬مقدار‬ ‫با توجه به نکته ای که به ان اشاره شد (اگر تفاوت بین نتایج‬ ‫به دست امده خیلی نزدیک نباشد‪ ،‬محاسبه ‪ ،r‬نتیجه الزم را‬ ‫ارائه نمی دهد)‪ ،‬مشخص است که در ازمایش دوم ( نتایج ‪10‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ازمایش ثانویه) وقتی که دو نتیجه اضافه شد‪ ،‬مقدار ‪ ،r‬از ‪0.85‬‬ ‫به ‪ 0.95‬رسید که به عدد یک بسیار نزدیک است‪ .‬به طور کلی‬ ‫ِ‬ ‫می توان گفت انتخاب محاسبه‬ ‫اماری ضریب همبستگی یا ‪ r‬برای‬ ‫این مسئله که تفاوت سدیم در روش ‪( A‬در نتایج ‪ 8‬ازمایش اولیه)‬ ‫بین کمترین و باالترین مقدار ‪ 19 ،‬است (‪)143-124‬؛ از ابتدا‬ ‫صحیح نبوده است‪.‬‬ ‫در اغلب تحقیقات علمی‪ ،‬برای یافتن رابطه بین دو متغیر (‪ X‬و‬ ‫‪ )Y‬از ‪ r‬یا ضریب همبستگی استفاده می کنند‪ .‬اما توجه به این‬ ‫امر الزم و ضروری است که بدون در نظر گرفتن نکته باال‪ ،‬مقدار‬ ‫ضریب همبستگی‪ ،‬ارزش واقعی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫محاسبه ‪ r‬در مثال زیر با توجه به تفاوت کمی که میان بیشترین و‬ ‫کمترین مقدار‪ ،‬از هر دو متغی ِر هموگلوبین (‪ )X‬و تعداد گلبول های‬ ‫قرمز (‪ )Y‬وجود دارد‪ ،‬منطقی و درست است‪.‬‬ ‫با توجه به فرمول ضریب همبستگی داریم ‪:‬‬ ‫در نتیجه بین پارامترهای هموگلوبین (متغیر ‪ )X‬و تعداد گلبول های‬ ‫قرمز خون (متغیر ‪ )Y‬همبستگیِ مستقیم و ناقص وجود دارد‪.‬‬ ‫انالیز رگرسیون خطی‬ ‫‪Linear regression analysis‬‬ ‫رگرسیون خطی یک ابزار حسابی است که‬ ‫به انالیز کامل ت ِر دیاگرام های پراکندگی کمک‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫می کند‪ .‬در این ازمون اماری‪ ،‬پاسخ های مربوط به دو روش‬ ‫ازمایشگاهی بر روی یک نمودار با هم مقایسه می شود‪ .‬نتایج‬ ‫مربوط به روش قدیمی برروی محور ‪ X‬و نتایج مربوط به روش‬ ‫جدید بر روی محور ‪ Y‬ثبت می شود‪ .‬در حقیقت رگرسیون‬ ‫خطی یک روش جهت تعیین بهترین همبستگی خطی بین‬ ‫متغیرهاست‪ .‬در این انالیز‪ ،‬خط مستقیمی )‪(Best Fitted Line‬‬ ‫بهترین شرایط همخوانی دو روش نسبت به یکدیگر را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬با توجه به انالیز رگرسیون خطی‪ ،‬اطالعات توصیفی‬ ‫جامعی درخصوص اختالف دو روش با توجه به سبب و علت‬ ‫ان به دست می اید‪ .‬رگرسیون خطی به صورت معادله زیر بیان‬ ‫می شود‪:‬‬ ‫که ‪ ،Y‬متغیر وابسته‪ ،X ،‬متغیر مستقل یا غیروابسته‪ ،m ،‬شیب‬ ‫خط و ‪ Y0‬مقدار ‪ Y‬در نقطه ‪ X=0‬است‪.‬‬ ‫اگر دو روش‪ ،‬همخوانی کاملی با یکدیگر داشته باشند در‬ ‫این صورت ‪ m=1‬و ‪ Y0=0‬خواهد بود و درنتیجه معادله خط‬ ‫به صورت ‪ X=Y‬در می اید (نمودار ‪ A‬در شکل‪ .)2‬در نمودار ‪B‬‬ ‫از شکل‪ ،2‬ارزش های مربوط به روش جدید به صورت ثابتی‬ ‫بیشتر از روش قدیمی است‪ .‬در این حالت با وجود اینکه شیب‬ ‫منحنی یک است اما ‪ Y0=5‬است‪ .‬در نمودار ‪ ،C‬ارزش های مربوط‬ ‫به روش جدید بیشتر از روش قدیمی است اما ‪ Y0=0‬است‪ .‬در‬ ‫نمودار ‪ D‬با اینکه ‪ Y0=0‬است شیب خط کمتر از یک است‬ ‫(‪ )m=0.9‬که حاکی از پایین بودن مقادیر روش جدید (مقادیر‬ ‫روی محور ‪ )Y‬نسبت به قدیم (مقادیر روی محور ‪ )X‬است‪.‬‬ ‫رگرسیون خطی براورد صحیحی از شیب و ‪ Y0‬ارائه می کند‪.‬‬ ‫مناسب ترین خط در این نوع انالیز‪ ،‬خطی است که جمع مربعات‬ ‫فواصل عمودی نقاط مورد مشاهده نسبت به ان را به حداقل برساند‪.‬‬ ‫برای محاسبه شیب رگرسیون از دو معادله زیر استفاده می شود ‪:‬‬ ‫و یا‬ ‫همچنین مقدار ‪ Y0‬به طریق زیر محاسبه می شود ‪:‬‬ ‫و یا‬ ‫رگرسیون خطی بر این اصل استوار است که هیچ گونه خطای‬ ‫اندازه گیری در روش قدیمی وجود ندارد و انحراف از معیار خط‬ ‫گرایش به دلیل خطای اتفاقی مربوط به روش جدید است‪.‬‬ ‫پراکندگی نقاط در اطراف خط گرایش‪ ،‬انحراف معیار خط‬ ‫گرایش)‪ (Standard deviation of the regression Line‬نام دارد‬ ‫و انرا با نماد ‪ SY/X‬نشان می دهد‪ .‬این پراکندگی‪ ،‬خطای‬ ‫استاندارد براورد نامیده می شود و از طریق رابطه زیر محاسبه‬ ‫می شود‪:‬‬ ‫در نمودارهای ‪ E‬و ‪ F‬از شکل‪ ،2‬اثر افزایش پراکندگی نقاط در‬ ‫اطراف خط گرایش نشان داده شده است‪ .‬در این دو نمودار به‬ ‫ترتیب مقادیر ‪ 2‬و ‪ 5‬به صورت متناوب به ارزش های ‪( Y‬نمودار‬ ‫‪ )A‬اضافه و یا از ان کم شده اند‪ .‬همان طور که مالحظه می شود‬ ‫شیب (‪ )m‬و‪ Y0‬تغییر نکرده اند و فقط ‪ SY/X‬به ترتیب به ‪ 2‬و ‪5‬‬ ‫واحد افزایش یافته است‪ .‬از انجاییکه ‪ SY/X‬براورد انحراف معیار در‬ ‫اطراف خط گرایش است‪ ،‬محدوده های اماری برای هر نقطه ای‬ ‫روی این خط قابل محاسبه است‪ .‬محدوده ‪ 95‬درصد (‪ )95%‬برای‬ ‫ِ‬ ‫هر‬ ‫ارزش ‪ ِ Y‬خط گرایش عبارت است از ‪:‬‬ ‫‪Y ± 1.96 SY/X‬‬ ‫اگر ‪ ، mX+Y0‬جایگزین ‪ Y‬شود‪ ،‬محدوده ‪ 95%‬به صورت ‪:‬‬ ‫‪mX+Y0 ± 1.96 SY/X‬‬ ‫تعریف می شود‪ .‬الزم به ذکر است که محاسبه رگرسیون‬ ‫خطی تنها زمانی قابل استفاده و باارزش است که متغیرها دارای‬ ‫همبستگی خطی باشند‪.‬‬ ‫پیشتر به روش جدید و روش قدیم اشاره شد و بیان شد که‬ ‫نتایج مربوط روش قدیم (یا نخستین اندازه گیری یا اندازه گیری‬ ‫به روش اول) بر روی محور ‪ X‬و نتایج مربوط به روش جدید بر‬ ‫روی محور ‪ Y‬ثبت می شود‪ .‬علت تفاوت روش ها از یکدیگر بروز‬ ‫خطا است‪ .‬در مقایسه روش ها دو نوع خطا اندازه گیری می شود؛‬ ‫خطای تصادفی و خطای سیستماتیک‪ .‬خطای تصادفی در تمام‬ ‫اندازه گیری ها و به صورت شانس مثبت و منفی بروز می کند‪.‬‬ ‫اندازه گیری پراکندگی ‪ SY/X‬براوردی از خطای اتفاقی یا تصادفی به‬ ‫دست می دهد‪ .‬خطای سیستماتیک‬ ‫باعث بروز خطا در یک جهت می‬ ‫شود‪ .‬این خطا برخالف خطای‬ ‫تصادفی‪ ،‬در یک روش نباید وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬اندازه گیر ی �‪Loca‬‬ ‫‪ tion of slop‬یا موقعیت شیب و‬ ‫‪ Y0‬در واقع اندازه گیری خطای‬ ‫سیستماتیک است‪.‬‬ ‫درادامهبایکمثالعملیبهتوضیحمواردونکاتبیانشدهمیپردازیم‪:‬‬ ‫فرض کنید می خواهیم اندازه گیری هموگلوبین به دو روش‬ ‫‪ SLS‬یا سدیم لوریل فسفات را با روش سیان مت هموگلوبین‬ ‫که روش مرجع است مقایسه کنیم‪ .‬بدین منظور ‪ 10‬نمونه خون‬ ‫تازه را جمع اوری کرده و میزان هموگلوبین انها را با هر دو‬ ‫روش گفته شده اندازه گیری می کنیم که مقادیر اندازه گیری‬ ‫شده در زیر اورده شده اند‪ .‬در ادامه به رسم نمودار پراکندگی‪،‬‬ ‫محاسبه ضریب همبستگی (‪ ،)r‬درصد همبستگی‪ ،‬رگرسیون‬ ‫خطی‪ ،‬انحراف معیار خط گرایش (خط رگرسیون) یا همان‬ ‫‪ SY/X‬و محدوده ‪ 95‬درصد می پردازیم‪.‬‬ ‫در جدول‪ ،‬متغیرهای ‪ X‬و ‪ Y‬به صورت زیر تعریف شده اند‪:‬‬ ‫روش سیان مت هموگلوبین ‪X -‬‬ ‫روش ‪Y - SLS‬نمودار پراکندگی‬ ‫نمودارپراکندگی‬ ‫در این نمودار پراکندگی‪ ،‬اندازه گیری هموگلوبین به روش‬ ‫سیان مت هموگلوبین و ‪ SLS‬مقایسه شده است و چنانچه‬ ‫مشاهده می شود این دو روش از همبستگی خوبی‬ ‫برخوردارند‪.‬‬ ‫ضریب همبستگی‬ ‫شکل‪ .2‬نمودارهای مقایسه روش ها‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪35‬‬ ‫درصد همبستگی‬ ‫‪‬‬ ‫محاسبه رگرسیون خطی‬ ‫محساسبه ‪ m‬با دو روش گفته شده‬ ‫و‬ ‫با در دست داشتن ‪ SY/X‬و معادله رگرسیون خطی می توان‬ ‫محدوده ی ‪ 95‬درصد را برای هر کدام از مقادیر ‪ X‬محاسبه کرد‪.‬‬ ‫‪ ‬محاسبه ‪ Y0‬با دو روش‬ ‫رگرسیون خطی برابر است با ‪:‬‬ ‫‪Y= mX+Y0‬‬ ‫‪= -0.0003 + 1.01X‬‬ ‫یافتن انحراف از معیار خط رگرسیون‬ ‫‪Y‬‬ ‫برای محاسبه ‪ SY/X‬به این صورت عمل می کنیم‪:‬‬ ‫‪ ‬ابتدا با توجه به معادله رگرسیون خطی که به دست اوردیم؛‬ ‫تمام مقادیر ‪ Y‬را از این معادله به ازای قرار دادن ‪ X‬های جدول‬ ‫قبل به دست می اوریم‪.‬‬ ‫برای مثال‪ :‬برای نمونه ‪ 1‬از جدول قبل‪ ،‬داریم ‪:‬‬ ‫‪X=19.1‬‬ ‫‪Y = -0.0003 + 1.01(19.1) = 19.2907‬‬ ‫‪ ‬سپس تمام مقادیر ‪ y‬های جدول قبل (‪ )y‬را از ‪ Y‬های به‬ ‫دست امده از معادله رگرسیون خطی (‪ )Y‬کم می کنیم (‪.)y-Y‬‬ ‫برای مثال‪ :‬برای نمونه ‪ 1‬جدول قبل داشتیم‪:‬‬ ‫‪y = 19.2‬‬ ‫و ‪ Y‬به دست امده از طریق معادله رگرسیون خطی برای همین‬ ‫نمونه برابر شد با‪:‬‬ ‫‪Y=19.2907‬‬ ‫بنابراین‬ ‫‪y-Y = 19.2 - 19.2907 = 0.090‬‬ ‫‪ ‬در نهایت پس از محاسبه‪ ،‬انحراف از معیار خط رگرسیون‬ ‫را از طریق رابطه زیر محاسبه می کنیم‪:‬‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫برای بهتر مفهوم شدن موضوع به نمودار زیر توجه کنید‪:‬‬ ‫در این نمودار مشخص است که به ازای تمام مقادیر ‪ X‬ای که در‬ ‫معادله رگرسیون خطی قرار می گیرند‪ Y ،‬ها با ‪ 95‬درصد اطمینان‬ ‫ِ‬ ‫در‬ ‫اطرف (بینِ) دو خط ‪ Y+0.63‬و ‪ Y-0.63‬قرار می گیرد‪.‬‬ ‫نمودارهای یودن )‪(Youden Xy plots‬‬ ‫می دانیم برای تعیین میزان عدم دقت یک ازمایش می توان‬ ‫ِ‬ ‫مختلف نرمال یا طبیعی و غیرنرمال استفاده‬ ‫از دو سرم کنترل‬ ‫کرد‪ .‬در نمودارهای یودن نیز از این مهم استفاده می شود‪ .‬هنگامی‬ ‫که دو نمونه کنترلی در دو سطح مختلف ( مثال سطح طبیعی و‬ ‫سطح غیرطبیعی باال) ران (‪ )Run‬می شود‪ ،‬می توان چارت یودن‬ ‫را رسم کرد‪ .‬این نمودار یک روش کارامد در تفکیک خطاهای‬ ‫تصادفی از انحراف ثابت پاسخ ها یا همان خطاهای سیستماتیک‬ ‫است‪ .‬با قرار دادن محدوده های " ‪2SD ±‬میانگین" از نمونه‬ ‫کنترل غیرطبیعی در محور عمودی و نیز محدوده های " ‪2SD ±‬‬ ‫میانگین" از نمونه کنترل طبیعی در محور افقی‪ ،‬نمودار طراحی‬ ‫می شود‪ .‬سپس با متصل کردن نقاط ‪ 2SD‬به هم (چهار نقطه ‪±‬‬ ‫‪ ) 2SD‬یک مربع حاصل می شود‪ .‬خط موربی که نقطه ‪ 2SD-‬را به‬ ‫نقطه ‪ 2SD+‬متصل می کند‪ ،‬در حقیقت مسیر پراکندگی نرمال را‬ ‫مشخص می نماید (شکل‪ .)3‬در شرایط طبیعی داده های حاصل‬ ‫از کنترل ها برروی این خط یا اطراف ان واقع خواهند شد و یا‬ ‫به صورت دسته ای بسیار نزدیک بهم در اطراف نقطه مرکزی‬ ‫تجمع می کنند‪ .‬پراکندگی نابجای داده ها در گوشه های مربع‬ ‫مذکور نشان دهنده شیفت به باال یا پایین در پاسخ هاست‪ .‬نقاطی‬ ‫که خارج از این مربع قرار می گیرد‪ ،‬نشان می دهند که کنترل ها‬ ‫خارج از محدوده ‪ 2SD ±‬هستند (شکل‪.)3‬‬ ‫برخی از منابع‬ ‫‪1.1‬کتاب کنترل کیفیت در ازمایشگاه هماتولوژی‪ ،‬علی‬ ‫ملکی – دکتر سعید کاویانی‬ ‫‪2.2‬کتاب تجهیزات ازمایشگاهی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری‬ ‫و روش های کنترل کیفی – مهندس سید بهزاد سیدعلیخانی –‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی‬ ‫‪3.3‬کتاب مقدمات‪ ،‬اشنایی و اصول کلی ازمایشگاه‬ ‫تشخیص طبی‪ -‬سعید طهماسبی‬ ‫‪4.4‬کتاب کنترل کیفی مواد و تجهیزات ازمایشگاهی –‬ ‫دکتر امیر سیدعلی مهبد‬ ‫‪5.5‬دستورالعمل برخی استاندادهای ملی و بین المللی‬ ‫‪6.6‬کتاب مدیریت کنترل کیفیت متعادل برای ازمایشگاه‬ ‫تشخیص پزشکی – دکتر ملک پور و دکتر یوسفی‬ ‫و غیره ‪...‬‬ ‫شکل‪ .3‬نمودار یودن‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪37‬‬ ‫تارا خضرایی مهاجرفر‪-‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫تشخیص و طبقه بندی دیابت ملیتوس‬ ‫تعریف دیابت ملیتوس‬ ‫دیابت گروهی از بیماری های متابولیکی است که با افزایش‬ ‫قند خون ناشی از نقص در ترشح انسولین‪ ،‬کاستی در کارکرد‬ ‫انسولین‪ ،‬یا هر دو مشخص می شود‪ .‬هایپرگالیسمی مزمن‬ ‫در دیابت‪ ،‬با اسیب بلند مدت‪ ،‬نارسایی کارکرد‪ ،‬و نارسایی‬ ‫اندام های مختلف همراه است‪ ،‬به ویژه چشم ها‪ ،‬کلیه ها‪،‬‬ ‫اعصاب‪ ،‬قلب‪ ،‬و عروق خونی‪.‬‬ ‫فرایندهای بیماریزایی گوناگونی درپیدایش دیابت نقش دارند‪...‬‬ ‫این فرایندها‪ ،‬از تخریب خودایمن سلول های بتای‬ ‫پانکراس و پیامدهای کمبود انسولین تا ناهنجاری های‬ ‫برامده از مقاومت به کارکرد انسولین‪ ،‬گسترده است‪ .‬پایه ی‬ ‫چالش ها در متابولیسم کربوهیدرات‪ ،‬چربی و پروتئین ها‬ ‫در دیابت‪ ،‬وابسته به نقص عملکرد انسولین در بافت های‬ ‫هدف است‪ .‬نقص کارکرد انسولین برامده از ترشح ناکافی‬ ‫انسولین و یا نبود پاسخ به انسولین در یک نقطه یا بیشتر‪،‬‬ ‫در فرایند پیچیده هورمونی است‪ .‬نارسایی در ترشح انسولین‬ ‫و مشکالت در عملکرد انسولین‪ ،‬بیشترهمزمان در یک‬ ‫بیمار وجود دارند و مشخص نیست که کدام یک (اگر به‬ ‫تنهایی باشد) علت اصلی هایپرگالیسمی است‪ .‬نشانه های‬ ‫هایپرگالیسمی شدید شامل پرادراری‪ ،‬پرنوشی‪ ،‬افت‬ ‫وزن‪ ،‬و گاهی پرخوری و تاری دید است‪ .‬اختالل رشد و‬ ‫حساسیت به عفونت هایی خاص هم ممکن است به همراه‬ ‫هایپرگالیسمی مزمن وجود داشته باشد‪ .‬پیامدهای حاد و‬ ‫تهدیدکننده زندگی در دیابت کنترل نشده‪ ،‬هایپرگالیسمی با‬ ‫کتواسیدوز یا سندرم هایپراسموالر غیرکتونی دیده می شود‪.‬‬ ‫عوارض بلندمدت دیابت شامل است بر‪ :‬اسیب های‬ ‫قرنیه با امکان از دست دادن دید؛ بیماری کلیوی که منجر‬ ‫می شود به نارسایی کلیوی؛ بیماری اعصاب محیطی با‬ ‫ریسک زخم پا‪ ،‬قطع عضو و مفاصل شارکوت؛ و بیماری‬ ‫اعصاب اتونومیک که موجب نشانگان گوارشی‪ ،‬ادراری‪-‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫تناسلی و قلبی‪-‬عروقی و اختالالت جنسی می شود‪.‬‬ ‫دربیمارانی دیابتی بروز بیماری های‪ :‬اترواسکلروز قلبی‬ ‫عروقی‪ ،‬بیماری های مغزی عروقی‪ ،‬افزایش فشار خون‬ ‫و ناهنجاری در متابولیسم لیپوپروتیین‪ ،‬افزایش می یابد‪.‬‬ ‫عمده موارد دیابت در دو گروه گسترده از نظر اتیولوژی‬ ‫بیماریزایی قرار می گیرند‪ .‬در یک زمینه‪ ،‬علت دیابت تیپ‬ ‫‪ ،I‬فقدان ترشح انسولین است‪ .‬افراد با ریسک باالی این نوع‪،‬‬ ‫بیشتر با ازمون های سرولوژیکی برای تشخیص روند‬ ‫اسیب شناسی خودایمنی که در جزایر پانکراس رخ می دهد‪،‬‬ ‫و نیز از طریق مارکرهای ژنتیکی قابل شناسایی هستند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬دیابت تیپ ‪ ،2‬که شیوع بیشتری دارد‪ ،‬علتش‬ ‫ترکیبی از مقاومت به انسولین و پاسخ ترشحی جبرانی ناکافی‬ ‫انسولین است‪ .‬در گروه دوم‪ ،‬درجه ای از هایپرگالیسمی که‬ ‫برای ایجاد تغییرات پاتولوژیک و عملکردی در بافت های‬ ‫هدف مختلف کافی است‪ ،‬ولی بدون نشانگان بالینی‪ ،‬ممکن‬ ‫است برای مدتی طوالنی قبل از اینکه دیابت ردیابی شود‬ ‫وجود داشته باشد‪ .‬دراین دوره بدون نشانگان‪ ،‬ممکن است‬ ‫که ناهنجاری در متابولیسم کربوهیدرات با اندازه گیری‬ ‫گلوکز پالسما در وضعیت ناشتا یا بعد از خوردن مقداری‬ ‫گلوکز خوراکی‪ ،‬نشان داده شود‪.‬‬ ‫میزان باال بودن قند (اگر وجود داشته باشد) شاید‬ ‫هراینه تغییرکند‪ ،‬زیرا بستگی دارد به روند پیشرفت نهانی‬ ‫بیماری(شکل‪.)1‬‬ ‫روند بیماری می تواند در جریان باشد‪ ،‬ولی به اندازه ای‬ ‫نباشد که مایه ی هایپرگالیسمی شود‪ .‬روند چنین بیماری‬ ‫می تواند مایه ی پدیده ی "اختالل گلوکز ناشتا" )‪(IFG‬‬ ‫و یا اختالل تحمل گلوکز (‪)IGT‬بدون داشتن معیار برای‬ ‫تشخیص دیابت شود‪ .‬در برخی افراد دیابتی‪ ،‬کنترل‬ ‫بایسته ی قند باال‪ ،‬با کم کردن وزن‪ ،‬ورزش‪ ،‬و یا داروهای‬ ‫خوراکی کم کننده گلوکز قابل دستیابی است‪ .‬این عده نیازی‬ ‫تصویر ‪ : 1‬اختالالت گالیسمی ‪ :‬تیپ های اتیولوژیک و مراحل‪* .‬حتی بعد از بروز کتواسیدوز‪ ،‬این بیماران می تواننند به سرعت به نورموگالیسمی برگردند‬ ‫بدون نیاز به درمان ممتد (یعنی بهبود “‪)”honeymoon‬؛ ** در مواردی نادر‪ ،‬بیماران در این گروه ها (مثل مسمومیت ‪ ،Vacor‬دیابت تیپ ‪ 1‬که در‬ ‫بارداری بروز کند) ممکن است نیازمند انسولین برای زنده ماندن باشند‪.‬‬ ‫به انسولین ندارند‪ .‬سایر افراد که کمی ترشح انسولین دارند‬ ‫ولی نیاز به انسولین اگزوژن دارند برای کنترل کافی قند می‬ ‫توانند بدون ان زنده بمانند‪ .‬افراد دچار تخریب وسیع سلول‬ ‫های بتا و درنتیجه عدم ترشح انسولین‪ ،‬برای زنده ماندن نیاز به‬ ‫انسولین دارند‪ .‬شدت ناهنجاری متابولیک می تواند پیشرفت‬ ‫کند‪ ،‬بهبود یابد یا بی تغییر بماند‪ .‬بنابراین‪ ،‬میزان افزایش قند‬ ‫خون‪ ،‬شدت روند متابولیکی بیماری های زمینه ای و درمان‬ ‫انها را بیشتر از سرشت خود فرایند نشان می دهد‪.‬‬ ‫طبقه بندی دیابت ملیتوس و سایر گروه های‬ ‫تنظیم گلوکز‬ ‫تعیین نوع دیابت یک نفر بستگی دارد به شرایطی که‬ ‫در زمان تشخیص وجود دارد و بسیاری از افراد دیابتی به‬ ‫سادگی در یک گروه قرار نمی گیرند‪ .‬برای نمونه‪ ،‬فردی با‬ ‫دیابت ملیتوس بارداری (‪ )GDM‬شاید پس از زایمان هم‬ ‫همچنان هایپرگالیسمیک باشد و درواقع به عنوان دیابت‬ ‫تیپ ‪ 2‬شناسایی شود‪ .‬یا فردی که به علت دوزهای باالی‬ ‫استروئیدهای اگزوژن دچار دیابت می شود‪ ،‬ممکن است‬ ‫وقتی گلوکوکورتیکوئید قطع شود‪ ،‬نورموگالیسمیک شود‪،‬‬ ‫ولی بعد شاید چند سال بعد و پس از دوره هایی عودکننده‬ ‫از پانکراتیت دچار دیابت شود‪ .‬مثال دیگر‪ ،‬فردی است که‬ ‫با تیازیدها درمان می شود و سال ها بعد مبتال به دیابت‬ ‫می شود‪ .‬چون تیازیدها به خودی خود به ندرت موجب‬ ‫هایپرگالیسمی می شود‪ ،‬چنین افرادی احتماالً دیابت‬ ‫تیپ ‪ 2‬دارند که با دارو تشدید می شود‪ .‬بنابراین‪ ،‬برای‬ ‫کلینیسین و بیمار‪ ،‬مشخص کردن نوع خاصی از دیابت‬ ‫اهمیت کمتری از درک پاتوژنز هایپرگالیسمی و درمان‬ ‫موثر ان دارد‪.‬‬ ‫دیابت تیپ ‪( 1‬تخریب سلول های بتا‪ ،‬که منجر به‬ ‫فقدان انسولین می شود)‬ ‫دیابت با واسطه ایمنی‪:‬‬ ‫این شکل از دیابت‪ ،‬که عامل تنها ‪ 5‬تا ‪ 10‬درصد از دیابت‬ ‫هاست‪ ،‬پیش از این با اصطالحاتی مثل دیابت وابسته به‬ ‫انسولین‪ ،‬دیابت تیپ ‪ ،1‬یا دیابت جوانی نامیده می شد‪.‬‬ ‫از تخریب خودایمنی سلول های بتای پانکراس با واسطه‬ ‫ایمنی سلولی ناشی می شود‪ .‬مارکرهای تخریب ایمنی‬ ‫سلول های بتا شامل اتوانتی بادی علیه سلول های جزیره‬ ‫ی النگرهانس‪ ،‬اتوانتی بادی علیه انسولین‪ ،‬اتوانتی بادی‬ ‫علیه ‪ ،)GAD(GAD65‬و اتوانتی بادی ها علیه تیروزین‬ ‫فسفاتاز ‪ IA-2‬و ‪ IA-2β‬است‪ .‬در ‪ 85‬تا ‪ 90‬درصد از‬ ‫افرادی که هایپرگالیسمی ناشتا در انها دیده می شود‪،‬‬ ‫دارای یک ویا به طور معمول بیشتر‪ ،‬از این نوع اتوانتی‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪39‬‬ ‫بادی ها است‪ .‬همچنین‪ ،‬پیوند بیماری با ‪ HLA‬قوی است‬ ‫و با ژن های‪ DQA‬و‪ DQB‬وابستگی دارد‪ .‬همچنین تحت‬ ‫تاثیر ژن های ‪ DRB‬هم است‪ .‬این الل های ‪HLA-DR/DQ‬‬ ‫می توانند مستعدکننده یا حفاظت کننده باشند‪ .‬در این فرم‬ ‫از دیابت‪ ،‬میزان تخریب سلول های بتا بسیار متنوع است‪ ،‬به‬ ‫طوریکه در برخی افراد سریع (بیشتر نوزادان و کودکان) و در‬ ‫دیگران کند است (بیشتر بزرگساالن)‪ .‬برخی بیماران‪ ،‬به ویژه‬ ‫کودکان و نوجوانان‪ ،‬شاید کتواسیدوز را به عنوان نخستین‬ ‫نشان بیماری بنمایانند‪ .‬دیگران هایپرگالیسمی ناشتای خفیف‬ ‫دارند که در حضور عفونت یا استرس‪ ،‬می تواند به زودی‬ ‫به هایپرگالیسمی شدید و یا کتواسیدوز بیانجامد‪ .‬عده ای‪،‬‬ ‫به خصوص بزرگساالن‪ ،‬ممکن است عملکرد سلول های بتا‬ ‫را در حدی که برای جلوگیری از کتواسیدوز برای سال ها‬ ‫کافی باشد داشته باشند؛ چنین افرادی سرانجام برای زنده‬ ‫ماندن وابسته به انسولین می شوند و در خطر کتواسیدوز‬ ‫هستند‪ .‬در این مرحله اخر از بیماری‪ ،‬ترشح انسولین اندک‬ ‫خواهد بود یا وجود نخواهد داشت‪ ،‬و با مقادیر پایین یا‬ ‫غیرقابل ردیابی از پپتید‪ C-‬پالسما تظاهر می یابد‪ .‬دیابت با‬ ‫واسطه ایمنی معموالً در کودکی و نوجوانی بروز می کند‪،‬‬ ‫ولی می تواند در هر سنی باشد‪ ،‬حتی در دهه هشتم یا نهم‬ ‫زندگی‪ .‬تخریب خودایمن سلول های بتا‪ ،‬علل ژنتیکی متعدد‬ ‫دارد و همچنین به فاکتورهای محیطی هم مربوط است که‬ ‫هنوز به خوبی تعریف نشده اند‪ .‬هرچند بیماران وقتی با این‬ ‫نوع دیابت مراجعه می کنند به ندرت چاق هستند‪ ،‬حضور‬ ‫چاقی تناقضی با تشخیص ندارد‪ .‬این بیماران همچنین مستعد‬ ‫سایر اختالالت خودایمن مانند بیماری گراو‪ ،‬تیروئیدیت‬ ‫هاشیموتو‪ ،‬بیماری ادیسون‪ ،‬ویتیلیگو‪ ،‬سلیاک اسپرو‪ ،‬هپاتیت‬ ‫خودایمن‪ ،‬میاستنی گراویس‪ ،‬و انمی پرنیشیوز هستند‪.‬‬ ‫دیابت ایدیوپاتیک‪:‬‬ ‫برخی اشکال دیابت تیپ‪ 1‬هیچ اتیولوژی مشخصی ندارند‪.‬‬ ‫برخی از این بیماران‪ ،‬انسولینوپنی دائمی دارند و مستعد‬ ‫کتواسیدوز هستند‪ ،‬ولی هیچ شواهدی از خودایمنی ندارند‪.‬‬ ‫هرچند فقط عده کمی از بیماران مبتال به دیابت تیپ ‪ 1‬در‬ ‫این گروه قرار می گیرد‪ ،‬انهایی که درنهایت در این گروه‬ ‫هستند‪ ،‬اغلب افریقایی یا اسیایی هستند‪.‬‬ ‫افراد مبتال به این فرم ار دیابت از کتواسیدوزدوره ای رنج‬ ‫می برند و درحات مختلفی از کمبود انسولین را بین دوره ها‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫نشان می دهند‪ .‬این نوع از دیابت به شدت ارثی است‪ ،‬فاقد‬ ‫شواهد ایمونولوژیک برای خودایمنی سلول های بتاست‬ ‫و ارتباطی با ‪ HLA‬ندارد‪ .‬نیاز کامل به درمان جایگزینی‬ ‫انسولین در این بیماران ممکن است گاهی وجود داشته‬ ‫باشد و گاهی خیر‪.‬‬ ‫دیابت تیپ ‪( 2‬طیفی از مقاومت به انسولین با‬ ‫کمبود نسبی انسولین تا نقص در ترشح انسولین با‬ ‫مقاومت به انسولین)‬ ‫این نوع از دیابت که عامل ‪ 90‬تا ‪ 95‬درصد از موارد‬ ‫دیابت است‪ ،‬پیش از این با عنوان دیابت غیروابسته‬ ‫به انسولین‪ ،‬دیابت تیپ ‪ ،2‬یا دیابت بزرگساالن نامیده‬ ‫می شد‪ ،‬افرادی را شامل می شود که مقاومت به انسولین‬ ‫دارند و بیشتر کمبود انسولین نسبی (به جای کامل) دارند‪.‬‬ ‫این افراد حداقل در ابتدا و اغلب تمام طول زندگیشان‪،‬‬ ‫نیاز به درمان انسولینی برای زنده ماندن ندارند‪ .‬احتماالً‬ ‫علل بسیار متفاوتی برای این نوع دیابت وجود دارند‪.‬‬ ‫هرچنداتیولوژی های اختصاص شناخته نشده اند‪،‬‬ ‫تخریب خودایمن سلول های بتا بروز نمی کند‪ ،‬و بیماران‬ ‫هیچ گونه علت دیگری برای دیابت که در باال گفته شد یا‬ ‫در زیر ذکر می شود ندارند‪.‬‬ ‫اغلب بیماران مبتال به این نوع از دیابت چاق هستند‪،‬‬ ‫و چاقی خودش موجب درجاتی از مقاومت به انسولین‬ ‫می شود‪ .‬بیمارانی که براساس معیارهای سنتی وزن چاق‬ ‫نیستند‪ ،‬احتماالً درصد باالیی چربی دارند که بیشتر در‬ ‫ناحیه شکمی توزیع شده است‪ .‬کتواسیدوز به ندرت به‬ ‫طور خود به خودی در این نوع از دیابت رخ می دهد و‬ ‫وقتی دیده می شود‪ ،‬بیشتر در ارتباط با استرس بیماری‬ ‫دیگری مثل عفونت رخ می دهد‪ .‬این نوع از دیابت بیشتر‬ ‫سال ها بدون تشخیص می ماند‪ .‬چون هایپرگالیسمی به‬ ‫طور تدریجی ایجاد می شود و در مراحل ابتدایی تر اغلب‬ ‫انقدر شدید نیست که بیمار متوجه هیچ یک از نشانگان‬ ‫کالسیک دیابت بشود‪ .‬با این وجود‪ ،‬چنین بیمارانی‬ ‫در خطر مشکالت در عروق بزرگ و کوچک هستند‪.‬‬ ‫درحالیکه بیماران مبتال به این شکل دیابت شاید به‬ ‫ظاهر دارای انسولین نرمال یا باال داشته باشند‪ ،‬سطوح‬ ‫گلوکز باالتر خون در این بیماران دیابتی‪ ،‬انتظار می رود‬ ‫که درصورتی که عملکرد سلول های بتای انها نرمال‬ ‫باشد‪ ،‬منجر شود به مقادیر انسولین باالتر‪ .‬بنابراین‪ ،‬ترشح‬ ‫انسولین در این بیماران مشکل دارد و برای جبران مقاومت‬ ‫به انسولین کافی نیست‪ .‬مقاومت به انسولین ممکن است با‬ ‫کم کردن وزن و یا درمان دارویی هایپرگالیسمی بهبود یابد‬ ‫ولی به ندرت در حد نرمال می ماند‪ .‬خطر شروع این نوع‬ ‫از دیابت با باال رفتن سن‪ ،‬چاقی‪ ،‬و فقدان فعالیت فیزیکی‬ ‫افزایش می یابد‪ .‬در خانم ها با ‪ GDM‬پیشین و در افراد با‬ ‫فشار خون باال یا دیس لیپیدمی‪ ،‬بیشتر بروز می کند و رخداد‬ ‫ان در تحت گروه های مختلف نژادی تفاوت دارد‪ .‬اغلب با‬ ‫استعداد ژنتیکی ارتباط دارد‪ ،‬و این ارتباط درمقایسه با نوع‬ ‫خودایمن دیابت تیپ ‪ 1‬بیشتر است‪ .‬به هرحال‪ ،‬ژنتیک این‬ ‫نوع دیابت پیچیده است و به خوبی مشخص نشده است‪.‬‬ ‫دیابت ملیتوس بارداری‬ ‫سال های زیادی‪ GDM ،‬با هر میزانی به عنوان عدم تحمل‬ ‫گلوکز تعریف می شد‪ ،‬که شروع یا تشخیص ان در بارداری‬ ‫رخ می داد‪.‬هرچند اغلب موارد با زایمان برطرف می شوند‪،‬‬ ‫این تعریف چه وضعیت بعد از بارداری پایدار می ماند و‬ ‫چه نه‪ ،‬به کار می رفت و این احتمال که عدم تحمل گلوکز‬ ‫ممکن است پیش از این بوده یا همزمان با بارداری شروع‬ ‫شده است حذف نمی کرد‪.‬‬ ‫بعد از بررسی هایی در ‪ ،2008-2009‬انجمن بین المللی‬ ‫دیابت گروه های مطالعه بارداری (‪،)IADPSG‬که مجمعی‬ ‫بین المللی با نمایندگانی از چند سازمان کودکان و دیابت‬ ‫است‪ ،‬شامل انجمن دیابت امریکا (‪ ،)ADA‬توصیه کرد که‬ ‫خانم های با ریسک باال‪ ،‬که در ویزیت اولیه قبل از زایمان‬ ‫با استفاده از معیارهای استاندارد دیابت دارند‪ ،‬تشخیص‬ ‫دیابت اشکار‪ ،‬و نه بارداری داده شوند‪ .‬حدود ‪ %7‬از تمام‬ ‫بارداری ها (که طیفی از ‪ 1‬تا ‪ 14‬درصد دارند‪ ،‬بسته به‬ ‫جمعیت مورد مطالعه و تست های تشخیصی استفاده شده)‬ ‫دچار ‪ GDM‬هستند‪ ،‬که منجر می شود به بیش از ‪200000‬‬ ‫مورد ساالنه‪.‬‬ ‫معیارهای تشخیصی برای دیابت ملیتوس‬ ‫برای دهه ها‪ ،‬تشخیص دیابت مبتنی بر معیارهای گلوکز‬ ‫بوده است‪ ،‬چه با ‪ FPG‬یا ‪ .75g 2-h OGTT‬در سال ‪،1997‬‬ ‫اولین کمیته تخصصی در زمینه تشخیص و طبقه بندی دیابت‬ ‫ملیتوس‪ ،‬معیارهای تشخیصی را دوباره با استفاده از ارتباط‬ ‫مشاهده شده بین اندازه ی ‪ FPG‬و وجود مشکالت شبکیه‬ ‫به عنوان فاکتور کلیدی که با ان استانه سطح گلوکز‬ ‫شناسایی می شود‪ ،‬بررسی کرد‪.‬‬ ‫کمیته‪ ،‬داده های سه مطالعه اپیدمیولوژیکی‬ ‫‪ cross-sectional‬را بررسی کرد که مشکالت شبکیه را‬ ‫با تصویربرداری عمقی یا افتالموسکوپی مستقیم بررسی‬ ‫کردند و گالیسمی را به عنوان ‪ 2 PG ،FPG‬ساعته و ‪A1C‬‬ ‫ارزیابی کردند‪ .‬بررسی اندازه های قند خون نشان داد که‬ ‫در اندازه ای کمتر از انها‪ ،‬رتینوپاتی اندک بود و در مقادیر‬ ‫باالتر از انها‪ ،‬شیوع رتینوپاتی با الگویی خطی افزایش‬ ‫یافت‪ .‬دهک های سه معیار که در انها رتینوپاتی شروع به‬ ‫افزایش کرد برای هر معیار در هر جمعیت مشابه بودند‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬مقادیر گالیسمیک که در حد بیشتر از انها‬ ‫رتینوپاتی افزایش یافت‪ ،‬در میان جمعیت ها مشابه بودند‪.‬‬ ‫این انالیزها کمک کردند تا نقطه تمیز تشخیصی جدیدی‬ ‫معادل بیشتر از‪ 126 mg/dl‬برای ‪ FPG‬مشخص شود و‬ ‫مقدار ‪ 2 PG‬ساعته بلند مدت تشخیصی معادل بیش از‬ ‫‪ mg/dl 200‬را تایید کرد‪.‬‬ ‫‪ A1C‬مارکری از گالیسمی مزمن است که کاربرد‬ ‫گسترده دارد و میزان متوسط گلوکز خون را طی دوره‬ ‫زمانی بیش از ‪ 2‬تا ‪ 3‬ماه منعکس می کند‪ .‬این تست‬ ‫نقشی مهم در مدیریت بیمار دیابتی دارد‪ ،‬چون هم‬ ‫بستگی خوبی هم با مشکالت عروق کوچک و هم تا‬ ‫حد کمتری با مشکالت عروق بزرگ تر دارد و کاربرد‬ ‫گسترده ای به عنوان بیومارکر استاندارد برای کارامدی‬ ‫مدیریت گالیسمیک دارد‪ .‬کمیته های تخصصی قبلی‪،‬‬ ‫استفاده از ‪ A1C‬را برای تشخیص دیابت توصیه نکرده اند‪،‬‬ ‫که تا حدی به علت عدم استانداردسازی تست است‪.‬‬ ‫البته‪ ،‬تست های ‪ ،A1C‬در حال حاضر در حد زیادی‬ ‫استاندارد شده اند بنابراین نتایج انها در جمعیت ها و‬ ‫زمان های مختلف قابل استفاده است‪ .‬کمیت متخصصان‬ ‫بین المللی‪ ،‬در گزارش اخیرشان‪ ،‬بعد از مروری وسیع‬ ‫بر هر دو شواهد اپیدمیواوژیک تثبیت شده و در حال‬ ‫ظهور‪ ،‬استفاده از تست ‪ A1C‬را برای تشخیص دیابت‪،‬‬ ‫با استانه بیشتر از ‪ %6.5‬توصیه کردند و ‪ ADA‬هم این‬ ‫تصمیم را تایید می کند‪ .‬نقطه تمیز تشخیصی ‪ A1C‬معادل‬ ‫‪ %6.5‬با نقطه انحنا برای شیوع رتینوپاتی همراه است‪،‬‬ ‫مانند استانه های تشخیصی برای ‪ FPG‬و ‪-2 PG‬ساعته‪.‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪41‬‬ ‫تست تشخیصی باید بااستفاده از روشی که توسط برنامه‬ ‫استانداردسازی گلیکوهموگلوبین ملی (‪ )NGSP‬تایید شده‬ ‫انجام شود‪ .‬تست های ‪ point-of-care ،A1C‬به اندازه کافی‬ ‫در حال حاضر برای اهداف تشخیصی دقیق نیستند‪.‬‬ ‫معیار گلوکز تثبیت شده برای تشخیص دیابت همچنان‬ ‫معتبر است‪ .‬این معیارها شامل ‪ FPG‬و ‪-2 PG‬ساعته است‪.‬‬ ‫به عالوه‪ ،‬بیماران با هایپرگالیسمی شدید مانند انهایی‬ ‫که نشانگان هایپرگالیسمی کالسیک شدید دارند یا‬ ‫دچار بحران هایپرگالیسمیک هستند‪ ،‬با گلوکز پالسمای‬ ‫تصادفی(یا معمول) معادل بیش از ‪ 200 mg/dl‬قابل تشخیص‬ ‫هستند‪ .‬احتماالً در چنین مواردی‪ ،‬حرفه ای های مراقبت‬ ‫سالمت‪ ،‬تست ‪ A1C‬را هم به عنوان بخشی از بررسی اولیه‬ ‫شدت دیابت انجام می دهند و در اغلب موارد‪ ،‬باالی نقطه‬ ‫تمیز برای دیابت خواهد بود‪ .‬البته‪ ،‬در دیابتی که به سرعت‬ ‫پیشرفت می کند‪ ،‬مثل ایجاد دیابت تیپ ‪ 1‬در برخی کودکان‪،‬‬ ‫‪ A1C‬ممکن است افزایش معنی داری علیرغم دیابت کام ً‬ ‫ال‬ ‫واضح نداشته باشد‪.‬‬ ‫همانطور که هماهنگی بین تست های ‪ FPG‬و ‪-2 PG‬ساعته‬ ‫کمتر از ‪ %100‬است‪ ،‬هماهنگی کامل بین ‪ A1C‬با هیچ یک از‬ ‫تست های مبتنی بر گلوکز وجود ندارد‪ .‬انالیزهای داده های‬ ‫‪NHANES‬نشان می دهند که‪ ،‬با فرض بررسی حهانی موارد‬ ‫تشخیص داده نشده‪ ،‬نقطه تمیز ‪ A1C‬معادل بیشتر از ‪،%6.5‬‬ ‫یک سوم کمتر دیابت های تشخیص داده نشده را نسبت‬ ‫به نقطه تمیز گلوکز ناشتا بیشتر از ‪mg/dl 126‬شناسایی‬ ‫می کند‪ .‬البته‪ ،‬در عمل‪ ،‬بخش بزرگی از جمعیت با دیابت‬ ‫تیپ ‪ 2‬از وضعیت خود اگاه نمی شوند‪ .‬بنابراین ممکن‬ ‫است که حساسیت پایین تر ‪ A1C‬در نقطه تمیز مشخص‬ ‫شده با کارایی باالتر تست تعدیل شود‪ ،‬و کاربرد وسیع تر‬ ‫تستی که مناسب تر باشد (‪ )A1C‬ممکن است درواقع تعداد‬ ‫تشخیص های داده شده را افزایش دهد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬وقتی دو تست مختلف برای یک نفر در‬ ‫دسترس هستند و نتایج مطابقت ندارند‪ ،‬تستی که نتیجه اش‬ ‫باالی نقطه تمیز تشخیصی است باید تکرار شود و تشخیص‬ ‫براساس تست تایید شده صورت می گیرد‪ .‬یعنی اگر بیماری‬ ‫معیار ‪ A1C‬را برای دیابت دارد (دو تست باالی ‪ )%6.5‬ولی‬ ‫معیار ‪ FPG‬را ندارد (کمتر از‪ ،) 126 mg/dl‬یا برعکس‪ ،‬ان‬ ‫شخص باید مبتال به دیابت در نظر گرفته شود‪ .‬بی گمان در‬ ‫بیشتر نمونه ها‪ ،‬تست "غیردیابتی" می تواند ً در دامنه ای‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫بسیار نزدیک به استانه ای است که دیابت گفته می شود‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1. Expert Committee on the Diagnosis and Classification of‬‬ ‫‪Diabetes Mellitus. Report of‬‬ ‫‪the Expert Committee on the Diagnosis and Classification of‬‬ ‫‪Diabetes Mellitus. Diabetes‬‬ ‫‪Care 1997;20:1183–1197‬‬ ‫‪2. Genuth S, Alberti KG, Bennett P, Buse J, Defronzo R, Kahn‬‬ ‫‪R, Kitzmiller J, Knowler‬‬ ‫‪WC, Lebovitz H, Lernmark A, Nathan D,Palmer J, Rizza R,‬‬ ‫‪Saudek C, Shaw J, Steffes‬‬ ‫‪M, Stern M, Tuomilehto J, Zimmet P,Expert Committee on‬‬ ‫‪the Diagnosis and‬‬ ‫‪Classification of Diabetes Mellitus2, the Expert Committee‬‬ ‫‪on the Diagnosis and‬‬ ‫‪Classification of Diabetes Mellitus. Follow-up report on the‬‬ ‫‪diagnosis of diabetes‬‬ ‫‪mellitus. Diabetes Care 2003;26:3160–3167‬‬ ‫‪3. International Expert Committee. International Expert‬‬ ‫‪Committee report on the‬‬ ‫‪role of the A1C assay in the diagnosis of diabetes. Diabetes‬‬ ‫–‪Care 2009;32:1327‬‬ ‫‪1334‬‬ ‫‪4. Edelman D, Olsen MK, Dudley TK, Harris AC, Oddone EZ.‬‬ ‫‪Utility of hemoglobin‬‬ ‫‪A1c in predicting diabetes risk. J Gen Intern Med‬‬ ‫‪2004;19:1175–1180‬‬ ‫‪5. Pradhan AD, Rifai N, Buring JE, Ridker PM.Hemoglobin‬‬ ‫‪A1c predicts diabetes but not‬‬ ‫‪cardiovascular disease in nondiabetic women. Am J Med‬‬ ‫‪2007;120:720–727‬‬ ‫‪6. Sato KK, Hayashi T, Harita N, Yoneda T, Nakamura Y,‬‬ ‫‪Endo G, Kambe H. Combined‬‬ ‫‪measurement of fasting plasma glucose and A1C is effective‬‬ ‫‪for the‬‬ ‫‪prediction of type 2 diabetes: the Kansai Healthcare Study.‬‬ ‫‪Diabetes Care 2009;32:‬‬ ‫‪644–646‬‬ ‫�‪7. Shimazaki T, Kadowaki T, Ohyama Y,Ohe K, Kubota K. He‬‬ ‫‪moglobin A1c‬‬ ‫‪(HbA1c) predicts future drug treatment for diabetes mellitus:‬‬ ‫‪a follow-up study‬‬ ‫‪using routine clinical data in a Japanese university hospital.‬‬ ‫‪Translational Research‬‬ ‫‪2007;149:196–204‬‬ ‫�‪8. Geiss LS, Pan L, Cadwell B, Gregg EW, Benjamin SM, Engel‬‬ ‫–‪gau MM. Changes in incidence of diabetes in U.S. adults, 1997‬‬ ‫‪2003. Am J Prev Med 2006;30:371–377‬‬ ‫�‪9. Knowler WC, Barrett-Connor E, Fowler SE, Hamman RF, La‬‬ ‫‪chin JM, Walker EA,‬‬ ‫مریم محمد حسینی‪ ،‬محمدرضا امن زاده‪ ،‬خانم دکتر طاهره ناجی‪ ‬‬ ‫مروری بر سلول های بنیادی سرطان پستان‪،‬‬ ‫ویژگی و اهداف درمان‬ ‫‪Abstract‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪reast cancer stem cells, the subpopulation of tumor cells, that expression of stem cell markers and‬‬ ‫‪have a high capacity to produce tumor-forming. Detection of breast cancer stem cells are mainly‬‬ ‫‪based on ALDH + and CD44 + phenotype and low / - CD24 occurs. Breast cancer stem cell isolation and‬‬ ‫‪analysis of the molecular mechanisms involved in its origin, characteristics of self-renewal, differentiation‬‬ ‫�‪to a variety of tumor cell, resistance to chemotherapy and radiation therapy, invasive and metastatic abil‬‬ ‫‪ity. Molecular‬‬ ‫‪genetic analysis using animal models, the role of NF-κB, p21CIP1 and c-Jun in the development and cell‬‬ ‫‪fate is determined by BCSCs. The clinical analysis of BCSCs in breast cancer, the relationship between the‬‬ ‫‪proportions of poor prognosis in breast cancer stem cells have been found. Thus, new therapies that‬‬ ‫‪specifically target BCSCs are required. The following text is based on evidence and a recent survey, a brief‬‬ ‫‪description of the characteristics of breast cancer stem cells.‬‬ ‫سلول های بنیادی سرطان پستان‪ ،‬زیر جمعیتی از سلول های توموری اند که‬ ‫نشانگر سلول های بنیادی را بیان و ظرفیت باالیی برای تولید تومور دارند‪.‬‬ ‫شناسایی سلول های بنیادی سرطان پستان عمدتا بر اساس فنوتیپ های‬ ‫‪ALDH+‬و ‪ CD44+‬و‬ ‫کم‪ CD24 -/‬صورت می گیرد‪ .‬با جداسازی سلول های بنیادی سرطان‬ ‫پستان‪ ،‬تجزیه و تحلیل از‪ :‬مکانیسم های مولکولی در گیر در منشا ان ها‪،‬‬ ‫ویژگی خودتجدیدپذیری‪ ،‬تمایز به انواع سلول های توموری‪ ،‬مقاومت به‬ ‫شیمی درمانی و پرتو درمانی و توانایی تهاجم و متاستاز امکان پذیر شده‬ ‫است‪ .‬انالیز ژنتیک مولکولی با استفاده از مدل های حیوانی‪ ،‬نقش‪،NF-κB‬‬ ‫‪ p21CIP1‬و ‪ c-Jun‬را در گسترش و سرنوشت سلولی ‪ BCSCs‬به خوبی‬ ‫مشخص کرده است‪ .‬در بررسی های بالینی از ‪ BCSCs‬در تومورهای پستان‪،‬‬ ‫ارتباطی بین نسبت سلول های بنیادی سرطان پستان با پیش اگهی ضعیف‬ ‫پیدا شده است‪ .‬بنابراین درمان های جدید که به طور خاص ‪ BCSCs‬مورد‬ ‫هدف قرار گیرند‪ ،‬مورد نیاز است‪ .‬در متن پیش رو بر اساس شواهد و مدارک‬ ‫اخیر‪ ،‬توضیح خالصه ای از ویژگی های سلول های بنیادی سرطان پستان را‬ ‫ارائه می دهیم‪.‬‬ ‫مقدمه‬ ‫سلول های بنیادی سرطانی سلول هایی سرطانی با‬ ‫ظرفیت افزایش یافته‪ ،‬برای زایش تومور هستند‪CSCs .‬‬ ‫دارای چندین ویژگی اساسی شبیه به سلول های بنیادی‬ ‫نرمال هستند‪ .‬ان ها قادر به تقسیم نامتقارن برای تولید‬ ‫یک سلول بنیادی اند با ویژگی ظرفیت خود تجدید‬ ‫پذیری و ایجاد یک سلول مولدند‪ ،‬که به ان ها اجازه‬ ‫تولید سلول های سرطانی متنوع‪ ،‬جهت تشکیل تومور ها‬ ‫را می دهد(‪.)22‬‬ ‫‪Al-Hajj‬‬ ‫در سال ‪، 2003‬‬ ‫و همکارانش‪،‬‬ ‫کشف ابتدایی از سلول های بنیادی سرطان‬ ‫سینه را با استفاده از بیان مارکر های سطح‬ ‫کم‪ ESA+/CD44+/CD24-/‬و عاری از بیان مارکر های‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪43‬‬ ‫اجدادی ‪ CD2 ,CD3, CD10, CD16, CD18, CD31, CD64‬و‬ ‫)‪ CD140 b (Lin-‬توصیف کردند‪ .‬در ادامه نشان دادند که‬ ‫زیر گروه های کم‪ ESA+/CD44+/CD24- /‬از سلو های)‪(Lin -‬‬ ‫در تومور ها به شدت تومور زا هستند‪.‬‬ ‫کم‪-/‬‬ ‫ان ها در بررسی سلول هایی با ویژگی ‪ESA+/CD44+/CD24‬‬ ‫و همین طور سلول هایی به فرم کم‪ ESA+/CD44+/CD24-/‬که‬ ‫به صورت زنو گرافت در موش های ‪ NOD/SCID‬تعبیه شده‬ ‫بودند‪ ،‬دریافتند که این سلول ها سبب افزایش تشکیل تومور‬ ‫می شوند و به عالوه‪ ،‬ناهمگونی فنوتیپی مشابه تومور اولیه‬ ‫در موش های‪NOD/SCID‬را مشاهده کردند‪ .‬تومورهای تولید‬ ‫شده شامل سلول های تومورزا و غیرتومورزا‪ ،‬الگو های بیان‬ ‫متنوعی را از‪ ESA, CD44‬و ‪ CD24‬به تصویر کشیدند(‪.)2‬‬ ‫همچنین بیان الدهید دهیدروژناز نیز برای غنی سازی سلول‬ ‫های بنیادی سرطانی پستانی و سلول های بنیادی پستانی‬ ‫نرمال مورد توجه قرار گرفت‪ Ginestier .‬و همکارانش در‬ ‫سال ‪ 2007‬سلول های‪ ALDH+‬و ‪ ALDH-‬را در موش های‬ ‫‪NOD/SCID‬به صورت زنو گرافت کاشتند و نشان دادند‬ ‫که سلول های ‪ +ALDH‬توانایی تشکیل تومور (در مقایسه‬ ‫با ‪ )ALDH-‬را دارند‪ .‬هتروژنتی این تومورها مشابه تومور‬ ‫والدی بود که ار ان منشا گرفته بودند و به عالوه دریافتند‬ ‫که اندازه و دوره نهفتگی تومورها با سلول های ‪ ALDH+‬در‬ ‫ارتباط است‪ .‬در مطالعات بیشتر مشخص کردند که ترکیبی‬ ‫از سلول های‪ ALDH+‬و ‪ CD44+‬و کم‪ CD24 -/‬فعالیت تومور‬ ‫زایی را افزایش می دهد (‪.)6‬‬ ‫حتی زمانی که دیگر نشانگر های ممکن ‪) BCSC‬مانند‬ ‫‪ )CD49f‬شناسایی شدند‪ ،‬همچنان نشانگر های ‪ ALDH+‬و‬ ‫‪ CD44+‬و کم‪ CD24-/‬به طور گسترده برای شناسایی سلول‬ ‫های سرطانی پستانی با افزایش تومور زایی مورد استفاده‬ ‫قرار می گرفتند (‪.)22‬‬ ‫کم‪-/‬‬ ‫سلول های ‪ CD44+‬و ‪ Oct-4 ،CD24‬را بیان می کنند‬ ‫که نشانگر مشترک برای پرتوانی سلول ها و مارکر مشهور‬ ‫سلول های بنیادی است‪ .‬این مارکر سبب بیان بیش از حد‬ ‫مسیر سیگنالینگ ‪ Hedgehog‬نیز می شود (مسیری که در‬ ‫فرایند خود تجدید پذیری نقش دارد) (‪ .)25‬از طرفی مشاهده‬ ‫شده است که جمعیت سلولی ‪ ، ALDH+‬شامل ژن های مرتبط‬ ‫با تنظیم مثبت سلول های بنیادی هستند (‪ .)4‬نتیجه ان که هر‬ ‫دو سلول ‪/ CD44+‬کم‪ CD24 -/‬و سلول ‪ +ALDH‬با مشارکت‬ ‫سلول های بنیادی و اجدادی توانایی تشکیل توده پستانی‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫را دارند (‪4‬و‪ Mamosphere .)6‬ها کلون های کروی‬ ‫شناوری هستند که از یک سلول در محیط کشت غیر‬ ‫چسباننده تشکیل می شوند (‪8‬و‪.)25‬‬ ‫منشا سلول های بنیادی سرطان سینه‬ ‫درباره ان که سلول های بنیادی سرطان پستان چگونه‬ ‫ایجاد می شوند‪ ،‬بحث های زیادی مطرح است‪ .‬شواهد‬ ‫تجربی کنونی‪ ،‬دو نظریه متفاوت را حمایت می کند‪ .‬بر‬ ‫اساس نظریه اول سلول های بنیادی سرطانی حاصل از بر‬ ‫هم ریختگی تنظیم در مسیر های تمایزی و ویژگی خود‬ ‫تجدید پذیری هستند‪ ،‬در نتیجه از این طریق سلول های‬ ‫سرطانی توانایی تمایز و خود تجدید پذیری را به دست‬ ‫می اورند‪ .‬مدارک و شواهد برای این تئوری نشات گرفته‬ ‫از شباهت بین سلول های بنیادی طبیعی و سلول های‬ ‫بنیادی سرطانی می باشد و نیز ان که سلول های بنیادی‬ ‫نرمال‪ ،‬بسیار مستعد ابتال به جهش و ترانسفورماسیون‬ ‫انکوژنی ناشی از طول عمر طوالنی خود هستند (‪25‬و‪.)6‬‬ ‫‪ Al-Hajj‬و همکارانش‪ ،‬بر این باور بودند که با توجه‬ ‫به شباهت مشخصات سطح سلولی از سلول های بازال و‬ ‫سلول های بنیادی سرطان پستان به احتمال زیاد ‪BCSCs ،‬‬ ‫از سلول های اجدادی ‪ /‬بنیادی پستانی بازال منشا گرفته‬ ‫اند (‪.)2‬‬ ‫نظریه دوم پیشنهاد می کند که ‪ BCSCs‬از انتقال موقعیت‬ ‫اپی تلیال‪-‬مزانشیمی توسعه می یابند‪ .‬سلول هایی که‬ ‫تحت وضعیت ‪ EMT‬اند‪ ،‬مستعد ابتال به ترانسفورماسیون‬ ‫و بسیاری از ویژگی ها و رفتار های مشابه سلول های‬ ‫بنیادی نرمال و توموری را دارا هستند (‪ 02‬و ‪.)32‬‬ ‫سلول های ‪/CD44+‬کم‪ CD24-/‬از بافت پستانی سالم‬ ‫بسیاری از ژن های مرتبط با سلول هایی که تحت شرایط‬ ‫‪ EMT‬ان را بیان می کند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬سلول های تحت‬ ‫‪ ،EMT‬ده برابر توده پستانی بیشتری را نسبت به سلول‬ ‫های مسئول تشکیل می دهند و این موضوع افزایش تومور‬ ‫زایی در سلول های تحت ‪ EMT‬را نشان می دهد (‪.)20‬‬ ‫مسیر های سیگنالینگ در القای ‪ EMT‬شامل ‪Ras-MAPK,‬‬ ‫‪Ras, c-Myc, p21CIP1, TGFβ, Wnt, Notch, NF-κB,‬‬ ‫‪ EGF, HGF, FGF, HIF‬است‪ .‬که از این میان‪ ،‬سیگنالینگ‬ ‫‪ TGFβ‬نقش مهمی را ایفا می کند (‪.)13‬‬ ‫انجام سیگنالینگ اتوکرین از طریق مسیرهای ‪ TGFβ‬و‬ ‫‪ ،Wnt‬سبب القا ‪ EMT‬در سلول های توموری و نرمال پستانی‬ ‫اپی تلیالی و همچنین برای حفظ موقعیت های مزانشیمی‪/‬‬ ‫سلول بنیادی سرطانی است (‪ Pez ، TGFβ .)27‬را که یک‬ ‫تیروزین فسفات است القا می کند که به نوبه خود با ایجاد‬ ‫یک حلقه فید بکی مثبت اتوکرین سبب ترویج ‪ EMT‬و تولید‬ ‫‪ TGFβ‬می شود‪ .‬در ابتدا انکوژن ‪ Ras‬سبب نفوذ سلول های‬ ‫اپیتلیال پستان انسانی به ‪ EMT‬شده و اضافه شدن ‪،TGFβ1‬‬ ‫به این تبدیل شتاب می بخشد و در نتیجه این فعالیت ها‪،‬‬ ‫سلول های تومورزا ‪/CD44+‬کم‪ CD24 -/‬ظاهر می شود (‪.)23‬‬ ‫القا ‪ EMT‬در غده پستانی در داخل بدن و یا در سلول های‬ ‫ایزوژنیک سرطان پستان انسانی توسط ‪ Ha-Ras‬و ‪،c-Myc‬‬ ‫نیازمند به ‪ p21CIP1‬هستند (‪.)17‬‬ ‫عملکرد سلول های بنیادی سرطان پستان‬ ‫الف‪ :‬خودتجدیدپذیری و تمایز‬ ‫سلول های بنیادی سرطان پستان دارای توانایی‬ ‫خودتجدیدپذیری‪ ،‬پتانسیل تمایز و تولید سلول هایی با‬ ‫فنوتیپ متفاوت در تومورها هستند‪ .‬از مسیرهای سیگنالینگی‬ ‫که در تنظیم عملکرد خود تجدیدپذیری ‪ BCSCs‬نقش دارند‬ ‫می توان به‪ Notch,wnt‬و ‪ Hedgehog‬اشاره کرد‪ .‬عالوه بر‬ ‫این عوامل رونویسی کلیدی شامل ‪C-Jun ,NF-κB,CDK,‬‬ ‫مهارکننده ‪ p21CIP1‬نیز در تنظیم سلول های بنیادی سرطانی‬ ‫دخیل هستند (‪12‬و‪17‬و‪18‬و‪.)34‬‬ ‫به طور خاص چه در شرایط ازمایشگاهی و چه در داخل‬ ‫بدن ‪ ،‬اهمیت مسیرهای ‪PTEN/PI3-K/Akt/Wnt/β-catenin‬‬ ‫در بیولوژی ‪ BCSCs‬نشان داده شده است‪ Korkaya .‬و‬ ‫همکارانش مشخص کردند که نقص ‪ pTEN‬در رده های‬ ‫سلولی‪ MC-7‬و ‪ SUM-159‬سبب القا فعالسازی ‪،Akt‬‬ ‫افزایش تشکیل توده پستانی و افزایش جمعیت های‬ ‫‪ ALDH+‬می شود‪ .‬زمانی که این سلول ها به موش های‬ ‫‪ NOD/SCID‬تزریق شدند‪ ،‬افزایش فسفوریالسیون ‪ Akt‬و‬ ‫تومورزایی مشاهده شد‪ ،‬که این امر بر نقش تنظیمی ‪Akt‬‬ ‫در گسترش ‪ BCSCs‬داللت دارد (‪ Akt .)16‬فعال شده سبب‬ ‫فسفوریالسیون ‪ GSK3β‬و از ان طریق مسیر ‪ wnt‬و در ادامه‬ ‫سیگنالینگ اتو کرین به واسطه همین مسیر سبب حفظ و‬ ‫تنظیم عملکرد خودتجدیدپذیری سلول های بنیادی سرطان‬ ‫پستان می شود (‪.)27‬‬ ‫یکی دیگر از ویژگی های مهم ‪ ،BCSCs‬توانایی تمایز ان ها‬ ‫به سلول های سرطان پستان غیر بنیادی است‪ .‬این ویژگی‬ ‫هم در شرایط داخل بدن و هم به صورت ازمایشگاهی‬ ‫مورد بررسی قرار گرفته است (‪2‬و‪6‬و‪ .)10‬با این حال‬ ‫مشخص نیست که ایا سلول های سرطان پستانی تمایز‬ ‫یافته‪ ،‬می توانند به سلول های بنیادی باز گردند یا خیر‪.‬‬ ‫نشان داده شده است که ‪ BCSCs‬را می توان از ‪ Ras‬های‬ ‫ترانسفورم یافته سلول های اپیتلیالی ‪ CD44−/CD24+‬و‬ ‫سلول های اپیتلیالی تمایز یافته پستانی به دست اورد (‪3‬‬ ‫و ‪ .)23‬همچنین در مورد ایترلوکین‪ ، 6-‬نشان داده شده‬ ‫است که سبب تولید سریع تر ‪ BCSCs‬از سلول های غیر‬ ‫بنیادی سرطان پستانی می شود و پیشنهاد می کند که که‬ ‫یک شکل پذیری پویا بین دو نوع سلول وجود دارد و‬ ‫سیگنال های ریز سیتوکین اتوکرین در کنترل ان شرکت‬ ‫می کنند (‪.)10‬‬ ‫رتینوئیک اسید که از اکسیده شدن ریتانول توسط الدهید‬ ‫دهیدروژناز ایجاد می شود‪ ،‬نقش مهمی در کنترل عملکرد‬ ‫خود تجدیدپذیری در مقابل تمایز سلول های سرطان‬ ‫پستان بنیادی دارد‪ 13ATRA .‬که القا کننده سیکنالینگ‬ ‫رتینوئید است‪ ،‬موجب کاهش تشکیل توده پستانی‪ ،‬القا‬ ‫بیان ژن هایی در سلول های سرطانی پستانی تمایز یافته‬ ‫و تنظیم منفی چندین برنامه درگیر در ویژگی خود تجدید‬ ‫پذیری ‪ BCSCs‬یعنی مسیر های ‪ Akt/β-catenin ، Wnt‬و‬ ‫شبکه دهی ‪ polycomb EZH2‬می شود (‪.)7‬‬ ‫ب‪ :‬مقاومت به درمان‬ ‫سلول های بنیادی سرطان پستان نسبت به شیمی‬ ‫درمانی و پرتودرمانی از خود مقاومت نشان می دهند‪.‬‬ ‫در اجرا شیمی درمانی نئوادجوانتی به بیماران مبتال به‬ ‫سرطان سینه افزایش‪ ،‬هم در سلول های ‪/+CD44‬کم‪CD24-/‬‬ ‫و هم در تشکیل توده پستانی مشاهده شده است (‪ .)36‬به‬ ‫عالوه در شیمی درمانی مبتنی بر دارو های اپی روبیسین‬ ‫و پاکسیتال افزایش سلول های ‪ ALDH+‬نیز اشکار‬ ‫شده است(‪ .)30‬تغلیظ ‪ BCSCs‬به وسیله شیمی درمانی‬ ‫و پرتودرمانی در مدل های موشی در شرایط ازمایشگاهی‬ ‫انجام و افزایش سلول های ‪/ CD44+‬کم‪ CD24 -/‬در‬ ‫تومور های ایجاد شده توسط عبور متوالی از سلول های‬ ‫سرطان پستان انسان به موش هایی که اپی روبیسین را‬ ‫دریافت کرده بودند‪،‬نتیجه گیری شد (‪ .)35‬پرتو درمانی‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪45‬‬ ‫نیز سبب افزایش سلول های ‪/ CD44+‬‬ ‫می شود (‪36‬و‪.)24‬‬ ‫مقاومت دارویی در ‪ BCSCs‬با تغییرات در ویژگی خود‬ ‫تجدیدپذیری و مسیرهای سیگنالینگ شامل ‪Notch, Wnt,‬‬ ‫‪ ,Hedgehog‬و ‪ HER-2‬مرتبط است‪ .‬به عنوان مثال در بیان‬ ‫بیش از حد ‪ Notch1‬مقاومت به شیمی درمانی و پرتودرمانی‬ ‫مشاهده شده است (‪ 24‬و ‪ .)26‬این اثرات ممکن است‪ ،‬با توانایی‬ ‫‪ Notch1‬در پیشرفت بقا ژن های ضد اپاپتوز و یا القا سایکلین‬ ‫‪ D1‬باشد (‪ .)29‬افزایش سطح بقا سبب تنظیم‪ ،‬بسیاری از نقاط‬ ‫ایست بازرسی سلولی‪ ،‬کمک به پایداری ژنتیکی‪ ،‬مهار پرتو‬ ‫درمانی و اپپتوز القا شده توسط دارو می شود (‪24‬و‪25‬و‪.)26‬‬ ‫سایکلین ‪ D1‬برای عملکرد خودتجدیدپذیری سلول های‬ ‫بنیادی طبیعی و سرطان پستان انسانی ضروری و نیز برای‬ ‫تومورزایی پستان وجود ‪ Notch1‬مورد نیاز است (‪ 11‬و‪.)15‬‬ ‫سایکلین ‪ D1‬فعالیت ‪ Notch1‬را با مهار بیان تنظیم کننده منفی‬ ‫‪ Numb‬افزایش می دهد (‪ .)14‬از ان جا که سایکلین ‪ D1‬هدف‬ ‫پایین دست مسیر های سیگنالینگ ‪NF-κB ،β-catenin ،Wnt‬‬ ‫و ‪ stat3‬است لذا ممکن است از اهداف حاکم بر گسترش‬ ‫سلول های بنیادی باشد (‪.)32‬‬ ‫با توجه به ویژگی های تومورزایی و افزایش مقاومت به‬ ‫درمان‪ BCSCs ،‬در عود بیماری دخیل هستند‪ .‬سلول های‬ ‫بنیادی سرطان پستان که از فشار انتخابی اعمال شده توسط‬ ‫درمان‪ ،‬زنده ماندند ممکن است حساسیت کاهش یافته ایی‬ ‫را به فرزندان منتقل کنند و این امر سبب ترویج مقاومت‬ ‫بالینی شده و اجازه می دهد تکامل تومور تهاجمی تردر‬ ‫طول زمان اتفاق افتد‪ .‬توضیح مکانیسم های مولکولی که‬ ‫طی ان سلول های بنیادی سرطانی زنده مانند‪ ،‬به شناسایی‬ ‫درمان های جدید برای سرطان پستان کمک می کند (‪.)22‬‬ ‫کم‪-/‬‬ ‫‪CD24‬‬ ‫ج‪ :‬متاستاز‬ ‫نظریه سلول های بنیادی سرطانی تنها ‪ CSCs‬را به عنوان اغاز‬ ‫کننده تومور و تداوم رشد ان در نظر می گیرد‪ .‬در چنین مدلی‬ ‫سلول های بنیادی سرطانی مسئول انتشار متاستاتیک هستند‪.‬‬ ‫شواهد بی شماری وجود دارد که پیشنهاد می کند این سلول‬ ‫ها نقش مهمی در متاستاز دارند (‪ BCSCs .)33‬سبب افزایش‬ ‫تحرک سلولی‪ ،‬تهاجم و بیان بیش از حد ژن ها می شود‬ ‫(‪5‬و‪16‬و‪ .)28‬در تزریق سلول های سرطانی سینه‪ALDH+‬‬ ‫به موش های دارای نقص ایمنی‪ ،‬متاستاز های متعددی که‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫هتروژنتی مشابه تومور اولیه را دارا بودند‪ ،‬از خود نشان‬ ‫دادند (‪ 4‬و ‪ .)5‬در کاشت سلول های ‪/ CD44+‬کم‪CD24 -/‬‬ ‫از سلول های سرطان پستان‪ ،‬متاستاز خود به خودی ریه‬ ‫که می تواند به صورت سریالی نیز منتقل شود‪ ،‬مشاهده‬ ‫شد (‪.)16‬‬ ‫این نتایج از این ایده حمایت می کند که جمعیت‬ ‫متاستاتیک از سلول های سرطان پستان شامل ‪BCSCs‬‬ ‫است‪ .‬با این حال ناشناخته های بی شماری در این باره‬ ‫باقی مانده است مانند ان که ایا یک زیر مجموعه از سلول‬ ‫های بنیادی سرطان پستان متاستاتیک با خواص منحصر‬ ‫به فرد وجود دارد یا خیر و همین طور ایا ان ویژگی ها‬ ‫در میان انواع زیر گروه های مختلف سرطان پستان ثابت‬ ‫است یا خیر (‪.)22‬‬ ‫اهمیت بالینی‬ ‫نقش ‪ BCSCs‬در نتایج بالینی بیماران مبتال به سرطان‬ ‫پستان با استفاده از استراتژی های مختلف تجزیه و تحلیل‬ ‫کم‪-/‬‬ ‫شده است‪ .‬پروفایل بیان ژنی سلول های ‪/ CD44+‬‬ ‫‪CD24‬سرطان سینه در مقایسه با سلول های اپیتلیوم نرمال‬ ‫پستان نرمال‪ ،‬مشخص کرده است که این نوع سلول ها‬ ‫در متاستاز نقش ویژه ای دارند (‪ .)19‬تجزیه و تحلیل‬ ‫ایمونو هیستوشیمی ترکیبی از ‪ CD24‬و ‪ CD44‬در نمونه‬ ‫تومور پستانی‪ ،‬ارتباطی را بین درصد باالیی از سلول‬ ‫های ‪/ CD44+‬کم‪CD24 -/‬در تومورهای اولیه و متاستاز‪،‬‬ ‫به ویژه متاستازهای استخوانی را مشخص کرده است‬ ‫(‪ .)1‬در متاستاز ریه از بیماران مبتال به سرطان پستان که‬ ‫شیمی درمانی را دریافت کرده بودند‪ ،‬جمعیت باالیی از‬ ‫سلول های ‪/ CD44+‬کم‪ CD24 -/‬مشاهده شد و این موضوع‬ ‫داللت دارد که مقاومت شیمی درمانی در سلول های‬ ‫بنیادی سرطان پستان احتماال با تشکیل متاستاز مرتبط‬ ‫است (‪ .)36‬بیان الدهید دهیدروژناز در نمونه سرطان‬ ‫پستان انسان ارتباط قابل توجهی با درجه تومور‪ ،‬متاستاز‪،‬‬ ‫مرحله سرطان و کاهش بقا دارد (‪4‬و‪.)21‬‬ ‫از ان جا که ارتباطی بین شیوع ‪ BCSCs‬و نتایج بالینی‬ ‫وجود دارد و با توجه به شواهد ارائه شده در باال‪ ،‬نقش‬ ‫کلیدی ‪ BCSCs‬در زیست شناسی سرطان پستان به خوبی‬ ‫نشان و پیشنهاد شده است که درمان های جدید می بایست‬ ‫این سلول ها را مورد هدف قرار گیرند‪ .‬به این منظور‬ ‫راه کار های مختلفی از جمله هدف قرار دادن نشانگرهای‬ ‫غشایی و ترانس پورترها‪ ،‬وقفه در مسیر سیگنالینگ داخل‬ ‫سلولی و تغییر در ریز محیط سلول های بنیادی سرطان‬ ‫پستانی مورد بررسی قرار گرفته است (‪.)22‬‬ ‫در بررسی دارو های متعددی که برای بیماری های دیگری‬ ‫مورد استفاده قرار می گرفت‪ ،‬فعالیت علیه ‪ BCSCs‬نشان داده‬ ‫شده است‪ Hirsch .‬و همکارانش در سال ‪ 2009‬مشخص‬ ‫کردند که داروی متوفورین با اثر ضد دیابتی‪ ،‬به طور انتخابی‬ ‫جمعیت سلول های ‪/CD44+‬کم‪ CD24-/‬و توانایی تشکیل‬ ‫تومور را کاهش می دهند‪ .‬درمان همزمان با داروی متوفورین‬ ‫و داروهای شیمی درمانی در مدل های موشی زنو گرافت‬ ‫نشان داد‪ ،‬کاهش توده توموری بسیار موثر تر از زمانی‬ ‫است که هر کدام از این عوامل به تنهایی به کار برده شوند‪.‬‬ ‫اثرات متوفورین بر روی سلول های بنیادی سرطان پستان‬ ‫ممکن است به واسطه فعالسازی ‪ AMPK‬و مهار ناشی از‬ ‫کربوکسیالز استیل کوا و همراه تغییرات در سنتز اسید های‬ ‫چرب و عملکرد سیستم های لیپیدرفت باشد (‪.)9‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫● در مدل های زنو گرافت‪ ،‬سلول های بنیادی سرطان‬ ‫پستان شامل زیر جمعیت کوچکی از تومورها نشان داده می‬ ‫شود که با افزایش فعالیت توموزایی همراه است‪.‬‬ ‫● ‪ BCSCs‬دارای ویژگی خود تجدید پذیری و تمایز است‪.‬‬ ‫● ‪ BCSCs‬بیان ژن هایی و مسیرهای سیگنالینگ سلولی را‬ ‫فعال می کند که با سلول های بنیادی نرمال مرتبط است‪.‬‬ ‫● سلول های بنیادی سرطان پستان انسانی با فنوتیپ های‬ ‫ویژه ایی شناسایی می شوند که عمدتا به صورت ‪ ALDH+‬و‬ ‫‪ CD44+‬و کم‪ CD24 -/‬است‪.‬‬ ‫● ‪ BCSCs‬افزایش مقاومت به شیمی درمانی و پرتو درمانی‬ ‫را از خود نشان می دهند‪ ،‬این موضوع اهمیت این سلول ها‬ ‫را به عنوان هدفی برای درمان پیش از پیش اشکار می کند‪.‬‬ ‫● با تکیه بر تئوری سلول های بنیادی سرطانی و همچنین‬ ‫ویژگی ‪ BCSCs‬در افزایش تحرک سلولی‪ ،‬تهاجم و بیان بیش‬ ‫از حد ژن ها‪ ،‬نقش سلول های بنیادی سرطان پستان در‬ ‫متاستاز به خوبی درک شده است‪.‬‬ ‫و در پایان پیش بینی می کنیم که در سال های اینده‪،‬‬ ‫سلول های بنیادی سرطانی در نوع های دیگر تومور‬ ‫مشخص شوند و به عالوه با توجه به کسب دانش دقیق‬ ‫از زیست شناسی سرطان و اهمیت بالینی این جمعیت‬ ‫مفروض‪ ،‬فرضیه سلول های بنیادی سرطان از حمایت‬ ‫بیشتری برخوردار شود که این حمایت موجب گسترش‬ ‫درمان های بالقوه ایی برای این بیماری ویرانگر شود‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫�‪Abraham BK, Fritz P, McClellan M, Haupt‬‬ ‫‪vogel P, Athelogou M, Brauch H. Prevalence of‬‬ ‫‪CD44+/CD24-/low cells in breast cancer may not‬‬ ‫�‪be associated with clinical outcome but may fa‬‬ ‫;‪vor distantmetastasis. Clin Cancer Res. 2005‬‬ ‫]‪11:1154–1159. [PubMed: 15709183‬‬ ‫ ‪2.‬‬ ‫�‪Al-Hajj M, Wicha MS, Benito-Hernan‬‬ ‫�‪dez A, Morrison SJ, Clarke MF. Prospective iden‬‬ ‫‪tification of tumorigenic breast cancer cells.‬‬ ‫‪Proc Natl Acad Sci U S A. 2003; 100:3983–3988.‬‬ ‫]‪[PubMed:12629218‬‬ ‫ ‪3.‬‬ ‫‪Chaffer CL, Brueckmann I, Scheel C,‬‬ ‫‪Kaestli AJ, Wiggins PA, Rodrigues LO, Brooks M,‬‬ ‫�‪Reinhardt F, Su Y, Polyak K, Arendt LM, Kuperwas‬‬ ‫�‪ser C, Bierie B, Weinberg RA. Normal and neoplas‬‬ ‫‪tic nonstem cells can spontaneously convert to‬‬ ‫;‪a stem-like state. Proc Natl Acad Sci U S A. 2011‬‬ ‫]‪108:7950–7955. [PubMed: 21498687‬‬ ‫ ‪4.‬‬ ‫‪Charafe-Jauffret E, Ginestier C, Iovino F,‬‬ ‫‪Tarpin C, Diebel M, Esterni B, Houvenaeghel G,‬‬ ‫‪Extra JM, Bertucci F, Jacquemier J,Xerri L, Dontu‬‬ ‫‪G, Stassi G, Xiao Y, Barsky SH, Birnbaum D, Viens‬‬ ‫�‪P, Wicha MS. Aldehyde dehydrogenase 1-posi‬‬ ‫‪tive cancer stem cells mediate metastasis and‬‬ ‫�‪poor clinical outcome in inflammatory breast can‬‬ ‫‪cer. Clin Cancer Res. 2010; 16:45–55. [PubMed:‬‬ ‫]‪20028757‬‬ ‫ ‪5.‬‬ ‫‪Charafe-Jauffret E, Ginestier C, Iovino F,‬‬ ‫‪Wicinski J, Cervera N, Finetti P, Hur MH, Diebel‬‬ ‫‪ME, Monville F, Dutcher J, Brown M, Viens P, Xerri‬‬ ‫�‪L, Bertucci F, Stassi G, Dontu G, Birnbaum D, Wi‬‬ ‫‪cha MS. Breast cancer cell lines contain functional‬‬ ‫‪cancer stem cells with metastatic capacity and‬‬ ‫;‪a distinct molecular signature. Cancer Res. 2009‬‬ ‫]‪69:1302–1313. [PubMed: 19190339‬‬ ‫ ‪6.‬‬ ‫‪Ginestier C, Hur MH, Charafe-Jauffret E,‬‬ ‫�‪Monville F, Dutcher J, Brown M, Jacquemier J, Vi‬‬ ‫‪ens P, Kleer CG, Liu S, Schott A, Hayes D, Birnbaum‬‬ ‫�‪D, Wicha MS, Dontu G. ALDH1 is a marker ofnor‬‬ ‫‪mal and malignant human mammary stem cells‬‬ ‫‪and a predictor of poor clinical outcome. Cell Stem‬‬ ‫]‪Cell. 2007; 1:555–567. [PubMed: 18371393‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫نیلوفر حسن‪ ،‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫اشنایی با دستگاه میکروتوم‬ ‫علم هیستولوژی یا بافت شناسی امروزه در علوم مختلف‬ ‫به خصوص بیولوژی و پزشکی توسعه یافته و هر روزه به‬ ‫پیشرفت ان افزوده می شود‪ .‬دستگاه میکروتوم به عنوان کاربردی‬ ‫ترین دستگاه در ازمایشگاه های هیستوپاتولوژی جهت برش‬ ‫بافت های با ضخامت در حد میکرون استفاده می شود‪.‬‬ ‫به طور کلی این دستگاه برای تهیه برش های بافتی‬ ‫بسیار نازک از بلوک های پارافینی استفاده می شود‪ .‬دستگاه‬ ‫میکروتوم از دو قسمت تشکیل شده است‪:‬‬ ‫‪ ‬قسمتی که بر روی ان بلوک تهیه شده را ثابت می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬تیغ مخصوص برش‪.‬‬ ‫قسمتی که بر روی ان بلوک ثابت است‪ ،‬مرتبط با یک‬ ‫دسته (چرخ) میکرومتری است که درهر گردش دسته‬ ‫میکروتوم‪ ،‬به اندازه چند میکرون به جلو یا عقب می رود‪.‬‬ ‫میکروتوم انواع مختلفی دارد ولی بهترین نوع ان به صورتی‬ ‫است که بر روی چرخ میکروتوم ثابت و در نتیجه مرتب در‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫مقابل تیغ در یک جهت حرکت می کند و بدین ترتیب‬ ‫برش ها تشکیل نوارهای باریکی را می دهند‪.‬‬ ‫میکروتوم که از کلمه یونانی ‪ mikros‬به معنای کوچک و‬ ‫‪ temnein‬به معنای بریدن گرفته شده است‪ ،‬ابزاری است که‬ ‫برای بریدن اسالیس های بسیار نازک از یک ماده استفاده‬ ‫می شود‪ .‬میکروتوم همچنین برای اماده سازی ‪section‬های‬ ‫باریک از موادی نظیر استخوان‪ ،‬دندان و روش جایگزینی‬ ‫برای ‪electropolishing‬یک فرایند الکتروشیمیائی که مواد را‬ ‫از یک قطعه فلزی حذف کرده و برای پرداخت کردن‪،‬‬ ‫اثرناپذیر کردن و پلیسه گیری کردن قسمت های فلزی‬ ‫استفاده می شود) و فرز یون (‪ )ion milling‬به کار می رود‪.‬‬ ‫میکروتوم ها برای اماده سازی نمونه ها برای مشاهده در زیر‬ ‫تشعشع الکترونی یا نوری در میکروسکوپ استفاده می شود‪.‬‬ ‫اسالیس های بسیار باریک نمونه را که این دستگاه تولید‬ ‫می کند‪ section ،‬می نامند‪section .‬های میکروتوم را می توان‬ ‫بسیار باریک برش داد؛ به عنوان مثال می توان یک تار مو‬ ‫را از عرض ان با ضخامت بین ‪ 50mn‬و ‪ 100mn‬تقسیم‬ ‫کرد‪ .‬بسته به نوع نمونه و نیز‪ ‬میزان ضـخـامت مطلوب‬ ‫برای برش نمونه ها‪ ،‬در میکروتوم ها از تیغه های استیل‪،‬‬ ‫شیشه یا الماس استفاده می شود‪ .‬تیغه های استیل برای اماده‬ ‫سازی ‪ section‬هایی از بافت های گیاهی یا حیوانی برای‬ ‫هیستولوژی میکروسکوپ نوری استفاده می شود‪ .‬چاقوهای‬ ‫شـیـشـه ای بـرای بـریـدن ‪ section‬هـایـی بـرای‬ ‫مـیـکـروسـکـوپ نـوری و نـیز برای بریدن ‪section‬های‬ ‫بسیار باریک برای میکروسکوپ الکترونی استفاده می شود‪.‬‬ ‫چاقوهای الماس از درجه صنعتی (‪ )Industrial grade‬برای‬ ‫بریدن مواد سخت مانند استخوان‪ ،‬دندان و غیره برای هم‬ ‫میکروسکوپ الکترونی و هم میکروسکوپ نوری استفاده‬ ‫می شود‪ .‬چاقوهای الماس با کیفیت‪ ،Gem‬برای بریدن ‪section‬‬ ‫های باریک برای میکروسکوپ الکترونی استفاده می شود‪.‬‬ ‫ مـیـکــروتــوم هــای چــرخـشــی یــا هـیـسـتـوتـوم هـا‬ ‫نـمـونـه هـای بـافـت را بـرای تـحـلـیـل میکروسکوپی در‬ ‫ازمایشگاه هیستولوژی برش می دهند‪ .‬این دستگاه ها با یک‬ ‫چاقوی شیشـه ای‪ ،‬استیـل یـا ‪ tungsten-sarbide-tipped‬بـه‬ ‫صـورت خـاص طـراحـی شده اند تا ‪section‬های باریک از‬ ‫بافتی که در یک محیط خاص (به عنوان مثال پارافین‪ ،‬پالستیک‬ ‫و ‪ )...‬جاسازی شده است تهیه کنند‪ .‬میکروتوم های چرخشی و‬ ‫دیگر انواع میکروتوم ها شامل برودتی‪ ،‬اولترا‪ ،‬لغزشی (‪)sliding‬‬ ‫و ‪ ...‬بر اساس چیدمان های چاقو و حرکت نمونه‪ ،‬طبیعت برش‬ ‫دادن و اماده سازی بافت تقسیم بندی می شود‪ .‬میکروتوم های‬ ‫چرخشی برای برش دادن رایج و با حجم باال مرسوم است‬ ‫و اغلب برای برش دادن بخش های پارافین استفاده می شود‪.‬‬ ‫بر خالف میکروتوم های لغزشی‪ ،‬میکروتوم های چرخشی‬ ‫برای برش دادن ‪ section‬های جاسازی شده در ‪ celloidin‬یا‬ ‫بلوک های بزرگ نمونه توصیه نمی شود‪( celloidin‬محیطی‬ ‫است که با اعمال ترکیبی از اسید سولفوریک و اسید نیتریک‬ ‫به اکتان ایجاد می شود و برای جاسازی بافتی که برای‬ ‫میکروسکوپی الکترونی برش داده می شود استفاده می شود‪.‬‬ ‫(میکروتوم های چرخشی می توانند بلوک های بافت را در بازه‬ ‫ای از تنظیمات برش دهند؛ این بازه وابسته به میکروتوم است‪.‬‬ ‫برش های معمول پارافین در ‪ 4‬تا ‪ 6‬میکرومتر انجام می شود‪،‬‬ ‫با این حال بسیاری از دستگاه ها می توانند برای رزولوشن‬ ‫بهتر‪ ،‬برش کـمـتـــر از دو مـیـکـــرومـتـــر را نـیـــز‬ ‫انـجـــام دهـنــد‪ .‬اولتـرامیکـروتوم ها که پایداری و صحت‬ ‫خیلی بیشتری دارند‪ ،‬می توانند ‪section‬های جاسازی شده در‬ ‫پالستیک با ضخامت ‪ 0.5‬یا ‪ 0.2‬میکرومتر ایجاد کنند‪.‬‬ ‫ در اغـــاز تـــوسـعـــه مـیـکـــروسـکـــوپ نــوری‪،‬‬ ‫‪section‬هـایـی از گیاهان و حیوانات به صورت دستی با‬ ‫استفاده از تیغ اماده می شد‪ .‬دریافتند که برای مشاهده ساختار‬ ‫نمونه ها مهم است که بتوان برش های تمیز و تکرارپذیری با‬ ‫ضخامت در حد ‪ um100‬تولید کرد که نور بتواند از ان ها عبـور‬ ‫کنـد‪ .‬ایـن کـار‪ ،‬امکـان  مشاهده نمونه ها با اسـتـفــاده از‬ ‫مـیکـروسکـوپ هـای نـوری در مـود انتقال را فراهم می کند‪.‬‬ ‫یکی از اولین دستگاه های مورد استفاده برای‬ ‫امـاده کـردن چـنـیـن بـرش هایی در ‪1770‬‬ ‫توسط ‪ George Adams‬اخــتـــراع شـــد و بــعـــدا‬ ‫تـــوســـط ‪ Alexander Cummings‬توسعه داده شد (شکل‬ ‫‪ .)11‬این دستگاه با دست کار می کرد و نمونه در یک استوانه‬ ‫قرار داده می شد و ‪section‬ها از قسمت روی نمونه با استفاده‬ ‫از یک میل لنگ دستی (‪ )hand crank‬ایجاد می شدند‪.‬‬ ‫در ‪ Andrew Prichard ،1835‬یک مدل میزی ایجاد کرد‬ ‫که با ثابت کردن دستگاه به میز و جـداکـردن اپـراتور از‬ ‫چاقو‪ ،‬لرزش را حذف می کرد‪ .‬گاهی اختراع میکروتوم به‬ ‫‪ Wilhelm His‬کــه یـک انـاتـومیسـت بـود‪ ،‬نسبـت داده‪ ‬‬ ‫مـی شـود‪ .‬وی در نـوشتـه ای بـا عنـوان "تـوضـیـحاتی‬ ‫در مورد میکروتوم" چنین نوشته است‪" :‬این دستگاه‪،‬‬ ‫دقتی در کار ایجاد می کند که می توان به واسطه ان ‪section‬‬ ‫هائی را به دست اورد که امکان ایجاد ان ها با دست وجود‬ ‫ندارد‪ .‬با این دستگاه می توان ‪ section‬های بدون شکستگی‬ ‫برای تحقیقات به دست اورد‪”.‬‬ ‫امروزه اغلب میکروتوم ها‪ ،‬امکان تعویض چاقو و‬ ‫نگهدارنده نمونه و یک مکانیزم پیش رونده دارند‪ .‬در‬ ‫اغلب این دستگاه ها برش نمونه با حرکت دادن نمونه‬ ‫در طول چاقو شروع می شود‪ .‬مکانیزم پیش رونده به‬ ‫صورت اتوماتیک به جلو حرکت می کند به نحوی که‬ ‫بتوان برش بعدی برای ضخامت انتخابی را انجام داد‪.‬‬ ‫ضخامت ‪ section‬با یک مکانیزم تنظیم‪ ،‬کنترل می شود‪.‬‬ ‫کاربردها‬ ‫مرسوم ترین کاربردهای میکروتوم عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ ‬تکنیک قدیمی هیستولوژی‪ :‬بافت ها از طریق‬ ‫جایگزین کردن اب با پارافین سخت می شوند‪ .‬سپس‬ ‫با استفاده از میکروتوم‪ ،‬بافت با ضخامت های از ‪2mu‬‬ ‫تا ‪ 50mu‬بریده می شود‪ .‬بعد از برش می توان بافت‬ ‫را روی یک اسالید میکروسکوپ قرار داد‪ ،‬بعد از‬ ‫حذف پارافین‪ ،‬با رنگ (های) ابی مناسب‪ ،‬رنگ شود‬ ‫و با استفاده از یک میکروسکوپ نوری بررسی شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تکنیک ‪ :Cryosectioning‬بافت های غنی از اب‬ ‫با منجمدکردن سخت می شود و در حالت یخ زده‪ ،‬با‬ ‫استفاده از یک میکروتوم انجماد یا میکرتوم ‪cryostat‬‬ ‫بریده می شود‪section .‬ها رنگ امیزی شده و با‬ ‫میکروسکوپ نوری بررسی می شود‪ .‬این تکنیک‪ ،‬بسیار‬ ‫سریع تر از هیستولوژی سنتی است (‪ 5‬دقیقه در مقایسه‬ ‫با ‪ 16‬ساعت) و همراه با فــرایـنــدهــای پــزشـکــی‪،‬‬ ‫بــرای رسـیــدن بــه یــک تـشـخـیــص ســریــع‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪49‬‬ ‫اسـتـفــاده مــی شــود‪Cryosection .‬هـا می توانند‬ ‫همچنین در ‪ immunohistochemistry‬استفاده‪  ‬شود؛ چرا که‬ ‫منجمدکردن بافت سریع تر از ثابت کننده‪ ،‬تخریب بافت را‬ ‫متوقف می کند و ترکیبات شیمیایی ان را نیز‪ ،‬کمتر تغییر‬ ‫می دهد‪.‬‬ ‫‪ ‬تکنیک میکروسکوپ الکترونی‪ :‬بعد از جاسازی کردن‬ ‫(‪ )embed‬بافت ها در رزین اپوکسی‪ ،‬یک میکروتوم مجهز به‬ ‫چاقوی شیشه ای یا الماس درجه ‪ ،gem‬برای بریدن ‪section‬‬ ‫های بسیار باریک (در حد ‪ 60‬تا ‪ 100‬نانومتر) استفاده می شود‬ ‫‪section‬ها با استفاده از یک محلول ابی از نمک یک فلز‬ ‫سنگین مناسب‪ ،‬رنگ امیزی شده و با میکروسکوپ انتقال‬ ‫الکترونی بررسی می شود‪ .‬این دستگاه‪ ،‬اغلب اولترامیکروتوم‬ ‫ نامیده می شود‪ .‬اولـتـرامیکروتوم با چاقوی شیشه ای یا‬ ‫چاقوی الماس درجه ی صنعتی‪ ،‬برای بریدن‪survey section‬‬ ‫ها‪ ،‬قبل از برش دادن باریک‪ ،‬نیز استفاده می شود‪ .‬این ‪section‬‬ ‫ها عموما ضخامت ‪ um0.5‬تا ‪ um1‬دارد و روی یک‪ ‬اسالید‬ ‫شیشه ای قرار داده می شود و قبل از این کـه بـرای مـشـاهـده‬ ‫و بـررسـی بـا اسـتـفـاده از میکروسکوپ انتقال الکترونی‬ ‫(‪ —)TEM‬به ‪section‬هـای بـاریـک تـر بـریـده شـود‪ ،‬بـرای‬ ‫تـعیین موقعیت مکان های مورد نظر زیر میکروسکوپ نوری‬ ‫رنگ امیزی می شود‪.‬‬ ‫برش دادن ان ها به ضخامت های کمتر برای بررسی با‬ ‫‪ ،TEM‬اغلب با یک چاقوی الماس درجه ‪ gem‬انجام می شود‪.‬‬ ‫برای تکمیل کردن تکنیک های سنتی‪ ،TEM‬اولترا میکروتوم ها‬ ‫داخل محفظه ‪ SEM‬نصب می شود به نحوی کـه مـی تـوان‬ ‫ابتدا سطح روی بلوک را تصویربرداری کرد و سپس ان را با‬ ‫میکروتوم برداشت تا سطح بعدی برای تصویربرداری در رو‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬این تکنیک‪ ،‬میکروسکوپی الکتـرونی اسکن کردن‬ ‫سطح بلوک به صورت سریال (‪ ،)SBFSEM‬نامیده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تـکـنیـک میکـروتـومـی گیـاه شنـاسـی‪:‬‬ ‫مـواد سخت مانند چوب‪ ،‬استخوان و چرم نیاز‬ ‫به یک مـــیـــکـــــروتــــوم غــلــتــکــــی‬ ‫(‪ )sledge‬دارد‪ .‬ایــــن مـیـکـروتـوم هـا تـیـغـه هـای‬ ‫سـنـگـیـن تری دارند و نـمـی تـوانـنـد بـرش هـایـی بـه‬ ‫بـاریـکـی بـرش هـای میکروتوم های معمول ایجاد کنند‪.‬‬ ‫تــکــنــیـــک اسـپـکـتـــروسـکـــوپـــی (بـــه‬ ‫ویـــژه اسـپـکـتــروسـکــوپــی مــادون قــرمـز یـا‬ ‫‪(:FTIR‬ایـن ‪section‬های پلیمری باریک برای این که اشعه‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫ی مادون قرمز‪ ،‬به نمونه ی تحت بررسی نفوذ کند نیاز‬ ‫است‪ .‬الزم است که نمونه ها را با ضخامت بین ‪um20‬‬ ‫تا ‪ um100‬برش داد‪ .‬برای انالیز جزئی تر نواحی بسیار‬ ‫کوچک تر در یک ‪ section‬باریک‪ ،‬میکروسکوپی‬ ‫‪ FTIR‬می تواند برای بررسی نمونه استفاده شود‪.‬‬ ‫یک توسعه اخیر‪ ،‬میکروتوم لیزری است که نـمــونــه‬ ‫هــدف را بــه جــای اسـتـفــاده از چـاقـوی مـکــانیکـی‬ ‫بـا استفـاده از یـک لیـزر ‪ femosecond‬برش می دهد‪ .‬این‬ ‫روش‪ ،‬بدون تماس است و نـیـاز بـه تـکـنـیـک هـای‬ ‫اماده سازی نمونه ندارد‪ .‬میکروتوم لیزری می تواند‬ ‫تقریبا هر بافتی را در حالت طبیعی خودش‬ ‫برش دهد‪ .‬بسته به ماده مــــورد پـــردازش‪،‬‬ ‫بـــا‬ ‫اســـالیـــس هـــای‬ ‫مـــی تـــوان‬ ‫ضخامت بین ‪ um10‬تا ‪ um100‬تولید کرد‪.‬‬ ‫میکروتوم ها بر اساس مکانیزیم های موجود به پنج گروه‬ ‫زیر تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫‪ ‬نوع چرخشی )‪(Rotary type‬‬ ‫‪ ‬نوع سورتمه ای (‪)Sledge type‬‬ ‫‪ ‬نوع لغزشی (‪)Sliding type‬‬ ‫‪ ‬نوع مواج (‪)Rocking type‬‬ ‫‪ ‬نوع انجمادی (‪)Freezing type‬‬ ‫در میکروتوم سورتمه ای نمونه روی یک نگهدارنده‬ ‫قرار گرفته می شود‪ ،‬این نگهدارنده روی یک ریل حرکت‬ ‫می کند و بلوک پارافینی را در مقابل تیغه قرار می دهند‪.‬‬ ‫زاویه بین نمونه و تیغه میزان فشار مورد نیاز برای برش را‬ ‫تعیین می کند‪ ،‬ضخامت برش ها بین ‪1‬تا ‪ 60‬میکرومتر است‪.‬‬ ‫در میکروتوم سورتمه ای نمونه روی یک نگهدارنده‬ ‫قرار گرفته می شود‪ ،‬این نگهدارنده روی یک ریل حرکت‬ ‫می کند و بلوک پارافینی را در مقابل تیغه قرار می دهند‪.‬‬ ‫زاویه بین نمونه و تیغه میزان فشار مورد نیاز برای برش را‬ ‫تعیین می کند‪ ،‬ضخامت برش ها بین ‪1‬تا ‪ 60‬میکرومتر است‪.‬‬ ‫میکروتوم چرخشی‬ ‫این ابزار یک دستگاه متداول میکروتومی است که این‬ ‫دستگاه طبق یک عمل چرخشی عمل می کند چنان که‬ ‫برش در حقیقت قسمتی از حرکت چرخشی است‪.‬‬ ‫میکروتوم اره ای‬ ‫از این نوع به ویژه برای مواد سخت نظیر دندان و استخوان ها‬ ‫است‪ .‬این نوع میکروتوم دارای یک اره ی چرخشی تو رفته است‬ ‫که ازمیان نمونه عبوروان را برش می زند‪.‬‬ ‫روش بافت شناسی سنتی‬ ‫بافت ها توسط جایگزین کردن اب با پارافین سخت شده و‬ ‫به وسیله میکروتوم به ضخامت های متفاوتی از ‪2‬تا‪ 25‬میکرومتر‬ ‫بریده می شود‪ .‬درنتیجه بافت می تواند روی یک اسالید‬ ‫میکروسکوپ قرار بگیرد و بعد از انتقال از پارافین برای ازمایش‬ ‫با میکروسکوپ نوری اماده می شود‪.‬‬ ‫دارنده میکروتوم قرار داده تا محکم شود‪ .‬سپس درجه‬ ‫تنظیم ضخامت برش را تنظیم کرده و با چرخاندن دسته‬ ‫ی میکروتوم برش مورد نظر را تهیه کرده سپس با قلم‬ ‫مو یک یا چند برش نواری شکل را برداشته و ارام روی‬ ‫سطح اب (‪ 45‬درجه) حمام بن ماری قرار داده تا اب گرم‬ ‫باعث باز شدن چروک ها ویکنواخت شدن انها شود‪.‬‬ ‫سپس با استفاده از مخلوط یک به یک سفیده تخم مرغ و‬ ‫گلیسرول چسب البومین مایر را تهیه کرده و مقدار کمی‬ ‫از ان را به وسیله ی انگشت‪ ‬روی یک الم تمیز‪ ،‬کشیده‬ ‫و سپس الم را ارام وارد بن ماری کرده و برش ها را از‬ ‫ان خارج می کنیم‪ .‬حداقل ‪ 24‬ساعت زمان الزم است تا‬ ‫برش ها کامال به الم بچسبد و خشک شود‪.‬‬ ‫برش انجمادی (‪)Cryosection‬‬ ‫در این حالت بافت های غنی از اب به وسیله یخ زدن‬ ‫و برش در حالت یخ زده با میکروتوم انجمادی (‪freezing‬‬ ‫‪ )microtome‬یا میکروتوم سرماسنج )‪(microtome-cryostat‬‬ ‫بسیار سخت می شوند‪ .‬سپس برش ها با یک میکروسکوپ‬ ‫نوری ازمایش می شود‪.‬‬ ‫میکروتومی گیاه شناسی (‪)Botanical microtomy‬‬ ‫مواد سخت مانند چوب‪ ،‬استخوان و چرم به یک غلتک‬ ‫میکروتوم (‪ )asledye microtome‬نیاز دارد‪ .‬این میکروتوم ها‬ ‫تیغه های سنگین تری دارند و نمی توانند به نازکی یک‬ ‫میکروتوم عادی برش بزنند‪.‬‬ ‫یکی از جدید ترین میکروتوم ها‪ ،‬میکروتوم لیزری است‬ ‫که به جای یک چاقوی مکانیکی‪ ،‬از برش به وسیله لیزر‬ ‫استفاده می کند‪ .‬این روش بدون تماس (‪)contact-free‬‬ ‫است و نیازی به تکنیک های اماده سازی نمونه ندارد‪.‬‬ ‫میکروتوم لیزری توانایی برش اکثر بافت ها در جایگاه‬ ‫اصلی خود بافت را دارا است‪ .‬بسته به مواد پردازش شده‪،‬‬ ‫ضخامت های برش از ‪ 10‬تا ‪ 100‬میکرومتر است‪.‬‬ ‫طرز کار‬ ‫برای این کار بلوک پارافین را ذوذنقه ای شکل و به‬ ‫گونه ای که یک پایه داشته باشد می بریم‪ ،‬سپس پایه را‬ ‫درون یک قالب پارافینی قرار می دهیم و روی ان پارافین‬ ‫می ریزیم تا خوب متصل شود‪ .‬قالب را بین دو پیچ نگه‬ ‫روش کار با دستگاه میکروتوم‬ ‫ابتدا تیغه یکبار مصرف دستگاه را عوض می کنیم‪.‬‬ ‫سپس ضخامت برش دستگاه را بسته به نیاز روی عدد‬ ‫مشخص تنظیم کرده وبلوک را برش می دهیم‪ .‬عمل‬ ‫برش را تا جایی ادامه می دهیم که به نمونه برسیم سپس‬ ‫ضخامت برش دستگاه را روی عدد مشخصی تنظیم کرده‬ ‫و نمونه را برش می دهیم‪ .‬صفحه بسیار نازکی به قطر‬ ‫درخواست به دست می اید که ان را به وسیله پنس بر‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪51‬‬ ‫روی المی که برسطح ان الکل ‪(%20‬برای باز کردن چین‬ ‫وچروک) ریخته ایم منتقل می کنیم‪ .‬الم تهیه شده را در‬ ‫دستگاه‪ Tissue floating‬که حاوی اب ‪ 34‬درجه سانتیگراد‬ ‫است به طور کامل فرو برده و چند ثانیه صبر می کنیم تا چین‬ ‫وچروک صفحه برش داده شده کامال باز شود سپس الم را‬ ‫طوری باال میاوریم که صفحه برش داده شده‪ ،‬قسمت اعظم‬ ‫الم را بدون ایجاد چین و چروک بپوشاند‪.‬‬ ‫کنترل کیفیت‬ ‫در هنگام برش‪ ،‬بافت باید به صورت نواری شکل‬ ‫از بلوک ها بیرون اید و کام ً‬ ‫ال مسطح و بدون چروک و‬ ‫خطوط پارگی باشد (مانند خارج شدن کاغذها از یک‬ ‫چاپگر)‪ .‬در مطالعه میکروسکوپی‪ ،‬برش ها نباید دچار‬ ‫خراش های طول و یا عدم یکنواختی ها به صورت‬ ‫عرضی باشد و عالوه بر ان ضخامت نسوج تعیین شده‬ ‫باید برای روش مطالعه و درجه تنظیم میکروتوم تناسب‬ ‫داشته باشد‪ .‬به عنوان یک قانون کلی تیغ های میکروتوم‬ ‫باید همیشه کام ً‬ ‫ال تیز و تمیز باشد‪.‬‬ ‫در جدول‪ )1‬برخی از اشکاالت در هنگام کار با میکروتوم‬ ‫و تهیه برش ها و نحوه رفع ان توضیح داده شده است‪.‬‬ ‫مالحظات ایمنی در هنگام کار با میکروتوم‬ ‫( وکرایواستات)‬ ‫تفاوت اصلی این دو دستگاه ان است که در میکروتوم‪،‬‬ ‫بافت هایی مورد برش قرار می گیرد که ثابت شده در‬ ‫بلوک های پارافینی بوده و عموم ًا الوده کننده نیست‪ ،‬اما‬ ‫در کرایواستات به علت اینکه بافت مورد استفاده بافت‬ ‫منجمد فیکس نشده است‪ ،‬خطر الودگی با عوامل عفونی‬ ‫نیز وجود دارد‪ .‬به همین منظور باید توصیه های ایمنی زیر‬ ‫شامل پیشگیری از ایجاد عفونت و صدمات مکانیکی در‬ ‫مورد انها رعایت شود‪.‬‬ ‫پیشگیری از ایجاد عفونت‬ ‫نگهداری‬ ‫‪ ‬بدنه‪ ،‬پایه و تیغ میکروتوم باید هر روز بعداز هر دوره‬ ‫کاری تمیز شود‪.‬‬ ‫‪ ‬دستگاه در هنگامی که استفاده نمی شود باید بدون تیغ‬ ‫و در حالت قفل شده باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬روغن کاری مربوط به دستگاه‪ ،‬توسط تکنسین مربوطه‬ ‫و در فواصل مشخصی انجام شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تیغ هاباید همیشه در جعبه مخصوص خود حمل و‬ ‫نگهداری شوند تا به لبه های ان صدمه واردنشود‪.‬‬ ‫‪ ‬تیغ ها در صورتی که یکبار مصرف نیست باید به‬ ‫صورت دوره ای و در هنگام لزوم تیز شود‪.‬‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫ ‪‬پیشگیری از گیره نگهدارنده بلوک و برس باید‬ ‫جهت الودگی زدایی در محلول ضد عفونی کننده مناسب قرار‬ ‫داده شود‪.‬‬ ‫ ‪‬بعد از اتمام کار با کرایواستات‪ ،‬دستگاه به‬ ‫دفعات با الکل ‪ %70‬ضد عفونی شود‪.‬‬ ‫ ‪‬باید حداقل هفته ای یک بار یخ دستگاه اب‬ ‫شود و اگر احتمال الودگی بافت به مایکوباکتریوم‬ ‫توبرکولوزیس وجود دارد بالفاصله دستگاه با یک ماده‬ ‫موثر بر علیه عامل توبرکولوز ضد عفونی شود‪.‬‬ ‫ ‪‬در مواقعی که خطر الودگی با عوامل‬ ‫‪ Creutzfeldt-Jakob‬وجود دارد‪ ،‬باید اقدامات حفاظتی‬ ‫شدیدی به کار گرفته شود‪ .‬استفاده از هیپوکلریت‬ ‫سدیم‪ %2‬جهت الودگی زدایی توصیه می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬جدول‪)1‬‬ ‫ ‪‬هنگام کار باید از دستکش و سایر‬ ‫وسایل حفاظتی استفاده کرد‪.‬‬ ‫ ‪‬هنگام برش‪ ،‬دریچه دستگاه بسته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ ‪‬باید دستورالعمل های مربوط به‬ ‫روش های الودگی زدایی میکروب مکتوب‬ ‫شده‪ ،‬در اختیار کارکنان مرتبط قرار داده شود‬ ‫و سوابق مربوط به اجرای ان نگهداری شود‪.‬‬ ‫پیشگیری از صدمات مکانیکی‬ ‫این دستگاه به سبب دارا بودن تیغه برنده‬ ‫ممکن است موجب بریدگی و اسیب پوستی‬ ‫شود‪ .‬به منظور جلوگیری از اسیب های‬ ‫مکانیکی بایدبه نکات زیر توجه شود‪:‬‬ ‫وسایل فوق به علت استفاده از تیغ خطرناک‬ ‫است‪ ،‬لذا باید توصیه های زیر را هنگام کار با‬ ‫انها به کار بست‪:‬‬ ‫•تیغ بدون محافظ رها نشود‪.‬‬ ‫ ‬ ‫•تیع یکبار مصرف در محفظه مقاوم‬ ‫ ‬ ‫مخصوص وسایل برنده قرار گیرد‪.‬‬ ‫اگر بدون برداشتن تیغ‪ ،‬نمونه ها تعویض می‬ ‫شود‪ ،‬تیغ را باید با محافظ انگشتان پوشاند و‬ ‫در این هنگام دسته ان بایدقفل شده باشد‪.‬‬ ‫•باید از قفل بودن ضامن مربوطه در‬ ‫ ‬ ‫هنگامی که از دستگاه میکروتوم استفاده نمی‬ ‫شود‪ ،‬مطمئن شد‪.‬‬ ‫منابع ‪:‬‬ ‫میکروتوم‪Article.tebyan.net/213530/‬‬ ‫‪Mihanazma.com /lab-equipment/microtome/‬‬ ‫‪docx‬میکروتوم‪Olom-pezeshki.persiangig.com.‬‬ ‫‪Clinicalmedicine.ir/post-4874.aspx‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫‪53‬‬ ‫ترانه تتارچه‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیار و مدیر گروه علوم پایه دارو سازی دانشگاه ازاد اسالمی‪ ،‬تهران‬ ‫بررسی اثر ‪MicroRNA‬‬ ‫در درمان بیماران مبتال به سرطان سینه‬ ‫سرطان سینه یکی از سرطان های شایع است که از دالیل مهم مرگ‬ ‫و میر در زنان است و پس از سرطان ریه‪ ،‬شایع ترین سرطان در میان‬ ‫زنان است‪ .‬طبق محاسبات انستیتو ملی سرطان ایاالت متحده امریکا‪ ،‬از‬ ‫هرهشت زن یک زن مبتال به سرطان سینه می شود و هنوز درمورد علت‬ ‫این بیماری اطالعات ناچیزی در دسترس است‪ .‬سرطان سینه تکثیر‬ ‫ان دسته از سلول های اپیتلیال است که مجاری یا لوبول های پستان‬ ‫را می پوشاند‪ .‬در سال ‪ 2007‬حدود ‪ 185510‬مورد سرطان مهاجم‬ ‫سینه و ‪ 40910‬مرگ در ایاالت متحده روی داد‪ .‬بدخیمی های با منشاء‬ ‫اپیتلیال پستان شایع ترین علت سرطان در زنان (بجز سرطان پوست)‬ ‫است که حدود ‪1/3‬همه ی سرطان های زنان را تشکیل می دهد‪ .‬ریسک‬ ‫فاکتورهایی از قبیل قاعدگی زودرس‪ ،‬یائستگی با تاخیر‪ ،‬نازایی یا سن‬ ‫زیاد درهنگام اولین زایش با استفاده از درمان جایگزینی هورمون با‬ ‫استروژن‪ ،‬سابقه ی فامیلی سرطان سینه ممکن است مسئول‪1/3‬دیگر‬ ‫موارد ایجادکننده ی سرطان سینه هستند‪ .‬با بهبود وضعیت و تشخیص‬ ‫زودرس مرگ ومیر ناشی از سرطان سینه در امریکا به صورت قابل‬ ‫توجهی درحال کاهش است ‪)1(.‬‬ ‫این ‪RNA‬ها در یوکاریوت ها است که حدود ‪25-18‬‬ ‫نوکلئوتید طول دارند‪ MicroRNA .‬ها گروهی از ‪ RNA‬های‬ ‫غیرکد کننده ی کوچک هستند که روی بیان ژن اثر می گذارند‪.‬‬ ‫انها این عمل را از طریق جفت شدن با توالی مکمل در‬ ‫‪ mRNA‬هدف که معموال در‪ UTR3‬ان واقع شده است انجام‬ ‫می شود‪ .‬این دسته از ‪RNA‬ها درسال ‪ 1993‬کشف شدند‬ ‫و نقش های بسیارمهم و وسیعی را در موجودات مختلف‬ ‫ایجاد می کنند‪ .‬وظیفه اصلی انها در تنظیم پس از رونویسی‬ ‫است که بابرهم کنش بر ‪ mRNA‬و خاموش کردن ژن هدف‬ ‫این کاررا انجام می دهند‪ .‬مطالعات نشان داده که سطح بیان‬ ‫‪ )Micro RNA(miR‬باطول مدت زمان زنده ماندن بیماران در‬ ‫ارتباط بوده است‪.‬‬ ‫فاکتورانکوژن ماکروفاژی مهارکننده مهاجرت (‪ )MIF‬برای‬ ‫‪ miR 451‬هدف است‪.‬‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫دی ‪95‬‬ ‫شماره ‪132‬‬ ‫تغییرات در سطح بیان ژن های برخی از ‪ micro RNA‬ها‬ ‫در سلول های سرطانی و سالم را از هم تشخیص می دهد‪.‬‬ ‫بیشترین تغییرات در ژن های ‪،miR-145 ،miR-256‬‬ ‫‪ miR- 21‬و ‪ miR-155‬با استفاده از روش فلو سایتو متری‬ ‫سطح بیان ‪ miR‬های تنظیمی را در انواع سرطان مورد‬ ‫بررسی قرار داده اندو با استفاده از انها به طبقه بندی انواع‬ ‫سرطان پرداختند‪ .‬در سرطان بیان ‪ miR‬دچار بی نظمی‬ ‫می شود‪)2( .‬‬ ‫‪ Micro RNA‬ها به عنوان سرطان زا و سرکوب گر‬ ‫سرطانیک ارتباط قوی بین ‪ miR‬ها و سرطان های انسانی‬ ‫اخیرا مورد توجه قرارگرفته است به این دلیل که ثابت شده‬ ‫است که ‪miR‬ها هم به عنوان سرطان زا وهم سرکوبگر‬ ‫سرطان عمل می کنند‪ .‬اولین ‪ microRNA‬های سرکوبگر‬ ‫سرطان که کشف شدند‪ 15،16 miR‬هستند این ‪ miR‬ها‬ ‫یا حذف شده یا اینکه میزانشان در اکثر (‪ )68%‬لوکمیاهای‬ ‫مزمن سلول های ‪ B‬دچار می شود‪.‬‬ ‫هدف ‪ mRNA miR15/16‬سازنده پروتئین انکوژن‬ ‫ضد اپاپتوزی‪ Bcl-2‬است‪ .‬کاهش بیان‪ miR15/16‬منجر‬ ‫به افزایش بیان پروتئین محرک سرطان و سرانجام مهار‬ ‫ورود سلول های سرطانی به فاز اپاپتوز می شود‪ .‬بنابراین‬ ‫‪ miR 15/16‬واکنش گرهای انتی سنس ‪ BCL-2‬است که‬ ‫می توانند برای درمان تومورهایی که بیش از حد ‪BCL-2‬‬ ‫را بیان می کنند مورد استفاده قرار گیرند‪ .‬یک ‪microRNA‬‬ ‫سرکوب گر سرطان دیگر ‪ LET-7‬است‪ .‬علت ارتباط بین‬ ‫کاهش بیان ‪ LET-7‬درسرطان ریه و درمان ضعیف این‬ ‫سرطان‪ ،‬افزایش بیان پروتئین سرطان زای ‪ Ras‬است‪)3( .‬‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫ژنی‪miR17-22‬‬ ‫گروه‬ :‫منابع‬ ‫ نویسنده جیمز واتسون‬، ‫) کتاب ژنتیک ایمنی واتسون‬1( (2) Even-Sapir E , Inbar M. PET in women with high risk for breast or ovarian cancer. lancet oncol .2010sep ; 11(9) :8 99-905 (3 ) Sotiro poulou G ,pampala kis G, liandou E , Moure Latos Z. emerging roles of micro RNA as molecular switches in the integrated circuit of the cancer cell. RNA . 2009 Aug ; 15(8) :14 43-61 . (4). Ahmed F E . Role of miRNA in carcinogenesis and bio marker selection : a methodological view. Expert Rev Mol Diagn . 2007 sep ; 7 (5) : 569-603 (Microcirculation .2012 APR: 19(3):224-32. (5).Roys Sen ck . miRNA in wound inflamma� tion and angiogenesis. Microcirculation . 2012 Apr;19(3):224-32 (6) . T sutsumi A , Kawa mata T , I zumi N , seitz H , Tomari Y . Recognition of the Pre - miRNA strueture by Drosophila dicer -1. Nat stract Mol Biol.2011 Oct ; 18(10) :1153-8. (7) . Cifuentes D , Xue H , Taylor DW , patnode H, Mishima Y , cheloufi S , et al. A novel miRNA processing pathway independent of Dicer requires Argonaute 2 catalytic activity . science 2010 Jun25 ; 328 (5986) : 1694-8. 55 95 ‫دی‬ 132 ‫شماره‬ ‫ سبب افزایش‬:‫ سرطانزای شناخته شده‬microRNA ‫اولین‬ .)4( ‫ می گردد‬B ‫رشد لنفومای سلول های‬ ‫ میزان‬miR16‫ و‬miR-15 ‫ها‬RNA ‫به جز این میکرو‬ ‫ در صورتی که‬.‫ را تحت تاثیر قرارمی دهند‬VEGF ‫بیان‬ ‫ را متاثر کرده و از‬C-Kit ‫ و‬eNOS ‫ ژن های‬miR221/222 )5( .‫این رو خود را به عنوان ضد رگزا معرفی می کند‬ ،‫کواترین و همکاران نشان دادند که درسلول های لنفوما‬ ‫ویروسی‬miR-K5 ‫ حلقه پیش ساز‬-‫پلی مورفیسم دربخش ساقه‬ ‫ توسط انزیم دورسا شده و‬micro RNA‫سبب مهارشناسایی‬ ) 6( .‫ بالغ شده است‬microRNA ‫درنهایت سبب مهارت ساخت‬ ‫یکی از فاکتورهای پایه ای که درکاهش یا عدم بیان‬ (Dicer) ‫ ایفای نقش می کند غیبت انزیم دایسر‬micro RNA ‫ موتاسین در بخش‬.‫است که نقش مهمی در تومورزایی دارد‬ micro RNA ‫ سبب اختالل در ساختار پیش‬miR -16‫ از‬UTR3 micro ‫در برخی بیماران لوکمیای مزمن شده وبا مهار تولید‬ )7( .‫ می شود‬micro RNA ‫ ی بالغ منجر به کاهش بیان این‬RNA 88982100 matashkhis@gmail.com ‫مجله اسفند ماه‬ JAN. 2017 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Volume 19 Issue No. 132 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com Editor in Chief: content Dr. Abbas Afrah Interview With Hedayatollah Mohamadzaee, Head of Lab office of Iranshahr MSU........10 3 Mahmood Aslani matashkhis@gmail.com News .............................................................................................................................5 3 Executive Manager: A Report of Skin Disease.............................................................................................3 3 Dr. Arash Daryakar MD Editorial………………………...........................................................................…….2 3 Managing editor: 3 aafrah@gmail.com 18th Annual Congress and the 1st International Congress of Pathology and Lab Medicin................................15 Anatomo-Clinical Pathologist Dr. Alireza Tarang, Medical Genetics (PhD.) Parvin Mokhtar, Nurse Introduction of microtome System …...................................................……………48 3 Dr. Alireza Mehrvarz, A review of breast cancer stem cells……................................................…….……..43 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus…………....................................38 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, The General Principles of QC in the Laboratory; Statistics in Laboratory-part2.........32 3 Professor of Tehran Medical Sciences Laboratory News.........................................................................................................28 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, Galactosemia................................................................................................................24 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, 3 Scientific Consultants: A Glance on the Pioneers, Dr. Abolhasan Nadim.....................................................20 Effects of MicroRNA in the treatment of patients with breast cancer…….....…..54 ‫ماهنامه‬ ‫نخستین نشریه ازمایشگاهی کشور‬ ‫ش‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫اسفن‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫ژ‬ ‫ه‬ ‫خی‬ ‫ک‬ ‫ن‬ ‫ص‬ ‫گ‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ز‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ای‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫گ‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ف‬ ‫هی‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫شود‬ ‫ازهم اکنون تماس بگیرید‬ ‫تلفن ‪88982100 :‬‬ ‫‪www.Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪Matashkhis@gmail.com‬‬