ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 135

‫سال نوزدهم ‪‬‬ ‫شماره ‪135‬و‪ 134‬‬ ‫اسفند‪،95‬فروردین‪ 96‬‬ ‫‪ 146‬صفحه ‪‬‬ ‫‪ 8000‬تومان ‪‬‬ ‫‪ ISSN: 1561-6363‬‬ ‫‪‬‬ ‫نخستین نشریه ازمایشگاهی کشور‬ ‫فرهنگ‪ ،‬قانون و پند و اندرز ‪ -‬دکترعباس افراه‬ ‫‪‬‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‪ -‬دکترارش دریاکار‪ ،‬دکترمائده رعیتی‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الرستان‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛ جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫تاثیر ژن ‪ nNOS‬در بیماران مبتال به اسکیزوفرنی‬ ‫اصول عملکرد‪ ،‬نگهداشت و کنترل کیفی تجهیزات ازمایشگاهی؛ االیزا و االیزا واشر‪ -‬مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫رعایت الزامات تجهیزات ازمایشگاهی در ازمایشگاه‪ -‬مهندس نیلوفر حسن‬ ‫‪ LncRNAs‬در سرطان لوزالمعده‪ -‬نوشین امانی‪ ،‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫ل ن و مبارک‬ ‫سا‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪23‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪29‬‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪37‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪39‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪41‬‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪47‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪49‬‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪51‬‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪53‬‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪55‬‬ ‫ ‪56‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪57‬‬ ‫ ‪58‬‬ ‫‪58‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫ماهنامه‬ ‫سالنوزدهم‪-‬شماره‪(134-135‬اسفند‪-95‬فروردین‪146/)96‬صفحه‪8000/‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترارش دریاکار‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪‬‬ ‫سراغاز؛ فرهنگ‪ ،‬قانون و پند و اندرز‪2 .................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‪3...................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها ‪5..........................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛‬ ‫نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی سال ‪8...............................................................95‬‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الرستان‪16........................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬بخش دوم‪20...............................................‬‬ ‫تلفن‪021-88982100 / 09127333407 :‬‬ ‫‪‬‬ ‫نهمین کنگره ازمایشگاه و بالین و دومین کنگره علوم پایه پزشکی و تولید دانش بنیان برگزارشد‪24......................‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫‪‬‬ ‫گذری برزندگانی استاد دکتر حسین بیژن؛ پیشکسوت انگل شناسی‪26 ..................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫اصول عملکرد‪ ،‬نگهداشت و کنترل کیفی تجهیزات ازمایشگاهی؛ االیزا و االیزا واشر‪30......................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫اردیبهشت امسال برگزار می شود؛پنجمین نمایشگاه تجهیزات و مواد ازمایشگاهی ساخت ایران‪36.....................‬‬ ‫‪‬‬ ‫ی بیوتیکی نوظهور…………………………………………………………‪37…...........................‬‬ ‫مقاومت های انت ‬ ‫‪‬‬ ‫رپرتاژ اگهی؛ گزارشی از جشن بزرگ شرکت ارمین شگرف؛ نماینده کمپانی ‪ Arctico‬در ایران‪40........................‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان طالقانی‪ -‬نرسیده به حافظ‬ ‫کوچه غفارزاده‪ -‬کوچه مشتاقی‪-‬پالک‪1‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪www.Tashkhis.com‬‬ ‫سال نوزدهم ‪‬‬ ‫شماره ‪135‬و‪ 134‬‬ ‫اسفند‪،95‬فروردین‪ 96‬‬ ‫‪ 146‬صفحه ‪‬‬ ‫‪ 8000‬تومان ‪‬‬ ‫‪ ISSN: 1561-6363‬‬ ‫‪‬‬ ‫نخستین نشریه ازمایشگاهی کشور‬ ‫فرهنگ‪ ،‬قانون و پند و اندرز ‪ -‬دکترعباس افراه‬ ‫‪‬‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‪ -‬دکترارش دریاکار‪ ،‬دکترمائده رعیتی‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الرستان‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛ جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫‪‬‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫‪‬‬ ‫تاثیر ژن ‪ nNOS‬در بیماران مبتال به اسکیزوفرنی‬ ‫‪‬‬ ‫رعایت الزامات تجهیزات ازمایشگاهی در ازمایشگاه‪ -‬مهندس نیلوفر حسن‬ ‫‪‬‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫اصول عملکرد‪ ،‬نگهداشت و کنترل کیفی تجهیزات ازمایشگاهی؛ االیزا و االیزا واشر‪ -‬مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫‪ LncRNAs‬در سرطان لوزالمعده‪ -‬نوشین امانی‪ ،‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ‪88809212‬‬ ‫سپهبد قرنی‪ ،‬کوچه ش محمدی‪ ،‬پالک ‪4‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫نرس‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫‪‬‬ ‫تاثیر ژن‬ ‫‪‬‬ ‫معرفی یک روش پیشرفته ‪Immunoassay‬‬ ‫‪‬‬ ‫تازه های ازمایشگاه‪48................................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫میکرو ‪ RNA‬ها و پاسخ اسیب ‪52......................................................................................................................DNA‬‬ ‫‪‬‬ ‫رعایت الزامات تجهیزات ازمایشگاهی در ازمایشگاه‪54..........................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫تلومر و تلومراز درفرایند پیری‪57...............................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫مروری بریخچال فریزرهای ازمایشگاهی و بیمارستانی‪62.........................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در سرطان لوزالمعده‪67.............................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫تکنولوژی ‪ Stripassay‬به عنوان روشی قدرتمند در تشخیص انواع جهش های ژنتیک‪72....................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫رپرتاژ اگهی؛ هفتمین کارگاه اموزشی شرکت نانو مهر‪ :‬باعنوان غربالگری سالمت جنین برگزارشد‪74.................‬‬ ‫‪nNOS‬‬ ‫در بیماران مبتال به اسکیزوفرنی‪42................................................................................................‬‬ ‫با نام دلفیا (‪46.......................................................................)DELFIA‬‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫سراغاز‬ ‫فرهنگ‪ ،‬قانون و پند و اندرز‬ ‫بیشتر ایرانیان به فرهنگ خود می نازند‪ .‬براستی هم تا اندازه ای‬ ‫حق دارند‪ ،‬ولی هرمسافر بیگانه ای که از کشورهای پیشرفته به ایران‬ ‫پا بگذارد‪ ،‬با نخستین پدیده ی بی فرهنگی‪ ،‬یعنی شیوه ی رانندگی‬ ‫در ایران شگفت زده می شود‪ .‬هرساله هم شمار چشمگیری از‬ ‫هم میهنان قربانی این پدیده ی بی فرهنگی می شوند‪ .‬روزهای‬ ‫نوروزی هم روز مرگ بسیاری از گذشتگان و ایندگان است‪.‬‬ ‫ساعت ها در جاده و نشستن در ماشین در سال نو‪ ،‬نا خوداگاه‬ ‫ذهنم سرگرم این پدیده شده بود‪ .‬جلوی چشم خود می دیدم که‬ ‫درصد راننده ها‪ ،‬پا روی حقوق هم میهنان و قانون‪80‬چگونه‬ ‫می گذارند‪ .‬حتا کار برخی از پلیس های راهنمایی هم همانند‬ ‫مسافران بود‪ .‬جای شگفتی نیست زیرا بسیاری از پلیس های‬ ‫راهنمایی‪ ،‬جوانان نازنینی هستند که خدمت وظیفه انجام می دهند و‬ ‫اشنایی انان با پیوند شهروندی و ایین راهنمایی ورانندگی‪ ،‬شاید تنها‬ ‫در دوره ی کوتاهی در هنگام اموزش بوده است (در کشورهای‬ ‫پیشرفته‪ ،‬پلیس های راهنمایی و رانندگی که از میان هزاران نفر‬ ‫داوطلب برگزیده می شوند‪ ،‬باید دانش اموخته ی دانشگاه باشند)‪.‬‬ ‫در شهرهای میان راهی با بیلبوردهای تبلیغاتی که درست چسبیده‬ ‫به چراغ سبز راهنمایی ها است‪ ،‬روبرو شدیم که در هیچ جای‬ ‫جهان روا نیست‪ ،‬زیرا خود مایه ی تصادف می شود‪ .‬یک اگهی‬ ‫) در‪ (1396‬به جای ‪1397‬بانکی نیز تابلوهای بزرگ تبریک سال‬ ‫همه ی شهرها بر افراشته است‪ .‬بانک که باید امانت دار مردم و‬ ‫از هر نظر باید دقیق باشد‪ ،‬تاریخ را به نادرست نوشته که جلب‬ ‫توجه کند‪ .‬چرا این نادرست نویسی از سوی شهرداری ها نادیده‬ ‫گرفته می شود؟ تقویم یک کشور را برای تبلیغ‪ ،‬به سخره گرفتن ایا‬ ‫یک خالف مشهود نیست؟ در کشور ما شبانه روزی در رسانه ها‬ ‫پند و اندرز و تعریف پخش می شود! چه اندازه پند و اندرز؟‬ ‫هر ایرانی‪ ،‬شاید به اندازه ی نیمی از جهان نصیحت می شود‪.‬‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫پس چرا کارایی ندارد؟ چرا در کشورهایی که در انها کمترین‬ ‫ناروایی رانندگی دیده نمی شود‪ ،‬خبری از پند و اندرز نیست؟‬ ‫زیرا انجا قانون حکفرما است و قانون نیز در روان مردم نهادینه شده‬ ‫است‪ .‬زباله های پراکنده در طبیعت هم به راستی نشانه ی روشن‬ ‫بی فرهنگی است که گویا چاره پذیر نیست‪ .‬در یکی از پیامک های‬ ‫نوروزی جستاری زیبا خواندم و به راستی لذت بردم‪ .‬چکیده ی‬ ‫انرا در اینجا بازگو می کنم‪ :‬تمدن‪ ،‬یگانه کاالیی است که مبادله‬ ‫پذیرنیست و تنها در درون یک ملت "تولید" می شود‪ .‬قدرت‬ ‫فناوری خیره کننده ژاپنی ها‪ ،‬با همه جالل و شکوهش‪ ،‬یک "فرع"‬ ‫کوچکی است از تمدنی که ان ملت افریده است‪ .‬اصل این تمدن‬ ‫را بیش از انچه در کارخانه های با شکوه ایالت اوزاکا بتوان یافت‬ ‫در ویرانه های دلخراش ایالت فوکوشیما می توان دید‪ .‬هنگامی که‬ ‫در پی هولناکترین زلزله قرن‪ ،‬مردم را می بینید که منظم و تمیز در‬ ‫صف دریافت اب می ایستند‪ ،‬و بی جنجال و هیاهو و ناسزا ‪ ،‬تنها به‬ ‫اندازه ی نیاز همان روز خود اب دریافت می کنند‪ .‬اگر این پدیده‬ ‫را با رفتار مردمان جهان سومی در شرایط عادی مقایسه کنیم‪ ،‬معنای‬ ‫تمدن به خوبی نمایان می شود‪ .‬در همه ی فیلم ها که از روزهای‬ ‫پس از زلزله و سونامی گرفته شده‪ ،‬یک صحنه درگیری ازدحام‪،‬‬ ‫هجوم و غارت فروشگاه دیده نمی شود‪ .‬مردم دستگیرافراد ناتوان‪،‬‬ ‫پیر و بیمار بودند‪ .‬رستوران ها قیمت را کاهش دادند‪ .‬خود پردازها‬ ‫بی نگهبان دست نخورده ماندند‪ .‬در این گزارش ها حتا یک نمونه‬ ‫سوگواری شدید یا زدن به سر و صورت دیده نمی شود‪ .‬مصیبت و‬ ‫اندوه همراه با ارامش بود‪ .‬هنگامی که در یک فروشگاه برق رفت‪،‬‬ ‫مردم اجناس را برگرداندند به سرجایشان‪ ،‬و به ارامی راهی بیرون‬ ‫شدند‪ .‬رسانه ها در پخش گزارش های التهاب افرین خودداری‬ ‫می کردند‪ .‬چنین فرهنگ و چنان رفتار مدنی است که ژاپن شکست‬ ‫خورده را پس از جنگ دوباره ابر قدرت صنعتی کرد‪.‬‬ ‫دکتر ارش دریاکار‪ -‬بورد تخصصی اسیب شناسی تشریحی و بالینی‬ ‫دکتر مائده رعیتی دماوندی (بورد تخصصی پوست و مو)‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‬ ‫بیمار خانم ‪ 31‬ساله ای است که با شکایت شروع ناگهانی ضایعات‬ ‫پوستی اندام تحتانی همراه با تب لرز و ارترالژی از ‪ 2‬هفته قبل به‬ ‫دنبال مصرف داروی پروژسترون مراجعه کرده است‪ .‬بیمار مورد‬ ‫شناخته شده تاالسمی است و ‪ 3‬سال قبل تحت عمل اسپلنکتومی‬ ‫و کله سیستکتومی (به علت سنگ کیسه صفرا) قرار گرفته و به‬ ‫علت ترومبوسیتوز تحت درمان با داروی هیدروکسی اوره است‪ .‬در‬ ‫معاینه پوست‪ ،‬پورپورای قابل لمس‪ ،‬پالک ها و پاپول های اریتماتو‬ ‫و کهیری منتشر در سطح دورسال هردو پا‪ ،‬سطح جلو و پشتی ساق‬ ‫پا مشهود است‪ .‬همچنین تعداد کمی ضایعات مشابه پراکنده در‬ ‫ساعد هر دو دست نیز دیده می شود(شکل ‪ 1‬و ‪.)2‬‬ ‫بیمار با تشخیص افتراقی زیر بیوپسی شد‪:‬‬ ‫‪1) Leukocytoclastic vasculitis‬‬ ‫‪2) Drug eruption‬‬ ‫‪3) Pigmented purpuric dermatosis‬‬ ‫‪4) Contact dermatitis‬‬ ‫در بررسی میکروسکوپی بافت پوست پوشیده شده از اپیدرم‬ ‫اتروفیک دیده شد‪ .‬درم تحتانی التهاب شدید نوتروفیلی دور‬ ‫عروق به همراه رسوب فیبرین و لکوسیتوکالزی به همراه انتشار‬ ‫خارج عروقی گلبول های قرمز را نشان داد‪ .‬با یافته های کالسیک‬ ‫ذکر شده تشخیص واسکولیت لکوسیتوکالسیک برای بیمار‬ ‫گذاشته شد(شکل های ‪ 3‬تا ‪.)5‬‬ ‫بحث‬ ‫واسکولیت لکوستیوکالستیک به واسکولیتی گفته می شود که در‬ ‫ان بیشتر نوتروفیل وجود داشته و خرده های نوتروفیلی در ان دیده‬ ‫می شود‪ .‬از نظر بالینی با پورپورای قابل لمس ظاهر شده در مقایسه‬ ‫با پورپورای صاف که در شرایط غیر التهابی و خونریزی دهنده‬ ‫دیده می شود‪ .‬ضایعات بیشتر در پایین ساق پا و مچ پا دیده شده‬ ‫اما ممکن است در محل های دیگر مثل بازو دیده شده و گاهی‬ ‫بصورت پاپول های صورتی تا قرمز شروع شده و سپس پورپوریک‬ ‫شوند‪ .‬کمپکس های ایمنی در گردش مسئول اسیب های عروقی‬ ‫هستند‪ .‬در برخی از موارد علت فرایند نا مشخص است‪ .‬اگرچه‬ ‫بعضی از انواع ان مثل پورپورای هنوخ شون الین ممکن است بعد‬ ‫از عفونت دستگاه تنفس فوقانی ایجاد شده و برخی از موارد بعد از‬ ‫عفونت های ویروسی و باکتریایی باشند‪.‬‬ ‫فرایند بیماری یک تا دو ماه طول می کشد اگرچه انواع مزمن و‬ ‫عودکننده نیز رخ می دهند که به عنوان واسکولیت‪Gougerot-Ruiter‬‬ ‫شناخته می شود‪ .‬علت های دیگر بیماری شامل دارو (مثل‬ ‫پنی سلین و هیدروکلروتیازید)‪ ،‬بیماری های همراه بافت همبند‬ ‫(ارتریت روماتویید‪-‬لوپوس) و به طور ناشایع بدخیمی ها‬ ‫(لنفوم‪ ،‬مولتیپل میلوم و تومورهای ‪ )solid‬است‪ .‬کرایوگلبولینمی‬ ‫مخلوط با واسکولیت لکوسیتوکالستیک همراه بوده که برخالف‬ ‫کرایوگلبولینمی مونومکونال است که تغییرات ان بیشتر ناشی‬ ‫از ترومبوز است‪ .‬واسکولیت لکوسیتوکالستیک می تواند در‬ ‫شرایط دیگری مثل پلی ارتریت ندوزا‪ ،‬گرانولوم فاسیال و‬ ‫‪ erythema elevatum diutinum‬دیده شود‪.‬‬ ‫در بیوپسی شکل های مختلف واسکولیت لکوسیتوکالستیک‬ ‫شامل ادم درم‪ ،‬تورم مویرگی و نفوذپذیری دیواره عروق توسط‬ ‫سلول های التهابی به همراه ‪ ،RBC Extravasation‬لکوسیتوکالزی‬ ‫و گاهی رسوب فیبرین در دیواره و اطراف عروق خونی است‪.‬‬ ‫شکل های کالسیک بیماری ‪ post capillary venule‬را درگیر می‬ ‫کند‪ .‬ضایعات اولیه ممکن است تغییرات مختصر یا ناحیه ای داشته‬ ‫باشند وممکن است برش های عمقی تر برای پیدا کردن یافته‬ ‫های تشخیصی الزم شود‪ .‬در شکل های شدید بیماری تجمعات‬ ‫نوتروفیل در درم پاپیلری جمع می شوند‪ .‬جداشدگی ساب اپی‬ ‫درمال و نکروزاپیدرم نیز ممکن است رخ دهد‪ .‬در صورت مزمن‬ ‫شدن بیماری لنفوسیت ها افزایش یافته‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪3‬‬ ‫و می تواند یافته های تشخیصی واسکولیت لکوسیتوکالستیک را‬ ‫بپوشاند و نمای واسکوسیت لنفوسیتی را ایجاد کند‪.‬‬ ‫گاهی افتراق شکل های مختلف کلینیکی بر پایه پاتولوژی مشکل‬ ‫بوده اما واسکولیت به علت کرایوگلبولینمی و واسکولیت عفونی‬ ‫عالوه بر یافته های کالسیک بیماری ترومبوز هم دارند‪ .‬هنگامی‬ ‫که واسکولیت و گرانولوم ظاهر شوند‪ ،‬گرانولوماتوز وگنر یا سندرم‬ ‫چرچ – اشتراوس باید در تشخیص های افتراقی قرار گیرند‪ .‬پلی‬ ‫انژئیت میکروسکوپی درگیری ارتریول داشته و همچنین گاهی‬ ‫التهاب مخلوط دردرم عمقی دارند‪ .‬وجود ائوزینوفیل نیز در‬ ‫واسکولیت لکوسیتوکالستیک ناشایع نمی باشد‪ .‬اگرچه در برخی از‬ ‫مطالعات واسکولیت لنفوسیتی با تعدادی ائوزینوفیل در واسکولیت‬ ‫کهیری بیشتر دیده شده است‪.‬‬ ‫مطالعه میکروسکوپ ایمونوفلورسانس مستقیم در صورت‬ ‫استفاده به جا می تواند در تایید تشخیص بیماری بسیار کمک‬ ‫کننده باشد‪ .‬به ویژه وقتی یافته های میکروسکوپی دو پهلو است‪.‬‬ ‫اگرچه بیوپسی باید از ناحیه ای گرفته شود که کمتر از ‪ 48‬ساعت‬ ‫از وقوع ان گذشته باشد و ضایعات با زمان بیشتر ممکن است به‬ ‫علت فاگوسیتوز فاکتورهای ایمنی نتایج منفی یا دو پهلو داشته‬ ‫باشند‪ .‬روش دیگر استفاده از تست ‪ histamine trap‬است که در‬ ‫ان ‪ 50‬میکرولیتر از محلول هیستامین با غلظت ‪mg/mL 0/1‬‬ ‫اینترادرمال تزریق شده و بیوپسی ‪ 3‬تا ‪ 4‬ساعت بعد از ناحیه‬ ‫گرفته می شود‪ .‬این پدیده باعث ایجاد شکاف های اندوتلیال شده‬ ‫که باعث گیر انداختن کمپکس های ایمنی می شود و با احتمال‬ ‫بیشتری با نتیجه مثبت ایمونوفلورسانس همراه است‪ .‬البته این تست‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫بندرت به کار می رود‪ .‬یافته های ایمونوفلورسانس مستقیم شامل‬ ‫رسوب ایمونوگلوبولین ها‪،‬کمپلمان (‪ )C3‬و فیبرین در دیواره عروق‬ ‫خونی است‪ .‬به طور شایع تر ایمونوگلوبولین ها و کمپلمان با نمای‬ ‫گرانولر یا نقطه ای رسوب می کنند اما رسوب فیبرین قوی تر و‬ ‫پر تراکم تر است‪ .‬در تجربه نویسنده کتاب رسوب ‪ IgA‬از همه‬ ‫ایمونوگلبولین ها شایع تر بوده و بیشتر در پورپورای هنوخ شون‬ ‫الین دیده شده اما در واسکولیت کهیری (نوع هیپوکمپلمان) و‬ ‫کرایوگلبولینمی مخلوط نیز ظاهر می شود‪ .‬رسوب ‪ IgM‬دومین‬ ‫یافته شایع بوده و بعد از ان ‪ IgG‬در رتبه بعدی قرار دارد‪ .‬گاهی دو‬ ‫تا سه ایمونوگلبولین رسوب می کند که در مواردی مثل واسکولیت‬ ‫همراه با کرایوگلبولینمی مخلوط و بیماری های بافت پیوندی دیده‬ ‫می شوند‪ .‬در برخی از بیوپسی ها فقط رسوب ‪ C3‬یا فیبرین بدون‬ ‫رسوب ایمونوگلبولین دیده می شود که می تواند نشان دهنده‬ ‫واسکولیت لکوسیتوکالستیک باشد اما گاهی ‪ C3‬و یا فیبرین در‬ ‫درماتوزهایی که فاقد واسکولیت ناشی از رسوب کمپکس ایمنی‬ ‫هستند‪ ،‬دیده می شوند‪.‬‬ ‫تشخیص افتراقی‬ ‫تشخیص افتراقی اصلی وقتی است که تغییرات پاتولوژی مختصر‬ ‫بوده و توسط التهاب شدید یا التهاب دور عروقی نوتروفیلی پوشیده‬ ‫می شود‪ .‬در این موارد دقت کافی به تغییرات عروقی و مطالعات‬ ‫ایمونوفلورسانس ضروری خواهد بود‪ .‬همچنین می بایست به‬ ‫پدیده واسکولیت ثانویه اگاه بود که به عنوان نمونه در عمق زخم‬ ‫ها یا در ارتشاح شدید نوتروفیلی درم دیده می شود‪ .‬در این موارد‬ ‫بهتر است عروقی که در کنار زخم قرار ندارند‪ ،‬بررسی شود‪.‬‬ ‫مواردی از کهیرنوتروفیلی که شباهت زیادی به واسکولیت کهیری‬ ‫دارد می تواند مشکالت تشخیصی ایجاد کند‪ .‬این نوع از کهیر در‬ ‫ضایعات طول کشیده ای دیده می شود که بیشتر به جای خارش‬ ‫با درد همراه هستند‪ .‬تجمعات نوتروفیلی در این نوع کهیر دور‬ ‫عروقی بوده اما لکوسیتوکالزی دیده نمی شود و شواهدی از اسیب‬ ‫اندوتلیال یا رسوب فیبرین وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪Reference:‬‬ ‫‪Patterson James W, Practical Skin Pathology, 1st ed., 69-71‬‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫ساالنه ‪ ۴‬هزار ویال انتی توکسین دیفتری و کُزاز‬ ‫در موسسه رازی تولید می شود‬ ‫سالیانه ‪ 2‬هزار ویال انتی توکسین‬ ‫تتانوس(کزاز) که برای کنترل بیماری کزاز‬ ‫در دام مورد استفاده قرار می گیرد در موسسه‬ ‫رازی تولید می شود‪.‬‬ ‫رئیس بخش جانوران سمی موسسه‬ ‫تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی با اشاره‬ ‫به تولید ساالنه ‪ ۴‬هزار ویال انتی توکسین‬ ‫دیفتری و کزاز در این موسسه گفت‪ :‬این‬ ‫بیماری ها در کشور تحت کنترل قرار گرفته‪،‬‬ ‫اما به دلیل شاخص های پایین بهداشتی‬ ‫کشورهای همجوار‪ ،‬تولید و وجود این‬ ‫محصول در کشور ضروری است‪.‬‬ ‫دکتر ناصر محمدپور با اشاره به‬ ‫تولید محصول استراتژیک انتی توکسین‬ ‫دیفتری)‪ (Diphtheria‬در کنار پادزهرهای‬ ‫ضد مارگزیدگی و ضد عقرب زدگی در‬ ‫بخش جانوران سمی موسسه رازی‪ ،‬اظهار‬ ‫کرد‪ :‬ساالنه ‪ 2‬هزار ویال انتی توکسین‬ ‫دیفتری در موسسه رازی تولید می شود‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬سالیانه ‪ 2‬هزار ویال‬ ‫انتی توکسین تتانوس(کزاز) که برای کنترل‬ ‫بیماری کزاز در دام مورد استفاده قرار‬ ‫می گیرد نیز در این موسسه تولید می شود‪.‬‬ ‫رئیس بخش جانوران سمی موسسه‬ ‫رازی گفت‪ :‬اگرچه بر اثر پوشش خوب‬ ‫واکسیناسیون(‪ ،)vaccination‬این بیماری ها‬ ‫در کشور تحت کنترل قرار گرفته‪ ،‬اما کشورهای‬ ‫همجوار از نظر شاخص های بهداشتی پایین‬ ‫هستند و این بیماری ها ممکن است بر اثر‬ ‫مسافرت و مهاجرت انان به کشور منتقل شود‪.‬‬ ‫دکتر محمدپور تصریح کرد‪ :‬این‬ ‫انتی توکسین ها در موسسه رازی تولید و‬ ‫در وزارت بهداشت نگهداری می شود تا در‬ ‫زمان نیاز در کشور مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬برای جلوگیری از شیوع‬ ‫این بیماری ها‪ ،‬وجود انتی توکسین ها امری‬ ‫ضروری در کشور محسوب می شود‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬در برخی مواقع نیز‬ ‫این واکسن ها به کشورهای همجوار ارسال‬ ‫می شود تا از اپیدمی هایی که در این کشورها‬ ‫ایجاد می شود جلوگیری کرده و ان ها را‬ ‫تحت کنترل قرار دهد‪.‬‬ ‫با حضور وزیر بهداشت انجام گرفت‪:‬‬ ‫بهره برداری از بزرگترین مرکز پزشکی غرب کشور در سنندج‬ ‫فاز نخست بیمارستان ‪ 540‬تختخوابی کوثر‬ ‫سنندج به عنوان بزرگ ترین مرکز پزشکی‪،‬‬ ‫اموزشی و درمانی غرب کشور با حضور‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی به‬ ‫بهره برداری رسید‪.‬‬ ‫ایین بهره برداری از این بیمارستان ‪540‬‬ ‫تختخوابی با صرف هزینه یک هزار و‬ ‫‪620‬میلیارد ریال با حضور'سیدحسن قاضی‬ ‫زاده هاشمی' وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و‬ ‫اموزش پزشکی برگزار شد‪.‬‬ ‫این بیمارستان در ‪ 10‬طبقه و با زیربنای‬ ‫‪ 54‬هزار مترمربع شامل بخش های مختلف‬ ‫درمانی و تشخیصی است‪.‬‬ ‫این بیمارستان دارای بخش های اتاق عمل‪،‬‬ ‫بخش دیالیز‪ ،‬اورژانس‪ ،‬درمانگاه‪ ،‬ازمایشگاه‪،‬‬ ‫بستری‪ ،‬رادیولوژی‪ ،‬کلینیک های تخصصی‪،‬‬ ‫‪ CSR‬امفی تئاتر و بخش های دیالیز‪ICU ،‬‬ ‫رادیولوژی‪ ،‬پزشکی هسته ای‪ ،‬داروخانه و‬ ‫سایر بخش های اداری و پشتیبانی است‪.‬‬ ‫امروز همچنین با حضور وزیر بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی عالوه بر افتتاح فاز‬ ‫نخست این بیمارستان‪ ،‬کلینیک تخصصی‬ ‫ویژه دانشگاه علوم پزشکی با اعتبار ‪40‬‬ ‫میلیارد ریال و بخش اورژانس بیمارستان‬ ‫توحید سنندج نیز به بهره برداری می رسد‪.‬‬ ‫امروز مرکز ام ار ای مریوان و سقز‪ ،‬کلینیک‬ ‫تخصصی ویژه بیمارستان شهید بهشتی و‬ ‫مرکز فوریت های پزشکی قروه‪ ،‬بیمارستان‬ ‫‪ 32‬تختخوابی جدید االحداث شهدا‬ ‫دهگالن‪ ،‬سی تی اسکن بیمارستان های‬ ‫امام خمینی(ره) دیواندره و سینای کامیاران‬ ‫به صورت همزمان توسط وزیر بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی به صورت ویدئو‬ ‫کنفرانس بهره برداری می شود‪.‬‬ ‫سیدحسن قاضی زاده هاشمی وزیر‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی به همراه‬ ‫جمعی از معاونانش در سفری یک روزه به‬ ‫کردستان سفر کرده است‪.‬‬ ‫سنندج با حدود ‪ 500‬هزار نفر جمعیت‬ ‫مرکز استان کردستان است‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪5‬‬ ‫تشخیص سرطان درسیگاری ها بایک ازمایش‬ ‫محققان متوجه شدند که با یک نمونه برداری‬ ‫ساده از بینی افراد سیگاری می توان سرطان‬ ‫ریه را در این افراد تشخیص داد‪.‬‬ ‫به گزارشی از پایگاه اینترنتی اکسپرس‪،‬‬ ‫محققان دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون‬ ‫می گویند‪ :‬با استفاده از یک سواب (گوش‬ ‫پاک کن) برای یک نمونه برداری ساده‬ ‫می توان احتمال ابتال به سرطان ریه را در‬ ‫افراد سیگاری تشخیص داد‪.‬‬ ‫به گفته این محققان‪ ،‬سیگار کشیدن به‬ ‫سلول های جداره دو سوراخ بینی که در‬ ‫بویایی دخالت دارند‪ ،‬اسیب می زند‪.‬‬ ‫انها متوجه شدند که با تشخیص‬ ‫این تغییرات می توان بدون نیاز به‬ ‫نمونه برداری های گران قیمت و خطرناک‪،‬‬ ‫پیش بینی کرد که ایا بیماران به سرطان‬ ‫بالقوه کشنده ریه مبتال هستند یا خیر‪.‬‬ ‫معموال در مراحل ابتدایی سرطان ریه‪ ،‬هیچ‬ ‫عالمت و یا نشانه ای از این بیماری وجود‬ ‫ندارد؛ اما در مراحل پیشرفته عالئمی شامل‬ ‫سرفه مداوم‪ ،‬تنگی نفس‪ ،‬احساس خستگی‬ ‫یا ضعف و باال اوردن خلط بروز می کند‪.‬‬ ‫معموال برای افرادی که در معرض خطر‬ ‫ابتال به سرطان ریه قرار دارند‪ ،‬تصویربرداری‬ ‫از قفسه سینه با اشعه ایکس تجویز می شود اما‬ ‫در این اسکن ها اغلب تفاوت میان تومورهای‬ ‫بدخیم و خوش خیم تشخیص داده نمی شود‪.‬‬ ‫اما محققان در این مطالعه جدید متوجه‬ ‫شدند که برخی نشانگرها در بینی می توانند‬ ‫احتمال بدخیمی یک تومور ریه را نشان دهد‪.‬‬ ‫دکتر مارک لنبورگ که در این مطالعه‬ ‫همکاری داشت‪ ،‬گفت‪ :‬یافته های ما به وضوح‬ ‫وجود یک حوزه اسیب مرتبط با سرطان را در‬ ‫راه های هوایی نشان می دهد‪ ،‬که در بافت‬ ‫اپیتلیوم بینی نیز قابل اندازه گیری است‪.‬‬ ‫اپیتلیوم غشایی از بافت سلولی است که‬ ‫در این مورد در حفره بینی قرار دارد و از‬ ‫ان محافظت می کند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬ما متوجه شدیم که بیان ژن‬ ‫بینی مستقل از عوامل خطرساز استاندارد‪،‬‬ ‫حاوی اطالعاتی درباره وجود سرطان است‬ ‫که نشان می دهد بیان ژن های اپیتلیال بینی‬ ‫می تواند به تشخیص سرطان ریه کمک کند‪.‬‬ ‫اثرات پایدار مسمومیت غذایی بر دی ان ای‬ ‫به گــزارش پایــگاه خبری‬ ‫ساینس دیلی‪ ،‬باکتری سالمونال‬ ‫تنها در امریکا هر ســاله عامل‬ ‫بیش از یک میلیون مورد بیماری‬ ‫ناشــی از مواد غذایی است‪ .‬اما‬ ‫این باکتری به ندرت باعث مرگ‬ ‫بیماران می شود‪.‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫محققــان بــا ازمایش تاثیر این ســم روی‬ ‫سلول های کشت شده انســان در ازمایشگاه‪،‬‬ ‫اسیب های اشــکار به دی ان ای را شناسایی‬ ‫کردنــد‪ .‬با وجود این که محققان به درســتی‬ ‫نمی دانند پیامدهای چنین اسیبی به دی ان ای‬ ‫در بدن انسان چیست‪ ،‬اطمینان دارند که حداقل‬ ‫در این تحقیقــات گونه ای از‬ ‫تاثیر این اســیب ها‪ ،‬طوالنی شدن دوره بهبود‬ ‫امریکا دریافتند باکتری موســوم به سالمونال‬ ‫ازمایش قرار گرفت که قادر است نوعی سم به‬ ‫گزارش کامــل این تحقیقات در نشــریه‬ ‫اســت‪ ،‬اثرات پایداری بر ســامت انســان‬ ‫خود اسیب می زند‪ .‬محققان سایر انواع سالمونال‬ ‫محققان دانشــگاه کرنل در ایالت نیویورک‬ ‫باکتری سالمونال به نام تیفی مورد‬ ‫که یکی از عوامل اصلی مســمومیت غذایی‬ ‫نــام ‪ S-CDT‬تولید کند که به دی ان ای میزبان‬ ‫باقی می گذارد و حتی موجب اسیب دائمی‬ ‫را نیز ازمایش کردند و دریافتند ان ها نیز قابلیت‬ ‫دی ان ای می شود‪.‬‬ ‫‪6‬‬ ‫تولید سم ‪S-CDT‬را دارند‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫بیمار در مسمومیت های غذایی بعدی است‪.‬‬ ‫‪ mBio‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫کشف ژنی که موجب مرگ ناگهانی در جوانان می شود‬ ‫یک گروه بین المللی از محققان‪ ،‬ژن جدیدی را‬ ‫شناسایی کرده اند که می تواند به مرگ ناگهانی‬ ‫در میان جوانان و ورزشکاران منجر شود‪.‬‬ ‫ژن‪ CDH2‬باعث اریتمی کاردیومیوپاتی‬ ‫بطن راست(‪)ARVC‬می شود؛ اریتمی‬ ‫کاردیومیوپاتی بطن راست یک اختالل‬ ‫ژنتیکی است که بیماران را مستعد ایست‬ ‫قلبی می کند و عامل اصلی مرگ غیرمنتظره‬ ‫در افراد جوان به ظاهر سالم است‪.‬‬ ‫این کشف که در نشریه ‪Circulation:‬‬ ‫‪ Cardiovascular Genetics‬منتشر شده‪ ،‬نتیجه‬ ‫همکاری ‪ 15‬ساله بین المللی محققانی از‬ ‫کانادا‪ ،‬افریقای جنوبی و ایتالیا است‪.‬‬ ‫گروهی از موسسه تحقیقات سالمت‬ ‫جمعیت از دانشگاه مک مستر و موسسه‬ ‫علوم بهداشت همیلتون‪ ،‬توالی ژنتیکی و‬ ‫تجزیه و تحلیل بیوانفورماتیک را برای این‬ ‫مطالعه انجام دادند‪.‬‬ ‫محققان می گویند‪ :‬این کشف خبر مهمی‬ ‫برای خانواده هایی است که یک عضو‬ ‫جوان را بر اثر ایست ناگهانی قلبی از دست‬ ‫داده اند؛ همچنین زمینه رابرای مداخله های‬ ‫پیشگیرانه و مشاوره ژنتیکی هموار می سازد‪.‬‬ ‫گسترش سرطان با دستکاری سلول های رگ های خونی‬ ‫محققان مرکز تحقیقات سرطان المان نوعی‬ ‫مولکول فعال را در رگ های خونی شناسایی‬ ‫کردند که توانایی برنامه ریزی مجدد خود را‬ ‫برای گسترش سرطان دارند‪.‬‬ ‫به گزارش پایگاه خبری ساینس دیلی‪،‬‬ ‫محققان هنگام معاینه رگ های خونی تومورهای‬ ‫سرطانی روده‪ ،‬سینه و ریه‪ ،‬مقادیر زیادی از یک‬ ‫مولکول عالمت دهنده فعال موسوم به ‪Notch‬‬ ‫را شناسایی کردند‪ .‬این مولکول رشد اندام های‬ ‫جنین را کنترل می کند و در بدن بزرگساالن‬ ‫به عنوان یک پروتئین عالمت دهنده‪ ،‬فعالیت‬ ‫سلول های بنیادی خون را تنظیم می کند‪.‬‬ ‫محققان از قبل می دانستند که یاخته های الیه‬ ‫درونی رگ های خونی‪ ،‬نقش مهمی را در رشد‬ ‫و گسترش سرطان برعهده دارند‪ .‬اما اکنون‬ ‫دریافتند مقادیر باالی مولکول های فعال ‪Notch‬‬ ‫در سلول های درونی رگ های تومور منجر به‬ ‫گسترش سرطان در بدن بیماران می شود‪.‬‬ ‫پیش از این معلوم شده بود که فعالیت‬ ‫نامتعارف مولکول های ‪ Notch‬می تواند‬ ‫سلول ها را سرطانی کند‪ ،‬اما محققان در این‬ ‫تحقیقات دریافتند که خود سلول های سرطانی‬ ‫تومور‪ ،‬مولکول های ‪ Notch‬را فعال می کنند‪.‬‬ ‫بر اساس نتایج این تحقیقات‪ ،‬میزان فعالیت‬ ‫مولکول های ‪ Notch‬ارتباط مستقیمی با گسترش‬ ‫سرطان در جریان خون و ریه ها دارد‪ .‬سلول های‬ ‫تومور به واسطه فعال کردن مولکول های ‪Notch‬‬ ‫و برنامه ریزی مجدد سلول های الیه درونی‬ ‫رگ ها در راستای اهداف خود‪ ،‬به طرق مختلفی‬ ‫در بدن منتشر می شوند‪.‬‬ ‫محققان در تالشند تا راهکارهای مناسبی‬ ‫را برای مداخله در این فرایند و ممانعت از‬ ‫گسترش سرطان در بدن بیابند‪.‬‬ ‫گزارش کامل این تحقیقات در نشریه‬ ‫‪ Cancer Cell‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫افتتاح دومین کنگره بین المللی دیابت در شیراز‬ ‫دومین کنگره بین المللی دیابت با حضور‬ ‫متخصصان و پزشکان ‪ 11‬کشور‪ ،‬در‪ 12‬اسفند ‪95‬‬ ‫در شیراز اغاز برگزارشد‪.‬‬ ‫رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ایین‬ ‫افتتاح «کنگره سه روزه دیابت و عوارض‬ ‫ان» اظهار داشت‪ :‬دیابت ما در بسیاری از‬ ‫بیماری های غیر واگیر است و نارسایی کلیه‬ ‫و اختالل در عملکرد کبد و بیماری قلب و‬ ‫عروق با ان ارتباط دارد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬در جهان حدود ‪ 400‬میلیون نفر‬ ‫گرفتار دیابت هستند درحالی که با تغییر در‬ ‫سبک زندگی و تغذیه می توان تا حد زیادی از‬ ‫پیشرفت این بیماری ممانعت کرد‪.‬‬ ‫ایمانیه ادامه داد‪ :‬باهدف دسترسی مردم به‬ ‫خدمات تخصصی پیشگیری و درمان دیابت‪،‬‬ ‫‪ 9‬مرکز تخصصی مراقبت کنترل دیابت در استان‬ ‫فارس راه اندازی شده چراکه حدود ‪ 10‬درصد‬ ‫جمعیت باالی ‪ 18‬سال فارس مبتالبه دیابت‬ ‫هستند و بسیاری نیز از بیماری خود اطالع ندارند‪.‬‬ ‫وی مصرف غذاهای شیرین و چرب را در‬ ‫ابتال به دیابت موثر برشمرد و گفت‪ :‬رژیم های‬ ‫گیاهی‪ ،‬حذف غذای فوری و غذاهای دارای فیبر‬ ‫و کم کالری مانند سبزیجات و کاهو‪ ،‬کرفس و‬ ‫نرمش روزانه در پیشگیری و درمان دیابت موثر‬ ‫هستند و با همین اقدامات می توان از هزینه های‬ ‫کالن تجهیزات و امکانات موردنیاز برای درمان‬ ‫بیماری های منشعب از دیابت جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫کاهش مصرف نمک و چربی از دیگر مواردی‬ ‫بود که رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در‬ ‫راستای جلوگیری از ابتال به دیابت مهم ذکر کرد‪.‬‬ ‫به گزارش فارس‪ ،‬دکتر زهرا عبدالهی رئیس‬ ‫دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت چندی قبل‬ ‫در شیراز‪ ،‬سوءتغذیه و فقر غذایی مادر در دوران‬ ‫بارداری را از عوامل ابتال به دیابت و بیماری های‬ ‫غیرواگیر دیگر در دوران بزرگ سالی برشمرد‪.‬‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت اعالم کرد؛‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست وسایل تشخیص ازمایشگاهی ارزیابی شده ازمایشگاه مرجع سالمت مربوط به سال ‪95‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست وسایل تشخیص ازمایشگاهی ارزیابی شده ازمایشگاه مرجع سالمت مربوط به سال ‪95‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪11‬‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست وسایل تشخیص ازمایشگاهی ارزیابی شده ازمایشگاه مرجع سالمت مربوط به سال ‪95‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست وسایل تشخیص ازمایشگاهی ارزیابی شده ازمایشگاه مرجع سالمت مربوط به سال ‪95‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪13‬‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست وسایل تشخیص ازمایشگاهی ارزیابی شده ازمایشگاه مرجع سالمت مربوط به سال ‪95‬‬ ‫‪14‬‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫جدیدترین نتایج بررسی کیت ها و دستگاه های ازمایشگاهی‬ ‫فهرست وسایل تشخیص ازمایشگاهی ارزیابی شده ازمایشگاه مرجع سالمت مربوط به سال ‪95‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتگو‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الرستان‬ ‫در ورای اب های نیلگون خلیج فارس‪ ،‬در فراز داالن های تنگ جنوب‪ ،‬در سینه قلعه اژدها پیکر به کهنسالی‬ ‫تاریخ ایران و در دشتی لخت و عریان‪ ،‬به شهری می رسی بنام الرستان با جمعیتی بالغ بر ‪( 2418790‬اخرین‬ ‫سرشماری ‪ )1390‬که بر این خاک نهاده شده است‪ .‬شهر افسانه های خاموش‪ ،‬شهر تاریخ های گمشده در‬ ‫دل خاک‪ ،‬شهر واژه های دور از دست و سره پارسی‪ ،‬شهر تجارت و قناعت پیشگان‪ ،‬شهری که تازیانه خشم‬ ‫طبیعت بارها او را به ویرانی کشانده و تنش را لرزانده است‪ .‬اما استوار همچون کوه پابرجا و صبور ایستاده و رنج‬ ‫رفته بر خویش را به تماشا نشسته است‪ .‬شهر الر مرکز شهرستان الرستان است که از قدیمی ترین شهرهای‬ ‫ایران به شمار می اید‪ .‬فاصله این شهر تا مرکز استان فارس (شیراز) ‪ ۳۳۰‬کیلومتر‪ ،‬تا بندرعباس ‪ ۱۹۰‬کیلومتر‬ ‫است‪ .‬الر در حد فاصل شهرستان های داراب‪ ،‬جهرم‪ ،‬خنج و گراش قرار داشته و در شرق و جنوب با بستک در‬ ‫استان هرمزگان همسایه است‪ .‬از لحاظ دسترسی به دریا کوتاه ترین مسیر ‪ ۱۶۰‬کیلومتر است که ان را به بندر‬ ‫پل متصل می کند‪ .‬دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی الرستان در سال ‪ 1392‬با ‪ 1806‬پرسنل‬ ‫تاسیس شده و رسالت خود را در شهرستانهای الرستان و خنج به وسعت ‪ 20933‬کیلومتر مربع با دو دانشکده‬ ‫پرستاری حضرت زینب (ع) الرستان و دانشکده بهداشت اوز‪ ،‬چهار بیمارستان با ‪ 283‬تخت فعال‪ 27 ،‬مرکز‬ ‫بهداشتی درمانی شهری و روستائی‪ 64 ،‬خانه بهداشت و ‪ 13‬پایگاه اورژانس جاده ای و شهری‪ ،‬یک پایگاه‬ ‫اورژانس هوائی و یک مرکز حوادث و فوریت های پزشکی به انجام می رساند‪.‬‬ ‫طاهره خلیلی ازاد کارشناس ارشد ایمونولوژی و رییس اداره امورازمایشگاه های دانشکده علوم‬ ‫پزشکی الر است که تا پایان سال جاری بازنشسته شده و سنگر را به همکار پرتوان خود می سپارد‪.‬‬ ‫درادامه با فعالیت های وی و این اداره اشنا می شویم‪.‬‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪ ‬خواهشمند است درباره کار ویژه ی اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها توضیح بفرمایید‪.‬‬ ‫فعالیت اداره امورازمایشگاه ها شامل‪:‬‬ ‫‪ ‬ممیزی و بازرسی از ازمایشگاه های بیمارستان‬ ‫ها‪ ،‬ازمایشگاه های خصوصی و درمانگاه ها‬ ‫هماهنگی و نظارت بر استانداردسازی‬ ‫‪‬‬ ‫روش های ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬برنامه ریزی‪ ،‬اجرا و نظارت بر توانمندسازی‬ ‫و ارتقاء علمی کارکنان ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬مشارکت در جلسات‪ ،‬کنفرانس های علمی‬ ‫نظارت و اجرای دقیق مقررات و‬ ‫‪‬‬ ‫دستورالعمل های ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬نظارت بر کنترل کیفی ازمایشگاه های بخش‬ ‫خصوصی و دولتی‬ ‫‪ ‬مدیریت اطالعات ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬بررسی و صدور پروانه های ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬پایش و اطمینان از کیفیت و نحوه توزیع‬ ‫کیت ها‪ ،‬فراورده ها و تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬رسیدگی به شکایات از ازمایشگاه های‬ ‫خصوصی و دولتی‬ ‫‪ ‬تشکیل و راهبری کارگروه های تخصصی‬ ‫درصورت نیاز‬ ‫تعیین محل خدمت پرسنل ازمایشگاه‬ ‫‪‬‬ ‫(انتقالی‪ ،‬استخدامی و طرحی)‬ ‫‪ ‬مشاوره و ارزیابی محل ازمایشگاه های‬ ‫جدیدالتاسیس و یا تغییر مکان از نظر دارا بودن‬ ‫شرایط و ضوابط منطبق با استانداردهای مصوب‬ ‫‪ ‬جمع اوری امارهای مورد نیاز اداره کل‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫‪ ‬این اداره ی زیر نظر ریاست دانشگاه است‬ ‫یا معاونت درمان ؟‬ ‫اداره امورازمایشگاه ها زیر نظر معاونت درمان‬ ‫فعالیت دارد اما تمام ازمایشگاه های حوزه معاونت‬ ‫بهداشتی را نیز تحت پوشش دارد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫این دانشکده در حوزه معاونت اموزشی و پژوهشی‬ ‫ازمایشگاه ندارد‪.‬‬ ‫‪ ‬مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫به عهده ی این اداره است؟ همان طور که مدیریت‬ ‫تجهیزات پزشکی توسط اداره تجهیزات پزشکی‬ ‫صورت می گیرد ؟‬ ‫نظارت بر روی خرید تجهیزات و کیفیت انها در‬ ‫حوزه معاونت درمان بر عهده این اداره است که با‬ ‫هماهنگی رئیس اداره تجهیزات پزشکی دانشکده‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬در حوزه معاونت بهداشتی‪ ،‬در‬ ‫زمینه خرید تجهیزات هماهنگی کمتری با این‬ ‫اداره صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ها در‬ ‫سیاست گزاری های کالن تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫دانشگاه نقش محوری دارد؟‬ ‫بله تا حدودی‪ .‬ابتدا درخواست تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی توسط مسئولین ازمایشگاه های‬ ‫واحدهای تابعه ارائه شده‪ ،‬سپس در کمیته‬ ‫تجهیزات پزشکی بیمارستان ها مطرح می شود‪.‬‬ ‫در انتها بررسی کارشناسی نهائی بر عهده اداره‬ ‫امورازمایشگاه ها است‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر پرسنل دارید و وظایف هر بخش‬ ‫چیست؟‬ ‫اداره امورازمایشگاه های دانشکده علوم پزشکی‬ ‫الر دارای ‪ 5‬پرسنل شامل رئیس اداره‪ ،‬کارشناس‬ ‫مسئول امور بهداشتی‪ ،‬کارشناس نظارت و کیفیت‬ ‫و ارزیابی و کارشناسان ازمایشگاه است‪ .‬عمده‬ ‫وظایف همکاران در این اداره برنامه ریزی ساالنه‬ ‫ممیزی و بازرسی پیوسته از ازمایشگاه ها و تنظیم‬ ‫گزارشات‪ ،‬اصالح عدم انطباق ها‪ ،‬نیاز سنجی‬ ‫اموزشی و همکاری در برگزاری کالس های‬ ‫اموزشی‪ ،‬صدور پروانه‪ ،‬همکاری با تیم اعتبار‬ ‫بخشی بیمارستان ها‪ ،‬دریافت شکایات واصله‬ ‫از ازمایشگاه ها‪ ،‬پیگیری و دریافت و ثبت امار‬ ‫ماهیانه‪ ،‬هماهنگی با مسئول ایمنی و بهداشت‬ ‫ازمایشگاه ها است‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪17‬‬ ‫تجهیزاتی مانند‬ ‫ایمونوهیستوشیمی جهت بخش‬ ‫پاتولوژی بیمارستان امام رضا(ع) الر‪،‬‬ ‫کواگولومتر‪ ،‬سانتریفوژ یخچال دار‪،‬‬ ‫میکروسکوپ فلورسنت‪ ،‬الکتروفورز‪،‬‬ ‫دستگاه ‪ PCR‬برای بیمارستان‬ ‫امام رضا (ع) الر‪ ،‬یک عدد دستگاه‬ ‫الکسیس برای ازمایشگاه مرکزی‬ ‫شهرستان و باالخره کلیه تجهیزات مورد‬ ‫نیاز یک ازمایشگاه رفرانس و تحقیقاتی‬ ‫که جای خالی ان در سطح شهرستان‬ ‫احساس می شود‬ ‫‪ ‬از فعالیت های علمی این اداره توضیح دهید؟‬ ‫فعالیت های علمی شامل برگزاری کالس های‬ ‫اموزشی‪ ،‬تدوین دستورالعمل ها (‪ ،)SOP‬تهیه‬ ‫جزوات اموزشی و اجرای طرح های پژوهشی است‪.‬‬ ‫نحوه ی نظارت بر مدیریت نگهداشت‬ ‫‪‬‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه‬ ‫صورت است ؟‬ ‫مدیریت نگهداشت تجهیزات ازمایشگاهی بر‬ ‫عهده مسئولین فنی یا سوپروایزر ازمایشگاه ها‬ ‫است که نظارت بر حسن انجام ان توسط کارشناس‬ ‫نظارت اداره امورازمایشگاه ها بر اساس چک لیست‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی‬ ‫و کالیبراسیون در مورد تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫دانشگاه چگونه اجرا می شود ؟‬ ‫کلیه ازمایشگاه های تحت پوشش این دانشکده‬ ‫در برنامه کنترل کیفی خارجی شرکت می نمایند‪.‬‬ ‫تجزیه و تحلیل برعهده مسئوالن فنی و یا سوپروایزر‬ ‫ازمایشگاه ها است‪ .‬مستندات طبق چک لیست‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت توسط کارشناس نظارت این‬ ‫اداره در هنگام ممیزی مورد بررسی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با‬ ‫‪‬‬ ‫مدیریت بودجه دانشگاه چگونه است؟‬ ‫به دلیل عدم اختصاص بودجه خاص به اداره‬ ‫امورازمایشگاه ها در حوزه معاونت درمان‪،‬‬ ‫مشکالتی در این زمینه وجود دارد‪ .‬درصورتی که‬ ‫در حوزه بهداشتی به دلیل عدم مشکل مالی تعامل‬ ‫بهتری وجود دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫چه چالش هایی برای انجام منسجم‬ ‫و قدرتمند فرایندهای مدیریت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی دانشگاه ها وجود دارد و راهکارهای‬ ‫پیشنهادی شما چیست ؟‬ ‫کمبود نیروی انسانی‪ ،‬کمبود تجهیزات و یا‬ ‫مستعمل بودن تجهیزات‪ ،‬نامناسب بودن فضای‬ ‫فیزیکی ازمایشگاه ها به ویژه بخش پاتولوژی مرکز‬ ‫اموزشی درمانی امام رضا(ع) الر به عنوان تنها مرکز‬ ‫پاتولوژی دولتی در منطقه‪ ،‬نبود ازمایشگاه رفرانس‬ ‫به منظور نظارت بر کیفیت کار ازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشش دانشکده‪ ،‬عدم تامین اعتبار مالی‬ ‫و نارضایتی پرسنل از مهمترین چالش ها است‪.‬‬ ‫پیشنهاد ما در این زمینه برنامه ریزی ازمایشگاه‬ ‫مرجع سالمت به منظور اختصاص بودجه عمرانی‬ ‫و تجهیزاتی برای ازمایشگاه ها است و از طرفی‬ ‫اعمال قوانین مشابه سایر کارکنان بخش بالینی‬ ‫برای همکاران ازمایشگاهی است‪.‬‬ ‫‪ ‬استان شما شامل چه تعداد ازمایشگاه است‬ ‫و پراکندگی ان در شهرها و استان ها به چه گونه‬ ‫است و چه کمبودهایی درزمینه ی اقالم و تجهیزات‬ ‫وجود دارد ؟‬ ‫دانشکده علوم پزشکی الر دارای ‪ 2‬دانشکده پرستاری‬ ‫و بهداشت است که به ترتیب در مرکز شهرستان و در شهر‬ ‫اوز واقع شده اند‪ .‬در حوزه معاونت درمان ‪ 4‬بیمارستان‬ ‫فعال (مرکز اموزشی درمانی امام رضا (ع) الر‪ ،‬امیدوار اوز‪،‬‬ ‫علی اصغر (ع) بیرم و نبی اکرم (ص) شهرستان خنج)‪،‬‬ ‫‪ 5‬ازمایشگاه خصوصی (‪ 4‬مورد در مرکز شهرستان و ‪1‬‬ ‫مورد در شهرستان خنج) و ‪ 1‬ازمایشگاه خیریه در مرکز‬ ‫شهرستان است‪ .‬در حوزه معاونت بهداشتی دانشکده ‪4‬‬ ‫ازمایشگاه در سطح شهرستان که در اینده نزدیک ‪ 3‬مورد‬ ‫از این ازمایشگاه ها در یک ازمایشگاه مرکزی مستقر‬ ‫خواهند شد‪ 1 .‬ازمایشگاه مرکز بهداشتی درمانی در مرکز‬ ‫شهرستان خنج و ‪ 19‬ازمایشگاه فعال در درمانگاه های‬ ‫مراکز بهداشتی درمانی روستائی وجود دارد‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫است که ازمایشگاه بیمارستان نبی اکرم (ص) خنج و‬ ‫مرکز بهداشت خنج تحت نظارت امورازمایشگاه های ان‬ ‫شهرستان قرار دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬لطفا در خصوص تعداد اقالم ازمایشگاهی‬ ‫و تجهیزاتی که در استان شما در حال کار است‬ ‫توضیحاتی بدهید؟‬ ‫کلیه ازمایشگاه های دولتی تحت پوشش این دانشکده‬ ‫در مرکز شهرستان و مناطق روستائی مجهز به اتوانالیزر‪،‬‬ ‫سل کانتر‪ ،‬میکروسکوپ‪ ،‬بن ماری‪ ،‬سانتریفوژ‪ ،‬هود‪ ،‬فور‬ ‫و سایر تجهیزات ازمایشگاهی جهت انجام ازمایشات‬ ‫روتین وجود دارد‪ .‬انکوباتور و شیکر پالکت‪ ،‬یخچال و‬ ‫فریزر بانک خون در مراکز مورد نیاز مستقر است‪ .‬تعداد‬ ‫‪ 11‬مرکز مجهز به دستگاه االیزا ریدر و واشر‪ 11 ،‬مرکز‬ ‫دارای بخش میکروب شناسی و تعداد ‪ 14‬ازمایشگاه مجهز‬ ‫به دستگاه ‪ HbA1C‬هستند‪ .‬بیمارستان های الر و اوز نیز‬ ‫مجهز به دستگاه وایداس جهت ازمایشات هورمونی و‬ ‫برخی تست هائی که امکان انجام ان با االیزا نیست نیز‬ ‫وجود دارد‪ .‬ضمن ًا ‪ 4‬عدد دستگاه از جمله یک دستگاه‬ ‫انالیزر ایمونولوژی با همکاری خیر محترم جناب راستی و‬ ‫بودجه مرکز اموزشی درمانی امام رضا (ع) الر خریداری‬ ‫شده که در اینده نزدیک مورد بهره برداری قرار خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬ازمایشگاه ‪ HIV‬این دانشکده مجهز به دستگاه‬ ‫کانتر ‪ CD4‬و دستگاه ‪ PCR‬است که بزودی تست ‪PCR‬‬ ‫راه اندازی می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا کمبود و ضعفی درازمایشگاه های‬ ‫ ‬ ‫استان درزمینه اقالم و تجهیزات وجود دارد؟ چه‬ ‫دستگاه ها و اقالمی؟‬ ‫تجهیزاتی مانند ایمونوهیستوشیمی جهت بخش‬ ‫پاتولوژی بیمارستان امام رضا(ع) الر‪ ،‬کواگولومتر‪،‬‬ ‫سانتریفوژ یخچال دار‪ ،‬میکروسکوپ فلورسنت‪،‬‬ ‫الکتروفورز‪ ،‬دستگاه ‪ PCR‬برای بیمارستان امام رضا (ع)‬ ‫الر‪ ،‬یک عدد دستگاه الکسیس برای ازمایشگاه مرکزی‬ ‫شهرستان و باالخره کلیه تجهیزات مورد نیاز یک‬ ‫ازمایشگاه رفرانس و تحقیقاتی که جای خالی ان‬ ‫در سطح شهرستان احساس می شود‪ .‬با توجه به‬ ‫جدید التاسیس بودن این دانشکده امید است که در‬ ‫اینده نزدیک کمبودهای تجهیزاتی و به ویژه فضای‬ ‫فیزیکی ازمایشگاه ها با همت مسووالن ذی ربط و‬ ‫همیاری خیرین محترم منطقه مرتفع شود‪.‬‬ ‫‪ ‬وضعیت و امکانات ازمایشگاهی و‬ ‫تجهیزات ان در روستاها و شهرهای دور و نزدیک‬ ‫استان به چه صورت است؟ و استان از جهت تامین‬ ‫کدام امکانات تجهیزاتی با مشکل مواجه است؟‬ ‫قبل از استقرار دانشکده علوم پزشکی الر‪،‬‬ ‫درازمایشگاه های مناطق روستائی و دور از مرکز‬ ‫از نظر تجهیزات ازمایشگاهی کمبودهای زیادی‬ ‫وجود داشت اما بعد از استقرار دانشکده با همکاری‬ ‫مسئولین محترم دانشکده‪ ،‬همکاران عزیز در اداره‬ ‫امورازمایشگاه ها و همت خیرین محترم منطقه و‬ ‫روستا کلیه ازمایشگاه های مستقر در مناطق روستائی‬ ‫به تجهیرات ازمایشگاهی مناسب مجهز شده است‪.‬‬ ‫امیدوارم که روز به روز این تجهیزات به روزتر شود‪.‬‬ ‫تاریخچه‬ ‫نگارنده‪ :‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران‬ ‫و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬بخش دوم‬ ‫این بخش از ماهنامه با عنوان" تاریخچه هماتولوژی در ایران" به همت دکتر نصراله سیار به رشته تحریر‬ ‫درامده است‪ .‬این مطلب خواندنی شامل چند بخش است که در شماره پیشین(‪ ،)133‬به بخش نخست ان‬ ‫پرداختیم‪ .‬در ادامه بخش دیگر را می خوانیم‪.‬‬ ‫هماتولوژی رشته ای از علوم پزشکی است که خون و بافت های‬ ‫خونساز را بررسی می کند‪ .‬توضیح بیشتر انکه هماتولوژی یکی از‬ ‫رشته های فوق تخصصی بیماری های داخلی است و دارای دو بخش‬ ‫عمده است‪ :‬هماتولوژی بالینی و هماتولوژی ازمایشگاهی‪ .‬در بخش‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬شناسایی سلول های طبیعی و غیر طبیعی خون و مغز‬ ‫استخوان اهمیت خاصی دارد‪ .‬اغلب موارد تشخیص قطعی و در بعضی‬ ‫موارد تشخیص احتمالی بیماری های خون به وسیله بررسی های‬ ‫سیتومرفولوژی انجام می شود‪ .‬سابقه اشنایی با مرفولوژی‬ ‫هماتولوژی در ایران به کمتر از ‪ 80‬سال قبل می رسد‪.‬‬ ‫تاسیس سازمان انتقال خون ایران‬ ‫دکتر عال از مشاهده وضعیت انتقال خون بیمارستان به‬ ‫شدت متاثر می شد‪ .‬لذا تصمیم گرفت که سازمان انتقال خونی‬ ‫احداث کند که دارای ساختمان مناسب و امکانات و تشکیالت‬ ‫خوبی باشد و خون دهندگان به طور رایگان اهداء خون کنند‪.‬‬ ‫با موقعیت علمی و احترام خاصی که دکتر عال داشتند‪،‬‬ ‫با اقای خداداد فرمانفرمائیان رئیس سازمان برنامه و دکتر‬ ‫شیخ االسالم زاده وزیر بهداری صحبت کرد و با کمک و‬ ‫راهنمایی های انها توانستند ماده ای از مجلس بگذرانند که در‬ ‫نتیجه ان سازمان انتقال خون ایران موجودیت قانونی پیدا کرد‪.‬‬ ‫پیرو ان مبلغ‪ 800،000‬تومان از سازمان برنامه و بودجه پول‬ ‫گرفتند‪ .‬در خیابان ویال (نجات الهی) محل سابق تهران کلینیک‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫را که چند طبقه داشت اجاره کرد‪ .‬ان محل را به صورت‬ ‫زیبایی تزیین کرد و وسائل اتوماتیک را وارد و در انجا مستقر‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫سازمان انتقال خون ایران در تاریخ نهم مرداد سال ‪ 1353‬افتتاح شد‪.‬‬ ‫دکتر عال رئیس بخش خون بیمارستان امام خمینی بود‪ ،‬لذا‬ ‫با توصیه ایشان تعدادی از پزشکان و تکنسین های بخش خون‬ ‫قبول کردند که با سازمان انتقال خون همکاری کنند وپرسنل‬ ‫دیگر مورد لزوم را هم استخدام کرد‪.‬‬ ‫اقای دکتر عال با ارتش هم صحبت کرد و سازمان انتقال‬ ‫خون ارتش را که ریاست ان با اقای دکتر میرزا اقا افتخاری‬ ‫سرهنگ ارتش بود با سازمان انتقال خون ایران تلفیق کرد و‬ ‫اقای دکتر افتخاری را به سازمان انتقال خون منتقل کرد‪.‬‬ ‫برای شروع به جلب اهدا کنندگان خون از طبقات باالی‬ ‫جامعه کرد‪ .‬با وزراءـروسای موسسات مالقات می کرد و‬ ‫وضع غیرقابل قبول انتقال خون در ایران را برای انان شرح می‬ ‫داد و تقاضای کمک می کرد بدین ترتیب تدریجا اهدا کنندگان‬ ‫خون افزایش یافت‪.‬‬ ‫بعضی پزشکان و افراد تشکیالتی برای انتقال خون ایجاد‬ ‫کرده بودند‪ .‬با کمک دالالن حرفه ای از افراد خون می گرفتند‬ ‫و مبلغ ناچیزی به انان می پرداختند و این خون ها را به قیمت‬ ‫گزاف برای مصرف بیمارستان های خصوصی می فروختند‪.‬‬ ‫ازراست‪ :‬دکترسیار‪ -‬خانم اساعیل زاده(سرپرستاربخش خون)‪ ،‬خانم دکترکالنتری(فوق تخصص خون و سرطان بزرگساالن)‪،‬‬ ‫دکتراردشیرقوام زاده(استادممتاز خون شناسی دانشگاه تهران)‬ ‫دکترجلیل واعظ قراملکی( استاد خون و سرطان دانشگاه تبریز)‬ ‫این دالالن حرفه ای که منافع کثیف‬ ‫خودشان را در خطر می دیدند بارها‬ ‫برای دکتر عال مزاحمت ایجاد کردند‪.‬‬ ‫در سازمان و محل های انتقال خون‬ ‫از اهداکنندگان خون سواالتی در مورد‬ ‫سوابق پزشکی شان می کردند و پس از‬ ‫اطالع از سالمتی انها‪ ،‬در حالی که روی‬ ‫تخت دراز کشیده بودند خون گرفته می‬ ‫شد سپس پذیرایی مختصری از انان به‬ ‫عمل می امد‪.‬‬ ‫از خون های اهدا شده‪ ،‬ازمایشات الزم‬ ‫برای بیماری ها و هپاتیت‪ B‬به عمل می‬ ‫امد و پس از اطالع از سالمت خون مورد‬ ‫استفاده قرار می گرفت‪.‬‬ ‫به کمک دستگاه ها و سانتریفیوژها‬ ‫قسمت های عمده خون از همدیگر‬ ‫جدا می شد‪ .‬لذا پالسما ـ پالکت هاـ‬ ‫در صورت لزوم گلبول های سفید از‬ ‫خون جدا می شد و گلبول های قرمز‬ ‫برای تزریق اماده می شد‪ .‬در مواردی‬ ‫که الزم بود گلبول قرمز شسته شده در‬ ‫اختیار قرار داده می شد‪.‬‬ ‫در سازمان انتقال خون کارهای‬ ‫علمی و تحقیقاتی روی پالسما انجام‬ ‫می دادند و مشتقات پالسمائی را از ان‬ ‫جدا می کردند‪ .‬البومین برای سوانح و‬ ‫سوختگی‪ ،‬ایمونوگلبولین برای عفونت‬ ‫ها و فاکتورهای انعقادی متراکم تهیه‬ ‫می کردند‪.‬‬ ‫نیاز بیشتری به شرح خدماتی که این‬ ‫سازمان انجام داده و می دهد نمی بینم‪.‬‬ ‫همین قدر به اختصار می گویم که در‬ ‫جریان انقالب اسالمی و جنگ تحمیلی‬ ‫چقدر به مجروحان جنگی کمک شد و‬ ‫جان انها نجات پیدا کرد‪.‬‬ ‫اقای دکتر عال تا سال ‪ 1358‬بخش‬ ‫خون بیمارستان و سازمان انتقال خون را‬ ‫اداره می کرد‪ .‬در سال ‪ 1360‬به انگلستان‬ ‫رفت‪ .‬در انجا هم به کارهای علمی و‬ ‫تحقیقاتی ادامه داد‪ .‬با سازمان بهداشت‬ ‫مدیترانه)‪(WHO-EMRO‬‬ ‫منطقه ای‬ ‫همکاری داشت و به وسیله ‪ WHO‬برای‬ ‫انجام ماموریت به کشورهای خاورمیانه‬ ‫و اسیای مرکزی مسافرت کرد‪.‬‬ ‫دکتر عال پس از بازگشت به ایران در‬ ‫سال ‪ 1378‬همچنان به کارهای علمی‬ ‫ادامه می داد و می دهد‪ .‬جلسه انتقال خون‬ ‫هر دوسال یکبار توسط سازمان بهداشت‬ ‫جهانی برگزار می شود‪ .‬بنا به اصرار دکتر‬ ‫عال این جلسه در سال ‪ 1999‬در ایران‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫دکتر عال تصمیم گرفت تشکیالت‬ ‫علمی و تحقیقاتی مفصلی برای‬ ‫تشخیص و درمان هموفیلی ها و بیماری‬ ‫های خونریزی دهنده ایجاد کند‪ .‬برای‬ ‫اینکار ساختمان نیمه خرابه ای را در‬ ‫خیابان جویبار حوالی بیمارستان مهر در‬ ‫نظر گرفت‪.‬‬ ‫با کمک خیرین و شهرداری ان را به‬ ‫ساختمان زیبایی با چند طبقه و اطاق‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪21‬‬ ‫در بخش خون ادامه داد و می دهد‪.‬‬ ‫دکتر کیهانی پزشکی خیلی حاذق‬ ‫و در تشخیص بیماری های خون و‬ ‫سرطان ها و درمان انها تبحر خاص‬ ‫دارد و با پزشکان و همکاران رفتار‬ ‫صمیمانه ای دارد‪.‬‬ ‫دکتر سید نصراهلل سیار‬ ‫ازراست‪ :‬دکترسیار‪ -‬دکتر فریدون عال(ابان‪)78‬‬ ‫های متعدد تبدیل کرد‪ .‬پرسنل مورد‬ ‫لزوم را استخدام کرد‪ .‬برای کارهای‬ ‫تحقیقاتی‪ ،‬تکنسین های کارازموده را‬ ‫انتخاب کرد‪.‬‬ ‫خانم بیدار تکنسین باتجربه‬ ‫بازنشسته ازمایشگاه هموفیلی مجتمع‬ ‫بیمارستان امام خمینی و اقای جاذبی‬ ‫تکنولوژیست باتجربه و بازنشسته‬ ‫سازمان انتقال خون را استخدام کرد‪.‬‬ ‫اقای جاذبی از ان افراد استثنایی است‬ ‫که تبحر خاصی در تشخیص و کارهای‬ ‫ازمایشگاهی بیماران هموفیلی و بیماری‬ ‫های خونریزی دهنده دارد‪.‬‬ ‫در ضمن دکتر عال ازمایشگاه تحقیقاتی‬ ‫ـ ازمایشگاه میکروبیولوژی سطح باال ـ‬ ‫ازمایشگاه ژنتیک را هم ایجاد کرد‪.‬‬ ‫تشکیالت رادیولوژی در طبقه زیر‬ ‫همکف ایجاد کرد‪ .‬به عالوه تشکیالت‬ ‫دیگری مانند دندانپزشکی‪.‬‬ ‫اقای دکتر عال ریاست افتخاری این‬ ‫مرکز «مرکز جامع تشخیص و درمان‬ ‫هموفیلی ایران» را به عهده دارد و‬ ‫سالیانه ‪ 6‬ماه از سال را در انگلستان‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫به سر می برد‪ .‬هرچه درباره اقای دکتر‬ ‫عال بگویم کم گفته ام فقط به این شعر‬ ‫سعدی اکتفا می کنم‪:‬‬ ‫عبادت به جز خدمت خلق نیست‬ ‫به تسبیح و سجاده و دلق نیست‬ ‫دکتر منوچهر کیهانی‬ ‫در سال ‪ 1319‬در تهران متولد شد‪ .‬دوره‬ ‫دبستان و دبیرستان و دانشکده پزشکی را در‬ ‫تهران گذراند و برای ادامه تحصیالت بعدها‬ ‫راهی امریکا شد‪.‬‬ ‫در امریکا رشته تخصصی داخلی و‬ ‫فوق تخصصی هماتولوژی را گذراند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1353‬باعنوان استادیار‬ ‫دانشگاه تهران استخدام شد‪ .‬مدت‬ ‫‪ 5‬سال رئیس بخش خون بیمارستان‬ ‫امیراعلم بود و سپس به بیمارستان امام‬ ‫خمینی منتقل شد‪.‬‬ ‫از سال ‪ 1358‬تا مدت ‪ 10‬سال سرپرست‬ ‫درمانگاه بیماران خونریزی دهنده و‬ ‫هموفیلی ها بود‪ .‬بعدا به خدمات خود تا‬ ‫زمان بازنشستگی ادامه داد‪ .‬استاد کیهانی‬ ‫پس از بازنشستگی هم به خدمات خود‬ ‫بنده در سال ‪ 1304‬در مشهد متولد‬ ‫شدم‪ .‬خانواده ما پس از چند سال به‬ ‫تهران امد‪ .‬دوره دبستان و دبیرستان و‬ ‫دانشکده را در تهران گذراندم و در سال‬ ‫‪ 1330‬دیپلم پزشکی گرفتم‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1334‬توسط اقای دکتر اژیر‬ ‫ریاست ازمایشگاه بیمارستان هزار‬ ‫تخت خوابی به عنوان دستیار انتخاب‬ ‫شدم‪ .‬دکتر اژیر مردی فعال و متواضع‬ ‫بود‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1336‬متخصص در رشته‬ ‫ازمایشگاه بالینی شدم و با عنوان رئیس‬ ‫درمانگاه(معادل استادیار فعلی) به‬ ‫استخدام دائمی دانشگاه تهران درامدم‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1339‬به انگلستان رفتم و‬ ‫مدت دوسال درزمینه هماتولوژی‬ ‫تحصیل کردم و در سال ‪ 1341‬پس از‬ ‫بازگشت به ایران‪ ،‬مشاور هماتولوژی‬ ‫بخش های داخلی و بخش های دیگر‬ ‫بیمارستان شدم‪ .‬در سال ‪ 1348‬به مدت‬ ‫یکسال برای تحقیقات و انجام کارهای‬ ‫هماتولوژی به امریکا رفتم‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1353‬بنا به درخواست اقای‬ ‫دکتر عال ریاست محترم بخش خون از‬ ‫گروه امایشگاه بالینی به گروه بیماری‬ ‫های داخلی منتقل شدم و در بخش‬ ‫خون مشغول به کار شدم‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1355‬دیپلم تخصصی بیماری های‬ ‫داخلی گرفتم‪ .‬در سال ‪ 1375‬بازنشسته‬ ‫و پس از ان تا سال ‪ 1380‬به طور‬ ‫قراردادی در همان بخش خون مشغول‬ ‫خدمت بودم‪ .‬در سال ‪ 1380‬به بیمارستان‬ ‫دکتر شریعتی رفتم و در بخش تحقیقاتی‬ ‫هماتولوژی ـ انکولوژی و پیوند استم سل‬ ‫به ریاست دکتر اردشیر قوام زاده مشغول‬ ‫به کار شدم‪ .‬برنامه کاری بنده‪ ،‬اموزش‬ ‫مرفولوژی هماتولوژی به فلوهای رشته‬ ‫هماتولوژی ـ انکولوژی بود‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1387‬به علت بیماری همسرم دیگر‬ ‫نتوانستم به کار ادامه دهم ولی از ان‬ ‫تاریخ به بعد هم همیشه با ان بخش در‬ ‫ارتباط هستم و زمان هایی برای اموزش‬ ‫مرفولوژی هماتولوژی به فلوها به انجا‬ ‫می روم‪ .‬دکتر قوام زاده به بنده حقیر‬ ‫خیلی لطف دارند و بنده را به به امدن به‬ ‫بخش تشویق می کنند‪ .‬اقای دکتر محمد‬ ‫جهانی معاون ایشان و سایر همکاران نیز‬ ‫نسبت به بنده نهایت لطف را دارند‪.‬‬ ‫خدمات اموزشی در‬ ‫ازمایشگاه بیمارستان‬ ‫زمانی که در ازمایشگاه بیمارستان هزار‬ ‫تخت خوابی کار می کردم همکارانی‬ ‫که دوره اموزشی ازمایشگاه بالینی را‬ ‫می گذراندند‪ ،‬برای گذراندن یک دوره‬ ‫اموزش هماتولوژی به ازمایشگاه معرفی‬ ‫می شدند‪ .‬مسئولیت اموزش هماتولوژی‬ ‫به ان ها با بنده بود‪ .‬چون می دانستم‬ ‫که نقطه ضعف ازمایشگاه ها بخش‬ ‫هماتولوژی است‪ ،‬سعی می کردم تا حد‬ ‫امکان مرفولوژی هماتولوژی را به انها‬ ‫بیاموزم‪ .‬بنده مدت ‪ 12‬سال از سال ‪1341‬‬ ‫تا ‪ 1353‬به این همکاران اموزش می‬ ‫دادم و پس از پایان دوره از انها امتحان‬ ‫می گرفتم‪ .‬خوش بختانه همه انها در این‬ ‫مدت در امتحان قبول شدند‪ .‬بعضی افراد‬ ‫گروه ها پس از پایان دوره اموزشی تا‬ ‫مدتی نزد بنده می ماندند و با انها کار‬ ‫می کردم‪ .‬خیلی خوشوقت هستم که در‬ ‫بین ازمایشگاهیان قدیمی دوستان بسیار‬ ‫خوبی پیدا کرده ام‪.‬‬ ‫خاطره ناگواری که در مورد یکی از انها‬ ‫* ادامه این مطلب خواندنی را در شماره‬ ‫دارم این است که همکاری بود اهل گرگان‬ ‫قیافه ترکمنی داشت‪ .‬خیلی باهوش و مورد اتی مطالعه کنید‪.‬‬ ‫عالقه شدید بنده بود‪ .‬مدت ها به ازمایشگاه‬ ‫می امد تا اینکه مرفولوژی هماتولوژی را‬ ‫به خوبی یاد گرفت و به گرگان برگشت‪.‬‬ ‫فکر می کردم که منشاء خدمات ارزنده ای‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫پس از مدت کوتاهی شنیدم که در‬ ‫دریا غرق شده است‪ .‬خیلی متاسف شدم‬ ‫و هنوز هم هر وقت بیادش می افتم‬ ‫ناراحت می شوم‪.‬‬ ‫باید بگویم که بنده حقیر عالوه بر‬ ‫رشته هماتولوژی از پیشکسوتان رشته‬ ‫ازمایشگاه بالینی هم هستم و از این بابت‬ ‫مفتخرم‪ .‬با اینکه عنوان مقاله «تاریخچه‬ ‫هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی‬ ‫ترین هماتولوژیست ها» هست‪ ،‬بنا بر‬ ‫این گذاشتم که ذکر خیری به اختصار‬ ‫از پیشکسوتان ازمایشگاه بالینی هم کرده‬ ‫باشم که در ادامه معرفی می شوند‪.‬‬ ‫مشهد میزبان همایش بین المللی سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی‬ ‫همایش بین المللی سلول های بنیادی و پزشکی‬ ‫بازساختی‪ ،‬فروردین امسال با حضور حدود یک‬ ‫هزار و ‪ 200‬پزشک و پژوهشگر با حضور اساتید‪،‬‬ ‫پزشکان‪ ،‬پژوهشگران و دانشجویان دوره های‬ ‫تحصیالتتکمیلیبهمیزبانیمشهدبرگزارمیشود‪.‬‬ ‫دبیر اجرایی این همایش گفت‪ :‬این همایش‬ ‫‪ 30‬فروردین با حضور اساتید‪ ،‬پزشکان‪،‬‬ ‫پژوهشگران و دانشجویان دوره های تحصیالت‬ ‫تکمیلی برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬در این همایش ‪ 12‬نفر از استادان‬ ‫برجسته حوزه سلول های بنیادی)‪(Stem Cells‬‬ ‫و مهندسی بافت از کشورهای المان‪ ،‬امریکا‪،‬‬ ‫استرالیا‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬چین‪ ،‬مالزی و ترکیه حضور‬ ‫خواهند داشت‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬این همایش دارای ‪ 12‬امتیاز‬ ‫اموزش مداوم برای گروه های مختلف علوم‬ ‫پزشکی‪ ،‬داروسازی‪ ،‬دندانپزشکی)‪ (Dental‬و‬ ‫پیراپزشکی با توجه به تناسب رشته است‪.‬‬ ‫همایشبینالمللیسلولهای‬ ‫بنیادی و پزشکی بازساختی به‬ ‫میزبانیدانشگاهعلومپزشکی‬ ‫و دانشگاه فردوسی مشهد‬ ‫و پژوهشگاه رویان برگزار‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪23‬‬ ‫همایش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫نهمین کنگره ازمایشگاه و بالین و دومین کنگره‬ ‫علوم پایه پزشکی و تولید دانش بنیان برگزارشد‬ ‫نهمین کنگره نمایشگاه و بالین و دومین‬ ‫کنگره علوم پایه پزشکی و تولید دانش بنیان‬ ‫‪ 3-6‬اسفند‪ 95‬در مرکز همایش های‬ ‫بین المللی بیمارستان امام خمینی با‬ ‫حضورشمار زیادی از متخصصین بالینی‪،‬‬ ‫پایه و علوم ازمایشگاهی‪ ،‬پزشکان عمومی‪،‬‬ ‫کارشناسان علوم ازمایشگاهی و پرستاران‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫مصاحبه خبرنگار ماهنامه ی‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی با دکتر محمد وجگانی‬ ‫و دکتر سید شمس الدین اطهاری را درباره‬ ‫اهداف و چگونگی برگزاری سمینار می خوانیم‪.‬‬ ‫دکتر وجگانی به عنوان رئیس‬ ‫جامعه ی ازمایشگاهیان ایران برگزاری‬ ‫این کنگره را مطابق با پیش بینی و‬ ‫انتظارات خود خواند و تصریح کرد‪:‬‬ ‫تقریب ًا برنامه های ما به نحو مطلوبی پیش‬ ‫رفت و راضی هستیم‪ .‬نه اینکه اشکال‬ ‫و ایرادی نداشته باشیم ولی نسبت به‬ ‫کنگره های قبل پیشرفت خیلی خوبی‬ ‫داشتیم‪ .‬ازجمله مهم ترین دستاوردهای‬ ‫این کنگره هیئت رئیسه های بسیار غنی‬ ‫و پربار با حضور بالغ بر ‪ 90‬درصد‬ ‫ازمایشگاهیان که همگی افراد شاخصی‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫هستند‪ ،‬بود طوری که دیده شد ‪4‬‬ ‫مدیرکل از ‪ 4‬وزارتخانه ی مختلف در‬ ‫ان هیئت رئیسه مرتبط با تولید حضور‬ ‫داشتند واین امر برای ما خیلی ارزشمند‬ ‫است‪ .‬تعداد مقاالت پذیرفته شده و‬ ‫پوسترها از استقبال شرکت کنندگان‬ ‫حکایت می کرد‪ .‬رئیس کنگره در‬ ‫خصوص برنامه های جانبی کنگره‬ ‫افزود‪ :‬شرکت های تولیدکننده داخلی‬ ‫هم در این کنگره حضورداشتند‪ ،‬اگرچه‬ ‫ازنظر درامد در بخش شرکت هایمان با‬ ‫محدودیت مواجه شدیم اما امروزه شعار‬ ‫ما حمایت از تولید ملی و فراورده های‬ ‫داخلی بوده و این به نوبه خود برای ما‬ ‫دستاورد خوبی است‪ .‬درمجموع کنگره‬ ‫بسیار خوب برگزار شد و به‪ 90‬درصد‬ ‫ازاهدافمان دست یافتیم‪ .‬اگرچه ازنظر‬ ‫ظرفیت فضای نمایشگاهی تاالر امام‬ ‫محدود بود اما بااین حال نیازهای مارا‬ ‫براورده کرد‪ .‬امیدواریم این همدلی و‬ ‫همیاری ایجادشده تداوم داشته باشد‬ ‫و در اینده شاهد برگزاری کنگره های‬ ‫بیشتر باشیم‪ .‬بحث ارتباط علوم پایه‬ ‫و بالین به تازگی مخاطبین را به خود‬ ‫جذب می کند و به ندرت جایگاه خود‬ ‫را در عرصه پزشکی باز می کند‪.‬‬ ‫اطهاری نیز به عنوان دبیر اجرایی‬ ‫کنگره دلیل انتخاب تاالر امام را‬ ‫دسترسی و مسیر رفت وامد بهتر برای‬ ‫بازدیدکنندگان برشمرد‪ .‬وی با تاکید‬ ‫بر شعار کنگره امسال خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫امسال‪ ،‬اساتید ابتکاری به خرج دادند‬ ‫و بیشتر از شرکت های دانش بنیان یا‬ ‫شرکت هایی که تولید داخلی دارند‬ ‫برای برپایی غرفه دعوت کردند‪ .‬وی در‬ ‫ادامه یاداورشد‪ :‬از بین ‪ 1500‬مقاله‪11 ،‬‬ ‫هیئت رئیسه اختصاصی برای ازمایشگاه‬ ‫و بالین و ‪ 3‬هیئت رئیسه برای علوم پایه‬ ‫و دانش بنیان بود و ‪ 2‬هیئت رئیسه تولید‬ ‫داخلی در قسمت شرکت های نوپا و‬ ‫جوان وجود داشت‪ .‬سخنرانان خارجی‬ ‫کنگره امسال نیز پرفسور اسفندیاری‪،‬‬ ‫اشرفی‪ ،‬ابراهیمی بودند‪ .‬تعداد کارگاه ها‬ ‫به دلیل زیادی و پرکاربرد بودن خارج‬ ‫از نمایشگاه در فضای ازمایشگاهی‬ ‫دانشگاه ها و همچنین در سالن های‬ ‫ادواری تاالر امام برگزار شد‪ .‬کنگره‬ ‫علوم پایه و دانش بنیان به این منظور‬ ‫است که این قشر علوم پزشکی بتوانند‬ ‫محصوالت خود را از شرکت های‬ ‫دانش بنیان یا تولید داخل بخرند و‬ ‫امیدواریم سال های اتی این مورد‬ ‫افزون تر شود‪.‬‬ ‫در بخش اختتامیه و اهدای جوایز از‬ ‫بزرگواران تجلیل به عمل امد‪ .‬شرکت‬ ‫اریوژن حامی ممتاز این کنگره به‬ ‫مبلغ سی میلیون تومان بود‪ .‬در معرفی‬ ‫فن اوران برتر از بین ‪ 17‬شرکت متقاضی‬ ‫که شرکت های زیست گویا‪ ،‬پاوند اب‪،‬‬ ‫مجتمع صنایع شیمیایی دکتر مجللی و ‪...‬‬ ‫بودند‪ ،‬شرکت فناوری کوثر مقام برتر را‬ ‫کسب کرد و در بخش فناوران جوان‪،‬‬ ‫شرکت زیست پویش به مدیریت دکتر‬ ‫قنبریان از بین ‪ 9‬شرکت به عنوان نماینده‬ ‫تولید کشت های بیمارستانی حائز بهترین‬ ‫رتبه و جایزه شد‪ .‬در بخش مقاالت‬ ‫در ‪ 13‬هیئت رئیسه تخصصی‪ ،‬جوایزی‬ ‫به مونامشیر و شهرام محمودی و دنیز‬ ‫پوشافر و در بخش پوستر محمد مهدی‬ ‫پرهیزی‪ ،‬مریم نجاری و عطیه موسوی‬ ‫نژاد تعلق گرفت‪.‬‬ ‫گفتنی است شرکت های حاضر در‬ ‫نمایشگاه‪ :‬توسعه و تجهیز کارما‪ ،‬علم‬ ‫گستر ماد‪ ،‬دناژن تجهیز‪ ،‬فن اوری رستا‪،‬‬ ‫دانش بنیان زیست پویش‪ ،‬هیراد طب‬ ‫عرشیا‪ ،‬فن اوران مایا طب‪ ،‬دیبارویان‬ ‫پارس‪ ،‬بایر پل فناور‪ ،‬زیست فناوری‬ ‫پیشگام‪ ،‬مجتمع صنایع شیمیای دکتر‬ ‫مجللی‪ ،‬مهندسی پزشکی پاوند اب‪،‬‬ ‫نواوری زیستی گویا‪ ،‬ارمین طب‬ ‫ازمون‪ ،‬بهار زیست بودند‪.‬‬ ‫گپ و گفتی با غرفه داران‬ ‫حسن کاشی رییس هیئت مدیره‬ ‫شرکت پاوند اب در گفتگو با خبرنگار‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی افزود‪ :‬از‬ ‫سال ‪ 57‬در ساخت و فروش سیستم های‬ ‫میکروسکوپی و پاتولوژی فعالیت‬ ‫داریم‪ .‬درحال حاضر با ساخت دستگاه‬ ‫فروزن سکشن پرتابل که روی هر‬ ‫میکروتومی در عرض ‪ 8‬دقیقه نمونه ی‬ ‫مریض رابه ‪ –40‬فریز می کند و دستگاه‬ ‫تیشوپروسسور خطی و بدون بو در‬ ‫نمایشگاه حاضر شدیم‪.‬‬ ‫شرکت ارمین طب ازمون‬ ‫واردکننده تجهیزات پیشرفته‬ ‫ازمایشگاهی و اموزشی و‬ ‫‪ BMS‬نیز فضای نمایشگاه‬ ‫امسال را خوب ندانست‪.‬‬ ‫دکتر کرامتی پور متخصص‬ ‫ژنتیک پزشکی از شرکت‬ ‫زیست فناوری پیشگام و عضو‬ ‫هیئت علمی دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی دانشگاه تهران‪ ،‬نقش‬ ‫به سزایی در کمک و حمایت‬ ‫از انجمن های علمی در برگزاری این‬ ‫کنگره ها مخصوص ًا جامعه ی علمی‬ ‫ازمایشگاهیان داشته است‪ .‬این شرکت‬ ‫درزمینه ی خدمات ازمایشگاهی مربوط‬ ‫به فیلد بیوتکنولوژی – بیولوژی سلولی و‬ ‫مولکولی و ژنتیک فعال است‪ .‬وی گفت‪:‬‬ ‫هم اکنون روی کیت ازمایشگاهی و ارائه‬ ‫نسل جدید تعیین توالی ‪ DNA‬و سنتز‬ ‫پرایمر‪ ،‬سیتوژنتیک و ‪ ،NGS‬پروژه های‬ ‫تحقیقاتی ارائه می دهیم که دو کارگاه هم‬ ‫در این خصوص در حین کنگره برگزار‬ ‫کرده و نمایشگاه را نیز خوب دیده است‪.‬‬ ‫ضمن تبریک به دکتر سیروس زینلی‬ ‫مدیرعامل شرکت زیست فناورکوثر‬ ‫بابت انتخابشان به عنوان فن اور‬ ‫برتر در کنگره‪ ،‬وی در خصوص‬ ‫فعالیت های شرکتشان خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫بنده متخصص ژنتیک و بیوتکنولوژی‬ ‫انستیتو پاستور هستم‪ .‬در ابتدا‬ ‫محصوالت وارداتی داشتیم‪ .‬در سال‬ ‫‪ 85‬شرکت جدیدی با ‪ 45‬کارمند‬ ‫درزمینه های مختلف تحقیقاتی و‬ ‫تشخیصی و تجهیزات و دارو در بعد‬ ‫کیت های تشخیصی و ژنتیکی تاسیس‬ ‫کردیم‪ .‬یکی از این کیت ها در تشخیص‬ ‫سندروم های دوره بارداری است که‬ ‫قب ً‬ ‫ال از خارج وارد می شد و جنبه های‬ ‫اصلی و فرعی فراوان دارد‪ .‬کیت های‬ ‫تشخیص هویت شهدا و کاربردهای‬ ‫دیگری که در پزشکی قانونی و پلیس‬ ‫دارد و کیت هایی که می توانند وضعیت‬ ‫ذکوری را در چند نسل و ملیت مشخص‬ ‫کند‪ .‬کارت ‪ DVC‬برای نگهداری نمونه‬ ‫خون و باکتری و انگل است که سازمان‬ ‫ملل نمونه های مربوط به بیماری ماالریا‬ ‫را برای تحقیق از شرکت ما گرفته است‬ ‫و فروش خوبی داشته ایم و همچنین‬ ‫اولین کیت تشخیص ژنتیکی که در‬ ‫کشور ‪ IVD‬گرفته موجب افتخار ما در‬ ‫این کنگره شد‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪25‬‬ ‫با پیشکسوتان‬ ‫استاد دکترحسین بیژن‬ ‫پیشکسوت انگل شناسی‬ ‫در این بخش از با پیشکسوتان‪ ،‬نگاهی بر زندگی دکتربیژن انداختیم‪ .‬این متن شامل گفتگویی خواندنی با این استاد ارجمند است که درسال های‬ ‫اخیر تهیه شده و برای اگاهی بیشتر از زندگی و فعالیت ها و خدمات ارزنده این استاد‪ ،‬پیشکش خوانندگان گرامی می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬استاد به عنوان اولین سوال بفرمایید‪،‬‬ ‫چه شد ک ه وارد رشت ه پزشکی شدید؟‬ ‫در خانواده ما چندان طبیب وجود‬ ‫ب به تحصیل در‬ ‫ی مرا ترغی ‬ ‫ت و کس ‬ ‫نداش ‬ ‫رشته پزشکی نکرد‪ .‬ا ن زمان افرادی که ‬ ‫می خواستند وارد رشت ه پزشکی در نهاد‬ ‫دانشگا ه موجود(یعنی دانشگاه تهران )‬ ‫شوند‪ ،‬زیاد نبود‪ .‬چو ن تعداد دبیرستان ها‬ ‫محدود بود‪ .‬ان موقع ه م رشته پزشکی‬ ‫ل سرسبد تحصیالت عالیه در کشور بود‪.‬‬ ‫گ ‬ ‫زما ن من‪ 70- 80‬نفر در ازمو ن مسابقه‬ ‫ی شرکت کردند و ‪ 40‬نفر وارد‬ ‫ورود ‬ ‫دانشکد ه پزشکی شدیم‪.‬‬ ‫‪ ‬حضرتعالی سه سال پس از‬ ‫تاسیس دانشکده پزشکی‪ ،‬وارد ان شدید‪.‬‬ ‫وضعیت دانشکده ان زمان چگونه بود؟‬ ‫ان زمان دانشکد ه پزشکی هما ن فر م قدیم ‬ ‫خود را داشت‪ ( .‬مثل مدرسه طب‪ ،‬با همان‬ ‫استادان قدیمی)‪ .‬ولی عواملی که ذکر‬ ‫ی دانشکده ‬ ‫خواهم کرد باعث تغییرات اساس ‬ ‫ت ا ن شد‪.‬‬ ‫و کیفی ‬ ‫ن سال سوم پزشکی بودم ‬ ‫ی که م ‬ ‫وقت ‬ ‫ش می خواست‬ ‫(سا ل ‪ ، )1317-1318‬ارت ‬ ‫ت بگیرد و انها هم‬ ‫اطباء را ب ه خدم ‬ ‫نمی پذیرفتند‪ .‬ب ه این دلیل قرارشده بود‬ ‫نیمی ا ز پزشکانی را ک ه وارد خدمت وظیفه‬ ‫سربازی شده بودند‪ ،‬به خدمت ارتش‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫ن شد ک ه اعتصاب‬ ‫دراورند‪ .‬تصمیم بر ای ‬ ‫ب در‬ ‫کنیم‪ .‬به این ترتیب اولین اعتصا ‬ ‫ایران از سوی دانشجویا ن اتفاق افتاد و‬ ‫ب کرد‪ .‬ا ن زمان‬ ‫ی اعتصا ‬ ‫دانشکده پزشک ‬ ‫س بهداری ارتش‪ ،‬اتابای بود‪ .‬تعداد‬ ‫رئی ‬ ‫زیادی از اعتصاب کنندگان دستگیر و‬ ‫به زندان انداخته شدند‪ .‬عده ای از جمله‬ ‫لقمان الملک واعلم الملک و لقما ن الدوله‬ ‫و امیراعل م ک ه اطباء دربار ه م بودند‪ ،‬باعث‬ ‫ازادی زندانی ها شدند‪ .‬باالخره همه را ازاد‬ ‫کردند و من ه م پس از ‪ 24‬ساعت حبس از‬ ‫زندان شهربانی‪ ،‬ازاد شدم ‪.‬‬ ‫در ان زما ن روابط دوستی ایران و دولت ‬ ‫فرانس ه بهم خورده بود و قطع رابط ه شد‪.‬‬ ‫ی این تیرگی روابط‪ ،‬امیراعلم از‬ ‫در ازا ‬ ‫ی از دولت ‬ ‫ت که چیز ‬ ‫شاه وقت خواس ‬ ‫فرانسه بخواهد‪ .‬به این ترتیب که دولت ‬ ‫فرانسه یک نفر را از دانشگاه پاریس به ‬ ‫ایران بفرستد تا ب ه ایران بیاید و ب ه دانشگاه‬ ‫ی دهد‪ .‬ب ه این ترتیب‬ ‫تهران سروسامان ‬ ‫ن را ب ه ایران ‬ ‫ت فرانس ه پرفسور اُبِرل َ ‬ ‫دول ‬ ‫فرستاد تا دانشکده پزشکی ایرا ن را درست ‬ ‫کند‪ .‬ا ن زمان من دانشجو بودم ولی از‬ ‫جریان ها‪ ،‬با خبر می شدم‪ .‬ابرلن ب ه ایران ‬ ‫امد و از بیمارستان ها و ساختمان دانشکده‬ ‫بازدید کرد و همه اوضاع را بررسی کرد‬ ‫ی را اماد ه کرد‪ .‬سرانجام با کمک‬ ‫و گزارش ‬ ‫س دانشگا ه هم ‬ ‫ت ک ه رئی ‬ ‫گ وق ‬ ‫وزیر فرهن ‬ ‫ی اصغر خان حکمت ) هم ه تابلوهای ‬ ‫بود(عل ‬ ‫بیمارستان ها را برداشتند ک ه روی انها‬ ‫ت بهداری‪ .‬ان وقت ‬ ‫نوشته شد ه بود وزار ‬ ‫ی دانشگا ه تهران‪.‬‬ ‫نوشتند دانشکد ه پزشک ‬ ‫ی و وزیری ‬ ‫ی سینا‪ ،‬روزبه ‪ ،‬فاراب ‬ ‫بیمارستان ها ‬ ‫ل کردند‪ .‬در‬ ‫را با بودج ه مربوط ب ه انها منتق ‬ ‫ن موق ع بود ک ه اساتیدی چون دکتر اقبال ‪،‬‬ ‫ای ‬ ‫دکتر قریب‪ ،‬پرفسورعدل ‪ ،‬دکتراشتیانی‪ ،‬دکتر‬ ‫ی دیگر را ک ه از افراد‬ ‫ی و عده ا ‬ ‫مصطفی حبیب ‬ ‫برجست ه درس خواند ه در فرانس ه بودند‪،‬‬ ‫ت هیات ‬ ‫ت کردند و انها ب ه عضوی ‬ ‫دعو ‬ ‫ی دانشگا ه درامدند‪ .‬اکثر این اساتید‪ ،‬‬ ‫علم ‬ ‫ل سرسبد‬ ‫ی نبودند‪ ،‬درواقع گ ‬ ‫ا فراد معمول ‬ ‫ی فرانس ه بودند‪ .‬پس از ان‬ ‫دانشگاه ها ‬ ‫س عوض شد‪ .‬استادان ‬ ‫رشته ها و طرز تدری ‬ ‫اغلب جوا ن بودند و طرز برخوردشا ن جدید‬ ‫ل قدیمی ‬ ‫ی از ا ن شک ‬ ‫بود‪ .‬دانشکد ه پزشک ‬ ‫به شکل جدید و سبک فرانسوی درامد ‪.‬‬ ‫ن سال ‬ ‫وقتی این تغییرات اولی ه اعما ل شد‪ ،‬م ‬ ‫ی بودم ‪.‬‬ ‫چهار م پزشک ‬ ‫‪ ‬دران زمان استاد درس‬ ‫انگل شناسی شما چه کسی بود؟‬ ‫ی و دکتر اسداهلل‬ ‫دکتر ناصر انصار ‬ ‫شیبانی ‪ .‬انگل شناسی به صورت مجموعه‬ ‫ی پرفسور‬ ‫س تک تک ‪ .‬وقت ‬ ‫بود ن ه در ‬ ‫ی را نگه ‬ ‫ن امد فقط دکترانصار ‬ ‫ابرل ‬ ‫ل شناسی ‬ ‫ی انگ ‬ ‫ب کرس ‬ ‫ت ک ه صاح ‬ ‫داش ‬ ‫ی ا ن روز شد‪ .‬بعد از چند‬ ‫دانشکد ه پزشک ‬ ‫ی ب ه سازما ن بهداشت ‬ ‫ی دکتر انصار ‬ ‫سال ‬ ‫ً‬ ‫ت ک ه رشته ‬ ‫ی رفت‪ .‬حقیقتا باید گف ‬ ‫جهان ‬ ‫ی را در دانشگا ه تهرا ن دکتر‬ ‫ل شناس ‬ ‫انگ ‬ ‫ی کرد‪.‬‬ ‫ی پایه گذار ‬ ‫انصار ‬ ‫‪ ‬چطور شد که به رشته انگل شناسی‬ ‫عالقمند شدید؟‬ ‫در کشورهای خارجی مسیر مشخص ‬ ‫ص وارد یک رشته تحصیلی‬ ‫است و شخ ‬ ‫ش می رود‪ .‬ولی در ایرا ن این ‬ ‫می شود و پی ‬ ‫ً‬ ‫طورنیست‪ .‬من حقیقتا عالقه قبلی به این ‬ ‫رشته نداشتم‪ .‬وقتی امدم‪ ،‬عالقه پیداکردم ‪ .‬در‬ ‫ی است که مثال یک دانشجو‬ ‫ایرا ن این طور ‬ ‫ی می شود و بعد از‬ ‫ی مثل پزشک ‬ ‫وارد رشته ا ‬ ‫ی یا جراحی یا…سر در می اورد و‬ ‫اورولوژ ‬ ‫ص از قبل ندارد‪.‬‬ ‫معموال برنامه مشخ ‬ ‫‪ ‬وقتی در گروه انگل شناسی دانشکده‬ ‫وارد شدید‪ ،‬وضع این گروه چگونه بود؟‬ ‫ی دانشکده ‬ ‫د ر ا ن زما ن گرو ه انگل شناس ‬ ‫ن رشته ‬ ‫س ای ‬ ‫ی فقط وظیف ه تدری ‬ ‫پزشک ‬ ‫ی برعهده داشت ‬ ‫را ب ه دانشجویا ن پزشک ‬ ‫ی رشته های ‬ ‫و ن ه کار دیگری‪ .‬البت ه برخ ‬ ‫ن طور بودند‪.‬‬ ‫ش همی ‬ ‫دیگر ه م ک م و بی ‬ ‫ی در ایرا ن یا‬ ‫ت بهداشت ‬ ‫درا ن زما ن خدما ‬ ‫ش بود‪ .‬در شمال کشور ‬ ‫نبود یا فقط حرف ‬ ‫ی هم ‬ ‫ت زیاد ‬ ‫ت و تلفا ‬ ‫ماالریا وجود داش ‬ ‫ی در تهرا ن ه م ماالریا وجود‬ ‫می داد‪ .‬حت ‬ ‫ی در ا ن زمان‬ ‫ی انگل شناس ‬ ‫داشت ‪ .‬کرس ‬ ‫ص بیمارا ن مشکوک به ‬ ‫ش رابط تشخی ‬ ‫نق ‬ ‫ن بیمارا ن را‬ ‫ماالریا را بر عهد ه داشت ‪ .‬ای ‬ ‫ی دانشکد ه ب ه گرو ه ما‬ ‫از بیمارستان ها ‬ ‫ی می گرفتی م و‬ ‫می فرستادند‪ ،‬ال م خو ن محیط ‬ ‫ص می دادیم ‪.‬‬ ‫ماالریا و نو ع ا ن را تشخی ‬ ‫ی فقط‬ ‫ی انگل شناس ‬ ‫کارگرو ه و کرس ‬ ‫ی دانشجویا ن بود‬ ‫ن رشت ه برا ‬ ‫س ای ‬ ‫تدری ‬ ‫ی بود‪.‬‬ ‫ی و عمل ‬ ‫ت نظر ‬ ‫ل دو قسم ‬ ‫ک ه شام ‬ ‫ی فقط منحصر به ‬ ‫حقیقت ًا کار تحقیقات ‬ ‫ی دانشکد ه پزشکی ‬ ‫رابط ه با بیمارستان ها ‬ ‫ص بیماری ها) تا سال ‬ ‫ی تشخی ‬ ‫بود‪( .‬برا ‬ ‫ن منوال بود‪ .‬از‬ ‫‪1324-1325‬وضع ب ه همی ‬ ‫ن ب ه بعد بود ک ه کم ک م شرایط تغییرکرد‬ ‫ای ‬ ‫ی پیدا کرد و‬ ‫ی و صورت ‬ ‫ت اسم ‬ ‫و تحقیقا ‬ ‫ی در ا ن انجا م شد‪ .‬البت ه بازهم خیلی ‬ ‫کارهای ‬ ‫ی وجود نداشت ‬ ‫وسی ع نبود‪ .‬بودج ه تحقیقات ‬ ‫و کادر تحقیقات ه م زیاد نبود‪.‬‬ ‫درسا ل ‪ 1325‬دکتر مفیدی رییس‬ ‫کرسی شد و اعضای گروه انگل شناسی‪،‬‬ ‫ازجمل ه مرحوم دکتر مثقالی‪ ،‬مرحوم دکتر‬ ‫محسنین‪ ،‬بنده‪ ،‬دکترفقیه و دکتر حاجیان‬ ‫( که این دو در خارج از کشور هستند‪).‬‬ ‫ی در ان وضع بدهیم ‪.‬‬ ‫بران شدیم تا تغییرات ‬ ‫ی تحقیق روی ماالریا مطالعاتی الزم ‬ ‫برا ‬ ‫ن موق ع مطالعات وتحقیقات به‬ ‫بود‪ .‬از ای ‬ ‫فکر زعمای قوم امد‪ .‬وخالصه تیم هایی ‬ ‫ی و اعضای‬ ‫از دانشجویان دانشکد ه پزشک ‬ ‫تو‬ ‫هیات علمی تشکیل شد تا مطالعا ‬ ‫تحقیقات روی ماالریا انجام شود‪ .‬در همین‬ ‫ی همین‬ ‫هنگام مبارزه با ماالریا ه م برمبنا ‬ ‫مطالعات وتحقیقات شروع شد‪ .‬از دانشکده ‬ ‫پزشکی دانشجویانی را به صورت فصلی‬ ‫استخدام می کردیم و با سرپرست هایی‬ ‫به مناطق مختلف می فرستادیم تا نمونه‬ ‫ق مشارکت‬ ‫خو ن افراد را بگیرند و در تحقی ‬ ‫کنند که اموزش عملی هم برای انها‬ ‫محسوب می شد و حق الزحمه ای هم‬ ‫ن موضوع مربوط به‬ ‫دریافت می کردند‪ .‬ای ‬ ‫پنجاه و اندی سال پیش است‪ .‬مخارج و‬ ‫ت را وزارت بهداری وقت دراختیار‬ ‫امکانا ‬ ‫ما قرار می داد‪ .‬کم کم درمورد بیماری های‬ ‫ی ایران هم کار مطالعات ‬ ‫انگلی دیگر بوم ‬ ‫ش بود و‬ ‫را شروع کردیم که نتیجه بخ ‬ ‫ی از انها‬ ‫ی بیماری ها شناخته شد‪ .‬یک ‬ ‫برخ ‬ ‫ی پیوک بود ک ه ان موقع در جنوب‬ ‫بیمار ‬ ‫در الر و جهرم‪ ،‬شای ع بود‪ .‬بیماری های‬ ‫ی هم بود و ما هم از هزینه ای ‬ ‫ دیگر ‬ ‫که بابت ماالریا به ما می دادند‪ ،‬استفاده‬ ‫ن بیماری ها هم‬ ‫ی ای ‬ ‫ می کردی م و رو ‬ ‫ن جریان چند سال‬ ‫مطالعه می کردیم‪ .‬ای ‬ ‫طول کشید‪ .‬به فکرما ن امد که انستیتویی‬ ‫ماالریالوژی ر ا زیرنظر دانشکده پزشکی‬ ‫تاسیس کنیم ‪ .‬بعد از مدتی از انجا ک ه در‬ ‫ن انستیتو روی بیماری های مختلفی کار‬ ‫ای ‬ ‫می کردیم‪ ،‬ب ه انستیتو تحقیقات بهداشتی‬ ‫تغییرنا م داد ک ه هنوز ه م هست ‪ .‬مطالعات‬ ‫ی و در‬ ‫و تحقیقات جمع بندی‪ ،‬دسته بند ‬ ‫نهایت ارائه می شد و عد ه زیادی از زعمای ‬ ‫ی تحقیقات‬ ‫قوم شاگردان ا ن زمان انستیتو ‬ ‫بهداشتی هستند‪ .‬گرفتاری زیادی هم‬ ‫وجو د داشت ‪ .‬امکانات در خارج تهران یا‬ ‫نبود یا بسیار ک م بود‪ .‬مث ً‬ ‫ال از تهران که به‬ ‫ی برای‬ ‫ب جای ‬ ‫قصد خوزستا ن می رفتیم‪ ،‬ش ‬ ‫ی را‬ ‫ی زیاد ‬ ‫اقامت نداشتیم ‪ .‬من شب ها ‬ ‫ب کشور سر کردم ‪.‬‬ ‫ی در جنو ‬ ‫در طویله های ‬ ‫ب می کنم که من ‬ ‫االن که فکر می کن م تعج ‬ ‫چگونه دران شرایط سخت در مناطق بد‬ ‫ب و هوا بدو ن امکانات ‪ ،‬مقاومت کردم‬ ‫ا ‬ ‫ی بیماری هایی مانند ماالریا و‬ ‫و ماندم ‪ .‬برا ‬ ‫ت جهانی هم ‬ ‫ریشه کنی ان ها سازما ن بهداش ‬ ‫ن هنگام انستیتو‬ ‫به ما کمک می کرد‪ .‬در ای ‬ ‫ت پیدا‬ ‫ی وسع ‬ ‫ت و تحقیقات بهداشت ‬ ‫مطالعا ‬ ‫کرده بود و ما هم شناخته شده بودیم و‬ ‫ث تحقیقات در پزشکی به وجود‬ ‫کم کم بح ‬ ‫امد‪ .‬انجا بود که مطالعات و تحقیقات را‬ ‫الزمه علوم و گسترش ان در ایرا ن دانستند‬ ‫و ب ه سایر رشته ها نیز تعمیم یافت‪.‬‬ ‫ی دیگری بود به‬ ‫در جنوب ایران بیمار ‬ ‫نام بیالرزیوز (بول الدم) ک ه در سال های‬ ‫ی انجام‬ ‫ی ان مطالعات ‬ ‫‪ 1331 - 1336‬رو ‬ ‫شد‪ .‬این بیماری در خرمشهر‪ ،‬دزفو ل و‬ ‫شوشتر شایع بود و اخرین حد و مرز ان‬ ‫را در ایران در مرز ایرا ن با عراق‪ ،‬من پیدا‬ ‫ی بود به نام “ بیدرویه” که ‬ ‫کردم‪ .‬روستای ‬ ‫بیالرزیوز در ان وجود داشت ‪ .‬مطالعه بر‬ ‫روی بیولوژی هریک از بیماری ها چند‬ ‫سالی طول کشید‪ .‬در سال های ‪ 1337‬تا‬ ‫‪ 1341‬مبارز ه علی ه بیالرزیوز را شروع‬ ‫ن باید از دکتر ارف ع و دکتر‬ ‫کردیم‪ .‬البت ه م ‬ ‫صهبا ک ه در ایرا ن نیستند نا م ببرم که خیلی‬ ‫ی در خوزستان ‬ ‫زحمت کشیدند‪ .‬ایستگاه ‬ ‫تشکیل دادیم‪ .‬مرکز ان در دزفو ل بود‬ ‫ک ه شعبه ای در اهواز و خرمشهر داشت‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ت جهانی ک ه‬ ‫به کمک سازما ن بهداش ‬ ‫ی می شناخت‬ ‫در ا ن زما ن ما را به خوب ‬ ‫و با همکاری وزارت بهداری و انستیتو‬ ‫ت بهداشتی‪ ،‬ما طرح مبارزه با‬ ‫تحقیقا ‬ ‫بیالرزیو ز را در ایران پیاده کردیم‪ .‬من‬ ‫ن طرح شدم‪ .‬این طرح چند‬ ‫مسوول ای ‬ ‫ت جهانی‬ ‫سا ل طول کشید‪ .‬سازما ن بهداش ‬ ‫ل می داد‪.‬‬ ‫مشاورانی به ایرا ن می فرستاد و وسای ‬ ‫فانستیتو‬ ‫یمختل ‬ ‫ششاخه ها ‬ ‫باگستر ‬ ‫ترسیدیم ‪.‬‬ ‫یب هدانشکد هبهداش ‬ ‫تبهداشت ‬ ‫تحقیقا ‬ ‫ی در حدود سال‬ ‫انستیتو ماالریالوژ ‬ ‫س شد‪ .‬موسسان ‬ ‫‪ 1326 -1327‬بود ک ه تاسی ‬ ‫ا ن دکتر مفیدی‪ ،‬د کتر حاجیان ‪ ،‬دکتر فقیه ‪،‬‬ ‫ن و مرحو م دکتر مثقالی‬ ‫مرحو م دکترمحسنی ‬ ‫و بنده بودیم ک ه در سال ‪ 36 - 35‬ب ه انستیتو‬ ‫ل شد‪.‬‬ ‫ی تبدی ‬ ‫ت بهداشت ‬ ‫تحقیقا ‬ ‫ما خودما ن میل و رغبت به انجام‬ ‫تحقیقات داشتیم و از همان دوران دستیاری ‬ ‫در رشت ه انگل شناسی‪ ،‬تقریب ًا بدون هیچ‬ ‫ی اوردیم در واقع‬ ‫راهنما به این سمت رو ‬ ‫ً‬ ‫پیش‪ -‬کسوتی وجود نداشت و حقیقتا ما‬ ‫ی هم سازمان بهداشت‬ ‫شروع کردیم‪ .‬مقدار ‬ ‫ی که‬ ‫جهانی به ما کمک می کرد چو ن انهای ‬ ‫به ایرا ن امده بودند ما را شناختند‪.‬‬ ‫ت و مطالعات ‬ ‫در تمام مدت تحقیقا ‬ ‫انگل شناسی تواما ن کار‪ ،‬تدریس به‬ ‫دانشجویان پزشکی را انجام می دادیم‪ .‬چرا‬ ‫ی و ه م دانشجویان ‬ ‫که هم دانشکده پزشک ‬ ‫ن ان بنده ها ما‬ ‫ن را از ما می خواستند‪ .‬بی ‬ ‫ای ‬ ‫هم خدایی شده بودیم‪( .‬باخنده)‬ ‫تا ‪ 1348‬که من در دانشکد ه بودم همه‬ ‫چیز روی خط افتاد ه بود‪ .‬مراحل اجرایی‬ ‫ت بهداری زیرنظر ما انجام‬ ‫کارها را وزار ‬ ‫ح انجام شد ولی‬ ‫می داد‪ .‬حقیقت ًا کارصحی ‬ ‫طو ل کشید چون نفر کم داشتیم‪.‬‬ ‫‪ ‬امار و روش تحقیق چگونه وارد‬ ‫ی کشور شد؟‬ ‫ی و تحقیقات ‬ ‫نظام اموزش ‬ ‫در واقع همان اشخاصی که نا م بردم و‬ ‫ی کردند‬ ‫ان موقع شروع به کارهای تحقیقات ‬ ‫به خاطر کارشان مجبور بودند ک ه امار و‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫روش تحقیق را ه م در کارشان لحاظ کنند‪.‬‬ ‫در واقع هم ه چیز از ماالریا شروع شد‪.‬‬ ‫تحقیقات قسمت های دیگر روی همین‬ ‫ت کرد‪.‬‬ ‫پایه بنا گذاشته شد و پیشرف ‬ ‫‪ ‬چ ه کسانی مسئولیت رشته امار‬ ‫حیاتی را ب ه عهد ه داشتند؟‬ ‫دکتر نهاپتیا ن بود و دکتر محمد‪ .‬در‬ ‫واقع علم تحقیقات تکه تک ه وارد کشور‬ ‫شد‪ .‬چو ن خود رشته استاد داشت ولی‬ ‫ رشته های وابسته به ان استاد نداشت‪.‬‬ ‫‪ ‬چگونه پس از ‪ 30‬سال تالش‬ ‫طاقت فرسا‪ ،‬پس از بازنشستگی به‬ ‫دانشکده ملی رفتید؟‬ ‫در ان موقع پروفسور پویان و‬ ‫پروفسورصفویان رئیس دانشگاه و دانشکده‬ ‫ی بودند ب ه اینجا امدند و از‬ ‫ی مل ‬ ‫پزشک ‬ ‫ی انجا را‬ ‫ن خواستند تا گروه انگل شناس ‬ ‫م ‬ ‫تاسیس کنیم‪ .‬با انکه خست ه بودم ‪ ،‬قبول‬ ‫کردم تا دوسال هم دران کار ب ه انها کمک ‬ ‫کنم‪ .‬این دو سال بیست سا ل طول کشید تا‬ ‫انگل شناسی انجا راه افتاد‪.‬‬ ‫ی یکی ‬ ‫ت در دانشکد ه مل ‬ ‫ت خدم ‬ ‫در مد ‬ ‫ح نوشتن ‬ ‫ن در انجا طر ‬ ‫ل ماند ن م ‬ ‫از دالی ‬ ‫ی بود ک ه پرفسور اقبالی ‬ ‫ب انگل شناس ‬ ‫کتا ‬ ‫ن کمک ‬ ‫ب ب ه م ‬ ‫ن کتا ‬ ‫ن ای ‬ ‫ه م در نوشت ‬ ‫ی برای ‬ ‫ی پزشک ‬ ‫ب انگل شناس ‬ ‫کردند و کتا ‬ ‫ی نوشت ه شد‪.‬‬ ‫دانشجویا ن پزشک ‬ ‫‪ ‬این طور که از جوانب امر برمیاید‬ ‫ب نبودید؟‬ ‫شما هیچوقت دنبال مقام و منص ‬ ‫خیر‪ ،‬انجا طوری بود که هم ه به فکر کارشان‬ ‫ی به فکر مقام ومنصب نبود‪.‬‬ ‫بودند و کس ‬ ‫‪ ‬ایا الزم نبود برای دسترسی بهتر به‬ ‫امکانات کسی از بین شما پستی یا مقامی‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫ج نداشتیم ‪ .‬چون انها را‬ ‫نه ما احتیا ‬ ‫برای ما فراه م می کردند و در واقع هرچه‬ ‫ی ان ‬ ‫می خواستیم ‪ ،‬می دادند‪ .‬وزیر بهدار ‬ ‫ی کند‪.‬‬ ‫زمان ناچار بود که با ما همکار ‬ ‫بودجه ای ب ه ما می دادند که ما خرج ‬ ‫تحقیقات می کردیم‪ .‬چو ن دانشکد ه یک‬ ‫ریال پو ل نمی داد‪ .‬فقط کادر و نیروی ‬ ‫انسانی داشت‪.‬‬ ‫‪ ‬به نظر می رسدشما گرایشی به‬ ‫مادیات هم نداشته اید؟‬ ‫ی زیادی نداشتم‪ .‬ولی االن‬ ‫ش ماد ‬ ‫گرای ‬ ‫هرچه الزم است ‪ ،‬دارم ‪ .‬االن از وضعیت‬ ‫فعالیت ها وسوابق خودم راضی و خشنودم‬ ‫و برای همین خوشحالم‪.‬‬ ‫‪ ‬فرمود ه بودید که تاکنو ن از نظر‬ ‫ی خود را روزامد نگه داشته بودید؛‬ ‫علم ‬ ‫چگونه چنین کاری ممکن شده است ؟‬ ‫ث گذاشته‬ ‫خب البته این رویه برای م ا ار ‬ ‫ت و ما مجبوری م خود را از نظر‬ ‫شده اس ‬ ‫ن موضوع در‬ ‫علمی به روز نگ ه داریم‪ .‬ای ‬ ‫ی بود ک ه مربوط ب ه کار م بود‪،‬‬ ‫همه رشته های ‬ ‫انها ک ه مربوط به کار م نبود فقط در حد‬ ‫اطالع داشتن مطالعه می کردم‪ .‬یعنی بیشتر‬ ‫ی کرمی و تک یاخته ای ها و‬ ‫ی انگل ها ‬ ‫رو ‬ ‫س متمرکز بودم‪ .‬البت ه بیشتر عالقه‬ ‫بیالرزیو ‬ ‫ی نداشت ‪.‬‬ ‫ی بود و جنبه دانشگاه ‬ ‫شخص ‬ ‫من هر وقت سر کالس می رفتم‪ ،‬پر‬ ‫س انگل شناسی‬ ‫بود‪ .‬ن ه اینکه همه از در ‬ ‫خوششان بیاید‪ ،‬بلکه می امدند که حرفهای ‬ ‫ش کنند‪ .‬اینها ه م ب ه ما‬ ‫مرا یا امثال مرا گو ‬ ‫انگیز ه می داد ک ه همیشه خودمان را روزامد‬ ‫ل جدید را ب ه دانشجویان ‬ ‫نگهداری م و مسائ ‬ ‫ن بود که دانشجویان هم‬ ‫انتقال دهیم‪ .‬ای ‬ ‫حرف مرا می پذیرفتند و با من همکاری‬ ‫ی که اهل‬ ‫می کردند‪ .‬مثال وقتی از کس ‬ ‫ی می خواستیم در شهرستان‬ ‫ی بود‪ ،‬کار ‬ ‫سار ‬ ‫ انجا م دهد‪ .‬انجام می داد و ما ه م کمکش ‬ ‫ت ک ه ما حق الزحمه‬ ‫ت اس ‬ ‫می کردی م درس ‬ ‫ی اینها به پو ل اهمیت‬ ‫به انه ا می دادیم‪ ،‬ول ‬ ‫نمی دادند‪.‬‬ ‫‪ ‬چه توصیه ای برای دانشجویان‬ ‫پزشکی دارید؟‬ ‫ی این‬ ‫ن ب ه دانشجویا ن پزشک ‬ ‫ توصی ه م ‬ ‫ل می شوید‬ ‫ی ک ه فار غ التحصی ‬ ‫است ک ه روز ‬ ‫ی به سرعت‬ ‫ی است‪ .‬پزشک ‬ ‫تاز ه او ل پزشک ‬ ‫ی می کند و باید زیاد مطالع ه کنند‪ .‬از‬ ‫ ترق ‬ ‫ل می شوند‪.‬‬ ‫هما ن روزی ک ه فار غ التحصی ‬ ‫ت هم ‬ ‫ن کار‪ ،‬کار هم ه نیست ‪ .‬دول ‬ ‫البته ای ‬ ‫ت ه م کافی ‬ ‫ی کمک نمی کند و امکانا ‬ ‫خیل ‬ ‫ج سرسا م اور ا ن ه م از هرکس ‬ ‫نیست ‪ .‬خر ‬ ‫ی گر م در‬ ‫ن از جا ‬ ‫سم ‬ ‫بر نمی اید‪ .‬نف ‬ ‫ت را باید‬ ‫ن امکانا ‬ ‫نمی اید اگر بگوی م هم ه ای ‬ ‫ن فکر می کنم ‬ ‫دولت فراهم کند‪ .‬چرا ک ه م ‬ ‫ن کار را انجا م ندهند‪ ،‬هم ه چیز را‬ ‫اگر ای ‬ ‫ت می دهند و ان وقت ‬ ‫رفته رفت ه از دس ‬ ‫ن دیگری ‬ ‫ی ناکرد ه باید پرفسور ابرل ‬ ‫خدا ‬ ‫بیاورند و از اغاز شرو ع کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬در مورد وضعیت امروز اموزش‬ ‫پزشکی چه نظری دارید؟‬ ‫می توانم بگویم که تحصیالت پزشکی‬ ‫االن در ایران صحیح نیست ‪ .‬بنابراین‬ ‫نتیجه ای که حاصل می شود ا ن چیزی‬ ‫ت که به درد بخورد‪ .‬االن وزارت‬ ‫نیس ‬ ‫بهداشت اداره علمی دانشگاه را برعهده‬ ‫ت بهداشت غیر از دانشکده‬ ‫دارد‪ .‬اما وزار ‬ ‫س دانشکده‬ ‫ت است‪ .‬به نظر من رئی ‬ ‫بهداش ‬ ‫ی را نباید وزارت بهداشت‬ ‫یا دانشگاه پزشک ‬ ‫ن کار اشتباهی است ‪ .‬وزارت‬ ‫تعیین کند‪ .‬ای ‬ ‫بهداشت باید کار بهداشتی بکند که االن‬ ‫حقیقت ًا نمی کند‪ .‬زمانی که ما بودیم وزارت ‬ ‫ت این کار را می کرد‪ .‬االن مثال برای‬ ‫بهداش ‬ ‫ی ماالریا تشکیالتی‬ ‫ت اپیدمیولوژ ‬ ‫شناخ ‬ ‫ی ماالریا همچنان داریم ‪ .‬دانش ‬ ‫نداریم ول ‬ ‫ل ریاضی‬ ‫ت و علمی مث ‬ ‫پزشکی هنر اس ‬ ‫ی را با سلیق ه شخصی ‬ ‫ت و این هنر کس ‬ ‫نیس ‬ ‫ص که طبیب‬ ‫ی اشخا ‬ ‫می خواهد‪ .‬بعض ‬ ‫می شوند و االن هم استادند‪ ،‬ب ه پزشکی به‬ ‫عنوان یک کاال نگاه کرده اند و خواسته اند‬ ‫معامله کنند‪ .‬تعداد زیادی دانشجو در‬ ‫ف تربیت شده اند که جایی ‬ ‫رشته های مختل ‬ ‫برایشان وجود ندارد و بیکارند‪ .‬در واقع ‬ ‫این ها را بی خود مهیا کرده اند‪ .‬چند سال ‬ ‫ب را به صورت‬ ‫پیش گفتند که باید طبی ‬ ‫ت کنیم ‪ .‬خیال می کردند برنج یا‬ ‫انبو ه تربی ‬ ‫ت که باید انبود ه ساخته شود‪.‬‬ ‫زولبیاس ‬ ‫ی تهیه‬ ‫س الگوهای ‬ ‫ن موضوع را براسا ‬ ‫ای ‬ ‫کردند که مثال پزشک باید فالن تعداد برسد‬ ‫ت جهانی برسیم ‬ ‫ک ه ب ه استانداردهای بهداش ‬ ‫و… بیشتر اینها اصال با اصول بهداشت‬ ‫ی ان پزشکی که‬ ‫هم اشنا نیستند‪ .‬حت ‬ ‫تربیت می شود ه م نمی داند‪ .‬من دانشجوی‬ ‫ی از‬ ‫پزشکی می شناس م ک ه قس م خورد‪ ،‬وقت ‬ ‫دانشکده فارغ التحصیل می شد تا ا ن روز‬ ‫ن طبیبی است که وارد‬ ‫یک امپو ل نزد ه بود‪ .‬ای ‬ ‫ن وض ع نمی تواند طو ل بکشد‪.‬‬ ‫کار می شود‪ .‬ای ‬ ‫‪‬با این وصف چه سفارشی به‬ ‫پزشکان امروز دارید؟‬ ‫فقط می گویم‪:‬‬ ‫تو نیکی میکن و در دجله انداز‬ ‫ک ه ایزد در بیابانت دهد باز‬ ‫پزشکا ن فقط به این فکر کنند‪.‬‬ ‫منبع‪:‬‬ ‫ارشیو موزه ملی علوم پزشکی‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪29‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫اصول عملکرد‪ ،‬نگهداشت و کنترل کیفی‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی؛‬ ‫االیزا و االیزا واشر‬ ‫االیزا یک روش ازمایشگاهی بیوشیمیایی ساده با‬ ‫حساسیت باال است که امکان انالیز تعداد زیادی نمونه را‬ ‫به صورت همزمان فراهم می نماید‪ .‬این روش در ازمایشات‬ ‫ایمونولوژی به منظور بررسی وجود یک انتی بادی یا انتی ژن در نمونه های‬ ‫بیولوژیک مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫دستگاه االیزا عموماً به عنوان ابزاری تشخیصی در پزشکی و پاتولوژی و همچنین‬ ‫برای انجام تست کنترل کیفیت در بسیاری از صنایع کاربرد دارد‪ .‬از این تکنیک در‬ ‫گیاه پزشکی برای شناسایی ویروس ها و پاتوژن ها نیز استفاده می شود‪.‬‬ ‫امروزه االیزا یکی از قدرتمندترین روش های ازمایشگاهی برای پی بردن‬ ‫به اختالالت سیستم ایمنی است‪ .‬این ازمایش به منظور پی بردن به انتی ژن‬ ‫ناشی از ارگانی عفونی در بدن یا مواد غیرنرمالی که معرف برخی بیماری ها‬ ‫است انجام می شود‪ .‬همچنین انتی بادی هایی که در پاسخ به برخی عفونت ها‬ ‫یا بیماری ها به وجود امده نیز توسط این ازمایش قابل تشخیص است‪.‬‬ ‫همچنین الزم به ذکر است که ازمایش االیزا اولین ازمایش متداول در غربالگری‬ ‫‪ HIV‬است‪ .‬پیش از ایجاد االیزا تنها گزینه برای انجام سنجش ایمنی و‬ ‫سنجش های ایمونوشیمی‪ ،‬روش ‪ Radioimmunoassay‬بود‪ ،‬تکنیکی که در‬ ‫ان از انتی ژن یا انتی بادی نشاندار شده با مواد رادیواکتیو استفاده می شود‪ .‬در‬ ‫این روش‪ ،‬ماده رادیواکتیو سیگنال تولید می کند که نشان می دهد انتی ژن یا‬ ‫انتی بادی خاص در نمونه وجود دارد یا نه‪ .‬اما از انجاییکه رادیواکتیویته تهدیدی‬ ‫برای سالمتی محسوب می شود به دنبال جایگزین ایمن تری برای ان بودند که‬ ‫به جای سیگنال رادیواکتیو‪ ،‬سیگنالی غیر رادیواکتیو تولید کند‪ .‬زمانیکه انزیمی‬ ‫مثل پراکسیداز (‪ )Peroxidase‬با سوبسترای مناسب ( ماده ای که انزیم بر ان‬ ‫اثر می کند) واکنش می دهد تغییر رنگی روی می دهد که به عنوان سیگنال مورد‬ ‫استفاده قرار می گیرد‪ .‬با اتصال این انزیم به انتی بادی یا انتی ژن می توان‬ ‫وجود هر یک را ردیابی کرد‪.‬‬ ‫دستگاه االیزا درواقع شبیه دستگاه فتومتر است‪ ،‬با این تفاوت که نوع کو ِوت‬ ‫(‪ )Cuvett‬یا همان ظرف محتوی نمونه‪ ،‬مسیر خوانش و تعداد فیلترها تغییر کرده‬ ‫است‪ .‬به عنوان مثال به جای کو ِوت از چاهک یا ‪ Well‬استفاده شده و مسیر‬ ‫خوانش ان نیز برخالف تکنیک های فتومتری‪ ،‬به صورت عمودی است‪ .‬همچنین‬ ‫با توجه به اینکه در تکنیک االیزا از انزیم ها و سوبستراهای مشخصی استفاده‬ ‫می شود‪ ،‬لذا دارای فیلترهای کمتری نسبت به فتومترها است‪.‬‬ ‫اصول عملکرد‬ ‫دستگاه االیزا در واقع یک اسپکتروفتومتر اختصاصی است‪.‬‬ ‫برخالف اسپکتروفتومترهای معمولی که قرائت در محدوده‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫وسیعی از طول موج ها را اسان تر می کند‪ ،‬دستگاه های االیزا‬ ‫فیلترها یا شبکه های انکسار دارند که طول موج استفاده شده‬ ‫در االیزا را بین ‪ 400‬تا ‪ 750‬نانومتر محدود می سازد‪ .‬بعضی از‬ ‫میکروپلیت ها ازمایش را در محدوده ماوراء بنفش و بین طول‬ ‫موج ‪ 340‬تا ‪ 700‬نانومتر انجام می دهد‪ .‬در سیستم اپتیکی‪،‬‬ ‫از فیبرهای نوری که نور را به چاهک های حاوی نمونه در‬ ‫میکروپلیت هدایت می کند‪ ،‬استفاده می شود‪ .‬شعاع نور که از‬ ‫نمونه می گذرد‪ ،‬دارای پهنای ‪ 1‬تا ‪ 3‬میلیمتر است‪ .‬یک سیستم‬ ‫اشکارساز‪ ،‬نوری را که از نمونه ساطع می شود نمایان ساخته‬ ‫و با تقویت سیگنال میزان جذب در نمونه را تعیین می کند‪.‬‬ ‫سپس یک سیستم خوانشگر ان را به اطالعاتی تبدیل می کند‬ ‫که تفسیر نتایج ازمایش را ممکن می سازد‪.‬‬ ‫نمونه ها در درون پلیت های خاص با تعداد مشخص چاهک‬ ‫قرار داده می شود که ازمایش در انها انجام می گیرد‪ .‬پلیت های‬ ‫معمولی دارای ‪ 8‬ستون‪ 12 ،‬ردیف و در مجموع ‪ 96‬چاهک‬ ‫است‪ ،‬ولی پلیت هایی با تعداد چاهک های بیشتر نیز وجود‬ ‫دارد‪ .‬برای کاربردهای اختصاصی‪ ،‬روش معمول‪ ،‬افزایش تعداد‬ ‫چاهک ها به ‪ 384‬است که مقدار مصرف نمونه و محلول های‬ ‫مورد استفاده را کمتر و کارایی را بیشتر می کند‪ .‬محل قرارگرفتن‬ ‫حسگرهای نوری روی االیزا متفاوت است و ممکن است در‬ ‫باالی پلیت یا زیرچاهک ها در پلیت نصب شود‪.‬‬ ‫پایه اساسی ازمایش االیزا واکنش انتی بادی با انتی ژن‬ ‫است‪ .‬در روش االیزا انتی بادی اختصاصی با یک انتی ژن‬ ‫مشخص واکنش می دهد سپس به ان یک انتی بادی اتصال‬ ‫یافته با یک انزیم به عنوان سیستم نشانگر اضافه می شود در‬ ‫ادامه با افزودن سوبسترای انزیم ان را تبدیل به یک محصول‬ ‫که یک ماده رنگی است کرده و توسط دستگاه قرائت می کنیم‪.‬‬ ‫طول موج رنگ به دست امده که نشانگر حضور یک انتی بادی‬ ‫(و یا انتی ژن) و نیز غلظت ان است توسط دستگاه االیزا‬ ‫ریدر(فتومتر) قرائت شده و ثبت می شود‪.‬‬ ‫مراحل یک ازمایش االیزا‬ ‫مراحل یک ازمایش کامل االیزا معموالً به شرح زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬شستشوی اولیه پلیت با استفاده از شستشو دهنده میکروپلیت‬ ‫‪ ‬پرکردن چاهک ها از نمونه و محلول با استفاده از سیستم‬ ‫توزیع کننده یا پی پت های چندکاناله‬ ‫‪ ‬قراردادن پلیت در دمای کنترل شده انکوباتور برای شروع واکنش ها‬ ‫‪ ‬این مراحل را می توان بسته به نوع ازمایش چند بار تکرار کرد‪.‬‬ ‫‪‬در نهایت‪ ،‬زمانی که تمام مراحل تکمیل شد‪ ،‬پلیت به‬ ‫خوانشگر منتقل و نتایج خوانده شده و تشخیص قابل استنتاج است‪.‬‬ ‫انواع دستگاه االیزا‬ ‫دستگاه های خوانشگر االیزا (‪ )Elisa Reader‬بر اساس نوع و‬ ‫سیستم خوانشگر به سه دسته تقسیم می شود‪:‬‬ ‫‪ ‬تک خوانشگر)‪(Single Reader‬‬ ‫در هر بار خوانش تنها یک چاهک را به طریق دستی قرائت‬ ‫کرده و هیچگونه امکانات محاسباتی ندارد‪ .‬لذا بایستی منحنی‬ ‫استاندارد تست ها توسط فرد ازمایش کننده به صورت دستی‬ ‫رسم شود به همین علت از قیمت و کیفیت پایینی برخوردار است‪.‬‬ ‫‪ ‬خوانشگر نواری)‪(Strip reader‬‬ ‫ِ‬ ‫نواری ‪ 8‬یا ‪ 12‬خانه ای را به‬ ‫تعداد ‪ 1‬الی ‪ 3‬ردیف چاهک‬ ‫صورت خودکار قرائت کرده و در عین حال منحنی تست ها را‬ ‫براساس ُمد محاسباتی رسم می نماید‪ .‬عالوه براین‪ ،‬به علت دارا‬ ‫بودن ‪ Differential Filters‬قابلیت خوانش در دو طول موج را به‬ ‫طور همزمان دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬خوانشگر صفحه ای )‪(Plate reader‬‬ ‫قابلیت خواندن یک صفحه چاهک ‪ 96‬خانه ای (شکل‪ )1‬نمونه‬ ‫را در حداقل زمان دارا بوده و از سرعت‪ ،‬دقت و صحت بیشتری‬ ‫نسبت به دستگاه های خوانشگر نواری برخوردارند از این رو‬ ‫قیمت باالتری نیز دارد‪.‬‬ ‫تجهیزات الزم برای انجام ازمایش االیزا‬ ‫در ازمایشگاه های پزشکی برای انجام ازمایشات سنجش ایمنی‬ ‫به روش االیزا امکانات زیر مورد نیاز است‪:‬‬ ‫‪ ‬میکروپلیت ریدر‬ ‫‪ ‬میکروپلیت واشر‬ ‫‪ ‬سمپلر و عوامل پی پت کردن‬ ‫‪ ‬انکوباتور برای انکوبه کردن پلیت ها‬ ‫‪ ‬کیت االیزا‬ ‫کیت االیزا خود متشکل از موارد زیر است ‪:‬‬ ‫‪ ‬یک یا دو عدد پلیت ‪ 96‬خانه ای که در ‪ 12‬ستون ‪ 8‬خانه ای‬ ‫قرار گرفته اند همانطور که در شکل ‪ 1‬مشخص است‪ .‬هر یک از‬ ‫شکل‪96-Well Plates .1‬‬ ‫خانه های را چاهک و هر ستون ‪ 8‬خانه ای را یک استریپ‬ ‫می گویند‪ .‬جنس چاهک ها از پلی استیرن‪ ،‬پلی وینیل کلراید‬ ‫و یا پلی پروپیلن بوده و عمقی حدود یک سانتیمتر داشته و‬ ‫به اشکال ته صاف و یا ته گرد موجود است‪ .‬چاهک های‬ ‫ته صاف برای قرائت اسپکتروفتومتری در سنجش هایی که‬ ‫افزایش رنگ دارند مناسب بوده و چاهک های ته گرد برای‬ ‫این امر مناسب نیست‪.‬‬ ‫‪ ‬ویال های استاندارد کنترل منفی و مثبت‪ :‬این ویال ها با‬ ‫توجه به نوع کیت می تواند به صورت محلول یا لیوفیلیزه باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬رقیق کننده نمونه ‪ :‬مزیت رقیق کننده در این است که‬ ‫با توجه به رقیق سازی نمونه‪ ،‬اثر هوک را تا حدود زیادی خنثی‬ ‫می کند‪ .‬منظور از اثر هوک‪ ،‬کسب نتایج منفیِ کاذب به علت‬ ‫غلظت باالی انالیت (‪ Analyte‬یا ماده تجزیه شونده) است‪.‬‬ ‫‪ ‬کونژوگه نشان دار شده با انزیم‪ :‬مهم ترین انزیم های‬ ‫مورد استفاده در االیزا شامل‪ :‬پراکسیداز‪ ،‬الکالن فسفاتاز و پنی‬ ‫سیلیناز است ولی عمدت ًا از پراکسیداز استفاده می شود‪ .‬الکالن‬ ‫فسفاتاز به دلیل قیمت باالیی که نسبت به پراکسیداز دارد بیشتر‬ ‫در کارهای تحقیقاتی استفاده می شود‪ .‬الزم به ذکر است نقش‬ ‫انزیم مورد استفاده برای نشاندار سازی‪ ،‬در تعیین نوع سوبسترا‬ ‫و نوع محلول متوقف کننده بسیار مهم است‪.‬‬ ‫‪ ‬محلول شستشو‪ :‬این محلول متشکل از بافر فسفات‬ ‫سالین ‪ ،–phosphate buffer salin-‬تواین ‪ -Tween- 20‬و‬ ‫تایمرسال ‪ -thimerosal-‬است‪ .‬هرچند بافر فسفات سالین با‬ ‫تنظیم قدرت یونی و ‪ pH‬مناسب‪ ،‬اتصال غیراختصاصی به جداره‬ ‫چاهک را به حداقل می رساند‪ ،‬برای افزایش دقت و کاهش‬ ‫بیشتر اتصاالت غیراختصاصی از مقدار کمی پروتئین و دترجنت‬ ‫مانند تواین ‪ 20‬استفاده می شود‪ .‬از انجاییکه محیط های بافری‬ ‫غالبا برای رشد میکروارگانیسم ها بسیار مناسبند‪ ،‬لذا از ترکیبات‬ ‫نگهدارنده نظیر تایمرسال استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬محلول سوبسترا‪-‬کروموژن‪ :‬این محلول به صورت‬ ‫جداگانه یا به صورت ترکیبی موجود است‪ .‬سوبسترا بر‬ ‫اساس حاللیت‪ ،‬می تواند محلول یا غیرمحلول باشد اما‬ ‫سوبسترای مصرفی در ازمایش االیزا بایستی محلول باشد‪ .‬نوع‬ ‫سوبسترا بستگی به کونژوگه انزیمی دارد یعنی اگر کونژوگه‬ ‫انزیمی پراکسیداز باشد‪ ،‬سوبسترا می تواند تترامتیل بنزیدین‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪31‬‬ ‫–‪ -Tetra Methyl Benzidine‬و یا ارتوفنل دی امین‬ ‫‪ -phenylenediamine‬باشد و رنگ حاصل از واکنش ابی خواهد‬ ‫بود‪ .‬اگر کونژوگه انزیمی الکالن فسفاتاز باشد‪ ،‬سوبسترا می تواند‬ ‫پارانیتروفنل –‪ -Para NitroPhenol‬باشد و رنگ حاصل از واکنش‬ ‫زرد خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ ‬محلول متوقف کننده یا بلوکر ‪–Stopping or Blocking‬‬ ‫‪ :-Solution‬این محلول با توجه به نوع کونژوگه انزیمی می تواند‬ ‫اسیدی یا قلیایی باشد‪ .‬هنگامی که کونژوگه انزیم پراکسیداز‬ ‫باشد‪ ،‬برای توقف واکنش میبایست از محلول های اسیدی نظیر‬ ‫اسید کلریدریک و یا اسید سولفوریک استفاده کرد‪ .‬دراین صورت‬ ‫رنگ ابی واکنش تبدیل به زرد می شود و اگر کونژوگه الکالن‬ ‫فسفاتاز باشد برای توقف واکنش از محلول های قلیایی نظیر‬ ‫هیدروکسید سدیم –‪ -NaOH‬استفاده می شود که در این حالت‬ ‫رنگ زرد واکنش به رنگ قهوه ای تبدیل خواهد شد‪.‬‬ ‫–‪Ortho‬‬ ‫روش های کاهش خطا در االیزا‬ ‫برای کاهش میزان خطا در نتایج ازمایشات االیزا موارد زیر‬ ‫می بایست رعایت شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬اطالعات بالینی بیمار به طور کامل در برگ پذیرش ثبت شود‪.‬‬ ‫‪ ‬نمونه گیری از بیمار باید به دقت انجام گیرد زیرا برخی‬ ‫عوامل به عنوان مثال بستن گارو یا تورنیکه به مدت طوالنی ممکن‬ ‫است موجب ایجاد خطا در اندازه گیری شود‪.‬‬ ‫‪ ‬دقت در نحوه جداسازی سرم از لخته به نحوی که سرم‬ ‫جدا شده حاوی فیبرینوژن یا ذرات دیگر نباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬نمونه مورد استفاده لیز‪ ،‬زرد رنگ (یرقان) و چربی دار نباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬تا حد امکان از فریز و دفریز کردن نمونه ها جلوگیری شود‪.‬‬ ‫برخی نکات که قبل از انجام ازمایش می بایست مورد‬ ‫توجه قرار گیرند عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪ ‬حمل و نقل کیت ها و همچنین نگه داری انها باید در‬ ‫دمای ‪ 2‬تا ‪ 8‬درجه صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬قبل از خریداری کیت مورد مصرف‪ ،‬بهتر است ان را‬ ‫از لحاظ اعتبار کمپانی سازنده‪ ،‬تاریخ تولید‪ ،‬بسته بندی مناسب‬ ‫و نیز موجود بودن تمامی استانداردها و کنترل های مثبت و منفی‬ ‫بررسی کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬لوازم حجمی مانند سمپلرهای مورد استفاده کنترل شده باشند‪.‬‬ ‫‪ ‬اطمینان از کارکرد صحیح دستگاه ها و تجهیزات مورد‬ ‫استفاده‪ ،‬به عنوان مثال اطمینان از صحت طول موج فیلترهای االیزا‬ ‫ریدر با استفاده از ماده رنگی با ثبات‪ ،‬مانند بی کربنات پتاسیم و یا‬ ‫عملکرد صحیح دستگاه شستشو دهنده‪.‬‬ ‫‪ ‬اماده سازی بافر یا محلول شستشو با دقت کامل و به‬ ‫اندازه مورد نیاز برای هر بار مصرف و همچنین عدم استفاده از‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫محلول های شستشوی نامناسب یا اب مقطر ناخالص‪.‬‬ ‫‪ ‬استفاده از نوک سمپلرهای یک بار مصرف و لوله‬ ‫ازمایش عاری از هرگونه مواد شوینده و پاک کننده‪.‬‬ ‫‪ ‬برای سوبسترا بهتر است از لوله شیشه ای که با اسید‬ ‫سولفوریک رقیق شسته شده و با اب مقطر دوبار تقطیر اب‬ ‫کشی شده استفاده کرد‪.‬‬ ‫نکاتی که هنگام انجام تست های االیزا می بایست مورد‬ ‫توجه قرار گیرند عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪ ‬تمامی محلول های موجود در کیت می بایست قبل از‬ ‫مصرف‪ ،‬خوب مخلوط و به دمای ازمایشگاه برسند‪.‬‬ ‫‪ ‬محلول های موجود در کیت باید قبل از مصرف از لحاظ‬ ‫کدورت و الودگی قارچی و ذرات خارجی بررسی شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬درب پاکت حاوی میکروپلیت ها بعد از رسیدن به‬ ‫دمای اتاق باز شود و برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و‬ ‫رطوبت به داخل انها سریع ًا پس از جداسازی تعداد استریپ‬ ‫مورد نیاز به داخل کیسه منتقل شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬در هر نوبت کاری از کلیه استانداردها و کنترل های‬ ‫موجود در کیت استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬برای افزایش پایداری بهتر است کیت باز شده پس از‬ ‫استفاده بالفاصله به یخچال منتقل شود‪.‬‬ ‫‪ ‬عمل بهم زدن و مخلوط نمودن محتویات چاهک ها‬ ‫باید به ارامی صورت گیرد تا از ایجاد حباب یا انتقال محلول‬ ‫از یک چاهک به چاهک های مجاور جلوگیری شود‪.‬‬ ‫‪ ‬جهت اطمینان از سالم بودن سوبسترا و کونژوگه‪،‬‬ ‫حجم های مساوی از این دو را باهم مخلوط نمایید در این‬ ‫صورت رنگ مورد نظر میبایستی به سرعت ایجاد شود‪.‬‬ ‫‪ ‬برای پی پت نمودن محلول ها و جلوگیری از پرتاب‬ ‫قطعات به سایر چاهک ها و همچنین یکسان بودن شرایط برای‬ ‫تمامی چاهک ها از یک تکنیک ثابت استفاده کنید‪ ،‬بهتر است‬ ‫برای این منظور عمل پی پت کردن بطور مایل و چسبیده به‬ ‫جدار فوقانی چاهک ها صورت پذیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬کنترل اتصال محکم نوک سمپلر به بدنه ان در حین‬ ‫کار ضروری است‪.‬‬ ‫‪ ‬بهتر است از مخلوط نمودن محلول سوبسترای تازه‬ ‫اماده به کار با محلول قبلی اکیدا ً خودداری شود‪.‬‬ ‫‪ ‬سطوح زیرین چاهک ها باید عاری از خراش و کثیفی‬ ‫یا برجا ماندن اثر انگشت باشد‪.‬‬ ‫جلوگیری از بروز نوسانات ناگهانی دما در هنگام‬ ‫‪‬‬ ‫انکوباسیون توسط عوامل محیطی ضروری است زیرا شوک‬ ‫حرارتی و اختالف حرارت محیط کار و محیط داخلی انکوباتور‬ ‫به واسطه ورود ناگهانی سرمای محیط به داخل انکوباتور موجب‬ ‫جذب نوری غیریکنواخت خصوص ًا در استریپ های ابتدایی می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در مراحل مختلف شستشو دقت شود ذرات کونژوگه‬ ‫انزیمی در کف چاهک ها باقی نماند‪.‬‬ ‫مشخص سازید که ایا دستگاه به کالیبراسیون احتیاج دارد یا‬ ‫خیر‪ .‬چنانچه به کالیبراسیون احتیاج بود‪ ،‬راهنمایی های ارائه شده‬ ‫توسط کارخانه سازنده دستگاه برای کالیبراسیون را دنبال کنید‪.‬‬ ‫نگهداری دستگاه‬ ‫کنترل کیفی االیزا‬ ‫برنامه نگهداری روزانه‬ ‫‪ ‬بازبینی سنسورهای نوری هر کانال از نظر تمیز بودن‪ .‬چنانچه‬ ‫کثیف هســتند سطح پنجره های عبور دهنده نور و سنسورها را با‬ ‫یک برس کوچک تمیز کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬بررسی روزانه تمیز بودن سیستم نوری‪.‬‬ ‫‪ ‬بررسی کالیبراســیون میکروپلیت ریدر یا خوانشگر‪ ،‬به این‬ ‫منظور اجازه دهید دســتگاه هنگام شروع کارهای روزانه به مدت‬ ‫‪ 30‬دقیقه روشــن بماند تا گرم شود سپس بالنک را قرائت و بعد‬ ‫یک پلیت شــامل سوبسترا را قرائت کنید‪ .‬خوانش ها باید یکسان‬ ‫باشــد اگر اینطور نبود‪ ،‬پلیت را چرخانــده و قرائت را به منظور‬ ‫تعیین اینکه ایا اختالف در پلیت یا در خوانشگر است‪ ،‬تکرار کنید‪.‬‬ ‫برنامه نگهداری ‪ 3‬ماه یکبار‬ ‫‪ ‬بررسی پایداری المپ‪ ،‬به این منظور از پلیت کالیبراسیون‬ ‫استفاده می شود به این صورت که دو قرائت با فاصله ‪ 30‬دقیقه‬ ‫با همان پلیت انجام می شود و هیچ تفاوتی میان قرائت ها نباید‬ ‫مشاهده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تمیز کردن سیستم های نوری و دتکتور‪.‬‬ ‫‪ ‬از تراز بودن هر چاهک با نور ساطع شده و سیستم‬ ‫اشکارکننده اطمینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫کالیبراسیون االیزا‬ ‫کالیبراسیون االیزا ریدر یک مرحله اختصاصی است که‬ ‫میبایست توسط یک تکنسین یا مهندس اموزش دیده که با‬ ‫دستورالعمل های سازنده دستگاه هم اشنایی داشته باشد‪ ،‬انجام‬ ‫شود‪ .‬برای انجام کالیبراسیون‪ ،‬داشتن یک مجموعه از فیلترها‬ ‫که از لحاظ اندازه یکسانند الزم است‪ .‬سازندگان دستگاه‪ ،‬پلیت‬ ‫های کالیبراسیون را برای هر طول موجی که در دستگاه به کار‬ ‫می رود‪ ،‬فراهم می سازند‪ .‬برای انجام کالیبراسیون مراحل زیر را‬ ‫باید دنبال کرد‪:‬‬ ‫‪ ‬پلیت کالیبراسیون را روی دستگاه قرار دهید‪.‬‬ ‫‪ ‬یک خوانش کامل را با پلیت کالیبراسیون انجام داده و‬ ‫مشخص کنید که ایا تفاوت هایی در قرائت های به دست امده از‬ ‫یک چاهک تا چاهک دیگر وجود دارد یا خیر‪ .‬چنانچه اختالفی‬ ‫مشاهده شد‪ ،‬پلیت را ‪ 180‬درجه چرخانده و قرائت را مجددا ً تکرار‬ ‫کنید‪ .‬اگر نتایج پلیت در دو طول موج به گونه ای باشد که انتظار‬ ‫می رود‪ ،‬دستگاه کالیبراسیون دیگری احتیاج ندارد‪.‬‬ ‫کنترل عملکرد المپ و فیلترها‬ ‫جهت کنترل عملکرد المپ و فیلترهای دستگاه باید هر دو‬ ‫هفته یکبار طبق دستورالعمل شرکت سازنده دستگاه وضعیت‬ ‫این قسمت ها را چک کرد‪ .‬مث ً‬ ‫ال در برخی دستگاه ها با‬ ‫فشار دادن کلید )‪ (Self OK‬دستگاه به طور اتوماتیک شدت‬ ‫نور خروجی‪ ،‬چرخش فیلترها‪ ،‬حرکت‪ Y-X‬حمل کننده پلیت‪،‬‬ ‫صفحه نمایشگر و پرینتر را چک کرده و نتیجه را نمایش‬ ‫می دهد‪ .‬پس از پایان یافتن چک دستگاه پرینتر نتایج را ثبت‬ ‫می کند پیغام‪ System Check OK‬معرف ان است که دستگاه‬ ‫اماده استفاده است‪ .‬کنترل دستگاه به طریق مذکور هم بایستی‬ ‫به طور دوره ای هم به هنگام بازگشت دستگاه از سرویس‬ ‫انجام شود‪ .‬چنانچه اخطاری مشاهده شد به دفترچه راهنما‬ ‫دستگاه مراجعه و یا با شرکت پشتیبان تماس بگیرید‪.‬‬ ‫کنترل خطی بودن (‪)Linearity‬‬ ‫ِ‬ ‫خطی بودن دستگاه بایستی به طور ماهیانه مورد ارزیابی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬هدف از این ازمون تعیین قابلیت دستگاه در تبعیت از‬ ‫قانون بیر (‪ )Beer’s Law‬است که طبق این قانون غلظت محلول‬ ‫نسبت مستقیم با مقدار نور جذب شده دارد‪ .‬توجه شود که کنتر ِل‬ ‫خطی بودن در دستگاه االیزا یک پارامتر مهم در کارایی دستگاه‬ ‫است چرا که کنترل صحت فتومتریک تا حدود زیادی با گذاشتن‬ ‫استانداردهای مختلف در هر ‪ run‬کاری قابل کنترل است اما‬ ‫اگر خطی بودن دستگاه دچار اشکال باشد تفاوت های فاحشی‬ ‫در جواب ها حاصل می شود‪ .‬فقدان ‪ Linearity‬در غلظت های‬ ‫باال معموال نشان دهنده وجود نورهای ناخواسته –‪-Stray light‬‬ ‫است که می تواند به علت خرابی فیلترها باشد‪ .‬جهت چک‬ ‫کردن ‪ Linearity‬دستگاه ابتدا باید یک محلول با حداکثر جذب‬ ‫نوری در طول موج ‪ 450‬نانومتر یا نزدیک به ان انتخاب کرده‬ ‫(محلول اسید پیکریک پیشنهاد می شود) در تمام چاهک های‬ ‫پلیت بریزید و پلیت را در طول موج ‪ 450‬نانومتر قرائت نمایید‪.‬‬ ‫نتیجه جذب نوری تمام چاهک ها در صورت سالم بودن فیلتر‬ ‫بایستی بیشتر از ‪ 0.3‬باشد سپس یکبار دیگر بدون پلیت جذب‬ ‫نوری را قرائت می کنیم در چنین شرایطی باید جذب نوری برای‬ ‫تمام چاهک ها بین ‪ ±0.01‬باشد‪ .‬در صورتی که نتایج باال حاصل‬ ‫نشد با شرکت پشتیبان تماس بگیرید‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪TEST 186‬‬ ‫جهت چک فیلترها می توانیم از برنامه ‪ TEST 186‬استفاده کنیم‪.‬‬ ‫چنانچه عدد به دست امده بین ‪ 2‬تا‪ 10‬باشد عملکرد فیلترها‬ ‫مناسب است در غیر این صورت دستگاه را برای سرویس به‬ ‫شرکت پشتیبان ارسال نمایید‪ .‬برای انجام تست ابتدا دستگاه را‬ ‫روشن کرده و ‪ 1۵‬دقیقه می گذاریم تا گرم شود و سپس بعد از‬ ‫ظاهر شدن کلمه ‪ ،Selection mode‬دکمه ‪ Test‬را زده و سپس‬ ‫عدد ‪ 18۶‬را وارد کرده و ‪ Enter‬می کنیم‪ .‬بعد از چند ثانیه چهار‬ ‫عدد برای فیلترهای ‪ 0،1،2،3‬ظاهر می شود که اگر این اعداد بین‬ ‫‪ 2-10‬باشد نشان دهنده سالمت فیلترها است (در فیلترهای نو این‬ ‫عدد به ‪ 10‬نزدیکتر است و در فیلترهای کهنه به ‪ 2‬نزدیکتراست)‪.‬‬ ‫کنترل صحت فتومتری‬ ‫ازمون صحت فتومتری برای بررسی این مسئله که ایا حداکثر‬ ‫جذب نوری به مقدار مشخص در طول موج خاصی صورت‬ ‫می گیرد یا نه‪ ،‬کاربرد دارد‪ .‬به عبارت دیگر هدف تعیین تفاوت‬ ‫جذب واقعی با جذب مشاهده شده است‪ .‬صحت فتومتری به‬ ‫توانایی المپ در ارائه حداکثر تابش فتوالکتریک‪ ،‬نوع و کیفیت‬ ‫منوکروماتور (تک رنگ کننده) بستگی دارد‪.‬‬ ‫برای بررسی صحت فتومتریک از محلول رنگزای قلیائی دی کرومات‬ ‫پتاسیم (‪ 40‬میلی گرم دی کرومات پتاسیم را در ‪ 800‬میلی لیتر اب مقطر‬ ‫حل کرده ‪ ،‬سپس‪ 3.3‬گرم پتاس به ان اضافه می کنیم و حجم را به یک لیتر‬ ‫می رسانیم) استفاده می کنیم‪ .‬با یک سمپلر مستقیما از معرف فوق به داخل‬ ‫‪ ۵‬چاهک ریخته و در ‪ Absorption mode‬با فیلتر اولیه ‪ 405‬نانومتر و فیلتر‬ ‫افتراقی ‪ 630‬نانومتر جذب انرا می خوانیم و سپس میانگین انرا محاسبه‬ ‫می نمائیم‪ .‬عدد به دست امده باید در محدوده ‪ 0.04 ± 0.235‬قرار گیرد‪.‬‬ ‫کنترل تکرارپذیری‬ ‫برای پی بردن به وجود هر گونه اختالل در کثیف بودن حسگرها‪،‬‬ ‫لنزهای دستگاه و کالیبراسیون نامناسب یک یا چند کانال دستگاه‬ ‫و یا ناپایداری المپ دستگاه باید تکرار پذیری دستگاه را کنترل‬ ‫کنیم که در این حالت حداقل ‪ 8‬بار خوانش ‪ OD‬یا جذب نوری‬ ‫غلظت های مختلف انجام شود و سپس ‪ CV‬انرا محاسبه کرده که‬ ‫این مقدار باید کمتر از ‪ %3‬باشد‪ .‬برای انجام این کنترل ابتدا یک‬ ‫رقت ‪ 1.2‬از معرف تهیه شده ‪ ،‬برای کنترل خطی بودن تهیه کرده و‬ ‫سپس از معرف اصلی و معرف رقیق شده به ‪ 8‬چاهک اضافه کرده‬ ‫و در ‪ Absorption mode‬با فیلتر اولیه ‪ 405‬نانومتر و فیلتر افتراقی‬ ‫‪ 630‬نانومتر جذب انرا می خوانیم و سپس میانگین‪ ،‬انحراف معیار‬ ‫(‪ )SD‬و و ضریب تغییرات یا ‪ CV‬انرا محاسبه می کنیم‪.‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫کنترل کالیبره بودن موتور جابجا کننده پلیت‬ ‫با استفاده از پلیت های کالیبره که داری سوراخ هایی در‬ ‫مکان های مشخصند‪ ،‬کنترل کالیبره بودن موتور صورت‬ ‫می پذیرد‪ .‬این مکان ها‪ ،‬وضعیت قرارگیری سیستم نوری‬ ‫پلیت ریدر را مشخص می کند‪ .‬وقتی پلیت کالیبره با بالنک هوا‬ ‫خوانده شود‪ ،‬سوراخ های این مکان ها‪ ،‬در وضعیت مطلوب‪،‬‬ ‫جذبی در محدوده ‪ ±0.0150‬خواهند داشت‪.‬‬ ‫االیزا واشر‬ ‫میکروپلیت واشر یا االیزا واشر که به شستشو دهنده پلیت نیز‬ ‫معروف است برای انجام عملیات شستشو که در تکنیک االیزا‬ ‫الزم است‪ ،‬طراحی شده است‪ .‬درروش االیزا ‪ ،‬شستشو به دو‬ ‫ِ‬ ‫صورت دستی و دستگاهی انجام می شود‪ .‬روش دستی معموال‬ ‫با استفاده از میکروپی پت های تک یا ‪ 8‬کاناله و همچنین برخی‬ ‫توزیع کننده های دستی انجام می گیرد‪ .‬کار االیزا واشر شستن‬ ‫چاهک های پلیت های االیزا طی مراحل مختلف تکنیک االیزا به‬ ‫صورت اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک است‪.‬‬ ‫اصول کار دستگاه‬ ‫همان طور که ذکر شد‪ ،‬االیزا واشر دستگاهی است که عمل‬ ‫شستشو در تکنیک االیزا را انجام می دهد‪ .‬هدف تولیدکنندگان‬ ‫این دستگاه‪ ،‬طراحی وسیله ای بوده که ضمن عدم ایجاد اختالل‬ ‫در تکنیک االیزا‪ ،‬زیر مجموعه ای از دستگاه های مورد نیاز این‬ ‫روش باشد که نیاز کاربر را به وسایل اضافی برطرف نماید‪.‬‬ ‫به طور کلی دستگاه االیزا واشر به وسیله میکروپروسسورهایی کنترل‬ ‫می شود که مراحل برنامه ریزی و کنترل عمل شستشو را اجرا می نماید‪.‬‬ ‫به عنوان مثال کنترل دفعات چرخه شستشو‪ ،‬زمان های مورد نیاز جهت‬ ‫شستشو‪ ،‬به کاربردن و تنظیم فشارها‪ ،‬تنظیم عملکرد مکش و ‪ . ...‬تمام‬ ‫مواردیادشدهجزئیازسیستمکنترلیدستگاهراتشکیلمیدهد‪.‬سیستم‬ ‫کاربردی دستگاه از یک مخزن محلول شستشو‪ ،‬یک مخزن پسماند‬ ‫(برای پسماند تولید شده طی فرایند شستشو)‪ ،‬یک یا چندین پمپ و‬ ‫سرنگهاییتشکیلشده کهمحلولشستشوراواردچاهکهامیکنند‪.‬‬ ‫ساختمان دستگاه‬ ‫‪ ‬سیستم کنترل‬ ‫به طورکلی االیزا واشر توسط سیستم میکروپروسسوری‬ ‫کنترل می شود‪ .‬این سیستم وظیفه برنامه ریزی و کنترل‬ ‫مراحلی مانند تعداد چرخه های شستشو‪ ،‬زمان مورد انتظار‪،‬‬ ‫ریختن و کشیدن مایعات و ‪ ...‬را برعهده دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬سیستم توزیع کننده‬ ‫این مجموعه به طور معمول شامل یک مخزن برای ذخیره‬ ‫محلول شستشو‪ ،‬یک سر توزیع کننده و یا یک یا چند پمپ است‪.‬‬ ‫قسمت سر توزیع کننده معموال دارای ‪ 8‬جفت سوزن برای شستشو‬ ‫و مکش همزمان چاهک های یک ردیف است و به نوعی مجموعه‬ ‫سیستم های پخش و کشش در قسمت سر باهم تالقی دارند‪ .‬در‬ ‫بعضی از مدل ها‪ ،‬تعداد سوزن ها ‪ 12‬جفت و در برخی از مدل های‬ ‫پیشرفته فرایند شستشو را به طور همزمان برای همه چاهک ها‬ ‫انجام می دهند‪ .‬برخی از االیزا واشرها دارای قابلیت کار با انواع‬ ‫مختلف محلول های شستشو را دارند و تغییرات محلول را مطابق‬ ‫برنامه ای که اپراتور به ان می دهد انجام می دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬سیستم مکش‬ ‫این سیستم نیاز به یک مکانیزم ایجاد خالء و همچنین یک مخزن‬ ‫جهت جمع اوری مایعات و پسماند برداشته شده از چاهک ها‬ ‫دارد‪ .‬خالء ممکن است توسط پمپ های داخلی یا خارجی تامین‬ ‫شود‪ .‬مکش توسط یک مجموعه از سوزن ها که برروی شستشو‬ ‫دهنده یا خشک کنننده تعبیه شده است انجام می شود‪ .‬تعداد‬ ‫سوزن ها برحسب نوع شستشو دهنده می تواند بین یک تا سه‬ ‫عدد تغییر کند‪ ،‬به این معنی که اگر فقط یک سوزن استفاده شود‪،‬‬ ‫عمل شستشو و مکش فقط با این سوزن انجام می شود‪ .‬اما اگر‬ ‫دو سوزن به کارگرفته شود یکی برای توزیع محلول شستشو و‬ ‫دیگری برای تخلیه پسماند استفاده می شود و چنانچه سه سوزن‬ ‫داشته باشد‪ ،‬اولی برای تامین محلول شستشو‪ ،‬دومی برای تخلیه و‬ ‫سومی برای کنترل محلول اضافه ای که در چاهک ها ممکن است‬ ‫موجود باشد‪ ،‬به کار می رود‪.‬‬ ‫‪ ‬سیستم پیشرفته رباتیک‬ ‫مکانیزم این سیستم به این صورت است که بازوی مکانیکی‬ ‫که سر سیستم توزیع و تخلیه برروی ان نصب شده است به طور‬ ‫افقی‪ ،‬محلول توزیع کننده را حرکت داده تا به باالی هر چاهک در‬ ‫پلیت االیزا برسد‪ .‬وقتی به مکان موردنظر رسید‪ ،‬بازوی مکانیکی‬ ‫یک حرکت عمودی به سمت چاهک انجام می دهد و محلول‬ ‫شستشو توزیع و پسماند تخلیه می شود‪.‬‬ ‫کالیبراسیون و کنترل کیفی االیزا واشر‬ ‫عملکرد صحیح االیزا واشر‪ ،‬بی شک یکی از عوامل مهم برای انجام‬ ‫درست تکنیک االیزا است براین اساس کالیبراسیون االیزا واشر بسیار‬ ‫مهم است‪ .‬برای این منظور بهتر است موارد زیر بررسی شوند‪:‬‬ ‫‪ ‬موقعیت سوزن ها (سر تغذیه کننده و مکش)‬ ‫ابتدا الزم است این سوزن ها تمیز و از نظر نداشتن انسداد‬ ‫بررسی شود‪ .‬سپس موقعیت عمودی و افقی انها نسبت به چاهک‬ ‫ها به دقت تنظیم و چک شود‪ .‬دقت شود که تماس سوزن با‬ ‫انتهای چاهک ها سبب ایجاد تداخالت مکانیکی بین نوک سوزن‬ ‫و سطح چاهک در طی عمل مکش می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬زمان مکش‬ ‫تنظیم زمان مکش بسیار اهمیت دارد‪ .‬زیرا عدم رعایت زمان‬ ‫دقیق مکش سبب بازگشت مجدد محلول متصل شده به دیواره‬ ‫چاهک ها به ته چاهک شده و پاسخ ازمایش را دچار خطا‬ ‫می نماید‪ .‬همچنین طوالنی شدن بیش از حد زمان مکش‪،‬‬ ‫موجب خشک شدن مواد پوشانده شده انتهای چاهک ها شده‬ ‫و خرابی ازمایش را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪ ‬حجم توزیع شده‬ ‫حجم توزیع شده به کلیه چاهک ها می بایست یکسان و به‬ ‫اندازه ماکزیمم ظرفیت چاهک باشد لذا بررسی تمیزی و عدم‬ ‫انسداد سوزن های توزیع کننده بسیار بااهمیت است‪.‬‬ ‫‪ ‬خالء‬ ‫میزان خالء مورد نیاز برای سیستم مکش باید بین ‪ 60‬تا ‪70‬‬ ‫درصد کالیبره شود‪ .‬در غیر این صورت اگر خالء به عنوان مثال‬ ‫خیلی قوی باشد سبب خشک شدن چاهک ها شده و فعالیت‬ ‫انزیم در چاهک ها به مقدار قابل مالحظه ای کم می شود و به‬ ‫دنبال ان نتایج تست کام ً‬ ‫ال تغییر خواهند یافت‪.‬‬ ‫‪ ‬دقت شستشو دهنده‬ ‫با استفاده از کیت کنترل کیفی می توان دقت االیزا واشر را‬ ‫بررسی نمود‪ .‬توصیه می شود این ازمایش به صورت هفتگی‬ ‫انجام شود‪ .‬روش ازمایش به این صورت است که ابتدا به‬ ‫چاهک های استریپ میزان ثابتی کنژوگه اضافه می نماییم‪.‬‬ ‫سپس‪ 4‬مرتبه استریپ ها را با بافر شستشوی موجود در کیت‬ ‫شسته‪ ،‬سوبسترا و محلول توقف ازمایش را اضافه می کنیم‪.‬‬ ‫جذب چاهک ها را در طول موج ‪ 450‬نانو قرائت می کنیم‪.‬‬ ‫مقدار خوانش هر چاهک میبایست کمتر از ‪ 0.1‬باشد در‬ ‫صورت باالتر بودن‪ ،‬نشانه عدم کارایی شستشو بوده است‪.‬‬ ‫برخی از منابع‬ ‫‪, 2end‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Maintenance Manual for Laboratory Equipment‬‬ ‫‪Edition , World Health Organization (book) .‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Medical Laboratory Equipment ; Technical Maintenance‬‬ ‫‪and Quality Control Procedures , Seyed behzad Seyedalikhani (book) .‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Quality control in Shiraz Medical Laboratories by Farideh‬‬ ‫‪Razi (book).‬‬ ‫‪Enzyme-Linked Immunosorbent Assay (ELISA) technique‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪in quality control of biological products and designing a specific kit for‬‬ ‫‪this purpose By “A. EMADI” Razi Vaccine & Serum Research Institute.‬‬ ‫‪Introduction and Principles of Clinical Laboratory by‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪S.Tahmasebi , R.Ansari‬‬ ‫ ‪ -‬بررسی تکنیک ها و رفع خطا در االیزا‪ ،‬ازمایشگاه مرجع دانشگاهی قم‬ ‫ ‪-‬دستورالعمل کالیبراسیون االیزا ریدر سازمان انتقال خون ایران‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪35‬‬ ‫نمایشگاه‬ ‫اردیبهشت امسال برگزار می شود؛‬ ‫پنجمین نمایشگاه‬ ‫تجهیزات و مواد‬ ‫ازمایشگاهی ساخت ایران‬ ‫معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری‬ ‫طی سال های گذشته از فناوران کشور برای‬ ‫ساخت تجهیزات‪  ‬وارداتی در داخل کشور‬ ‫حمایت کرده است که در نتیجه ان‪ ،‬تعداد‬ ‫قابل توجهی تجهیزات و مواد ازمایشگاهی‬ ‫پیشرفته در کشور تولید شده است‪ .‬از این‬ ‫رو به منظور کاهش وابستگی ازمایشگاه های‬ ‫کشور به تجهیزات و مواد وارداتی و‬ ‫همچنین استفاده از توانمندی های داخلی و‬ ‫حمایت از فعالیت های دانش بنیان در زمینه‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫ساخت تجهیزات و تولید مواد‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬معاونت علمی و‬ ‫فناوری ریاست جمهوری تاکنون‬ ‫چهار دوره «نمایشگاه تجهیزات و‬ ‫مواد ازمایشگاهی ساخت ایران»‬ ‫را در اردیبهشت ماه سال های ‪92‬‬ ‫تا ‪  95‬برگزار کرده است‪.‬‬ ‫همانند سال های گذشته‬ ‫«پنجمین نمایشگاه تجهیزات و‬ ‫مواد ازمایشگاهی ساخت ایران»‬ ‫در سیزده بخش تخصصی نفت‬ ‫و پتروشیمی‪ ،‬برق‪ ،‬الکترونیک‬ ‫و نرم افزار‪ ،‬عمران و ساختمان‪،‬‬ ‫مکانیک‪ ،‬شیمی و متالوژی‪،‬‬ ‫کشاورزی و محیط زیست‪،‬‬ ‫فیزیک پایه‪ ،‬تجهیزات عمومی‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬مواد ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫مهندسی پزشکی و زیست مواد‪،‬‬ ‫تجهیزات تست و ازمون صنعتی‬ ‫و خدمات کالیبراسیون از تاریخ‬ ‫‪ 4‬الی ‪ 7‬اردیبهشت ماه سال ‪96‬‬ ‫با حضور ‪ 380‬شرکت و بیش از‬ ‫‪ 9000‬مدل‪-‬محصول در ‪20000‬‬ ‫متر مربع (سالن های ‪ ،41 ،40‬خلیج فارس‬ ‫و میالد) در محل دائمی نمایشگاه های‬ ‫بین المللی تهران برگزار می شود‪ .‬از شروط‬ ‫الزم برای متقاضیان حضور در نمایشگاه‬ ‫«دانش بنیان بودن» است و یا حداقل در‬ ‫سامانه دانش بنیان ثبت نام کرده و پرونده در‬ ‫حال پیگیری باشد‪.‬‬ ‫با توجه به اهمیت حفظ برند نمایشگاه که‬ ‫مهر ساخت ایران بر ان خورده است برای‬ ‫حضور شرکت ها در نمایشگاه شرایطی مقرر‬ ‫شد‪ .‬شرط اساسی حضور سازندگان در این‬ ‫نمایشگاه‪ ،‬احراز نقش انها در بومی سازی یک‬ ‫فناوری یا محصول است‪ .‬لذا کمیته ارزیابی فنی‬ ‫در دبیرخانه تشکیل شد تا شرکت هایی که در‬ ‫نمایشگاه ثبت نام می کنند مورد بررسی فنی‬ ‫قرار گیرند‪ .‬همچنین این کمیته وظیفه بررسی‬ ‫قیمت محصوالت را نیز برعهده داشته تا‬ ‫محصوالت با قیمت منصفانه و قابل رقابت با‬ ‫محصول خارجی در نمایشگاه عرضه شود‪ .‬از‬ ‫جمله شرایط دیگر‪ ،‬ارایه خدمات پس از فروش‬ ‫مناسب و دارابودن تاییدیه ها و استانداردهای‬ ‫فنی الزم است‪.‬‬ ‫برگزار کننده‪:‬‬ ‫معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری‬ ‫دبیرخانه اجرایی دوره پنجم نمایشگاه‬ ‫تجهیزات‪:‬‬ ‫شرکت راهبرد توسعه تجارت اراد‬ ‫وبسایت ‪www.iranlabexpo.ir :‬‬ ‫ادرس دبیرخانه‪:‬‬ ‫تهران‪ ،‬خیابان سهروردی شمالی‪ ،‬خیابان‬ ‫شهید قندی غربی‪ ،‬پالک ‪ ،76‬واحد ‪6‬‬ ‫تلفن ‪021 88502930 :‬‬ ‫پست الکتروینک‪:‬‬ ‫‪info@iranlabexpo.ir‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪37‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪39‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪41‬‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫شراره کهباسی‪،‬کارشناسی ارشد بیوشیمی ‪Shararehkbs@gmail.com‬‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشگاه ازاد‪ ،‬علوم دارویی‪ ،‬واحد فناوری های نوین‬ ‫مقاومت های انتی بیوتیکی نوظهور‬ ‫انتی بیوتیک ها ابزارهای توانمندی برای انسان است که بهره مندی از ان ها‬ ‫پزشکی مدرن را وام دار خود کرده است‪ .‬بیشتر‬ ‫انتی بیوتیک ها از میکروارگانیسم ها به دست می اید‪ .‬انتی بیوتیک ها به ویژه در‬ ‫جنگ های جهانی از مرگ هزاران اسیب دیده ی جنگی جلوگیری کرده است‪.‬‬ ‫اما افسوس که میکروارگانیسم ها راه پایدار ماندن و گریز از انتی بیوتیک ها را به‬ ‫خوبی می اموزند‪ ،‬انها بسیاری از ژن های پایدار به انتی بیوتیک را درسالیان دراز‬ ‫با خود به همراه داشته اند‪.‬‬ ‫هدف و ضرورت انجام کار‬ ‫سال هاست که پژوهش هایی در باره ی پایداری میکروب ها‬ ‫در برابر انتی بیوتیک ها و ناکارایی انتی بیوتیک های نوپیدا در‬ ‫جهان و ایران اغاز شده است‪ .‬این بررسی ها گویای نیاز هرچه‬ ‫بیشتربه انجام پژوهش هایی در این زمینه است‪.‬‬ ‫استفاده ی نادرست از انتی بیوتیک ها در درمان بیماری ها‪،‬‬ ‫زمینه ی است برای انباشته شدن ژن هایی که در برابر‬ ‫انتی بیوتیک مقاومند‪ .‬همچنین در این زمینه پدیده شناسایی‬ ‫راه های تازه مقابله با انتی بیوتیک از سوی میکروارگانیسم ها‬ ‫فراهم می شود‪ .‬امروزه در عصر حاضر مقاومت انتی بیوتیکی‬ ‫یک چالش بزرگ پیش روی پژوهشگران است‪ .‬به گونه ای‬ ‫که این پدیده تا انجا پیش رفته که هم اکنون گونه هایی از‬ ‫باکتری هایی مانند ‪ RSA V‬گزارش شده است که به همه ی‬ ‫انتی بیوتیک هایی که ما می شناسیم مقاوم اند و با انتی بیوتیک ها‬ ‫درمان انها ناشدنی است‪.‬‬ ‫مقاومت انتی بیوتیکی‬ ‫پایداری باکتری ها در برابر انتی بیوتیک ها بیشتر برپایه ی‬ ‫مکانیسم هایی همانند تولید انزیم های تخریب کننده دارو‪،‬‬ ‫کاستن نفوذپذیری دارو‪ ،‬تغییر در گیرنده های دارو در سطح‬ ‫باکتری‪ ،‬تغییر در ساختار دیواره سلولی باکتری و دست یابی‬ ‫به گذرهای متابولیکی فرعی که جبران کننده ی واکنش مهار‬ ‫شده از سوی داروهاست‪ ،‬انجام می شود‪.‬‬ ‫بنابر دالیل مختلفی نظیر استفاده گسترده و بی رویه‬ ‫انتی بیوتیک ها توسط انسان‪ ،‬استفاده از انتی بیوتیک ها‬ ‫در درمان عفونت های ویروسی‪ ،‬کامل نکردن دوره درمان‬ ‫انتی بیوتیکی‪ ،‬مقاومت های انتی بیوتیکی به سرعت‬ ‫گسترش یافته است‪.‬‬ ‫بررسی پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا نشان داده است‬ ‫که دود سیگار سبب مقاوم تر شدن باکتری ها در برابر‬ ‫انواع انتی بیوتیک می شود‪ .‬در این مطالعه باکتری های‬ ‫‪( MRSA‬باکتری هایی که سبب عفونت های کشنده در نقاط‬ ‫مختلف بدن از جمله پوست‪ ،‬جریان خون و محل جراحی‬ ‫می شود) مورد مطالعه قرار گرفته اند‪ .‬بررسی ها نشان داده‬ ‫که این گروه از باکتری ها زمانی که در برابر دود سیگار قرار‬ ‫می گیرد‪ ،‬در مقابل انواع انتی بیوتیک ها بسیار مقاوم اند‪.‬‬ ‫باید گفت دود سیگار برای این باکتری ها مانند سوختی‬ ‫است که ان ها را مهاجم تر می کند‪ .‬همچنین محققان‬ ‫دانشگاه اکستر انگلیس طی تحقیقاتی که روی رودخانه ها و‬ ‫جویبارها انجام داده اند‪ ،‬دریافتند که رودخانه ها و جویبارها‬ ‫یکی از مهمترین منابع باکتری های مقاوم به انتی بیوتیک‬ ‫هستند‪ .‬در این گزارش امده است که انواع باکتری های‬ ‫بیماری زا و مقاوم‪ ،‬از راه فاضالب خانگی و فعالیت های‬ ‫کشاورزی (کودهای شیمیایی و حیوانی) به طور مستقیم‬ ‫و یا از راه باران شسته شده و وارد رودخانه ها می شوند‪.‬‬ ‫اب رودخانه ها بیشتر دارای فلزاتی مانند روی‪ ،‬فسفر و‬ ‫سیلیکون است که باکتری هایی که توان رشد در این محیط‬ ‫باشند بیشتر نسبت به انواع انتی بیوتیک مقاوم اند‪ .‬همچنین‬ ‫این نگرانی راجع به المپیک ‪ 2016‬ریو نیز وجود داشت‪ ،‬که‬ ‫محققان با ازمایش اب این رودخانه ها پی به الودگی ان ها‬ ‫بردند و توصیه شده که ورزشکاران المپیکی مراقب سالمت‬ ‫خود باشند‪ .‬جایگاه هدف این باکتری ها روده است که پس‬ ‫از ورود به بدن باعث بیماری های مختلفی می شود‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪37‬‬ ‫مکانیسم های مقاومت‬ ‫مهم ترین عامل ایجاد مقاومت انتی بیوتیکی انتخاب‬ ‫طبیعی است‪ .‬باکتری هایی که مقاوم تر از بقیه هستند‪ ،‬در اثر‬ ‫موج انتی بیوتیکی از بین نرفته اند و یا در حین از بین رفتن‪،‬‬ ‫باکتری های ضعیف با ایجاد کلونی نسل مقاوم تری در برابر‬ ‫انتی بیوتیک ایجاد می کنند (شکل ‪.)1‬‬ ‫شکل ‪ 1‬نقش انتخاب طبیعی در مقاومت انتی بیوتیکی‬ ‫مکانیسم های دیگر مقاومت انتی بیوتیکی که به شکل‬ ‫تیتر وار به ان اشاره می شود‪.‬‬ ‫‪ .1‬جلوگیری از نفوذ انتی بیوتیک‬ ‫‪ .2‬غیر فعال سازی و دستکاری انتی بیوتیک‬ ‫‪ .3‬دستکاری هدف انتی بیوتیک‬ ‫‪ .4‬بیوفیلم‪،‬جلوگیری از نفوذ انتی بیوتیک‬ ‫‪ .5‬سد الژینات‬ ‫‪ .6‬سد غشایی خارجی‬ ‫غیر فعال سازی و دستکاری انتی بیوتیک‬ ‫یکی از مکانیسم های مهم انتی بیوتیکی است‪ .‬بتاالکتاماز‬ ‫یکی از مهم ترین انزیم های مربوط به مقاومت انتی بیوتیکی‬ ‫است‪ .‬بتاالکتاماز با هدف قرار دادن انتی بیوتیک های بتاالکتام‬ ‫مانند پنی سیلین موجب غیر فعال سازی ان ها می شود‪.‬‬ ‫باکتری ها بتاالکتاماز را به بیرون سلول ترشح می کنند‪.‬‬ ‫ژن ‪ ampC‬موجب القای بیان ژن کروموزومی بتاالکتاماز‬ ‫می شود‪ .‬این ژن توسط‪ ampR‬کنترل می شود که ‪ ampR‬موجب‬ ‫بیان بیش از حد ‪ ampC‬و در نتیجه مقاومت انتی بیوتیکی‬ ‫می شود‪ .‬استفاده از داروهای مهار کننده بتاالکتاماز بر علیه بعضی‬ ‫از انزیم های تولید شده توسط پالزمید ها موثر است‪ .‬اما در‬ ‫مورد بتاالکتاماز وابسته ‪ ampC‬بی اثر است‪ .‬همچنین سویه های‬ ‫مقاوم به مهار کننده های بتاالکتاماز نیز گزارش شده اند‪.‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫بیوفیلم ها‬ ‫بهترین سد دفاعی و همچنین مشخصه بروز مقاوم ترین‬ ‫باکتری ها‪،‬تشکیل بیوفیلم است‪ .‬مهم ترین اتفاق در تشکیل‬ ‫بیوفیلم فعال شدن مکانیسم ارتباطی ‪quorom sensing‬‬ ‫است که بیان مکانیسم های دفاعی مختلف در باکتری ها‬ ‫را القا می کند و همچنین و همچنین وظایف اختصاصی‬ ‫گروه های سلولی الیه های مختلف بیوفیلم را به ان ها‬ ‫دیکته می کند‪ .‬به طر خالصه بیوفیلم از راههای زیرموجب‬ ‫تاثیر گذاری روی مقاومت انتی بیوتیکی می شود‪:‬‬ ‫‪ .1‬مهار کردن انتشار‪ :‬بیوفیلم ها انواع گوناگونی از‬ ‫الیه های پلی ساکاریدی از جمله الژینات را ایجاد می کنند‪.‬‬ ‫‪ .2‬ریز محیط تغییر یافته‪ :‬محیط بیوفیلم دارای‬ ‫فاکتورهای غیر فعال کننده انتی بیوتیک ها است‪.‬‬ ‫‪ .3‬رشد اهسته‪ :‬اثر انتی بیوتیک ها تنها بر روی‬ ‫باکتری های در حال رشد می باشد‪ .‬باکتری های موجود در‬ ‫بیوفیلم رشد اهسته تری دارند و این خود اثر انتی بیوتیک‬ ‫بر روی بیوفیلم ها را کاهش می دهد‪.‬‬ ‫‪ .4‬پاسخ های سازگار ساز‪ :‬این پاسخ ها به ویژه در اثر‬ ‫‪ quorom sensing‬ایجاد می شود‪ .‬ازجمله این پاسخ ها‪:‬‬ ‫پاسخ های حرارتی‪ ،‬پاسخ های استرس اکسیداتیو‪ ،‬پاسخ‬ ‫به کم ابی‪،‬پاسخ به گرسنگی و پاسخ به اسیب ‪ DNA‬است‪.‬‬ ‫‪ .5‬وجود سلول های نهفته‪ :‬این سلول ها از لحاظ متابولیکی‬ ‫غیر فعال بوده و در صورت کشته شدن سایر باکتری ها‪ ،‬باقی‬ ‫می مانند و می توانند دوباره فعال شده و جمعیت جدیدی از‬ ‫باکتری های مقاوم را ایجاد کنند (شکل ‪)2‬‬ ‫روش اجرا (نحوه جستجو)‬ ‫همچون‬ ‫کلماتی‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫جستجو‬ ‫‪ Antibiotic,resistance,emerging resistance‬در پایگاه های‬ ‫‪ pubmed‬و‪ springer‬و موتور جستجوی ‪ google schola‬اغاز‬ ‫کردم‪ .‬تعداد ‪ 12‬مقاله راخواندم ‪ ،‬که از این شمار ‪ 8‬مقاله را‬ ‫برگزیده و بررسی کردم‪.‬نتایج انها را در این مقاله به شکل تیتر‬ ‫وار جمع بندی کرده ام‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫مقاومت انتی بیوتیکی یک چالش پیش روی نسل‬ ‫امروزی و اینده بشر است که با گذشت زمان این نگرانی‬ ‫بیش از پیش احساس می شود‪ .‬لذا برای جلوگیری از‬ .‫مقاومت انتی بیوتیکی راهکارهای زیادی گزارش شده است‬ ‫یکی از راهکارهای اصولی و موثر جهت مقابله با پدیده ی‬ ‫مقاومت انتی بیوتیکی جلوگیری از انتقال عرضی ژن است که‬ ‫به راحتی و با رعایت بهداشت فردی از انتقال باکتری ها بین‬ .‫افراد جلوگیری شده و از تسریع این فرایند پیش گیری می شود‬ ‫همچنین در بررسی هایی که در بیمارستان ها برای‬ ‫جلوگیری از مقاومت انتی بیوتیک های وسیع الطیف انجام‬ ‫ تغییر در استراتژی‬،‫ رعایت بهداشت بیماران‬.‫شده است‬ ‫) راه های گسترش مقاومت انتی بیوتیکی‬3‫شکل‬ ‫منابع‬ 1:Lambert,P.A((Mechanism of Antibiotic Resistance in Pseudomonas Aeroginosa.))Jurnal of The Royal Society of Medicine (2002) 2:Stewart. Philips and j.William Costerton ((Antibiotic Resistance of Bacteria in Biofilms))The Lancent (2001) 3:Ziha Zarifi,Isabelle,Et All.((In vivo Emergence of Multidrug Resistance Mutans of Pseudomonas Aeroginosa Overexpressing the Active Efflux System.Antimicrobial Agents and Chemotrapy(1999) 4:Hughes Jm:Preserving the Lifesaving Power of Antimicrobial Agents.Jama(2011)1763-1770 5:Carlet j.Marinardi J l:Antibacterial Agents:Hack to the Future.Can We Live With Only colistin.infect (2011) 6:Pidok lj:The Crisis of no New Antibiotics-what is the Formard? Lancent infect Dis(2011) 7:Wright GD.Something New.Revisiting Natural Pruducts in Antibiotic Drug Discovery.Can j Microbial (2014)60(3)147-154 8:Wang H,Gou P,Sun H,Wang H,Yang Q,Chen M,et all.Mulecular Epidemiology of Clinical Isolate of Carbapenem- Resistant Acinetobacter spp.From Chinise Hospitals.ANTIMICROB AGENTS CHEMOTHER 2007.51(11):4022-4028 39 96 ‫فرودین‬/95‫اسفند‬ 134-135 ‫شماره‬ ‫) تصویری از مکانیسم های مقاومتی بیوفیلم‬2‫شکل‬ ‫ تکمیل دوره مصرف انتی بیوتیک‬،‫مصرف انتی بیوتیک‬ ‫و ایجاد شرایط استریل در بخش هایی که بیماران در ان‬ ‫ همچنین جلوگیری‬،‫به مدت طوالنی بستری می شوند‬ ‫از مصرف انتی بیوتیک و تجویز در مواقع ضروری از‬ ‫راهکارهای اصلی و مهمی که نقش کلیدی در جلوگیری‬ ‫از پیدایش عفونت های ناشی از انتی بیوتیک های نوظهور‬ )3 ‫ (شکل‬.‫دارند‬ ‫رپرتاژ اگهی‬ ‫گزارش جشن دوازدهمین سالگرد همکاری‬ ‫شرکت ارمین شگرف و کمپانی ‪Arctiko‬‬ ‫شرکت ارمین شگرف با تکیه بر سوابق‬ ‫حرفه ای در زمینه ارائه تجهیزات تحقیقاتی‪،‬‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬بیوتکنولوژی و بیمارستانی به منظور‬ ‫بیولوژی مولکولی‪ ،‬بیوتکنولوژی‪ ،‬ژنتیک و بیمارستانی در‬ ‫دستیابی به اهداف بلند مدت خود و همچنین تامین نیاز‬ ‫ایران با کمپانی معظم ‪ Arctiko‬تولید کننده یخچال و‬ ‫بخش تحقیقاتی‪ ،‬ازمایشگاهی‪ ،‬بیمارستانی و اموزش‬ ‫فریزرهای ازمایشگاهی ‪ ،‬بانک خون و اتاق سرد‪ ،‬سوم‬ ‫کشور با به خدمت گرفتن کارشناسان متخصص‬ ‫اسفند ماه سال گذشته جشنی با حضور مدیرعامل و مدیر‬ ‫تاسیس گردید‪ .‬شرکت ارمین شگرف همواره با تالش‬ ‫پروژه بخش مهندسی کمپانی ‪ Arctiko‬و کلیه مدیران و‬ ‫پیگیر و مستمر‪ ،‬موفق به اخذ نمایندگی های انحصاری‬ ‫کارمندان شرکت ارمین شگرف برگزار شد‪.‬‬ ‫و رسمی از تولید کنندگان تجهیزات ازمایشگاهی و‬ ‫جهت اشنایی با دستاوردها و معرفی محصوالت کمپانی‬ ‫بیمارستانی معتبر بین المللی شده و به این واسطه طی‬ ‫‪ Arctiko‬گفتگویی با مدیرعامل این کمپانی و موسس‬ ‫سالیان متمادی افتخار ارتقا سطح علمی و خدماتی مراکز‬ ‫شرکت ارمین شگرف جناب اقای داریوش دانایی صورت‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬بیمارستانی و پژوهشی کشور را داراست‪.‬‬ ‫پذیرفته که در زیر با هم می خوانیم‪.‬‬ ‫در حال حاضر این شرکت مفتخراست با تکیه بر دانش‬ ‫فنی و علمی پرسنل مجرب خود در بخش های مختلف‬ ‫مخصوصاً بخش علمی‪ ،‬فنی و خدمات پس از فروش در‬ ‫‪ 6‬دپارتمان تخصصی‪ ،‬در زمینه های زیر به مشتریان‬ ‫خدمات رسانی نماید‪:‬‬ ‫• ازمایشگاهی و تحقیقاتی‬ ‫• ژنتیک و بیوتکنولوژی‬ ‫• میکروبیولوژی‬ ‫• مراکز تحقیقات ‪stem cell, Gene Bank‬‬ ‫• بیمارستانی‬ ‫• حیوانات ازمایشگاهی‬ ‫• صنایع غذا و دارویی‬ ‫• انالیتیکال‬ ‫به مناسبت دوازدهمین سالگرد همکاری‬ ‫ ‪40‬‬ ‫شرکت ارمین شگرف‪ ،‬یکی از معتبرترین‬ ‫تامین گنندگان تجهیزات ازمایشگاهی‪ ،‬تحقیقاتی‪،‬‬ ‫‪40‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪‬جناب اقای دانایی در ابتدا‬ ‫خواهشمند است مختصری در‬ ‫مورد سابقه و فعالیت های کمپانی‬ ‫و افتخاراتی که تاکنون کسب‬ ‫نموده ایدصحبتکنید‪.‬‬ ‫سابقه همکاری شرکت ارمین‬ ‫شگرف با کمپانی ‪ Arctiko‬به‬ ‫‪ 12‬سال پیش بر می گردد‪ .‬زمانی‬ ‫که نیاز بسیار باالیی به تجهیز‬ ‫بازار تحقیقاتی ایران به تکنولوژی‬ ‫پیشرفته اولترا فریزرها‪ ،‬محصوالت‬ ‫کرایوژنیک و کلد روم ها به دلیل‬ ‫عدم وجود تامین کننده داخلی احساس می شد‪ .‬شرکت‬ ‫ارمین شگرف با تامینبخشی از نیاز این مراکز تحقیقاتی‬ ‫و علمی و در نظر گرفتن ارزش های پایدار و انسانی‬ ‫جهت ارائه خدمات به موقع‪ ،‬باکیفیت و اصولی موفق‬ ‫گردید ارتباط پایدار و مستمری با شرکت ‪Arctiko‬‬ ‫برقرار نماید‪ .‬کمپانی ‪ Arctiko‬از نخستین سال های‬ ‫تاسیس‪ ،‬تولید انواع فریزر و یخچال های ازمایشگاهی و‬ ‫محصوالت تخصصی در زمینه پزشکی را مورد تمرکز‬ ‫قرار داد و از سال ‪ 2005‬همکاری علمی و تجاری خود‬ ‫را با شرکت ارمین شگرف اغاز نمود‪ .‬شرکت ارمین‬ ‫شگرف به پشتوانه مدیریت دقیق‪ ،‬شفاف‪ ،‬مستمر و‬ ‫علمی بنیانگذار خود اقای مهندس داریوش دانایی یکی‬ ‫از مهمترین و معتبرترین شرکای تجاری کمپانی‪Arctiko‬‬ ‫به حساب می اید‪.‬‬ ‫‪‬منظور ازفیلد پزشکی تخصصی‬ ‫‪ Specialized MEDICAL‬در زمینه ی یخچال و‬ ‫فریزر چه چیزی است؟‬ ‫یکی از اصلی ترین و بنیادی ترین ابزارها‬ ‫در زمینه تحقیقاتی‪ ،‬ازمایشگاهی و بیمارستانی‪،‬‬ ‫یخچال ها‪،‬کرایوفریزرها و اولترافریزرها برای نگهداری‬ ‫نمونه های حساس بانکهای ژنی‪ ،‬ازمایشگاه ها و‬ ‫کیت های گران قیمت مورد نیاز جهت انجام ازمایشات‬ ‫تخصصی و فوق تخصصی است که محصوالت‬ ‫شرکت ‪ Arctiko‬جزو این ابزارهای تخصصی به شمار‬ ‫امده و در رده بندی پزشکی قرارداده می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬از خصوصیات منحصربه فرد محصوالت‬ ‫کمپانی ‪ Arctiko‬توضیح بدهید‪.‬‬ ‫محصوالت کمپانی ‪ Arctiko‬از معدود محصوالتی‬ ‫است که کلیه اجزاء و قطعات ان با کیفیت اروپایی‬ ‫است و در دانمارک تولید می شود‪ Arctiko .‬در حال‬ ‫حاضر به عنوان یک برند جهانی شناخته شده است‪.‬‬ ‫در حال حاضر در دنیا ‪ 168‬شریک تجاری دارد‬ ‫و‪ 30‬درصد از درامد کمپانی‪ ،‬در بخش تحقیق و‬ ‫توسعه صرف بهینه سازی محصوالت و ارتقاء کیفیت‬ ‫تولیدات این شرکت می گردد تا نمایندگان و مشتریان‬ ‫خود را در تمام دنیا با تکنولوژی روز و قیمت مناسب‬ ‫راضی نگه دارد‪ .‬بزرگ ترین پروژه تجاری شرکت‬ ‫‪ Arctiko‬در اروپا و اخیرا ً در امریکای شمالی و‬ ‫جنوبی انجام شد‪ .‬یکی از کاربردی ترین فعالیت های‬ ‫بازاریابی این کمپانی برگزاری سمینار و همچنین‬ ‫‪ Workshop‬های تخصصی جهت معرفی محصوالت‬ ‫کمپانی به شرکت های مختلف در اروپا‪ ،‬اسیا و‬ ‫دانشگاه های دانمارک و اخیرا ً امریکا بوده است‪.‬‬ ‫‪ ‬لطف ًا از تنوع محصوالت کمپانی ‪Arctiko‬‬ ‫و بازار هدف ان بیشتر توضیح دهید‪.‬‬ ‫مهم ترین و بهتر بگوییم گل سرسبد محصوالت‬ ‫کمپانی در واقع اولترافریزر و کرایوفریزرهایی است‬ ‫که این شرکت را در زمره شرکت های منحصر به فرد‬ ‫در دنیا ساخته است‪ .‬این محصوالت دمای نمون ه ی‬ ‫شما را درعرض ‪ 3‬ساعت به ‪ -90 C°‬می رسانند‬ ‫که یکی از مهمترین پارامترها در نگهداری و حفظ‬ ‫خصوصیات فیزیولوژیکی نمونه های تحقیقاتی است‪.‬‬ ‫مزیت دیگر این محصوالت داشتن دو کمپرسور است‬ ‫که به طور موازی و همزمان با هم کار می کنند و این‬ ‫خاصیت باعث می شود در صورت خارج شدن یک‬ ‫از کمپرسور از مدار دستگاه‪ ،‬کمپرسور دیگر به راحتی‬ ‫برودت دستگاه را در دمای تعیین شده حفظ نماید‬ ‫تا دمای نمونه از حد مجاز باالتر نرود و از خراب‬ ‫شدن نمونه های ارزشمند شما جلوگیری شود‪.‬‬ ‫این ویژگی ها برای نگهداری کمیاب ترین نمونه ها‬ ‫به محققان و به دست اوردن گزارش پایه‪ ،‬کمک‬ ‫بسیار زیادی می کند‪ .‬محصوالت ‪ Arctiko‬به عنوان‬ ‫یک کاالی با کیفیت اروپایی و قیمت مناسب برای‬ ‫نگهداری نمونه های گران قیمت و ارزشمند محققان‬ ‫طراحی شده است و ما معتقدیم نمونه هایی که باید در‬ ‫شرایط حاص نگهداری شوند‪ ،‬صدها بار ارزشمندتر و‬ ‫گران بها تر از این محصوالت هستند‪ .‬برای یک محقق‬ ‫بعضی از نمونه ها ارزش بسیار باالیی دارد چون شاید‬ ‫امکان بدست اوردن یک نمونه و یا جایگزین کردن‬ ‫ان به هیچ عنوان میسر نباشد‪ .‬از این رو تجهیزاتی‬ ‫که برای این منظور استفاده می شود از جمله یخچال‬ ‫و فریزر برای نگهداری نمونه ها بایستی از امکانات‬ ‫خاص و مناسب برخوردار باشد‪ .‬رنج دمایی این‬ ‫دستگاه ها از ‪ + 10 Cº‬تا ‪ -150 Cº‬است‪ .‬تمام‬ ‫اجزای انها از با کیفیت ترین مواد ساخته شده اند و به‬ ‫همین دلیل به عنوان یکی از بهترین برندهای اروپایی‬ ‫شناخته شده است‪ .‬یکی از دیگر کاربردهای خاص‬ ‫کرایوفریزرهای ‪ Arctiko‬در ازمایشگاه های مرجع‬ ‫است‪ .‬به عنوان مثال فریزرهای این کمپانی با توجه به‬ ‫اینکه برودت خود را به‪ -150 C°‬رامی رسانند‪ ،‬برای‬ ‫ازمایش عملکرد سوخت هواپیما به کاربرده می شوند‪.‬‬ ‫درصنعت هواپیماسازی برای کنترل کیفیت سوخت‬ ‫هواپیما و اطمینان از احتراق مطلوب ان در دمای‬ ‫‪ - C° 60‬از این کرایو فریزرها استفاده می شود‪.‬‬ ‫همچنین در بحث‪ ،IVF‬برای نگهداری اسپرم و تخمک‬ ‫ی مدت و بدون بروز‬ ‫یا سلول های خاص برای طوالن ‬ ‫هیچگونه تغییردرعملکرد ان ها‪ ،‬محصوالت این شرکت‬ ‫بهترینگزینهانتخابیمیتواندباشد چوناینسلولهابعد‬ ‫از یک یا دو سال مجددا ً باید به طور زنده مورد استفاده قرار‬ ‫گیرند و دارای عملکرد صحیح جهت‪ IVF‬باشند‪.‬‬ ‫جا دارد درکنارتمام محصوالت منحصربه فرد این‬ ‫کمپانی‪ ،‬اتاق های سرد (‪ )Cold Room‬این کمپانی را‬ ‫هم معرفی کنیم‪ .‬این محصوالت عموما در شرکت های‬ ‫داروسازی کاربرد دارند و شما می توانید سرمای یک‬ ‫اتاق را به دمای مورد نظر رسانیده تا برودت نمونه نیز‬ ‫به دمای مورد نیاز رسانیده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اصول نگهداری و سرویس پیشگیرانه و‬ ‫اصالحی این یخچال ها از دید مهندسی چگونه است؟‬ ‫هزینه سرویس و نگهداری یا به طورکلی حفاظت این‬ ‫محصوالت به خاطر اینکه از مواد با کیفیت ساخته شده‬ ‫اند عم ً‬ ‫ال در مقایسه با یخچال و فریزرهای مشابه بسیار‬ ‫کم است و تفاوت چندانی با مدل های‬ ‫معمولی و خانگی ندارد‪ .‬حتی میتوان گفت‬ ‫هزینه نگهداری این محصوالت نسبت به‬ ‫مدلهایمعمولیوخانگیکمتر است‪.‬‬ ‫‪ ‬بفرمایید از دید مدیرعامل‬ ‫کمپانی ‪ ،Arctiko‬شرکت ارمین‬ ‫شگرف درتحقق اهداف کمپانی‬ ‫خوب عمل کرده است ؟‬ ‫عموم ًا کمپانی های تولید کننده با‬ ‫شرکای خود به طور سالیانه یک سری‬ ‫تغییر و تعویض هایی صورت می دهند‬ ‫و گاهی نیز رابطۀ تجاری خود را با ان‬ ‫شرکت خاتمه می دهند‪ .‬اما شرکت‬ ‫ارمین شگرف جزو ‪ 5‬شرکت برتر از‬ ‫میان ‪ 168‬نماینده و شریک تجاری ما‬ ‫است که ‪ 12‬سال بدون مشکل با هم‬ ‫همکاری داشته ایم‪ .‬ما تمام محصوالت جدید خود‬ ‫را با اعتماد کامل به انها می شناسانیم که البته این‬ ‫اطمینان به واسطۀ مدیریت صحیح‪ ،‬علمی و صادقانه‬ ‫بنیانگذار و مدیران ارشد این شرکت به دست امده‬ ‫است‪ .‬مشتری ها کاالی باکیفیت‪ ،‬سرعت در تامین‬ ‫کاال‪ ،‬خدمات پس از فروش و از همه مهم تر صداقت‬ ‫و امنیت می خواهند تا به ما اعتماد کنند و این عم ً‬ ‫ال‬ ‫ان چیزی هست که ارمین شگرف برای ‪ Arctiko‬و‬ ‫مشتریانش به ارمغان اورده است‪.‬‬ ‫کار کردن در زمینه پزشکی بسیار سخت‪،‬‬ ‫پر مسئولیت و حساس است و خوشحالیم که ما‪ ،‬در‬ ‫کنار شرکت ارمین شگرف با عزم راسخ و همت عالی‬ ‫توانستیم در زمان کمی بیشتر از یک دهه‪ ،‬به یکی از‬ ‫شناخته شده ترین برندها در بازار ایران تبدیل شویم‪.‬‬ ‫ارمین شگرف واقع ًا نقش اصلی را تحقق این مهم به‬ ‫نحوی عالی و بی نظیر ایفا کرده است‪.‬‬ ‫بازار ایران یک بازار بسیار مهم برای هر‬ ‫تولید کننده ای است و ارمین شگرف بهترین گزینه‬ ‫برای شناساندن محصوالت ‪ Arctiko‬به این بازار بزرگ‬ ‫بوده است‪ .‬مشتری در سراسر دنیا به دنبال محصول‬ ‫با کیفیت و قیمت مناسب است که ‪ Arctiko‬از بدو‬ ‫تاسیس این مهم را سرلوحه کار خود قرار داده است‪.‬‬ ‫اما تولید کاالی با کیفیت و قیمت مناسب تنها عامل‬ ‫پیشرفت و داشتن سهم قابل توجهی از بازار جهانی‬ ‫نیست‪ .‬مهمتر از این دو‪ ،‬توانایی در تامین سریع نیاز‬ ‫مشتری و ارائه خدمات پس از فروش و نگهداری‬ ‫محصوالت در بهترین شرایط با کمترین هزینه است‬ ‫که شرکت ارمین شگرف با تالش های بی وقفه و‬ ‫صادقانه خود در این راستا موفق به جلب رضایت‬ ‫مشتریان ‪ Arctiko‬اعتماد انها به محصوالت ما شده‬ ‫است‪ .‬این اعتمادی است که ارمین شگرف برای‬ ‫کمپانی ‪ Arctiko‬به ارمغان اورده است و ما قدردان‬ ‫تمام زحمات‪ ،‬تالش های صادقانه و مستمر کلیه‬ ‫کارکنان شرکت ارمین شگرف خصوص ًا بنیانگذار این‬ ‫شرکت اقای مهندس داریوش دانایی هستیم‪.‬‬ ‫تلفن‪02188500481- 88500745 :‬‬ ‫‪www.Arminshegarf.com‬‬ ‫‪info@Arminshegarf.com‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫هستی خرازی‪ ،‬دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی‪ ،‬دانشگاه ازادواحد علوم دارویی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیارو مدیرگروه علوم پایه داروسازی‬ ‫تاثیر ژن ‪ nNOS‬در بیماران مبتال به اسکیزوفرنی‬ ‫اسکیزوفرنی یا روانگسختگی یک بیماری شایع و ناتوان کننده روانی است [‪]1‬‬ ‫که با نشانه هایی همچون روانپریشی مزمن و اختالل روانی همراه است‪ .‬از میان‬ ‫نمودهای برجسته ی این بیماری که پایه ی تشخیصی ان نیز است‪ ،‬نبود پیوند‬ ‫منطقی در رفتار و گفتار‪ ،‬هذیان‪ ،‬توهم‪ ،‬ناتوانایی درک و بیان واقعیت‪ ،‬افسردگی‬ ‫شدید‪ ،‬عقب نشینی اجتماعی‪ ،‬اختالل در شناخت افراد‪ ،‬مشکل در کار و حافظه‬ ‫طوالنی مدت و عملکردهای اجرایی وسرعت پردازش است [‪.]4[,]3[,]2‬‬ ‫این بیماری دارای شیوع ‪ %1‬جهان دارد[‪ ،]3[]12‬که در سال ‪ 2011‬در‬ ‫حدود ‪ 24‬میلیون انسان را در سرتا سر جهان درگیر خود کرد [‪ .]7‬اخرین‬ ‫بررسی شیوع شناسی بیماری های روانی (از جمله اسکیزوفرنی) در ایران‬ ‫در سال های ‪ 89‬و‪ 90‬در جمعیت ‪ 15‬تا ‪ 64‬سال انجام شد‪ ،‬نشان داد که‬ ‫میانگین شیوع بیماری های روانی در جامعه ی ما ‪ % 23.6‬است‪ ،‬که در‬ ‫زنان رتبه اول و در مردان رتبه دوم در کشور دارد‪ .‬رویهمرفته حدود ‪%14‬‬ ‫در میان بیماری های کشور را به خود اختصاص می دهد که رقم چشمگیری‬ ‫است[‪ .]13‬ببشتر این بیماران روانی که نیازمند بستری دراز مدت‪،‬‬ ‫توانبخشی و صرف هزینه های زیادی هستند را مبتالیان به اسکیزوفرنی‬ ‫تشکیل می دهند[‪ ]14‬برای نمونه ‪ %75‬بیماران بستری در مرکز روانپزشکی‬ ‫رازی و ‪ %90‬بیماران بخش های توانبخشی دراز مدت این مرکز‪ ،‬بیماران‬ ‫اسکیزوفرنی هستند‪ .‬بخش چشمگیراین بیماران باالی ‪ 60‬سال سن دارند‬ ‫و سالمند تلقی می شوند‪ .‬با توجه به اینکه اغاز بیماری درجوانی بوده‪ ،‬این‬ ‫پدیده نشان دهنده ی ناکارایی درمان‪ ،‬تشخیص نادرست و یا تشخیص‬ ‫دیر هنگام است[‪ .]15‬طول عمر بیماران اسکیزوفرنیک به دالیل گوناگون‬ ‫و از جمله اقدام به خودکشی‪ ،‬پایین تر از کل جمعیت است‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫است که در این بیماری ‪ %50‬بیماران(در صورت عدم درمان) اقدام به‬ ‫خودکشی می کنند و ‪ %10‬انان سرانجام در اثر خودکشی از دنیا می روند‪.‬‬ ‫همچنین شمار چشمگیری از بیماران دچار سوء مصرف مواد‪ ،‬انزوای‬ ‫اجتماعی‪ ،‬رفتار های کیفری می شوند[‪ ]15[ ]28‬که سبب تحمیل هزینه های‬ ‫قابل توجه اقتصادی و انسانی می شود‪ .‬بدین روی پژوهش برای یافتن‬ ‫مارکرهای مولکولی مناسب برای تشخیص و غربالگری زودرس و پیش از‬ ‫اشکار شدن نشانه های اسکیزوفرنی‪ ،‬برای درمان دارویی موفق تر را بسیار‬ ‫ضروری می نماید[‪.]15[,]1‬‬ ‫پژوهش های بسیاری نشان داده است که هر چه درمان بیماران‬ ‫روانپریش سریع تر اغاز شود‪ ،‬امکان بهبود انان بیشتر می شود‬ ‫و درمان زودهنگام با سرانجام مناسب تر برای بیماران مرتبط‬ ‫است و از عوارض شدید این بیماری ها می کاهد‪ .‬اگر حمله‬ ‫حاد اسکیزوفرنی با درمان سریع و در صورت لزوم بستری فوری‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫کنترل شود‪ ،‬از مرگ یاخته های مغزی جلوگیری می شود‪ .‬هر‬ ‫چه تشخیص و درمان به تعویق بیافتد مرگ یاخته های مغزی‬ ‫موجب بی تاثیر شدن درمان دارویی خواهد شد‪]18[.‬‬ ‫نظر به دالیل مستند و تجربی و انگیزه های انسانی‪،‬کشورهای‬ ‫پیشرفته صنعتی از چند دهه پیش به فکر اقداماتی در جهت‬ ‫تشخیص و درمان سریع روانپریشی ها به ویژه اسکیزوفرنی افتادند‪.‬‬ ‫پژوهش های پزشکی در یکی دو دهه ی گذشته و به پیرو ان‬ ‫روانپزشکی‪ ،‬روی پزشکی مولکولی تمرکز شده است‪ .‬به جای‬ ‫تمرکز بر فرضیه پردازی های پر شاخ و برگ در مورد مسائل محیطی‬ ‫و روانشناختی و جامعه شناختی کوشش خود را برای تشخیص و‬ ‫درمان به ژن ها و مولکول ها معطوف کرده است‪]17[]16[ .‬‬ ‫به هر روی در این باره تا کنون ژنی به عنوان ژن بیش بینی کننده‪،‬‬ ‫که دارای تکرار در کل جمعیت بیماران اسکیزوفرنیک باشد‪،‬‬ ‫شناخته نشده است‪ .‬همچنین نظر به هترو ژن بودن بیماری‬ ‫اسکیزوفرنی و تنوع قومیت های نژاد ایرانی و نیز فاکتورهای‬ ‫مداخله گر دیگر نظیر ازدواج های فامیلی‪ ،‬ما با این بررسی با‬ ‫مبنا قرار دادن مدارک علمی معتبر طی چندین مطالعه مبنی بر‬ ‫دخالت ‪ NO‬در اسکیزوفرنی [‪ ]22‬به دنبال یافتن ارتباط احتمالی‬ ‫و ارزشیابی پلی مورفیسم ژن ‪( nNOS‬انزیم تولید کننده ‪ NO‬در‬ ‫اعصاب) به عنوان مارکرهای مرتبط با شدت نشانه ها‪ ،‬استعداد‬ ‫ابتالء و درمان در جمعیت مبتالیان به اسکیزوفرنی ایرانی هستیم‪.‬‬ ‫بیش از یک قرن است که بیماری اسکیزوفرنی شناخته‬ ‫شده است‪ ،‬دراین مدت دانش و فهم ما در باره ی‬ ‫مکانیسم های بیماریزایی‪ ،‬فرایندهای بیوشیمیایی حاکم بر‬ ‫بیماری و درمان های موثر نسبت به گذشته‪ ،‬به میزان زیادی‬ ‫افزایش یافته است[‪ .]22[,]15‬بیماری اسکیزوفرنی یک‬ ‫نارسایی شایع مرموز‪ ،‬ناتوان کننده و پیشرونده روانی است‪،‬‬ ‫که دارای نشانگانی همچون توهم و هذیان‪ ،‬گفتار اشفته‪،‬‬ ‫دگرگونی هایی در حافظه و اراده‪ ،‬اختالل شناخت و ‪...‬است‬ ‫که این نشانه ها هم اکنون مبنای تشخیصی این بیماری است‬ ‫[‪ .]3[,]2‬البته بی توجهی به نشانه ها در گام های نخستین بروز‬ ‫اسکیزوفرنی از سوی بیمار و اطرافیان سبب پیشرفت بیماری‬ ‫و سرانجام منجر به مقاومت به درمان موجود و مرگ یاخته های‬ ‫عصبی می شود [‪ .]15‬امار اسکیزوفرنی در مردان ‪ 1.4‬برابر بیشتر‬ ‫از زنان رواج دارد[‪ ]8‬و نموداسکیزوفرنی در درازای زندگی در‬ ‫حدود ‪ %0.66-0.3‬به ازای هر ‪ 100000‬نفر در سال است‪]3[.‬‬ ‫اسکیزوفرنی بیشتر در سنین جوانی بروز می کند و اوج بروز این‬ ‫بیماری در مردان در سنین ‪ 20‬تا ‪ 28‬سال و در زنان ‪ 32-26‬سال‬ ‫است[‪ ]9‬و نمود بیماری پس از ‪ 45‬سالگی و در دوران کودکی‬ ‫کمیاب است[‪ .]11[,]10‬بنابراین بیشتر بیماران اسکیزوفرنیک‬ ‫سالمند‪ ،‬در دوران جوانی به این بیماری دچارشده اند و همراه با‬ ‫ان به سن سالمندی رسیده اند‪ ]15[.‬در نبود درمان‪ ،‬این بیماری می‬ ‫تواند منجر به انزوای اجتماعی‪ ،‬خودکشی‪،‬سوءمصرف و وابستگی‬ ‫به مواد‪ ،‬رفتارهای کیفری و‪ ...‬شود [‪ .]28‬درمان زودهنگام این‬ ‫اختالل می تواند از مرگ یاخته های مغزی جلوگیری کند و هر‬ ‫چه تشخیص و درمان به تعویق بیافتد مرگ یاخته های مغزی‬ ‫موجب بی تاثیر شدن درمان دارویی خواهد شد[‪ .]18‬برپایه‬ ‫ی پژوهش ها و بررسی های انجام شده بر روی خانواده ها‬ ‫و دوقلوها نقش عوامل ژنتیکی نسبت به سایر عوامل قوی تر‬ ‫است[‪ .]8[,]1‬پیشینه ی بیماری در خویشاوندان درجه یک دچار‬ ‫به این اختالل به عنوان یکی از قویترین عوامل پیش بینی کننده‪،‬‬ ‫ایجاد و توسعه اسکیزوفرنی در افراد در نظر گرفته می شود‪ .‬نیاز به‬ ‫یاداوری است که فراوانی این بیماری در دوقلوهای تک تخمکی‬ ‫(همسان) ‪ %48‬است‪ .‬داشتن پدر ومادر اسکیزوفرنیک به معنای‬ ‫افزایش ‪ %13‬خطر ابتال فرزندان به این بیماری است‪]8[,]21[.‬‬ ‫پژوهش های انجام شده در دو دهه گذشته ژن های کاندیدای‬ ‫بسیاری را شناسایی کرده است که هیچ یک به طور قطع در کل‬ ‫جمعیت این بیماران تکرار نشده است[‪ .]21‬گرچه در سایه ی‬ ‫پژوهش هایی که در یکصد سال گذشته‪ ،‬در زمینه ی بیوشیمیایی‬ ‫بیماری های روانی‪ ،‬گیرنده های سطح یاخته های عصبی و شناخت‬ ‫بیشتر این نارسایی بوده است‪ ،‬گرچه این پیشرفت ها دستاوردهایی‬ ‫چشمگیری نیزداشته (دست کم افزایش ‪%21‬ی درمان های موفق‬ ‫داشته است) ولی هنوز به تشخیص و درمان ریشه ای فاصله ای‬ ‫هست و تنها ‪ 25‬درصد بیماران بدون برگشت دوباره ی بیماری‬ ‫را دارند‪ .‬در این میان اهمیت شناخت مارکرهای ژنتیکی وابسته‬ ‫در اسکیزوفرنی به جهت تشخیص زود هنگام این اختالل سبب‬ ‫شده است که تمرکز برای تشخیص و درمان این بیماری به ژنها‬ ‫و مولکول ها معطوف شود‪]19[,]17[,]16[ .‬تحقیقات متمرکز بر‬ ‫جمعیت بیماران مبتال به اسکیزوفرنی نشان داده است که حداقل‬ ‫‪ %2‬این افراد دارای حذف در ناحیه کروموزومی‪ 22q11‬در مقایسه‬ ‫با شیوع ‪ %0.025‬در عموم هستند‪.‬این ناحیه کروموزومی ژنهای‬ ‫‪ COMT‬و ‪ PRODH‬را در خود جای داده که تحقیقات ارتباط انها با‬ ‫اسکیزوفرنی را نشان داده اند‪]31[,]1[ .‬‬ ‫ژن های بسیار دیگری‪ ،‬همچون ژن ها جدول زیر به عنوان‬ ‫ژن های کاندید در ایجاد استعداد ابتال به اسکیزوفرنی شناخته‬ ‫و با روش های مختلف وابستگی ان با اسکیزوفرنی ثابت شده‬ ‫است[‪.]21[, ]31‬‬ ‫با دقت بر عملکردهای ژن های باال دیگر ژن هایی که‬ ‫ارتباط انها با اسکیزوفرنی به اثبات رسیده است‪ ،‬به الگویی‬ ‫برای تعیین ژن های کاندید در اسکیزوفرنی خواهیم رسید‬ ‫بدین نحو که اکثریت قریب به اتفاق ژن های فوق دارای‬ ‫عملکردهایی در انتقال سیگنال ها در ‪ ،CNS‬فعالیت های مرتبط‬ ‫با انتقال سیناپس ها و توسعه ی نورون ها را دارا است[‪]31‬‬ ‫برپایه ی بررسی های بسیاری که انجام شده‪ ،‬از ژن هایی که‬ ‫گمان وابستگی ان ها با اسکیزوفرنی می رود‪ ،‬ژن های کد‬ ‫کننده انزیم ‪( NOS‬نیتریک اکساید سنتاز) که توانایی تولید‬ ‫‪ NO‬دارند [‪ .]22[,]31‬نیتریک اکساید سنتاز ها خانواده ای از‬ ‫انزیم ها است که تولید نیتریک اکساید(‪ )NO‬از ‪ L‬ارژنین را در‬ ‫حضور تعداد ی کوفاکتور کاتالیز می کنند‪ .‬در بدن پستانداران‬ ‫سه نوع انزیم‪ NOS‬با نام های ‪ nNOS,iNOS ,eNOS‬وجود دارد‬ ‫که هر سه ی این انزیم ها از راه تولید ‪ NO‬می توانند با‬ ‫اسکیزوفرنی مرتبط باشند‪ .‬الزم به ذکر است که هر سه نوع‬ ‫انزیم ‪ NOS‬در ‪CNS‬حضور دارند[‪.]21[,]22‬‬ ‫ما در این بررسی به دنبال یافتن ارتباط احتمالی و ارزشیابی پلی‬ ‫مورفیسم شایع ژن ‪(NOS1‬کد کننده ‪ )nNOS‬به عنوان مارکرهای‬ ‫مرتبط با شدت نشانه ها‪ ،‬استعداد ابتالء ودرمان هستیم‪.‬‬ ‫ژن ‪ NOS3‬با جایگاه سیتوژنتیکی ‪ ،12q24.22‬پروتئینی با نام‬ ‫‪ Neuronal nitric oxide synthase‬یا ‪ nNOS‬را ایجاد می کند‬ ‫[‪ nNOS .]32‬وظیفه ی تولید ‪ NO‬در سیستم اعصاب مرکزی و‬ ‫محیطی را بر عهده دارد [‪. ]24,23‬‬ ‫معادله سنتر ‪ NO‬توسط ‪ nNOS‬طی واکنش زیر است‪]22[:‬‬ ‫‪L-arginine → Sitrullin +NADP + NO‬‬ ‫این ژن دارای یک پلی مورفیسم شایع ‪ -84 G-A‬است[‪]24‬‬ ‫که شیوع ان در چندین بیماری مرتبط با ‪ CNS‬شناخته شده‬ ‫است[‪ .]26[]47[,]25‬با توجه به این نکته که بسیاری از ژن ها‬ ‫اثرات مشترکی در بیماری های روانی دارند و اسکیزوفرنی هم‬ ‫در ‪ CNS‬ایجاد اختالل می کند [‪]29[,]27‬به نظر احتمال ارتباط‬ ‫‪ nNOS‬با اسکیزوفرنی وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪ NO‬تولیدی توسط‪ NOS‬دارای عملکردها و وظایف زیادی‬ ‫است که از جمله انها به موارد زیر می توان اشاره داشت که‬ ‫ارتباط ‪nNOS‬را با اسکیزوفرنی امکان پذیر می سازد‪ NO :‬یکی از‬ ‫ساده ترین مولکول های فعال بیولوژیکی با شیمی منحصر به فرد‬ ‫و یکی از مولکول های اندوژنی است که عملکرد های همانند‬ ‫هورمون‪ ،‬گونه های فعال اکسیژن (‪ ،)NOS‬نوروترنسمیتر‪ ،‬واسطه ی‬ ‫ساختار‪ ،‬واسطه ی القایی‪ ،‬مولکول حفاظت کننده ی سلول و‬ ‫مولکول کشنده سلولی دارد‪NO .‬برای تاثیری که بر فرایند های‬ ‫توسعه اعصاب در سیستم اعصاب مرکزی (‪ )CNS‬دارد مشهور‬ ‫است[‪ .]33‬این مولکول در تعدادی از عملکرد های فیزیو لوژیکی‬ ‫همچون ازاد سازی دوپامین‪ ،‬نور ادرنالین‪ ،‬حافظه و یادگیری‪،‬‬ ‫تنظیم سیستم های مرتبط با رگ ها و مقاومت انهادخیل است که‬ ‫اکثریت این فرایندها در بیماران اسکیزوفرنیک دچار اختالل است‬ ‫همچنین ارتباط ‪ NO‬با اختالالت به خصوصی همچون بیماری‬ ‫اسکیزوفرنی‪ ،‬اختالل دو قطبی‪ ،‬افسردگی های عمده‪ ،‬بیماری‬ ‫الزایمر‪ ،‬هانتینگتون‪ ،‬اختالل سوء مصرف مواد و الکل‪ ،‬ایسکمی‬ ‫و سکته مغزی طی چندین مطالعه به اثبات رسیده است[‪.]34,36‬‬ ‫‪ NO‬یک مولکول پر نشده است با هفت الکترون برای نیتروژن و‬ ‫هشت الکترون برای اکسیژن که یازده الکترون ظرفیت پوسته ی ان‬ ‫هستند که یک الکترون جفت نشده را در باالترین اربیتال رها می‬ ‫کنند‪ .‬این ساختار مولکولی به این معناست که ‪ NO‬یک رادیکال ازاد‬ ‫است و متناوبا با مولکول هایی که دارای الکترون های غیر جفت‬ ‫شده هستند واکنش می دهند که دلیل عمر کوتاه این مولکول است‪.‬‬ ‫بنابراین ‪ NO‬به عنوان یک رادیکال اکسیژن در سیستم اعصاب‬ ‫مرکزی و محیطی شناخته می شود‪ .‬این مولکول یک گاز به شدت‬ ‫قابل انتشار است و قادر است از غشاهای زیستی بدون هیچ سختی‬ ‫عبورکند و بیشتر فعالیت پاراکراین نسبت به اندوکراین داشته باشد‪،‬‬ ‫گرچه که نیمه عمر ان تنها چند ثانیه است حتی در این مدت کوتاه‬ ‫می تواند صد ها میکرومتر انتشار یابد که باعث می شود عمل تعداد‬ ‫زیادی نورون را در حوضه اطراف محل تولید تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫شواهد فراوانی در سال های اخیر امکان اثر رادیکال های ازاد بر‬ ‫تغییرات نورو پاتولوژیکی اسکیزوفرنی و دیگر اختالالت عصبی را‬ ‫اثبات کرده اند[‪.]22[,]37‬‬ ‫‪ NO‬با دیگر ‪ROS‬ها واکنش داده (برای نمونه‪ )O2‬تولید ترکیبات‬ ‫مشتق شده سمی را واسطه می کند‪ .‬شامل ‪ ONOO‬و دی اکسید‬ ‫نیتروژن(‪ )NO2‬ودی نیتروژن تری اکسید(‪)N2O3‬که در صورتی که‬ ‫در سطح پاتولوژیکی تولید گردند می تواند عملکرد سلول های‬ ‫مغزی را تحت تاثیر قرار دهد و با انتشار در طول غشا ها‪ ،‬باعث‬ ‫اسیب در نقاط دورتر از سنتز خود شود همچنین این واسطه ها‬ ‫می توانند با همه ی کالس های بیومولکول ها همچون لیپید‪،DNA،‬‬ ‫تیول‪ ،‬امینو اسید و فلزات واکنش داده ومنجر به اکسیداسیون و‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫نیتراتاسیون مولکول ها شوند‪ ONOO ]38[ .‬می تواند با بر هم‬ ‫کنش با گروه های تیول پروتئین و همچنین به وسیله تجزیه‬ ‫‪ ONOO‬به رادیکال های هیدروکسیل بسیار قوی به عنوان‬ ‫نوروتوکسین عمل کند که میتواند با مرگ یاخته های مغزی در‬ ‫بیماران اسکیزوفرنیک مرتبط باشد[‪.]39‬‬ ‫دارا بودن میزان باالی فعالیت متابولیک اکسیداتیو در مغز‬ ‫نسبت به سایر ارگان های بدن و همچنین جذب زیاد اکسیژن‬ ‫و سطح پایین انزیم های انتی اکسیدان محافظ‪ ،‬باال بودن سطح‬ ‫غشای نسبت به حجم سیتو پالسم‪ ،‬باال بودن ‪ PUFA‬که به سادگی‬ ‫قابلیت اکسیده شدن دارد‪ ،‬سبب شده تا مغز بیشتر در معرض‬ ‫‪ NO( NOX‬و‪ )NO2‬مشتق شده از ‪ NO‬و اثرات مخرب ناشی از‬ ‫اکسیداسیون لیپیدهای غشا باشد[‪ NO .]22[,]40‬به عنوان یک‬ ‫مدیاتور مشابه انتقال دهنده ی عصبی (نوروترنسمیتر) است که‬ ‫می تواند ماشه ی اغاز فرایند های عصبی همچون پارکینسون‪،‬‬ ‫الزایمر‪ ،‬اعتیاد به الکل و اسکیزوفرنی فرض شود[‪NO.]41‬‬ ‫همچنین می تواند در انتقال نان سیناپسی از طریق مایعات‬ ‫خارج سلولی و غشای سلولی انتشار یابد و با عبور از غشاهای‬ ‫زیستی و اثر بر روی مولکول هدف در داخل سلول تاثیرات‬ ‫خود را بر نورون ها اعمال کنند‪]43[,]42[ .‬‬ ‫متابولیسم فسفولیپید در سلول های مغز و گلبول های قرمز‬ ‫در بیماران اسکیزو فرنیک دچار تغییر است و اختالف برجسته‬ ‫ما بین ترکیب اسید های چرب‪ ،‬فسفاتیدیل اتانول امین در‬ ‫قشر پیشانی بیماران اسکیزوفزنی گزارش شده است‪ ،‬اخیرا نیز‬ ‫کاهش مقدار فسفاتیدیل کولین و فسفاتیدیل اتانول امین در‬ ‫بررسی بافت مغز بیماران اسکیزوفرنی پس از مرگ در مقایسه‬ ‫با گروه کنترل مشاهده شد که می تواند در نتیجه فعالیت ‪NOX‬‬ ‫باشد‪ NOX .‬با لیپید های غیر اشباع در ‪ in vitro‬و ‪ in vivo‬از‬ ‫طریق یک سری مکانیسم های پیچیده تعامل دارد که منجر‬ ‫به اغار اکسیداسیون و تشکیل ترکیبات نیتراته را می دهد‪.‬‬ ‫‪ NO‬و ‪ ONOO‬همچنین به طور قوی فعالیت اکسیداتیو انزیم‬ ‫هایی که مولکول های سیگنالینگ لیپیدی تولید می کنند را‬ ‫تعدیل می کند‪ .‬از این طریق ‪ NOX‬می تواند دارای چندین‬ ‫اثر و همچنین اثرات پیچیده بر واکنش های انتقال سیگنال با‬ ‫واسطه ی لیپید داشته باشد‪ .‬لیپید های غشا های نورونی از نظر‬ ‫مقدار و کیفیت منحصر به فرد هستند و به شدت برای عملکرد‬ ‫نورونی و رشد و تمایز مغز مهم و ضروری اند‪]22[.‬‬ ‫کشته شدن نورون ها با واسطه ی ‪ NMDA‬شامل رادیکال های‬ ‫ازادی همچون ‪ O2‬و ‪ NO‬است که میتواند در اسکیزو فرنی‬ ‫دخیل باشد [‪.]22[,]21‬‬ ‫افزایش میزان ‪ NO‬در سرم و پالسما و همچنین مغز بیماران‬ ‫اسکیزوفرنیک پس از مرگ‪ ،‬در چندین مطالعه مجزا مشخص‬ ‫شده‪ ،‬همچنین در چندین مطالعه ثابت شده است که مسیر‬ ‫ارژنین ‪( NO‬که توسط ‪NOS‬ها کاتالیز می شود) در پاتو ژنزیس‬ ‫اسکیزوفرنی دخیل است[‪.]22[ ]21‬‬ ‫فعالیت کل انزیم ‪ NOS‬در بیماران اسکیزوفرنیک نسبت به‬ ‫بیماران تحت درمان با دارو و افراد سالم باالتر است‪]22[ .‬‬ ‫تغییرات موضعی در جریان خون مغز در مناطق ‪،subcortical‬‬ ‫کمربندی قدامی و قشر لیمبیک در طول توهم در بیماران‬ ‫اسکیزوفرنیک نیز مشاهده شده است که میتواند از عملکردهای‬ ‫وابسته به افزایش ‪ NO‬تولیدی توسط ‪ eNOS‬یا ‪ nNOS‬باشد چرا‬ ‫که ‪ NO‬در عروق خونی سبب تنظیم مقاومت عروق توسط‬ ‫مهار انقباض ماهیچه های صاف عروق میشود ‪.]24[ ]2[ ,‬‬ ‫در دو مطالعه نشان داده شده که مولکول ‪ NO‬در فرایندهای‬ ‫مربوط به شناخت و حافظه به شدت درگیر است‪ ،‬که این فرایندها‬ ‫در بیماران اسکیزوفرنیک دچار اختالل هستند [‪.]49[,]48‬‬ ‫ژن ‪ AKT1‬به عنوان ژن ایجاد کننده استعداد اسکیزوفرنی شناخته‬ ‫شده است[‪ ]47[,]21‬از سوی دیگر ‪ NOS‬سوبسترایی جهت‬ ‫فسفزیله شدن توسط ‪ AKT‬برای عمل افزایش تولید ‪ NO‬در مسیر‬ ‫غیر وابسته به کلسیم ‪ NOS‬است[‪.]56[,]45‬‬ ‫ژن ‪DRD2‬و ‪ NOTCH4‬که به ترتیب دارای عملکرد در سیگنالینگ‬ ‫دوپامین و توسعه ی نورونی هستند به عنوان ژن های ایجاد کننده‬ ‫استعداد ابتال به اسکیزوفرنی شناخته شده اند [‪]2‬با توجه به این نکته‬ ‫که ‪ NO‬نیز دارای فعالیت های مرتبط با دوپامین و توسعه ی نورونی‬ ‫است[‪ ،]22‬احتمال دیگری است بر دخیل بودن ‪ NOS‬در اسکیزوفرنی‪.‬‬ ‫کلیه ی دالیل فوق نشان از ارتباط ‪ NOS‬ها با بیماری های‬ ‫عصبی و روانی همچون اسکیزوفرنی دارد‪،‬لذا بررسی ارتباط‬ ‫پلی مورفیسم های ژن ‪ NOS1‬با استعداد ابتال و تشخیص زود هنگام‬ ‫بیماری و رویکردهای جدید درمانی میتواند حائز اهمیت باشد‪.‬‬ ‫در سال ‪ ،2006‬در یک بررسی که توسط ریف و همکاران‬ ‫انجام شد ژن ‪ nNOS‬به عنوان ژن کاندیدا در بیماری اسکیزوفرنی‬ ‫معرفی شد‪]6[.‬‬ ‫در سال‪ ،2002‬شینکای و همکاران درپژوهشی‪ ،‬وابستگی پلی مورفیسم‬ ‫ژن ‪ nNOS‬را بااحتمال ابتال به اسکیزوفرنی اثبات کرده اند‪]32[.‬‬ ‫در مقاله مروری اکیول و همکاران که در سال ‪ 2004‬منتشر‬ ‫شد پیوند میان ‪ NO‬و بیماری های روانی و عصبی همچون‬ ‫اسکیزوفرنی‪ ،‬اختالل دو قطبی‪ ،‬افسردگی های عمده‪ ،‬بیماری‬ ‫الزایمر‪ ،‬هانتینگتون‪ ،‬اختالل سوء مصرف مواد و الکل و سکته‬ ‫مغزی با رفرنس قرار دادن بیش از ‪ 50‬مطالعه بررسی و وابستگی‬ ‫‪ NO‬از راه های گوناگون با این بیماریها و مکانیسم های ایجاد‬ ‫انها و از جمله اسکیزوفرنی اثبات ‪ ،‬و مشخص شد که فعالیت‬ ‫کل انزیم ‪ NOS‬در بیماران اسکیزوفرنیک نسبت به بیماران تحت‬ ‫درمان با دارو و افراد سالم باالتر است‪]22[.‬‬ ‫در دو بررسی نشان داده شده که مولکول ‪ NO‬در فرایندهای‬ ‫مربوط به شناخت و حافظه به شدت درگیر است‪ ،‬که این فرایندها‬ ‫در بیماران اسکیزوفرنیک دچار نارسایی است [‪.]49[,]48‬‬ ‫افزایش میزان ‪ NO‬در سرم و پالسما و همچنین مغز بیماران‬ ‫اسکیزوفرنیک پس از مرگ‪ ،‬در چندین پژوهش جداگانه‬ ‫مشخص شده‪ .‬همچنین در چندین مطالعه ثابت شده است‬ ‫که مسیر ارژنین ‪( NO‬که توسط ‪NOS‬ها کاتالیز میشود) در پاتو‬ ‫ژنزیس اسکیزوفرنی دخیل است[‪.]22[ ]21‬‬ ‫در سال های ‪ 2007‬تا ‪ 2010‬در پنج پژوهش‪ ،‬پیوند میان ژن‬ ‫‪ nNOS‬و بیماری اسکیزوفرنی ازراه مسیر های سیگنالینگ با‬ ‫ازمایش هایی بر روی موش و انسان اثبات شد[‪]45,46,5051‬‬ ‫در سال ‪ 2004‬بررسی ارتباط پلی مورفیسم های ‪ eNOS‬با‬ ‫اسکیزوفرنی در بیماران مبتال به اسکیزوفرنی در جمعیت کره‬ ‫انجام گرفت و ارتباط معنی داری مابین این ژن و اسیب زایی‬ ‫اسکیزوفرنی مشاهده نشد‪]47[.‬‬ ‫در سال ‪ 2013‬پیوند پلی مورفیسم های ژن ‪ eNOS‬با بیماران‬ ‫ایرانی مبتال به اسکیزوفرنی مشخص شد‪]5[.‬‬ ‫در سال ‪ 1998‬در مطالعه ای نشان داده شد فعالیت انزیم های‬ ‫خانواده ‪ NOS‬در بیماران اسکیزوفرنیک نسبت به بیماران تحت‬ ‫درمان با دارو و افراد سالم باالتر است‪]35[ .‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1-Albert Hung Choy Wong, Hubert H.M. Van Tola : Schizo‬‬‫‪phrenia: from phenomenology to neurobiology. Neurosci‬‬‫‪ence and Biobehavioral Reviews 27 (2003) 269–306.‬‬ ‫‪2-S. Sivagnansundarama, D.J. Mu¨llera, A. Gubanova,‬‬ ‫‪S.G. Potkinb, J.L. Kennedya : Genetics of schizophrenia:‬‬ ‫‪current strategies. Clinical Neuroscience Research 3‬‬ ‫‪(2003) 5–16.‬‬ ‫‪3- van Os J, Kapur S. Schizophrenia. Lancet.‬‬ ‫‪2009;374(9690):635–45.3‬‬‫‪4-Sims A. Symptoms in the mind: an introduction to‬‬ ‫‪descriptive psychopathology. Philadelphia: W. B. Saun‬‬‫‪ders; 2002. ISBN 0-7020-2627-1.‬‬ ‫‪5-Ali reza mousa mayali, Ahmad Ebrahimi, Tahereh‬‬ ‫‪Naji. EVALUATION OF NOS3 GENE G894T POLYMOR‬‬‫‪PHISM IN IRANIAN PATIENTS AFFECTED BY SCHIZO‬‬‫‪PHRENIA AND NORMAL INDIVIDUALS. 2013, 1:1,‬‬ ‫‪20-25.6- Reif, A., Herterich, S., Strobel, A., Ehlis, A.-C.,‬‬ ‫‪Saur, D., Jacob, C. P., Wienker, T., Topner, T., Fritzen, S.,‬‬ ‫‪Walter, U., Schmitt, A., Fallgatter, A. J., Lesch, K.-P. A‬‬ ‫‪neuronal nitric oxide synthase (NOS-1) haplotype as‬‬‫‪sociated with schizophrenia modifies prefrontal cortex‬‬ ‫‪function. Molec. Psychiat, 200611: 286-300.‬‬ ‫ ‪6-‬‬ ‫;‪World Health Organization. Schizophrenia‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪45‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫فرزانه حجتی‪،‬کارشناس ارشد بیوتکنولوژی میکروبی‪ ،‬پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی‬ ‫محمد پوریعقوبی‪ ،‬دانشجوی دکتری نانوبیوتکنولوژی‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫معرفییکروشپیشرفته‪ Immunoassay‬بانام دلفیا(‪)DELFIA‬‬ ‫روش های شناسائی بر پایه اتصال لیگاند ها (‪ )LBAs‬در طی زمان‬ ‫همواره با تغییر و پیشرفت همراه بوده اند‪ .‬استفاده از عوامل رادیواکتیو‬ ‫در روش های رادیوایمنومتری جزء اولین روش های ‪ LBAs‬بوده اند‪.‬‬ ‫استفاده از انتی بادی ها و واکنش های انزیمی معموال در روش‬ ‫‪ ELISA‬که رایج ترین روش در این نوع از ازمایشات می باشد منجر‬ ‫به تولید یک محصول رنگی می شود و با داشتن حساسیت مناسب‬ ‫برای انجام ازمایشات‪ ،‬مشکالت مربوط به کار با مواد رادیو اکتیو و‬ ‫اسیب های احتمالی ان را مرتفع ساخت‪ .‬روش های نوین دیگری‬ ‫مانند فلوئورومتری وابسته به زمان (‪ )TRF‬در سال های اخیر کاربرد‬ ‫فراوانی یافته اند که مشکالت و محدودیت های مربوط به روش‬ ‫‪ ELISA‬را برطرف کرده اند و حساسیت بیشتر و ازمایشات دقیق تر‬ ‫را برای ما به ارمغان اورده اند‪ .‬این روش حالت تغییر یافته ای از‬ ‫روش طیف سنجی فلوئورسنت است که در ان نور فلوئورسنت‬ ‫ساطع شده از یک ماده در تابعی از زمان اندازه گیری می شود‪.‬‬ ‫طول عمر فلوئورسنت هر ملکول‪ ،‬مدت زمان ساطع شدن نور‬ ‫فلوئورسنت بعد از تهییج اولیه است که یکی از ویژگی های ذاتی‬ ‫هر ملکول بوده و به عنوان ابزار شناسائی می تواند مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد‪ .‬عناصر النتانید دارای فلوئورسنت با ویژگی منحصر به‬ ‫فردند که در روش ‪ TRF‬مورد استفاده قرار می گیرند‪ .‬این عناصر‬ ‫دارای طول عمر فلوئورسنت طوالنی است به همین دلیل می توان‬ ‫طیف مربوط به انها را در بازه زمانی طوالنی تری بعد از تهییج نوری‬ ‫اندازه گرفت‪ .‬در روش ‪ TRF‬اندازه گیری نور تا سپری شدن زمان‬ ‫شکل ‪1‬‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫شکل ‪2‬‬ ‫مشخصی صورت نمی گیرد و ابتدا اجازه داده می شود تا نورهای‬ ‫فلوئورسنت پس زمینه که باعث کاهش حساسیت شناسائی‬ ‫می شود‪ ،‬خاموش شود‪ .‬از مهم ترین منابع نور فلوئورسنت پس‬ ‫زمینه در نمونه های بیوشیمیایی و زیستی‪ ،‬فلورسنس ذاتی و‬ ‫پراکندگی نوری است‪ .‬نور ساطع شده از این منابع بالفاصله بعد‬ ‫از تهییج نوری اولیه ظاهر می شود و طول عمر فلوئورسنت این‬ ‫ملکول ها کوتاه است‪ .‬در شکل ‪ 1‬طیف سنجی فلوئورسنت برپایه‬ ‫زمان به صورت شماتیک نشان داده شده است(‪.)1‬‬ ‫ویژگی دوم عناصر النتانید اختالف زیاد بین پیک نور‬ ‫ورودی اولیه و نور فلوئورسنت ساطع شده است‪ .‬این مقدار‬ ‫برای یوروپیوم حدود ‪ 300‬نانومتر است و این اختالف بزرگ‬ ‫بین پیک های برانگیختگی و نشر باعث می شود که بتوان‬ ‫فلورسنس را در موقعیتی که تاثیر پس زمینه در ان بسیار ناچیز‬ ‫است اندازه گرفت ( شکل ‪.)2‬‬ ‫روش ‪ DELFIA‬به صورت نظری از اوایل دهه ‪ 70‬میالدی‬ ‫مطرح شد که یک روش نوین برپایه ‪ TRF‬است و از عناصر‬ ‫النتانید غیررادیواکتیو مانند ساماریم و یوروپیوم استفاده‬ ‫می کند‪ .‬در روش ‪ ،DELFIA‬انتی بادی های مونوکلونال برای‬ ‫افزایش حساسیت اتصال مورد استفاده قرار می گیرد و این‬ ‫ملکول زیستی نشاندار شده‪ ،‬غیر فلورسنت می باشد و پس از‬ ‫این که واکنش اتصال کامل شد و پس از مراحل شستشو‪ ،‬با‬ ‫اضافه کردن محلول ‪ Enhancement‬و یا ‪DELFIA Inducer‬‬ ‫شکل ‪3‬‬ ‫عنصر النتانید از انتی بادی جداشده و تولید یک کالت النتانیدی‬ ‫می کند که خاصیت فلوئورسنت دارد (شکل ‪ .)3‬با استفاده از این‬ ‫تکنیک‪ ،‬میزان فلورسنت یک تا ده میلیون بار تقویت می شود و‬ ‫امکان تهییج عناصر النتیانید ‪ 1000‬بار در ثانیه است (‪.)2‬‬ ‫ویژگی ها و مزایای روش ‪DELFIA‬‬ ‫ ‪‬فناوری اثبات شده‪ :‬مقاله های بسیاری در حوزه های‬ ‫کاربردی مختلف با این روش تاکنون منتشر شده اند‪.‬‬ ‫ ‪‬حساسیت بسیار باال‪ :‬استفاده از معرف ها به حداقل‬ ‫کاهش می یابد و به مقادیر کم انالیت ها بسیار حساس است‪.‬‬ ‫ ‪‬محدوده گسترده داینامیک‪ :‬نیاز به رقت سازی در این‬ ‫روش وجود ندارد‪.‬‬ ‫با توجه به موارد ذکر شده‪ ،‬روش ‪ DELFIA‬حساسیت باالی‬ ‫سنجش انالیت ها را در حوزه های مختلفی هم چون تشخیص های‬ ‫بالینی‪ ،‬کشف داروها‪ ،‬غربالگری ها‪ ،‬تحقیقات زیست شناسی‬ ‫و ‪ ...‬فراهم می کند‪.‬‬ ‫کیت های تشخیصی مبتنی بر روش ‪ DELFIA‬در زمینه های‬ ‫مختلفی مانند غربالگری های سالمت جنین‪ ،‬غربالگری های‬ ‫سالمت نوزادان‪ ،‬اختالالت باروری و ‪ ...‬به صورت تجاری‬ ‫تولید و عرضه شده اند که دقت و سرعت ازمایش های‬ ‫تشخیص پزشکی را به میزان چشم گیری ارتقا داده است‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪Applications of time-resolved fluorometry with the DEL-‬‬ ‫ ‪1-‬‬ ‫‪FIA® method. PerkinELmer Co. Life Sciences.‬‬ ‫‪Ligand-binding assays: development, validation, and im-‬‬ ‫ ‪2-‬‬ ‫‪plementation in the drug development arena / [edited by] Masood N.‬‬ ‫]‪Khan, John W.A. Findlay. Published by John Wiley & Sons, Inc. [2010‬‬ ‫برگزاری کنگره بین المللی مایکوباکتریولوژی در اصفهان‬ ‫دومین کنگره بین المللی جمعیت اسیایی و‬ ‫افریقایی مایکوباکتریولوژی (بیماری های ریوی)‬ ‫با حضور دکتر علی اکبر والیتی رئیس این جمعیت‬ ‫و با حضور حدود ‪ 120‬شخصیت علمی بین المللی‬ ‫و ‪ 100‬میهمان داخلی روز شنبه هفتم اسفند ماه در‬ ‫اصفهان برگزار شد‪.‬‬ ‫این همایش ‪ 4‬روزه به منظور به روز رسانی‪،‬‬ ‫ارتقا و گسترش درک جهانی و هم چنین برقراری‬ ‫ارتباط نزدیک تر با محققان و اندیشمندان در زمینه‬ ‫مایکوباکتریولوژی برگزار شد‪.‬‬ ‫افریقایی‬ ‫اسیایی‬ ‫کنگره‬ ‫نخستین‬ ‫مایکوباکتریولوژی با حضور بیش از ‪ 100‬استاد‬ ‫برجسته بین المللی از ‪ 38‬کشور و حدود ‪ 100‬نفر‬ ‫از اساتید ایرانی زمستان ‪ 1393‬در تهران برگزار شد‪.‬‬ ‫در این کنگره بیش از ‪ 500‬مقاله به دفتر اجرایی‬ ‫جمعیت ارسال شده که در حدود ‪ 140‬مقاله از‬ ‫سوی دبیر علمی کنگره پذیرفته و در‪'International‬‬ ‫'‪ Journal of Mycobacteriology‬که متعلق به‬ ‫جمعیت اسیایی افریقایی مایکوباکتریولوژی است‬ ‫به چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫بررسی و شناسایی چگونگی بیماری زایی‪،‬‬ ‫شیوه های تشخیصی درمانی برای کنترل و کاهش‬ ‫میزان مرگ و میر جهانی و بهره گیری از شیوه های‬ ‫مدرن برای بهبود درمان و اموزش افراد متخصص در‬ ‫راستای ریشه کنی بیماری سل از اهداف این کنگره‬ ‫عنوان شده است‪.‬‬ ‫دستاوردها‪ ،‬مقاله ها و مطلب تحقیقاتی ارائه‬ ‫شده در این کنگره قرار است به عالقه مندان و‬ ‫دیگر متخصصان ارائه شود‪.‬‬ ‫به گفته دکتر والیتی در اولین دوره این کنگره‬ ‫که در سال ‪ 1393‬در ایران برگزار شد‪ ،‬مباحث‬ ‫ارزشمندی با حضور متخصصان و اندیشمندان‬ ‫برتر دنیا در این زمینه ارائه شد که در سطح جهانی‬ ‫بی نظیر بود‪.‬‬ ‫جمعیت اسیایی افریقایی مایکوباکتریولوژی یک‬ ‫سازمان علمی غیرانتفاعی متشکل از محققان برجسته‬ ‫کشورهای اسیا‪ ،‬افریقا و منطقه خاورمیانه است‪.‬‬ ‫این جمعیت متشکل از محققان‪ ،‬کارشناسان‪ ،‬دست‬ ‫اندرکاران ارشد در زمینه بیماری های ریوی از سراسر‬ ‫جهان است‪.‬‬ ‫این جمعیت از سال ‪ 2009‬میالدی و به‬ ‫منظور گسترش و توسعه همه جانبه شبکه های‬ ‫علمی‪ ،‬تحقیقاتی و اموزشی‪ ،‬با همکاری و‬ ‫مشارکت متخصصان برجسته جهانی در زمینه‬ ‫مایکوباکتریولوژی شکل گرفته است‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪47‬‬ ‫تازه ها‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫انتقال دارو به بافت سرطانی با نانو حامل های‬ ‫پژوهشگران کشور‬ ‫پژوهشگران مرکز تحقیقات نانوفناوری دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی مشهد نمونه های ازمایشگاهی نانوحامل های هوشمند‬ ‫داروی ضدسرطان را ارائه کردند که می تواند با انتقال مناسب‬ ‫دارو به بافت سرطانی و جلوگیری از انتشار ان در بافت های‬ ‫سالم‪ ،‬از احتمال ایجاد عوارض ناخواسته در بدن بکاهد‪.‬‬ ‫در این طرح‪ ،‬لیپوزوم ها به عنوان نانوحامل هایی با‬ ‫خصوصیاتی نظیر سمیت پایین و زیست سازگاری مناسب‬ ‫جهت جلوگیری از توزیع نابجای داروی بورتزومیب در‬ ‫ارگان های دیگر و ایجاد اثار ناخواسته انتخاب شده اند‪.‬‬ ‫«بورتزومیب» دارویی است که با نام تجاری ‪VELCADE‬‬ ‫جهت درمان انواع سرطان ها از جمله «مالتیپل میلوما» (تومور‬ ‫استخوانی) کاربرد دارد‪ .‬این دارو در بیمار تحت درمان به‬ ‫دلیل مکانیسم عمل و دوز مصرفی ان‪ ،‬منجر به ایجاد عوارض‬ ‫جانبی متعدد می شود که برای بیمار ازاردهنده است‪.‬‬ ‫از جمل ه این عوارض‪ ،‬افت فشار خون‪ ،‬مشکالت قلبی‪،‬‬ ‫ریوی و کبدی و نوروپاتی محیطی است‪ .‬با توجه به‬ ‫پیشرفت های ایجادشده در علم پزشکی‪ ،‬دارورسانی از طریق‬ ‫سسیستم های نانوحامل می تواند راهکار مناسبی برای فائق‬ ‫امدن بر این محدودیت ها و مشکالت باشد‪.‬‬ ‫میترا کرانی‪ ،‬مجری طرح از اجرای مطالعاتی در این زمینه‬ ‫خبر داد و گفت‪ :‬محصور کردن دارو در داخل سامانه های‬ ‫ذره ای چون لیپوزوم ها‪ ،‬میسل های پلیمری و یا میکرو‬ ‫کپسول ها و هدفمند کردن انتقال این دارو به بافت سرطانی‬ ‫با استفاده از این سیستم ها‪ ،‬از روش های نوین درمانی در‬ ‫سال های اخیر است‪.‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬در این طرح‪ ،‬لیپوزوم ها به عنوان‬ ‫نانوحامل هایی با خصوصیاتی نظیر سمیت پایین و زیست‬ ‫سازگاری مناسب جهت جلوگیری از توزیع نابجای‬ ‫داروی بورتزومیب در ارگان های دیگر و ایجاد اثار‬ ‫ناخواسته انتخاب شده اند‪.‬‬ ‫کرانی با اشاره به نحو ه انتقال دارو توسط این نانوحامل‬ ‫توضیح داد‪ :‬نانوحامل طراحی شده مناسب برای داروهای‬ ‫سمی است و به صورت غیر فعال می تواند بافت‬ ‫تومور را با مکانیسم «افزایش نفوذپذیری و نگهداری»‬ ‫)‪ (EPR Enhanced Permeation and Retention‬مورد‬ ‫هدف قرار دهد‪.‬‬ ‫مجری طرح با بیان اینکه پس از تزریق وریدی به‬ ‫دلیل بیشتر بودن نفوذپذیری مویرگ های بافت تومور در‬ ‫مقایسه با بافت نرمال‪ ،‬این نانوحامل بیشتر در بافت تومور‬ ‫تجمع پیدا می کند‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬از طرف دیگر به دلیل اینکه‬ ‫سیستم لنفاوی موثری در تومورهای جامد حضور ندارد‪،‬‬ ‫تخلیه ذرات از بافت تومور انجام نمی پذیرد‪ .‬این عوامل‬ ‫در مجموع باعث تجمع بیشتر این نانوذرات در تومور در‬ ‫مقایسه با بافت های نرمال می شود‪.‬‬ ‫به گفته کرانی‪ ،‬فرموالسیون های لیپوزومی تهیه شده در این‬ ‫تحقیق به گونه ای است که زمان حضورشان در جریان خون‬ ‫افزایش یافته و بنابراین زمان کافی برای تجمع در نواحی‬ ‫تومور را دارند‪.‬‬ ‫مجری طرح اضافه کرد‪ :‬ماتریکس لیپیدی تشکیل دهنده‬ ‫نانولیپوزوم ها به گونه ای است که اجازه خروج دارو را از‬ ‫لیپوزوم مادامی که در خون «سیرکوله» می شود‪ ،‬نمی دهد‪.‬‬ ‫در واقع پس از تجمع لیپوزوم در محوطه تومور‪ ،‬دارو به‬ ‫تدریج در مجاورت سلول های سرطانی به دالیل شرایط‬ ‫فیزیولوژیکی ازاد شده باعث تاثیر بهتر دارو با عوارض‬ ‫جانبی کمتر می شود‪ .‬این ویژگی در نانولیپوزوم های‬ ‫بورتزومیب طراحی شده وجود دارد‪.‬‬ ‫وی یاداور شد‪ :‬با استفاده از این سیستم دارورسانی در پی‬ ‫اثربخشی باالی دارو‪ ،‬دوز مصرفی و عوارض جانبی در بیمار‬ ‫نیز کاهش می یابد‪.‬‬ ‫این طرح در قالب پایان نام ه دکترای میترا کرانی از دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی مشهد و با راهنمایی دکتر محمودرضا جعفری‬ ‫و به سفارش یک شرکت مهندسی و تحقیقاتی در حال انجام‬ ‫است و به عنوان پایان نام ه مورد نیاز صنعت به تایید ستاد‬ ‫توسعه فناوری نانو نیز رسیده است‪.‬‬ ‫استفاده از حسگرهای الکتروشیمیایی در تولید‬ ‫داروی ضدسرطان کاربردی شد‬ ‫توسعه حسگرهای الکتروشیمیایی مبتنی بر‬ ‫نانوکامپوزیت های کربنی به منظور اندازه گیری بنزایمیدازول ها‬ ‫توسط محققان انجام شد‪.‬‬ ‫توسعه حسگرهای الکتروشیمیایی برای تشخیص سریع‬ ‫و به موقع دارو موضوعی مورد نیاز و ضروری بوده و‬ ‫حسگرهای الکتروشیمیایی مزیتی که دارند ساده و ارزان‬ ‫بودن انها برای این کاربرد است‪.‬‬ ‫معصومه قلخانی‪ ،‬مجری پروژه «توسعه حسگر حساس‬ ‫الکتروشیمیایی مبتنی بر نانوکامپوزیت های کربنی‪ :‬مطالعه‬ ‫رفتار الکتروشیمیایی و اندازه گیری انتخابی بنزایمیدازول ها»‬ ‫که با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران به‬ ‫پایان رسیده‪ ،‬درباره این پروژه اظهار کرد‪ :‬توسعه حسگرهای‬ ‫الکتروشیمیایی برای تشخیص سریع و به موقع دارو موضوعی‬ ‫مورد نیاز و ضروری بوده و حسگرهای الکتروشیمیایی مزیتی‬ ‫که دارند ساده و ارزان بودن انها برای این کاربرد است‪.‬‬ ‫قلخانیادامهداد‪:‬همچنیناستفادهازاصالح گرهادرجایگزینی‬ ‫الکترودهای اصالح نشده در بهبود این حسگرها بسیار مفید‬ ‫است که در این پروژه که پروژه ای کاربردی محسوب می شود‪،‬‬ ‫از اصالح گرهای نانوکامپوزیتی کربنی استفاده شد که در ارتقای‬ ‫عملکرد حسگرها تاثیر بسیاری داشت‪.‬‬ ‫بر اساس اعالم روابط عمومی معاونت علمی وفناوری‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه تربیت دبیر‬ ‫رجایی خاطرنشان کرد‪ :‬عملکرد داروی بنزایمیدازول‬ ‫که خاصیت ضد سرطانی ان ثابت شده‪ ،‬در این پروژه‬ ‫با استفاده از این حسگر مورد مطالعه قرار گرفت‪ .‬در‬ ‫واقع دوز دارو و مقدار کمی ان که در درمان و نتایج ان‬ ‫بسیار تاثیرگذار است‪ ،‬با استفاده از این حسگر به سرعت‬ ‫مشخص می شود‪ .‬البته نتایج این تحقیقات نشان داد که‬ ‫این حسگر را می توان به صورت تجاری ساخت که در‬ ‫مراحل بعدی حتما به این کار پرداخته می شود‪.‬‬ ‫ساخت شیشه انعطاف پذیر با کاربرد پزشکی‬ ‫محققان نوعی شیشه انعطاف پذیر ساختند که در تولید‬ ‫تجهیزات پزشکی در مقیاس نانو کاربرد دارد‪.‬‬ ‫این شیشه بسیار نازک قابلیت حرکت به باال و پایین و خم‬ ‫شدن را دارد و در صورتی که حرکات ان در مقیاس نانو باشد‪،‬‬ ‫همواره به شکل اولیه باز می گردد‪ .‬این شیشه مولفه اصلی مورد‬ ‫نیاز برای توسعه یک سیستم جدید است که امکان نقل و انتقال‬ ‫مقادیر بسیار اندک مایعات را فراهم می کند‪.‬‬ ‫یکی از مهمترین کاربردهای این شیشه انعطاف پذیر در‬ ‫ساخت ازمایشگاه روی تراشه است و امکان کوچکتر‬ ‫کردن اندازه این فناوری را از مقیاس میکرو به نانو فراهم‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪49‬‬ ‫می کند‪ .‬در مقیاس نانو‪ ،‬صفحات شیشه ای انعطاف پذیر امکان‬ ‫نگهداری و تحلیل پروتئین ها‪ ،‬ویروس ها و دی ان ای را در‬ ‫اختیار می گذارند‪.‬‬ ‫این نوع شیشه برای بررسی نمونه های مایعات از جمله‬ ‫خون‪ ،‬شفافیت کافی دارد و امکان مشاهده ذرات را با هر‬ ‫اندازه و در هر فاصله ای فراهم می کند‪ .‬همچنین با استفاده‬ ‫از این نوع شیشه‪ ،‬بدون نیاز به هرگونه تغییری در نمونه ها‬ ‫می توان ذرات موجود در ان ها را تحلیل کرد‪.‬‬ ‫محققان امیدوارند با استفاده از این شیشه انعطاف پذیر‬ ‫بتوانند فناوری ازمایشگاه روی تراشه را به اندازه ای توسعه‬ ‫دهند که دیگر نیازی به حمل نمونه های خون درون لوله های‬ ‫ازمایشگاهی و انجام مراحل متداول اماده سازی خون برای‬ ‫انجام ازمایشات نباشد و در همان محل نمونه گیری بتوانند به‬ ‫سرعت نمونه خون را ازمایش کرده و از نتایج ان مطلع شوند‪.‬‬ ‫ساخت واکسن بدون سوزن‬ ‫محققان دانشگاه برکلی در امریکا سیستم انتقال دارویی به‬ ‫نام ‪ MucoJet‬اختراع کرده اند که دارو را به شکل کپسولی به‬ ‫بدن منتقل می کند‪.‬‬ ‫محققان کپسولی ساخته اند که بی نیاز از سوزن‪ ،‬دارو را به‬ ‫بدن می رساند‪ .‬به این ترتیب در اینده واکسن ها بدون سوزن‬ ‫و درد دارو را به بدن منتقل می کنند‪.‬‬ ‫برای این کار‪ ،‬فرد‪ MucoJet‬را درون دهان و روی ماهیچه های‬ ‫گونه قرار می دهد‪ .‬این کپسول‪ ،‬دارو را اتوماتیک وار در بدن‬ ‫منتشر می کند‪ .‬شیوه کارکرد ان نیز بسیار ساده است‪.‬‬ ‫داخل‪ MucoJet‬مواد شیمیایی مختلفی به کار برده می شود‬ ‫که با یکدیگر فعل و انفعال دارند‪ .‬پس از انکه کپسول داخل‬ ‫دهان قرار گرفت با افزایش فشار به نقطه انفجار می رسد و‬ ‫سپس با افزایش فشار کپسول به نقطه انفجار می رسد‪ .‬به این‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫ترتیب داروها وارد غشای مخاطی بینی می شود‪.‬‬ ‫البته این تحقیق هنوز در مراحل اولیه است و فقط در‬ ‫خرگوش ها ازموده شده است‪.‬‬ ‫این فناوری در صورت موفقیت امیز بودن در مناطق دور‬ ‫افتاده کاربرد زیادی خواهد داشت و دانشمندان امیدوارند‬ ‫روزی بتوانند از ان برای تزریق انسولین(‪ )Insulin‬به بدن‬ ‫استفاده کنند‪.‬‬ ‫تشخیص سرطان در منزل امکان پذیر شد‬ ‫دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مکانیک دانشگاه تهران‬ ‫موفق به طراحی و تولید یک ابزار ساده برای تشخیص‬ ‫سرطان و بیماری های خونی شده است که می تواند توسط‬ ‫مردم عادی به کار گرفته شود‪.‬‬ ‫سید ایمان اسحق حسینی که طرح تحقیقاتی 'میکروسیستم‬ ‫جهت بررسی دقیق و سریع سلول های سرطانی' را با راهنمایی‬ ‫استادش دکتر مهدی مقیمی زند انجام داده است‪ ،‬درباره طرح‬ ‫اختراعی خود گفت‪ :‬حدود دو سال روی این پروژه کار کردیم‬ ‫که ‪ 6‬ماه به مطالعه و تحقیق و یک سال و نیم به فعالیت های‬ ‫عملیاتی اختصاص داشت و نهایتا این سیستم به صورت یک‬ ‫چیپ الکترونیکی طراحی و ساخته شد‪.‬‬ ‫وی درباره هدف از اجرای این طرح اظهار کرد‪:‬‬ ‫هدف ما این بود همانطور که افراد عادی در منزل‬ ‫می توانند فشارخون)‪ (blood pressure‬و قندخون خود را‬ ‫با دستگاه های رایج چک کنند‪ ،‬بتوانند با ابزارهای ساده‪،‬‬ ‫سرطان را نیز تشخیص دهند‪.‬‬ ‫اسحق حسینی خاطرنشان کرد‪ :‬دیگر کاربرد این چیپ در‬ ‫تشخیص بیماری های خونی به صورت زودهنگام و مورد‬ ‫استفاده توسط مردم عادی است که تشخیص ماالریا نیز از‬ ‫طریق ان امکان پذیر است‪.‬‬ ‫وی تشخیص میزان تاثیرگذاری دارو را از دیگر‬ ‫کارکردهای این ابزار الکترونیکی ذکر کرد و گفت‪ :‬به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬افرادی که شیمی درمانی می شوند بعد از چند جلسه‬ ‫با استفاده از این چیپ می توانند میزان تاثیرگذاری داروها‬ ‫روی بافت را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫این پژوهشگرجوان درباره مشخصات فنی دستاورد خود‬ ‫توضیح داد‪ :‬این سیستم از یک تراشه ‪ 2‬تا ‪ 3‬سانتی متری‬ ‫که روی یک صفحه شیشه ای الیه نشانی شده و یک کانال‬ ‫میکرو متری که از داخل ان تعداد محدودی از سلول ها‬ ‫عبور می کند‪ ،‬تشکیل شده و شامل خروجی و ورودی های‬ ‫سیال و الکترودها است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این چیپ الکترونیکی دارای دو خروجی و دو‬ ‫ورودی است که نمونه خون از طریق یک ورودی و ماده‬ ‫سیال برای تشخیص از طریق ورودی دیگر به دستگاه منتقل‬ ‫و سپس خارج می شود‪.‬‬ ‫اسحق حسینی ادامه داد‪ :‬میکروکانال های چیپ از روی‬ ‫الکترودهای فلزی از جنس طال عبور می کند و با توجه به میدان‬ ‫الکتریکی که اعمال می شود‪ ،‬سلول دچار تغییر شکل می شود و‬ ‫این تغییر شکل‪ ،‬وضعیت سلول را به ما نشان می دهد‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه این محصول در داخل کشور‪ ،‬نمونه مشابه‬ ‫ندارد‪ ،‬افزود‪ :‬نمونه مشابه این چیپ تشخیصی در امریکا به قیمت‬ ‫‪ 2‬دالر به فروش می رسد و ما هم می توانیم در تولید انبوه با همان‬ ‫قیمت (حدود ‪ 6‬هزار تومان) به دست مصرف کننده برسانیم‪.‬‬ ‫این دانشجوی مبتکر در تشریح مزیت های رقابتی این محصول‬ ‫با نمونه های خارجی گفت‪ :‬مزیت های رقابتی این ابزار تشخیصی‬ ‫نسبت به نمونه های ارائه شده در دنیا‪ ،‬دقت باالتر‪ ،‬قابلیت‬ ‫تطابق پذیری بیشتر با سلول ها و در نتیجه ارائه نتایج صحیح تر‬ ‫است و در ایران نیز یک نمونه منحصر به فرد محسوب می شود‪.‬‬ ‫به گفته اسحق حسینی‪ ،‬این دستگاه مراحل ازمایشگاهی را‬ ‫با موفقیت پشت سر گذاشته و روی نمونه سلول های انسانی‬ ‫جواب داده است‪.‬‬ ‫میکروسیستم بررسی دقیق و سریع سلول های سرطانی‬ ‫اواخر اسفندماه گذشته در برنامه رویش پارک علم و فناوری‬ ‫دانشگاه تهران به نمایش درامد‪.‬‬ ‫دانشمندان موفق به کشف میکرو ارگانیسم هایی شدند که در‬ ‫کریستال های معدن مکزیک از‪ 60،000‬سال پیش به دام افتاده اند‪.‬‬ ‫پنه لوپه بوستون دانشمند موسسه اختر زیست شناسی ناسا‬ ‫اعالم کرد که این میکروب ها در طول زمان تکامل یافته به‬ ‫طوریکه می توانند در سولفیت‪ ،‬منگنز و اکسید مس زنده بمانند‪.‬‬ ‫وی اعالم کرد این کشف دارای اثرات عمیقی بر درک ما‬ ‫از تاریخ تکامل حیات میکروبی در این سیاره است‪.‬‬ ‫این معدن که در ان میکروب یافت شده معدن نایکا(‪)Naica‬‬ ‫نام داشته و معدن زینک و نقره در ایالت شمالی "چیهواهوا"‬ ‫مکزیک است که به داشتن کریستال های بزرگ معروف است‬ ‫که برخی از انها به بلندی ‪ 50‬فوت (‪ 15‬متر) است‪.‬‬ ‫این کشف هنوز در یک مجله علمی کارشناسی شده‬ ‫منتشر نشده است‪ ،‬اما بوستون بر این باور است که این‬ ‫موجودات زنده همچنین می توانند در شرایط سخت دیگر‬ ‫سیارات و قمرها در منظومه شمسی زنده بمانند‪.‬‬ ‫این دانشمند اعالم کرد که در حدود ‪ 100‬نوع مختلف از‬ ‫میکروارگانیسم ها که بسیاری از انها باکتری بودند در بلورهای‬ ‫‪ Naica‬و در دوره های مختلف ‪ 10،000‬تا‪ 60،000‬سال حبس‬ ‫شده اند که ‪ 09‬درصد انها تاکنون کشف نشده اند‪.‬‬ ‫اخترزیست شناسان همچنان در مورد خطر اینکه موجودات‬ ‫زمینیمی توانندسیاراتدیگرمانندمریخراالودهکنندنگرانهستند‪.‬‬ ‫ناسا قبل از ارسال فضاپیما و تجهیزات ان به فضا‬ ‫ان ها را ضد عفونی می کند اما همیشه خطر زنده ماندن‬ ‫میکروارگانیسم های مقاوم وجود دارد‪.‬‬ ‫البته این نگرانی جدید نبوده زیرا در طول ماموریت های‬ ‫اپولو که از سال ‪ 1960‬تا سال ‪ 1970‬به طول انجامید‪،‬‬ ‫فضانوردان پس از بازگشت از ماه قرنطینه شدند‪.‬‬ ‫همچنین میکرو ارگانیسم های موجود در معدن ‪Naica‬‬ ‫قدیمی ترین موجوداتی که تا به امروز کشف شده اند نیستند‪.‬‬ ‫چند سال پیش دانشمندان موفق به پیدا کردن میکروب هایی‬ ‫در یخ و نمک شدند که‪ 500،000‬سال قدمت داشتند‪.‬‬ ‫کشف میکروب هایی با قدمت ‪ 60‬هزار سال‬ ‫ناسا قبل از ارسال فضاپیما و تجهیزات ان به فضا ان ها را ضد‬ ‫عفونی می کند اما همیشه خطر زنده ماندن میکروارگانیسم های‬ ‫مقاوم وجود دارد‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪51‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫مرضیه خجسته‪-‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‬ ‫میکرو ‪ RNA‬ها و پاسخ اسیب ‪DNA‬‬ ‫میکرو‪ RNA‬ها (‪ )miRNAs‬دسته ای از مولکول های تک رشته ای‬ ‫غیر کد شونده‪ ،‬اندوژن با زنجیره ای کوتاه (معموال ‪ 25-21‬نوکلئوتید)‬ ‫هستند‪ .‬ژن های ‪ miRNA‬درهر دو ناحیه ی‪  ‬درون ژنی و بین ژنی در‬ ‫سرتاسر ژنوم قرار دارند‪ ،‬جاییکه ان ها به صورت مستقل یا با ژن های‬ ‫میزبانشان نسخه برداری می شوند‪ miRNA .‬ها دسته ی جدیدی از‪  ‬تنظیم‬ ‫کننده های بیان ژن بعد از رونویسی را ارائه میکنند و نقش های مهمی را در‬ ‫پردازش های بیولوژیکی و فنوتیپ های بیماری بازی می کنند‪ .‬به ویژه بیان‬ ‫‪ miRNA‬به تحریکات اندوژنی و اگزوژنی متعددی پاسخ دهنده است‪ ،‬مثل‬ ‫درمان با فاکتور های ضد سرطان اسیب رسان به ‪ .DNA‬‬ ‫ ‬ ‫مســیرهای پاسخ )‪ DNA(DDR‬نقش مهمی را در حمایت از اسیب‬ ‫‪ DNA‬بــازی می کند‪ .‬لغو ‪ DDR‬اغلــب به بی ثباتی ژنتکی افزایش‬ ‫یافته و حساســیت سلولی به فاکتور های اسیب رساننده ی ‪DNA‬‬ ‫می انجامد‪ .‬پروتئین های زیادی در ‪ DDR‬بررسی شده اند تا‪  ‬تنظیم‬ ‫دقیق در چندین ســطح مثل کنترل نسخه برداری و تغییرات پس‬ ‫از ترجمه‪ ،‬در پاســخ به اسیب ‪ DNA‬بررسی شود ‪ .‬میکرو ‪ RNA‬ها‬ ‫کالســی از ‪ RNA‬های کوچک غیر کد شونده است که به صورت‬ ‫منفی بیان ژن را در ســطوح پس از ترجمه تنطیم می کند‪ .‬سطوح‬ ‫بیان بعضی از ‪ miRNA‬در پاســخ به اســیب ‪ DNA‬تغییر می یابند‪.‬‬ ‫بعضــی ‪ miRNA‬ها مثــل ‪ 182 , 96 ،138 ،miR-24‬در ‪ DDR‬و یا‬ ‫ترمیم‪ DNA‬شرکت کرده اند و حساســیت سلولی به فاکتور های‬ ‫اسیب رسان ‪ DNA‬را تحت تاثیر قرار می دهند‪.‬‬ ‫پاسخ اسیب ‪ DNA‬و ترمیم‪DNA‬‬ ‫‪ DDR‬یک شبکه ی سیگنال دهی است که با شناسایی اسیب‬ ‫اغاز شده و به وسیله ی چندین سیگنال دهنده ی میانجی تقویت‬ ‫شده است‪ ،‬که سرانجام افکتور های پایین دست را فعال می کنند‬ ‫تا سرنوشت سلول ی را به وسیله ی دستکاری بیان ژن‪ ،‬مهار‬ ‫سیکل سلولی‪ ،‬اصالح ‪ DNA‬اپوپتوز و پیری را وساطت می کنند‪.‬‬ ‫فعال شدن نقاط بازرسی سیکل سلولی در ‪ G1/S‬درون ‪ ،S‬یا ‪G2/M‬‬ ‫به سلول ها زمان می دهد تا ماشین های اصالح ‪ DNA‬برای‬ ‫حل اسیب های ‪ DNA‬را مداخله کنند‪ .‬این مسیر ها ترمیم برش‬ ‫تک رشته ای‪ ،‬ترمیم ترکیب هومولوگ‪ ، ،‬ترمیم با انتهای اتصالی‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫غیر هومولوگ‪ ،‬اصالح برش نوکلئوتید‪،‬سنتز ‪DNA‬اسیب دیده‬ ‫و چیزهای دیگری را شامل می شود‪.‬سطوح اسیب ‪ DNA‬که‬ ‫ظرفیت ترمیمی سلول ها را افزایش می دهد منجر به فعال‬ ‫شدن اپوپتوز و پیری می شود‪ .‬‬ ‫مکانیسم هایی که پاسخ ‪ miRNA‬القا کننده ی اسیب ‪DNA‬‬ ‫را تحت تاثیر قرار می دهند‪.‬‬ ‫تنظیم بیان ‪ miRNA‬می تواند در هر دو سطح رونویسی و پس‬ ‫از رونویسی در پاسخ به اسیب ‪ DNA‬رخ دهد‪ ،ATM .‬یک کیناز‬ ‫کلیدی است که پاسخ اسیب به ‪ DNA‬را تنظیم می کند‪ ،‬همچنین‬ ‫نقش اصلی را در بیان ‪ miRNA‬بعد از اسیب ‪ DNA‬بازی می کند‪،‬‬ ‫همچنانکه از دست دادن ‪ ATM‬از تغییر مجموعه ی بزرگی از‬ ‫‪ miRNA‬بعد از اسیب ‪ DNA‬جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫‪ ATM‬بیان ‪ miRNA‬را از طریق چندین مکانیسم متفاوت‬ ‫تنظیم می کند‪ .‬یک مکانیسم فسفوریله شدن وابسته به ‪ATM‬‬ ‫پروتئین تنظیمی تکه کننده ی نوع ‪ )KH(KSRP‬است‪KSRP .‬‬ ‫فاکتور برهمکنش کننده ی ‪ Dirsha‬و ‪ Dicer‬است و بلوع‬ ‫زیرمجموعه ای از ‪ miRNA‬را با شناخت سه جزئی ‪ GGG‬در‬ ‫ناحیه ی لوپ انتهایی شان تنظیم میکند‪ .‬فسفوریالسیون با‬ ‫واسطه ی ‪ KSRP ، ATM‬در ‪ S274 ،S132‬و ‪ ،S670‬به صورت‬ ‫چشمگیری برهمکنش بین ‪ KSRP‬و ‪ pri-miRNA‬را قدرتمند‬ ‫میکند و همچنین فعالیت ‪ KSRP‬را در مکانهایی که برای ‪DDR‬‬ ‫مهم است‪ ،‬نامشخص باقی مانده است‪.‬‬ ‫به صورت قابل توجهی‪ ،‬هنگامیکه همه ی ‪ miRNA 29‬های‬ ‫وابسته به ‪ KSPR‬در رفتا وابسته به ‪ ATM‬در پاسخ به تیمار‬ ‫نئوکارزینوستین(فاکتور شیمی درمانی) القا شده است‪42 ،‬‬ ‫‪ miRNA‬اضافی در یک رفتار وابسته به ‪ ATM‬نه در رفتار مستقل‬ ‫از ‪ KSRP‬القا شده است‪.‬‬ ‫یک مکانیسم مستقل ‪ KSRP‬مستقل از تنظیم ‪ miRNA‬با‬ ‫واسطه ی ‪ ATM‬از طریق ‪ p53‬است‪ .‬مکانیسم های دیگری‬ ‫همچنین به القای ‪ miRNA‬مستقل از ‪ ATM‬بعد از اسیب ‪DNA‬‬ ‫مرتبط هستند‪ .‬فسفوریالسیون وابسته به‪ATM،ΔNp63α‬‬ ‫موجب تغییر بیان ‪ miRNA‬به وسیله ی بیان ‪ miRNA‬واسطه ای‬ ‫به صورت رونویسی شده و به وسیله ی تنظیم افزایشی‬ ‫ را بعد از تیمار با سیسپالتین‬miRNA ‫را موجب می شود تا بلوغ‬ ،DNA ‫ به محض اسیب‬ATM ‫ فعال شده با‬،BRC1 .‫تحریک کند‬ ‫ ها را از طریق برهمکنش مستقیم‬pri-miRNA ‫پردازش بعضی از‬ ‫ هرچندکه‬.‫ اسان می کند‬pri-miRNA ‫ و‬DDx5 ،Drosha ‫با‬ ‫ بعضی از‬ATM ‫این مکانیسم ها نمی توانند کاهش وابسته به‬ ‫ سوبستراهای‬،‫ احتماال‬،‫ بنابراین‬.‫ ها را توضیح دهند‬miRNA ‫ از‬ATM ‫ وجود دارد که مرتبط با کاهش وابسته به‬ATM ‫اضافی‬ ‫ شناسایی چنین سوبستراهایی برای درک ما‬.‫ ها هستند‬miRNA miRNA ‫ بیان‬DNA ‫از مکانیسم های تغییرات القا کننده ی اسیب‬ .‫مهم است‬ Dicer A role for small RNAs in DNA double-strand break repair. Cell 2012; 149:101-12; PMID:22445173; http://dx.doi.org/10.1016/j.cell.2012.03.002 5. Ciccia A, Elledge SJ. The DNA damage response: making it safe to play with knives. Mol Cell 2010; 40:179204; PMID:20965415; http://dx.doi.org/10.1016/j. molcel.2010.09.019 6. Zhang X, Wan G, Berger FG, He X, Lu X. The ATM kinase induces microRNA biogenesis in the DNA damage response. Mol Cell 2011; 41:371-83; PMID:21329876; http://dx.doi.org/10.1016/j.molcel.2011.01.020 7. Wan G, Mathur R, Hu X, Zhang X, Lu X. miRNA response to DNA damage. Trends Biochem Sci 2011; 36:478-84; PMID:21741842; http://dx.doi. org/10.1016/j.tibs.2011.06.002 8. Trabucchi M, Briata P, Garcia-Mayoral M, Haase AD, Filipowicz W, Ramos A, et al. The RNA-binding protein KSRP promotes the biogenesis of a subset of microRNAs. Nature 2009; 459:1010-4; PMID:19458619; 9. http://dx.doi.org/10.1038/nature08025 Huang Y, Guerrero-Preston R, Ratovitski EA. Phospho-Δ Np63α -dependent regulation of autophagic signaling through transcription and micro-RNA modulation.Cell Cycle 2012; 11:1247-59; PMID:22356768; 10. http://dx.doi.org/10.4161/cc.11.6.19670 Huang Y, Chuang A, Hao H, Talbot C, Sen T, Trink B, et al. Phospho-ΔNp63α is a key regulator of the cisplatin-induced microRNAome in cancer cells. Cell Death Differ 2011; 18:1220-30; PMID:21274007; 11. http://dx.doi.org/10.1038/cdd.2010.188 Kawai S, Amano A. BRCA1 regulates microRNA biogenesis via the DROSHA microprocessor complex. J Cell Biol 2012; 197:201-8; PMID:22492723; 12. http://dx.doi.org/10.1083/jcb.201110008 Garcia AI, Buisson M, Bertrand P, Rimokh R, Rouleau E, Lopez BS, et al. Down-regulation of BRCA1 expression by miR-146a and miR-146b-5p in triple negative sporadic breast cancers. EMBO Mol Med 2011; 3:279-90; PMID:21472990; http://dx.doi.org/10.1002/ emmm.201100136 13. Valeri N, Gasparini P, Fabbri M, Braconi C, Veronese A, Lovat F, et al. Modulation of mismatch repair and genomic stability by miR-155. Proc Natl Acad Sci USA 2010; 107:6982-7; PMID:20351277; 14. http://dx.doi.org/10.1073/pnas.1002472107 Mao G, Lee S, Ortega J, Gu L, Li GM. Modulation of microRNA processing by mismatch repair protein ;MutLα . Cell Res 2012; 22:973-85;PMID:22290424 53 96 ‫فرودین‬/95‫اسفند‬ 134-135 ‫شماره‬ DNA ‫ ها در پاسخ اسیب به‬miRNA ‫اعمال‬ ‫ تنظیم‬DNA ‫ هایی وجود دارند که در پاسخ به اسیب‬miRNA .‫ را هدف قرار داده اند‬DDR ‫ و ژن های‬DNA ‫افزایشی یافته اند و ترمیم‬ ‫ و‬DNA ‫ ها ممکن است استانه ی روی فعال سازی ترمیم‬miRNA ‫این‬ ‫ سیستم سلولی را برای فعالیت بهینه‬،‫ بنابراین‬.‫ را تحمیل کنند‬DDR ‫یا‬ ‫ های‬RNA ‫ بعضی از میکرو‬.‫ را بافری می کند‬DDR ‫ و‬DNA ‫ترمیم‬ .‫ را تنظیم کند‬DDR ‫ ممکن است همچنین‬DNA ‫غیر پاسخگو به اسیب‬ ‫نتیجه‬ ‫ در سطح رونویسی یا‬DNA ‫ در پاسخ به اسیب‬miRNA‫بیان‬ ‫ ها‬miRNA ‫پس از رونویسی تعدیل شده است و بعضی از این‬ ‫ را‬DDR/DNA ‫می توانند بیان یک رنج وسیعی از ژن های ترمیم‬ DNA ‫تنظیم کنند و حساسیت سلولی با فاکتور های اسیب رسان‬ ‫ این سطح از تنظیم در فواصل بین تغییرات پس از‬.‫را تعدیل کنند‬ ‫ترجمه ای القا شده و کنترل مرحله ی اخر شروع رونویسی انجام‬ .‫دارد‬DDR ‫ بنابراین نقش های اساسی روی یکپارچگی‬،‫می شود‬ :‫منابع‬ 1. Bartel DP. MicroRNAs: genomics, biogenesis, mechanism, and function. Cell 2004; 116:281-97; PMID:14744438; http://dx.doi.org/10.1016/S00928674(04)00045-5 2. Carthew RW, Sontheimer EJ. Origins and Mechanisms of miRNAs and siRNAs. Cell 2009; 136:642-55; PMID:19239886; http://dx.doi.org/10.1016/j. cell.2009.01.035 3. Pothof J, Verkaik NS, van IJcken W, Wiemer EA, Ta VT, van der Horst GT, et al. MicroRNA-mediated gene silencing modulates the UV-induced DNA-damage response. EMBO J 2009; 28:2090-9; PMID:19536137; http://dx.doi.org/10.1038/emboj.2009.156 4. Wei W, Ba Z, Gao M, Wu Y, Ma Y, Amiard S, et al. ‫مقاله علمی فنی‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫رعایتالزاماتتجهیزاتازمایشگاهیدرازمایشگاه‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص طبی از بدو تاسیس و یا تغییر محل بر اساس‬ ‫ضوابط وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی ملزم به روایت الزامات‬ ‫زیر در رابط ه با تجهیزات ازمایشگاه هستند‪ .‬نمایشگاه های دایر باید در‬ ‫فرصتی که وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی تعیین می کند خود را با‬ ‫استاندارد ها و الزامات مربوطه منطبق سازند‪.‬‬ ‫‪ ‬تنوع و تعداد تجهیزات در ازمایشگاه‪:‬‬ ‫تجهیزات موجود در ازمایشــگاه باید کام ً‬ ‫ال متناسب با فهرست‬ ‫انواع ازمایش هایی که در ازمایشــگاه انجام می شود و حجم کاری‬ ‫در ازمایشــگاه باشد و چنانچه اماده سازی و یا ارسال نمونه برای‬ ‫انجــام ازمایش در ازمایشــگاه ارجاع (ازمایش هایــی که نمونه‬ ‫جهت انجام ازمایش به انجا ارســال می گردد)‪ ،‬نیاز به تجهیزات‬ ‫خاصی داشــته باشد می بایست فراهم گردد‪ .‬به عبارتی مشخصات‬ ‫تجهیزات و اجزاء ان باید با اهداف و نیاز های از پیش تعریف شده‬ ‫در ازمایشگاه مطابقت داشته باشد‪.‬‬ ‫حداقل تجهیزات پایه که در بدو تاسیس می بایست در ازمایشگاه‬ ‫موجود باشد‪ ،‬ضمیمه است‪.‬‬ ‫‪ ‬خرید تجهیزات‪:‬‬ ‫الــف هنگام انتخاب و خرید تجهیزات باید به تاییدیه های معتبر‬ ‫کارکردی (تاییدیه های معتبر خارجی یا تاییدیه ازمایشگاه رفرنس)‬ ‫و گواهی های مربوط به ایمنی تجهیز توجه گردد‪.‬‬ ‫مالک انتخاب تامین کنندگان (فروشندگان) تجهیزات‪ ،‬می بایست‬ ‫مشخص باشد و خرید تجهیزات خرید از تامین کنندگانی انجام‬ ‫شود که قانونا به ثبت رسیده و قب ً‬ ‫ال مورد ارزیابی قرارگرفته اند‬ ‫مــاک انتخاب تامین کنندگان به عنوان مثــال می تواند کیفیت‬ ‫کاالی عرضه شده‪ ،‬به روز بودن تکنولوژی‪ ،‬خدمات مناسب بعد‬ ‫از فروش‪ ،‬حســن سابقه‪ ،‬دارا بودن تاییدیه ازمایشگاه رفرنس‪،‬‬ ‫دسترس بودن‪ ،‬توانمندی علمی شرکت پشتیبان‪ ،‬شرایط تحویل‬ ‫یا بسته بندی مناسب و نحوه همکاری مالی و ‪ ...‬باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫نصب و محل استقرار تجهیزات‪:‬‬ ‫الزامات و فضای مناســب برای نصب دستگاه‪ ،‬شامل شرایط‬ ‫محیطی موردنیاز در محل نصــب (ازنظر دما‪ ،‬رطوبت‪ ،‬تهویه‪،‬‬ ‫گردوغبــار‪ ،‬ارتعاش و غیره) شــرایط فنــی و امکانات جانبی‬ ‫موردنیــاز (منبع الکتریســیته‪ ،‬اب‪ ،‬گاز‪ ،‬فاضــاب و غیره) و‬ ‫شــرایط ایمنی (تشعشــعات‪ ،‬پسماند‪ ،‬الکتریســیته و غیره) بر‬ ‫اساس توصیه های سازنده‪ ،‬باید به دقت رعایت گردد‪.‬‬ ‫‪ ‬اطمینان از صحت عملکرد تجهیزات‪:‬‬ ‫بعد از خرید و نصب دســتگاه و قبل از شروع به کارگیری‪،‬‬ ‫صحت عملکرد دستگاه ها باید با استفاده از کنترل های مناسب‬ ‫یا روش های درج شــده در بروشــور تجهیزات‪ ،‬مورد ارزیابی‬ ‫قرار گیرد‪ .‬بدیهی اســت این اقدام به شکل دوره ای به صورت‬ ‫فعالیت های کنترل و نگهداری تجهیزات و همچنین پس از هر‬ ‫بار تعمیر دستگاه‪ ،‬باید انجام شود‪.‬‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪ ‬کاربری تجهیزات‬ ‫مهارت فنی موردنیاز جهت کار با دستگاه ها می بایست مشخص‬ ‫گردد‪ .‬تعیین فرد یا افراد مجاز به کار با دستگاه ‪ /‬سیستم و اموزش‬ ‫کامل افراد مجاز‪ ،‬شامل اموزش نحوه کارکرد‪ ،‬کنترل و نگهداری‪،‬‬ ‫نحوه تدوین مدارک و نگهداری سوابق مربوطه و ‪ ...‬باید صورت‬ ‫پذیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬مستندات مربوط به تجهیزات‬ ‫در هر ازمایشگاه مستندات زیر در ارتباط با تجهیزات فنی باید‬ ‫موجود باشد‪:‬‬ ‫‪ ‬فهرست تجهیزات موجود در ازمایشگاه‬ ‫ازمایشــگاه می بایست فهرستی از تجهیزات موجود با ثبت محل‬ ‫اســتقرار هر یک‪ ،‬داشــته باشد‪ .‬در این فهرســت می توانیم جهت‬ ‫سهولت ردیابی‪ ،‬به هر تجهیز شماره یا کد شناسایی بدهیم‪.‬‬ ‫این فهرست باید به روز بوده و چنانچه تجهیزی خریداری و یا‬ ‫از سرویس خارج گردد می بایست در ان ثبت شود‪.‬‬ ‫‪ ‬سوابق مربوط به خرید تجهیزات‪:‬‬ ‫درخواست خرید‪ ،‬فاکتور فروش‪ ،‬سوابق ارزیابی و تائید کیفیت‬ ‫دستگاه قبل از اســتفاده در ازمایشگاه و سوابق مربوط به اموزش‬ ‫کارکنان برای کاربری دستگاه‬ ‫‪ ‬شناسنامه دستگاه‪:‬‬ ‫ً‬ ‫به منظور شناســایی هر تجهیز و معموال در ‪ ۱‬برگ تهیه می شود‬ ‫و حاوی اطالعات مربوط به مشــخصات دســتگاه‪ ،‬کاربران ویژه‬ ‫(درباره موارد مقتضی)‪ ،‬تاریخ خرید و تاریخ شــروع به کار دستگاه‬ ‫در ازمایشــگاه‪ ،‬وضعیت دســتگاه در هنگام خرید (نو‪ ،‬مســتند‪،‬‬ ‫بازسازی شده)‪ ،‬چگونگی تماس با شرکت سازنده یا پشتیبان و سایر‬ ‫توضیحات الزم می باشند‪ .‬شناسنامه تجهیزات باید تا مدت زمانی که‬ ‫از تجهیز در ازمایشگاه استفاده می گردد‪ ،‬حفظ شود‪.‬‬ ‫‪ ‬دستورالعمل فنی تجهیزات‪:‬‬ ‫این دستورالعمل برای هر یک از تجهیزات به طور جداگانه و با‬ ‫استفاده از دستورالعمل سازنده که همراه دستگاه هست و همچنین‬ ‫مراجع علمی معتبر تهیه می گردد و حاوی کلیه اطالعات ضروری‬ ‫مربوط به دستگاه و نحوه ی کاربرد ان هست‪.‬‬ ‫این اطالعات عبارت اند از‪:‬‬ ‫‪ ‬چگونگی کاربری‪ :‬شرح مرحله به مرحله نحوه کار با دست ها‬ ‫‪ ‬نحــوه کنتــرل و نگهداری‪ :‬کلیه اقدامات کــه به این منظور‬ ‫باید انجام شود‪ ،‬فواصل نگهداری (روزانه هفته ای‪ ،‬ماهانه و ‪ )...‬و‬ ‫پارامتر های مورد ارزیابی در نگهداری (مث ً‬ ‫ال دما‪ ،‬حجم‪ ،‬فشــار‪،‬‬ ‫دور در دقیقه و …)‬ ‫‪ ‬مراحل اقداماتی که در صــورت نیاز به تعمیر باید انجام‬ ‫گیرد‬ ‫‪ ‬مالحظات ایمنی جهت کار با دستگاه‬ ‫دســتورات فنی تجهیزات باید تا مدت زمانی که از تجهیز در‬ ‫ازمایش استفاده می شود‪ ،‬حفظ گردد‪.‬‬ ‫‪LOG BOOK ‬‬ ‫دفترچــه یا برگــه ای که در کنار هر تجهیــز قرار می گیرد و‬ ‫اطالعات مربوط به هر بار اســتفاده از دستگاه‪ ،‬شامل نام کاربر‬ ‫تاریخ و ســاعت استفاده از دستگاه‪ ،‬وضعیت دستگاه در شروع‬ ‫و خاتمه کار را مشخص می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬سوابق مربوط به کنترل و نگهداری تجهیزات‬ ‫کلیه اقدامات پیشگیرانه که به شکل ادواری (روزانه‪ ،‬هفتگی‪،‬‬ ‫ماهیانه و ‪ )...‬جهت کنترل‪ ،‬نگهداری و سرویس تجهیز در داخل‬ ‫ازمایشــگاه انجام می شود باید ثبت و مستند گردد‪ .‬جهت ثبت‬ ‫اقدامات انجام شــده و نتایج به دســت امده‪ ،‬می توانیم دفتری را‬ ‫اختصاص بدهیم یا جهت سهولت فرم مخصوصی را به دلخواه‬ ‫طراحی نمایید‪ .‬درهرحال اطالعات زیر حتم ًا باید ثبت شود‪:‬‬ ‫نام و محل اســتقرار دســتگاه (و کد شناســایی در صورت‬ ‫کدگذاری دستگاه ها)‬ ‫‪ ‬فاکتور مورد کنترل (مانند دما‪ ،‬حجم‪ ،‬فشار‪ ،‬دور در دقیقه و ‪)...‬‬ ‫‪ ‬زمان و فواصل انجام کار‬ ‫‪ ‬نتایج حاصله‬ ‫‪ ‬در صورت وجود اشــکال‪ ،‬اقدامات اصالحی انجام شده‬ ‫(این اقدامات ممکن است تنظیم و یا تعمیر دستگاه ها باشد)‬ ‫‪ ‬فرد مسئول‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪ ‬سوابق مربوط به سرویس یا تعمیر تجهیزات‬ ‫هر بار که اقدامی در خارج از ازمایشــگاه جهت پیشــگیری از‬ ‫خرابی (سرویس دستگاه) و همچنین تعمیر دستگاه پس از خراب‬ ‫شــدن ان‪ ،‬انجام می شود باید مکتوب و مستند گردد؛ و در یا فایل ‬ ‫مربوط به ان دستگاه نگهداری شود‪ .‬جهت سهولت ثبت اقدامات‬ ‫انجام گرفته می تــوان فرمی را به دلخواه طراحی نمود‪ .‬طراحی این‬ ‫فرم نیز اختیاری است ولی باید حداقل حاوی اطالعات زیاد باشد‪:‬‬ ‫نام و محل استقرار دستگاه (و کد شناسایی در صورت کدگذاری‬ ‫دستگاه)‬ ‫‪ ‬تاریخ خروج از کار و تاریخ سرویس یا تعمیر‬ ‫‪ ‬مســئول و نحوه ی ضدعفونی دســتگاه قبل از ســرویس یا‬ ‫تعمیرات در هنگام ســرویس یا تعمیــر هیچ گونه احتمال الودگی‬ ‫برای تعمیرکار وجود نداشته باشد‪ .‬جهت انجام این کار می توان از‬ ‫محلول های تجاری اماده استفاده نمود‪ .‬در صورت عدم دسترسی‬ ‫به این محلول ها‪ ،‬می توان از الکل ‪ ۷۰‬در صد اســتفاده نمود که به‬ ‫تجهیزات اسیب نمی رساند‪.‬‬ ‫‪ ‬شــرح تنظیمات یا تعمیرات انجام شده (که به طورمعمول در‬ ‫فاکتور ارائه شــده یا برگه الصاق شــده به فاکتور‪ ،‬توسط شرکت‬ ‫پشتیبان درج می گردد)‬ ‫‪ ‬مسئول و نحوه ی تائید فنی دستگاه پس از سرویس یا تعمیر‬ ‫و قبل از ورود به جریان کار (حداقل شــامل ازمایشــگاه بر روی‬ ‫ ‪56‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫کنترل های تجاری و ارزیابی نتیجه مورد انتظار)‬ ‫‪ ‬ازمایشــگاه باید کلیه دســتگاه ها‪ ،‬وسایل و امکانات الزم‬ ‫برای انجام ازمایش هایی که در محل انجام می دهد داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ ‬وجود دســتگاه هایی مانند ســل کانتر‪ ،‬فلیم فلومتر‪ ،‬االیزا‬ ‫ریــدر و یا گاماکانتر در صورتی که برای انجام ازمایشــات به‬ ‫وجود ان ها نیاز باشد ضروری است‪.‬‬ ‫‪ ‬ابزار شیشه ای حجمی باید از کالس قابل اطمینان (کالس‬ ‫‪ )A‬و دارای گواهی کالیبراسیون بوده یا قبل از استفاده از صحت‬ ‫ان ها اطمینان حاصل شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تجهیــزات موردنیــاز برای حفاظــت و ایمنی کارکنان و‬ ‫فضای ازمایشگاه باید موجود باشــد؛ مانند دستکش التکس‪،‬‬ ‫ماسک‪ ،‬گان‪ ،‬عینک ایمنی و ‪...‬‬ ‫منابع ‪:‬‬ ‫‪http://saha.iau.ir/content/users/website/‬‬ ‫‪medicalinstructions‬‬ ‫‪http://tx.shmu.ac.ir/darman/azmayeshgah/‬‬ ‫‪tajhizate%20azmayeshgah.pdf‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫فرزانه دهقانیان دیجوجین‪ ،‬دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی‪ ،‬واحد علوم دارویی تهران‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیارو مدیرگروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬دانشگاه ازاد‬ ‫تلومر و تلومراز درفرایند پیری‬ ‫در اغاز و انتهای کروموزوم ها یک نوکلیوپروتیین ویژه ای قراردارد‪ ،‬که‬ ‫و غیره است‪ .‬به نظر می رسد عالوه بر این عوامل‪ ،‬ساختارهای خاصی که‬ ‫تلومر نامیده شده است‪ .‬تلومرها برای یکپارچگی ژنوم ضروری است‬ ‫نقش اصلی را در فرایند پیری به عهده دارند تلومرها می باشند‪ .‬تلومرها‬ ‫و نقش مهمی در پیری و سرطان ها دارد‪ .‬تلومـر از ریشـــه یونانی‬ ‫ساختارهای تخصص یافته ای هستند که در انتهای کروموزوم های خطی‬ ‫کلمــه ‪ Telos‬به معنی انتهـا و ‪ Meros‬بخش است‪ ،‬که در ســـال‬ ‫قرار دارند‪ .‬این ساختارها از کروموزوم ها محافظت می کنند و سبب‬ ‫‪ 1938‬از سوی هرمن مولـــر نام گـذاری شد‪ .‬او در ســال ‪1946‬‬ ‫پایداری مولکول ‪ DNA‬خطی می شوند‪ .‬کاهش طول این تلومرها در طی‬ ‫موفق به کســب جایزه نوبل شد (‪1‬و‪ .) 2‬چند سـال بعد جیمز واتسون‬ ‫روند پیری مشاهده شده است‪1(.‬و ‪)24‬‬ ‫مشکل انتهای ‪ 3‬را عنوان نمود‪ .‬واتسون فرض کرد که انزیم ‪ DNA‬پلیمراز‬ ‫اهمیت تلومر‬ ‫تلومــر انتهـــای کرومـــوزوم را از اسیب و تجـزیه‬ ‫شـــدن‪ ،‬نوارایی و الحاق انتهایی حفظ می کـند‪ .‬بدین روی‬ ‫از اسیب دیدگی پایانه ی ‪ DNA‬بااگزونوکلئازهـا پیشگیری‬ ‫می کند واجازه می دهد تا روند همـانندســازی‪ DNA‬به‬ ‫درســتی انجام شـود‪ .‬همچنین نفش دیگر ان چنین است که با‬ ‫پیوند به غشــای هســته‪ ،‬در مکان یابــی و قرارگـیری مناسب‬ ‫کروموزوم هـا در هسته کمک می کند‪ .‬نقش دیگر تلومــر در‬ ‫تنظیم "بیان" ژن هـایی است که در مجـاورت خـود قـرار‬ ‫دارند‪ .‬عملکردی ان چون یک ساعت مولکولی است‪ .‬تعداد‬ ‫دفعات تقســیم سلول هـا را مشخص می کند‪ .‬کوتاه شدن‬ ‫تلومر می تواند مایه ی ایجاد سیگنال هایی دردرون سلول شود‬ ‫و به مرگ برنامه ریزی شده سلول بیانجامد‪ .‬روند کوتاه شدن‬ ‫طول توالی تلومر به عنوان یک فاکتور سرکوب کننده سرطــان‬ ‫تلقی می شود ‪ .‬از سوی دیگر برپایه ی بررسی های انجام‬ ‫گرفته به دلیل اثر القـایی که برروی ژن ‪ p53‬و ‪ ATM‬و ‪ATR‬‬ ‫هنگام بررسی فرایند همـانندسازی ‪ DNA‬خطی در یوکاریوت ها پدیده‬ ‫همـانند سازی یوکاریوتــی قادر به همـانندســازی ‪ DNA‬در انتهای‬ ‫‪ 3′‬نیست‪ ،‬در نتیجه پس از هر بار همـانندســازی قســمتی از مولکول‪،‬‬ ‫‪ DNA‬توالی تلومری‪،‬کوتاه می شـــو(‪3‬و‪ .)4‬در سـال ‪ 1961‬هایفیلیک‬ ‫گزارش کرد که سلول هـای پیکری در ‪ in Vitro‬حدود ‪ 50‬بار تقسیم‬ ‫می شود و پس از ان وارد مرحله عدم فعالیت سلولی می شود (‪ )5‬و‬ ‫چندی بعد الووینکو توانست بین پدیده ‪ problem replication end‬و‬ ‫‪ Senescence‬ارتبــاط معنــی داری برقرار کنــد‪ .‬او چنین فرض کرد که‬ ‫‪ problem replication End‬موجب کوتاه شـدن تلومر در طی تقسیمات‬ ‫متوالی می شـود‪ .‬او متوجه شد که تلومر همـانند یک ساعت مولکولی عمل‬ ‫نموده و تعیین کننده تعداد تقسیامت سلولی است که یک سلول می توانــد‬ ‫انجام دهــد و بنابراین موجب پدیــده فیزیولوژیک پیری می شــود‬ ‫(‪1‬و‪6‬و‪ . )7‬در ســال ‪ 1984‬الیزابت بلکبورن و کارل گریدر پــس از‬ ‫مطالعـــه بر روی ترتاهیـمنــا‪ ،‬انزیمی را شناســایی کردند که موجــب‬ ‫حفظ طول تلومر پس از هر بار تقســیم می شــد‪ .‬ان هـا این انزیم را‬ ‫ترانســفراز انتهایی تلومر یا همـان تلومراز نامیـدند (‪8‬و‪.)9‬همچنین در‬ ‫سال ‪ 2009‬الیزابت بلکبورن‪ ،‬از دانشگاه کالیفرنیا‪ ،‬و جک سوزتاک از‬ ‫دانشگاه هاروارد‪ ،‬با مطالعه و کشف انزیم تلومراز در انسان موفق به کسب‬ ‫جایزه نوبل شـدند‪ .‬انچه می دانیم پیری یک پدیده ی طبیعی چند عاملی‬ ‫است‪ ،‬که به عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی بستگی دارد‪ .‬یکی از عوامل‬ ‫ژنتیکی که بر سرعت پیری و طول عمر یک موجود زنده تاثیر می گذارد‪،‬‬ ‫طول تلومرهایی است که در انتهای کروموزوم های خطی قرار دارند‪ .‬افراد با‬ ‫تلومرهای کوتاه تر در مقایسه با ان هایی که تلومرهای بلندتری دارند‪ ،‬بیشتر‬ ‫مستعد ابتال به بیماری ها هستند‪ ،‬و طول عمر کوتاه تری دارند‪ .‬پیر شدن و‬ ‫طول عمر برای محققان مختلف یک معما بوده است و هم چنان به صورت‬ ‫یک معما باقی مانده است‪ .‬فرایند پیر شدن به عوامل مختلفی بستگی دارد‪،‬‬ ‫که شامل اسیب ‪ DNA‬در اثر استرس اکسیداتیو‪ ،‬عوامل محیطی‪ ،‬سن‬ ‫حقیقی و تقویمی‪ ،‬و ریسک فاکتورها (عوامل خطر)‪ ،‬مانند روی دادهای ناگوار‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪57‬‬ ‫می گـذارد‪ ،‬کوتاه شــدن تلومــر می تواند موجب اســیب دیدن‬ ‫‪ DNA‬و تومـورزایی شود‪1( .‬و‪)14‬‬ ‫ساختار تلومر‬ ‫تلومر ســاختار انتهایی کروموزوم است‪ .‬وظیفه اصلی ان‬ ‫حفاظت و پایداری از کروموزوم است‪ .‬با بیانی ساده می توان‬ ‫تلومر را به ساختار پالستیکی انتهایی بند کفش تشبیه کرد که مانع‬ ‫تجزیه و تخریب ان می شود‑‪ .‬در انســان و مهره داران تلومر‬ ‫از هزاران تکرار توالی ’‪ ‘5 – TTAGGG- 3‬یا )‪ n(T2AG3‬که به‬ ‫صورت پشت سر هم در انتهای کروموزوم قرار دارند‪ ،‬تشــکیل‬ ‫شده اســت‪ .‬طول تلومر در گونه های مختلف متفاوت است ولی‬ ‫طول ان در ســلول های انسان تقریبا بین ‪ 500‬تا‪ 15000‬جفت باز‬ ‫می باشد(‪11‬و‪10‬و‪ . )7‬طول توالی تلومر را بیشتر با روش‪FISH-Q‬‬ ‫اندازه گیری می کنند(‪ .)12‬تلومر دارای یک رشته غنی از ‪ G‬و یک‬ ‫رشته غنی از ‪ C‬است‪ .‬رشته غنی از ‪ G‬که در انتهای' ‪ DNA 3‬واقع‬ ‫است‪ ،‬عمدت ًا به اندازه ‪18‬جفت باز از انتهای)’‪ DNA5‬رشته غنی‬ ‫از ‪ )C‬بلند تر است که به ان رشته پیشامده‪ G‬گفته می شود‪ .‬رشته‬ ‫‪ G‬یکی از عوامل اصلی تعیین کننده ساختامن و عملکرد تلومر‬ ‫اســت‪ DNA .‬موجود در ساختار تلومری دارای چندین جایگاه‬ ‫اتصالی برای پروتئین های شلترین است(‪13‬و‪8‬و‪ .)1‬انتهــای'‪3‬‬ ‫به کمک مجموعه پروتئینی شــلترین‪ ،‬دچار تــا خوردگی در‬ ‫ســاختار خود می شود‪ .‬کمپلکس پروتئینی شــلرتین‪ ،‬شامل‬ ‫‪ 2‬پروتئین اصلی به نام های‪ TRF2 ، 1TRF :‬است‪ .‬همچنین‬ ‫پروتئین های‪ TIN،1 2‬و ‪ 1POT،TPP‬با ‪ TRF2 ،1TRF‬در ارتباط‬ ‫هستند‪ .‬در اثر تاخوردگی انتهای'‪ 3‬در ســاختار تلومر‪ 2 ،‬حلقه به‬ ‫نام های حلقه ‪ T‬و حلقه ‪ D‬پدید می اید‪ .‬به حلقه ‪ ،T‬حلقه تلومری‬ ‫و حلقه ‪ ،D‬حلقه جایگزینی می گویند‪ .‬مکانیسم تاخوردگی بدین‬ ‫صورت است که ابتدا انتهای ازاد'‪ 3‬به گونه ای خم می شــود‬ ‫که ‪ DNA‬تک رشته دوباره بتواند در کنار ‪ DNA‬دو رشــته قرار‬ ‫گیرد‪ ،‬بدین ترتیب حلقه ‪ T‬ایجاد می شــود‪ .‬سپس هنگامی که‬ ‫‪ DNA‬تک رشته در جای صحیح خود قرار گرفت‪ ،‬با توالی های‬ ‫تکراری مکمل خود بر روی انتهای'‪ 5‬که ‪ 2‬رشته ای است‪ ،‬پیوند‬ ‫هیدروژنی برقرار می کند و بدین ترتیب با ایجاد مارپیچی‪ ،‬جانشین‬ ‫رشته دیگر ‪ DNA‬دورشته می شود‪ .‬به همین دلیل به این حلقه‪،‬‬ ‫حلقه جانشینی گفته می شود‪ .‬در ‪ ،Loop-T‬ساختار ‪DNA 4‬رشته‬ ‫ای دیده می شود که موجب پایداری بیشرت حلقه ‪ T‬می شود‪.‬‬ ‫تلومر به دو حالت فرم باز ( فرم مناسب برای طویل شدن و فرم‬ ‫بسته (غیرقابل دسترس برای تلومراز است)(‪2‬و‪)7‬‬ ‫ ‪58‬‬ ‫‪58‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اهمیت حلـقه ‪T‬‬ ‫بــا ایجـاد حلـقه ‪ T‬انتـهای ‪ DNA‬پوشــیده می شـــود و‬ ‫به همیـن دلیـل ازاد نیست‪ .‬به این شکل که حلقه ‪ T‬مستقیـما‬ ‫طویل شدن تلومر را کنترل می کنـد‪ .‬همچنین از عملکرد‬ ‫انزیم هـای ترمیمی محفوظ نگـه می دارد بدین معنی که‬ ‫تلومـراز دیگر قادر به ترمیـم انتهای ‪ DNA‬نیست‪ .‬همچنیــن‬ ‫‪ 1TRF‬عمل حفاظت از تلومر را در برابر اگزونوکلئازها بر عهده‬ ‫دارد‪ .‬هنگامی که پس از هر بار هامنند سازی‪ ،‬مولکول ‪DNA‬‬ ‫کوتاه می شود تشکیل ‪ Loop-T‬هم مشکل می شود‪ ،‬بدین‬ ‫ترتیب انتهایی مولکول ‪ DNA‬ازاد مانده و دستخوش تغییرات‬ ‫گوناگون میگردد که پدیده مشکل انتهای همانندسازی‪ :‬در‬ ‫کرومــوزوم خطــی یوکاریوت ها وقتی اخرین پرایمــر‬ ‫در انتهای'‪ 5‬برداشته می شود‪ ،‬انتهای ‘‪ OH3‬وجود ندارد که‬ ‫دئوکسی ریبونوکلئوتیدها به ان اضافه گردد بنابراین انزیم‬ ‫‪ DNA‬پلیمــراز توانایی پر کردن جای خالی ‪ RNA‬پرایمررا‬ ‫ندارد‪ .‬در نتیجه پس از هر بار همانند سازی ‪ DNA‬یکی از‬ ‫زنجیره های ان به اندازه طول ‪ RNA‬پرایمر کوتاهترخواهد شد‪.‬‬ ‫این مشکل اولین بار توسط جیمزواتسون مشاهده شد‪ .‬برای‬ ‫افزایش طول توالی تلومر ‪ 4‬مکانیسم وجود دارد‪:‬‬ ‫‪ -1‬مکانیســم غالــب در اکثر یوکاریوت ها و به خصوص‬ ‫در انســان‪ ،‬تلومراز است‪.‬‬ ‫‪- 2‬مکانیسم چند شــکلی طولی جایگزینی مکانیسمی است‬ ‫که دربرخی از سلول های رسطانی دیده می شود‪.‬‬ ‫‪-3‬در مگــس رسکــه‪ ،‬طــول‪ DNA‬تلومــری بــه وســیله‬ ‫انتقــال رتروترنسپوزون های ویژه ای به نام‪ A-HeT‬و ‪TART‬‬ ‫افزایش می یابد‪ .‬در پایان هر هامنندسازی این ‪ 2‬عنرص در‬ ‫انتهای مولکول ‪ DNA‬قرار گرفته و ‪ 5‬تا ‪ 6‬کیلوباز‪ ،‬انتهای ‪DNA‬‬ ‫را بسط می دهند‪.‬‬ ‫‪-4‬در ساکارومیســس رسویزیــه‪ ،‬طــول ‪ DNA‬تلومــری بــه‬ ‫وســیله کروموزوم های هومولوگ و غیر هومولوگ افزایش می یابد‪.‬‬ ‫تلومـراز و عملکرد ان‬ ‫انزیم تلومــراز )‪(2,7,7,49 EC number‬یــک ترانس کریپتاز‬ ‫معکوس اســت که می تواند ‪ RNA‬موجود در ســاختار خــود را‬ ‫به عنوان الگو قرارداده و بدین ترتیب انتهای '‪ DNA 3‬را بســط دهد‪.‬‬ ‫در واقع انزیم تلومراز یک نوع ‪ DNA‬پلیمراز وابســته به ‪ RNA‬است‪.‬‬ ‫ژن های کد کننــده زیر واحدهای انزیم تلومراز شــامل‪and,‬‬ ‫‪DKC1, TERC, TERT: etc, TEP1‬انزیم تلومراز در مرحله‪S-G1‬‬ ‫از چرخه ســلولی بیان شده و در همین مرحله از چرخه سلولی‬ ‫توالی های هگزامری(‪ )TTAGGG‬را به انتهای '‪ DNA 3‬اضافه می کند‪.‬‬ ‫ماهیت بیوشــیمیایی انزیم تلومراز‪ ،‬ریبونوکلئوپروتئینی بوده و از ‪3‬‬ ‫جز مهم تشکیل شده است‪.‬‬ ‫‪ :(h)TERC or TR -1‬این بخش از انزیم شــامل یک ‪RNA‬‬ ‫به طول ‪ 445‬نوکلئوتید است که تنها ‪11‬نوکلئوتید ازاین ‪RNA‬‬ ‫به عنوان الگویی برای بسط دادن انتهای '‪ DNA 3‬و سنتز توالی‬ ‫تلومری قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ :hTERT -2‬ایــن بخش از انزیم پروتئینی بوده و مشــتمل‬ ‫بر ‪ 1132‬امینواســید با وزن ‪127‬کیلودالتون است‪ .‬این بخش از‬ ‫انزیم دارای خاصیت کاتالیتیکی و ترانس کریپتازی است‪.‬‬ ‫‪ :TEP1 -3‬این بخــش از انزیم خاصیت تنظیمی در فعالیت‬ ‫انزیمی دارد) اجزای ان هنوز شناخته نشده است ‪1( RNA‬و‪)10‬‬ ‫موجود در ســاختامن انزیم به عنوان الگو قرار گرفته و انزیم از‬ ‫طریق قســمت ‪ TERT‬خود دزوکســی ریبونوکلئوتید ها را به‬ ‫انتهای '‪ 3‬مولکــول ‪ DNA‬اضافه می کند‪ .‬هنگامی انتهای '‪ 3‬مولکول‬ ‫‪ DNA‬بســط پیدا کرد‪ ،‬جای خالی ‪ RNA‬پرایمر وسیعتر می شود‪ .‬با‬ ‫ساخته شدن ‪ RNA‬پرایمر جدید در جای خالی‪ DNA ،‬در جهت ‪’5‬‬ ‫به ‪ ’3‬ســنتز می گردد‪ .‬ســپس دوباره ‪ RNA‬پرایمر جدید برداشته‬ ‫می شــود و چون این ‪ RNA‬پرایمر جدید مربوط به توالی تلومری‬ ‫اســت‪ ،‬برداشــته شدن ان برای ذخایر ژنتیکی سلول مشکلی‬ ‫ایجاد منی کند ژن تلومراز در سلول های طبیعی سوماتیک تقریبا‬ ‫بیان منی شود اما در برخی از سلول ها از جمله ســلول های‬ ‫رسطانی‪ ،‬سلول های بنیادی‪،‬ســلول های زایا‪ ،‬سلول های رویانی‪،‬‬ ‫سلول هـای اپیدرمی پوست‪،‬سلول های فولیکـولی مو‪ ،‬لنفوسیت‬ ‫های فعال‪ ،‬سلول های روده ژن انزیم تلومراز روشن بوده و بیان‬ ‫می شـود‪ .‬پس به طـور کلی انزیـم تلومراز مـوجب پایــداری‬ ‫‪ DNA‬می شــود‪(telomere the rejuv).‬‬ ‫تلومـر و پیری‬ ‫اگر با گذشــت زمان پیر شــویم‪ ،‬ان را پیــری فیزیولوژیک می‬ ‫گویند‪ .‬به طور معمول پیری را سن باالتر از ‪75‬سالگی تعریف می‬ ‫کنند‪ .‬پیری یک فرایند فیزیولوژیکی است که با زوال فعالیت بافتی‬ ‫منجر به مرگ می شود‪ .‬پیری یک بیمـاری نیست‪ ،‬بلکه فرایند‬ ‫فیزیولوژیکی است که در ان طول توالی تلومری کاهش می یابد‬ ‫و به موازات ان قدرت رشد و تقسیم ســلولی و همچنین‬ ‫دقت ساخت ماکرومولکول ها در سلول کاهش می یابد در‬ ‫نتیجه فعالیت ارگان های مختلف مختل می شــود‪ .‬برای پیری‬ ‫مکانیســم های مختلفی تعریف شده است که در ادامه به توضیح‬ ‫مهمرتین تئوری های توجیه کننده این مکانیسم می پردازیم‪.‬‬ ‫‪ -1‬تئــوری هورمونــی عصبــی و پیری‪ :‬در اثــر‬ ‫افزایش ســن و پیری هیپوتاالموس اســیب می بیند که یکی‬ ‫از مهمترین علل ان زیاد شدن غلظت هورمون کورتیزول است‪.‬‬ ‫‪ -2‬تئــوری رادیکال های ازاد و پیری‪ :‬این تئوری‬ ‫اولین بار توســط دکرت هارمان‪ 42‬در ســال ‪ 1956‬مطرح‬ ‫شد‪ .‬عواملی مانند تغذیه‪ ،‬عادتهای زندگــی‪ ،‬تنباکو‪ ،‬الــکل‬ ‫و برخورد با اشــعه می تواننــد باعث افزایش تولیــد‬ ‫رادیکال های ازاد در بدن شــوند‪ .‬البتــه در حالت طبیعی هم‬ ‫رادیکال های ازاد در بدن تولید می شوند‪ .‬تولید رادیکال های‬ ‫ازاد بیشرت در میتوکندری و شبکه اندوپالســتی صاف رخ‬ ‫می دهد‪ .‬رادیکال های ازاد می توانند به ساختار غشای سلول‪،‬‬ ‫‪ DNA‬و پروتئین ها متصل شوند و باعث تخریب ان ها‪ ،‬پیری‬ ‫و در نتیجه مرگ سلولی می شوند‪.‬‬ ‫‪-3‬تئوری کاهش چربی غشــای سلول ها و پیری‪:‬‬ ‫بر اثر گذشت زمان‪ ،‬کمکم غلظت چربی غشــای ســلول کم‬ ‫می شــود‪ ،‬در نتیجه کارکرد غشــای سلول مختل می شــود‬ ‫و ســلول قادر به تبادل مواد از عرض غشای خود منی باشد‪.‬‬ ‫‪ -4‬تئوری هایفیلیک‪ :‬در ســال ‪ 1961‬دکرت هایفیلک‬ ‫نشــان داد اغلب سلول های بدن انسان حداکرث ‪ 50‬بار‬ ‫می تواند تقسیم شود و بعد از ان دچار مرگ سلولی می شوند‪.‬‬ ‫‪ - 5‬اختالل عملکــرد میتوکندری هــا و پیــری‪:‬‬ ‫اختالل در عملکــرد میتوکندری های موجود در سلول های‬ ‫بدن می تواند موجب اختالل در روند سیگنال های موثر در‬ ‫مرگ برنامه ریزی شده سلول شود(‪.)16‬‬ ‫‪- 6‬تئوری گلیکوزیالسیون و پیری‪:‬افزایش مرصف قند‬ ‫می تواند روند پیری را ترسیع بخشد‪ .‬افزایش مرصف قند‬ ‫می تواند موجب تجمع ان در فضای خارج و درون ســلولی‬ ‫شود که به دنبال ان ماتریکس خارج سلولی‪ ،‬پروتنئ ها‪،‬‬ ‫اسکلت درون سلولی صدمه می بینند(‪.)17‬‬ ‫‪ -7‬تئوری مولکولی پیری‪ :‬در واقع تلومر هامنند یک ساعت‬ ‫مولکولی عمل کرده و تعداد دفعات تقســیم سلولی را مشخص‬ ‫می کند‪ .‬بعد از هر تقسیم سلولی در سلول های قابل تقسیم‪ 45،‬از‬ ‫طول توالی تلومری کاســته می شــود‪ .‬به طور میانگین پس از هر‬ ‫بار تقسیم حدود ‪ 50‬تا ‪ 100‬جفت باز از انتهای '‪ 5‬کوتاه می شود‪.‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪59‬‬ ‫کوتاه شدن تلومر بر روی ژن های مجاور تاثیر گذاشته و سبب فعال‬ ‫شدن سیگنال هایی می شود که در پــی ان ژن ‪p16 ، p21، p53‬‬ ‫فعــال می شــود که به دنبال ان چرخه ســلولی متوقف‪ 64‬و موجب‬ ‫مرگ برنامه ریزی شده سلول می شود‪ .‬در پســتانداران بر اثر پیری‬ ‫تلومر کوتاه شده‪ ،‬اسیب های وارده به ‪ DNA‬و جهش ها افزایش‬ ‫می یابد مثال تغییرات ســیتوژنتیکی ‪Transloca tion ،Insertion‬‬ ‫‪،Degeneration ،Rearrangement ،Accumulate Dicen- End to‬‬ ‫‪ trics and Acentric Fragment‬و ‪ end fusion‬که اتفاق می افتد‬ ‫و منجر به مرگ سلولی می شوند‪ .‬البته الزم به ذکر است برخی از‬ ‫عوامل رسعت پیری را افزایش می دهند مانند‪ :‬چاقی‪ ،‬سیگار کشیدن‪،‬‬ ‫نوشیدن الکل‪ ،‬مرصف زیاد قند و منک‪ .‬جالب توجه است که اسرتس‬ ‫اکسیداتیو می تواند کوتاه شدن طول توالی تلومر را ‪ 5‬برابر تشدید‬ ‫کند(‪.)1‬برخی از تاثیرات کوتاه شدن تلومر و ارتباط ان با اختااللت‬ ‫وابسته شامل تضعیف قدرت بینایی‪ " 84 74‬اترواسکلروسیز" ‪.‬‬ ‫اختالل در بهبود زخم ها" بیمـاری های قلبی‪ " 94‬سفید شدن موهای‬ ‫سر " چین و چروک پوست " در بیمـاری ‪ AIDS‬لنفوسیت های الوده‬ ‫به ‪ HIV‬دارای تلومر کوتاه تری می باشــند که همین عامل سبب‬ ‫مرگ ان ها و تضعیف سیستم ایمنی فرد می شود‪ .‬در بیمـاری ‪AIDS‬‬ ‫در صورتی که بتوان طول توالی تلومری را ثابــت نگه داشــت‪،‬‬ ‫فعالیت ‪ +CD8‬افزایش می یابد‪ .‬در ســال ‪ 2010‬دارویی تحت عنوان‬ ‫‪ TAT0002‬کشف شد‪ .‬این دارو سبب افزایش بیان ژن تلومراز در سلول‬ ‫های‪ +CD8‬و ‪ +CD4‬می شود (‪2‬و‪51‬و‪)91‬‬ ‫براینمنوالداروهـایضدپیریدرسال‪CorporationGeron،8002‬‬ ‫موفق به تولید دارویی تحت عنوان ‪65-TA‬شــد‪ .‬این دارو از نوعی گیاه‬ ‫به نام استراگالوس‪ 50‬به دست امده اســت که این دارو به عنوان فعال‬ ‫کننده تلومراز در سلول های سوماتیک عمل می کند به طوریکه محققان‬ ‫اعالم کرده اند این دارو می تواند طول عمر انسان را تا ‪ 521‬سال افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬در سال ‪ 9002‬دارویی تحت عنوان ‪ 0057684 C‬ســاخته شــد‪.‬‬ ‫این ترکیب موجــب افزایش بیان ژن تلومراز در سلول های سوماتیک‬ ‫می شود (‪.)81‬‬ ‫ ‪60‬‬ ‫‪60‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫نامیرایی‬ ‫اگر سلول بتواند به نحوی از کوتاه شدن توالی تلومری خود‬ ‫جلوگیری کند بدین ترتیب می تواند از مرگ گریخته و به‬ ‫تقســیامت خود ادامه دهد و نامیرا شود در این خصوص‬ ‫دکتر کراپ و کالپر مطالعات خود را بــر روی یک گونه ماهی‬ ‫به نــام راکفیش اغاز کردند و متوجه شــدند که این ماهی‬ ‫می تواند به مدت ‪ 200‬ســال زندگی کند‪ .‬ان هـا با ادامــه‬ ‫مطالعه خود‪ ،‬دریافتـند که سلول هـای ســوماتیکی ان دارای‬ ‫ســطـح باالیی از انزیم تلومـراز می باشند(‪. )20‬پیری زودرس‬ ‫اگــر فراینــد پیری در ســنین پایین تــر رخ بدهد‪ ،‬بدان‬ ‫پیــری زودرس می گویند‪ .‬البته این پدیده نادر می باشــد‪.‬‬ ‫پیری زودرس عمدت ًا به دلیل کوتاه شدن وسیع تلومر و اختالل‬ ‫در مکانیسم ترمیم ‪ DNA‬است‪ .‬برخی از سندرم های ژنتیکی که‬ ‫با کوتاه شدن وسیع تلومر و اختالل در مکانیسم ترمیم ‪DNA‬‬ ‫‪Down’s syndrome‬‬ ‫مرتبطند‪ ،‬مانند”‪Hutchinson Gilford‬‬ ‫‪Progeria Syndrome “ Werner Syndrome “ Ataxia Tel‬‬‫‪angiectasia “ Bloom Syndrome” Fanconi Anemia” Ni‬‬‫”‪jmegen Breakage Syndrome” Dyskeratosis Congenita‬‬ ‫‪Du Chat Syndrome ،‬‬ ‫‪Cri‬که در تمامی این سندرم ها‬ ‫انزیم های تعمیر کننده ‪ DNA‬دارای موتاسیون بــوده و توانایی‬ ‫حفاظت از منطقه تلومری خود را از دســت داده اند‪ .‬در این‬ ‫رابطه می توانیم سندرم پروگریا به عنوان یک اختالل بسیار‬ ‫نادر ژنتیکی است که در ان عالئم و نشــانه های پیری و‬ ‫کهولت در سنین بسیار کم تجلی میمنایند‪ .‬کلمه پروگریا از‬ ‫لغت پروگــروس‪ 55‬یونانی که به معنای پیری زودرس گرفته‬ ‫شدهاســت که در ان کلمه یونانــی پرو به معنای قبل یا‬ ‫پیش‪ ،‬و کلمه گروس به معنی سنین پیری یا کهولت میباشد‬ ‫‪ .‬این سندرم در سال ‪ ۱۸۸۶‬میالدی توسط جاناتان هاچینسون‬ ‫و در سال ‪ ۱۸۹۷‬نیز توســط هستینگز گیلفورد‪ ،‬به صورت‬ ‫مستقل مورد مطالعه قرار گرفت‪ .‬میزان بروز این اختالل بســیار‬ ‫کم اســت و نرخ بروز ان ‪ ۱‬مورد درهر‪ ۸۰۰۰۰۰۰‬تولد زنده‬ ‫است‪ ،‬متوسط طول عمر بیمـاران ‪ 13‬ســال است و علت مرگ‬ ‫در بیشتر موارد اترواسکلروز زودرس و پیرشونده است علت‬ ‫بیمـاری‪ ،‬یک جهش جایگزینی نقطه ای در اگزون ‪ 11‬ژن‬ ‫‪ A Lamin‬برروی بازوی بلند کروموزوم یک است‪.‬‬ ‫ازمایش بر روی خون برای پیش بینی طول عمر‬ ‫مشاهده شده است که طول دقیق تلومر در میان افراد در سن‬ ‫مشابه متفاوت است‪ .‬دانشمندان ادعا می کنند که اندازه گیری‬ ‫طول تلومر می تواند پیش زمینه ی ذهنی برای پیش بینی سن‬ Biol. 1972; 239: 197–201. 7. K.Sreenivasulu and M.Vijaya Lakshmi. Telomerase: Roles in aging, cancer and hereditary 8. Disease. Biotechnology and Molecular Biology Review. 2011; Vol. 6(6), pp. 118-125. 9. Lilian C. Telomere and Telomerase: brief review of a history initiated by Hermann Müller and Barbara McClintock. Colombia Med 2006;37(4):336-9. 10. Greider CW, Blackburn EH. Identification of a specific telomere terminal transferase activity Tetrahymena extracts Cell. 1985; 43 : 405–413, 11. Qi Zhang, Nak-Kyoon Kim, and Juli Feigon. Architecture of human telomerase RNA . PNAS 2011;vol. 108 , no. 51 ,20325–2033 12. Martínez P, Blasco MA. Telomeric and extratelomeric roles for telomerase and the telomerebinding proteins. Nat Rev Cancer. 2011; 11:161–176 13. Liran I. Shlush, Karl L. Skorecki, Shalev Itzkovitz. Telomere elongation followed by telomere length reduction, in leukocytes from divers exposed to intense oxidative stress – Implications for tissue and organismal aging. Mechanisms of Ageing and Development. 2011; 132-123–130 14. Jennifer L. Osterhage‡ and Katherine L. Friedman. Chromosome End Maintenance 15. by Telomerase. BIOLOGICAL CHEMISTRY. 2009 VOL. 284, NO. 24 16. 14. Noori-Daloii M.R, Hesami S.S. Telomerase and it’s inhibition in cancer. Tehran University Medical Journal; Vol. 67, No. 9, Dec 2009: 599-607. 17. Wolfram Klapper, Reza Parwaresch, Guido Krupp. Telomere biology in human aging and aging syndromes. Mechanisms of Ageing and Development 2001, 712 – 695 18. Hem Lata, Lily W alia. Ageing: Physiological Aspects. JK SCIENCE 2007, Vol. 9 No. 3 19. Michael Brownlee. Advanced protein glycosylation in diabetes and aging. Annual Review of Medicine ,2000; Vol. 46: 223-234 . 20. de Jesus BB, Schneeberger K, Vera E. The telomerase activator TA-65 elongates short telomeres and increases health span of adult/old mice without increasing cancer incidence. Aging Cell. 2011;10(4):604-21. 21. Meta Wulandari Djojosubroto, Yoon Sik Choi, HanWoong Lee. Telomeres and Telomerase in Aging, Regeneration and Cancer. Mol. Cells, 2003, Vol. 15, No. 2, pp. 164-175 22. Guido Krupp and Wolfram Klapper. Long-lived Animals with Negligible Senescence. Emerging Area of Aging Research 2000, 71, 209-215. 61 96 ‫فرودین‬/95‫اسفند‬ 134-135 ‫شماره‬ ،)‫ شرکت هایی مانند طول عمر (در اسپانیا‬.‫زیستی یک فرد ارائه کند‬ ‫شرکت سهامی رسمی سالمت تلوم (ایاالت متحده) و ازمایشگاه های‬ ‫اسپکتراسل (ایاالت متحده) از طریق ازمایش بر روی خون متوسط‬ ‫طول تلومر را اندازه می گیرند و ادعا می کنند که می توانند از این‬ ‫ اگر چه پیش بینی طول عمر‬.‫طریق سن زیستی را پیش بینی کنند‬ ‫ اما این ازمایشات ثابت‬،‫ما هم چنان برای ما سوال بر انگیز است‬ ‫می کنند که برای دانستن سطح سالمتی یک فرد مفید هستند و نشان‬ ‫می دهند فرد با چه سرعتی در حال پیر شدن است و خطر ابتالی‬ ‫ این چنین‬.‫بیماری ها و اختالالت خاص در او چه قدر باال است‬ ‫تجزیه و تحلیل هایی می توانند مانند زنگ هشداری باشند برای این‬ ‫که از سبک زندگی سالم خود مطمئن شویم و به راه کارهایی برای‬ )24‫و‬1(.‫به دست اوردن طول عمر بیشتر روی بیاوریم‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫پیری فرایندی فیزیولوژیکی است که با گــذر زمان رخ‬ ‫ و هامن طور که بیان شد عوامل متعددی فرایند پیری‬.‫می دهد‬ :‫ مهمترین این عوامل عبارتند از‬.‫را تحت تاثیر قرار می دهند‬ ،‫افزایش مرض قنــد‬.3 ،‫اسرتس اکســیداتیو‬.2 ،‫گذشــت زمان‬. 1 .‫کوتاهی تلومر و عدم فعالیت تلومراز‬.4 ‫مقاالت زیادی ارتباط بین کوتاه شــده تلومر و فرایند پیری‬ ‫را بیــان کرده اند اما تــا کنون نقش تلومر و تلومــراز در‬ ‫ این مطالعه نتایج‬.‫فرایند پیری به طور کامل شناخته نشده است‬ ‫جدیدترین تحقیقات انجام شده را مورد بررسی قرار داده و سعی‬ ‫ تلومراز و‬،‫در شناساندن هرچه بیشرت نقش بیولوژی تلومر‬ ‫ امید است درک و شناخت‬.‫مکانیزم های دخیل در پیری را دارد‬ ‫ افزایش‬،‫هر چه بیشتر تلومر و تلومراز سبب گسرتش علوم مرتبط‬ ‫میانگین طول عمر و میزان سالمتی انســان ها شود و همچنین‬ ‫در نظام سیاست گذاری سالمت کشور به اهمیت در پژوهش و‬ )9‫و‬7‫و‬2‫و‬1(.‫کاربرد ان اهتمام شود‬ ‫منابع‬ 1. Geraldine Aubert and Peter M.landsdorp . Telomeres and Aging . Physiol Rev 88:557-579, 2008 ; physrev.00026. 2. Hisko Oeseburg & Rudolf A. de Boer & Wiek H. van Gilst. Telomere biology in healthy aging and disease. Pflugers Arch - Eur J Physiol 2010; 459:259–268 3. Slijepčević P. Telomeres and human disease Acta Medica Academica 2007;36:24-34 4. Tan A. Telomerase: Promise and Challenge. Human Pathology 2004;35(4):393-95. 5. Hayflick L. The limited in vitro lifetime of human diploid cell strains. Exp Cell Res 1965; 37: 614–636. 6. Watson JD. Origin of concatemeric T7 DNA. Nat New ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫مروریبریخچال فریزرهای‬ ‫ازمایشگاهی و بیمارستانی‬ ‫یخچال ازمایشگاهی و فریزر ازمایشگاهی از مهم ترین تجهیزات ازمایشگاه‬ ‫واصلی ترین دستگاه های برودتی و سرمایشی در ازمایشگاه ها است که معموالً‬ ‫در هر ازمایشگاهی به چشم می خورد‪ .‬از‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬برای‬ ‫نگه داری نمونه ها و محلول های مختلف در برودت ‪ 22-8‬درجه سانتی گراد‬ ‫استفاده می شود‪ .‬معموالً در اثر رشد میکروارگانیسم های گنده رو بر روی‬ ‫نمونه ها و محلول‪ ،‬مواد درون ان ها تجزیه شده و یا دناتوره خواهند شد‪.‬‬ ‫ازانجایی که که دما قادر است با کاهش فعالیت انزیم ها رشد میکروارگانیسم ها‬ ‫را به تاخیر بیندازد‪ ،‬از برودت هوا برای نگه دار بهتر نمونه ها و محلول ها استفاده‬ ‫می شود‪ .‬جدار داخل اکثر یخچال های ازمایشگاهی از ورق استیل ضدزنگ‬ ‫اتر حیوانات ازمایشگاهی)‬ ‫به صورت مستقل می شوند‪.‬‬ ‫هنگام خرید به دنبال‬ ‫خصوصیاتی همانند با‬ ‫تکنولوژی کارامدی انرژی‪ ،‬ترموستات قابل تنظیم‪،‬‬ ‫محدوده های انعطاف پذیر تنظیم دما‪ ،‬توزیع دمایی پیوسته‬ ‫و یکدست و گازهای‪ ‬فریزری‪ ‬مناسب محیط زیست باشید‪.‬‬ ‫ساخته شد ه است زیرا این ماده در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاومت‬ ‫باالیی دارد همچنین از مقاومت حرارتی پایینی برخوردار است‪ .‬اغلب دارای‬ ‫مانیتورهایی هستند که دما را به صورت انالین نشان می دهد‪.‬‬ ‫در اکثر ازمایشگاه های بالینی وجود یخ زن ‪  -20‬درجه سانتی گراد برای‬ ‫نگه داری نمونه های ناپایدار همچون ‪ ،FFP‬کرایو‪ ،‬دیسک های انتی بیوتیکی‬ ‫بتا – الکتام‪ ،‬انتی بادی های مونوکلونال و پلی کلونال و انتی سرم ها کفایت‬ ‫می کند‪ .‬بااین حال در ازمایشگاه هایی که اقدام به انجام ازمایش های‬ ‫مولکولی می نمایند‪ ،‬یخ زن ‪ -70‬درجه سانتی گراد نیز موردنیاز است‪.‬‬ ‫نیاز به یک‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪  ‬که دارای اجزای‬ ‫انعطاف پذیر و ظرفیتی برای نمونه های بزرگ باشد در هر‬ ‫ازمایشگاه بالینی و تحقیقاتی حس می شود‪ .‬ازمایشگاه هایی که‬ ‫چالش پیش روی ان ها فضا است با در اختیار داشتن مدل های‬ ‫ترکیبی یخچال‪/‬فریز‪ ،‬انعطاف پذیری الزم برای کنترل دما را‬ ‫در اختیار خواهد داشت‪ .‬مدل های گوناگون‪ ‬یخچال‪ ‬یخ زن‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬شامل مدل های رومیزی‪ ،‬مدل های کوچک و‬ ‫مدل های نصب شده به صورت خانگی (ازمایشگاه علمی‬ ‫مدارس برای نگهداری محلول های غیرقابل اشتعال) یا‬ ‫امن ازمایشگاهی (برای نگهداری قابل اشتعال و انفجار‬ ‫که کمپرسور ان در باالی دستگاه قرار دارد) یا ضد انفجار‬ ‫(شرایط ذخیره سازی برای تمام محلول ها یا نمونه هایی که‬ ‫بخارات قابل اشتعال متصاعد بکنند‪ .‬مثال‪ :‬پوشش اغشته به‬ ‫ ‪62‬‬ ‫‪62‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫کنترل کیفیت یخچال ازمایشگاهی‬ ‫مشابه یخچال است با این تفاوت که دماسنج مورداستفاده‪،‬‬ ‫اختصاصی بوده و در بشر محتوی ضد یخ قرار می گیرد‪.‬‬ ‫باید صحت عملکرد دماسنج یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی در مقابل دماسنج کالیبره‪ ،‬تایید شود‪.‬‬ ‫با توجه به اهمیت یکنواختی دما در قسمت های مختلف‬ ‫دستگاه‪ ،‬باید اطمینان حاصل شود که دمای طبقات‬ ‫مختلف و حتی فضای تعبیه شده درب یخچال در محدوده‬ ‫قابل قبول است‪ .‬دما در هرروز و در دو نوبت‪  ‬اندازه گیری‬ ‫و بر روی منحنی کنترل دما وارد می شود‪ .‬درصورتی که‬ ‫دمای یخچال از محدوده مجاز خارج شده و کاربر‬ ‫نتواند با تنظیمات در دسترس ان را اصالح نماید‪ ،‬باید با‬ ‫تعمیرکار مجاز جهت سرویس یخچال تماس گرفته شود‪.‬‬ ‫ایمنی در یخچال‬ ‫•‪    ‬استفاده از تنظیم کننده نوسانات برق توصیه‬ ‫می شود‪ .‬الزم به ذکر است که در صورت قطع برق یا‬ ‫خرابی یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ،‬به مدت دو ساعت‬ ‫دمای یخچال حفظ شده و در صورت‪  ‬عدم استفاده از‬ ‫برق اضطراری‪ ،‬مسئوالن ازمایشگاه باید تمهیدات الزم را‬ ‫قبیل یخچال ها دارای اژیر هشداردهنده ای هستند که با‬ ‫کشیدن اژیر خارج شدن دما از این دامنه را به کاربر‬ ‫اطالع می دهند‪.‬‬ ‫جهت کنترل دما می توان از دماسنج جیوه ای‬ ‫استفاده کرد‪ .‬چیدمان مواد داخل‪ ‬یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬باید به نحوی باشد که کیت ها باکمی فاصله‬ ‫از یکدیگر و از دیواره های جانبی یخچال قرار‪  ‬گیرند‪.‬‬ ‫در صورت افزایش زمان قطع برق به کار گیرند‪.‬‬ ‫•‪    ‬ترکیبات قابل اشتعال نباید در یخچال نگه داری شود‬ ‫مگر انکه یخچال از نوع ضد انفجار باشد‪ .‬در ضمن عالئم‬ ‫هشداردهنده مربوطه نیز باید بر روی درب یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی نصب شود‪.‬‬ ‫•‪    ‬در هنگام نظافت باید اصول ایمنی و حفاظت شخصی‬ ‫رعایت شود‪.‬‬ ‫•‪    ‬تمام وسایل شکسته شده در یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی باید فورا ً از داخل ان خارج گشته و در صورت‬ ‫لزوم یخچال شستشو و ضدعفونی شود‪.‬‬ ‫•‪    ‬یخچال ها (به ویژه یخچال های بانک خون) باید در‬ ‫محلی قرا گیرند که فاقد نوسان و لرزش در موقع کار باشند‪.‬‬ ‫چگونگی کاربری یخچال فریزر ازمایشگاهی‬ ‫یخچال باید در سطحی کام ً‬ ‫ال افقی‪ ،‬در سردترین قسمت‬ ‫ساختمان‪ ،‬به دوراز گرما و نور مستقیم خورشید قرار گیرد‪.‬‬ ‫طرز قرارگیری ان باید به نحوی باشد که فضا کافی در پشت‬ ‫و دو طرف ان وجود داشته باشد تا هوا کام ً‬ ‫ال از پشت و‬ ‫اطراف ان جریان یابد‪.‬‬ ‫‪ ‬درب‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬باید پس از هر بار‬ ‫استفاده کام ً‬ ‫ال بسته شده و دمای ان در دامنه ‪ 2‬الی ‪ 8‬درجه‬ ‫سانتی گراد قرار داشته باشد‪ .‬میانگین مناسب دمای یخچال‬ ‫‪ 44‬درجه سانتی گراد است‪ .‬جهت فراورده های خونی نیاز‬ ‫به یخچال مخصوص بانک خون است‪ .‬دمای این قبیل‬ ‫یخچال ها در دامنه ‪ 1‬الی ‪ 6‬درجه سانتی گراد است‪ .‬این‬ ‫نحوه نگه داری‬ ‫‪ ‬نگه داری مستمر‪:‬‬ ‫اگر در کف یخچال فریزر ازمایشگاهی اب مشاهده کردید‪،‬‬ ‫هرروز ان را با محلول رقیق بیکربنات‪ ‬سدیم تمیز کنید‪.‬‬ ‫اگر الودگی ای نشات گرفته از مایعات بیولوژیک در‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی مشاهده کردید حتم ًا با محلول‬ ‫سفیدکننده ‪ %100‬وایتکس محل الودگی را ضدعفونی کنید‪.‬‬ ‫نواحیبیرونییخچال فریزرازمایشگاهیبه طورمستمربایدتمیزشود‪.‬‬ ‫‪ ‬نگهداری ماهانه یخچال فریزر ازمایشگاهی‬ ‫برفک ایجادشده درون یخچال فریزر ازمایشگاهی را‬ ‫ذوب و درونش را کام ً‬ ‫ال تمیز کنید‪ .‬هر زمان که احساس‬ ‫کردید قطر برفک به ‪ 6‬تا ‪ 100‬میلی متر رسید‪ ،‬بالفاصله‬ ‫اقدام به ذوب کردن نمایید حتی اگر از اخرین ذوب یک‬ ‫ماه نگذشته باشد‪.‬‬ ‫تمامی عملیات نگهداری اعم از تعمیرات‪ ،‬ذوب کردن‬ ‫برفک‪ ،‬ضدعفونی و نظافت کردن را با تاریخ بر روی‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی ثبت کنید‪.‬‬ ‫گردوغبار موجود بر روی موتور ولوله های پشت‬ ‫فریزردرایر ازمایشگاهی‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪63‬‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی باید حتم ًا گرفته شود‪.‬‬ ‫الستیک دور درب یخچال کنترل و در صورت پارگی‬ ‫تعویض شود‪ .‬الستیک دور درب یخ زن از اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار است‪ .‬ان را مرتب چک کنید و در صورت پارگی‬ ‫حتم ًا تعویض کنید‪.‬‬ ‫توجه داشته باشید که برای از بین بردن یخ های موجود در‬ ‫یخ زن نباید از اجسام نوک تیز استفاده کرد بلکه می بایست یخ‬ ‫به طور عادی روند ذوب شدن در دمای محیط را طی کند که‬ ‫زمان ان حداقل ‪ 2‬ساعت است‪.‬‬ ‫اطالعات مهم ازجمله نوع محتویات‪ ،‬نام علمی ان‪ ،‬تاریخ‬ ‫شروع نگهداری و نام فردی که ان را در یخ زن انبار کرده باید‬ ‫به طور واضح بر روی ظرف مواد نگهداری شونده چسبیده‬ ‫شود‪ .‬اگر نسبت به موادی این کار انجام نشود باید ان را‬ ‫اتوکالو و سپس دور انداخته شود‪.‬‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی به منظور استفاده برای‬ ‫مصارف عمومی‬ ‫طراحی‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬به منظور استفاده برای‬ ‫مصارف عمومی به این دلیل بوده است که حافظ یک جزء‬ ‫عایق گذاری شده ی دمایی در دماهای خنک باالی نقطه ی‬ ‫انجماد اب‪ ،‬معموالً بین ‪ 2‬تا ‪ 10‬درجه ی سلسیوس‪ ،‬به طوری‬ ‫کلی در رابطه با ذخیره سازی محصوالت نابود شدنی‪ ،‬باشند‪.‬‬ ‫توضیحی در مورد انواع یخچال ها‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی کوچک‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی کوچک‪ ‬واحدهایی کوچک با‬ ‫پیکربندی هستند که مناسب استفاده زیر پیشخوان ها هست‬ ‫(به عنوان مثال میزهای ازمایشگاهی)‪ ،‬طراحی این‪ ‬یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬برای ذخیره سازی نمونه ها در دماهایی معموالً‬ ‫ ‪64‬‬ ‫‪64‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫بین ‪ 4‬تا ‪ 10‬درجه ی سلسیوس بوده است‪ .‬در ساختمان این‬ ‫واحدها معموالً یک اتاقک با محیط داخلی ضد خوردگی‬ ‫یا مقاوم به خوردگی به چشم می خورد‪ .‬یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬می تواند شامل یک کمپرسور‪ ،‬کندانسور‪،‬‬ ‫تبخیرکن‪ ،‬سنسورهای دمایی و کنترل ها نیز باشد‪ .‬به‪  ‬دنبال‬ ‫خصوصیاتی باشید که خطر از بین رفتن محتویات یا الودگی‬ ‫باعث کاهش ان ها شده و قفسه بندی داخلی مناسبی برای‬ ‫ذخیره سازی داشته باشند و در مکانی شایسته قرار گیرند و‬ ‫بدون بروز مسئله ای جابه جایی معرف ها و نمونه ها صورت‬ ‫گیرد‪ .‬این واحدها می توانند راه حلی برای مشکل مکان‬ ‫باشند که بعضی از ازمایشگاه ها با ان روبرو هستند‪.‬‬ ‫یخچال فریزر ازمایشگاهی برای مصارف خاص‬ ‫یخچال ها و فریزرهای ازمایشگاهی برای هر چیزی‬ ‫از معرف های حجیم گرفته تا نمونه های ظریف بافتی‬ ‫فضای ذخیره سازی الزم را تهیه می کنند‪ .‬یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬برای مصارف خاص برای مواد ویژه ای‬ ‫ضروری می باشند که نیاز به ذخیره سازی خاص تری‬ ‫دارند‪ .‬این مواد از انواع فرار یا قابل اشتعال می باشند تا‬ ‫مواد زیستی و بافت های خاص‪ .‬بسته به هدف استفاده‬ ‫از ان ها‪ ،‬تنظیم یخچال ها و یخ زن های ازمایشگاهی برای‬ ‫مصارف خاص اغلب اوقات توسط ‪ NFPA ،OSHA‬و‬ ‫برای ذخیره سازی موارد تحقیقی بالینی‪ ،‬صورت می گیرد‪.‬‬ ‫بدون احتیاجات ذخیره سازی شما‪ ،‬مطمئن شوید که موارد‬ ‫استفاده و محدودیت های هر یخچال یا‪ ‬فریزر‪ ‬را به درستی‬ ‫متوجه شده و با امنیت تمامی مواد ازمایشگاهی خود را‬ ‫ذخیره کنید‪.‬‬ ‫فریزر فوق سرد ازمایشگاهی‬ ‫طراحی فریزر های فوق سرد ازمایشگاهی به منظور‬ ‫ذخیره سازی مواد زیستی نظیر ویروس‪ ،‬باکتری ها‪ ،‬سلول های‬ ‫یوکاریوت‪ ،‬خون و نطفه بوده است‪ .‬استفاده از این یخ زن ها‬ ‫در بانک های خون‪ ،‬بیمارستان ها‪ ،‬سرویس های جلوگیری از‬ ‫اپیدمی‪ ،‬موسسه های تحقیقاتی و تجهیزات مهندسی زیست‬ ‫پزشکی هست‪ .‬مدل های کوچک یا رومیزی می توانند رفع‬ ‫کننده ی مشکل محدودیت های فضایی ازمایشگاه باشند‪.‬‬ ‫به دنبال تکنولوژی با صدای کم‪ ،‬کارامدی باالی انرژی‪،‬‬ ‫صفحه ی نمایش ‪ LED‬به منظور مشاهده ی کدهای االرم و‬ ‫دما‪ ،‬گارانتی و شرایط بعد از فروش باشید‪.‬‬ ‫فوق سرد ازمایشگاهی صندوقی‬ ‫فریزر های فوق سرد ازمایشگاهی به منظور ذخیره سازی‬ ‫مواد زیستی نظیر ویروس‪ ،‬باکتری ها‪ ،‬سلول های یوکاریوت‪،‬‬ ‫خون و نطفه طراحی شده اند‪ .‬به کارگیری این یخ زن ها در‬ ‫بانک های خون‪ ،‬بیمارستان ها‪ ،‬سرویس های جلوگیری از‬ ‫اپیدمی‪ ،‬موسسه های تحقیقاتی و تجهیزات مهندسی زیست‬ ‫پزشکی هست‪ .‬مدل های صندوقی می توانند محدودیت های‬ ‫فضایی ازمایشگاه را با قرار گرفتن در گوشه های ازمایشگاه‬ ‫یا زیر یا باالی میزهای ازمایشگاهی‪ ،‬برطرف کنند‪ .‬به دنبال‬ ‫تکنولوژی با صدای کم‪ ،‬کارامدی باالی انرژی‪ ،‬صفحه ی‬ ‫نمایش ‪ LED‬به منظور مشاهده ی کدهای االیم و دما‪ ،‬گارانتی‬ ‫و شرایط بعد از فروش باشید‪.‬‬ ‫فریزرفوق سرد ازمایشگاهی ایستاده‬ ‫طراحی‪ ‬فریزر های فوق سرد ازمایشگاهی‪ ‬به منظور‬ ‫ذخیره سازی مواد زیستی نظیر ویروس‪ ،‬باکتری ها‪ ،‬سلول های‬ ‫یوکاریوت‪ ،‬خون و نطفه هست‪ .‬استفاده از این یخ زن ها در‬ ‫بانک های خون‪ ،‬بیمارستان ها‪ ،‬سرویس های جلوگیری از‬ ‫اپیدمی‪ ،‬موسسه های تحقیقاتی و تجهیزات مهندسی زیست‬ ‫پزشکی دیده می شود‪ .‬مدل های ایستاده با قرار گرفتن در‬ ‫فضا های باریک محدودیت های فضایی را می توانند برطرف‬ ‫سازند‪ .‬به دنبال تکنولوژی با صدای کم‪ ،‬کارامدی باالی‬ ‫انرژی‪ ،‬صفحه ی نمایش ‪ LED‬به منظور مشاهده‪  ‬ی کدهای‬ ‫االرم و دما‪ ،‬گارانتی و شرایط بعد از فروش باشید‪.‬‬ ‫یخچال ایستاده پزشکی‬ ‫نحوه ی گزینش یک یخچال یا یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫ساخت و طراحی یخچال ها و‪ ‬یخچال‪ ‬فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬در راستای این هدف هست که استانداردهای‬ ‫سخت گیرانه تری را به نسبت استانداردهای واحدهای‬ ‫تجاری یا خانگی رعایت کنند‪ .‬ذخیره ی مواد دارویی‪،‬‬ ‫پالسما و خون‪ ،‬به عنوان مثال باید در طیف های دمایی‬ ‫باال باشد تا جلوی از دست رفتن خصوصیت ان ها و یا‬ ‫فاسدشدن ان ها گرفته شود‪.‬‬ ‫گزینه های طراحی یخچال فریزر ازمایشگاهی‬ ‫افرادی که از طرف مراکز پزشکی و ازمایشگاهی‬ ‫برای خرید‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬اعزام می شوند‬ ‫می توانند از بین محدوده ی وسیعی از پیکربندی ها و‬ ‫اندازه ها انتخاب کنند‪ .‬چیزی که در تمامی‪ ‬یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬مشترک است سیستم های سرد کردن‬ ‫باقابلیت باال است که دما را در محدوده ی پارامترهای‬ ‫از پیش تعریف شده حفظ کرده و برنامه ریزی ان ها برای‬ ‫داشتن کنترل های دمایی بوده است‪ .‬این واحدها هم چنین‬ ‫سیستم های االیم صوتی و بصری دارند تا اگر از این‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪65‬‬ ‫محدودیت ها تخطی شود‪ ،‬هشداری‪  ‬به کارکنان داده شود‪.‬‬ ‫عاملبعدیاندازهوعملکرد‪ ‬یخچال فریزرازمایشگاهی‪ ‬هست‪.‬‬ ‫عرضه ی‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬به عنوان مثال در واحدهای‬ ‫ایستاده با مدل های دارای درهای محکم یا شیشه ای معمولی‪،‬‬ ‫شیشه ای دوجداره یا سه جداره هست‪ .‬مدل های جمع وجور‬ ‫و کوچک‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬نیز مشاهده می شوند‪.‬‬ ‫چنین گزینه هایی هم چنین در‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬برای‬ ‫اهداف عمومی دیده می شود‪ ،‬به عالوه ی یک گزینه ی خاص‬ ‫دماپایین تا ‪ 30‬درجه ی سانتی گراد منهای صفر یا یک یخچال و‬ ‫فریزر ترکیبی‪  ‬ازمایشگاهی ممکن است بهترین راه حل باشد‪.‬‬ ‫گزینش از بین یک یخچال و یخ زن ازمایشگاهی‬ ‫که به صورت دستی یا خودکار یخ زدایی را انجام دهد‬ ‫عامل دیگری است که باید در نظر داشت‪ .‬یخچال فریزر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ‬خودکار یخ زدا باعث راحتی کاربر می شوند‬ ‫ولی قیمت ان ها بیشتر هست و به دلیل این که هوا را به‬ ‫درون واحد به جریان می اورند ممکن است باعث بازگشایی‬ ‫در محتویات یا خارج سازی ان ها از حالت مهروموم و‬ ‫خشک شدنشان شوند‪ .‬ان ها هم چنین معرفی کننده ی چیزی‬ ‫می باشند که می تواند نوسانات دمایی غیرقابل پذیرفته در طول‬ ‫چرخه ی یخ زدایی باشد‪ .‬یخچال‪ ‬فریزر ازمایشگاهی‪ ‬یخ زدای‬ ‫دستی امکان کنترل ‪ %1000‬چنین چیزی را برای کارکنان‬ ‫زمانی که اتفاق می افتد را فراهم می کنند‪ .‬ولی این مدل نیاز‬ ‫به یک واحد جایگزین برای ذخیره سازی محصول در طول‬ ‫چرخه ی یخ زدایی دارد‪.‬‬ ‫واحدهای ضد انفجار و یا قابل اشتعال نیز ممکن است‬ ‫به منظور برخورد با مشکالت مهم امنیتی به کار گرفته‬ ‫شوند‪ .‬طراحی‪ ‬یخچال فریزر ازمایشگاهی‪ ‬ضد اشتعال پذیر‬ ‫به این منظور است که مواد فراری که توسط یک جرقه ی‬ ‫داخلی نظیر جرقه ی حاصل از یک کمپرسور یا احتراق‬ ‫شکل می گیرند‪ ،‬نتوانند شعله ورشوند‪ .‬اگر خود فضای‬ ‫ازمایشگاه فرار است‪ ،‬بایستی از یک یخچال یا فریز ضد‬ ‫انفجاری استفاده شود‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1- http://parsalab.com/bloglab-equipment/lab‬‬‫‪refrigeratorfreezer/#sthash.5X0IxnG6.dpuf‬‬ ‫‪2- ww.momtazteb.com‬‬ ‫‪-3‬یک فریم از تجهیزات پزشکی شماره ‪ )88‬ماهنامه‬ ‫مهندسی پزشکی و تجهیزات ازمایشگاهی‪ /‬یخچال‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫‪3-tajhizyar.com/lab-equipment/laboratory-re-‬‬ ‫‪frigerators/‬‬ ‫‪4-mihanazma.com/lab-equipment/laboratory‬‬‫‪refrigerators/‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫نوشین امانی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی‪،‬واحد علوم دارویی تهران‪،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیارو مدیرگروه علوم پایه داروسازی دانشگاه ازاد‬ ‫‪ LncRNAs‬در سرطان لوزالمعده‬ ‫سرطان لوزالمعده یکی از رایج ترین انواع سرطان است‪ .‬امروزه مکانیسم اصلی‬ ‫سرطان لوزالمعده به طور کامل درک نشده است‪.‬پژوهش های سال های گذشته‬ ‫نشان داده است که ‪ LncRNAs‬عملکردهای زیستی متنوعی را در رشد‪،‬تمایز و‬ ‫تکثیر سلول ها دارند‪ .‬به شکل قابل مالحظه ای بیان بعضی از ‪ LncRNAs‬متحمل‬ ‫تغییرات بسیاری در شروع و پیشرفت سرطان ها می شود‪.‬همچنین بر پایه یه‬ ‫گزارش ها‪ LncRNAs ،‬در مراحل مختلف گسترش سرطان لوزالمعده دخیل و‬ ‫دارای ارزش بالقوه ایی در تشخیص و درمان و پیش بینی سرطان لوزالمعده‬ ‫است ‪ .‬در این بررسی‪ ،‬ما شواهد تازه ای در باره ی مکانیسم مولکولی‪LncRNAs‬‬ ‫را در رشد‪ ،‬پایداری‪ ،‬تهاجم‪ ،‬متاستاز‪ ،‬رگزایی واپوپتوز سلول های لوزالمعده‬ ‫را بیان می کنیم و روی پتانسیل کاربردی ‪ LncRNAs‬در تشخیص‪ ،‬درمان و‬ ‫پیش بینی سرطان لوزالمعده بحث می کنیم‪.‬‬ ‫پیش گفتار‬ ‫سرطان لوزالمعده یک نوع رشد غیرطبیعی بافت به‬ ‫شکلی خطرناک است که درصد مرگ و میر باالیی را به‬ ‫خود اختصاص داده است‪.‬میزان بقای ‪5‬ساله افراد مبتال به‬ ‫سرطان لوزالمعده با وجود استفاده از درمان های وسیع بسیار‬ ‫پایین بوده است(‪ .)1‬سرطان لوزالمعده به سختی شناسایی‬ ‫می شود تا وقتی که عالیم کلینیکی جدی و نشانه های‬ ‫خودشان را بروز دهند به این خاطر سرطان لوزالمعده هنوز‬ ‫ناشناخته باقی مانده است‪.‬شناسایی و تشخیص سریع سرطان‬ ‫لوزالمعده نوعی چالش بالینی بشمار می اید‪ .‬همچنین با‬ ‫وجود درمان های شدید به کار گرفته شده‪ ،‬درجه تاثیر‬ ‫درمانی سرطان لوزالمعده هنوز رضایت بخش نیست(‪.)2،3‬‬ ‫اگرچه پژوهش های اخیر مکان های مستعد بسیاری را برای‬ ‫سرطان لوزالمعده شناسایی کرده است(‪ )4،5،6‬اما مکانیسم‬ ‫اصلی تنظیم کل محتوای ‪ RNA‬سلول به خوبی مشخص نشده‬ ‫است‪.‬به شکل امیدوارکننده ای پژوهش های اخیر نشان داده‬ ‫است که ‪ LncRNAs‬یک عامل مهم در بیماریزایی سرطان‬ ‫لورالمعده استد‪.‬مهم تر از همه این ها این موضوع است که‬ ‫بعضی از ‪ LncRNAs‬پتانسیل هدف دارویی یا بیومارکر شدن‬ ‫را برای سرطان پانکراس دارند‪.‬‬ ‫پروژه ژنوم انسان فاش کرد که ژن های کدکننده پروتئین‬ ‫کمتر از ‪%2‬کل توالی ژنوم را به خود اختصاص داده اند(‪ )7‬و‬ ‫بخش بزرگ تر باقی مانده از ژنوم های انسان را ‪ Junk DNA‬ها‬ ‫می نامند ژنوم هایی هستند که هیچ نوع پروتئینی را کد نمی‬ ‫کنند‪ .‬به عالوه اغلب انها ‪DNA‬های اینترونی در جانداران‬ ‫هستند که به عنوان ‪DNA‬های غیرکدکننده نامگذاری‬ ‫می شوند(‪RNA.)8،9،10‬های غیرکدکننده بر اساس طولشان‬ ‫به دو دسته تقسیم می شوند‪ RNA :‬های غیرکدکننده کوچک‬ ‫که کمتر از ‪ bp200‬طول دارند و ‪ RNA‬های غیرکدکننده بلند‬ ‫که طولشان به بیش از ‪bp200‬می رسد‪ .‬اگرچه اطالعات‬ ‫کمی درباره ‪ LncRNA‬ها در حال حاضر در دست داریم‬ ‫با این وجود مفاهیم بالقوه ای در رونویسی ژنها‪،‬عالقه و‬ ‫توجهات بسیاری را در سال های اخیر برانگیخته است(‪.)11‬‬ ‫با وجود اینکه ‪ LncRNAs‬نمی توانند هیچگونه پروتئین‬ ‫عملکردی را کد کنداما انها در فرایندهای پیچیده‬ ‫گوناگونی دخیل هستند‪.‬نقش های ضروری را در ادامه‬ ‫رشد سلولی‪،‬تمایز و تکثیر سلول ها ایفا می کنند(‪.)14-12‬‬ ‫به شکل قابل مالحظه ای داده های روزافزون پیشنهاد‬ ‫می کنند که‪LncRNA‬ممکن است یک نقش منحصر به‬ ‫فرد و غیرقابل جایگزینی را در پیشرفت سرطان ها و‬ ‫بیماری های خودایمن ایفا کنند(‪.)15،16‬برای نمونه ‪PVT1‬‬ ‫به عنوان یک فاکتور راه انداز در ایجاد سرطان معده نقش‬ ‫دارد و ممکن است برای بیومارکر تشخیصی سرطان معده‬ ‫کاندیدا باشد(‪ .LncRNA PCA3)15‬ادراری می تواند باعث‬ ‫پیشرفت سریع در ردیابی سرطان پروستات در بیوپسی‬ ‫شود(‪ MALTA-1.)17‬می تواند برای پیش بینی اینکه ایا‬ ‫بیماران مبتال به سرطان ریه سلول های بزرگ در ریسک‬ ‫باالیی از گسترش و توسعه ماستاز هستند به کار رود(‪.)18‬‬ ‫اگرچه بررسی های ژنومی به تعداد فزاینده ای ا ز �‪Ln‬‬ ‫‪ cRNA‬ها پی برده اند(‪ )19‬اما فاقد تحقیقات معتبرهستند و‬ ‫مکانیسم های ‪ LncRNAs‬در تومورژنزیز از جمله سرطان‬ ‫لوزالمعده به شکل وسیعی ناشناخته باقی مانده است‪.‬‬ ‫پژوهش مروری حاضر بر روی مکانیسم های شناخته‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪67‬‬ ‫شده ‪ LncRNAs‬در سرطان لوزالمعده تمرکز دارد و بر روی‬ ‫استفاده های کلینیکی بالقوه در سرطان لوزالمعده بحث می‬ ‫کند‪.‬‬ ‫نقش های ‪ LncRNAs‬در بیماریزایی سرطان لوزالمعده‬ ‫شواهد فاش کرده است که ‪ LncRNAs‬نقش های مهمی را در‬ ‫بیماریزایی سرطان های مختلف از جمله سرطان لوزالمعده‬ ‫ایفا می کنند(‪.)20‬عملکردهای متنوعی به ‪ LncRNAs‬نسبت‬ ‫داده شده که ممکن است به عنوان بیومارکرهای بالقوه برای‬ ‫تشخیص های بالینی زودرس‪ ،‬درمان و پیش بینی سرطان‬ ‫ها مورد استفاده قرار بگیرد(‪ .)21‬با وجود پژوهش های‬ ‫بسیاری که تمرکزشان بر روی ‪ LncRNAs‬و سرطان است‪،‬‬ ‫مکانیسم های پایه ای ‪LncRNA‬در سرطان و بقیه بیماری‬ ‫ها به شکل وسیعی ناشناخته مانده است‪.‬اگرچه برخی‬ ‫سرنخ های مفید اثر و عملکردهای زیستی مختلف ‪LncRNA‬‬ ‫در سرطان ها پیشنهاد کرده است‪.‬در این باره ما مکانیسم های‬ ‫فعال ‪ LncRNAs‬در سرطان لوزالمعده و ارزش های بالینی‬ ‫بالقوه اش را خالصه می کنیم‪.‬عملکردهای بیشتر گونه های‬ ‫مهم ‪ LncRNAs‬و کاربردهای کلینیکی بالقوه شان در جدول‬ ‫شماره یک نمایش داده شده است‪.‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در رشد سلول سرطانی و بقا‬ ‫به طور کلی بیان ‪ LncRNAs‬دستخوش تغییراتی در‬ ‫سلول های سرطانی میشود‪.‬بدین گونه ‪ LncRNA-miRNA‬و‬ ‫ ‪68‬‬ ‫‪68‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫میانکش های پروتئین تحت تاثیر قرار‬ ‫می گیرد(‪.)23،22‬بعضی از پژوهش های‬ ‫اخیر یافته های خودشان را در مورد‬ ‫مکانیسم‪ LncRNAs‬در کارسینوژنز و‬ ‫نیز پیشرفت سرطان در بعضی از انواع‬ ‫سرطان ها از جمله سرطان لوزالمعده‬ ‫بیان کردند‪Li .‬و همکارانش گزارش دادند‬ ‫که ‪ LncRNA NUTF2P3-001‬با کاهش‬ ‫اکسیژن رسانی به سلول های پیشرفته در‬ ‫حال تکثیر در سلول های الین ‪PANC-‬‬ ‫‪ 1‬و ‪BXPC-3‬تحریک می شود که همراه‬ ‫با افزایش بیان ‪ KRAS‬است(‪ Gao.)24‬و‬ ‫همکارانش یافتند که ‪ RoR LncRNA‬به‬ ‫عنوان یک ‪ RNA‬اندوژنی رقابتی برای‬ ‫کاهش بیان ژن نانوگ به کار می رود تا‬ ‫بیان ژن نانوگ بوسیله‪ miR145‬اسفنجی‬ ‫کاهش پیدا کند تا تکثیر سلولی و کارسینوژنز افرایش‬ ‫پیدا کند‪.‬این اتفاق در هر دو سلول های الین ‪ BXPC-3‬و‬ ‫‪ CAPAN-1‬رخ می دهد(‪.)25‬‬ ‫‪ HOTAIR‬به عنوان یک‪ RNA‬داخل ژنی انتی سنس‬ ‫‪ HOX‬به شکل فیزیکی می توتند با ‪ PRC2‬ترکیب شود‬ ‫که نتیجه متیالسیون هیستون و خاموشی رونویسی‬ ‫جایگاه ‪HOXD‬است(‪ .)26‬در سرطان لوزالمعده میزان‬ ‫‪ HOTTAIR‬افزایش می یابد و از لحاظ عملکردی به‬ ‫عنوان یک “‪”Onco LncRNA‬برای افزایش تکثیر سلول‪،‬‬ ‫تنظیم پیشرفت چرخه سلول و جلوگیری از اپوپتوز‬ ‫سلول سرطانی به کار می رود(‪ .)27‬ازمایش های داخل‬ ‫محیط ازمایشگاهی پیشنهاد داده اند که ‪ HOTAIR‬هم به‬ ‫شکل وابسته و هم به شکل مستقل پیشرفت چرخه‬ ‫سلولی‪،‬تکثیر و اپوپتوز را بواسطه ‪ PRC-2‬در سلول های‬ ‫الین ‪PANC-1‬و ‪ L3.6Pl‬تنظیم می کند‪ .‬به عالوه وقتی که‬ ‫‪ EZH2‬به عنوان زیر واحد عملکردی ‪PRC2‬جدا شود به‬ ‫خاطر حضور فاکتور تمایز رشد ‪ ،15‬تکثیر سلولی کاهش‬ ‫و اپوپتوز افزایش پیدا می کند‪ .‬در سایر انواع سرطان ها‬ ‫از جمله سرطان کلیه‪،‬سرطان کولورکتال‪،‬سرطان پروستات‬ ‫‪ HOTAIR‬توسط ‪ miR-141‬کاهش مقدار پیدا می کند(‪)28‬‬ ‫اما مکانیسم تنظیم ‪HOTAIRL‬موجود در سرطان لوزالمعده‬ ‫هنوز ناشناخته است‪ .‬مجموعا در این مورد به همراه بقیه‬ ‫واسطه‪PRC2‬و�‪mRNA GDF‬‬ ‫سرطان ه(ا(‪ HOTAIR،)30،29‬به‬ ‫‪15HOTAIR‬تکثیر سلولی را تسهیل‪ ،‬چرخه سلولی را تنظیم و‬ ‫مانع اپوپتوز سلولی می شود‪.‬‬ ‫‪LncRNA‬دیگر در ارتباط با ژن ‪ LncRNA،HOX‬یی است به‬ ‫نام ‪ HOTTIP‬که می تواند با اتصال به ‪ WDR5‬می تواند چهار‬ ‫مرتبه تری متیله کردن لیزین هیستون ‪ 3‬را افزایش بدهد(‪.)31‬‬ ‫مشابه‪ HOTTIP،HOTAIR‬در سلول های الین سرطان پانکراس‬ ‫زیاد بیان می شود‪.‬زمانی که ‪HOTTIP‬فاقد عملکرد می شود‬ ‫سطح بیان ژن های ‪ 757‬کاهش و سطح بیان ژن های ‪514‬‬ ‫افزایش پیدا می کند‪ .‬در میان ژن هایی که مقدارشان کم است‬ ‫‪ AURKA‬به عنوان تنظیم کننده رشد سلول عمل می کند که‬ ‫می تواند رشد سلول ‪ PANC1‬را افزایش دهد‪ .‬مانع اپوپتوز‬ ‫و باعث افزایش مهاجرت می شود و این تاثیرات تنظیمی‬ ‫مستقل از ‪ WRD5‬است‪.‬اگرچه ‪siHOTTIP‬سهم سلول ها را‬ ‫در فاز ‪S‬کاهش و در فاز ‪G2‬و ‪M‬افزایش می دهد در صورتی‬ ‫که ‪siAURKA‬درصد سلول ها را در فاز ‪ S/G2‬کاهش می دهد‪.‬‬ ‫این تفاوت نشان می دهد که مکانیسم ‪ HOTTIP‬در ارتقا تکثیر‬ ‫سلولی ‪ PANC1‬سرطان لوزالمعده و بقای ‪ AURKA‬پیچیده تر‬ ‫از ان چیزی است که ما تصور می کنیم‪.‬در ‪HCC‬بیان جایگاه‬ ‫ژنی ‪ HOXA‬بوسیله ‪ HOTTIP‬و کمپلکس‪MLL1‬تنظیم شده‬ ‫است(‪.)32‬برخالف سلول های سرطان کبد‪HOXA13،‬هدف‬ ‫‪ HOTTIP‬نیست‪.‬اما بقیه ژن های ‪ HOXA10،HOX‬و ‪ HOXB2‬و‬ ‫‪ HOXA9‬و‪ HOXA1‬با ‪ HOTTIP‬افزایش پیدا می کند‪.‬‬ ‫بر خالف ‪ LncRNA GAS5, HOTAIR,HOTTIP‬فعالیت ضد تکثیر‬ ‫را در سلول های سرطان لوزالمعده نشان می دهد‪.‬سطح بیان‬ ‫‪GAS5‬به شکل چشم گیری در سرطان لوزالمعده کاهش‬ ‫پیدا کرده و این نشان داد که می تواند باعث افزایش تکثیر‬ ‫سلولی بوسیله ‪CDK6‬شود(‪.)33‬با این وجود چگونه ‪LncRNAs‬‬ ‫در سلول های باقی مانده از هجوم سرطان لوزالمعده‪،‬حضور‬ ‫دارند هنوز تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است‪.‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در تهاجم و متاستاز‬ ‫تهاجم و متاستاز از جمله مهم ترین رفتارهای زیستی در‬ ‫میان تمام مضرات بیماری سرطان است‪،‬انجام اعمال جراحی‬ ‫و درمان های شدید در سرطان لوزالمعده ناممکن است‪.‬‬ ‫در سرطان لوزالمعده تهاجم به سلول های عصبی نشان‬ ‫دهنده رفتار پرخاشگرانه و در ارتباط با پیش بینی ضعیف‬ ‫در این بیماران از جمله بیماران مبتال به سرطان لوزالمعده‬ ‫است(‪.)34‬از طرفی مهاجرت در سرطان لوزالمعده اغلب‬ ‫در کبد و ریه و سایر اندام ها رخ می دهد(‪.)36،35‬به خاطر‬ ‫کمبود روش های موثر برای شناسایی سریع و تشخیص‬ ‫سرطان لوزالمعده اغلب این بیماران بهترین لحظات‬ ‫درمانی در تشخیص را به خاطر تهاجم و متاستاز از دست‬ ‫می دهند‪.‬شواهد بسیار نشان داده است که ‪LncRNAs‬‬ ‫تهاجم و متاستاز سرطان را تنظیم می کنند و بنابراین‬ ‫مکانیسم اصلی نقش ‪ LncRNA‬ها در سرطان لوزالمعده‬ ‫باید شناسایی شود‪.‬یافته اند که بعضی از ‪ LncRNAs‬ممکن‬ ‫است به عنوان شاخص هایی بالقوه برای متاستاز و تهاجم‬ ‫سرطان لوزالمعده به کار روند‪.‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در رگزایی‬ ‫عروق برای تامین مواد غذایی و اکسیژن و خارج کردن‬ ‫مواد زائد متابولیکی تومورها ضروری می باشد‪.‬بنابراین‪،‬‬ ‫انژیوژنز از اهمیت واالیی در بیماریزایی سرطان برای حفظ‬ ‫توسعه تومور در مدت زمان کوتاه ضروری است‪ ،‬به ویژه‬ ‫در مراحل پیشرفته سرطان‪.‬در طول پیشرفت تومور انژیژنز‬ ‫با مسیرهای پیام رسانی سلولی خالص فعال می شود‪ ،‬که‬ ‫تغییرات چشمگیری از جمله بیان ژن در کارسینوژنزیز‬ ‫متحمل می شود‪ .‬به بیان دیگر"سویچ رگ زایی"شامل‬ ‫فاکتورهای پیش رگزایی است در طول پیشرفت تومور‬ ‫روشن می شود‪VEGFD.‬یک فاکتور پیش رگزایی است به‬ ‫شکل وسیعی مورد قبول است‪.‬این به شکل نامناسبی از‬ ‫ابتدا تا مراحل پیشرفته در کارسینوژنز فعال شده است(‪.)37‬‬ ‫از طرفی ژن ‪ VEGF‬وقتی که به وسیله هیپوکسی یا‬ ‫پیام رسانی های انکوژنی تحریک شود زیاد تولید می شود(‪.)38‬‬ ‫به شکل مشابهی بقیه ی ژن های پیش رگزایی مثل ‪FGF‬‬ ‫و ‪MMP-9‬همچنین در تومورزایی زیاد می شوند(‪. )39‬در‬ ‫سرطان لوزالمعده ‪ TSP-1‬با ‪ SST2‬برای مهار نئوانژیوژنز با‬ ‫مهار ‪VEGF‬به شکل مسقیم میانکنش دارد(‪.)40‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در اپوپتوز سلولی‬ ‫در شروع و پیشرفت سرطان‪ ،‬سلول های سرطانی‬ ‫می توانند اپوپتوز را تضعیف کنند و بنابراین به دارو‬ ‫مقاوم شوند که برای درمان سرطان موثر مانع بزرگی‬ ‫است(‪.)41‬برخی از پژوهش های اخیر گزارش داده‬ ‫اند که ‪ LncRNA‬ها نقش مهمی را در اپوپتوز سلولی‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ایفا می کنند که شامل سلول های الین سرطان لوزالمعده‬ ‫می شود‪ .‬کیم و همکارانش(‪)33‬نشان دادند که پایین دست‬ ‫‪ HOTTAIR‬می تواند موجب اپوپتوز در سلول های ‪ PANC1‬و‬ ‫‪ L3.6PL‬شود‪ .‬همچنین پایین دست ‪ HOTTIP‬به وسیله تداخل‬ ‫‪ RNA‬در سلول های الین ‪ PANC1‬منجر به اپوپتوز سلولی‬ ‫می شود(‪.)37‬تحلیل های بیوانفورماتیکی به وسیله‪ Hu‬و‬ ‫همکارانش (‪)44-42‬فاش کردند که‪LncRNA AF339813‬‬ ‫به وسیله ‪ NUF2‬افزایش مقدار پیدا می کند ‪ .CDCA‬شناخته‬ ‫شده که جزیی از‪ NDC80‬است همچنین باعث افزایش‬ ‫مقدار سرطان لوزالمعده انسان و سلول های الین سرطان‬ ‫لوزالمعده می شود‪ .‬ازمایش های ‪ siRNA‬بعدی نشان داد در‬ ‫سلول های ‪ PANC-1‬پذیرفته شد که ‪LncRNA AF339813‬‬ ‫به شکل مثبتی توسط ‪ NUF2‬تنظیم می شود‪ .‬پژوهش های‬ ‫‪ siRNA‬ثانویه نشان دادند که ‪ LncRNA AF339813‬موجب‬ ‫اپوپتوز و مسیرهای وابسته کاسپاز ومیتوکندریایی می شود‪.‬‬ ‫از طرفی ‪ LncRNA AF339813‬چرخه سلولی را به وسیله‬ ‫سیکلین ‪ D1‬وکمپلکس ‪ CDK4/CDK6‬تنظیم می کند‪ .‬این برای‬ ‫مشخص کردن مکانیسم دقیق اپوپتوز مرتبط با ‪ LncRNA‬در‬ ‫سرطان لوزالمعده بسیار ضروری است‪ .‬دانستن این می تواند‬ ‫به درک تهاجم‪،‬متاستاز‪ ،‬مقاومت دارویی یا بازگشت سرطان‬ ‫کمک کند‪.‬‬ ‫ ‪70‬‬ ‫‪70‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در بیماریزایی و پیش بینی سرطان‬ ‫لوزالمعده‬ ‫سرطان لوزالمعده چهارمین دلیل عمده مرگ های‬ ‫مرتبط با سرطان در امریکا است که با بقای پنج سال‬ ‫نرخی برابر ‪ %5‬دارد (‪ .)45‬اگرچه درمان های وسیع برای‬ ‫درمان سرطان لوزالمعده مورد استفاده قرار گرفته است‪.‬‬ ‫نتیجه درمانی بیماران مبتال به سرطان لوزالمعده نامطلوب‬ ‫باقی مانده است‪.‬بنابراین شناسایی به هنگام بیومارکرهای‬ ‫تشخیصی و فاکتورهای پیش اگاهی مرتبط با نتیجه بیماران‬ ‫مبتال به سرطان لوزالمعده به منظوراستراتژی های درمانی‬ ‫فردی منتخب برای این بیماران ضروری است(‪.)46‬‬ ‫تشخیص سریع و درمان مناسب می تواند مرگ‬ ‫و میر مرتبط با سرطان لوزالمعده را به شکل موثری‬ ‫کاهش دهد‪.‬امروزه به گونه ی فراوان از بیومارکرهای‬ ‫سرمی برای تشخیص سرطان لوزالمعده به کار گرفته‬ ‫می شود‪ .‬مانند‪CA242 ،CA19.9‬و ‪ .)47(CEA‬اگرچه‬ ‫حساسیت و اختصاصی بودن کمی از ‪ CA19-9‬در مراحل‬ ‫ابتدایی سرطان لوزالمعده نشان داده شده اما جستجوی‬ ‫بیومارکرهای تومور جدید برای تمییز دادن بیماران مبتال‬ ‫به سرطان لوزالمعده از افراد سالم ضروری است‪.‬‬ ‫‪ LncRNAs‬در درمان سرطان لوزالمعده‬ ‫کاربردهای بالینی بعضی از داروهایی که هدفشان‬ ‫سرطان لوزالمعده است مثل جمسی تابین به نظر‬ ‫نمی رسد که بتواند باعث بهتر شدن ‪ OS‬بیماران مبتال‬ ‫به سرطان لوزالمعده شود‪ ،‬و اثر این درمان همچنان بحث‬ ‫برانگیز باقی مانده است‪ .‬تا به امروز‪،‬بعضی از‪lncRNA‬‬ ‫در ارتباط با درمان سرطان لوزالمعده پیدا شده اند‪.‬‬ ‫‪ Li‬و همکارانش استفاده از حداکثر ظرفیت میکرواری را‬ ‫برای شناسایی اشکال بیان ‪ lncRNA‬در بافت های سرطان‬ ‫لوزالمعده فراهم کردند و به وسیله‪ RT-PCR‬یافتند که‬ ‫بیان ‪ HOTTIP‬در سرطان لوزالمعده افزایش پیدا کرد(‪.)48‬‬ ‫به شکل مهمی انها همچنین گزارش دادند که ‪HOTTIP‬‬ ‫مقاومت جمسی تابین را در ‪ HOXA13‬افزایش می دهد‪.‬‬ ‫اشاره کردند که ‪ HOTTIP‬و ‪HOXA13‬ممکن است اهداف‬ ‫درمانی جدیدی برای سرطان لوزالمعده باشد‪.‬متاسفانه انها‬ ‫در شناسایی مسیر پیام رسانی پایین دست تنظیم شده‬ ‫با ‪HOTTIP‬شکست خوردند‪ lncRNA.‬دیگری مرتبط با‬ 4. B.M. Wolpin, C. Rizzato, P. Kraft, C. Kooperberg, G.M.Petersen, Z. Wang, A.A. Arslan, L. Beane-Freeman, P.M.Bracci, J. Buring, F. Canzian, E.J. Duell, S. Gallinger, et al. Amundadottir, Genome-wide association study identifies multiple susceptibility loci for pancreatic cancer. Nature genetics. 2014; 46:994-1000. 5. M. He, C. Wu, J. Xu, H. Guo, H. Yang, X. Zhang, J. Sun,D. Yu, L. Zhou, T. Peng, Y. He, Y. Gao, J. Yuan, et al. A genome wide association study of genetic loci that influence tumour biomarkers cancer antigen 19-9, carcinoembryonic antigen and alpha fetoprotein and their associations with cancer risk. Gut. 2014; 63:143-151. 6. Z. Wang, B. Zhu, M. Zhang, H. Parikh, J. Jia, C.C. Chung,J.N. Sampson, J.W. Hoskins, A. Hutchinson, L. Burdette,A. Ibrahim, C. Hautman, P.S. Raj, et al. Imputation and subset-based association analysis across different cancertypes identifies multiple independent risk loci in the TERT-CLPTM1L region on chromosome 5p15.33. Human Molecular Genetics. 2014; 23:6616-6633. 7. E.S. Lander, L.M. Linton, B. Birren, C. Nusbaum, M.C.Zody, J. Baldwin, K. Devon, K. Dewar, M. Doyle, W.FitzHugh, R. Funke, D. Gage, K. Harris, et al. Initial sequencing and analysis of the human genome. Nature.2001; 409:860-921. 8. R. Nowak. Mining treasures from ‘junk DNA’. Science.1994; 263:608-610. 9. G.K. Wong, D.A. Passey, Y. Huang, Z. Yang, J. Yu. Is“junk” DNA mostly intron DNA? Genome Research. 2000;10:1672-1678. 10. F. Flam. Hints of a language in junk DNA. Science.1994;266:1320. 11. D. Wang, I. Garcia-Bassets, C. Benner, W. Li, X. Su,Y. Zhou, J. Qiu, W. Liu, M.U. Kaikkonen, K.A. Ohgi,C.K. Glass, M.G. Rosenfeld, X.D. Fu. Reprogrammingtranscription by distinct classes of enhancers functionally defined by eRNA. Nature. 2011; 474:390-394. 12. T. Hirano, R. Yoshikawa, H. Harada, Y. Harada, A. Ishida,T. Yamazaki. Long noncoding RNA, CCDC26, controlsmyeloid leukemia cell growth through regulation of KIT expression. Molecular Cancer. 2015;14:90. 13. Y. Yin, P. Yan, J. Lu, G. Song, Y. Zhu, Z. Li, Y. Zhao, B.Shen, X. Huang, H. Zhu, S.H. Orkin, X. Shen. OpposingRoles for the lncRNA Haunt and Its Genomic Locus in Regulating HOXA Gene Activation during Embryonic Stem Cell Differentiation. Cell Stem Cell. 2015;16:504-516. 14. R. Kong, E.B. Zhang, D.D. Yin, L.H. You, T.P. Xu, W.M.Chen, R. Xia, L. Wan, M. Sun, Z.X. Wang, W. De, Z.H.Zhang. Long noncoding RNA PVT1 indicates a poorprognosis of gastric cancer and promotes cell proliferation through epigenetically regulating p15 and p16. Molecular Cancer. 2015;14:82. 71 96 ‫فرودین‬/95‫اسفند‬ 134-135 ‫شماره‬ ‫) ژن‬49(‫و همکارانش یافتند که‬You.‫ بود‬PVT1 ‫جمسی تابین‬ ‫ می تواند حساسیت جمسی تابین را در سلول های‬PVT1 ‫ انها نشان دادند‬.‫سرطان لوزالمعده تنظیم کنند‬ASPC-1 ‫الین‬ Cdna pvt1 ‫که حساسیت جمسی تابین وقتی که کل طول‬ ‫در جهت گیری انتی سنس بیش از حد بیان شد افزایش‬ ‫مرتبط با‬PVT1 ‫ مکانیسم جمسی تابین تنظیمی‬.‫پیدا کرد‬ .‫تومورزایی سرطان لوزالمعده ناشناخته باقی مانده است‬ MALAT-‫) افشا کردند که‬50( ‫و همکارانش‬Jiao ‫از طرفی‬ ‫می تواند حساسیت شیمیایی جمسی تابین را درسلول های‬1 .‫کاهش دهد‬CFPAC-1 ‫ و‬AsPC-1 ‫الین‬ ‫ در بیماران مبتال به‬BC-819‫اخیرا از مطالعه بر روی‬ ‫سرطان لوزالمعده که توانایی جراحی را نداشتند منجر به‬ ‫چند مرکزی شد و این یک استراتژی درمانی جدید بود که‬ ‫ یک‬BC-819.)51(‫است‬H19 ‫ی‬LncRNAs ‫تمرکزش بر روی‬ ‫دورشته ایی پالسمیدی است که بیان ژن سم دیفتری‬DNA ‫این‬.)52(‫ کنترل می کند‬H19 ‫را بوسیله توالی های تنظیمی‬ ‫ یا تزریق هدایت شده فراصوت‬-CT ‫مطالعه نشان داد که‬ ‫ در مقدارهای قابل اجرا بی خطر‬BC-819 ‫اندوسکوپی‬ ‫ ممکن است که یک‬BC-819 ‫پیشنهاد داد که تزریق‬،‫است‬ .‫استراتژی درمانی جدیدی برای درمان کلینیکی باشد‬ ‫ ها به‬lncRNA ‫این تحقیق و کاربردهای‬،‫به شکل خالصه‬ ‫عنوان یک هدف مولکولی برای درمان سرطان لوزالمعده هنوز‬ ‫ ها‬lncRNA ‫و عملکرد خیلی از‬،‫در مرحله ابتدایی اش است‬ .‫مرتبط با سرطان لوزالمعده به شکل کامل مشخص نشده است‬ :‫منابع‬ 1. T. Mocan, C.T. Matea, I. Cojocaru, I. Ilie, F.A. Tabaran, F.Zaharie, C. Iancu, D. Bartos, L. Mocan and Photothermal. Treatment of Human Pancreatic Cancer Using PEGylated Multi-Walled Carbon Nanotubes Induces Apoptosis by Triggering Mitochondrial Membrane Depolarization Mechanism. Journal of Cancer. 2014; 5:679-688. 2. S. Mayor. Immunotherapy improves overall survival in pancreatic cancer. The Lancet Oncology. 2015; 16:e58. 3. L. Bergmann, L. Maute, G. Heil, J. Russel, E. Weidmann,D. Koberle, S. Fuxius, K. Weigang-Kohler, W.E. Aulitzky, B. Wormann, G. Hartung, B. Moritz, L. Edler, et al. A prospective randomised phase-II trial with gemcitabine versus gemcitabine plus sunitinib in advanced pancreatic cancer: a study of the CESAR Central European Society for Anticancer Drug Research-EWIV. European Journal of Cancer. 2015; 51:27-36. ‫مقاله علمی شرکتها‬ ‫الناز عطری‪ ،‬کارشناس ارشد بیوتکنولوژی‬ ‫محمد پوریعقوبی‪ ،‬دانشجوی دکترای نانوبیوتکنولوژی‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫تکنولوژی ‪ Stripassay‬به عنوان روشی قدرتمند در‬ ‫تشخیص انواع جهش های ژنتیک‬ ‫روش های تشخیص بالینی مارکر های‬ ‫مختلف مولکولی و ژنتیکی اغلب با صرف‬ ‫زمان و هزینه زیادی همراه است‪ .‬به خصوص‬ ‫برای بیماری هائی مانند تب مدیترانه ای‬ ‫خانوادگی(‪ )FMF‬که بیش از ‪ 40‬نوع جهش‬ ‫پیوسته با این بیماری بر روی ژن ‪ MEFV‬شناسائی‬ ‫شده است و تشخیص سریع برای شروع‬ ‫درمان مهم است‪ ،‬توسعه روش های تشخیص‬ ‫سریع و قدرتمند ضرورت می یابد‪ .‬روش هائی‬ ‫مانند الکتروفورز ژل با دناتوراسیون تدریجی‬ ‫و توالی یابی مستقیم ژن ها که روش هائی زمان بر‬ ‫است و یا انالیز برش با انزیم های محدود کننده‬ ‫که توانائی شناسائی جهش های مشخصی را‬ ‫دارد‪ ،‬از روش های مولکولی رایج تشخیص‬ ‫جهش است‪ .‬تکنولوژی ‪ ،Stripassay‬روشی با‬ ‫سرعت باال‪ ،‬با توانائی بررسی همزمان طیف کسترده جهش‬ ‫های پیوسته با بیماری ها را دارد‪ .‬این تکنولوژی بر مبنای‬ ‫هیبریداسیون توالی ‪ DNA‬استخراج شده از سلول های هدف‬ ‫با پروب های الیگونوکلئوتیدی تثبیت شده بر سطح نوار‬ ‫های غشائی است‪ .‬در صورت تثبیت توالی مکمل تیپ های‬ ‫مختلف جهش یافته و توالی طبیعی‪ ،‬می توان دقیقا نوع‬ ‫جهش و حتی هموزیگوت و هتروزیگوت بودن ژن مورد‬ ‫بررسی را تعیین کرد(‪.)1‬‬ ‫در شکل‪ 2‬شماتیک هیبریداسیون معکوس بین پروب های‬ ‫الیگونوکلئوتیدی تثبیت شده بر روی یک بستر جامد را نشان‬ ‫می دهد(‪ .)2‬در زیست شناسی مولکولی‪ ،‬پروب هیبریدی‬ ‫به قطعه ای از‪ DNA/RNA‬که معموال بین ‪ 10-100‬باز طول‬ ‫دارند گفته می شود‪ .‬این قطعات می توانند با یک عامل‬ ‫ ‪72‬‬ ‫‪72‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫شکل‪ - 1‬الگوی هیبریدیزاسیون مربوط به‬ ‫‪StripAssay FMF‬‬ ‫رنگی‪ ،‬فلوئورسنت و یا رادیواکتیو نشاندار شوند و‬ ‫متعاقبا در نمونه های ‪ DNA‬یا ‪ RNA‬برای شناسایی وجود‬ ‫توالی های نوکلئوتیدی به کار برده شوند‪ .‬در ادامه پروب‬ ‫با یک )‪ (DNA/RNA‬اسیدنوکلئیک هدف تک رشته ای‬ ‫جفت یا هیبرید می شود‪.‬‬ ‫تکنولوژی ‪ Stripassay‬به طور کلی دارای سه مرحله‬ ‫اصلی است(‪:)3‬‬ ‫•استخراج ماده ژنتیکی سلول هدف‬ ‫ ‬ ‫•تکثیر ژن مورد نظر با واکنش ننجیره ای گلیمراز‬ ‫ ‬ ‫با استفاده از پرایمر های بیوتینیله‬ ‫•هیبریدیزاسیون توالی تکثیر شده با پروب های‬ ‫ ‬ ‫نوکلئوتیدی موجود روی سطح استریپ‬ ‫یکی از مزایای این متد نیاز به مقدار بسیار اندک‬ ‫‪ DNA‬است که با واکنش ‪ PCR‬تکثیر می شود‪ .‬محصول‬ ‫‪KRAS/NRAS/BRAF Muta‬‬‫‪ ،tions‬بررسی اختالالت ژنتیکی‬ ‫مانند ‪ Thalassemia‬و مباحث‬ ‫فارماکوژنتیکی مانند‪HLAB27‬‬ ‫اشاره کرد که تا به امروز‬ ‫باعث شده دانشمندان به نتایج‬ ‫ارزشمندی دست یابند و توانسته‬ ‫کمک بزرگی برای جامعه علمی و‬ ‫ازمایشگاهی دنیا باشد(‪.)4‬‬ ‫شکل‪ - 2‬شماتیک هیبریدیزاسیون معکوس‬ ‫دو رشته ای ‪ PCR‬تحت شرایط قلیایی (الکالینی) دناتوره‬ ‫می شود و در یک بافر هیبریداسیون بر روی استریپ قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬پس از مراحل شستشو و هیبریداسیون‪ ،‬با افزودن‬ ‫سوبسترای دارای برچسب استرپتاویدین‪ ،‬تولید رنگ روی‬ ‫سطح استریپ باعث شناسایی توالی های هیبرید شده و‬ ‫نوع جهش می شود که می تواند حتی با چشم غیر مسلح‬ ‫نیز تفسیر شود‪.‬‬ ‫مزیت دیگر تکنولوژی ‪ ،Stripassay‬نشان دار کردن توالی‬ ‫هدف به جای پروب ها و اتصال پروب های بدون نشان به‬ ‫روی غشای باردار یا ماتریکس فاز جامد است‪.‬‬ ‫عالوه بر سرعت باال و انجام ازمایش در عرض چند ساعت‪،‬‬ ‫استفاده از پروب های مختلف بر روی یک استریپ‪ ،‬امکان‬ ‫بررسی طیف گسترده جهش های مختلف پیوسته با بیماری‬ ‫های ژنتیکی را در یک واکنش‪ ،‬فراهم می اورد‪.‬‬ ‫از متد ‪ Reverse Hybridization‬در ازمایشات و‬ ‫تست های بسیار حساس و حیاتی استفاده شده است که‬ ‫از ان جمله می توان به بررسی جهش های سرطان زا مانند‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫ ‪1-‬‬ ‫‪Tchernitchko, Dimitri, et al. “Clinical‬‬ ‫‪evaluation of a reverse hybridization assay for the‬‬ ‫‪molecular detection of twelve MEFV gene muta‬‬‫‪tions.” Clinical chemistry 49.11 (2003): 1942-1945.‬‬ ‫ ‪2-‬‬ ‫‪Smith, G. L. F., S. S. Socransky, and C.‬‬ ‫‪Sansone. ““Reverse” DMA hybridization method‬‬ ‫‪for the rapid identification of subgingival microor‬‬‫‪ganisms.” Molecular Oral Microbiology 4.3 (1989):‬‬ ‫‪141-145.‬‬ ‫ ‪3-‬‬ ‫‪http://www.viennalab.com/technology‬‬ ‫ ‪4-‬‬ ‫‪High sensitivity of reverse-hybridization‬‬ ‫‪methodology in the detection of KRAS mutations‬‬ ‫‪from formalin-fixed paraffin-embedded colorectal‬‬ ‫‪cancer samples. Authors: De Miglio MR1, Mura A,‬‬ ‫‪Uras MG, Manca A, Contini M, Murgia L, Zinellu A,‬‬ ‫‪Sotgia S, Carru C, Massarelli G, Cossu-Rocca P.‬‬ ‫اگهی استخدام‬ ‫شرکت معتبر واردکننده ی تجهیزات تحقیقاتی و ازمایشگاهی استخدام می نماید ‪:‬‬ ‫دانش اموختگان رشته های‪:‬‬ ‫پزشکی‪ ،‬بیوتکنولوژی‪ ،‬فیزیولوژی گیاهی‪ ،‬مهندسی شیمی‪ ،‬متالوژی‪ ،‬مهندسی پزشکی‪ ،‬الکترونیک‪ ،‬زیست شناسی و‬ ‫همچنین گرافیست و تایپیست مسلط‪.‬‬ ‫تلفن تماس ‪22913964 :‬‬ ‫ایمیل ‪own.suraj@gmail.com:‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪73‬‬ ‫رپرتاژ اگهی‬ ‫هفتمینکارگاهاموزشیشرکتنانومهر؛‬ ‫باعنوان غربالگری‬ ‫سالمت جنین برگزارشد‬ ‫سندرم داون را با استفاده از مدل چند متغیره‬ ‫تحت عنوان نرم افزار الفا به عنوان اولین نرم افزاری به جهان‬ ‫معرفی کرد‪ .‬به پاس خدمات پروفسور ‪ WALD‬درزمینه پیشگیری‬ ‫از بیماری ها و غربالگری ناهنجاری های سندرم داون و کنترل‬ ‫این ترزومی در کشور انگلستان‪ ،‬لقب ‪ SIR‬به عنوان باالترین نشان‬ ‫دولت بریتانیا از طرف ملکه انگلیس به ایشان اعطا شد‪.‬‬ ‫‪log-Gaussian‬‬ ‫هفتمین کارگاه اموزش عواقب غربالگری درباره سالمتی جنین توسط‬ ‫شرکت نانو مهر در مرکز همایش های بیمارستان امام خمینی (ره)‬ ‫سوم اسفندماه ‪ 95‬برگزار شد‪ .‬این کارگاه با محوریت معرفی نرم افزار‬ ‫الفا پیشروترین نرم افزار جامع سندرم داون به مخاطبان اصلی خود‬ ‫(کارشناسان ازمایشگاهی) بود‪.‬‬ ‫معرفی نرم افزار الفا و تاریخچه ان‬ ‫انستیتو ولفسون در سال ‪ ۱۹9۱‬توسط ملکه انگلیس افتتاح شد‪.‬‬ ‫زمینه فعالیت این مرکز درزمینه ی پیشگیری از بیماری ها‪ ،‬اثرات‬ ‫محیطی در ایجاد بیماری و مطالعات جمعیت شناسی بیماری است‪.‬‬ ‫این مرکز با مدیریت ‪ Professor N.J.Wald‬درزمینه ی غربالگری‬ ‫پیش از تولد ناهنجاری های کروموزومی با بیش از ‪ ۱۸۰‬مدرس اقدام‬ ‫به جذب دانشجو می کند‪ .‬انستیتو ولفسون جهت اشنایی کاربران‬ ‫در سراسر جهان درزمینه ی تفسیر غربالگری سندرم داون نقص‬ ‫لوله های عصبی اقدام به برگزاری دوره های اموزش پیشرفته می کند‪.‬‬ ‫این دوره های اموزشی همه ساله به مدت ‪ ۳‬روز در شهر لندن و‬ ‫انستیتو ولفسون برگزار می شود‪ .‬در این دوره نحوه محاسبه ریسک‬ ‫فاکتور ها‪ ،‬اثرات هرکدام از مارکرها در غربالگری‪ ،‬تاثیرات اولتراسوند‬ ‫بر غربالگری و هزاران نکته دیگر به کاربران اموزش داده می شود‪.‬‬ ‫پروفسور والد در سال ‪ 1988‬الگوریتم غربالگری جنین جهت‬ ‫ ‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اشنایی با شرکت نانو مهر‬ ‫برنامه جامع غربالگری جنین در ایران در سال ‪ 83‬با ظهور‬ ‫شرکت نانو مهر ایران کلید خورد‪ .‬شرکت نانو مهر نماینده‬ ‫انحصاری بزرگ ترین نرم افزارجهان ( نرم افزار الفا ) است‪.‬‬ ‫این نرم افزار در بیش از ‪ 51‬کشور جهان در حدود ‪ 12‬میلیون‬ ‫مادر باردار را مورد انالیز قرار داده است‪ .‬شرکت نانو مهر‬ ‫مسئولیت فروش و پشتیبانی نرم افزاری غربالگری سندرم داون‬ ‫(الفا) را در ایران به عهده دارد و برای اولین بار در سال ‪83‬‬ ‫اموزش های اصولی و علمی جهت راه اندازی بخش غربالگری‬ ‫جنین را راه اندازی کرد‪ .‬اموزش های مستمر غربالگری جنینی‬ ‫و نحوه کار با نرم افزار این شرکت را در زمره پایه گذاران‬ ‫این عرصه در ایران قرار داده است‪ .‬هم اکنون طبق گفته ی‬ ‫مهندس کوهستانی (مدیر عامل شرکت نانو مهر)‪ ،‬این شرکت‬ ‫با بهره گیری از کادری مجرب اقدام به اموزش و نصب این‬ ‫نرم افزار در ایران کرده است و قریب به ‪ 700‬کاربر ازمایشگاهی‬ ‫در ایران به صورت فعال وجود دارند‪ .‬این شرکت با فروش کلیه‬ ‫ملزومات غربالگری شامل کیت های ازمایشگاهی غربالگری‬ ‫جنین‪ ،‬نمونه های کنترل خارجی سیستم غربالگری و نرم افزار‬ ‫پیشرفته‪ ،‬نقش به سزایی در توسعه کنترل این‬ ‫ناهنجاری در ایران داشته است‪.‬‬ ‫عمده فعالیت های شرکت نانو مهر‬ ‫ ‪‬برگزاری ‪ 11‬دوره اموزشی درزمین ٔه غربالگری جنین‬ ‫توسط مدرسان انستیتو ولفسون دانشگاه کویین مری لندن در ایران‬ ‫ ‪‬ارائه گواهینامه معتبر بین المللی درزمینهٔ تفسیر‬ ‫ازمایش ها غربالگری جنین از طرف کمپانی الفا‬ ‫ ‪‬انجام کلیه امور نرم افزاری و سخت افزاری پیرامون الفا‬ ‫ ‪‬برگزاری کارگاه و سمینار اموزشی جهت غربالگری‬ ‫سندرم داون در کلیه نقاط ایران‬ ‫ ‪‬برگزاری دوره پیشرفته تفسیر غربالگری داون برای‬ ‫کاربران ایرانی در کشور انگلستان‬ ‫ ‪‬پشتیبانی فنی و علمی واحدهای غربالگری جنین‬ ‫ازمایشگاه های کشور‬ ‫جلسه ی پرسش و پاسخ چندساعته ی هفتمین کارگاه اموزشی‬ ‫این شرکت با حضور جمع کثیری از کارشناسان ازمایشگاهی‬ ‫سراسر ایران که با نرم افزار کار می کنند و دو تن از نمایندگان‬ ‫خارجی اصلی شرکت ‪ logical MEDICAL SYSTEMS‬انگلستان‬ ‫با مترجمان بسیار خوبی بامهارت ویژه ای مدیریت شد‪ .‬محمد‬ ‫کوهستانی در رابطه با این برنامه خاطرنشان کرد‪ :‬ما اینجا چندین‬ ‫هدف گوناگون را دنبال می کردیم‪.‬‬ ‫‪ ‬بحث و توضیح در مورد تاریخچه ی شکل گیری نرم افزار ‪،α‬‬ ‫تغییرات ان و معرفی تمام کسانی (داخل و خارج) که در این‬ ‫سال ها برای نرم افزار تالش کردند‪.‬‬ ‫‪ ‬اهمیت اموزش های کاربری با نرم افزار الفا و تبادل اطالعات‬ ‫و پاسخگویی به ابهامات کارشناسان ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬تشکر و قدردانی از متخصصان ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫بابت تهیه چک لیست تست های غربالگری سالمت جنین‬ ‫مدیرعامل شرکت نانومهر با ابراز رضایت از نحوه ی برگزاری‬ ‫برنامه ی سخنرانی ها افزود‪ :‬خیلی خوشحالیم که توانستیم در‬ ‫حداقل زمان‪ ،‬بیشترین مطالب را با دوستان و همچنین اساتیدی‬ ‫مثل دکتر اشتیانی و دکتر شمس به اشتراک بگذاریم‪ .‬همچنین‬ ‫قسمت اعظم معرفی برنامه های اموزشی این سمینار به صورت‬ ‫انیمیشن های پرهزینه بود که ان نیز با استقبال زیاد حضار روبرو‬ ‫شد و برایشان جذاب و مفید بود‪ .‬ما تا ‪ 11‬سال دیگر باید این‬ ‫کارگاه ها را برگزار کنیم‪ .‬شرکت نانو مهر تابه حال ‪ 2‬میلیون تست‬ ‫غربالگری قابل رویت و مستند انجام داده است‪ .‬همچنین ما‬ ‫کاربران مشخصی از جمله‪ :‬ازمایشگاه دانش‪ ،‬ازمایشگاه بقراط‪،‬‬ ‫ازمایشگاه مسعود؛ بیمارستان های پیامبران‪ ،‬تریتا‪ ،‬ارش‪ ،‬صارم و‬ ‫پارس و ‪ ...‬را داریم‪.‬‬ ‫طبق قانون غربالگری از هر ‪ 5‬داون یکی را نمی توان تشخیص‬ ‫داد و از دست می رود‪ .‬ما و شما امیدواریم همیشه یک غربالگری‬ ‫مطمئن داشته باشیم و شرکت های غیرواقعی و تجاری این‬ ‫فیلد را شناسایی کنیم‪ .‬موسسه نرم افزار الفا از دهه ی هفتاد‬ ‫میالدی به صورت علمی فعالیت می کند‪ .‬تغییرات هورمون ها در‬ ‫ناهنجاری های جنینی و مطالعات نشان می دهد که همپوشانی‬ ‫بسیار نزدیکی بین نتایج الفا در محاسبه ریسک سندرم داون و‬ ‫نتایج واقعی پس از دنیا امدن نوزاد وجود دارد و ما هم روش‬ ‫ان ها را کپی کردیم تا سهم بزرگی در کاهش استرس و اضطراب‬ ‫مادران سرزمین خود داشته باشیم‪.‬‬ ‫تلفن‪02188357540- 88339892 :‬‬ ‫‪www.nanomehr.com‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪75‬‬ APR. 2017 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Volume 19 Issue No. 134/135 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran content Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com By Health Reference Lab Administration of MOH........................................ 8 Interview with Lab office of Larestan MSU……………........……………………..16 3 History of Hematology in Iran-part2 …………..……........................................……20 3 9th International Congress of Laboratory & Clinic…..........……………………..24 3 A Glance on the Pioneers, Dr. Hossein Bijan…….....................................................26 3 The General Principles of QC in the Laboratory; Internal Quality Control.........34 3 matashkhis@gmail.com New list of Acceptable Kits & Equipment; 3 Executive Manager: Mahmood Aslani News .............................................................................................................................5 3 Dr. Arash Daryakar MD A Report of Skin Disease…………………………..………………………………...3 3 Managing editor: Editorial……..................................................................................................………..2 3 aafrah@gmail.com 3 Editor in Chief: Dr. Abbas Afrah The principle of operation, maintenance and QC in laboratory equipment, Scientific Consultants: A review of Hospital and Lab Freezers........................................................………..62 LncRNAs in Pancreatic Cancerb................................................................................67 Stripassay Technology as a powerful Method for the Diagnosis of Genetic Mutatios........…72 Advertorial, Nanomehr Company………………..........................................……….74 3 Nurse Telomeres and Telomerase in Aging Process…........................................….………57 3 3 Parvin Mokhtar, Requirements for Lab Equipment in the Laboratory……........................………..54 3 Medical Genetics (PhD.) Micro RNA and DNA Damage Response…......................................................…….52 3 Dr. Alireza Tarang, Laboratory News.........................................................................................................48 3 Anatomo-Clinical Pathologist The Introduction of an Advanced Method called Dlfya Immunoassay (DELFIA)........…46 3 Dr. Alireza Mehrvarz, 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) The Effect of nNOS Gene in Patients with Schizophrenia…..................….………42 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, Advertorial, Armin Shegarf Company.................................……………..………….40 3 Professor of Tehran Medical Sciences Emerging Antibiotic Resistance…………....................................................………..37 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, Made in Iran Laboratory Equipment Exhibition……….....………………………36 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Elisa, and Elisa Washer……........................................................................….30 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪77‬‬ ‫ ‪78‬‬ ‫‪78‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪79‬‬ ‫ ‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪81‬‬ ‫ ‪82‬‬ ‫‪82‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪83‬‬ ‫ ‪84‬‬ ‫‪84‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫اسفند‪/95‬فرودین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬ ‫‪85‬‬ ‫ ‪86‬‬ ‫‪86‬‬ ‫اسفند‪/95‬فروردین ‪96‬‬ ‫شماره ‪134-135‬‬