ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 136

‫سال نوزدهم‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت‪96‬‬ ‫‪ 102‬صفحه‬ ‫‪ 8000‬تومان‬ ‫‪ISSN: 1561-6363‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫بازنگری برای کاهش هزینه ها ی طرح تحول سالمت‪ -‬دکترعباس افراه‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الیگودرز‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری تجهیزات ازمایشگاهی؛ سانتریفیوژ‪ -‬مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫‪‬‬ ‫اهمیت اخالق در ازمایشگاه های تشخیص پزشکی‪ -‬پیام خیرمند پاریزی‪ ،‬عبدالعظیم سارلی‬ ‫‪‬‬ ‫هودازمایشگاه‪ -‬مهندس نیلوفر حسن‬ ‫‪‬‬ ‫اپوپتوز و فلوسایتومتری‪ -‬شهرزاد قدیریان‪ ،‬دکترطاهره ناجی‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫نخستین نشریه ازمایشگاهی کشور‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‪ -‬دکترارش دریاکار‪ ،‬دکترمائده رعیتی‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایر ان و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫‪‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪ -‬داخلی ‪2‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪23‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪29‬‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫ماهنامه‬ ‫ســال نوزدهم‪ -‬شماره‪(136‬اردیبهشت‪ 102/)96‬صفحه‪ 8000/‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترارش دریاکار‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان طالقانی‪ -‬نرسیده به حافظ‬ ‫کوچه غفارزاده‪ -‬کوچه مشتاقی‪-‬پالک‪1‬‬ ‫تلفن‪021-88982100 / 09127333407 :‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪‬‬ ‫سراغاز؛ بازنگری برای کاهش هزینه های طرح تحول سالمت‪2...........................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‪3...................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها ‪5..........................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الیگودرز‪9.......................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫دهمین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره کشوری ارتقای کیفیت؛‬ ‫معوقات بیمه ها و تعرفه‪ ،‬دو چالش مهم ازمایشگاه های تشخیص طبی‪12.........................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫عرضه ‪ 9‬هزار محصول دانش بنیان در نمایشگاه تجهیزات ازمایشگاهی ساخت ایران‪18.......................‬‬ ‫‪‬‬ ‫افزایش استقبال داخلی و خارجی از دومین جشنواره سلول های بنیادی‪21............................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫درسمپوزیوم بین المللی پروتئوم انسانی عنوان شد‪:‬‬ ‫ایران همکاری های خوبی با پروژه داشت ه و پروتئین های زیادی را شناسایی کرده است‪22......................‬‬ ‫‪www.Tashkhis.com‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ‪88809212‬‬ ‫سپهبد قرنی‪ ،‬کوچه ش محمدی‪ ،‬پالک ‪4‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫‪‬‬ ‫همایش ملی "تازه های هپاتیت" در شهرکرد برگزارشد‪24......................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬بخش سوم‪26..............................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫اپوپتوز و فلوسایتومتری‪30.......................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری تجهیزات ازمایشگاهی‪(-‬قسمت اول)؛ سانتریفوژ‪34............................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫سندرم تخمدان پلی کیستیکو‪40................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫اهمیت اخالق در ازمایشگاه های تشخیص پزشکی‪42............................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫مروری بر نقش انتی اکسیدان ها در درمان دیابت نوع ‪44.....................................................................................2‬‬ ‫‪‬‬ ‫نانوذرات دیابت‪46......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫هودازمایشگاهی‪48....................................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫پیشرفت های اخیر در تشخیص هاری انسان‪51........................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫کبد چرب‪56...............................................................................................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫روایی و نا روایی‪59....................................................................................................................................................‬‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫نرس‬ ‫نمایشگاه تجهیزات و مواد ازمایشگاهی ساخت ایران ‪ 5‬ساله شد؛‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫سراغاز‬ ‫بازنگری برای کاهش‬ ‫هزینه ها ی طرح تحول سالمت‬ ‫طرح تحول سالمت‪ ،‬یکی از بهترین برنامه های درمانی بود که‬ ‫هدف ان برداشتن فشار هزینه های درمانی از دوش بیماران است‪.‬‬ ‫گرچه این پدیده مایه خرسندی مردم شده‪ ،‬اما پس از سه سال‬ ‫از راه اندازی این برنامه‪ ،‬کاستی های ان بیشتر نمایان شده است‪.‬‬ ‫همچنان که از اغاز‪ ،‬بسیاری ازدست اندرکاران و کارشناسان چندان‬ ‫امیدی به انجام موفقیت امیز ان نداشتند‪ ،‬این برنامه که نیاز به بودجه‬ ‫بسیاری دارد‪ ،‬بر منابع مالی ناپایدار وسازمان های بیمه های خدمات‬ ‫درمانی و تامین اجتماعی (که در گذشته توان پرداخت هزینه هایی‬ ‫بسیار کمتر از هزینه طرح تحول سالمت نداشته اند و هم اکنون زیر‬ ‫فشار بدهی های طرح درمانده اند) ساخته و پرداخته شده است‪.‬‬ ‫نجومی بودن هزینه این طرح‪ ،‬وزارتخانه را به اندیشه ی کاهش ان‬ ‫انداخته است‪ .‬چند در صدی از این هزینه ها وابسته به ازمایشگاه ها‬ ‫است‪ ،‬که بر همگان روشن است که تعرفه ی ازمایشگاه های دولتی‬ ‫به راستی پایین است و کاستن از ان به هیچ روی شدنی نیست‪.‬‬ ‫برخی معاونان و مسووالن که کلینسین و متخصص هستند‪ ،‬نسبت‬ ‫به ازمایشگاه ها اگاهی چندانی ندارند و می پندارند که اگر اداره ی‬ ‫ازمایشگاه های دانشگاهی و دولتی را به گونه ی پیمانکاری به‬ ‫یک شرکت (ترکیه ای) بسپارند‪ ،‬در صدی از این هزینه صرفه‬ ‫جویی می شود‪ .‬این مسووالن با کسانی رایزنی می کنند که یا‬ ‫مدرک علوم پایه دارند‪ ،‬که انان حتا از دور دستی بر اتش در زمینه‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی ندارند و یا با کار پردازهای شرکت های‬ ‫خصوصی مشورت می کنند‪ ،‬که ولو هم کارشناس ازمایشگاه‬ ‫باشند‪ ،‬تنها به سوداوری شرکت ها می اندیشند‪.‬‬ ‫تخصص این کسان تنها راه اندازی دستگاه است ونه تشخیص‬ ‫ازمایشگاهی‪ .‬صاحب این قلم که مدت سی و دوسال با این‬ ‫کسان سروکار داشته است‪ ،‬گواهی می دهد که این افراد حتا از‬ ‫زیر بار ضمانت یکساله دستگاه های فروخته ی خود و یا کاستی‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫کیت هایشان شانه خالی می کنند‪ ،‬چه برسد به پای بندی به پیمان‬ ‫حساس و سنگین "انجام درست و به هنگام ارمایش های بیماران‬ ‫ازمایشگاه های دانشگاهی"‪.‬‬ ‫طرح تجمیع ازمایشگاه و راه اندازی مگالب که برداشتی‬ ‫التقاطی از برخی کشورهای صنعتی است‪ ،‬ایده ی مسووالنی‬ ‫است که اگاهی چندانی در این زمینه ندارند‪ .‬اگر این مسووالن‪،‬‬ ‫ازمایشگاه های زنجیره ای الیف کانادا که ازمایشگاه های سراسر‬ ‫کانادا را در دست دارد‪ ،‬الگوی قرار می دهند‪ ،‬باید بدانند که‪:‬‬ ‫نخست‪ :‬اموزش کانادا از درمان و بهداشت جدا است و‬ ‫ازمایشگاه های زنجیره ای برای بیماران غیر دانشگاهی است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه های اموزشی که در سراسر جهان تنها در درون‬ ‫دانشگاه ها جای دارند‪ ،‬ویژه اموزش اند و اموزش چندان با صرفه‬ ‫جویی دالل مابانه همسازی ندارد‪.‬‬ ‫دوم‪ :‬همه ی هزینه های درمان و ازمایش ها برای بیمار رایگان و‬ ‫از سوی بیمه پرداخت می شود‪ .‬بیمه ها همه چیز را زیر نگاه دارند‪.‬‬ ‫نوشتن ازمایش هم مانند ایران دست و دلبازانه نیست‪.‬‬ ‫سوم‪ :‬زیر ساخت مدیریت درمان ایران با کانادا و کشورهای‬ ‫همسان کانادا‪ ،‬از بن متفاوت است‪.‬‬ ‫چهارم‪ :‬شرکتی که صاحب این ازمایشگاه های زنجیره ای است‪،‬‬ ‫خود از تراست های انحصاری و وابسته به کالن سرمایه داری‬ ‫است و اجازه ی نفس کشیدن به همکاران تازه را نمی دهد‪.‬‬ ‫پنجم‪ :‬این ازمایشگاه تنها در زمینه ی بالینی اجازه ی کار دارد‬ ‫و پاتولوژی در بیمارستان ها و ازمایشگاه های خصوصی جدا از‬ ‫ازمایشگاه های زنجیره ای انجام می شود‪.‬‬ ‫بهر روی‪ ،‬ثابت شده است که هرگونه ساختار شکنی در این باره‪،‬‬ ‫بی رایزنی با پیشکسوتان و نظر خواهی از همه ی همکاران‪،‬‬ ‫سرانجامی همانند طرح های ناموفق گذشته خواهد داشت‪.‬‬ ‫دکتر ارش دریاکار‪ -‬بورد تخصصی اسیب شناسی تشریحی و بالینی‬ ‫دکتر مائده رعیتی دماوندی (بورد تخصصی بیماری های پوست و مو)‬ ‫گزارش یک بیماری پوستی‬ ‫بیمار پسر بچه ‪ 11‬ساله ای است که با شکایت ضایعه پوستی زخمی زانوی‬ ‫چپ بدون عالمت از شش ماه قبل مراجعه کرده است‪ .‬در ابتدا یک پاپول‬ ‫کوچک در محل به وجود امده و بتدریج گسترش یافته و زخمی شده است‪.‬‬ ‫در شرح حال سابقه تماس با اب شور و شیرین‪ ،‬گزیدگی و ضربه وجود‬ ‫ندارد‪ .‬عالئمی از تب‪ ،‬لرز‪ ،‬کاهش وزن و سرفه مزمن دیده نمی شود‪.‬‬ ‫در معاینه چندین ضایعه ندولی و پالکی وروکو و اولسره همراه با‬ ‫پوسته کراست ضخیم زرد قهوه ای در سطح دورسال زانوی چپ دیده‬ ‫شده که به صورت گروهی قرار گرفته اند‪ .‬حاشیه ضایعات برامده وبنفش‬ ‫رنگ هستند‪ .‬نمای اسپوروتریکوئید (ایجاد ضایعات متعدد در امتداد مسیر‬ ‫لنفاتیک درناژ کننده) دیده نمی شود‪ .‬ضایعات در لمس گرمی و تندرنس‬ ‫ندارند(شکل ‪ .)1‬در بررسی های به عمل امده شامل ازمایشات بیوشیمی‪،‬‬ ‫تست پوستی توبرکولین (‪ )PPD‬و عکس ساده قفسه سینه مشکلی وجود‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫بیمار با تشخیص های افتراقی زیر بیوپسی شد‪.‬‬ ‫‪1) Atypical mycobacterial infection‬‬ ‫‪2) Deep mycosis, 3) Lupus vulgaris‬‬ ‫‪4) Sarcoidosis, 5) Leishmaniasis‬‬ ‫دربررسیمیکروسکوپیبافتپوستپوشیدهبااپیدرمهمراهبااکانتوز‪،‬تشکیل‬ ‫کراست‪ ،‬اروزیون و درجاتی از‪ pseudoepitheliomatous hyperplasia‬دیده شد‪.‬‬ ‫درم زیرین نواحی ابسه نوتروفیلی که در کانون هایی توسط دستجات سلول‬ ‫اپی تلیونید هیستیوسیت احاطه شده بود را نشان داد‪ .‬در رنگ امیزی زیل‬ ‫نلسون تعداد کمی باسیل در تجمعات التهابی دیده شد‪ .‬با توجه به یافته های‬ ‫میکروسکوپی به همراه یافته بالینی و‪ ،‬ازمون ‪ PPD‬و عکس‬ ‫رادیوگرافی قفسه سینه تشخیص عفونت مایکوباکتریال‬ ‫اتیپیک برای بیمار گذاشته شد(شکل های ‪ 2‬تا ‪.)7‬‬ ‫مایکوباکتریوم اتپیک ارگانیسمی از این خانواده است که‬ ‫عامل بیماری توبرکلوز یا جذام نمی باشد‪ .‬بر پایه مشخصات‬ ‫رشد میکروب به چند دسته تقسیم می شود ‪:‬‬ ‫گروه ‪ :1‬فوتوکروموژن ها‪ ،‬در مواجهه با نور رنگ‬ ‫زرد تولید می کنند‪ .‬مایکوباکتریوم مارینوم (‪)marinum‬‬ ‫و مایکوباکتریوم کانزاسی (‪)kansasii‬دو عامل شایع‬ ‫عفونت مایکوباکتریایی اتیپیک هستند‪.‬‬ ‫گروه ‪ :2‬اسکوتوکروموژن‪ ،‬در مواجهه با تاریکی‬ ‫پیگمان زرد تولید می کنند‪ .‬ارگانیسم اصلی این گروه‬ ‫مایکوباکتریوم اسکروفوالسئوم (‪ )scrofulaceum‬است‪.‬‬ ‫گروه ‪ :3‬نان کروموژن‪ ،‬ارگانیسم اصلی مایکوباکتریوم اویوم‬ ‫اینتراسلوالر )‪ (avium-intracellular‬و مایکوباکتریوم هموفیلوم‬ ‫(‪ )haemophilum‬است‪.‬‬ ‫گروه ‪ : 4‬شامل گروه سریع رشد هستند که در عرض پنج روز تولید‬ ‫کولونی می کنند‪ .‬ارگانیسم های این گروه شامل مایکوباکتریوم فورتوئیتوم‬ ‫(‪ ،)fortuitum‬مایکوباکتریوم کلونائه (‪ )chelonae‬و مایکوباکتریوم ابسسوس‬ ‫(‪ )abscessus‬می باشند‪.‬‬ ‫از بین عفونت های مایکوباکتریال اتپیکی که پوست را درگیر‬ ‫می کنند سه نوع ان اینجا بحث می شوند‪:‬‬ ‫انهایی که در اثر مایکوباکتریوم مارینوم‪ ،‬کلونائه و اولسرانس ایجاد‬ ‫می شوند‪ .‬مایکوباکتریوم مارینوم ضایعه ای به نام گرانولوم استخر شنا‬ ‫(‪ )swimming pool granuloma‬ایجاد می کند‪ .‬این ارگانیسم در ماهی یافت‬ ‫شده و در اب شیرین و شور دیده می شود و خیلی از موارد با اکواریوم و‬ ‫ماهی ارتباط دارد‪ .‬معموال سابقه ترومای قبلی یا کنونی به پوست و سطح‬ ‫اکرال بدن مثل دست ها وجود دارد‪ .‬ضایعات شامل پاپول یا ندول های‬ ‫اریتماتو بوده که سطح وروکو یا هیپرکراتوتیک دارند‪ .‬امکان درگیری‬ ‫مفاصل زیرین‬ ‫نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫گاهی ندول های‬ ‫اسپوروتریکوئید‬ ‫در یک اندام‬ ‫گسترش می یابد‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪3‬‬ ‫و درگیری گسترده تر در بیماران با نقص ایمنی رخ می دهد‪.‬‬ ‫عفونت ناشی از ارگانیسم های سریع رشد مثل مایکوباکتریوم کلونائه‬ ‫و ابسسوس بعد از انواع ضربه به بدن شامل دست کاری پزشکی و‬ ‫همچنین اعمال زیبایی ناخن و یا دراثر تزریق کورتواسترویید با سرنگ‬ ‫الوده دیده می شود‪ .‬ضایعات شامل پاپول تا ابسه هستند و به درمان‬ ‫ضد سل مقاوم بوده ولی معموال به کالری ترومایسین پاسخ می دهند‪.‬‬ ‫مایکوباکتریوم اولسرانس ضایعه ای به نام ‪ Buruli ulcer‬ایجاد می کند‪.‬‬ ‫بیماری به صورت یک ندول زیر پوستی روی ران پا یا بازو ایجاد شده‬ ‫که زخمی می شود و می تواند کامال گسترده شده و ماهیت تخریبی پیدا‬ ‫کند‪ .‬اگرچه برای درمان از انتی بیوتیک استفاده می شود ولی درمان های‬ ‫دیگر شامل گرما درمانی موضعی یا برداشت جراحی خواهد بود‪.‬‬ ‫یافته های میکروسکوپی‬ ‫یافته های میکروسکوپی مایکوباکتریوم مارینوم متفاوت بوده و شامل‬ ‫انفیلترای غالب نوتروفیلی با تولید ابسه تایک انفیلترای لنفوهیستیوسیتی‬ ‫ناحیه ای یا یک فرایند گرانولومی می باشد‪ .‬اگرچه ممکن است گرانولوم‬ ‫نوع توبرکلوئید دیده شود ولی نکروز کازئوزمعموال دیده نمی شود‪.‬‬ ‫پانیکولیت می تواند با گرانولوم مخلوط با نوتروفیل یا میکروسیست های‬ ‫چربی پوشیده شده با نوتروفیل همراه باشد‪ .‬گاهی درجات متفاوتی از‬ ‫اکانتوز و هیپرپالزی سود و اپیتلیوماتوز) ‪(pseudoepitheliomatous‬دیده‬ ‫می شود‪ .‬پیدا کردن ارگانیسم حتی با استفاده از رنگ امیزی اختصاصی‬ ‫زیل نلسون یا فایت (‪ )fite‬اغلب مشکل است اما ممکن است در بیماران‬ ‫با نقص ایمنی به تعداد زیاد یافت شود‪.‬‬ ‫مایکوباکتریوم مارینوم بزرگتر از انواع توبرکلوزیس بوده و ممکن‬ ‫است در برش های بافتی شکل‬ ‫تسبیحی داشته باشد‪ .‬گاهی بررسی‬ ‫ایمونوهیستوشیمی (‪ )IHC‬یا ‪PCR‬‬ ‫از نظر انتی ژن مایکوباکتریوم‬ ‫احتمال کشف ارگانیسم را افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬کشت نیز مفید بوده اما‬ ‫ضروری است که این نوع ارگانیسم‬ ‫در دمای اتاق کشت داده شود‪.‬‬ ‫عفونت مایکوباکتریوم کلونائه‬ ‫ابسه های نوتروفیلی درمال با التهاب گرانولومی متشکل از سلول‬ ‫اپی تلیوئید و تعدادی سلول ژانت چند هسته ای ایجاد می کند و گاهی‬ ‫ترکت های فیستول با اپیدرم ایجاد می شود‪ .‬در این موارد ممکن است‬ ‫نکروز کازئوز مرکزی دیده شود‪ .‬با رنگ امیزی اختصاصی ارگانیسم‬ ‫فقط در ‪ %25‬موارد یافت می شوند‪ .‬‬ ‫عفونت مایکوباکتریوم اولسرانس در سه مرحله ایجاد می شود‪ .‬ابتدا به‬ ‫صورت نکروز بافتی گسترده و دژنراسیون بافت پیوندی ظاهر می شود‪.‬‬ ‫نواحی عمقی زخم نمای ‪ ghost like‬ساختمان بافتی اولیه را پیدا می کند‪.‬‬ ‫در این مرحله التهاب کاهش یافته و ارگانیسم ها به راحتی یافت می شوند‪.‬‬ ‫مرحله ارگانیزان که ماکروفاژ و لنفوپالسماسل در کناره بافت نکروز یافته‬ ‫وجود داشته و با پرولیفراسیون عروق و فیبروبالست ها همراه است‪ .‬در‬ ‫مرحله بهبود عناصر گرانولومی‪ ،‬لیپید و دبری های سلولی رافاگوسیت‬ ‫کرده و مایکوباکتریوم به سختی پیدا می شود‪.‬‬ ‫تشخیص افتراقی‬ ‫واکنش گرانولوم چرکی در عفونت های مایکو باکتریوم مارینوم و‬ ‫کلونائه دیده می شود و در صورت دیدن این شکل بافتی می بایست رنگ‬ ‫امیزی اختصاصی و کشت انجام شود‪ .‬عفونت های باکتریایی دیگر و‬ ‫عفونت های قارچی نیز در تشخیص افتراقی مطرح می شوند‪ .‬در عفونت‬ ‫مایکوباکتریوم مارینوم‪ ،‬تشخیص افتراقی اسپوروتریکوز (‪)sporotrichosis‬‬ ‫نیز باید مد نظر قرار گیرد‪ .‬چون از نظر اسیب شناسی و بالینی به هم شبیه‬ ‫هستند‪ .‬در این مورد اهمیت کشت بیشتر است چرا که ارگانیسم ها به‬ ‫سختی در رنگ امیزی اختصاصی یافت می شوند‪ .‬ظاهر نکروز دهنده‬ ‫عفونت مایکوباکتریوم اولسرانس باید‬ ‫با ضایعات همراه با توکسین مثل نیش‬ ‫عنکبوت یا ضایعات دژنراتیوی که توسط‬ ‫ایسکمی یا انسداد عروقی ایجاد می شوند‬ ‫افتراق یابد‪.‬‬ ‫‪Reference:‬‬ ‫‪Patterson James W, Practical Skin‬‬ ‫‪Pathology, 1st ed., 266-8‬‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫افتتاح همزمان ‪ 15‬مرکز درمان ناباروری کشور‬ ‫با حضور وزیر بهداشت در البرز‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی‬ ‫درسفر یک روزه خود به استان البرز‪ ،‬با‬ ‫حضور در بیمارستان کمالی کرج ‪ 15‬مرکز‬ ‫درمان ناباروری در ‪ 14‬دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫کشور را به طور همزمان افتتاح کرد‪.‬‬ ‫در جریان حضور سید حسن قاضی زاده‬ ‫هاشمی وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی در استان البرز مرکز درمان ناباروری‬ ‫کمالی کرج به عنوان نخستین مرکز درمان‬ ‫ناباروری دولتی در استان البرز افتتاح شد‪.‬‬ ‫ائین بهره برداری از مراکز ناباروری از‬ ‫طریق ویدئو کنفرانس از بیمارستان کمالی‬ ‫کرج به طور همزمان برگزار و ‪ 15‬مرکز‬ ‫ناباروری در ‪ 14‬دانشگاه و دانشکده علوم‬ ‫پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سراسر‬ ‫کشور افتتاح شد‪.‬‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی‬ ‫که در ماه اخیر به استان البرز سفر کرده‬ ‫است‪ ،‬همچنین با حضور در کارخانه تولید‬ ‫تجهیزات دارویی فارمد در شهرستان اشتهارد‬ ‫از بخش های مختلف این شرکت بازدید کرد‪.‬‬ ‫سید حسن قاضی زاده هاشمی همچنین از‬ ‫کارخانه مدی تک سیس تولید کننده انواع‬ ‫صافی دیالیز‪ ،‬خط تولید کارخانه نواتیس‬ ‫طب تولید کننده انواع ماشین های خط‬ ‫تولید پزشکی‪ ،‬دستگاه تصفیه اب پزشکی‬ ‫و تخت دیالیز‪ ،‬کارخانه نوا فارمد کیمیا تولید‬ ‫کننده و تامین مواد اولیه دارویی از جمله‬ ‫پودر بی کربنات سدیم و محلول ضد عفونی‬ ‫ماشین دیالیز بازدید کرد‪.‬‬ ‫در ادامه وی از کارخانه در حال احداث‬ ‫فارمد پالست تولید کننده انواع گرانول ها‬ ‫و قطعات پلیمری گرید پزشکی دیدار و‬ ‫از نزدیک در جریان روند این واحدهای‬ ‫تولیدی قرار گرفت‪.‬‬ ‫افتتاح کلینیک ویژه تخصصی و فوق‬ ‫تخصصی امام علی (ع)‪ ،‬مرکز تصویربرداری‬ ‫بیمارستان شهید مدنی و مرکز تصویربرداری‬ ‫بیمارستان کمالی امروز با حضور وزیر‬ ‫بهداشت افتتاح می شود‪.‬‬ ‫با حضور وزیر بهداشت انجام گرفت‪:‬‬ ‫افتتاح ‪ 220‬پروژه حوزه سالمت استان سیستان و بلوچستان‬ ‫وزیر بهداشت در دویست و پنجاه و‬ ‫یکمین سفر استانی و هفتمین سفر به‬ ‫استان سیستان و بلوچستان‪ 220 ،‬پروژه‬ ‫حوزه سالمت این استان را از طریق‬ ‫ویدیو کنفرانس و به طور همزمان‬ ‫افتتاح کرد‪.‬‬ ‫‪ 220‬پروژه حوزه سالمت(طرح‬ ‫تفتان) این استان در سه دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی زاهدان و زابل و دانشکده‬ ‫علوم پزشکی)‪ (Medical Sciences‬ایرانشهر‬ ‫در زیربنای ‪ 40‬هزار متر مربع و با اعتباری‬ ‫حدود ‪ 66‬میلیارد تومان ساخته و تجهیز شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این ‪ 220‬پروژه شامل ‪ 100‬خانه بهداشت‬ ‫روستایی‪ 36 ،‬مرکز جامع خدمات سالمت‬ ‫شهری و روستایی‪ 10 ،‬مرکز تسهیالت‬ ‫زایمانی‪ 36 ،‬واحد مسکونی پزشک و ماما در‬ ‫روستا‪ 19 ،‬پایگاه سالمت شهری‪ 15 ،‬پایگاه‬ ‫اورژانس(‪ ،)Emergency‬مرکز اموزش‬ ‫بهورزی چابهار‪ ،‬بیمارستان دارالشفاء‬ ‫میرجاوه‪ ،‬کلینیک ویژه سالمت شهر‬ ‫زاهدان و ستاد شبکه بهداشت و درمان‬ ‫چابهار است‪.‬‬ ‫براساس گزارش وبدا‪ ،‬دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی زاهدان دارای ‪ 103‬پروژه‪ ،‬زابل‬ ‫دارای ‪ 53‬پروژه و دانشکده علوم پزشکی‬ ‫ایرانشهر دارای ‪ 64‬پروژه بهداشتی و‬ ‫درمانی در این طرح هستند‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اولین واکسن ماالریا در سال ‪ ۲۰۱۸‬ازمایش می شود‬ ‫سازمان جهانی بهداشت اعالم کرده‬ ‫است‪ :‬این واکسن (‪ )vaccine‬از این قابلیت‬ ‫برخوردار است تا جان ده ها هزار انسان را‬ ‫حفظ کند‪ .‬هر چند هنوز مشخص نیست‬ ‫ایا امکان پذیر خواهد بود که این واکسن‬ ‫در فقیرترین بخش های جهان مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫به گفته محققان این واکسن باید در چهار‬ ‫مرحله به افراد داده شود‪ .‬ابتدا برای سه ماه‬ ‫متوالی و ماهی یک بار و ‪ ۱۸‬ماه بعد مرحله‬ ‫چهارم واکسن را دریافت می کنند‪ .‬این‬ ‫واکسن طی ازمایش های کلینیکی کنترل‬ ‫شده تولید شده اما کارشناسان مطمئن‬ ‫نیستند بتوان از ان در شرایط واقعی که‬ ‫دسترسی به خدمات سالمتی محدود است‪،‬‬ ‫به کار گرفته شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل کارشناسان سازمان جهانی‬ ‫بهداشت (‪ )WHO‬تصمیم گرفته اند تا استفاده‬ ‫از این واکسن به صورت ازمایشی در سه‬ ‫کشور انجام و بررسی شود ایا شرایط برای‬ ‫اجرایی شدن کامل برنامه واکسیناسیون‬ ‫ماالریا وجود دارد‪.‬‬ ‫دکتر «ماتشیدیسو موئتی» رئیس منطقه ای‬ ‫سازمان جهانی بهداشت برای افریقا گفت‪:‬‬ ‫تولید واکسن ماالریا خبر شگفت اوری‬ ‫است‪ .‬همچنین اطالعات جمع اوری شده‬ ‫در برنامه ازمایشی کمک می کند تا در مورد‬ ‫استفاده گسترده تر از این واکسن تصمیم‬ ‫گیری شود‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬وجود واکسن‬ ‫در کنار دیگر روش های مقابله کننده با‬ ‫ماالریا(‪ )Malaria‬می تواند به نجات جان‬ ‫ده ها هزار نفر در افریقا کمک کند‪.‬‬ ‫قرار است ازمایش این واکسن روی بیش‬ ‫از ‪ ۷۵۰‬هزار کودک پنج تا ‪ ۱۷‬ماهه شود‪.‬‬ ‫کشف انواع جدیدی از سلول های خونی‬ ‫محققان موفق به کشف دسته جدیدی از‬ ‫مولکول هایی به نام انتــی ژن وجود دارد‪.‬‬ ‫به گزارشــی ازپایگاه خبــری مدیکال‬ ‫سیستم ایمنی شــناخته می شود‪ .‬همچنین‬ ‫این مولکول ها به عنوان ســلول های‪ T‬در‬ ‫سلول های سیستم ایمنی بدن انسان شدند‪.‬‬ ‫ماکروفاژهــا که وظیفه اصلــی انان هضم‬ ‫ساینس‪ ،‬این ســلول ها دسته جدیدی از‬ ‫ضایعات سلول هاســت‪ .‬مهمترین وظیفه‬ ‫ســلول های دندریتیک و مونوســیت در‬ ‫این دو نوع ســلول‪ ،‬دفاع از بدن در برابر‬ ‫سیستم ایمنی هســتند‪ .‬در این دستاورد‬ ‫انواع عفونــت و عوامل بیماری زاســت‪.‬‬ ‫جدید که توســط یک گروه تحقیقاتی از‬ ‫کالج ســلطنتی لندن صورت گرفته‪ ،‬دو‬ ‫زیرگروه ســلولی جدید از مونوسیت ها و‬ ‫دو زیرگروه جدید از سلول های دندریتیک‬ ‫کشــف شده اســت‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬در این‬ ‫پروژه یک پیش ساز ســلول دندریتیک نیز‬ ‫شناسایی شده است‪.‬‬ ‫محققان برای دســتیابی به این سلول های‬ ‫جدید‪ ،‬از روشی به نام ژنومیک تک سلولی‬ ‫برای تحلیل الگوهای بیان ژن در سلول های‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫خون انسان استفاده کرده اند‪ .‬ژنومیک شامل‬ ‫تجزیه و تحلیل داده ها و اطالعات ژنتیکی‪،‬‬ ‫به خصوص ژنوم موجودات است‪ .‬پیش از‬ ‫این نیز انواع مختلفی از ســلول های ایمنی‬ ‫با استفاده از نشانگرهای پروتئینی شناسایی‬ ‫شده اند؛ ولی روش ژنومیک تک سلولی در‬ ‫شناســایی و کشف ســلول های نادر بسیار‬ ‫ارزشمند و دقیق است‪.‬‬ ‫روی ســطح ســلول های دندریتیــک‪،‬‬ ‫این پژوهش اطالعات ارزشــمندی را در‬ ‫زمینه نحوه عملکرد سیستم ایمنی و مبارزه‬ ‫با انواع بیماری هــا در اختیار محققان قرار‬ ‫می دهد‪ .‬قدم بعدی بررسی سیستم ایمنی به‬ ‫منظور کشف سلول های جدید است‪.‬‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫شناسایی مولکول موثردرتشخیص ودرمان سرطان‬ ‫محققان موفق به شناسایی مولکولی با نام‬ ‫‪ SPRIGHTLY‬شدند که می تواند در تشخیص‬ ‫و درمان سرطان موثر باشد‪.‬‬ ‫به گزارشی ازپایگاه خبری مدیکال‬ ‫ساینس‪ ،‬مطالعات محققان موسسه پزشکی‬ ‫‪ SBP‬در امریکا نشان می دهد این مولکول‬ ‫یک نشانگر بیولوژیکی است که می تواند‬ ‫سرطان و پیشرفت بیماری را تشخیص دهد‪.‬‬ ‫در این مطالعه امده است این مولکول مانند‬ ‫مرکز ژن های مرتبط با سرطان در هسته سلول‬ ‫عمل می کند و می توان از این ژن ها به صورت‬ ‫فردی یا در ترکیب با این مولکول‪ ،‬به عنوان‬ ‫هدف درمانی برای مبارزه با سرطان استفاده کرد‪.‬‬ ‫در واقع مولکول ‪ SPRIGHTLY‬نقش مهمی‬ ‫در سلول دارد و اختالل در عملکرد ان‬ ‫می تواند منجر به بروز بیماری شود‪.‬‬ ‫میزان این مولکول در سلول های سرطانی‬ ‫پوست بسیار بیشتر از سلول های سالم‬ ‫پوست است و میزان این مولکول در‬ ‫سلول های سرطانی پروستات افزایش‬ ‫می یابد؛ بنابراین می تواند به عنوان نشانگر‬ ‫سرطان مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫محققان در تالش هستند تا به کمک‬ ‫روش های ویرایش ژن و روش های‬ ‫دیگر با استفاده از این مولکول درمان‬ ‫سرطان را سرعت دهند یا از متاستاز ان‬ ‫جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫در‬ ‫تحقیقات‬ ‫این‬ ‫نتایج‬ ‫نشریه‪ Science Advances‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫رئیس کنگره بین المللی تولید مثل‪:‬‬ ‫تبدیل سلول های بنیادی به اسپرم و تخمک انسان‪ ،‬هنوز بالینی نشده است‬ ‫رئیس سومین کنگره بین المللی تولید مثل‪،‬‬ ‫یکی از پنل های تخصصی این کنگره را تبدیل‬ ‫سلول های بنیادی به اسپرم و تخمک اعالم کرد و‬ ‫گفت‪ :‬در جهان دستاوردهای تحقیقاتی خوبی در‬ ‫زمینه تمایز سلول های بنیادی به اسپرم و تخمک‬ ‫انسان حاصل شده‪ ،‬اما این موضوع هنوز وارد‬ ‫حوزه درمان و بالینی نشده است‪.‬‬ ‫دکتر محمدحسین نصراصفهانی افزود‪:‬‬ ‫محققان در زمینه تحقیقات به نتایج مطلوب و‬ ‫پیشرفت های بسیار خوبی دست یافته اند اما‬ ‫استفاده درمانی ان نیاز به کار بیشتر دارد‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬در دنیا روی حیوانات‬ ‫ازمایش های متعدد شده و توانسته اند اسپرم‬ ‫و جنین موش را تولید کنند‪ .‬مطالعات روی‬ ‫حیوانات باید به صورت مکرر انجام شود تا‬ ‫براساس نتایج مثبت ان‪ ،‬بتوان فعالیت روی‬ ‫انسان را اغاز کرد‪.‬‬ ‫نصر اصفهانی اظهار کرد‪ :‬تحقیقات در ایران‬ ‫نیز همانند سایر کشورها در حال انجام است‬ ‫و تعدادی از مراکز تحقیقاتی کشور در این‬ ‫زمینه فعال هستند و توانسته اند نتایج خوبی‬ ‫در حوزه پژوهش به دست اورند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬احتماال یکی از اخرین سلول هایی‬ ‫که می تواند بالینی شود‪ ،‬تولید اسپرم و تخمک از‬ ‫سلول ینیادی است اما امید تحقق این موضوع مهم‬ ‫در بین محققان دنیا همچنان وجود دارد‪.‬‬ ‫رئیس سومین کنگره بین المللی تولید مثل‬ ‫گفت‪ :‬وقتی سلول درمانی در شخصی انجام‬ ‫می دهیم‪ ،‬جوابگوی همان فرد هستیم اما موضوعات قابل ارائه در این کنگره است‪.‬‬ ‫وقتی که سلول درمانی با هدف تولید اسپرم‬ ‫سومین کنگره بین المللی تولید مثل همزمان‬ ‫و تخمک صورت می گیرد‪ ،‬باید جوابگوی با دومین کنگره بین المللی علوم سالمت‬ ‫نسل های اینده باشیم که این موضوع نشان باروری و فرزنداوری از ‪ 30‬اردیبهشت تا‬ ‫دهنده اهمیت و دقت کار است‪.‬‬ ‫اول خرداد ماه در مرکزهمایش های بین‬ ‫وی به برگزاری سومین کنگره بین المللی تولید المللی رازی برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫مثل اشاره کرد و گفت‪ :‬تازه ترین دستاوردهای‬ ‫جایگزین کردن سلو ل های بیمار با‬ ‫حوزه نازایی(‪ ،)Infertility‬روش های نوین نازایی سلو ل های سالم را سلو ل درمانی‪(Cell‬‬ ‫ی نامند و مانند فرایند جایگزین‬ ‫و حمایت از ناباروران از مهمترین موضوعات )‪ Therapy‬م ‬ ‫قابل ارائه در این کنگره است‪.‬‬ ‫کردن اندام است با این تفاوت که به جای‬ ‫نصراصفهانی ادامه داد که تکنیک های جدید اندام تنها از سلو ل ها بهره می گیرند‪ .‬سلول‬ ‫تشخیص ناهنجاری های جنین قبل از النه های بنیادی می تواند سرچشمه جایگزین و‬ ‫ص یافته باشند‪.‬‬ ‫گزینی و روش های نوین در درمان ناباروری نوشدن سلول های تخص ‬ ‫از طریق باروری شخص ثالث از دیگر‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪7‬‬ ‫اصالحیه‬ ‫بدینوسیله مطالب چاپ شده در صفحات ‪9‬تا‪ 15‬مجله تشخیص ازمایشگاهی شماره پیشین)‪ (134-135‬به شرح زیر اصالح می گردد‪.‬‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫گزار ش‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های الیگودرز‬ ‫رئیس اداره امور ازمایشگاه های الیگودرز؛‬ ‫با چالش کمبود منابع انسانی‬ ‫در نوبت های مختلف کاری مواجهیم‬ ‫شهر الیگودرز در ناحیه کوهستانی و با اب و هوایی بسیار سرد در شرق استان لرستان واقع شده است‪ .‬مرکز این شهرستان‪ ،‬شهر‬ ‫الیگودرز است‪ .‬فرمانداری الیگودرز در سال ‪ ۱۳۳۷‬تاسیس شد‪ .‬شهرستان الیگودرز دارای بخش های مرکزی‪ ،‬زز و ماهرو‪ ،‬بشارت (ذلقی)‪،‬‬ ‫بربرود شرقی و بربرود غربی است‪ .‬جمعیت این شهرستان ‪ ۱۴۰۰۰۰‬نفر و وسعت ان ‪ ۵۸۷۰‬کیلومترمربع است که ساکنین ان به لری‬ ‫بختیاری صحبت می کنند‪ .‬ریشه نام گذاری ان را برخی از ریشه ال گودرز و برخی نیز ان را از واژه الیورز (گندم سرخ) دانسته اند‪ .‬این شهر‬ ‫از طریق محور شمالی با شهرهای خمین‪ ،‬محالت‪ ،‬اراک و از طریق محور جنوبی با شهرهای دزفول و فریدون شهر و کوهرنگ‪ ،‬از طریق‬ ‫محور شرقی با شهرهای داران‪ ،‬گلپایگان و خوانسار و از طریق محور غرب و شمال غربی نیز با شهرهای ازنا‪ ،‬دورود‪ ،‬شازند‪ ،‬بروجرد و‬ ‫خرم اباد ارتباط دارد‪ .‬شبکه بهداشت و درمان شهرستان الیگودرز با ‪ 154802‬نفر جمعیت تحت پوشش‪ 65،‬خانه بهداشت و ‪ 15‬مرکز‬ ‫روستایی‪ 378 ،‬روستایی تحت پوشش و ‪ 34568‬خانوار در حال خدمت رسانی به مردم جهت ارتقای سالمت جامعه است‪.‬‬ ‫پریوشتوکلی‪،‬دانشاموختهدکترایعلومازمایشگاهیمسئولادارهامورازمایشگاه هایشبکهبهداشتودرمانشهرستانالیگودرزاست‪.‬‬ ‫وی‪ 29‬سال سابقه ی کاردارد و از سال‪ 71‬مشغول به کار است‪ .‬در ادامه با فعالیت های وی و این اداره بیشتر اشنا می شویم‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪9‬‬ ‫برنامه ریزی ازمایشگاه مرجع سالمت و‬ ‫هماهنگی با وزارت بهداشت جهت اختصاص بودجه‬ ‫عمرانی و تجهیزات و نیروی انسانی و اعمال قوانین بهتر‬ ‫شغلیبرایهمکارانازمایشگاهیراهکارپیشنهادی‬ ‫بنده برای حل چالش های موجود است‬ ‫‪ ‬لطفا در ابتدا ازفعالیت ها و سوابق خود بگویید؟‬ ‫اولین دکترازمایشگاه در ان شهر بوده ام‪ .‬در دانشکده‬ ‫پرستاری‪ ،‬تدریس و راه اندازی ازمایشگاه های دانشکده را‬ ‫داشته ام‪ ،‬در ان زمان شبکه بهداشت دارای یک بیمارستان‬ ‫(امام جعفر صادق) و یک ازمایشگاه درمانگاهی (‪17‬‬ ‫شهریور) بود‪ .‬در شروع کار تمام تالشم به روز کردن‬ ‫ازمایشگاه ها بود‪ .‬در ان زمان کاردان و کارشناس‬ ‫ازمایشگاه بسیار کم بود ولی در حال حاضر شاهد‬ ‫پیشرفت بسیار در برنامه ریزی نیروی انسانی ازمایشگاه ها‬ ‫هستیم‪ .‬در حوزه معاونت درمان دو بیمارستان وابسته به‬ ‫دانشگاه داریم‪ ،‬بیمارستان امام جعفر صادق و بیمارستان‬ ‫شهید دکتر ولیان‪ .‬عالوه بر ازمایشگاه های بیمارستانی ‪4‬‬ ‫تا ازمایشگاه خصوصی هم داریم‪ .‬در حوزه ی معاونت‬ ‫بهداشت هم ازمایشگاه مرکزی و مرجع شبکه واقع‬ ‫است که با طرح تجمیع ازمایشگاه های بهداشتی در‬ ‫این مرکز فعالیت می کند‪ .‬مانند ازمایشگاه سل‪ ،‬ماالریا‬ ‫و غیره‪ .‬عالوه بر ازمایش های بیمه روستایی در شبکه‬ ‫ازمایشگاه های روستایی داریم که اوایل کار‪ ،‬اموزش‬ ‫بهورزها و دارویارها را در برنامه داشتیم ولی با افزایش‬ ‫تعداد نیروهای فنی ازمایشگاهی و طرح تحول نظام‬ ‫سالمت‪ ،‬ازمایشگاه های روستایی وضعیت بهتری را‬ ‫پیداکرده اند‪ .‬همچنین در روستاهای نزدیک به شهر‪ ،‬مراکز‬ ‫نمونه گیری نیز احداث شده است‪ .‬ممیزی و بازرسی از‬ ‫کلیه ازمایشگاه ها توسط این واحد و همکاری سایر‬ ‫کارشناسان ازمایشگاه صورت می گیرد‪ .‬برنامه ریزی و‬ ‫نظارت و اجرای برنامه های اموزشی جهت توانمندسازی‬ ‫و ارتقای علمی کارکنان و به روز کردن اطالعات راداریم‪.‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪ ‬خواهشمند است درباره کار ویژه ی اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها توضیح بفرمایید‪.‬‬ ‫ فعالیت اداره امور ازمایشگاه ها شامل نظارت فنی و‬‫اجرایی در امور ازمایشگاه های تابعه است‪ .‬عالوه بر ان‬ ‫بنده مسئول فنی ازمایشگاه مرکز نیز هستم‪.‬‬ ‫ نظارت و هماهنگی استانداردسازی روش های‬‫ازمایشگاهی و اجرای کلیه قوانین و مقررات و دستورات‬ ‫العمل های ازمایشگاهی که به ما تحویل داده می شود‪.‬‬ ‫ مدیریت اطالعات ازمایشگاهی و جمع اوری و‬‫تدوین امار و اطالعات موردنیاز اداره کل مرجع سالمت‬ ‫به عهده ی این واحد است‪.‬‬ ‫رسیدگی به شکایات از مراکز تابعه‪ ،‬تعیین محل‬‫خدمت کارکنان ازمایشگاه اعم از‪ :‬استخدامی‪ ،‬طرحی‪،‬‬ ‫پیام اور‪...‬‬ ‫ تهیه تجهیزات و کیت و فراورده های ازمایشگاهی و‬‫نحوه توزیع ان ها بعد از کسب اطمینان از کیفیت ان ها‪.‬‬ ‫ هماهنگی و نظارت بر امور واحدهای مشترک‬‫با ازمایشگاه مانند واحد مبارزه با بیماری ها‪ ،‬بهداشت‬ ‫محیط‪ ،‬بهداشت خانواده و ‪ ...‬در امر خدمت رسانی‬ ‫به مردم همه عواملی هستند که مستقیم ًا به این واحد‬ ‫مربوط می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬این اداره ی زیر نظر ریاست دانشگاه است یا‬ ‫معاونت درمان ؟‬ ‫بله‪ .‬این واحد زیر نظر شبکه بهداشت و بالطبع زیر‬ ‫نظر ریاست دانشگاه علوم پزشکی لرستان است‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر پرسنل دارید و وظایف هر بخش‬ ‫چیست؟‬ ‫برنامه ی کلی واحد امور ازمایشگاه ها به عهده ی‬ ‫خودم است‪ .‬وظایف محوله با برنامه ریزی‪ ،‬ابتدا‬ ‫به سوپروایزر هر ازمایشگاه و بعد به کارشناسان‬ ‫‪ ‬تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با مدیریت‬ ‫بودجه دانشگاه چگونه است؟‬ ‫مطلوب است و درکل راضی هستیم‪ .‬در این چند سال‬ ‫حتی در سخت ترین شرایط‪ ،‬هم شهرستان وهم دانشگاه‬ ‫خوب عمل کرده اند و حتی در مواردی بیشتر از توان‬ ‫موجود جهت براورده شدن نیاز ازمایشگاه ها تالش شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫نیاز مبرم به تجهیزات تخصصی مثل کانتر سی دی‬ ‫خور و ‪ ،PCR‬اناالیزر ایمونولوژی‪ ،‬میکروسکوپ فلوئورسنت‪،‬‬ ‫ایمونوهیستوشیمی و‪ ...‬احساس می شود‬ ‫ممیزی واگذار می شود‪ .‬وظایف عمده ی همکاران در این‬ ‫واحد‪ ،‬برنامه ریزی منظم در به سامان نمودن فعالیت های‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬ممیزی و بازرسی مستمر ازمایشگاه ها و تنظیم‬ ‫و ارائه گزارش ها به امور ازمایشگاه های دانشگاه ها‪،‬‬ ‫نیازسنجی اموزشی و همکاری در برگزاری کارگاه های‬ ‫اموزشی‪ ،‬تدوین و اجرای دستورالعمل ها است‪.‬‬ ‫‪ ‬نحوه ی نظارت بر مدیریت نگهداشت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه صورت است ؟‬ ‫مدیریت حفاظت از تجهیزات ازمایشگاهی درواقع به‬ ‫عهده مسئول فنی واحد یا سوپروایزر ازمایشگاه هاست و‬ ‫نظارت بر حسن انجام ان توسط ممیزی های واحد طبق‬ ‫چک فهرست های ازمایشگاه مرجع سالمت انجام می شود‪.‬‬ ‫وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی و‬ ‫‪‬‬ ‫کالیبراسیون در مورد تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫چگونه اجرا می شود ؟‬ ‫کلیه ی ازمایشگاه های تحت پوشش اداره امور شهرستان‬ ‫در برنامه ی ‪ 3 ،EQAP‬مرتبه در سال شرکت کرده که‬ ‫بدین صورت صحت تست ها بررسی می شود و در برنامه‬ ‫‪ IQC‬دقت هر ازمایشگاه محک زده می شود‪ .‬انالیز داده ها به‬ ‫عهده ی مسئول فنی است و مستندات طبق چک لیست توسط‬ ‫همکاران ممیزی موردبررسی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬چه چالش هایی برای انجام منسجم و قدرتمند‬ ‫فرایندهای مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه ها‬ ‫وجود دارد و راهکارهای پیشنهادی شما چیست ؟‬ ‫اولین چالش کمبود منابع انسانی در نوبت های مختلف‬ ‫کاری است‪ .‬یا باید بومی باشند و یا نهایت مشمول طرح‬ ‫هستند‪ .‬یک نفر نیروی کاری ممکن است در چندین‬ ‫بخش ازمایشگاه‪ ،‬نیاز به فعالیتش باشد‪ .‬درازمایشگاه های‬ ‫مراکز روستایی نیاز به فضا و تاسیسات و همچنین‬ ‫تجهیزات بهتری است‪ .‬نداشتن رضایت شغلی کارکنان‬ ‫در مقایسه با سایر همکاران بخش های مختلف بهداشت‬ ‫و درمان ازلحاظ حقوق و مزایا از چالش های دیگر‬ ‫است‪ .‬برنامه ریزی ازمایشگاه مرجع سالمت و هماهنگی‬ ‫با وزارت بهداشت جهت اختصاص بودجه عمرانی و‬ ‫تجهیزات و نیروی انسانی و اعمال قوانین بهتر شغلی‬ ‫برای همکاران ازمایشگاهی راهکارپیشنهادی بنده برای‬ ‫حل چالش های موجود است‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا کمبود و ضعفی درازمایشگاه های استان‬ ‫ ‬ ‫درزمینه اقالم و تجهیزات وجود دارد؟ چه دستگاه ها و‬ ‫اقالمی؟‬ ‫کلیه ازمایشگاه ها مجهز به تجهیزات مکانیزه برای انجام‬ ‫ازمایش های مختلف هستند‪ .‬نیاز مبرم به تجهیزات تخصصی‬ ‫مثل کانتر سی دی خور و ‪ ،PCR‬اناالیزر ایمونولوژی‪،‬‬ ‫میکروسکوپ فلوئورسنت‪ ،‬ایمونوهیستوشیمی و‪ ...‬احساس‬ ‫می شود‪ .‬امیدوارم قبل از بازنشستگی من این دستگاه ها هم‬ ‫خریداری شود و ازمایشگاه ها با تمام توان بادانش روز جلو‬ ‫بروند‪ .‬به امید روزی که ازمایشگاه های کشور عزیزمان ایران‬ ‫در دنیا سرامد باشد‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪11‬‬ ‫همایش‬ ‫دهمین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره کشوری ارتقای کیفیت‬ ‫معوقات بیمه ها و تعرفه‬ ‫دو چالش مهم ازمایشگاه های تشخیص طبی‬ ‫دهمین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره‬ ‫هیپوفیز‪ -‬گناد‪ ،‬تازه های تشخیص ازمایشگاهی‪-‬‬ ‫کشوری ارتقای کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫میکروب شناسی‪ ،‬مدیریت علمی در ازمایشگاه‪،‬‬ ‫تشخیص پزشکی ایران باهدف اعتالی علم و‬ ‫تازه های تشخیص ازمایشگاهی‪ -‬ایمونولوژی‬ ‫ارتقای خدمات ازمایشگاه تشخیص طبی به‬ ‫و سرولوژی‪ ،‬نقش اموزش علوم ازمایشگاهی‬ ‫مدت ‪ 4‬روز از ‪ 31‬فروردین تا ‪ 3‬اردیبهشت ‪96‬‬ ‫در تامین مسئولین فنی ازمایشگاه‪ ،‬ازمایشگاه‬ ‫دهمین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره‬ ‫و بالین – چاقی‪ ،‬پزشکی فرد محور‪ ،‬مدیریت‬ ‫کشوری ارتقاء کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫فناوری اطالعات در ازمایشگاه‪ ،‬ازمایشگاه و بالین‬ ‫تشخیص پزشکی ایران با حضور جمعی از‬ ‫– هموگلوبینوپاتی ها در مرکز همایش های میالد‬ ‫فعاالن ایرانی و خارجی این حوزه با محوریت‬ ‫تهران برگزار شد‪ .‬گفتنی است دکتر سید مهدی‬ ‫اخالق و حقوق در ازمایشگاه بالینی‪ ،‬ازمایشگاه‬ ‫بوترانی به عنوان رییس کنگره‪ ،‬دکتر رضا محمدی‬ ‫و بالین – بیومارکرهای بیماری های قلبی عروقی‪،‬‬ ‫دبیر علمی و دکتر علی صادقی تبار دبیر اجرایی‬ ‫چالش های پیش رو در ازمایشگاه ها‪ :‬نظام ارجاع‪،‬‬ ‫کنگره امسال بودند‪.‬‬ ‫شبکه های ازمایشگاهی‪ ،‬مگالب ها‪ ،‬ازمایشگاه و‬ ‫بالین‪ -‬بیومارکرها در نورولوژی‪ ،‬استانداردسازی و‬ ‫یکسان سازی روش های ازمایشگاهی‪ ،‬ازمایشگاه‬ ‫و بالین – انمی ها‪ ،‬ازمایشگاه و بالین – دیابت‬ ‫و تازه های ان‪ ،‬تازه ای تشخیص ازمایشگاهی‪-‬‬ ‫بیوشیمی‪ ،‬ازمایش های تعیین حساسیت ضد‬ ‫میکروبی و مهار مقاومت میکروبی‪ ،‬ازمایشگاه‬ ‫و بالین – بیومارکرهای سرطان‪ ،‬غربالگری قبل‬ ‫از تولد – چالش ها و روش های نوین‪ ،‬مقایسه‬ ‫نظام ازمایشگاهی در ایران با سایر کشورها‪،‬‬ ‫اعتباربخشی ازمایشگاه های تشخیص پزشکی‪،‬‬ ‫ازمایشگاه و بالین – اختالالت هورمونی محور‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫معوقات بیمه ها و تعرفه دو چالش مهم‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص طبی‬ ‫رییس کنگره ضمن خیرمقدم خدمت‬ ‫دکتر حریرچی قائم مقام وزارت بهداشت‬ ‫و دکتر سمیعی مدیریت ازمایشگاه مرجع‬ ‫سالمت‪ ،‬همچنین هیئت مدیره انجمن‬ ‫علوم ازمایشگاهی‪ ،‬انجمن متخصصین‬ ‫علوم ازمایشگاهی‪ ،‬انجمن اسیب شناسی‬ ‫و تمامی مهمانان گرامی ایرانی و خارجی‬ ‫افزود‪ :‬ازمایشگاه تشخیص طبی در چند سال‬ ‫اخیر دچار چالش های بسیار ازنظر علمی‪،‬‬ ‫صنفی‪ ،‬فنی و مدیریتی شده است‪ .‬بحث های‬ ‫تعرفه و معوقات بیمه ها مشکالت زیادی برای‬ ‫شرکت ها پیش اورده است و مسائل دیگر‪.‬‬ ‫رئیس دهمین کنگره بین المللی ارتقاء‬ ‫کیفیت خدمات ازمایشگاهی تشخیص‬ ‫پزشکی ایران گفت‪ :‬ازمایشگاهها در چندسال‬ ‫اخیر با چالش های علمی‪ ،‬صنفی و مدیریتی‬ ‫مواجه اند که معوقات بیمه ها‪ ،‬تعرفه و تجمع‬ ‫و شبکه سازی از جمله ان است‪.‬‬ ‫وی در ایین افتتاحیه دهمین کنگره‬ ‫بین المللی و پانزدهمین کنگره کشوری‬ ‫ارتقاء کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫تشخیص پزشکی ایران در سالن‬ ‫همایش های برج میالد تهران افزود‪ :‬این‬ ‫کنگره با بهره گیری از ظرفیت علمی‪،‬‬ ‫صاحب نظران این حوزه در تالش است‬ ‫تا راهکارهای مناسب برای حل اینگونه‬ ‫چالش ها ارائه کند‪.‬‬ ‫وی بر لزوم توجه بیشتر به ازمایشگاه ها تاکید‬ ‫کرد و گفت‪ :‬ازمایشگاه ها مورد توجه قرار‬ ‫نمی گیرند و این روند باید تغییر پیدا کند تا‬ ‫شاهد توجه جدی به انها باشیم‪.‬‬ ‫بوترابی به معوقات بیمه ها به ازمایشگاه ها‬ ‫اشاره کرد و گفت‪ :‬ازمایشگاه ها با هزینه های‬ ‫خود دستگاه و کیت ازمایشگاهی تهیه و‬ ‫نمونه های بیماران را انجام می دهند اما هزینه ها‬ ‫از سوی بیمه ها به موقع پرداخت نمی شود‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه معوقات بیمه ها به طور‬ ‫معمول به ‪ 8‬تا ‪ 12‬ماه می رسد‪ ،‬گفت‪ :‬تامین‬ ‫اجتماعی تیر ماه ‪ 95‬با حدود هشت ماه تاخیر‬ ‫هزینه های ازمایشگاه ها را به پرداخت کرد و بقیه‬ ‫بیمه ها هم بین‪ 5‬تا‪ 6‬ماه در این زمینه تاخیر دارند‪.‬‬ ‫بوترابی تاکید کرد که ما می خواهیم‬ ‫تعرفه های ازمایشگاهی براساس قیمت‬ ‫تمام شده ازمایش ها باشد که این پیشنهاد‬ ‫به وزارت بهداشت ارسال شده است‪.‬‬ ‫وی به محورهای این همایش اشاره‬ ‫کرد و گفت‪ :‬در این کنگره ‪ 22‬محور در‬ ‫حوزه های علمی و مدیریتی مورد بحث و‬ ‫بررسی کارشناسان قرار می گیرد‪.‬‬ ‫بوترابی‪ ،‬پزشکی فرد محور‪،‬‬ ‫استانداردسازی و یکسان سازی خدمات‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬دیابت و تازه های ان و‬ ‫مدیریت علمی در ازمایشگاه ها را از جمله‬ ‫محورهای جدید مطرح شده در این کنگره‬ ‫علمی معرفی کرد‪.‬‬ ‫در ادامه دبیر علمی پانزدهمین‬ ‫کنگره ی کشوری ارتقای کیفیت خدمات‬ ‫ازمایشگاهی گفت‪ :‬این کنگره از همان ابتدا‬ ‫در ارائه فضای صمیمی و دوستانه برای‬ ‫تبادالت علمی بین محققان و صاحب نظران‬ ‫و کارشناسان علوم ازمایشگاهی و رشته های‬ ‫وابسته پیشرو بوده است که نتایج ان اشنایی‬ ‫با علوم و تکنولوژی های روز دنیا و استفاده‬ ‫از علوم و تکنولوژی در ارتقاء خدمات‬ ‫ازمایشگاه ها بوده است‪ .‬همانند دوره های‬ ‫گذشته مشارکت اساتید و محققان داخلی‬ ‫و خارجی از طریق سخنرانی ها‪ ،‬برگزاری‬ ‫کارگاه ها و ارائه پوسترها نقش اساسی در‬ ‫افزایش کارایی این کنگره دارد‪.‬‬ ‫دبیرعلمی دهمین کنگره بین المللی‬ ‫ارتقاء کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫تشخیص پزشکی ایران‪ ،‬گفت‪ 360 :‬مقاله‬ ‫به دبیرخانه این کنگره ارسال شده که ‪66‬‬ ‫مقاله به صورت سخرانی و ‪ 194‬مقاله به‬ ‫صورت پوستر ارائه خواهد شد‪.‬‬ ‫رضا محمدی تعداد کارگاههای اموزشی‬ ‫این کنگره را ‪ 40‬مورد در حوزه های‬ ‫مختلف علوم ازمایشگاهی اعالم کرد‬ ‫و گفت‪ :‬در مجموع ‪ 40‬سخنرانی توسط‬ ‫پزشکان ایرانی و ‪ 12‬سخنرانی توسط‬ ‫محققان خارجی انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫حیات ازمایشگاه های پزشکی بحرانی است‬ ‫عضو هیات مدیره انجمن علوم‬ ‫ازمایشگاهی کشور‪ ،‬گفت‪ :‬ازمایشگاه های‬ ‫پزشکی با سه چالش جدی مواجه اند که‬ ‫حیات انها را دچار بحران ساخته است‪.‬‬ ‫دکتر علی صادقی تبار دبیر اجرایی‬ ‫پانزدهمین کنگره کشوری و دهمین‬ ‫کنگره بین المللی ارتقا کیفیت خدمات‬ ‫ازمایشگاهی و تشخیص پزشکی‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫یکی از ویژگی ها و تغییرات کنگره امسال‬ ‫تغییر مکان برگزاری کنگره از دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی ایران در مرکز همایش های‬ ‫برج میالد است و امیدواریم با توحه به‬ ‫زیرساخت ها و امکانات این مرکز تغییراتی‬ ‫بهتری در اجرای کنگره ایجاد شود‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬در کنار کنگره بحث‬ ‫نمایشگاه و ملزومات ازمایشگاهی را‬ ‫خواهیم داشت که قریب به ‪ ۳۵‬درصد‬ ‫شرکت ها در بخش داخلی مرکز‬ ‫همایش ها و ‪ ۶۵‬درصد شرکت ها در‬ ‫سازه ای که به صورت نمایشگاه در فضای‬ ‫بیرونی ایجاد می شود‪ ،‬دایر خواهد بود‪.‬‬ ‫صادقی تبار افزود‪ :‬مثل سنوات گذشته‬ ‫‪ ۲۲‬محور مختلف در این کنکره در نظر‬ ‫گرفته شده و همواره سعی ما این است‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪13‬‬ ‫که به تمامی جوانب کاری در ازمایشگاه‬ ‫تشخیص طبی که شامل ارتقا بالین‬ ‫و ازمایشگاه‪ ،‬ارتقا مدیریت‪ ،‬مسائل‬ ‫استاندارد سازی و حقوقی و اخالق در‬ ‫ازمایشگاه و اداره ازمایشگاه های تشخیص‬ ‫طبی توحه ویژه ای خواهیم داشت‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬در اخر تجارب ارا و‬ ‫گفتگوهای انجام شده در قالب خالصه‬ ‫مقاله به صورت یک قطعنامه در پایان‬ ‫کنکره صادر و به مراجع مختلف از جمله‬ ‫وزارت بهداشت‪ ،‬مجلس شورای اسالمی و‬ ‫جاهایی که ارتباط و تاثیر گذار در پرورش‬ ‫ازمایشگاه کشور هستند‪ ،‬ارسال خواهد‬ ‫شد و هر ساله بر روی چالش های مهم و‬ ‫تاثیرگذار بر ازمایشگاه های تشخیص طبی‬ ‫کشور توجه می شود‬ ‫صادقی تبار‪ ،‬سه چالش ازمایشگاه های‬ ‫کشور را مورد اشاره قرار داد و افزود‪ :‬بعد از‬ ‫اجرای طرح تحول سالمت‪ ،‬تعرفه خدمات‬ ‫ازمایشگاهی مغفول ماند با توجه به اینکه‬ ‫در بسیاری از تخصص ها و حوزه های‬ ‫پزشکی تعرفه ها اصالح شد به این معنی‬ ‫که به قیمت واقعی خدمات نزدیک شد و‬ ‫مورد توجه قرار گرفت ولی متاسفانه در‬ ‫طرح تحول سالمت ازمایشگاه مغفول ماند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬به رغم اینکه ازمایشگاه‬ ‫بر خالف رشته های دیگر‬ ‫وابسته به ارز است و‬ ‫تغییرات و نوسان نرخ ارز و‬ ‫تورمی که در جامعه وجود‬ ‫دارد به شدت خودش را در‬ ‫ازمایشگاه نشان می دهد‪،‬‬ ‫ولی متاسفانه تعرفه های‬ ‫ازمایشگاهی افزایش قابل توجهی نسبت به‬ ‫رشته های دیگر نداشته است‪.‬‬ ‫صادقی تبار‪ ،‬چالش دوم ازمایشگاه های‬ ‫تشخیص بالینی را به واسطه همین طرح‬ ‫تحول سالمت دانست و افزود‪ :‬به واسطه‬ ‫افزایش هزینه های بخش سالمت و سنگین‬ ‫شدن بار بیمه ها و عدم توانایی در پرداخت‬ ‫به موقع دیون بیمه ها‪ ،‬و با توجه به اینکه در‬ ‫پایان سال قرار داریم‪ ،‬قریب به یک سال تا‬ ‫‪ ۱۱‬ماه است که مطالبات ازمایشگاه ها توسط‬ ‫بیمه ها پرداخت نشده و این چالش‪ ،‬حیات‬ ‫ازمایشگاه ها با بحران مواجه ساخته است‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬چالش سوم به خاطر‬ ‫همین تنگناها و الزامات مدیریت و کیفیت‬ ‫استانداردسازی است که توسط وزارت‬ ‫بهداشت الزامی شده که تنها ازمایشگاه ها‬ ‫در تمام جامعه پزشکی موظف به انجام ان‬ ‫هستند‪ .‬طبیعتا به دلیل هزینه های خاص‬ ‫خودش در این زمان‬ ‫نا به سامان اقتصادی که هم تعرفه‬ ‫ازمایشگاه افزایش پیدا نکرده و هم تاخیر در‬ ‫پرداخت بیمه ها و الزام جدیدی که به عنوان‬ ‫هزینه کیفیت و استاندارد سازی ازمایشگاه از‬ ‫سوی وزارت بهداشت الزامی شده به شدت‬ ‫موجب ازار ازمایشگاه ها شده و امیدواریم‬ ‫با درایت مسئولین سیاست گذار‬ ‫بهداشتی این موضوع مورد توجه‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫ازمایشگاه های طبی‬ ‫سطح بندی می شوند‬ ‫قائم مقام وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و‬ ‫اموزش پزشکی با اشاره به مهمترین‬ ‫دستاوردهای طرح تحول سالمت در‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫حوزه ازمایشگاه های تشخیص طبی‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫ایجاد مدیریت یکپارچه شبکه ازمایشگاهی‬ ‫و سطح بندی ازمایشگاه های تشخیص‬ ‫طبی در دستور کار این وزارتخانه قرار دارد‪.‬‬ ‫دکتر ایرج حریرچی روز پنجشنبه در حاشیه‬ ‫دهمین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره‬ ‫کشوری" ارتقا کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫تشخیص پزشکی ایران" در سالن‬ ‫همایش های برج میالد در جمع خبرنگاران‬ ‫افزود‪ :‬طراحی سطح بندی ازمایشگاه ها‬ ‫انجام و این طرح تدوین شده است‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬در مراحل بعدی طرح‬ ‫تحول سالمت توجه جدی به سطح بندی‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص طبی خواهد شد تا‬ ‫عالوه بر اینکه نیازهای مردم را رفع‪ ،‬مطالبات‬ ‫جامعه ازمایشگاهی هم براورد شود‪.‬‬ ‫حریرچی اظهار کرد‪ :‬باتوجه به تاخیری‬ ‫که بیمه ها در پرداخت به بیمارستان های‬ ‫خصوصی و ازمایشگاه های دولتی و خصوصی‬ ‫دارند‪ ،‬اجرای این کار را سخت تر کرده است‪.‬‬ ‫وی برلزوم ایجاد شبکه ازمایشگاهی‬ ‫یکچارچه در کشور تاکید کرد و گفت‪:‬‬ ‫خدمات ازمایشگاهی باید یکپارچه‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬بموقع‪ ،‬منطبق با تکنولوژی روز‬ ‫دنیا و در دسترس مردم باشد‪.‬‬ ‫حریرچی به تدوین ‪ 14‬وظیفه برای‬ ‫مدیریت یکپارچه شبکه ازمایشگاهی کشور‬ ‫اشاره کرد و گفت‪ :‬این کار به منظور ارائه‬ ‫خدمات بهتر و مناسب تر ازمایشگاهی‬ ‫منطبق با شان مردم و پرداخت هزینه های‬ ‫مناسب باید انجام شود‪.‬‬ ‫قائم مقام وزیر بهداشت تاکید کرد که‬ ‫باید شرایطی را فراهم کنیم که در نزدیکی‬ ‫سکونت مردم نمونه ازمایشگاهی اخذ و در‬ ‫جای مناسب ازمایش ها انجام شود و جواب‬ ‫انها هم در محل دسترس مردم ارائه شود‪.‬‬ ‫قائم مقام وزیر اداره بهداشت در ادامه این‬ ‫تصریح کرد‪ :‬دوستانی که در مدیریت کار‬ ‫تاثیر دارند به نکات وی توجه کنند‪ ،‬شاید‬ ‫مناسب سیاست گزاری حوزه ی سالمت در‬ ‫این رشته و یا رشته های دیگر باشد‪ .‬گریزی‬ ‫نیست جز اینکه با این دیدگاه به موضوع‬ ‫نگاه کنیم که نظام های سالمت سه هدف‬ ‫اصلی برای اندازه گیری بیشتر ندارند‪-1 .‬‬ ‫افزایش عمر و امید به زندگی باعث افزایش‬ ‫عرض زندگی و دوری از استرس می شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬سازمان نظام سالمت و جهانی بهداشت‬ ‫باید به دنبال محافظت از مخاطرات بالینی‬ ‫و مالی ناشی از بیماری های مردم باشد؛ و‬ ‫اخرین هدف توجه به کرامت انسانی و‬ ‫کسب رضایت مردم است‪.‬‬ ‫گپ و گفتی با برخی غرفه داران‬ ‫شرکت فناوری ازمایشگاهی‬ ‫مهندس اقایی درخصوص اهداف‬ ‫حضورامسال شرکت فناوری ازمایشگاهی‬ ‫در این کنگره افزود‪ :‬معرفی و نمایش‬ ‫محصوالت روز دستگاه های زیمنس‬ ‫ازاهداف حضور در این رویداد بوده‬ ‫است که به صورت اتوماسیون و یکپارچه‬ ‫بهم متصل می شود‪ .‬ازمزایای این سیستم‬ ‫می توان به موارد ذیل اشاره کرد‪:‬‬ ‫‪-1‬قابلیت اضافه نمودن دستگاه و خط‬ ‫اتوماسیون در هرزمان با توجه به نیازو‬ ‫افزایش حجم کارازمایشگاه‬ ‫‪-2‬قابلیت اضافه کردن خط اتوماسیون‬ ‫متناسب با ابعاد و فضای زیربنای ازمایشگاه‪.‬‬ ‫‪-3‬حداقل نیازبه اپراتور برای کل سیستم‬ ‫‪-4‬سیستم اولویت بندی برای نمونه های‬ ‫اورژانسی‪.‬‬ ‫‪-5‬کاهش هزینه ها و افزایش سرعت و‬ ‫بازده ازمایشگاه‪.‬‬ ‫‪-6‬حداقل نیازبه اپراتور برای کل سیستم‬ ‫این دستگاه ها قادرند هریک به‬ ‫صورت مسقل در صورت نیاز و یا‬ ‫درقالب یک مجموعه پیوسته با هم‬ ‫کارکنند که باعث باال بردن سرعت انجام‬ ‫ تست ها‪ ،‬سرعت در چرخش کار ازمایشگاه‪،‬‬ ‫حداقل کردن خطای انسانی‪ ،‬بهینه کردن‬ ‫زمان انجام کار‪ ،‬پایین اوردن هزینه های‬ ‫جانبی انجام تست‬ ‫ها و ‪ ...‬می شود‪ .‬الزم‬ ‫به ذکر است شرکت‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫فناوری‬ ‫امادگی خودرا جهت‬ ‫ارائه این دستگاه ها به‬ ‫مراکز ازمایشگاهی اعالم‬ ‫می دارد‪.‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪ :‬کنگره امسال نسبت‬ ‫به سال های پیش بهتر و پرشورتر‬ ‫برگزار شد‪ .‬ضمن اینکه فضای بیشتری به‬ ‫هر شرکت اختصاص داده بودند که باعث می‬ ‫شد شرکت ها بتوانند محصوالت خود را‬ ‫ش بگذارند‪.‬‬ ‫ به نمای ‬ ‫شرکت ماد مد مهر‬ ‫شرکت مهندسی پزشکی ماد مد مهر با بیش‬ ‫از ‪ 15‬سال سابقه فعالیت‪ ،‬در حال حاضر به طور‬ ‫تخصصی در زمینه فروش دستگاه های بالد‬ ‫گاز‪ ،‬الکترولیت اناالیزر و کواگولیشن اناالیزر‬ ‫فول اتوماتیک و نیمه اتوماتیک فعالیت دارد‪.‬‬ ‫پوشش سراسری خدمات معتبر پس از‬ ‫فروش در کشور و نصب بیش از ‪200‬‬ ‫دستگاه در بیمارستان های فوق تخصصی و‬ ‫تخصصی که از مهم ترین ان ها می توان‬ ‫به بیمارستان حضرت قائم(عج) مشهد‪،‬‬ ‫بیمارستان امام رضا (ع) مشهد‪ ،‬بیمارستان‬ ‫خاتم االنبیاء (ص) تهران‪ ،‬بیمارستان قلب‬ ‫شهید رجائی تهران‪ ،‬بیمارستان سوانح‬ ‫سوختگی مطهری تهران‪ ،‬بیمارستان های‬ ‫نفت اهواز و فارس و بیمارستان امام‬ ‫خمینی اهواز اشاره کرد؛ نمایی از فعالیت‬ ‫شرکت ماد مد مهر است‪ .‬پشتیبانی‬ ‫وخدمات سریع بخش سرویس و‬ ‫رضایت مندی مشتریان گرامی همواره‬ ‫درباالترین اولویت اهداف شرکت قرار‬ ‫دارد‪ .‬کنگره ارتقا فرصت بسیار خوب‬ ‫برای شرکت ها جهت معرفی خود‬ ‫و محصوالت است‪ .‬از نظر کیفیت‬ ‫برگزاری نسبت به سال های گذشته به‬ ‫مراتب بهتر شده و با تالش مسووالن‬ ‫برگزاری قطعا به باالترین سطح خود‬ ‫خواهد رسید‪.‬‬ ‫هدف ما جهت شرکت در کنگره ارتقا معرفی‬ ‫محصوالت و شرکت به بازدیدکنندگان و‬ ‫شناسایی بیشتر بیمارستان ها و افراد مرتبط است‪.‬‬ ‫شرکت ویرا ویژن‬ ‫مهندس حسام الدین حسینی از شرکت‬ ‫ویرا ویژن تولیدکننده دستگاه های واشر االیزا‬ ‫و ازمایشگاه فست با پروانه ساخت مجوز‬ ‫پزشکی وزارت بهداشت و درمان‪ ،‬هدف از‬ ‫شرکت در نمایشگاه امسال را عرضه و معرفی‬ ‫محصول تولید داخل باکیفیت عنوان کرد و‬ ‫گفت‪ :‬دومین بار است که در کنگره شرکت‬ ‫می کنیم و برای اثبات خودمان با تمامی مراکز‬ ‫درمانی و ازمایشگاهی تعامل خوب و مستقیمی‬ ‫برقرار کردیم‪ .‬دقت عملکرد و راحتی کار‪،‬‬ ‫مزیت محصول ماست‪ .‬کالیبراسیون دستگاه‬ ‫را خودمان انجام می دهیم و محصوالتمان در‬ ‫مراکز مطرح و بزرگی عرضه شده است‪.‬‬ ‫شرکت جم اریا مرسا‬ ‫جم اریا مرسا بانام شرکت قبلی مرسا‬ ‫زیست فن اور‪ ،‬اولین سری پیشرفته‬ ‫غربالگری نوزاد‪ LCMSMS‬برند ‪ABSCIEX‬‬ ‫را وارد کرده اند و نمایشگاه را به دلیل‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪15‬‬ ‫و تاجیکستان را‬ ‫هم داریم‪ .‬این‬ ‫‪7-8‬‬ ‫شرکت‬ ‫سال است که در‬ ‫نمایشگاه ارتقای‬ ‫کیفیت غرفه دارد‬ ‫و موقعیت مکانی‬ ‫و فضایی خوبی را‬ ‫در این نمایشگاه‬ ‫عنوان کرد‪.‬‬ ‫گستردگی مرکز‪ ،‬خیلی منظم تر دیده اند‪.‬‬ ‫شرکت گیتی تجهیز طب‬ ‫شرکت گیتی تجهیز طب درزمینه فروش‬ ‫محصوالت تخصصی کمپانی ‪BIORAD‬‬ ‫امریکا که بخشی از گروه شرکت فرد اور ازما‬ ‫ایرانیان هستند فعالیت می کند‪ .‬مهندس نیکوکار‬ ‫گفت‪ :‬فع ً‬ ‫ال قبول سفارش ها و بازاریابی اولیه ی‬ ‫دستگاه های الکتروفورز‪ ،‬سرم های کنترلی‪،‬‬ ‫تعیین گروه های خونی و پنل االیزا را انجام‬ ‫می دهیم و امیدواریم از این نمایشگاه به نتایج‬ ‫و انتظارات خوبی دست پیدا کنیم‪.‬‬ ‫شرکت االن تجهیز‬ ‫رامین داداشی رئیس هیئت مدیره االن‬ ‫تجهیز ازما به خبرنگار ماهنامه گفت‪:‬‬ ‫‪ 14‬سال درزمینه تولید نرم افزار اسپرم‬ ‫اناالیزر و الکتروفورز و سخت افزارهایش‬ ‫که از کشورهای چین‪ ،‬ایتالیا و المان وارد‬ ‫می کنیم‪ ،‬فعالیت داریم؛ چند سالی است‬ ‫که سابقه ی صادرات به عراق‪ ،‬اذربایجان‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫شرکت حیان طب پارس‬ ‫لطیفی از شرکت حیان طب‬ ‫پارس تولیدکننده ی تست‬ ‫های سریع و تشخیص عدم‬ ‫اعتیاد و ازدواجی به دو روش‬ ‫غربالگری و تاییدی‪ ،‬فضای‬ ‫برج میالد را برای برپایی‬ ‫نمایشگاه بین المللی ارتقای‬ ‫کیفیت استاندارد ندانست و‬ ‫افزود‪ :‬برنامه ی ما در اینده‬ ‫صادرات محصوالتمان به اذربایجان‪ ،‬عراق‪،‬‬ ‫پاکستان و افغانستان است‪.‬‬ ‫شرکت بوژان نوین‬ ‫یوسف سرمدی مدیرعامل شرکت بوژان‬ ‫نوین پارسه به خبرنگار ماهنامه تشخیص‬ ‫ازمایشگاهی گفت‪ :‬حدود ‪ 15‬سال این شرکت‬ ‫سابقه ی فعالیت درزمینه واردات و فروش‬ ‫دستگاه ‪( ABG‬بالد گاز) برند ‪ AVL‬را داراست‬ ‫و اخیرا ً نمایندگی دستگاه الکترولیت اناالیزر‬ ‫جنیوس را دارد‪ .‬موارد استفاده این دستگاه ها در‬ ‫بخش ازمایشگاه‪ ،icu ،‬اتاق عمل برای بیماران‬ ‫مبتالبه مشکالت قلبی عروقی و دیالیز بسیار‬ ‫حیاتی است که در برخی از بیمارستان ها به‬ ‫دلیل داشتن بخش مجزایی به نام گازهای خون‬ ‫و تنفس‪ ،‬دستگاه بالد گاز و الکترولیت اناالیزر‬ ‫به وفور یافت می شود‪ .‬البته اخیرا ً دستگاه های‬ ‫جدید ‪ CRITICAL CARE‬نیز به بازار امده است‬ ‫که کار هر دو دستگاه را باهم انجام می دهد‪.‬‬ ‫شرکت فراز طب فرداد‬ ‫غرفه ی پربازدید امسال که مورد توجه‬ ‫دانشجویان و ازمایشگاهیان بود‪ ،‬شرکت فراز‬ ‫طب فرداد بود که اداپتور اتصال انواع موبایل‬ ‫و تبلت به انواع میکروسکوپ را ارائه می داد‪.‬‬ ‫دکتر صبوری متخصص پاتولوژی دراین باره‬ ‫گفت‪ :‬این اداپتور قابلیت نصب روی تمامی‬ ‫وسایل اپتیکی را داراست‪ .‬شما با این قابلیت‬ ‫به راحت می توانید از تصویر موردنظر پرینت‬ ‫گرفته و انتقال دهید‪ .‬میکروسکوپ هایی که‬ ‫قابلیت پرینت دارند خیلی گران است‪ .‬اولین‬ ‫بار دراین رویداد این اختراع را عرضه کردیم‪.‬‬ ‫شرکت دانش بنیان هیراب طب عرشیا‬ ‫شرکت دانش بنیان هیراب طب عرشیا‬ ‫به همت دکتر علی اسالمی فر عضو هیات‬ ‫علمی انستیتو پاستور ایران در سال ‪1392‬‬ ‫راه اندازی شد‪ .‬هدف از راه اندازی شرکت‪،‬‬ ‫طراحی‪ ،‬ساخت و تولید دستگاه های‬ ‫ازمایشگاهی تشخیص طبی بود تا عالوه بر‬ ‫رسیدن به خودکفایی جدیدترین فناوری ها‬ ‫باقیمتی مناسب در اختیار جامعه پزشکی‬ ‫کشور قرار گیرد‪.‬‬ ‫به گفته مهندس ارمن رستمی‪ ،‬مدیر فنی‬ ‫شرکت‪ ،‬این شرکت دانش بنیان با استفاده‬ ‫از نیروهای داخلی‪ ،‬مهندسان‪ ،‬مبتکران و‬ ‫پژوهشگران داخلی توانست گروه بسیار‬ ‫خوبی از مهندسان مکانیک‪ ،‬الکترونیک‪،‬‬ ‫نرم افزار‪ ،‬شیمی و فیزیک جمع کند و‬ ‫جدیدترین فناوری ها را در ساخت دستگاه ها‬ ‫به کار ببرد‪ :‬یکی از نواوری های مهم شرکت‬ ‫ما زبان کاربری فارسی دستگاه های ما‬ ‫است‪ .‬یک طرح ساخت و تولید دستگاه‬ ‫هماتولوژی اناالیزر پنج پارت دیف نیز داریم‬ ‫که طرحی کالن و ملی است و خوشبختانه‬ ‫به ثمر رسیده است‪.‬‬ ‫او دستگاه های کواگلومتر را به عنوان دیگر‬ ‫محصوالت شرکت معرفی کرد‪« :‬کواگلومتر‬ ‫در انواع خودکار و نیمه خودکار و در‬ ‫نمونه های تک کاناله‪ ،‬دو کاناله و چهار کاناله‬ ‫طراحی و تولید و مجوز وزارت بهداشت را‬ ‫گرفته ایم‪ .‬زیبایی بسیار خوب‪ ،‬رابط کاربری‬ ‫فارسی‪ ،‬کارکردن بسیار راحت و در نظر‬ ‫گرفتن نیازهای ازمایشگاه های داخل کشور‬ ‫از مزیت های دستگاه های تولیدی شرکت‬ ‫هیراب طب عرشیا هستند‪».‬‬ ‫فعالیت های پژوهشی دبیرستان فرزانگان‬ ‫در نمایشگاه بین المللی ارتقای کیفیت ‪96‬‬ ‫در چهار روز کنگره ی نمایشگاهی ارتقای‬ ‫کیفیت‪ ،‬شور و هیجان زیاد تعدادی از نوجوانان‬ ‫نخبه ی مدرسه های فرزانگان ایران توجه‬ ‫خیلی از بازدید کنندگان داخلی و خارجی‬ ‫به خصوص مسئوالن ازمایشگاهی و اساتید‬ ‫رشته های مرتبط را به خود جلب کرده بود‪.‬‬ ‫این گروه که درست‪ ،‬مقابل غرفه ی ماهنامه ی‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی بود باعث شد با چند تن‬ ‫از بچه ها به طور اتفاقی گفتگویی انجام دهیم‪.‬‬ ‫مهدیه همتی‪ :‬من و دوستم فاطمه‬ ‫عبدالحسین نیا روی ساخت کرم گیاهی‬ ‫ضدقارچ به کمک نانوذرات نقره‪،‬عصاره ی‬ ‫سیر و روغن نارگیل کار کردیم‪ .‬در انستیتو‬ ‫پاستور تست های امیدوارکننده دریافت‬ ‫کردیم و فعال هم تازه به نتایجش دست‬ ‫پیدا کردیم و امیدواریم بتوانیم تجاری کنیم‪.‬‬ ‫ملیکا حق خوانا با تسلط بسیار از طرح‬ ‫خود گفت‪ :‬همانطور که می دانید انعقاد خون‪،‬‬ ‫مشکل اساسی بیماران هموفیلی است یعنی‬ ‫این بیماران در مواجه با خونریزی‪ ،‬خونشان‬ ‫معموال بند نمی اید که از انتی بیوتیک ها و‬ ‫تزریق فاکتورهای خونی استفاده می کنند‪.‬‬ ‫البته در انتقال فاکتورهای خونی بیماری هایی‬ ‫مثل ایدز و هپاتیت هم منتقل می شود‪ .‬به این‬ ‫خاطر برای جلوگیری از اثرات داروهای‬ ‫غیر ارگانیک‪ ،‬اثر عصاره های درمان گیاهی‬ ‫هیدروالکلی پوست هسته انگور و پوست انار‬ ‫و لیمو در ازمایش های ‪ CT‬و ‪ PT‬را به‬ ‫خوبی برای این بیماران تشخیص دادیم ‪.‬‬ ‫فاطمه فهیمی روی دستیار دستگاه االیزا‬ ‫پلیت ‪ 69‬کار کرده بود که در طول ازمایش‬ ‫و جلوگیری از خطا صورت می گیرد‪.‬‬ ‫فاطمه بزرگ در مورد دستگاه تشخیص گروه‬ ‫خونی به روش سریع گفت‪ :‬تشخیص درست‬ ‫گروه خونی افراد امر بسیار‬ ‫مهمی است‪ .‬در این روش‬ ‫به دلیل استفاده از مکعب‬ ‫شامل شیشه و المپ داخل‬ ‫با نور دهی سفید متمرکز‬ ‫از دو طرف ان دقت و‬ ‫سهولت در تشخیص گروه‬ ‫خونی با توجه به لخته های‬ ‫خون باال می رود و درصد خطا را پایین می اورد‪.‬‬ ‫نسیم علی ابادی و زهرا امید درباره ایمن‬ ‫کردن درب سرنگ گفت‪ :‬تعدادی گزارش‬ ‫مبنی بر مبتالشدن کارکنان بهداشتی درمانی‬ ‫به بیش از بیست نوع عامل بیماری به‬ ‫خصوص انواع هپاتیت ها و ‪ HIV‬ها بود‪.‬‬ ‫مهم ترین عامل این بیماری ها رورفتن‬ ‫سرسرنگ الوده به دست است‪ .‬بعضی‬ ‫سرنگ ها هم به دلیل پیچیده بودن پروسه‬ ‫ساخت یا گران بودن یا استفاده زیاد از‬ ‫پالستیک اصال در ایران تولید نمی شود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل ما معایب سرنگ های دیگر را‬ ‫برطرف کردیم و مزایای جدیدی جایگزین‬ ‫کردیم‪ .‬ما با افزایش سطح مقطع درب‬ ‫سرنگ و یک تغییر کوچک در پایه سوزن‬ ‫هم سرعت کار تزریق کننده را افزایش‬ ‫دادیم و هم هزینه ی درمان را کاهش دادیم‪.‬‬ ‫صادقی یکی از دبیران راهنمای دانش‬ ‫اموزان دبیرستان فرزانگان گفت‪ :‬این‬ ‫سومین دوره است که بچه ها را در این‬ ‫کنگره با هدف ارائه ی خالقیت ها و‬ ‫پژوهش هایشان باالتر از سطح خودشان‬ ‫به جامعه ی دانشگاهی شرکت دادیم‪ .‬از‬ ‫دیگر اهداف ما تجاری سازی ایده ها‪،‬‬ ‫باالبردن اعتماد به نفس‪ ،‬بازاریابی و ‪...‬‬ ‫است که فکر می کنم خیلی موفق بودیم‬ ‫و بچه ها جایگاه خودشان را پیدا کردند‪.‬‬ ‫حاتمی مسئول علمی واحد پژوهش این‬ ‫مدرسه گفت‪ :‬پژوهش کار سختی است و‬ ‫اینان بدلیل اینکه جز تیزهوشان هستند به مراتب‬ ‫توقع جامعه از انان باال می رود‪ .‬در دبیرستان‬ ‫فرزانگان واحدهای پژوهشی جز واحدهای‬ ‫درسی انهاست‪ .‬در این کالس ها دانش‬ ‫اموزان ایده پردازی می کنند‪ ،‬پروپزال و مقاله‬ ‫می نویسند و داوری می شود‪ .‬در این کنگره‬ ‫غیر از ارائه غرفه چه امتیازاتی کسب کردید ؟‬ ‫در قسمت دانشجویی کنگره شرکت و‬ ‫مقاالت بچه ها به صورت پوستر ارائه شد‪.‬‬ ‫تالش ما معلمان این است که تا جایی که می‬ ‫توانیم طرح های بچه ها را در کنگره های‬ ‫علمی ارائه دهیم و تنها خواهش من این‬ ‫است که تازه به جای یاد دادن مقاله نویسی‬ ‫به دانشجوها در دانشگاه از همین سن کم‬ ‫روی نخبه ها تمرکز شود و به طور کلی‬ ‫اعتماد شود ‪ .‬چیزی که به جرات میتوانم‬ ‫بگویم این است که به خاطر سن کم این‬ ‫بچه ها ‪ ،‬متاسفانه اعتمادی ایجاد نمی شود‬ ‫تا راحت تر در محیط ازمایشگاه به کار و‬ ‫تحقیقشان بپردازند ‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪17‬‬ ‫نمایشگاه‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫نمایشگاه تجهیزات و مواد ازمایشگاهی ساخت ایران ‪ 5‬ساله شد؛‬ ‫عرضه ‪ 9‬هزار محصول دانش بنیان در نمایشگاه‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی ساخت ایران‬ ‫همانند سال های گذشته «پنجمین نمایشگاه تجهیزات و مواد ازمایشگاهی ساخت ایران» در سیزده بخش تخصصی نفت و پتروشیمی‪ ،‬برق‪ ،‬الکترونیک‬ ‫و نرم افزار‪ ،‬عمران و ساختمان‪ ،‬مکانیک‪ ،‬شیمی و متالوژی‪ ،‬کشاورزی و محیط زیست‪ ،‬فیزیک پایه‪ ،‬تجهیزات عمومی ازمایشگاهی‪ ،‬مواد ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫مهندسی پزشکی و زیست مواد‪ ،‬تجهیزات تست و ازمون صنعتی و خدمات کالیبراسیون از تاریخ ‪ 4‬الی ‪ 7‬اردیبهشت ‪ 96‬با حضور ‪ 380‬شرکت و بیش‬ ‫از ‪ 9000‬مدل‪-‬محصول در ‪ 20000‬متر مربع (سالن های ‪ ،41 ،40‬خلیج فارس و میالد) در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران به همت معاونت‬ ‫علمی و فناوری ریاست جمهوری و با همکاری شرکت راهبرد توسعه تجارت اراد به عنوان دبیرخانه اجرایی این رویداد برگزار شد‪ .‬از شرایط الزم برای‬ ‫متقاضیان حضور در نمایشگاه "دانش بنیان بودن" انها و یا اینکه حداقل در سامانه دانش بنیان ثبت نام کرده و پرونده انها در حال پیگیری باشد‪ ،‬بود‪ .‬با‬ ‫توجه به اهمیت حفظ برند نمایشگاه که مهر ساخت ایران بر ان خورده است برای حضور شرکت ها در نمایشگاه شرایطی مقرر شد‪ .‬شرط اساسی حضور‬ ‫سازندگان در این نمایشگاه‪ ،‬احراز نقش انها در بومی سازی یک فناوری یا محصول بود‪ .‬لذا کمیته ارزیابی فنی در دبیرخانه تشکیل شد تا شرکت هایی که‬ ‫در نمایشگاه ثبت نام کرده بودند مورد بررسی فنی قرار گرفتند‪ .‬همچنین این کمیته وظیفه بررسی قیمت محصوالت را نیز برعهده داشت تا محصوالت با‬ ‫قیمت منصفانه و قابل رقابت با محصول خارجی در نمایشگاه عرضه شود‪ .‬از جمله شرایط دیگر‪ ،‬ارایه خدمات پس از فروش مناسب و دارابودن تاییدیه ها‬ ‫و استانداردهای فنی الزم بود‪.‬‬ ‫افتتاحیه این نمایشگاه با بازدید دکتر ستاری و دکتر فرهادی وزیر علوم صورت گرفت‪ .‬محمود شیخ زین الدین به عنوان رئیس و دکتر رضا اسدی فرد نیز‬ ‫به عنوان دبیر اجرایی این نمایشگاه بودند‪.‬‬ ‫اسدی فرد دبیر اجرایی نمایشگاه‬ ‫تجهیزات و مواد ازمایشگاهی‬ ‫ساخت ایران در گفتگو با خبرنگار‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫گفت‪ :‬از اولین دوره برگزاری این‬ ‫نمایشگاه که سال ‪ 92‬برگزار شد‬ ‫تاکنون‪ ،‬یک رشد کمی وکیفی‬ ‫خوبی در شرکت های سازنده ی‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی در سطح‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫کشور اتفاق افتاده است‪ .‬در سال‬ ‫‪ 100 ،92‬شرکت حاضر بودند و‬ ‫درحدود ‪ 1000‬مدل محصول به‬ ‫نمایش گذاشتیم‪ .‬امسال شمار‬ ‫غرغه داران به بیش از ‪350‬‬ ‫شرکت رسیده است‪ .‬امار نیز‬ ‫حاکی از وجود ‪ 8000‬محصول‬ ‫اصلی و ‪ 11000‬تجهیزات جانبی‬ ‫است‪ .‬درواقع نیروی انسانی‪ ،‬غرفه‬ ‫سازی و برندینگ‪ ،‬ظاهر دستگاه و‬ ‫قوی شدن تیم ها در شرکت های‬ ‫سازنده تجهیزات‪ ،‬این رشد بسیار‬ ‫چشمگیر را درسال پنجم این‬ ‫نمایشگاه سبب شده است‪.‬‬ ‫وی ضمن تاکید بر این مسئله‬ ‫که نمایشگاه تجهیزات و مواد‬ ‫ازمایشگاهی ساخت ایران‬ ‫همچنان زیر نظر معاونت علمی‬ ‫و فناوری ریاست جمهوری است‪،‬‬ ‫هدف از برگزاری ان را مدل حمایتی‬ ‫این معاونت عنوان کرد و افزود‪ :‬در‬ ‫حمایت از شرکت های دانش بنیان‪،‬‬ ‫دیده شده است که ضمن حمایت‬ ‫مالی دولت از پژوهشگاه ها و مراکز‬ ‫علمی و تحقیقاتی‪ ،‬اما دانشگاه ها‬ ‫محصوالت خود را از خارج تهیه‬ ‫می کنند‪ .‬نمایشگاه ساخت ایران‪،‬‬ ‫نمایشگاهی است که دران مراکز‬ ‫تحقیقاتی و دانشگاه ها می توانند از‬ ‫نزدیک محصوالت داخلی را در‬ ‫شرکت ها ببینند و ما به ان ها می‬ ‫گوییم که در تهیه و خرید تولیدات‬ ‫داخلی‪ ،‬یک بخش از هزینه ی ان‬ ‫به عنوان یارانه توسط معاونت علمی‬ ‫داده می شود‪ .‬اسدی فرد در مورد‬ ‫جزئیات و چگونگی حمایت های‬ ‫مالی تصریح کرد‪ :‬این بخش حدود‬ ‫‪ 20‬تا ‪ 30‬درصد را شامل می شود‪.‬‬ ‫ما سه رده حمایت مالی داریم‪ .‬در‬ ‫حقیقت برای شرکت های دانش محور‬ ‫و ‪ HI-TECH‬که دسته کمتری است‬ ‫‪ %50‬حمایت را به خود اختصاص‬ ‫داده است‪ .‬حمایت ‪ %35‬ما برای‬ ‫دستگاه هایی با فنّاوری پایین تر هست‬ ‫که ‪ 25‬درصد تجهیزات پزشکی را‬ ‫شامل می شود‪ .‬دسته ی سوم هم ‪25‬‬ ‫درصد حمایت مالی شدند‪ .‬یک سری‬ ‫تجهیزات هم وجود دارد که در این‬ ‫سه دسته نیست ولی در ازمایشگاه ها‬ ‫کاربرد دارد و بدون یارانه به کارشان‬ ‫ادامه می دهند‪.‬‬ ‫اسدی فرد در ادامه افزود‪ :‬با این‬ ‫مدل حمایتی تا سال گذشته ‪320‬‬ ‫میلیارد تومان فروش تجهیزات به‬ ‫مراکز تحقیقاتی داشتیم و امیدواریم‬ ‫شیوه ی حرفه ای تری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫مخاطبان خارجی بیشتری را به خود‬ ‫جلب کنیم و به شرکت هایی که‬ ‫توانمندی بیشتری ازنظر کسب وکار‬ ‫و فنی دارند‪ ،‬کمک بیشتری کنیم تا‬ ‫در نمایشگاه های بین المللی شرکت‬ ‫کنند‪ .‬به عنوان مثال هرساله ‪10-12‬‬ ‫شرکت برگزیده ی نمایشگاه ساخت‬ ‫ایران را در نمایشگاه بین المللی‬ ‫عرب هلث برای ارائه ی تجهیزاتشان‬ ‫حمایت کردیم‪.‬‬ ‫اسدی فرد گفت‪ :‬از شرکت هایی‬ ‫که فروش تجهیزاتشان را در‬ ‫کشورهای دیگر به عهده دارند و‬ ‫نماینده ی شرکت های اروپایی‪،‬‬ ‫امریکایی‪ ،‬ژاپنی‪ ،‬کره ای و‪...‬هستند‬ ‫به بازدید از نمایشگاه دعوت کردیم‬ ‫تا با تولیدات ما اشنا شوند‪ .‬اگر‬ ‫دستگاهی در ایران ساخته می شود‬ ‫و ازنظر کیفیت و قیمت قابل ارائه‬ ‫است‪ ،‬این را در سبد فروش خود‬ ‫قرار دهند که امسال حدود ‪ 40‬نفر‬ ‫از کشورهای افغانستان‪ ،‬لبنان‪ ،‬عمان‪،‬‬ ‫رومانی و المان نیز امده اند و این‬ ‫امر همچنان ادامه دارد‪ .‬خوشبختانه‬ ‫در این ‪ 4‬رویداد‪ ،‬شرکت ها‬ ‫توانستند نمایندگان خارجی پیدا‬ ‫کنند و محصوالتشان را صادر‬ ‫کنند و فروش خارجی شان بهتر از‬ ‫داخلی شده است‪ .‬شرکت ها بیش از‬ ‫‪ 50‬درصد بازار صادراتی داشتند و‬ ‫فکر می کنم اگر این روش ادامه پیدا‬ ‫کند‪ ،‬در حقیقت به صورت حرفه ای تر‬ ‫نمایشگاه را برگزار می کنیم‪ .‬از این‬ ‫شرکت ها برندهای معتبر بین المللی‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪19‬‬ ‫نمایشگاه جوانی هستیم و همیشه‬ ‫در تعامل با مدیریت نمایشگاه های‬ ‫بین المللی مشکالتی ازنظر زمان و‬ ‫مکان وجود دارد‪ .‬یکی از ان ها همین‬ ‫است که بالفاصله بعد از نمایشگاه‬ ‫بزرگ ارتقای کیفیت‪ ،‬ساخت‬ ‫ایران است و صنف ازمایشگاهی‬ ‫مخصوص ًا تولیدکنندگان زیادی را‬ ‫از دست می دهیم اما تمام تالشمان‬ ‫را می کنیم که برنامه ی منظم و از‬ ‫قبل تعیین شده را از دست ندهیم و‬ ‫ایرانی ظهور پیدا خواهند کرد و‬ ‫در حقیقت خواهند توانست بازار‬ ‫صادراتی خوبی فراهم کنند‪.‬‬ ‫دبیر اجرایی پنجمین نمایشگاه‬ ‫ساخت ایران خاطرنشان کرد‪ :‬ما‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫همیشه این نمایشگاه باید بین هفته ی‬ ‫اول و دوم اردیبهشت ثبت شود‪.‬‬ ‫مهندس فرزانه مسئول دبیرخانه‬ ‫نمایشگاه نیز در گفتگو با خبرنگار‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫خاطرنشان کرد‪ :‬فراخوان ثبت نام‬ ‫شرکت ها در این نمایشگاه از دی ماه‬ ‫شروع می شود‪ .‬در ارزیابی فنی‬ ‫شرکت ها باید دید محصوالت از‬ ‫چه فناوری هایی ساخته شده است؟‬ ‫ایا به شرکت دیگری برون سپاری‬ ‫می شود؟ یا در داخل ایران به فروش‬ ‫می رسد و یا وارداتی است؟ از این‬ ‫گلوگاه محصوالت باید ارزیابی‬ ‫شود تا مشمول حمایت ملی قرار‬ ‫گیرد و گزارش ها در سیستم ما ثبت‬ ‫می شود تا شرایط قیمت گذاری در‬ ‫فروردین به غرفه ها ثبت و بررسی‬ ‫شود‪ .‬این حجم کاری انقدر باالست‬ ‫که هرساله تکلیف شرکت ها نسبت‬ ‫به نمایشگاه های دیگر خیلی دیرتر‬ ‫مشخص می شود‪.‬‬ ‫نمایشگاه امسال خوب بود اما‬ ‫عالی نبود و به دلیل تعطیلی فقط‬ ‫دو روز اخر‪ ،‬نمایشگاه بازدید بهتری‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫همایش‬ ‫افزایش استقبال داخلی و خارجی‬ ‫از دومین جشنواره سلول های بنیادی‬ ‫دومین جشنواره ملی و کنگره بین المللی علوم و‬ ‫فناوری های سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی از ‪22‬‬ ‫تا ‪ 24‬تیرماه امسال توسط ستاد توسعه علوم و فناوری های‬ ‫سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری‬ ‫در سالن اجالس سران برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫دبیر ستاد علوم و فناوری سلول های بنیادی معاونت علمی‬ ‫و فناوری ریاست جمهوری‪ ،‬افزایش شمار شرکت کنندگان‬ ‫داخلی و خارجی را از نقاط قوت دومین جشنواره سلول های‬ ‫بنیادی و پزشکی بازساختی برشمرد‪.‬‬ ‫دکتر امیرعلی حمیدیه در نود و دومین شورای اجرایی‬ ‫ستاد علوم و فناوری سلول های بنیادی معاونت علمی‬ ‫در حضور دیگر اعضای ستاد به بررسی دومین جشنواره‬ ‫سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی پرداخت‪.‬‬ ‫طبق اخرین امار موجود‪ ،‬تاکنون هزار و ‪ 444‬نفر در‬ ‫دومین جشنواره سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی‬ ‫ثبت نام کردند که از این میان‪ 61 ،‬نفر متقاضی حضور در‬ ‫استارتاپ هستند‪ 21،‬ثبت نام خارجی صورت گرفته‪ 81 ،‬نفر‬ ‫برای شرکت در کارگاه های اموزشی و ‪ 333‬نفر برای ارائه‬ ‫مقاله نام نویسی کرده اند‪.‬‬ ‫دبیرخانه این رویداد‪ ،‬گزارش کاملی از روند در حال‬ ‫پیشرفت اقدامات ارائه کرد و پس از ان اخرین وضعیت‬ ‫شرکت کنندگان و سخنرانان خارجی و یا ایرانیان مقیم خارج‬ ‫از کشور بررسی شد‪.‬‬ ‫تاکنون این رویداد شاهد ثبت نام هایی از کشورهای عراق‪،‬‬ ‫هند‪ ،‬پاکستان‪ ،‬اردن‪ ،‬روسیه‪ ،‬استرالیا‪ ،‬المان‪ ،‬چین‪ ،‬انگلیس و‬ ‫کره جنوبی بوده است‪.‬‬ ‫دبیر ستاد توسعه فناوری (‪)Technology‬های سلول های‬ ‫بنیادی معاونت علمی پس از بررسی وضعیت مهمانان‬ ‫خارجی و اخرین وضعیت سخنرانان و ارائه دهندگان مقاله‬ ‫گفت‪ :‬باید همان طور که برای حضور ‪ 30‬سخنران دومین‬ ‫جشنواره سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی کمک‬ ‫می شود‪ ،‬به کسانی که مقاله ارسال کرده اند نیز توجه داشت‪.‬‬ ‫امیرعلی حمیدیه ادامه داد‪ :‬برنامه های دومین جشنواره‬ ‫سلول های بنیادی(‪ )Stem Cells‬و پزشکی بازساختی به مدت‬ ‫یک هفته اجرا می شود ولی برنامه های اصلی ان در سه روز‬ ‫تعریف شده است‪.‬‬ ‫به گزارش کمیته علمی جشنواره‪ ،‬با وجود برخی تغییرات‬ ‫که برای ارسال مقاالت و راهنمای ثبت مقاله در سایت ثبت‬ ‫نام مقاالت ایجاد شده است‪ ،‬تاکنون برای این رویداد ‪333‬‬ ‫مقاله ارسال شده است که داوری این مقاالت در جریان است‪.‬‬ ‫سید جواد محسنی مسئول کمیته دانش اموزی دومین‬ ‫جشنواره سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی نیز در‬ ‫این جلسه از اقدامات و برنامه هایی که تاکنون در این زمینه‬ ‫صورت گرفته است و همکاری های میان استانداری البرز و‬ ‫زمان های برگزاری جشنواره اطالعاتی ارائه کرد‪.‬‬ ‫همچنین محمد نبیونی عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی‪،‬‬ ‫فعالیت های شهر سلولی در راستای برگزاری این رویداد را‬ ‫پیش بینی کرد و از همکاری های بیشتر در اینده خبر داد‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪21‬‬ ‫همایش‬ ‫نیلوفر حسن‪ -‬کارشناس مهندسی پزشکی‬ ‫درسمپوزیوم بین المللی پروتئوم انسانی عنوان شد‪:‬‬ ‫ایران همکاری های خوبی با پروژه داشت ه‬ ‫و پروتئین های زیادی را شناسایی کرده است‬ ‫پژوهشگاه رویان‪ 7 ،‬و‪ 8‬اردیبهشت ‪،96‬‬ ‫میزبان جمعی از برجسته ترین دانشمندان‬ ‫حوزه پروتئومیکس جهان‪ ،‬دانشجویان‬ ‫بیولوژی و پزشکی‪ ،‬زیست مولکولی‪ ،‬محققان‬ ‫و اساتید ایران در قالب یک سمپوزیوم‬ ‫بین المللی به منظور ارائه‪ ،‬بررسی‪ ،‬بحث و‬ ‫تبادل نظر در خصوص اخرین دستاوردهای‬ ‫محققان کشورهای مختلف در پروژه جهانی‬ ‫پروتئوم کروموزوم های انسانی و همچنین‬ ‫تعیین چشم اندازها و برنامه ریزی برای اینده‬ ‫بود‪ .‬این سمپوزیوم در مرکز همایش های‬ ‫دانشگاه فرهنگ و هنر برگزار شد‪.‬‬ ‫پروژه جهانی پروتئوم انسانی به طور‬ ‫رسمی از ابتدای سال ‪ 2012‬میالدی با‬ ‫حضور و مشارکت جمعی از محققان‬ ‫‪ 22‬کشور جهان ازجمله استرالیا‪ ،‬کانادا‪،‬‬ ‫ژاپن‪ ،‬فرانسه‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬سوئیس‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫تایوان‪ ،‬امریکا‪ ،‬روسیه‪ ،‬کره جنوبی و‬ ‫اسپانیا کار خود را اغاز کرد‪ .‬درواقع‬ ‫پروژه پروتئوم انسانی بعد از اتمام‬ ‫موفق پروژه ژنوم انسانی‪ ،‬سازمان‬ ‫پروتئوم انسانی تصمیم به اجرای‬ ‫جهانی پروژه پروتئوم انسانی گرفت‪.‬‬ ‫هدف این پروژه در حقیقت شناسایی‬ ‫تمامی پروتئین های انسانی پس از‬ ‫ترجمه از روی توالی ان ها است‪.‬‬ ‫پرفسور یانگ کی پایک‬ ‫)‪ (YOUNG-KI PAIK‬رئیس پروژه‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫پروتئوم انسانی کشور کره جنوبی‬ ‫است که در گفتگو با خبرنگار ماهنامه‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی اظهار کرد‪:‬‬ ‫پس از پایان تحقیقات علمی بر روی‬ ‫ژنوم انسانی در سال ‪ ،2010‬تصمیم‬ ‫گرفته شد تا با تیم دانشمندانی از‬ ‫سراسر جهان بر روی پروژه ی پروتئوم‬ ‫تحقیقات اغاز شود‪ ،‬اما در ابتدای‬ ‫کار چالش هایی در مورد پروتئین ها‬ ‫وجود داشت‪ .‬اینکه تعداد پروتئین های‬ ‫ناشناخته برای پروفایل کرد در بدن‬ ‫انسان‪ ،‬بسیار زیاد بود و احتیاج داشت‬ ‫تا ازمایشگاه های تخصصی در سرتاسر‬ ‫جهان در بخش های قلب و عروق‪ ،‬مغز‬ ‫و اعصاب‪ ،‬پانکراس و کبد باهم جمع‬ ‫شود و ابزار این تحقیقات را فراهم کند‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬این مراکز سعی دارند‬ ‫که ضمن تحقیق بر روی تک تک‬ ‫پروتئین ها‪ ،‬تاثیر ان ها را در ایجاد و‬ ‫درمان بیماری ها شناسایی کنند‪.‬‬ ‫یانگ با اشاره به دستیابی محققان‬ ‫گروه کره ای به بیومارکر (نشانگر‬ ‫زیستی) سرطان کبد در انسان تصریح‬ ‫کرد‪ :‬البته این پروژه نشان داده است که‬ ‫ممکن است هیچ ارتباطی با کبد نداشته‬ ‫باشد اما هنگامی که نشانگر زیستی در‬ ‫خون پیدا می شود متوجه وجود سرطان‬ ‫کبد در فرد می شویم‪ ،‬لذا این تشخیص‬ ‫سریع می تواند به طور حتم درمان این‬ ‫سرطان را ساده تر کند‪.‬‬ ‫رئیس پروژه پروتئوم انسانی کشور کره‬ ‫جنوبی در ادامه ضمن ابراز خوشحالی‬ ‫از واگذاری پروژه مطالعاتی کروموزم‬ ‫‪ Y‬به محققان ایرانی و پیشرفت های‬ ‫دانشمندان ایرانی در این پروژه افزود‪:‬‬ ‫درواقع جمعیت زیادی از جامعه ایرانی‬ ‫از بیماری های تناسلی رنج می برند‪،‬‬ ‫ضمن اینکه ایرانی ها همکاری های‬ ‫خوبی با پروژه داشته اند و پروتئین های‬ ‫زیادی را شناسایی و مقاالت خوبی در‬ ‫این حوزه ارائه کرده اند‪.‬‬ ‫‪ ‬دکتر قاسم حسینی سالکده رئیس‬ ‫پروژه ی بین المللی کروموزوم ‪ Y‬با تاکید‬ ‫این مطلب که مولکول های پروتئینی در‬ ‫واقع مولکول های عملکردی سلول های‬ ‫بدن ما است که فعالیت سلولی هم‬ ‫بستگی به کدهایی است که روی ژنوم‬ ‫ما قرارگرفته اند گفت‪ :‬در شروع کار از‬ ‫بین حدود ‪ 20‬هزار ژنی که داریم چیزی‬ ‫حدود ‪ 13500‬ژن را فقط می شناختیم‬ ‫و در مورد ژنی که روی ‪ DNA‬انسان‬ ‫قرارگرفته و پروتئین کد می کند افزود‪:‬‬ ‫هنگام شروع این پروژه‪ ،‬ما ‪ 6000‬ژن‬ ‫داشتیم که به هیچ وجه نمی دانستیم که‬ ‫این ها پروتئین کد می کنند یا خیر؟ درواقع‬ ‫اطالعاتی که حاصل از توالی یابی ژنوم‬ ‫انسان باشد‪ ،‬نبود‪ .‬این محقق پژوهشگاه‬ ‫رویان ادامه داد‪ :‬البته در طول چهار سال‬ ‫گذشته پس از شروع این پروژه این‬ ‫پژوهشگاه موفق به شناسایی بیش از ‪3‬‬ ‫هزار از این پروتئین ها شده است که این‬ ‫خود گام بسیار بزرگی است‪.‬‬ ‫دبیر عملی سمپوزیوم پروژه جهانی‬ ‫«پروتئوم انسانی» در ادامه‪ ،‬اظهار‬ ‫امیدواری کرد این پژوهشگاه در‬ ‫طول دو سال اینده بتواند اکثر این‬ ‫پروتئین های یعنی حدود ‪ 2700‬پروتئین‬ ‫باقیمانده را شناسایی کند‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬فاز بعدی نیز شناسایی‬ ‫ارتباط پروتئین ها با بیماری هاست که‬ ‫بتوانیم به کمک این اطالعات دریافتی‪،‬‬ ‫داروهای جدید برای درمان بیماری ها‬ ‫ساخته و ضمن توسعه داروها‪،‬‬ ‫تشخیص های درمانی نیز دقیق تر شود‪.‬‬ ‫حسینی گفت‪ :‬با توجه به اینکه فقط‬ ‫‪ ۳۰‬درصد از‪ ۲۳۰۰۰ ‬پروتئین انسانی‬ ‫تاکنون شناسایی شده است‪ ،‬این پروژه‬ ‫نیازمند یک عزم جهانی برای انجام بود‪.‬‬ ‫برای این کار تاکنون ‪ ۲۴۴‬گروه تشکیل‬ ‫شده که هر گروه وظیفه کار بر روی‬ ‫یک کروموزوم را دارد‪ .‬ایران نیز یکی از‬ ‫اعضای این گروه است که مطالعه پروتئوم‬ ‫کروموزوم ‪ Y‬را برعهده گرفته است‪.‬‬ ‫به گفته ی وی‪ ،‬ما درحال حاضر در ‪17‬امین‬ ‫سمپوزیوم پروژه پرتئوم کرموزوم های‬ ‫انسانی هستیم‪ .‬سرفصل های این دو روز‬ ‫شامل ارائه اخرین دستاوردها درزمینه ی‬ ‫علم پروتئومیکس انسانی‪ ،‬ارائه اخرین‬ ‫نتایج تحقیقات درزمینه ی پروتئومیکس‬ ‫اشنایی با‬ ‫کروموزوم های انسانی‪،‬‬ ‫روش های پروتئومیکس و بیوانفورماتیک‬ ‫مرتبط با پروژه پروتئوم انسانی است‪.‬‬ ‫امتیاز بازاموزی ان بیشتر شامل‪:‬متخصصان‬ ‫ارولوژی‪ ،‬متخصصان زنان و زایمان‪ ،‬دکترای‬ ‫حرفه ایی علوم ازمایشگاهی‪ ،‬دکترای‬ ‫ژنتیک انسانی‪ ،‬پزشک عمومی‪ ،‬دکترای‬ ‫بیوشیمی بالینی‪ ،‬دکترای پروتئومیکس‬ ‫کاربردی‪ ،‬دکترای علوم سلولی کاربردی‪،‬‬ ‫دکترای زیست فناوری پزشکی‪ ،‬دکترای‬ ‫زیست شناسی‪ ،‬کارشناسی ارشد ژنتیک‬ ‫انسانی بود‪.‬‬ ‫در روز دوم از طریق ‪skype‬‬ ‫با سایر محققانی که نتوانستند‬ ‫حضورداشته باشند ارتباط برقرار شد‬ ‫و در مورد استراتژی ها صحبت شد‪.‬‬ ‫این سمپوزیوم بین کشورها در حال‬ ‫گردش است و سال بعد در اسپانیا‬ ‫و سپس فرانسه برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪23‬‬ ‫همایش‬ ‫همایش ملی "تازه های هپاتیت"‬ ‫در شهرکرد برگزارشد‬ ‫بیماری های کبدی از مهمترین‬ ‫معضالت بهداشتی جهان است که‬ ‫ساالنه سالمت میلیون ها نفر را تحت‬ ‫تاثیر قرار داده و منجر به ناتوانی و‬ ‫مرگ بسیاری از مبتالیان می شود‬ ‫که بخش عمده ای از این بیماری ها‬ ‫مربوط هپاتیت است‪.‬‬ ‫تازه ترین یافته های تحقیقاتی‬ ‫دانشمندان و محققان کشور روز‬ ‫شنبه ‪ 16‬اردیبهشت در همایش ملی‬ ‫تازه های بیماری هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬در‬ ‫شهرکرد برگزار شد‪.‬‬ ‫این همایش یکروزه با عنوان‬ ‫اپیدمولوژی هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬و‬ ‫استراتژی حذف هپاتیت ‪،C‬‬ ‫راه های انتقال هپاتیت ‪ B‬و ‪،C‬‬ ‫درمان هپاتیت ‪ ،B‬تشخیص‬ ‫سرلوژی مولکولی هپاتیت ‪ B‬و‬ ‫‪ ،C‬تشخیص و درمان سیروز‬ ‫کبدی)‪(Cirrhosis of the liver‬‬ ‫و پیشگیری از هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬با‬ ‫حضور محققانی از دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی شهید بهشتی‪ ،‬دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی بقیه اهلل (ع)‪ ،‬دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی شهرکرد و اعضای‬ ‫شبکه هپاتیت ایران برگزار شد‪.‬‬ ‫بیماری های کبدی از مهمترین‬ ‫معضالت بهداشتی جهان است‬ ‫که ساالنه سالمت میلیون ها‬ ‫نفر را تحت تاثیر قرار داده و‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫منجر به ناتوانی و مرگ بسیاری‬ ‫از مبتالیان می شود که بخش‬ ‫عمد ه ای از این بیماری ها مربوط‬ ‫هپاتیت(‪ )hepatitis‬است‪.‬‬ ‫رئیس شبکه هپاتیت ایران در‬ ‫این همایش از روند کاهشی‬ ‫مبتالیان به هپاتیت «‪ B‬و ‪ »C‬در‬ ‫کشور خبر داد و گفت‪ :‬طبق‬ ‫اخرین امارها حدود یک میلیون‬ ‫و ‪ 400‬هزار نفر به هپاتیت ‪ B‬و‬ ‫‪ 186‬هزار نفر در کشور به هپاتیت‬ ‫‪ C‬مبتال هستند‪.‬‬ ‫پروفسور موید علویان افزود‪:‬‬ ‫اعتیاد(‪ )Addiction‬و رفتار جنسی‬ ‫پرخطر از علل اصلی انتقال‬ ‫هپاتیت ‪ B‬در کشور است که‬ ‫ضروری است در این خصوص‬ ‫به گروه های هدف و اقشار‬ ‫جامعه اطالع رسانی شود‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه رانندگان و‬ ‫نیروهای پلیس ‪ 2‬برابر نسبت به‬ ‫جمعیت عادی کشور مبتال به‬ ‫بیماری هپاتیت ‪ B‬هستند‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪ :‬تحقیقات و ازمایش های‬ ‫انجام شده نشان می دهد از انجا‬ ‫که این ‪ 2‬گروه سروکار بیشتری‬ ‫با معتادان و افراد پرخطر دارند‪،‬‬ ‫ابتالی انان به بیماری نیز از افراد‬ ‫عادی بیشتر است‪.‬‬ ‫علویان‪ ،‬بیشترین گروه سنی‬ ‫مبتال به بیماری هپاتیت ‪ B‬را مربوط‬ ‫به افراد ‪ 20‬تا ‪ 49‬سال دانست و‬ ‫گفت‪ :‬در سال های اخیر به سبب‬ ‫اجرای طرح واکسینه کردن گروه‬ ‫های سنی جوان‪ ،‬میزان ابتال به‬ ‫بیماری در این گروه سنی بسیار‬ ‫کاهش یافته است‪.‬‬ ‫این استاد دانشگاه خاطرنشان‬ ‫کرد‪ :‬در اخرین تحقیقات انجام‬ ‫شده‪ ،‬استان های گلستان‪ ،‬سیستان‬ ‫و بلوچستان و خراسان بیشترین‬ ‫مبتالیان به بیماری هپاتیت ‪ B‬را به‬ ‫خود اختصاص داده اند که اعتیاد‪،‬‬ ‫تعدد زوجین و حضور افراد‬ ‫غیرایرانی‪ ،‬علل اصلی شیوع باالی‬ ‫این بیماری در این استان هاست‪.‬‬ ‫علویان با بیان اینکه شیوع‬ ‫بیماری های هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬در‬ ‫کشور بسیار کم شده است‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫بر اساس تحقیقاتی که در سال‬ ‫‪ 2010‬انجام گرفته است‪ ،‬میزان‬ ‫ابتال به این بیماری در ایران زیر ‪2‬‬ ‫درصد بوده و هم اکنون به سمتی‬ ‫حرکت می کنیم که این میزان به‬ ‫حدود یک درصد نزدیک می شود‪.‬‬ ‫وی اجرای طرح واکسیناسیون را‬ ‫اقدام موثری در کاهش میزان مبتالیان‬ ‫به هپاتیت ‪ B‬دانست و گفت‪ :‬در‬ ‫سال های اخیر ایران یکی از کشورهای‬ ‫پیشگام در کنترل بیماری های کبدی‬ ‫به خصوص هپاتیت های ویروسی‬ ‫شناخته شده است‪.‬‬ ‫علویان با بیان اینکه واکسیناسیون‬ ‫به تنهایی از ابتال به ویروس های‬ ‫هپاتیتی جلوگیری نمی کند‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫افراد باید نکات مراقبتی را مدنظر قرار‬ ‫دهند‪ ،‬زیرا واکسن بطور صددرصد‬ ‫مانع ابتال به هپاتیت نمی شود‪.‬‬ ‫وی در ادامه از ابتالی ‪ 186‬هزار‬ ‫نفر به بیماری هپاتیت ‪ C‬در کشور‬ ‫خبر داد و گفت‪ :‬درصد مبتالیان‬ ‫به این بیماری متناسب با جمعیت‬ ‫کشور‪ 4 ،‬دهم درصد است که‬ ‫مداخله مناسب و تولید داروهای‬ ‫جدید عامل مهمی در کنترل این‬ ‫بیماری در ایران است‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه امار مبتالیان به‬ ‫این بیماری در بین زندانیان بسیار‬ ‫زیاد است‪ ،‬افزود‪ :‬اعتیاد‪ ،‬خالکوبی‬ ‫غیربهداشتی و رعایت نکردن‬ ‫بهداشت‪ ،‬عامل اصلی شیوع باالی‬ ‫هپاتیت ‪ C‬در بین زندانیان است‪.‬‬ ‫یک متخصص بیماری های‬ ‫عفونی نیز در این همایش با اشاره به‬ ‫راه های انتقال هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬اظهار‬ ‫کرد‪ :‬بسیاری از افراد مبتال ممکن‬ ‫است از بیماری خود اطالعی نداشته‬ ‫باشند و در پی ان این بیماری به‬ ‫اطرافیان شان منتقل شود‪.‬‬ ‫رضا ایمانی ادامه داد‪ :‬ریسک‬ ‫ابتال به هپاتیت در بین زندانیان‪،‬‬ ‫ارایشگران‪ ،‬بیماران هموفیلی‪،‬‬ ‫دیالیزی‪ ،‬ایدزی و افرادی که رفتار‬ ‫جنسی پرخطر دارند‪ ،‬بیشتر از‬ ‫گروه های دیگر جامعه است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به هزینه های به‬ ‫نسبت رایگان ازمایش تشخیص‬ ‫هپاتیت در کشور‬ ‫تصریح کرد‪ :‬هم‬ ‫اکنون در بسیاری‬ ‫از استان های‬ ‫کشور ازمایش های‬ ‫تشخیص بیماری‬ ‫بویژه‬ ‫هپاتیت‬ ‫هپاتیت ‪ C‬رایگان‬ ‫انجام می شود‪.‬‬ ‫دانشیار دانشگاه‬ ‫پزشکی‬ ‫علوم‬ ‫شهرکرد افزود‪ :‬بیشترین افرادی‬ ‫که برای ازمایش بیماری هپاتیت‬ ‫مراجعه می کنند‪ ،‬معتادانی هستند که‬ ‫موادمخدر را ترک کرده اند‪.‬‬ ‫ایمانی خاطرنشان کرد‪ :‬ساالنه ‪20‬‬ ‫هزار نفر از مبتالیان به هپاتیت ‪ C‬در‬ ‫کشور به طور رایگان درمان می شوند‪.‬‬ ‫محققان و سخنرانان حاضر در این‬ ‫همایش نیز عنوان کردند‪ :‬اجرای طرح‬ ‫واکسیناسیون به ویژه در رده های‬ ‫سنی جوان و نوجوان‪ ،‬پیشرفت های‬ ‫ایران در حوزه علم پزشکی و تولید‬ ‫داروها و روش های درمانی جدید‪،‬‬ ‫راه اندازی کمپین ها و اگاهی بخشی‬ ‫به جامعه در خصوص بیماری های‬ ‫هپاتیت ‪ B‬و ‪ ،C‬عامل مهمی در کنترل‬ ‫و کاهش روند ابتال به این بیماری ها‬ ‫در کشور بوده است‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪25‬‬ ‫تاریخچه‬ ‫نگارنده‪ :‬دکترسید نصراله سیار‬ ‫تاریخچه هماتولوژی در ایران‬ ‫و یادی از قدیمی ترین هماتولوژیست ها‪ -‬بخش سوم‬ ‫این بخش از ماهنامه با عنوان" تاریخچه هماتولوژی در ایران" به همت دکتر نصراله سیار به رشته تحریر درامده‬ ‫است‪ .‬این مطلب خواندنی شامل چند بخش است که در شماره های پیشین به بخش هایی ازان پرداختیم‪.‬‬ ‫در ادامه بخش دیگران را می خوانیم‪.‬‬ ‫هماتولوژی رشته ای از علوم پزشکی است که خون و بافت های‬ ‫خونساز را بررسی می کند‪ .‬توضیح بیشتر انکه هماتولوژی یکی از‬ ‫رشته های فوق تخصصی بیماری های داخلی است و دارای دو بخش‬ ‫عمده است‪ :‬هماتولوژی بالینی و هماتولوژی ازمایشگاهی‪ .‬در بخش‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬شناسایی سلول های طبیعی و غیر طبیعی خون و مغز‬ ‫استخوان اهمیت خاصی دارد‪ .‬اغلب موارد تشخیص قطعی و در بعضی‬ ‫موارد تشخیص احتمالی بیماری های خون به وسیله بررسی های‬ ‫سیتومرفولوژی انجام می شود‪ .‬سابقه اشنایی با مرفولوژی‬ ‫هماتولوژی در ایران به کمتر از ‪ 80‬سال قبل می رسد‪.‬‬ ‫دکتر یحیی پویا‬ ‫پیشکسوت‬ ‫اولین‬ ‫ازمایشگاهی در ایران هست‪.‬‬ ‫ایشان در سال ‪ 1297‬شمسی‬ ‫در انستیتو پاستور تهران تحت‬ ‫نظر پزشک فرانسوی علوم‬ ‫ازمایشگاهی را اموخت‪.‬‬ ‫بهداری‬ ‫درسال‪1320‬از‬ ‫شهرداری به دانشگاه تهران‬ ‫منتقل شد و به ریاست‬ ‫ازمایشگاه بیمارستان رازی‬ ‫منصوب شد‪ .‬دران زمان‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫تمام امورازمایشگاهی در داخل دانشکده پزشکی مستقربود و‬ ‫بیمارستان ها ازمایشات بیماران را به ان جا ارسال می کردند‪.‬‬ ‫دکتر احمد اژیر‬ ‫از سابقه تحصیالت ایشان اطالعی ندارم؛ انقدر می دانم‬ ‫که در سال ‪ 1328‬رئیس ازمایشگاه بیمارستان سینا بود و در‬ ‫سال ‪ 1329‬به بیمارستان هزار تخت خوابی منتقل و رئیس‬ ‫ازمایشگاه شد‪ .‬پس از چند سال به انگلستان رفت و مدت‬ ‫یکسال هماتولوژی اموخت‪.‬‬ ‫دکتر اژیر‪ ،‬بنده را در سال ‪ 1334‬به عنوان‬ ‫اسیستان استخدام کرد‪ .‬ایشان چندین سال بعد‬ ‫به درجه استادی ازمایشگاه ارتقا یافت‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1352‬به ریاست بیمارستان امیراعلم منصوب‬ ‫شد و پس از چندی بازنشسته شد‪ .‬دکتر اژیر‬ ‫خیلی فعال و متواضع بود‪ .‬صبح های زود قبل‬ ‫از امدن به بیمارستان با دوستانش والیبال بازی‬ ‫می کرد و زودتر از همه در ازمایشگاه حاضر‬ ‫می شد‪ .‬تا چند سال پس از انقالب‪ ،‬زندگی کرد‬ ‫و در ازمایشگاه خصوصی کار می کرد‪ .‬یک روز‬ ‫در موقع کار با میکروسکوپ در ازمایشگاه به‬ ‫زمین افتاد و وفات یافت‪.‬‬ ‫گروه ازمایشگاه بالینی بود‪ .‬در‬ ‫سال ‪ 1350‬بازنشسته شد‪ .‬تاریخ‬ ‫وفات ایشان را نمیدانم‪ .‬با اینکه با‬ ‫ایشان کار نمی کردم ولی نسبت‬ ‫به بنده خیلی لطف داشت‪.‬‬ ‫دکتر ابراهیم برال‬ ‫دکتر منوچهر معتمد‬ ‫از سابقه تحصیالت ایشان اطالعی‬ ‫ندارم انقدر می دانم که در سال‬ ‫‪ 1328‬رئیس ازمایشگاه بیمارستان‬ ‫هزار تخت خوابی بود و در سال‬ ‫‪ 1329‬به ریاست ازمایشگاه بیمارستان‬ ‫سینا منصوب شد‪ .‬این ازمایشگاه از‬ ‫‪ 2‬تا ‪ 3‬اطاق کوچک تشکیل شده بود‪ .‬دکتر‬ ‫معتمد مردی خیلی تشکیالتی بود و در‬ ‫رک گویی شهرت داشت‪ .‬در بیمارستان‬ ‫سینا یک ازمایشگاه بزرگ ساخت و ان را‬ ‫مجهز کرد‪ .‬این طور که شنیدم از خیرین‬ ‫برای ساخت ان کمک گرفت‪ .‬دکتر معتمد‬ ‫به درجه استادی رسید و چند سال مدیر‬ ‫از سوابق تحصیلی ایشان‬ ‫اطالعی ندارم‪ ،‬انقدر می دانم‬ ‫که چندین سال قبل از بنده‪،‬‬ ‫دانشکده پزشکی را گذرانید و‬ ‫پس از مدتی در ازمایشگاه بیمارستان سینا‬ ‫به عنوان اسیستان استخدام شد و بعدها‬ ‫به درجه استادی رسید‪ .‬دکتر برال انجام‬ ‫ازمایشات هورمون شناسی (ان زمان) را‬ ‫در فرانسه اموخت و اولین ازمایشگاهی‬ ‫بود که ازمایشات هورمون شناسی را‬ ‫انجام می داد‪ .‬ایشان در سال ‪1350‬‬ ‫پس از بازنشستگی دکتر معتمد‪ ،‬رئیس‬ ‫ازمایشگاه بیمارستان سینا شد و تا زمان‬ ‫بازنشستگی این سمت را داشت‪ .‬دکتر‬ ‫برال چند سال قبل وفات یافت‪.‬‬ ‫دکتر برال مردی موقر‪ ،‬متین و خوش‬ ‫قلب بود و هر طور که می توانست به‬ ‫ترفیع همکاران کمک می کرد‪.‬‬ ‫دکتر پرویز رصدی‬ ‫سال ‪ 1309‬در رشت متولد شد‪.‬‬ ‫دوره دبستان و دبیرستان را در رشت‬ ‫گذرانید‪ .‬سال ‪ 1328‬تحصیل پزشکی را‬ ‫شروع کرد و سال ‪ 1334‬دیپلم پزشکی‬ ‫گرفت‪ .‬سال ‪ 1336‬توسط دکتر اژیر‬ ‫رییس ازمایشگاه هزار تخت خوابی‪،‬‬ ‫به عنوان اسیستان استخدام شد و دو‬ ‫سال بعد متخصص علوم ازمایشگاهی‬ ‫شد‪ .‬سال ‪ 1340‬رئیس ازمایشگاه‬ ‫بیمارستان روانی روزبه شد و سال‬ ‫‪ 1349‬به ریاست ازمایشگاه بیمارستان‬ ‫کودکان بهرامی منصوب شد و سال‬ ‫‪ 1357‬بازنشسته شد ولی تا ‪ 6‬سال‬ ‫بعد هم به طور قراردادی در انجا کار‬ ‫می کرد‪ .‬باید ذکر کنم که دکتر رصدی‬ ‫درجه استادی ازمایشگاه را داشت‪ .‬دکتر‬ ‫رصدی پزشکی دقیق و کنجکاو است‪.‬‬ ‫ایشان سه بار به فرانسه مسافرت کرد‪.‬‬ ‫بار اول ایمونوهماتولوژی اموخت‪ .‬بار‬ ‫دوم انتقال خون و بار سوم هماتولوژی‬ ‫و در مرفولوژی هماتولوژی متبحر شد‪.‬‬ ‫در دورانی که در بیمارستان بهرامی بود‬ ‫خدمات ارزنده ای در مورد تشخیص‬ ‫بیماری های خون کودکان انجام داد‪.‬‬ ‫دکتر رصدی عضو انجمن خون‬ ‫شناسان فرانسه و مجمع بین المللی‬ ‫ترانسفوزیون شد‪.‬‬ ‫دکتر رصدی از دوستان قدیم بنده‬ ‫است لذا شرح حالشان را به طور تلفنی‬ ‫گرفتم و خالصه ان را نوشتم‪.‬‬ ‫دکتر ناصر مهدوی‬ ‫از سوابق تحصیلی ایشان اطالعی‬ ‫ندارم‪ .‬انقدر می دانم که رشته پزشکی‬ ‫را در المان گذرانید‪ .‬سال ‪ 1340‬توسط‬ ‫اقای دکتر اژیر به عنوان اسیستان در‬ ‫ازمایشگاه بیمارستان هزار تخت خوابی‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪27‬‬ ‫استخدام شد و تا هنگام بازنشستگی در‬ ‫همان ازمایشگاه خدمت می کرد‪ .‬دکتر‬ ‫مهدوی بعدها به درجه استادی رسید‪ .‬سال‬ ‫‪ 1350‬مدیر گروه ازمایشگاه بالینی شد و‬ ‫از سال ‪ 1352‬تا زمان بازنشستگی رئیس‬ ‫ازمایشگاه بیمارستان بود‪.‬‬ ‫دکتر محمد مهدی افالطونی‬ ‫در سال ‪ 1324‬تحصیالت پزشکی را‬ ‫در دانشگاه تهران شروع کرد‪ 1330 .‬فارغ‬ ‫التحصیل شد‪ .‬ایشان همکالسی و دوست‬ ‫بنده بودند ولی متاسفانه از سوابق وی اطالع‬ ‫چندانی ندارم‪ .‬پس از پایان دوره پزشکی‬ ‫حدود ‪ 10‬سال در سازمان غیر دولتی شروع‬ ‫به کار کرد سپس به عنوان اسیستان در‬ ‫رشته ازمایشگاه بالینی مشغول به کار شد‪.‬‬ ‫بعد از ‪ 2‬سال متخصص علوم ازمایشگاهی‬ ‫شد‪ .‬سال های متمادی مسئول ازمایشگاه‬ ‫بیمارستان امیراعلم بود‪ .‬بعد رئیس ازمایشگاه‬ ‫زنان سپس به بیمارستان هزار تخت خوابی‬ ‫منتقل و رئیس ازمایشگاه انجا شد‪ .‬چندین‬ ‫سال در بخش خصوصی مسئول ازمایشگاه‬ ‫بود و چند سالی است که وفات کرده است‪.‬‬ ‫دکتر ملیحه و دکتر وحیده طبیبی‬ ‫دو خواهر پس از گذراندن دوره پزشکی‬ ‫از دانشگاه تهران توسط دکتر اژیر در سال‬ ‫‪ 1335‬در ازمایشگاه هزار تخت خوابی به‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫عنوان اسیستان استخدام شدند‪ .‬پس از دو‬ ‫سال متخصص ازمایشگاه بالینی شدند و در‬ ‫همان بیمارستان به عنوان رئیس درمانگاه‬ ‫(استادیار) استخدام شدند‪ .‬بعدها به درجه‬ ‫دانشیاری نائل امدند‪ .‬پس از چندین سال‬ ‫دکتر ملیحه طیبی به بیمارستان دیگر‬ ‫منتقل و رئیس بخش ازمایشگاه انجا شد‪.‬‬ ‫نامبرده مبتال به سرطان رحم شد و پس از‬ ‫بازنشستگی با متاستاز مغزی دار فانی را‬ ‫وداع گفت‪.‬‬ ‫دکتر وحیده طیبی تا پایان دوره خدمت‬ ‫در ازمایشگاه بیمارستان هزار تخت خوابی‬ ‫مشغول به کار بود‪ .‬نامبرده مبتال به سرطان‬ ‫سینه و بعد با متاستاز ریوی وفات یافت‪.‬‬ ‫کنگره سالیانه متخصصین ازمایشگاه بالینی‬ ‫این کنگره با عنــوان «کنگره فناوری نوین‬ ‫ازمایشگاه» روز ‪ 95/8/7‬در سالن همایش‬ ‫های رازی تشــکیل شد و تا سه روز ادامه‬ ‫داشــت‪ .‬روز جمعه ‪ 95/8/7‬که روز اخر‬ ‫بود از بنده هم دعوت کردند که در جلسه‬ ‫شــرکت کنم‪ .‬این دعوت از طرف هیئت‬ ‫مدیره انجمن متخصصین ازمایشگاه بالینی‬ ‫که از دوستان عزیز بنده هستند به عمل امد‬ ‫و با اســتقبال به انجا رفتم‪ .‬این دوستان از‬ ‫بنده به عنوان پیشکسوت رشته ازمایشگاه‬ ‫بالینــی تجلیل کردند و هدیه جالبی هم به‬ ‫بنده حقیر اهدا کردند‪.‬‬ ‫اقای دکتر سید حسین فاطمی رئیس‬ ‫محترم هیئت مدیره انجمن در ضمن‬ ‫گزارش اخر کنگره نسبت به بنده اظهار‬ ‫لطف کردند و مطالب مبالغه امیزی‬ ‫فرمودند که شایسته ان نبودم و نیستم‪ .‬لذا‬ ‫بر خود الزم میدانم که از اعضاء هیئت‬ ‫مدیره انجمن به خصوص اقای دکتر‬ ‫فاطمی رئیس هیئت مدیره تشکر فراوان‬ ‫و سپاسگزاری نمایم‪.‬‬ ‫رشته های فوق تخصصی داخلی‬ ‫قبل از سال ‪ 1362‬در ایران رشته های‬ ‫فوق تخصصی وجود نداشت و پزشکانی‬ ‫در دانشگاه ها بودند که صالحیت عنوان‬ ‫فوق تخصصی را داشتند ولی از این عنوان‬ ‫محروم بودند‪ .‬لذا در سال ‪ 1362‬شورای‬ ‫اموزش پزشکی و تخصصی وجود عنوان‬ ‫رشته های فوق تخصصی را تصویب کرد‪.‬‬ ‫در تاریخ ‪ 22‬ابان ماه ‪ 1362‬اقای دکتر‬ ‫فرهادی رئیس شورای اموزش پزشکی و‬ ‫تخصصی وزارت علوم دعوتی از چند نفر‬ ‫به عمل اورد تا در این مورد فوق تخصص‬ ‫های داخلی تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫افراد گروه عبارت بودند از‪ :‬دکتر فریدون‬ ‫عزیزی استاد دانشگاه شهید بهشتی‪،‬‬ ‫شادروان دکتر احمد سیادتی و دکتر سید‬ ‫نصراهلل سیار از دانشگاه تهران‪.‬‬ ‫مقرراتی در ‪ 5‬ماده و یک تبصره به‬ ‫تصویب رسید که حاصل ان به شرح‬ ‫زیراست‪ :‬به افرادی که صالحیت عنوان‬ ‫رشته های فوق تخصصی را دارند ولی‬ ‫از ان محرومند تاییدیه فوق تخصصی‬ ‫داده شود‪ .‬این ائین نامه بدون تغییر در‬ ‫بیست و دومین شورای اموزش پزشکی و‬ ‫تخصصی به تصویب رسید و قرار شد کلیه‬ ‫بندهای ان تا برگزاری اولین دوره امتحان‬ ‫فوق تخصصی مربوطه قابل اجرا باشد‪.‬‬ ‫(این زمان بعدا تمدید شد)‬ ‫بر مبنای این ائین نامه در تاریخ‬ ‫‪ 1365/1/28‬بنا به درخواست اقای دکتر‬ ‫جلیل واعظ قرا ملکی استاد دانشگاه تبریز‬ ‫تاییدیه فوق تخصصی هماتولوژی برای‬ ‫ایشان صادر شد‪.‬‬ ‫در تاریخ ‪ 65/5/02‬اقای دکتر منصور‬ ‫حق شناس استاد دانشگاه شیراز درخواست‬ ‫کرد و تاییدیه فوق تخصصی هماتولوژی‬ ‫برای ایشان صادر شد‪.‬‬ ‫از رشته های دیگر فوق تخصصی‬ ‫داخلی هم درخواست می شد که به‬ ‫مدارک انان رسیدگی می کردند و تاییدیه‬ ‫فوق تخصصی صادر می کردند‪.‬‬ ‫رشته فوق تخصصی‬ ‫هماتولوژی ـ انکولوژی‬ ‫در سال ‪ 1362‬پس از تصویب ائین نامه‬ ‫رشته های فوق تخصصی با تالش بنده‬ ‫و همکاری اقای دکتر اردشیر قوام زاده‬ ‫(فوق تخصص هماتولوژی ـ انکولوژی) و‬ ‫اقای دکتر داود منادی زاده (فوق تخصص‬ ‫هماتولوژی از دانشگاه شهید بهشتی) این‬ ‫رشته راه اندازی شد‪.‬‬ ‫در همان سال ‪ 3‬نفر برا ی گذراندن‬ ‫این دوره انتخاب شدند‪ .‬تعداد داوطلبان‬ ‫در سال های بعد به تدریج افزایش یافت‬ ‫به طوری که تصور می کنم اکنون بیش‬ ‫از ‪ 200‬نفر دوره هماتولوژی ـ انکولوژی‬ ‫را به پایان رسانیده اند و در دانشگاه های‬ ‫شهرستان های کشور یا به طور ازاد مشغول‬ ‫خدمت به مردم هستند‪.‬‬ ‫به خاطر دارم تا قبل از ‪ 35‬سال پیش‪،‬‬ ‫بیماران از دورترین شهر کشور برای تشخیص‬ ‫و درمان بیماری های خون و سرطان به تهران‬ ‫می امدند ولی اکنون در شهر محل سکونت‬ ‫خود یا شهر نزدیک به ان کارهای تشخیصی‬ ‫و درمانی شان انجام می شود‪.‬‬ ‫اموزش فلوهای‬ ‫هماتولوژی ـ انکولوژی‬ ‫دوره این رشته سه سال است‪ .‬ابتدا‬ ‫دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید‬ ‫بهشتی این کار را انجام می دادند ولی بعدا‬ ‫دانشگاه های شیراز و تبریز هم به انجام‬ ‫ان اقدام کردند‪.‬‬ ‫فلوها از شروع به کار برای تشخیص‬ ‫مرفولوژی بیماری های خون‪ ،‬الم های‬ ‫خون و مغز استخوان بیماران را تحت نظر‬ ‫اساتید مربوطه بررسی می کنند ولی این‬ ‫برنامه منظم و کالسیک نیست‪.‬‬ ‫برنامه کالسیک ان است که ابتدا‬ ‫شناسایی کامل سلول های طبیعی خون و‬ ‫مراحل مختلف دودمان های خونساز در‬ ‫مغز استخوان اموزش داده شود‪ .‬پس از‬ ‫ان مرفولوژی گلبول قرمز و انواع اشکال‬ ‫غیر طبیعی ان و کاربرد انها در تشخیص‬ ‫بیماری های خون اموزش داده شود سپس‬ ‫بررسی و تشخیص انواع کم خونی ها و در‬ ‫دنبال ان انواع لوکمیا و بیماری های دیگر‬ ‫خون و مغز استخوان اموزش داده شود‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که اموختن مرفولوژی‬ ‫هماتولوژی به زمان زیادی نیاز دارد و‬ ‫نمی توان ان را در چند ماه کار پیاپی یاد‬ ‫گرفت و باید تدریجی باشد‪ .‬قابل ذکر‬ ‫انکه گلبول های سفید خون دارای اشکال‬ ‫مختلفی است که مثال میلوبالست اولین‬ ‫سلول دودمان گرانولوسیتی در حال طبیعی‬ ‫و انواع لوکمیا ‪ 10‬ـ ‪ 11‬شکل مختلف دارد‪.‬‬ ‫سلول های رسیده و نارس دودمان های‬ ‫خونساز هم در حالت طبیعی و بیماری ها‬ ‫اشکال مختلفی دارد لذا تسلط کامل به‬ ‫مرفولوژی هماتولوژی زمان می برد‪.‬‬ ‫فلوهایی که از سال ‪ 1362‬به بخش خون‬ ‫بیمارستان امام خمینی می امدند توسط‬ ‫دکتر زمانیانپور‪ ،‬شادروان دکتر اخوان و بنده‬ ‫اموزش بالینی و به خصوص مرفولوژی‬ ‫هماتولوژی داده می شدند‪.‬‬ ‫دکتر زمانیانپور در سال ‪ 1370‬خودش را‬ ‫بازنشسته کرد‪ .‬دکتر اخوان شهریور ‪ 1371‬به‬ ‫رحمت ایزدی پیوست و بنده ماندم و اموزش‬ ‫کالسیک مرفولوژی هماتولوژی به فلوها‪.‬‬ ‫همان طور که قبال ذکر کردم فلوها هرجا که‬ ‫کار می کردند‪ ،‬تحت نظر اساتید‪ ،‬الم های خون‬ ‫و مغز استخوان بیمارن را می دیدند و به انان‬ ‫اموزش داده می شد ولی این اموزش کالسیک‬ ‫نیست و موردی است‪.‬‬ ‫بنده از سال ‪ 1380‬به بخش تحقیقات‬ ‫هماتولوژی و پیوند استم سل بیمارستان‬ ‫دکتر شریعتی رفتم‪ .‬در انجا اوضاع و‬ ‫احوال خیلی خوب بود‪ .‬یک میکروسکوپ‬ ‫‪ 10‬شاخه در اطاق اقای دکتر جهانی استاد‬ ‫محترم و معاون رئیس بخش بود‪ .‬ایشان با‬ ‫کمال محبت میکروسکوپ‪ ،‬یک میز کار و‬ ‫کامپیوتر خودشان را در اختیارم گذاشتند‪.‬‬ ‫بنده هفته ای یک روز اول وقت با‬ ‫فلوهای سال اول و یک روز دیگر اول‬ ‫وقت با فلوهای سال دوم و سوم کار‬ ‫می کردم‪ .‬پس از سال ‪ 1387‬استاد جهانی‬ ‫این پزشک متدین‪ ،‬بزرگوار و دانشمند‬ ‫عهده دار این امر شد و همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫همان طور که قبال نوشتم بنا به درخواست‬ ‫اقای دکتر قوام زاده ریاست محترم بخش‬ ‫و اقای دکتر جهانی‪ ،‬بنده چندین جلسه دو‬ ‫ساعته در بهار و تابستان با فلوهای سال‬ ‫اخر تا قبل از امتحانات بورد یک دوره‬ ‫هماتولوژی مرفولوژی را مرور می کنیم‬ ‫و این کار از سال ‪ 1378‬تا تابستان گذشته‬ ‫ادامه داشت‪.‬‬ ‫* ادامه این مطلب خواندنی را در شماره اتی‬ ‫مطالعه کنید‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪29‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫شهرزاد قدیریان‪ ،‬دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی‪ ،‬دانشگاه ازاد واحد علوم دارویی‬ ‫دکترطاهره ناجی‪ ،‬دانشیارومدیرگروه علوم پایه داروسازی‬ ‫اپوپتوز و فلوسایتومتری‬ ‫در سال ‪1972‬دانشمندی به نام کر برای اولین بار واژه اپوپتوز را به‬ ‫معنای ریزش برگ برای توصیف مرگ فیزیولوژی سلول معرفی کرد(‪.)1,2‬‬ ‫اپوپتوزیس یک فرایند فیزیولوژیکی حیاتی برای رشد طبیعی و همچنین‬ ‫حفظ هموستازی است‪ .‬زمانی که سلول تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی‪ ‬‬ ‫و یا حتی درونی همانند اشعه های یونیزان‪ ،‬دارو های سیتوتوکسیک‪،‬‬ ‫هورمون های گلوکوکورتیکوئیدی و عوامل دیگر قرار می گیرند‪ ،‬محتویات ان‬ ‫از جمله ‪DNA‬دستخوش تغییراتی می شود که در صورت ادامه حیات ان‬ ‫منجر به ناهنجاری هایی در سلول می شود(‪.)3‬‬ ‫تفاوت های اپوپتوز و نکروز‬ ‫در اپوپتوزیس غشا بدون اینکه انسجام خود را از دست‬ ‫بدهد به صورت حفره حفره در می اید اما در نکروز غشا‬ ‫انسجام و یکپارچگی خود را از دست می دهد‪ .‬اپوپتوزیس با‬ ‫چروکیدگی سیتوپالسم و تراکم هسته اغاز می شود اما نکروز‬ ‫با متورم شدن سیتو پالسم و میتوکندری همراه است‪.‬‬ ‫اپوپتوزیس باتشکیل حفرات غشایی به نام اجسام اپوپتوتیک‬ ‫همراه است اما نکروز بدون تشکیل این حفرات و تا لیز کامل‬ ‫سلول پیش می رود‪ .‬در نکروز تعادل یونی محیط در داخل و‬ ‫خارج سلول از بین می رود اما در اپوپتوزیس طی واکنش های‬ ‫انزیمی فعال این تعادل حفظ می شود‪ .‬نکروز به انرژی نیاز‬ ‫ندارد اما اپوپتوزیس‪  ‬با مصرف انرژی به ‪ ATP‬وابسته است‪ .‬در‬ ‫نکروز ‪ DNA‬به صورت تصادفی در جایگاه های غیر اختصاصی‬ ‫شکسته می شود اما دراپوپتوزیس این شکستگی ها تصادفی‬ ‫نیست و در فواصل بین نوکلئوزوم ها رخ می دهد‪ .‬در اپوپتوزیس‬ ‫فاکتور هایی مثل سیتوکروم‪ ،C‬اندونوکلئاز‪ SMAC،G‬و‪ AIF‬از‬ ‫میتوکندری به سیتوپالسم ازاد می شود‪ .‬ترکیب فسفولیپید های‬ ‫غشا طی اپوپتوزیس تغییر می کند مث ً‬ ‫ال فسفاتیدیل سرین که‬ ‫در الیه سیتوزول غشا حضور دارد به الیه اگزوپالسمیک می‬ ‫رود که این یک پیام برای ماکروفاژهاست تا سلول مورد نظر را‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫فاگوسیتوز کنند‪ .‬سلول های اپوپتوتیک فاقد التهاب در بافت‬ ‫اند یا التهاب کمی دارند اما در نکروز سلول های مجاور‬ ‫تحت تاثیر قرار می گیرند و در بافت پاسخ التهابی ایجاد‬ ‫می کنند‪ .‬اپوپتوزیس توسط محرک هایی از جمله نبودن‬ ‫فاکتور رشد‪،‬تغییرات هورمونی القا می شوند اما نکروز توسط‬ ‫ویروس ها‪ ،‬تغییرات دمایی ناگهانی‪ ،‬کمبود اکسیژن و سموم‬ ‫متابولیکی در سلول پدید می اید (‪.)7 ,6 ,5 ,4‬‬ ‫کاسپازها‬ ‫کاسپازها گروهی از پروتئاز های اختصاصی سیستئینی‬ ‫هستند(‪ )8‬که از عوامل اصلی اپوپتوزیس محسوب‬ ‫می شود و به صورت گروهی در اغلب سلول ها به فرم‬ ‫غیرفعال وجود دارند‪ .‬این انزیم ها در روندی به فرم‬ ‫فعال تبدیل می شود‪ .‬القا اپوپتوزیس توسط رسپتورهای‬ ‫مرگ سلولی منجر به فعال شدن کاسپاز های اغازگر مثل‬ ‫کاسپاز‪ 8‬و‪ 10‬می شود و این کاسپاز ها منجر به فعال‬ ‫شدن کاسپازهای دیگری مثل ‪ 3‬یا‪ 6‬وسایر کاسپاز ها‬ ‫می شوند(‪ .)9‬کاسپازها ‪ 3‬دمین دارند و منجر به تجزیه‬ ‫پروتئین بعد از ریشه اسپارتیت می شود‪ .‬توالی ‪3‬‬ ‫اسید امینه قبل از اسپارتیت تعیین کننده سوبسترای‬ ‫اختصاصی انهاست‪ .‬کاسپازها به عنوان کلید های مرگ‬ ‫سلولی محسوب می شود(‪11‬و‪ .)10‬ساختمان کاسپازها‬ ‫دارای پرودمین هایی است که یک دمین اختصاصی‬ ‫برای اتصال پروتئین – پروتئین است ونقش مهمی در‬ ‫فعال سازی کاسپاز ها دارد(‪12‬و‪.)13‬کاسپاز ها به صورت‬ ‫غیر فعال یا پروکاسپازسنتز می شوند و در پاسخ به پیام‬ ‫های پیش اپوپتیک فعال می شوند که این فعال سازی‬ ‫معموالً با ایجاد یک برش در اسید امینه اسپارتیک اسید‬ ‫انجام می شود‪ .‬طی اپوپتوزیس به خاطر شکستگی و جدا‬ ‫شدن پرودمین از زیر واحد های کوچک و بزرگ‪ ،‬پروکاسپاز‬ ‫به کاسپاز فعال تبدیل می شود‪ .‬در این هنگام کاسپاز فعال‬ ‫روی جایگاه های اختصاصی کاسپاز های دیگر اثر می گذارد‪ ‬‬ ‫و می توانند کاسپاز های پایین دست خود را فعال کند و سبب‬ ‫ایجاد یک ابشار پروتئولیتیکی شوند سپس کاسپاز های فعال‬ ‫شده‪ ،‬پروتئین های دیگرکلیدی را در سلول می شکنند‪.‬گروه‬ ‫دیگر از کاسپاز ها‪  ‬پروتئین هایی را می شکنند که انزیم های‬ ‫تجزیه کننده ‪DNA‬را مهار می کنند وبا ازاد شدن ‪ DNase‬ها‪،‬‬ ‫‪ DNA‬در هسته سلول می شکند‪.‬‬ ‫کاسپازها مبنای متفاوتی برای تقسیم بندی دارند‪  ‬که می‬ ‫توان انها را بر اساس ساختار‪ ،‬ویژگی نسبت به سوبسترا‪،‬‬ ‫فعالیت فیزیولوژیک و اندازه پرودمین تقسیم بندی کرد اما‬ ‫چیزی که در اپوپتوزیس اهمیت دارد تقسیم بندی بر اساس‬ ‫پرودمین انهاست که شامل کاسپاز های اغازگر که پرودمین‬ ‫طویلی دارد و شامل کاسپازهای ‪ 8،9،10،12‬وکاسپازهای‬ ‫اجرایی که پرودمین کوتاهی دارند و شامل کاسپاز های‪3،6،7‬‬ ‫هستند (‪14‬و‪15‬و‪.)16‬‬ ‫‪ ‬مسیر های اپوپتوزیس‬ ‫مسیر خارجی‪  ‬یا مسیر رسپتور های مرگ سلولی‪  ‬‬ ‫‪ sic pathway‬شناخته ترین گیرنده های مرگ عبارتنداز‪:‬‬ ‫‪ Fas/Apo1/CD95‬و‪ TNF‬که در غشای پالسمایی اغلب‬ ‫سلول ها وجود ندارد(‪ .)16‬زمانیکه یک لیگاند گیرنده مربوط‬ ‫به خود را تحریک‪  ‬می کند و به ان متصل می شود این‬ ‫تحریک باعث به کار گیری پروتئین های اداپتور می شود‪.‬‬ ‫در نتیجه پروتئین اداپتور‪ FADD‬ازناحیه ‪ C‬ترمینال خود به‬ ‫گیرنده مرگ متصل می شود‪ ،‬همچنین این پروتئین از ناحیه‬ ‫‪N‬ترمینال خود که دارای ناحیه موثر مرگ است به ناحیه‬ ‫مشابه درپرودمین پروکاسپاز ‪8‬یا‪ 10‬متصل می شود و تشکیل‬ ‫کمپلکس عالمت دهنده القا مرگ(‪)DISC‬را می دهد(‪.)17‬‬ ‫بدین ترتیب پروکاسپازها فعال شده وبه ترتیب کاسپاز های‬ ‫اجرائی را فعال می کنند و اپوپتوزیس رخ می دهد‪.‬‬ ‫�‪Extrin‬‬ ‫‪ ‬مســیر داخلی‪ ‬یــا مســیر میتوکندریایــی‬ ‫‪Intrinsic pathway        ‬‬ ‫در این مسیر سیتوکروم‪ C‬از فضای بین دو غشای‬ ‫میتوکندری به داخل سلول رها می شود‪ .‬در حالت عادی‬ ‫‪ Apf1‬به صورت بی اثر و غیرفعال است که در حضور‬ ‫سیتوکروم‪ c‬فعال می شود‪ .‬در ناحیه انتهای امینی دارای‬ ‫دمین ‪ CARD‬و در انتهای کربوکسیلی دارای موتیف‬ ‫‪ WD-40‬است‪.‬سیتوکروم‪ C‬مسیر بعد از میتوکندری را‬ ‫تحریک می کند و توالی ‪ CARD‬پروکاسپاز ‪ 9‬به ناحیه‬ ‫‪CARD‬در‪ Apf-1‬متصل شده و اپوپتوزوم تشکیل می شود‬ ‫و می تواند هفت مولکول کاسپاز ‪ 9‬را فعال و سپس‬ ‫کاسپازهای اجرایی ‪ 3‬و ‪ 7‬فعال میشوندو اپوپتوزیس رخ‬ ‫می دهد(‪.)18،19،20،21،22‬‬ ‫خانواده ‪Bcl-2‬‬ ‫اعضای این خانواده در تنظیم فعال سازی‬ ‫پروکاسپاز ها کمک می کنند وبعضی از این اجزا مثل‬ ‫‪ Bcl-2‬و ‪ Bcl-xl‬با ممانعت از رها سازی سیتوکروم‪ c‬از‬ ‫میتوکندری‪ ،‬اپوپتوزیس را مهار می کنند‪.‬‬ ‫بعد از فعال شدن کاسپاز ‪ 8‬این پروتئاز ‪ Bid‬را شکسته‬ ‫و ‪ tBid‬ایجاد می کند که به طرف غشای میتوکندری رفته‬ ‫و به پروتئین ‪ Bax‬میتوکندری متصل می شود و باعث‬ ‫ازاد سازی سیتوکروم ‪ c‬می شود‪ tBid .‬می تواند به ‪Bcl-xl‬‬ ‫نیز متصل شود‪ .‬در روش دیگر ‪ Bid‬شکسته نمی شود و‬ ‫در مسیر مستقل از کاسپاز از سیتوزول به میتوکندری می‬ ‫رود و به ‪ Bax‬متصل می شود و یک هترودایمر ایجاد‬ ‫می کند و سیتوکروم ‪c‬ازاد می شود‪ .‬همچنین ‪ Bad‬که از‬ ‫پروتئین های پرو اپوپتوتیک است‪ ،‬طی اپوپتوزیس از‬ ‫سیتوپالسم به میتوکندری منتقل می شود ودر سلول هایی‬ ‫که فاکتور رشد ندارند و نیزدر صورت باال بودن غلظت‬ ‫کلسیم(‪ )23،24‬در سیتوپالسم یک فسفاتاز فعال شده با‬ ‫کلسیم به نام کلسی تونین‪ Bad ،‬را دفسفریله می کند و‬ ‫باعث انتقال ‪ Bad‬به میتوکندری می شود ‪ Bad‬با ‪Bcl-xl‬‬ ‫هترودایمر تشکیل می دهد و باعث پیشرفت اپوپتوزیس‬ ‫می شود و فعالیت ‪Bcl-2‬و‪ Bcl-xl‬را خنثی می کند(‪.)25‬‬ ‫اپوپتوزیس مونومر های ‪Bax‬را از سیتوزول به غشای‬ ‫میتوکندریای منتقل می کند در انجا همودایمر تشکیل‬ ‫می دهند و باعث رها سازی سیتوکروم ‪ c‬می شود‪.‬‬ ‫از دیگر خانواده مهم تنظیم کننده داخل سلولی‬ ‫اپوپتوزیس‪IAP،‬ها هستند که اپوپتوزیس را مهار‬ ‫می کنند(‪.)26،27،28‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪31‬‬ ‫بررسی اپوپتوز با فلوسایتومتری‬ ‫‪‬فلوسایتومتری‬ ‫فلوسیتومتری به طور کلی روشی برای شمارش و بررسی‬ ‫میکروسکوپی ذرات‪ ،‬مانند سلول ها و کروموزوم ها است‪.‬‬ ‫در این حالت ذرات و یا سلول های مورد ازمایش به صورت‬ ‫معلق در مایع تک تک با سرعتی حدود ‪ 5‬تا ‪ 50‬متر در ثانیه‬ ‫از مقابل پرتوی باریک از نور لیزر عبور می کنند تا اطالعات‬ ‫در ارتباط با اندازه و ویژگی های مختلف تک تک سلول‬ ‫ها‪ ،‬با سرعت و دقت باال فراهم شود‪ .‬در این روش‪ ،‬ویژگی‬ ‫های فیزیکی ذره ها ی خاص اندازه گیری و سپس تجزیه و‬ ‫تحلیل شود‪ .‬مزیت منحصر به فرد فلوسایتومتری این است‬ ‫که می تواند بر روی تک تک سلول ها‪ ،‬پارامترهای چندگانه‬ ‫ای را به طور همزمان به سرعت و به صورت کمی اندازه‬ ‫گیری کند‪ .‬این دستگاه امکان جمع اوری اطالعات مربوط‬ ‫به ‪ 5000‬تا ‪ 50000‬سلول در هر ثانیه را فراهم می کند‪ .‬به‬ ‫طور معمول در این تکنیک‪ ،‬حجم مورد نیاز از نمونه مورد‬ ‫ازمایش خیلی کم و حدود ‪ 100‬میکرولیتر است‪.‬‬ ‫با این تکنیک نه تنها می توان چندین پارامتر سلولی‬ ‫را به صورت همزمان و سریع انالیز کرد‪ ،‬بلکه می توان‬ ‫جمعیت های مختلف سلولی را در یک مخلوط هتروژن‬ ‫با کارای باال به صورت زنده جداسازی (‪ )sorting‬و‬ ‫جمع اوری کرد‪ ،‬به طوری که ذرات یا سلول های منفرد‬ ‫به طور فیزیکی از جمعیت های مخلوط جدامی شود‪ .‬لذا‪،‬‬ ‫سلول های خاص می توانند برای کارهای بعدی در درون‬ ‫یک لوله جمع اوری شوند‪ .‬استفاده از فلوسایتومتری یکی‬ ‫از متداول ترین تکنیک ها برای شناسایی و تمایز سلولهای‬ ‫مختلف در بافتهای گوناگون بوده و در بیولوژی سرطان‬ ‫کاربرد فراوان دارد‪.‬‬ ‫‪‬ساختمان فلوسایتومتر‬ ‫به طور کلی این دستگاه از ‪ 4‬قسمت تشکیل می شود‪:‬‬ ‫‪ ‬سیستم مایع(‪ :)fluidic‬در این سیستم ذرات به صورت‬ ‫تک تک از مقابل نور منتقل می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬سیستم نوری‪ :‬در این سیستم معموال از المپ های‬ ‫جیوه–زنون استفاده می شود‪ .‬سایر لیزر ها (دیودی– ارگون–‬ ‫کریپتون – ‪ UV‬و ‪ )..‬هم بنا به نیاز و یا سیستم دستگاه استفاده‬ ‫می شود‪ .‬بنابراین‪ ،‬این سیستم شامل نور لیزر برای تابش به‬ ‫ذرات موجود در جریان مایع است‪.‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪ ‬سیستم الکترونیک‪ :‬این سیستم سیگنال های‬ ‫نوری جمع اوری شده را به سیگنال های الکترونیک‬ ‫(ولتاژ) تبدیل می کند که این کار توسط اشکاسازهای‬ ‫نور)‪ (photo detectors‬انجام می گیرد‪ .‬هنگامی که‬ ‫سیگنال های نور به اشکارسازهای نور برخورد می کنند‪،‬‬ ‫این سیگنال ها به یک تعداد مناسب الکترون تبدیل‬ ‫می شود تا جریان الکتریکی بزرگتری را تولید کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬سیستم کامپیوتر‪ :‬این سیستم تجزیه و تحلیل‬ ‫سیگنال های الکترونیکی را انجام می دهد‪ .‬فرایند‬ ‫جمع اوری داده ها توسط فلوسایتومتر ‪Acquisition‬‬ ‫نامیده می شود‪ Acquisition .‬با اتصال یک کامپیوتر به‬ ‫دستگاه و نرم افزار مربوطه ان انجام می شود‪.‬‬ ‫اساس دستگاه فلوسایتومتری‬ ‫در روش فلوسایتومتری سلول ها به وسیله انتی بادی‬ ‫منوکلونال متصل به فلورسنت و فلوروکروم های متصل‬ ‫شونده به اجزاء سلولی رنگ امیزی می شود‪ ،‬سپس‬ ‫سلول ها در یک جریان سیال قرار می گیرد و به صورت‬ ‫تک تک معموالاز مقابل پرتوی نوری لیزر در طول موج‬ ‫‪ 448‬نانومتر عبور می کنند‪ .‬اساس فلوسایتومتری بر‬ ‫خصوصیات پراکنده سازی نور توسط ذرات‪ ،‬تحریک‬ ‫شدن (‪ )excitation‬توسط نوری با طول موج خاص‬ ‫و نشر (‪ )emission‬فلورسانس استوار است‪ .‬متعاقب‬ ‫ان‪ ،‬نور پراکنده شده و نور فلورسانس جانبی توسط‬ ‫اشکار سازها جمع اوری می شوند‪ .‬این اشکارسازها‪،‬‬ ‫سیگنال های نوری را به سیگنال های الکتریکی متناسب‬ ‫با نور جمع اوری شده تبدیل می کنند‪.‬‬ ‫نحوه جداسازی سلول ها در دستگاه فلوسایتومتر‬ ‫میزان پراکندگی نور در اثر برخورد نور لیزر هیچ‬ ‫ارتباطی به مقدار فلورسانس سلول ندارد و بستگی به‬ ‫خصوصیات فیزیکی سلول دارد که شامل اندازه و میزان‬ ‫گرانولیتی داخلی سلول است‪ .‬لذا‪ ،‬شکل سلول‪ ،‬غشای‬ ‫سلول و هر نوع ماده گرانوالر داخل سلول مانند هسته‬ ‫در پراگندگی نور موثر است‪ .‬پراکندگی نور در زاویه های‬ ‫مختلف می تواند سلول ها را براساس تفاوت در اندازه‬ ‫و پیچیدگی درونی از یکدیگرمتمایزکند‪ .‬لذا‪ ،‬از دستگاه‬ ‫فلوسایتومتر برای بررسی خواص فیزیکی سلول های که‬ (2):123-31 4. Zimmermann KC, Bonzon C, Green DR.The machinery of programmed cell death.Pharmacol Ther 2001 Oct; 92 (1): 57-70 5. Steller H. Mechanisms and genes of cellular suicide. Science 1995 Mar 10; 276 (5203): 1445-9 6. Lebedeva IV, Su ZZ, Sarkar D, Fisher PB. Rrestoring apoptosis as a strategy for cancer gene therapy: Focus on P53 and mda-7. Semin Cancer Biol 2003 Apr; 13 (2): 169 7. Dlamini Z, Mbita Z, Zungu M. Genealogy, expression, and molecular mechanisms in apoptosis. Pharmacol Ther 2004 Jan; 101 (1):1-15 8- Ghavami S, Kerkhoff C, Los M, Hashemi M, et al. Mechanism of apoptosis induced by S100A8/A9 in colon cancer cell lines: the role of ROS and the effect of metal ions. J Leukoc Biol. (in press) 9. Steller H. Artifical death switchesinduction of apoptosis by chemically induced caspase multimerization. Proc Natl Acad Sci U S A 1998 May 12; 95 (10): 5421-2 10. Rajaei F, Rad JS, Niknafs B, et al. Effect of vitrification on apoptosis in mouse blastocysts. J Reprod Infertil 2004; 7: 14-22 -11 Thompson CB. Apoptosis in the pathogenesis and treatment of disease. Science267:1456-62 ;1995 . -12 Salvesen GS, Dixit VM. Caspase activation: the induced proximity model. Proc Natl Acad Sci 1996; 96:10964-7. -13 Hirata H, Takahashi A, Kobayashi S, et al. Caspases are activated in a branched protease cascade and control distinct downstream processes in Fas-induced apoptosis. J Exp Med 1998; 187:587- 600. -14 Sjostrom J, Bergh J. How apoptosis is regulated, and what goes wrong in cancer. BM J 2001; 322:1538-9. -15 Saraste A. Morphologic criteria and detection of apoptosis. Herz 1999; 24:189-95. -16 Ashkenazi A, Dixit VM. Death receptors: signaling and modulation. Science 1998; 281:1305-8. 17- Bratton SB, MacFarlane M, Cain K, Cohen GM. Protein complexes activate distinct caspase cascades in death receptor and stress-activated apoptosis. Exp Cell Res 2000; 256:27-33. 18. Rajaei F, Karja NW, Agung B, et al.Analysis of DNA fragmentation of porcine embryos exposed to cryoprotectants. Reprod Domest Anim 2005 Oct; 40 (5): 429-32 19. Cory S, Strasser A, Jacks T, et al.Enhanced cell survival and tumorigenesis. Cold Spring Harb Symp Quant Biol 1994; 59: 365-75 33 96 ‫اردیبهشت‬ 136 ‫شماره‬ .‫با ماده فلورسنت رنگ امیزی نشده اند می توان استفاده کرد‬ ‫ به‬،‫پس از برخورد نور به سلول و محتویات داخلی ان‬ )Scattered light(‫طور کلی می توان نورهای پراکنده شده‬ )FSC( ‫از سلول را به دو دسته نور پراکنده شده به جلو‬ ‫ بنابراین‬.‫) پراکنده می شود‬SSD( ‫ونور پراکنده شده به اطراف‬ ‫نور پراکنده شده متناسب با گرانولیتی داخل سلول خواهد‬ ،‫ یکی از نمودارهای مورد استفاده در فلوسایتومتری‬.‫بود‬ ‫نمودار هیستوگرام است که اطالعات تعداد سلول ها و میزان‬ ‫ مقدار سیگنال فلورسنت‬.‫فلورسنت انها را نشان می دهد‬ ‫تشخیص داده شده متناسب با تعداد مولکول های فلوروکروم‬ ‫ در فلوسایتومتری از نمودار‬.‫است که بر روی ذرات است‬ ‫( برای ارزیابی اطالعاتات نیر استفاده‬3-D plot)‫سه بعدی‬ .‫می شودکه هر بعد ان یک پارامتر را نشان می دهد‬ ‫مراحل ابتدایی و انتهایی اپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده‬ ‫ اپوپتوز‬.‫سلول توسط فلوسایتومتری قابل بررسی می باشد‬ ‫تغییرات بسیاری را در غشای سیتوپالسمی ایجاد می کند که‬ ‫شامل تغییرات در قابلیت نفوذپذیری و تغییرات در لیپیدهای‬ ‫ فسفاتدیل سرین از سمت‬،‫ در اوایل اپوپتوز‬.‫غشای است‬ .‫سیتوزولی غشای سلولی به سمت خارج غشاء انتقال می یابد‬ ‫ یک پروتئین با تمایل باال برای اتصال‬Annexin v 5 ‫انکسین‬ FITC ‫ اگر این پروتئین توسط‬،‫به فسفاتدیل سرین است‬ ‫ مراحل اولیه اپوپتوز قابل تشخیص خواهد‬،‫نشان دار شود‬ ‫ در حین اپوپتوز نفوذپذیری غشا تغییر می کند و برخی‬.‫بود‬ ،‫رنگ ها قابلیت نفوذ به سلول های اپوپتوز را پیدا می کنند‬ ‫در صورتی که رنگ ها قابلیت نفوذ به سلول زنده را ندارند‬ ‫ (پروپیدیوم یدید) می توان سلول زنده از‬PI ‫بنابراین با رنگ‬ . ‫مرده و مراحل اپوپتوز را شناسایی کرد‬ ‫منابع‬ 1- Kerr JF, Wyllie AH, Currie AR. Apoptosis: a basic biological phenomenon with Wide-ranging implications in tissue kinetics. Br J Cancer 1972; 26:239-57. 2- Amin F, Bowden ID, Szegedi Z, Mihalik R, Szende B. Apoptotic and non-apoptotic modes of programmed cell death in MCF-7 human breast carcinoma cells. Cell Biol Int 2004; 24:253-60. 3. Mustafa A. Correlation between levels of apoptosis, levels of infection and hemaglutinin receptor binding interaction of various subtypes of influenza virus: does the viral neuraminidase have role in this associations. Virus Res 2002 May 10; 85 ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی قسمت اول)‬ ‫‪(-‬‬ ‫سانتریفوژ‬ ‫سانتریفیوژ کردن بر اساس نیروی گریز از مرکز‪،‬‬ ‫دوران حول یک نقطه ثابت و واردکردن فشار برروی‬ ‫فاز های مختلف یک مخلوط انجام می شود‪ .‬مخلوط می تواند‬ ‫به صورت گاز‪ ،‬مایع یا ترکیب این دو باشد‪ .‬سانتریفیوژهای ازمایشگاه‬ ‫تشخیص طبی‪ ،‬دستگاهی است که به وسیله نیروی چرخش دورانی‬ ‫الکتروموتور باعث ته نشین شدن مواد مختلف یک مخلوط یا محلول‬ ‫بر اساس اختالف وزن ملکولی انها می شود‪ .‬سانتریفوژ‪ ،‬عالوه بر جداسازی‪،‬‬ ‫برای تفکیک اجزای مختلف خون از جمله گلبول های قرمز‪ ،‬گلبول های‬ ‫سفید‪ ،‬پالکت ها و انجام ازمایش های متعدد دیگر کاربرد دارد‪.‬‬ ‫اساس کار سانتریفوژها بیانگر قانون حرکت نیوتن است‪ .‬وقتی‬ ‫جرمی [‪ ]m‬حول یک محور مرکزی ثابت به صورت دورانی [‪]o‬‬ ‫حرکت می کند‪ ،‬یک نیروی گریز از مرکز [‪ ]N‬به محور ان به بزرگی‬ ‫‪N = m ω2 R‬‬ ‫اعمال می شود‪ .‬در این فرمول ‪ m‬جرم‪ R ،‬شعاع و ‪ ω‬سرعت‬ ‫زاویه ای (‪ rpm‬سرعت چرخش برحسب دور در دقیقه) است‪.‬‬ ‫سانتریفوژها یک محور چرخان مرکزی دارند که به محفظه ی‬ ‫نگهدارنده ی نمونه ها متصل است‪ .‬سرعت محور توسط فرمول‬ ‫زیر تعریف شده است ‪:‬‬ ‫‪VT = ωR‬‬ ‫تعداد دور در دقیقه یا ‪ rpm‬برابر است با ‪:‬‬ ‫‪RPM = πω/30‬‬ ‫وقتی سیستم با سرعت ‪ ω‬رادیان در ثانیه می چرخد‪ ،‬نمونه ها‬ ‫تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز ‪ Fp‬به بزرگی ‪ N‬اما در خالف‬ ‫جهت ان‪ ،‬قرار می گیرند‪ .‬شکل زیر یک نمای کلی از مفهوم نیروی‬ ‫سانتریفوژ و نتایج به دست امده را نشان می دهد (شکل ‪ .)1‬نیروی‬ ‫‪ Fp‬روی ذرات نمونه عمل می کند و سبب جدا شدن انها براساس‬ ‫چگالی های مختلف می شود‪ .‬در زمان کوتاه‪ ،‬ذرات متراکم رسوب‬ ‫می کنند‪ ،‬در حالی که ذرات با تراکم کم در زمان طوالنی روی‬ ‫الیه های باالیی لوله ته نشین می شوند‪ .‬رابطه ی بین نیروی گریز‬ ‫از مرکز‪ ،‬شعاع مورد نظر ‪( r‬برحسب میلی متر) و جاذبه زمین‪،g‬‬ ‫نیروی نسبی سانتریفوژ (‪ )RCF‬نام دارد‪:‬‬ ‫‪RCF = (ω2r)/g‬‬ ‫اجزاء سانتریفوژ‬ ‫‪ ‬سرسانتریفوژ‪ :‬شامل ضمائمی مانند فنجانک (‪)Bucket‬‬ ‫می باشد که محل قرار گرفتن لوله های ازمایش است‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫مفصل نگهدارنده (‪ :)Trunion‬عضوی است که‬ ‫فنجانک ها درون ان قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬موتور‪ :‬سر سانتریفوژ برروی ان قرار گرفته و همزمان‬ ‫با گردش موتور می چرخد‪ .‬موتورهای مورد استفاده یا با برق‬ ‫مستقیم ‪ AC‬و یا با برق ‪ DC‬کار می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬کلید (‪ :)Switch‬برای خاموش و روشن کردن دستگاه‬ ‫به کار می رود‪.‬‬ ‫‪ ‬زمان سنج (‪ :)Timer‬برای تنظیم مدت زمان سانتریفوژ نمونه‬ ‫استفاده می شود و در دو نوع انالوگ و دیجیتال ساخته شده اند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫پتانسیومتر (‪ :)Potentiometer‬برای تنظیم دور‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫شکل ‪ . 1‬مفهوم نیروی سانتریفوژ‬ ‫موتور و کنترل سرعت چرخش ان استفاده می شود‪ .‬پتانسیومترها‬ ‫در دونوع انالوگ و دیجیتال در دسترس است‪.‬‬ ‫‪ ‬ترمز‪ :‬ابزاری است که پس از اتمام مدت زمان سانتریفیوژ‬ ‫و یا در مواقع ضروری جهت توقف حرکت موتور سانتریفیوژ‬ ‫استفاده می شود‪ .‬این وسیله می تواند مکانیکی و یا الکترونیکی‬ ‫باشد در نوع الکترونیکی با تغییر پوالریتی جریان برق موتور‬ ‫موجب توقف ان می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬سرعت سنج ‪ :‬برای نمایش سرعت موتور بر حسب ‪rpm‬‬ ‫‪ ‬محور چرخان (روتور)‪ :‬انواع مختلف محور چرخان‬ ‫وجود دارد‪ .‬انواع متداول ان زاویه ثابت‪ ،‬شناور‪ ،‬لوله های عمودی‬ ‫هستند که در ادامه توضیح داده می شود‪.‬‬ ‫روش کار‬ ‫‪ ‬لوله ای که برای گذاشتن در سانتریفیوژ اسفاده می کنید‬ ‫باید تحمل ‪ RCF‬مورد نظر را داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬ابتدا لوله ها را از نظر ترک یا شکستگی چک کنید‪ .‬از‬ ‫سانتریفیوژ کردن این قبیل لوله ها خودداری کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬لوله ها را به صورت برابر و متقارن در سانتریفوژ قرار‬ ‫دهید به طوری که با هم باالنس باشند‪ .‬در صورت عدم تعادل‪،‬‬ ‫محورچرخان باعث ارتعاش‪ ،‬سایش سانتریفوژ و شکستن لوله ها‬ ‫می شود (می توان از پر کردن لوله با اب جهت تعادل طرف‬ ‫مقابل استفاده کرد(‪.‬هرگز لوله ای را بدون گذاشتن لوله باالنس در‬ ‫سانتریفوژ نگذارید (حتی اگر لوله مورد نظر پالستیکی باشد)‬ ‫‪ ‬در سانتریفوژ را محکم ببندید و کلید روشن‪ /‬خاموش را‬ ‫بزنید‪ .‬مطمئن شوید که در قفل شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬تایمر را در زمان مورد نظر تنظیم کنید و دور را به ارامی‬ ‫بچرخانید تا به سرعت مرد نظر برسد‪.‬‬ ‫‪ ‬بعد از توقف کامل سانتریفوژ‪ ،‬در دستگاه را باز کرده و‬ ‫لوله ها را به ارامی بیرون بیاورید‪.‬‬ ‫انواع محور چرخان‬ ‫محور چرخان با‬ ‫‪‬‬ ‫زاویه ثابت‬ ‫کاربری عمومی دارد‪ .‬در این‬ ‫نوع سانتریفوژها ‪ ،‬لوله ها‪ ،‬زاویه‬ ‫ثابت (‪ 20‬تا ‪ 45‬درجه) نسبت‬ ‫به محور سانتریفوژ دارند‪ .‬کاربرد‬ ‫این سانتریفوژها عمدت ًا در ایجاد‬ ‫سدیمان های سلولی است‪.‬‬ ‫زاویه دار بودن سبب میشود مسیر‬ ‫حرکت ذرات کوتاهتر شده و زمان سانتریفوژ ان ها در مقایسه با‬ ‫محور چرخان با سبد شناور کمتر شود‪.‬‬ ‫‪ ‬محور چرخان با سبد شناور‬ ‫این محور چرخان در انجام مطالعات براساس چگالی ذرات‬ ‫)‪ (Isopycnic Studies‬و مطالعاتی که سرعت حرکت ذرات‬ ‫براساس اندازه انها است‪ ،‬کاربرد دارد‪ .‬در این مطالعات تشکیل‬ ‫الیه های متعدد در طول لوله مشاهده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬محور چرخان با لوله های عمودی‬ ‫در این نوع در زمان چرخش‪ ،‬لوله های نمونه در حالت‬ ‫عمودی قراردارند‪ .‬از این نوع محورهای چرخان برای مطالعات‬ ‫براساس چگالی ذرات و وقتی که زمان کوتاه سانتریفوژ شدن‬ ‫عامل مهمی در تشکیل الیه ها است‪ ،‬استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬محور چرخان با لوله های تقریبا عمودی‬ ‫این نوع محورهای چرخان برای جداسازی نمونه هایی که‬ ‫تهنشینی ذرات براساس چگالی یا اندازه نیست‪ ،‬طراحی شده‬ ‫است‪ .‬زاویه کوچک در این نوع محورها زمان سانتریفوژ شدن‬ ‫را در مقایسه با محور چرخان با زاویه ثابت کم می کند‪.‬‬ ‫انواع سانتریفوژ‬ ‫سانتریفوژها را بر اساس سرعت چرخش موتور و بر اساس‬ ‫وضعیت چرخش لوله ها به دو گروه تقسیم می کنند ‪:‬‬ ‫الف) گروه اول‪ :‬تقسیم بندی این گروه بر اساس سرعت‬ ‫چرخش موتور بوده و در این گروه از سانتریفوژهای دستی تا‬ ‫اولترا سانتریفوژهای یخچال دار به شرح زیر قرار می گیرند‪:‬‬ ‫‪ ‬سانتریفوژهای بسیار قدیمی که با نیروی دست و یا فشار‬ ‫اب به چرخش در می امدند‪ .‬جزو اولین دستگاه های تولید‬ ‫شده هستند‪ ،‬به علت سرعت کم ان ها (حداکثر تا ‪)rpm 1000‬‬ ‫کاربرد بسیار محدودی داشتند‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ ‬سانتریفیوژهای سایتولوژی‪ :‬از این نوع سانتریفیوژ برای‬ ‫قرار دادن سلول های موجود در یک مایع روی اسالید میکروسکوپ‬ ‫استفاده می شود‪ .‬در موقع استفاده‪ ،‬کاربر‪ ،‬ظرف مخصوص نمونه‪،‬‬ ‫صفحه فیلتر و یک اسالید را کنار هم قرار می دهد‪ .‬سپس همگی‬ ‫را در داخل محور چرخان گذاشته‪ ،‬مایع مورد نظر را در ظرف‬ ‫مخصوص نمونه قرار داده و دستگاه را روشن می کند‪ .‬بعد از فعال‬ ‫شدن دستگاه‪ ،‬مایع با فشار در تماس با مجموعه فیلتر ‪ /‬اسالید قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬معموالً این سانتریفیوژها با دور ‪ 200‬تا ‪ ،4000rpm‬کار‬ ‫کرده و زمان سانتریفیوژ ‪ 1‬تا ‪ 99‬دقیقه است‪.‬‬ ‫‪ ‬سانتریفوژهای برقی معمولی که دارای سرعت بین ‪1500‬‬ ‫– ‪ rpm 6000‬است‪ .‬این دسته از سانتریفوژها برای کارهای روتین‬ ‫ازمایشگاهی مناسب هستند‪.‬‬ ‫سانتریفوژهای یخچال دار که دارای سرعت بین‬ ‫‪‬‬ ‫‪ rpm 20000– 6000‬است‪ .‬این نوع سانتریفوژها بیشتر برای‬ ‫جداسازی موادی به کار می روند که نسبت به حرارت حساس هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬سانتریفوژهای میکروهماتوکریت که برای تعیین میزان‬ ‫هماتوکریت خون استفاده می شود‪ .‬این دستگاه ها دارای سرعت‬ ‫باالیی تا حدود ‪ rpm 20000‬است‪.‬‬ ‫اولترا سانتریفوژها که دارای سرعتی بین ‪– 30000‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ rpm 130000‬هستند‪ .‬از این دسته سانتریفوژها به دلیل سرعت‬ ‫بسیار باال و قدرت تفکیک ذرات بسیار ریز بیشتر در مراکز‬ ‫تحقیقاتی استفاده می شود‪.‬‬ ‫ب) تقسیم بندی دیگر بر اساس وضعیت چرخش لوله ها در‬ ‫سانتریفوژ است که شامل‪:‬‬ ‫شناور‬ ‫سانتریفوژهای‬ ‫‪‬‬ ‫)‪ :(Horizontal – head / swinging bucket‬در این سانتریفوژها‪،‬‬ ‫لوله ها در زمان توقف به حالت عمودی و در زمان حرکت به‬ ‫حالت افقی در می ایند‪.‬‬ ‫‪ ‬سانتریفوژهای زاویه ثابت (‪ :)Fixed angled‬در این‬ ‫سانتریفوژها لوله ها در همه حال دارای زاویه ثابت نسبت به محور‬ ‫سانتریفوژ می باشند‪ .‬سرعت این نوع سانتریفوژها‪ ،‬می تواند نسبت‬ ‫به مورد قبلی بیشتر باشد ولی در زمان چرخش به دلیل مقاومت هوا‪،‬‬ ‫درون ان گرمای بیشتری ایجاد شده و دما باال می رود‪.‬‬ ‫‪ ‬سانتریفوژهای لوله عمودی (‪ :)vertical tube‬در‬ ‫این نوع سانتریفوژها لوله ها در همه حال در وضعیت عمودی و‬ ‫موازی با محور سانتریفوژ قرار دارند‪.‬‬ ‫نکات مهم در استفاده از سانتریفوژ‬ ‫رعایت نکات زیر تاثیر به سزائی در افزایش عملکرد دستگاه و‬ ‫ایمنی پرسنل دارد ‪ .‬این نکات عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪ ‬تمیز نگه داشتن و ضد عفونی مرتب محفظه داخل دستگاه‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫در کاهش انتشار الودگی ها نقش بسیار مهمی دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬در کار روزانه نباید سانتریفوژ را با درب باز به کار انداخت‪.‬‬ ‫‪ ‬سانتریفوژ را باید در محلی محکم و بدون لرزش قرار داد ‪.‬‬ ‫‪ ‬استفاده از لوله های مناسب و توصیه شده توسط سازنده‬ ‫‪ ‬رعایت توازن لوله ها و حجم نمونه ها به طوری که وزن‬ ‫لوله های حاوی نمونه که مقابل هم قرار می گیرند بیش از یک‬ ‫درصد تفاوت نداشته باشند‪ .‬وزن مجموع لوله های حاوی نمونه‬ ‫نیز نباید از وزن تعیین شده برای سرعت خاص تجاوز نماید‪.‬‬ ‫اگر دستگاه داری سیم اتصال به زمین است برای‬ ‫‪‬‬ ‫پیش گیری از خطر برق گرفتگی ان را به سیستم اتصال زمین‬ ‫ازمایشگاه و یا حداقل به لوله فلزی اب سرد وصل کنید ‪.‬‬ ‫‪ ‬هرگز از لوله های دارای ترک و یا خوردگی استفاده نشود‪.‬‬ ‫‪ ‬تعویض به موقع ذغال موتور و روغن کاری ان موجب‬ ‫افزایش عمر مفید دستگاه می شود ‪.‬‬ ‫‪ ‬بستن درب لوله های حاوی خون قبل از سانتریفوژ‬ ‫جهت جلوگیری از پخش ائروسل (مخلوطی از ذرات بسیار‬ ‫ریز مایع یا جامد معلق در هوا) در محیط ‪.‬‬ ‫‪ ‬عدم استفاده از اپلیکاتورهای چوبی جهت خارج کردن‬ ‫لخته به علت افزایش احتمال همولیز نمونه ‪.‬‬ ‫‪ ‬از افزایش و یا کاهش ناگهانی سرعت دستگاه هنگام‬ ‫کار اجتناب شود‪.‬‬ ‫نگهداری معمول‬ ‫نگهداری معمول یک سانتریفوژ به عوامل متعددی مانند‬ ‫تکنولوژی به کار رفته‪ ،‬میزان استفاده‪ ،‬اموزش‪ ،‬کیفیت جریان‬ ‫برق مصرفی و شرایط محیطی بستگی دارد‪ .‬موارد زیر شامل‬ ‫نگهداری معمول برای استفاده مطلوب و صحیح کارکردن با‬ ‫سانتریفوژ است‪ .‬تعمیرات معمولی و یا تخصصی برای هر بدنه‬ ‫و مدل براساس توصیه های سازنده می باشد‪ .‬همیشه بدنه‬ ‫سانتریفوژی که برای جداسازی نمونه های بالینی و عفونی‬ ‫استفاده می شود‪ ،‬داخل سبدهای نگهدارنده و محور را پیش از‬ ‫هرگونه سرویس‪ ،‬ضدعفونی نمایید‪.‬‬ ‫ضمن اینکه الزم است به منظورپیشگیری از نوسانات جریان‬ ‫الکتریکی‪ ،‬دستگاه به سیستم تثبیت کننده جریا برق متصل باشد‪.‬‬ ‫مدیریت مناسب و توصیه های نگهداری‬ ‫‪ ‬محورهای چرخان‬ ‫‪ ‬تاریخ خریداری هر محور چرخان شامل اطالعات الزم‬ ‫مانند سریال و شماره مدل را ثبت نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬دفترچه راهنمای سانتریفوژ‪ ،‬وسایل جانبی و لوله ها را‬ ‫پیش از استفاده به طور کامل بخوانید‪.‬‬ ‫این محورهای چرخان را فقط در سانتریفوژهایی‬ ‫‪‬‬ ‫استفاده کنید که برای ان طراحی شدند‪.‬‬ ‫‪ ‬ویژگی و شرایط هر محور چرخان را در دفتر خاص‬ ‫سانتریفوژ ثبت نمایید تا زمان جایگزینی انها مشخص شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬از توصیه های الزم سازنده برای حداکثر سرعت و غلظت‬ ‫نمونه ها استفاده نمایید‪ .‬هر محور چرخان برای کار مشخص‬ ‫طراحی شده است و این توصیه ها باید حتما به کار گرفته شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬هنگام کار با محلول های غلیظ در لوله های استیل یا پالستیک‬ ‫که توسط سازنده تهیه شده اند‪ ،‬از سرعت باال استفاده نکنید‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫اگر اکثرا ً با محلول نمکی (‪ )Saline‬کار می کنید‪ ،‬از‬ ‫محورهای چرخان تیتانیم (‪ )Titanium‬استفاده نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬از پوشش محور چرخان محافظت کرده و از محلول های‬ ‫تمیز کننده قالیی و یا محلول های حل کننده این پوشش استفاده‬ ‫نکنید‪ .‬جنس محورهای چرخان معموالً از الومینیوم است و با‬ ‫پوشش اندی الومینیوم پوشیده شده اند که از ساختار فلزی انها‬ ‫محافظت می کند‪.‬‬ ‫برای تمیزکردن محور چرخان از برسهای پالستیکی‬ ‫‪‬‬ ‫استفاده نمایید‪ .‬برسهای فلزی روی پوشش محافظ خراش ایجاد‬ ‫می کنند و سبب فرسودگی انها در طول زمان می شود‪ .‬همچنین‬ ‫فرسودگی و خوردگی با توجه به شرایط محیطی می تواند تسریع‬ ‫شده و سبب تقلیل مدت زمان استفاده از محور چرخان شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر قطراتی از مواد خورنده روی محور ریخته است‪،‬‬ ‫سریع ًا ان را پاک نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬پس از اینکه محور چرخان سانتریفوژ با اب شسته شد‪،‬‬ ‫با هوای پرفشار خشک نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬محور چرخان با لوله های عمودی یا تقریب ًا عمودی را به روشی‬ ‫که سطح بزرگ انها رو به پایین و بدون در باشد‪ ،‬نگهداری کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬محور چرخان را در یک محل خشک نگهداری کنید و انها‬ ‫را به طور دائم در سانتریفوژ نگذارید‪.‬‬ ‫‪ ‬سبدهای شناور محور چرخان را بدون روکش نگهداری نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬فنر و واشرها را با توجه به توصیه های سازنده روغن کاری کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬به توصیه های مربوط به مدت زمان ضمانت و استفاده از‬ ‫انواع مختلف محورهای چرخان توجه کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬از محورهای چرخان کهنه استفاده نکنید‪.‬‬ ‫‪ ‬لوله ها‬ ‫مواظبت از لوله ها شامل پرکردن لوله ها‪ ،‬انتخاب دمای مناسب‬ ‫و محدوده سرعت سانتریفوژ‪ ،‬و همچنین شستن و استریل بودن‬ ‫انها است‪ .‬توصیه های اصولی شامل نکته های زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬لوله ها‪ ،‬اداپتور و دیگر لوازم جانبی را با استفاده از محلول‬ ‫تمیز کننده در اب و برس های نرم غیرفلزی بشویید‪ .‬از دستگاه‬ ‫شستشوی خودکار برای این منظور استفاده نکنید‪.‬‬ ‫‪ ‬از استون و یا الکل برای شستشوی لوله ها استفاده‬ ‫نکنید‪ .‬سازندگان‪ ،‬محلول های خاصی را برای هر نوع لوله‬ ‫سانتریفوژ توصیه می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬از خشک کردن لوله ها در فور خودداری کنید‪ .‬همیشه‬ ‫از بخار هوای داغ برای این منظور استفاده کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬از یکبار مصرف نبودن لوله ها اطمینان حاصل نمایید‪.‬‬ ‫اگر انها برای یکبار مصرف ساخته شده اند‪ ،‬دوباره از انها‬ ‫استفاده ننمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬برای استریل نمودن‪ ،‬نوع مواد سازنده لوله های ازمایش را‬ ‫بشناسید؛ چون تمام لوله ها نمیتوانند گرمای مراحل استریلیزاسیون‬ ‫را تحمل کنند‪ .‬لوله های شیشه ای معموالً با فشار در دمای ‪121‬‬ ‫درجه سانتیگراد به مدت ‪ 30‬دقیقه استریل می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬لوله ها و شیشه ها را در محل تاریک‪ ،‬خشک و دور‬ ‫از بخارات مواد شیمیایی و یا اشعه ماورای بنفش نگهداری کنید‬ ‫‪ ‬میزان پر بودن و بسته بودن درِ لوله های شیشه ای‬ ‫را برای جلوگیری از سقوط انها داخل محور چرخان هنگام‬ ‫چرخیدن تعیین کنید‪ .‬برای این منظور به توصیه های سازنده‬ ‫توجه کنید‪.‬‬ ‫نگهداری پیشگیرانه (‪) Privative Maintenance‬‬ ‫نگهداری پیشگیرانه به مجموعه اقداماتی گفته می شود که‬ ‫با رعایت انها عملکرد دستگاه بهتر‪ ،‬استهالک ان کمتر و عمر‬ ‫مفید دستگاه افزایش می یابد‪ .‬این اقدامات عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪ ‬اقدامات نگهداری ماهیانه ‪:‬‬ ‫‪ ‬تمیز کردن قطعات دستگاه از گرد و غبار و ذرات‬ ‫لوله های ازمایش شکسته‬ ‫‪ ‬تمیز کردن بدنه دستگاه توسط مواد پاک کننده مالیم‬ ‫‪ ‬کنترل کردن وضعیت روتور (‪ )rotor‬دستگاه از نظر‬ ‫روغن کاری و سالم بودن ضربه گیر های ان‬ ‫‪ ‬کنترل وضعیت قفل درب دستگاه و اطمینان از صحت‬ ‫عملکرد ان‬ ‫‪ ‬کنترل وضعیت درزها و واشرها از نظر اب بندی‬ ‫اگر سانتریفوژ یخچال دار است با استفاده از‬ ‫‪‬‬ ‫دماسنج های الکترونیک با دقت نیم درجه ‪ ،‬دمای ان کنترل‬ ‫شود ‪ .‬نباید اختالف دما بیش از ‪ ± 2‬درجه سانتی گراد باشد ‪.‬‬ ‫‪ ‬اقدامات نگهداری شش ماهه‬ ‫‪ ‬بررسی وضعیت ذغال های موتور و تعویض انها در‬ ‫صورت خوردگی و یا کوتاه شدن‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪ ‬کنترل درستی عملکرد زمان سنج دستگاه با استفاده از‬ ‫زمان سنج های الکترونیک کالیبره‬ ‫‪ ‬اقدامات نگهداری سالیانه‬ ‫‪ ‬تمیز کردن بردهای الکترونیکی دستگاه و نصب صحیح‬ ‫انها در مکان خود‬ ‫‪ ‬ازمایش درستی عملکرد قطعات کنترلی دستگاه مانند‬ ‫سرعت سنج ‪ ،‬دماسنج ‪ ،‬نشانگرهای االرم و نمایشگر دستگاه ‪.‬‬ ‫‪ ‬بررسی استانداردهای الکتریکی دستگاه توسط ابزارهای‬ ‫تحلیل گر ایمنی الکتریکی و تست مقاومت اتصال به زمین ‪.‬‬ ‫کنترل کیفیت سانتریفوژ‬ ‫کنترل کیفیت سانتریفوژ به منظور اطمینان از عملکرد صحیح‬ ‫قطعات دستگاه (سرعت موتور‪ ،‬زمان سنج و دما) در دوره زمانی‬ ‫مشخص انجام می شود و شامل مراحل زیر است‪:‬‬ ‫سرعت سانتریفوژ‪ :‬ابزار سنجش سرعت سانتریفوژ‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫تاکومتر (‪ )Tachometer‬است‪ .‬سرعت سانتریفوژ باید حداقل هر‬ ‫‪ 3‬ماه یک بار بررسی شده و میزان سرعت اندازه گیری شده نباید‬ ‫بیش از ‪ 5‬درصد با سرعت مورد انتظار (سرعت انتخابی هنگام کار‬ ‫با سانتریفوژ) تفاوت داشته باشد‪.‬‬ ‫روش کار با تاکومتر برای سنجش سرعت سانتریفوژ‬ ‫‪ ‬قفل سانتریفوژ را در حالتی قرار دهید که در حال باز بودن‬ ‫درب دستگاه ‪ ،‬چرخش انجام شود‪.‬‬ ‫‪ ‬کاغذ مخصوص همراه تاکومتر را نزدیک مرکز محور‬ ‫سانتریفوژ (نه در روی مرکز محور ) قرار دهید این کار باعث می‬ ‫شود در هر بار چرخش‪ ،‬نور یکبار از کاغذ مخصوص ‪ ،‬به تاکومتر‬ ‫بازتابیده شود‪.‬‬ ‫سانتریفوژ را با دور‬ ‫‪‬‬ ‫مورد نظر تنظیم کرده و روشن‬ ‫کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬تاکومتر را در فاصله‬ ‫مناسب نسبت به کاغذ نشاندار‬ ‫نگه داشته و ان را روشن کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬هنگامی که عدد نمایش‬ ‫داده شده روی تاکومتر ثابت‬ ‫ماند‪ ،‬ان را یادداشت نموده و‬ ‫با سرعت انتخاب شده اولیه‬ ‫مقایسه کنید‪.‬‬ ‫شکل ‪ )2‬تاکومتر‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪ ‬زمان سنج سانتریفوژ‪:‬‬ ‫بهتر است زمان سنج حداقل هر‬ ‫شش ماه یک بار در مقابل زمان‬ ‫سنج کالیبره مورد بررسی قرار‬ ‫ِ‬ ‫گیرد ‪ .‬برای این امر زمان سنج‬ ‫را در زمان های مختلف تنظیم‬ ‫و با کرونومتر مقایسه کنید‪.‬‬ ‫اعداد حاصله نباید بیش از ‪10‬‬ ‫درصد با زمان تنظیم شده تفاوت داشته باشد ‪.‬‬ ‫‪ ‬کنترل دما‪ :‬برخی سانتریفوژها هنگام کار‪ ،‬ایجاد حرارت‬ ‫باالیی در داخل محفظه خود می نمایند و این دما می تواند‬ ‫بر کیفیت نمونه و غلظت کمیت های ان تاثیرگذار باشد لذا‬ ‫هنگامی که اندازه گیری کمیتی مورد نظر است که به دما‬ ‫حساس می باشد ‪ ،‬بهتر است از سانتریفوژ یخچال دار استفاده‬ ‫شود‪ .‬برای کنترل دما‪ ،‬می توان در لوله ازمایش‪ ،‬اب مقطر‬ ‫ریخته و دمای ان را تعیین کنیم‪ .‬سپس لوله را در سانتریفوژ‬ ‫قرار داده و دستگاه را با دور مشخص روشن کنیم‪ .‬پس از مدت‬ ‫مقرر‪ ،‬دمای ِ‬ ‫اب داخل لوله را مجددا ً اندازه گیری کنیم‪ .‬دمای‬ ‫سانتریفوژهای یخچال دار می بایست هر ماه بررسی شده و‬ ‫میزان دمای اندازه گیری شده نباید بیش از ‪ 2‬درجه سانتی گراد‬ ‫با دمای مورد انتظار تفاوت داشته باشد‪.‬‬ ‫جداول مشکل یابی‬ ‫در جدول های مشکل یابی‪ ،‬به شرح مشکالت احتمالی‬ ‫سانتریفوژ‪ ،‬علت وقوع ان ها و چگونگی رفع این مشکالت‬ ‫پرداخته شده است‪.‬‬ : ‫برخی از منابع‬ - Guidelines on Standard Operating Procedures for HAEMATOLOGY Microscope -WHO Regional Office for South-East Asia 2007 Last update : 27 April 2006 - Maintenance Manual for Laboratory Equipment , 2end Edition , World Health Organization . - Medical Laboratory Equipment ; Technical Maintenance and Quality Control Procedures , Seyed behzad Seyedalikhani - Introduction and Principles of Clinical Laboratory ; S.A. Mehbod; Phd - National Committee for Clinical laboratory Standards: Quality assurance for commercially prepared microbiology culture media; Approved standards; Third Edition. NCCLS docu- 39 96 ‫اردیبهشت‬ 136 ‫شماره‬ ‫مقاله علمی‬ ‫فهیمه عزتی زاده‪ ،‬کارشناسی ارشد سلولی ملکولی‪،‬دانشگاه ازاد واحد علوم دارویی‬ ‫دکترطاهره ناجی‪ ،‬دانشیارومدیرگروه علوم پایه داروسازی‬ ‫سندرم تخمدان پلی کیستیک‬ ‫‪( Pcos‬سندرم تخمدان پلی کیستیک یا نشانگان تخمدان پرکیستی)‬ ‫شایع ترین نارسایی غدد درون ریز در زنان و شایعترین علت نازایی‬ ‫ناشی از عدم تخمک گذاری است‪ .‬در سال ‪ stein ،1935‬و ‪leventhal‬‬ ‫برای اولین بار نشانگان عدم تخمک گذاری را با عنوان سندرم تخمدان‬ ‫پلی کیستیک شرح دادند‪ .‬این سندرم یکی از شایع ترین نارسایی‬ ‫اندوکرین و پاراکرین است‪ .‬علت ان تا کنون به طور دقیق شناخته نشده‪،‬‬ ‫ودر ‪ 6‬تا ‪ 10‬درصد زنان در سنین بارداری دیده می شود و بر اساس معیار‬ ‫‪ Rotterdom‬قابل بررسی است‪.‬‬ ‫این پدیده را به عنوان یک عدم تخمک گذاری مداوم با طیفی از تظاهرات‬ ‫بالینی می دانیم‪ .‬در بیشتر زنان با عدم تخمک گذاری‪ ،‬تخمدان پلی کیستیک‬ ‫یافت شده است‪ .‬البته این مشکالت در سالمتی این افراد فقط به ناباروری‬ ‫که از راه وقفه در تخمک گذاری یا ‪ Pcos‬محدود نمی شود‪ ،‬بلکه ریسک‬ ‫سرطان تخمدان و بیماری های قلبی و عروقی و دیابت نوع ‪ 2‬را باال می برد‪.‬‬ ‫بررسی های ژنتیکی بین بیماران ‪ ،pcos‬با کمبود یک فنوتیپ مشخص در‬ ‫بانوان نشان داده می شود‪ .‬علت دقیق این سندرم شناخته شده نیست‬ ‫ویکی از علل مطرح ان باال بودن سطح انسولین خون است‪ .‬در واقع یکی از‬ ‫مشکالت زیربنایی موجود به همراه سندرم‪ Pcos‬وجود عدم تعادل هورمون‬ ‫استروژن و اندروژن (هورمون مردانه) یا به عبارتی هورمون های مردانه بیش‬ ‫از دیگر عالیم رایج می توان به‪ :‬اکنه‪ ،‬فشارخون باال‪،‬‬ ‫‪90(hirsutism‬درصد) و چاقی شکمی اشاره کرد‪ .‬چاقی‬ ‫شکمی در ‪ 2/3‬مبتالیان این سندرم مشاهده شده است‪.‬‬ ‫نشانگان‬ ‫تشخیص‬ ‫در زنانی است که به این سندرم دچارهستند‪ .‬یعنی تخمدان ها در این افراد‬ ‫از حد طبیعی تولید می کنند‪.‬‬ ‫در این افراد تخمک گذاری کم ونامنظم ویا عدم تخمک گذاری‬ ‫به مدت طوالنی‪ ،‬ایجاد قاعدگی های دیر به دیر و وقفه در‬ ‫دوران پریود الیگولیشن(‪ )oligoovulation‬دلیل اندومتریوز(تکه‬ ‫از بافت رحم جا به جا می گردد و به عضو دیگری از رحم‬ ‫می چسبد) یابه دلیل افزایش هورمون های مردانه است‪.‬‬ ‫در این افراد اگر‪ 2‬نشانه از ‪ 3‬نشانه ی رایج وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬فرد مبتال به سندرم تخمدان پلی کیستیک است‪:‬‬ ‫‪ )1‬قاعدگی نامنظم ‪)2‬هاپیراندروژنیسم (افزایش اندروژن‬ ‫سبب افزایش تستوسترون و بروز تظاهرات فنوتیپی مردانه‬ ‫می گردد)‪ )3 .‬بزرگی دو طرف تخمدان(پر از فولیکول های‬ ‫ریز ‪ 2-9‬میلی متری)‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪ ‬مشاهده اکانتوزسیاه(وجود پوست مخملی وتیره‬ ‫پشت گردن‪ ،‬زیر بغل اعضای تناسلی خارجی و زیر پستان)‬ ‫‪ ‬مشاهده یکسری عالیم از طریق سونوگرافی‪:‬‬ ‫تغییرحجم تخمدان‪ ،‬وجود کیست های فراوان مانند‬ ‫گردنبندی در تخمدان‪.‬‬ ‫تقریبا ‪ 25‬درصد زنان طبیعی‪ ،‬یافته های تیپیک ‪ Pcos‬را‬ ‫در سونوگرافی نشان می دهند‪ .‬حتا ‪ 14‬درصد زنانی که‬ ‫از قرص های ضد بارداری خوراکی استفاده می کنند نیز‬ ‫چنین تصویری را در سونوگرافی خواهند داشت‪.‬‬ ‫همچنین مشاهده ی نارسایی متابولیکی و اندوکرین مانند‬ ‫افزایش غلظت ‪ ،LH‬تستوسترون‪ ،‬انسولین وپروالکتین‪ ،‬با‬ ‫ازمایش های تشخیصی(البته تست اختصاصی برای تشخیص‬ ‫تصویر فراصوت از نشانگان تخمدان پلی کیستسک‬ ‫این درمان با کاهش اندازه های اندروژن‪ ،‬سیکل قاعدگی‬ ‫را منظم کرده و موی زائد را در این افراد کاهش می دهد‪.‬‬ ‫همچنین در افراد با چاقی شکمی در صورت ‪ 5‬تا ‪10‬‬ ‫درصد کاهش وزن‪ ،‬احتمال از سرگیری تخمک گذاری و‬ ‫حتی بارداری وجود دارد‪ .‬در بسیاری از زنان هیرسوتیزم‬ ‫ترکیبی از درمان ها بهترین درمان است‪.‬‬ ‫یکی دیگر از راه های درمان در این افراد تغییر سبک زندگی‬ ‫است و شامل تغییر عادات غذایی‪ ،‬افزایش تحرک‪ ،‬کاهش‬ ‫استرس و رعایت سیکل خواب است‪ .‬نوسان شدید قند خون‬ ‫در بیماران مبتال به این سندرم از اهمیت بسیار باالیی برخوردار‬ ‫است‪ .‬زیرا که باعث عدم پایین امدن وزن افراد می شود‪.‬‬ ‫رعایت میزان مصرف کربوهیدرات ها‪ ،‬اسید امینه ها‪ ،‬اسید‬ ‫چرب و‪....‬و پرهیز از گرسنگی طوالنی مدت و تنظیم سطح‬ ‫انسولین قند خون‪ ،‬از جمله موارد مهم قابل توجه است‪.‬‬ ‫پیش اگهی‬ ‫قطعی سندرم وجود ندارد‪ ،‬یعنی پزشک همه ی نشانه ها را‬ ‫بررسی کرده و سپس سایر احتماالت را رد می کند)‪.‬‬ ‫وجود سندرم متابولیک (افزایش فشار خون‪ ،‬دور کمر ‪87.5‬‬ ‫سانت و بیشتر باشد‪ ،‬سطوح گلوکز بیشتر از نرمال‪ ،‬کلسترول‬ ‫خوب کمتر از نرمال‪ ،‬چربی خون در سطوح باال (تری گلیسیرید))‬ ‫همه خانم ها با تخمدان پلی کیستیک‪ ،‬همه نشانگان را‬ ‫ندارند‪ .‬بیشتر به علت قاعدگی نامنظم یا مشکل در بچه دار‬ ‫شدن به پزشک مراجعه می کنند که این بیماری توسط‬ ‫پزشک تشخیص داده می شود‪.‬‬ ‫درمان‬ ‫استفاده ازقرص های ضد بارداری تحت نظر پزشک هم‬ ‫در دختران (‪ 2‬سال پس از شروع اولین سیکل ماهیانه) و‬ ‫هم خانم ها‪ .‬از انجایی که این سندرم یک اختالل مزمن‬ ‫است‪ ،‬بنابراین با قطع دارو نشانه ها عود می کند(عالیم‬ ‫ان عالج قطعی ندارد اما امکان پذیر است)‪ .‬بنابراین باید‬ ‫مصرف قرص به طور متناوب به خصوص برای پیشگیری از‬ ‫ضخامت غیر طبیعی مخاط رحم ادامه یابد‪.‬‬ ‫این بیماری بیشتر در بانوان در سنین تولید مثل با شیوع‬ ‫‪5‬تا ‪ 10‬درصدی وجود دارد‪ .‬در افراد سندرم تخمدان‬ ‫پلی کیستیک‪ ،‬بیشتر دارای یک مادر و یا خواهر با این‬ ‫شرایط هستند‪ .‬ولی هنوز دلیل قاطعی وجود ندارد که‬ ‫ثابت کند این بیماری ارثی است‪ .‬از نظر اماری خانم هایی‬ ‫که افراد درجه‪ 1‬انها(خواهر‪ ،‬مادر یا دختر) این بیماری را‬ ‫داشته اند‪50 ،‬درصد شانس ابتال به این بیماری را دارند‪.‬‬ ‫محققان به دنبال امکان ارتباط ژن های جهش یافته با‬ ‫‪ Pcos‬هستند‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪1)Goodarzi,M.O.,Dumesic,D.A.,Chazenbalk,G.A.Azziz,R.Poly‬‬ ‫‪cyctic ovary syndrome:etiology,pathogenesis and diagnosis.Nat Rev‬‬ ‫‪Endocrinol,2011.7(4):p.219-31‬‬ ‫‪2)Lujan,M.E.,Chizen,D.R.Diagnostic Criteria for Polycystic‬‬ ‫‪Ovary Syndrome:Pitfallsand controversies.J Obstet Gynaecol‬‬ ‫‪Can,2008.30(8):P.671-9‬‬ ‫‪3 )Johansson,J,and Stener-Victorin E.Polycystic Ovary‬‬ ‫‪Syndrome:Effect and Mechanisms of Acupuncture for Ovulation‬‬ ‫‪Induction.Evid Based Complement Alternate Med,2013.40(8):p.62-6‬‬ ‫‪4)Azziz R,Woods KS,Reyna R ,Key TJ,Knochenhauer ES,Yildiz BO‬‬ ‫‪2004 The Prevalence and features of the polycystic ovary syndromein‬‬ ‫‪an unselected population.J Clin Endocrinol Metab 89:2745-2749‬‬ ‫‪5)Azziz‬‬ ‫‪R,Carmina‬‬ ‫‪E,Dewailly‬‬ ‫‪D,Diamanti-kandarakis‬‬ ‫‪E,Escobar-Morreale HF,Futterweit W,Janssen OE,Legro RS,Norman‬‬ ‫‪RJ,Taylor AE,witchel SF 2009 The Androgen Excess and PCOS Society‬‬ ‫‪criteria for polycystic ovary syndrome:the complete task force report.‬‬ ‫‪Fertil Steril 91:456-488‬‬ ‫‪6)Ovalle F,Azziz R 2002 Insulin resistance,Polycystict ovary‬‬ ‫‪syndrome, and type 2 diabetes mellitus.Fertil Steril 77:1095-1105‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫پیام خیرمند پاریزی‪،‬کمیته تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی مشهد‬ ‫عبدالعظیم سارلی‪ ،‬دانشجوی دکتری ژنتیک پزشکی‪ ،‬گروه ژنتیک پزشکی دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫اهمیت اخالق در ازمایشگاه های تشخیص پزشکی‬ ‫در دوره های مختلف تاریخ بشر‪ ،‬رعایت اخالق و رفتار در‬ ‫جامعه از جمله مهم ترین چالش زندگی اجتماعی انسان‬ ‫به شمار امده است‪ .‬همراه با رشد زندگی اجتماعی‪ ،‬مساله‬ ‫اخالق هم شکل پیچیده تری به خود گرفته‪ ،‬به گونه ای‬ ‫تعریف اخالق در روابط میان انسان ها و رابطه ی انسان با‬ ‫جامعه نیز مشکل تر شده است‪ .‬همچنین ارزش های اخالقی‬ ‫از غیر اخالقی در میان مردمان گونا گون جهان نیز باهم‬ ‫متفاوت است‪ .‬در زمینه ی پیشه ی پزشکی‪ ،‬با پیشرفت‬ ‫شگفت انگیز دانش و تکنولوژی پزشکی‪ ،‬ناروایی های اخالقی‬ ‫هم رو به افزایش بوده است‪ .‬بدین روی در این باره‪ ،‬نیاز به‬ ‫ایجاد قوانین و تنظیم ایین های اخالقی برای حفط قداست و‬ ‫بالندگی این حرفه ی ارزشمند است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه تشخیص طبی به عنوان یک رکن‬ ‫مهم مدیریت بیماری در تشخیص‪ ،‬مراقبت‪،‬کنترل و‬ ‫پیش گیری از بیماری های واگیر و غیرواگیر نقش مهمی‬ ‫دارد‪ .‬با توسعه چشم گیر و انفجاری که در دو دهه گذشته‬ ‫در سطح جهان در علوم ازمایشگاهی رخ داده‪ ،‬هر روز‬ ‫جایگاه این علم در بالین بیمار و همراه با پزشکان و سایر‬ ‫متخصصین پاراکیلینیک روشن تر می شود‪.‬‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص پزشکی جز مهم‬ ‫خانواده سالمت کشورند و نقش مهمی را در‬ ‫تشخیص‪ ،‬مانیتورینگ و پیش گیری از بیماری ها‬ ‫را ایفا می کنند‪ .‬داشتن تخصص‪ ،‬دقت در انجام‬ ‫کار ازمایشگاهی و تعامل خوب بین ازمایشگاه و‬ ‫گروه های بالینی و پایه می تواند در تشخیص صحیح‬ ‫بیماری ها و سالمت جامعه تاثیر گذار باشد‪ .‬نکته مهم‬ ‫در ارایه خدمات درست و نتایج صحیح ازمایشگاه‪،‬‬ ‫داشتن تعهد و دانستن مسایل اخالقی مربوط به بیمار‬ ‫و حقوق مرتبط با انها است‪ .‬مسایلی که همه مسوالن‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫فنی و پرسنل ازمایشگاه باید با انها اشنایی داشته‬ ‫باشند و اهمیت ان کمتر از اصول اخالق پزشکی‬ ‫مربوط به پزشکی و پزشکان نیست‪ .‬از دانستن این‬ ‫مسایل تا به کارگیری انها درکار ازمایشگاه و نتایج‬ ‫گزارش شده‪ ،‬فاصله ای وجود دارد که می تواند‬ ‫سالمت جامعه را به خطر بیاندازد و زیان های‬ ‫مالی و جانی سنگینی را برای بیمار به بار بیاورد‪.‬‬ ‫پایبندی استوار به مسایل اخالقی می تواند تعهد‬ ‫افراد شاغل در ازمایشگاه را در انجام دقیق تست‬ ‫ها و ارایه جواب صحیح به بیمار تقویت کند‪ ،‬زیرا‬ ‫مشاهده هرگونه خطای ازمایشگاهی هرچند کم و‬ ‫نادر موجب اخالل در فرایند درمان شده و باعث‬ ‫کاهش میزان اعتماد مردم و پزشکان به جامعه‬ ‫ازمایشگاهی می شد‪ .‬از این رو همه ی کارکنان‬ ‫ازمایشگاه پیش از اغاز به کار در ازمایشگاه باید‬ ‫با مسایل اخالقی و حقوق بیماران اشنایی کامل‬ ‫داشته باشند تا بتوانند در هر شرایطی بهترین عمل‬ ‫وصحیح ترین جواب را در اختیار پزشک بگذارند‬ ‫و ارتباط معنوی و دوستانه ی میان پزشک‪ ،‬بیمار و‬ ‫ازمایشگاه را حفظ کنند‪ ،‬تا نقش خود را در فرایند‬ ‫تشخیص و درمان را به خوبی به انجام برسانند‪.‬‬ ‫برخی نکات مهم در مسایل اخالقی در ازمایشگاه‬ ‫تشخیص پزشکی‪ ،‬مانند به روز بودن‪ ،‬توضیح‬ ‫درست ازمایش برای بیمار‪ ،‬محرمانه نگه داشتن‬ ‫اطالعات بیمار‪ ،‬انجام و گزارش نتایج‪ ،‬مالحظات‬ ‫خاص در برخی از ازمایش ها مانند‪ ،‬غربالگری های‬ ‫سالمت جنین‪ ،‬ازمایش ‪ ،HIV‬ازمایش ژنتیک و از‬ ‫این دست ازمایش ها که از نظر اخالقی مهم ترین‬ ‫موارد و مشکالت ازمایشگاهی است‪ ،‬باید مورد توجه‬ ‫بیشتر در ازمایشگاه ها قرار گیرد‪ ،‬زیرا هویت ژنتیکی نه‬ ‫تنها با فرد بلکه با خانواده و به طور کلی با جامعه نیز‬ ‫مرتبط می شود‪ .‬معیارهایی توسط صاحب نظران ژنتیک‬ ‫پزشکی در خصوص رویارویی با مسایل اخالقی ارایه‬ ‫شده و به الگوی عملکردی در مشاوره ژنتیک تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬چند سال پیش "منشور اخالقی" از سوی‬ ‫مسووالن وزارت بهداشت ابالغ شد که برخی از بندهای‬ ‫مهم ان‪ ،‬با اندکی ویرایش‪ ،‬چنین بود‪:‬‬ ‫‪ ‬بهره مندی از دانش روز و برابر با استانداردهای‬ ‫ملی و جهانی باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬شایسته ی شان و جایگاه انسانی‪ ،‬احترام به‬ ‫ارزش ها و باورهای فرهنگی و دینی باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬کار برپایه ی درستکاری‪ ،‬انصاف‪ ،‬ادب و همراه‬ ‫با برخورد مناسب‪.‬‬ ‫‪ ‬رعایت نظم وانضباط‪ ،‬وجدان کاری و پرهیز از‬ ‫هرگونه سهل انگاری‪.‬‬ ‫‪ ‬نگاه ویژه ای به حقوق گروه های اسیب پذیر جامعه‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬ارزش نهادن به وقت مراجعان‪ ،‬درزمان انتظار‪،‬‬ ‫هنگام پذیرش و گزارش دهی و باید متناسب و تعریف‬ ‫شده باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬هرگونه نیاز به تکرار ازمایش ‪ ،‬به گونه ای‬ ‫روشن و در کمترین زمان اطالع رسانی شود‪.‬‬ ‫‪ ‬گزارش های بیماران باید محرمانه حفظ شود‪.‬‬ ‫این اصول کلی است در مواردی از جمله‪ :‬تشخیص‬ ‫قبل از تولد و تنگناهای اخالقی مرتبط با ان‪ ،‬موارد مجاز‬ ‫سقط جنین‪ ،‬درگیر شدن افراد دیگر خانواده‪ ،‬ژنتیک و‬ ‫بیمه‪ ،‬غربالگری بیماریهای ژنتیکی و حقوق اجتماعی‬ ‫اهمیت حیاتی پیدا می کند و تحریف در هر یک از این‬ ‫موارد می تواند منجر به تضییع حقوق بیمار شود‪.‬‬ ‫انسان کشف می شود که متعاقب با این دستاوردها‪،‬‬ ‫مسوولیت ها و مسایل اخالقی تازه ای شکل می گیرد‪.‬‬ ‫نحوه پاسخ به این مسایل در چارچوب اصول اخالقی‬ ‫ژنتیک متکی به فرهنگ‪ ،‬مذهب و شرایط اجتماعی‬ ‫جوامع مختلف‪ ،‬متفاوت خواهد بود‪.‬‬ ‫رابطه اخالق کاری با فرسودگی شغلی در‬ ‫ازمایشگاه به صورت یک قانون نانوشته است‪ .‬بر‬ ‫اساس تحقیقات انجام گرفته می توان گفت که اگر‬ ‫کارکنان بر اساس مجموعه ای از اصول اخالقی که‬ ‫از یک سو خوب و بد را از هم جدا می کند و از‬ ‫سوی دیگر بر پایه مفاهیم اسالمی است‪ ،‬عمل کنند‪،‬‬ ‫می توان انتظار داشت که کمتر دچار فرسودگی شغلی‬ ‫شوند و همچنین اگر کارکنان وظایف و کارهای خود‬ ‫را به بهترین شکل ممکن و بدون کم و کاست اجرا‬ ‫کنند‪ ،‬کارکنان فرسودگی شغلی کمتری را تجربه‬ ‫خواهند کرد‪ .‬همچنین با مرور بر نتایج به دست امده‬ ‫از بررسی های انجام شده می توان نتیجه گرفت که‬ ‫با توجه به مشکالت کاری کارشناسان ازمایشگاه در‬ ‫تشخیص صحیح جواب (وابستگی و عدم تسلط بر‬ ‫کار خود) برای نمونه های بیماران‪ ،‬تدوین منشور‬ ‫حقوق بیمار در ازمایشگاه نقش مهمی در ساختار مند‬ ‫کردن اخالق کاری در این حوزه داشته است و در‬ ‫تقویت رابطه ی فرسودگی شغلی و اخالق کاری موثر‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫در پایان می توان نتیجه گرفت که اشنایی مدیران و‬ ‫کارکنان ازمایشگاه با اصول رفتار اخالقی در کارکرد‬ ‫بهینه و استاندارد انها و حفظ و شان اسالمی بیماران‬ ‫نقش به سزایی خواهد داشت‪.‬‬ ‫از این رو تبیین اصول اخالقی ازمایشگاه های‬ ‫تشخیصی مانند ازمایشگاه های پاتوبیولوژی‪،‬‬ ‫تشخیص طبی و ‪ ...‬که جزیی از اصول اخالق پزشکی‬ ‫است بسیار ارزشمند وحایز اهمیت خواهد بود‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫با توجه به پیشرفت های روزافزون ژنتیک هر روزه‬ ‫ژن های ناشناخته جدیدی در ارتباط با بیماری های‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪43‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫الهام شمیرانی دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی واحد علوم دارویی دانشگاه ازاد‬ ‫طاهره ناجی دانشیار گروه سلولی مولکولی واحد علوم دارویی دانشگاه ازاد‬ ‫مروری بر نقش انتی اکسیدان ها در درمان دیابت نوع ‪2‬‬ ‫دیابت نوع ‪ ( 2‬غیر وابسته به انسولین) یکی از شایع ترین بیماری های‬ ‫متابولیک جهان است‪ ،‬که عوامل مختلفی در بروز ان نقش دارند‪ .‬اما ‪ 3‬عامل‬ ‫مهم پاتوفیزیولوژیک ان عبارتند از‪ :‬اختالل در ترشح انسولین‪ ،‬تولید باالی‬ ‫گلوکز و مقاومت به انسولین‪ ،‬که در سرانجام باعث به هم خوردن هموستاز‬ ‫گلوکز در بدن می شوند‪ .‬علت اصلی ایجاد عوارض دیابت وجود هیپرگلیسمی‬ ‫در بیماران است و سه فرضیه برای توضیح ایجاد عوارض دیابت بر اثر‬ ‫هیپرگلیسمی وجود دارد‪:‬‬ ‫‪‬هیپرگلیسمی موجب افزایش متابولیسم گلوکز از راه مسیر‬ ‫سوربیتول می شود‪ .‬اگر گلوکز داخل سلولی افزایش یابد و خارج‬ ‫از ظرفیت فسفریالسیون داخل سلولی باشد‪ ،‬بخشی از گلوکز‬ ‫تبدیل به سوربیتول می شود‪ ،‬و افزایش سوربیتول در داخل سلول‬ ‫همراه با عوارض و اختالل کارکرد سلول خواهد بود‪]1[ .‬‬ ‫هیپرگلیســمی باعث افزایش ‪( DAG‬دی اســیل گلیســرول)‬ ‫می شود‪ ،‬که با فعال شدن ‪( PKC‬پروتئین کیناز ‪ )C‬همراه است‪ ،‬که‬ ‫باعث ایجاد اتفاقاتی در ســلول می شود و منجر به ایجاد عوارض‬ ‫دیابت می شود‪]1[ .‬‬ ‫‪ ‬افزایش گلوکز در داخل سلول باعث تولید فراورده پایانی‬ ‫گلیکوزیالســیون از راه واکنش های غیر انزیماتیک است و نتیجه‬ ‫واکنش گلوکز با گروه امین یا پروتئین ها است که باعث عوارضی‬ ‫مثل اترواســکلوروزیس‪ ،‬اختالل عملکرد اندوتلیال‪ ،‬کاهش میزان‬ ‫فیلتراسیون گلومرولی می شود‪]1[ .‬‬ ‫همچنین به نظر می رسد که فاکتور رشد عروق‪ ،‬تری‬ ‫گلیسیرید‪ ،‬فاکتور رشد پالکت‪ ،‬فاکتور رشد شبه انسولین‪ ،‬فاکتور‬ ‫رشد فیبروبالست در ایجاد عوارض دیابت نقش دارند‪]1[ .‬‬ ‫هیپر گلیسمی یک عامل اولیه و مهم در ایجاد عوارض دیابت‬ ‫است‪ ،‬اما عوامل اکسیداتیوو رادیکال های ازاد نیز به دنبال‬ ‫هیپرگلیسمی در ایجاد پیامد ها و عوارض دیابت دخیل هستند[‪.]1‬‬ ‫نقش استرس اکسیداتیو و رادیکال های ازاد در پاتوژنز دیابت‬ ‫استرس اکسیداتیوها یا همان عوامل اکسیدکننده نتیجه ی عدم تعادل‬ ‫بین رادیکال های ازاد داخل سلولی و عوامل انتی اکسیدانی هستند[‪.]2‬‬ ‫رادیکال های ازاد‪ ،‬اتم ها یا مولکول هایی هستند که دارای‬ ‫الکترون فرد بوده و به علت داشتن همین الکترون بسیار‬ ‫واکنش پذیر و ناپایدار هستند و برای رسیدن به پایداری به سایر‬ ‫مولکول ها برخورد کرده و تعدادی مولکول بی ثبات تری ایجاد‬ ‫می کنند و موجب تخریب سلول می شود‪.‬‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫سه نوع مهم و شناخته شده رادیکال های ازاد عبارتند از‪:‬‬ ‫هیدروکسیل ‪ ،OH‬سوپر اکسید‪ ،‬پر اکسید[‪ ]3‬که اغلب‬ ‫توسط میتوکندری تولید می شود و بیشترین تخریب خود را‬ ‫روی غشا و‪ DNA‬انجام می دهند[‪ .]4‬بیشتر رادیکال های ازاد‬ ‫در بدن از اکسیژن مشتق می شود[‪ .]5‬مطالعات گسترده روی‬ ‫استرس اکسیداتیو نشان داده که هیپرگلیسمی و هیپرانسولینمی‬ ‫و مقاومت به انسولین باعث افزایش استرس اکسیداتیو ها و‬ ‫تولید رادیکال های ازاد در سلول می شود [‪ .]6‬همچنین چاقی‬ ‫و افزایش تری گلیسیرید و ‪ Chol‬خون نیز می تواند تولید‬ ‫رادیکال های ازاد را افزایش دهد[‪ .]7‬هیپرگلیسمی از راه دو‬ ‫مسیر پولیول و افزایش اتواکسیداسیون گلوکز می تواند تولید‬ ‫رادیکال های ازاد را افزایش دهد و در پی ان افزایش تخریب‬ ‫پروتئین ها را نیز به همراه دارد‪ ]7[ .‬شایع ترین و مهم ترین‬ ‫عوارض دیابت‪ ،‬مثل اختالالت نوروپاتی‪ ،‬نفروپاتی و عوارض‬ ‫میکرو و ماکرو واسکوالر است‪.‬‬ ‫اختالالت نوروپاتی با واسطه ی هیپرگلیسمی به‬ ‫‪‬‬ ‫سلول های گلیال عصبی می رسد‪ ،‬و باعث دژنراسیون این‬ ‫سلول ها می شود‪ .‬اکسیدان ها (رادیکال های ازاد) می توانند‬ ‫باعث تشدید این وضعیت شوند‪ ]8[.‬باال بودن استرس‬ ‫اکسیداتیوباعث می شود ستیوکانیها فعال می شوند‪ ]9[ .‬در یک‬ ‫بررسی دیده شده که میزان ویتامین ‪ E‬در اعصاب خرگوش‬ ‫دیابتی کمتر از خرگوش های گروه کنترل است‪]11[ ]10[.‬‬ ‫‪ ‬اختالالت نفروپاتی حدود ‪ %30‬تا ‪ %40‬موارد دیالیز‬ ‫در جهان در اثر نفروپاتی دیابتی است و بررسی ها مشخص‬ ‫کرده که هیپرگلیسمی باعث پیشرفت اختالل عملکرد کلیه در‬ ‫این افراد می شود‪ .‬عوارض فرد دیابتی مبتال به عوارض کلیوی‬ ‫می تواند به وسیله انسولین در مرحله میکرو البومینوری و‬ ‫کنترل قند خون و فشار خون درمان می شود‪]13[ ]12[.‬‬ ‫درمان با انتی اکسیدان ها برای کاهش عوارض دیابت نوع‬ ‫دوم بدن فرد سالم دارای مکانیسم هایی برای مقابله با اثرات‬ ‫اکسیدان ها است‪ .‬اما در فرد دیابتی تولید ‪ ROS‬در پالسما‬ ‫افزایش می یابد و انتی اکسیدان ها نیز کاهش شدید دارند که‬ ‫همه اینها موجب اثرات مخرب در فرد می شود‪ .‬پس هرگونه‬ ‫درمان در این افراد باید شامل افزایش اثر انتی اکسیدانها و‬ ‫کاهش استرس اکسیداتیو باشد [‪.]14‬‬ ‫داروهای کاهنده قندخون مثل مت فورمین که از راه کاهش‬ ‫گلوکونئوژنز عمل می کند‪ ،‬دارای اثرات انتی اکسیدانی است و با‬ ‫افزایش گلوتایتون و کاهش لیپید پراکسیداسیون همراهند[‪ ]15‬گلی‬ ‫کالزید نیز که یک سولفونیل اوره است‪ ،‬باعث افزایش ازاد سازی‬ ‫انسولین می شود و یک پاکسازی کننده موثر رادیکال های سوپراکسید‬ ‫و هیدروکسیل است و می تواند اکسیداسیون ‪ LDL‬و چسبندگی‬ ‫مونوسیت ها را به اندوتلیوم عروق را که باعث ایجاد اترواسکلروز‬ ‫در بیماران دیابتی می شود را کاهش دهد[‪ ]17[]16‬همچنین داروهای‬ ‫مهارکننده فسفودی استراز نیز باعث کاهش استرس اکسیداتیو در بدن‬ ‫می شود[‪ .]19[ ]18‬اثر انتی اکسیدانی اناالپریل و کاپتوپریل با افزایش‬ ‫سوپراکسیددیس موتاز نشان داده شده است[‪.]21[]20‬‬ ‫همچنین لیپوپروتئین های غنی از تری گلیسیرید نسبت به‬ ‫اکسیداسیون حساس ترند و اثربخشی انتی اکسیدان ها بستگی به‬ ‫میزان کلسترول ‪ LDL‬دارد[‪.]22‬‬ ‫همچنین در یک بررسی نشان داده شده که موش های چاق با‬ ‫رژیم غذایی کم کالری استرس اکسیداتیو کمتری نسبت به موش‬ ‫چاق با رژیم پرکالری دارند که نشان می دهد که چاقی افزایش‬ ‫دهنده استرس اکسیداتیو است[‪ .]14‬ورزش کردن و کاهش وزن‬ ‫می تواند به طور مستقیم با کاهش رادیکال های ازاد تعادل میان‬ ‫مواد انتی اکسیدان و اکسید کننده ها را تنظیم کنند[‪]23‬‬ ‫اثرات انتی اکسیدانی ویتامین ها‬ ‫مشاهده شده که در افراد مبتال به دیابت نوع دوم‬ ‫انتی اکسیدان های اگزوژن‪ ،‬می توانند سطح انتی اکسیدان های‬ ‫پالسما را کاهش دهند‪ .‬مصرف سبزیجات و میوه ها باعث باال نگه‬ ‫داشتن پایدار سطح انتی اکسیدان ها می شوند[‪ .]25[]24‬همچنین‬ ‫ویتامین های ‪ C‬و ‪ E‬باعث کاهش رادیکال های ازاد می شوند و از‬ ‫اسیب سلول های اندوتلیال جلوگیری می کنند[‪ .]26‬در مطالعات‬ ‫دیگر عواملی مثل روی‪-‬سلنیوم و بتاکاروتن اثرات مفیدی روی‬ ‫کاهش استرس اکسیداتیو داشته اند[‪ .]28[]27‬ویتامین ‪ E‬باعث‬ ‫جمع شدن رادیکال های پراکسید در غشا سلولی شده و سبب‬ ‫مهار پراکسیداسیون لیپیدها می شود و سطوح باالی ان در سرم‬ ‫باعث کاهش ریسک ابتال به دیابت نوع دوم می شود[‪ .]29‬این‬ ‫ویتامین می تواند از طریق کاهش اسیب رادیکال های ازاد به‬ ‫سلول های ‪ β‬پانکراس باعث کنترل قندخون در موش های‬ ‫دیابتی می شود[‪ .]31[]30‬همچنین این ویتامین می تواند باعث‬ ‫کاهش استرس اکسیداتیو عروق شده و از این طریق باعث بهبود‬ ‫عملکرد اندوتلیوم شود و موجب مهار گسترش اترو اسکلروز‬ ‫شود[‪ .]14‬ویتامین ‪ C‬خود یک انتی اکسیدان است و باعث‬ ‫اکسیداسیون ‪ ،LDL‬کاهش گلوکز‪ ،‬افزایش پاسخ به انسولین و‬ ‫کاهش هموگلوبین گلیکوزیلزه (‪ )HbA1c‬و کاهش رادیکال‬ ‫های ازاد می شود[‪ .]33[]32‬الفا لیپوئیک اسید ترکیبی است‬ ‫مشتق از لیپوئیک اسید که باعث برداشت رادیکال های ازاد‬ ‫شده و جذب گلوکز با واسطه انسولین را به شکل معناداری‬ ‫افزایش می دهد[‪.]35[]34‬‬ ‫اثرات انتی اکسیدانی گیاهان‬ ‫فالونوئیدهای موجود در گیاهان نیز دارای خواص کاهنده‬ ‫استرس اکسیداتیو ها هستند و این کار را با افزایش گلوتاتیون‬ ‫کاتاالز و سوپراکسید دیس موتاز و کاهش پراکسیداسیون لیپیدها‬ ‫انجام می دهند[‪ .]36‬امروزه سعی می شود تا انتی اکسیدان های‬ ‫طبیعی و گیاهی جایگزین مواد سنتتیک شود‪ .‬مثال ترکیب‬ ‫کوماریک اسید و فالونوئیدها دارای خاصیت انتی اکسیدانی‬ ‫بوده و در درمان زخم های دیابتی موثر است‪]38[]37[.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫دیابت نوع دوم یکی از شایع ترین بیماری های غیر عفونی و‬ ‫متابولیک جهان است‪ .‬این بیماری مزمن و پیش رونده است که‬ ‫با اختالل ترشح انسولین و مقاومت به انسولین در بیماران مبتال‬ ‫همراه است‪ .‬میزان شیوع دیابت نوع دوم در جهان رو به افزایش‬ ‫است و دالیل این افزایش نیز مرتبط با شیوع چاقی به خصوص‬ ‫در میان جوانان و کاهش فعالیت بدنی افراد است‪ .‬امروزه ثابت‬ ‫شده است که تغذیه مناسب و ورزش همراه با استفاده از انتی‬ ‫اکسیدان ها می توانند در کنترل عوارض دیابت نقش موثری‬ ‫داشته باشند‪ .‬اما رژیم غذایی و ورزش باید در کنار درمان های‬ ‫کاهنده قند خون در بیماران به کار رود‪ .‬زیرا تمام عوارض‬ ‫دیابت مربوط به افزایش گلوکز خارج از ظرفیت اکسیداسیون‬ ‫سلولی است که موجب تمام مشکالت در فرد دیابتی می شود‪.‬‬ ‫هیپرگلیسمی موجب افزایش تولید رادیکال های ازاد در‬ ‫بیماران شده که باعث ایجاد عوارض مختلفی می شود‪ .‬بنابراین‬ ‫درمان همراه با استفاده از انتی اکسیدان ها در دیابت نوع ‪2‬‬ ‫می تواند حساسیت به انسولین را افزایش داده و باعث بهبود‬ ‫عوارض دیابت و همچنین حفظ عملکرد سلول های پانکراس‬ ‫شود همچنین استفاده از انتی اکسیدان های اگزوژن مثل انتی‬ ‫اکسیدان های موجود در مواد غذایی نیز می تواند باعث کاهش‬ ‫اکسیداتیوها در بدن شود‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪1- Stratton IM, Adler AI, H Neil AW. Association‬‬ ‫‪of Glycaemia with macrovascular and microvascu‬‬‫‪lar complications of type 2 diabetes – ukpds 35:‬‬ ‫‪Prospective observational study BMJ 2000; 321:‬‬ ‫‪405-12.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪45‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫سمانه مصطفوی‪ ،‬دانشجوی دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‬ ‫دکترطاهره ناجی‪ ،‬دانشیارومدیرگروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬دانشگاه ازاد‬ ‫نانوذرات دیابت‬ ‫دیابت جزء بیماری های متابولیک است که به دنبال اختالل در ترشح انسولین‪،‬‬ ‫عملکرد انسولین و یا هر دو ایجاد می گردد‪ .‬دیابت بیماری است که با کاهش ترشح‬ ‫انسولین توسط سلول های جزایر پانکراس (لوزالمعده) ایجاد می شود و در نتیجه‬ ‫منجر به افزایش سطح گلوکز خون (قند خون) می شود‪ .‬دیابت بی مزه حالتی از‬ ‫این بیماری است که باعث دفع مقدار زیاد ادرار رقیق و بدون رنگ می شود که‬ ‫این امر ناشی از کمبود هورمون ضدادراری(‪ )ADH‬است‪ .‬این هورمون توسط غده‬ ‫هیپوفیز خلفی ترشح می شود و هورمونی تعیین کننده در ابتال به دیابت بی مزه‬ ‫است‪ .‬از عالئم این بیماری می توان به کاهش بیش از حد وزن‪ ،‬افزایش دفع ادرار‪،‬‬ ‫تشنگی زیاد‪ ،‬تمایل بیش از حد برای خوردن غذا (پرخوری) و ‪ ...‬اشاره کرد‪)1( .‬‬ ‫دیابت شیرین خود در سه دسته دیابت شیرین نوع ‪ 1‬یا وابسته به انسولین‪ ،‬دیابت‬ ‫شیرین نوع ‪ 2‬یا غیر وابسته به انسولین و دیابت بارداری طبقه بندی می شود‪.‬‬ ‫علت ابتال به دیابت نوع ‪ 1‬تخریب سلولی سلول های بتا (‪)β‬‬ ‫در جزایر النگرهانس لوزالمعده بر اثر حمله سلول های ایمنی ‪T‬‬ ‫است که نوعی بیماری خودایمنی محسوب می شود در نتیجه‬ ‫این امر پانکراس هیچ انسولینی ترشح نمی کنند‪.‬‬ ‫در صورت عدم توجه به بیماری‪ ،‬سالمتی و نیز کیفیت‬ ‫زندگی بیمار در جنبه های مختلف تحت تاثیر قرار می گیرد‪.‬‬ ‫در بیماری دیابت‪ ،‬مراقبت از خود بسیار روند دردناکی‬ ‫است‪ .‬این کار نیازمند نمونه گیری مداوم خون برای ازمایش‬ ‫قند و تزریق روزانه انسولین است و خطر ابتال به عفونت‬ ‫به دنبال تزریق های متوالی در بیماران مبتال وجود دارد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر برای فائق امدن بر این مشکالت و جلوگیری از‬ ‫تزریق روزانه انسولین و برای درمان دیابت با هدف تحویل‬ ‫انسولین به وسیله نانوذرات و رسانش انسولین به درون بدن‬ ‫و تنظیم قند خون استفاده می شود‪.‬‬ ‫برای رسانش انسولین می توان از انواع نانوذرات از جمله‬ ‫نانوذرات پلیمری‪ ،‬نانوذرات سرامیکی‪ ،‬نانوذرات طال و ‪ ...‬به‬ ‫همراه پلی ساکاریدها استفاده کرد‪ .‬این رسانش می تواند به طرق‬ ‫مختلفی همانند روش خوراکی و استنشاقی صورت گیرد‪.‬‬ ‫نانوذرات در درمان دیابت‬ ‫نانوذرات پلیمری‬ ‫از نانوذرات پلیمری به عنوان حامل هایی برای تحویل‬ ‫انسولین استفاده می شود(‪ .)2‬این پلیمرهای زیست‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫تخریب پذیر‪ ،‬با ماتریس پلیمری حاوی انسولین توسط یک‬ ‫غشا نانویی متخلخل حاوی پیوند گلوکز‪-‬اکسیداز احاطه‬ ‫شده اند‪ .‬افزایش سطح قند خون‪ ،‬در اطراف نانوذره‪ ،‬باعث‬ ‫ایجاد یک تغییر در غشا نانویی متخلخل و در نتیجه تجزیه‬ ‫بیولوژیکی این غشا و رها شدن انسولین می شود‪.‬‬ ‫واکنش گلوکزاکسیداز با قند محیط با کاهش ‪ PH‬در محل‬ ‫مورد تهاجم می شود‪ .‬در نتیجه این امر می تواند منجر به افزایش‬ ‫تورم سیستم پلیمری و ازادسازی انسولین می شود (‪.)3‬‬ ‫سیستم های پلیمری که برای چنین کاربردی مورد‬ ‫تحقیق قرار گرفته اند شامل کوپلیمرهایی از قبیل ‪ N‬و ‪N‬‬ ‫دی متیل امینواتیل متاکریالن (‪ )3‬و پلی اکریل امید می‬ ‫باشند‪ .‬این سیستم که (دروازه مولکولی) نامیده می شود‬ ‫از یک مخزن انسولین و یک غشای کنترل کننده میزان‬ ‫تحویل که از کوپلیمر {پلی اسید متاکریلیک‪ -g -‬پلی‬ ‫اتیلن گلیکول} ساخته شده است‪ ،‬تشکیل می شود‪.‬‬ ‫اندازه پلیمر در ‪ PH‬طبیعی بدن (‪ ) PH= 7.4‬متورم شده و این‬ ‫دروازه ها را می بندد‪ .‬این پلیمر در‪ PH‬پایین تر از حد طبیعی‬ ‫بدن(‪)PH=4‬هنگامی که میزان گلوکز خون افزایش می یابد‪،‬‬ ‫منقبض می شود و بدین ترتیب دروازه ها را باز می کنند و‬ ‫موجب رهاسازی انسولین از نانوذرات می شود (‪.)5‬‬ ‫این سیستم ها‪ ،‬با تورم حاصل از تغییرات در ‪ PH‬خون‪،‬‬ ‫انسولین را ازاد می کنند‪ .‬کنترل تحویل انسولین بستگی به‬ ‫اندازه دروازه ها‪ ،‬تراکم انسولین و میزان باز و بسته شدن‬ ‫دوازه ها (میزان واکنش) دارد‪.‬‬ ‫تحویل انسولین به صورت خوراکی از طریق نانوذرات‬ ‫پلیمری و پلی ساکاریدی‬ ‫دارورسانی خوراکی رایج ترین راه دارورسانی محسوب‬ ‫می شود چرا که راهی غیر تهاجمی برای بیماری است‪.‬‬ ‫وقتی انسولین به صورت خوراکی استفاده شود توسط‬ ‫انزیم های موجود در معده تخریب می شود(‪ .)6‬برای‬ ‫حفاظت از انسولین می توان انها را با استفاده از نانوذرات‬ ‫پلیمری کپسوله کرد‪ .‬انسولین با کیسین(یک پروتئین شیر) می‬ ‫تواند ترکیب شود که پوشش کیسین می تواند از انسولین‬ ‫در برابر انزیم های معده جلوگیری کند(‪ .)7‬این امر منجر به‬ ‫جذب اهسته تر شده و این ترکیب به مدت طوالنی تری در‬ ‫جریان خون در دسترس خواهد بود(‪ .)8‬همچنین می توان‬ ‫از پلی ساکاریدهایی از قبیل چیتوسان (‪ ،)Chitosan‬سولفات‬ ‫دکستران و سیلکودکسترین همراه با نانوذرات پلیمری به‬ ‫عنوان سیستم های ناقل این ماده استفاده کرد(‪ .)9‬ترکیب‬ ‫نانوذرات چیتوسان‪-‬سولفات دکستران یک سیستم تحویل‬ ‫انسولین حساس به ‪ PH‬است که در این ترکیب ازادسازی‬ ‫انسولین به وسیله مکانیسم تفکیک بین پلی ساکاریدها کنترل‬ ‫می شود (‪.)10‬‬ ‫تحویل انسولین از طریق نانوذرات قابل استنشاق‬ ‫از این روش می توان برای تحویل انسولین در بیماران‬ ‫دیابتی نیز استفاده کرد‪ .‬اما نانوذرات مورد استفاده در این‬ ‫روش باید به اندازه کافی کوچک باشند تا از انسداد ریه‬ ‫جلوگیری شود و در عین حال باید به اندازه کافی بزرگ‬ ‫باشد تا از بیرون امدن هنگام بازدم جلوگیری شود‪ .‬در این‬ ‫روش مولکول های انسولین مستقیما و بدون تخریب وارد‬ ‫جریان خون می شود (‪.)12-11‬‬ ‫استفاده از این روش دارای محدودیت هایی نیز است به‬ ‫طور مثال نانوذرات می توانند از محل استنشاق به سمت‬ ‫سایر بافت ها حرکت کرده و باعث پاسخ ناخواسته در ان ها‬ ‫شود که می تواند شامل یک التهاب ساده تا ترومبوز عروق‬ ‫باشد (‪ .)13‬همچنین قابلیت نفوذ کم از میان غشای مخاطی‬ ‫و مکانیسم پاکسازی سریع (‪ )Mucocilary‬باعث می شود‬ ‫ترکیبات غیرچسبنده از محل جذب حذف شود‪ .‬نانوذرات‬ ‫ساخته شده از چیتوسان (تری پلی فسفات (‪ )14‬و نشاسته‬ ‫(‪ ))15‬ظرفیت خوبی برای بارگذاری انسولین از خود نشان‬ ‫دادند و باعث ازادسازی ‪ %75‬تا ‪ %80‬انسولین ظرف مدت‬ ‫‪ 15‬دقیقه شدند‪.‬‬ ‫برای تحویل انسولین‪:‬‬ ‫به طور کلی‪ mems‬به سیستم هایی گفته می شود که‬ ‫با روش ‪ micromachining‬ساخته می شود و در زمینه‬ ‫مهندسی پزشکی به ان ‪Biomems, Biomicrosystems‬و‪...‬‬ ‫گفته می شود(‪ .)16‬بیشتر موارد کاربرد‪ mems‬در مهندسی‬ ‫پزشکی در زمینه سنسورهاست مثال برای اندازه گیری فشار‬ ‫‪smemoiB‬‬ ‫درون رگی‪ .‬همچنین می توان به عنوان پمپ های انسولین‬ ‫برای رهاسازی کنترل شده انسولین‪ ،‬در هنگام افزایش‬ ‫گلوکز خون استفاده کرد (‪.)17‬‬ ‫غیر از نانوذرات سرامیکی و پلیمری‪ ،‬نانوذرات طال نیز‬ ‫به عنوان حامل های انسولین مورد ازمایش قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫استفاده از چیتوسان به همراه نانوذرات طال می تواند‬ ‫اثر کاهندگی قند خون این نانوذرات را دوچندان کند‪.‬‬ ‫همچنین می توانند موجب ارتقای نفوذ و عبور راحت تر‬ ‫انسولین از میان مخاط (‪)Mucos‬دهان و بینی شود (‪.)18‬‬ ‫چالش اصلی در هدف درمانی )‪ (target therapy‬و‬ ‫بهبود دارورسانی هدفمند‪ ،‬ایجاد نانوحامل هایی است که‬ ‫بتوانند به درون سلول های معیوب نفوذ کرده اما اثری روی‬ ‫سلول های سالم نداشته باشد‪ .‬در این میان سیستم های‬ ‫حامل مناسب برای داروهای پروتئینی ـ پپتیدی‪ ،‬به ویژه‬ ‫برای کاربردهای خوراکی ان ها‪ ،‬از موضوعات مهم مورد‬ ‫بررسی در میان محققان دارویی است‪ .‬دلیل این امر‬ ‫محدودیت اساسی در پایداری پروتئین ها و پپتیدها در‬ ‫محیط بدن و انتقال به بافت هدف است‪ .‬این ناپایداری‬ ‫ناشی از دفع ان ها به کمک دستگاه گوارشی و یا تجزیه با‬ ‫انزیم های هضم کننده است‪.‬‬ ‫براساس امار فدراسیون جهانی دیابت در سال گذشته‬ ‫بیش از ‪ 371‬میلیون نفر از مردم جهان مبتال به این بیماری‬ ‫بوده که هرسال نیز بر ان افزوده می شود‪ .‬به طوری که طبق‬ ‫پیش بینی سازمان جهانی بهداشت امار مبتالیان به دیابت تا‬ ‫سال ‪ 2030‬دوبرابر خواهد شد‪ .‬در این بیماری که در هر ‪8‬‬ ‫ثانیه جان یک نفر را می گیرد‪ ،‬تقریبا غیر از تزریق روزانه‬ ‫انسولین راه دیگری برای کنترل سطح قند خون وجود‬ ‫ندارد‪ .‬تزریق روزانه و زیرپوستی انسولین عالوه بر دردناک‬ ‫بودن‪ ،‬برای بیماران دیابتی می تواند باعث ابتال به بسیاری‬ ‫از بیماری های عفونی شود‪ .‬امید است که نانوذرات بتوانند‬ ‫نقش موثری در درمان دیابت ایجاد کنند‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫‪Kuzuya T, Nakagawa S, Satoh J, et al. Report‬‬ ‫‪of the Committee on the classification and diagnostic‬‬ ‫‪criteria of diabetes mellitus. Diabetes Res Clin Pract‬‬ ‫‪2002;55(1):68-85.‬‬ ‫ ‪2.‬‬ ‫‪Attivi D, Wehrle P, Ubrich N, et al. Formulati‬‬‫‪on of insulin-loaded polymeric nanoparticles using res‬‬‫;‪ponse surface methodology. Drug Dev Ind Pharm 2005‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مقاله علمی وفنی‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫هود ازمایشگاهی‬ ‫برای کنترل کردن ذرات موجود در هوا از یکی از تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫به نام هود ازمایشگاهی یا ‪ Biological Safety Cabinet‬استفاده‬ ‫می شود‪ .‬گزارشات و بررسی ها‪ ،‬حاکی از ان است که فعالیت هایی مثل‬ ‫میکروب شناسی (یا کشت میکروب)‪ ،‬تهیه اسید و سانتریفیوژ باعث ایجاد و‬ ‫شکل گیری ائروسل یا ذرات معلق درهوا شده که موجب مبتال شدن پرسنل به‬ ‫بیماری می شود‪ .‬کار هودهای ایمنی زیستی جداسازی این ذرات از هوا است‪.‬‬ ‫هود ازمایشگاهی در چه مواردی مورد استفاده قرار‬ ‫می گیرد؟‬ ‫‪ ‬در ازمایشگاه ها برای حفاظت کردن از پرسنلی که با‬ ‫مواد عفونی کار می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬حفاظت از پرسنل دربرابر تجزیه نمونه هایی که‬ ‫موجب ایجاد الودگی می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬برای جلوگیری از منتشر شدن الودگی در هوا بر اثر‬ ‫کار با مواد شیمیایی ‪.‬‬ ‫‪ ‬برای انجام کار های معمولی که با انگل ها‪ ،‬باکتری‬ ‫ها‪ ،‬ویروس ها‪ ،‬قارچ ها (پاتوژن ها)‪ ،‬کشت های سلولی‬ ‫و شرایطی که با تولید سم در ارتباط است‪ ،‬از هود‬ ‫ازمایشگاهی استفاده می شود‪.‬‬ ‫هود ازمایشگاهی اتاقکی از جنس استیل دارد و جلوی ان‬ ‫شیشه ای عمودی قراردارد وبه دلیل اینکه به اسانی باال و‬ ‫پایین می شود این کاربرد را به کاربر می دهد که فعالیتی که‬ ‫توسط دستانش در داخل هود انجام می دهد را مشاهده کند‪.‬‬ ‫این هودها دارای اشعه ماوارء بنفش‪ ،‬پریز برق‪ ،‬خرطوم هایی‬ ‫برای تخلیه هوا‪ ،‬موتور الکتریکی و سیستم تهویه هوا هستند‪.‬‬ ‫کار مکش لوله های تخلیه هوای موجود در هود‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬دور کردن ذرات عفونی ازمایشگاه از طریق‬ ‫فیلتر ‪ HEPA1‬هود است‪.‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫هودهای ایمنی زیستی به سه گروه تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫کالس ‪ :1‬از این کالس جهت کار کردن با مواد شیمیایی‬ ‫و رادیونوکلوئوتیدها استفاده می کنند‪.‬‬ ‫کالس ‪ :2‬جهت کار کردن با مواد عفونی در‬ ‫ازمایشگاه ها‪ ،‬کاربرد بهتری دارد و امکان دارد از‬ ‫مدل های ‪ A1 ،B2،B1‬و ‪ A2‬باشد‪.‬‬ ‫کالس ‪ :3‬این نوع از هودهای ایمنی زیستی‪ ،‬عالوه بر‬ ‫ویژگی هایی که قبال گفته شد‪ ،‬برای عوامل بیولوژیک‬ ‫خیلی خطرناک هم‪ ،‬قابل استفاده است‪.‬‬ ‫نحوه کار با هود ازمایشگاهی‬ ‫️◀ حتما قبل از اینکه با هود ازمایشگاهی کار کنید‪ ،‬کلید‬ ‫وزنده ان را به مدت ‪ 10‬تا ‪ 15‬دقیقه روشن بگذارید و‬ ‫های المینار را می توان پیش نیازهای تخصصی کارهای‬ ‫ازمایشگاهی دانست و استفاده از ان ها برای مسائل‬ ‫معمولی مختلف ازمایشگاهی‪ ،‬به خصوص در حوزه های‬ ‫پزشکی‪ ،‬داروشناسی‪ ،‬الکترونیک و صنعتی مناسب است‪.‬‬ ‫ساختمان هود المینار‬ ‫هود جریان ارام و خطی (هود المینار)‬ ‫توسط الکل ‪ %70‬سطح داخلی هود را ضدعفونی کنید‪.‬‬ ‫◀️ سعی کنید همواره در انتهای هود فعالیت کنید‪.‬‬ ‫◀️ وسایل و نمونه های اضافی که در داخل هود وجود‬ ‫دارد را خارج کنید‪.‬‬ ‫◀️ اگر هود شما به المپ ماوراء بنفش تجهیز شده است‪،‬‬ ‫توسط الکل ان را هفته ای یکبار تمیز کنید‪.‬‬ ‫◀️ هنگامی هم که کارتان با هود تمام شد‪ ،‬ان را با الکل‬ ‫‪ %70‬ضدعفونی کنید‪.‬‬ ‫◀️ وقتی که کارتان با هود تمام شد بعد از گذشت ‪ 10‬الی‬ ‫‪ 20‬دقیقه هود را خاموش کنید‪.‬‬ ‫◀️بعد از خاموش کردن المپ دستگاه‪ ،‬پنجره شیشه ای‬ ‫جلوی هود را ببندید‪.‬‬ ‫◀️ اگر می خواهید هود فعالیت مطلوبی داشته باشد ان را‬ ‫به دور از جریان هوا (پنجره ها یا درب ها) نگه دارید‪.‬‬ ‫◀️ بهتر است جهت استفاده از یک شعله‪ ،‬هود دارای لوله‬ ‫کشی گاز باشد‪.‬‬ ‫هود المینار‬ ‫علت به کارگیری هود المینار‬ ‫به دنبال استفاده از هود المینار‪ ،‬محیط های کاری خواهیم‬ ‫داشت که توسط به جریان انداختن هوا از بین یک سیستم‬ ‫فیلتراسیون و تهی کردن ان از میان یک سطح کاری در‬ ‫جریان هوای المینار یا تک جهتی‪ ،‬عاری از ذرات الوده‬ ‫کننده خواهند بود‪ .‬در نتیجه باید گفت ان ها محیطی‬ ‫فراهم می کنند که هوایی تمیز دارد و این امر می تواند‬ ‫پیش نیاز یک سری از کارهای ازمایشگاهی باشد‪ .‬از مواد‬ ‫و وسایل بزرگ هم در داخل محفظه ان می شود استفاده‬ ‫کرد‪ .‬همچنین هوا را به صورت مستقیم به صورت اُپراتور‬ ‫(‪ ۸‬ساعت برروز) نمی دمد‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم طوردیگر به این قضیه بنگریم‪ ،‬باید گفت هود‬ ‫‪ ‬کابینت هود المینار‪:‬‬ ‫الف) ماده مورد استفاده برای کابینت باید از جنس‬ ‫فوالد مقاوم در برابر خوردگی)‪ (Stainless Steel‬باشد‪.‬‬ ‫ب) در کابینت از المپ های‪ UV-C‬استفاده می شود که‬ ‫میکروب ُکش هستند‪.‬‬ ‫پ) در زمان استفاده ی اُپراتور از کابینت‪ ،‬الزم است‬ ‫این چراغ یا المپ خاموش باشد تا بیماری های جبران‬ ‫ناپذیر پوستی را موجب نشود‪.‬‬ ‫ت) این المپ ها در زمان عدم استفاده ی اُپراتور فضای‬ ‫داخلی کابینت را استریلیزه می کند‪.‬‬ ‫سرعت جریان هوای المینار‪ :‬از ‪ 0.3‬تا ‪ 0.5‬متر بر ثانیه‪.‬‬ ‫‪ ‬هدف هود المینار‪ :‬محافظت از الودگی محیط قابل‬ ‫انتقال به مواد مورد استفاده درون کابینت؛ و نه اُپراتور‪.‬‬ ‫‪ ‬قابلیت هود المینار‪ :‬در برابر مواد بیوهازارد (مواد‬ ‫خطرناک میکروبیولوژیک‪ ،‬میکروبی و سمی که برای‬ ‫سالمتی مضر هستند) و نیز بخارهای شیمیایی نمی تواند‬ ‫محافظت نماید و نباید استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬فیلتر در هود المینار‪ :‬از فیلترهای ‪ HEPA‬استفاده می شود‬ ‫که هوای اتاق را می کشد و هوای تمیز تحویل می دهد‪.‬‬ ‫در شکل های زیر به وضوح می توان نحوه چرخش هوا را‬ ‫با توجه به نوع فیلتر‪ ،‬محصول و فلش ها مشاهده و تحلیل کرد‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪49‬‬ ‫در شکل های زیر به وضوح می توان نحوه چرخش هوا‬ ‫را با توجه به نوع فیلتر‪ ،‬محصول و فلش ها مشاهده و‬ ‫تحلیل کرد‪:‬‬ ‫‪ ‬متالطم‪ ،‬درهم برهم (‪ :)Turbulent‬یعنی‬ ‫جریانی که در ان هوا جهت های مختلفی دارد و نمی‬ ‫توان مسیران را پیش بینی و مشخص کرد‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪ -1‬گروه اموزش تجهیزات پزشکی جهاد دانشگاهی‪ -‬واحد علوم پزشکی‬ ‫تهران‬ ‫‪2-https://t.me/joinchat/AAAAAEAjK9uC9G_H7QZP0w‬‬ ‫‪3-http://www.parslab.com/products/hoods/laminar-flow-hood‬‬ ‫‪4-http://www.bmecenter.ir‬‬ ‫جریان المینار‬ ‫‪ ‬خطی‪ ،‬ارام (‪ :)Laminar‬یعنی جریانی که در ان هوا‬ ‫به صورت مالیم‪ ،‬خطی‪ ،‬ارام و در یک جهت حرکت می‬ ‫کند و مسیرش قابل پیش بینی است‪.‬‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫قریش امدادی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪،‬واحد علوم دارویی تهران‬ ‫طاهره ناجی‪ ،‬هیات علمی گروه علوم سلولی مولکولی‬ ‫پیشرفت های اخیر در تشخیص هاری انسان‬ ‫هاری یک بیماری پیشرونده و کشنده سیستم عصبی است که از راه‬ ‫گزش جانوران هار منتقل می شود‪ .‬ساالنه باعث مرگ ‪ 61000‬انسان می‬ ‫شود‪ .‬خسارت ناشی از این بیماری در سیستم بهداشت عمومی و از نظر‬ ‫مالی به علت نبود روش های ازمایشگاهی دقیق‪ ،‬نامعلوم است‪ .‬تشخیص‬ ‫سریع هاری می تواند در اقدامات کنترلی و بهداشتی موثر واقع شود‪.‬‬ ‫واکسیناسیون و پیشگیری پیش و پس از گزش مفید است‪ .‬تشخیص پیش‬ ‫از مرگ هاری در انسان‪ ،‬به خصوص پس از زنده ماندن چند مورد از افراد‬ ‫مبتال به هاری‪ ،‬انگیزه ای برای محققان شده است تا به دنبال روش های‬ ‫درمانی باشند‪ .‬روش های موجود برای تشخیص پیش و پس از مرگ هاری‪،‬‬ ‫دارای معایبی است‪ .‬پیشرفت های تکنولوژیکی تازه باعث امیدواری در‬ ‫یافتن چندین روش در زمینه تشخیص انتی ژن و انتی بادی ویروس و نیز‬ ‫یافتن اسید نوکلییک ویروسی و نیز بیومارکرهای(‪ )biomarkers‬اختصاصی‬ ‫شده است‪ .‬این ازمایش ها که مکمل روش های قدیمی است‪ ،‬می تواند‬ ‫انقالبی در زمینه تشخیص هاری در اینده انجام دهد‪.‬‬ ‫هاری یکی از قدیمی ترین بیماری های مشترک شناخته‬ ‫شده برای بشر است‪ .‬در میان روش های انتقال این بیماری‪،‬‬ ‫روش گزش با حیوانات هار در صدر موارد منجر به مرگ‬ ‫است‪ .‬این بیماری در سال ‪ 2010‬باعث مرگ ‪ 61000‬هزار‬ ‫نفر در جهان شده که ‪ %84‬ان مربوط به روستاها بوده است‪.‬‬ ‫هزینه این بیماری در امریکا ساالنه ‪ 3.6‬میلیارد دالر است که‬ ‫از این مقدار ‪ 1.6‬میلیارد دالر صرف مراقبت پس از تماس با‬ ‫ویروس می شود‪)1(.‬‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی و مراقبت از انسان ها و دام های‬ ‫مبتال به هاری در اکثر کشورهای در حال پیشرفت با‬ ‫محدودیت پولی مواجه است‪ .‬چون روش های ازمایشگاهی‬ ‫برای تشخیص هاری‪ ،‬گران و پیچیده است‪ ،‬در نتیجه‬ ‫خسارات ناشی از این بیماری در کشورهای در حال پیشرفت‬ ‫قابل تخمین نیست(‪.)3-2‬‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی هاری در موارد انسانی‬ ‫دو فرم مشخص بیماری در انسان وجود دارد‪ :‬فرم‬ ‫خشن و فرم فلجی‪ .‬فرم کالسیک یا همان فرم خشن‪،‬‬ ‫‪ %80‬موارد را تشکیل می دهد و دارای نشانه های کامال‬ ‫مشخص است‪ .‬در مواردی که نشانه ها بالینی نظیر ترس از‬ ‫هوا(ایروفوبیا) و یا ترس اب(هیدروفوبیا)نباشد‪ .‬ان موقع‬ ‫روش تشخیص ازمایشگاهی نیاز خواهد بود‪ .‬فرم دیگر‬ ‫بیماری که همان فرم فلجی یا نا مشخص است‪ ،‬حدود‬ ‫‪ %20‬نمونه های انسانی را تشکیل می دهد و نیاز به‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی دارد‪ .‬این فرم از نظر بالینی بایستی‬ ‫از سندروم گیلیان‪-‬بار (‪ )Guillain- Barre‬و عوارض‬ ‫فلجی–عصبی ناشی از واکسن ضد هاری نوع سمپل‬ ‫(‪ ،Semple- type‬برگرفته از نام دکتر دیوید سمپل) که‬ ‫هنوز در برخی کشور ها از جمله مغولستان‪ ،‬میانمار و‬ ‫پاکستان استفاده می شود(‪ )5-4‬تفریق داده شود‪ .‬بایستی‬ ‫یاداوری کنیم که روش قطعی تشخیص ‪( GBS‬سندروم‬ ‫گیلیان – بار) وجود ندارد و در بعضی نمونه ها نیز‬ ‫پیشینه ی از گزیدن حیوان نیست و یا در برخی نمونه ها‬ ‫نشانه روانی مشابه فرم پارالیتیک (فلجی) وجود دارد که‬ ‫مربوط به سایر بیماری هااست‪.‬‬ ‫در نتیجه تشخیص سریع هاری برای انجام اقدامات‬ ‫مراقبتی و کنترل بیماری بسیار حیاتی است و در مواردی‬ ‫نیز که با سابقه گزش حیوان وجود ندارد می توان با‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی هاری به علت الودگی و کانون‬ ‫ان پی برد و اقدامات کنترلی دیگر را انجام داد‪.‬‬ ‫مواردی نیز از انتقال هاری به واسطه پیوند اعضاء وجود‬ ‫دارد که (‪ )7-6‬اهمیت غربالگری را در اهدا کنندگان عضو‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪51‬‬ ‫به ویژه در هنگامی با نشانه های مشابه هاری و یا با عمل‬ ‫نامشخص‪ ،‬نشان می دهد‪.‬‬ ‫مورد دیگری که با اهمیت تشخیص زود هنگام هاری‬ ‫می افزاید‪ .‬این است که هر چند که بیماری هاری در انسان‬ ‫‪ %100‬کشنده است ولی گزارش منتشره (‪ )8‬در خصوص‬ ‫زنده ماندن (هاری باخفاش) در سال ‪ 2005‬پس از درمان با‬ ‫پروتکل میلواکی(‪ )Milwaukee‬این امید را در پزشکان زنده‬ ‫کرده است که شاید برای هاری درمان دارویی پیدا کنند‪.‬‬ ‫مراقبت مداوم و کارایی ازمایشگاه در نمونه های بالینی‬ ‫مشکوک به هاری در کشورهایی مثل سریالنکا و تایلند‪ ،‬که‬ ‫در کاهش موارد هاری انسانی موفق بوده اند و به سمت‬ ‫ریشه کنی در حرکتند‪ ،‬نقش بسیار مهمی ایفا می کند‪ .‬مرزهای‬ ‫جغرافیایی به دلیل وجود ویروس در حیات وحش و تجارت‬ ‫جهانی این حیوانات قادر به محدود کردن ویروس نیست‪.‬‬ ‫روش های تشخیص موجود برای هاری از نظر مزایا و معایب‬ ‫روش ازمایشگاهی هاری از اوایل قرن ‪ 1800‬پیش از‬ ‫میالد‪ ،‬هنگامی که زینک (‪ )zinke‬برای اولین بار نشان داد‬ ‫عفونت برای یک حیوان سالم پس از تلقیح بزاق حیوان‬ ‫هار منتقل می شود‪ ،‬بنیان گذاری شد‪ .‬ا ّما مهم ترین‬ ‫کشف ازمایشگاهی مربوط به شناسایی اجسام نگری‬ ‫)‪ (Negri bodies‬توسط ادلهی نگری )‪ (Adelhi negri‬در‬ ‫سال ‪ 1903‬و سپس پی بردن به اهمیت تشخیصی این اجسام‬ ‫توسط همسرش نگری‪ -‬لوزانی (‪ )Negri- Luzzani‬در سال‬ ‫‪ 1913‬بود که مسیر تایید ازمایشگاهی را هموار کرد‪.‬‬ ‫‪ ‬روش اول‪ :‬بررسی مستقیم ضایعات سلولی در بافت ها‬ ‫با استفاده از میکروسکوپ و دیدن گنجیدگی های داخل‬ ‫سیتوپالسمی موسوم به اجسام نگری(‪ )Negri bodie‬در‬ ‫سلول های الوده‪ ،‬که با استفاده از ازمایش بافتی " سلر"‬ ‫)‪ (Sehher’s Technique‬در نمونه های مغز قابل رویت‬ ‫است‪ .‬اندازه این گنجیدگی ها از ‪ 3‬میکرومتر تا ‪ 30‬میکرومتر‬ ‫است و اشکال گرد و بیضوی دارد و بسیار ایوزینوفیلیک با‬ ‫دانه های بازوفیلی بوده که این اجسام به شکل یک گل رز‬ ‫در داخل ماتریکس ایوزینوفیلیک چیده شده است‪.‬‬ ‫ مزیت این روش ‪ :‬ساده و سریع است‪.‬‬‫ محدودیت این روش ‪ :‬برای نمونه های تازه مغز خوب‬‫است و خاصیت خیلی کمی در مقاطع بافتی تثبیت شده دارد‪.‬‬ ‫روش های بافتی نسبت به روش های ایمونولوژیکی به ویژه‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫در نمونه های لیز شده حساسیت کم تری داشته و نه در‬ ‫موارد انسانی و نه در موارد حیوانی توصیه نمی شود‪.‬‬ ‫‪ ‬نشان دادن انتی ژن ویروس‬ ‫‪ ‬روش انتی بادی درخشان (‪:)FAT‬‬ ‫بیشترین روش مورد استفاده برای تشخیص پس از‬ ‫مرگ این روش است که هم توسط سازمان بهداشت‬ ‫جهانی (‪ )WHO‬و هم توسط سازمان بهداشت دام )‪(OZE‬‬ ‫توصیه می شود‪.‬از سال ‪ 1957‬مورد استفاده و هنوز هم‬ ‫روش طالیی استاندارد برای تشخیص هاری است (‪-9‬‬ ‫‪ .)10‬در این روش با استفاده از تکنیک ایمونوفلورسانس‪،‬‬ ‫انتی ژن موسوم به ‪ N‬یا همان انتی ژن نوکلیوپروتیین‬ ‫ویروس نشان داده می شود‪.‬‬ ‫الف‪ -‬مزیت این روش ‪ :‬اختصاصیت و حساسیت این‬ ‫روش در صورت وجود داشتن یک ازمایشگاه متغیر تا ‪%99‬‬ ‫است و نتیجه ازمایش ظرف چند ساعت مشخص می شود‪.‬‬ ‫ب‪ -‬محدودیت های این روش‪ :‬بافت مغز باید تازه‬ ‫باشد و در مغز متالشی شده قابل استفاده نیست‪ ،‬تهیه‬ ‫نمونه تازه مغز به دالیل مذهبی‪ ،‬فرهنگی و غیره شکل‬ ‫است‪ ،‬نیاز به یک دستگاه میکروسکوپ فلورسنس است‬ ‫که گران است و نیز نگهداری ان پر هزینه است و نیاز به‬ ‫پرسنل اموزش دیده دارد‪.‬‬ ‫‪‬روشتشخیصایمونولوژیکیسریعانزیمهاری(‪)RREID‬‬ ‫‪(RREID)Rapid Rabies Enzyme immynodiagnosis‬‬ ‫می توان انتی ژن ‪ N‬هاری را نیز همچون روش ایمنی‪-‬‬ ‫انزیمی با تکنیک ایمنی – بافتی – شیمیایی شناسایی کرد‪.‬‬ ‫روش ‪ RREID‬یک تکنیک متکی به االیز است که توسط‬ ‫پرین (‪ )perrin‬و همکارانش در سال ‪ 1986‬پایه گذاری‬ ‫شده است‪ .‬اساس این روش بر به دام انداختن پروتیین‬ ‫‪ N‬توسط یک انتی بادی مونوکلونال یا پلی کلونال قند‬ ‫‪ N‬در مخلوط هموژن مغز است که متعاقب ًا انتی ژن به دام‬ ‫انداخته شده توسط انتی بادی مونوکلونال یا پلی کلونال‬ ‫حاوی پراکیداز تهیه شده در گونه های مختلف یا حتی‬ ‫بهتر از ان توسط اضافه کردن انتی بادی که حاوی‬ ‫بیوتینیالت شناسایی می شود‪.‬‬ ‫الف‪ -‬مزایای این روش‪ :‬در بررسی های مختلف ‪ ،‬این‬ ‫روش از حساسیت و ویژگی کافی همچون ‪)12-11(FAT‬‬ ‫برخوردار است‪ ،‬مزیت دیگر این است که تجزیه شدن مغز‬ ‫تاثیری در نتیجه ندارد‪.‬‬ ‫ب‪ -‬محدودیت این روش‪ :‬نیاز به نمونه بافت مغز‬ ‫است‪،‬که مانع از استفاده این روش پیش از مرگ است‪.‬‬ ‫جداسازی ویروس برای تایید تشخیص ضروری است‪،‬‬ ‫به ویژه هنگامی که روش ‪ FAT‬نتایج نامطمئنی بدهد و‬ ‫به خصوص در تعیین خصوصیات مولکولی و ویروس هایی‬ ‫که از مناطق تهی از هاری امده باشند‪ .‬در این مواقع از دو‬ ‫روش زیر استفاده می شود ‪:‬‬ ‫‪ :MIT(Mice inoculation Technique) ‬روش تلقیح در موش‬ ‫‪ : RTCT(Rapid tissue culture infection test) ‬روش‬ ‫کشت بافتی سریع‬ ‫‪ ‬روش تلقیح در موش ‪:‬‬ ‫در این روش ‪ 3‬تا ده توله موش با سن ‪ 3-4‬هفتگی و وزن‬ ‫‪ 12-14‬گرم یا یک توله دو روزه از راه داخل مغز مورد‬ ‫تلقیح با محلول حاوی مغز الوده قرار می گیرند‪ .‬تا ‪28‬روز‬ ‫پس موش ها را هرروز معاینه می کنند ‪ .‬دراین موش ها‪،‬‬ ‫پس از روز های ‪ 5‬تا ‪،7‬هر لحظه بسته به دوره (نکویاسیون‬ ‫یا نهفتگی) نشانه های بیماری هاری را نشان می دهند‪ .‬این‬ ‫نشانه ها شامل ژولیدگی موها و گوژپشتی و سپس کشیدن‬ ‫پای عقبی و سپس فلجی اندام خلفی و اندام قدامی است‪.‬‬ ‫برای تایید حضور ویروس می توان عصاره مغز موش های‬ ‫بیمار را در معرض ‪ FAT‬قرار داد‪.‬‬ ‫معایب این روش‪ :‬فاصله زمانی طوالنی مدت پیش از‬ ‫تشخیص است چون موش ها بایستی ‪ 28‬روز تحت نظر باشند‬ ‫زیرا برخی سویه های وحشی ویروس دوره نهفتگی بیشتری‬ ‫دارند‪ .‬البته اگر امکانات کشت سلولی باشد می توان جایگزین‬ ‫کرد که دیگر نیازی به موش زنده نیست و ارزان تر هم است‪.‬‬ ‫مزیت این روش‪ :‬می توان از یک موش مقدار زیادی‬ ‫ویروس برای بررسی های پسی به دست اورد‪.‬‬ ‫‪ ‬تست عفونی کردن سریع کشت بافتی‪:‬‬ ‫‪(RTCT)Rapid Tissue Culture infection Test‬‬ ‫جدا کردن ویروس در کشت بافتی در مقایسه با روش‬ ‫‪ MIT‬سریع تر بوده و نتایج در ‪ 24-48‬ساعت به دست‬ ‫می اید‪ .‬الین های سلولی مناسب برای جداسازی ویروس‪،‬‬ ‫منشا عصبی دارند از ان جمله ‪ Neuro-2a‬که یک الین‬ ‫سلولی نور و بالستومای موشی است‪ .‬از سایر الین های‬ ‫قابل استفاده می توان ب ه �‪CER(Chicken- embryo-relat‬‬ ‫)‪ed‬یا الین سلولی جنینی جوجه یا کلیه نوزاد همستر‬ ‫)‪ (baby Hamster kidney = BHK-21‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫در این روش نمونه ی مشکوک بالینی یا هموژن مغز به‬ ‫سلول های رشد کرده در یک پلیت ‪ 96‬چاهکی یا داخل‬ ‫ویال تلقیح می شود و پس از ‪ 24‬ساعت انکوباسیون‬ ‫و تثبیت با استون با ‪ FAT‬رنگ انزیمی می گردند‪ .‬به‬ ‫تازگی یک الین سلولی جدید از کلیه جنینی انسان‬ ‫)‪ (Human Embryonic Kidney= HEK 293‬ارزیابی‬ ‫شده که همان اختصاصیت و حساسیت الین سلولی‬ ‫‪ Neuro-2a‬را دارند ‪)13(.‬‬ ‫مزیت این روش‪ :‬سریع و ارزان است‪.‬‬ ‫محدودیت‪ :‬نیاز به امکانات کشت سلولی و نیز‬ ‫میکروسکوپ فلورسنت‬ ‫‪ ‬نشان دادن انتی بادی ها‪:‬‬ ‫حضور انتی بادی هاری در سرم یا در مایع مغزی‬ ‫نخاعی به جزء در موارد واکسیناسیون دلیل ابتال به هاری‬ ‫است‪ .‬روش های سرولوژیکی در تشخیص پیش از‬ ‫مرگ کاربردی نیست‪ .‬زیرا مرگ ناشی از ابتال به هاری‬ ‫سریع و سرعت تبدیل سرمی پایین است و می تواند‬ ‫در تشخیص هاری فلجی کمک کننده باشد‪ ،‬چون در‬ ‫این فرم مدت زنده ماندن طوالنی است‪ .‬موارد استفاده‬ ‫روش های سرولوژیکی در بررسی های اپیدیولوژیکی‬ ‫پس از واکسیناسیون است‪.‬‬ ‫برخی از روش های سرولوژیک به قرار زیر است‪:‬‬ ‫‪ :VN(Virus Neutralization) ‬روش خنثی سازی‬ ‫ویروس که بیشتر در بررسی پاسخ های متعاقب‬ ‫واکسیناسیون استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪RFFIT(Rapicl Flourscent Focus Inhibition Test) ‬‬ ‫(روش تست مهار سریع کانونی فلورسانت)‪:‬‬ ‫یک روش سریع است که در ‪ 20‬ساعت به پایان می رسد‪.‬‬ ‫در تشخیص انتی بادی های خنثی کننده ویروس کاربرد‬ ‫دارد و در بررسی های سرمی پس از واکسیناسیون استفاده‬ ‫می شود‪ .‬این روش یک روش استاندارد طالیی بوده و‬ ‫سال ها برای تخمین انتی بادی های خنثی کننده ویروس‬ ‫هاری مورد استفاده قرار گرفته است‪ .‬ا ّما نیاز به دقت‬ ‫بیشتر‪ ،‬میکروسکوپ فلورسنت‪ ،‬پرسنل اموزش دیده و‬ ‫مراقبت از انتشار ویروس به افراد دارد‪.‬‬ ‫تست های تشخیصی جدید برای هاری‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪ ‬نشان دادن انتی ژن ویروسی ‪:‬‬ ‫‪ ‬تست سریع و مستقیم ایمنوهیستوشیمی‪:‬‬ ‫‪(DRIT)Direct Rapid Immunohistochemical test‬‬ ‫یکی از مهم ترین پیشرفت های سال های واپسین‪،‬‬ ‫طراحی همین روش است که در امریکا انجام شده است‪.‬‬ ‫در این روش‪ ،‬انتی ژن ‪ N‬ویروس هاری را در نمونه مغز‬ ‫مشکوک پیدا می کنند‪ .‬انتی ژن ‪ N‬ویروس اگر موجود باشد‬ ‫به صورت خوشه قرمز قهوه ای در داخل سلول عصبی‪،‬‬ ‫اکسون و در کل سلول های مغزی دیده می شود‪ .‬ازمایش‬ ‫در کمتر از یک ساعت طول می کشد و می شود به صورت‬ ‫سرپایی انجام داد و نیاز به میکروسکوپ و فلورسنت نیست‪.‬‬ ‫در بررسی های میدانی این تست حساسیت صد در صدی‬ ‫و ویژگی معادل ‪ FAT‬برخوردار بوده است‪ .‬با این که معرف‬ ‫این روش بایستی در یخچال نگهداری شود‪ ،‬ولی یکی‬ ‫از مهم ترین مزایای این روش ‪ ،‬امکان تفسیر ان با یک‬ ‫میکروسکوپ نوری معمولی است‪ .‬این تست اسان برای‬ ‫کشور های در حال پیشرفت برای بررسی های اپیدیولوژیک‬ ‫به علت هزینه پایین بسیار مناسب است‪ WHO .‬این روش‬ ‫را به عنوان جایگزین ‪ FAT‬معرفی می کند‪ .‬تا در برنامه های‬ ‫مراقبتی میدانی مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬تست ایمنوهیستوشیمی سریع غیر مستقیم‬ ‫)‪: IRIT( Indirect Rapid Immunohistochemistry Test‬‬ ‫به تازگی از این روش برای تشخیص و تفریق واریانت های‬ ‫ویروس هاری با استفاده از میکروسکوپ های قدیمی نوری‬ ‫استفاده می شود‪ .‬این روش نیاز به تجهیزات پیشرفته ندارد‬ ‫و در فیلد قابل انجام است‪ .‬این روش ارزان قیمت است‬ ‫که می توان در مطالعه شیوع‪ ،‬توزیع و انتقال ویروس بین‬ ‫میزبان های مخزن در مناطق انزیوتیک استفاده کرد‪.‬‬ ‫‪ ‬روش ایمنوکروماتوگرافیک‪:‬‬ ‫این روش جدید نیز برای تشخیص انتی ژن ویروس در‬ ‫نمونه های پس از مرگ استفاده می شود که یک ازمایش‬ ‫ایمونولوژیکی سریع و بدون نیاز به تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫است‪ .‬هر چندین این تست حساسیت باالیی دارد‪ ،‬ولی در‬ ‫مورد هاری انسانی‪ ،‬اختصاصیت پایینی دارد و از این رو‬ ‫برای تشخیص هاری انسانی مناسب نیست و برای تشخیص‬ ‫هاری حیوانی مناسب است‪.‬‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪ ‬سایر تست های تشخیص انتی ژن‪:‬‬ ‫یکی از این تست ها‪ ،‬روش ساده‪ ،‬مطمئن و سریع‬ ‫االیزای ساندویچی است که می تواند هر هفت ژنوتیپ‬ ‫در حال گردش در اروپا‪ ،‬افریقا و اسیا و اقیانوسیه را‬ ‫شناسایی کند‪ .‬از سایر روش ها می توان به تست ایمنی‬ ‫نقطه رنگی )‪ (dot-blot immunoassay‬برای بافت های‬ ‫مغزی (‪ ،)14‬تست ایمنی انزیمی برای تشخیص سریع‬ ‫هاری در انسان و دام اشاره کرد‪.‬‬ ‫‪‬روش های تشخیص اسید نوکلییک‪:‬‬ ‫روش های مبتنی بر تشخیص اسید نوکلییک انقالبی‬ ‫در تشخیص پیش از مرگ هاری در سال های اخیر‬ ‫ایجاد کرده است‪ .‬بویژه روش ‪( PCR‬واکنش زنجیره‬ ‫پلیمراز=‪ )polymerase Chain Reaction‬در کنار‬ ‫روش های قدیمی بسیار مورد استفاده است‪.‬‬ ‫‪ PCR ‬از نوع ترنس کریتپاز معکوس )‪:(RT-PCR‬‬ ‫چندین روش برای این ازمایش وجود دارد‬ ‫(‪ .)17-16-15‬از تکه های ایجاد شده با این روش‬ ‫می توان در شناسایی خصوصیات مختلف ویروس و‬ ‫ازمایشات فیلوژنتیک استفاده کرد‪ .‬محدودیت مهم این‬ ‫روش خطر است که مانع استفاده در تشخیص هاری‬ ‫انسانی و حیوانی است‪.‬‬ ‫‪: Real Time PCR ‬‬ ‫روش های مبتنی بر این تکنیک امکان شناسایی و تعیین‬ ‫کمی رو نوشت های ژنوم را فراهم کرده‪ T‬و به دلیل اینکه‬ ‫داخل لوله هستند امکان الودگی متقاطع کاهش می یابد‪.‬‬ ‫این روش اختصاصیت باالیی دارد و بایستی با دقت‬ ‫بیشتری انجام شود‪.‬‬ ‫سایر روش های مولکولی‪:‬‬ ‫‪ ‬روش‪NASBA(Nacleic Acid Sequence-Bbased‬‬ ‫)‪Amplifiction‬‬ ‫یا روش تغلیظ اسید نوکلییک بر اساس توالی ان‪ ،‬از ‪3‬‬ ‫انزیم جهت تولید چندین رو نوشت ‪ RNA‬در شرایط هم‬ ‫دما استفاده می کند‪ .‬این روش در تشخیص ‪RNA‬هاری در‬ ‫نمونه هایی مایع مغزی نخاع و بزاق پیش از مرگ نسبت‬ ‫به روش های ‪ PCR‬موجود از حساسیت و سرعت بیشتری‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫ ‪‬‬ ‫روش�‪LAMP( Loop- Mediated Isothermal Am‬‬ ‫) ‪: plification‬‬ ‫یا تغلیظ همدمایی با کمک قوس نیز روش دیگری از تغلیظ‬ ‫‪ DNA‬با حساسیت و اختصاصیت باال و بدون نیاز به چرخه‬ ‫دمایی است که در تشخیص هاری مورد استفاده است‪ .‬به دلیل‬ ‫عدم نیاز به لوازم زیاد چرخه دمایی در ‪ ،RT-PCR‬از این روش‬ ‫در شرایط میدان و در برنامه های مراقبتی استفاده کرد‪.‬‬ ‫رویهمرفته می توان گفت که روش های مبتنی بر تشخیص‬ ‫اسید نوکلییک را می شود برروی نمونه های بیولوژیکی‬ ‫زیادی از قبیل مایع مغزی نخاعی (‪ – )CSF‬بزاق – اشک –‬ ‫ادرار– عصاره فولیکول مو و مغز چه پس و چه پیش از‬ ‫مرگ در انسان برای تشخیص هاری به کار برد‪.‬‬ ‫حتا از این روش می توان برای تشخیص هاری در‬ ‫نمونه های تجزیه شده یا ارشیوی بهره جست و نیز می توان‬ ‫در بررسی های اپیدیولوژیکی و گذشته نگر استفاده کرد‪.‬‬ ‫مهم ترین ایراد این روش ها نیاز به روش های کنترل کیفیت‬ ‫خیلی شدید است تا از نتایج نسبت کاذب خوراکی بود‪.‬‬ ‫‪ ‬نشان دادن انتی بادی ها‪:‬‬ ‫هر چند روش ‪ RFFTT‬یک روش استاندارد طالیی جهت‬ ‫تشخیص انتی بادی های ویروس هاری هستند ولی با توجه‬ ‫به محدودیت های گفته شده برای ان در حال حاضر تالش‬ ‫بر استفاده از روش ‪ ELISA‬به جای ان است‪ .‬چون االیزا‬ ‫ساده‪ ،‬سالم تر و سریع تر است‪ .‬روشی است که از ویروس‬ ‫زنده استفاده نمی شود و نتایج ان نیز به اعتبار ‪ RFFTT‬است‪.‬‬ ‫پیشرفتهایاخیردرژنتیکنیزباعثتقویتروشاالیزاشدهاست‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫پروتیومیکس (‪ )proteomics‬و متابولومیکس‬ ‫( ‪:)metabolomics‬‬ ‫در یک بررسی که برروی انالیز مقدار پروتیومیک بافت‬ ‫مغز انسان مبتال به هاری با ضایعات فلجی و افنمالیت انجام‬ ‫شد رد پای افزایش مقدار پروتیین هایی مثل (‪ )KPNA4‬یا‬ ‫کاریوفرین الفا )‪ 4(Karryopherin Alpha 4‬و کالمودولین‬ ‫کلسیم و البته به کینار ‪ 2‬الفا (‪ )CAMK2A‬در نوع فلجی‬ ‫و لیگاز گلوتامات امونیوم (‪ )GLOL‬در هر دو نوع فلجی و‬ ‫استقامت دیده شده است (‪.)18‬‬ ‫در مطالعه دیگری برروی متابولیک های مایع مغزی نخاعی‬ ‫انسان مبتال به هاری نیز چنین نتیجه ای بدست امده است‪.‬‬ ‫بررسی های بیشتری در این زمینه نیاز است تا بتوان با‬ ‫استفاده از این ازمایش ها و مکانیسم های مربوطه پی به‬ ‫روند بیماریزایی هاری و از ان به درمان این بیماری پرداخت‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫‪ ‬هاری یکی از بیماری های مشترک انسان و حیوان‬ ‫است که در جهان است کمتر مورد توجه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫‪ ‬نبود اطالعات جامع و دقیق در خصوص خسارت‬ ‫این بیمار‪ ،‬تشخیص اشتباه هاری و نبود هماهنگی بین‬ ‫بخشی از عوامل شکست کنترل هاری است‪.‬‬ ‫‪‬روش های قدیمی تشخیص هاری با معایب زیادی‬ ‫روبرو هستند‪.‬‬ ‫‪‬چند مورد انسانی از زنده ماندن افراد مبتال به هاری‪،‬‬ ‫علیرغم کشنده بودن ان گزارش شده است‪.‬‬ ‫‪‬تشخیص زود هنگام هاری می تواند در درمان ان‬ ‫تاثیر داشته باشد‪.‬‬ ‫‪‬پیشرفت های مولکولی اخیر می توانند در تشخیص‬ ‫هاری انقالبی ایجاد کنند‪.‬‬ ‫برگرفته از‪:‬‬ ‫‪Laboratory Diagnosis of Human Rabies‬‬ ‫)‪Recent Advances(Review Article‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪Health Organization, “WHO Expert Consultation‬‬ ‫‪1.World‬‬ ‫‪on Rabies. Second report,” World Health Organization Techni‬‬‫‪cal Report Series 982, 2013‬‬ ‫‪2. P. G. Coleman, E. M. Fèvre, and S. Cleaveland, “Estimat‬‬‫‪ing the public health impact of rabies,” Emerging Infectious‬‬ ‫‪Diseases, vol. 10, no. 1, pp. 140–142, 2004‬‬ ‫‪3. T. Lembo, M. Niezgoda, A. Velasco-Villa, S. Cleaveland,‬‬ ‫‪E. Ernest, and C. E. Rupprecht, “Evaluation of a direct, rapid‬‬ ‫‪immunohistochemical test for rabies diagnosis,” Emerging In‬‬‫‪fectious Diseases, vol. 12, no. 2, pp. 310–313, 2006‬‬ ‫‪4. T. Hemachudha, S. Wacharapluesadee, E. Mitrabhakdi,‬‬ ‫‪H. Wilde, K. Morimoto, and R. A. Lewis, “Pathophysiology of‬‬ ‫‪human paralytic rabies,” Journal of NeuroVirology, vol. 11,‬‬ ‫‪no. 1, pp. 93–100, 2005‬‬ ‫‪5. K. A. Sheikh, M. Ramos-Alvarez, A. C. Jackson, C. Y.‬‬ ‫‪Li, A. K. Asbury, and J. W. Griffin, “Overlap of pathology in‬‬ ‫‪paralytic rabies and axonal Guillain-Barré syndrome,” Annals‬‬ ‫‪of Neurology, vol. 57, no. 5, pp. 768–772, 2005‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪55‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫نسیم ایراندوست‪ ،‬کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی–بیوشیمی‪،‬دانشکده علوم و فناوری نوین‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬استاد یار گروه زیست شناسی سلولی مولکولی‪،‬واحد علوم دارویی تهران‬ ‫کبد چرب‬ ‫کبد یکی از اعضای مهم بدن بوده که دارای نقش های بسیارمهمی است‪،‬‬ ‫مانند‪ :‬سم زدایی از داروها‪ ،‬دفع محصوالت زائد ناشی از تخریب و نوسازی‬ ‫گلبول های قرمز خون به صورت صفرا‪ ،‬تولید عوامل انعقادی خون‪ ،‬ذخیره قند‬ ‫به شکل گلیکوژن و نیز تنظیم سوخت وساز قند و چربی‪ .‬البته نقش کبد در‬ ‫جذب چربی و دفاع در مقابل میکروب ها و سموم جذب شده از راه غذایی را‬ ‫نیز نباید نادیده گرفت‪ .‬بیماری کبد چرب بیماری سلول های کبد انسان است‬ ‫که به علت افزایش میزان چاقی افزایش یافته است‪ .‬اهمیت این بیماری به‬ ‫خاطر تخریب سلول های کبدی است و درصورت عدم تشخیص زودرس و‬ ‫درمان مناسب می تواند منجر به بیماری پیشرفته و غیر قابل برگشت کبدی‬ ‫به نام " سیروز" شود‪]1[.‬‬ ‫بیماری کبد چرب غیر الکلی (‪ ( NAFLD‬زمانی اشکار می شود‬ ‫که بیش از ‪ % 5-10‬وزن کبد را چربی تشکیل دهد‪]2[ .‬‬ ‫این بیماری شامل طیف گسترده ای از بیماری های کبدی است‪،‬‬ ‫که نخست به شکل کبد چرب ساده (استئاتوز) است و سپس به‬ ‫استئاتوهپاتیت غیر الکلی ‪ (Non-alcoholic steatohepatitis‬یا‬ ‫‪ )NASH‬تبدیل می شود وسرانجام به سیروز کبدی می انجامد[‪.]4-3‬‬ ‫کبد چرب غیر الکلی تجمع پاتولوژیکی چربی (به طور عمده تری‬ ‫گلیسیرید) در کبد است که در ان هیچ گونه بیماری کبدی وجود ندارد‪.‬‬ ‫مراحلگسترشبیماریکبدچربغیرالکلیشاملاستئاتوزیس(نوع‪،)1‬‬ ‫استئاتوزیس و التهاب (نوع‪ ،)2‬استئاتوزیس و صدمه دیدن سلول های‬ ‫کبدی (نوع‪ )3‬و استئاتوزیس و فیبروزه شدن سینوزوئیدها (نوع‪ )4‬است‪.‬‬ ‫اگر چه مکانیسم اصلی که منجر به بروز کبد چرب غیر الکلی می شود‪،‬‬ ‫همچنان نامشخص است اما در پاتوژنز این بیماری عواملی همچون‬ ‫نارسایی در متابولیسم انرژی‪ ،‬چاقی‪ ،‬سندروم متابولیک؛ مقاومت‬ ‫انسولینی و دیس لیپیدمبا نقش دارد؛ به طوری که عوامل تغذیه ای‪،‬‬ ‫متابولیکی و ژنتیکی همگی می توانند در بروز ان موثر باشد‪.‬‬ ‫مدلی که بتواند پاتوژنز کبد چرب غیر الکلی را نشان دهد‬ ‫فرضیه دو ضربه ای است که بر اساس ان‪ ،‬این بیماری بر اثر‬ ‫بروز ضربه ی اول همانند ابتال به مقاومت انسولینی‪ ،‬چاقی و‬ ‫دیس لیپیدمی ایجاد می شود و بر اثر ضربه های دوم همچون‬ ‫استرس اکسیداتیو‪ ،‬سیتوکین های پیش التهابی و توکسین های‬ ‫باکتریایی روده ای‪ ،‬سرانجام سلول های کبدی را به سمت بروز‬ ‫التهاب‪ ،‬فیبروز و مرگ سلولی پیش می برد‪]5[.‬‬ ‫ ‪56‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫همراهی بیماری پرفشاری خون‪ ،‬افزایش چربی خون‪ ،‬چاقی‬ ‫و دیابت که همگی از اجزاء سندروم متابولیک است‪ ،‬با بیماری‬ ‫کبد چرب مشاهده شده است‪ .‬به همین دلیل برخی از محققان‪،‬‬ ‫بیماری کبد چرب را تظاهر کبدی بیماری مقاومت به انسولین یا‬ ‫همان سندروم متابولیک می دانند‪ .‬مقاومت به انسولین عوارض‬ ‫سویی بر دستگاه های حیاتی بدن مانند قلب و عروق‪ ،‬کلیه ها‪،‬‬ ‫مغز‪ ،‬اعصاب محیطی و باالخره کبد می گذارد؛ به عبارت دیگر‬ ‫بیماری کبد چرب می تواند نشانه ای از مقاومت به انسولین باشد‬ ‫به همین خاطر است که تشخیص زود هنگام و درمان مناسب‬ ‫ان نه تنها از اسیب سلول های کبدی‪ ،‬که از عوارض مهم قلبی‬ ‫و عروقی ان که مهمترین علت مرگ و میر بیماران مبتال به کبد‬ ‫چرب است نیز جلوگیری خواهد کرد ‪]1[.‬‬ ‫مکنیسم اثر اسیدهای چرب امگا ‪3‬‬ ‫اسیدهای چرب امگا ‪ 3‬دارای اثرات ضد التهابی‪ ،‬ضد‬ ‫اریتمیک‪ ،‬کاهش دهندگی چربی خون و گشاد کنندگی عروق‬ ‫هستند‪ .‬این اثرات اسید های چرب امگا ‪ 3‬به طور ثانویه از‬ ‫بیماری های قلبی– عروقی‪ ،‬دیابت نوع ‪ ،2‬فشار خون‪ ،‬هایپر‬ ‫لپیدمی و افسردگی جلوگیری می کند‪ .‬همچنین اسید های‬ ‫چرب امگ ا ‪ 3‬به همراه دو عامل رو نویسی �‪PPARα ( Per‬‬ ‫)‪ oxisome proliferator- activated receptor alpha‬و‬ ‫)‪( Sterol regulatory element – binding protein -1‬‬ ‫‪SREBP-1‬‬ ‫تنظیم کننده های کلیدی رونویسی از ژن های کبدی هستند؛‬ ‫به طوری که این تنظیم کننده ها می توانند اثرات گوناگونی‬ ‫بر متابولیسم کربو هیدرات ها و چربی ها به جا بگذارند‪]5[.‬‬ ‫اثر امگا ‪ 3‬بر ‪SREBP‬‬ ‫)‪(Sterol regulatory element – binding protein‬‬ ‫‪ SREBP‬سه ایزوفرم دارد که شامل ‪ 1 a،C1‬و‪ 2‬است‪.‬‬ ‫‪ SREBP-1c‬بر روی ژن های درگیر در سنتز اسید های‬ ‫چرب و ‪ SREBP-2‬بر روی ژن های درگیر در سنتز کلسترول‬ ‫اثر می گذارد‪ .‬با افزایش سطح قند و انسولین خون سنتز‬ ‫پیش سازهای ‪ SREBP-1c‬افزایش می یابد‪ .‬در ادامه‪ ،‬این‬ ‫موثر دارند‪ .‬چندی است که استفاده از انتی‬ ‫اکسیدان ها در پیشگیری و درمان بیماری ها‬ ‫مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬کوئرستین‪ ،‬انتی‬ ‫اکسیدانی از گروه فالونوئید ها است‪]6[.‬‬ ‫ساختار و بیوژنز‬ ‫پلی فنول ها از متابولیت های ثانویه‬ ‫گیاهی و محافظت کننده از گیاه در برابر‬ ‫پرتو ماوراء بنفش‪ ،‬اکسیدان ها و پاتوژن ها‬ ‫هستند‪ .‬فالونوئیدها شامل انتوسیانین ها‪،‬‬ ‫فالونول ها‪ ،‬فالوانول ها‪ ،‬فالوون ها و‬ ‫ایزوفالوون ها می باشد که کوئرستین با‬ ‫ساختار ‪ 3‬و ‪ 5‬و ‪ 7‬و ‪ -4-3‬پنتاهیدروکسی‬ ‫فالوون یکی از مهم ترین ان ها در گروه‬ ‫فالونوئید ها است‪]6[.‬‬ ‫منابع غذایی غنی از کوئرستین‪ ،‬میوه و‬ ‫سبزی (مخصوصا پیاز قرمز‪ ،‬سیب‪ ،‬توت و‬ ‫مرکبات )‪ ،‬چای‪ ،‬مغز ها و دانه ها بوده و در‬ ‫ان بیشتر به شکل گلیکوزیدی کوئرسیترین‬ ‫شکل‪ : 1‬فرضیه ی دو ضربه ای در پاتوژنز کبد چرب غیرالکلی[‪]5‬‬ ‫دیده می شود که قابلیت جذب کمی دارد‪،‬‬ ‫و در هنگام هیدرولیز گلیکوزید جذب ان ‪68‬‬ ‫پیش سازها به شبکه اندوپالسمی و دستگاه گلژی انتقال می یابد‬ ‫تا ‪ %81‬می رسد [‪.]8-6‬دریافت متوسط روزانه کوئستین در‬ ‫و در ان جا به ‪ SREBP-1c‬بالغ تبدیل می شود و به هسته منتقل‬ ‫انسان نامشخص است ولی دریافت تام پلی فنول ها ‪ 1‬گرم در‬ ‫می گردد‪ ،‬تا به عوامل تنظیم کننده ی ژن بپیوندد‪ .‬در نتیجه ی‬ ‫روز است که دو سوم ان را فالونوئیدها تشکیل می دهد[‪.]7‬‬ ‫این تغییرات فرایند های گلیکولیز و لیپوژنز افزایش می یابد‪ .‬در‬ ‫مطالعات انسانی و حیوانی مشاهده شده است که اسید های چرب‬ ‫اثرات و فارماکولوژی‬ ‫امگا ‪ 3‬میزان ‪ SREBP-1c‬را کاهش می دهد‪ .‬از این رو سبب‬ ‫از جمله اثرات شناخته شده کوئستین می توان به خواص انتی‬ ‫کاهش اثرات تحریک کننده ی انسولین و همچنین سنتز اسیدهای‬ ‫اکسیدانی‪ ،‬جلوگیری از تجمع پالکتی‪ ،‬جلوگیری ازاکسیداسیون‬ ‫چرب می شود‪]5[.‬‬ ‫‪ ،LDL‬شل کردن عضله صاف عروق‪ ،‬کاهش سطوح چربی‬ ‫سرمی‪ ،‬کاهش فشار خون سیستولی‪ ،‬کاهش وزن در حیوان‪،‬‬ ‫اثر امگا ‪ 3‬بر ‪PPARα‬‬ ‫)‪(Peroxisome proliferator activated receptor alpha‬‬ ‫کاهش انسولین پالسمایی‪ ،‬کاهش سطح مارکرهای التهابی‬ ‫با فعال شدن ‪ ،PPARα‬چندین ژن که با متابولیسم اسید های‬ ‫پالسما و اثرات ضد سرطانی اشاره کرد‪ .‬مشخص شده است که‬ ‫چرب و لیپید ها مرتبط است‪ ،‬فعال می شود‪ .‬از این رو‪ ،‬اکسیداسیون‬ ‫اثرات انتی اکسیدانی کوئرستین در شرایطی که سطح التهاب و‬ ‫اسید های چرب افزایش می یابد‪ .‬این امر سبب کاهش لیپید های‬ ‫استرس اکسیداتیو باالتر باشد‪ ،‬بهتر است‪ .‬محل تجمع کوئرستین‬ ‫پالسما و افزایش بتا اکسیداسیون در میتوکندری می شود‪ .‬مطالعات‬ ‫در کبد و دفع ان بیشتراز راه ادرار و مقداری از راه صفراست [‪.]6‬‬ ‫مختلف نشان داده است امگا ‪ 3‬اثرات تحریکی بر ‪ PPARα‬دارد و‬ ‫بر اساس مطالعات به انجام رسیده‪ ،‬کوئرستین انزیم های‬ ‫از این طریق می تواند سبب افزایش اکسیداسیون لیپید ها شود‪]5[.‬‬ ‫سیتوکروم ‪ P450‬را مهار می کند‪ .‬از این رو استفاده همزمان‬ ‫شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی به صورت غیرالکلی به طور جهانی‬ ‫ان با داروهایی مانند سیکلوسپورین‪ ،‬دیگوکسین‪ ،‬ایندیناویر‪،‬‬ ‫افزایش یافته و در جمعیت عمومی جهان ‪ 10‬تا ‪ 24‬باشد‪ .‬مقاومت به‬ ‫میدازوالم‪ ،‬سیمواستاتین و برخی انتاگونیست های کلسیمی ‪1‬‬ ‫انسولین و تجمع چربی در سلول های کبدی در پاتوژنز این بیماری نقش‬ ‫و ‪ 4‬دی هیدروپیریدینی که برای متابولیزه شدن نیازبه سیتوکروم‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪ P450‬دارند‪ ،‬ممکن است سبب افزایش غلظت پالسمایی داروها‬ ‫و مسمومیت دارویی شود[‪.]8‬‬ ‫با توجه به اثرات انتی اکسیدانی‪ ،‬ضد التهابی‪ ،‬هیپولیپیدمیک‪،‬‬ ‫افزایش حساسیت به انسولین و ضد فیبروزی کوئرستین در‬ ‫مطالعات سلولی و حیوانی‪ ،‬استفاده از ان ممکن است باعث‬ ‫پیشگیری و بهبود کبد چرب غیر الکلی در انسان نیز بشود[‪.]6‬‬ ‫جهت پیشگیری از این بیماری حفظ وزن ایده ال و کنترل‬ ‫چربی و قند خون و نیز سایر اجزاء سندروم متابولیک توصیه‬ ‫می شود‪ .‬در افراد در معرض خطر ازمایش های دوره ای خون‬ ‫جهت بررسی انزیم های کبدی‪ ،‬چربی و قند توصیه می شود تا‬ ‫با تشخیص و درمان زودرس از پیشرفت بیماری جلوگیری شود‪.‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫علمی‪-‬پژوهشی فیض‪ ،‬دوره چهاردهم‪ ،‬شماره ‪ ،2‬تابستان ‪،1389‬صفحات ‪169-181‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪2‬علیرضا قائمی و همکاران‪ ،‬اثر رژیم غذایی کاهش وزن بر بیماری‬ ‫کبد چرب غیر الکلی ‪ ،‬مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران ‪ ،‬سال هشتم‪ ،‬شماره‬ ‫‪،2‬تابستان ‪،1392‬صفحات ‪134-123‬‬ ‫‪Zivkovic AM, German JB, Sanyal AJ.Comparative re-‬‬ ‫ ‪3.‬‬ ‫‪view of diets for the metabolic syndrome: implications for non‬‬‫‪alcoholic fatty liver disease. AM J clin Nutr 2007:86(2):285-300.‬‬ ‫‪Vuppalanchi R, Chalasani N. Nonalcoholic fatty liver dis-‬‬ ‫ ‪4.‬‬ ‫‪ease and nonalcoholic steatohepatitis: Selected practical issues in‬‬ ‫‪their evaluation and management. Hepatology 2009:49(1):306-‬‬ ‫‪317.‬‬ ‫‪.5‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫بیماری کبد چرب تظاهر کبدی سندروم متابولیک یا همان‬ ‫مقاومت به انسولین است‪ .‬از ازمایش های عملکرد کبد و‬ ‫سونوگرافی می توان به عنوان ازمون غربالگری جهت تشخیص‬ ‫بیماری استفاده کرد‪ .‬کاهش وزن و نتظیم چربی و قند خون از‬ ‫بهترین روش های درمانی است‪ .‬تشخیص و درمان زود هنگام‬ ‫و صحیح این بیماری می تواند منجر به کاهش مرگ و میر و‬ ‫عوارض ناشی از بیماری مقاومت به انسولین شود‪.‬‬ ‫‪1‬رایکا جمالی ‪ ،‬ارسیا جمالی ‪ ،‬مروری بر بیماری کبد چرب‪ ،‬فصلنامه‬ ‫‪5‬حمید ذوالفقاری‪ ،‬دکتر کورش جعفریان‪ ،‬دکتر بیژن ایرج‪ ،‬دکتر‬ ‫غالمرضا عسکری‪ ،‬نقش اسید های چرب امگا ‪ 3‬در پیشگیری و درمان‬ ‫بیماری کبد چرب غیر الکلی ‪ ،‬مجله دانشکده پزشکی اصفهان‪ ،‬سال سی‬ ‫ودوم ‪،‬شماره ‪ ،276‬اردیبهشت ‪1393‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫‪6‬سید محمد هادی امامت ‪ ،‬پروین میرمیران‪ ،‬ازیتا حکمت‬ ‫دوست‪ ،‬بررسی اثرات فالونوئید کوئرستین بر بیماری کبد چرب غیر الکلی‪،‬‬ ‫فصلنامه علمی‪-‬پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان ‪،‬دوره هجدهم‪،‬‬ ‫شماره‪ ،1‬بهار ‪95‬‬ ‫‪Panchal SK, Poudyal H, Brown L. Quercetin ame‬‬‫‪hepatic, and metabolic chang-‬‬ ‫ ‪7.‬‬ ‫‪liorates cardiovascular,‬‬ ‫‪es in diet-induced metabolic syndrome in rats .J Nutr.‬‬ ‫‪2012:146(6):1026-1032.‬‬ ‫‪Aguirre L, Arias N, Macarulla MT, GraciA, Portillo‬‬ ‫ ‪8.‬‬ ‫‪MP.Beneficial effects of quercetin on obesity and diabetes.‬‬ ‫‪Open Nutraceuticals J.2011:4:189-198.‬‬ ‫اگهی استخدام‬ ‫شرکت ارمین طب نوین جهت تکمیل کادر فروش خود از از کارشناسان محترم‬ ‫عالقه مند در رشته های تحصیلی‬ ‫علوم زیستی و بیوتکنولوژی و رشته های مرتبط‪ ،‬دعوت به عمل می اید‪.‬‬ ‫تلفن تماس‪021- 88880008 :‬‬ ‫ ‪58‬‬ ‫‪58‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫روایی و نا روایی‬ ‫نوشته ای از‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫غربالگری و سیاست ناروای برخی بیمه ها‬ ‫سیاست دولت بر افزایش جمعیت است‪ .‬بی گمان‬ ‫انگیزه ی این سیاست افزایش فرزندان تندرست است و‬ ‫نه معلول مادرزادی‪ .‬امروزه هم در سایه ازمایش های گونه‬ ‫گون می توان از زایش فرزندان بیمار پیشگیری کرد‪ .‬جای‬ ‫شگفتی اینجا است‪ ،‬که بزرگترین سازمان های بیمه گر یعنی‬ ‫تامین اجتماعی و بیمه سالمت‪ ،‬هنوز ازمایش های غربالگری‬ ‫را به رسمیت نمی شناسند و بیمار ناگزیر است که هزینه ی‬ ‫ازاد پرداخت کند‪ .‬ایا این سازمان های بیمه گر نمی دانند‬ ‫که اگر فردا خدای ناکرده‪ ،‬فرزندی با کاستی ژنتیکی‪ ،‬چشم‬ ‫به جهان بگشاید‪ ،‬هزینه های سال ها زندگی ان چه اندازه‬ ‫خواهد بود؟ و این هزینه ها هم بیشتر گریبانگیر خود این‬ ‫سازمان ها خواهد شد‪ .‬بیمه نشدن این گونه ازمایش ها‪ ،‬هم‬ ‫مایه ی زیان مادی برای مردم است و هم راهی است برای‬ ‫برخی از همکاران برای سودجویی بیشتر‪ .‬زیرا هنگامی که‬ ‫ازمایشی بیمه به شمار نیاید‪ ،‬روایی در خواست ان از سوی‬ ‫هیچ نهادی پایش و کنترل نمی شود‪.‬‬ ‫به هر روی امیدواریم که هرچه زودتر از سوی سازمان های‬ ‫ارجمند بیمه گر به این ناروایی توجه شود‪.‬‬ ‫نوشته ای از‪ :‬دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫روزگار غریبی است‬ ‫مدت زمانی است که دوستانی از جنس خود و در گرایش‬ ‫های دیگر پزشکی برای رشته مان نقشه کشیده و ازمایشگاهای‬ ‫را تاسیس نموده اند و هدفشان فروش سهم به دیگر دوستان‬ ‫کلینیسین است‪ .‬این ها‪ ،‬از میان ما همکارانی برگزیده و به‬ ‫استخدام خویش در اورده اند و توجیه شان این است که اگر‬ ‫پزشکان در ازمایشگاه سهیم باشند نمونه ها به انجا ارجاع و‬ ‫سود هنگفتی به جیبشان روان خواهد شد و وقتی از بازتاب‬ ‫زشت این پدیده ی ناروا در میان همکاران سوال می شود‪ ،‬در‬ ‫پاسخ می گویند که بیزنس است و دیگر هیچ‪.‬‬ ‫روی سخن من با همکاران خویش است که اگر ما انسجام‬ ‫داشته باشیم و به صنف خود بها بدهیم‪ ،‬رشته و شغل مان‬ ‫منزه از الودگی ها باشد‪ ،‬دیگر نگران چنین کاسبکارانی‬ ‫نیستیم و شاید هم دیگر نگرانی ای به نام ورود شرکت های‬ ‫ایرانی و خارجی در بحث مگا لب و سنترال لب نداشتیم‪.‬‬ ‫در قانون ما جواب ازمایش فقط با امضای مسوول فنی‬ ‫اعتبار پیدا می کند‪ .‬بیایید برای امضایمان ارزش و اعتبار قایل‬ ‫شویم‪ .‬شغل ما کاسبی نیست‪ ،‬خدماتی است و ایا خدمتی‬ ‫باالتر از تالش برای تندرستی همنوعان ما هم هست؟‬ ‫ایا غربالگری‪ ،‬تشخیص و پیگیری درمان کار کمی است‪.‬‬ ‫چرا باید خودمان را اینقدر دستکم بگیریم که دیگران برایمان‬ ‫تعیین تکلیف کنند و جایگاه تشخیص ازمایشگاهی به یک‬ ‫نوع کاالی بازاری تنزل کند؟ بیایید به خود اییم و تنها‬ ‫پاکیزگی‪ ،‬نظم و قانون را اساس کار قرار دهیم‪.‬‬ ‫اگر خودمان را در این شرکت ها و ازمایشگاه هایی که با‬ ‫دست سوداگران برپا می شود ذوب کنیم‪ ،‬امروز که ما برای‬ ‫این شرکت ها دکتر و متخصص هستیم‪ ،‬بی گمان فردا یک‬ ‫کارگر روپوش سفید می شویم که برای احقاق حقمان باید‬ ‫به سندیکای کارگری پناه ببریم‪ .‬بی شک انجا هم فریاد رسی‬ ‫نخواهیم داشت‪.‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪59‬‬ MAY. 2017 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Volume 19 Issue No. 136 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran content Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com Parvin Mokhtar, Nurse Fatty Liver………………...........................................................................................……..56 3 Medical Genetics (PhD.) Recent Advances in the Diagnosis of Human Rabies…….................................…......…..51 3 Dr. Alireza Tarang, Laboratory Hood…………………………...........................................................................48 3 Anatomo-Clinical Pathologist the Role of Antioxidants in the Treatment of Diabetes2…………..................…..………44 3 Dr. Alireza Mehrvarz, The Ethics in Medical Diagnostic Laboratories……………………….............................42 3 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Polycystic Ovary Syndrome………………………………………………………...……..40 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, The Principle of Operation, Maintenance and QC in Lab Equipment, Centrifuge….........….…34 3 Professor of Tehran Medical Sciences Apoptosis & Flowcytometry……………………………………….....................…..……..30 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, History of Hematology in Iran-part3 …………..…….................................................….…26 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) National Conference on "New hepatitis" was Held in Shahrkord…………..........….…24 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, International Human Proteome Conference…………......................................……….…22 3 Scientific Consultants: 2nd Festival of Stem Cells………………………………….............................................…21 3 Mahmood Aslani matashkhis@gmail.com Interview with Lab office of Aligoodarz ……………........……...............………………..9 3 Executive Manager: News .......................................................................................................................................5 3 3 3 Managing editor: Dr. Arash Daryakar MD A Report of Skin Disease…………………………..…………………………..........……...3 3 aafrah@gmail.com Editorial……..................................................................................................………............2 3 Dr. Abbas Afrah 3 Editor in Chief: Validity and non-Validity………..............................................…………………..………..59 10th International & 15th National Congress on Quality Improvement in Clinical Lab…......…12 Made in Iran Laboratory Equipment Exhibition……….....…………………….........…18 The Nanoparticles of Diabetes……………………………....................................…….…46 ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ ‪62‬‬ ‫‪62‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ ‪64‬‬ ‫‪64‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬ ‫‪65‬‬ ‫ ‪66‬‬ ‫‪66‬‬ ‫اردیبهشت ‪96‬‬ ‫شماره ‪136‬‬