ماهنامه تشخیص آزمایشگاهی شماره 152

‫ماهنامه‬ ‫سالبیستم‪-‬شماره‪(152‬شهریور‪90-)97‬صفحه‪8000-‬تومان‬ ‫ماهنامهتشخیصازمایشگاهی‪/‬پژوهشی‪-‬خبری‬ ‫شماره ثبت‪8965/9 :‬‬ ‫‪aafrah@gmail.com‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬دکترعباس نداف فهمیده‬ ‫مدیراجرایی‪ :‬مهندس محمود اصالنی‬ ‫‪Email: matashkhis@gmail.com‬‬ ‫سازمان اگهی‪ :‬نازلی عباسپور‪ ،‬مریم اسدی‬ ‫همکاران تحریریه‪:‬‬ ‫مهندس نیلوفر حسن‬ ‫مهندس نیلوفر احمدی مرزدشتی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫نشانی نشریه‪ :‬تهران‪-‬خیابان فاطمی‪ -‬خیابان دائمی‪-‬‬ ‫نبش زرتشت غربی‪ -‬پالک ‪- 79‬طبقه همکف‪ -‬واحد‪18‬‬ ‫تلفن‪09127333407-88987501 :‬‬ ‫نخستیننشریهازمایشگاهیکشور‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسوول‪ :‬دکتر عباس افراه‬ ‫فهرستـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫‪‬‬ ‫ازمایشگاه و بیمه های تکمیلی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫برنده پنجمین جایزه بزرگ علمی "کاظمی"‪:‬‬ ‫درمان بیماری‪‎‬ها‪ ،‬بدون مرز و برای همه انسان‪‎‬هاست‬ ‫فکس‪ /021- 89776769 :‬صندوق پستی‪14335-1418 :‬‬ ‫دفتررشت‪ :‬رشت‪ -‬خیابان انقالب‪ -‬پالک ‪179‬‬ ‫‪Email: Tashkhis@gmail.com‬‬ ‫‪Web: www.Tashkhis.com‬‬ ‫‪‬‬ ‫نوزدهمین کنگره بین المللی رویان برگزارشد‬ ‫‪8‬‬ ‫‪‬‬ ‫گفتگویی با دکتر انورسادات کیانمهر؛ استادیار زیست فناوری پزشکی‬ ‫‪12‬‬ ‫‪‬‬ ‫وزیربهداشت در اختتامیه سومین جشنواره فیلم سالمت‪:‬‬ ‫سینما و هنر کمک زیادی به ارتقای سالمت جامعه و کاهش بیماری های غیرواگیر می کند‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت تولیدی بازرگانی اریافارمد‬ ‫تولیدوواردات دستگاه های‬ ‫پزشکی‪،‬ازمایشگاهی و‬ ‫فراورده های تشخیصی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬بلوار نلسون ماندال‬ ‫(افریقای شمالی)‪ ،‬خیابان سایه‪،‬‬ ‫پالک‪ ،52‬طبقه‪3‬‬ ‫تلفن‪22022002 :‬‬ ‫فاکس‪22039247:‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزارنگ ‪88809212‬‬ ‫خیابان سپهبد قرنی‪ ،‬ک ش محمدی‪ ،‬پ ‪4‬‬ ‫مشاوران علمی‪:‬‬ ‫دکتر سید حسین فاطمی‬ ‫دکتر عبدالفتاح صراف نژاد استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران‬ ‫دکتر ارش دریاکار متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر عباس نداف فهمیده متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر محمد جواد غروی دبیر انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫دکتر علیرضا مهرورز متخصص اسیب شناسی بالینی و تشریحی‬ ‫دکتر علیرضا ترنگ متخصص ژنتیک پزشکی‬ ‫پروین مختار نرس‬ ‫مهندس سید امیرحسین بحرالعلومیان مهندسی پزشکی(هیئت علمی)‬ ‫‪7‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪‬‬ ‫اشنایی بیشتر با ژنتیک انسانی‬ ‫‪16‬‬ ‫‪‬‬ ‫مروری بر ژنومیک سرطان سینه و روش های نوین تشخیص و درمان‬ ‫‪18‬‬ ‫‪‬‬ ‫تازه های ازمایشگاه‬ ‫‪22‬‬ ‫‪‬‬ ‫تشخیص و درمان دیابت به کمک فناوری نانو‬ ‫‪26‬‬ ‫‪‬‬ ‫بیماری پرتس و راه های بهبود ان‬ ‫‪29‬‬ ‫‪‬‬ ‫اصول فلوسایتومتری‬ ‫‪30‬‬ ‫‪‬‬ ‫کارایی مهارکننده انتخابی سیکلواکسیژناز‪ 2-‬در کنترل درد در بیماران مبتال به سرطان پستان‬ ‫‪36‬‬ ‫رئیس انجمن متخصصان علوم ازمایشگاهی بالینی ایران‬ ‫چاپ اثار و اگهی ها به مفهوم پذیرش دیدگاه های پدید اورندگان نیست‪.‬‬ ‫نشریه تشخیص ازمایشگاهی از باز پس فرستادن نوشته های نویسندگان معذور است‪.‬‬ ‫هر گونه دخل و تصرف در نوشته ها با اگاهی نویسنده ان انجام می شود‪.‬‬ ‫تنها اثاری که به صورت تایپ شده روی ‪ CD‬و یا با ‪ email‬به نشریه رسیده باشد برای چاپ در دستور کار قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫از نویسندگان محترم خواهشمند است عکس های الزم را به صورت اسکن شده همراه با مطلب ارسال کنند‪.‬‬ ‫سراغـاز‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫ازمایشگاه و بیمه های تکمیلی‬ ‫یکی از روزهای تابستانی ‪ ،1372‬در ژنو( سوئیس)‬ ‫درکافه ی هتل مووان پیک‪ ،‬برای خوردن صبحانه نشسته‬ ‫بودم‪ .‬نگاه نه چندان خوش ایند یک خانم پیشخدمت‬ ‫بلوند رستوران به یکی از مهمان ها‪ ،‬کنجکاوی مرا‬ ‫برانگیخت‪ .‬به بهانه ای به میز ان اقا که جوانی بیست ساله‬ ‫می نمود وشبیه ما بود‪ ،‬نزدیک شدم و روبرویش نشستم‪.‬‬ ‫پس از اشنایی فهمیدم او از شهروندان لیبی است و‬ ‫ناگزیراست در انجا چند هفته ای بماند‪ ،‬زیرا برادرش‬ ‫در بیمارستان پر اوازه ای در ژنو بستری بود‪ .‬ازهزینه ی‬ ‫درمان و بیمارستان پرسیدم‪ .‬گفت چهل تا شصت هزار‬ ‫دوالر!‪ .‬گفتم زیاد نیست؟ گفت مهم نیست‪ ،‬دولت لیبی‬ ‫می پردازد‪ .‬ناخوداگاه وضع درد اور بیمه ی ما‪ ،‬با بیمه ی‬ ‫یک کشورافریقایی را مقایسه کردم وبه حال خودمان‬ ‫افسوس خوردم(شوربختانه کشورهای سرمایه داری‪،‬‬ ‫بالندگی و پیشرفت این کشور افریقایی را برنتافتند‪،‬‬ ‫وبه کمک جهل مردم و خودکامگی حکومتش‪ ،‬در سال‬ ‫‪1390‬ان را به خاک سیاه نشاندند)‪.‬‬ ‫بیمه های درمانی‪ ،‬یکی از حقوق اساسی شهروندان‬ ‫هرکشور است‪ .‬در کشورهای پیشرفته‪ ،‬بیشترهزینه ی‬ ‫درمان به عهده ی دولت است‪ .‬رویهمرفته دراین کشورها‪،‬‬ ‫بیمه ی پایه در برگیرنده ی تشخیص و درمان(معاینه‪،‬‬ ‫ازمایش های بالینی و پاتولوژی‪ ،‬پرتوشناسی‪،MRI ،‬‬ ‫‪ CT‬اسکن‪ ،‬سونوگرافی‪ ،‬انژیوگرافی اولتراسوند‪ ،‬تست‬ ‫ورزش‪ ،‬هزینه ی بستری شدن در بیمارستان‪ ،‬انجام همه‬ ‫گونه جراحی های بایسته برای درمان‪ ،‬ونیزکمک به‬ ‫سالمندان ناتوان در خانه برای انجام کارهای روزمره‬ ‫وجابجایی شان به پارک ها‪ )..‬است‪.‬‬ ‫در بریتانیا‪ ،‬دولت هزینه ی درمان و بهداشت را‬ ‫می پردازد‪ .‬این کشور دارای یک سامانه به نام سامانه‬ ‫ملی بهداشت و مراقبت های پزشکی است که به گونه ی‬ ‫ ‪2‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫گسترده ای درمان و بهداشت را پوشش می دهد‪ .‬بودجه این‬ ‫سازمان از مالیات ها و بیمه ملی تامین می گردد‪ .‬رویهمرفته‬ ‫دولت ‪80‬درصد هزینه ی بهداشت ومراقبت های پزشکی‬ ‫و درمانی مردم را می پردازد‪ 10.‬درصد مردم بریتانیا‬ ‫دارای بیمه ی تکمیلی خصوصی هستند‪ .‬در کانادا(که رتبه‬ ‫ی شانزدهم بهترین سامانه بهداشتی را دارد)‪ ،‬هزینه ی‬ ‫بیمه ی سالمت را (چه در بیمارستان های دولتی و چه‬ ‫در کلینیک های خصوصی) دولت می پردازد‪ .‬بسیاری از‬ ‫کانادایی ها‪ ،‬دارای بیمه های تکمیلی از سوی کار خود‬ ‫برای خرید دارو‪ ،‬دندانپزشکی و بینایی سنجی هستند‪.‬‬ ‫رویهمرفته دولت کانادا‪ 70 ،‬درصد هزینه های درمان و‬ ‫بهداشت شهروندان را پرداخت می کند‪ .‬در این زمینه‪،‬‬ ‫میان کشورهای همسایه‪ ،‬قطر و سپس عمان دارای بهترین‬ ‫سامانه بهداشتی است‪.‬‬ ‫در کشورما‪ ،‬نبودن سیاست راهبردی درست برای‬ ‫بیمه های درمانی‪ ،‬همواره برای مردم و دولت چالش زا‬ ‫بوده است‪ .‬ناکارایی دولت ها در "یکی کردن سازمان های‬ ‫بیمه های پزشکی"‪ ،‬بهانه ای است که روز به روز به شمار‬ ‫سازمان های بیمه گر می افزید‪ .‬بی گمان شرکت های‬ ‫بیمه های تکمیلی‪ ،‬بنگاه های بازرگانی هستند و کارشان‬ ‫با قوانین بازرگانی‪ ،‬یعنی سوداگری کارپردازی می شود‪.‬‬ ‫هزینه ی بیمه های پایه و اصلی بهداشت‪ ،‬درمان و‬ ‫مراقبت های پزشکی‪ ،‬خویشکاری دولت است و نباید‬ ‫راهبری را به شرکت های سوداگر واگذار کرد‪ .‬این‬ ‫شرکت ها تنها نقش مکمل دارند و دولت می تواند‬ ‫ازخدمات این شر کت ها بهره مند شود‪ ،‬به شرطی که‬ ‫خود دولت با انها طرف حساب باشد و نه مردم‪ .‬البته‬ ‫در این زمینه در کشورهای پیشرفته‪ ،‬دولت ها از بخش‬ ‫خصوصی به عنوان کارگزار خود استفاده می کند و با‬ ‫دیده بانی پیوسته‪ ،‬از ناروایی ها پیشگیری می کند‪.‬‬ ‫هم اکنون در ایران چهار سازمان بیمه ی پایه وچندین شرکت‬ ‫بیمه های تکمیلی موجود است‪ .‬چند سالی است که شرکت های‬ ‫بیمه ی تکمیلی در خدمت مردم هستند‪ .‬از انجایی که این‬ ‫شرکت ها‪ ،‬از نظر کارازمودگی و کارایی همسان نبودند‪ ،‬این‬ ‫پدیده هم برای بیمار و هم برای گروه پزشکی‪ ،‬با دشواری هایی‬ ‫همراه بوده است‪ .‬چندی است که این شرکت ها‪ ،‬یک سندیکا‬ ‫برپا کرده اند ودر اغاز جای امیدواری بود که کارایی انها بیش‬ ‫از پیش روبه بهبود رود‪ .‬ولی تا پیش از تشکیل سندیکا‪ ،‬چالش‬ ‫بزرگ ما ازمایشگاه ها با شرکت های بیمه های تکمیلی‪،‬‬ ‫بیشتر روی دیرکرد پرداخت ها و مطالبات بوده است که با‬ ‫تشکیل سندیکای بیمه گران ایران‪ ،‬افزون بر این‪ ،‬چالشی دیگر‬ ‫نیز افزوده شد‪ .‬درخواست ناروای نمایندگان سندیکا‪ ،‬کاهش‬ ‫تعرفه های ازمایش ها است‪ .‬اصرار بر این خواسته‪ ،‬زمانی که‬ ‫نرخ پول ملی دچار کاهش شگفت انگیزی شده است‪ ،‬مایه ی‬ ‫شگفتی است‪ .‬زیرا هنگامی که ازمایشگاه ها ناگزیرند دستگاه ها‬ ‫و کیت های مصرفی را بسیار گرانتر از گذشته خریداری کنند‪،‬‬ ‫پایه ی این خواسته با هیچ منطقی سازگار نیست‪ .‬به راستی باید‬ ‫تعرفه های ازمایش ها و نیز درمان را افزایش داد و نه کاهش‪.‬‬ ‫به تازه گی سندیکای بیمه گران ایران‪ ،‬با فرستادن نامه به بیمه‬ ‫مرکزی‪ ،‬نرخ های پیشنهادی برای بیمه تکمیلی درمان تعریف‬ ‫کرده است که بی گمان پذیرفتنی نیست‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬شنیده شده که برخی از همکاران این‬ ‫شرکت ها با رفتن به برخی ازمایشگاه و با دادن پیشنهادهایی‬ ‫به انها‪ ،‬در خواست پذیرش تعرفه های تازه کرده اند‪،‬‬ ‫خوشبختانه ازمایشگاه های معتبر زیر بار چنین ناروایی‬ ‫نرفته اند‪ .‬پاسخ نگارنده به کسانی که با دالل منشی می‬ ‫خواهند تعرفه ناروای خود را به کرسی بنشانند‪ ،‬بند ب‪،‬‬ ‫ماده ‪ 4‬اساسنامه ی سندیکای خودشان (بیمه گران ایران)‬ ‫است که می گوید‪ :‬کوشش برای حفظ و تقویت سالمت‬ ‫بازار بیمه در کشور با ایجاد و گسترش معیارهای اخالق‬ ‫حرفه ای بین اعضا‪.‬‬ ‫یکی از ناروایی های پزشکی در ایران که این روزها‪ ،‬به اوج‬ ‫خود رسیده است‪ ،‬ایجاد نیازهای القایی در تشخیص و درمان‪،‬‬ ‫برای دریافت سود ویژه است‪ .‬پیش از پرداخت به این پدیده‪،‬‬ ‫باید به سازمان های بیمه ی پایه و شرکت های بیمه های تکمیلی‬ ‫بگویم‪ ،‬پدیده ی نیازهای القایی و دریافت سود ویژه‪ ،‬افتی است‬ ‫که به ورشکستگی این شرکت ها می انجامد‪ .‬هم اکنون در‬ ‫برخی از شهرها‪ ،‬شرکت های درمان گر(غیربیمارستانی) برپا‬ ‫شده است که کارش پرداخت سودهای ویژه به پزشکان است‪.‬‬ ‫سود ویژه‪ ،‬در حقیقت همان پورسانت و یا حق حساب به‬ ‫پزشکان‪ ،‬در برابر فرستادن بیماران به مراکز شبکه ای وابسته‬ ‫به ان شرکت درمان گر(غیربیمارستانی) است‪ .‬هرساله میلیاردها‬ ‫تومان‪ ،‬سود ویژه‪ ،‬ازجیب بیماران و بیمه ها پرداخت شده است‪.‬‬ ‫ناروایی کار دیگر این گونه شرکت ها‪ ،‬واریز کردن مبالغی‬ ‫پول از حساب های یک شرکت به شرکت دیگر خود‪ ،‬برای‬ ‫سردرگم کردن کارشناسان دارایی و گریز از پرداخت صدها‬ ‫میلیون مالیات است‪ .‬براستی چاره کار چیست؟‬ ‫مدیریت در پزشکی‪ ،‬باید بر پایه شایسته ساالری باشد و نه‬ ‫باند بازی‪ .‬اگر پایش درستی بر کارهای همکاران درعرصه های‬ ‫گوناگون باشد‪ ،‬از این کژروی ها کاسته می شود‪ .‬برای نمونه‪،‬‬ ‫نظام پزشکی باید به وظیفه خود پای بند باشد ونقش کنترلی‬ ‫خودرا در راستای حفظ حقوق بیماران‪ ،‬افزایش دهد‪ .‬مسووالن‬ ‫دانشگاه در برابر نارواکاری ها در تشخیص و درمان‪ ،‬هیچ‬ ‫کاری انجام نمی دهند‪ .‬راهبری نظام پزشکی بیشتر در دست‬ ‫کسانی باشد که به بیمارستان های خصوصی ونهادهای دولتی‬ ‫وابسته نباشند‪ .‬کسانی که سال ها بر مسند های نظام پزشکی تکیه‬ ‫زده اند‪ ،‬ضمن سپاسگزاری از سال های فعالیتشان‪ ،‬باید جای خود‬ ‫را به جوان های شایسته واگذار کنند‪.‬‬ ‫سخن پایانی به بیمه ها‪ ،‬به ویژه بیمه های تکمیلی‪ :‬باید به جای در‬ ‫خواست کاهش تعرفه های ازمایشگاهی‪ ،‬باید به فکر پیشگیری از‬ ‫پدیده های ناروای هزینه ساز برای بیماران و سازمان های بیمه گر‪،‬‬ ‫مانند نیازهای القایی و خود ارجاعی های ناپسند باشند‪.‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪3‬‬ ‫رویدادها و گزارش ها‬ ‫مهندس محمود اصالنی‬ ‫رییس سازمان انتقال خون ایران‪:‬‬ ‫نشست شورای عالی سازمان انتقال خون ایران با ترکیب اعضای جدید برگزار شد‬ ‫رییس سازمان انتقال خون ایران‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫شورای عالی سازمان انتقال خون‪ ،‬باالترین‬ ‫مرجع تصمیم گیری در مورد اقدامات و‬ ‫فعالیت های این سازمان است و اولین نشست این‬ ‫شورا با ترکیب جدید افراد‪ ،‬امروز به ریاست وزیر‬ ‫بهداشت‪ ،‬برگزار شد‪.‬‬ ‫دکتر علی اکبر پور فتح اهلل با اعالم این مطلب‪،‬‬ ‫اظهار داشت‪ :‬در این نشست‪ ،‬گزارشی از فعالیت های سازمان انتقال‬ ‫خون‪ ،‬ارائه شد و موضوعاتی مانند ساختار و تشکیالت جدید این‬ ‫سازمان‪ ،‬راه اندازی ازمایشگاه های مورد تایید بین المللی در زمینه‬ ‫سازگاری ازمایش های نسجی و جداسازی سلول های بنیادی‬ ‫به منظور امکان تبادل سلول های بنیادی در سطح بین المللی‪،‬‬ ‫مشکالت سازمان انتقال خون و تامین مواد مورد نیاز انتقال خون و‬ ‫متمرکزسازی فعالیت های سازمان انتقال خون‪ ،‬مورد بحث و بررسی‬ ‫اعضای شورای عالی‪ ،‬قرار گرفت‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬یکی از بزرگترین دستاوردهای سازمان انتقال‬ ‫خون‪ ،‬تبدیل پالسمای مازاد بر مصرف اهداکنندگان به داروهای‬ ‫مشتق از پالسما است و در همه کشورهای در حال توسعه‪ ،‬وقتی‬ ‫خون دریافت و گلبول قرمز از ان جدا می شود‪،‬‬ ‫پالسمای مازاد بر مصرف بیمارستانی‪ ،‬دور‬ ‫ریخته می شود چون نسبت مصرف گلبول قرمز‬ ‫به پالسما‪ 5 ،‬به یک است‪.‬‬ ‫رییس سازمان انتقال خون‪ ،‬خاطرنشان‬ ‫کرد‪ :‬سال گذشته برای حدود یک میلیون‬ ‫واحد پالسمای مازاد بر مصرف در کشور‪،‬‬ ‫استانداردهای اروپایی اخذ و برای تبدیل به داروهای مشتق از پالسما‪،‬‬ ‫به پاالیشگرهای اروپایی ارسال شد‪ .‬همچنین ‪ 750‬هزار واحد پالسما‬ ‫نیز در اختیار بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور قرار گرفت‪.‬‬ ‫دکتر پورفتح اهلل با بیان اینکه بر اساس اعالم سازمان جهانی‬ ‫بهداشت‪ ،‬ایران و برزیل تنها کشورهای در حال توسعه هستند که‬ ‫توانسته اند پالسمای مازاد بر مصرف خود را به دارو تبدیل کنند‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬سازمان جهانی بهداشت از ایران و برزیل به عنوان الگوهای‬ ‫تبدیل پالسمای مازاد به داروهای مشتق از پالسما یاد کرده و‬ ‫خوشبختانه با این کار‪ ،‬حدود ‪ 17‬میلیون دالر در کاهش قیمت دارو‪،‬‬ ‫ارزش افزوده ایجاد شده است‪.‬‬ ‫سمینار تخصصی ذخیره سازی خون بند ناف برگزار می شود‬ ‫سمینار ذخیره سازی خون بند ناف با امتیاز بازاموزی و مجوز‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان با عنوان سمپوزیوم کاربرد‬ ‫سلول های بنیادی با حضور مدیر عامل بانک خون بند ناف مرتضی‬ ‫ضرابی و هیئت همراه با موضوع سلول های بنیادی خون بند ناف و‬ ‫سلول های درمانی در استان برگزار می شود‪.‬‬ ‫سحر نجفی مسئول بانک خون بند ناف رویان کردستان‪ ،‬سمینار‬ ‫تخصصی استانی ذخیره سازی خون بند ناف باامتیاز بازاموزی و‬ ‫مجوز دانشگاه علوم پزشکی کردستان در‪ 5‬مهر استان خبر داد‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه بانک خون بند ناف از سال ‪ 1388‬در کردستان‬ ‫راه اندازی شده است‪ ،‬افزود‪ :‬تاکنون ‪ 900‬نمونه از خون بند ناف‬ ‫نوزادان استان کردستان در این بانک ذخیره شده است‪.‬‬ ‫نجفی تصریح کرد‪ :‬بیش از پنج برابر از این تعداد برای ذخیره خون بند‬ ‫ناف مراجعه می کنند اما به دلیل هزینه بردار بودن این ذخیره سازی و عدم‬ ‫توانایی در پرداخت ان برخی از والدین از این عمل انصراف می دهند‪.‬‬ ‫وی بیان کرد‪ :‬هم اکنون هزینه ذخیره سازی خون بند ناف نوزادان‬ ‫در حدود ‪ 30‬میلیون ریال و هزینه سالیانه نگهداری ان نیز یک میلیون‬ ‫و ‪ 200‬هزار ریال است‪.‬‬ ‫ ‪4‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫مسئول بانک خون بند ناف رویان کردستان با اشاره به اینکه‬ ‫زمان طالیی برداشتن خون بند ناف زمان تولد و حداکثر ‪ 10‬دقیقه‬ ‫بعد از زایمان است‪ ،‬عنوان کرد‪ :‬بعد از این مدت زمان خون به‬ ‫دلیل لخته شدن قابلیت ذخیره سازی ندارد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به چگونگی ذخیره سازی خون بند ناف اعالم کرد‪ :‬این‬ ‫خون که از جفت برداشت می شود در شرایط خاص برای ذخیره سازی‬ ‫به بانک سلولهای بنیادی خون بند ناف رویان در تهران منتقل می شود‪.‬‬ ‫نجفی ذکر کرد‪ :‬در صورت عدم ذخیره سازی خون بند ناف‪ ،‬این خون‬ ‫به همراه جفت در قالب زباله های بیولوژیکی بیمارستانی امحا می شود در‬ ‫حالی که ازاین خون فریز شده می توان برای درمان بیماری های تاالسمی‪،‬‬ ‫ناراحتی بافت نرم و بیماری های خونی‪ ،‬فلج مغزی ناشی از نرسیدن‬ ‫اکسیژن و ‪ ...‬استفاده کرد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬عالوه بر نوزادی که خون بند ناف وی ذخیره‬ ‫شده پدر‪ ،‬مادر‪ ،‬خواهر و برادر وی و کسانی که از شش فاکتور تست‬ ‫‪ HLA‬در مجموع پنج فاکتور مشابه داشته باشد‪ ،‬می توانند از این خون‬ ‫ذخیره شده‪ ،‬استفاده کنند‪.‬‬ ‫در گفت و گو با رییس بیمارستان شهید دکتر فقیهی شیراز مطرح شد‪:‬‬ ‫حذف تکرار ازمایش های متداول در بیمارستان ها در جهت کنترل منابع‬ ‫و صرفه جویی در هزینه ها‬ ‫رییس بیمارستان شهید دکتر فقیهی شیراز گفت‪ :‬در حال حاضر‬ ‫خدمات درمانی با اجرای راهنماهای بالینی به سمت منطقی سازی‬ ‫پیش می رود و مبنای علمی پیدا می کند و از سلیقه ای کار کردن‬ ‫در مورد مصرف دارو و تجهیزات و ملزومات پزشکی پیشگیری‬ ‫به عمل می اید‪ ،‬لذا در صرفه جویی هزینه ها‪ ،‬بسته خدمتی‬ ‫بیماران کوچک تر نمی شود و هدف‪ ،‬علمی سازی فرایند درمان‬ ‫و استفاده بهینه از امکانات است‪.‬‬ ‫دکتر علی اکبری در گفت و گو با وبدا‪ ،‬درخصوص تجربه برتر این‬ ‫بیمارستان در کنترل منابع و مصارف و صرفه جویی در هزینه ها‪ ،‬با‬ ‫بیان اینکه بیمارستان شهید فقیهی شیراز با ‪ 497‬تخت فعال و ضریب‬ ‫اشغال ‪ 82‬درصد‪ ،‬دارای بخش های داخلی‪ ،‬جراحی عمومی‪ ،‬جراحی‬ ‫کولورکتال‪ ،‬جراحی انکولوژی‪ ،‬جراحی اورولوژی‪ ،‬جراحی زنان‪،‬‬ ‫جراحی قلب و بخش های فوق تخصصی قلب و ریه است‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫با توجه به محدودیت منابع و براساس دستور کشوری مبنی بر کنترل‬ ‫هزینه ها‪ ،‬در سال ‪ 96‬برنامه ای را تحت عنوان ‪Auto stop order‬‬ ‫(دستورات خود به خود متوقف شونده) اغاز کردیم‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه این برنامه برای کنترل هزینه ها در بخش خدمات‬ ‫پاراکلینیک و خدمات دارویی انجام شده است‪ ،‬تصریح کرد‪ :‬خدمات‬ ‫پاراکلینیک شامل ازمایش ها و خدمات تصویربرداری است‪ .‬در گام‬ ‫اول‪ ،‬در زمینه خدمات ازمایشگاهی با این رویکرد که تکرار و یا انجام‬ ‫برخی از ازمایش ها و تست های پزشکی در طول مدت بستری بیماران‬ ‫ضرورتی ندارد‪ ،‬مداخله شد‪ ،‬اما این ازمایش ها گاهی در پروسه معاینه‬ ‫و بستری شدن بیمار در بیمارستان ها تکرار می شود‪ ،‬برای مثال بیمار در‬ ‫یک بخش بستری شده و بعد به بخش دیگری منتقل می شود و یک‬ ‫ازمایش واحد در هر دو بخش درخواست و تکرار می شود‪.‬‬ ‫دکتر اکبری با اشاره به رایج ترین ازمایشاتی که در‬ ‫بیمارستان ها به کرات درخواست می شود‪ ،‬بیان کرد‪ :‬در قدم‬ ‫اول‪ ،‬برخی ازمایش ها از جمله انواع هپاتیت و ایدز که به عنوان‬ ‫سرگروه این ازمایش ها قرار دارند‪ ،‬از طریق اعمال محدودیت در‬ ‫سیستم جامع اطالعات بیمارستانی در طول مدت بستری برای‬ ‫بیماران فقط یک بار درخواست شده و تکرار انها برای بار دوم‬ ‫ممنوع شد‪ ،‬این اقدام از سال ‪ 96‬اغاز شد‪ .‬البته در سال ‪ ۹۷‬انجام‬ ‫اینگونه ازمایش ها مطابق با دستورالعمل کشوری بوده است‪.‬‬ ‫رییس بیمارستان شهید دکتر فقیهی شیراز گفت‪ :‬از دیگر‬ ‫ازمایش هایی که در سیستم جامع اطالعات بیمارستانی دستور‬ ‫متوقف سازی ان پیاده شد‪ ،‬تست های اندازه گیری فاکتورهای‬ ‫ایمنی در مورد برخی از بیماران مشکوک به سرطان بود به نحوی‬ ‫که قبال تعداد مارکرها یا مشخصه هایی که برای شناسایی بیماری‬ ‫سرطان در ازمایشگاه پاتولوژی درخواست می شد‪ ،‬حدود ‪18‬‬ ‫مشخصه بود که با هماهنگی بخش پاتولوژی‪ ،‬قرارشد انچه در‬ ‫فرایند بالینی بیمار به طور واضح اثرگذار است و می توان برمبنای‬ ‫ان به تصمیم قاطعی دست یافت‪ ،‬مشخص شود‪ .‬درحال حاضر‬ ‫تعداد این مشخصه ها به ‪ 8‬تست تقلیل پیدا کرده است‪.‬‬ ‫دکتر اکبری خاطرنشان کرد‪ :‬وزارت بهداشت‪60 ،‬تست ازمایشگاهی‬ ‫را پایلوت کرده که این تست ها را در سیستم جامع اطالعات بیمارستانی‬ ‫ثبت کردیم و محدوده زمانی برای این تست ها تعریف شده است‪ ،‬به‬ ‫طوری که این تست ها خارج از محدوده زمانی انجام نمی شود‪ ،‬مگر در‬ ‫شرایط استثنا که ان هم تحت فرایند ویژه ای انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫وی درخصوص مدیریت مصرف خون و فراورده های خونی‬ ‫توضیح داد‪ :‬اقدام دیگر ما‪ ،‬مدیریت و بهینه سازی مصرف خون و‬ ‫سایر فراورده های خونی بود به نحوی که‪ ،‬برای مدیریت بهتر فرایند‪،‬‬ ‫اندیکاسیون تجویز فراورده خونی‪ ،‬برحسب نوع بیمار و جراحی‬ ‫مشخص شد و همچنین تعداد کیسه های خون که بابت هرعمل‬ ‫جراحی مورد نیاز است نیز مشخص شدند‪ .‬این موضوع با معاونت‬ ‫درمان و سازمان انتقال خون مورد مشورت قرار گرفت و مصوب‬ ‫شد و از نیمه دوم سال ‪ 96‬نیز به اجرا درامد‪ .‬همچنین با این برنامه‬ ‫توانستیم یک سوم از درخواست های خون و فراورده های خونی را‬ ‫کاهش دهیم‪ .‬برای مثال‪ ،‬چنانچه قبال در هر ماه دو هزار کیسه خون‬ ‫و فراورده اماده سازی می شد‪ ،‬با اتخاذ این فرایند این رقم به عدد‬ ‫‪ 1200‬کیسه کاهش پیدا کرد‪ .‬این اقدام نیز در کنترل و کاهش هزینه ها‬ ‫تاثیر بسیاری داشت‪.‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪5‬‬ ‫سخنگوی سازمان انتقال خون اعالم کرد‪:‬‬ ‫اغاز طرح ملی پیشگیری از هپاتیت ‪B‬‬ ‫در اهداکنندگان مستمر خون از اول مهر‬ ‫سخنگوی سازمان انتقال خون اعالم کرد‪ :‬از ابتدای مهر ماه‪ ،‬طرح ملی‬ ‫پیشگیریوواکسیناسیوناهداکنندگانمستمرخوندرمقابلهپاتیت‪B‬در‬ ‫سراسر کشور اجرا می شود‪.‬‬ ‫دکتر بشیر حاجی بیگی‪ ،‬سخنگوی سازمان انتقال خون با اعالم این خبر‬ ‫گفت‪ :‬اهداکنندگان مستمر خون که پیش از اول فروردین سال ‪ 68‬متولد‬ ‫شده باشند‪ ،‬از اول مهرماه سال جاری تا ابتدای اسفند ماه فرصت دارند تا با‬ ‫مراجعه به نزدیکترین مرکز اهدای خون شهر محل سکونت خود‪ ،‬معرفی‬ ‫نامه واکسیناسیون دریافت کنند و با مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی‬ ‫مجری برنامه‪ ،‬واکسن هپاتیت ‪ B‬مورد تایید وزارت بهداشت را به طور‬ ‫رایگان در سه نوبت دریافت کنند‪.‬‬ ‫وی تاکید کرد‪ :‬جمعیت هدف این طرح ملی‪ ،‬گروه سنی ‪۲۹‬سال‬ ‫به باال هستند‪.‬‬ ‫دکتر حاجی بیگی افزود‪ :‬با توجه به تفاهم نامه ای که میان سازمان‬ ‫انتقال خون ایران و مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت‬ ‫بهداشت منعقد شد‪ ،‬برای رسیدن به خطر صفر انتقال بیماری های‬ ‫منتقله از طریق خون و فراورده های ان‪ ،‬واکسیناسیون اهداکنندگان‬ ‫مستمر خون علیه عفونت هپاتیت‪ B‬انجام می شود‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬در فاز اول این طرح مقرر است که در پنج ماه از‬ ‫تاریخ اول مهرماه سال جاری تا ابتدای اسفندماه سال ‪ ،۹۷‬مراکز‬ ‫مختلف انتقال خون با تکریم اهداکنندگان در تمام ساعات کاری‬ ‫مراکز‪ ،‬خدمات واکسیناسیون را ارائه دهند‪.‬‬ ‫دکتر حاجی بیگی افزود‪ :‬در عین حال‪ ،‬کارتی با عنوان کارت‬ ‫واکسیناسیون‪ ،‬ویژه اهداکنندگان مستمر خون طراحی شده که‬ ‫پس از انجام واکسیناسیون به اهداکنندگان گروه هدف در ادارات‬ ‫کل انتقال خون سراسر کشور ارائه می شود‪ .‬همچنین بعد از پایان‬ ‫کار این کمپین‪ ،‬ارزیابی های الزم برای بررسی نتایج این اقدام در‬ ‫سطح استان ها انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫سخنگوی سازمان انتقال خون‪ ،‬تولید واکسن نوترکیب هپاتیت ‪B‬‬ ‫را در ایران فرصت مناسبی برای واکسیناسیون افراد جامعه دانست‬ ‫که می تواند زمینه ریشه کنی این بیماری را در جامعه فراهم کند‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬در صورت واکسیناسیون عمومی می توانیم امکان‬ ‫انتقال هپاتیت ‪ B‬از طریق خون را در کشور به صفر برسانیم و ان را‬ ‫تضمین کنیم‪.‬‬ ‫دکتر حاجی بیگی همچنین از اجرای برنامه فرهنگ سازی اهدای‬ ‫خون در جوانان متولد سال ‪ ۱۳۷۳‬به بعد که در بدو تولد واکسن‬ ‫هپاتیت‪ B‬را دریافت کرده اند خبر داد و گفت‪ :‬افراد ‪۱۸‬تا ‪۲۴‬سال‪،‬‬ ‫نسل ایمنی نسبت به هپاتیت‪ B‬هستند‪.‬‬ ‫سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به نقش مهم اهداکنندگان‬ ‫ ‪6‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫خون در سالمت جامعه گفت‪ :‬ساالنه ‪۵۰۰‬هزار اهداکننده مستمر خون‬ ‫در کشور داریم که سالی دو بار کار اهدای خون را انجام می دهند‪.‬‬ ‫بنابراین در مرحله اول با همکاری معاونت بهداشتی وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫‪۱۰۰‬هزار نفر از اهداکنندگان مستمر خون را با واکسن هپاتیت‪ B‬واکسینه‬ ‫می کنیم‪ .‬البته این کار اغاز شده و در استان های مختلف کشور به تدریج‬ ‫در حال انجام است و تا جایی که تمام اهداکنندگان مستمر انتقال خون‬ ‫واکسن هپاتیت ‪ B‬را دریافت کنند‪ ،‬ادامه می یابد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این واکسن در سه نوبت‪ ،‬یک بار در زمان مراجعه‪،‬‬ ‫زمان دوم یک ماه پس از مراجعه نوبت اول و زمان سوم‪6 ،‬ماه پس‬ ‫از مراجعه نوبت اول و به طور دقیق بر اساس تاریخ های مقرر در‬ ‫محل بازو انجام می شود‪.‬‬ ‫دکتر حاجی بیگی از اهداکنندگان مستمر خواست که در تاریخ های‬ ‫ذکر شده برای نوبت های واکسیناسیون حضور پیدا کنند و در نگهداری‬ ‫کارت هایی که متعاقبا به انها داده خواهد شد‪ ،‬کوشا باشند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬با توجه به اینکه ما برنامه ازمایش و غربالگری‬ ‫اهداکنندگان بار اولی را هم اجرا می کنیم‪ ،‬این برنامه هم می تواند‬ ‫خطر صفر هپاتیت در انتقال خون را تضمین کند‪.‬‬ ‫سخنگویسازمانانتقالخون‪،‬تصریحکرد‪:‬اینطرحطبقتفاهمنامهای‬ ‫که میان سازمان انتقال خون و مرکز مدیریت بیماری ها منعقد شده است‬ ‫اجرا می شود و تامین واکسن مورد نیاز ان که به رایگان به اهداکنندگان‬ ‫خون تزریق می شود‪ ،‬بر عهده مرکز مدیریت بیماری ها است و کارایی‬ ‫واکسن ها نیز پایش می شود‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬هپاتیت ویروسی یکی از مشکالت بهداشت‬ ‫جهانی است که راه های متنوعی برای انتقال دارد و شیوه های تشخیص و‬ ‫درمان ان از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است‪ .‬بنابراین الزم است در‬ ‫سراسر جهان‪ ،‬برای کنترل و پیشگیری از این بیماری متناسب با شرایط هر‬ ‫کشور برنامه ریزی انجام شود‪.‬‬ ‫دکتر حاجی بیگی در پایان اظهار داشت‪ :‬بدین منظور در راستای‬ ‫استراتژی جهانی برای حذف هپاتیت های ویروسی ب ه عنوان یک تهدید‬ ‫بزرگ سالمت عمومی‪ ،‬تا سال ‪ 2030‬و هدف گذاری سازمان انتقال‬ ‫خون ایران در به صفر رساندن خطر انتقال بیماری های قابل انتقال از‬ ‫طریق خون و فراورده های ان )‪ ، (zero risk‬اهداکنندگان مستمر باالی‬ ‫‪ 29‬سال (متولدین قبل از ‪ )68/1/1‬که قبال طبق برنامه ایمن سازی‬ ‫علیه هپاتیت‪ B‬واکسینه نشده اند‪ ،‬از طریق اداره کل انتقال خون استان‬ ‫به مراکز بهداشتی درمانی مجری برنامه واکسیناسیون معرفی شده و‬ ‫واکسن هپاتیت‪ B‬و کارت واکسیناسیون ویژه اهداکنندگان خون را‬ ‫دریافت خواهند کرد‪.‬‬ ‫جشنواره‬ ‫مهندس نیلوفرحسن‬ ‫برنده پنجمین جایزه بزرگ علمی «کاظمی»‪:‬‬ ‫درمان بیماری‪‎‬ها‪ ،‬بدون مرز و برای همه انسان‪‎‬هاست‬ ‫«کاظمی پرایز عنوان یک جایزه بزرگ علمی‬ ‫است که در حوزه بیولوژی به صورت ساالنه و با‬ ‫همکاری معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری‬ ‫به یک دانشمند برگزیده این جشنواره اعطا می‬ ‫شود‪ .‬امسال پنجمین دوره اهدای این جایزه بود‪».‬‬ ‫میان بسیاری از پژوهشگاه ها و مراکز‬ ‫تحقیقاتی داخلی‪ ،‬این روزها نام پژوهشگاه‬ ‫رویان به برندی بین المللی در حوزه تحقیقات‬ ‫زیست فناوری و سلول های بنیادی تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬حاال بسیاری از دانشجویان و محققان‬ ‫داخلی رویای مطالعه و کار در این پژوهشگاه را‬ ‫دارند‪ .‬در این میان برگزاری جشنواره بین المللی‬ ‫تحقیقاتی رویان به هر چه بیشتر شناخته شدن‬ ‫این پژوهشگاه در عرصه بین المللی کمک ویژه‬ ‫ای کرده است‪ .‬این جشنواره از سال‪ 75‬تقریبا‬ ‫هر سال با هدف ارتقای دانش محققان داخلی‬ ‫در زمینه تولیدمثل‪ ،‬سلول های بنیادی و زیست‬ ‫فناوری و همچنین تبادل اطالعات در خصوص‬ ‫جدیدترین تحقیقات و دستاوردهای روز دنیا در‬ ‫این حوزه ها برگزار می شود‪.‬‬ ‫در کنار تقدیر از جمعی از پژوهشگران برتر‬ ‫ایرانی‪ ،‬جایزه علمی دکتر کاظمی به محقق‬ ‫نامداری از ایتالیا اهدا شد‪.‬‬ ‫پنجمین جایزه بزرگ علمی کاظمی‪،‬‬ ‫گرامیداشت شهید دکتر سعید کاظمی اشتیانی‬ ‫به پروفسور مایکل دلوکا‪ ،‬دانشمند ایتالیایی‬ ‫برای تحقیقات ارزنده اش در زمینه درمان‬ ‫بیماری پروانه ای اعطا شد‪ .‬او بیش از ‪ ۲۰‬سال‬ ‫در حوزه سلول های بنیادی اپیتلیالی با هدف‬ ‫استفاده از پزشکی بازساختی مطالعه کرده‬ ‫است‪ .‬تحقیقات ارزشمند دلوکا سبب کاربرد‬ ‫سلول های بنیادی اپیدرمی در درمان‬ ‫سوختگی های عمیق و وسیع شده است‪ .‬این‬ ‫دانشمند ایتالیایی عالوه بر پوست‪ ،‬با کشت‬ ‫سلول های بنیادی لیمبال چشم‪ ،‬موفق به درمان‬ ‫بیماری فقدان سلول های لیمبال شده است‪ .‬این‬ ‫تکنیک موجب بهبود بینایی در این بیماران شده‬ ‫است و اکنون در سراسر جهان و از جمله در‬ ‫ایران استفاده می شود‪  .‬‬ ‫پروفسور دلوکا چندی پیش موفق شد‬ ‫برای اولین بار با استفاده از تصحیح ژنتیک‬ ‫سلول های بنیادی کراتینوسیت پوست‪ ،‬بیماری‬ ‫ای بی (پروانه ای) را به طور قطعی درمان کند‪.‬‬ ‫وی با کشت سلول های بنیادی کراتینوسیتی و‬ ‫اصالح ژنتیک ژن دخیل در این بیماری‪ ،‬توانست‬ ‫تا ‪ ۷۸‬درصد اپیدرم پوست را در یک کودک هفت‬ ‫ساله مبتال به این بیماری که در حال مرگ بود‬ ‫بازسازی کند‪ .‬اکنون ‪ ۲۴‬بیمار در ایتالیا و اتریش‬ ‫وارد مرحله اول و دوم کارازمایی بالینی ژن‬ ‫درمانی بیماری پروانه ای شده اند‪.‬‬ ‫پرفسور دلوکا در طول ‪ 30‬سال گذشته‪ ،‬به‬ ‫همراه همکارش موفق به انجام خدمت هایی‬ ‫از قبیل‪ :‬درمان ‪400‬بیمار سوختگی عمیق‬ ‫پوستی‪ ،‬درمان صد بیمار مبتال به ویتیلیگوی‬ ‫پایدار‪ ،‬درمان ‪ 170‬بیمار مبتال به نقص های‬ ‫مخاطی دهانی‪ ،‬درمان ‪ 198‬بیمار مبتال به‬ ‫‪ ،Posterior Hypospadias‬فاز اول و دوم کار‬ ‫ازمایی بالینی ژن درمانی بیماری ای‪ .‬بی»‬ ‫در واقع او دانشمند برجسته در زیست شناسی‬ ‫سلول های بنیادی اپیتلیال انسانی با هدف توسعه‬ ‫استفاده از سلول ها بنیادی و ژن درمانی شناخته‬ ‫شده و به همین سبب برنده جایزه کاظمی پرایز‬ ‫رویان در سال ‪ 2018‬انتخاب شد‪.‬‬ ‫نقش سلول های بنیادی در درمان بیماری ها‬ ‫دلوکا در افتتاحیه نوزدهمین جشنواره رویان گفت‪:‬‬ ‫«سلول های بنیادی بزودی شیوه درمان بیماری ها‬ ‫را متحول خواهد کرد‪ .‬این روزها صحبت از‬ ‫بازسازی و ساخت بافت های اسیب دیده در‬ ‫میان است که البته کار ساده ای نیست»‬ ‫به عقیده دلوکا داشتن دانش پایه ای کافی‬ ‫و همچنین وجود امکانات و موقعیت مناسب‬ ‫برای ازمایش های بالینی‪ ،‬روز به روز موجب‬ ‫گسترش بیشتر این فناوری خواهد شد‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ « :‬اکنون چند گروه‬ ‫تحقیقاتی توانسته اند سلول های بنیادی را‬ ‫به سلول های شبکیه و سلول های مورد نیاز‬ ‫برای درمان بیماری پارکینسون تمایز دهند و این‬ ‫تحقیقات اکنون در مرحله بالینی است‪».‬‬ ‫ای‪ .‬بی با ژن درمانی‬ ‫گروه های تحقیقاتی زیادی در سراسر‬ ‫جهان در حال مطالعه ژن درمانی برای‬ ‫بیماری های گوناگون هستند‪ ،‬اما برنامه پروفسور‬ ‫دلوکا برای ادامه طرح های تحقیقاتی شخصی‬ ‫خود‪ ،‬پیداکردن روش درمان حالت های دیگر‬ ‫بیماری ای بی خواهد بود‪ .‬زیرا ژن های مختلفی‬ ‫در ایجاد این بیماری دخیل است که الزاما همه‬ ‫انها پاسخ مشابهی به ژن درمانی نخواهد داشت‬ ‫و اکنون او توانسته یکی از این ژن ها را که در‬ ‫سلول های پیوندی پوست بیان می شود درمان کند‪.‬‬ ‫او خاطر نشان کرد‪« :‬بیماران مبتال به یک بیماری در‬ ‫نقاطمختلفدنیامیتوانندمتفاوتباشند‪.‬درنتیجه‬ ‫نمی توان از نتایج تحقیق در یک گوشه دنیا برای‬ ‫درمان بیماران سراسر جهان استفاده کرد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل همکاری های بین المللی می تواند محیط‬ ‫مناسب تری برای تحقیقات در حوزه درمان کند‪».‬‬ ‫‪   ‬دلوکا در پایان تاکید کرد‪« :‬علم باید ازاد‬ ‫باشد‪ .‬باید اجازه دهیم علم به دور از مسائل‬ ‫حاشیه ای باقی بماند‪ .‬هدف مطالعات پزشکی‬ ‫باید درمان بیماران بدون در نظر گرفتن‬ ‫کشور‪ ،‬نژاد‪ ،‬مذهب و رنگ پوست انها باشد‪.‬‬ ‫درمان بیماری ها بدون مرز و برای همه‬ ‫انسان هاست‪ .‬علم نیز ماهیت مشابهی دارد و فارغ از‬ ‫تفاوتهاومسائلسیاسی‪،‬متعلقبهبشریتاست‪    ».‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪7‬‬ ‫همایـش‬ ‫مهندس نیلوفرحسن‬ ‫نوزدهمین کنگره بین المللی رویان برگزارشد‬ ‫نوزدهمینجشنوارهبین المللیتحقیقاتیرویان‬ ‫(پزشکی تولیدمثل ـ سلول های بنیادی) از‪ 7‬شهریور ماه‬ ‫به مدت سه روز با هدف فراهم کردن بستری مناسب‬ ‫جهت به اشتراک گذاری اخرین دستادورهای علمی و‬ ‫ارتقای همکاری و تبادل اطالعات و تجربیات علمی میان‬ ‫محققانواندیشمندانمیزبانبرتریندانشمندانو‬ ‫شرکت کنندگان داخلی و خارجی برگزار شد‪.‬‬ ‫‪ 191 ‬طرح تحقیقاتی از ‪ 32‬کشور جهان به‬ ‫دبیرخانه این جشنواره ارسال شد که این طرح ها در‬ ‫سه مرحله داوری و ارزیابی شدند و در نهایت در بخش‬ ‫بین المللی شش محقق و در بخش ملی دو محقق‬ ‫برگزیده برترین طرح شدند‪.‬‬ ‫کاربردی شدن پژوهش ها‬ ‫دکتر محمدرضا پورعابدی‪ ،‬معاون پژوهش‬ ‫و فناوری جهاد دانشگاهی‪ ،‬ضمن ارائه گزارشی‬ ‫از عملکرد پژوهشی جهاد دانشگاهی در زمینه‬ ‫زیست فناوری و سلول های بنیادی که در‬ ‫ ‪8‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫پژوهشگاه رویان در جریان است‪ ،‬به اهمیت‬ ‫کاربردی شدن پژوهش ها در کشور اشاره و‬ ‫تصریح کرد‪ :‬این جشنواره ها‪ ،‬نگاه خاص‬ ‫و ویژه ای به تحقیقات کاربردی دارد؛ زیرا‬ ‫ما در جهاد دانشگاهی و به ویژه پژوهشگاه‬ ‫رویان معتقدیم تولید علم بدون ترجمان کمکی‬ ‫نخواهدکرد‪.‬‬ ‫امارهای خوب پژوهشی در پزشکی‬ ‫دکتر رضا ملک زاده‪ ،‬معاون تحقیقات و‬ ‫فناوری وزارت بهداشت‪ ،‬با ارائه امارهای‬ ‫رسمی به افزایش نرخ امید به زندگی و کاهش‬ ‫مرگ ومیر زودهنگام در ‪ 40‬سال گذشته در‬ ‫کشور اشاره و تصریح کرد‪« :‬طبق امارها‪ ،‬در‬ ‫حال حاضر بیش از ‪ 70‬درصد جمعیت کشور‬ ‫با مشکل اضافه وزن و چاقی مواجهند و ‪10‬‬ ‫درصد مردم به بیماری دیابت مبتال هستند‪.‬‬ ‫همچنین نزدیک به ‪ 50‬درصد افراد باالی ‪55‬‬ ‫سال از بیماری های فشار و چربی خون رنج‬ ‫می برند که علتش عمدت ًا نداشتن تحرک کافی‬ ‫در زندگی شهری امروز و عادت های نادرست‬ ‫غذایی مانند مصرف زیاد نمک است»‬ ‫ملک زاده خاطرنشان کرد‪« :‬ایران امسال‬ ‫مقام نخست تولید علم و انتشار مقاله در حوزه‬ ‫پزشکی را در خاورمیانه کسب کرده است‪.‬‬ ‫همچنین اکنون مقام نخست میان کشورهای‬ ‫اسالمی و مقام پانزدهم در بین کشورهای دارای‬ ‫مقاالت ای اِس ای (‪ )ISI‬نیز از ان ایران است‪».‬‬ ‫سیاست های حمایتی وزارت‬ ‫بهداشت از تحقیقات پزشکی‬ ‫وی در ادامه از راه اندازی موسسه‬ ‫نیماد‪( NIMAD‬موسسه ملی توسعه تحقیقات‬ ‫علوم پزشکی) خبر داد و اعالم کرد‪ :‬این موسسه‬ ‫در حال حاضر امادگی پذیرش و حمایت از‬ ‫طرح های تحقیقاتی پزشکی و غیرپزشکی‬ ‫پژوهشگران سراسر کشور را دارد‪ .‬ملک زاده‬ ‫همچنین از راه اندازی ازمایشگاه های تحقیقاتی‬ ‫استاندارد در ده قطب علمی کشور خبر داد‪.‬‬ ‫موضوع مهم دیگری که معاون تحقیقات‬ ‫و فناوری وزارت بهداشت در سخنرانی خود‬ ‫به ان اشاره کرد‪ ،‬سرمایه گذاری روی مطالعه‬ ‫تحقیقاتی واگیرشناسی جمعیت ایران بود که در‬ ‫حال حاضر با جامعه اماری ‪ 200‬هزار نفری در‬ ‫کشور در حال انجام است‪.‬‬ ‫به گفته ملک زاده‪ ،‬این مطالعه چشم اندازی‬ ‫بلندمدت (در حدود ‪ 30‬سال) دارد و در حال‬ ‫حاضر ‪ 20‬دانشگاه در نقاط مختلف کشور درگیر‬ ‫ان هستند که در کنار جمع اوری اطالعات‬ ‫پرسشنامه ای در حال جمع اوری نمونه های‬ ‫خون‪ ،‬ادرار‪ ،‬مو و ناخن از تمامی شرکت کنندگان‬ ‫هستند‪ .‬طبق نتایج به دست امده از این پروژه‬ ‫تاکنون ‪ 80‬درصد از مرگ ومیرهای کشور مربوط‬ ‫به بیماری های غیرواگیر است‪.‬‬ ‫وی همچنین با اشاره به ایجاد ساز‬ ‫و کارهای مناسب در وزارت بهداشت‬ ‫برای سرمایه گذاری های خطرپذیر تاکید کرد‪:‬‬ ‫«اکنون بیش از هزار شرکت دانش بنیان در حوزه‬ ‫پزشکی در حال فعالیت هستند‪ .‬در حوزه دارو‬ ‫نیز بیش از ‪ 340‬نوع داروی مورد نیاز کشور در‬ ‫حال تولید داخلی بوده که ‪ 22‬مورد از انها با‬ ‫کمک زیست فناوری تولید شده است‪».‬‬ ‫فعالیت های علمی به همراه مسابقه‬ ‫یکی دیگر از برنامه های جشنواره رویان‬ ‫برگزاری سیزدهمین سمینار پرستاری و مامایی‬ ‫در پزشکی تولید مثل‪ ،‬با مدیریت دکتر زهرا‬ ‫عزابادی بود‪ .‬وی در مصاحبه با خبرنگار ماهنامه‬ ‫تشخیص ازمایشگاهی گفت‪« :‬محورهای مورد‬ ‫بحث امسال ما علل‪ ،‬اپیدمیولوژی و مدیریت‬ ‫ناباروری‪ ،‬غربالگری سالمت در باروری پس‬ ‫از ‪ 40‬سالگی‪ ،‬اشنایی با تکنیک های پیشرفته‬ ‫کمک باروری در مامایی و پرستاری تاثیر‬ ‫عوامل محیطی‪ ،‬فرهنگی و شغلی و عادات‬ ‫بهداشتی در نتایج ‪ ،ART‬تغییرات عاطفی و‬ ‫روانی و جنسی در درمان ناباروری و مدیریت‬ ‫انها‪ ،‬مشاوره و اموزش برای زوج های نابارور‪،‬‬ ‫مسائل اخالقی‪ ،‬حقوقی و اجتماعی در ‪،ART‬‬ ‫نقش تغذیه و شیوه زندگی در میزان موفقیت‬ ‫‪ ،ART‬مراقبت های دوران بارداری پس از‬ ‫‪ ،ART‬مدیریت فرایند بهبود در بروز عوارض‬ ‫درمان های ناباروری‪ ،‬ارزیابی و ادغام طب‬ ‫مکمل و جایگزین در ناباروری‪ ،‬اشنایی با‬ ‫تکنیک های پیشرفته سلول درمانی‪ ،‬نقش‬ ‫پرستاری و مامایی در سلول درمانی بود‪».‬‬ ‫عزابادی با ‪ 27‬سال سابقه کاری در اداره‬ ‫امور پرستاری و مامایی رویان با بیان این‏که‬ ‫طبق روال پارسال‪ ،‬دو روز این جشنواره به‬ ‫پانل‏های علمی حوزه ناباروری توسط اساتید‬ ‫مطرح اختصاص یافته بود‪ ،‬افزود‪« :‬سه برنامه‬ ‫ویژه شامل اخرین دستاوردهای علمی درباره‬ ‫حل مشکالت ناباروری‪ ،‬مسائل ژنتیکی‬ ‫و کاربردهای سلول های بنیادی در درمان‬ ‫ناباروری‪ ،‬مباحث روان پزشکی مختص‬ ‫این بیماران در این ‪ 2‬روز فعال برای‬ ‫همکاران مراکز درمانی داشته ایم و حسن‬ ‫ختام سیزدهمین سمینار پرستاری و‬ ‫مامایی به مسابقه معرفی بهترین مخاطب‬ ‫این سه برنامه اختصاص داده شد‪».‬‬ ‫کاهش تعداد غرفه داران‬ ‫به دلیل مسایل مالی‬ ‫عبداللهیان مدیر بخش تجهیزات‬ ‫پزشکی پژوهشگاه رویان و همچنین‬ ‫مدیر نمایشگاه تخصصی کنگره رویان‬ ‫نیز در گفتگو با ماهنامه درباره نقاط قوت‬ ‫و ضعف نمایشگاه امسال‪ ،‬اظهارداشت‪:‬‬ ‫«در کل باالی ‪30‬غرفه درنوزدهمین‬ ‫جشنواره رویان از شرکت‏های‬ ‫مختلف دارویی و تجهیزات پزشکی‪،‬‬ ‫ازمایشگاهی و تحقیقاتی به خاطر‬ ‫تعامالت خوب و رضایت حرفه ای که‬ ‫از رویان داشتند‪ ،‬حضور داشتند‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬نسبت به سال گذشته‬ ‫شاهد کاهش ‪ 30‬درصدی حضور شرکت های‬ ‫تخصصی پزشکی بوده‏ایم که متاثر از تحوالت‬ ‫بازار و مشکالت نقدینگی ارزی امسال بود‪.‬‬ ‫به گفته وی رسیدگی و چاره اندیشی برای‬ ‫معضل تامین مواد اولیه واحدهای تولیدی و‬ ‫وارداتی‪ ،‬باید در الویت قرار گیرد چون اشفتگی‬ ‫در بازار ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫عبداللهیان خاطر نشان کرد‪« :‬من شهروند‬ ‫ایرانی و فرد مطلع از وضعیت بازار‬ ‫کاالهای تخصصی پزشکی از این مساله‬ ‫نگرانم که دیگر درامدها با هزینه همخوانی‬ ‫ندارد که این مورد می تواند برگزاری‬ ‫کنگره های پزشکی را (از حیث حمایت های‬ ‫ل مواجه سازد‪».‬‬ ‫مالی) با مشک ‏‬ ‫ترسیم واقعیت های علمی و فرهنگی‬ ‫ایران با سفیران دانشمند‬ ‫گفتنی است در حاشیه این مراسم دکتر احمد‬ ‫وثوق معاون خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان‬ ‫به همراه دو تن از برگزیدگان داخلی در گفتگوی‬ ‫خبری برنامه زنده تلویزیونی نبض به ایراد‬ ‫سخنرانی پرداختند‪ .‬طبق گفته احمد وثوق‪ ،‬ازسال‬ ‫‪ 79‬جشنواره از نظر کیفیت و کمیت جایگاه بین‬ ‫المللی کسب و در تبادل دانش ها و موفقیت ها‬ ‫در زمینه علم روز اطالع رسانی کرده است‪.‬‬ ‫وی درباره جایگاه جهانی کاظمی‬ ‫پرایز ضمن گرامیداشت یاد و خاطره دکتر‬ ‫کاظمی گفت‪ :‬این جایزه از نظر کیفی به‬ ‫نوابغ علوم زیستی در سطح جهان رسیده‬ ‫است و ما نیز سهم خود را در زمینه اشاعه‬ ‫علم و معرفی افرادی که در زمینه علوم‬ ‫روز تحوالتی ایجاد کرده اند‪ ،‬ایفا کرده ایم‪.‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪« :‬داوری ها در دو‬ ‫مرحله صورت گرفت و نتیجت ًا دو نفر از داخل‬ ‫کشور و ‪ 5‬نفر هم از کشورهای خارجی در‬ ‫این دوره از جشنواره رویان انتخاب شدند‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪9‬‬ ‫و یک جایزه مشترک به یکی از دانشمندان‬ ‫ایران و یک محقق خارج کشور تعلق گرفت و‬ ‫مالک بر اساس اینکه پروژه تحقیقاتی در کجا‬ ‫انجام شده و در کجا به ثبت رسیده‪ ،‬است‪».‬‬ ‫دکتر رضا نصرتی برگزیده جشنواره رویان‬ ‫در بخش بین الملل جشنواره گفت‪« :‬اقایان‬ ‫می توانند مشابه تست های بارداری‪ ،‬قدم اول‬ ‫تشخیص را در منزل انجام دهند‪ ،‬به طور کلی‬ ‫معموال اقایان یک اینرسی باالتری نسبت به‬ ‫رفتن به کلینیک بارداری دارند و می توانند با‬ ‫یک تست معمولی پروسه درمانی را اغاز کنند‪».‬‬ ‫‪ ‬نصرتی ادامه داد‪« :‬در مرحله دوم ما می‬ ‫توانیم محیط باروری خانم را شبیه سازی‬ ‫کنیم و چگونگی حرکت و نحوه شناکردن‬ ‫اسپرم را انجام‪  ‬دهیم و بعد در مرحله سوم‬ ‫به تولید تکنولوژی بپردازیم که با جداکردن‬ ‫اسپرم هایی که می توانند بارور شوند و به‬ ‫بهبود متدهای باروری مصنوعی برسیم‪».‬‬ ‫دکتر امیر امیری یکتا دیگر برگزیده جشنواره‬ ‫رویان گفت‪« :‬زمینه تخصصی من در زمینه‬ ‫ژنتیک است و‪  ‬ما در طرحی که پیاده کردیم‬ ‫هدف شناسایی ژن ها و ارتباط دادن ژن ها با‬ ‫اختالالت فالژن ها (حرکتی) اسپرم است که‬ ‫این اختالالت عوامل مختلفی دارد‪».‬‬ ‫وی افزود‪ :‬در این اختالالت قدرت‬ ‫باروری اسپرم کاهش می یابد یا به صفر می‬ ‫رسد که در بررسی ها مشخص شد بیشتر این‬ ‫ ‪10‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫اختالالت به ژنتیک برمی گردد‪ .‬‬ ‫دکتر ساره رجبی برگزیده جشنواره رویان‬ ‫در ارتباط تلفنی گفت‪« :‬من عضو هیئت علمی‬ ‫پژوهشکده‪  ‬سلول های بنیادی پژوهشگاه رویان‬ ‫هستم و از انجاییکه بیشترین امار مرگ و میر به‬ ‫قلب و عروق‪  ‬برمی گردد‪ ،‬قسمتی از فعالیت‬ ‫های پژوهشکده به بیماری های قلب و عروق‬ ‫پرداخت و براین اساس پروژه تولید قلب انسانی‬ ‫در ابعاد قلب موشی در سال ‪ 94‬اغاز به کار کرد‬ ‫که در سال ‪ 96‬موفق به تولید قلب تپنده شد‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬قلب مانند یک ساختمان است‪ ،‬‬ ‫در این پروژه برای قلبی که نیاز به پیوند یا تعویض‬ ‫دارد‪ ،‬از قلب موش استفاده شده که بافت هم بند‬ ‫که ساختار اصلی است باقی می ماند و سلول ها‬ ‫را از بافت خارج کردیم‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬در مرحله رشد در شرایط‬ ‫ازمایشگاه فاکتور های رشد را بر روی سطح‬ ‫قلب چسباندیم تا اتصال سلول ها در مرحله‬ ‫بعد راحت تر انجام شود و شرایط ازمایشگاه‬ ‫را مطابق شرایط بدن انسان فراهم کردیم که‬ ‫بعد از ان سلول های بنیادی قلب انسان را‬ ‫به قلب موش تزریق کردیم که بعد از دوازده‬ ‫روز قلب شروع به تپش کرد و توانستیم قلب‬ ‫انسانی را در ابعاد موشی ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫رجبی گفت‪« :‬ایده اولیه این طرح در ابتدا‬ ‫درازمایشگاه هاروارد انجام شد البته نواقصی‬ ‫داشت که‪  ‬در پژوهشکده رویان با بهینه‬ ‫سازی رفع نواقص با مهندسی بافت در مدت‬ ‫کوتاهی موفق به تولید قلب تپنده‬ ‫شدیم‪».‬‬ ‫گفتنی است در این جشنواره‬ ‫برگزیدگان پنج گروه "ناباروری‬ ‫زنان"‪" ،‬جنین شناسی و ناباروری‬ ‫مردان"‪" ،‬سلول های بنیادین"‪،‬‬ ‫"ژنتیک" و "بیوتکنولوژی جانوری"‬ ‫در سالن همایش های رازی با‬ ‫حضور دکتر رضا ملک زاده‪ ،‬معاون‬ ‫پژوهشی وزارت علوم و محمدرضا‬ ‫پورعابدی‪ ،‬معاون پژوهش و فناوری‬ ‫جهاد دانشگاهی‪ ،‬معرفی شده و مورد‬ ‫حمایت مادی و معنوی قرارگرفتند‪.‬‬ ‫نمایشگاه جانبی نوزدهمین‬ ‫کنگره رویان‬ ‫همانند سال های گذشته نمایشگاهی جانبی‬ ‫با حضور شرکت های ازمایشگاهی فعال‬ ‫درزمینه محصوالت تولید مثل و باروری و‬ ‫ناباروری برپا شد‪ .‬شرکت های طب کاران‪،‬ایران‬ ‫پانل‪ ،‬داروسازی خوارزمی‪ ،‬طبیبان اریا‪ ،‬امریکا‬ ‫طب نوین‪ ،‬پدیده نوژن پارس‪ ،‬سکان طب‪،‬‬ ‫فروغ سالمت مهرگان‪ ،‬دایان زیست ازما‪،‬‬ ‫واریان پارمد‪ ،‬پویش دارو‪ ،‬داریان دارو‪ ،‬هما‬ ‫فارمد‪ ،‬تهران جراح نوین ‪Actoverco Mer� ،‬‬ ‫‪ ،ck‬سیروان طب اذرابادگان‪ ،‬شرکت فناوری‬ ‫بن یاخته های رویان‪ ،‬فنون ازمایشگاهی‪،‬‬ ‫فرینگ‪ ،‬شفا یاب و ‪ ،health persian‬بهین‬ ‫پاد‪ ،‬راون سازه‪ ،‬گل بوته سالمت‪ ،‬تجهیز‬ ‫گستر‪،.‬سیسکو‪،‬اوای تجارت اتیه‪ ،‬سل‬ ‫تک فارمد‪ ،‬سیناژن‪ ،‬داروسازی ابوریحان‪،‬‬ ‫کوشان فارمد‪ Asma group ،‬ازجمله غرفه‬ ‫داران نمایشگاه امسال بودند‪ .‬با برخی ازاین‬ ‫شرکت ها گفتگویی کردیم که درادامه‬ ‫می خوانید‪.‬‬ ‫شرکت ایران پنام‪ ،‬فعال در زمینه ‪IVF‬‬ ‫شرکت ایران پنام واردکننده تجهیزات‬ ‫پزشکی‪ ،‬ازمایشگاهی تحقیقاتی و ‪ IVF‬با سابقه‬ ‫بیست سال فعالیت در ایران است‪.‬‬ ‫کامران کاشانی مدیرفروش این شرکت‬ ‫در گفتگو با ماهنامه با اشاره به محوریت‬ ‫پژوهش های رویان در زمینه ناباوری‪،‬‬ ‫محصوالتی از قبیل سیستم های میکرواینجکشن‬ ‫برای تزریق اسپرم داخل رحم‪ ،‬دستگاه های لیزر‬ ‫برای بیوپسی جنین و سایر دستگاه های کشت‬ ‫سلول و فریزینگ را مربوط به ایران پنام نام برد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬در طول ‪ 20‬سال برگزاری‬ ‫این نمایشگاه ‪ ،‬امسال ضعیف ترین سال برپایی‬ ‫غرفه ها به دلیل مسائل اقتصادی بود‪.‬‬ ‫شرکتی برای تجاری سازی‬ ‫پژوهش های رویان‬ ‫اشکان مزدگیر مدیرتوسعه محصوالت‬ ‫شرکت فناوری بن یاخته های رویان در گفتگو‬ ‫با خبرنگار ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی‬ ‫افزود‪ :‬شرکت فناوری بن یاخته های رویان از‬ ‫سال ‪ ١٣٨٤‬ذخیره سازی سلول های بنیادی‬ ‫خون بندناف نوزادان تازه متولد شده را اغاز‬ ‫کرده و تاکنون موفق به ذخیره سازی بیش از‬ ‫‪ ٩٣٠٠٠‬نمونه شده است‪ .‬این بانک با داشتن ‪٢٧‬‬ ‫نمایندگی در استان های مختلف توانسته است‪،‬‬ ‫با استاندارد سازی فرایند جمع اوری و فریز‬ ‫نمونه های خون بندناف و همچنین مراکز پیوند‪،‬‬ ‫عالوه بر درمان بیماری های بدخیم و نجات‬ ‫جان انسان ها و افزایش چشمگیر امید به زندگی‬ ‫در کشور‪ ،‬از خروج ده ها هزار دالر ارز برای‬ ‫تامین سلول از سایر کشورها جلوگیری کند‪.‬‬ ‫وی تصریح کرد‪ :‬خونی که در دوران‬ ‫بارداری مادر‪ ،‬در بندناف و جفت جریان دارد‬ ‫و بعد از تولد دور ریخته می شود‪ ،‬منبعی از‬ ‫سلول بنیادی‪ ،‬به خصوص سلول های بنیادی‬ ‫خونسازی است که می توان در روند درمان‬ ‫بیماری های بدخیمی مانند تاالسمی‪ ،‬انواع‬ ‫سرطان های خون‪ ،‬بیماری های نقص سیستم‬ ‫ایمنی بدن و همچنین کم خون های مادرزادی‬ ‫که منشاء خونی دارد‪ ،‬مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫کاشانی‪ ،‬ازمایشگاه تخصصی ‪ HLA‬بانک‬ ‫خون بند ناف رویان‪ ،‬ازمایشگاه فلوسایتومتری‪،‬‬ ‫سل تراپی و کلینیک دیابت را از دیگر خدمات‬ ‫و محصول های این شرکت نام برد‪.‬‬ ‫اولین تولیدکننده سلول های بنیادی‬ ‫شرکت دانش بنیان سل تک فارمد‪ ،‬شرکت‬ ‫ایرانی است که در حوزه ی سلول های بنیادی‬ ‫و طب ترمیم فعالیت دارد‪ .‬نماینده فروش این‬ ‫شرکت در گفتگو با ماهنامه گفت‪ :‬این شرکت‬ ‫سابقه ‪ 5‬ساله دارد و بنیانگذاران شرکت سل تک‬ ‫فارمد‪ ،‬پژوهشگاه رویان و شرکت دارویی برکت‬ ‫است که کوله باری از تجربیات ارزنده ‪ ‬در حوزه‬ ‫ی سلولهای بنیادی و تولیدات محصوالت‬ ‫دارویی را داراست‪.‬‬ ‫پشتوانه فعالیتها و پروژه های این شرکت‪،‬‬ ‫تحقیقات گسترده در حوزه سلول های بنیادی‪،‬‬ ‫بیوتکنولوژی (زیست فناوری)‪ ،‬نانوتکنولوژی‬ ‫(فناوری نانو) و حیطه های دارویی است‪ .‬این‬ ‫امر‪ ،‬موقعیت های اتی این شرکت را به عنوان‬ ‫اولین تولید کننده سلول‪ ‬های بنیادی در ایران‬ ‫تضمین خواهد کرد‪.‬‬ ‫مهندسی معکوس شرکت دایان زیست ازما‬ ‫شرکت دایان زیست ازما متشکل از‬ ‫متخصصان پژوهشگاه ابن سینا نیز از دیگر غرفه‬ ‫دارانی بود که به گفته مدیرعامل این شرکت در‬ ‫سال ‪ 1395‬تاسیس شده است‪.‬‬ ‫میثم هرائینی با سابقه فعالیت ‪ 6‬ساله در حوزه‬ ‫‪ ، IVF‬ماموریت این شرکت را بومی سازی و‬ ‫تولید انواع محصوالت ازمایشگاهی و پزشکی‬ ‫در زمینه درمان های تخصصی ناباروری عنوان‬ ‫کرد و افزود‪ :‬یکی از مهم ترین فعالیت های‬ ‫این شرکت‪ ،‬تولید کیت های تشخیصی‪ ،‬مواد و‬ ‫ملزومات مصرفی در حوزه بیولوژی تولید مثل‬ ‫در جهت خودکفایی کشور و افزایش کیفیت‬ ‫و کاهش مدت زمان دریافت این محصوالت‬ ‫است‪ .‬وی برنامه امسال خود را‪ ،‬صادرات و‬ ‫توسعه محصوالتش عنوان کرد‪..‬‬ ‫از هم اکنون به کانال تلگرامی و اینستاگرام‬ ‫ماهنامه تشخیص ازمایشگاهی بپیوندید‬ ‫‪@Tashkhis_Magazine‬‬ ‫‪Tashkhis_Magazine‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪11‬‬ ‫گفتـــگو‬ ‫مهندس سمانه سادات مصطفوی‬ ‫گفتگویی با دکتر انورسادات کیانمهر؛‬ ‫استادیار زیست فناوری پزشکی‬ ‫درحاشیه کنگره زیست فن اوری امسال‬ ‫گفتگویی با استادیار رشته زیست فناوری‬ ‫پزشکی‪ ،‬استادی که انگیزه اش‪ ،‬استفاده بهینه‬ ‫از امکانات و پتانسیل های علمی موجود است‬ ‫تا با فراگرفتن‪ ،‬ایجاد و ترویج فناوری های روز‬ ‫بیوتکنولوژی‪ ،‬در ارتقاء سطح سالمتی جامعه و‬ ‫توسعه پایدار کشور‪ ،‬مشارکت داشته باشد را‬ ‫ترتیب دادیم که در ادامه می خوانیم‪:‬‬ ‫‪‬اقای دکتر لطفا درباره بیوگرافی‬ ‫و تحصیالت خود بفرمایید‪.‬‬ ‫دکتر انورسادات کیانمهر‪ ،‬متولد سال‬ ‫‪ 1357‬در شهرستان گنبد کاووس‬ ‫هستم‪ .‬پس از اتمام تحصیالت‬ ‫مقدماتی و دبیرستان در سال ‪،1376‬‬ ‫بالفاصله در کنکور کارشناسی رشته‬ ‫زیست شناسی سلولی و مولکولی‬ ‫دانشگاه تهران پذیرفته شدم‪ .‬بعد از‬ ‫پایان خدمت سربازی در سال ‪1383‬‬ ‫در رشته ژنتیک انسانی دانشگاه علوم‬ ‫بهزیستی تهران تحصیالت خود را در‬ ‫مقطع کارشناسی ارشد ادامه دادم‪ .‬سه‬ ‫سال بعد در سال ‪ 1386‬با کسب رتبه‬ ‫اول در ازمون دکترای وزارت بهداشت‬ ‫در رشته زیست فناوری پزشکی در‬ ‫انستیتو پاستور ایران پذیرفته شدم‪.‬‬ ‫هم اکنون‪ ،‬استادیار این رشته تحصیلی‬ ‫ ‪12‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫در دانشکده فناوری های نوین دانشگاه‬ ‫علوم پزشکی گلستان هستم‪.‬‬ ‫‪ ‬زمینه های مورد عالقه و‬ ‫پروژه های تحقیقاتی درحال کار شما‬ ‫چیست؟‬ ‫در حال حاضر روی دو پروژه با‬ ‫موضوعات‬ ‫‪‬استفاده از بیومارکر ‪microRNA‬‬ ‫به عنوان مارکر تشخیصی سرطانی با‬ ‫روش‪Real-time PCR‬‬ ‫‪‬طراحی و ساخت نانوبیوسنسورهای‬ ‫بر پایه اپتامر به منظور تشخیص‬ ‫بیومارکرهای سرطانی‬ ‫مشغول فعالیت هستم‪.‬‬ ‫‪ ‬درباره رشته زیست فناوری‬ ‫مختصرتوضیح دهید‪.‬‬ ‫زیست فناوری یا بیوتکنولوژی‬ ‫اصطالحی است که به فناوری مهندسی‬ ‫ژنتیک یعنی فناوری قرن‪ ۲۱‬مربوط‬ ‫می شود‪ .‬با جود این‪ ،‬لفظ زیست فناوری‬ ‫در برگیرنده فرایندهای گسترده تری از‬ ‫تغییرات زیست فناوری ارگانیسم ها‬ ‫است که اخیرا ً نقش ان ها در زندگی‬ ‫انسان بیشتر از پیش نمایان شده است‪.‬‬ ‫به طور عمده زیست فناوری در ‪ 3‬زمینه‬ ‫کلی کاربرد دارد که این زمینه ها از قبیل‬ ‫علوم پزشکی(‪،)Red Biotechnology‬‬ ‫کشاورزی(‪ )Green Biotechnology‬و‬ ‫صنعتی(‪ )white biotechnology‬است‪.‬‬ ‫‪ ‬بیوتکنولوژی پزشکی شامل چه‬ ‫پارامترهایی است؟‬ ‫در حیطه پزشکی نیز می توان‬ ‫بیوتکنولوژی را به سه دسته عمده‬ ‫تقسیم بندی کرد‪:‬‬ ‫‪‬بیوتکنولوژی پزشکی‪ ،‬به درمان‬ ‫بیماران سرطانی‪ ،‬ویروسی و عفونی با‬ ‫استفاده از روش هایی همچون ژن درمانی‪،‬‬ ‫سلول درمانی‪ ،‬پروتئین درمانی می پردازد‪.‬‬ ‫کاربرد زیست فناوری در زمینه علوم‬ ‫پزشکی و دارویی‪ ،‬موضوعات بسیار‬ ‫گسترده ای مانند ابداع روش های‬ ‫کام ً‬ ‫ال جدید برای «تشخیص مولکولی‬ ‫مکانیسم های بیماری زایی و گشایش‬ ‫سرفصل جدیدی به نام پزشکی مولکولی»‪،‬‬ ‫«امکان تشخیص پیش از تولد بیماری ها و‬ ‫پس از ان»‪« ،‬ژن درمانی و کنار گذاشتن‬ ‫(نسبی) برخورد معلولی با بیمار و بیماری»‪،‬‬ ‫«تولید دارو ها و واکسن های نوترکیب و‬ ‫جدید»‪« ،‬ساخت کیت های تشخیصی»‪،‬‬ ‫کاربرد زیست فناوری در زمینه علوم پزشکی و‬ ‫دارویی‪ ،‬موضوعات بسیار گسترده ای مانند ابداع‬ ‫روش های کام ً‬ ‫ال جدید برای «تشخیص مولکولی‬ ‫مکانیسم های بیماری زایی و گشایش سرفصل‬ ‫جدیدی به نام پزشکی مولکولی»‪« ،‬امکان تشخیص‬ ‫پیش از تولد بیماری ها و پس از ان»‪« ،‬ژن درمانی‬ ‫و کنار گذاشتن (نسبی) برخورد معلولی با بیمار و‬ ‫بیماری»‪« ،‬تولید دارو ها و واکسن های نوترکیب‬ ‫و جدید»‪« ،‬ساخت کیت های تشخیصی»‪« ،‬ایجاد‬ ‫میکروارگانیسم های دستکاری شده برای کاربردهای‬ ‫خاص»‪« ،‬تولید پادتن های منوکلونال» و غیره را در‬ ‫بر می گیرد‬ ‫«ایجاد میکروارگانیسم های دستکاری شده‬ ‫برای کاربردهای خاص»‪« ،‬تولید پادتن های‬ ‫منوکلونال» و غیره را در بر می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬بیوتکنولوژی دارویی نیز به تولید‬ ‫فراورده های دارویی می پردازد‪ .‬تولید‬ ‫این فراورده ها باروش های دیگر بسیار‬ ‫گران تر و مشکل تر است‪.‬‬ ‫‪‬بیوتکنولوژی میکروبی‪ ،‬به واردکردن‬ ‫ژن هایی به میکروارگانیسم ها و تولید‬ ‫محصول جدید توسط میکروب ها‬ ‫می پردازد که تولید این محصوالت‬ ‫سریع تر و ارزان تر است‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر یعنی استفاده از ویژگی های انواع‬ ‫میکروب ها در تولید و تجزیه مواد‬ ‫مختلف نظیر هورمون های انسانی‪.‬‬ ‫این کار به روش نوترکیبی‪ ،‬از تولید‬ ‫حشره کش های میکروبی‪ ،‬تولید انواع‬ ‫ماکرومولکول ها و استخراج کانی ها‬ ‫تا زدودن مواد زاید سمی در شرایط‬ ‫متعارف‪ ،‬انجام می شود‪ .‬دانشجویان‬ ‫گرایش بیوتکنولوژی میکروبی‬ ‫در زمینه بیوتکنولوژی غذایی و‬ ‫دارویی‪ ،‬تولید انزیم ها‪ ،‬پروتئین ها‪،‬‬ ‫پلی ساکارید ها‪ ،‬قارچ ها و مخمر ها‬ ‫اطالعات الزم را به دست می اورند‪.‬‬ ‫‪ ‬درباره تاثیرات اموزش رشته‬ ‫بیوتکنولوژی در ایران بفرمایید‪.‬‬ ‫ضرورت و اهمیت بیوتکنولوژی‪،‬‬ ‫روش جدید به دست اوردن بسیاری‬ ‫از دارو هاست که به سرعت در حال‬ ‫گسترش در تمامی علوم و به ویژه‬ ‫داروسازی ما است‪ .‬با توجه به گسترش‬ ‫دانشکده های داروسازی در سراسر‬ ‫کشور و تشکیل دوره های تخصصی‬ ‫داروسازی و نیاز به متخصصین رشته‬ ‫بیوتکنولوژی برای تدریس واحدهای‬ ‫درسی عمومی و تخصصی این رشته‪،‬‬ ‫همچنین با توجه به سیاست های دولت‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در زمینه‬ ‫خودکفایی در تولید مواد اولیه داروئی‪،‬‬ ‫هم اکنون حدود ‪ %۵۰‬مواد اولیه‬ ‫داروئی وارداتی کشور محصول مستقیم‬ ‫و یا مشترک بیوتکنولوژی هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬بازار کار این رشته چگونه است؟‬ ‫هرچند توجه به بیوتکنولوژی در ایران‪،‬‬ ‫تنها با چندین سال تاخیر در مقایسه با‬ ‫بسیاری از کشورهای جهان‪ ،‬در اواسط‬ ‫دهه ‪ ۸۰‬میالدی اغازشده است‪ ،‬ولی‬ ‫اگر امکانات و منابع تخصیص یافته‬ ‫به بیوتکنولوژی کشور را بررسی کرده‬ ‫ومنصفانه قضاوت کنیم‪ ،‬سراغاز توجه‬ ‫نسبت ًا جدی به مقوله بیوتکنوژی نوین‬ ‫در ایران‪ ،‬طی ‪۵‬سال اخیر بوده است‪.‬‬ ‫در دهه های اخیر که بسیاری از کشورهای‬ ‫جهان‪ ،‬مرحله ایجاد ساختار و انجام‬ ‫پژوهش های بیوتکنولوژی را پشت سر‬ ‫گذاشته و به مقوله گسترش تولیدات‬ ‫صنعتی و تجاری سازی فراورده های‬ ‫بیوتکنولوژی پرداخته اند‪ ،‬در ایران‬ ‫همچنان در شروع بحث ایجاد ساختار و‬ ‫پژوهش های بنیادی این فناوری هستیم‪.‬‬ ‫‪ ‬و در پایان‪ ،‬این رشته دارای چه‬ ‫تجهیزاتی است ؟‬ ‫در واقع تجهیزات ازمایشگاهی را دربر‬ ‫می گیرد‪ .‬در واقع کلیه دستگاه های‬ ‫مورد استفاده این رشته در بیولوژی و‬ ‫ژنتیک کاربرد دارد‪.‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪13‬‬ ‫گزارش کوتاه‬ ‫مهندس نیلوفرحسن‬ ‫وزیربهداشت در اختتامیه سومین جشنواره فیلم سالمت‪:‬‬ ‫سینما و هنر کمک زیادی به ارتقای سالمت جامعه‬ ‫و کاهش بیماری های غیرواگیر می کند‬ ‫مراسم پایانی سومین جشنواره‬ ‫فیلم سالمت با حضور وزیر بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی‪ ،‬مدیران وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬متولیان جشنواره و هنرمندان‬ ‫با اجرای محمد سلوکی و سرود رسمی‬ ‫وزارت بهداشت‪ ،‬ششم شهریورماه در‬ ‫تاالر وحدت برگزارشد‪.‬‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی در ابتدا به دو هنرمند درگذشته‬ ‫اشاره کرد و گفت‪« :‬یکی از کسانی‬ ‫که خیلی جایش خالی است‪ ،‬افشین‬ ‫یداللهی است‪ ،‬حتم ًا روحش شاد است‬ ‫و در عین حال یاد و خاطره عزت‬ ‫ا له انتظامی را زنده نگه می داریم‪ .‬او‬ ‫چشمانش را به من‬ ‫سپرده بود و از‬ ‫یکی از جمله های‬ ‫او بیشتر لذت‬ ‫می برم که می گفت‬ ‫بعد از ‪ 80‬سال‪،‬‬ ‫هیچ وقت حسرت‬ ‫نخورم که ان کارهایی‬ ‫که میخواستم انجام دهم‬ ‫را انجام ندادم‪ .‬این مهم‬ ‫است که انسان افتخار‬ ‫داشته باشد کاری را برای‬ ‫شهرش‪ ،‬کشورش و جهان‬ ‫انجام دهد‪.‬‬ ‫وی افزود‪« :‬من از‬ ‫پزشکان و هنرمندان‬ ‫ ‪14‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫که تالش کرده اند تا جشنواره مسیر‬ ‫خود را در این سال ها پیدا کند‪،‬‬ ‫رئیس جشنواره به دلیل انجام این کار‬ ‫مهم انهم در موقعیت سخت فعلی‬ ‫و دبیر جشنواره که به قول یکی از‬ ‫سینماگران جوان‪ ،‬این جشنواره را‬ ‫اینقدر «خفن» برگزار کرد‪ ،‬تشکر‬ ‫می کنم‪».‬‬ ‫محمدکیاساالر دبیر سومین‬ ‫جشنواره فیلم سالمت ضمن پخش‬ ‫نماهنگ این جشنواره گفت‪« :‬امسال‬ ‫‪ 809‬اثر در پورتال جشنواره ثبت شد‬ ‫و چیزی حدود ‪60‬درصد رشد کمی‬ ‫نسبت به سال گذشته داشته است‪».‬‬ ‫در ادامه مراسم اختتامیه‪،‬‬ ‫سیدمحمدهادی ایازی معاون‬ ‫بهداشت‬ ‫وزیر‬ ‫اجتماعی‬ ‫و رئیس جشنواره فیلم‬ ‫سالمت‪ ،‬ضمن خیرمقدم به‬ ‫وزیرمحترم بهداشت گفت‪:‬‬ ‫« دو شعار این جشنواره یکی‬ ‫شعار "سالمت برای همه " و دیگری‬ ‫شعار رییس جمهور "اجتماعی شدن‬ ‫سالمت " است‪ .‬سینما می تواند تاثیر‬ ‫مهمی در اجتماعی شدن سالمت‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫ایازی در ادامه افزود‪« :‬خیلی از‬ ‫مسائل باید گفته شود و اگر گفته‬ ‫نشود ما دچار مشکل جدی در‬ ‫جامعه می شویم‪ .‬بعد از پخش‬ ‫سریال پریا در سال گذشته‪800 ،‬درصد‬ ‫مراجعه به مراکز ایدز افزایش یافت و‬ ‫‪400‬درصد ازمایش ها افزایش یافت‪».‬‬ ‫در بخش بزرگداشت دکتر مینو‬ ‫محرز(متخصص بیماری های عفونی)‬ ‫با تشویق گسترده حاضران‪ ،‬او گفت‪:‬‬ ‫درباره اچ‪.‬ای‪.‬وی در دنیا فیلم های‬ ‫زیادی ساخته شده است و امیدوارم‬ ‫در ایران هم فیلم های بیشتری ساخته‬ ‫شود‪ .‬بیماری ایدز بیش از مشکل‬ ‫بهداشتی‪ ،‬یک مشکل اجتماعی است‬ ‫و همه ارگان ها باید در فرهنگ سازی‬ ‫ان شرکت داشته باشند‪ .‬اگر رادیو و‬ ‫تلویزیون و هم سینما و اموزش و‬ ‫پرورش سکوت کنند‪ ،‬پس چه کسی‬ ‫باید به این مردم اطالع رسانی کند و‬ ‫انها را اموزش دهد؟‬ ‫در بخش مراسم پایانی سومین‬ ‫جشنواره فیلم سالمت‪ ،‬سیدحسن‬ ‫قاضی زاده هاشمی و مهدی هاشمی‬ ‫تندیس و لوح بزرگداشت «کیانوش‬ ‫عیاری» را به وی اهدا کردند‪ .‬این‬ ‫مراسم با پحش فیلم «بودن یا نبودن»‬ ‫که او ان را درباره اهدای عضو‬ ‫ساخته بود‪ ،‬پخش شد‪ .‬همچنین در‬ ‫این بخش جایزه «تصویر استاد» برای‬ ‫ایفای نقش ماندگار دکتر محمد قریب‬ ‫در سریال «روزگار قریب» به مهدی‬ ‫هاشمی اهدا شد‪.‬‬ ‫در بخش اهدای جوایز بخش سازمان ها‬ ‫کتایون ریاحی نماینده بنیاد نیکوکاری کمک‬ ‫(حامی کودکان کم شنوا) گفت‪ :‬اتفاق زیبایی‬ ‫که دارد شکل می گیرد نماد پیوند هنر و‬ ‫علم است و امیدوارم برای بشر سروسامان‬ ‫بیاورد‪ .‬بنیاد نیکوکاری کمک که کاشت‬ ‫حلزونی گوش را برای کودکان نیازمند انجام‬ ‫می دهد‪ ،‬امسال لوح سپاسش را به فیلم با‬ ‫زبان بی زبانی اهدا می کند‪.‬‬ ‫جایزه انجمن ام‪.‬اس به فیلم مستند‬ ‫«سوگند بقراط» ساخته حسین کاکاوند‬ ‫اهدا شد‪ .‬کاکاوند پس از دریافت جایزه‬ ‫گفت‪« :‬شاید جامعه سال های ‪ 90‬تا ‪ 92‬را‬ ‫یادشان رفته باشد ولی ما یادمان است که‬ ‫تهیه داروی بیماران ام اس به سختی انجام‬ ‫می شد‪ .‬ما واقعا امروز کمترین دغدغه دارو‬ ‫را داریم‪ .‬من جایزه نقدی را به بچه های‬ ‫ام‪ .‬اس تقدیم می کنم تا در این روزهایی‬ ‫که انجمن با مشکالت مالی رو به رو است‬ ‫کمکی به انها باشد‪.‬‬ ‫در ادامه با حضور نمایندگان انجمن اتیسم‪،‬‬ ‫جایزه انجمن اتیسم به فیلم مستند «اختاللی به‬ ‫نام اتیسم»‪« ،‬مامان» و «دست های ابی» اهدا شد‪.‬‬ ‫جایزه انجمن اخالق پزشکی ایران به‬ ‫فیلم دانشجویی «قصه ای در نزدیکی ما»‬ ‫ساخته مجتبی کرم پور اهدا شد‪.‬‬ ‫در این بخش دکترحمیدرضا نمازی‬ ‫متخصص اخالق پزشکی‪ ،‬گفت‪« :‬اکسیر‬ ‫سالمت چه در مقام نظر و چه در مقام عمل‬ ‫در عهده معرفت اخالقی است و همیشه‬ ‫بر این نکته باید درنگ داشت که سالمت‬ ‫بر پاشنه اخالق می چرخد‪ .‬این سومین‬ ‫بار است که حوزه اخالق در جشنواره ها‬ ‫حضور پیدا کرده است و اعالم می کنم‬ ‫انجمن اخالق پزشکی ایران‪ ،‬تمام سناریوها‬ ‫و فیلمنامه های اهالی سینما را در کمتر از‬ ‫یک هفته رصد می کند‪».‬‬ ‫لوح تقدیر و جایزه نقدی بخش تلویزیونی‬ ‫به برنامه «ماهی بادکنکی»‪« ،‬طبیب»‪« ،‬جنگل‬ ‫دامون»‪« ،‬روان سفید» اهدا شد‪.‬‬ ‫در بخش مستند‪ ،‬لوح ویژه دبیر برای فیلم‬ ‫مامان و لوح تقدیر و جایزه نقدی برای فیلم‬ ‫«اهستگی» و فیلم «مردی که با خرگوش‬ ‫می رود» اهدا شد‪ .‬جایزه سوم؛ به طور مشترک‬ ‫به فضل اهلل تاری برای فیلم «پیش از سی‬ ‫سالگی» و الهام اقالری برای فیلم «شهرزیبای‬ ‫من»‪ ،‬جایزه دوم برای فیلم «زنانگی» وجایزه‬ ‫اول برای فیلم «ده برابر» اهدا شد‪.‬‬ ‫تاری به دلیل این‏که در عرصه مستند کار‬ ‫می کند‪ ،‬خواست چند نکته را به جامعه‬ ‫پزشکی بگوید‪ « :‬فیلم ما به دختر ‪17‬ساله ای‬ ‫پرداخت که از ‪ 9‬سالگی مصرف کننده مواد‬ ‫بوده است‪ .‬نباید فراموش کنیم که این‬ ‫اسیب ها همسایه ما است‪ .‬دالر ‪11‬هزار‬ ‫تومان شده است و شهرداری‪ ،‬یک کمپ‬ ‫نگهداری اسیب دیدگان را به دلیل مسائل‬ ‫اقتصادی تعطیل کرد‪ .‬امروز افراد عادی‬ ‫هم جزو جامعه اسیب دیده اند و به نظرم‬ ‫بیش از پیش جامعه پزشکی باید رایگان‬ ‫کار کند‪».‬‬ ‫جوایز بخش دانشجویی برای فیلم‬ ‫«اقاگرگه»‪ ،‬جایزه سوم برای فیلم «دلقک ها»‪،‬‬ ‫جایزه دوم برای فیلم «برای فروش»‪،‬جایزه‬ ‫اول برای فیلم «تو هنوز اینجایی»‬ ‫جوایز بخش فیلم کوتاه برای فیلم‬ ‫«کوگ»‪ ،‬فیلم «مانیکور»‪ ،‬جایزه سوم‬ ‫برای فیلم «قرص برنج»‪ ،‬جایزه دوم برای‬ ‫فیلم «دریای تلخ»‪ ،‬جایزه اول برای فیلم‬ ‫«اختالف» تعلق گرفت‪.‬‬ ‫جایزه ویژه دبیر جشنواره فیلم سالمت‪،‬‬ ‫برای بهترین فیلم عاری از دخانیات‪ ،‬از بین‬ ‫فیلم های زمانی دیگر‪ ،‬چای سرد‪ ،‬پشت‬ ‫دیوار سکوت‪ ،‬خجالت نکش و هندی و‬ ‫هرمز به فیلم «خجالت نکش» اهدا شد‪.‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪15‬‬ ‫دکتر عباس افراه‬ ‫بورد تخصصی ازمایشگاه بالینی‬ ‫اشنایی بیشتر با ژنتیک انسانی‬ ‫گفتار زیر از کتاب (باهم ژنتیک بخوانیم)‪ ،‬ترجمه ی کتاب دکتر نیلوفر هدایتی امامی و استاد دکتر محمد حسن هدایتی‬ ‫امامی‪ ،‬برداشت شده است‪ .‬این کتاب کوچک به راستی خواندنی است‪ .‬گرچه نام استاد دکتر هدایتی‪ ،‬تنها برای هر کتابی‬ ‫اعتبار بزرگی است‪ ،‬ولی به راستی از شیوه ی نگارش ان بسیار لذت بردم‪.‬‬ ‫روانی نوشتار به گونه ای است که برای همگان‪ ،‬از دانش اموز گرفته تا متخصصان‪ ،‬سودمند است‪ .‬بخش زیر بازنویسی‬ ‫دو برگ از این کتاب است‪.‬‬ ‫این کتاب درانتشارات سمام به زیور چاپ اراسته شده است‪ .‬اصل کتاب به نام ‪،Help Me Understand Genetics‬‬ ‫درانستیتو پر اوازه ی بهداشت ملی امریکا (‪ ،)NIH‬نگارش یافته است‪.‬‬ ‫ازمایش ژنتیکی تبار شناسی چیست؟‬ ‫ازمایش تبارژنتیکی یا تبار شناسی ژنتیکی‪ ،‬راهی است‬ ‫که بدان طریق مردمی که عالقمندند سابقه خانوادگی‬ ‫خود را فراتر از ان چه از خویشاوندان خود شنیده اند و‬ ‫از اسناد تاریخی به دست اورده اند‪ ،‬پیدا بکنند‪ .‬ازمایش‬ ‫تنوع ‪ ،DNA‬سرنخ هایی از ایل و تبار فرد را روشن‬ ‫می کند و معلوم می کند که از کجا امده اند و خانواده‬ ‫ها چه نسبتی با هم دارند‪ .‬برخی از طرح های تنوع‬ ‫ژنتیکی‪ ،‬اغلب در افرادی که دارای زمینه خاصی هستند‪،‬‬ ‫مشترک است‪ .‬هر چقدر افراد‪ ،‬خانواده ها و جمعیت ها‬ ‫به یکدیگر نزدیکتر باشند‪ ،‬طرح های تنوع ‪ DNA‬مشترک‬ ‫بیشتری دارند‪.‬‬ ‫معموال از سه نوع ازمایش ژنتیکی تبارشناسی استفاده‬ ‫می کنند‪:‬‬ ‫‪‬ازمایش کروموزوم ‪:Y‬‬ ‫تنوع در کروموزوم‪ ،Y‬که بطور انحصار از پدر به پسر‬ ‫ ‪16‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫می رسد‪ .‬برای یافتن مستقیم نیای پدری مورد استفاده‬ ‫قرار می گیرد‪.‬ازمایش کروموزوم ‪ Y‬را تنها می توان روی‬ ‫مردها و پسرها انجام داد‪ ،‬زیرا زنان و دختران کروموزوم‬ ‫‪ Y‬ندارند‪ .‬زنانی که عالقمند به این نوع ازمایش ژنتیک‬ ‫هستند‪ ،‬مردی از خویشاوندان خود را تشویق به‬ ‫همکاری می کنند‪ .‬چون در بسیاری از فرهنگ ها‪ ،‬انتقال‬ ‫کروموزوم‪ Y‬همانند انتقال نام خانوادگی است‪ .‬ازمایش‬ ‫کروموزوم‪ ،Y‬اغلب به این خاطر انجام می شود تا معلوم‬ ‫کنند که ایا دو خانواده که نام خانوادگی یکسانی دارند‪،‬‬ ‫خویشاوند هم هستند یا نه‪.‬‬ ‫‪‬ازمایش ‪ DNA‬میتوکندری‪:‬‬ ‫این نوع ازمایش‪ ،‬تنوع ژنتیک در ‪ DNA‬میتوکندری را‬ ‫مشخص می کند‪ .‬گرچه بخش اصلی ‪ DNA‬در کروموزم‬ ‫های درون هسته قرار دارد‪ ،‬اندامکی در درون یاخته موسوم‬ ‫به میتوکندری هم مقداری‪ ،‬گرچه اندک‪ DNA ،‬دارد‪ .‬این را‬ ‫‪DNA‬میتوکندری می نامند‪ .‬هم مردان و هم زنان دارای ‪DNA‬‬ ‫میتوکندری هستند‪ ،‬لیکن تنها زنان هستند که این ‪ DNA‬را‬ ‫به فرزندان خود‪ ،‬چه دختر‪،‬‬ ‫چه پسر منتقل می کنند‪ ،‬لذا‬ ‫هم پسران و مردان و‬ ‫هم دختران و زنان‬ ‫می توانند از این‬ ‫ازمایش استفاده‬ ‫اطالعاتی‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫مستقیم از تبار مادری‬ ‫‪DNA‬‬ ‫به دست می دهد‪.‬ازمایش های‬ ‫میتوکندری برای تبار شناسی هم به کار می اید‪ .‬زیرا‬ ‫اطالعات نیای مادری را‪ ،‬که به خاطر فرهنگ نامگذاری‬ ‫خانوادگی در اسناد تاریخی نادیده می ماند‪ ،‬حفظ کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪‬ازمایش پلی مورفیسم یک نوکلئوتید‪:‬‬ ‫این ازمایش ها تعداد زیادی تنوع پلی مورفیسم‬ ‫‪(SNPs=Single‬‬ ‫‪Nucleotide‬‬ ‫نوکلئوتید‬ ‫یک‬ ‫)‪ ،Polymorphisms‬را در سرتاسر ژنوم شخص‪ ،‬مورد‬ ‫بررسی قرار می دهد‪ .‬نتایج ان با نتایج افراد دیگری‬ ‫که همین ازمایش را انجام داده اند‪ ،‬مقایسه می شود‬ ‫تا براوردی از زمینه قومی فرد مشخص شود‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬طرح پلی مورفیسم یک نوکلئوتید ممکن است‬ ‫نشان بدهد که نیای مورد ازمایش‪ ،‬نزدیک به ‪50‬درصد‬ ‫افریقائی‪25 ،‬درصد اروپائی‪20 ،‬درصد اسیائی و‬ ‫‪ 5‬درصد نامعلوم است‪.‬تبارشناسان این نوع ازمایش را‬ ‫به کار می برند‪ ،‬زیرا نتایج ازمایش ‪ DNA‬کروموزوم‪ Y‬و‬ ‫میتوکندری تنها یک رده از اجداد را مشخص می کند و‬ ‫زمینه ی کلی قومیت یک فرد را نشان نمی دهد‪.‬‬ ‫ازمایش ژنتیکی تبارشناسی چند محدودیت دارد‪.‬‬ ‫مسئوالن ازمایشگاه‪ ،‬نتیجه ازمایش یک فرد را با داده های‬ ‫مختلف ازمایش های قبلی‬ ‫مقایسه می کنند‪ ،‬لذا‬ ‫حدس هائی که درباره‬ ‫تبار یک فرد‬ ‫زده می شود‪ ،‬از‬ ‫یک موسسه تا‬ ‫موسسه بعدی فرق‬ ‫می کند‪ .‬همچنین چون اکثر‬ ‫جمعیت های انسانی‪ ،‬در طول تاریخ بارها دست‬ ‫به مهاجرت زده و با گروه های انسانی نزدیک‬ ‫خود مخلوط شده اند‪ ،‬حدس ها درمورد قومیت هر‬ ‫فرد ممکن است با انتظارات وی فرق داشته باشد‪ .‬در‬ ‫گروه های قومی با دامنه تنوع ژنتیکی کمتر‪ ،‬بر حسب‬ ‫اندازه و سابقه تاریخی ان گروه‪ ،‬اکثر اعضا در بسیاری‬ ‫از ‪SNP‬ها مشترک اند و ممکن است تمیز مردمانی که‬ ‫نیای مشترک نسبتا نزدیک دارند( مثال پسر عموزاده های‬ ‫یکدیگرند) از کل گروه مشکل باشد‪.‬‬ ‫چندین شرکت و سازمان ازمایش ژنتیکی تبارشناسی‬ ‫را عرضه می کنند‪ .‬اکثر شرکت ها گردهمائی اینترنتی یا‬ ‫خدمت دیگر در اختیار مردم می گذارند تا کسانی که‬ ‫این ازمایش را انجام داده اند‪ ،‬نتیجه ان را به اشتراک و‬ ‫دراین باره با دیگران گفت و گو کنند‪ .‬از این راه شاید‬ ‫خویشاوندان ناشناخته خود را بیابند‪ .‬در یک مقیاس‬ ‫بزرگتر با تجمیع نتایج ازمایش های ژنتیکی تبارشناسی‬ ‫افراد زیاد‪ ،‬دانشمندان می توانند با استفاده از ان‪ ،‬سابقه‬ ‫تاریخی جمعیت ها را بررسی کنند و معلوم کنند که‬ ‫انسان ها از کجا برخاسته اند‪ ،‬به کجا رفته اند و با چه‬ ‫گروه هایی در امیخته اند‪.‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪17‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫لیال دریانورد‪،‬کارشناسی ارشد بیوشیمی دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪،‬عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‬ ‫مروری بر ژنومیک سرطان سینه‬ ‫و روش های نوین تشخیص و درمان‬ ‫در مقایسه با ژنتیک که بیشتردر راستای بررسی ژن های منفرد‬ ‫است‪ ،‬ژنومیکس تمام ژن های ژنوم و درهم کنش های میان انها و‬ ‫محیط شان را مورد مطالعه قرار می دهد‪ .‬در این میان دانش ژنومیکس‬ ‫سرطان تغییرات اساسی را در شیوه تفکر دانشمندان‪ ،‬درباره سرطان‬ ‫به وجود اورده است‪ .‬درمان بسیاری از انواع سرطان ها هنوز شامل‬ ‫عمل جراحی برای دراوردن تومور‪ ،‬به عالوه پرتودهی اضافی یا‬ ‫شیمی درمانی برای کشتن هرگونه سلول باقیمانده است که هر کدام از‬ ‫این روش ها می تواند دارای عوارض جانبی جدی باشد‪ .‬برای نمونه‬ ‫بسیاری از داروهای معمول شیمی درمانی موجب ریزش مو‪ ،‬حالت‬ ‫تهوع و افت خطرناک سلول های خونی سفید و قرمز می شوند‪ .‬اما‬ ‫خوشبختانه تحقیقات جدید ژنتیکی روش های بهتری را در تشخیص‪،‬‬ ‫هدفگذاری و درمان موثر سرطان‪ ،‬همچنین مدیریت بهینه اثرات جانبی‬ ‫به ارمغان اورده است‪ .‬با تمرکز بر روی ژن های مسئول رشد و انتشار‬ ‫سرطان های گوناگون‪ ،‬محققان می توانند هدف های بیشتری را برای‬ ‫داروها شناسایی کنند و روش های جدید درمانی را برای از بین بردن‬ ‫سلول های سرطانی‪ ،‬بدون اسیب به بافت های سالم طراحی کنند‪.‬‬ ‫محققان سرطان‪ ،‬اطالعات ژنومیکس را برای پیشگویی دقیق اینکه‬ ‫کدام انواع سرطان احتمال انتشار تهاجمی دارند و کدام انواع‪ ،‬احتماالً به‬ ‫درمان های معمول پاسخ می دهند و یا نیاز به روش های متفاوتی دارند‪.‬‬ ‫هدف نهایی ژنومیکس دارویی (دانش مطالعه چگونگی اثرگذاری‬ ‫ژن ها به روشی که افراد به داروها پاسخ دهند) تولید داروهای سفارشی‬ ‫برای ارایش های ژنتیکی منحصر به فرد افراد است‪ .‬هم اکنون چندین‬ ‫دارو از این روش تولید شده و در حال توسعه است‪ .‬برای نمونه در‬ ‫سال ‪ 1988‬محققان دانشگاه کالیفرنیا ارتباط بین یک ژن مشخص و‬ ‫یک شکل تهاجمی از سرطان سینه را یافتند که منجر به ایجاد یک‬ ‫انتی بادی به نام هرسپتین شد‪ .‬دو سال بعد‪ ،‬دانشمندان در دانشگاه‬ ‫پنسیلوانیا موفق به کاربرد هرسپتین به عنوان داروی شیمی درمانی برای‬ ‫زنان مبتال به مراحل ابتدایی سرطان تهاجمی سینه شدند‪ .‬هرسپتین‬ ‫خطر بازگشت بیماری را برای این بیماران تا نصف کاهش داد (‪.)4‬‬ ‫سرطان سینه‬ ‫سرطان سینه شایع ترین سرطان تشخیص داده شده در زنان و‬ ‫ ‪18‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫دومین دلیل مرگ و میر در اثر سرطان در ایاالت متحده امریکا‬ ‫گزارش شده است‪ .‬هم اکنون امار سالیانه سرطان سینه در جهان‪ ،‬به‬ ‫یک میلیون مورد تشخیص داده شده‪ 40 ،‬هزار مورد مرگ و میر‪،‬‬ ‫یک پنجم مرگ و میر در زنان ‪ 40-50‬ساله و ‪ 60-100‬میلیارد دالر‬ ‫هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به ان رسیده است‪.‬‬ ‫پیش از سرطانی شدن سلول ها‪ ،‬تعدادی اشتباه در کدهای‬ ‫ژنتیکی رخ می دهد که پزشکان این اشتباهات را نقص یا جهش‬ ‫ژنتیکی می نامند‪ .‬بیشتر این جهش های ژنی به دلیل مواجه با مواد‬ ‫سرطان زا یا اشتباهات سلول ها حین کپی کردن اطالعات ژنتیکی‪،‬‬ ‫پیش از تقسیم سلولی‪ ،‬در طول زندگی ما رخ می دهند‪ .‬بسیاری از‬ ‫این سلول ها توسط سیستم ایمنی بدن از بین می روند‪ ،‬بنابراین‬ ‫معموال سالیان زیادی طول می کشد تا تعداد جهش ها و اشتباهات‬ ‫ژنتیکی ان قدر زیاد شود تا منجر به وقوع سرطان شود‪ .‬از این رو‬ ‫این نوع از سرطان ها در سنین باال پدید می اید و عموما خطر ابتال‬ ‫در سنین جوانی بسیار کمتر از سنین میانسالی و پیری است‪.‬‬ ‫امکان تولد یک شخص با نقص ژنتیکی که خطر سرطان سینه را‬ ‫افزایش دهد به این معنا نیست که ضرورتا شخص مبتال به سرطان شود‪،‬‬ ‫بلکهنسبتبهاشخاصمعتدلدارایاحتمالبیشتریبرایابتالست‪.‬‬ ‫ژن های سرطان سینه‬ ‫نخستین نقص ژنتیکی مربوط به سرطان سینه در ژن های‬ ‫‪ BRCA1‬و ‪ BRCA2‬اشکار شد‪ .‬زنان دارای این ژن ها ‪ 50‬تا ‪80‬‬ ‫درصد احتمال ابتال به سرطان سینه را در طول عمر خود دارند‪.‬‬ ‫ازمایش های ژنتیکی برای زنانی که به احتمال زیاد دارای ژن های‬ ‫‪ BRCA1‬و ‪ BRCA2‬و همچنین دو ژن دیگر یافت شده به نام های‬ ‫‪ TP53‬و ‪ PTEN‬قابل دسترسی هستند (‪.)1‬‬ ‫طبقه بندی تومورهای سرطان سینه‬ ‫تومورهای سینه بر اساس تفاوت در بیان ژن‪ ،‬فنوتیپ (شکل‬ ‫ظاهری)‪ ،‬پیش اگهی و حساسیت به درمان های ویژه در ‪ 4‬زیرنوع‬ ‫‪ ،luminal B ،luminal A‬بیان اضافی ‪ HER2‬و پایه ای گروه بندی‬ ‫می شود‪ .‬طبقه بندی دیگر قدیمی بر پایه وضعیت گیرنده استروژن‬ ‫)‪ ،(ER‬گیرنده پروژسترون )‪ (PR‬و شبه گیرنده فاکتور رشد پوستی‬ ‫انسانی )‪ 2(HER2/neu‬است (‪.)5‬‬ ‫فناوری ریزارایه ها )‪(Microarrays‬‬ ‫با انجام پروژه ژنوم انسانی‪ ،‬شاید به شناسایی بیش از ‪ 50‬هزار ژن‬ ‫انسانی بانجامد‪ .‬سوال مهمی که در مبحث سرطان مطرح می شود‬ ‫چگونگی استفاده از این اطالعات برای بهبود بیماران سرطانی است‪.‬‬ ‫یکی از تکنیک های مهمی که در این جهت توسعه داده شده انالیز‬ ‫ریزارایه ای )‪ (microarray analysis‬است (‪.)2‬‬ ‫ریزارایه های ‪ ،DNA‬بیشتربرای کنترل تغییرات در سطوح بیان ژن ها‬ ‫به کار می روند‪ .‬در این نوع از کاربرد‪ ،‬یک سنجش ساده ریزارایی‬ ‫همزمان می تواند بیان هزاران ژن را از راه تبیین رونوشت های مربوطه‬ ‫(سطوح ‪ )mRNA‬انالیز کند‪ .‬بیان ژن با مقایسه میزان نسبی ‪mRNA‬‬ ‫در دو جمعیت سلولی مشخص تخمین زده می شود‪ mRNA .‬هدف‬ ‫حاصل از نمونه های شاهد (کنترل) و ازمایشی توسط رنگ فلورسنتی‬ ‫نشاندار می شود و پس از هیبریداسیون‪ ،‬مقدار ‪ mRNA‬باند شده با تراشه‬ ‫به واسطه تراکم نور ساطع شده ی مربوط تخمین زده می شود‪ .‬سپس‬ ‫سطوح ‪ mRNA‬در نمونه های شاهد و ازمایشی مقایسه شده و اطالعات‬ ‫بیان افتراقی به منزله نسبت یا تغییر انجام یافته گزارش می شود (‪.)3‬‬ ‫یک ریزارایه ارایشی منظم از نمونه های ‪ DNA‬شناخته شده یا‬ ‫نشده ی متصل به یک محافظ جامد است‪ .‬هر لکه ی ‪ DNA‬بر روی‬ ‫ریزارایه که پروب خوانده می شود‪ ،‬معموال کمتر از ‪ 200‬میکرومتر‬ ‫قطر دارد و یک ارایه کامل نوع ًا شامل هزاران لکه (پروب) است‪.‬‬ ‫پروب های چسبیده به محافظ جامد می توانند الیگونوکلئوتید‪ cDNA ،‬و‬ ‫یا توالی های ژنتیکی باشند‪ .‬ارایه می تواند به وسیله سنتز چاپ عکس‬ ‫تهیه شده از الیگونوکلئوتیدهای طبیعی باشد یا اینکه نمونه های ‪DNA‬‬ ‫مستقیم ًا توسط پین ها‪ ،‬قلم یا فناوری چاپگرهای جوهرافشان به سطح‬ ‫ارایه اتصال یابند‪ .‬چندین ماده شیمیایی مشخص برای اتصال پروب ها‬ ‫به سطح به کار گرفته می شوند و هیبریداسیون به شکل الکترونیکی‬ ‫کنترل می شود‪ .‬توالی هدف هیبریدشده با پروب روی سطح ارایه به‬ ‫صورت رادیواکتیو یا فلورسنت مشخص و نمایان می شود‪ .‬در اینجا به‬ ‫برخی از انواع ارایه ها اشاره می شود‪:‬‬ ‫ارایه های فیلتری‬ ‫این نوع ارایه ها با به کارگیری نمونه های پرتراکم ‪ DNA‬و به طور‬ ‫معمول ‪cDNA‬ها به غشاهای هیبریداسیون نایلونی مشابه با نمونه های‬ ‫انالیز ساترن تهیه می شوند‪ .‬ارایه های فیلتری‪ ،‬که از نظر تجاری قابل‬ ‫دسترس اند و ابزار خاصی نمی طلبند‪ ،‬تنها برای نمونه های ‪RNA‬های‬ ‫کوچک در حدود ‪ 50‬نانوگرم‪ -‬که در واکنش های رونویسی معکوس‬ ‫برای سنتز پراب نشاندار به کار می روند‪ -‬مفید واقع می شوند‪.‬‬ ‫ریزارایه های ‪ DNA‬شیشه ای‬ ‫این نوع ریزارایه ‪ DNA‬را با کارایی ربوتیک به سطح شیشه ای می‬ ‫چسباند‪ .‬در این روش ‪cDNA‬ها و کلون های ژنومی مورد استفاده‬ ‫قرار می گیرند‪ ،‬هرچند که الیگونوکلئوتیدها نیز مورد استفاده در این‬ ‫روش دارند‪ .‬این شیوه مناسب پروب هایی است که به خوبی از راه‬ ‫کوواالنسی به سطح شیشه اتصال می یابند‪.‬‬ ‫ارایه های الیگونوکلئوتیدهای پرتراکم‬ ‫در این مدل ارایه های الیگونوکلئوتیدی در شرایط طبیعی روی‬ ‫یک محافظ مسطح جامد سنتز می شوند‪ .‬این مدل توسط شرکت‬ ‫«افیمتریکس» با پیونددهنده های حاوی گروه نشانگر جداشونده ی‬ ‫فتوشیمیایی به یک سطح شیشه ای ابداع شد‪.‬‬ ‫فناوری ریزارایه روشی را برای کنترل سطوح بیان همزمان‬ ‫‪ RNA‬در هزاران ژن موجود در تومورهای ابتدایی و سل الین ها‬ ‫(دودمان های سلولی) فراهم می کند‪ .‬اصوالً اطالعات به دست امده‬ ‫از چنین تحقیقاتی می تواند تحولی را در شناسایی سرطان به وجود‬ ‫اورد‪ .‬بر این اساس که رفتار کلی یک سرطان می بایست از راه بیان‬ ‫ژن های دخیل ان تعیین شود‪ .‬بنابراین شناسایی سری های ژن هایی‬ ‫که بیان یا عدم بیان انها یک خصوصیت منفرد تومور را تعریف‬ ‫می کند‪ ،‬همراه با شناسایی دقیق و رفتار درمانی ان ممکن می شود‪.‬‬ ‫از کاربردهای دیگر ریزارایه ها می توان به تشخیص و شناسایی‬ ‫جهش ها اشاره کرد‪ .‬برای نمونه‪ ،‬امروزه در زمینه سرطان سینه نیاز‬ ‫داریم به تعیین جهش های ژنی گسترده در سطح جمعیت‪ ،‬درون‬ ‫ژن های نظیر ‪ P53 ،BRCA2 ، BRCA1‬و ‪ CHK2‬که زمینه ساز رشد‬ ‫ی هستند‪ .‬چنین تحقیقاتی‪ ،‬اطالعاتی را درباره‬ ‫پیشرفت بیمار ‬ ‫شیوع رده های جهش فراهم کرده و از راه مجموع ه اطالعات‬ ‫اپیدمیولوژیکی نقش احتمالی عوامل سبب شناسی پیشرفت سرطان‬ ‫را روشن تر می کند‪ .‬تحقیقات غربالگری در مقیاس وسیع روی‬ ‫ژنهای سرطان سینه که در انها جهش سوماتیکی رخ داده است‬ ‫می تواند منجر به شناسایی نشانگرهای تشخیصی مولکولی شود‬ ‫و از راه انالیز طیف جهشی مدارکی دال بر نقش احتمالی مواد‬ ‫شیمیایی در پیشرفت سرطان سینه فراهم کند‪.‬‬ ‫رشد و پیشرفت تومور‬ ‫چندین روش برای سنجش رشد و پیشرفت تومور به کار رفته‬ ‫است‪ .‬هیلسنبک و دیگران یک سیستم مدل پیوند خارجی برای‬ ‫بررسی تغییرات در بیان ژن‪ ،‬حین ایجاد مقاومت حاصل شده‬ ‫نسبت به تاموکسیفن در دودمان سلولی سرطانی انسانی )‪(MCF-7‬‬ ‫به کار گرفتند‪ .‬با تزریق سلول های‪ MCF-7‬به پدهای اغشته به‬ ‫چربی پستان موش های فاقد غده تیموس‪ ،‬همراه با یک تکه‬ ‫غذای حاوی استروژن‪ ،‬اجازه رشد به سلول های توموری داده‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪19‬‬ ‫شد‪ .‬هنگامی که تکه غذا جدا شد و موش ها مورد تیمار تاموکسیفن‬ ‫قرار داده شدند‪ ،‬تومورها کوچک شده و به مدت چندین ماه پیش از‬ ‫ایجاد مقاومت به تاموکسیفن و ازسرگیری رشد به همان حال باقی‬ ‫ماندند‪ .‬الگوهای بیان برای تومورهای اصلی (اولیه) تحریک شده با‬ ‫استروژن )‪ ،(OS‬پیش از تیمار تاموکسیفن‪ ،‬برای تومورهای حساس به‬ ‫تاموکسیفن )‪ (TS‬در طول تیمار‪ ،‬البته پیش از ایجاد مقاومت و برای‬ ‫تومورهای مقاوم به تاموکسیفن )‪ (TR‬در پی ازسرگیری رشد تعیین‬ ‫شد‪ .‬دو ژن ‪ ERK2‬و‪ HSF1‬که نمود شان در فرایند انتقال از ‪ OS‬به ‪TR‬‬ ‫تغییر یافته بود‪ ،‬با ازمایش وسترن بالت گزینش شدند‪ .‬نتیجه وسترن‬ ‫بالت اطالعات ارایه را تایید کرد‪ :‬کنترل مثبت (افزایشی) در پروتئین‬ ‫ل است‪ ،‬در سلول های ‪TS‬‬ ‫‪ HSF1‬که پاسخ سلولی به استرس دخی ‬ ‫مشاهده شد و برعکس این پاسخ در سلول های ‪ OS‬به کنترل منفی‬ ‫(کاهش) پروتئین یاد شده‪ ،‬انجامید‪ .‬همچنین بیان ژن ‪ ERK2‬کیناز در‬ ‫سلول های ‪ TS‬نسبت به سلول های توموری ‪ OS‬افزایش یافت‪.‬‬ ‫امضاهای مولکولی؛ ابزار تشخیص و پیش بینی سرطان ها‬ ‫فعالیت سلولها در شرایط اسیب دیدگی به طور فعال از راه تغییرات‬ ‫خاصی در بیان ژن تنظیم می شود‪ .‬بنابراین اطالعات ایجاد شده ی بیان‬ ‫از راه ریزارایه ها می تواند برای مطالعه وابستگی فنوتیپ سلولی ویژه‬ ‫مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬برخی اشکال معلوم و مشخص بیان ژن که‬ ‫موسوم به امضا (نشانه)های مولکولی هستند برای تشخیص حاالت‬ ‫کلینیکی مشخص و یا رده و مرحله بیماری مفید واقع شوند (‪.)2‬‬ ‫فناوری ریز‪RNA‬ها‬ ‫پیچیدگی یوکاریوتی در پیوند با بیان و تنظیم ژنها از راه‬ ‫درهم کنش های‪-DNA ،RNA-RNA ،RNA-DNA :‬پروتئین و ‪-RNA‬‬ ‫پروتئین است‪ .‬چندی است که نقش مولکول های ‪ RNA‬در تنظیم‬ ‫ژن های ارگانیسم های عالی اشکارتر شده است‪ .‬به ویژه کشف‬ ‫این نکته که حدود ‪ %97‬خروجی رونویسی شده در ارگانیسم های‬ ‫عالی به شکل ‪RNA‬های غیر رمزگذار شامل‪،snoRNA ،rRNA :‬‬ ‫‪ ،tRNA‬عناصر جهنده‪ ،‬نواحی رونویسی نشده ی ’‪ 5‬و ’‪ ،3‬اینترونها‪،‬‬ ‫نواحی بین ژنی و ریز‪RNA‬ها نشان داده شده اند‪ .‬عملکرد ریز‬ ‫‪RNA‬ها از راه تنظیم منفی بیان ژن با تجزیه یا بازداری هدف های‬ ‫‪ mRNA‬انها و در نتیجه شرکت در فرایندهای سلولی بسیار متنوع‬ ‫فیزیولوژی و اسیب شناسی شامل‪ :‬رشد‪ ،‬تکثیر سلول‪ ،‬تمایز و‬ ‫مسیرهای اپوپتوزیس انجام می شود‪ .‬بیان اشکال ریز‪RNA‬ها در‬ ‫بسیاری از انواع سرطان ها شناسایی شده است‪ .‬گزا رش های اخیر‬ ‫نشان داده که اشکال بیان تغییرات ریز‪RNA‬ها در سرطان های‬ ‫گوناگون انسانی تغییر می کند و عملکرد مهارکننده های انکوژن ها‬ ‫یا تومورها را اشکار ساخته است‪ .‬بیان غیر طبیعی ریز‪ RNA‬به طور‬ ‫فزاینده ای به ویژگی رایج سرطانهای انسانی مبدل شده است‪.‬‬ ‫ ‪20‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫تخمین زده شده که ریز‪RNA‬ها حدود یک سوم ژن ها را در‬ ‫ژنوم انسانی تنظیم می کنند‪ .‬پژوهش های واپسین نشان داده است‬ ‫که ریز‪RNA‬ها در دسته هایی سازمان بندی می شوند و با یکدیگر در‬ ‫تنظیم رونویسی شراکت می کنند‪ ،‬هرچند هر یک پروموتر خویش‬ ‫را داراست‪ .‬تقریبا ‪ %50‬ریز‪RNA‬ها از ژنهای فاقد رمز پروتئین‬ ‫رونویسی می شود و بقیه در اینترون های ژن های رمزگذار هستند‪.‬‬ ‫نقش ریز‪RNA‬ها در سرطان‬ ‫رابطه میان ریز‪RNA‬ها و سرطان هنگام کشف ژن های ‪miR-‬‬ ‫‪ 16‬و ‪ miR-15‬واقع در ناحیه ای از کروموزوم ‪- 13‬که در بیش از‬ ‫‪ %65‬بیماران مبتال به کم خونی (لوسمی) لنفوسیتی مزمن و در‬ ‫بیش از نیمی از سلول های ‪ B‬لوسمی لنفوسیتی مزمن حذف‬ ‫شده‪ -‬نشان داده شد‪ .‬سپس معلوم شد که تعداد مشخصی از‬ ‫ژنهای ریز‪RNA‬ها روی جایگاه های شکننده (نواحی ناپایداری که‬ ‫موجب افزایش ناپایداری ‪ DNA‬در سلول های سرطانی می شوند)‬ ‫یا نواحی ژنومی مرتبط با سرطان قرار دارند‪ .‬ریز‪RNA‬ها می توانند‬ ‫بیان ژنهای وابسته با سرطان را مهار کنند‪ ،‬و خاصیت تومورزایی را‬ ‫در بافت های مختلف با عملکرد خود به منزله انکوژن یا مهارکننده‬ ‫تومور افزایش داده یا بازدارند‪ .‬این ویژگی ریز‪RNA‬ها و هدف های‬ ‫مربوطه انها را به عنوان نشانگرهای زیستی (بیومارکرها)ی ایده ال‬ ‫برای تشخیص و پیش بینی تومورها و استراتژی های جدید درمانی‬ ‫برای سرطان معرفی کرده است‪ .‬فزونسازی‪ ،‬خودمختارشدن یک‬ ‫عامل رونویسی یا دمتیله شدن جزایر ‪ CpG‬در نواحی پروموتر‬ ‫ژنهای سرطانی انسانی می توانند در نتیجه بیان اضافی ریز‪RNA‬ها‬ ‫رخ دهند‪ .‬ریز‪RNA‬های مهارگر تومور می توانند با حذف‪ ،‬خاموشی‬ ‫خارج ژنی یا از دست دادن فاکتورهای رونویسی موجب تنظیم‬ ‫کاهشی تومور شوند (‪.)5‬‬ ‫شکل ‪ )1‬فرایند کاری یک ریزارایه ساده ‪mercury LNA‬‬ ‫(‪)i‬اماده سازی کل ‪ )ii( ،RNA‬نشاندار کردن ‪ RNA‬با استفاده از کیت ویژه (‪)iii‬‬ ‫هیبریداسیون شبانه (‪ )iv‬اسکن و انالیز‬ ‫جدول ‪ -1‬ریز‪RNA‬های مرتبط با سرطان‬ ‫یکی از روشهای تخصصی استفاده از ریز‪RNA‬ها به عنوان بیومارکر‬ ‫تشخیص سرطان ها ریزارایه ی ‪ mercury LNA‬است‪ .‬ریزارایه های‬ ‫‪ LNA-enhanced mercury‬دارای حساسیت باالتر‪ ،‬اختصاصی بودن‬ ‫عالی و قابلیت باالی بازتولید میان ارایه ای هستند‪ .‬روش ساد ه و سریع‬ ‫نشاندار کردن ‪ RNA‬نیاز به ازدیاد یا غنی سازی ریز‪ RNA‬را برطرف‬ ‫می کند و جابه جایی ‪ RNA‬را که می تواند بالقوه ایجاد انحراف و اشتباه‬ ‫در ازمون تجربی کند‪ ،‬به حداقل می رساند‪ .‬شکل ‪ ،1‬طرح کلی فرایند‬ ‫استفاده از ریزارایه‪ mercury LNA‬را نمایش می دهد (‪.)7‬‬ ‫ریز‪RNA‬ها در سرطان سینه‬ ‫تومورهای سینه بر اساس تفاوت در بیان ژن‪ ،‬فنوتیپ (شکل‬ ‫ظاهری)‪ ،‬پیش اگهی و حساسیت به درمانهای ویژه در ‪4‬زیرنوع‬ ‫‪ ،luminal B ،luminal A‬بیان اضافی ‪ HER2‬و پایه ای گروه بندی‬ ‫می شوند‪ .‬طبقه بندی دیگر قدیمی بر پایه وضعیت گیرنده استروژن‬ ‫)‪ ،(ER‬گیرنده پروژسترون )‪ (PR‬و شبه گیرنده فاکتور رشد پوستی‬ ‫انسانی )‪ 2 (HER2/neu‬است‪.‬‬ ‫نشان داده شده که ریز‪RNA‬های چندگانه با امضای مشخص‬ ‫سرطانی در پیوندند‪ .‬در سرطان سینه تنظیم افزایشی ‪ miR-21‬در‬ ‫نمونه های توموری گزارش شده است‪ ،‬درحالی که ریز‪RNA‬های دیگر‬ ‫الگوی نامنظمی از بیان را نشان داده اند‪ .‬اختصاصی بودن بیان ریز‪RNA‬‬ ‫در مراحل مختلف تومور سینه به گونه ایست که سطح بیان ریز‪RNA‬‬ ‫می تواند برای تشخیص دودمان های سلولی سینه بر اساس وضعیت‬ ‫وخامت انها به کار گرفته شود‪ .‬به عنوان مثال باالرفتن بیان چندین‬ ‫ریز‪ RNA‬در دودمانهای سلولی تومورزا در مقایسه یا دودمانهای‬ ‫غیرتومورزا مشاهده شده است‪ .‬در تحقیق مشابهی نشان داده شده که‬ ‫در بافت سرطانی سینه ‪ miR-21‬خیلی اوقات سطوح باالتری را در‬ ‫سلولهای سرطانی در برابر بافت سالم دارا بوده است‪.‬‬ ‫بیان افتراقی ریز‪RNA‬ها و همبستگی انها با ویژگی های‬ ‫اسیب شناسی زیستی سرطان سینه‪ ،‬همانند مرحله تومور‪ ،‬تهاجم‬ ‫عروقی و بیان گیرندها ی استروژن و پروژسترون‪ ،‬می تواند در اینده به‬ ‫عنوان بیومارکرهای مراحل مشخصی از سرطان سینه به کار رود(‪.)5‬‬ ‫همچنانکه وجوه مختلف نقش عملکردی ریز‪RNA‬ها در بیولوژی‬ ‫سرطان ناشناخته مانده‪ ،‬انتشار ریز‪RNA‬ها بیومارکرهای کوچک نوینی‬ ‫را برای سرطان سینه و انواع دیگر فراهم خواهد کرد و روش های‬ ‫اصالح شده ی طبقه بندی انواع سرطان سینه منجر به رژیم های درمانی‬ ‫سفارشی و منحصر به فرد و دور کردن بسیاری از تاثیرات سمی‬ ‫داروهای بی فایده از بیماران خواهد شد (‪.)6‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1-Cooper, Colin S. Applications of microarray technology in breast cancer‬‬ ‫‪research: http://breast-cancer-research.com/content/3/3/158‬‬ ‫‪2-Okamoto, Oswaldo Keith. DNA microarrays in cancer diagnosis and‬‬ ‫‪prognosis‬‬ ‫‪3-Cancer Genomics Promises to Revolutionize Patient Care. AAMC‬‬ ‫‪4-Moslemi Naeini, Mozhgan & Ardekani, Ali M. Noncoding RNAs and Cancer‬‬ ‫‪5-Heneghan, H. M., et al. MicroRNAs as Novel Biomarkers for Breast Cancer.‬‬ ‫‪Journal of Oncology ;Volume 2010, Article ID 950201, 7 pages‬‬ ‫‪6-http://www.nature.com/naturemethods‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪21‬‬ ‫تازه هــا‬ ‫مهندس محمود اصالنی‬ ‫ازمایشـــگاه‬ ‫ـ‬ ‫های‬ ‫تازه‬ ‫جلوگیری از چاقی و دیابت نوع ‪ 2‬با استفاده از‬ ‫پروتئین کبد‬ ‫محققان بیمارستان کودکان سینسیناتی در ازمایش با‬ ‫موش ها دریافتند مسدود کردن یکی از پروتئین های غیرفعال‬ ‫کننده ار ان ای در کبد‪ ،‬مانع چاقی و دیابت نوع ‪ 2‬می شود‪.‬‬ ‫محققان فعالیت ژن ها و هدف های مولکولی ان ها از‬ ‫جمله پروتئین ها را در کبد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل‬ ‫قرار دادند‪ .‬در جریان این بررسی ها پروتئینی موسوم به‬ ‫‪ Argonaute 2‬یا ‪ Ago2‬را شناسایی کردند که غیرفعال کردن‬ ‫ار ان ای را در سلول ها کنترل کرده و متابولیسم بدن را‬ ‫تحت تاثیر قرار می دهد‪.‬‬ ‫محققان ‪ Ago2‬را به صورت ژنتیکی از کبد<‪ >Liver‬موش ها‬ ‫پاک کردند‪ .‬هنگامی که ‪ Ago2‬ار ان ای را در کبد غیرفعال می‬ ‫کند‪ ،‬موجب کندی متابولیسم و توانایی کبد در مدیریت رژیم‬ ‫غذایی چرب می شود‪ .‬پاک کردن پروتئین ‪ Ago2‬اثرات سمی‬ ‫در بدن موش ندارد اما با تثبیت متابولیسم انرژی مانع چاقی و‬ ‫ ‪22‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫ابتال به دیابت و کبد چرب<‪ >Fatty Liver‬می شود‪.‬‬ ‫به اعتقاد محققان‪ ،‬شناسایی نقش ‪ Ago2‬در کبد‪،‬‬ ‫سرنخ های موجود در رابطه با نحوه تفسیر پروتئین ها در‬ ‫کبد و نحوه تولید و مصرف انرژی را به هم متصل می کند‪.‬‬ ‫با وجود این که این تحقیقات هنوز در مراحل ابتدایی‬ ‫قرار داشته و الزم است بررسی های بیشتری با استفاده از‬ ‫مدل های ازمایشگاهی انجام پذیرد‪ ،‬نتایج به دست امده از‬ ‫ان بستر مناسبی را برای گسترش تحقیقات در این حوزه‬ ‫فراهم کرده است‪.‬‬ ‫ساخت اولین داروی غیر انتی بیوتیک‬ ‫برای درمان سل‬ ‫محققان دانشگاه منچستر موفق به تولید اولین داروی‬ ‫غیر انتی بیوتیک سل شدند‪.‬‬ ‫ سل (‪ )TB‬یک بیماری عفونی ناشی از باکتری‬ ‫مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است که اغلب به ریه ها‬ ‫حمله می کند‪ .‬درمان های متداول برای این عارضه به دلیل‬ ‫مقاومت در برابر انتی بیوتیک با مشکل مواجه شده است‪.‬‬ ‫باکتری سل همانند باکتری های دیگر‪،‬مولکولی به نام‬ ‫فاکتور ویروالنس )‪( VirulenceFactors‬ترشح می کند که‬ ‫سیستم ایمنی را غیرفعال می کند‪.‬‬ ‫در این حالت سیستم ایمنی دیگر قادر به مبارزه با‬ ‫عفونت نیست‪ .‬در حین مطالعات محققان یک نوع از‬ ‫مولکول ‪ Virulence Factors‬را شناسایی کردند که حتی‬ ‫در صورت مسدود شدن سیستم ایمنی نیز به سلول های‬ ‫سفید امکان دفاع از بدن را می دهد‪ .‬این مولکول ‪MptpB‬‬ ‫نام دارد و محققان این مولکول را در داروی خود هدف‬ ‫قرار داده اند‪ .‬نتایج ازمایشات ‪10‬ساله این دارو روی‬ ‫حیوانات موفقیت امیز گزارش شده و امید می رود ظرف‬ ‫‪ 3‬تا ‪ 4‬سال اینده در انسان قابل استفاده شود‪.‬‬ ‫گرچه واکسن این بیماری حدود ‪10‬سال پیش ساخته شده‬ ‫است‪ ،‬با این حال تعداد مبتالیان هنوز هم زیاد است و ساالنه‬ ‫حدود ‪ 1.7‬میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر این عارضه‬ ‫جان خود را از دست می دهند‪ .‬در سال ‪ 2018‬میالدی ‪7.3‬‬ ‫میلیون نفر با این عارضه تشخیص و درمان شدند‪ .‬این بیماری‬ ‫بیشتر در افریقا ‪ ،‬هند و چین دیده می شود و در اروپا‪ ،‬به ویژه‬ ‫انگلستان نیز شمار مبتالیان رو به افزایش است‪.‬‬ ‫در حال حاضر بیماران برای درمان دوزهای قبل توجه‬ ‫انتی بیوتیک را به مدت ‪ 6‬تا ‪ 8‬ماه دریافت می کنند که‬ ‫عوارض جانبی ناخوشانیدی دارد و احتمال بازگشت‬ ‫بیماری حدود ‪20‬درصد است‪.‬‬ ‫بیماری سل یکی از ‪ 10‬علل اول مرگ و میر در سراسر جهان‬ ‫است‪ .‬سل مهمترین عامل مرگ بیماران مبتال به ایدز است‪.‬‬ ‫نتایج این مطالعه در نشریه ‪ Medicinal Chemistry‬منتشر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫واکسن جدید ضد سرطان پوست‬ ‫متخصصان علوم پزشکی در امریکا به نوعی واکسن جدید‬ ‫سرطان دست پیدا کردند که در «نمونه های ازمایشگاهی»‬ ‫‪۱۰۰‬درصد موفقیت امیز بوده است‪.‬‬ ‫بررسی ها نشان می دهد این واکسن در کنار روش های‬ ‫درمانی موجود نه تنها می تواند در درمان سرطان مالنوم موثر‬ ‫باشد بلکه از بازگشت عالئم بیماری جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫گروهی از متخصصان امریکایی به این واکسن جدید‬ ‫دست پیدا کردند که وقتی با سایر روش های درمانی همراه‬ ‫شود می تواند برای مقابله با مالنوم (نوعی سرطان پوست)‬ ‫به کار گرفته شود‪.‬‬ ‫در این بررسی محققان سه روش درمانی مختلف را روی‬ ‫موش های مبتال به سرطان مالنوم ازمایش کردند‪ .‬تمامی‬ ‫موش ها نوعی ایمنی درمانی سرطان به نام‪ anti-PD-L1‬را‬ ‫دریافت کرده و همچنین در کنار این روش انواع مختلف‬ ‫واکسن را دریافت کردند‪.‬‬ ‫متخصصان موش ها را به سه گروه تقسیم بندی کردند‪:‬‬ ‫گروه نخست واکسن سرطان را دریافت کردند‪ ،‬گروه دوم‬ ‫واکسن سرطان را در کنار مولکولی به نام ‪Diprovocim‬‬ ‫و گروه سوم واکسن سرطان را در کنار ماده کمکی دیگر‬ ‫دریافت کردند‪.‬‬ ‫انها مشاهده کردند احتمال زنده ماندن هشت موشی‬ ‫که واکسن را در کنار ‪ Diprovocim‬و روش درمانی‬ ‫‪ anti-PD-L1‬دریافت کرده بودند در مدت بیش از ‪۵۴‬‬ ‫روز‪ ۱۰۰ ،‬درصد بوده است‪ .‬درحالیکه‪ ،‬در این بازه زمانی‬ ‫موش های دریافت کننده ایمنی درمانی و واکسن سرطان به‬ ‫تنهایی تلف شدند‪ .‬همچنین احتمال زنده ماندن موش های‬ ‫گروه سوم ‪ ۲۵‬درصد بوده است‪.‬‬ ‫متخصصان همچنین اظهار داشتند‪ :‬تاثیرگذاری این‬ ‫واکسن در کنار ایمنی درمانی نه تنها در درمان این نوع‬ ‫سرطان موثر است بلکه بدن را در برابر بازگشت تومور‬ ‫حفظ می کند‪.‬‬ ‫نظارت بر فشار خون با استفاده از‬ ‫برچسب مافوق صوت‬ ‫به گزارش پایگاه خبری ساینس دیلی‪ ،‬برچسبی که دانشگاه‬ ‫سن دیه گو کالیفرنیا ساخته است‪،‬می تواند پیوسته تغییرات‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪23‬‬ ‫فشار خون بیماران مبتال به بیماری های قلبی و ریوی و همچنین‬ ‫بیمارانی را که تحت عمل جراحی بودند‪ ،‬اندازه گیری کند‪.‬‬ ‫این برچسب با استفاده از فناوری مافوق صوت به‬ ‫صورت غیرتهاجمی سایر عالیم حیاتی و فیزیولوژیکی را در‬ ‫عمق بدن اندازه گیری می کند‪ .‬جنس این برچسب از یک‬ ‫صفحه نازک االستومر ساخته شده که روی مجموعه ای از‬ ‫قطعات الکترونیکی متصل به هم در قالب الگویی موسوم به‬ ‫‪ island-bridge‬تعبیه شده است‪.‬‬ ‫هر قطعه الکترونیکی متشکل از الکترودها و حسگرهای‬ ‫پیزوالکتریکی است که هنگام عبور جریان‪ ،‬امواج مافوق صوت‬ ‫تولید می کنند‪ .‬این امواج مافوق صوت امکان اندازه گیری‬ ‫مستمر قطر رگ های خونی را در عمق ‪ 4‬سانتی متری زیر‬ ‫پوست فراهم می کند‪ .‬سپس این داده ها با استفاده از یک‬ ‫نرم افزار خاص به شکل موج تبدیل می شوند‪ .‬هر دره‪ ،‬قله‪،‬‬ ‫شکاف و ساختار کلی شکل موج نشان دهنده یک رخداد‬ ‫در قلب است‪ .‬این سیگنال ها اطالعات جزئی بسیاری را در‬ ‫رابطه با وضعیت قلب بیمار به دست می دهند‪.‬‬ ‫در حال حاضر تجهیزات پوشیدنی تنها قادرند سیگنال های‬ ‫سطحی یا زیر پوست را اندازه گیری کنند‪ .‬اما با بهره گیری از‬ ‫فناوری مافوق صوت می توان مجموعه وسیعی از سیگنال ها‪،‬‬ ‫رخدادها و فعالیت های بیولوژیکی را که در اعماق بدن و‬ ‫الیه هایی بسیار پایین تر از پوست رخ می دهد‪ ،‬با استفاده از‬ ‫یک شیوه غیرتهاجمی اندازه گیری کرد‪.‬‬ ‫گزارش کامل این تحقیقات در نشریه‬ ‫‪ Nature Biomedical Engineering‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫ ‪24‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫استفاده از بزاق خرس برای‬ ‫ازمایش سریع انتی بیوتیک ها‬ ‫محققان دانشگاه راتجرز فناوری جدیدی را ابداع‬ ‫کردند که امکان ارزیابی سریع انتی بیوتیک ها را با‬ ‫استفاده از باکتری های موجود در بزاق خرس قهوه ای‬ ‫فراهم می کند‪.‬‬ ‫بسیاری از جانوران وحشی از میکروب های بدن خود‬ ‫برای محافظت در برابر میکروب های خطرناک موجود در‬ ‫محیط بهره می برند و این میکروب ها یک منبع ناشناخته‬ ‫انتی بیوتیک هستند‪ .‬این فناوری جدید امکان ازمایش‬ ‫گونه های میکروبی موجود در بدن جانوران وحشی را‬ ‫به صورت مستقل فراهم می کند و ابزار توانمندی برای‬ ‫کشف انتی بیوتیک های تولید شده توسط این گونه های‬ ‫میکروبی محسوب می شود‪.‬‬ ‫این فناوری شامل انتقال باکتری از بزاق جانوران وحشی‬ ‫یا سایر گونه های زیستی به همراه انتی بیوتیک ها به‬ ‫درون قطره ای روغن است تا مشخص شود که ایا انتی‬ ‫بیوتیک قادراست مانع تکثیر باکتری های خطرناک از جمله‬ ‫‪ Staphylococcus aureus‬شود یا کارایی الزم را ندارد‪.‬‬ ‫محققان برای ازمایش این فناوری یک خرس‬ ‫قهوه ای را به دام انداختند و پس از اتمام ازمایش ان‬ ‫را در طبیعت رها کردند‪ .‬در جریان کار از ماشین االت‬ ‫پیچیده ای برای تولید و دسته بندی صدها هزار قطره‬ ‫روغن حاوی باکتری استفاده کردند و باالخره توانستند‬ ‫یک قطره روغن فاقد باکتری ‪ Staphylococcus aureus‬را‬ ‫بیابند‪ .‬باکتری مفیدی که توانسته بود در این قطره روغن‪،‬‬ ‫‪ Staphylococcus aureus‬را نابود کند‪ ،‬نوعی انتی بیوتیک‬ ‫شناخته شده موسوم به امیکوماسین را تولید می کند‪.‬‬ ‫جدا کردن گونه های باکتری با استفاده از قطرات روغن‬ ‫امکان بررسی واکنش ان ها را به محرک های مختلف از انتی‬ ‫بیوتیک ها فراهم کرده و مانع تعامل ان ها با میکروبیوم های‬ ‫پیچیده می شود‪ .‬این شیوه جدید امکان تجزیه و تحلیل‬ ‫نحوه واکنش و تعغییرات میکروبیوم را در زمان استفاده از‬ ‫داروهای مختلف فراهم می کند‪.‬‬ ‫گزارش کامل این تحقیقات در نشریه ‪Proceedings of‬‬ ‫‪ the National Academy of Sciences‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫پیش بینی احتمال عود لوسمی‬ ‫با ازمایش دی ان ای‬ ‫گروهی از محققان کره ای و کانادایی برای اولین بار موفق‬ ‫به توسعه یک ازمایش مبتنی بر ‪ DNA‬شده اند که احتمال‬ ‫پیش بینی عود سرطان خون را پس از شیمی درمانی و پیوند‬ ‫مغز استخوان در اختیار قرار می دهد‪.‬‬ ‫در این روش جهش های واقع در سلول های مغز استخوان‬ ‫سه هفته پس از پیوند قابل شناسایی هستند و با استفاده از ان‬ ‫می توان احتمال عود بیماری را پیش بینی کرد‪.‬‬ ‫لوسمی گروهی از انواع سرطان است که معموال از مغز‬ ‫استخوان شروع و باعث شکل گیری تعداد زیادی گلبول‬ ‫سفید غیرطبیعی می شود‪ .‬عفونت های مکرر‪ ،‬خونریزی‪،‬‬ ‫کبودی‪ ،‬تب‪ ،‬لرز‪ ،‬خستگی ناگهانی و کاهش وزن از جمله‬ ‫مهم ترین نشانه های این بیماری است‪.‬‬ ‫فرم اشتراک ماهنامه‬ ‫شایع ترین نوع لوسمی در بزرگساالن ‪ AML‬نام دارد‬ ‫و یک چهارم موارد ابتال را شامل می شود‪ .‬اثر مستقیم‬ ‫این بیماری بر مغز استخوان است‪ .‬علت این بیماری‬ ‫تولید بیش از حد سلول های خونی نابالغ است که در‬ ‫طول زمان مانع از رشد سلول های خونی نرمال می شوند‪.‬‬ ‫مراحل پیشرفت این بیماری بسیار سریع است و نیاز به‬ ‫درمان فوری دارد‪.‬‬ ‫شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان رایج ترین درمان‬ ‫این عارضه به شمار می اید‪ ،‬با این حال بیماری با احتمال‬ ‫باالیی قابل بازگشت است‪ .‬محققان بر این باورند در‬ ‫صورتی که احتمال عود بیماری قابل پیش بینی باشد‪،‬‬ ‫می توان با تغییر روش های درمانی و مداخله دارویی‪،‬‬ ‫راهکارهای موثرتری را برای بهبود انتخاب کرد‪.‬‬ ‫نتایج این مطالعه در نشریه ‪ Blood‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫‪1397‬‬ ‫نام و نام خانوادگی‪ ....................................................... :‬رشته‪/‬تخصص‪ .................................................................... :‬کد ملی‪.............................................................. :‬‬ ‫نام محل کار‪ ................................................................................................................... :‬مسئولیت‪................................................................................................................ :‬‬ ‫نشانی‪..........................................................................................................................................................................................................................................................................:‬‬ ‫کدپستی‪ ..............................................................................................:‬تلفن‪ ............................................................. :‬فاکس‪........................................................... :‬‬ ‫موبایل‪ ...................................................................................................................:‬ایمیل‪....................................................................................................................................:‬‬ ‫‪‬تکمیل تمام موارد فوق الزامی است ‪‬‬ ‫اشتراک یکساله (با پست عادی)‬ ‫‪ 1.32.000‬ریال‬ ‫اشتراک ‪ 6‬ماهه (با پست عادی)‬ ‫‪660،000‬ریال‬ ‫اشتراک یکساله (با پست سفارشی)‬ ‫‪ 1،450،000‬ریال‬ ‫اشتراک ‪ 6‬ماهه (با پست سفارشی)‬ ‫‪ 720،000‬ریال‬ ‫مبلغ اشتراک یکساله خارج از کشور با پست سفارشی ‪ 360‬دالر است‪.‬‬ ‫لطف ًا برای شروع یا تمدید اشتراک‪ ،‬رسید فیش واریزی را همراه با فرم تکمیل شده فوق به شماره زیر فاکس نمایید‪.‬‬ ‫کارت بانک پاسارگاد به شماره کارت ‪ 5022-2910-4072-9152‬و شماره حساب ‪ 206-8000-12084234-1‬به نام اقای محمود اصالنی‬ ‫ایمیل‪matashkhis@gmail.com :‬‬ ‫تلفن‪88987501 -09127333407 -88952803 :‬‬ ‫نمابر‪89776769 :‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫فرم اشتراک ماهنامه‬ ‫‪1397‬‬ ‫‪25‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫کژال فالحی‪،‬کارشناسی ارشد بیوشیمی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬استادیار گروه داروسازی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫تشخیص و درمان دیابت به کمک فناوری نانو‬ ‫بروز دیابت درکشورهای پیشرفته و کشورهای در روند پیشرفت‬ ‫به سوی افزایش است‪ .‬برپایه ی براورد سازمان بهداشت جهانی‪ ،‬تا سال‬ ‫‪ 2035‬شمارافراد مبتال به دیابت به ‪ 592‬میلیون نفر می رسد‪ .‬بنا برگزارش‬ ‫فدراسیون جهانی دیابت‪ ،‬حدود ‪ 175‬میلیون بیمار دیابتی در جهان وجود دارد که‬ ‫از بیماری خود بی خبر هستند‪ .‬افزون براسیب های کلیوی و قلبی دیابت‪ ،‬رخداد‬ ‫زخم پای دیابتی که عامل اصلی بستری شدن بیماران دیابتی است‪ ،‬در ‪84%‬‬ ‫نمونه ها به ایجاد عفونت و بریدن اندام می انجامد‪ )1( .‬در قرن کنونی تشخیص‬ ‫و درمان دیابت به عنوان شایع ترین مشکل تندرستی در جهان با چالش هایی‬ ‫روبرو ست‪ .‬مصرف داروهای رایج می تواند قند خون را کنترل کند اما نمی توانند‬ ‫نارسایی های متابولیکی ایجاد شده را سامان دهند‪ .‬امروزه رویکردهای جدیدی‬ ‫برای درمان و مدیریت دیابت مانند فناوری سلول های بنیادی‪ ،‬انالوگ های‬ ‫امیلین‪ ،‬رویکردهای نانو¬تکنولوژی‪ ،‬استاتین ها‪ ،‬ژن درمانی‪ ،‬انالوگ¬های ‪ GIP‬و‬ ‫درمان های گیاهی ایجاد شده است (‪ .)2‬در این مقاله به کاربرد فناوری نانو در‬ ‫تشخیص و درمان دیابت پرداخته شده است‪ .‬فناوری نانو واژه ای فراگیراست که‬ ‫به همه ی فناوری های پیشرفته در گستره ی کار با سنجش نانو گفته می شود‪.‬‬ ‫هدف این فناوری بهره مندی از ساختارهایی است که برای اندازه¬ی کوچکشان‬ ‫کارایی ویژه و نوینی دارند‪.‬‬ ‫دیابت نوع یک بیماری مزمن است که در ان توانایی تولید‬ ‫انسولین در بدن از بین می رود و یا بدن در برابر انسولین‬ ‫مقاوم شده در نتیجه انسولین تولیدی نمیتواند کارایی طبیعی‬ ‫خود را انجام دهد‪ ،‬و باعث افزایش سطح گلوکز خون‬ ‫می شود‪ .‬دیابت را به دو گروه تقسیم کرده اند‪ :‬دیابت بیمزه‬ ‫و دیابت شیرین‪ .‬دیابت بیمزه ناشی از کمبود هورمون ضد‬ ‫ادراری که توسط هیپوفیز خلفی ترشح میشود‪ .‬دیابت شیرین‬ ‫در سه دسته شامل نوع یک که وابسته به انسولین است‪،‬‬ ‫نوع دو که غیروابسته به انسولین است و دیابت بارداری‬ ‫طبقه بندی می شود‪ .‬نوع یک نوعی بیماری خودایمنی‬ ‫است که به دلیل تخریب سلولهای بتای پانکراس انسولین‬ ‫ترشح نمی شود‪ .‬دیابت نوع دو به دلیل مقاومت نسبت به‬ ‫انسولین ایجاد می شود که حدود ‪ 90%‬مبتالیان دیابتی را‬ ‫شامل می شود و مرتبط با افزایش وزن و بی تحرکی فیزیکی‬ ‫است‪ .‬دیابت بارداری نیز زمانی است که برای اولین بار در‬ ‫ ‪26‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫زمان بارداری قند خون افزایش می یابد‪ ،‬و به علت کاهش‬ ‫حساسیت بدن به انسولین‪ ،‬پیامد هورمون های تولید شده‬ ‫طی بارداری ایجاد می شود‪)3( .‬‬ ‫بیماران دیابتی نیازمند نمونه گیری مداوم جهت بررسی‬ ‫میزان گلوکز خون هستند‪ ،‬این مساله از نظر بالینی حائز‬ ‫اهمیت است چون می تواند زمینه ساز بیماری های قلبی‪،‬‬ ‫کم کاری کلیه و نابینایی شود‪ .‬بنابراین استفاده از ابزارهای‬ ‫دقیق جهت بررسی کمی میزان گلوکز خون همواره مورد‬ ‫توجه بوده است تا انجا که نخستین بار مفهوم حسگرهای‬ ‫زیستی جهت اندازه گیری غلظت گلوکز خون برای‬ ‫بیماران دیابتی توسط انزیم گلوکز اکسیداز معرفی شد‪.‬‬ ‫حسگر زیستی یک ابزار شناسایی و تجزیه زیستی است‬ ‫که به کمک یک مبدل وجود یک مولکول را شناسایی‬ ‫می کند‪ .‬نانو حسگر های زیستی‪ ،‬انواعی از نانو حسگر ها‬ ‫هستند که برای تشخیص مواد شیمیایی و زیستی استفاده‬ ‫می شود‪)4( .‬‬ ‫طبق تعریف ‪ IUPAC‬حسگر زیستی عبارت است از‬ ‫«ابزاری که با استفاده از واکنش های بیوشیمیایی خاص‪،‬‬ ‫به وسیله انزیم های ایزوله‪ ،‬بافت ها یا سلول ها‪ ،‬عناصر‬ ‫شیمیایی ماده موردنظر را معموال به صورت الکتریکی‪،‬‬ ‫اپتیکی‪ ،‬و یا گرمایی اشکارسازی می کنند‪ ».‬تاکنون‬ ‫بیشترین کاربرد حسگرهای زیستی در تشخیص های‬ ‫پزشکی و علوم ازمایشگاهی بوده و بیشترین کاربرد ان‬ ‫هم در زمینه ی اندازه گیری گلوکز بوده است (‪.)5‬‬ ‫اندازه گیری میزان گلوکز خون بدست خود شخص‬ ‫را ‪ SMBG‬می گویند شود‪ .‬برای این کار خون برامده از‬ ‫ایجاد خراش انگشت فرد روی یک حسگر الکتروشیمیایی‬ ‫حاوی اکسید گلوکز اعمال می شود‪ .‬امروزه محققان به‬ ‫دنبال روش های غیرتهاجمی هستند تا بدون نیاز به خون‬ ‫بیمار‪ ،‬مقدار گلوکز خون را اندازه گیری کنند‪ .‬یکی از‬ ‫این روش ها اندازه گیری بازدم بیمار است‪ .‬بیش از ‪300‬‬ ‫ترکیب در بازدم بیمار وجود دارد که برخی از ان ها‬ ‫نشانگرهای شناخته شده بیماری هستند‪.‬‬ ‫در متابولیسم ناقص چربی ها مقدار زیادی‬ ‫استو استیک اسید و بتا هیدروکسی بوتریک‬ ‫اسید و استون در خون و ادرار دیده می شود‬ ‫که نشانه ابتال به دیابت است‪.‬‬ ‫میانگین غلظت‬ ‫استون در بازدم یک انسان سالم ‪ ppm 35%‬تا ‪ 85%‬است‬ ‫این میزان در افراد دیابتی به بیش از ‪ ppm 2‬تا ‪ 5/2‬می رسد‪.‬‬ ‫ادرار نیز می تواند برای شناسایی گلوکز و استون مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد‪ .‬ادرار بطور طبیعی فاقد گلوکز است اما اگر غلظت‬ ‫به مقدار باالیی برسد مثال باالی ‪ mg/dl 180‬برسد‪ ،‬کلیه ها‬ ‫مقدار اضافی گلوکز را از طریق ادرار دفع می کنند‪ .‬عالوه بر‬ ‫این ها جهت تشخیص میزان گلوکز می توان از اشک چشم‬ ‫به کمک لنزهای هوشمند و نیز از بزاق دهان به کمک زیست‬ ‫تراشه ها استفاده کرد(‪.)6‬‬ ‫امروزه پیشرفت در نانوتکنولوژِی مایه گسترش‬ ‫حسگرهای زیستی در سنجش نانو شده که حساسیت و‬ ‫کاربردهای بسیار دارد‪ .‬نانوحسگرهای زیستی با استفاده از‬ ‫ترکیبات اشکارگر در مقیاس نانو میتوانند عناصر زیستی با‬ ‫غلظت بسیار کم را با حساسیت و ویژگی باال تشخیص‬ ‫دهند‪ .‬دلیل این ویژگی نانوحسگرها مربوط به خواص‬ ‫فیزیکی خاص ذرات نانو و نیز نسبت سطح به حجم‬ ‫بسیار زیاد انها است‪ ،‬که باعث می¬شود در این مقیاس‬ ‫حساسیت این نوع حسگرهای زیستی افزایش یابد‪ .‬همچنین‬ ‫نانوحسگرها مزایای دیگری مانند قابلیت حمل و مصرف‬ ‫کم انرژی را دارند‪ .‬نانوحسگرهای زیستی به دلیل قابلیت‬ ‫انها در تشخیص ترکیبات مختلف با غلظت¬های بسیار‬ ‫کم توجه زیادی را به خود جلب کرده است‪ .‬هدف نهایی‬ ‫نانوحسگرهای زیستی تشخیص سیگنال های بیوفیزیکی و‬ ‫بیوشیمیایی مرتبط با بیماری خاص با سرعت زیاد و هزینه‬ ‫کم در سطح مولکول یا سلول است‪ )7( .‬همچنین ابعاد این‬ ‫نوع حسگرها را می¬توان به قدری کوچک نمود که در حد‬ ‫تراشه ای درایند‪ .‬مانند تراشه های حاوی نانو ذرات طال که‬ ‫برای تعیین میزان گلوکز خون ساخته شده اند‪)8( .‬‬ ‫امروزه استفاده از انسولین یکی از رایج ترین شیوه های درمان‬ ‫دیابت نوع دو است‪ .‬انسولین به عنوان یکی از هورمون های‬ ‫پپتیدی اصلی‪ ،‬نقش مهمی در تنظیم بسیاری از فرایندهای‬ ‫متابولیکی بدن دارد‪ .‬اثرات بیولوژِیک‬ ‫انسولین با پیوند مستقیم ان به گیرنده های‬ ‫موجود در غشای سلولی اغاز می شود‪ ،‬که‬ ‫منجر به راه اندازی ابشار فسفریالسیون‬ ‫درون سلولی می شود‪ .‬این شکل از دریافت‬ ‫انسولین اثرات کوتاه مدت دارد‪ .‬اگرانسولین‬ ‫درون سلول قرار گیرد‪ ،‬و منجر به اثرات دراز مدت در‬ ‫تنظیم رونویسی ژن و سنتز پروتئین شود‪ .‬بنابراین منطقی به‬ ‫نظر می رسد که حدس بزنیم اثر متابولیکی داخل سلولی‬ ‫انسولین‪ ،‬به دلیل افزایش مدت اثر ان می تواند باعث درمان‬ ‫دیابت نوع دو شود‪ .‬اما چالش اصلی‪ ،‬تحویل انسولین به‬ ‫داخل سلول است بدون اینکه تخریب شود که نیازمند یک‬ ‫ناقل درون سلولی کارامد و با ثبات است‪ .‬از جمله این‬ ‫ناقل ها می توان به لیپوزم ها‪ ،‬نانو ذرات پلیمری و نانو‬ ‫لوله ها اشاره کرد‪)9( .‬‬ ‫فناوری نانو عالوه بر شناسایی سطح گلوکز خون می تواند‬ ‫در درمان این بیماری نیز مورد استفاده واقع شود‪ .‬استفاده‬ ‫از نانوذرات برای درمان دیابت با هدف تحویل انسولین به‬ ‫سلول‪ ،‬از روش های نوین درمان دیابت است‪ .‬برای مثال‬ ‫نانو ذرات پلی پلیمری به عنوان حامل هایی برای تحویل‬ ‫انسولین کاربرد دارد‪ .‬این پلیمرهای زیست تخریب پذیر‪،‬‬ ‫با ماتریکس پلیمری حاوی انسولین توسط یک‬ ‫غشای نانویی متخلل حاوی پیوند گلوکز اکسیداز‬ ‫احاطه شده است‪ .‬افزایش سطح قند خون‪ ،‬در‬ ‫اطراف نانو ذره باعث ایجاد یک تغییر در غشای‬ ‫نانویی متخلخل و در نتیجه تجزیه بیولوژیکی‬ ‫این غشا و رها شدن انسولین می شود‪ )10(.‬‬ ‫دارو رسانی خوراکی به عنوان یک روش غیرتهاجمی‬ ‫رایج ترین راه درمانی محسوب می شود‪ .‬استفاده از شیوه ی‬ ‫خوراکی برای رسانش انسولین در بیماران دیابتی راه حل‬ ‫مناسبی برای فائق امدن بر مشکل تزریق زیرپوستی و‬ ‫روزانه انسولین در این بیماری است‪ .‬وقتی انسولین به‬ ‫صورت خوراکی مصرف می شود به دلیل انزیم های‬ ‫موجود در معده تخریب می شود‪ .‬بنابراین انسولین باید‬ ‫در یک سیستم ماتریکس مانند احاطه شود تا از تخریب‬ ‫توسط دستگاه گوارش در امان بماند‪ .‬برای محافظت از‬ ‫انسولین می توان از کپسوله کردن ان ها توسط نانو ذرات‬ ‫پلیمری استفاده کرد‪ .‬انسولین یک داروی هیدروفیل‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪27‬‬ ‫است بنابراین نمی تواند از طریق اپیتلیوم روده‬ ‫منتشر شود‪ .‬بنابراین از نانو ذرات کیتوزان به‬ ‫عنوان تقویت کننده جهت بهبود جذب و‬ ‫انتشار انسولین استفاده می شود‪ .‬همچنین برای‬ ‫مصرف انسولین به صورت خوراکی می توان از‬ ‫نانوگوی های حساس به دما استفاده کرد‪ .‬این‬ ‫نانوگوی ها انسولین بارگذاری شده را در مقابل‬ ‫دما و فشار باال محافظت می کنند‪ .‬در نتیجه چنین سیستم‬ ‫پلیمری می تواند ناقلی مناسب برای انسولین باشد‪)11( .‬‬ ‫روش دیگر تحویل انسولین از طریق نانو ذرات قابل‬ ‫استنشاق است‪ .‬ریه در سنجش با جذب گوارشی از لحاظ‬ ‫محیط درونی مالیم و غلظت انزیمی پایین و ‪ PH‬خنثی‬ ‫برای جذب دارو مساعد تراست‪ .‬اما محدودیت هایی هم‬ ‫به دلیل نیاز مکرر بیماران به تست کارایی ریه‪ ،‬دارد بدین‬ ‫رو این این شیوه ی درمانی از لحاظ هزینه مقرون به صرفه‬ ‫نیست‪ .‬در این روش مولکول های انسولین را می توان در‬ ‫داخل محفظه نانوذرات قرار داد و از طریق استنشاق ترکیب‬ ‫پودر خشک انسولین ان ها را به سمت ریه ها هدایت کرد‪.‬‬ ‫نانوذرات مورد استفاده در روش استنشاق باید به اندازه کافی‬ ‫کوچک باشند که باعث انسداد ریه ها نشود و در عین حال‬ ‫باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا از بیرون امدن هنگام‬ ‫بازدم جلوگیری شود‪ .‬چنین شیوه ی تحویلی‪ ،‬اجازه می دهد‬ ‫مولکول های انسولین مستقیم ًا و بدون تخریب وارد جریان‬ ‫خون شود‪ .‬البته استفاده از روش استنشاقی برای تحویل‬ ‫انسولین در بیماران دیابتی دارای اشکاالتی نیز هست به‬ ‫عنوان مثال ذرات نانو می توانند از محل استنشاق به سمت‬ ‫سایر بافت ها حرکت کنند و باعث پاسخ ناخواسته در ان ها‬ ‫شوند‪ .‬این پاسخ ها می تواند از یک التهاب ساده تا ترومبوز‬ ‫عروق باشد‪ .‬قابلیت نفوذ کم از میان غشای مخاطی نیز از‬ ‫دیگر معایب روش استنشاقی است‪)12( .‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫دیابت یک بیماری مزمن رو به افزایش است که‬ ‫کما بیش غیراز تزریق روزانه ی انسولین راه دیگری برای‬ ‫کنترل سطح گلوکز خون وجود ندارد‪ .‬از طرفی تزریق‬ ‫روزانه ی انسولین عالوه بر دردناک بودن می تواند باعث‬ ‫ابتال به بیماری های عفونی شود‪ .‬به همین دلیل محققان به‬ ‫دنبال روش های نوینی مانند ساخت نانوحسگرهای ارزان‬ ‫ ‪28‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫و دقیق به همراه روش های جایگرین ازمایش خون‬ ‫نظیر استفاده از بزاق و اشک و ادرار جهت تشخیص‬ ‫دیابت و نیز استفاده از نانوذرات جهت رسانش انسولین‬ ‫به سلول ها هستند‪ .‬مدیریت و درمان دیابت با رویکرد‬ ‫تحویل داروهای هدفمند توسط نانو ذرات‪ ،‬به دلیل‬ ‫بهبود قابلیت زیستی و فعالیت ویژه روی بافت ها‪،‬‬ ‫مزایای زیادی نشان داده است‪ .‬همچنین این روش باعث‬ ‫تسهیل تحویل دارو به مناطقی از سلول می شود که برای‬ ‫ماکرومولکول ها نامطلوب به شمار می رود‪ .‬ترکیبی از‬ ‫فناوری نانو و پزشکی زمینه ی جدیدی به نام نانوپزشکی‬ ‫برای ارتقای درمان و سالمتی ایجاد کرده است که‬ ‫امیدواری های جدیدی برای بهبود زندگی بیماران دیابتی‬ ‫در جهت افزایش اثربخشی و کاهش عوارض جانبی‬ ‫داروها به وجود اورده است‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫�‪(1)Chellappan , D., et al., (2017). Nanotechnology and Dia‬‬ ‫�‪betic Wound Healing . Endocrine , Metabolic & Immune Disor‬‬ ‫‪ders - Drug Targets. 17 (2) : 87-88.‬‬ ‫�‪(2) Surabhi , K. and Mamatha , M. (2016). The Various Ther‬‬ ‫�‪apeutic Approaches for the Treatment of Diabetes. Pharmacol‬‬ ‫‪ogy and Toxicological Studies. 4 (4) : 2-1.‬‬ ‫‪(3) J. Riberio , A. (2014). Nanotechnology as a Strategy to‬‬ ‫�‪improve Treatment of Diabets. Current Pharmaceutical Bio‬‬ ‫‪technology, 15: 589-590.‬‬ ‫(‪ )4‬عموری‪ ،‬م و همکاران‪ .)1390( .‬نانو لوله های کربنی و کاربرد‬ ‫ان ها در تشخیص سرطان‪ .‬ماهنامه فناوری نانو‪.14 :)5(10 .‬‬ ‫(‪ )5‬اسفرم‪ ،‬ا و همکاران‪( .‬شهریور‪ .)1392‬حسگرهای زیستی‪.‬‬ ‫هشتمین سمینار اموزش شیمی ایران‪ ،‬سمنان‪ .‬دانشکده شیمی دانشگاه‬ ‫سمنان‪.‬‬ ‫(‪ )6‬قرایلو‪ ،‬د‪ .)1394( .‬روند پیشرفت تشخیص و درمان دیابت با‬ ‫فناوری نانو‪ .‬ماهنامه فناوری نانو‪.42-43 :)4(4 .‬‬ ‫(‪ )7‬صادقی‪ ،‬س‪ .)1392( .‬نانو حسگرهای زیستی‪ .‬کتاب ماه علوم‬ ‫و فنون‪.74 :)3(9 .‬‬ ‫_ ‪8 - htt p : / / n a n o . i r / i n d ex . p h p ? c t r l = n ews & a c t n = n ews‬‬ ‫ ‪view&id=47506&lang=1‬‬ ‫‪(9)Yun, X., and et al. (2017). Long-term Effect of Biomineralized‬‬ ‫�‪Insulin Nanoparticles on Type 2 Diabetes Treatment. Theranos‬‬ ‫‪tics. 17 (7): 4301-4302.‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫ارزو جهانشاهی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫دکتر طاهره ناجی‪ ،‬استادیار گروه داروسازی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫بیماری پرتس و راه های بهبود ان‬ ‫بیماری )‪ )Legg-Calve-Perthes، LCP‬یا پرتس‪ ،‬یکی از علل‬ ‫شایع لنگش در بچه ها بوده وعلت ان اختالل موقت در خون رسانی سر‬ ‫استخوان ران در ناحیه لگن است(‪.)1‬‬ ‫بروز بالینی بیماری (‪ )LCP‬در ‪ 80‬درصد نمونه ها در ‪ 4‬تا ‪ 9‬سالگی با‬ ‫میانگین سنی ‪ 6‬سال روی می دهد(‪.)2‬‬ ‫این بیماری در ‪ 10-15‬درصد نمونه ها دو طرفه است‪ ،‬یعنی هر دو مفصل‬ ‫ران را گرفتار می کند و هنگامی که یک مفصل گرفتار شود‪ ،‬ممکن است پس از‬ ‫چندی مفصل ران دیگر نیز گرفتار شود‪ .‬کما بیش در پسر ها پنج برابر دختر ها‬ ‫دیده می شود‪ .‬دلیل این بیماری هنوز به درستی مشخص نیست(‪.)1‬‬ ‫میزان شیوع این بیماری با داشتن پیشینه ی خانوادگی‪1/6 ،‬تا ‪20‬درصد‬ ‫است‪ .‬مدرک خاصی دال بر موروثی بودن بیماری موجود نیست‪.‬سن پدر و‬ ‫مادر در بیماران مبتال از حد معمول باالتر است(‪.)3‬‬ ‫)‪ (LCP‬می تواند ایدوپاتیک باشد‪ ،‬یا شاید از اسیب فمورال‬ ‫سرچشمه گرفته شود‪ ،‬تروما‪ ،‬مصرف استروئید‪ ،‬سلول داسی شکل‪،‬‬ ‫سینوویت سمی یا از جابجایی مادرزادی ران حاصل شود(‪.)4‬‬ ‫از نظر جغرافیایی میزان ان در نقاط شهری بیش از نقاط روستایی است‪،‬‬ ‫رشد کودک مبتال به (‪ )LCP‬غیر طبیعی است‪ ،‬قد بیشتر انها کوتاه تر از‬ ‫اندازه ی میانگین است(‪ .)2‬نا گفته نماند که این ناهنجاری در بسیاری از‬ ‫نمونه ها گذرا است و پس از خون رسانی دوباره ازمیان می رود‪.‬‬ ‫تالش پزشک در درمان این بیماری‪ ،‬نخست پیشگیری از ناهنجار‬ ‫شدن سراستخوان و حفظ شکل اصلی‪ ،‬یعنی سر استخوان ران تغییر‬ ‫نکند یا دچار کمترین تغییر شود‪.‬‬ ‫هنگامی که خون رسانی به سر استخوان ران متوقف شود استخوان‬ ‫سختی اش را از دست می دهد و نرم می شود و وارد شدن وزن تنه به ان‬ ‫موجب تغییر شکل سر و گردن استخوان ران می شود‪ .‬پس از مدتی که بیماری‬ ‫فروکش کرد دوباره رگ های خونی رشد می کند و استخوان دوباره سختی‬ ‫اش را به دست می اورد‪ .‬اما تغییر شکل ایجاد شده قابل جبران نیست و سر‬ ‫استخوان که شکل کروی اش را از دست داده نمی تواند به راحتی درون‬ ‫حفره ی استابولوم حرکت کند‪ ،‬با گذشت چند سال عضالت ران الغر شده و‬ ‫لنگش به وجود می اید‪ ،‬مفصل تخریب می شود و به ارتروز می انجامد(‪.)1‬‬ ‫بر اساس گزارش ها قد پسران بیمار‪،‬یک اینچ کوتاه تر از بچه های طبیعی‬ ‫هستند‪ ،‬ولی وزن انها در حدود یا بیشتر از میزان میانگین است‪ .‬همچنین بر‬ ‫پایه ی گزارش ها‪ ،‬اندازه ی ابعاد بچه های مبتال به جز محیط دایره سر کوچکتر‬ ‫از دیگران است و بخش پایینی اندام در برابر بخش باالیی کوتاه تر است(‪.)3‬‬ ‫عوامل افزایش دهنده ی خطر‪:‬‬ ‫‪.1‬وزن باال‬ ‫‪.2‬دوره رشد سریع جسمی‬ ‫‪.3‬مصرف دارو های کورتونی بدلیل بیماری های دیگر‬ ‫‪.4‬افزایش بروز در کودکان با وزن کم هنگام تولد و تاخیر رشد(‪.)5‬‬ ‫معمول ترین روش غیر جراحی برای درمان استفاده از بریس‬ ‫اسکاتیش رایت است‪.‬هدف استفاده از ان فاصله گرفتن ران های‬ ‫بیمار از هم است با اینکار سر استخوان ران برای حفاظت از تغییر‬ ‫شکل کمتر در داخل حفره ی استابولوم قرار می گیرد‪.‬‬ ‫در روش های جراحی استخوان ران در قسمت باالیی ان شکسته‬ ‫می شود و با پالک در وضعیت جدیدی کنار هم قرار می گیرد‪ ،‬تا سر‬ ‫استخوان بطور کامل در حفره ی استابولوم قرار گیرد‪ .‬پس از جراحی‬ ‫شاید نیازبه گچ گیری اسپایکا باشد‪ ،‬و نیز فیزیوتراپی برای بدست‬ ‫اوردن حرکات مناسب مفصل ران انجام شود(‪.)6‬‬ ‫ولی با باال رفتن سن و در دهه ی سوم عمر مفصل ران بتدریج دچار‬ ‫ارتروز می شود‪ ،‬که سر تغییر شکل یافته ی استخوان ران نمی تواند به‬ ‫راحتی در داخل حفره ی استابولوم بچرخد و موجب سایش این دو بهم‬ ‫می شود‪ .‬اگردرد خفیف باشد می توان از دارو های مسکن استفاده کرد‪.‬‬ ‫ولی برای درد شدید وزیاد‪ ،‬چاره ای جز عمل جراحی تعویض مفصل‬ ‫ران وجود ندارد‪ .‬در این عمل سر استخوان ران برداشته شده و بجای ان‬ ‫سر مصنوعی گذاشته می شود و همچنین سطح داخلی حفره ی استابولوم‬ ‫تراشیده میشود‪ ،‬و در داخل ان یک کاسه ی فلزی و پلی اتیلنی گذاشته‬ ‫می شود‪ .‬این عمل درد را از بین می برد و کوتاهی پا را نیز جبران‬ ‫خواهد کرد(‪.)7‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1. www.iranorthoped.com/fa/news/80/1685‬‬ ‫�‪2. Pediatric Orthopedics, vol. 2, second edition, Mi‬‬ ‫‪hran O. Tachdjian, W.B. Sanders Co, 1990.‬‬ ‫�‪3. Mihran O. Tachdjian, M.S., M.D., Pediatric Ortho‬‬ ‫‪pedics, Second edition, Sanders, 1990(2):933-988‬‬ ‫‪4 . h tt p s : / / e m e d i c i n e . m e d s c a p e . c o m /‬‬ ‫‪article/1248267-overview#a4‬‬ ‫‪5.http://vista.ir/?view=item &id=124502‬‬ ‫‪6.www.iranprthoped.com/fa/news/1685‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪29‬‬ ‫مقاله علمی فنی‬ ‫مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫اصول فلوسایتومتری‬ ‫در تکنیک های وسترن بالت‪ PCR ،‬و ‪ Real time‬نیازمند‬ ‫دسترسی به کل محتوای ژنتیکی سلول و یا محتوای پروتئینی‬ ‫هستیم ‪ ،‬بنابراین باید غشای سلول تخریب شود و درنتیجه ما خود‬ ‫سلول را دیگر نخواهیم داشت‪ .‬اما برخی از تکنیک های شناسایی‬ ‫پروتئین وجود دارد که بدون از بین رفتن غشای سلول می توانند‬ ‫در تشخیص سلول‪ ،‬محقق را یاری کنند‪ .‬از جمله این تکنیک ها‬ ‫می توان به فلوسایتومتری اشاره کرد‪.‬‬ ‫فلوسایتومتری روش سنجش ایمنولوژی بسیار سریع و‬ ‫قدرتمندی است که برای شناسایی ذرات (سلول ها) و ارزیابی‬ ‫خصوصیات ان ها به کار می رود‪ .‬ذرات مورد ازمایش به صورت‬ ‫معلق در مایع با سرعتی حدود ‪ ۵‬تا ‪ ۵۰‬متر در ثانیه از میان منفذی‬ ‫باریک و از مقابل پرتوی باریک از نور لیزر عبور می کنند‪ .‬بدین‬ ‫ترتیب امکان جمع اوری اطالعات مربوط به ‪ ۵۰۰۰‬تا ‪۵۰۰۰۰‬‬ ‫سلول در هر ثانیه فراهم می شود‪ .‬اغلب حجم مورد نیاز از نمونه‬ ‫مورد ازمایش نیز خیلی کم و حدود ‪ ۱۰۰‬میکرولیتر است‪ .‬در مورد‬ ‫دقت این روش نیز باید گفت که قادر است تعداد ‪۱‬سلول سرطانی‬ ‫در میان ‪ ۱۰۰۰۰‬تا ‪ ۱۰۰۰۰۰‬سلول عادی موجود در نمونه مغز‬ ‫استخوان را شناسایی کند‪.‬‬ ‫فلوسایتومتری نقش مهمی در زمینه های مختلف اسیب شناسی‪،‬‬ ‫هماتولوژی‪ ،‬ایمنی شناسی‪ ،‬بیماری های عفونی‪ ،‬بررسی پیوند‬ ‫اعضا‪ ،‬نئوپالزیا و ژنتیک دارد و از طرفی بررسی وقایع چرخه‬ ‫سلولی و نقایص موجود در ‪ DNA‬جهت تشخیص انواع‬ ‫لوسمی ها و لنفوم ها به وسیله فلوسیتومتری امکان پذیر است‪.‬‬ ‫همچنین این روش در تشخیص بیماری ها‪ ،‬تعیین پیش اگهی‬ ‫و همچنین برای ارزیابی درمان بدخیمی ها کاربرد دارد‪.‬‬ ‫به وسیله این دستگاه می توان پاسخگویی سلول های سرطانی به‬ ‫داروهای ضد ان و نیز تغییرات ویروس ‪ HIV‬برروی گلبول های‬ ‫سفید خون بیمار را مورد مطالعه قرار داد‪ .‬فلوسیتومتری امکان انالیز‬ ‫بسیار سریع و دقیق سلول های بدن‪ ،‬فنوتیپ سلول های سرطانی‪،‬‬ ‫انالیز کروموزوم ها‪ ،‬میزان ‪ DNA‬موجود در درون سلول ها‪ ،‬بررسی‬ ‫طبیعی و غیرطبیعی بودن ‪ DNA‬و کروموزوم ها‪ ،‬میزان انتی ژن های‬ ‫سطح سلولی و درون سلولی و ‪ ...‬را برای بسیاری از کاربران‬ ‫فراهم ساخته است‪.‬‬ ‫ ‪30‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫اساس این روش بر خصوصیات پراکنده سازی نور توسط‬ ‫سلول ها (شکل‪ )۱‬و نیز بر نشر فلورسانس از ان ها (شکل‪)۲‬‬ ‫استوار است‪ .‬همچنانکه از این شکل ها پیداست‪ ،‬نور لیزر به‬ ‫نمونه تابیده می شود و در نتیجه مولکول های فلورسانس نمونه‬ ‫یا سطح سلول‪ ،‬نورهایی در جهات مختلف پراکنده می کنندکه با‬ ‫اشکارسازی ان ها و تبدیل ان ها به ولتاژ قابل خوانش می توان‬ ‫اطالعات مفیدی را به دست اورد‪ .‬نشر فلورسانس می تواند با‬ ‫استفاده مستقیم از مواد رنگ کننده فلورسانس حاصل شود (مثل‬ ‫رنگ کننده های ‪ DNA‬یا ‪ RNA‬که هم خصوصیت فلورسانس‬ ‫بودن را دارا است و هم خود انتخاب می کنند که به کدام‬ ‫جزء سلولی متصل شوند) یا ترکیبی از رنگ فلورسانس با‬ ‫انتی بادی های تک دودمانی (مونوکلونال) که تحت نام عمومی‬ ‫کونژوگه مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫اگر چه سلول ها بخودی خود دارای فلورسانس اندکی در‬ ‫برخی طول موج ها هستند‪ ،‬اما بدون به کارگیری نور تهییج کننده‬ ‫که اغلب لیزر است هیچ سیگنالی تولید و به ردیاب های‬ ‫دستگاه ارسال نخواهد شد‪ .‬سیگنال های ردیابی شده توسط‬ ‫دستگاه یا از منشا نور لیزر دستگاه است که پس از برخورد به‬ ‫سلول در جهات مستقیم یا عمود بر محور تابش لیزر پراکنده‬ ‫شده و به ردیاب ها می رسد و یا از منشا فلوروکروم متصل به‬ ‫سطح ذره است‪ .‬فلوروکروم های متصل شده به سطح یا داخل‬ ‫سلول بر اثر تابش نور لیزر تهییج شده و انرژی نور تابیده شده‬ ‫را جذب کرده و سپس در طول موج دیگری به صورت تابش‬ ‫فلورسانس ازاد می سازد‪.‬‬ ‫شکل‪ .۱‬پراکنده سازی نور لیزر تابیده شده توسط سلول ها‪.‬‬ ‫شکل‪ .۲‬نشر فلورسانس از سلول توسط نور لیزر تابیده شده به ان‬ ‫اجزای فلوسایتومتر‬ ‫هر دستگاه فلوسایتومتر دارای چهار قسمت اصلی است که‬ ‫عبارتند از سیستم جریان مایع یا سیال (‪،)Fluidics system‬‬ ‫سیستم نوری و اشکارسازها (‪ ،)Optics and detecting‬سیستم‬ ‫پردازش سیگنال (‪ )Signal processing‬و سیستم تقسیم بندی‬ ‫الکتریسیته ساکن سلول ها (‪ .)Electrostatic cell sorting‬این‬ ‫قسمت ها در شکل‪ ۳‬نشان داده شده اند و در ادامه هر کدام را‬ ‫به طور جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم‪.‬‬ ‫که شامل یک جریان مایع سریع تر است‪ ،‬محصور می شود‪ .‬این‬ ‫حرکت مایع غالفی‪ ،‬یک اثر کشندگی بزرگی را در باریک کردن‬ ‫اتاقک مرکزی ایجاد می کند‪ .‬این تغییر سرعت از مرکز‪ ،‬یک‬ ‫جریان سهمی وار که دارای بیشترین سرعت در مرکز و سرعت‬ ‫صفر در کناره هاست‪ ،‬ایجاد می کند‪ .‬این اثر یک فهرست‬ ‫خطی از ذرات فراهم می کند که به ان تمرکز حرکت مایع‬ ‫می گویند(شکل‪ .)۴‬اگر از لوله های باریک تر جهت اطمینان از‬ ‫انتقال تکرارپذیر سلول ها استفاده شود‪ ،‬احتمال دارد با عبور‬ ‫سلول های بزرگ تر منجر به بسته شدن مسیر شود‪ .‬برای حل‬ ‫این مشکل از روش کانونی هیدرودینامیک (‪Hydrodynamic‬‬ ‫‪ )focusing‬استفاده می شود‪ .‬در این روش‪ ،‬جریان ارامی از‬ ‫سلول ها را به درون جریان حامل سریع‪ ،‬وارد می کنند‪.‬‬ ‫شکل‪ .۴‬چگونگی متمرکزسازی هیدرودینامیکی که جریانی از تک ذرات تهیه می کند‪.‬‬ ‫شکل‪ .۳‬نمای کلی از یک سیستم فلوسایتومتر و قسمت های مختلف ان‪.‬‬ ‫•سیستم جریان مایع یا سیال‬ ‫ ‬ ‫یکی از مهم ترین کاربردهای فلوسایتومتری‪ ،‬توانایی ان در‬ ‫اندازه گیری ویژگی های تک تک ذرات است‪ .‬وقتی یک نمونه‬ ‫حل شده به درون فلوسایتومتر تزریق می شود‪ ،‬ذرات به صورت‬ ‫تصادفی در یک توزیع فضایی سه بعدی پخش می شود‪ .‬نمونه ها‬ ‫باید به صورت تک تک از مقابل سیستم نوری دستگاه عبورکنند‪.‬‬ ‫این فرایند توسط سیستم جریان مایع فراهم می شود‪ .‬سیستم‬ ‫جریان مایع شامل یک هسته یا کانال مرکزی است که مسئول‬ ‫تزریق نمونه هاست‪ ،‬پس از ان نمونه به وسیله یک غالف خارجی‬ ‫•سیستم نوری و اشکارسازها‬ ‫ ‬ ‫سیستم نوری فلوسایتومتر متشکل از یک یا چند منبع نوری‬ ‫به همراه یک سری از فیلترها (یا اینه ها) و اشکارسازهاست‪.‬‬ ‫‪‬منبع نوری‬ ‫امروزه در بیشتر سیستم های فلوسایتومتری مدرن از لیزرها‬ ‫و المپ های قوسی به عنوان منابع نوری استفاده می شود‪.‬‬ ‫لیزرها یک منبع نور تک رنگ‪-‬تک طول موج هستند که در‬ ‫جداسازی نور پراکنده شده از نور فلورسانس کارایی دارند‪.‬‬ ‫پرکاربردترین لیزرها‪ ،‬لیزر یون ارگون با طول موج ‪۴۸۸‬‬ ‫نانومتر و لیزر ‪ He-Ne‬با طول موج قرمز ‪ ۶۳۳‬نانومتر هستند‪.‬‬ ‫لیزرهای دیودی با طول موج ‪ ۶۳۵‬نانومتر نیز به دلیل پایداری‬ ‫و قیمت ارزان مورد استفاده قرار می گیرند‪.‬‬ ‫المپ های قوسی نسبت به لیزرها بسیار ارزان تر هستند و‬ ‫به وسیله مشتعل کردن گاز محصور در یک المپ‪ ،‬تابش های‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪31‬‬ ‫رنگی ایجاد می کنند‪ .‬معموالً از المپ های زنون و جیوه بیشتر‬ ‫استفاده می شود‪ .‬با این وجود نور حاصل شده نوری بی ثبات و‬ ‫ناهمدوس و مخلوطی از طول موج های مختلف است و برای‬ ‫استفاده از ان باید از فیلترهای نوری استفاده شود‪.‬‬ ‫‪‬فیلترها‬ ‫فیلترها یا اینه ها جهت انتقال نور منبع به نقطه اندازه گیری و‬ ‫نیز برای انتقال نور پراکنده و فلورسانس از نقطه اندازه گیری به‬ ‫اشکارسازها به کار می رود‪.‬‬ ‫این فیلترها نوع خاصی از اینه ها است که طول موج خاصی را‬ ‫از خود عبور داده و طول موج خاصی را منعکس می کند‪ .‬به این‬ ‫گونه فیلتر ها یا اینه ها‪ Dichroic mirror ،‬گفته می شود‪ .‬بسته به‬ ‫اینکه این اینه ها چه طول موج خاص را عبور و یا منعکس می کنند‬ ‫به سه دسته تقسیم بندی می شوند‪:‬‬ ‫‪‬فیلترهای ‪Long Pass‬‬ ‫این گونه فیلترها طیف نوری با طول موج های برابر یا بیشتر‬ ‫از مقدار مشخصی را از خود عبور می دهند و مابقی را منعکس‬ ‫می کنند‪ .‬به عنوان مثال فیلتر ‪ BP 500‬طیف های نوری با طول‬ ‫موج های برابر یا بیشتر از ‪ 500‬نانومتر را از خود عبور می دهد و‬ ‫طول موج های کمتر از ان را منعکس می کند‪.‬‬ ‫‪ -1‬فیلترهای ‪Short Pass‬‬ ‫در این فیلترها طیف های نوری با طول موج های برابر یا کمتر از‬ ‫مقدار تعیین شده عبور می کنند و غیر از ان منعکس می شود‪ ،‬برای‬ ‫مثال فیلتر‪ SP 500‬طیف های نوری با طول موج های برابر یا کمتر‬ ‫از ‪ 500‬نانومتر را از خود عبور می دهد و طول موج های بیشتر را‬ ‫منعکس می کند‪.‬‬ ‫‪-2‬فیلترهای ‪Band Pass‬‬ ‫فیلترهایی هستندکه محدوده مشخصی از طیف نوری را از خود‬ ‫عبور می دهند‪ .‬برای مثال فیلتر‪ BP 500/50‬طیف نوری بین ‪ 475‬تا‬ ‫‪ 525‬نانومتر را عبور می دهد و غیر از ان را منعکس می کند (شکل‪.)۵‬‬ ‫‪‬اشکارسازها‬ ‫سلول ها پس از مکش توسط دستگاه درنهایت با لیزر روبرو‬ ‫می شود‪ .‬نتیجه برخورد نور لیزر به یک سلول ‪ ،‬پراکندگی نور‬ ‫در جهت های مختلف است که گاهی با تغییر در طول موج نیز‬ ‫همراه است‪ .‬در حقیقت زمانی که نور لیزر به ذره ای برخورد‬ ‫می کند‪ ،‬برخی از پرتوهای لیزر با همان طول موج از جوانب‬ ‫سلول گذشته و در زوایای ‪ ۲‬تا ‪ ۱۰‬درجه در مقابل سلول پراکنده‬ ‫می شود که به ان پراکندگی جلویی )‪(Forward Scatter, FSC‬‬ ‫گفته می شود و در حقیقت بیانگر اندازه (‪ )Size‬سلول است که‬ ‫می توان به وسیله ی ان‪ ،‬اندازه ی سلول را مورد بررسی قرار داد‪.‬‬ ‫همچنین با استفاده از ان می توان سلول های سالم را از سلول های‬ ‫ناسالم تشخیص داد‪ .‬برخی از پرتوهای لیزر نیز به درون‬ ‫سلول وارد شده و به ساختارهای درونی سلول مثل گرانول ها‪،‬‬ ‫واکوئل ها‪ ،‬هسته و ساختارهای درون سلولی برخورد کرده و‬ ‫در زوایای ‪ ۱۰‬تا ‪ ۹۰‬درجه پراکنده می شود‪ .‬این پراکندگی ها‬ ‫که نشان دهنده ی پیچیدگی های درون سلول هستند‪ ،‬پراکندگی‬ ‫جانبی (‪ )Side Scatter,SSC‬نام دارد و در حقیقت نشان دهنده میزان‬ ‫گرانولوسیتی سلول است‪ .‬طول موج پراکندگی جانبی نیز برابر‬ ‫با طول موج تابیده به سلول است‪ .‬هر دوی پراکندگی جلویی و‬ ‫پراکندگی جانبی‪ ،‬اطالعات مفیدی از ذرات را فراهم می کنند و با‬ ‫ترکیب این اطالعات به دست امده می توان تفاوت بین سلول های‬ ‫مختلف موجود در یک نمونه ناهمگون را اندازه گیری کرد‪.‬‬ ‫به طور کلی هر ذره ای که از مقابل نور لیزر عبور می کند‪،‬‬ ‫دارای یک اندازه و گرانولیتی مشخص است که در نمودارهای‬ ‫فلوسایتومتری قابل ردیابی و نمایش است؛ به طور مثال اگر‬ ‫سلول های خون محیطی انسان را در دستگاه فلوسایتومتری‬ ‫بررسی کنیم شاهد جمعیت های مختلف سلولی از جمله‬ ‫مونوسیت ها‪ ،‬گرانولوسیت ها و لنفوسیت ها خواهیم بود که‬ ‫بسته به اندازه و گرانولیتی شان در نمودار فلوسایتومتری قابل‬ ‫تمیز از هم هستند (شکل‪.)۶‬‬ ‫شکل‪ .۵‬فیلترهای نوری فقط طول موج خاصی را عبور داده و مانع عبور طول‬ ‫موج های دیگر می شود‪ .‬در این شکل نحوه عملکرد فیلترهای ‪Long Pass‬‬ ‫شکل‪ .۶‬جمعیت های مختلف سلولی از جمله مونوسیت ها‪ ،‬گرانولوسیت ها‬ ‫و لنفوسیت که بسته به اندازه و گرانولیتی شان در نمودار فلوسایتومتری‬ ‫قابل تمیز از هم هستند‪.‬‬ ‫‪ ,Short Pass ,Band Pass‬نشان داده شده است‪.‬‬ ‫ ‪32‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫اما قابل ذکر است که در اکثر موارد نمی توان سلول ها را‬ ‫بر حسب اندازه و گرانولیتی ان ها با هم قیاس کرد زیرا بسیاری از‬ ‫انها شبیه هم هستند و اندازه و گرانولیتی مشابه دارند‪ .‬به راحتی‬ ‫نمی توان از روی سایز و اندازه و گرانولیتی یک سلول پی به‬ ‫ماهیت ان برد‪ .‬یکی از مهم ترین کلیدها در رفع این مشکل استفاده‬ ‫از انتی بادی و انتی ژن و واکنش بین این دو با هم است به طوری‬ ‫که اگر ما بتوانیم برای شناسایی سلول موردنظر خود انتی بادی‬ ‫اختصاصی علیه انتی ژن را شناسایی و ان انتی بادی را به رنگی یا‬ ‫فلوروکرومی متصل کنیم خواهیم توانست سلول مورد هدف را‬ ‫شناسایی کنیم‪ .‬اما این دستگاه به چه شکل می تواند رنگ مورد‬ ‫استفاده را شناسایی کند؟ همان طور که می دانیم هر مولکول در‬ ‫اطراف خود دارای الکترون هایی است که در اطراف هسته در حال‬ ‫گردش اند‪ .‬حال اگر این الکترون ها توسط منبع نوری مانند لیزر‬ ‫برانگیخته شود‪ ،‬از الیه اصلی خود خارج شده و به مدار باالتر‬ ‫می رود‪ .‬اما این الکترون ها تمایل به ماندن در الیه های باالتر را‬ ‫نداشته و تمایل دارند به الیه خود حرکت کنند‪ .‬این برگشت از‬ ‫یک الیه باالتر به الیه پایین تر با از دست دادن انرژی همراه است‪.‬‬ ‫حال اگر این مولکول یک فلورکروم باشد بنابراین انرژی از دست‬ ‫رفته را به شکل نور نمایش خواهد داد‪.‬‬ ‫به هنگام اماده سازی سلول ها و اتصال رنگ های گوناگون‬ ‫فلورسانس به سلول ‪ ،‬پرتوهای تابیده شده پس از برخورد تغییر‬ ‫طول موج داده و در زوایای ‪ ۱۰‬تا ‪ ۹۰‬درجه پراکنده می شود که ان‬ ‫را به عنوان پراکندگی های فلورسانس (‪)Fluorescence Scatter‬‬ ‫می شناسند‪ .‬طول موج بازتابی در این نوع پراکنش با توجه به رنگ‬ ‫فلورسانس به کار رفته متغیر است‪ .‬سپس طیف های نوری ایجاد‬ ‫شده توسط فیلترها و ایینه ها به سمت اشکارسازها(‪)Detector‬‬ ‫هدایت شده و سیگنال های ایجاد شده را ثبت می کنند‪.‬‬ ‫فلوسایتومتر از کانال های فلورسانسی جداگانه ای برای مشاهده‬ ‫نور تابشی استفاده می کند‪ .‬تعداد این اشکارسازها بسیار متفاوت‬ ‫است و معموالً از دیودهای نوری سیلیکونی و از لوله های افزاینده ‬ ‫نوری (‪ )Photomultiplier tubes‬هستند‪ .‬دیودهای نوری‬ ‫سیلیکونی بیشتر برای اندازه گیری نورهای پراکنده جلویی استفاده‬ ‫می شود‪ ،‬به ویژه زمانی که شدت سیگنال های دریافتی زیاد باشد‪.‬‬ ‫لوله های افزاینده نوری حساس تر هستند و برای خوانش پرتوهای‬ ‫پراکنده و فلورسانس مناسبند‪.‬‬ ‫•پردازش سیگنال‬ ‫ ‬ ‫هنگامی که نور با یک اشکارساز نوری برخورد می کند‪ ،‬یک‬ ‫جریان بسیار کوچک در حد چند میکروامپر تولید می کند‪ .‬مجموع‬ ‫این برخوردها یک ولتاژی ایجاد می کند که دامنه ان متناسب با‬ ‫مجموع فوتون های نوری است که توسط اشکارساز دریافت‬ ‫شده اند‪ .‬سپس این ولتاژ توسط یک سری تقویت کننده های‬ ‫خطی یا لگاریتمی تقویت شده و با یک مبدل انالوگ به‬ ‫دیجیتال به یک سیگنال الکتریکی تبدیل می شود که قابلیت‬ ‫نمایش را داشته باشد‪.‬‬ ‫اصوالً تقویت کننده های لگاریتمی در مطالعات فلورسانسی‬ ‫مورد استفاده قرار می گیرد‪ ،‬زیرا این نوع تقویت کننده ها‬ ‫سیگنال های ضعیف را گسترده و سیگنال های قوی را فشرده‬ ‫می کنند‪ .‬این ویژگی در نمایش هیستوگرام‪ ،‬خود را نشان می دهد‪.‬‬ ‫تقویت کننده های خطی در سیگنال هایی که گستردگی کمی‬ ‫دارند‪ ،‬مفید و قابل استفاده است (برای مثال در تحلیل ‪.)DNA‬‬ ‫اندازه گیری هر اشکارساز‪ ،‬نشانگر یک پارامتر‪ ،‬مثل‬ ‫پراکندگی جلویی‪ ،‬پراکندگی جانبی و فلورسانس است‪.‬‬ ‫داده های جمع اوری شده در هر پارامتر تحت عنوان وقایع‪،‬‬ ‫نشان دهنده تعداد سلول هایی است که دارای ویژگی های خاص‬ ‫فیزیکی یا نشانگرهای مورد نظر است‪.‬‬ ‫•سیستم تقسیم بندی الکتریسیته ساکن سلول ها‬ ‫ ‬ ‫یکی از مهم ترین کاربردهای فلوسایتومتری جداسازی‬ ‫سلول ها براساس زیرمجموعه یا شکل ظاهری برای مطالعات‬ ‫بیولوژیکی بیشتر است‪ .‬پس از انکه نمونه با روش حرکت‬ ‫مایع متمرکز شد و هر ذره به وسیله پرتو نوری مورد بررسی‬ ‫قرار گرفت‪ ،‬سیگنال پراکندگی و فلورسانس ناشی از ان با‬ ‫معیارهای طبقه بندی شده دستگاه مقایسه می شود‪ .‬اگر داده های‬ ‫ذره مورد نظر با معیارهای انتخابی هماهنگ بود‪ ،‬جریان سیال‬ ‫در نقطه خروجی دهانه سیستم جریان مایع‪ ،‬باردار می شود‪.‬‬ ‫بارداری الکتریسیته ساکن در زمان دقیقی به نام نقطه شکست‬ ‫(‪ )break-off point‬رخ می دهد‪.‬‬ ‫برای اجتناب از جابه جا شدن تصادفی نقطه شکست و اندازه‬ ‫قطره های مشابه‪ ،‬دهانه با یک فرکانس باالیی نوسان می کند‪.‬‬ ‫پس از این مرحله‪ ،‬قطره ها از یک میدان الکتریسیته ساکن قوی‬ ‫عبور می کنند که بر اساس نوع و میزان بار‪ ،‬مسیر حرکت انها به‬ ‫سمت چپ یا راست منحرف می شود (شکل‪.)۷‬‬ ‫شکل‪ .۷‬دسته بندی‬ ‫جریان سلولی با استفاده‬ ‫از الکتریسیته ساکن‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪33‬‬ ‫روش انجام فلوسایتومتری‬ ‫برای انجام فلوسایتومتری الزم است که ابتدا سلول ها با‬ ‫فلوروکروم ها نشاندار شود‪ .‬از طرفی برای نشاندار کردن اجزای‬ ‫داخلی سلول باید اقدامات خاصی را انجام داد تا انها در دسترس‬ ‫انتی بادی یا ماده فلورسانس قرار گیرند‪ .‬روش های رنگ امیزی‬ ‫با فلوروکروم ها و استفاده از مواد نفوذپذیر کننده ی متنوع برای‬ ‫نفوذپذیر کردن سلول ها خود بحث دیگری است که باید جداگانه‬ ‫به ان پرداخته شود‪ .‬تعداد فلوروکروم های مورد استفاده برای‬ ‫فلوسایتومتری در طی سالیان متمادی به طور مرتب افزایش یافته‬ ‫است و این احتمال وجود دارد که در اینده‪ ،‬تعداد فلوروکروم های‬ ‫مورد استفاده برای انالیز سلول ها بیش از این نیز افزایش یابد‪.‬‬ ‫شناخت انواع فلوروکروم ها و اگاهی از مزیت ها و معایب هر‬ ‫کدام تنها راه استفاده بهینه از انها برای دستیابی به مقاصد علمی‬ ‫تحقیقاتی است‪.‬‬ ‫برای انجام هر نوع فلوسایتومتری ابتدا باید سلول ها را اماده کرد‬ ‫به طوری که سلول ها به صورت تکی در امده و در محیط مناسبی‬ ‫معلق شده باشند‪ .‬بعض ًا یک مرحله تخلیص برای باال بردن غلظت‬ ‫سلول های مورد نظر در نمونه ضرورت پیدا می کند‪ .‬روش های‬ ‫مختلفی برای تهیه‪ ،‬تخلیص و اماده سازی سلول وجود دارند و‬ ‫روش انتخاب شده به نوع سلول مورد ارزیابی بستگی دارد‪.‬‬ ‫پس از تهیه سوسپانسیون مناسب‪ ،‬سلول ها باید با مواد‬ ‫فلورسانس رنگ شده و یا با انتی بادی های کونژوگه با فلوروکروم‬ ‫نشاندار شود‪ .‬روش نشاندارکردن تحت تاثیر عوامل زیادی قرار‬ ‫می گیرد که از جمله ان ها می توان میزان اختصاصی بودن انتی بادی‬ ‫و غلظت انتی ژن در سطح یا داخل سلول‪ ،‬مناسب بودن غلظت‬ ‫انتی بادی مورد استفاده و به کار بردن کنترل های مثبت و منفی‬ ‫مناسب در انالیز سلو ل ها را نام برد‪.‬‬ ‫در فلوسایتومتری طی دو مرحله جمع اوری اطالعات و مرحله‬ ‫انالیز اطالعات امکان خطا وجود دارد که با به کارگیری روش‬ ‫صحیح تهیه نمونه سلولی و تنظیم دقیق دستگاه می توان از‬ ‫خطاهای مربوط به مرحله جمع اوری اطالعات جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫اما توانایی کاربر در طراحی صحیح ازمایش‪ ،‬تنها جنبه ای از کسب‬ ‫اطالعات است که برای ان روش های کنترل خطا وجود ندارد‪.‬‬ ‫بدین معنی که انتخاب انتی بادی مناسب و انتخاب فلوروکروم‬ ‫متناسب با غلظت و موقعیت انتی ژن نیازمند تجربیات و اطالعاتی‬ ‫است که باید توسط محقق کسب شوند‪.‬‬ ‫بخش الکترونیکی دستگاه فلوسایتومتری‬ ‫اولین دستگاه های فلوسایتومتری خودکار نبوده و کاربر برای‬ ‫کارکردن می بایست به بخش های مختلف دستگاه از نظر علمی‬ ‫ ‪34‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫اگاهی داشته باشد‪ .‬اما بهبود سرعت بخش های مختلف‬ ‫الکترونیکی‪ ،‬کاهش ابعاد و مصرف انرژی کم باعث افزایش‬ ‫سرعت و حساسیت بیشتر این دستگاه ها شده است‪ .‬خودکار‬ ‫کردن فرایندهای پیچیده ای که قب ً‬ ‫ال نیاز به اطالعات زیادی‬ ‫داشت‪ ،‬باعث افزایش بیشتر کاربرد ان و نیز استفاده کاربران‬ ‫بیشتری از ان شده است‪.‬‬ ‫بخش الکترونیک دستگاه به سه قسمت اصلی تقسیم بندی‬ ‫می شود که عبارتند از‪ :‬الکترونیک بخش اشکارسازی‪ ،‬مدارهای‬ ‫اندازه گیری و مدارهای محاسباتی‪.‬‬ ‫الکترونیک بخش اشکارسازی شامل تغییرات فوتون‬ ‫به فوتوالکترون‪ ،‬تبدیالت جریان به ولتاژ‪ ،‬ذخیره سازی‪،‬‬ ‫تقویت کننده و تمایزکننده است‪ .‬مشکل اندازه گیری به ویژه‬ ‫برای فلورسانس کم نور و میرا این است که اندازه گیری ها‬ ‫باید در محیطی پر از نویز (نویزهای نوری و الکترونیکی)‬ ‫انجام گیرند‪ .‬وقتی سیگنال ضعیفی روی نویز زمینه باال قرار‬ ‫می گیرد‪ ،‬تغییرات سیگنال زمینه‪ ،‬دقت اندازه گیری سیگنال های‬ ‫اصلی کوچک را محدود می کند‪ .‬روی هم رفته‪ ،‬محدودیت‬ ‫اشکارسازی سیگنال های کوچک توسط خطای نویز زمینه‬ ‫تعیین می شود‪ .‬وظیفه قسمت الکترونیک اشکارساز این است‬ ‫که نسبت سیگنال به نویز را در اندازه گیری به بیشترین مقدار‬ ‫ممکن برساند‪ ،‬یعنی بتواند نویز زمینه را حذف کند‪.‬‬ ‫اشکارسازهای دیود نوری و لوله های افزاینده نوری در‬ ‫پاسخ به ورودی نوری‪ ،‬جریان یا شار الکترون تولید می کنند‪.‬‬ ‫به دلیل این که سیستم های الکترونیکی‪ ،‬ولتاژ را اندازه گیری و‬ ‫مقایسه می کنند‪ ،‬باید خروجی اشکارساز به ولتاژ تبدیل شود‪.‬‬ ‫تبدیل جریان به ولتاژ با عبور جریان یا شار الکتریکی از یک‬ ‫مقاومت انجام می گیرد‪ .‬بر اساس قانون اهم‪ ،‬ولتاژ تولید شده‬ ‫برابر حاصل ضرب جریان در مقاومت است و چون مقدار‬ ‫مقاومت ثابت است‪ ،‬ولتاژ خروجی به طور مستقیم متناسب با‬ ‫جریان ورودی است‪ .‬مدار الکترونیکی که این تبدیل را انجام‬ ‫می دهد‪ ،‬تقویت کننده نام دارد که می تواند در لوله های افزاینده‬ ‫نوری مدار جاسازی شود‪ .‬این مدار جریان فوتوالکترون ها را به‬ ‫ولتاژ تبدیل کرده و تقویت خطی ولتاژ را فراهم می کند‪.‬‬ ‫سیگنال ها در سیستم های قدیمی به شکل انالوگ ثبت‬ ‫می شدند در حالی که امروزه یک مبدل انالوگ به دیجیتال‬ ‫‪ (Analogue to Digital Converter (ADC‬انها را به داده های‬ ‫دیجیتالی تبدیل می کند‪ ،‬به این شکل که با توجه به کیفیت‬ ‫ثبت سیگنال در اشکارساز برای هر مقدار ولتاژ‪ ،‬حجمی از‬ ‫داده کامپیوتری به صورت بایت (‪ )Byte‬درنظر می گیرد به این‬ ‫معنی که ولت به بایت تبدیل می شود‪ .‬این امر قابلیت بیشتر‬ ‫انالیز سیگنال ها‪ ،‬تقویت و یا تضعیف ان ها را میسر می سازد‪.‬‬ ‫زمانی که یک سلول از مقابل منبع نوری عبور می کند بر روی‬ ‫تمام اشکارسازها سیگنال ایجاد می کند که همان پالس الکتریکی‬ ‫(ولتاژ) است‪ .‬بر اساس این که چه میزان از ذره در مقابل منبع‬ ‫نوری قرار گیرد‪ ،‬پالس ایجاد شده می تواند ضعیف یا قوی باشد‪.‬‬ ‫چنانچه نمودار ولتاژ بر حسب زمان برای هر سلول رسم شود‬ ‫به صورت یک پالس خواهد بود که واجد یک پیک است‪ .‬هر‬ ‫پالس دارای ویژگی های ارتفاع (‪ ، )Height;H‬پهنا (‪)Width;W‬‬ ‫و سطح زیر نمودار (‪ )Area;A‬است (شکل‪.)۸‬‬ ‫شکل‪ .۸‬نمودار ولتاژ بر حسب زمان برای هر سلول به صورت یک پالس‬ ‫خواهد بود که واجد یک پیک است‪ .‬هر پالس دارای ویژگی های ارتفاع‪ ،‬پهنا و‬ ‫سطح زیر نمودار است‪.‬‬ ‫کاربردها‬ ‫‪ ‬امکان شناسایی و اندازه گیری سلول های اپوپتوتیک‬ ‫سلول ها از اجزای مختلفی مثل غشای سیتوپالسمی‪ ،‬غشای‬ ‫هسته ای‪ ،‬هسته و سیتوپالسم تشکیل می شود و به طور تقریبی‬ ‫همه مولکول های موجود در قسمت های مختلف سلول را می توان‬ ‫با استفاده از فلوسایتومتری ردیابی و تعیین مقدار کرد‪ .‬معموالً‬ ‫مولکول های سطحی موجود در غشای سیتوپالسمی به راحتی در‬ ‫دسترس انتی بادی قرار می گیرد ولی برای رسیدن انتی بادی یا ماده‬ ‫ی فلورسانس به مولکول های درونی سلول‪ ،‬روش های مطمئن و‬ ‫موثری الزم است‪ .‬هر سلولی بر حسب نوع و تخصصی که بر‬ ‫عهده دارد مولکول های مختص به خود را بیان می کند‪ .‬بدین معنی‬ ‫که همه ی ژن ها در همه ی سلول ها بیان نمی شود‪ .‬بلکه برحسب‬ ‫وظیفه ای که در طی تمایز بر عهده ی سلول گذاشته شده است و‬ ‫بر حسب محیطی که در ان قرار می گیرد هر سلولی خود انتخاب‬ ‫می کند که در پاسخ به شرایط محیطی کدام ژن را فعال سازد‪.‬‬ ‫بنابراین ردیابی پروتئین های سلولی حاصل از بیان ژن ها هم در‬ ‫سطح و هم در درون سلول می تواند وسیله ای بسیار مفید برای‬ ‫شناسایی سلول باشد‪.‬‬ ‫اپوپتوز یکی از شکل های مرگ سلول است که از نظر بیولوژی‬ ‫اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل ردیابی و اندازه گیری‬ ‫اپوپتوز در تحقیقات و موارد بالینی اهمیت پیدا می کند‪.‬‬ ‫سلول های در حال اپوپتوز نشانه های زیادی دارند که قابل‬ ‫اندازه گیری با فلوسایتومتری هستند‪ .‬این نشانه ها عبارتند از‪:‬‬ ‫تغییرات در غشای پالسمایی سلول‪ ،‬تغییرات در نفوذپذیری‬ ‫غشای پالسمایی‪ ،‬تغییرات در نفوذپذیری غشای میتوکندری‪،‬‬ ‫فعالسازی کاسپازها و شکستگی های ‪ DNA‬سلولی‪.‬‬ ‫شناسایی هر یک از این تغییرات به تنهایی یا ترکیبی از ان ها‬ ‫به وسیله ی فلوسایتومتری‪ ،‬امکان شناسایی و اندازه گیری‬ ‫سلول های اپوپتوتیک را از میان مخلوطی از سلول های دیگر‬ ‫فراهم می کند‪ .‬همچنین اطالعات با ارزشی در باره ی مسیر‬ ‫مولکولی مرگ سلول ها به دست می اید‪.‬‬ ‫‪ ‬انالیز ‪ ،DNA‬شناسایی سلول ها و ارزیابی فعالیت انها‬ ‫دسترسی به رنگ های فلورسانس که به صورت خطی و‬ ‫متناسب با غلظت به ‪ DNA‬سلولی متصل می شود‪ ،‬فلوسایتومتری‬ ‫را برای انالیز ‪ DNA‬توانمند ساخته است‪ .‬امروزه تعیین کمی‬ ‫مقدار ‪ ،DNA‬شناسایی سلول های دیپلوئید نرمال در حالت‬ ‫استراحت‪ ،‬شناسایی سلول هایی که به طور فعال ‪ DNA‬سنتز‬ ‫می کنند و شناسایی سلول هایی که در مرحله پیش میتوز و یا‬ ‫میتوز هستند توسط فلوسایتومتر امکان پذیر شده است‪.‬‬ ‫روش فلوسایتومتری در سایه ی افزایش روز افزون تعداد‬ ‫انتی بادی ها‪ ،‬تترامرها (‪ )tetramers‬و رنگ های تولید شده برای‬ ‫استفاده در ارزیابی فعالیت سلول ها به عنوان یک ابزار مهم در‬ ‫مطالعه ی سلول های سیستم ایمنی درامده است‪ .‬فلوسایتومتری‬ ‫چند رنگی این امکان را فراهم اورده است که انواع سلول های‬ ‫موجود در نمونه ی خون یا سلول های کشت شده به تفکیک‬ ‫مورد ارزیابی قرار گیرند‪ .‬سلول های تحت مطالعه با استفاده از‬ ‫انتی بادی های اختصاصی معرف زیر گروه های سلولی‪ ،‬شناسایی‬ ‫می شود و خصوصیات رفتاری انها نیز با استفاده از انتی بادی های‬ ‫اختصاصی (مث ً‬ ‫ال ضد سایتوکین) و یا رنگ های ارزیابی کننده ی‬ ‫حیات سلولی تعیین می شود‪ .‬با استفاده همزمان از دو روش انالیز‬ ‫سلولی و جداساز سلولی امکان مطالعه بیشتر و کشت سلول های‬ ‫کامال شناخته شده از نظر فنوتایپی یا رفتاری فراهم می شود‪.‬‬ ‫برخی از منابع‬ ‫‪-1‬کتاب اصول فیزیکی دستگاه های ازمایشگاهی‪ ،‬دکتر داریوش شبهبازی گهرویی‬ ‫‪-2‬کتاب درامدی بر فلوسایتومتری‪ ،‬اصول کلی و روش ها‪ ،‬دکتر محمدصادقی‪ ،‬دکتر ملک پور‬ ‫دکتر هادی کاظمی‬ ‫‪-3‬کتاب ‪ ،PAS‬تکنیک های عملی در ازمایشگاه های تشخیصی جلد سوم‪ :‬هماتولوژی بالینی‪،‬‬ ‫دکتر امیر سیدعلی مهبد‪.‬‬ ‫‪CC Stewart J, Nicholson: Immunophenotyping. New York: John Wiley & Sons; 2000‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫‪Darzynkiewicz Z: Simultaneous analysis of cellular RNA and DNA content. Essential‬‬ ‫ ‪2.‬‬ ‫‪Cytometry Methods 2009:307‬‬ ‫;‪Longobardi GA: Flow cytometry: first principles. Edited by: New York: Wiley-Liss‬‬ ‫ ‪3.‬‬ ‫‪2001.‬‬ ‫‪Khandpur RS. Handbook of Biomedical Instrumentation. McGraw-Hill Publishing‬‬ ‫ ‪4.‬‬ ‫‪Company Limited, New Delhi: India, 1987.‬‬ ‫مقاله علمی‬ ‫فرشته محب افضلی‪،‬گروه سلولی مولکولی‪ ،‬دانشکده علوم و فناوری های نوین‪ ،‬واحد علوم دارویی‬ ‫امیر هندیانی‪ ،‬متخصص بیهوشی‪ ،‬درد و مراقبت های ویژه‬ ‫کارایی مهارکننده انتخابی سیکلواکسیژناز‪2-‬‬ ‫در کنترل درد در بیماران مبتال به سرطان پستان‬ ‫اهمیت انزیم های سیکلواکسیژناز(‪ )cox‬درپاتوژنز سرطان پستان به‬ ‫طور گسترده ای پذیرفته شده است‪ .‬با توجه به نقش این انزیم و تولید‬ ‫پروستاگالندین نوع ‪ E2‬در ایجاد ضایعات توموری در غدد پستانی‪ ،‬به‬ ‫کارگیری ترکیباتی به عنوان مهارکننده در ممانعت از ایجاد سرطان غدد‬ ‫مذکور می تواند موثر باشد‪ .‬چنانچه درد در بیماران مبتال به سرطان به طور‬ ‫کامل کنترل نشود‪ ،‬می تواند اثر بسیار مضری بر روی بیمار و خانواده او‬ ‫داشته باشد‪ .‬شیوع درد مزمن‪ ،‬با فراوانی ‪ ،%50-30‬در میان بیماران دچار‬ ‫به سرطان‪ ،‬که تحت درمان فعال برای تومور سفت قرار می گیرند‪ ،‬و حدود‬ ‫‪ %90-70‬برای کسانی است که به بیماری پیشرفته مبتال می باشند‪ ،‬رواج‬ ‫دارد‪ .‬مهارکننده انتخابی ‪ celecoxib‬به عنوان یک ماده خاص‪ ،‬از طریق‬ ‫بلوک کردن تولید پروستاگالندین انژیوژنیک هنگامی که درمان در یا قبل از‬ ‫رسیدن تومور به حجم ‪ 0.3‬میلی لیتر اغاز شود‪ ،‬می تواند حداقل ‪ %70‬رشد‬ ‫تومور را کاهش دهد‪.‬‬ ‫سرطان پستان شایع ترین و کشنده ترین بدخیمی در‬ ‫میان زنان به شمار می اید(‪ )1،2‬که میزان شیوع ان در همه‬ ‫کشورها رو به افزایش است‪.‬فراوانی سرطان پستان در ایران‬ ‫‪ 17/44‬نفر در هر ‪ 100000‬نفرگزارش شده است (‪ .)3-5‬در‬ ‫میان بیماران با پیش اگهی مطلوب‪ ،‬خطر بیماری متاستاتیک‬ ‫دوردست از ‪ %10‬تا ‪ %20‬است (‪ .)6-9‬در بیماران با‬ ‫درگیری گره زیربغل‪ ،‬میزان عود ‪ 5‬ساله از ‪ %40‬تا ‪%50‬‬ ‫است‪ .‬میزان مرگ و میر ساالنه سرطان پستان برای بیمارانی‬ ‫که بیماری مثبت گیرنده استروژن دارند‪ ،‬مدت ‪ 4-0‬سال و‬ ‫‪ 14-5‬سال معادل است (‪ .)6‬بیماری متاستاتیک و عودکننده‬ ‫بدون مداوا باقی می مانند و میانگین زمان بقا <‪ 2‬سال‬ ‫است (‪ .)10‬سیکلواکسیژنازها انزیم هایی هستند که تولید‬ ‫پروستاگالندین ها‪ ،‬پروستاسیکلین ها و ترومبوکسان ها را‬ ‫کاتالیز می کنند ‪،‬و به سه شکل ایزومری ‪COX- ، COX-1‬‬ ‫‪ 2‬و ‪COX-3‬وجود دارند (‪ .)11‬انزیم های ‪ COX‬یک عامل‬ ‫مهم در گسترش سرطان پستان هستند‪ ،‬که گمان می رود‬ ‫ ‪36‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫که به عنوان یک عامل اصلی در افزایش رشد و متاستاز‪،‬‬ ‫عمل کنند (‪ .)12‬چونکه سطح پروستاگالندین به بیش از‬ ‫‪15 mg‬می رسد‪ ،‬که نسبت به تومورهای خوش خیم و‬ ‫بافت پستان نرمال‪ ،‬میزان ان افزایش نشان می دهد(‪.)13‬‬ ‫پروستاگالندین ‪ E2‬باعث القای متالوپروتیناز یا‬ ‫و ‪ MMP9‬واینتگرین ‪ ، α2β2‬که به صورت انتخابی ‪ ،‬در‬ ‫سلول های اندوتلیال بیان شده و موجب افزایش میتوز‬ ‫در سلول های اندوتلیال وسپس رگزایی تومور می شود‬ ‫(‪ .)14-18‬به طور کلی‪ ،‬سیکلواکسیژنازها در همه ی‬ ‫مراحل تومورزایی بدخیم‪ ،‬نظیر افزایش تکثیر سلولی‪،‬‬ ‫کاهش اپوپتوزیس‪ ،‬انژیوژنزیس و تحرک سلول های‬ ‫سرطانی نقش دارند (‪.)12‬‬ ‫‪MMP2‬‬ ‫مکانیسم های مولکولی ‪ COX-2‬در التهاب زایی‬ ‫سرطان پستان‬ ‫بیان بیش از حد و مداوم ‪ COX-2‬می تواند به وسیله‬ ‫موارد زیر کارسینوژنز را اغاز و ارتقا دهد‪ )1 :‬افزایش تولید‬ ‫‪PGE-2‬و پروستاگالندین های دیگری که تکثیر سلولی را‬ ‫شدیدا ارتقا می دهند‪ ،‬مانند تنظیم رو به باالی ژن برای‬ ‫بیوسنتز اروماتاز و استروژن در سلول های استرومایی‪،‬‬ ‫یا فعال سازی گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (‪ )EGFR‬که‬ ‫فوران داخل سلولی سیگنال دهی میتوژنی (میتوژنز) را‬ ‫تحریک می کند؛ ‪ )2‬افزایش تولید اکوئینون های استروژن‬ ‫و گونه های اکسیژن واکنشی دیگر مانند مالون دی الدئید‪،‬‬ ‫که کارسینوژنیک (موتاژنز) است؛ ‪ )3‬تحریک فاکتور رشد‬ ‫اندوتلیال عروقی (‪ )VEGF‬و فاکتور رشد گرفته شده از‬ ‫پالکت به وسیله ‪ PGE-2‬که به تشکیل عروق خونی جدید‬ ‫(انژیوژنز) منجر می شود؛‪)4‬افزایش احتمال متاستاز از‬ ‫طریق افزایش تولید ماتریکس متالوپروتئیناز (‪ )MMP‬از‬ ‫طریق بیان توام ‪ COX-2‬و ژن ‪ ،Her-2/Neu‬بنابراین احتمال‬ ‫متاستاز را افزایش می دهد؛ ‪ )5‬تحریک بیان تلومراز‪ ،‬کاهش‬ ‫مجموعه های زیست موجود اسید اراشیدونیک ضروری‬ ‫برای تبدیل اسفینگومیلین به سرامید و تحریک ژن ‪Bcl-2‬‬ ‫مهار ژن ‪ BAX‬که سبب کاهش تمایز سلول و اپوپتوزیس‬ ‫می شود؛‪ )6‬محدود کردن فعالیت انتی نئوپالستیک توسط‬ ‫مهار تکثیر لنفوسیت های ‪ B‬و ‪ ،T‬مخصوص ًا سلول های‪T‬‬ ‫کشنده طبیعی (‪.)19‬‬ ‫از انجایی که ژن ‪ COX-2‬حاوی محل های پیوند متعدد‬ ‫پرومشوتر است‪ ،‬این مولکول های افکتور ممکن است در‬ ‫فوران هدایت سیگنال در القای بیان بیش از حد بیوسنتز‬ ‫‪ PGE-2‬و ‪ COX-2‬نقش داشته باشند‪ .‬به عالوه‪ ،‬مطالعات بر‬ ‫روی بافت های سرطان پستان در محیط ازمایشگاه نشان‬ ‫می دهند که جهش ها و متیالسیون جزایر ‪ CpG‬در محل های‬ ‫پیوند برای این عوامل نسخه برداری در منطقه پرموتر ژن‬ ‫‪ COX-2‬القای نسخه برداری ‪ COX-2‬را تنظیم می کند‪ .‬بنابراین‬ ‫القای بیان ژنتیکی ‪ COX-2‬اساسی ممکن است شامل تاثیر‬ ‫متقابل تشدیدکنندۀ بین تعدادی کوفاکتورهای ژنتیکی و‬ ‫اپی ژنتیکی ریزمحیطی باشد‪.‬‬ ‫شکل ‪ : 1‬مدل التهاب زایی سرطان پستان هدایت شده توسط‬ ‫‪ . COX-2‬مراحل مهم تغییر اپیتلیوم طبیعی داکتال پستان به سرطان‬ ‫تهاجمی(‪.)19‬‬ ‫نقش ‪ COX2‬در تب و درد‬ ‫ساخت پروستاگالندین ‪ E2‬توسط سایتوکاین هایی همانند‬ ‫‪( IL-1‬ازاد شده توسط پیروژن هایی مثل لیپوپلی ساکارید‬ ‫‪ )LPS‬برانگیخته می شود ‪PGE2 .‬در عضو عروقی تیغه انتهایی‬ ‫)‪ Organum Vasculosum Laminae terminalis(OVLT‬باعث تولید‬ ‫پیام های عصبی می شود‪ ،‬که این پیام ها مرکز تنظیم حرارت‬ ‫در ناحیه ‪ preoptic‬هیپوتاالموس قدامی را تحریک می‬ ‫کند‪ .‬میزان ‪ COX2‬در ‪ CNS‬پس از نمود لیپوپلی ساکارید‬ ‫افزایش می یابد‪ .‬در فرایند التهاب‪ ،‬پروستاگالندین ها در‬ ‫انتهای محیطی اعصاب حسی تولید و موجب افزایش‬ ‫حساسیت نسبت به درد (‪ )Hyperalgesia‬می شود‪ .‬این‬ ‫پدیده همراه با سایتوکاین های التهابی مانند ‪ IL-8 ، IL-1‬و‬ ‫‪ TNF-α‬و با احتمال زیاد با تحریک ‪ COX-2‬نقش موثری‬ ‫در پردازش حس درد در نخاع ایفاء می کند‪.‬‬ ‫کنترل و درمان درد سرطان‬ ‫اگرچه شیوه اصلی برای کنترل و درمان درد سرطان‬ ‫دارو درمانی مبتنی بر اپیوئید است‪ ،‬اما طیفی از راهکارهای‬ ‫احتمالی را باید برای هر بیمار در نظر گرفته می شود‪ .‬در‬ ‫بسیاری از موارد‪ ،‬ارزیابی درد‪ ،‬یک اقدام هدفمند در علت‬ ‫درد را نشان می دهد‪ .‬پرتودرمانی بیشتربرای درد استفاده‬ ‫می شود و شیمی درمانی تسکین بخش‪ ،‬گاهی با هدف‬ ‫تسکین به بیمار داده می شود(‪.)20‬‬ ‫ادغام مهار ‪ COX-2‬با درمان سرطان پستان‬ ‫برای ارزیابی ایمنی وعوارض جانبی ‪ Celecoxib‬و استفاده‬ ‫ان همراه با درمان سرطان‪ ،‬پژوهش هایی انجام گرفته است‪.‬‬ ‫دریک کارازمایی به نام کارازمایی پیشگیری از ادنوما‬ ‫با سلکوسیب انجام گرفته‪ ،‬بیمارانی که ‪ 400‬و ‪800‬‬ ‫میلی گرم‪ /‬روز‪1-‬سلکوسیب دریافت می کردند در مقایسه‬ ‫با دارونما‪ 2.5 ،‬تا ‪ 3.4‬برابر افزایش خطر وقایع قلبی‪-‬‬ ‫عروقی کشنده یا غیرکشنده داشتند‪ .‬استفاده از سلکوسیب‬ ‫در این کارازمایی اکنون به وضعیت تعلیق درامده است‪.‬‬ ‫برخی داده ها نشان می دهند که استفاده طوالنی مدت (>‬ ‫‪ 12‬ماه) سلکوکسیب‪ ،‬می تواند همراه با ناگواری های‬ ‫قلبی – عروقی باشد‪ .‬در عوض هیچ گونه افزایش خطری‬ ‫=‪1‬‬ ‫برای مصرف سلکوسیب به میزان ‪ 400‬میلی گرم‪ /‬روز‬ ‫در برابر دارونما در دو مطالعه طوالنی مدت مجزا شامل‬ ‫کارازمایی پیشگیری از پولیپ های ادنوماتوز خودبخود‬ ‫و کارازمایی پیشگیری ضدالتهابی از بیماری الزایمر دیده‬ ‫نشد‪ .‬به عالوه‪ ،‬در ‪ 40.000‬درمان شده با سلکوسیب‪ ،‬هیچ‬ ‫گونه مورد یا نگرانی برای بیماری قلبی‪ -‬عروقی به چشم‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪37‬‬ ‫جدول ‪ :1‬بررسی تجربیات کنونی ازمایشات بازدارنده‪ cox-2‬در درمان سرطان پستان(‪.)21‬‬ ‫نخورد‪ .‬چند کارازمایی که سلکوسیب را در سرطان پستان‬ ‫متاستاتیک‪ ،‬تهاجمی و پیش تهاجمی بررسی می کنند‪ ،‬در‬ ‫جدول ‪ 1‬نشان داده شده اند‪ .‬توصیه می شود که بیماران با‬ ‫سابقه بیماری قلبی ایسکمیک یا بیماری قلبی‪ -‬عروقی نباید‬ ‫مهارکنندۀ ‪ COX-2‬دریافت کنند(‪.)21‬‬ ‫شیمی درمانی‬ ‫بلوک تولید ‪ PGE2‬توسط مهار ‪ COX-2‬بر روی جریان‬ ‫باالدست مسیر ‪ HER2-/neu‬اثر می گذارد و به کاهش سطوح‬ ‫پروتئین ‪ HER2-/neu‬و افزایش حساسیت سلول های سرطان‬ ‫نسبت به درمان شیمی درمانی منجر می شود (‪ .)22‬تجویز توام‬ ‫سلکوسیب و سیکلوفسفامید در پیشگیری از رشد تومورهای‬ ‫لوئیس سرطان ریه موثرتر از مصرف دارو به تنهایی است (‪)23‬‬ ‫و مطالعات ترکیب داروهای شیمی درمانی متعدد با سلکوسیب‬ ‫نشان داده اند که سلکوسیب استانه حساسیت نسبت به شیمی‬ ‫فاز ‪III‬‬ ‫درمانی را پایین تر می اورد (‪ .)24‬در اروپا‪ ،‬کارازمایی‬ ‫راندم‪ ،‬دوسرکور و چند مرکزی درباره سلکوسیب در برابر‬ ‫دارونما به دنبال شیمی درمانی در بیماران مبتال به سرطان اولیه‬ ‫پستان اغاز شده است‪ ،‬اگرچه پروتکلِ این تحقیق اخیرا تحت‬ ‫بررسی است‪ .‬بیماران سرطان اولیه پستان که عمل جراحی‪،‬‬ ‫ ‪38‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫شیمی درمانی نئوادجوانت و رادیوتراپی انجام داده اند‪ ،‬بطور‬ ‫راندم به گروه دریافت سلکوسیب به میزان ‪ 400‬میلی گرم‬ ‫دو بار در روز برای دو سال یا گروه دارونما اختصاص داده‬ ‫شدند و ‪ exemestan‬به همه بیماران ‪ ER-positive‬به مدت‬ ‫‪ 5‬سال داده شد‪ .‬این پژوهش به منظور تعیین این مسئله انجام‬ ‫شد که ایا افزودن سلکوسیب بقای کلی در بیماران در معرض‬ ‫خطر باالی عود را بهبود می دهد یا خیر (‪.)21‬‬ ‫پرتودرمانی‬ ‫سطوح پروتئین ‪ COX-2‬داخل توموری و فعالیت ان را‬ ‫می توان بعد از اسیب با پرتو افزایش داد‪ .‬سلکوسیب با‬ ‫ُدز وابسته‪ ،‬اثر پرتودرمانی برای کاهش حجم تومور را‬ ‫تشدید و رشد متعاقب تومور را از طریق کاهش سطوح‬ ‫‪ PEG2‬گرفته شده از ‪ COX-2‬که به وسیله استرومای تومور‬ ‫و در بعضی موارد خود سلول های تومور ایجاد می‬ ‫شود‪ ،‬کنترل می کند‪ .‬برداشتن ‪ PEG2‬فاکتور بقای سلول‬ ‫های تومور را نسبت به پرتو حساس کرده و تغییرات‬ ‫مهمی در انسجام و نفوذپذیری ساختمان عروقی جدید‬ ‫تومور ایجاد می کند‪.‬مکانیسم های حساس سازی تومور‬ ‫به پرتو توسط سلکوسیب که ممکن است شامل افزایش‬ ‫حساسیت ذاتی سلول های تومور به پرتو و یا حساس سازی‬ ‫ساختمان عروقی جدید تومور باشد‪ ،‬هنوز ناشناخته هستند‪.‬‬ ‫البته پروستاگالندین های گرفته شده از ‪ COX-2‬بعد از اسیب‬ ‫توسط پرتوتابی عامل بقای مهمی برای ساختمان عروقی‬ ‫تومور نارس و احتماالً خود سلول های تومور می شوند‪ .‬اما‬ ‫کاهش حجم تومور توسط ‪ IR‬در حضور مهارکننده ‪COX-2‬‬ ‫مانند سلکوسیب به دلیل از بین رفتن پروستاگالندین های‬ ‫حفاظت کنندۀ گرفته شده از ‪ COX-2‬مخصوص ًا ‪ PEG2‬بیشتر‬ ‫خواهد بود‪ .‬بنابراین برداشتن این پروستاگالندین ها توسط‬ ‫مهار ‪ COX-2‬می تواند این بافت ها را نسبت به پرتودرمانی‬ ‫حساس کند و به کاهش حجم بیشتر تومور نسبت به انچه‬ ‫در پرتوتابی به تنهایی مشاهده می شود‪ ،‬منجر شود‪ .‬الزم‬ ‫است مکانیسم های نفوذپذیری ساختمان عروق جدید‬ ‫تومور و یا تقویت پرتویی ان تعیین شود و برای تعیین‬ ‫اثربخشی و کارایی ان در انسان به کارازمایی های بالینی نیاز‬ ‫داریم(‪ .)25‬حساسیت به پرتو در نتیجه درمان با مهارکننده‬ ‫های انتخابی ‪ COX-2‬از طریق مکانیسم وابسته به پروتئین‬ ‫‪ COX-2‬در سلول ها ایجاد می شود‪.‬این مسئله نشان می دهد‬ ‫که اثرات تشدید کنندۀ پرتوتابی وابسته به ‪ COX-2‬همراه‬ ‫با سلکوسیب به وجود پروتئین ‪ COX-2‬در سلول ها وابسته‬ ‫است‪ ،‬اما به سطوح بیان ‪ COX-2‬بستگی ندارد و ارزش‬ ‫های ‪ DER‬مهارکننده های انتخابی ‪ COX-2‬ممکن است به‬ ‫وسیله عوامل دیگر در سلول تعیین شود‪ .‬اثرات تشدید کنندۀ‬ ‫پرتوتابی همراه با تجویز سلکوسیب‪ ،‬یک مهارکننده انتخابی‬ ‫‪ COX-2‬به روش وابسته به بیان ‪ COX-2‬در این سلول ها رخ‬ ‫می دهد‪ .‬به نظر نمی اید که این اثرات ناشی از کاهش تولید‬ ‫پروستاگالندین به وسیله سلکوسیب ‪ ،‬یا در نتیجه افزایش‬ ‫اپوپتوزیس ناشی از پرتوتابی باشد‪ .‬سلکوسیب (یا ‪)NS-398‬‬ ‫بعد از درمان مرکب با پرتوتابی‪ ،‬شیوه عملکرد دوگانه بر‬ ‫روی تنظیم چرخه سلول نشان می دهد؛ در سلول های با بیان‬ ‫بیش از حد ‪ COX-2‬هیچ تغییر یا کاهش توقف ‪ G2-M‬ناشی‬ ‫از پرتوتابی مشاهده نشد‪ ،‬و این اثر ممکن است سبب شود‬ ‫تا سلول های متوقف شده وارد مرحله میوز شوند و بعد از‬ ‫پرتوتابی بمیرند‪ .‬در عوض‪ ،‬سلکوسیب سبب افزایش توقف‬ ‫‪ G2-M‬ناشی از پرتوتابی در سلول های با بیان پایین ‪COX-2‬‬ ‫شد‪ .‬نتایج نشان میدهد ممکن است کاربرد بالقوه سلکوسیب‬ ‫در بیماران مبتال به سرطان که تحت پرتودرمانی قرار می‬ ‫گیرند‪ ،‬اهمیت بالینی داشته باشد(‪.)26‬‬ ‫شکل ‪ :2‬مدل تشدید اثر بین سلکوسیب و پرتودرمانی‪ IR .‬سلول های در حال‬ ‫تکثیر سریع را هدف قرار می دهد و سبب شکسته شدن ‪ DNA‬دو رشته ایی یا‬ ‫تک رشته ای‪ ،‬تولید رادیکال های ازاد اکسیژن‪ ،‬و مرگ اینترفاز یا اپوپتوزیس‬ ‫می شود‪.)25( .‬‬ ‫بحث و نتیجه گیری‬ ‫براساس نتایج حاصل ازاین مطالعه داروی‬ ‫به دلیل مهارانتخابی انزیم ‪ COX_2‬نقش موثری در کنترل‬ ‫دردهای با منشاء التهابی دارد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬اثرات درمانی‬ ‫قابل توجه با تعداد دوزهای تجویزی کمتر‪ ،‬استفاده از این‬ ‫دارو را برای بیماران با سهولت و راحتی بیشتری همراه‬ ‫می سازد‪ .‬بر این اساس استفاده از این دارو به منظور‬ ‫کنترل دردهای سرطانی پیشنهاد می شود‪.‬‬ ‫‪Celecoxib‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪1. Nafissi N, Saghafinia M, Motamedi MH, Akbari ME.2012.A survey‬‬ ‫‪of breast cancer knowledge and attitude in Iranian women. J Cancer Res‬‬ ‫‪Ther 8(1): 46-9.‬‬ ‫‪2. Banegas MP, Bird Y, Moraros J, King S, Prapsiri S, Thompson B.‬‬ ‫‪2012.Breast cancer knowledge, attitudes, and early detection practices‬‬ ‫)‪in United States-Mexico border Latinas. JWomens Health (Larchmt‬‬ ‫‪21(1): 101-7.‬‬ ‫‪3. International Agency for Research on Cancer. 2013. GLOBOCAN‬‬ ‫‪2008 cancer fact sheetAvailable at http://globocan.iarc.fr/Default.aspx.‬‬ ‫‪4. Mousavi SM, Montazeri A, Mohagheghi MA, Jarrahi AM, Harirchi‬‬ ‫‪I, Najafi M, et al.2007. Breast cancer in Iran: an epidemiological review.‬‬ ‫‪Breast J 13(4):383–91.‬‬ ‫‪5. Moheb Afzali F, Tahmasebi Fard Z , Akbari ME. 2017.The Effect of‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪39‬‬ SEP. 2018 Volume 20 Laboratory Diagnosis /ISSN:1561-6363 Issue No.152 Address: P.O. Box 14335-1418-Tehran-Iran Tel: 021-88987501-88952803 Fax: 021-89776769 Website: www.Tashkhis.com Email:Tashkhis@gmail.com content Editor in Chief: Interview with Dr. Anvarsadat kianmehr…………….........................……………12 3 3rd Festival of Health Movie…………………………….......................................…14 3 Help Me Understand Genetics…………………............................................………16 3 matashkhis@gmail.com The 19th International Royan Congress................………......................…………..8 3 Mahmood Aslani The 5th Kazemi Grand Prize.......................................................................................7 3 Executive Manager: News ............................................................................................................................. 3 3 Managing editor: Dr. Abbas Nadaf Fahmideh Editorial.........................................................................................................................2 3 aafrah@gmail.com 3 Dr. Abbas Afrah A Review of the Genomics of Breast Cancer and new Methods of Scientific Consultants: Secretary of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Principles of FlowCytometry….....................................................................………..30 3 Dr. Mohammad-Javad Gharavi, Legg-Calve-Perthes Disease and Methods of Treatment ………………………......29 3 Professor of Tehran Medical Sciences Diagnosis and Treatment of Diabetes with the Nano Technology…………………26 3 Dr. Abdolfattah Sarrafnejad, Lab News………………..…………………….........................................................…22 3 Head of Iranian Association of Clinical Laboratories (IACL) Diagnosis and Treatment…...................................................................……….18 3 Dr. Seyed Hossein Fatemi, Selective Inhibitor of Cyclooxygenase-2 in Control of Pain in Patients with Breast Cancer.......…36 Dr. Alireza Mehrvarz, Anatomo-Clinical Pathologist Dr. Alireza Tarang, Medical Genetics (PhD.) Parvin Mokhtar, Nurse BSc(N) 97 ‫شهریور‬ 152 ‫شماره‬ 40  ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪41‬‬ ‫ ‪42‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ ‪44‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ ‪46‬‬ ‫شهریور ‪97‬‬ ‫شماره ‪152‬‬