ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 139

‫ماهنامه‬ ‫سالنوزدهم‪-‬شماره‪(139‬مرداد‪100-)96‬صفحه‪8000-‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترعباس نداف فهمیده‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان طالقانی‪ -‬نرسیده به حافظ‬ ‫کوچه غفارزاده‪ -‬کوچه مشتاقی‪-‬پالک‪1‬‬ ‫تلفن‪09127333407 :‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪Web: www.Tashkhis.com‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ ‪88809212‬‬ ‫خیابان سپهبد قرنی‪ ،‬ک ش محمدی‪ ،‬پ ‪4‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها‪3...............................................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫گزارش اصلی؛ کنترل عفونت را از ازمایشگاه ها شروع کنیم!‪7.....................................‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های همدان‪14...............................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫در ششمین همایش زیبایی انجمن دندانپزشکان عمومی ایران عنوان شد‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫گفتگویی با دکتر عقیقی به مناسبت روز پزشک؛‬ ‫ضرورت تاسیس انجمن دندانپزشکی زیبایی‪19............................................‬‬ ‫پزشکی حرفه ای برای خدمت به بیماران نه پول دراوردن‪20 ......................‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با ازمایشگاه جامع پیش بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران‪22............................‬‬ ‫‪‬‬ ‫نکات کلیدی و تعمیراتی دستگاه های ازمایشگاهی؛‬ ‫‪‬‬ ‫ارتباط سرطان با بیان ژن نوکلئوپورین‪35 ......................................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫تاثیر افزایش اسید امینه هموسیستئین در بدن روی بیماری اترواسکلروزیس‪48..............‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ازمون های مورد استفاده در تشخیص پیش از تولد‪57...................................................‬‬ ‫و انتقال نمونه های بخش میکروب شناسی در ازمایشگاه ها‪41 ...................‬‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫رپرتاژ اگهی؛ شرکت ارمین شگرف‪60............................................................................‬‬ ‫رپرتاژ اگهی؛ شرکت نانومهر‪62......................................................................................‬‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫نرس‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری تجهیزات ازمایشگاهی‪ -‬قسمت دوم‪ pH ،‬متر‪50 ............‬‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫تازه های ازمایشگاه‪38 .................................................................................................‬‬ ‫مدیریت انتقال امن و ایمن نمونه وشیوه صحیح نمونه گیری‬ ‫‪‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫بررسی وضعیت کبد بعد از هپاتیت و ارتباط ان با میزان افالتوکسین توتال‪ B‬در استان گیالن‪28...........‬‬ ‫دستگاه های االیزاریدر‪ HP ،‬متر‪ ،‬اتوکالو‪32................................................‬‬ ‫‪‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫روز پزشک خجسته باد‪2..............................................................................................‬‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫سراغاز‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫روز پزشک خجسته باد‬ ‫امروز که این سخن را می نگارم‪ ،‬روز اول شهریور و‬ ‫روز پزشک است‪ .‬زاد روز پورسینا است‪ .‬این روز برهمه ی‬ ‫پزشکان مردم دوست‪ ،‬خجسته باد‪ .‬بار دیگر وزیر فرهیخته‬ ‫بهداشت‪ ،‬سکان پزشکی ایران را رها نکرده به دست گرفت‪.‬‬ ‫امیدواریم در این دوره کاستی های دوره پیشین را برطرف و‬ ‫معاونان و مدیران کارشناس و درد اشنایی بر سر کار بیاورد‪.‬‬ ‫طرح تحول سالمت که به راستی طرح بسیار بزرگی است‬ ‫در دوره پیشین اغاز شد‪ .‬با همه ی بزرگی ولی بی گمان‬ ‫دارای کاستی های چشمگیری است‪ .‬او در روز خبرنگار‪،‬‬ ‫برنامه ی خود را چنین بازگو کرد‪" :‬از جمله برنامه های ما‬ ‫ضمن ادامه طرح تحول سالمت‪ ،‬مرتفع کردن کاستی های‬ ‫ان با کمک خبرنگاران و دوستان منصف و منتقد و تالش‬ ‫برای تامین منابع پایدار است"‪ .‬همچنین افزود‪" :‬برای پایداری‬ ‫منابع سالمت به کمک رئیس جمهور نیاز داریم که امیدواریم‬ ‫درصد روز اول دولت به نتیجه برسد‪" .‬‬ ‫وی بیان کرد‪ ":‬اجرای پزشک خانواده نظام ارجاع و پرونده‬ ‫الکترونیک را در دستور کار داریم؛ مهم ترین کار‪ ،‬تداوم‬ ‫و ارتقای طرح تحول در قالب برنامه ششم توسعه و نظام‬ ‫ارجاع و استقرار ان که البته بسیار مشکل است"‪ .‬در جایی‬ ‫دیگر اقای وزیر فرموده است‪" :‬از بین بردن زیر میزی جزو‬ ‫افتخارات ما است‪ .‬هر چقدر که انها ناراحت باشند ما اص ً‬ ‫ال‬ ‫اشکال نمی گیریم که این کارها را در این دوره انجام دادیم البته‬ ‫امیدوارم ادامه پیدا کند"‪ .‬اقای وزیر در باره ی تالش کارکنان‬ ‫نظام سالمت گفت‪" :‬رقم درامد کارگزاران نظام سالمت برای‬ ‫دولت‪ ۲۶ ،‬هزار میلیارد تومان است که اگر کل بودجه دولت‬ ‫را ‪ ۲۱۰‬هزار میلیارد تومان در نظر بگیریم‪ ،‬بیش از ‪ ۱۰‬درصد‬ ‫کل درامد دولت از محل تالش کارکنان نظام سالمت تامین‬ ‫می شود و در واقع خدمات و فروش خدمات کارکنان نظام‬ ‫سالمت است که امروز چرخ بیمارستان ها را می چرخاند"‪.‬‬ ‫وی با اشاره به دیرکرد پرداخت ها از سوی بیمه ها گفت‪:‬‬ ‫"درست نیست که بیمه ها حق شرکت های دارویی‪ ،‬تجهیزات‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫پزشکی و پرستاران‪ ،‬پزشکان‪ ،‬متخصصان علوم ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫رادیولوژی و پیراپزشکان را هر زمان که خواستند پرداخت‬ ‫کنند و بابت تاخیر هیچ جریمه ای هم نپردازند‪ .‬وی افزود‪:‬‬ ‫بر اساس قانون بیمه سازمان های بیمه گر باید بالفاصله بعد‬ ‫از دریافت اسناد مالی مراکز درمانی‪ ۶۰ ،‬درصد مطالبات را‬ ‫پرداخت کنند و ‪ ۴۰‬درصد دیگر را نیز باید ظرف سه ماه‬ ‫بپردازند و اگر این پرداخت بیش از سه ماه تاخیر داشت باید‬ ‫معادل نرخ بهره‪ ،‬جریمه پرداخت کنند‪".‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪" :‬درحال حاضر بیمه ها حدود‬ ‫‪۱۰‬هزار میلیارد تومان به مراکز درمانی و بیمارستان ها‬ ‫بدهکارند‪ .‬باید دولت و مجلس ماده ای را تصویب کنند که‬ ‫بر اساس ان اگر بیمه ها تاخیری در پرداخت داشتند‪ ،‬بتوانیم‬ ‫جریمه دیرکرد را از حسابشان برداشت کنیم‪ ".‬به گفته وزیر‬ ‫بهداشت‪ ،‬دولت با اجرای طرح تحول سالمت‪ ،‬کار بزرگی را‬ ‫شروع کرد که حاصل ان افزایش رضایتمندی مردم است و‬ ‫این طرح سه هدف اصلی داشت که شامل کاهش پرداخت‬ ‫از جیب مردم برای درمان‪ ،‬افزایش دسترسی مردم به خدمات‬ ‫سالمت و توسعه زیرساخت های نظام سالمت است‪ .‬اکنون‬ ‫هر کسی می تواند ارزیابی کند که تا چه حد به این اهداف که‬ ‫‪ ۲۱‬اسفند ‪ ۹۲‬در دولت تصویب شد‪ ،‬دست یافته ایم‪.‬‬ ‫البته با وجود خرسندی اقای وزیر از درمان‪ ،‬در باره اموزش‬ ‫پزشکی در نشست معاونین اموزشی دانشگاه های علوم پزشکی‬ ‫چنین بیان کرد‪" :‬ما ‪ 1500‬عضو هیات علمی جذب کرده ایم‬ ‫در حالی که ‪ 10‬هزار نفر هیات علمی نیاز داریم و مجلس‬ ‫و سازمان امور استخدامی باید در این زمینه کمک کنند‪....‬‬ ‫در طول ‪ 4‬سال گذشته حتی خیلی از فضاهای اموزشی به‬ ‫فضای درمانی تبدیل شد‪ .‬بنابراین در این حوزه فقیر هستیم‪".‬‬ ‫در پایان‪ ،‬با امید کامیابی جناب وزیر در برنامه هایشان‪،‬‬ ‫امیدواریم معاون درمان وزارتخانه این دوره با گرفتاری و‬ ‫چالش های ازمایشگاهیان بیشتر اشنا باشد و مانند برخی از‬ ‫پیشینیان‪ ،‬طرح های ویرانگرانه ای در سر نداشته باشد‪.‬‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫قانون مدیریت علوم ازمایشگاهی نیازبه اصالح دارد‬ ‫عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت‪:‬‬ ‫وزارت بهداشت هر چه سریع تر الیحه اصالح‬ ‫قانون علوم ازمایشگاهی را به مجلس ارسال کند‪.‬‬ ‫حسین شهریاری درباره اقدام وزارت‬ ‫بهداشت برای برگزاری ازمون دوره تکمیلی‬ ‫علوم ازمایشگاهی‪ ،‬افزود‪ :‬مجلس در سال‬ ‫‪ 67‬قانونی را به تصویب رساند که اکنون‬ ‫وزارت بهداشت با استناد به این قانون اقدام به‬ ‫برگزاری ازمون دوره تکمیلی علوم ازمایشگاهی‬ ‫کرده و همین امر منجر به اعتراض جمعی از‬ ‫پاتولوژیست ها شده است‪.‬‬ ‫نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسالمی‪،‬‬ ‫ادامه داد‪ :‬نمی توان از وزارت بهداشت انتظار‬ ‫داشت که این قانون را اجرایی نکند زیرا این مهم‬ ‫مصوبه مجلس است و حتی می توان نسبت به‬ ‫تاخیر در اجرای این مصوبه نیز معترض بود‪ ،‬اما‬ ‫بدون شک باید برای برون رفت از این مشکل‬ ‫راهکارهای دیگری را مدنظر قرار داد‪.‬‬ ‫وی یاداور شد‪ :‬وزارت بهداشت باید در قالب‬ ‫الیحه ای به دنبال اصالح مصوبه مجلس باشد و‬ ‫بدون شک نمایندگان نیز تالش خواهند کرد تا این‬ ‫الیحه را مورد بررسی قرار دهند‪.‬‬ ‫عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس‬ ‫شورای اسالمی به خانه ملت گفت‪ :‬باید از راه های‬ ‫قانونی به دنبال رفع این مشکل بود که بهترین را ه‬ ‫همان اصالح قانون است‪.‬‬ ‫دوره تکمیلی علوم ازمایشگاهی و مجلس‬ ‫این ازمون نیستیم‪ .‬ازمونی که ایین نامه برگزاری‬ ‫مسئوالن پس از بی توجهی به خواست جامعه‬ ‫ان هم زیر سوال است‪.‬‬ ‫پزشکی و مجلس شورای اسالمی باالخره‬ ‫این فعال صنفی گفت‪ :‬همچنین اطالق‬ ‫ازمونی را امروز برگزار می کند که حتی عنوان ان‬ ‫دوره فلوشیپ(‪ )fellowship‬نیز بر خالف‬ ‫مناقشه برانگیز است‪.‬‬ ‫یک فعال صنفی دستیاران تخصصی با اشاره به‬ ‫روال معمول و بدگمانی ها را تشدید می کند‪.‬‬ ‫برگزاری ازمون دوره تکمیلی علوم ازمایشگاهی‬ ‫امیدواریم مجلس شورای اسالمی‪ ،‬با ورود‬ ‫گفت‪ :‬امیدواریم مجلس شورای اسالمی‪ ،‬با‬ ‫ورود به موضوع و اتخاذ تصمیم عقالنی در‬ ‫مقابل این تصمیم بایستد‪.‬‬ ‫میثم رضایی فعال صنفی دستیاران تخصصی‬ ‫اظهار داشت‪ :‬مسئوالن پس از بی توجهی به‬ ‫خواست جامعه پزشکی و مجلس شورای اسالمی‬ ‫باالخره ازمونی را امروز برگزار می کند که حتی‬ ‫عنوان ان مناقشه برانگیز است‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬متاسفانه طی چند سال اخیر‪ ،‬سیاست‬ ‫گذاران با ایجاد تضاد منافع بین رشته های علوم‬ ‫ٔ‬ ‫جامعه علوم‬ ‫پزشکی‪ ،‬روح همکاری را در میان‬ ‫پزشکی از میان بردند ‪ .‬متاسفانه ما قادر به درک‬ ‫به موضوع و اتخاذ تصمیم عقالنی در مقابل‬ ‫این تصمیم بایستد‪.‬‬ ‫متاسفانه رویه کنونی مسئوالن نشان می دهد‪،‬‬ ‫ٔ‬ ‫جامعه‬ ‫هیچ عالقه ای برای اعتمادسازی در میان‬ ‫پزشکی ندارد‪.‬‬ ‫اقدام عجوالنه برای هر چه سریع تر برگزار شدن‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ثبت واکسن فلج اطفال موسسه رازی در وزارت بهداشت‬ ‫نزدیک به نیم قرن از تولید واکسن فلج اطفال‬ ‫توسط موسسه رازی می گذرد و تاثیر این واکسن در‬ ‫ریشه کنی بیماری فلج اطفال به معنای کیفیت باال‬ ‫و ضمانت محصوالت این موسسه است‪.‬‬ ‫معاون تضمین کیفیت موسسه رازی از ثبت‬ ‫نخستین فراورده پزشکی مورد مصرف انسانی‬ ‫(واکسن فلج اطفال) این موسسه در وزارت‬ ‫بهداشت خبر داد‪.‬‬ ‫دکتر مهرداد راسخی در جمع خبرنگاران با اشاره‬ ‫به اینکه موسسه رازی موفق شده نخستین فراورده‬ ‫پزشکی مورد مصرف انسانی خود (واکسن فلج‬ ‫اطفال) را در وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی به ثبت برساند‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬این محصول‬ ‫سال ها است که در موسسه رازی تولید می شود‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬مقررات خاصی بر اساس‬ ‫استانداردهای جهانی برای تولیدات ایجادشده که‬ ‫بر مبنای ان تمامی محصوالت باید دارای پرونده‬ ‫جامع دارویی به نام ‪ CTD‬باشد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه این ‪ CTD‬بر اساس‬ ‫فرمت جهانی تدوین و برای وزارت‬ ‫بهداشت)‪ ، (Ministry of Health‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی ارسال شده است‪ ،‬افزود‪ :‬این موسسه موفق‬ ‫شده بر اساس فرمت ‪ CTD‬واکسن فلج اطفال را‬ ‫در وزارت بهداشت به ثبت برساند‪.‬‬ ‫معاون تضمین کیفیت موسسه رازی خاطرنشان‬ ‫کرد‪ :‬این نخستین تجربه موسسه رازی در ثبت‬ ‫فراورده های پزشکی بوده و باقی مانده این‬ ‫فراورده های مصرف انسانی نیز بر اساس همین‬ ‫روند تکمیل شده و پرونده جامع دارویی برای ان ها‬ ‫طی دو سال اینده در نظر گرفته خواهد شد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه عدم ثبت محصوالت‬ ‫به معنای نداشتن گواهی کیفیت نیست‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬نزدیک به نیم قرن از تولید واکسن فلج‬ ‫اطفال)‪ (Polio vaccine‬توسط موسسه رازی‬ ‫می گذرد و تاثیر این واکسن در ریشه کنی بیماری‬ ‫فلج اطفال به معنای کیفیت باال و ضمانت‬ ‫محصوالت این موسسه است‪.‬‬ ‫دکتر راسخی تاکید کرد‪ :‬بر اساس قواعد جهانی‬ ‫این موسسه باید پرونده جامع دارویی برای ثبت‬ ‫محصوالت تشکیل دهد‪ ،‬البته نداشتن این گواهی‬ ‫به معنای بی کیفیتی محصوالت نیست چراکه‬ ‫کیفیت در مقام عمل به اثبات می رسد و بر همین‬ ‫مبنا فراورده های پزشکی موسسه رازی‪ ،‬کیفیت‬ ‫خود را به اثبات رسانده است‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬این الزامات جهانی است که ما را‬ ‫ّ‬ ‫وادار می کند تا پرونده فناوری یا ‪ CTD‬داشته باشیم‬ ‫که در حال حاضر این پرونده تشکیل شده و موفق‬ ‫به ثبت محصول واکسن فلج اطفال شده ایم و در‬ ‫کل جهان دارای شماره ثبت این واکسن هستیم‪.‬‬ ‫معاون تضمین کیفیت موسسه رازی اضافه‬ ‫کرد‪ :‬براساس همین کیفیت باالی محصوالت‬ ‫موسسه رازی‪ ،‬سرم های درمانی ضد مارگزیدگی‬ ‫و عقرب زدگی‪ ،‬واکسن فلج اطفال و واکسن‬ ‫«ام‪ .‬ام‪ .‬ار» این موسسه به کشورهای همسایه ایران‬ ‫و نیز کشورهای بزرگ دنیا صادر می شود و بسیاری‬ ‫از انان خواستار این محصوالت است‪.‬‬ ‫اختصاص ‪ ۲۱۷۸‬میلیارد تومان تسهیالت به شرکت های‬ ‫دانش بنیان حوزه بهداشت‬ ‫شرکت های حوزه بهداشت و درمان و اموزش‬ ‫پزشکی با ارائه بیش از ‪ 734‬طرح‪ 2 ،‬هزار و ‪178‬‬ ‫میلیارد تومان از تسهیالت صندوق نواوری و‬ ‫شکوفایی را به خود اختصاص داده اند‪.‬‬ ‫موفقیت شرکت های دانش بنیان حوزه بهداشت‬ ‫و درمان در ارائه تولیدات مختلف با ارزش افزوده‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫قابل توجهی مواجه است چنانکه شرکت های‬ ‫یاد شده در عرصه صادرات به کشورهای مختلف‬ ‫و حتی کشورهای پیشرفته موفق شده اند با‬ ‫استانداردهای بین المللی هماهنگ شده و در‬ ‫عرصه های مختلف به ویژه در عرصه تجهیزات‬ ‫پزشکی و ازمایشگاهی به پیشرفت های قابل‬ ‫توجهی دست یابند‪.‬‬ ‫فعالیت در حوزه فناوری های زیستی با بیش از‬ ‫‪ 484‬طرح در حوزه تجهیزات پیشرفته‪ ،‬در حوزه‬ ‫ساخت‪ ،‬تولید و ازمایشگاه با بیش از ‪ 332‬طرح‪،‬‬ ‫داروهای پیشرفته با ‪ 192‬طرح‪ ،‬وسایل‪ ،‬ملزومات‬ ‫و تجهیزات پزشکی با ‪ 58‬طرح بخش هایی‬ ‫از طرح های مرتبط با حوزه پزشکی را به خود‬ ‫اختصاص داده اند‪.‬‬ ‫انواع تسهیالت ارائه شده به حوزه بهداشت‪ ،‬درمان‬ ‫و اموزش پزشکی شامل قرض الحسنه‪ ،‬تسهیالت‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬طرح هایی در مرحله توسعه فناوری‪،‬‬ ‫طرح های قبل از تولید صنعتی‪ ،‬کمک‪ ،‬مشارکت‪،‬‬ ‫سرمایه در گردش و تسهیالت است‪.‬‬ ‫از مجموع شرکت های دانش بنیان ارائه کننده‬ ‫طرح در حوزه یاد شده ‪ 9‬درصد دانش بنیان‬ ‫صنعتی‪23 ،‬درصد دانش بنیان تولیدی و ‪68‬‬ ‫درصد دانش بنیان نوپا هستند‪.‬‬ ‫درمان ناباروری ‪ 2500‬بیمار غیرایرانی‬ ‫پژوهشگاه رویان بیش از ‪ 25‬سال است که به‬ ‫درمان ناباروری مشغول است و بیماران برخی از‬ ‫کشورها به دلیل ارائه خدمات مناسب تمایل دارند‬ ‫که درمان خود را در این مرکز انجام دهند‪.‬‬ ‫رییس شرکت فناوری بن یاخته های رویان‬ ‫گفت‪ :‬تاکنون بیش از ‪ 80‬هزار نمونه خون بندناف‬ ‫در این مرکز ذخیره سازی شده که این ظرفیت‬ ‫دربین کشورهای همسایه بی نظیر است‪.‬‬ ‫مرتضی ضرابی در نشست خبری فعالیت های‬ ‫پژوهشگاه رویان اظهار کرد‪ :‬این مجموعه در‬ ‫‪ 28‬استان دفتر نمایندگی دارد و نمونه های خون‬ ‫بندناف از اقصی نقاط کشور جمع اوری و‬ ‫درتهران ذخیره سازی می شود‪.‬‬ ‫وی به هزینه هر نمونه خون بند ناف در سایر‬ ‫کشورها اشاره کرد و گفت‪ :‬هزینه هر نمونه خون‬ ‫بند ناف ‪ 25‬هزار تا ‪ 30‬هزاریورو است که در‬ ‫کشور ما با هزینه بسیار پایین تری جمع اوری و‬ ‫ذخیره سازی می شود‪.‬‬ ‫ضرابی به راه اندازی اولین دفتر این مجموعه در‬ ‫اقلیم کردستان عراق اشاره کرد و افزود‪ :‬در صدد‬ ‫هستیم عالوه بر اقلیم کردستان عراق در عمان‪ ،‬لبنان‪،‬‬ ‫جمهوری اذربایجان و تاجیکستان هم نمونه ها را‬ ‫جمع اوری و در تهران ذخیره سازی کنیم‪.‬‬ ‫درمان ناباروری‬ ‫‪ 2500‬بیمار غیرایرانی‬ ‫وی اظهار کرد که تاکنون درمان ناباروری‬ ‫‪ 2‬هراز و ‪ 500‬بیمارغیر ایرانی از ‪ 31‬کشور در‬ ‫پژوهشگاه رویان انجام شده است‪.‬‬ ‫ضربی با اشاره به اینکه بیش از ‪ 80‬درصد‬ ‫مراجعان درمان ناباروری(‪ )sterility‬از‬ ‫کشورهای عرب زبان هستند‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬عراق‪،‬‬ ‫عمان‪ ،‬سوریه‪ ،‬لبنان‪ ،‬قطر ‪ ،‬پاکستان‪ ،‬اذربایجان‪،‬‬ ‫استرالیا‪ ،‬چین‪ ،‬هند‪ ،‬ارمنستان‪ ،‬افغانستان‪،‬‬ ‫نیجریه‪ ،‬المان‪ ،‬امریکا و تایلند از جمله‬ ‫کشورهایی هستند که بیماران انان برای درمان‬ ‫ناباروری به این پژوهشگاه مراجعه کردند‪.‬‬ ‫رییس شرکت فناوری بن یاخته های رویان‬ ‫افزود‪ :‬برای ارائه خدمات بهتر به این بیماران از‬ ‫پرسنلی که به زبان هایی همچون عربی‪ ،‬کردی‪،‬‬ ‫سوئدی‪ ،‬فرانسوی و انگلیسی مسلط هستند‪ ،‬به‬ ‫عنوان مترجم استفاده می کنیم‪.‬‬ ‫وی با بیان این که بیماران خارجی را بدون‬ ‫تشریفات نوبت دهی پذیرش می کنیم‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪ :‬همچنین برای این مراجعان چکاپ رایگان‬ ‫داریم تا اگر نیاز به خدمات دیگری غیر از ناباروری‬ ‫داشتند‪ ،‬امکان ارائه این خدمات فراهم باشد‪.‬‬ ‫ضرابی در ادامه با بیان اینکه دو تندیس در زمینه‬ ‫گردشگری سالمت )‪(health tourism‬اخذ کردیم‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬توانستیم مجوز ارائه دهنده خدمات‪IPD‬‬ ‫درجه یک را از وزارت بهداشت دریافت کرده ایم‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد پژوهشگاه رویان بیش از ‪25‬‬ ‫سال است که به درمان ناباروری مشغول است‬ ‫و بیماران برخی از کشورها به دلیل ارائه خدمات‬ ‫مناسب تمایل دارند که درمان خود را در این مرکز‬ ‫انجام دهند‪.‬‬ ‫شیوع بی سابقه تب دنگی در سریالنکا‬ ‫در سریالنکا بیش از ‪ ۱۱۰‬هزار نفر به بیماری‬ ‫"تب دنگی" (یا تب دانگ) مبتال شده اند و تاکنون‬ ‫‪ ۳۰۰‬نفر بر اثر این بیماری جان باخته اند‪ .‬به‬ ‫گفته کارشناسان سالمت شیوع این اپیدمی به این‬ ‫شدت در سریالنکا بی سابقه بوده است‪.‬‬ ‫بیماری "تب دنگی" در هفته های گذشته نفس‬ ‫دولت سریالنکا را گرفته و به همین دلیل رایجیتا‬ ‫سنارانته‪ ،‬وزیر بهداشت این کشور از جامعه جهانی‬ ‫تقاضای کمک کرده است‪.‬‬ ‫تب دنگی در مناطق گوناگون سریالنکا از جمله‬ ‫کلمبو‪ ،‬پایتخت و همچنین سواحل جنوبی این‬ ‫کشور که یکی از جاذبه های توریستی(‪)Tourist‬‬ ‫به شمار می رود‪ ،‬شیوع بی سابقه ای یافته است‪.‬‬ ‫تاکنون ‪ ۱۱۴‬هزار نفر به این بیماری‬ ‫مبتال شده اند که دست کم ‪ ۳۰۰‬تن از انان‬ ‫جان باخته اند‪ .‬به گفته مقامات وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫باران های موسمی تشدید می شود‪ .‬نیروهای‬ ‫بیمارستان ها مملو از مبتالیان به تب دنگی‬ ‫دولتی سری النکا برای پاکیزگی محیط زیست در‬ ‫هستند و در برخی از انها در هر تخت دو یا سه‬ ‫هفته های اخیر تالش های قابل توجهی کرده اند اما‬ ‫نفر بستری شده اند‪.‬‬ ‫موفقیتی نسبی داشته اند‪.‬‬ ‫دنگی نوعی بیماری ویروسی است که از طریق‬ ‫در ماه اوریل سال جاری (فروردین) یکی از‬ ‫پشه ای به نام "ائدس" به انسان منتقل می شود و‬ ‫انبارهای عظیم زباله در کلمبو فروریخت و چند‬ ‫بیشتر در مناطق استوایی به ویژه اسیای جنوب‬ ‫خانه مسکونی را زیر خود دفن کرد‪ .‬از ان زمان‬ ‫شرقی بروز می کند‪.‬‬ ‫تاکنون مقدار قابل توجهی زباله در پایتخت در‬ ‫تاکنون واکسنی جدی برای پیشگیری از‬ ‫تب دنگی)‪ (Dengue fever‬عرضه نشده است‪.‬‬ ‫جاهای گوناگون انبار می شود که این خود به شیوع‬ ‫بی سابقه تب دنگی دامن زده است‪.‬‬ ‫در سال ‪ ۲۰۱۱‬در تایلند نخستین ازمایش بالینی‬ ‫بنابر این گزارش‪ ،‬نیروهای ارتش با کمک پلیس‬ ‫واکسنی که گفته شد قابلیت پیشگیری از این بیماری‬ ‫در کلمبو خانه به خانه در جستجوی حوضچه ها و‬ ‫را دارد‪ ،‬انجام شد اما ماده کشف شده به دالیل‬ ‫چاه هایی هستند که در انها پشه ها امکان تولیدمثل‬ ‫نامعلوم موفقیت چندانی نداشت و به همین دلیل‬ ‫داشته باشند و برای کسانی که در منازلشان اب‬ ‫کشورهای گوناگون استفاده از ان را جایز نمی دانند‪.‬‬ ‫راکد داشته و به مقامات مسئول اطالع نداده باشند‪،‬‬ ‫علت اصلی شیوع این بیماری الودگی‬ ‫جریمه نقدی در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫محیط زیست(‪ )environment‬است که با‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪5‬‬ ‫محققان اعالم کردند؛‬ ‫استرالیا در استانه حذف هپاتیت ‪c‬‬ ‫طبقگزارشجدیدموسسهکیربیاسترالیا‪،‬اینکشور‬ ‫در استانه حذف هپاتیت ‪ C‬تا سال ‪ ۲۰۲۶‬است‪.‬‬ ‫طبق داده های موجود در حال حاضر حدود ‪۲۳۰‬‬ ‫هزار نفر در استرالیا مبتال به هپاتیت ‪ C‬هستند‪.‬‬ ‫استرالیا یکی از تنها کشورهای جهان است که ارائه‬ ‫درمان های مرتبط با هپایتت ‪ C‬را رایگان و بدون‬ ‫هیچ محدودیتی در مرحله بیماری کبدی بیمار ارائه‬ ‫می کند‪ .‬به عالوه درمان توسط پزشک های عمومی‬ ‫)‪(General practitioners‬تجویز می شود و مانع‬ ‫مراجعه به متخصص برداشته شده است‪.‬‬ ‫به گفته پروفسور گرگ دور‪« ،‬این شرایط به‬ ‫این معناست که استرالیا می تواند یکی از اولین‬ ‫کشورهای جهان باشد که هپاتیت ‪ C‬را ریشه کن‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫در افریقای جنوبی؛‬ ‫کودک مبتال به ‪" HIV‬تقریبا درمان" شد‬ ‫یک کودک ‪ 9‬ساله اهل افریقای جنوبی که‬ ‫از بدو تولد به عفونت ‪ HIV‬مبتال بوده است‪،‬‬ ‫بیشتر عمر خود را بدون نیاز به درمانی خاص‬ ‫سپری کرده است‪.‬‬ ‫این کودک در سال ‪ 2007‬و هنگام تولد‪،‬‬ ‫عفونت را از مادر خود گرفت؛ سطوح ویروس‬ ‫‪ HIV‬در خون مادر و نوزاد بسیار باال گزارش‬ ‫شده بود‪ .‬روند درمان‪ ،‬مدت کوتاهی پس از‬ ‫تولد اغاز شد‪.‬‬ ‫رترو‬ ‫ضد‬ ‫اولیه‬ ‫درمان‬ ‫ویروس )‪(antiretroviral therapy‬در ان زمان‬ ‫یک روش استاندارد نبود‪ ،‬اما درمان از هفته نهم‬ ‫به عنوان بخشی از یک ازمایش بالینی اغاز شد‪.‬‬ ‫سطوح ویروس پس از مدتی قابل تشخیص نبود؛‬ ‫به همین دلیل‪ ،‬درمان پس از ‪ 40‬هفته متوقف شد‬ ‫درمان اولیه که شامل حمله به ویروس ‪HIV‬‬ ‫و برخالف سایر بیماران حاضر در این ازمایش‬ ‫بالینی‪ ،‬بازگشت ویروس مشاهده نشد‪.‬‬ ‫اکنون‪ ،‬بیش از ‪ 8‬سال است که این کودک‬ ‫بدون مصرف دارو‪ ،‬هیچ عالمت یا نشانه ای از‬ ‫ویروس فعال ندارد‪ .‬درحالیکه اغلب افراد مبتال‪،‬‬ ‫برای پیشگیری از تخریب سیستم ایمنی توسط‬ ‫ویروس ‪ HIV‬و بروز بیماری ایدز‪ ،‬به مصرف‬ ‫روزانه دارو نیاز دارند‪.‬‬ ‫پیش از کامل شدن ان است‪ ،‬پیش از این نیز‬ ‫دوبار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫در مورد اول‪ ،‬یک نوزاد اهل می سی سی پی‬ ‫با گذشت ‪ 30‬ساعت از تولد‪ ،‬تحت درمان قرار‬ ‫گرفت و ‪ 27‬ماه هیچ نشانه ای از فعالیت ویروس‬ ‫مشاهده نشد‪ .‬در مورد دوم در فرانسه‪ ،‬یک بیمار‬ ‫بیش از ‪ 11‬سال از هیچ دارویی استفاده نکرد‪.‬‬ ‫دکتر اوی ویوالری‪ ،‬سرپرست واحد تحقیقات‬ ‫‪ HIV‬کودکان در ژوهانسبورگ تاکید کرد‪ :‬معتقد‬ ‫نیستیم که درمان ضد رترو ویروسی به تنهایی‬ ‫می تواند منجر به بهبود بیمار شود‪ .‬هنوز علت‬ ‫دقیق بهبود این کودک را نمی دانیم‪ ،‬اما به نظر‬ ‫می رسد که این مساله با ژنتیک یا سیستم ایمنی‬ ‫بدن وی مرتبط است‪.‬‬ ‫افزایش مبتالیان به ایدز در روسیه‬ ‫شمار افراد الوده به ویروس اچ ای وی در‬ ‫روسیه همچنان در حال رشد است‪ .‬در نیمه اول‬ ‫امسال تنها در منطقه سوردلوفسک روسیه ‪۴۳۹‬‬ ‫نفر مبتال به ایدز شناسایی شده اند‪.‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫براین اساس مناطق شهری ایرکوتسک‪،‬‬ ‫یکاترینبورگ‪ ،‬نوواسیبرسک و کمرووا بیشترین‬ ‫شمار مبتالیان به این بیماری را دارد به عنوان مثال‬ ‫تا ماه نوامبر ‪ ۲۰۱۶‬میالدی در یکاترینبورگ بیش‬ ‫از ‪ ۲۶‬هزار نفر مبتال به ایدز ثبت شده که باالترین‬ ‫میزان الودگی در این کشور است که به ازای هر ‪۵۰‬‬ ‫نفر‪ ،‬یک نفر از این بیماری رنج می برد‪.‬‬ ‫همچنین طبق امار دولتی از جمعیت ‪۱۴۵‬‬ ‫میلیون نفری روسیه بیش از یک میلیون نفر‬ ‫الوده به ویروس اچ ای وی هستند‪ ،‬با این حال‬ ‫کارشناسان بهداشتی شمار مبتالیان را چندین‬ ‫برابر بیشتر از امار رسمی ارزیابی می کنند‪.‬‬ ‫بیشترین راه انتقال ویروس ایدز در روسیه‬ ‫از طریق تماس جنسی پرخطر و استفاده از‬ ‫سرنگ های الوده در میان معتادان به مواد‬ ‫مخدر است‪.‬‬ ‫رویدادها وگزارش ها‬ ‫انتقاد از تضعیف جایگاه اپتومتری در ایران‬ ‫عضو نظام جهانی اپتومتری گفت‪:‬‬ ‫موضع گیری های نامناسب برخی مسئوالن‬ ‫وزارت بهداشت در سال های اخیر‪ ،‬در تالش‬ ‫برای کاهش سرعت پیشرفت رشته اپتومتری‪،‬‬ ‫محسوس بوده است‪.‬‬ ‫علیرضا جعفری عضو نظام جهانی اپتومتری با‬ ‫اشاره به تعریف رشته اپتومتری از نظر بین المللی‬ ‫اظهار کرد‪ :‬بنا بر تعریف نظام جهانی اپتومتری‬ ‫(‪ )WCO‬که تقریبا در ‪ ۶۰‬کشور دنیا بیش از‬ ‫‪ ۲۰۰‬هزار اپتومتریست فعالیت می کنند که تنها‬ ‫سازمان جهانی اپتومتری است که در ارتباط‬ ‫رسمی با سازمان جهانی بهداشت (‪)WHO‬‬ ‫است و اپتومتری را به عنوان یک حرفه مستقل‪،‬‬ ‫تحصیل کرده و نظام مند مراقبت سالمت و‬ ‫بهداشت تعریف می کند‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬نظام جهانی اپتومتری‪،‬‬ ‫اپتومتریست ها را مراقبین اولیه بهداشت و سالمتی‬ ‫چشم و سیستم بینایی می داند که معاینات جامع‬ ‫چشم و بینایی را انجام می دهند که شامل مواردی از‬ ‫جمله معاینه‪ ،‬تعیین عیوب انکساری‪ ،‬ساخت و ارائه‬ ‫عینک طبی و لنز های تماسی و تجهیزات کم بینایی‪،‬‬ ‫تشخیص‪ ،‬مدیریت و مراقبت های خاص بیماری ها‬ ‫در چشم و توانبخشی سیستم بینایی است‪.‬‬ ‫این کارشناس ارشد اپتومتری افزود‪ :‬در بورد‬ ‫جهانی اژانس بین المللی جلوگیری از نابینایی‬ ‫(‪ )IAPB‬که نظام جهانی اپتومتری نیز عضو ان‬ ‫است‪ ،‬نقش اپتومتری را در جلوگیری از نابینایی‬ ‫و به عنوان بخش مهمی از نظام مراقبت بهداشتی‬ ‫کشور ها به رسمیت می شناسند‪.‬‬ ‫وی در پاسخ به این سئوال که هدف از تربیت‬ ‫دانشجویان اپتومتری در سطح بین الملل چیست‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬اپتومتری که یکی از رشته های مستقل‬ ‫علوم پزشکی در سراسر دنیاست و در اکثر کشور ها‬ ‫دارای دانشکده و اکادمی مستقل است که با هدف‬ ‫دسترسی همه به خدمات تخصصی و ارزان قیمت‬ ‫معاینات چشمی و بینایی فعالیت می کند‪.‬‬ ‫جعفری تصریح کرد‪ :‬اهمیت رشته اپتومتریست‬ ‫در تشخیص زودهنگام برخی بیماری ها که در‬ ‫صورت تاخیر در تشخیص منجر به نابینایی‬ ‫می شود (نظیر گلوکوم و کاتاراکت) و ارجاع‬ ‫به موقع انان به متخصصین و جراحان چشم‪،‬‬ ‫دوچندان می شود‪.‬‬ ‫وی در ارتباط با نقش اپتومتری در ایران اظهار‬ ‫کرد‪ :‬در ایران نیز دانش اموختگان رشته اپتومتری‬ ‫از معاینات بدو تولد و سپس معاینات کشوری و‬ ‫ساالنه کودکان ‪ ۳‬تا ‪ ۶‬سال با محوریت سازمان‬ ‫بهزیستی و سپس معاینات سنجش حین ثبت نام‬ ‫دبستان‪ ،‬نقش خود را در پیشگیری از بیماری ها‬ ‫و درمان اختالالت بینایی از بدو تولد تا سنین‬ ‫باالتر ایفا می کند که پتانسیل فارغ التحصیالن‬ ‫این رشته بسیار فراتر از این مصادیق است و در‬ ‫صورت همراهی مسئولین مربوطه و حمایت های‬ ‫نهاد های دلسوز‪ ،‬احاد مردم از خدمات ارزنده و‬ ‫تخصصی و در عین حال گسترده و مناسب این‬ ‫قشر تحصیل کرده علوم پزشکی در زمینه های‬ ‫تخصصی علوم بینایی و چشمی بیش از پیش‬ ‫بهره مند خواهند بود‪.‬‬ ‫عضو نظام جهانی اپتومتری به ارزیابی‬ ‫وضعیت حال حاضر اپتومتری در ایران و منطقه‬ ‫پرداخت و عنوان کرد‪ :‬با اینکه ایران بیش از ‪۴۳‬‬ ‫سال در رشته اپتومتری قدمت دارد و در زمان‬ ‫خود یکی از پیشگامان این حرفه در سطح جهان‬ ‫بوده‪ ،‬اما متاسفانه با سوگیری های نامناسب و‬ ‫نگرش های تنگ نظرانه برخی مسئوالن وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬در سال های اخیر تالش برای کاهش‬ ‫سرعت پیشرفت این رشته محسوس بوده و این‬ ‫در حالی است که کشور های بسیار عقب مانده‬ ‫منطقه با حمایت های روشنفکرانه مسئولین امر‬ ‫و سرمایه گذاری معقول در سیستم بهداشت و‬ ‫درمان خود توانستند با سرعت خیره کننده ای با‬ ‫تاسیس مقطع دکترای حرفه ای‪ ،‬سطح سالمت‬ ‫بینایی مردمان خود را به سرعت بهبود ببخشیده‬ ‫و در رنکینگ های جهانی جایگاه های باالتری در‬ ‫نظام سالمت کسب کنند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این در حالی است که هنوز در ایران‬ ‫و در سایه تالش های دلسوزانه اساتید و مربیان‬ ‫رشته‪ ،‬سطح اموزشی اپتومتری تا حدی مطلوب‬ ‫هست که کارشناسان فارغ التحصیل این رشته‬ ‫در ازمون بورد دکتری حرفه ای اپتومتری در کانادا‬ ‫امکان شرکت داشته و نرخ قبولی انان از سایر‬ ‫گروه ها باالتر است‪.‬‬ ‫جعفری تصریح کرد‪ :‬شرایط مشابهی در‬ ‫کشور های استرالیا‪ ،‬سوئد‪ ،‬نروژ‪ ،‬هلند‪ ،‬دانمارک‬ ‫و انگلستان وجود دارد و این امر به این مفهوم‬ ‫است که بایستی تالش در ارتقاء سطح اموزشی‬ ‫این رشته داشته باشیم تا بتوانیم به موفقیت های‬ ‫بین المللی خود ادامه دهیم‪.‬‬ ‫وی یاداور شد‪ :‬در صورت اهتمام مسئوالن‬ ‫بر جامه عمل پوشاندن به فرمایشات رهبری‬ ‫که فرمودند تا افق ‪ ۱۴۰۴‬بایستی سرامد سایر‬ ‫کشور ها در منطقه باشیم‪ ،‬امیدواریم رشته‬ ‫اپتومتری نیز مرهون این روشنگری ها قرار گرفته‬ ‫و مردم ما نیز شاهد بالندگی بیشتر این قشر‬ ‫فرهیخته از فرزندان خود بوده و از ثمره تحصیل و‬ ‫تخصص این طیف علوم پزشکی بهره مندشوند‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪7‬‬ ‫گزارش اصلی‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫در دنیای کنونی بیماری های عفونی از جمله‬ ‫خطرناک ترین بیماری های تهدید کننده‬ ‫جان بشریت به شمار می ایند‪ ،‬به گونه ای‬ ‫ضروری هستند‪ .‬حداقل ظرفیت مورد نیاز‬ ‫که کنترل عفونت های بیمارستانی هم اکنون‬ ‫تبدیل شده است‪ .‬عفونت های بیمارستانی‬ ‫تومانی می خرد‪ ،‬اما هنگام سرمایه گذاری‬ ‫درمانی و مطب ها‪ ،‬همواره یکی از مشکالت‬ ‫‪ 100‬میلیون تومانی را به بهانه نداشتن بودجه‬ ‫ازسوی دیگرهمچنان اخبار بد به گوش‬ ‫مدت اقامت بیمار در بیمارستان موجب ابتالء‬ ‫تنوع تجهیزات پزشکی حوزه کنترل‬ ‫اندیکاتورهایی که در بازار استفاده می شوند‪،‬‬ ‫در نتیجه هزینه های بیمارستانی را به شدت‬ ‫می توان به مواردی چون تجهیزات شوینده‪،‬‬ ‫نیستند‪ ،‬دررابطه با نشانگرهای شیمیایی‬ ‫البسه در اتاق های عمل‪ ،‬لندری‪ ،‬بخش های‬ ‫که نشانگرهای شیمیایی را به شش کالس‬ ‫ازمایشگاه و بخش های ویژه‪ ،‬تجهیزات‬ ‫بیولوژیک مطابق با استاندارد ایزو ‪11138‬‬ ‫همزمان با گسترش بیمارستان ها و مراکز‬ ‫عمده بهداشتی و درمانی بوده و با افزایش‬ ‫و مرگ و میر ناشی از این عفونت ها شده و‬ ‫افزایش داده اند‪ .‬در کشورهای پیشرفته که‬ ‫وضعیت بهداشتی ودرمانی ان ها به مراتب‬ ‫به راحتی بیمارستان دستگاه ‪ MRI‬چندمیلیارد‬ ‫در بخش استریلیزاسیون‪ ،‬یک اتوکالو‬ ‫از لیست خریدها خارج می کند‪.‬‬ ‫عفونت بسیار زیاد است که از جمله‬ ‫ضدعفونی کننده واستریل کننده وسایل و‬ ‫بهتر است‪ ،‬امار عفونت های بیمارستانی چیزی‬ ‫استریلیزاسیون‪ ،‬اندوسکوپی‪ ،‬دندانپزشکی‪،‬‬ ‫مطابق ادعای برخی بیمارستان ها‪ ،‬اصال عفونت‬ ‫تولید و انتقال هوای مدیکال و تصفیه و‬ ‫نزدیک به ‪ %5‬است‪ ،‬در حالی که در کشور ما‪،‬‬ ‫بیمارستانی وجود ندارد و یا حدود ‪ %1‬است‪.‬‬ ‫‪ 40‬کیلو هرتز است‪ .‬این امر برای اطمینان از‬ ‫جرم گیری و تمیز شدن مناسب ابزار دارای‬ ‫خلل و فرج و فضای خالی درونی از اهمیت‬ ‫ویژه ای برخوردار است‪.‬‬ ‫می رسد و متاسفانه درصد زیادی از‬ ‫دارای استانداردهای اختصاصی اندیکاتورها‬ ‫استاندارد اختصاصی ایزو ‪ 11140‬وجود دارد‬ ‫طبقه بندی می کند و در رابطه با نشانگرهای‬ ‫جهت هر نوع استریلیزاسیون نشانگر خاص ان‬ ‫ضدعفونی کننده هوا‪ ،‬دستگاه های بیخطرساز‬ ‫وجود دارد‪ .‬ارائه تاییدیه معتبر از مراجع ذیصالح‬ ‫نیست وپیش بینی می شود که رقم واقعی بسیار‬ ‫تجهیزات نیز به دو بخش مصرفی و غیر‬ ‫بسیار حائز اهمیت است و خود اظهاری کمپانی‬ ‫سنگینی‪ ،‬برای کشور دربردارد‪.‬‬ ‫و استریل تجهیزات پزشکی موجود در‬ ‫در صورتی که این رقم به هیچ عنوان واقعی‬ ‫باالتر هم باشد‪ .‬این امر هزینه های بسیار‬ ‫میزان مصرف انتی بیوتیک ها در کشوربسیار‬ ‫پسماندهای عفونی اشاره کرد که تمام این‬ ‫مصرفی تقسیم می شوند‪ .‬البته نحوه ضدعفونی‬ ‫بخش های استریل نیز جایگاه ویژه خود را دارد‪.‬‬ ‫‪ CSSD‬هم الزامی نیست‪ ،‬البته کمیته کنترل‬ ‫سنگین است و مشکل مقاومت میکروبی روزبه روز‬ ‫سفالوسپورین هاو حتی پنی سیلین ها نیز پاسخگوی‬ ‫استریلیزاسیون مراکز بهداشتی درمانی‬ ‫است که مصرف انتی بیوتیک در ایران معادل‬ ‫استریلیزاسیون تمام عفونت ها هم نیستند‪.‬‬ ‫عفونت های قوی جدید نیستند‪.‬امارها ثابت کرده‬ ‫مصرف انتی بیوتیک در تمام اروپاست‪.‬‬ ‫در این میان اهمیت استریل وسایل و‬ ‫بین المللی در مورد انطباق با این استانداردها‬ ‫سازنده قابل قبول نیست‪.‬‬ ‫به گفته کارشناسان‪ ،‬در حال حاضر نزدیک‬ ‫بیشتر مشخص می شود‪ ،‬تا جایی که نسل سوم‬ ‫به سی درصد اتوکالوهای بخش های‬ ‫گراویتی هستند‪ ،‬که به هیچ عنوان قادر به‬ ‫اتوکالو بخارگراویتی فقط می تواند اجسامی‬ ‫متاسفانه حتی هنوز مبحث اموزش پرسنل‬ ‫عفونت درکمیته های مرتبط در وزارت بهداشت‬ ‫پیشنهاد داده است که اجرای برنامه های‬ ‫اموزشی حداقل ‪ 15‬روزه اجرا شود‪ .‬همانگونه که‬ ‫یک پرستار ‪ ICU‬باید دوره های اموزشی اجباری‬ ‫را طی کند‪ .‬این وظیفه وزارت بهداشت است که‬ ‫پس از تدوین سرفصل های مرتبط با تجهیزات‬ ‫را که پوشش خارجی و فضای توخالی درونی‬ ‫پزشکی حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون و‬ ‫تجهیزات استریل کننده از جایگاه بسیار مهمی‬ ‫اتوکالوهای پری وکیوم هم اکنون مستهلک‬ ‫یا‪NGO‬ها و شرکت های خصوصی را مسئول‬ ‫است که بیشترین علت انتقال عفونت ها از‬ ‫اتاق های عمل‪ ،‬مطب ها و مراکز دندانپزشکی‬ ‫که جدیدا دوره ای تحت عنوان کاردان فنی‬ ‫کالس ‪ B‬استفاده می شود‪ ،‬در صورتی که‬ ‫استریلیزاسیون دردانشگاه جامع علمی کاربردی‬ ‫تجهیزات پزشکی و استفاده صحیح از‬ ‫برخوردار است‪.‬تحقیقات جدید ثابت کرده‬ ‫نداشته باشند استریل کند و تعداد زیادی از‬ ‫و فاقد کارایی الزم هستند‪ .‬درتعداد زیادی از‬ ‫طریق تجهیزات و پرسنل بیمارستان هاست‪،‬‬ ‫هنوز از فور یا اتوکالو کالس‪ N‬به جای اتوکالو‬ ‫علی رغم انکه یکی از محورهای اصلی درکنترل‬ ‫دستگاه های اولتراسونیک کلینر برای تمام‬ ‫تجهیزات پزشکی مربوط به استریلیزاسیون‬ ‫ ‪8‬‬ ‫در دید اول درامد زا نیستند‪ ،‬ازدیدگاه مدیران‬ ‫در ‪ CSSD‬ها ‪ 20‬لیتر و محدوده فرکانس‬ ‫اند‪ ،‬متاسفانه به علت اینکه این تجهیزات اکثرا‬ ‫در اولویت های بعدی قرار می گیرند‪ ،‬گاهی‬ ‫به یکی از دغدغه های اصلی مراکز درمانی‬ ‫‪8‬‬ ‫عفونت محسوب می شود‪ ،‬همواره مغفول مانده‬ ‫‪ CSSD‬ها و مراکز دندانپزشکی و اندوسکوپی‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫الزامی کردن این دوره ها‪ ،‬یک نهاد دانشگاهی‬ ‫برگزاری این دوره ها کند‪ .‬البته ناگفته نماند‬ ‫تجهیزات پزشکی حوزه کنترل عفونت و‬ ‫تدوین و راه اندازی شده است‪.‬‬ ‫مشکالت مرتبط با تجهیزات تولید و تامین‬ ‫هوای فشرده و تصفیه و تهویه هوا در‬ ‫بیمارستان ها همچنان وجود دارد که فاقد‬ ‫استانداردهای الزم هستند‪ .‬حتی جدیدا‬ ‫تحقیقات به عمل امده نشان داده است‬ ‫که غلظت گازهای بیهوشی در بسیاری‬ ‫از اتاق های عمل بیش از حد مجازاست‪.‬‬ ‫سیلندرهای اکسیژن در بسیاری از‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬بدلیل عدم نگهداری مناسب‬ ‫دارای لجن سبز اکسیژن بوده و خودشان در‬ ‫واقع منبعی برای ایجاد عفونت هستند‪.‬‬ ‫داستان پسماند های عفونی هم که سر دور‬ ‫و درازی دارد‪ ،‬تا جایی که در صد باالیی از‬ ‫تجهیزات بیخطرساز پسماندهای عفونی در‬ ‫بیمارستان ها فاقد کارایی الزم بوده و بیشتر‬ ‫برای زمان بازدید بازرسان وزارت بهداشت‬ ‫و فقط در حد دکور قرار داده شده اند‪ ،‬حتی با‬ ‫وجود هزینه های باالی تعمیرات‪ ،‬درصد زیادی‬ ‫از پسماندهای عفونی بیمارستان ها بیخطر‬ ‫نشده و به صورت کامال الوده و عفونی تحویل‬ ‫شهرداری ها شده و به صورت کامال بدوی در‬ ‫حاشیه شهرها مدفون می شوند‪.‬‬ ‫امار واقعی در مورد میزان عفونت های‬ ‫بیمارستانی هم در کشور وجود ندارد‪ .‬چرا که‬ ‫اکثر بیمارانی که در بیمارستان ها به عفونت های‬ ‫بیمارستانی مبتال می شوند‪ ،‬به دلیل عدم اطالع‬ ‫از علت عفونت خودشان‪ ،‬بعد از ترخیص از‬ ‫بیمارستان برای درمان‪ ،‬به مطب ها ومراکز‬ ‫دیگر مراجعه می کنند‪ ،‬لذا پیگیری و ثبت امار‬ ‫واقعی در این خصوص کافی نیست‪.‬‬ ‫البته به طور تقریبی میزان عفونت های‬ ‫بیمارستانی در ایران در حدود ‪ 10-15‬درصد‬ ‫تخمین زده می شود و در صورتی که در کشور‬ ‫ما ‪ 110,000‬تخت بستری وجود داشته باشد‪،‬‬ ‫اگر میزان بستری شدن ساالنه جمعیت ‪ 93‬در‬ ‫هزار نفر باشد و ما جمعیت کشور را ‪ 70‬میلیون‬ ‫درنظر بگیریم‪ ،‬در هر سال حدود ‪ 6‬میلیون و‬ ‫‪ 300‬هزار بیمار بستری می شوند‪ .‬اگرمیزان‬ ‫شیوع عفونت بیمارستانی در ایران‪ 10‬درصد‬ ‫باشد‪ ،‬ساالنه حداقل ‪ 600,000‬مورد عفونت‬ ‫بیمارستانی اتفاق می افتد و اگر میزان مرگ‬ ‫مبتالیان به عفونت های بیمارستانی حداقل‬ ‫‪ %10‬باشد‪ 60 ،‬هزار مرگ به همین علت‬ ‫عفونت ها در کشور رخ می دهد که البته این‬ ‫امار هم دقیق نیست‪.‬‬ ‫*****‬ ‫هفتمین کنگره تخصصی و اولین کنگره‬ ‫بین المللی استانداردهای تجهیزات پزشکی‬ ‫ومواد حوزه کنترل عفونت واستریلیزاسیون‬ ‫با حمایت دانشگاه علوم پزشکی ایران و‬ ‫مجمع خیرین سالمت کشور و با همکاری‬ ‫معاونت های بهداشت و درمان و توسعه‬ ‫وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی‪-‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی‪ ،‬مرکز‬ ‫مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی‪،‬‬ ‫سازمان غذا و دارو‪ ،‬مرکز تحقیقات بیماری های‬ ‫عفونی و گرمسیری‪ ،‬انجمن کنترل عفونت‪،‬‬ ‫مرکز سالمت محیط و کار‪ -‬مرکز مدیریت‬ ‫بیماری های واگیر‪ ،‬مرکز نظارت و اعتبار بخشی‬ ‫امور درمان‪ ،‬دفتر توسعه منابع فیزیکی و امور‬ ‫عمرانی وزارت بهداشت‪ ،‬دفتر ارزیابی فناوری‬ ‫تدوین استاندارد و تعرفه سالمت‪ ،‬دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی تهران‪ ،‬اداره کل استاندارد استان تهران‪،‬‬ ‫سازمان تامین اجتماعی‪ ،‬سازمان حفاظت محیط‬ ‫زیست‪ ،‬شهرداری تهران‪،‬پژوهشگاه استاندارد‪،‬‬ ‫سازمان جهانی استریل‪ ،‬شرکت اوزان وابسته به‬ ‫سازمان تامین اجتماعی‪ ،‬سازمان پژوهش های‬ ‫علمی و صنعتی ایران و ازمایشگاه مرجـع‬ ‫سالمت‪ ،‬در تاریخ ‪ 30‬الی ‪ 31‬مردادماه ‪1396‬‬ ‫به همراه جشنواره انتخاب اثار و تحقیقات برتر‬ ‫حوزه کنترل عفونت و کارگاه های تخصصی در‬ ‫مرکز همایش های بین المللی رازی برگزار شد‪.‬‬ ‫شعار کنگره عزم ملی برای ثبت و ارزیابی‬ ‫جامع عفونت های بیمارستانی و ارتقاء‬ ‫کیفیت تجهیزات و مواد حوزه کنترل عفونت‬ ‫و استریلیزاسیون در جهت افزایش ایمنی‬ ‫بیماران و کارکنان با اولویت بخش های‬ ‫پرخطر وهدف کنگره یکپارچه سازی و‬ ‫هماهنگی بین کلیه دستگاه ها و نهادهای‬ ‫مرتبط و فعال در حوزه کنترل عفونت و‬ ‫استریلیزاسیون به منظور کاهش عفونت های‬ ‫بیمارستانی بود‪.‬‬ ‫در این کنگره کلیه تجهیزات و مواد‬ ‫حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون‬ ‫از جمله سیستم های استریل کننده‬ ‫و شوینده و ضدعفونی کننده در‬ ‫استریلیزاسیون مرکزی‪،‬‬ ‫بخش های‬ ‫اتاق های عمل‪،‬ازمایشگاه‪ ،‬دندانپزشکی‪،‬‬ ‫بخش های ویژه‪ ،‬اندوسکوپی‪ ،‬سیستم های‬ ‫مرتبط با بی خطر سازی پسماند های‬ ‫عفونی در بیمارستان ها‪ ،‬محلول ها و مواد‬ ‫ضد عفونی کننده‪ ،‬سیستم های تصفیه و‬ ‫ضد عفونی هوا‪ ،‬سیستم های تولید و انتقال‬ ‫گازهای طبی بویژه هوای مدیکال‪ ،‬البسه‬ ‫وتجهیزات یک بار مصرف‪ ،‬سیستم های‬ ‫موجود در لندری‪ ،‬بخش تصفیه فاضالبو‬ ‫… مد نظر قرار گرفت‪ .‬نقش تجهیزات‬ ‫پزشکی و مواد حوزه پیشگیری و کنترل‬ ‫عفونت در طرح تحول نظام سالمت و‬ ‫همچنین انها دراعتباربخشی بیمارستان ها‪،‬‬ ‫از محورهای هفتمین کنگره تخصصی‬ ‫استانداردهای تجهیزات پزشکی و مواد‬ ‫حوزه کنترل عفونت و استریلیزاسیون بود‪.‬‬ ‫هدف اصلی از برگزاری این کنگره به عنوان‬ ‫حلقه اتصال میان تمام نهاد ها و ارگان هایی‬ ‫بود که درحوزه کنترل عفونت فعال هستند‪.‬‬ ‫این کنگره با همراه با اعطای امتیاز باز‪‎‬اموزی‬ ‫برای پزشکان عمومی و متخصصین مرتبط‬ ‫ازجمله متخصصین بیماری های عفونی‪،‬‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬دندانپزشکی‪ ،‬داروسازان‪،‬‬ ‫گروه های پرستاری و مامائی‪ ،‬کارشناسان‬ ‫و متخصصین مدیریت خدمات بهداشتی‬ ‫درمانی‪ ،‬مهندسی پزشکی‪ ،‬مهندسی‬ ‫بیمارستان‪ ،‬بهداشت محیط‪ ،‬بهداشت‬ ‫حرفه ای‪ ،‬کارشناسان بخش های‬ ‫استریلیزاسیون و اتـاق عمل و اعضای‬ ‫کمیته های کنتـرل عفونت برگزارشد‪.‬‬ ‫در این کنگره تازه ترین دستاوردها در‬ ‫زمینه های تجهیزات پزشکی و مواد حوزه‬ ‫کنترل عفونت واستریلیزاسیون مورد بحث و‬ ‫تحلیل صاحب نظران قرار گرفت‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪9‬‬ ‫************‬ ‫ساالنه ‪ 50‬هزار نفر براثر‬ ‫عفونت های بیمارستانی جان‬ ‫می دهند‬ ‫دکتر سیدجواد حاجی میر اسماعیل‪،‬رئیس‬ ‫هفتمین کنگره تخصصی استانداردسازی‬ ‫تجهیزات پزشکی و مواد حوزه کنترل‬ ‫عفونت و استریلیزاسیون گفت‪ 50 :‬هزار نفر‬ ‫در سال براثر عفونت های بیمارستانی جان‬ ‫خود را از دست می دهند که کاهش ان باید‬ ‫در برنامه های وزارت بهداشت قرار گیرد‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬متاسفانه ما امار دقیقی‬ ‫از میزان عفونت های بیمارستانی در‬ ‫کشورنداریم‪ ،‬اما امارهای جهانی ‪ 10‬تا ‪15‬‬ ‫درصد است و امار بیمارستان ها ما این رقم‬ ‫را بین یک تا چهار درصد نشان می دهد‪.‬‬ ‫اما درصورتیکه ثبت واقعی عفونت های‬ ‫بیمارستانی در کشور انجام شود‪ ،‬دراین‬ ‫صورت می توان برنامه ریزی های دقیقی‬ ‫برای کنترل ان پیاده سازی کرد‪ .‬در حقیقت‬ ‫تقویت و استانداردسازی تجهیزات پزشکی‬ ‫و مواد حوزه کنترل عفونت نیازمند تدوین‬ ‫دستورالعمل و راهنماهای بالینی الزم االجرا‬ ‫در کل کشور است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به این موضوع که تعیین‬ ‫یکی از مدیریت های وزارت بهداشت‬ ‫به عنوان هماهنگ کننده ارگان ها برای‬ ‫کاهش عفونت های بیمارستانی‪ ،‬از اهمیت‬ ‫بسزایی برخوردار است‪،‬خاطرنشان کرد‪:‬باال‬ ‫رفتن متوسط اقامت بیماران در بیمارستان‪،‬‬ ‫افزایش هزینه های بیمارستانی و ویزیت‬ ‫پی در پی را از موارد هزینه های مستقیم‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫حوزه ازمایشگاه به دلیل تخصصی‬ ‫کار کردن در زمینه تجهیزات کنترل‬ ‫عفونت و استریلیزاسیون و مواد ضد‬ ‫عفونی کننده‪ ،‬نقش پررنگی در کنگره‬ ‫امسال ایفا کرده است‬ ‫و همچنین عدم حضور فرد بیمار در‬ ‫بازار کار و اشغال تخت های بیمارستانی‬ ‫جزو هزینه های غیرمستقیم عفونت های‬ ‫بیمارستانی محسوب می شود‪.‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫دردهای فیزیکی و مرگ نیز از هزینه های‬ ‫انسانی عفونت های بیمارستانی هستند‪.‬‬ ‫به گفته حاجی میراسماعیل‪ ،‬اجرای طرح‬ ‫تحول سالمت واقتصاد مقاومتی و تشکیل‬ ‫اتاق فکر با هدف ایجاد ساختار یکپارچه‬ ‫یکی از مهم ترین اقدامات الزم برای کاهش‬ ‫عفونت های بیمارستانی به حساب می ایند‪.‬‬ ‫سیستم های تهویه مراکز درمانی‬ ‫کشور باید نوسازی شود‬ ‫محمد اقاجانی معاون درمان وزیر‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی نیز در‬ ‫کنگره امسال در گفتگو با خبرنگاران گفت‪:‬‬ ‫سیستم تهویه بیمارستان ها در بخش هایی از‬ ‫بیمارستان که تعداد بیماران بسیار باالست‪،‬‬ ‫برای کاهش عفونت های بیمارستانی نیازمند‬ ‫بازنگری و نوسازی کامل است‪ .‬همچنین‬ ‫برای کاهش عفونت های بیمارستانی‬ ‫باید ایجاد اتاق های ایزوله فشار منفی‬ ‫دربیمارستان ها قرار گرفته شود و وسایل‬ ‫حفاظت فردی نیز در اختیار افراد قرار‬ ‫گیرد‪ .‬اقدام مهم دیگری که برای کاهش‬ ‫عفونت های بیمارستانی باید انجام شود‪،‬‬ ‫استانداردسازی روش های استریلیزاسیون‬ ‫است که هم اکنون در اعتباربخشی‬ ‫بیمارستان ها به این مساله توجه می شود‪.‬‬ ‫اقاجانی با اشاره به مساله مهم رعایت‬ ‫نظافت توسط برسنل و پزشکانگفت‪:‬شست‬ ‫و شوی دست هنگام قبل و بعد از تماس‬ ‫با بیمار بسیار مهم است‪ .‬همچنین در نسل‬ ‫نوین اعتباربخشی بیمارستان ها‪ ،‬توجه‬ ‫ویژه ای به کاهش عفونت های بیمارستانی‬ ‫شده است‪،‬تا جایی که ‪ 27‬سنجه برای‬ ‫کنترل ان معین شده است‪ ،‬در حقیقت‬ ‫کنترل عفونت بیمارستانی در بیمارستان ها‬ ‫صرفا با قانون‪ ،‬بخشنامه‪ ،‬قانون‪ ،‬کنگره و‬ ‫چاپ کتاب به نتیجه مطلوب نمی رسد‪،‬‬ ‫هرچند که همه این موارد در کاهش عفونت‬ ‫بیمارستانی ضرورت دارد‪ ،‬اما باید به مساله‬ ‫فرهنگسازی هم توجه ویژه ای شود‪،‬‬ ‫به عنوان مثال اگر خود پزشکان قبل از‬ ‫معاینه بیماران‪ ،‬دست های خود را بشویند‪،‬‬ ‫دستیاران و دانشجویان نیز از او تبعیت‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫*******‬ ‫ایران از کشورهای پیشرو در‬ ‫حوزه کنترل عفونت است‬ ‫علی ماهر معاون فنی معاونت درمان‬ ‫وزارت بهداشت گفت‪ :‬ایران در منطقه‬ ‫مدیترانه شرقی برنامه جامعی در زمینه‬ ‫ی دارد و ما پیشرو‬ ‫کنترل عفونت بیمارستان ‬ ‫در این موضوع هستیم و سایر کشورها فاقد‬ ‫برنامه جامع برای کنترل عفونت بیمارستانی‬ ‫هستند ‪ .‬ما همچنین به کمک راهنما های‬ ‫بالینی و اعتبار بخشی برنامه پیشگیری و‬ ‫کنترل عفونت بیمارستانی را پی می گیریم‬ ‫و ردیف بودجه های ثابت وزارت بهداشت‬ ‫برای این برنامه ساماندهی شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪:‬ما باید از بیمارستان ها‬ ‫حمایت کنیم تا بتوانند گزارش دقیقی از‬ ‫میزان عفونت های بیمارستانی اعالم کنند‪.‬‬ ‫البته‪ 400‬بیمارستان کشور دارای سامانه ثبت ‬ ‫عفونت های بیمارستانی هستند‪ ،‬اما بر اساس‬ ‫گزارش ها در سال ‪ 95‬تنها یک درصد از موارد‬ ‫ثبت شده بود و این امر نمایانگر این موضوع‬ ‫است که گزارش دهی بیمارستان ه ا ضعیف‬ ‫ی فنی‪،‬‬ ‫ی راهنماها ‬ ‫است‪ .‬البته تولید و بازنگر ‬ ‫پیشگیری و کنترل عفونت به کمک معاونت‬ ‫بهداشت‪ ،‬دفع ایمن پسماندها ‪ ،‬تزریقات ‬ ‫ط رعایت اداب‬ ‫ایمن ‪ ،‬رعایت بهداشت محی ‬ ‫تنفسی و ایمنی مراقبتی از اقداماتی هستند که‬ ‫ی در دستور‬ ‫در زمینه کنترل عفونت بیمارستان ‬ ‫کار قرار گرفته ان د و پروتکل هایی نیز برای‬ ‫انها تدوین شد ه است‪.‬‬ ‫علی ماهر همچنین‬ ‫افزود‪:‬جمع اوری اطالعات درباره‬ ‫ی و امار عفونت های‬ ‫مقاومت میکروب ‬ ‫ی از چالش های بسیار مهم‬ ‫بیمارستان ‬ ‫ت است‪ ،‬لذا ما در‬ ‫در حوزه سالم ‬ ‫حال بازنگری نظام پایش و ارزیابی‬ ‫ی هستیم و به دنبال‬ ‫عفونت بیمارستان ‬ ‫جمع اوری اطالعات هستیم تا فرهنگ‬ ‫و روالی جدید را در زمینه ثبت عفونت های‬ ‫بیمارستانی پایه گزاری کنیم‪.‬‬ ‫ازسوی دیگر انتقال الودگی از طریق‬ ‫دست ها یکی از مهمترین عوامل انتقال‬ ‫عفونت های بیمارستانی است و سازمان‬ ‫بهداشت جهانی نیز برنامه هایی در این زمینه‬ ‫مطرح کرده است و ما از دست اندرکاران ‬ ‫حوزه سالمت خواهش می کنیم که در‬ ‫ت حداکثر تالش خود‬ ‫ت دس ‬ ‫رعایت بهداش ‬ ‫راانجام دهید‪ ،‬زیر ا عفونت بیمارستانی با‬ ‫رعایت بهداشت دست ‪ 70‬درصد عفونت‬ ‫بیمارستانی کاهش پیدا می کند‪.‬‬ ‫تا پایان سال‪ ،‬هتلینگ بیمارستان های‬ ‫تامین اجتماعی ارتقاء می یابد‬ ‫مهدی درخشان معاون درمان سازمان‬ ‫تامین اجتماعی گفت‪ :‬ارتقای هتلینگ از سال‬ ‫‪ 94‬در دستورکار این سازمان قرار گرفت و‬ ‫تا پایان سال به منظور کنترل عفونت های‬ ‫بیمارستانی در تمام بیمارستان های این‬ ‫سازمان تکمیل خواهد شد‪.‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫دستگاه ابزارشوی اتوماتیک و دستگاه های‬ ‫امحای زباله عفونی در تمام بیمارستان های‬ ‫تامین اجتماعی جزو پروژه های اصلی‬ ‫سازمان است‪.‬‬ ‫وی افزود‪:‬هم اکنون ‪ 80‬بیمارستان توسط‬ ‫سازمان تامین اجتماعی اداره می شود و‬ ‫بیمه شدگان تامین اجتماعی از خدمات‬ ‫این بیمارستان ها به صورت رایگان استفاده‬ ‫می کنند‪.‬از سوی دیگر درصد عفونت های‬ ‫بیمارستانی در بیمارستان های تامین اجتماعی‬ ‫از سال ‪٩١‬تا‪٩٤‬افزایش پیدا کرده است و دلیل‬ ‫عمده این مطلب این بوده که چهارسال پیش‪،‬‬ ‫عفونت های بیمارستانی‪ ،‬گزارش داده نمی‬ ‫شد‪ ،‬اما اکنون گزارش می شود‪.‬در حقیقت‬ ‫کنترل عفونت های بیمارستانی در کشور از‬ ‫سال ‪ 82‬اغاز شده و در تامین اجتماعی نیز‬ ‫نظام مراقبت های عفونت های بیمارستانی از‬ ‫سال ‪ 86‬مستقر شد و در سال ‪ 90‬نیز بحث‬ ‫نظارت ان مطرح شد‪ ،‬امروز نیز استراتژی‬ ‫های کنترل عفونت های بیمارستانی به تمام‬ ‫مراکز درمانی تامین اجتماعی ابالغ شده است‪.‬‬ ‫*******‬ ‫نقش ازمایشگاه ها درحوزه کنترل‬ ‫عفونت و استریلیزاسیون غیر قابل‬ ‫انکاراست‬ ‫مهندس محمدطهماسبی عضو هیات‬ ‫مدیره و دبیر انجمن کنترل عفونت و دبیر‬ ‫کنگره بین المللی تجهیزات ومواد حوزه‬ ‫کنترل عفونت در استرلیزاسیون در گفتگو با‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی در خصوص‬ ‫اهداف اصلی کنگره امسال به خبرنگار‬ ‫ماهنامه گفت‪ :‬در واقع هدف اصلی کنگره‬ ‫به هر طریق یکپارچه سازی و هماهنگی‬ ‫بین کلیه دستگاه ها و نهادهایی است که‬ ‫در حوزه کنترل عفونت استرلیزاسیون فعال‬ ‫هستند‪ ،‬واین یکپارچه سازی به منظور‬ ‫افرادی که ازمایشگاه ها را‬ ‫چه برای صدور پروانه فعالیت و چه‬ ‫برای بازدید های دوره ای ارزیابی‬ ‫می کنند‪ ،‬الزم است که در خصوص‬ ‫کلیه پارامترهای مرتبط با حوزه کنترل‬ ‫عفونت از جمله تهویه و تصفیه هوا‬ ‫و همچین مواد ضد عفونی کننده و‬ ‫دستگاه های شستشو‪ ،‬روش های‬ ‫شستشو و ضد عفونی اموزش ببینند و‬ ‫سختگیری های بیشتری در این باره‬ ‫اعمال شود تا الزامات رعایت شود‬ ‫کاهش عفونت های بیمارستانی‬ ‫انجام می شود‪،‬ناگفته نماند که‬ ‫به‬ ‫عفونت های بیمارستانی‬ ‫عفونت های اکتسابی ناشی از‬ ‫خدمات درمانی اطالق می شود‬ ‫و شعار کنگره ارز ملی برای ثبت‬ ‫و ارزیابی جامع عفونت های‬ ‫بیمارستانی و ارتقاءکیفیت تجهیزات‬ ‫و مواد حوزه کنترل عفونت استرلیزاسیون در‬ ‫جهت افزایش ایمنی بیماران وکارکنان است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به مهمترین محورهای امسال‬ ‫گفت‪ :‬کنگره امسال به ‪ ۲۱‬محور تنظیم شده‬ ‫است که از مهمترین بندهای این حوزه‪،‬‬ ‫اشنایی با مقررات بین المللی و بهداشت‬ ‫است‪ ،‬همچنین بیشتر بندهای این کنگره‬ ‫مربوط به حوزه ازمایشگاهی است‪.‬‬ ‫طهماسبی خاطرنشان کرد‪ :‬در واقع وقتی‬ ‫صحبت از نقش تجهیزات پزشکی در مواد‬ ‫حوزه پیشگیری و کنترل عفونت می شود‪،‬‬ ‫تجهیزاتی که در بخش ازمایشگاهی و‬ ‫حوزه های مختلف کشت میکروبی و در‬ ‫حوزه شناسایی عفونت ها فعالیت دارند‪،‬‬ ‫باید جزو تجهیزات پزشکی به شمارایند‪.‬‬ ‫مقوله هایی چون روش های اجرایی کاهش‬ ‫مقاومت میکروبی و یا بررسی میزان‬ ‫مقاومت دارویی مواردی هستند که ازمایشگاه‬ ‫می تواند نقش بسزایی در اجرای انها داشته‬ ‫باشد‪ ،‬در واقع کارشناسان و مسئوالن‬ ‫ازمایشگاه ها به عنوان اعضاء اصلی کمیته‬ ‫کنترل عفونت بیمارستان ها و مراکز درمانی‬ ‫هستند ونقش انها در کاهش عفونت های‬ ‫بیمارستانی بسیار حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫دبیر انجمن کنترل عفونت و دبیر‬ ‫کنگره بین المللی تجهیزات ومواد حوزه‬ ‫کنترل عفونت در استریلیزاسیون افزود‪ :‬از‬ ‫دیگر محورهای مهم استانداردهای کنترل‬ ‫عفونت در استریلیزاسیون در ازمایشگاه‪،‬‬ ‫تشخیص دهی و تحقیقات است که نقش‬ ‫ازمایشگاه ها در این باره غیر قابل انکاراست‪،‬‬ ‫بنابراین ازمایشگاه ها نیز چون سایر مراکز‪،‬‬ ‫حوزه کنترل‬ ‫میبایست استانداردهای‬ ‫عفونت را کامال رعایت کنند‪ .‬همانگونه‬ ‫که مشاهده می کنید‪ ،‬در بیشتر محورهای‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪11‬‬ ‫مهندس طهماسبی‪:‬‬ ‫اتوکالو هایی که در ازمایشگاه ها‬ ‫وجود دارد‪ ،‬نیاز به کنترل کیفی دارد‪،‬‬ ‫چرا که در غیر این صورت پروسه‬ ‫استریلیزاسیون به خوبی انجام نمی شود‪،‬‬ ‫لذا کلیه تجهیزات چه از نظر کنترل‬ ‫کیفی کالیبراسیون و چه از نظر استفاده‬ ‫از کنترلر ها و اندیکاتورهایی که نشان‬ ‫دهنده شستشو و استریل مناسب است‪،‬‬ ‫باید چک شوند‬ ‫کنگره امسال به نوعی ازمایشگاه ها نیز‬ ‫دخیل هستند و به همین خاطر امتیاز باز‬ ‫اموزی نیز برای کارشناسان و متخصصین‬ ‫حوزه ازمایشگاهی کشور در کنگره در نظر‬ ‫گرفته شده است‪.‬‬ ‫طهماسبی همچنین در خصوص حضور‬ ‫ازمایشگاهیان در کنگره امسال اظهارداشت‪:‬‬ ‫حوزه ازمایشگاه به دلیل تخصصی کار‬ ‫کردن در زمینه تجهیزات کنترل عفونت و‬ ‫استرلیزاسیون و مواد ضد عفونی کننده‪ ،‬نقش‬ ‫پررنگی در کنگره امسال ایفا کرده است‪.‬‬ ‫ازانجایی که عنوان کنگره‪ ،‬تجهیزات و مواد‬ ‫حوزه کنترل عفونت است و این تجهیزات‬ ‫در بیشتر بخش های بیمارستان ها ازجمله‬ ‫در حوزه دندان پزشکی و ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫مانند دستگاه های شستشو کننده‪ ،‬مواد‬ ‫ضد عفونی کننده‪ ،‬دستگاه های شناسایی‬ ‫میکروبی و کشت میکروبی وجود دارند‪،‬‬ ‫لذا شرکت های تامین کننده تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی مقاله های متعددی در این زمینه‬ ‫در کنگره امسال اراءه کرده اند‪.‬کمیته علمی‬ ‫کنگره نیز شامل بخش های ازمایشگاهی‬ ‫بوده و متخصصین ازمایشگاهی و‬ ‫میکروبیولوژیست ها هم در کمیته علمی‬ ‫کنگره حضور یافته و مقاالت متعددی‬ ‫در زمینه بررسی مقاومت های میکروبی‬ ‫و نقش ازمایشگاه در کمیته های کنترل‬ ‫عفونت های بیمارستان ها ارایه کردند‪.‬‬ ‫همچنین شرکت هایی که در حوزه‬ ‫تجهیزات و مواد حوزه کنترل عفونت و‬ ‫ازمایشگاه ها فعالند‪ ،‬نیز در بخش های‬ ‫جانبی نمایشگاه حضور یافتند‪.‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫وی در باره ارزیابی نقش ازمایشگاها در‬ ‫حوزه کنترل عفونت به ماهنامه تشخیص‬ ‫گفت‪ :‬همکاران ما در ازمایشگاه ها بسیار‬ ‫فعالند‪ ،‬ولی گاهی وقت ها شناسایی به موقع‬ ‫علت عفونت ها در بیمارستان ها بسیار حایز‬ ‫اهمیت است‪ .‬یکی از مهم ترین مشکالت در‬ ‫این باره‪ ،‬نبود امار دقیق از میزان عفونت های‬ ‫بیمارستانی است‪ ،‬زیرا به دلیل وجود سیاست‬ ‫های تشریحی در مورد بیمارستان هایی که‬ ‫گزارش بیشتری از امار عفونت ها را اعالم‬ ‫می کنند‪ ،‬هنوز امارهای ما با امارهای واقعی‬ ‫فاصله زیادی دارد‪ ،‬ازسوی دیگر بهترین‬ ‫بیمارستان های ما امار ‪ ۴‬درصدی عفونت‬ ‫را اعالم کرده اند‪ ،‬درصورتی که ما کامال‬ ‫اطالع داریم که در بیشتر مراکز درمانی‬ ‫و بیمارستان ها‪ ،‬امار عفونت های بیمارستانی‪،‬‬ ‫بیشتر از ‪ ۱۰‬درصد است و حتی گاهی در‬ ‫بخش های ویژه به بیش از ‪ ١٠‬یا ‪ ۱۵‬درصد‬ ‫می رسد‪ ،‬بنابراین نقش ازمایشگاه در ردیابی‬ ‫عفونت ها بسیار مهم است‪.‬‬ ‫ازسوی دیگر متاسفانه امروز متخصصین‬ ‫عفونی نگرانی خود را از میکروارگانیزم ها و‬ ‫انتی بیوتیک هایی که جواب نمی دهند‪ ،‬ابراز‬ ‫کرده اند و مشکل مقاومت انتی بیوتیکی کم کم‬ ‫به معضلی الینحل در سیستم سالمت دنیا تبدیل‬ ‫شده است‪.‬گاهی اوقات مشاهده می شود که‬ ‫بیماری به خاطر مشکل اپاندیس به بیمارستان‬ ‫مراجعه می کند‪ ،‬ولی به دلیل یک میکروارگانیزم‬ ‫مقاوم به انتی بیوتیک فوت می کند‪،‬بنابراین نقش‬ ‫ازمایشگاه که بتوانند خیلی سریع و با استفاده از‬ ‫تجهیزات پیشرفته‪ ،‬میکروارگانیزم هاراشناسایی‬ ‫کنند‪ ،‬بارزترمی شود‪.‬‬ ‫طهماسبی دربخش دیگری از این گفتگو‬ ‫با اشاره به وضعیت تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫از حیث دارا بودن استاندارد استریل و کنترل‬ ‫عفونت در ایران گفت‪ :‬اکثر نمونه هایی‬ ‫که در محیط ازمایشگاه مورد ازمایش‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬مستعد انتشار بسیاری از‬ ‫بیماری های عفونی است‪ ،‬لذا با در نظر‬ ‫گرفتن ایمنی پرسنل و کارکنان و جلوگیری‬ ‫از انتشار عفونت‪ ،‬ازمایشگاه ها ملزم هستند‬ ‫که کلیه نکات حفاظتی و ایمنی را رعایت‬ ‫کنند‪ .‬همچنین درخصوص استاندارهای‬ ‫اعتبار بخشی‪ ،‬اولویت بیمارستان ها ایمنی‬ ‫و حفاظت پرسنل و بیماران است‪ ،‬لذا مراکز‬ ‫موظفند تجهیزات مناسبی خریداری کنند‪.‬‬ ‫طیف این تجهیزات در حوزه کنترل عفونت‬ ‫بسیار گسترده است و از دستگاه های‬ ‫تهویه هوا گرفته تا سیستم های شوینده‪،‬‬ ‫ضد عفونی کننده و استریل کننده است‪.‬‬ ‫متاسفانه بیشتر ازمایشگاه ها حتی فاقد‬ ‫سیستم تهویه مناسب هستند‪ ،‬ازسوی دیگر‬ ‫تمام نمونه هایی که در ازمایشگاه ها مورد‬ ‫کشت و ازمایش قرار می گیرند‪ ،‬بایستی‬ ‫بعد از انجام ازمایش به صورت کامال‬ ‫ایمن امحا شوند تا پرسنل ومحیط زیست‬ ‫در معرض خطر واقع نباشند‪ .‬همچنین‬ ‫سیستم های شوینده و ضد عفونی کننده نیز‬ ‫باید تمام اتوماتیک باشند که متاسفانه بیشتر‬ ‫ازمایشگاه های کشور فاقد این سیستم های‬ ‫استاندارد شوینده و ضد عفونی کننده هستند‬ ‫و معموال این پروسه به صورت دستی انجام‬ ‫می شود که برای سالمت پرسنل و افراد‬ ‫بسیار مضراست‪ .‬بنابراین توصیه می شود از‬ ‫دستگاه های شوینده و ضد عفونی کننده‬ ‫استاندارد و همچنین مواد ضدعفونی کننده‬ ‫مناسب در ازمایشگاه ها استفاده شود‪.‬‬ ‫عضو هیات مدیره و دبیر انجمن کنترل‬ ‫عفونت خاطرنشان ساخت‪ :‬اتوکالو هایی که‬ ‫در ازمایشگاه ها وجود دارد‪ ،‬نیاز به کنترل‬ ‫کیفی دارند‪ ،‬چرا که در غیر این صورت پروسه‬ ‫استریلیزاسیون به خوبی انجام نمی شود‪،‬‬ ‫لذا کلیه تجهیزات چه از نظر کنترل کیفی‬ ‫کالیبراسیون و چه از نظر استفاده از کنترلر ها‬ ‫و اندیکاتورهایی که نشان دهنده شستشو و‬ ‫استریل مناسب است‪ ،‬باید چک شود‪.‬‬ ‫با این وجود یکی از عمده ترین دالیل‬ ‫نقاط ضعف در وضعیت تجهیزات پزشکی‬ ‫ازمایشگاه ها‪ ،‬عدم تخصص کافی افرادی‬ ‫است که ارزیابی دوره ای تجهیزات را برای‬ ‫این مراکز انجام می دهند‪ .‬از دیدگاه مهندس‬ ‫طهماسبی‪ ،‬افرادی که ازمایشگاه ها را چه‬ ‫برای صدور پروانه فعالیت و چه برای‬ ‫بازدید های دوره ای ارزیابی می کنند‪،‬‬ ‫الزم است که در خصوص کلیه پارامترهای‬ ‫مرتبط با حوزه کنترل عفونت از جمله تهویه‬ ‫و تسویه هوا و همچین مواد ضد عفونی‬ ‫کننده و دستگاه های شستشو‪ ،‬روش های‬ ‫شستشو و ضد عفونی اموزش ببینند و‬ ‫سختگیری های بیشتری در این باره اعمال‬ ‫شود تا الزامات رعایت شود‪ .‬همچنین‬ ‫به این دلیل که اکثر نمونه های عفونی از‬ ‫بخش های مختلف عفونی بیمارستان به‬ ‫ازمایشگاه برده شده و مورد ازمایش قرار‬ ‫می گیرد‪ ،‬بنابراین رعایت نکات ایمنی در‬ ‫ازمایشگاه از اهمیت ویژه ای برخوردار‬ ‫است و می طلبد که در این زمینه عالوه بر‬ ‫رعایت دقیق استاندارد ها ‪ ،‬اموزش صحیح‬ ‫و اصولی نیز به پرسنل داده شود‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد ‪ :‬انجمن علوم ازمایشگاهی‬ ‫و متخصصین ازمایشگاهی در این باره نقش‬ ‫ویژه ای دارند‪ .‬البته ما در انجمن صنفی کنترل‬ ‫عفونت هم فعالیت هایی را در کمیته های‬ ‫ویژه ای شروع کرده ایم و کمیته های‬ ‫تخصصی دراین باره تشکیل شده است تا‬ ‫نظارت و همفکری بیشتری با کمیته های‬ ‫کنترل عفونت بیمارستان ها داشته باشند و‬ ‫کمیته های کنترل عفونت مراکز درمانی نیز‬ ‫قطعا بایستی با تقویت بخش ازمایشگاهی‬ ‫خود‪ ،‬نقش ازمایشگاه ها را در این زمینه‬ ‫پررنگ تر کنند و روشن است که تهیه‬ ‫تجهیزات مناسبتر برای ازمایشگاه ها‪ ،‬اولین‬ ‫گام در این زمینه است وتمام این اقدامات‬ ‫زمانی اثر بخش تر می شود که دیدگاه های‬ ‫خود ازمایشگاه ها در خصوص پارامترهای‬ ‫مرتبط با کنترل عفونت ارتقا پیدا کند‪.‬‬ ‫وی با اشاره به دستاوردهای کنگره‬ ‫امسال اظهارداشت‪ :‬با توجه به گسترده گی‬ ‫اکثر نمونه هایی که در محیط‬ ‫ازمایشگاه مورد ازمایش قرار می گیرد‪،‬‬ ‫مستعد انتشار بسیاری از بیماری های‬ ‫عفونی است‪ ،‬لذا با در نظر گرفتن ایمنی‬ ‫پرسنل و کارکنان و جلوگیری از انتشار‬ ‫عفونت‪ ،‬ازمایشگاه ها ملزم هستند که کلیه‬ ‫نکات حفاظتی و ایمنی را رعایت کنند‬ ‫و تنوع مسایل کنگره امسال‪ ،‬ما پانل هایی‬ ‫تخصصی رانیز در کنگره امسال برگزار‬ ‫کردیم و مهمان های ویژه ای از‬ ‫سازمان های بین المللی مثل سازمان جهانی‬ ‫استریل و کشورهایی از جمله بلژیک و‬ ‫کشورهای اروپایی مهمان های ویژه دیگری‬ ‫هم حضور داشتند که در این پانل ها در‬ ‫مورد اخرین دستاوردهایی که در کشورهای‬ ‫پیشرفته اتفاق افتاده‪ ،‬به بحث و بررسی‬ ‫و تبادل نظر پرداختند‪ .‬با توجه به نقش‬ ‫ویژه ای که تاسیسات‪ ،‬تهویه و طراحی‬ ‫فضاها در بخش های مختلف بیمارستانی‬ ‫در حوزه کنترل عفونت می توانند ایفا‬ ‫کنند‪ ،‬پانل های تخصصی در زمینه طراحی‬ ‫تاسسیات و تعبیه بخشهای پر خطر از جمله‬ ‫ازمایشگاه و مواد ضد عفونی کننده در‬ ‫بخش های ازمایشگاهی برگزارشد‪.‬‬ ‫همچین پانلی تخصصی در حوزه‬ ‫اعتبار بخشی با حضور مدیران کل و‬ ‫روسای ادارات وزارت بهداشت برگزارشد‬ ‫و باالخره در حوزه بهداشت محیط پانل‬ ‫نیز تخصصی در کناراین کنگره برگزارشد‪.‬‬ ‫بیش از دویست و پنجاه مقاله به دبیر خانه‬ ‫کنگره ارسال شد که در مراحل داوری از‬ ‫این مقاالت شصت مقاله به صورت پوستر‬ ‫پذیرفته شد و حدود سی مقاله در کنگره به‬ ‫صورت سخنرانی ارائه شد‪.‬‬ ‫به گفته طهماسبی‪ ،‬این کنگره در سه سالن‬ ‫برگزار شد که در سالن هزار نفری سخنرانی‬ ‫اصلی برگزارشد و همزمان با سالن اصلی در دو‬ ‫سالن سیصد نفری جانبی‪ ،‬کارگاهای مختلف‬ ‫توسط بخش های علمی وزارت بهداشت و‬ ‫همکاران علمی در مرکز تحقیقاتی و دانشگاهی‬ ‫برگزار شد‪ .‬وی افزود‪ :‬همچنین بیش از شصت‬ ‫شرکت تهیه کننده تجهیزات ومواد حوزه کنترل‬ ‫عفونت و استریلیزاسیون در نمایشگاه جنبی‬ ‫کنگره حضور یافته و اخرین دستاوردهای‬ ‫خود را به حاضران نمایشگاه عرضه کردند‪.‬‬ ‫بیش از دو هزار نفر از متخصصین و مدیران‬ ‫حوزه سالمت و اعضای کمیته های کنترل‬ ‫عفونت بیمارستان ها و ازمایشگاه ها نیز در‬ ‫کنگره ثبت نام کردند‪،‬ناگفته نماند که این‬ ‫کنگره امتیاز بازاموزی برای کلیه رشته های‬ ‫حوزه کنترل عفونت در بر داشت ودر نهایت‬ ‫امیدواریم که بتوانیم قدم های موثری در زمینه‬ ‫کاهش عفونت های بیمارستانی کشور برداریم‪.‬‬ ‫مهندس طهماسبی در پایان این گفتگو‪،‬‬ ‫با اشاره به نقش خطیر رسانه ها در حوزه‬ ‫سالمت اظهارداشت‪ :‬نقش رسانه ها‬ ‫به خصوص ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫در اطالع رسانی حوزه کنترل عفونت بسیار‬ ‫مفید است‪ ،‬اگر بتوان با این اطالع رسانی از‬ ‫مرگ های ناشی از عفونت های بیمارستانی‬ ‫جلوگیری کرد‪ ،‬خداوند برکت را در زندگی‬ ‫همه ما جاری و ساری می کند‪ .‬درهر‬ ‫صورت نشریه شما نیز در خصوص این‬ ‫موضوع حرکت بسیار مفید و فعالی را اغاز‬ ‫کرده است‪ ،‬به خصوص باید در رابطه با‬ ‫نقش ازمایشگاه ها در استریلیزاسیون و‬ ‫کنترل عفونت اطالع رسانی های بیشتری‬ ‫انجام دهد‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪13‬‬ ‫گزارش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫اشنایی با‬ ‫اداره امور ازمایشگاه های‬ ‫همدان‬ ‫رییس اداره امورازمایشگاه های همدان‪:‬‬ ‫ازمایشگاه ها نقش دیده بانی‬ ‫در سالمت جامعه را دارند‬ ‫استان همدان با مساحتی بیش از ‪ 19‬هزار کیلومتر متر مربع در غرب ایران قرار گرفته است‪ .‬استان همدان از شمال به زنجان‪ ،‬از جنوب به لرستان‪،‬‬ ‫از شرق به استان مرکزی و از غرب به کرمانشاه و بخشی از استان کردستان محدود می شود‪ .‬همدان منطقه ای کوهستانی است و کوه الوند‬ ‫با ‪ 3‬هزار ‪ 574‬متر ارتفاع از مهم ترین ارتفاعات این منطقه به حساب می اید‪.‬‬ ‫رسالت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان همدان تامین و ارائه خدمات ستادی و تخصصی مربوط به امور درمان‬ ‫و بازتوانی در راستای حفظ و ارتقای سالمت جامعه به کلیه مراکز وموسسات درمانی سطح استان و سازمان ها و ارگان های ذیربط در امر سالمت جامعه‬ ‫در پهنای جغرافیایی استان همدان است‪ .‬این امر بابهره گیری از منابع انسانی متخصص وفن اوری نوین و متناسب با ویژگی های اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و فرهنگی منطقه ای و ملی وطب بومی‪ ،‬همچنین رعایت اصول توسعه پایدار‪ ،‬جامعه نگر و فراگیر در امر ارائه خدمات و در دسترس بودن خدمات برای‬ ‫همگان و نیز با عنایت به اصول عدالت اجتماعی‪،‬کارایی و اثربخشی بهبود کیفیت و کمیت‪ ،‬مقبولیت خدمات از سوی ارائه دهندگان و گیرندگان خدمات و‬ ‫بادر نظر گرفتن ارزش های انسانی واسالمی محقق می شود‪.‬‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت و اداره امورازمایشگاه های‬ ‫استان زیر مجموعه معاونت درمان این دانشگاه است که‬ ‫ابراهیم دانشیار کارشناس ارشد علوم ازمایشگاهی مسئول این‬ ‫مراکز است‪ .‬وی درگفتکو با ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫در خصوص این واحد و فعالیت هایش گفت‪ :‬به جرات‬ ‫می توان گفت که اساسی ترین تحول در زمینه بهداشت و‬ ‫درمان کشورمان در سال های اخیر‪ ،‬مبحث کنترل کیفی و‬ ‫استاندارد سازی ازمایشگاه ها است‪ .‬استاندارد سازی و کنترل‬ ‫کیفی‪ ،‬ابزاری است که به ما نشان می دهد در کدام مرحله و‬ ‫در کدام نقطه دچار اشتباه هستیم و با در دست داشتن ابزار‬ ‫بسیاری‪ ،‬نتایج حاصله را با نتایج واقعی تطبیق می کند‪.‬‬ ‫دانشیار در ادامه افزود‪ :‬هر چند که مبحث کنترل کیفی‬ ‫ازمایشگاه بسیار دیر در ایران پا گرفت‪ ،‬اما تاکنون نتایج‬ ‫ارزیابی نشان می دهد که ازمایشگاه های کشور حرکت خود‬ ‫را به سوی استاندارد سازی اغاز کرده اند و استاندارد خود را‬ ‫در اینده نزدیک به حد مطلوب خواهند رساند و این موضوع‬ ‫سبب خواهد شده تا ازمایشگاه ها در انجام رسالت تشخیص‬ ‫و درمان اهمیت و جایگاه خود را حفظ کنند‪ .‬به طوریکه‬ ‫با اطمینان می توان گفت در صورت استانداردسازی مراکز‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬خطاهای کاری که به صورت موردی مشاهده‬ ‫می شود‪ ،‬در حد مطلوب حذف خواهد شد‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬خوشبختانه با توجه به پیشرفت وسایل و‬ ‫ابزارهای ارتباطی و راه های دسترسی متنوع به منابع علمی‬ ‫روز دنیا‪ ،‬در بحث اموزش و دانش علوم ازمایشگاهی کشور‬ ‫و به روز شدن انها‪ ،‬مشکلی وجود ندارد‪ .‬ما درحال حاضر‬ ‫نیازمند نوعی بازنگری در اموزش دانشگاهی رشته های‬ ‫مختلف علوم ازمایشگاهی با توجه به نیازهای روز این علم‬ ‫و پیشرفت حاصل شده در ان هستیم‪.‬‬ ‫رییس اداره امورازمایشگاه ها خاطرنشان ساخت‪ :‬امروزه‬ ‫نقش و جایگاه ازمایشگاه نه تنها به عنوان مرکزی جهت‬ ‫تشخیص بیماری ها‪ ،‬بلکه محلی جهت دیده بانی از سالمت‬ ‫جامعه به شمار می رود و به عنوان یکی از حساس ترین‬ ‫نقاط درمانی‪ ،‬نقش به سزایی را در تشخیص بیماری و درمان‬ ‫ان به عهده دارد‪ .‬به پزشکان محترم کمک می کند که با‬ ‫تفسیر نتایج حاصل از ازمایشات بیمار‪ ،‬به تشخیص نهایی و‬ ‫درمان قطعی نزدیک و نزدیک تر شوند‪ .‬علوم ازمایشگاهی‬ ‫یکی از رشته های گروه علوم پزشکی است که ارتباط‬ ‫تنگاتنگی با سایر رشته های پزشکی دارد‪ .‬هدف اصلی‬ ‫این شاخه از علم‪ ،‬کمک به تشخیص پزشکی با استفاده‬ ‫از تست های ازمایشگاهی‪ ،‬پایش درمان‪ ،‬تایید یا رد‬ ‫تشخیص های احتمالی است‪.‬‏ در حرفه پزشکی‪ ،‬قضاوت‬ ‫و تشخیص مقدم بر درمان است و پزشک پس از معاینه و‬ ‫انطباق تشخیص های بالینی با ازمایش و سایر روش های‬ ‫تشخیصی‪ ،‬به تشخیص نهایی می رسد‪ .‬به عبارتی ما اگر‬ ‫حرفه پزشکی یا همان نظام سالمت را یک سیستم منسجم‬ ‫بدانیم‪ ،‬این سیستم از اجزای مختلفی تشکیل شده است‬ ‫که پیراپزشکی جزیی از سیستم و نظام تشخیص و درمان‬ ‫است که اگر وجود نداشته باشد یا دچار مشکل و اختالل‬ ‫باشد‪ ،‬کل سیستم سالمت را دچار مشکل خواهد کرد‪.‬‬ ‫دانشیار در ادامه افزود‪ :‬روند انجام ازمایش که با‬ ‫یک درخواست کتبی در قالب نسخه پزشک اغاز می‬ ‫شود شامل مراحل بسیاری است‪ .‬از نسخه خوانی و‬ ‫نمونه گیری منشی ازمایشگاه گرفته تا انجام و پرینت‬ ‫ازمایش؛ حال اگر در هرکدام از مراحل نقصی صورت‬ ‫بگیرد‪ ،‬نتایج خروجی به عنوان گزارش ازمایش دچار‬ ‫خلل خواهد بود‪ .‬در حال حاضر به دلیل پیشرفت و ارتقا‬ ‫رشته علوم ازمایشگاهی‪ ،‬تقریبا غالب ازمایش های این‬ ‫رشته‪ ،‬به وسیله تجهیزات و دستگاه ها صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫همان طور که می دانیم در گذشته تشخیص‪ ،‬بیشتر به‬ ‫روش دستی صورت می گرفت ولی هم اکنون دستگاه های‬ ‫مدرن و پیشرفته که هر کدام دارای کاربردهای مختلف‬ ‫و برنامه ها و قابلیت های گوناگون است‪ ،‬در خدمت‬ ‫این رشته درامده اند و رشته علوم ازمایشگاهی را کام ً‬ ‫ال‬ ‫وابسته به تجهیزات پزشکی کرده است‪ .‬امروز در فیلدهای‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬بیشتر به این موضوع اندیشیده می شود که‬ ‫از چه دستگاهی با چه حساسیت و قابلیتی و با چه میزان‬ ‫اعتماد‪ ،‬می توان استفاده کرد تا با ارایه نتایج دقیق تر‪ ،‬اعتماد‬ ‫پزشک و بیمار به طور کامل جلب شود‪ .‬این اعتماد ممکن‬ ‫نیست مگر با اعتقاد و اطمینان براستفاده از تجارب علمی‬ ‫و ارزنده همکاران و مسئوالن فنی ازمایشگاه های استان و‬ ‫نظارت مستمر و دلسوزانه در راستای استقرار کنترل کیفی‬ ‫و استاندارد سازی ازمایشگاه ها‪ .‬به امید روزی که تمام‬ ‫ازمایشگاه های استان اعم از خصوصی و دولتی با ایفای‬ ‫نقش و رسالت خود‪ ،‬این مهم را نیز به سر انجام برسانند‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪15‬‬ ‫در ادامه سواالتی را با وی درمیان گذاشتیم که می خوانیم‪:‬‬ ‫‪ ‬در اغاز‪ ،‬خواهشمند است درباره ی کار ویژه ی اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها توضیح دهید؟‬ ‫این واحد در امر پایش و نظارت و کنترل کیفی‬ ‫ازمایشگاه های تشخیص طبی مراکز تابعه فعالیت می کند و‬ ‫هدف از انجام این فعالیت ها فراهم کردن بستری جهت ارائه‬ ‫خدمات ازمایشگاهی مطابق استانداردها و نیز مطرح کردن‬ ‫جایگاه ازمایشگاه های مراکز بهداشتی – درمانی در نظام‬ ‫سالمت کشور است‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر کارکنان دارید و وظایف هر بخش چیست؟‬ ‫تعدادکارکنان این اداره ‪ 6‬نفرایست‪.‬‬ ‫الف – رئیس اداره امور ازمایشگاه ها‪ :‬برنامه ریزی و انجام‬ ‫بازدیدهای مستمر و کارشناسی ازمایشگاه ها ازنظر دارا بودن‬ ‫شرایط استاندارد و رعایت اصول فنی و تخصصی – تعداد‬ ‫کارکنان – دارا بودن فضا و تطبیق موازین علمی و قانونی و‬ ‫خط مشی الزم و ابالغ شده به ازمایشگاه ها‬ ‫ ‪‬نظارت بر امور ازمایشگاه های بیمارستان ها‪،‬‬ ‫درمانگاه ها و ازمایشگاه های بخش خصوصی و دولتی‬ ‫ ‪‬بررسی و رسیدگی به شکایات طرح شده از طرف‬ ‫بیماران – پزشکان – موسسات دولتی و خصوصی‪ -‬کارکنان‬ ‫فنی‪ -‬مسئولین فنی ازنظر رعایت ضوابط و ائین نامه و‬ ‫تعرفه های قانونی در ازمایشگاه های دولتی و خصوصی‬ ‫ ‪‬برگزاری کمیسیون ماده ‪ 20‬اداره امور ازمایشگاه ها‬ ‫ ‪‬براورد نیرو و توزیع نیروهای طرحی و تعیین‬ ‫محل خدمت ان ها در ازمایشگاه های تابعه‬ ‫ ‪‬ممیزی از مراکز ازمایشگاهی تحت پوشش طبق‬ ‫چک لیست مربوطه و تحلیل نتایج و ارائه گزارش مستند ان‬ ‫به معاونت درمان‬ ‫ ‪‬ممیزی از ازمایشگاه های دخیل در برنامه نظام‬ ‫تحول سالمت طبق چک لیست مربوطه‬ ‫ ‪‬صدور و تمدید پروانه مسئولین فنی ازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشش‬ ‫ ‪‬صدور و تمدید پروانه تاسیس ازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشش‬ ‫ ‪‬ممیزی شرکت های توزیع کننده کیت‪ ،‬مواد و‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫ ‪‬کنترل‪ ،‬بررسی و تایید فاکتورهای خرید‬ ‫ازمایشگاه های دولتی بیمارستانی‬ ‫ ‪‬انجام امور مربوط به کمیسیون ماده ‪20‬‬ ‫ازمایشگاه ها‬ ‫ ‪‬انجام نظارت های الزم و ارائه مشاوره در‬ ‫راستای فعال سازی ازمایشگاه های دولتی و خصوصی‬ ‫ ‪‬پاسخگویی به مسائل و مشکالت جاری‬ ‫پرسنلی واداری ازمایشگاه ها به صورت تلفنی و حضوری‬ ‫ ‪‬پاسخگویی به سواالت علمی کارکنان‬ ‫ازمایشگاه ها درزمینه استانداردسازی و کنترل کیفی‬ ‫به صورت تلفنی و حضوری‬ ‫ ‪‬بررسی شکایات رسیده در حوزه ازمایشگاه های‬ ‫دانشگاهی و خصوصی‬ ‫ ‪‬مشارکت و همکاری با تیم اعتباربخشی‬ ‫بیمارستان ها در امور مربوط به ازمایشگاه ها و بانک خون‬ ‫ ‪‬انجام نیازسنجی اموزشی و تهیه تقویم اموزشی‬ ‫جهت کلیه کارکنان ازمایشگاه های استان‬ ‫ ‪‬برنامه ریزی اموزشی جهت اموزش های ضمن‬ ‫خدمت و دوره های بازاموزی کارکنان ازمایشگاه ها‪،‬‬ ‫مسئولین فنی ‪...‬‬ ‫ ‪‬برگزاری دوره های اموزشی الکترونیک –‬ ‫نیمه خصوصی و حضوری با هماهنگی واحد اموزش‬ ‫دانشگاه‬ ‫ ‪‬برگزاری کارگاه های عملی انتقال خون با‬ ‫هماهنگی سازمان انتقال خون استان‬ ‫ ‪‬مشارکت و همکاری با ازمایشگاه مرجع‬ ‫سالمت در امور مربوط به ازمایشگاه‬ ‫ ‪‬صدور گواهی اموزشی و گواهی تدریس‬ ‫ ‪‬تهیه بسته های اموزش در راستای توانمندسازی‬ ‫کارکنان ازمایشگاه ها‬ ‫ ‪‬انعکاس بخشنامه ها‪ ،‬دستورالعمل های اموزشی‪،‬‬ ‫جزوات و ‪ CD‬ها به ازمایشگاه های تابعه‬ ‫ ‪‬انجام سایر فعالیت های مرتبط با پروانه های‬ ‫ازمایشگاهی مانند ابطال‪ ،‬جابجایی و ‪...‬‬ ‫ ‪‬صدور موافقت اصولی‬ ‫ ‪‬بررسی نقشه و پالن های پیشنهادی ازمایشگاه ها‬ ‫ ‪‬بازدید اولیه و نهایی از ازمایشگاه های در حال‬ ‫تاسیس‬ ‫ ‪‬پاسخگویی به ارباب رجوع‬ ‫ ‪‬ممیزی از بخش بانک خون مراکز‬ ‫درمانی با همکاری سازمان انتقال خون استان‬ ‫ ‪‬همکاری و مشاوره در جهت خریدهای‬ ‫اقالم ازمایشگاهی‬ ‫ ‪‬انجام امور مربوط به سامانه صدور‬ ‫پروانه ها و مدیریت اطالعات موسسات پزشکی‬ ‫ ‪‬همکاری با ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫در خصوص استفاده و تکمیل اطالعات وبگاه‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت وزارت متبوع‬ ‫ ‪‬ممیزی ازمایشگاه های تحت پوشش ازنظر‬ ‫غربالگری سندرم داون طبق چک لیست مربوطه‬ ‫ ‪‬ارائه گزارش عملکرد ‪ 6‬ماهه و یک ساله‬ ‫ ‪‬جمع اوری اطالعات و داده های ازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشش ارائه گزارش در صورت لزوم در ازمایشگاه‬ ‫مرجع سالمت‬ ‫ ‪‬انجام سایر امور محوله طبق نظر مافوق (اخر)‬ ‫‪ ‬از فعالیت های علمی این اداره برایمان بگویید؟‬ ‫•تدوین برنامه اموزشی بر اساس نیازسنجی اموزشی‬ ‫ ‬ ‫کارکنان ازمایشگاه های مراکز تابعه و برگزاری دوره های‬ ‫بازاموزی و کنفرانس های علمی‪ ،‬صدور گواهی نامه های‬ ‫اموزشی در جهت بهبود ارتقاء کیفی و بنیه ی علمی و عملی‬ ‫ازمایشگاه های تابعه‬ ‫•تشکیل کالس های کنترل کیفی تئوری و عملی‬ ‫ ‬ ‫به صورت گروهی در کارگاه ها و یا به صورت جلسه ای در‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ها‬ ‫•ساخت و تحویل مواد کنترل کیفی در بخش های‬ ‫ ‬ ‫مختلف ازمایشگاه‬ ‫•راهنمایی و اموزش الزم برای استفاده حداکثر از‬ ‫ ‬ ‫امکانات کنترل کیفیت داخل و خارج ازمایشگاهی در جهت‬ ‫مطلوب کردن هر چه بیشتر نتایج ازمایشگاه ها‬ ‫•برگزاری کارگاه های عملی انتقال خون با هماهنگی‬ ‫ ‬ ‫سازمان انتقال خون استان‬ ‫‪‬‬ ‫نحوه نظارت بر مدیریت نگهداشت تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه صورت است؟‬ ‫مراقبت و نگهداری از دستگاه ها و تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫ازجمله دستورالعمل هایی است که به منظور انجام معتبر‬ ‫و دقیق ازمایش ها جزو الزامات ضروری هریک از‬ ‫ازمایشگاه های بالینی است و نیاز به تعامل صحیح و‬ ‫منسجم کاربران با این دستگاه ها دارد‪ .‬انجام و اجرای‬ ‫برنامه مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی شامل نظارت بر‬ ‫انتخاب‪ ،‬خرید‪ ،‬نگهداری‪ ،‬پایش ارزشیابی‪ ،‬پیگیری و حتی‬ ‫ساخت‪ ،‬طراحی و تولید ان ها است‪.‬‬ ‫ازانجایی که بعضی از خطاهای مربوط به دستگاه های‬ ‫ازمایشگاهی مربوط به کاربران این دستگاه هاست‪ ،‬الزم‬ ‫است کارکنان ازمایشگاهی با دریافت اموزش های الزم‬ ‫صالحیت و شایستگی خود را افزایش دهند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی و‬ ‫کالیبراسیون در مورد تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫چگونه اجرا می شود؟‬ ‫روش های اجرایی کنترل کیفی و کالیبراسیون‬ ‫به صورت های زیر انجام می شود‪:‬‬ ‫الف)ادواری‪ :‬کالیبره کردن تجهیزات بر اساس‬ ‫دوره زمانی معین صورت گرفته و ثبت سوابق ان در‬ ‫فرم سوابق کالیبراسیون وارد می شود‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫که دوره های مشخصی دستگاه ها تست شده و روی‬ ‫ان برچسب مخصوصی که شامل تاریخ کالیبره‪ ،‬تاریخ‬ ‫انقضای کالیبراسیون و کد کالیبراسیون بوده و ممهور به‬ ‫مهر ازمایشگاه کالیبراسیون است‪ ،‬زده می شود‪.‬‬ ‫ب)اتفاقی‪ :‬تجدید کالیبراسیون تجهیزات پیش از موعد‬ ‫مقرر تعیین شده برچسب کالیبراسیون و همچنین پس از‬ ‫انجام تعمیرات اتفاقی و ‪ ...‬صورت می گیرد‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪ ‬تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با مدیریت بودجه‬ ‫دانشگاه چگونه است؟‬ ‫معموال کم ترین بودجه به اداره امور ازمایشگاه ها تعلق می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬چه چالش هایی برای انجام منسجم و قدرتمند‬ ‫فرایندهای مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه وجود‬ ‫دارد و راهکارهای پیشنهادی چیست؟‬ ‫ِ‬ ‫تاییدی معتبر‪ :‬راهکارش خرید‬ ‫ به کارگیری تجهیزات بدون‬‫از شرکت های مورد تایید ازمایشگاه مرجع سالمت است‪.‬‬ ‫ عدم انجام به موقع کالیبراسیون و کنترل کیفی‪ :‬راهکارش‬‫وجود برنامه زمان بندی شده منظم است‪.‬‬ ‫ عدم حفظ سوابق ارزیابی صحت عملکرد تجهیزات پس‬‫از سرویس یا تعمیر‪ :‬راهکارش رعایت اصول مستندسازی‬ ‫در ازمایشگاه است‪.‬‬ ‫ استفاده از تجهیزات فرسوده (خصوص ًا در بخش های‬‫دولتی)‪ :‬راهکارش تخصیص بودجه به مراکز دولتی است‪.‬‬ ‫ خروج تجهیزات پزشکی از حوزه نظارتی ازمایشگاه‬‫مرجع سالمت‪ :‬راهکارش برگشت تجهیزات به حوزه‬ ‫نظارتی ازمایشگاه مرجع سالمت است‪.‬‬ ‫‪ ‬استان شما دارای چه تعداد ازمایشگاه است و پراکندگی‬ ‫ان در شهرها و روستاهای استان به چه نحوی است؟‬ ‫•کل ازمایشگاه های استان‪84 :‬‬ ‫ ‬ ‫•پراکندگی در شهرهای بزرگ تر بیشتر از مناطق‬ ‫ ‬ ‫روستایی است‪.‬‬ ‫لطف ًا در خصوص تعداد اقالم ازمایشگاهی‬ ‫‪‬‬ ‫و تجهیزاتی که در استان شما در حال کار است‬ ‫توضیحاتی بدهید؟‬ ‫تعداد زیادی اقالم ازمایشگاهی و تجهیزات در‬ ‫ازمایشگاه های استان مورداستفاده قرار می گیرد که در ان‬ ‫تاییدیه های معتبر هستند که به لحاظ تنوع امار دقیقی‬ ‫نمی توان داد‪.‬‬ ‫با توجه به تعداد تست های استان که ‪ 1775718‬تست‬ ‫است‪ ،‬اقالم مصرفی به تعداد این موارد موجود است‪.‬‬ ‫در ضمن تنوع تست ها عبارت است از تمام ازمایش ها‬ ‫هورمون شناسی‪ ،‬بیوشیمی سرولوژی‪ ،‬بیو شیمی ادرار‪،‬‬ ‫هماتولوژی و تست های مربوط به ‪ PCR‬و غیره و ‪...‬‬ ‫‪ ‬ایا کمبود و ضعفی در ازمایشگاه های استان درزمینه‬ ‫اقالم و تجهیزات وجود دارد؟ چه دستگاه ها و اقالمی؟‬ ‫‪1‬درزمینه اقالم ازمایشگاهی کمبود درزمینه‬ ‫‪.1‬‬ ‫انتی ژن های شرکت انستیتو وجود دارد‪.‬‬ ‫‪2‬درزمینه ی تجهیزات کمبود دستگاه های پیشرفته‬ ‫‪.2‬‬ ‫به ویژه در مراکز دولتی وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬وضعیت و امکانات ازمایشگاهی و تجهیزات ان در‬ ‫روستاها و شهرهای دور و نزدیک استان به چه صورت‬ ‫است؟ و استان از جهت تامین کدام امکانات تجهیزاتی‬ ‫با مشکل مواجه است؟‬ ‫•نسبت ًا مطلوب است‪.‬‬ ‫ ‬ ‫•مراکز دولتی استان ازنظر تامین تجهیزات‬ ‫ ‬ ‫پیشرفته اتوماتیک با مشکل مواجه است‪.‬‬ ‫همایش‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫در ششمین همایش زیبایی انجمن دندانپزشکان عمومی ایران عنوان شد‪:‬‬ ‫ضرورت تاسیس انجمن‬ ‫دندانپزشکی زیبایی‬ ‫ششمین همایش زیبایی انجمن‬ ‫دندانپزشکان عمومی ایران ‪ 25‬تا‬ ‫‪27‬مردادماه‪ ،‬در هتل المپیک به طور همزمان‬ ‫در ‪ ۲‬سالن برگزار شد‪ ۲۴ .‬پنل اموزشی و ‪۳‬‬ ‫کالس هم زمان در ارتباط با همایش زیبایی‬ ‫از برنامه های جانبی این همایش بود‪.‬‬ ‫به گفته دبیر علمی ششمین همایش‬ ‫زیبایی انجمن دندانپزشکان عمومی ایران‪،‬‬ ‫نگاه نو به دندانپزشکی زیبایی اخالق مدار‬ ‫تم اصلی این همایش است که سعی می کند‬ ‫با امیختن معلومات روز با تکنولوژیک و‬ ‫درمان های کم تهاجمی راهی را برای درمان‬ ‫بهتر بیماران پیشنهاد دهد‪.‬‬ ‫دکتر لیال صدقی دبیر علمی و اجرایی‬ ‫ششمین همایش زیبایی انجمن دندانپزشکان‬ ‫عمومی ایران در همایش زیبایی انجمن‬ ‫دندانپزشکان عمومی ایران اظهارداشت‪ :‬در‬ ‫سال های اخیرتمایل بیماران برای انجام‬ ‫درمان های زیبایی مانند کامپوزیت ونیر‪،‬‬ ‫المینیت پرسلن و اصالح طرح لبخند‬ ‫مشکالت بسیار زیاد شده و همین موضوع‬ ‫هزینه درمانی زیادی را برای جامعه ما‬ ‫دربردارد‪ .‬لذا انجمن دندانپزشکان عمومی‬ ‫ایران تصمیم گرفت تا علت شکست های‬ ‫درمان های زیبایی را طی همایشی طراحی‬ ‫کرده و برای حل انها چاره اندیشی کند‪.‬‬ ‫وی هچنین در خصوص سوالی مربوط به‬ ‫ارتودنسی گفت‪ :‬اگر بهم ریختگی دندان ها‬ ‫از حدی بیشتر باشد درمان ارتودنسی الزم‬ ‫است‪ .‬در خصوص المینت پرسلن ونیر نیز‬ ‫باید اذعان کنم که المینت یک پوسته نازک‬ ‫سرامیکی با ضخامت کمتر از یک میلی متر‬ ‫است از مواد مختلفی می تواند ساخته شود‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که المینیت برای اصالح‬ ‫طرح لبخند‪ ،‬تغییر رنگ دندان و اصالح به هم‬ ‫ریختگی دندان ها انجام می شود‪.‬‬ ‫صدقی در خصوص معایب و مزایای‬ ‫لمینت به خبرنگار ما گفت‪ :‬اگر کلیه مراحل‬ ‫درمان صحیح باشد و دندان های بیمار تراش‬ ‫زیادی الزم نداشته باشد و خود بیمار نیز بعدا‬ ‫بتواند بهداشت دهان و دندان را به خوبی‬ ‫رعایت کند‪ ،‬مشکالت خاصی برای بیمار‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬با این وجود باید به این نکته‬ ‫توجه داشت که به مرور زمان امکان تغییر‬ ‫رنگ کامپوزیت ها بیشتر خواهد شدکه این‬ ‫اشکال در افراد سیگاری و کسایی که دندان‬ ‫قروچه می کنند بیشتد صورت می گیرد‪.‬‬ ‫عالوه بر این در صورتی که حجم مواد زیر‬ ‫لثه زیاد باشد باعث التهاب لثه خواهد شد‬ ‫وبه مرور زمان التهاب لثه و پوسیدگی در‬ ‫دندان های بیمار ایجاد می شود‪.‬‬ ‫در ارتباط با تغییر خط لبخند‪ ،‬گفت‪ :‬لبخند‬ ‫زیبا حق هر انسانی است ولی انتخاب راه‬ ‫درمانی صحیح و روش درمان درست در‬ ‫پایداری درمان و کاهش مشکالت بیمار‬ ‫نقش به سزایی دارد‪.‬‬ ‫دبیر علمی و اجرایی ششمین همایش‬ ‫زیبایی انجمن دندانپزشکان عمومی ایران‬ ‫اظهارکرد‪ :‬امروز در جامعه ما عالقه به‬ ‫لبخندهای هالیوودی بسیار زیاد شده بنابراین‬ ‫بهترین راهکار انجام درمان صحیح جهت‬ ‫کاهش عوارض احتمالی این درمان هاست‪.‬‬ ‫تاسیس انجمن دندانپزشکی زیبایی از‬ ‫ضرورت های جامعه ماست‬ ‫رامین اغنده دبیر همایش زیبایی انجمن‬ ‫دندانپزشکان عمومی ایران با اشاره به ضرورت‬ ‫تاسیس انجمن دندانپزشکی زیبایی گفت‪ :‬با‬ ‫توجه به اینکه امروزه ادرمان های زیبایی بیش‬ ‫از یک رشته تخصصی را دربرگیرد باید به‬ ‫نیاز اموزشی دندانپزشکان توجه جدی کرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر افزایش تقاضا در این حوزه‪،‬‬ ‫باعث درمان ناموفق بین همکارانی شود که‬ ‫از درمان های این حوزه کمتر سررشته دارند‪.‬‬ ‫به خصوص با توجه به این نکته که امور‬ ‫مربوط به زیبایی در مطب های دندانپزشکی‬ ‫بسیار مورد استفاده قرار می گیرند و درامد‬ ‫بسیاری از مطب ها وابسته به این نوع خدمات‬ ‫است‪ ،‬در صورتی که نبود متولی دولتی و یا‬ ‫یک ‪ NGO‬برای کنترل و اموزش این علوم‬ ‫این مشکل را تشدید می کند‪.‬‬ ‫دبیر علمی ششمین همایش زیبایی انجمن‬ ‫دندانپزشکان عمومی ایران ادامه داد‪ :‬من بارها‬ ‫جهت تاسیس انجمن در خواست داده ام اما‬ ‫متاسفانه موافقت نشده است‪ .‬در شرایطی که‬ ‫بسیاری از درمان های زیبایی بیش از یک‬ ‫رشته تخصصی را درگیر می کند‪ ،‬عدم توجه‬ ‫به نیاز اموزشی دندانپزشکان می تواند لطمات‬ ‫جبران ناپذیری را به بیمارا ن وارد کند‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر در سایه اموزش صحیح و توانمندسازی‬ ‫همکاران دندانپزشک‪ ،‬تقاضاهای جدیدی‬ ‫برای این هنر دندانپزشکی ایجاد خواهد شد‬ ‫که می تواند منجربه کسب شرافتمندانه و‬ ‫اخالق محور باشد‪.‬‬ ‫این کنگره ‪ ۱۵‬امتیاز بازاموزی داشته و‬ ‫شرکت در ان‪ ،‬نتایج موثری برای حضار به‬ ‫همراه داشت‪ .‬در طی ‪ ۳‬روز برگزاری کنگره‬ ‫نیز‪ ،‬حدود ‪ ۲۴‬پانل اموزشی برگزار شد‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪19‬‬ ‫با پیشکسوتان‬ ‫برگرفته از‪ :‬سایت باشگاه خبرنگاران جوان‬ ‫گفتگویی با دکتر عقیقی به مناسبت روز پزشک؛‬ ‫پزشکی حرفه ای برای خدمت به بیماران نه پول دراوردن‬ ‫به مناسبت روز پزشک گفتگویی با دکتر عقیقی‬ ‫بنیانگذار روماتولوژی کودکان ترتیب داده شد‪.‬‬ ‫ج بین المللی طب کودکان امریکا ‪،‬‬ ‫عقیقی عضو کال ‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‪ ،‬استاد نمونه‬ ‫اخالق در کشور‪ ،‬استاد وابسته به دانشگاه ازاد‪،‬‬ ‫عضو هیات ممیز ه وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫ن علوم پزشکی‪ ،‬عضو هیات‬ ‫عضو فرهنگستا ‬ ‫ت نظام پزشکی و فرهنگستان علوم‬ ‫تحریری ه مجال ‬ ‫پزشکی و بنیانگذار رشته روماتولوژی کودکان در‬ ‫کشور است‪ .‬وی هم اکنون ‪ 68‬ساله است‪ .‬در ادامه‪،‬‬ ‫گفت و گو با این پزشک فرهیخته را می خوانید‪.‬‬ ‫‪ ‬کمی از خودتان برای مخاطبان بگویید‪.‬‬ ‫من متولد ‪ 11‬خرداد ‪ 1310‬از کرمانشاه‬ ‫هستم و پس از طی مدارج علمی‪ ،‬سال‬ ‫‪ 1332‬وارد دانشکده پزشکی تبریز شدم‬ ‫و با اخذ رتبه عالی بورسیه انگلستان را‬ ‫دریافت کردم و تخصص اطفال را در‬ ‫لندن گذراندم‪ .‬سپس به ایران بازگشتم و‬ ‫در مشهد شاگرد استاد قریب بودم‪ ،‬سپس‬ ‫در دانشگاه تهران خدمتم را از استادیاری‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫شروع کردم و بعد از ‪ 4‬سال هم استاد و‬ ‫سال‪ 1380‬بازنشسته شدم‪.‬‬ ‫صبح ها از ساعت ‪ 5:30‬در بیمارستان‬ ‫امام خمینی(ره) مشغول به اموزش هستم و‬ ‫از ساعت ‪ 11‬تا ساعت ‪ 14‬در مطب بیماران‬ ‫ثابتم را می بینم که بیشتر انها بیماران‬ ‫روماتولوژی هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬چرا رشته کودکان را برای تحصیل‬ ‫و تخصص انتخاب کردید؟‬ ‫ب بودم و در ان مقطع‬ ‫من شاگرد دکتر قری ‬ ‫بزرگ شدم و به دلیل عالقه به این استاد‬ ‫فقید و اعتقاد او که کودکان اینده سازان این‬ ‫مرز و بوم هستند این رشته را انتخاب کردم‪.‬‬ ‫‪ ‬با توجه به شرایط اگر به گذشته برگردید‬ ‫ایا حاضرید تخصص دیگری را انتخاب کنید؟‬ ‫(با لبخندی مهربان) هرگز؛ من عاشق‬ ‫کودکان هستم و پس از ‪ 50‬سال هنوز وقتی‬ ‫کودکان را می بین م حس می کنم تازه پزشکی‬ ‫را شروع کرده ام‪ .‬من در طول این ‪ 50‬سال‪،‬‬ ‫سه نسل را به چشم دیده ام و با کودکانی‬ ‫که روزی پزشک انها بودم ارتباط دارم و‬ ‫بسیاری از بیماران من نوه هایشان را برای‬ ‫درمان پیش من می اورند‪.‬‬ ‫در مطبم پرونده بیمارانی نادر کودکان‬ ‫روماتولوژی که زندگی را با درد تجربه‬ ‫می کنند و در دنیا کمتر به انها پرداخته‬ ‫می شود مورد بررسی قرار می دهم‪.‬‬ ‫‪ ‬در مورد رشته روماتولوژی که‬ ‫بنیانگذار ان هستید توضیح بدهید‪.‬‬ ‫قبل از بازنشستگی فرصتی پیش امد‬ ‫و بنده به امریکا رفتم و دوره فلوشیپ‬ ‫روماتولوژی کودکان را گذراندم‪ .‬بعد از‬ ‫چند سال این رشته را در ایران به کمک‬ ‫همکارانم پایه گذاری کردیم و اکنون‬ ‫پزشکان در این تخصص در دانشگاه تهران‬ ‫و شهید بهشتی مشغول به تحصیل هستند‪.‬‬ ‫پزشکان اطفا ل وظیفه سنگینی به عهده‬ ‫ی صبر پیشه‬ ‫دارند و باید در رشته روماتولوژ ‬ ‫کنند‪ ،‬باید بدانند که (بغض گلویش را می گیرد‬ ‫و با نارحتی ادامه می دهد) وقتی کودکی بیمار‬ ‫می شود یک خانواده بیمار شده است‪.‬‬ ‫کودکان مبتال به بیماری روماتولوژی ‬ ‫ی همیشگی و مزمن رنج‬ ‫متاسفانه از دردها ‬ ‫می برند و درمان انها نیاز به صبر و حوصله‬ ‫پزشک و والدین دارد‪ .‬این رشته به نظر من‬ ‫ن شده است و از‬ ‫با صبر و حوصله عجی ‬ ‫ن پدیده های علمی کمک گرفت تا‬ ‫اخری ‬ ‫بتوانیم از سربار شدن کودک برای خانواده‬ ‫جلوگیری کنیم که این کودک بتواند در‬ ‫اینده راهی مدرسه و حتی دانشگاه شود‪.‬‬ ‫‪ ‬فکر می کنید در پزشکی ایران و‬ ‫به خصوص تخصص کودکان جای چه‬ ‫چیزی خالی است؟‬ ‫متاسفانه پزشکان کمتر وقت صرف‬ ‫کودکان می کنند و با بیمارن صحبت‬ ‫نمی کنند و بیشتر به ویزیت می پردازند‪.‬‬ ‫باید یک پزشک از دوران جنینی همراه یک‬ ‫مادر باشد و پس از تولد فرزند و در ادامه‬ ‫مسیر زندگی همراه مادر و کودک باشد‪.‬‬ ‫در دوران نوزادی و کودکی اموزش های‬ ‫الزم و مراقبت ها را به مادر بدهد در تمام‬ ‫مراحل از واکسیناسیون شیرخوارگی تا‬ ‫بزرگسالی و هنگام مرگ همراه فرد باشد‬ ‫و به قصه های مادر درباره کودکش گوش‬ ‫کند و همیشه همدل و همراه او باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬کمی از دکتر‬ ‫قریب و خاطراتی که‬ ‫با ایشان دارید برایمان‬ ‫بگویید‪.‬‬ ‫تمام زندگی من‬ ‫مرهون دکتر قریب‬ ‫ ‬ ‫افتخار‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫همکاری با ایشان را در‬ ‫مرکز طبی کودکان داشتم‪ .‬مسائل اجتماعی‬ ‫برخورد با بیماران به خصوص طبقه فقیر ‬ ‫را از ایشان یاد گرفتم‪ .‬اهتمام دکتر قریب‬ ‫ی و رفتار‬ ‫به درمان بیماران با خوش خلق ‬ ‫مناسب با والدین کودکان و اموزش علم‬ ‫خود به دیگران به عنوان زکات علم و انتقال‬ ‫تجربه ‪ 50‬ساله ام به دانشجویان شیرین ترین‬ ‫بخش زندگی من است‪.‬‬ ‫‪ ‬از زندگی شخصیتان برای مخاطبان‬ ‫بگویید‪.‬‬ ‫زندگی با پزشکان بسیار دشوار است‬ ‫و من از همسرم که همیشه در مسائل‬ ‫زندگی و مشکالت مربوط به شغل و ادامه‬ ‫تحصیل در خارج از کشور همیشه همراه‬ ‫من بود تشکر می کنم‪ .‬ثمره ازدواج ما ‪2‬‬ ‫فرزند و ‪ 5‬نوه است و از اعضای خانواده ام‬ ‫یکی از نوه های م در امریکا در حال اختراع‬ ‫ی است و ‪ 2‬نوه دیگرم در ایران‬ ‫استنت مغز ‬ ‫دندانپزشک هستند ‪.‬‬ ‫‪ ‬استاد متاسفانه شاهد ان هستیم که‬ ‫بسیاری از افراد به خاطر پول سراغ حرفه‬ ‫پزشکی می روند نظرتان در این مورد چیست؟‬ ‫متاسفانه اکنون برخی افراد برای کسب‬ ‫درامد و پول در اوردن سراغ پزشکی‬ ‫می روند اما در زمان تحصیل ما تالش‬ ‫می کردیم تا پا جای استادان خود بگذاریم ‪.‬‬ ‫استادی چون دکتر قریب نه تنها از‬ ‫ت دریافت نمی کرد‪ ،‬بلکه‬ ‫بیماران ویزی ‬ ‫داروی بیماران و نمونه های دارویی را در‬ ‫اختیار انان قرار می داد و در مواقع ضروری ‬ ‫با تماس با داروخانه دستور می دا د که دارو‬ ‫را به حساب او به بیمار بدهند‪.‬‬ ‫پزشکان مطمئن باشند هیچ گا ه گرسنه‬ ‫نمی مانند و به دنبال پول در اوردن به جای‬ ‫خدمت به بیماران نباشند ‪ ،‬پریدن از پله یک به‬ ‫سه جایز نیست باید مدارج علمی را به تدریج و‬ ‫درست طی کرد‪.‬‬ ‫بالین بیماران بحث های خارج از پزشکی‬ ‫نکنند ‪ ،‬جامه سپید بپوشند و با ابرو و نزاکت ‬ ‫به توصیه های استادان گوش دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬خاطره شیرین از دوران تحصیل‬ ‫و شغل خود برای مخاطبان تعریف کنید‪.‬‬ ‫سراسر حرفه پزشکی خاطره است و یکی‬ ‫از شیرین ترین خاطرات من در زمان جوانی‬ ‫این بود که شنید م برای تخصص بورسیه ‬ ‫شدم‪ ،‬چون ان زمان هیچ پولی برای رفتن‬ ‫به خارج از کشور را نداشتم‪ .‬خاطره بعدی‬ ‫من زمانی است که مدال درجه اول دولتی را‬ ‫در حوزه درمان از ان خود کردم و یکی از‬ ‫بهترین و شیرین ترین اتفاق های زندگی من‬ ‫ب است‪.‬‬ ‫افتخار همکاری با دکتر قری ‬ ‫‪ ‬توصیه شما به جامعه و وظایف انها‬ ‫در قبال جامعه خدمتگزار پزشکی چیست؟‬ ‫توصیه من به جامعه ان است که قدر‬ ‫پزشکان را بدانند چون پزشکان سالمت‬ ‫مردم را تضمین می کنند و بر اساس جمله‬ ‫«عقل سالم‪ ،‬در بدن سالم»‪ ،‬پزشکان این امر‬ ‫را با خدمت گذاری به مردم محقق می کنند‪.‬‬ ‫خوشبختانه مردم ایران حق شناس بوده‬ ‫و از پزشکان به هنگام درمان و رسیدگی‬ ‫کمال تشکر و قدردانی را دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬حرف های را که فکر می کنید باید به‬ ‫گوش دانشجویان و پزشکان برسد بیان کنید‪.‬‬ ‫دانشجویان رشته پزشکی به خصوص‬ ‫متخصصان اطفا ل احترام به والدین ‪،‬‬ ‫گوش فرا داد ن به داستا ن مادران در مورد‬ ‫کودکانشان ‪ ،‬ادای احترا م در هنگام خروج‬ ‫ن بیمار ‪،‬‬ ‫از اتاق به والدین ‪ ،‬نخندید ن در بالی ‬ ‫فداکاری در مواقع ضروری را سرلوحه کار‬ ‫خود قراردهند‪ ،‬با دستان الوده بیماران را معاینه‬ ‫نکنند و از گفت وگوی خصوصی پرهیز کنند‪.‬‬ ‫ب پرورش یافتیم که‬ ‫ما در مکتب دکتر قری ‬ ‫نمونه او در دنیا نیز دیده نمی شود سعی کنیم‬ ‫روش این استاد را سرمشق خود قرار دهیم‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫رفتار دانشجویان پزشکی با‬ ‫پیشکسوتان و استادان عصه پزشکی‬ ‫چگونه باید باشد؟‬ ‫دانشجویان در زمان تحصیل سعی کنند‬ ‫از فرصت نایاب پیش امده استفاده کرد ه و‬ ‫حداکثر بهره را از حضور استادان ببرند ‪ ،‬در‬ ‫‪ ‬چه ارزویی برای بیماران و حرفه‬ ‫پزشکی دارید؟‬ ‫من وقتی بیمار و کودکی سالمت خود‬ ‫را به دست می اورد (شادی و شعف در‬ ‫کالمش موج می زند و با لبخند می گوید)‬ ‫در ان لحظه حتی از والدین او نیز شادتر ‬ ‫هستم‪ ،‬اما هرگاه که بیمار العالجی را‬ ‫می بینم (اشک در چشمانش حلقه می زند)‬ ‫از او شرمند ه می شوم و روزگار برایم تیره‬ ‫و تار می شود و از خدای متعال درخواست‬ ‫می کنم مرا در راهی که انتخاب کردم موفق‬ ‫بدارد و تا اخرین لحظه حیات خود در‬ ‫خدمت مردم باشم‪.‬‬ ‫امیدوارم تمام بازماندگان و اطرافیان‬ ‫من که در رشته پزشکی‪ ،‬داروسازی و‬ ‫دندانپزشکی تحصیل کرده اند راهی را‬ ‫که شروع کرده ام ادامه دهند و همیشه در‬ ‫خدمت مردم باشند ‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گزارش‬ ‫راضیه سنگی‪،‬کارشناس ارشد فیزیک پزشکی‪ ،‬کارشناس تصویربرداری ازمایشگاه‬ ‫نیلوفر حسن‪ ،‬کارشناس مهندسی پزشکی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم تحقیقات‬ ‫اشنایی با ازمایشگاه جامع پیش بالینی‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫)‪TUMS Pre-Clinical Core Facilities (TPCF‬‬ ‫ازمایشگاه جامع پیش بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران با حضور‬ ‫دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫دکتر کمال خرازی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی و‬ ‫دکتر علی جعفریان رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در روز یکشنبه‬ ‫‪ 18‬تیرماه ‪ 1396‬افتتاح و به بهره برداری رسید‪ .‬این ازمایشگاه در‬ ‫فضایی به مساحت ‪ ٧٠٠‬مترمربع در زیرزمین اول ساختمان ازمایشگاه‬ ‫جامع دانشگاه علوم پزشکی تهران واقع شده است‪ .‬این ازمایشگاه بانام‬ ‫التین مجهز به تجهیزات با فنّاوری باال )‪(high tech‬است که همگی‬ ‫توسط شرکت های دانش بنیان طراحی و ساخته شده است‪ .‬اهمیت این‬ ‫ازمایشگاه در این است که زمینه ی نهادینه شدن ازمایش های پیش‬ ‫بالینی و فرهنگ تحقیقات بنیادین مبتنی برای فیزیک تصویربرداری را‬ ‫فراهم می نماید و در عین این که خدمات این ازمایشگاه با کمترین هزینه‬ ‫در خدمت پژوهشگران است‪ .‬این مجموعه به شبکه ازمایشگاهی کل‬ ‫کشور هم متصل است تا محققان بتوانند با کمترین هزینه از خدمات این‬ ‫ازمایشگاه استفاده کنند‪.‬‬ ‫تجهیزات و امکانات موردنیاز این مجموعه توسط شرکت های‬ ‫دانش بنیان دانشگاه ها و با حمایت معاونت علمی فناوری رئیس جمهور‬ ‫ساخته شده است‪ .‬این ازمایشگاه با هزینه ای در حدود ‪ 3.5‬میلیارد تومان‬ ‫راه اندازی شده است که این مقدار حدود یک سوم قیمتی است که اگر‬ ‫از دستگاه های مشابه خارجی استفاده می شد بایست سرمایه گذاری‬ ‫صورت می گرفت‪.‬‬ ‫ازمایشگاه پیش بالینی دانشــگاه علوم پزشکی تهران دارای‬ ‫بخش های زیر است‪:‬‬ ‫‪ -1‬بخش تصویربرداری میکرو پت (‪)Micro-PET‬‬ ‫‪ -2‬بخش تصویربرداری میکرو اسپکت (‪)Micro-SPECT‬‬ ‫‪ -۳‬بخش تصویربرداری اپتیکال شامل دو دستگاه ‪ FMT‬و‬ ‫‪FlouVision‬‬ ‫‪ -۴‬ازمایشگاه شیمی غیر رادیواکتیو‬ ‫‪ -5‬ازمایشگاه شیمی رادیواکتیو‬ ‫‪ -6‬بخش جراحی حیوانات کوچک‬ ‫‪ -7‬ازمایشگاه ارسال‪ ،‬ذخیره سازی و پردازش تصاویر پیش‬ ‫کلینیکی‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪ -8‬سایت نگهداری حیوانات‬ ‫‪ -9‬بخش تصویربرداری میکرو سی تی (‪-)Micro-CT‬‬ ‫به زودی‬ ‫‪ -10‬بخش تصویربرداری میکرو التراسوند‬ ‫(‪-)Micro-Ultrasound‬به زودی‬ ‫این مرکز‪ ،‬اولین کلینیک جامع پیش بالینی کشور است‬ ‫و تمامی دانشگاه های کشور و حتی دانشگاه های خارج‬ ‫از کشور می توانند از خدمات این مرکز استفاده کنند‪.‬‬ ‫این ازمایشگاه برای ارائه فضا‪ ،‬امکانات و تجهیزات‬ ‫الزم به محققان تمام کشور امادگی خود را اعالم‬ ‫می کند و شرایطی را فراهم اورده است که تمام‬ ‫دانشگاه ها و نهادهای داخلی بتوانند از این مرکز در‬ ‫جهت پیشرفت و بهبود شرایط درمانی استفاده کنند‪.‬‬ ‫معاون علمی رئیس جمهور‪ :‬تجهیزاتی در این ازمایشگاه‬ ‫به کار گرفته شده که زمانی ارزوی ساخت ان را داشتیم‪.‬‬ ‫سال ها به دلیل شرایط تحریم‪ ،‬قادر به تامین بسیاری از‬ ‫این تجهیزات نبودیم اما در حال حاضر توانایی ساخت و‬ ‫عرضه ان را با تیراژ باال پیداکرده ایم‪.‬‬ ‫همچنین دکتر هاشمی وزیر محترم بهداشت به همراه‬ ‫دکتر ستاری معاونت محترم علمی و فناوری ریاست جمهوری‬ ‫و دکتر جعفریان ریاست محترم دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫و جمعی از معاونین ایشان در تاریخ ‪ 11‬مردادماه از بخش های‬ ‫مختلف ازمایشگاه بازدید کردند و سپس طی نشستی دکتر‬ ‫جعفریان گزارشی از بخش های مختلف ازمایشگاه جامع‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران ارائه کردند‪.‬‬ ‫درادامه به معرفی بخش های مختلف ازمایشگاه‬ ‫می پردازیم‪.‬‬ ‫ازمایشگاه تصویربرداری ‪PET‬‬ ‫برش نگاری با گسیل پوزیترون یا مقطع نگاری با نشر‬ ‫پوزیترون )‪ (Positron Emission Tomography‬که به اختصار‬ ‫‪ PET‬نامیده می شود‪ ،‬روشی نوین است که در علوم تشخیصی‬ ‫در فیزیک پزشکی به ویژه پزشکی هسته ای کاربرد پژوهشی‬ ‫و همه روزه فراوانی دارد‪ .‬دستگاه متداولی که این روش را‬ ‫جهت تصویربرداری به کار می برد پت اسکن نام دارد و‬ ‫متشکل از چند هزار اشکارساز کوچک (از نوع ‪Bismuth‬‬ ‫‪ Germanium‬و ‪ )Leutetium Orthosilicate‬است که به صورت‬ ‫انطباقی )‪ (Coincidence detection‬پرتوهای گاما ‪۵۱۱keV‬‬ ‫تولیدشده از نابودی جفت‪ ،‬الکترون و پوزیترون را از درون‬ ‫بدن بیمار اشکارسازی می کند‪.‬‬ ‫ویژگی ها تصویربرداری ‪ PET‬عبارت اند از‪:‬‬ ‫•ارائه تصویر از عملکرد (‪ )function‬بخش های‬ ‫ ‬ ‫مختلف بدن و امکان دستیابی به اطالعات متابولیکی و‬ ‫شیمیایی بدن‬ ‫•امکان تشخیص نواحی سرطانی و بدخیم در‬ ‫ ‬ ‫بافت های سلولی‬ ‫•امکان تشخیص و ردیابی ناهنجاری ها در‬ ‫ ‬ ‫فعالیت های سلولی پیش از انکه تغییراتی در اناتومی اعضا‬ ‫به صورت محسوس‪ ،‬ایجاد کنند‪.‬‬ ‫‪ ،PET‬توانایی های زیادی به عنوان یک سیستم تصویربرداری‬ ‫حیوانات کوچک (پیش بالینی) داراست‪ .‬در وهله اول‪ ،‬مانند‬ ‫سایر فن های تصویربرداری بیولوژیک می تواند برای مطالعه‬ ‫فرایندهای سلولی و مولکولی مربوط به بیماری در حیوانات‬ ‫زنده استفاده شود‪ PET .‬قادر است سیگنال های مولکولی‬ ‫بسیار ریز را در عمق بافت با تفکیک مکانی و کنتراست‬ ‫باال دنبال نماید و لذا می تواند داده های دقیق کمی در مورد‬ ‫گسترش زمانی و مکانی فراهم اورد‪.‬‬ ‫سیستم ‪ PET‬نصب شده در ازمایشگاه پیش بالینی دارای‬ ‫قطر ‪ 165mm‬است تا بتواند میدان دید عمود بر محور حدود‬ ‫‪ 100mm‬را برای پوشش کامل ‪ mice‬و ‪ rat‬تامین کند‪ .‬در این‬ ‫طرح‪ ،‬میدان دید محوری ‪ 4.5cm‬پیشنهاد داده شده تا بتوان‬ ‫تقریب ًا تمام بدن ‪ mice‬را در راستای طولی پوشش داد و با دو‬ ‫گام هم ‪ rat‬را پوشش داد‪.‬‬ ‫سیستم تصویربرداری ‪PET‬‬ ‫ازمایشگاه تصویربرداری ‪SPECT‬‬ ‫‪ SPECT‬در توموگرافی کامپیوترى‪ ،‬با رادیو نوکلوییدها‪،‬‬ ‫یک یا چند اشکارساز‪ ،‬یک کامپیوتر صفح ه نمایش دهنده‬ ‫مورداستفاده قرار می گیرد‪ .‬ارایه اشکارسازها در اطراف‬ ‫بیمار حرکت می کند و تغییرات میزان شمارش اکتیویته‬ ‫با توجه به جذب های بخشى از تابش توسط بدن‬ ‫به عنوان تغییرات ژنو مترى به وسیله نرم افزار کامپیوترى‬ ‫محاسبه شده و نهایت ًا تصویر مربوطه در صفحه نمایش‬ ‫نشان داده می شود‪ .‬این روش متعاقب ًا در جهات دیگر‬ ‫بدن هم تکرار می شود‪ ،‬بنا براین تصویر سه بعدی حاصل‬ ‫خواهد شد‪ .‬شفافیت و درجه تفکیک در این تصویر یا‬ ‫اسکن چیزی حدود یک میلی متر خواهد بود‪ .‬درواقع یک‬ ‫روش بسیار مشابه به یک تصویربرداری اشعه ایکس‪ ،‬ولى‬ ‫در مورد اخیر هم منبع تابش وهم اشکارسازى در اطراف‬ ‫بیمار حرکت می کند‪ .‬کاربرد رادیو نوکلویید ها براى‬ ‫‪ Spect‬ترجیح ًا باید همراه با ساطع کردن فوتون گاماى‬ ‫منفرد باشد و بهترین تصویر شفاف ان با گاماى کم انرژى‬ ‫حاصل می شود‪.‬‬ ‫سیستم ‪ SPECT‬نصب شده در ‪ TPCF‬بانام‬ ‫تجاری ‪ ،HiReSPECT‬یک سیستم تصویربرداری اسپکت‬ ‫حیوانی با رزولوشن باال هست‪ .‬این سیستم باقابلیت های‬ ‫چندمنظوره و هم چنین ارائه بهترین عملکرد موجود برای‬ ‫تصویربرداری در تحقیقات پیش کلینیکی‪ ،‬درعین حال‬ ‫برای مقاصدی ازجمله تحقیقات دانشگاهی‪ ،‬ساخت و‬ ‫ارتقای دارو مورداستفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ HiReSPECT‬یک سیستم تصویربرداری اسپکت حیوانی‬ ‫کوچک با دو هد است که تصاویر درون تنی سه بعدی‬ ‫با رزولوشن باال از عملکرد فیزیولوژیکی حیوانات‬ ‫ازمایشگاهی کوچک را ارائه می کند‪.‬‬ ‫شرکت های داروسازی و مراکز تحقیقاتی می تواند‬ ‫از مزایای استفاده از دستگاه اسپکت بهره مند شوند که‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪23‬‬ ‫این مهم از طریق تسریع کردن بهبود داروها و مارکرهای‬ ‫زیستی وبدست اوردن نتایج درون تنی قابل اعتمادتر و امکان‬ ‫طراحی مطالعاتی مقرون به صرفه حاصل می شود‪.‬‬ ‫سیستم تصویربرداری ‪SPECT‬‬ ‫در ادامه برخی از تصاویر اخذشده توسط این دستگاه امده‬ ‫است‪.‬‬ ‫تصویرپلنار از تیروئید موش با استفاده از اسکنر ‪HiReSPECT‬‬ ‫و تزریق رادیو داروی ‪Tc99m‬‬ ‫تصویر قلب موش‬ ‫با استفاده از اسکنر‬ ‫‪HiReSPECT‬‬ ‫و تزریق رادیو‬ ‫داروی ‪Tc-MIBI‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫تصویربرداری با تزریق رادیو داروی ‪ Tc-MIBI‬روش‬ ‫تشخیصی اولیه از ناهنجارهای قلب در تصویربرداری های‬ ‫قلبی عروقی است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه اپتیک‬ ‫تصویربرداری فلورسنت بر اساس فلوروکروم های‬ ‫داخل نمونه مورد ازمایش عمل می کند که توسط یک‬ ‫منبع نور خارجی برانگیخته می شود و در پاسخ واکنش‬ ‫نشان می دهد‪ .‬فلوروکروم های سنتی شامل ‪ RFP ،GFP‬و‬ ‫جهش های بسیاری هستند‪ .‬بااین وجود چالش های مهمی‬ ‫در داخل بدن به وسیله اتو فلورسانس بافت در طول موج‬ ‫کمتر از ‪ 700‬نانومتر ظاهر می شود‪ .‬این امر منجر به انتقال‬ ‫رنگ های مادون قرمز نزدیک و پروتئین های فلورسنت‬ ‫مادون قرمز (‪ 700‬نانومتر‪ 800-‬نانومتر) شده است که‬ ‫به واسطه اتو فلورسانس بسیار پایین بافت و عمق نفوذ‬ ‫بافت در این طول موج‪ ،‬امکان پذیر است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ Bioluminescence imaging ،‬بر پایه نور‬ ‫تولیدشده توسط واکنش های انزیمی شیمیایی است‪.‬‬ ‫در هر دو تصویربرداری فلورسانس و بیولوژیکی‪،‬‬ ‫سیگنال های نور توسط دوربین های متحرک همراه (‪)CCD‬‬ ‫با درجه حرارت ‪ 150-‬درجه سانتی گراد‪ ،‬حساسیت بسیار‬ ‫زیادی دارند‪ .‬در مواقعی که نور بیشتری تولید می شود‪،‬‬ ‫دوربین های با حساسیت کمتر یا حتی چشم غیرمسلح‬ ‫می توانند برای تجسم تصویر استفاده شوند‪.‬‬ ‫ازمایشگاه اپتیک مجهز به دو دستگاه تصویربرداری‬ ‫نوری‪ ،‬دستگاه )‪FMT (Fluorescent Molecular Tomography‬‬ ‫و دستگاه ‪ fluoVision‬است‪.‬‬ ‫دستگاه ‪FMT‬‬ ‫دستگاه ‪ FMT‬نصب شده در ‪ TPCF‬از نوع تجهیزات‬ ‫پیش بالینی و ازمایشگاهی است‪ ،‬زمانی که قرار است‬ ‫دارویی به بازار عرضه شود برای تست عملکرد ان نیاز‬ ‫به انجام یکسری ازمایش هایی در فاز حیوانی است که‬ ‫این ازمودن ها از طریق این دستگاه قابل اجراست‪FMT .‬‬ ‫با تصویربرداری سه بعدی امکان مشاهده توزیع دارو در‬ ‫بدن حیوان را فراهم می کند‪ .‬این دستگاه به منظور بررسی‬ ‫توزیع داروها و مواد دارویی و تشخیص اولیه سرطان‬ ‫در نمونه های حیوانی طراحی و ساخته شده است‪ .‬این‬ ‫دستگاه از بخش های الکترونیکی و مکانیکی تشکیل شده‬ ‫است‪ .‬حیوان موردنظر پس از بیهوشی وارد دستگاه می شود‬ ‫و با تزریق دارو به بدن حیوان‪ ،‬پاالیه چرخان دستگاه حول‬ ‫حیوان به گردش درمی اید و با گرفتن تصاویر سه بعدی نحوه‬ ‫توزیع دارو در بدن حیوان را نشان می دهد‪ .‬‬ ‫سیستم تصویربرداری این دستگاه شامل سه‬ ‫لیزر‪ ۴۷۳ ‬نانومتر‪ ۵۳۲ ،‬نانومتر و‪ ۷۶۹ ‬نانومتر با توان‬ ‫خروجی‪ ۲۰ ‬میلی متر است‪ ،‬لیزرهای به کاررفته از نوع‬ ‫لیزر دیودی است و به گونه ای قرار داده شده است که‬ ‫پرتو لیزر مادون قرمز عمود بر امتداد تابش پرتوهای‬ ‫لیزر‪ ۴۷۳ ‬و‪ ۵۳۳ ‬نانومتر تابش می شود‪ .‬پرتوهای لیزر از‬ ‫فیلترهای دایکرویک دستگاه عبور می کند که استفاده از‬ ‫فیلترهای دایکرویک باعث انطباق امتداد پرتوهای تابشی‬ ‫اعم از پرتو ابی‪ ،‬سبز و مادون قرمز بر یکدیگر می شود و‬ ‫پرتو لیزر ایجادشده توسط اینه های‪ ۴۵ ‬درجه بازتاب شده‬ ‫تا توسط اسکنر مکانیکی تحت تابش قرار گیرد‪ .‬این دستگاه‬ ‫به صورت الیه الیه با استفاده از لیزر اقدام به تصویربرداری‬ ‫از اندام حیوان می کند‪ .‬تصاویر موردنظر با نشان دار کردن‬ ‫حیوان با ماده فلوئور سنت به دست می اید‪.‬‬ ‫این دستگاه قابل استفاده برای محققان حوزه های‬ ‫علوم پایه‪ ،‬بیوشیمی و ایمونولوژی خواهد بود‪ .‬دستگاه‬ ‫طراحی شده برای حیوانات کوچک در حد موش‬ ‫ازمایشگاهی‪ )RAT( ‬قابل استفاده است و حیواناتی چون‬ ‫خرگوش در این دستگاه قابل استفاده نخواهد بود‪.‬‬ ‫دستگاه برش فلورسنت موفق به کسب مدرک‪CE ‬‬ ‫(استاندارد اروپا) و ثبت اختراع جهانی شده است‪ .‬این‬ ‫دستگاه در بیستمین جشنواره تحقیقات علوم پزشکی رازی‬ ‫رتبه سوم را از ان خود کرد‪.‬‬ ‫شکل ‪ 7‬سیستم تصویربرداری ‪FMT‬‬ ‫دستگاه ‪FluoVision‬‬ ‫دستگاه ‪ FluoVision‬یک سیستم تصویربرداری‬ ‫فلورسانس درون تنی است که تصاویر هم زمان و‬ ‫ویدئوهایی از سیگنال های فلورسانس در موجودات زنده‬ ‫در تصویربرداری های غیرتهاجمی‪ ،‬جراحی و تشریح‬ ‫حیوانات کوچک و بزرگ را فراهم می کند‪.‬‬ ‫از مزایای این دستگاه می توان به؛ حساسیت باال‪ ،‬باالترین‬ ‫انعطاف پذیری با‬ ‫استفاده از طراحی‬ ‫فضایی باز‪ ،‬قابلیت‬ ‫کار کردن با نور‬ ‫سفید‪ ،‬قابلیت ثبت‬ ‫داده ها به صورت‬ ‫هم زمان و ویدئو‪،‬‬ ‫نصب و استفاده‬ ‫دستگاه‬ ‫اسان‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫سیستم تصویربرداری‬ ‫‪FluoVision‬‬ ‫ازمایشگاه شیمی رادیواکتیو‬ ‫)‪(Radioactive Chemistry Lab‬‬ ‫رادیو شیمی‪ ،‬شیمی مواد رادیواکتیو است که در ان‬ ‫ایزوتوپ های رادیواکتیو عناصر برای مطالعه خواص‬ ‫و واکنش های شیمیایی ایزوتوپ های غیر رادیواکتیو‬ ‫مورداستفاده قرار می گیرد (اغلب در رادیو شیمی‪ ،‬عدم‬ ‫وجود رادیواکتیویتی منجر به ایجاد ماده ای می شود که‬ ‫غیرفعال است زیرا ایزوتوپ پایدار است)‪ .‬رادیو شیمی‬ ‫متفاوت با شیمی پرتوی است که در ان سطوح تابش‬ ‫برای تاثیرگذاری در مواد شیمیایی‪ ،‬بسیار کم است‪.‬‬ ‫رادیو شیمی شامل مطالعه هر دو گروه رادیو ایزوتوپ های‬ ‫طبیعی و ازمایشگاهی است‪.‬‬ ‫کلیه فرایندهای الزم جهت تصویربرداری با دو دستگاه‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪ PET‬و ‪ SPECT‬در این ازمایشگاه انجام می شود‪ .‬این اقدامات‬ ‫شامل‪ ،‬تعیین نوع ماده رادیواکتیو و لیبل موردنظر جهت‬ ‫تزریق با توجه به هدف تصویربرداری‪ ،‬محاسبه میزان ماده‬ ‫رادیواکتیو موردنیاز و ‪ ...‬است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه رادیو شیمی‬ ‫تجهیزات این ازمایشگاه شامل موارد زیر است‪:‬‬ ‫ ‪‬هود المین ایر فلو‬ ‫ ‪‬دستگاه پرتابل برای سنجش پرتوی برای‬ ‫ذرات الفا‪ ،‬بتا و گاما‬ ‫ ‪‬سیستم شناسایی پرتو تز راه دور (گاما و‬ ‫ایکس)‬ ‫ ‪‬و کلیه تجهیزات حفاظت در برابر اشعه‬ ‫ازمایشگاه شیمی غیر رادیواکتیو‬ ‫)‪(Non-Radioactive Chemistry Lab‬‬ ‫در این ازمایشگاه کلیه فرایندهای شیمایی و ازمایش روی‬ ‫ساختار داروها و مواد قبل از به کارگیری در ازمایشگاه های‬ ‫رادیو شیمی موردبررسی قرار می گیرد تا داروهای موردنظر‬ ‫به جهت اهداف خاص تولید شود‪ .‬همچنین ازمایش های‬ ‫شیمیایی موردنیاز روی داروها پس از طی چند نیمه عمر‬ ‫از واپاشی مواد‬ ‫در‬ ‫رادیواکتیو‬ ‫این بخش انجام‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ازمایشگاه شیمی‬ ‫تجهیزات این ازمایشگاه شامل‪:‬‬ ‫هود شیمیایی‬ ‫دستگاه روتاری‬ ‫دستگاه بن ماری دیجیتال‬ ‫دستگاه ‪ pH‬متر‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫ازمایشگاه سلولی )‪(Cell Culture Lab‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺟﻬﺎن ﺷﮕﺮف و تحسین برانگیز سلول ها نیاز به‬ ‫بررسی های ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‪ ،‬رﻓﺘﺎری‪ ،‬ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‪ ،‬رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ‬ ‫و ﺗﻌﺎﻣﻞ ان ها ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دارد‪ .‬قبل از بررسی های علمی‬ ‫در شرایط درون تنی یا ‪ in vivo‬نیاز به بررسی سلولی در‬ ‫شرایط برون تنی یا ‪ in vitro‬است‪ .‬برای کشت سلول نیاز‬ ‫به امکاناتی هست که شرایط رشد و تکثیر و نگهداری‬ ‫سلول ها با تجهیزات موردنیاز انجام گیرد‪.‬‬ ‫فعالیت های عمده این ازمایشگاه‪ :‬جداسازی و کشت‬ ‫سلول های نرمال و سرطانی‬ ‫و نگهداری طوالنی مدت‬ ‫ان ها و سنجش بقای سلول و‬ ‫مداخله های دارویی و ‪...‬است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه سلولی‬ ‫ازمایشگاه بافت (‪)Histology Lab‬‬ ‫به منظور مداخله های بیولوژیکی بر روی حیوانات و‬ ‫بررسی بافت ان ها پس از مداخله های مختلف‪ ،‬ازمایشگاهی‬ ‫در پریکلینیکال تعبیه شده است‪ .‬در این ازمایشگاه‬ ‫حیوانات ازمایشگاهی نگهداری و پروسه های مداخله‬ ‫توسط پژوهشگر انجام می گیرد‪ .‬وسایل و تجهیزات الزم‬ ‫جهت بررسی‬ ‫با فت ها ی‬ ‫مختلف در این‬ ‫ازمایشگاه مهیا‬ ‫است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه بافت‬ ‫ازمایشگاه مولکولی)‪(Molecular Biology Lab‬‬ ‫امروزه تصویربرداری مولکولی به سرعت گسترش یافته‬ ‫و نقش اساسی در بخش پژوهشی و کاربردی علوم‬ ‫زیستی دارد‪ .‬تصویربرداری مولکولی حدفاصل علوم‬ ‫زیستی و فیزیک است و نگاهی جدید برای تحقیقات‬ ‫بیومدیکال به منظور مشاهده خصوصیات و مانیتور کردن‬ ‫پروسه های بیولوژی در سلول ها‪ ،‬بافت ها و ارگانیسم ها‬ ‫با استفاده از مدالیته های حساس و دقیق و همچنین‬ ‫مکانیسم های کنتراست زایی است که به تشخیص دقیق تر‬ ‫بیماری ها ازجمله سرطان ها و اختالالت عصبی و همچنین‬ ‫کمک قابل توجهی در طراحی درمان با استفاده از اطالعاتی‬ ‫که در سطح سلولی و فیزیولوژی بافت ها و درجه تومور در‬ ‫اختیار کاربر قرار می دهد دارد‪ .‬با توجه به اینکه بسیاری از‬ ‫پروسه های بیماری زا با تغییر پروفایل مولکولی و یا تغییر‬ ‫رفتار سلولی قبل از اثار اناتومی مشخص می شود‪ ،‬این روش‬ ‫•امکان تشخیص سریع بیماری‬ ‫ ‬ ‫•تشخیص با دقت بیشتر از سطح بیماری‬ ‫ ‬ ‫•توانایی نمایش تاثیر عامل درمانی‬ ‫ ‬ ‫•بهبود درک ما از برهم کنش سلول با محیط اطراف‬ ‫ ‬ ‫را فراهم می اورد‪.‬‬ ‫بنابراین قابل پیش بینی است که اینده تصویربرداری‪،‬‬ ‫تصویربرداری مولکولی است‪ .‬در ازمایشگاه پری کلینیکال‬ ‫امکان تصویربرداری مولکولی با توجه به ماده سنتز شده‬ ‫توسط پژوهشگر توسط مدالیته هایی نظیر سی تی اسکن‪ ،‬پت‪،‬‬ ‫اسپکت و ام ارای قابل نمایش هست‪.‬‬ ‫به همین منظور در این ازمایشگاه تحقیقات‬ ‫مربوط به سنتز مواد جهت تصویربرداری‬ ‫مولکولی انجام می شود‪.‬‬ ‫‪ SPECT‬و دیگر دستگاه های تصویربرداری طراحی و‬ ‫توسعه داده شده است‪ .‬بر اساس اهداف تعیین شده و‬ ‫نیازهای موجود‪ ،‬این نرم افزار دارای مشخصات زیر است‪:‬‬ ‫•ذخیره سازی اطالعات هر موضوع در پایگاه‬ ‫ ‬ ‫داده ها‬ ‫•ذخیره سازی خودکار اخرین تغییرات اطالعات‬ ‫ ‬ ‫در پایگاه داده ها‬ ‫•نمایش سریع تصاویر و بررسی مشخصات‬ ‫ ‬ ‫موردنیاز‬ ‫•کنترل و اصالح موقعیت های تشریحی تصویر‬ ‫ ‬ ‫•کنترل فاصله های بین تصاویر با استفاده از‬ ‫ ‬ ‫مدل های سه بعدی‬ ‫•امکان خواندن فایل نمونه حیوانات از طریق‬ ‫ ‬ ‫‪ ،PACS‬فلش مموری‪ CD ،‬یا ‪DVD‬‬ ‫•مدل های سه بعدی مبتنی بر ‪GPU‬‬ ‫ ‬ ‫•قابلیت افزودن ماژول انطباق تصویر‬ ‫ ‬ ‫•قابلیت اضافه کردن ماژول بخش بندی پیشرفته‬ ‫ ‬ ‫•قابلیت افزودن ماژول تجسم تصویر پیشرفته‬ ‫ ‬ ‫ازمایشگاه ارسال‪ ،‬ذخیره سازی و‬ ‫پردازش تصاویر پیش کلینیکی (‪Data‬‬ ‫‪)Analysis Lab‬‬ ‫در این بخش تصاویر دریافتی از دستگاه های‬ ‫تصویربرداری مختلف جمع اوری و پردازش‬ ‫می شود‪ .‬سیستم بکار برده در این بخش بانام‬ ‫تجاری ‪ SaniVis‬توانایی انالیز و پردازش تصاویر‬ ‫پزشکی را به دو صورت دوبعدی و سه بعدی‬ ‫دارد و به خوبی با دستگاه های نصب شده در‬ ‫ازمایشگاه متصل بوده و امکان نمایش و انالیز‬ ‫تصاویر هم زمان از دستگاه های مختلف را‬ ‫فراهم می کند‪.‬‬ ‫سیستم ‪ SaniVis‬برای نمایش هم زمان‬ ‫تصاویر در دستگاه های مختلف تصویربرداری‬ ‫از حیوانات کوچک ‪ -‬حیوانات خانگی مانند‬ ‫‪،CT،MRI‬تصویربرداری نوری‪،PET ،3D Sono ،‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪27‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫مریم توکلی‪ ،‬دکتر لیال مدیری‪ ،‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫دانشکده علوم پایه‪،‬میکروبیولوژی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی واحد الهیجان‬ ‫بررسی وضعیت کبد بعد از هپاتیت و ارتباط ان‬ ‫با میزان افالتوکسین توتال‪ B‬در استان گیالن‬ ‫هپاتیت‪ ،‬التهاب کبد است که باعث درد و تورم می شود‪ .‬کبد‪ ،‬ضایعات‬ ‫موجود در خون را متالشی می کند‪ .‬زمانی که کبد ملتهب می شود‪ ،‬وظیفه‬ ‫خود را در پاکسازی خون به خوبی انجام نمی دهد‪ .‬جوامع متمدن اولیه در‬ ‫نواحی اطراف بین النهرین‪ ،‬کبد را به عنوان قلب حیات می دانستند‪ ،‬به خاطر‬ ‫اینکه به نظر می رسید کبد مرکز تجمع خون در بدن است‪.‬‬ ‫عوامل ایجاد کننده هپاتیت گوناگون هستند‪ .‬هپاتیت بیشتربا یکی از پنج‬ ‫ویروس هپاتیتی ایجاد می شود [‪ .]1‬کارسینوم سلول کبدی (‪ ، )HCC‬یکی‬ ‫از شایع ترین بدخیمی ها در سراسر جهان است‪ .‬امار ساالنه این سرطان‬ ‫حدود یک میلیون مورد در سراسر جهان است‪ .‬مردان چهار برابر زنان مبتال‬ ‫می شوند‪ .‬چنین به نظر می رسد که قوی ترین سرطان زاها‪ ،‬محصوالت‬ ‫طبیعی گیاهان‪ ،‬قارچ ها و باکتری ها است ز ‪ .‬افالتوکسین ها گروهی از‬ ‫توکسین های قارچی قوی هستند که باعث تاثیرات مخرب در سیستم های‬ ‫بیولوژیکی می شوند‪ .‬این متابولیت ها در پاره ای از پستانداران‪ ،‬پرندگان و‬ ‫ماهی ها ایجاد سرطان‪ ،‬جهش و ناهنجاری جنینی می کنند‪ .‬تا کنون‬ ‫‪ 18‬نوع افالتوکسین مورد شناسایی قرار گرفته اند که از این میان ‪6‬‬ ‫گروه ان حائز اهمیتند‪ .‬بر اساس این مطالعات در طبیعت چهار نوع‬ ‫افالتوکسین اصلی شامل ‪ G1 ، B2 ، B1‬و ‪ G2‬و دو نوع محصوالت متابولیکی‬ ‫به نام های ‪ M1‬و ‪ M2‬وجود دارند‪ LARC .‬افالتوکسین ها به عنوان‬ ‫کارسینوژن گروه ‪ A‬انسانی طبقه بندی کرده است‪ .‬این توکسین ها از راه‬ ‫خوردن یا استنشاق وارد بدن و با عبور از روده کوچک‪ ،‬جذب خون می شود‬ ‫و دربافت های مختلف بدن انباشته می شود‪ .‬دراین میان بیش از همه در کبد‬ ‫تغلیظ می شوند‪ ،‬به گونه ای که غلظت این سم در کبد می تواند‪ 10 ،‬برابر‬ ‫میزان ان درعضالت باشد‪ .‬درسرطان زایی نیز بیشترین خطرافالتوکسین‪،‬‬ ‫متوجه سلول های کبدی است [‪.]6‬‬ ‫افالتوکسین ها‬ ‫افالتوکسین ها مهم ترین مایکوتوکسین های تولید شده توسط‬ ‫اسپرژیلوس ها هستند‪ .‬این گروه از سموم قارچی سردسته‬ ‫تمامی مایکوتوکسین ها هستند‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬بیش از سایر‬ ‫مایکوتوکسین ها‪ ،‬مورد توجه قرار گرفته اند‪ .‬افالتوکسین ها‬ ‫با توجه به دالیلی همانند پیشینه ی دراز‪ ،‬به کارگیری گسترده در‬ ‫پژوهش های فراوان و در دسترس بودن در طبیعت‪ ،‬به عنوان‬ ‫مشهورترین مایکوتوکسین شناخته شده معرفی شده اند‪ .‬در کلمه‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫افالتوکسین حروف ‪ A‬و ‪ F‬به ترتیب نماینده جنس قارچ یا‬ ‫اسپرژیلوس و گونه ان یا فالووس است که با لغت توکسین‬ ‫ترکیب شده است‪ .‬گونه های فالووس و پارازیتیکوس قادر به‬ ‫تولید انواع افالتوکسین های طبیعی همراه با ترکیبات وابسته است‪.‬‬ ‫شایسته ی یاداوری است که همه ی سویه های این دو‬ ‫گونه‪ ،‬توان تولید افالتوکسین را ندارد‪ .‬در این باره‪ ،‬سویه هایی‬ ‫که توانایی تولید افالتوکسین را دارند‪ ،‬سویه های سمی و‬ ‫انهایی که مولد افالتوکسین نیستند سویه های غیر سمی‬ ‫نامیده می شوند [‪ .]10،6‬افالتوکسین های گروه ‪ B‬و ‪ G‬با‬ ‫ایزوله های سمی اسپرژیلوس پارازیتیکوس تولید می شود‪،‬‬ ‫در حالی که اکثر ایزوله های اسپرژیلوس فالووس صرفا قادر‬ ‫به تولید افالتوکسین های گروه ‪ B‬هستند‪ .‬به این ترتیب زمانی‬ ‫که تنها افالتوکسین های گروه ‪ B‬حضور داشته باشند‪ ،‬می‬ ‫توان الودگی را به اسپرژیلوس فالووس نسبت داد و زمانی‬ ‫که افالتوکسین گروه ‪ B‬و ‪ G‬حضور داشته باشند‪ ،‬اسپرژیلوس‬ ‫پارازیتیکوس به تنهایی و یا همراه با اسپرژیلوس فالووس‬ ‫عامل الودگی است‪ .‬افالتوکسین های ‪ B2‬و‪ G2‬معموال همراه‬ ‫با افالتوکسین های‪ B1‬و ‪ G1‬حضور دارند و همواره میزان‬ ‫انها کمتر است‪ .‬افالتوکسین های ‪ M1‬و ‪ M2‬نیز‪ ،‬متابولیک‬ ‫اکسیداتیو تولیدات افالتوکسین های ‪ B1‬و ‪ B2‬هستند که توسط‬ ‫حیوانات تحت عمل گوارش تولید شده و در نتیجه در شیر(هم‬ ‫انسان و هم حیوان)‪ ،‬ادرار و مدفوع مشاهده می شود]‪.[2،3‬‬ ‫عالوه بر انتقال از طریق شیر‪ ،‬باقی مانده های افالتوکسین ها‬ ‫ممکن است در بافت های حیواناتی که غذای الوده شده‬ ‫مصرف کرده اند وجود داشته باشد‪ .‬باقیمانده های افالتوکسین‬ ‫در بافت های حیوانات‪ ،‬تخم مرغ ها و ماکیان در پی هضم‬ ‫غذای الوده شده افالتوکسین به طور ازمایشی پیدا شده است‪.‬‬ ‫الودگی شیر ‪ ،‬تخم مرغ و گوشت می تواند پیامد خوردن علوفه‬ ‫الوده شده به مایکوتوکسین باشد [‪.]6‬‬ ‫ارزیابی کارکرد کبد در بیماران کبدی‬ ‫در بیشتر نمونه ها‪ ،‬با شرح حال دقیق‪ ،‬معاینه ی فیزیکی و‬ ‫چندازمایش می توان به تشخیص بیماری کبدی دست یافت‪ .‬در‬ ‫برخی نمونه ها‪ ،‬بررسی پرتونگاری کمک کننده بوده و به راستی‬ ‫ارزش تشخیصی دارند‪ .‬بیوپسی کبد‪ ،‬به عنوان معیار استاندارد در‬ ‫ارزیابی بیماری کبد مطرح می شود‪ ،‬اما امروزه بیشتر با هدف‬ ‫تعیین مرحله ی بیماری و درجه ی تمایز بافتی به کار می رود تا‬ ‫برای تشخیص‪.‬‬ ‫برخی از ازمون های خونی که برای ارزیابی نخستین‬ ‫بیماری کبدی بکار می رود‪ ،‬شامل‪ :‬اندازه گیری االنین‬ ‫و اسپارتات امینوترانسفراز (‪ ALT‬و‪ ،)AST‬الکالن فسفاتاز‬ ‫(‪ )ALKP‬سرم است‪ .‬این الگوی بررسی‪ ،‬بیشتر به تشخیص‬ ‫بیماری سلول های کبدی را از بیماری کلستاتیک و حاد یا مزمن‬ ‫بودن بیماری و وجود سیروز و نارسایی کبدی می پردازد[‪.]1‬‬ ‫چندین ازمون بیوشیمی نیز برای ارزیابی و برنامه ریزی درمانی‬ ‫بیماران دچار اسیب کارکرد کبد مفید هستند‪ .‬از این ازمون ها به‬ ‫منظور شناسایی بیماری کبدی‪ ،‬تمایز بین انواع مختلف نارسایی‬ ‫های کبدی‪ ،‬تخمین وسعت اسیب کبدی شناخته شده و پیگیری‬ ‫پاسخ به درمان استفاده می شود‪ .‬ازمون های کبدی دارای نقاط‬ ‫ضعفی هستند‪ .‬نتایج این ازمون ها گاهی در افراد مبتال به بیماری‬ ‫شدید کبدی‪ ،‬می تواند طبیعی‪ ،‬و در بیماران مبتال به بیماری های‬ ‫غیر کبدی‪ ،‬ممکن است غیر طبیعی باشند‪ .‬ازمون های کبدی به‬ ‫ندرت یک تشخیص خاص را مطرح می کنند و اغلب یک گروه‬ ‫کلی از بیماری کبدی را نشان می دهند و مسیر ارزیابی بیماری‬ ‫را هدایت می کنند‪ .‬چندین هزار کارکرد بیوشیمیایی توسط کبد‬ ‫انجام می شود که اکثر این کارکردها را نمی توان به راحتی توسط‬ ‫ازمون های خونی ارزیابی کرد‪ .‬برای افزایش حساسیت و ویژگی‬ ‫ازمون های ازمایشگاهی در تشخیص بیماری کبد‪ ،‬بهتر است از‬ ‫مجموعه ای از انها استفاده شود[ ‪.]4،9،11‬‬ ‫جمع اوری نمونه‬ ‫برای انجام ازمایش های وابسته‪ ،‬نیاز به نمونه های سرم هپاتیت مثبت‬ ‫داشتیم‪ .‬به این منظور‪ ،‬نمونه ها در بازه ی زمانی اسفند ماه ‪ 92‬تا اردیبهشت‬ ‫ماه‪ ،93‬از بیمارستان های شهرستان رشت جمع اوری شد‪ .‬تعداد این نمونه‬ ‫ها‪ 25 ،‬عدد ( شامل ‪ HCV Ab‬و ‪ ) HBsAg‬بود‪ .‬عالوه بر نمونه های‬ ‫سرم‪ ،‬نتایج ازمایش ‪ CBC‬تعدادی از این افراد‪ ،‬به منظور بررسی وضعیت‬ ‫احتمالی کبد افراد با استفاده از برخی فاکتورهای موثر نیز ‪ ،‬دریافت شد‪.‬‬ ‫پس از دریافت نمونه های سرم‪ ،‬این نمونه ها به منظور بررسی وجود یا‬ ‫عدم وجود افالتوکسین ‪ B‬و تعیین میزان دز ان در نمونه های حاوی‬ ‫افالتوکسین ‪ ، B‬از طریق تست االیزا مورد ازمایش قرار گرفتند‪.‬‬ ‫مراحل انجام تست االیزا‬ ‫با استفاده از میکروپیپت‪ 200 ،‬میکرولیتر اب مقطر را‬ ‫در چاهک اول و ‪ 50‬میکرولیتر محلول های استاندارد‬ ‫اماده را به ترتیت در چاهک های دوم تا هفتم‪ ،‬به ترتیب‬ ‫غلیظ به رقیق ریختیم‪ .‬سپس با استفاده از میکروپیپت‪،‬‬ ‫‪ 50‬میکرولیتر از هر نمونه سرم هپاتیت را به داخل هر‬ ‫کدام از چاهک های نمونه‪ ،‬ریختیم‪ .‬در مرحله ی بعد‪،‬‬ ‫‪ 50‬میکرولیتر انزیم کونژوگه را به هر یک از چاهک ها‪ ،‬به جز‬ ‫چاهک اول (بالنک) ریختیم‪ .‬سپس ‪ 100 ،‬میکرولیتر انتی بادی‬ ‫ضد افالتوکسین را به هر چاهک‪ ،‬به جز چاهک اول اضافه‬ ‫کردیم‪ .‬پلیت مورد نظر را به مدت ‪ 20‬دقیقه در دمای اتاق‬ ‫(‪ 25-20‬درجه سانتی گراد)‪ ،‬به دور از نور مستقیم قرار دادیم‪.‬‬ ‫بعد از اتمام زمان مورد نظر‪ ،‬بافر شستشوی از قبل رقیق شده‬ ‫( به نسبت ‪ 1:10‬با استفاده از اب مقطر رقیق کردیم ) را با‬ ‫استفاده از دستگاه شستشو به داخل تمامی چاهک ها ریختیم‪.‬‬ ‫بعد از شستشو ‪ ،‬با استفاده از میکروپیپت ‪ 200 ،‬میکرولیتر از‬ ‫محلول کروموژن را به هر یک از چاهک ها اضافه کرده و به‬ ‫مدت ‪ 20‬دقیقه در دمای اتاق‪ ،‬به دور از نور مستقیم قرار دادیم‪.‬‬ ‫بر اثر اضافه کردن کروموژن و ایجاد واکنش انزیمی‪ ،‬رنگ‬ ‫ابی ایجاد شد‪ .‬شدت رنگ ایجاد شده با مقدار افالتوکسین‬ ‫موجود در نمونه ها ارتباط مستقیم دارد‪ .‬در مرحله ی اخر‪50 ،‬‬ ‫میکرولیتر از محلول متوقف کننده را به هر کدام از چاهک ها‬ ‫اضافه کردیم‪ .‬پس از افزودن این محلول‪ ،‬تغییر رنگ ایجاد شد‬ ‫و رنگ ابی به رنگ زرد تغییر کرد‪ .‬در نهایت پلیت مورد نظر را‬ ‫در دستگاه االیزا ریدر با طول موج ‪ 450‬نانومتر قرار دادیم‪ .‬این‬ ‫دستگاه بر اساس میزان جذب ‪ ،‬مقادیر جذب شده افالتوکسین‬ ‫توتال و منحنی لگاریتمی مرتبط با ان را محاسبه کرد‪ .‬درنهایت‬ ‫به منظور اطالع از وضعیت احتمالی بافت کبد بیماران از طریق‬ ‫مقادیر به دست امده از تست االیزا و نتایج ازمایشات خون‬ ‫بیماران مربوطه‪ ،‬به بررسی ارتباط بین نتایج پرداختیم‪.‬‬ ‫انالیز اماری‬ ‫نتایج‪ CUT-OFF‬بیماران و نتایج حاصله از تست االیزا مورد انالیز‬ ‫اماری قرار گرفتند و به بررسی وجود ارتباط احتمالی بینشان از طریق‬ ‫نرم افزار ‪ SPSS‬و محاسبات اماری پرداختیم‪ .‬نتایج حاصل از انالیز‬ ‫اماری ‪ ،‬ارتباط معنادار گروهی از این عوامل را نشان داد که در ادامه به‬ ‫بررسی این روابط می پردازیم‪.‬‬ ‫نتایج‬ ‫نتایج حاصله از تست االیزا مشخص نمود که ‪ 15‬عدد از‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪ 25‬نمونه سرم هپاتیت مثبت (‪ B‬و‪ ،)C‬حاوی افالتوکسین توتال ‪B‬‬ ‫نیز می تواند مورد توجه باشد ‪ ،‬اما نیاز به بررسی جدی تری دارد‬ ‫االیزا و مقادیر گروهی از مارکرهای خونی (‪)ALP ،AST ، ALT‬‬ ‫بیماران تحت بررسی‪ ،‬به مقایسه ی فاکتورهای دخیل پرداختیم‪.‬‬ ‫گروهی از این فاکتورها‪ ،‬از لحاظ اماری با یکدیگر ارتباطی‬ ‫معنادار داشتند که این روابط معنادار به صورت نمودار‪ ،‬در زیر‬ ‫نشان داده شده اند‪.‬‬ ‫این ویژگی همواره در افراد ‪ HBsAg‬مثبت‪ ،‬معنادار بوده‬ ‫بودند‪ .‬بعد از انجام محاسبات اماری مقادیر به دست امده از تست‬ ‫در کل جمعیت تحت بررسی‪ ،‬مقدار‪ ALT‬و‪ AST‬با اندازه ی افالتوکسین‬ ‫توتال ‪ B‬سرمی همبستگی معنادار دارد (‪. ) Sig= 0.044( ) Z= 2.032‬‬ ‫(‪ .)Sig= 0.080( )Z= 1.753‬بایستی به خاطر داشت که‬ ‫است ( ‪.) Sig= 0.043( ) Z= 2.023‬‬ ‫بحث‬ ‫اندازه گیری سطح امینوترانسفرازهای سرم‪ ،‬به خصوص میزان‬ ‫‪ ALT‬به عنوان روشی اسان و غیر تهاجمی برای پیگیری فعالیت‬ ‫بیماری کبدی به کار می رود‪ ،‬اما به نظر می رسداین انزیم ها‬ ‫همیشه برای تعیین شدت بیماری یا پیش اگهی از ان قابل اعتماد‬ ‫نیستند‪ .‬به طور کلی انزیم های ارزیابی کبدی به دو دسته تقسیم‬ ‫می شوند‪ .‬انزیم های دسته ی اول‪ ،‬انزیم های نشتی کبدی است‬ ‫که جایگاهشان در داخل سیتوپالسم یا داخل ارگانل های سلول‬ ‫است که مهمترین ان‪ ،‬میتوکندری است‪ .‬با اسیب سلول های‬ ‫کبدی و افزایش نفوذ پذیری غشا‪ ،‬خروج این انزیم ها به محیط‬ ‫خارج سلول و در نهایت جریان خون افزایش می یابد‪ .‬زمانی که با‬ ‫افزایش فعالیت انزیم های نشتی روبرو شویم‪ ،‬می توانیم ان را به‬ ‫اسیب سلول های کبدی ربط دهیم [‪.]1‬‬ ‫مهم ترین انزیم نشتی سلول های کبدی االنین امینو‬ ‫ترانسفراز(‪ )ALT‬است که عمده ترین منشا ان‪ ،‬سلول های کبدی‬ ‫است‪ .‬این انزیم عالوه بر سلول های کبدی‪ ،‬در سیتوپالسم‬ ‫سلول های عضالت اسکلتی و سلول های عضله ی قلب هم‬ ‫وجود دارد‪ .‬دیگر انزیم نشتی سلول های کبدی‪ ،‬اسپارتات امینو‬ ‫ترانسفراز ( ‪ ) AST‬است‪ .‬این انزیم شباهت های بسیاری به انزیم‬ ‫‪ ALT‬دارد‪ ،‬به گونه ای که بسیاری از مطالب گفته شده در ارتباط با‬ ‫انزیم ‪ ، ALT‬برای این انزیم نیز صدق می کند‪ .‬اما تفاوت اساسی‬ ‫این دو که سبب اختصاصی تر شدن ‪ ALT‬می شود‪ ،‬تنوع بافتی‬ ‫مقدار عددی ‪ ALP‬سرمی همواره با مقادیر سم افالتوکسین توتال‬ ‫‪ B‬در افراد دچار هپاتیت ویروسی از نوع ‪ B‬و ‪ C‬و همچنین با میانگین‬ ‫سم افالتوکسین توتال ‪ B‬سرمی همبستگی اماری معنادار داشته است‬ ‫(‪ (.) Sig= 0.043 ( )Z= 2.023‬شکل‪)3‬‬ ‫در افرادی که ‪ HCV Ab‬مثبت بوده اند در مقایسه با مقدار‬ ‫سم افالتوکسین سرمی اندازه گیری شده در افرادی که ‪HBsAg‬‬ ‫بوده اند‪ ،‬اختالف عددی و همبستگی امار معنادار وجود دارد‬ ‫(‪ .)Sig= 0.043( )Z= 2.023‬این ویژگی در همبستگی اماری‬ ‫میزان میانگین افالتوکسین توتال ‪ B‬سرمی جمعیت مورد مطالعه‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫گسترده ی انزیم ‪ AST‬است‪ .‬این انزیم عالوه بر سلول های کبدی‬ ‫در سلول های عضالت اسکلتی‪ ،‬سلول های قلبی‪ ،‬سلول های ریه‪،‬‬ ‫سلول های اعصاب مرکزی و ‪ ...‬وجود دارد‪ .‬در نتیجه نمی تواند‬ ‫شاخص اختصاصی خوبی برای ارزیابی کارکرد سلول های کبدی‬ ‫باشد‪ .‬این انزیم دارای دو ایزو انزیم‪ ،‬یکی سیتوپالسمی و دیگری‬ ‫میتوکندریایی است‪ .‬اگر اسیب سلول های کبدی خفیف باشد‪،‬‬ ‫اولین ایزوانزیم نشتی‪ ،‬ایزوانزیم سیتوپالسمی است و در صورت‬ ‫شدیدتر بودن این اسیب‪ ،‬ایزوانزیم میتوکندریایی نیز وارد جریان‬ ‫خون می شود [‪.]5،7‬‬ ‫دومین دسته از انزیم های کبدی ‪ ،‬تحت عنوان انزیم های‬ ‫القایی یا انزیم های کلستاتیک است‪ .‬زمانیکه در جریان صفرا‪،‬‬ ‫اختالل ایجاد می شود‪ ،‬صفرا به سمت کبد پس می زند و بر اثر‬ ‫برخورد ان به سلول های کبدی‪ ،‬غشای سلولی اسیب می بیند‪.‬‬ ‫سرمی همواره با مقادیر سم افالتوکسین توتال ‪B‬‬ ‫در افراد دچار هپاتیت ویروسی از نوع ‪ B‬و ‪ C‬و‬ ‫همچنین با میانگین سم افالتوکسین توتال ‪ B‬سرمی‬ ‫همبستگی اماری معنادار داشته است‪ ،‬به موجب‬ ‫این اختالل ‪ ALP‬متصل به غشای سلول های کبدی‬ ‫ازاد گشته و مقدار فعالیتش در جریان خون افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬بنابراین ‪ ALP‬به عنوان یک شاخصه ی‬ ‫غیر اختصاصی قابل اعتماد‪ ،‬هم در تعیین عفونت‬ ‫کبدی و هم در تعیین مسمومیت کبدی ناشی از سم‬ ‫( شکل‪)3‬‬ ‫در ادامه ی این اسیب‪ ،‬پروتئین های متصل کننده ی انزیم های‬ ‫القایی تخریب شده و انزیم ها ازاد گشته و وارد جریان خون‬ ‫می شوند‪ .‬در مراحل ابتدایی که با اسیب سلول های کبدی مواجه‬ ‫می شویم‪ ،‬انزیم های نشتی در جریان خون افزایش می یابند و در‬ ‫امتداد این اسیب‪ ،‬با ایجاد اختالل جریان صفراوی‪ ،‬میزان فعالیت‬ ‫انزیم های القایی نیز افزایش پیدا خواهد کرد‪ .‬برعکس این حالت‬ ‫نیز اتفاق می افتد که در ابتدا بر اثر ایجاد کلستاز‪ ،‬انزیم های القایی‬ ‫افزایش می یابند و در ادامه بر اثر اسیب سلولی ناشی از کلستاز [‪.]1‬‬ ‫یکی از انزیم های القایی مهم در ارزیابی غیر اختصاصی کارکرد‬ ‫کبدی‪ ،‬الکالین فسفاتاز (‪ )ALP‬است‪ .‬این انزیم دارای حساسیت‬ ‫نسبتا باالیی است و در مراحل ابتدایی کلستاز افزایش می یابد‪ .‬اما‬ ‫تنوع بافتی این انزیم باالست [‪ .]10‬مقادیر ‪ ALT‬و ‪ AST‬و ‪ ALP‬در‬ ‫افرادی که دچار عفونت ویروسی ‪ B‬و ‪ C‬بوده اند‪ ،‬از لحاظ اماری‬ ‫معنادار بود (‪ ،)Sig= 0.043‬زیرا عفونت ویروسی هپاتیت ‪ B‬و‬ ‫‪ C‬به دلیل ایجاد اسیب های سلولی و افزایش نفوذپذیری غشای‬ ‫سلول های کبدی سبب تغییر و افزایش فعالیت این انزیم ها‬ ‫می شود‪ .‬بایستی توجه کرد که مقدار ‪ ALT‬و ‪ AST‬و همچنین‬ ‫‪ ALP‬نبایستی به عنوان تنها معیار قابل توجه در اثبات احتمال‬ ‫جدی عفونت ویروسی کبدی مدنظر قرار داد‪ .‬ارتباط همبستگی‬ ‫مقدار افالتوکسین توتال ‪ B‬در افراد عفونی با ‪ HBsAg‬و ‪HCV‬‬ ‫‪ Ab‬به صورت معنادار(‪ ) Sig= 0.045‬بود‪ ،‬که این امر می تواند‬ ‫نشان دهنده ی رابطه ی هم افزایی افالتوکسین با هپاتیت ‪ B‬و‬ ‫‪ C‬باشد‪ .‬از طرفی می توانیم این موضوع را عنوان کنیم که مابین‬ ‫مقادیر افالتوکسین توتال ‪ B‬در افراد عفونی هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬با افراد‬ ‫غیر عفونی‪ ،‬اختالف معنادار وجود دارد‪ .‬در حالیکه این همبستگی‬ ‫در جمعیت تحت بررسی‪ ،‬نشان دهنده ی رابطه ی جدی حضور‬ ‫می تواند به کار گرفته شود ( ‪ .) Sig= 0.043‬در‬ ‫بررسی همبستگی مابین مقادیر افالتوکسین توتال ‪ B‬در افراد‬ ‫‪ HBsAg‬مثبت با مقدار ان در جمعیت مورد بررسی و همچنین‬ ‫همبستگی مابین مقدار افالتوکسین توتال ‪ B‬در افراد ‪HCV‬‬ ‫‪ Ab‬منفی با مقدار ان در افراد ‪ HBsAg‬مثبت و جمعیت مورد‬ ‫بررسی‪ ،‬ارتباط معناداری مشاهده شد (‪ .) Sig= 0.043‬که این‬ ‫روابط نیز می توانند گواه تاثیر افالتوکسین توتال ‪ B‬بر هپاتیت‬ ‫‪ B‬باشند و می تواند به اثر هم افزایی افالتوکسین ‪ B‬و هپاتیت‬ ‫‪ B‬اشاره داشته باشد‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪ 1‬لونگو ‪ ،‬فوسی ‪ ،‬کاسپر ‪ ،‬هوسر ‪ ،‬جمیسون ‪ ،‬لوسکالزو‪ .‬محمدی‪ .‬م ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫قربانی‪ .‬م ‪ .‬اصول طب داخلی هاریسون ( بیماری های کبد و مجاری صفراوی)‪ .‬انتشارات‬ ‫ارجمند‪ .‬تهران‪ .2012.‬صفحه‪. 96-200.‬‬ ‫‪ 2‬جاوتز‪ .‬ضیغمی‪ .‬ح ‪ .‬ال بویه‪ .‬م ‪ .‬حقی ‪ .‬ف ‪ .‬میکروب شناسی پزشکی‬ ‫‪.2‬‬ ‫جاوتز ( ویروس شناسی ‪ ،‬قارچ شناسی ‪ ،‬انگل شناسی ) ‪ .‬انتشارات اندیشه رفیع‪ .‬تهران‪.‬‬ ‫‪ .2010‬صفحه‪.582-610‬‬ ‫‪ 3‬توکلی‪ .‬ح‪ .‬قائم مقامی‪ .‬ز‪ .‬امامی‪ .‬م‪ .‬اختالل انزیم های کبد در کارگران‬ ‫‪.3‬‬ ‫پاالیشگاه قطران اصفهان‪ .‬مجله دانشکده پزشکی اصفهان‪ .1390.‬شماره‪.139‬‬ ‫‪ 4‬محمودی‪ .‬ف ‪ .‬فرخی‪ .‬م‪ .‬دالوریان‪ .‬ل‪ .‬بررسی رابطه بین ‪ HBV-DNA‬و‬ ‫‪.4‬‬ ‫‪ HBeAg‬و انزیم های کبدی در نزد بیماران مبتال به هپاتیت ‪ B‬مزمن‪ .‬مجله دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی مازندران‪ .1391 .‬دوره ‪ ، 22‬شماره ‪.95‬‬ ‫‪ 5‬هروی‪ .‬م‪ .‬اکبری‪ .‬ح‪ .‬میزان تداوم ‪ HBsAg‬و تغییرات انزیم های کبدی در‬ ‫‪.5‬‬ ‫ناقلین مزمن هپاتیت‪ . B‬مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان‪ . 1389.‬دوره‪ ، 13‬شماره‪. 3‬‬ ‫‪Lereau, M, Gouas, D, et al. Interactions between hepatitis B virus and afla-‬‬ ‫ ‪6.‬‬ ‫‪toxin B1. Journal of General Virology. 2012: 93,640-650.‬‬ ‫‪Khoshpey, B, Farhud, DD, Zaini, F. Aflatoxins in Iran: Nature, Hazards and Car-‬‬ ‫ ‪7.‬‬ ‫‪cinogenicity.Vol. (2011) 1-30.‬‬ ‫‪Hajiani, E, Alavi, M. A review on epidemiology, diagnosis and treatment of‬‬ ‫ ‪8.‬‬ ‫‪hepatitis D virus Infection. Jundishapur Journal of Microbiology. (2010) S1-S8.‬‬ ‫‪C.Kew,M. Aflatoxins as a cause of Hepatocellular Carcinoma. J Gastrointestin‬‬ ‫ ‪9.‬‬ ‫‪Liver Dis. (2013) 3:305-310.‬‬ ‫‪Manal A Hamed, Sanaa A Ali. Non-viral factores contributing to hepatocel-‬‬ ‫‪10.1‬‬ ‫‪Rasooly R, Hernlem B , et al. Non linear relationships between aflatoxin B1‬‬ ‫‪11.1‬‬ ‫‪lular carcinoma, Worl journal of hepatology, (2013) 5(6):311-322.‬‬ ‫‪levels and the biological response of monkey kidney vero cells. J toxins,(2013) 10.3390.‬‬ ‫سم افالتوکسین ‪ B‬در یک محدوده ی میانگین سرمی نبوده و از‬ ‫فردی به فرد دیگر متغیراست‪ .‬با توجه به اینکه مقدار عددی ‪ALP‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪31‬‬ ‫مقاله علمی وفنی‬ ‫نیلوفر حسن‪-‬کارشناس تجهیزات پزشکی‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫دستگاه های االیزاریدر‪ PH ،‬متر‪ ،‬اتوکالو‬ ‫دستگاه االیزار ریدر‬ ‫اشکال گزارش شده ‪1‬‬ ‫خوانش پارامترها به درستی انجام نمی گیرد‪.‬‬ ‫راه حل‬ ‫‪ :1‬مرور اینکه سنسورهای نوری هر کانال تمیز هستند‪ .‬چنانچه‬ ‫کثیف هستند‪ ،‬سطح پنجره های عبور دهنده نور و سنسورها را با یک‬ ‫برس کوچک تمیز کنید‪.‬‬ ‫‪ :2‬تایید کنید که کالیبراسیون خوانشگر کافی است‪ .‬در ابتدا اجازه‬ ‫دهید تا خوانشگر برای مدت ‪ 30‬دقیقه گرم شود‪ .‬در مرحله بعد‪،‬‬ ‫قرائت ‪ BLANK‬را انجام دهید و سپس یک پلیت کامل از سوبسترا‬ ‫را قرائت کنید‪ .‬خوانش ها می بایست یکسان باشند‪ .‬اگر این طور‬ ‫نبود‪ ،‬پلیت را چرخانده و قرائت را به منظور تعیین این که ایا اختالف‬ ‫در پلیت یا در خوانشگر است‪ ،‬تکرار کنید‪.‬‬ ‫دستگاه پی اچ متر‬ ‫نکته‪ :‬در دستگاه پی اچ متر‪ ،‬الکترودها را همیشه تمیز و‬ ‫کالیبره نگه دارید ‪...‬‬ ‫مشکل ‪:1‬‬ ‫صفحه ‪ pH‬متر خوانده ثابت را نشان نمی دهد‬ ‫اگر داخل الکترود حباب هوا وجود دارد‪ ،‬الکترود را به طور کامل‬ ‫در محلول فروببرید‪ .‬همیشه الکترودها را تمیز و دوباره کالیبره کنید‬ ‫ً‬ ‫و الکترود شکسته را حتما تعویض کنید‪ .‬اگر الکترود به طور کامل‬ ‫در محلول فروبرده نشده است‪ ،‬از اینکه الکترودراس به طور کامل در‬ ‫محلول فروبرده شده است‪ ،‬اطمینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫مشکل ‪:2‬‬ ‫پاسخ الکترود کند است‪.‬‬ ‫اگر الکترود کثیف یا روغنی است‪ ،‬الکترود را تمیز و دوباره کالیبره کنید‪.‬‬ ‫مشکل ‪:3‬‬ ‫صفحه ‪ pH‬متر پیغام خطا می دهد‪.‬‬ ‫اگر وضعیت صحیح کاربری انتخاب نشده است‪ ،‬از انتخاب‬ ‫نوع وضعیت کاربری مناسب اطمینان حاصل نمایید‪.‬‬ ‫مشکل ‪:4‬‬ ‫صفحه نمایش کالیبراسیون پیغام خطا می دهد‬ ‫اگر خطای کالیبراسیون وجود دارد‪ pH‬متر را دوباره کالیبر‬ ‫کنید‪ .‬اگر محلول بافر کالیبراسیون مشکل دارد از ‪ pH‬محلول‬ ‫بافر کالیبراسیون اطمینان حاصل نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬در دستگاه هایی که با باتری کار می کنند‪...‬‬ ‫مشکل ‪:5‬‬ ‫‪ pH‬متر روشن است‪ ،‬اما پیامی روی صفحه نمایش وجود ندارد‬ ‫اگر جاسازی باتر ی ها خوب نیست‪ ،‬قطبیت باتری ها را کنترل‬ ‫کنید‪ .‬شارژ باتری ها اگر تمام شده است‪ ،‬باتری ها را تعویض کنید‪.‬‬ ‫مشکل ‪:6‬‬ ‫چراغ نشانگر باتری ها چشمک می زند‪.‬‬ ‫اگر شارژ باتری ها تمام شده است باتری ها را تعویض کنید‪.‬‬ ‫دستگاه اتوکالوازمایشگاهی‬ ‫مشکل گزارش شده ‪1‬‬ ‫نشانگر استریلیزاسیون‪ ،‬پایان چرخه استریلیزاسیون کامل‬ ‫را نشان نمی دهد‬ ‫اگر نشانگر استریلیزاسیون اتاقک استریلیزاسیون نادرست یا‬ ‫بیش ازحد بارگذاری شده است‪ ،‬نحوه تقسیم و مقدار بارگذاری را‬ ‫بررسی کنید و مطابق با توصیه های سازنده تنظیم کنید‪.‬‬ ‫اگر دریچه بخار معیوب است‪ ،‬دریچه بخار را بررسی کنید‪ ،‬ان‬ ‫را تعمیر یا عوض کنید‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪33‬‬ ‫اگر زمان استریلیزاسیون کافی نیست‪ ،‬زمان استریلیزاسیون را‬ ‫بررسی کنید‪ ،‬ان را مطابق با نوع چرخه تنظیم کنید‪.‬‬ ‫اگر اتوکالو به دما و فشار انتخابی استریلیزاسیون نمی رسد‪ ،‬دمای‬ ‫انتخابی را بررسی کنید و تناسب فشار بخار را با چرخه انتخابی‬ ‫ً‬ ‫بررسی کنید و حتما احتمال نشت بخار را از در واشر یا مسیر‬ ‫ابزارهای کنترلی بررسی کنید‪.‬‬ ‫اگر نفوذ بخار کافی نیست‪ ،‬اقالم درون دستگاه را کم کنید تا بخار‬ ‫بهتر جریان داشته باشد‪.‬‬ ‫اگر فرایند قبل از اغاز چرخه مناسب نبوده است‪ ،‬هوا به مقدار‬ ‫ی مانده است‪ .‬سپس از یک تکنسین سرویس‬ ‫زیاد داخل اتاقک باق ‬ ‫کمک بگیرید تا سیستم تخلیه را بررسی کنید‪.‬‬ ‫اگر اندیکاتور بیولوژی برای چرخه اجراشده نامناسب است‪،‬‬ ‫مشخصات اندیکاتور بیولوژی را بررسی کنید‪ ،‬چرخه استریلیزاسیون‬ ‫کامل را نشان نمی دهد‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده ‪2‬‬ ‫چرخه استریلیزاسیون بدون دلیل متوقف شده است‬ ‫اگر فشار بخار‪ ،‬اب وهوا‪ ،‬هیچ کدام کافی نیستند درنتیجه‪ ،‬ابزار‬ ‫تنظیم و کنترل عبور دریچه های سولنوئیدی فعال نمی شود پس باید‬ ‫فشارهای تامین کننده بخار‪ ،‬اب وهوا را بررسی کنید‪ ،‬دستگاه های‬ ‫تنظیم را کنترل کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده ‪3‬‬ ‫وسایل استریل شده مرطوب باقی می ماند‬ ‫‪ ‬اگر دریچه بخار معیوب است ان را کنترل و تمیز کرده و یا‬ ‫دریچه را تعویض کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر اب گذر اتاقک استریلیزاسیون مسدود شده است‪ ،‬سیستم‬ ‫ابگذر را کنترل‪ /‬تمیز کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر بارگذاری در اتوکالو بیش ازحد است‪ ،‬اقالم درون دستگاه‬ ‫را کم کنید و چرخه استریلیزاسیون را تکرار نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر اتوکالو تراز نیست‪ ،‬اتوکالو را تراز کنید‪.‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫مشکل گزارش شده ‪4‬‬ ‫اندیکاتور بیولوژی مثبت است‬ ‫اگر اندیکاتور بیولوژی برای عملکرد چرخه مناسب نیست‪ ،‬از‬ ‫اندیکاتور بیولوژی با سری ساخت یا سازنده دیگر استفاده کنید‪،‬‬ ‫پارامترها را با دقت ثبت کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده ‪5‬‬ ‫فشار بخار خیلی پایین است‬ ‫اگر واشر در خراب است‪ ،‬واشر را بررسی و ان را تعویض کنید‪.‬‬ ‫اگر بخار داخلی در اجزای دیگر اتوکالو نشت می کند‪،‬‬ ‫دریچه های الکتریکی و غیره را بررسی کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده ‪6‬‬ ‫فشار بخار زیاد است‪.‬‬ ‫اگر اتوکالو بیش ازحد بارگذاری شده است‪ ،‬اقالم درون‬ ‫دستگاه را کم کنید‪.‬‬ ‫اگر اتوکالو کالیبره نیست‪ ،‬ان را کالیبره کنید‪.‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫ی‬ ‫ایام فیاضی‪-‬دکتر طاهره ناج ‬ ‫ارتباط سرطان با بیان ژن نوکلئوپورین‬ ‫‪Nucleoporins and Links to Cancer‬‬ ‫کمپلکس منفذ هسته(‪ )NPC‬از کپی های زیادی از ‪ 30‬پروتئین مختلف‬ ‫به نام نوکلئوپورین ها ساخته شده که از طریق ان ها نقل وانتقال دوجهتی‬ ‫مواد بین هسته و سیتوپالسم انجام می شود‪ .‬با وجود عملکرد انتقالی ان ها‪،‬‬ ‫‪ NPC‬می تواند به عنوان یک لنگر)‪ (docking site‬برای کروماتین عمل‬ ‫کند و از این راه همراه با سایر فاکتورهای موجود درپوشش هسته در‬ ‫سازماندهی توپولوژی کلی کروموزوم ها نقش داشته باشد‪ .‬پژوهش های تازه‬ ‫نشان داده که میانکنش های ‪ NPC‬با ژن‪ ،‬می تواند رونویسی را افزایش دهد‬ ‫و در تعیین مرزهای یوکروماتین – هتروکروماتین نقش داشته باشد‪.‬‬ ‫به طور خالصه دانش کنونی ما در مورد ترانسلوکاسیون های ‪ Nup98‬بیان‬ ‫می کند دو دسته مکانیسم اختالل در تنظیم سلولی وجود دارد که در هر‬ ‫دو مورد‪ ،‬پروسه رونویسی و انتقال هسته ای می تواند دچار مشکل شود‪.‬‬ ‫انتقال نوکلئوسیتوپالسمی که ذاتا با تنظیم بیان ژن در‬ ‫یوکاریوت ها مرتبط است‪ ،‬منحصرا از طریق کمپلکس‬ ‫منفذ هسته(‪ )NPC‬صورت می گیرد‪ .‬این مسیرهای ورود‬ ‫و خروج هسته ای از رسپتورهای انتقالی که عضوی از‬ ‫سوپر فامیلی ایمپورتین ‪ B‬هستند(کاریوفرین ها) استفاده‬ ‫می کنند و به یک‪ GTPase‬کوچک ‪ Ran‬یا نوع دیگر‬ ‫ترانس پورترها که به کاریوفرین ها مرتبط نیستند(مانند‬ ‫اکسپورتر ‪ mRNA‬پستانداران‪)TAP-p15/yeast Mex67-Mtr2‬‬ ‫نیازمندند‪NPC .‬ها مجموعه های ماکرومولکولی‪ MDa40-60‬با‬ ‫تقارن هشت وجهی هستند‪.‬‬ ‫نوکلئوپورین ها در سه گروه اصلی طبقه بندی می شوند‪.‬‬ ‫نوکلئوپورین ها حاوی توالی های تکراری غنی از ‪FG‬‬ ‫هستند که به طور ذاتی نامنظمند و کانال انتقال فعال را پر‬ ‫می کنند‪ .‬رسپتور های انتقالی از طریق اینتراکشن موقتی و‬ ‫گذرا با تکرارهای ‪ FG‬از شبکه نوکلئوپورین های ‪ FG‬عبور‬ ‫می کنند‪.‬رده دوم از نوکلئوپورین ها‪ ،‬فاقد تکرار های ‪FG‬‬ ‫هستند و تصور می شود که داربستی را برای ساختار ‪NPC‬‬ ‫فراهم می کنند‪ .‬تنها تعداد کمی از نوکلئوپورین ها دارای‬ ‫دومین ترانس ممبرن برای لنگر کردن ‪ NPC‬در پوشش هسته‬ ‫هستند درحالی که بیشتر نوکلئوپورین ها به صورت متقارن‬ ‫روی دو طرف غشاء هسته قرار گرفته اند‪ ،‬شمارکمی‬ ‫از ان ها به صورت نامتقارن در ‪ NPC‬توزیع شده اند‪.‬‬ ‫(برای نمونه در سبد هسته ای یا در فیالمنت های منفذ‬ ‫سیتوپالسمی)‪ .‬امد و شد از راه ‪ NPC‬بسیار انتخابی و‬ ‫تنظیم شده است‪ ،‬به همین دلیل ‪ NPC‬ابزار مهمی برای‬ ‫کنترل بیان ژن‪ ،‬شبکه های پیام رسانی و همئوستازی‬ ‫سلولی فراهم می کند‪ .‬انتقال می تواند در چند سطح‬ ‫کنترل شود مثال در سطح ماده انتقالی(‪ ،)cargo‬در سطح‬ ‫ترنس پورتر و در سطح خود ‪ .NPC‬شناسایی سیگنال های‬ ‫ورود(‪ )NLS‬و خروج(‪ )NES‬خاص توسط رسپتور انتخابی‬ ‫مربوطه به وسیله مکانیسم های پیچیده ای تنظیم می شود‪،‬‬ ‫شامل تغییرات پس از ترجمه و پوشاندن موتیف سیگنال‪.‬‬ ‫از این گذشته به نظر می رسد نوکلئوپورین ها ی خاصی‬ ‫مسیر های انتقالی ویژه ای را میانجی گری می کنند‪.‬‬ ‫نقش نوکلئوپورین ها در بیان ژن و‬ ‫سازماندهی کروماتین‬ ‫هسته یوکاریوتی کامال قسمت بندی شده و دینامیک‬ ‫است‪ .‬پژوهش های در مدل موجودات مختلف نشان داد‬ ‫که جایگاه ژن نسبت به پیرامون هسته (مثال غشاء داخلی‬ ‫هسته)‪،‬ژن های دیگرو اجزاء مختلف هسته‪ ،‬می تواند‬ ‫فعالسازی یا سرکوب رونویسی را امکان پذیر کند‪ .‬ما در‬ ‫بخش های بعدی‪ NPC ،‬را به عنوان یک شئ ساختاری‬ ‫در نظر می گیریم که رونویسی‪ ،‬قسمت بندی ژنوم و‬ ‫پایداری ژنوم را تنظیم می کند و به تعمیر ‪ DNA‬اسیب‬ ‫دیده کمک می کند‪.‬‬ ‫تا مدتی پیش مشخص نبود که ایا ‪ NPC‬های سلول های‬ ‫انسان در تنظیم بیان ژن شرکت دارند یا نه؟ در سال ‪،2008‬‬ ‫‪ Brown‬نشان داد که ژنوم انسان‪ ،‬اینتراکشن های خاصی‬ ‫را با ‪ NPC‬نشان می دهد‪ .‬هنگام بررسی اینتراکشن های‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪35‬‬ ‫وسیع ژنوم را با نوکلئوپروتئین مرکزی ‪ ،Nup93‬به گونه ی‬ ‫چشمگیری‪ Nup93 ،‬بیشتر با نواحی هتروکروماتینی‬ ‫هسته های‪ Hela‬میانکنش می کند‪ .‬اگرچه استیله شدن‬ ‫سرتاسری هیستون‪ ،‬که به وسیله مهارکننده هیستون داستیالز‬ ‫القا می شود‪ ،‬باعث می شود ‪ Nup93‬با نواحی یوکروماتینی‬ ‫همراه شود‪ .‬این اطالعات نشان می دهد که ‪ NPC‬ها می توانند‬ ‫هم با کروماتین فعال و هم با کروماتین غیرفعال میانکنش‬ ‫دهند‪ .‬سازماندهی دوباره کروماتین در ‪ NPC‬در پاسخ به تغییر‬ ‫در الگوهای استیالسیون هیستون روی می دهد‪.‬‬ ‫ارتباط نوکلئوپورین ها با سرطان‬ ‫‪ Blobel‬و همکارانش در سال ‪ 1994‬نشان دادند‬ ‫که پروتئین ‪ CAN‬که یک انکوژن بالقوه است و در‬ ‫‪ leukemogenesis‬درگیر است در واقع یک پروتئین منفذ‬ ‫هسته ای (‪ )Nuclear pore‬است یعنی ‪ .Nup214‬این یافته‬ ‫غیر منتظره یک راه جدید برای فهم مولکولی لوکمیا و‬ ‫سرطان زایی باز کرد‪ .‬در پی ان نوکلئوپورین های دیگر‬ ‫مانند ‪ Nup98,Nup358.Tpr‬معرفی شدند که با پروتئین های‬ ‫دیگر سلولی‪ ،‬پروتئین کایمرا تولید می کنند‪ ،‬که نتیجه ترانس‬ ‫لوکاسیون های کروموزومی در سلول های سرطانی است‪.‬‬ ‫به عالوه بعضی از نوکلئوپورین ها مانند ‪ Nup88‬یافت شدند‬ ‫که در تومورها نمود باالیی دارند‪ .‬امروزه یک تئوری منسجم‬ ‫وجود ندارد که توضیح دهد اجزاء ‪ NPC‬چگونه می توانند‬ ‫موجب سرطان شود‪ .‬در حقیقت نوکلئوپورین های مختلف‬ ‫به طور متفاوتی عمل می کنند و در اغلب موارد نتیجه تاثیر‬ ‫ارتباطات ان ها نامشخص است‪.‬‬ ‫به هم ریختن مرزهای ژنی در هنگام پیوند شدن‬ ‫‪ Nup98‬به فاکتورهای کروماتین‬ ‫‪ Nup98‬از نظر تکاملی برای ساختار و عملکرد ‪NPC‬‬ ‫ضروری است‪ .‬به خاطر پیرایش تمایزی ‪ Nup98‬می تواند‬ ‫به دو صورت سنتز شود‪ Nup98)1 .‬به یک ‪ – C‬ترمینال‬ ‫‪ tail‬کوتاه متصل شده باشد‪ )2 .‬یا به عنوان فیوژن پروتئین‬ ‫‪ Nup98-Nup96‬ساخته شود‪ Nup98 .‬یک فعالیت‬ ‫اتوپروتئولیتیک ذاتی دارد که هر دو نوع واریانت را برش‬ ‫می دهد تا یا ‪ Nup98‬منفرد را تولید کند(به عالوه یک ‪Tail‬‬ ‫‪ 8‬کیلو دالتونی) یا ‪ Nup96‬و ‪ Nup98‬را تولید کند‪Nup98 .‬‬ ‫دارای تعداد از تکرارهای ‪ GLFG‬است که در انتقال انتخابی‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪Nup98 ،invivo‬‬ ‫مواد از طریق ‪ NPC‬نقش دارد‪ .‬در‬ ‫همراه با ‪( Rae1‬که ‪ interacting‬فاکتور ‪ Nup98‬است)‬ ‫در خروج ‪ RNA‬از هسته نقش دارد‪ .‬احتمال رابطه بین‬ ‫‪ Nup98‬و سرطان وقتی شکل گرفت که ‪ Nup98‬در‬ ‫ترانسلوکاسیون های کروموزومی در لوکمیا میلوئید‬ ‫مزمن پیدا شد‪ .‬بزرگ ترین گروه ترانلوکاسیون های‬ ‫‪ Nup98‬یک ژن فیوژن بین تکرار های ‪Nup98، GLFG‬‬ ‫و فاکتور رونویسی هومئودومین ایجاد می کند‪ .‬در مورد‬ ‫ترانسلوکاسیون ‪Nup98-HoxA9‬که تحت کنترل پروموتر‬ ‫‪ Nup98‬است این کایمر حاوی کل ‪ GLFG‬دومین پروتئین‬ ‫و محل اتصال‪ Rae1‬است که به هومئودومین متصل‬ ‫شونده به ‪ DNA‬و فاکتور رونویسی ‪ HoxA9‬پیوسته شده‬ ‫است‪.‬پروتئین فیوژن ‪ Nup98-HoxA9‬از‪ NPC‬جدا شده‬ ‫و در کانون نوکلئوپالسمی مستقر می شود‪ .‬پروتئین های‬ ‫هومئودومین فاکتورهای رونویسی و تنظیم کننده های‬ ‫اصلی تکوین و تمایزهستند‪ .‬ژنوم انسان حاوی چندین‬ ‫خوشه از ژن های هومئوباکس است‪ .)HoxA9( .‬بسیاری‬ ‫از ژن های ‪ Hox‬در سلول های بنیادی خون ساز بیان‬ ‫می شود اما در طی تمایز سلول های خونی به نوع بالغ‬ ‫باید بیان این ژن ها کم شود و سایر ژن های هومئوباکس‬ ‫مانند ‪ Pbx1‬و ‪ Meis1‬به عنوان کوفاکتورهای ‪ Hox‬در‬ ‫خونسازی عمل کنند‪ .‬عالوه برترانسلوکاسیون ‪Nup98-‬‬ ‫‪ Nup98 ،HoxA9‬در ترانسلوکاسیون های کروموزومی با‬ ‫دیگر ژن ها نیز شناسایی شده است‪ .‬در همه این موارد‪،‬‬ ‫پروتئین های کایمر‪ ،‬دومین ‪ GLFG‬در ‪ Nup98‬را با طول‬ ‫متفاوت دارند که به فاکتورهای دیگر شامل توپوایزومراز‪،‬‬ ‫هیستون متیل ترانسفراز کمک کننده رونویسی‪RNA ،‬‬ ‫هلیکاز و چندین پروتئین دیگر که عملکرد نامشخص‬ ‫دارند متصل شده است‪.‬‬ ‫مارکر سرطانی ‪ Nup88‬در تومورهای ‪،High-Grade‬‬ ‫بیان اضافی دارند‪ Nup88 .‬از نوکلئوپورین های فاقد‬ ‫تکرار ‪ FG‬است که در سمت سیتوپالسمی ‪ NPC‬قرار‬ ‫گرفته است‪ ،Nup 88.‬کمپلکسی را با نوکلئوپورین‬ ‫‪ Nup214‬که دارای تکرار ‪ FG‬است‪ ،‬تشکیل می دهد اما‬ ‫بیشتر با ‪ Nup358‬میانکنش می کند‪ .‬کمپلکس ‪Nup214-‬‬ ‫‪ Nup88‬اداپتوری برای لنگرانداختن کمپلکس های مهم‬ ‫هسته است اما نقش مهم ان در خروج از هسته به وابسته‬ ‫‪ Crm1‬است‪ .‬بر این اساس‪ ،‬کمپلکس ‪،Nup214-Nup88‬‬ ‫‪ Crm1‬را در سمت سیتوپالسمی ‪ NPC‬هدف قرار می دهد‪.‬‬ ‫پیشنهاد شده در مخمرکمپلکس ‪Nup159-Nup82-Nsp1‬‬ ‫که در خروج ‪ mRNA‬از هسته ضروری است‪ ،‬نقشی مشابه‬ ‫با ‪ Nup214-Nup88‬در پستانداران دارد‪ .‬اگرچه ‪Nup88‬‬ ‫یک جزء کلیدی در ساختار ‪ NPC‬است‪ ،‬ولی در درزوفیال‪،‬‬ ‫بیان ان به روش مختص بافت است‪ .‬انتی بادی در کاندیدا‬ ‫البیکانس تولید شد که علیه ‪ Nup88‬انسانی عکس العمل نشان‬ ‫می داد‪ .‬این انتی بادی منجر به این کشف شد که بیان اضافی‬ ‫‪ (over expression)Nup88‬در انواع مختلفی از تومورهای‬ ‫بدخیم وجود دارد‪ .‬دز‪ Nup88‬با بیان اضافی پیوسته ‪Nup214‬‬ ‫که زوج میانکنش کننده با ان است‪ ،‬همبستگی ندارد‪ .‬رنگ‬ ‫امیزی ‪ Nup88‬در بافت های توموری نشان می دهد که به‬ ‫طورواضحی در سیتوپالسم است و اغلب به عنوان نقاط‬ ‫گرانوالر ظاهر می شود‪ .‬درجه بیان اضافی ‪ ،Nup88‬به طور‬ ‫کلی به ‪ grade‬تومور بستگی دارد و بیش تر در تومورهای‬ ‫پیشرفته و هجوم ان ها رسما بیان می شود‪.‬‬ ‫چگونه بیان اضافی ‪ Nup88‬می تواند احتماال روی‬ ‫تومورزایی اثر بگذارد؟ یک عملکرد اصلی ‪Nup88‬‬ ‫در سلول های نرمال لنگر اندازی ‪ Nup214‬به ‪ NPC‬و‬ ‫فراخواندن ‪ Crm1‬به فیالمنت های سیتوپالسمی ‪ Pore‬است‬ ‫که برگشت ‪ Crm1‬به سمت هسته برای یک چرخه خروج‬ ‫دیگر را فراهم می کند‪ .‬این مکانیسم ممکن است در نهایت‪،‬‬ ‫خروج از هسته وابسته به ‪ NES‬را تسهیل کند و بدین وسیله‪،‬‬ ‫مسیرهای سیگنالی را تغییر دهد‪ .‬برای مثال در پستانداران و‬ ‫ماهیان نشان داده شده که ‪ Nup88‬برای انتقال نوکلئوپالسمی‬ ‫‪ NF-KB‬الزم است (‪ NF-KB‬یک فاکتور رونویسی حاضر در‬ ‫پاسخ های ایمنی‪ ،‬اپوپتوزو سرطان است)‪ .‬به عالوه بیان‬ ‫اضافی کمپلک س ‪ Crm1 ،Nup214-Nup88‬و�‪Rel pro‬‬ ‫‪ tein‬را در کانون های سیتوپالسمی محبوس و خروج‬ ‫پروتئین و فعال شدن پاسخ ایمنی را مهار می کند‪ .‬در‬ ‫پژوهش های دیگری‪ ،‬نشان داده شده که ‪ Nup88‬در بیان‬ ‫ژن های ‪ osmoprotective‬شرکت دارد که از طریق تنظیم‬ ‫انتقال فاکتورهای رونویسی خاص از هسته به سیتوپالسم‬ ‫است‪ .‬در گیاهان‪ Nup88 ،‬برای تجمع تنظیم کننده های‬ ‫دفاعی الزم است و بدن وسیله نقش مهمی در ایمنی ذاتی‬ ‫گیاه بازی می کند‪ .‬در کل بیان اضافی ‪ Nup88‬در سلول های‬ ‫سرطانی می تواند منجر به استقرار اشتباه ‪ Nup214‬شود‬ ‫که در مقابل به کاهش غلظت ‪ Crm1‬در ‪ NPC‬می انجامد‬ ‫و باعث محبوس شدن ان در کانون های سیتوپالسمی‬ ‫می شود‪ .‬به دلیل اینکه بسیاری از مسیرهای سیگنالی‬ ‫تکوینی به ترانسلوکاسیون انتخابی وابسته به ‪Crm1‬‬ ‫در تنظیم کننده های رونویسی تکیه دارند‪ ،‬بیان اضافی‬ ‫‪ Nup88‬ممکن است نهایتا باعث سرطان زایی شود که از‬ ‫طریق اشفتگی در تنظیم مناسب مسیرهای سیگنالی است‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫سهم عملکرد اشتباه نوکلئوپورین در ایجاد سرطان‪،‬‬ ‫فرصت مناسبی برای درک مکانیسم بیماری و عملکرد‬ ‫خاص نوکلئوپورین های مشخص است‪ .‬به طور خاص‪،‬‬ ‫درک رو به رشد از ‪ NPC‬به عنوان یک تنظیم کننده‬ ‫رونویسی و سازمان دهنده کروماتین می تواند راه را‬ ‫برای درک عمیق تر از اینکه چگونه ‪transcriptomes‬‬ ‫سرطان اختالل ایجاد می کند‪ ،‬هموار کند‪ .‬این خط‬ ‫تحقیق احتماال با انالیز اینکه چگونه موقعیت فضایی‬ ‫ژن ها در سلول های سرطانی مختل می شود‪ ،‬تقاطع‬ ‫دارد‪ .‬چالش بزرگی در تحقیقات ‪ NPC‬هست‪ ،‬که نیازمند‬ ‫روش های جامع و یکپارچه ای برای درک پیچیدگی های‬ ‫‪ nuclear pore‬است‪ ،‬که عملکردی ماوراء عمل انتقال‬ ‫دهنده بودن ان ها را اثبات کند‪.‬‬ ‫همچنین نشان داده شده که نوکلئوپورین ها ارتباط نزدیکی‬ ‫با طیف گسترده و گیج کننده ای از بیماری ها همانند ‪:‬‬ ‫نارسایی های ‪ neuroendocrine ،neurological‬مانند سندرم‬ ‫‪ triple A‬و نارسایی ‪ cardiac‬و شماری از بیماری های‬ ‫‪ .autoimmune‬رویهمرفته این بیماری ها می توانند سیستم‬ ‫مدلی ارزشمندی برای پژوهش های اینده ‪ NPC‬ارائه دهند‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪1-Agudo, D., Go mez-Esquer, F., Martı nez-Arribas, F.,‬‬ ‫‪Nu n ez-Villar, M.J., Polla n, M., and Schneider, J. (2004).‬‬ ‫‪Nup88 mRNA overexpression is associated with high ag‬‬‫‪gressiveness of breast cancer. Int. J. Cancer109, 717–720.‬‬ ‫‪Akhtar, A., and Gasser, S.M. (2007). The nuclear envelope‬‬ ‫‪and transcriptional control. Nat. Rev. Genet.8, 507–517.‬‬ ‫‪2-Andres-Hernando, A., Lanaspa, M.A., Rivard, C.J., and‬‬ ‫‪Berl, T. (2008).‬‬ ‫‪3-Nucleoporin 88 (Nup88) is regulated by hypertonic‬‬ ‫‪stress in kidney cells to283 retain the transcription factor‬‬ ‫‪tonicity enhancer-binding protein (TonEBP) in the nucleus.‬‬ ‫‪J. Biol. Chem, 25082–25090‬‬ ‫‪4- Argiropoulos, B., and Humphries, R.K. (2007). Hox‬‬ ‫‪genes in hematopoiesis and leukemogenesis. Oncogene‬‬ ‫‪266766–6776.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪37‬‬ ‫تازه ها‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫تشخیص ترومبین در خون و مایع مغزی‬ ‫نخاعی با فناوری نانو‬ ‫محققان دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان موفق به ساخت‬ ‫حسگری زیستی شده اند که می تواند جهت تشخیص‬ ‫گونه ای پروتئین (ترومبین) در نمونه خون و مایع مغزی‬ ‫نخاعی بیماران مختلف به کار گرفته شود‪ .‬این حسگر از‬ ‫حساسیت و سرعت تشخیص باالیی برخوردار است‪.‬‬ ‫اندازه گیری و تعیین پروتیئن ها در نمونه های زیستی‪،‬‬ ‫نقش مهمی در درمان های پزشکی‪ ،‬مهندسی زیستی و‬ ‫ایمنی(‪ )Safety‬و بهداشت مواد غذایی دارد‪.‬‬ ‫اگرچه پیشرفت های شایانی در تشخیص سریع پروتئین ها‬ ‫در نمونه های زیستی صورت گرفته است‪ ،‬اما جهت بهبود‬ ‫روش های تشخیص سریع‪ ،‬اسان و قطعی پروتئین ها‪،‬‬ ‫همچنان پژوهش های زیادی در حال انجام است‪.‬‬ ‫یکی از این پروتئین ها‪ ،‬ترومبین است که نقشی اساسی‬ ‫در انعقاد خون‪ ،‬انحالل لخته و ترمیم بافت دارد‪ .‬ترومبین‬ ‫همچنین می تواند به عنوان یک هورمون برای تنظیم‬ ‫تجمع پالکت ها‪ ،‬فعال سازی سلول های اندوتلیال و سایر‬ ‫پاسخهای مهم در زیست شناسی عروقی عمل کند‪.‬‬ ‫در شرایط عادی‪ ،‬غلظت ترومبین در خون(‪ )Blood‬در‬ ‫طول پیشرفت انعقاد از ‪ nM‬تا ‪ μM‬متغیر است‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫توسعه حسگرهای تشخیص ترومبین با حساسیت باال و‬ ‫انتخابی برای تحقیقات و نیز برنامه های تشخیص بالینی از‬ ‫اهمیت باالیی برخوردار است‪.‬‬ ‫به گفت ه دکتر اسماعیل حیدری بفروئی محقق دانشگاه‬ ‫ولیعصر(عج) رفسنجان‪ ،‬در بین روش های تشخیصی‬ ‫ً‬ ‫موجود‪ ،‬اخیرا روش های زیست تشخیصی الکتروشیمیایی‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫بدون برچسب و به طور ویژه زیست حسگر هایی بر پایه‬ ‫‪ DNA‬به شدت مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫هدف اصلی این طرح نیز ساخت زیست حسگری بر‬ ‫پایه ی اپتامر ‪ ،DNA‬جهت تشخیص پروتئین ترومبین‬ ‫در خون و مایع مغزی نخاعی افراد مبتال به بیماری های‬ ‫مختلف بوده است‪.‬‬ ‫حیدری افزود‪ :‬در طراحی این زیست‪‎‬حسگر‬ ‫الکتروشیمیایی‪ ،‬از اپتامر اختصاصی ترومبین (جایگزین‬ ‫انتی‪‎‬بادی) استفاده شده است‪ .‬همچنین از نانولوله‪‎‬های‬ ‫کربنی چند دیواره (‪ )MWCNTs‬و نانوذرات تیتانیوم‬ ‫دی اکسید (‪ )TiO2‬به منظور افزایش سطح و هدایت‬ ‫الکتریکی حسگر استفاده شده است‪.‬‬ ‫این اپتاحسگر برای اندازه‪‎‬گیری ترومبین در نمونه ی خون‬ ‫و مایع مغزی نخاعی افراد مبتال به بیماری های پارکینسون‪،‬‬ ‫‪ ،MS‬صرع‪ ،‬پلی نوروپاتی و یک نمونه خون سالم به کار‬ ‫گرفته شده است‪.‬‬ ‫حیدری بفروئی در خصوص عملکرد این اپتاحسگر‬ ‫در ازمایش های صورت گرفته گفت‪ :‬نتایج نشان داد‬ ‫که اپتاحسگر طراحی شده دارای حد تشخیص بسیار‬ ‫پایین (‪ )1fmol/L‬و محدوده‪ ‎‬خطی وسیع بین ‪ fmol/L 50‬تا‬ ‫‪ nmol/L 10‬است‪.‬‬ ‫همچنین اپتاحسگر پیشنهاد شده دارای تکرارپذیری‪،‬‬ ‫تکثیرپذیری‪ ،‬پایداری و حساسیت باالیی است‪ .‬در نهایت با مقایسه‬ ‫نتایج به دست امده با روش استاندارد االیزا‪ ،‬کاربردپذیری و قابلیت‬ ‫ان در انالیز نمونه های خون و مایع مغزی نخاعی افراد سالم و بیمار‬ ‫به اثبات رسیده است‪ .‬لذا می توان با ادامه مطالعات و امکان تولید‬ ‫انبوه‪ ،‬از زیست حسگر تهیه شده در مراکز درمانی و تشخیص های‬ ‫کلینیکی به عنوان ازمایش انتی ترومبین استفاده کرد‪.‬‬ ‫در این کار‪ ،‬جهت بررسی شکل و ساختار سطح زیست حسگر‬ ‫از ازمون های طیف سنجی امپدانس الکتروشیمیایی‪ ،‬ولتامتری‬ ‫چرخه ای و روش های میکروسکوپ الکترونی روبشی و عبوری‬ ‫و همچنین از روش های ‪ XRD‬و طیف سنجی بازتابشی‬ ‫انتشاری (‪ )DRS‬استفاده شده است‪.‬‬ ‫این تحقیقات حاصل تالش های دکتر اسماعیل حیدری‬ ‫بفروئی‪ ،‬دکتر مهدی هاتفی اردکانی ‪ -‬اعضای هیات علمی‬ ‫دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان و مریم امینی دکترای شیمی و‬ ‫دانش اموخته دانشگاه صنعتی اصفهان‪ -‬است‪ .‬نتایج این کار در‬ ‫مجله ‪ Biosensors and Bioelectronic‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫تشخیص سرطان نازوفارنکس با ازمایش خون‬ ‫محققان موفق به توسعه یک ازمایش خون مبتنی بر ‪DNA‬‬ ‫شده اند که سرطان نازوفارنکس را در مراحل اولیه با دقت ‪97‬‬ ‫درصد تشخیص می دهد‪.‬‬ ‫این ازمایش با استفاده از نمونه خون انجام می شود و ‪DNA‬‬ ‫را از جهت وجود ویروس اپشتین بار مورد بررسی قرار می دهد‪.‬‬ ‫این ویروس می تواند منجر به سرطان نازوفارنکس شود‪.‬‬ ‫نازوفارنکس محوطه ای در پشت بینی و در انتهای شیپور استاش‬ ‫بوده که در سنین پایین محل قرارگیری لوزه سوم است‪.‬‬ ‫در کنار شیپور استاش فضایی قرار دارد که به ان روزن مولر‬ ‫گفته می شود و همین ناحیه محل سرطان نازوفارنکس است‪.‬‬ ‫گرفتگی بینی‪ ،‬احساس خون در بینی و حلق و گرفتگی‬ ‫یک طرفه گوش از جمله مهمترین عالیم این سرطان هستند‪.‬‬ ‫این سرطان(‪ )Cancer‬تقریبا نادر است و در امریکا از هر ‪100‬‬ ‫هزار نفر در یک نفر دیده می شود؛ ولی در شمال افریقا و اسیا‬ ‫شیوع بیشتری دارد‪ .‬تشخیص زودهنگام این بیماری در موفقیت‬ ‫درمان نقش مهمی دارد‪ .‬سرطان نازوفارنکس با ویروس اپشتین‬ ‫بار (ویروسی از خانواده تبخال) مرتبط است‪.‬‬ ‫مطالعات محققان دانشگاه چینی هنگ کنک نشان می دهد‬ ‫ژنوم ویروس اپشتین بار در بیش از ‪ 99‬درصد از سلول های‬ ‫تومور سرطان نازوفارنکس وجود دارد‪ .‬محققان بر مبنای‬ ‫همین موضوع ازمایش خونی طراحی کردند که با بررسی‬ ‫‪ ، DNA‬سرطان را در مراحل اولیه تشخیص می دهد‪ .‬دقت‬ ‫این ازمایش حدود ‪ 97‬درصد است‪ .‬مطالعات نشان می دهد‬ ‫با بررسی ‪ DNA‬می توان بیشتر سرطان ها را در مراحل اولیه‬ ‫تشخیص داد‪.‬‬ ‫ساخت مدل سه بعدی کبد توسط دانشمند ایرانی‬ ‫دانشمند ایرانی و استاد دانشگاه هاروارد با همکاری‬ ‫جمعی از محققان بین المللی توانسته اند مدلی سه بعدی‬ ‫از کبد بسازند و فرایند ارسال دارو در ان را تقلید کنند‪.‬‬ ‫علی خادم حسنی یکی از محققان این پروژه است‪ .‬این‬ ‫روند در ازمایش داروها و عکس العمل بدن نسبت به انها‬ ‫پیشرفت مهمی به شمار می اید‪.‬‬ ‫هم اکنون در بیشتر فرایندهای ازمایش دارو از بافت های‬ ‫سلولی تک الیه(دوبعدی) استفاده می شود و شبکه عضالنی‬ ‫ندارد‪ .‬اما بافتی که با چاپگر سه بعدی ساخته شده سه بعدی‬ ‫و دارای شبکه عضالنی )‪(Muscle network‬است‪ .‬ساختار سه‬ ‫بعدی بهتر می تواند عملکرد پیچیده بافت های بدن انسان را‬ ‫تقلید کند‪ .‬زیرا تقابل سلول به سلول افزایش می یابد‪.‬‬ ‫همچنین این ساختار سه بعدی در مقایسه با نمونه های‬ ‫دوبعدی‪ ،‬بهتر می تواند در فرایند انتقال دارو عکس العمل بدن‬ ‫را نشان دهد‪ .‬به این ترتیب مدل ساده جدید با دقت بیشتری می‬ ‫تواند سطح سمی بودن دارو در بدن را پیش بینی کند‪ .‬عالوه بر‬ ‫ان سیستم مذکور واکنش های دارویی واقعی تری را در مقایسه‬ ‫با نمونه های دو بعدی نشان می دهد‪.‬‬ ‫به هرحال این مدل با استفاده از جوهرهای زیستی پرینت‬ ‫شده و دارای شبکه میکروکانال الیه بندی شده است‪ .‬به این‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪39‬‬ ‫ترتیب دانشمندان می توانند تاثیر داروها پس جذب در بدن را به‬ ‫طور واقعی مشاهده کنند‪.‬‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی به کمک تولید‬ ‫فراورده های سلولی و زیستی می ایند‬ ‫توسعه دانش و فناوری در حوزه بیولوژی سلولی و مولکولی‬ ‫برای رسیدن به فناوری های نوین درمانی نقش مهمی را در‬ ‫بهبود بیماری ها و ازمایش های تولیدات این حوزه دارد‪.‬‬ ‫بر همین اساس یکی از شرکت های فناور داخلی در‬ ‫حوزه هایی چون سلول درمانی‪ ،‬مهندسی بافت و ژن درمانی‬ ‫با بهره گیری از نیروهای متخصص و تعامل های بین رشته ای‬ ‫زیرساخت رسیدن بخش هایی از این زیرساخت شامل تولید‬ ‫فراورده های سلولی و بافتی را عرضه کرده است‪.‬‬ ‫ناصر احمدبیگی؛ مدیر عامل این شرکت با اشاره به فعالیتش‬ ‫در حوزه سلولی و بافتی عالوه بر ارائه خدمات درمانی گفت‪:‬‬ ‫فراورده های سلولی و بافتی از تولیداتی هستند که می توان به‬ ‫انواع سلول های بنیادی‪ ،‬بیوایمپلنت های استخوانی و پوشش‬ ‫زخم مشتق از پرده امنیون و همچنین اسکافولدهای نانو ساختار‬ ‫الکتروریسی اشاره کرد‪.‬‬ ‫تجهیزات و نرم افزارهای تخصصی پزشکی برای بیوراکتورها‬ ‫و انکوباتورهای کشت سلول‪ ،‬دستگاه های ایمیجینگ مولکولی‪،‬‬ ‫نرم افزار انالیز تصویر مثل نرم افزار نرم ماز و نرم افزار کاریوتایپینگ‬ ‫از دیگر تجهیزاتی هستند که به گفته وی به بازار عرضه شده اند‪.‬‬ ‫اما اموزش و برگزاری کارگاه های اموزشی به عنوان نخستین‬ ‫فعالیت هایی است که در این شرکت انجام شده است و به‬ ‫گفته احمدبیگی قالب بسته اموزشی مشتمل بر چندین عنوان‬ ‫کارگاه تئوری ـ عملی ارائه شده و طی شش سال گذشته بیش‬ ‫از هزار نفر داوطلب را در حوزه سلول های بنیادی و بیولوژی‬ ‫ملکولی اموزش داده است‪.‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫این فعال فناور‪ ،‬رشد پژوهش در زمینه علوم پایه سلولی‬ ‫و روش های جدید درمانی مبتنی بر سلول درمانی‪(Cell‬‬ ‫)‪ Therapy‬در کشور را از عواملی دانست که مراکز‬ ‫ً‬ ‫دانشگاهی عموما مایل به توسعه زیرساخت های خود در‬ ‫این حوزه ها هستند‪.‬‬ ‫وی این نیاز را زمینه ای برای ارائه خدمات مشاوره به این‬ ‫مراکز عنوان کرد و گفت‪ :‬کمک می کنیم تا دانشگاه ها‪ ،‬مراکز‬ ‫علمی و پژوهشی در حداقل زمان و با صرف کمترین هزینه‬ ‫ازمایشگاه هایی مطابق با استانداردهای علمی داشته باشند‪.‬‬ ‫احمدبیگی با بیان اینکه شرکت ما ‪ 15‬نفر نیروی متخصص‬ ‫به کار گرفته است‪ ،‬افزود‪ :‬با جذب افراد نخبه و ایجاد انگیزه و‬ ‫زیرساخت های مناسب هم هدف اصلی تامین می شود و هم‬ ‫بستری برای کارافرینی در این حوزه است‪.‬‬ ‫این فعال فناور توفیق در عرصه سلولهای‬ ‫بنیادی(‪ )Stem Cells‬را مستلزم تولید تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی تحقیقاتی مورد نیاز دانست و گفت‪ :‬در کنار‬ ‫تجهیزات‪ ،‬اموزش و توانمندسازی افراد‪ ،‬کسب دانش فنی‬ ‫درباره ایجاد فضاهای استاندارد فراوری سلول از الزمه های‬ ‫توسعه سلول های بنیادی کشور است‪.‬‬ ‫وی به تدوین قوانین مورد نیاز و انجام مطالعات پیش‬ ‫بالینی و بالینی به عنوان یکی دیگر از الزمه های رشد‬ ‫شرکت های فناور فعال داخلی اشاره کرد و افزود‪ :‬گرفتن‬ ‫مجوزهای الزم به عنوان حلقه های زنجیر این زیرساخت‬ ‫مورد نیاز است و نقش افرینی تولیدات فناورانه داخلی برای‬ ‫درمان بیماری ها به این امر بستگی دارد‪.‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫غالم رضا هدایتی‪-‬کارشناس علوم ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫اداره امورازمایشگاه های معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد‬ ‫مدیریت انتقال امن و ایمن نمونه‬ ‫وشیوه صحیح نمونه گیری و انتقال نمونه های‬ ‫بخش میکروب شناسی در ازمایشگاه ها‬ ‫یکی از شاخصه های عملکردی برنامه‬ ‫عملیاتی ازمایشگاه مرجع سالمت وزارت‬ ‫بهداشت ودرمان در سال ‪ 96‬که ابالغ‬ ‫شده است‪ ،‬ارتقاء کیفیت میکروب شناسی‬ ‫و ایمنی بیمار در مراکز ازمایشگاهی‪-‬‬ ‫بیمارستانی است‪ .‬با عنایت به توجه‬ ‫بهداشت جهانی و پیگیری ازمایشگاه‬ ‫مرجع سالمت کشوری‪ ،‬مبنی بر برقراری‬ ‫و اجرای الزامات‪ ،‬استانداردها و دستورالعمل های بخش‬ ‫میکروب شناسی ازمایشگاه ها‪ ،‬با عنوان مدیریت نمونه‬ ‫انتقال امن و ایمن نمونه‪ ،‬با رویکرد نحوه جمع اوری‪ ،‬انتقال‬ ‫و نگهداری نمونه ها برای ازمایش های میکروب شناسی‪،‬‬ ‫امید است مطالبی که ارائه می شود مفید وکاربردی باشد‪.‬‬ ‫توصیه سازمان بهداشت جهانی‪ ،WHO‬انجام خدمات‬ ‫ازمایشگاهی با کیفیت به منزله انجام خدمات پزشکی موثر‬ ‫است که دستیابی به این مهم‪ ،‬یعنی تشخیص صحیح باعث‬ ‫می شود درمان بیمارتوسط پزشک به نحو مطلوب انجام‬ ‫گیرد و در نهایت باعث ارتقاء سطح سالمت وبهداشت‬ ‫عمومی می شود‪ .‬یکی از مسائل ومشکالتی که اغلب‬ ‫مسووالن وکارکنان ازمایشگاه در بخش میکروب شناسی‬ ‫با ان مواجهند‪ ،‬جمع اوری و انتقال نمونه به طور ناصحیح‬ ‫است که باعث خطا در نتیجه تشخیص و درمان نادرست می‬ ‫شود و به دنبال ان‪ ،‬حادتر شدن وضع بیمار و در مواردی‬ ‫نیز انتقال بیشتر عفونت در محیط را خواهیم داشت‪ .‬نحوه‬ ‫نمونه برداری و زمان انتقال نمونه ها و استفاده از ظروف‬ ‫مناسب از مشکالتی است که ازمایشگاه ها با بخش های‬ ‫مختلف بیمارستانی مواجهند‪ .‬هر چند که اغلب روش و‬ ‫زمان نمونه برداری ممکن است خارج از کنترل مستقیم‬ ‫همکاران ازمایشگاه باشد‪ ،‬ولی بایستی توجه داشت که‬ ‫یکی از از اولین اگاهی های علمی و عملی در اخذ‬ ‫نتیجه مطلوب این است که در ابتدا دستورالعمل های‬ ‫نحوه صحیح نمونه گیری را تهیه و در اختیار بیمار و‬ ‫سایر همکاران مجموعه درمانی که ممکن است نمونه‬ ‫گیری و ارسال توسط انها انجام بگیرد قرار دهند‪ .‬عقیده‬ ‫ما براین است که در مقایسه با انجام بعضی مراحل کنترلی‬ ‫داخل ازمایشگاه‪ ،‬دقت و توجه کافی به این معلومات‪،‬‬ ‫تاثیر به سزایی در نتایج ازمایش ها دارد‪ .‬بنابراین اطمینان‬ ‫از کیفیت‪ ،‬فراتر از روند ازمایش (تجریه و تحلیل)است‪.‬‬ ‫مرحله قبل از ازمایش شامل نحوه جمع اوری نمونه ها‪،‬‬ ‫استفاده از ظرف های مناسب‪ ،‬چگونگی جمع اوری و‬ ‫برچسب گذاری صحیح و نحوه انتقال ان به ازمایشگاه و‬ ‫همچنین ارائه فرم درخواست ازمایش با نام و مشخصات‬ ‫بیمار و اطالعات بالینی (مصرف دارو و‪ )...‬و سوابق‬ ‫مربوط به بیمار نیز از الزامات است‪ ،‬اطمینان از انطباق‬ ‫نمونه با مواردی که ذکر شد اولین اقدام عملی است که‬ ‫همکاران ازمایشگاه بعد از اطالع رسانی باید به ان عمل‬ ‫کنند‪ .‬بنابراین همکاران ازمایشگاه ضمن داشتن اطالعات‬ ‫کافی‪ ،‬در اجرای استانداردها اهتمام ورزند‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪41‬‬ ‫اگاهی جهت نمونه گیری کشت خون‪ ،‬ادرار‪،‬‬ ‫مدفوع‪ ،‬مایع مغزی نخاعی و ‪...‬‬ ‫خون مورد نیاز‬ ‫کـودکـان‪ :‬حجم‪1-3 ml‬خون کـافـی است‪ .‬این مقدار‬ ‫خون در‪ 20 ml‬محیط کشت خون رقیق می شود و برای‬ ‫بزرگساالن‪ :‬حجم خون جمعاوری شده به میزان ‪ 5-10‬است‬ ‫که در ‪ 50 ml‬از محیط کشت خون رقیق می شود‪.‬‬ ‫کشت خون‬ ‫جهت ضد عفونی کردن محل نمونه گیری‪ ،‬دقت بیشتری‬ ‫ضروری است‪ .‬ابتدا محل نمونه گیری را با الـکل ‪%70‬‬ ‫تمیز کرده سپس با محلول ‪povidne–iodine10-1%‬‬ ‫(یا کلرهگزیدین گلوکونات) ضد عفونی کرده و پـس‬ ‫از خشـک‪ ‬شـدن مـوضـع‪ ،‬دوباره جهت حذف ید و‬ ‫کلرهگزیدین با الکل تمیز میشود‪( .‬کلرهگزیدین گلوکونات‬ ‫جهت نوزادان دو ماهه و بزرگتر و همچنین بزرگساالن دارای‬ ‫حساسیت نسبت به ید پیشنهاد می شود)‪ .‬بهدنبال خون گیری‬ ‫باید خون در عرض ‪ 1‬دقیقه به ارامی به محیط کشت تلقیح‬ ‫شود‪ .‬درب شیشه های کشت خون نیز باید قبل از تلقیح با‬ ‫الکل ‪ %70‬و سپس با محلول بتادین ‪ %1-10‬ضدعفونی شود‪.‬‬ ‫محیط کشت تلقیح شده را نیز چندین بار به اهستگی سرو ته‬ ‫کرده و بالفاصله به ازمایشگاه منتقل و در انکوباتور ‪35C°‬‬ ‫قرار داده شود‪.‬‬ ‫ادرار‬ ‫برای بررسی های شیمیایی‪ ،‬سلول شناسی و میکروبشناسی‬ ‫مورد ارزیابی قرار می گیرد‪ .‬نحوه نمونه گیری و ظروف‬ ‫جمع اوری ادرار از عوامل مهم در کیفیت نمونه است‪ .‬نمونه‬ ‫در ظرف تمیز با اندازه مناسب و غیر قابل نشت‪ ،‬جمعاوری‬ ‫شود‪ .‬ظرف جمعاوری ادرار بایستی یکبار مصرف بوده و‬ ‫عاری از هرگونه الودگی باشد‪ .‬جهت کشت ادرار ظرف‬ ‫نمونه باید حتما استریل باشد‪ .‬برای نمونه گیری از نوزادان و‬ ‫اطفال باید از کیسه های ادراری استفاده شود‪.‬‬ ‫• جمع اوری ادرار و موارد استفاده ان ‪:‬‬ ‫ادرار اتفاقی‪ -‬ادرار صبحگاهی‪ :‬ادرار اتفاقی‪ ،‬جهت‬ ‫ازمون غربالگری روزمره مورد استفاده قرار میگیرد و در هر‬ ‫زمان از روز قابل جمع اوری است‪ ،‬ولی زمان نمونه گیری‬ ‫باید روی ظرف درج شود‪ .‬برای این منظور اولین ادرار‬ ‫صبحگاهی بهدلیل غلظت مناسب و‪ PH‬پایین مناسب تر‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫است و ادرار صبحگاهی (ادرار ‪ 8‬ساعته) اولین نمونه که‬ ‫جهت بررسی پروتئین اوری اورتواستاتیک مناسب است‪.‬‬ ‫در صورت تخلیه ادرار در طول شب‪ ،‬بایدبه ظرف جمع‬ ‫اوری نمونه‪ ،‬افزوده شود‪.‬‬ ‫ادرار ‪ 24‬ساعته‪-‬ادرار زماندار‪ :‬بـه دلیـل تغییرات‬ ‫دوره های تـرشـح مـواد در ادرار‪ ،‬در بـعضـی مـواقع‬ ‫نیـاز است که ادرار ‪24‬ساعته جمع اوری شود‪ .‬به عنوان‬ ‫نمونه می توان از کاتکول امین ها و الکترولیت ها نام برد‬ ‫که پایین ترین غلظت انها در صبح و باالترین غلظت این‬ ‫ترکیبات در ظهر یا کمی پس از ان است و ادرار زماندار‪،‬‬ ‫این نمونه در یک زمان مشخص در طول شبانه روز تهیه‬ ‫میشود‪ ،‬مثال نمونه ناشتا‪ ،‬دو ساعت پس از غذا یا بالفاصله‬ ‫پس از ماساژ پروستات‪.‬‬ ‫*جمع اوری ادرار برای تخم های انگلی (شیستوزوما‬ ‫هماتو بیوم )‪ ،‬ادرار بین ساعت ‪ 10 -12‬مناسب است‪.‬‬ ‫• جهت بررسی های باکتری شناسی (کشت ادرار) از‬ ‫نمونه ادرار تمیز استفاده می شود بیمار ابتدا دست های‬ ‫خود را با اب و صابون شسته و سپس ناحیه تناسلی خود‬ ‫را با پنبه اغشته به اب و صابون تمیز می نماید‪ ،‬بخش‬ ‫اول ادرار را دور ریخته و بخش میانی ادرار را با رعایت‬ ‫شرایط استریل در درون ظرف جمع اوری ادرار میریزد و‬ ‫سپس بقیه ادرار را دور می ریزد‪.‬‬ ‫نگهداری و انتقال نمونه‬ ‫برای انتقال باید‪ ،‬امکان نشت نمونه به خارج از ظرف و‬ ‫محیط اطراف به حداقل برسد‪.‬‬ ‫جهت بررسی های معمول نمونه باید حداکثر تا دو ساعت‬ ‫پس از جمعاوری مورد بررسی قرار گیرد‪ .‬پس از این مدت‬ ‫ترکیبات شیمیایی ادرار تغییر کرده و عناصر تشکیل دهنده‬ ‫چون سیلندرها‪ ،‬گلبولهای قرمز و ‪ ...‬در نمونه های با وزن‬ ‫مخصوص پایین و ‪ PH‬قلیایی بسیار مستعد لیز بوده و شروع‬ ‫به تخریب می کنند‪ .‬در صورتیکه نتوان نمونه را به ازمایشگاه‬ ‫منتقل کرد و مورد بررسی قرارداد‪ ،‬می توان نمونه را به مدت‬ ‫‪ 24‬ساعت در دمای ‪ 2-C8°‬تا قبل از کشت نگهداری کرد‪.‬‬ ‫جهت تهیه رسوب ادرار باید نمونه در ظروف درپوشدار به‬ ‫مدت ‪ 5‬دقیقه در ‪ g400‬سانتریفیوژ شود‪ .‬ظرف محتوی نمونه‬ ‫باید به درستی برچسبگذاری شود‪ .‬اطالعات مورد نیاز شامل‪ :‬نام‬ ‫بیمار‪ ،‬زمان نمونه گیری‪ ،‬نام نگهدارنده‪ ،‬در موارد خاص ذکر نوع‬ ‫نمونه (کاتتر ‪ )......‬است‪ .‬همچنین در صورتیکه نمونه از محل‬ ‫دیگری ارسال شود باید نحوه نگهداری و زمان دریافت نیز ذکر‬ ‫شود‪ .‬حداقل حجم مورد نیاز جهت بررسی های معمول کمی و‬ ‫کیفی ادرار بهطور متوسط ‪ ml 12‬است‪ .‬البته در اطفال و نوزادان‬ ‫ممکن است حجم کمتر نیز مورد بررسی قرار گیرد‪ ،‬ولی باید‬ ‫حتما در برگه گزارش ذکر شود‪.‬‬ ‫در صورتی که در خواست کشت نیز داشته باشد؛ باید‬ ‫نواحی شرمگاهی و پرینه ال قبل از وصل کردن کیسه ادرار‬ ‫بـا اب و صابـون شسته شود‪ .‬قابل ذکر است که کیسه ادرار‬ ‫باید هر ‪ 15‬دقیقه کنترل شده و پس از جمعاوری‪ ،‬ادرار‬ ‫باید در ظرف دیگری نگهداری شود‪ .‬روی برچسب ظرف‬ ‫محتوی نمونه عالوه بر نام و نام خانوادگی باید تاریخ‪،‬‬ ‫ساعت شروع و پایان نمونه گیری نیز یاداشت شود‪ .‬درطول‬ ‫مدت جمع اوری‪ ،‬نمونه باید در یخچال یا محیط سرد باشد‬ ‫و در صورت استفاده از ماده نگهدارنده درج نام ماده نیز‬ ‫ضروری است که با توجه به خطر زیستی این مواد‪ ،‬باید‬ ‫هشدارهای الزم به بیمار داده شود‪.‬‬ ‫مدفوع‬ ‫نمونه مناسبی جهت تشخیص عوامل پاتوژن مولد اسهال‬ ‫باکتریایی‪ ،‬ویروسی و انگلی است‪.‬‬ ‫نمونـه گیـری در زمـان مناسب (عـوامـل ویـروسی تا ‪48‬‬ ‫ساعت و عوامل باکتریایی تا ‪ 4‬روز از زمان شروع اسهال)‪ ،‬نحوه‬ ‫انتقال نمونه و شرایط بیمار در هنگام نمونه گیری از عواملی‬ ‫است که رعایت انها در شناسایی عامل پاتوژن بسیار کمک‬ ‫کننده است‪ .‬جهت جمع اوری نمونه مدفوع باید مواردی را‬ ‫در نظر داشت که به برخی از انها اشاره می شود‪ ،‬بیمار نباید‬ ‫از ‪ 15‬روز قبل از نمونه گیری انتی بیوتیک (نظیر تتراسایکلین‬ ‫و سولفانامید)‪ ،‬داروهای ضد تک یاخته‪ ،‬بیسموت‪ ،‬سولفات‬ ‫باریم‪ ،‬ترکیبات کائولین‪ ،‬روغن کرچک یا هرگونه داروی‬ ‫ملین مصرف کرده باشد‪ .‬در صورت مشکوک بودن به عوامل‬ ‫باکتریایی سه نمونه در فاصله سه روز و در خصوص عوامل‬ ‫انگلی ‪ 3‬نمونه که در طول ‪ 10‬روز جمعاوری شده مناسب‬ ‫است‪ .‬نباید در یک روز بیش از یک نوبت نمونه از بیمار‬ ‫گرفته شود‪.‬‬ ‫• در نوزادان و اطفال می توان از سواپ رکتال در‬ ‫محیط انتقالی استفاده کرد ولی این کار معموال برای تشخیص‬ ‫ویروسهاوعواملانگلیپیشنهادنمیشود‪.‬‬ ‫نگهداری‬ ‫نمونه ها حداکثر تا ‪ 2‬ساعت برای کشت در یخچال‬ ‫قابل نگهداری است‪ .‬در غیر این صورت‪ ،‬باید در محیط‬ ‫انتقالی قرار داده و در یخچال نگهداری کرد‪ .‬محیط انتقالی‬ ‫حـاوی سـواپ مـدفـوع یا مقعد را میتوان حداکثر ‪-72‬‬ ‫‪ 48‬ساعت در دمای ‪ 4C°‬نگهداری کرد‪ .‬در غیر اینصورت‬ ‫این محیط میبایست ترجیحا در دمای (‪ )-70C°‬و یا در‬ ‫صورت عدم دسترسی‪ ،‬در دمای (‪ ) -C20°‬قرار داد (یا‬ ‫حداقل در فریزرهای خانگی نگهداری شود)‪ .‬نمونه های‬ ‫مدفوع مبتالیان احتمالی به وبا در محیط انتقالی قرار‬ ‫می گیرد نیازی به نگهداری در دمای یخچال ندارند‪ ،‬مگر‬ ‫ان که نمونه ها در معرض دمای باال (بیش از ‪ )40C°‬قرار‬ ‫داشته باشند‪ .‬اگرنمونه ها سریع به ازمایشگاه منتقل نشود‬ ‫بایستی در یخچال ‪ 2-8 C°‬نگهداری شود‪.‬‬ ‫درجه حرارت باال باعث رشد زیاد از حد و از‬ ‫دست دادن بعضی گونه های باکتریایی می شود و‬ ‫درجه حرارت های خیلی پایین نیز سبب پخش و‬ ‫انتشار اکسیژن و سمی شدن محیط برای باکتری های‬ ‫بی هوازی می شود که دراصطالح میکروب ازدست‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪43‬‬ ‫می رود(‪ .)fail‬برخالف محیط ترانسپورت باکتریایی‪ ،‬محیط‬ ‫ترانسپورت ویروسی بایستی دارای انتی بیوتیک جهت‬ ‫جلوگیری از رشد باکتری ها باشد‪.‬‬ ‫نمونه گیری برای تشخیص عوامل باکتریایی مولد اسهال‬ ‫* نمونه‪ :‬حداقل‪ 5gr‬مدفوع که درظرف درپیچدار عاری‬ ‫از مواد ضدعفونیکننده و یا شوینده جمعاوری شود‪.‬‬ ‫* سواپ مقعدی‪ :‬سواپ را با فروبردن در محیط انتقالی‬ ‫سترون‪ ،‬مرطوب کرده به اندازه ‪ 3-2‬سانتیمتر در داخل اسفنگتر‬ ‫رکتوم فرو برده و بچرخانید‪ .‬سواب را بیرون کشیده پس از‬ ‫اطمینان از اغشتگی به مدفوع‪ ،‬سریعا به داخل محیط انتقال‬ ‫(کری بلر) فرو برید‪ .‬سپس لوله های انتقال را در یخچال یا‬ ‫یخدان قرار دهید‪ .‬در موارد اسهال ناشی از باکتری های مهاجم‬ ‫مانند شیگال‪ ،‬ساییدن سواپ به مخاط انتهایی روده جهت‬ ‫جمع اوری نمونه بسیار مهم است‪.‬‬ ‫* سواپ مدفوع‪ :‬در صورت لزوم به نگهداری نمونه مدفوع‬ ‫بیش از‪ 2‬ساعت‪ ،‬مقدار اندکی از مدفوع و هرگونه بلغم یا تکه های‬ ‫مخاط پوششی روده را با فروکردن سواپ سر پنبه ای یا سر‬ ‫پلیاستری به درون مدفوع سریعا به لوله حاوی محیط انتقالی تلقیح‬ ‫کنید و در یخچال یا یخدان قرار دهید‪.‬‬ ‫• محیط های انتقالی‬ ‫• کری بلر‪ :‬برای انتقال بسیاری از عوامل بیماریزا کاربرد‬ ‫دارد‪ .‬محیط نیمه جامد بوده‪ ،‬حمل و نقل ان اسان و پس از‬ ‫تهیه تا یکسال دردمای اتاق قابل نگهداری است (به شرطی‬ ‫که حجم ان کاهش نیافته‪ ،‬عالیم الودگی و تغییر رنگ در‬ ‫ان مشاهده نشود)‪.‬‬ ‫• اب پپتونه قلیایی‪ :‬برای انتقال ویبریو استفاده می شود‪.‬‬ ‫(در صورتی که کشت بیش از ‪ 6‬ساعت از زمان نمونه گیری‬ ‫به تعویق بیافتد نباید از این محیط استفاده شود)‪ .‬محیط فوق‬ ‫در دمای ‪ C4°‬تا ‪ 6‬ماه قابل نگهداری است‪.‬‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫• سالین گلیسرول بافره‪ :‬برای شیگال مورد استفاده‬ ‫قرار می گیرد و برای انتقال ویبریو مناسب نیست‪ .‬این‬ ‫محیط مایع بوده‪ ،‬لذا در حمل ان باید دقت شود‪ .‬همچنین‬ ‫تا ‪ 1‬ماه پس از تهیه قابل استفاده است‪.‬‬ ‫•نمونه گیری برای تشخیص عوامل انگلی‬ ‫ ‬ ‫بررسی خصوصیات ظاهری نمونه در نمونه تازه‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬حداقل ‪ 5‬گرم مدفوع در ظرف دهان‬ ‫گشاد در پیچدار تمیز و خشک مورد نیاز است‪ .‬ثبت‬ ‫تاریخ و ساعت نمونه گیری ضروری است‪ .‬در صورتی‬ ‫که نتوان فاصله زمانی مناسب بین جمعاوری نمونه تا‬ ‫انجام ازمایش را رعایت کرد باید نمونه در ماده نگهدارنده‬ ‫جمع اوری شود (یک قسمت مدفوع و سه قسمت ماده‬ ‫نگهدارنده فرمالین ‪ .)%10‬نمونه مدفوع نباید با گرد و‬ ‫خاک‪ ،‬اب و ادرار الوده شود؛ زیرا الودگی نمونه سبب‬ ‫تخریب تروفوزوئیت ها می شود‪ .‬چون تروفوزوئیت تک‬ ‫یاخته خیلی زود از بین می رود‪.‬‬ ‫• مواد نگهدارنده برای نمونه های ادرار و مدفوع‬ ‫• برای ادرار‪ ،‬استفاده از نگهدارنده‪ ،‬اسید بوریک و‬ ‫دردمای اتاق تا ‪ 24‬ساعت جهت بررسی باکتریولوژیک‬ ‫مناسب است‪.‬‬ ‫• نمونه مدفوع جهت کشت عوامل باکتریایی را‬ ‫در صورتی که نتوان سریعا به ازمایشگاه ارسال کرد‬ ‫تا ‪ 2‬ساعت در دمای ‪ 4C°‬قابل نگهداری است‪ ،‬در‬ ‫غیر اینصورت نمونه ها را میتوان در محیط های نگهدارنده‬ ‫و انتقالی نظیراستوارت و کریبلر منتقل کرد‪ .‬مدفوع از نظر‬ ‫توکسین کلستردیوم دیفیسیل باید بدون مواد نگهدارنده‬ ‫جمع اوری شود و این نمونه تا ‪ 48‬ساعت در دمای ‪4C°‬‬ ‫قابل نگهداری است‪ .‬در صورت تاخیر بیشتر‪ ،‬نمونه باید‬ ‫در دمای ‪ -70C°‬نگهداری شود‪.‬‬ ‫• نگهدارنده مناسب تخم انگل‪ ،‬تروفوزیت وکیست‬ ‫تک یاخته فرمالین ‪ ،%10‬پولی وینیل الکل و فرمالین است‪.‬‬ ‫مایع مغزی نخاعی (‪)CSF‬‬ ‫جـمـع اوری مـــایــع مــغـزی نـخـاعی تــوســط‬ ‫پـزشـک و بـه روش پـونـکسیـون نـخـاعــی و به‬ ‫صورت کامال استریل انجام میگیرد‪ .‬معموال مایع جهت‬ ‫ازمون های شیمیایی‪ ،‬میکربیولوژیک و انالیز سلولی‬ ‫در ‪ 3‬تا ‪ 4‬لوله جمع اوری می شود‪ .‬جهت ازمون های‬ ‫باکتری شناسی نمونه باید در لوله درپوشدار و استریل‬ ‫جمع اوری شود‪ .‬لوله ها بر اساس ترتیب جمع اوری‬ ‫برچسبگذاری می شود (لوله شماره ‪ 1‬جهت ازمایش های‬ ‫بیوشیمیایی‪ ،‬لوله شماره ‪ 2‬جهت ازمایش های میکروبشناسی‪،‬‬ ‫لوله شماره ‪ 3‬جهت بررسی سلولی)‪.‬جهت جمع اوری نمونه‬ ‫نیازی به ماده ضد انعقاد نیست زیرا مایع مغزی نخاعی لخته‬ ‫نمی شود‪ ،‬مگر ان که نمونه گیری همراه با صدمه باشد‪.‬‬ ‫تخریب سلولی در طی یک ساعت اتفاق میافتد‪ ،‬لذا حداکثر‬ ‫زمان گردش کاری نباید بیش از ‪ 1‬ساعت طول بکشد‪ .‬جهت‬ ‫ازمون های باکتریولوژیک نباید نمونه در یخچال نگهداری‬ ‫شود‪ .‬از قرار دادن نمونه در معرض نور خورشید و گرما‬ ‫باید خودداری کرد‪ .‬در صورت نیاز به حمل نمونه استفاده از‬ ‫یخدان ضروری بوده و نمونه تا ‪ 3‬ساعت پایدار است‪.‬‬ ‫مایع سروز‪ :‬مایعات سروزی نظیر مایع جنب و صفاقی را‬ ‫می توان در یک لوله جمعاوری و سپس در محل نمونه گیری‬ ‫یا ازمایشگاه به لوله های مختلف و با حجم های کمتر‬ ‫تقسیم کرد‪ .‬نمونه ها تا ‪ 24‬ساعت در دمای ‪ 2-6C°‬قابل‬ ‫نگهداری است و ضد انعقاد ‪ EDTA‬در خصوص شمارش‬ ‫و افتراق سلولی مناسب است‪ .‬در خصوص بررسی های‬ ‫میکروبی نمونه باید در ظرف استریل جمع اوری شود‪.‬‬ ‫جهت بــررسی سیتولوژی‪ ،‬حجم پیشنهادی ‪ 50‬میلی لیتر‬ ‫است‪ .‬مایعات سروزی باید در اسرع وقت ودر دمای اتاق‬ ‫به ازمایشگاه منتقل شود‪ .‬بررسی های سیتولوژی نیز باید‬ ‫هر چه سریع تر صورت گیرد و در صورت نیاز می توان‬ ‫نمونه را در دمای ‪ 4C°‬و بدون ماده تثبیت کننده تا چند روز‬ ‫نگهداری کرد‪.‬‬ ‫مایع سینوویال‪ :‬حجم نمونه جهت بررسی های‬ ‫ازمایشگاهی بسته به اندازه مفصل و نوع مایع تجمع یافته‬ ‫در مفصل متفاوت است‪ .‬معموال حجم ‪ 3-5‬میلی لیتر‬ ‫ایده ال است‪ .‬قابل ذکر است که نمونه قبل از بررسی های‬ ‫ازمایشگاهی باید به خوبی مخلوط شود‪ .‬در بعضی از مراجع‬ ‫ذکر شده که ضد انعقاد لیتیم هپارین و‪ EDTA‬بهدلیل ایجاد‬ ‫کریستال در نمونه و امکان اشتباه با کریستالهای پاتولوژیک‪،‬‬ ‫نباید مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬نقل و انتقال نمونه باید در‬ ‫دمای اتاق صورت گیرد‪.‬‬ ‫مواد ضد انعقاد در بررسی های میکروبیولوژی‬ ‫جهت جلوگیری از ایجاد لخته در نمونه های خون‪،‬‬ ‫مایع سینوویال از مواد ضد انعقاد استفاده می شود‪ .‬باند‬ ‫شدن میکروارگانیسم ها به لخته‪ ،‬شناسایی انها را مشکل‬ ‫می سازد‪ ،‬لذا استفاده از ضد انعقاد ضروری است‪ .‬انتخاب‬ ‫نوع و غلظت ضد انعقاد به دلیل اثر ضد میکروبی بعضی‬ ‫از انها از اهمیت زیادی برخوردار است‪ .‬سیترات سدیم‬ ‫و ‪ EDTA‬جهت نمونه های میکروبیولوژیک نباید مورد‬ ‫استفاده قرار گیرد‪ .‬سدیم پلی انتول سولفات‪ ،‬معمولترین‬ ‫ضد انعقاد مورد استفاده جهت نمونه های میکروبی است‪.‬‬ ‫نسبت نمونه به ضد انعقاد مهم است‪ ،‬لذا الزم است‬ ‫حجم های متفاوت از ضد انعقاد در لوله با سایز بزرگ‬ ‫(جهت نمونه بزرگسال) و کوچک (جهت نمونه اطفال)‬ ‫و همچنین جهت مقادیر کم ارگانیسم در نمونه های مغز‬ ‫استخوان و مایع سینوویال موجود باشد‪ .‬گونه های نایسریا‬ ‫و بعضی باکتری های بیهوازی به غلظت های باالی ضد‬ ‫انعقاد حساس هستند‪.‬‬ ‫نمونه های دستگاه تنفسی‬ ‫بهترین زمان جمع اوری نمونه در اکثر عفونتهای‬ ‫تنفسی در طول ‪ 3‬روز اول ایجاد عالیم بیماری است‪.‬‬ ‫نمونه ها بسته به محل عفونت‪ ،‬از قسمت فوقانی و‬ ‫تحتانی دستگاه تنفسی جمع اوری می شود‪.‬‬ ‫• دستگاه تنفسی تحتانی‪ :‬عوامل بیماریزای دستگاه‬ ‫تنفسی تحتانی در نمونه خلط قابل بررسی است‪.‬‬ ‫جمع اوری خلط‪ :‬یک نمونه خلط مناسب حاوی مواد‬ ‫ترشحی حاصل از ریه ها پس از سرفه عمیق است‬ ‫• زمان نمونه گیری‪ :‬به دلیل اینکه تعداد باسیل سل‬ ‫دفع شده در زمان های مختلف متفاوت است‪ ،‬ازمایش یک‬ ‫نمونه خلط برای تشخیص کفایت نمی کند و حتما باید سه‬ ‫نمونه تهیه شود‪ .‬برای تهیه نمونه بیمار باید ناشتا باشد‪ .‬در‬ ‫خصوص تعداد نمونه جمع اوری شده جهت سایر عوامل‬ ‫باکتریایی ِیک نمونه کفایت مـی کند ولـی درصـورت‬ ‫شـک بـه وجـود عـوامل قارچی و عفونت مایکوباکتریوم‬ ‫سه نمونه جداگانه صبحگاهی مناسب است‪.‬‬ ‫نمونه اول را در اولین مراجعه‪ ،‬تهیه می شود و برای‬ ‫نمونه دوم‪ ،‬خلط صبحگاهی که بیمار قبل از برخاستن‬ ‫و به صورت ناشتا در منزل تهیه می کند‪ .‬وجهت نمونه‬ ‫سوم‪ ،‬همزمان با مراجعه بیمار برای تحویل نمونه دوم‬ ‫از بیمار خلط صبحگاهی گرفته می شود‪ .‬نمونه باید در‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ظرف دهان گشاد از جنس پالستیک قابل سوختن شفاف و‬ ‫محکم با قطر حدود ‪ 5-7‬سانتیمتر جمع اوری شود‪ .‬جهت‬ ‫جلوگیری از نشت خلط از داخل ظرف به بیرون‪ ،‬باید از‬ ‫ظرف در پیچدار استفاده کرد‪ .‬در صورت عدم دسترسی به‬ ‫ظـرف پـالستیکی با مشخصات فوق می توان از ظروف‬ ‫شیشه ای دهان گشاد در پیچدار استفاده کرد‪.‬‬ ‫نحوه نمونه گیری‬ ‫بیمار صبح ناشتا در فضای باز ابتدا یک نفس عمیق کشیده‬ ‫و با سرفه های عمیق خلط را درون ظرف (در حالی که ظرف‬ ‫نزدیک لب های بیمار قرار دارد) تخلیه می کند‪ .‬سپس درب ان‬ ‫را بسته و در کیسه نایلونی قرار میدهد‪ .‬بهتر است حجم خلط‬ ‫بین ‪ 3-5‬میلی لیتر باشد‪( .‬نمونه حاوی اب دهان‪ ،‬ترشحات‬ ‫حلق و بینی مناسب نیست)‪.‬‬ ‫نمونه برداری از مجاری ادراری تناسلی مردان‪ :‬با دو‬ ‫سواپ استریل از ترشحات چرکی نمونه برداری کنید‪ .‬یکی‬ ‫از سواپ ها جهت تهیه گسترش و دیگری جهت کشت‬ ‫مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬در صورتیکه ترشحی مشهود‬ ‫نباشد با سواپ نازک به اندازه ‪ 2-3‬سانتیمتر درون مجرا‬ ‫وارد شده و قبل از بیرون اوردن در مجرا چرخانده شود‪.‬‬ ‫در صورتی که ازمایش با تاخیر انجام گیرد‪ ،‬سواپ باید در‬ ‫محیط انتقالی نگهداری شود‪.‬‬ ‫نمونه ضایعات پوستی‪ :‬در مواردی با تشخیص نامعلوم‪،‬‬ ‫جمع اوری نمونه از راش ها یا ضایعات پوستی نیاز است‪.‬‬ ‫در موارد راش های وزیکوالر‪ ،‬نمونه ها جهت بررسی‬ ‫میکروسکوپی و کشت نمونه مستقیما از وزیکول ها تهیه‬ ‫می شود‪ .‬در موارد مشکوک به انتراکس پوستی ممکن است‬ ‫نمونه ها از زخم های پوستی و همچنین نمونه برای کشت‬ ‫خون تهیه شود‪.‬‬ ‫* نمونه برداری و جمع اوری راش های‬ ‫وزیکولو – پوستوالر‪ ،‬جهت تشخیص عفونت های ویروسی‬ ‫جهت اسپیراسیون ابسه ها‪ ،‬پوست روی ابسه‪ /‬خیارک‬ ‫به وسیله اتانول ‪ %70‬ضد عفونی شده و مایع به وسیله‬ ‫اسپیراسیون توسط سرنگ توبرکولین یا سرنگ استریل‪،‬‬ ‫سوزن ‪ 26-27‬در پایه وزیکول وارد کنید‪ ،‬مایع را اسپیره‬ ‫کرده جمع اوری می شود‪ .‬اسییراسیون ابسه فقط باید توسط‬ ‫پزشک صورت گیرد‪ .‬نمونه را به طریق اسپتیک و سریع و‬ ‫با دقت به داخل ظرف حاوی ‪ 1-2‬میلی لیتر محیط انتقال‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫ویروسی تخلیه کنید (یکبار سرنگ را با محیط انتقالی‬ ‫شستشو دهید)‪ .‬جهت زخم‪ ،‬پوسته زخم را باال اورده و‬ ‫به کمک سواپ استریل داکرونی بر روی پایه زخم بمالید‪.‬‬ ‫سپس سواپ به سرعت در ظرف حاوی محیط انتقالی‬ ‫قرار گیرد‪ .‬برای تهیه گسترش‪ ،‬پایه زخم را به کمک‬ ‫اسکالپل تراشیده شده و سوسپانسیونی از ضایعات در‬ ‫‪ 2-3‬قطره از محیط انتقالی تهیه کنید‪ ،‬از سوسپانسیون‬ ‫فوق ‪ 2-3‬قطره بر روی الم بگذارید‪ .‬پس از خشک شدن‬ ‫در هوا در استون سرد فیکس کنید‪ .‬برای نمونه کبره‪ ،‬به‬ ‫وسیله النست و فورسپس‪ 5-10 ،‬الیه کبره را برداشته‬ ‫و در ظرف در پیچدار قرار دهید‪ .‬اگر شک به انتراکس‬ ‫جلدی باشد‪ ،‬مایع وزیکولی زیر محل زخم‪ ،‬نمونه بهتری‬ ‫نسبت به تکه های زخم است‪.‬‬ ‫انتقال نمونه‬ ‫نمونه ها جهت بررسی باکتریولوژیک باید در محیط‬ ‫استوارت و سواپ های مشکوک به عوامل ویروسی در‬ ‫محیط انتقالی ویروس منتقل شود‪ .‬در صورتی که نتوان‬ ‫نمونه ها را تا ‪ 2‬ساعت بررسی کرد‪ ،‬نمونه های باکتریایی‬ ‫به مدت ‪ 24‬ساعت در دمای محیط قابل نگهداری هستند‪.‬‬ ‫نمونه ها جهت جداسازی عوامل ویروسی در محیط انتقالی‬ ‫مناسب در دمای ‪ 4-8C°‬قابل نگهداری بوده و در اسرع‬ ‫وقت باید به ازمایشگاه منتقل شود‪ .‬بعضی نمونه ها نظیر‬ ‫ادرار‪ ،‬مدفوع‪ ،‬نمونه جهت بررسی عوامل ویروسی‪ ،‬خلط‪،‬‬ ‫سواپ ها (به غیر از عوامل بیهوازی)‪ ،‬وسایل خارجی نظیر‬ ‫کاتتر را می توان در دمای ‪ 4C°‬نگهداری کرد‪ .‬پاتوژن هایی‬ ‫که به سرما حساسند باید دردمای اتاق نگهداری شود‪ .‬این‬ ‫عوامل ممکن است در نمونه هایی که حاوی باکتریهای‬ ‫بی هوازی بوده و همچنین در اکثر مایعات استریل بدن نیز‬ ‫موجود باشند‪ .‬برای نمونه‪ ،‬مایع مغزی نخاعی در صورتیکه‬ ‫سریعا مورد بررسی قرار نگیرد تا ‪ 6‬ساعت در دمای ‪35C°‬‬ ‫قابل نگهداری است‪.‬‬ ‫* اگاهی از روش انتقال نمونه‪ :‬به جز مایعات بدن‬ ‫و ادرار‪ ،‬اگر انتقال نمونه به ازمایشگاه بیش از یک‬ ‫ساعت طول بکشد نمونه بایستی در محیط ترانسپورت‬ ‫به ازمایشگاه منتقل شود‪ .‬اگر ماده مورد ازمایش چرک‬ ‫وحجم ان بیش از ‪ 1cc‬باشد باید در لوله استریل به‬ ‫ازمایشگاه منتقل شود‪ .‬بعد از نمونه گیری بایستی‪،‬‬ ‫سواب ها را در عمق محیط ترانسپورت قرار داد و بالفاصله‬ ‫درب ان را محکم بست‪ .‬نمونه های اسپیره شده نباید‬ ‫با سرنگ به ازمایشگاه منتقل شوند بلکه باید به اندازه‬ ‫‪ 1-2 ml‬در یک لوله با محیط ترانسپورت تخلیه کرد‪.‬‬ ‫در مورد نمونه های بافتی کوچک که در جراحی برداشته‬ ‫می شود نیز‪ ،‬به همین ترتیب عمل شود‪( .‬در عمق محیط‬ ‫ترانسپورت) ونمونه های بافتی بزرگ تر در یک پلیت‬ ‫استریل به ازمایشگاه منتقل شود‪.‬‬ ‫* شرایط نگهداری نمونه برای بخش میکروب شناسی‬ ‫• نمونه سواپ با درخواست های متعدد برای‬ ‫ارگانیسم های مختلف‬ ‫• دریافت نمونه در محلول فیکساتیو نظیر فرمالین‬ ‫(نمونه مدفوع مستثنی است)‬ ‫• درخواست کشت بیهوازی بر روی نمونه هایی که‬ ‫باکتری های بیهوازی فلور طبیعی انهاست‪( .‬مثل‪ :‬واژن‪،‬‬ ‫دهان)‬ ‫• بیش از یک نمونه با یک منشا از یک مریض در همان‬ ‫روز (بهغیر از موارد کشت خون)‬ ‫• نمونه خلط که در‬ ‫رنگ امیزی گرم کمتر‬ ‫از ‪ 25‬سلول سفید‬ ‫و بیش از ‪10‬سلول‬ ‫اپیتلیال در بزرگ نمایی‬ ‫پایین داشته باشد‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪Clinical‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Laboratoty Diag-‬‬ ‫* موارد رد نمونه‪:‬‬ ‫• عدم همخوانی اطالعات برگه درخواست ازمایش و‬ ‫برچسب روی نمونه‬ ‫• استفاده از محیط انتقالی نامناسب‬ ‫• جمع اوری نمونه در ظرفی که دارای نشت است‬ ‫• نمونه ناکافی‪ -‬خشک شدن نمونه‬ ‫• زمان انتقال بیش از ‪ 2‬ساعت در نمونه های بدون مواد‬ ‫نگهدارنده‬ ‫• انتقال نمونه در دمای نامناسب‬ ‫; ‪nosis and Management by Laboratory Method‬‬ ‫‪Henry,M.D.‬‬ ‫ نحوه جمع اوری و انتقال نمونه برای ازمایش های میکروب‬‫شناسی‪ /‬سازمان بهداشت جهانی‪ /‬ترجمه بتول اسماعیل پور بزاز ‪،‬‬ ‫دکتر شهال فارسی ‪،‬وجیه مجیدی تبریزی‪/‬ازمایشگاه رفرانس‬ ‫ ‪-‬اصول مستند سازی و مستندات در ازمایشگاه پزشگی ‪/‬‬ ‫مدیریت نمونه در ازمایشگاه ‪ /‬حسین دارافرین ‪/‬ازمایشگاه مرجع‬ ‫سالمت کشور‬ ‫ ‪-‬تجربیات شخصی ‪ ،‬شغلی در ازمایشگاه‬ ‫پخش عینک های طبی‪ ،‬مارک‪ ،‬چینی‪ ،‬کاوردار‬ ‫(با مناسب ترین قیمت)‬ ‫تلفن تماس‪(:‬خاتمی) ‪09124286918‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫بهداد شریعتی‪-‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫تاثیر افزایش اسید امینه هموسیستئین در بدن‬ ‫روی بیماری اترواسکلروزیس‬ ‫وقتی جایی از دیواره رگ های خونی اسیب ببیند‪ ،‬پالکت ها در ان قسمت تجمع‬ ‫می یابند‪ .‬این پدیده منجر به انباشت رسوبات می شود‪ .‬وقتی رسوبات و سایر‬ ‫مواد داخل سرخرگ های بدن تجمع یابند‪ ،‬موجب تنگی عروق و دشواری جریان‬ ‫خون می شود که به ان اترواسکلروزیس گویند‪ .‬این تجمع با گذشت زمان‬ ‫و پیشرفت باعث نفوذ و حمله پالکت ها به عمق شده که مشخصه اصلی‬ ‫اترواسکلروزیس‪ ،‬انباشت حجم زیادی از رسوبات چربی پالکت است‪.‬‬ ‫مهم ترین خطر این رسوبات تنگی مجرا های سرخرگی است که در جریان‬ ‫خون باعث اختالل می شود‪ ( .‬شکل ‪) 1‬‬ ‫این وضعیت به انسداد عروق خونی و در نتیجه بروز حمله و سکته قلبی و یا‬ ‫سکته مغزی خواهد شد‪.‬‬ ‫که ‪ %70‬از کلسترول خون را تشکیل می دهد پس از اکسیده شدن توسط‬ ‫سلول های ‪ LDL‬در میان تمام چربی های بدن اندوتلیال عروق‪ ،‬مهم‬ ‫ترین نقش را در ایجاد اترواسکلروزیس ایجاد می کنند‪ .‬با انتقال کلسترول‬ ‫جداره عروق و نقاط بدن به کبد می تواند به عنوان یک عامل محافظ‪ ،‬نقش‬ ‫محافظتی ‪ HDL‬از طرفی داشته باشد‪.‬‬ ‫عواملی که می تواند موجب و پیشرفت این این بیماری شوند ‪:‬‬ ‫‪ )1‬باال بودن فشار خون‬ ‫‪)2‬چربی خون (‪)LDL‬‬ ‫‪)3‬مصرف سیگار و دخانیات ( سیگار می تواند سطح ‪LDL‬‬ ‫را باال و سطح ‪ HDL‬را پایین بیاورد‪).‬‬ ‫‪ )4‬دیابت‬ ‫‪ )5‬چاقی‬ ‫‪ )6‬عدم انجام ورزش های مکرر و مناسب‬ ‫‪ )7‬رژیم غذایی نامناسب (مثل گوشت‪ ،‬لبنات پر چرب‪،‬‬ ‫غذاهای اماده و کنسروی)‬ ‫این بیماری شایع ترین بیماری منجر به مرگ در ایران‬ ‫است‪.‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫هموسیتئین‬ ‫هموسیستئین یک اسید امینه است که از رژیم غذایی به‬ ‫دست نمی اید‪ ،‬بلکه توسط دیگر اسید امینه ها ساخته می شود‪.‬‬ ‫رژیم های غذایی حاوی متیونین یا سیستئین باعث‬ ‫به وجود امدن این اسید امینه می شود‪ .‬برای نمونه‪،‬‬ ‫خوردن زیاد گوشت قرمز‪ .‬اگر متونین یا سیستئین در بدن‬ ‫زیاد شود باعث افزایش هموسیستئین در بدن می شود‪.‬‬ ‫پیامد هموسیستئین در بدن‬ ‫‪ )1‬این اسید امینه می تواند با تغییر فاکتور های انعقادی به‬ ‫سهولت در تشکیل لخته خونی کمک کند ( باعث لخته خونی)‬ ‫‪ )2‬جلوگیری از گشاد شدن رگ های خونی‪ ،‬به ویژه‬ ‫در شریان های کوچک‬ ‫‪ )3‬تجمع پالکت ها در رگ ها ( با فرم فعال هموسیستئین‬ ‫به نام تیو الکتان هموسیستئین) می شوند‪.‬‬ ‫تجمع پالکت ها می تواند باعث محدود شدن و باریک شدن‬ ‫عروق خونی شده و در جریان خون اختالل به وجود می اورد ‪.‬‬ ‫همین طور در لخته شدن خون دخیل هستند که تا‬ ‫حدی می تواند باعث مسدود شدن عروق خونی شوند‪.‬‬ ‫این اسید امینه نیز می تواند با تولید پر اکسید و سوپر اکسید‬ ‫هیدروژن‪ ،‬باعث اسیب به الیه داخلی شریان ها شده که این‬ ‫امر باعث تشدید رسوبات خواهد شد‪.‬‬ ‫اندازه ی طبیعی این اسید امینه‬ ‫‪mMOL/lit‬‬ ‫در مردان‬ ‫‪5-10‬و در بانوان‬ ‫‪ 6-12 mMOL/lit‬است‪.‬‬ determination of plasma level in middle aged and elderly subjects” journal of internal medicine.1994;236(6):633-641 4. Steven r,lentz “does homocysteine promote atherosclerosis” arteriosclerosis,thrombosis and vascular biology. 2001;21:1385-1386 5. Carretero OA, Oparil S. “Essential hypertension. Part I: definition and aetiology”. Circulation 2000; 101:329–335. 6. Christen WG, Ajani UA, Glynn RJ, Hennekens CH. “Blood levels of homocysteine and increased risks of cardiovascular disease: causal or casual?” Arch Intern Med 2000; 160: 422–434 7. Clarke R, Collins R. “Can dietary supplements with folic acid or vitamin B6 reduce cardiovascular risk? Design of clinical trials to test the homocysteine hypothesis of vascular disease”. J Cardiovasc Risk 1998; 5: 249–255 8. Chadefauy b, coude m, hamet m, aupetit j, kamoun p. “rapid determination of total homocysteine in plasma” clinical chemistry.1989;35(9).2002 9. Fakhry a, redonnet vernhet l, sabourdy f, elbaz m, cause e. “pulmonary embolism in young adults.think of homocysteine” . Ann cardion angeiol (paris).2014;63(2) .111-113 ‫می توان اندازه ی ر این اسید امینه را با استفاده از ویتامین‬ ‫ ویتامین‬.‫ – فوالت ( فولیک اسید ) کنترل کرد‬6‫ و ب‬12‫ب‬ ‫ باعث تبدیل شدن هموسیستئین به سیستئین که یک‬6‫ب‬ ‫اسید امینه مهم است می شود که بخشی از سوخت وساز‬ 12‫ ویتامین ب‬.‫فلزاتی مثل اهن روی و مس را بر عهده دارد‬ .‫و فوالت باعث تبدیل هموسیستئین به متیونین می شود‬ ‫ اینگونه سطح اسید‬،6 ‫ و ویتامین ب‬12 ‫پس ویتامین ب‬ .‫امینه هموسیستئین را کاهش می دهند‬ ‫نتیجه‬ ‫ می تواند‬،‫اسید امینه هموسیستئین اگر در بدن افزایش یابد‬ ‫ چون وجود این اسید‬.‫باعث افزایش اترواسکلروزیس شود‬ ‫ لخته خونی و تجمع پالکت ها‬،‫امینه باعث تشدید رسوبات‬ ‫ همچنین حالت ارتجاعی رگ را می گیرد و از گشاد‬.‫می شود‬ .‫شدن جلوگیری می کند‬ ‫در افرادی که دارای این بیماری هستند توصیه می شود به‬ ‫طور مرتب ازمایش خون انجام دهند و سطح این اسید امینه را‬ .‫در خون کنترل کنند که از تشدید این بیماری جلوگیری کنند‬ ‫اترواسکلروزیس نیز می تواند باعث امبولی شود؛ یعنی‬ ‫جدا شدن تیکه ای از رسوبات و جابجا شدن و مسدود کردن‬ .‫سرخرگ در جایی دیگر‬ ‫منابع‬ 1. Chalcraft & et al . “predicting lionization efficiency without chemical standard” analytical chemistry .2009; 81(7): 2506-2515 2. Guthikonda s, haynesw g “role and implications in atherosclerosis” curr atheroscler rep. 2006;8(2): 100-106 3. Brattstrom l ,lindgren a, israelsson b, andersson a ,hultberg b “homocysteine and cysteine: 49 96 ‫مرداد‬ 139 ‫شماره‬ ‫مقاله علمی و فنی‬ ‫مهندس درخشان نیا‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری تجهیزات ازمایشگاهی‪-‬‬ ‫‪ pH‬متر‬ ‫قسمت دوم‬ ‫اندازه گیری‪ pH‬یکی از متداول ترین تکنیک های تجزیه است که برای‬ ‫تعیین قدرت اسیدی – بازی یک نمونه مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬این‬ ‫کمیت به دو روش یکی با استفاده از معرف های رنگی اسید و باز (به صورت‬ ‫کاغذ یا محلول با مقیاس رنگی) و دیگری به روش الکترونیکی (دستگاه‬ ‫شکل ‪ .2‬دکتر ارنولد بک من همراه با‬ ‫‪ pH‬متر) به کمک الکترود اندازه گیری می شود‪ .‬این الکترود یک سنسور‬ ‫ِ‬ ‫اختراعی خود‬ ‫دستگاه‬ ‫الکتروشیمیایی است که خود شامل یک الکترود رفرانس یا مرجع و یک‬ ‫الکترود داخلی در یک محفظه شیشه ای یا همان الکترود شیشه ای است‬ ‫)در ادامه به این مهم بیشتر پرداخته شده است(‪ .‬ولتاژ غشاء الکترود‬ ‫متناسب با ‪ pH‬محلول نمونه تغییر می کند‪ ،‬ولتاژ غشای الکترودهای‬ ‫معمولی که امروزه استفاده می شود در‪ pH=7‬برابر صفر میلی ولت است‪.‬‬ ‫ساخت نخستین دستگاه ‪ pH‬متر(شکل ‪ )1‬توسط ارنولد بک من‬ ‫(شکل ‪ )2‬در سال ‪ 1934‬میالدی انجام شد‪ .‬البته ساخت الکترود‬ ‫شیشه ای‪ pH‬خیلی قبل تر از ان و در سال ‪ 1906‬میالدی توسط‬ ‫فریتز هاربر و زیگمنت کلمنزی ویکز صورت گرفت‪ .‬انها دریافتند‬ ‫که با استفاده از یک حباب شیشه ای کوچک به نام الکترود‬ ‫شیشه ای و قرار دادن یک مایع داخل ان و مایع دیگری در بیرون‬ ‫ان می توان ولتاژ الکتریکی ایجاد کرد که توسط ان فعالیت یون‬ ‫هیدروژن قابل اندازه گیری شود‪ .‬به دلیل اینکه مقاومت داخلی‬ ‫الکترود شیشه ای معموال بین ‪ 10MΩ‬تا ‪ 100MΩ‬بود‪ .‬لذا حساسیت‬ ‫ان برای اندازه گیری ولتاژ‪ ،‬بسیار کم می شد و مجبور بودند از‬ ‫گالوانوسکوپ های بسیار حساس استفاده کنند‪ .‬این کار خود باعث‬ ‫افزایش هزینه تولید می شد‪ .‬بعد از اختراع تیوب های الکترونی و‬ ‫پس از تولید ترانزیستورهای اثر میدانی و مدارات مجتمع با جبران‬ ‫حرارتی‪ ،‬اندازه گیری دقیق ولتاژ الکترود شیشه ای امکان پذیر شد‪.‬‬ ‫ولتاژ تولید شده توسط یک واحد ‪ pH‬به عنوان مثال از ‪7.00‬‬ ‫=‪pH‬‬ ‫‪ – 8.00‬معموال حدود ‪ 60‬میلی ولت است‪ .‬اگرچه ‪pH‬سنج های‬ ‫امروزی دارای ریزپردازنده هایی است که امکان تصحیح دما و‬ ‫کالیبراسیون را دارد ولی هنوز هم‬ ‫این ‪pH‬سنج ها مشکل رانش یا‬ ‫تغییرات تدریجی را دارد که این‬ ‫مهم‪ ،‬ضرورت کالیبراسیون مکرر‬ ‫انها را سبب می شود‪.‬‬ ‫شکل ‪ .1‬نخستین دستگاه ‪ pH‬متر‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫موارد استفاده از ‪ pH‬متر‬ ‫‪ pH‬مترها‪ ،‬در ازمایشگاه برای اندازه گیری ‪ pH‬فراورده های‬ ‫خون کاربرد دارند‪ pH .‬پالسما وضعیت بالینی بیمار را ارزیابی‬ ‫می کند و معموال بین ‪ 7.35‬تا ‪ 7.45‬است‪ .‬این مقدار درنتیجه‬ ‫تعادل واکنش های اسیدی ـ بازی در بدن ایجاد می شود‪ .‬اسید‬ ‫به طور مستمر‪ ،‬یون هیدروژن ازاد می کند و موجود زنده با‬ ‫تولید یون بی کربنات این حالت را خنثی کرده و یا در تعادل‬ ‫نگه می دارد‪ .‬نسبت بین اسیدـ باز در موجود زنده به وسیله‬ ‫کلیه ها انجام می شود‪ pH .‬پالسما یکی از عواملی است که با‬ ‫توجه به سن و شرایط سالمتی بیمار فرق می کند‪.‬‬ ‫جدول زیر مقادیر ‪ pH‬بعضی از مایعات بدن را نشان می دهد‪.‬‬ ‫جدول‪ .1‬مقادیر‬ ‫‪ pH‬بعضی از‬ ‫مایعاتبدن‬ ‫ساختمان دستگاه ‪ pH‬متر‬ ‫‪ pH‬مترها صرف نظر از تفاوت های ظاهری و ساختاری‪،‬‬ ‫در اصل یک سلول یا پیل الکتروشیمیایی هستند و از دو بخش‬ ‫اصلی تشکیل شده اند‪:‬‬ ‫‪ ‬الکترود شناساگر (‪)Indicator Prob‬‬ ‫‪ ‬مدار اندازه گیری کننده‬ ‫هر یک از این دو بخش دارای ساختمان داخلی مجزا و وظایف‬ ‫خاصی هستند که در ادامه به انها می پردازیم‪.‬‬ ‫‪ ‬الکترود شناساگر‬ ‫اولین بخش یک ‪pH‬متر یعنی الکترود شناساگر‪ ،‬در حقیقت‬ ‫ترکیبی از دو الکترود به نام های الکترود شیشه ای و الکترود‬ ‫مرجع کالومل است‪ .‬اساس بسیاری از اندازه گیری های‬ ‫الکتروشیمی برمبنای تغییراتی است که در الکترود شناساگر روی‬ ‫می دهد‪ .‬این الکترود نسبت به غلظت یون خاصی که یون‬ ‫است عکس العمل نشان می دهد‪ .‬معموال از الکترود های انتخابگر‬ ‫‪H+‬‬ ‫یون – ‪ Ion Selective Electrode‬یا همان ‪ ISE‬به عنوان الکترود‬ ‫شناساگر استفاده می شود‪.‬‬ ‫پیش از پرداختن به الکترود شیشه ای و مرجع‪ ،‬به معرفی انواع‬ ‫‪ ISE‬می پردازیم‪:‬‬ ‫‪Ion Selective glass-1‬‬ ‫این شیشه ها حاوی فلزات به خصوصی است که اجازه عبور‬ ‫یون هایی مثل‪ NH4+ ، Na+ ، H+‬را از شیشه می دهد‪ .‬این دیفیوژن‬ ‫یون ها باعث ایجاد و تغییر پتانسیل الکتریکی می شود که توسط‬ ‫روش های خاص (با استفاده از معادله نرنست) به غلظت یون ها‬ ‫تبدیل می شود‪.‬‬ ‫‪-2‬‬ ‫شامل کریستال هایی است که در غشای نقره‪-‬کلری ِد غیرفعال‬ ‫قرار داده شده است‪ .‬سایر هالوژن های مورد نظر با به کار بردن‬ ‫کریستال های هالید نقره انها در غشاء اندازه گیری می شود‪ .‬این‬ ‫نوع الکترود در اندازه گیری کلر عرق به طور مستقیم از سطح‬ ‫پوست به کار می رود‪.‬‬ ‫‪Solid State Electrode‬‬ ‫‪Liquid Ion-Exchange Membranes -3‬‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫شامل یک حالل غیر قابل امتزاج در اب و خنثی است که کریر‪-‬‬ ‫‪ Carrier‬حاوی یون های خاص را در خود حل می کند‪ .‬یون های‬ ‫خارج غشاء‪ ،‬همان یون های باند شده به ماده ‪،Ion-Exchange‬‬ ‫در داخل الکترود ایجاد پتانسیل می کند که با غلظت انها متناسب‬ ‫است‪ .‬در الکترودها مخصوص پتاسیم‪ ،‬کریر یک انتی بیوتیک‬ ‫حلقوی به نام ‪ valinomycin‬است که دارای یک حفره در وسط‬ ‫مولکول خود است و دقیقا هم اندازه یون پتاسیم است‪.‬‬ ‫مسئله مهم در این الکترودها‪ ،‬اختصاصی بودن انها است‪ .‬الکترود‬ ‫سدیم برای سدیم نسبت به پتاسیم ‪ 300‬برابر ترجیح دارد‪ .‬الکترود‬ ‫پتاسیم برای پتاسیم نسبت به سدیم ‪ 1000‬برابر ترجیح دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬الکترود شیشه ای‬ ‫یکی از متداول ترین الکترودهای انتخابگر یون‪ ،‬الکترودهای‬ ‫شیشه ای است که برای تعیین و اندازگیری ‪ pH‬مورد استفاده‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬الکترودهای شیشه ای جزو الکترودهای غشایی‬ ‫بوده و غشای شیشه ای ان بسته به یونی که می خواهیم‬ ‫اندازه گیری کنیم متفاوت است‪ .‬در ‪pH‬متری‪ ،‬الکترود‬ ‫شیشه ای را انتخاب می کنیم که غشای ان نسبت به تغییرات‬ ‫یون هیدروژن محلول‪ ،‬حساسیت داشته باشد‪ .‬مواد به کار‬ ‫رفته در ساختمان الکترود شیشه ای به طور تقریبی شامل‪:‬‬ ‫‪ SiO2=6% ،Na2O = 22%‬و ‪ CaO = 72%‬است‪.‬‬ ‫الکترود شیشه ای از اتصال یک حباب شیشه ای نازک به‬ ‫ضخامت ‪ 0.1mm‬و حساس به ‪ pH‬به انتهای یک لوله شیشه ای‬ ‫با دیواره ضخیم ساخته شده است‪ .‬درون حباب کوچک توسط‬ ‫محلول ‪ 0.1mol/L‬کلرید پتاسیم با ‪ pH =7‬و یا هیدروکلرید اسید‬ ‫‪ 0.1mol/L‬با ‪ pH = 1‬به عنوان بافر پرشده است‪ .‬یک سیم از‬ ‫جنس نقره اغشته به کلرید نقره از دیواره های شیشه ای عبور کرده‬ ‫و وارد محلول شده و توسط یک هادی خارجی به یکی از دو پایانه‬ ‫وسیله اندازه گیری پتانسیل متصل می شود‪ .‬برای کم کردن تداخل‬ ‫الکتریکی‪ ،‬الکترود با یک غالف ورقه ای محافظت می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬الکترود مرجع‬ ‫الکترودی با پتانسیل معلوم است که برای تعیین پتانسیل‬ ‫سایر الکترودها مورد استفاده قرار می گیرد (چون الکترود درون‬ ‫محفظه ای با غلظت ثابت نمک قرار داده شده است)‪ .‬پتانسیل‬ ‫الکترود استاندارد (پتانسیل صفر)‪ ،‬اساس تعیین پتانسیل سایر‬ ‫الکترودها است‪ ،‬این الکترود به دو صورت ساخته می شود‪ .‬نوع‬ ‫اول ان از یک سیم نقره یا پالتین نقره اندود شده تشکیل شده‬ ‫است که روی ان به روش الکتریکی با الیه نازکی از کلرید نقره‬ ‫پوشانده شده و ان را در محلول کلرید پتاسیم اشباع قرار داده اند‪.‬‬ ‫تهیه این الکترودها ساده بوده و مدت ها سالم می ماند‪.‬‬ ‫نوع دیگری از الکترود مرجع که مناسب ترین نوع ان است‪،‬‬ ‫الکترود کالومل است که در ان از الکترود جیوه سفید در محلول‬ ‫کلرید پتاسیم استفاده شده است‪ .‬پایه کار این الکترود واکنش جیوه‬ ‫و کلرید جیوه یا همان کالومل است‪ .‬فاز ابی که بین این دو ارتباط‬ ‫برقرار می کند کلرید پتاسیم اشباع در اب است‪ ،‬یک مفتول پالتینی‬ ‫نیز ارتباط جیوه با مدار الکتریکی را برقرار می کند‪.‬‬ ‫الکترود لوله ای مرجع دارای صفحه ای از جنس شیشه‬ ‫است که توسط الیه ای از ژل اگارِ اشباع شده با کلرید پتاسیم‬ ‫برای جلوگیری نشت محلول از لوله‪ ،‬پوشانده شده و برروی‬ ‫ان الیه ای از کلرید پتاسیم جامد قرار گرفته است‪ .‬مابقی لوله‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪51‬‬ ‫با محلول کلرید پتاسیم اشباع پر شده است‪ .‬چند قطره از محلول‬ ‫نیترات نقره به ان اضافه شده است تا ان را نسبت به کلرید نقره‬ ‫اشباع کند‪ .‬قسمت نوک اتصال الکترود با مایع از جنس سرامیک‬ ‫منفذدار یا ماده ای مشابه ساخته شده است (شکل‪.)3‬‬ ‫مدار اندازه گیر‪ ،‬ولتاژ الکتریکی را دریافت کرده و ان را تقویت‬ ‫می کند و در نهایت ان را به صورت میزان ‪ pH‬نشان می دهد‪.‬‬ ‫اساسا مدار ‪ pH‬متر چیزی بیش از مدار یک ولت متر ساده نیست‬ ‫که در خروجی به جای قرائت مقدار در واحد ولت‪ ،‬به صورت‬ ‫‪ pH‬نشان داده می شود‪ .‬مدار یک ‪ pH‬متر ساده معموالً دارای‬ ‫پیش تقویت کننده هایی با بهره ولتاژ–‪ gain‬تقریب ًا ‪ 17‬است‪.‬‬ ‫این پیش تقویت کننده‪ ،‬ولتاژهای بسیار کم تولید شده به وسیله‬ ‫الکترود یا پروب (‪ +0.059 volt/pH‬در باز و‪- 0.059 volt/ pH‬‬ ‫در اسید ) را به واحد ‪ pH‬تبدیل می کند‪ .‬به عنوان مثال‪:‬‬ ‫در ‪ pH‬با مقیاس خنثی یا همان صفر‪ ،‬ولتاژ صفر در خروجی‬ ‫الکترود به صورت زیر است ‪:‬‬ ‫شکل‪ .3‬نمای ساختمان داخلی دو نوع الکترود مرجع‪ .‬سمت راست‪،‬‬ ‫الکترود اشباع شده کالومل و سمت چپ‪ ،‬الکترود نقره‪/‬کلرید نقره‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫الکترود ترکیبی‬ ‫امروزه بسیاری از الکترودهای ‪ pH‬سنج را به صورت ترکیبی‬ ‫می سازند که ساختمان داخلی انها از یک الکترود شیشه ای در‬ ‫مرکز و یک الکترود مرجع که ان را در برگرفته تشکیل شده است‪.‬‬ ‫ضمن اینکه بسیاری از ‪ pH‬سنج ها دارای پروب ترمیستور دمایی‬ ‫برای تصحیح خودکار دما هستند‪ .‬در شکل‪ 4‬ساختمان داخلی‬ ‫یک الکترود ترکیبی نمایش داده شده است‪ .‬همچنین در شکل‪5‬‬ ‫تصویری شماتیک از مقایسه سه نوع الکترود شرح داده شده برای‬ ‫درک بهتر مطلب نشان داده شده است‪.‬‬ ‫شکل ‪ .6‬نمونه ای از مدارالکتریکی قسمت اندازه گیر دستگاه ‪ pH‬متر‪.‬‬ ‫انواع ‪ pH‬متر‬ ‫‪ pH‬مترها را می توان به دو گروه اصلی؛ ‪ pH‬متر های قلمی‬ ‫شکل‪ :4‬ساختمان داخلی یک الکترود ترکیبی‬ ‫(ساده) و ‪ pH‬مترهای رومیزی تقسیم بندی کرد‪ .‬هر یک از‬ ‫این دو گروه دارای خصوصیات ویژه ای هستند که موجب‬ ‫می شود محل استفاده و نوع کاربرد انها با هم متفاوت باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫شکل‪ :5‬مقایسه سه نوع‬ ‫ِ‬ ‫الکترود شیشه ای‪ ،‬مرجع و‬ ‫ترکیبی‬ ‫‪ ‬مدار اندازه گیر‬ ‫شکل‪ 6‬سیستم کنترل جریان برق در یک ‪ pH‬متر را که طراحی های‬ ‫گوناگون و متفاوت می تواند داشته باشد‪ ،‬نشان می دهد‪.‬‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪ pH‬متر قلمی‬ ‫این گروه از ‪ pH‬سنج ها معموالً بسیار ساده و کوچک بوده و‬ ‫دارای یک الکترود ترکیبی بوده‪ ،‬اندازه انها در حد یک ماژیک‬ ‫یا کمی بزرگ تر است‪ .‬برخی از انواع این ‪ pH‬مترها قادر به‬ ‫اندازه گیری دما نیزهستند‪ .‬دقت این ‪pH‬مترها کمتر از نوع‬ ‫رومیزی است‪ .‬با توجه به اندازه و وزن کم این ‪pH‬مترها‪،‬‬ ‫معموالً در تحقیقات میدانی (محلی دور از ازمایشگاه) استفاده‬ ‫می شود‪ .‬مزیت دیگر این نوع ‪ pH‬متر‪ ،‬پایین بودن قیمت ان‬ ‫نسبت به نوع رومیزی است‪ .‬در شکل‪ 7‬نمونه ای از این نوع‬ ‫‪ pH‬متر نمایش داده شده است‪.‬‬ ‫پتانسیل را به کمک معادله نرنست می توان به دست اورد‪:‬‬ ‫از اینکه داریم ‪:‬‬ ‫‪E = E0 – 0.05916 × Log‬‬ ‫‪= - Logx‬‬ ‫معادله فوق به این صورت درمی اید‪:‬‬ ‫‪Log‬‬ ‫شکل‪ pH .7‬متر قلمی‬ ‫‪‬‬ ‫‪ pH‬متر رومیزی‬ ‫برای ساخت این نوع ‪pH‬متر محدودیت فضایی و وزنی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬برای تولید الکترود ترکیبی و اندازه گیر‪ ،‬ساختارهای‬ ‫دقیق تری به کار گرفته شده که این امر موجب افزایش دقت‬ ‫انها نسبت به نوع قلمی شده است‪ .‬از سویی عدم محدودیت‬ ‫فضایی این امکان را به تولید کنندگان داده تا بتوانند امکانات‬ ‫تحلیلی و اندازه گیری بیشتررا به این نوع ‪ pH‬متر اضافه کند‪ .‬در‬ ‫نتیجه ‪ pH‬مترهای رومیزی فاکتورهای بیشتری از محلول را می‬ ‫توانند بررسی کنند‪ .‬بنابراین اطالعاتی که به کاربر می دهند بسیار‬ ‫کامل تر است‪ .‬اگرچه ‪pH‬مترهای رومیزی دارای دقت و امکانات‬ ‫بسیار بیشتری نسبت به نوع قلمی بوده‪ ،‬اما قیمت انها نیز چندین‬ ‫برابر انواع قلمی است‪.‬‬ ‫چگونگی کارکرد ‪PH‬متر‬ ‫زمانی که یک فلز با یک مایع اسیدی یا نمکی تماس پیدا‬ ‫می کند پتانسیل الکتریکی بوجود می اید که نتیجه ان منجر به‬ ‫اختراع باطری ها شد‪ .‬به همین ترتیب تماس دو مایع با یکدیگر‬ ‫نیز می تواند موجب تولید پتانسیل الکتریکی شود‪pH .‬متر‬ ‫در واقع یک سلول یا پیل الکتروشیمیایی است‪ .‬پیل ها از دو‬ ‫الکترود تشکیل شده اند و در ‪ pH‬متر‪ ،‬این دو الکترود عبارتند از‬ ‫مرجع کالومل و الکترود شیشه ای‪ .‬یک ‪ pH‬متر در اصل‪ ،‬پتانسیل‬ ‫الکتروشیمیایی بین یک مایع معلوم در داخل الکترود شیشه ای و‬ ‫یک مایع مجهول در بیرون ان را اندازه گیری می کنند‪ .‬البته برای‬ ‫جداسازی دو مایع از یکدیگر نیاز به یک غشاء است‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫است که دستگاه فقط ولتاژ الکتریکی را می سنجد‪.‬‬ ‫برای تشکیل یک پل هدایت الکتریکی به الکترود شیشه ای‪،‬‬ ‫الکترود مرجع و نشتیِ جزئیِ یون ها از الکترود مرجع نیاز است‪.‬‬ ‫از انجا که حباب شیشه ای نازک بیشتر به یون های کوچک و‬ ‫با قابلیت انتقال سریع مانند یون هیدروژن اجازه فعل و انفعال با‬ ‫شیشه را می دهد‪ ،‬لذا الکترود شیشه ای پتانسیل الکتروشیمیایی‬ ‫یون های هیدروژن یا پتانسیل هیدروژن را اندازه گرفته و این‬ ‫اختالف پتانسیل به ‪ pH‬محیط نسبت داده می شود‪ .‬این اختالف‬ ‫‪E = E0 + 0.05916 × Log‬‬ ‫برای نیم سلول هیدروژن ‪ E0‬مساوی صفر است‪ .‬می دانیم ‪:‬‬ ‫‪Log = - pH‬‬ ‫با جایگزین کردن این کمیت ها خواهیم داشت ‪:‬‬ ‫‪E = – 0.05916 × pH‬‬ ‫از معادله نرنست می توان به این نتیجه رسید که هر واکنشی‬ ‫که شامل یون هیدروژن باشد‪ ،‬دارای پتانسیل وابسته به غلظت‬ ‫یون هیدروژن است‪ .‬در ‪ pH‬سنج‪ ،‬با ترکیب الکترود مرجع‬ ‫و الکترود شیشه ای می توان ‪ pH‬یک محلول را به روش‬ ‫الکتریکی اندازه گیری کرد‪ .‬الکترود شیشه ای تولید ولتاژی‬ ‫در حدود ‪ 59‬میلی ولت به ازای هر واحد ‪ pH‬می نماید و در‬ ‫‪ pH=7‬ولتاژ تولیدی توسط این الکترود برابر صفر ولت است‪.‬‬ ‫پتانسیلی که بوسیله الکترود پدید می اید‪ ،‬توسط یک‬ ‫میلی ولت سنج اندازه گیری می شود‪ .‬ولتاژ حاصله توسط‬ ‫الکترود‪ ،‬یک تابع خطی از ‪ pH‬است‪ .‬دانستن این رابطه موجب‬ ‫شد که ‪ pH‬متر را مستقیم ًا به جای میلی ولت با واحد ‪pH‬‬ ‫درجه بندی کنند‪.‬‬ ‫نکات مهم هنگام استفاده از الکترود‬ ‫‪ ‬بهتــر اســت قبل از انــدازه گیری ‪ PH‬توســط الکترود‪،‬‬ ‫محلول ها خوب مخلوط و به هم زده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬برای جلوگیری از خشک شدن الکترود ‪pH‬متر باید بعد از‬ ‫هربار اســتفاده از ان با اب یا کلرید پتاسیم شست و شو شوند‪.‬‬ ‫برای فواصل زمانی طوالنی پیشنهاد می شود الکترود در محلول‬ ‫کلرید پتاسیم با ‪ pH=4‬یا بافر کالیبراسیون اسیدی نگهداری شود‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫یک مایع با ‪ pH=4‬دارای ‪ 10000‬یون هیدروژن بیشــتر از‬ ‫یک مایع با ‪ pH=8‬اســت‪ .‬بنابراین اگــر الکترود که در محلول‬ ‫اســیدی نگهداری می شود قبل از اســتفاده و قرار دادن ان در‬ ‫محلول نمونه شست و شو نشود می تواند روی نتایج تاثیرات‬ ‫نامطلوبی گذاشته و مقادیر بدست امده غیرواقعی شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬با توجه بــه اینکه محلول های کالیبراســیون از بافرهای‬ ‫شــیمیایی با ‪ pH‬تقریب ًا ثابت تشکیل شده اند‪ ،‬هرگونه الودگی‬ ‫شیشه حاوی نمونه با بافر باعث بروز خطا می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اگــر الکترود بــه مدت طوالنــی در اب مقطر نگهداری‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪53‬‬ ‫شــود‪ ،‬به دلیل اینکه الکترود دارای محلول ‪ KCL‬اســت به تدریج‬ ‫این محلول وارد اب مقطر شــده و در نتیجه موجب بروز اختالل‬ ‫در کار الکترود می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬نکته مهم دیگری که در مورد اســتفاده از الکترود مورد توجه‬ ‫قرار می گیرد این اســت که از قرار دادن الکترود در محلول هایی‬ ‫که با نقره واکنش می دهند می بایست خودداری شود‪.‬‬ ‫‪ ‬معموال توصیه می شــود که از الکترود ‪ PH‬برای محلول هایی‬ ‫حاوی موادی نظیر فلزات سنگین‪ ،‬پروتئین ها‪ ،‬اب مقطر (به دلیلی‬ ‫ناچیز بودن یون در ان)‪ ،‬محلول های حاوی ســدیم باال‪ ،‬سولفید‪،‬‬ ‫محلول هــای الی به دلیل اینکه موجب کاهش طول عمر الکترود‬ ‫می شوند استفاده نشود‪.‬‬ ‫‪ ‬طول عمر الکترودها اگر به درســتی نگهداری شوند معموالً‬ ‫حدود دو سال است و پس از این مدت می بایست تعویض شود‪.‬‬ ‫علت خرابی الکترود‪ ،‬وقوع الکترولیز مرتب در الکترود است‪.‬‬ ‫‪ ‬فرسودگی یک الکترود زمانی محرز می شود که نمایش میزان‬ ‫پتانســیل الکتریکی محلول یونی مورد ازمایش بیش از ‪ 20‬ثانیه از‬ ‫زمان فروبردن الکترود در ان به طول انجامد‪.‬‬ ‫‪ ‬از تشکیل حباب هوا در نوک الکترود پس از قرار گرفتن در‬ ‫محلول می بایســت جلوگیری شود زیرا حباب هوا موجب رانش‬ ‫پتانسیل الکترود می شود‪.‬‬ ‫الزامات نصب و راه اندازی‬ ‫‪ pH‬متر با استفاده از جریان الکتریکی با مشخصات زیر کار می کند‪.‬‬ ‫منبع نیروی تک ولتاژ ‪ 110‬ولت یا ‪ 230-220‬ولت با‬ ‫فرکانس های ‪ 60-50‬هرتز بسته به مناطق مختلف دنیا‪.‬‬ ‫نگهداری عمومی ‪ pH‬متر‬ ‫نگهداری ‪ pH‬مترها شامل‪ :‬نگهداری بدنه ‪ pH‬متر و الکترودهای‬ ‫ان است‪.‬‬ ‫‪ ‬نگهداری عمومی بدنه ‪ pH‬متر‪ :‬معموال هر ‪ 6‬ماه یک بار‬ ‫انجام می شود و اغلب بررسی هایی که می بایست مورد توجه‬ ‫قرار گیرد به قرار زیر است‪.‬‬ ‫‪ ‬شرایط فیزیکی و ظاهری ‪ pH‬متر‪ ،‬تمیزی بدنه‪ ،‬محافظ‪ ،‬و‬ ‫تنظیم ان را کنترل کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬کابل ها‪ ،‬اتصاالت و همچنین تمیزی انها را کنترل نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬کنترل های دستگاه را بازبینی کنید‪ .‬از فعال شدن بدون مشکل‬ ‫انها اطمینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬از کارکرد صحیح نشانگر کلید روشن دستگاه اطمینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬گیره نگهدارنده الکترود را کنترل کنید‪ .‬اتصاالت الکترود به بدنه را‬ ‫بازبینی کرده و از شل نبودن الکترود و طول مناسب ان اطمینان حاصل کنید ‪.‬‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪ ‬از شارژ بودن باتری ها اطمینان حاصل‬ ‫کنید (اگر دستگاه این قابلیت را دارد)‪ .‬درصوت‬ ‫نیاز‪ ،‬انها را تعویض کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫فعالیت و کارکرد دستگاه را با اندازه گیری ‪ pH‬یک‬ ‫محلول با ‪ pH‬مشخص ازمایش کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬از اتصاالت سیم زمین و انتقال صحیح جریان اطمینان‬ ‫حاصل نمایید‪.‬‬ ‫‪ ‬نگهداری الکترودها ‪ :‬بی شک عملکرد صحیح دستگاه‪،‬‬ ‫بستگی به کاربرد درست الکترود و نگهداری صحیح ان دارد‪ .‬این‬ ‫مهم بهتر است هر ‪ 4‬ماه یک بار انجام شود و اغلب بررسی هایی‬ ‫که می بایست مورد توجه قرار گیرد به قرار زیر است‪.‬‬ ‫نظافت الکترودها به نو ِع الودگی که روی عملکرد انها تاثیرگذار‬ ‫است‪ ،‬بستگی دارد‪ .‬مراحل متداول در زیر خالصه شده است ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫نظافت عمومی‪ .‬الکترود ‪ pH‬را در محلول ‪ 0.1‬موالر‬ ‫‪HCl‬‬ ‫و یا در محلول ‪ 0.1‬موالر ‪ HNO3‬به مدت ‪ 20‬دقیقه فرو ببرید‪.‬‬ ‫سپس با اب شستشو دهید‪.‬‬ ‫‪ ‬تمیزکردن باکتری ها و رسوبات‪ .‬الکترود ‪ pH‬را در محلول‬ ‫سفید کننده رقیق شده به مدت ‪ 10‬دقیقه وارد کنید‪ ،‬سپس با‬ ‫اب فراوان شستشو دهید‪.‬‬ ‫‪ ‬تمیزکردن روغن و گریس ها‪ .‬الکترود ‪ pH‬را با پاک کننده‬ ‫معمولی و یا با متیل الکل شستشو دهید و سپس با اب بشویید‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫تمیزکردن رسوبات پروتئین‪ .‬الکترود ‪ pH‬را در محلول ‪%1‬‬ ‫پپسین و محلول ‪ 0.1‬موالر ‪ HCl‬به مدت ‪ 5‬دقیقه وارد کنید‪.‬‬ ‫سپس با اب شستشو دهید‪.‬‬ ‫‪ ‬بعد از هر مرحله از مراحل فوق ‪ ،‬الکترود را با اب دیونیزه‬ ‫شستشو دهید و الکترود رفرانس را پیش از‬ ‫استفاده پر کنید‪.‬‬ ‫اقدامات پیشگیرانه دیگر‬ ‫ ‪ ‬بــا توجه به اینکه بدنــه الکترود‬ ‫از شیشه ساخته شده و خیلی شکننده‬ ‫اســت‪ ،‬باید با مهارت با ان کار کرد‬ ‫تا از هرگونــه ضربه ای جلوگیری‬ ‫شود‪.‬‬ ‫‪ ‬به خاطر داشــته باشــید که عمر‬ ‫مفید الکترود محدود است‪.‬‬ ‫‪ ‬وقتی از الکترود استفاده نمی شود‪ ،‬ان‬ ‫را در محلول بافر نگهدارنده بگذارید‪.‬‬ ‫‪ ‬برای خشــک کردن الکترود توســط‬ ‫دستمال کاغذی‪ ،‬پس از پایان اندازه گیری‬ ‫و شست و شــو با اب مقطر باید به این نکته‬ ‫توجه داشت که دستمال را نباید روی میله الکترود کشید‬ ‫بلکه کافیست با دستمال ان را به ارامی لمس کرد‪.‬‬ ‫کنترل کیفی ‪ pH‬متر‬ ‫‪ pH‬سنج هر روز باید توسط بافرهای با ‪ 4 ِ pH‬یا ‪ 7‬کالیبره شود‪.‬‬ ‫محلول های بافر مورد استفاده باید دارای ‪ pH‬نزدیک به ماده ی‬ ‫مورد بررسی باشند (بافر فسفات با ‪ pH=7‬و بافر استات با ‪.)pH=4‬‬ ‫برای کالیبراسیون ‪ pH‬متر ابتدا باید دمای محلول بافر را به دستگاه‬ ‫بدهیم زیرا به علت تغییر غلظت با دما ‪ pH‬نیز تغییر می کند‪ .‬البته در‬ ‫برخی مدل ها دما بصورت خودکار اندازه گیری می شود‪ .‬جزئیات‬ ‫پروسه کالیبراسیون بستگی به مدل ‪ pH‬متر دارد ولی به طور کلی‬ ‫مراحل کالیبراسیون به این صورت است که ابتدا الکترود را در بافر با‬ ‫‪ pH=7‬قرار داده‪ 25-30 ،‬ثانیه زمان می دهیم تا اندازه گیر عدد ثابتی‬ ‫را نشان دهد‪ .‬سپس اندازه گیر را روی عدد ‪ 7‬تنظیم می کنیم (تنظیم‬ ‫نقطه صفر)‪ .‬سپس باید الکترود را با اب مقطر شستشو دهیم و ان‬ ‫را در محلول با ‪ pH=4‬قرار دهیم و باز همانند انچه گفته شد اجازه‬ ‫می دهیم تا اندازه گیر عدد ثابتی را نشان دهد و سپس اندازه گیر را‬ ‫روی ‪ pH‬مربوطه تنظیم می کنیم‪ .‬حاال ‪ pH‬متر کالیبره شده و اماده‬ ‫ِ‬ ‫گیری ‪ pH‬محلول های مورد ازمایش است‪ .‬الزم به ذکر است‬ ‫اندازه‬ ‫که باید قبل از قرار دادن الکترود در محلول مورد ازمایش ان را با‬ ‫اب مقطر بشوئیم تا باقی مانده محلول ‪ pH=4‬برروی اندازه گیری‬ ‫‪ pH‬محلول مورد ازمایش تاثیر نگذارد‪.‬‬ ‫خطاهای احتمالی‬ ‫‪ ‬گاهی اوقات ‪ pH‬خوانده شده به شکل نوسانی است‪.‬‬ ‫اگر نوسانات ناچیز بود به کمک دکمه کالیبره عدد ‪ 7‬مربوط به‬ ‫وضعیت صفر دستگاه را تنظیم می کنیم‪.‬‬ ‫‪ ‬درصورت مواجه شدن با نوسانات بزرگتر که ممکن است‬ ‫در اثر اتصال نادرســت کابل های دستگاه یا الکترود به وجود‬ ‫امده باشند‪ ،‬بررسی خطوط اتصال در اولویت قرار دارند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫باید توجه داشــت که بافرهایی با ‪ pH‬باال تمایل دارند تا‬ ‫‪ CO2‬را جــذب کنند که این امــر موجب ایجاد خطای خوانش‬ ‫می شــود بنابراین بهتر اســت عمل کالیبراسیون را در ظروف‬ ‫پالســتیکی و بالفاصله پس از پرشــدن لوله ازمایش توســط‬ ‫محلول بافر انجام داد‪ .‬علت اســتفاده از ظروف پالستیکی این‬ ‫است که ‪ CO2‬از شیشه رد میشود و باعث تغییر ‪ pH‬می گردد‪.‬‬ ‫‪ ‬درصورتی که عبارت‪ wrong buffer‬برروی صفحه نمایش‬ ‫ظاهر شود‪ ،‬بهتر است از یک الکترود جدید استفاده شود یا اینکه‬ ‫الکترود قبل را تمیز کرده و مجددا ً از ان استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اگــر عبارت‪ wrong electrode‬بــه نمایش درامد به این‬ ‫معنی است که الکترود به خوبی متصل نشده است‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر الکترود کثیف یا با روغن و غیره مســدود شده باشد‪،‬‬ ‫دستگاه اندازه گیری صحیحی را نمایش نمی دهد‪ .‬محلول های‬ ‫تمیز کننده ای برای رفع این مشکل وجود دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬الکترود شیشــه ای هم نسبت به غلظت یون هیدروژن و‬ ‫هم نســبت به یون های فلزات قلیایی موجود در محلول بازی‬ ‫پاسخ می دهد که این موضوع باعث ایجاد خطایی به نام خطای‬ ‫قلیایی می شــود‪ .‬بیشتر از همه این خطا درصورت وجود یون‬ ‫ســدیم دیده می شــود‪ .‬در این خطا‪ pH ،‬کمتر از مقدار واقعی‬ ‫نشــان داده می شود زیرا این مقدار از ‪ ،pH‬حاصل غلظت یون‬ ‫هیدروژن و یون های تک بار است‪.‬‬ ‫‪ ‬یک خطای دیگر به نام خطای اســیدی هم وجود دارد که‬ ‫در ‪ pH‬کمتر از ‪ 0.5‬رخ می دهد و در اثر ان‪ pH ،‬بیشتر خوانده‬ ‫می شود که البته علت ان کام ً‬ ‫ال مشخص نیست‪.‬‬ ‫رفع عیوب معمول‬ ‫اگر الکترود‪ pH ،‬بافرهایی که پیشتر ذکر شد را دقیق نشان‬ ‫نداد یکی از علت های ان می تواند الوده بودن غشای شیشه ای‬ ‫الکترود باشد‪ .‬برای تمیز کردن غشای شیشه ای الکترود‪ ،‬نوک‬ ‫ان را در محلول ‪ 0.1‬موالر اسید کلریدریک یا همان ‪ HCl‬به‬ ‫مدت ‪ 15‬ثانیه قرار دهید و بعد با اب مقطر شستشو دهید‪.‬‬ ‫سپس ان را در محلول ‪ 0.1‬موالر سود به مدت ‪ 15‬ثانیه قرار‬ ‫دهید و پس از اتمام ‪ 15‬ثانیه با اب مقطر شستشو دهید‪ .‬این‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪55‬‬ ‫اعمال را چند بار تکرار کنید‪ .‬حال دوباره ‪ pH‬بافرها را چک کنید‪.‬‬ ‫اگر باز هم اشکال برطرف نشده باشد‪ ،‬نوک الکترود را به مدت‬ ‫‪ 30‬ثانیه در محلول ‪ %20‬امونیوم بی فلوراید یا به مدت ‪ 15‬ثانیه‬ ‫درمحلول ‪ %10‬هیدروفلوئوریک اسید قرار دهید‪ .‬سپس با اب‬ ‫مقطر شستشو دهید‪ .‬در مرحله بعد نوک الکترود را به مدت ‪30‬‬ ‫ثانیه در اسید کلریدریک غلیظ قرار دهید‪( .‬این عمل برای حذف‬ ‫باقیمانده احتمالی فلوئورید از روی غشای شیشه ای است) سپس‬ ‫با اب مقطر به خوبی شستشو دهید‪ .‬الکترود را به مدت یک‬ ‫ساعت در بافر با ‪ pH=4‬قرار دهید‪ .‬سپس عملکرد الکترود را‬ ‫بیازمایید اگر مشکل برطرف نشده باشد احتماال باید الکترود را‬ ‫عوض کنید‪.‬‬ ‫ ‪56‬‬ ‫‪56‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫در ادمه بحث رفع عیوب معمول‪ ،‬به جدول مشکل یابی می پردازیم‬ ‫که این مهم هم خود به نوعی شاملِ عیوب معمول و شایع ‪ ،‬علت‬ ‫احتمالی روی دادن این عیب ها و ارائه راه حل می شود (جدول ‪. )2‬‬ ‫برخی از منابع‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Maintenance Manual for Laboratory Equip‬‬‫‪ment , 2end Edition , World Health Organization (book) .‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Medical Laboratory Equipment ; Technical‬‬ ‫‪Maintenance and Quality Control Procedures , Seyed‬‬ ‫‪behzad Seyedalikhani (book) .‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Quality control in Shiraz Medical Laboratories‬‬ ‫‪by Farideh Razi (book).‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫‪Maintenance and Repair of Laboratory Equip‬‬‫‪ment, hospital and diagnostic by image, Geneva,WHO‬‬ ‫‪And etc .‬‬ ‫جدول ‪ .2‬جدول مشکل یابی‬ ‫مقاله علمی‬ ‫نسترن تعاطفی‪ -‬دکترطاهره ناجی‬ ‫ازمون های مورد استفاده در تشخیص پیش از تولد‬ ‫تا چندسال پیش‪ ،‬زوج هایی که در معرض خطر داشتن فرزند مبتال به‬ ‫ی بودند‪ ،‬گزینه ی چندانی در پیش رو نداشتند‪ .‬در این‬ ‫نارسایی های ژنتیک ‬ ‫راستا یا ناگزیر به پذیرش سرنوشت خطرناک‪ ،‬یا گزینش راه های دیگر‬ ‫مانند پیشگیری دراز مدت از بارداری و سرانجام گذشتن از بارداری‪ ،‬و یا‬ ‫در پی فرزند خواندگی بودند‪ .‬در س ه دهه گذشته با پیشرفت های گسترده‬ ‫در روش های تشخیص پیش از تولد ‪ ،‬و شناسایی نا هنجاری ها درجنین‪،‬‬ ‫امید به داشتن فرزندان تندرست بسی افزایش یافته است‪ .‬دراین میان‬ ‫روش های گونه گونی هست‪ .‬برخی از روش تهاجمی و برخی بی دردسر‬ ‫است‪ .‬به کار بردن روش های نوین ژنتیکی از روش های تهاجمی کاسته‬ ‫است‪ .‬بهر روی در این نوشته به شماری از این تکنیک ها که می توان برای‬ ‫س ه ماهه ی اول بارداری ممکن می سازد‪ .‬با این روش معموال‬ ‫در هفته های ‪ ۱۱‬تا ‪ ۱۲‬بارداری همراه با ردیابی اولتراسوند‬ ‫توسط سرویکس یا معموال بیشتر از راه جدار شکم نمونه پرز‬ ‫کوریونی (‪ )cv‬گرفته می شود‪ .‬انجام این روش حتی توسط‬ ‫ی دارد‪.‬‬ ‫افراد مجرب خطر ‪۱‬تا ‪ ۲‬درصد سقط جنین را در پ ‬ ‫فن می تواند ناهنجاری های‬ ‫شواهدی نیز وجود دارد که این ّ‬ ‫ی که پیش از هفته های‬ ‫ی در جنین را در صورت ‬ ‫اعضای حرکت ‬ ‫‪۹‬تا ‪ ۱۰‬انجام گیرد موجب شود(‪.)3‬‬ ‫تشخیص پیش از تولد اختالالت ارثی و ناهنجاری های ساختاری به کار روند‬ ‫اشاره ای شده است(‪.)1‬‬ ‫امنیوسنتز‬ ‫این ازمایش تهاجمی است و کاربرد ان بیشتر هنگامی‬ ‫است که از ازمایش های دیگر نتیجه ی قطعی گرفته نشود‪.‬‬ ‫برای انجام ازمایش نیاز به ده تا بیست میلی لیتر از مایع‬ ‫امنیوتیک از راه جدار شکمی همراه با ردیابی اولتراسوند‬ ‫است‪ .‬از این روش بیشتر در حدود هفته ی شانزدهم بارداری‬ ‫استفاده میشود‪.‬از مایع امنیوتیک می توان در تشخیص پیش‬ ‫از تولد نقایص لوله عصبی با سنجش الفا فتوپروتئین استفاده‬ ‫کرد‪ .‬گرچه شاید بهترین روش برای بررسی کاستی ها و‬ ‫ی که یک زوج این روش‬ ‫ناهنجاری های ژنتیکی باشد‪ ،‬زمان ‬ ‫را به عنوان یک راه چاره ای مورد توجه قرار میدهند باید از‬ ‫ایرادهای کار با این روش اگاه باشند‪ .))2‬مهم ترین ایراد‬ ‫این روش‪ ،‬خطر سقط جنین ( نزدیک به ‪ 1‬درصد) و اسیب‬ ‫دیدگی جنین در اثر سوزن است‪.‬‬ ‫نمونه گیری از پرز های کوریونی‬ ‫بر خالف امنیوسنتز نمونه گیری از پرز کوریونی(‪(cvs‬که‬ ‫ابتدا در چین ابداع شد انجام تشخیص پیش از تولد را در خالل‬ ‫اولترا سونوگرافی‬ ‫از این ابزار نه تنها برای موارد استعمال مامایی مانند‬ ‫منطقه یابی جفتی و تشخیص بارداری های چند قلویی‬ ‫می توان استفاده کرد‪ ،‬بلکه برای تشخیص پیش از تولد‬ ‫ناهنجاری های ساختاری که با کمبود کروموزومی‪،‬‬ ‫ی همراه نیستند نیز کاربرد‬ ‫بیوشیمی یا مولکولی معمول ‬ ‫دارد‪ .‬اولتراسوند به ویژه از این نظر ارزشمند است که غیر‬ ‫تهاجمی بود و خطر شناخته شدی برای مادر و جنین ندارد‪.‬‬ ‫وابستگی افزایش شفافیت پشت گردنی در جنین های که با‬ ‫نشانگان سندرم داون به دنیا می ایند‪ ،‬باعث شده که اندازه‬ ‫گیری های ضخامت صفحهٔ پشت گردنی در سه ماهه ی‬ ‫اول و دوم به عنوان ازمون غربالگری برای نشانگان داون‬ ‫به کار رود‪ .‬البته این یافته اختصاصی نشانگان داون‬ ‫نیست‪ ،‬و می تواند در ناهنجاریهای گوناگون کروموزومی‬ ‫و نیز بیماری قلبی مادر زادی دیده شود (‪.)4‬‬ ‫فتوسکوپی‬ ‫شامل مشاهده جنین به وسیله یک اندوسکوپ است‪،‬‬ ‫متاسفانه این روش با خطر ‪۳‬تا ‪ ۵‬درصد سقط همراه است‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪57‬‬ ‫رادیوگرافی ‬ ‫اسکلت جنینی را می توان پس از هفته ی دهم مشاهده‬ ‫ی از این روش امروزه به ندرت از‬ ‫کرد به دلیل خطرات ناش ‬ ‫رادیوگرافی استفاده می شود(‪.)5‬‬ ‫تست های غرباگری‬ ‫ازمایش های غربالگری سالمت جنین‪ ،‬پرکاربردترین‬ ‫ازمایش های غربالگری است و در برگیرنده ی ازمون‬ ‫غربالگری سه ماهه اول و دوم است‪ .‬نتیجه این غربالگری ها‬ ‫گمان ابتالی جنین به سندروم های ژنتیکی شایع مانند سندروم‬ ‫داون(تریزومی‪ ،)21‬سندروم ادوارد (تریزومی ‪ )18‬و سندروم‬ ‫پاتو ( تریزومی ‪ )13‬را تعیین می کند‪ .‬باید توجه داشت که‬ ‫یک غربالگری طبیعی ضمانتی برای یک نوزاد طبیعی نیست‬ ‫و نتایج غیرطبیعی به معنای قطعی بودن نقائص مادرزادی‬ ‫نوزاد نمی باشد‪ .‬دقت تشخیص تست های غربالگری ‪-80%‬‬ ‫‪ 90%‬است(‪.)6‬چند سالی است که یک ازمایش ژنتیکی به‬ ‫نام های گونه گون ولی با نام علمی ‪ Cell Free DNA‬وارد‬ ‫بازار شده‪ .‬این نیز جز ازمایش های غربالگری است و ادعا‬ ‫می شود که دارای نتیجه بیش از ‪ 95‬درصد است‪ .‬البته اگر‬ ‫نتیجه ان مشکوک باشد نیاز به انجام ازمایش امینو سنتز‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫نتایج ازمایش های غربالگری می تواند موارد‬ ‫زیر را نشان دهد‬ ‫‪ ‬میزان احتمال داشتن جنین مبتال به سندروم های ژنتیکی‬ ‫شایع را تعیین می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬پایین بودن ریسک در تست های غربالگری‬ ‫بدین معنی است که احتمال ابتال به سندرم داون‪،‬‬ ‫تریزومی ‪ 18‬و اختالالت لوله عصبی کم است (‪.)7‬‬ ‫‪ ‬باال بودن ریسک در تست های غربالگری به معنی خطر‬ ‫وجود سندرم داون‪ ،‬تریزومی ‪ 18‬یا اختالالت لوله عصبی است‬ ‫اما باال بودن ریسک بدان معنی نیست که جنین قطعا مبتال به‬ ‫بیماری های نام برده است‪ ،‬بلکه بدین معنی است که روش های‬ ‫تشخیصی نظیر امنیوسنتزو سونوگرافی های دقیق برای رسیدن‬ ‫به نتایج قطعی باید انجام شود‪ .‬میزان دقت نتایج ‪ %90‬بارداری‬ ‫های همراه با سندرم داون‪ ،‬نتایج غربالگری مثبت دارند‪ .‬یعنی‬ ‫از ‪ 10‬بارداری همراه با سندرم داون ‪ 9‬مورد ان در غربالگری‬ ‫ ‪58‬‬ ‫‪58‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫ریسک باال خواهند داشت‪ ،‬اما یک غربالگری با ریسک باال‬ ‫به این معنی نیست که جنین بی گمان دچار به سندرم داون‬ ‫است‪ ،‬بلکه بدین معنی است که خطر به اندازه کافی باال است‬ ‫و باید ارزیابی بیشتری انجام شود(‪.)8‬‬ ‫تنها راه قطعی مبتال بودن یا نبودن جنین به سندرم‬ ‫داون انجام تست تشخیصی مانند امنیوسنتز است‪ .‬زنان‬ ‫باالی ‪ 35‬سال دارای افزایش شانس ابتالی جنین شان به‬ ‫سندرم داون و تریزومی ‪ 18‬می باشند‪ ،‬ولی بچه هایی با‬ ‫چنین اختالالتی می توانند از مادرانی با هر سنی متولد‬ ‫شوند‪ .‬در حقیقت‪ %75 ،‬بچه هایی که با سندرم داون‬ ‫متولد می شوند از زنان زیر ‪ 35‬سال هستند‪ ،‬زیرا عمده‬ ‫خانم ها در سن زیر ‪ 35‬سال باردار می شوند‪ .‬بهر روی‬ ‫همه ی ازمایش های غربالگری سالمت جنین‪ ،‬برپایه ی‬ ‫امار است‪ .‬هیچکدام پاسخ صد درصد ندارند(‪ )9‬زنان‬ ‫بارداری که نتایج تست انان افزایش خطر را نشان می‬ ‫دهند باید برای انجام تست های تشخیصی قطعی از قبیل‬ ‫امنیوسنتز‪ ،‬نمونه برداری از پرزهای جفتی‪ ‬و سونوگرافی‬ ‫های تخصصی ارجاع شوند‪ .‬از همان ابتدا از امنیوسنتز‬ ‫برای همه مادران استفاده نمی شود‪ .‬زیرا این روش تا‬ ‫حدودی تهاجمی است و با ریسک سقط جنین همراه‬ ‫است(‪ .)%1‬البته بیشتر اوقات نتایج روش های تشخیصی‬ ‫مطرح کننده ان است که جنین مبتال به سندروم های‬ ‫ژنتیکی شایع نمی باشد‪ .‬بهر روی اگر جنین مبتال به‬ ‫هر یک از ناهنجاری های فوق باشد‪ ،‬باید مادر تحت‬ ‫مشاوره قرار گرفته تا نسبت به ادامه حاملگی یا سقط‬ ‫جنین تصمیم گیری کند‪ .‬اگر تصمیم به ادامه حاملگی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬باید تحت حمایت های ویژه قرار گیرد و‬ ‫اگر تصمیم به سقط جنین داشته باشد‪ ،‬باید مجوز قانونی‬ ‫بگیرد‪ .‬در کشور ایران فقط تا سن ‪ 18‬هفته جنین اجازه‬ ‫سقط قانونی داده می شود‪)10(.‬‬ ‫نشانه ها و دالیل برای تشخیص پیش از تولد‬ ‫سن باالی مادر‪ ،‬فرزند پیشین همراه با یک ناهنجاری‬ ‫کروموزومی‪ ،‬سابقه خانوادگی یک ناهنجاری کروموزومی‪،‬‬ ‫سابقه خانوادگی یک اختالل چند ژنی‪ ،‬سابقه خانوادگی‬ ‫یک کمبود لوله عصبی‪ ،‬سابقه خانوادگی دیگر‬ ‫ناهنجاری های ساختاری مادر زادی ‪ ،‬سابقه خانوادگی‬ ‫دشواری یادگیری تشخیص داده نشده ‪ ،‬نا هنجاری های‬ ‫شناسایی شده در بارداری‪ ،‬دیگر عامل های افزایش دهندهٔ‬ ‫خطر (‪.)11‬‬ ‫اهداف و مزایای تشخیص پیش از تولد‬ ‫هدف از تشــخیص پیش از تولد فقط شناســایی جنین های‬ ‫مبتال و ختم بارداری نیســت‪ ،‬بلکه اهداف فراوانی از جمله‬ ‫موارد زیر را دنبال می کنند‪:‬‬ ‫فراهم کردن امکان باردارشدن برای والدینی که در معرض‬ ‫خطر داشتن فرزندی بیمار هستند و در صورت فراهم نبودن‬ ‫تشخیص پیش از تولد‪ ،‬مجبورند از بچه دارشدن چشم‬ ‫بپوشند‪.‬‬ ‫اطمینان دادن به والدین در خصوص وضعیت جنین و‬ ‫کاهش اضطراب انان‪.‬‬ ‫فراهم کردن امکان انتخاب اگاهانه برای والدین‬ ‫فراهم اوردن امکان امادگی روحی‪-‬روانی و مدیریت‬ ‫صحیح بارداری و زایمان و همچنین اقدامات بعد از زایمان‬ ‫با اطالع از بیمار بودن فرزند در شرف تولد مقدور ساختن‬ ‫درمان جنین های مبتال‪ ،‬قبل از تولد‪.‬‬ ‫زمان مراجعه برای انجام ازمایش های پیش از تولد‬ ‫بهترین کار برای دریافت اطالعات و راهنمایی های دقیق‬ ‫و اختصاصی برای هر خانواده و به دنبال ان برنامه ریزی‬ ‫برای انجام اقدامات الزم در زمان مناسب‪ ،‬انجام مشاورۀ‬ ‫ژنتیک پیش از بارداری است‪ .‬نکتۀ بسیار مهمی که باید‬ ‫مد نظر باشد‪ ،‬این است که طبق قوانین جاری کشورمان‬ ‫حداکثر زمان قانونی مجاز برای انجام سقط پزشکی‬ ‫به دلیل اختالالت جنینی هفتۀ شانزدهم بارداری است‪.‬‬ ‫بر این اساس‪ ،‬نتیجۀ بررسی های پیش از تولد حداکثر‬ ‫حدود هفته های ‪ 14-15‬باید مشخص شود‪ .‬با توجه به‬ ‫اینکه بعضی از ازمایشهای ژنتیکی زمان بر هستند و گاه‬ ‫چندین هفته به طول می انجامد‪ ،‬والدین حتم ًا باید پیش از‬ ‫هفتۀ دهم بارداری به مراکز تشخیص پیش از تولد مراجعه‬ ‫کنند تا برنامه ریزی الزم برایشان انجام گیرد(‪.)12‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫ی ‪,‬ویراست‬ ‫دکتر محمد رضا دلویی ‪,‬امری‪ ,‬اصول ژنتیک پزشک ‬ ‫‪ )1‬‬ ‫چهاردهم ‪.104 ,2102‬‬ ‫ی ‪,‬ویراست‬ ‫دکتر محمد رضا دلویی ‪,‬امری‪ ,‬اصول ژنتیک پزشک ‬ ‫‪ )2‬‬ ‫چهاردهم ‪,2102‬ص ‪.104‬‬ ‫ی ‪,‬ویراست‬ ‫دکتر محمد رضا دلویی ‪,‬امری‪ ,‬اصول ژنتیک پزشک ‬ ‫‪ )3‬‬ ‫چهاردهم ‪,2102‬ص‪.204-104‬‬ ‫ی ‪,‬ویراست‬ ‫دکتر محمد رضا دلویی ‪,‬امری‪ ,‬اصول ژنتیک پزشک ‬ ‫‪ )4‬‬ ‫چهاردهم ‪,2102‬ص‪.304‬‬ ‫ی ‪,‬ویراست‬ ‫دکتر محمد رضا دلویی ‪,‬امری‪ ,‬اصول ژنتیک پزشک ‬ ‫‪ )5‬‬ ‫چهاردهم ‪,2102‬ص‪.404‬‬ ‫‪6- http://www.dralian.ir/index php?ToDo=ShowArticles&AID=14596‬‬ ‫ی ‪,‬ویراست‬ ‫دکتر محمد رضا دلویی ‪,‬امری‪ ,‬اصول ژنتیک پزشک ‬ ‫‪ )11‬‬ ‫چهاردهم ‪,2102‬ص‪.804‬‬ ‫ابن سینا مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر‪,‬‬ ‫‪ )21‬‬ ‫‪https://www.avic.ir/fa/services/469/%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB‬‬ ‫‪%8C%D8%B5-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%A8%D9%84‬‬‫‪%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF‬‬‫‪%DB%8C%D8%A7-PND-Prenatal-Diagnosis‬‬ ‫رپرتاژ اگهی‬ ‫شرکت ارمین شگرف برگزارکرد‪:‬‬ ‫‪ ‬کارگاه علمی‪-‬اموزشی اشنایی با سمپلرها‪ ،‬کالیبراسیون و نگهداری انها‬ ‫و محصوالت کمپانی ‪ GILSON‬فرانسه‬ ‫‪‬‬ ‫کارگاه علمی‪-‬اموزشی اشنایی با محصوالت کمپانی ‪EuroClone‬‬ ‫ایتالیا و کاربرد انها در مراکز مختلف‬ ‫سمینار علمی و کارگاه اموزشی شرکت ارمین شگرف با موضوع اشنایی با محصوالت کمپانی ‪ GILSON‬فرانسه و اموزش پیشرفته‬ ‫کالیبراسیون سمپلرها‪ ،‬جهت مدعوین و بازار هدف که شامل جمعی از مسئولین ازمایشگاه های بیوتکنولوژی ‪ ،‬ژنتیک ‪ ،‬دانشگاه های علوم‬ ‫پزشکی ‪ ،‬داروسازی و مراکز تحقیقاتی بود در سالن ‪ VIP‬این شرکت‪ ،‬در‪ 23‬مرداد‪ 96‬تشکیل شد‪ .‬گفتنی است این گردهمایی یک روزه‬ ‫شامل دو بخش سخنرانی علمی و یک کارگاه عملی بود‪ .‬ضمن حضور در این جلسه‪ ،‬گفتگویی را با مدیران بخش های مختلف این شرکت‬ ‫انجام دادیم که در ادامه می خوانیم‪.‬‬ ‫مهندس داریوش دانایی‪ ،‬مدیرعامل شرکت ارمین شگرف‬ ‫در گفتگو با خبرنگار ماهنامه ی تشخیص ازمایشگاهی با اشاره‬ ‫به برگزاری کارگاه های مختلف این شرکت یاداور شد‪ :‬شرکت‬ ‫ارمین شگرف به صورت مستمر دوره های اموزشی برای‬ ‫کارشناسان این شرکت‪ ،‬برگزار می کند‪ .‬از انجایی که مدیران این‬ ‫شرکت در دوره های مختلف اموزشی در کمپانی های بین المللی‬ ‫حضور می یابند‪ ،‬سطح علمی کارشناسان فروش را تقویت و به روز‬ ‫می نمایند تا با تکنولوژی و دستاوردهای مهم اشنا شوند و بتوانند‬ ‫خدمات و اطالعات دقیق و علمی بهتری به مشتریان ارائه دهند‪.‬‬ ‫مهندس دانایی خاطرنشان کرد؛ همزمان با راه اندازی‪VIP center‬‬ ‫ ‪60‬‬ ‫‪60‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫جهت ارائه سمینار های علمی و سخنرانی ها‪ ،‬ازمایشگاه ملکولی‬ ‫و تحقیقاتی را نیز جهت انجام پروژه های مربوطه و دوره های‬ ‫کارشناسی ارشد و دکتری تجهیز نمودیم‪ .‬در ادامه تصمیم‬ ‫گرفتیم این رسالت مهم را با توجه به وجود بنیه علمی و حضور‬ ‫همکارانی که عضو هیئت علمی دانشگاه های معتبر هستند‪ ،‬انجام‬ ‫دهیم تا توسط ان ها‪ ،‬نیاز اموزشی مشتریان را مرتفع نماییم‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬شرکت ارمین شگرف بیش از ‪ 250‬سمینار علمی‬ ‫را که اکثر انها دارای نمره بازاموزی بودند در دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی‪ ،‬بیمارستان ها و مراکز تحقیقاتی و داروسازی‬ ‫مهم در محل هایی که بحث کنترل و مانیتورینگ فرایند‬ ‫استریلیزاسیون مطرح بوده‪ ،‬برگزار کرده که نتیجه ی ان‬ ‫رضایتبخش بوده است‪ .‬با این اقدام قابل تقدیر‪ ،‬اگاهی خوبی‬ ‫برای محققان و اساتید دانشگاه به ارمغان اوردیم و اطالعات‬ ‫را به روز رسانی کردیم‪.‬‬ ‫البته این نتایج مطلوب به دلیل ریشه ی علمی اش‪ ،‬نه تنها برای‬ ‫شرکت ما بلکه برای همه شرکت های همکار مفید واقع شد‪.‬‬ ‫خدا را شاکریم‪ ،‬توانستیم در ارتقای سطح علمی افرادی که در‬ ‫حوزه ی سالمت فعالند‪ ،‬سهیم باشیم‪ .‬از ابتدای امسال تصمیم‬ ‫گرفتیم عالوه بر اموزش کارشناسان شرکت ارمین شگرف‪،‬‬ ‫برای اموزش کارشناسان محترم مراکز تحقیقاتی‪ ،‬دانشگاه ها‪،‬‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬کارخانجات داروئی و بهداشتی بزرگ کشور نیز‬ ‫اقدام کنیم‪ .‬در هرماه قراراست چنین سمینارهایی را دو بار به‬ ‫صورت منظم برگزار کنیم و در بحث تجهیزات نیز مارکتینک‬ ‫علمی داشته باشیم‪ .‬ازاین جهت که بگوییم نقاط قوتمان چیست و‬ ‫نسبت به برندهای دیگر چه جایگاهی داریم‪ .‬در کارگاه اموزشی‬ ‫این سمینار علمی‪ ،‬شرکت کنندگان‪ ،‬نکات تعمیرات و کالیبراسیون‬ ‫این محصوالت را فرا می گیرند تا بدینوسیله از استفاده نابجا از‬ ‫دستگاه ها جلوگیری کرده و مانع از بین رفت سرمایه ملی شوند‪.‬‬ ‫به خاطر اینکه دانش علمی برخی شرکت ها درحد مطلوب جهت‬ ‫ارئه اطالعات صحیح و خدمات پس از فروش نیست‪ ،‬سبب ایجاد‬ ‫مشکالت عدیده ای برای نمایندگان رسمی و انحصاری کمپانی ها‬ ‫شده است‪ .‬این دستگاه ها شامل الزاماتی است و ساختارهای اولیه‬ ‫باید برای انها رعایت شود‪ .‬سمپلر کمک می کند که شما نمونه را‬ ‫با دقت موردنظر برداشت کنید و انتقال دهید‪ .‬اگر کارشناس‪ ،‬این‬ ‫رسالت را به خوبی انجام ندهد یعنی اصل کار را انجام نداده است؛‬ ‫بنابراین نگهداری و کالیبره نگه داشتن سمپلر بسیار با اهمیت است‪.‬‬ ‫دانایی در ادامه در مورد سمپلرهای کمپانی ‪ GILSON‬گفت‪ :‬این‬ ‫محصوالت نزدیک به ‪ 70‬سال در دنیا توسط برند ‪ Gilson‬فرانسه‬ ‫تولید شده است که بنیان گذار این شرکت ابتدا در امریکا بود و‬ ‫یکی از برندهای معروف تحقیقاتی است‪ .‬تمام مراکز تحقیقاتی دنیا‬ ‫و دانشگاه های معتبر برای تحقیقات علمی خود عمدتا از این سمپلر‬ ‫استفاده می کنند چراکه دقت‪ ،‬استحکام و تکرارپذیری باال دارد‬ ‫همچنین به دلیل ویژگی هایی که در طراحی و ساخت ان در نظر‬ ‫گرفته شده است‪ ،‬قابل تعمیر و کالیبراسیون است‪ .‬همچنین پیستون‬ ‫این سمپلر از جنس استینلس استیل است‪.‬‬ ‫وی در ادامه افزود‪ :‬اقای ‪ Anyss‬مدیر خاورمیانه ی این کمپانی‪،‬‬ ‫سمینارهایی در نمایشگاه بین المللی ایران هلث‪ ،‬مرکز رویان و‬ ‫انستیتو پاستور برگزار کرد‪ ،‬ولی امروز احساس کردیم یک سری‬ ‫مراکز تحقیقاتی باید دعوت شوند چراکه این کمپانی دو دستاورد‬ ‫جدید دارد که یکی ‪ Microman‬و دیگر سمپلرهای سری ‪( L‬ال)‬ ‫است که در اینها مشکالت عملکردی قبلی برطرف شده است‪.‬‬ ‫به همین دلیل تصمیم گرفتیم این گروه بیست نفری را در سالن‬ ‫کنفرانس شرکت ارمین شگرف‪ ،‬اموزش تکمیلی دهیم؛ درواقع مانند‬ ‫کشورهای خارجی‪ ،‬مشتری مداری کنیم‪ .‬امروز استقبال خوبی دیدیم‬ ‫و فکر می کنیم اغازی بود که بتوانیم با توکل به خدای بزرگ به‬ ‫کشورمان خدمت کنیم و سمینارها و کارگاه های اموزشی یک روزه‬ ‫برگزار کنیم و مشتریانمان را با دستاوردهای نوین اشنا کنیم‪.‬‬ ‫همیشه تالش کردیم شرکتی مشتری مدار و برپایه دانش روز‬ ‫دنیا باشیم‪ ،‬چراکه مشتریانمان همگی اساتید بزرگ و از اعضای‬ ‫هیئت علمی دانشگاه ها هستند و یا همه در ازمایشگاه ها مشغول‬ ‫فعالیتند‪ .‬یک خسته نباشید گرم به این بزرگواران می گوییم و‬ ‫امیدواریم با ارائه ی روش های نوین‪ ،‬بتوانیم همراه خوبی در کنار‬ ‫مشتریانمان باشیم‪.‬‬ ‫دکتر ستاری مدیر تحقیق و توسعه و مارکتینگ شرکت‬ ‫ارمین شگرف نیز در گفتگو با خبرنگار ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫افزود‪ :‬امروز کارگاه اموزشی‪ ،‬عملی دیگری را نیز در رابطه با‬ ‫هودهای میکروبیولوژی‪ ،‬شیمیایی و المینار خواهیم داشت‪ .‬در این‬ ‫کارگاه اموزشی سعی بر این شده است که در خصوص انواع‬ ‫هودهای مورد استفاده در زمینه های میکروبیولوژی‪ ،‬ژنتیک‪،‬‬ ‫بیولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی صحبت و نوع کاربردشان‬ ‫توضیح داده شود‪ .‬در این کارگاه نیز از مراکز مهم تحقیقاتی دعوت‬ ‫به عمل امده و به مدت حدود سه ساعت سعی می کنیم از نزدیک‪،‬‬ ‫کاربرد و اصول عملکرد این دستگاه ها را اموزش دهیم‪.‬‬ ‫مدیر فروش شرکت ارمین شگرف‪ ،‬مهندس بنکدار‪ ،‬نیز‬ ‫در ادامه گفتگو با ماهنامه افزود‪ :‬هدفمان این است که از نزدیک‬ ‫در کنار مشتریانمان باشیم تا بتوانیم با ارائه خدمات و سرویس‬ ‫مناسب‪ ،‬اعتماد مشتریان گرامی را دو چندان نماییم تا از این‬ ‫طریق بتوانیم سهم فروش خود را در بازار افزایش دهیم‪.‬‬ ‫در ادامه سمینار اقای مهندس دانایی افزود‪ :‬کمپانی گیلسون از‬ ‫سال ‪ 2017‬محصول جدید بنام ‪ MICROMAN‬را وارد بازار کرده‬ ‫است که با استقبال زیادی در اروپا و امریکا‪ ،‬ژاپن و کانادا مواجه شده‬ ‫است و انقالب بزرگی در بخش داروسازی‪ ،‬بیوتکنولوژی‪ ،‬تحقیقات‬ ‫و خصوصا کشت سلولی و میکروبیولوژی ایجاد کرده است‪ .‬این‬ ‫محصول مخصوصا جهت نمونه برداری سمپل های ‪،VISCOSE‬‬ ‫دارای حجم وزنی باال و فرار طراحی شده است و به طور چشمگیری‬ ‫از ‪ CROSS-CONTAMINATION‬جلوگیری می نماید‪ .‬در ادامه این‬ ‫کارگاه علمی یک روزه‪ ،‬اقای مهندس سپنج در خصوص اصول‬ ‫کاربری صحیح‪ ،‬سرویس‪ ،‬مشخصات فنی سمپلرها و روش اصولی‬ ‫کالیبراسیون توضیحاتی ارایه کرد و در پایان‪ ،‬کارگاه عملی نیز در‬ ‫ازمایشگاه شرکت ارمین شگرف برگزار شد‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪61‬‬ ‫رپرتاژ اگهی‬ ‫گزارش نهایی عملکرد کارگاه های نانومهر‬ ‫از اواسط سال ‪ 95‬تا کنون‬ ‫پیشرفت هایی که در سال های اخیر با اهتمام اداره ی اموزش مداوم و همکاری های بخش های خصوصی و دولتی‪ ،‬در تدوین سیاست های بازاموزی‬ ‫و ارتقاء کیفیت اموزش جامعه ی پزشکی کشور شکل گرفته است‪ ،‬عالوه بر حمایت از نیاز مشمولین و رشد استانداردهای اموزشی انها‪ ،‬تسهیالتی نظیر‬ ‫توجه به تج ّمع اطالعات برنامه های مشمولین به همراه داشته است و لزوم‬ ‫اطالع رسانی به موقع‪ ،‬خدمات انالین‪ ،‬صدور مجوز و حذف روال های طوالنی را با ّ‬ ‫برگزاری سمینارهای سطح بندی شده‪ ،‬با توجه به نظرسنجی های به عمل امده و اهداف اموزشی در این سمینارها امری مهم و بدیهی به نظر می رسد‪.‬‬ ‫در این بین‪ ،‬بسیاری از برنامه های‬ ‫پیشنهادی‪ ،‬بدون پشتوانه ی علمی‪،‬‬ ‫در مرحله ی پذیرش و کارشناسی رد‬ ‫می شوند‪ .‬هرچند که هدف انها‪ ،‬با انتشار‬ ‫اطالعات ناصحیح‪ ،‬چیزی جز انحراف‬ ‫تجاری و سودجویی از سوابق موفق و‬ ‫دستاوردهای سایرین نیست‪ ،‬ا ّما به جای‬ ‫اصالح‪ ،‬همچنان افکار ناسالم خود را‬ ‫به طور مغرضانه صرف ایجاد شکافی‬ ‫در اعتماد به گروه های پرتالش و علمی‬ ‫می نمایند‪ .‬لیکن علی رغم ازدیاد این‬ ‫اقدامات منفورانه‪ ،‬اقدامات و تالش های مثبت‪ ،‬مجدانه بر گسترش‬ ‫اگاهی و اطالع رسانی برتری داشته و در این امر‪ ،‬حمایت بیشتری‬ ‫از مسئوالن جامعه ی نیک اندیش ازمایشگاهی انتظار می رود‪.‬‬ ‫ ‪62‬‬ ‫‪62‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫بر این اساس شرکت نانومهر‪ ،‬با برگزاری ‪ 12‬دوره ی اموزشی‬ ‫رایگان از سال ‪ 95‬تا اواسط ‪ 96‬و برگزاری ‪ 11‬دوره ی دیگر‬ ‫موسسات‪ ،‬دانشگاه ها‬ ‫در سال های قبل‪ ،‬توسط مدرسین مطرح ّ‬ ‫و مراجع علمی معتبر در دنیا‪ ،‬پس از عبور از سطح ‪ 1‬مراحل‬ ‫اموزشی خود‪ ،‬بنا بر وعده استمرار و ایجاد بهبود اموزش های‬ ‫جامعه ی ازمایشگاهیان‪ ،‬هم اکنون وارد سطوح دوم و سوم‬ ‫اموزش غربالگری سالمت جنین‪ ،‬در سراسر کشور شده است‪.‬‬ ‫برنامه ی جامع غربالگری سالمت جنین در ایران در سال‬ ‫ت و پیگیری بلندمدت شرکت نانومهر در ایران‬ ‫‪ 1383‬با فعالی ‬ ‫کلید خورد‪ .‬این شرکت نماینده ی انحصاری بزرگ ترین مرجع‬ ‫غربالگری سندرم داون در جهان‪( ،‬شرکت الفا) است‪ .‬نرم افزاری‬ ‫که در ‪ 52‬کشور جهان‪ ،‬حدود ‪ 12‬میلیون مادر باردار را مورد انالیز‬ ‫قرار داده است و در ایران نیز‪ ،‬قریب به ‪ 700‬مرکز ازمایشگاهی‬ ‫ان‪ ،‬توسط نانومهر پشتیبانی می شود‪ .‬از شروع اموزش های‬ ‫مستمر و خدمات رایگان و مادام العمر شرکت نانومهر در این‬ ‫زمینه‪ ،‬بیش از یک دهه سپری شده است‪.‬‬ ‫مهندس کوهستانی‪ ،‬مدیرعامل و فارغ التحصیل این رشته در‬ ‫گفتگو با خبرنگار نشریه تشخیص ازمایشگاهی عنوان کرد‪:‬‬ ‫مخاطبین این کارگاه ها در درجه اول کارشناسان ازمایشگاه ها‬ ‫هستند که در بخش غربالگری کار می کنند‪ .‬اساتید بسیاری با‬ ‫حضور خود در این مراسم بر غنای علمی ان خواهند افزود‬ ‫و هدف اصلی ما از برگزاری این کارگاه‪ ،‬تبادل اطالعات بین‬ ‫شرکت کنندگان و برگزارکنندگان کارگاه و بررسی و ارائه ی‬ ‫مستنداتی است که در زمینه ی استفاده از نرم افزار‪ ،‬کیت های‬ ‫ازمایشگاهی و کنترل کیفی وجود دارد‪ .‬بر این اساس‪ ،‬ارائه‬ ‫چک لیست هایی که توسط وزارت بهداشت‪ ،‬متخصصین زنان‪،‬‬ ‫ژنتیک و ازمایشگاه مرجع سالمت و سایر گروه ها‪ ،‬برای بهبود‬ ‫پروسه ی غربالگری تنظیم شده است‪ ،‬از محورهای مهم برنامه‬ ‫به شمار می رود‪ ،‬همان طور که از سال ‪ 1988‬اقدامات جهانی‬ ‫این موضوع‬ ‫توسط انستیتو‬ ‫ولفسون لندن‬ ‫به دنیا معرفی‬ ‫شد و ابزار‬ ‫نرم افزاری این‬ ‫در‬ ‫موسسه‬ ‫اقدامات نخست‪ ،‬بدون هدف تجاری در اختیار مراکز قرار گرفت‪.‬‬ ‫اما به طور معمول زمینه های تجاری و علمی در کنار هم منجر‬ ‫به رشد و پایداری این تحقیقات و دستاوردهای جدید جهان‬ ‫در این زمینه خواهد شد‪ .‬سیاست تبلیغاتی ما به عنوان نماینده ی‬ ‫انحصاری الفا در ایران‪ ،‬با صداقت و بیان هرانچه که ارتباط دقیق‬ ‫با مستندات علمی دارد به پیشروی و همگرایی اهداف مرجع‬ ‫سالمت و وزارت بهداشت منجر شده و از این نظر‪ ،‬مقصود از این‬ ‫اموزش ها‪ ،‬اطالع رسانی و جلوگیری از انحراف اصول این دانش‬ ‫از مسیر اصلی ان است‪.‬‬ ‫در برخی از کارگاه ها نظیر تهران‪ ،‬ارتباط زنده ی تصویری با‬ ‫اعضای انستیتو ولفسون دانشگاه کویین مری لندن‪ ،‬ایجاد گفتگوی‬ ‫ازاد‪ ،‬برگزاری ازمون در بین مخاطبان و ایجاد میزگردهای واقعی‪،‬‬ ‫همگی با نیت افزایش اگاهی و کیفیت این تست با استانداردهای‬ ‫کنترل کیفی ازمایشگاه ها به شدت مورد استقبال قرار می گیرد‪.‬‬ ‫ضمن انکه باید اخبار پیشرفت های این حوزه در دانش غربالگری‬ ‫نظیر "‪ " Cell Free DNA‬نیز به اطالع کاربران این حوزه برسد‪.‬‬ ‫محمد کوهستانی توسعه ی غربالگری در کشور را یک ضرورت‬ ‫دانست و افزود‪ :‬در سطوح دوم و سوم این کارگاه ها‪ ،‬قدم به قدم‬ ‫به بیان الزامات استانداردهای غربالگری سرم مادران باردار در‬ ‫ازمایشگاه ها اشاره خواهیم داشت و هم اکنون نیز‪ ،‬واحد علمی‬ ‫شرکت نانومهر توانسته‪ ،‬با ترجمه ی تخصصی و دقیق کتـاب‬ ‫ارزشمنـد ‪ Maternal Serum Screening‬از ‪ CLSI‬که منبع‬ ‫معتبر ‪ 120‬رفرنس مهم در دنیاست‪ ،‬اقدامی جدّ ی برای اصالح‬ ‫ساختارهای غیرمنطبق در این زمینه داشته باشد‪.‬‬ ‫وی در بیان امار برگزاری کارگاه ها تاکنون گفت‪ :‬معموالً‬ ‫‪ 1‬تا ‪ 2‬کارگاه را در ماه های اخیر برگزار کردیم و از ابتدای سال‬ ‫جاری در شهرهای تهران و کنگره ارتقاء کیفیت در دو بخش‬ ‫کارگاهی و محورهای علمی و سپس در تبریز‪ ،‬مازندران‪ ،‬یزد‬ ‫و البرز موفق به برگزاری این کارگاه ها شدیم و به زودی در‬ ‫قزوین‪ ،‬سنندج‪ ،‬گیالن‪ ،‬اهواز و سایر شهرها نیز‪ ،‬دوره های بعدی‬ ‫برگزار خواهد شد‪ .‬هرچند که در سال های قبل و اغاز موضوع‬ ‫غربالگری‪ ،‬بسیاری از ازمایشگاه ها عالقه ی چندانی برای فعالیت‬ ‫در این زمینه نشان نمی دادند‪ ،‬ولی‬ ‫مدّ ت هاست که شاهد این هستیم‪،‬‬ ‫به صورت جدی این موضوع را‬ ‫پیگیری کرده و با اشتیاق فراوان‪،‬‬ ‫اطالعات‪ ،‬امکانات و مهارت خود‬ ‫را به طور رقابتی افزایش می دهند‪.‬‬ ‫وی در پایان این گزارش افزود‪:‬‬ ‫عالوه بر اجرای سبک اموزش‬ ‫الکترونیکی که در این حوزه‬ ‫موضوعی جذاب و جدید به‬ ‫نظر می رسد‪ ،‬ایجاد یک استاندارد‬ ‫اموزشی در مراکز و شهرهای‬ ‫مختلف کار دشواری است‪ .‬با این‬ ‫وجود‪ ،‬تاکنون بنا بر مستندات و نتایجی که به دفتر اموزش مداوم‬ ‫و مراجع امور ازمایشگاه های استان های کشور نیز ارسال شده‬ ‫است‪ ،‬میانگین رضایتمندی در سطح عمومی شرکت کنندگان‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬پزشکان زنان و ماماها‪ ،‬سونوگرافیست ها و سایر‬ ‫رشته های میکروب شناسی‪ ،‬زیست فناوری پزشکی ملکولی و‬ ‫رشته های بیوشیمی بالینی‪ ،‬باکتری شناسی به بیش از ‪ 85‬درصد‬ ‫رسیده است‪ ،‬که با تعیین دقیق تر گروه مخاطب در سطح ‪2‬‬ ‫این روند‪ ،‬قطع ًا افزایش بیشتری خواهد داشت‪ .‬به طور مثال در‬ ‫بررسی ‪ 164‬مرکز‪ 95 ،‬مرکز ارزیابی بهبود اموزشی را عالی و‬ ‫‪ 65‬مرکز نیز رضایت خود را با تراز خوب برگزیده اند‪.‬‬ ‫هرچند که هر نوع اموزش‪ ،‬به خصوص در سطح عمومی‬ ‫برای مراکز بسیار قوی‪ ،‬ساده تر به نظر خواهد رسید‪ ،‬به هر‬ ‫ترتیب اقدامات اتی‪ ،‬با سنجش عملکرد نانومهر در سایر شهرها‬ ‫از هم اکنون در حال انجام بوده و به طور شفاف همراه با انتشار‬ ‫این امارها‪ ،‬اهداف خود را دنبال خواهیم کرد‪ .‬ذکر این نکته هم‬ ‫الزم است که به جهت انطباق کامل ابزارها و استانداردسازی‬ ‫انها‪ ،‬اموزش های سطح ‪ ،3‬به طور اختصاصی در اختیار کاربران‬ ‫الفا قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫مرداد ‪96‬‬ ‫شماره ‪139‬‬ ‫‪63‬‬ AGU. 2017 Volume 19 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Issue No. 139 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran content Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com Intervew with Dr. Aghighi......................................................................................20 3 TUMS Pre-Clinical Core Facilities (TPCF).........................................................22 3 matashkhis@gmail.com 6th Esthetic Symposium of Iranian General Dentists Association.....................19 3 Executive Manager: Mahmood Aslani Interview with Lab office of Hamedan MSU.......................................................14 3 Dr. Abbas Nadaf Fahmideh Special Report, Infection Control In Lab..............................................................7 3 Managing editor: News ........................................................................................................................3 3 aafrah@gmail.com Editorial……...........................................................................................................2 3 Dr. Abbas Afrah 3 Editor in Chief: Evaluation of Liver after Hepatitis and its Relation with Aflatoxin Total B LevelsIn Guilan Province....................................28 Anatomo-Clinical Pathologist Dr. Alireza Tarang, Medical Genetics (PhD.) Parvin Mokhtar, Nurse The Tests of Using in Prenatal Diagnosis.............................................................57 Advertorial: Armin Shegarf Company..................................................................60 3 Dr. Alireza Mehrvarz, Laboratory Equipment- pH meter............................................................50 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Preparations, Technical Principles and Maintenance of Lab News……………........................................................................................….38 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, The Effect of Amino Acid Hemo-cysteine in the Body on Atherosclerosis.............48 3 Professor of Tehran Medical Sciences Safe and secure transfer management of MIbrobiology Sample.......................41 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, Nucleoporins and Links to Cancer........................................................................35 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) 3 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, 3 Scientific Consultants: Laboratory Elisa Reader, PH Meter , Autoclave.................................................32 Advertorial: Nanomehr Company.........................................................................62