هفته نامه سرافرازان شماره 445
هفته نامه سرافرازان شماره 445
هفته نامهسراسری
دوشنبه 25اردیبهشت 24/1402شوال 15 /1444می /2023سال یازدهم /شماره 1500 / 445تومان
جنگ؛ قدیمی ترین
ترسخودساختهبشری
از اولین بدلکار زن سفر به ماه؛ این بار
سینما چه می دانیم؟ با تیم چهارنفره
ارتمیسII
www.magland.ir
دانستنی های
سفر به شیراز
www.sarafrazannews.ir
جرج ِبست؛
اولینسلبریتی
دنیایفوتبال
sarafrazan 94 @gmail.com صفحه 1
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
2
پرونده
جنگ؛
قدیمی ترینترسخودساختهبشری
مصطفیرفعت
یشــود
ـاد «مــا» در مقابل «ان ها» منجر م
ذهنیــت قبیله ای همیشــه به تضـ ِ
mrafat0@gmail.com
و ترســی نهفتــه از «دیگــری» ایجــاد می کنــد که فرهنگش در تضــاد یا حداقل
ـود فــرد اســت .ایــن تــرس ،همراه با میل به گســترش ،یا حفاظــت از منابع ضــروری ،اغلب
بــا فرهنــگ خـ ِ
منجــر بــه «جنــگ» می شــود .به هرحــال جهــان از جنگ خســته نشــده اســت؛ طبــق گزارش دانشــنامه
World History؛ اولیــن جنــگ ثبت شــده تاریــخ ،در بین النهریــن در ســال 2700قبل از میــاد بیــن
ســومر و عیالم درگرفت .ســومریان به فرماندهی Enmebaragesiدراین جنگ ،عیالمیان را شکســت
ً
دادنــد و به روایتــی؛ «ســاح های عیــام را به عنــوان غنائــم بــا خــود بردنــد» .تقریبــا هم زمــان بــا ایــن
َ
اتفــاق« ،گیلگ ِمــش» پادشــاه «اوروک» بــه همســایگان خــود لشکرکشــی کــرد تــا بــرای ســاخت معبــد،
یســت؛ شــواهد
یکــه اســتدالل شــده او یــک شــخصیت اساطیر
درخــت «ســدر» تهیــه کنــد .در حال
َ
باستان شناســی پادشــاه تاریخــی Enembaragesiکــه در حماســه «گیلگ ِمــش» ذکــر شــده اســت ،بــه
ً
ایــن ادعــا کمــک می کنــد کــه دومــی ،یــک شــخصیت واقعــی تاریخــی نیــز بــوده اســت .البتــه جنــگ قطعا
شهــای در حال جنــگ مربــوط بــه
در ســال 2700قبل از میــاد اغــاز نشــد .قدیمی تریــن تصاویــر از ارت
َ
ـاهی «کیــش» اســت و مربــوط بــه حــدود 3500ســال قبل از میــاد« .اریحــا» کــه همــراه «اوروک»
پادشـ ِ
لقــب قدیمی تریــن شــهر جهان لقب دارند ،شــواهد محکمی در اختیار باستان شناســان قــرار داده که
نشــان می دهــد یــک شــهر مســتحکم قبــل از 7000ســال قبل از میــاد در این مکان وجود داشــته اســت.
ُ
دیوارهــای قلعــه سـه متر ضخامــت و 3.9متــر ارتفــاع داشــتند و توســط خندقــی ب هعــرض نه متــر عمــق
احاطــه شــده بــود کــه به شــدت اهمیــت دفــاع را نشــان می دهــد ...ازان تاریــخ تاکنــون ،بشــر همــواره بــا
جنــگ زیســته و لحظـه ای متوقــف نشــده اســت. صفحه 2
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
پرونده
3
افزایش هزینه های نظامی؛ خرید امنیت ملی یا تهدیدی جهانی؟!
به ادعـای یـک اندیشـکده دفاعـی برجسـته؛ هزینه هـای نظامـی جهان در سـال ۲۰۲۲بـه باالترین میزان خـود معادل
۲٫۲۴تریلیـون دالر رسـید؛ حملـه «روسـیه» بـه «اوکرایـن» را عام ِـل اصل ِـی افزایـش شـدید هزینه های نظامی در سراسـر
اروپـا می داننـد« .موسسـه تحقیقـات صلـح بین المللـی اسـتکهلم» ( )SIPRIدر گزارش سـاالنه خود دربـاره هزینه های
ـدی
نظامـی جهانـی اعلام کـرد کـه هزینه هـای جهانـی بـرای هشتمی
نسـال متوالـی افزایـش یافتـه و افزایـش ۱۳درص ِ
ن هزینه هـا در اروپـا ،تندتریـن افزایـش در حداقـل ۳۰سـال اخیر اسـت .کارشناسـان SIPRIگفته انـد بیشـتر ان بـا
ایـ
احتمالی «روسـیه» ،هزینه های نظامی
تهدیدات
درگیری های «اوکراین» مرتبط اسـت؛ اما سـایر کشـورها نیز به بهانه
ِ
ِ
خـود را افزایـش دادنـد« .نـان تیـان»؛ محقـق ارشـد برنامـه هزین ههـای نظامـی و تولیـد تسـلیحات SIPRIمی گویـد:
«افزایـش مسـتمر هزینه هـای نظامـی جهانـی در سـال های اخیـر ،نشـانه ای از این اسـت که در جهانـی ناامـن زندگـی
می کنیـم .دولت هـای مختلـف درپاسـخ به بدترشـدن محیـط امنیتـی کـه بهبـود ان در اینـده نزدیـک پیش بینـی
نمی شـود ،قـدرت نظامـی خـود را تقویـت می کننـد» .به ادعـای ایـن منبـع؛ «مسـکو» در سـال ۲۰۱۴بـه شـبه جزیره
طلب شرق این کشور (اوکراین) قبل از شروع تهاجم گسترده خود
«کریمه» حمله و ان را تصرف و از شورشیان جدایی ِ
در فوریه ،۲۰۲۲حمایت کرد .طبق گزارش SIPRI؛ این اقدامات زنگ خطری را میان سایر همسایه های «روسیه» یا
ان هایی کـه یک زمانـی بخشـی از حـوزه نفـوذ «اتحاد جماهیر شـوروی» بودنـد ،ب هصـدا دراورد؛ به طوری که هزینه های
درمـورد «لیتوانـی» نیـز ۲۷درصـد افزایـش یافت .در اوریـل « ،۲۰۲۳فنالند» که مـرز ان با
نظامـی «فنالنـد» ۳۶درصـد و
ِ
«روسـیه» چیـزی حـدود ۱۳۴۰کیلومتـر امتـداد دارد ،سـی ویکمین عضـو «ناتو» شـد« .سـوئد» نیز که بیش از ۲ ۰۰سـال
از اتحـاد نظامـی اجتنـاب کـرده اسـت ،می خواهـد بـه ان بپیونـدد« .لورنـزو اسـکارازاتو»؛ محقـق برنامـه هزین ههـای
ً
نظامـی و تولیـد تسـلیحات SIPRIمی گویـد« :درحالی کـه تهاجـم تمام مقیـاس بـه اوکرایـن در فوریـه ۲۰۲۲قطعـا بـر
تصمیم هـای هزینه هـای نظامـی در ۲۰۲۲تاثیـر گذاشـت ،نگرانی ها درمورد تجاوز روسـیه برای مـدت طوالنی تر ایجاد
شـده اسـت» .بسـیاری از جوامـع بلـوک شـرق سـابق ،از سـال ( ۲۰۱۴وقتـی «کریمـه» ضمیمـه «روسـیه» شـد) ،بیـش از
دوبرابـر ،هزینه هـای نظامی شـان را افزایـش داده اند .کارشناسـان این اندیشـکده مدعی شـده اند؛ هزینه های نظامی
در «اوکراین» بیش از شـش برابر افزایش یافته اسـت و به ۴۴میلیارددالر در سـال ۲۰۲۲رسـید؛ یعنی باالترین افزایش
جهان سال 2023
نقشه جنگ در
ِ
گذشت 78سال از پایان
8می 2023مصادف بوده با
ِ
جنگ جهانی دوم در اروپا .جنگی خونین و وسیع که
جان میلیون ها نفر را در خا ک اروپا گرفت .جنگ در
شرق این قاره ،همچنان یک واقعیت خشن است.
همان طور که داده های ACLEDنشان می دهد؛
بخشی قابل توجه از چهارگوشه کره زمین هنوز درگیر
نوعی درگیری ست .نواحی رنگی دراین داده نما،
کشورهایی را نشان می دهد که در ان ها گزارش هایی
از درگیری های مسلحانه؛ شامل نیروهای دولتی و/یا
گروه های شورشی در سال 2023گزارش شده است.
به راحتی می توان مشاهده کرد جنگ در سراسر
جهان درهمین سال 2023تاچه اندازه گسترده است.
طوالنی تریننبرد تاریخ
امپراتوری کاتولیک اسپانیا و مورها (که زمانی در الجزایر و مرا کش کنونی
سا کن بودند) طوالنی ترین نبرد تاریخ را انجام دادند .نبرد Iberianکه به
جنگ های بازپس گیری اندلس معروف است؛ از سال 711تا 1492یعنی
781سال طول کشید؛ که بیش از سه برابر تاریخ «ایاالت متحده» است.
«اسپانیا» با ورود مورها مخالفت کرد و زمانی که ان ها کوشیدند از دریای
مدیترانه به اروپا بگذرند ،ان ها را وارد جنگ کرد .ا گرچه این نمونه جزو
جنگ های صلیبی نبود ،کلیسای کاتولیک از این نبرد حمایت کرد .سلطه
و قلمرو مورها طی قرن 15کاهش یافت .هنگامی که اسپانیایی ها «گرانادا»
را پس گرفتند و حکومت خود را در منطقه برقرار کردند ،به پایان رسید.
کسـاله در هزین ههـای نظامـی یـک کشـور کـه تا کنـون در داد ههـای SIPRIثبت شـده :به عنـوان درصـدی از «تولید
ی
ناخالـص داخلـی» ()GDP؛ هزین ههـای نظامـی در سـال ۲۰۲۲بـه ۳۴درصـد افزایـش یافـت؛ درحالی کـه سـال قبـل ازان
۳٫۲درصـد بـود! طبـق گـزارش SIPRI؛ مخـارج نظامـی «روسـیه» نیـز در سـال ۲۰۲۲حـدود ۹٫۲درصـد رشـد کـرد و بـه
حـدود ۸۶٫۴میلیـارددالر رسـید؛ این رقـم معـادل ۴٫۱درص ِـد تولید ناخالص داخلی «روسـیه» در سـال ۲۰۲۲بود که از
۳٫۷درصـد در سـال ،۲۰۲۱افزایـش داشـته اسـت! البتـه طبـق معمـول؛ در رده بنـدی کشـورهایی بـا بیشـترین افزایش
رقـم مخـارج نظامـی« ،ایاالت متحـده» همچنـان جایـگاه اول جهـان را ب هنـام خود سـند زده :بـا افزایـش ۰٫۷درصدی،
بـه ۸۷۷میلیـارددالر در سـال ۲۰۲۲؛ کـه ۳۹درصـد از کل هزین ههـای نظامـی جهـان را تشـکیل می دهـد! «تیـان» از
ً
یسـابقه کمک های نظامی مالی سـت که به اوکراین ارائه
SIPRIگفته اسـت که این افزایش عمدتا ناشـی از «سـطح ب
کـرده اسـت» .طبـق گـزارش ایـن اندیشـکده؛ کمـک نظامی مالـی «ایاالت متحـده» بـه «اوکرایـن» در سـال ۲۰۲۲بالغ بر
۱۹٫۹میلیـارددالر بـود« .چیـن» بـا اختصـاص ۲۹۲میلیـارددالر در سـال ،۲۰۲۲دومیـن رده این فهرسـت را دراختیـار
دارد .این رقم ۴٫۲درصد بیشتر از سال ۲۰۲۱و نشانگر بیست وهشتمین افزایش ساالنه متوالی ست .درهمین حال،
ش هزین ه کرد که نسـبت به سـال
«ژاپـن» در سـال ۲۰۲۲رقـم ۴۶میلیـارددالر بـرای تقویـت و توسـعه نیروهـای نظامی ا
قبلش ۵٫۹درصد افزایش داشـت و طبق براورد SIPRI؛ این ،باالترین سـطح هزینه های نظامی «ژاپن» از سـال ۱۹۶۰
بوده است .درواقع ،دور کشور «ژاپن» و «چین» هزینه های نظامی در اسیا و اقیانوسیه را که بالغ بر ۵۷۵میلیارددالر
بـود ،رهبـری کرده انـد .بایـد دانسـت کـه هزین ههـای نظامـی در منطقـه ،حداقـل از سـال ۱۹۸۹درحال افزایـش بـوده.
تنش ها در شـرق اسـیا بر سـر جزیره خودمختار «تایوان» که «پکن» ان را بخشـی از خا ک خویش می داند ،باال گرفته
ً
اسـت« .چیـن» همچنیـن ادعـای مالکیـت تقریبـا تمـام «دریـای چیـن جنوبـی» را دارد؛ مسـیر تجـاری بـزرگ دریایـی
کـه «فیلیپیـن»« ،ویتنـام» و «مالـزی» نیـز بخشـی ازان را مدعـی هسـتند .ازسـویی« ،ژاپـن» و «چیـن» نیـز بـر سـر جزایر
لشـرقی «تایـوان» قـرار دارنـد ،درگیـر مناقشـه اند« .توکیـو» بـا «مسـکو» نیـز بـر سـر
«سـنکا کو» یـا «دیائیـو» کـه در شما
لشـرقی «هوکایدو» واقع اسـت و در پایان جنگ
سـرزمین های شـمالی («جزایر کوریل» به ادعای روسـیه) که در شما
یمـدت دارد.
جهانـی دوم توسـط «اتحـاد جماهیـر شـوروی» تصرف شـد ،اختالفـی طوالن صفحه 3
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
4
پرونده
شاخص شدت درگیری ACLED؛
سنجشی جدید از پیچیدگی های خشونت سیاسی
ً
لسـال گذشـته میلادی ،سـطحی از «خشـونت
«خشـونت سیاسـی» در سـال 2022فرا گیـر بـود و در سـال 2023نیـز بـه گسـترش خـود ادامـه داده اسـت .تقریبـا همـه کشـورهای جهـان درطو
یشـود و می توانـد اشـکال مختلفـی داشـته باشـد .مرکـز داده پردازی ACLEDکه توسـط اسـتاد خشـونت سیاسـی
نحـال ،تعـارض ب هطـور «مسـاوی» توزیـع نم
سیاسـی» را تجربـه کردنـد .باای
ـام «کلیونـات رالیـگ» در سـال 2005ایجـاد شـد و از سـال ،2014به عنـوان یـک نهـاد غیرانتفاعـی و غیردولتـی ادامـه فعالیـت می دهـد .این مجموعـه،
ن
ه
ب
ـکس»
و جغرافیـا در دانشـگاه «ساس
ِ
خهـا ،عاملان ،تلفات و « ...درگیری های مسـلحانه» در سراسـر جهان را جمع اوری و در قالب گزارش هایی منتشـر می کند .تا کنـون ACLED
نهـا ،تاری
داده هـای بی درنـگ ( )RTDدربـاره مکا
در مجمـوع بیـش از یک میلیـون رویـداد بین الملل ِـی مرتبـط را ثبـت کـرده اسـت .ایـن مرکز قصد دارد برای مقابله با چالش «بررسـی دقیق و مقایسـه سـطوح شـدت تعـارض» ،معیاری را تعیین
ـمی ایـن شـاخص اسـت که باتکیه بر
کنـد کـه بـا نـام «شـاخص شـدت درگیـری» ( )CSIارائـه خواهـد شـد .گـزارش 19ژانویـه 2023منتشرشـده در سـایت ACLEDدرواقـع ،اولیـن نمونـه ایـن رس ِ
اخرین داده های مرتبط و لحاظ چهار فا کتور کلیدی ،شـدیدترین اشـکال درگیری را شناسـایی و ارزیابی می کند؛ و بینش جدیدی درمورد چگونگی و مکان وقوع درگیری های شـدید ارائه
می دهـد .طبـق گـزارش ایـن مرکـز؛ 46کشـور و منطقـه در اغـاز سـال ،2023دارای معیارهـای حداقل یک شـاخص شـدت بوده اند که ازاین میان ،ا کنـون 19مورد با معیارهای CSI؛ در سـطوح
یشـوند.
یشـدید» طبقه بندی م
درگیـری «شـدید» یا «خیل صفحه 4
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
پرونده
درگیری ،پیچیده و گسـترده اسـت .در سـطح جهانی ،بیش از 125700
رویـداد «خشـونت سیاسـی» تنهـا در سـال 2022رخ داد کـه متاسـفانه
منجربه مـرگ بیـش از 14550نفـر شـد! در سـال ( 2021اخریـن سـالی
کـه امـار جمعیتـی قابل مقایسـه بـرای ان دردسـترس اسـت)ACLED ،
ً
درصد جمعیت جهان (تقریبا 1.7میلیاردنفر)
تخمین زد که حدود 20
ِ
درمعرض «خشـونت سیاسـی» قـرار گرفته اند؛ این حـوادث ،از حمالت
اوبـاش بـه طرفـداران احـزاب سیاسـی و تـرور مقامـات محلـی گرفتـه
لهـا را
تـا قتل هـای دولتـی ،درگیری هـای شورشـیان و خشـونت کارت
شـامل می شـد .البتـه گاهـی ،چندین نـوع خشـونت هم زمـان در یـک
کشـور رخ می دهـد و مـردم و دولـت بـا چندیـن «تهدید مـوازی» مواجه
می شـوند .بـرای کاهـش ایـن تهدیدهـا ،همـه ذی نفعـان؛ ازجملـه
سیاسـت گذاران ،تحلیلگـران ،سـازمان های جامعـه مدنـی ،مشـاغل
«ارزیابـی بی طرفانـه ،مسـتقیم و قابل اعتمـاد»
و رسـانه ها ،نیـاز بـه
ِ
از «شـدت درگیـری» دارنـد .تعییـن اینکـه کـدام کشـورها در «اسـتانه
شـدت» قـرار دارنـد ،کمـک می کنـد تـا راهکارهایـی بـرای جلوگیـری از
هـای احتمالـی بعـدی اندیشـید .البتـه بـرای چنیـن اقدامـی،
بحران ِ
بومـی متعـددی را شناسـایی و الگوهـای مهمـی را
بایـد چالش هـای
ِ
اسـتخراج کـرد تـا بتـوان بـه یـک «تصمیم گیـری اسـتراتژیک و عملیات ِـی
مناسـب» رسـید .عمـده شـاخص های موجـود ،براسـاس شـمارش
رویدادهـا و تلفـات هسـتند کـه -وقتـی به تنهایـی ارزیابـی شـوند ،از
عوامـل تشـدیدکننده و زمینه سـازهای محلـی جـدا شـوند -اغلـب
نمی تواننـد تصویـری دقیـق از شـدت و حجـم درگیـری در جوامـع و
ایـاالت مختلـف ارائـه دهنـد و بـه اشـتباه محاسـباتی نیـز می انجامنـد.
برخی دیگـر بـر ویژگی هـا و ارزیابی هـای «شـکنندگی» تمرکـز می کننـد و
به اندازه کافـی «خشـونت سیاسـی» و تغییـرات ان را توضیح نمی دهند.
در سـال ،2022شـدیدترین سـطح خشـونت کـه برپایـه «شـمارش کل
رویدادهـا» اندازه گیـری شـد« ،اوکرایـن» را بـا بیـش از 34400رویـداد ،در
جایـگاه اول قـرار داد و «سـوریه» (بیـش از « ،)10400میانمـار» (بیـش از
« ،)9300برزیـل» (بیـش از « ،)7900مکزیـک» (بیـش از )7100و «یمـن»
(بیـش از )6400به ترتیـب در رده هـای بعـدی رتبه بنـدی شـدند .در
جمع جوامعی با «بیشـترین تلفات ناشـی از درگیری» نیز «اوکراین» با
ِ
بیـش از 28000کشـته ،رتبـه اول را داشـت« .میانمـار» (بیـش از ،) 19000
«نیجریـه» (بیـش از « ،)10600مکزیک» (بیـش از )7700و «یمن» (بیش
بعـدی فهرسـت را به خـود اختصـاص دادند.
از )6700هـم جایگاه هـای
ِ
«اوکراین» به دلیل جنگ با «روسیه» ،در هردو لیست ،در صدر است؛
امیز دیگـر ،حـوادث و
امـا بسـیاری از کشـورها ازطریـق
شـرایط خشـونت ِ
ً
تلفـات پرشـمار را تجربـه کردنـد؛ مثلا درگیری هـای «میانمـار» شـامل
صدهـا گـروه مسـلح غیردولتـی می شـود کـه علیـه «خونتـا» (واژه ای
اسـپانیایی و به معنـای شـورای حکومتـی؛ کـه گاهـی ،بـه شـورایی
از نظامیـان اطلاق می شـود کـه به دنبـال کودتـا ،قـدرت را قبضـه
یبـر قومیت
کرده انـد) می جنگنـد و بـه چندیـن سـازمان شورشـی مبتن
می پیوندند که برای دهه ها فعال بوده اند .در «نیجریه» ،شورش های
«بوکوحـرام» در شمال شـرق انجـا 13 ،درصـد از خشـونت های سیاسـی
این کشـور را تشـکیل می دهنـد؛ امـا ا کثـر ان توسـط د ههـا گروهـک
تثبیـت قـدرت محلـی و کنتـرل
شـبه نظامی انجـام می شـود کـه بـرای
ِ
شهـای
بـر قلمـرو و جمعیت هـای محـدود ،انجـام می شـود کـه در بخ
نسـو،
شـمال غرب و کمربنـد میانـی این کشـور متمرکـز شـده اند .از ا
ی شـده کـه در
«مکزیـک» گرفتـار یـک رابطـه خشـونت سیاسـی -جنای
سـال 2022بیشـترین رویـداد هدف قـراردادن غیرنظامیـان در جهـان
را ثبـت کـرده اسـت؛ و فاقـد راه حـل سیاسـی یـا نظامی/امنیت ِـی روشـن
اسـت .درگیری هایی با شـدت یکسـان ،به ندرت از سـایر جهات مشابه
ً
دیـده می شـوند؛ مثلا در «هائیتـی» و «موزامبیـک» ،نـرخ رویدادهـای
درگیـری ثابـت اسـت (نزدیـک بـه 500واقعـه «خشـونت سیاسـی» در
ً
سـال)؛ امـا شـدت و خطـر ان هـا بـرای مـردم و دولت هایشـان کاملا
متفـاوت اسـت .خشـونت در «موزامبیـک» در مناطـق شـمالی بـا
جمعیـت کمتـر؛ و توسـط یـک شـبکه جهـادی جهانـی حمایـت
ترا کـم
ِ
یسـت که عمـده
می شـود .چشـم انداز گسـترش ان در اینـده ،چیز
تحلیلگران را نگران کرده اسـت .در «هائیتی» (کشـوری بسـیارکوچک تر
بـدون اسـتقرار هیـچ دولـت مرکـزی درحال حاضـر) ،گرو ههـای تبهـکار،
بخـش قابل توجهـی از «پورتـو پرنـس» (پایتخـت) را در کنتـرل دارنـد و
بهداشـتی متعـددی را به دلیـل خشـونت ها و
بحران هـای غذایـی و
ِ
یهـا می تواننـد
ناارامی هـای مـداوم ،در ان کشـور شـاهد بوده ایـم .درگیر
باتوجه به نسبت رویدادها و تلفات و خطراتی که جوامع مختلف با ان
ً
مواجه اند نیز متفاوت باشـد؛ مثال درحال حاضر یک فرد در «اوکراین»
دوبرابـر بیشـتر از یـک فـرد در «مالـی» یـا «جمهـوری افریقـای مرکـزی»
درمعـرض «خشـونت سیاسـی» قـرار دارد .هـدف شـاخص یادشـده
ACLEDاین اسـت که ایـن پیچیدگـی را بـا تمرکـز بـر دامنـه و ماهیـت
چندوجهـی تهدیـدات خشـونت امیز به تصویـر بکشـد .این شـاخص از
چهـار فا کتـور بـرای اندازه گیـری شـدت درگیـری اسـتفاده می کنـد:
.1مرگ ومیر
امار همه تلفات ناشـی از «خشـونت سیاسی» بر پایه کشور ،جمع اوری
می شوند تا میانگین نرخ تعیین شود .کشورهایی که باالتر از میانگین
یشـوند.
نشـاخص لحاظ م
قرار دارند ،در ای
.2خطر
تعـداد رویدادهـای خشـونت امیز کـه غیرنظامیـان را هـدف قـرار
می دهنـد بر پایـه کشـور جمـع اوری و طبـق جمعیـت ،اسـتاندارد
یشـود (رویدادهـا بـه ازای هـر 100هزار نفـر) .جوامـع بـا نـرخ باالتـر از
م
یشـوند.
میانـه ،در شـاخص گنجانـده م
.3انتشار
اندازه گیـری گسـترش درگیـری در سـطح ملـی ،برای هر کشـور محاسـبه
یشـود .میانگیـن تعـداد رویـداد هفتگـی «بـاال» به عنـوان 1 .5مـورد یـا
م
یشـود .ایـن اسـتانه ،بـا شـاخص نوسـانات و
بیشـتر در هفتـه تعریـف م
پیش بینـی ریسـک ACLEDمطابقـت دارد.
.4چندپارگی
همـه گر و ههـا ،شورشـیان و شـبه نظامیان سیاسـی فعـال مسـلح و
سـازمان یافته در هـر کشـور؛ به اسـتثنای گرو ههـای مسـلح فاقـد هویت
یشـوند.
سـازمانی مسـتقل (از جملـه طرفـداران دولـت) شـمارش م
با توج هبـه توزیـع گرو ههـای فعـال در داخـل کشـورها ،جوامعـی کـه
به لحـاظ تعـداد بازیگـران صحنـه عملیـات ،در ۸۰درصـد و باالتـر قـرار
دارنـد ،واج دشـرایط ایـن شـاخص هسـتند.
جوامـع می تواننـد در یـک یـا چنـد شـاخص رتبـه بـاال داشـته باشـند؛
ان ها کـه در رتب ههـای 3تـا 4شـاخص قـرار دارنـد« ،شـدیدترین
یهـا» را تجربـه می کننـد .همـه کشـورها و سـرزمین ها طبـق هـر
درگیر
یکـه از اسـتانه معیـن فراتر رفته انـد ،برای ثبت
فا کتـور ،ارزیابـی و ان های
تگـذاری شـده اند .سـپس کشـورها طبـق
در فا کتـور موردنظـر ،عالم
یشـوند :یـک
تعـداد اسـتانه های شـاخصی کـه دارنـد ،رتبه بنـدی م
شاخص ،نشانگر شدت «محدود» است .ترکیبی از دو ،نشانگر شدت
«متوسـط» اسـت .ترکیبی از سـه ،نشـانگر شـدت «باال»؛ و ترکیبی از هر
چهارتـا نشـانگر شـدت «شـدید» اسـت .براین مبنـا؛ ا کنـون ۴۶کشـور
و منطقـه معیارهـای حداقـل یکـی از چهـار شـاخص را دارنـد .ایـن 46
تشـده
کشـور 95 ،درصـد از تمـام رویدادهـای «خشـونت سیاسـی» ثب
توسـط ACLEDدر سـال 2022را تشـکیل می دهنـد .هفـت کشـوری
کـه طبـق شـاخص CSI؛ هـر چهـار فا کتـور را داشـته اند ،عبارت انـد از
«کلمبیـا»« ،هائیتـی»« ،مالـی»« ،مکزیـک»« ،میانمـار»« ،سـوریه» و
«یمـن» .پنج درصـد باقی مانـده از وقایـع «خشـونت سیاسـی» نیـز
در 119کشـور و منطقـه دیگـر توزیـع شـده اسـت .طبـق ایـن گـزارش؛
ً
تقریبـا 30درص ِـد خشـونت های سیاسـی ،در کشـورهایی بـا شـدت
درگیـری شـدید رخ داده اسـت ( 4فا کتـور از هـر 4فا کتـور )53 .درصـد
در کشـورهایی بـا سـطح شـدت درگیری بـاال ( 3فا کتور از هـر 4فا کتور ).
هشـت درصد در کشـورها یـا مناطـق بـا سـطح شـدت درگیـری متوسـط
( 2فا کتـور از هـر 4فا کتـور )؛ و چهاردرصـد در جوامعـی بـا سـطح شـدت
درگیـری محـدود ( 1فا کتـور از هـر 4فا کتـور ) .یکـی از سـواالتی که مطرح
یشـود ایـن اسـت« :رونـد تعـارض» چه مسـیری را طی می کنـد؟ برای
م
پاسـخ بـه ایـن پرسـش ،کارشناسـان ACLEDتغییـرات در امتیـازات را
طـی سـال های 2018تـا 2022مقایسـه کردنـد و به این نتیجـه رسـیدند:
یشـده ،وضعیت 16کشـور محدود
مجموع 53کشـور و منطقه بررس
از
ِ
تـا متوسـط 10 ،کشـور روب هسـوی افـراط 13 ،کشـور ب هسـمت بهبـودی؛ و
14کشـور روبه وخامـت اسـت .یافت ههـا نشـان داده کـه ا کثر کشـورهایی
کـه بـا ایـن شـاخص ،بررسـی شـده اند ،سـطوح خشـونت امیز «شـدید»
ی «شـدید»
یـا «پایـدار» را تجربـه می کننـد .جوامعـی کـه در دسـته بند
یهـای اصلـی در سـال 2022
تـا «وخیـم» قـرار گرفته انـد ،کانـون درگیر
بودنـد« :اوکرایـن»« ،میانمـار»« ،هائیتـی» و بخشـی از «سـاحل صحرا»
(منطقـه ای بـا اقلیم و تنوع زیسـتی مشـابه؛ میـان صحرای بـزرگ افریقا
و سـاوانای سـودان) سـایرین؛ ازجملـه «کنگـو»« ،یمـن»« ،سـوریه» و
نهـا طـی
«عـراق» ا گرچـه شـدتی کمتـر را تجربـه کرده انـد؛ امـا هریک از ا
جسـاله موردبررسـی ،وضعیتـی پایدار داشـته اند .درهمیـن دوره،
بـازه پن
یهـا در «بنـگالدش»« ،کامـرون»« ،اتیوپـی»« ،هنـدوراس»،
درگیر
«فلسـطین» و «سـودان» در سـطوح باال و شـدید باقی ماند .نتایج این
حداقلی مرکزی» ،تاحدزیادی
ت
بررسـی نشـان داد :جوامع داری «دول
ِ
می تواننـد بـا سـطوح بـاالی خشـونت (به رغـم هزین ههـا و اسـیب ها کـه
عمـوم مـردم بـا ان مواجـه هسـتند) ،بـه کار خـود ادامـه دهنـد و ا گرچـه
ً
نهـا را «شـکننده» یا بعضا حتی «شکسـت خورده»
اغلـب موجودیـت ا
درنظـر می گیرنـد؛ امـا ضعـف نسـبی ان ها ب هنـدرت دلیل اصلی سـطوح
خشونت امیز «شدید» است .درحالی که چندین کشور بین سال های
2018و 2022شـاهد پیشـرفت های قابل توجهـی بوده انـد ،بسـیاری
از ایـن پیشـرفت ها تنهـا ازنظـر نسـبی مثبـت هسـتند و تعـداد کمـی از
نهـا نشـانه هایی از دائمـی یـا ثبـات امنیـت را نشـان می دهنـد .این ها
ا
کشـورهایی هسـتند که در دوره یادشـده ،با «افزایش موقت خشـونت»
ً
مثلا در محدود ههـای زمان ِـی انتخابـات و بحران هـای مقطعـی مواجـه
بوده اند؛ مانند «بوروندی»« ،لبنان»« ،تایلند» و «زیمبابوه» .در موارد
دیگـر ،جنب ههـای خـاص محیـط درگیـری ،ماننـد «میـزان اقـدام علیـه
غیرنظامیان» ،درجهت مثبتی حرکت کرده اسـت؛ حتی باوجوداینکه
ً
سـطوح کلـی درگیـری «شـدید» باقـی مانـده اسـت؛ مثلا «سـومالی» در
سـال 2022درمقایسـه با 2018شـاهد کاهـش حاشـیه ای در خشـونت
بـود؛ ا گرچـه همچنـان یکـی از خشـن ترین مکان هـا در جهـان اسـت.
بسـیاری از کشـورهایی کـه دارای باالتریـن رده هـای شـدید هسـتند،
تعـدادی ویژ گـی مشـترک دارنـد:
کانون درگیری های متعدد؛ و اغلب با همپوشانی محدود هستند.نهـا شـامل گرو ههـای فعـال متنـوع بـوده و این گروه ها
یهـای ا
درگیر به همان انـدازه کـه بـا نیروهـای امنیتـی دولتـی درگیـر می شـوند ،بـا
یکدیگـر می جنگنـد.
شبه نظامیان ،نقش اصلی را در خشونت بازی می کنند.قهـای صلـح و اقدامـات بازدارنـده ،ماهیـت خشـونت را تغییـر
تواف می دهـد؛ امـا نمی توانـد ان را به طورکامـل حـل کنـد یـا کاهـش دهـد.
ً
دارای درامـد متوسـط و نـرخ توسـعه نسـبتا بـاال بـوده و برخـییهـای دموکراتیـک را بـه کار گرفته انـد.
ویژگ
تجزیه وتحلیـل اخریـن داد ههـای ACLEDنشـان داد :الگوهـای
گهـای داخلـی یـا شـورش ها
درگیـری در حال دورشـدن از تسـلط جن
یسـت .ب هطـور فزاینـده ،در بسـیاری از فضاهـای
در سـطح مل
یبـر رقابت هایی سـت کـه
ـری محلـی» و مبتن
خشـونت امیز« ،درگی ِ
ی می چرخـد .ایـن
حـول محـور سیاسـت های محلـی و منطقـه ا
خشـونت ،به احتمال زیـاد شـبه نظامیان محلـی را نیـز درگیـر می کند که
تهـا و سـایر گروه هـای مشـتاق
به نمایندگـی از نخبـگان سیاسـی ،دول
کنتـرل ادارات ،مناطـق و جمعیـت ،کار می کننـد .این گروه هـا درتلاش
تهـای جدیـد نیسـتند .حتـی در
بـرای جایگزینـی دولـت یـا ایجـاد دول
هـای
ی
درگیر
سـایر
کننـد،
ی
م
ـه
کشـورهایی کـه جنـگ داخلـی را تجرب
ِ
زمینـه ای می تواننـد شـدیدتر بـوده و اهـداف جایگزیـن داشـته باشـند.
یکـی از دورنماهـای قابل انتظـار این اسـت که درگیری هـای وقوع یافتـه
ً
در «کلمبیـا»« ،مکزیـک» و «میانمـار» احتمـاال رایج تـر می شـوند؛
یعنـی تضادهـای قـدرت و کنترلـی کـه توسـط و بیـن گروه هـای مسـلح
غیردولتی با سـطوح مختلف دخالت مسـتقیم دولت صورت می گیرد.
جنگ در «اوکراین» ا گرچه در مقیاس ویرانگری و تاثیر ان بر سیاست
جهانـی ،قابل تامـل اسـت؛ امـا به عنـوان الگویـی بـرای فرا گیـری در
سـطح بین المللـی ،یـک امـر دورازذهـن باقـی می مانـد .کشـورهای
یتـوان در سراسـر طیـف توسـعه اقتصـادی
دارای درگیـری شـدید را م
و سیاسـی یافـت؛ و شـدیدترین افزایـش رویدادهـای درگیـری ،در
کشـورهای با درامد متوسـط رخ می دهد که فرایند دموکراسـی را تجربه
می کننـد یـا تاحـدی دموکراتیـزه شـده اند .این موضـوع ،بـه چندیـن
نتیجـه قابل توجـه اشـاره دارد :یـک کشـور نمی توانـد ازطریـق درگیـری،
به توسـعه برسـد .درگیری ،از رقابت برای کسـب قدرت ناشـی می شـود
و را هحـل قابل اجرایـی بـرای اشـکال مختلـف درگیـری وجـود نـدارد.
ً
تغییـرات مثبـت در توسـعه سیاسـی و اقتصـادی معمـوال بـر شـکلی کـه
ً
یگـذارد؛ امـا لزومـا ان را «حـل» یـا از
درگیـری ب هخـود می گیـرد ،تاثیـر م
وقوعـش «جلوگیـری» نمی کنـد .برعکـس ،این تغییـرات می تواند منجر
به رقابت های سیاس ِـی چالشـی تر و انگیزه های مرتبط برای «خشونت
سیاسـی» شـود؛ حتـی ا گـر نتواننـد در کل کشـور پخـش شـوند یـا
خطـری پایـدار بـرای غیرنظامیـان ایجاد کنند .ضمن اینکه تغییـرات در
نظام های سیاسـی در دهه های اخیر ،نحوه رقابت گروه های سیاسـی
و نخبـگان را تغییـر داده و ایـن تغییـرات به نوبه خـود منجر به سـازگاری
یهـا و نحـوه مشـارکت گرو ههـا در «خشـونت سیاسـی»
در درگیر
شـده اسـت .چشـم انداز متنـوع درگیـری در سـال ،2023نیـاز بـه تفکـر
انطباق ان با تغییرات در
جدیدی درمورد چگونگی تکامل خشونت و
ِ
محیط های سیاسی و اقتصادی دارد .تنوع اشکالی که تعارض به خود
می گیرد؛ اینکه چه کسـی ،کجا و چه زمانی می جنگد ،قابل تامل اسـت.
تهـای زمین هسـاز درگیـری ،توانایـی دولت هـا و گروه هـای مسـلح
رقاب
برای تحکیم و هماهنگی؛ و گسـترش و تاثیر شـدیدترین انواع تعارض،
از مهم ترین عواملی هسـتند که باید هنگام پاسـخ دادن به «خشـونت
سیاسـی» مـدرن و تحلیـل ان ،درنظـر گرفتـه شـوند.
5 صفحه 5
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
6
چهره
از اولین بدلکار زن سینما چه می دانیم؟
هلنگیبسون؛
مادر شیرین کاری هایجسورانه!
مصطفیرفعت
mrafat0@gmail.com
«هلن گیبسون» خود را در وضعیت دشواری می دید؛ او باید از حالت
ایستاده بر روی یک جفت اسب مسابقه ،به طنابی که از پل اویزان بود،
لوکوموتیو قطار درحال حرکت استفاده
بپرد و از ان برای تاب خوردن روی
ِ
امیداینکه دارودسته راهزنان راه اهن را دستگیر
کند .این کارها را می کرد به ِ
کند …! با این حال ،هیچ یک از این شیرین کاری ها را «جسورانه» نمی خواند!
درواقع ،کل سکانس (برای قسمتی از سریال صامت «خطرات هلن») ایده
احتمالی چنین اقداماتی ،چنان باعث بروز
پیامدهای
«گیبسون» بود .البته
ِ
ِ
اضطراب در مسئولین شرکت های بیمه شد که ان ها بااعالم اینکه او دست
ً
به «ریسک نادرست» زده ،صراحتا از بیمه کردن او سر باز زدند .خب؛ سال
واجدشرایط رای دادن
۱۹۱۶بود و بخش قابل توجهی از جامعه امریکا ،زنان را
ِ
نیز نمی دانستند؛ چه رسد به کنترل یک وسیله نقلیه! ان زمان ،مقررات اداره
ایمنی و بهداشت شغلی وجود نداشت و تعداد کمی از سازمان ها (درصورت
وجود) «رفاه بازیگران» را در اولویت قرار می دادند .چنانچه استخوان های
«گیبسون» جوری می شکست که مانع ادامه حضورش در صحنه
فیلم برداری می شد (به قول خودش پیش از ان به اندازه کافی زخمی شده
بود) ،به سادگی برایش جایگزین می یافتند .او به هرحال پرش را در ان صحنه
انجام داد و درحالی که درحال سقوط بود ،محکم به کابین لوکوموتیو
برخورد کرد .به رغم پیشنهاد پزشک مبنی بر بستری شدن یک هفته ای
در بیمارستان ،اسیب دیدگی اش را جدی نگرفت؛ درست مانند دوران
حرفه ای اش .او گفته بود« :زندگی ،مملو از خطر است!» و با دوری نکردن از
ان ها ،توانست «اولین بدلکار حرفه ای صنعت فیلم» شود.
«اوریل رایت»؛ کارگردان مستند
«بدلکار :داستان نا گفته هالیوود»
( )۲۰20درباره زنان بدلکار می گوید:
«هنوزهم موانع وجود دارد و
گاه کاله گیس ها همچنان بر سر
توانایی
مردان است؛ اما وقتی
ِ
زنان بدلکار زیرسوال می رود و
انجام برخی بدلکاری ها برای زنان
بسیارخطرنا کتلقیمی شود،
باید به پیشگامی مانند گیبسون
نگاه کنیم و از خود بپرسیم؛ ا گر
او سال هاپیش بیش از صدها
بدلکاری خارق العاده انجام می داد،
چرا فکر می کنیم که زنان امروز
نمی توانند دست به چنین کارهایی
بزنند؟»
«گیبسـون» از نوجوانی اش نیز مخالفان را نادیده می گرفت .او که با نام ُ
«رز ا گوسـت ونگر» در ۲۷اوت سـال
یکـه در یـک کارخانـه سـیگار بـرگ در «کلیولنـد» کار می کرد؛ با حضور اتفاقـی در یکی از
۱۸۹۲به دنیـا امـد ،زمان
شهـای سـیار در ایاالت متحـده و اروپـا کـه بیـن سـال های ۱۹۲۰-۱۸۷۰
اجراهـای ( Wild West Showsنمای
وجـود داشـتند .ایـن اجراهـا به عنـوان تولیـدات صحنـه تئاتـر شـروع؛ و بـه نمایش هایـی در فضـای بـاز تبدیل
نهـا ،سرخپوسـتان ،پیشـاهنگان ارتـش ،قانون شـکنان و حیوانـات
شـد کـه کلیشـه های رمانتیکـی از گاوچرا
ً
«جذب» کار شـد؛ او در
وحشـی را که در غرب امریکا وجود داشـتند ،به تصویر می کشـید) در سـال ۱۹۰۹عمال
ِ
مصاحبه ای در Films in Reviewدر سال ۱۹۶۸گفته بود« :پدرم برای اجرایشان یک پسر می خواست و مرا
تشویق کرد که در قالب پسربچه وارد صحنه شوم!» دختر ۱۶ساله در ان زمان هیچ تجربه ای از کار با اسب ها
نداشـت؛ امـا شـیفته «رودیـو» (نوعـی گاوبـازی در کشـورهای امریکایـی) بـود؛ بنابراین ،به دنبـال فرصتی برای
شـروعی دراین زمینـه می گشـت .در سـال « ،۱۹۱۰گیبسـون» تـور کشـوری را بـا اجراهـای 101 Miller Brothers
یادگیری باالیی داشـت ،تماشـا گران را با برداشـتن دسـتمال
Ranch Wild West Showاغاز کرد .او که سـرعت
ِ
سوار اسب می تاخت ،هیجان زده و تمام کهنه کاران این رشته را متقاعد کرد که این
از روی زمین؛ درحالی که ِ
«تازه کار» ،شایسته ورود به میدان است .او ادامه داده بود« :چنین ورودی ،برای دیگران به راحتی می افتاد؛
شهـا ،در شـهرک «ونیـز» (کالیفرنیـا) به پایـان رسـید؛
امـا بـرای مـن ناممکـن بـود» .اجراهـای سـال ۱۹۱۱نمای
ً
ازای
ه
ب
«گیبسون»
شدند.
استخدام
اینس»
«توماس
نام
ازسوی فیلم سازی به ِ
جایی که اجرا کنندگان موقتا
ِ
ِ
دریافـت هفتـه ای هشـت دالر ،سـوار بـر اسـب مسـیری هشـت کیلومتری را هـرروز طـی می کـرد تـا بـه لوکیشـن
سـاخت فیلـم برسـد .پس از انکـه توانای ِـی خـودش را بیشـتر نشـان داد ،بـرای حضـور در Ranch Girls on a
( Rampageفیلمـی کوتـاه سـاخته «پـت هرینگتـون»؛ )۱۹۱۲بـرای ایفـای نقـش انتخـاب شـد و ۱۵دالر نیـز
نام «ادموند گیبسـون» اشـنا
دسـتمزد گرفت! این
دختر اینده دار ،در سـال ۱۹۱۳با چهره اینده دار دیگری به ِ
ِ
هنری «هوت گیبسـون» ،به قهرمانی دراین رشـته و
شـد که در عرصه «رودیو» فعالیت داشـت و بعدها با نام
ِ
مسـازی و بازیگـری سـینما دسـت یافـت .ایـن اشـنایی ،به سـرعت بـه ازدواج انجامیـد و
شـهرت درزمینـه فیل
ـترن ان زمـان) اسـتخدام شـد« ،گیبسـون»
س
و
ـتار
س
(سوپرا
ـس»
ک
می
ـام
ت
«
ـدل
ب
ـوان
ن
ع
ه
یکـه «هـوت» ب
درحال
ِ
ـدار «خطرات هلن» انتخاب شـد« .هولمـز» دران زمان،
ف
پرطر
ـریالی
س
ـم
ل
فی
در
هولمـز»
ـن
ل
«ه
ـدل
ب
ـوان
به عن
ِ
ِ
ِ
یکی از ملکه های فیلم های صامت هالیوود بود؛ «پرل وایت»« ،روت روالن» و «گریس کونارد» نیز ازان جمله
بودنـد .سـینماروها محـو جسـارت «نسـل جدیـد زنـان» شـده بودنـد و ماجراهـای ان هـا را در فیلم هـا دنبـال
یهـای اجتماعـی در دهـه ۱۹۲۰بـرای زنان
نهـا ،پرچـم دار حرکت هایـی بودنـد کـه منجـر بـه ازاد
می کردنـد .ای
شـد و درواقـع ،ظهـور پدیـده «فالپـر» (زنانـی بـا ظاهـر پسـرانه ملبـس بـه دامـن کوتـاه کـه موهایشـان را کوتـاه
یپـروا سـیگار می کشـیدند و …) ،نوعـی انحـراف از اقدامـات
ـیقی جـز گـوش می دادنـد ،ب
می کردنـد ،بـه موس ِ
نهـا بـود« .شـلی اسـتمپ»؛ محقق سـینما در دانشـگاه «کالیفرنیـا» دراین بـاره می گویـد« :فیلم های
تحول ِـی ا
حـاالت جدیـد زنانگـی ارائـه
دنبالـه دار ،بـه بیننـدگان و به ویـژه زنـان جـوان ،فضایـی فانتـزی بـرای کشـف
ِ
احتمالی
می دادنـد .کارمنـدان ادارات ،فعاالن خرده فروشـی ،کارگـران کارخانه ها و زنان خانه دار که طرفداران
ِ
یبـه سـتاره های زن در ان اثـار ،ایده هایـی تـازه دربـاره زنانگـی را می ُ
جسـتند تـا
مهـا بودنـد ،بانگاه
این گونـه فیل
زندگی خود شان تقلید کنند» .خارج از صحنه بازیگری ،فمینیست ها
به روش های کوچک؛ اما معنادار ،در
ِ
نحـال ،بـر پـرده سـینما ،ایـن ملکه هـای پرمخاطـب
همچنـان بـرای کسـب «حـق رای» تلاش می کردنـد؛ باای
نهـا در قص ههـا شـرایطی را تجربـه می کردنـد کـه
بودنـد کـه می خواسـتند توسـن سرنوشـت زنـان را رام کننـد .ا صفحه 6
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
چهره
گران پیگیر نیز هرهفته بعد از تماشـای هر قسـمت از اثار این
ِ
«نجات خویشـتن از مصائب» را تعبیر می کرد و تماشـا ِ
زندگی خود رها
های
ه
مخمص
از
ها،
م
فیل
شجاع
های
ن
قهرما
این
مانند
توانند
ی
م
چگونه
که
بودند
فکر
ن
درای
زنان،
ِ
شـده و بـر مشـکالت غلبـه کننـد؟ البتـه بازیگـران ،برای انکه قهرمان رویای مخاطبان زن باشـند ،متوسـل به فریب نیز
ً
می شـدند؛ مثلا «هولمـز» بـرای خلـق تصویـر «زن شـجاع» در اجـرای خطرنا ک تریـن صحنه های خـود در فیلم ها ،به
مسـازی در
«بدلـکار» تکیـه کـرد! «اسـتمپ» در کتـاب معروفـش Movie-Struck Girlsبه بررسـی فیلم های زنانه و فیل
نبـار مورد توجـه صنعـت سـینما قـرار گرفـت .او
دهـه ۱۹۱۰می پـردازد؛ دوره ای کـه حمایـت از زنـان هنرمنـد ،بـرای اولی
دراین کتـاب عنـوان کـرده کـه ملکه هـای سـریال ها ،اولیـن قهرمانـان ا کشـن های ماجراجویـی سـینما بودنـد .امـا ایـن
ً
اصطالح «ملک ه سـریال» اصال چیسـت؟ در ۲۶ژوئیه ،۱۹۱۲کمپانی «ادیسـون» فیلمی را منتشـر کرد که تاریخ را تغییر
داد و کلیشـه های ملـودرام را بـه ا کشـنی هیجان انگیـز تبدیـل؛ و نـوع جدیـدی از «قهرمـان زن» را روی پـرده سـینما
عنوان What Happened To Maryاولین «فیلم سریالی» در «ایاالت متحده» بود؛ شکلی
معرفی کرد .این فیلم تحت ِ
از فیلـم سـینمایی کـه در نیمـه اول قـرن بیسـتم رایـج شـد و شـامل مجموعـه ای از موضوعـات کوتاه بود کـه به صورت
یشـد« .بـرای مـری چـه اتفاقـی
متوالـی در یـک سـالن و بـا پخـش هفتگـی ا کـران می شـد؛ تا اینکـه مجموعـه کامـل م
افتـاد؟» در ۱۲قسـمت بـا حضـور «مـری فولـر» ا کـران شـد .ایـن بازیگـر کـه دران زمـان ۲۴سـاله بـود ،بـه «اولیـن ملکـه
ً
نسـبک ،فراهم کرد .نهایتـا «خطرات هلن»
سـریال» تاریـخ امریـکا تبدیـل شـد و زمینـه را برای سـتاره های بعدی درای
ـوی همـکاران مـردش
س
از
ـه
ک
ـت
ش
دا
را
ـراف
بـازی «هولمـز» ا کـران شـد؛ او نقـش یـک اپراتـور تلگ
ِ
در نوامبـر ۱۹۱۴بـا ِ
دسـت کم گرفتـه می شـود؛ بااین حـال ،بارهـا مسـافران قطارهـا را از دسـت دزدان نجـات می دهـد یـا وقتـی قطـاری از
کنتـرل خـارج می شـود ،بـه کمـک مسـافرانش مـی رود« .هولمـز» به دنبـال قصه هایـی بـود تـا «ملکـه سـریال» را مـدام
ً
درمعرض خطر قرار دهد! او سکانس های خطرنا ک را شخصا بازی می کرد؛ اما نه در همه ان ها .درواقع ،وقتی نوبت
یشـد تا
بـه انجـام بدلکاری هایـی می رسـید کـه نماینـدگان بیمه ،پا پس می کشـیدند« ،گیبسـون» بود که وارد عمل م
ً
(به معنـای واقعـی کلمـه) «کارسـتان» کنـد .او بود که بی محابا موقعیت های کاملا جدیدی را در بدلـکاری ایجاد کرد؛
ً
مثلا در فیلـم A Girl’s Gritاز پشـت بام ایسـتگاه بـه روی سـقف قطـاری کـه ب هسـرعت درحال حرکـت بـود ،پریـد و
درتوضیـح ان گفتـه بـود« :مـن درسـت فـرود امـدم؛ امـا حرکـت قطار باعث شـد ب هسـمت انتهـای کوپه غلـت بزنم .یک
دریچه تهویه را گرفتم ،اویزانش شدم و گذاشتم بدنم باالی لبه معلق بماند تا جلوه صحنه در تصویر بیشتر شود!»
او به شـکل واقعـی ،اسـیب هایی کـه متحمـل شـده بـود را کم اهمیـت جلـوه داده و بافروتنـی افزوده بـود« :فقط چندتا
کبـودی دیـدم!» پس ازاینکـه «هولمـز» از سـریال خداحافظـی و همـراه همسـرش ،شـرکت تولیـد فیلـم خـود را در ۱۹۱۵
راه انـدازی کـرد ،بدلـکار او سـتاره سـریال شـد« .خطـرات هلـن» بـه چنـان محبوبیتـی رسـیده بـود کـه اسـتودیو اصـرار
داشـت «گیبسـون» وقتی نقش کارا کتر اصلی را برعهده گرفت ،نامش را از ُ
«رز» به «هلن» تغییر دهد .ا گرچه این دو
7
قصد پنهان کردن این جابجایی
زن ،نقش یکسانی را بازی می کردند و بسیار شبیه یکدیگر بودند؛ اما سازندگان نیز ِ
اب بازیگـر قبلـی زده
ر
«زیـ
نگویـد
نقـدر مسـتعد بودنـد کـه کسـی
نقـدر معـروف و «گیبسـون» ا
را نداشـتند« .هولمـز» ا
ِ
شـد!» مسـئله فقـط ورود یـک «ملکـه سـریالی» تـازه بـود کـه باید بـه او احترام گذاشـت؛ و مخاطبان نیز چنیـن کردند.
بـه زودی« ،گیبسـون» و همسـرش در مجلات عامه پسـند بـا اسـتقبال روبـه رو و تبدیـل بـه زوج سـلبریتی شـدند.
مهـا» را گرفـت و در ( In Death’s Pathwayپـرش از روی پـل ،روی
«گیبسـون» لقـب «جسـورترین بازیگـر زن در فیل
قطـاری درحال حرکـت)( A Plunge From the Sky ،پـرش از هواپیمـای دوبالـه بـه داخـل رودخانـه) و Ablaze on the
ً
( Railsپـرش از روی موتورسـیکلت درحال حرکـت روی وا گـن حمـل بـار ) نشـان داد که جانش را واقعا در کف دسـتش
گرفته اسـت« .خطرات هلن» در فوریه ۱۹۱۷پس از ۱۱۹قسـمت به پایان رسـید و به طوالنی ترین سـریال تاریخ تبدیل
شـد .طی دوسـال اینده« ،گیبسـون» در چندین سـریال دیگر و ملودرام ها و وسـترن ها ظاهر شد .او یک شرکت تولید
فیلم نیز تاسیس کرد؛ هرچند به دلیل مشکالت مالی ،نتوانست حتی اولین فیلمش را بسازد .این فیلم که قرار بود
ً
تر Nine Point
جنجالی No Man’s Womanتولید شـود ،نهایتا توسـط
عنوان
با
ِ
کمپانی دیگری سـاخته و با ِ
نام مالیم ِ
ِ
ِ
of the Lawا کران شد .بعد از وقوع تغییراتی« ،گیبسون» رفته رفته احساس کرد که او و بسیاری از زنان هم صنفش،
بـا فشـاری فزاینـده از اجـزای مختلـف صنعت سـینما روبه رو شـده اند؛ در سـال های اولیـه ،ملکه های سـریال ها ازادی
عمـل داشـتند و به عنـوان نویسـنده یـا تهیه کننـده اثاری که در ان ها بازی داشـتند ،مشـارکت یا اقدام می کردنـد؛ اما از
اوایـل ۱۹۲۰به بعـد ،بـا توسـعه سـینما« ،گیبسـون» و همتایانـش دریافتنـد مردانی کـه اسـتودیوهای هالیـوود را اداره
می کردنـد ،اماده انـد تـا کنتـرل ،سـود و قـدرت را در انحصـار خـود دراورند .درنتیجه ،نقش هـا برای زنان؛ چـه روی پرده
و چه در پشت صحنه ،محدود و محدودتر شد .در « ،۱۹۲۰گیبسون» و شوهرش که موفقیت او نیز به طور تصاعدی
کارگیری بدلکاران.
درحال افزایش بود ،دچار اختالف شده و طالق گرفتند .این اتفاق ،مصادف بود با تغییراتی در به
ِ
اسـتودیوها به طور فزایند ه رو به شـیوه ای اوردند که به زودی «جا» افتاد :اسـتخدام مردانی با کاله گیس برای اجرای
ـان فعـال دراین حرفـه ثابت کـرده بودنـد می تواننـد این کارها را
نهـم درحال
بدلـکاری ب هجـای بازیگـران خانـم! ا
یکـه زن ِ
به خوبـی انجـام دهند« .گیبسـون» کسـی نبود که بازنشسـتگی پیشـه کنـد؛ زمانی که دیگر خبـری از نقش های اصلی
در فیلم ها نشـد ،به ریشـه های خویش بازگشـت :تا سـال ،۱۹۲۴به عنوان یک سـوارکار عملیات نمایشـی ،با مجموعه
Ringling Brosو سـیرک Barnum & Baileyهمـکاری کـرد و س هسـال شـاد را در انجـا گذرانـد .در سـال ۱۹۲۷البتـه
مجـدد راه ِـی هالیـوود شـد تـا این بار حرفـه اش را تنها به عنوان یک بدلکار باتجربه ،برای بازیگران زن مشـهوری مانند
ً
«ماری درسـلر»« ،مارجوری ماین» و «اتل بریمور» ادامه دهد .او اخرین شـیرین کاری اش را وقتی تقریبا ۷۰سـاله بود،
ُ
نام «مردی که لیبرتی واالنس را کشت»
با راندن دسته ای از اسب ها در یکی از ساخته های کالسیک «جان فورد» به ِ
( )۱۹۲۶به نمایش گذاشت« .گیبسون» سرانجام در سال ۱۹۷۷و در ۸۵سالگی درگذشت. صفحه 7
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
8
رخداد
سفر به ماه؛ این بار با تیم چهارنفره «ارتمیس»II
سروناز بهبهانی
یشــده «ناســا» به وســیله فضاپیمــای «اوریــون»
یشــده عملیاتــی «ناســا» از برنامــه فضایــی «ارتمیــس» و نخســتین ماموریــت سرنشــین دار برنامه ریز
«ارتمیــس »IIدومیــن برنامــه برنامه ریز
sarvenaz.behbahani@gmail.com
ـار قمــری فضاپیمــای «اوریــون» بــه
ـ
ن
ک
ـرواز
ـ
پ
ـام
ـ
ج
ان
ـتای
ـ
س
را
ر
د
ـه
ـ
م
برنا
ن
ای
ـد.
ـ
ش
ـد
ـ
ه
خوا
ـی
ـ
ت
عملیا
۲۰۲۴
ـر
ـ
ب
نوام
در
ـی،
ـ
ی
فضا
ـاب
ـ
ت
پر
ـامانه
ـ
س
ـاب
ـ
ت
پر
ـرف
ـ
ص
بارم
ک
ی
ـامانه
ـ
س
ـک
ـ
کم
ـا
ـ
ب
ـه
ـ
ک
ـت
ـ
اس
ِ
ِ
ـدار پایینـ ِـی زمیــن ،از زمــان پــرواز «اپولــو »۱۷در ســال ۱۹۷۲اســت .به گفتــه برخــی؛ نــام «ارتمیــس» از بانــوی دریانــوردی کــه
مــاه؛ شــامل پروازهــای رفت وبرگشــتی بــه زمیــن اســت .ایــن ،اولیــن عملیــات برنامه ریز
یشــده خار ج از مـ ِ
یشــد و پــس از معرفــی رســمی Tبــه «برنامــه فضایــی
شتــر با عنــوان «عملیــات ا کتشــاف )2-EM( »۲-شــناخته م
در دومیــن حملــه «خشایارشــا» بــه یونــان به عنــوان دریاســاالر وی جنگیــد ،گرفتــه شــد ه اســت .ایــن ماموریــت ،پی
شتــر چنیــن پــروژه ای بــا نــام «ماموریــت تغییــر مســیر ســیارک» در دسـت انجام بــود که لغو
یســت .پی
ت یادشــده ،جمـع اوری نمونه هایــی از ســیارکی به دام افتــاده در مــدار مــاه مرکز
ارتمیــس» تغییــر نــام یافــت .هــدف اصلــی ماموریـ
شــد« .ارتمیــس »IIیــک خدمــه چهار نفــره را در یــک پــرواز ازمایشــی بــه مــاه می فرســتد؛ امــا ایــن ماموریــت فقــط بــه مــدار مــاه فرســتاده خواهــد شــد و روی مــاه فــرود نخواهــد امــد.
«اژانـس فضایـی ایاالت متحـده» ( ،)NASAاز خدمـه چهارنفـره ماموریـت ات ِـی خـود در اطـراف مـاه ،پرد هبـرداری کـرده
است؛ تیمی که شامل اولین زن ،اولین فرد رنگین پوست و اولین کانادایی ست که برای ماموریت ماه تعیین شده اند.
رسـانه Al Jazeeraدر گـزارش ۳اوریـل ۲۰۲۳دراین بـاره اورده اسـت :در مراسـمی در «هیوسـتون» (تگـزاس) «ناسـا»
اعالم کرد که «رید ویسمن»« ،ویکتور گلوور»« ،کریستیانا هاموک کوک» و «جرمی هانسن» ماموریت «ارتمیس »IIرا
برای یک پرواز ۱۰روزه انجام خواهند داد که اولین سفر این اژانس به ماه ،درطول نیم قرن است« .ونسا ویچ» (مدیر
مرکز فضایی «جانسـون») در بیانیه ای اعالم کرد« :برای اولین بار در بیش از ۵ ۰سـال ،این افراد -خدمه -Artemis II
اولیـن انسـان هایی خواهنـد بـود کـه بـه مجـاورت مـاه پـرواز می کننـد» .ایـن پرتـاب کـه بـرای سـال ۲۰۲۴برنامه ریـزی
شده ،دومین پرتاب در برنامه Artemisاست؛ ابتکاری چندملیتی برای «حضور طوالنی مدت در ماه» .اخرین باری
کـه یـک فضاپیمـای سرنشـین دار بـه مـاه نزدیـک شـد ،در سـال ۱۹۷۲و به عنـوان بخشـی از برنامـه «اپولـو» ناسـا بـود.
تهـای جدیدی
«ویـچ» گفـت« :ایـن ماموریـت ،راه را بـرای گسـترش ا کتشـافات عمق ِـی انسـان در فضـا همـوار؛ و فرص
را بـرای یافته هـای علمـی ،تجـاری ،صنعتی و مشـارکت های دانشـگاهی ارائـه می کند» .او تیم انتخابـی را «بهترین ها»
نامید که شـامل سـه کهنه سـرباز سـفرهای فضایی از «ایاالت متحده» بوده («ویسـمن»« ،گلوور»« ،کوک») و هر سـه،
ً
بـا پـرواز «ارتمیـس» دومیـن سفرشـان را بـه فضـا دارنـد« .کـوک» قبلا به خاطر کسـب چنـد عنـوان «اولـی» در اقدامات
فضایی ،تیتر یک روزنامه ها شده بود .او به عنوان یک مهندس پرواز ،رکورد طوالنی ترین پرواز فضایی منفرد توسط
ً
نحـال« ،گلـوور» قـرار اسـت اولیـن فـرد
یـک زن را دارد و در اولیـن پیـاده روی فضایـی کاملا زنانـه ،شـرکت کـرد .درهمی
رنگین پوسـتی باشـد که در سـفر به ماه شـرکت می کند .او که عضو سـابق قانون گذار در سنای «ایاالت متحده» است،
ً
اخیـرا طـی ماموریـت 1-SpaceX Crewدر ۲۰۲۱خلبـان بـوده و به عنـوان دومین فرمانـده در این پرواز خدمت می کرد.
سـومین امریکایی (ویسـمن) به عنوان مهندس پرواز در ایسـتگاه فضایی بین المللی خدمت کرده و ۱۶۵روز را نیز در
ارشـد یـک راهپیمـای فضایی به ثبت رسـانده اسـت .اولین فضانورد
مـدار گذرانـده و نزدیـک بـه ۱۳سـاعت را به عنـوان ِ
کانادایـی کـه بـه یـک «پـرواز به سـوی مـاه» ،به امریکایی ها پیوسـته« ،هانسـن» اسـت .این خلبان سـابق جنگنده که
متولـد «انتاریـو» اسـت؛ اولیـن سـفر خـود را بـه فضـا ،پـس از دوران خدمـت نظامـی اش (مدتـی به عنـوان سـرهنگ در
نیروهـای مسـلح کانـادا بـود) انجـام خواهـد داد« .هنسـن» در سـخنرانی روز معارفه« ،نگـرش ما می توانیـم» در دولت
کشـورش را به دلیـل اجـازه دادن بـه او بـرای پیوسـتن بـه ماموریـت و نیز «اشـتیاق همـکاری» فرامرزی را تحسـین کرد و
گفت« :از ذهن هیچ یک از عبور نکرده که ایاالت متحده می تواند به تنهایی این سفر را انجام دهد؛ اما ان ها انتخابی
یسـت» .انتظار می رود این تیم چهارنفره
مدیریت واقع
عامدانـه بـرای خلـق تیمی بین المللی انجـام داده اند؛ و این،
ِ
بیـش از ۲٫۲میلیون کیلومتـر را در حیـن چرخـش بـه دور مـاه طـی کننـد کـه نشـانگر نزدیک تریـن دسترسـی بـه ایـن
ُ
کـره ،از زمـان ماموریـت «اپولـو »۱۷اسـت .اعضـای خدمـه «ایاالت متحـده» از میـان ۴۱فضانـورد فعال انتخاب شـدند؛
یکـه «کانـادا» درابتـدا چهـار نامـزد را معرفـی کرد .در پی اطالع رسـانی «ناسـا» ،رئیس جمهـوری «ایاالت متحده»
درحال
نهـا تبریک گفـت و از خدمات ان ها تشـکر کرد .درحالی که سـفر ان ها
(جـو بایـدن) بـا فضانـوردان تمـاس گرفـت و بـه ا
یشـود ،سـفر «ارتمیس »IIان ها را ۳۷۰۰۰۰کیلومتر فراتر از سـطح زمین خواهد
شـامل پیاده روی بر سـطح کره ماه نم
ُبرد؛ مسـافتی قابل توجه از زمانی که «ناسـا» بر سـفرهای ا کتشـافی با فضاپیماهای سرنشـین دار در مدار پایین زمین
تمرکز کرده است .درمقایسه بد نیست بدانید« :ایستگاه فضایی بین المللی» ( ،)ISSتنها ۴۲۰کیلومتر باالتر از سطح
زمین قرار دارد! این فضانوردان ،هنگامی که در فضا هستند ،مانورهایی را خواهند داشت و سیستم های پشتیبانی
از حیـات را روی فضاپیمـای «اوریـون»؛ کپسـولی کـه بـرای پـرواز سرنشـین دار طراحـی شـده اسـت ،ازمایـش می کننـد.
ا گـر ماموریـت موفقیت امیـز باشـد« ،ناسـا» سـومین پرواز «ارتمیـس» را در برنامه خواهد گنجاند که شـامل فـرود روی
سـطح مـاه نیـز خواهـد بـود .انتظار مـی رود که ماموریت «ارتمیـس »IIIیک فضانورد زن و یک فضانورد رنگین پوسـت
را نیـز حمـل کنـد .پیش ازایـن ،همـه ۱۲عضـو برنامـه «اپولـو» کـه پـا بـه مـاه گذاشـته اند ،مـردان سفیدپوسـت بودنـد.
«گلوور» طی سخنانش در روز معارفه درمورد مسائل مربوط به «وحدت و تفرقه» صحبت کرد و گفت« :دعا می کنم
کـه خداونـد بـه ایـن ماموریـت برکـت دهـد .همچنیـن دعا می کنـم بتوانیم به عنوان منبـع الهام برای همـکاری و صلح
نه فقط بین ملت ها؛ بلکه در کشور خودمان ،خدمت کنیم» .برنامه «ارتمیس» یک ابتکار مشترک بین اژانس های
هوافضـای امریـکا ،کانـادا ،ژاپـن و اروپاسـت .اولیـن ماموریـت بـدون سرنشـین ان ،پـس از ماه ها تاخیر در نوامبـر ۲۰۲۲
اغاز شد و قبل ازاینکه در اقیانوس ارام در سواحل «کالیفرنیا» فرود اید ،دو پرواز به ماه را باموفقیت انجام داد .مانند
اولیـن ماموریـت «ارتمیـس» ،ایـن فضاپیمـا نیـز از «مرکـز فضایی کنـدی» در «فلوریـدا» (ایاالت متحـده) بلند خواهند
شـد« .ناسـا» گفتـه اسـت کـه اموخت ههـا از دل پروازهـای اتـی «ارتمیـس» بـه اژانـس کمـک می کنـد تـا بـرای «جهـش
غول پیکـر بعـدی :ارسـال اولیـن فضانـوردان بـه مریـخ» امـاده شـود« .بیـل نلسـون» (مدیـر ناسـا ،فضانـورد و سـناتور
سـابق) ،در بیانیـه اژانـس گفـت« :خدمـه Artemis IIنماینـده هزاران نفـر هسـتند کـه به شـکلی خسـتگی ناپذیر ،بـرای
رسـاندن ما به سـتاره ها تالش می کنند .با هم درحال اغاز دوره جدیدی از ا کتشـاف برای نسـل تاز ه شـکارچیان ستاره
و رویا هسـتیم؛ نسـل ارتمیس!» صفحه 8
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
رخداد
9
سفر به ماه؛ حقیقتی علمی یا حقه سینمایی؟!
«اسـتنلی کوبریـک» نه تنهـا از نظـر فـن سـینما یکـی از نوابـغ ایـن صنعـت بـود و موجـب ارتقـای فنـی ان شـد و نه تنهـا مصـداق یـک فیلم سـاز «مولـف» محسـوب
مسـازی می گذاشـت؛ بلکـه به خاطـر ارتباطـات عمیـق و پنهانـش بـا «دولـت پنهـان» ( )Deep Stateدر
یشـد کـه دسـت روی موضوعـات خـاص و اثرگـذار بـرای فیل
م
«ایاالت متحده» هم شهرت داشت .او یک سال قبل از برنامه «اپولو »۱۱و فرود فضانوردان امریکایی در ماه ،فیلم « :۲۰۰۱یک ادیسه فضایی» را ساخت .از همان
ً
مقطع ،در هالیوود و در افکار عمومی امریکا این شـایعه وجود داشـت که اصوال کل ماجرای «اپولو »۱۱و سـفر به ماه ،فیلمی بود که «کوبریک» برای دولت امریکا
کارگردانـی کـرده .امـروزه صدهـا مسـتند و کتـاب در امریـکا وجـود دارد کـه با اسـتناد به مـدارک و اسـناد و تحلیـل فنـی ،کل ماجـرای فـرود روی مـاه در شـش ماموریت
ادعایـی «ناسـا» را زیرسـوال بـرده و برعکـس دیگـر نقـاط دنیـا ،در خـود امریـکا «ناسـا» را به عنوان نهادی بـا بودجه نجومی و بدون کوچک ترین شـفافیت می دانند
مسـاز امریکایی) ،مسـتندی درخشـان را با عنوان «اتاق
نسـال ها اجرا کرده اسـت .در سـال « ،۲۰۱۲رادنی اشـر» (فیل
نظیر سـفر به ماه را در ای
که بارها نمایش هایی ِ
کارگردانی ان هم به صورت ویژه مورد بررسی قرار گرفته است .طبق سندی
در
«کوبریک»
نقش
و
»۱۱
«اپولو
پروژه
ماجرای
ان،
در
که
ساخت
»۲۳۷درباره معانی پنهان ،استعارات و نمادهای به کار رفته در تک تک صحنه های «درخشش»
ِ
یشـود ،توسـط یـک شـرکت امور دیجیتال ب هنـام «بربنک» پا ک شـده اسـت .جالب انکه
مهـای اصلـی از انچـه «فـرود روی مـاه» خوانـده م
کـه «ویکی لیکـس» در نوامبـر ۲۰۱۳منتشـر کـرد؛ «ناسـا» در مکاتبـات داخلـی اعلام کـرده کـه تمـام فیل
یسـت که پا بر روی ماه گذاشـته و ان جمله معروف را گفته که «این ،گامی کوچک برای یک انسـان و گامی بزرگ برای بشـریت اسـت» .فیلم و عکسـی از این لحظه
دران زمان مدعی شـدند که «نیل ارمسـترانگ» (فضانورد ناسـا) اولین بشر
وجود دارد؛ اما سـوالی که پیش می اید این اسـت که ا گر او نخسـتین بشـر بوده ،ان عکس و فیلم توسـط چه کسـی تهیه شـده اسـت؟!
اشنایی با خدمه پرواز «ارتمیس »II
رید ویسمن
47ساله
فرماندهماموریت
«گرگـوری ریـد ویسـمن» ( ۱۱نوامبـر )۱۹۷۵؛ فضانـورد،
مهنـدس و خلبـان نیـروی دریایـی ایاالت متحده ا سـت.
او تـا 14نوامبـر 2022به عنـوان رئیس دفتـر فضانـوردان
خدمت کرد« .ویسمن» در ژوئن 2009به عنوان عضوی
از گـروه « 20فضانـورد ناسـا» انتخـاب و در سـال 2011
فضانـورد واجد شـرایط نامیـده شـد .او در اولیـن پـرواز
فضایـی اش به عنـوان بخشـی از خدمـه «ا کسپدیشـن
»41/40شـرکت کـرد کـه در 28مـاه می 2014به ایسـتگاه
فضایـی بین المللـی پرتـاب شـد و در 10نوامبـر 2014
بازگشـت .او قبل از پیوسـتن به «ناسا» ،خلبان ازمایشی
و خلبـان نیـروی دریایـی بـود« .ویسـمن» از ژوئـن 2017
معـاون رئیس دفتـر فضانـوردی بـود و زیر نظـر «پاتریـک
فورسـتر» (فضانورد ارشـد) کار می کرد .در دسـامبر ،2020
به سـمت رئیس دفتـر فضانـوردی «ناسـا» ارتقـا یافـت.
دسـامبر 2022از ایـن سـمت کنـار رفـت و جانشـینش،
(درو فوسـتل) ،معـاون او شـد .او اولیـن فرمانـده یـک
ماموریت سـفر به ماه ،پس از «یوجین سـرنان» با «اپولو
»17در 1972اسـت.
ویکتور گلوور
47ساله
خلبان
«ویکتـور جـروم گلـوور» ( 30اوریـل )1976یـک
فضانـورد «ناسـا» از «کالس ( »2013در سـال 2011ناسـا
برنامه هایـی کاربـردی بـرای گـروه فضانـوردان 21را
نگـروه در ژوئـن 2013پـس از 1.5سـال
راه انـدازی کـرد .ای
جسـت وجوی طوالنـی معرفـی شـد) و خلبـان اولیـن
پـرواز عملیاتـی SpaceX Crew Dragonبـه ایسـتگاه
یسـت .او کاپیتـان و خلبـان جنگنـده
فضایـی بین الملل
چندمنظوره 18-F/Aدر نیروی دریایی ایاالت متحده؛
و فار غ التحصیـل دانشـکده خلبانـی ازمایشـی نیـروی
هوایـی ایاالت متحـده ( )USAF TPSاسـت .او یکـی از
خدمـه «ا کسپدیشـن »64بـود و به عنـوان مهنـدس
یکـرد .او دارای
پـرواز سیسـتم های ایسـتگاه خدمـت م
گواهینامه سیستم های فضایی از دانشکده تحصیالت
تکمیلـی نیـروی دریایـی و نیـز گواهینامـه مطالعـات
جتـاون» اسـت .اولیـن
نگـذاری از دانشـگاه «جور
قانو
شسـاعت در 27
راهپیمایـی فضایـی او کـه بیـش از ش
ژانویـه 2021ب هطـول انجامید ،یک تالش تیمی به همراه
دیگـر فضانـورد امریکایی؛ «مایکل هوپکینز» بـود و ان ها
در دومیـن اقدامشـان توانسـتند یـک دوربیـن خارجـی
خـراب را در محـل موردنظـر جایگزیـن کننـد.
کریستیانا کوک
44ساله
متخصصماموریت
«کریسـتینا هامـوک کـوک» ( ۲۹ژانویـه )۱۹۷۹یـک
مهنـدس امریکایـی و فضانـورد «ناسـا» از «کالس »۲۰۱۳
اسـت .او مـدرک لیسـانس علـوم در مهندسـی بـرق
و فیزیـک؛ و کارشناسـی ارشـد در مهندسـی بـرق را از
دانشـگاه ایالتـی کارولینـای شـمالی دریافت کرده اسـت.
همچنیـن حیـن کار در مرکـز پـرواز فضایـی « گـدارد»
لشـدن
مطالعـات پیشـرفته ای انجـام داد .قبـل از تبدی
بـه فضانـورد ،در اداره ملـی اقیانوسـی و جـوی به عنـوان
یکـرد .در مارس
رئیس ایسـتگاه سـاموا امریـکا خدمت م
،2019به عنـوان مهنـدس پـرواز در «ا کسپدیشـن 60 ،59
و »61بـه ایسـتگاه فضایـی بین المللی پرتاب شـد .در 18
ا کتبـر ،2019او و «جسـیکا میـر» اولیـن زنانی بودند که در
ً
یـک راهپیمایـی فضایی کامال زنانه شـرکت کردنـد .ان ها
در 28دسـامبر ،2019رکـورد طوالنی تریـن زمـان حضـور
مـداوم در فضـا توسـط زن را شکسـته و در 6فوریـه 2020
از فضـا بازگشـتند .او در فهرسـت 100فـرد تاثیرگـذار مجلـه
«تایـم» در سـال 2020قـرار دارد.
جرمیهانسن
47ساله
متخصصماموریت
«جرمـی راجـر هانسـن» ( ۲۷ژانویـه )۱۹۷۶فضانـورد،
خلبـان جنگنـده ،فیزیکـدان و اب نـورد کانادایی سـت.
او بـرای پیوسـتن بـه «اژانـس فضایی کانـادا» در انتخاب
CSAدر سـال 2009همـراه بـا «دیویـد سـنت-ژا ک»
انتخـاب شـد« .هانسـن» قبـل از انتخابـش به عنـوان
یکـی از فضانـوردان کانادایـی ،کاپیتـان نیـروی هوایـی
خلبانـی جـت جنگنـده 18-CF
سـلطنتی کانـادا بـود و
ِ
در ( CFB Cold Lakeفـرودگاه نیروهـای مسـلح کانـادا
بـا کـد یاتـا )YODدر «البرتـا» را بر عهـده داشـت .او
از ان زمان تا کنـون بـه درجـه سـرهنگی ارتقـا یافتـه و بارهـا
به عناوین گونا گون تقدیر شده است .او اولین فضانورد
غیر امریکایـی خواهـد بـود کـه به ماه پـرواز می کنـد .در 10
ژوئن « ،2014ناسـا» اعالم کرد که «هنسـن» در ماموریت
ا کتشـاف زیردریایـی 19 NEEMOکـه در 7سـپتامبر
2014اغاز شـد و هفت روز به طول انجامید ،در زیسـتگاه
تحقیقات ِـی زیـر اب Aquariusخدمـت خواهـد کـرد .او در
3اوریـل 2023به عنـوان بخشـی از تیـم ماموریـت اتـی
«ارتمیـس »IIوارد این برنامـه شـد. صفحه 9
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
10
پیشنهاد
فیلم هایی کهپیشاز مرگبایدببینید!
خون اشام ها
«خون اشـام ها» یـک فیلـم مجموعـه ای و جنایـی صامـت بـا میان نویـس محصـول ۱۹۱۶-۱۹۱۵فرانسـوی
به نویسـندگی و کارگردانـی «لویـی فویـاد» اسـت .ایـن فیلم در پاریس ضبط شـد ه اسـت و «ادوار ماتـه»« ،موزیدورا»
و «مارسـل لوسـک» در ان ایفـای نقـش می کننـد .شـخصیت های اصلـی ،یـک روزنام هنـگار و دوسـتش هسـتند که
ب زیرزمین ِـی اپاچـی ،معـروف بـه «ومپایـرز»
فکـردن یـک بانـد عجیـ
طـی ماجراهایـی درتلاش بـرای کشـف و متوق
ً
یشـوند .ایـن اثـر بـا تـم کمـی کمـدی ،از 10پـارت تشـکیل شـده اسـت و مجموعـا حـدود
(خون اشـام ها) درگیـر م
یسـت که تا کنون سـاخته شـده .این اثر شباهت های
تسـاعت طول می کشـد و یکی از طوالنی ترین فیلم های
هف
سـبکی بـا دیگـر سـریال های جنایـی «فویـاد»؛ یعنـی «فانتومـاس» و «ژودکـس» دارد کـه باعـث شـده ایـن سـه را
اغلـب یـک سـه گانه درنظـر بگیرنـد .پـس از ا کـران اولیـه« ،خون اشـام ها» به دلیـل شـمایل متفاوتـش و نیـز فقـدان
مهـای دیگـر ،توسـط منتقدان نقدهـای منفی دریافـت کـرد؛ با این حال،
کهـای سـینمایی در مقایسـه با فیل
تکنی
بـا اسـتقبال تماشـا گران مواجـه شـد و «موزیـدورا» را بـه سـتاره سـینمای فرانسـه تبدیـل کـرد .ایـن فیلـم از ان زمـان
یسـت .ایـن فیلم
مورد ارزیابـی مجـدد قـرار گرفـت و به عقیـده بسـیاری ،اثـر بـزرگ «فویـاد» و البتـه شـاهکار سینمای
برای توسعه تکنیک های هیجان انگیز ،اتخاذ شده توسط «الفرد هیچکا ک» و «فریتز النگ» و سینمای اوانگارد،
الهام بخش «لوئیس بونوئل» و ...شناخته شده است .ژانر سریال جنایی در ان زمان رایج بود و «فویاد» موفقیت
بزرگـی کسـب کـرده بـود .گمـان مـی رود کـه تولیـد «خون اشـام ها» زمانـی اغـاز شـد کـه تهیه کننده فهمید که شـرکت
رقیـب ( )Pathéحقـوق انتشـار سـریال The Mysteries of New Yorkرا کـه در امریـکا بـا نـام The Exploits of Elaine
ً
یشـود ،به دسـت اورده اسـت و خواسـت تا مانع این اقدام شـود .ایده باند جنایتکار احتماال از Bonnot
شـناخته م
الهام گرفته شده بود؛ یک گروه انارشیستی پیشرفته که طی سال های 1912-1911در پاریس به جنایات معروفی
ً
دسـت زد« .فویـاد» خـود فیلم نامـه را نوشـت؛ امـا ایـن کار را ب هشـیوه ای بسیارسـاده انجـام داد :معمـوال مقدمـه را
ـتر انچه قـرار بود
می نوشـت و بـرای تکمیـل جزئیـات ،بـه بازیگـران تکیـه م
یکـرد .البته در قسـمت های بعدی ،بیش ِ
یشـد و از بداهـه کار ،کاسـت .در مقالـه ای دربـاره فیلـم« ،فابریـس
جلـوی دوربیـن بـرود ،در فیلم نامـه گنجانـده م
زا گـوری» نوشـت« :روایـت فویـاد ،ب هنـدرت از اصـول علـت و معلولـی نشـئت می گیـرد .قصه ب همـرور باز می شـود و در
جـاده هزارتویـی ،شـکل می گیـرد و جلـو مـی رود».
ماهر اونسال اریش
تولد 1980 :در ترکیه
این نویسنده معاصر ترکیه ای به خاطر داستان های کوتاه ،رمان ها و ترجمه هایش شناخته شده است .اولین
مجموعه داستانش باعنوان «بازی بنگیر بنگیر در خانه» در سال 2012منتشر شد .دومین کتابش نیز به نام «ما
به همان اندازه زیبا بودیم» یک مجموعه داستان کوتاه بود که در سال 2014جایزه داستان کوتاه Sait Faikرا دریافت
کرد« .اریش» در اولین رمانش« ،دنیا همین است» که در سال 2015منتشر شد ،روش های جدیدی از روایت را بررسی؛
و عالقه اش به داستان سرایی و ادبیات مدرن را منعکس کرد .جدیدترین مجموعه داستان های کوتاه او در قالب
دو کتاب Sarıyazو Kara Yarısıهم زمان در سال 2019منتشر شدند .او در سال ،2020یک رمان سریالی به نام
«خمیازه» را برای سرویس پخش کتاب صوتی Storytelنوشت .او تحصیالتش را در مقطع کارشناسی در رشته گرافیک
دانشگاه «ترا کیا» و گروه باستان شناسی دانشگاه «انکارا» به پایان رساند .اثار «اریش» هنوز در مجالت مختلف ادبی
بچاپ می رسند و او همچنین مقاالتی را در زمینه فوتبال ،در روزنامه ها و مجالت می نویسد.
رمـان «دنیـا همیـن اسـت» داسـتان در پـی داسـتان اسـت .نویسـنده بعـد از روایـت بخشـی از زندگـی یکـی از
ِ
نطـور بعـدی و ...؛ رونـد
شـخصیت ها او را به حال خـود رهـا می کنـد و مـی رود سـراغ شـخصیت بعـدی و همی
ورود شـخصیت های جدیـد ان قـدر ادامـه پیـدا می کنـد کـه از خـود می پرسـیم سرگذشـت ایـن اد مهـا کجـا
بـه هـم گـره خواهـد خـورد .گرچـه درابتدا درک پیوسـتگی شـخصیت ها اسـان نیسـت ،کم کم تقاطـع روابط و
تداخل سرنوشـت ها ابهام را برطرف می کند ،تکه های دنیای برسـاخته از گوشـه های نامنتظر به هم وصل
می شـود و می بینیـم کـه هیـچ داسـتانی بیهـوده نیسـت و هیـچ شـخصیتی بی دلیـل وارد داسـتان نشـده.
«اریش» در «دنیا همین اسـت» سـی چهل شـخصیت را وارد صحنه می کند که هر یکی پس از اجرای نقش
کوتاهشـان و گاه بی خبـر از حضـور بازیگـران دیگـر ،از صحنـه بیـرون می رونـد .این کتاب یاداور «شـش درجه
جدایـی» اسـت؛ نظریـه ای کـه «فریگیـس کارینتـی» مطـرح کرده اسـت .بر مبنـای این نظریه؛ هر دو شـخص
یشـوند؛ همان طور کـه اشـخاص ایـن رمـان
در کـره زمیـن بـا شـش واسـطه یـا کمتـر یـا کمتـر ب ههـم مربـوط م
به هـم مربوط انـد .خـواه در دست به دسـت کردن نقشـه گنـج و تلاش بـرای یافتـن دفینـه ،خـواه بر اثـر تغییـر
مسـیر و مکان زندگی شـان پس از وقوع زلزله ای بزرگ .در واقع ،داسـتان حرکت اسـت؛ حرکت انسـان و شـهر.
نقـدر خانه هایـش را ویـران می کنـد
داسـتان فراز و فـرود زندگـی یـک شـهر و یـک کشـور کـه زلزلـه طبیعـی هما
کـه زلزلـه عاطفـی یـا سیاسـی زندگـی شـهروندانش را .راوی به مثابـه رهگـذری خسـتگی ناپذیر نـوری بـه روان
نقـدر کشـش دارد کـه در ذهـن بمانـد؛ با این حال
شـخصیت ها می انـدازد؛ داسـتان هریـک از شـخصیت ها ا
توصیـه می کنیـم پیـش از شـروع کتـاب قلـم و کاغذتـان را امـاده کنیـد! یادداش ِـت نـام و نقـش شـخصیت ها
پی گرفتن داسـتان و یافتن ارتباط ان ها را اسـان تر می کند .این کتاب با ترجمه «مژده الفت» در ۱۹۱صفحه
و با قیمت ۱۱۰هزار تومان توسـط نشـر «نو» منتشـر شـده اسـت. صفحه 10
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
پیشنهاد
روایت
اسطوره های موسیقی به ِ
بیلی هالیدی؛ پیشگام تغییرات بداهه در تمپو
«انورا فیگن» ( ۷اوریل ۱۷- ۱۹۱۵ژوئیه )۱۹۵۹با نام هنری «بیلی هالیدی» یک خواننده موسیقی جز و سوئینگ امریکایی بود .سبک اوازی او که به شدت از نوازندگان موسیقی جز الهام گرفته شده
کودکی پرتالطم ،شـروع به خوانـدن در کلوپ های
تهـای صوتی و بداهه نوازی اش شـهرت داشـت« .هالیدی» پس از
بـود ،پیشـگام راه جدیـدی بـرای دسـت کاری عبـارات و تمپـو شـد .او به خاطـر مهار
ِ
شـبانه در «هارلـم» کـرد؛ جایی کـه تهیه کننـده «جـان هامونـد» صدایـش را شـنید و باعـث شـد در سـال 1935یک قرارداد ضبط با «برانسـویک» امضـا کنـد .قطعـه What a Little Moonlight Can Doاو را
لهـای «کلمبیـا» و «دکا» موفـق شـد؛ امـا در اواخـر دهـه ،1940بـا مشـکالت قانونی و سـوء مصرف مواد مخدر مواجه بـود و به زندان نیز
سـنگ محک جـز می داننـد .او طـی ده ههـای 1930و ،1940در لیب
رفت« .هالیدی» در 44سـالگی بر اثر سـیروز درگذشـت .او برنده چهار جایزه «گرمی» شـد که همه ان ها پس از مرگش بودند.
کنیزک و پادشاه
ن سنجر» گرفتار عشق کنیزکی زیبارو اهل سمرقند می شود؛ غافل از اینکه !...
«سلطا
ریحانـه چزانـی ،امیـر برزنجـه ،شـهرزاد حقی ،ظفر سـهرابی نیا و امیرحسـین پوراحمد؛
ن نمایـش به نویسـندگی و کارگردان ِـی ریحانـه چزانـی (برداشـتی ازاد از دفتـر
بازیگـران ایـ
اول مثنـوی معنـوی موالنـا) هسـتند کـه تـا 9خردادمـاه 1402سـاعت ( 17به مـدت
50دقیقـه) در تماشـاخانه «سـنگلج» میزبـان عالقه منـدان اسـت .در توضیحـات ایـن
زیر ۱۰سـال خـودداری کنیـد.
اثـر بـرای مخاطـب امـده کـه از همراه داشـتن فرزنـدان ِ
11 صفحه 11
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
12
ایران
ابی استان گیالن
مرغان مهاجر؛ مهمانان اسمان ِ
«مرغـان مهاجـر» ،گیلان را به عنـوان یکـی از اسـتان های دارای بیشـترین جمعیت پرندگان ابزی و کنارابزی مهاجـر در ایران مطرح کرده اند و افزایش این پرنـدگان و ماندگاری ۱۰درصد
ان هـا در زیسـتگاه های اسـتان ،خوش خبـری «روز جهانـی پرنـدگان مهاجـر» در مـاه «مـی» را رقـم زده اسـت .ب هگـزارش ایرنـا؛ از سـال ۲۰۰۶به این طرف هرسـاله دومین شـنبه از ماه می و
یشـود تا کید بر مشـارکت فعال در حفاظـت از پرندگان
یشـود و هـدف از ایـن نا مگـذاری و برنامه هایـی کـه به این مناسـبت تدارک دیده م
ا کتبـر روز جهانـی پرنـدگان مهاجـر شـناخته م
طهـای طبیعـی و ترغیـب جوامـع محلی به مشـارکت فعال
مهاجـر اسـت؛ برگـزاری روز جهانـی پرنـدگان مهاجـر به منظـور ا گاهـی مـردم نسـبت بـه درک اهمیـت حضـور پرنـدگان در محی
در حفاظـت از پرنـدگان مهاجـر اسـت .گیلان ا گرچـه یکـی از کوچک تریـن اسـتان های کشـور اسـت و نه دهـم از مسـاحت کل کشـور را تشـکیل می دهـد امـا دارای پتانسـیل های ملی و
جهانـی بسـیار اسـت و پرنـدگان کـه یکـی از مهم تریـن شـاخص های حیات وحـش در دنیاسـت ظرفیـت عظیـم پرنده نگـری را بـرای این اسـتان رقم زده؛ تعـداد ۵۳۳گونـه پرنـده در ایران
بهـای امیر کالیـه ،پـارک ملـی بوجـاق و تـاالب بین المللـی انزلـی به ویـژه پناهگاه حیات وحش سـلکه،
یشـوند و تاال
هسـت؛ ازاین میـان ۶۰درصـد پرنـدگان کشـور در گیلان مشـاهده م
تشـده سیاه کشـیم بیشـترین میزان مهاجـرت پرنـدگان را ب هخـود اختصـاص می دهنـد .رئیـس اداره نظارت بـر حیات وحـش اداره کل
پناهـگاه حیات وحـش سـرخانگل و منطقـه حفاظ
محیط زیسـت گیلان بابیان اینکـه طبـق امارهـا ،میـزان حضـور پرنـدگان مهاجـر در زیسـت گاه های اسـتان نسـبت به متوسـط ۱ ۰سـال اخیر افزایش یافته اسـت ،گفت :امنیت و پنـاه (غذا
ینـژاد افـزود :این زمـان از سـال موسـم بازگشـت پرنـدگان مهاجـر بـه سـرزمین های خـود تمـام
و مسـکن) دو عامـل افزایـش و مانـدگاری پرنـدگان مهاجـر در اسـتان اسـت .حسـین عل
ً
می شـود امـا نزدیـک بـه ۱۰درصـد پرنـدگان مهاجـر به دلیـل جفت یابـی ،زاداوری ،امنیـت و پنـاه در زیسـتگاه های اسـتان ماندگار شـده اند .وی اظهار کرد :مثلا تا کنون انقوت پرنـده ای از
خانواده مرغابیان و زیرخانواده عروس مرغابیان را در گله هایی هزارتایی در اسـتان نداشـته ایم اما امسـال در پارک ملی بوجاق بالغ بر 1000تا انقوت داشـتیم که مهم ترین عامل ان
یسـت کـه به واسـطه اقدامـات انجامـی بهبود یافته اسـت .رئیـس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل محیط زیسـت گیالن گفت :خوشـبختانه
امنیـت و فراهم بـودن شـرایط زیستگاه
یشـوند تخلـف شـکار کمتـر صـورت می گیـرد؛ لـذا پرندگان احسـاس امنیت بیشـتری دارنـد .علی نژاد افزود :شـکار در سـال گذشـته ممنوع
چـون در فصـل بهـار مـردم درگیـر کشـاورزی م
ً
یشـود هنوز مشـخص نیسـت سـازمان حفاظت
بود و در زمان حاضر نیز در فصل ممنوعیت شـکار قرار داریم اما باتوجه به اینکه معموال مجوزهای شـکار در نیمه دوم سـال صادر م
محیط زیسـت در موسـم شـکار چه تصمیمی اتخاذ می کند.
محمـد جعفـری؛ مدیـرکل بیمـه سلامت کرمـان
با اشـاره به اینکه کسـانی که فرزند معلول دارند الزم اسـت
تـا بـرای دریافـت خدمـات بیمـه مراجعـه کننـد ،گفـت:
۷۰درصـد هزینـه کاردرمانـی حتـی در مرا کـز خصوصـی
را می پردازیـم .بیـش از یک میلیـون و ۸۰۰هزار نفـر از
جمعیـت اسـتان کرمـان تحت پوشـش بیمـه سلامت
بوده و ماهیانه بیش از ۱۳۰میلیارد تومان تعهد مالی ما
در قبـال درمـان بیمه شـدگان اسـت.
سـجاد راسـتخانه؛ مدیـرکل کتابخان ههـای عمومـی
بسـازی کتابخانـه عمومـی
لرسـتان از بهسـازی و شادا
شهید رجایی کوهدشت خبر داد و با بیان اینکه توسعه
کتابخان ههـای عمومـی این شهرسـتان از مهم تریـن
مسـائل پیـش روی اداره کل کتابخان ههـای عمومـی
این استان بوده است ،توضیح داد که کتابخانه عمومی
شـهدای کوهدشـت توسـط بانـک پاسـارگاد بازسـازی
شـده و ا کنـون مشـغول خدمت رسـانی بـه مراجعیـن و
یسـت.
ـدان کتـاب و کتاب خوان
عالقه من ِ
کمـال شـهبازی؛ رئیـس مرکـز تحقیقـات و امـوزش
کشـاورزی و منابع طبیعـی اردبیـل از فعالیـت سـه
شـرکت دانش بنیـان ۱۱ ،شـرکت فنـاور و هشـت هسـته
فنـاور در این مرکـز خبـر داد و گفـت :مرکـز رشـد اشـترا کی
مو فنـاوری اسـتان از ۹۶فعالیتشـان را اغـاز
بـا پـارک عل
کـرده و مـوارد یادشـده طـی چنـد جلسـه جـذب و در
سـاختمان های مرکـز و ایسـتگاه مسـتقر شـده اند. صفحه 12
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
ایران
13
دانستنی های سفر به شیراز
یشـود و البتـه کمی شـگفت انگیز اسـت پایتخت اسـتان فارس ،یکـی از محبوب ترین و توریسـتی ترین
شـیراز بیـش از 2 000سـال اسـت کـه به عنـوان مرکـز مهمـی از تمـدن ایرانـی شـناخته م
نقاط کشـور ایران باشـد .شـیراز یکی از بزرگ ترین شـهرهای ایران و مرکز اسـتان فارس اسـت .جمعیت ان نزدیک به دومیلیون براورد شـده اسـت ازاین رو شـهر شـیراز بیسـتمین کالن شـهر
یهـای ان بسـیار اسـت کـه می توانـد
یشـود .شـهر شـیراز بـه داشـتن مسـجد صورتی رنـگ و خیره کننـده و تخت جمشـید باابهتـش شـهرت دارد امـا دیدن
پرجمعیـت خاورمیانـه شـناخته م
گردشـگران را به وجد بیاورد .نصیرالملک که به مسـجد صورتی شـهرت دارد در سـال 1888و در زمان قاجار سـاخته شـده و حتی ا گر بنای بزرگی نباشـد ،محبوب ترین مکان برای بازدید
یشـود .پرسـپولیس یا تخت جمشـید امروز سـایت میراث جهانی یونسـکو و بازدید از ان بر هر گردشـگری واجب اسـت .بازار وکیل بزرگ ترین و مشـهورترین بازار شـهر
در شـیراز شـناخته م
شـیراز اسـت .این بازار در قرن 11میالدی تاسـیس شـد اما سـاخت ان در قرن 18توسـط اتابک فارس تکمیل شـده .سـاخت این بازار به دسـتور کریم خان که می خواسـت شـیراز را به مرکز
تجاری معروف کند ،انجام شـد .مسـجد وکیل را کاوش کنید .مسـجد وکیل درسـت کنار بازار وکیل قرار دارد و طی دوران سـلطنت زندی بین 1751و 1773سـاخته شـده اسـت .مسـجد
یشـود .بوی گل در باغ ارم را استشـمام کنید .یکی از جذاب ترین جاذبه های توریسـتی
وکیل در قرن نوزدهم ،در دوران قاجار بازسـازی و مرمت شـده و یک جواهر معماری شـناخته م
یشـک باغ تاریخی ایرانی ارم اسـت .این باغ در قسـمت شـمالی رودخانه خشـک (هفت پیلی) واقع شـده اسـت .خواندن اشـعار عشـق در ارامگاه حافظ را فراموش نکنید .ارامگاه
شـیراز ب
حافظ و سـالن یادبود ان مربوط به شـاعر معروف و محبوب ایرانی اسـت .ارامگاه که به حافظیه شـهرت دارد در سـال 1935توسـط معمار فرانسـوی ،اندره گدار سـاخته شـد .به طورکلی
می تـوان گفـت کـه شـیراز از اب وهـوای نیمه خشـک و گـرم برخـوردار اسـت .تابسـتان ها بسـیارگرم بـا میانگیـن 38درج هسـانتی گراد و زمسـتان ها بسیارخشـک و سـرد البتـه در شـب .بـارش
یکـه حـرف از غذاهـای محلـی شـیراز در میـان باشـد ،ناخودا گاه کلم پلو شـیرازی که معروف ترین غذا در شـیراز اسـت نظرهـا را به خود جلب
بـاران تنهـا در فصـل زمسـتان رخ می دهـد .زمان
می کند .البته به جز ان ،غذاهای محلی دیگری چون شـکرپلو ،دوپیازه الو ،کباب الری گوشـت و مر غ ،اش سـبزی ،کته گوجه و اش کارده نیز در شـیراز طبخ می شـوند که باید در لیسـت
تست غذاهای محلی شما قرار بگیرند .معروف ترین خورا کی که باید در شهر شیراز تست کنید فالوده یا همان فالوده شیرازی ناب است که با عرقیات مخصوص خود ترکیب و مخلوط
می شـود .بازدیـد از بازارهـای تاریخـی هـر شـهر بـر هر توریسـت و گردشـگری واجب اسـت .شـیراز با داشـتن بـازار وکیل در بافـت تاریخی اش ،تمام نیازهایی که بایـد از دیدن و خرید کـردن در
بازار داشـته باشـید را براورده کرده .این بازار به جز زیبایی ظاهر از فروشـگاه هایی که صنایع دسـتی و سـوغات شـیراز را به فروش می رسـانند برخوردار اسـت .کافی سـت دراین بازار بگردید
و انـواع صنایع دسـتی معـروف شـهر را همچـون خاتـم کاری ،منبت کاری ،نقره کاری ،گلیم و گبـه و ...خریداری کنید.
25اردیبهشت؛ روز بزرگداشت فردوسی
«فردوسـی» شـاعر بـزرگ حماسه سـرای ایـران اسـت کـه اثـری جاودانـه در
نقـدر
ادبیـات مـا خلـق کـرده اسـت .در فرهنـگ و ادب پارسـی ایـن شـاعر گرا
جایـگاه واال و تاثیرگـذاری دارد تا جایی کـه در تقویـم ملـی ایـران روزی را ب هنـام
ایـن شـاعر نام گـذاری کرده انـد .در تقویـم ملـی ایـران روز 25اردیبهشـت ماه
( 14مـی) به نـام «روز بزرگداشـت فردوسـی» نا مگـذاری شـده اسـت .فردوسـی
در طـول دوران زندگـی اش اثـری خلـق کـرد کـه تاثیرگـذاری ان در فرهنـگ و
تاریـخ ادبیـات ایـران از هـزاران کتاب فراتر اسـت« .شـاهنامه» اثری منظوم با
بیـش از 60هـزار بیـت اسـت .درون مایـه «شـاهنامه» بر اسـاس ازادیخواهـی و
ازادگی مردم ایران اسـت و به سـه دوره اسـاطیری ،پهلوانی و تاریخی تقسیم
می شـود .ایـن کتـاب توسـط «بنـداری اصفهانـی» در سـال 601خورشـیدی
نهـای
بـرای اولین بـار به عربـی ترجمـه شـد و پـس از ان افـراد دیگـر ان را به زبا
دیگـر برگرداندنـد .اهمیـت «شـاهنامه» تنهـا به دلیـل وجهـه ادبـی ایـن اثـر
نیسـت؛ بلکـه ایـن اثـر شناسـنامه ای مکتـوب از اجـداد ایرانیان اسـت.
27اردیبهشت؛ روز ارتباطات و روابط عمومی
بی تردیـد روابط عمومـی به عنـوان یـک رکـن اساسـی
نظـام ارتباطـی و اطالع رسـانی نقشـی تعیین کننـد ه در
یهـای احـاد جامعـه ،فرهنگ سـازی و تنویـر
افزایـش ا گاه
نکـه اهمیـت جایـگاه
افـکار عمومـی ،برعهـده دارد؛ و ا کنو
روابط عمومی در عصر ارتباطات و در دورانی که اطالع رسانی
در همـه عرص ههـا پیشـتاز اسـت ،بـر همـگان اشـکار شـده،
نمی توان نقش ان را در پیشـبرد اهداف یک نهاد یا سـازمان،
بهبـود کیفـی و کمی فعالیت ها و افزایش بهـره وری از امکانات
و نیـروی انسـانی نادیـده گرفـت .از سـال ۱۷ ،۱۹۶۹مـی
هرسـال برابـر بـا ۲۷اردیبهشـت ماه «روز جهانـی ارتباطـات و
مخابـرات» اسـت؛ ایـن روز مصـادف بـا تاسـیس واحـد تلگراف
یسـت کـه در سـال ۱۸۶۵تاسـیس شـد.
بین الملل صفحه 13
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
14
رایگان
رایگان
اگهی صفحه 14
دوشنبه 25اردیبهشت / 1402شماره 445
داده نما
15
در زندان های اسرائیل ...
مهردادناظری
mehrdad_nazery@yahoo.com
نهــا اعمــال می کننــد ،ب هصــورت «عمــدی» باعــث «مــرگ تدریجـ ِـی»
ســازمان های فلســطینی عنــوان کرده انــد کــه اســرائیل بــا سیاســت «ســهل انگاری پزشــکی» کــه در زندا
یشــود .خبرگــزاری «اناتولــی» اورده اســت کــه عالو هبــر بازداشــت اداری ،شــکنجه و بدرفتــاری؛ زندانیــان فلســطینی ،ا کنــون بــا ســهل انگاری پزشــکی
بیمــاران فلســطینی م
یبــودن؛ «مجــازات اضافــی» به دلیــل سیاســت «ســهل انگاری پزشــکی»
نهــای اســرائیل ،بیمار شــدن به معنــای عالو هبــر زندان
مواجه انــد؛ بنابرایــن بــرای فلســطینیان در زندا
ً
نهــا دنبــال می کننــد ،عنــوان کرده انــد اســرائیل عمــدا فلســطینی ها را بــا مشــکالت ســامتی رهــا کــرده اســت تــا
اســت .ســازمان های فلســطینی کــه پرونــد ه زندانیــان را در زندا
ً
ارام ارام بمیرنــد .اخیــرا «خضــر عدنــان» در 2اور یــل 87 ،روز پــس از اعتصــاب غــذا کــه علیــه «بازداشــت اداری» اســرائیل در زنــدان بــدون محا کمــه اغــاز کــرده بــود ،درگذشــت.
ـان» زندانــی را «بــا ســهل انگاری پزشــکی» انجــام داده اســت .بر اســاس
«محمــد اشــتیه»؛ نخسـت وزیر تشــکیالت خودگــردان فلســطین ،گفتــه اســت کــه اســرائیل ،تــرور «عدنـ ِ
نهــا و بازداشــتگاه های اســرائیل بســر می برنــد کــه 30زن 160 ،کــودک و 1000زندانــی اداری هســتند .نیــز
اعــام ســازمان های فلســطینی؛ حــدود 4900فلســطینی در زندا
نهــا بــا مشــکالت بهداشــتی روبـه رو هســتند .از ســال 1967کــه قــدس شــرقی و کرانــه باختــری اشــغال شــد236 ،
حــدود 700فلســطینی؛ از جملــه 24بیمــار ســرطانی در زندا
نهــا در نتیجــه «ســهل انگاری پزشــکی» بوده انــد.
نهــا جــان خــود را از دســت داده انــد کــه 75نفــر از ا
فلســطینی در زندا
شامل
زندانی اسرائیلی ها هستند؛
حدود 4900نفر فلسطینی بدون محا کمه
ِ
ِ
1000
بازداشتی اداری
160
امارهایی از زندان ها
و مرا کز بازداشت اسرائیل
30
کودک
از زمان اشغال قدس شرقی و کرانه باختری در 1967
236
زن
حدود
700
زندانی فلسطینی از بیماری رنج می برند؛
که 24نفرشان دچار سرطان هستند.
فلسطینی در زندان های اسرائیل درگذشته اند که فوت
75نفرشان در نتیجه «سهل انگاری پزشکی» بوده است.
نهـای صهیونیسـت ها از 1000نفـر گذشـته کـه باالتریـن رقـم در 20سال گذشـته
«انجمـن اسـرای فلسـطینی» اعلام کـرد؛ تعـداد زندانیـان اداری فلسـطینی در زندا
اسـت .ایـن انجمـن در بیانیـه ای به مناسـبت «روز اسـرای فلسـطینی» (مصـادف بـا 17اوریـل؛ 26اردیبهشـت) ،افـزود کـه سیاسـت بازداشـت اداری بـه بازداشـت
یکـه تعـداد کودکانـی کـه در بازداشـت اداری هسـتند ،شـش نفر اسـت .بر اسـاس بیانیـه این
نسـاالن و بیمـاران نیـز کشـیده شـده اسـت؛ به طور
کـودکان و زنـان ،که
تشـدگان اداری را زندانیان سـابق تشـکیل
انجمـن؛ تعـداد احـکام بازداشـت از ابتـدای سـال جـاری بـه بیـش از 860مـورد رسـیده کـه تایید می کنـد ا کثریت بازداش
می دهند که سال ها در زندان های رژیم اشغالگر اسرائیل بسر برده اند« .انجمن اسرای فلسطینی» اعالم کرد؛ اسرائیل از ابتدای امسال حدود 2300فلسطینی؛
از جمله 350کودک و 40زن را دستگیر کرده است .تعداد اسرای بیمار به بیش از 700نفر می رسد که از بیماری های مختلف رنج برده و احتیاج به مراقبت دارند؛
ً
اقال 24زندانی به سـرطان و تومور مبتال هسـتند .این انجمن با اشـاره به سیاسـت سـلول انفرادی تا کید کرد؛ تعداد زندانیان در سـلول های انفرادی حدود 35نفر
یهـای روانی و مزمـن رنج می برند.
نهـا برخـی زندانیـان ،از بیمار
اسـت کـه در میـان ا صفحه 15
هفته نامهسراسری
ب امتیاز :موسسه سایه سرافراز عشق /مد یرمسئول :سروناز بهبهانی /سرد بیر :د کتر مهرد اد ناظری /مدیر تحریریه :مصطفی رفعت /صفحه ارا :مجتبی دهقانی
صاح
George Best
جرج ِبست؛ اولین سلبریتی دنیای فوتبال
«جـرج ِبسـت» (متولـد ۲۲مـی ۱۹۴۶و درگذشـته ۲۵نوامبـر )۲۰۰۵بازیکـن فوتبـال متولـد ایرلنـد شـمالی بـود کـه بیشـتر به خاطـر بازی هایـش در تیـم فوتبـال
ـواداران «شـیاطین سـرخ» محبـوب اسـت و او را «بهتریـن شـماره »۷؛ و کنـار نام هایـی نظی ِـر «رایـان
«منچسـتریونایتد» در دهه هـای 60و 70معـروف اسـت« .بسـت» نـزد ه
ِ
«بسـت» یکی از اولین سـلبریتی های دنیای فوتبال اسـت .او که در پسـت وینگر بـازی می کرد،
گیگـز»« ،بابـی چارلتـون»« ،ویـن رونـی» یکـی از بهتریـن بازیکنـان تاریخ باشـگاه می دانندِ .
دریبل زنی ماهر بود و در 1968به عنوان «بهترین بازیکن سال اروپا» انتخاب شد و در رای گیری «بهترین بازیکن قرن فیفا» به مقام پنجم رسید« .بست» به خاطر سبک بازی اش که
ترکیبی از سرعت ،مهارت ،تعادل ،ظاهرسازی ،دو پا بودن ،گل زنی و توانایی عبور از مدافعان بود ،مورد تحسین قرار گرفت .او در «بلفاست» متولد شد .حرفه باشگاهی را در انگلیس با
17سـالگی 179 ،گل را طی 470بازی در 11سـال به ثمر رسـاند و برای پنج فصل متوالی بهترین گل زن باشـگاه در لیگ بود.
«منچسـتریونایتد» اغاز کرد .پس از انجام اولین بازی اش در
او با این باشگاه دو قهرمانی لیگ و یک جام اروپا را به دست اورد .سبک بازی او در زمین نگاه عمومی را به خود جلب کرد و در سال 1999در لیست شش نفره شخصیت ورزشی قرن
BBCقـرار گرفـت .او در سـال 2002به عنـوان اولیـن عضـو «تـاالر مشـاهیر فوتبـال انگلیـس» انتخـاب شـد .بسـیاری از کارشناسـان او را به عنوان یکی از بهترین و با اسـتعدادترین بازیکنان
تاریخ فوتبال می شناسـند .مثلث افسـانه ای او در کنار «سـر بابی چارلتون» و «دنیس ال» در خاطر هواداران فوتبال حک شـد ه اسـت؛ ان ها در سـال ۶۸قهرمان لیگ قهرمانان (جام
«بسـت» در همان سـال «توپ طال» را برنده شـد .زندگی نامه اش توسـط انتشـارات «سـنچری» بریتانیا به چاپ رسیده اسـت .در عرصه ملی« ،بست»
باشـگاه های اروپا) شـدندِ .
بین 1964تا 1977توانست 37بار برای «ایرلند شمالی» بازی کند؛ بااین حال ،به عنوان یکی از بهترین بازیکنانی شناخته می شود که هرگز در جام جهانی بازی نکرده
است .او که در مصرف الکل زیاده روی می کرد ،در 3ا کتبر ،2005از عفونت کلیه ناشی از عوارض جانبی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که برای جلوگیری از رد
59سـالگی در اثر عفونت ریه و نارسـایی
نسـال در
کبد پیوندی بدنش اسـتفاده می شـد ،تحت مراقبت های ویژه بسـتری شـد؛ و سـرانجام در سـاعات اولیه 25نوامبر ا
چند عضوی درگذشـت.
نشانی :خیابان ستارخان ،خیابان شاد مهر ،بعد از چهارراه صالحیان ،پالک 307
تلفن 66555200-1 :و 66555160-1نمابر66555202 :
چاپ :شاخه سبز /تلفن02533444257: صفحه 16