ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 144

‫ماهنامه‬ ‫سالبیستم‪-‬شماره‪(144‬دی‪100-)96‬صفحه‪8000-‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترعباس نداف فهمیده‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫سازمان اگهی‪ :‬نازلی عباسپور‬ ‫همکاران تحریریه‪:‬‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان فاطمی‪ -‬خیابان دائمی‪-‬‬ ‫نبش زرتشت غربی‪ -‬پالک ‪- 79‬طبقه همکف‪ -‬واحد‪18‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫فهرستـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫‪‬‬ ‫چرا بودجه ی طرح پزشک خانواده کاهش یافت؟‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫نشست مشترک مسووالن وزارت بهداشت و انجمن های پزشکی و ازمایشگاهی‬ ‫‪9‬‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی با اداره ی امور ازمایشگاه های دانشگاه علوم پزشکی مازندران‬ ‫‪12‬‬ ‫‪‬‬ ‫در نوزدهمین همایش ساالنه و دومین همایش بین المللی اسیب شناسی و طب ازمایشگاه؛‬ ‫بررسی جدیدترین دستاوردهای علمی در حوزه پاتولوژی‬ ‫تلفن‪09127333407- 88952803-88987501 :‬‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Web: www.Tashkhis.com‬‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوار نلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪ ،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،52‬طبقه ‪3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247:‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ ‪88809212‬‬ ‫خیابان سپهبد قرنی‪ ،‬ک ش محمدی‪ ،‬پ ‪4‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪‬‬ ‫بیست و هشتمین کنگره سالیانه انیستیتوکانسر ایران برگزار شد‬ ‫‪24‬‬ ‫‪‬‬ ‫گزارش دومین کنگره بین المللی پزشکی شخصی ایران‬ ‫‪26‬‬ ‫‪‬‬ ‫بررسی اصول ایمنی درازمایشگاه‬ ‫‪28‬‬ ‫‪‬‬ ‫مروری بر روش های تشخیص ازمایشگاهی ماالریا‬ ‫‪36‬‬ ‫‪‬‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫‪40‬‬ ‫‪‬‬ ‫شیزوفرنی و عوامل ژنتیکی‬ ‫‪42‬‬ ‫‪‬‬ ‫روایی و ناروایی‬ ‫‪43‬‬ ‫‪‬‬ ‫مارکر های مولکولی در تشخیص سرطان پانکراس‬ ‫‪44‬‬ ‫فن اوری های مبتنی بر اپتامر برای شناسایی پاتوژن های غذایی‬ ‫‪49‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫دکتر ارش دریاکار متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر محمد جواد غروی دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫پروین مختار نرس‬ ‫مهندس سید امیرحسین بحرالعلومیان مهندسی پزشکی(هیئت علمی)‬ ‫دریازدهمین کنگره میکروب شناسی بالینی در شیراز عنوان شد‪:‬‬ ‫مقاومت میکروارگانیسم ها به انتی بیوتیک‪ ،‬تهدیدی جهانی‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪16‬‬ ‫مقایسه تست‬ ‫های‪Step-wise, Integrated & Contingent‬‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫‪54‬‬ ‫سراغـاز‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫چرا بودجه ی طرح پزشک خانواده کاهش یافت؟‬ ‫طرح پزشک خانواده از سال ‪ ،1384‬با خدمات‬ ‫سطح یک اغاز شد‪ .‬از ان زمان با اینکه در استان های‬ ‫پیشگام‪ ،‬موفقیت هایی نیز داشته است‪ ،‬همچنان راکد‬ ‫مانده و هیچ تالشی برای پیشرفت و بالندگی این طرح‬ ‫شناخته شده ی جهانی‪ ،‬از سوی دولت ها نشده است‪.‬‬ ‫همچنان در سطح یک مانده و گسترش هم نیافته است‪.‬‬ ‫طرح تحول سالمت بجای انکه تکمیل کننده ان باشد‪ ،‬از‬ ‫پیشرفت ان جلوگیری کرده است‪ .‬منابع مالی تامین کننده‬ ‫ان یا کم بوده و یا جذب نمی شود‪.‬بودجه ی سال‬ ‫اینده ‪1397‬طرح پزشک خانواده هم در کمال ناباوری‬ ‫بسیار کاهش یافته است‪ .‬این در حالی است که اقای‬ ‫وزیر بهداشت می فرماید‪ :‬پزشک خانواده در شهرهای‬ ‫زیر ‪۱۰۰‬هزار نفر اجرایی شده است و حدود ‪۳۰‬میلیون‬ ‫نفر در کشور از ان استفاده می کنند‪ .‬پزشک خانواده و‬ ‫نظام ارجاع یک ابزار است و سبب می شود هزینه ها‬ ‫به صورت منطقی باال برود‪ .‬پزشک خانواده به کاهش‬ ‫بار بیماری ها کمک می کند و این مسیر نه تنها در این‬ ‫دولت بلکه در دولت های اتی نیز دنبال خواهد شد‪ .‬به‬ ‫راستی اگر ‪ ۳۰‬میلیون نفراز ان استفاده می کنند‪ ،‬پس چرا‬ ‫بودجه ی انرا چنین کاهش دادند؟‬ ‫ ‪2‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫محمد دامادی نماینده مجلس چه درست گفته است‪:‬‬ ‫اگر دولت در عمل به طرح پزشک خانواده اعتقادی‬ ‫ندارد‪ ،‬چرا ان را اجرا می کند و اگر این طرح را مفید‬ ‫می داند‪ ،‬چرا در کل کشور ان را اجرایی نمی کند و‬ ‫در بودجه ‪ ،۹۷‬حدود یک هزار میلیارد تومان از محل‬ ‫اعتبارات ان کاسته است؟‬ ‫همچنین افزود‪" :‬اگر بنا باشد هر سال بودجه پزشک‬ ‫خانواده کاهش پیدا کند‪ ،‬یعنی در عمل می خواهند‬ ‫اجرای ان را لغو کنند اما اینکه به طور غیرمستقیم‬ ‫در پی حذف پزشک خانواده هستند‪ ،‬کار صحیحی‬ ‫نیست زیرا پزشکان زیادی در ان فعالیت دارند"‪ .‬وی‬ ‫اجرای پزشک خانواده را در پیشگیری از بیماری ها و‬ ‫همچنین عدم ارجاع غیرضرور بیماران مهم ارزیابی کرد‬ ‫و گفت‪" :‬اگر پزشک خانواده در کشور وجود نداشته‬ ‫باشد می بینید که مردم با یک سرماخوردگی بالفاصله به‬ ‫پزشکان متخصص مراجعه می کنند در حالیکه در طرح‬ ‫پزشک خانواده‪ ،‬شرایط بیمار در نظر گرفته و سپس به‬ ‫سطوح بعدی خدمات ارجاع می شود‪".‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها‬ ‫مدیرکل ازمایشگاه های مرجع سالمت کشور خبرداد‪:‬‬ ‫ارائه پیش نویس ویرایش جدید دستورالعمل های استانداردهای‬ ‫وزارت بهداشت برای استقرار نظام مدیریت کیفیت در ازمایشگاه های پزشکی‬ ‫مدیرکل ازمایشگاه های مرجع سالمت کشور گفت‪ :‬ویرایش‬ ‫جدید دستورالعمل های استانداردهای وزارت بهداشت برای استقرار‬ ‫نظام مدیریت کیفیت در ازمایشگاه های پزشکی کشور ارائه می شود‪.‬‬ ‫دکتر سیامک سمیعی ضمن اعالم این خبر گفت‪ :‬پیشنویس ویرایش‬ ‫جدید دستورالعمل های استانداردهای وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و‬ ‫اموزش پزشکی برای استقرار نظام مدیریت کیفیت در ازمایشگاه های‬ ‫پزشکی کشور توسط ازمایشگاه مرجع سالمت تدوین و برای‬ ‫نظرخواهی از صاحبنظران و انجمن ها علمی ازمایشگاهی در اختیار‬ ‫انها قرار گرفته است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬اولین دستورالعمل استاندارد ازمایشگاهی در سال‬ ‫‪ ١٣٨٦‬توسط این اداره کل به کلیه ازمایشگاه های پزشکی جهت‬ ‫اجرا ابالغ شده و پس از خود اظهاری در سال ‪ ،١٣٨٨‬عالوه بر اینکه‬ ‫مبنای ممیزی دوره ای از ازمایشگاه های پزشکی قرار گرفت‪ ،‬تمدید‬ ‫پروانه های قانونی ازمایشگاه های پزشکی در سال های ‪ ١٣٩٠‬و‬ ‫‪ ١٣٩٥‬بر اساس رعایت الزامات و انطباق با این استاندارد انجام شد‪.‬‬ ‫مدیرکل ازمایشگاه های مرجع سالمت کشور افزود‪ :‬ویرایش‬ ‫جدید دستورالعمل استاندارد ازمایشگاه های پزشکی به لحاظ ساختار‬ ‫و بندهای اصلی متناظر با استاندارد بین المللی ‪ISO 15189‬است‪.‬‬ ‫وی گفت‪ :‬با درنظر گرفتن نیاز ازمایشگاه های کشور‪ ،‬شرایط‬ ‫موجود و ضوابط قانونی‪ ،‬برخی قسمت های استاندارد بین المللی‬ ‫تغییر یافته و یا مطالبی به ان اضافه شده است‪ ،‬افزودن مطالب جدید‬ ‫با توجه به اهمیت موضوع برای ازمایشگاه ها و اولویت های نظام‬ ‫سالمت بوده و به این منظور مراجعی نظیر سازمان جهانی بهداشت‬ ‫و منابع معتبر داخلی نیز مورد‬ ‫استفاده گرفته اند‪.‬‬ ‫دکتر سمیعی افزود‪ :‬به‬ ‫طور مثال با توجه به اهمیت‬ ‫ایجاد شبکه های ازمایشگاهی‬ ‫و استقرار نظام ارجاع‪،‬‬ ‫توضیحات در خصوص‬ ‫ارجاع بین ازمایشگاهی جامع تر از متن استاندارد بین المللی بوده‬ ‫و یا با توجه به لزوم ارزیابی اثر بخشی عملکرد ازمایشگاهها‪ ،‬بخش‬ ‫"شاخص های کیفیت" و نحوه تعیین و پایش انها با جزئیات بیشتر‬ ‫نسبت به بند مربوطه در استاندارد ‪ ISO 15189‬مطرح شده است‪.‬‬ ‫دکتر سمیعی تصریح کرد‪ :‬همچنین با توجه به مشکالت‬ ‫ازمایشگاه ها در شناسایی خطاها و مدیریت عدم انطباق که یکی از‬ ‫ارکان اصلی سیستم مدیریت کیفیت است‪ ،‬بند های مرتبط با "مدیریت‬ ‫عدم انطباق" در استاندارد جدید با توضیحات بیشتری ارائه شده است‪.‬‬ ‫مدیرکل ازمایشگاه های مرجع سالمت کشور خاطرنشان کرد‪ :‬از‬ ‫انجا که دستورالعمل استاندارد به استقرار نظام مدیریت کیفیت در‬ ‫ازمایشگاه پزشکی کمک می کند‪ ،‬جمع اوری نظرات و پیشنهادهای‬ ‫صاحبنظران حوزه های مختلف ازمایشگاهی و سایر ذی نفعان‬ ‫خصوصا خریداران خدمت و دستگاه های نظارتی به نزدیک شدن‬ ‫دیدگاه ها و همچنین انتظارات از ازمایشگاه های پزشکی و خدمات‬ ‫انها کمک خواهد کرد‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مدیرعامل سازمان انتقال خون‪:‬‬ ‫محصول جدید پالکتی با سازگاری نسجی تولید می شود‬ ‫مدیر عامل سازمان انتقال خون در‬ ‫اعالم برنامه های افق ‪ 1400‬گفت‪ :‬تولید‬ ‫محصول جدید پالکتی با سازگاری نسجی‬ ‫برنامه ای است که زیرساخت های ان را‬ ‫فراهم کرده ایم و به زودی در اختیار‬ ‫بیماران قرار می گیرد‪.‬‬ ‫دکترعلی اکبر پور فتح اله با تاکید براینکه چنین خدمتی هنوز‬ ‫در انتقال خون امریکا نیز ارائه نمی شود‪ ،‬گفت‪ :‬با استفاده از بانک‬ ‫سلول های بنیادی و به کمک اهدا کنندگان مرکز سپاس به زودی قادر‬ ‫خواهیم بود این خدمت را برای بیمارانی که دچار مقاومت پالکتی‬ ‫هستند ارائه دهیم‪.‬‬ ‫وی همچنین از ایجاد تحول بزرگ در همه ابعاد سازمان انتقال‬ ‫خون در دولت دوازدهم وافق ‪ 1400‬خبر داد و افزود‪ :‬ارتقای‬ ‫سالمت خون و خطر صفر انتقال خون‪ ،‬افزایش کیفیت محصوالت‬ ‫و ارائه محصوالت جدید از برنامه هایی است که اغاز کرده ایم‬ ‫و ادامه خواهد یافت‪ .‬وی همچنین ازپایش چرخه خون توسط‬ ‫سیستم فناوری اطالعات از رگ گیرنده تا دهنده خبر داد و گفت‪:‬‬ ‫باید عوارض انتقال خون پایش و کاهش یابد و از ان برای ابزار‬ ‫کنترل کیفی فرایندها و محصوالت استفاده کنیم و سازمان انتقال‬ ‫خون را همپای پیشرفته ترین مراکز دنیا اداره کنیم‪.‬‬ ‫دکتر پورفتح اله افزود‪ :‬هم اکنون از هر ‪10‬هزار اهدا کننده خون‪ ،‬تنها‬ ‫سه مورد هپاتیت ‪ C‬مشاهده می شود که رقم خیلی کمی است و به‬ ‫دنبال این هستیم که این یک مورد را هم نداشته باشیم‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬ظرف ‪ 4‬سال گذشته‪ ،‬بیش از ‪ 80‬درصد رخداد‬ ‫مثبت هپاتیت ‪ C ،B‬و ‪ HIV‬در اهدا کنندگان بار اول بوده است این‬ ‫افراد که ‪ 25‬درصد اهدا کنندگان هستند و با طرح ساماندهی اهدا‬ ‫اولی ها این ریسک تا حد زیادی کاهش می یابد‪.‬‬ ‫مدیرعامل سازمان انتقال خون اظهار داشت‪ :‬در این طرح اهدا‬ ‫اولی ها با ازمایش های کامل بدو اهدای خون پایش و غربالگری‬ ‫می شوند یا از پالسما و فراورده های پالسمایی انها استفاده می شود‬ ‫و پس از ‪ 4‬ماه‪ ،‬اگر این اهدا کنندگان شرایط اهدای خون داشته باشند‬ ‫از انها دعوت به اهدای خون می شود‪.‬‬ ‫وی از انجام این طرح در ‪ 15‬استان کشور خبر داد و افزود‪ :‬این طرح‬ ‫ ‪4‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫هزینه زیادی را به مجموعه تحمیل می کند اما‬ ‫سبب می شود که اهدا کنندگان بار اول‪ ،‬مرحله‬ ‫پنجره را پشت سر بگذارند وبا این کار نیمی‬ ‫از اهدا کنندگان بار اولی با وجود تماس ما باز‬ ‫نمی گردند‪ ،‬حجم کار پرسنل افزایش می یابد اما‬ ‫سالمت خون در کشور به شدت افزایش می یابد‪.‬‬ ‫دکتر پور فتح اله همچنین از برنامه اهدای مستقیم محصوالت و‬ ‫اجزای خون به جای خون کامل خبر داد و افزود‪ :‬امروز دنیا به سمت‬ ‫اهدای اجزای خون پیش می رود نه خون کامل‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬با اهدای مستقیم پالکت و پالسما کیفیت محصول‬ ‫افزایش می یابد و دسترسی به محصول بیشترمی شود‪.‬‬ ‫دکتر پور فتح اله با اشاره به این نکته که اهدای پالکت می تواند‬ ‫دو هفته یک بار صورت گیرد گفت‪:‬اگر اهدا کننده شرایط عمومی‬ ‫اهدای خون را داشته باشد می تواند پالکت نیز اهداکند ترجیح این‬ ‫است که از بین جمعیت اهدا کنندگان صورت گیرد به همین دلیل‬ ‫یکی از کارهایی که دارد در مراکز استانی صورت می گیردایجاد‬ ‫مراکز جامع اهدا است‪ .‬وی افزود‪ :‬اهدای خون‪ ،‬پالکت‪ ،‬پالسما‪،‬‬ ‫پذیره نویسی سلولهای بنیادی خونساز در مراکزجامع اهدا انجام‬ ‫می شود و امیدواریم تمام زیرساختهای خدمات پیوند را نیز در‬ ‫این مراکز فراهم کنیم‪.‬‬ ‫وی با اعالم تولید ‪ 400‬هزار لیتر پالسما وبه دست اوردن داروهای‬ ‫مشتق از ان با روش پاالیش قراردادی گفت‪ :‬اکنون بخش عمده‬ ‫داروهای مشتق از پالسما با پالسمای ایرانی تامین می شود و قرار‬ ‫است این ظرفیت را در افق ‪ 1400‬به یک میلیون لیتر برسانیم که در‬ ‫خودکفایی و صنعت پالسمای کشور اهمیت ویژه ای دارد‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬امروزه سازمان جهانی بهداشت برای جلو گیری از‬ ‫تغییر جغرافیای بیماری ها اعالم کرده است که باید داروهای مشتق از‬ ‫پالسما بومی باشد‪.‬زیرا بیماری های نو پدید و بومی می تواند با این‬ ‫محصوالت به دیگر کشورها منتقل شود‪.‬‬ ‫مدیرعامل سازمان انتقال خون تصریج کرد‪ :‬با این روند از اشاعه‬ ‫این بیماری ها پیشگیری می شود وپاالیش قراردادی پالسما ‪ 30‬تا ‪35‬‬ ‫درصد هزینه داروهای مشتق از پالسما را کاهش داده است به همین‬ ‫دلیل قصد گسترش ان را داریم‪.‬‬ ‫ارائه اطالعات تغییرات ژنتیکی نژاد ایرانی از سوی دانشگاه علوم بهزیستی‬ ‫با راه اندازی پایگاه داده های ژنی در‬ ‫دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی زمینه‬ ‫بررسی تغییرات ژنی که منجر به بیماری در‬ ‫افراد می شود‪ ،‬در کشور فراهم شد‪.‬‬ ‫دکتر کیمیا کهریزی از محققان این‬ ‫طرح در نشست خبری روز دوشنبه ‪18‬‬ ‫در سطح ژن مشاهده می شود‪.‬‬ ‫دی ماه جاری اجرای پروژه ایرانوم را یکی‬ ‫کهریزی با اشاره به راه اندازی پایگاه داده‬ ‫از افتخارات کشور دانست و گفت‪ :‬این‬ ‫جامع از گروه های نژادی مختلف در ایران‪،‬‬ ‫پروژه با هدف کاهش وابستگی بوده است‬ ‫خاطر نشان کرد‪ :‬در این پروژه ما با استفاده‬ ‫که فاز اول پروژه کشوری "ایرانوم" که شامل‬ ‫از داده های توالی یابی ژنومیک‪ ،‬اقدام به‬ ‫توالی یابی ژنومیک ‪ 8‬گروه نژادی ایرانی‬ ‫راه اندازی این بانک داده کردیم و در فاز‬ ‫است‪ ،‬از طریق وب سایت ایرانوم به ادرس‬ ‫اول نواحی کدکننده نمونه ها با استفاده از‬ ‫)‪ (www.iranome.ir‬قابل استفاده برای تمامی‬ ‫کیت هایی غنی سازی شده و توالی یابی شدند‪.‬‬ ‫مراکز تحقیقاتی علوم پایه‪ ،‬پزشکی و نیز‬ ‫وی با تاکید بر اینکه در این پایگاه داده ها‬ ‫پزشکی شخص محور در کشور است‪.‬‬ ‫قابلیت جستجو بر اساس نام ژن‪ ،‬رونوشت‪،‬‬ ‫وی با تاکید بر این که داده های بانک‬ ‫ واریانت‪ ،‬واریانت های چند اللی‪ ،‬ناحیه و‬ ‫اطالعاتی ایرانوم در تشخیص‪ ،‬پیشگیری‬ ‫نژاد وجود دارد‪ ،‬یاداور شد‪ :‬این پایگاه به طور‬ ‫و درمان بیماری های ژنتیکی مورد استفاده‬ ‫مستمر با داده های ژنومیک جدید از گروه های‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬خاطر نشان کرد‪ :‬زمانی که‬ ‫نژادی مختلف به روز رسانی می شود و برای‬ ‫ژنوم هر فرد توالی یابی شود‪ ،‬تمام تغییرات‬ ‫تمام پژوهشگران کشور قابل دسترسی است‪.‬‬ ‫این محقق با اشاره به اهمیت داده های پروژه‬ ‫ایرانوم‪ ،‬ادامه داد‪ :‬اگر فردی بیمار باشد‪ ،‬ژن های‬ ‫عامل بیماری با این روش قابل شناسایی است‪،‬‬ ‫ولی اگر فردی به ظاهر سالم باشد و تحت‬ ‫توالی یابی ژنی قرار گیرد‪ ،‬تغییرات ژنتیکی‬ ‫وی شناسایی می شود و با اطالع رسانی به‬ ‫وی‪ 25 ،‬درصد از خطر ابتالی نسل بعد به‬ ‫بیماری های ژنتیکی کاهش می یابد‪.‬‬ ‫کهریزی این دستاورد را در راستای کاهش‬ ‫هزینه های درمانی و بار عاطفی برای خانواده ها‬ ‫دانستوگفت‪:‬معضلاصلیکشوربیماری های‬ ‫نهفت ه است که در شجره نامه های افراد هیچ‬ ‫نشانه ای از بروز این بیماری ها وجود ندارد‪.‬‬ ‫وی اضافه کرد‪ :‬ازدواج های فامیلی این دسته‬ ‫از افراد که دارای بیماری های نهفته ژنتیکی‬ ‫هستند‪ ،‬موجب تولد نوزادان معیوب خواهد‬ ‫شد که با زیر ساخت هایی که در دانشگاه‬ ‫علوم بهزیستی و توانبخشی ایجاد شده‪،‬‬ ‫زمینه ای برای شناسایی عوامل ژنتیکی بروز‬ ‫این بیماری ها فراهم شده است‪.‬‬ ‫تایید واکسن مرغوب حصبه از سوی سازمان جهانی بهداشت‬ ‫سازمان جهانی بهداشت (‪ )WHO‬نوع‬ ‫باکیفیت واکسن جدید حصبه را که تنها نوع‬ ‫قابل استفاده برای نوزادان است به منظور‬ ‫استفاده جهانی تایید کرد‪.‬‬ ‫عامل مولد حصبه یا تب روده که باکتری‬ ‫«سالمونال تیفی» نام دارد و در فاضالب و‬ ‫غذای الوده موجود است‪ ،‬ساالنه ‪ ۲۰‬میلیون‬ ‫نفر را مبتال کرده و موجب مرگ ‪۱۶۰‬هزار نفر‬ ‫می شود که بیشتر انها کودک هستند‪.‬‬ ‫این بیماری که زمانی در امریکا باعث مرگ‬ ‫بسیاری شده بود اکنون بیشتر در افریقا و اسیا‬ ‫شیوع دارد‪ .‬با گسترش زاغه نشینی شهری‪،‬‬ ‫افزایش دما که سبب انتشار بیشتر باکتری‬ ‫می شود و باال رفتن مقاومت باکتریایی در برابر‬ ‫انواع انتی بیوتیک ها‪ ،‬نیاز به واکسن موثر و‬ ‫مقرون به صرفه نیز بیشتر شده است‪.‬‬ ‫این تاییدیه بدین معنی است که واکسن‬ ‫جدید )‪ (Typbar TCV‬که توسط شرکت هندی‬ ‫بهارات بیوتک ساخته شده است‪ ،‬می تواند‬ ‫توسط سازمان های مختلف مانند اژانس های‬ ‫سازمان ملل متحد برای استفاده در کشورهای‬ ‫فقیر‪ ،‬خریداری شود‪.‬‬ ‫سازمان اتحاد جهانی برای واکسن و‬ ‫ایمن سازی(‪۸۵ )GAVI‬میلیون دالر برای‬ ‫واکسیناسیون حصبه در کودکان در سال اینده‬ ‫اختصاص داده است‪.‬‬ ‫کریشنا ام ‪.‬اِال مدیرعامل شرکت بهارات گفت‪:‬‬ ‫هر دوز این واکسن برای کشورهای توسعه یافته‬ ‫‪ ۱.۵۰‬دالر است و در صورت سفارش و خرید‬ ‫بیش از ‪ ۱۰۰‬میلیون دوز توسط سازمان های‬ ‫خیریه این قیمت به کمتر از یک دالر می رسد‪.‬‬ ‫بعد از یک ازمایش چالشی غیرمعمول‬ ‫که در سال ‪ ۲۰۱۵‬اغاز شد‪ ،‬این تاییدیه‬ ‫جهانی اخذ شد‪ .‬در این ازمایش حدود ‪۱۰۰‬‬ ‫داوطلب سالم در اکسفورد انگلیس که بیشتر‬ ‫انها دانشجویان بودند‪ ،‬این واکسن یا یک‬ ‫دارونما را دریافت کرده و سپس باکتری‬ ‫زنده سالمونال تیفی را بلعیدند‪.‬‬ ‫نتیجه این ازمایش که یک سال بعد در مجله‬ ‫‪Lance‬منتشر شد‪ ،‬نشان داد ‪۸۷‬درصد از‬ ‫داوطلبان از حصبه در امان ماندند و افرادی که‬ ‫مبتال شدند فورا توسط انتی بیوتیک ها درمان‬ ‫شدند‪ .‬موسسه بهارات واکسن ‪ ۹‬بیماری‬ ‫دیگر را ساخته که از این بین واکسن فلج‬ ‫اطفال نیز تاییدیه سازمان جهانی بهداشت را‬ ‫دریافت کرده است‪ .‬واکسن های ابوال‪ ،‬زیکا‪،‬‬ ‫چیکونگونیا و سویه های غیر تیفیایی سالمونال‬ ‫نیز در حال ساخت است‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪5‬‬ ‫قیمت گذاری‪۱۹‬هزار قلم تجهیزات و ملزومات پزشکی‬ ‫رییس اداره مهندسی و نگهداری‬ ‫تجهیزات و ملزومات پزشکی‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫از سال ‪ ۹۳‬که کمیسیون قیمت گذاری‬ ‫تجهیزات پزشکی را تشکیل دادیم تا‬ ‫پایان سال ‪ ،۹۴‬حدود ‪ ۱۶‬هزار ردیف را‬ ‫قیمت گذاری کردیم‪ .‬تا پایان سال ‪ ۹۵‬نیز‬ ‫‪ ۱۹‬هزار قلم کاال قیمت گذاری شدند‪.‬‬ ‫حسین عظیم زاده‪ ،‬در نشست کمیسیون‬ ‫قیمت گذاری تجهیزات پزشکی گفت‪:‬‬ ‫از سال ‪ ۹۳‬بحث قیمت گذاری در اداره‬ ‫کل تجهیزات پزشکی‪ ،‬بر اساس ایین نامه‬ ‫کمیسیون قیمت گذاری شکل گرفت‪.‬‬ ‫هیئت وزیران مصوبه ای داشت که در ان‬ ‫تدوین‪ ،‬تنظیم و ابالغ و نظارت بر دارو‪ ،‬شیر‬ ‫خشک و تجهیزات پزشکی بر عهده وزارت‬ ‫بهداشت گذاشته شد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به این که این کمیسیون‬ ‫شامل ‪ ۹‬نفر بوده و مالک عمل تایید‬ ‫‪۵‬نفر از اعضای کمیسیون است‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫ایین نامه ای در سال ‪ ۸۶‬تدوین و ابالغ و‬ ‫در سال ‪ ۹۴‬اصالح شد و بر اساس ان‬ ‫کمیسیون قیمت گذاری شکل گرفت‪.‬‬ ‫به گفته رییس اداره مهندسی و نگهداری‬ ‫تجهیزات و ملزومات پزشکی‪ ،‬از سال ‪ ۹۳‬که‬ ‫این کمیسیون را تشکیل دادیم تا پایان سال‬ ‫‪ ،۹۴‬حدود ‪ ۱۶‬هزار ردیف را قیمت گذاری‬ ‫کردیم‪ .‬تا پایان سال ‪ ۹۵‬نیز ‪ ۱۹‬هزار قلم کاال‬ ‫قیمت گذاریشدند‪.‬‬ ‫عظیم زاده‪ ،‬ادامه داد‪ :‬در شروع کار‬ ‫بر اساس فراخوان ها و اقدامات کارشناسی‪،‬‬ ‫قیمت های شرکت ها اخذ شد و در رنک ها‬ ‫قرار گرفت و قیمت پایه ارزی مشخص‬ ‫شد‪ .‬نحوه محاسبه قیمت ریالی خرید مراکز‬ ‫درمانی بر اساس ضوابط قیمت گذاری‬ ‫کاالی وارداتی سازمان حمایت بود‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬در مورد کاالی تولیدی‬ ‫نیز بر اساس ضوابط سازمان حمایت‪،‬‬ ‫قیمت گذاری ها انجام شد‪ .‬بر اساس این‬ ‫ضوابط سود تولید کننده ‪ ۱۷‬درصد بود که با‬ ‫توجه به تصمیمات کمیسیون قیمت گذاری‬ ‫و به منظور حمایت از تولید کننده‪ ،‬این میزان‬ ‫به ‪ ۲۵‬درصد افزایش یافت‪.‬‬ ‫به گفته عظیم زاده‪ ،‬در ابتدای کار‬ ‫فهرست پایه ای از کاالها وجود داشت‬ ‫و بعد به دو گروه کاالی استراتژیک و‬ ‫غیراستراتژیک تقسیم شد‪.‬‬ ‫رییس اداره مهندسی و نگهداری‬ ‫تجهیزات و ملزومات پزشکی‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫با توجه به تغییرات در بحث صدور‬ ‫مجوزات‪ ،‬بر اساس پرونده مجوز صادر‬ ‫نمی شود و بر اساس ثبت کاال و دریافت‬ ‫کد ‪ IRC‬مجوز صادر می شود‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬از سال ‪ ۹۳‬تاکنون این‬ ‫قیمت گذاری انجام شده و برکات زیادی‬ ‫برای وزارت بهداشت و مردم داشته و از‬ ‫طرفی چالش های فراوانی نیز وجود داشته‬ ‫است‪ .‬از جمله این چالش ها این است که‬ ‫در برخی موارد قیمت های متفاوتی در یک‬ ‫رنک کاالیی واحد وجود دارد‪ .‬مشکل دیگر‬ ‫عدم تسویه حساب به صورت نقدی بود‪.‬‬ ‫عظیم زاده با بیان این که نوسانات نرخ‬ ‫ارز نیز روی بحث قیمت گذاری موثر بود‪،‬‬ ‫یاداور شد‪ :‬اگر بخواهیم وضعیت موجود‬ ‫را ادامه بدهیم باید اصالح قیمت های اعالم‬ ‫شده با توجه به نوسانات نرخ ارز اتفاق بیفتد‬ ‫و همچنین قیمت کاالهای غیر استراتژیک‬ ‫حذف شود‪.‬‬ ‫از هم اکنون به کانال تلگرامی و اینستاگرام‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی بپیوندید‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫رئیس یازدهمین کنگره بین المللی ارتقاء کیفیت خدمات ازمایشگاهی‪:‬‬ ‫نقش ازمایشگاه ها در تشخیص و درمان بیماری ها‬ ‫رئیس یازدهمین کنگره بین المللی‬ ‫ارتقاء کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫تشخیص پزشکی ایران‪ ،‬بر نقش موثر‬ ‫ازمایشگاه ها در تشخیص‪ ،‬درمان و‬ ‫پایش بیماری ها تاکید کرد‪.‬‬ ‫دکتر سید مهدی بوترابی در ارتباط با‬ ‫برگزاری یازدهمین کنگره بین المللی و‬ ‫شانزدهمین کنگره کشوری ارتقاء کیفیت‬ ‫خدمات ازمایشگاهی تشخیص پزشکی‬ ‫ایران‪ ،‬گفت‪ :‬این کنگره با شعارهمیشگی‬ ‫کیفیت را پایانی نیست‪ ،‬فرصت مغتنمی‬ ‫برای تبادل دانش و تجربه در همه زمینه های‬ ‫علوم ازمایشگاهی تشخیصی به منظور بهبود‬ ‫کیفیت خدمات ازمایشگاهی است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬جامعه ازمایشگاهی ایران در‬ ‫حال حاضر با چالش های فراوانی روبرو‬ ‫بوده که تنها تعهد به خدمت است که در‬ ‫شرایط کنونی ادامه مسیر را برای بخش‬ ‫ازمایشگاه ها میسر ساخته است؛ لذا امید‬ ‫است با حضور اندیشمندان عرصه علوم‬ ‫ازمایشگاهی و تصمیم گیران و مدیران‬ ‫بخش های دولتی و خصوصی با تبادل‬ ‫اندیشه و گفتمان راهکارهای عملی برای‬ ‫برون رفت از مشکالت و چالش های‬ ‫پیش رو حاصل شود تا به سالمت مردم‬ ‫اسیبی وارد نشود‪.‬‬ ‫رئیس یازدهمین کنگره بین المللی ارتقاء‬ ‫کیفیت خدمات ازمایشگاهی تشخیص‬ ‫پزشکی ایران با بیان اینکه این کنگره‬ ‫بزرگترین رویداد جامعه ازمایشگاهی‬ ‫کشور است‪ ،‬ادامه داد‪:‬امیدوارم بسترهای‬ ‫الزم برای دانش افزایی عزیزان شرکت‬ ‫کننده در این کنگره فراهم اید و گام هایی‬ ‫شایسته برای پویندگان دانش و فنون طب‬ ‫ازمایشگاهی برداشته شود‪.‬‬ ‫مختلف می تواند پزشکان را در مدیریت‬ ‫بیماری کمک کرده و در تصمیم گیری‬ ‫بالینی انها سهیم باشد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این نتایج نسبت به اطالعات‬ ‫جمع اوری شده از سایر بخش های‬ ‫پاراکلینیک و بالینی بسیار ارزان و مقرون‬ ‫به صرفه در اختیار پزشکان قرار می گیرد‬ ‫به همین دلیل ازمایشگاه های تشخیص‬ ‫پزشکی از جایگاه بسیار ارزشمندی در‬ ‫بوترابی‪ ،‬محورهای مورد بحث در این پزشکی برخوردار است‪.‬‬ ‫رئیس انجمن دکترای علوم ازمایشگاهی‬ ‫کنگره علمی را متعدد برشمرد و بیان کرد‪:‬‬ ‫عناوین مورد بحث در کنگره پیش رو بر گفت‪ :‬در برخی از بیماری ها تنها اطالعات‬ ‫اساس نیازهای ازمایشگاه ها و همچنین بدست امده از نتایج ازمایشات است که‬ ‫دانش روز دنیا و بر اساس نظرات اساتید می تواند در تشخیص بیماری به پزشک‬ ‫برجسته علوم ازمایشگاهی انتخاب کمک کند و حتی در حوزه درمان بیماری‬ ‫شده است‪ .‬عالوه بر این عناوین متعدد نیز ازمایشگاه نقشی غیر قابل انکار داشته‬ ‫دیگری در کارگاه های علمی در کنگره و نتایج ازمایشگاهی به عنوان یک راهنما‬ ‫مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت‪ .‬برای پزشکان عمل می کند‪.‬‬ ‫رئیس یازدهمین کنگره بین المللی‬ ‫وی از ارائه جدیدترین دستاوردها در‬ ‫حوزه علوم ازمایشگاهی در این کنگره ارتقاء کیفیت خدمات ازمایشگاهی‬ ‫خبر داد و گفت‪ :‬تعدادی از اساتید خارجی تشخیص پزشکی ایران گفت‪ :‬با‬ ‫جهت حضور در کنگره و سخنرانی در بروز بیماری های نوظهور و پیشرفت‬ ‫محورهای مورد بحث اعالم امادگی کرده فناوری های تشخیص ازمایشگاهی نقش‬ ‫اند‪ .‬همچنین اخرین مهلت ارسال مقاالت ازمایشگاه در تشخیص و درمان این‬ ‫به دبیرخانه کنگره تا تاریخ‪ ۳۰‬دی ماه ‪ ۹۶‬بیماری ها نیز افزایش یافته است و کمتر‬ ‫خواهد بود و عالقمندان جهت ارسال بیماری نو ظهوری را می توان نام برد که‬ ‫مقاالت و اطالعات بیشتر می توانند به تست های ازمایشگاهی در تشخیص انها‬ ‫وب سایت کنگره ارتقاء کیفیت به نشانی مورد استفاده قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫بوترابی ادامه داد‪ :‬ازمایشگاه پزشکی‬ ‫‪ www.iqctehran.ir‬مراجعه کنند‪.‬‬ ‫بوترابی در ادامه پاسخ به اینکه چنددرصد تاثیر مستقیمی در بسیاری از جنبه های‬ ‫پاسخ ها در ازمایشگاه ها در تشخیص مراقبت از بیمار‪ ،‬از جمله طول مدت اقامت‬ ‫بیماری ها موثر است؟ سهم ازمایشگاه های و بستری و ایمنی بیمار دارد‪ .‬همچنین‬ ‫تشخیص پزشکی در تشخیص‪ ،‬پایش نقش ازمایشگاه ها در حوزه بهداشت غیر‬ ‫و درمان بیماری ها غیر قابل انکار است‪ .‬قابل انکار بوده و سهم به سزایی در ارتقاء‬ ‫اطالعات به دست امده از نتایج ازمایشات بهداشت جامعه دارد‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪7‬‬ ‫روش جدید تشخیص سریع انواع سرطان با یک ازمایش واحد‬ ‫پژوهشگران روش جدیدی را برای‬ ‫تشخیص سرطان تنها با یک ازمایش‬ ‫ابداع کرده اند که اقدام سریع برای‬ ‫درمان و جلوگیری از پیش روی بیماری‬ ‫را امکان پذیر می کند‪.‬‬ ‫پژوهشگران علوم پزشکی در دانشگاه‬ ‫جان هاپکینز امریکا با اعالم این دستاورد‬ ‫گفته اند که با رایج شدن این روش‪ ،‬که ان‬ ‫را "بافت برداری مایع" نام داده اند‪ ،‬می توان‬ ‫افراد را هر سال ازمایش کرد و در صورت‬ ‫وجود خطر ابتال به یکی از هشت نوع‬ ‫سرطان رایج‪ ،‬در صدد درمان انان برامد‪.‬‬ ‫این گروه پیش بینی کرده است که این‬ ‫روش ظرف چند سال اینده در سطح‬ ‫وسیع در دسترس خواهد بود‪.‬‬ ‫تاکنون این روش روی بیش از‬ ‫یک هزار نفر در مراحل اولیه ابتالی به‬ ‫سرطان ازمایش شده و نشان داده است‬ ‫که در مقایسه با روش های کنونی ازمایش‬ ‫می تواند حدود ‪ ٧٠‬در صد از موارد وجود‬ ‫بافت های سرطانی را تشخیص دهد‪ .‬این‬ ‫تشخیص در مرحله ای صورت می گیرد‬ ‫که هنوز سرطان گسترش نیافته و به این‬ ‫ترتیب‪ ،‬امکان درمان سریع ان بیشتر است‪.‬‬ ‫شیوه کار در این روش شامل جستجو‬ ‫برای یافتن دی ان ای جهش یافته و‬ ‫پروئتین هایی که به داخل جریان خون ریخته‬ ‫می شود‪ .‬این روش می تواند وجود سرطان‬ ‫روده بزرگ‪ ،‬پستان‪ ،‬کبد‪ ،‬ریه‪ ،‬مری‪ ،‬تخمدان‪،‬‬ ‫ ‪8‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫در حال حاضر‪ ،‬ازمایش این روش روی ده‬ ‫هزار نفر اغاز شده و در صورت مثبت بودن‬ ‫نتیجه‪ ،‬می تواند به زودی به عنوان یک شیوه‬ ‫متداولبهکارگرفتهشود‪.‬‬ ‫تشخیص سرطان در مراحل اولیه‬ ‫پانکراس و معده را تشخیص دهد‪ .‬در برخی‬ ‫از این موارد‪ ،‬مانند سر طان پانکراس‪ ،‬تا‬ ‫کنون تشخیص بیماری تنها زمانی میسر بود‬ ‫که عوارض ابتالی به ان بروز می کرد‪.‬‬ ‫پیتر گیبس‪ ،‬پژوهشگر کانادایی که‬ ‫این ازمایش را به کار گرفته و به ان‬ ‫"سرطان‪-‬یاب" نام داده‪ ،‬گفته است که‬ ‫به نظر او‪ ،‬رواج این روش می تواند جان‬ ‫هزاران نفر را به سرعت و بدون هزینه‬ ‫زیاد نجات دهد‪ .‬او گفته است که این‬ ‫روش به معنی ان است که "برای اولین‬ ‫بار می توانیم با یک ازمایش خون‪ ،‬وجود‬ ‫انواعی از سرطان را به سرعت تشخیص‬ ‫دهیم در حالیکه با روش های کنوی‪ ،‬برای‬ ‫تشخیص انها می بایست صبر کنیم تا‬ ‫عوارض بیماری ظاهر شود‪".‬‬ ‫با توجه به افزایش احتمال ابتالی به سرطان‬ ‫در سنین باالتر عمر‪ ،‬روش جدید را می توان‬ ‫به طور وسیع و مرتب‪ ،‬مثال ساالنه‪ ،‬برای این‬ ‫گروه سنی به کار برد‪ .‬همچنین ازمایش افرادی‬ ‫کهبهدالیلمختلفممکناستباخطربیشتر‬ ‫ابتالی به این بیماری مواجه باشند قادر به‬ ‫تشخیص به موقع و موفقیت در درمان است‪.‬‬ ‫پروفسور ریچارد مارایس پژوهشگر‬ ‫مرز تحقیقات سرطان بریتانیا می گوید‬ ‫حداقل پنج یا شش سال طول می کشد‬ ‫تا ثابت شود که این ازمایش تشخیص‬ ‫زودهنگام سرطان را ممکن می کند‪" :‬این‬ ‫مطالعه روی افراد سالم انجام شده اما اگر‬ ‫کسی سرماخوردگی یا انفلوانزا یا بیماری‬ ‫زمینه ای داشته باشد‪ ،‬این چه تاثیری بر‬ ‫جواب ازمایش دارد؟"‬ ‫پل فاروا پرفسورهمه گیرشناسی‬ ‫(اپیدمیولوژی) سرطان در دانشگاه کیمبریج‬ ‫می گوید برای اینکه روشن شود ایا این‬ ‫ازمایش می تواند سرطان های غیرپیشرفته‬ ‫را تشخیص دهد باید کار بیشتری انجام‬ ‫شود‪":‬نشان دادن اینکه با این ازمایش‬ ‫می توان سرطان های پیشرفته را تشخیص‬ ‫داد به این معنا نیست که این ازمایش‬ ‫برای تشخیص سرطان های عالمت داری‬ ‫هم که در مراحل اولیه هستند‪ ،‬مفید است‬ ‫چه برسد به سرطان هایی که هنوز عالمت‬ ‫ندارند‪ .‬حساسیت این تست در مراحل اول‬ ‫سرطان چهل درصد بوده است‪".‬‬ ‫قیمت این ازمایش برای هر نفر پانصد‬ ‫دالر امریکا است‪.‬‬ ‫نشستـ مشترک‬ ‫نیلوفر حسن‪-‬کارشناس تجهیزات پزشکی‬ ‫نشست مشترک مسئوالن وزارت بهداشت و‬ ‫انجمن های تجهیزات پزشکی و ازمایشگاهی‬ ‫نشست مشترکی با حضور دکتر‬ ‫اسدی الری قائم مقام وزیر بهداشت‬ ‫در امور بین الملل و مسوولین اداره کل‬ ‫تجهیزات پزشکی با حضور انجمن های‬ ‫متخصصین و تولیدکننده‪ ،‬صادرکننده‬ ‫و واردکننده تجهیزات پزشکی و‬ ‫ازمایشگاهی کشور در روزچهارشنبه‬ ‫‪۲۷‬دی ‪۹۶‬در سالن اجتماعات اداره کل‬ ‫تجهیزات پزشکی برگزارشد‪.‬‬ ‫قائم مقام وزیر بهداشت در‬ ‫اموربین الملل در این نشست‬ ‫مشترک در جمع انجمن ها و‬ ‫اتحادیه های تولیدکننده‪ ،‬صادرکننده‬ ‫و واردکننده تجهیزات پزشکی‬ ‫کشور سخنانی را در خصوص‬ ‫اتفاقات اخیر در حوزه تعامالت‬ ‫مشترک ایران با کشورهای منطقه و‬ ‫اسیای شرقی ارایه کرد و گزارشی‬ ‫مبسوط از روند فعالیت های‬ ‫وارداتی و صادراتی حال و اینده‬ ‫صنعت تجهیزات پزشکی و دارویی‬ ‫ایران را درعرصه بین الملل ارایه‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫********‬ ‫در ادامه دکتر مسائلی‪ ،‬مشاور‬ ‫وزیر و مدیرکل تجهیزات پزشکی‬ ‫وزارت بهداشت نیز در این نشست‬ ‫مشترک با قائم مقام وزیر بهداشت‬ ‫در امور بین الملل و انجمن ها‬ ‫و اتحادیه های حوزه تجهیزات‬ ‫پزشکی کشور‪ ،‬نکاتی را عنوان کرد‬ ‫که در ادامه می خوانیم‪:‬‬ ‫‪‬خوشحالیم از حضور دکتر‬ ‫اسدی الری قائم مقام محترم وزیر در‬ ‫امور بین الملل که انشااهلل شاهد فصل‬ ‫جدیدی در حضور تجهیزات پزشکی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در عرصه بین‬ ‫المللباشیم‪.‬‬ ‫‪ ‬در مورد کشور عمان‬ ‫می توان به عنوان یک جایگزین‬ ‫مطمئن به جای کشور امارات در‬ ‫حوزه تجهیزات پزشکی فکر کرد‪.‬‬ ‫همچنین فرصت های‬ ‫‪‬‬ ‫سرمایه گذاری در المان نیز وجود‬ ‫دارد که سفیر ایران در المان پیگیر‬ ‫برگزاری جلسه نشت مشرک‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬بحث فقط در مورد‬ ‫تولیدکنندگان نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫صادرکنندگان و واردکنندگان هم‬ ‫باید فعالیت بیشتری داشته باشند‬ ‫در عرصه بین الملل‪.‬‬ ‫واردکننده‬ ‫‪‬شرکت های‬ ‫نیز می توانند نمایندگی معتبر‬ ‫شرکت های خارجی را در ایران‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫‪‬موضوع مهم دیگر ارائه‬ ‫خدمات بعد از فروش است که‬ ‫شرکت های ما تجربه زیادی در‬ ‫این زمینه دارند‪.‬‬ ‫خارجی‬ ‫‪‬سرمایه گذاری‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪9‬‬ ‫در حوزه تجهیزات اتفاق افتاده‬ ‫است و شرکت های اروپایی‬ ‫سرمایه گذاری خوبی در کشور‬ ‫انجام دادند‪.‬‬ ‫‪ ‬شرکت های قدیمی واردکننده‬ ‫نیز به بحث تولید نگاه ویژه داشتند‬ ‫و تولید تحت برند خارجی را انجام‬ ‫می دهند که ظرفیت بسیار خوبی‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪‬این شرکت های‬ ‫قدیمی ارتباط خوبی‬ ‫با کمپانی های خارجی‬ ‫داشتند و شناخت خوبی‬ ‫از رقبا و منطقه دارند و‬ ‫کار تولید را در کشور‬ ‫انجام داده اند‪.‬‬ ‫‪‬در زمینه تولید به نظر‬ ‫باید هابی در تهران ایجاد‬ ‫کنیم که این هاب متبلور‬ ‫کننده تولید تجهیزات‬ ‫پزشکی در کشور باشد‪.‬‬ ‫‪‬در این زمینه به‬ ‫ ‪10‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫فرودگاه پیام فکر کردیم و قرار‬ ‫است جلسه ای با مدیران این‬ ‫فرودگاه داشته باشیم‪.‬‬ ‫‪ ‬زیرساخت های ما بسیار‬ ‫قوی است و البته بر مشکالت نیز‬ ‫اگاه هستیم‪ ،‬اما باید تمرکز کنیم و‬ ‫مشکالت نباید باعث توقف کارهای‬ ‫ما باشد‪.‬‬ ‫‪‬اگر قرار باشد مشکالت‬ ‫باعث نا امیدی شود‪ ،‬باعث باختن‬ ‫حال و اینده خواهد شد‪.‬‬ ‫‪‬امیدواریم بحث بدهی‬ ‫شرکت ها حل شود‪ ،‬اما بعد از ان‬ ‫روی بحث تولید و صادرات جای‬ ‫کار زیادی وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬االن نسبت به ‪ ۱۰‬سال پیش‬ ‫که در این حوزه بودم‪ ،‬افراد زیادی‬ ‫وارد حوزه شدند و حاال باید روی‬ ‫برندینگ شرکت ها کار کنیم‪.‬‬ ‫‪ ‬برای برندینگ می توان به‬ ‫قالب های هنری مختلف فکر کرد‬ ‫و باید نظمی در این زمینه ایجاد‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫‪‬فضای جامعه باید به باال رفتن‬ ‫سطح کیفیت زندگی حرکت کند‪،‬‬ ‫اما عموما به مسائل سیاسی فکر‬ ‫می کنیم که نه به درد دنیا می خورد‬ ‫و نه اخرت‪.‬‬ ‫‪‬باید در حوزه سالمت‪،‬‬ ‫گفتمان سازی انجام شود‪ ،‬زیرا باعث‬ ‫باال رفتن کیفیت زندگی مردم خواهد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫********‬ ‫در ادامه نشست دکتر بهروز حاجیان‬ ‫تهرانی رییس انجمن شرکت های تامین‬ ‫کننده تجهیزات و فراورده های ازمایشگاهی‬ ‫و همچنین مدیرعامل شرکت پیشتازطب به‬ ‫عنوان نماینده ازمایشگاهیان درخصوص‬ ‫چالش های پیش روی شرکت های تولید‬ ‫کننده تجهیزات و فراورده های ازمایشگاهی‬ ‫با مسووالن اداره کل تجهیزات نکاتی را بیان‬ ‫کرد که در ادامه می خوانیم‪:‬‬ ‫تا کنون بر خالف تالش و ادعای‬ ‫ارگان ها و سازمان های دولتی مبنی‬ ‫بر حمایت از تولید‪ ،‬نه تنها حمایتی‬ ‫صورت نگرفته بلکه عدم تحلیل‬ ‫مناسب شرایط موجود موجبات‬ ‫تضعیف تولید را نیز فراهم اورده‬ ‫است‪ .‬با نگاهی به بازار ازمایشگاهی‬ ‫کشور در چند سال گذشته به‬ ‫راحتی می توان متوجه شد که چه‬ ‫خساراتی از این باب به کشور و‬ ‫تولید کننده گان وارد شده است‪.‬‬ ‫ورود بی رویه محصوالت چینی در‬ ‫چند سال گذشته و در پی ان واردات‬ ‫هزاران دستگاه بسته ازمایشگاهی‪ ،‬در‬ ‫اینجا یاداوری می کنم که من به هیچ‬ ‫عنوان مخالف ورود تکنولوژی های‬ ‫جدیدتر به کشور نیستم ولی از سوی‬ ‫دیگر به جهت عدم وجود زیر ساخت‬ ‫مناسب ازمایشگاهی به صورت‬ ‫متمرکز و تعدد ازمایشگاه های‬ ‫کوچک و متوسط‪ ،‬ازمایشگاه ها در‬ ‫رقابتی ناصحیح همگی اقدام به خرید‬ ‫دستگاه هایی می کنند که ظرفیت‬ ‫انجام تست هایشان به مراتب باالتر از‬ ‫نیاز ازمایشگاه است و همین موضوع‬ ‫منجر به این شده است که چندین هزار‬ ‫دستگاه بسته ازمایشگاهی به کشور‬ ‫وارد و فروخته شده است به طوریکه‬ ‫تعداد انها از تعداد دستگاه هایی که‬ ‫در کل اروپا نصب شده بیشتر است‪.‬‬ ‫جالب تر اینکه عملیات واردات و‬ ‫ثبت محصول دارای گواهی های معتبر‬ ‫خارجی بسیار اسان تر و سریع تر از‬ ‫محصول تولیدی به انجام می رسد‪،‬‬ ‫بحثی نیست که مایحتاج کشور باید‬ ‫به راحتی به کشور وارد شده و به‬ ‫مصرف کننده ارائه شود ولی ایا‬ ‫تاکنون مدل مناسب نظارتی بر واردات‬ ‫صورت گرفته است و ایا عواقب این‬ ‫واردات برای تولید دیده شده است‪.‬‬ ‫در صنعت داروسازی چنانچه‬ ‫دارویی در کشور ساخته شود واردات‬ ‫ان به سرعت محدود می گردد تا از‬ ‫ارزبری بی اندازه جلوگیری شود و‬ ‫از تولید حمایت شود ولی متاسفانه‬ ‫در صنعت ازمایشگاهی این اتفاق‬ ‫نیفتاده است‪ .‬از سوی دیگر علی رغم‬ ‫عزم مدیران رده باالی دولتی برای‬ ‫حمایت از تولید‪ ،‬متاسفانه به دلیل‬ ‫وجود برخی سوابق بد از کیفیت‬ ‫محصوالت ایرانی‪ ،‬به نظر می رسد‬ ‫که باور حمایت از تولید به بدنه‬ ‫کارشناسی سرایت نکرده و این‬ ‫عزم در انجا به چشم نمی خورد‬ ‫که دشواری کار را برای تولید کننده‬ ‫چند چندان می کند‪.‬‬ ‫بحث های دیگری در ارتباط با‬ ‫مدل خرید مراکز دولتی و انتخاب‬ ‫محصول وجود دارد که در این‬ ‫فرصت نمی کنجد‪ .‬امروز خوشبختانه‬ ‫به نظر می رسد که به همت مدیر‬ ‫کل تجهیزات پزشکی جناب دکتر‬ ‫مسائلی‪ ،‬افق نوینی در دیدرس باز‬ ‫گشته و تعامل بی نظیر دولت با‬ ‫بخش خصوصی و انجمن ها امکان‬ ‫تحلیل واقعی شرایط را ایجاد کرده‬ ‫است‪ .‬در این راستا و به جهت یافتن‬ ‫راهکارهای اساسی برای حمایت‬ ‫از تولید پیشنهاد می کنم کمیته ای‬ ‫متشکل از نمایندگان اداره کل‪ ،‬امور‬ ‫بین الملل وزارتخانه‪ ،‬وزارت صنعت‬ ‫و معدن‪ ،‬اتاق های بازرگانی و تولید‬ ‫کنندگان تشکیل شده و به صورت‬ ‫اضطراری موضوع تولید را مورد‬ ‫بحث و پی گیری قراردهند‪ .‬ارتباط‬ ‫این کمیته با هیئت امنای ارزی نیز‬ ‫یکی از پیشنهادات است تا خرید‬ ‫هدایت شده به سمت تولیدات با‬ ‫کیفیت صورت پذیرد‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪11‬‬ ‫گــزارش کوتاه‬ ‫نیلوفر حسن‪-‬کارشناس تجهیزات پزشکی‬ ‫اشنایی با اداره ی امور ازمایشگاه های استان مازندران‬ ‫استان مازندران از پرجمعیت ترین استان های ایران است و هم مرز با استان های گلستان‪ ،‬سمنان‪ ،‬تهران‪ ،‬البرز‪ ،‬قزوین و گیالن است‪.‬‬ ‫بزرگ ترین و پرجمعیت ترین شهر استان مازندران شهر ساری و شهرستان بابل است‪ .‬قله دماوند مرتفع ترین قله ایران در مازندران و در شهرستان امل قرار دارد‪ .‬مرکز این استان‬ ‫شهر ساری است‪ .‬ساری پایتخت پیشین کشور ایران نیز به شمار می رود و امل درگذشته های دور و بابل در عصر افشاریه و زندیه و اواسط قاجار‪ ،‬حاکم نشین مازندران بوده اند‪.‬‬ ‫مازندران از وسعتی معادل ‪ ۱٫۴۶‬درصد ایران برخوردار است؛ اما قرار گرفتن ان در ساحل جنوبی‪ ،‬بزرگ ترین دریاچه جهان به نام دریای مازندران و هم جواری با چهار کشور‬ ‫ساحلی این دریا یعنی ترکمنستان‪ ،‬قزاقستان‪ ،‬روسیه و جمهوری اذربایجان از یک سو و واقع شدن در شمال کالن شهر تهران (پایتخت ایران) از سوی دیگر‪ ،‬باعث شده است تا از‬ ‫موقعیت جغرافیایی استراتژیکی برخوردار شود‪.‬‬ ‫دسترسی به زیرساخت های مناسب ارتباطی‪ ،‬به همراه تسهیالت ویژه زیر بنایی اب‪ ،‬برق‪ ،‬فاضالب و گاز همراه با شرایط اب و هوایی معتدل‪ ،‬اراضی بسیار حاصلخیز‪ ،‬طبیعت‬ ‫گوناگون و مفرح ساحلی‪ ،‬دشتی‪ ،‬جنگلی و کوهستانی مساعد برای توسعه صنعت گردشگری و دسترسی به بازارهای هدف داخلی و خارجی‪ ،‬امکان توسعه سریع را در قالب‬ ‫بخش های محوری گردشگری‪ ،‬کشاورزی‪ ،‬صنعتی و تجاری‪ ،‬فناوری اطالعات و ارتباطات را یکجا در خودگرد اورده است‪ .‬همچنین برخورداری از میراث فرهنگی غنی و‬ ‫بیشترین نرخ دانش اموختگان با تحصیالت دانشگاهی مازندران در میان استان های کشور‪ ،‬موقعیت مناسبی برای گسترش سرمایه گذاری داخلی و خارجی استان در سطح‬ ‫منطقه شمال و ایران فراهم اورده است‪ .‬این استان باسوادترین استان کشور است‪.‬‬ ‫تاریخچه دانشگاه علوم پزشکی مازندران‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال ‪ 65‬با توسعه اموزشگاه عالی مامایی ساری که در سال ‪ 1354‬در جایگاه اولین مرکز اموزش مشغول به کارکرده بود‪ ،‬بنیان نهاده شد‪.‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی مازندران با برخورداری از ‪ 8‬معاونت اموزش‪ ،‬بهداشت‪ ،‬تحقیقات و فن اوری‪ ،‬توسعه مدیریت و منابع‪ ،‬دانشجویی و فرهنگی‪ ،‬درمان‪ ،‬غذا و دارو و‬ ‫امور اجتماعی خدمات بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش را ارائه می کند‪.‬‬ ‫استان مازندران جهت ارائه خدمات بهداشتی از ‪ 19‬شبکه بهداشت و درمان شهرستان‪ 266 ،‬مرکز جامع سالمت روستایی و شهرری‪ 45 ،‬پایگاه بهداشتی و ‪ 1110‬خانه‬ ‫بهداشت روستایی فعال و در حوزه ی درمان از خدمات ‪ 23‬بیمارستان دولتی‪ 12 ،‬بیمارستان خصوصی و تامین اجتماعی بهره می گیرد‪ .‬از این تعداد ‪ 1210‬تخت اموزشی و‬ ‫‪ 3056‬تخت درمانی است‪ .‬همچنین از مجموع تخت های ویژه‪ 82 ،‬تخت اموزشی و ‪ 141‬تخت درمانی ‪ 74 ،CCU‬تخت اموزشی و ‪ 84‬تخت درمانی ‪ 36 ،ICU‬تخت اموزشی‬ ‫و ‪ 41‬تخت درمانی ‪ 13 ،NICU‬تخت اموزشی و ‪ 4‬تخت درمانی ‪ PICU‬و ‪ 12‬تخت اموزشی ‪ BICU‬است‪.‬‬ ‫در حوزه ی اموزش پزشکی دارای ‪ 10‬دانشکده پزشکی‪ ،‬داروسازی‪ ،‬دندان پزشکی‪ ،‬بهداشت‪ ،‬پیراپزشکی ساری و امل و پرستاری‪ ،‬مامایی ساری‪ ،‬امل و بهشهر و واحد‬ ‫بین الملل رامسر (پردیس) و ‪ 396‬عضو هیئت علمی شامل ‪ 35‬استاد‪ 64 ،‬دانشیار و ‪ 255‬استادیار بوده و به بیش از ‪ 7‬هزار دانشجو در مقاطع کاردانی‪ ،‬کارشناسی‪ ،‬کارشناسی‬ ‫ارشد‪ ،MPH ،‬دکترای حرفه ای‪ ،PHD ،‬دستیاری‪ ،‬فلوشیت و فوق تخصص خدمات اموزشی ارائه می دهد‪.‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی مازندران دارای ‪ 5‬مرکز اموزشی درمانی است‪ .‬مرکز اموزشی درمانی امام خمینی ره ساری دارای گروه های اموزشی طب اورژانس‪ ،‬ارولوژی‪ ،‬گوارش‪،‬‬ ‫بیهوشی‪ ،‬جراحی مغز و اعصاب‪ ،‬عمومی‪ ،‬زنان‪ ،‬داخلی‪ ،‬رادیولوژی‪ ،‬پاتولوژی‪ ،‬کودکان و سایکوماتیک‪ ،‬مرکز اموزشی درمانی بوعلی سینا ساری دارای گروهای اموزشی اطفال‪،‬‬ ‫چشم‪ ،‬گوش و حلق و بینی‪ ،‬اعصاب و پوست‪ ،‬مرکز اموزشی درمانی زارع ساری داری گروه اموزشی روان شناسی‪ ،‬مرکز اموزشی درمانی فاطمه الزهرا (س) ساری دارای گروه‬ ‫اموزشی قلب و عروق و مرکز اموزشی درمانی قائم شهر دارای گروه های اموزشی جراحی داخلی‪ ،‬عفونی‪ ،‬اطفال و مسمومیت است‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1376‬با تشکیل اداره کل امور ازمایشگاه ها در وزارت بهداشت و درمان‪ ،‬اداره امور ازمایشگاه ها در دانشگاه ها تعریف شد‪ .‬همچنین ازمایشگاه مرجع از همان‬ ‫سال های نخست با پذیرش روزانه (میانگین) ‪ 200‬نفر بیمار اغاز به کارکرد؛ اما در سال ‪ 1387‬با انتقال ازمایشگاه مرجع به ساختمان ستاد مرکزی دانشگاه (معاونت درمان)‬ ‫فعالیت تشخیصی خود را پایان داد و به تضمین کیفیت و استانداردسازی ازمایشگاه ها پرداخت‪ .‬البته در کنار ان انجام ازمایش ها غربالگری نوزاد (از سطح استان)‪،‬‬ ‫نیز بر عهده ازمایشگاه مرجع است‪ .‬دکتر شکر زاده رییس اداره امور ازمایشگاه های استان است‪ .‬در ادامه با تجارب وی و فعالیت های این اداره بیشتر اشنا می شویم‪.‬‬ ‫ ‪12‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫درحال حاضردرزمینه تجهیزات زیر در استان کمبود وجود دارد‪:‬‬ ‫ فلوسایتومتری جهت کارهای درمانی برای غرب استان مازندران‬‫ دستگاه انجام دهنده ی ازمودن اورژانسی و بسیار حساس‪ ،CTNI‬تست‬‫حاملگی )‪ (BETOR HCG‬و هپاتیت ها برای برخی از بیمارستان های دولتی‬ ‫ االیزافول یا اتوایمنواناالیزر جهت مراکز درمانی به صورت منطقه ای‬‫‪ ‬در اغاز‪ ،‬خواهشمند است در باره ی اهداف و وظایف‬ ‫اداره امور ازمایشگاه های مازندران توضیح دهید‪.‬‬ ‫دکتر شکر زاده رییس اداره امور ازمایشگاه های استان‪،‬‬ ‫مسئول انجام فعالیت های زیر عالوه بر انجام امور جاری‬ ‫اداری‪ ،‬نظارت‪ ،‬پایش و ‪ ...‬است‪.‬‬ ‫‪ ‬تشکیل چارت جدید و ارتقای اداره به مدیریت امور‬ ‫ازمایشگاه های استان‬ ‫‪ ‬اجرای برنامه ارزیابی خارجی کیفیت به صورت استانی در‬ ‫کنار برنامه ‪ EQAQ‬کشوری به صورت دوره ای و دو بار در سال‬ ‫‪ ‬نظارت بر کارشناسان اموزش دیده در امور تخصصی کردن‬ ‫پایش ها و بازدیدها (خصوص ًا در بخش های میکروب شناسی‪،‬‬ ‫پاتولوژی‪ ،‬تجهیزات و مواد و فراورده های ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫هموژیالنس و غیره)‬ ‫‪ ‬اجرای کارگاه ها و دوره های مختلف اموزشی تئوری و‬ ‫عملی و گاها به صورت کارگاهی ازجمله مدیریت کنترل کیفیت‪،‬‬ ‫کنترل کیفی میکروب شناسی و کنترل کیفی درپاتولوژی و ‪...‬‬ ‫‪ ‬پیگیری در جهت کاهش میزان بدهی ازمایشگاه های‬ ‫بخش دولتی (بیمارستان ها) به شرکت های تولید و پخش مواد‬ ‫و فراورده های ازمایشگاهی‬ ‫‪ ‬اخذ گواهی استقرار همووژیالنس توسط اکثر مراکز‬ ‫بیمارستانی و اموزشی درمانی و ‪ ...‬به طوری که در سال ‪ 1394‬فقط‬ ‫‪ 4‬مرکز از ‪ 37‬مرکز دارای این گواهی بودند اما اکنون ‪ 31‬مرکز از‬ ‫‪ 37‬مرکز سطح استان موفق به اخذ این گواهی گشته اند‪.‬‬ ‫‪ ‬اداره امور ازمایشگاه دانشگاه شما زیر نظر ریاست‬ ‫دانشگاه فعالیت دارد یا معاونت؟‬ ‫مدیریت امور ازمایشگاه های استان مازندران ازنظر چارت‬ ‫سازمانی زیر نظر معاونت درمان دانشگاه است‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه به عهده‬ ‫این اداره است؟‬ ‫علیرغم اینکه سازمان غذاودارو (ازنظر امور اداری‬ ‫جداشده اند) و اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی‬ ‫کشور‪ ،‬اداره تجهیزات ازمایشگاهی ازمایشگاه سالمت‬ ‫کشور را زیر نظر خود اعالم کرده است و تجهیزات و موارد‬ ‫ازمایشگاهی را جزء اقالم پزشکی اورده است و در برخی‬ ‫دانشگاه ها مدیریت تجهیزات و مواد ازمایشگاهی زیر نظر‬ ‫اداره تجهیزات پزشکی است‪ ،‬اما در دانشگاه ما این تغییر‬ ‫به طور کامل انجام نگشته است‪ .‬ما در حال افزایش همکاری‬ ‫و تشکیل جلسات و کارگروه های مشترک جهت نظارت بر‬ ‫شرکت های توزیع و پخش فراورده های سطح استان هستیم‪.‬‬ ‫‪ ‬ایا اداره امور ازمایشگاه ها در اجرای کالن تجهیزات‬ ‫ازمایشگاهی دانشگاه نقش محوری دارد؟‬ ‫بله با تشکیل جلسات و همفکری با مدیریت دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی و اداره تجهیزات پزشکی مازندران‪ ،‬مواردی‬ ‫که نیاز به دخالت و اظهارنظر مستقیم و تخصصی دارد‪،‬‬ ‫مشخص و هماهنگ گشته است‪ .‬البته در برخی موارد نیاز به‬ ‫رایزنی و جلسات توجیهی بیشتری است‪.‬‬ ‫‪ ‬چند نفر کارکنان دارید وظایف هر بخش چیست؟‬ ‫ارائه ی چارت سازمانی جدید اداره ی امور ازمایشگاه‬ ‫مازندران‪ ،‬مورد بررسی‪ ،‬تایید و ابالغ مدیریت مربوطه گشته‬ ‫است‪ .‬برای مدیریت امور ازمایشگاه های استان‪ ،‬کارشناسی‬ ‫نظارت و ارزیابی ازمایشگاه و کارشناس کنترل کیفیت و‬ ‫برای ازمایشگاه مرجع استان (که البته بر اساس چارت‬ ‫قبلی است) برای هر بخش ‪ Q.C‬ازمایشگاه‪ ،‬یک کارشناس‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪13‬‬ ‫متخصص ردیف مربوطه‪ ،‬اختصاص پیداکرده است‪.‬‬ ‫تعداد کارکنان مدیریت امور ازمایشگاه ها‪ 8‬نفر و ‪10‬نفر در‬ ‫ازمایشگاه مرجع سالمت است‪ ،‬که از این میان یک نفر مدیر‬ ‫امور ازمایشگاه ها‪ ،‬یک نفر کارشناس مسئول‪4 ،‬نفر کارشناس‬ ‫نظارت و ارزیابی ازمایشگاه و یک نفر مسئول امور اداری و‬ ‫دفتری هستند‪ .‬از میان کارشناسان نظارت‪ ،‬یک نفر مسئول‬ ‫صدور پروانه ها‪ ،‬یک نفر مسئول همووژیالنس و یک نفر‬ ‫مسئول شرکت های توزیع مواد و فراورده های ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫مشغول به فعالیت هستند‪1 .‬نفر در ازمایشگاه مرجع که‬ ‫البته کار غربالگری نوزادان (جزء وظایف سازمانی معاونت‬ ‫بهداشتی) را در کنار وظایف ‪ Q.C‬خود انجام می دهند‪ .‬روزانه‬ ‫به صورت میانگین ‪ 250‬الی ‪ 300‬ازمایش انجام می شود و در‬ ‫سطح استان‪ ،‬نمونه ها به صورت نامه بر روی ‪ parper‬های‬ ‫مخصوص به این مرکز ارسال می شود‪ .‬برای هر نوزاد سه‬ ‫ازمایش‪ TSH،PKU،G6PD،‬انجام می گیرد که درنهایت روزانه‬ ‫در حدود ‪ 750‬ازمون انجام می پذیرد‪.‬‬ ‫در میان ‪ 16‬نفر از کارکنان مدیریت امور ازمایشگاه ها و‬ ‫ازمایشگاه مرجع‪ 3 ،‬نفر دانشجوی دکترای تخصصی‪9،‬نفر‬ ‫کارشناسی ارشد و ‪ 3‬نفر کارشناسی رشته علوم ازمایشگاهی‬ ‫و ‪ ...‬هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬ازفعالیت های علمی این اداره بفرمایید؟‬ ‫‪-1‬شرکت و اجرای طرح های پژوهشی معاونت درمان‬ ‫‪-2‬برگزاری کارگاه های تئوری و عملی اموزشی که‬ ‫به صورت تخصصی چند بار در سال به صورت استانی‬ ‫و منطقه ای (میکروب شناسی‪ ،‬پاتولوژی‪ ،‬همووژیالنس‪،‬‬ ‫چگونگی ممیز و نظارت و ‪ ،)...‬ازجمله دوره های انجام شده ی‬ ‫سال ‪ 96‬است‪.‬‬ ‫‪-3‬اجرای مهارت ازمایی جهت تشخیص باکتری های مقاوم‬ ‫به انتی بیوتیک‬ ‫‪-4‬چاپ و توزیع کتاب الزامات ازمایشگاهی و جزوه‬ ‫تخصصی روش های عملی در پاتولوژی‬ ‫نحوه نظارت برمدیریت نگهداشت تجهیزات‬ ‫‪‬‬ ‫ازمایشگاهی در مراکز تابعه به چه صورت است؟‬ ‫‪-1‬بازدیدهای بدون اطالع قبلی به صورت مستقیم و پایش و‬ ‫نظارت در ازمایشگاه ها و شرکت های توزیع سطح استان‬ ‫‪-2‬بررسی فاکتورهای خریدوفروش در مراکز فروش و‬ ‫خرید کیت و مواد ازمایشگاهی‬ ‫ ‪14‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪-3‬نظارت رابطین شهرستان ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم‬ ‫وضعیت اجرای ازمون های کنترل کیفی و‬ ‫‪‬‬ ‫کالیبراسیون در مورد تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه‬ ‫چگونه اجرا می شود؟‬ ‫به دو روش صورت می گیرد‪:‬‬ ‫‪-1‬انجام ازمون های دوره ای کالیبراسیون و کنترل کیفیت در‬ ‫ازمایشگاه ها توسط کارشناس بخش یا کارشناس ‪ Q.C‬و ‪...‬‬ ‫‪-2‬ارسال دوره ای تجهیزات اصلی و پایه و لوازم‬ ‫ازمایشگاهی به ازمایشگاه کالیبراسیون و اخذ گواهینامه‬ ‫‪ ‬تعامل اداره امور ازمایشگاه ها با مدیریت بودجه‬ ‫دانشگاه چگونه است؟‬ ‫تعامل خوب است با توجه به امور مربوطه از طریق تشکیل‬ ‫جلسات همکاری و تعامل جهت انجام امور بیشتر و بهتر می شود‪.‬‬ ‫ ‪‬چه چالش هایی برای انجام منسجم و قدرتمند‬ ‫فرایندهای مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی دانشگاه وجود‬ ‫دارد و راهکارهای پیشنهادی چیست؟‬ ‫ عدم تامین منابع مالی مناسب و کافی جهت تجهیز‬‫ازمایشگاه ها به تجهیزات به روز و موردنیاز برای مراکز درمانی‬ ‫عدم وجود برنامه کنترل کیفی و کالیبراسیون مناسب و‬‫مداوم مدیریت تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫عدم اختصاص ردیف و نیروی انسانی جهت مدیریت‬ ‫کیفیت در ازمایشگاه ها‬ ‫عدم توجه کافی به تاییدیه معتبر جهت خریداری‬‫تجهیزات‪ ،‬کیت و فراورده های ازمایشگاهی‬ ‫استفاده از نیروهای غیرمتخصص و غیر ازمایشگاهی در‬‫برخی مراکز خصوص ًا در بخش خصوصی‬ ‫کاهش و کمبود منابع مالی مهت خریداری تجهیزات‬‫بخش دولتی‬ ‫‪ ‬استان شما دارای چه تعداد ازمایشگاه است و‬ ‫پراکندگی ان در شهرها و روستاهای استان به چه نحویست؟‬ ‫گستردگی (پراکندگی)و تعداد مراکز تشخیصی و نیروی‬ ‫انسانی سطح استان مازندران‪:‬‬ ‫ازمایشگاه های دولتی (تحت نظر معاونت درمان )‪:‬‬ ‫‪-1‬بیمارستان ها‪:‬‬ ‫‪‬بیمارستان های دولتی تابعه دانشگاه‪ 24:‬مرکز‬ ‫‪‬بیمارستان های خصوصی‪ 7 :‬مرکز‬ ‫‪‬بیمارستان های تامین اجتماعی‪ 5 :‬مرکز‬ ‫‪‬بیمارستان های نیروهای مسلح‪ 2 :‬مرکز‬ ‫جمع کل بیمارستان ها‪38 :‬‬ ‫‪-2‬درمانگاه‪:‬‬ ‫‪ ‬درمانگاه های شبانه روزی خصوصی‪5 :‬‬ ‫‪ ‬درمانگاه های دولتی‪3 :‬‬ ‫‪‬درمانگاه های نیروهای مسلح (سپاه)‪6:‬‬ ‫‪ ‬درمانگاه های تامین اجتماعی‪13 :‬‬ ‫‪‬درمانگاه های شرکت نفت‪2 :‬‬ ‫جمع کل درمانگاه ها‪29 :‬‬ ‫‪-3‬ازمایشگاه های خصوصی‬ ‫‪‬پاتولوژی‪ 70 :‬مرکز‬ ‫‪ ‬دکترای حرفه ای علوم ازمایشگاهی‪ 41 :‬مرکز‬ ‫‪ PHD‬تک رشته ای‪ 6 :‬مرکز ( ‪ 3‬مرکز ازمایشگاه تخصصی‬ ‫ژنتیک است)‬ ‫‪‬متخصص علوم ازمایشگاهی‪ 6 :‬مرکز‬ ‫جمع کل ازمایشگاه‪106 :‬‬ ‫ ‪ ‬لطف ًا در خصوص تعداد اقالم ازمایشگاهی و‬ ‫تجهیزاتی که در استان شما در حال کاراست توضیحاتی بدهید؟‬ ‫در هر مرکز دولتی حداقل یک سل کانترو یک اتواناالیزر‬ ‫و یک االیزا و دیگر تجهیزات پایه و الزم وجود دارد و‬ ‫تمامی مراکز جوابگوی درخواست ها و تست های همیشگی‬ ‫و اورژانس خواهند بود‪.‬‬ ‫در مراکز خصوصی عالوه بر تجهیزات مذکور‪ ،‬تجهیزات‬ ‫تخصصی نیز وجود داشته دارد‪ .‬همچنین چند مرکز دولتی مجهز‬ ‫به تجهیزات تخصصی و فوق تخصصی هم دارد و در حال‬ ‫خدمت رسانی است؛ مانند کلینیک طوبی ساری – بیمارستان امام‬ ‫ساری و ‪ ...‬که در جایگاه ازمایشگاه مرجع هستند‪.‬‬ ‫ازجمله تجهیزات موجود در مراکز تشخیصی‬ ‫تخصصی دانشگاه و بخش خصوصی می توان به ‪،HPLC‬‬ ‫‪ PCR ،GC ،LC morc‬و ‪ ...‬را نام برد‪.‬‬ ‫ ‪ ‬ایا کمبود و ضعفی در ازمایشگاه های استان‬ ‫درزمینه اقالم و تجهیزات وجود دارد؟ چه دستگاه ها و اقالمی؟‬ ‫ فلوسایتومتری جهت کارهای درمانی برای غرب‬‫استان مازندران‬ ‫ دستگاه انجام دهنده ی ازمودن اورژانسی و بسیار‬‫حساس ‪ ،CTNI‬تست حاملگی )‪ (BETOR HCG‬و‬ ‫هپاتیت ها برای برخی از بیمارستان های دولتی‬ ‫ االیزافول یا اتوایمنواناالیزر جهت مراکز درمانی‬‫به صورت منطقه ای‬ ‫ ‪‬وضعیت و امکانات ازمایشگاهی و تجهیزات‬ ‫ان در روستاها و شهرهای دور و نزدیک استان به چه‬ ‫صورت است؟ و استان از جهت تامین کدام امکانات‬ ‫تجهیزاتی با مشکل مواجه است؟‬ ‫ازمایشگاه های بهداشتی سطح استان‪:‬‬ ‫سطح‪ :1‬مراکز روستایی (حدودا ً ‪ 50‬مرکز)‬ ‫سطح‪ 19 :2‬مرکز‬ ‫سطح‪2 :3‬مرکز(مرکز غربالگری نوزادان در‬ ‫ازمایشگاه های مرجع‪ ،‬درمان‪ ،‬مرکز و قطب ‪ HIV‬و ‪)...‬‬ ‫مراکز نمونه برداری و ارجاع نمونه‪:‬‬ ‫تاکنون حدود ‪ 28‬مرکز نمونه برداری و ارجاع نمونه در‬ ‫روستاها و مراکز دورتر از مرکز و ‪ ...‬وجود دارد‪.‬‬ ‫از هم اکنون به کانال تلگرامی و اینستاگرام‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی بپیوندید‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪15‬‬ ‫همایــــش‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫مهندس نیلوفرحسن‬ ‫در نوزدهمین همایش ساالنه و دومین همایش بین المللی اسیب شناسی و طب ازمایشگاه؛‬ ‫بررسی جدیدترین دستاوردهای علمی در حوزه پاتولوژی‬ ‫به همت انجمن علمی اسیب شناسی ایران‬ ‫و دانشگاه علوم پزشکی ایران‪ ،‬نوزدهمین همایش‬ ‫ساالنه و دومین همایش بین المللی اسیب شناسی‬ ‫و طب ازمایشگاه‪ ،‬در تاریخ ‪٦‬تا ‪ ۸‬دی‪ ،‬توسط‬ ‫انجمن علمی اسیب شناسی ایران و دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی ایران در شهر تهران برگزار شد‪.‬‬ ‫اسیب­ شناسی بالینی و تشریحی شامل‬ ‫ش های بالین تا ازمایشگاه‪ ،‬مدیریت‬ ‫چال ­‬ ‫ازمایشگاه­های بالینی‪ ،‬تاز ­ه های تشخیصی‬ ‫و مباحث بحث برانگیز در زمین ­ه های‬ ‫پاتولوژی زنان‪ ،‬پاتولوژی گوارش‪ ،‬پاتولوژی‬ ‫پوست‪ ،‬مدیریت کیفیت در ازمایشگاه‪،‬‬ ‫ب شناسی‪،‬‬ ‫پاتولوژی پستان‪ ،‬میکرو ­‬ ‫سیتوپاتولوژی‪ ،‬هموویژالنس و بانک خون‪،‬‬ ‫کاربرد روش ­های نوین ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫ش های تشخیص در بالین بیمار‪،‬‬ ‫رو ­‬ ‫اوروپاتولوژی‪ ،‬بیوشیمی‪ ،‬ایمونولوژی‪،‬‬ ‫پاتولوژی ریه‪ ،‬سر و گردن و بافت نرم‬ ‫ازمحورهای عمده این همایش بود‪.‬‬ ‫مباحث پاتولوژی کلینیکال از‬ ‫محورهای اصلی علمی این همایش بود که‬ ‫از جمله ان بیوشیمی بالینی‪ ،‬میکروبیولوژی‬ ‫بالینی‪ ،‬ایمونولوژی‪ ،‬طب انتقال خون و‬ ‫هماتوپاتولوژی شامل مولکوالر پاتولوژی‬ ‫با حضور اساتید داخلی و خارجی در‬ ‫همایش مورد بحث و گفت و گو قرار‬ ‫گرفت‪ .‬ازسوی دیگر با توجه به اهمیت‬ ‫ ‪16‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫بهره وری ازمایشگاه ها که از اولویت های‬ ‫وزارت بهداشت در سال ‪ 1396‬است‪،‬‬ ‫پانلی تحت عنوان جایگاه متخصصان‬ ‫پاتولوژی در مدیریت بهره وری خدمات‬ ‫ازمایشگاهی پزشکی برگزارشد‪ .‬همچنین‬ ‫با توجه به اهمیت موضوع نظام ارائه‬ ‫خدمات ازمایشگاهی پانلی در این رابطه و‬ ‫با رویکرد تجمیع ازمایشگاه ها برگزارشد‪.‬‬ ‫در قسمت پاتولوژی اناتومیکال امسال‬ ‫نیز مباحث متعددی با رویکرد بالینی با‬ ‫حضور اساتید برجسته پاتولوژی در قالب‬ ‫سمینارها و کارگاه های متعدد در ارتباط با‬ ‫پاتولوژی ریه‪ ،‬سینه‪ ،‬زنان‪ ،‬پوست‪ ،‬گوارش‪،‬‬ ‫کبد‪ ،‬پاتولوژی سر و گردن‪ ،‬فک و صورت‬ ‫و ضایعات بافت نرم چشم و حفره دهان‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫افزایش کیفیت ازمایش ها با رفع مشکالت‬ ‫طرحنظامجامعخدماتازمایشگاهی‬ ‫دکتر مژگان عسگری در استانه‬ ‫برگزاری نوزدهمین همایش سالیانه و دومین‬ ‫همایش بین المللی اسیب شناسی و طب‬ ‫ازمایشگاه با اشاره به مشکالت طرح نظام‬ ‫جامع خدمات ازمایشگاهی گفت‪ :‬طرح نظام‬ ‫جامع خدمات ازمایشگاهی دارای ایراداتی‬ ‫است که رفع این ایرادات منجر به افزایش‬ ‫کیفیت خدمات ازمایشگاهی می شود‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬به دلیل اطالعات‬ ‫ناکافی نویسندگان طرح از استانداردهای‬ ‫بین المللی ازمایشگاه ها و ساختار کنونی‬ ‫ازمایشگاه در ایران‪ ،‬کاستی هایی در این‬ ‫طرح مشاهده شد که به اطالع طراحان در‬ ‫معاونت اموزشی وزارت بهداشت رسید‬ ‫و در حال حاضر منتظر تشکیل جلسات‬ ‫مشترک برای بررسی مجدد این طرح و‬ ‫حذف ایرادات ان به منظور افزایش کیفیت‬ ‫ارائه خدمات ازمایشگاهی هستیم‪.‬‬ ‫عسگری درخصوص چالش های‬ ‫ازمایشگاه در کشور گفت‪ :‬از ابتدای‬ ‫سال جاری اعالم دوره تکمیلی علوم‬ ‫ازمایشگاهی بر اساس قانون سال ‪،1367‬‬ ‫اعتراضات گسترده جامعه پاتولوژی را به‬ ‫صورت های مختلف به همراه داشت که در‬ ‫نهایت منجر به دستور وزیر مبنی بر ارائه‬ ‫طرح نظام جامع خدمات ازمایشگاهی‬ ‫توسط معاونت این وزارتخانه با همکاری‬ ‫گروه های درگیر در علوم ازمایشگاهی شد‪.‬‬ ‫وی همچنین عنوان کرد‪ :‬در نهایت‬ ‫پیش نویس طرحی که همزمان در معاونت‬ ‫اموزشی وزارت بهداشت در حال تهیه بود‪ ،‬در‬ ‫جلسات این وزارتخانه ارائه شد که از نکات‬ ‫برجسته این طرح تعیین جایگاه افراد مختلف‬ ‫در ازمایشگاه و غالب شدن وجه اهمیت‬ ‫نظارت بالینی بر نظارت تکنیکال است‪.‬‬ ‫مسئول کمیته علمی انجمن‬ ‫اسیب شناسی ایران خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫از دیگر چالش ها در حوزه علوم‬ ‫ازمایشگاهی تجمیع مراکز ازمایشگاهی‬ ‫به عنوان یکی از اولویت های وزارت‬ ‫بهداشت است و در حال حاضر این‬ ‫موضوع به بحث روز اغلب ازمایشگاه ها‬ ‫تبدیل شده است؛ این در حالی است‬ ‫که ساختار مگالب در اغلب کشورهای‬ ‫پیشرفته ساختار متفاوت دارد‪.‬‬ ‫عسگری افزود‪ :‬گروه پاتولوژی‬ ‫به عنوان متولی طب بالینی ازمایشگاه‬ ‫در کشور نگران کاهش کیفیت خدمات‬ ‫ازمایشگاهی در صورت تعجیل در اجرای‬ ‫طرح است و نیاز دارد که فرصت بررسی‬ ‫علمی و رویکرد اکادمیک برای گروه های‬ ‫مختلف ازمایشگاهی وجود داشته باشد‪،‬‬ ‫درهرصورت متخصصان حوزه پاتولوژی‬ ‫در همه مناطق کشور از جمله مناطق محروم‬ ‫در حال خدمات رسانی هستند و از نزدیک‬ ‫با مشکالت ارائه خدمات ازمایشگاهی اشنا‬ ‫هستند و امید است با توجه به این حضور‬ ‫گسترده در تصمیم گیری های اصلی وزارت‬ ‫خانه در خصوص نظام ارائه خدمات‬ ‫ازمایشگاهی مشارکت کافی داشته باشند‪.‬‬ ‫*****‬ ‫از اختصاصات کنگره امسال‬ ‫تاکید بر کاربرد اجتماعی مطالب بود‬ ‫دکتر کمالیان رییس انجمن‬ ‫اسیب شناسی ایران در این همایش‬ ‫درگفتکوی اختصاصی با ماهنامه تشخیص‬ ‫اظهارداشت‪ :‬همایش سالیانه اسیب شناسی‬ ‫مهمترین حرکت علمی رشته در سطح‬ ‫کشور و فرصتی مغتنم برای تبادل علمی‪،‬‬ ‫اگاهی از تازه های پاتولوژی‪ ،‬روش های‬ ‫جدید ازمایشگاهی‪ ،‬همچنین بهره مندی‬ ‫از محضر استادان مطرح داخلی‪ ،‬خارجی‬ ‫و تبادل نظر با سایر متخصصین است‪ .‬این‬ ‫همایش موجب ارتقاء دانش جامعه پزشکی‬ ‫کشور خواهد شد‪ .‬عالوه بر دستاوردهای‬ ‫علمی شاید یکی از بهترین اتفاقات همایش‬ ‫دیدار دوباره جامعه پاتولوژی کشور است‪.‬‬ ‫وی در خصوص اهداف کنگره امسال‬ ‫گفت‪ :‬مقصود از این کنگره ها به روز‬ ‫اوری علم است‪ .‬علم روز به روز در حال‬ ‫تغییر است و به مطالب جدید نیاز دارد و‬ ‫برای کسی که طالب باشد جمع اوری ان‬ ‫مشکل خواهد بود‪ ،‬ولی از طریق همخوانی‬ ‫و سمینار و کنگره‪ ،‬همه را می توان در‬ ‫یک زمان کوتاه جمع اوری کرد‪ .‬زمانی که‬ ‫شما کتب کالسیک یک رشته تخصصی را‬ ‫بررسی می کنید‪ ،‬متوجه می شوید که فصول‬ ‫مختلف دارد‪ ،‬به عنوان مثال در بدن انسان‬ ‫اعضای مختلف و بسیار پیچیده ای وجود‬ ‫دارد‪ ،‬لذا همه این مباحث را نمی توان در‬ ‫یک کنگره جمع اوری کرد‪ ،‬به همین دلیل ما‬ ‫مطالب را تقسیم بندی می کنیم و سخنرانانی‬ ‫را از داخل کشور و یا خارج از کشور که‬ ‫پیشکسوت و با تجربه هستند‪ ،‬دعوت کردیم‬ ‫که مطالب را برای ما بازگو کنند تا بتوانیم‬ ‫همه با هم تبادل نظر داشته باشیم‪.‬‬ ‫همچنین درکنگره امسال عالوه بر‬ ‫اپدیت کردن مطالبمان‪ ،‬سعی کرده ایم جنبه‬ ‫کاربرد اجتماعی داشته باشیم‪ ،‬در واقع یکی‬ ‫از اختصاصات کنگره امسال تاکید بر کاربرد‬ ‫اجتماعی مطالب بوده است‪.‬‬ ‫همان طور که اطالع دارید رشته‬ ‫پاتولوژی یک رشته اصلی است‪ ،‬وقتی که‬ ‫تشخیص درست نباشد‪ ،‬راه درمان نیز غلط‬ ‫خواهد بود‪ ،‬بنابراین تشخیص درست‬ ‫دراولویت قراردارد‪ .‬مبحث دوم ومهم‬ ‫این کنگره این است که همکاران ما با ما‬ ‫همگام و مخلوط باشند و ما بر روی پروسه‬ ‫تشخیص همکاران کلینیکی اثرگزار باشیم‪.‬‬ ‫چرا که پاتولوژیست ها و همکاران کلینیکی‬ ‫توقع دارند تشخیصشان درست باشد تا‬ ‫بتوانند مریض ها را درمان کنند و رضایت‬ ‫مریض راجلب کنند و مهم تر از همه بتوانند‬ ‫اخالق پزشکی را حفظ کنند‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل ما می خواهیم جنبه های ارتباطی با‬ ‫همکاران محکم تر باشد با این هدف که در‬ ‫جهت تشخیص صحیح باشیم و در جهت‬ ‫رعایت اخالق پزشکی‪،‬همان اعتمادی را که‬ ‫مردم به حکمای قبل داشتند را احیا کنیم‪.‬‬ ‫در خصوص اهمیت پاتولوژی و‬ ‫همچنین جایگاه ان در ایران باید اذعان‬ ‫کنم که موسسان پاتولوژی در ایران سابقه‬ ‫درخشانی دارند‪ ،‬از جمله استاد دکتر ارمین‪،‬‬ ‫دکتر شمسا‪ ،‬دکتر رحمتی و اساتید بالینی از‬ ‫جمله استاد دکتر عزیزی‪ ،‬دکتر علی وکیلی‪،‬‬ ‫همینطور جراحان پرافتخارمان پروفسور‬ ‫شمس و‪،،،‬در زمره اساتیدی بودند که‬ ‫بنیانگذار دانشکده پزشکی بودند‪.‬‬ ‫وی در ادامه خاطرنشان ساخت‪:‬کمبود‬ ‫همیشه نسبی هست از مقدورات ما و جامعه‬ ‫هیچ گاه جدا نیست‪ ،‬در خصوص طرح تحول‬ ‫سالمت نیز باید از دولت متشکربود که بودجه‬ ‫خوبی به این موضوع اختصاص داد‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم عدالت در طب برقرار‬ ‫باشد ناچارهستیم که خدمات درمانی را‬ ‫تقسیم بندی کنیم‪ ،‬به عنوان مثال بیمارانی‬ ‫هستند که سرپایی قابل درمانند‪ ،‬ولی اگر‬ ‫بخواهیم از لوازم تخصصی استفاده کنیم‪،‬‬ ‫راه درستی نیست‪،‬چرا که اصوال احتیاجی‬ ‫نیست‪ .‬پس باید اسکرین بیماران برحسب‬ ‫نیازهاشان و بیماریشان درست باشد‪.‬‬ ‫کمالیان اضافه کرد‪ :‬در رشته پاتولوژی‬ ‫در ازمایشگاه های پزشکی میبایست دانش‬ ‫پزشکی و مهارت های تخصصی رشته ای‬ ‫که جوابگو است‪ ،‬حاکم باشد‪ .‬متاسفانه در‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪17‬‬ ‫نظام ازمایشگاهی از قدیم عرفی وجود‬ ‫داشته که به درد زمان های اولیه می خورد‪،‬‬ ‫ولی امروزه کارایی چندانی ندارد‪.‬‬ ‫*****‬ ‫‪ ١٦‬مبحث برای ارائه در همایش در‬ ‫نظر گرفته شد‬ ‫دکتر مریم ابوالحسنی‪ ،‬دانشیار و عضو‬ ‫هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران‪ ،‬در‬ ‫حاشیه برگزاری نوزدهمین همایش ساالنه و‬ ‫دومین همایش بین المللی اسیب شناسی و‬ ‫طب ازمایشگاه به خبرنگار ماهنامه گفت‪:‬‬ ‫برای انتخاب اولویت های علمی‬ ‫کنکره امسال در ابتدا از اساتید کمیته علمی‬ ‫انجمن اسیب شناسی دعوت شد و بعد از‬ ‫مشورت با موضوعاتی که همکاران بیشتر‬ ‫با انها در ارتباط هستند‪ ،‬شامل مباحثی‬ ‫چون بیوشیمی‪ ،‬میکروبیولوژی‪ ،‬مدیریت‬ ‫کیفیت‪ ،‬پاتولوژی پستان‪ ،‬گوارش و زنان‪،‬‬ ‫با اختصاص زمان های مناسب به عنوان‬ ‫محورهای اصلی همایش در نظر گرفته شد‪.‬‬ ‫ابوالحسنی ادامه داد‪ :‬البته به مباحث‬ ‫تخصصی تر یا مباحثی که گروه کمتری از‬ ‫همکاران در ان قسمت مشغول به کار هستند‪،‬‬ ‫مانند ایمونولوژی‪ ،‬پاتولوژی پوست‪ ،‬کبد‪،‬‬ ‫ریه‪ ،‬بافت نرم‪ ،‬اوروپاتولوژی‪ ،‬سر و گردن‪،‬‬ ‫هماتوپاتولوژی شامل پاتولوژی مولکولی هم‬ ‫بازمان کمتر پرداخته به انها پرداخته شد‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬البته مباحث روز همچون‬ ‫مدیریت بهره وری و موضوعات مربوط به‬ ‫ازمایشگاه مانند بحث تجمیع ازمایشگاه ها‬ ‫هم در برنامه های امسال گنجانده شدکه در‬ ‫مجموع حدود ‪ ١٦‬مبحث برای ارائه در‬ ‫همایش در نظر گرفته شد‪.‬‬ ‫ش ساالنه و‬ ‫دبیر علمی نوزدهمین همای ‬ ‫دومین همایش بین المللی اسیب شناسی و‬ ‫طب ازمایشگاه درادامه گفت‪ :‬امسال در کل‬ ‫تعداد ‪ 250‬مقاله برای همایش فرستاده شده‬ ‫بود که ‪ 100‬مقاله مربوط به بخش دانشجویی‬ ‫بود‪ .‬برای انتخاب مقاله در هر دو بخش از‬ ‫اعضای کمیته داوری همایش که شامل‬ ‫ ‪18‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫همکاران شهرهای مختلف بودند‪ ،‬دعوت شد‪.‬‬ ‫ابوالحسنی ادامه داد‪ :‬در مجموع‬ ‫‪ 79‬مقاله در بخش فارغ التحصیلی و ‪32‬‬ ‫مقاله دانشجویی پذیرفته شد که به علت‬ ‫محدودیت زمانی بیشتر انها به صورت‬ ‫پوستر ارائه شد و تنها ‪ 4‬مقاله از هر دو‬ ‫بخش‪ ،‬به صورت سخنرانی بود‪.‬‬ ‫البته مقاالتی را که قبال در مجالت‬ ‫بین المللی و داخلی منتشر شده بود‪ ،‬حذف‬ ‫کردیم به خاطر این که قانون بین المللی‬ ‫به این صورت است که مقاالتی اجازه‬ ‫ارائه در همایش را دارند که قبال در جای‬ ‫دیگری منتشر نشده باشند‪ ،‬بدین ترتیب‬ ‫تقریبا نیمی از مقاالت پذیرفته شدند که‬ ‫عمده ان به علت کمبود زمان به صورت‬ ‫پوستر ارائه شدند و ‪ 9‬مقاله شامل چهار‬ ‫مقاله دانشجویی که به صورت سخنرانی‬ ‫ارائه شده اند‪.‬‬ ‫ابوالحسنی در ادامه گفت‪ :‬این‬ ‫همایش برای دومین سال متوالی به‬ ‫صورت بین المللی برگزار شد‪ ،‬این کنگره‬ ‫محور های گوناگونی داشت که حول هر‬ ‫دو محور اصلی اسیب شناسی کلینیکال و‬ ‫اسیب شناسی سرجیکال بود‪.‬‬ ‫در روز اول‪ :‬محور های میکروبیولوژی‬ ‫بالینی و ساختار نظام ازمایشگاه در کشور‪،‬‬ ‫مدیریت بهره وری‪ ،‬پاتولوژی زنان ‪ ،‬پاتولوژی‬ ‫کبد‪ ،‬بافت نرم شامل بافت نرم اوربیت ودهان‬ ‫اروپاتولوژی بحث و گفتگو شد‪.‬‬ ‫روز دوم‪ :‬محورهایش بیوشیمی‬ ‫بالینی‪ ،‬طب انتقال خون‪ ،‬پاتولوژی پستان‪،‬‬ ‫پاتولوژی سر و گردن بود‪.‬‬ ‫روز سوم‪ :‬محورهایش استقرار سیستم‬ ‫مدیریت کنترل کیفیت و ایمونولوژی از‬ ‫مباحث کلینیکال پاتولوژی و هماتوپاتولوژی‬ ‫برماتوپاتولوژی و پاتولوژی دستگاه گوارش بود‪.‬‬ ‫وی در خصوص مهمانان ویژه این‬ ‫کنگره اظهارکرد‪ :‬ما مدعوان خارجی از‬ ‫کشور های کانادا‪،‬امریکا‪ ،‬اتریش‪ ،‬اسپانیا‬ ‫و فرانسه داشتیم که سخنرانی های بسیار‬ ‫مفیدی در این همایش ارایه کردند که‬ ‫مورد استقبال شرکت کننده ها قرار گرفت‬ ‫و برنامه ها به صورت سخنرانی‪ ،‬اسالید‬ ‫سمینار‪ ،‬پنل و کارگاه برگزار شد‪ .‬در‬ ‫بسیاری از برنامه ها از حضور متخصصین‬ ‫بالینی نیز استفاده کردیم‪ ،‬به عنوان مثال‬ ‫برنامه بیوشیمی‪ ،‬برنامه میکروبیولوژی‪،‬‬ ‫برنامه ایمونولوژی‪ ،‬طب انتقال خون‪،‬‬ ‫پاتولوژی سیستم گوارش‪ ،‬پاتولوژی زنان و‬ ‫پاتولوژی ریه و تراکس که در این برنامه ها‬ ‫متخصصان بالینی حضور پررنگی داشتند‪.‬‬ ‫در روز اول کنکره در مورد مبحث‬ ‫میکروبیولوژی بالینی پروفسور خاویر‬ ‫گارو که متخصص عفونی و هیات‬ ‫داوری بسیاری مجالت معتبر بین المللی‬ ‫مربوط به رشته میکروبیولوژیک فعالیت‬ ‫می کند‪،‬حضور داشت‪.‬‬ ‫در مورد مبحث پاتولوژی زنان خانم دکتر‬ ‫گلنارراستینازدانشگاهتورنتوکاناداحضورداشت‪.‬‬ ‫در مورد مبحث پاتولوژی زنان و‬ ‫پستان دکتر معین فر در روز اول و دوم‬ ‫سخنرانی داشت‪.‬‬ ‫در روز دوم کنگره نیز در مورد مبحث‬ ‫پاتولوژی پستان خانم دکتر سوزان صنعتی‬ ‫از دانشگاه واشنگتن امریکا سخنرانی‬ ‫ارایه داد‪ ،‬همچمنین در روز های دوم و‬ ‫سوم در مورد پاتولوژی مولکولی سیستم‬ ‫گوارش خانم دکتر بهنوش عابدینی از مرکز‬ ‫بین المللی تحقیقات سرطان از شهر لیون‬ ‫فرانسه سخنرانی داشت‪ ،‬همچنین راجع به‬ ‫اخالق در پژوهش سخنرانی کرد‪.‬‬ ‫وی در ادامه در خصوص اهمیت‬ ‫پاتولوژی اسیب شناسی درازمایشگاه و‬ ‫جایگاه ان در ایران اظهارداشت‪:‬اصوال‬ ‫تشخیص و درمان بیماران به صورت تیمی‬ ‫متشکل از پزشکان و پیراپزشکان برای بیمار‬ ‫خدمات ارائه می شود که پاتولوژیست هم‬ ‫در این تیم تشخیصی و درمانی جای دارد‪،‬‬ ‫و هم در مبحث اسیب شناسی کلینیکال‬ ‫که به صورت روزانه با ان سرو کار‬ ‫داریم ‪.‬مبحث اسیب شناسی سرجیکال‬ ‫که ممکن است تعداد ان نمونه ها نسبت‬ ‫به ازمایشگاهی کمتر باشد‪ ،‬ولی انها هم‬ ‫اهمیت ویژه خودشان را دارند‪.‬‬ ‫درحال حاضر درمان مریض به سمتی‬ ‫رفته که یک گزارش ساده اسیب شناسی‬ ‫برای درمان مریض کفایت نمی کند و خیلی‬ ‫از عواملی که عوامل پیش اگهی دهنده هستند‬ ‫یا بر روی درمان های هدفمند یا ایمونوتراپی‬ ‫تاثیر دارند‪ ،‬باید توسط پاتولوژیست در‬ ‫گزارش اسیب شناسی قید شود‪ ،‬در واقع‬ ‫پاتولوژیست یک انکولوژیست تشخیصی‬ ‫هست‪ ،‬یعنی اگر مرحله بعدی درمان را‬ ‫بخواهند به درستی انجام دهند‪ ،‬نیازمند‬ ‫تشخیص پاتولوژیست هستند ‪.‬‬ ‫در بخش اسیب شناسی کلینیکال که‬ ‫تعداد نمونه ها بسیار بیشتر از اسیب شناسی‬ ‫سرجیکال است‪ ،‬بسیار مهم است که متخصص‬ ‫اسیب شناسی روی جواب بیماران و کنترل‬ ‫کیفی وسایل ازمایشگاهی و کنترل کیفی روی‬ ‫تمامی مراحل ازمایشگاهی از جمله از مرحله‬ ‫قبل ازمایش تا انجام ازمایش تا مرحله بعد‬ ‫انجام ازمایش نظارت داشته باشد و تمام این‬ ‫مراحل زیر نظر اسیب شناس انجام شده باشد‬ ‫که قادر است جواب های بیماران را با عالئم‬ ‫کلینیکی بیمار تطبیق دهد و خیلی از مواقع‬ ‫پیش می اید که ما مجبور می شویم جوابی‬ ‫راکه به صورت دستی یا از طریق دستگاه به‬ ‫دست امده‪ ،‬با اطالعات بالینی که از بیمار در‬ ‫دست است‪ ،‬تغییر دهیم‪ ،‬یا اینکه به نحوی‬ ‫ارائه کنیم که بهترین فایده را برای بیمار‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫******‬ ‫در حقیقت همایش سالیانه‬ ‫اسیب شناسی مهم ترین حرکت علمی‬ ‫رشته در سطح کشور و فرصتی مغتنم برای‬ ‫تبادل علمی‪ ،‬اگاهی از تازه های پاتولوژی‪،‬‬ ‫روش های جدید ازمایشگاهی‪ ،‬همچنین‬ ‫بهره مندی از محضر استادان مطرح داخلی‪،‬‬ ‫خارجی و تبادل نظر با سایر متخصصان‬ ‫بود‪.‬عالوه بر دستاوردهای علمی شاید یکی‬ ‫از بهترین اتفاقات همایش دیدار دوباره‬ ‫جامعه پاتولوژی کشور بود‪.‬‬ ‫گفتگویی با غرفه داران در‬ ‫نوزدهمین کنگره و نمایشگاه‬ ‫پاتولوژی‬ ‫امروزه چالش هاو مشکالت زیادی گریبانگیر‬ ‫شرکت ها است‬ ‫فرامرز ملک اسا مدیرعامل شرکت‬ ‫اریافردازما درزمینه تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫است که در مورد تفویض اختیارات و‬ ‫تصمیم گیری ها در حوزه تجهیزات پزشکی‬ ‫به اداره استاندارد گفت‪ :‬گمان می رود اداره‬ ‫استاندارد با توجه به کمبود سابقه درزمینه‬ ‫ی سالمت‪ ،‬با مشکالت عدیده ای روبرو‬ ‫خواهد شد‪ .‬امیدواریم به علت دور بودن‬ ‫این اداره ازنظر علمی و کاربردی با نظام‬ ‫سالمت و نداشتن تجربه مرتبط در خصوص‬ ‫ارائه مجوزات الزم به واردکنندگان‪،‬‬ ‫چالش های جدیدی به وجود نیاورد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر برای ثبت ملزومات پزشکی‪،‬‬ ‫خود اداره ی کل با تمامی افراد کاردان خود‪،‬‬ ‫تنها به استانداردهای بین المللی اکتفا نکرده‬ ‫و مسیری طوالنی را با بررسی های به قول‬ ‫خود تکمیلی در دستور کار قرار می دهد که‬ ‫بعض ًا ثبت کاالی جدید‪ ،‬دوره بیش از یک‬ ‫سال را تجربه می کند‪ .‬لذا این امر موجب‬ ‫عقب ماندن تکنولوژی تشخیصی از بازار‬ ‫روز دنیا خواهد شد‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬با توجه به استفاده‬ ‫از سامانه جدید تجارت الکترونیک در امر‬ ‫واردات و عدم تطابق کامل ان با سایت های‬ ‫مرتبط ازجمله سایت اداره تجهیزات و‬ ‫گمرک و بانک مرکزی برای واردکنندگان‪،‬‬ ‫مشکالت جدیدی به وجود امده است‬ ‫که با توجه به قطع شدن سایت و عدم‬ ‫پاسخگویی سریع موجب تاخیر در واردات‬ ‫کاال خواهد شد‪ .‬وی ضرورت برگزاری‬ ‫جلسه ای با حضور نمایندگان ارگان های‬ ‫مرتبط و نماینده ای از طرف شرکت ها قبل‬ ‫از راه اندازی سامانه را به منظور زیرساخت‬ ‫مطمئن یاداور شد‪.‬‬ ‫ملک اسا در پایان گفت‪ :‬مطلب بسیار‬ ‫مهم دیگر این است که در گمرک ایران وقتی‬ ‫هر کاالی پزشکی وارد می شود باید طبق‬ ‫قانون و مصوبه‪ ،‬شامل ده درصد معافیت راه‬ ‫شود‪ ،‬اما هر بار شرکت ها برای گرفتن این‬ ‫معافیت تکراری صف ‪ 2‬تا ‪ 3‬روز را تجربه‬ ‫می کنند و این امر باعث طوالنی تر شدن زمان‬ ‫ترخیص کاالهای پزشکی و ارائه ان به مراکز‬ ‫درمانی خواهد شد‪.‬‬ ‫بحران ‪ medical device‬را جدی بگیرند‬ ‫خسرو بیژنگی مدیرعامل شرکت‬ ‫تشخیص بافت اراژن‪ ،‬کارشناس ارشد‬ ‫سلولی مولکولی‪ ،‬هدف از ارائه غرفه را‬ ‫ارائه محصوالت جدید ایمونوهیستوشیمی‬ ‫و معرفی دو تکنولوژ ی �‪HPV Geno‬‬ ‫‪ typing‬و ‪ CISH‬بیان کرد‪ .‬وی گفت‪:‬‬ ‫باوجود داشتن غرفه در طبقه ی پایین و با‬ ‫هزینه ی قابل توجه‪ ،‬فیدبک قابل قبولی از‬ ‫بازدیدکنندگان دریافت کردیم‪ .‬وی افزود‪:‬‬ ‫مخاطبان اصلی هر نمایشگاهی به عقیده‬ ‫بنده شامل سه دسته می شوند‪ .‬عده ای‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪19‬‬ ‫برای امتیاز بازاموزی‪ ،‬عده ای برای دیدار‬ ‫و گفتگو با همکارانشان و دسته ی دیگر‬ ‫که بیشترین مخاطبان ما را تشکیل می دهند‬ ‫کسانی هستند که واقع ًا جویای علم و‬ ‫مطالب جدیدند‪.‬‬ ‫بیژنگی‪ ،‬چالش های اصلی درروند‬ ‫فعالیت های شرکت را سخت بودن مراحل‬ ‫گرفتن مجوز برای ‪medical device‬‬ ‫و نبودن منبع مالی در بیمارستان های‬ ‫دولتی نام برد‪ .‬وی در ادامه افزود‪ :‬شرکت‬ ‫تشخیص بافت اراژن دو میلیارد تومان‬ ‫مطالبه از بخش دولتی دارد و به نظرم علت‬ ‫همه ی این بحران های مالی‪ ،‬معوقات بیمه ها‬ ‫به خصوص بیمه ی تامین اجتماعی به‬ ‫بیمارستان هاست که متاسفانه خودش‬ ‫در حال ورشکستگی است‪ .‬این موجب‬ ‫پیری کسب وکار جامعه ی ما می شود‪.‬‬ ‫کارخانه های دولتی هم سود مالی ندارند‬ ‫چون ک ً‬ ‫ال تمام مراکز دولتی تحت نظر‬ ‫بیمه اند‪.‬‬ ‫مدیرعامل شرکت تشخیص بافت‬ ‫اراژن گفت‪ :‬ما خواسته و انتظار فراوانی‬ ‫از دکتر مسائلی و انجمن تولیدکنندگان‬ ‫و تامین کنندگان تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫نداریم به دلیل اینکه مباحث مربوط به این‬ ‫دولت و بیمه ها‪ ،‬یک مدیریت باالتری را‬ ‫می خواهد‪ .‬بهتر است بحران ‪medical‬‬ ‫‪ device‬را جدی بگیرند‪ ،‬چرا که با این‬ ‫روند و چشم انداز بسیار مبهمی که می بینم‪،‬‬ ‫مجبور به محدودیت یا انقباض کاری در‬ ‫شرکتمان شویم‪.‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫مگالب‪ ،‬رقابتی بزرگ برای جامعه ی‬ ‫حمایت از بخش خصوصی‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫تولیدکنندگان و واردکنندگان‬ ‫میالد اقایی مدیر محصول ایمونواسی‬ ‫از شرکت فن اوری ازمایشگاهی در مورد‬ ‫اهمیت ‪ mega Lab‬به ماهنامه گفت‪:‬‬ ‫درحال حاضر چون ازمایشگاه ها در سراسر‬ ‫دنیا به سمت تجمیع شدن پیش رفته اند‪،‬‬ ‫دیگر مگالب به وجود می اید و بقیه مراکز‬ ‫تنها مرکز جمع اوری نمونه می شوند و‬ ‫امیدواریم این اتفاق خوب در ایران هم میسر‬ ‫شود چراکه این امر موجب بهره برداری‬ ‫درست از دستگاه های تولیدی و باال رفتن‬ ‫تعداد پذیرش ها در روز می شود‪ .‬همچنین‬ ‫به توسعه ی بازار کار فارغ التحصیالن‬ ‫ازمایشگاهی کمک شایانی می کند‪.‬‬ ‫وی در ادامه افزود‪ :‬الزمه مگالب شدن‪،‬‬ ‫داشتن مراکز جمع اوری نمونه (‪center‬‬ ‫‪ )collection‬است که در ایران به دالیلی‬ ‫سخت مجوز می دهند‪ .‬چون صرف ًا این مرکز‬ ‫نمونه گیری باید مجهز به دستگاه های اولیه‬ ‫مثل سانتریفیوز و انالیزور مانند هماتولوژی‬ ‫بیوشیمی و‪ ...‬باشد‪ .‬از طرفی می بینید که دنیا به‬ ‫یک سمتی می رود که باوجود ترافیک و کمبود‬ ‫رضایی‪ ،‬مدیرفروش شرکت وستا‬ ‫تجهیز پارت در گفتگو با ماهنامه تشخیص‬ ‫ازمایشگاهی نمایشگاه امسال را کم رنگ تر‬ ‫از سال های گذشته خواند و ان را ناشی از‬ ‫فشار اقتصادی دامن گیر جامعه ازمایشگاهی‬ ‫دانست‪ .‬وی با اشاره به الکترولیت اناالیزر‬ ‫مدل جدید این شرکت‪ ،‬گفت‪ :‬اگر استقبالی‬ ‫از ورود تجهیزات با تکنولوژی باال و‬ ‫باکیفیت و سرعت باال نشود‪ ،‬درنهایت‬ ‫پزشکان نمی توانند تشخیص و تجویز‬ ‫خوبی داشته باشند و شرکت ها هم دچار‬ ‫رکود می شوند‪ .‬وی معضل بزرگ دیگر‬ ‫ازمایشگاه ها را عدم کالیبره شدن دستگاه ها‬ ‫برشمرد و افزود‪ :‬متاسفانه علی رغم اینکه‬ ‫مسئول فنی ازمایشگاه ها انتظار دارند‬ ‫دستگاه هایشان کالیبره شود‪ ،‬این اتفاق‬ ‫نمی افتد چون افراد غیرمتخصص در نبود‬ ‫تجهیزات مناسب کالیبره‪ ،‬این کار را انجام‬ ‫می دهند‪ .‬امیدوارم سعی کنند این خدمات‬ ‫را همواره از شرکت های نماینده واصلی‬ ‫بگیرند تا شاهد همچنین اتفاقی نباشیم‪.‬‬ ‫یک تشکل قانونی به عنوان صنف مشکالت‬ ‫را رفع می کند‬ ‫وقت‪ ،‬افرادی را استخدام کنند که نمونه ها را از‬ ‫منزل دریافت کنند و به این مراکز ببرند‪.‬‬ ‫اقایی گفت‪ :‬هم اکنون بسیاری از‬ ‫برندهای معتبر دنیا برای راه اندازی مگالب‬ ‫ها‪ ،‬دستگاه هایی می سازند که تجمیع شده ی‬ ‫دستگاه های مختلف کنار هم است و این افتخار‬ ‫نصیب شرکت فن اوری ازمایشگاهی هم شده‬ ‫که با دستگاه ‪ Atelica‬یکی دیگر از هزاران‬ ‫اختراع زیمنس را وارد بازار جهانی کند‪.‬‬ ‫محمدرضا سجودی‪ ،‬مالک و‬ ‫مدیرعامل شرکت پارس ژن پویا به خبرنگار‬ ‫ماهنامه گفت‪ :‬از سال ‪ 1386‬با ثبت شرکت‬ ‫به همراه تعدادی از تحصیل کرده های‬ ‫رشته ژنتیک فعالیت خود را درزمینه تامین‬ ‫تجهیزاتوملزوماتازمایشگاه هایتحقیقاتیو‬ ‫دانشگاهی اغاز کردم‪.‬‬ ‫در ابتدای مسیر‪ ،‬مراکز تحقیقاتی و‬ ‫پژوهشی بازار هدف ما بود ه ولی بعد از سال‬ ‫‪ ،1391‬شروع تحریم های جدید خارجی‬ ‫ازیک طرف و کاهش چشمگیر بودجه‬ ‫تحقیقاتی از سوی دیگر‪ ،‬موجب شد تا کم کم‬ ‫به فکر بازارهای جدیدی باشیم که بر همین‬ ‫اساس عمده فعالیت های خود را به سوی‬ ‫ازمایشگاه های بالینی و بیمارستانی سوق دادیم‪.‬‬ ‫ازانجایی که شرکت پارس ژن‬ ‫تامین و واردات دستگاه ها‪ ،‬مواد اولیه و‬ ‫تکنولوژی های مرتبط را در دستور کار خود‬ ‫دارد‪ ،‬لذا هدف اصلی خود را بر این اساس‬ ‫پایه گذاری کرده است تا با ارائه سرویس‬ ‫و خدمات و پشتیبانی باکیفیت‪ ،‬رضایت‬ ‫مشتریان خود را جلب کند‪.‬‬ ‫ولی به عقیده ی بنده مشکل اصلی‬ ‫شرکت های تامین کننده پزشکی و ازمایشگاهی‬ ‫متوجه پشتیبانی ضعیف بیمه های درمانی و‬ ‫بیمه های تکمیلی است‪ ،‬کمتر شرکتی وجود‬ ‫دارد که توانسته باشد از این امتیاز استفاده کند‪.‬‬ ‫امید است همکاران ما تصمیمی اتخاذ کنند تا‬ ‫با ایجاد یک تشکل قانونی به عنوان صنف هم‬ ‫بتوانند به مشتریان پاسخگو باشند و هم اینکه‬ ‫از حمایت های بیمه ای بهره ببرند‪ .‬همچنین در‬ ‫این صورت شکایات و انتقادات مشتریان این‬ ‫حیطه قابلیت پیگیری قانونی پیدا خواهد کرد؛‬ ‫از سوی دیگر چنانچه هر شرکتی مطالبات‬ ‫معوقه ای از مرکزی داشته باشد مطمئن ًا قابلیت‬ ‫پیگیری بهتری خواهد داشت‪.‬‬ ‫همکاری و تالش برای ارتقای کیفیت‬ ‫مسعود عظیمی مدیرعامل شرکت‬ ‫مدیاتجهیزازما‪ ،‬کارشناس ارشد بیوشیمی‬ ‫و ‪ ،MBA‬در گفتگو با ماهنامه تصریح‬ ‫کرد‪ :‬این شرکت مجموعه ی جوان و‬ ‫فعال درزمینه ی واردات کیت های االیزا‬ ‫و تجهیزات ازمایشگاهی است و شعار‬ ‫ما خدمات نوین ازمایشگاهی باکیفیت و‬ ‫پشتیبانی باالست‪ .‬چند شرکت به صورت‬ ‫زنجیروار تاسیس کردیم که هرکدام فیلد‬ ‫خاصی است و تحقیقات میدانی خوبی در‬ ‫مورد تست های جدید شروع کرده ایم‪.‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪ :‬طرح تحول نظام‬ ‫سالمت‪ ،‬شرکت ها را دچار فرازونشیب‬ ‫های زیادی کرد و ما سعی کردیم از‬ ‫ظرفیت های پساتحریم استفاده کنیم تا‬ ‫به وضعیت پایداری برسیم‪ .‬متاسفانه این‬ ‫طرح‪ ،‬سیستم درمان را دولتی کرد و در‬ ‫کنار سیستم درمان و اقتصاد دولتی‪ ،‬درمان‬ ‫دولتی نیز بسیار کند و با امکانات ضعیف‬ ‫و کمبود منابع مالی مواجه است‪ .‬متاسفانه‬ ‫تا به دولت چیزی تزریق نشود‪ ،‬نباید از ان‬ ‫انتظار زیادی داشت‪ .‬اگر حلقه ی واردات‬ ‫دولتی نیز شکل بگیرد‪ ،‬بخش خصوصی‬ ‫به صورت کامل از سیستم درمان حذف‬ ‫می شود و چون این بخش بسیار سخت و‬ ‫پیچیده است به خاطر همین فیدبک الزم را‬ ‫از جانب دولت نمی بینیم‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬به تبعیت از تمام این مسائل‬ ‫و رقابت از مراکز دولتی و خصوصی‪،‬‬ ‫ازمایشگاه های کوچک و متوسط‪ ،‬دچار‬ ‫مشکالت مالی و ازمایشگاه های بزرگ‪،‬‬ ‫دچار کاهش کیفیت می شوند و تمام‬ ‫ازمایشگاه های خصوصی و دولتی هم با عدم‬ ‫برگشت نقدینگی از جانب بخش بیمه مواجه‬ ‫می شوند و ما مجبور می شویم بخش بزرگی‬ ‫از بازار تجهیزات ازمایشگاهی را به خصوص‬ ‫در بخش دولتی را از دست بدهیم‪.‬‬ ‫همایــــش‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫دریازدهمین کنگره میکروب شناسی بالینی در شیراز عنوان شد‪:‬‬ ‫مقاومت میکروارگانیسم ها به انتی بیوتیک‪ ،‬تهدیدی جهانی‬ ‫به همت مرکز تحقیقات میکروب شناسی‬ ‫بالینی استاد البرزی‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫شیراز‪،‬یازدهمین کنگره بین المللی بالینی‬ ‫ایران‪ ،‬با تاکید بر استفاده مناسب و بهینه از‬ ‫انتی بیوتیک ها در ارتقای سالمت جامعه‪،‬‬ ‫‪ 30‬ابان تا ‪2‬اذر‪ ،‬در شیراز‪ ،‬برگزارشد‪.‬‬ ‫تناقص های درمانی و تشخیصی درحیطه‬ ‫میکروب شناسی بالینی‪،‬انگل شناسی بالینی‪،‬‬ ‫ویروس شناسی بالینی‪،‬ایمنی شناسی‬ ‫بیماریهای عفونی‪،‬باکتری شناسی بالینی‪،‬قارچ‬ ‫شناسی بالینی‪،‬اپیدمیولوژی بیماری های عفونی‪،‬‬ ‫روش های تشخیصی کالسیک و نوین در حیطه‬ ‫میکروب شناسی بالینی‪،‬عفونت های قبل و بعد‬ ‫از زایمان و مقاومت میکروبی و استفاده بهینه‬ ‫از انتی بیوتیک هاازجمله محورهای یازدهمین‬ ‫کنگره بین المللی بالینی ایران بود‪.‬‬ ‫ ‪22‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫محمدمهدی گویا رییس مرکز‬ ‫مدیریت بیماری های واگیر وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی‪،‬‬ ‫در افتتاحیه یازدهمین کنگره‬ ‫میکروب شناسی بالینی در شیراز‪،‬‬ ‫موضوع مقاومت میکروارگانیسم ها‬ ‫نسبت به انتی بیوتیک ها را یکی از‬ ‫مباحث دارای اهمیت عنوان کرد‪.‬‬ ‫او با تصریح اینکه مقاومت‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫میکروارگانیسم ها‬ ‫انتی بیوتیک ها‪ ،‬به موضوعی امنیتی در‬ ‫حوزه سالمت بدل شده است‪ ،‬این‬ ‫مبحث را یکی از مباحث هفت گانه در‬ ‫رابطه با امنیت سالمت جهانی معرفی و‬ ‫گفت‪ :‬در سال های گذشته این موضوع‬ ‫در حد تهدید مطرح بود‪ ،‬اما امروز از‬ ‫مرز تهدید گذشته و به یک واقعیت‬ ‫بدل شده که تاثیرات سوء خود را‬ ‫روز به روز بیشتر نشان می دهد‪ .‬گویا‬ ‫همچنین با تصریح اینکه امروز بشر با‬ ‫عفونت هایی مواجه است که درمانی‬ ‫ندارد‪ ،‬لزوم تحقیقات ساماندهی شده‬ ‫و گسترده در خصوص داروهای‬ ‫جدید را یاداور شد‪.‬‬ ‫تاکید بر ایجاد انگیزه در جوانان‬ ‫برای انجام کارهای مفید‬ ‫عبدالوهاب البرزی رییس یازدهمین‬ ‫کنگره بین المللی میکروب شناسی نیز‬ ‫در ادامه این مراسم گفت‪ :‬این کنگره در‬ ‫سه سال نخست در شیراز برگزار و پس‬ ‫از ان مقرر شد تا به صورت یک سال در‬ ‫میان در شهرهای مختلف ایران برگزار‬ ‫شود تا تمام دانشگاه های کشور برای‬ ‫برگزاری این کنفرانس ها تشویق شوند و‬ ‫بتوانیم دردهای مشترک را با هم در میان‬ ‫بگذاریم و در سال های گذشته موفق‬ ‫شدیم این کنفرانس را ادامه دهیم‪.‬‬ ‫البرزی با بیان اینکه حضور و استقبال‬ ‫شرکت کنندگان از این کنفرانس باعث‬ ‫ایجاد انرژی بیشتر برای برگزارکنندگان‬ ‫است و باعث می شود تا برگزاری مرتب‬ ‫این کنفرانس را پیگیری کنیم‪ ،‬اضافه کرد‪:‬‬ ‫متوجه شدیم که این کنفرانس باعث شده‬ ‫است پیوند افراد کلینیکال و پاراکلینیکال‬ ‫خیلی نزدیک شود‪ ،‬متوجه شدیم بدون‬ ‫کمک علوم پایه امکان ندارد بتوانیم‬ ‫بیماران را به خوبی درمان کنیم‪.‬‬ ‫رییس یازدهمین کنگره بین المللی‬ ‫میکروب شناسی‪ ،‬ادامه داد‪ :‬امروزه در دنیا‬ ‫نسل سوم دانشگاه ها در حال به وجود‬ ‫امدن است‪ ،‬نسل سوم دانشگاه ها علمی‬ ‫را یاد می گیرند باید به عمل برگردانند؛‬ ‫در ایران جوانان بسیار با فکر و با انرژی‬ ‫و پویا داریم‪ ،‬تنها مشکلی که در جوانان‬ ‫مشاهده می شود این است که میزان‬ ‫انگیزه انها کمی ضعیف است؛ مسووالن‬ ‫باید این مورد را بررسی و علت یابی‬ ‫کنند و انگیزه قوی در جوانان ایجاد‬ ‫کنند تا بتوانند کار مفید انجام دهند؛ باید‬ ‫بتوانیم به جوانان کمک کنیم تا مسایل‬ ‫مملکت را حل کنند و بی نیاز شویم‪.‬‬ ‫این استاد پیشکسوت دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی شیراز‪ ،‬گفت‪ :‬در ایران مکان ها‬ ‫و افراد دانشمندی هستند که معضالت را‬ ‫به خوبی می توانند رفع کنند و این در‬ ‫صورتی است که همدیگر را بشناسیم و‬ ‫دست در دست هم بدهیم و ایران را اباد‬ ‫کنیم‪ .‬لذا در برگزاری همایش ها باید به‬ ‫این نکته توجه کنیم که تا چه اندازه به‬ ‫اهداف اصلی برگزاری دست می یابیم‪.‬‬ ‫*********‬ ‫محمدهادی ایمانیه عضو هیئت‬ ‫علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز‪،‬‬ ‫گسترش روابط علمی با شرکت کنندگان‬ ‫را به عنوان یکی از اهداف مشترک‬ ‫برگزاری رویدادهای علمی برشمرد و‬ ‫گفت‪:‬برگزارکنندگان همایش ها باید‬ ‫یکی از اهدافشان این باشد که در پایان‬ ‫برگزاری همایش ها ارتباطات جدیدی‬ ‫با سایر مراکز علمی کشور یا بین المللی‬ ‫ایجاد شود و این که روش های برقراری‬ ‫این ارتباطات به چه صورت خواهد بود‪.‬‬ ‫این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی شیراز‪ ،‬یکی دیگر از اهداف چنین‬ ‫رویدادهایی را ورود فن اوری های جدید‬ ‫برشمرد و افزود‪ :‬علم به ویژه علم پزشکی‪،‬‬ ‫ساعت به ساعت در حال پیشرفت است‪،‬‬ ‫هر دو تا سه سال می گویند که تمام علم‬ ‫که ‪ 10‬مقاله در قالب سخنرانی ارائه شد‪.‬‬ ‫پزشکی دو برابر می شود‪ ،‬هر چه بدویم‬ ‫به گرد پای پیشرفت علم نمی رسیم‪،‬‬ ‫اما به هر حال یکی از اهداف برگزاری‬ ‫همایش ها‪ ،‬همین ورود فناوری ها‪،‬‬ ‫تکنولوژی ها و مهارت های جدید همراه‬ ‫با انتقال فناوری ها است‪ ،‬همچنین انتقال‬ ‫ساخت تجهیزات نیز می تواند یکی از‬ ‫اهداف باشد‪.‬‬ ‫مشاور وزیر بهداشت در امور‬ ‫دانشگاه های علوم پزشکی‪ ،‬در زمینه بحث‬ ‫جذب نسل جوان برای شرکت در این‬ ‫کنگره ها‪ ،‬گفت‪ :‬دانشجویان علوم پزشکی‬ ‫دنبال بعضی از اساتید ملی و بین المللی‬ ‫هستند و حضور برخی اساتید‪ ،‬موجب‬ ‫ایجاد انگیزه برای جذب جوانان می شود‪.‬‬ ‫ارایه‪ 260‬پوستر و ‪ 10‬سخنرانی علمی‬ ‫در یازدهمین کنگره بین المللی‬ ‫میکروب شناسی بالینی‬ ‫اناهیتا سنایی دبیر علمی یازدهمین‬ ‫کنگره میکروب شناسی بالینی نیز دراین‬ ‫همایش گفت‪ :‬حرف اصلی این نشست‬ ‫سه روزه بحث استفاده مناسب و بهینه‬ ‫از انتی بیوتیک ها بود‪.‬‬ ‫اناهیتا سنایی دشتی افزود‪ :‬مباحث‬ ‫کاربردی مانند مننژیت باکتریال‪ ،‬مننژیت‬ ‫ویروسی و ‪.....‬در این همایش بحث و‬ ‫بررسی شد‪ .‬وی با بیان اینکه سعی شد تا‬ ‫در میزگردها از دیدگاه ها و نظرات مختلف‬ ‫استفاده شود‪ ،‬گفت‪ :‬برای یازدهمین کنگره‬ ‫میکروب شناسی بالینی‪ ،‬از بین حدود‬ ‫‪ 300‬مقاله دریافتی ‪ 270‬مقاله پذیرفته شد‬ ‫*********‬ ‫در ادامه‪ ،‬مدیرگروه اخالق پزشکی‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی شیراز‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫دنیای ما در قرن بیست و یکم در‬ ‫حال تحول بزرگی است؛ یکی از این‬ ‫تحوالت این است که از زمان رنسانس‬ ‫تا امروز علم تجربی ما سیر افاقی کرده‬ ‫است‪ ،‬یعنی در واقع به عوامل بیرون از‬ ‫خود متوجه بوده است‪.‬‬ ‫دکتر سید ضیاءالدین تابعی افزود‪:‬‬ ‫در عوامل اکوسیستمی اگر نگاه کنیم‪،‬‬ ‫هیچ موجودی زیان اور نیست و اگر‬ ‫زیان اور می شود‪ ،‬تقصیر خودمان است‬ ‫و این زمانی مشخص شد که سیستمی‬ ‫به نام سیستم ایمنی در بدن کشف شد‪.‬‬ ‫مدیرگروه اخالق پزشکی دانشگاه‬ ‫در ادامه نسبت به متعادل سازی سیستم‬ ‫ایمنی برای پیشگیری از نفوذ اثرات منفی‬ ‫ویروس‪ ،‬باکتری و قارچ ها تاکید کردو‬ ‫گفت‪:‬سعی شد تا دو ویژگی در مباحث‬ ‫امسال رعایت شود؛ نخست محوریت‬ ‫چالش های بالینی بود‪ ،‬بنابراین زمینه‬ ‫کنگره بیشتر یک زمینه بالینی است اما از‬ ‫اساتید علوم پایه نیز در میزگردها استفاده‬ ‫می کنیم و مانند همیشه از راهنمایی های‬ ‫انها بهره مند می شویم‪.‬‬ ‫رییس واحد کنترل عفونت بیمارستان‬ ‫نمازی شیراز در پایان ابراز امیدواری‬ ‫کرد‪ :‬این کنگره‪ ،‬محلی برای تبادالت‬ ‫علمی‪ ،‬پاسخ به بعضی از پرسش ها‬ ‫و شروع بعضی از تحقیقات باشد و‬ ‫بتوانیم نهال بسیاری از طرح های خوب‬ ‫پژوهشی و ایده های خوب اموزشی‬ ‫و تحقیقی را بکاریم و ثمر ان را در‬ ‫کنگره های اینده داشته باشیم‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪23‬‬ ‫همایــــش‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫بیست و هشتمین کنگره سالیانه‬ ‫انیستیتوکانسر ایران با تازه های تشخیصی سرطان برگزار شد‬ ‫بیست و هشتمین کنگره سالیانه‬ ‫انیستیتوکانسر ایران‪ ،‬با محوریت مرکز‬ ‫تحقیقات سرطان انستیتو کانسر‪ ،‬با هدف‬ ‫ارایه تازهای تشخیص و درمان بیماری‬ ‫سرطان به ویژه سرطان های شایع‪،‬‬ ‫از تاریخ ‪ 6‬تا ‪ 8‬دیماه ‪ ،96‬در مرکز‬ ‫همایش های امام خمینی برگزار شد‪.‬‬ ‫اهم موضوعات مطرح شده در‬ ‫این همایش شامل سرطان پستان‪،‬‬ ‫سرطان های دستگاه گوارش‪،‬‬ ‫تومورهای بدخیم قفسه سینه و‬ ‫کلورکتال بود‪ .‬به عالوه در این‬ ‫کنگره سه روزه مباحثی مانند‬ ‫ ‪24‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫مهارت افزایی در افراد ارائه دهنده‬ ‫خدمت به بیماران مبتال به سرطان‪،‬‬ ‫از جمله پزشکان و پرستاران بود‪.‬‬ ‫دکتر حبیب اله محمودزاده رئیس‬ ‫انستیتو کانسر و رییس بیست و‬ ‫هشتمین کنگره سالیانه انستیتو کانسر‬ ‫ایران‪ ،‬در مراسم افتتاحیه این همایش‬ ‫اظهارداشت‪ :‬در این همایش پدیده‬ ‫سرطان با رشد چشمگیر در جوامع‬ ‫بشری به دلیل تغییر سبک زندگی‪،‬‬ ‫افزایش طول عمر و تماس با مواد‬ ‫سرطانزا‪ ،‬به عنوان چالش حیاتی‬ ‫بشریت شناخته می شود‪ ،‬به طوریکه‬ ‫انتظار می رود اولین و مهم ترین‬ ‫عامل مرگ و میر در دهه های اتیه‬ ‫باشد‪ ،‬سرطان هزینه دارد که در بعد‬ ‫خانواده با ایجاد هزینه های عاطفی و‬ ‫مالی سنگین خانواده ها را به مخاطره‬ ‫می کشاند و متاسفانه در بسیاری از‬ ‫مواقع کارکرد خانواده را بشدت مختل‬ ‫می کند و در بعد اجتماعی با از دست‬ ‫رفتن منابع انسانی و هزینه های سنگین‬ ‫درمان و مراقبت ناشی از روند رو به‬ ‫رشد افزایشی بیماران سرطان تاثیرات‬ ‫جدی روی اقتصاد سالمت کشورها‬ ‫دارد‪ ،‬به طوری که امارها در طی دو‬ ‫دهه اخیر حاکی از رشد ‪ %۷‬افزایش‬ ‫هزینه ها است‪ .‬این مسئله بیانگر‬ ‫ضرورت و توجه فوری سیاستمداران‬ ‫حوزه سالمت به سرطان در همه‬ ‫ابعادش در کشور است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این همایش فرصتی‬ ‫مغتنم بود که اساتید در رشته‬ ‫مختلف مرتبط انکولوژی‪ ،‬پزشکی‬ ‫هسته ای‪ ،‬مدیکال انکولوژی‪،‬‬ ‫کلینیکال رایوتراپی‪ ،‬رادیولوژی‪،‬‬ ‫طب تسکینی‪ ،‬جراحی سرطان‪،‬‬ ‫ژنتیک‪ ،‬پاتولوژِی‪ ،‬متخصصین‬ ‫داخلی و پرستاران به بحث و تبادل‬ ‫نظر در مورد اخرین دستاوردهای‬ ‫انکولوژی و تصمیم گیری های‬ ‫حیاتی در قالب سخنرانی پانل ها‬ ‫بپردازند‪ .‬امید است این کنگره در‬ ‫راستای رسالت پر ارزش انستیتو‬ ‫کانسر موجب اعتالی سطح(علمی)‬ ‫متخصصین سرطان کشور و ارتقا‬ ‫سالمت بیماران شود‪.‬‬ ‫دکتر مهرزاد میرزانیا دبیر‬ ‫علمی بیست و هشتمین کنگره‬ ‫ساالنه انستیتو کانسر ایران‬ ‫نیز در این همایش گفت‪:‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫به عنوان قدیمی ترین مرکز‬ ‫اکادمیک کشور‪ ،‬نقش محوری‬ ‫در اموزش‪ ،‬پژوهش و درمان‬ ‫سرطانها را بر عهده داشته و دارد‪.‬‬ ‫انستیتو کانسر ایران وابسته به‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران‪،‬‬ ‫قدیمی ترین مرکز دانشگاهی‬ ‫کشور در این زمینه است‪ .‬از‬ ‫سالیان دور در این مرکز کنگره‬ ‫علمی برگزار می شده و امسال‬ ‫بیست و هشتمین ان بود‪ .‬با توجه‬ ‫به پیشرفت سریع در امر درمان‬ ‫سرطان در سال های اخیر‪ ،‬سعی‬ ‫شد در این کنگره با هم اندیشی‬ ‫کمیته علمی به مباحث جدید‬ ‫و چالش برانگیز پرداخته شود‪.‬‬ ‫گروه هایی که در این کنگره‪،‬‬ ‫هسته ی مرکزی کمیته علمی‬ ‫بوده وحضور فعال داشتند شامل‪:‬‬ ‫‪ -۱‬پزشکی هسته ای ‪ -۲‬جراحی‬ ‫سرطان ‪ -۳‬جراحی هپاتوبیلیاری‬ ‫و پیوند کبد ‪ -۳‬سیکو انکولوژی‬ ‫‪ -۴‬نوروانکولوژی ‪ -۵‬رادیوتراپی‬ ‫انکولوژی ‪ -۶‬اوروانکولوژی‬ ‫‪ -۷‬اینترونشنال رادیولوژی‬ ‫توراکس‬ ‫‪-۸‬جراحی‬ ‫‪ -۹‬رادیولوژی ‪ -۱۰‬مدیکال‬ ‫انکولوژی ‪ -۱۱‬طب تسکینی‬ ‫‪ -۱۲‬ارتوپدی ‪ -۱۳‬پاتولوژی‬ ‫‪ -۱۴‬گوارش و کبد ‪ -۱۵‬مرکز‬ ‫تحقیقات انستیتو کانسر‪.‬‬ ‫میرزانیا در ادامه افزود‪ :‬یکی‬ ‫از درمان های جدید در حیطه‬ ‫سرطان ها ‪Immunotherapy‬‬ ‫است به عبارتی فعال کردن سیستم‬ ‫ایمنی بیمار بر علیه سلول های‬ ‫سرطانی خود‪ ،‬همان سلول هایی‬ ‫که تا پیش از این برای سیستم‬ ‫ایمنی‪ ،‬خودی تلقی می شدند‪ .‬به‬ ‫این موضوع مفصال در این کنگره‬ ‫پرداخته شد‪ .‬از سوی دیگر فشار‬ ‫کاری شدید بر روی پرسنل دخیل‬ ‫در امر درمان سرطان‪ ،‬اسیب هایی‬ ‫از نظر روحی و روانی ایجاد‬ ‫می کند که در نهایت در کارایی‬ ‫انها تاثیر مستقیم دارد و کیفیت‬ ‫زندگی انها را نیز متاثر می سازد؛‬ ‫ایا راهی برای جلوگیری از بروز‬ ‫این اسیب ها وجود دارد‪ ،‬ایا ما‬ ‫به عنوان پرسنل درمانگر سرطان‪،‬‬ ‫دچار این اسیب ها شده ایم و خبر‬ ‫نداریم؟ و اینکه چگونه می توان‬ ‫این موارد را درمان کرد‪ .‬در مبحث‬ ‫‪ Burnout in oncologists‬به این‬ ‫موضوعات پرداخته شد‪.‬‬ ‫برخی از مباحث انکولوژی که‬ ‫در این کنگره سه روزه مطرح شد‬ ‫عبارت بود از‪:‬‬ ‫‪– Approach to axillary in‬‬ ‫‪neoadjuvant setting in breast‬‬ ‫‪cancer‬‬ ‫‪CDK4/‬‬ ‫‪HER2/‬‬ ‫‪anti‬‬ ‫‪mTOR/‬‬ ‫‪inhibitor/‬‬ ‫–‬ ‫‪PARP‬‬ ‫‪androgen/Immunotherapy in‬‬ ‫‪breast cancer‬‬ ‫‪internal‬‬ ‫‪Selective‬‬ ‫–‬ ‫)‪radiation therapy (SIRT‬‬ ‫–‬ ‫‪Multidisciplinary‬‬ ‫‪management of bladder cancer‬‬ ‫‪– liquid biopsy‬‬ ‫‪– Partial breast irradiation‬‬ ‫‪of‬‬ ‫‪Management‬‬ ‫–‬ ‫‪oligometastasis in lung cancer‬‬ ‫‪targeted‬‬ ‫‪Molecular‬‬ ‫–‬ ‫‪therapy of colorectal cancer‬‬ ‫)‪(BRAF، MSI‬‬ ‫‪– Liver transplantation in‬‬ ‫‪solid tumors‬‬ ‫‪– Approach to synchronous‬‬ ‫‪liver metastases in rectal‬‬ ‫‪cancer‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪25‬‬ ‫همایــــش‬ ‫دومین کنگره بین المللی‬ ‫پزشکی شخصی ایران برگزارشد‬ ‫پزشکی شخصی جدیدترین شاخه پزشکی‬ ‫نوین محسوب می شود که در ان فرد‪ ،‬محور‬ ‫اصلی قرار گرفته و تمامی روند تشخیصی و‬ ‫درمانی‪ ،‬به صورت خاص برای شخص به صورت‬ ‫کام ً‬ ‫ال هدفمند و منحصر به فرد طراحی می شود‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر پزشکی شخصی به‬ ‫مجموعه ای از فعالیت ها و رویکردهای‬ ‫تشخیصی و درمانی در پزشکی اطالق‬ ‫می شود که در ان ها بیماران براساس‬ ‫ویژگی های ژنتیکی و شخصی خود‬ ‫طبقه بندی شده و اقدامات درمانی برایشان‬ ‫انجام می گیرد‪ .‬محور رویکردهای پزشکی‬ ‫فردمحور بر شخصی سازی تمامی اقدامات‬ ‫پزشکی استوار است‪ ،‬بدین معنا که هر‬ ‫فرد با افراد دیگر از نظر محتوی ژنتیکی‬ ‫و همچنین همه شرایط فردی متفاوت‬ ‫است‪ .‬پاسخ بدن وی به محیط اطراف و‬ ‫نیز عوامل بیماری زا و درمانگر نیز متفاوت‬ ‫است‪ .‬بنابراین برای رویکرد مناسب‬ ‫تشخیصی و درمانی ابتدا می بایست این‬ ‫تفاوت ها را شناسایی کرد‪ .‬اگرچه بیشتر‬ ‫این تفاوت ها و تنوع ها در بین افراد تاثیری‬ ‫بر سالمت معمول یا بیماری زایی در فرد‬ ‫ندارد اما این تنوع می تواند همراه با تاثیرات‬ ‫متقابل بر محیط و پیرامون و نیز داروها و‬ ‫سایر عوامل بر سالمت فردی و پاسخ به‬ ‫درمان های خاص و یا سرنوشت فرد در‬ ‫طول دوران زندگی تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد‬ ‫که پزشکی شخصی در چند سال اخیر در‬ ‫کشورهای پیشرفته اغاز شده و با سرعت‬ ‫ ‪26‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫بسیار زیادی در حال انتشار به همه نقاط‬ ‫دنیا است‪ .‬در این مدل‪ ،‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫پزشک با اگاهی از اطالعات نهفته شده در‬ ‫ژنوم فرد‪ ،‬می تواند به او داروی موثر (با‬ ‫حداقل اثار سوء جانبی) و در دوز مناسب‬ ‫را تجویز نموده و سفارش مناسب را برای‬ ‫تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی به‬ ‫منظور پیشگیری و درمان بیماری ها و تغییر‬ ‫صفات ارائه دهد‪.‬‬ ‫یکی از دالیل بسیار روشن که نشان‬ ‫می دهد تنوع زیستی در میان مردم و یا‬ ‫پیشرفت بیماری ها و یا پاسخ به دارو تاثیر‬ ‫می گذارد این واقعیت است که برای مثال در‬ ‫درمان کودکان بیش فعال داروهای معمول‬ ‫تنها در ده درصد مبتالیان تاثیر می گذارد‬ ‫این واقعیت است که برای مثال در درمان‬ ‫کودکان بیش فعال داروهای معمول تنها در‬ ‫ده درصد مبتالیان تاثیر دارد و داروهای‬ ‫ضد سرطان فقط برای ‪25‬درصد بیماران‬ ‫موثر هستند و یا داروهای ضد افسردگی از‬ ‫هر ده بیمارفقط در شش بیمار به صورت‬ ‫موثر کاربرد دارد‪.‬‬ ‫مفاهیم پزشکی فردمحور به روش های‬ ‫مختلف در پزشکی جدید و به منظور‬ ‫مراقبت های بهداشتی استفاده می شود‪ .‬این‬ ‫مراقبت ها به خصوص در حیطه پیشگیری‪،‬‬ ‫پیش بینی اینده بیماری‪ ،‬درمان دقیق و‬ ‫مناسب کاربردهای فراوانی دارد‪.‬‬ ‫در این راستا دومین کنگره بین المللی‬ ‫پزشکی شخصی ایران در تاریخ ‪ 23‬تا ‪ 25‬دی‬ ‫ماه ‪ 1396‬در مرکز همایش های بین المللی‬ ‫رازی و با محوریت دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫بقیه اهلل و با همکاری پژوهشگاه ملی مهندسی‬ ‫ژنتیک و زیست فناوری‪ ،‬دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی ایران و مرکز همکاری های فناوری و‬ ‫نواوری های ریاست جمهوری مراکز مختلف‬ ‫تحقیقاتی مختلف داخلی برگزار شد‪.‬‬ ‫برنامه علمی این کنگره در طی سه روز‬ ‫در یازده پنل و با حضور ‪ 70‬سخنران کلیدی‬ ‫و میهمانان خارجی از کشورهای همچون‬ ‫المان‪ ،‬بلژیک‪ ،‬فرانسه ‪ .......‬و برگزار شد‬ ‫و اخرین دستاوردها در حوزه پزشکی‬ ‫شخصی با محوریت موضوع سرطان مورد‬ ‫بحث و بررسی قرار گرفت‪.‬‬ ‫هدف از برگزاری این کنگره تبادل‬ ‫اطالعات علمی در جهت تسریع پذیرش‬ ‫پزشکی شخصی در حوزه های مختلف‬ ‫درمانی در کشور است‪.‬‬ ‫در اولین روز کنگره برنامه افتتاحیه با‬ ‫حضور روسای دانشگاه های علوم پزشکی‬ ‫بقیه اهلل (عج) جناب اقای دکتر علیرضا‬ ‫جاللی و دانشگاه علوم پزشکی و خدمان‬ ‫درمانی ایران و پژوهشگاه ملی مهندسی‬ ‫ژنتیک و زیست فناوری رو نمایی تمبر‬ ‫کنگره بین المللی پزشکی شخصی برگزار‬ ‫شد و از برگزیدگان جشنواره نقاشی‬ ‫کودکان زیر ‪13‬سال که با موضوع پزشکی‬ ‫شخصی برگزار شده بود تقدیر شد‪ .‬روسا و‬ ‫دبیران کنگره به سخنرانی و خوشامدگویی‬ ‫پرداختند همچنین همزمان با کنگره اولین‬ ‫جشنوراه اختراعات و ابداعات حوزه‬ ‫سالمت هم برگزار شد‪.‬‬ ‫بعد از برنامه افتتاحیه‪ ،‬برنامه علمی روز‬ ‫اول کنگره با پنل رویکرد پزشکی شخصی‬ ‫در سرطان با ریاست خانم دکتر صادقی و‬ ‫با حضور دکتر موژان اسدی‪ ،‬دکتر نفیسه‬ ‫انصاری نژاد‪ ،‬دکتر سایه پرخیده‪ ،‬دکتر مسعو‬ ‫ایروانی‪ ،‬دکتر مهدی تبرائی‪ ،‬دکتر سید امیر‬ ‫شیخ االسالمی و دکتر مهشید مهدیزاده اغاز‬ ‫و با پنل مراقبت های تسکین دهنده برای‬ ‫بیماران سرطانی با ریاست اقای دکتر رضا‬ ‫مالیری و با اعضای این پنل دکتر بابک‬ ‫سلیمی‪ ،‬دکتر علی اکبر جعفریان‪ ،‬دکتر‬ ‫مرضیه عارفی‪ ،‬دکتر محمد اذین‪ ،‬دکتر‬ ‫مریم منتظری‪ ،‬دکتر وحید کاوهو دکتر‬ ‫انا فینزل پرز ادامه و با پنل اخالق پزشکی‬ ‫و پزشکی فرد محور با ریاست اقای دکتر‬ ‫غالمحسین علیشیری و با همراهی دکتر‬ ‫داریوش فرهود‪ ،‬دکتر رضا شیرکوهی‪ ،‬دکتر‬ ‫محمدعلی صارمی و سخنرانی مقاله دکتر‬ ‫ارش نیک خلق به پایان رسید‪.‬‬ ‫روز دوم کنگره با پنل رویکرد پزشکی‬ ‫شخصی در درمان سرطان سینه با‬ ‫ریاست اقای دکتر محمد اسماعیل اکبری‬ ‫و سخنرانی دکتر مهرداد هاشمی‪ ،‬دکتر‬ ‫ساناز طبرستانی‪ ،‬دکتر وحید شریعتی‪ ،‬دکتر‬ ‫عبدالصاحیب ال زیاد از کشور عراق و‬ ‫سخنرانی مقاله برگزیده دکتر الناز سپاهی‬ ‫اغاز شد و بعد استراحت کوتاه پنل رویکرد‬ ‫پزشکی شخصی در سرطان غدد درون ریز‬ ‫با ریاست دکتر فریدون عزیزی و سخنرانی‬ ‫دکتر مهدی هدایتی‪ ،‬دکتر مریم کبوتری‪،‬‬ ‫دکتر مریم دانشپور‪ ،‬برگزار و مقاالت‬ ‫برگزیده توسط اقای موسی وطن مکانیان‬ ‫و دکتر امیر عباس هدایتی و دکتر سید اکبر‬ ‫موسوی ارائه شد‪ .‬بعد از صرف ناهار در‬ ‫روز دوم پنل رویکرد پزشکی شخصی‬ ‫در سرطان کولورکتال با ریاست دکتر‬ ‫اردشیر قوام زاده و سخنرانی دکتر مرجان‬ ‫یغمایی‪ ،‬دکتر فرهاد شاهی‪ ،‬دکتر حسین‬ ‫پاشایی فر‪ ،‬دکتر فرزانه اشرفی و همراهی‬ ‫دکتر سید اسداهلل موسوی برگزار شد‪ .‬پنل‬ ‫پزشکی شخصی در سرطان معده با ریاست‬ ‫دکتر زالی و سخنرانی دکتر کاوه بقایی‬ ‫دکتر سعید امیدی و دکتر شهرام تیموریان‬ ‫دکتر مهدی توتونچی دکرت رضا حق شناس‬ ‫احسان غیور کریمیانی و بهاره رحیمی‬ ‫و پنل غدد و پزشکی شخصی با ریاست‬ ‫دکتر مجتبی ملک و سخنرانی دکتر محمد‬ ‫ابراهیم خمسه‪ ،‬دکتر مریم هنردوست دکتر‬ ‫معصومه توکلی دکتر حمیده اکبری دکتر‬ ‫ناهید هاشمی دکتر روناک یونسی و مقاالت‬ ‫برگزیده توسط دکتر مهرداد زینلیان و دکتر‬ ‫مسعود ملک ارائه شد‪.‬‬ ‫در پایان روز سوم بیست و پنجم دی‬ ‫ماه‪ 96‬اخرین پنل نوتروژنومیکس در‬ ‫سرطان با ریاست دکتر رضا شیدفر و‬ ‫سخنرانی دکتر فاطمه سادات امیری‪ ،‬دکتر‬ ‫ناهید اریائیان‪ ،‬دکتر ازاده متقی‪ ،‬دکتر سیده‬ ‫طیبه راهیده‪ ،‬دکتر میترا ضرعتی و مقاله‬ ‫برگزیده خانم نگین نیک زاد به پایان رسید‪.‬‬ ‫در پایان روز سوم از شرکت های حاضر‬ ‫در این کنگره در بخش نمایشگاهی به‬ ‫همراه نفرات برتر و برگزیده در بخش‬ ‫اختراعات و ابداعت حوزه سالمت تقدیر‬ ‫و تشکر گردید و دبیران علمی کنگره به‬ ‫تصمیمات نهایی کنگره را شامل برگزاری‬ ‫سومین کنگره دربهمن ماه ‪ ،۹۶‬ایجاد انجمن‬ ‫پزشکی شخصی ایران‪ ،‬اطالع رسانی و‬ ‫گسترش پزشکی شخصی بین متخصصان‬ ‫و همچنین عامه جامعه اعالم کردند‪.‬‬ ‫در دومین کنگره بین المللی پزشکی‬ ‫شخصی بیش از ‪ 400‬مقاله به این‬ ‫کنگره ارسال شده بود که که بر اساس‬ ‫داوری ها به سخنرانی و پوستر تقسیم‬ ‫شده و خالصه مقاالت در شماره‬ ‫چهارم نشریه پزشکی شخصی به چاپ‬ ‫رسید برای کسب اطالعات و دریافت‬ ‫مقاالت ارائه شده می توانید به سایت‬ ‫‪www.PersonalizedMedicineJournal.com‬‬ ‫مراجعه کنید‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪27‬‬ ‫مقاله علمی و فنی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫‪bme.ehsan@gmail.com‬‬ ‫درازمایشگاه‬ ‫بخش ‪3‬‬ ‫اصولایمنی‬ ‫بررسی‬ ‫جدول‪ 1‬بخشی از دستورالعمل ایمنی در ازمایشگاه ِ دانشگاه‬ ‫مک گیل کاناداست که طبقه بندی جامع‪ ،‬خصوصیات‬ ‫بیماری زایی و نمونه هایی از هر طبقه از میکروارگانیسم های‬ ‫بیماری زای مرسوم را در اختیار قرار می دهد‪ .‬مبنای این‬ ‫طبقه بندی بیماری های عفونی مشاهده شده در افراد درگیر با‬ ‫این مواد‪ ،‬در ازمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است‪.‬‬ ‫میکروارگانیسم های بیماری زای غیر مرسوم‬ ‫را ویروس های ارام–‪ Slow Viruses‬نیز‬ ‫می خوانند که پریون ها‪ ،‬به عنوان عامل بیماری های تخریب‬ ‫عصبی قابل سرایت در انسان‪ ،‬نمونه ای از انهاست‪ .‬این نوع مواد‬ ‫زیست خطر‪ ،‬به تخریب در اثر مواد شیمیایی مانند فرمالین و‬ ‫اتانول و همچنین روش های فیزیکی مانند نور فرابنفش مقاومند‪.‬‬ ‫ایمنی در کار با مواد زیستی‬ ‫ایمنی زیستی مجموعه ای از اصول و محدودیت ها برای‬ ‫پیشگیری از خطر هنگام کار با مواد و عوامل زیستی است‪ .‬رعایت‬ ‫این اصول و مقررات‪ ،‬سبب تضمین کاهش نسبی احتمال خطرهای‬ ‫زیستی مانند القاء عفونت و بیماری خواهد شد‪ .‬مواد و عوامل زیست‬ ‫خطر‪ Biohazards -‬به میکروارگانیسم ها شامل انواع طبیعی و‬ ‫دستکاری ژنتیکی شده ی انها‪ ،‬محیط کشت های سلول و انگل های‬ ‫انسانی که توانایی ایجاد هرگونه عفونت‪ ،‬الرژی و یا سمیت‪-‬‬ ‫‪ Toxicity‬را در بدن انسان دارند‪ ،‬اطالق می شود‪.‬‬ ‫ ‪28‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫سطوح ایمنی زیستی‬ ‫طبقه بندی بر اساس سطوح ایمنی زیستی جهت فراهم‬ ‫اوردن اطالعاتی در خصوص روش های محافظت از کارکنان و‬ ‫محیط ازمایشگاه در برابر الودگی های ازمایشگاهی و به منظور‬ ‫دست یافتن به استانداردها و دستورالعمل های قابل قبول در‬ ‫همین راستا صورت می گیرد‪ .‬این اطالعات همچنین در جهت‬ ‫محافظت از سالمت فرایندهای ازمایشگاهی به واسطه ی کنترل‬ ‫انتشار انواع الودگی ها نیز کاربرد دارد‪ .‬در واقع هدف اصلی از‬ ‫مباحث ایمنی زیستی در ازمایشگاه ها این است که اهمیت انجام‬ ‫هیچ ازمایشی به اندازه ی اهمیت تامین ایمنی انجام ان نیست‪.‬‬ ‫بنابراین برنامه ریزی و انجام کنترل الودگی های زیستی جهت‬ ‫محافظت در برابر عفونت های ازمایشگاهی و جهت کنترل‬ ‫بررسی می شود‪ ،‬باعث بروز بیماری در افراد‬ ‫سالم نمی شود و فرایندهای ازمایشگاهی ممکن‬ ‫است در فضای باز (خارج از هود) انجام شوند‪.‬‬ ‫نمونه هایی که غیرفعال شده و یا ثابت و غیرقابل‬ ‫تغییرند‪ ،‬ممکن است در این سطح به کار گرفته‬ ‫شوند‪ .‬تهویه ی این ازمایشگاه را می توان به‬ ‫صورت طبیعی تامین کرد‪ .‬از نظر نوع ازمایشگاه‪،‬‬ ‫ازمایشگاه های اموزشی پایه و تحقیقاتی را در‬ ‫بر می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه با سطح‪ 2‬ایمنی زیستی‬ ‫جدول‪ .1‬میکروارگانیسم های بیماری زای مرسوم‬ ‫انتشار الودگی ها‪ ،‬بایستی در خصوص ازمایشگاه هایی که در انها‬ ‫از مواد الوده و خطرناک استفاده می شود‪ ،‬مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫سطوح مختلف ایمنی زیستی بر اساس عوامل زیستی خطرساز‬ ‫و با توجه به مخاطراتی که برای انسان و محیط زیست دارند‪،‬‬ ‫در چهار سطح تعیین می شود که در این میان‪ ،‬ازمایشگاه های‬ ‫سطح ِ‬ ‫یک ایمنی زیستی با کمترین تهدید و ازمایشگاه های سطح‬ ‫چهارِ ایمنی زیستی با بیشترین تهدید در مواجهه با فرایندهای‬ ‫ازمایشگاهی روبرو هستند‪ .‬در حال حاضر اغلب ازمایشگاه های‬ ‫تشخیص پزشکی کشور در گروه ازمایشگاه های سطح ‪ 2‬ایمنی‬ ‫زیستی قرار دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه با سطح‪ 1‬ایمنی زیستی‬ ‫ازمایشگاه سطح ‪ 1‬مناسب برای کار با میکروارگانیسم هایی است‬ ‫که در ان سطح خطر پایین است (گروه او ِل جدول‪ )1‬و کارکنان‬ ‫ازمایشگاه مطابق با استانداردهای ازمایشگاهی به طور مناسب‬ ‫محافظت می شوند‪ .‬ارگانیسم هایی که در این نوع از ازمایشگاه ها‬ ‫ازمایشگاه سطح‪ ،2‬مناسب برای کار با مواد‬ ‫حاوی میکروارگانیسم هایی است که در ارتباط‬ ‫با بیماری های انسان بوده و توانایی الوده کردن‬ ‫از طریق بلعیدن و قرار گرفتن در معرض غشای‬ ‫مخاطی داشته و در محیط اطراف وجود دارند‬ ‫(گروه دوم از جدول‪ .)1‬با استفاده از روش های‬ ‫میکروبیولوژیکی مناسب‪ ،‬ازمایش ها را می توان‬ ‫در فضای باز انجام داد‪ .‬البته در صورتی که‬ ‫خطر تولید ذرات معلق در هوا وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬باید از هود ایمنی زیستی استفاده گرد‪ .‬از‬ ‫نظر نوع ازمایشگاه‪ ،‬ازمایشگاه های ارائه دهنده‬ ‫خدمات بهداشتی‪ ،‬ازمایشگاه های تشخیصی و‬ ‫تحقیقاتی و اموزشی را در بر می گیرند‪ .‬در‬ ‫این نوع از ازمایشگاه ها با طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها با‬ ‫ایجاد خطر متوسط کار می شود که در سطح جامعه وجود دارند‬ ‫و دارای بیماریزایی متفاوتی هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه با سطح ‪ 3‬ایمنی زیستی‬ ‫ازمایشگاه سطح ‪ 3‬مناسب برای کار روی میکروارگانیسم های‬ ‫بیماریزای بومی یا غیربومی است که دارای پتانسیل انتقال از‬ ‫طریق هوا هستند و استنشاق انها خطرناک بوده و یا موجب‬ ‫بیماری مرگبار می شود (گروه سوم از جدول‪ .)1‬از نظر نوع‬ ‫ازمایشگاه‪ ،‬ازمایشگاه های تشخیصی تخصصی و تحقیقاتی را‬ ‫در بر می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬ازمایشگاه با سطح ‪ 4‬ایمنی زیستی‬ ‫ازمایشگاه سطح ‪ 4‬مناسب برای انجام ازمایش های‬ ‫خطرناک با میکروارگانیسم هایی است که جان افراد را تهدید‬ ‫می کند و به سرعت در جامعه پخش می شود (گروه چهارم از‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪29‬‬ ‫جدول‪ .)1‬انتشار این عوامل بیماریزا از طریق ذرات معلق در هوا‪،‬‬ ‫به صورت بسیار خطرناکی‪ ،‬عامل تهدیدکننده ی حیات محسوب‬ ‫می شود‪ .‬به طور کلی ازمایشگاه هایی که در انها کشت ویروس‬ ‫صورت می گیرد‪ ،‬سطح ‪ 4‬بوده و این سطح از ازمایشگاه ملزومات‬ ‫ویژه ای را می طلبد که بایستی در یک ساختمان مجزا در نظر‬ ‫گرفته شود‪ .‬از نظر نوع ازمایشگاه‪ ،‬شامل واحدهای تشخیصی‬ ‫است که به منظور تشخیص عوامل بیماری زای خطرناک (کشت‬ ‫میکروارگانیسم) پیش بینی می شود‪ .‬در این ازمایشگاه ها با‬ ‫میکروارگانیسم هایی کار می شود که از طریق تنفس منتقل شده‬ ‫و در حال حاضر واکسن و یا روش درمانی مناسبی برای انها‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫الزامات ازمایشگاه های سطوح ایمنی زیستی‬ ‫تعیین نوع ازمایشگاه از نظر سطوح ایمنی زیستی می تواند در‬ ‫نحوه ی برنامه ریزی و طراحی ازمایشگاه تاثیرگذار باشد‪ .‬در ادامه‬ ‫به برخی از الزامات ازمایشگاه ها با سطوح مختلف ایمنی زیستی‬ ‫پرداخته شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬سطح ‪ 1‬ایمنی زیستی‪ :‬در این ازمایشگاه ها معموالً‬ ‫از وسایل حفاظتی مانند دستکش استفاده شده و سینک مجزای‬ ‫شستوشو‪ ،‬مواد ضدعفونی کننده ی مناسب جهت ضدعفونی‬ ‫سطوح و دست ها الزم است‪ .‬همچنین محیط های حاوی کشت‬ ‫میکروبی و پسماندها باید اتوکالو شوند‪ .‬از نظر تجهیزات ایمنی‪،‬‬ ‫کارکنان ازمایشگاهی در سطح ‪ 1‬ایمنی زیستی می توانند بر روی‬ ‫میزهای باز (بدون محافظ) کار کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬دوش و چشم شوی اضطراری باید در فاصله نزدیک‬ ‫نسبت به محل های انجام فرایندهای خطرناک در نظر گرفته‬ ‫شوند؛ به گونه ای که مسافتی که تا محل انها طی می شود‪،‬‬ ‫کمتر از ‪10‬ثانیه بوده و بیشتر از ‪ 22‬متر نباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬خوردن و نوشیدن در تمام بخش های ازمایشگاه و محل های‬ ‫الوده و پرخطر ممنوع است؛ لذا اتاق های جداگانه به این منظور در‬ ‫خارج از بخش های ازمایشگاه باید در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در باالی هر اتوکالو ازمایشگاهی‪ ،‬باید هود در نظر‬ ‫گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ ‬باید فضاها و امکانات الزم برای جابجایی ایمن ونگهداری‬ ‫حالل ها و گازهای فشرده و مایع وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬باید امکانات الزم برای نگهداری لباس های بیرون و‬ ‫لوازم فردی‪ ،‬در خارج از محیط ازمایشگاه فراهم شده باشد‪.‬‬ ‫سطح ‪ 3‬ایمنی زیستی‪ :‬سطح ‪ 3‬ایمنی زیستی‬ ‫‪‬‬ ‫معرف ازمایشگاه هایی است که استفاده از کابینت ها و یا‬ ‫هودهای ایمنی زیستی طبق استانداردهای جهانی و استفاده‬ ‫از حفاظ های ثانویه همچون سیستم فشار هوای منفی الزامی‬ ‫است‪ .‬این سطح از ازمایشگاه از نظر عملیات و عملکرد‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬کلیه ی ملزومات سطح ‪ 2‬به اضافه ی لباس‬ ‫و پوشش های مخصوص و همچنین دسترسی کنترل شده‬ ‫(محدودیت در ورود و خروج) و نیز جریان هوای جهت دار‬ ‫را شامل می شود‪ .‬از نظر تجهیزات ایمنی‪ ،‬اغلب فرایندها در‬ ‫هوهای ایمنی زیستی انجام می شود‪ .‬در ادامه به بررسی برخی‬ ‫استانداردها و الزامات طراحی ازمایشگاه سطح ‪ 3‬ایمنى زیستى‬ ‫پرداخته شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬سطح ‪ 2‬ایمنی زیستی‪ :‬سطح ‪ 2‬ایمنی زیستی معرف‬ ‫ازمایشگاه هایی است که از نظر عملیات و عملکرد ازمایشگاهی‬ ‫شامل روش های میکروب زدایی صحیح همراه با پوشش های‬ ‫حفاظتی مربوط به سطح ‪ 2‬است‪ .‬در ازمایشگاه های سطح ‪2‬‬ ‫درصورتی که حین انجام فرایندهای ازمایشگاهی با تجهیزات‬ ‫مربوطه‪ ،‬ائروسل کمی ایجاد شود و به عبارتی احتمال خطرات‬ ‫فرایندهای ازمایشگاهی پایین باشد‪ ،‬این فرایندها می توانند بر روی‬ ‫میزهای باز بدون محافظ انجام شوند؛ اما چنانچه این فرایندها با‬ ‫تولید میزان زیادی از ائروسل همراه باشند و خطر تماس با این‬ ‫عوامل افزایش یابد‪ ،‬باید از هودهای ایمنی زیستی استفاده شود‪.‬‬ ‫در ادامه به بررسی برخی استانداردها و الزامات طراحی ازمایشگاه‬ ‫سطح ‪ 2‬ایمنی زیستى پرداخته شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر درهای کشویی استفاده می شود‪ ،‬باید از شیشه های‬ ‫ایمنی ساخته شده باشند‪.‬‬ ‫‪ ‬در طراحی ازمایشگاه ها‪ ،‬الزامات اولیه ایمنی کارکنان‬ ‫نظیر سینک شست وشوی دست (مجزا از سینک های تخلیه‬ ‫‪ ‬چشم شوی و دوش اضطراری در تمام بخش های‬ ‫‪ ‬ارتفاع سقف باید در حدی باشد که حداقل ‪ 35‬سانتیمتر‬ ‫فضای ازاد برای هودهای ایمنی زیستی در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫ ‪30‬‬ ‫نمونه در بخش های فنی)‪ ،‬چشم شوی و دوش اضطراری‪،‬‬ ‫تجهیزات اطفای حریق‪ ،‬جعبه کمک های اولیه بایستی در‬ ‫مجاورت و نزدیک درب خروجی ازمایشگاه باشند تا دسترسی‬ ‫مناسب تری به انها وجود داشته و در هنگام خروج کارکنان از‬ ‫فضای کاری مورد استفاده قرار گیرند‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪ ‬سطوح دیوارها باید در برابر نفوذ گازها مقاوم باشند‪.‬‬ ‫درز پایین درها باید به میزان حداقل قابل قبول باشد‪ .‬تمام منافذ‬ ‫دیوار‪ ،‬سقف و کف باید درزبندی شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬شستوشوی دست ها باید بدون تماس دست با شیر‬ ‫صورت گیرد‪ .‬در این خصوص استفاده از شیرهای خودکار‬ ‫(الکترونیکی) در اولویت است‪.‬‬ ‫ازمایشگاه و محل هایی که فرایندهای خطرناک صورت می گیرد‪،‬‬ ‫باید در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ ‬درهای ورود و خروج خودکار باید در نظر گرفته شوند تا‬ ‫بدون دخالت دست باز و بسته شوند‪ .‬توصیه می شود از درهای کارتی‬ ‫برای محدود کردن ترددها استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬فضای ایمنی سطح ‪ 3‬بایستی با سایر فضاهای پرتردد و‬ ‫پرترافیک ازمایشگاه فاصله مناسب داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬هود ایمنی زیستی مورد استفاده نباید در مجاورت درِ‬ ‫ورودی یا خروجی ازمایشگاه یا مکان های پرتردد ازمایشگاه در‬ ‫نظر گرفته شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬روشی برای الودگی زدائی تمام پسماند های ازمایشگاهی‬ ‫از جنبه ی سهولت و کاربرد‪ ،‬ترجیحا در ازمایشگاه (به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬اتوکالو‪ ،‬ضد عفونی شیمیایی‪ ،‬سوزاندن‪ ،‬یا دیگر روش های‬ ‫ضد عفونی مورد تایید) باید پیش بینی شده باشد‪ .‬الزم است به‬ ‫الودگی زدائی تجهیزات نیز توجه شود‪ .‬پسماند ها باید به خوبی‬ ‫بسته بندی شود و نباید در راهروهای عمومی حمل شوند‪.‬‬ ‫‪‬روش های فیزیک‬ ‫به طور کلی استفاده از روش های فیزیک مانند بخار‬ ‫و یا حرارت خشک‪ ،‬پربازده ترین و قابل اعتماد ترین‬ ‫روش ها برای از بین بردن میکروارگانیسم های مختلف است‪.‬‬ ‫جدول‪ 2‬بخشی از دستورالعمل ایمنی در ازمایشگاه ِ دانشگاه‬ ‫مک گیل کاناداست که در ان خالصه ای از روش های فیزیکی‬ ‫که از گرما برای کنترل میکروارگانیسم ها استفاده می کنند اورده‬ ‫شده است‪ .‬از این میان‪ ،‬اتوکالو کردن از پرکاربردترین روش ها‬ ‫هم برای سترون کردن و هم برای الودگی زدایی وسایل برای‬ ‫بیشتر ازمایشگاه ها به شمار می رود‪.‬‬ ‫‪ ‬محل قرارگیری هودهای ایمنی زیستی را باید تا حد امکان‬ ‫در فاصله ی دورتری نسبت به در‪ ،‬محل تعبیه هواکش اتاق‪ ،‬و‬ ‫حوزه های ازمایشگاهی پر رفت و امد‪ ،‬در نظر گرفت‪.‬‬ ‫‪ ‬سطح ‪ 4‬ایمنى زیستى‪ :‬سطح ‪ 4‬ایمنی زیستی معرف‬ ‫ازمایشگاه هایی است که از نظر سطح ایمنی زیستی بسیار محدود‬ ‫و یا محصور شده تلقی شده و ساختمان ان کامال در فضایی‬ ‫مجزا قرار می گیرد‪ .‬استفاده از سیستم فشار منفی‪ ،‬دوش و قفل‬ ‫هوا الزامی بوده و از اهمیت و حساسیت باالیی برخوردارند‪ .‬از‬ ‫نظر عملیات و عملکرد ازمایشگاهی‪ ،‬ملزومات سطح ‪ 3‬همراه‬ ‫با سیستم قفل هوا در محل ورود‪ ،‬دوش در محل خروج و نیز‬ ‫مدیریت خاص جهت دفع صحیح پسماندها را شامل می شود‪.‬‬ ‫از نظر تجهیزات ایمنی‪ ،‬استفاده از هود ایمنی زیستی کالس‬ ‫‪ ،III‬و یا لباس های دارای فشار مثبت همراه با هود ایمنی زیستی‬ ‫کالس ‪ ،II‬همچنین اتوکالو دارای دو در (قرار گرفته در حد فاصل‬ ‫دیوار) برای خروج مواد و نیزهوای فیلتر شده را شامل می شود‪.‬‬ ‫الزامات ازمایشگاه برای سطح ‪ 4‬مشابه الزامات سطح ‪ 3‬اما با‬ ‫حساسیت ها و شرایط سخت گیرانه تر است‪.‬‬ ‫سترون سازی و ضدعفونی کردن‬ ‫پاسخ میکروارگانیسم ها به روش های مختلف حذف‪ ،‬متفاوت‬ ‫است‪ .‬بسیاری از میکروارگانیسم ها به روش های حذف فیزیکی‬ ‫و شیمیایی حساسند‪ ،‬در حالی که برخی ویروس ها و اسپور‬ ‫باکتری ها ممکن است توسط روش های رایج‪ ،‬از بین نروند‪ .‬در‬ ‫ادامه به برخی از این روش ها می پردازیم‪.‬‬ ‫جدول‪ )2‬روش های الودگی زدایی با گرما‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪31‬‬ ‫اشعه ماوراء بنفش‪ ،‬از دیگر روش های فیزیکی ضدعفونی است‪.‬‬ ‫این اشعه با وجود قدرت نفوذ کم‪ ،‬کشنده ای قوی برای‬ ‫ذرات ریز میکروارگانیسم های معلق در هواست‪ .‬از انجا که‬ ‫نور ماوراء بنفش اثرات زیان باری بر پوست و چشم دارد‪ ،‬در‬ ‫محل هایی که از این اشعه استفاده می شود‪ ،‬جهت جلوگیری از‬ ‫تجمع روزافزون اکسیدهای نیتروژن تولید شده‪ ،‬باید هواکش های‬ ‫قوی موجود باشد‪ .‬از انجا که نفوذ نور فرابنفش کم است‪ ،‬حتی‬ ‫لباس های معمولی‪ ،‬بدن را در برابر ان حفظ می کنند‪ .‬برای چشم‬ ‫ها هم استفاده از عینک های مناسب توصیه می شود‪.‬‬ ‫برخی دیگر از روش های فیزیکی ضد عفونی کردن به قرار‬ ‫زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬تشعشع مادون قرمز‪ :‬بیشتر برای گرما دادن به فلزات‬ ‫کوچک و واحد های شیشه ای استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬ریزموج ها‪ :Mirowaves -‬جهت الودگی زدایی از‬ ‫مایعات‪ ،‬اشیا غیرفلزی و پسماندها استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫تابش اشعه گاما‪ :‬برای از بین بردن ‪ DNA‬و ‪RNA‬‬ ‫میکروارگانیسم ها در بیمارستان ها استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪‬روش های شیمیایی‬ ‫برای موادی که توسط بخار مرطوب حاصل از دستگاه اتوکالو و یا‬ ‫تحت دمای خشک دستگاه اون قابلیت سترون شدن ندارند‪ ،‬معموالً‬ ‫از روش های شیمیایی برای سترون شدن انها استفاده می شود ولی‬ ‫از انجایی که سترون کردن با مواد شیمیایی مستلزم غلظت باال و زمان‬ ‫باقی ماندن طوالنی مایعات در معرض ماده است‪ ،‬از این مواد بیشتر به‬ ‫عنوان ضدعفونی کننده استفاده می شود‪ .‬از میان ضدعفونی کننده های‬ ‫شیمیایی می توان به مواردی نظیر ترکیبات فنولی‪ ،‬ترکیبات امونیوم‬ ‫چهارظرفیتی‪ ،‬پراکسید هیدروژن‪ ،‬اسید پراستیک‪ ،‬گلوتار الدئید‪-‬‬ ‫‪ ،Glutaraldehyde‬اتیلن اکسید‪ ،‬الکل ها و ‪ ..‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫پسماندهای ازمایشگاهی‬ ‫همان طور که پیشتر هم اشاره شد ازمایشگاه ها به واسطه‬ ‫فرایندهای ازمایشگاهی پرخطر و در برداشتن مواد خطرناک‪ ،‬یکی‬ ‫از مراکز خطرناک الودگی محسوب می شوند که در صورت عدم‬ ‫رعایت موارد ایمنی‪ ،‬ممکن است تاسیسات اب و فاضالب شهری‬ ‫را نیز تهدید کنند‪ .‬به طور کلی پسماندهایی که در ازمایشگاه تولید‬ ‫می شود‪ ،‬شامل موارد زیر است‪:‬‬ ‫‪ ‬پسماندهای عادی و غیرالوده‬ ‫‪ ‬پسماندهای عفونی مانند سرم و سایر مایعات الوده بدن‪،‬‬ ‫کشت های میکروبی و غیره‬ ‫‪ ‬پسماندهای تیز و برنده مانند سر سوزن‪ ،‬تیغه اسکالپل‪،‬‬ ‫شیشه های شکسته‪ ،‬سرسمپلر و غیره‬ ‫ ‪32‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪ ‬پسماندهای شیمیایی شامل انواع مواد و معرف های‬ ‫ازمایشگاهی (کیت های تشخیصی)‬ ‫‪ ‬پسماندهای اسیب شناسی تشریحی‬ ‫‪ ‬پسماندهای پرتوزا‬ ‫در ادامه نکات و الزامات مربوط به ضایعات ازمایشگاهی‬ ‫اورده شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬توجه به اصول صحیح جمع اوری پسماندهای ازمایشگاهی‬ ‫تاثیر مستقیم به تامین امنیت و سالمت کارکنان دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬پسماندهای تیز و برنده بایستی در ظروف جداگانه و‬ ‫مقاوم در برابر سوراخ شدن‪ ،‬جمع اوری و دفع شود‪.‬‬ ‫‪ ‬توصیه می شود سیستم فاضالب ازمایشگاه به دو گروه‬ ‫فاضالب بی خطر و فاضالب خطرناک تقسیم شود که این‬ ‫موضوع مستلزم توجه کافی در مرحله برنامه ریزی و طراحی‬ ‫سیستم های تاسیسات مکانیکی ازمایشگاه است‪ .‬در غیر این‬ ‫صورت‪ ،‬بایستی تمهیداتی پیش بینی شود تا پسماندهای‬ ‫خطرناک ازمایشگاهی پیش از هدایت به فاضالب معمولی‪،‬‬ ‫بی خطرسازی شوند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫مایعات حالل از خطرناک ترین‬ ‫پسماندها محسوب می شود که بایستی در مرحله‬ ‫برنامه ریزی و طراحی توجه ویژه ای به نحوه دفع انها شود که‬ ‫دو راهکار برای ان پیشنهاد می شود‪ .‬این مایعات در سینک های‬ ‫مخصوص تخلیه شود تا در مخازن جداگانه جمع شده که باید‬ ‫تمهیدات مربوطه در خصوص تامین شرایط ایمنی مخازن در‬ ‫نظر گرفته شود‪ .‬در راهکار دوم مایعات حالل در سینک ها‬ ‫تخلیه نمی شود و در محلی مشخص شده جمع اوری میشوند‬ ‫تا به صورت دوره ای از ازمایشگاه خارج شوند‪ .‬در هر دو‬ ‫حالت پیشبینی تمهیدات ایمنی برای جمع اوری این مایعات‪،‬‬ ‫ضروری است‪.‬‬ ‫‪ ‬پسماندهای میکروبی پیش از دفع‪ ،‬باید اتوکالو شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬پسماندهای شیمیایی پیش از دفع باید خنثی سازی‬ ‫شوند؛ در صورتی که امکانات خنثی سازی وجود نداشته باشد‪،‬‬ ‫این مواد باید به کمک جریان مالیم اب رقیق شده و سپس‬ ‫دفع شوند‪ .‬با این حال توصیه میشود تا حد امکان از رقیق‬ ‫کردن مایعات خطرناک پرهیز و از روش های صحیح برای‬ ‫بی خطرسازی انها استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ ‬انواع مختلف پسماندهای ازمایشگاهی نباید با هم‬ ‫مخلوط شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر در ازمایشگاهی از مواد رادیواکتیو استفاده می شود‪،‬‬ ‫بایستی تسهیالتی به منظور انبار و ذخیره طوالنی مدت این‬ ‫مواد و یا دفع انها در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ ‬در راستای مدیریت صحیح پسماندهای ازمایشگاهی پیش‬ ‫بینی اتاق جمع اوری زباله و اتاق شستوشو و استریل الزامی است‪.‬‬ ‫از انجا که بخشی از فرایند مدیریت پسماند در ارتباط با فرایند‬ ‫شستشو است‪ ،‬نحوه شستشوی وسایل الوده به طور خالصه به‬ ‫شرح زیر است‪:‬‬ ‫پلیت ها و لوله های شیشه ای حاوی کشت میکروبی‬ ‫را در کیسه مخصوص اتوکالو قرار داده و تحت شرایط‬ ‫استاندارد اتوکالو نموده سپس فرایند شستشو را انجام‬ ‫داده و جهت سترون سازی در فور تحت شرایط ‪ 160‬تا‬ ‫‪ 180‬درجه سانتیگراد به مدت ‪ 2‬تا ‪ 4‬ساعت قرار دهید‪.‬‬ ‫لوله ها و یا سایر ظروف شیشه ای حاوی لخته خون‪ ،‬سرم و یا‬ ‫دیگر مایعات بدن را ترجیح ًا در کیسه مخصوص اتوکالو قرار‬ ‫داده و اتوکالو کرده و یا در صورت رعایت کردن اصول ایمنی‪،‬‬ ‫لخته و مایعات بدن (با حجم زیاد ) را در سینک مخصوص این‬ ‫کار با جریان مالیم اب تخلیه نموده و سپس در ماده سفید کننده‬ ‫خانگی با رقت ‪ 1/10‬به مدت حداقل یک ساعت قرار داده‪ ،‬سپس‬ ‫شستشو داده و جهت سترون سازی در فور بگذارید‪ .‬از صحت‬ ‫عملکرد دستگاه فور در مورد پارامترهای زمان ودرجه حرارت‬ ‫به وسیله استفاده از اندیکاتورهای شیمیایی و بیولوژیکی اطمینان‬ ‫حاصل کنید‪.‬‬ ‫خطر استفاده از اسیدها برای شستشوی وسایل شیشه ای‬ ‫حال که سخن از شستشو به میان امد در پایان این مقاله الزم‬ ‫است که خطر استفاده از اسید سولفوریک را نیز یاداور شویم و‬ ‫بحث را با شستشوی وسایل شیشه ای به پایان برسانیم‪ .‬به هرحال‬ ‫در بسیاری از ازمایشگاه ها برای تمیز کردن وسایل شیشه ای از‬ ‫این اسید استفاده می کنند این در حالی است که برخی کسانی که‬ ‫در ازمایشگاه به شستشوی وسایل می پردازند از خطرات احتمالی‬ ‫موادی که با ان سروکار دارند اگاهی کمی و یا هیچگونه اطالعاتی‬ ‫ندارند‪ .‬البته این از وظایف سوپروایزرهای ازمایشگاه ها است که‬ ‫کارکنان را در این زمینه اگاهی دهند و انها را از این قبیل خطرات‬ ‫اگاه سازند‪ .‬ضمن اینکه کلیه وسایل الزم جهت حفاظت مانند‬ ‫دستکش‪ ،‬عینک‪ ،‬کاله و پیش بند الستیکی و وسایل الزم برای‬ ‫حمل و نقل شیشه اسیدسولفوریک‪ ،‬ظرف مناسب برای حمل‬ ‫پی پت های کثیف به بخش شستوشو و قرار دادن انها در اسید‪،‬‬ ‫جا لوله ای و یا سبد هایی جهت قرار دادن لوله های ازمایش و‬ ‫نظایر انها را در اختیار فرد مسئول قرار داده و طرز استفاده از انها‬ ‫را به او اموزش دهد‪.‬‬ ‫اسید سولفوریک در اثر پاشیده شدن به اطراف و یا احتماالً‬ ‫در اثر شکسته شدن و ریختن‪ ،‬خطر سوختگی شدید برای افراد‬ ‫به وجود می اورد‪ .‬تنفس بخار این اسید در غلظت بیش از‬ ‫یک میلی گرم در متر مکعب برای مدت طوالنی خطر تنفسی‬ ‫شدیدی به وجود می اورد‪ .‬این اسید در اثر تماس با بعضی از‬ ‫فلزات‪ ،‬ایجاد هیدروژ ِن ازاد کرده و ممکن است حتی سبب‬ ‫اتش سوزی شود‪.‬‬ ‫اسید سولفوریک برای بسیاری از وسایل ازمایشگاهی فلزی‬ ‫و یا الیاژهای مختلف تباه کننده است و به سینک ها و لوله های‬ ‫فاضالب‪ ،‬اتصاالت و غیره اسیب جدی وارد می کند‪.‬‬ ‫شستشوی وسایل شیشه ای‬ ‫ظروف شیشه ای ازمایشگاه بهتر است بالفاصله پس از استفاده‬ ‫تخلیه شده و با اب شیر ابکش شوند سپس در محلول دترژنت‬ ‫رقیق قرار داده شده وشسته شوند‪ .‬ظروف حاوی محلول ها و‬ ‫مواد خطرناک سمی باید فورا ً پس از مصرف‪ ،‬بر اساس اصول‬ ‫ایمنی‪ ،‬به روش مناسبی تخلیه شده و فورا ً ابکشی شوند‪.‬‬ ‫معموال پس از شستشوی ظروف ازمایشگاه به روش دستی و‬ ‫یا اتوماتیک‪ ،‬انها را ابکشی کرده و در فور قرار می دهند‪ .‬اکثر‬ ‫دترژنت های معمولی در حضور بقایای مواد الی فعال نیستند و‬ ‫قادر به تمیز کردن کافی ظروف نیست‪ .‬معموال استفاده از مایع‬ ‫ظرف شویی رقیق را به جای پودرهای معمولی توصیه می کنند‪.‬‬ ‫به طور کلی برای اکثر موارد‪ ،‬استفاده از دترژنت هایی که زیاد‬ ‫قلیایی نبوده و غیریونی و فاقد فلزات سنگین باشند‪ ،‬مناسب‬ ‫هستند‪ .‬دترژنت های قلیایی عادی گرچه ظروف را خوب تمیز‬ ‫می کنند اما باعث خراش وسایل شیشه ای شده و برای دست در‬ ‫صورت تماس با ان‪ ،‬مضر است‪ .‬در ادامه نکات و الزامات کلی‬ ‫مربوط به شستشوی لوازم شیشه ای اورده شده است‪.‬‬ ‫‪ ‬کارکنان مسئول شستشو در ازمایشگاه هنگام کار باید‬ ‫از دستکش ضخیم‪ ،‬پیش بند و ماسک استفاده کرده و هنگام‬ ‫برس زدن لوله ها حتما از عینک ایمنی استفاده کنند‪ .‬جهت‬ ‫شستن وسایل شیشه ای و ضد عفونی کردن انها می شود از‬ ‫دستکش های خانگی استفاده کرد‪ .‬همچنین می شود دستکش‬ ‫های الستیکی خانگی را ضدعفونی و مجددا ً استفاده کرد‬ ‫اما اگر بریدگی‪ ،‬سوراخ شدگی یا بدرنگی در انها مشاهده‬ ‫شد‪ ،‬باید انها را دور انداخت‪ .‬در موارد حساسیت‪ ،‬استفاده از‬ ‫دستکش های نخی و یا دستکش های بدون مواد شیمیائی که‬ ‫معموالً از بروز درماتیت های الرژیک جلوگیری می کند در‬ ‫زیر دستکش خانگی ضروری است‪.‬‬ ‫‪ ‬کلیه وسایلی که به مواد الوده عفونی اغشته شده اند‬ ‫را باید قبل از مراحل شست و شو ابتدا کام ً‬ ‫ال ضدعفونی و‬ ‫درصورت لزوم سترون کرد‪.‬‬ ‫‪ ‬جهت شست و شوی پلیت و لوله های حاوی محیط های‬ ‫کشت الوده که مجددا وارد چرخه کاری می شود ابتدا باید از‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪33‬‬ ‫اتوکالو استفاده کرد (دمای ‪ 134‬درجه به مدت ‪30‬دقیقه و یا دمای‬ ‫‪ 121‬درجه به مدت ‪ 60‬دقیقه) و سپس باقی مانده مواد موجود در‬ ‫انها را کام ً‬ ‫ال شسته و بقیه مراحل شست و شو را ادامه داد‪.‬‬ ‫‪ ‬جهت اطمینان از الودگی زدایی وسایل شیشه ای الوده‬ ‫مانند لوله های اغشته به سرم و ‪ ،...‬انها را حداقل به مدت ‪ 30‬دقیقه‬ ‫در محلول سفید کننده خانگی حاوی‪ 5‬درصد کلر فعال ‪1/10 ،‬‬ ‫رقیق شده قرار دهید‪ ،‬سپس ابتدا با اب معمولی و بعد با اب مقط ِر‬ ‫یک بار تقطیر‪ ،‬شست و شو دهید و جهت اطمینان خاطر در فور‬ ‫با درجه حرارت ‪ 180‬تا ‪ 160‬به مدت ‪ 2‬تا ‪ 4‬ساعت قرار دهید تا‬ ‫استریل شود‪.‬‬ ‫‪ -7‬کتاب مجموعه ای از مستندات سیستم مدیریت کیفیت در‬ ‫ازمایشگاه پزشکی‪ ،‬دکتر حسین دارافرین‬ ‫‪ -8‬کتاب راهنمای ایمنی زیستی ازمایشگاه‪ ،‬ترجمه بهزاد ادیبی‬ ‫مطلق‪ ،‬فرزانه نوسلی و همکاران‬ ‫‪ -9‬کتاب راهنمای بهداشت محیط ازمایشگاه های تشخیص طبی‬ ‫‪ -10‬راهنمای ایمنی زیستی ازمایشگاه‪ ،‬انستیتو پاستور ایران‬ ‫‪ -11‬دکتر مهرنوش فتحی‪ ،‬دکتر مریم نیکخواه‪ ،‬راهنمای ایمنی‬ ‫زیستی‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس دانشکده علوم زیستی‬ ‫‪ -12‬مقاله "بررسی رعایت استانداردهای ایمنی در ازمایشگاه های‬ ‫تشخیص طبی شهر کرمان در سال ‪ ،"1393‬منیره مجلسی و همکاران‬ ‫‪ ،‬مجله ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪ -13‬مقاله " میزان رعایت استانداردهای ایمنی براساس اصول ایمنی‬ ‫فارسی‬ ‫‪ -1‬کتاب ایمنی در تحقیقات علوم دارویی‪ ،‬نویسندگان‪ :‬دکتر‬ ‫سیدمهرداد جاللی‪ ،‬دکتر محمدعلی فرامرزی و دکتر محمد عبداللهی‬ ‫‪ -2‬کتاب استاندارد برنامه ریزی و طراحی ازمایشگاه های پزشکی؛‬ ‫در مدیریت کیفیت فراگیر در ازمایشگاه های بالینی بیمارستان های‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی تهران "‪ ،‬سید محمدهادی موسوی و همکاران‪،‬‬ ‫مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫ازمایشگاه تشخیص پزشکی‪ ،‬معاونت درمان‪ -‬ازمایشگاه مرجع سالمت‪.‬‬ ‫‪ ،PAS -3‬تکنیک های عملی ازمایشگاهی تشخیصی‪ ،‬جلد ششم‪،‬‬ ‫کنترل کیفی مواد و تجهیزات ازمایشگاهی‪ ،‬جدیدترین مرجع مقادیر‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬دکتر امیر سیدعلی مهبد‪ ،‬سید رضا موسوی‬ ‫‪ -4‬کتاب تجهیزات ازمایشگاهی‪ ،‬اصول فنی و نگهداری و روش های‬ ‫کنترل کیفی‪ ،‬سید بهزاد سید علیخانی‬ ‫‪ -5‬کتاب راهنمای نگهداشت تجهیزات ازمایشگاهی‪ ،‬ویرایش دوم‪،‬‬ ‫سازمان بهداشت جهانی‪ ،‬مترجمان‪ :‬خانم مهری علی اصغرپور‪ ،‬مهناز صارمی‬ ‫‪ -6‬کتاب بررسی سیستمهای مختلف جهت استقرار نظام ایمنی‪،‬‬ ‫بهداشت و محیط زیست در ازمایشگاهها و کارگاه های عضو شبکه‬ ‫شاعا‪ ،‬انتشارات دانشگاه زنجان‪ ،‬معاونت پژوهش وفناوری‪ ،‬با همکاری‬ ‫دکتر محمد رسولی فرد‬ ‫‪English‬‬ ‫‪NIOSH. Electrical safety student manual,‬‬ ‫‪.Laboratory Safety manual . OSHA2.2‬‬ ‫‪Laboratory Safety manual . McGill University,‬‬ ‫ ‪3.‬‬ ‫‪Laboratory Safety Handbook, Environmental Ser-‬‬ ‫ ‪4.‬‬ ‫‪vices; New York university‬‬ ‫‪Laboratory Procedures and Safety Manual, Otta-‬‬ ‫ ‪34‬‬ ‫ ‪5.‬‬ ‫‪wa; University of Ottawa‬‬ ‫‪Laboratory Safety manual , Princeton University.‬‬ ‫ ‪6.‬‬ ‫‪Laboratory Safety manual, Oklahoma, OSU Envi-‬‬ ‫ ‪7.‬‬ ‫‪ronmental Health and Safety Department.‬‬ ‫از هم اکنون به کانال تلگرامی و اینستاگرام‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی بپیوندید‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫مقاله علــمی‬ ‫مریم لطفی‪ ،‬دانشجوی ارشد سلولی‪-‬تکوینی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیار گروه علوم پایه داروسازی دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‬ ‫ماالریا‬ ‫ازمایشگاهی‬ ‫مروریبرروشهایتشخیص‬ ‫شناسایی و تشخیص انگل‏های خونی از وظایف مهم ازمایشگاه به‬ ‫شمار می اید‪ .‬در این میان تشخیص ماالریا به علت شیوع بیشتر در ایران‬ ‫گاهی‬ ‫به خصوص درنواحی شرقی وجنوب شرقی و ایجاد عوارض شدید و‬ ‫ً‬ ‫مرگ‪ ،‬در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع‪ ،‬از اهمیت به سزایی‬ ‫برخوردار است‪ .‬ازانجایی که عالیم عفونت ماالریا با سایر بیماری های‬ ‫عفونی گرمسیری مشابه است‪ ،‬نمی توان به تنهایی و با استفاده ازعالئم‬ ‫بالینی‪ ،‬ان را شناسایی کرد‪ .‬بنابراین استفاده از انواع روش های‬ ‫ازمایشگاهی برای تشخیص و تایید بیماری حایز اهمیت است‪ .‬سعی بر‬ ‫ان شده در این مقاله به صورت مختصر و کاربردی‪ ،‬این روش ها مرور‬ ‫شود‪.‬‬ ‫جمع اوری نمونه خون‬ ‫به محض شک به بیماری ماالریا انجام خون گیری اهمیت‬ ‫دارد که توجه و رعایت زمان جمع اوری نمونه؛کمک شایانی‬ ‫به شناسایی گونه و مرحله زندگی انگل می کند‪.‬‬ ‫بهترین زمان خونگیری قبل از شروع تب و فواصل بین‬ ‫حمالت لرز است وبه دلیل عدم یافتن انگل در یک نوبت‬ ‫خونگیری‪ ،‬جمع اوری نمونه باید تا سه روز متوالی هر‬ ‫‪ 8-6‬ساعت ادامه پیدا کند‪ .‬الزم به ذکر است تهیه نمونه قبل‬ ‫استفاده از هرگونه داروی ضد ماالریا دارای ارزش تشخیصی‬ ‫است‪ .‬تهیه نمونه خون از دو طریق خونگیری مویرگی و‬ ‫وریدی امکانپذیراست‪ ،‬ولی استفاده از خون مویرگی ارجح‬ ‫است‪ ،‬زیرا مواد ضد انعقاد موجب تغییرات مرفولوژیکی در‬ ‫انگل شده به این دلیل استفاده ازخون وریدی محدود به‬ ‫شرایطی است که تهیه گسترش‏های مناسب با استفاده ازخون‬ ‫مویرگی مسیر نباشد‪.‬‬ ‫در این موارد استفاده از ضد انعقاد با رعایت نسبت دقیق با‬ ‫ ‪36‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫خون توصیه می شود به دلیل اینکه صورت عدم رعایت این‬ ‫نسبت امکان شسته شدن گسترش ضخیم از روی اسالید هنگام‬ ‫رنگ‏امیزی و یا عدم رنگ‏پذیری مناسب انگل وجود دارد‪.‬‬ ‫در موارد خونگیری وریدی بهتر است تهیه گسترش از‬ ‫خون داخل سرنگ و قبل از مخلوط شدن با ماده ضد انعقاد‬ ‫و در صورت عدم امکان حداکثر ‪ ۱‬ساعت پس از نمونه‏گیری‬ ‫صورت گیردزیرا با گذشت یک ساعت از زمان نمونه گیری‪،‬‬ ‫تغییرات مرفولوژیکی در ساختمان انگل ایجاد شده و حالت‬ ‫منقوط شدن گلبول‏های قرمز نیز از بین می‏رود ولی شکل‬ ‫کلی انگل حداکثر تا دو ساعت قابل تشخیص باقی می‏ماند‪.‬‬ ‫مشاهده مستقیم میکروسکوپی نمونه خون‬ ‫ساده ترین و متداول ترین راه تشخیص انگل‪ ،‬مشاهده‬ ‫مستقیم میکروسکوپی نمونه خون است که هنوزبه عنوان‬ ‫استاندارد طالیی برای تشخیص ماالریا کاربرد دارد‪.‬‬ ‫تشخیص میکروسکوپی ماالریا توسط رنگ امیزی گسترش‬ ‫خون ضخیم و نازک روی اسالید شیشه ای به دیدن انگل‬ ‫ماالریا منجر می شود‪.‬‬ ‫تهیه گسترش های خونی در ماالریا به دو صورت انجام‬ ‫می پذیرد‪.1 :‬ضخیم‪.2 ،‬نازک‬ ‫تهیــه)‪CLSI(Clinical and Laboratory Standards Institute‬‬ ‫طبق توصیه‬ ‫حداقل ‪ 4‬گســترش خونی از بیمار شامل دو گسترش خونی‬ ‫نازک و دو گسترش خونی ضخیم الزم است‪.‬‬ ‫طرز تهیه گسترش های خونی نازک همانند تهیه‬ ‫گسترش‏های خونی معمول بوده که در ازمایشگاه ها‬ ‫به منظور بررسی سلول های خونی انجام می شود‪ .‬یک‬ ‫گسترش نازک مناسب می‏بایست در ناحیه مرکزی اسالید‬ ‫واقع شده‪ ،‬حاشیه‏های کناری ان ازاد‪ ،‬در یک انتها ضخیم‬ ‫و در انتهای دیگر نازک و طول قسمت نازک ان حداقل ‪۲‬‬ ‫سانتی‏متر باشد‪ .‬این گسترش‏ها دردمای اتاق خشک شده و‬ ‫پس از خشک شدن می بایست با متانول خالص ثابت شود‪.‬‬ ‫گسترش‏های خونی نازک امکان تشخیص مراحل مختلف‬ ‫زندگی انگل و افتراق گونه‏های مختلف فراهم می شود و در‬ ‫گسترش های ضخیم از انجا که حجم زیادی از خون روی‬ ‫ان قرار می گیرد خیلی حساس تر از گسترش نازک است یا‬ ‫یک انگل بر ‪ 200‬گلبول سفید وجود دارد؛ با این وجود نیاز‬ ‫به تخصص و مهارت بیشتر برای مطالعه است‪μL(.‬حداقل‬ ‫حدود ‪)40‬‬ ‫گسترش‏های ضخیم می‏بایست در سطح صاف افقی و دمای‬ ‫اتاق خشک شده ولی ثابت نگردند‪.‬در مناطق مرطوب میتوان از‬ ‫انکوباکتور ‪25‬سانتی گرادبرای خشک کردن گسترش ها استفاده‬ ‫کرد ولی استفاده از دمای ‪37‬درجه سانتی گراد و حرارت به‬ ‫دلیل ثابت شدن گلبول های قرمز و عدم لیز کامل انها توصیه‬ ‫نمی شود‪ .‬در موارد اضطراری جهت تشخیص سریع می‏توان‬ ‫گسترش‏های ضخیم را اندکی نازک تر از معمول تهیه نمود‬ ‫تا در عرض یکساعت خشک شوند؛سانتریفیوز شده وبعد از‬ ‫برداشتن پالسما و بافی کوت؛ از الیه های گلبول‪EDTA‬در‬ ‫برخی از ازمایشگاه ها خون حاوی قرمز و پالسمای باقیمانده‬ ‫گسترش نازک تهیه می شود که این روش باعث تلغیظ انگل‬ ‫ها و همچنین کاهش تعداد پالکت ها در گسترش می شود‪.‬‬ ‫کاهش پالکت ها امکان ایجاد خطاهای تشخیصی را کاهش‬ ‫می دهد‪.‬گسترش‏های تهیه شده قبل از رنگ‏امیزی می‏بایست‬ ‫با متانول خالص ثابت شوند‪.‬‬ ‫رنگ‏ امیزی گسترش‏ها ی خونی برای ماالریا‬ ‫گیمسا مناسب‏ترین رنگ جهت رنگ‏امیزی انگل‏های‬ ‫خونی است و امکان تشخیص دانه‏های شافنر که در بعضی‬ ‫از گونه‏های پالسمودیوم دیده می‏شود را میسر می‏سازد‪ .‬این‬ ‫دانه ها در رنگ‏امیزی‏های رایت یا رایت گیمسا به خوبی‬ ‫قابل تشخیص نیست‪ .‬بافر رقیق کننده بوده که در جهت‬ ‫تشخیص افتراقی ‪ ،PH‬نکته مهم در تهیه رنگ تنظیم انواع‬ ‫انگل های خونی میبایست در حد ‪ 2/7-7‬حفظ شود‪.‬‬ ‫از رنگ گیمسا با غلظت‏های مختلف می‏توان جهت‬ ‫رنگ امیزی گسترش ها متناسب با شرایط بیمار و به منظور‬ ‫تشخیص سریع استفاده گرد‪ .‬به طور مثال در موارد اضطراری‬ ‫استفاده از رنگ با غلظت ‪ %۷/۵‬به مدت ‪ ۱۵‬دقیقه و در سایر‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪37‬‬ ‫موارد به منظور رنگ‏امیزی بهتر ساختمان‏های داخلی انگل‬ ‫استفاده از غلظت‏های ‪ %۲/۵‬به مدت ‪ ۴۵‬دقیقه و یا ‪ %۲‬به‬ ‫مدت ‪ ۶۰‬دقیقه توصیه می شود‪.‬‬ ‫‪ 7-7/2‬کیفیت نهایی ‪ PH‬درپایان رنگ امیزی شستشوی‬ ‫اسالید ها با بافر دارای رنگ امیزی را بهتر می نماید‪.‬‬ ‫بررسی گسترش‏های خونی تهیه شده‬ ‫جهت تشخیص ماالریا‬ ‫تشخیص انگل‏های خونی‪ ،‬خصوص ًا چهارگونه پالسمودیوم‏‬ ‫که در انسان ایجاد عفونت کرده و همچنین افتراق صحیح‬ ‫انها از هم جهت انتخاب درمان مناسب ضروری است افتراق‬ ‫این گونه‏ها با استفاده از مشخصاتی نظیر اندازه و شکل‬ ‫گلبول‏های قرمز الوده‪ ،‬وجود یا عدم وجود دانه‏ های شافنر‪،‬‬ ‫شکل و تعداد تروفوزوئیت ها در داخل گلبول قرمز و شکل‬ ‫گامتوسیت‏ها امکانپذیر بوده که معموالً تشخیص قطعی با‬ ‫استفاده از کنار هم قرار دادن چند یافته فوق امکانپذیر می شود‪.‬‬ ‫نکته مهم در امر تشخیص‪ ،‬افتراق انگل از مواردی مانند‬ ‫پالکت‏‪،‬رسوب رنگ‪ ،‬قارچ و یا باکتریهایی است که برروی‬ ‫گلبول قرمز قرار گرفته‏اند‪.‬‬ ‫تعیین میزان پارازیتمی‬ ‫تعیین میزان پارازیتمی قبل از شروع درمان و جهت‬ ‫پیگیری اثر دارو بر روی عفونت و تعیین سوش های مقاوم‬ ‫به داروی پالسمودیوم فالسی پاروم ضروری است که به طور‬ ‫معمول قبل از درمان و ‪ ۴۸ ،۲۴‬و ‪ ۷۲‬ساعت پس از درمان‬ ‫انجام می‏گیرد‪ .‬در صورت موفقیت درمان میزان پارازیتمی در‬ ‫عرض ‪ ۲۴‬ساعت اول درمان بطور مشخص کاهش می‏یابد‬ ‫( تا ‪ %۵۰‬یا بیشتر)‪ .‬تعیین میزان پارازیتمی به دو روش‬ ‫امکانپذیر است‪ .‬در روش اول که فقط در گسترش‏های‬ ‫نازک قابل انجام بوده با حداقل مشاهده ‪ ۱۰‬میدان‬ ‫میکروسکوپی درصدگلبول‏های قرمز الوده به ازای‬ ‫شمارش‪ ۱۰۰‬گلبو ‏ل قرمز گزارش می‏شود‪( .‬مث ً‬ ‫ال ‪%/۰۵‬یا‪.)%۱‬‬ ‫در مواردی که تعداد انگل‏ها در خون کم است می توان‬ ‫از روش دیگری استفاده کرد که بر روی هر دو گسترش‏‬ ‫ضخیم و نازک قابل انجام است‪ .‬در این روش تعداد انگل‬ ‫برحسب شمارش ‪ ۱۰۰‬گلبول‏ سفید اعالم می شود‪ .‬همچنین‬ ‫می‏توان مقدار انگل را در یک میکرولیتر خون نیز محاسبه‬ ‫کرد که برای اینکار تعداد انگل شمرده شده بر حسب ‪۱۰۰‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫گلبو ‏ل سفید در تعداد کل گلبول‏های سفید خون ضرب شده‬ ‫و نتیجه بر عدد ‪ ۱۰۰‬تقسیم می‏گردد‪ .‬قابل ذکر است که در‬ ‫صورت کم بودن تعداد انگل ها می‏توان تعداد انها را به ازای‬ ‫‪ ۲۰۰‬گلبول‏ سفید شمارش کرد‪.‬‬ ‫اسمیر داخل جلدی‬ ‫یکی دیگر از روش های تشخیص عفونت با ماالریا اسمیر‬ ‫داخل جلدی است که به وسیله سرسوزن سوراخ های باریکی‬ ‫در روی ساعد دست ایجاد می کنند‪ .‬نباید از سوراخ خون‬ ‫تراوش کند ولی خونابه سرمی تحت تاثیر فشار روی یک الم‬ ‫شیشه ای قرار داده شده و اجازه می دهند‪ ،‬تا در معرض هوا‬ ‫خشک شده و سپس با متانول فیکس می نمایند‪ .‬این اسمیر‬ ‫ممکن است لکوسیت های حاوی رنگدانه را نشان داده و نیز‬ ‫اشکال بالغ تری از پالسمودیوم فالسیپاروم را‪ ‬مشخص می کند‪.‬‬ ‫گاهی اوقات انگل ها در گستره خون محیطی بیماران مبتال به‬ ‫ماالریا یافت نمی شوند‪ ،‬اما رنگدانه ماالریا ممکن است در‬ ‫چرخه فاگوسیتوز در لکوسیت ها دیده شود‪ ،‬این یک نشانه‬ ‫شاخص از عفونت جدید ماالریا است و درمورد‪ ‬عفونتی که‬ ‫درمان کامل یا نسبی شده درغیاب انگل مشاهده‪ ‬می شود‪.‬‬ ‫حضور رنگدانه درلکوسیت از نظر کمی و کیفی با بار انگل در‬ ‫ارتباط است و ممکن نشان دهنده یک عفونت بالینی قابل توجه‬ ‫به ویژه در مناطقی که انتقال بیماری کم است باشد‪ .‬زمانی که‬ ‫در اسمیر نازک از خون محیطی انگل وجود ندارد ممکن است‬ ‫در اسپیراسیون مغز استخوان یافت شود‪ .‬اسمیر خون عالوه‬ ‫بر تشخیص ماالریا می تواند به لحاظ پیش اگهی بیماری هم‬ ‫اطالعات مفیدی را ارائه دهد؛ تعداد انگل‪ ،‬تعداد فاگوسیت های‬ ‫حاوی رنگدانه و وجود اواخر مرحله غیرجنسی انگل همگی‬ ‫با پیش اگهی مرگبار رابطه مستقیم دارند‪.‬‬ ‫روش های مولکولی‬ ‫اجازه می دهد تا قسمت خاصی ازیک منطقه انتخاب‬ ‫شده از ژنوم ماالریا تکثیر یابد‪.‬این روش بسیار ‪ PCR‬واکنش‬ ‫زنجیره پلیمراز اختصاصی و حساس است و قادر به تعیین‬ ‫زنوتایپ است‪.‬‬ ‫افزون بر این انالیزاستفاده )‪، PCR(SNP‬تشخیص انگل های‬ ‫مقاوم به دارو و نیزعفونت های مخلوط را ممکن می سازد‪.‬‬ ‫روش بافی کوت کمی‬ ‫یــک روش برای شناســایی انگل ماالریــا در خون محیطی‬ ‫اســت‪ .‬این روش شــامل رنگ امیزی الیه ســلول های قرمز‬ ‫سانتریفوژشــده و فشرده کردن با اکریدین نارنجی تحت یک‬ ‫منبع نور ماوراءبنفش اســت‪ .‬به طــور خالصه خون از طریق‬ ‫سوراخ کردن انگشت در یک لوله هماتوکریت حاوی اکریدین‬ ‫نارنجــی وضدانعقاد جمع اوری می گــردد‪ .‬لوله هماتوکریت‬ ‫را ‪ ۱۲۰۰۰‬دور در ‪ ۵‬دقیقــه ســانتریفیوژ می کنند و بالفاصله‬ ‫با استفاده ازمیکروسکوپ مجهز به یک منبع نور یو وی مورد‬ ‫بررسی قرار می دهند‪ .‬هســته انگل به رنگ فلورسانس سبز‬ ‫روشن و سیتوپالسم ان به رنگ زرد نارنجی مشاهده می شود‪.‬‬ ‫این ازمایش از لحاظ حساسیت شبیه به روش میکروسکوپی‬ ‫اســاید خون ضخیم معمولی است و باید همراه با گسترش‪ ‬‬ ‫ضخیم خون برای غربالگری استفاده شود‪.‬‬ ‫‪QBC‬ابزار دقیق تخصصی بوده و در تعیین گونه و تعداد‬ ‫انگل ضعیف عمل می کند‪.‬‬ ‫روش های سرولوژی‬ ‫تست های سرولوژیکی برای تشخیص عفونت ماالریا‬ ‫بر اساس شناسایی انتی بادی های تولیدشده علیه مراحل‬ ‫غیرجنسی خونی از انگل ماالریا استوار می باشند‪ .‬اولین ازمون‬ ‫سرولوژیکی مورد استفاده برای تشخیص انتی بادی ماالریا‬ ‫روش ایمونوفلورسانس است‪ .‬در این روش از انتی ژن ویژه‬ ‫و یا انتی ژن خام اماده چسبانده شده درروی یک اسالید که‬ ‫در ‪ -۳۰‬درجه سانتی گراد تا زمان استفاده نگه داشته شده‬ ‫است استفاده می شود و به روش کمی هردو انتی بادی‬ ‫‪ IgM‬و‪ IgG‬در نمونه های سرم بیمار را بررسی می کنند‪.‬‬ ‫تیتر باالتر از ‪ ۱:۲۰‬مثبت و انهائی که کمتر از ‪ ۱:۲۰‬هستند‬ ‫مشکوک و یا با اهمیت کم طبقه بندی می شوند‪ .‬تیترهای‪ ‬‬ ‫باالتر از ‪ ۱:۲۰‬دلیل محکمی بر عفونت جدید می باشد‪.‬‬ ‫تست های سرولوژی عفونت ماالریا یا سابقه عفونت را تایید‬ ‫می کند ودر بررسی های‪  ‬اپیدمیولوژی و غربالگری نمونه های‬ ‫خون جمع اوری شده برای بانک های خون مفید هستند‪ ،‬بااین ‬ ‫وجود‪ ،‬ابزارهای الزم برای روش های سرولوژیکی جهت‬ ‫تشخیص عفونت حاد ماالریا محدود بوده و با توجه به تاخیر‬ ‫درتولید انتی بادی ها‪ ،‬عدم تایید گونه و نیاز به میکروسکوپ‬ ‫فلورسنس مشکل است‪.‬‬ ‫‪ ‬روش های سریع‬ ‫)‪ (HRP-II‬تشخیص انتی ژن های انگل ماالریا در‬ ‫نمونه های انسانی ماالریا‪  ،‬نظیر هیسیتیدین غنی از پروتیین ‪2‬‬ ‫که بر اساس روش ایمونوکروماتوگراف ‪point-of-‬‬ ‫‪care‬را می توان با ازمایش سریع )‪ (pLDH‬یا الکتات‬ ‫دهیدروژناز پالسمودیوم می باشد را انجام داد‪.‬‬ ‫به صورت تجاری در ‪Para Sight F Paracheck‬‬ ‫‪ Binax ,NOW‬و ‪OptiMAL‬بیشتر ازمایش های سریع‬ ‫دسترس است‪.‬‬ ‫مزایای استفاده از این تست ها‪ ،‬سریع بودن و حساسیت‬ ‫باالی انها است‪ .‬معایب ان ها نیز هزینه کما بیش باال‪،‬‬ ‫ناتوانی در تشخیص بعضی از گونه های ماالریا و تنوع زیاد‬ ‫محصوالت ان ها است‪.‬‬ ‫کشت انگل ماالریا‬ ‫از روش های دیگر تشخیصی بیماری ماالریا می توان به‬ ‫کشت انگل ماالریا به صورت زنده و تشخیص پس از مرگ‬ ‫از طریق تشخیص انگل های ماالریا و یا مشاهده رنگدانه‬ ‫در لوکوسیت ها در کالبدشکافی از طریق بیوپسی بافت ها از‬ ‫نمونه مغز‪ ،‬طحال و اسمیر نازک استخوان اشاره کرد‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫تشخیص ماالریا توسط میکروسکوپ معمولی روش استاندارد‬ ‫طالیی برای تشخیص ماالریا باقی مانده‪ ،‬اگرچه این روش نیازمند‬ ‫پرسنل ماهر بوده و ممکن است حساسیت پایین تر ازتکنیک های‬ ‫مولکولی را داشته باشد اما ارزان و قابل اعتماد است‪.‬‬ ‫تست های تشخیصی سریع‪ ،‬گران می باشند‪.‬تکنیک های‬ ‫مولکولی بهتر است در ازمایشگاه های تحقیقاتی برای‬ ‫شناسایی گونه ها ودر زمانی که تعداد انگل بسیار کم است‬ ‫و یا نمونه ها که در معرض از بین رفتن قرار گرفته اند مفید‬ ‫باشند‪ .‬روش سرولوژی بهترین روشی است که به عنوان یک‬ ‫ابزار اپیدمیولوژیک استفاده می شود و مناسب برای تشخیص‬ ‫ماالریای حاد نیست‪ .‬انتخاب یک تست تشخیصی مناسب‬ ‫برای ماالریا؛ با سطح بومی بودن ماالریا‪،‬ضرورت تشخیص‬ ‫و دردسترس بودن پرسنل و منابع مالی مشخص در نظر‬ ‫گرفته شود‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪39‬‬ ‫تازه هــا‬ ‫ازمایشـــگاه‬ ‫ـ‬ ‫های‬ ‫تازه‬ ‫فرایندهای اپی ژنتیک جهت تازه سازی‬ ‫سلول های تخمک‬ ‫گروهی از محققان المانی با مطالعه پروتئینی موسوم به‬ ‫‪ MLL2‬دریافتند این پروتئین الگوهای اپی ژنتیک منحصر‬ ‫به فردی را ایجاد می کند که برای حفظ تازگی سلول های‬ ‫تخمک ضروری است‪ .‬یک سلول تخمک بارور‪ ،‬تقطه شروع‬ ‫زندگی انسان است‪.‬‬ ‫سلول های تخمک پیش از تولد یک انسان مونث در بدن‬ ‫او شکل می گیرند و در دوران کودکی و جوانی در بدن او‬ ‫به صورت غیرفعال می مانند تا در دوران پس از بلوغ مورد‬ ‫استفاده قرار گیرند‪.‬‬ ‫اگراین سلول ها در کودکی غیرفعال نشوند امکان‬ ‫بلوغ(‪ )Puberty‬ان ها در بزرگسالی و ایجاد حیات جدید از‬ ‫بین می رود‪ .‬فرایند غیرفعال کردن یک سلول تخمک شامل‬ ‫واردکردن تعداد زیادی از شاخص های اپی ژنتیک به دی‬ ‫ان ای ان است‪ .‬شاخص های اپی ژنتیک متصل به دی ان‬ ‫ای مانند زیرنویس هایی عمل می کنند که ژن ها را روشن‬ ‫و خاموش کرده و امکان بازخوانی ژن ها را فراهم می کنند‪.‬‬ ‫در این تحقیقات مشخص شد با رشد تخمک ها شاخصی‬ ‫موسوم به ‪ H3K4me3‬درون ژنوم منتشر می شود که ژن ها‬ ‫را فعال می کند‪ .‬اما این شاخص بدون کمک پروتئین ‪MLL2‬‬ ‫نمی تواند درون سلول های تخمک قرار گیرد و از بین می رود‪.‬‬ ‫در واقع هنگامی که این شاخص در غیاب ‪ MLL2‬منتشر‬ ‫می شود‪ ،‬سلول های تخمک در شروع فعالیت‪ ،‬می میرند‪.‬‬ ‫ ‪40‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫اندازه گیری داروی قند در مایعات بدن با‬ ‫نانوجاذب ها‬ ‫پژوهشگران دانشگاه یاسوج به ساخت نانوجاذب هایی‬ ‫دست یافتند که قادر به تعیین میزان باقیمانده نوعی داروی‬ ‫کنترل قند خون با یک روش ساده است‪.‬‬ ‫میزان و دوز مصرفی دارو رابطه مستقیمی با بهبود‬ ‫بیماری و یا اثرات جانبی دارو دارد‪ .‬یکی از این‬ ‫داروها گلیبن کالمی (‪ ،)GB‬داروی کاهش دهنده قند‬ ‫خون خوراکی است که به طور گسترده ای برای درمان‬ ‫دیابت(‪ )Diabetes‬نوع ‪ 2‬به کار گرفته می شود‪.‬‬ ‫پروفسور مهراورنگ قائدی‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه‬ ‫یاسوج با تاکید بر اینکه باقیماند ه داروها در مایعات‬ ‫بیولوژیک بدن (مانند ادرار و خون) رابطه مستقیمی با‬ ‫میزان دوز مورد نیاز بدن و در نتیجه سالمت انسان دارد‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬اما از انجایی که مایعات بیولوژیک بافت پیچیده ای‬ ‫دارند‏‏‏‪،‬‏‪ ‎‬اندازه گیری دارو به صورت مستقیم امکان پذیر‬ ‫نیست و نیاز به یک مرحل ه اماده سازی موثر جهت پیش‬ ‫تغلیظ و تمیزسازی دارو دارد‪.‬‬ ‫وی یکی از روش های معرفی شده در این زمینه را‬ ‫استخراج فاز جامد با استفاده از جاذب های گزینش پذیر‬ ‫دانست و یاداور شد‪ :‬بر این اساس در این پژوهش نانوجاذبی‬ ‫بر پایه پلیمرهای قالب مولکولی تهیه شد که می تواند مرحله ‬ ‫پیش تغلیظ نمونه را با راندمان باالیی به اتمام برساند‪.‬‬ ‫قائدی اضافه کرد‪ :‬با روش ب ه کارگرفته شده معایب‬ ‫پلیمرهای قالب مولکولی متداول به طور چشمگیری بهبود‬ ‫یافت که منجر به نتایج تجزیه ای با ارزشی شده است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به فرایند اجرای این طرح توضیح داد‪:‬‬ ‫پلیمرهای قالب مولکولی گیرنده های اختصاصی سنتزی‬ ‫هستند که به صورت اختصاصی مولکول های هدف را به‬ ‫دام می اندازند‪ .‬یکی از معایب این جاذب ها ظرفیت جذب‬ ‫پایین و انتقال جرم اهسته این پلیمرها و خارج نشدن کامل‬ ‫مولکول الگو از انها است‪ .‬اما سنتز این پلیمرها در مقیاس‬ ‫نانو‪ ،‬منجر به خارج شدن مولکول قالب به صورت تقریب ًا‬ ‫کامل از شبکه سه بعدی پلیمر‪ ،‬انتقال جرم سریع و ظرفیت‬ ‫جذب باالی پلیمر شد‪.‬‬ ‫این محقق‪ ،‬کاهش زمان مراحل اماده سازی نمونه‪،‬‬ ‫استفاده از حالل های الی کمتر‪ ،‬افزایش انتخابگری روش‬ ‫تجزیه ای‪ ،‬حد تشخیص پایین و بهبود عملکرد پلیمرهای‬ ‫قالب مولکولی را از دیگر مزایای استفاده از این نانوجاذب‬ ‫عنوان کرد‪.‬‬ ‫این محقق با بیان اینکه در این تحقیق از داروی «گلیبن‬ ‫کالمید» به عنوان یک مولکول الگو برای تهی ه جاذب استفاده‬ ‫شد‪ ،‬خاطر نشان کرد‪ :‬با این حال این جاذب را می توان برای‬ ‫انواع مولکول های الی مانند سم ها و داروها تهیه کرد‪ .‬لذا کاربرد‬ ‫این نوع جاذب در صنایع تصفی ه اب‪ ،‬تولید مواد غذایی‪ ،‬حوزه‬ ‫پزشکی‪ ،‬محیط زیست و سالمت نیز خواهد بود‪.‬‬ ‫وی در خصوص نحو ه ساخت نانوجاذب توضیح داد‪:‬‬ ‫برای این منظور ابتدا نانوذرات ‪ MCM-48‬به عنوان یک بستر‬ ‫مجازی تهیه شد و سپس پلیمر قالب مولکولی بر روی این‬ ‫نانوذرات قرار گرفت‪ .‬در مرحل ه بعد بستر مجازی حذف و‬ ‫پلیمر قالب مولکولی به صورت یک حلقه توخالی تهیه شد‪.‬‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج استفاده از روش های‬ ‫شناسایی نانو ساختارها مانند میکروسکوپ الکترونی‬ ‫عبوری‪ ،‬میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف سنج‬ ‫مادون قرمز را از دیگر مراحل اجرای این پژوهش دانست و‬ ‫یاداور شد‪ :‬عالوه بر ان از روش های اماری و مدلسازی در‬ ‫مراحل بهینه سازی و در بخش انالیز دستگاهی نیز از دستگاه‬ ‫کروماتوگرافی مایع استفاده شد‪.‬‬ ‫این تحقیقات از سوی عباس استوان دانشجوی دکترای شیمی‬ ‫تجزیه دانشگاه ازاد اسالمی واحد کرمان‪ ،‬پروفسور مهراورنگ‬ ‫قائدی عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج‪ ،‬دکتر مریم عربی و‬ ‫دکتر ارش اسفرم دانش اموختگان رشته شیمی تجزیه از دانشگاه‬ ‫یاسوج اجرایی و نتایج ان در ‪Journal of Chromatography A‬‬ ‫با ضریب تاثیر ‪ 4.169‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫وقتی باکتری های روده ژن ها را‬ ‫به سرقت می برند!‬ ‫محققان دریافتند یک ماده شیمیایی که توسط‬ ‫باکتری های مفید موجود در سیستم گوارشی ما تولید‬ ‫می شود‪ ،‬کروموزم های موجود در سلول های اطراف را‬ ‫تحت تاثیر قرار می دهد‪ .‬در واقع این ماده به غیر از روده‬ ‫تنها در مغز انسان وجود داشته و عملکردی شبیه به یک‬ ‫سوییچ اپی ژنیک دارد که می تواند ژن ها را فعال و غیرفعال‬ ‫کند‪ .‬باکتری های موجود در روده‪ ،‬ژن های مارا به سرقت‬ ‫می برند و ان ها را کنترل می کنند‪.‬‬ ‫هنگامی که فیبر موجود درمیوه ها توسط میکروب های‬ ‫درون روده تجزیه می شود‪ ،‬مولکول های ارگانیک(‪)organic‬‬ ‫کوچک موسوم به اسیدهای چرب زنجیره کوتاه تولید‬ ‫می شود‪ .‬این اسیدهای چرب منبع اصلی انرژی برای‬ ‫سلول های روده هستند‪ ،‬اما وجود ان ها بر کروتونیالسیون‬ ‫ژنوم نیز تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫کروتونیالسیون یک فرایند ویرایش ژنتیکی است که اخیرا‬ ‫شناسایی شده و تا حدی شبیه به متیالسیون است‪ .‬هردو‬ ‫فرایند بدون تغییر کد ژنتیکی‪ ،‬نحوه توصیف ژن ها را از طریق‬ ‫تغییر ساختار شیمیایی محیط ان ها دستکاری می کنند‪.‬‬ ‫محققان برای اطمینان از اثرگذاری باکتری های روده‬ ‫بر ساختار ژنتیکی بدن‪ ،‬مقادیری از انتی بیوتیک را به‬ ‫موش های ازمایشگاهی تزریق کردند که بخش عمده‬ ‫باکتری های موجود در روده ان ها را از بین برد‪ .‬در نتیجه‬ ‫این اقدام میزان اسیدهای چرب زنجیره کوتاه و همچنین‬ ‫فرایند کروتونیالسیون در روده موش ها کاهش یافت‪.‬‬ ‫این تحقیقات درک بهتری از رابطه بین رژیم غذایی و‬ ‫تغییرات ژنتیکی را به دست می دهد‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مقاله علــمی‬ ‫مرضیه جاوید‪ ،‬دکتر طاهره ناجی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی‪ ،‬واحد علوم داروئی‪،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪،‬گروه ژنتیک‪،‬تهران‬ ‫شیزوفرنی و عوامل ژنتیکی‬ ‫شیزوفرنی یک اختالل روانی مزمن و شدید می باشد و بیشتر‬ ‫همراه با توهم‪ ،‬هذیان‪ ،‬اختالل در تفکر و نقص های شناختی‬ ‫است‪ .‬شیزوفرنی بیشتر در اواخر نوجوانی یا اوایل دوران بلوغ‬ ‫ظاهر می شود‪ .‬سن شروع ان در مردان زودتر از زنان است‪.‬‬ ‫نشانه های شیزوفرنی به ‪ 3‬دسته تقسیم می شود‪-1 :‬نشانه های‬ ‫مثبت‪ :‬این نشانه های در واقع به رفتارهایی اشاره می کند که‬ ‫به شخصیت فرد افزوده می شود‪.‬برای نمونه ‪ :‬توهم (شنیداری‬ ‫و دیداری)‪ ،‬هذیان و اختالل افکاری و گفتاری‪-2 .‬نشانه های‬ ‫منفی‪ :‬که در اغاز بیماری رخ می دهد و شخص فکر نمی کند‬ ‫که به درمان احتیاج دارد‪ .‬مانند‪ :‬بی عالقگی‪ ،‬عدم هیجان و‬ ‫عملکرد اجتماعی ضعیف‪-3 .‬نشانه های شناختی شامل‪ :‬عدم‬ ‫سازماندهی افکار‪ ،‬عدم تمرکز یا تکمیل وظایف و مشکالت‬ ‫حافظه ای است‪ .‬طبق تحقیقات به عمل امده درمان های‬ ‫روان شناختی تنها می تواند به بهبود نشانه های و عملکرد و‬ ‫جلوگیری از عود کردن بیماری کمک کند(‪.)4‬‬ ‫بررسی های سیستماتیک نشان می دهد که شیوع اختالل‬ ‫شیزوفرنی در مردان بیشتر از زنان و فراوانی ان در افراد‬ ‫مهاجر و افرادی که در کالن شهرها به دنیا امده اند‪ ،‬بیشتر‬ ‫است(‪ .)6,5‬طبق مطالعات گسترده ی انجام شده نسبت‬ ‫شیزوفرنی در افراد افریقایی که در بریتانیا زندگی می کنند‪،‬‬ ‫شش تا هشت برابر افراد سفید پوست بومی است(‪.)5‬‬ ‫بنابراین عوامل اجتماعی و محیطی در افزایش خطر ابتالء به‬ ‫شیزوفرنی دخیل می باشند(‪.)7‬‬ ‫شیزوفرنی در واقع یک اختالل مولتی فاکتوریال است که‬ ‫بیشترین عامل خطر ان‪ ،‬سابقه ی خانوادگی مثبت است‪ .‬در‬ ‫حالیکه شیوع شیزوفرنی در جمعیت عمومی حدود ‪ %1‬است‪،‬‬ ‫اما در بستگان درجه ی اول بیماران ‪ %6.5‬بوده و در دوقلوهای‬ ‫تک تخمکی(همسان) به بیش از ‪ %40‬افزایش می یابد‪ .‬این‬ ‫یافته ها نشان دهنده ی ارتباط بسیار نزدیک ژنتیک و ابتال به‬ ‫شیزوفرنی است(‪.)8‬‬ ‫طبق تحقیقات اخیر‪ ،‬شیزوفرنی یک اختالل بسیار ارثی‬ ‫ ‪42‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫است‪ .‬خطر ژنتیکی ان را می توان به وسیله ی تعداد‬ ‫زیادی از الل ها از جمله الل های شایع این بیماری که‬ ‫توسط مطالعات ژنومی شناسایی شدند‪ ،‬نشان داد(‪.)9‬‬ ‫چکیده ی مطالعاتی که در ‪ 245‬نمونه ی بیمار شیزوفرنی‬ ‫و ‪ 490‬نمونه ی کنترل(شاهد) صورت گرفته‪،‬بدین شرح‬ ‫می باشد که یکی از پرریسک ترین ریز حذف ها در‬ ‫نمونه های شیزوفرنی‪ 3q29 ،‬است‪.‬که پیش از این در‬ ‫کودکانی با ناتوانی ذهنی و اوتیسم یافت شده بود(‪.)10‬‬ ‫از جمله عوامل موثر در شیزوفرنی‪(GABA ،‬یک‬ ‫نوروترانسمیتر بازدارنده در سیستم عصبی مهره داران)‬ ‫است‪ .‬که اختالل در سیستم ‪ GABA‬به عنوان یک‬ ‫فاکتور اتیوژنیکی بسیار مهم در شیزوفرنی محسوب‬ ‫می شود(‪ .)11‬و دیگر عوامل موثر در این بیماری شامل‬ ‫ژن ‪ NRXNs1‬و ‪ NLGNs‬است‪ .‬این ژن ها پروتئینی تولید‬ ‫می کنند که برای رشد اولیه مغز و ارتباطات عصبی نیاز‬ ‫است و اختالل یا نبود این ژن ممکن است در ایجاد‬ ‫شیزوفرنی نقش زیر بنایی داشته باشد(‪.)12‬‬ ‫با تمام این تفاصیل بنابر تحقیقات بعمل امده‪ ،‬علت‬ ‫واحدی برای این اختالالت مشخص نشده است اما‬ ‫یافته ها به برهمکنش عوامل ژنتیکی و عوامل زیست‬ ‫محیطی در بروز شیزوفرنی اشاره دارد(‪.)8‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫�‪Rees E, O’Donovan MC, Owen MJ. Genet‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫�‪ics of schizophrenia. Current Opinion in Behav‬‬ ‫‪ioral Sciences. 2015 Apr 30;2:8-14.‬‬ ‫�‪Jablensky A. Epidemiology of schizophre‬‬ ‫ ‪2.‬‬ ‫‪nia: the global burden of disease and disability.‬‬ ‫�‪European archives of psychiatry and clinical neu‬‬ ‫‪roscience. 2000 Dec 1;250(6):274-85.‬‬ ‫روایی و ناروایی‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫نوشته ای کوتاه از استاد دکتر میر جالل الدین کزازی‬ ‫( برداشت از کتاب از اخگر تا اختر)‬ ‫فرهنگ چیست؟‬ ‫یکی از پیچیده ترین پدیده ها در شهر ایینی و هستی و‬ ‫زیست درونی و معنوی ادمیان که همواره از هرگزارش‬ ‫و باز نمود می گریزد‪ ،‬فرهنگ است‪ .‬فرهنگ در زندگانی‬ ‫ادمی‪ ،‬یکی از ان واژه های شگرف است که همزمان‪،‬‬ ‫هم اشناترین اند و هم بیگانه ترین‪ .‬این واژه را هرکس‬ ‫در هر روز‪ ،‬در چندین بار به کار می تواند برد‪ ،‬زیرا‬ ‫می انگارد که واژه ای است که نیک با ان اشنا است‪ .‬لیک‬ ‫هنگامی از وی می پرسیم‪ :‬فرهنگ چیست؟ در تنگنا می‬ ‫افتد و به دشواری پاسخی روشن و رسا می تواند داد‪.‬‬ ‫دران هنگام که در چگونگی و معنای فرهنگ می اندیشد‬ ‫و می خواهد بازنماید و بگزارد‪ ،‬در می یابد که با این واژه‬ ‫سخت بیگانه است‪.‬‬ ‫از این روی به پاس پیچیدگی و چندین سویگی‬ ‫فرهنگ و ژرفی نهادینگی ان‪ ،‬شاید هرگز نتوان ان را‬ ‫به روشنی و رسایی و به گونه ای که همه ی سویها و‬ ‫رویها و کارکردها و ویژگی های ان اشکار داشته باشد‪،‬‬ ‫باز نمود و گزارش کرد‪.‬‬ ‫بر این پایه‪ ،‬من از دیدی دیگر به فرهنگ می خواهم‬ ‫نگریست و چیستی ان را باز نمود و راز گشود‪ .‬این شیوه و‬ ‫شیوه در راز گشایی و باز نمایی فرهنگ‪ ،‬شیوه و دیدگاهی‬ ‫است نو که از این پیش‪ ،‬کسی ان را در کار نیاورده است‪.‬‬ ‫در این شیوه‪ ،‬که شیوه ای است نهانپژوهانه و نهادگرای‪،‬‬ ‫یا بدان سان که گفته می شود‪ :‬پدیدار شناختی‪،‬زچیستاری‬ ‫فرهنگ را به گونه ای نیستاری(سلبی) باز می خواهم نمود‪.‬‬ ‫می خواهم روشن بدارم که "انچه فرهنگ نیست" چیست‪.‬‬ ‫شاید بدین شیوه ی نو ایین‪ ،‬بتوان به دریافتی و شناختی‬ ‫سنجیده تر و اشکارتر از فرهنگ رسید‪ .‬پیداست که در‬ ‫شیوه ی نیستاری دو پدیده را می باید با یکدیگر سنجید و‬ ‫نشان داد که چگونگی یکی دیگری نیست و بدین سان به‬ ‫شناختی از یکی از ان دو‪ -‬یا از هردو‪ -‬رسید‪.‬‬ ‫انچه من فرهنگ را با ان می سنجم‪ ،‬تا با اشکار داشتن‬ ‫جدایی و "نبود" در میانه ی ان دو‪ ،‬به شناختی از فرهنگ‬ ‫برسم‪ ،‬منش است‪ .‬از دید من فرهنگ ومنش‪ ،‬در گوهر‬ ‫و سرشت خویش‪ ،‬با یکدیگر یکسانند‪ ،‬انچه ان دو‬ ‫را ازهم جدا می دارد و می گسلد‪ ،‬تنها سویمندی و‬ ‫کارکرد انها است‪ .‬منشی که ان را با فرهنگ می سنجیم‪،‬‬ ‫منش فراگیر بومی است‪ ،‬نه منش فردی‪ ،‬زیرا فرهنگ‪ ،‬به‬ ‫هر روی‪ ،‬پدیده ای جمعی است و از "فرهنگ فردی"‬ ‫نمی توان سخن گفت‪ ،‬مگر از سر مجاز و با ترفندی‬ ‫شاعرانه‪ .‬منش بومی و فرهنگ به دو روی سکه می مانند‪:‬‬ ‫با هم ناسازند‪ ،‬اما ناگزیر یکدیگرند‪ .‬هماوردانی که در ان‬ ‫هنگام با هم در می اویزند‪ ،‬به ناچار‪ ،‬با یکدیگر نیز در‬ ‫می امیزنند‪ .‬ستیزنگانی امیزنده اند‪ ،‬یا امیزنگانی ستیزنده‪.‬‬ ‫یکی بهانه ی بوش(علت وجودی) دیگری است‪،‬‬ ‫هرچند با ان ناسازگار است‪ .‬کوتاه سخن ان است که از دید‬ ‫من‪ :‬منش فرهنگ است‪ ،‬با سویمندی و کارکرد درونی‬ ‫و فرهنگ منش است‪ ،‬با سویمندی و کارکرد برونی‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪43‬‬ ‫مقاله علــمی‬ ‫محمدرضاروستا‪،‬مجیداکبری‪ ،‬کارشناسی ارشددانشگاه علوم دارویی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیار گروه علوم پایه داروسازی‪ ،‬دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‬ ‫مارکر های مولکولی در تشخیص سرطان پانکراس‬ ‫ادنوکارسینومای داکتال‬ ‫پانکرا‪،‬س‪Pancreatic duc�،‬‬ ‫)‪ ،tal adenocarcinoma (PDAC‬نئوپالزی کشنده را با‬ ‫میزان مرگ ومیر باال نشان می دهد‪ .‬روش های تشخیص‬ ‫زودهنگام موثر موردنیاز است؛ زیرا استفاده از این روش ها‬ ‫بهترین راه برای درمان این بیماری است‪ .‬در سال های‬ ‫گذشته پژوهش های بسیاری به تعیین بیومارکرهای وابسته‬ ‫پرداخته اند‪ ،‬که می توانند درگام های نخستین رشد تومور‬ ‫پانکراس دیده شود‪.‬اگرچه بیومارکرهای متعددی برای‬ ‫تشخیص سرطان پانکراس معرفی شده است‪ ،‬اما کارایی‬ ‫کلینیکی ان ها تا اندازه ی زیادی با ابهام همراه بوده است‪.‬‬ ‫اگرچه‪ CA19-9‬تستی است که چند سالی است مورداستفاده‬ ‫قرار می گیرد؛ اما حساسیت و اختصاصیت ان برای بیماران‬ ‫مبتال به سرطان پانکراس چندان بهینه نیست‪.‬در این پژوهش‬ ‫به چندین مارکر تازه در سرم ‪ ،‬پالسما و مدفوع ‪ ،‬که مورد‬ ‫ارزیابی قرارگرفته اند‪ ،‬پرداخته ایم ‪.‬اگرچه این مورد ها ‪ ،‬برای‬ ‫استفاده معمول ازمایشگاهی راست ازمایی نشده است؛ اما‬ ‫این مارکرها می توانند پس از انجام تحقیقات تکمیلی مورد‬ ‫استفاده قرار گیرد‪.‬امیدواریم که ترکیبی از این بیومارکرهای‬ ‫جدید بتواند ابزار مفیدی برای تشخیص زودهنگام ‪PDAC‬‬ ‫پیش از تکنیک های تصویربرداری یا نشانگان بیمارانی که‬ ‫نموداراین بیماری است‪،‬باشد‪.‬‬ ‫پیش گفتار‬ ‫سرطان پانکراس یکی از کشنده ترین سرطان ها در جهان‬ ‫ ‪44‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫است که طول عمر‪ 5‬ساله تنها ‪ %5‬است‪ .‬در سال ‪ 2012‬در‬ ‫امریکا نزدیک به ‪ 43920‬بیمار دچاربه‪PDAC‬شناسایی شد‪،‬‬ ‫که‪37390‬نفر از ان ها در اثر این بیماری جان باختند(‪.)1‬‬ ‫‪PDAC‬معمول ترین نوع سرطان پانکراس است که‪ %90‬همه‬ ‫ی بدخیمی های پانکراس را در برمی گیرد‪ .‬اگرچه‪PDAC‬‬ ‫دهمین نوع معمول سرطان به شمارمی اید؛در غرب این‬ ‫نوع سرطان ازلحاظ شمار بیماران‪،‬چهارمین نوع سرطان‬ ‫محسوب می شود(‪ .)2‬پیش اگاهی ‪8‬ضعیف این نئوپالسم‬ ‫به سبب چندین عامل است‪ :‬ماهیت خاموش این بیماری و‬ ‫تشخیص دیرهنگام ‪ ،‬پتانسیل متاستاز باال‪ ،‬مقاومت در برابر‬ ‫شیمی درمانی و رادیوتراپی مرسوم‪ .‬با همه تالش های گونه‬ ‫گون انجام گرفته در پژوهشهای چند دهه گذشته ‪ ،‬پیشرفت‬ ‫در تشخیص و درمان این نوع سرطان کند بوده است‪.‬‬ ‫تابه حال تنها گزینه ابتکاری در تشخیص این نوع سرطان‬ ‫‪ surgical resection‬است؛ اما تنها ‪ %20‬بیماران با این روش‬ ‫در مراحل اولیه بروز بیماری شناسایی می شوند (‪%80 .)3‬‬ ‫باقیمانده بیماران زمانی شناسایی می شوند که بیماری ان ها‬ ‫پیشرفت کرده باشد و رادیوتراپی و شیمی درمانی نمی تواند‬ ‫کمک زیادی به بهبودی ان ها نماید(‪ .)4‬تابه حال تست های‬ ‫تشخیصی تنها بعد از انجام ‪CT Scan،Eus،ERcp‬صورت‬ ‫می گیرد ( ‪ .)5‬در دهه گذشته‪ ،‬با کمک ‪ Eus‬اسپیراسیون‬ ‫های دقیق تری انجام شده است‪ ،‬که دقت تشخیص‬ ‫اسیب های کوچک پانکراس را بهبود بخشیده است(کمتر از‬ ‫‪3cm‬از‪%66.7‬تا‪ .)6()%86.1‬اگرچه این روش ها کمک کننده‬ ‫هستند‪ ،‬اما قابلیت ان ها برای تشخیص زودهنگام اسیب‬ ‫های نئوپالستیک یا ایجاد تمایز بین پانکراتیت مزمن و‬ ‫سرطان پانکراس کمتر از حد بهینه است‪.‬نیاز به تشخیص‬ ‫بهبودی سرطان امری ضروری است و بیومارکرهای مدفوع و‬ ‫سرم می توانند برای غربالگری این نوع سرطان مناسب باشد‪.‬‬ ‫هدف این پژوهش گذری بر واپسین کارایی بیومارکرهای‬ ‫تازه ی موجود و میزان دسترسی و قابلیت ان ها در تست های‬ ‫ازمایشگاهی است‪.‬‬ ‫مدل های تکامل و پیشرفت در‪PDAC‬‬ ‫تبدیل سلول های نرمال به ادنوکارسینومای مهاجم از راه‬ ‫مجموعه ای از اسیب های سرطانی اتفاق می افتد‪ ،‬که با‬ ‫افزایش فزاینده مقدار دیسپالزی مشخص می شود‪.‬بیشتر‬ ‫‪PDAC‬ها از اسیب هایی برمی خیزد که فنوتیپ داکتال‬ ‫را نشان می دهند‪.‬اگرچه اطالعاتی وجود دارد که نشان‬ ‫می دهد‪،‬کانال ها یا‪ acinus‬های پانکراس‪،‬مکان هایی برای‬ ‫شکل گیری سرطان پانکراس هستند‪.‬این اسیب های پیشرو‬ ‫بیشتر نئوپالزی داخل اپی تلیالی پانکراس(‪ )panIN‬هستند‪.‬‬ ‫همچنین ‪IPMN‬و‪MCN‬در برخی از نمونه های سرطان پانکراس‬ ‫دیده می شوند‪PanINs .‬به زیردسته های ‪panIN-،panIN-1A‬‬ ‫‪panIN-3،panIN-2،1B‬تقسیم می شود‪ .‬این مدل پیشرفت‬ ‫اسیب های‪panIN‬فراگیرترین مدل بوده و به بهترین شکل‬ ‫برای رشد ‪PDAC‬انسان با فنوتیپ داکتال مشخص می شود‪.‬‬ ‫با این وجود شواهد جدید نشان می دهد که کمپلکس های‬ ‫توبوالر که از طریق فرایند‪ADM‬شکل می گیرد‪ ،‬اسیب های‬ ‫مسطح غیرمعمولی را به وجود می اورد که می تواند منجر به‬ ‫کارسینوژن پانکراس می شود‪ .‬بر اساس یک مدل ‪acini،ADM‬‬ ‫پانکراس به تدریج به شکل مجرا(لوله)تغییر شکل می دهد‪ .‬این‬ ‫فرایند با انبساط سلول های ‪centroacinar‬مشخص می شوند و‬ ‫با اپاپتوز سلول های ‪aciner‬همراه است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬تولید‬ ‫انزیم و ارتفاع سلول ها کاهش یافته و اطراف استروما ملتهب‬ ‫می شود‪ .‬پیشینه اخیر نشان می دهد که هر دو مدل ‪ ADM‬و‬ ‫رشد اسیب های ‪ panIN‬می توانند همدیگر را در یک مقطع‬ ‫زمانی تکمیل نمایند‪ .‬اگرچه تحقیقات بیشتری برای تایید این‬ ‫یافته نیازاست(شکل‪.)1‬در نتیجه‪ ،‬مشکل است بتوان ‪ADM‬‬ ‫و رشد اسیب های ‪ panIN‬را با روش های تصویربرداری‬ ‫موجود به تصویر کشید‪.‬همچنین‪ ،‬به سبب عدم وجود‬ ‫عالئم مرتبط با بیماری در مراحل اولیه ان‪ ،‬پزشکان قادر‬ ‫به تشخیص زودهنگام بیماران مبتال به این بیماری نیستند‪.‬‬ ‫در مرحله اولیه تشخیص زودهنگام می تواند شامل قابلیت‬ ‫غربال روتین بیماران از طریق به دست اوردن نمونه های‬ ‫بیولوژیکال در برابر مارکرهای معروفی باشد که در مراحل‬ ‫اولیه بیماری نشان داده می شوند‪.‬یک رویکرد ممکن است‬ ‫غربال بیمارانی باشد که از بیماری های معروف زمینه ساز‬ ‫بروز سرطان پانکراس رنج می برند؛ نظیر پانکراتیت مزمن‬ ‫و دیابت ملیتوس نوع‪80 .)15(II‬تا‪PDAC%90‬دوره ای‬ ‫هستند؛لذا رویکرد دوم می تواند تمرکز بر غربالگری های‬ ‫اولیه گروه های منتخب پر ریسک باشد‪ .‬این گروه شامل‬ ‫بیمارانی با زمینه های ژنتیکی‪ ،PDAC‬افرادی باسابقه‬ ‫خانوادگی‪،Multiple family Member‬بیمارانی با پانکراتیت‬ ‫وراثتی سندرم ‪،peutz jeghers‬سندرم سرطان تخمدان‬ ‫سینه ارثی یا مالنوم اتوپیک (غیرمعمول)خانوادگی که‬‫مسئول ‪20‬تا‪%10‬بیماران ‪PDAC‬است‪.‬‬ ‫مسیرهای مهم و ژن های حیاتی برای غربال‬ ‫بیومارکرها‬ ‫توضیح نابهنجاری های ژنتیکی که منجر به رشد‬ ‫‪ PDAC‬می شود به رشد بیومارکرهای پالسمایی و بافتی‬ ‫برای اسیب های‪panIN‬کمک می کند‪ .‬مدل های ‪PDAC‬‬ ‫موش(‪ )20‬در درک ما از تغییرات ژنتیکی نقش دارد و‬ ‫این نتایج می تواند کلیدی برای تعریف خطر ابتالی افراد‬ ‫به این بیماری باشد‪.‬مسیرهای عالمت دهی جنینی مختلفی‬ ‫شناخته شده اند تا نقشی در سلول های استرومال وتومورال‬ ‫پانکراس ایفا نمایند‪ .‬فعال سازی نابجای مسیرهای اصلی‬ ‫نظیر‪Notch،Wnt،Hedgehog‬و‪P13K/AKT‬غالب ًا در سرطان‬ ‫پانکراس مشاهده می شوند‪ .‬عالوه بر این ژن های مرتبط‬ ‫با سرطان در‪ PDAC‬انسان ‪ Upregulated‬می شود و غالب ًا‬ ‫با تکرار زیاد جهش در انکوژن‪P53،%P1685،%KRAS95‬‬ ‫‪%SMAD455،%75‬که ژن های سرکوبگرتومور هستند در‬ ‫ارتباط است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬اصالح دربیان گیرنده فاکتور‬ ‫رشد‪HER2/NE4،)EGFR(epidermal‬و سایر گیرنده های‬ ‫تایروزین کینازولیگاندها و تبدیل فعال سازی فاکتورهای‬ ‫رشد بتا که به اشتباه و نابجا بیان شده است مسلم است‬ ‫که فعال سازی جهش های نقطه ای در ژن ‪KRAS‬و بیان‬ ‫بیش ازحد‪ HER2/NE4‬ابتدا در دگرگونی سلوالر اتفاق می‬ ‫افتد و غیر فعالسازی ژن ‪ P16‬درمرحله میانی اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫درنهایت غیرفعالسازی ‪BRCA2،SMAD4،P53‬دراواخردوره‬ ‫بیماری اتفاق می افتد‪ .‬عالوه براین ‪ ،PDAC‬ناپایداری‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪45‬‬ ‫وانیوپلوئیدی ژنومیک وسیعی را نشان می دهد‪.‬کاهش و‬ ‫جهش تلومر در مجموعه متنوعی از این ژن ها یا ژن های‬ ‫دیگر می تواند در بدخیم سازی فنوتیپ نقش داشته باشد‪.‬‬ ‫براساس دانش موجود در زمینه تغییر در این مسیرها و‬ ‫ژن ها‪ ،‬مارکرهای مدفوعی ‪،‬سرمی و بافتی برای تشخیص‬ ‫زودهنگام سرطان پانکراس ارائه گردید؛ اگرچه برخی‬ ‫ازانها برای ارزیابی پیش بینی ها یا پاسخ به شیمی درمانی‬ ‫نیزمعرفی شده اند؛امادراینجا ما انهارا فقط با هدف تشخیص‬ ‫مورد بررسی قرارمی دهیم‪.‬‬ ‫شکل‪:1‬مدلی برای رشد سرطان پانکراس و وضعیت بیومارکرها‬ ‫بیومارکرهای بافتی‬ ‫براساس مدل پیشرفت ‪panIN‬تغییرات ژنتیکی خاصی در‬ ‫تومورهای پانکراس تشریح شد؛ سپس این تغییرات ژنتیکی‬ ‫به عنوان مارکرهای تشخیص‪PDAC‬مورد بررسی قرارگرفتند‪.‬‬ ‫رویدادهای ژنتیکی اولیه که در اسیب های پانکراس قابل‬ ‫تشخیص هستند‪ ،‬نظیرجهش فعالسازی در‪KRAS‬که دربیش‬ ‫از‪ %90‬نمونه ها اتفاق می افتد یا از غیرفعالسازی ژن‬ ‫جلوگیری می کنند‪ ،‬تومور‪ P16‬که بیشتر در مراحل پایانی‬ ‫(درمورد‪%95‬تا‪%80‬گونه ها)اتفاق می افتد‪.‬که بانشانه های‬ ‫نظیرازدست دادن‪%75(P53‬تا‪ )%55(SMAD4،)%50‬و‬ ‫‪)%7(BRCA2‬همراه است‪.‬‬ ‫‪P16INK4A‬‬ ‫در ‪PDAC‬دوره ای ‪،‬نقص در عملکرد تومور سرکوبگر‬ ‫‪ P16‬که بیشتر بدلیل جهش‪،‬حذف یا‪Hypermethylation‬‬ ‫تومور رخ می دهد در‪%95‬تا‪%80‬نمونه ها دیده می شود‪.‬‬ ‫ازانجایکه پروتئین ‪ p16‬سبب عدم اتصال سایکلین های‬ ‫خانواده)‪ D،Cyclin_dependent kinase(CDK‬می شود‪ ،‬نبود‬ ‫این پروتئین ها می تواند منجربه افزایش میزان تکثیرسلولی‬ ‫شده وعالوه براین سبب می شود‪.‬اگرچه این جهش ها‬ ‫می توانددر‪ PDAC‬رخ دهد‪ ،‬امابه سرطان پانکراس‬ ‫اختصاص ندارند؛ زیرا این جهش ها درسایرسرطان‬ ‫ها نظیرسرطان سینه سرطان ارثی ‪melanoma‬دیده‬ ‫می شود‪.‬کمبود‪p16‬درمراحل اولیه اسیب های‪panIN‬و‬ ‫‪ promoter Methylation‬رخ می دهد‪ .‬همچنین به نظر‬ ‫می رسد سایرتغییرات ژنتیکی ریسک فردی پانکراتیت‬ ‫مزمن وسرطان بالقوه را افزایش می دهد‪.‬متیالسیون‪p16‬‬ ‫شاخص های مفید بدخیمی بالقوه سلول های اپی تلیال‬ ‫پانکراس است‪ .‬همچنین‪ p16‬مارکرتشخیصی است که‬ ‫سرطان پانکراس خوش خیم و بدخیم را متمایز می کند‪.‬‬ ‫با این وجود‪ p16،‬به تنهایی یا درترکیب با سایرمارکرهای‬ ‫مولکولی قابلیت استفاده کلینیکی ندارد و مطالعات‬ ‫بیشتری برای مشخص کردن میزان مطلوب حساسیت و‬ ‫ویژگی ان الزم است‪.‬‬ ‫‪P53‬‬ ‫تومورسرکوبگر‪ P53‬بیشترین ژن جهش یافته در‬ ‫سرطان های انسانی است و در‪%50‬تا‪ %70‬ازتومورهای‬ ‫پانکراس دیده شده است‪ .‬ازانجائیکه جهش های ‪P53‬‬ ‫در طی رشد سرطان پانکراس دیرظاهرمی شود‪ ،‬از این‬ ‫پروتئین برای بررسی واکنش به درمان استفاده می شود‪ .‬در‬ ‫عوض ارزیابی ‪ P53‬به تنهایی حساسیت الزم را به عنوان‬ ‫بیومارکری برای تشخیص اولیه را ندارد‪.‬با این وجود؛ با‬ ‫پژوهش های بیشتر و بدست امدن نتایج معتبرمی توان‬ ‫ازان برای تشخیص بیماری استفاده نمود‪.‬‬ ‫‪SMAD4‬‬ ‫جدول(‪:)1‬متداول ترین اصالحات ژنتیکی در بافت ‪PDAC‬‬ ‫ ‪46‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪SMAD4‬یکی ازاعضای خانواده ‪ SMAD‬عوامل رونویسی‬ ‫است که در پاسخ به تبدیل فاکتور رشد بتا و همچنین‬ ‫پروتئین مورفولوژیک استخوان (‪)BMP‬و اکتیوین‬ ‫سیگنالینگ به وسیله کینازگیرنده سرین–ترئونین فعال‬ ‫می شود‪.‬اگرچه این پروتئین درسایرسرطانها ناپدیدمی شود‪،‬‬ ‫فقدان‪ SMAD4‬در ‪ PDAC‬نسبت به سایرسرطان ها حساس‬ ‫تروخاص تراست‪ .‬این پروتئین در‪%55‬ازسرطان های‬ ‫پانکراس‪ ،‬با حذف هر دو الل ‪ %35‬یا با جهش دریک الل‬ ‫که بافقدان الل دیگر روبه رو است‪،‬غیرفعال می شود‪ .‬حذف‬ ‫‪ SMAD4‬از مراحل قبلی اسیب های‪panIN‬شروع می شود‪.‬‬ ‫حذف این پروتئین به دلیل وجود متاستازها با پیش بینی‬ ‫ضعیف ارتباط دارد؛ازطرفی این حذف بیشتر در ترکیب با‬ ‫تغییرات ‪ KRAS‬و مسیرهای ‪PTEN‬روی می دهد‪ .‬بنابراین‬ ‫تحلیل ‪ SMAD4‬هنوز برای تشخیص یا درمان های کلینیکی‬ ‫توصیه نمی شوند‪.‬‬ ‫‪CEA‬‬ ‫گلیکوپروتئینی است که در سال ‪ 1965‬به عنوان مارکری‬ ‫برای سرطان روده بزرگ(کولون)کشف شد؛ اما‪ CEA‬اولین‬ ‫بیومارکرتومورال برای تشخیص سرطان پانکراس است‪.‬‬ ‫میانگین حساسیت این مارکر‪%54‬ومیانگین اختصاصیت‬ ‫ان‪%79‬است‪ .‬حساسیت پایین به همراه این واقعیت که‬ ‫‪ CEA‬درسرطان سینه‪،‬معده وروده افزایش پیدا می کند‪ ،‬نشان‬ ‫می دهدکه ازمایش‪CEA‬برای تشخیص ‪ PDAC‬چندان کاربردی‬ ‫ندارد؛ در عوض ‪CEA‬دقیق ترین تست موجود برای تشخیص‬ ‫اسیب های کیستیک موسینوس پانکراس است‪ .‬دراین نوع‬ ‫تومورها دررابطه با میزان‪ Eus،CEA‬ابزارتشخیصی مفیدی به‬ ‫شمار می اید‪.‬‬ ‫مارکرهای درحال ظهور‬ ‫به تازگی مارکرهای جدیدی معرفی شده اندکه قابلیت‬ ‫استفاده درکلینیک های درمانی رادارند‪.‬اما نیاز به انجام‬ ‫مطالعات بیشتری برای تایید این مارکرها هست‪ .‬بیان‬ ‫‪ DJ-1‬باتهاجم توموری ومتاستازدر ‪PDAC‬ارتباط دارد‪.‬ازسوی‬ ‫دیگرانالیزایمونوهیستوشیمی نشان داد که میزان ‪up- 68.5%‬‬ ‫‪ regulation DJ-1‬نمونه های ‪PDAC‬است ‪.‬عالوه براین‪Dj-1‬‬ ‫درشیره پانکراس وسرم بیماران ‪PDAC‬درمقایسه باافرادسالم‬ ‫وپانکراتیت مزمن افزایش یافته است‪ APRIL .‬مارکرتازه ای‬ ‫ازخانواده بزرگ‪TNF‬است که می توان به عنوان یک بیومارکر‬ ‫بررسی شود‪ .‬میزان ‪APRIL‬موجود در سرم که درسرطان‬ ‫پانکراس افزایش یافته نشان دهنده ‪ %70.1‬حساسیت و‪%85.5‬‬ ‫اختصاصیت است‪ .‬این مقادیرحساسیت واختصاصیت‬ ‫زمانیکه ‪ APRIL‬با مقادیر‪CA19-9،CEA‬ترکیب می شود‪ ،‬افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬با این وجوداطالعات تاییدکننده برای گروه های‬ ‫بزرگ تری ازبیماران الزم است‪Plectin-1 .‬مارکریست که‬ ‫با توانایی در متمایزکردن‪ PDAC‬و‪ panINIII‬ازپانکراتیت‬ ‫مزمن و‪panINI,II‬مشخص می شوند‪ Muc1.‬بارویدادهای‬ ‫اولیه پیشرفت تهاجمی‪ PDAC‬درارتباط است ومیزان‬ ‫حساسیت واختصاصیت ان به ترتیب ‪%82‬و‪%95‬است‪.‬‬ ‫‪Dutta‬وهمکاران‪ HSP70‬به عنوان بیومارکرسرولوژیکی‬ ‫جدیدی معرفی کردندکه با حساسیت ‪%74‬واختصاصیت‬ ‫‪PDAC %90‬اولیه را ازبیماران پانکراتیت مزمن وکنترل های‬ ‫سالم متمایزمی سازد‪Chang .‬وهمکاران‪ ULBP2‬را به عنوان‬ ‫بیومارکر دیگری معرفی نمودند که میزان سرم مشاهده شده‬ ‫دربیماران مبتال به سرطان پانکراس درمقایسه با بیماران‬ ‫غیرسرطانی (سالم)را افزایش می دهند‪ .‬میزان حساسیت‬ ‫این بیومارکر‪ %83.8‬و میزان اختصاصیت ان ‪%73.9‬است‪.‬‬ ‫نتیجه ترکیب‪ULBP2AUC0.910;CA19-9،‬است که‬ ‫درهرصورت بزرگ تراز هر مارکر به تنهایی است‪Hars .‬‬ ‫وهمکاران بیومارکرهای بالقوه عمده و اساسی را برای‬ ‫سرطان پانکراس ارائه کردند‪ .‬اگرچه بیومارکرهای تشریح‬ ‫شده درتحقیق این محققان حاوی اطالعات جامع وکامل‬ ‫وپروتئین سرطان پانکراس است؛ اما این مارکرها برای‬ ‫مصارف ازمایشگاهی موردتاییدقرارنگرفته است‪ .‬عیب‬ ‫عمده مارکرهای مولکولی موجود‪ ،‬اختصاصیت پایین‬ ‫وبهینگی ناچیزان ها برای استفاده کلینیکی معمول است‪.‬‬ ‫‪miRNA‬‬ ‫‪22،RNAS‬نوکلئوتیدی‬ ‫‪Non‬‬ ‫‪coding،MicroRNAS‬‬ ‫عملکردی است که به شکل منفی بیان ژن را تنظیم‬ ‫می کند‪ .‬گزارش های تازه نشان می دهدکه تولید نابجای‬ ‫‪ MicroRNA‬رویداد اولیه در رشد اسیب های ‪ panIN‬است‪.‬‬ ‫با استفاده ازتوضیح نحوه بیان ‪ MicroRNA‬محققان متعدد‬ ‫به این نتیجه رسیدندکه این مولکول ها این نوید را به‬ ‫جامعه علمی بدهند که بیومارکرها قادر به ایجاد تمایز‬ ‫بین بافت های پانکراس خوش خیم ‪،‬پانکراتیت مزمن‬ ‫و‪PDAC‬هستند‪.‬به شکلی خاص می توان درطی فرایند‬ ‫بیوپسی(‪fine needle -aspirate(FNA،MiR-217‬و‪MiR216‬‬ ‫راکشف کرد‪ .‬این ‪ Micro RNA‬و همچنین ‪miR-155‬‬ ‫‪[110], Let-7 microRNA [111],miR-10a [112],miR‬‬‫‪ 146a [113],miR-34, miR-21 [114‬تنها دربافت های‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪47‬‬ ation of pancreatic masses. Am J Gastroenterol 2002;97: 1386–91. 7. Maitra A, Hruban RH. Pancreatic cancer. Annu Rev Pathol 2008;3:157–88. 8. Hruban RH, Adsay NV, Albores-Saavedra J, et al. Pancreatic intraepithelial neoplasia: a new no� menclature and classification system for pancreatic duct lesions. Am J Surg Pathol 2001;25:579–86. 9. Sipos B, Frank S, Gress T, Hahn S, Kloppel G. Pancreatic intraepithelial neoplasia revisited and updated. Pancreatology 2009;9:45–54. 10. Ottenhof NA, Milne AN, Morsink FH, et al. Pancreatic intraepithelial neoplasia and pancre� atic tumorigenesis: ofmice andmen. Arch Pathol LabMed 2009;133:375–81. 11. Esposito I, Konukiewitz B, Schlitter AM, Kloppel G. New insights into the origin of pancre� atic cancer: Role of atypical flat lesions in pancre� atic carcinogenesis. Pathologe Nov 2012;33 Suppl 2:189–93. 12. Shi G, Zhu L, Sun Y, et al. Loss of the acinar- ‫تومورال پانکراس بیان می شود و در بافت های خوش‬ ‫های دیگرکه به‬MicroRNA‫ بسیاری از‬.‫خیم دیده نمی شود‬ ‫ کشف‬،‫شکلی نابجا و نامناسب درسرطان پانکراس بیان شده‬ miR196a, miR190, miR186, miR221, ‫شده است نظیر‬ Wang .miR222, miR200b, miR15b and miR95 ‫وهمکاران توانستند در پالسمای بیماران مبتال به سرطان‬ miR196a-miR155-( )‫راکشف کنند‬MicroRNA‫پانکراس چهار‬ ‫ مطلب فوق‬.‫ که به شکلی نامناسب بیان شده اند‬mir210-mir21 ‫ پالسما می تواند به عنوان‬MiRNA‫نشان می دهدکه توضیح‬ ‫خاص وحساس برای تشخیص این بیماری‬،‫بیومارکرخونی‬ PDAC‫ را در‬miRNA،‫ بسیاری از نشریات دیگر‬.‫معرفی گردد‬ ‫مورد بررسی قرارداده و نشان دادندکه ازان می توان دراینده‬ miRNAS ‫درنتیجه‬.‫به عنوان مارکری تشخیصی استفاده نمود‬ miR200 family, miR10a, miR34a and miR155 ‫خاص مانند‬ Stem cell‫ازراه تنظیم ژن های مرتبط بافنوتیپ متاستاز و‬ ‫ برخی ازانهادرفرایندانتقال‬.‫درگیر می شوند‬PDAC ‫دربیولوژی‬ ،‫تابه امروز‬.‫اپی تلیال به مزانشیمال نقشی تعدیل کننده دارند‬ ‫ به عنوان شاخصی برای تشخیص‬microRNA‫ازتشخیص‬ ‫ استفاده نمی شود؛ اما تحقیقات تازه نشان داده که‬PDAC .‫دراینده نزدیک ازان می توان به عنوان بیومارکراستفاده نمود‬ restricted transcription factor Mist1 accelerates Kras-induced pancreatic intraepithelial neoplasia. Gastroenterology 2009;136:1368–78. 13. Guerra C, Schuhmacher AJ, Canamero M, et al. Chronic pancreatitis is essential for induction of pancreatic ductal adenocarcinoma by K-Ras on� cogenes in adult mice. Cancer Cell 2007;11:291– 302. 14. Habbe N, Shi G, Meguid RA, et al. Sponta� neous induction of murine pancreatic intraepithe� lial neoplasia (mPanIN) by acinar cell targeting of oncogenic KRAS in adult mice. Proc Natl Acad Sci U S A 2008;105:18913–8. 15. Lowenfels AB, Maisonneuve P, Cavallini G, et al. Pancreatitis and the risk of pancreatic cancer. International Pancreatitis Study Group. N Engl J Med 1993;328: 1433 7. 1. ‫منابع‬ Siegel R, Naishadham D, Jemal A. Cancer sta� tistics, 2012. CA Cancer J Clin 2012;62:10–29. 2. Fesinmeyer MD, Austin MA, Li CI, De Roos AJ, Bowen DJ. Differences in survival by histologic type of pancreatic cancer. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2005;14:1766–73. 3. Hidalgo M. Pancreatic cancer. N Engl J Med 2010;362:1605–17. 4. Bardeesy N, DePinho RA. Pancreatic cancer biology and genetics. Nat Rev 2002;2: 897–909. 5. Ardengh JC, de Paulo GA, Ferrari AP. Pancre� atic carcinomas smaller than 3.0 cm: endosonography (EUS) in diagnosis, staging and prediction of resect� ability. HPB (Oxford) 2003;5:226–30. 6. Harewood GC, Wiersema MJ. Endosonogra� phy-guided fine needle aspiration biopsy in the evalu� 96 ‫دی‬ 144 ‫شماره‬ 48  ‫مقاله علــمی‬ ‫بابک عباس زاده اصل‪ ،‬دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی واحد علوم دارویی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬دانشیار دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی تهران‬ ‫فن اوری های مبتنی بر اپتامر‬ ‫برای شناسایی پاتوژن های غذایی‬ ‫اپتامرها لیگاند های تک رشته ای از ‪ DNA‬یا ‪ RNA‬هستند که می توانند بصورت‬ ‫اختصاصی به اهداف مختلفی متصل شوند‪ .‬برای انتخاب این اپتامر ها از روشی بنام‬ ‫)‪SELEX (systematic evolution of ligands by exponential enrichment‬‬ ‫استفاده می شود‪ .‬توانایی اتصال اختصاصی اپتامر ها به اهداف مختلف‪ ،‬پتانسیل بزرگی‬ ‫در انها به وجود اورده است که می توان از انها در شناسایی پاتوژن های گوناگون‬ ‫مخصوصا پاتوژن های مواد غذایی استفاده کرد‪ .‬پتانسیل اپتامر ها در تعیین بهداشت‬ ‫مواد غذایی و سالمت عمومی امر مهمی در گزینش بشمار می اید‪ .‬در این بررسی‬ ‫روش ها و توسعه ی روش های انتخاب اپتامری شامل ‪ SELEX‬تمام سلولی و ‪SELEX‬‬ ‫ژنومی مورد ارزیابی قرار گرفته است‪ .‬امروزه یکی از انواع روش ها برای شناسایی‬ ‫پاتوژن ها بیوسنسورهای (حسگرهای زیستی) است‪ .‬ما در این بررسی روش های‬ ‫بیوسنسوری نظیر بیوسنسورهای فلویورسانس‪ ،‬رزونانس پالسمون سطحی‪،‬‬ ‫بیوسنسورهای الکتروشیمیایی و نوار های تست کروماتوگرافی جانبی و کاربردشان در‬ ‫شناسایی پاتوژن ها و نمایش بیومولکولی را مد نظر قرار داده ایم‪ .‬اما هنوز چالش ها و‬ ‫عیب و ایراد هایی در کارایی انها در شناسایی پاتوژن و نمایش بیومولکولی انها باقی‬ ‫مانده است که باید بر انها فایق امد‪.‬‬ ‫شکل(‪ )1‬شکلی شماتیک از نحوه ی انتخاب اپتامر ها در برابر باکتری های پاتوژن‬ ‫توسط روش ‪ SELEX‬تمام سلولی‬ ‫باکتری ها میکروارگانیسم هایی در اندازه ی میکرومتر هستند و از‬ ‫لحاظ مورفولوژی به انواع کوکوس ها و باسیل ها و اسپریل ها تقسیم‬ ‫بندی می شوند‪ .‬این میکروارگانیسم ها می توانند به تغییرات ‪ PH‬و‬ ‫تغییرات دما و همچنین به انواع استرس ها واکنش دهند( ‪Salis et‬‬ ‫‪.)al., 200‬‬ ‫پاتوژن ها گونه های مضری از باکتری ها هستند که باعث‬ ‫الودگی و شیوع بیماری های واگیردار می شوند‪ ،‬و در نتیجه‬ ‫بسیاری از مشکالت جدی را به وجود می اورند‪ .‬از میان‬ ‫این باکتری ها می توان به ‪ Esherichia coli‬و ‪Salmonella‬‬ ‫(مسمومیت غذایی)‪،‬‬ ‫‪( Helico bacter pylori‬زخم‬ ‫معده)‪( Neisseria gonorrhoeae ،‬بیماری های مقاربتی)‪،‬‬ ‫‪( N.meningitides‬مننژیت)‪( Staphylococcus aureus ،‬عامل‬ ‫شایع مسمومیت های غذایی) و غیره را نام برد‪.‬‬ ‫بیماری های عفونی در سرتاسر جهان تقریبا ‪ %40‬است‬ ‫که ساالنه ‪ 50‬میلیون مرگ و میر را در بر می گیرد(‪Ivnitski‬‬ ‫‪ )et al., 199‬با توجه به این امار‪ ،‬شناسایی پاتوژن های‬ ‫میکروبی برای سالمت عمومی و امنیت غذایی بسیار‬ ‫مهم و حیاتی است‪ .‬حوزه هایی که شناسایی پاتوژن های‬ ‫میکروبی در انها حایز اهمیت است عبارتند از‪ :‬تشخیص‬ ‫بیماری های درمانگاهی(کلینیکی)‪ ،‬انالیزهای محیطی و اب‪،‬‬ ‫امنیت غذایی و دفاع زیستی‪ .‬به تازگی تست های جامع‬ ‫میکروبی و تجزیه و تحلیل های مولکولی(ایمنی شناسی یا‬ ‫تکنولوژی های اسید نوکلئیکی) در میان روش های به کار رفته‬ ‫معمولی در شناسایی و تعیین پاتوژن های میکروبی رایج تر‬ ‫است‪( Torres-Chavolla and Alocilja, 2009).‬‬ ‫اپتامر ها لیگاند های تک رشته ای ‪ DNA‬یا ‪ RNA‬هستند که‬ ‫می توانند برای اهداف مختلفی انتخاب شوند‪ .‬این انتخاب از‬ ‫یک کتابخانه ای که دارای توالی های تصادفی و تکراری اغاز‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪49‬‬ ‫سازی نمایی توسط دو گروه مستقل در سال ‪ 1990‬گسترس‬ ‫یافته است (‪Tuerk and Gold, ;1990 ,Ellington and Szostak‬‬ ‫‪ .)1990‬همچنین تالش برای پیشرفت ها و توسعه ی روش‬ ‫های اپتامری انجام شده است‪ .‬از ان پس ‪ SELEX‬یک وسیله ی‬ ‫مهم و اصلی در انتخاب اپتامر ها و تبدیل پتانسیل بزرگ اپتامر‬ ‫ها و تکنولوژی های مربوط به انها در زمینه ی شناسایی پاتوژن‬ ‫ها و نمایش بیومولکولی به یک واقعیت تبدیل شده است‪.‬‬ ‫شکل(‪: )2‬تصویری از ‪ SELEX‬ژنتیکی‪ ،‬استخراج ‪ DNA‬سلول‬ ‫هدف جهت انتخاب اپتامر اختصاصی‬ ‫می شود(‪ .)Tombelli et al, 2005‬اپتامرها ییشتر بین ‪ 90-25‬باز‬ ‫متغیر هستند(‪ )Tok and Cho, 2000‬و از لحاظ ساختاری انها را‬ ‫می توان در دسته هایی مانند‪:‬حلقه های درونی‪ ،‬برامدگی های‬ ‫غنی از باز های پورینی‪ ،‬ساختار های نعلی شکل‪ ،‬گره های کاذب‪،‬‬ ‫مجموعه های چهارتایی‪ ،‬قرار داد(‪.)Boiziau et al.,1999‬این‬ ‫خصوصیات منحصر به فرد اپتامر ها و محدودیت مخصوص به‬ ‫اهداف مختلف بیانگر پتانسیل های بزرگی در توسعه ی سریع و‬ ‫موثر تکنیک های مبتنی بر اپتامر است (‪.) 1999 ,Jayasena‬‬ ‫روش انتخاب اپتامر ها تکامل سیستماتیک لیگاند های‬ ‫غنی سازی نمایی یا به اصطالح ‪ SELEX‬نامیده می شود‪ .‬غنی‬ ‫انتخاب اپتامر ها در برابر باکتری های پاتوژن‬ ‫•‪ SELEX‬معمولی‬ ‫ ‬ ‫اپتامر ها از راه یک فرایند تکراری ‪ SELEX‬انتخاب‬ ‫می شود(‪ .)2006 ,.Hamula et al‬این روش ‪ SELEX‬شامل ارایه‬ ‫مجموعه های اولیگونوکلیوتید های تکراری از میان مجموعه‬ ‫های تکراری( کتابخانه ‪ )DNA‬و تقویت انزیمی است(‪Ellington‬‬ ‫‪ .)Tuerk and Gold, 1990 ;1990 ,and Szostak‬به گونه‬ ‫چکیده‪ ،‬انتخاب مجموعه های زیاد در هر مجموعه شامل سه‬ ‫مرحله می باشد‪ -1 :‬کتابخانه ی اپتامری ‪ DNA‬یا ‪ RNA‬با‬ ‫هدف امیخته می کنیم‪ -2 .‬اپتامر های پیوند شده به هدف از‬ ‫اپتامر های پیوند نشده جدا می شوند و اپتامر های پیوند نشده‬ ‫حذف می شوند‪ -3 .‬اپتامر های متصل شده به هدف توسط‬ ‫فرایند ‪ PCR‬تکثیر پیدا می کنند‪ .‬این چرخه انتخاب تا زمانی که‬ ‫خلوص مورد دلخواه به دست اید ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫بیشتراپتامر های انتخابی علیه پاتوژن های باکتریایی از‬ ‫روشهای ‪ SELEX‬قابل استفاده تشکیل شده است‪ ،‬که نمونه‬ ‫اش در شکل (‪ )1‬امده است(‪ ) Zhang et al., 2015‬که انتخاب‬ ‫اپتامر های ‪ DNA‬با هدف مخصوص باکتری ‪ E.coli‬را توصیف‬ ‫می کند‪ .‬وابستگی باالی اپتامر به ‪ E.coli‬در هشت دور ‪SELEX‬‬ ‫انتخاب شده است‪ .‬افزون بر این پروسه های متداول ‪ SELEX‬در‬ ‫شناسایی پاتوژن های متنوع است مانند‪:‬‬ ‫) ‪Vibrio parahaemolyticus( Hamula et al., 2011‬‬ ‫)‪,Salmonella typhimurium (Duan et al., 2012‬‬ ‫)‪,Listeria monocytogenenes (Duan et al., 2013‬‬ ‫این اپتامر ها برای باکتری های باال می توانند در ‪ 10‬دور‬ ‫انتخاب شوند (‪.) Liu G.Q. et al., 2014‬‬ ‫انواع دیگر ‪SELEX‬‬ ‫ ‪50‬‬ ‫شکل(‪ : )3‬شکلی شماتیک از تشخیص پاتوژن توسط خاصیت فلورسانس‪.‬‬ ‫الف) اماده سازی اپتامر و نانو ذره با خاصیت فلورسانس‬ ‫ب)شناسایی ‪ A-FNP‬وابسته به باکتری اشیرشیاکالی با شمارشگر ذرات نوری و‬ ‫میکروکانال ها‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫افزون بر روش متداول ‪،SELEX‬چند روش جدید ‪ SELEX‬نیز‬ ‫معرفی شده است‪ .‬در یکسری از پژوهش ها‪ ،‬کوتاه سازی ردیف‬ ‫های انتخاب مراحل فراوری و تولید در اپتامر ها به دست امده‬ ‫است‪.‬در نتیجه روش های متنوعی با روند انتخاب اپتامر با یک‬ ‫دور چرخش توسعه یافته اند‪.‬روش ‪ ASEXP‬با استفاده از مکانیسم‬ ‫شکل(‪ :)4‬مراحل تکنیک ‪ SPR‬جهت شناسایی باکتری ‪ . s.aureus‬الف) سنتز‬ ‫نانوذرات مغناطیسی نقره و اتصال اپتامر شماره یک به این نانوذرات‪.‬‬ ‫ب)سنتز نانوذرات پالسمونیک ) ‪(AuNR-DTNB & Ag-DTNB‬‬ ‫مغناطیس ذرات ریز را جدا می کند(‪.) Fan et al., 2008‬‬ ‫یک روش مصنوعی در سیستم های اطالعاتی ژنتیکی ‪SELEX‬‬ ‫توسعه یافته که نامش ‪ AEGIS-SELEX‬است‪ .‬این روش به صورت‬ ‫مصنوعی سیستم های اطالعاتی ژنتیکی را برای انتخاب گسترده ی‬ ‫اپتامر ها مهیا می سازد (‪)Sefah et al., 2014‬‬ ‫‪ SELEX‬ژنتیکی‬ ‫به غیر از ‪ SELEX‬تمام سلول‪ SELEX ،‬می تواند در سطح اسید‬ ‫نوکلییک ها نیز انجام گیرد(‪ .)Lorenz et al2006‬در این روش‬ ‫ابتدا ‪ DNA‬سلول هدف استخراج می شود‪ .‬این ‪ DNA‬تحت‬ ‫فرایند رونویسی تبدیل به ‪ RNA‬می شود‪ .‬با استفاده از کتابخانه ی‬ ‫اپتامری‪ ،‬اپتامر های متصل شده باقی می مانند و اپتامر های متصل‬ ‫نشده از محیط حذف می شوند‪.‬‬ ‫و در نهایت با استفاده از یک انزیم ریورس ترانس کریپتاز ‪DNA‬‬ ‫ساخته می شود (‪ .) Lorenz et al., 2010‬جزییات این روش از‬ ‫‪ SELEX‬در شکل(‪ )2‬امده است‪.‬‬ ‫افزون بر این‪ ،‬یک روش رونوشتی ‪ SELEX‬شبیه ‪ SELEX‬ژنتیکی‬ ‫گسترش یافته است‪ .‬هرچند که ‪ SELEX‬ژنتیکی افق جدیدی را برای‬ ‫تعیین عملکرد درون مایه ای فعال در ژنتیک گسترده است‪ ،‬اما یکی‬ ‫از نقاط ضعف این روش قابل اجرا بودن ان بصورت معمولی و‬ ‫غیر اختصاصی در ازمایش ها می باشد‪ .‬این اشکاالت در روش یاد‬ ‫شده رفع شده اند (‪.),Jin-Der and Gray 2004‬‬ ‫برنامه های کاربردی در تشخیص پاتوژن ها و‬ ‫غربالگری های بیومولکوالر‬ ‫بیشتر روش های کشف و شناسایی اپتامری مورد استفاده‬ ‫در سالمت عمومی و امنیت غذایی محدود شده است‪ .‬علت‬ ‫اولیه اش ممکن است پیچیدگی این روش ها باشد‪ .‬شناسایی‬ ‫پاتوژن ها برای سالمتی عمومی و وامنیت غذایی اهمیت دارد‪.‬‬ ‫سه حوزه کاربردی برای دو سوم همه ی تحقیقات‬ ‫در زمینه ی شناسایی پاتوژن به شمار می رود که این سه‬ ‫محدوده شامل صنایع غذایی‪ ،‬پایش کیفیت محیط و اب‬ ‫است)‪ . (Emde et al., 1992; Theron et al., 2000‬تالش های بر‬ ‫جای مانده شامل مطالعات اساسی و روش مطالعات اجرایی و‬ ‫توسعه ی روش های کاربردی جدید می باشد‪.‬‬ ‫اپتامر ها و پادتن ها به خاطر خواص منحصر به فردشان در‬ ‫تست های شناسایی متنوعی کاربرد دارند‪ .‬تمایل اپتامر ها به‬ ‫اهداف اختصاصی اشان بیشتر از انتی بادی های مونوکلونال است‬ ‫(‪ .)Hamula et al., 2006‬بنابراین اپتامرهای نوکلییک اسیدی‬ ‫مزایای فراوانی نسبت به انتی بادی ها‪ ،‬جهت استفاده به عنوان‬ ‫عناصر شناسایی در بیوسنسور ها دارند‪ .‬اپتامرها از لحاظ اندازه‬ ‫کوچک و از لحاظ شیمیایی ثابت و کارا می باشند‪ .‬مهمتر اینکه‬ ‫این اپتامر ها دارای قابلیت انعطاف پذیری قابل مالحظه ای هستند‬ ‫و مهندسی ساختارشان اسان و راحت است(‪.)Song et al., 2008‬‬ ‫با توجه به ویژگی های اپتامر ها‪ ،‬توسعه ی بیوسنسورهای‬ ‫مبتنی بر اپتامر با اختصاصیت و دقت باالیی انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫افزون بر موارد یاد شده‪ ،‬اپتامر ها برخی خصوصیات متمایزی‬ ‫را به عنوان شناساگر بیولوژیکی دارند‪ ،‬برای نمونه اپتامر های‬ ‫انتخاب شده توانایی ترکیب با خلوص و تکثیر پذیری باالیی‬ ‫دارند‪.‬افزون بر این از لحاظ شیمیایی نیز ثبات بیشتری دارند‪.‬‬ ‫اپتامر های نوکلییک اسیدی در زمینه ی بیوسنسور ها کاربرد‬ ‫های گسترده ای دارند‪ .‬بدینروی بیوسنسور های مبتنی بر‬ ‫اپتامرهای گوناگون برای شناسایی پاتوژن های باکتریایی‬ ‫گسترش یافته اند (‪.)Song et al., 2008; Binnin et al., 2011‬‬ ‫بیوسنسور های نوری‬ ‫بیوسنسور های نوری به خاطر انتخابی بودن‬ ‫و باال بودن حساسیت‪ ،‬در انالیزهای زیستی‬ ‫رایجترند)‪.(Willardsonetal.,1998;Tschmelaketal.,2004‬بیوسنسورهای‬ ‫نوری برای شناسایی سریع االینده ها‪ ،‬توکسین ها‪ ،‬داروها (‪Bae et‬‬ ‫‪ )al., 2004‬و پاتوژن های باکتریایی)‪(Baeumner et al., 2003‬‬ ‫به وجود امده و گسترش یافته اند‪.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪51‬‬ ‫بیوسنور های بدون برچسب)‪(Label-Free‬‬ ‫چندین تکنیک به عنوان راهنما برای بازبینی و کنترل ازاد و‬ ‫مستقیم سلول ها در سطح های مایع و جامد توصیف شده است‬ ‫‪(Ebato et al., 1994; Morgan et al., 1996; Piehler et al.,‬‬ ‫�‪1996; Medina et al., 1997; Ghindilis et al., 1998; Frat‬‬ ‫)‪ .amico et al., 1998‬این تکنیک ها مبتنی بر معیار های مستقیم‬ ‫و دقیق استقامت فیزیکی که در طول واکنش های بیوشیمیایی بر‬ ‫روی سطح فیزیکی اتفاق می افتد(‪ )Ivnitski et al., 1999‬این‬ ‫می تواند تغییراتی در ‪ ،PH‬مصرف اکسیژن و اختالف پتانسیل‪،‬‬ ‫چگالی یونی و خصوصیات نوری و بصری داشته باشد و به عنوان‬ ‫معیار اندازه گیری و شناسایی اهداف مورد نظر باشد‪.‬‬ ‫شناسایی پاتوژن ها با استفاده از خاصیت فلورسانس‬ ‫هنگامی که یک الکترون ظرفیتی با دریافت انرژی برانگیخته‬ ‫می شود‪ ،‬در این حالت به الیه های الکترونی باالتر می رود ولی در‬ ‫حالت ناپایدار است‪ ،‬و با از دست دادن انرژی جذب شده بصورت‬ ‫فوتون به حالت اولیه خود برمیگردد‪ .‬انرژی ازاد شده به صورت فوتون‬ ‫را خاصیت فلورسانس می گویند (‪.)Chung et al., 2014‬‬ ‫امروزه مواد فلورسانس کاربرد های گسترده ای‬ ‫دارد) ‪ . (Vigneshvar et al., 2015‬باکتری ها از راه ذرات فلورسانس‬ ‫مورد شناسایی قرار می گیرند شکل (‪ .)3‬در زمان فعلی یک روش‬ ‫شناسایی غیر مخرب سلولی گسترش پیدا کرده است‪ .‬در این‬ ‫روش نانوذرات اپتامری با هدف مخصوصی جفت می شوند (‪A-‬‬ ‫‪ )FNPs‬و این اتصال توسط یک پلت فرم اپتی فلودیک پاتوژن‬ ‫های باکتریایی را شناسایی می کند‪.‬‬ ‫شناسایی با پالسمون رزونانس سطحی (‪)SPR‬‬ ‫بیوسنسور های پالسمون رزونانس سطحی (‪Cooper,‬‬ ‫‪ ،)2003‬تغییرات ساختاری حاصل از اتصال اپتامر ها به پاتوژن‬ ‫های هدف در مجاورت سطح فلزی (اکثرا طال) را با استفاده‬ ‫از یک فیلم حساس اندازه گیری می کند‪ .‬روش ‪ SPR‬در‬ ‫زمینه های متعددی کاربرد دارد‪ .‬امروزه شناسایی میکروارگانیسم‬ ‫های بیماری زا با استفاده از این تکنیک به خاطر پتانسیل‬ ‫باال و حساسیت و دقت زیاد این تکنیک‪ ،‬کاربرد فراوانی‬ ‫دارد‪(Nie and Emory, 1999; Cao et al., 2002; Li et al., 2010).‬‬ ‫شکل (‪ )4‬مراحل شناسایی ‪ a.aureus‬با استفاده از تکنیک ‪SPR‬‬ ‫نشان می دهد‪.‬‬ ‫بیوسنسور های الکتروشیمیایی‬ ‫نانوزیست حسگرهای الکتروشیمیایی‪ :‬حسگرهایی هستند که در‬ ‫انها از عنصر زیستی به عنوان جزو تشخیص دهنده و از الکترود به‬ ‫ ‪52‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫شکل(‪ :)5‬شکلی شماتیک از شناسایی باکتری ‪Salmonella‬‬ ‫‪ Typhimurium‬توسط بیوسنسور الکتروشیمیایی‬ ‫عنوان مبدل استفاده می شود‪ .‬کاربرد نانوساختارها در این سیستم ها‬ ‫بیشتر برای پر کردن شکاف بین مبدل و گیرنده زیستی‪ ،‬که در‬ ‫مقیاس نانو است‪ ،‬انجام می شود(‪ .)Mahmoud et al., 2012‬با‬ ‫در نظر گرفتن طبیعت فرایند تشخیص بواسطه مواد زیستی‪ ،‬زیست‬ ‫حسگرهای الکتروشیمیایی به دو دسته کاتالیزی و تمایلی تقسیم‬ ‫می شوند‪ .‬تکنیک های رایج الکتروشیمی که در حسگری رایج‬ ‫هستند شامل پتانسیومتری‪ ،‬کرونوامپرومتری‪ ،‬ولتامتری‪ ،‬سنجش‬ ‫امپدانس و ترانزیستور اثر میدان (‪ )FET‬است‪ .‬استفاده همزمان‬ ‫از مزایای نانوساختارها و تکنیک های الکتروشیمیایی به ظهور‬ ‫سنسورهای با حساسیت و قدرت تجزیه ای باال منجر شده است‪.‬‬ ‫در شکل (‪ )5‬اساس کار تکنیک بیوسنسور های الکتروشیمایی‬ ‫برای تشخیص پاتوژن ها نمایش داده می شود‪ .‬بیوسنوسرهای‬ ‫الکتروشیمیایی راهکار جدیدی برای تشخیص باکتری های‬ ‫غیر قابل کشت را ارایه می کنند که دارای دقت و سرعت و‬ ‫حساسیت باالیی می باشد و از لحاظ اقتصادی نیز مناسب است‬ ‫(‪.)Jenkins et al. 1988‬‬ ‫نوار های کروماتوگرافی جانبی‬ ‫نوار های تست کروماتوگرافی جانبی ابزاری هستند که‬ ‫امروزه کاربرد فراوانی دارند‪ .‬نمونه این ابزار در شکل (‪)6‬‬ ‫امده است‪ Liu H.X .‬و همکارانش روش ساده و حساس و‬ ‫قابل مشاهده برای شناسایی باکتری های پاتوژن طراحی کردند‪.‬‬ ‫مبنای این روش تقویت هم دمایی ‪ RNA‬و واکنش پلت فرم‬ ‫کاغذی بیواکتیو و با به کار گیری دو بارکد برای دریافت و‬ ‫انتقال رسانه ای می باشد که شناسایی سریع و دقیق پاتوژن هارا‬ ‫شکل (‪ )6‬تصویری از تقویت همدمایی ‪ RNA‬و پیکربندی از یک پلت فرم کاغذ بیواکتیو‬ ‫امکان پذیر می سازد‪.‬‬ ‫ازمایش های متعدد مبتنی بر پیوند اختصاصی‪ ،‬مانند پیوند انتی‬ ‫بادی به انتی ژن یا پیوندهای انزیمی در روش های ایمونو اسی‪،‬‬ ‫مانند ‪ )Zunabovic et al., 2011; Hsu et al., 2014( ELISA‬و همچنین‬ ‫روش های ایمونوکروماتوگرافی پیشرفت هایی داشته اند‪ ،‬ولی به‬ ‫خاطر حساسیت پایینشان و نیز سرعت کم‪ ،‬این تکنیک ها برای‬ ‫شناسایی پاتوژن های غذایی مناسب نیستند )‪.(Liu H.X. et al., 2014‬‬ ‫در سیستم نوارهای کروماتوگرافی جانبی یک پلت فرم کم هزینه‬ ‫برای شناسایی پاتوژن های زنده با چشم غیر مسلح ساخته شده‬ ‫است‪ .‬این سیستم برای فراورده های پیشرفته استفاده می شود و‬ ‫برای شناسایی پاتوژن های غذایی بسیار مناسب است‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫در این بررسی ما رایج ترین روش های کاربردی ‪ SELEX‬را در‬ ‫انتخاب اپتامر هایی بر علیه پاتوژن های باکتریایی غذایی و کاربرد‬ ‫سنسور های اپتامری را برای نمایش بیومولکولی ارایه دادیم‪.‬‬ ‫اگرچه تکنیک ‪ SELEX‬پیشرفت کمتری داشته اما انتخاب اپتامرها‬ ‫بر علیه باکتری های پاتوژنی پیشرفت چشمگیری در این دهه ی‬ ‫اخر داشته و امروزه این تکنولوژی به ابزاری سودمند و موثر برای‬ ‫شناسایی پاتوژن ها و نمایش بیومولکولی انها تبدیل شده است‪.‬‬ ‫در سال های اولیه روش ‪ PCR‬در تکنیک ‪ SELEX‬کاربرد داشت‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر سلول های باکتریایی مورد هدف برای شناسایی‬ ‫اهداف به وسیله ی ‪ SELEX‬با نقطه ضعف هایی مواجه شد‪ .‬این‬ ‫نقطه ضعف ها به خاطر تنوع باالی باکتریایی و نیز ساختار های‬ ‫پیچیده که گویا تحت تاثیر اپتامر ها قرار دارند‪ ،‬ایجاد شده است‪.‬‬ ‫بنابراین توسعه و پیشرفت روش های ساده تر و موثرتر ‪SELEX‬‬ ‫برای ایجاد اپتامرهای مخصوص پاتوژن های غذایی مختلف‬ ‫ضروری است‪.‬‬ ‫در مقایسه با مراحل تولید پادتن‪ SELEX ،‬قادر است به طور‬ ‫موثری اسیدنوکلییک های یاخته را در مقابل روش های انالیز‬ ‫مختلف در دوره ی زمانی کوتاه مدت تهیه نماید‪ .‬مهمتر اینکه‬ ‫خصوصیات شگفت انگیزاپتامر ها همانند مقیاس و معیار‬ ‫تولید‪ ،‬تعدیل و اصالح‪ ،‬راحتی استفاده و ثبات و استحکام بلند‬ ‫مدت‪ ،‬اپتامر ها را به جایگزینی ایده ال به جای پادتن ها تبدیل‬ ‫کرده است‪ .‬اما با این همه بهسازی در روش های انتخاب اپتامر‬ ‫ها به وسیله ‪ SELEX‬به تالش فراوانی در اینده نیاز دارد‪.‬‬ ‫سایر پلت فرم ها شامل تکنیک های جداسازی مغناطیسی‪،‬‬ ‫ردیف بندی و ریز سیالی ها می تواند با ‪ SELEX‬برای کارایی‬ ‫وسیعتری از این تکنولوژی تکمیل شود‪ .‬در حال حاضر‬ ‫تکنیک های شناسایی و بیوسنسور های مبتنی بر اپتامر فقط‬ ‫برای نیاز های اساسی ازمایش در کلینیک ها و ازمایشگاه‬ ‫ها مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬امید است با تالش در ارتقای‬ ‫کمی و کیفی این روش های تشخیصی‪ ،‬گامی بلند در راستای‬ ‫تشخیص و پیشگیری از انتقال و بیماری زایی پاتوژن های‬ ‫غذایی برداشته شود‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪Abbaspour A., Norouz-Sarvestani F., Noori A., Soltani N.‬‬ ‫‪Aptamer-conjugated silver nanoparticles for electrochemical‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫‪(2015).‬‬ ‫�‪dual-aptamer-based sandwich detection of Staphylococcus aureus. Bio‬‬ ‫‪sens. Bioelectron‬‬ ‫‪Atlas R. M. (1999). Legionella: from environmental habitats‬‬ ‫ ‪2.‬‬ ‫‪to disease pathology, detection and control.‬‬ ‫‪(2004). Detection‬‬ ‫‪Bae Y. M., Oh B. K., Lee W. W., Choi J.‬‬ ‫ ‪3.‬‬ ‫‪of insulin-antibody binding on a solid surface using imaging ellipsometry.‬‬ ‫‪Biosens. Bioelectron‬‬ ‫‪Baeumner A. J., Cohen R. N., Miksic V., Min J. (2003). RNA‬‬ ‫ ‪4.‬‬ ‫‪biosensor for the rapid detection of viable Escherichia coli in drinking‬‬ ‫‪water. Biosens. Bioelectron‬‬ ‫�‪Binnin J. M., Leung D. W., Amarasinghe G. K. (2011). Aptam‬‬ ‫ ‪5.‬‬ ‫‪ers in virology: recent advances and challenges.‬‬ ‫‪Bock L. C., Griffin L. C., Latham J. A., Vermaas E. H., Toole J. J.‬‬ ‫ ‪6.‬‬ ‫‪(1992). Selection of single-stranded DNA molecules that bind and inhibit‬‬ ‫‪human thrombin. Nature‬‬ ‫‪Boiziau C., Dausse E., Yurchenko L., Toulmé J. J. (1999). DNA‬‬ ‫ ‪7.‬‬ ‫‪aptamers selected against the HIV-1 trans-activation-responsive RNA‬‬ ‫‪element form RNA-DNA kissing complexes.‬‬ ‫‪Lorenz C., Gesell T., Zimmermann B., Schoeberl U., Bilusic I.,‬‬ ‫ ‪8.‬‬ ‫�‪Rajkowitsch L., et al. (2010). Genomic SELEX for Hfq-binding RNAs identi‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪53‬‬ ‫مقالهعلمیشرکتها‬ ‫گروه علمی شرکت اراد تجهیز ازما‬ ‫مقایسه تست های ‪Step-wise, Integrated & Contingent‬‬ ‫در غربالگری زنان باردار جهت انجام تست های تهاجمی‬ ‫پیش از تولد(در صورت مثبت بودن تریزومی ها)‪ ،‬سن مادر‬ ‫همراه با مارکرهای سرولوژیکی و اطالعات سونو مورد‬ ‫ارزیابی قرار می گیرد‪ .‬اگرچه غربالگری سه ماهه اول سندرم‬ ‫داون به دلیل مزایای تشخیص زود هنگام ان‪ ،‬به یک حقیقت‬ ‫کلینیکی تبدیل شده است اما کارامدترین پروتکل ها‪،‬‬ ‫تستهایی است که ترکیبی از مارکرهای سه ماهه اول و‬ ‫سه ماهه دوم را در بر دارد‪ .‬تست ‪( Sequential‬متوالی)‬ ‫با ترکیبی از مارکرهای سه ماهه اول و دوم موجب شده‬ ‫است که نرخ شناسایی نسبت به هریک از سه ماهههای اول‬ ‫و دوم جهت تشخیص سندرم داون به میزان قابل توجهی‬ ‫افزایش یابد‪ .‬تکنیک های غربالگری سرولوژیکی میتواند‬ ‫شامل ترکیبی از مارکرهای سه ماهه اول و دوم و ارائه‬ ‫یک ریسک در سه ماهه دوم همچون تست ‪Integrated‬‬ ‫باشد‪(Wald et al., 1999, 2006, Guanciali Franchi et‬‬ ‫)‪ al., 2010‬و یا همچون تست ‪ Step-wise‬یا ‪Contingent‬‬ ‫از روشی استفاده کند که ابتدا نتایج غربالگری سه ماهه‬ ‫اول به بیمار داده شود و سپس بخشی از این بیماران‬ ‫جهت انجام تست سه ماهه دوم انتخاب می شوند ‪Benn‬‬ ‫‪ et al., 2007; Guanciali Franchi et al., 2010)).‬تست‬ ‫‪ Integrated‬در سال ‪2003‬به عنوان اولین نوع از تست‬ ‫ترکیبی متوالی پیشنهاد شد‪ ،‬این تست از ترکیب‪ 2‬مارکر ‪NT‬‬ ‫و ‪ PAPP-A‬در سه ماهه اول و چهار مارکر ‪،hCG ،AFP‬‬ ‫‪ uE3‬و ‪ Inhibin-A‬در سه ماهه دوم به دست می اید(‪Wald‬‬ ‫‪ .)et al.,2003‬در این روش در سه ماهه اول‪ ،‬گزارشی به‬ ‫بیمار داده نمی شود و بعد از انجام تست سه ماهه دوم‪ ،‬یک‬ ‫گزارش بر مبنای نتایج سه ماهه اول و دوم به بیمار ارائه داده‬ ‫می شود‪ .‬پس از تست ‪ Integrated‬دو تست متوالی دیگر‬ ‫پیشنهاد شد که در ان بر خالف تست ‪ Integrated‬به بیمار بر‬ ‫اساس اطالعات سه ماهه اول گزارش داده می شد‪ .‬بنابراین‬ ‫تست ‪ Free Beta‬نیز در سه ماهه اول به همراه دو مارکر‬ ‫دیگر در محاسبه ریسک لحاظ می شود‪ .‬یک از این روش‬ ‫ ‪54‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫ها‪ ،‬روش ‪( Sequential step_wise‬گام به گام) است که‬ ‫در ان تست سه ماهه اول انجام می شود و در صورت‬ ‫مثبت بودن جواب تست‪ ،‬بالفاصله تست های تشخیصی‬ ‫به بیمار توصیه می شود (‪ .)Cuckle et al.,2001‬با این‬ ‫روش امکان تشخیص زود هنگام برای بخش قابل‬ ‫توجهی از بارداریهای همراه با سندرم داون وجود دارد‬ ‫که برای بیمار ایمن تر و احتمال صدمه دیدن بیمار کمتر‬ ‫است‪ .‬در این روش بیمارانی در ناحیه کم خطر قرار‬ ‫گرفته اند‪ ،‬برای انجام تست سه ماهه دوم ارسال میگردند‪.‬‬ ‫روش دیگر تست‪ contingent‬است که مشابه روش‬ ‫قبلی است با این تفاوت که تنها گروهی که در ناحیه‬ ‫احتیاط (بین دو تریشلد) قرار میگیرند‪ ،‬جهت انجام تست‬ ‫سه ماهه دوم ارسال می گردند (‪.)Cuckle et al.,2004‬‬ ‫روش های اماری نشان میدهد که روش گام به گام به‬ ‫اندازه ‪ Integrated‬کارامد است اما کارامدترین روش‬ ‫پیشنهادی تا به امروز ‪ ،‬الگوریتم ‪ Contingent‬است‪.‬‬ ‫(‪Wright et al.,2004; Benn et al.,2005; Cuckle et‬‬ ‫‪ .)al., 2005‬تست های ترکیبی ‪Integrated, Step-‬‬ ‫‪ wise & Contingent‬هرسه نسبت به تست ‪combined‬‬ ‫جواب دقیق تری میدهند اما به طور کلی تست‬ ‫‪ contingent‬با نرخ شناسایی یکسان نسبت به دیگر‬ ‫تست های جامع از میزان مثبت کاذب کمتری برخوردار‬ ‫است‪ .‬در مقاله ای که در سال ‪ ،Benn et.al ،2011‬بر روی‬ ‫‪ 7292‬زن باردار صورت گرفت‪ ،‬نرخ شناسایی و میزان‬ ‫مثبت کاذب در الگوریتم های مختلف مورد بررسی‬ ‫قرار گرفت‪ .‬در این مطالعه در سه ماهه اول مارکرهای‬ ‫‪ NT ،PAPP-A ،free beta‬و در سه ماهه دوم ‪hCG ،AFP‬‬ ‫و ‪ uE3‬اندازه گیری شد‪ .‬بعد از انجام کاریوتایپ از تعداد‬ ‫فوق ‪ 21‬مورد بارداری همراه با سندرم داون و ‪ 6‬مورد‬ ‫بارداری همراه با تریزومی ‪ 18‬دیده شد‪.‬‬ ‫نرخ شناسایی به دست امده توسط پنل ‪integrated‬‬ ‫برابر ‪ 19(%90‬از ‪ 21‬مورد) برای سندرم داون و ‪%100‬‬ ‫برای تریزومی ‪ 18‬بود‪ .‬میزان نرخ مثبت کاذب در این پنل‬ ‫‪ %3.4‬بوده و دو عدد منفی کاذب مشاهده شد‪.‬‬ ‫در حالی که با استفاده از تست‪ Combined‬نرخ شناسایی‬ ‫‪ %81‬و میزان مثبت کاذب ‪ %4‬می رسیم‪ .‬بنابراین در مقایسه‬ ‫با تست ‪ integrated‬نرخ شناسایی ‪ %9‬کاهش و میزان مثبت‬ ‫کاذب ‪ %0.6‬افزایش می یابد‪.‬‬ ‫با انجام تست ‪ 6981 ،Sequential‬بیمار با نتیجه منفی‬ ‫و ‪ 311‬بیمار مثبت در سندرم داون در سه ماهه اول جهت‬ ‫انجام تست سه ماهه دوم ارسال می گردند که نتایج به دست‬ ‫امده مشابه نتایج روش ‪ Integrated‬است و تنها تفاوت در‬ ‫انتشار و عدم انتشار نتایج در سه ماهه اول است‪ .‬به طور کلی‬ ‫سه تفاوت عمده بین این دو تست وجود دارد‪:‬‬ ‫‪ .1‬در تست ‪ %84 ،Sequential‬بارداریهای همراه با سندرم‬ ‫داون در سه ماهه اول شناسایی میشوند‪.‬‬ ‫‪ .2‬در تست ‪ ،Sequential‬برای گروهی که در سه ماهه اول‬ ‫مثبت گزارش داده شده اند شانس انجام زودتر تست های‬ ‫تشخیصی وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ .3‬نرخ مثبت کاذب به ‪ %5.2‬نسبت به تست ‪Integrated‬‬ ‫افزایش یافته است‪.‬‬ ‫اگر تست ‪ Contingent‬برای این جمعیت انجام شود‪،‬‬ ‫تنها ‪ 1015‬مورد از ‪ 7292‬مورد‪ ،‬حدودا ‪ %14‬از این گروه‬ ‫جهت تست تریپل ارسال میشود‪ .‬با این روش حدود ‪%52‬‬ ‫(‪ 11‬از ‪ 21‬مورد) بیماران در سه ماهه اول با قراردادن‬ ‫تریشلد ‪ 1:30‬شناسایی است‪ .‬با افزایش این تریشلد امکان‬ ‫افزایش نرخ شناسایی در سه ماهه اول نیز وجود دارد اما‬ ‫به طبع ان نرخ مثبت کاذب افزایش مییابد‪ .‬در سه ماهه‬ ‫دوم بارداری دیگر مثبت های شناسایی نشده در سه ماهه‬ ‫اول (‪ 8‬مورد از ‪ ) 21‬مشخص میگردند‪ .‬نرخ مثبت کاذب‬ ‫در این روش نسبت به تست ‪ Integrated‬به ‪ %2.6‬کاهش‬ ‫مییابد‪ .‬به طور کلی تفاوت عمده بین این تست و تست‬ ‫‪ Integrated‬عبارتست از‪:‬‬ ‫‪ .1‬در تست ‪ %52 ،Contingent‬بارداریهای همراه با سندرم‬ ‫داون در سه ماهه اول شناسایی می شود‪.‬‬ ‫‪ .2‬تنها ‪ %13‬بیماران برای تست ‪ 3‬ماهه دوم ارجاع داده‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫‪ .3‬در این تست‪ ،‬برای گروهی که در سه ماهه اول‬ ‫مثبت گزارش داده شده اند شانس انجام زودتر تست های‬ ‫تشخیصی وجود دارد‪.‬‬ ‫جدول زیر نرخ شناسایی و مثبت کاذب را در هر پروتکل‬ ‫بیان کرده است‪.‬‬ ‫به طور کلی‪ ،‬در روش های ‪Step-wise &Integrated‬‬ ‫تعداد زیادی از بیماران جهت انجام تست سه ماهه دوم‬ ‫ارسال می گردند‪ .‬در حالیکه بیماران با ریسک منفی بسیار‬ ‫پایین و یا ریسک مثبت بسیار باال به ندرت با انجام تست‬ ‫سه ماه دوم از مثبت به منفی و یا بلعکس تغییر می یابند‪.‬‬ ‫بر اساس مقاله های معتبر‪ ،‬با انجام تست ‪Contingent‬‬ ‫تنها ‪ %14‬از بیماران جهت انجام تست سه ماهه دوم‬ ‫ارسال می گردند و نه تنها نرخ شناسایی کاهش نمی یابد‬ ‫بلکه میزان مثبت کاذب در بیماران کاهش می یابد‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه میزان منفی کاذب از نسبت به ‪ Integrated‬کاهش‬ ‫خواهد یافت‪ .‬به نظر میرسد با توجه به نکات بیان شده‬ ‫در حال حاضر پنل ‪ Contingent‬هم از نظر اقتصادی و‬ ‫هم از نظر دقت جوابدهی‪ ،‬کارامدترین روشی است که‬ ‫جهت انجام تست غربالگری پیشنهاد شده و مورد استفاده‬ ‫قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪REFERENCES‬‬ ‫‪1. Paolo Guanciali, et al. 2011. Comparison of‬‬ ‫‪combined, stepwise sequential, contingent, and‬‬ ‫‪integrated screening in 7292 high-risk pregnant‬‬ ‫‪women. Prenat Diagn 2011; 31: 1077– 1081.‬‬ ‫�‪2. Wald NJ, Rodeck C, Hackshaw AK, Walters J, Chit‬‬ ‫�‪ty L, Mackinson AM. 2003. First and second trimes‬‬ ‫�‪ter antenatal screening for Down’s syndrome: the re‬‬ ‫‪sults of the Serum, Urine and Ultrasound Screening‬‬ ‫‪Study (SURUSS). J Med Screen 10(2): 56–104.‬‬ ‫‪3. Cuckle H. 2001. Integrating Down’s syndrome‬‬ ‫‪screening. Curr Opin Obstet Gynaecol 13(2): 175–181.‬‬ ‫�‪4. Cuckle H, Arbuzova S. 2004. Multianalyte ma‬‬ ‫‪ternal serum screening for chromosomal defects.‬‬ ‫‪In Genetic Disorders and the Fetus: Diagnosis,‬‬ ‫‪Prevention and Treatment (5th edn), Milunsky A‬‬ ‫‪(ed.). Johns Hopkins University Press: Baltimore,‬‬ ‫‪USA; 795–835.‬‬ ‫‪5. Wright D, Bradbury I, Benn P, Cuckle H, Ritchie K.‬‬ ‫‪2004. Contingent screening for Down’s syndrome is‬‬ ‫‪an efficient alternative to non-disclosure sequential‬‬ ‫‪screening. Prenat Diagn 24(10): 762–766.‬‬ ‫‪6. Benn P, Wright D, Cuckle H. 2005. Practical‬‬ ‫‪strategies in contingent sequential screening for‬‬ ‫‪Down’s syndrome. Prenat Diagn 25(8): 645–652.‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪55‬‬ JAN.2018 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Volume 20 Issue No.144 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran Tel: 021-88987501-88952803 content Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com Editor in Chief: Medical Genetics (PhD.) Parvin Mokhtar, Nurse Optemer-based Technologies for Identifying Food Pathogens…….................……49 3 Dr. Alireza Tarang, Molecular Markers for Diagnosis of Pancreatic Cancer…………......................….44 3 Anatomo-Clinical Pathologist Validity and Non-Validity.............................................................................................43 3 Dr. Alireza Mehrvarz, Schizophrenia and Genetic Factors………............................................................….42 3 Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Lab News……………………………………...........................................................….40 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, A Review of Malaria Laboratory Diagnostic Techniques…….............................….36 3 Professor of Tehran Medical Sciences Study of Safety Principles in the Lab- part3……..............................................….….28 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, 2nd International Personalized Medicine Congress of Iran……............………….26 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) 26th Annual Congress of Cancer Institute of Iran…….................................………24 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, 11th Congress of Clinical Microbiology…………….............................................….22 3 Scientific Consultants: 19th Annual Congress of Pathology and Laboratory Medicine………..............…..16 3 matashkhis@gmail.com Interview with Dr. Shokrzadeh………………………………………….......…..…...12 3 Mahmood Aslani Joint Meeting of the Ministries of Health and Medical Associations.......................9 3 Executive Manager: News ...............................................................................................................................3 3 Managing editor: Dr. Abbas Nadaf Fahmideh Editorial..........................................................................................................................2 3 aafrah@gmail.com 3 Dr. Abbas Afrah Comparison of Step-wise, Integrated & Contingent Tests……....................………54 ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪57‬‬ ‫ ‪58‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪59‬‬ ‫ ‪60‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ ‪62‬‬ ‫دی ‪96‬‬ ‫شماره ‪144‬‬