ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 133

‫سال نوزدهم ‪‬‬ ‫شماره ‪ 133‬‬ ‫بهمن ‪ 95‬‬ ‫‪ 100‬صفحه ‪‬‬ ‫‪ 8000‬تومان ‪‬‬ ‫‪ ISSN: 1561-6363‬‬ ‫‪‬‬ ‫سرنوشت طرح تحول سالمت‪ -‬دکترعباس افراه‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛ جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬واگذاری ازمایشگاه ها به شرکت های خارجی؛ صرفه جویی یا تهدید منافع ملی‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های استان گلستان‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫گذری برزندگانی دکترشریعتمدار‬ ‫اصول کنترل کیفیت در ازمایشگاه؛ کنترل کیفی داخلی‪ -‬مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫سازماندهی کروماتین و تنظیم رونویسی‪-‬زهرا محرابی‪-‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫مروری بر بالد گازاناالیزر ‪ -‬مهندس نیلوفر حسن‬ ‫نخستین نشریه ازمایشگاهی کشور‬ ‫ماهنامه‬ ‫سالنوزدهم‪-‬شماره‪(133‬بهمن‪100/)95‬صفحه‪8000/‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترارش دریاکار‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان طالقانی‪ -‬نرسیده به حافظ‬ ‫کوچه غفارزاده‪ -‬کوچه مشتاقی‪-‬پالک‪1‬‬ ‫تلفن‪021-88982100 / 09127333407 :‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪Web: www.Tashkhis.com‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪ ‬سخن مدیرمسوول؛ سرنوشت طرح تحول سالمت‪2...........................................................‬‬ ‫‪ ‬رویدادها و گزارش ها‪3...................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‪6...................................‬‬ ‫‪ ‬واگذاری ازمایشگاه ها به شرکت های خارجی؛ صرفه جویی یا تهدید منافع ملی‪12....................‬‬ ‫‪ ‬بیست و دومین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی برگزارشد‪15...................................‬‬ ‫‪ ‬اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های گلستان؛‬ ‫واحدژنتیک جهت رفاه حال مردم استان در بخش خصوصی راه اندازی شد‪18...................‬‬ ‫‪ ‬تاریخچه هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬بخش نخست‪22................‬‬ ‫‪ ‬پیشتازطب؛ تنها نماینده ایران در نمایشگاه‪26............................................... medlab 2017‬‬ ‫‪ ‬درنشست منطقه ای برنامه استراتژیک کنترل ایدز عنوان شد‪:‬‬ ‫‪ 90‬درصد افراد مبتال به ایدز شناسایی و مورد درمان قرار می گیرند‪28...............................‬‬ ‫‪ ‬با پیشکسوتان؛ گذری برزندگانی استاد دکترشریعتمدار‪30....................................................‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ ‪88809212‬‬ ‫خیابان سپهبد قرنی‪ ،‬ک ش محمدی‪ ،‬پ ‪4‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫نرس‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫‪ ‬اصول کلی کنترل کیفیت در ازمایشگاه‪(-‬بخش چهارم)؛کنترل کیفیت داخلی (‪34....................)IQC‬‬ ‫‪ ‬ارتباط اپی ژنتیک و یادگیری‪41.........................................................................................‬‬ ‫‪ ‬تازه های ازمایشگاه‪44.......................................................................................................‬‬ ‫‪ ‬سازماندهی کروماتین و تنظیم رونویسی‪48.........................................................................‬‬ ‫‪ ‬مروری بر بالد گازاناالیزر‪50.............................................................................................‬‬ ‫‪ ‬شرایط الزم جهت احداث ازمایشگاه های ازمون همکار با سازمان ملی استاندارد ایران‪53...................‬‬ ‫‪ ‬مکانیسم انعقاد خون‪58......................................................................................................‬‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫سراغاز‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫پیوند‬ ‫کبدتحول سالمت‬ ‫طرح‬ ‫سرنوشت‬ ‫بررسی سرنوشت طرح تحول سالمت که با پایمردی‬ ‫وزیر بهداشت دولت یازدهم راه اندازی شد‪ ،‬به راستی‬ ‫دشوار است‪ .‬کاستی های این طرح بسیار بزرگ بر همه ی‬ ‫پیشکسوتان روشن بود‪ .‬سیاست دولت های چند دهه‬ ‫گذشته‪ ،‬دارای نارسایی ها و چالش های ریشه ای بوده‬ ‫است‪ .‬سرچشمه ی این ناروایی ها بیشتر برخواسته از‬ ‫گزینش مدیران برپایه همسویی سلیقه ها و رویکردهای‬ ‫جناحی بوده است‪ .‬سرور گرامی اقای وزیر که به سخن‬ ‫خود پیشینه ی کارهای اجرایی و راهبردی نداشت‪ ،‬برپایه‬ ‫گفتمان خود در سال‪ ،1393‬با بهره مندی از برنامه ی‬ ‫موفق ترکیه و رایزنی با وزیر بهداشت ان کشور دست به‬ ‫این کار بزرگ زد(بنا به گفته وی در سال ‪ :1393‬در حال‬ ‫حاضر می توانیم از تجربیات ترکیه در اجرای برنامه های‬ ‫حوزه سالمت استفاده کنیم و این امکان فراهم شده که با‬ ‫اعزام گروه های مختلفی در زمینه های فناوری اطالعات‪،‬‬ ‫اورژانس‪ ،‬سرمایه گذاری بخش خصوصی‪ ،‬اداره‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬بهداشت‪ ،‬پزشک خانواده‪ ،‬نظام دارویی و‬ ‫سایر گروه های مختلف از دو کشور در خصوص تبادل‬ ‫تجربیات اقدام کنیم)‪ .‬همان زمان پرسش هایی در این‬ ‫باره شد که بی پاسخ ماند(برای نمونه‪ :‬مگر بنا نبود که‬ ‫بومی سازی در هر برنامه ای در اولویت قرار گیرد؟ پس‬ ‫چرا نیاز به تقلید از یک کشور ثالث ان هم ترکیه مطرح‬ ‫شده است؟ مگر همین دوسال قبل اعالم نکردیم که‬ ‫پزشک خانواده و نظام ارجاع‪ ،‬تفکر زکریای رازی است؟‬ ‫پس ‪ NHS‬انگلستان و بازدیدی که از نظام ارجاع سوئد‬ ‫شده بود به چه درد ما خورد؟) همان زمان اقای دکتر نیز‬ ‫فرمودند‪" :‬یکی از دالیل موفقیت سیستم بهداشت و درمان‬ ‫ترکیه‪ ،‬مرهون هماهنگی و انسجام مجلس‪ ،‬دولت‪ ،‬سیاست‬ ‫گذاران و تصمیم گیرندگان و بخش های مالی بود‪ ".‬از‬ ‫زمان بهینه سازی حوزه سالمت در این کشور ‪ ۱۲‬سال‬ ‫می گذرد‪ .‬این برنامه هنوز در اواسط کار است‪ .‬به طور‬ ‫مثال در نظام سالمت کشور ترکیه پزشک خانواده تعریف‬ ‫شده اما نظام ارجاع ندارند‪ .‬همچنین تاکنون هیچ موفقیتی‬ ‫در مورد کنترل هزینه ها نداشته اند" پس اگر ترکیه با‬ ‫همه ی هماهنگی های میان دولت‪ ،‬سیاست گذاران و‬ ‫بخش های مالی‪ ،‬بازهم موفقیتی در مورد کنترل هزینه ها‬ ‫نداشته اند! بی گمان باید برای وزیر روشن بوده که در‬ ‫کشورما که در هیچ زمینه ای هماهنگی نیست‪ ،‬وضع‬ ‫چگونه خواهد بود؟‬ ‫بزرگترین چالش این طرح(البته و نیز سرامد همه ی‬ ‫چالش ها در همه ی زمینه ها)‪ ،‬نابسندگی بودجه است‪.‬‬ ‫از همان گام نخست‪ ،‬در همین سراغاز ماهنامه‪ ،‬این‬ ‫جستاررا برجسته کرده بودیم‪ .‬پایداری این طرح بزرگ‬ ‫وابسته به بودجه بایسته‪ ،‬مدیریت شایسته‪ ،‬بازنگری و‬ ‫دگرگونی های الزم در گزینش مدیران و شیوه ی‬ ‫اجرای ان است‪ .‬اگر اقای وزیر در کابینه ی تازه‪ ،‬پابرجا‬ ‫باشد‪ ،‬بی گمان باید"مالک گزینش" معاونان و مسووالن‬ ‫وزارتخانه تنها شایستگی و ورزیدگی در مدیریت باشد‪.‬‬ ‫دگرگونی در این زمینه نیازی است اساسی‪ .‬اقای وزیر‬ ‫شاید بیاندیشد که رایزنی و یا به کارگیری از کسانی که‬ ‫دارای باالترین مدرک های رشته های غیر گروه پزشکی‪،‬‬ ‫برای بهینه سازی و صرفه جویی در این طرح دارای‬ ‫کارایی است‪ .‬باید گفت سپردن درمان و بهداشت به‬ ‫دست انان‪ ،‬یعنی فروکاستن جایگاه پزشکی به حد یک‬ ‫شرکت بازرگانی درجه ‪ 3‬و نابودی قداست ان است‪.‬‬ ‫مدیران و مسووالن در سطح کالن باید پزشکانی‬ ‫دلسوز و درداشنا باشند‪ .‬کسانی که حیات خلوتشان‬ ‫ترکیه است و می خواهند سرنوشت تشخیص ودرمان به‬ ‫گماشته های این شرکت ها در ایران بسپارند‪ ،‬بهتراست‬ ‫هرچه زودتر پایشان از طرح تحول سالمت کوتاه شود‪.‬‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫عدم نیاز به اخذ مجوز برای کاالهای عمومی ازمایشگاهی‬ ‫رئیــس اداره کارشناســی تجهیــزات و‬ ‫فراورده های ازمایشــگاهی سازمان غذا و‬ ‫دارو با اشاره به مصوبّه کمیته فنی تجهیزات‬ ‫پزشــکی از عدم نیاز به اخــذ مجوز برای‬ ‫کاالهای عمومی ازمایشــگاهی از اداره کل‬ ‫نظــارت و ارزیابی تجهیــزات و ملزومات‬ ‫پزشکی خبر داد‪.‬‬ ‫مهندس محمد علــی حیدری در توضیح‬ ‫بیشــتر اظهار داشــت‪ :‬کاالهایی که کاربرد‬ ‫عمومی ازمایشگاهی داشته و تحت عنوان‬ ‫‪ General Laboratory Use‬نیز شناخته‬ ‫می شوند و می توانند شامل انواع روپوش‪،‬‬ ‫ترازو‪ ،‬بــرس‪ ،‬بورت‪ ،‬ســانتریفیوژ‪ ،‬چمبر‪،‬‬ ‫کلمپ‪ ،‬دانســیتومتر‪ ،‬ترانس سنج ‪ ،‬یخچال‪،‬‬ ‫سمپلرها‪ ،‬ســرنگ ها و سیستم های تهویه‪،‬‬ ‫انکوباتورها و‪ ...‬باشــند نیــاز به اخذ مجوز‬ ‫از اداره کل نظــارت و ارزیابی تجهیزات و‬ ‫ملزومات پزشکی این سازمان ندارند‪.‬‬ ‫وی عدم نیاز به مجوز را مشــروط به این‬ ‫دانست که حیطه کاربرد کاالهای ذکر شده‪،‬‬ ‫با توجه به مستندات ارائه شده توسط کمپانی‬ ‫ســازنده‪ ،‬در زمینه تشخیص پزشکی و یا‬ ‫صرف ًا تحقیقاتی تعریف نشده و جزء وسایل‬ ‫پزشکی محسوب نشوند‪.‬‬ ‫مهنــدس حیدری در پایان خاطر نشــان‬ ‫کرد مطالب فوق به همراه لیســت کاملی از‬ ‫کاالهای عمومی ازمایشگاهی پیرو نامه ای‪،‬‬ ‫به رویــت دفتر مقررات صادرات و واردات‬ ‫ســازمان توســعه تجارت ایران نیز رسیده‬ ‫است‪.‬‬ ‫تجهیزات پزشکی بی کیفیت از بازار جمع اوری می شود‬ ‫رئیس اداره مهندســی و نگهــداری اداره‬ ‫تجهیزات و ملزومات پزشــکی سازمان غذا‬ ‫و دارو گفت‪ :‬تجهیزات و ملزومات پزشکی‬ ‫فاقــد کیفیــت و اصالت در ســطح عرضه‬ ‫جمع اوری می شود‪.‬‬ ‫حسین عظیم زاده افزود‪ :‬بر اساس ضوابطی‬ ‫کــه با عنوان « حوادث ناگــوار و فراخوان »‬ ‫ابالغ کرده ایم‪ ،‬تجهیزات و ملزومات پزشکی‬ ‫که در سطح عرضه مشکل کیفی داشته باشد‪،‬‬ ‫فراخوان می شود و این فراخوان از سوی اداره‬ ‫کل تجهیزات پزشکی و شرکت های نماینده‬ ‫تولید کننده و وارد کننده صورت می گیرد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشــان کرد‪ :‬بر اساس شیوه نامه‬ ‫داخلــی اداره کل تجهیــزات‪ ،‬موضوعــات‬ ‫فراخــوان با حضــور مدیــر کل و مدیران‬ ‫ادارات و کارشناس مربوط به هر کاال تشکیل‬ ‫می شــود و تصمیم های مربوطه بر اساس‬ ‫دســتورالعمل های مربوطه در مورد کاالی‬ ‫فراخوان اتخاذ می شود‪.‬‬ ‫وی اظهارکــرد‪ :‬اخیرا نیــز فراخوان هایی‬ ‫از طریق ســایت اداره کل تجهیزات پزشکی‬ ‫اطالع رســانی شده اســت تا دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی سراسر کشور‪ ،‬مراکز درمانی و‬ ‫شرکت های تولید کننده و واردکننده به این‬ ‫فراخوان ها توجه داشــته باشند و اقدامات‬ ‫الزم را انجام دهند‪.‬‬ ‫وی یاداور شــد‪ :‬برای مشــاهده فهرست‬ ‫اقالم منوی فراخوان(‪ )Recall‬باید به سایت‬ ‫غذا و دارو مراجعه شود‪.‬‬ ‫عوارض گمرک و مالیات بزرگ ترین مشکل تولیدکنندگان‬ ‫مدیر کل نظــارت و ارزیابی تجهیزات و‬ ‫ملزومات پزشکی ســازمان غذا و دارو از‬ ‫عوارض گمــرک و مالیات به عنوان بزرگ‬ ‫ترین مشکل تولیدکنندگان کاالهای سالمت‬ ‫محور نام برد‪.‬‬ ‫دکتــر بیگلر‪ ،‬افزود‪ :‬بزرگ ترین مشــکلی که‬ ‫تولیدکنندگانتجهیزاتپزشکیباانمواجههستند‬ ‫عوارض گمرکی مرتبط با واردات مواد اولیه است‬ ‫چراکــه این تولیدکنندگان هنگامی که مواد اولیه‬ ‫به محصول نهایی تبدیل می شود‪ ،‬باید عددهای‬ ‫متعددی به سیستم های مختلف اعم از گمرک‪،‬‬ ‫اقتصاد و دارایی و ارزش افزوده پرداخت کنند‪.‬‬ ‫وی تاکیــد کرد‪ :‬باید حمایــت عملی از‬ ‫تولیدکنندگان توسط سیستم های اقتصادی‬ ‫صورت گیرد‪ ،‬ما ابــزاری جهت پرداخت‬ ‫وام هــای ارزان قیمت نداریــم و باید در‬ ‫این زمینه بانک ها حمایت های بیشتری از‬ ‫تولیدکنندگان داشته باشند‪.‬‬ ‫به گزارش ایرنا‪ 40 ،‬درصد بازار تجهیزات‬ ‫پزشــکی کشــور از تولیدات داخلی و ‪60‬‬ ‫درصد از لــوازم پزشــکی وارداتی تامین‬ ‫می شــود و ســازمان غــذا و دارو در نظر‬ ‫دارد کــه در چند ســال اینده این نســبت‬ ‫را برعکــس کند و از ســوی دیگر ســهم‬ ‫صادرات تجهیزات پزشکی که اکنون بسیار‬ ‫ناچیز است را افزایش دهد‪.‬‬ ‫رسیدن به ‪ 60‬درصد سهم بازار داخلی در‬ ‫حوزه تجهیزات پزشــکی از اهداف برنامه‬ ‫ششم توسعه است‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪3‬‬ ‫سازمان غذا و دارو‪:‬‬ ‫دستورالعمل های تست بالینی تجهیزات و ملزومات پزشکی بزودی ابالغ می شود‬ ‫مدیــرکل نظارت و ارزیابــی تجهیزات و‬ ‫ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو گفت‪:‬‬ ‫با راه اندازی واحد تحقیق و توسعه در اداره‬ ‫کل تجهیزات پزشــکی و مرکــز تحقیقات‬ ‫تجهیزات پزشکی در این سازمان‪ ،‬به زودی‬ ‫دســتورالعمل های تست بالینی تجهیزات و‬ ‫ملزومات پزشکی ابالغ خواهد شد‪.‬‬ ‫محمــود بیگلر افزود‪ :‬از انجائی که جهت‬ ‫تســت بالینی تجهیزات و ملزومات پزشکی‬ ‫که مجوز ورود انها توســط کمیته فنی داده‬ ‫می شــود‪ ،‬رویه و دســتورالعمل یکسان و‬ ‫اســتانداردی تاکنــون به ازمایشــگاه ها و‬ ‫مراکز درمانی ابالغ نشــده اســت‪ ،‬به جهت‬ ‫شفاف سازی و ایجاد وحدت رویه و استاندارد‬ ‫ســازی در این زمینه‪ ،‬دستورالعملهای تست‬ ‫بالینی تجهیزات و ملزومات پزشکی توسط‬ ‫واحد تحقیق و توسعه اداره کل با همکاری‬ ‫اســاتید مرتبط تدوین شده و به زودی ابالغ‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬همچنین با مساعدت‬ ‫رئیس سازمان غذا و دارو‪ ،‬مقرر شده است تا‬ ‫مرکز تحقیقات تجهیزات پزشکی کشور در‬ ‫این سازمان تشکیل شود‪.‬‬ ‫درمان سرطان های سخت با روش جدید تعیین توالی ژنتیکی‬ ‫دکتر سعیدرضا غفاری روز یکشنبه در گفت‬ ‫داد‪ :‬بسیاری از سرطان ها که به مرحله پیشرفته‬ ‫وی با اشاره به این که برخی از این داروها‬ ‫سرطان ها که گاه در مدت کوتاه سبب فوت‬ ‫نیســتند و اغلب انها با پیشرفت بیماری به‬ ‫علیرغم این موضوع همکاران ما هنوز به طور‬ ‫و گــو با خبرنگار علمی ایرنا افزود‪ :‬برخی از‬ ‫فرد مبتال می شوند‪ ،‬تا حد زیادی با رویکرد‬ ‫جدید درمان پذیر هستند‪.‬‬ ‫وی با اشــاره به این کــه در روش جدید‪،‬‬ ‫براساس بررسی جهش های ژنتیکی در تومور‬ ‫فرد بیمــار‪ ،‬داروهای مورد نظر انتخاب و در‬ ‫اختیار فرد بیمار قرار می گیرد‪ ،‬گفت‪ :‬در این‬ ‫روش قبــل از اغاز درمــان‪ ،‬تومور را نمونه‬ ‫گیری ژنتیکی کرده و سپس براساس وضعیت‬ ‫ان‪ ،‬فرایند درمان اختصاصی برای فرد بیمار‬ ‫تعیین می شود‪.‬‬ ‫اما با این روش جدید امکان درمان بسیاری از‬ ‫انها وجود دارد‪.‬‬ ‫می شود که همان درمان هدفمند است‪.‬‬ ‫عضو هیات علمی پژوهشگاه این سینا ادامه‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫سرطان ها می پردازند‪.‬‬ ‫هستند‪ ،‬با روش جدید تعیین توالی ژنتیکی تا‬ ‫اعالم و اظهــار امیدواری کــرد که رویکرد‬ ‫سرطان ریه که جدی ترین نوع سرطان پوست‬ ‫حد زیادی قابل درمان شده است‪.‬‬ ‫را مهمترین عامل استقبال نکردن متخصصان‬ ‫متخصصان ســرطان به سمت بهره گیری از‬ ‫عضو هیات علمی پژوهشــگاه این ســینا‬ ‫روش جدید تعیین توالی ژنتیکی روز به روز‬ ‫برای حدود ‪ 200‬دارو مجوز صادر کرده است‬ ‫به بیماران براساس رویکرد پزشکی شخصی‬ ‫همچنین گفت‪ :‬ســازمان غذا و دارو امریکا‬ ‫اطالق می شود‪ ،‬بدین معنی است که پزشک‬ ‫ژنتیکــی فرد بیمــار‪ ،‬نحوه درمــان انتخاب‬ ‫بیشتر با روش های غیر فردمحور به مقابله با‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬برای مثال سرطان مالنوما و‬ ‫مشخص شدن تاثیر بر بیماری در اختیار فرد‬ ‫تجویز می کند و به واقع‪ ،‬براســاس ویژگی‬ ‫جدی براســاس این روش عمل نمی کنند و‬ ‫غفاری نبود ابزار تشــخیصی روش جدید‬ ‫دکتر غفــاری ادامه داد‪ :‬این روش که به ان‬ ‫برای بیمــار داروی اختصاصی همان فرد را‬ ‫ ‪4‬‬ ‫عوارض شدید یا مرگ بیمار منتهی می شوند‪،‬‬ ‫که تجویز انها براساس بررسی ژنتیکی انجام‬ ‫پزشــکی فردمحور یا پزشکی شخصی هم‬ ‫‪4‬‬ ‫می رســند‪ ،‬با روش های قدیمی قابل درمان‬ ‫در کشــور مــا هم یافت می شــوند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫می شــود‪ .‬این داروها بعد از تست ژنتیکی و‬ ‫مبتال قرار می گیرند‪.‬‬ ‫عضو هیات علمی پژوهشــگاه این ســینا‬ ‫اظهار کرد که در سال های گذشته این داروها‬ ‫انگشت شــمار بودند اما در سال های اخیر‬ ‫شاهد افزایش انها هستیم‪.‬‬ ‫بیشتر شود تا شاهد ارائه خدمات مطلوب تر‬ ‫و فردمحور در کشور باشیم ‪.‬‬ ‫دکتر علی صادقی تبار‪:‬‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫حیات ازمایشگاه های پزشکی بحرانی است‬ ‫عضــو هیــات‬ ‫مدیــره انجمــن‬ ‫علوم ازمایشگاهی‬ ‫کشــور‪ ،‬گفــت‪:‬‬ ‫ازمایشــگاه هــای‬ ‫پزشــکی با ســه چالش جدی مواجه اند که‬ ‫حیات انها را دچار بحران ساخته است‪.‬‬ ‫دکتر علــی صادقی تبار دبیر اجرایی پانزدهمین‬ ‫کنگره کشوری و دهمین کنگره بین المللی ارتقا‬ ‫کیفیت خدمات ازمایشگاهی و تشخیص پزشکی‪،‬‬ ‫افزود‪ :‬یکی از ویژگی ها و تغییرات کنگره امسال‬ ‫تغییرمکانبرگزاریکنگرهازدانشگاهعلومپزشکی‬ ‫ایــران در مرکز همایش های برج میالد اســت و‬ ‫امیدواریم با توحه به زیرساخت ها و امکانات این‬ ‫مرکزتغییراتیبهتریدراجرایکنگرهایجادشود‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬در کنار کنگره بحث نمایشــگاه‬ ‫و ملزومات ازمایشگاهی را خواهیم داشت که‬ ‫قریب به ‪ ۳۵‬درصد شرکت ها در بخش داخلی‬ ‫مرکــز همایش ها و ‪ ۶۵‬درصد شــرکت ها در‬ ‫ســازه ای که به صورت نمایشــگاه در فضای‬ ‫بیرونی ایجاد می شود‪ ،‬دایر خواهد بود‪.‬‬ ‫صادقی تبار افزود‪ :‬مثل سنوات گذشته ‪ ۲۲‬محور‬ ‫مختلف در این کنکره در نظر گرفته شده و همواره‬ ‫سعی ما این اســت که به تمامی جوانب کاری در‬ ‫ازمایشگاه تشــخیص طبی که شامل ارتقا بالین و‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬ارتقا مدیریت‪ ،‬مسائل استاندارد سازی و‬ ‫حقوقیواخالقدرازمایشگاهوادارهازمایشگاههای‬ ‫تشخیصطبیتوحهویژهایخواهیمداشت‪.‬‬ ‫وی گفــت‪ :‬در اخر تجــارب ارا و گفتگوهای‬ ‫انجام شده در قالب خالصه مقاله به صورت یک‬ ‫قطعنامه در پایان کنکره صادر و به مراجع مختلف از‬ ‫جمله وزارت بهداشت‪ ،‬مجلس شورای اسالمی و‬ ‫جاهاییکهارتباطوتاثیرگذاردرپرورشازمایشگاه‬ ‫کشور هستند‪ ،‬ارسال خواهد شد و هر ساله بر روی‬ ‫چالش های مهم و تاثیرگذار بر ازمایشــگاه های‬ ‫تشخیص طبیکشورتوجه میشود‪.‬‬ ‫صادقی تبار‪ ،‬سه چالش ازمایشگاه های کشور‬ ‫را مورد اشاره قرار داد و افزود‪ :‬بعد از اجرای طرح‬ ‫تحولسالمت‪،‬تعرفهخدماتازمایشگاهیمغفول‬ ‫ماند با توجه به اینکه در بسیاری از تخصص ها و‬ ‫حوزه های پزشــکی تعرفه ها اصالح شد به این‬ ‫معنی که به قیمت واقعی خدمات نزدیک شد و‬ ‫مورد توجه قرار گرفت ولی متاســفانه در طرح‬ ‫تحول سالمت ازمایشگاه مغفول ماند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬به رغم اینکه ازمایشگاه بر خالف‬ ‫رشته های دیگر وابسته به ارز است و تغییرات و‬ ‫نوسان نرخ ارز و تورمی که در جامعه وجود دارد‬ ‫به شدت خودش را در ازمایشگاه نشان می دهد‪،‬‬ ‫ولی متاسفانه تعرفه های ازمایشگاهی افزایش قابل‬ ‫توجهی نسبت به رشته های دیگر نداشته است‪.‬‬ ‫صادقیتبار‪،‬چالشدومازمایشگاههایتشخیص‬ ‫بالینی را به واســطه همین طرح تحول سالمت‬ ‫دانست و افزود‪ :‬به واسطه افزایش هزینه های بخش‬ ‫سالمت و سنگین شدن بار بیمه ها و عدم توانایی در‬ ‫پرداخت به موقع دیون بیمه ها‪ ،‬و با توجه به اینکه‬ ‫در پایان سال قرار داریم‪ ،‬قریب به یک سال تا ‪۱۱‬‬ ‫ماه است که مطالبات ازمایشگاه ها توسط بیمه ها‬ ‫پرداخت نشده و این چالش‪ ،‬حیات ازمایشگاه ها با‬ ‫بحرانمواجهساختهاست‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬چالش ســوم بــه خاطر همین‬ ‫تنگناها و الزامات مدیریت و کیفیت استانداردسازی‬ ‫است که توســط وزارت بهداشت الزامی شده که‬ ‫تنها ازمایشگاه ها در تمام جامعه پزشکی موظف به‬ ‫انجام ان هستند‪ .‬طبیعتا به دلیل هزینه های خاص‬ ‫خودشدراینزماننابهساماناقتصادیکههمتعرفه‬ ‫ازمایشگاهافزایشپیدانکردهوهمتاخیردرپرداخت‬ ‫بیمه ها و الزام جدیدی که به عنوان هزینه کیفیت و‬ ‫استاندارد سازی ازمایشگاه از سوی وزارت بهداشت‬ ‫الزامی شده به شدت موجب ازار ازمایشگاه ها شده‬ ‫وامیدواریمبادرایتمسئولینسیاستگذاربهداشتی‬ ‫اینموضوعموردتوجهقرارگیرد‪.‬‬ ‫پانزدهمیــن کنگره کشــوری و دهمین کنگره‬ ‫بین المللی ارتقا کیفیت خدمات ازمایشگاهی و‬ ‫تشخیص پزشکی از ‪ 31‬فروردین تا ‪ ۳‬اردیبهشت‬ ‫‪ ۹۶‬در مرکز همایش های برج میالد برگزار می شود‪.‬‬ ‫قربانیان تب زرد در برزیل به ‪ 40‬نفر رسید‬ ‫ســازمان جهانی بهداشــت چنــدی پیش‬ ‫همزمــان با نگرانی فزاینده درباره گســترش‬ ‫بیماری مرگبار تب زرد از کشــور افریقایی‬ ‫انگوال به ســایر نقاط جهان‪ ،‬به مسافران این‬ ‫کشور هشدار داد که واکسن علیه این بیماری‬ ‫را استفاده کنند‪.‬‬ ‫مقامــات وزارت بهداشــت برزیــل امروز‬ ‫چهارشــنبه اعالم کردند‪ :‬بر اثر شیوع بیماری‬ ‫تب زرد در این کشور‪ ،‬دستکم چهل شهروند‬ ‫جان خود را از دست دادند‪.‬‬ ‫وزارت بهداشــت برزیل تاکید کرده است‪:‬‬ ‫این میزان تلفات در مناطق روســتایی ایالت‬ ‫' مینزژرس' در جنوب شــرق کشــور ثبت‬ ‫شــده اســت و هم اکنون در ‪ 9‬ایالت طرح‬ ‫واکسیناسیون عمومی در حال اجرا است‪.‬‬ ‫بر اســاس این گزارش‪ 70 ،‬مــورد ابتال به‬ ‫این بیماری ویروســی شناسایی و ‪ 368‬مورد‬ ‫مشکوک مبتالیان در دست بررسی است‪.‬‬ ‫ســازمان جهانی بهداشــت چنــدی پیش‬ ‫همزمــان با نگرانی فزاینده درباره گســترش‬ ‫بیماری مرگبار تب زرد از کشــور افریقایی‬ ‫انگوال به ســایر نقاط جهان‪ ،‬به مسافران این‬ ‫کشور هشدار داد که واکسن علیه این بیماری‬ ‫را استفاده کنند‪.‬‬ ‫از هنگام اغاز ویروس همه گیر تب زرد در‬ ‫دسامبر ‪ 2015‬میالدی تاکنون بیش از ‪ 400‬تن‬ ‫جان باختنــد و حدود یک هزار و ‪ 975‬مورد‬ ‫مظنون به ابتال به این بیماری که توســط پشه‬ ‫منتقل می شود‪ ،‬مشاهده شده است‪.‬‬ ‫تب زرد‪ ،‬به شــدیدترین مورد شــیوع یک‬ ‫بیمــاری در چند دهه گذشــته تبدیل شــده‬ ‫اســت و این بیماری توسط همان پشه هایی‬ ‫که عامل ویروس های زیکا و دنگی اســت‪،‬‬ ‫انتقــال می یابد‪ ،‬گرچه ایــن بیماری با میزان‬ ‫مرگ و میر ‪ 75‬درصد‪ ،‬بســیار جدی تر بوده‬ ‫و در موارد شدید‪ ،‬موجب بستری شدن بیمار‬ ‫در بیمارستان الزامی می شود‪.‬‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست یازدهم ‪ -‬بهمن ‪ : 59‬کیت های تشخیص مصرف مواد مخدر و روان گردان تولید شده در کشور‬ ‫ ‪6‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫‪133‬‬ ‫شماره ‪95‬‬ ‫بهمن‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫فهرست یازدهم ‪ -‬بهمن ‪ : 59‬کیت های تشخیص مصرف مواد مخدر و روان گردان تولید شده در کشور‬ ‫(مجموعا نود و پنج مورد غربالی سریع و کروماتو گرافی ‪ ) CLT‬مورد تایید اداره کل ازمایشگاه مرجع سالمت به شرح زیراست‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫‪133‬‬ ‫شماره‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫فهرست یازدهم ‪ -‬بهمن ‪ : 59‬کیت های تشخیص مصرف مواد مخدر و روان گردان تولید شده در کشور‬ ‫  ‪88‬‬ ‫‪8‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪95‬‬ ‫بهمن‬ ‫‪133‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫فهرست یازدهم ‪ -‬بهمن ‪ : 59‬کیت های تشخیص مصرف مواد مخدر و روان گردان تولید شده در کشور‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫بهمن‬ ‫‪13395‬‬ ‫شماره‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪99‬‬ ‫فهرست یازدهم ‪ -‬بهمن ‪ : 59‬کیت های تشخیص مصرف مواد مخدر و روان گردان تولید شده در کشور‬ ‫‪10‬‬ ‫  ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫فهرست یازدهم ‪ -‬بهمن ‪ : 59‬کیت های تشخیص مصرف مواد مخدر و روان گردان تولید شده در کشور‬ ‫گفتکوی ویژه‬ ‫مهندس محمود اصالنی‬ ‫واگذاری ازمایشگاه ها به شرکت های خارجی؛‬ ‫صرفه جویی یا تهدید منافع ملی‬ ‫بحث واگذاری ازمایشگاه های دانشگاه ها به شرکت ها و بخش های دیگر موضوع جدیدی نیست و سابقه چندین ساله دارد‪ .‬بحث‬ ‫عدم پرداخت معوقات دانشگاه ها به شرکت های فعلی و واگذاری ازمایشگاه ها به شرکت های خارجی‪ ،‬مسئله ای است که به تازگی مطرح است‪.‬‬ ‫در این خصوص پای صحبت دکتر حسین فاطمی رییس انجمن متخصصین علوم ازمایشگاهی و همچنین دکترسعیدمهدوی مدیرکل سابق‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت نشستیم تا نقطه نظرات و دیدگاه هایشان را در این خصوص بدانیم که در ادامه می خوانید‪:‬‬ ‫دکتر حسین فاطمی رییس انجمن‬ ‫متخصصان علوم ازمایشگاهی‬ ‫درگفتگو با ماهنامه در خصوص‬ ‫واگذاری ازمایشگاه ها به‬ ‫شرکت های خارجی خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫واگذاری ازمایشگاه ها به شرکتی‬ ‫خارجی یک مورد بر سر زبان ها‬ ‫افتاد ان هم در دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫البرز بود‪ .‬مسووالن وزارت بهداشت‬ ‫و دانشگاه علوم پزشکی البرز در‬ ‫رسانه های ملی موضوع واگذاری‬ ‫ازمایشگاه البرز به شرکت خارجی‬ ‫را تکذیب نموده و اظهار کردند‬ ‫که با یک شرکت ایرانی قرارداد‬ ‫بسته اند‪ .‬شرکت ایرانی که با وی‬ ‫قرارداد بسته اند سابقه یک روز کار‬ ‫ازمایشگاه در کشور ایران را ندارد و‬ ‫طبق قانون سازمان برنامه و بودجه‬ ‫تنها شرکت های ایرانی می توانند‬ ‫طرف قرارداد با دولت ایران باشند‬ ‫که دارای حسن شهرت باشند‪ ،‬در‬ ‫صورتی که شرکت طرف قرا داد‬ ‫دانشگاه البرز هیچگونه سابقه و‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫شهرتی در امور ازمایشگاه تشخیص‬ ‫طبی در ایران ندارد‪.‬‬ ‫وی درادامه در پاسخ به این سوال‬ ‫که متولی این امر کدام بخش است‬ ‫افزود‪ :‬متولی واگذاری ازمایشگاه‬ ‫شبکه ای حوزه مشارکت های‬ ‫اقتصادی وزارت بهداشت است‬ ‫که این امر به معاونت های درمان‬ ‫دانشگاه تحویل شده است‪.‬‬ ‫دکتر فاطمی درخصوص مزایا‬ ‫و معایب این طرح تصریح کرد‪:‬‬ ‫از مزایایی که مسوولین وزارت‬ ‫بهداشت عنوان می کنند کاهش‬ ‫هزینه ها است‪ ،‬به این دلیل که‬ ‫در حال حاضر ازمایشگاه های‬ ‫کشور تست هایی که انجام انها در‬ ‫ازمایشگاه خودشان صرفه اقصادی‬ ‫ندارد به چند ازمایشگاه بزرگ ارجاع‬ ‫یا حتی به خارج ارسال می نمایند‬ ‫و کاهش هزینه در ازمایشگاه‬ ‫خودجوش انجام می گیرد‪ .‬معایب‬ ‫این طرح از بین بردن امکانات فعلی‬ ‫و دسترسی به ازمایشگاه را برای‬ ‫مردم سخت تر میکند‪ .‬در ضمن‬ ‫هنوز زیر ساخت های این امر فراهم‬ ‫نیست‪ .‬پیاده کردن این طرح به زمانی‬ ‫بیش از ‪ 10‬تا ‪ 15‬سال نیاز دارد‪ .‬در‬ ‫بعضی از کشورها ی اروپایی این‬ ‫طرح پیاده شد‪ ،‬اما در کشور فرانسه‬ ‫که فرهنگ مردم ان شبیه ایرانی ها‬ ‫است هنوز ازمایشگاه تشخیص طبی‬ ‫مثل ایران اداره می شود‪.‬‬ ‫رییس انجمن متخصصین با ابراز‬ ‫پیشنهاد و انتقاد در این خصوص‬ ‫شبکه کردن ازمایشگاه‬ ‫میگوید‪:‬‬ ‫فعال برای کشور ما زود است‪ ،‬چون‬ ‫با فرهنگ مردم سازگاری ندارد‪.‬‬ ‫درضمن مردم شکایتی از حوزه‬ ‫ازمایشگاه ندارند‪ .‬طبق امار سازمان‬ ‫برنامه و بودجه کل هزینه هایی که‬ ‫مردم بابت ازمایشگاه هزینه می کنند‬ ‫‪ 3‬تا ‪ %4‬هزینه درمانی شان را تشکیل‬ ‫می دهد فعال مشکل مردم نیست‪ .‬لذا‬ ‫پیشنهاد من این است که در یک یا دو‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی دولتی به عنوان‬ ‫پایلوت پیاده شود تا معایب و مزایای‬ ‫ان مطالعه و سپس در سراسر ایران‬ ‫پیاده شود‪.‬‬ ‫فاطمی در پاسخ به این سوال که ایا‬ ‫شرکت های ایرانی در این زمینه وجود‬ ‫ندارد که پای شرکت های خارجی به‬ ‫میان امده است تصریح کرد‪ :‬تمام‬ ‫مسئولین در رسانه ی ملی عنوان‬ ‫کردند که تا کنون با شرکت خارجی‬ ‫قرار دادی بسته نشده است‪ .‬یک مورد‬ ‫قرار داد بسته شده که ان هم ایرانی‬ ‫بود‪ .‬البته شرکت مربوط هیچگونه تجاربی‬ ‫در این زمینه در ایران ندارد‪.‬‬ ‫وی با بیان نظرخواهی وزارت‬ ‫بهداشت دراین خصوص ازانجمن های‬ ‫البته وزارت‬ ‫ازمایشگاهی افزود‪:‬‬ ‫بهداشت و درمان و ازمایشگاه مرجع‬ ‫سالمت در این خصوص نظرات‬ ‫انجمن ها را خواستار شده انجمن ها‬ ‫نظرات خود را در جلسه حضوری‬ ‫و مکاتبه ای اعالم نموده اند‪ .‬وی‬ ‫همچنین با اقدام عملی انجمن ها‬ ‫دراین خصوص یاداورشد‪ :‬انجمن های‬ ‫چهارگانه به وزارت بهداشت و درمانی‬ ‫نامه ای نوشته اند و امادگی خود را در‬ ‫زمینه شبکه کردن ازمایشگاه اعالم کرده‬ ‫اند‪ .‬در همین زمینه مطالعاتی در چندین‬ ‫جلسه در انجمن ها انجام شده و در‬ ‫حال انجام است چون این طرح ابعاد‬ ‫مختلفی دارد‪ .‬لذا انجمن ها طی ‪ 3‬تا‬ ‫شش ماه اینده‪ ،‬طرح خود را اماده و‬ ‫اعالم می نماید‪.‬‬ ‫دکتر فاطمی در پایان یا اور شد‪:‬‬ ‫واگذاری ازمایشگاه ها به شرکت های‬ ‫ایرانی و خارجی مستلزم مطالعات‬ ‫کارشناسی است‪ .‬بهترین محل‬ ‫کارشناسی‪ ،‬انجمن های ازمایشگاهی‬ ‫اند که بازوان قوی برای وزارت‬ ‫بهداشت و درمان کشور هستند‪.‬‬ ‫واگذاری ازمایشگاه ها به‬ ‫شرکت های ایرانی و خارجی مستلزم‬ ‫مطالعات کارشناسی است‪ .‬بهترین‬ ‫محل کارشناسی‪ ،‬انجمن های‬ ‫ازمایشگاهی اند که بازوان قوی برای‬ ‫وزارت بهداشت و درمان کشور هستند‬ ‫وی همچنین مشکالت روز صنف‬ ‫ازمایشگاهیان را عدم پرداخت به‬ ‫موقع بیمه ها موجب شده است نفس‬ ‫ازمایشگاه ها گرفته شود برشمرد‪.‬‬ ‫همچنین مشکل بعدی قیمت تمام شده‬ ‫تست ها ی ازمایشگاهی هنوز اجرایی‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫واگذاری ازمایشگاه ها به‬ ‫شرکت های خارجی غیراصولی است‬ ‫دکترسعید مهدوی مدیرکل سابق‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت در گفتگو‬ ‫با ماهنامه درخصوص واگذاری‬ ‫ازمایشگاه ها به شرکت های دیگر‬ ‫بیان کرد‪ :‬دانشگاه تهران‪ ،‬ایران و شهید‬ ‫بهشتی پیشتاز واگذاری ازمایشگاه ها‬ ‫بودند و چندین سال است که این کار‬ ‫صورت گرفته و سابقه ده ساله دارد‪ ،‬به‬ ‫این صورت که هر واحدی پول بیشتری‬ ‫پرداخت می کرد ازمایشگاه را به ان‬ ‫واگذار می کردند‪ .‬لذا امر جدیدی نبوده‬ ‫و یک واگذاری بخشی است‪ .‬مسئله ای‬ ‫جدید این است واحدهایی که وارد‬ ‫این حوزه شدند و ازمایشگاه ها را‬ ‫به انها واگذارکرده بودند‪ ،‬ازدولت‬ ‫طلبکارند‪ .‬درواقع شرکت هایی که‬ ‫وارد چرخه مالی بیمارستان های‬ ‫دولتی می شوند‪ ،‬زمانی که چندین‬ ‫ماه پول دریافت نکنند به طلبکاران‬ ‫میلیاردی تبدیل می شوند‪ .‬حال‬ ‫دانشگاه ها قصد دارند شرکت هایی‬ ‫را وارد این چرخه واگذاری کنند‬ ‫که درصورت تاخیردرپرداخت‪ ،‬به انها‬ ‫فشاروارد نکند‪ .‬در این میان برخی‬ ‫مشاوران به وزارتخانه پیشنهاد واگذاری‬ ‫به شرکت های خارجی را دادند‪.‬‬ ‫عضو هیات مدیره انجمن دکترای‬ ‫علوم ازمایشگاهی در ادامه گفتگوی‬ ‫خود با ماهنامه واگذاری ازمایشگاه ها‬ ‫به شرکت های خارجی را کامال‬ ‫غیر اصولی دانست و گفت‪ :‬انجام‬ ‫این کار از سوی وزارت بهداشت‬ ‫به منافع ملی صدمه می زند‪ .‬وی با‬ ‫اشاره به اینکه یک مورد در استان البرز‬ ‫شنیده شده بود که به شرکت خارجی‬ ‫واگذارشده است ولی هیچ سندی دیده‬ ‫نشد و حتی ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫هم در این خصوص ابراز بی اطالعی‬ ‫کرد‪ .‬در حقیقت اگر قراراست به شرکت‬ ‫خارجی پرداخت ارزی یا ریالی صورت‬ ‫گیرد‪ ،‬بهتر است معوقات شرکت های‬ ‫داخلی به موقع پرداخت شود چرا که‬ ‫ما هم به لحاظ تخصصی و هم به لحاظ‬ ‫تجهیزات از توان باالیی برخورداریم‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬طبق تحقیقاتی که در‬ ‫دانشگاه شهید بهشتی صورت گرفته به‬ ‫این نتیجه رسیدند که واگذاری نباید‬ ‫بخشی باشد بلکه به صورت کلی مثال‬ ‫یک بیمارستان به یک گروه واگذار شود‬ ‫تا مدیریت واحدی برای ارائه سرویس‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪13‬‬ ‫در بخش های مختلف وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫مهدوی با گالیه از اینکه اکنون‬ ‫به جایی رسیدیم که واگذاری‬ ‫موردی به خارجی ها صورت‬ ‫می گیرد‪ ،‬ادامه داد‪ :‬از نظر ما این‬ ‫کار نشدنی و غیر اصولی است‪،‬‬ ‫زیرا این شرکت ها در ابتدا قیمت‬ ‫را تا حد ممکن پایین اورده و‬ ‫ارائه دهندگان خدمات داخلی کنار‬ ‫می روند و ان گاه که میدان خالی شد‬ ‫این شرکت ها تعرفه تعیین می کنند‪.‬‬ ‫وی اضافه کرد‪ :‬با ایجاد چنین فضایی‬ ‫این شرکت ها هر قیمتی را که اعالم کنند‬ ‫پذیرفته می شود و در نتیجه میزان کیفیت را‬ ‫انها تعیین می کنند که هر چه را که بگویند‬ ‫می پذیریم و این کار به صالح نیست‪.‬‬ ‫دکترمهدوی با بیان اینکه متخصصان‬ ‫علوم ازمایشگاهی کشورمان پتانسیل و‬ ‫توان الزم را برای اداره امور ازمایشگاه ها‬ ‫دارا هستند‪ ،‬تصریح کرد‪ :‬همچنان دست‬ ‫ما برای کمک و حمایت به سمت دولت‬ ‫دراز است و باید از انجمن ها به نحو‬ ‫مطلوب استفاده شود و با واگذاری‬ ‫ازمایشگاه ها به شرکت های خارجی‬ ‫یک کار غیرعلمی صورت نگیرد‪ .‬به‬ ‫عنوان مثال در دانشگاه البرز ‪ 80‬نفر‬ ‫از دوستان ازمایشگاهی جمع شده اند‬ ‫و ظرفیتی ایجاد کرده اند‪ .‬حال که این‬ ‫چنین ظرفیت و دسترسی موجود است‪،‬‬ ‫دولت چرا از ان استفاده نمی کند‪.‬‬ ‫وی به یکسان نبودن تعرفه‬ ‫ازمایشگاه های بخش دولتی و‬ ‫خصوصی اشاره کرد و اذعان داشت‪ :‬به‬ ‫دالیلی تعرفه این ‪ 2‬بخش ازهم جدا بوده‬ ‫و یکسان نیست و حدود ‪ 50‬درصد با‬ ‫هم اختالف دارد که این امر ارائه خدمت‬ ‫را به سمت مراکز دولتی سوق می دهد‪.‬‬ ‫عضو هیات مدیره انجمن دکترای‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫طبق تحقیقاتی که در دانشگاه‬ ‫شهید بهشتی صورت گرفته به این‬ ‫نتیجه رسیدند که واگذاری نباید‬ ‫بخشی باشد بلکه به صورت کلی‬ ‫مثال یک بیمارستان به یک گروه‬ ‫واگذار شود تا مدیریت واحدی برای‬ ‫ارائه سرویس در بخش های مختلف‬ ‫وجود داشته باشد‬ ‫علوم ازمایشگاهی افزود‪ :‬وقتی تعرفه‬ ‫را کاهش می دهیم از حقوق بخش‬ ‫های مختلف ان کاسته ایم و انچه رخ‬ ‫نمی دهد‪ ،‬کیفیت مطلوب است که‬ ‫بیماران همواره از ان ناراضی هستند‪.‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬تعرفه ازمایشگاه ها در‬ ‫ایران نسبت به کشورهایی که ‪GDP‬‬ ‫مشابه دارند سه برابر پایین تر است و‬ ‫همین تعرفه در کشورهای حاشیه خلیج‬ ‫فارس به ‪ 10‬برابر نیز می رسد‪.‬‬ ‫مدیرکل سابق مرجع سالمت با‬ ‫اشاره به این مطلب که دولتمردان‬ ‫وزارت بهداشت به دنبال ارزان تر‬ ‫کردن خدمات ازمایشگاهی هستند‪،‬‬ ‫عنوان کرد‪ :‬ما حتی از قیمت تمام شده‬ ‫هم ارزانتر کار می کنیم و سال گذشته‬ ‫کارگروهی ایجاد شد و وزیر بهداشت‬ ‫اختیاری را برای استخراج قیمت تمام‬ ‫شده خدمات ازمایشگاهی به سه انجمن‬ ‫علوم ازمایشگاهی واگذار کرد که پس‬ ‫از ساعت ها کار کارشناسی‪ ،‬قیمت ها‬ ‫استخراج و به وزیر ارائه شد که عینا‬ ‫ان را به دبیرخانه شورای عالی‬ ‫بیمه منعکس کرد‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬متاسفانه درعمل‬ ‫ما شاهد اجرای این کار کارشناسی‬ ‫شده نبودیم و این درحالی است که‬ ‫تمام کارشناسان علوم ازمایشگاهی‬ ‫با وجود تمامی مشکالت سعی بر‬ ‫این دارند کار خود را به بهترین‬ ‫شکل ممکن انجام داده و به ارائه‬ ‫خدمت بپردازند‪.‬‬ ‫عضو هیات مدیره انجمن دکترای‬ ‫علوم ازمایشگاهی گفت‪ :‬چند شرکت‬ ‫خارجی از روسیه‪ ،‬ترکیه‪ ،‬هند و چین از‬ ‫شرکت هایی که سیستم های بسته دارند‬ ‫استعالم قیمت کرده اند تا وارد عرصه‬ ‫شده و گردش ازمایشگاه های ما را‬ ‫برعهده بگیرند و این در حالی است که‬ ‫تا به حال در هیچ وزارتخانه ای مشاهده‬ ‫نشده که بخشی از ارائه خدمات را به‬ ‫شرکت های خارجی واگذار کنند‪.‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه واگذاری‬ ‫ازمایشگاه ها به شرکت های خارجی‬ ‫یک کار غیر اصولی و غیر علمی است‪،‬‬ ‫اظهار داشت‪ :‬این کار به منافع ملی‬ ‫ما ضرر وارد می کند وشرکت های‬ ‫خارجی نیز اگر ذره ای به منافعشان‬ ‫خدشه وارد شود‪ ،‬کار را رها می کنند‪.‬‬ ‫مهدوی با بیان این که ما ایرانی‬ ‫هستیم و تحت هر شرایطی پایبند به‬ ‫ارائه خدمات به مردم کشورمان هستیم‪،‬‬ ‫افزود‪ :‬دولت اگر پول دارد چرا با ما‬ ‫تسویه نمی کند و نزدیک به یکسال‬ ‫است که ازمایشگاه ها مطالبات خود را‬ ‫از بیمه ها دریافت نکرده اند و با سختی‬ ‫امورات خود را می گذرانند و کسی‬ ‫به دنبال کیفیت و ارائه دهنده خدمت‬ ‫مناسب نیست که همه این موارد مغایر‬ ‫با سیاست های کلی نظام سالمت و‬ ‫اقتصاد مقاومتی است‪.‬‬ ‫همایش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫بیست و دومین جشنواره تحقیقاتی‬ ‫علوم پزشکی رازی برگزارشد‬ ‫جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی‬ ‫رازی از سال ‪ 1374‬بر اساس بند ‪4‬‬ ‫از اصل سوم قانون اساسی ایران مبنی‬ ‫بر تقویت روح بررسی‪ ،‬تتبع و ابتکار‪،‬‬ ‫در راستای اهداف وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی و به منظور‬ ‫تجلیل از مقام و منزلت پزشکان و‬ ‫دانشجویان فرهیخته دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی‪ ،‬همه ساله در دی ماه‪،‬‬ ‫به افتخار محمد زکریای رازی طبیب‪،‬‬ ‫شیمی دان‪ ،‬داروساز و فیلسوف بزرگ‬ ‫ایرانی برگزار می شود‪.‬‬ ‫امسال بیست و دومین دوره جشنواره‬ ‫با تاکید بر امر ارتقاء کیفی تحقیقات و‬ ‫فناوری در سطح ملی و بین المللی بر‬ ‫اساس ائین نامه های مصوب معاونت‬ ‫تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی در سالن‬ ‫همایش های رازی با حضور دکتر سید‬ ‫حسن هاشمی رئیس شورای عالی‬ ‫جشنواره و وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و‬ ‫اموزش پزشکی‪ ،‬دکتر رضا ملک زاده‬ ‫نائب رئیس وزرای عالی و رئیس هیات‬ ‫اجرایی جشنواره و معاون تحقیقات و‬ ‫فناوری‪ ،‬دکتر جهانگیری معاون اول‬ ‫ریاست جمهوری برگزار شد تا اهداف‬ ‫واالی پژوهش را تعقیب کرده و با ارج‬ ‫نهادن به مقام واالی پژوهشگران و ایجاد‬ ‫فضای باطراوات تحقیقاتی به تشویق‬ ‫محققان جوان و دانشجو و ارتقای‬ ‫جایگاه کشورمان ایران در تولید علم‬ ‫درزمینه ی های علوم پزشکی کمک‬ ‫کرده و فرزندان برومند این مرزوبوم‬ ‫با نیروی ایمان و استعداد خود در‬ ‫سایه یک نظام تحقیقاتی سازمان یافته‪،‬‬ ‫عهده دار نقش فعال تری در پیشرفت‬ ‫دانش جهانی باشند‪.‬‬ ‫کمیته های تخصصی بیست و‬ ‫دومین جشنواره تحقیقاتی علوم‬ ‫پزشکی رازی عبارت بود از‪:‬‬ ‫‪ ‬علوم بالینی و سالمت‬ ‫‪ ‬علوم پایه پزشکی‬ ‫‪ ‬ابداعات‪ ،‬اختراعات و فناوری‬ ‫وزیر بهداشت در سخنرانی خود‬ ‫ضمن تشکر از زحماتی که دکتر‬ ‫ملک زاده و دیگر همکارانشان در‬ ‫امور دانشگاهی و ستادی می کشند‬ ‫افزود‪ :‬تصور بنده این است اگر‬ ‫گره هایی که در حوزه ی سالمت‬ ‫به ویژه در بخش اموزش وجود دارد‬ ‫برداشته شود سرعت ما چند برابر‬ ‫خواهد شد‪ .‬ازجمله مشکالتی که‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪15‬‬ ‫است بحث استقالل دانشگاه است‬ ‫و مسائل اقتصادی ومالی این حوزه‬ ‫مورد تعرض است و استقالل ندارد‪.‬‬ ‫امیدواریم از گزند اسیب های این‬ ‫بخش در امان بمانیم و مهم تر از ان به‬ ‫نظرم چالش هایی است که در ساختار‬ ‫اداره ی سالمت کشور وجود دارد‬ ‫که اسیب های زیادی را به حوزه ی‬ ‫سالمت و اموزش وارد کرده است‪.‬‬ ‫به طوری که در دو دهه گذشته بیشتر‬ ‫مراکز اموزشی ما تبدیل به مراکز‬ ‫درمانی گشته است و امکان فعالیت‬ ‫اساتید و پژوهشگران ما نیست‪ .‬ما از‬ ‫نظر زیرساختی یک بی توجهی مزمنی‬ ‫را متوجه هستیم‪ .‬اگر بخواهیم پژوهش‬ ‫پیشرفت کند‪ ،‬بدون شک اموزش‬ ‫قدم اول خواهد بود‪ .‬بیمارستان های‬ ‫اموزشی به معنای واقعی‪ ،‬در کشور‬ ‫نداریم و انتظار این است که حداقل‬ ‫اگر خودمان نمی توانیم‪ ،‬این امکان را‬ ‫فراهم اوریم که با استفاده از سرمایه‬ ‫گزاران داخلی و خارجی‪ ،‬حداقل‬ ‫‪ 20000‬تخت اموزشی فراهم کنیم‪.‬‬ ‫بخشی از کمبودهایی که مردم از ان‬ ‫رنج می برند ناشی از این کم توجهی‬ ‫است‪ .‬ما اساتید برجسته ای داریم‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫و در بعد اموزش نیز هیچ کمبودی‬ ‫نداریم و حتی دارای برتری های نسبی‬ ‫چه منطقه ای و چه بین المللی هستیم‪.‬‬ ‫انچه کم است فضا و نیروی انسانی‬ ‫غیرتخصصی است که متاسفانه در این‬ ‫چند ساله مغفول مانده است‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد اگر بتوانیم در کنار استقالل‬ ‫دانشگاه ها و اصالح ساختار ارائه‬ ‫خدمت و تصمیم سازی در حوزه‬ ‫سالمت‪ ،‬به توصیه ی زیرساخت های‬ ‫اموزشی هم فکر کنیم‪ ،‬حتم ًا در اینده‬ ‫مسیرهای روشن تری را برای تحقیقات‬ ‫و پژوهش شاهد هستیم؛ ممنونم از‬ ‫تمامی کسانی که به خاطر کشور و‬ ‫مردمشان‪ ،‬امر پژوهش را سرعت‬ ‫بخشیدند‪ ،‬اماری که دکتر ملک زاده‬ ‫ارایه کرد بسیار مسرت بخش بوده‬ ‫است‪ .‬ان چه ما شاهدش بودیم رشد‬ ‫منطقه ای و رقابت سخت به شکل کیفی‬ ‫در ایران در کارنامه ی دانشگاه هاست‪.‬‬ ‫بحث تقدیر پژوهشگران در اینجا‬ ‫مطرح شده است که چیزی غیر از‬ ‫براورده کردن انتظارات در راستای‬ ‫حمایت و صیانت از دستاورده ی انان‬ ‫از طرف دولت و قوه قضاییه نیست‪.‬‬ ‫بعد از سخنرانی وزیر بهداشت‪ ،‬اهدای‬ ‫جوایز برگزیدگان بیست و دومین‬ ‫جشنواره ی تحقیقاتی علوم پزشکی‬ ‫رازی با دعوت حضور از دکتر سید‬ ‫حسن هاشمی‪ ،‬دکتر رضا ملک زاده و‬ ‫دکتر جهانگیری بسیار باشکوه برگزار‬ ‫شد و به خوبی از انان تقدیر و تشکر‬ ‫به عمل امد‪.‬‬ ‫برگزیدگان کمیته‬ ‫علوم بالینی و سالمت‬ ‫رتبه اول‪ :‬دکتر محمدرضا زالی‬ ‫فوق متخصص گوارش و کبد‬ ‫رتبه دوم‪ :‬دکتر محمدعلی‬ ‫صحراییان متخصص مغز و اعصاب‬ ‫و دکتر محمدرضا محمدی فوق‬ ‫تخصص روان پزشکی کودکان‬ ‫رتبه سوم‪ :‬دکتر عیسی محمدی‬ ‫دکترای تخصصی پرستاری‬ ‫برگزیده جوان این گروه دکتر امیر‬ ‫فیلی متخصص بیماری های پوست و‬ ‫سلول های بنیادی بود و در کمیته ی‬ ‫ابداعات‪ ،‬اختراعات و فناوری به‬ ‫وحید قراملکی فوق لیسانس مهندسی‬ ‫مکاترونیک برای دستگاه حاللیت‬ ‫سنج اتوماتیک اختصاص پیدا کرد‪...‬‬ ‫پژوهشگر برتر دکتر محسن فتح اله‬ ‫زاده دکترای تخصصی ژنتیک پزشکی‬ ‫بود‪ .‬در گروه محققان کمیته علوم‬ ‫پزشکی‪ ،‬دکتر زرین دست دکترای‬ ‫تخصصی فارماکولوژی و دکتر‬ ‫نجم ابادی دکترای تخصصی بیولوژی‬ ‫مولکولی رتبه ی اول را به خود‬ ‫اختصاص دادند‪ .‬رتبه ی دوم دکتر‬ ‫هدایتی دکترای تخصصی بیوشیمی‬ ‫بود‪ .‬رتبه ی سوم این گروه به دکتر‬ ‫ژاله ورشو ساز دکترای تخصصی‬ ‫فارماسیوتیکس اختصاص یافت‪ .‬در‬ ‫بین دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی‪،‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران‪ ،‬مازندران‪،‬‬ ‫شهرکرد‪ ،‬انستیتو پاستور ایران‪ ،‬مرکز‬ ‫تحقیقات غدد و متابولیسم‪ ،‬مرکز‬ ‫تحقیقات کاربردی دارویی‪ ،‬مرکز‬ ‫تحقیقات نقص ایمنی کودکان‪ ،‬مرکز‬ ‫تحقیقات بیوتکنولوژی‪ ،‬مواد دندانی‪،‬‬ ‫کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی شیراز و شهید بهشتی‬ ‫تهران‪ .‬مازندران‪ .‬ایالم و چندین مجله‬ ‫داخلی و خارجی نیز حائز رتبه شدند‪.‬‬ ‫معاون رئیس جمهور دکتر جهانگیری‬ ‫نیز بعد از مراسم در سخنرانی خود با‬ ‫تاکید بر سالروز امضای تفاهم نامه‬ ‫برجام گفت‪ :‬به بهانه ی هسته ای در‬ ‫طی سال های گذشته فشارهای زیادی‬ ‫به ملت و کشور ایران وارد شد که با‬ ‫تحریم های شدید سازمانی و نظام بانکی‬ ‫همراه بود و نتیجت ًا جلوی پژوهش های‬ ‫بسیاری از دانشمندان هسته ای نیز‬ ‫هم گرفته شد‪ .‬اقتصاد مقاومتی وقتی‬ ‫می تواند بنیان محکمی داشته باشد که‬ ‫دانش بنیان شدن همه ی امور در دنیا‬ ‫به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود‪.‬‬ ‫رسالت دانشگاه ها در مقطع فعلی تولید‬ ‫علم و تربیت دانشجویان و از همه‬ ‫مهم تر دانش بنیان شدن همه امور است‪.‬‬ ‫دکتر ملک زاده در رابطه با بودجه‬ ‫برای پژوهش گفت‪ :‬واقعیت این‬ ‫است که ما بودجه ی کمی داریم‬ ‫قرار بوده ‪ %3‬تولید ناخالص ملی را‬ ‫برای پژوهش اختصاص بدهند که‬ ‫متاسفانه ای رقم به ‪ ./5‬درصد در کاغذ‬ ‫رسید در پنج سال اتی هم بودجه ی‬ ‫خوبی برای تحقیقات درزمینه ی‬ ‫بیماری های غیر واگیردار در اختیار‬ ‫پژوهشگران این حوزه قرار داده‬ ‫شد‪ .‬ولی انچه بیشتر از بودجه حائز‬ ‫اهمیت است مسئله ایثار و تالش‬ ‫نیروی انسانی است که باوجود بودجه‬ ‫کم باعث پیشرفت کشور شدند‪ .‬امید‬ ‫است دولت بتواند در بازگشایی‬ ‫وضعیت اقتصادی حمایت از پژوهش‬ ‫بکند و بتوانیم وضعیت رو به رشدی‬ ‫در سال های اتی داشته باشیم‪.‬‬ ‫وی درپایان در خصوص جشنواره‬ ‫رازی یاداور شد‪ :‬فکر می کنم مهم ترین کار‬ ‫جشنواره رازی در واقع کشف استعدادها‬ ‫و به فعلیت رساندن ان هاست و جایگاه‬ ‫این جشنواره را در سالمت بهداشت علوم‬ ‫پزشکی بسیار موفق و ویژه خواند‪.‬‬ ‫گفتگو‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های گلستان‬ ‫واحد ژنتیک جهت رفاه حال مردم استان‬ ‫در بخش خصوصی راه اندازی شد‬ ‫جمعیت این شهر بنابر سرشماری ‪ ،1394‬تقریبا ‪ 1 .892 .465‬نفر بوده است‪ .‬اکثریت جمعیت شهر گرگان مردم فارسی زبان هستند‪.‬‬ ‫گرگانی ها‪،‬سادات استرابادی‪،‬مازنی ها‪،‬اذری ها‪ ،‬شماری از ترکمن ها‪ ،‬گروه کوچکی از مهاجرین قزاق و مهاجرانی ازدیگر استان های‬ ‫کشور همچون سمنان‪ ،‬خراسان و سیستان و بلوچستان از مردمان ساکن این شهرند‪ .‬شماری از ترکمن ها در دهه های اخیر به شهر‬ ‫گرگان مهاجرت کرده اند که جمعیت ترکمن ها در شهرستان گرگان (شهر گرگان و بخش های مختلف پیرامون) در سال ‪ ۱۳۸۳‬برابر با‬ ‫‪ ۲۵۱۹‬نفر بوده است‪ .‬شمار کمی از قزاق ها در فاصله سال های ‪ ۱۳۰۹‬تا ‪ ۱۳۱۱‬از روسیه به ایران مهاجرت کرده و در شهرهای گنبد‪،‬‬ ‫بندرترکمن و گرگان مستقر شدند‪.‬‬ ‫ً‬ ‫گرگان از شهرهای شمالی ایران است‪ ،‬اب و هوای معتدل دارد‪ ،‬هرچند تابستان های ان نسبتا گرم و شرجی است‪ .‬اقلیم منطقه بسیار‬ ‫گوناگون و متنوع است و کوه‪ ،‬جنگل و چمنزار‪ ،‬جلگه و دشت‪ ،‬بیابان و شوره زار‪ ،‬دریا و خلیج‪ ،‬رودخانه و تاالب و زمین کشاورزی را شامل‬ ‫می شود‪ .‬شهر گرگان و منطقه پیرامونش که از نیمه سال ‪ ۱۳۷۶‬شمسی پس از شصت سال تالش به صورت رسمی به استان گلستان‬ ‫موسوم شده از یکم دی ماه ‪ ۱۳۱۱‬شمسی تاکنون به نام گرگان و دشت شهرت داشته است‪.‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی گلستان در شکل ابتدایی خود در سال ‪ 1346‬شمسی به صورت اموزشکده بهیاری بویه در شهرستان گرگان‬ ‫تاسیس و در سال ‪ 1356‬به اموزشکده پرستاری بویه ارتقا یافت‪ .‬سپس در سال های ‪ 1367‬و ‪ 1372‬به ترتیب به دانشکده پرستاری‬ ‫بویه و دانشکده پرستاری مامایی بویه تبدیل شد ‪ .‬با تالش های پیگیرانه مسووالن و نیاز مردم‪ ،‬در سال ‪ 1374‬دانشکده علوم پزشکی‬ ‫گرگان تاسیس و در سال بعد اموزشکده پیراپزشکی تاسیس و درسال ‪ 1376‬دانشگاه علوم پزشکی گرگان به تصویب رسید که پس‬ ‫از جدا شدن استان گلستان ازاستان مازندران‪ ،‬در سال ‪ 1377‬دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گلستان به صورت‬ ‫کام ً‬ ‫ال مستقل شروع به فعالیت کرد‪ .‬فاطمه زاهدی کارشناس ازمایشگاه با ‪ 18‬سال سابقه کار از سال ‪ 1388‬به عنوان مسئول اداره امور‬ ‫ازمایشگاه های معاونت درمان فعالیت می نماید‪.‬‬ ‫در ادامه ی این مصاحبه با تجربیات وی و فعالیت های این اداره اشنا خواهیم شد ‪.‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪ ‬خواهشمند است درباره کار ویژه ی اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها توضیح بفرمایید‪.‬‬ ‫• ارزیابی و ممیزی ازمایشگاه های استان براساس‬ ‫چک لیست های ابالغی وزارت بهداشت از نظر‬ ‫کیفیت جوابدهی ازمایشات در بخش های مختلف‬ ‫• برگزاری دوره های باز اموزی و کالس های‬ ‫اموزشی جهت بهبود ارتقاء کیفی و بنیه علمی و فنی‬ ‫کارکنان ازمایشگاه ها‬ ‫• اموزش پرسنل ازمایشگاه ها جهت اعتباربخشی‬ ‫بیمارستان ها‬ ‫• صدور و تمدید پروانه های ازمایشگاه ها‬ ‫• تامین نیروی ازمایشگاه بیمارستاهای دولتی‬ ‫• بررسی نیازهای تجهیزات ازمایشگاهی مراکز دولتی‬ ‫• بررسی و کنترل روشهای ازمایشگاهی مورد‬ ‫استفاده ازمایشگاه ها با بررسی کنترل کیفی داخلی و‬ ‫خارجی ازمایشات‬ ‫• تشکیل کمیته تخصصی ازمایشگاه در‬ ‫برنامه تحول نظام سالمت نظارت برازمایشگاه‬ ‫بیمارستانهای دولتی و ازمایشگاه های ارجاع در‬ ‫راستای استقرار هرچه بهتر برنامه‬ ‫• بررسی و رسیدگی به شکایات مطروحه از طرف‬ ‫بیماران‪ ،‬پزشکان و موسسات دولتی و خصوصی‪،‬‬ ‫پرسنل فنی از نظر رعایت ضوابط و ایین نامه ها‬ ‫‪ ‬این اداره ی زیر نظر ریاست دانشگاه است‬ ‫یا معاونت درمان ؟‬ ‫اداره امور ازمایشگاه های دانشگاه گلستان زیر‬ ‫نظر معاونت درمان دانشگاه فعالیت دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫به عهده ی این اداره است؟ همان طور که مدیریت‬ ‫تجهیزات پزشکی توسط اداره تجهیزات پزشکی‬ ‫صورت می گیرد ؟‬ ‫خیر ‪ ،‬تجهیزات ازمایشگاهی زیر نظر اداره‬ ‫تجهیزات پزشکی مستقر در معاونت غذا و دارو‬ ‫اداره می شود ولی در جلسات شرکت کرده و‬ ‫در موارد الزم این اداره نظرات کارشناسی ارائه‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ها در‬ ‫سیاست گزاری های کالن تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫دانشگاه نقش محوری دارد؟‬ ‫نظرات پس از بررسی در کمیته کارشناسی‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬جهت بررسی نهایی و جمع بندی به‬ ‫کمیته تخصصی ازمایشگاه در برنامه تحول نظام‬ ‫سالمت ارائه شده و پس از ان جهت تائید نهایی و‬ ‫خرید به کمیته تجهیزات پزشکی دانشگاه به منظور‬ ‫تائید نهایی و تامین اعتبار و خرید تجهیزات ارائه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر پرسنل دارید و وظایف هر بخش‬ ‫چیست؟‬ ‫سه نفر پرسنل داریم که با همکاری هم تمام‬ ‫بخش های نظارتی‪ ،‬صدور پروانه‪ ،‬اعتباربخشی‪،‬‬ ‫تحول نظام سالمت‪ ،‬بررسی و تامین تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی و نیرو در بخش دولتی‪ ،‬برگزاری‬ ‫دوره ها و کارگاه های اموزشی و دیگر برنامه ها‬ ‫را انجام می دهیم‪.‬‬ ‫‪ ‬از فعالیت های علمی این اداره و تعامل‬ ‫ان با مدیریت بودجه توضیح دهید؟‬ ‫باتوجه به بازدیدها و ممیزی های به عمل امده‬ ‫در طول سال و بررسی نقاط ضعف از ازمایشگاه ها‬ ‫و همچنین اعالم نظر از کارکنان ازمایشگاه ها در‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪19‬‬ ‫تجهیزاتی ازجمله‬ ‫‪ PCR‬در بخش دولتی‪،‬‬ ‫‪ IHC‬ایمنوهیستوشیمی‬ ‫جهت بخش پاتولوژی‬ ‫بیمارستان های دولتی دچار‬ ‫کمبود هستیم‬ ‫اواخر سال اقدام به برنامه ریزی جهت برگزاری دوره‬ ‫های باز اموزی با امتیاز باز اموزی جهت مسووالن‬ ‫فنی ازمایشگاه ها و با امتیاز اموزشی جهت پرسنل‬ ‫فنی ازمایشگاه ها با بهره گیری از اساتید و مدرسین‬ ‫استانی و خارج استان برگزار می شود‪ .‬در مراکز‬ ‫بیمارستانی نیز باتوجه به نیاز مرکز‪ ،‬کارگاه های‬ ‫اموزشی جهت پرسنل ازمایشگاه ها برگزار می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫نحوه ی نظارت بر مدیریت نگهداشت‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه‬ ‫صورت است ؟‬ ‫نظارت بر نگهداشت تجهیزات ازمایشگاهی از‬ ‫جمله وظایف مسئول فنی ازمایشگاه ها است که یا‬ ‫راسا اقدام کرده و یا به فردی که از سوی ایشان تعیین‬ ‫شده محول می نماید‪ .‬ممیزین اداره امور ازمایشگاه‬ ‫ها در بازدیدها برنحوه انجام ان نظارت می نمایند‪.‬‬ ‫‪ ‬وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی‬ ‫و کالیبراسیون در مورد تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫دانشگاه چگونه اجرا می شود ؟‬ ‫باتوجه به چک لیست مدیریت کیفیت ابالغی‬ ‫وزارت بهداشت در ممیزی ها مدیریت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاه نیز بازبینی و بررسی می شود و در مراکز‬ ‫بیمارستانی‪ ،‬مهندس تجهیزات پزشکی بر سرویس‬ ‫و نگهداشت تجهیزات ازمایشگاهی با همکاری‬ ‫سوپروایزر ازمایشگاه نظارت دارد و در صورت بروز‬ ‫مشکل با این اداره هماهنگی به عمل می اید‪.‬‬ ‫‪ ‬تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با مدیریت‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫بودجه دانشگاه چگونه است؟‬ ‫مشکل خاصی نداریم و اکثر درخواست ها پس‬ ‫از بررسی با تخصیص بودجه صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫چه چالش هایی برای انجام منسجم‬ ‫و قدرتمند فرایندهای مدیریت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی دانشگاه ها وجود دارد و راهکارهای‬ ‫پیشنهادی شما چیست ؟‬ ‫جهت مدیریت بهتر تجهیزات ازمایشگاهی در‬ ‫دانشگاه‪ ،‬یک ازمایشگاه رفرانس قوی مجهز به‬ ‫انواع تجهیزات و نیروهای کارامد و متخصص به‬ ‫منظور نظارت برکیفیت تمام ازمایشگاه های استان‬ ‫اعم از دولتی و خصوصی و ‪ ....‬پیشنهاد می شود که‬ ‫باتوجه به تنوع تجهیزات و تست های ازمایشگاه‬ ‫و تعداد رو به افزایش ازمایشگاه ها علیرغم تالش‬ ‫های چندین ساله اداره امور ازمایشگاه های این‬ ‫معاونت تا کنون این مهم محقق نشده است‪.‬‬ ‫‪ ‬استان شما شامل چه تعداد ازمایشگاه‬ ‫است و پراکندگی ان در شهرها و استان ها به چه‬ ‫گونه است و چه کمبودهایی درزمینه ی اقالم و‬ ‫تجهیزات وجود دارد ؟‬ ‫تعداد ازمایشگاه های استان ‪ 511‬مرکز است که از‬ ‫این تعداد ‪ 52‬مرکز بهداشتی بوده که توسط همکارام‬ ‫محترم معاونت بهداشتی نظارت‬ ‫می شودو مابقی ‪ 09‬مرکز ازمایشگاه بیمارستانی‬ ‫و خصوصی و ‪ ...‬زیر نظر اداره امور ازمایشگاه های‬ ‫درمان است‪ .‬پراکندگی ازمایشگاه ها به شرح زیر‬ ‫است‪:‬‬ ‫گرگان و اق قال و حومه‪ 42 :‬ازمایشگاه‬ ‫گنبد و حومه ‪ 20 :‬ازمایشگاه‬ ‫علی اباد و حومه ‪ 6 :‬ازمایشگاه‬ ‫ازادشهر ورامیان ‪ 4 :‬ازمایشگاه‬ ‫بندرگز‪ ،‬بندرترکمن ‪،‬کردکوی ‪ 12 :‬ازمایشگاه‬ ‫کالله و مینودشت ‪ 6 :‬ازمایشگاه‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬لطفا در خصوص تعداد اقالم ازمایشگاهی‬ ‫و تجهیزاتی که در استان شما در حال کار است‬ ‫توضیحاتی بدهید؟‬ ‫تمام مراکز دولتی استان دارای تجهیزاتی از جمله‬ ‫اتواناالیزر‪ ،‬سل کانتر و ‪ ...‬هستند که باتوجه به بار کاری‬ ‫‪ Back Up‬نیز تعدادی از مراکز دارند‪ .‬بعد از اجرای برنامه‬ ‫تحول نظام سالمت و لزوم راه اندازی تعدادی از تست ها‬ ‫باتوجه به درخواست پزشکان‪ ،‬تعدادی تجهیز خریداری‬ ‫شد و یک دستگاه فلوسایتومتری جهت ارائه خدمات به‬ ‫مراجعان خریداری و در ازمایشگاه درمانگاه تخصصی‬ ‫دزیانی نصب وراه اندازی شد‪ .‬تمام ازمایشگاه های استان‬ ‫در بازدید نهایی به منظور راه اندازی ازمایشگاه از نظر‬ ‫وجود تجهیزات پایه استاندارد بازدید شده و می بایست‬ ‫تایید شود‪ .‬باتوجه به اینکه درخواست ازمایشات ژنتیک‬ ‫به خارج استان ارسال می شد‪ ،‬از ابان ‪ 59‬بخش ژنتیک‬ ‫جهت رفاه حال مردم استان در بخش خصوصی راه اندازی‬ ‫شد‪ .‬ازمایشات ‪ PCR‬نیز در تعدادی از ازمایشگاه های‬ ‫خصوصی در حال انجام بوده که جهت خدمت رسانی به‬ ‫مراجعان‪ ،‬از برنامه های این ادراه خرید یک دستگاه ‪PCR‬‬ ‫جهت یکی از بیمارستان های دولتی است‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا کمبود و ضعفی درازمایشگاه های استان‬ ‫ ‬ ‫درزمینه اقالم و تجهیزات وجود دارد؟ چه دستگاه ها و‬ ‫اقالمی؟‬ ‫تجهیزاتی ازجمله ‪ PCR‬در بخش دولتی‪IHC ،‬‬ ‫ایمنوهیستوشیمی جهت بخش پاتولوژی بیمارستان های‬ ‫دولتی دچار کمبود هستیم‪.‬‬ ‫‪ ‬وضعیت و امکانات ازمایشگاهی و تجهیزات‬ ‫ان در روستاها و شهرهای دور و نزدیک استان به‬ ‫چه صورت است؟ و استان از جهت تامین کدام‬ ‫امکانات تجهیزاتی با مشکل مواجه است؟‬ ‫بله تمام تست هایی که تعهد بیمه بوده و از وظایف‬ ‫مراکز بهداشت است در روستاها موجود بوده و تست‬ ‫های تخصصی در برنامه تحول نظام سالمت طبق‬ ‫قرارداد به بخش خصوصی ارسال می شود‪.‬‬ ‫تاریخچه‬ ‫نگارنده‪ :‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران‬ ‫و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬بخش نخست‬ ‫دراین بخش از ماهنامه با عنوان" تاریخچه هماتولوژی در ایران" به همت دکتر نصراله سیار به رشته تحریر‬ ‫درامده است‪ .‬این مطلب خواندنی شامل چند بخش است که در این شماره به بخش نخست ان پرداختیم‪.‬‬ ‫هماتولوژی رشته ای از علوم پزشکی است که خون و بافت های خونساز‬ ‫را بررسی می کند‪ .‬توضیح بیشتر انکه هماتولوژی یکی از رشته های‬ ‫فوق تخصصی بیماری های داخلی است و دارای دو بخش عمده است‪:‬‬ ‫هماتولوژی بالینی و هماتولوژی ازمایشگاهی‪ .‬در بخش ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫شناسایی سلول های طبیعی و غیر طبیعی خون و مغز استخوان اهمیت‬ ‫خاصی دارد‪ .‬اغلب موارد تشخیص قطعی و در بعضی موارد تشخیص‬ ‫احتمالی بیماری های خون به وسیله بررسی های سیتومرفولوژی انجام‬ ‫می شود‪ .‬سابقه اشنایی با مرفولوژی هماتولوژی در ایران به کمتر از‬ ‫‪ 80‬سال قبل می رسد‪.‬‬ ‫دکتر پویا؛ اولین هماتولوژیست ایران‬ ‫دکتر یحیی پویا متولد سال ‪ 1273‬شمسی در اوانک طالقان‬ ‫است‪ .‬ایشان در ســال ‪ 1295‬دوره پزشکی ان زمان را به‬ ‫پایان رســانید‪ .‬دکتر پویا اولین پزشــک ایرانی بود که در‬ ‫انســتیتو پاستور تهران در ســال ‪ 1297‬تحت نظر پزشک‬ ‫فرانسوی علوم ازمایشگاهی را اموخت‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1308‬به کشور فرانسه مسافرت کرد و مدت ‪7‬‬ ‫سال در رشته های پارازیتولوژی ـ هماتولوژی ـ ماالریا و‬ ‫سفلیس اموزش دید و کار کرد‪ .‬چند سال پس از بازگشت‬ ‫به ایران برای تکمیل هماتولوژی به فرانسه رفت‪.‬‬ ‫پس از برگشت به ایران به عنوان پزشک بهداری شهرداری‬ ‫استخدام شد‪.‬‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫در سال ‪ 1320‬بنا به دعوت پرفسور ابرلن (فرانسوی)‪،‬‬ ‫رئیس دانشکده پزشکی به دانشگاه تهران منتقل شد و در‬ ‫بیمارستان رازی که در ان زمان بیمارستان مرکزی دانشکده‬ ‫پزشکی بود به عنوان رئیس ازمایشگاه مشغول به خدمت‬ ‫شد و در عین حال به بررسی معاینه و درمان بیماران خونی‬ ‫هم می پرداخت‪.‬‬ ‫دکتر پویا‪ ،‬اولین مورد لوکمیا ـ کاال ازار و تاالسمی ماژور‬ ‫را در ایران تشخیص داد‪.‬‬ ‫دکتر پویا در سال ‪ 1334‬توسط اقای دکتر اقبال رئیس‬ ‫دانشگاه تهران به عنوان استاد بیماری های خون انتخاب شد‪.‬‬ ‫در بخش بیماری های عفونی بیمارستان هزار تخت خوابی‬ ‫(امام خمینی فعلی) که به ریاست دکتر اقبال اداره می شد‬ ‫‪ 20‬تخت و یک اطاق برای ازمایشگاه هماتولوژی در اختیار‬ ‫ایشان قرار داده شد‪ .‬در سال ‪ 1338‬بخش خون با ‪ 20‬تخت‬ ‫و ازمایشگاه به بیمارستان رازی منتقل شد‪.‬‬ ‫در بیمارستان رازی دکتر پویا د و نفر پزشک دکتر محمد‬ ‫زمانیانپور و دکتر اسکندر اخوان ذاکری را به عنوان اسیستان‬ ‫انتخاب کرد‪ .‬وی در سال ‪ 1343‬بازنشسته شد و دکتر قائمی به‬ ‫ریاست بخش خون منصوب شد‪.‬‬ ‫دکتر زمانیانپور‬ ‫پس از گذراندن دوره دستیاری‬ ‫به درجه استادیاری (که در ان‬ ‫زمان رئیس درمانگاه می گفتند)‬ ‫ارتقا یافت و برای تکمیل‬ ‫تحصیالت هماتولوژی به مدت‬ ‫یکسال به فرانسه رفت‪ .‬بعدها‬ ‫دکتر زمانیانپور به درجه استادی‬ ‫ارتقا یافت‪.‬‬ ‫دکتر زمانیانپور پزشکی دانشمند‬ ‫بود و مهارت خاصی در تشخیص‬ ‫بیماری های خون و مرفولوژی‬ ‫هماتولوژی داشت‪ .‬با همه با‬ ‫نهایت خوشروئی برخورد می کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر اموزش بالینی و درمانی‬ ‫مرفولوژی هماتولوژی را هم به‬ ‫فلوهای هماتولوژی ـ انکولوژی‬ ‫اموزش می داد‪.‬دکتر زمانیانپور‬ ‫در سال ‪ 1370‬بنا به درخواست‬ ‫خودش بازنشسته شد‪.‬‬ ‫*****‬ ‫دکتر اسکندر اخوان ذاکری‬ ‫دکتر اخوان پس از گذراندن‬ ‫دوره دستیاری به درجه استادیاری‬ ‫ارتقا یافت‪ .‬چندی پس از اینکه‬ ‫دانشیار شد‪ ،‬برای کارهای‬ ‫تحقیقاتی به مدت یکسال به‬ ‫امریکا رفت‪ .‬دکتر اخوان بعدها به‬ ‫درجه استادی رسید‪ .‬نامبرده انسانی‬ ‫فعال ـ دانشمند و درست کار بود‪.‬‬ ‫با اینکه از فشارخون و بیماری‬ ‫قلبی رنج می برد‪ ،‬معذالک تا یک‬ ‫روز قبل از عمل جراحی قلب که‬ ‫منجر به وفاتش شد از فعالیت‬ ‫دست برنداشت‪ .‬دکتر اخوان در‬ ‫از راست‪ :‬دکترسیار‪ -‬شادروان دکتراخوان ذاکری (سال ‪)69‬‬ ‫تشخیص و درمان بیماری های‬ ‫خون تبحر خاصی داشت و‬ ‫مرفولوژی هماتولوژی را به خوبی‬ ‫می دانست و به فلوها اموزش‬ ‫می داد‪ .‬از سال ‪ 1358‬تا سال ‪1371‬‬ ‫که درگذشت‪ ،‬ریاست بخش خون‬ ‫را به عهده داشت‪.‬‬ ‫******‬ ‫دکترابوالقاسم قائمی‬ ‫در سال ‪ 1343‬پس از بازنشستگی‬ ‫دکتر پویا به ریاست بخش خون‬ ‫بیمارستان رازی منصوب شد‪.‬‬ ‫دکتر قائمی ابتدا در بخش‬ ‫سرم شناسی(علوم پایه پزشکی)‬ ‫به عنوان اسیستان توسط اقای‬ ‫دکتر میردامادی استاد سرم‬ ‫شناسی‪ ،‬انتخاب شد‪ .‬پس از‬ ‫چندی به امریکا رفت و مدت‬ ‫‪ 9‬سال در چند رشته پزشکی از‬ ‫جمله هماتولوژی اموزش دید‬ ‫و کار کرد‪ .‬در سال ‪ 1341‬به‬ ‫ایران برگشت و به عنوان مشاور‬ ‫هماتولوژی در بخش کودکان‬ ‫استاد دکتر قریب بیمارستان هزار‬ ‫تخت خوابی مشغول به خدمت‬ ‫شد‪ .‬در سال ‪ 1343‬به ریاست‬ ‫بخش خون پس از دکتر پویا‬ ‫منصوب شد‪ .‬پس از چند سال‪،‬‬ ‫بخش خون را از بیمارستان رازی‬ ‫به بیمارستان هزار تخت خوابی‬ ‫منتقل کرد و در سال ‪1349‬‬ ‫بازنشسته شد و ریاست بخش‬ ‫خون به عهده دکتر فریدون عال‬ ‫واگذار شد‪.‬‬ ‫*******‬ ‫دکتر فریدون عال‬ ‫متولد ‪ 1310‬در پاریس است‪.‬‬ ‫تحصیالت ابتدائی خود را در‬ ‫تهران و دوران متوسطه را نیمی در‬ ‫انگلستان و نیمه دیگر را در امریکا‬ ‫گذرانید‪.‬‬ ‫دکتر عال رشته تاریخ را در‬ ‫دانشگاه هاروارد امریکا گذرانید‬ ‫و لیسانس گرفت و سپس به‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪23‬‬ ‫شد و خانم ایراندخت شمائی پزشک‬ ‫بخشخونوخانمبیدارتکنسینمربوطه‬ ‫توسطخودایشاناموزشدیدند‪.‬‬ ‫درمانگاه بیماری های‬ ‫خونریزی دهنده و هموفیلی‬ ‫از راست‪ :‬دکترسیار‪ -‬دکترفریدون عال (ابان ‪)78‬‬ ‫انگلستان برگشت‪ .‬دوران دانشکده‬ ‫پزشکی را در شهر ادینورک‬ ‫گذرانید و در سال ‪ 1338‬دیپلم‬ ‫پزشکی را گرفت‪ .‬سپس دوره‬ ‫تخصصی داخلی و فوق تخصص‬ ‫بیماری های خون را در انگلستان‬ ‫گذرانید و اولین پزشک ایرانی بود‬ ‫که ‪ MRCP‬گرفت‪.‬‬ ‫دکتر عال در سال ‪ 1343‬به ایران‬ ‫برگشت و در سال ‪ 1349‬به ریاست‬ ‫بخش خون منصوب شد‪ .‬پس از‬ ‫قبول ریاست بخش‪ ،‬تصمیم به ایجاد‬ ‫یک ازمایشگاه مجهز برای بخش‬ ‫خون گرفت‪ .‬این برنامه احتیاج به‬ ‫بودجه داشت‪ .‬دانشگاه کمکی نکرد‬ ‫ولی ایشان توسط ولگام تراست‬ ‫مبلغ ‪ 18000‬لیره استرلینگ گرفت‪.‬‬ ‫این مبلغ موجب خریداری و فراهم‬ ‫کردن تمام وسائل ازمایشگاهی‬ ‫الزم برای تشکیل یک مرکز مدرن‬ ‫شد به عالوه خرج استخدام موقت‬ ‫یک تکنولوژیست خارجی هم از ان‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫فراهم شد‪ .‬تدریجا طیف کارهای‬ ‫ازمایشگاهی مورد نظر ایشان‬ ‫گسترش پیدا کرد‪ .‬یکی از کارهای‬ ‫وی تشخیص هپاتیت ‪ B‬بود که تا ان‬ ‫زمان در ایران انجام نمی شد‪.‬‬ ‫بیماران هموفیلی‬ ‫دکتر عال‪ ،‬عالقه مند شد که به‬ ‫داد این بیماران که به قول وی دچار‬ ‫«بیماری یتیم» بودند برسد چون در‬ ‫ایران مورد توجه هیچکس نبودند‪.‬‬ ‫کودکان هموفیلی پسرانی هستند‬ ‫که به علت خونریزی های مکرر‬ ‫داخل مفصلی‪ ،‬مفاصل شان به‬ ‫خصوص مفصل زانو تخریب‬ ‫می شود به طوریکه بعضی از انها در‬ ‫سن ‪ 14‬سالگی قادر به پایین امدن از‬ ‫تخت هم نیستند‪ .‬در ان زمان برای‬ ‫درمان انها فقط خون کامل تزریق‬ ‫می شد «ان هم چه خونی»‪.‬‬ ‫با همت ایشان ازمایشگاه تشخیص‬ ‫بیماری های خونریزی دهنده تشکیل‬ ‫اقای دکتر عال در سال ‪ 1353‬در‬ ‫ساختمان درمانگاه های بیمارستان‪،‬‬ ‫چندین اطاق برای ازمایشگاه بخش‬ ‫خون و یک اطاق برای ازمایشات‬ ‫بیماری های خونریزی دهنده تحویل‬ ‫گرفت‪ .‬یک هال بزرگ هم که چند‬ ‫اطاق داشت برای کارهای درمانی‬ ‫بیماران بیماری های خونریزی‬ ‫دهنده به خصوص هموفیلی ها‬ ‫تحویل گرفت‪ .‬وسائل و تختخواب‬ ‫های متعددی در این سالن قرار‬ ‫داده شد و سرپرستی و اداره ان را‬ ‫به عهده خانم شمائی و مسئولیت‬ ‫انجام ازمایشات خونریزی دهنده را‬ ‫به خانم بیدار واگذار کرد‪ 6 .‬تخت‬ ‫بستری هم در بخش خون بیمارستان‬ ‫برای افراد هموفیلی اختصاص داد‪.‬‬ ‫بیماران هموفیلی باید دائما تحت‬ ‫نظر باشند و احتیاج به تزریقات‬ ‫پالسما کم وبیش دارند‪.‬‬ ‫گرفتاری و مصیبت زمانی است‬ ‫که بیمار هموفیلی احتیاج به عمل‬ ‫جراحی پیدا کند و پزشک مسئول این‬ ‫رشته باید دائما به بیمار رسیدگی کند‬ ‫و احتیاجات پالسمائی او را برطرف‬ ‫نماید و این کار تا مدتی پس از عمل‬ ‫جراحی هم ادامه دارد‪.‬‬ ‫پرستاری و تزریقات هموفیلی ها‬ ‫پرستاری و تزریقات این بیماران‬ ‫چندین سال به عهده خانم خدیجه‬ ‫اسمعیل زاده بود‪.‬‬ ‫خانم اسمعیل زاده از سال ‪1357‬‬ ‫تا دوسال‪ ،‬پرستار بخش خون بود‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1373‬سرپرستار (هدنرس)‬ ‫بخش خون شد‪ .‬در این مدت با‬ ‫هموفیلی های بستری و تزریقات و‬ ‫کارهای درمانی انها اشنایی کامل پیدا‬ ‫کرد‪ .‬لذا در سال ‪ 1378‬به درمانگاه‬ ‫خون منتقل شد و عالوه بر کارهای‬ ‫پرستاری درمانگاه خون‪ ،‬به خصوص‬ ‫مسئول کارهای درمانی و تزریقات‬ ‫پالسما به هموفیلی ها بود و تا سال‬ ‫‪ 1385‬که به قسمت دیگر بیمارستان‬ ‫منتقل شد و این کارها ادامه داشت‪.‬‬ ‫بیمارن هموفیلی دچار افسردگی‬ ‫هستند و بعضی از انها اختالالت‬ ‫روانی پیدا می کنند‪ ،‬لذا پرستاری‬ ‫و مراقبت از انها کار مشکلی است‪.‬‬ ‫خانم اسمعیل زاده با صبر و مراقبت و‬ ‫استقامت با این بیماران کنار می امد‪.‬‬ ‫خانم دکتر شعاعی تا سال ‪1358‬‬ ‫سرپرست درمانگاه هموفیلی ها‬ ‫بود و از ان سال به بعد تا مدت‬ ‫‪ 10‬سال اقای دکتر منوچهر کیهانی‬ ‫سرپرست بود و بعد از ایشان‬ ‫اقای دکتر رمضانعلی شریفیان تا سال‬ ‫‪ 1383‬سرپرست بود‪ .‬پس از ایشان‬ ‫اقای دکتر سید رضا صفائی نودهی‬ ‫به مدت دو سال سرپرست بود و از‬ ‫سال ‪ 1385‬اقای دکتر غالمرضا توگه‬ ‫سرپرست شد که هنوز ادامه دارد‪.‬‬ ‫از راست‪ :‬دکترسیار‪-‬خانم دکترشعاعی‪ -‬دکترزمانیان پور(بهمن ‪)53‬‬ ‫بخش انتقال خون بیمارستان‬ ‫بدیهی است هپاتیت ‪ B‬و ماالریا‬ ‫توسط این افراد به گیرندگان خون منتقل‬ ‫می شد و خدا می داند چه بیماری های‬ ‫دیگری به بدبخت گیرنده خون انتقال‬ ‫داده می شد‪.‬‬ ‫از سال ‪ 1334‬به خاطر دارم که‬ ‫انتقال خون بیمارستان نزدیک درب‬ ‫شرقی بیمارستان هزار تخت خوابی‬ ‫بود‪ .‬این بخش دارای ‪ 2‬تا ‪ 3‬اطاق ـ ‬ ‫یک پزشک رئیس و دو تا سه پرستار‬ ‫* ادامه این مطلب خواندنی را در شماره‬ ‫و مستخدم داشت‪.‬‬ ‫صبح ها فروشندگان خون اتی مطالعه کنید‪.‬‬ ‫حرفه ای جلوی اطاق انتقال خون صف‬ ‫می کشیدند‪ .‬اغلب انها کسانی بودند‬ ‫که جویای کار بودند و از شهرستان‬ ‫ها به تهران امده بودند‪ .‬بعضی هم‬ ‫توسط دالالن فروش خون حرفه ای‬ ‫راهنمایی می شدند‪ .‬بخش انتقال خون‬ ‫مستخدم قوی هیکلی داشت که چوبی‬ ‫به دست می گرفت و اهدا کنندگان‬ ‫خون را به صف می کرد‪ .‬بعضی را‬ ‫هم با کتک از صف بیرون می کرد و‬ ‫می گفت تو تازه خون داده ای برو پی‬ ‫کارت‪ .‬از ‪300 cc‬ـ‪200‬خون در شیشه‬ ‫استرل گرفته می شد و ‪ 10‬تومان به‬ ‫او بازپرداخت می شد‪ .‬چون اغلب‬ ‫خون دهندگان کم خون می شدند‬ ‫خون انها حاوی پالسما زیاد و‬ ‫گلبول های قرمز کمی بود‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گزارش‬ ‫پیشتازطب؛ تنها نماینده ایران‬ ‫در نمایشگاه‪MEDLAB 2017‬‬ ‫پانزدهمین دوره نمایشگاه ‪ MEDLAB‬توسط شرکت نمایشگاه ها و کنفرانس های سالمت اینفورما (‪ 18 ،)informa‬تا ‪ 21‬بهمن‬ ‫‪ 95‬برگزارشد‪.‬‬ ‫این نمایشگاه در مدت ‪ 4‬روز برگزاری خود میزبان بیش از ‪ 30.000‬بازدید کننده از سراسر جهان در مرکز نمایشگاه های‬ ‫بین المللی دبی بود‪ .‬در این نمایشگاه بیش از ‪ 700‬شرکت از ‪ 37‬کشور جهان اخرین دستاوردهای علمی و فنی خود را‬ ‫به نمایش گذاشتند‪.‬‬ ‫این نمایشگاه در طی سال ها رشد در همه زمینه ها همچون تعداد غرفه دار‪ ،‬تعداد کنفرانس و سخنران‪ ،‬تعداد بازدیدکنندگان و‬ ‫تعداد شرکت کننده در کنفرانس هم اکنون به مهم ترین رویداد منطقه و دومین رویداد بزرگ پزشکی جهان تبدیل شده است‪.‬‬ ‫گفتنی است ‪ MEDLAB‬هرساله همزمان با نمایشگاه عرب هلث در سالن های ازمایشگاهی برگزار می شد‪ .‬امسال برای اولین‬ ‫بار به طور مستقل و با فاصله ‪ 4‬روز بعد از عرب هلث برگزارشد‪.‬‬ ‫طبق امار اعالمی از سوی نمایشگاه؛ این نمایشگاه پربازدید کننده ترین و بزرگ ترین رویداد ازمایشگاهی پزشکی جهان به شمار می رود‪.‬‬ ‫امسال پس از چند دوره عدم حضور ایران در این رویداد به دلیل تحریم های مالی‪ ،‬شرکت پیشتاز طب تنها تولیدکننده‬ ‫ازمایشگاهی از ایران بود که مانند دوره های پیشین دراین نمایشگاه غرفه دار بود‪ .‬در ادامه گفتگویی با این شرکت انجام داده ایم‬ ‫که می خوانید‪.‬‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫شرکت پیشتاز طب فعالیت‬ ‫خود را در سال ‪ 1377‬با هدف‬ ‫تحقیق و تولید فراورده های‬ ‫تشخیص طبی اغاز نمود و با‬ ‫تجهیز و راه اندازی ازمایشگاه‬ ‫تحقیقات و استخدام متخصصانی‬ ‫کار امد‪ ،‬در طول اولین سال های‬ ‫فعالیت خود موفق به ساخت‬ ‫چندین کیت تشخیص طبی از‬ ‫نوع ‪ ELISA‬شد که به علت کیفیت‬ ‫باالی محصوالت تولیدی در‬ ‫اندک مدتی سهم بسزایی از بازار‬ ‫این محصوالت در کشور را از ان‬ ‫خود کرد‪ .‬سپس همگام با ادامه‬ ‫فعالیت تحقیقاتی خود همواره بر‬ ‫تعداد محصوالت خود افزوده و‬ ‫با اعتقاد به راه اندازی و نهادینه‬ ‫کردن سیستم های مدیریت کیفیت‬ ‫موفق به اخذ گواهینامه های‬ ‫‪ISO 10002:2014 , FDA QRS 21‬‬ ‫‪ CFR 820 (cGMP), ISO 13485‬شد‬ ‫و برای محصوالت خود گواهی‬ ‫‪ CE‬اتحادیه اروپا را هم دریافت‬ ‫کرد‪ .‬در حال حاضر تعداد‬ ‫محصوالت شرکت پیشتاز طب‬ ‫بالغ بر ‪ 40‬نوع کیت تشخیصی‬ ‫به روش االیزا شامل تست های‬ ‫تشخیص مارکرهای سرطانی‪،‬‬ ‫انواع ناهنجاری های هورمونی‪،‬‬ ‫انواع بیماری های عفونی همانند‬ ‫تست تشخیص ایدز‪ ،‬هپاتیت ‪ B‬و‬ ‫‪ ،C‬انواع بیماری های ویروسی و‬ ‫انگلی‪ ،‬همچنین بیش از ‪12‬نوع‬ ‫کیت بیوشیمی با صحت و‬ ‫دقتی بسیار باال است‪ .‬هم اکنون‬ ‫سایت تولید شرکت پیشتاز طب‬ ‫مجهز به مدرن ترین ازمایشگاه‬ ‫های تحقیقات‪ ،‬تولید و کنترل‬ ‫کیفی در منطقه بوده و ‪ 200‬نفر‬ ‫پرسنل کارازموده که بیش از‬ ‫‪ 75‬درصد از انها دارای مدارک‬ ‫دانشگاهی در سطوح کارشناسی‬ ‫تا دکترای تخصصی هستند‬ ‫در شرکت پیشتاز طب مشغول‬ ‫به کارند‪ .‬شرکت پیشتاز طب با‬ ‫هدف نفوذ به بازارهای خارجی‬ ‫از سال ‪ 2004‬میالدی هر ساله‬ ‫در نمایشگاه های معتبر پزشکی‬ ‫دنیا همچون ‪ MEDICA‬المان‬ ‫و ‪ ArabHealth‬امارات شرکت‬ ‫نموده است که نتیجه این حضور‬ ‫مستمر صادرات قابل توجهی از‬ ‫محصوالت به بیش از ‪ 25‬کشور‬ ‫از جمله‪ :‬ازبکستان‪ ،‬بلژیک‪ ،‬نیجریه‪،‬‬ ‫عراق‪ ،‬سوریه‪ ،‬موریس‪ ،‬ایتالیا‪،‬‬ ‫ساحل عاج ‪ ،‬چین‪ ،‬مالزی‪ ،‬فیلیپین‪،‬‬ ‫کامرون‪ ،‬بنگالدش‪ ،‬گرجستان‪،‬‬ ‫مولداوی‪ ،‬مقدونیه‪ ،‬ازبکستان‪،‬‬ ‫بلژیک‪ ،‬موریس‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬ساحل عاج‪،‬‬ ‫گرجستان و ‪ ...‬بوده است‪.‬‬ ‫نمایشگاه مدلب ‪ 2017‬که در‬ ‫بهمن ماه برگزار شد نیز همچون‬ ‫هر سال فرصت مناسبی برای این‬ ‫شرکت بود تا محصوالت های‪-‬تک‬ ‫و با کیفیت تولیدی ایرانی خود را به‬ ‫واردکنندگان و فعاالن صنعت ‪IVD‬‬ ‫منطقه و جهان معرفی کند و بدین‬ ‫ترتیب راه نفوذ به بازاری های‬ ‫جدید را نیز هموار کند‪ .‬همچنین‬ ‫این نمایشگاه فرصت مناسبی برای‬ ‫برگزاری جلسات مفید و سازنده‬ ‫با تامین کننده گان‪ ،‬نماینده ها‪،‬‬ ‫مشتریان فعلی و مشتریان بالقوه‬ ‫منطقه بود‪ .‬حضور در این نمایشگاه‬ ‫منجر به جمع اوری و دریافت‬ ‫اطالعات به روز از بازارهای منطقه‬ ‫نیز شد که این امر شرکت را در‬ ‫تعامل و نظارت بیشتر بر نمایندگان‬ ‫کمک می کند‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪27‬‬ ‫گزارش کوتاه‬ ‫درنشست منطقه ای برنامه استراتژیک کنترل ایدز عنوان شد‪:‬‬ ‫‪ 90‬درصد افراد مبتال به ایدز شناسایی و مورد درمان قرار می گیرند‬ ‫نشست منطقه ای هماهنگی نحوه عملیاتی شدن‬ ‫چهارمین برنامه استراتژیک کنترل ایدز در ایران از‬ ‫‪ 2‬تا ‪ 4‬بهمن ‪ 95‬در هتل پارس اهواز برگزار شد که‬ ‫دکتر فرداد درودی‪ ،‬مدیر کشوری برنامه مشترک‬ ‫سازمان ملل متحد در زمینه ایدز در ایران نیز در‬ ‫روز اول حضور داشت‪ .‬هدف اصلی از برگزاری‬ ‫این نشست‪ ،‬هماهنگی برای عملیاتی کردن این‬ ‫برنامه است که توسط وزارت کشور‪ ،‬وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی و همه نهادها و‬ ‫سازمان های مرتبط با اچ ای وی نوشته شده و به‬ ‫امضای رئیس جمهوری رسیده و برای اجرا ابالغ‬ ‫شده است‪ .‬گفتنی است این کارگاه به میزبانی‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار‬ ‫شد‪ .‬همچمنین در این نشست عالوه بر مدیران‬ ‫کشوری‪ ،‬مسئوالن استانی‪ ،‬کارشناسان دانشگاه ها‬ ‫و دانشکده های علوم پزشکی جندی شاپور اهواز‪،‬‬ ‫تهران‪ ،‬البرز‪ ،‬گیالن‪ ،‬مازندران‪ ،‬اردبیل‪ ،‬اراک‪،‬‬ ‫سمنان‪ ،‬شاهرود‪ ،‬خمین‪ ،‬دزفول‪ ،‬ابادان‪ ،‬بهبهان و‬ ‫شوشتر حضور داشتند‪.‬‬ ‫‪ 40‬تا ‪ 50‬هزار نفر مبتال به اچ ای وی از‬ ‫بیماری خود اطالع ندارند‬ ‫دکتر فرداد درودی شنبه در حاشیه‬ ‫نشست منطقه ای هماهنگی نحوه عملیاتی‬ ‫شدن چهارمین برنامه استراتژیک کنترل‬ ‫ایدز در ایران در سرسرای اداری هتل‬ ‫پارس اهواز در جمع خبرنگاران اظهار کرد‪:‬‬ ‫بر اساس پیش بینی کشوری حدود ‪ 75‬هزار‬ ‫نفر با اچ ای وی زندگی می کنند که حدود‬ ‫‪ 32‬هزار نفر از این افراد ثبت شده و ‪ 40‬تا‬ ‫‪ 50‬هزار نفر از بیماری خود اطالع ندارند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬یکی از اهداف این نشست‪،‬‬ ‫یافتن راهکارهایی برای مراجعه راحت تر‬ ‫این افراد به مراکز درمانی‪ ،‬اطالع یافتن و‬ ‫زیر درمان قرار گرفتن است‪.‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫درودی ادامه داد‪ :‬منطقه خاورمیانه و‬ ‫شمال افریقا جزو مناطق با پوشش درمان‬ ‫پایین و امکانات پیشگیری محدود است‬ ‫و در این مناطق به دلیل های مختلف‬ ‫اجتماعی مانند جنگ‪ ،‬فقر و موارد دیگر‪،‬‬ ‫زیاد به اچ ای وی پرداخته نشده است‪.‬‬ ‫مدیر کشوری برنامه مشترک سازمان ملل‬ ‫متحد در زمینه ایدز در ایران اظهار کرد‪:‬‬ ‫ایران در این زمینه در منطقه سرامد است‬ ‫و اقدامات ایران برای کنترل اچ ای وی‬ ‫می تواند سرمشق بقیه کشورها قرار گیرد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬اما این مساله نباید ما را فریب‬ ‫دهد؛ چون ما می خواهیم جامعه ای عاری‬ ‫از اچ ای وی داشته باشیم و با وجود تمام‬ ‫وسایل‪ ،‬امکانات‪ ،‬دارو و دانش در ایران‪،‬‬ ‫امکان تحقق ان وجود دارد‪.‬‬ ‫وی گفت‪:‬ایران متعهد است بر طبق برنامه‬ ‫استراتژیک کنترل ایدز در ایران تا چهار‬ ‫سال دیگر‪ 90 ،‬درصد افراد مبتال به ایدز‬ ‫شناسایی و مورد درمان قرار گیرند که درمان‬ ‫از مهمترین روش ها حتی برای پیشگیری‬ ‫است چون سطح ویروس را در بدن پایین‬ ‫اورده و انتقال را بی نهایت کم می کند‪.‬‬ ‫مدیر کشوری برنامه مشترک سازمان‬ ‫ملل متحد در زمینه ایدز در ایران بیان کرد‪:‬‬ ‫از محورهای برنامه کشوری نیز پیشگیری‬ ‫انتقال از مادر به جنین است که در صورت‬ ‫تشخیص به موقع ابتالی مادر‪ ،‬می توان‬ ‫حداقل نوزاد را حفظ کرد‪.‬‬ ‫وی اضافه کرد‪ :‬هدف از برگزاری این‬ ‫نشست در راستای نشست های مشابه‬ ‫برگزار شده در مناطق مختلف کشور‪،‬‬ ‫تسهیل اجرای برنامه راهبردی چهارم‬ ‫اچ ای وی است که با همکاری ‪ 23‬ارگان‬ ‫و وزارتخانه در حال اجرا است و برای‬ ‫نخستین بار است که هماهنگی به این شکل‬ ‫بین دستگاه ها برای مقابله با یک معضل‬ ‫مانند اچ ای وی برگزار می شود‪.‬‬ ‫درودی گفت‪ :‬اچ ای وی فقط یک مساله‬ ‫بهداشتی نیست بلکه بیشتر اجتماعی است‬ ‫که فقط با همکاری بین بخشی می توانیم به‬ ‫کنترل ان مطمئن باشیم‪.‬‬ ‫هنگامه نامداری دبیر کمیته کشوری‬ ‫نظارت بر اجرای چهارمین برنامه استراتژیک‬ ‫کنترل ایدز نیز در خصوص اهداف این‬ ‫کارگاه اظهار کرد‪ :‬برگزاری این کارگاه برای‬ ‫این است که با برنامه کشوری هماهنگ‬ ‫باشیم و یک زبان مشترک برای کنترل‬ ‫اچ ای وی داشته باشیم‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬شناختن برنامه کنترلی از دیگر‬ ‫اهداف این کارگاه محسوب می شود چون‬ ‫این برنامه مانند یک پازل بزرگ‪ ،‬هر قطعه‬ ‫در دست یکی از شرکای برنامه است‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬باید به یک ادبیات مشترک‬ ‫راجع به پایش و ارزشیابی دست پیدا کنیم و برای‬ ‫انسجام هر کاری باید استاندارد الزم داشته باشیم‬ ‫و در نهایت می توانیم برش استانی را تهیه کنیم‪.‬‬ ‫چهارمین برنامه استراتژیک کنترل ایدز درایران‬ ‫یک برنامه جامع و اموزشی است که سازمان های‬ ‫مرتبط در زمینه های اموزش‪ ،‬اطالع رسانی‪،‬‬ ‫حمایتی‪ ،‬پیشگیری‪ ،‬درمان و شناسایی بیماران‬ ‫مبتال به اچ ای وی وارد عمل شوند و هدف نهایی‬ ‫کاهش موارد اچ ای وی در کشور و رسیدن به سه‬ ‫صفر در مرگ و میر ناشی ایدز‪ ،‬موارد جدید و انگ‬ ‫اجتماعی ناشی از این بیماری است‪.‬‬ ‫تغییر الگوی انتقال ویروس اچ ای‬ ‫وی به سمت تماس های جنسی‬ ‫دکتر پروین افسر کازرونی دراین نشست‬ ‫دو روزه اظهار کرد‪ :‬تشخیص زودهنگام‪،‬‬ ‫مراقبت و درمان فرد مبتال کمک بسیار‬ ‫زیادی به داشتن عمر معمولی برای فرد‬ ‫می کند و از طرف دیگر با کاهش حجم‬ ‫ویروس دربدن فرد‪ ،‬از انتقال به دیگران نیز‬ ‫جلوگیری می شود‪.‬‬ ‫رئیس اداره پیشگیری و کنترل ایدز و‬ ‫بیماری های امیزشی وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی گفت‪ :‬با توجه به‬ ‫موارد جدید ابتال به اچ ای وی در سال های‬ ‫اخیر روند انتقال از طریق جنسی شده و‬ ‫درصد ابتالی زنان روبه افزایش است‪.‬‬ ‫دکتر پروین افسر کازرونی در حاشیه‬ ‫نشست منطقه ای هماهنگی نحوه عملیاتی‬ ‫شدن چهارمین برنامه استراتژیک کنترل‬ ‫ایدز در اهواز گفت ‪ 33 :‬هزار و ‪ 227‬نفر‬ ‫مبتال به اچ ای وی تا اخر شهریور ماه در‬ ‫کشور شناسایی شده است و از این موارد‬ ‫حدود نزدیک به ‪ 25‬هزار نفر زنده هستند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬از این تعداد‪ ،‬حدود ‪68‬‬ ‫درصد راه انتقال‪ ،‬اعتیاد تزریقی و ‪18.6‬‬ ‫درصد‪ ،‬تماس جنسی اعالم شده است‪.‬‬ ‫کازرونی ادامه داد‪ :‬در ‪ 6‬ماه نخست‬ ‫امسال‪ 40 ،‬تا ‪ 41‬درصد موارد ابتال به‬ ‫ویروس اچ ای وی (ایدز) از طریق جنسی‬ ‫و ‪ 38‬درصد از طریق اعتیاد تزریقی در‬ ‫کشور اعالم شده است‪.‬‬ ‫این مسئول اظهار کرد‪ :‬تشخیص‬ ‫زودهنگام‪ ،‬مراقبت و درمان فرد مبتال کمک‬ ‫بسیار زیادی به داشتن عمر معمولی برای‬ ‫فرد می کند و از طرف دیگر با کاهش حجم‬ ‫ویروس دربدن فرد‪ ،‬از انتقال به دیگران نیز‬ ‫جلوگیری می شود‪.‬‬ ‫کازرونی با اشاره به اینکه برای پیشگیری‬ ‫و کنترل اچ ای وی به ویژه در گروه جوانان‬ ‫و نوجوانان به عنوان گروه های در معرض‬ ‫اسیب‪ ،‬اموزش و اطالع رسانی باید مورد‬ ‫توجه قرار گیرد گفت‪ :‬در اموزش دو‬ ‫اصل مهم باید در دستور کار قرار گیرد‬ ‫از یک طرف پدر و مادر باید مهارت های‬ ‫فرزند پروری را فرا بگیرند که بدانند چگونه‬ ‫با کودک و نوجوان خود برخورد کنند و از‬ ‫طرف دیگر نوجوان و جوان مهارت های‬ ‫زندگی سالم را کسب کند‪.‬‬ ‫این مسئول اضافه کرد‪ :‬در صورتی که‬ ‫بداند چگونه استرس و اضطراب را کنترل‬ ‫کند و مهارت و قاطعیت نه گفتن‪ ،‬افزایش‬ ‫اعتماد به نفس و تصمیم گیری صحیح را‬ ‫یاد بگیرد تا بتواند خود را از اسیب های‬ ‫اجتماعی که در نهایت به اعتیاد‪ ،‬رفتارهای‬ ‫جنسی پرخطر و ابتال به عفونت های‬ ‫امیزشی‪ ،‬هپاتیت و اچ ای وی منتهی‬ ‫می شود‪ ،‬محافظت کند‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬همچنین مشارکت‬ ‫اجتماعی جوانان به ویژه از راه برنامه های‬ ‫ورزشی و تفریحات سالم نیز باید افزایش یابد‪.‬‬ ‫کازرونی ادامه داد‪ :‬در این راستا‪،‬‬ ‫باشگاه های سالمت نوجوانان و جوانان‬ ‫راه اندازی شده و هدف این است که از‬ ‫روش های جذاب‪ ،‬نوجوانان و جوانان به‬ ‫ویژه در مناطق حاشیه‪ ،‬جلب این مراکز شوند‬ ‫و اموزش و مهارت های الزم را فرا گیرند‪.‬‬ ‫رئیس اداره پیشگیری و کنترل ایدز و‬ ‫بیماری های امیزشی وزارت بهداشت‪ ،‬درمان‬ ‫و اموزش پزشکی اظهار کرد‪ :‬در کشور پنج‬ ‫باشگاه ازاین دست راه اندازی شده که یک‬ ‫مرکز در اهواز فعال است و افزایش تعداد این‬ ‫باشگاه ها در دستور کار قرار دارد‪.‬‬ ‫وی اضافه کرد‪ :‬باید همکاری خیرین و‬ ‫افرادی که در زمینه های مرتبط با جوانان‬ ‫و نوجوانان مشارکت دارند را جلب کنیم تا‬ ‫این مراکز گسترش یابند‪.‬‬ ‫رئیس اداره پیشگیری و کنترل ایدز و‬ ‫بیماری های امیزشی وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی ادامه داد‪:‬‬ ‫سازمان ها و وزارت خانه مسئولیت و‬ ‫مشارکت برای پیشگیری و کنترل اچ اوی‬ ‫را در جامعه را دارند و موظف شده اند‬ ‫که هر سه ماه یک بار گزارش عملکرد به‬ ‫شورای عالی سالمت ارائه دهند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬برنامه استراتژیک‪ ،‬یک برنامه‬ ‫جامع و کامل است که تمام استراتژی ها از‬ ‫اموزش واطالع رسانی تا مشاوره و حمایت را‬ ‫شامل می شود و مهم عملیاتی شدن ان است‪.‬‬ ‫کازرونی اظهار کرد‪ :‬کشور به هفت‬ ‫منطقه تقسیم شده که در هر منطقه‬ ‫کارشناسان استان های همجواردر کارگاه‬ ‫سه روزه شرکت کرده و موضوع عملیاتی‬ ‫شدن برنامه استراتژیک مطرح می شود‪.‬‬ ‫این مسئول وزارت بهداشت گفت‪ :‬در‬ ‫این نشست در اهواز‪ ،‬رویکرد نوین اموزش‬ ‫اچ ای وی ایدز مطرح شد که این رویکرد‬ ‫نوین منجر به کاهش انگ زنی و تبعیض در‬ ‫خصوص اچ ای وی می شود چون به عنوان‬ ‫بیماری عفونی ساده مزمن مطرح شد که راه‬ ‫انتقال‪ ،‬پیشگیری و درمان ان مشخص است‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬در این راستا‪ ،‬سازمان های‬ ‫عضو کمیته نظارت برعملیاتی شدن برنامه‬ ‫استراتژیک تشکیل جلسه داده و موضوعاتی‬ ‫در راستای گسترش و اجرایی کردن برنامه‬ ‫استراتژیک تصویب شد‪.‬‬ ‫سایت‬ ‫کرد‪:‬‬ ‫اضافه‬ ‫کازرونی‬ ‫‪ www.hiv-sti.ir‬اطالعاتی در خصوص‬ ‫اچ ای وی‪ ،‬بیماری های امیزشی و‬ ‫مراکز مشاوره در کل کشور را در اختیار‬ ‫بازدیدکنندگان قرار می دهد‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪29‬‬ ‫با پیشکسوتان‬ ‫گذری برزندگانی‬ ‫استاد دکترشریعتمدار‬ ‫در این بخش از با پیشکسوتان‪ ،‬نگاهی بر زندگی دکترشریعتمدار انداختیم‪ .‬این متن شامل گفتگویی خواندنی با این استاد ارجمند است که برای‬ ‫اگاهی بیشتر از زندگی و فعالیت ها و خدمات ارزنده این استاد‪ ،‬پیشکش خوانندگان گرامی می شود‪.‬‬ ‫تحصیل در رشته پزشکی‬ ‫تا درجه استادی‬ ‫پس از اتمام دوره دبیرستان در سال‬ ‫‪ ،1327‬در کنکور پزشکی شرکت کردم‪.‬‬ ‫لحظه ای که اسم خود را بین قبول شدگان‬ ‫دیدم هرگز فراموش نمی کنم زیرا این لحظه‬ ‫نقطه عطفی در زندگی من بود‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫وارد دانشکده پزشکی شدم و درسال ‪1333‬‬ ‫با ارائه پایان نامه ای که راجع به بیماری های‬ ‫کبد به خصوص " سیروز " بود با درجه‬ ‫ممتاز فارغ التحصیل شدم‪ .‬سپس از دی ماه‬ ‫همان سال تا تیرماه ‪ 5331‬به مدت یکسال‬ ‫و نیم خدمت سربازی را در تهران‪ ،‬مشهد‬ ‫و سرخس گذراندم‪ .‬در ده ماه و نیم اخر‬ ‫خدمتم که به سرخس رفتم‪ ،‬پست بهداری‬ ‫قسمتی که مربوط به کار من می شد را از‬ ‫جناب اقای " دکتر ابولحسن ندیم " _‬ ‫رئیس اسبق دانشکده بهداشت _ تحویل‬ ‫گرفتم که در اینجا الزم است از ایشان به‬ ‫خاطر محبت های فراوانی که در ان زمان‬ ‫به بنده کردند سپاسگذاری کنم‪ .‬بعد از اتمام‬ ‫دوره سربازی به تهران برگشتم و به توصیه‬ ‫بعضی از دوستانم به خصوص جناب "‬ ‫اقای دکتر پارسا " ( محقق و استاد بیماری‬ ‫های پوستی) وارد انستیتو سرطان بیمارستان‬ ‫امام خمینی فعلی شده و به استخدام انجا در‬ ‫امدم و به مدت ‪ 8‬ماه روزهای خیلی بدی را‬ ‫گذراندند این موضوع مربوط به سال ‪1327‬‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫می شد یعنی زمانی که من در کنکور قبول‬ ‫شدم‪ .‬انستیتو سرطان در سال ‪ 1334‬توسط‬ ‫مرحوم " دکتر حسین رحمتیان " استاد عالی‬ ‫قدر و فرهیخته کشور تاسیس شد و من در‬ ‫تیرماه ‪ 1335‬وارد این مرکز شدم و تا اذرماه‬ ‫همین سال به مدت ‪ 5‬ماه به صورت دستیار‬ ‫ازاد یا اسیستان ازاد کار می کردم‪.‬‬ ‫در ان زمان به دستیار یا رزیدنت‪ ،‬اسیستان‬ ‫می گفتند که به دو شکل ازاد و رسمی‬ ‫مشغول به کار بودند‪ ،‬اسیستان ازاد یعنی کار‬ ‫بدون استخدامی و بدون حقوق‪ .‬بعد از این‬ ‫مدت به اتفاق اقای " دکتر شمس شریعت "‬ ‫و " دکتر صادق قدصی " در امتحانات مربوط‬ ‫به دستیار‑می شرکت کرده و هر سه نفر قبول‬ ‫شدیم‪ .‬تا جایی که به یاد دارم این امتحان را‬ ‫اقایان " دکتر ارمین " ‪ " ،‬دکتر رحمتیان " و "‬ ‫دکتر شمسا " از ما به عمل اوردند‪.‬‬ ‫به این ترتیب دوره رزیدنتی را تحت‬ ‫ریاست مرحوم " دکتر رحمتیان " شروع‬ ‫کردیم و مرحوم " دکتر شمسا " الفبای‬ ‫پاتولوژی را به ما اموخت‪ .‬بنابراین ‪ 4‬سال دوره‬ ‫اسیستانی را تا اسفند ماه سال ‪ 1338‬طی کرده‬ ‫و در همین زمان به اتفاق دو دوستم که عرض‬ ‫کردم و یک خانم دکتر بنام " صغری اذرنی"‬ ‫امتحانات استادیاری را گذراندیم و هر ‪ 4‬نفر‬ ‫قبول شدیم‪ .‬در بیستم اردیبهشت ‪ 1340‬بود که‬ ‫من و اقای دکتر شریعت یک بورس ‪ 9‬ماهه به‬ ‫فرانسه گرفتیم‪ 6 .‬ماه از این مدت را در " لیون‬ ‫" جنوب فرانسه و ‪ 3‬ماه را در پاریس بودیم‪.‬‬ ‫در لیون صبح ها به مرکز " لئون برارد " و بعد‬ ‫از ظهرها به البراتوار بزرگ " مریو" می رفتیم‪ .‬در‬ ‫پاریسهمصبحهابرادرمرکزشیمیوتراپیسرطان‬ ‫وبعدازظهرهارادرکالسهایدانشکدهپزشکی‬ ‫تحت ریاست " پروفسور دالرو" می گذراندیم‪.‬‬ ‫اتفاق َا در این سفر پسر دکتر شریعت که کودکی‬ ‫‪ 5‬ساله بود همراه ما بود که هم اکنون " دکتر‬ ‫سیامک شریعت " از پاتولوژیست های برجسته‬ ‫و سرشناس کشور است‪.‬‬ ‫اقای دکتر قدسی در نیمه راه به امریکا‬ ‫رفتند و در همانجا تحصیالت خود را ادامه‬ ‫دادند‪ .‬من و دکتر شریعت در سال ‪1343‬‬ ‫در امتحان دانش یاری شرکت کرده و قبول‬ ‫شدیم‪ .‬در مهرماه ‪ 1349‬در کنفرانسی علمی‬ ‫با حضور همه اساتید اعضای هیات علمی و‬ ‫دانشجویان به فاصله یک هفته‪ ،‬ابتدا ایشان‬ ‫راجع به " ضایعات استخوان" و هفته بعد‬ ‫بنده درباره " ضایعات تیروئید " کنفرانس‬ ‫دادیم‪ .‬در اردیبهشت ماه سال ‪ 1351‬حکم‬ ‫استادی خود را دریافت کردم‪.‬‬ ‫پیشکسوتان پاتولوژی‬ ‫بنیانگذار رشته اسیب شناسی در ایران‬ ‫مرحوم " دکتر مصطفی حبیبی " بودند و‬ ‫از دانشیارهای ایشان که به طور فعال با او‬ ‫همکاری داشتند‪ ،‬مرحوم " دکتر حسین‬ ‫رحمتیان " بود که بعدها بنیانگذار انستیتو‬ ‫سرطان بیمارستان امام شد و مرحوم " دکتر‬ ‫کمال الدین ارمین "‪ ،‬البته در این راستا باید‬ ‫از سه دکتر مرحوم شده " مشتیا سجادی" ‪،‬‬ ‫" ضیاء شمسا " و " رئیس بهرامی" هم باید‬ ‫یاد کنیم که استادهایی بسیار شایسته بودند و‬ ‫اسیب شناسی در ایران هر چه دارد از فعالیت‬ ‫این بزرگواران سرچشمه می گیرد‪.‬‬ ‫اساتید و هم کالسی های من‬ ‫ما در دوره دانشجویی اساتیدی عالی‬ ‫مقام و دانشمند داشتیم که بنده از تمامی انها‬ ‫استفاده های الزم را بردم‪ .‬اما به حق نه تنها‬ ‫من بلکه همه دانشجویان بیشترین استفاده را از‬ ‫جناب " دکتر محمد قریب " می کردیم که هر‬ ‫سال یادبودی هم برای ایشان برگزاری شود‪.‬‬ ‫دکتر قریب فردی بسیار جدی بود که درمسائل‬ ‫علمی با هیچ کس شوخی نداشت؛همه ما‬ ‫مطالب بسیار زیادی از وی اموختیم‪ .‬رئیس‬ ‫بخش اطفال بودند و تنها کتابی هم که در این‬ ‫بخش برای مطالعه در دسترس دانشجویان بود‬ ‫تالیف خود ایشان بود‪.‬‬ ‫اما در خصوص همدوره های ان زمان باید‬ ‫بگویم ما ‪ 240‬نفر هم کالسی بودیم که تعداد‬ ‫زیادی از انها در کشورهای مختلف مشغول به‬ ‫کار هستند‪ .‬اما از میان انها می توانم به افرادی‬ ‫همچون " دکتر مسلم بهادری " اشاره کنم که‬ ‫در بین همه همدوره ها موقعیت خاصی دارد و‬ ‫دارای شخصیت واالیی است‪ .‬همچنین جناب‬ ‫اقای " دکتر کمال الدین ده شیری " که در‬ ‫رشته رادیولوژی به خصوص رادیوتراپی دارای‬ ‫مقام علمی باالیی است که البته اخیرا َ باز نشسته‬ ‫شدند‪ " .‬دکتر محمد حسن کریمی نژاد " هم از‬ ‫دیگر دوستان بنده نه تنها استاد پاتولوژی بلکه‬ ‫استاد ژنتیک هم است که سال های زیادی در‬ ‫دانشکده پزشکی تدریس می کردند‪.‬‬ ‫از دوستان بسیار عزیزی هم که در قید حیات‬ ‫نیستند الزم می بینم که یادی بکنیم اساتیدی‬ ‫همچون " دکتر اسکندر اخوان " که به مدت ‪10‬‬ ‫سال رئیس بخش خون بودند‪.‬‬ ‫" دکتر نصیرزاده " که متخصص و استاد‬ ‫بخش عفونی بیمارستان امام خمینی بودند‪.‬‬ ‫" دکتر محمد حسن خرد پیر" که رئیس‬ ‫بخش گوش و حلق و بینی بودند‪ ،‬همچنین‬ ‫" دکتر مهدی میثمی " که استادی بزرگ در‬ ‫جراحی های عمومی به شمار می امدند و‬ ‫در بیمارستان سینا جراحی می کردند‪ .‬در این‬ ‫اواخر هم " دکتر یوسف ولی زاده " متاسفانه‬ ‫مرحوم شدند که از جراحان عالی در انستیتو‬ ‫سرطان بودند‪ .‬این افراد زحمات فراوانی برای‬ ‫پیشرفت پزشکی در ایران کشیدند امیدواریم‬ ‫که روحشان شاد باشد‪.‬‬ ‫شرحی بر فعالیت های علمی‬ ‫اگر بخواهم فعالیت های علمی خود را‬ ‫در چند دسته تقسیم بندی کنم؛ دسته اول‬ ‫کتاب ها و مقاالت من خواهد بود‪ .‬بنده‬ ‫‪ 6‬کتاب تالیف کرده ام که ‪ 2‬کتاب ان‬ ‫دانشگاهی و مربوط به دانشگاه های تهران‬ ‫و تبریز است‪ .‬بعضی از این کتاب ها را با‬ ‫همکاری اساتید دیگر و برخی را مستق َ‬ ‫ال‬ ‫نوشته ام‪ .‬همچنین ‪ 15‬مقاله داخلی و‬ ‫خارجی نوشته ام و راهنمای بیش از ‪50‬‬ ‫پایان نامه پزشکی عمومی و تخصصی‬ ‫بوده ام‪ .‬در این راستا تمام سعی من بر این‬ ‫بوده که پایان نامه هایی را بپذیرم که عالوه‬ ‫بین علمی جنبه کاربردی هم داشته باشند‪.‬‬ ‫دسته دوم سخنرانی های علمی در‬ ‫کنگره های مختلف است که اگر این ها را‬ ‫مرتب بیان کنیم به شرح زیر خواهند بود ‪:‬‬ ‫‪6‬موردسخنرانیدرکنگرههایمعتبرعلمی‪.‬‬ ‫شرکت در کنفرانس" ‪“reviation vncolopy‬‬ ‫سانفرانسیسکوی امریکا در ‪ 1984‬برابر با خرداد‬ ‫‪ .1363‬شرکت در کنفرانس بوستون امریکا در‬ ‫سپتامبر ‪ 1985‬مطابق با شهریور ‪.1364‬‬ ‫شرکتدردورهاپیدمیولوژیبیماریهایمزمن‬ ‫به خصوص بیماری های سرطانی در کراچی‬ ‫پاکستان که از طرف سازمان بهداشت جهانی "‬ ‫" ‪WHO‬از ‪ 22‬اکتبر تا ‪ 3‬نوامبر ‪ 1977‬برگزار شد‬ ‫که در انجا گواهینامه ای هم به بنده اعطاء شد و‬ ‫دسته سوم شرکت در چندین دوره بازاموزی‬ ‫است که ذکر جزئیات انها الزم نیست‪.‬‬ ‫البته عضویت در انجمن اسیب شناسان‬ ‫یا همان انجمن پاتولوژی ایران را هم باید‬ ‫اضافه کنم که تمام پاتولوژیست های کشور‬ ‫در انجا عضو هستند‪ .‬در این انجمن مرتب‬ ‫سخنرانی ها و نشست های مفیدی بر پا‬ ‫شده و تصمیمات سازنده و خوبی در جهت‬ ‫پیشرفت این رشته گرفته می شود‪.‬‬ ‫فعالیت های اموزشی‬ ‫فعالیت های اموزشی یا تدریسی بنده‬ ‫شامل چندین دوره است‪ ،‬تدریس در کالس‬ ‫های اسیب شناسی نظری و علمی در‬ ‫دانشکده های پزشکی و دندانپزشکی دانشگاه‬ ‫تهران و تدریس در بیش از ‪ 10‬دوره از کالس‬ ‫های " سیتوتکنولوژی " در انستیتو سرطان‪.‬‬ ‫در کالس های پیرا پزشکی که شامل‬ ‫دانشجویان فیزیوتراپی‪ ،‬اناتومی ‪ ،‬پرستاری‪،‬‬ ‫تکنولوژی و رشته هایی از این قبیل بود هم‬ ‫تدریس را به عهده داشته ام‪.‬‬ ‫و باالخره اینکه به اتفاق دو نفر از‬ ‫همکاران نیز اموزش دروس مباحث مختلفی‬ ‫از پاتولوژی را در دانشکده های پزشکی‬ ‫شهرستان های مختلفی برگزارمی کردیم چون‬ ‫در ان زمان گستردگی این رشته به اندازه االن‬ ‫نبود و به طبع استادان این رشته نیز کم بودند‪.‬‬ ‫بنابراین برای تدریس در شهرهای مختلفی از‬ ‫ما دعوت می شد‪ .‬این دو همکار و دوست‬ ‫عزیز عضوهیات علمی گروه پاتولوژی‬ ‫دانشگاه تهران بودند و در حدود ‪ 35‬سال‬ ‫برای پیشرفت این رشته زحمت کشیدند که‬ ‫یکی از این دوستان جناب اقای " دکتر حسن‬ ‫اشتیانی پور" است‪ .‬وی سال ها رئیس بخش‬ ‫" ستیولوژی " انستیتو سرطان بوده و ضمن‬ ‫اینکه سال ها اموزش اسیب شناسی را در‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪31‬‬ ‫دانشکده پزشکی بر عهده داشته‪ ،‬در بخش‬ ‫میکروسکوپ الکترونیک نیز همکاری های‬ ‫فراوانی کرده است‪ .‬همکار دیگر بنده جناب‬ ‫" دکتر عبداهلل خیریه " بود که وی هم سال ها‬ ‫رئیس بخش پاتولوژی " بیمارستان فارابی " و‬ ‫از پاتولوژیست های برجسته به خصوص در‬ ‫بخش چشم است‪ .‬عالوه براین دکتر خیریه‬ ‫مجموعه گرانبهایی از ‪ 1200‬مورد اتوپسی‬ ‫های کامل و مستندی را گرد اورده اند که‬ ‫انجام این کار در بین پاتولوژیست ها کم‬ ‫سابقه است‪ .‬این مجموعه هم اکنون در ارشیو‬ ‫دانشکده پزشکی محفوظ است‪.‬‬ ‫مسولیت های اجرایی و خدماتی‬ ‫یکی از مسولیت های مهم بنده ریاست‬ ‫قسمت امار و بررسی های پاتولوژی انستیتو‬ ‫سرطان بود که دقیق َا ‪ 40‬سال پیش به طور‬ ‫رسمی با حکمی که از دانشکده گرفتم از تاریخ‬ ‫‪ 1343 / 10 / 12‬اغاز و تا زمان بازنشستگی‬ ‫یعنی ‪ 1377 / 1 /2‬به طول انجامید‪ .‬الزم به‬ ‫توضیح است که تنظیم و کد گذاری فیش های‬ ‫مربوط به ضایعات مختلف پاتولوژی براساس‬ ‫کتاب " سازمان بهداشت جهانی " صورت‬ ‫می گیرد که از زمان تاسیس انستیتو سرطان‬ ‫یعنی از بهار ‪ 1334‬حدود دویست و هشتاد‬ ‫هزار مورد جمع اوری و تنظیم شده است‬ ‫که براساس همین موردها صدها هزار مقاله‪،‬‬ ‫سخنرانی پایان نامه های پزشکی عمومی‪،‬‬ ‫تخصصی و دندانپزشکی تدوین و اماده شده‪.‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫عالوه بر انها‪ ،‬الم ها‪ ،‬بلوک های پارافینه‬ ‫و شرح حال بیماران و باالخره گزارش های‬ ‫مربوط به تشخیص این ضایعات به همان‬ ‫تعداد که عرض کردم نیز در ارشیو قسمت‬ ‫امار انستیتو نگهداری می شود‪.‬‬ ‫همچین مسولیت اموزش اسیب شناسی به‬ ‫مدت ‪ 8‬سال از سال ‪ 1348‬نیز به عهده بنده بود‪.‬‬ ‫عالوه بر اینها سرپرستی انستیتوسرطان‬ ‫را از اسفنده ماه ‪ 1357‬یعنی زمان انقالب به‬ ‫مدت ‪ 2‬سال نیز بر عهده داشته ام‪.‬‬ ‫و باالخره مدیریت گروه اسیب شناسی و‬ ‫بعد از ان مدیریت گروه پاتولوژی نیز بوده که‬ ‫این گروه پاتولوژی از ادغام اناتومیک پاتولوژی‬ ‫و تکنیکال پاتولوژی به وجود امده که مدیریت‬ ‫ان را از اسفندماه ‪ 1363‬تا زمان بازنشستگی‬ ‫به مدت ‪ 13‬سال به عهده داشتم‪ .‬روش من‬ ‫برای اداره این گروه این بود که از روسای‬ ‫بخش های پاتولوژی در بیمارستان ها خواهش‬ ‫می کردم که هفته ای یک روز در دفتر گروه‬ ‫اجتماع کنند تا تمام مشکالت گروه را طی یک‬ ‫هفته در این مجمع مطرح کنیم و راهکار ارائه‬ ‫دهیم‪ .‬تمام این اقایان به خصوص استاد ارشد‬ ‫گروه جناب دکتر " مسلم بهادری " راهنمای‬ ‫من بودند که از مفاخر علمی دانشگاه تهران‬ ‫هستند‪ .‬دکتر بهادری عالوه براینکه از نظر‬ ‫علمی جزء افراد برجسته و عالی مقام بود‪ ،‬از‬ ‫نظر کارهای اجرایی هم در مقام های خیلی‬ ‫باالیی قرار داشت‪.‬‬ ‫جایگاه علمی ایران از گذشته تا حال‬ ‫طبق نتایج تحقیقات هیچ کدام از‬ ‫دانشگاه های ایران در لیست ‪ 500‬دانشگاه‬ ‫برتر دنیا نیستند و به طور کلی سابق َا دانشجویان‬ ‫پزشکی هم به درجات باالیی در مجامع علمی‬ ‫دنیا دست پیدا می کردند که در حال حاضر این‬ ‫مسئله مقداری با افت مواجه شده است‪.‬‬ ‫باید توجه داشت که ما در کشور‪،‬‬ ‫دانشجویان با استعداد و نابغه کم نداریم ولی‬ ‫علت این اموردر چند نکته نهفته است یکی از‬ ‫این علت ها به نظر بنده تالش پزشکان برای‬ ‫معاش است‪ .‬این یک واقعیت اقتصادی است‬ ‫یک پزشک حق دارد که حداقلی از یک زندگی‬ ‫را برای خود و خانواده اش تامین کند درگذشته‬ ‫این امر ساده تر می شد‪ .‬باید بپذیریم که وقتی‬ ‫یک پزشک تمام وقت خود را صرف تامین‬ ‫معاش می کند‪ ،‬طبع َا کمتر به مطالعه و تحقیق‬ ‫خواهد پرداخت و این امر باعث پایین امدن‬ ‫سطح علمی او و در نتیجه جامعه دانشگاهی‬ ‫خواهد شد‪ .‬در حالیکه ازمایشگاه های ما از‬ ‫سابق‪ ،‬فراوان در دسترس دانشجویان قرار دارد‪.‬‬ ‫زمانی که ما دانشجو بودیم امکانات خیلی کم‬ ‫بود اول فقط دانشگاه تهران را داشتیم و کم کم‬ ‫به ترتیب دانشگاه های تبریز‪ ،‬مشهد و شیراز به‬ ‫وجود امد اما تالش علمی و عالقه بیشتر بود‪.‬‬ ‫مورد دیگری را که در این خصوص نباید‬ ‫فراموش کرد این است که به هر حال امکانات‬ ‫کشورهای اروپایی و امریکایی خیلی پیشرفته‬ ‫تر از کشورماست که این باعث جلوتر افتادن‬ ‫انها درکارها می شود‪ .‬در حالیکه ما از نظر‬ ‫نیروی انسانی و تخصص چیزی از انها کم‬ ‫نداریم ما پاتولوژیست هایی داریم که می توانم‬ ‫به جرات بگویم در دنیا جزء بهترینها هستند‬ ‫ولی امکانات به روز در اختیار ندارند ‪.‬‬ ‫بنیانگذار اخالق در پزشکی‬ ‫کسی که اولین بار اخالق پزشکی را به‬ ‫عنوان واحد درسی بیان کرد اگر اشتباه نکنم‬ ‫مرحوم " دکتر غنی " بود که در دوره های‬ ‫قبل از ما حضور داشته و به نظر من گذراندن‬ ‫کالس هایی تحت عنوان اخالق پزشکی‬ ‫برای دانشجویان الزامی است در گذشته‬ ‫پزشکان واقع َا حکیم بودند و جنبه های مادی‬ ‫که االن خیلی مطرح شده در ان زمان خیلی‬ ‫ناچیز بود‪ ،‬بهترین پاداش برای یک پزشک‬ ‫بهبود مریض بود‪ ،‬حضور اخالق در پزشکی‬ ‫در گذشته پررنگ تر بود ولی در حال حاضر‬ ‫جنبه های معنوی پزشکی نماد کمتری دارند‬ ‫و پزشکی بیشتر شکل تجارت به خود گرفته‬ ‫البته با توجه به اینکه نمی توان این قضیه را به‬ ‫تمام پزشکان تصمیم داد‪ .‬به طور کلی وقتی‬ ‫دکتر غنی از دنیا رفتند این موضوع ان طور‬ ‫که باید به عنوان یک واحد درسی مورد توجه‬ ‫قرار نگرفت و الزم است که دوباره است که‬ ‫دوباره به احیاء ان بپردازیم‪.‬‬ ‫زندگی خانوادگی‬ ‫من درسال ‪ 1338‬ازدواج کردم‪ ،‬خانم بنده خانه‬ ‫دار است و بار مسولیت کارهای منزل و تربیت‬ ‫بچه ها به عهده ایشان بوده که به نظر من به خوبی‬ ‫این وظایف را انجام داده است‪ .‬نتیجه این زندگی‬ ‫مشترک یک دختر و یک پسر است ‪.‬‬ ‫دخترم ‪ 44‬ساله‪ ،‬کارشناس شیمی و‬ ‫خانه دار است البته با توجه به اینکه عالقه‬ ‫زیادی به مطالعه دارد مدت ‪ 2‬سال است که‬ ‫دانشجوی رشته زبان انگلیسی است که از او‬ ‫صاحب دو نوه شده ام که یک دختر ‪ 16‬ساله و‬ ‫پسر ‪ 11‬ساله هستند‪ .‬پسرم نیز در وین اتریش‬ ‫زندگی می کند و در انجا به تحصیل دو‬ ‫رشته مهندسی کامپیوتر و مدیریت بازرگانی‬ ‫پرداخت و مشغول به کار شد و سالی یکبار‬ ‫هم برای دیدن ما به ایران می اید‪ .‬خانواده ام را‬ ‫دوست دارم و از انها راضی هستم‪.‬‬ ‫تقدیر نامه ها و جوایز‬ ‫این مطالب را من به ترتیب تاریخی مرتب‬ ‫کرده ام که مهمترین انها عبارتند از ‪:‬‬ ‫تقدیرنامه بهداری لشگر ‪ 8‬خراسان که‬ ‫در سال ‪ 1335‬بعد از اتمام خدمت وظیفه‬ ‫سربازی به مناسبت خدمات پزشکی و درمانی‬ ‫که نسبت به بیماران محروم سرخس داشتم‬ ‫دریافت کردم‪.‬‬ ‫چندین تقدیرنامه از روسای محترم‬ ‫دانشگاه تهران و همچنین روسای دانشکده‬ ‫پزشکی در زمان های مختلف که خیلی به‬ ‫بنده لطف داشتند‪.‬‬ ‫دریافت تقدیرنامه از وزیر محترم‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی به‬ ‫امضای اقای " دکتر موندی " در پست‬ ‫وزارت اولیه خود همچین دریافت ده ها‬ ‫تقدیرنامه از روسای محترم دانشگاه ها و‬ ‫دانشکده های پزشکی شهرستان ها‪.‬‬ ‫عالوه بر اینها در شهریور ‪ 1382‬در زاد روز‬ ‫تولد حکیم فرزانه و نابغه بزرگ بوعلی سینا‬ ‫که روز پزشک نام دارد به عنوان پزشک نمونه‬ ‫انتخاب شدم که البته انجمن پاتولوژی ایران در‬ ‫این انتخاب نقش اصلی را داشته و از همین‬ ‫جا به خاطر این لطف از همه انها سپاسگذارم‪.‬‬ ‫باالخره انتخاب بنده به عنوان استاد‬ ‫پیشکسوت برگزیده با حدود ‪ 48‬سال سابقه‬ ‫کاری از طرف جهاد دانشگاهی در اذرماه‬ ‫‪ 1382‬که دراین مراسم به طور کلی ‪ 14‬استاد‬ ‫به عنوان پیشکسوتان برگزیده انتخاب شده‬ ‫بودند که ‪ 8‬نفر از انها از اساتید دانشکده‬ ‫پزشکی بودند در انجا من یک سخنرانی ‪15‬‬ ‫دقیقه ای هم داشتم که از این لطف و توجه‬ ‫اقایان سپاسگذاری کردم‪.‬‬ ‫پیشنهاداتی برای بهبود روند پیشرفت‬ ‫یکی از کارهایی که فکر می کنم انجام‬ ‫ان الزم باشد انجام یک بازنگری کلی در‬ ‫کتاب های درسی دانشگاه است‪ .‬با توجه به‬ ‫اینکه بنده سال های متمادی تدریس می کردم‬ ‫و با دانشجویان پزشکی در ارتباط نزدیک بودم‪،‬‬ ‫فکر می کنم خیلی از کتاب ها بی جهت قطور‬ ‫شده البته مطالب بسیار خوب است ولی باید‬ ‫انرژی و وقت دانشجو هم در نظر گرفته شود‬ ‫به خصوص اینکه بهتر است قسمت هایی که‬ ‫جنبه کاربردی ندارند حذف شوند‪.‬‬ ‫مطلب دیگر افزایش اختیارات مدیران گروه‬ ‫است و همچنین رسیدگی به جنبه های رفاهی‬ ‫این مدیران که به نظر بنده موضوع بسیار مهمی‬ ‫است زیرا وقتی مدیر گروه از نظر اقتصادی‬ ‫تامین باشد مجبور به انجام کارهای اضافه در‬ ‫بیمارستان های دیگر نیست و در این صورت‬ ‫همیشه در بخش مربوط حاضر خواهد بود‬ ‫که در این وضعیت بقیه اعضای گروه هم‬ ‫به احترام حضور فیزیکی مدیر گروه حاضر‬ ‫خواهند بود که این باعث باال رفتن کیفیت کار‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫از دیگر پیشنهادات من فراهم کردن‬ ‫تسهیالت بیشتر برای انجام مسافرت های‬ ‫علمی از ‪ 2‬ماه تا ‪ 1‬سال است‪ .‬بنده معتقدم‬ ‫بهترین راه این است که همه اعضای هیات‬ ‫علمی در طول ‪ 30‬سال خدمات دانشگاهی‬ ‫حداقل یکبار به یک مسافرت یکساله و دوباره‬ ‫بین ‪ 2‬تا ‪ 6‬ماه به سفرهای علمی بردند‪ .‬البته‬ ‫به این شرط که این فرصت های مطالعاتی‬ ‫عادالنه تقسیم شود و اینکار به نوبت ورودی‬ ‫ضوابط باشد‪ .‬این سفرها برای اشنایی اساتید‬ ‫با پیشرفت های نوین در رشته های خودشان‬ ‫الزامی است‪.‬‬ ‫بنده این پیشنهادات را به صورت کتبی در‬ ‫اختیار جهاد دانشگاهی قرار دادم و فکر می کنم‬ ‫که توجه و عمل به این سه موضوع می تواند‬ ‫هشتاد درصد وضع اموزشی دانشگاه ها را‬ ‫بهبود بخشد‪.‬‬ ‫سخن اخر‬ ‫رابطه استاد و دانشجو مانند رابطه پدر و‬ ‫فرزندی است‪ ،‬حداقل توقعی که اساتید‬ ‫پیشکسوت به عنوان پدر از دانشجویان‬ ‫خود که بعدا َ به مقام و منصبی می رسند به‬ ‫عنوان فرزند دارند این است که برای انجام‬ ‫کار کوچکی که شاید وقت چندانی هم از‬ ‫انان نمی گیرد‪ .‬این پدران سالخورده را معطل‬ ‫نگذارند باالخره این اساتید با توجه به اینکه‬ ‫سن و سالی را پشت سر گذاشته اند حساس و‬ ‫زود رنجند و به عنوان پدر این حداقل توقع را‬ ‫از فرزندان خوب خود دارند‪.‬‬ ‫امیدوارم که روز به روز شاهد پیشرفت‬ ‫هرچه بیشتر جوانان و دانشگاه ها باشیم‪ .‬انچه‬ ‫از فعالیت های خود گفتم در مقایسه با کار‬ ‫علمی ارزنده همکاران و اساتید دیگر ‪ ،‬کوچک‬ ‫و اندک است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬ارشیو موزه ملی‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪33‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫اصول کلی کنترل کیفیت در ازمایشگاه‪-‬‬ ‫)بخش چهارم)‬ ‫کنترل کیفیت داخلی (‪)IQC‬‬ ‫در کنترل کیفی داخلی درخصوص وضعیت کاری‬ ‫یک ازمایشگاه‪ ،‬از نظر دقت تجهیزات و صحت‬ ‫پاسخ های به دست امده از نمونه های مراجعه‬ ‫کنندگان‪ ،‬با استفاده از روش های اماری و نمونه های‬ ‫کنترل‪ ،‬برای یافتن خطاها و راه های تصحیح ان و نیز‬ ‫بهبود و ارتقا کیفیت کار ازمایشگاه فعالیت می شود و‬ ‫تمامی مراحل کار از تقاضای ازمایش توسط پزشک تا نمونه گیری‪،‬‬ ‫اماده سازی نمونه و انجام ازمایش و گزارش نتایج را در بر می گیرد‪ .‬در‬ ‫روند کنترل کیفی داخلی سه شاخص تعریف می شود‪ :‬میانگین‪ ،‬انحراف‬ ‫معیار و ضریب انحراف که در قسمت های قبل از مقاالت اصول کنترل‬ ‫کیفیت در ازمایشگاه به تعریف این شاخص ها پرداخته شد‪ .‬برای‬ ‫کنترل خطای هنگام انجام ازمایش باید از کارکنان مجرب و تعلیم دیده‬ ‫و نیز از مواد و معرف های با کیفیت مناسب استفاده شود‪ .‬گام دوم در‬ ‫راه برقراری کنترل کیفی داخلی‪ ،‬ارزیابی منظم ابزار ازمایشگاهی است‪.‬‬ ‫بعد از اطمینان از عملکرد مناسب ابزار‪ ،‬می توان نسبت به برقراری‬ ‫برنامه اماری کنترل کیفی اقدام کرد‪.‬‬ ‫برای کنترل کیفیت داخلی بهتر اســت تــا جای امکان دو غلظت‬ ‫مختلف از کنترل اســتفاده شــود‪ .‬انتخاب غلظت هــای نزدیک به‬ ‫محدوده ‪ Decision Level‬دراولویت اســت‪ .‬برخی پیشنهاد می کنند‬ ‫غلظت کنترل ها طوری انتخاب شود که محدوده گزارش دهی روش‬ ‫ازمایشگاهی – ‪ Reportable range‬را پوشش دهند‪ .‬مواد کنترلی به‬ ‫دو شکلِ دارای مقادیر مشخص و فاقد مقادیر مشخص موجود بوده‬ ‫و هر دو نوع برای بررسی دقت قابل استفاده است‪ .‬برای انجام کنترل‬ ‫کیفیت داخلی می توان از دو روش زیر استفاده کرد‪:‬‬ ‫‪ ‬با استفاده از سرم کنترل که به ان کنترل کیفی اماری نیز می گویند‪.‬‬ ‫‪ ‬بدون استفاده از سرم کنترل که با استفاده از نتایج بیماران‬ ‫انجام می شود‪.‬‬ ‫کنترل کیفیت داخلی با استفاده از سرم کنترل‬ ‫در کنترل کیفیت اماری‪ ،‬نمونه کنترلی – به عنوان نماینده یک‬ ‫گروه از نمونه های بیماران‪ -‬مورد ازمایش قرار گرفته و نتایج ان با‬ ‫مقدار مورد انتظار که اغلب به صورت یک محدوده تعریف شده‪،‬‬ ‫مقایسه می شود‪ .‬اگر نتیجه ازمایش نمونه کنترلی در محدوده مورد‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫انتظار قرار بگیرد‪ ،‬نتایج بیماران قابل قبول شناخته می شود‪.‬‬ ‫بدیهی است در غیر این صورت احتمال وجود خطا در سیستم‬ ‫ازمایش مطرح شده و طبیعت ًا نتایج بیماران نیز غیرقابل قبول‬ ‫شناخته می شود‪ .‬روش های مورد استفاده به شرح زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬استفاده از روش لوی و جـینینگ و رسم منحنی کنترل‬ ‫‪ ‬روش استفاده از قوانین چند گانه وستگاردقوانین ‪WHO‬‬ ‫‪ ‬روش ‪CUSUM‬‬ ‫‪ ‬میانگین و محدوده نرمال–‪AON‬‬ ‫‪ Trend Analysis ‬یا تحلیل روند‬ ‫‪ ‬انالیز واریانس‬ ‫‪ ‬تفسیر چارت کنترل کیفی‬ ‫معیارها و قوانین مختلفی توسط سازمان ها و یا کارشناسان‬ ‫برای تفسیر چارت کنترل کیفیت بیان شده است و با توجه به‬ ‫انها می توان نتایج ازمایشات را تحت کنترل یا خارج از کنترل‬ ‫در نظر گرفت‪ .‬از جمله کسانی که در راه تبیین این قانون‬ ‫فعالیت کرده اند می توان از لوی و جینینگ‪ ،‬وست گارد و‬ ‫سازمان ‪ WHO‬نام برد‪.‬‬ ‫در ادامه از موارد یاد شده به بررسی چارت لوی و جینینگ‪،‬‬ ‫قوانین چندگانه وستگارد‪ ،‬روش کیوسام‪ AON ،‬و قوانین‬ ‫سازمان ‪ WHO‬می پردازیم‪.‬‬ ‫‪ ‬چارت کنترلی لوی جینینگ‬ ‫چارت های کنترلی برای اولین بار در سال ‪ 1950‬توسط لوی‬ ‫جینینگ برای روش های ازمایشگاهی به اجرا درامد‪ .‬در این‬ ‫روش‪ ،‬نمونه های کنترلی را ‪ 20‬بار و در ‪ 20‬روز متوالی (‪20‬‬ ‫روز یا یک ماه) ازمایش و سپس میانگین و انحراف معیار نتایج‬ ‫را محاسبه کرده و چارت کنترلی را بر اساس‪MEAN ± 3SD‬‬ ‫ترسیم می کنند (شکل‪.)1‬‬ ‫در این نمودار میانگین و انحراف معیار برروی محور عمودی‬ ‫(‪ )Y‬مختصات یک کاغذ شطرنجی واقع می شود‪ .‬سپس برروی‬ ‫این محور محدوده های کنترلی‪ MEAN ± 3 SD‬و‪MEAN ±‬‬ ‫‪ 2SD‬مشخص می شود‪ .‬در واقع در این نمودار‪ ،‬میانگین با یک خط‬ ‫پررنگ تیره در مرکز و محدوده ها با خطوط کم رنگ و نقطه چین‬ ‫در دوطرف ان رسم می شود‪ .‬تعداد دفعاتی را که نمونه های کنترلی‬ ‫به انالیز داده می شود نیز برروی محور افقی – ‪ X‬مشخص می شود‪.‬‬ ‫با توجه به چارت‪ ،‬فاصله ‪ MEAN ± 3SD‬محدوده قابل قبول‬ ‫خواهد بود اگر تعداد کنترل های استفاده شده در هر سری کاری‬ ‫حداقل ‪ 2‬عدد باشد‪ .‬ولی اگر از ‪ 1‬کنترل در هر سری کاری استفاده‬ ‫شود‪ ،‬محدوده ‪ MEAN ± 3SD‬محدوده خارج از کنترل شناخته می‬ ‫شود (شکل‪ .)2‬در اینجا ذکر این نکته الزم است که استفاده از‬ ‫هر یک از این محدوده های ‪ MEAN ± 3 SD‬و ‪MEAN ± 2 SD‬‬ ‫اشکاالتی به همراه دارد به عنوان مثال‪ :‬با انتخاب محدوده‪± 3 SD‬‬ ‫اگرچه میزان رد کاذب یا ‪false rejection‬کمتر از ‪ 5‬درصد می شود‪،‬‬ ‫اما احتمال شناسایی خطا نیز کاهش می یابد و چنانچه محدوده‪±‬‬ ‫‪ 2 SD‬انتخاب شود عالوه بر افزایش میزان احتمال شناسایی خطا‪،‬‬ ‫میزان رد کاذب نیز افزایش می یابد‪ .‬درضمن افزایش تعداد کنترل ها‬ ‫در هر سری کار موجب افزایش میزان رد کاذب می شود‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال اگر تعداد نمونه کنترل از یک به چهار عدد افزایش یابد‪ ،‬میزان‬ ‫رد کاذب از ‪ 5‬به ‪ 18‬درصد می رسد‪.‬‬ ‫‪ ‬ارزیابی نمودار لوی–جینینگ‬ ‫به هنگام استفاده از محدوده های کنترلی نمودار لوی–جینینگ‪،‬‬ ‫تنها زمانی که پاسخ ها خارج از محدوده ‪ ± 2 SD‬قرار گیرد‪،‬‬ ‫به وجود خطا پی خواهیم برد‪ .‬اما گاهی با وجود انکه پاسخ ها‬ ‫در محدوده های کنترلی قرار دارند‪ ،‬ارزیابی روند انها می تواند‬ ‫برخی از خطاهای سیستماتیک را اشکار کند‪ .‬در ادامه به‬ ‫بررسی سه الگوی پراکندگی‪ ،‬گرایش و جابجایی در نمودار‬ ‫لوی‪-‬جینینگ می پردازیم‪.‬‬ ‫‪ ‬الگوی پراکندگی (پاسخ های خارج از محدوده) در‬ ‫نمودار لوی‪-‬جینینگ‬ ‫این الگو‪ ،‬که نشان دهنده عدم دقت در ازمایش های انجام‬ ‫شده است‪ ،‬از میزان پراکندگی پاسخ ها حول میانگین استنباط‬ ‫می شود‪ .‬چنانچه پاسخی خارج از محدوده ‪ ±2SD‬واقع شود‪،‬‬ ‫به منزله دقت پایین یا تکرارپذیری ضعیف اندازه گیری است‪.‬‬ ‫درواقع خطاهای تصادفی باعث پراکندگی غیرمنتظره نتایج نمونه‬ ‫های کنترلی و خارج از محدوده شدن انها می شود‪ .‬شکل‪3‬‬ ‫نمودار پاسخ های‪ MCV‬یا همان حجم متوسط هموگلوبین یک‬ ‫خون کنترل با سطح نرمال را در یک دوره زمانی ‪ 17‬روزه نشان‬ ‫می دهد‪ .‬چنانچه در نمودار نشان داده شده‪:‬‬ ‫‪ ‬میانگین به دست امده برای ‪ MCV‬این خون کنترل برابر‬ ‫با ‪ 87fL‬است)‪.(fL=10−15Liter‬‬ ‫‪ ‬دامنه مورد انتظار یا محدوده کنترلی باالیی و پایینی‬ ‫(محدوده ‪ )± 2 SD‬برابر‪ ± 3‬است‪ .‬درواقع در این نمودار‬ ‫‪ SD=1.5‬و محدوده های کنترلی باالیی و پایینی از دامنه مورد‬ ‫انتظار محاسبه می شود‪.‬‬ ‫شکل‪Levey-Jenning chart.1‬‬ ‫شکل‪ .3‬نتایج خارج از محدوده در اندازه گیری ‪ MCV‬خون کنترلی‬ ‫با بررسی این نمودار به سادگی می توان فهمید که‬ ‫اندازه گیری شده در روز دوازدهم خارج از محدوده است که‬ ‫علت ان ممکن است تصادف باشد‪.‬‬ ‫‪MCV‬‬ ‫شکل‪ .2‬در شکل دو نمونه خارج از محدوده ‪ 2SD‬مشاهده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬الگوی گرایش‬ ‫چنانچه در نمودار لوی‪-‬جینینگ حداقل پنج نتیجه متوالی‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیر صعودی و یا نزولی داشته باشد‪ ،‬الگوی گرایش خوانده‬ ‫می شود‪ .‬درواقع این نتایج متوالی به صورت تدریجی به یک طرف‬ ‫خط میانگین‪ ،‬سیر صعودی و یا نزولی خواهد داشت‪ .‬این الگو‬ ‫به خطاهای سیستماتیک حساس بوده و انها را اشکار می سازد‪.‬‬ ‫شکل‪ 4‬الگوی گرایش را در پاسخ های هموگلوبین یک نمونه‬ ‫کنترلی با سطح غیرطبیعی باال نشان می دهد‪ .‬چنانچه در نمودار‬ ‫مشخص است‪:‬‬ ‫‪ ‬میانگین به دست امده برای میزان هموگلوبین نمونه کنترلی‬ ‫برابر با ‪ 17.1‬گرم در دسی لیتر است‪.‬‬ ‫‪ ‬دامنه مورد انتظار یا محدوده‪ ± 2 SD‬برابر‪ ± 0.4‬است‪.‬‬ ‫شکل‪ .5‬الگوی جابجایی در شمارش پالکتی نمونه کنترلی‬ ‫چنانچه در شکل امده است در طی روزهای هفتم تا نهم‪،‬‬ ‫یک تغییر ناگهانی در شمارش پالکتی نمونه کنترلی رخ داده‬ ‫و باعث جابجایی پاسخ ها از پایین خط میانگین به باالی خط‬ ‫میانگین شده است‪ .‬الگوی جابجایی به خطاهای سیستماتیک‬ ‫حساس بوده و می تواند انها را اشکار سازد‪.‬‬ ‫شکل‪ Trend .4‬در نتایج هموگلوبین خون کنترلی‬ ‫اگرچه هیچ یک از پاسخ ها در خارج از محدوده مورد انتظار‬ ‫نیست ولی با بررسی نمودار به یک مشکل پی می بریم‪ .‬مشکل‪،‬‬ ‫کاهش تدریجی نتایج هموگلوبین خون کنترلی است که در واقع‬ ‫از روز ششم به بعد شروع شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬الگوی جابجایی در نمودار لوی‪-‬جینینگ‬ ‫جابجایی یا شیفت پاسخ های کنترل زمانی رخ می دهد که یک‬ ‫تغییر ناگهانی در این پاسخ ها مشاهده شود‪ .‬درواقع چنانچه پشت‬ ‫سرهم قرار گرفتن نتایج در یک طرف خط میانگین به دنبال یک‬ ‫تغییر ناگهانی به طرف دیگر خط میانگین منتقل شود‪ ،‬به ان الگوی‬ ‫شیفت یا جابجایی می گویند‪ .‬برخی از منابع الگوی جابجایی را‬ ‫چنین تعریف می کنند‪ :‬اگر هفت نتیجه متوالی در یک طرف خط‬ ‫میانگین و هفت نتیجه متوالی بعدی در طرف دیگر خط میانگین‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬الگوی جابجایی رخ داده است‪ .‬شکل‪ 5‬یک الگوی‬ ‫جابجایی در شمارش پالکتی خون کنترل با سطح طبیعی را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬چنانچه مشخص است‪:‬‬ ‫میانگین محاسبه شده برای شمارش پالکتی این نمونه کنترلی‬ ‫برابر ‪ 230×103‬است‪.‬‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪ ‬ارزیابی نمودار لوی‪-‬جینینگ با استفاده از قوانین‬ ‫چندگانه وستگارد‬ ‫روش دیگر تجزیه و تحلیل چارت لوی‪-‬جینینگ‪ ،‬استفاده‬ ‫از قوانین چندگانه وستگارد است که در سال ‪ 1981‬توسط‬ ‫وستگارد و همکاران پیشنهاد شد‪ .‬مجموعه قوانین چندگانه‬ ‫وستگارد که دارای اصولی مشابه است‪ ،‬با بکارگیری ترکیبی‬ ‫از قوانین اماری و معیارهای تصمیم گیری جهت قضاوت در‬ ‫مورد تحت کنترل بودن یا خارج از کنترل بودن یک ران به‬ ‫کار گرفته می شوند‪ .‬درحقیقت در این روش از چندین قاعده‬ ‫کنترلی مختلف به منظور ارزیابی مقبولیت پاسخ های به دست‬ ‫امده استفاده شده و بدین ترتیب احتمال تشخیص خطاهای‬ ‫تصادفی یا سیستماتیک به میزان چشمگیری افزایش می یابد‪.‬‬ ‫نخستین بار قوانین چندگانه وستگارد برای ارزیابی نتایج‬ ‫حاصل از یک سطح کنترلی طراحی شدند ولی با توجه به‬ ‫توصیه هایی که جهت استفاده از دو و یا سه سطح کنترلی به‬ ‫عمل امد‪ ،‬قواعد مذکور با تغییرات اندکی برای این سطوح‬ ‫کنترلی متناسب شدند‪ .‬الزم به ذکر است که توصیه استفاده‬ ‫از بیش از یک سطح کنترلی توجیه اماری دارد زیرا چنانچه‬ ‫فرض شود که از هر ‪ 20‬بار سنجش نمونه کنترل‪ ،‬احتماالً یکی‬ ‫از محدوده ‪ ± 2 SD‬خارج باشد‪ ،‬با استفاده از دو نمونه کنترل‬ ‫مختلف‪ ،‬احتمال انکه پاسخهای بدست امده هر دو خارج از‬ ‫محدوده ‪ ± 2 SD‬باشند‪ ،‬برابر بوده و به عالوه احتمال همسو‬ ‫بودن این خروج نیز بسیار کمتر از این خواهد بود‪ .‬بنابراین با‬ ‫توجه به دو سطح کنترلی‪ ،‬تکرار بی مورد ازمایش ها به شکل‬ ‫چشمگیری کاهش می یابد‪.‬‬ ‫جالب است بدانید در ارتباط با چگونگی طراحی این قوانین‪،‬‬ ‫وستگارد چنین پاسخ می دهد‪ " :‬هنگامی که دخترم کریستین بچه‬ ‫کوچکی بود‪ ،‬خیلی دوست داشت که اوقات خود را بیرون از‬ ‫منزل بگذراند‪ .‬یک روز زمانی که کریستین به من گفت که قصد‬ ‫دارد بازهم تا دیروقت بیرون باشد‪ ،‬من فکر کردم که می بایستی‬ ‫یک کنترل پدری و کارشناسانه بر اوقات او داشته باشم‪ .‬بنابراین‬ ‫به او تاکید کردم چنانچه یکبار پس از ساعت ‪ 3‬بامداد‪ ،‬یا دو بار‬ ‫پس از ساعت ‪ 2‬بامداد و یا چهار بار متوالی پس ازساعت ‪ 1‬بامداد‬ ‫به منزل برگردد‪ ،‬دیگر اجازه رفتن به مهمانی را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫درواقع این نوعی کنترل چند قاعده ای است‪ .‬هنوز هم که این‬ ‫داستان را تعریف می کنم کریستین ناراحت می شود ولی باوجود‬ ‫اینکه کامال واقعی نیست هنوز هم داستان خوبی بوده و می تواند‬ ‫قوانین چندگانه کنترل کیفی را برای هر فردی تفهیم کند‪".‬‬ ‫‪ ‬قوانین چندگانه وستگارد‬ ‫با توجه به معایب چارت کنترلی لوی‪-‬جینینگ‪ ،‬قوانین چندگانه‬ ‫وستگارد به منظور کاهش موارد رد کاذب و افزایش احتمال‬ ‫تشخیص خطای نتایج ازمایشات ارائه شد‪ .‬طراحی این قوانین‬ ‫به گونه ای است که عالوه بر حساس بودن به خطاهای تصادفی‬ ‫و سیستماتیک‪ ،‬مقدار موارد رد کاذب نتایج را به کمتر از ‪0.01‬‬ ‫می رساند‪ .‬برای استفاده از این قوانین رسم چارت کنترلی لوی‬ ‫و جینینگ ضروری است‪ .‬مطابق با چارت‪ ،‬مادامی که کنترل ها‬ ‫در محدوده‪ MEAN ± 2 SD‬قرار می گیرد‪ ،‬نتایج ازمایشات قابل‬ ‫گزارش است اما چنانچه یکی از کنترل ها خارج از این محدوده‬ ‫قرار گیرد نتایج کنترل ها را می بایست از نظر مطابقت با هر یک‬ ‫از قوانین وستگارد بررسی کرد‪.‬‬ ‫در ادامه به برخی از این قوانین اشاره می شود‪.‬‬ ‫‪ : 12s‬مقدار کنترل خارج از محدوده‪ ± 2 SD‬است‪ .‬این قانون‬ ‫به عنوان هشداری برای‬ ‫شروع سایر قوانین‬ ‫وستگارد تلقی می شود‬ ‫به این معنی که هنگامیکه‬ ‫این قانون نقض شد‪،‬‬ ‫بررسی سایر قوانین‬ ‫وستگارد اغاز می شود‪.‬‬ ‫‪ : 22s‬در این حالت مقدار کنترل در دو نوبت ازمایش و یا دو‬ ‫کنترل متوالی‪ ،‬هم جهت و خارج از محدوده‪ ± 2 SD‬است لذا‬ ‫نتایج مردود و غیرقابل قبول است‪ .‬این حالت حساس به خطای‬ ‫سیستماتیک است‪ .‬از جمله عوامل ایجاد کننده خطای سیستماتیک‬ ‫خراب شدن محلول و یا عدم کالیبراسیون تجهیزات می تواند باشد‪.‬‬ ‫‪ : 13s‬یک کنترل خارج از محدوده ‪ ± 3 SD‬است‪ .‬این امر‬ ‫باعث رد نتایج شده و می تواند نشان دهنده یک خطای رندم یا‬ ‫شروع یک خطای سیستماتیک‬ ‫باشد‪ .‬جهت بررسی انکه ایا‬ ‫خطا رندم بوده یا شروع یک‬ ‫خطای سیستماتیک‪ ،‬نمونه‬ ‫کنترل را مجددا ً تکرار کرده اگر‬ ‫در محدوده مجاز قرار گرفت‬ ‫خطا رندم بوده و در غیر این‬ ‫صورت شروع یک خطای سیستماتیک است‪.‬‬ ‫‪ :R4s‬یک کنترل خارج از محدوده ‪ -2SD‬و کنترل دیگر خارج‬ ‫از محدوده‪ +2SD‬در دو روز‬ ‫متوالی قرار دارد‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫اختالف انها بیش از ‪ 4SD‬است‪.‬‬ ‫این حالت بیانگر خطای رندم‬ ‫بوده و باعث رد نتایج می شود‪.‬‬ ‫‪ : 41s‬چهار کنترل متوالی‬ ‫خارج از محدوده ‪ +1SD‬یا ‪-1SD‬‬ ‫قرار دارد که در صورت برقرار‬ ‫بودن دو شرط زیر‪:‬‬ ‫‪ ‬چهار کنترل همسو باشند‬ ‫‪ ‬حداقل یکی از چهار کنترل‬ ‫خارج از محدوده ‪ ± 2 SD‬باشد‬ ‫نتایج قابل قبول نبوده و رد‬ ‫می شود‪ .‬این حالت به خطای سیستماتیک حساس است‪.‬‬ ‫‪ :10X‬درصورتی که ‪ 10‬کنترل متوالی در یک سمت میانگین‬ ‫باشد و یا حداقل یکی از ‪10‬‬ ‫کنترل خارج از محدوده‪± 2 SD‬‬ ‫باشد‪ ،‬نتایج قابل قبول نیست‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪37‬‬ ‫نحوه استفاده از قوانین وستگارد را با توجه به نمودار لوی و‬ ‫جینینگ‪ ،‬می توان به صورت فلوچارت زیر نمایش داد‪.‬‬ ‫‪ ‬قوانین ‪WHO‬‬ ‫قانون اول‪ :‬اگر یک کنترل خارج از محدوده ‪ ± 2 SD‬باشد‪ ،‬به‬ ‫معنی هشدار است‪.‬‬ ‫قانون دوم‪ :‬اگر یک کنترل خارج از محدوده ‪ ± 3 SD‬باشد‪،‬‬ ‫باعث رد نتایج شده و می تواند نشان دهنده یک خطای رندم یا‬ ‫شروع یک خطای سیستماتیک باشد‪.‬‬ ‫قانون سوم‪ :‬اگر دو کنترل متوالی خارج از محدوده‬ ‫‪ ± 2 SD‬باشند‪ ،‬باعث رد نتایج شده و نشان دهنده احتمال خطای‬ ‫سیستماتیک است‪.‬‬ ‫قانون چهارم‪ :‬زمانی که چهار کنترل خارج از محدوده ‪± 1 SD‬‬ ‫قرار دارد‪ ،‬نشان دهنده وجود خطای سیستماتیک بوده و باعث رد‬ ‫نتایج می شود‪.‬‬ ‫قانون پنجم‪ :shift ،‬اگر هفت خوانده متوالی در باال یا پایین‬ ‫میانگین باشد‪ ،‬به معنای هشدار بوده و نشانه بروز خطای‬ ‫سیستماتیک است‪.‬‬ ‫قانون ششم‪ : Trend ،‬اگر هفت خوانده متوالی سیر صعودی‬ ‫داشته باشند‪ PositiveTrend ،‬نامیده می شود که نشانه بروز خطای‬ ‫سیستماتیک بوده و باعث رد نتایج می شود‪ .‬اگر هفت خوانده‬ ‫متوالی سیر نزولی داشته باشند‪ NegativeTrend ،‬نامیده می شود‬ ‫که نشانه بروز خطای سیستماتیک بوده و باعث رد نتایج می شود‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است زمانی که یک کنترل در محدوده هشدار قرار‬ ‫می گیرد‪ ،‬می بایست قوانین دیگر را انجام داد و اگر نتیجه کنترل‬ ‫قابل قبول نباشد‪ ،‬می بایست ازمایش متوقف شده و اقدامات‬ ‫الزم برای شناسایی مشکل و رفع ان صورت گیرد سپس کنترل و‬ ‫نمونه ها مجددا ً ازمایش شده و درصورت حصول نتیجه مطلوب‬ ‫پاسخ ها گزارش شود‪.‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪ ‬روش کیوسام‬ ‫روش های کنترلی که تا اینجا معرفی شد (لوی‪-‬جینینگ‪،‬‬ ‫وستگارد و ‪ )WHO‬همگی برای تعیین تفاوت بین میانگین‬ ‫مورد انتظار و عدد به دست امده است‪ .‬در مجموعه قوانین‬ ‫وستگارد‪ ،‬قوانینِ ‪ 10 ،41s ،22s‬و ‪ ..‬جهت ارزیابی خطاهای‬ ‫سیستماتیک وضع شده اند‪ .‬یک روش کمی و دقیقتر در‬ ‫ارزیابی خطاهای سیستماتیک‪ ،‬نمودار کیوسام است که در سال‬ ‫‪ 1950‬در کارخانه های صنعتی متداول شد‪ .‬این روش ‪ 10‬سال‬ ‫بعد به ازمایشگاه های پزشکی راه یافت و اکنون نیز در تعدادی‬ ‫از ازمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫روش کیوسام تفاوت بین نتایج به دست امده و میانگین های‬ ‫هدف را در هر ران کاری محاسبه می نماید‪ .‬طریقه به کارگیری‬ ‫روش کیوسام به قرار زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬ماده کنترل برای حداقل ‪ 20‬روز کاری برای هر پارامتر‬ ‫مورد نظر ازمایش شده و مقدار میانگین () و انحراف معیار‬ ‫(‪ )SD‬ان تعیین می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬محور عمودی (‪ )Y‬کیوسام به دو قسمت مساوی تقسیم‬ ‫شده و نقطه وسط ان صفر در نظر گرفته می شود‪ .‬برروی این‬ ‫محور مجموع مقادیر ثبت می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬یک خط افقی از وسط محور ‪ Y‬به سمت راست رسم شده‬ ‫و در باال و پایین این خط محدوده ‪ ± 10 SD‬مشخص می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در محور افقی (‪ )X‬نمودار کیوسام‪ ،‬زمان بر حسب روز‬ ‫یا تعداد ران کاری و یا تعداد کنترل ها ثبت می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در هر روز یا ران کاری یک نمونه کنترل به همراه‬ ‫نمونه های بیماران ازمایش شده و نتایج انها ثبت می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تفاوت بین پاسخ هر کنترل از میانگین‪ ،‬محاسبه شده‬ ‫و اعداد به دست امده به صورت تجمعی باهم جمع جبری می‬ ‫شود‪ .‬مقادیر به دست امده در هر روز و یا ران کاری برروی‬ ‫نمودار مشخص می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬شیب منحنی کیوسام ارزیابی می شود‪ .‬هرگونه شیب‬ ‫باالرونده و یا پایین رونده به معنی وجود خطای سیستماتیک‬ ‫است‪ .‬از انجایی که بررسی شیب منحنی کیوسام مشکل است‪،‬‬ ‫اغلب از روش ‪ Decision Limit CUSUM‬استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در روش غیر کامپیوتری این شیوه )‪،(Decision Limit CUSUM‬‬ ‫حد استانه یعنی ‪ ± 1SD‬و محدوده کنترل یعنی ‪± 2.7SD‬‬ ‫محاسبه می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬هنگامیکه پاسخ های مواد کنترلی به حد استانه کیوسام‬ ‫می رسند‪ ،‬پیگیری ان از روی جدول اغاز می شود‪ .‬این پیگیری‬ ‫با بازگشت نتایج به زیر حد استانه متوقف می شود یا با عبور‬ ‫از محدوده کنترلی مورد نظر‪ ،‬نتایج خارج از کنترل خواهد بود‪.‬‬ ‫برای درک بهتر موضوع در ادامه مثالی اورده شده است‪.‬‬ ‫تعداد سرم کنترل ها اضافه شود‪ ،‬هزینه بسیار زیاد بوده و عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬سرعت ازمایش را کاهش می دهد‪.‬‬ ‫یکی از بهترین روش ها‪ ،‬جهت اطمینان از نتایج بیماران‬ ‫استفاده از محاسبه ‪ Average Of Normal‬است (‪ )AON‬که از‬ ‫محاسبه نتایج بیمارانی که طبیعی است به دست می اید‪AON .‬‬ ‫به صورت زیر محاسبه می شود‪:‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه با ازمایش سرم های طبیعی باید میانگین‪SD ،‬‬ ‫و دامنه مرجع را محاسبه کند و یا می تواند از دامنه مرجع‬ ‫تعیین شده ِ قابل قبول‪ ،‬میانگین نرمال را به دست اورد‪.‬‬ ‫مثال اگر این دامنه بین ‪ 100‬تا ‪ 120‬باشد‪ ،‬میانگین طبیعی و‬ ‫‪ SD‬عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه باید تعداد نتایج طبیعی را برای محاسبه‬ ‫‪AON‬تعیین کند‪.‬‬ ‫‪ ‬میزان خطای استاندارد و یا ‪ SE‬را از فرمول زیر محاسبه کنید‪.‬‬ ‫شکل‪ .6‬نمودار کیوسام‬ ‫برای مثال؛ چنانچه میانگین هموگلوبین خون کنترلی برابر‬ ‫‪ 144g/L‬و نتایج ‪ 15‬روز پیاپی اندازه گیری هموگلوبین این خون‬ ‫کنترل به شرح زیر باشد‪ ،‬نمودار کیوسام به صورت زیر رسم می‬ ‫شود (شکل‪.)6‬‬ ‫در نمودار کیوسام خطاها و تغییرات تصادفی همدیگر را حذف‬ ‫کرده لذا خطاهای سیستماتیک با وضوح بهتری مشخص می شود‪.‬‬ ‫اگر پراکندگی نتایج در دوطرف میانگین تقریبا یکسان باشد نمودار‬ ‫کیوسام به شکل یک خط افقی در می اید ولی ‪ Trend‬نتایج باعث‬ ‫می شود که این نمودار خیلی زود از خط مستقیم خارج شده و‬ ‫شیب پیدا کند‪ .‬اندازه این شیب با اندازه خطا سیستماتیک متناسب‬ ‫است‪ .‬نمودار کیوسام بهتر از نمودار لوی‪-‬جینینگ می تواند‬ ‫خطاهای سیستماتیک را شناسایی کند‪ .‬این تکنیک هنگامی که از‬ ‫برنامه کنترل کیفی کامپیوتری در ازمایشگاه استفاده می شود بسیار‬ ‫مفید است‪ .‬لذا معموال توصیه می شود دریک ازمایشگاه همزمان‬ ‫از دو نمودار کیوسام و لوی‪-‬جینینگ استفاده شود‪.‬‬ ‫‪AON‬‬ ‫با استفاده از چارت های کنترل کیفیت وستگارد و لوی‪-‬جینینگ‬ ‫می توان خطای سیستماتیک و رندوم ازمایش را مشخص کرد‪.‬‬ ‫انجام این برنامه الزم بوده ولی کافی نیست زیرا با ازمایش دو‬ ‫سرم کنترل در هر سری از ازمایش ها و یا در هر روز‪ ،‬نمی شود‬ ‫کیفیت و درستی تمام نمونه های بیماران را دقیقا تایید کرد و اگر‬ ‫‪ ‬سپس دامنه اطمینان‪ Control Limit‬را از فرمول زیر‬ ‫محاسبه کنیدکه از این مقدار برای تعیین حد کنترل روش مورد‬ ‫نظر استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه‪ ،‬روزانه میانگین ‪ n‬نتیجه نرمال مثال ‪ 100‬نمونه‬ ‫را محاسبه می کند‪ .‬این مقدار نماینده ‪ AON‬بوده و با فرمول‬ ‫زیر محاسبه می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر مقدار ‪ AON‬از مقدار ‪ Control Limit‬تجاوز کرد‪،‬‬ ‫مسلم ًا سیستم دچار خطای سیستماتیک شده و باید به زودی‬ ‫انرا برطرف کرده و از ارسال نتایج بیماران نیز خودداری کرد‪.‬‬ ‫نکته مهمی که در این محاسبه اثرگذار است انتخاب تعداد سرم‬ ‫های طبیعی است که باید ثابت باشد‪.‬‬ ‫چارت روزانه ‪ AON‬را می توان به صورت زیر تهیه و هرروز‬ ‫از تغییرات ان بهره برداری کرد‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪39‬‬ ‫کنترل کیفیت داخلی بدون استفاده از سرم کنترل‬ ‫در این حالت با استفاده از روش ها و پارامترهای زیر به تفسیر‬ ‫نتایج پرداخته می شود‪:‬‬ ‫‪ ‬نظریه پزشکان؛ در رابطه با محدوده های فیزولوژیک و‬ ‫هماهنگی نتایج ازمایشات با وضعیت بالینی بیمار مانند بیلیروبین‬ ‫در بیمار ایکتریک‬ ‫‪ ‬دلتا چک‪ :‬تغییرات مشاهده شده در نتیجه ازمایش یک‬ ‫فرد در زمان های مختلف را گویند‪.‬‬ ‫‪ ‬الگوشناسی و یا ارتباط با سایر تست های مشابه مانند‬ ‫ارتباط میزان هورمون‪( TSH‬هورمون محرکه تیروئید) و ‪T4‬‬ ‫(هورمو ن تیروکسین)‬ ‫مجله فروردین ‪96‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪ ‬تهیه دو نمونه تصادفی ‪ :‬از یک بیمار‬ ‫در یک ساعت مشخص از یک ورید‪ ،‬دو نمونه‬ ‫تهیه می شود و در یک ‪ Run‬قرار داده می شود‪.‬‬ ‫انتظار می رود بعد از به دست امدن نتایج‪،‬‬ ‫اختالف زیادی وجود نداشته باشد‪.‬‬ ‫برخی از منابع‬ ‫‪1.1‬کتاب کنترل کیفیت در ازمایشگاه‬ ‫هماتولوژی‪ ،‬علی ملکی – دکتر سعید کاویانی‬ ‫‪2.2‬کتاب تجهیزات ازمایشگاهی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری‬ ‫و روش های کنترل کیفی – مهندس سید بهزاد سیدعلیخانی –‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی‬ ‫‪3.3‬کتاب مقدمات‪ ،‬اشنایی و اصول کلی ازمایشگاه‬ ‫تشخیص طبی‪ -‬سعید طهماسبی‬ ‫‪4.4‬کتاب کنترل کیفی مواد و تجهیزات ازمایشگاهی –‬ ‫دکتر امیر سیدعلی مهبد‬ ‫‪5.5‬دستورالعمل برخی استاندادهای ملی و بین المللی‬ ‫‪6.6‬کتاب مدیریت کنترل کیفیت متعادل برای ازمایشگاه‬ ‫تشخیص تشخیص پزشکی – دکتر ملک پور و دکتر یوسفی‬ ‫و غیره ‪...‬‬ ‫‪88982100‬‬ ‫‪matashkhis@gmail.com‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫مریم حسینی‪،‬‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیارو مدیرگروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬دانشگاه ازاد‪،‬تهران‪ ‬‬ ‫ارتباط اپی ژنتیک و یادگیری‬ ‫اپی ژنتیک‪ ،‬بررسی تاثیر محیط روی ژن ها است‪ .‬درک مفهوم‬ ‫اپی ژنتیک وتاثیر ان بروی یادگیری بسیار مهم است‪.‬‬ ‫اپی ژنتیک یک تنظیم کننده ارزشمند در فرایندهای سلولی‬ ‫درموجود زنده است‪ .‬گفته می شود که فرایند اپی ژنتیک در هنگام‬ ‫یادگیری‪،‬تمرینات ورزشی‪ ،‬استرس ودر دوران بلوغ وبزرگسالی رخ‬ ‫می دهد‪ .‬اینکه چگونه روی بیان ژن ها اثر گذار است‪ ،‬جستاری‬ ‫است که دانشمندان را به تالش زیاد برای فهمیدن ان واداشته‬ ‫است‪ .‬این مقاله مروری کوتاه از وضعیت اپی ژنتیک و یادگیری ارائه‬ ‫می کند که مسئله اپی ژنتیک با یک ارتباط بین یادگیری و استرس‪،‬‬ ‫و یادگیری وتمرینات ورزشی به ترتیب حل وفصل می شود(‪)1‬‬ ‫اپی ژنتیک چیست و مکانیسم ان چگونه است؟‬ ‫برای اولین بار درسال ‪ 1968‬شخصی بنام‬ ‫اصطالح اپی ژنتیک را ارائه کرد‪ .‬این کلمه از واژه ای یونانی‬ ‫بنام اپی ژنزیس گرفته شده است‪ .‬بر اساس تعریفی که ‪Gilbert‬‬ ‫و ‪ Epel‬از این واژه کردند‪" :‬اپی ژنتیک بیانگر تغییرات فنوتیپی‬ ‫یک سلول‪ ،‬بدون تغییر در توالی جفت بازها در ‪ DNA‬یا ژنوم‬ ‫است"‪ .‬مکانیسم ان به گونه ای است که بسیاری از تغییرات‬ ‫روی کروماتین است‪ .‬در واقع ‪ DNA‬حاوی کروماتین بوده‬ ‫وکروماتین با پروتئین هایی به نام هیستون وابسته است‪.‬‬ ‫پیکربندی کروماتین به گونه ای است که می تواند شل باشد‪.‬‬ ‫اینگونه پیکربندی شل سبب می شود که ‪ DNA‬در دسترس‬ ‫باشد وبیان ژن ها در ان افزایش یابد‪ .‬اما اگر پیکربندی‬ ‫کروماتین سخت باشد‪ DNA‬از دسترس خارج شده وبیان‬ ‫ژن ها در ان کاهش می یابد‪ .‬سه علت برای این تغییرات‬ ‫ژنتیکی بیان می شود‪ -1 :‬تغییرات متیالسیون ‪( DNA‬بیشترین‬ ‫مطالعات مربوط به این دلیل است) ‪-2.‬تغییرات پروتئین های‬ ‫هیستون‪-3 .‬خاموشی ژن به واسطه ‪RNA‬های تنظیمی کوچک‬ ‫ویا ‪snRNA‬ها ومخصوصا ‪MicroRNA‬ها و‪miRNA‬ها (‪)2‬‬ ‫‪Waddington‬‬ ‫اپی ژنتیک ویادگیری‬ ‫مکانیسم های اپی ژنتیک به نقش یادگیری و اطالعات‬ ‫حافظه و ذخیره سازی حافظه اشاره دارد‪ .‬دو منطقه در‬ ‫مغز دارای مزایای خاص است هیپوکامپ و کورتکس‬ ‫مغز‪ Sweat .‬و ‪ Day‬به این باور رسیدند که هیپوکامپ‬ ‫جهت تثبیت حافظه است و برای ذخیره حافظه بلند مدت‬ ‫ضروری نیست و کورتکس مکانی جهت ذخیره سازی‬ ‫حافظه بلند مدت است‪ .‬این دو نشان دادند که اثر ترس در‬ ‫متیالسیون ‪ DNA‬در هیپوکامپ تغییر موقتی و در کورتکس‬ ‫تغییر دائمی ایجاد می کند‪)1(.‬‬ ‫دراین رابطه محققان دیگری اعالم کردند که یک تفاوت‬ ‫اساسی بین ایندو مکانیسم وجود دارد انها به این نتیجه‬ ‫رسیدند که‪ :‬هیپوکامپ به یک قالب انعطاف پذیر نیاز دارد تا‬ ‫بعد ازتثبیت حافظه مجددا تنظیم شود و کورتکس تمایل به‬ ‫استحکام خود دارد تا بتواند وقایع را در حافظه طوالنی مدت‬ ‫ذخیره کند‪ .‬در واقع انها به این نتیجه رسیدند که نوعی ارتباط‬ ‫سیناپسی مهم در مغز ودر خالل یادگیری و شکل گیری‬ ‫حافظه وجود دارد که به وسیله مکانیسم های اپی ژنتیک‬ ‫حفظ و نگهداری شده و حافظه را تشکیل میدهد‪)1(.‬‬ ‫براساس مطالعات ‪ lipsky‬هریک از سه مکانیزم ‪:‬‬ ‫متیالسیون ‪،DNA‬تغییرات هیستونی و فعالیت ‪RNA‬های‬ ‫تنظیمی و ‪ miRNA‬ها در شکل گیری حافظه ویادگیری‬ ‫الزامی است‪)3(.‬‬ ‫اپی ژنتیک و استرس‬ ‫مکانیسم های اپی ژنتیک در زمینه استرس نیز بررسی‬ ‫شده است‪ .‬دراین رابطه ‪2‬گزارش اورده شده یکی از‬ ‫‪ Essex‬و دیگری از‪ IJzendoorn‬و همکاران(‪ .)4‬انها در‬ ‫این مطالعه دریافتند که استرس طوالنی مدت برروی‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪41‬‬ ‫الگوی اپی ژنتیک میتواند موثر باشد‪ .‬در این مطالعه که روی‬ ‫مدل های حیوانی و انسانی صورت گرفت اشاره شد که‬ ‫سطح باالی استرس در کودکان و نوجوانان ‪ 15‬ساله نشانه‬ ‫تفاوت در متیالسیون ‪ DNA‬انهاست‪ .‬این مطالعه روی ‪109‬‬ ‫نوجوان ‪ 15‬ساله از یک گروه ‪ 570‬نفری صورت گرفت‪ .‬در‬ ‫مطالعه ای دیگر تغییرات الگوی اپی ژنتیک با بررسی روی‬ ‫‪ 143‬نفر با میانگین سنی ‪ 39‬سال مورد بررسی قرار گرفت و‬ ‫از این افراد در مورد دوران کودکیشان‪ ،‬تجارب‪ ،‬وابستگی ها‪،‬‬ ‫روابط فعلی با والدینشان‪ ،‬فقدان والدین و ضربات روحی و‬ ‫روانیشان مصاحبه ای انجام گرفت اما مشخص نشد که از‬ ‫دست دادن والدین و اسیب های روحی و روانی با تغییرات‬ ‫متیالسیون ‪ DNA‬مرتبط باشد‪)5(.‬‬ ‫مطالعه‪Weaver‬وهمکارانش نشان می دهد که شرایط‬ ‫نامطلوب در اوایل زندگی می تواند بقیه زندگی موجود زنده‬ ‫را تحت تاثیر قرار دهد(‪ .)6‬در مدل های حیوانی ارتباط‬ ‫میان اپی ژنتیک و عالئم مرتبط با استرس مورد بررسی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬محبت مادرانه نسبت به فرزندان در هفته اول تولد‬ ‫میزان سطح متیالسیون را در موقعیت ژن خاصی تعیین می‬ ‫کند‪ .‬وقتی موش های ماده نوزادان خود را میلیسیدند ومورد‬ ‫تیمار قرار می دادند‪ ،‬گیرنده های گلوکوکورتیکوئید در مغز‬ ‫این نوزادان یافت می شد که این به واسطه مکانیزم های‬ ‫اپی ژنتیک است(‪ .)2‬این گیرنده ها با توانایی کنترل استرس‬ ‫نیز مرتبطند‪ ،‬بنابراین محبت مادرانه پس از تولد در طول‬ ‫زندگی فرزندان موثر خواهد بود‪.‬‬ ‫به طور مشابه در مغز بالغین نیز بین استرس و مکانیزم های‬ ‫اپی ژنتیک ارتباط وجود دارد‪ .‬در یک مطالعه روی موش های‬ ‫بالغ تغییرات سریع در متیالسیون هیستون ها در کمتر از مدت‬ ‫زمان ‪ 2‬ساعت پس از استرس حاد نشان داده شد وتا ‪24‬‬ ‫ساعت بعد این نغییرات ادامه داشت‪ .‬این مطالعه نشان داد که‬ ‫تغییرات کروماتین بسیار سریع تر از ان چیزی است که ما قبال‬ ‫باور داشتیم ویکی از پاسخهای مغز به استرس است(‪.)7‬‬ ‫‪ Mc Ewen‬و همکاران به این نتیجه رسیدند که مغز بزرگساالن‬ ‫عالوه بر تکامل یافته وکامل بودن توانایی قابل توجهی برای‬ ‫یک عملکرد انعطاف پذیر وبرگشت پذیر به عوامل استرس‬ ‫زا دارد‪ Hunter.‬نیز در مورد ارتباط بین اپی ژنتیک و استرس‬ ‫بحث کرده و در مورد اثر متقابل استرس و کورتیکواستروئید‬ ‫و مکانیسم اپی ژنتیک در مغز بحث کرده است (‪ .)8‬به طور‬ ‫کلی مطالعات مختلف بیانگر ان است که استرس در اوایل‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫زندگی سبب تغیییرات اپی ژنتیک شده و خطری برای‬ ‫ابتال به افسردگی در طول دوران زندگی فرد است و نیز‬ ‫استرس های محیطی در کودکی و نوجوانی می تواند به‬ ‫اختالالت عصبی در بزرگسالی منجر شود‪.‬‬ ‫اپی ژنتیک ‪،‬یادگیری و استرس‬ ‫تــا به حال باتوجه به مباحث قبل به این نتیجه رســیدیم‬ ‫که مکانیزم های اپی ژنتیک در موقعیت های اســترس زا‬ ‫و در خــال یادگیری و ذخیره حافظه یکســان بودند‪ .‬بر‬ ‫اساس مطالعات‪ Mc CIelland‬و همکاران‪ :‬استرس مزمن در‬ ‫اوایل زندگی می تواند منجر به نقص در ساختار و عملکرد‬ ‫سلول های عصبی شود و این بروی یادگیری و شکل گیری‬ ‫حافظه در طول دوران زندگی موثر اســت‪ .‬پس این تفکر‬ ‫پیش می اید که بین مکانیزم های اپی ژنتیک و یادگیری و‬ ‫ذخیره حافظه و استرس نوعی ارتباط وجود دارد‪)9(.‬‬ ‫یادگیری و تمرینات ورزشی‬ ‫شواهد نشان می دهد که فعالیت بدنی و ورزش سبب‬ ‫پیشرفت و ترقی در دستاوردهای علمی می گردد‪ .‬در‬ ‫مطالعه ای که ‪ Kall‬و همکاران بروی ‪ 200‬کودک دبستانی‬ ‫انجام دادند به این نتیجه رسیدند که اگر فعالیت بدنی‬ ‫این کودکان ‪2‬برابر شود‪ ،‬شانس یادگیری دروس عمومی‬ ‫از جمله ریاضیات و زبان سوئدی و انگلیسی در انها ‪2‬‬ ‫برابر می شود‪ Goms silva .‬و همکاران نیز نشان دادند‬ ‫که فعالیت بدنی در اوایل زندگی سبب بهبود یادگیری‬ ‫و حافظه می شود و روی هر دو شکل ساختاری و‬ ‫عملکردی هیپوکامپ اثر مثبت دارد‪ )10(.‬پس می توان‬ ‫نتیجه گیری کرد که بین ورزش و یادگیری ارتباط وجود‬ ‫دارد و فعالیت بدنی سبب بهبود عملکرد یادگیری و‬ ‫حافظه می شود‪.‬‬ ‫اپی ژنتیک‪ ،‬یادگیری و تمرینات ورزشی‬ ‫یکی از معدود مطالعات صورت گرفته در زمینه‬ ‫اپی ژنتیک رویکردی است که اپی ژنتیک در یادگیری و‬ ‫فعالیت بدنی دارد‪ .‬محققان گزارش دادند که بین الگوی‬ ‫اپی ژنتیک در مغز و تمرینات ورزشی و عملکرد مثبت‬ ‫عصبی که ورزش روی مغز دارد نوعی ارتباط وجود دارد‪.‬‬ ‫محققان در این ازمایش ها‪ ،‬از موش های نر بالغ استفاده‬ ‫کردند وبه این نتیجه رسیدند که میزان بیان ژن ها با تغییرات‬ ‫اپی ژنتیک مرتبط است‪ .‬انزیم های مرتبط در دو منطقه از‬ ‫مغز مورد سنجش قرار گرفت‪.‬‬ ‫‪ Pinilla‬و همکاران به این نتیجه رسیدند که ورزش اختیاری‬ ‫در موش ها الگوی متیالسیون ‪ DNA‬که از فاکتور ‪Neurotrophic‬‬ ‫مشتق شده است را تغییر می دهد‪.‬انها به اهمیت ورزش در‬ ‫انعطاف پذیری و عملکرد کورتکس مغز که برای کنترل ژن‬ ‫رونویسی مورد نیاز است پی بردند‪)11(.‬‬ ‫ارتباط بین یادگیری ‪ ،‬استرس و فعالیت بدنی از‬ ‫دیدگاه اپی ژنتیک‬ ‫تحقیقات صورت گرفته نشان میدهد ان قسمتی از مغز که‬ ‫جایگاه یادگیری و حافظه در انجاست‪ ،‬همانجایی است که‬ ‫جایگاه استرس و فعالیت بدنی نیز قرار دارد و این همانجایی‬ ‫است که فرایند اپی ژنتیک رخ میدهد‪ .‬واضح است که‬ ‫مکانیزمهای اپی ژنتیک در هر سه فرایند فوق مشابه است ‪.‬‬ ‫پس ابزاری جدید برای درک ارتباط بین یادگیری ‪،‬استرس‬ ‫و فعالیت بدنی در سطح ملکول ‪ DNA‬بدست امد که همان‬ ‫فرایند اپی ژنتیک است‪)1(.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫محققین با درک درست از فرایندهای اپی ژنتیک به‬ ‫چگونگی تاثیر محیط بر بیان ژن ها دست یافتند‪ .‬تاثیر‬ ‫محیط بر بیان ژن تاثیر زیادی در زمینه های عصبی از‬ ‫جمله یادگیری‪ ،‬استرس و فعالیت بدنی دارد که همگی‬ ‫توسط فرایند اپی ژنتیک تنظیم میگردد‪ .‬لذا مهم است که‬ ‫اصول کلیدی فرایندهای اپی ژنتیک و عواقب ان توسط‬ ‫افراد جامعه و معلمین مدارس وسیاستگذاران اموزش در‬ ‫مدارس درک گردیده و به دانش اموزان مدارس اموزش‬ ‫داده شود‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪1 - J.J. Day, J.D. Sweatt, DNA methylation and memory for‬‬‫‪mation, Nat. Neurosci.13 (2010) 1319–1323 1‬‬ ‫‪2 - S.F. Gilbert, D. Epel, Ecological Development Biology: Inte‬‬‫‪grating EpigeneticsMedicine, and Evolution, Sinauer Associates‬‬ ‫‪Inc., Sunderland, MA, 2009‬‬ ‫‪R.H. Lipsky, Epigenetic mechanisms regulating learning and‬‬ ‫‪long-termmemory, Int. J. Dev. Neurosci. 31 (2013) 353–358.3‬‬‫‪4 -M.J. Essex,W.T. Boyce, C. Hertzman, L.L. Lam, J.M. Arm‬‬‫‪strong, S.M.A. Neumann,M.S. Kobor, Epigenetic vestiges of‬‬ ‫‪early developmental adversity: childhoodstress exposure and‬‬ ‫‪DNA methylation in adolescence, Child Dev. 84 (1) (2013)58-75‬‬ ‫‪5-M.J. Bakermans-Kranenburg, M.H. van IJzendoorn, The‬‬ ‫‪first ten thousand adultattachment interviews: distributions of‬‬ ‫‪adult attachment representations inclinical and non-clinical‬‬ ‫‪groups, Attach. Hum. Dev. 11 (3) (2009) 223–263.‬‬ ‫تازه ها‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫کرم گیاهی کاهنده قند خون در ایران ساخته شد‬ ‫فرزانه فرزادی دانشجوی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی با استفاده از یکی از گیاهان دارویی بومی ایران موفق به‬ ‫تهیه کرم کاهنده قند خون شد‪.‬‬ ‫دانشجوی شیمی این واحد دانشگاهی در رابطه با طرح تحقیقاتی‬ ‫خود گفت‪ :‬امروزه دیابت یکی از شایع ترین بیماری های جهان‬ ‫است که حدود نیمی از مردم جهان به ان مبتال هستند‪.‬‬ ‫فرزانه فرزادی ادامه داد‪ :‬با توجه به استقبال انسان ها به استفاده‬ ‫از داروهای گیاهی‪ ،‬تحقیقاتی روی یکی از گیاهان بومی ایران با‬ ‫نام علمی ‪ Citrullus Colocynthis‬صورت گرفت که پس از‬ ‫خالص سازی و شناسایی مواد موثره موجود در این گیاه‪ ،‬اثر ان‬ ‫بر کاهش قند خون به روش‬ ‫تماسی مورد بررسی گرفت‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه این کرم‬ ‫هیچ گونه مشابه داخلی و یا‬ ‫خارجی نداشته و برای اولین‬ ‫بار تهیه شده است‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪ :‬در این پروژه به جای‬ ‫استفاده خوراکی و متداول از این گیاه و کاهش اثرات سوء ان در‬ ‫روش خوراکی‪ ،‬با جداسازی و خالص سازی و تهیه کرم کاهش‬ ‫دهنده دیابت ان به صورت تماسی‪ ،‬ازمایش بر روی موش های‬ ‫نر دیابتی انجام شد به طوری که حتی پس از در تماس نبودن با‬ ‫کرم‪ ،‬قند خونشان در حد نرمال باقی ماند و پس از مشاهده نتایج‪،‬‬ ‫ازمایش ها نشانگر کاهش قابل توجه قند خون به روش تماسی بود‪.‬‬ ‫این دانشجوی واحد علوم و تحقیقات با بیان اینکه جهت‬ ‫جلوگیری از عوارض سوء مصرف خوراکی برخی گیاهان‬ ‫دارویی‪ ،‬می توان درمان تماسی ان ها را مورد بررسی قرار داد‪،‬‬ ‫افزود‪ :‬درمان به روش تماسی در بازه زمانی کوتاهی تنها پس از‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫سه روز‪ ،‬موفقیت امیز بوده و منجر به کاهش قند خون موش ها‬ ‫تا حد نرمال شد و درمان به روش تماسی‪ ،‬هیچگونه حساسیت‬ ‫پوستی به همراه نداشت‪.‬‬ ‫این طرح تحقیقاتی در قالب پایان نامه توسط فرزانه فرزادی‬ ‫و به راهنمایی دکتر کامبیز الریجانی و مشاوره دکتر حسام‬ ‫سپاسی طهرانی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫شناسایی نانوحسگرهای جدید‬ ‫مولکول های پروتئین‬ ‫محققان دانشگاه ‪ MIT‬نانوحسگر جدیدی ساخته اند‬ ‫که قابلیت تشخیص حضور یک مولکول پروتئین‪ ،‬ردگیری‬ ‫الودگی های میکروبی‪ ،‬تحلیل عملکرد سلول ها و مطالعه سایر‬ ‫فرایندهای بیومکانیکی مقادیر اندک پروتئین ها را دارد‪.‬‬ ‫ارایه حسگرهای مورد استفاده در این تحقیق از نانوتیوب های‬ ‫کربنی ساخته شده که ساختار شیمیایی ان دستکاری شده اند‪ .‬زمانی‬ ‫که پرتوهای لیزر روی حلقه های کربن تابیده می شود‪ ،‬این حلقه ها‬ ‫به طور طبیعی نور ساطع می کنند‪.‬‬ ‫محققان این نانوساختارها را درون ‪ ،DNA‬پروتئین ها یا سایر‬ ‫مولکول هایی که به مولکول هدف می چسبند‪ ،‬قرار می دهند‪.‬‬ ‫هنگامی که پوشش نانوتیوب به مولکول هدف می چسبد‪ ،‬نور‬ ‫فلوروسنت حسگر با یک الگوی قابل پیش بینی تغییر می کند‪.‬‬ ‫برای ساخت حسگرهای جدید‪ ،‬نانوتیوب های کربن درون نوعی‬ ‫زنجیره ‪ DNA‬موسوم به اپتامر قرار گرفته اند‪ .‬محققان با استفاده‬ ‫از این حسگر توانستند مولکول های ‪ RAP1‬را که یک پروتئین‬ ‫سیگنال دهنده است و همچنین مولکول های‪HIV1 integrase‬‬ ‫را که یک پروتئین ویروسی است‪ ،‬شناسایی کنند‪.‬‬ ‫این حسگر از دقت بسیار باالیی برخوردار است و قابلیت‬ ‫نظارت بر فرایند تولید پروتئین توسط یک سلول باکتری‪ ،‬انسان‬ ‫یا مخمر را دارد‪.‬‬ ‫چنین حسگرهایی هیچ محدودیتی در تشخیص مولکول ها‬ ‫ندارد‪ .‬محققان امیدوارند با به کارگیری این ارایه نانوحسگرها‬ ‫بتوانند درک بهتری از ایجاد و پیشرفت بیماری ها به دست اورند‬ ‫و داروهای موثرتری را تولید کنند‪.‬‬ ‫سندروم قفل شدگی و دستاورد جدید محققان‬ ‫محققان مرکز زیستی و مهندسی اعصاب ویس در ژنو‪،‬‬ ‫راهکاری یافته اند که امکان برقراری ارتباط را بین مغز افراد مبتال به‬ ‫قفل شدگی با دنیای خارج فراهم می کند‪.‬‬ ‫نشانگان قفل شدگی )‪ (Locked-in syndrome‬یک حالت‬ ‫بالینی و وضعیتی ناشایع است که ممکن است با اغما (کما) که‬ ‫بیداری و هوشیاری بیمار دچار اختالل می شود‪ ،‬اشتباه شود‪.‬‬ ‫مغز بیماران مبتال به این عارضه عملکرد کامال طبیعی دارد ولی‬ ‫هیچ کنترلی بر بدن ان ها ندارد و با وجود هوشیاری کامل نسبت‬ ‫به محیط اطراف‪ ،‬امکان ارتباط با دنیای خارج را از دست می دهد؛‬ ‫در واقع بیمار تکلم ندارد و در موارد خفیف تر فقط دارای حرکت‬ ‫چشم ها در راستای عمودی است‪.‬‬ ‫عواملی که ممکن است باعث سندرم قفل شدگی شود‪ ،‬از جمله‬ ‫شامل ضربات مغزی‪ ،‬سکته مغزی به علت ایسکمی یا خونریزی‬ ‫پل مغز‪ ،‬انسفالیت و تومورها هستند‪.‬‬ ‫محققان مرکز ویس با استفاده از یک رابط غیرتهاجمی مغزی‪ ،‬موفق‬ ‫شدند واکنش بیماران مبتال به قفل شدگی کامل را از طریق اندازه گیری‬ ‫میزان اکسیژن موجود در خون و فعالیت الکتریکی مغز ان ها تشخیص‬ ‫دهند‪ .‬البته در حال حاضر این رابط تنها قادر است پاسخ بیماران را به‬ ‫پرسش های ساده ای که پاسخ بله یا خیر دارند‪ ،‬تشخیص دهد‪.‬‬ ‫در این تحقیقات ابتدا چهار بیمار مبتال به اسکلروز جانبی‬ ‫امیوتروفیک (‪-)ALS‬یک بیماری مزمن عصبی که فرد به تدریج‬ ‫فلج می شود‪ -‬صدها پرسش را که دارای پاسخ قطعی بله یا خیر‬ ‫بودند‪ ،‬به طور مکرر مطالعه کردند‪ .‬سپس با استفاده از کامپیوتر‬ ‫عملکرد مغز ان ها در هنگام مطالعه این سواالت تجزیه و تحلیل‬ ‫شد و در نهایت محققان روشی را یافتند تا بتواند سیگنال های‬ ‫بله و خیر را با دقت ‪ 70‬درصد از مغز دریافت کنند‪.‬‬ ‫در حال حاضر اطالع دقیقی از شمار بیماران مبتال به‬ ‫قفل شدگی در دست نیست و این بیماران برای کوچک ترین‬ ‫تامین نیازهای خود نیز به سایرین وابسته هستند‪.‬‬ ‫محققان امیدوارند با توسعه این شیوه‪ ،‬بتوانند زندگی تمامی‬ ‫مبتالیان به فلج ناشی از بیماری و یا اسیب را متحول کنند‪.‬‬ ‫وقتی هوش مصنوعی سرطان را تشخیص می دهد‬ ‫نتایج تحقیقات نشان می دهد سیستم های رایانه ای مجهز‬ ‫به هوش مصنوعی قادرند انواع سرطان پوست را با دقت‬ ‫متخصصان طبقه بندی کنند‪.‬‬ ‫به گزارش گاردین‪ ،‬محققان امریکایی یک سیستم رایانه ای‬ ‫جدید ساختند که با استفاده از فناوری تشخیص تصویر‪ ،‬قادر‬ ‫است تشخیص دهد که ایا ضایعات پوستی منجر به بروز‬ ‫سرطان پوست می شود یا برای بدن بی خطر است‪.‬‬ ‫این شیوه تشخیص سرطان‪ ،‬بر اساس فناوری اموزش عمیق‬ ‫طراحی شده که شامل مجموعه ای از الگوریتم های مورد استفاده‬ ‫برای هوش مصنوعی است و قابلیت تبدیل شدن به یک برنامه‬ ‫برای گوشی هوشمند را دارد و یک راهکار ارزان قیمت برای‬ ‫تشخیص سرطان پوست در اختیار می گذارد‪.‬‬ ‫محققان امیدوارند توسعه این شیوه‪ ،‬اولین گام به سوی‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪45‬‬ ‫تشخیص زودهنگام سرطان پوست باشد‪ .‬سرطان پوست از رشد‬ ‫غیرطبیعی سلول های پوستی‪ ،‬بر اثر عواملی مانند اشعه ماورای‬ ‫بنفش خورشید بروز می کند‪.‬‬ ‫بر اساس گزارش انجمن سرطان امریکا‪ ،‬سرطان پوست‬ ‫شایع ترین سرطان در امریکا محسوب می شود و مرگبارترین‬ ‫نوع سرطان که مالنوم نام دارد‪ ،‬ساالنه جان بیش از ‪ 10‬هزار نفر‬ ‫را در امریکا می گیرد‪.‬‬ ‫انواع دیگر سرطان پوست از جمله سرطان سلول سنگفرشی و‬ ‫سرطان سلول پایه ای نیز از سرطان های کشنده پوستی محسوب‬ ‫می شود که تعداد قربانیان انان کمتر از مالنوم است‪ .‬گزارش کامل‬ ‫این تحقیقات در نشریه ‪ Nature‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫انجام ازمایش ‪ DNA‬با روش تازه و با کمک‬ ‫گوشی هوشنمد‬ ‫محققان دستگاهی ساختند که با کمک گوشی تلفن هوشمند‪،‬‬ ‫امکان تحلیل ‪ DNA‬را فراهم می کند‪ .‬نمونه اولیه این دستگاه که در‬ ‫واقع یک میکروسکوپ است با استفاده از فناوری چاپ سه بعدی‬ ‫و در تالش مشترک محققان دانشگاه کالیفرنیا‪ ،‬دانشگاه استکهلم و‬ ‫دانشگاه اپساال ساخته شده است‪.‬‬ ‫این ابزار امکان ازمایش نمونه بافت ها را بدون نیاز به ارسا ل‬ ‫ان ها به ازمایشگاه فراهم می کند و می تواند پزشکان را در درمان‬ ‫سرطان‪ ،‬سل و سایر بیماری ها یاری کند‪.‬‬ ‫این میکروسکوپ قابلیت بهره برداری از اطالعات موجود در‬ ‫‪ DNA‬را به منظور تشخیص بیماری ها دارد‪ .‬امروزه این قابلیت‬ ‫در دو حوزه کاربرد دارد‪ .‬حوزه اول‪ ،‬در بیماری سرطان و در‬ ‫جایی است که جهش های خاصی موجب مقاومت تومور در برابر‬ ‫دارو می شود‪ .‬حوزه دوم تشخیص بیماری های عفونی است که‬ ‫به سرعت منتشر می شود و این ابزار سریع ترین راه ممکن برای‬ ‫اطالع از وجود عامل ویروسی یا باکتریایی و همچنین احتمال‬ ‫مقاومت دارویی باکتری ها محسوب می شود‪.‬‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫برای استفاده از این ابزار‪ ،‬نمونه ای از بافت بیمار درون‬ ‫محفظه قرار گرفته و سپس زیر یک لنز خاص که به دوربین‬ ‫گوشی هوشمند متصل است‪ ،‬قرار می گیرد‪ .‬سپس دو دیود‬ ‫لیزری و یک ‪ LED‬سفید‪ ،‬نمونه بافت را به ترتیب روشن‬ ‫می کند و تصاویر به دست امده با استفاده از الگوریتم خاصی‬ ‫تحلیل می شود‪ .‬سازندگان این میکروسکوپ معتقدند‪ ،‬تولید‬ ‫انبوه و عرضه این ابزار به قیمت ‪ 500‬دالر امکان پذیر است‪.‬‬ ‫گزارش کامل این تحقیقات در نشریه ‪ Nature‬منتشر شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫تشخیص سریع ویروس اچ ای وی و هپاتیت‬ ‫در خون با نانوذرات مغناطیسی‬ ‫پژوهشگران چینی روشی ارائه کردند که در ان با استفاده از‬ ‫نانوذرات می توان وجود ویروس هایی نظیر ‪ HIV‬و هپاتیت را‬ ‫در خون به سرعت شناسایی کرد‪.‬‬ ‫به گزارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو‪ ،‬انتقال خون ساالنه‬ ‫جان بسیاری را نجات می دهد‪ ،‬اما اگر خون وارد شده به بدن‬ ‫دارای ترکیبات خطرناکی نظیر ویروس باشد‪ ،‬به جای درمان‪،‬‬ ‫ممکن است منجر به مرگ بیمار شود‪ .‬بنابراین پزشکان باید‬ ‫بتوانند به سادگی و سریع شرایط خون را بررسی کرده و‬ ‫درصورت وجود ویروس ان را شناسایی کنند‪.‬‬ ‫محققان چینی روشی ارائه کردند که با استفاده از ان می توان‬ ‫وجود سه نوع ویروس خطرناک یعنی‪ ،HIV ،‬هپاتیت ‪ C‬و‬ ‫هپاتیت ‪ B‬را در بدن شناسایی کرد‪ .‬با این روش جدید می توان‬ ‫در یک مرحله به وجود این ویروس ها پی برد‪.‬‬ ‫سریع ترین روش برای شناسایی این ویروس ها‪ ،‬بررسی‬ ‫‪ DNA‬و ‪ RNA‬ان هاست‪ .‬در این روش‪ ،‬برخالف روش های‬ ‫مبتنی بر انتی بادی‪ ،‬نیاز به گذشت زمان زیاد و انتظار برای‬ ‫عکس العمل سیستم ایمنی بدن نیست‪.‬‬ ‫نانوگیوهی و همکارانش از دانشگاه ‪ ،South West‬از روشی‬ ‫موسوم به تکثیر ‪ DNA‬یا ‪ RNA‬ویروس استفاده کردند که با این‬ ‫روش می توان میزان ویروس را به حدی رساند که امکان ایجاد‬ ‫سیگنال را داشته باشد‪.‬‬ ‫در ابتدا ‪ DNA‬ویروس ها تکثیر می شود‪ ،‬سپس محققان اسید‬ ‫نوکلئیک ویژ ه ویروس مورد نظر را که روی سطح نانوذرات‬ ‫مغناطیسی قرار گرفته وارد محیط می کنند‪ ،‬در صورتی که ‪DNA‬‬ ‫ویروس مورد نظر در محیط وجود داشته باشد‪ ،‬نانوذرات شروع‬ ‫به نشر نور می کنند‪.‬‬ ‫این نانوذرات‪ ،‬لومینسانس شیمیایی است‪ ،‬به این معنا که درصورت‬ ‫وجود مواد شیمیایی خاصی در محیط ‪ ،‬از خود سیگنال نوری ایجاد‬ ‫می کند که نشانگر ویروس است‪ .‬مزیت این روش ان است که می توان‬ ‫از ان برای شناسایی ویروس ها در غلظت های بسیار کم استفاده کرد‪،‬‬ ‫بدون این که تجهیزات طیف سنجی ویژه ای نیاز باشد‪.‬‬ ‫این نانوذرات‪ ،‬مغناطیسی است بنابراین می توان ان ها را به‬ ‫سادگی خالص سازی کرد و از این روش می توان به صورت‬ ‫خودکار استفاده کرد‪.‬‬ ‫به گفته محققان این طرح‪ ،‬این سامانه دارای پتانسیل های‬ ‫درمانی بسیاری در اینده خواهد بود‪ .‬نتایج این پروژه در نشریه ‬ ‫‪ Biomater.Sci‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫دستیابی به مکانیسم مهار عفونت ایدز در‬ ‫سلول های ایمنی‬ ‫محقق ایرانی به همراه پژوهشگران ارشد مرکز ایمونولوژی‬ ‫دانشگاه امستردام موفق به دستیابی به مکانیسمی ویژه علیه عفونت‬ ‫ویروس ‪ HIV-1‬در سلول های ایمنی شد‪.‬‬ ‫ســلول های دندریتیک)‪ (Dendritic cells‬که از مغز استخوان‬ ‫مشتق می شود‪ ،‬از انواع سلول های عرضه کننده انتی ژن و همچنین‬ ‫به عنوان سلول های فرعی در دستگاه ایمنی هستند‪.‬‬ ‫دکتر رامین صرامی فروشانی و جمعی از محققان مرکز ایمونولوژی‬ ‫ی مهار عفونت ‪HIV‬‬ ‫دانشگاه امســتردام موفق به کاری ارزشــمند برا ‬ ‫شــدند که برای اولین بار نشــان داد گیرنده هــای اختصاصی در زیر‬ ‫رده های سلول های دندریتیک از طریق فعال سازی فاکتور ضدویروسی‬ ‫‪ ،TRIM5α‬عفونــت به ویروس ‪ HIV-1‬را مهــار می کنند‪ .‬از این رو‬ ‫براساس موقعیت اناتومیک‪ ،‬سلول های النگرهانس به عنوان اولین‬ ‫سد دفاعی در برابر انتقال جنسی ‪ HIV‬شناخته می شوند‪ .‬تاکنون‬ ‫اعتقاد دانشــمندان بر این بود که فاکتور ضد ویروسی ‪TRIM5α‬‬ ‫در انســان فعال نیســت اما داده های این پژوهش برای اولین بار‬ ‫نشان داد که رسپتورهای (دریافت کننده ها) ویژه روی سلول های‬ ‫النگرهانس در مواجهه با ویروس ‪ HIV‬سیگنال هایی را صادر‬ ‫مــی کنند که از طریق ان ‪ TRIM5α‬به صورت اختصاصی در‬ ‫این ســلول ها فعال شــده که متقابال باعث تحریک مکانیسم‬ ‫اتوفاژی در سلول و در نهایت منجر به نابودی ‪ HIV‬می شود‪.‬‬ ‫به نوشــته نیچر‪ ،‬دکتر رامین صرامی فروشــانی‪ ،‬متخصص‬ ‫پزشکی مولکولی ‪ -‬ویروس شناسی پزشکی در خصوص این ‬ ‫دســتاورد گفت‪ :‬ســلول های النگرهانس زیر مجموعه ای از‬ ‫ســلول های دندریتیک هســتند که در بین مخاط جنسی جای‬ ‫گرفته و به عنوان اولین اجزای سیستم ایمنی ذاتی‪ ،‬عوامل بیگانه‬ ‫را شناسایی و موجب ایجاد پاسخ ایمنی مناسب می شوند‪ .‬وی‬ ‫بیان کرد که داده های این کشف از این جهت حائز اهمیت است‬ ‫که نه تنها مکانیسم ضد ویروســی در سلول های النگرهانس‬ ‫را تبیین می نماید بلکه برای اولین بار نشــان می دهد که یک‬ ‫فاکتور سلولی ضد ویروسی می تواند به صورت اختصاصی در‬ ‫سلول های ویژه فعال باشد‪.‬‬ ‫دکتــر صرامی همچنین اظهار کرد که برخی از ســلول های‬ ‫بدن میمون به ویروس ‪ HIV‬الوده نمی شود و به عبارت دیگر‪،‬‬ ‫ویروس ‪ HIV‬که وارد بدن این حیوان شــده‪ ،‬نابود می شــود‪.‬‬ ‫پروتئین ‪ TRIM5α‬عامل ســلولی اســت که در میمون سبب‬ ‫منهدم شدن ویروس ‪ HIV‬می شود‪.‬‬ ‫وی با اشاره به این که نوع انسانی این پروتئین هم وجود دارد‪،‬‬ ‫بیان کرد که تا االن اعتقاد بر این بود که این عامل سلولی در انسان‬ ‫فعال نیســت‪ .‬ما نشان دادیم که این موضوع صحت ندارد و این‬ ‫پروتئین در بعضی از سلول های ایمنی می تواند فعالیت کند‪.‬‬ ‫نتایج تازه ترین تحقیق می تواند باب جدیدی را در مکانیسم‬ ‫ضد ویروس ‪ HIV‬باز کند و برای ابداع یک روش پیشگیری و‬ ‫درمان علیه عفونت ‪ HIV‬قابل توجه خواهد بود‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫زهرا محرابی‪ ،‬دکترناجی‬ ‫دانشیارو مدیرگروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬دانشگاه ازاد‪،‬تهران‬ ‫سازماندهی کروماتین و تنظیم رونویسی‬ ‫تنظیم رونویسی اختصاصی در هر سلول باید دارای هماهنگی باشد تا سرشت‬ ‫سلول درطول زندگی ارگانیسم حفظ شود‪ .‬همچنین باید به میزان کافی انعطاف‬ ‫پذیر باشد تا امکان پاسخ به محرک های سلولی و خارج سلولی میسر شود‪.‬‬ ‫این تنظیم تنها به با فاکتورهای مولکولی انجام نمی شود(همانند فاکتورهای‬ ‫میانکنش کروماتین در سطح ژنوم‬ ‫گسترش تسخیر کونفورماسیون کروموزم (‪ )3C‬و تکنیک های‬ ‫در سطح ژنوم وابسته به ‪( 3C‬تسخیر کونفورماسیون کروموزم‬ ‫رونویسی اختصاصی در هر نوع سلول‪ ،‬تغییرات هیستونی‪ (DNA‬و با کروماتین‬ ‫حلقوی (‪ ،)4C‬تسخیر کونفورماسیون کروموزم تکثیر کربنی‬ ‫تمرکز می کنیم که باعث فهم ما ازساختار کروماتین در مرتبه های باالتر و‬ ‫دور‪-‬برد کروماتین در سطح مولکولی و درون بدن زنده می دهد‪.‬‬ ‫و سازماندهی ژنوم نیز امکان پذیر است‪ .‬در این مقاله ما بر یافته های اخیر‬ ‫سازماندهی ژنوم می شود‪ .‬ما به یافته های جدید درباره پویایی موقعیت‬ ‫ژن ها نسبت به محدوده کروماتین والمینای هسته و چگونگی ارتباط موقعیت‬ ‫ژن ها با فعالیت رونویسی انها خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫اگرچه کروماتین برای اولین بار در ‪ 130‬سال قبل توصیف شد‪ ،‬سازماندهی‬ ‫و پویایی کروماتین در هسته فاز اینترفاز در محیط و نحوه ارتباط این‬ ‫سازماندهی با تنظیم رونویسی‪ ،‬هنوز به خوبی کشف نشده است‪ .‬در‬ ‫اینجا ما به پیشرفت های اخیر در تصویربرداری میکروسکوپ الکترونی‬ ‫و میکروسکوپ نوری و نیز در روش های زیست مولکولی و بیوشیمیایی‬ ‫خواهیم پرداخت که امید جدیدی برای پاسخ این سوال مهم در‬ ‫زیست شناسی فراهم می کنند‪.‬‬ ‫ساختار کروماتین در مرتبه های باالتر‬ ‫)‪ (5C) ، Hi-C‬به ما اطالعاتی را درباره ساختار و میان کنشهای‬ ‫در مخمر‪ ،‬انالیز ‪3C‬ی کروماتین فعال از نظر رونویسی نشان‬ ‫دهنده تغییرات موضعی در فشردگی کروماتین است و از حضور‬ ‫یک فیبر ‪ 30 nm‬حمایت نمی کند‪ .‬یک مطالعه ابتدایی توسط‬ ‫دکر و همکارانش مدلی را برای محیط کروماتین موضعی در‬ ‫لمفوسیت های طبیعی انسانی و در مقیاس مگا باز همانند یک‬ ‫گلبول فراکتال فراهم کرد که در ان تقسیم بندی کروماتین در‬ ‫نواحی مجاور با حداقل درهم ریختگی‪ ،‬مطابق با ویژگی های‬ ‫اتصال و انتشاری بود که به وسیله تجمع مولکولی پروتئین های‬ ‫متصل به کروماتین ایجاد می شد‪ .‬گلبول های فراکتال سرانجام‬ ‫در سطح کروموزمی تلفیق می شدند تا قلمروهای کروموزمی را‬ ‫‪ DNA‬در هسته سلول یوکاریوتی به صورت کمپلکسی با‬ ‫تشکیل دهند که در هسته های اینترفازی با استفاده از روش های‬ ‫به صورت ‪ 1.7‬دور سوپرکویل با بارمنفی در اطراف هسته‬ ‫براین‪ ،‬مدل گلبول فراکتال نشان دهنده مکانیسمی برای میانکنش‬ ‫پروتئین های هیستونی وجود دارد‪ 147 .‬جفت باز از ‪DNA‬‬ ‫نوکلئوزمی متشکل از دو دیمر هستونی ‪ H3-H4‬و دو دیمر‬ ‫‪ H2A-H2B‬می پیچد‪ .‬نوکلئوزم ها به وسیله یک لینکر (اتصال)‬ ‫‪ 10-80‬جفت بازی از ‪ DNA‬همراه با هیستون ‪ H1‬از یکدیگر‬ ‫جدا می شوند‪ .‬این کمپلکس ‪ -DNA‬نوکلئوزم یک رشته با قطر‬ ‫‪ 10 nm‬را تشکیل می دهد که همانند دانه های تسبیح است‪ .‬در‬ ‫محیط غیر زنده نشان داده شده است که رشته کروماتین ‪10 nm‬‬ ‫یک رشته پیچشی با نظم بیشتر و قطر‪ 30 nm‬را تشکیل می‬ ‫دهد که دارای ‪ 6-11‬نوکلئوزم به ازای هر پیچ است و پیشنهاد‬ ‫می شود که حتی فیبرهای کروماتین با نظم بیشتر در فاز اینترفاز و‬ ‫نیز ساختار کرونمای ‪200-300 nm‬در کروموزم های میتوزی‬ ‫تولید می کند‪.‬‬ ‫تصویربرداری میکروسکوپ نوری قابل مشاهده است‪ .‬عالوه‬ ‫جایگاه های ژنومی ای است که در فواصل دور از یک کروموزم‬ ‫و یا در کروموزم های مختلف قرار دارند و ممکن است منجر‬ ‫به جابجایی کروموزمی در سرطان شود‪ .‬جالب اینکه‪ ،‬ساختار‬ ‫سه بعدی کروماتین که به وسیله ازمایشات ‪ Hi-C‬کشف‬ ‫شد‪ ،‬مستقیم ًا با باز ترتیبی کروموزمی و تغییرات تعداد کپی‬ ‫کروموزم های سوماتیک گزارش شده در سلول های سرطان‬ ‫انسان مرتبط است‪ .‬به طور مشابه‪ ،‬فراوانی جابحایی جایگاه‬ ‫‪ Igh‬و ‪ Myc‬که بر کروموزم های مختلفی در لمفوسیت‪-‬های‬ ‫موش قرار دارند‪ ،‬مستقیم ًا با فراوانی برخورد ان ها در ازمایش‬ ‫‪ 4C-seq‬ارتباط دارد‪ .‬همچنین‪ ،‬فراوانی جابجایی واقعی درون‬ ‫کروموزمی و بین کروموزمی نشان داده شده است که با احتمال‬ ‫برخورد در یک ازمایش‪ Hi-C‬در سلول¬های ‪ pro-B‬موشی‬ ‫متوقف شده در فاز ‪ G1‬مرتبط است‪.‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫موقعیت ژنی در ارتباط با قلمروهای کروموزمی‬ ‫از مرتبه باالتر ساختار گلبول فراکتال‪ ،‬کروماتین بیشتر درون‬ ‫به نام دومین های همراه المین (‪ )LADs‬با المینای هسته ای‬ ‫معموالً با مهار رونویسی مرتبط است‪ ،‬هرچند قرارگیری در‬ ‫به جای اینکه درهم تنیده شود‪ ،‬جایگاه مجزای مخصوص خود‬ ‫ضروری نیست‪ ،‬زیرا بسیاری جایگاه های غیرفعال در داخل‬ ‫قلمروهای کروموزمی سازماندهی می شود که در ان هر کروموزم‪،‬‬ ‫را در هسته اشغال می کند‪ .‬به منظور مطالعه برخوردها و درهم‬ ‫تنیدن های قلمروهای کروموزمی‪ ،‬بیکمر و همکارانش با استفاده‬ ‫از پروب های تسخیر‪ -‬توالی دارای نشان های فلوروسانس نشان‬ ‫دادند که اگزون های کروموزم ‪ 2‬موشی غالب ًا در سطح قلمروهای‬ ‫کروموزمی قرار گرفته است‪ .‬این مطابق با لوپ های ژنی است‬ ‫محیط هسته همیشه برای خاموش کردن ژنی کافی و یا حتی‬ ‫نوکلئوپالسم و دور از محیط هسته قرار گرفته اند‪ .‬با این حال‬ ‫تجمع و عدم تجمع جایگاه ژنی با المینای هسته و تغییرات‬ ‫مربوطه در وضعیت رونویسی‪ ،‬برای مثال طی تمایز سلول های‬ ‫بنیادی جنینی‪ ،‬حاکی از نقش هسته در تنظیم بیان ژن هاست‪.‬‬ ‫که از قلمرو کروموزمی خود خارج شده اند و میانکنش با مناطق‬ ‫جابجایی ژنی وابسته به رونویسی‬ ‫کروموزم های دیگر را ممکن می سازند‪ .‬ازمایشات نشانه گذاری‪-‬‬ ‫هنگامی که به جایابی ژنی‪ ،‬نسبت به دومین های مرتبط توپولوژیک‪،‬‬ ‫های مختلف در سلول های اینترفاز باهم قرار می گیرد‪ .‬بنابراین‬ ‫یک موضوع مهم این است که ایا تغییرات در موقعیت ژنی قبل از‬ ‫رخ دهند و یا رخدادهایی کمیاب باشند‪ ،‬همان طور که توسط‬ ‫ژنی ‪ HOX‬در پستانداران هنگام تمایز از یک دومین تنهای نشاندار‬ ‫است‪ .‬اهمیت میانکنش ها بین کروموزمی در تنظیم ژنی‪ ،‬هنوزباید‬ ‫فعال ‪ Hox‬یک ناحیه جدای غنی از ‪ H3K4me3‬مجزا شده از‬ ‫تنظیم هماهنگ می توانند باهم در گرانول های درون کروماتینی با‬ ‫تغییرات ساختاری همراه با فعالسازی ژنی برای وقوع رونویسی الزم‬ ‫پالس اشکار کرد که تنها ‪ %1‬از کروماتین مربوط به کروموزم‬ ‫قلمروهای ژنی‪ ،‬یا یک ساختار هسته ای نظیر المینا توجه می کنیم‪،‬‬ ‫محتمل است که این میانکنش های بین کروموزمی به طور موقت‬ ‫تغییرات در بیان ژنی رخ می دهد یا بعد از ان برای نمونه‪ ،‬کالستر‬ ‫نقشه یابی میانکنش کروموزم ها در سطح ژنوم نیز پیشنهاد شده‬ ‫شده با ‪ H3K27me3‬به یک دومین دوتایی تغییر میکند‪ ،‬که ژن های‬ ‫کشف شود ولی این پیشنهاد شده است که برخی از ژن ها دارای‬ ‫نواحی غیرفعال را اشغال میکند‪ .‬هرچند هنوز روشن نیست که ایا‬ ‫کارخانه های رونویسی قرارگیرند‪ .‬به هر حال هنوز باید توضیح‬ ‫هستند‪ ،‬یا ان ها رخدادی ثانویه برای پایدارسازی برنامه بیان ژنی در‬ ‫سلول ها است‪ .‬اخیرا ً نشان داده شده است که در مراحل اولیه جنین‬ ‫تیمار با مهارکننده داستیالز هیستونی همانند ‪ TSA‬باعث افزایش‬ ‫دارای مقادیر باالی ‪ RNA‬پلیمراز ‪ II‬تجمع می یابند‪ .‬این پیشنهاد دهنده‬ ‫می شود که نشان می دهد فعالسازی ژنی ممکن است نتیجه ای‬ ‫باز هنوز ناشناخته است‪ .‬به طور مشابه‪RNA ،‬های غیرکد کننده بلند‬ ‫است در واقع مستقل از یکدیگر باشند‪.‬‬ ‫اجسام پلی کامپ و کالسترهای گرانول درون کروموزمی دخالت‬ ‫داده شود که خارج شدن لوپ از یک قلمرو کروموزمی فرایندی‬ ‫فعال پس از رونویسی است‪ ،‬یا نتیجه ای از فعالسازی ژنی است‪.‬‬ ‫زایی دو الل از لوکوس ‪ Kcnq1‬نشانه گذاری شده در جایگاه های‬ ‫تحرک کروماتین و افزایشی در جایابی هماهنگ درون کروموزمی‬ ‫نقش رونویسی ژنی در جفت شدن است‪ ،‬هرچند و علت و اثر ان‬ ‫از حرکت و جایابی هماهنگ ژنی نبوده و اینکه دو فرایند ممکن‬ ‫‪ TUG1‬و ‪ MALAT1/NEAT2‬در جابجایی ژن های کنترل رشد بین‬ ‫موقعیت ژنی در ارتباط با محیط هسته‬ ‫موقعیت ژنی در ارتباط با محیط هسته ورای سازماندهی‬ ‫کروماتین در قلمروهای کروموزم‪ ،‬موقعیت جانبی ژن ها در هسته‬ ‫نشان دهنده تنظیم ژن‪-‬هاست‪ .‬به طور ویژه‪ ،‬این نشان می دهد‬ ‫که فعالیت پایین رونویسی از هتروکروماتین اطراف هسته نتیجه‬ ‫خاموش سازی ژنی وابسته به المینای هسته ای است‪ .‬المینای‬ ‫هسته ای که شامل شبکه ای از پروتئین های فیالمنت حدواسط‬ ‫نوع ‪( V‬المین) و دیگر پروتئین های همراه است‪ ،‬سطحی‬ ‫را بین غشای داخلی هسته‪ ،‬کمپلکس منافذ هسته و کروماتین‬ ‫مجاور فراهم می سازد‪ .‬تجمع نواحی بزرگی از کروماتین‪/ ،‬‬ ‫دارند‪ .‬میانکنش های کروموزمی دور برد بین ژن سیتوکاین ‪ ifrrg‬و‬ ‫ژن های گیرنده ان ‪ ifrrgR1‬و ‪ ifrrgR2‬نیز با بیان ژنی مرتبط است‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1. Flemming W: Zellsubstanz, Kern und Zelltheilung.‬‬ ‫‪Leipzig: F. C. Vogel; 1882. Chromatin organization and‬‬ ‫‪transcriptional regulation Hu¨ bner, Eckersley-Maslin‬‬ ‫‪and Spector 93 www.sciencedirect.com Current Opin‬‬‫‪ion in Genetics & Development 2013, 23:89–95‬‬ ‫‪2 . Felsenfeld G, Groudine M: Controlling the double‬‬ ‫‪helix. Nature.453-421:448 ,2003‬‬ ‫‪3 . Olins AL, Olins DE: Spheroid chromatin units (v‬‬ ‫‪bodies). Science.332-183:330 ,1974‬‬ ‫‪4. Woodcock CF: Ultrastructure of inactive chromatin.‬‬ ‫‪J Cell Biol 59:368 ,1973a.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪49‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫مروری بر بالد گازاناالیزر‬ ‫اناالیزور گاز خون‪ ،‬تجهیزی جهت اندازه گیری فشار اکسیژن‪-‬دی اکسید‬ ‫کربن‪ -‬منوکسید کربن و نیتروژن در خون استفاده می شود‪.‬‬ ‫اناالیزورهای گازهای خونی از زمان اختراع ان ها در سال ‪،۱۹۵۷‬‬ ‫پزشکی کلنیکی و مراقبت از بیمار را متحول کرده اند‪ .‬در دهه ‪۱۹۶۰‬‬ ‫این دستگاه ها تقریبا به صورت جهانی مورد استفاده قرار گرفتند‪.‬‬ ‫تست گازهای خون‪ ،‬مشخص می کند که ایا بیمار در خون خود به اندازه‬ ‫کافی اکسیژن دارد یا نه و ایا ‪ pH‬خون در حالت تعادل قرار دارد؟ این‬ ‫تست ها ‪ pH‬خون‪ PO2 ،‬میزان اکسیژن نامحلول در خون‪ PCO 2 ،‬میزان‬ ‫دی اکسیدکربن حل نشده در خون) و پارامترهای دیگر نظیر اشباع ‪ O2‬و‬ ‫‪ HCO3‬را تعیین می کند‪.‬‬ ‫تست ‪ ABG‬یا گاز خون سرخرگی‪ ،‬یک تست‬ ‫خونی است که با استفاده از خون سرخرگ انجام‬ ‫می شود و شامل سوراخ کردن سرخرگ با یک سـوزن‬ ‫نـازک و گـرفتن حجم کمی خون از ان اســت‪.‬‬ ‫مـعـمــول تــریــن مـکــان بـرای اخـذ خـون‬ ‫ســــرخــــرگ مــــچ دســـت اســـت‪ ،‬امـــا‬ ‫گـــاهـــی از ســـرخـــرگ هـــای دیــگـــر نــواحــی‬ ‫بــدن نـیــز اسـتـفــاده می شود‪ ،‬به عنوان مثال می توان برای‬ ‫تعیین خروجی قلبی نمونه خون را از سیاهرگ مرکزی تهیه‬ ‫کرد‪ .‬بـسـیـاری از انـالـیـزورهـای گـازهـای خونی غلظت‬ ‫هــمـــوگــلـــوبــیـــن‪ ،‬چـنــدیــن الـکـتــرولـیــت‪،‬‬ ‫اکـســی هموگلوبین‪ ،‬کربوکسی هموگلوبین و متاگلوبین را‬ ‫گــــزارش مــــی کــنــنـــد‪.‬‬ ‫در هنگام گرفتن نمونه‪ ،‬در سرنگ باید مقدار کمی‬ ‫هپارین وجود داشته باشد تا از انعقاد خون جلوگیری کند‪.‬‬ ‫پس از گرفتن نمونه‪ ،‬حتما باید از نظر عدم وجود حباب هوا‬ ‫اطمینان حاصل شود چرا که این حباب های نامحلول در‬ ‫نمونه‪ ،‬منجر به نتایج نادرست می شوند‪.‬‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫زیرسیستم های اصلی این دستگاه عبارتند از‪:‬‬ ‫فن برای تنظیم دمای برد دستگاه و خنک کردن ان‬ ‫– پک باطری قابل شارژ – منبع تغذیه خارجی – پورت‬ ‫‪ :RS232‬اتصال به شبکه و تبادل اطالعات ‪ – HIS‬محل‬ ‫قرارگیری پرینتر – محفظه نمونه – محل قرارگیری‬ ‫گاز کالیبراسیون – کاست – پمپ پریستالتیک برای‬ ‫کالیبراسیون و مکش نمونه مصرفی های این دستگاه‬ ‫شامل گاز و کاست (انوع مختلف) است‪.‬‬ ‫نمونه گیری و حمل نمونه گازهای خونی‪ABG‬‬ ‫‪ ‬به ازاء هر ‪ 100‬الندا حباب هوا در سرنگ هپارینه‬ ‫حاوی خون شریانی حدود ‪ 4‬میلی متر جیوه ‪ Po2‬افزایش‬ ‫می یابد و ‪ PCo2‬نیز به همان میزان کاهش می یابد‪.‬‬ ‫‪ ‬زمان گردش کار مجاز جهت نمونه گاز خونی‬ ‫(از زمان نمونه گیری تا زمان انجام) حداکثر یک ساعت‬ ‫است‪ ،‬لذا ثبت ساعت نمونه گیری روی سرنگ توسط کادر‬ ‫پرستاری الزامی است‪ .‬تاخیر در ارسال نمونه به ازمایشگاه‬ ‫منجر به تغییرات جدی نتایج گا زهای خونی و تغییر تفسیر نتایج‬ ‫می شود به ازاء هر ساعت تاخیر در ارسال نمونه در حرارت ‪37‬‬ ‫درجه ‪ 0.04‬الی ‪ ، 0.08‬در حرارت اطاق ‪ 0.02‬الی ‪ 0.03‬و در‬ ‫حرارت ‪ 4‬درجه حدود ‪ 0.01‬افت ‪PH‬خواهیم داشت‪ ،‬لذا حمل‬ ‫نمونه گاز خونی با کیسه یخ و در شرایط ‪ 4‬درجه الزامی است‪.‬‬ ‫تاخیر در ارسال نمونه گاز خون عالوه بر تغییرات ذکر شده در‬ ‫‪ PH‬منجر به افت محسوس ‪ PO2‬و افزایش ‪ PCO2‬می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬قرار دادن نمونه در معرض هوا موجب تغییر در‬ ‫صحت نتایج ‪ PaCO2‬و ‪ PaO2‬خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ ‬افزایش نسبت هپارین به خون (اثر رقتی هپارین مایع)‬ ‫منجر به تغییر‪ PH‬و افت محسوس ‪ PO2‬می شود‪ ،‬لذا تخلیه‬ ‫هپارین اضافی مایع و حباب از سرنگ (فضای مرده سرنگ)‬ ‫قبل از ارسال نمونه گاز خون الزامی است‪ .‬برای جلوگیری از‬ ‫تاثیر رقت و تغییر ‪ PH‬بهتر است از هپارین محلول استفاده‬ ‫نشود‪( .‬سرنگ حاوی هپارین لیوفیلیزه شرایط ایده ال برای‬ ‫نمونه گاز خون دارد که فاقد خطای اثر رقتی هپارین است)‪.‬‬ ‫در صورت موجود نبودن سرنگ حاوی هپارین لیوفیلیزه و‬ ‫اجبار به مصرف هپارین محلول‪ ،‬با وارد کردن هپارین مایع‬ ‫به مقدار کافی به سرنگ هپارین اضافی و هوای اضافه را از‬ ‫فضای مرده سرنگ خارج می کنیم‪ .‬افزایش هپارین نسبت به‬ ‫خون باعث تغییر در میزان فشار کربن دی اکسید و پارامترهای‬ ‫مربوط به ان می شود‪.‬‬ ‫خطای ناشی از انتخاب نامناسب سرنگ و گیژ‬ ‫‪‬‬ ‫نامناسب ( گیژ ‪ 19‬و ‪ 20‬جهت گاز خون نامناسب بوده و‬ ‫منجر به خروج گاز ها می شود‪ .‬گیژ مناسب ‪ 23‬یا باالتر‬ ‫است)‪ .‬حجم سرنگ نیز هرچقدر کمتر باشد میزان حباب و‬ ‫فضای مرده داخل سرنگ کمتر می شود ‪.‬‬ ‫‪ ‬به دلیل تبادل گاز بین بدنه پالستیکی سرنگ و محیط‬ ‫خارج سرنگ فاصله زمانی بسیار ایده ال بین نمونه گیری‬ ‫گاز خون تا انجام ازمایش کمتر از ‪ 15‬دقیقه است‪ .‬به همین‬ ‫جهت در غالب مراکز بیمارستانی استاندارد توصیه می شود‬ ‫دستگاه ‪ ABG‬در داخل مراکز مراقبت های ویژه (‪)CCU/ICU‬‬ ‫استقرار یابد تا عالوه بر کاهش محسوس زمان گردش کار‬ ‫نمونه گازهای خون‪ ،‬پزشک بتواند به نتایج سریع و درست‬ ‫و قابل تفسیر دستیابی پیدا کند‪.‬‬ ‫‪ ‬خون وریدی در نمونه ‪ PaO2،‬و ‪ PaCO2‬باالتری را نشان‬ ‫می دهد‪( .‬ارسال جابجای خون وریدی با خون شریانی)‬ ‫داروهایی مثل بیکربنات‪ ،‬اسید اتا کریدنیک‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫هیدروکورتیزون‪ ،‬متوالزون و پرونیزولون ویتازید (ممکن‬ ‫است ‪ Pao2‬را باال ببرد)‬ ‫داروهایی مثل استازوالمید‪ ،‬متی سیلین‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫نیتروفوانتوئین و تتراسیکلین ممکن است ‪ PaCo2‬را‬ ‫کاهش دهد‪.‬‬ ‫خالصه ای از طرز کار دستگاه بالدگاز‬ ‫بارکد بطری گاز جدید را روبروی بارکد خوان قرار می دهید‬ ‫یا به صورت دستی از طریق صفحه کلید می توانید‬ ‫وارد کنید‪ .‬تاریخ نصب بطری گاز را در مراجعات بعدی‬ ‫یادداشت می کنید‪ .‬با هر بطری گاز می توانید ‪100-120‬‬ ‫تست انجام دهید‪ .‬بارکد حاوی اطالعات انقضا است‪.‬‬ ‫دستگاه ‪ 2‬هفته قبل از این تاریخ انقضا به کاربر هشدار‬ ‫تعویض گاز می دهد‪ .‬فیکس کردن گاز در جهت‬ ‫عقربه های ساعت به خوبی انجام داده تا کامال فیکس‬ ‫شود‪ .‬اگر دستگاه در پرچ کردن گاز درست عمل کند‪،‬‬ ‫کالیبراسیون کاست دچار مشکل نخواهد شد‪ .‬گازها‬ ‫معموال ‪ % 98-99‬است – در استفاده مداوم این رنج‬ ‫افت پیدا می کند تا به زیر ده درصد برسد و به رنگ‬ ‫قرمز دربیاید اما تا دو سه درصد هم می شود از این گاز‬ ‫استفاده کرد‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪51‬‬ ‫سرنگ حاوی نمونه را هم می زنید و وارد کاست می کنید‬ ‫و کاست را در جای مخصوص خود در دستگاه طبق شکل‬ ‫قرار می دهید‪ .‬دستگاه شروع به اندازه گیری پارامترها می‬ ‫کند و در این مرحله شما می توانید پارامترهای ورودی بیمار‬ ‫راهم با منوهای دستگاه تغییر دهید‪ .‬دستگاه پارامترهای اندازه‬ ‫گیری شده را نشان می دهد و پرینت می گیرد‪.‬‬ ‫محفظه ی نمونه را باز کنید کاست در محفظه بگذارید‬ ‫و ان را ببندید پس شروع به کالیبره می کند‪ .‬کاست را‬ ‫بردارید و در کاور را ببندید ‪.‬‬ ‫ثبت کردن کاست های کالیبراسیون‬ ‫دستگاه ها معموال ‪ 3‬تا کاست کالیبره دارد‪.‬‬ ‫‪ SRC LEVEL 3،HP،LEVEL1‬با این ‪ 3‬کاست سنسورهای دستگاه‬ ‫را که نوری است کالیبره می کنید که بستگی به تعداد تست‬ ‫دارد‪ .‬شما می توانید ماهیانه یا ‪ 2‬ماه یکبار کالیبراسیون را‬ ‫انجام بدهید که مجموع این سه تا کاست ده دقیقه وقت‬ ‫می گیرد‪ .‬با کاست ‪ HP‬شما ‪ SO2 ،THP‬را کالیبره می کنید‪.‬‬ ‫بقیه تست ها را با کاست های ‪ ، SRC‬می توانید انجام دهید و‬ ‫تفاوت در رنجی است که سنسورها را کالیبره می کند‪ .‬در‬ ‫پرینت گزارش کالیبره ‪ THP , SO2‬اعدادی است که دستگاه‬ ‫اندازه گیری کرده و هم مربوط به خود کاست است‪ .‬حتما‬ ‫این دو عدد مثل هم یا باید به هم نزدیک باشد‪ .‬اگر یک‬ ‫واحد اختالف داشتند دوباره این کار را انجام دهید‪.‬‬ ‫‪SRC‬‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫یک ‪( SRC‬کاست) جدید را باز کنید و شماره سریال‬ ‫جدیدش و زمان انقضا را در دستگاه وارد کنید‪ .‬این کار را‬ ‫از طریق قسمت خواننده بارکد و اگر خرابی پیش امد از‬ ‫صفحه کلید وارد کنید‪ .‬بارکد ‪ SRC‬ها قبل از استفاده برای‬ ‫اولین بار ‪ SCAN‬و باید سیو شود و به دستگاه شناسانده‬ ‫شود و بعد استفاده شود‪ .‬اجرای نمونه ‪ QC‬توصیه می‬ ‫شود که این کار را برای هر ‪ 2‬ماه یا برای هر پک جدید‬ ‫کاست انجام دهید‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫کاربری‬ ‫‪WWW.BMECENTER.COM‬‬ ‫دستگاه‬ ‫بالد‬ ‫گاز‬ ‫‪-2‬راهنمای‬ ‫مدل‪OPTIMedical CCA-TS‬‬ ‫‪-3‬جزوه اموزشی دکتر مرداد ونکی مشاور و مدرس‬ ‫سیستم های مدیریت کیفیت در ازمایشگاه‬ ‫دکتر کورش حاذق جعفری‪ -‬کارشناس مسئول گروه پژوهشی مهندسی پزشکی پژوهشگاه استاندارد‬ ‫مهندس نسیم سمیعی‪ -‬مدیر عامل شرکت کیفیت کوشان پارس‬ ‫شرایط الزم جهت احداث ازمایشگاه های‬ ‫ازمون همکار با سازمان ملی استاندارد ایران‬ ‫در بسیاری از کشورها به منظور کمک به مراجع صنعتی‪ ،‬تجاری و قانونی‬ ‫در جهت حصول اطمینان و حفظ کیفیت مناسب محصوالت در عرصه ملی‬ ‫و اجرای عملیات مناسب در جهت حمایت از مصرف کنندگان و کاربران‪،‬‬ ‫همگام با حفظ محیط زیست و منابع تجدید ناپذیر اقدام به احداث‬ ‫ازمایشگاه های ازمون نموده اند‪.‬‬ ‫این ازمایشگاه ها که در سطح ملی و حتی گاهی در سطوح باالتر‬ ‫منطقه ای و بین المللی احداث و راه اندازی شده اند‪ ،‬به وسیله سازمان‬ ‫ملی استاندارد ایران به منظور حمایت از طرح های گواهی محصول‪ ،‬خرید‬ ‫و فراهم اوردن محصوالت در جهت رفع ملزومات دولتی یا براورده نمودن‬ ‫مقاصد دولتی نقش مهمی را ایفا می کنند‪.‬‬ ‫از انجایی که ازمایشگاه های ازمون‪ ،‬به لحاظ کیفیت نقش بسیار حیاتی‬ ‫در پایش محصوالت ایفا می کند‪ ،‬پیشگیری از خطا در ازمون های انجام‬ ‫شده به دقت و حساسیت هر چه بیشتر دراین مراکز بستگی دارد که این مهم‬ ‫نیازمند همکاری وتعامل متقابل میان سازمان ملی استاندارد ایران از یک سو و‬ ‫پژوهشگاه استاندارد از سوی دیگر در جهت نیل به این هدف را فراهم می اورد‬ ‫تا بتوان نسبت به اجرای صحیح ازمون مطابق با قوانین و مقررات موجود با‬ ‫توجه به سیاست های حاکمیتی بر مبنای اصل ‪ 44‬قانون اساسی در راستای‬ ‫برونسپاری و کوچک سازی بدنه دولت اقدام الزم را به عمل اورد‪.‬‬ ‫در این مقاله سعی شده تا با توجه به هزینه بر بودن احداث‬ ‫ازمایشگاه های ازمون‪ ،‬راهکار شفاف در جهت چگونگی احداث این‬ ‫ازمایشگاه ها از ابتدایی ترین مرحله یعنی تامین مالی اولیه و طرح ریزی‬ ‫چارچوب زمانی الزم تا هنگام راه اندازی کامل برای افراد عهده دار به منظور‬ ‫طرح ریزی و برقراری این گونه ازمایشگاه ها ارائه شود‪.‬‬ ‫هدف از احداث ازمایشگاه های ازمون‬ ‫هدف از تاسیس ازمایشگاه های ازمون کمک به فعالیت تولید‬ ‫ازطریق تصدیق انطباق پارامترهای گوناگون نظیر اندازه گیری فشار‪،‬‬ ‫حجم‪ ،‬ابعاد‪ ،‬شدت جریان‪ ،‬مقدار ولتاژ و مقاومت الکتریکی و سایر‬ ‫مقادیر برای محصوالت مطابق با استانداردهای وضع شده مربوطه‬ ‫است‪ .‬البته در جریان این اندازه گیری ها‪ ،‬لزوم کالیبراسیون وسایل‬ ‫اندازه گیری به میان می اید که این مهم جز با تکیه بر‬ ‫ازمایشگاههای کالیبراسیون محقق نمی شود‪.‬‬ ‫همچنین مشارکت در برنامه های بهبود کیفیت کاالهای‬ ‫صادراتی و افزایش توانمندی صنایع در رقابت پذیری با‬ ‫محصوالت مشابه در بازارهای داخل و خارج کشور از دیگر‬ ‫اهداف قابل بررسی در خصوص فلسفه احداث ازمایشگاه های‬ ‫ازمون است‪ .‬امروزه نیاز به داشتن یک حسن شهرت در‬ ‫خصوص کیفیت محصول و حفظ ان تنها راه بقاء در عرصه‬ ‫بازارهای داخلی و راهیابی به بازارهای خارجی است‪ .‬بنابراین‬ ‫همواره نیازمند پایش کیفی محصوالت تولیدی از طریق یک‬ ‫مرجع ازمایشگاهی بی طرف هستیم تا از وضعیت کیفی‬ ‫کاال اطمینان حاصل کرده و به اصطالح‪ ،‬کیفیت را قربانی‬ ‫کمیت نکنیم‪ .‬برای رسیدن به این مهم‪ ،‬نیازمند پایش مستمر‬ ‫و کنترل کاالهای وارداتی و تولید داخل از جوانب مرتبط با‬ ‫سالمت‪ ،‬ایمنی و محیط زیست هستیم تا تضمین الزم برای‬ ‫قابلیت ردیابی اقدامات صنعتی مطابق با استانداردهای ملی و‬ ‫بین المللی مربوط به محصول مورد نظر را فراهم اوریم‪.‬‬ ‫همچنین داده های حاصل از نتایج ازمون کیفی و کمی‬ ‫به عنوان داده های خام برای اجرای طرح های تحقیقاتی‬ ‫و مطالعاتی حائز ارزش و اعتبار است‪ .‬بنابراین یکی از‬ ‫رسالت های ازمایشگاه های ازمون متعهد و مسئولیت پذیر‪،‬‬ ‫ارائه داده های خام به پژوهشگاه استاندارد به منظور کمک‬ ‫به رفع چالش های صنعتی و کمک به توسعه صنایع فلزی و‬ ‫غیر فلزی‪ ،‬حفظ انرژی و سایر منابع طبیعی تجدید ناپذیر و‬ ‫ارزیابی محصوالت مرتبط با سالمت و ایمنی عمومی در جهت‬ ‫رشد و ارتقاء این شاخص ها در جوامع بشری است‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪53‬‬ ‫ارزیابی دامنه کار ازمایشگاه های ازمون‬ ‫این ارزیابی بایستی به گونه ای باشد که نیازهای کلی صنایع‬ ‫موجود و نیازهای پیش بینی شده در طرح های توسعه کشور‬ ‫را مطابق با چشم انداز ‪ 10‬سال اتی مرتفع کند‪ .‬همچنین باید‬ ‫به گونه ای باشد که از کم بهره بودن یا بازتولید یا خدمت مجدد‬ ‫غیرضروری به هرشیوه ممکن اجتناب شود‪.‬‬ ‫فرایندازمون معموالً در خصوص مواد اولیه ورودی به عنوان اولین و‬ ‫در خصوص محصول تمام شده به عنوان اخرین مرحله از فرایند تولید‬ ‫در نظر گرفته می شود که انجام ازمون در زمان مناسب‪ ،‬موجب به حداقل‬ ‫رساندن تاخیر در عرضه کاال به بازار شده و از مرجوع شدن کاال به لحاظ‬ ‫کیفی جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫ارزیابی تقاضا برای ازمون کاالها و خدمات‬ ‫پیشفرض مورد نیاز برای احداث ازمایشگاه ازمون در اولین مرحله‪،‬‬ ‫نیاز به یک ضرورت برای بررسی کیفی وکمی کاال یا محصولی خاص‬ ‫است‪ .‬بررسی کیفی و کمی کاال یا خدمتی خاص‪ ،‬مستلزم بازبینی‬ ‫طرح های سرمایه گذاری در بخش های مختلف به منظور تدوین و‬ ‫اجرای قوانین و مقررات فنی در قالب استانداردهای کارخانه ای‪ ،‬ملی‪،‬‬ ‫منطقه ای و بین المللی در جهت حمایت از مصرف کننده و محیط‬ ‫زیست با در نظر گرفتن معیارهای سازمان ها و ارگان های مربوطه‬ ‫در بخش دولتی و خصوصی ‪ NGO‬است‪.‬‬ ‫ارزیابی کیفی وکمی کاالها و خدمات‬ ‫برای ارزیابی کاالها و خدمات‪ ،‬ابتدا باید نمونه ای از محصول‬ ‫مورد نظر را به عنوان معرف محصول یا خدمت در نظر گرفت‬ ‫تا مطابق با مشخصات و بر مبنای دستورالعمل های مربوطه و‬ ‫روش های اجرایی شناخته شده و مدون توسط پرسنل ازموده‬ ‫و در شرایط محیطی تعریف شده به لحاظ انطباق با استانداردها‬ ‫مورد بررسی دقیق و موشکافانه قرار گیرد‪.‬‬ ‫روش های ازمون مورد استفاده برای تعیین انطباق بایستی‬ ‫مشخص و قابل استناد باشد و حتی المقدور مبتنی بر روش های‬ ‫پذیرفته شده استانداردهای ملی و بین المللی مشخص شده از‬ ‫سوی مرجع حاکمیتی باشد‪ .‬در غیر این صورت می توان از طریق‬ ‫مقایسه نتایج حاصل از این روشها از طریق صحه گذاری‪ ،‬این‬ ‫روش ها را با نتایج حاصل از روش های ازمون معتبر ملی و‬ ‫بین المللی مورد ارزیابی قرار داد‪.‬‬ ‫معیارهای پذیرش بایستی برای تصمیم گیری در خصوص‬ ‫انطباق یک کاال یا خدمت قابل دسترس باشد‪ .‬مدیریت و اداره‬ ‫ازمایشگاه ازمون‪ ،‬به منظور ارزیابی کیفی وکمی کاالها و خدمات‬ ‫باید بر مبنای دستورالعمل های مندرج در راهنمای ‪ISO/IEC‬‬ ‫‪ Guide 25‬صورت پذیرد‪.‬‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫راهنمای فوق الذکر حاوی اصول عمومی است که باید در‬ ‫تمامی ازمایشگاه های دارای شایستگی به لحاظ انجام ازمون در‬ ‫کنار استاندارد‪ ISO/IEC 17025‬اعمال شود‪ .‬این راهنما به تعیین‬ ‫معیارهایی برای سیستم های کیفیت ازمایشگاهی‪ ،‬سازماندهی‪،‬‬ ‫مدیریت و نظارت فنی‪ ،‬اموزش ومنابع انسانی ازمایشگاه ها‬ ‫و کنترل های محیطی‪ ،‬اماده سازی نمونه های ازمون‪ ،‬مناسب‬ ‫بودن تجهیزات‪ ،‬نگهداری و تعمیر و کالیبراسیون‪ ،‬سوابق‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬گزارش دهی و سایر موارد موثر برارزشیابی کیفی‬ ‫و کمی محصوالت و خدمات می پردازد‪.‬‬ ‫قیاس پذیری نتایج ازمون محصوالت با در نظر گرفتن‬ ‫عدم قطعیت ها‪ ،‬از مقوله های مهم در ارزیابی کیفی وکمی به‬ ‫حساب می اید‪ .‬در این خصوص باید به اهمیت تکرارپذیری و‬ ‫تجدیدپذیری ازمون توجه داشت که این مهم نقش ارزندهای‬ ‫در ارزیابی کیفی وکمی محصوالت ایفا می کند‪ .‬البته مقایسات‬ ‫بین ازمایشگاهی و ان چه امروزه با عنوان ازمون مهارت‬ ‫تخصصی یا ‪ PT‬در میان ازمایشگاههای ازمون مطرح است‪،‬‬ ‫نقش ارزندهای در این ارزیابی ایفا می کند‪.‬‬ ‫سیستم ارزیابی انطباق اجرای ازمون بر روی محموله ممکن‬ ‫است با هزینه های باالیی همراه باشد‪ .‬که این هزینه ها هزینه‬ ‫بازبینی تولید پیوسته را نیز شامل می شود‪.‬‬ ‫در این سیستم تمامی کاال یا خدمت مورد نظر به‬ ‫منظور تعیین انطباق با الزامات مورد بررسی و ازمون قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬از انجایی که این فعالیت با هزینه گزافی همراه‬ ‫است‪ ،‬باید ضرورتی برای ازمون تک تک محصوالت موجود‬ ‫باشد‪ .‬همچنین این ازمون ها باید غیرمخرب باشد تا اسیبی به‬ ‫محصول مورد نظر نرساند‪.‬‬ ‫ساخت و تجهیز ازمایشگاه های ازمون‬ ‫ماهیت ویژه یک ازمایشگاه تخصصی بدون در نظر گرفتن‬ ‫فناوری های درگیر و نیازهای عام و خاص این گونه ازمایشگاه‬ ‫ها‪ ،‬به عواملی نظیر مکان احداث‪ ،‬محیط‪ ،‬خدمات‪ ،‬لوازم و تجهیزات‬ ‫مورد ازمون بستگی دارد‪.‬‬ ‫یکی از مهم ترین عوامل در طراحی و ساخت یک‬ ‫ازمایشگاه ازمون‪ ،‬انعطاف پذیری برای کارکردهای متفاوت و‬ ‫تجهیزات مورد نیاز است‪ .‬عمده تجهیزات جنبه عمومی دارد‬ ‫نظیر ریزسنج‪ ،‬کولیس‪ ،‬خطکش‪ ،‬دستگاه کشش‪ ،‬دستگاه جذب‬ ‫اتمی و نظایر اینها‪.‬‬ ‫برخی تجهیزات جنبه تخصصی دارند مانند دستگاه ازمون‬ ‫ضربه‪ ،‬اتاقک اندازه گیری حجم و فشار ترکیدن کاندوم و اندازه‬ ‫گیری حجم ازمون کیسه ادرار و نظایر اینها‪.‬‬ ‫ضمن ًا الزم به ذکر است چنانچه ضرورت ایجاب کند می توان‬ ‫یک مرکز اندازه شناسی در دل ازمایشگاه ازمون احداث کرد‪ ،‬هر‬ ‫چند به طور عمده در کشور ما ازمایشگاه اندازه شناسی به موازات‬ ‫ازمایشگاه ازمون و به صورت جداگانه تاسیس شده است‪ .‬لیکن‬ ‫حتما توصیه می شود که به منظور حصول اطمینان از حفظ‬ ‫قابلیت ردیابی تمام تجهیزات با استانداردهای ملی اندازه گیری‪،‬‬ ‫یک برنامه کالیبراسیون بر قرار شود‪ .‬این برنامه را می توان با‬ ‫کمک استانداردهای کاری قابل ردیابی که در ازمایشگاه ازمون‬ ‫کننده نگهداری می شود‪ ،‬به اجرا گذاشت و سوابق مربوط به‬ ‫کالیبراسیون را در ازمایشگاه نگهداری کرد ضمن این که برچسب‬ ‫کالیبراسیون روی وسایل یا تجهیزات مربوطه الصاق می شود‪.‬‬ ‫انواع ازمایشگاه های ازمون‬ ‫الف‪ -‬شیمی و پتروشیمی‬ ‫ب‪ -‬صنایع غذایی و میکروبی‬ ‫پ‪ -‬پوشاک‪ ،‬پایپوش و سایر منسوجات‬ ‫ت‪ -‬الستیک و پالستیک‬ ‫ث‪ -‬اب و خاک‬ ‫ج‪-‬کاشی‪،‬سرامیک‪،‬گچوسیمانوشنوماسهوسایرمصالحساختمانی‬ ‫چ‪ -‬اهن‪ ،‬مس‪ ،‬طال‪ ،‬نقره و انگ فلزات‬ ‫ح‪ -‬صنایع پزشکی‬ ‫خ‪ -‬خودرو و ملحقات ان (شامل لنت ترمز‪ ،‬برف پاک کن‪،‬‬ ‫سایر قطعات موتوری و بدنه)‬ ‫انتخاب محل احداث ازمایشگاه ازمون‬ ‫بخش بزرگ استفاده کنندگان از خدمات ازمایشگاهی به‬ ‫واحدهای تولیدی باز می گردد‪ ،‬لذا احداث ازمایشگاه ازمون‬ ‫در شهرک های صنعتی اقدامی صحیح و مقرون به صرفه است‪.‬‬ ‫همچنین احداث این گونه ازمایشگاه ها در بنادر و نزدیکی‬ ‫گمرکات از اقدامات مناسب به شمار می اید‪ .‬قرارگیری ازمایشگاه‬ ‫ازمون در نزدیکی جاده اسفالته و دور بودن از محدودیت های‬ ‫ترافیکی نظیر طرح زوج و فرد از محاسن به شمار می اید و‬ ‫منجر به قابلیت دسترسی و سهل الوصول بودن برای ارسال نمونه‬ ‫می شود‪ .‬همچنین به منظور جلوگیری از خطرات برای تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬الزم است تا چاه ارت در محل احداث ازمایشگاه‬ ‫موجود باشد‪ .‬در صورت تعبیه بخش اندازهشناسی در محل‬ ‫احداث ازمایشگاه ازمون‪ ،‬الزم است از مناسب بودن فاصله محل‬ ‫احداث از ایستگاه راه اهن و مترو به لحاظ ایجاد ارتعاشات و‬ ‫لرزش های موجود در این مکان ها اطمینان حاصل کرد‪.‬‬ ‫همچنین به منظور به حداقل رساندن لرزش های موجود بهتر‬ ‫است از کفپوش های سنگین از نوع شناور و مستقل از دیوار که‬ ‫تکیه گاه انها بستری از شن خشک است‪ ،‬استفاده کرد‪ .‬کفپوش‬ ‫مورد نظر برای این منظور باید دارای ساختاری همگن باشد‪.‬‬ ‫برای این منظور استفاده از سطوح مسطحی از جنس اپوکسی‬ ‫نسبت به شمشه های متداول شنی‪/‬سیمانی اولویت دارد‪.‬‬ ‫از ان جایی کهبر حسب تجربه میزان تقاضا برای ازمون‬ ‫با گذر زمان رو به رشد خواهد بود‪ ،‬منطق حکم می کند که‬ ‫فراخور رشد تقاضا‪ ،‬امکان توسعه ازمایشگاه از طریق افزودن‬ ‫طبقات به ساختمان ابتدایی یا احداث شعب تازه به منظور‬ ‫رشد ازمایشگاه ازمون میسر باشد‪ .‬این موضوع باید هنگام‬ ‫انتخاب محل مناسب برای احداث ازمایشگاه و نیز در طراحی‬ ‫فونداسیون و چیدمان ساختمان ازمایشگاه مد نظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫در مورد بعضی تجهیزات و دستگاهها ممکن است فونداسیون‬ ‫خاصی مورد نیاز باشد که این الزامات از سوی سازنده تجهیز‬ ‫مورد نظر معرفی شده و باید هنگام احداث فونداسیون با توجه‬ ‫به چیدمان مورد نظر محل تجهیزات فوق الذکر مشخص شود‪.‬‬ ‫ظرفیت ازمایشگاه‬ ‫ظرفیت مورد نیاز تابعی از نیازهای واقعی ازمون است‪ .‬این‬ ‫به این معناست که ازمایشگاه ازمون باید بر مبنای تعداد و انواع‬ ‫تجهیزات مورد نیاز بسته به تعداد کارکنان و با توجه به حداقل‬ ‫فضار مورد نیاز برای کارکارکنان طراحی شود‪ .‬همچنین باید‬ ‫برای مازاد نمونه ها به خصوص برای موارد مردودی بسته به‬ ‫ائین نامه ها و دستورالعمل های موجود فضای مناسب‪ ،‬برای‬ ‫نگهداری موجود باشد تا در صورت وجود شکایت به نتیجه‬ ‫ازمون صادره قابلیت دسترسی به نمونه تا مهلت مقرر به منظور‬ ‫رسیدگی به شکایت میسر باشد‪.‬‬ ‫همچنین باید فضایی مناسب برای نگهداری مواد شیمیایی‬ ‫با توجه به تمهیدات ایمنی مورد نیاز به منظور جلوگیری از‬ ‫امکان اشتعال با استفاده از انواع سیلندرهای اتش نشانی و‬ ‫جلوگیری از نشر بخارات سمی حاصل از مواد شیمیایی با‬ ‫بهره گیری از هواکش با قدرت مکش مناسب بسته به مساحت‬ ‫موجود و قدرت مکش مناسب تعبیه شود‪.‬‬ ‫توان الکتریکی‬ ‫منبع تغذیه الکتریکی در ازمایشگاه ازمون باید در برابر هر‬ ‫گونه خیزش و نوسانات برق شهری محافظت شود و از ان‬ ‫جایی که بعضی ازمون ها نیازمند اجرای بی وقفه اند‪ ،‬به منظور‬ ‫جلوگیری از تکرار ازمون به دلیل وقفه حاصل از قطع برق باید‬ ‫یک ژنراتور اماده به کار جهت جایگزینی فراهم شود‪.‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪55‬‬ ‫همچنین در صورت نیاز به تغذیه ‪ .D.C‬یک اتاق باتری همراه‬ ‫با تسهیالت مورد نیاز برای شارژ باتری ها و تنظیم چگالی اسید‬ ‫ضرورت دارد‪ .‬این اتاق باید از ازمایشگاه ازمون جدا باشد و به‬ ‫یک فن مکنده مقاوم در برابر اسید مجهز باشد‪.‬‬ ‫توان الکتریکی باید از طریق خروجی های واقع در پشت‬ ‫پریزهای میز ازمایشگاهی توزیع شود‪ .‬تجهیزاتی که نیازمند توان‬ ‫باال و‪/‬یا برق سه فازاست‪ ،‬الزم است پیش از طراحی و نصب منبع‬ ‫تغذیه الکتریکی شناسایی شود‪ .‬برای سایر تجهیزات مورد استفاده‬ ‫در ازمایشگاه ها فیزیکی‪ ،‬شیمیایی و میکروبی الزم است پریزهای‬ ‫برق تک فاز تعبیه شود‪ .‬درضمن باید همواره این نکته را در نظر‬ ‫داشت که گازهای اشتعال پذیر مورد استفاده و مایعات قابل احتراق‬ ‫و فرار‪ ،‬نباید در مسیر تاسیسات برقی یا ایجاد کننده جرقه قرار گیرد‪.‬‬ ‫به این منظور استفاده از یوغ به منظور نگهداشتن سیلندر در حالت‬ ‫ثابت و همچنین قرار دادن منابع سیلندر مورد استفاده برای دستگاه‬ ‫جذب اتمی در خارج از محوطه ازمایشگاه و ترجیح ًا در فضایی‬ ‫نرده کشی شده و قفل شده به منظور حفاظت هر چه بیشتر از‬ ‫انها و جلوگیری از خطرات ناخواسته حاصل از نشتی شیر یا‬ ‫ایجاد منافذ و پوسیدگی در رگالتور سیلندرها از اهمیت ویژه ای‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫نور و روشنایی‬ ‫به منظور روشنایی در ازمایشگاه ازمون‪ ،‬از المپ های‬ ‫فلورسنت خصوص ًا از انواع کم مصرف ان استفاده نمایید‪ .‬اینگونه‬ ‫المپ ها ضمن اقتصادی بودن به لحاظ مصرفی گرمای اندکی‬ ‫تولید می کنند‪ .‬البته باید این نکته را در نظر داشت که به لحاظ‬ ‫امکان ایجاد ‪ UV‬در طیف المپ های فلورسنت و کم مصرف‬ ‫و ایجاد تداخل الکترومغناطیسی ناشی از اینگونه المپ ها در‬ ‫قسمت هایی از ازمایشگاه میکروبی نظیر بخش انالیز ویتامین که‬ ‫به منظور جلوگیری از تاثیرات مخرب‪ UV‬و قسمت های مرتبط‬ ‫با دما و الکتریسیته ازمایشگاه اندازه شناسی که نیاز به استفاده از‬ ‫المپ های رشته ای دارد‪ ،‬نباید از المپ های فلورسنت و کم‬ ‫مصرف استفاده کرد‪.‬‬ ‫اب‬ ‫در بیشتر ازمایشگاه ها عالوه بر اب لوله کشی سرد و گرم‪،‬‬ ‫به منابع تغذیه اب گرم وسرد برای موارد ضروری نیاز است که‬ ‫فاصله این منابع اب‪ ،‬بسته به نوع ازمایشگاه متفاوت خواهد بود‪.‬‬ ‫عالوه بر این در برخی مناطق به لحاظ سختی و ناخالصی های‬ ‫موجود در اب و تاثیر ان روی نقاط جوش و تبخیر و انجماد از‬ ‫یک سو و تاثیر ان روی نتایج ازمون های فیزیکی و شیمیایی‬ ‫وابسته به این سختی ها وناخالصی ها از سوی دیگر‪ ،‬احتیاج مبرم‬ ‫ ‪56‬‬ ‫‪56‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫به این منابع ابی احساس می شود‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬نیاز به دستگاه‬ ‫تقطیر به منظور تهیه انواع اب مقطر از ملزومات ساختمانی‬ ‫هر ازمایشگاه همکار با سازمان ملی استاندارد ایران به حساب‬ ‫می اید‪ .‬اب مقطر ودیونیزه نباید از طریق لوله کشی تامین شود‬ ‫بلکه باید در محل دیگر تولید و در بطری های پلمپ شده به‬ ‫محیط ازمایشگاه انتقال یافته ودر اختیار کارشناسان ازمایشگاه‬ ‫قرار گیرد‪ .‬همچنین روی میزهای ازمایشگاهی در فواصل‬ ‫مناسب سینک ازمایشگاهی تکی و دوقلو جاسازی شوند و‬ ‫داخل هودهای شیمیایی نیز وجودشیر اب ضروری است‪ .‬در‬ ‫پایان الزم به ذکر است در محل احداث ازمایشگاه شیمی‪،‬‬ ‫نیاز به یک دوش سرپایی به منظور دسترسی سریع کارشناسان‬ ‫در مواقع پاشیده شدن اسید روی پوست و چشم به منظور‬ ‫شستشوی سریع‪ ،‬بسیار حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫گاز‬ ‫دربیشترازمایشگاه هاعالوه برگاز لوله کشی برای مواقع قطع‬ ‫گاز شهری‪ ،‬به منابع تغذیه گاز در قالب سیلندرگاز مایع برای‬ ‫موارد ضروری نیازاست که به این منظور در ازمایشگاه های‬ ‫فیزیک و شیمی باید چراغ های گازی ازمایشگاهی با اتصاالت‬ ‫مناسب و مورد تایید از سوی کارشناسان اداره گاز در فواصل‬ ‫مناسب روی میزهای ازمایشگاهی و داخل هود شیمیایی تعبیه‬ ‫شود‪ .‬در صورت استفاده از سیلندرهای گاز مایع نیاز به محلی‬ ‫مناسب در خارج از فضای ازمایشگاه به منظور انبار کردن‬ ‫سیلندرهای پر نیاز است‪ .‬ضمن ًا این محل ها باید از هر گونه‬ ‫جرقه و احتراق یا امکان گرمایش مصون باشد‪.‬‬ ‫تهویه مطبوع‬ ‫به منظور اطمینان از قطعیت نتایج ازمون و تکرارپذیر‬ ‫بودن انها‪ ،‬محیط انجام ازمون و اندازهگیریها باید بر اساس‬ ‫استانداردهای معینی صورت پذیرد‪.‬‬ ‫گاهی ازمونها به لحاظ دما و رطوبت و سایر عوامل دخیل در‬ ‫ازمون‪ ،‬در شرایط کنترل شدهای قرار می گیرد و در برخی مواقع‬ ‫نمونه های مورد ازمون چه در قالب نمونه و چه در قالب ازمونه‬ ‫قبل از ازمون نیاز به نگهداری در شرایط محیطی خاص دارد که‬ ‫این امر مستلزم ایجاد گستره مجاز و تهویه مطبوع را برای محل‬ ‫شرایط گذاری نمونه یا ازمونه ضروری می نماید‪.‬‬ ‫همچنین تهویه مطبوع در به حداقل رساندن گرد و غبار‬ ‫موثر است‪ .‬این امر به ویژه در برخی فعالیت های کالیبراسیون‬ ‫و ایجاد شرایط مطلوب به منظور انجام هر چه بهتر فعالیت های‬ ‫ازمون تاثیر بسیار دارد‪.‬‬ ‫چیدمان ازمایشگاهی‬ ‫بعضی تجهیزات ازمایشگاهی مجهز به پایه برای قرارگیری مناسب‬ ‫و مستقیم روی کف ازمایشگاه است در حالی که سایر تجهیزات‬ ‫کوچک تر روی میز ازمایشگاهی قرار می گیرد که در هر دوحالت‪،‬‬ ‫تجهیزات مذکور مستلزم فضای اضافی به منظور استقرار تجهیزات‬ ‫جانبی و سهولت در مشاهده وثبت نتایج ازمون است‪ .‬همچنین برای‬ ‫ثبت دما‪ ،‬رطوبت و فشار و تهیه گراف های ازمایشگاهی برای کمیت‬ ‫های مورد سنجش در محیط ازمایشگاهی نیاز به فضای مناسب است‪.‬‬ ‫انچه از داده های ازمایشگاهی حاصل می شود در قالب دفتر ثبت‬ ‫دادههای خام درج می شود که نیازمند نگهداری در ازمایشگاه مربوطه‬ ‫است‪ .‬ضمن ًا شیشه االت و وسایل مربوط به کشت میکروبی و محیط‬ ‫های کشت و مواد شیمیایی‪ ،‬باید در فضاهای مناسب قرار گیرد تا‬ ‫ضمن قابلیت دسترسی برای پرسنل ازمایشگاهی‪ ،‬از امکان االیندگی‬ ‫محیط و خطرات مشابه مصون باشد‪ .‬برای رسیدن به این هدف تدوین‬ ‫دستورالعملی مناسب برای امحاء باقیمانده مواد شیمیایی و نمونه ها‬ ‫با خطرات زیست محیطی و سمیت زایی بالقوه از اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار است تا ضمن ارائه راهکاری مناسب‪ ،‬تمهیداتی برای عدم‬ ‫نشت گازهای سمیت زا به محیط خارج از ازمایشگاه یا نفوذ عوامل‬ ‫میکروبی از طریق هواکش به محل سکونت خانوارهای نزدیک محل‬ ‫احداث ازمایشگاه به اجرا در بیاید‪.‬‬ ‫درضمن تمامی میزهای مورد استفاده در ازمایشگاه شیمیایی باید‬ ‫در برابر خورندگی اسیدی مقاوم باشد و میزها دارای سطحی مناسب‬ ‫و عاری از خلل و فرج باشد تا عوامل عفونی نتوانند در انها نفوذ‬ ‫کنند و قابلیت ضد عفونی با استفاده از پرتو ‪ UV‬را داشته باشند‪.‬‬ ‫درضمن میزهای مورد استفاده برای ابزار حساس از جمله‬ ‫ترازوهای دقیق‪ ،‬نیازمند ایجاد شرایط مناسب ضد لرزش و‬ ‫ارتعاش است وبه این منظور باید از ساختار پایداری با سطحی‬ ‫از جنس سنگ مرمر برخوردار باشد تا بدون ایجاد لرزش به‬ ‫پایه های ترازو از انتقال هر گونه شوک اتفاقی توسط کاربر به‬ ‫ترازو جلوگیری کند‪.‬‬ ‫محل پذیرش نمونه ازمایشگاهی‬ ‫محل پذیرش نمونه ازمایشگاهی می تواند به صورت مجزا در‬ ‫ابتدای ساختمان ورودی ازمایشگاه تعبیه شود‪ .‬همچنین این محل‬ ‫می تواند در دفتر مرکزی ازمایشگاه و در ساختمانی کام ً‬ ‫ال مجزا‬ ‫استقرار یابد‪ .‬ازانجایی که نمونه ها در این قسمت کد دریافت‬ ‫می کنند و به منظور حفظ بی طرفی پرسنل ازمایشگاه در فرایند‬ ‫ازمون مطابق با انچه در استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 17020‬به‬ ‫ان اشاره شده باید به لحاظ حفظ امنیت اطالعات نمونه های‬ ‫ازمایشگاهی کام ً‬ ‫ال مجزا باشد‪.‬‬ ‫بحث و نتیجه گیری‬ ‫اصوالً ازمایشگاه های ازمون نقش بسیار حیاتی در پایش‬ ‫محصوالت به لحاظ کیفیت ایفا می کند‪ .‬لذا پیشگیری از خطا‬ ‫در ازمون های انجام شده به دقت و حساسیت هر چه بیشتر در‬ ‫این مراکز بستگی دارد که این مهم نیازمند همکاری و تعامل‬ ‫متقابل میان سازمان ملی استاندارد ایران از یکسو و پژوهشگاه‬ ‫استاندارد از سوی دیگر است تا بتوان نسبت به اجرای صحیح‬ ‫ازمون مطابق با قوانین و مقررات موجود با توجه به سیاست های‬ ‫حاکمیتی بر مبنای اصل ‪ 44‬قانون اساسی در راستای برون‬ ‫سپاری و کوچکسازی بدنه دولت اقدام الزم را به عمل اورد‪.‬‬ ‫همچنین ازمایشگاههای ازمون در ارزیابی انطباق کاال‬ ‫و ایجاد اطمینان خدشه ناپذیر در میان مشتریان انها نقش‬ ‫مهمی را ایفا می کند‪ .‬انچه در مجامع ملی و بین الملل‬ ‫در قالب گواهی ارزیابی انطباق برای محصول مطرح‬ ‫می شود‪ ،‬حاصل برهمکنش های ازمایشگاه های ازمون و‬ ‫کالیبراسیون است‪ .‬سیستم های ارزیابی انطباق بر حسب نوع‬ ‫محصول به شرط کاهش هزینه های بازبینی در حین برطرف‬ ‫کردن نیاز کاربران و مشتریان محصول و رفع هرچه بهتر نیازهای‬ ‫عرضه کنندگان ان و کنترل هرچه بهتر تا رسیدن به دست‬ ‫مصرف کننده نهایی از اولویت باالتری برخوردار خواهد بود‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪-1‬استاندارد جهانی مدیریت کیفیت ازمایشگاه‪ -‬ترجمه مهندس اصغر‬ ‫استیری‪ -‬انتشارات خسروشیرین‪.1384 ،‬‬ ‫‪-2‬تاسیس و مدیریت موسسات ملی استاندارد‪ -‬ترجمه شهال سیفی‪ ،‬سید‬ ‫ابوالحسن مجدزاده‪ -‬جلد ‪ 1‬نظامنامه توسعه‪ -‬انتشارات موسسه ی استاندارد و‬ ‫تحقیقات صنعتی ایران‪.1384 ،‬‬ ‫ا‪-3‬رزیابی انطباق‪ -‬ترجمه شهال سیفی‪،‬سید ابوالحسن مجدزاده‪ -‬جلد‪ 2‬نظامنامه‬ ‫توسعه‪ -‬انتشارات موسسهی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران‪.1384 ،‬‬ ‫‪-4‬اموزش کارکنان فنی در سطوح ملی و شرکتی‪ -‬ترجمه شهال سیفی‪،‬سید‬ ‫ابوالحسن مجدزاده‪ -‬جلد ‪ 3‬نظامنامه توسعه – انتشارات موسسهی استاندارد‬ ‫و تحقیقات صنعتی ایران‪.1384 ،‬‬ ‫‪-5‬تاسیس و راهاندازی ازمایشگاههای ازمونکننده برای موسسات ملی‬ ‫استاندارد‪ -‬ترجمه شهال سیفی‪ ،‬سید ابوالحسن مجدزاده‪ -‬جلد ‪ 9‬نظامنامه‬ ‫توسعه‪ -‬انتشارات موسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران‪.1384 ،‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪57‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫شیما نادری‪ ،‬دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‪ ،‬تهران‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیارو مدیرگروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬دانشگاه ازاد‪،‬تهران‪ ‬‬ ‫مکانیسم انعقاد خون‬ ‫بیش از ‪ 50‬ماده مختلف که در انعقاد خون تاثیر دارد‪ ،‬در خون و بافت ها‬ ‫پیدا شده اند که بعضی از انها موسوم به مواد انعقادی ‪procoagulant‬‬ ‫موجب پیشبرد انعقاد و بعضی از انها موسوم به مواد غیرانعقادی‬ ‫‪ anticoagulant‬موجب مهار انعقاد می شوند‪ .‬منعقد شدن یا نشدن‬ ‫خون بستگی به تعادل بین این دو گروه ماده دارد‪ .‬در حالت طبیعی‪ ،‬مواد‬ ‫ضدانعقادی برتری داشته و خون منعقد نمی شود‪ ،‬اما هنگامی که رگی پاره‬ ‫می شود مواد انعقادی در ناحیه اسیب فعال شده و مواد ضد انعقادی را‬ ‫تحت الشعاع قرار می دهد و سپس یک لخته خون تشکیل می شود‪.‬‬ ‫شروع انعقاد‬ ‫مکانیسم های شروع لخته شدن با ایجاد اسیب در جدار‬ ‫رگ یا بافت های اطراف‪ ،‬با اسیب رسیدن به خون یا تماس‬ ‫خون با سلول های اندوتلیال اسیب دیده و کالژن و سایر‬ ‫عناصر بافتی در خارج اندوتلیوم وارد عمل می شوند‪ .‬این‬ ‫عوامل در هر مورد منجر به تشکیل فعال کننده پروترومبین‬ ‫می شود که سپس موجب تبدیل پروترومبین به ترومبین و‬ ‫سایر مراحل بعدی لخته شدن می گردد‪ .‬عموما چنین در نظر‬ ‫گرفته می شود که فعال کننده پروترومبین به دو روش تشکیل‬ ‫می شود اگرچه در حقیقت این دو روش دائما دارای واکنش‬ ‫متقابل با یکدیگر هستند‪.‬‬ ‫•‪  ‬از راه مسیر خارجی که با وارد شدن اسیب به جدار‬ ‫رگ و بافت های اطراف شروع می شود‪.‬‬ ‫•‪  ‬از راه مسیر داخلی در خود خون شروع می شود‪.‬‬ ‫مسیرهای انعقاد خون‬ ‫مسیرداخلی‬ ‫فاکتور ‪( 12‬فاکتور هاگمن) در تماس با سطوح باردار منفی‬ ‫(کالژن‪ ،‬کائولین‪ ،‬سلیت یا اسید االژیک) به فاکتور ‪ 12‬فعال‬ ‫تبدیل می شود‪ .‬فاکتور ‪ 12‬فعال متصل به سطح‪ ،‬پرکالیکرئین‬ ‫(‪ )PK‬را با برش پروتئولیتیک به کالیکرئین فعال تبدیل می‬ ‫کند‪ .‬برای این عمل کینینوژن با وزن مولکولی باال (‪)HMWK‬‬ ‫ ‪58‬‬ ‫‪58‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫به عنوان کوفاکتور الزم است‪ .‬کالیکرئین فعال‪ ،‬خود سبب‬ ‫فعال شدن مقادیر بیشتری از فاکتور ‪ 12‬می شود‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر کالیکرئین سبب ازاد شدن برادی کینین از کینینوژن‬ ‫با وزن مولکولی باال (‪ )HMWK‬می شود که به نوبه خود‬ ‫باعث افزایش نفوذپذیری و اتساع عروق می شود‪         .‬‬ ‫در مراحل بعد فاکتور ‪ 12‬فعال‪ ،‬فاکتور ‪ 11‬را به فاکتور‬ ‫‪ 11‬فعال می شکند‪ .‬فاکتور ‪ 11‬در حضور یون کلسیم‪،‬‬ ‫فاکتور ‪ 9‬را به فاکتور ‪ 9‬فعال می شکند‪ .‬فاکتور ‪ 9‬فعال به‬ ‫کمک فاکتور ‪ 8‬فعال و در حضور یون کلسیم و فسفولیپید‬ ‫پالکتی‪ ،‬فاکتور‪ 10‬را به فاکتور ‪ 10‬فعال می شکند‪     .‬‬ ‫‪                                                                                                      ‬‬ ‫مسیرخارجی‬ ‫فاکتور بافتی (‪ )TF‬یا فاکتور ‪ ،3‬یک پروتئین گذرنده از‬ ‫غشاء با ‪ 263‬اسید امینه است‪ .‬ریشه های ‪ 243‬تا ‪263‬‬ ‫در سمت سیتوزولی غشاء قرار دارند‪ .‬ریشه های ‪242‬‬ ‫تا ‪ 220‬هیدروفوبیک است و در قسمت توالی گذرنده از‬ ‫غشاء وجود دارد‪ .‬ریشه های ‪ 1‬تا ‪ 219‬در سمت خارجی‬ ‫غشای سلول قرار دارند و بعد از اسیب در معرض قرار‬ ‫گرفته و گیرنده ای را برای اتصال به فاکتور ‪ 7‬به وجود‬ ‫می اورند‪ .‬این دومن گلیکوزیله بوده و دارای چهار ریشه‬ ‫سیستئین است‪.‬‬ ‫فاکتور ‪ 7‬دارای ریشه گاما‪-‬کربوکسی گلوتامیل (‪)Gla‬‬ ‫است که تنها در حضور یون کلسیم به فاکتور بافتی متصل‬ ‫می شود‪ .‬کمپلکس تشکیل شده (فاکتور ‪)7-Ca++-TF‬‬ ‫شروع کننده مسیر خارجی انعقاد خون است که در نهایت‬ ‫فاکتور ‪ 10‬فعال را به وجود می اورد‪.‬‬ ‫مسیرمشترک‬ ‫مجموعه فاکتور ‪ 10‬فعال‪ ،‬فاکتور ‪ 5‬فعال‪ ،‬یون کلسیم و‬ ‫فسفولیپید بافتی یا پالکتی (کمپلکس پروترومبیناز)‬ ‫پروترومبین (فاکتور‪ )2‬را به ترومبین می شکند‪ .‬پروترومبین‬ ‫به وسیله دو برش پروتئولیتیکی در سمت کربوکسیل‬ ‫ریشه های ارژنین‪ ،‬یکی در موقعیت ‪ 320‬و دیگری در‬ ‫موقعیت ‪ ،284‬فعال می شود‪ .‬مولکول های ترومبین فعال‬ ‫شده دارای دو زنجیره ‪ 6‬و ‪ 31‬کیلو دالتونی بوده و به وسیله‬ ‫پیوندهای دی سولفیدی به یکدیگر متصل است‪.‬‬ ‫فیبرینوژن (فاکتور‪ )1‬یک گلیکوپروتئین متشکل از شش‬ ‫زنجیره است که توسط پیوندهای دی سولفیدی با یکدیگر‬ ‫اتصال دارند‪ .‬نواحی انتهای امینو شش زنجیر توسط پیوندهای‬ ‫دی سولفیدی در کنار یکدیگر قرار دارند‪ .‬نواحی ‪-N‬ترمینال‬ ‫زیراحدهای ‪ aa‬و ‪ BB‬دارای بارهای منفی زیادی است و دافعه‬ ‫حاصل از این بارها از تجمع فیبیرینوژن جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫ترومبین با فعالیت سرین پروتئازی خود پپتیدهای ‪-N‬ترمینال‬ ‫فیبرینوژن را شکسته و منجر به تجمع مولکول های فیبرین و‬ ‫تشکیل لخته نرم می شود‪.‬‬ ‫ترومبین همچنین در فعال سازی فاکتورهای ‪ 11 ،8 ،5‬و‬ ‫‪ 13‬نقش دارد‪ .‬فاکتور ‪ 13‬یک ترانس گلوتامیداز است که‬ ‫توسط ترومبین فعال شده و با تشکیل اتصاالت ایزوپپتیدی‬ ‫بین گاماکربوکسی امیدی اسیدامینه گلوتامین از یک مولکول‬ ‫فیبرین و گروه –‪ e‬امینوی اسید امینه لیزین در یک مولکول‬ ‫فیبرین دیگر را کاتالیز می کند‪ .‬از این واکنش امونیاک ازاد‬ ‫می شود‪ .‬ایجاد اتصاالت عرضی کوواالن بین منومرهای‬ ‫فیبرین‪ ،‬لخته نرم را به یک لخته محکم تبدیل می کند‪.‬‬ ‫فعال شدن زیموژن های در انعقاد خون غالبا در پیوندهای‬ ‫پپتیدی بین ریشه های سیستئینی که پیوندهای دی سولفیدی‬ ‫تشکیل داده اند‪ ،‬اتفاق می افتد‪ .‬پروترومبین تنها زیموژنی‬ ‫است که به وسیله برش خارج از یک پیوند دی سولفیدی‬ ‫که باعث حذف کامل پپتید دارای ریشه گاما‪-‬کربوکسی‬ ‫گلوتامیل (‪ )Gla‬می شود فعال می شود‪.‬‬ ‫اختالالت انعقاد خون‬ ‫کمبودفاکتور‪ :11‬کمبود این فاکتور مستقیما منجر به‬ ‫خونریزی می شود‪.‬‬ ‫هموفیلی‪ :‬هموفیلی کالسیک یا ‪ A‬یک بیماری مغلوب‬ ‫وابسته به ‪ X‬است که با کمبود فاکتور ‪ 8‬مشخص می شود‪.‬‬ ‫هموفیلی ‪ B‬یک بیماری مغلوب وابسته به ‪ X‬ناشی از نقص‬ ‫در عملکرد فاکتور ‪ 9‬است‪.‬‬ ‫بیماری فون ویلبراند‬ ‫اختاللی است شایع که در نتیجه کمبود فاکتور فون‬ ‫ویلبراند ایجاد می شود‪ .‬معموال به صورت اتوزوم غالب‬ ‫و در موارد نادری اتوزوم مغلوب به ارث می رسد‪.‬‬ ‫خونریزی جلدی – مخاطی‪ ،‬خونریزی بینی‪ ،‬خونریزی‬ ‫از لثه ها‪ ،‬کبودی جلد و خونریزی رحمی تظاهرات‬ ‫بالینی این بیماری است‪ .‬بعضی اوقات در فرم شدید‬ ‫فاکتور ‪ 8‬نیز کاهش یافته و ممکن است بیمار با تظاهراتی‬ ‫شبیه هموفیلی مانند خونریزی مفصلی مراجعه کند‪.‬‬ ‫درمان بیماری به شدت خونریزی بستگی دارد‪ .‬دارو‪،‬‬ ‫فاکتور و یا کنسانتره حاوی فاکتور فون ویلبراند میتوانند‬ ‫خونریزی را متوقف کنند‪.‬‬ ‫اختالالت پالکتی‬ ‫اگر تعداد پالکت ها کمتر از ‪ 150000‬در میلی متر‬ ‫مکعب باشد‪ ،‬ترومبوسیتوپنی مطرح می شود‪ .‬عالمت‬ ‫اصلی اختالالت پالکتی‪ ،‬خونریزی مخاطی– جلدی‬ ‫است‪ .‬احتمال خونریزی با تعداد پالکت ها ارتباط کامل‬ ‫ندارد‪ ،‬اما عموما اگر تعداد پالکت کودکی کمتر از ‪20000‬‬ ‫در میلی متر مکعب باشد خطر خونریزی خودبخودی‬ ‫وجود خواهد داشت‪ .‬شایع ترین علت کاهش پالکت در‬ ‫کودکان‪ ،‬مکانیسم های ایمنولوژیک است‪.‬‬ ‫افزایش میزان انتی بادی علیه پالکت ها و در نهایت‬ ‫تخریب انها منجر به ترومبوسیتوپنی خواهد شد‪ .‬این‬ ‫مبتالیان در نوزادی با عالئم خونریزی داخل جمجمه ای‬ ‫ممکن است مراجعه نمایند‪ .‬پورپورای ترومبوسیتوپنیک‬ ‫خودایمنی اطفال (‪)ITP‬یک اختالل شایع کودکی بوده که‬ ‫معموال به دنبال عفونت حاد ویروسی بروز می کند‪%80 .‬‬ ‫مبتالیان در طی شش ماه اول بعد از تشخیص خود به‬ ‫خود بهبود می یابند‪.‬‬ ‫این مبتالیان اغلب با عالئم خونریزی پوستی و یا از‬ ‫بینی مراجعه می کنند‪ .‬معموال کاهش پالکت شدید است‪.‬‬ ‫درمان بر نتیجه دراز مدت بیماری تاثیری نمی گذارد‪،‬‬ ‫بلکه هدف از ان‪ ،‬افزایش تعداد پالکت ها است‪.‬‬ ‫اختالالت عملی پالکت ها نیز با خونریزی جلدی –‬ ‫مخاطی و افزایش زمان سیالن مشخص می شود‪ .‬ممکن‬ ‫است اولیه یا ثانویه باشد‪ .‬از نوع اولیه ان می توان به‬ ‫ترومباستنی گالنزمن و از انواع ثانویه به تماس باسموم و‬ ‫یا مصرف داروها می بایست اشاره کرد‪.‬‬ ‫منبع‬ ‫‪1-SID.IR‬‬ ‫‪2-http://bioclinic.persianblog.ir/post/254/‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪59‬‬ FEB. 2017 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Volume 19 Issue No. 133 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran Managing editor: Dr. Arash Daryakar MD Executive Manager: Editorial……..................................................................................................………..2 News .............................................................................................................................3 3 aafrah@gmail.com content 3 Editor in Chief: Dr. Abbas Afrah 3 Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com New list of Acceptable Kits & Equipment; Mahmood Aslani By Health Reference Lab Administration of MOH...................................5 3 matashkhis@gmail.com laboratories Assignment to Foreign Companies, Savings or Threaten of National Interests.............................................….11 The necessary Conditions for the Establishment of Test laboratories Working with ISIR....53 3 Nurse Blood Gaz Analayzr System…….........................................................................…..50 3 Parvin Mokhtar, Medical Genetics (PhD.) Organization of Chromatin and Transcriptional Regulation………...............…..48 3 Dr. Alireza Tarang, Laboratory News.........................................................................................................44 3 Anatomo-Clinical Pathologist Epigenetic and Learning……….......................................................................……..41 3 Dr. Alireza Mehrvarz, The General Principles of QC in the Laboratory; Internal Quality Control........34 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) 22nd Razi Medical Sciences Research Festival…………....................................….31 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, A Glance on the Pioneers, Dr. Shariatmadar……....................................................26 3 Professor of Tehran Medical Sciences Meeting of the Regional AIDS Control Strategic Plan……........................……….24 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, MedLab 2017 Exhibition………….................................................................………22 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, 3 Scientific Consultants: History of Hematology in Iran ………………...................................................……18 The Mechanism of Blood Coagulation……….................................................…….58 ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ ‪62‬‬ ‫‪62‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ ‪64‬‬ ‫‪64‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫بهمن ‪95‬‬ ‫شماره ‪133‬‬ ‫‪65‬‬ Lab Diagnosis 95 ‫بهمن‬ 133 ‫شماره‬ 66 66