ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 140

‫‪ -‬داخلی ‪2‬‬ % ‫ماهنامه‬ ‫سالنوزدهم‪-‬شماره‪(140‬شهریور‪100-)96‬صفحه‪8000-‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com / 09111311114‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترعباس نداف فهمیده‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان فاطمی‪ -‬خیابان دائمی‪-‬‬ ‫نبش زرتشت غربی‪ -‬پالک ‪ - 79‬واحد‪18‬‬ ‫تلفن‪09127333407- 88952803 :‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪Web: www.Tashkhis.com‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫‪‬‬ ‫سخن مدیرمسوول؛کاهش ناروای تعرفه ها‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫هجدهمینکنگرهبینالمللیپزشکیتولیدمثلوسیزدهمینکنگرهبینالمللیسلولهایبنیادیدرتهرانبرگزارشد‪:‬‬ ‫ارائه جدیدترین دستاوردهای ژنتیک و پزشکی در سه همایش همزمان‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های کاشان‬ ‫‪12‬‬ ‫‪‬‬ ‫هجدهمین کنگره بین المللی میکروب شناسی ایران برگزارشد‬ ‫‪16‬‬ ‫‪‬‬ ‫ایران‪ ،‬قطب تشخیص و درمان هپاتیت و بیماری های کبد‬ ‫‪18‬‬ ‫‪‬‬ ‫نمایش اخرین یافته های ‪ 261‬شرکت درچهارمین نمایشگاه زیست فناوری ایران‬ ‫‪23‬‬ ‫‪‬‬ ‫در دهمین کنگره خون و سرطان کودکان عنوان شد‪:‬‬ ‫کمبود ازمایشگاه در کشور براى تشخیص باقى مانده سرطان‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوارنلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪،3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ ‪88809212‬‬ ‫خیابان سپهبد قرنی‪ ،‬ک ش محمدی‪ ،‬پ ‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫نکات کلیدی تعمیرات دستگاه های ازمایشگاهی؛ رقیق کننده و توزیع گر‬ ‫‪‬‬ ‫بررسی عوامل ایجاد مقاومت دارویی در سرطان‬ ‫‪32‬‬ ‫‪‬‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و کنترل کیفی سل کانتر‬ ‫‪36‬‬ ‫‪‬‬ ‫سرطان‪ ،‬اساس مولکولی و تغذیه‬ ‫‪45‬‬ ‫‪‬‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫‪50‬‬ ‫‪‬‬ ‫شمار کپی و تکثیر ‪ DNA‬میتوکندری در برنامه ریزی مجدد و تقسیم‬ ‫‪54‬‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد‬ ‫دکتر ارش دریاکار‬ ‫دکتر محمد جواد غروی‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ‬ ‫پروین مختار‬ ‫نرس‬ ‫استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫‪26‬‬ ‫‪29‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫‪7‬‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫سراغاز‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫کاهش ناروای تعرفه ها‬ ‫سرانجام پس از گذشت بیش از نیمی از سال‪،‬‬ ‫دستورنامه ی تعرفه های ازمایشگاهی رسید‪ .‬از دیرباز‬ ‫گفته اند‪ ،‬دیر رسیدن بهتراز هرگز نرسیدن است‪ .‬اما به‬ ‫راستی ای کاش‪ ،‬این یکی هرگز نمی رسید‪ .‬شگفتا‪،‬‬ ‫از روز اغاز سال نو‪ ،‬ازمایشگاهیان به سختی قامت‬ ‫خود را زیر افزایش های گونه گون هزینه ها راست‬ ‫نگه داشته اند‪ ،‬به امید اندک افزایشی در تعرفه ها که‬ ‫شاید بخشی از تورم را پوشش دهد‪ ،‬ناگه‪ ،‬مشخص‬ ‫می شود که نه تنها افزایشی در کار نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫تعرفه ی بیشتر ازمایش ها هم کاهش یافته است‪.‬‬ ‫چند سالی است که کتاب ارزش نسبی امریکا‬ ‫(یا کالیفرنیای سابق)‪ ،‬پایه ی تعرفه ها قرار دارد‪.‬‬ ‫برپایه این کتاب‪ ،‬هر کاری دارای یک کد جهانی‬ ‫است‪ .‬هر کد هم دارای یک نرخ به نام ضریب کا‬ ‫است‪ .‬از همان اغاز کارایی این کد و این ضریب‪،‬‬ ‫مایه ی گرفتاری های فراوانی برای ازمایشگاه ها‬ ‫شده است‪ .‬برای نمونه‪ ،‬از سویی بیمه ها برای برخی‬ ‫ازمایش ها به بهانه ی نداشتن کد جهانی‪ ،‬از پرداخت‬ ‫تعرفه ی برخی ازمایش ها شانه خالی می کنند‪ .‬از‬ ‫سویی دیگر بیمه گزارها (البته بیشتر‪ ،‬تکمیلی ها) هم‬ ‫روی نرخ ضریب کا‪ ،‬همانند دالالن چانه زنی می‬ ‫کنند‪ .‬بازهم ازمایشگاه ها که سال ها است با گرباد‬ ‫استانداردهای گونه گون در حال چرخیدن هستند‪،‬‬ ‫ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫کما بیش شکرگذار بودند‪ .‬حتا با اندک افزایشی هم‬ ‫دلخوش‪ .‬اما امسال به راستی سال دشواری خواهد‬ ‫بود‪ .‬نه تنها ازمایشگاه ها بلکه برخی رشته های دیگر‬ ‫به ویژه رشته ی بیهوشی‪ ،‬دچار ناروایی و کم مهری‬ ‫وزارتخانه قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫نگارنده‪ ،‬به گواهی همه ی اشنایان هرگز رشک بر‬ ‫نبوده ام‪ ،‬ولی در شگفتم که چرا وزارتخانه تنها‬ ‫تعرفه ی رشته های غیر تهاجمی را کاهش داده؟‬ ‫به گفته ی یکی از همکاران‪ ،‬زیرا این رشته ها مستقیم‬ ‫و روبرو با بیمار تماس ندارند ونمی توانند مایه ی‬ ‫ناخرسندی بیماران شوند‪.‬‬ ‫به هر روی امیدواریم که دست اندرکاران در این‬ ‫باره برای ازمایشگاهیان و متخصصان بیهوشی چاره‬ ‫جویی و بازنگری کنند‪ .‬بی گمان طرح تحول سالمت‬ ‫که دستاوردهای بی همتایی داشته‪ ،‬پیامدهای مادی‬ ‫دشواری هم به همراه دارد‪ .‬در این میان ازمایشگاه‬ ‫بزرگ ترین اماج ترکش های این پیامدها است‪.‬‬ ‫در سایه ی کاهش تعرفه ها‪ ،‬دیرکرد ساالنه‬ ‫پرداخت بیمه ها‪ ،‬به همراه هزینه های سنگین‬ ‫روزانه و ماهیانه‪ ،‬ایا دیگر رمقی برای ادامه کار و‬ ‫سرمایه گزاری های گریزناپذیر پی در پی برای‬ ‫ازمایشگاه ها می ماند؟‬ ‫مهندس محموداصالنی‬ ‫رویدادهاوگزارش ها‬ ‫انستیتو پاستور به یکی از مهم ترین مراکز علمی منطقه‬ ‫در حوزه سالمت تبدیل شود‬ ‫قائم مقام وزیر بهداشت در مراسم تکریم و معارفه‬ ‫رییس انستیتو پاستور ایران با بیان این که انستیتو‬ ‫پاستور با وجود ‪ 160‬عضو هیات علمی و چند ده‬ ‫رشکت دانش بنیان‪ ،‬نقش مهمی در نظام سالمت‬ ‫کشور داشته است‪ ،‬گفت‪ :‬هدف ما این است که‬ ‫انستیتو پاستور ایران به عنوان یکی از مهمرتین مراکز‬ ‫علم و فناوری منطقه در حوزه سالمت تبدیل شود‪.‬‬ ‫دکرت ایرج حریرچی در مراسم تکریم و معارفه‬ ‫رییس انستیتو پاستور ایران‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬انستیتو‬ ‫پاستور باید تعریف کند که می خواهد چه‬ ‫مشکالتی از نظام سالمت را حل کند و تعداد‬ ‫مقاالت‪ ،‬کارمندان و محصوالت این موسسه فقط‬ ‫برای ما مهم نیست‪ ،‬بلکه مهم است که بتوانیم‬ ‫مرگ زودرس مردم را کاهش و طول عمر سامل انها‬ ‫را افزایش دهیم و از مردم محافظت و مراقبت کنیم‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت اظهار کرد‪ :‬سوابق‬ ‫و افتخارات انستیتو پاستور بسیار ارزشمند است‪،‬‬ ‫اما نقش فعلی انستیتو پاستور در نظام سالمت‬ ‫بسیار مهم تر است‪.‬‬ ‫دکرت حریرچی افزود‪ :‬سه سال دیگر‪ ،‬صدمین‬ ‫سالگرد تاسیس انستیتو پاستور ایران است و‬ ‫باید برنامه در خور و شایسته ای برای معرفی‬ ‫محصوالت این موسسه وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫معاون کل وزارت بهداشت با بیان اینکه انستیتو‬ ‫پاستور از نظر تعداد اعضای هیات علمی همرتاز‬ ‫با برخی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور‬ ‫است‪ ،‬اضافه کرد‪ :‬خوشحالیم که انستیتو پاستور‬ ‫با وجود ‪ 160‬عضو هیات علمی و چند ده رشکت‬ ‫دانش بنیان‪ ،‬توانسته نقش مهمی در نظام سالمت‬ ‫کشور داشته باشد‪.‬‬ ‫وی ترصیح کرد‪ :‬هدف ما این است که انستیتو‬ ‫پاستور ایران به عنوان یکی از مهمرتین مراکز علم و‬ ‫فناوری منطقه در حوزه سالمت تبدیل شود و برای‬ ‫رسیدن به این هدف مهم‪ ،‬وزارت بهداشت همراه‬ ‫و در کنار این موسسه است‪.‬‬ ‫دکرت حریرچی ضمن تقدیر از خدمات دکرت‬ ‫قانعی در دوران تصدی ریاست انستیتو پاستور ایران‪،‬‬ ‫از دکرت بیگلری به عنوان یکی از بهرتین روسای‬ ‫دانشگاه های علوم پزشکی کشور و اشنا به ماموریت ها‬ ‫و رسالت های وزارت بهداشت یاد کرد و گفت‪ :‬کار‬ ‫روسای دانشگاه ها‪ ،‬بسیار سخت و دشوار است‪.‬‬ ‫در پایان این مراسم‪ ،‬از دکرت قانعی رییس سابق‬ ‫انستیتو پاستور ایران تکریم و دکرت بیگلری به عنوان‬ ‫رییس جدید این موسسه‪ ،‬معرفی شد‪.‬‬ ‫شبکه پهپادی خودکا ِر تحویل خون و دارو‬ ‫یک رشکت تحویل کاال در سوئیس که از پهپاد‬ ‫قرار دادن محموله مورد نظر دخالت خواهند داشت‪.‬‬ ‫برای ارسال کاال استفاده می کند‪ ،‬قصد دارد اولین‬ ‫بازگشایی محموله ها با استفاده از اسکن ‪QR‬‬ ‫شبکه پهپادی خودکار را برای تحویل تجهیزات و‬ ‫امکان پذیر است‪ .‬هدایت و مدیریت ترافیک‬ ‫لوازم پزشکی و دارویی در سوئیس راه اندازی کند‪.‬‬ ‫اسامن ها نیز بوسیله همین ایستگاه ها انجام می شود‪.‬‬ ‫"مرتنت"(‪ )Matternet‬یک رشکت سوئیسی فعال‬ ‫در عرصه تحویل کاال با استفاده از پهپادهاست‪.‬‬ ‫مسئوالن این رشکت امیدوارند که حداکرث‬ ‫زمان انتقال محموله ها در این سامانه حدود ‪30‬‬ ‫این رشکت از طرحی ویژه برای انتقال اقالم‬ ‫دقیقه باشد تا در صورت وقوع اتفاقات پیش بینی‬ ‫پزشکی در یک شبکه پهپادی خودکار رومنایی کرده‬ ‫نشده بتوان جان بیامران را نجات داد و مسئوالن‬ ‫است که در ان منونه های ازمایش خون‪ ،‬پاتولوژی و‬ ‫بیامرستان ها نگرانی کمرتی در رابطه با رسیدن‬ ‫دیگر اقالم پزشکی حمل ونقل می شوند‪.‬‬ ‫وسایل و تجهیزات مورد نیاز خود داشته باشند‪.‬‬ ‫در این طرح در هر بیامرستان یک ایستگاه متام‬ ‫"مرتنت" اعالم کرده است که قرار نیست‬ ‫خودکار برای فرود‪ ،‬تعویض باتری و قرار دادن‬ ‫اسامن شهر را پر از پهپاد کند و در هر شبکه یک‬ ‫محموله ایجاد می شود و کاربران انسانی تنها برای‬ ‫تا دو پهپاد پرواز می کنند و این فناوری در املان‬ ‫و انگلیس نیز عرضه خواهد شد‪.‬اغاز فعالیت این‬ ‫پهپادها از ماه اکترب است‪.‬‬ ‫همچنین مجوز پرواز پهپادهای بیامرستانی‬ ‫این رشکت در مناطق مرتاکم شهری سوئیس‬ ‫نیز صادر شده است و در صورتی که این تجربه‬ ‫موفقیت امیز باشد‪ ،‬می توان به گسرتش ان در‬ ‫دیگر کشورها امیدوار بود‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪3‬‬ ‫نقش بیمه ها در تولد نوزادان سالم‬ ‫یک متخصص علوم ازمایشگاهی گفت‪ :‬حامیت‬ ‫بیمه گران از تست های ژنتیکی بیامری های نادر‬ ‫عامل علل تولد نوزادان سامل در جامعه است‪.‬‬ ‫سوداب ه حسینی با اشاره به سقط های درمانی گفت‪:‬‬ ‫بیامری های نادر با تست های ژنتیکی تشخیص داده‬ ‫می شود و در صورت تشخیص پزشک سقط درمانی‬ ‫برای ماردان باردار انجام می شود‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬بیامری سیستینوزیس از جمله‬ ‫بیامری های نادر ژنتیکی است که نوزاد مبتال‬ ‫در مواجه با ان دچار نارسایی کلیوی‪ ،‬نابینایی و‬ ‫عوارض گوناگون می شود و این بیامری ارثی به‬ ‫طور غیرطبیعی بر اعضای مختلف بدن(‪)Body‬‬ ‫تاثیرگذار است‪.‬‬ ‫حسینی اظهار کرد‪ :‬بیامران مبتال به این اختالل‬ ‫ژنتیک و خانواده های انها با مسائل زیادی از گرانی‬ ‫قیمت دارو تا مشکالت جسامنی مختلف دست‬ ‫به گریبانند اما به اعتقاد متخصصان(‪)experts‬‬ ‫ژنتیک تشخیص زودهنگام این بیامری نادر‬ ‫ژنتیکی با مداخله زودهنگام سبب می شود تا فرد‬ ‫درگیر عوارض متعدد بیامری نشود‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬حامیت بیمه ها در هزینه تست های‬ ‫ژنتیکی از موضوعاتی است که امیدواریم متولیان‬ ‫سالمت ان را مد نظر قرار دهند و از انجایی که‬ ‫تشخیص این بیامری سخت است‪ ،‬تجهیزات‬ ‫و دستگاه های تشخیصی و تربیت نیرو نیز باید‬ ‫مدنظر متولیان سالمت قرار بگیرد‪.‬‬ ‫حسینی اظهار کرد‪ :‬در تشخیص بیامری‬ ‫سیستونوزیس میزان سیستئین در فراورده های‬ ‫خونی سنجیده و بر اساس ان تجویز دارو انجام‬ ‫می شود که در سال های گذشته به دلیل نبود‬ ‫تجهیزات و نیروی متخصص درمان کورکورانه‬ ‫انجام می شد و شاهد عوارض چشمی و‬ ‫مغزی بسیاری از بیامران بودیم اما خوشبختانه‬ ‫شاهد حضور افراد متخصص و دوره دیده در‬ ‫ازمایشگاه های دولتی هستیم اما هنوز میزان این‬ ‫افراد محدود است‪.‬‬ ‫وی در ادامه گفت ‪ :‬از انجایی که برخی‬ ‫بیامری های نادر همه اعضای بدن را درگیر‬ ‫می کنند‪ ،‬تشخیص قبل از تولد و ختم حاملگی از‬ ‫سوی پزشک بسیار حائز اهمیت است و از تولد‬ ‫نوزاد ناقص و معلول پیشگیری می کند و حامیت‬ ‫بیمه ها در هزینه تست های تشخیصی بیامری های‬ ‫نادر و بیامری های ژنتیکی از نگاه متخصصان‬ ‫ژنتیک یک رضورت است‪.‬‬ ‫این متخصص علوم ازمایشگاهی اظهار کرد‪:‬‬ ‫امیدواریم در بحث کاهش امار ازدواج های‬ ‫فامیلی‪ ،‬فرهنگ سازی الزم صورت بگیرد تا شاهد‬ ‫تولد نوزادان سامل باشیم‪.‬‬ ‫کشف هشت جهش وابسته با اوتیسم در یک ژن‬ ‫محققان ژنی به نام ‪ TRIO‬را شناسایی کرده اند‬ ‫که حامل هشت جهش مرتبط با اوتیسم است‪.‬‬ ‫اوتیسم یا درخودماندگی نوعی اختالل رشدی‬ ‫(از نوع روابط اجتامعی) است که با رفتارهای‬ ‫ارتباطی‪ ،‬کالمی غیرطبیعی مشخص می شود‪.‬‬ ‫عالئم این اختالل تا پیش از سه سالگی بروز‬ ‫می کند اما علت اصلی ان ناشناخته است‪.‬‬ ‫محققان دانشگاه 'ساوترن کالیفرنیا' می گویند‪،‬‬ ‫‪ TRIO‬پروتیینی تولید می کند که بر تکامل‪ ،‬قدرت‬ ‫یا ضعف ارتباطات سلول مغزی تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫این مطالعه که بر ‪4‬هزار و ‪ 890‬فرد مبتال به‬ ‫اختالل های اوتیسم(‪ )Autism‬انجام و در نرشیه‬ ‫‪ Nature Communications‬منترش شد‪ ،‬نشان داد‬ ‫که هشت جهش مرتبط با اوتیسم در یک منطقه‬ ‫ ‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫کوچک پروتیین ‪ TRIO‬وجود دارد‪.‬‬ ‫این جهش ها می توانند یک واکنش زنجیره ای‬ ‫ایجاد کنند که مانع ارتباط های میان سلول های‬ ‫مغزی شده و توانایی مغز را برای ذخیره و پردازش‬ ‫اطالعات مهار می کنند‪.‬‬ ‫هشت جهش یافت شده در ژن ‪ ،TRIO‬در‬ ‫دامنه ‪ GEF1/DH1‬هستند؛ ‪GEF1/DH1‬عالمت‬ ‫رمزی منطقه خاصی از پروتیین ‪ TRIO‬است که‬ ‫پروتیین ‪ Rac1‬را برای داربست سازی به منظور‬ ‫برقراری ارتباطات مغزی فعال می سازد‪.‬‬ ‫این جهش ها مانع عملکرد پروتیین ‪TRIO‬‬ ‫برای فعال سازی ‪ Rac1‬شده و باعث می شود که‬ ‫این داربست بشکند و اتصالت مغزی ضعیف‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫محققان احتامل وقوع تصادفی این جهش ها را‬ ‫یک در ‪ 1.8‬تریلیون توصیف کردند و ابراز اطمینان‬ ‫کردند که این جهش ها با ابتال به اختالل های‬ ‫مرتبط با اوتیسم ارتباط دارند‪.‬‬ ‫شیوع بیماری های تب زرد‪ ،‬دنگی و ماالریا در دهلی نو‬ ‫از ابتدای تابستان تاکنون یک هزار و ‪762‬‬ ‫نفر در پایتخت هند به بیامری دنگی‪،‬تب زرد و‬ ‫ماالریا مبتال شده اند‪.‬‬ ‫مقامات بهداشتی با هشدار نسبت به احتامل‬ ‫گسرتش ویروس دنگی‪،‬تب زرد و ماالریا در دهلی‬ ‫نو پایتخت هند خواستار انجام اقدامات پیشگیرانه‬ ‫برای جلوگیری از شیوع این بیامری ها شدند‪.‬‬ ‫شهرداری دهلی نو روز سه شنبه با انتشار گزارشی‬ ‫اعالم کرد از ابتدای تابستان تاکنون یک هزار و‬ ‫‪ 762‬نفر در پایتخت هند به بیامری دنگی‪،‬تب زرد‬ ‫و ماالریا(‪ )Malaria‬مبتال شده اند‪.‬‬ ‫براساس این گزارش‪ ،‬تعداد ‪ 950‬نفر به بیامری‬ ‫تب دنگی‪ 473،‬نفر به ماالریا و ‪ 339‬نفر نیز به‬ ‫تب زرد مبتال شده اند‪.‬‬ ‫در ادامه این گزارش اضافه شده است تنها در‬ ‫یک هفته گذشته ‪ 290‬مورد ابتال به بیامری تب‬ ‫دنگی در دهلی گزارش شده است‪.‬‬ ‫با افزایش موارد ابتال به بیامری تب دنگی مناطق‬ ‫شهرداری دهلی نو اقدام به اگاه سازی مردم برای‬ ‫پیشگیری از انتشار پشه ناقل بیامری دنگی کرده اند‪.‬‬ ‫مقامات بهداشتی دهلی نو‪ ،‬فروش داروهای ضد‬ ‫التهابی غیر اسرتوئیدی نظیر اسپرین و بروفن که ممکن‬ ‫است مرصف انها تهدیدی برای بیامران مبتال به تب زرد‬ ‫و دنگی باشد را بدون نسخه پزشک ممنوع کرده اند‪.‬‬ ‫شیوع بیامری های ویروسی در هند از اواسط‬ ‫ماه ژوئیه اغاز و تا پایان نوامرب ادامه دارد‪.‬‬ ‫پزشکان اعالم کرده اند در سالجاری به دلیل‬ ‫رشوع پیش از موعد فصل بارانی‪ ،‬این بیامری ها‬ ‫زودتر شیوع یافته است‪.‬‬ ‫تب دنگی و تب زرد از بیامری هایی است که‬ ‫پشه موسوم به 'ایدیس اجیپتی' ناقل ویروس زیکا‪،‬‬ ‫عامل انتقال و شیوع ان ذکر شده است‪ .‬این پشه‬ ‫می تواند در اب متیز منترش شود‪.‬‬ ‫پشه ‪،‬انافولیس‪ ،‬نیش ان باعث ابتال به بیامری ماالریا می‬ ‫شود هم در اب متیز و هم در اب کثیف رشد می کند‪.‬‬ ‫سال گذشته هفت هزار و ‪ 760‬مورد ابتال به‬ ‫بیامری تب زرد و چهار هزار ‪ 431‬مورد ابتال به‬ ‫بیامری تب دنگی در دهلی نو ثبت شد‪.‬‬ ‫اگرچه بیامرستان های دهلی نو سال گذشته از مرگ‬ ‫‪ 72‬نفر بر اثر ابتال به این دو بیامری در دهلی نو خرب‬ ‫دادند اما دولت دهلی نو این امار ها را رد کرده است‪.‬‬ ‫بیامری تب زرد سبب وخیم شدن بیامری‬ ‫دوم در فرد الوده شده و در صورت عدم مراقبت‬ ‫ممکن است موجب مرگ فرد شود‪.‬‬ ‫گزارش های سازمان بهداشت جهانی(‪)WHO‬‬ ‫نشان می دهد که شیوع بیامری تب زرد در کشورهای‬ ‫مختلف باعث مرگ تعداد زیادی شده است ‪.‬‬ ‫سازمان بهداشت جهانی در گزارش خود در مورد‬ ‫بیامری تب زرد اعالم کرد‪ :‬موارد جدی و حاد در‬ ‫مورد بیامری تب زرد شایع نیست اما در میان افراد‬ ‫با سن باال این بیامری می تواند منجر به مرگ شود‪.‬‬ ‫این بیامری مانند تب دنگی سبب ایجاد‬ ‫خارش و جوش های قرمز در پوست می شود‬ ‫اما برخالف تب دنگی که موجب کاهش شدید‬ ‫پالکت خون موجب خون ریزی داخلی در بدن‬ ‫بیامر می شود‪ ،‬خطرناک نیست‪.‬‬ ‫ابتالی به بیامری تب دنگی ابتدا با خارش های‬ ‫پوستی‪ ،‬تب شدید‪ ،‬اختالل در سیستم گوارشی و بدن‬ ‫درد رشوع شده و در برخی موارد می تواند به کاهش‬ ‫شدید فشار خون و مرگ احتاملی مبتالیان منجر شود‪.‬‬ ‫ساختامن های کثیف و الوده‪ ،‬دفن غیر‬ ‫بهداشتی زباله‪ ،‬محیط کثیف و فصل بارندگی‬ ‫از جمله عواملی هستند که باعث افزایش ابتال به‬ ‫تب دنگو در این کشور شده است‪.‬‬ ‫شیوع وبا در کنگو‬ ‫به گزارش شفا انالین‪ ،‬سازمان بهداشت‬ ‫خربگزاری فرانسه به نقل از مقام های بهداشتی‬ ‫جهانی افزوده است‪ :‬شیوع وبا در ‪ 20‬استان‬ ‫نیجریه گزارش داد که تا کنون یک هزار و ‪283‬‬ ‫کنگو تا کنون ‪ 528‬قربانی گرفته است‪.‬‬ ‫مورد مشکوک به وبا(‪ )Cholera‬در نیجریه به‬ ‫سازمان بهداشت جهانی(‪ )OHW‬در گزارشی‬ ‫سازمان بهداشت جهانی روز دوشنبه در گزارشی‬ ‫اعالم کرد که در پی شیوع وبا در جمهوری کنگو تا‬ ‫کنون بیش از ‪ 500‬نفر کشته شدند‪.‬‬ ‫ثبت رسیده است‪.‬‬ ‫خشونت ها در منطقه کاسای در مرکز کنگو و‬ ‫مقامات بهداشتی نیجریه با همکاری‬ ‫اوارگی حدود ‪ 1.4‬میلیون نفر از این منطقه را‬ ‫سازمان های برشدوستانه در این منطقه اقداماتی‬ ‫علت اصلی شیوع وبا عنوان کرده است‪.‬‬ ‫برای مقابله با شیوع وبا از جمله تصفیه اب و ایجاد‬ ‫در همین حال منابع خربی گزارش دادند که‬ ‫رسویس های بهداشتی بیشرتی انجام داده اند‪.‬‬ ‫در شامل رشق نیجریه نیز دستکم ‪ 35‬نفر در اثر‬ ‫ابتال به وبا جان خود را از دست داده اند‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫همــایش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫هجدهمین کنگره بین المللی پزشکی تولید مثل و سیزدهمین کنگره بین المللی سلول های بنیادی درتهران برگزارشد‬ ‫ارائه جدیدترین دستاوردهای ژنتیک و پزشکی‬ ‫در سه همایش همزمان‬ ‫همزمان با برپایی هجدهمین کنگره بین المللی‬ ‫پزشکی تولید مثل در سالن همایش های برج‬ ‫میالد‪ ،‬سیزدهمین کنگره بین المللی سلول های‬ ‫بنیادی و دوازدهمین همایش پرستاری و مامایی‬ ‫نیز برگزار شد‪ .‬در این کنگره هاحدود ‪ ۳۵۰‬مقاله از‬ ‫محققان داخلی و خارجی به صورت سخنرانی و یا‬ ‫پوستر ارائه شد‪.‬‬ ‫تولید مثل شامل پزشکی مبتنی بر فرد‬ ‫در ناباروری‪ ،‬غده های جنسی مصنوعی‬ ‫و زیست شناسی سلول های جنسی‪ ،‬شکست‬ ‫در روش های درمانی کمک باروری‪ ،‬اندومتریوز‪،‬‬ ‫انتی اکسیدان ها و باروری‪ ،‬حفظ باروری در‬ ‫بیماران سرطانی و بیوتکنولوژی جانور‪،‬‬ ‫از محورهای هجدهمین کنگره بین المللی پزشکی‬ ‫بود‪ .‬محورهای سیزدهمین کنگره بین المللی‬ ‫سلول های بنیادی نیز شامل فناوری سلول های‬ ‫بنیادی‪ ،‬پزشکی بازساختی‪ ،‬فناوری سلول های‬ ‫پرتوان انسانی‪ ،‬مهندسی بافت‪ ،‬مدل سازی‬ ‫بیماری‪ ،‬پزشکی مبتنی بر فرد‪ ،‬سلول های بنیادی‬ ‫سرطانی و فراورده های درمانی پیشرفته بود‪.‬‬ ‫گفتنی است؛ همزمان با برگزاری هجدهمین‬ ‫جشنواره بین المللی تحقیقاتی رویان از پنج محقق‬ ‫خارجی و پنج محقق داخلی تجلیل به عمل امد‪.‬‬ ‫بر این اساس‪ ،‬پروفسور توماس براون‬ ‫از کشور المان (برنده گروه سلول های‬ ‫بنیادی) برای پژوهش نقش تراکم‬ ‫کروماتین در سلول های بنیادی عضالنی‬ ‫در میزان فعالیت این سلول ها‪ ،‬پروفسور‬ ‫ریکاردو فاد از کشور هلند (برنده گروه‬ ‫پزشکی بازساختی) برای پژوهش رژیم‬ ‫غذایی‪ ،‬التهاب و سلول های بنیادی‪ :‬چه‬ ‫چیزی باعث سرطان روده می شود؟‪،‬‬ ‫دکتر دیوید گرینینگ از کشور استرالیا‬ ‫(برنده گروه جنین شناسی) برای پژوهش‬ ‫اگزوزوم‪ :‬عاملی جدید در برهمکنش های‬ ‫مادر و جنین برای النه گزینی موفق‪ ،‬دکتر‬ ‫کایی ناسو از کشور ژاپن (برنده گروه‬ ‫ژنتیک) برای پژوهش نقش میکرو ‪RNA‬ها‬ ‫در بروز بیماری اندومتروزیس و دکتر‬ ‫خالق خان از کشور ژاپن (برنده گروه‬ ‫ناباروری زنان) برای پژوهش ایا زنان‬ ‫مبتال به اندومتریوزیس بیشتر در معرض‬ ‫عفونت های باکتریایی رحم و تخمدان‬ ‫هستند؟ در بخش بین الملل این رویداد‪،‬‬ ‫مورد تقدیر قرار گرفتند‪.‬‬ ‫همچنین در بخش برندگان داخلی‬ ‫جشنواره نیز از دکتر مهناز اشرفی برای‬ ‫پژوهش ایا می توان مقدار هورمون‬ ‫انتی مولرین در خون برای پیش بینی میزان‬ ‫موفقیت روش های کمک باروری در زنان‬ ‫مبتال به سندرم تخمدان پرکیست استفاده‬ ‫کرد؟‪ ،‬دکتر مهدی شیخ برای پژوهش‬ ‫تزریق زیرجلدی عامل تحریک کننده‬ ‫کلونی گرانولوسیت ها و بهبود نتایج ‪،IVF‬‬ ‫دکتر حسین قنبریان برای پژوهش‬ ‫‪ RNA‬های کوچک غیر کدکننده و تمایز‬ ‫سلول های بنیادی جنینی به سلول های‬ ‫تپنده قلبی‪ ،‬دکتر فرشته اسفندیاری برای‬ ‫پژوهش تولید سلول های زایای جنسی از‬ ‫سلول های بنیادی پر توان و دکتر کامبیز‬ ‫گیالنی برای پژوهش بررسی مشخصات‬ ‫متابولیک در مبتالیان به فقدان اسپرم‬ ‫غیرانسدادی‪ :‬روشی جدید برای بررسی‬ ‫اسپرم زایی در مردان نابارورتقدیر شد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که متخصصان جراحی‬ ‫کلیه و مجاری ادراری تناسلی(اورولوژی)‪،‬‬ ‫فوق تخصص خون و سرطان بالغان‪ ،‬زنان‬ ‫وزایمان‪ ،‬دکتری علوم تشریحی (اناتومی)‪،‬‬ ‫دکتری بیولوژی تولیدمثل‪ ،‬کارشناسی‬ ‫ارشد علوم تشریحی(اناتومی)‪ ،‬متخصصان‬ ‫رادیولوژی‪ ،‬پزشکان عمومی‪ ،‬فوق تخصص‬ ‫غدد درون ریزی و متابولیسم‪ ،‬دکتری‬ ‫ژنتیک انسانی(ژنتیک پزشکی)‪ ،‬کارشناسی‬ ‫و کارشناسی ارشد و دکتری مامایی‪،‬‬ ‫کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی(ژنتیک‬ ‫پزشکی)‪ ،‬دکتری داروسازی بالینی‪ ،‬دکتری‬ ‫حرفه ای داروسازی‪ ،‬دکتری بهداشت‬ ‫باروری کارشناسی ارشد و دکتری ایمنی‬ ‫شناسی‪ ،‬کارشناسی ارشد و دکتری اخالق‬ ‫پزشکی‪ ،‬متخصصان روانپزشکی‪ ،‬کارشناسی‬ ‫و کارشناسی ارشد و دکتری پرستاری‪،‬‬ ‫کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری‬ ‫علوم تغذیه‪ ،‬کارشناسی و کارشناسی ارشد‬ ‫و دکتری مددکاری اجتماعی و دامپزشکان‬ ‫با شرکت در این کنگره امتیاز بازاموزی‬ ‫دریافت کردند‪.‬‬ ‫تاثیر سلول های بنیادی عضالنی و‬ ‫عوامل محیطی در ایجاد ناباروری‬ ‫رئیس پژوهشگاه رویان در جمع خبرنگاران‬ ‫اظهار کرد‪ 239 :‬طرح تحقیقاتی از ‪ 45‬کشور به‬ ‫دبیرخانه این جشنواره ارسال شد و از مجموع‬ ‫طرح های دریافتی‪ 131 ،‬طرح در پزشکی‬ ‫تولید و ‪ 108‬طرح در سلول های بنیادی بود‪.‬‬ ‫دکتر حمید گورابی به بیشترین طرح های‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪7‬‬ ‫تحقیقاتی دریافت شده اشاره‬ ‫کرد و گفت‪ :‬بیشترین طرح‬ ‫های دریافتی از هند با ‪24‬‬ ‫طرح‪ ،‬ایتالیا با ‪ 20‬طرح‪ ،‬چین‬ ‫با ‪ 20‬طرح‪ ،‬امریکا با ‪19‬‬ ‫طرح‪ ،‬ژاپن ‪ 14‬طرح‪ ،‬المان‬ ‫با ‪ 12‬طرح‪ ،‬ایران با ‪ 11‬طرح‪،‬‬ ‫انگلیس ‪ 11‬طرح‪ ،‬اسپانیا و‬ ‫استرالیا با ‪ 9‬طرح بود‪.‬‬ ‫کرد‪:‬‬ ‫اظهار‬ ‫وی‬ ‫برگزیدگان هجدهمین جشنواره بین‬ ‫المللی تحقیقات رویان انتخاب و معرفی‬ ‫شدند که ‪ ۵‬برگزیده بین المللی و‬ ‫‪ ۵‬برگزیده داخلی بودند‪.‬‬ ‫وی همچنین در خصوص «جایزه‬ ‫دکتر سعید کاظمی اشتیانی» اظهار کرد‪:‬‬ ‫سخت گیری های زیادی در رابطه با‬ ‫اعطای «جایزه دکتر کاظمی اشتیانی»‬ ‫اتخاذ می کنیم و این جایزه را تاکنون به‬ ‫‪ 10‬دانشمند برتر دنیا اعطا کرده ایم‪.‬‬ ‫گورابی تصریح کرد‪ :‬امسال با توجه به‬ ‫مشکالتی که دولت امریکا ایجاد کرده است‪،‬‬ ‫فرد برنده از حضور نیافتن خود در ایران‬ ‫برای دریافت این جایزه عذرخواهی کرد‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬امسال سلول های بنیادی ‬ ‫مربوط به عضل ه بیشتر مورد توجه قرار‬ ‫ی در‬ ‫ی عضالن ‬ ‫گرفته است‪ .‬سلول های بنیاد ‬ ‫مورد عضله های مختلف مانند قلب و سایر‬ ‫عضالت بدن بکار می رود و یکی از برندگان‬ ‫جشنواره در این زمینه فعالیت کرده است‪.‬‬ ‫ ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫گورابی بیان کرد‪ :‬سلول های بنیادی در‬ ‫ی و ایجاد سرطان در‬ ‫زمینه عوامل محیط ‬ ‫روده نیز نقش دارند‪ ،‬اغلب افراد تصور‬ ‫ی تنها توانایی‬ ‫می کنند که سلول های بنیاد ‬ ‫خوبی برای ترمیم دارن د این در حالی‬ ‫است که اگر عوامل محیطی خاصی وجود‬ ‫داشته باشد سلول های بنیادی می توانند به‬ ‫ی تبدیل شوند‪.‬‬ ‫سلول های سرطان ‬ ‫رئیس پژوهشگاه رویان افزود‪ :‬در‬ ‫زمینه سلول درمانی موارد جدیدی مطرح‬ ‫شده است که از این موارد می توان‬ ‫به بیماری های عصبی–ماهیچه ای و‬ ‫چالش هایی که در زمینه سلول درمانی‬ ‫وجود دارد‪ ،‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬در زمینه پزشکی تولید‬ ‫مثل موارد جدیدی در این کنگره مطرح‬ ‫می شود که از جمله این موارد می توان‬ ‫به عوامل محیطی در ایجاد مشکالت‬ ‫ناباروری و بیماری اندومترو زیس اشاره‬ ‫کرد‪ .‬در بیماری اندومتروزیس بافت‬ ‫رحم در خارج از اندومتر قرار می گیرد‪،‬‬ ‫همچنین ‪ 2‬نفر از برندگان‬ ‫جشنوار ه در زمینه این‬ ‫بیما ر ی فعا لیت ها ی‬ ‫خاصی را انجام داده‬ ‫بودند‪ ،‬درحقیقت‪ ،‬یکی‬ ‫از زمینه های مورد مطالعه‬ ‫در این کنگر ه ناباروری‬ ‫مردان از طریق ازمایشات‬ ‫تغییرات‬ ‫متابولیکی ‪،‬‬ ‫ژنتیکی در اندو متریوز و‬ ‫عفونت های باکتریایی در‬ ‫ی هستند‪.‬‬ ‫این بیمار ‬ ‫رئیس پژوهشگاه رویان‬ ‫بیان کرد‪ :‬ما قصد داریم که‬ ‫تحقیقاتی که از قبل پایه گذاری‬ ‫کردیم را اجرایی کنی م همانطور‬ ‫که تکنولوژی های روز دنیا‬ ‫نیز سعی می کنند ادامه راه‬ ‫دیگران را به عهده بگیرند ‬ ‫و از این طریق بتوانند بازده‬ ‫بهتری داشته باشند‪ .‬یکی از‬ ‫فعالیت هایی که در گذشته انجام دادیم‬ ‫کشت سلولی در ابعاد ‪ 2‬بعدی بود که‬ ‫امروزه به کمک مهندسی بافت این‬ ‫کشت را به صورت ‪ 3‬بعدی و شبه بافت‬ ‫(شبه ارگان) انجام می دهیم‪.‬‬ ‫ی یاداور شد‪ :‬ما زمینه های‬ ‫گوراب ‬ ‫جدیدی برای تحقیقات را پیش رو داریم ‬ ‫که امیدواریم بتوانی م از این ایده های جدید‬ ‫مطرح شده بهره برداری الزم را بکنیم‪.‬‬ ‫کوشش محققان پژوهشگاه رویان‬ ‫برای ساخت شبه کبد انسان‬ ‫رئیس پژوهشگاه رویان با اشاره به‬ ‫اغاز اجرای طرح ساخت شبه کبد انسانی‬ ‫در این پژوهشگاه گفت‪ :‬محققان ما در‬ ‫قالب این طرح و با استفاده از سلول های‬ ‫بنیادی درصدد هستند تا شبه کبد انسانی‬ ‫را تولید کنند‪.‬‬ ‫دکتر گورابی در حاشیه این همایش‬ ‫گفت‪ :‬سلول های بنیادی پرتوان انسانی‬ ‫پس از کشت‪ ،‬به داخل جنین حیوانات‬ ‫بزرگ مزرعه مانند بز که توانایی ساخت‬ ‫کبد خود را ندارند‪ ،‬منتقل می شود تا این‬ ‫عضو پس از ساخته شدن در بدن حیوان‪،‬‬ ‫به انسان منتقل شود‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬در دنیا اقدامات خوبی‬ ‫در رابطه با حیوانات کوچک انجام شده و‬ ‫محققان ما هم در مدل حیوانی موش توانسته‬ ‫اند به موفقیت های خوبی در این زمینه دست‬ ‫یابند؛ اما کبد تولیدی باید در اندازه واقعی‬ ‫باشد‪ ،‬بر این اساس این فعالیت پژوهشی‬ ‫ما در حیوانات بزرگ مرزعه متمرکز شده تا‬ ‫ارگان خاص مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫رئیس پژوهشگاه رویان با اشاره به این‬ ‫که این پروژه در مراحل ابتدای کار است‪،‬‬ ‫اظهار کرد‪ :‬اگر این طرح تحقیقاتی به نتیجه‬ ‫مطلوب برسد‪ ،‬از نتایج ان می توان برای‬ ‫ساخت سایر اندام های بدن هم استفاده‬ ‫کرد‪ .‬اوهمچنین به فعالیت های پژوهشگاه‬ ‫رویان در زمینه شبیه سازی حیوانات هم‬ ‫اشاره کرد و گفت‪ :‬بز سانن‪ ،‬گوسفند رویانا‬ ‫و گوساله بنیانا از جمله دستاوردهای این‬ ‫مجموعه علمی و تحقیقاتی در چند سال‬ ‫اخیر بوده است‪.‬‬ ‫گورابی ادامه داد‪ :‬در تالش هستیم این‬ ‫دستاوردهای بزرگ کشور را با همکاری‬ ‫مربوطه در حوزه دامپروری به تولید انبوه‬ ‫برسانیم که در بز سانن به موفقیت هایی در این‬ ‫زمینه دست یافته ایم‪ ،‬شبیه سازی قوچ قمیشلو‬ ‫به عنوان نمونه در این پژوهشگاه انجام شد و‬ ‫توانایی شبیه سازی حیوانات در معرض خطر‬ ‫نیز در این پژوهشگاه وجود دارد‪.‬‬ ‫دبیر علمی هجدهمین کنگره بین المللی‬ ‫پزشکی تولید مثل هم درحاشیه این‬ ‫همایش گفت‪ :‬پزشکی مبتنی بر فرد در‬ ‫ناباروری‪ ،‬غده های جنسی مصنوعی‬ ‫و زیست شناسی سلول های جنسی‪،‬‬ ‫شکست در روش های درمانی کمک‬ ‫باروری و اندومتریوز از جمله محورهای‬ ‫این جشنواره بود‪.‬‬ ‫دکتر پروانه افشاریان ادامه داد‪:‬‬ ‫انتی اکسیدان ها و باروری‪ ،‬حفظ باروری‬ ‫دربیمارانسرطانیوبیوتکنولوژیجانوری‬ ‫از دیگر محورهای این جشنواره بود‪.‬‬ ‫وی به برگزاری تعدادی کارگاه‬ ‫اموزشی در حاشیه این جشنواره اشاره‬ ‫کرد و گفت‪ :‬کارگاه اموزشی تئوری‬ ‫و علمی اشنایی با مشاوره ناباروری با‬ ‫حضور مدرس خارجی در حاشیه این‬ ‫کنگره برگزار شد‪.‬‬ ‫حضور پررنگ شرکت های داخلی و‬ ‫خارجی در نمایشگاه کنگره امسال‬ ‫مهندس عبدالهیان از اعضای کمیته ی‬ ‫اجرایی و مدیر نمایشگاه جانبی‬ ‫جشنواره رویان نیز در گفتگو با ماهنامه‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی افزود‪ :‬امسال برای‬ ‫هجدهمین سال است که این کنگره بحث‬ ‫درمان ناباروری واخرین یافته های در‬ ‫مورد ان و همچنین پژوهش های نوین‬ ‫در علم سلول های بنیادی را پوشش‬ ‫می دهد‪ .‬در این سه روزموضوعات‬ ‫مختلف مربوط در سه عنوان یاد شده‪،‬‬ ‫با حضور مهمانان و مدعوین داخلی و‬ ‫خارجی مورد بحث و تبادل نظر قرار‬ ‫گرفت‪ .‬هر سال در کنار این کنگره نیز‬ ‫شاهد برگزاری نمایشگاه جانبی هستیم‬ ‫که شرکت های دارویی و تجهیزات‬ ‫پزشکی و بیوتکنولوژی مرتبط با درمان‬ ‫ناباروری و همچنین علوم سلولی‪ ،‬حاضر‬ ‫و به ارایه اطالعات و معرفی محصوالت‬ ‫خود می پردازند‪ .‬وی در ادامه تصریح‬ ‫کرد‪ :‬درحال حاضر بسیاری از شهرها‬ ‫و شهرستان های مطرح ایران در زمینه‬ ‫درمان ناباروری و همچنین سلول های‬ ‫بنیادی مشغول فعالیتند و این کنگره‬ ‫بستری را برای توسعه ی ارتباط ان ها‬ ‫مهیا کرده و چه بسا سرعت نیز بخشیده‬ ‫است‪ .‬در بحث های تجاری هم‪ ،‬نمایشگاه‬ ‫باعث می شود که از نزدیک با نمایندگان‬ ‫کمپانی های خارجی اشنا شده و وارد‬ ‫معامله و مذاکره شوند که بازهم عمال‬ ‫ارتباط دوطرفه ای ایجاد خواهد شد‪ .‬در‬ ‫نمایشگاه جانبی کنگره امسال حدود ‪40‬‬ ‫شرکت داخلی و خارجی حضورداشتند‬ ‫که از جمله تولیدکنندگان داخلی دارو می‬ ‫توان به شرکت های سیناژن‪ ،‬داروپخش‬ ‫و ابوریحان اشاره کرد‪ .‬همچنین حضور‬ ‫چندین شرکت دانش بنیان و تولید کننده‬ ‫تجهیزات بیمارستانی نیز از موارد قابل‬ ‫اشاره نمایشگاه هستند‪.‬‬ ‫رویان پیشرو در تحقیقات سلول های‬ ‫بنیادی در منطقه‬ ‫کوروش شاهپسند دبیر سیزدهمین‬ ‫کنگره بین المللی سلول های بنیادی‬ ‫رویان به دستاوردهای پژوهشگاه رویان‬ ‫در سال های اخیر اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫رویان پیشرو در تحقیقات سلول های‬ ‫بنیادی در منطقه است‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬این مجموعه تحقیقاتی‬ ‫در سال ‪ ۲۰۰۳‬میالدی کار خود را در مورد‬ ‫تولید سلول های بنیادی از جنین موش اغاز‬ ‫کرد و امروزه در زمینه هایی مانند بیولوژی‬ ‫سلولی‪ ،‬پزشکی بازساختی و مهندسی‬ ‫بافت تحقیقات فراوانی در حال انجام‬ ‫دارد‪.‬البته تعدادی از طرح های تحقیقاتی‬ ‫پژوهشگاه رویان بزودی رونمایی می شود‬ ‫تا خدمات بهتری به بیماران ارائه شود‪.‬وی‬ ‫بر لزوم کاربردی کردن دانش در این‬ ‫حوزه تاکید کرد و گفت‪ :‬سعی شده‬ ‫است که در این کنگره هم در این راستا‬ ‫گام برداریم‪.‬‬ ‫شاهپسند به حضور ‪ ۲۲‬مدعو‬ ‫خارجی از کشورهای مختلف اشاره‬ ‫کرد و گفت‪ :‬این افراد اخرین یافته های‬ ‫علمی خود را ارائه خواهند کرد‪.‬‬ ‫شاهپسند ارائه اخرین یافته علمی و‬ ‫توسعه همکاری با مراکز علمی معتبر‬ ‫دنیا و دانشمندان صاحب نام را از جمله‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪9‬‬ ‫اهداف این کنگره اعالم کرد و گفت‪ :‬شاهد‬ ‫گسترش ارتباطات با دانشمندان برتر با‬ ‫دانشجویان دکترای هستیم که امیدواریم این‬ ‫روند شتاب بیشتری بگیرد‪.‬‬ ‫وی محدودیت بودجه را یکی از‬ ‫عوامل مهم برای کندی روند تحقیقات‬ ‫اعالم کرد و گفت‪ :‬محققان ایرانی در‬ ‫تالش هستند از امکانات و تجهیزات‬ ‫مناسب در کشورهای پیشرفته برای‬ ‫کارهای خود استفاده کنند‪.‬‬ ‫ایران در جایگاه پانزدهم جهانی علوم‬ ‫و فناوری های سلول های بنیادی و‬ ‫پزشکی بازساختی قرار دارد‬ ‫دکتر امیرعلی حمیدیه دبیر ستاد‬ ‫سلول های بنیادی معاونت علمی و‬ ‫فناوری رییس جمهوری کشور گفت‪:‬‬ ‫ایران در جایگاه پانزدهم جهانی علوم‬ ‫و فناوری های سلول های بنیادی و‬ ‫پزشکی بازساختی قرار دارد‪ .‬همچنین‬ ‫ایران تا سال ‪ ٢٠٢٠‬به فن اوری مهندسی‬ ‫بافت نوین و تولید اندام های مینیاتوری‬ ‫برای غربالگری داروهای گرانقیمت ولی‬ ‫هدفمند دست می یابد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به توسعه فعالیت های‬ ‫علمی طی سال های قبل اظهار کرد‪:‬‬ ‫مقاالت علمی ایران در زمینه پزشکی‬ ‫بازشناختی و سلول های بنیادی در پایگاه‬ ‫اطالع رسانی اسکوپوس از ‪ 155‬مقاله در‬ ‫سال ‪ 2007‬به ‪ 647‬مقاله در سال ‪2017‬‬ ‫ ‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫افزایش یافته است‪.‬‬ ‫همچنین ایران تا سال ‪ 2016‬در‬ ‫مورد مقاالت مرتبط با این موضوع در‬ ‫ای اس ای‪ ISI/‬رتبه ‪ 20‬و بر اساس امار‬ ‫مقاالت منتشرشده فقط در سال ‪ 2016‬تنهایی‬ ‫رتبه ‪ 15‬را در جهان دارد‪.‬حمیدیه به رتبه ایران‬ ‫در منطقه در زمینه مقاالت علمی سلول های‬ ‫بنیادی(‪ )Stem Cells‬نیز اشاره کرد و افزود‪:‬‬ ‫در مورد مقاالت این موضوع در ای اس ای‬ ‫رتبه دوم و در مورد مقاالت علمی به طور‬ ‫کلی رتبه اول را دارد‪.‬‬ ‫دبیر ستاد سلول های بنیادی معاونت علمی‬ ‫و فناوری ریاست جمهوری ازمایش های‬ ‫بالینی سلول های بنیادی را ‪2‬هزار و ‪266‬‬ ‫ازمایش برشمرد و ادامه داد‪ :‬بیماران حاضر در‬ ‫این بیماری ها مراحل مختلف را می گذرانند‬ ‫و‪ 51‬مورد به پایان رسیده است دولت و جامعه‬ ‫علمی در زمینه سلول های بنیادی به شدت‬ ‫فعال هستند و اکنون ‪ 44‬مرکز تحقیقاتی و‬ ‫گروه دانشگاهی در این زمینه کار می کنند‪.‬‬ ‫عالوه براین ‪ 16‬مرکز اهدای سلول های‬ ‫ک خون‬ ‫بنیادی خون ساز ‪ HSCT/‬و ‪ 3‬بان ‬ ‫بندناف در کشور وجود دارد‪.‬‬ ‫به گفته وی سه موسسه مهم غیر از‬ ‫رویان در زمینه سلول های بنیادی در‬ ‫شیراز‪ ،‬تبریز و تهران تاسیس شده و‬ ‫ایجاد مزرعه حیوانات در کرمان برای‬ ‫تولید حیوانات ازمایشگاهی تحقیقات‬ ‫بیشتر برای دانشجویان این حوزه را‬ ‫اسان تر کرده است‪ .‬مراکز تحقیقاتی‬ ‫برای دانشجویان در کرج‪ ،‬کرمان‪ ،‬شیراز‬ ‫تاسیس شده و برای ایجاد دو مرکز در‬ ‫بوشهر و تبریز برنامه ریزی کرده ایم‪.‬‬ ‫******‬ ‫گفتکویی با غرفه داران‬ ‫ناباروری و سلول درمانی زیر نظر‬ ‫پوشش بیمه ها قرار گیرد‬ ‫اذر عسگریان مدیرعامل شرکت‬ ‫اوانیکا ایتک واردکننده ظروف‬ ‫یک بارمصرف کشت سلول و بافت‬ ‫«نماینده کمپانی ‪ TTP‬سوئیس درگفتگو‬ ‫با ماهنامه افزود‪ :‬از اولین دوره در‬ ‫نمایشگاه رویان شرکت کردیم واین‬ ‫نمایشگاه بازخورد خوبی برایمان دارد‪.‬‬ ‫اوایل‪ ،‬محوریت کنگره درخصوص‬ ‫باروری و ناباروری بود‪ ،‬اما چند سال اخیر‬ ‫سلول های بنیادی هم به ان اضافه شده‬ ‫است تا جاییکه ظروف کشت سلولی‬ ‫شرکت ما موردتوجه بازدیدکنندگان قرار‬ ‫گرفت‪ .‬این نمایشگاه فرصت خوبی برای‬ ‫تبادل نظر بین شرکت های تولیدکننده‬ ‫و واردکننده است‪ .‬محصوالت شرکت‬ ‫ما شامل دو فیلد است‪ .‬یک فیلد فقط‬ ‫مختص مراکز باروری و ناباروری است‬ ‫که به طور مثال دستگاه انالیز اسپرم مورد‬ ‫تائید وزارت بهداشت است و دارای‬ ‫‪ FDA‬امریکا است و فیلد دوم‪ ،‬سلول های‬ ‫بنیادی است‪ .‬انتظار عسگریان از مسئولین‬ ‫کنگره این بود به دلیل اینکه ازمایشگاه ها‪،‬‬ ‫هزینه و انرژی زیادی را در هر دو قسمت‬ ‫ناباروری و پژوهش می گذارند‪ ،‬تا جایی‬ ‫که می توانند از شرکت های واردکننده‬ ‫حمایت کنند و در مقابل کسانی که‬ ‫این کار را انجام می دهند تعرفه های‬ ‫درستی را در نظر بگیرند و درعین حال‬ ‫که به حقوق بیمار اجحاف نمی شود‪ ،‬از‬ ‫طرفی هم گروه خدمات پس از فروش‬ ‫شرکت ها بتواند پاسخگوی این امر‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫شرکت پربازدید با محصوالت‬ ‫جدید و متنوع‬ ‫مهندس مومنی‪ ،‬مدیر پروژه و فنی‬ ‫شرکت سیروان طب ارائه دهنده تجهیزات‬ ‫پزشکی و تجهیز مراکز ازمایشگاهی‬ ‫درزمینه ی ‪ ،IVF‬نماینده ی انحصاری‬ ‫کمپانی های ‪Hamiton، sco،sparmed‬‬ ‫‪ Oosafe،rocket medical‬به ما گفت‪:‬‬ ‫رشد و نمو جنین را در دستگاه های‬ ‫ما می توانید بینید‪ .‬همچنین درزمینه‬ ‫فروش تجهیزات مصرفی ازمایشگاهی‬ ‫فعالیت داریم‪ .‬شوینده های بدون الکل‪،‬‬ ‫انالیزورگاز و اندازه گیری دمای بدن‬ ‫جنین نیز از دیگر محصوالت این شرکت‬ ‫است‪ .‬امسال تمامی محصوالت ما مورد‬ ‫بازدید عالقه مندان قرارگرفته است‪.‬‬ ‫شرکت فنون ازمایشگاهی‬ ‫با سابقه ‪ 35‬ساله‬ ‫افشین محمدخانی کارشناس فروش‬ ‫شرکت فنون ازمایشگاهی در گفتگو‬ ‫وی در خصوص نمایشگاه جانبی‬ ‫امسال کنگره گفت‪ :‬نمایشگاه رویان اولین‬ ‫بار است که در سالن نمایشگاه های برج‬ ‫میالد برگزار می شود‪ .‬این جا به جایی‬ ‫برای ما خوشایند نبود و دچار سردرگمی‬ ‫شدیم‪ .‬حضور شرکت کنندگان دانشجو‬ ‫بیشتر از اساتید و کاربران واقعی بود که‬ ‫درواقع بازارهدفمان نبودند‪ .‬محمدخانی‬ ‫در ادامه از نحوه ی ارتباط با مشتری و‬ ‫گارانتی و خدمات پس از فروش بلندمدت‬ ‫محصوالت خود صحبت کرد‪ .‬درخواست‬ ‫وی از صنف ازمایشگاهیان این است که‬ ‫در دنیای امروز‪ ،‬در باال بردن اطالعات و‬ ‫تکنولوژی های روزدنیا پیشرو باشند‪.‬‬ ‫بزرگ ترین میکروسکوپ حوزه‬ ‫تحقیقات ازمایشگاهی و ‪IVF‬‬ ‫با ماهنامه خاطرنشان کرد‪ :‬این شرکت‬ ‫‪ 35‬سال پیش به نام تکنولوژی‬ ‫ازمایشگاهی تاسیس شد که بعد از‬ ‫‪ 5-6‬سال به دو شرکت فناوری و‬ ‫فنون ازمایشگاهی مجزا شد که هرکدام‬ ‫نماینده ی کمپانی های مطرح دنیا در فیلد‬ ‫پزشکی و ازمایشگاهی هستند‪ .‬بخش‬ ‫پزشکی در مورد دستگاه های اتاق عمل‪،‬‬ ‫‪ ICU‬و ‪ CCU‬فعالیت می کند‪ .‬شرکت‬ ‫فنون ازمایشگاهی نمایندگی کمپانی‬ ‫دراگر را دارد که ‪63‬درصد مارکتینگ دنیا‬ ‫درزمینه تجهیزات این کمپانی را در اختیار‬ ‫خودش دارد‪ .‬در حوزه ی ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫نماینده دو کمپانی ‪( Olympus‬فروش‬ ‫میکروسکوپ) و سیستم های تحقیقاتی‬ ‫مربوط به ان و ‪ labotect‬المان که‬ ‫درزمینه ناباروری و ‪ IVF‬کار می کند‪.‬‬ ‫کریمی مدیر فروش شرکت تجهیز‬ ‫گسترکه نماینده انحصاری کمپانی‬ ‫‪ eppendorf‬المان و ‪Nihon‬‬ ‫ژاپن‪ ،‬هدف از ارائه ی غرفه را معرفی‬ ‫محصوالت شرکت و گرفتن فیدبک‬ ‫مناسب عنوان کرد‪ .‬میکروسکوپ‬ ‫قابل نمایش در غرفه ی این شرکت حاصل‬ ‫همکاری دو کمپانی نام برده شده بود‪.‬‬ ‫شرکت مهندسی تجهیز گستر از اوایل‬ ‫سال ‪ 1366‬تاسیس و فعالیت خود را در‬ ‫زمینه تجهیزات ازمایشگاهی و تحقیقاتی‬ ‫اغازکرده است‪ .‬این شرکت از سه بخش‬ ‫مجزای فروش و بازاریابی‪ ،‬خدمات پس‬ ‫از فروش و بازرگانی تشکیل شده است‬ ‫که هر بخش دارای حوزه کاری مشخصی‬ ‫است‪ ،PCR .‬سمپلر و انکوباتور‪ ،‬ست‬ ‫ژنتیک و ترمومیکسر از دیگر محصوالت‬ ‫حاضر این شرکت در نمایشگاه کنگره‬ ‫رویان بود‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪11‬‬ ‫گزارش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫اشنایی با اداره امور ازمایشگاه های کاشان‬ ‫رییس اداره امورازمایشگاه های همدان‪:‬‬ ‫اقتصاد ازمایشگاه‪،‬‬ ‫موضوعی است که با جدیت پیگیر ان هستیم‬ ‫کاشان دارای جمعیتی بالغ برسیصد صد هزار نفر بوده که در بین دامنه کوه کرکس و دشت کویر اران سکنی دارند و در رده یازدهمین شهر صنعتی ایران قرار‬ ‫می گیرد که دلیل ان وجود کارخانجات فرش ماشینی(بیش از یکصد کارخانه)‪ ،‬کارخانه تولید ورق گالوانیزه و کارخانجات تولید قطعات خودرو و مونتاژ است‪.‬‬ ‫قدمت صنایع نساجی در این شهر به تولیدات شعربافی شامل مخمل بافی‪ ،‬زربافی و حریربافی برمی گردد که هم اکنون بیش از چند هزار نفر در کارخانجات‬ ‫نساجی مشغول به کاراست‪ .‬شهرت این شهر بیشتر به واسطه گالب و فرش ان است‪ .‬از محصوالت کشاورزی ان‬ ‫می توان به انواع غالت ومیوه های فصلی اشاره کرد‪ .‬اثار تاریخی و دیدنی فراوانی در این شهر وجود دارد که از ان میان می توان به باغ فین‪ ،‬مسجد و مدرسه‬ ‫اقابزرگ‪ ،‬خانه عامری ها‪ ،‬خانه عباسی ها‪ ،‬خانه طباطبایی‪ ،‬خانه بروجردی‪ ،‬حمام سلطان امیراحمد اشاره کرد‪ .‬کاشان به علت واقع بودن بر سر راه های تجارتی‬ ‫و ارتباطی درتمامی ادوار‪ ،‬از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است‪ .‬زمانی در کنار جاده ابریشم واقع بوده و در رونق و ابادانی شهر سهم به سزایی داشته است و‬ ‫در حال حاضر نیز بر سر شاهراه ارتباطی بسیار مهمی قرار دارد که پایتخت را به شهرهای جنوبی کشور ارتباط می دهد‪ .‬این شاهراه‪ ،‬کاشان را از طرفی به قم‬ ‫و تهران و از طرفی دیگر به شهرهای جنوبی کشور همچون نائین‪ ،‬یزد‪ ،‬کرمان‪ ،‬بندرعباس و ‪ ...‬مربوط می سازد‪.‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان‪ ،‬یکی از دستاوردهای دهه اول انقالب است که بر مبنای مصوبه شورای گسترش دانشگاه های علوم‬ ‫پزشکی کشور در سال ‪ ،1365‬به عنوان دانشکده علوم پزشکی تاسیس شد‪ .‬در بهمن ماه همان سال‪ ،‬دانشگاه با حدود ‪ 20‬عضو هیات علمی و بالغ بر ‪250‬‬ ‫دانشجو در رشته های پزشکی و پرستاری‪ ،‬عمال فعالیت خود را اغاز کرد‪ .‬از ان سال به بعد‪ ،‬مرتب به کیفیت و کمیت دانشجویان پذیرفته شده افزوده شد و‬ ‫به موازات ان‪ ،‬زمینه های فعالیت اموزشی دانشگاه ان چنان گسترش یافت که در سال ‪ ،1372‬نشان دانشگاه به ان تعلق گرفت و درسال ‪ 1392‬به جرگه‬ ‫دانشگاه های تیپ یک کشور وارد شد‪ .‬در حال حاضر این دانشگاه‪ ،‬شهرستان های کاشان و اران و بیدگل را تحت پوشش خود دارد و ارائه خدمات گوناگون و‬ ‫گسترده سالمت‪ ،‬توسط هفت معاونت دانشگاه صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫مرتضی سلیمیان عضو هیت علمی دانشگاه علوم پزشکی کاشان است و هم اکنون وظیفه سرپرستی اداره امور ازمایشگاه ها و مدیریت گروه علوم ازمایشگاهی‬ ‫را به عهده دارد‪ .‬وی دانش اموخته کارشناسی علوم ازمایشگاه‪ ،‬کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در رشته هماتولوژی ازمایشگاهی و بانک خون است‪ .‬از‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۱‬تاکنون در دانشگاه علوم پزشکی کاشان به تدریس برخی از واحدهای درسی ازجمله خونشناسی‪ ،‬انتقال خون‪ ،‬اصول و روش های کنترل کیفی در‬ ‫ازمایشگاه اشتغال داشته است‪ .‬درادامه با وی و فعالیت های این اداره بیشتر اشنا می شویم‪.‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪ ‬در اغاز‪ ،‬خواهشمند است درباره ی کار ویژه ی‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ها توضیح دهید؟‬ ‫ضمن تشکر از شما و همکاران محترمتان در مجله‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی که این فرصت را در اختیار اداره امور‬ ‫ازمایشگاه های دانشگاه علوم پزشکی کاشان قرار داده اید‪.‬‬ ‫رسالت اداره امور ازمایشگاه های دانشگاه عبارت است از‬ ‫بررسی الزامات و استاندارد های مورد نیاز جهت صدور‬ ‫پروانه تاسیس و بهره برداری از ازمایشگاه های تشخیص‬ ‫طبی و همچنین بازرسی منظم از ازمایشگاه های دارای‬ ‫پروانه جهت حصول اطمینان از استمرار کیفت در فعالیت‬ ‫انهاست‪ .‬درعین حال این اداره مجری سیاست های‬ ‫نهادهای باالدستی در وزارت بهداشت در سطح مجموعه‬ ‫ازمایشگاه های تحت پوشش است‪.‬‬ ‫‪ ‬اداره امورازمایشگاه دانشگاه شما زیر نظر ریاست‬ ‫دانشگاه فعالیت دارد یا معاونت؟‬ ‫اداره امور ازمایشگاه علوم پزشکی کاشان‬ ‫زیر مجموعه ای از معاونت درمان دانشگاه است‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه به‬ ‫عهده این اداره است همان طور که مدیریت تجهیزات‬ ‫پزشکی توسط اداره تجهیزات پزشکی صورت می گیرد؟‬ ‫مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی طبیعت ًا در سطوح‬ ‫مختلف می بایست توسط مصرف کنندگان تجهیزات و‬ ‫همینطور کارشناسان فنی مربوطه صورت گیرد‪ .‬لذا مدیریت‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی در دانشگاه ما بر اساس تعاملی که‬ ‫بین واحد های ازمایشگاهی‪ ،‬اداره امور ازمایشگاه ها و‬ ‫اداره تجهیزات پزشکی وجود دارد صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر پرسنل دارید و وظایف هر بخش چیست؟‬ ‫یک نفر کارشناس بازرسی که وظیفه ی وی اجرای‬ ‫بازرسی و ممیزی و تهیه گزارش ان از ازمایشگاه های‬ ‫تحت پوشش دانشگاه است‪ .‬خوشبختانه کارشناس‬ ‫بازرسی اداره امور ازمایشگاه ها‪ ،‬طی چندین‬ ‫دوره اموزش ممیزی که توسط ازمایشگاه مرجع‬ ‫سالمت برگزار شده‪ ،‬به مهارت و تجربه الزم برای‬ ‫ایفای این نقش دستیافته است‪ .‬عالوه بر کارشناس‬ ‫بازرسی که به طور دایم در اداره امور ازمایشگاه ها‬ ‫مستقر هست‪ ،‬این اداره از کمک پرسنل دیگری که‬ ‫شاغل در واحدهای ازمایشگاهی بوده و دوره های‬ ‫اموزش ممیزی را گذرانده اند بهره مند بوده است‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬یک نفر کارشناس کنترل کیفی نیز با‬ ‫این اداره همکاری می کند‪ .‬البته ایشان به همراه یک‬ ‫نفر کارشناس فنی ازمایشگاه در ازمایشگاه مرجع‬ ‫دانشگاهی مستقر بوده و به طور منظم نسبت به اجرای‬ ‫کنترل کیفی خارجی در ازمایشگاه های تحت پوشش‬ ‫اقدام می نمایند‪ .‬ازمایشگاه مرجع دانشگاهی تحت‬ ‫نظر اداره امور ازمایشگاه ها فعالیت کرده و عالوه بر‬ ‫کنترل کیفی خارجی‪ ،‬به لحاظ علمی و فنی کمک های‬ ‫الزم را به ازمایشگاه های تحت پوشش ارایه می کند‪.‬‬ ‫به طور مثال تهیه سوش های استاندارد باکتریایی و‬ ‫ارسال انها به ازمایشگاه های تحت پوشش از فعالیت‬ ‫های این ازمایشگاه است‪ .‬عالوه بر این برخی از‬ ‫ازمایش های تشخیصی اختصاصی نیز در ازمایشگاه‬ ‫مرجع دانشگاهی انجام می شود‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪13‬‬ ‫هم در کنار متخصصان ازمایشگاه به عنوان مدرس‬ ‫در کارگاه های اموزشی استفاده شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا اداره امورازمایشگاه ها در سیاست گذاری های‬ ‫کالنتجهیزاتازمایشگاهیدانشگاهنقشمحوریدارد؟‬ ‫با توجه به محدودیت بودجه ای که برای تهیه‬ ‫تجهیزات مورد نیاز ازمایشگاه ها وجود دارد‪ ،‬تالش‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ها بر این است که تصمیمات‬ ‫درست و به جایی در خصوص تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫گرفته شود به طوری که موجب بیشترین اثر بخشی‬ ‫درکمیت و کیفیت و همچنین پایداری خدمات در‬ ‫شبکه ازمایشگاهی تحت پوشش شود‪ .‬البته رسیدن‬ ‫به این هدف‪ ،‬نیازمند تعامل مناسب با واحدهای‬ ‫ازمایشگاهی و مدیریت دانشگاه است که خوشبختانه‬ ‫در دانشگاه ما این تعامل در حد مطلوبی قرار دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬از فعالیت های علمی این اداره برایمان بگویید؟‬ ‫اداره امور ازمایشگاه ها بر اساس نیازسنجی که در‬ ‫اولین جلسه سالیانه سوپروایزرهای ازمایشگاه ها ارایه‬ ‫می شود اقدام به اخذ مجوز اموزش ضمن خدمت‬ ‫برای کارکنان ازمایشگاه ها به مدت ‪ 70‬ساعت می کند‪.‬‬ ‫این اموزش ها در بخش های مختلف ازمایشگاه‬ ‫بوده و سعی بر ان است که به صورت هدفمند و‬ ‫تاثیر گذار اجرا شود‪ .‬در راستای ارتقاء ارتباط بالین‬ ‫و ازمایشگاه در سال های اخیر‪ ،‬از پزشکان متخصص‬ ‫ ‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫نحوه نظارت بر مدیریت نگهداشت‬ ‫‪‬‬ ‫تجهیزات ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه‬ ‫صورت است؟‬ ‫پیشتر در بخش دولتی در این مورد اقدامات‬ ‫محدودی انجام می شد اما بعد از اعالم سنجه های‬ ‫اعتبار بخشی بیمارستان ها که امتیاز ازمایشگاه ها در‬ ‫ان افزایش یافت‪ ،‬بیمارستان های دولتی علی رغم‬ ‫محدودیت های مالی که با ان مواجهند توجه بیشتری‬ ‫را به تجهیزات ازمایشگاهی معطوف کردند و اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها نیز در بازرسی های دوره ای خود‬ ‫به این امر توجه ویژه ای دارد‪ .‬بر اساس سنجه های‬ ‫فوق‪ ،‬ازمایشگاه های تشخیص طبی موظف به‬ ‫ارایه مستنداتی هستند که نشان دهد تجهیزات مورد‬ ‫استفاده انها به طور منظم و دوره ای سرویس و‬ ‫کالیبره می شود‪ ،‬همچنین وجود مستنداتی که حاکی‬ ‫از وجود قابلیت کشف خطا در ازمایشگاه باشد‬ ‫ضروری است‪ .‬خوشبختانه طی چند سال گذشته این‬ ‫اداره به واسطه ترکیبی از تدابیر اموزشی و بازرسی و‬ ‫تشویقی در جهت استقرار فرایند های تضمین کیفت‬ ‫در ازمایشگاه ها تالش موثری داشته است‪ ،‬به طوری‬ ‫که هم اکنون بهره گیری از سیستم کیفیت تبدیل به‬ ‫یک فرهنگ کاری رایج در ازمایشگاه ها شده است‪.‬‬ ‫همانطور که اطالع دارید کنترل کیفی خارجی در‬ ‫حال حاضر به صورت سه دوره در سال توسط‬ ‫انجمن های مورد تایید ازمایشگاه مرجع سالمت‬ ‫برگزار شده و نتایج ان به ازمایشگاها اعالم می شود‪،‬‬ ‫اما اداره امور ازمایشگاه های کاشان به این مورد اکتفا‬ ‫نکرده و دوره های ارزیابی خارجی در بخش دولتی‬ ‫و خصوصی را توسط ازمایشگاه مرجع دانشگاهی‬ ‫اجرا می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬چه چالش هایی برای انجام منسجم و قدرتمند‬ ‫فرایندهای مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫وجود دارد و راهکارهای پیشنهادی چیست؟‬ ‫شاید بتوان با اطمینان گفت که در طی سال های اخیر‪،‬‬ ‫نقش ازمایشگاه ها در سیستم سالمت به شدت ارتقا‬ ‫یافته است‪ .‬امروزه ارزش باالی اطالعات ازمایشگاهی‬ ‫در تشخیص و پیگیری درمان بیماری ها غیر قابل‬ ‫انکار است‪ .‬فن اوری های مدرن وارد ازمایشگاه‬ ‫شده‪ ،‬همینطور داده های ازمایشگاهی انچنان متنوع و‬ ‫زیاد شده اند که تفسیر برخی از ان ها تنها به وسیله‬ ‫متخصصان مربوطه میسر است‪ .‬با توجه به این تحوالت‬ ‫انتظار طبیعی این است که خدمات ازمایشگاهی ما به‬ ‫صورت کمی و کیفی گسترش یابد تا بتواند پاسخگوی‬ ‫نیاز نظام سالمت کشور باشد‪ .‬در این راستا نقش اداره‬ ‫امور ازمایشگاه ها در سطح دانشگاه می تواند این باشد‬ ‫که معرفی دقیق و مناسبی از جایگاه ازمایشگاه با کیفیت‬ ‫در نظام خدمات سالمت ارایه کرده و به طور پیوسته‬ ‫پیگر تامین ساز و کار الزم برای تحقق ان باشد‪ .‬در‬ ‫اغلب کشورها تهیه امکانات و تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫بدلیل فن اوری باالیی که در تولیدشان به کار می رود‬ ‫اسان نیست‪ ،‬لذا یک شبکه ازمایشگاهی برای تامین‬ ‫انها نیازمند پایه های قوی اقتصادی است‪ .‬اقتصاد‬ ‫ازمایشگاه موضوعی است که ما با جدیت پیگیر ان‬ ‫هستیم و باور داریم که حتی ازمایشگاه های دولتی‬ ‫با اجرای سیستم بهره وری و مدیریت علمی‪ ،‬می‬ ‫توانند با اثبات مزیت اقتصادی فعالیت خود‪ ،‬به‬ ‫منابع مطمئن مالی جهت تامین تجهیزات و امکانات‬ ‫مورد نیاز دست یابند‪ .‬خوشبختانه موضوع اقتصاد‬ ‫ازمایشگاه توسط ازمایشگاه مرجع سالمت نیز در‬ ‫قالب برنامه عملیاتی طرح تحول نظام سالمت در‬ ‫حوضه ازمایشگاه پیگیری می شود‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪15‬‬ ‫همــایش‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫هجدهمین کنگره بین المللی میکروب شناسی ایران برگزارشد‬ ‫‪ ‬هجدهمین کنگره بین المللی میکروب شناسی‬ ‫ایران به ریاست دکتر محمدمهدی‬ ‫فیض ابادی ‪ 7‬تا ‪ 9‬شهریور‪ 96‬در دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی تهران سالن ابن سینا و شهید‬ ‫عزلت برگزار شد‪ .‬مدیران کنگره درپیامی‬ ‫یاداور شدند بیماری های عفونی و مرگ ومیر‬ ‫ناشی از ان‪ ،‬مهم ترین چالش پیش رو در‬ ‫مقابل کلیه متخصصان بالینی در کشورهای‬ ‫مختلف و ازجمله کشورمان است‪ .‬این مسئله‬ ‫ضرورت بازنگری مدیران درمانی کشور و‬ ‫پرداختن بیشتر به موضوع میکروب شناسی‬ ‫و تقویت ان را در بخش های بالینی نمایان‬ ‫می سازد‪ .‬به همین منظور متخصصان مختلف‬ ‫ارا و نظرات علمی خود را در خصوص‬ ‫مدیریت بحران و ضرورت بررسی ریشه ای‬ ‫موضوع و راه های پیشگیری از عفونت و‬ ‫مرگ ومیر ازنقطه نظر میکروب شناسی در این‬ ‫همایش ارائه خواهند کرد‪.‬‬ ‫دکتر‪ ‬عباسعلی ایمانی فوالدی و دکتر‬ ‫داود دربان ساروخلیل به ترتیب دبیر علمی‬ ‫و دبیر اجرایی این کنگره بودند‪ .‬محورهای‬ ‫اصلی این کنگره را می توان مکانیسم های‬ ‫بیماری زایی در بیماری های عفونی‪،‬‬ ‫مقاومت های انتی بیوتیک‪ ،‬بیوتکنولوژی‬ ‫و نانوتکنولوژی میکروبی‪ ،‬سرطان ها‬ ‫ ‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫و عفونت های میکروبی‪ ،‬عفونت های‬ ‫بیمارستانی‪ ،‬تشخیص و تایپینگ‬ ‫میکروارگانیسم ها‪ ،‬واکسن های میکروبی‪،‬‬ ‫میکروب شناسی غذایی‪ ،‬میکروب شناسی‬ ‫محیطی‪ -‬اب و فاضالب – هوا‪ ،‬مدیریت‬ ‫پسماندهای ازمایشگاه میکروب شناسی‬ ‫در مراکز اموزشی‪ ،‬درمانی و صنعتی‪،‬‬ ‫میکرو بیوم‪ ،‬زئونوزها و میکروب شناسی‬ ‫دامپزشکی‪ ،‬بیماری های عفونی نوپدید و‬ ‫بازپدید‪ ،‬پروبیوتیک ها و پربیوتیک ها‪،‬‬ ‫اخالق در پژوهش اموزش و پژوهش‬ ‫علوم میکروبی و متابولیت های میکروبی‬ ‫و بیماری ها عنوان کرد‪.‬‬ ‫داود دربان ساروخلیل دانشیار گروه‬ ‫میکروب شناسی دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫ایران‪ ،‬دبیر اجرایی هجدهمین کنگره‬ ‫بین المللی میکروب شناسی در گفتگو با‬ ‫خبرنگار ماهنامه ی تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫ابراز داشت‪ :‬بیش از ‪ 1300‬مقاله برای‬ ‫دبیرخانه کنگره ارسال شد که نزدیک‬ ‫‪ 1000‬مقاله به عنوان پوستر و ‪ 170‬مقاله‬ ‫به عنوان سخنرانی پذیرفته شد‪ .‬در این‬ ‫کنگره‪ ،‬نزدیک به ‪ 15‬پانل تخصصی‬ ‫نیز برگزار شد و بیش از ‪ 250‬کمیته ی‬ ‫علمی در ان حضور داشتند‪ .‬وی درباره ی‬ ‫محتوای پانل ها گفت‪ :‬چند حوزه در‬ ‫میکروب شناسی بسیار جدید بوده است‪.‬‬ ‫مهم ترین مبحث این کنگره میکروبیوتا‬ ‫یا فلور طبیعی میکروب ها در بدن انسان‬ ‫است‪ .‬رئیس این پنل در هجدهمین کنگره‬ ‫میکروب شناسی ایران دکتر مصطفی قانعی‬ ‫سرپرست معاونت تحقیقات و رئیس‬ ‫انستیتو پاستور ایران بود‪ .‬دربان در ادامه‬ ‫افزود یک سری میکروب ها به صورت‬ ‫طبیعی در بدن انسان به ویژه در دستگاه‬ ‫گوارش و حفره دهان وجود دارد که به‬ ‫این جمعیت های میکروبی میکروبیوتا‬ ‫گفته می شود‪ .‬تعداد سلول های باکتری‬ ‫که در بدن انسان وجود دارد‪ ،‬ده برابر‬ ‫سلول های بدن انسان است و این نقش‬ ‫میکروب ها را نشان می دهد‪.‬‬ ‫دربان در ادامه افزود‪ :‬اخیرا ً در مجالت‬ ‫معتبر دنیا‪ ،‬مقاالت متعددی در مورد‬ ‫میکروبیوتا و ارتباط ان با بیماری های‬ ‫عفونی و غیر عفونی چاپ شده است‪.‬‬ ‫ارتباط این میکروب ها در بروز بیمارهای‬ ‫غیر عفونی مانند چاقی‪ ،‬دیابت‪،‬‬ ‫بیماری های قلبی عروقی و حتی روانی‬ ‫تاثیرگذار است‪ .‬تنوع میکروب های فلور‬ ‫طبیعی در دستگاه گوارش‪ ،‬حتی در‬ ‫خلق وخوی افراد نیز تاثیرگذار است‪ .‬البته‬ ‫این بحثی بوده که قب ً‬ ‫ال هم سابقه داشته‬ ‫است اما هم اکنون موردتوجه بیشتری‬ ‫از محققان واقع شده است‪ .‬غذایی که‬ ‫خورده می شود تعیین کننده ی فلور طبیعی‬ ‫دستگاه گوارش است و همان فلور بعدها‬ ‫تعیین کننده ی بیماری های مختلفی است‬ ‫که انسان ممکن است به ان دچار شود‪.‬‬ ‫مبحث بعدی استفاده از سلول های‬ ‫بنیادی در درمان بیماری های عفونی است‬ ‫که معاونت فناوری ریاست جمهوری‬ ‫روی این قضیه کار می کند و ایده های‬ ‫خوبی را تابه حال ارائه داده است‪ .‬وی در‬ ‫ادامه خاطرنشان کرد‪ :‬این قسمت هنوز در‬ ‫مرحله تحقیق و توسعه است و هنوز به‬ ‫بهره برداری نرسیده است‪ .‬همچنین بحث‬ ‫مهم دیگر در این کنگره‪ ،‬استفاده از‬ ‫متابولیت های میکروبی برای درمان‬ ‫سرطان است‪ .‬دبیر اجرایی هجدهمین‬ ‫دوره کنگره میکروب شناسی درباره این‬ ‫بخش توضیح داد‪ :‬میکروب ها برای این که‬ ‫زنده بمانند و بتوانند بیماری ایجاد کنند‪،‬‬ ‫از انواع و انزیم ها و توکسین ها استفاده‬ ‫می کنند‪ .‬افرادی که در معرض این‬ ‫توکسین ها و انزیم ها قرار می گیرند‬ ‫سیستم ایمنی کارامدتری در برابر‬ ‫میکروب ها دارند‪.‬‬ ‫یکی از رکن های اصلی کمیته ی کنترل‬ ‫عفونت‪ ،‬وجود میکروب شناس است‬ ‫وی در تاکید اهمیت عفونت های‬ ‫بیمارستانی گفت‪ :‬مبحث دیگر‪،‬‬ ‫عفونت های بیمارستانی است که هرساله‬ ‫ما درگیر ان بودیم‪ .‬همان طور که می دانید‬ ‫تعداد زیادی بیماران بستری مستعد‬ ‫ابتال به عفونت های بیمارستانی‪ ،‬وجود‬ ‫دارد‪ .‬روندهای درمانی تهاجمی باعث‬ ‫می شود که بنیه ی بیماران ضعیف تر شود‬ ‫و این نهایت ًا باعث مستعد شدن ان ها به‬ ‫بیماری های عفونی بیشتری می شود‪.‬‬ ‫کمیته ی کنترل عفونت در بیمارستان این‬ ‫قضیه را به خوبی کنترل می کند و حضور‬ ‫یک میکروب شناس در این بخش بسیار‬ ‫حائز اهمیت است‪ .‬اگر میکروب شناس در‬ ‫یک کمیته ی کنترل عفونت وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬با‬ ‫مولکولی‬ ‫در کنترل‬ ‫تاثیرگذار‬ ‫استفاده از روش های‬ ‫جدید و انالیز ان ها‪،‬‬ ‫عفونت می تواند بسیار‬ ‫باشد که متاسفانه‬ ‫در ایران برای حضور این افراد چندان‬ ‫اهمیت زیادی قائل نیستند‪ .‬داود دربان در‬ ‫مورد حضور میکروب شناس در کمیته ی‬ ‫کنترل عفونت بیمارستان ها تاکید کرد و‬ ‫افزود با استفاده از روش های مولکولی‬ ‫می توان میکروب ها را انگشت نگاری کرد‬ ‫که در کنترل عفونت بسیار کمک کننده‬ ‫است‪ .‬تحقیقات نشان داده است وجود‬ ‫یک برنامه کنترل عفونت کارامد‪18 ،‬‬ ‫تا ‪ 25‬درصد عفونت های بیمارستانی‬ ‫را کاهش داده است‪ .‬به عالوه حضور‬ ‫یک میکروب شناس در بیمارستان در‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی میکروب ها نیز‬ ‫کمک کننده است‪.‬‬ ‫شرکت اریا فارمد‪ ،‬تولید و واردات‬ ‫دستگاه های پزشکی‪ ،‬ازمایشگاهی‬ ‫و فراوردهای تشخیصی‪ ،‬واردات‬ ‫دستگاه های کمی لومینسانس‪ ،‬اتو‬ ‫اناالیزرها و فتومترهای بیوشیمی کیت های‬ ‫تشخیصی کمی‪ ،‬حامی برنزی هجدهمین‬ ‫کنگره بین المللی میکروب شناسی ایران‬ ‫بود و همچنین معاونت علمی و فناوری‬ ‫ ریاست جمهوری و شرکت اب و‬‫فاضالب استان تهران نیز از دیگر حامیان‬ ‫این کنگره بودند‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪17‬‬ ‫همــایش‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫ایران قطب تشخیص و درمان‬ ‫هپاتیت و بیماری های کبد‬ ‫هفتمین کنفرانس بین المللی هپاتیت تهران‬ ‫به همت شبکه هپاتیت کشور در روزهای ‪15‬‬ ‫تا ‪ 17‬شهریور ماه به مدت سه روز در سالن‬ ‫همایش های بین المللی رازی تهران و روز چهارم‬ ‫در شهرهای بیرجند و شیراز برگزار شد‪.‬‬ ‫هدف از برگزاری این کنفرانس‪ ،‬گردهمایی اساتید‬ ‫بنام داخلی و خارجی و معرفی توانمندی های‬ ‫علمی کشورمان به جوامع علمی دنیا و در نهایت‬ ‫معرفی تهران به عنوان قطب تشخیص و درمان و‬ ‫پژوهش در زمینه بیماری های هپاتیت و کبد بود‪.‬‬ ‫چالش در مدیریت هپاتیت ویروسی‪،‬گزینه های‬ ‫درمانی فعلی برای ‪ :HBV‬راهنمای کاربردی‪،‬‬ ‫گزینه های درمانی فعلی برای ‪ :HCV‬راهنمای‬ ‫کاربردی‪ ،‬چشم انداز پژوهش در واکسن ‪،HCV‬‬ ‫عوارض هپاتیت ویروسی‪ :‬فیبروز کبد و سرطان‬ ‫کبد‪ ،‬ارتقاء مدیریت ‪ HCV‬برای جمعیت های‬ ‫خاص‪ ،HIV ،PWID :‬هموفیلی و تاالسمی‪ ،‬چالش‬ ‫در هپاتیت ‪ A‬و عفونت هپاتیت ‪ ،E‬هپاتیت ویروسی‬ ‫و میزبان ژنتیک‪ ،‬اپیدمیولوژی و تاریخ طبیعی‬ ‫هپاتیت ویروسی‪ ،‬هپاتیت ویروسی و ایمنی خونی‪،‬‬ ‫چالش ها در مدیریت کبد غیر ویروسی‪ ،‬غیر الکلی‬ ‫بیماری کبد چرب (‪ )NAFLD‬و غیر الکلی ‪-Steato‬‬ ‫هپاتیت (‪ ،)NASH‬بیماری های خود ایمنی و‬ ‫بیماری کبد کلستاز‪ ،‬استراتژی های پیشرفته برای‬ ‫پیوند کبدو سرطان هپاتو سلوالر از محورهای‬ ‫مقاالت این همایش بودند‪.‬‬ ‫ ‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫دکتر سید موید علویان رییس شبکه‬ ‫هپاتیت کشور در هفتمین کنگره بین المللی‬ ‫هپاتیت تهران با بیان اینکه در این کنفرانس‬ ‫‪ ۱۵۰۰‬نفر ثبت نام کردند و ‪ ۱۸۰‬مقاله پذیرفته‬ ‫شد‪ ،‬گفت‪ :‬همچنین در این کنگره ‪ ۸۰‬نفر‬ ‫سخنران بودند که ‪ ۳۰‬نفرشان از کشورهای‬ ‫دیگر به این کنفرانس دعوت شدند‪ ،‬همچنین‬ ‫‪ ۱۳۰۰‬نفر هم به صورت زنده این کنفرانس را‬ ‫مشاهده کردند‪ .‬امسال عالوه بر جوایز یاس و‬ ‫کوثر‪ ،‬جایزه ای با عنوان مینا هم طراحی شد که‬ ‫به کسانی که در حوزه ریشه کنی هپاتیت اقدام‬ ‫بزرگی انجام دادند‪ ،‬اهداء شد‪ .‬بنابراین اولین‬ ‫جایزه مینا امسال به دکتر ضیایی از بیرجند داده‬ ‫شد؛ چرا که وی توانست بیماری هپاتیت ‪ C‬را‬ ‫در بیماران هموفیلی و تاالسمی استان خراسان‬ ‫جنوبی ریشه کن کند‪ .‬حال امیدواریم که تا سال‬ ‫‪ ۱۴۰۰‬در سایر استان ها هم بتوانیم هپاتیت ‪ C‬را‬ ‫در بیماران خاص ریشه کن کنیم‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد که جایزه کوثر به دانشمندی‬ ‫اهدا می شود که سال های متمادی در زمینه‬ ‫هپاتیت فعالیت کرده باشد؛ تاکنون این جایزه‬ ‫به پنج دانشمند برتر دنیا اعطا شده است‪.‬‬ ‫علویان ادامه داد‪‘ :‬پیتر کارییانیس’ از کشور‬ ‫انگلیس که در زمینه مباحث مولکولی هپاتیت ‪B‬‬ ‫فعالیت ارزنده ای دارد‪ ،‬در کنفرانس قبلی به عنوان‬ ‫پنجمیندانشمندبرتراینجایزهرادریافتکرد‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬همچنین ‘مایکل روگندروف’‬ ‫از کشور المان به دلیل فعالیت طوالنی مدت‬ ‫روی واکسن هپاتیت ‪‘ ،B‬هاوارد توماس’ از‬ ‫کشور انگلیس با توجه به فعالیت علمی در‬ ‫زمینه هپاتیت ‪‘ ،C‬ماریو ریزتو’ از ایتالیا کاشف‬ ‫هپاتیت ‪ D‬و ‘دنیل الوانچی’ از کشور سوئیس‬ ‫سال ها فعالیت در سازمان جهانی بهداشت در‬ ‫زمینه هپاتیت و اپیدمیولوژی بیماری به عنوان‬ ‫برگزیدگان جایزه کوثر انتخاب شدند‪.‬‬ ‫رئیس هفتمین کنفرانس بین المللی‬ ‫هپاتیت تهران‪ ،‬جایزه یاس را یکی دیگر‬ ‫از جوایز این کنگره اعالم کرد و گفت‪ :‬این‬ ‫جایزه به فروغ گلساز شیرازی تعلق گرفت‪.‬‬ ‫وی فعالیت های زیادی در زمینه هپاتیت‬ ‫‪ B‬از جمله تشخیص و واکسن ان داشت‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬جایزه یاس در کنفرانس قبلی‬ ‫پایه گذاری شد و به محققان جوانی که‬ ‫در این زمینه بسیار فعال بوده و مقاالت‬ ‫تاثیر گذار فراوانی تهیه کرده اند‪ ،‬اهداشد‪.‬‬ ‫علویان بیان کرد‪ :‬در کنفرانس قبلی‬ ‫جایزه یاس‪ ،‬به کریستین هارتونیان از‬ ‫محققان ایرانی تعلق گرفته است‪.‬‬ ‫وی به جایزه نینا (فعالیت های نواورانه) هم‬ ‫اشاره کرد و گفت‪ :‬برای اولین بار این جایزه در‬ ‫هفتمین کنفرانس بین المللی هپاتیت تهران به‬ ‫فردی که از لحاظ اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و هنری‪،‬‬ ‫اقداماتی در درمان هپاتیت یا حذف ان‪ ،‬نقش‬ ‫چشمگیر داشت‪ ،‬اهدا شد‪ .‬علویان ادامه داد‪:‬‬ ‫دکتر ‘مسعود ضیایی’ به واسطه نواوری در‬ ‫مباحث فرهنگی هپاتیت و نقش ارزنده در‬ ‫حذف هپاتیت های ویروسی در استان خراسان‬ ‫جنوبی‪ ،‬محمد احسان خرامید به واسطه‬ ‫خالقیت رسانه ای ‪ ،No hep Media‬سارا‬ ‫رضایی به واسطه طراحی شال ‪ No hep‬مورد‬ ‫تقدیر قرار گرفتند‪.‬‬ ‫رئیس هفتمین کنفرانس بین المللی هپاتیت‬ ‫تهران اظهار کرد که نفرات اول تا سوم مسابقه‬ ‫نقاشی‪ ،‬شامل شمیم کریمی‪ ،‬شهال خسروانجم‬ ‫و حمیدقالیجاری هم مورد تقدیر قرار گرفتند‪.‬‬ ‫میزان شیوع هپاتیت ‪ C‬در کشور‬ ‫نیم درصد است‬ ‫دکتر سیدموید علویان رییس شبکه‬ ‫هپاتیت کشور در هفتمین کنگره بین المللی‬ ‫هپاتیت تهران با بیان اینکه این کنگره با‬ ‫همکاری انجمن های علمی‬ ‫داخل و خارج کشور برگزار‬ ‫می شود‪ ،‬گفت‪ :‬برای اولین بار‬ ‫است که این کنگره به طور‬ ‫همزمان در استان های شیراز و‬ ‫بیرجند هم برگزارشد و ما این‬ ‫نوید را به مردم ایران می دهیم‬ ‫که همکاران مان با کسب دانش‬ ‫فنی الزم و به روزرسانی‬ ‫اطالعات شان‪ ،‬خدمات بهتری‬ ‫را برای بیماران ارائه دهند‪ ،‬درحقیقت هدف‬ ‫ما این است که تا سال ‪ ۱۴۱۰‬شاهد ریشه کنی‬ ‫هپاتیت ‪ C‬در ایران باشیم‪ .‬همچنین در جهت‬ ‫ریشه کنی هپاتیت ‪ C‬در میان بیماران هموفیلی‬ ‫و تاالسمی تا سال ‪ ۱۴۰۰‬تالش می کنیم‪.‬‬ ‫رئیس شبکه هپاتیت ایران با بیان اینکه‬ ‫ایران کمترین میزان شیوع هپاتیت ‪ C‬را در‬ ‫منطقه دارد‪ ،‬گفت‪ :‬میزان شیوع هپاتیت ‪ C‬در‬ ‫کشور ما نیم درصد است و بیشترین مبتالیان‬ ‫به این بیماری سابقه اعتیاد تزریقی دارند‪.‬‬ ‫خوشبختانه بیماری هپاتیت ‪ B‬هم در‬ ‫ایران کامال کنترل شده؛ به طوریکه دیگر بروز‬ ‫هپاتیت ‪ B‬را در سنین زیر ‪ ۲۳‬سال نداریم‬ ‫و بیشتر افراد مبتال به این بیماری باالی ‪۲۸‬‬ ‫سال هستند‪ .‬حال امیدواریم با برنامه هایی که‬ ‫با همکاری شبکه بهداشت‪ ،‬وزارت بهداشت‬ ‫و سایر مراکز علمی طراحی و اجرا می کنیم تا‬ ‫سال ‪ ۱۴۱۰‬هیچ مورد جدید هپاتیتی نداشته‬ ‫باشیم و بتوانیم داروی درمان قطعی مبتالیان‬ ‫موجود را هم مشخص کنیم‪.‬‬ ‫علویان با بیان اینکه در زمینه خدمات‬ ‫پزشکی برای بیماران هپاتیت در اقصی نقاط‬ ‫کشور دارای ازمایشگاه و متخصص هستیم‪،‬‬ ‫گفت‪:‬خوشبختانهسازمان هایبیمه گرهمازاین‬ ‫بیماران حمایت می کنند و تمام داروهای مورد‬ ‫نیاز بیماران هپاتیت‪ B‬و‪ C‬در کشور با یک دهم‬ ‫قیمت مشابه خارجی اش تولید می شود‪.‬‬ ‫سیدموید علویان با بیان اینکه البته‬ ‫معضالتی هم در حوزه هپاتیت در کشور‬ ‫وجود دارد‪ ،‬گفت‪ :‬یکی از این معضالت این‬ ‫است که هنوز ‪ ۷۰‬درصد مبتالیان به هپاتیت‬ ‫دکتر سیدموید علویان‬ ‫‪ B‬و ‪ C‬در کشور شناسایی نشدند‪ .‬بنابراین‬ ‫باید از طریق رسانه ها به مردم اموزش دهیم‬ ‫و در عین حال نباید ترس بیهوده ایجاد کنیم‬ ‫و باید بدانیم که با هپاتیت می توان زندگی‬ ‫کرد‪ ،‬کار کرد و ازدواج کرد‪ ،‬اما باید با ان‬ ‫اشنا شویم و کنترل و درمانش کنیم‪.‬‬ ‫وی معضل دوم بیماران هپاتیت را پایین‬ ‫بودن سطح اقتصادی در بعضی از مبتالیان‬ ‫به این بیماری عنوان و اظهار کرد‪ :‬برخی‬ ‫از مبتالیان به هپاتیت ‪ B‬از نظر اقتصادی‬ ‫در سطح پایین تری قرار دارند‪ .‬ما از دولت‪،‬‬ ‫وزارت بهداشت و بیمه ها می خواهیم‬ ‫همانطور که درباره افراد معتاد و زندانیان مبتال‬ ‫به هپاتیت به صورت جدی پیگیری کردند‪،‬‬ ‫حمایت بیشتری هم از بیماران هپاتیت کم‬ ‫بضاعت انجام دهند‪ .‬بنابراین ما باید تالش مان‬ ‫را مضاعف کنیم و امیدواریم حاصل این‬ ‫کنگره چیزی جز کاهش االم بیماران نباشد‪.‬‬ ‫علویان درباره میزان شیوع هپاتیت در‬ ‫اقصی نقاط کشور گفت‪ :‬قبل از سال‪،۷۰‬‬ ‫میزان هپاتیت ‪ B‬در اقصی نقاط کشور بیش‬ ‫از سه درصد و بین پنج تا هفت درصد بود‪.‬‬ ‫این در حالیست که اکنون‬ ‫میزان امار هپاتیت در کشور‬ ‫به جز دو استان سیستان و‬ ‫بلوچستان و گلستان زیر دو‬ ‫درصد است‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫امار هپاتیت‪ B‬در کردستان‬ ‫زیر هشت دهم درصد است‪،‬‬ ‫اما این امار در کردستان عراق‬ ‫بین سه تا پنج درصد است‪.‬‬ ‫همچنین میزان هپاتیت ‪B‬‬ ‫در کرمانشاه زیر یک درصد براورد شده؛‬ ‫این در حالیست که در طرف دیگر مرز‬ ‫استان کرمانشاه این امار بین سه تا پنج‬ ‫درصد است‪ ،‬همچنین در استان سیستان و‬ ‫بلوچستان که باالترین میزان شیوع هپاتیت‬ ‫‪ B‬را داشت بعد از ‪ ۲۰‬سال میزان هپاتیت‬ ‫‪ B‬در این استان به زیر ‪ ۳.۵‬درصد رسیده‪،‬‬ ‫اما در طرف دیگر مرز این استان‪ ،‬میزان‬ ‫بروز هپاتیت ‪ ،B‬هفت درصد است‪ .‬بنابراین‬ ‫ما در کشورمان با تالش جمعی توانستیم‬ ‫میزان بروز هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬را کنترل کنیم و‬ ‫اکنون باید مراقب رفتارهای پر خطر باشیم‬ ‫و از انها پیشگیری کنیم‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه خوشبختانه بحث‬ ‫واکسیناسیون هپاتیت ‪ B‬نیز در کشور انجام‬ ‫می شود‪ ،‬گفت‪ :‬در سال گذشته تزریق واکسن‬ ‫هپاتیت ‪ B‬برای تعدادی از زندانیان به صورت‬ ‫رایگان انجام شد و امسال هم قرار است برای‬ ‫‪ ۱۰۰‬هزار نفر از اهدا کنندگان مستمر‬ ‫خون این واکسن تزریق شود‪ .‬بنابراین‬ ‫باید از سازمان انتقال خون و وزارت‬ ‫بهداشت تشکر کرد که برای پیشگیری‬ ‫از بروز هپاتیت ‪ B‬این اقدام را انجام‬ ‫می دهند‪ .‬وی افزود‪ :‬ما دو ویروس مهم‬ ‫داریم هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬که باعث نارسایی‬ ‫کبد می شود‪ .‬در سال های گذشته‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪19‬‬ ‫سازمان بهداشت جهانی هپاتیت را‬ ‫کشورها بیان کرد‪ :‬مصر باالترین میزان‬ ‫در اولویت خود قرار داده زیرا میزان‬ ‫شیوع هپاتیت ‪ C‬را دارد که حدودا ‪۲۰‬‬ ‫مرگ و میر ان بیشتر از ایدز است‪.‬‬ ‫درصد است و در سال گذشته بیش از‬ ‫رئیس شبکه هپاتیت ایران با اشاره‬ ‫‪ ۲۰۰‬هزار نفر را درمان کردند‪ .‬اما در‬ ‫به روش های ابتال به هپاتیت تصریح‬ ‫کشور ما تمامی مبتالیان به این بیماری‬ ‫کرد‪ :‬هپاتیت از مادر به فرزند منتقل‬ ‫حدود ‪ ۱85‬هزار نفر است‪.‬‬ ‫دکتر سیدموید علویان‪:‬‬ ‫می شود در سال ‪ ،۱۳7۳‬واکسیناسیون‬ ‫رئیس هفتمین کنفرانس بین‬ ‫در‬ ‫هپاتیت‬ ‫بیماران‬ ‫برای‬ ‫پزشکی‬ ‫خدمات‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫علیه هپاتیت در بین نوزادان شروع شد‬ ‫المللی هپاتیت تهران به برگزاری‬ ‫و‬ ‫هستیم‬ ‫متخصص‬ ‫و‬ ‫ازمایشگاه‬ ‫دارای‬ ‫کشور‬ ‫نقاط‬ ‫اقصی‬ ‫به همین دلیل در حال حاضر افراد زیر‬ ‫‪ 8‬کارگاه اموزشی در این کنفرانس‬ ‫حمایت‬ ‫بیماران‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫هم‬ ‫ گر‬ ‫ه‬ ‫بیم‬ ‫ های‬ ‫ن‬ ‫سازما‬ ‫خوشبختانه‬ ‫‪ ۲۳‬سال مبتال به این بیماری نیستند‪.‬‬ ‫اشاره کرد و گفت‪ :‬تشخیص و درمان‬ ‫در‬ ‫و‪C‬‬ ‫‪B‬‬ ‫هپاتیت‬ ‫بیماران‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫داروهای‬ ‫تمام‬ ‫و‬ ‫ کنند‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫اما هپاتیت از راه خونی و تماس های‬ ‫هپاتیت ‪ C‬برای پزشکان عمومی‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫ اش‬ ‫ی‬ ‫خارج‬ ‫مشابه‬ ‫قیمت‬ ‫دهم‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫کشور‬ ‫جنسی هم منتقل می شود‪ .‬در حال‬ ‫و مباحث اخالق در انتشار و مقاله‬ ‫حاضر بیشترین بیماران ما بین سنین‬ ‫نویسی از جمله کارگاه هایی بودند که‬ ‫‪ ۲7‬تا ‪ 5۰‬سال هستند‪ .‬در ایران شیوع‬ ‫در این کنفرانس برگزارشد‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬از سال ‪ 75‬که همه خون های‬ ‫بیماری باالی پنج درصد بوده است‪ .‬پیش‬ ‫اهدایی چک می شود‪ ،‬دیگر از طریق انتقال‬ ‫بینی می شود بین یک میلیون و ‪ ۴۰۰‬هزار‬ ‫خون شیوعی وجود ندارد‪ .‬در بین بیماران‬ ‫رابطه جنسی سالم یکی از راه های عدم‬ ‫نفر مبتال به هپاتیت ‪ B‬داریم‪ .‬البته اگر از زبان‬ ‫هموفیلی و تاالسمی حدودا ‪ 6۰۰‬نفر مبتال به‬ ‫انتقال هپاتیت ‪ B‬است‬ ‫کسانی که مردم به ان توجه دارند این موضوع‬ ‫هپاتیت ‪ C‬داریم و در مجموع در بین بیماران‬ ‫در بخش دیگری از این مراسم پرفسور‬ ‫گفته شود‪ ،‬بهتر و اثرگذارتر است‪ .‬لذا ما می‬ ‫خاص این امار به زیر هزار نفر می رسد که‬ ‫رابرتگیش‪-‬استاددانشگاهاستنفوردکهدرحوزه‬ ‫خواهیم از تمام ظرفیت های موجود استفاده‬ ‫درمان انها کامال رایگان است‪.‬‬ ‫هپاتیت کار کرده است‪ ،‬گفت‪ :‬هپاتیت‪ B‬در شرق‬ ‫کرده تا سالمت جامعه حفظ شود‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬در سال های اخیر درمان‬ ‫جهان شایع تر از هپاتیت ‪ C‬است؛ در حالیکه در‬ ‫علویان اظهار کرد‪ :‬حجامت و خالکوبی‬ ‫هپاتیت ‪ C‬بسیار گران بوده‪ ،‬به طوری که‬ ‫غربمیزانبروزهپاتیت‪C‬شایع تر است‪.‬‬ ‫غیربهداشتی‪،‬بیشترینراهابتالبههپاتیت‪ B‬است‪.‬‬ ‫هزینه یک دوره درمان سه ماهه ‪ ۳۰۰‬میلیون‬ ‫وی افزود‪ :‬بهترین برنامه برای پیشگیری از‬ ‫رئیس شبکه هپاتیت ایران خاطر نشان کرد‪:‬‬ ‫تومان بود‪ .‬اخرین قیمت درمان این بیماری‬ ‫بروز هپاتیت ‪ ،B‬اموزش و غربالگری مادران‬ ‫برنامههایواکسیناسیوندرارایشگرها‪،‬پزشکان‪،‬‬ ‫در ایران حدود ‪ 69‬میلیون تومان بود‪ .‬اما در‬ ‫است و باید در جهت اموزش و خصوصا‬ ‫کودکان کار و خیابانی و زندانی ها اغاز شده‬ ‫حال حاضر این دارو تحت پوشش بیمه قرار‬ ‫سالمت خون به ویژه در کشورهایی مانند‬ ‫است‪ .‬اهداکنندگان مستمر خون نیز به صورت‬ ‫دارد و پنج شرکت دارویی ان را ساخته اند‪.‬‬ ‫یمن‪ ،‬سوریه‪ ،‬عراق‪ ،‬افغانستان که متاسفانه در‬ ‫رایگان واکسن هپاتیت ‪ B‬دریافت می کنند‪.‬‬ ‫او با بیان اینکه در هشت استان کشورمان‬ ‫جنگ هستند‪ ،‬تالش بیشتری کنیم‪.‬‬ ‫علویان تاکید کرد‪ :‬تا پایان سال ‪ 96‬داروی‬ ‫درمان هپاتیت‪ C‬رایگان است ادامه داد‪ :‬پیش بینی‬ ‫وی گفت‪ :‬هپاتیت ‪ B‬قابل درمان نیست و‬ ‫‪ TAF‬برای بیماران هپاتیت ‪ B‬عرضه می شود‬ ‫می شود تا پایان سال به تعداد این استان ها افزوده‬ ‫کلمه کنترل را برای ان استفاده می کنیم و می توان‬ ‫که عوارض استخوانی و کلیوی کمتری‬ ‫شود‪ .‬برای افراد بی بضاعت مراکزی در نظر گرفته‬ ‫با دارو ان را کنترل کرد‪ .‬برای درمان هپاتیت ‪C‬‬ ‫نسبت به داروهای دیگر دارد‪ .‬این محصول‬ ‫شده که می توانند در انجا به رایگان درمان شوند‪.‬‬ ‫نزدیک به ‪ 10‬دارو وجود دارد که در هر سطحی‬ ‫تا پایان امسال به بازار عرضه می شود‪.‬‬ ‫وی افزود‪:‬معتادان تزریقی ‪ ۴۰‬درصد بیش‬ ‫به خوبی جواب داده و داروهای ایرانی در سطح‬ ‫علویان گفت‪ :‬در سال ‪ ۲۰۰6‬مرگ و‬ ‫از دیگران در معرض ابتال به هپاتیت ‪ C‬هستند‪.‬‬ ‫کیفیت داروهای خارجی است و بیماران ایرانی‬ ‫میر ناشی از هپاتیت ‪ C‬بیشتر از بیماری ایدز‬ ‫رئیس شبکه هپاتیت ایران گفت‪ :‬در‬ ‫ی کنند‪ .‬البته تصویر‬ ‫از این داروها استفاده م ‬ ‫شد‪ .‬هپاتیت ‪ C‬از طریق خون انتقال می یابد‬ ‫سال گذشته کمپین های زیادی در مترو‬ ‫گسترده ایازوضعیتشیوعبیماری هایهپاتیت‬ ‫ولی امروزه این بیماری درمان قطعی دارد‪.‬‬ ‫و فرهنگسراها برای اگاهی سازی مردم‬ ‫‪ B‬و ‪ C‬در کنگره ارائه شد که مبنای ان حذف این‬ ‫شیوع این بیماری در پاکستان ‪ 5.5‬درصد‪،‬‬ ‫راه اندازی کردیم که مورد توجه سازمان‬ ‫بیماری ها در ایران است‪.‬‬ ‫اذربایجان ‪ 7.5‬درصد و در عربستان و کویت‬ ‫بهداشت جهانی قرار گرفته است‪ .‬وی با‬ ‫گیش در مورد بهترین راه برای کاهش و‬ ‫سه تا پنچ درصد است‪ .‬در عراق به دلیل‬ ‫اشاره به میزان مبتالیان به هپاتیت ‪ C‬در سایر‬ ‫درمان هپاتیت ‪ C‬گفت‪ :‬این نوع از هپاتیت قابل‬ ‫جنگ‪ ،‬این امار بیشتر است‪.‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫درمان است و اولین قدم اموزش افراد در‬ ‫مورد مسری بودن هپاتیت ‪ C‬و احتمال‬ ‫پیشرفت ان و تبدیل شدن به سیروز و‬ ‫سرطان کبد و نیاز به پیوند کبد است‪.‬‬ ‫بنابراین افراد باید متقاعد شوند که ازمایش‪،‬‬ ‫بهترین راه است و بعد می توانند برای درمان‬ ‫اقدام کنند‪ .‬این متخصص گوارش و کبد در‬ ‫مورد راه های پیشگیری از ابتال به هپاتیت‪B‬‬ ‫ادامه داد‪ :‬در مورد هپاتیت ‪ ،B‬واکسیناسیون‬ ‫بهترین راه است؛ جلوگیری از انتقال بیماری‬ ‫از مادر به نوزاد‪ ،‬ازمایش و ارائه دارو از‬ ‫پروفسورجیهان یورداید‪:‬‬ ‫بهترین راه هاست‪ ،‬ولی در هر حال هپاتیت‬ ‫ازمایش هپاتیت ‪ B‬و‪ C‬می تواند جزو‬ ‫‪ B‬قابل درمان نیست و تنها می توان ان را‬ ‫ازمایش های اجباری قبل از ازدواج یا سربازی‬ ‫کنترل کرد‪.‬‬ ‫مشاور پزشکی بنیاد هپاتیت ‪ B‬امریکا باشد تا از این راه به امار دقیق تری از مبتالیان‬ ‫دست یابیم‬ ‫در مورد این که افراد مبتال به هپاتیت ‪ B‬باید‬ ‫همیشه درمان را ادامه دهند‪ ،‬گفت‪ :‬نمی توانیم‬ ‫ی در ایجاد التهاب کبد نقش‬ ‫است و عوامل مختلف ‬ ‫بگوییم تا اخر عمر بلکه می گویم برای مدت‬ ‫دارد‪ .‬یکی از این عوامل ویروس هایی هستند که‬ ‫زمان نامشخصی باید دارو مصرف کنند و‬ ‫وارد بافت کبد می شوند و التهاب ان را به همراه‬ ‫ازمایش بدهند‪.‬گیش در مورد بهترین راه ها‬ ‫ت پیشت ر برای بیماری های‬ ‫دارند‪ .‬اصطالح هپاتی ‬ ‫برای جلوگیری از انتقال و ابتال به هپاتیت های‬ ‫ت به کار برده می شود‪ .‬از جمله‬ ‫ویروسی هپاتی ‬ ‫‪ B‬و ‪ C‬گفت‪ :‬واکسیناسیون‪ ،‬ازمایش های‬ ‫ی می توان به‬ ‫بیماری های کبدی غیرویروس ‬ ‫نوبه ای‪ ،‬کاهش شدید میزان ابتال به هپاتیت‬ ‫ی با عامل ناشناخته‬ ‫هپاتیت خود ایمن‪ ،‬سیروز ها ‬ ‫‪ ،C‬برنامه های اموزشی‪ ،‬رابطه جنسی سالم‬ ‫و کبد چرب اشاره کرد‪.‬‬ ‫می تواند از انتقال هپاتیت ‪ B‬جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫وی همچنین یاداور شد‪ :‬هپاتیت های‬ ‫ی از نظر بهداشتی اهمیت بسزایی‬ ‫ویروس ‬ ‫هپاتیت در کمین معتادان تزریقی‬ ‫دارن د و ما سعی می کنیم که به زودی انها را‬ ‫حیدراشرفی دبیر علمی کنگره هپاتیت‬ ‫درمان کنیم‪ ،‬هپاتیت ‪ C‬بیشتر معتادان تزریقی ‪،‬‬ ‫تهران گفت‪ :‬در ایران هپاتیت ‪ C‬و ‪،B‬‬ ‫ی و افراد عضو‬ ‫مبتالیان به هموفیلی و تاالسم ‬ ‫شیوع باالیی ندارند و امیدواریم که میزان‬ ‫گروه های پرخطر را درگیر می کند‪.‬‬ ‫شیوع هپاتیت‪ C‬را تا سال ‪ ۱۴۱۰‬به کمتر از‬ ‫‪ ۲‬صدم درصد در کشور برسانیم‪.‬‬ ‫استفاده از داروهای ایرانی برای درمان‬ ‫ی اظهار کرد‪ :‬کنگره هپاتیت تهران‬ ‫اشرف ‬ ‫هپاتیت موثرتر و به صرفه تر است‬ ‫تکهدرزمین هبیماری های‬ ‫کنگره ایبین المللیاس ‬ ‫رییس انجمن کبد اروپا‪( EASL/‬ایزل) با‬ ‫کب د و به خصوص هپاتیت های ویروسی ‬ ‫اشاره به تالش های ایران برای حذف بیماری‬ ‫هر ‪ 2‬سال یک بار در شهر تهران برگزار می شود ‪.‬‬ ‫هپاتیت ‪ C‬گفت‪ :‬استفاده از داروهای ایرانی‬ ‫ی سالمت‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬هپاتیت های ویروس ‬ ‫برای درمان این بیماری و کنترل هپاتیت ‪ B‬به‬ ‫جامعه را تحت تاثی ر خود قرار می دهد ‪.‬‬ ‫صرفه تر است و تاثیر داروهای خارجی را دارد‪.‬‬ ‫دبیر علمی هفتمین کنگره بین المللی هپاتیت ‬ ‫ماسیمو کلومبو که در هفتمین کنگره‬ ‫ی التهاب کبد‬ ‫ت به معنا ‬ ‫تهران تاکید کرد‪ :‬هپاتی ‬ ‫بین المللی هپاتیت تهران جایزه کوثر را‬ ‫دریافت کرد‪ ،‬در مورد تالش های ایران‬ ‫برای مقابله با هپاتیت های ‪ B‬و‪ C‬اظهار‬ ‫کرد‪ :‬تالش های ایران در این زمینه‬ ‫قابل توجه و همگام با اقدامات سازمان‬ ‫بهداشت جهانی است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬انجمن کبد اروپا به عنوان‬ ‫یکی از نهادهای بین المللی در زمینه کبد‪،‬‬ ‫تالشی را برای حذف کامل ویروس بیماری‬ ‫هپاتیت ‪ C‬در جمعیتی محدود اغاز کرده‬ ‫است که می تواند راهکاری برای حذف این‬ ‫ویروس در سراسر دنیا باشد‪ .‬استاد دانشگاه‬ ‫میالن افزود‪ :‬همه این افراد شناسایی شده اند‬ ‫و برنامه دارودرمانی در میان انان با هدف‬ ‫جلوگیری از انتقال بیماری و تبدیل شدن ان‬ ‫به سرطان کبد انجام می شود‪.‬‬ ‫کلومبو گفت‪ :‬در این زمینه در اروپا تمرکز‬ ‫زیادی روی نوزادان داریم؛ زیرا نوزادان گروه‬ ‫پرخطری هستند که معموال درخطر بودن‬ ‫انان مشخص نمی شود؛ در جهان چندین‬ ‫میلیون نوزاد مبتال به هپاتیت هستند که از‬ ‫طریق مادر این بیماری به انان منتقل شده‬ ‫است‪ .‬درمان نوزادان از این نظر مهم است که‬ ‫می توانند در اینده موجب انتقال بیشتر این‬ ‫بیماری شوند‪ .‬اوتاکید کرد‪ :‬اینها هدف برنامه‬ ‫حذف هپاتیت ‪ C‬ایزل است و اقدامات ایران‬ ‫در این زمینه حتی از ایزل نیز جلوتر است و از‬ ‫این بابت به مسئوالن مربوطه تبریک می گویم‪.‬‬ ‫متخصص تشخیص و درمان هپاتیت و سرطان‬ ‫کبد در مورد داروهای ایرانی برای درمان‬ ‫هپاتیت گفت‪ :‬ایران از داروهای داخلی استفاده‬ ‫می کند که از نظر اثربخشی و هزینه بسیار به‬ ‫صرفه است‪.‬‬ ‫وی در مورد بهترین روش برای جلوگیری‬ ‫از هپاتیت نیز توضیح داد‪ :‬ازمایش برای‬ ‫تشخیص بیماران‪ ،‬واکسیناسیون گسترده‬ ‫نوزادان و واکسیناسیون مجدد در ‪ 12‬سالگی‬ ‫علیه هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬بسیار مهم است؛ در‬ ‫ایتالیا در این سن واکسیناسیون مجدد را انجام‬ ‫می دهیم زیرا اشنایی با مصرف مواد مخدر‬ ‫معموال در این سن اغاز می شود‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪21‬‬ ‫شناسایی نشدن مبتالیان هپاتیت‪،‬‬ ‫مانع درمان به موقع این بیماری‬ ‫جیهان یوردایدن‪Cihan Yurdaydin/‬‬ ‫متخصص داخلی‪ ،‬فوق تخصص گوارش و‬ ‫استاد دانشگاه انکارا که برای سومین بار‬ ‫در کنگره بین المللی هپاتیت تهران شرکت‬ ‫کرده بود‪ ،‬در مورد تالش های ایران برای‬ ‫کاهش میزان ابتال به هپاتیت های‪ B‬و‬ ‫‪ C‬گفت‪ :‬برای درمان هپاتیت ‪ C‬در ترکیه‬ ‫مانند ایران سه نوع دارو وجود دارد و‬ ‫حمایت های مناسبی از بیماران می شود؛‬ ‫تنها مشکل این است که در مورد هپاتیت ‪B‬‬ ‫نمی دانیم دقیقا چه افرادی به این بیماری‬ ‫مبتال هستند تا انان را درمان کنیم‪.‬‬ ‫رییس موسسه هپاتولوژی دانشگاه انکارا‬ ‫ادامه داد‪ :‬در مورد هپاتیت ‪ B‬در ترکیه نیمی از‬ ‫افرادی که به دارو نیاز دارند‪ ،‬درمان شده اند‪.‬‬ ‫زیرا به طور دقیق نمی دانیم چه افرادی به این‬ ‫بیماری مبتال هستند؛ بیماری های هپاتیت ‪B‬‬ ‫و‪ ،C‬تا پیشرفته ترین مرحله عالمتی ندارد و‬ ‫بیمار از دردی شکایت نمی کند‪.‬‬ ‫یوردایدن تاکید کرد‪ :‬این مشکل کلی در مورد‬ ‫درمان بیماری هپاتیت در سطح جهان است‪.‬‬ ‫وی در مورد اهمیت کنگره بین المللی‬ ‫هپاتیت تهران گفت‪ :‬دو سال گذشته نیز در‬ ‫این کنگره شرکت کرده بودم؛ بسیار تحت‬ ‫تاثیر فرهنگ ایران هستم و مطمئنم ایران‬ ‫یکی از مهمترین کشورهای منطقه است‪.‬‬ ‫یوردایدن گفت‪ :‬پزشکان ایرانی زیادی‬ ‫را دیدم که به همکاری با پزشکان خارجی‬ ‫عالقه دارند و این کنگره زمینه همکاری انان‬ ‫را فراهم می کند؛ به ویژه اینکه تولید علم ‬ ‫ایرانی ها در بسیاری از رشته ها در سال های‬ ‫اخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافته است‪.‬‬ ‫متخصص گوارش در مورد مهمترین‬ ‫روش ها برای کاهش و حذف میزان ابتال‬ ‫به هپاتیت ‪ B‬گفت‪ :‬واکسیناسیون در دوران‬ ‫نوزادی و تکرار ان در کودکی بهترین و‬ ‫ارزان ترین راه برای جلوگیری از ابتال به این‬ ‫بیماری در سنین بزرگسالی است‪ .‬برای افرادی‬ ‫که به هپاتیت ‪ B‬مبتال شده اند داروهای موثری‬ ‫ ‪22‬‬ ‫‪22‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫وجود دارد و تنها باید بیماران را بشناسیم و‬ ‫دارو را در دسترس انان قرار دهیم‪.‬‬ ‫وی در مورد اینکه ایا باید ازمایش های‬ ‫دوره ای را الزامی کرد‪ ،‬توضیح داد‪ :‬انجام‬ ‫دوره ای ازمایش ها الزم نیست اما همه افراد‬ ‫باید دست کم یک بار ازمایش های تشخیصی‬ ‫را انجام دهند و دولت ها می توانند در این‬ ‫زمینه از راهبردهای مختلفی استفاده کنند‪.‬‬ ‫این استاد دانشگاه انکارا افزود‪ :‬به عنوان‬ ‫نمونه‪ ،‬ازمایش هپاتیت ‪ B‬و‪ C‬می تواند‬ ‫جزو ازمایش های اجباری قبل از ازدواج یا‬ ‫سربازی باشد تا از این راه به امار دقیق تری‬ ‫از مبتالیان دست یابیم‪.‬‬ ‫در هفتمین همایش بین المللی هپاتیت در شیراز‬ ‫تاکید شد‪:‬‬ ‫خطر شیوع هپاتیت های ویروسی با‬ ‫خالکوبیهایغیربهداشتی‬ ‫هفتمین سمینار بین المللی هپاتیت‪ ،‬به‬ ‫میزبانی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و با تاکید‬ ‫بر راه های مهار این بیماری‪ ،‬برگزار شد‪.‬‬ ‫رییس مرکز تحقیقات سیاست گذاری‬ ‫سالمت و رییس همایش بین المللی هپاتیت‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬برای هفتمین بار بود که همایش‬ ‫بین المللی هپاتیت در کشور و این دوره در‬ ‫شیرازبرگزارشدوسخنرانانیازکشورهایایتالیا‪،‬‬ ‫اتریش‪ ،‬انگلستان‪ ،‬کانادا و امریکا در ان حضور‬ ‫داشتند که بیشتر انها از صاحبنظران بین المللی در‬ ‫این رشته و کسانی بودند که راهنماهای درمان‬ ‫بین المللی درمان هپاتیت ‪ B‬و ‪ C‬داشتند‪.‬‬ ‫دکتر «کامران باقری لنکرانی» با اشاره‬ ‫به پیشرفت های ایران در زمینه کنترل‬ ‫هپاتیت ‪ B‬و همچنین تجربه های درمانی‪،‬‬ ‫افزود‪ :‬در این همایش محیط خوبی برای‬ ‫تبادل تجربه به وجود امده‪ ،‬در گذشته نیز با‬ ‫بعضی از سخنرانان امروز کارهای پژوهشی‬ ‫مشترکی در شیراز انجام شده است و‬ ‫امیدواریم برگزاری این همایش به انجام‬ ‫کارهای پژوهشی مشترک بیشتر کمک کند‪.‬‬ ‫لنکرانی اضافه کرد‪ :‬در همایش امروز‪،‬‬ ‫موضوعاتی در زمینه بار بیماری های‬ ‫کبد در ایران ارایه شد؛ خوشبختانه بار‬ ‫بیماری های کبد در ایران در مقایسه با بعضی‬ ‫از بیماری های دیگر مانند بیماری های قلبی‬ ‫عروقی‪ ،‬سکته های مغزی و تصادفات چندان‬ ‫زیاد نیست اما‪ ،‬به هر حال روند هشداردهنده‬ ‫ای وجود دارد که باید به انها توجه کنیم‪.‬‬ ‫رییس مرکز تحقیقات سیاست گذاری‬ ‫سالمت‪ ،‬ادامه داد‪ :‬هپاتیت ‪ B‬در کشور‬ ‫با واکسیناسیون کنترل شده است اما‬ ‫هنوز گروه های پرخطری داریم‪ ،‬به ویژه‬ ‫فراگیری خالکوبی هایی که در مواردی‬ ‫به صورت غیربهداشتی انجام می شود و‬ ‫بیم ان می رود که دوباره با هپاتیت های‬ ‫ویروسی بیشتری روبرو شویم؛ بحث‬ ‫رفتارهای ناهنجار جنسی نیز در این زمینه‬ ‫اثرگذار است‪ ،‬بحث مصرف الکل هنوز در‬ ‫کشور به درجه خطرناک نرسیده است اما به‬ ‫هر حال روند فزاینده ای داشته که منجر به‬ ‫برخی بیماری های کبد شده است‪.‬‬ ‫دکتر لنکرانی‪ ،‬کبد چرب را در حال حاضر‬ ‫مهم ترین خطر تهدیدکننده کبد ایرانیان معرفی‬ ‫کرد که شیوع ان می تواند به علت هایی مانند‬ ‫تغییر عادات غذایی و کمبود تحرک بدنی باشد‬ ‫و در این سمینار نیز مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫او در ادامه‪ ،‬بیان کرد‪ :‬بحث هپاتیت ‪ E‬چند‬ ‫سالی است که مورد شناسایی قرار گرفته و‬ ‫مطالعاتی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم‬ ‫انجام شده است که نشان می دهد شیوع ان‬ ‫در بین دهندگان سالم حدود ‪ 10‬درصد و به‬ ‫معنی این است که حدود ‪ 10‬درصد ایرانی ها‬ ‫در گذشته این ویروس را گرفته اند و در مقابل‬ ‫ان ایمن شده اند‪ .‬این ویروس در بیشتر افراد‬ ‫ویروس خطرناکی نیست‪ ،‬اما در افراد مبتال به‬ ‫فقر ایمنی ممکن است خطرناک باشد‪.‬‬ ‫نمایشــگاه‬ ‫مهندس محمود اصالنی‬ ‫نمایش اخرین یافته های ‪ 261‬شرکت‬ ‫درچهارمین نمایشگاه زیست فناوری ایران‬ ‫زیست فناوری یکی از ‪ 7‬رشته کلیدی‬ ‫در جهان است‬ ‫دکتر ربیعی وزیر کار‪ ،‬تعاون و رفاه‬ ‫اجتماعی در افتتاحیه چهارمین نمایشگاه‬ ‫زیست فناوری گفت‪ :‬از مزایای‬ ‫زیست فناوری می توانیم برای قشر ضعیف‪،‬‬ ‫روستاییان و کشاورزان استفاده کنیم‪.‬‬ ‫به گفته ربیعی‪ ،‬این حوزه فناوری‬ ‫جزو یکی از ‪ 7‬رشته کلیدی جهان‬ ‫است و کشورهای توسعه یافته‪ ،‬به‬ ‫پیشرفت این حوزه به طور جدی بها‬ ‫می دهند و ایران نیز در این فناوری‬ ‫جایگاه علمی خوبی کسب کرده است‬ ‫اما باید برای کسب و کارهای این رشته‬ ‫تالش بیشتری صورت گیرد تا بازار این‬ ‫فناوری در کشور شکوفا شود‪.‬‬ ‫وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‬ ‫عنوان کرد‪ :‬با توجه به این که ایران‬ ‫درگیر بحران های گوناگونی چون‬ ‫کمبود اب‪ ،‬فرسایش خاک و هدررفت‬ ‫انرژی است؛ باید به طور جدی توسعه‬ ‫زیست فناوری مورد توجه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫وی‪ ،‬با اشاره به کسب رتبه چهاردهم‬ ‫ایران در منطقه در حوزه زیست فناوری‬ ‫گفت‪ :‬کسب این رتبه در حوزه‬ ‫زیست فناوری بسیار حائز اهمیت است؛‬ ‫اما با توجه به ظرفیت های انسانی و‬ ‫دانشی موجود در کشور باید به فکر‬ ‫ارتقای این رتبه ها باشیم‪.‬‬ ‫ربیعی‪ ،‬توجه به زیست فناوری در‬ ‫حوزه کشاورزی را ضروری دانست و‬ ‫اظهار کرد‪ :‬ایران در حوزه کشاورزی‬ ‫با بحران های جدی روبروست که از‬ ‫جمله این چالش ها می توان به کمبود‬ ‫اب اشاره کرد‪ ،‬به همین دلیل باید با‬ ‫توسعه زیست فناوری به دنبال رفع این‬ ‫معضالت باشیم‪.‬‬ ‫وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی توجه‬ ‫به کشاورزی نوین را ضروری ارزیابی‬ ‫کرد و افزود‪ :‬متاسفانه کشاورزی سنتی‬ ‫جاذبه ای برای اشتغال فارغ التحصیالن‬ ‫ندارد و به همین دلیل باید کشاورزی‬ ‫نوین را در کشور توسعه دهیم‪.‬‬ ‫ربیعی معتقد است توجه صرف‬ ‫به تحقیق و پژوهش این حوزه کافی‬ ‫نیست و باید در بخش عملی و اجرایی‬ ‫نیز نیروهای انسانی توانمند تربیت کنیم‪.‬‬ ‫وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی در‬ ‫ادامه بیان کرد‪ :‬باید به جای توجه صرف‬ ‫به علم و پژوهش‪ ،‬پایه دانایی و تلفیق‬ ‫ان با حوزه کارافرینی و اشتغال نیز‬ ‫توجه شود‪.‬‬ ‫تثبیت گفتمان علم و فناوری با تالش‬ ‫معاونت علمی و فناوری‬ ‫وی با اشاره به تالش معاون علمی‬ ‫و فناوری رئیس جمهوری برای‬ ‫فرهنگسازی و تثبیت گفتمان علم و‬ ‫فناوری در کشور بیان کرد‪ :‬دکتر ستاری‬ ‫معاون علمی و فناوری تالش قابل‬ ‫توجهی برای اصالح فرهنگ اقتصادی‬ ‫کشور و ترویج گفتمان علم و فناوری در‬ ‫کشور داشته اند به گونه ای که امروز توجه‬ ‫به این حوزه به یکی از اولویت های‬ ‫جدی دولت و جامعه بدل شده است‪.‬‬ ‫ربیعی‪ ،‬به روند رو به رشد تعداد‬ ‫شرکت های دانش بنیان از جمله‬ ‫شرکت های حوزه زیست فناوری در‬ ‫کشور اشاره کرد و گفت‪ :‬در حال‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪23‬‬ ‫حاضر بیش از ‪ 3‬هزار و‬ ‫‪ 600‬شرکت دانش بنیان بالغ‬ ‫در ساختار اقتصادی کشور‬ ‫نقش افرینی می کنند این در‬ ‫حالی است که تعداد ‪ 6‬هزار‬ ‫شرکت نیز در دست بررسی هستند‪.‬‬ ‫وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی در ادامه‬ ‫اظهار کرد‪ :‬دولت باید با بازارسازی و خرید‬ ‫و حمایت از محصوالت شرکت های‬ ‫دانش بنیان زمینه ای فراهم کند تا بازار کار‬ ‫این شرکت ها از دولت اغاز شود‪.‬‬ ‫وی‪ ،‬توجه به مالکیت معنوی حوزه‬ ‫علم و فناوری را ضروری دانست و‬ ‫گفت‪ :‬دولت باید برای مالکیت معنوی‬ ‫این حوزه تالش کند تا از این طریق‬ ‫دغدغه پژوهشگران و نواوران رفع شود‪.‬‬ ‫وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی‪،‬‬ ‫رسالت ترگوالتوری علم و فناوری را‬ ‫مهم ارزیابی کرد و گفت‪ :‬معاونت علمی‬ ‫و فناوری بهترین نهاد برای استقرار نظام‬ ‫رگوالرتوری و تنظیم گری علم‪ ،‬فناوری‬ ‫و صنعت در کشور است‪.‬‬ ‫ربیعی همچنین عنوان کرد‪ :‬زیست‬ ‫فناوری در بهبود سالمت و کیفیت‬ ‫زندگی مردم تاثیر بسزایی دارد و می تواند‬ ‫در ارتقای سالمتی مردم موثر باشد‪.‬‬ ‫زیست فناوری توانایی ایجاد ‪10‬‬ ‫درصد اشتغال کشور را دارد‬ ‫مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه‬ ‫زیست فناوری معاونت علمی بیان کرد‪:‬‬ ‫با توجه به اینکه زیست فناوری توانایی‬ ‫ایجاد ‪ 10‬درصد اشتغال کشور را دارد‬ ‫توجه به این حوزه ضروری است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به حاشیه سود باالی این‬ ‫حوزه در کشور‪ ،‬گفت‪ :‬زیست فناوری‬ ‫این ظرفیت را دارد که ‪ 10‬درصد از‬ ‫اشتغال و ‪ GDP‬کشور را تامین کند‪.‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫‪24‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫دبیر ستاد توسعه زیست فناوری‬ ‫معاونت علمی افزود‪ :‬از دولت و‬ ‫مسئوالن می خواهیم با توجه به ظرفیت‬ ‫باالی این حوزه در ایجاد اشتغال و‬ ‫توسعه اقتصاد به این حوزه توجهی‬ ‫ویژه داشته باشند تا کشور از مزایای ان‬ ‫بهره مند شود‪.‬‬ ‫به گفته قانعی‪ ،‬حوزه زیست فناوری از‬ ‫نظر اقتصادی‪ ،‬دانشی و پیشرفت فناوری‪،‬‬ ‫حوزه ای همه جانبه است و توجه به ان‪،‬‬ ‫توسعه کشور را در پی خوهد داشت‪.‬‬ ‫دبیر ستاد توسعه زیست فناوری‬ ‫معاونت علمی در ادامه بیان کرد‪ :‬ایران‬ ‫‪ 15‬هزار فارغ التحصیل سرامد در حوزه‬ ‫زیست فناوری دارد که همین نیروی‬ ‫انسانی کارامد برای کشور سرمایه ای‬ ‫ارزشمند محسوب می شود‪.‬‬ ‫وی با اشاره به تعداد شرکت های‬ ‫دانش بنیان فعال در حوزه زیست فناوری‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬حدود ‪ 300‬شرکت دانش بنیان و‬ ‫فناور در حوزه زیست فناوری در کشور‬ ‫فعالند و توانایی تبدیل ایده به محصول‬ ‫و تجاری سازی ان را دارند‪.‬‬ ‫قانعی معتقد است؛ با توجه به این که‬ ‫برخی از داروهای زیست فناوری به‬ ‫دیگر کشورها صادر می شود‪ ،‬می توان‬ ‫ادعا کرد ایران از نظر کیفیت محصوالت‬ ‫زیستی نیز شرایط خوبی دارد‪.‬‬ ‫وی‪ ،‬با اشاره به امکانات طراحی‬ ‫شده در نمایشگاه امسال‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫در چهارمین دوره از نمایشگاه زیست‬ ‫فناوری ایران‪ ،‬فضایی برای ارتباط‬ ‫دوجانبه سرمایه گذاران و شرکت های‬ ‫دانش بنیان فراهم شده است تا از این‬ ‫طریق فرصت های سرمایه گذاری را در‬ ‫این حوزه افزایش دهیم‪.‬‬ ‫وی همچنین تصریح کرد‪ :‬حوزه‬ ‫کشاورزی و انرژی از جمله مهم ترین‬ ‫حوزه هایی است که در زیست فناوری‬ ‫می توانیم به ان بپردازیم‪.‬‬ ‫قانعی با اشاره به نقش دولت در‬ ‫توسعه زیست فناوری کشور‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫دولت می تواند با تصویب ایین نامه هایی‬ ‫زنجیره سرمایه گذاری و تجاری سازی‬ ‫زیست فناوری را تسهیل کند‪.‬‬ ‫وی از اعطای ‪ ۱۴‬جایزه به ‪ ۶‬گروه‬ ‫رقابتی در چهارمین جشنواره زیست‬ ‫فناوری خبر داد‪.‬‬ ‫نقش قابل توجه زیست فناوری در‬ ‫توسعه اقتصاد و اشتغال کشور‬ ‫عبدالرضا عزیزی رییس کمیسیون‬ ‫اجتماعی مجلس شورای اسالمی نیز‬ ‫در این مراسم با اشاره به پیام چهارمین‬ ‫نمایشگاه زیست فناوری ایران‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫این نمایشگاه با هدف جلب توجه‬ ‫مسووالن و دست اندرکاران کشور‬ ‫به ارزش این حوزه و افزایش سرمایه‬ ‫گذاری ها در حوزه زیست فناوری‬ ‫برگزار شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬زیست فناوری در بهبود‬ ‫کیفیت زندگی مردم موثر است و‬ ‫کشورهای پیشرفته نگاه ویژه ای به این‬ ‫حوزه دارند و بخشی از اقتصاد خود را‬ ‫بر این مبنا برنامه ریزی کرده اند‪.‬‬ ‫عزیزی همچنین عنوان کرد‪ :‬زیست‬ ‫فناوری در توسعه اقتصاد و اشتغال‬ ‫کشور نقش بسزایی دارد و مجلس‬ ‫شورای اسالمی امادگی کامل برای‬ ‫حمایت از این حوزه را دارا است‪.‬‬ ‫رییس کمیسیون اجتماعی مجلس‬ ‫شورای اسالمی با انتقاد از عدم وجود‬ ‫یارانه در حوزه زیست فناوری‪،‬‬ ‫تاکید کرد‪ :‬باید در حوزه زیست‬ ‫فناوری یارانه تعیین شود‬ ‫همانگونه که در حوزه کودهای‬ ‫شیمیایی یارانه تعیین شده است‪.‬‬ ‫وی در بخش دیگری از سخنان‬ ‫خود اظهار کرد‪ :‬حوزه زیست فناوری‬ ‫بسیار سوداور است و با توجه به شکل‬ ‫گیری صندوق زیست فناوری ریسک‬ ‫سرمایه گذاری در این حوزه نیز کاهش‬ ‫یافته است‪.‬‬ ‫******‬ ‫دکتر مهدی دیلم‪ ‬صالحی‪ ،‬دبیر اجرایی‬ ‫چهارمین نمایشگاه زیست فناوری نیز‬ ‫افزود‪ :‬برگزاری این نمایشگاه را دوساالنه‬ ‫دانست و افزود‪ :‬این نمایشگاه در سال‬ ‫‪ 89‬با تعداد ‪ 160‬شرکت در حوزه زیست‬ ‫فناوری برگزار شد و در چهارمین دوره‬ ‫ان یعنی امسال با حضور ‪ 261‬شرکت‬ ‫برگزار شد که رشد ‪ 60‬درصدی را‬ ‫نسبت به ‪ 2‬سال قبل دارد‪.‬‬ ‫وی فراهم کردن محیط مناسب برای‬ ‫اشنایی و تفاهم میان عرضه کنندگان‬ ‫فناوری و نهادهای استفاده کننده از‬ ‫فناوری‪ ،‬تسهیل ایجاد ارتباط‪ ،‬تبادل‬ ‫نظر و همکاری میان بخش های علمی‪،‬‬ ‫صنعتی و تجاری مرتبط با زیست‬ ‫فناوری کشور و ترویج و اطالع رسانی‬ ‫تکنولوژی های حوزه زیست فناوری در‬ ‫جامعه و اشنایی جامعه با توانمندی های‬ ‫کشور در این حوزه را از اهداف‬ ‫برگزاری این نمایشگاه نام برد‪.‬‬ ‫صالحی با اشاره به حضور ‪ 76‬شرکت‬ ‫تجهیزات ساز در حوزه زیستی‪ ،‬یاداور‬ ‫شد‪ :‬این شرکت ها اقالم تحریمی امریکا‬ ‫را تولید می کنند که محصوالت تولیدی‬ ‫انها در این نمایشگاه عرضه شده است‪.‬‬ ‫دبیر اجرایی چهارمین نمایشگاه زیست‬ ‫فناوری ارائه طرح های سرمایه پذیر‬ ‫به سرمایه گذاران را از بخش های این‬ ‫نمایشگاه نام برد و اظهار کرد‪ :‬در حوزه‬ ‫زیست فناوری تالش داریم از‪ ‬طریق‬ ‫توسعه کسب و کارها‪ ،‬معیشت مردم‬ ‫بهبود بخشیده شود که در این راستا‬ ‫زمینه ای را برای معرفی طرح های‬ ‫سوداور به سرمایه گذاران فراهم کردیم‪.‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬تاکنون از سوی‬ ‫ستاد توسعه زیست فناوری‪ 30 ،‬طرح‬ ‫برای سرمایه گذاری معرفی شده و ‪20‬‬ ‫سرمایه گذار نیز در این زمینه اعالم‬ ‫امادگی کرده اند‪.‬‬ ‫صالحی با بیان این که‪ ‬این نمایشگاه با‬ ‫حضور شرکت ها و موسسات دانش بنیان‬ ‫فعال در حوزه زیستی‪ ،‬انجمن های‬ ‫صنفی‪ ،‬دانشگاه ها و پژوهشگاه ها‪ ،‬مراکز‬ ‫پژوهشی و فناوری دولتی و غیر دولتی‬ ‫برگزار شد‪ ،‬افزود‪ :‬در این نمایشگاه‬ ‫که از ‪ 27‬تا ‪ 29‬شهریورماه دایر شد‪،‬‬ ‫دستاوردهای شرکت ها و زنجیره‬ ‫تجاری سازی محصوالت زیست‬ ‫فناوری عرضه شد‪.‬‬ ‫دبیر اجرایی چهارمین نمایشگاه‬ ‫زیست فناوری‪ ،‬برگزاری نشست ها و‬ ‫کارگاه های تخصصی‪ ،‬بخش دانش اموزی‬ ‫و ارائه فرصت های سرمایه گذاری به‬ ‫سرمایه گذاران را از دیگر بخش های این‬ ‫نمایشگاه عنوان کرد‪.‬‬ ‫وی از حضور شرکت های خارجی در‬ ‫چهارمین نمایشگاه زیست فناوری خبر داد‬ ‫و افزود‪ :‬به منظور اشنایی با توانمندی های‬ ‫کشور در حوزه های زیستی از‬ ‫شرکت های خارجی برای حضور در‬ ‫این نمایشگاه دعوت به امده بود‪.‬‬ ‫صالحی خاطرنشان کرد‪ :‬بر این‬ ‫اساس ‪ 10‬هیات از کشورهایی چون‬ ‫المان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬گرجستان‪ ،‬هند‪ ،‬عمان‪،‬‬ ‫افغانستان‪ ،‬پاکستان‪ ،‬سریالنکا‪ ،‬لبنان و‬ ‫اتیوپی‪ ‬در این نمایشگاه حضور داشتند‪.‬‬ ‫*******‬ ‫این نمایشگاه ‪ 3‬روزه با حضور‬ ‫شرکت های زیادی در حوزه های‬ ‫مختلف زیست فن اوری برگزار شد‪.‬‬ ‫گفتنی است شرکت های امیدافرینان‬ ‫مهندسی اینده‪ ،‬ایده از طب‪ ،‬ارش‬ ‫طب پیشرو پارس‪ ،‬ارنا ژن تجهیز‪،‬‬ ‫اروین پژوهان نور‪ ،‬اریا تیناژن‪ ،‬اریافن‬ ‫ورزان‪ ،‬ارین تجهیز ازما‪ ،‬پارس پاد‪ ،‬پایا‬ ‫پژوهش پارس‪ ،‬پایا ژن بیوتک‪ ،‬پرسیس‬ ‫ژن پار‪ ،‬پویا ژن ازما‪ ،‬تک ژن زیست‪،‬‬ ‫دانش پژوهش فجر‪ ،‬دنا ژن تجهیز‪،‬‬ ‫راد ژن پارس ازما‪ ،‬رایمند تجارت‬ ‫ایساتیس‪ ،‬رهاورد زیست پویش‪،‬‬ ‫زیست فن‪ ،‬زیست فناوری کوثر‪،‬‬ ‫سلول بافت زیست (سبز)‪ ،‬شرکت‬ ‫تعاونی زیست راه دانش‪ ،‬شرکت دانش‬ ‫بنیان امیتیس ژن‪ ،‬شرکت دانش بنیان‬ ‫پدیده نوژن پارس‪ ،‬شرکت دانش بنیان‬ ‫پیشتاز طب زمان‪ ،‬شرکت دانش بنیان‬ ‫سیناکلون‪ ،‬شرکت یکتاتجهیز ازما‪ ،‬طبا‬ ‫زیست پلیمر‪ ،‬فرژن پویش ایرانیان‪،‬‬ ‫قطران شیمی تجهیز‪ ،‬کیفیت تولید‬ ‫تکاپو(کیتوتک)‪ ،‬مایا زیست فرایند‪،‬‬ ‫مدیا طب ژن‪ ،‬مهندسی پارس نهند‪،‬‬ ‫نانو مبنا ایرانیان‪ ،‬نور صنعت فردوس‪،‬‬ ‫ویستا ژن انزیم‪ ،‬همرهان سفینه دانش و‬ ‫هیراب طب عرشیا برخی از شرکت های‬ ‫فعال درحوزه ازمایشگاهی و پزشکی‬ ‫نمایشگاه امسال بودند‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪25‬‬ ‫همــایش‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫در دهمین کنگره خون و سرطان کودکان عنوان شد‪:‬‬ ‫کمبود ازمایشگاه در کشور براى تشخیص باقى مانده سرطان‬ ‫دهمین کنگره سراسری انجمن خون و سرطان‬ ‫کودکان ایران هماتولوژی نوزادان ‪ ۲۲‬تا ‪۲۴‬‬ ‫شهریور در مرکز افرینش های فرهنگی و هنری‬ ‫کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در‬ ‫خیابان حجاب تهران برگزارشد‪ .‬در این کنگره در‬ ‫خصوص بیماری هایی مثل بدخیمی های نوزادان‪،‬‬ ‫بیماری های لخته شدن خون و زردی های نوزادان‬ ‫و غیره بحث و تبادل نظر شد‪ .‬همچنین در این‬ ‫کنگره سه میهمان خارجی به ارائه سخنرانی‬ ‫پرداختند‪ 123 .‬مقاله به این کنگره ارسال شد‬ ‫و ‪ 43‬سخنرانی در این همایش ارائه شد‪ .‬از‬ ‫ویژگی های این همایش وجود ‪ 7‬میزگرد مشترک‬ ‫بود که به موضوعات مهم کم خونی‪ ،‬تزریق خون‬ ‫و فراورده های خونی‪ ،‬اختالالت ترومبوزیس و‬ ‫هموستاز‪ ،‬اختالالت پالکتی‪ ،‬اختالالت ایمنی و‬ ‫بدخیمی های نوزادان پرداخته شد‪.‬‬ ‫ ‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫درمان طب سنتی برای زردی و‬ ‫سرطان کودکان وجود ندارد‬ ‫ابوالقاسمى رئیس انجمن خون و‬ ‫سرطان کودکان در حاشیه دهمین‬ ‫کنگره سراسرى خون و سرطان کودکان‬ ‫هماتولووى نوزادان که در کانون‬ ‫برورش فکرى کودکان و نوجوانان‬ ‫برگزار شد‪ ،‬با اشاره به مهم ترین علل‬ ‫مرگ و میر کودکان و نوزادان گفت‪:‬‬ ‫کاهش وزن نوزاد‪ ،‬تولد نوزاد با وزن‬ ‫زیر یک کیلوگرم‪ ،‬خونریزى جنین‪،‬‬ ‫ناسازگارى خونى بین جنین و مادر‬ ‫از مهم ترین علل مرگ و میر نوزادان‬ ‫محسوب مى شود که براى پیشگیرى‬ ‫از ان نیاز به کار مشترک متخصصان‬ ‫نوزادان و خون است‪.‬‬ ‫وى ادامه داد‪ :‬لخته هاى خونى نوزادان‬ ‫بسترى در بیمارستان‪ ،‬بیمارى هاى‬ ‫مادرزادى‪ ،‬برخى بیمارهاى نادر خونى‪،‬‬ ‫کم خونى ناشى از فقراهن و کمبود اسید‬ ‫فولیک از شایع ترین بیمارى هاى خونى‬ ‫نوزادان است که درمان انها نیاز به کار‬ ‫تیمى و تبادل نظر با متخصصان خون دارد‪.‬‬ ‫ابوالقاسمى با اشاره به برخى تبلیغات‬ ‫سوءطب سنتى و نادرست در فضاى‬ ‫مجازى براى درمان برخى بیمارى هاى‬ ‫نوزادان گفت‪ :‬متاسفانه شاهد ان هستیم‬ ‫که تبلیغات نادرست درمان بیمارى هاى‬ ‫نوزادان با طب سنتى به خصوص زردى‬ ‫در فضاى مجازى دیده مى شود اما مردم‬ ‫باید بدانند که این روش ها موثر نیست و‬ ‫حتى جان نوزاد با این روش ها به خطر‬ ‫مى افتد‪.‬‬ ‫رئیس انجمن خون و سرطان کودکان‬ ‫گفت‪ :‬در دنیا ‪ ٨٥‬درصد سرطان هاى‬ ‫کودکان درمان پذیر است اما تشخیص‬ ‫و مراجعه به موقع بسیار حائز اهمیت‬ ‫است‪ .‬متاسفانه بسیارى از والدین فریب‬ ‫برخى تبلیغات درمان سرطان با طب‬ ‫سنتى را مى خورند و با مراجعه نکردن‬ ‫به موقع‪ ،‬جان فرزندان خود را به خطر‬ ‫مى اندازند‪.‬‬ ‫وى ادامه داد‪ :‬ساالنه سه هزار مورد‬ ‫جدید در سرطان کودکان داریم و بیشتر‬ ‫به علت اختالالت ژنتیک است‪.‬‬ ‫نبود ازمایشگاه براى تشخیص باقى‬ ‫مانده سرطان در کشور‬ ‫محمد فرانوش دبیر انجمن خون‬ ‫و سرطان ایران با بیان اینکه در زمینه‬ ‫درمان سرطان کودکان در سطح‬ ‫کشورهاى پیشرفته هستیم‪ ،‬گفت‪ :‬افزون‬ ‫بر درمان در زمینه تشخیص هاى بالینى‬ ‫و ازمایشگاهى‪ ،‬در جایگاهى خوبى‬ ‫قرار داریم‪ .‬البته در زمینه تشخیص‪،‬‬ ‫نشانگر هاى بیولوژیکى و تشخیص‬ ‫باقى مانده بیمارى سرطان در کودکان‬ ‫پس از درمان دچار مشکل هستیم و تنها‬ ‫یک ازمایشگاه در تهران این ازمایش ها‬ ‫را انجام مى دهد‪.‬‬ ‫فرانوش عنوان کرد‪ :‬امیدواریم در تمام‬ ‫کشور ازمایشگاه ژنتیک تشخیصى براى‬ ‫تشخیص سرطان خون و باقى مانده ان‬ ‫براى درمان راه اندازى شود تا بیماران‬ ‫مجبور به سفر مداوم به تهران نشوند‪.‬‬ ‫دبیر انجمن خون و سرطان ایران با بیان‬ ‫اینکه درمان سرطان در دنیا‪ ٨٥‬درصد موفقیت‬ ‫امیز است‪ ،‬گفت‪ :‬در کشور ما ‪ ٧٥‬درصد‬ ‫کودکانمبتالبهسرطانخوندرمانمىشوند‪.‬‬ ‫اوهمچنین با اشاره به شایع ترین‬ ‫سرطان ها در کودکان گفت‪ :‬یک درصد‬ ‫از امار سرطان در کشور مربوط به‬ ‫سرطان هاى کودکان بوده و سرطان‬ ‫خون‪ ،‬مغز و غدد لنفاوى شایع ترین‬ ‫سرطان ها در کودکان است‪.‬‬ ‫وى افزود‪ :‬از نظر داروهاى سرطان‬ ‫در کشور مشکلى نداریم و به روزترین‬ ‫داروها در دسترس است‪.‬‬ ‫دبیر علمی دهمین کنگره‬ ‫سراسری خون و سرطان کودکان‬ ‫ایران همچنین اظهار داشت‪:‬‬ ‫مشکالت خونی در نوزادان اگر در‬ ‫همان ابتدا مورد توجه قرار نگیرد‬ ‫و تشخیص داده نشود ممکن است‬ ‫عوارض ماندگار و طوالنی مدت در‬ ‫بدن نوزاد به جای گذارد‪ .‬البته در‬ ‫‪ 70‬تا ‪ 80‬درصد از نوزادان در همان‬ ‫ابتدا درجاتی از زردی مشاهده می شود‬ ‫که اگر برمبنای عمومی بدن باشد‪،‬‬ ‫می تواند خطرافرین ظاهر شود‪ .‬فرانوش‬ ‫گفت‪ :‬این بیماری یکی از شایع ترین‬ ‫بیماری های نوزادان به شمار می رود‪.‬‬ ‫دبیر علمی دهمین کنگره سراسری‬ ‫خون و سرطان کودکان ایران توضیح‬ ‫داد‪ :‬با توجه به اینکه هموگلوبین‬ ‫نوزادان بین ‪ 20‬تا ‪ 21‬است‪ ،‬با اولین‬ ‫تنفس بعد از تولد میزان اکسیژن از ‪40‬‬ ‫به ‪ 90‬درصد می رسد که نیاز به شکسته‬ ‫شدن هموگلوبین پیدا می کند و اجزای‬ ‫ازاد شدن هموگلوبین می تواند منجر به‬ ‫زردی نوزاد شود‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬اگر زردی به صورت‬ ‫پیشرونده باشد و کنترل نشود‪ ،‬می تواند‬ ‫مشکالت مغزی برای نوزاد به وجود اورد‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬زردی نوزاد از صورت‬ ‫به اندام تحتانی نوزاد منتقل می شود‪.‬‬ ‫چنانچه نوزاد از تغذیه مناسب برخوردار‬ ‫نباشد و حالت غیرطبیعی داشته باشد‬ ‫باید تحت نظر پزشک قرار گیرد‪.‬‬ ‫دبیر علمی دهمین کنگره سراسری‬ ‫خون و سرطان کودکان ایران ادامه داد‪:‬‬ ‫با توجه به اماری که از موسسه محک در‬ ‫اختیار ما قرار گرفته‪ ،‬ساالنه حدود ‪2‬هزار‬ ‫بیماری سرطانی به بیماران سرطانی‬ ‫کشور افزوده می شود و همچنین در حال‬ ‫حاضر ‪ 15‬هزار بیمار مبتال به سرطان در‬ ‫حال درمان هستند‪ .‬وی همچنین در مورد‬ ‫بیماری تومور مغزی‪ ،‬گفت‪ 50 :‬درصد‬ ‫از افرادی که به تومورهای مغزی مبتال‬ ‫هستند‪ ،‬پس از درمان به زندگی معمول‬ ‫برمی گردند و ‪50‬درصد دیگر این بیماران‬ ‫معموالً به عوارض این بیماری گرفتار‬ ‫می شوند و نمی توان اینده درخشانی‬ ‫برای زندگی انها متصور بود که این‬ ‫موضوع به عواملی مانند سن و جنسیت‬ ‫افراد بستگی دارد‪.‬‬ ‫فرانوش‪ ،‬گفت‪ :‬با توجه به روند رو‬ ‫به رشد تجمع بیماران مبتال به سرطان‬ ‫در بیمارستان ها‪ ،‬انتظار می رود تعداد‬ ‫تخت های بیمارستان ها افزایش پیدا‬ ‫کند و وزارت بهداشت در جهت تجهیز‬ ‫و استاندارد کردن تخت های موجود‬ ‫اقدامات الزم را انجام دهد‪.‬‬ ‫هشدار درباره ادعای درمان‬ ‫گیاهی سرطان‬ ‫رییس دهمین کنگره سراسری‬ ‫انجمن خون و سرطان کودکان ایران‬ ‫وهماتولوژی نوزادان اظهار داشت‪ :‬از‬ ‫سال ‪ ۷۰‬به بعد‪ ،‬تربیت نیروی انسانی در‬ ‫بخش خون و سرطان شروع شده که از‬ ‫ان زمان تاکنون ‪ ۱۲۰‬نفر فوق تخصص‬ ‫خون و سرطان کودکان فارغ التحصیل‬ ‫شده اند و در حال حاضر بین یک تا پنج‬ ‫متخصص در هر استان حضور دارند‪.‬‬ ‫ابولقاسمی با اشاره به ازدواج های‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪27‬‬ ‫فامیلی در کشور‪ ،‬گفت‪ :‬بیماری های‬ ‫ارثی خونی به دلیل مسائل ژنتیکی و‬ ‫همچنین بیماری های فامیلی از شیوع‬ ‫باالیی برخودار است‪.‬‬ ‫رئیس انجمن خون و سرطان کودکان‬ ‫ایران با اعالم اینکه در سال های گذشته‬ ‫توانستیم با تشخیص به موقع و کنترل‬ ‫بیماری تاالسمی‪ ،‬طول عمر این بیماران‬ ‫را از ‪ ۲۰‬به ‪ ۵۰‬سال افزایش دهیم‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫در گذشته هر سال شاهد تولد ‪۱۰۰۰‬‬ ‫نوزاد مبتال به تاالسمی بوده که در حال‬ ‫حاضر به ‪ ۲۰۰‬تولد کاهش یافته است‪.‬‬ ‫ابوالقاسمی با بیان اینکه سالی ‪۳‬هزار‬ ‫کودک مبتال به سرطان در کشور متولد‬ ‫می شود‪ ،‬افزود‪ :‬اگر بخواهیم به معالجه‬ ‫‪ ۸۵‬درصدی کودکان مبتال به سرطان در‬ ‫کشور دست یابیم‪ ،‬باید به لحاظ امکانات‬ ‫و سواد به روز باشیم؛ ضمن اینکه نیازمند‬ ‫همکاری والدین نیز هستیم‪.‬‬ ‫رئیس دهمین کنگره سراسری انجمن‬ ‫خون و سرطان کودکان ایران هماتولوژی‬ ‫نوزادان با تاکید بر اینکه مداخله در‬ ‫بیماری های خونی دوران نوزادی‬ ‫می تواند منجر به پیشگیری و درمان به‬ ‫موقع سرطان کودکان شود‪ ،‬افزود‪ :‬انواع‬ ‫کم خونی نوزادان و روش های درمان‬ ‫انها‪ ،‬تزریق خون و فراورده های خونی‬ ‫به نوزادان‪ ،‬ایجاد لخته در نوزادان‪،‬‬ ‫اختالالت مربوط به پالکت و همچنین‬ ‫ ‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫سرطان های کودکان از جمله پنل هایی‬ ‫است که در این کنگره مورد بحث و‬ ‫بررسی قرار گرفت‪.‬‬ ‫وی با عنوان این مطلب که بعضی‬ ‫سرطان های کودکان در نوزادی شروع‬ ‫می شود‪ ،‬گفت‪ :‬متاسفانه باید نسبت‬ ‫به یک حرکت خطرناک در جامعه‬ ‫که مدعی است بعضی سرطان ها را با‬ ‫گیاهان درمان می کند‪ ،‬هشدار داد‪ .‬این‬ ‫پدیده خطرناکی است که در جامعه‬ ‫شایع شده و می تواند عواقب خطرناکی‬ ‫داشته باشد؛ به طوری که عنوان می شود‬ ‫برای درمان زردی می توان حجامت‬ ‫پشت گوش را انجام داد‪ ۳۰ .‬سال‬ ‫گذشته ساالنه ‪ ۵‬تا ‪ ۶‬هزار نوزاد بر اثر‬ ‫زردی دچار عقب ماندگی می شدند‪،‬‬ ‫اما این مقوله اکنون نادر شده است و‬ ‫این موضوع تنها با تکیه بر تحقیقات‬ ‫پزشکی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫رئیس انجمن خون و سرطان کودکان‬ ‫ایران با اشاره به اینکه حجامت پشت‬ ‫گوش برای درمان زردی به هیچ عنوان‬ ‫تایید نمی شود‪ ،‬ادامه داد‪ :‬طب سنتی باید‬ ‫به پیشگیری از بیماری ها و همچنین‬ ‫سالمت تغذیه مردم بپردازد و حق‬ ‫دخالت در درمان بیماری ها را ندارد‪.‬‬ ‫رئیس دهمین کنگره سراسری‬ ‫هماتولوژی نوزادان ایران‪ ،‬با عنوان‬ ‫این مطلب که ما طب سنتی دانشگاهی‬ ‫را قبول داریم و موافق ان هستیم‪،‬‬ ‫افزود‪ :‬متاسفانه افرادی تحصیلکرده و‬ ‫غیر تحصیلکرده تحت عنوان طب سنتی‬ ‫روش هایی را در جامعه ترویج می کنند‬ ‫که بسیار مضر و خطرناک است‪.‬‬ ‫بعضی از بیماران که می شد در مراحل اولیه‬ ‫درمان شوند با مراجعه به این افراد وضعیت‬ ‫درمان بیماری خود را سخت تر کردند‪.‬‬ ‫وی با اعالم اینکه ‪ ۸۰‬تا ‪ ۸۵‬درصد‬ ‫سرطان های کودکان به بهبودی کامل‬ ‫منجر می شود‪ ،‬گفت‪ :‬هنوز در سرطان‬ ‫کودکان با مرگ و میر مواجهیم؛‬ ‫به طوری که یک چهارم کودکان مبتال‬ ‫به سرطان‪ ،‬در سال فوت می کنند‪.‬‬ ‫رئیس انجمن خون و سرطان کودکان‬ ‫ایران تاکید کرد‪ :‬دستاوردهای سرطان‬ ‫کودکان در کشور خیلی بهتر از سرطان‬ ‫در بزرگساالن است‪.‬‬ ‫انچهدرمقالهینکاتتعمیراتیاینشمارهمیخوانید‪:‬‬ ‫کلیه ی اشکاالت رایج دستگاه رقیق ساز‬ ‫ •‬ ‫و توزیع گر ازمایشگاهی و راه حل های ان‬ ‫مقاله علمی و فنی‬ ‫نیلوفر حسن‪ ،‬کارشناس تجهیزات پزشکی‬ ‫نکات کلیدی تعمیرات دستگاه های ازمایشگاهی؛‬ ‫رقیق کننده و توزیع گر‬ ‫دستگاه رقیق کننده(‪)Dilutor‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬دستگاه روشن نمی شود؛‬ ‫راه حل‪ :‬اگر در تامین انرژی الکتریکی مشکل وجود دارد‪،‬‬ ‫اتصاالت الکتریکی را کنترل کنید‪ .‬اگر منبع تغذیه الکتریکی‬ ‫قطع است‪ ،‬کابل منبع تغذیه الکتریکی را وصل کنید‪ .‬اگر‬ ‫فیوز حفاظتی قطع است‪ ،‬فیوز محافظ را کنترل کنید و اگر‬ ‫فیوز سوخته است‪،‬ان را با فیوز نو جایگزین کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬رقیق کننده خوب کارمی کند‪ ،‬ولی‬ ‫هیچ پیامی روی صفحه نمایش وجود ندارد‪.‬‬ ‫راه حل‪ :‬اگر صفحه نمایش و یا دیود سیستم نوری احتماالً‬ ‫اسیب دیده است‪ ،‬از اتصال کنترل به سیستم خروجی برق‬ ‫اطمینان حاصل کنید یا به تکنسین سرویس سازنده اطالع دهید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬کلیدهای کنترل کارنمی کنند‪.‬‬ ‫راه حل‪ :‬اگر دستگاه در وضعیت غیرفعال است‪ ،‬پس دکمه شروع‪/‬‬ ‫پایان را فعال کنید تا ا ز تکمیل عملکرد پیستون مطمئن شوید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬رقیق کننده مسدود است‪.‬‬ ‫راه حل‪ :‬اگر یک مشکل داخلی وجود دارد‪ ،‬دکمه شروع‪/‬‬ ‫پایان را فعال کنید تا از تکمیل عملکرد پیستون مطمئن شوید‬ ‫و چرخه را دوباره شروع کنید‪ .‬اگر مشکل حل نشد‪ ،‬به‬ ‫تکنسین سرویس سازنده اطالع دهید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬رقیق کننده حجم موردنظر را‬ ‫جابه جا و یا خالی نمی کند‪.‬‬ ‫راه حل‪- :‬اگر لوله هیدرولیک معیوب و یا مسدود است‪،‬‬ ‫از مسدود نبودن لوله ها‪ ،‬سرنگ ها و اتصاالت اطمینان حاصل‬ ‫کنید‪ .‬ان ها را تمیز یا جایگزین کنید‪.‬‬ ‫‪ -‬اگر اتصاالت لوله ها و سرنگ ها صحیح نیستند‪ ،‬از تنظیم‬ ‫ ‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫صحیح لوله ها‪ ،‬واشرها‪ ،‬اتصاالت و سرنگ ها مطمئن شوید‪.‬‬ ‫ اگر سیستم خروجی برق معیوب است‪ ،‬به تکنسین‬‫سرویس سازنده اطالع دهید‪.‬‬ ‫ اگر واشرها معیوب هستند‪ ،‬واشرها را بیرون اورید‪.‬‬‫از تمیز و سالم بودن ان ها مطمئن شوید و دوباره جاسازی‬ ‫نمایید‪ .‬اگر الزم بود با مشخصات اولیه جایگزین کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬رقیق کننده نتایج دقیق ایجاد نمی کند‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر هوا در مسیر عبور اب دستگاه وجود‬ ‫دارد‪ .‬از اتصال کامل لوله های تامین کننده به ظرف هایی‬ ‫که محتوی محلول است‪ ،‬اطمینان حاصل کنید‪ .‬از تنظیم‬ ‫اتصاالت دیگر اطمینان حاصل کنید‪ .‬از نصب صحیح‬ ‫سرنگ ها و عدم نشتی اطمینان حاصل نمایید‪ .‬واشرها و‬ ‫لوله ها را ازنظر عدم نشتی امتحان کنید‪ .‬سرعت حرکت‬ ‫سرنگ ها را برای حذف حباب های هوا کم کنید‪.‬‬ ‫ اگر لوله جابه جا کننده متناسب با گنجایش سرنگ‬‫انتخاب نشده است‪ ،‬از انتخاب صحیح اندازه لوله و اتصاالت‬ ‫ان اطمینان حاصل کنید‪ .‬برای حجم های کم‪ ،‬از توصیه های‬ ‫سازنده برای انتخاب ابعاد صحیح استفاده کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬هوا در راس پروب اسپری‪ ،‬مکش‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر پروب اسپری کثیف است‪ ،‬پس پروب را‬ ‫عوض یا تمیز کنید‪.‬‬ ‫ اگر انتخاب وضعیت اسپری صحیح نیست‪ ،‬سرعت‬‫اسپری کردن را کم کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬در مسیر‪ ،‬هوا یا نشتی ب طور‬ ‫دائم وجود دارد‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر حباب در سیستم وجود دارد سرعت‬ ‫اسپری کردن خیلی باال است‪ ،‬پس سرعت سیستم نیروی‬ ‫محرکه را کم کنید‪ .‬هر چه مایعات‪ ،‬چسبندگی بیشتر داشته‬ ‫باشد‪ ،‬سرعت کمتر باید انتخاب شود‪.‬‬ ‫ اگر اتصال لوله ها شل‪ ،‬کهنه یا معیوب است‪ ،‬اتصاالت‬‫را با دست تنظیم کنید‪ .‬لوله هایی با ابعاد متناسب با مایع یا‬ ‫محلول مورداستفاده را جایگزین کنید‪.‬‬ ‫ اگر پیستون یا سرنگ معیوب است‪ ،‬پیستون یا سرنگ‬‫را عوض کنید‪.‬‬ ‫ اگر واشر معیوب است‪ ،‬واشر را تعویض کنید‪.‬‬‫مشکل گزارش شده‪ :‬رقیق کننده گرما تولید می کند‪.‬‬ ‫ اگر تهویه مناسب وجود ندارد‪ ،‬تهویه اتاق را کنترل کنید‪.‬‬‫ اگر دمای اتاق بسیار باال است‪ ،‬سیستم تهویه هوا را در‬‫محل کنترل کنید‪.‬‬ ‫برنامه ریزی چرخه کاری خیلی فشرده است‪ ،‬رقیق کننده را‬ ‫با برنامه ی تعدیل شد چرخه کاری استفاده کنید‪.‬‬ ‫دستگاه توزیع گر (‪)Dispenser‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬امکان نصب اداپتور به توزیع گر‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر اجزا معیوب است‪ ،‬از تکنیسین سرویس‬ ‫کمک بگیرید‪.‬‬ ‫ اگر قسمت توزیع گر الوده است‪ ،‬پس از نبود گرفتگی‬‫اطمینان حاصل کنید و اگر الزم است‪ ،‬ان را تمیز کنید و از‬ ‫تکنسین هم سرویس کمک بگیرید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬اداپتور را از توزیع تر نمی توان جدا کرد‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر سیستم الکتریکی مشکل دارد‪ ،‬دستگاه را‬ ‫خاموش و روشن کنید‪ ،‬ان را با دست جابه جا کنید‪.‬‬ ‫ اگر سیستم تنظیم مشکل دارد پس از حرکت پیستون به‬‫جلو و عقب اطمینان حاصل کنید‪ .‬سیلندر را به باالی منبع‬ ‫ضایعات جابه جا کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬سر سمپلر توزیع گر چکه می کند‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر سرسمپلر توزیع گر معیوب است پس‬ ‫قسمت توزیع گر را تعویض کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬قسمت پیپت توزیع گر چکه می کند‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر سرسمپلر پی پت خوب اتصال ندارد‪،‬‬ ‫سرسمپلر پی پت را دراورده و دوباره متصل کنید‪.‬‬ ‫ اگر سرسمپلر پی پت درست انتخاب نشده است‪ ،‬از نوع‬‫سرسمپلری که توسط سازنده پیشنهادشده است‪ ،‬استفاده کنید‪.‬‬ ‫ اگر پیستون قابلیت نفوذپذیری پیداکرده است‪،‬‬‫پیستون را عوض کنید‪ .‬از قسمت های یدک تهیه شده‬ ‫به وسیله سازنده استفاده کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬صفحه نمایش سیگنال‪ ،‬کم بودن‬ ‫باتری را نشا ن می دهد‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر باتری کهنه است‪ ،‬باتری را تعویض کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬صفحه نمایش هیچ سیگنالی را‬ ‫نشان نمی دهد‪.‬‬ ‫ اگر باتری کهنه است‪ ،‬باتری را تعویض کنید‪.‬‬‫ اگرسیستم الکتریکی معیوب است‪ ،‬از تکنیسین‬‫سرویس کمک بگیرید‪.‬‬ ‫مشکلگزارش شده‪:‬صفحه نمایش‪،‬پیامخطارانشانمی دهد‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر به علت های گوناگون این اتفاق افتاده‬ ‫است‪ ،‬از تکنیسن سرویس کمک بگیرید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬صفحه نمایش‪ ،‬خطای پر بودن‬ ‫را نشان می دهد‪.‬‬ ‫راه حل‪ :‬اگر مقدار محلول در توزیع گر کافی نیست‪ ،‬از‬ ‫حجم محلول در توزیع گر اطمینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬صفحه نمایش‪ ،‬خطای پر بودن‬ ‫حجم را نشان می دهد‪.‬‬ ‫راه حل‪ :‬اگر محلول بیشتر ازانچه اداپتور یا سرسمپلر می تواند‬ ‫برداشت کند مکش یا اسپری شده است‪ ،‬پس تمام محلول ها‬ ‫را از سیستم خالی کنید‪ .‬سیستم کارکرد را دوباره کنترل کنید‪.‬‬ ‫مشکل گزارش شده‪ :‬صفحه نمایش‪ ،‬خطای انتخاب‬ ‫سرسمپلر را نشان می دهد‪.‬‬ ‫راه حل‪ - :‬اگر سرسوزن مورداستفاده برای برنامه انتخابی‬ ‫مناسب نیست‪ ،‬از تناسب نوع سرسمپلر طراحی شده برای‬ ‫روش کار اطمینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫ اگر سرسمپلر معیوب است‪ ،‬سرسمپلر را با مشخصات‬‫یکسان جایگزین سازید‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪31‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫سارا خجسته‪ ،‬دانشجوی دکتری زیست شناسی سلولی و مولکولی‬ ‫طاهره ناجی‪ ،‬استاد راهنما و مدیر گروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬واحد علوم دارویی دانشگاه ازاد تهران‬ ‫بررسی عوامل ایجاد مقاومت دارویی در سرطان‬ ‫سرطان ها توانایی توسعه ی مقاومت به درمان های سنتی را دارند و افزایش‬ ‫شیوع این سرطان های مقاوم در برابر دارو‪ ،‬مستلزم تحقیق و توسعه درمان‬ ‫است‪ .‬مکانیزم هایی که منجر به ارتقا و یا فعال کردن مقاومت دارویی می شود‬ ‫شامل‪ :‬غیر فعال کردن دارو‪ ،‬تغییر هدف دارویی‪ ،‬برداشت دارو‪ ،‬ترمیم ‪DNA‬‬ ‫اسیب دیده‪ ،‬مهار مرگ سلولی‪ ،‬انتقال اپیتلیال ‪ -‬مزانشیمی‪ ،‬و عدم تجانس سلول‬ ‫های تومور می باشد‪ .‬همچنین اپی ژنتیک نقش مهمی در مقاومت دارویی دارد‪.‬‬ ‫مقاومت دارویی یک پدیده شناخته شده است‪ .‬این مفهوم برای اولین بار‬ ‫زمانی بکار رفت که باکتری ها به برخی انتی بیوتیک ها مقاوم شدند‪ ،‬اما پس‬ ‫از ان مکانیزم های مشابهی در بیماری های دیگر همانند سرطان ها کشف‬ ‫شد‪ .‬برخی از روش های مقاومت دارویی مختص بیماری های خاصی هستند‪،‬‬ ‫در حالی که دیگر روش های مقاومت دارویی مانند‪ ،‬پدیده ی جریان دارویی‬ ‫که در میکروب ها و سرطان های انسانی مقاوم در برابر دارو گزارش شده اند‪،‬‬ ‫به گونه ی تکاملی حفظ شدند‪ .‬اگر چه بسیاری از انواع سرطان ها در اغاز به‬ ‫شیمی درمانی حساس هستند‪ ،‬در درازنای زمان می توانند مقاومت در برابر دارو‬ ‫را با روش های مختلف گسترش دهند‪ ،‬مانند جهش ژنتیکی و تغییرات متابولیکی‬ ‫که باعث مهار دارو و تخریب ان را می شوند‪.‬‬ ‫در این بررسی‪ ،‬در مورد چگونگی مقاومت دارویی در سرطان از راه‬ ‫غیرفعال کردن دارو‪ ،‬تغییر هدف دارو‪ ،‬جریان دارویی‪ ،‬ترمیم ‪ ،DNA‬مهار مرگ‬ ‫سلولی‪ ،‬و انتقال اپیتلیال‪ -‬مزانشیمی (‪ ،)EMT‬در پاسخ به درمان های رایج‬ ‫صحبت شده است(شکل ‪ .)۱‬همچنین چگونگی درگیری ناهمگنی ذاتی سلولی‬ ‫در تومورهای سرطانی در توسعه مقاومت دارویی بررسی شده است‪.‬‬ ‫شکل ‪ .1‬دسته بندی مکانیسم های که می توانند مقاومت دارویی مستقیم یا‬ ‫غیر مستقیم را در سلول های سرطانی انسان فعال یا ترویج کنند‪.‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫غیرفعال سازی دارو‬ ‫فعال ســازی دارو در داخل بدن شــامل مکانیسم های‬ ‫پیچیده ایی است که در ان دارو با پروتیین های گوناگون‬ ‫ســروکار دارد‪ .‬این برهم کنش ها بــا دیگر مولکول ها یا‬ ‫پروتیین ها می تواند ان ها را تغییر دهد‪ ،‬یا تا حدی تجزیه‬ ‫شود و یا کمپلکس دارو با پروتیین یا مولکول های دیگر‬ ‫تشکیل شود‪ ،‬که سرانجام منجر به فعال شدن انها می شود‪.‬‬ ‫یک نمونه در درمان لوســمی میلوییدی حاد با سیتارابین‬ ‫(‪ )AraC‬دیده شده است که یک داروی نوکلیوزیدی است‬ ‫که پس از فسفوریالســیون های متعدد که ان را تبدیل به‬ ‫‪ AraC‬تری فســفات می کند‪ ،‬فعال می شود[‪۱‬و‪ .]۲‬تنظیم‬ ‫پایین و یا جهش در این مســیر مــی تواند باعث کاهش‬ ‫در فعال ســازی ‪ AraC‬تولیدی شــود و این می تواند به‬ ‫مقاومت در برابر داروی ‪ AraC‬منجر شود‪ .‬یک نمونه مهم‬ ‫دیگر از فعال سازی و غیرفعال سازی دارو شامل سیستم‬ ‫ســیتوکروم)‪ ، P450 (CYP‬باال خانواده گلوتاتیون – اس –‬ ‫ترانســفراز (‪ )GST‬و باال خانواده یوریدین گلوکونوروزیل‬ ‫ترانسفر از (‪ )UGT‬است[‪.]۳‬‬ ‫سیســتم ‪ ،CYP‬رویهمرفته به دو دسته تقسیم شده است‪.‬‬ ‫کالس‪ I‬در برگیرنــده ی ‪ CYP1A1، CYP1A2، CYP2E1‬و‬ ‫‪ CYP3A4‬اســت که به خوبی حفظ شده و پلی مورفیسم‬ ‫عملکردی مهمی نداشــته و در ســوخت و ســاز دارو‬ ‫و مــواد ســرطان زا فعال هســتند‪ .‬کالس ‪ II‬از ‪CYP2B6،‬‬ ‫‪ CYP2C9 CYP2C19‬و ‪ CYP2D6‬ســاخته شده است که بسیار‬ ‫پلی مورفیک بوده و در سوخت و ساز دارو فعالند اما در‬ ‫سوخت و ساز مواد سرطان زا فعال نیستند[‪ .]۴‬توالی های‬ ‫ژن کالس ‪ II‬متغیرتر از کالس‪ I‬هستند‪ ،‬بنابراین ‪ CYP‬برای‬ ‫متابولیســم دارو بسیار مناسبند ومی تواند نقش مهمی در‬ ‫گسترش مقاومت دارویی در سرطان داشته باشند‪ .‬بسیاری‬ ‫از داروهای ضد ســرطان با این روش متابولیزه می شــود‪.‬‬ ‫ممکن است که جهش یا تغییر در ‪ CYP‬قابلیت های متابولیک‬ ‫این پروتیین ها مانند افزایش تجزیه دارو و ترشح انها توسط‬ ‫کلیه را افزایش دهد‪ .‬در این باره دارو سطح مناسبی در بیمار‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬و در نتیجه ســرطان‪ ،‬مقاوم به دارو در نظر‬ ‫گرفته می شود[‪.]۵‬‬ ‫تغییر اهداف دارویی‬ ‫اثربخشــی دارو بر روی هدف مولکولی اســت و تغییرات‬ ‫این هدف‪ ،‬مانند جهش و یا تغییرات ســطوح بیان‪ ،‬اثر بخشی‬ ‫دارو را تحت تاثیر قرار می دهد‪ .‬در سرطان‪ ،‬تغییرات مولکول‬ ‫هدف ســرانجام می تواند به مقاومت دارویی بیانجامد‪ .‬برای‬ ‫نمونه‪ ،‬داروهای خاص ضد سرطان که توپوایزومراز ‪ II‬را هدف‬ ‫قرار می دهند‪( ،‬انزیمی است که مانع از تبدیل شدن ‪ DNA‬به‬ ‫‪ super‬یا ‪ under coiled‬می شــود) میان ‪ DNA‬و توپوایزومراز ‪II‬‬ ‫معموال گذرا است‪ ،‬اما این داروها در انها ایجاد ثبات می کنند‪،‬‬ ‫که منجر به اسیب ‪ ،DNA‬مهار سنتز ‪ DNA‬و توقف فرایندهای‬ ‫میتوزی می شــوند‪ .‬سلول های ســرطانی می توانند در این‬ ‫شرایط از طرق مختلف مقاومت را فراهم اورند [‪ ۶‬و ‪ ۷‬و ‪.]۸‬‬ ‫جریان دارو‬ ‫یکی از مکانیسم بررسی شده ی مقاومت دارویی سرطان‬ ‫موضــوع کاهش تجمع دارو با افزایش جریان (برداشــت)‬ ‫ان اســت‪ .‬اعضای گــروه )‪ ATP-binding(ABC‬کــه پروتیین‬ ‫های خانواده ترانســپورتر در این جریان بوده‪ ،‬مهم هستند‪.‬‬ ‫تنظیم کننده ها در غشــاء پالســمایی ســلول های سالم به‬ ‫خوبی بررسی شــده اند‪ .‬ترانسپورترهای ‪ ABC‬پروتیین های‬ ‫غشــاگذر هستند که نه تنها در ســلول های انسانی بلکه در‬ ‫تمام شــاخه ها وجود دارند‪ .‬اما در تمام شاخه های موجود‪،‬‬ ‫عملکــرد حمل و نقل گونه های گوناگونی از مواد از غشــا‬ ‫ســلولی را دارند‪ ،‬هر چند ساختار ترانسپورتر از پروتیین به‬ ‫پروتیین متفاوت است [‪.]۹‬‬ ‫با نگاه به ســاختاری که دارند مکانیزمشــان نقش مهمی در‬ ‫جلوگیری از تجمع زیاد ســموم در داخل سلول بازی می کنند‬ ‫همچنین نقش بزرگی در حفظ سد خونی مغزی دارند [‪ ۱۰‬و ‪.]۱۱‬‬ ‫با توجه به اینکه جریان از راه ترانسپورتر ‪ ABC‬یک فرایند‬ ‫فیزیولوژیک طبیعی اســت‪ ،‬یک مکانیزم مقاومت دارویی در‬ ‫سلول های ســرطانی شناخته شده است‪ .‬ســه ترانسپورتر‪،‬‬ ‫پروتیین‪ 1‬مقاوم چند دارویی (‪ ،)MDR1‬پروتیین ‪ 1‬وابسته‬ ‫با مقاوم چند دارویــی (‪ )MRP1‬و پروتیین مقاوم در برابر‬ ‫ســرطان پستان (‪ )BCRP‬در بســیاری از سرطان مقاوم در‬ ‫برابر دارو دخالت دارند‪ .‬رویهمرفته رونوشت این پروتیین‬ ‫ها می تواند به حســاس کردن ســلول های سرطانی به‬ ‫درمان های دارویی کمک کند [‪ ۱۲‬و ‪ ۱۳‬و ‪.]۱۴‬‬ ‫ترمیم اسیب‬ ‫‪DNA‬‬ ‫ترمیم ‪ DNA‬اســیب دیده نقش روشنی در مقاومت در‬ ‫برابر داروی ضد سرطان است‪ .‬در پاسخ به داروهای شیمی‬ ‫درمانی که به طور مســتقیم یا غیر مستقیم به ‪ DNA‬اسیب‬ ‫وارد کرده اند‪ ،‬مکانیســم های پاسخ به اسیب)‪DNA (DDR‬‬ ‫می تواند اسیب های ناشی از داروها را به عقب برگردانند‬ ‫(ترمیم کنند)‪ .‬برای نمونه داروهای شیمی درمانی حاوی‬ ‫پالتین مانند سیس پالتین باعث ‪ crosslinks‬مضر در ‪DNA‬‬ ‫می شــود که می تواند به اپوپتــوز بیانجامد‪ .‬با این حال‪،‬‬ ‫مقاومــت به داروهای مبتنی بر پالتین به دلیل ترمیم برش‬ ‫نوکلیوتیــد و نوترکیبــی همولوگ اغلــب پیش می اید‪،‬‬ ‫مکانیســم های اولیه ترمیم ‪ DNA‬در برگرداندن اســیب با‬ ‫پالتین دخیل هستند [‪ ۱۵‬و ‪ ۱۶‬و ‪.]۱۷‬‬ ‫مهار مسیرهای تعمیر که در ارتباط با اسیب شیمی درمانی‬ ‫بر روی ‪ DNA‬استفاده شــده است‪ ،‬می توانند سلول های‬ ‫سرطانی را حســاس کرده و در نتیجه کارامدی درمان را‬ ‫افزایش دهد‪ .‬هدف قرار دادن پتانســیل درمانی مکانیسم‬ ‫‪ DDR‬با توجه به وابســتگی شایع سرطان بر یک مکانیسم‬ ‫جبرانی تعمیر هیجان انگیز اســت‪ .‬اختــال یا نقص در‬ ‫ژن هــای مخصوص ‪ DDR‬و مکانیزم هایی از راه جهش یا‬ ‫خاموشی اپی‪-‬ژنتیکی در بسیاری از سرطان شایع هستند‬ ‫با این حال‪ ،‬دیگر مکانیســم هــای ‪ DDR‬می توانند تنظیم‬ ‫شده و مسیرهای ناکارامد را جبران کنند[‪ ۱۸‬و ‪ ۱۹‬و ‪.]۲۰‬‬ ‫اگرچهافزایشفعالیتترمیم‪ DNA‬میتواندبهافزایشمقاومت‬ ‫منجر شود‪ ،‬این غرامت نیز دو فرصت برای شیمی درمانی فراهم‬ ‫می کند اول‪ ،‬با هدف قرار دادن مسیر ‪ DDR‬بیش از حد فعال با‬ ‫داروهای شــیمی درمانی می تواند باعث شود که سرطان ها به‬ ‫ویژه نســبت به داروهای ‪ DNA‬اسیب دیده‪ ،‬اسیب پذیر شود‪.‬‬ ‫روش دیگر‪ ،‬اگاهی از ‪ DDR‬ناکارامد می تواند اجازه دهد نسخه‬ ‫مناسب از یک ‪ DNA‬اسیب دیده باعث بروز مقاومت شود‪ .‬در هر‬ ‫دو استراتژی شیمی درمانی‪ ،‬برای شناسایی مکانیسم های ‪DDR‬‬ ‫بیش از حد فعال و کم فعال ضروری است‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪33‬‬ ‫مهار مرگ سلولی‬ ‫مرگ سلولی توســط اپوپتوز و اتوفاژی‪ ،‬دو رویداد مهم‬ ‫تنظیم کننده هســتند‪ .‬اگــر چه این فراینــد متضاد یکدیگر‬ ‫هســتند‪ ،‬اما هــر دوی انها به مرگ ســلول کمک می کنند‪.‬‬ ‫اپوپتوز دو مســیر ایجاد می کند‪ :‬یک مسیر ذاتی به واسطه‬ ‫میتوکندری که شامل پروتیین های خانواده ‪B-cell lymphoma‬‬ ‫‪ 2‬ســلول ‪ ، )2-BCL( B2‬کاسپاز‪ 9‬و ‪ AKT‬و مسیر خارجی که‬ ‫شــامل گیرنده مرگ در سطح ســلول می باشد‪ ،‬است‪ .‬مسیر‬ ‫درونی و بیرونی از راه فعال ســازی پایین دســت کاسپاز ‪3‬‬ ‫اســت که در نهایت باعث اپوپتوز خواهند شد‪ .‬با این حال‪،‬‬ ‫تبادل اطالعات اضافی بین مسیر وجود دارد‪.‬‬ ‫در انــواع مختلفی از ســرطان ها‪ ،‬پروتیین هــا خانواده‬ ‫‪ Bcl-2، AKT،‬و ســایر پروتیین های ‪ antiapototic‬بســیار بیان‬ ‫شــده و رونویسی پایین دســت تعدیل کننده مانند ‪ NF-kB‬و‬ ‫‪ STAT‬بســیار فعال هســتند و این اهداف خوبی برای توسعه‬ ‫دارو اســت[‪ ۲۱‬و ‪ .]۲۲‬در واقع بســیاری از مهارکننده های‬ ‫جدید مانند مهارکننــده های خانواده‪ Bcl-2‬در القای اپوپتوز‬ ‫در ســلول های ســرطانی موثرند‪ ،‬اما استفاده طوالنی مدت‬ ‫می تواند مقاومت به دارو را ایجاد کند[‪.]۲۳‬‬ ‫انتقال اپیتلیال‪-‬مزانشیمی و متاستاز‬ ‫انتقال اپیتلیال به مزانشــیم (‪ )EMT‬یک مکانیزمی است که‬ ‫تومورهای جامد به متاستاتیک تبدیل می شود‪ .‬متاستاز خود‬ ‫یک پدیده پیچیده اســت که شــامل تغییرات در سلول های‬ ‫سرطانی و سلول های استرومال است که محیط ان را تشکیل‬ ‫می دهند‪ .‬همچنین شامل رگ زایی است که از تشکیل عروق‬ ‫خونی جدید در اطراف تومورهای متاستاتیک است‪ .‬در طول‬ ‫‪ ،EMT‬ســلول های درون یک تومور‪ ،‬بیان گیرنده چسبندگی‬ ‫ســلول کاهش می یابد از جمله اینتگرین و کدهرین که در‬ ‫اتصال ســلول ها کمک می کنند و بیان گیرنده چســبندگی‬ ‫سلول که موجب تحرک ســلول می شوند افزایش می یابد‪.‬‬ ‫تحرک سلول ها به ســیتوکین ها و کموکاین ها نیز بستگی‬ ‫دارد که ممکن است توسط سلول ها در ریز محیط تومورها‬ ‫و یا توســط تومورهای انها منتشر شده است‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫بیان باالتر متالوپروتیاز در ســطح تومور برای روشن کردن‬ ‫جاده برای ســلول ها به سمت خارج‪ ،‬ترویج متاستاز کمک‬ ‫می کند [‪ ۲۴‬و ‪.]۲۵‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫اشاره ی گزارش های تازه به سوی دخالت سلول های‬ ‫اجدادی سرطان است که گاهی به نام سلول های بنیادی‬ ‫ســرطانی یاد شده و روشنگر شــکل گیری سلول های‬ ‫سرطانی متاستاتیک بوده و چرایی بازگشت سرطان پس‬ ‫از درمــان به ظاهر موفق و بهبودی در ســایت های دور‬ ‫اســت [‪ ۲۶‬و ‪ ۲۷‬و ‪ ۲۸‬و ‪ ۲۹‬و ‪ .]۳۰‬مرگ این سلول های‬ ‫اجدادی ســرطان از راه درمان دارویی اپی ژنتیک ممکن‬ ‫است یک راه برای جلوگیری از متاستاز سایت دور باشد‪.‬‬ ‫در طول ‪ EMT‬عوامل متعددی در توســعه مقاومت در‬ ‫برابــر دارو نقش قابل توجهی بازی می کنند؛ اما به درجه‬ ‫متاستاتیک تومور‪ ،‬که به عنوان سطح تمایز و درجه ‪EMT‬‬ ‫تعریف شده اند وابســته است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در‪ERBB2‬‬ ‫)‪ (HER2‬سرطان پستان‪ ،‬تومورهایی که بیان باالی اینتگرین‬ ‫‪ β1‬دارنــد مقاومت به انتی بادی های مهــار کننده مانند‬ ‫‪ transtuzumab‬را توســعه می دهند [‪ .]۳۱‬در این یافته با‬ ‫استفاده از مطالعات قبلی دریافتند که اتصال اینتگرین های‬ ‫‪ ،β1‬ســلول های سرطان خون را از مرگ سلولی ناشی از‬ ‫داروها محافظت می کند [‪.]۳۲‬‬ ‫مقاومت دارویی در سلول های سرطانی ممکن است در‬ ‫طول فرایندهای ســیگنالینگ تمایز‪ ،‬که برای ‪ EMT‬ضروری‬ ‫است توسعه یابد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬افزایش بیان اینتگرین ‪αvβ1‬‬ ‫در سرطان مثبت روده بزرگ تغییر بیان فاکتور رشد)‪β (TGFβ‬‬ ‫را تنظیم می کند که برای ‪ EMT‬مورد نیاز اســت و بیشتر به‬ ‫عنوان یک سیگنال بقا برای ســلول های سرطانی در برابر‬ ‫داروهــا عمل می کند [‪ .]۳۳‬اینتگرین ‪ αvβ1‬با مولکول های‬ ‫چسبندگی سلول استرومال برای انتقال چنین سیگنال هایی‬ ‫تعامل می کند [‪.]۳۳‬‬ ‫شکل ‪.2‬تصویری از مکانیسم اولیه که سلول های سرطانی را در برابر دارو‬ ‫مقاوم می کنند‪.‬‬ ‫عدم تجانس سلول سرطان‬ ‫مطالعات اخیر نشــان می دهد که بخشــی از سلول های‬ ‫درون این جمعیت ناهمگن دارای خواص سلول های بنیادی‬ ‫و معمــوال مقاوم در برابر دارو اســت‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬بخش‬ ‫کوچکی از ســلول های سرطان در بزرگســاالن نیز دارای‬ ‫قابلیت مقاومت در برابر دارو اســت‪ .‬درمان سرطان‪ ،‬با این‬ ‫تعریف‪ ،‬تنها سلول های سرطانی حساس به دارو را می کشد‪.‬‬ ‫در نتیجه سلول های ســرطانی مقاوم به دارو زنده می مانند‬ ‫و در طول زمان به اســیب شناسی کمک می کنند‪ .‬برخی از‬ ‫این سلول های سرطانی مقاوم ممکن است در جریان خون‬ ‫باشــند و می توانند تومور در اندامهای دور تشکیل دهند‪ .‬با‬ ‫این حال هتروژنیسیتی هم در سلول های گردش خون و هم‬ ‫در تومورهای جامد مشاهده می شود‪.‬‬ ‫نقش اپی ژنتیک در مقاومت دارویی سرطان‬ ‫یک گروه مهم از مکانیســم هایی که باعث مقاومت به درمان‬ ‫سرطان می شود‪ .‬دو نوع اصلی از تغییرات اپی‪-‬ژنتیک متیالسیون‬ ‫‪ DNA‬و تغییرات هیستونی از راه متیالسیون و استیالسیون است‪.‬‬ ‫متیالســیون ‪ DNA‬شامل گروه متیل پیوسته به دی نوکلیوتید ‪GC‬‬ ‫در بخش های شــناخته شده جزایر ‪ CPG‬است‪ .‬در درجه اول در‬ ‫باالدست مناطق پروموتر ژن یافت می شود‪ .‬با این حال‪ ،‬متیالسیون‬ ‫می تواند در جایگاه های دیگر در سراسر ژنوم رخ دهد‪ .‬در مقابل‪،‬‬ ‫تغییرات هیستون‪ ،‬کانفورماسیون کروماتین را تغییر می دهد‪ .‬برای‬ ‫نمونه‪،‬استیالسیون هیستون‪،‬کروماتین را باز می کند‪ ،‬در حالی که‬ ‫داستیالسیون ان را می بندد‪ .‬در نهایت این مکانیسم ها بیان ژن‬ ‫را در سراسر کروموزوم تنظیم می کند و در سرطان‪ ،‬این مقررات‬ ‫عادی شکسته شــده اســت‪ .‬به عنوان مثال ژن های سرگوبگر‬ ‫تومور اغلب با هایپرمتیالسیون خاموش شده و انکوژن ها از راه‬ ‫هایپرمتیله شدن بیان بیش از حد دارند‪ .‬با این حال‪ ،‬مکانیزم های‬ ‫اپی‪-‬ژنتیک معموال برگشت پذیر هستند‪ ،‬تغییرات اپی‪-‬ژنتیک‪،‬‬ ‫مانند متیالسیون و استیالســیون‪ ،‬ممکن است نقشی در توسعه‬ ‫مقاومت در برابر دارو را بازی کند‪ .‬یک مطالعه پیشــنهاد کرد که‬ ‫هیپرمتیالسیون پروموتر ‪ MDR1‬است با مهار رونویسی و تغییرات‬ ‫ساختاری کروماتین در ارتباط است [‪.]۳۴‬‬ ‫به طور کلی‪ ،‬متیالســیون در پروموتور کنترل رونویســی‬ ‫‪ ،MDR1‬مقاومــت در برابر دارو را افزایش می دهد‪ ،‬و باعث‬ ‫کاهش تجمع دارو می شــود‪ ،‬و ان یک هدف بســیار عالی‬ ‫برای درمان اپی‪-‬ژنتیک است‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫مقاومــت دارویی ســرطان یک پدیده پیچیده اســت‪،‬‬ ‫که با غیر فعال کــردن دارو‪ ،‬تغییر هدف دارویی‪ ،‬جریان‬ ‫دارو‪ ،‬ترمیم ‪ ،DNA‬مهار مرگ ســلولی‪ ،EMT ،‬عدم تجانس‬ ‫ســلول ذاتی‪ ،‬اثرات اپی‪-‬ژنتیک‪ ،‬و یــا هر ترکیبی از این‬ ‫مکانیسم تاثیر پذیرفته است‪ .‬الگوی فعلی بیان می کند که‬ ‫درمان ترکیبی باید بهترین گزینه درمان شود چرا که برای‬ ‫جلوگیری از توسعه مقاومت دارویی و موثرتر از یک دارو‬ ‫مــی شــود [‪ ۲۸‬و ‪ ۲۹‬و ‪ ۳۰‬و ‪ ۳۵‬و ‪ .]۳۶‬بنابراین‪ ،‬چنین‬ ‫رژیم های درمانی باید در نظر گرفته شود و برای مقابله با‬ ‫شیوع روزافزون مقاومت دارویی در سرطان توسعه یابد‪.‬‬ ‫سلول های پیش ساز ســرطان اغلب به دارو نیز مقاوم‬ ‫هســتند‪ .‬این سلول های پیش ساز می تواند در بیماران به‬ ‫ظاهر در حال بهبود باقی بماند و انها قادرند ثابت باشــند‬ ‫و یا در طول متاســتاز به سایت های دیگر مهاجرت کنند‬ ‫بنابراین‪ ،‬سلول های پیش ساز سرطان می توانند می توانند‬ ‫در محــل اصلی تومور و یا در اندام های دور دچار عود‬ ‫شود‪ .‬گام بعدی در توسعه درمان ضد سرطان باید از بین‬ ‫بردن چنین سلول های پیش ساز سرطان هدف قرار گیرد‪.‬‬ ‫این سلول های سرطانی مقاوم در برابر دارو به عود سرطان‬ ‫پس از بهبود ظاهری نیز کمک می کند [‪ ۳۷‬و ‪ ۳۸‬و ‪.]۳۹‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬مهم است که برای درک مکانیسم های زیربنایی‬ ‫مقاومت دارویی ســرطان و شناسایی روش های درمانی‬ ‫تــاش کنیم که می تواند ســرطان را به درمان های رایج‬ ‫حساس کند‪ .‬داروهای اپی‪-‬ژنتیک ممکن است که قادر به‬ ‫ایجاد حساسیت سلول های سرطانی مقاوم در برابر دارو‬ ‫به سایر داروها شود [‪ ۲۸‬و ‪ ۲۹‬و ‪ ۳۰‬و ‪ ۳۵‬و ‪ ۳۶‬و ‪.]۴۰‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫‪Zahreddine, H.; Borden, K.L. Mechanisms‬‬ ‫‪and insights into drug resistance in cancer. Front.‬‬ ‫‪Pharmacol. 28 ,4 ,2013‬‬ ‫ ‪2.‬‬ ‫‪Sampath, D.; Cortes, J.; Estrov, Z.; Du,‬‬ ‫‪M.; Shi, Z.; Andreeff, M.; Gandhi, V.; Plunkett, W.‬‬ ‫‪Pharmacodynamics of cytarabine alone and in‬‬ ‫‪combination with -7hydroxystaurosporine (UCN‬‬‫‪01) in AML blasts in vitro and during a clinical trial.‬‬ ‫‪Blood 2574–2517 ,107 ,2006.‬‬ ‫ ‪3.‬‬ ‫‪Michael, M.; Doherty, M.M. Tumoral drug‬‬ ‫‪metabolism: Overview and its implications for‬‬ ‫‪cancer therapy. J. Clin. Oncol. 229–205 ,23 ,2005.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪35‬‬ ‫مقاله علمی و فنی‬ ‫مهندس درخشان نیا‬ ‫مقدمات‪ ،‬اشنایی‪ ،‬اصول فنی و کنترل کیفی سل کانتر‬ ‫به جرات می توان گفت که خون اولین بافتی است که توسط بشر مورد‬ ‫توجه‪ ،‬بررسی و تحقیق قرار گرفته است‪ .‬از حدود سال ‪ 1966‬مشخص شد‬ ‫که خون از دو قسمت تشکیل شده است و حاوی سلول ها و مایعی است‬ ‫که به طور منظم و یک طرفه در سیستم چرخش بسته ای در جریان است و‬ ‫توسط انقباضات ریتمیک قلب به جلو رانده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬مایع شفاف متمایل به زرد و نسبتاً چسبناکی که به هنگام سانتریفوژ خون‬ ‫در سطح قرار می گیرد و سرم خون نامیده می شود این جزء خون ابکی و‬ ‫حاوی بیش از ‪ 90‬درصد اب است‪ .‬مواد محلول در ان هم از نظر تنوع و هم‬ ‫از نظر مقدار بسیار متفاوتندکه اعمال مختلفی را به عهده دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬قسمت سلولی که حدود ‪ 45‬تا ‪ 55‬درصد از حجم کل خون را شامل شده‬ ‫و دارای سلول های خونی است‪ .‬سلول های خونی نه تنها از نظر فعالیت های‬ ‫فیزیولوژیک بلکه از نظر شکل‪ ،‬اندازه‪ ،‬رنگ‪ ،‬همچنین خصوصیات متابولیسم با‬ ‫یکدیگر تفاوت هایی دارند‪.‬‬ ‫سلول های خونی به دو الیه تفکیک می شود که با سانتریفوژ‬ ‫به راحتی از یکدیگر قابل تشخیص اند‪ .‬الیه زیرین که ‪ 42‬تا ‪47‬‬ ‫درصد حجم کل خون را تشکیل می دهد قرمز رنگ بوده و شامل‬ ‫گلبول های قرمز یا اریتروسیت ها است‪ .‬الیه ای که بالفاصله روی‬ ‫ان قرار دارد و ‪ 1‬درصد حجم خون را به خود اختصاص می دهد‬ ‫و به رنگ سفید یا متمایل به خاکستری دیده شده و پوشش لیفی‬ ‫نام دارد که از گلبول های سفید یا لکوسیت ها تشکیل می شود‪.‬‬ ‫الیه نازکی از پالکت ها که با چشم غیر مسلح قابل تشخیص‬ ‫نیست لکوسیت ها را می پوشاند‪.‬‬ ‫گلبول های قرمز خون فاقد هسته و ارگانل های داخل سلولی‬ ‫بوده و حاوی پروتئین حامل اکسیژن یعنی هموگلوبین هستند‬ ‫که در شرایط طبیعی این سلول ها هرگز سیستم گردش خون را‬ ‫ترک نمی کنند‪ .‬کام ً‬ ‫ال انعطاف پذیرند و این خاصیت به ان اجازه‬ ‫می دهد تا خود را با شکل غیر منظم و قطر کوچک مویرگ ها‬ ‫تطابق دهد‪ .‬مهم ترین وظیفه فیزیولوژیک گلبول قرمز انتقال‬ ‫اکسیژن از ریه به بافت ها و دفع ‪ CO2‬از بافت ها به ریه بوده و در‬ ‫نقل و انتقال اکسیژن نقش عمده ای را ایفا می نمایند‪ .‬این سلول ها‬ ‫فاقد توانایی بیوسنتز مواد بوده و تشکیالت انها در طول حیات‬ ‫غیرقابل ترمیم و جایگزینی است‪ .‬تعداد طبیعی اریتروسیت ها در‬ ‫خون زنان حدود ‪ 3/9‬تا ‪ 5/5‬میلیون در هر میکرولیتر و در خون‬ ‫ ‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫مردان ‪ 4/1‬تا ‪ 6‬میلیون در هر میکرولیتر است‪.‬‬ ‫گلبول های سفید یا لکوسیت ها‪ ،‬عملکردهای متنوعی در‬ ‫بدن دارد که یکی از اساسی ترین انها سدهای دفاعی در برابر‬ ‫عفونت ها است و از طریق گردش خون در سراسر بدن گردش‬ ‫کرده و در موارد نیاز فعال شده و از دیواره عروق نفوذ کرده‬ ‫و قابلیت های دفاعی از خود نشان می دهند‪ .‬لکوسیت ها‬ ‫یا سلول های سفید خون بر اساس نوع گرانول های موجود‬ ‫در سیتوپالسم و شکل هسته به دو گروه ِ گرانولوسیت ها و‬ ‫اگرانولوسیت ها تقسیم می شود‪ .‬هم گرانولوسیت ها و هم‬ ‫اگرانولوسیت ها هنگامی که در پالسمای خون معلق اند‬ ‫کروی شکل هستند‪ .‬گرانولوسیت ها دو نوع گرانول دارند‪:‬‬ ‫گرانول های اختصاصی که به اجزای خنثی‪ ،‬قلیایی یا اسیدی‬ ‫متصل می شود و عملکرد های اختصاصی دارد و گرانول های‬ ‫ازوروفیل که به رنگ ارغوانی بوده و لیزوزوم هستند‪ .‬هسته‬ ‫گرانولوسیت دو یا تعداد بیشتری لوب دارد‪ .‬گرانولوسیت ها‬ ‫شامل نوتروفیل ها‪ ،‬ائوزینوفیل ها‪ ،‬و بازوفیل ها هستند‪ .‬کلیه‬ ‫گرانولوسیت ها سلول های انتهایی غیر تقسیم شونده با طول‬ ‫عمری در حد چند روز هستند‪ .‬اگرانولوسیت ها گرانول‬ ‫های اختصاصی ندارند ولی حاوی گرانول های ازوروفیل‬ ‫(لیزوزوم) هستند‪ .‬هسته انها گرد یا دندانه دار است‪ .‬این گروه‬ ‫شامل لنفوسیت ها و منوسیت ها است‪ .‬تعداد لکوسیت ها‬ ‫در خون بر حسب سن‪ ،‬جنس و شرایط فیزیولوژیک متغیر‬ ‫است در بالغان طبیعی تقریب ًا شش هزار تا ده هزار لکوسیت در‬ ‫میکرولیتر خون وجود دارد‪.‬‬ ‫بنابراین خون یک بافت ثابت نیست بلکه یک مجموعه است‪.‬‬ ‫مصرف کننده خون یا همان بیمار‪ ،‬در موارد بسیار استثنایی به‬ ‫کل خون نیازمند است و بیشتر به سلولی خاص یا پروتئینی با‬ ‫کاربری ویژه احتیاج دارد‪ .‬در صورت تجویز خون کامل‪ ،‬شاید‬ ‫به نوعی مشکل وی حل گردد ولی مطمئن ًا بدلیل سرباری بیش‬ ‫از حد مواد و سلول های غیرضروری‪ ،‬مشکالت زیادی برای‬ ‫بیمار ایجاد خواهد شد‪ .‬به همین دلیل در سازمان های انتقال‬ ‫خون در سرتاسر جهان‪ ،‬بخشی به نام بخش تولید فراورده های‬ ‫سلولی و پالسمایی وجود دارد که سلول های زنده خون را از‬ ‫پالسما جدا کرده و هر قسمت را به صورت جداگانه برای مصرف‬ ‫اماده می کنند‪.‬‬ ‫یکی از ازمایش های معمول در ازمایشگاه های پزشکی‪ ،‬شمارش‬ ‫سلول های خون است‪ .‬در گذشته از روش های دستی جهت شمارش‬ ‫سلول های خونی استفاده می شد‪ ،‬اما به دلیل انکه این روش ها‬ ‫بسیار وقت گیر بوده و از دقت کمی نیز برخورداراست‪ ،‬محققان‬ ‫پس از سال ها تالش توانستند دستگاه های شمارنده سلول های‬ ‫خونی یا همان سل کانتر را عرضه دارند که این دستگاه ها امروزه‬ ‫به صورت گسترده ای در جهان مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬مزیت‬ ‫استفاده از این دستگاه‪ ،‬دقت و سرعت عمل انها است‪ .‬اما توجه‬ ‫به این نکته ضروری است که عدم اجرای کالیبراسیون صحیح و‬ ‫عدم بررسی کنترل کیفی این سیستم ها سبب محاسبات نادرست‬ ‫و ارائه نتایج نادرست و تشخیص اشتباه خواهند شد‪ .‬مسئول‬ ‫ازمایشگاه موظف است با توجه به تعداد مراجعان ‪ ،‬تعداد و نوع‬ ‫تجهیزات‪ ،‬روش های ازمایشگاهی به کار رفته‪ ،‬تعداد کارکنان و‪،...‬‬ ‫با روش های مختلف ازجمله اموزش کارکنان ‪ ،‬استفاده از روش‬ ‫های استاندارد ازمایشگاهی و انتخاب روش های مناسب کنترل‬ ‫کیفیت از درست بودن نتایج اطمینان حاصل کنند‪.‬‬ ‫اساس کار و اصول عملکرد سل کانترها‬ ‫اساس کار سل کانترها معموال بر پایه یکی از اصول زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬اصل مقاومت الکتریکی ‪Impedance Electrical -‬‬ ‫‪ ‬به کارگیر مجموعه ای از قوانین فیزیک نور‬ ‫‪ ‬فلوسایتومتری‬ ‫‪ ‬استفاده از انزیم های سیتوشیمیایی یا واکنش سیتوشیمی به‬ ‫منظور شناسایی سلول ها‬ ‫روش مقاومت الکتریکی‬ ‫امپدانس الکتریکی یا امپدانس روزنه ای از روش های بسیار‬ ‫رایج در سل کانترها است‪ .‬این روش اولین بار توسط واالس کولتر‬ ‫در سال ‪ 1956‬مطرح شد‪ .‬سلول های خونی در برابر امواج مستقیم‬ ‫الکتریسیته به عنوان عایق بیولوژیک عمل می کنند‪ .‬برای شمارش‬ ‫سلول های خونی‪ ،‬انالیزور‪ ،‬در ابتدا خون را در چمبِر‪chamber -‬‬ ‫شمارش‪ ،‬با محلول ایزوتون که هادی جریان الکتریسیته است‪،‬‬ ‫رقیق می کند‪ .‬در داخل چمبِر شمارش‪ ،‬لوله ای استوانه ای قرار‬ ‫دارد که از طریق یک روزنه با چمبِر شمارش در ارتباط است‪ .‬بین‬ ‫الکترود خارجی در چمبِر و الکترود داخلی در لوله استوانه ای‪،‬‬ ‫یک جریان الکتریکی پیوسته با فرکانس پایین از طریق روزنه‬ ‫برقرار است‪ .‬با نیروی مکش (خالء) حجم خاصی از سوسپانسیون‬ ‫سلولی از چمبِر شمارش به داخل لوله استوانه ای از طریق روزنه‬ ‫کشیده می شود‪ .‬هر سلول در هنگام عبور از منطقه حساس‬ ‫شمارش )روزنه)‪ ،‬ایجاد مقاومت الکتریکی متناسب با حجم‬ ‫و اندازه خود می کند که به اصطالح پالس یا نبض نامیده‬ ‫می شود‪ .‬ارتفاع پالس متناسب با حجم سلول و تعداد ان نشان‬ ‫دهنده تعداد سلول هاست‪.‬‬ ‫انالیزور برای شمارش گلبول های سفید‪ ،‬ابتدا نمونه خون‬ ‫را رقیق کرده و به ان معرف ‪ Lysing‬اضافه می کند‪ .‬لیزینگ‬ ‫گلبول های قرمز را لیز کرده‪ ،‬از محیط شمارش خارج می‬ ‫کند و همچنین هموگلوبین را به سیانومت هموگلوبین تبدیل‬ ‫می کند که با روش اسپکتروفتومتری توسط انالیزور اندازه‬ ‫گیری می شود‪ .‬شمارش گلبول های قرمز و پالکت ها در‬ ‫محفظه جداگانه ای صورت می گیرد‪ .‬نمونه خون با ایزوتون‪،‬‬ ‫رقیق شده و وارد چمبِر می شود‪ .‬در این مورد‪ ،‬رقیق سازی‬ ‫بسیار بیشتر از رقیق سازی گلبول های سفید است‪.‬‬ ‫پالس های ایجاد شده برمبنای ارتفاع و دامنه پالس‬ ‫دسته بندی شده و به صورت نمودار یا هیستوگرام ترسیم‬ ‫می شوند‪ .‬در چمبِر ‪ ،RBC/PLT‬پالس های زیر ‪ 2‬فمتولیتر‬ ‫<‪ ،2fL‬به عنوان اشغال‪ ،‬پالس های ‪ fL 2-20‬به عنوان پالکت‬ ‫و پالس های ‪ fL 36-360‬به عنوان گلبول قرمز در نظر گرفته‬ ‫می شود‪ .‬در چمبِر ‪ ،WBC/Hb‬پالس های ‪ fL 35-90‬به عنوان‬ ‫لنفوسیت‪ ،‬پالس های ‪ fL 90-160‬به عنوان سلول های مخلوط‬ ‫(‪ )Mixed Cell‬و پالس های ‪ fL 160-450‬به عنوان سلول های‬ ‫بزرگ یا نوتروفیل قلمداد می شود (جدول‪. )1‬‬ ‫الزم به ذکر است که گلبول های سفید در حجم واقعی‬ ‫خود مورد انالیز و شمارش قرار نمی گیرند‪ ،‬بلکه محلول لیز‬ ‫کننده ضمن حذف گلبول های قرمز‪ ،‬منفذهایی را نیز بر روی‬ ‫غشاء گلبول های سفید ایجاد کرده و موجب مچاله شدن غشاء‬ ‫بر روی هسته و کاهش اندازه سلول شود‪.‬‬ ‫جدول‪ :1‬مقایسه اندازه واقعی لکوسیت های خون و اندازه انها در کانال‬ ‫لکوسیتی انالیزورهای امپدانسی به دنبال لیز نسبی‬ ‫در سل کانترها‪ ،‬هماتوکریت به طور غیرمستقیم و از حاصل‬ ‫ضرب ‪ MCV‬یا حجم متوسط گلبول های قرمز در میزان ‪RBC‬‬ ‫به دست می اید‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪37‬‬ ‫با توجه به روابط فوق‪ ،‬چنانچه در‬ ‫اندازه گیری هموگلوبین و گلبول های‬ ‫قرمز‪ ،‬خطایی رخ دهد‪ ،‬بر روی سایر‬ ‫پارامترها نیز اثر می گذارد‪ .‬برای مثال‬ ‫افزایش کاذب ‪ Hb‬موجب افزایش کاذب‬ ‫‪ MCHC‬می شود و یا کاهش کاذب‬ ‫شمارش گلبول های قرمز موجب کاهش کاذب هماتوکریت‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫عوامل مداخله گر در انالیزورهای امپدانسی‬ ‫* پدیده عبور همزمان‬ ‫عبور همزمان چند سلول از روزنه‪ ،‬ایجاد یک پالس الکتریکی پهن‬ ‫می کند که به عنوان یک سلول بزرگ شمارش می شود (شکل‪ .)1‬در‬ ‫اگلوتیناسیون سرد‪ ،‬لکوسیتوز و پلی سیتمی این پدیده رخ می دهد‬ ‫که نتیجه ان کاهش کاذب شمارش سلولی است‪ .‬می توان با کاهش‬ ‫غلظت سلول ها و یا کوچک کردن اندازه روزنه‪ ،‬میزان خطای عبور‬ ‫همزمان را کاهش داد‪ .‬با این وجود‪ ،‬کاهش غلظت سلول ها‪ ،‬خطای‬ ‫ناشی از رقیق کردن نمونه و خطای مربوط به شمارش را افزایش‬ ‫می دهد و نیز در صورت الوده بودن محلول رقیق کننده با ذرات‬ ‫خارجی‪ ،‬شمارش کاذب را باعث می شود‪ .‬با کوچک کردن روزنه‪،‬‬ ‫مشکل مسدود شدن نسبی یا کامل روزنه با مواد خرده ریز مانند‬ ‫الشه سلولی‪ ،‬مسئله ساز خواهد شد‪.‬‬ ‫شکل‪ :1‬عبور‬ ‫همزمان سلول ها‬ ‫از روزنه شمارش‬ ‫* عبور غیر مرکزی ذرات یا جریان غیرمحوری ذرات‬ ‫در سیستم امپدانس چنانچه سلولی دقیق ًا از مرکز روزنه عبور‬ ‫کند‪ ،‬تولید ولتاژی متناسب با حجم خود خواهد کرد‪ .‬عبور‬ ‫سلول ها از اطراف روزنه‪ ،‬تولید ولتاژ بیش از حد می کند که در‬ ‫نتیجه موجب گزارش اشتباه در شناسایی سلول ها می شود‪ .‬برای‬ ‫رفع این پدیده‪ ،‬برخی از انالیزورها با سیستم ویرایشگر‪ ،‬پالس های‬ ‫با ارتفاع بسیار بلند را که در اثر عبور ذرات از کناره های روزنه‬ ‫بوده‪ ،‬حذف کرده و در برخی دیگر با استفاده از محلول ‪Sheath‬‬ ‫سلول های خونی را به طرف مرکز روزنه هدایت می کند‪.‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫* پدیده گردابی یا بازگردشی‬ ‫گاهی اوقات سلول هایی که از روزنه خارج شده اند دچار‬ ‫حرکت گردابی یا بازگردشی شده و دوباره به روزنه نزدیک‬ ‫می شود و پالس های کوتاهی شبیه پالس های پالکتی ایجاد‬ ‫می کنند که در نهایت منجر به افزایش کاذب در شمارش پالکت ها‬ ‫خواهند شد‪ .‬سلول های دارای حرکت گردابی حتی ممکن است‬ ‫وارد روزنه شده و از نو شمارش شود و بدین ترتیب شمارش‬ ‫کاذب اریتروسیت ها را نیز افزایش می دهد‪ .‬در برخی از انالیزورها‬ ‫یک جریان جاروب گر‪ Sweep flow -‬در پشت ناحیه حساس‬ ‫روزنه قرار دارد که سلول های شمرده شده را از ناحیه روزنه دور‬ ‫کرده و از ایجاد پدیده گردابی جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫برای کاهش دادن پدیده عبور همزمان و پدیده بازگردشی‪،‬‬ ‫از تکنولوژی تمرکز هیدرودینامیک یا از محلول یا مایع غالف‪-‬‬ ‫‪ Sheath fluid‬استفاده می شود‪ .‬مایع غالف دارای دانسیته باال‬ ‫بوده و مانند غالفی مسیر عبور سوسپانسیون را از روزنه احاطه‬ ‫می کند و از این رو موجب می شود که سلول ها در یک‬ ‫حرکت خطی از مرکز روزنه عبور کنند‪.‬‬ ‫* فاکتور شکل‬ ‫شکلی که سلول به هنگام عبور از روزنه به خود می گیرد‪،‬‬ ‫می تواند حجم ظاهری اندازه گیری شده توسط دستگاه را‬ ‫تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬عبور گلبول های قرمز از روزنه به صورت‬ ‫سیگار شکل یا لوله شکل )‪(cigar-shaped forms‬است‪،‬‬ ‫بنابراین چنانچه گلبول قرمز فوق العاده هیپوکروم یا رنگ پریده‬ ‫باشد‪ ،‬مانند مورفولوژی ‪ Anulocyte‬و یا ‪ Leptocyte‬که تنها‬ ‫غشای گلبول قرمز به صورت حلقه ای باقی است‪ ،‬در هنگام‬ ‫عبور از روزنه‪ ،‬سیگاری بسیار کشیده شده و در نهایت ‪MCV‬‬ ‫کمتر از میزان واقعی گزارش می شود‪ .‬متعاقب این حالت‪،‬‬ ‫میزان هماتوکریت نیز کاهش یافته و پارامتر ‪ MCHC‬به طور‬ ‫کاذب افزایش می یابد‪.‬‬ ‫روش های نوری‬ ‫روش های نوری مختلفی در انالیزورهای هماتولوژی جهت‬ ‫شمارش سلولی به کار گرفته شده است‪ .‬عمده ترین روش مورد‬ ‫استفاده در سیستم های نوری‪ ،‬بر پایه خاصیت پراکنش نور‬ ‫)‪ (Electro-optical technology‬توسط سلول عمل می کند‪ .‬این‬ ‫روش در غالب اوقات با رنگ امیزی سیتوشیمیایی سلول همراه‬ ‫است‪ .‬به طور کلی اساس روش های پراکنش نور بدین صورت‬ ‫است که سلول های خونی رقیق شده (سوسپانسیون سلولی)‬ ‫از یک لوله باریک کوارتز عبور داده می شوند‪ .‬عبور سلول ها از‬ ‫لوله مذکور موجب ارایش سلول ها در یک ردیف پشت سر هم‬ ‫می شود که ان را ‪ Flow Cell‬می نامند‪ .‬در کانال فلوسل‪ ،‬سلول ها در‬ ‫محل خاصی از مقابل منبع نوری عبور کرده و مورد اصابت پرتوهای‬ ‫نور )لیزری و یا غیر لیزری) قرار می گیرند‪ .‬بسته به نور موجود و‬ ‫وضعیت سلول‪ ،‬نورِ اصابت کرده ممکن است جذب سلول شود‪،‬‬ ‫برگشت پیدا کند (بازتابش)‪ ،‬در جهت های گوناگون پراکنده شود و‬ ‫‪ ...‬که در سیستم های مختلف برای هر مورد اشکارسازهای مناسبی‬ ‫تعبیه شده است‪ .‬پارامترهای سلولی از قبیل اندازه‪ ،‬لوبوالسیون هسته‬ ‫و گرانول های سیتوپالسمی روی میزان پراکنش نور در زوایای‬ ‫مختلف اثرگذار هستند‪.‬‬ ‫عالوه بر پراکندگی‪ ،‬بخشی از نور تابشی به سلول‪ ،‬می تواند‬ ‫در طول موج های خاصی جذب شود‪ .‬سیستم های اپتیکال به‬ ‫این جزء از نور نیز حساس بوده و می توانند ان را مورد ارزیابی‬ ‫و سنجش قرار دهند‪ .‬در واقع جهت تقویت و افزایش این میزان‬ ‫جذب‪ ،‬در مدل های مختلف انالیزورهای اپتیک‪ ،‬سلول ها به‬ ‫روش های مختلفی رنگ امیزی می شود‪.‬‬ ‫بررسی برخی از منابع خطا در شمارش سلول ها و‬ ‫اندازه گیری پارامترها‬ ‫‪ ‬لکوسیتوز کاذب‬ ‫‪ ‬لیز نشدن گلبول های قرمز‪ :‬مقاومت گلبول های قرمز در برابر‬ ‫لیز با محلول لیزینگ سل کانتر موجب افزایش کاذب گلبول های‬ ‫ســفید می شــود‪ .‬در این صورت گلبول قرمز به عنوان لنفوسیت‬ ‫شمارش شده و درصد لنفوسیت بطور کاذب افزایش پیدا می کند‪.‬‬ ‫لیز نشــدن گلبول های قرمز در موارد متعــددی رخ می دهد‪ ،‬از‬ ‫جمله‪ :‬حضور ‪ ،NRBC‬تجمع پالکتی‪ ،‬وجود پالکت های غول اسا‪،‬‬ ‫گلبول های ‪ F‬دوران جنینی نوزادی‪ ،‬تارگت ســل در بیماری های‬ ‫کبدی‪ ،‬گلبول های قرمز در هموگلوبینوپاتی ها ‪ ،‬کرایوگلوبولین و‬ ‫پاراپروتئین ها‪ ،‬و ‪...‬‬ ‫‪ ‬خطای انتقالی ‪ :‬در ایــن حالت چنانچه نمونه یک بیمار مبتال‬ ‫به لکوســیتوز به انالیزور داده شــود و سپس بدون شستشو نمونه‬ ‫بعدی به دســتگاه داده شــود‪ ،‬الودگی محفظه شمارش با گلبول‬ ‫های ســفید نمونه قبلی موجب انتقال انها به نمونه جدید شده و‬ ‫باعث افزایش کاذب لکوسیت ها می شود‪ .‬این مساله ممکن است‬ ‫منجر به لکوسیتوز در بیمار طبیعی‪ ،‬یا نرمال شدن تعداد گلبول ها‬ ‫ســفید در بیمار مبتال به لکوپنی شود‪ .‬در صورتی که نمونه دارای‬ ‫لکوســیتوز شدید است‪ ،‬دستگاه را باید چند مرتبه شسشتو داده و‬ ‫سپس نمونه بعدی را مورد ازمایش قرار داد‪.‬‬ ‫‪ ‬وجود هموگلوبین های غیرطبیعی مانند‪AS,SS,AC,AE,AD :‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫سندروم های میلودیسپالستیک‬ ‫انمی مگالوبالستیک‬ ‫بعد از برداشتن طحال‬ ‫وجود رشته های فیبرین‬ ‫اورمی‬ ‫وجود هموگلوبین های ناپایدار‬ ‫‪ ‬لکوپنی کاذب‬ ‫‪ ‬خطــای خطی بودن ‪ :‬گاهی شــمارش زیــاد گلبول های‬ ‫ســفید‪ ،‬خارج از محدوده خطی بودن انالیزور اســت که منجر‬ ‫به شــمارش پایین گلبول های ســفید می شود‪ .‬در این حالت‬ ‫بایســتی نمونه را ‪ 1:2‬یا ‪ 1:3‬با سرم فیزیولوژی رقیق کرد و به‬ ‫دستگاه داد‪.‬‬ ‫‪ ‬وجود سلول های ‪ smudge‬و ائوزینوفیل های ترد و شکسته‬ ‫شده که به عنوان سلول شمرده نمی شود‪.‬‬ ‫‪ ‬لیز ســلول ها و از هم پاشــیدگی انها به دلیل ماندن خون‬ ‫بیش از ‪ 3‬روز‬ ‫‪ ‬نگهداری نمونه در دمای اتاق به مدت ‪ 24‬ساعت‬ ‫‪ ‬وجود اگلوتینین های سرد قوی‬ ‫‪ ‬لخته شدن خون‬ ‫‪ ‬اریتروسیتوز کاذب‬ ‫‪ ‬وجود پالکت های غول اسا‬ ‫‪ ‬لکوسیتوز شدید‪( :‬بیش از ‪ )50000‬که باعث افزایش کاذب‬ ‫‪ Hb‬و ‪ MCV‬نیز می شــود‪ .‬الزم به ذکر اســت که گلبول های‬ ‫ســفید در هنگام شمارش گلبول های قرمز‪ ،‬لیز نمی شوند زیرا‬ ‫که خون تنها با ایزوتون‪ ،‬رقیق شــده و اســیبی به گلبول های‬ ‫سفید وارد نمی شود‪.‬‬ ‫‪ ‬وجــود کرایوگلوبولیــن و کرایوفیبرینــوژن و همچنیــن‬ ‫هیپرلیپیدمی که به صورت ذرات سلولی شمارش می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اریتروپنی کاذب‬ ‫‪ ‬میکروسیتوز شدید موجب کاهش شمارش گلبول های قرمز‬ ‫و در مقابل شمارش انها به عنوان پالکت می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬همولیز (در محیط ازمایشگاه(‬ ‫‪ ‬لخته شدن‬ ‫‪ ‬افزایش کاذب هموگلوبین‬ ‫‪ ‬حضور کربوکسی هموگلوبین‬ ‫‪ ‬وجود کرایوگلوبولین و کرایوفیبرینوژن‬ ‫‪ ‬لکوسیتوز (باالی ‪ 50000‬در میکرولیتر(‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫هیپرلیپیدمی‬ ‫هیپربیلیروبینمی‬ ‫هیپر پروتئینمی‬ ‫عدم لیز ‪RBC‬ها‬ ‫‪ ‬کاهش کاذب هموگلوبین‬ ‫‪ ‬افزایش ســولفوهموگلوبین که به سیانومت هموگلوبین تبدیل‬ ‫نشده و باعث کاهش میزان هموگلوبین بطور کاذب می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬لخته شدن‬ ‫‪ ‬افزایش کاذب‬ ‫‪ ‬لکوسیتوز شدید (باالی ‪)50000‬‬ ‫‪ ‬ماندن خون در دمای اتاق باعث تورم گلبول های قرمز و افزایش‬ ‫حجم به میزان ‪ fL 6‬در ‪ 24‬ساعت و‪ fL 9‬در ‪ 48‬ساعت می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬وجود اگلوتینین های سرد باعث چسبیدن گلبول های قرمز به‬ ‫یکدیگر‪ ،‬کاهــش کاذب ‪ RBC‬و هماتوکریت و در نهایت افزایش‬ ‫‪ MCH ، MCV‬و ‪ MCHC‬می شــود‪ .‬میزان هموگلوبین تحت تاثیر‬ ‫اگلوتینین های ســرد قرار نمی گیرد و بنابراین نســبت به تعداد‬ ‫گلبول قرمز دارای تناقض اشــکار است‪ .‬با گرم کردن نمونه خون‬ ‫و یا محلول ایزوتون‪ ،‬این مشکل برطرف می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬کاهش قابلیت ارتجاعی گلبول های قرمز‪ :‬همانگونه که پیشــتر‬ ‫ذکر شــد‪ ،‬گلبول قرمز جهت عبور از روزنه‪ ،‬به صورت سیگاری‬ ‫شکل در می اید‪ .‬در گلبول های قرمز اسفروسیت بدلیل مقاومت‬ ‫ســلول‪ ،‬تغییر شــکل صورت نمی گیرد و بطور کاذب ‪ MCV‬باال‬ ‫گزارش می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬پدیده تــورم حاد‪ :‬با افزایــش کاذب ‪ MCV‬و کاهش کاذب‬ ‫‪ MCHC‬همراه اســت‪ .‬این حالت در موارد هیپراسموالریتی مانند‬ ‫هیپرگلیسمی شــدید‪ ،‬هیپرناترمی و هیپراورمی دیده می شود‪ .‬در‬ ‫این حالت گلبول قرمز که از اسموالریته بیشتری نسبت به محلول‬ ‫ایزوتون برخوردار اســت‪ ،‬با قرار گرفتن در مجاورت ان‪ ،‬اب را‬ ‫جذب کرده و متورم شده و باعث افزایش کاذب ‪ MCV‬می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬رسوب تدریجی پروتئین در اطراف روزنه دستگاه موجب تنگ‬ ‫شــدن دریچه و کاهش سرعت جریان سلولی به داخل ان می شود‬ ‫که این امر منجر به افزایش کاذب ‪ MCV‬می شود‪ .‬شستشوی روزانه‬ ‫دستگاه با محلول ‪ cell clean‬به رفع این مشکل کمک می کند‪.‬‬ ‫‪MCV‬‬ ‫‪ ‬کاهش کاذب‬ ‫‪ ‬در هیپواســموالریتی پالسما عکس پدیده تورم رخ می دهد و‬ ‫میزان ‪ MCV‬و هماتوکریت به طــور کاذب پایین و میزان ‪MCHC‬‬ ‫بــه طــور کاذب افزایش می یابد‪ .‬این حالت در الکلیســم مزمن‪،‬‬ ‫هیپوناترمی و ترشح نامناسب ‪ ADH‬دیده می شود‪.‬‬ ‫‪MCV‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪ ‬در هیپوکروم شدید مانند گلبول های انولوسیت و لپتوسیت‪،‬‬ ‫گلبول های قرمز در هنگام عبور از روزنه‪ ،‬ســیگاری بســیار‬ ‫کشــیده شــده و میزان ‪ MCV‬انها به طور کاذب پایین و میزان‬ ‫‪ MCHC‬به طور کاذب باال گزارش می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬حضور کرایوگلوبولین و کرایوفیبرینوژن‬ ‫‪ ‬وجود پالکت های غول اسا‬ ‫اجزای اصلی سل کانتر‬ ‫سل کانترها معموال از سه بخش اصلی هیدرولیک‪ ،‬نوماتیک‬ ‫و الکترونیکی تشکیل می شود که در ادامه به طور خالصه به‬ ‫وظایف این بخش ها می پردازیم‪.‬‬ ‫یا‬ ‫وظایف سیستم هیدرولیک‬ ‫وظایف سیستم هیدرولیک شامل موارد زیر است ‪:‬‬ ‫‪ ‬برداشت محصول های مورد نیاز دستگاه و نمونه خون‬ ‫‪Aspirating‬‬ ‫‪ ‬تخلیه محلول ها یا خون برداشت شده یا‬ ‫‪ ‬رقیق سازی نمونه یا ‪Diluting‬‬ ‫‪ ‬مخلوط کردن نمونه و محلول ها یا ‪Mixing‬‬ ‫‪ ‬افزایش محلول لیز کننده یا ‪Lysing‬‬ ‫‪Dispensing‬‬ ‫وظایف سیستم نوماتیک‬ ‫وظیفه اصلی سیستم نوماتیک ایجاد خالء برای تولید فشار‬ ‫منفی جهت کنترل دریچه ها و همچنین کنترل حرکت محلول ها‬ ‫و نمونه در داخل سیستم هیدولیک است ‪.‬‬ ‫وظایف سیستم الکترونیکی‬ ‫این سیستم توسط ریز پردازنده (میکروپروسسور) کنترل‬ ‫می شود و وظایف زیر را به عهده دارد‪:‬‬ ‫‪ ‬پردازش و تحلیل اطالعات‬ ‫‪ ‬محاسبه و انتقال نتایج به چاپگر یا هر خروجی دلخواه‬ ‫در سیستم‬ ‫‪ ‬ترسیم گراف پارامترهای اصلی‬ ‫‪ ‬کنترل زمان اندازه گیری و توالی تست ها‬ ‫‪ ‬اجرای برنامه ‪ Q.C‬و کالیبراسیون سیستم‬ ‫‪ ‬ذخیره و بازیابی نتایج ‪Save and Load -‬‬ ‫کالیبراسیون سل کانتر‬ ‫سل کانترها دستگاه هایی قابل تنظیم بوده و باید با روش های‬ ‫مرجع کالیبره شود‪ .‬البته این دستگاه های نسبت ًا پایدار نیازی به‬ ‫کالیبراسیون پیوسته ندارد‪ .‬راه اندازی اولیه دستگاه‪ ،‬تعویض قطعاتی‬ ‫که در اندازه گیری پارامترها نقش دارند‪ ،‬استفاده از معرف های‬ ‫با سری ساخت متفاوت‪ ،‬وقوع خطاهای سیستمیک در نمودار‬ ‫کنترل کیفی و سفارش شرکت سازنده‪ ،‬مواردی هستند که نیاز به‬ ‫کالیبراسیون دستگاه را مطرح می سازد‪ .‬در واقع کالیبراسیون به‬ ‫منظور تصحیح هرگونه عدم صحت ناشی از عملکرد سیستم های‬ ‫نوماتیک‪ ،‬هیدرولیک و الکتریک سل کانتر انجام می گیرد‪.‬‬ ‫قبل از اقدام به کالیبراسیون سل کانتر‪ ،‬باید از صحت عملکرد‬ ‫قسمت های مختلف دستگاه اطمینان حاصل کرد‪ .‬برخی از‬ ‫اقداماتی که انجام انها پیش از اغاز کالیبراسیون ضرورت دارد‪،‬‬ ‫به شرح زیر است‪:‬‬ ‫ ‪-‬ارزیابی کلی دستگاه و معرف ها‪ :‬بایستی از عملکرد‬ ‫طبیعی دستگاه‪ ،‬کافی بودن معرف ها و دسترسی به تمام مواد مورد‬ ‫نیاز اطمینان حاصل شود‪.‬‬ ‫ ‪-‬ارزیابی شمارش زمینه ای دستگاه‪ :‬الزم است‬ ‫که ‪ Background count‬سل کانتر در محدوده های قابل قبول باشد‪.‬‬ ‫ ‪-‬ارزیابی میزان دقت (تکرار پذیری) دستگاه‪ :‬تا زمانی که‬ ‫سل کانتر قابلیت تکرار پذیری نتایج را نداشته باشد‪ ،‬نمی توان ان‬ ‫را به شکل مناسبی کالیبر کرد‪.‬‬ ‫برای کالیبراسیون دستگاه‪ ،‬کالیبراتورهای تجاری وجود دارد که‬ ‫مقادیر مورد نظر در انها با روش های مرجع اندازه گیری شده است‪.‬‬ ‫در صورتی که این سوسپانسیون ها دارای تاریخ انقضای معتبر و‬ ‫تاییدیه های الزم باشند و به شرطی که دستورالعمل های شرکت‬ ‫سازنده رعایت شوند‪ ،‬جهت کالیبراسیون مناسبند‪ .‬در صورت عدم‬ ‫دسترسی به کالیبراتور تجاری و یا شک به اعتبار انها‪ ،‬می توان از‬ ‫خون کامل و تازه جهت انجام کالیبراسیون استفاده کرد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که سل کانترها از نظر پارامترهای قابل‬ ‫کالیبراسیون توسط کاربر‪ ،‬متفاوت است‪ .‬در برخی از این دستگاه ها‬ ‫پارامترهای متعددی نظیر ‪ WBC، PLT، RBC، Hb، MCV‬و حتی‬ ‫‪ MPV‬یا حجم متوسط پالکتی توسط کاربر قابل کالیبراسیون هستند‬ ‫و در برخی دیگر‪ ،‬نظیر مدل های ‪ K‬دستگاه های سیسمکس‪ ،‬تنها‬ ‫دو پارامتر ‪ Hb‬و ‪ HCT‬توسط کاربر کالیبر می شود و کالیبراسیون‬ ‫سایر پارامترها از طریق کارخانه سازنده و شرکت پشتیبان صورت‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫جهت انجام کالیبراسیون به روش دستی‪ ،‬نیاز به محاسبه فاکتور‬ ‫تصحیح یا ضریب کالیبراسیون )‪ (Correction Factor-CF‬داریم‪.‬‬ ‫‪ CF‬عددی است که به صورت درصد محاسبه شده و در حقیقت‬ ‫ضریبی است که به مقادیر اندازه گیری شده داده می شود تا انها را‬ ‫به مقادیر واقعی نزدیک نماید‪ .‬این فاکتور در روش اتوماتیک‬ ‫کالیبراسیون‪ ،‬توسط خود دستگاه محاسبه شده و در کالیبراسیون‬ ‫اعمال می شود‪ .‬برای محاسبه ‪ ، CF‬پارامترهای حداقل سه نمونه‬ ‫خون کامل طبیعی حداقل دوبار با روش دستی و دوبار با روش‬ ‫دستگاهی اندازه گیری شده و پس از محاسبه میانگین نتایج هر‬ ‫پارامتر با روش دستی و دستگاهی‪ ،‬ضریب کالیبراسیون جدید‬ ‫با استفاده از فرمول زیر تعیین می شود‪ .‬بدیهی است با افزایش‬ ‫تعداد نمونه ها‪ ،‬دقت کالیبراسیون بیشتر می شود‪.‬‬ ‫برای مثال داریم‪:‬‬ ‫برای کالیبراسیون هماتوکریت‪ 5 ،‬نمونه خون تازه را هر کدام‬ ‫سه بار با روش دستیِ مرجع و روش دستگاهی به شرح زیر‬ ‫اندازه گیری کرده ایم‪:‬‬ ‫‪XCF=(4.6+4.4+4.4+7+6)/5= 26.4/5=%5.28‬‬ ‫میانگین فاکتور تصحیح در مثال فوق برای هماتوکریت است‬ ‫و چون عالمت ان مثبت است‪ ،‬نشان می دهد که سل کانتر میزان‬ ‫هماتوکریت را کمتر از روش مرجع دستی گزارش می کند و‬ ‫بنابراین فاکتور هماتوکریت در دستگاه باید به میزان افزایش پیدا‬ ‫کند‪ .‬در بعضی از انواع سل کانترها‪ ،‬ضریب کالیبراسیون جدید با‬ ‫استفاده از فرمول کالیبراسیون زیر محاسبه می شود‪:‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪41‬‬ ‫کنترل کیفیت دستگاه های سل کانتر‬ ‫عالوه بر انچه تا کنون در این باره گفته شد ‪ ،‬تا حدودی‬ ‫احساس می شود به علت انکه این دستگاه های گران قیمت‬ ‫اطالعات چاپ شده و زیبایی بدست می دهند خیلی ها ممکن‬ ‫است تصور کنند که اطالعات به دست امده از انها نیز دقیق و‬ ‫درست است‪ .‬در صورتی که اگر این دستگاه ها کالیبره و تنظیم‬ ‫نباشد‪ ،‬اطالعات غلطی چاپ می کنند که نه تنها کمکی به بیمار‬ ‫ننموده بلکه باعث خطاهای تشخیصی شده و مشکالت زیادی‬ ‫ایجاد می نمایند‪.‬‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬برای کنترل کیفیت دستگاه های سل کانتر در بخش‬ ‫هماتولوژی باید دستورالعمل مکتوبی داشته باشد و سوابق انجام‬ ‫برنامه های کنترل کیفی نیز به نحو مقتضی نگهداری شود‪ .‬توصیه‬ ‫مراجع معتبر بین المللی برای انجام این مهم‪ ،‬استفاده از خون‬ ‫کنترل است که بسیاری از ازمایشگاه های کشور به دالیل مختلف‬ ‫ازجمله دسترسی نداشتن به این نمونه‪ ،‬از روش های دیگری برای‬ ‫کنترل کیفیت دستگاه سل کانتر استفاده می کنند‪.‬‬ ‫در هر صورت ‪ ،‬هر ازمایشگاه ملزم به استفاده از روش های‬ ‫کنترل کیفی بوده چراکه این روش ها انواع خطاهای سیستماتیک‬ ‫و تصادفی را مشخص می نمایند‪ .‬در ادامه بحث‪ ،‬در خصوص‬ ‫روش های مختلف کنترل کیفیت سل کانتر توضیحاتی ارائه‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمون پایداری کالیبراسیون‬ ‫به منظور کامل شدن روند کنترل کیفیت دستگاه‪ ،‬عالوه بر‬ ‫استفاده از خون کنترل‪ ،‬می توان از نمونه های خون تازه استفاده‬ ‫ کرد‪ .‬با توجه به پایداری پارامترهایی نظیر ‪، Hb ، RBC ، WBC‬‬ ‫‪ HCT‬و اندکس های خونی در نمونه خون حاوی ضد انعقاد‪ ،‬به‬ ‫مدت ‪ 24‬ساعت در دمای ‪ ،4˚C‬می توان در روز اول حداقل ‪5‬‬ ‫نمونه که دارای مقادیر طبیعی هستند را پس از ازمایش در یخچال‬ ‫نگهداری کرد و روز بعد‪ ،‬مجددا ً مورد ازمایش قرارداد و وجود‬ ‫اختالف معنی دار بین مقادیر نمونه های جفت (مقادیر اندازه‬ ‫گیری شده در روز اول و دوم ) را با استفاده از ازمون اماری‬ ‫پایداری کالیبراسیون محاسبه کرد‪.‬‬ ‫که در اینجا‪ ، n ،‬تعداد جفت های مورد‬ ‫بررسی (همان طور که در باال ذکر شد‬ ‫حداقل ‪ 5‬تا پس ‪ ، d ، )n=5‬اختالف بین‬ ‫دو خوانده (روز اول و روز دوم) ‪ ، SD ،‬انحراف معیار اختالفات‬ ‫و میانگین اختالفات است ‪ .‬مقدار ‪ t‬باید برای هر متغیر محاسبه‬ ‫شود اگر مقدار ان برای ‪ 5‬نمونه از عدد ‪ 2.78‬بیشتر باشد‪ ،‬با‬ ‫اطمینان باالی ‪ 90‬درصد می توان گفت که بین مقادیر شمارش‬ ‫ ‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫شده در دو روز‪ ،‬اختالف معنی دار وجود دارد الزم به ذکر‬ ‫است که وجود این اختالف برای یک متغیر‪ ،‬بیان کننده اشکالی‬ ‫احتمالی است که درصورت تداوم‪ ،‬برای رفع ان باید اقدام‬ ‫مناسب صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمون دوتایی یا دوبل‬ ‫درصورت نبود امکان انجام تمام ازمایش ها به صورت‬ ‫دوتایی‪ ،‬باید در هر بار شروع کار ‪ ،‬حداقل ‪ 2‬تا ‪ 3‬نمونه به‬ ‫صورت دوتایی ازمایش شود تا با بررسی اختالف خوانده ها‬ ‫ازطریق محاسبات اماری‪ ،‬از وجود خطاهای تصادفی اگاه شد‬ ‫(هدف از ازمایش دوتائی شناسائی خطای اتفاقی یا رندوم‬ ‫است)‪ .‬افزایش اختالف بین دو خوانده بیش از ‪ 2SD‬محاسبه‬ ‫شده‪ ،‬احتمال وجود خطای تصادفی را‬ ‫مطرح می کند‪ .‬فرمول زیر طریقه محاسبه‬ ‫‪ SD‬نمونه های دوتایی را نشان می دهد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال برای روشن تر شدن موضوع‪ ،‬برای سه نمونه‬ ‫(‪ )n=3‬اگر داشته باشیم‪:‬‬ ‫همان طور که مشاهده می شود تفاوت یا اختالف بیشتر از‬ ‫)‪ 2SD (d > 2SD‬بین دو نتیجه ازمایش در نمونه اخر رخ داده‬ ‫(‪ )d=10‬و این مهم نمایانگر بروز خطای تصادفی و لزوم تکرار‬ ‫ازمایش روی همان نمونه است‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمون بازبینی‬ ‫یکی دیگر از روش های کنترل کیفیت‪ ،‬ازمون بازبینی است‬ ‫که درصورت نگهداری نمونه ها در دمای مناسب مث ً‬ ‫ال در‬ ‫یخچال‪ ،‬قابل اجراست‪ .‬برای این کار باید در زمان شروع کار‬ ‫(مثال در صبح‪ ،‬چون این ازمون ها باید روزانه برروی دستگاه‬ ‫ها انجام شوند) دو تا سه نمونه را پس از ازمایش بالفاصله با‬ ‫درِ بسته در یخچال قرارداد و حدود ‪ 6‬تا ‪ 8‬ساعت بعد یا بعد‬ ‫از ظهر‪ ،‬انها را مجددا ً مورد ازمایش قرارداد‪ .‬پیش از ازمایش‪،‬‬ ‫نمونه ها باید به دمای اتاق رسیده و کام ً‬ ‫ال مخلوط شود‪ .‬نتایج‬ ‫این دو ازمایش را می توان با استفاده از فرمول ازمون دوتایی‬ ‫مقایسه نمود که اختالف نتایج در محدوده ‪ 2SD‬قابل قبول است‪.‬‬ ‫درصورت نگهداری نمونه ها در شرایط مناسب‪ ،‬هرگونه تغییر‬ ‫در نتایج خارج از این محدوده‪ ،‬نشان دهنده اشکال در عملکرد‬ ‫دستگاه یا معرف ها است‪ .‬این ازمایش برای بررسی تغییرات‬ ‫هموگلوبین و گلبول های قرمز مناسب است و به میزان کمتر برای‬ ‫گلبول های سفید و پالکت ها کاربرد دارد ولی برای هماتوکریت‪،‬‬ ‫به ویژه اگر فاصله زمانی بین دو ازمایش ‪ 6‬ساعت یا بیشتر باشد‪،‬‬ ‫کارایی ندارد‪ .‬الزم به ذکر است که بهتر است برای ازمون بازبینی‬ ‫و ازمون دوتایی‪ ،‬نمونه های یکسانی انتخاب شود‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمون دلتا‬ ‫مقایسه مقادیر به دست امده از یک نمونه با نتایج قبلی نمونه‬ ‫همان فرد به عنوان روشی برای کنترل کیفیت به کار می رود ؛ با‬ ‫درنظر گرفتن این نکته که فاصله زمان بین دو ازمایش بیش از دو‬ ‫تا سه هفته نباشد‪ .‬درصورت استفاده از این روش‪ ،‬باید به نکاتی‬ ‫نظیر تغییرات فیزیولوژیک طبیعی و روزانه پارامترهای خونی و‬ ‫همچنین‪ ،‬مواردی نظیر ابتالی فرد به بیماری و یا استفاده از دارو‬ ‫به دالیل مختلف که باعث تغییر شمارش سلولها می شوند‪ ،‬توجه‬ ‫داشت‪ .‬با توجه به تغییرات روزانه طبیعی پارامترهای خونی در‬ ‫یک فرد‪ ،‬تنها وجود اختالفات واضح بین مقادیر به دست امده‪،‬‬ ‫نشان دهنده بروز خطا است‪.‬‬ ‫اختالف بین نتایج به دو روش محاسبه می شود‪:‬‬ ‫اختالف درصدی‪:‬‬ ‫‪ ( ×100‬اول پاسخ ‪ -‬دوم پاسخ)‪ (/‬دوم پاسخ)‬ ‫= درصد دلتا‬ ‫امده مخلوط کرد‪ .‬نمونه خون با دامنه غیرطبیعی باال را نیز می‬ ‫توان با غلیظ کردن نمونه تهیه کرد‪ .‬برای این کار باید ظرف‬ ‫نمونه را به مدت ‪ 2‬ساعت با زاویه ‪ 45°‬نگهداری کرد و سپس‬ ‫با برداشتن نیمی از پالسمای ایجاد شده و مخلوط کردن کامل‪،‬‬ ‫از ان به عنوان نمونه غیرطبیعی باال استفاده کرد‪ .‬درصورت‬ ‫مطابقت نداشتن عدم دقت هر پارامتر با ادعای سازنده که در‬ ‫بروشور درج شده است‪ ،‬ضروری است به شرکت پشتیبان‬ ‫گزارش شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬محاسبه عدم دقت دستگاه برای شمارش‬ ‫گلبول های سفید (برای ‪ 10‬بار شمارش متوالی ‪ )n=10‬در زیر‬ ‫امده است‪:‬‬ ‫اگر هر بار شمارش های اندازه گرفته شده شده (در اینجا‬ ‫گلبول های سفید) را ‪ x‬بنامیم داریم‪:‬‬ ‫اختالف عددی‬ ‫مقادیر قبلی ‪ -‬مقادیر کنونی = اختالف دلتا‬ ‫‪ ‬ازمون بررسی عدم دقت (‪)CV‬‬ ‫این بررسی به دو شکل انجام پذیراست‪ .‬درصورت استفاده‬ ‫از خون کنترل‪ ،‬می توان با استفاده از نتایج نمونه کنترل که طی‬ ‫روزهای متوالی با دستگاه ازمایش شده‪ ،‬عدم دقت هر پارامتر را‬ ‫محاسبه کرد و درصورت دسترسی نداشتن به خون کنترل‪ ،‬باید از‬ ‫نمونه های روزانه برای این امر استفاده کرد‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬هر ماه‬ ‫دو نمونه یا بیشتر را حداقل ‪ 10‬بار به صورت متوالی با دستگاه‬ ‫ازمایش کرده و از نتایج به دست امده‪ ،‬عدم دقت هر پارامتر را‬ ‫محاسبه کرد‪ .‬توصیه می شود که عدم دقت دستگاه به ویژه هنگام‬ ‫نصب و راه اندازی‪ ،‬با استفاده از نمونه هایی با دامنه های طبیعی و‬ ‫غیرطبیعی بررسی شود‪ .‬برای تهیه نمونه غیرطبیعی پایین‪ ،‬می توان‬ ‫از نمونه رقیق شده استفاده کرد‪ ،‬به این ترتیب که پالسمای نمونه‬ ‫را جدا کرده و سپس حجمی از نمونه را با این پالسمای به دست‬ ‫بنابراین برای محاسبه ‪ SD‬و عدم دقت یا ‪ CV‬داریم ‪:‬‬ ‫‪ ‬ازمون ارزیابی دقت ماهیانه‬ ‫هر ماه یک بار ‪ 2‬نمونه را ‪ 11‬بار‪ ،‬پس از خوب مخلوط‬ ‫کردن‪ ،‬برای شمارش به دستگاه داده و ‪ CV ، SD ،Mean‬را مانند‬ ‫ازمون قبل ارزیابی می کنیم‪ .‬نهایت ًا ‪ CV‬به دست امده باید کمتر‬ ‫از مقدار اعالم شده توسط شرکت سازنده باشد‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪43‬‬ ‫جدول مشکل یابی دستگاه سل کانتر‬ ‫برخی از منابع‬ ‫ ‪-‬اصول کار و منابع خطا در انالیزور های هماتولوژی (سل کانترها) ‪ ،‬علی‬ ‫ملکی ‪ ،‬انتشارات اندیشه رفیع‬ ‫ ‪ -‬روش اجرایی بکارگیری دستگاه سل کانتر ‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکی و‬ ‫خدمات بهداشتی‪ ،‬درمانی تهران ‪ ،‬اداره امور ازمایشگاههای بهداشتی‬ ‫ ‪-‬کنترل کیفی در خون شناسی ‪ ،‬دکتر عبدالعلی شمس برهان‬ ‫ ‪ -‬کنترل کیفیت در ازمایشگاه های پزشکی ‪ ،‬دکتر فریده رضی ‪ ،‬انتشارات‬ ‫نوید شیراز‬ ‫ ‪ -‬دستگاه های خودکار شمارنده سلولی (اساس کار ‪ ،‬کالیبراسیون ‪ ،‬کنترل‬ ‫ ‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫کیفیت و خطاها) ‪ ،‬دکتر پریسا داهیم‬ ‫ ‪-‬دستورکار ازمایشگاه خون شناسی ازمایشگاه رفرانس قم‬ ‫ ‪ -‬اصول هماتولوژى و روش هاى ازمایشگاهى ‪ ،‬دکتر ازرم ‪ ،‬دانشگاه‬ ‫علوم پزشکى اصفهان‬ ‫ ‪ -‬کتاب جامع تجهیزات ازمایشگاهى و فراورده هاى تشخیصى ‪1381‬‬ ‫دکتر سقا‬ ‫;‪-Practical Hematology; Dacie & Lewis; 10th edition‬‬ ‫‪Churchill-Livingston; 2006.‬‬ ‫و غیره ‪.‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫سمیرا فتحی ‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬واحد علوم دارویی دانشگاه ازاد‬ ‫دکتر طاهره ناجی استادیار گروه داروسازی‪ ،‬واحد علوم دارویی دانشگاه ازاد‬ ‫سرطان‪ ،‬اساس مولکولی و تغذیه‬ ‫دراین نوشتار به برخی از عادت و شیوه های غذا خوردن پرداخته ایم که‬ ‫می توان با پرهیزاز ان از پیشرفت سرطان جلوگیری کرد‪ .‬پایه ی سرطان‬ ‫برخواسته از چند فاکتور است‪ ،‬اما پیشرفت انها وابسته به برخی از عوامل‬ ‫خطرناک است‪.‬‬ ‫از این میان می توان به عوامل زیر اشاره کرد‪ :‬سیگار کشیدن‪ ،‬توتون‪،‬‬ ‫تنباکو‪ ،‬مصرف نمک باال‪ ،‬مصرف بیش از اندازه ی چربی های اشباع شده‪،‬‬ ‫غذاهای تصفیه شده و دارای قند‪ ،‬الکل‪ ،‬گوشت قرمز و گوشت قرمز فراوری‬ ‫شده‪ ،‬قرار گرفتن طوالنی در معرض اشعه ماوراء بنفش‪ ،‬مواد شیمیایی مثل‬ ‫سرب‪ ،‬بنزن و ابتال به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی و ویروس هپاتیت‪.‬‬ ‫بیش از ‪ 100‬گونه سرطان وجود دارد که برپایه ی جنس‪ ،‬منطقه‪ ،‬شرایط‬ ‫اجتماعی و اقتصادی و نژاد متفاوت است‪ .‬جهش ‪ DNA‬که منجر به سرطان‬ ‫می شود چند مرحله ای است که شامل انکوژن ها‪ ،‬ژن های سرکوبگر‬ ‫و جهش یافته تومور‪ ،‬ژن تنظیم کننده اپوپتوز‪ ،‬تلومراز فعال نامناسب و‬ ‫اشفتگی اپی ژنتیک است‪ .‬سلول های سرطانی با افزایش تکرار‪ ،‬رونویسی‬ ‫و گلیکولیز‪ ،‬کاهش نیاز برای رشد عوامل و دیگر دگرگونی هایی همراه‬ ‫است‪ .‬حدود ‪ 40-30‬درصد از گونه های سرطان با رژیم غذایی خوب قابل‬ ‫پیشگیری است‪ .‬برای نمونه خوردن منظم میوه همانند سیب‪ ،‬گونه های‬ ‫توت ها‪ ،‬انگور؛ گیاهانی همانند هویج‪ ،‬گوجه فرنگی‪ ،‬سبزیجات و سیر؛‬ ‫کل غالت و دانه های کتان زیرا انها حاوی ویتامین‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬مواد‬ ‫شیمیایی گیاهی و انتی اکسیدان هستند که کارایی ضد سرطان دارند و از‬ ‫اسیب ‪ DNA‬محافظت می کنند و می توان با مکمل انزیم تکمیل شود‪ .‬درک‬ ‫اساس مولکولی سرطان دیدی نسبت به پروتکل موجود برای پیشگیری‪،‬‬ ‫درمان و یا درمان سرطان می دهد‪ .‬سفارش می شود که روزانه چند تا‬ ‫(‪5‬تا ‪ )6‬از سبزیجاتی مانند کلم‪ ،‬هویج‪ ،‬گوجه فرنگی‪ ،‬سبزیجات سبز تیره‪،‬‬ ‫اسفناج و غیره استفاده شود‪ .‬روزانه چند عدد میوه هایی مثل سیب‪ ،‬انواع‬ ‫توت ها‪ ،‬انگور و غیره استفاده شود‪ .‬حبوباتی مانند لوبیا‪ ،‬سویا‪ ،‬نخود‪ ،‬و‬ ‫غیره و غالت کامل مانند ارزن‪ ،‬سورگوم‪ ،‬گندم‪ ،‬جو و غیره باید به طور منظم‬ ‫مصرف شود؛ مصرف روزانه گوشت قرمز و گوشت قرمز فراوری شده نباید‬ ‫بیشتر از ‪ 40‬گرم باشد و نوشیدن منظم چای سبز نیز سفارش می شود‪.‬‬ ‫سرطان سخن می گوید!‬ ‫سرطان دومین کشنده دنیا بشمار می اید‪ .‬با تکثیر کنترل‬ ‫نشده سلول ها شناخته می شود‪ ،‬به فاکتورهای محیطی و‬ ‫ژنتیکی وابسته است‪ .‬شاید به عدم تعادل انکوژن و انتی انکوژن‬ ‫بستگی داشته باشد‪ .‬سرطان از خانواده بیماری هایی است‬ ‫که با تکثیر کنترل نشده سلول های غیرطبیعی می تواند به‬ ‫سایر اندام ها یا بافت های بدن از طریق خون و سیستم های‬ ‫لنفاوی گسترش یافته و باعث اسیب شود [‪ .]1‬شیوع‬ ‫سرطان با توجه به جنسیت ها‪ ،‬نژادها‪ ،‬و مناطق جغرافیایی‬ ‫متفاوت است‪ .‬برای نمونه‪ ،‬سرطان در مردان بیش از زنان‬ ‫بوده و درمیان امریکایی های افریقایی تبار بیش از سایر‬ ‫نژادها در امریکای شمالی است [‪ .]2‬برخی سرطان هایی‬ ‫که در کشورهای پیشرفته رایج است‪ ،‬در کشورهای در حال‬ ‫پیشرفت کمتر بوده و بالعکس [‪ ،]3‬برای نمونه‪ ،‬میزان سرطان‬ ‫سینه درکشورهای پیشرفته جهان باالتر است‪ ،‬در حالی که‬ ‫میزان سرطان گردن رحم در کشورهای در حال پیشرفت‬ ‫باالتراست [‪ .]2‬افراد در هر سنی امادگی گرفتن سرطان را‬ ‫دارند [‪ ،]2‬اما افراد باالی ‪ 45‬سال در معرض خطربیشتری‬ ‫بوده و ریسک گسترش سرطان بیشتر است‪.‬‬ ‫تغذیه علمی است که در رابطه با ترکیبات و خواص‬ ‫شیمیایی غذا بوده و چگونگی استفاده بدن از مواد غذایی‬ ‫موجود در رژیم غذایی یک فرد را بررسی می کند‪ .‬یک‬ ‫رابطه مستقیم و بی واسطه بین تندرستی وعادت های‬ ‫غذایی فرد وجود دارد‪ ،‬در این باره همسانی غذا و دارو‬ ‫را نشان می دهد‪ .‬رژیم غذایی می تواند خطر دچار شدن‬ ‫به سرطان های خاص را افزایش یا کاهش دهد [‪ ،]5‬نتیجه‬ ‫بررسی وابستگی میان الگوهای رژیم غذایی و نرخ ابتال به‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سرطان در جوامع مختلف در سراسر جهان نشان داد که‬ ‫‪ 40-30‬درصد از سرطان ها با رژیم غذایی مناسب قابل‬ ‫پیشگیری است‪ .‬در این راستا‪ ،‬برخی از غذاهای خاص‪،‬‬ ‫گیاهان‪ ،‬ادویه جات ضد‪-‬سرطانند [‪ ]6‬در حالی که برخی‬ ‫دیگر عوامل موثر در ابتال به سرطان هستند‪.‬‬ ‫سرطان بیش از‪ 7‬میلیون نفر (‪7.6‬میلیون) را در سال ‪2008‬‬ ‫در سراسر جهان کشته است و این می تواند تا سیزده میلیون‬ ‫نفرتا سال ‪ 2030‬افرایش یابد‪ .‬نیجریه در افریقا دارای باالترین‬ ‫میزان مرگ و میر با بیش از ده هزار نفر ناشی از سرطان در‬ ‫سال است در حالی که ‪ 250000‬مورد جدید ساالنه ثبت شده‬ ‫است‪ .‬دلیل ان کمبود برنامه کنترل سرطان است که منجر به‬ ‫عدم اگاهی عمومی از این بیماری در میان مردم به خصوص‬ ‫در مورد عوامل موثر‪ ،‬اقدامات پیشگیرانه‪ ،‬گزینه های درمانی و‬ ‫امکانات در دسترس در چنین درمان هایی می شود [‪ .]8‬درمان‬ ‫سرطان دقیق وپرهزینه است‪ .‬شیمی درمانی و پرتو درمانی‬ ‫خاص نیستند چون انها سرطان را درمان نمی کنند اما سرعت‬ ‫رشد ان را کند می کنند[‪ .]9‬فرض این است؛ این گزارش‬ ‫مروری می گوید از برخی از غذاهای ناسالم اجتناب شود و‬ ‫مواد غذایی فوق العاده مهم به منظور جلوگیری از گسترش‬ ‫سرطان استفاده شوند و در نتیجه پیشگیری بهتر از درمان است‪.‬‬ ‫شیوع سرطان‬ ‫الگوها‪،‬شیوع ونرخ سرطان در سراسر جهان دچار‬ ‫دگرگونی است‪ .‬این دگرگونی بیشتر پیرو تغییرات در‬ ‫الگوهای غذا و نوشیدنی‪ ،‬فعالیت بدنی‪ ،‬و ترکیب بدن در‬ ‫جمعیت انسانی است‪ .‬شیوع سرطان درزنان و مردان متفاوت‬ ‫است‪ .‬تفاوت جغرافیایی و اجتماعی و اقتصادی در ایجاد‬ ‫سرطان های رایج تعیین کننده است‪ .‬در کشورهایی با درامد‬ ‫پایین‪ ،‬علت های کالن سرطان های شایع‪ ،‬برخواسته از‬ ‫عوامل عفونی است‪ .‬برای نمونه سرطان گردنه رحم‪ .‬در‬ ‫حالی که در کشورهایی با درامد باال‪ ،‬سرطان های وابسته‬ ‫با هورمون بیشتراست‪ ،‬همانند سرطان پستان‪ .‬در کشورهایی‬ ‫با درامد باال و در میان مردان‪ ،‬سرطان پروستات شایع ترین‬ ‫گونه است‪ ،‬پس از ان سرطان های ریه‪ ،‬معده‪ ،‬روده بزرگ‬ ‫و رکتوم در حالی که در زنان‪ ،‬سرطان سینه رایج است‪ .‬پس‬ ‫از ان سرطان ریه‪ ،‬کولون و رکتوم و اندومتر‪ .‬در کشورهای‬ ‫کم درامد و در میان مردان‪ ،‬سرطان ریه شایع ترین گونه و به‬ ‫دنبال ان سرطان های مری‪ ،‬معده و کبد در حالی که سرطان‬ ‫ ‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫پستان نیز شایع ترین گونه در میان زنان پس از ان سرطان‬ ‫ریه‪ ،‬معده و دهانه رحم [‪.]11‬‬ ‫شکل‪ .1 .‬شیوع سرطان در سراسر جهان‪1997 ،‬‬ ‫اساس مولکولی سرطان‬ ‫برای شناخت وابستگی تغذیه باسرطان‪،‬گسترش‬ ‫فرایندهای بیولوژیکی سرطان باید شناخته شود‪ .‬زیرا که به‬ ‫پیشگیری ودرمان سرطان کمک می کند[‪ .]11‬اسید دئوکسی‬ ‫ریبونوکلئیک(‪ )DNA‬ابر مولکول حیاتی نهایی در سرطان‬ ‫است‪ .‬سرطان با جهش انباشته دریک سلول ایجاد شده‪،‬‬ ‫و منجر به تکثیر کنترل نشده ان می شود‪ .‬درهرسلول‪ ،‬دو‬ ‫نسخه از ژن ها وجود دارد که هرکروموزوم در یک جفت‬ ‫و به ترتیب برای یک ژن جهت متوقف کردن کامل کار‬ ‫و به طور بالقوه منجر به سرطان می شود؛ هر دو نسخه‬ ‫باید جهش داشته باشند[‪ .]10‬سرطان معموالیک پروسه چند‬ ‫مرحله ای [‪ ]12‬است که درچارچوب چنین تغییرات اساسی‬ ‫مورد بحث قرارگرفته‪ ،‬همان طورکه فیزیولوژی سلول‬ ‫فنوتیپ بدخیم را تعیین می کند‪ ،‬انکوژن ها‪ ،‬ژن های جهش‬ ‫یافته سرکوبگرتومور‪ ،‬تلومراز نامناسب فعال‪ ،‬ژن های جهش‬ ‫یافته اپوپتوز [‪ ]13‬و اختالل اپی ژنتیک را تنظیم می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬انکوژن ها‬ ‫یک توالی از ‪ DNA‬است که دگرگون شده ویا از شکل‬ ‫اصلی خود جهش یافته است‪ .‬پروتوانکوژن‪ ]14[،‬باعث‬ ‫تکثیر خود به خودی یک سلول می شود[‪ .]2‬پروتوانکوژن‪،‬‬ ‫ژن هایی طبیعی هستند که رشد و تقسیم سلول را با کد کردن‬ ‫پروتئین هایی کنترل می کند‪ ،‬که پیام را از خارج از سلول به‬ ‫هسته می اورد [‪ .]13‬بیشترتومورهای خونی و جامد ناشی‬ ‫از فعال شدن برخی از ژن های خاص هستند که سرطان‬ ‫را گسترش می دهند و انکوژن نامیده می شود‪ .‬انکوژن ها‬ ‫مسوول تولید فاکتورهای رونویسی‪ ،‬فاکتورهای رشد‪ ،‬گیرنده‪،‬‬ ‫ژن های درگیر در بازسازی کروماتین و عوامل نظارتی اپوپتوز‬ ‫هستند[‪ .]15‬به طور کلی پذیرفته شده است که انکوژن ها‬ ‫ژن های اصلی سرطان هستند‪ .‬بسیاری از مطالعات انجام شده‬ ‫در سیستم های مدل موش به توضیح نقش انکوژنها در بروز‬ ‫سرطان‪ ،‬پیشرفت و سرکوب سرطان می پردازد‪.‬‬ ‫‪‬ژن های سرکوبگر تومور‬ ‫ژن های سرکوبگر تومور ژن هایی است که رشد سلول ها‬ ‫را تنظیم می کنند‪ .‬هنگامی که این ژن ها کارکرد درست دارند‪،‬‬ ‫می توانند ازرشد تومور پیشگیری و ممانعت کنند‪3 .‬گونه ژن‬ ‫سرکوبگر تومور وجود دارد‪ ،‬یکی که تقسیم سلول را اهسته‬ ‫و متوقف می کند؛ یکی اسیب به ‪ DNA‬را زمان تقسیم سلول‬ ‫ثابت نگه می دارد و سوم که باعث تحریک مرگ سلول یا‬ ‫اپوپتوزمی شود [‪ .]16‬انها پروتئین هایی را کد می کنند که در‬ ‫مهار تکثیر سلول هایی دخالت دارند که برای رشد و تمایز‬ ‫طبیعی بسیار مهم هستند و به این ترتیب انها قادر به جلوگیری‬ ‫از رشد سلول های سرطانی کنترل نشده می شوند‪ .‬اسیب یا‬ ‫جهش ژنتیکی که در این ژن ها رخ می دهد ممکن است‬ ‫به پیشرفت یک تومور سرطانی کمک کند[‪ .]17‬چندین ژن‬ ‫سرکوبگر تومور برای ایفای نقش در اتیولوژی سرطان مورد‬ ‫بررسی قرار گرفته است؛ برای نمونه از دست دادن تابع جهش‬ ‫در ژن سرکوبگر تومور ‪ NF1‬که ‪ Neurofibromin‬را کد می‬ ‫کند به عنوان علت سرطان به ارث برده گزارش شده است‬ ‫که به عنوان نوروفیبروماتوز گونه‪ 1‬شناخته شده است [‪.]18‬‬ ‫نوروفیبروماتوز گونه‪ 1‬در ارتباط با توسعه گلیوم است[‪.]19‬‬ ‫نشان داده شد که ‪ NF1‬در طول پیشرفت چرخه سلولی و‬ ‫تخریب توسط ‪ Ras‬تولید می شود که در فعال سازی ناشی‬ ‫از پروتئین کیناز)‪ C (PKC‬دخالت دارد؛ از این رو‪ ،‬مهار ‪PKC‬‬ ‫منجر به تجمع و تثبیت ‪ NF1‬در سلول های گلیوبالستوما‬ ‫انسان هادر شرایط مختلف ازمایشگاهی می شود [‪.]19‬‬ ‫همچنین‪ ،‬به طور گسترده ای شناخته شده است که پروتئین‬ ‫رتینوبالستوما کد گذاری شده توسط ژن ‪ retinoblastoma‬در‬ ‫چرخه سلولی تنظیم کننده در شبکیه چشم دخیل است‪ .‬در‬ ‫همین حال‪ ،‬یک جهش در مدل ‪ RB‬ژن سرکوبگر تومور رخ‬ ‫می دهد که اساسا در سلول های غیر نئوپالستیک بیان شده‬ ‫است که همراه با رتینوبالستوما در سرطان شبکیه است [‪.]20‬‬ ‫در واقع‪ ،‬به تازگی‪ ،‬زو و همکاران [‪ ]21‬به طور خالصه نشان‬ ‫دادند که جهش سلول مخروطی با جهش در ژن سرکوبگر‬ ‫سرطان ‪ RB1‬رخ می دهد که شامل یک شبکه سیگنالینگ با‬ ‫اثرات سرطانی در رتینوبالستوما است‪ .‬کار انها نشان داد که‬ ‫سلول های مخروطی که فاقد ژن ‪ RB1‬است‪ ،‬یک شبکه پیام‬ ‫رسان سلولی دارد که مسیر مرگ سلولی نرمال و بقای سلول‬ ‫را سرکوب می کند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬انکوژن پروتو ‪ Myc‬به خاطر‬ ‫توانایی اش در واسطه گری پاسخ سرکوبگر توموری از جمله‬ ‫اپوپتوز معروف است‪ .‬مورفی و همکاران وکایروچ وهمکاران‪.‬‬ ‫[‪ ]22‬به طور مستقل نشان دادند که بیان زدایی ‪ Myc‬شاخصی‬ ‫از انواع سرطان ها در مراحل اولیه است‪ .‬عالوه بر این‪73 ،‬‬ ‫درصد از موش ها فاقد سرکوبگر تومور ‪ MYC‬و همولوگ ژن‬ ‫‪ ،p53 - TAP73‬سرطان روده بزرگ پیشرفته‪ ،‬سرطان روده‪،‬‬ ‫کبد و معده می باشند [‪ .]23‬همه این ها با هم نشان می دهند‬ ‫که اختالالت موثر بر مولکول های سرکوب کننده تومور‬ ‫ممکن است به گسترش سرطان کمک کنند‪.‬‬ ‫‪‬ژن هایی که اپوپتوز را تنظیم می کنند‬ ‫اپوپتوزمرگ سلولی برنامه ریزی شده است که به طور‬ ‫معمول در توسعه و نگهداری یک ارگانیسم درگیر است‪.‬‬ ‫اپوپتوز ممکن است هنگامی صورت گیرد که یک سلول‬ ‫غیر طبیعی شود‪ ،‬به خصوص زمانیکه تومور بدخیمی باعث‬ ‫مرگ سلول های غیر طبیعی شود‪ .‬با این حال‪ ،‬سلول های‬ ‫غیرطبیعی می توانند زنده بمانند که بدلیل جهشی است که‬ ‫منجر به عملکرد اشتباه می شود مثل ژن سرکوبگر تومور به‬ ‫عنوان ژن ‪ ،P53‬ژنی که می تواند باعث اپوپتوز شود‪ ،‬و یا‬ ‫بیان بیش از حد ‪ protooncogene‬به عنوان ‪ bcl-2‬که مقدار‬ ‫زیادی از پروتئین ‪ bcl-2‬تولید می کند که برنامه اپوپتوز را‬ ‫غیر فعال می کند‪ .‬لنفوم بدخیم ناشی از تبدی ل �‪B-lympho‬‬ ‫‪ cyte‬ناشی از جهش در ژن ‪bcl-2‬است‪ .‬این سه اصل از‬ ‫اساس مولکولی سرطان در شکل ساده ‪ 2‬خالصه شده است‪.‬‬ ‫‪‬فعالیت تلومراز‬ ‫این انزیم همراه با‪ RNA‬است که تلومرها را سنتز می کند‬ ‫[‪ ،]25‬ترتیب خاص ‪ DNA‬در نوک کروموزومها پیدا شدند‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪47‬‬ ‫که ازفقدان دائمی ‪ DNA‬در طول دوره تکثیر سلول جلوگیری‬ ‫می کند [‪ .]26‬سلول طبیعی دارای محدوده ای برای‬ ‫تکثیراست‪ ،‬و تقسیم را زمانی متوقف می کند که قدیمی‬ ‫باشد‪ .‬تلومرها تا حدی روند پیری و مرگ یک سلول را‬ ‫تنظیم می کند‪ ،‬چون انها در هر زمان کوتاه کروموزوم ها را‬ ‫تکثیر کرده و سلول را تقسیم می کنند‪ .‬هنگامی که تلومرها‬ ‫به اندازه خاصی کوتاه شوند ‪ ،‬سلول به یک نقطه بحرانی‬ ‫می رسد و سپس از تقسیم بیشتر جلوگیری می کند و در‬ ‫نتیجه می میرد وبه عنوان سرکوب کننده تومور با مرگ سلول‬ ‫عمل می کند [‪ .]27‬در مقابل‪ ،‬کوتاه شدن تلومرها در سلول‬ ‫تکثیر شده می تواند مانع از بیان انکوژن و یا غیر فعال‬ ‫شدن فعالیت سرکوبگرانه تومور شود‪ .‬در سلول تبدیل شده‪،‬‬ ‫تلومرها کوتاه می شوند اما به نقطه بحران نزدیک می شوند‪،‬‬ ‫انزیم تلومراز که قبال غیر فعال شده به این ترتیب مانع کوتاه‬ ‫شدن بیشترتلومرهامی شود که منجربه طوالنی شدن عمر‬ ‫سلول می شود در واقع‪ ،‬فعالیت تلومراز و حفظ طول تلومراز‬ ‫برای حفظ‪ ٪90‬از تومورهای انسانی از جمله سرطان پستان‪،‬‬ ‫روده بزرگ‪ ،‬پروستات و سرطان های تخمدان مهم است‪.‬‬ ‫تلومراز نیز ممکن است برای پیشرفت ژن های تومور توسط‬ ‫مکانیسم هایی انجام شود‪ ،‬که بستگی به‬ ‫دازای تلومر ندارد‪ .‬بنابراین‪ ،‬فعالیت تلومراز‬ ‫و نگهداری از طول تلومر برای نگهداری از‬ ‫توانایی ان همانند سرطان سلول ها ضروری‬ ‫است‪ .‬در سلول های طبیعی‪ ،‬اگر تلومرها‬ ‫بیش ازاندازه کوتاه شوند‪،‬منجربه ازدست‬ ‫دادن عملکردشان وفعال شدن ‪ p53-‬شده‬ ‫که باعث جلوگیری از حبس پرولیفراتیو یا‬ ‫اپوپتوز می شود‪ ،‬که در شکل‪ 3‬نشان داده‬ ‫شده است‪ .‬با این حال‪ ،‬سلول های تبدیل‬ ‫شده ممکن است در بررسی چرخه سلولی‬ ‫نقص داشته که اجازه کوتاه شدن تلومر در‬ ‫تقسیم سلولی را دارد‪ .‬این سلول ها ممکن‬ ‫است توسط اپوپتوز بمیرندویازنده بمانند‪،‬‬ ‫که با نقص کروموزومی همراه و باعث بی‬ ‫ثباتی ژنومی می شود‪ ،‬که در شکل‪ 3‬نشان‬ ‫داده شده است‪ .‬فعال شدن دوباره تلومراز‬ ‫در سلول هایی با ژنوم غیر طبیعی‪ ،‬ظرفیت‬ ‫نامحدود پرولیفراتیو سلول ایجاد می کند‪ ،‬که‬ ‫دارای پتانسیل تومورژنتیکی است[‪.]24‬‬ ‫ ‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪ ‬اختالل های اپی ژنتیک‬ ‫این فرایند در بیان ژن می تواند بدون تغییر توالی ‪ DNA‬باشد‬ ‫[‪ .]11‬به تازگی مشخص شده است که تغییرات اپی ژنتیک‬ ‫در جزایر ‪ CpG‬در نزدیکی مناطق سرکوبگر پروموتر تومور‬ ‫ژنی‪ ،‬می توند به ناپایداری ژنتیکی بیانجامد‪ .‬بسیاری از‬ ‫بررسی ها نشان داده اند که تغییرات اپی ژنتیک در جایگاهی‬ ‫که عوامل مختلف رونویسی خاص را کنترل می کند‪ ،‬ممکن‬ ‫است منجر به تفسیر اشتباه از برخی از کدهای هیستون و‬ ‫عوامل تولید شود که می تواند کنترل چرخه سلولی را مختل‬ ‫کند و باعث سرطان شود‪.‬‬ ‫برخی از رژیم های غذایی سرطان و حالت عمل‬ ‫سرطان ها بیماری های قابل پیشگیری هستند‪ ،‬زیرا‬ ‫الگوهای انها تا حد زیادی توسط عوامل محیطی با نقش‬ ‫محدود وراثت تحت تاثیر قرار می گیرند [‪ .]11‬مطالعات‬ ‫افزایش در نرخ سرطان پستان و روده بزرگ در جمعیت‬ ‫اسیایی مهاجرت کرده به ایاالت متحده را نشان می دهند‬ ‫[‪ .]4‬مطالعات انجام شده روی تفاوت بین المللی در رژیم‬ ‫شکل‪ .2 .‬فلوچارت یک طرح ساده از اساس مولکولی سرطان را به تصویر می کشد‪.‬‬ ‫و غالت سبوس دار‪ ،‬گردو و ماهی باشد‪ ،‬که منبع‬ ‫بسیار خوبی از مواد معدنی‪ ،‬ویتامین‪ ،‬مواد شیمیایی‬ ‫گیاهی‪ ،‬انتی اکسیدان ها‪ ،‬فیتواستروژن‪ ،‬اسیدهای‬ ‫چرب امگا ‪ 3‬و فیبر است که باعث رشد پروبیوتیک‬ ‫همراه با انزیم های گوارشی دهان می شود‪ .‬با این‬ ‫وجود‪ ،‬اغلب تحقیقات در مورد مزایای ضد سرطانی‬ ‫این مواد غذایی هنوز هم در سطح ازمایشگاهی بوده و‬ ‫ازمایش های بالینی بی نتیجه هستند‪.‬‬ ‫توصیه ها‬ ‫شکل‪ .3 .‬از پاسخ سلول های طبیعی را نشان می دهد که نقاط بررسی دست نخورده‬ ‫و سلول هایی با نقاط بررسی ناقص را سالم نگه می دارد‪.‬‬ ‫غذایی و نرخ سرطان دارای رژیم غذایی پیچیده است که‬ ‫به عنوان یک عامل خطر برای بسیاری از سرطان ها است [‪]3‬‬ ‫‪‬میوه ها و سبزیجات‬ ‫میوه ها و سبزیجات به طور کلی تراکم انرژی پایین‬ ‫دارند وبرای محافظت در برابر کما بیش همه ی بیماری ها‬ ‫مصرف می شوند‪ ،‬به ویژه سرطان زیرا انها دارای بسیاری‬ ‫از ویتامین ها‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬مواد شیمیایی گیاهی هستند‬ ‫که اپوپتوز[‪ ]28‬وانتی اکسیدان های قادر به دفع سمی‬ ‫رادیکال های ازاد را ازاد می کند[‪.]29‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬فیبر انها به رشد پروبیوتیک ها کمک میکنند‪،‬‬ ‫که به طور بالقوه باکتری هایی مفید هستند که در روده میزبان‬ ‫وجود دارد و می تواند به عنوان ضد سرطان در مراحل‬ ‫مختلفی از پیشرفت ان جلوگیری کند‪ .‬پروبیوتیک اسیدهای‬ ‫زنجیره ای کوتاه در روده بزرگ تولید می کنند که محیط را‬ ‫اسیدی کرده و در نتیجه خطر ابتال به سرطان روده بزرگ را‬ ‫کاهش می دهد‪ .‬پروبیوتیک همچنین سطح انزیم ها را کاهش‬ ‫می دهد‪ ،‬از جمله ‪nitroreductase ، beta-glucuronidase‬‬ ‫و ‪ ]7[ azoreductase‬که مواد شیمیایی غیر واکنشی را به‬ ‫مواد سرطان زا متابولیس می کند‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫رژیم های غذایی که برای پیشگیری یا کاهش خطر‬ ‫ابتال به سرطان خوب است‪ ،‬باید دارای مواد غذایی گیاهی‬ ‫و ریشه های دریایی مانند میوه ها و سبزیجات‪ ،‬حبوبات‬ ‫‪‬ازمایش های بالینی پیشرفته در مورد این‬ ‫رژیم های غذایی باید برای اثبات مزایای انها در برابر‬ ‫اثر درمان سرطانی در انسان انجام شود‪.‬‬ ‫‪ ‬منوی غذا باید به دقت برنامه ریزی شود تا از تغذیه‬ ‫مطلوب با کالری محدود اطمینان داده شود به عنوان نمونه‬ ‫وعده غذایی باید مغذی و کالری کمی متراکم داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬سبزیجات‪ ،‬از جمله کلم‪ ،‬هویج‪ ،‬گوجه فرنگی‪،‬‬ ‫سبزیجات سبز تیره‪ ،‬اسفناج و غیره باید روزانه ‪ ،‬حدود ‪6-5‬‬ ‫و یا بیشتر در روز خورده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬پنج یا چند تا از میوه هایی مثل سیب‪ ،‬انواع توت ها‪،‬‬ ‫انگور و غیره در روز باید خورده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬حبوبات مانند لوبیا‪ ،‬سویا‪ ،‬نخود فرنگی‪ ،‬و غیره و‬ ‫غالت کامل مانند ارزن‪ ،‬سورگوم‪ ،‬گندم ذرت و غیره باید به‬ ‫طور منظم مصرف شود‪.‬‬ ‫‪ ‬نوشیدن منظم چای سبز توصیه شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬مواد غذایی که در افزایش ‪ insulinemia hyper‬کمک‬ ‫می کنند باید از رژیم غذایی سرطانی حذف شود‪.‬‬ ‫‪‬از مصرف بیش از حد گوشت قرمز‪ ،‬مواد غذایی‬ ‫فراوری شده با گوشت‪ ،‬نوشابه های شیرین‪ ،‬نمک و الکل‬ ‫باید اجتناب شود‪.‬‬ ‫‪ ‬اگاهی در باره ی علت ها و اقدامات پیشگیرانه این‬ ‫بیماری باید انجام شود‪.‬‬ ‫‪ ‬پایش منظم پزشکی برای تشخیص بهنگام ودرمان بهتر‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1. National Cancer Institute, NCIa. What is‬‬ ‫‪Cancer? In: Cancer Library; 2014.‬‬ ‫‪Accessed 08 February 2015.‬‬ ‫‪Available:http://www.cancer.gov/ cancer‬‬ ‫‪topics/cancer library‬‬ ‫‪2. Peterson KR. Cancer (medicine). Microsoft‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪49‬‬ ‫تازه ها‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫شمارش سلول های خونی در خانه‬ ‫یک کمپانی مستقر در کالیفرنیا به نام ‪،Athelas‬‬ ‫ازمایش خون جدیدی را که از نظر بالینی معتبر بوده‬ ‫و می تواند در خانه توسط خود بیمار مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬کشف کرده است‪.‬‬ ‫این شرکت ادعا می کند که دستگاه استوانه ای‬ ‫شکل انها که این ازمایش را انجام می دهد‪ ،‬شباهت‬ ‫به اسپیکر هوشمند اکو‪ Echo‬امازون داشته و می تواند‬ ‫تقریبا تمام انواع سلول های خونی(‪ )Blood cells‬را‬ ‫در عرض ‪ 60‬ثانیه به طور دقیق بررسی کند‪.‬‬ ‫برای استفاده از این فناوری جدید کافیست تا بیمار‬ ‫سر انگشت خود را سوراخ کرده و تنها یک قطره از‬ ‫خون خود را بر روی نوار مخصوص این دستگاه‬ ‫قرار دهد‪ .‬فرایند استفاده از این دستگاه همانند‬ ‫دستگاه های تست قند خون است‪.‬‬ ‫پس از قرار دادن قطره خون بر روی نوار مخصوص‬ ‫دستگاه‪ ،‬نوار را در دستگاه قرار داده و این دستگاه با استفاده‬ ‫از تصویربرداری کامپیوتری نتایج ازمون ازمایشگاهی‬ ‫شمارش کامل خون (‪ )CBC‬را ارائه می دهد‪ .‬این اطالعات‬ ‫به یک اپلیکیشن اندروید یا ‪ iOS‬و در صورت لزوم به‬ ‫پزشک متخصص بیمار ارسال می شود‪.‬‬ ‫این ابزار جدید به پزشکان و بیماران اجازه می دهد‬ ‫که به راحتی و به صورت روزانه بر درمان و یا‬ ‫پیشرفت بیماری خود نظارت کنند‪.‬‬ ‫شمارش کامل خون یا در اصطالح پزشکی ‪،CBC‬‬ ‫ازمایشی است که اطالعات کلی درخواستی پزشک‬ ‫یا دیگر متخصصان علوم پزشکی درباره سلول های‬ ‫ ‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫خون بیمار را ارائه می کند‪ .‬برای انجام این کار‬ ‫یک تکنسین‪ ،‬نمونه خون بیمار را گرفته و تعداد‬ ‫تقریبی و نوع سلول های خونی در هر واحد حجم‬ ‫(میلی لیتر) را گزارش می کند‪ .‬همچنین متغیرهای‬ ‫کمی مانند میزان هموگلوبین(‪ )hemoglobin‬خون‬ ‫و حجم متوسط گلبول های قرمز نیز توسط دستگاه‬ ‫ازمایش کننده گزارش می شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر‪ Athelas ،‬با پزشکان متخصص‬ ‫انکولوژی همکاری می کند و این دستگاه را به‬ ‫بیماران سرطانی واگذار کرده تا بر روند شیمی‬ ‫درمانی خود نظارت کنند‪.‬‬ ‫‪ ،Athelas‬همچنین در حال مذاکره با بیمارستان ها‬ ‫و شرکت های دارویی است‪ ،‬چرا که بسیاری از‬ ‫دست اندرکاران در صنعت مراقبت های بهداشتی از‬ ‫تست خون دقیق‪ ،‬سریع و ارزان تر استقبال می کنند‪.‬‬ ‫محققان داخلی‪ ،‬بیومارکرهای خونی برای‬ ‫تشخیص اندومتریوز می سازند‬ ‫با توجه به نبود بیومارکر خاص برای تشخیص‬ ‫اندومتریوز محققان پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی‬ ‫با اجرای تحقیقاتی امیدوارند بتوانند بیومارکرهای‬ ‫خونی برای تشخیص این بیماری ارائه دهند‪.‬‬ ‫پروانه افشاریان‪ ،‬مدیر گروه ژنتیک پژوهشگاه‬ ‫رویان جهاد دانشگاهی در خصوص بیماری‬ ‫اندومتریوز(‪ )Endometriosis‬با بیان اینکه برای‬ ‫تشخیص این بیماری از طریق الپاراسکوپی که یک‬ ‫روش جراحی باز و تهاجمی است‪ ،‬عمل می شود‪،‬‬ ‫اظهار کرد‪ :‬متاسفانه تاکنون‬ ‫بیومارکری که در خون‬ ‫مشخص کند فرد عالئم‬ ‫بالینی دارد و بر اساس ان‬ ‫تایید کنند که علت دردهای‬ ‫در لگن اندومتریوز است‪ ،‬هنوز پیدا و تایید نشده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬در این خصوص پروژه ای دو سال پیش در‬ ‫سطح سرمی منتشر شد و در حال حاضر روی جنبه های‬ ‫دیگر این مبحث در حال تحقیق هستیم‪.‬‬ ‫مدیرگروهژنتیکپژوهشگاهرویانبابیاناینکهبایدتحقیقات‬ ‫وسیعی در این خصوص انجام شود‪ ،‬گفت‪ :‬این بیماری درمان‬ ‫صد در صدی ندارد؛ اما در حال تحقیق برای داروهای جدید‬ ‫در حد سلول هستیم و در مورد تهیه بیومارکرهای خونی نیز‬ ‫تحقیقات وسیع تری در حال انجام است‪.‬‬ ‫کربوهیدرات ها‪ ،‬کلید ساخت واکسن ماالریا‬ ‫با اثربخشی بیشتر‬ ‫نتایج یک مطالعه بین المللی نشان می دهد کربوهیدرات‬ ‫موجود در سطح انگل ماالریا نقش مهمی در توانایی‬ ‫انگل برای الودگی پشه و میزبان انسانی دارد‪.‬‬ ‫به گزارشی ازمدیکال ساینس‪ ،‬انگل ماالریا پروتئین های‬ ‫خود را به منظور تثبیت و انتقال‪ ،‬به وسیله کربوهیدرات‬ ‫برچسب می زند و این فرایند برای تکمیل چرخه حیات‬ ‫انگل حیاتی است‪.‬‬ ‫چرخه حیات انگل ماالریا بسیار پیچیده است و به‬ ‫منظور اینکه در کبد تشخیص داده نشود و راحت به‬ ‫انسان منتقل شود‪ ،‬مدام تغییر شکل می دهد‪.‬‬ ‫مطالعات نشان می دهد برچسب زدن پروتئین های‬ ‫کلیدی برای دو مرحله از چرخه حیات انگل یعنی انتقال‬ ‫به انسان و الوده کردن ان و نفوذ به کبد و گسترش‬ ‫در بدن ضروری است‪ .‬ادامه مطالعات نشان می دهد‬ ‫با دخالت در توانایی اتصال انگل به کربوهیدرات‪،‬‬ ‫می توان از عفونت و انتشار انگل در بدن جلوگیری‬ ‫کرد و با استفاده از ان واکسن هایی تولید کرد که‬ ‫اثربخشی ان بسیار بیشتر از نمونه های موجود است‪.‬‬ ‫ماالریا از طریق نیش پشه الوده به انگل پالسمودیم‬ ‫فالسیپاروم به انسان منتقل می شود‪ .‬این انگل وارد‬ ‫جریان خون میزبان می شود و سلول های قرمز را‬ ‫تخریب می کند‪.‬‬ ‫زمانی که گلبول های قرمز تسلیم این انگل می شوند‪،‬‬ ‫عالیم این بیماری که شامل سردرد‪ ،‬لرز‪ ،‬درد عضالنی‪،‬‬ ‫خستگی‪ ،‬تهوع‪ ،‬اسهال و استفراغ است‪ ،‬ظاهر می شود‪.‬‬ ‫این انگل همچنین سبب مشکالت تنفسی شدید‪ ،‬کاهش‬ ‫قندخون‪ ،‬کم خونی شدید و در نهایت بروز کما در‬ ‫بیمار می شود که در صورت نبود درمان کشنده است‪.‬‬ ‫کودکان به دلیل ضعف سیستم ایمنی در مقابل این‬ ‫انگل تسلیم می شوند و از بین می روند‪.‬‬ ‫به گزارش سازمان جهانی بهداشت بین سال های‬ ‫‪ 2010‬تا ‪ 2015‬میالدی‪ ،‬موارد ابتال به ماالریا ‪21‬‬ ‫درصد کاهش یافته است‪ .‬این امار نشان می دهد‬ ‫‪ 34‬درصد ساکنان جنوب صحرای افریقا در معرض‬ ‫این بیماری قرار دارند‪ .‬بر اساس این امار‪ ،‬پشه بند‬ ‫اغشته به حشره کش موثرترین روش برای کاهش امار‬ ‫ابتال در این مناطق است‪ .‬نتایج این مطالعه در نشریه‬ ‫‪ Nature Communications‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫واکنش دو پروتئین کلیدی موجب رشد‬ ‫نورون ها می شوند‬ ‫محققان موسسه علمی سالک‪ salk/‬کالیفرنیا امریکا‬ ‫پی بردند واکنش بین دو پروتئین کلیدی موجب تنظیم‬ ‫و حفظ سلول های بنیادی عصبی می شود‪.‬‬ ‫به گزارشی از مدیکال نیوز اکسپرس یافته های‬ ‫این تحقیق که به تازگی در نشریه سلول های بنیادی‬ ‫منتشر شد‪ ،‬نشان می دهد عدم توازن بین سلول های‬ ‫بنیادی و نورون ها می تواند به بیماری های روحی یا‬ ‫بیماری های مغزی ناشی از کهنسالی منجر شود‪.‬‬ ‫راستی گگ‪ Rusty Gage/‬محقق سرپرست این‬ ‫مطالعه و از کارشناسان ازمایشگاه ژنتیک سالک‬ ‫می گوید‪ :‬بیماری هایی نظیر افسردگی‪ ،‬الزایمر‪،‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪51‬‬ ‫شیزوفرنی و‪ ...‬مبنای‬ ‫سلولی مشابهی دارند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬بنابراین‬ ‫می خواهیم بدانیم‬ ‫سلول های مغزی دقیقا‬ ‫چه میزان رشد می کنند‪،‬‬ ‫چه عاملی موجب سالمت انها می شود و چرا گذشت‬ ‫عمر یا هر عامل دیگری به بیماری منجر می شود‪.‬‬ ‫گگ در سال ‪ 1998‬سرپرست یک گروه تحقیقاتی بود‬ ‫و کشف کرد مغز بزرگساالن نورون ها یا سلول های‬ ‫عصبی جدید تولید می کند؛ این یافته برخالف یک‬ ‫تصور قدیمی بود؛ مبنی بر اینکه انسان ها با تعداد نورون‬ ‫مشخص به دنیا می ایند که همیشه در مغز انها می ماند‪.‬‬ ‫از ان زمان به بعد گگ در حال توضیح ابعاد مختلف‬ ‫این نظریه و این موضوع بود که در اختالالت مختلف‬ ‫نورون شناختی چه اتفاقی روی می دهد‪ .‬گگ و گروه‬ ‫تحقیقاتی اش برای نمونه در سال ‪ 2015‬به مبنای سلولی‬ ‫برای شخصیت دوقطبی رسیدند‪.‬‬ ‫وی در مطالعه جدید می خواست بداند سلول های‬ ‫بنیادی عصبی چطور هویت سلولی خود را همزمان با‬ ‫تقسیم سلولی و تولید نورون ها حفظ می کنند‪ .‬گروه گگ‬ ‫می دانستند هسته اصلی سلول در سه نوع سلول بسیار‬ ‫متفاوت است و ژن های گوناگونی در هر کدام وجود دارند‪.‬‬ ‫مارتین هتزر‪ Martin Hetzer/‬یکی دیگر از محققان‬ ‫موسسه سالک و از پژوهشگران این مطالعه پی برد‬ ‫پروتئین های موجود در هسته سلولی بر بروز ژنی‬ ‫سلول های سرطانی تاثیر دارند‪ .‬گروه گگ با کمک‬ ‫تخصص هتزر این سوال را دنبال کردند که ایا سلول های‬ ‫مغزی نیز عملکرد مشابهی دارند یا خیر‪.‬‬ ‫هتزر گفت‪ :‬پژوهش های ما نشان داد هسته سلولی‬ ‫ساختاری پویا دارد که نقشی کلیدی در توسعه تنظیم‬ ‫ژنی ایفا می کند‪ .‬بنابراین می خواستیم بدانیم سلول های‬ ‫به کلی متفاوت چطور عمل می کنند‪.‬‬ ‫گروه تحقیقاتی به سرپرستی گگ ازمایش هایی‬ ‫را روی موش انجام دادند تا بدانند کدام ژن ها در‬ ‫سلول های بنیادی به پروتئین تبدیل می شود و اجازه‬ ‫رشد نورون ها را نمی دهند‪ .‬انها به تعداد قابل توجهی‬ ‫از پروتئین هایی موسوم به ‪ Nup153‬که بخشی از یک‬ ‫ ‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫ترکیب چندپروتئینی است‪ ،‬رسیدند‪ .‬نورون های‬ ‫نابالغ میزان متوسطی از این نوع پروتئین دارند و در‬ ‫سلول های ستاره مانند یا اختریاخته (که وظیفه تغذیه‬ ‫یا حفاظت یاخته های عصبی را دارند) کمترین میزان‬ ‫از این پروتئین مشاهده شد‪ .‬از انجا که هر سه نوع‬ ‫سلول هسته ورودی یکسانی دارند‪ ،‬گروه تحقیقاتی‬ ‫نتیجه گیری کرد سطوح این نوع پروتئین بر نوع‬ ‫سلول تاثیر می گذارد و میزان زیادی از ان الزم است‬ ‫تا وضعیت بنیادی بودن سلول حفظ شود‪.‬‬ ‫همچنین سطوح پروتئین ‪ Nup153‬در سلول هایی‬ ‫زیاد بود که میزان باالیی از پروتئین ‪ Sox2‬را داشتند‪.‬‬ ‫توموشیا تودا یکی از محققان موسسه سالک‬ ‫می گوید‪ :‬این حقیقت که توانسته ایم عوامل رونویسی‬ ‫ژنتیکی را مرتبط کنیم سرنخی به دست می دهد تا‬ ‫بفهمیم سلول های عصبی چطور هویت خود را در‬ ‫بروز های ژنی حفظ می کنند‪.‬‬ ‫تی سل تراپی روش درمانی جدید برای‬ ‫بهبودی مبتالیان هپاتیت ‪B‬‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه پزشکی مونیخ به معرفی روش‬ ‫جدید درمانی برای بهبودی هپاتیت ‪ B‬اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫سلول درمانی یا تی سل تراپی یکی از روش های جدید‬ ‫برای درمان این بیماری است که مراحل کشت سلولی و مدل‬ ‫ازمایشگاهی را با موفقیت پشت سر گذاشته است‪.‬‬ ‫دکتر هادی کریم زاده روزجمعه در حاشیه هفتیمن‬ ‫کنگره بین المللی هپاتیت تهران به خبرنگار علمی ایرنا‬ ‫افزود‪ :‬این طرح تحقیقاتی در مراحل ابتدای خود نشان داده‬ ‫که در درمان هپاتیت ‪ B‬بسیار موثر بوده و این شیوه درمانی‬ ‫می تواند تحولی شگرف در درمان بیماری ایجاد کند‪.‬‬ ‫وی اظهارکرد‪ :‬هرشیوه درمان جدید قبل از استفاده‬ ‫کلینیکی باید مراحلی را با موفقیت طی کند که این‬ ‫طرح تحقیقاتی توانسته با موفقیت از انها عبور کند و‬ ‫امیدواریم به زودی وارد مرحله کلینیکی خود شود‪.‬‬ ‫کریم زاده با اشاره به اینکه اکنون درمان بیماری درحد‬ ‫کنترل ویروس است‪ ،‬افزود‪ :‬هرچند در این زمینه خوب‬ ‫عمل شده اما این کار سبب پاکسازی ویروس نمی شود‬ ‫و امیدواریم با تی سل تراپی بتوان سلول های مخرب را‬ ‫از بین ببریم‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه با سلول درمانی یا تی سل تراپی‬ ‫می توان به بهبودی کامل این بیماری امیدوار بود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫این شیوه درمانی نه تنها برای درمان هپاتیت موثر است‬ ‫بلکه می تواند به روند درمانی سایر بیماری های ویروسی‬ ‫از جمله سرطان هم کمک کند‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه با این شیوه درمان می توان به‬ ‫شیوع کمتر بیماری فکر کرد‪ ،‬اظهار امیدواری کرد که با‬ ‫معرفی این شیوع درمانی بتوان به سطح پایین تری از‬ ‫شیوع بیماری دسترسی پیدا کرد‪.‬‬ ‫کریم زاده به تعداد مبتالیان به هپاتیت ‪ B‬در دنیا اشاره‬ ‫کرد و گفت‪ :‬بیماری هپاتیت ‪ B‬حدود ‪ 250‬میلیون نفر در‬ ‫دنیا را به صورت مزمن درگیر کرده است‪.‬‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه پزشکی مونیخ گفت‪ :‬شیوع‬ ‫این بیماری از هپاتیت ‪ C‬بیشتر بوده و می تواند به افرادی‬ ‫که واکسینه نشده اند‪ ،‬منتقل شود‪.‬‬ ‫وی به مردم توصیه کرد واکسن هپاتیت ‪ B‬را جدی‬ ‫بگیرند‪ ،‬گفت‪ :‬این واکسن عوارضی ندارد و بیش از‬ ‫‪ 95‬درصد مواقع می تواند از ابتال افراد به این بیماری‬ ‫پیشگیری کند‪.‬‬ ‫کریم زاده ادامه داد‪ :‬افرادی که تزریق واکسین هپاتیت‬ ‫‪ B‬انان بیش از‪ 10‬سال گذشته است بهتر است میزان انتی‬ ‫بادی خود را ازمایش کنند و در صورتی که میزان ان کمتر‬ ‫از ‪ 100‬است‪ ،‬می توانند واکسن یاداوری را تزریق کنند‪.‬‬ ‫وی پیشگیری با واکسن را بهترین روش برای‬ ‫جلوگیری از ابتال به این بیماری اعالم کرد و از پزشکان‬ ‫و متخصصان این حوزه تقاضا کرد که اطالع رسانی الزم‬ ‫را در این زمینه انجام دهند‪.‬‬ ‫هفتمین کنگره بین المللی هپاتیت به همت شبکه هپاتیت‬ ‫ایران در روزهای ‪ 15‬تا ‪ 17‬شهریورماه در سالن همایش‬ ‫های رازی در حال برگزاری است و روز ‪ 18‬شهریور در‬ ‫شهرهای شیراز و بیرجند برگزار می شود‪.‬‬ ‫تولید برق ازجریان خون‬ ‫یک گروه از محققان چینی‪ ،‬با استفاده از اصولی مشابه با‬ ‫نیروگاه های برق ابی بزرگ‪ ،‬یک نانوژنراتور کوچک ایجاد‬ ‫کرده اند که می تواند به طور بالقوه در داخل رگ جای گرفته‬ ‫و از جریان خون برق تولید کند‪.‬‬ ‫محققان دانشگاه "فودان" در حال حاضر یک نوع جدید از‬ ‫دستگاه تولید برق را بر اساس مجموعه ای از نانولوله های‬ ‫کربنی پیچیده شده در اطراف هسته پلیمری ایجاد کرده اند‬ ‫که برق توسط انچه تیم به ان "نانو ژنراتورهای سیال فیبر‬ ‫شکل"(‪ )FFNG‬می خواند تولید می شود‪.‬‬ ‫در سال ‪ ،2011‬محققان سوئیسی توربین های کوچکی را‬ ‫توسعه دادند که به لحاظ نظری می توانستند در داخل یک‬ ‫شریان انسانی قرار بگیرند و از طریق جریان خون مقدار‬ ‫کمی از برق را تولید کنند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬این توربین ها سبب ایجاد لخته های خون کشنده‬ ‫می شد که همین امر تا حدودی باعث کاهش مصرف ان شد‪.‬‬ ‫دانشمندان می گویند‪" :‬در این روش جدید برق از‬ ‫حرکت نسبی بین ‪ FFNG‬و محلول حاصل می شود‪ .‬دو‬ ‫الیه الکتریکی در اطراف فیبر ایجاد شده و سپس محلول‬ ‫جریان یافته‪ ،‬توزیع بار الکتریکی متقارن را تحریف کرده و‬ ‫یک گرادیان الکتریکی در امتداد محور طولی تولید می کند‪".‬‬ ‫دقیقا مشخص نیست که چه میزان نیرویی توسط این‬ ‫دستگاه تولید می شود‪ ،‬اما دانشمندان ادعا می کنند که میزان‬ ‫نیروی تولید شده توسط این دستگاه در مقایسه با سایر‬ ‫دستگاه های تولید برق بسیار باال است و تبدیل انرژی‬ ‫کارامد ان بیش از ‪ 20‬درصد است‪.‬‬ ‫این تکنولوژی هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد اما‬ ‫محققان می گویند که ایمپلنت این دستگاه بر روی قورباغه ها‬ ‫موفقیت امیز بوده است و می تواند یک روز برای نیرودهی به‬ ‫ایمپلنت های پزشکی در بدن انسان مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪53‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫مینا فعلی مقدم‪-‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫شمار کپی و تکثیر ‪ DNA‬میتوکندری‬ ‫در برنامه ریزی مجدد و تقسیم‬ ‫تا چندی پیش گمان می رفت که نقش ژنوم میتوکندری محدود به کد گذاری‬ ‫پروتیین های کلیدی است که ‪ ATP‬را با فرایند فسفریالسیون در انتقال الکترون‬ ‫تولید می کند‪ .‬ولی با افزایش گزارش های تازه‪ ،‬اشکارشده است که ژنوم‬ ‫میتوکندری نقش عمده ای در شماری از بیماری ها و فنوتیپ ها دارد‪ .‬برای نمونه‪،‬‬ ‫گونه ی میتوکندری و شمار کپی ان در فرایندهای با برون داده باروری و ایجاد‬ ‫تومور نقش دارد‪ .‬از سویی دیگر‪ ،‬هاپلوتیپ های ‪ DNA‬در بیماری های گوناگونی‬ ‫نیز نقش دارد و شاید سازگاری نیاکان ما با محیط زندگی خود‪ ،‬وام دار این‬ ‫پدیده بوده است‪ .‬مکانیسم هایی که امکان پایداری در برابر بیماری‪ ،‬یا سستی‬ ‫در برابر ان را به ژنوم میتوکندری می دهند‪ ،‬هنوز نیاز به شفاف سازی بیشتری‬ ‫دارد‪ .‬گرچه چنین پیدا است که وابستگی معناداری بین ژنوم های کروموزوم‬ ‫و میتوکندری هست که امکان این اتفاق را بدهند‪ .‬یک مکانیسم از این دست‬ ‫تنظیم متیالسیون ‪ DNA‬با ‪ DNA‬میتوکندری است‪ ،‬که همواره در سلول های‬ ‫برنامه ریزی شده مجدد که تکثیر انجام می دهد‪ ،‬مختل شده و بر شمار کپی‬ ‫‪ DNA‬اثر می گذارد‪ .‬افزون بر این‪ ،‬به نظر می رسد که ژنوم میتوکندری با ژنوم‬ ‫کروموزوم برهمکنش ایجاد کرده و رونویسی ژن های کلیدی را در مراحل خاصی‬ ‫در مدت رشد تنظیم نماید‪ .‬هم چنین‪ ،‬ژنوم میتوکندری می تواند یک سری‬ ‫‪ mtDNA‬را جمع کند که این به بیماری هایی مانند سرطان می انجامد‪.‬‬ ‫ژنوم میتوکندری چیست؟‬ ‫ژنوم میتوکندری در گونه های پستانداران یک ژنوم سلولی بسته‬ ‫دوردیفه است و اندازه ای میان ‪ 16.2‬تا ‪ 16.7‬کیلوبایت را داراست‪،‬‬ ‫و ‪ 13‬زیرواحد زنجیره انتقال الکترون را کدگذاری می کند‪ .‬این ژنوم‬ ‫دارای یک ناحیه غیرکد گذار اصلی‪ ،‬لوپ جابجایی است‪ .‬لوپ ‪ D‬از‬ ‫دو ناحیه بسیار ناهمسان تشکیل شده است که با گونه های خاصی‬ ‫میان الگوهای وراثت این ژنوم های به ارث رسیده‪ ،‬تمایز ایجاد‬ ‫می کنند‪ .‬لوپ ‪ D‬ناحیه کنترلی که در ان کارگزاران رونویسی و تکثیر‬ ‫کدگذاری شده‪ ،‬در هسته که در میتوکندری جای می گیرند‪ ،‬در اغاز‬ ‫رونویسی و سپس به تکثیر با منشا باکتریایی پی گرفته می شود‪.‬‬ ‫تکثیر ‪mtDNA‬‬ ‫رونویسی و تکثیر ‪ mtDNA‬به هم وابسته هستند‪ .‬بیان ژن های‬ ‫‪ mtDNA‬و توانایی سلول در ایجاد ‪ ATP‬از راه فسفریالسیون تنها‬ ‫زمانی رخ می دهد که ‪ mtDNA‬به طور پیوسته تکثیر شود‪ .‬این‬ ‫فرایند برای سلول های نیازمند انرژی باال از جمله سلول های‬ ‫قلب‪ ،‬ماهیچه‪ ،‬عصب و کبد ضروری است‪ .‬سلول های دیگر مانند‬ ‫ ‪54‬‬ ‫‪54‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫طحال دارای نیاز زیادی به ‪ OXPHOS‬نیستند و از این رو شمار کپی‬ ‫‪ mtDNA‬کمی دارند‪ .‬در نتیجه‪ ،‬شماره کپی ‪ mtDNA‬شاخص مناسبی‬ ‫برای توانایی سلول در به کارگیری ‪ OXPHOS‬در تولید ‪ ATP‬است‪.‬‬ ‫اهمیت تنظیم شمار کپی ‪ mtDNA‬در مدت رشد‬ ‫برای این که سلول ها شمار کپی ‪ mtDNA‬موردنیاز خود را به‬ ‫صورت خاص سلولی به دست اورند‪ ،‬تکثیر ‪ mtDNA‬به طور‬ ‫دقیق در مراحل کلیدی رشد تنظیم می گردد‪ .‬به عنوان سلول های‬ ‫اولیه‪ ،‬این سلول ها پس از گاستروالسیون وجود دارند و شمار‬ ‫کپی ‪ mtDNA‬تقریبا به میزان ‪ 200‬کپی در هر سلول ایجاد‬ ‫خواهد شد‪ .‬با رشد این سلول ها‪ mtDNA ،‬افزایش یافته و وقتی‬ ‫سلول ها به مرحله اول متافاز رسیدند‪ ،‬شمار کپی به صورت‬ ‫نمایی افزایش می یابد تا اوسیت (تخمک) ها به مرحله دوم متافاز‬ ‫برسند‪ .‬برای فرایند باروری‪ ،‬الزم است که شمار کپی ‪ mtDNA‬از‬ ‫استانه مشخصی بگذرد‪ .‬ناتوانی در این کار باعث می شود که این‬ ‫اوسیت ها نتوانند فرایند باروری را به پایان برسانند‪.‬‬ ‫نقطه تنظیم ‪mtDNA‬‬ ‫نقطه تنظیم ‪ mtDNA‬به گونه ی مرحله ای در رشد تعریف‬ ‫می شود‪ .‬سلول های تازه با شمار کپی کم ‪ mtDNA‬شناخته‬ ‫می شوند‪ .‬شمار کپی کم در این مرحله اطمینان می دهد که‬ ‫سلول ها به خوبی می توانند تکثیر سریع را انجام دهند‪ .‬به این‬ ‫ترتیب اطمینان ایجاد می شود که شمار سلول پیش از اندام زایی‬ ‫افزایش می یابد‪ .‬در نتیجه‪ ،‬سلول های پرتوان در گام نخست‬ ‫متکی بر گلیکولیز بی هوازی برای تامین انرژی موردنیاز در این‬ ‫مرحله رشد می باشند‪ .‬هرچند گلیکولیز مولکول های ‪ ATP‬بسیار‬ ‫کمتری را برای هر مولکول گلوکز ایجاد می کند‪ ،‬برای تولید سریع‬ ‫انرژی فرایند بسیار کارامدی است‪.‬‬ ‫عواقب ناتوانی در تعیین نقطه تنظیم ‪mtDNA‬‬ ‫اختالل در نقطه تنظیم ‪ mtDNA‬یا ناتوانی در ایجاد نقطه‬ ‫تنظیم می تواند عواقب جدی برای اینده سلول داشته باشند‪.‬‬ ‫تا به حال‪ ،‬دو نوع سلول مشخص شده که تحت تاثیر ناتوانی‬ ‫تعیین نقطه تنظیم قرار می گیرند که عبارتند از سلول های‬ ‫پرتوان و سلول های سرطانی‪ .‬سلول های دسته نخست توانایی‬ ‫چشمگیری درکارایی درمان و ایجاد مدل های بیماری دارند و‬ ‫از منظر درمانی‪ ،‬این سلول های بنیادی برگرفته از ماده ژنتیک‬ ‫خود بیمارند‪ ،‬که می تواند وابسته به پس از ترمیم خطای ژنتیک‬ ‫یا اپی ژنتیک است‪ .‬به عنوان مدل های بیماری‪ ،‬معاینه کنندگان‬ ‫می توانند مشخص کنند که فرمول های خاص یا ایرادات ژنتیک‬ ‫می توانند اغاز بیماری های شدیدی را به همراه داشته باشند و به‬ ‫شکل مشابه‪ ،‬مراحل کلیدی رشد را مشخص نمایند‪ .‬پس از اغاز‬ ‫شدن این کاستی ها‪ ،‬فنوتیپ بیماری نمایان می شود‪.‬‬ ‫هاپلوتیپ های ‪mtDNA‬‬ ‫همان طور که در بخش های پیشین نشان داده شد‪،‬‬ ‫برهمکنش هایی بین واحدهای ژنتیک سلول وجود دارد‪ .‬یکی از‬ ‫برهمکنش های کلیدی فشار اعمال شده توسط ژنوم کروموزوم‬ ‫برای تنطیم رونویسی میتوکندری و تکثیر ان به منظور تامن نیاز‬ ‫خاص سلول به ‪ OXPHOS‬است‪ .‬دیگری مربوط به ارایش زنجیره‬ ‫انتقال الکترون است که در ان ژن های کدگذاری شده در هسته‬ ‫ارایش زیرواحدهای ایجاد شده توسط اجزای ژنتیک را برای تولید‬ ‫موثر ‪ ATP‬تنطیم می کنند‪ .‬با این حال‪ ،‬اخیرا این مساله مطرح شده‬ ‫است که ایا ژنوم میتوکندری با هاپلوتیپ های مختلف ‪mtDNA‬‬ ‫بیان ژن های کروموزوم را تغییر داده و به این وسیله فنوتیپ‬ ‫سلول‪ ،‬اندام‪ ،‬تومور یا فرد را تحت تاثیر قرار می دهد یا نه‪.‬‬ ‫هاپلوتیپ های ‪ mtDNA‬به صورت رشته های ‪mtDNA‬‬ ‫تعریف می شوند که حاوی خوشه های پلیمری است که بین‬ ‫گروه های افراد از نظر والد تمایز ایجاد می کنند‪ .‬در انسان ها‪،‬‬ ‫این هاپلوتیپ ها به گروه های ‪ A‬تا ‪ Z‬که زیرگروه ها را تشکیل‬ ‫می دهند تقسیم می شود‪ .‬در واقع‪ ،‬هاپلوتیپ های ‪ mtDNA‬با‬ ‫فنوتیپ هایی مرتبط هستند که نتایج مثبت یا منفی برای فرد دارند‪.‬‬ ‫برای مثال‪ ،‬افراد را در برابر گرما مقاوم یا در برابر تنش سرمایی‬ ‫اسیب پذیر می نماید‪ .‬برون داده های دیگر شامل رشد فیزیکی و‬ ‫عضالنی و طول عمر می باشند‪.‬‬ ‫نقش ‪ mtDNA‬در تومورزایی‬ ‫متابولیسم سلول های تومور متکی بر گلیکولیز هوازی حتی در شرایط‬ ‫نورموکسیکمیباشددرغیراینصورت‪،‬بهعنواناثرواربونگشناختهمیشود‪.‬‬ ‫افزایشنرخگلیکولیکنرختومورزاییراافزایشمیدهدچراکه‪ ATP‬وواسطه‬ ‫بیوسنتزکافیرابرایپشتیبانیازرشدوتقسیمسلولیتولیدمیکند‪.‬گلیکولیزمسیر‬ ‫متابولیکیمهمیبرایتکثیرسلولیتومورنیزاستهمانطورکهدرسلولهای‬ ‫رویانوجنیناولیهنیزاینچنیناست‪.‬ازاینروشپرسشعمدهایناستکه‬ ‫ژنوممیتوکندریدرتومورزاییچهنقشیدارد‪.‬‬ ‫پیشتر‪ ،‬این باور وجود داشت که همه کپی های ‪ mtDNA‬در‬ ‫یک فرد یکسان است و در غیر این صورت فرد هموپالسمی‬ ‫تلقی می شد‪ .‬با این حال‪ ،‬باالی ‪ 100‬جهش و حذف در ‪mtDNA‬‬ ‫گزارش شده است و در واقع بسیاری از افراد انواع بیماری زا و‬ ‫غیربیماری زا در کنار یکدیگر دارند‪ .‬این ها شامل جهش های‬ ‫ژن های کدگذار می شوند که ناهنجاری هایی مانند نوروپاتی و‬ ‫ضعف نوروژنیک و موارد مشاهده شده در صرع میوکلونیک را‬ ‫به وجود می اورند‪ .‬حذف های مقیاس بزرگ مریوط به سندرم‬ ‫کرنز – سایر شامل از دست دادن کدگذاری های متعدد رونویسی‬ ‫کدگذاری شده در هسته است و فاکتورهای تکثیر منجر به‬ ‫کپی های کمتر ‪ mtDNA‬برای رونویسی می گردد‪ .‬در نتیجه‪ ،‬همه‬ ‫این بازارایی ها واسطه فنوتیپ های بسیار ناتوان کننده یا حتی‬ ‫کشنده با کاهش تولید ‪ ATP‬حاصل از ‪ OXPHOS‬است‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫برداشت اولیه ما این بوده است که ژنوم میتوکندری در گام‬ ‫نخست به تولید انرژی مرتبط است‪ .‬و نشانه ان بیماری های‬ ‫سنتی میتوکندری هستند که در ان ها تک جهش‪ ،‬حذف در‬ ‫مقیاس بزرگ و از بین رفتن میتوکندری عامل بیماری های ناتوان‬ ‫کننده چنداندامی تلقی می شوند‪ .‬امروزه مشخص شده است‬ ‫که ژنوم میتوکندری با شماری فنوتیپ مختلف مرتبط بوده و‬ ‫می تواند عامل مقاومت یا اسیب پذیری در برابر بیماری ها یا‬ ‫محیط های خاصی باشد‪ .‬این مساله با الگوهای مهاجرتی نیاکان‬ ‫ما در میلیون ها سال پیش و سازگاری ژنوم ان ها برای حفاظت‬ ‫مشخص شده است‪ .‬ژنوم میتوکندری با شماری بیماری دیگر‬ ‫ناشی از جهش ها و حذف های مختلف یا انواع خاصی نیز مرتبط‬ ‫است که از بافت های مختلف در مراحل مختلف زندگی فرد‬ ‫برگرفته شده اند و بیماری های خاصی از جمله سرطان را سبب‬ ‫می گردند‪ .‬ژنوم میتوکندری هم چنین به نظر می رسد که ژنوم‬ ‫میتوکندری واسطه الگوهای بیان ژن کروموزومی با اندرکنش‬ ‫دوطرفه بین ژنوم میتوکندری و هسته سلولی نیز باشد‪ .‬بررسی در‬ ‫این زمینه و مکانیسم های دقیق مربوطه برخی از مکانیسم های‬ ‫کلیدی مربوط به بروز بیماری را توضیح می دهد‪ .‬در این جاست‬ ‫که برتری توان ژنوم میتوکندری را می توان دید‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪[1] S. Anderson, A.T. Bankier, B.G. Barrell, M.H. de Bruijn, A.R.‬‬ ‫‪Coulson, J. Drouin,et al., Sequence and organization of the human‬‬ ‫‪mitochondrial genome,Nature 290 (1981) 457–465.‬‬ ‫‪[2] M.J. Bibb, R.A. Van Etten, C.T. Wright, M.W. Walberg, D.A.‬‬ ‫‪Clayton, Sequenceand gene organization of mouse mitochondrial‬‬ ‫‪DNA, Cell 26 (1981) 167–180‬‬ ‫‪[3] R.E. Giles, H. Blanc, H.M. Cann, D.C. Wallace, Maternal in‬‬‫‪heritance of humanmitochondrial DNA, Proc. Natl. Acad. Sci. U. S.‬‬ ‫‪A. 77 (1980) 6715–6719.‬‬ ‫شهریور ‪96‬‬ ‫شماره ‪140‬‬ ‫‪55‬‬ AGU.2017 Volume 19 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Issue No.140 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran content Tel: 021-88982100 / Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com 4th Iran BIotech Expo................................................................................................23 3 10th Annual Neonatal Hematology Conference.......................................................26 3 laboratory Dilutor & Dispenser.................................................................................29 3 Lab News………....……........................................................................................….32 3 Scientific Consultants: 7th International Tehran Hepatitis Conference.......................................................18 3 matashkhis@gmail.com 18th International Congress of Microbiology of Iran.............................................16 3 Executive Manager: Mahmood Aslani Interview with Lab Director of Kashan MSU.........................................................12 3 Dr. Abbas Nadaf Fahmideh 18th Congress on Reproductive Biomedicine & 13th Congress on StemCell Biology...........7 3 Managing editor: News ............................................................................................................................3 3 aafrah@gmail.com Editorial……...............................................................................................................2 3 Dr. Abbas Afrah 3 Editor in Chief: Preparations, Technical Principles and Maintenance of Laboratory Equipment- CellCounter...........................................................36 Dr. Seyed Hossein Fatemi, Dr. Mohammad-Javad Gharavi, Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Dr. Alireza Mehrvarz, Anatomo-Clinical Pathologist Dr. Alireza Tarang, Medical Genetics (PhD.) Parvin Mokhtar, Nurse Cancer Drug Resistance…………………...........................................……………..50 3 Professor of Tehran Medical Sciences Cancer, Molecular Basis and Nutrition………...........................………………….45 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Mitochondrial DNA Copy Number and Replication in Reprogramming and Differentiation………......................................……54