هفته نامه دنیای گردشگری شماره 54
هفته نامه دنیای گردشگری شماره 54
رئیسکمیسیونگردشگریاتاقبازرگانیایران:
لزوم توجه به ظرفیت گردشگری معنوی و مذهبی ایران
توسعه گردشگری رمز عبور برون رفت
از اقتصاد تک محصولی است
ایران قطب «گردشگری ُمحرم»
حضور یک هزار و ۵۰۰گردشگری خارجی برای تماشای
ائین های ُمحرم تنها در شهر یزد ،نشان از ظرفیت گردشگری
معنــوی و مذهبی ایران برای تبدیل این کشــور به قطب
گردشــگری محرم دارد که با فراهم کردن زمینه ها و زیر
ساخت های الزم می تواند عالوه بر معرفی معارف ،اموزه های
این ماه به رونق گردشــگری نیز بیانجامد .از دیرباز مذهب
به عنوان یکی از انگیزه های اصلی سفر کردن مطرح بوده
همچنانکهمراسم هایفرهنگی-مذهبی...
رئیس کمیسیون گردشــگری اتاق بازرگانی ایران با اشاره به
اهمیت توسعه صنعت گردشگری ،گفت :رشد و توسعه صنعت
گردشــگری یکی از مهمترین راه هــای رهایی از اقتصاد تک
محصولی است .علی اکبر عبدالملکی گفت :خوشبختانه در دو
ســال اخیر روند ورود گردشگر به کشورمان و توسعه صنعت
گردشــگری از رشد مناسبی برخوردار بوده و با برنامه ریزی و
حمایت از فعاالن این بخش می توانیم ...
ادامه درصفحه 3
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم
شماره 54
8صفحه
قیمت 2000تومان
ادامه درصفحه 2
7محرم 1440
7سپتامبر 2019
بوتیک هتل ها؛
فرزندان امروزی
عمارت های دیروزی
صفحه 2
ایین هایعزاداری
در شهرهای گردشگری
به مناسبت محرم
مراسم عزاداری در شهرهای مختلف ایران متفاوت
اســت اما انچه بین همه مردم در ایران مشــترک
بوده و هست ،عزاداری برای امام حسین(ع) ،پخش
نذری ،سینه زنی و مراسم تعزیه است .تنوع اقوام،
شهر و اقلیم در کشور ایران موجب شده تا هر یک از
شهرهای کشور در ایام محرم مراسم خاص عزاداری
برای شهادت امام حسین (ع) و یارانش داشته باشند.
از برپایی تکایا و ســینه زنی های با شکوه که همه
مردان و زنان در ان جمع می شوند تا چیدن سفره
عزا در محافــل و تکایا .در این میان انچه بین همه
اداب و رسوم مشترک بوده و هست عزاداری است.
ادامه درصفحه 4
فراز و فرودهای رای اعتماد
نخستینوزیرمیراث
فرهنگی،صنایعدستیو
گردشگری
صفحه اخر
روایتی از میراث ناملموس
ثبت شده در خوانسار؛
ایینیکه
قابلیت نفوذ
در جهان را دارد
صفحه 6
2
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
خبر
کارکناناقامتگاه هایبوم گردیملزمبه
شرکت در دوره های اموزشی شدند
مدیرکل اموزش و مطالعات گردشگری وزارت میراث فرهنگی،
گفت :مدیران و کارکنان اقامتگاه های بوم گردی ملزم به شرکت
در دوره های مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری و کمک های
اولیه شــدند .زاهد شفیعی با اشاره به جزئیات شرکت کارکنان
اقامتگاه های بوم گردی در دوره های مدیریت عمومی تاسیسات
گردشگری و کمک های اولیه ،گفت :پیرو دستور و تاکید علی
اصغر مونسان سرپرست وزارت میراث فرهنگی ،صنایع دستی
و گردشــگری و با عنایت به ضرورت ساماندهی و ارتقای سطح
کیفی خدمــات اقامتگاه های بوم گردی و به اســتناد ماده ۱۱
ایین نامه اجرایی قانون توسعه صنعت ایران گردی و جهانگردی
و اجرای تبصره دوم شامل”دستورالعمل اجرایی صدور و تمدید
کارت مدیران تاسیســات گردشگری” ،برگزاری این دوره های
اموزشی در دستور کار ۳۱استان کشور قرار گرفت .وی افزود :بر
اساس تمهیدات صورت گرفته ،تمدید پروانه بهره برداری تمامی
اقامتگاه های بوم گردی منوط به ارائه گواهینامه دوره “کارکنان”
برای تمامی شــاغالن این واحدها خواهد بود .همچنین صدور
و تمدیــد کارت مدیــران اقامتگاه های بوم گــردی درجه یک
منوط به ارائــه گواهینامه دوره”مدیریــت تخصصی اقامتگاه
بوم گردی” ،عالوه بر گواهینامه دوره “مدیریت عمومی تاسیسات
گردشگری” است .مدیرکل اموزش و مطالعات گردشگری وزارت
میراث فرهنگی بابیان این که ارائــه گواهینامه دوره «مدیریت
عمومی تاسیســات گردشــگری» برای صدور و تمدید کارت
مدیران اقامتگاه های بوم گردی درجه دو و سه کفایت می کند،
خاطرنشان کرد :گذراندن دوره “مدیریت تخصصی” نیز به منظور
افزایش دانش حرفه ای مدیران این واحدها توصیه می شود .وی
تاکید کرد:ضروری است ضمن اطالع رسانی مناسب به موسسات
اموزشی و متقاضیان دریافت کارت مدیریت اقامتگاه بوم گردی و
سایر ذینفعان ،نیاز است از سوی ادارات کل استانی نظارت الزم
بر اجرای دقیق و موثر این دوره به عمل اید .شفیعی در تشریح
دوره اموزشــی کوتاه مدت “کارکنان اقامتگاه بوم گردی” گفت:
دوره کارکنان اقامتگاه بوم گردی باهدف افزایش سطح توانایی
کارکنان اقامتگاه های بوم گردی طراحی شده است و مجری ان
موسســات اموزشی گردشگری هستند که مجوز برگزاری این
دوره را از وزارت میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی اخذ
کرده باشــند .وی در تشریح جزییات دوره اموزشی کوتاه مدت
“کارکنان اقامتگاه بوم گردی” اظهار کرد :مجموع مدت دوره ۵۰
ساعت ،شامل ۳۶ســاعت اموزش نظری و ۱۴ساعت اموزش
عملی اســت و ضروری خواهد بود تا با همکاری تشــکل های
حرفــه ای ذی ربــط در محل اقامتگاه های بوم گــردی در حال
بهره برداری برگزار شود .مدیرکل اموزش و مطالعات گردشگری
وزارت میراث فرهنگی خاطرنشان کرد :عتبار گواهینامه این دوره
از تاریخ صدور به مدت پنج سال بوده و ضروری است فراگیران
پس از اتمــام این مدت ،در دوره بازامــوزی کارکنان اقامتگاه
بوم گردی شرکت کنند .او همچنین درباره اهداف برگزاری دوره
اموزشی کوتاه مدت “مدیریت تخصصی اقامتگاه بوم گردی”گفت:
هدف از برگزاری دوره مدیریــت تخصصی اقامتگاه بوم گردی
تربیت نیروی انســانی متخصص بــرای مدیریت اقامتگاه های
بوم گردی به عنوان یکی از شــرایط الزم بــرای دریافت کارت
مدیریت اقامتگاه بوم گردی درجه یک ،بر اساس “دستورالعمل
اجرایی صدور و تمدید کارت مدیران تاسیســات گردشگری”
طراحی شده است.
شفیعی بابیان این که متقاضیان دریافت کارت مدیریت برای
اقامتگاه های بوم گردی درجه یک ،تمامی عالقه مندان به اشنایی
با مدیریت اقامتگاه های بوم گردی هســتند یاداور شــد :ارائه
گواهینامه معتبر دوره مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری
و دوره کمک هــای اولیه ،برای متقاضیان حضور در این دوره ها
الزامی اســت .براساس اعالم معاونت گردشگری ،وزارت میراث
فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری ،وی در تشریح جزییات
دوره اموزشی کوتاه مدت “مدیریت تخصصی اقامتگاه بوم گردی”
گفت :مجموع مدت دوره ۱۰۴ســاعت ،شــامل ۸۲ســاعت
امــوزش نظری و ۲۲ســاعت اموزش عملی اســت .ضروری
است حداقل ۱۰ساعت از اموزش های عملی دوره با همکاری
تشــکل حرفه ای ذی ربط در محــل اقامتگاه های بوم گردی در
حال بهره برداری برگزار شود .اعتبار گواهینامه این دوره از تاریخ
صدور به مدت پنج ســال بوده و ضروری است فراگیران پس از
اتمام این مــدت در دوره بازاموزی مدیریت تخصصی اقامتگاه
بوم گردی شرکت کنند .موضوعاتی ازجمله“ :شناخت اقامتگاه
بوم گردی”“ ،گردشگری و محیط زیست”“ ،مهارت های فردی و
ارتباطی”“ ،میزبانی و پذیرایی در اقامتگاه بوم گردی”“ ،اشنایی
با ویژگی های گردشــگری منطقه”“ ،اشنایی مقدماتی با زبان
انگلیســی” و “ایمنی ،بهداشت و پیشگیری از حوادث” ازجمله
دروس دوره “کارکنان اقامتگاه بوم گردی” به شمار می اید.
“گردشگری مسئوالنه و اکوتوریسم”“ ،مدیریت منابع انسانی
در اقامتگاه بوم گردی”“ ،بازاریابی و تبلیغات اقامتگاه بوم گردی”،
“اشــنایی با طراحــی و معماری اقامتگاه بوم گــردی”“ ،غذا و
نوشیدنی های سنتی”“ ،اشنایی با تنوع اقلیمی و فرهنگ های
بومــی” و نیز قوانین و مقررات مرتبط بــا اقامتگاه بوم گردی”
ازجملــه دروس دوره مدیریت تخصصی اقامتــگاه بوم گردی
شناخته می شود.
بوتیک هتل ها؛
فرزندان امروزی عمارت های دیروزی
عمارت ها و خانه های تاریخی در گوشه و کنار این سرزمین کهن کم نیستند؛ حاال برخی از انها به هتل هایی
تبدیل می شوند که نمادی از فرهنگ و تاریخ ایران را به گردشگران عرضه می کنند .در پاسخ به این سوال که
بوتیک هتل چیســت ،باید گفت بوتیک هتل ها مکان هایی هســتند که معماری زیبا ،شیک و هم زمان امکانات
یــک هتل پنج ســتاره را دارند .اصلی ترین تفــاوت بوتیک هتل با هتل در تعداد اتاق ها ،اندازه هتل و ســبک
معماری داخلی ان هاست .بر خالف مسافرخانه ها که بیشتر نمادی از محیطی روستایی هستند ،هدف از ایجاد
بوتیک هتل ها ایجاد محیطی خودمانی ،اختصاصی ،شــهری و مدرن اســت .بوتیک هتل ها معموال در محله های
پر رفت و ام ِد شهری یا گاهی در ساختمان های قدیمی تازه بازسازی شده ساخته می شوند .بوتیک هتل ها هم
برای مســافران تفریحی و هم مســافران کاری که امکانات به خصوص و طراحی های خاصی را طلب می کنند،
جذاب هســتند .برای بسیاری افراد محیط بوتیک هتل ها به علت شــباهت زیاد ان با خانه ان ها جذاب است.
بسیاری از بوتیک هتل ها ۳یا ۴ستاره هستند و از نظر قیمتی در بازه قیمتی متوسط و متوسط رو به باال قرار
دارنــد .این نوع هتل ها به واســطه محدود بودن تعداد اتاق ها و طراحی داخلــی فوق العاد ه به راحتی می تواند
تجهیزات و امکانات یک هتل پنج ستاره را فراهم اورد و به عنوان یک هتل منحصربه فرد مطرح شود .این هتل
ها ممکن اســت مستقل فعالیت کنند یا زیرمجموع ه یک هتل لوکس برند یا هتل زنجیره ای باشد؛ در مجموع
دســتور کاری ان به گونه ای تعریف شــده که تمام فعالیت های خود را مستقل انجام دهد و از هیچ تالشی در
خصوص ارائ ه خدمات با استاندارد باال دریغ نکند .هتل بین المللی الله کندوان در اسفند سال ،۱۳۸۵به عنوان
ک هتل سرای عامری ها نیز از برجسته ترین نمونه های این
نخســتین بوتیک هتل در ایران بهره برداری شد .بوتی
سبک هتل در ایران است .تاسیس این گونه هتل ها با توجه به افزایش عالقمندان انها گسترش یافته است.
ساختمان هشتادوهشت سال ه ایرانی میزبان گردشگران خارجی
عمــارت بودند .بنای عمارت نظامیه ســال ۱۳۹۵از طریق صندوق احیا با کاربــری اقامتی و پذیرایی به یک
بهره بردار خصوصی تحویل داده شــد .بهره برداری که پس از مرمت این بنا را تبدیل به یک بوتیک هتل کرده
و حاال نام اعضای خانواده کاظم خان فتاحی روی هر اتاق این هتل اســت .نظامیه اکنون به مدت ۱۰ســال با
هزینه مرمت ۳۰۰میلیون تومان و اجاره ماهیانه ۱۵میلیون و پانصد هزار تومان به شرکت مان مالک تجارت
واگذار شده است.
مهمان نوازی می تواند برند ایران شود
مدیر اجرایی هتل بوتیک نظامیه وقوع تحریم را ســبب تغییر نگرش ســرمایه گذاران از صادرات و واردات به
ســرمایه گذاری درونی خبر داد و گفت :ســرمایه گذاری روی ظرفیت های جامعه می تواند کارامد و درامد زا
باشد.
امید رضا کاظمی با بیان این که ایجاد بوتیک هتل سال های گذشته در اروپا و امریکا از سال های دور اغاز
شــده است ،گفت :معاشرت جامعه فرهیخته ایرانی با انها ســبب شده این شکل از سرمایه گذاری ها در ایران
نیز اغاز شــود .وی با اشــاره به ایجاد هتل بوتیک ها در دهه ۴۰در استان اصفهان گفت :در دوره هایی این نوع
فعالیت ها محدود شد؛ ولی از ۱۰ساله گذشته دوباره با توجه دولت ،دوباره اوج گرفته است .دولت با دراختیار
گذاشــتن بافت های تاریخی به سرمایه گذار بخش خصوصی به منظور ایجاد هتل بوتیک ها تحولی بزرگی را به
وجود اورده که نمونه بارز ان در یزد و کاشان (سرای عامری) است .کاظمی درباره گسترش این نوع فعالیت ها
در تهران گفت :ایجاد هتل بوتیک ها در خانه عمارت تاریخی نظامیه اتفاق خوب و نگاهی به گذشته مان است.
توجه به گذشــته و فرهنگ کشــورمان ،گرایش به انچه بودیم و انچه می توانیم بشــویم؛ است .در این نوع از
سرمایه گذاری ،بروی داشته های فرهنگی ملتمان سرمایه گذاری می شود و نگاهی کامال درون زایی است که
به برون زایی منجر می شود.
وی یکی از شاخصه های داشته های فرهنگ ایرانی را «مهمان نواز» بودن دانست و گفت :ایرانی ها به مهمان
نوازی شــهره اند و قصد داریم در هتل بوتیک نظامیه این شاخصه فرهنگ ایرانی را به گردشگران خارجی نشان
دهیم .مهمان نوازی عنصری مغفول در حوزه گردشگری ماست؛ در حالی که می توان به عنوان برند ایرانی به
دیگر ملل عرضه کنیم ،برند ایرانی مفهومی اســت که دیگران ما را با ان ،یاد می کنند .وی یکی از مشــکالت
حوزه گردشــگری را ضعف نیروی انسانی و ضعف در نخبه پروری دانست و گفت :هنوز بسیاری باور ندارند که
می توان از تبدیل از کار اماتور به حرفه ای ثروت کسب کرد.
یکی از اهداف ما در تاســیس این هتل بوتیک شــناخت فرهنگ ایرانی به گردشــگران خارجی است که به
ایران ســفر می کنند؛ انها می ایند و با اقامت در این گونه مکان ها اصالت فرهنگ ایرانی را به عنوان ســوقات
به کشور خود می برند.
وی با تاکید بر اموزش مهمان نوازی به افراد فعال در حوزه گردشــگری گفت :به این مهم رســیدیم که می
دانیم می توانیم با مهمان نوازی پول دربیاوریم .هنگامی که گردشــگری رونق می گیرد ،ثروت تولید و منجر
به ابادانی می شود.
اخرین انها هتل بوتیک نظامیه بود که هفته گذشته با حضور گزینه پیشنهادی وزارت میراث فرهنگی ،صنایع
دستی و گردشگری در منطقه بهارستان تهران افتتاح شد .باغ نظامیه تهران را میرزا اقا خان نوری صدراعظم
ناصرالدین شاه برای پسرش میرزا کاظم خان نظام الملک راه انداخت.
زمانی عمارت نظامیه این باغ که اســمش با کافه لقانطه گره خورده ،حســابی برو بیا داشت اما حاج عیلنقی
کاشانی در دهه ۳۰با وجود ثبت بودن بنا ان را تخریب کرد تا تهران برای همیشه یکی از عجیب ترین بناهایش
را از دســت بدهد .از ان زمان عمارتی کوچک باقی مانده در میان ده ها ســاخت و ساز این محله اسم نظامیه
را یدک کشــید و سال ها در کوچه ای بن بست و میان خانه های بلند پنهان بود .باغ نظامیه بعدها تقسیم شد و
زمین این ملک باقی مانده از ان را سپهســاالر از همدم الســلطنه خریداری کرد .بعد از ان کاظم خان فتاحی
نوری ،مدیر تشریفات سفارت المان در این بنا ساکن بوده است .بنای نظامیه که به بوتیک هتل نظامیه تبدیل
شده ،مربوط به دوره پهلوی اول است.
بنایی اجری که می توان رد معماری وارداتی غربی در دوره پهلوی را در ان دید .ســند این بنا ســال ۱۳۱۰
ثبت شــده و حاال ۸۸ســال دارد .کاظم خان فتاحی نوری با همســر و دخترخوانده اش عالم تاج ساکنان این
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران:
توسعه گردشگری رمز عبور برون رفت از اقتصاد تک محصولی است
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اهمیت
توســعه صنعت گردشگری ،گفت :رشد و توسعه صنعت گردشگری
یکی از مهمترین راه های رهایی از اقتصاد تک محصولی است.
علی اکبر عبدالملکی گفت :خوشــبختانه در دو ســال اخیر روند
ورود گردشــگر به کشورمان و توســعه صنعت گردشگری از رشد
مناســبی برخوردار بوده و با برنامه ریــزی و حمایت از فعاالن این
بخش می توانیم امیدوار باشــیم طی سال های اینده از اقتصاد تک
محصولی رهایی یابیم .وی صنعت گردشگری را جزء صنایع پیشرو
و دارای ارزش افزوده باال عنوان کرد و افزود :بســیاری از کشورهای
پیشــرفته و درحال توسعه با ســرمایه گذاری در حوزه گردشگری
ضمن ارزاوری ،فرصت های شــغلی زیادی را در کشــورهای خود
ایجاد کرده اند.
رئیس کمیســیون گردشــگری اتاق بازرگانی ایران ،برنامه ریزی
جهت ارائه تسهیالت بانکی ،ساخت هتل ها و اماکن اقامتی ،تبلیغات
مناســب در حوزه بین الملل ،توجه بیشــتر به گردشگری مذهبی،
سالمت و درمان را از جمله خواسته های فعاالن گردشگری از وزیر
پیشنهادی عنوان کرد و تاکید کرد :ایران جایگاه ممتازی در زمینه
جاذبه های طبیعی و تاریخی دارد و صنعت گردشگری نیز از ظرفیت
بسیار باالیی در جهت رشد و توسعه کشورمان برخوردار است.
عبدالملکــی گفت :با توجه به اینکه زمــان زیادی به پایان عمر
دولــت دوازدهم باقی نمانده و اقای مونســان تجربــه مدیریت بر
سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری را دارند ،ایشان
انتخاب درســتی برای تصدی این وزارتخانه اســت و امیدواریم با
حضور وی شاهد اتفاقات خوبی در این وزارتخانه باشیم.
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
لزوم توجه به ظرفیت گردشگری معنوی و مذهبی ایران
ایران قطب «گردشگری ُمحرم»
حضور یک هزار و ۵۰۰گردشــگری خارجی برای تماشای ائین های ُمحرم تنها در شهر یزد ،نشان از ظرفیت
گردشــگری معنوی و مذهبی ایران برای تبدیل این کشــور به قطب گردشگری محرم دارد که با فراهم کردن
زمینه هــا و زیر ســاخت های الزم می تواند عالوه بر معرفی معارف ،اموزه های این ماه به رونق گردشــگری نیز
بیانجامد .از دیرباز مذهب به عنوان یکی از انگیزه های اصلی ســفر کردن مطرح بوده همچنان که مراســم های
فرهنگی -مذهبی نیز عاملی برای سفر گردشگران به مناطق خاص در نظر گرفته می شود .گاه تنوع این رسوم به
قدری زیاد است که یک کشور شاهد برگزاری شکل های مختلفی از یک مراسم است .مناسبت های گره خورده با
فرهنگ جوامع برای بیشتر مردمان جالب است و بدون شک یکی از عوامل انگیزشی برای سفر محسوب می شود.
افراد گاهی سفر می کنند تا بیشتر مشاهده و تجربه کرده و از سوی دیگر با سبک های مختلف زندگی مردم اشنا
شــوند .ایران نیز که سرشار از جاذبه های فرهنگی و برگزاری این گونه مراسم های فرهنگی -گردشگری است،
جاذبه ای برای مســافران خارجی ایجاد کرده اســت .یکی از این جاذبه های فرهنگی ،معنوی و مذهبی ،مراسم
محرم اســت که در جای جای ایران با تنوع بســیار برگزار می شود .گرچه در سطح جهانی ،این مراسم هنوز به
صورت کامل معرفی نشــده و گردشــگران از تنوع و جذابیت ان خبر ندارند؛ اما با این حال ،شاهد افزایش روز
افزون گردشگران برای دیدن مراسم عزاداری در ماه محرم و صفر هستیم.
معاون گردشــگری وزارت میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشــگری نیز معتقد است :شرکت گردشگران
خارجی در مراسم و رویدادهای مذهبی ماه محرم به معرفی فرهنگ و اداب ایران به دیگر ملل ها کمک می کند.
ولی تیموری گفت :برخی از گردشــگران خارجی در سال های گذشته در ایام محرم در ایران حضور داشتند و
موفق به حضور در مراســ م عزاداری شــدند تجربیات جالبی را پیدا کردند و ان را به دیگران انتقال دادند و این
سبب حضور تعداد بیشتر گردشگران خارجی در ایران شد و هر سال شاهد افزایش تعداد انها هستیم.
پذیرش و شــرکت گردشــگران خارجی در این رویدادها همچنین مهمانوازی ایرانیان برای انها تجربه کامال
متفاوتی اســت که در دیگر کشــورها نمی توانند ان را بدســت اوردند .تیموری با اشــاره به این که حضور این
گردشــگران از جنبه اقتصادی نیز برای صنعت گردشگری کشور اهمیت دارد ،گفت :اما موضوعی که مهم است
اینکه هدف از حضور این گردشگران در ایران ،اشنا شدن انها با فرهنگ مردم ما است .حضور گردشگران در این
ایام می تواند ،تبلیغات منفی که علیه ایران وجود دارد را بی اثر کند.
در ماه محرم و به خصوص روزهای عاشورا و تاسوعا بیشتر مناطق ،شهرها و روستاهای ایران با پوشیدن لباس
سیاه بر تن و همچنین سیاهپوش کردن کوی و محله ،لباس عزای سید الشهدا(ع) را در بر می کنند .با این حال
مردم در اقصی نقاط کشور لباسی از فرهنگ و سنت خود به تن کرده و به رسم خود عزاداری می کند .در سراسر
ایران نذری های مختلف ادا می کند و علم های عزاداری با هیات های همراه ان در خیابان ها می چرخند .در یزد و
نائین نخل می گردانند ،در مشهد اردهال قالی شویی دارند ،در خمینی شهر کاروان عزاداری می چرخد ،در عجب
شیر مشعل می گردانند ،در لرستان مراسم خره گیری برپاست و ...هر ساله بسیاری از ایرانی ها برای دیدن مراسم
حرم در ســ ّنتی دیگر ،ســفر می کنند و حاال با تبلیغاتی که انجام شده ،گردشگران خارجی بخصوص اروپایی
ُم ّ
نیز عالقمند حضور در مراسم تاسوعا و عاشورای اباعبدهلل حسین(ع) در ایران هستند و یزد یکی از استان هایی
اســت که در چند سال اخیر با تشکیل کمیته فرهنگی -گردشگری میزبان گردشگرانی از کشورهای اروپایی و
اسیایی بوده است.
ســال گذشته گردشگران ۲۲کشور دنیا از فرانسه ،المان ،بلژیک ،سوئیس ،ایتالیا ،نیوزیلند ،اسپانیا ،انگلیس،
چین ،ترکیه ،روسیه ،هلند ،برزیل ،چک ،مجارستان ،اسلوونی ،ژاپن ،تایلند ،هنگ کنگ ،رومانی ،استرالیا و تایوان
به تماشای نخل گردانی ،کتل بستن و تعزیه خوانی یزد نشستند.
مدیر کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان یزد با اعالم این که سال گذشته یک هزارو ۵۰۰
گردشگر خارجی برای تماشای مراسم عزاداری محرم به این استان سفر کردند ،گفت :از هفت ،هشت سال پیش
ائین معنوی این استان مانند نخل برداری و گردانی ثبت ملی شد .سید مصطفی فاطمی ،افزود :با توجه به تعداد
زیاد ائین های مذهبی در استان یزد که شامل ۳۳ایین ثبت شده و ۱۴ایین در حال ثبت هستند ،تورهایی برای
معرفی این ایین ها به گردشــگران خارجی طراحی شده است؛ ضمن اینکه در محرم امسال سعی شده موضوع
گردشگران داخی نیز مدنظر قرار گیرد و برای انان نیز تورهایی راه اندازی شد ه است.
مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری استان یزد ،با بیان اینکه عمده مراسم های ائینی محرم
در این استان حول محور ایین های عاشورایی به ویژه نخل گردانی و مدل های مختلف ان متمرکز است ،گفت:
موسیقی محرم و ایین های زنجیر زنی ،مراسم های تعزیه خوانی در روستاه ها و اتش زدن خیمه ها دیگر ایین های
این روز در استان یزد است .وی همچنین با بیان اینکه در حال حاضر چهار تور برای محرم در نظر گرفته شده
اســت ،تصریح کرد :هر شهرستانی در اســتان یزد ایین های خاص خود را دارد ،برای مثال در شهرستان ابرکوه
جدای از موسیقی عاشورایی ،ایین زنجیرزنی و عمه کوار نیز برگزار می شود .در اردکان ،میبد ،تفت ،بافق و مهریز
هم مراســ م خاصی وجود دارد که برای هر یک برنامه ریزی های خاصی انجام شــده تا تورهای ویژه گردشگران
خارجی بتوانند از این ایین ها بازدید کنند.
او می گوید :در تمام هتل ها و مراکز اقامتی استان ،بروشورهایی اماده و نصب شده است تا توریست ها از زمان و
مکان مراس م و تورها اطالع پیدا کنند و از طریق راهنماهای گردشگری به تورها پیوسته و به وسیله اتوبوس های
شهرداری که با کمیسیون گردشگری مذهبی همکاری دارند به محل برگزاری ایین ها بروند .وی تبلیغات را یکی
دیگر از دالیل موفقیت حضور گردشگران خارجی در ایام اعالم کرد و افزود :با تشکیل کمیته گردشگری معنوی
و حضور افراد مختلف حضور این نوع از گردشگران به استان یزد ساماندهی شده است.
فاطمی با اشــاره به ظرفیت جذب گرشــگر خارجی در ائین ها مذهبی گفت :حضور گردشــگران خارجی در
بسیاری از ائین های مذهبی می تواند از بسیاری از تبلیغات منفی جلوگیری کند .وی از حضور روحانیونی که
به زبان های خارجی تسلط دارند با این گردشگران خبر داد و گفت :البته جلسات توجیهی و اموزشی برای این
گردشگران پیش از حضور در مراسم و ائین ها نیز برگزار می شود .این ائین های معنوی و مذهبی جذابیت های
زیادی برای گردشــگران دارد و بسیاری از انها برای حضور بیشتر در مراسم اقامتشان را تمدید می کنند .انچه
امروز حائز اهمیت است اینکه ایین های ویژه محرم و واقعه عاشورا به قدری جاذبه دارد که اگر به خوبی در دنیا
معرفی شود می تواند گردشگران زیادی را به خود جذب کند .هرچند که این رویداد در بسیاری از کشورها اجرا
می شــود اما اصالت مذهبی ان و گســتردگی و تنوع ظاهری ان در ایران می تواند کشور را به قطب گردشگری
محرم که یکی از ظرفیت های «گردشگری تعالی بخش» است ،تبدیل کند .اگرچه تا ب ه حال کمتر به «گردشگری
معنوی» پرداخته ایم ،اما این ظرفیت وجود دارد تا ایران را به قطب «گردشگری ُمحرم» تبدیل کنیم .گردشگری
معنوی در ایران ،عالوه بر تجربه فضای معنوی و مذهبی ،به دلیل قدمت ایین ها ،نگاهی مردم شناسانه نیز به
مردم و نوع زیســت و ایین ها و مذاهبشــان دارد و به همین دلیل همیشه مورد استقبال گردشگران خارجی و
حتی هنرمندان و مردم شناسان کشورهای دیگر بوده است
گردشگری معنوی با تاکید بر ایین ها و سنت های معنوی و مذهبی ،یکی از انواع گردشگری است که در ایران،
به خاطر داشــتن انواع ایین ها و داشــتن ایینهای بومی برای مناطق مختلف ،همیشه مورد توجه گردشگران
خارجی بوده و هســت .جاذبههای گردشــگری مذهبی (امامزادهها ،زیارتگاهها) نقش موثری در بازسازی حیات
شهرها در طول تاریخ و امروز ایفا کرده اند که همچون یک شبکه گسترده اجتماعی از اعتماد و مشارکت گرفته
تا بحث هنجارها و امنیت ،اغلب مســائل و مشکالت شــهری را پوشش میدهد .هرچند در سال گذشته بنا به
م
مناسبات سیاســی و تبلیغات منفی و نادرست ضد ایرانی پیش بینی کاهش امار گردشگران خارجی در مراس
مذهبی کشــور می شد ولی طی سال های اخیر شــاهد روند رو به رشد تعداد گردشگران خارجی در ایران بوده
ایم؛ پس می توان با فراهم کردن زمینه ها و زیر ساخت های الزم ،بدون هیچگونه تبلیغی موجبات حضور هرچه
بیشتر گردشگران را در ایران در ایام محرم مهیا کنیم تا گردشگران خود عالقه مند حضور در ایران شوند و در
برگشت به کشورهای خود هرکدام معرف واقعیات ایران و ایرانی به جهان شوند.
خبر
3
برنامه های وزارت میراث
برنامهتوسعهگردشگریتدوینمی شود
تدوین نهایی اصول سیاست های راهبری و برنامه جامعه توسعه
گردشگری مطابق سند چشــم انداز و اجرای ان در برنامه ششم
توســعه و برنامه ریزی جهت تســهیل و توسعه زیرساخت های
گردشگری توسط بخش خصوصی از جمله اولویت های تخصصی
دولت برای وزارت میراث فرهنگی ،صنایع دستی وگردشگری است
که دولت تدبیر و امید وعده تحقق ان را داد .دکتر حسن روحانی
رئیس جمهوری در پیوست ابالغ حکم وزرات علی اصغر مونسان
تکالیف ۳۴وظیفه و اولویت را برای وزارت میراث فرهنگی ،صنایع
دستی و گردشگری مشخص کرد .مونسان بر اساس این وظایف و
اولویت های ۳۴گانه ملزم به اجرای برنامه ها شد .پیش از این نیز
مونسان برنامه های ۳۳صفحه ای خود را برای ارزیابی کارشناسان
و نمایندگان مجلس شورای اسالمی پیش از جلسه رای اعتماد در
اختیار نمایندگان قرار داده بود .در حکم ریاست جمهوری ۱۳اولویت
عمومی برای وزارت میراث فرهنگی صنایع دســتی و گردشگری
مشخص است .همچنین سازمان برنامه بودجه موظف شده هر۶
ماه یک بار گزارش مقایســه ای از پیشرفت و تحقق برنامه درباره
برنامه های ابالغی را به دفتر رئیس جمهوری ارائه کند تا عملکرد
و چگونگی پیشرفت برنامه ها ارزیابی شود .ریاست جمهوری ۲۱
اولویت تحصصی نیز برای این وزارتخانه در نظر گرفته اند .اسیب
شناسی قوانین و شناسایی حفره ها و معضالت قانونی از اولویت
هاینخستینریاستجمهوریاست.دربند ۲اینوزارتخانهملزمبه
برنامهریزیدرجهتتعیینقوانینمیراثفرهنگیوشناساییحفره
های قانونی همچون تعیین تکلیف نفایس ،توقف روند خروج از ثبت
و طبقه بندی اشیا تاریخی و فرهنگی شده است .تدوین نهایی اصول
سیاستهایراهبریوبرنامهجامعهتوسعهگردشگریمطابقسند
چشم انداز و اجرای ان در برنامه ششم توسعه وبرنامه ریزی جهت
تسهیلوتوسعهزیرساختهایگردشگریتوسطبخشخصوصی
از جمله اولویت های تخصصی دولت برای این وزارتخانه است.
در اولویت ۵دولت این وزارتخانه را ملزم به طراحی و سامان دهی
نظام های تولید و بهره برداری از امار در سه حوزه میراث فرهنگی،
صنایع دستی و گردشگری بر اساس استانداردهای جهانی کرده
است .دولت در برنامه ابالغی توجه به گردشگری داخلی را نیز مدنظر
قرار داده و وزیر جدید را به تهیه و ارائه بســته تبلیغ و بازریابی به
منظور ارائه تصویر جاذبه های گردشگری ایران در بازارهای هدف،
جذب گردشــگر و معرفی مناطق کمتر شناخته شده در سطح
داخلی موظف کرده است .حجت االسالم و المسلمین روحانی در
این ابالغیه افزایش تعامالت با شرکت های مشاور بین المللی بزرگ
در زمینه صنعت گردشــگری و استفاده از ظرفیت های انها برای
شکوفایی گردشگری ایران تاکید شده .انتخاب افراد شایسته جهت
تصدیپستهایمختلف،استفادهازاستادانومتخصصانکهلزوما
جزو وزارتخانه نیستند از جمله موارد است.
ارائه گزارش جامع درباره وضعیت میراث فرهنگی کشور میراث
های در معرض خطر و راهکار عملی برای حفظ و صیانت از ان ها با
توجه به تجارب و منابع داخلی و خارجی موجود دولت در این برنامه
ابالغیازوزارتخانهخواسته تکمیلطرحنقشهباستان شناسیکشور
با مشارکت متخصصین ،ارزیابی دقیق عملکرد مدیریت پژوهشگاه
میراث فرهنگی و شوراهای فنی استان ها و ارایه برنامه جهت ارتقای
عملکرد انها و ارایه برنامه برای بهبود وضعیت ان توجه داشته باشد.
همچنین به روزسازی و اعالم عمومی بانک اطالعاتی موزه ها،
خانه های قدیمی ،امالک و مســتغالت تحــت تملک وزارتخانه،
پیمانکاران همکار وزارتخانه و شفاف سازی وضعیت مالی و اداری،
مدیریتی و منابع انسانی پایگاه های جهانی ،ملی و استانی از جمله در
تاکیدات و دستورالعمل های دولت در حوزه میراث است.
دولت همچنین تهیه فهرست شرکت های مرمتی و اعضای ان
براساس درجه بندی احصا شده و ارایه کارنامه کاری و جلوگیری از
تایید بدون ضابطه صالحیت این شرکت ها و افراد فعال در این حوزه
از وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خواسته است.
مقابلهباقاچاقمیراثفرهنگیودارایی هایموزه ها،مقابلهباتخریب
میراث فرهنگی در جریان انجام پروژه های عمرانی از جمله دیگر
برنامه دولت در حوزه میراث است .تدوین و ابالغ حریم بافت های
تاریخی -فرهنگی شهرها و تالش حداکثری برای حفظ بافت های
ارزشمند با رعایت حقوق مکتسبه شــهروندان و تهیه ایین نامه
چگونگیمقابلهباتخریبمیراثفرهنگیدرجریانانجامپروژه های
عمرانی ،تدوین نظام برنامه محور در بودجه وزارتخانه و نظارت بر
نحوه هزینه کرد در حوزه های میراث فرهنگی (مرمتی) احیا و،...
ی از جمله
صنایع دستی و گردشگری با اخذ گزارش پیشرفت فیزیک
دیگر الزامات وزارت میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
است .همچنین در الویت اخر ،اقدام موثر در زمینه واگذاری بنگاه ها
و اموال دولتی به بخش خصوصی تاکید کرده است.
انچه امروز حائز اهمیت بوده و رئیس کابینه دولت تدبیر و امید
هم بر انها تاکید داشــته و دارد این است که این دولت ،براساس
برنامه هاییکهدردورانانتخاباتریاستجمهوریبهمردمارایهشده
ونیزمبتنیبربرنام هتقدیمشدهبهمجلسشورایاسالمیدرهنگام
معرفی وزرا ،رسالتی بس سنگین برعهده دارد ،این دولت باید بتواند
طی دوره فعالیت خود ،کشور عزیزمان ایران را از چالش های بزرگ
انباشته شده در طول چند دهه گذشته عبور داده و شرایط مساعدی
را برای مقطع پایانی فعالیت خود در سال ۱۴۰۰که مصادف با به
پایانرسیدنقرنحاضراست،بهوجوداورد.محدودیتمنابعوسایر
محدودیت های سیاسی ،اداری ،اجتماعی و فرهنگی از یک طرف و
اسناد باالدستی شامل سیاست های کلی اصل ۴۴قانون اساسی و
سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ایجاب می کند که هر وزارتخانه
بر اهداف مشخص و محدودی که از اولویت باالیی برخوردار هستند،
متمرکز شود و عالوه بر پیشبرد امور جاری ،اصالحات ساختاری
برای محقق ساختن برنامه ها را در دستور کار خود قرار دهد .حسن
روحانی رییس جمهوری مردادماه ۹۸در حکمی علی اصغر مونسان
را به سرپرستی وزارت تازه تاسیس میراث فرهنگی ،گردشگری و
صنایع دستی منصوب کرد .وی در ۱۲شهریور ۱۳۹۸با ۱۶۳رای
موافق ۸۷،رای مخالف و ۵رای ممتنع از ۲۵۵رای اخذ شده از سوی
مجلس شورای اسالمی رای اعتماد گرفت.
4
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
اخبار
ثبت گذرنامه در سامانه ،مبنای ارائه
امار گردشگران است
وضعیت اماری گردشگران بر مبنای داده های دریافتی از
پلیس مهاجرت کشــور ،تدوین و منتشر می شود همچنین
مبنای ارائه وضعیت ورود و خروج گردشــگراز طرف پلیس
مهاجرت کشور ،ثبت گذرنامه درســامانه اختصاصی است.
روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی ،در پی انتشار گزارشی
بــا عنوان «ایا امارهــای وزیر میــراث فرهنگی در مجلس
درســت بود؟» توضیحات معاونت گردشــگری وزارتخانه
میــراث فرهنگی را درحالی به خبرگزاری مهر ارســال کرد
که ولی تیموری معاون گردشــگری پاسخگوی خبرنگاران
در این باره نبوده و تنها پس از انتشــار این گزارش واکنش
نشــان داده اســت! با این وجود در این متن که توضیحات
وی اســت امده :گزارش وضعیت اماری گردشگران ورودی
و خروجی بر مبنای داده های پلیس مهاجرت کشــور است.
وضعیت اماری گردشــگران ورودی و خروجــی بر مبنای
داده های دریافتی از پلیس مهاجرت کشور ،تدوین و منتشر
می شــود ضمن این که مبنای ارائه وضعیت ورود و خروج
گردشــگر از طرف پلیس مهاجرت کشور ،ثبت گذرنامه در
سامانه اختصاصی است.
امارهای مربوط به گردشــگران داخلی بر مبنای گزارش
دریافتی از نتایج “طرح امارگیری از گردشگران ملی” مرکز
امار ایران ،و همچنین داده های ارائه شــده از طرف پلیس
اماکن کشور است.
گزارش های اعالم شــده در خصــوص ابعاد مختلف اثرات
گردشــگری بویژه در حوزه اقتصاد گردشگری و درامدهای
ارزی حاصــل از ان ،بر مبنای گزارش هــای بانک مرکزی
جمهوری اســامی ایران ،مرکز امار ایران ،گزارش “توریسم
هایالیتز” سازمان جهانی گردشگری ( ،)UNWTOگزارش
ساالنه اثرات اقتصادی سفر و گردشگری در ایران و جهان”
شورای جهانی ســفر و گردشگری ( )WTTCو همچنین
گزارش ساالنه رقابت پذیری سفر و گردشگری مجمع جهانی
اقتصــاد ( )World Economic Forumو ...ارائه می
شود .امارهای اعالم شده در خصوص زیرساختها ،تسهیالت
و خدمات ،بنگاه ها و نیروهای فعال در حوزه گردشــگری بر
مبنای صدور موافقت های اصولی ،مجوزها ،ثبت شرکت ها و
گواهی نامه های صادره دارای شــماره ثبت ارائه میشود که
با توجه به ماهیت ثبتی این نوع داده ها ،امکان تشــکیک یا
وجود مغایرت در انها غیرمحتمل است.
با توجه به رسمیت هرکدام از مراجع یادشده در استخراج
امارهای گردشــگری ،رصد هرکدام از اقالم اماری و راستی
ازمایــی انها ،بــا هدف رفــع هرگونه تردیــدی ،به راحتی
امکانپذیر اســت .میدواریم با استقرار حساب های اقماری و
نظام جامع امار گردشــگری ایــن وزارتخانه ،خود به عنوان
مرجــع امارهای گردشــگری بتواند مســتق ً
ال پاســخگوی
امارهای این حوزه باشد.
ایین های عزاداری
در شهرهای گردشگری
به مناسبت محرم
در کارگروه اربعین سازمان حج
اعالم شد
اخرین وضعیت ثبت نام اربعین و زمان برپایی موکب ها
معاون امور حــج و زیارت از ثبت نام بیــش از ۱۸۱هزار
متقاضــی ســفر اربعین خبــر داد و اعالم کــرد :موکب ها
(چادرهــای خدماتی) از ۱۳مهرماه در مرزها اماده پذیرش
زائران هستند.
اکبــر رضایی ـ معاون امور حج و زیــارت ـ در کارگروه
اربعین با یاداوری این که ثبت نام این سفر از اول شهریورماه
اغاز شــده اســت ،گفت :تاکنــون بیــش از ۱۸۱هزار نفر
نام نویسی کرده اند که بخشی از ان ها ثبت نام خود را با واریز
مبلغ بیمه و هالل احمر نهایی کرده اند.
او هزینه نام نویسی برای اربعین را در سامانه «سماح» رایگان
اعــام کرد و درباره مبلغ ۲۵هــزار تومانی که هنگام ثبت نام
اینترنتی از متقاضیان سفر اربعین دریافت می شود ،توضیح داد:
زائران باید در زمان ثبت نام هزینه های بیمه و خدمات درمانی
(هالل احمر) را پرداخت کنند که مبلغ ان به همراه حق الزحمه
دفتر خدمــات زیارتی حدود ۲۵هزار تومان خواهد شــد ،اما
در صورت مراجعه نکردن بــه دفاتر خدمات زیارتی و ثبت نام
شخصی ،این هزینه سه هزار تومان کمتر می شود و متقاضیان
باید ۲۲هزار تومان پرداخت کنند.
رضایی یاداور شــد :طبق مصوبه ســتاد مرکزی اربعین،
نام نویسی از متقاضیان زیارت اربعین حسینی باید از طریق
سامانه «سماح» /https://samah.haj.irانجام شود.
در این ســامانه نحوه عزیمت متقاضیان به مرزها ،مرزهای
خروجی و تاریخ رفت مشــخص شــده ،بنابراین الزم است
افراد ثبت نام کننده مشــخصات خود را به درستی وارد کنند.
او تاکید کرد :بــرای خروج از مرزهــا متقاضیان اگرچه به
ویزای عراق نیازی ندارند اما مدارکی چون گذرنامه و رسید
اینترنتی ثبت نام (تعهدات بیمه) را همراه داشــته باشند .در
صورت نداشــتن این مدارک ،از خروج متقاضیان جلوگیری
خواهد شــد .همچنین باید دقت شــود در مرز ،مهر ورود و
خروج در گذرنامه ثبت شود.
معــاون امور حج وزیارت درباره خدمات رســانی موکب ها
بــه زائران اربعین گفت :طبق مصوبه ســتاد مرکزی اربعین
حســینی موکب های ایرانی در مرزهــا از ۱۳تا ۳۰مهرماه
فعالیت خواهند کرد و موکب های عراقی نیز در طول مسیر
از تاریــخ ۱۷تــا ۲۷مهرماه به خدمت رســانی می پردازند.
حجت االسالم صحبت اهلل رحمانی ـ مدیرکل عتبات سازمان
حــج و زیارت ـ اضافه کرد :تعهــدات بیمه ای زائرانی که در
سامانه ســماح نام نویسی کرده و هزینه های مربوط به بیمه
را پرداخــت کرده انــد ،از ۵۰کیلومتر قبل از مرزها و تا روز
بازگشت جریان خواهد داشت.
مراســم عزاداری در شــهرهای مختلف ایران متفاوت اســت اما انچه بین همه مردم در ایران مشترک بوده و
هســت ،عزاداری برای امام حسین(ع) ،پخش نذری ،سینه زنی و مراســم تعزیه است .تنوع اقوام ،شهر و اقلیم
در کشــور ایران موجب شــده تا هر یک از شهرهای کشور در ایام محرم مراســم خاص عزاداری برای شهادت
امام حســین (ع) و یارانش داشته باشند .از برپایی تکایا و سینه زنی های با شکوه که همه مردان و زنان در ان
جمع می شــوند تا چیدن ســفره عزا در محافل و تکایا .در این میان انچه بین همه اداب و رسوم مشترک بوده
و هســت عزاداری است .در این میان مراسم برخی از شهرها به دلیل اینکه بیشتر معرفی شده اند ،شناخته تر
هســتند و گردشگران بسیاری برای دیدن این مراسم به ان شهرها سفر می کنند حتی گردشگران خارجی در
این ایام در ان مراسم شرکت می کنند مانند شهر یزد که به دلیل نخل گردانی و برپایی مراسم عزاداری چندین
هزارنفری مشترک ،هر ســاله میزبان گردشگران داخلی و خارجی زیادی است حتی در شهرستانهای اطرافش
نیز این گردشگران حضور دارند تا نحوه عزاداری یزدی ها را مشاهده کرده و در ان شرکت کنند .نخل گردانی،
جوش دوره ،جغجغه زنی و مراســم کتل بســتن در یزد معروف اســت معروف ترین نخل یزدی ها هم همان
نخل میدان امیر چخماق اســت .نخل در فرهنگ مردمان این خطه به معنای تابوت و در واقع نمادی از بدن
مطهر ائمه اطهار و به ویژه حضرت امام حســین(ع) اســت که مردم با چرخش ان دور حسینیه ها به تشییعش
می پردازند .در هر شهری دسته های سینه زنی شکل می گیرد مردان در وسط حسینیه و یا مکان سینه زنی و
زنان در پشت پرده ها و در اطراف ان ها را همراهی می کنند .این دسته های سینه زنی در برخی از شهرها در
حسینیه های بزرگ به راه می افتد مانند حسینیه های یزد و یا حسینیه اعظم زنجان که در این میان معروف
تر اســت و هزاران نفر در این حسینیه و یا حتی اطرافش جمع می شوند و یک صدا عزاداری می کنند .در ایام
محرم از کوچه پس کوچه های بوشــهر صدای ســنج و دمام می اید مردم با شنیدن این صدا متوجه می شوند
که مراسم سینه زنی اغاز شده است .ایین سینه زنی بوشهری ها هم متفاوت است .در ابتدای سینه زنی دمام
زن مردم را خبر می کند و یک پیشــخوان شروع می کند تا اینکه کم کم به تعداد مردم عزادار اضافه می شود
انها از شــهرهای اطراف بوشــهر نیز مهمان دارند و از همه انها پذیرایی می کنند در شب عاشورا مردم تا صبح
عزاداری می کنند با این اعتقاد که مبادا کسی در هنگام شهادت امام حسین و یارانش خواب بماند .در روستای
سرخ ایران یا همان ابیانه انقدر گردشگر حضور پیدا می کند که شورای شهر از چند روز قبل اعالم می کند که
دیگر کســی ورود نکند و یا ورود گردشگران با مشکل مواجه می شود .تمام روستا سیاه پوش می شود و مردم
مراسم جغجغه زنی را در ان برگزار می کنند .عزاداران با به هم کوبیدن دو جغجغه به همدیگر ،سوگواری می
کنند .صبح عاشورا هم نخل محله باال به حرکت در می اید و همه مردم در محله پرزله تجمع کرده و منتظر به
حرکت در امدن نخل می شوند .همزمان با حرکت نخل محله باال به طرف محله میان ده ،نخل محله پایین هم
به طرف این محل حرکت می کند.
قزوینی ها مراســمی دارند که به ان ســوم امام می گویند .در این مراســم که هر سال در روز دوازدهم محرم
برگزار می شــود ،تمام زنان شــهر بیل و کلنگ به دست می گیرند و پیکرهای نمادین شهدای عاشورا را با خود
تا مســجد یا حسینیه اصلی شهر حمل می کنند .عده ای با بیل و کلنگ و عده ای با در دست گرفتن پیکرهای
پارچه ای بدون سر ،به دور شهر می چرخند و دوباره به مسجد برمی گردند .در حین این مراسم هم نوحه خوانی،
وعظ و عزاداری جریان دارد و مردان که تقریبا در حاشــیه مراســم قرار گرفته اند ،با گل اندود کردن سر و لباس
خود عزاداری شان را اعالم می کنند.
گل مالی لرســتانی ها هم یکی دیگر از مشهورترین مراسم عزاداری است .ایین گل مالی مردم خرم اباد یکی
از قدیمی ترین ایین های عزاداری اســت که در عصر تاســوعا برگزار می شود و مردم در حوضچه هایی بزرگ
خاک رس و اب می ریزند و دورتا دورش را گالب پاشیده و با روشن کردن شمع طلب حاجت می کنند .صبح
عاشورا نیز این گل ها را بر بدن می زنند .برگزاری برنامه های نمایشی تعزیه در همه شهرهای ایران وجود دارد
در ابعاد کوچک و یا بزرگ .حتی در دســته های ســینه زنی هم این تعزیه ها برپاست اهالی کاشان و روستای
نوش اباد هم در برپایی تعزیه سالهاست که ماهر شده اند و سوگواران زیادی را به سمت خود جذب می کنند.
در بین تمام رســوم مردم ایران ،تهرانی ها هم چکیده ای از همه این مراســم را در تهران برگزار می کنند.
تکایایی برای هر یک از اقوام ایرانی در تهران برپاست که می توان در ابعاد کوچکتر این مراسم را مشاهده کرد
و در انها مهمان شد .در منطقه گلوبندک تهران زنان در ظهر تاسوعا حلوا می پزند و در حسینیه سادات اخوی
جمع می شوند برای عزاداری به سبک قدیم و قهوه همراه با نان قندی می خورند.
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
گردشگریمحرم
فرصتی برای معرفی فرهنگ غنی اسالمی ایرانی
یکی از جلوه های گردشــگری تعالی بخش؛ مشــاهده مراسم مذهبی
هست که از عالقه مندی های گردشگران به شمار می رود و از بزرگترین
جاذبه های گردشگری همراه با بعد معنوی نیز؛ گردشگری محرم است.
علیرضا محمد علی زاده فعال حوزه گردشــگری و زیارت در یادداشتی
نوشت :گردشگری یکی از مهمترین حوزه های خبرساز و از طرفی جذاب
برای عموم هست .گردشگری در ظاهر سیر و سیاحت و سفر است ولی
در حقیقت بعد معنوی دارد زیرا ماهیت و فلســفه ســفر ،تحقق اهداف
رشد ،تعالی و کسب کمال انسانی است .همچنین عالوه بر دستاوردهای
اقتصادی و درامدهای ناشــی از ان ،نتایج با اهمیت تری برای انســان
در زندگی دارد و نقش بســزایی در سالمت جســم و روان ادمی دارد.
بعد معنوی گردشــگری منجر به تغییــر دیدگاه ها و نگرش ها در زمینه
سفر شده اســت و شاهدیم که در ایران اســامی سخن از گردشگری
تعالی بخش اســت؛ رویکردی که گردشــگری کشــور را از اسیب های
اجتماعی نظیر ابتذال اخالقی در تورها و اماکن گردشــگری مصون نگه
می دارد .یکی از جلوه های گردشــگری تعالی بخش؛ حضور و مشــاهده
مراســم مذهبی هست که از عالقه مندی های اغلب گردشگران به شمار
مــی رود و از طرفی یکی از بزرگترین جاذبه های گردشــگری ،ان هم با
بعد معنوی ،گردشــگری محرم هســت .در اقصی نقاط ایران اسالمی،
ائین های عزاداری امام حســین علیه السالم متناسب با فرهنگ و سنت
شهرهای مختلف برگزار می شود .این ائین ها در سال های اخیر ،میزبان
تعداد زیادی از گردشــگران داخلی و خارجی شــده است هر چند که
در انعکاس فرهنگ حســینی به گردشگران به ویژه گردشگران خارجی
موفق عمل نکردیم .یکی از اهداف متولیان گردشــگری کشور در سفر
گردشــگران ورودی به ایران جهت بازدید از مراسم و ائین های عزاداری
حســینی ،معرفی فرهنگ غنی اســامی ایرانی باید باشد که این امر به
اموزش و ایجاد اگاهی در بین مردم به عنوان جامعه میزبان نیاز دارد و
از سوی دیگر ،مسئولین گردشگری ایران با توجه به ظرفیت های حاضر
با برنامه ریزی و استفاده حداکثری از منابع موجود از سوگواری حسینی
برای جهانیان با توجه به اینکه برخی از کشــورهای اســامی متاسفانه
چهره نادرســت و وهن امیزی از این عزاداری هــا به افکار عمومی دنیا
منتقل می کنند ،باید چهره خوبی نشــان دهند .متاسفانه دستگاه های
مســئول ،راهکاری جهت بهره گیری از ظرفیت های گردشگری محرم به
ویژه برای گردشگران خارجی در راستای معرفی انقالب اسالمی ندارند.
یکــی از کارهای شــاخص و ماندگار؛ معرفی مفاخــر انقالبی با رویکرد
تبیین بین المللی حقانیت نظام جمهوری اسالمی ایران است چراکه باید
بدانیم با ایجاد این مراودات و اســتمرار تعامالت می توان دستاوردهای
انقالب اســامی و بازتاب های نهضت امام خمینی (ره) را از زبان همین
گردشــگران ورودی به جهانیان معرفی کرد و می توان از این ظرفیت در
جهت معرفی ظرفیت های گردشــگری انقالبی و شــهدای انقالب ،دفاع
مقدس و مدافعان حرم اهتمام ورزید.
گردشگری ابزاری مناسب برای تعامل میان ملت ها است
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
با اشــاره به اینکه گردشگری ابزاری مناســب برای تعامل و ارتباطات
میان فرهنگی بین ملت هاســت ،گفت :با تقویــت روابط میان ملت ها،
دوســتی ها و تعامالت مســالمت امیز جایگزین چالش ها و خصومت ها
می شــود .ب ه گــزارش اداره کل روابط عمومی و اطالع رســانی وزارت
میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی ،ولی تیموری در نشست با
اشتفان شولتس با سفیر اتریش در تهران بابیان این که نگاه ما به حوزه
ن یک نگاه غالب فرهنگی
گردشگری در کنار ابعاد اقتصادی و اجتماعی ا
اســت ،اظهار کرد :گردشگری ابزاری مناســب برای تعامل و ارتباطات
میان فرهنگی بین ملت هاســت .شاید یکی از دالیل این که جهان امروز
درگیر چالش ها و تنش های روزافزون شده است ،این باشد که مسئوالن
حوزه های فرهنگی به اندازه سیاســیون فعال نبوده اند تا با تقویت روابط
میان ملت ها ،دوســتی ها و تعامالت مســالمت امیز جایگزین چالش ها،
خصومت ها و تنش ها شود .وی از ایران به عنوان مقصدی فرهنگی برای
گردشــگران نام برد و گفت :وجود تفاوت نگاه گردشگران قبل و بعد از
ورود به کشور و تحسین از وجوه فرهنگی ایران نشان از این ادعاست که
به تکرار در تورهای ورودی شاهد ان هستیم .معاون گردشگری وزارت
میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری بهره مندی از گردشگری
به عنوان محرک برای پویایی و نشاط ،افزایش کیفیت زندگی اجتماعی
در میان مردم ایران و تالش برای توزیع سفر و انتقال ثروت به استان های
محروم و کمتر شناخته شده را به عنوان سیاست وزارت میراث فرهنگی،
گردشــگری و صنایع دستی در عرصه گردشگری داخلی و به عنوان یک
مســئولیت اجتماعی برای حوزه گردشگری عنوان کرد .تیموری تاکید
کرد :سمپوزیوم گردشگری کوهســتان و طبیعت گردی نیز هم راستا با
زوایای فرهنگی گفته شــده برگزار خواهد شــد ،چرا که اکوتوریسم در
ایران یک ظرفیت اســت و با توجه به این که این ظرفیت در شــهرها و
روســتاهای کوچک متمرکز اســت ،بنابراین فرایند توزیع سفر و ثروت
می تواند در شــکوفایی اســتعدادهای بالقوه این بخش موثر واقع شود.
معاون گردشگری همچنین با اشاره به پیشینه همکاری های گردشگری
میان جمهوری اســامی ایران و اتریش ،گفت :ســومین کارگروه فنی
همکارهای گردشــگری ایران و اتریش که قرار است هم زمان در مهرماه
ســال جاری در تهران برگزار شــود ،چندی پیش در خردادماه ســال
جاری با عنوان دومین نشســت کار گروه مشترک گردشگری جمهوری
اسالمی ایران و اتریش با موضوع اموزش برگزار شد و بخش نخست این
رویداد نیز ســال ۹۵باهدف اشنایی ظرفیت های گردشگری طرفین در
تهران برپاشــده بود .وی ضمن اعالم حمایت از روند برگزاری کارگروه
مذکور ،خاطرنشان کرد :بخش نخست سومین کارگروه همکارهای ایران
و اتریش با موضوع گردشــگری کوهســتان و بخش دوم این رویداد با
محوریت طبیعت گردی برگزار خواهد شــد و فعاالن بخش خصوصی و
دولتی طرفین به تبادل اطالعات و تقویت تعامالت در این حوزه خواهند
پرداخت.
سهمباالیایین هایعاشوراییدرمیراثناملموساستاناصفهان
مدیرکل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی
استان اصفهان گفت :از مجموع 200میراث ناملموس
اســتان اصفهان 80 ،اثر مربوط به ایین های مذهبی
اســت که بخش مهمی از ان ،ایین های عاشــورایی
مناطق مختلف اســت .فریدون اللهیــاری در ایین
افتتاحیه نمایشــگاه «رخ مرغ» که امروز پنجشــنبه
در موزه هنرهــای تزیینی ایران برگزار شــد ،اظهار
کرد :موزه هنرهای تزئینــی ایران یکی از موزه های
ملی کشــور اســت که گنجینه ان در دوره ریاست
جمهوری مرحــوم ایت اهلل رفســنجانی به اصفهان
انتقــال یافــت .گنجینه ایــن مــوزه دارای بیش از
چهار هــزار اثر فاخر و درجه یک اســت که یکی از
ارزشــمندترین گنجینه های کشور شناخته می شود.
وی با بیان این که اثار به نمایش گذاشــته شــده در
مجموعه نمایشــگاه رخ مرغ نمایانگر یکی از میراث
ناملموس استان است ،افزود :استان اصفهان از لحاظ
ثبت میراث ناملموس کشــور ،رتبه نخست را به خود
اختصاص داده است .وی توضیح داد :حدود 200اثر
میراث ناملموس استان اصفهان در فهرست ملی ایران
ثبت شده است که شــماره ثبت 140اثر ابالغ شده
و بقیه در حال انجام فرایند ابالغ اســت ،هم چنین از
مجموع 200میراث ناملموس استان اصفهان 80 ،اثر
مربوط به ایین های مذهبی اســت که بخش مهمی
از ان ،ایین های عاشــورایی مناطق مختلف اســت.
مدیرکل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی
اســتان اصفهان تصریح کرد :ثبت ایین های مناطق
به عنوان میراث ناملموس موجب می شــود مردمان
ان منطقه برای حفظ و فراموشــی نشدن انها تالش
بیشــتری کنند و سعی در احیای این ایین ها داشته
باشند .نمونه این ایین ها طبالی میمه است که سال
گذشته در میراث ناملموس ثبت شده است .در ادامه
کارشناس موزه هنرهای تزئینی ایران نیز گفت :هنر
ظرف ۹۰روز درهای
عربستانبهروی
گردشگرانجهانباز
می شود!
عالمت ســازی جزو محدود هنرهایی اســت که در
دوران مختلــف پر رونق بوده و جزو معدود هنرهایی
اســت که با اصالت خاص خود بین هنرمندان استان
اصفهان ماندگار شــده است .احسان علیخانی اظهار
کرد :هــدف از برگزاری نمایشــگاه رخ مرغ در موزه
تزیینی هنرهــای تزئینی این بوده کــه اصالت این
هنر به بازدید کنندگان معرفی شــود .از انجایی که
این هنــر با ایین های عاشــورایی ارتباط تنگاتنگی
دارد ،متاسفانه در ســال های گذشته این هنر دچار
انحرافاتی شده است .وی ادامه داد :هر کدام از عالمت
ها و حیوانات ،نمادی از یک موضوع اســت .به عنوان
مثــال طاووس ،نماد امام زمان (عــج)؛ اهو و گوزن،
نماد ضامن اهو امام رضا (ع)؛ دســت ،نماد حضرت
ابوالفصل (ع) و شــیر نماد حضرت علی (ع) است که
در این نمایشــگاه تمام این نشان ها برای معرفی به
بازدید کنندگان ارائه شــده اســت .علیخانی با بیان
رئیس سازمان گردشگری و میراث ملی عربستان مدعی شد که این کشور
بــه زودی تا پیش از پایان ســال جاری میالدی درب هــای خود را به روی
گردشگران سراسر جهان خواهد گشود.
به نوشــته روزنامه سعودی سبق ،احمد بن عقیل الخطیب ،رئیس سازمان
گردشگری و میراث ملی عربستان در بیست و سومین نشست سازمان جهانی
گردشگری در شهر سن پترزبورگ روســیه گفت :افتخار می کنم عربستان از
جمله اولین کشــورهایی است که در تحقیقات اولیه طرح بررسی گردشگری
پایدار با این ســازمان همکاری کرد .الخطیب در ادامه به همکاری عربستان
اینکه در این نمایشگاه اثار به دو بخش دوره قاجار و
معاصر تقسیم بندی می شود ،گفت :از مشاهده اثار
پیداســت که هر هنرمند براساس دیدگاه خود سعی
در خلق اثار کرده اســت و هیچ کدام از اثار مشــابه
یکدیگر نیســت .وی اظهار کرد :مهم ترین اثری که
در این نمایشگاه به نمایش گذاشته ،طوقی است که
به دوره صفویه برمی گــردد .این طوق یکی از طوق
های اصیل ایرانی مربوط به محله لنبان اصفهان است
که نمادها و طرح های به کار گرفته شــده ان را شیخ
بهایی طراحی کرده است.
اجرای پرده خوانی توســط مرشــد قاسم هاشمی،
اییــن نخل گردانی روســتای پوده و طبالی شــهر
میمه بخشــی دیگری از برنامه هایی ایین افتتاحیه
این نمایشــگاه بود .این نمایشگاه تا 27مهر در موزه
هنرهــای تزئینی ایران واقع در خیابان اســتانداری
اصفهان برپاست.
با این ســازمان در راســتای تقویت راهکارهای برنامه ریزی شده جمع اوری
اطالعات جهت تعیین تعداد گردشــگران و نیز عضویت سازمان گردشگری و
میراث ملی این کشور در کمیته امار گردشگری اشاره کرد و گفت :عربستان
در زمینه ایجاد استراتژی برای تقویت سرمایه های انسانی در حوزه گردشگری
و ایجاد اکادمی هایی برای ان با این سازمان همکاری دارد و از شورای اجرایی
برای حضور در عربســتان در ســال ۲۰۲۰دعوت می کند .عربستان پیش از
این برای این پروژه و دیگر پروژه های توسعه گردشگری حدود یک میلیون و
۷۰۰هزار دالر هزینه کرده است.
خبر
5
برنامه های محرم ویژه «گردشگران»
اعالم شد
کمیتــه گردشــگری مذهبی در یــزد با هــدف اجرای
برنامه هــای مناســبتی در ماه محــرم برای گردشــگران
خارجی تشــکیل شد .در اســتان سیســتان و بلوچستان
نیز تور اشناســازی با ایین های محرم برگزار خواهد شــد.
مناســبت محرم برای چندمین ســال متوالی با فصل ورود
گردشگران خارجی به ایران و روز جهانی جهانگردی مقارن
شده اســت .تطعیلی موزه ها و مراکز گردشگری در روزهای
تاسوعا ،عاشورا و اربعین و سردرگردانی گردشگران خارجی
در چنیــن مناســبت هایی ،برخی اســتان ها را به خالقیت
واداشــت تا با استفاده از ایین های عزاداری و سنتی محرم،
جنبه ای دیگر از گردشــگری ایــران را معرفی کنند .یزد از
جمله اســتان های پیش رو برای جذب و افزایش مدت زمان
ماندگاری گردشــگران خارجی در فرصت محرم بوده است.
محمدمهدی رجائی فرد ـ مسئول کمیته گردشگری مذهبی
اداره کل میراث فرهنگی استان یزد ـ گفته است :برنامه های
گردشــگری مذهبی یزد از روز ١۶شهریورماه برابر با هفتم
محرم اغاز می شود و گردشگران عالوه بر حضور در برنامه های
مردمی روزهای تاســوعا و عاشــورا ١٣ ،محــرم و اربعین
حسینی ،در مراسم های سنتی شهرستان های مهریز ،اشکذر
و اردکان نیز می توانند شــرکت کنند .این کمیته از ســال
۱۳۹۵فعالیت خود را اغاز کرده و برنامه های مناســبتی ان
به شکل رایگان برگزار می شود .همان سال روی برنامه های
این کمیته که مورد توجه جمعی از گردشگران خارجی قرار
گفته بود ،پژوهشــی انجام شد که نشان می داد« :مهمترین
دستاورد تورهای مناسبتی محرم برای گردشگران خارجی،
کمک به ان ها برای درک و شناخت بهتر از مردم ایران بود.
برخی از گردشگران ان را ابزاری برای گفت وگو میان ادیان
دانسته بودند .گروه دیگری بعد از شرکت در ایین عزاداری
ایرانی ها به این نتیجه رســیدند که تورهای ایینی ،دیدگاه
ان ها را درباره اســام و شیعه به شــکل مثبتی تغییر داده
و دانش کافی و خالصه از مذهب شــیعه در اختیارشان قرار
داده و کمک کرده است تا مراسم شیعیان را بهتر بشناسند
و شــرکت در تورهای مذهبی و ایینی برای شان مفید بوده
اســت .جمع زیادی هم اعالم کردند شــرکت در تورهای
معنوی بویژه تاسوعا و عاشورا حس معنوی و تجربه خاصی
را در ان هــا به وجود اورده و دیدگاه شــان را دربار ه ایران به
عنوان مقصدی خطرناک به شکلی مثبتی تغییر داده است.
ان ها این ایین ها و مراسم های مذهبی را ابزاری برای مقابله
با اسالم هراســی و ایجاد صلح بین المللی دانســته بودند».
سیســتان و بلوچســتان هم از فرصت محرم برای اشنایی
بیشتر با این استان برای نخســتین بار استفاده کرده است.
معرفی این اســتان یکی از برنامه هــای در اولویت معاونت
گردشــگری وزارت میراث فرهنگی ،گردشــگری و صنایع
دســتی است که کمپین «سیســتان را ببینید و بلوچستان
را بشــنوید» را برای ان راه اندازی کرده و در یک ماه اخیر
هفته های فرهنگی سیستان و بلوچستان را در سایر استان ها
برپا کرده اســت .سیستان و بلوچستان به این مناسبت ،تور
اشناســازی با ایین های محرم در این استان را ویژه فعاالن
گردشگری ،فضای مجازی و خبرنگاران در مناسبت تاسوعا
و عاشورا ( ۱۸و ۱۹شهریورماه) برگزار خواهد کرد که تاریخ
و فرهنگ مردم منطقه نیز در جریان ان روایت خواهد شد.
عالوه بر این ،مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات گردشگری
وزارت میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشــگری ـ به
استان ها دستورالعملی را ابالغ کرده که مراسم گرامیداشت
روز جهانی جهانگردی و هفته گردشگری در بازه زمانی ۵تا
۱۲مهرماه با محتوای «محرم» و با استفاده از مراسم ایینی،
تعزیه و شبیه خوانی و رعایت شئونات ماه محرم و پرداختن
به ظرفیت های گردشــگری مذهبی و اداب و ســنت های
مخصوص ماه محرم و فرهنگ عاشورایی برگزار شود.
6
خبر
از چه راهی گردشگر مذهبی
جذب کنیم؟
یک فعال حوزه گردشگری معتقد است گردشگر صرفا این
نیســت که بلیط تهیه کند و ســفر را اغاز کند بلکه فرد با
دیدن عکس ها و مطالب و حتی شــنیدن رویدادها نیز می
تواند سفر کند ،لذا تاثیری که یک سخنرانی دینی می تواند
بر جذب گردشگر داشته باشد بسیار باال است .ملیحه صفری
عنــوان کرد :مانند تمامی فیلم هــا یا کتاب های خوب یک
ســخنرانی دینی عالی ان هم در خصــوص محرم ،در حال
نقل و انتقال گردشگران مذهبی است .ما عاشق این هستیم
که ماجراجویــی کنیم و به جایی جدید بــا راهنمایی اگاه
ســفر کنیم که بتواند جاها و چیزهایــی را که قبال هرگز از
وجودشان مطلع نبودیم ،به ما معرفی و ما را دعوت کند که
پنجره هایی بــه جهان نو باز کنیم و ما را به لنزهایی جدید
مجهــز کند که چیزهای معمولی و تکــراری دنیا اطرافمان
را خارق العاده ببینیم .به ما لذت ببخشــد و چندین بخش
از ذهــن ما را همزمان فعال نگــه دارد .وی تاکید کرد :اگر
یک ســخنران دینی تالش کند تا باورهای دینی خود را به
شــکلی بیان کند که گویی عازم یک سفر مذهبی است و یا
در خصوص وقایع کربال مانند یک راهنمای گردشــگری از
جایی سخن خود را اغاز کند که مخاطب تصور کند انجاست
و راهنما باید مطمئن شــود که هیچ حرکت غیرممکن و یا
تغییر جهت غیر قابل توضیحی در مســیر برای مخاطبان و
گردشــگران مذهبی وجود ندارد .چه این سفر برای کشف و
اکتشاف باشد و چه برای توضیح چیزی یا ترغیب کسی؛ در
نهایت گردشگر مذهبی را به مکان زیبای جدیدی می رساند
که ان هم یک موهبت اســت .این فعال حوزه گردشــگری
اظهار کرد :تمرکز بر ان چیزی که می خواهید به گردشــگر
مذهبی بدهید ،اساس کامل ان چیزی است که شما را برای
سخنرانی مذهبی ان هم در خصوص محرم اماده می سازد.
تاثیرگذاری یک سخنرانی دینی و مذهبی و به عبارتی سفر
زیارتی به مقصد کربال اغلب در ان چیزی است که بیان نمی
شــود ،چرا که یک مطلب کوتاه می تواند بســیار ارزشمند
باشد .در واقع این راز ســخنرانی مذهبی موفق را خیلی ها
نمــی دانند و با غامض گویی ،ذهن گردشــگران مذهبی را
خسته می کنند.
صفری با اشاره به ضرورت تبیین ذایقه گردشگران مذهبی
تصریح کرد :چه فرصت یک سخنران مذهبی 2دقیقه باشد،
و چــه 18دقیقه و یا حتی 80دقیقه بایســتی به اندازه ای
بتواند مطالب را در ســفر مذهبی خود بگنجاند که به اندازه
کافی عمق داشــته باشــد تا بتواند گردشــگران مذهبی را
مجذوب خود کند .هنگامی که این ســخنرانی های مذهبی
درست اجرا شــود قلب های گردشگران مذهبی به تپش در
می اید و ذهن هایشان از احساس این واقعه به مرز دگرگونی
می رسد و ناخوداگاه اشک در چشمهایشان حلقه خواهد زد.
وی خاطرنشــان کرد :بزرگترین نقص سخنرانی مذهبی این
است که اگر گردشگران مذهبی خود را کامال از روی نوشته
هدایت کنید ،ان حس و شور واقعی را در انها خواهید کشت.
اینکه انها درک کنند برایشان روخوانی می کنید یا سخنرانی
مذهبی تا به سفر کربال بروند؛ دو تجربه کامال متفاوت است
و بــا درک روخوانی و تصنعی بودن ،حــس خوب و تجربه
زیبایی برای گردشــگران مذهبی رخ نخواهد داد .این فعال
حوزه گردشگری خاطرنشان کرد :امروزه گردشگران مذهبی
بر روی پیام ســخنرانی های دینی تمرکز زیادی می کنند،
بنابراین رســالت اصلی یک سخنران مذهبی این است که بر
روی صحنه در خدمت این ایده باشد که ان را به عنوان هدیه
با ارزش به گردشگران مذهبی خودش تقدیم کند .انها وقتی
می بینند با عشق واقعی وقایع را زیبا و عینی بیان می کنید،
حس لذت و عشق را خواهند برد و همیشه با شعف قلبی و
صادقانه در این سفر مذهبی شرکت خواهند کرد.
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
روایتی از میراث ناملموس ثبت شده در خوانسار؛
ایینی که قابلیت نفوذ در جهان را دارد
گردشــگری مذهبی از دو جهت مفید است .نخست اینکه باعث رونق اقتصاد می شــود و دوم اینکه از طریق ان می توان به
ترویج اصول عقاید شیعی و محورهای فرهنگی انقالب اسالمی ایران نیز پرداخت .شهرستان خوانسار در استان اصفهان یکی از
مذهبی ترین و سنتی ترین مناطق ایران است .همه ساله در ایام محرم و صفر عزاداری های خاص و باشکوهی در این شهرستان و
مناطق تابعه برگزار می شود که در نوع خود کم نظیر است .یکی از ویژگی های فرهنگی این شهرستان ،برگزاری ایین های شیعی
تعزی ه خوانی در ایام محرم و صفر است که در می توان گفت در جهان شهرت خاصی دارد و حتی برای بسیاری خوانسار پایتخت
تعزیه در جهان اسالم است .مردم خوانسار نیز عقیده خاصی به عزاداری های خالصانه شهرستان خود دارند و به همین دلیل در
این ایام خوانساری های مقیم در دیگر استان های کشور تمام تالش خود را می کنند تا در این ایام به زادگاه خویش باز گردند و در
عزاداری ها و امور مربوط به عزاداری شرکت کنند.
قدمتعزاداری هایحسینیدرخوانسار
تعزیه خوانی در خوانسار قدمتی به درازای ۳۵۰سال دارد .بجز بجای اوردن این ایین در دهه نخست محرم الحرام در روزهای
اربعین حسینی و فاصله ان تا ۲۸صفر که در فرهنگ عامه ایران زمین به عنوان زور چهل و هشتم مشهور است ،تعزیه خوانی های
قودجان خوانسار شهرت خاصی دارد .ایین های عزاداری خوانسار در
باشکوهی نیز برگزار می شود که از میان انها تعزیه های روستای
ِ
فهرست اثار ملی ناملموس میراث فرهنگی ایران با شماره ۶۰۱به ثبت رسیده و مقدمات ثبت ان در سازمان بین المللی یونسکو
در حال انجام است .می توان گفت که شاید تنها جایی در ایران که نگاه موزه ای به ایین عزاداری و تعزیه خوانی نمی شود ،همین
خوانسار است .از روز نخست محرم در این منطقه برنامه های عزاداری اغاز می شود ،اما از روز ششم به بعد تمام فعالیت های شهر
تحت الشعاع این موضوع قرار گیرد .در برخی از تکایای از جمله تکیه ایت اهلل نوررضا برنامه های محرم از اذان صبح شروع و تا مغرب
ادامه دارد و برنامه های عزاداری متعددی از جمله قرائت زیارت عاشورا ،زیارت ناحیه مقدسه ،سخنرانی وعاظ مشهور و مداحی
بوده و پذیرایی از عزاداران نیز در بیرون از هیات انجام می شود .گردشگری مذهبی اگر جدی گرفته شود ،از دو جهت مفید است.
نخست اینکه به هر حال حضور گردشگر باعث رونق اقتصاد است و جهت دوم که اهمیت بیشتری هم دارد این است که می توان
از طریق صنعتی کردن گردشگری مذهبی ،به ترویج اصول عقاید شیعی و محورهای فرهنگی انقالب اسالمی ایران نیز پرداختبه
دلیل رونق تعزیه خوانی بالتبع ،هنرها و صنایع دستی مربوط به این ایین (یعنی جزییاتی که باعث شکل گیری کلیتی به نام تعزیه
می شوند) نیز رونق خاصی دارد و این شهرستان را دارای تاریخی غنی در حوزه مرثیه سرایی ،تربیت مداحان و ذاکران ،تولید اثار
و صنایع دستی مورد استفاده در ایین تعزیه و ...کرده است .همه ساله نیز در ایام محرم و اربعین حسینی ،عالقه مندان بسیاری از
جای جای ایران و برخی از کشورهای جهان (بویژه کشورهای اروپایی) برای دیدن این ایین و مواجهه مستقیم و بدون واسطه با
ان به خوانسار سفر می کنند .بنابراین این شهرستان جاذبه های بسیاری از نظر گردشگری مذهبی دارد .هرچند که این جاذبه ها
محدود به ایین های به اصطالح ناملموس در نظر فعاالن و پژوهشگران عرصه میراث فرهنگی نیست و در این شهرستان تاریخی،
ی برای گردشگری هستند.
ابنیه تاریخی بسیاری نیز وجود دارد که هرکدام مولفه ها
ازگردشگریمذهبیغفلتکرده ایم
متاسفانه مسئوالن و دست اندرکاران امور گردشگری در کشور به «گردشگری مذهبی» اهمیت چندانی نمی دهند .این نوع از
گردشگری با انواع دیگر ان تفاوت های مهمی دارد .جای جای کشور ما پر است از اماکن مذهبی و تاریخی و خاص ترین ان نیز
بارگاه حضرت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا (ع) در مشهد مقدس است .این بنای مقدس همه ساله بیشتر ایرانی ها و
عراقی ها را بر حسب ضرورت زیارت به خود جذب می کند و شاید برای این طیف که خود شیعه اند ،ظاهر شهر مشهد چندان مهم
نباشد ،اما گردشگر غربی که بیشتر برای اشنایی و مواجهه با ایین های شرقی ها به ایران سفر می کنند ،به مساله سنت و ساختار
سنتی شهر اهمیت می دهند .انها می خواهند یک معماری سنتی اسالمی را ببینند و نه شهری که انواع بناهای مدرن در ان جای
گرفته اند .گردشگری مذهبی اگر جدی گرفته شود ،از دو جهت مفید است .نخست اینکه به هر حال حضور گردشگر باعث رونق
اقتصاد است و جهت دوم که اهمیت بیشتری هم دارد این است که می توان از طریق صنعتی کردن و توسعه گردشگری مذهبی ،به
ترویج اصول عقاید شیعی و محورهای فرهنگی انقالب اسالمی ایران نیز پرداخت .به عنوان مثال اگر ما حاضریم برای ترجمه و انتشار
کتاب های شیعی و اثار بزرگان دین و سیاست در عصر حاضر از جمله امام خمینی(ره) و همچنین مقام معظم رهبری حضرت ایت
اهلل خامنه ای ،در کشورهای دیگر هزینه کنیم ،با جدی گرفتن و صنعتی کردن گردشگری مذهبی ،این خود گردشگران هستند
که از ایران کتاب های ما را خواهند خرید .مهم این است که ما چه دیدی نسبت به جذب گردشگر داشته باشیم .همچنین توسعه
گردشگری مذهبی نه تنها می تواند تحریم های نظام استکبار جهانی را بی اثر کند ،بلکه رسانه ای نیز خواهد بود برای رساندن پیام
صلح و دوستی ملت ایران به دیگر کشورها .این حوزه باعث خواهد شد تا صدای ما که شاید در بسیاری از مواقع در رسانه های
جهانی شنیده نشود ،در دل و قلوب گردشگران (که هرکدام سفیری برای فرهنگ ایرانی اسالمی در کشور خود خواهند بود) نفوذ
کند .عجیب است که چرا گردشگری مذهبی بویژه جذب گردشگران غربی چندان جدی گرفته نمی شود؟ ما چه از هند کم داریم
که انها میلیون ها دالر از طریق گردشگری مذهبی و بازدیدکنندگان بنارس به دست می اورند و توانسته اند ایین هندو را ترویج
کنند ،اما ما از چنین کاری عاجز هستیم؟ بگذریم.
شهرتعزاداری هایسنتیخوانسار
اما اشــاره شــد که عزاداری های سنتی خوانساری ها در ایام محرم شهرت خاصی دارد .مهم ترین دلیل این شهرت ،پایبندی
خوانساری ها به سنت است .فضای شهری خوانسار و روستاهای اطراف نیز به نسبت دیگر شهرها سنتی تر است و سنتی مانده.
ایین های عزاداری نیز در تکیه ها و حسینیه هایی برگزار می شود که قدمت زیادی دارند و البته در زمانه فعلی ساختار سنتی خود
را تقریبا حفظ کرده اند .همچنین نوحه ها و روضه ها نیز در ادامه سنت نوحه خوانی است و فی المثل سرایندگان نوحه های جدید
نیامده اند تا برای جذب جوانان ،از اشعار مبتذل و ریتم های سطحی وارداتی استفاده کنند .یکی از سنت های مهم عزاداری خوانسار
حرکت دادن دسته های شترسوار و اسب سوار برای یاداوری عبور کاروان اهل بیت امام حسین (ع) است و صدای شیپور جنگ و
نقاره در البه الی حرکت کاروان نیز تداعی صحنه های رزم و مبارز ه ان زمان است .این مراسم چند سالی که دوباره در دیگر مناطق
ایران نیز احیا شده ،اما خوانساری ها بدون انقطاع در دوره های تاریخی ان را داشته اند .شاید یکی از دالیل شهرت عزاداری های انها
و جذب مخاطبان و گردشگران بسیار از ایران و دیگر کشورها در همین پایبندی انها به سنت نهفته باشد .سایر مناطق ایران باید
بتوانندازتجربهخوانساری هااستفادهکنند.
معرفیکتاب
متاسفانه پژوهش های چندانی درباره عزاداری های سنتی در خوانسار انجام نشده است .این در صورتی است که ما به شدت نیاز
به چنین پژوهش هایی داریم تا بتوانیم ضمن ثبت این ایین ها در تاریخ به معرفی انها به ایرانیان نااشنا نیز بپردازم .البته چنین
پژوهش هایی می توانند با ترجمه به دیگر زبان ها سفیر خوبی برای معرفی ایین ها و عقاید شیعی و ایرانی به دیگر فرهنگ های
جهان نیز باشند .در سال گذشته ( )۱۳۹۷کتاب «تاریخ عزاداری های سنتی خوانسار» به قلم حمیدرضا میرمحمدی که خود اصالتا
خوانساری است و به صورت تخصصی بر تاریخ و فرهنگ خوانسار کار می کند ،توسط انتشارات اندیشه و فرهنگ جاویدان در قم با
شمارگان هزار نسخه ۳۳۲ ،صفحه و بهای ۲۵هزار تومان منتشر شد .هرچند می توان اشکاالتی را بر این کتاب وارد کرد (از جمله
نداشتن نگاه علمی مردم شناختی به این ایین ها) اما در کلیت برای معرفی ایین های سنتی عزاداری خوانساری ها بسیار مفید است
و اطالعات خوبی را به مخاطب منتقل می کند .گویا این کتاب قرار است ادامه پیدا کند و نویسنده مجلدات دیگری را نیز در نوبت
نشر دارد .کتاب ۵فصل دارد که عناوین ان به ترتیب از این قرار است« :عزاداری در ایام محرم در خوانسار»« ،عزاداری در بیوت
علما در خوانسار»« ،تعزیه خوانی در خوانسار»« ،یادنامه ذاکران حسینی خوانسار» و «شاعران اشعار عاشورایی در خوانسار» .فصل
نخست کتاب به معرفی هیات های مشهور در خوانسار و حومه مانند هیات هایی چون هیات باباسلطان ،هیات حضرت ابوالفضل
بیدهند ،هیات باب المراد وادشت ،هیات حسینی چهارباغ ،هیات حیدریه جوزچه و ...که هرکدام قدمتی چند صد ساله دارند،
اختصاص پیدا کرده است .نویسنده در فصل دوم به معرفی محفل های عزاداری در بیوت علمای مشهور خوانسار پرداخته است از
جمله مجلس عزاداری در بیت خاندان شهیدی ،عزاداری در منزل سید عبدالعظیم عظیمی ،عزاداری در منزل سیدجمال الدین
مدنی ،عزاداری در بیت حجت االسالم سیدمیرزا محمد سجادی و عزاداری در بیت مال محمد اسماعیل سلطانی .فصل سوم کتاب
به ارائه تاریخچه ای از تعزیه خوانی در خوانسار و حومه مانند ایین های تعزیه در روستاهایی چون قودجان ،کهرت و ...اختصاص پیدا
کرده است .معرفی تعزیه خوان های مشهور و نسخ مربوطه و تحلیل شیوه های هرکدام از دیگر مباحث این بخش است .همچنین
مبحثی از این فصل نیز به مساله قمه زنی در خوانسار اختصاص پیدا کرده است .گویا در گذشته قمی زنی در این منطقه رواج
داشته است اما با تالش علمای مشهور این سنت ناپسند دهه هاست که متروک و منسوخ شده .در فصل چهارم یادنامه ذاکران و
مداحان حسینی در خوانسار درج شده و ذاکرانی چون حاج رضا انصاریان ،حاج حیدر عطاری ،حاج مرتضی موذنی و حاج مرتضی
جعفری معرفی شده و زندگینامه مختصری از انها درج شده است .عزاداری های سنتی خوانساری ها در ایام محرم شهرت خاصی
دارد .مهم ترین دلیل این شهرت ،پایبندی خوانساری ها به سنت است .فضای شهری خوانسار و روستاهای اطراف نیز به نسبت
دیگر شهرها سنتی تر است و سنتی مانده .ایین های عزاداری نیز در تکیه ها و حسینیه هایی برگزار می شود که قدمت زیادی دارنددر
نهایت نویسنده فصل پنجم کتاب نیز به معرفی شاعران اشعار عاشورایی در خوانسار طی سده های گوناگون پرداخته شده است.
شاعرانی چون محود جواد والیی ،حسینعلی ساعی ،عبدالحسین امینی ،اسماعیل حکیم الهی ،میرزا احمد منظور ،حجت االسالم
والمسلمین حاج شیخ حسین انصاریان (واعظ مشهور این روزها که در تهران ساکن است و منبر می رود اما اصالتی خوانسازی
دارد) شیخ محمد باباسلطانی ،سید مرتضی علوی ،محمد مهدی طریقت ،سید کمال الدین نبوی ،عبداهلل کامران و حکیم زاللی
خوانساری در این بخش معرفی شده اند .کتاب تصاویر خوبی نیز از عزاداری ها دارد .نویسنده مطالعات میدانی بسیار خوبی انجام داده
و می توان گفت که نکته ناگفته ای از ایین های عزاداری در خوانسار را باقی نگذاشته است .انچه از نظر تاریخی بر غنای این پژوهش
افزوده ارائه اسناد و مدارک فراوان و تصاویر مربوط به سابقه عزاداری سنتی است .اکثر مطالب ارائه شده در تاریخچه هیات های
مذهبی در این شهر به صورت میدانی مورد مطالعه قرار گرفته و برای نخستین بار در این کتاب منتشر شده اند .البته باید اشاره کرد
که مسئوالن هیات ها نیز گویا همکاری خوبی با نویسنده و پژوهشگر داشته و اسناد را بدون کم و کاست در اختیارش گذاشته اند.
از این نظر کتاب «تاریخ عزاداری های سنتی خوانسار» با کتاب مهم «تاریخ تکایا و عزاداری قم به انضمام تذکره شعرای مرثیه
گوی قم و برگ هایی از نسخه خطی انجمن ادبی گلشن شیوا» نوشته مهدی عباسی قابل مقایسه است .این کتاب که در سال
۱۳۹۱توسط بنیاد قم پژوهی و با همکاری انتشارات نورمطاف در دسترس مخاطبان قرار گرفت ،فصلی نوین را در مطالعات و
تاریخ نگاری های مربوط به ایین های عزاداری در ایران گشود .متاسفانه تاکنون نه تنها نقد که حتی مروری نیز بر این کتاب مهم
نوشته نشده و ارزش کار نویسنده ان یعنی مهدی عباسی برای عموم مخاطبان و حتی مورخان و پژوهشگران تخصصی این حوزه
نیز نمایان نشده است .هرچند که کتاب خالی از تحلیل های مردم شناختی و همچنین خالی از مطالعات میان رشته ای در این حوزه
است ،اما منبع خوبی است برای معرفی یکی از ایین ها و سنت های مهم ایران شیعی .این ایین ها در سراسر ایران بنا به ویژگی های
منطقه ای وجود داشته اند ،اما متاسفانه در روند تحوالت مدرنیته در ایران ،یا به طور کل فراموش شده و یا استحاله پیدا کرده اند .البته
در این میان مردم خوانسار به خوبی توانسته اند که به حفظ سنت های خود در بطن و ساختار جامعه شان بپردازند .فرهنگ ایران
منابعی مانند «تاریخ عزاداری های سنتی خوانسار» بیش از پیش نیاز دارد .منابعی مانند این کتاب قابلیت ترجمه شدن به زبان های
زنده دنیا را دارند .فواید بسیاری بر این ترجمه ها مترتب است؛ نخست اینکه همانطور که گفته شد در زمینه جذب گردشگر مذهبی
موثرند و دیگر انکه می تواند زمینه های گفت وگوی میان فرهنگ ها را فراهم اورند .علیرغم گسترده شدن و ساده تر شدن راه های
ارتباطی اما هنوز هم غربی ها (حتی پژوهشگران و مردم شناسان انها) از درک صحیح ایین های شرقی و ایرانی عاجزند و شاید چنین
کتاب های بتواند این درک را افزایش دهد.
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
بومگردی،خلقفرصت هایجدیدشغلی
در گردشگری کرمان
از ابتدای دولت یازدهم تاکنون نگاه جدی به ایجاد و راه اندازی اقامتگاه های بومگردی در راســتای توســعه
گردشگری و خلق فرصت های جدید شغلی ،کرمان را جزو استان های پیشرو در این حوزه کاری قرار داده طوری
که هم اکنون بیش از یکهزار و ۱۰۰شغل پایدار در این اقامتگاه ها وجود دارد .به گفته متولیان امور گردشگری در
اســتان کرمان عالوه بر این میزان اشتغال پایدار ،راه اندازی این اقامتگاه ها که عمدتا در مناطق روستایی شکل
گرفته با جذب گردشــگران پرشمار داخلی و خارجی رونق خاصی را به اقتصاد مناطق روستایی و عشایری این
استان بخشیده که خود در ایجاد امید بیشتر به اینده و افزایش ضریب ماندگاری در مناطق یاد شده موثر بوده
است .به گفته مســئوالن از دیگر مزایایی ایجاد این اقامتگاههای گردشگری در مناطق دورافتاده استان کرمان
را می توان در مهاجرت معکوس از حاشیه شهرها به روستاها و مهم تر از ان افزایش ضریب امنیت و معطوف
شــدن نگاه سرمایه گذاران به بردن سرمایه خود به این مناطق به وفور شاهد بود که این تغییر و تحوالت قطعا
اینده روشنی را با تکیه بر داشته های داخلی برای ساکنان استان رقم خواهد زد.
بومگردی ،اقتصاد روستاهای کرمان را رونق بخشیده است
سرپرســت اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری اســتان کرمان از راه اندازی اقامتگاه های
بومگردی به عنوان یک محور توســعه گردشگری نام برد و اظهار داشت :این اقامتگاه ها اقتصاد روستاهای این
استان را رونق بخشیده و موجب افزایش حضور گردشگران در این مناطق شده است .فریدون فعالی افزود :در
حال حاضر ۳۶۵اقامتگاه بومگردی در استان کرمان مجوز فعالیت دریافت کرده و بیش از ۳۲۰اقامتگاه فعال و
۴۰اقامتگاه نیز در دســت راه اندازی است .وی تصریح کرد :بیشترین اقامتگاه های بومگردی در منطقه شهداد
فعالیت دارند که در بازدید از این منطقه تغییر و تحول در گردشــگری و اقتصاد محلی روســتاهای این بخش
را شــاهد هستیم .سرپرســت اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان کرمان اظهار داشت:
مســئوالن در مناطق بومگردی در زمینه ایجاد و بهســازی زیرساخت ها برای رفاه و ماندگاری گردشگران باید
تالش کنند .وی با اشــاره به ظرفیت های باالی تاریخی و گردشگری استان کرمان تاکید کرد :گردشگری این
استان به اندازه قابلیت های ان نتوانسته رشد داشته باشد و مسئوالن و دستگاه های متولی در زمینه رونق این
حوزه باید ورود کنند و پاسخ گو باشند.
فعالی بیان کرد :رســانه ها نیز ضعف ها ،دســتاوردها و راهکارهای حوزه میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و
گردشگری استان کرمان را مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.
۶۲۱نفر از بانوان کرمانی در بومگردی های کرمان اشتغال دارند
به گفته معاون گردشــگری اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان کرمان ،اقامتگاه های
بومگردی با مزیت های فراوانش به نوبه خودش فرصت بسیار مناسبی برای اشتغال بانوان در این استان فراهم
اورده به طوری که در حال حاضر ۶۲۱نفر از بانوان در این حوزه مشــغول به فعالیت هســتند .رضا بردبار روز
افزود ۵۷۰ :نفر از اقایان نیز در ۳۲۴اقامتگاه بومگردی کرمان در حال فعالیت هستند که نشان می دهد بانوان
کرمانی اشــتغال بیشــتری در اقامتگاه های بومگردی این استان دارند .وی تصریح کرد :همچنین ۱۲۶اقامتگاه
بومگردی در ســال ۹۷در استان کرمان راه ندازی شد که زمینه اشتغال مستقیم ۳۸۰نفر را مهیا ساخته است
که ۶۰درصد این اشتغال متعلق به زنان است.
معاون گردشــگری اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری استان کرمان بیان کرد :بانوان این
اســتان ضمن فعالیت در امر پذیرایی از گردشــگران و امور جاری اقامتگاه های بومگــردی ،می توانند با تهیه و
فروش صنایع دســتی درامدزایی خوبی برای این اماکن ایجاد کنند .وی با اشاره به اینکه در صنعت گردشگری
با کمترین ســرمایه گذاری می توان اشتغال مستقیم و غیرمستقیم زیادی ایجاد کرد تاکید کرد :باید با همکاری
بخش خصوصی زمینه اماده سازی زیرساخت های اقامتی و تبلیغاتی را بیش از گذشته فراهم اوریم.
بردبار با اشاره به پرداخت تسهیالت برای متقاضیان تاسیس اقامتگاه های بومگردی افزود :این تسهیالت پس
از ارائه طرح توجیهی در کارگروه اشتغال تصویب می شود که در روستاها وام با سود ۶درصد و بازپرداخت چهار
ســاله با یک سال تنفس است .وی گفت :در حال حاضر تمام اقامتگاه های بومگردی در کرمان درجه ۲هستند
که در اینده پس از بررسی امکانات و میزان خدمات دهی در کمیسیون ماده ۱۸به رتبه های کیفی درجه بندی
می شوند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان کرمان تصریح کرد :نظارت کامل
و دقیقی بر اقامتگاه های بومگردی این اســتان وجود دارد و در اخرین بررســی انجام شده ۲ ،اقامتگاه به دلیل
کیفیت پایین تعطیل و ۲اقامتگاه دیگر نیز به دلیل نداشــتن شرایط الزم به خانه مسافر تبدیل شد .وی اظهار
داشــت :خانه های بومگردی ظرفیت جدیدی در حوزه گردشگری این اســتان است که عالوه بر مزیت ها چون
تاثیر بسیار زیاد در مهاجرت معکوس از حاشیه شهر به روستا و خلق جدید فرصت های شغلی پایدار ،بر میزان
ماندگاری و اقامت گردشگران خارجی و داخلی افزوده است.
انچه پیداست در سالی که به نام رونق تولید نامگذاری شده بدون شک تمرکز بر داشته های داخلی از جمله
توسعه بومگردی ها ضمن اینکه به رونق اقتصاد و معیشت مناطق روستایی و حتی شهری می انجامد می تواند
به عنوان راهکاری اساسی در ممانعت از شکل گیری حاشیه نشینی که خود زمینه ساز بسیاری از اسیب های
اجتماعی است موثر واقع شود .برای تحقق ۱۰۰درصدی این مهم یعنی کاهش اسیب های اجتماعی و نیز رونق
گردشــگری با محوریت بومگردی ها متولیان امور و برنامه ریزان استانی و کشوری باید گام های نو و جدیدی
را با فراهم کردن زمینه توســعه این شــغل های پایدار با تسهیالت و امکانات جدید فراهم اورند .استان کرمان
دارای ۳۶هتل و هتل اپارتمان ۳۱ ،مهمانپذیر ۱۴۳ ،دفتر خدمات مسافرتی ۱۳۵ ،واحد بین راهی ۴۰ ،مجتمع
گردشــگری ۶ ،اقامتگاه ســنتی ،سه پانسیون و ۳۹۸راهنمای تور اســت .کرمان با هفت اثر ثبت جهانی۷۰۰ ،
اثر ثبت شده ملی و حدود هفت هزار اثر تاریخی و طبیعی از مقاصد مهم گردشگری کشور محسوب می شود.
خبر
7
محبوب ترین و منفورترین
گردشگران دنیا کدام اند
انگلیســی ها ،المانی ها ،روس ها ،چینی ها و عربستانی ها از
جمله منفورترین توریست های جهان و ژاپنی ها محبوب ترین
اعالم شــدند .یک کمپانی تحقیقاتی انگلیسی که در حوزه
تحلیل بازارهای جهانی فعال اســت ،نظرســنجی را درباره
دیدگاه کشــورهای مختلف نســبت به گردشگران خارجی
انجام داده که بخش نخســت ان به نگرش مردم کشورهای
مختلف نسبت به گردشگران کشور خودشان اختصاص دارد.
نتیجه این نظرســنجی نشــان می دهد :بیشتر مردم ،فکر
می کنند جزو بدترین توریســت ها در سایر کشورها هستند.
بــرای مثال ۵۷درصد بریتانیایی ها که در این نظرســنجی
شــرکت کرده اند ،درباره گردشگران کشــور خودشان نظر
مثبتــی ندارند و تنها ۲۹درصد ان هــا تفکر مثبتی درباره
توریســت های بریتانیایی دارند و ۱۴درصد نیز در این مورد
ابراز عقیده نکرده اند.
بر اساس اطالعات به دســت امده از این نظرسنجی۴۵ ،
درصــد از نروژی ها ۴۳ ،درصــد از المانی ها و ۳۷درصد از
فرانسوی ها فکر می کنند که در دیگر کشورها نگرش مثبتی
به عنوان توریســت نسبت به ان ها وجود ندارد .ایتالیایی ها،
استرالیایی ها ،چینی ها ،عربستانی ها و امریکایی ها نیز دیگر
کشورهایی هستند که بخش قابل توجهی از شهروندان این
کشورها فکر می کنند گردشــگران خوبی در سایر کشورها
نیستند.
۵۷درصد بریتانیایی ها خود را گردشگران بدی
می دانند
در انتهــای این فهرســت ،مردم فیلیپیــن ،هند و عمان
قــرار دارنــد که اکثر قریب بــه اتفاق ان هــا فکر می کنند
توریســت هایی دوست داشتنی در سایر کشورها هستند .در
بخش دیگر این نظرسنجی که از مردم دنیا درباره منفورترین
گردشگران دنیا شده است ،نشان داده شده که بریتانیایی ها
و روس ها از نظر بیشتر کشورهای اروپایی ،گردشگران بدی
شناخته شده اند و چینی ها از نظر بیشتر کشورهای اسیایی
گردشــگران دلچسب و محبوبی نیســتند .نزدیک به نیمی
از اسپانیایی ها ،گردشــگران انگلیسی را بدترین توریست ها
معرفی کرده اند و بریتانیایــی از نظر ۳۹درصد از المانی ها
نیز چنین ویژگی دارند .شــهروندان دانمارک ،سوئد ،فنالند
و نروژ نیز گردشــگران روس را در صدر فهرســت بدترین
توریســت ها قرار داده اند .المانی ها نیــز تقریبا از نظر همه
کشــورهای اروپایی گردشگران خوبی نیستند .گردشگران
چینی بویژه در استرالیا ،اندونزی ،مالزی ،فیلیپین ،سنگاپور،
تایلنــد و ویتنام به هیچ عنوان چهره ای محبوب ندارند و به
عنوان نمونه ۶۷درصد از ســنگاپوری ها معتقدند :چینی ها
بدترین گردشــگران جهان هســتند .در منطقه خاورمیانه
نیز بیشترین نگرش منفی نســبت به گردشگران عربستان
سعودی وجود دارد.
منفورترین توریست های جهان از نگاه مردم
کشورهای مختلف
اما در نظرســنجی برای انتخاب بهترین گردشگران دنیا،
یک کشــور باالتر از همه قرار می گیرد :ژاپن .گردشــگران
ژاپنی کــه در جریان برگزاری جام جهانــی فوتبال پس از
تماشــای مســابقه اقدام به تمیز کردن استادیوم می کردند
و در صدر خبرها قرار گرفتند ،از نظر بســیاری از کشــورها
بهتریــن توریســت های دنیا معرفــی شــده اند و بویژه در
کشورهای فنالند ،فرانسه ،المان ،اندونزی ،مالزی ،فیلیپین،
سنگاپور و تایلند از محبوبیت بسیار باالیی برخوردارند.
ژاپنی ها و استرالیایی ها؛
محبوب ترین گردشگران دنیا
پس از ژاپنی ها و با فاصله زیاد ،گردشــگران استرالیایی به
عنوان محبوب ترین توریســت ها در سراسر جهان شناخته
می شوند.
شاعرانه
8
دیدی ای دل که غم عشق دگربار چه کرد
چون بشد دلبر و با یار وفادار چه کرد
اه از ان نرگس جادو که چه بازی انگیخت
اه از ان مست که با مردم هشیار چه کرد
اشک من رنگ شفق یافت ز بی مهری یار
طالع بی شفقت بین که در این کار چه کرد
هفته نامه سراسری دنیای گردشگری
صاحب امتیاز و مد یر مسئول :
فاطمهصفرنژاد
زیر نظر شورای سردبیری
شنبه 16شهریور 1398سال چهارم شماره54
فراز و فرودهای رای اعتماد نخستین وزیر
میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
مجلس شورای اسالمی سه شنبه ۱۲شهریور برای بررسی صالحیت محسن حاجی
میرزایی وزیر پیشــنهادی اموزش و پرورش و علی اصغر مونسان وزیر پیشنهادی
میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری تشکیل جلســه داد .در این جلسه
مونسان که در مرداد ماه گذشته از سوی رئیس جمهوری به عنوان سرپرست وزارت
میراث فرهنگی ،صنایع دســتی و گردشگری تعیین شده بود توانست با کسب ۱۶۳
رای موافق ۸۷ ،رای مخالف و ۵رای ممتنع از نمایندگان مردم رای اعتماد بگیرد.
مونسان مدیری کارامد و اشنا به مسائل گردشگری است
مطابق ایین نامه داخلی مجلس شــورای اسالمی در هنگام رای اعتماد به وزرای پیشنهادی
رئیس جمهــوری ،نمایندگان موافــق و مخالف (در جمع هر کدام ۲۰دقیقــه) وقت دارند تا
مخالفت و موافقت خود را با گزینه یادشــده برای ســمت مزبور اعالم کننــد .یوناتن بت کلیا
نماینده اشــوریان در مجلس شورای اســامی در موافقت با وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی،
صنایع دســتی و گردشــگری گفت :میراث فرهنگی ریشه در گذشته های دور این سرزمین به
درازای تمدن بشریت دارد و زمینه هایی را فراهم می کند تا ضمن کنترل منفی گردشگری به
معرفی فرهنگ و هنر و تاریخ کشور پرداخته و موجب ورود ارز به کشور می شود که در نهایت
سبب بهبود زندگی مردم و گسترش تبادالت فرهنگی خواهد شد.
وی کارنامه موفق مونسان را بررسی کرد و اظهار داشت :رشد ۵۲درصدی گردشگران ورودی
در ســال ،۹۷رشــد ۶۶درصدی درامد ارزی در این ســال ،افزایش ۴۰درصدی گردشگران
ورودی در چهار ماه ابتدایی ســال ،۹۸طراحی برند ملی گردشــگری ،جلب مشارکت سازمان
های متخصص بین المللی برای اجرای شــش پروژه گردشگری در کشور از مهم ترین اقدامات
وی اســت .مهرداد الهوتی نماینده لنگرود نیز در تایید مونسان برای این سمت گفت :مخالفان
مونسان به کمبود نیرو و عدم تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی در میراث فرهنگی اشاره کردند
در حالی که این موضوعی است که مونسان به ان اذعان دارد.
سال گذشته کل منابع در اختیار میراث فرهنگی ۶۰۰میلیارد تومان بوده است و نمی دانیم
ایا این اعتبار تخصیص یافته یا خیر ،سال گذشته ۶میلیون دالر صادرات صنایع دستی داشتیم
و جزو ۱۰کشور برتر دنیا در زمینه میراث فرهنگی هستیم .امروز صنعت گردشگری رتبه سوم
اقتصاد دنیا را به خود اختصاص داده است ،سال ۱۱ ،۹۷میلیارد دالر درامد ارزی داشتیم۶۶ ،
درصد درامدها ناشی از نوسانات ارزی بوده است.
نماینده اصفهان نیز گفت :مونسان در دو سال گذشته مدیریتی قوی با طراحی و توجه مبانی
برنامه های ششم توسعه داشته است ،وزارت میراث فرهنگی کاربردی اقتصادی و فرهنگی دارد
و هر دو مقوله در برنامه های مونسان مورد توجه قرار گرفته است.
احمد سالک اظهار داشت :این وزارتخانه حافظ فرهنگی میراث کهن کشور ما و حافظ انقالب
اســت ،مونسان در دوران مدیریت خود حاشــیه ها را از میراث فرهنگی کاست رانت ها را کم
کرد ،اشتغال زایی را افزایش داد.
وی در بخش دیگری از سخنانش به امار ارائه شده از معاونت نظارت مجلس شورای اسالمی
اشاره کرد و گفت :طبق این امار اقدامات مونسان ۵۶درصد با برنامه های مقام معظم رهبری و
اسناد باالدستی تطبیق داشته و تعجب می کنم چرا برخی می گویند اقدامات مونسان با اسناد
باالدســتی منطبق نبوده اســت ۳۲ .درصد برنامه ها همسو با برنامه های سیاست های ابالغی
دولت و برنامه ششم توسعه است.
مونسان در سازمان میراث فرهنگی موفق عمل نکرد
جالل محمودزاده نماینده مهاباد در مخالفت با وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی و گردشگری
گفت :روند تخریب اثار تاریخی و باســتانی در کشــور فزاینده است ،در جای جای این کشور
هر روز شــاهد از بین رفتن اثار مختلف تاریخی و فرهنگی و کاهش تعداد گردشــگران داخلی
و خارجی هســتیم .جالل محمودزاده افزود :ایران در زمان مسوولیت مونسان بدترین رتبه را
از نظر شــاخص رقابت پذیری سفر و گردشگری کسب کرده است ،کمبود شدید نیرو در حالی
که اعتبارات میراث فرهنگی و گردشــگری طی ۱۰سال گذشــته چهار برابر شده است ،عدم
تناسب تشــکیالت سازمانی در جذب افراد متخصص ،عدم استفاده بهینه از نیروهای موجود و
اموزش ان ها در راســتای کاهش اسیب بر میراث فرهنگی و تاریخی کشور در این زمان اتفاق
افتاده است.
پروانه سلحشوری نماینده تهران نیز گفت :دولت با تشکیل وزارت میراث فرهنگی مخالف بود
و بعد از تایید و تاکید شــورای نگهبان با ناراحتی این وزارت خانه را پذیرفت اما مهم این است
که تالش مجلس برای تبدیل میراث فرهنگی به وزارتخانه به نتیجه رسید .ایا دولت به ما پیام
نداده اســت که برای انان فرقی نمی کند ان ها کار خود را می کنند و حتی ما نمایندگان را
الیق مشــورت نمی دانند ،چگونه است کسانی که این نهاد را قبول نداشتند امروز می خواهند
سکان دار ان باشند.
حجت االسالم والمسلمین حسن نوروزی نماینده رباط کریم نیز اظهار داشت :شرایط تحریم
فرصت خوبی برای تقویت گردشــگری و صنایع دستی در کشــور ماست ،اما از مونسان سوال
اد رس :تهران -خیابان سهروردی جنوبی -خیابان مریوان-
خیابان اورامان -پالک - 43واحد 3
تلفکس88813489 - 88301986 :
سازمان اگهی ها88311353 -88311361 :
چاپخانه :هودیس پارس
هایی را می پرســم که اگر پاسخ مناسب به ان داد رای مثبت به وی می دهیم .وی خطاب به
مونســان :شما موظف به اجرای سندهای باالدســتی نظام بودید ،شما بایستی میراث فرهنگی
را با پیوســت های تخصصی برای کل طرح های ملی تهیه می کردید ایا این کار انجام شــده
اســت؟ ایا شما حمایت از هنرمندان و فناوران صنایع دستی را در دستور کار قرار داده اید؟ ایا
از ظرفیت خیرین مسلمان در تقویت میراث فرهنگی استفاده کرده اید؟ ایا برای طرح توریست
درمانی طرحی تهیه کرده اید؟
تاکید مونسان بر جایگاه اقتصادی صنعت گردشگری
علی اصغر مونســان که بعد از نمایندگان موافق و مخالف پشت تریبون رفت ،تصریح کرد :در
ابعاد اقتصادی امروز گردشگری در جایگاه اقتصاد سوم جهان قرار دارد و به واسطه ویژگی های
منحصر به فردی؛ مانند نرخ باالی ایجاد اشتغال ،ارزش افزوده باال ،ارزاوری باال ،زودبازده بودن
و نرخ پایین سرمایه گذاری به ازای هر شغل از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی با بیان اینکه در بخش گردشــگری کشور به ازای هر ۵۰میلیون تا ۱۰۰میلیون سرمایه
گذاری ،یک شــغل ایجاد می کنیم ،ادامه داد :این رقــم در بخش صنعت بین ۵۰۰میلیون تا
یک میلیارد یعنی ۱۰برابر نیاز به سرمایه گذاری است .بنابراین باتوجه به اینکه اکنون یکی از
مهمترین موضوعات و مشــکالت کشور ،اشتغالزایی است ،صنعت گردشگری می تواند با اندک
سرمایه گذاری بسیاری از مشکالت ایجاد شغل در کشور حل کند.
وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد :توزیع عادالنه درامد
و ثروت ،کسب و کارهای بزرگ ،ساخت پروژه های بزرگ گردشگری و هتل های پنج ستاره تا
کسب و کارهای کوچک در صنایع دستی و بوم گردی ها را در بر می گیرد .وی با اشاره به نقش
محرک اقتصادی که حوزه گردشگری دارد ،توضیح داد :در ایام عید نوروز با حرکت گردشگری
تمام شــئون اقتصادی کشــور به حرکت در می اید و یک تحرک جدی در اقتصاد کشور ایجاد
می شود .بخش صنایع دستی نیز عالوه بر ابعاد فرهنگی دارای ابعاد اقتصادی است .سرانجام و
در پایان جلسه امروز ،علی اصغر مونسان با ۱۶۳رای موافق ۸۷ ،رای مخالف و ۵رای ممتنع از
۲۵۵نماینده حاضر به عنوان نخستین وزیر میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری انتخاب
شد .بیش از ۸سال است که موضوع تبدیل سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری
مطرح شده و همواره مخالفان و موافقی در مورد ان اظهار نظر کرده اند.
ســرانجام نیز نمایندگان مجلس شــورای اسالمی طرح یک فوریتی تشــکیل وزارت میراث
فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری را تصویب کردند که پس از تایید شورای نگهبان در تاریخ
۲۶مرداد از ســوی علی الریجانی رئیس مجلس شورای اسالمی به رئیس جمهوری ابالغ شد.
نمایندگان مجلس شــورای اسالمی طرح یک فوریتی تشــکیل وزارت میراث فرهنگی ،صنایع
دســتی و گردشــگری را تصویب کردند که پس از تایید شــورای نگهبان در تاریخ ۲۶مرداد
از ســوی علی الریجانی رئیس مجلس شــورای اســامی به رئیس جمهوری ابالغ شد .رئیس
جمهوری ۲روز بعد ( ۲۸مرداد )۱۳۹۸در اجرای اصل ۱۲۳قانون اساســی جمهوری اسالمی
ایران ،قانون تشکیل «وزارت میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی» را برای اجرا به نهاد
ریاســت جمهوری و سازمان اداری و اســتخدامی کشور ابالغ کرد .حسن روحانی همچنین در
حکمی علی اصغر مونسان را به سرپرستی این وزارت تازه تاسیس منصوب کرد.