روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۵۶
روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۵۶
روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۵۶
وضعیت افتضاح صندوق های بازنشستگی یک واقعیت است
۱۷درصدبودجهکشوربرایصندوق هایبازنشستگی
عقاب ها
فسیل نمی شوند
صفحه ۸
روزنامهخبری ،تحلیلی ،دانشگاهیصبح ایران
صدای نخبگان ،نگاه جوانان
16صفحه
۳۰۰۰تومان
شماره مسلسل 4594
پنجشنبه ۱4اردیبهشت۱۴۰۲
13شوال 1444
4می 2023
شماره 3856
فیلم سینمایی «فسیل» به فروش ۱۰۰میلیارد رسید اما جزء پرتماشاگرترین
فیلم های تاریخ سینما نیست ،ایرانی ها چه فیلم هایی را بیشتر دیده اند
۱۲و ۱۳
w w w . F d n . i r | Thu | 4 May 2023 | vol.14 | No. 3856 | 16 Pages
رئیس جمهور ایران به عنوان متحد استراتژیک سوریه
شام پیروزی
در مبارزه ۱۲ساله با تروریست ها به دمشق سفر کرد
۲و۷
خاندوزی این هفته میهمان ویژه کرسی ازادی اندیشی اساتید دانشگاه ازاد بود
ایا اولویت اقتصاد جهانی ربات است؟
۵ ۴
15 14
چالش با وزیر اقتصاد
در «خانه گفت وگو»
انسان ها برتر از ربات ها هستند
«فرهیختگان» گزارش می دهد
برترین دانشگاه های بین المللی
اسیا را بشناسید
6
یادداشت
بازنگری در الگوی ارائه خدمات سالمت
محمدسعید صفاری
پژوهشگر هسته سالمت مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع)
به بیان دیگر مطابق قدیمی ترین و حتی هنوز برجســـته ترین
مســـال ه ارزشـــیابی به دنبال این هســـتیم که ایا اهداف برنامه
محقق شده اند یا خیر؟ این تلقی اشتباه نیست اما تمام دانش
یکی از مســـائلی که موضوعاتی مانند برنامه پزشکی
ارزشـــیابی هم نیست .خبرگان این حوزه به این نوع ارزشیابی،
قرار داده است اما پیشـــرفت چشمگیری در این زمینه حاصل
در سراســـر مراحل اجرای برنامه انجام شـــده و به منظور بهبود
خانواده را سال های سال در اولویت های نظام سالمت
نشده،سردرگمیدرشایستگی هاوارزشمندی هادرنظامسالمت
است.نمی دانیمارزشذاتیسالمتیدرجهان بینیمردم ساالری
دینی ،به چه شکل است .همچنین عدم شناخت صحیح جامعه
به عنوان بستر و زمینه الگوی ارائه خدمت نیز موجب شده است
تا ندانیم در نقاط مختلف کشور در ربط و ضبط با حوزه سالمت،
ارزش چیست.
برنامه در طول اجرا صورت می پذیرد .این نوع ارزشیابی ،فعال و
خاص اشاره دارد ( .)Lincoln and Guba 1980به عنوان مثال
(.)Alkin and Vo 2018, p. 12، Stufflebeam and Coryn 2014, pp. 21–24
دانش نیست ،لذا دانشمندان از کشف و توسع ه حوزه دانشی به
حســـاب پس دادن Giving an account ،می داند و ســـه نوع
ارائه راه حل نرسند ،ارزشمند محسوب نمی شوند .اگر پوشیدگی
رخ نمی دهد .هدف قابل دفاع ،گاهی یک ماموریت سازمانی
بررسی میزان تحقق اهداف تعیین شده است .دوم ،پاسخگویی
با چیزی که پوشیدگی نداشته باشد این جمله را می گوییم :این
اســـت ( )Stufflebeam and Coryn 2014, p. 10و گاهـــی
به اهداف وضع شـــده اتخاذ شـــده یا خیر؟ به عقیده او مشتری،
برای کفش پنداشتیم .اما در هنگام ه انتخاب کفش با توجه نوع
اینده نگر است و به نوعی در خدمت تضمین کیفیت برنامه است
الکین یکی از اهداف ارزشـــیابی را پاسخگویی یا به زبان ساده تر
پاسخگویی را بر می شـــمارد؛ اول ،پاسخگویی نتیجه که در پی
اولویت های وزارتخانه اســـت ».این اولویت بندی در اسفندماه
از برنامه های مهم ســـال جاری برشمرد .در عین حال پزشکی
خانواده قدیمی ترین اولویت نیز هست .بسیاری از خبرگان نظام
سالمت تنها راه برون رفت از وضعیت نامطلوب نظام سالمت را
همین نسخ ه پزشکی خانواده می دانند؛ حاال که دیگران چنین
فکر نمی کنند و اولویت نظام ســـامت را پرداخت به مســـائل
دیگری می دانند .عمق ماجرا زمانی خود را نشان می دهد که
در نشست هایی با موضوع محوری پزشکی خانواده و راه های
بهبود و ارتقای ان ،افرادی در جلســـه حضور دارند که اعتقاد
قلبی به ان نداشته و حتی تالش می کنند ان را به هر طریق از
و سوم ،پاســـخگویی هدف که بررسی می کند ایا اساسا اهداف
معقول و مناسبی وضع شدند یا خیر .نتایج این نوع از ارزشیابی
متوجه سطوح باالی مدیریت است ( .)Alkin 2013, p. 14با این
نظام ســـامت ،همچنان پیشرفت چشم گیری حاصل نشده و
کمـــاکان در اولویت قرار می گیرنـــد؟ اصال چه زمانی باید یک
برنامه را به اولویت نظام ســـامت تبدیل کنیم و چه زمانی ان
را از اولویت خارج کنیم؟ در این یادداشـــت ســـعی می شود با
بهره گیری از ادبیات دانش ارزشیابی خط مشی ،سنخ مسائل
فوق اسیب شناسی شود.
جایگاه قلمرو دانش ارزشیابی در بحث
زمانی که ســـخن از ارزشیابی به میان می اید تلقی ان است که
برنامه ای اجرا شـــده و حاال در صدد ســـنجش خود برنامه یا اثار
ان هســـتیم تا درمورد ادامه دادن یا توقف ان ،اظهارنظر کنیم.
را یک ارزش ذاتی برای کفش محسوب کنیم ،در صورت مواجهه
اصال کفش نیست! چراکه پوشـــیدگی را یک شایستگی ذاتی
دیگری از سالمت است .بنابراین خال نظری جدی در زمینه کشف
شایســـتگی های ســـامت در جهان بینی نظام سالمت مبتنی
مردم ساالری دینی ،به شدت محسوس است؛ از تعریف سالمتی
هدف قابل دفاع ،ضروری است و بدون ان کارکرد مورد نظر
ِ
یک
گرفته تا داللت هایی بـــرای طراحی الگوی ارائه خدمت .در این
است ،یک خط مشی حساب شده است ،گاهی قانون اساسی
ارائه خدمت را براساس کدام شایستگی اولویت بندی کنیم؟
صورتبرنامه ها را با چه مقیاسی از شایستگیبسنجیم؟ الگوهای
درمقامجمع بندیگفتنیاستبهعقیدهنگارندهیکیازمسائلی
همان چیزی است که برای تحقق ارزش سالمت ضروری است.
که موضوعاتی مانند برنامه پزشکی خانواده را سال های سال در
استفاده شـــهری ،اداری ،ورزشی و ، . ..ارزشمندی کفش های
ان ،یعنی درنظر گرفتن بستر و محیط در طراحی الگو و این یعنی
در این زمینه حاصل نشـــده؛ ســـردرگمی در شایســـتگی ها و
حال ارزش گذاری بر انها هستیم.
ارزشیابان باید نیازها را شناسایی کنند و سپس بررسی کنند که
موجبپراکندگیجهت گیری هاشدهوهمینمسالهموجبشده
زمانیکهبدوندرنظرگرفتننیازهاییکجامعهبهسمتطراحی
مردم ساالری دینی ،به چه شکل است؟ همچنین عدم شناخت
مختلف برای ما متفاوت می شـــوند ،چراکه با توجه به بستر در
کشف نیاز سالمتی جامعه و طراحی الگوی ارائه خدمت براساس
ارزشمندیانبرنامه.هنگامقضاوتدرموردارزش هاییکبرنامه،
اولویت های نظام سالمت قرار داده است اما پیشرفت چشمگیری
ارزشمندی ها در نظام سالمت است .خال دکترین نظام سالمت
حوزه ارزشیابی به سنجش اثار یک برنامه پس از اجرای سالیان
از ان طرف ارزشمندی ابژه مورد مطالعه با توجه به اینکه در تعامل
برنامه حرکت می کنیم ،هر قدر هزینه کنیم ،نتایج الزم را کسب
بررســـی خواهد شد ،این حوزه کمک شایانی به هدف گذاری و
بنابراین درجه اجماع در مورد meritباال بوده و این درحالی است
چه طرح تحول ســـامت باشد و چه برنامه پزشکی خانواده ،اگر
و این مســـاله نیز تا حدی پررنگ است که نمی دانیم در بوم ها و
دارد که احتماال بین گروه های مختلف بســـیار متفاوت است.
همچنان راه به جایی نخواهد برد.
متمادی ،شکســـته شـــود و همان طور که گفته شد و در ادامه
فرایند برنامه نیز خواهد کرد.
سخن از سنجیدنی ها
می شود ،نسبتا پایدار است و کمتر دچار تغییر و تحول می شود،
با محیط بررسی می شود ،با تغییر زمینه ممکن است تغییر کند.
که معیارهای ارزشمندی به مجموعه ای از ارزش هایی بستگی
ســـنجش شایستگی یک ابژه از طریق بررسی میزان انطباق ان
شاید به هنگام ارزشیابی یک برنامه ،کلیدی ترین سوال این باشد
با یک ســـری استانداردهای معین که گروهی از کارشناسان بر
جایگاه شی مورد قضاوت در برابر یک سری ارزش های مشخص
یک ابژه از بررســـی اثار و نتایج حاصله از ان در نسبت با محیط
برنامه ها در نظام ســـامت چیســـت؟ چه اتفاقی می افتد که
می دانند؟ چرا علی رغم اصرار به این برنامه و ســـایر برنامه های
وجد می ایند ،اما علوم کاربردی تا زمانی که در بستر یک مساله به
نیاز در ادبیات ارزشیابی به چیزی اطالق می شود که برای تحقق
منبعثازنظامبازارواولویت بندیبرنامه هابراساسشایستگی های
صحیح جامعه به عنوان بستر و زمینه الگوی ارائه خدمت موجب
مقدمه سعی شد کلیش ه به وجود امده نسبت به انحصار کاربست
مورد سنجش قرار گیرد و همین امر به ارزشیابان انگیزه استخراج
می گیرد و دیگران این نسخه را برای امروز نظام سالمت بی فایده
علوم محض دارای ارزشـــی هستند که خارج از خود حوز ه علم و
شناخته شده ترین انها نیاز سنجی ( )need assessmentاست.
می افتد ،برنامه ریزی بر مبنای یک سری شایستگی های سالمت
از انجایی که شایســـتگی به ویژگی هـــای ذاتی یک ابژه مربوط
دستور کار دولت خارج کنند! مسال ه یادداشت حاضر ،پزشکی
برنامه پزشـــکی خانـــواده در صدر لیســـت اولویت برخی قرار
دیگر ارزشمندی ( )worthبه ارزش یک شیء در بستر و زمینه ای
ســـامت چه معنا و مفهومی پیدا می کند؟ الگوهای مختلفی
درمان یا طرح پزشکی خانواده سوق پیدا می کند .اینجا در صدد
انها تا چه میزان براورده شده است (.)Stufflebeam et al. 1985
که چه چیزی را باید بســـنجیم؟ اساسا در فرایند ارزشیابی ،باید
خانواده نیست؛ مساله اولویت بندی است .معیار اولویت بندی
باید به شـــناخت جامعه بهای خاصی داد؛ لذا به زعم نگارنده
ش سالمت در بستر جامعه وجود دارد که یکی از
جهت کشف ارز
ارزشیابی جمع کننده گویند .درمقابل ارزشیابی شکل دهنده
Clientاینارزشیابی هامدیرانمیانیواپراتورهایبرنامههستند.
بهداشـــت در فروردین ماه ساماندهی طرح پزشکی خانواده را
دانش پشتیبان ،worthدانش جامعه شناسی است .با مطالع ه و
ارزش گذاریبرنامه هانیستیمامااتفاقیکهدرنظامسالمتکشور
یک شیء بدون درنظر گرفتن زمینه های ان برمی گردد و از سوی
معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشـــت ،درمان و اموزش
،1401از زبان مســـئوالن نظام ســـامت شـــنیده شد و وزیر
شایستگی و ارزشمندی
در ادبیات ارزشـــیابی ،شایستگی ( )meritبه ارزش های ذاتی
معیارهایی برای ســـنجش ارزشمندی یک الگوی ارائه خدمت
بگیرد،تماماولویت هابهسمتبرنامه هاییمانندشبکهبهداشتو
شناخت جامعه است که می توانیم بفهمیم در بافتار یک جامعه،
فرایند که بررســـی می کند ایا رویه های مناسبی برای دسترسی
پزشـــکی گفت« :موضوع پزشکی خانواده یکی از اصلی ترین
نگاشت حاضر بر همان دو مولف ه ابتدایی است؛ worthو .merit
به بســـتر و زمینه های ابژه مورد مطالعـــه ،جهت تعیین متر و
بهنحودیگریباشدوبه عنوانمثالتامینبهداشتدراولویتقرار
ارزش های مناســـب جهت قضاوت را می دهد .بدیهی است که
معیارهـــای ارزش در حوزه های مختلف نســـبت به هم متفاوت
هســـتند اما برخی تعاریف سنجه های عمومی مناسبی جهت
ارزشـــیابی یک برنامه ارائه می دهند که در بسیاری از حوزه ها از
جمله حوزه سالمت قابل اســـتفاده است .در اینجا برای پاسخ
سوال طرح شده به سراغ تعریف بسیار ساده و ابتدایی از کمیته
ســـر انها توافق کرده اند ،صورت می گیرد و سنجش ارزشمندی
انجام می پذیرد.
ابژه مورد مطالعه :سالمت!
نمی کنیم؛چراکهنیازجامعهرابراوردهنکردیم؛لذاچنینبرنامه ای
ســـالیان متمادی در اولویت اجرایی نظام سالمت قرار بگیرد،
با تعاریفی که از شایســـتگی ( )meritارائه شد ،تصور می شود
الگوی ارائه خدمت بدون پشتوانه نظری صورت گرفته و محکوم
به شکست است .با کمی دقت در می یابیم که درست است که
ش شایستگی ،ارزشی ذاتی است اما همین که نگاه ما به ذات
ارز
هستیم و از تعاریف اولیه ارزشیابی به دو کلیدواژه مهم رسیدیم
لذا به نظر می رسد دانش پشتیبان ،meritفلسفه یا جهان بینی
که مبتنی بر انها الزم است «اثار یک برنامه با ارزش ذاتی سالمت
1994ارزشیابی را سنجش سیستماتیک ارزشمندی ()worth
ارزشمندی سنجیده شود» تا پس از ان بتوانیم راجع به ان برنامه
برای مثال اگر جهان بینی ما نســـبت به سالمت به مثابه یک کاال
بسط مفهومی این تعریف سعی در غنای ان داشته اند ،به عنوان
سوال مطرح است که شایستگی و ارزشمندی در نظام سالمت،
بپنداریم،درمقابلمسائلیمانندکمبودکیفیتخدماتارائه شده
خدمت به چه مولفه هایی است که ما بتوانیم برنامه هایی مانند
رشته های پزشکی هستیم و تامین سالمت جامعه را مانند تامین
یا شایستگی ( )meritیک شی می داند .اندیشمندان مختلف با
مثال اســـتافل بیم ( )2014پنج مولفه دیگر جهت ســـنجش
چه شـــکلی به خود پیدا می کند؟ ارزشمندی یک الگوی ارائه
( ،)Probityامکان پذیـــری ( ،)Feasibilityایمنی (،)Safety
پزشکی خانواده را با انها ارزشیابی کنیم؟ شایستگی های ذاتی
ارزش ابـــژ ه مورد مطالعه معرفی می کند که عبارتند از درســـتی
اهمیـــت ( )Significanceو برابری ( .)equityاما نقطه تمرکز
ان چطور؟ به نظر می رســـد با توجه به تاکید خاص ارزشمندی
می توانیم شایســـتگی یک برنامه را بسنجیم و نه ارزشمندی ان
فردی ســـالم اســـت یا خیر! در این صورت برنامه ریزی و اجرای
اســـت .این مهم است که نگاه ما به مقوله سالمت به چه شکل
اظهارنظر کنیم ،اما بعد از اشنایی کلی با مفاهیم فوق ،جای این
چیســـت؟ و تا زمانی که چنین ابهاماتی وجود داشـــته باشد نه
منابع
1. Alkin, Marvin C. (2013): Evaluation roots. A wider
perspective of theorists’ views and influences / editor,
MarvinC.Alkin.2nded.ThousandOaks,Calif.:SAGE.
2. Alkin, Marvin C. ; Vo, Anne T. (2018): Evaluation
essentials. From A to Z. Second edition. New York:
Guilford Press.
3. Lincoln, Yvonna S. ; Guba, Egon G. (1980): The
Distinction between Merit and Worth in Evaluation.
In Educational Evaluation and Policy Analysis 2 (4),
p. 61. DOI: 10. 23071163674/.
4. Stufflebeam, Daniel L. ; Coryn, Chris L. S. (2014):
Evaluation theory, models, and applications. Second
edition. San Francisco: Jossey-Bass & Pfeiffer Imprints
(Research methods for the social sciences, 50).
5. Stufflebeam, Daniel L. ; McCormick, Charles H.
; Brinkerhoff, Robert O. ; Nelson, Cheryl O. (1985):
Preparation, pp. 23–81. DOI: 10. 1007-011-94-978/
2_5-7807.
پی تامین یک سری شاخص های توافق شده هستیم که بگوییم
است ،اینکه سالمتی را به چه نحو تعریف کنیم ،به طور کلی در
مشترک از ارزشیابی می رویم .کمیته مشترک ارزشیابی در سال
اقلیم های مختلف کشور در ربط و ضبط با حوزه سالمت ،ارزش
هیچ تفاوتی بین ســـامتی در غرب و شرق عالم نیست ،همه در
الزم به یاداوری اســـت که درصدد کشـــف معیارهایی از قلمرو
یعنی شایستگی و ارزش سالمت در بستر یک زمینه خاص یعنی
شده است تا به نیازهای سالمتی مردم پاسخ درخوری ارائه نشود
را و از هرگونه بهبود و اولویت بندی صحیح ،عاجز خواهیم بود.
یک پدیده به چه صورت باشد ،در تعیین این مولفه اثرگذار است.
دانشـــی ارزشـــیابی جهت بهبود برنامه ها یا اولویت بندی انها
اســـت که اصال نمی دانیم ارزش ذاتی سالمتی در جهان بینی
طراحی الگوی ارائه خدمت موثر است.
باشـــد و ارائه دهندگان خدمـــات را حول یک بازار فروش خدمت
بهدنبالایجادوافزایشرقابتبینپزشکانازطریقافزایشظرفیت
مایحتاج عمومی مردم مانند ســـایر کاالها ،به دست نامرئی بازار
می سپاریم .حال انکه اگر جهان بینی ما نسبت به مقوله سالمت صفحه 1
سیاست
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۲
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
رئیس جمهور ایران به عنوان متحد استراتژیک سوریه
در مبارزه ۱۲ساله با تروریست ها به دمشق سفر کرد
شام �پیروزی
فرهیختگان پس از 13سال ،هواپیمای رئیس جمهور ایران در
تسهیل امور زیارتی را به امضا رساندند .البته تهران تنها کشوری
تالش دارد حمایت کم سابقه ایران از متحدش را از اذهان محو
فرود امد .این دو تعبیر خاص در قانون اساسی جمهوری سوریه،
نیزبرایحضوردراینبازاررقابتشدیدیدارندوتالشمی کنندبا
بین الملل قابل تقدیر است ،اما این مهم وقتی ارزشی دوچندان
با رژیم صهیونیستی باقی بماند .دیروز سیدابراهیم رئیسی با یک
مراودات اقتصادی شان با سوریه را وسعت ببخشند .هرچند رقابت
«قلب تپنده عربی گرایی» و «جبهه مقابله با دشمن صهیونیسم»
گنجاندهشدتابرایهمیشهسوریهیککشورعربیوجبههمقابله
کلیدواژهپرمعنابهدمشقپاگذاشت«:ایراندوستروزهایسخت
کشورهایدوستوبرادراست».ازهشتماسفند 1388کهاخرین
رئیس جمهور ایران راهی دمشق شد تا دیروز ،اسد و مردم سوریه
نیستکهتمایلبهگسترشفعالیتدرسوریهدارد.کشورهایعربی
مذاکرهباامریکا،معافیت هاییبرایتحریم هایامریکااخذکنندو
در سوریه همچنان باالست اما تا همین جا ایران مابه ازای وام های
خود به دولت سوریه ،امتیازاتی برای بهره برداری از منابع و معادن
چنگودندانمتحددیرینخودوجبههمقابلهباصهیونیسمراحفظ
کرد .از همین روست که بشار اسد رئیس جمهور سوریه به رئیسی
به داده های کمی مانند ابعاد اقتصادی و نظامی امریکا و ایران ،در
ایرانیازاینمنابعبهره برداریکندسودیبیشترواگرازشرکت های
رژیم صهیونیستینباشدوازایرانفاصلهبگیرد.اوضاعسوریهانقدر
دالرهای نفتی راهی سوریه می شدند ،دمشق را تنها نگذاشت و با
و جهانی ایران گذاشته است تا از این پس دولت ها در کنار توجه
ایجاد جبهه منطقه ای علیه سوریه ومتحدش
بین المللی برای این کار بهره گیرد ،سودی کمتر برداشت خواهد
اسددرسوریهمی رفتاماایراندرانشرایطکهسیلتروریست هابا
دربحرانسوریه،مجموعایندوتاثیریشگرفبرجایگاهمنطقه ای
سوریهاخذکردهکهبهصورتمستقیموغیرمستقیمقابلاستحصال
یک جنگ اخرالزمانی را تجربه کردند .غرب و متحدان مرتجع
اشفتهشدهبودکههرلحظهانتظارانتشارخبرسقوطحکومتبشار
پیدا می کند که این حمایت ،موفقیت امیز و منجر به پیروزی شود.
محاسبات خود برای انتخاب یک کشور یا تنظیم روابط شان موارد
هستند .اگر ایران بتواند خود به طور مستقیم و توسط شرکت های
منطقه ای ان ،دنیا را بر سر سوریه اوار کردند تا دیگر جبهه مقابله با
سازد.هر چندپایدارییککشوردرحمایتازمتحدانشدرعرصه
کرد .در این گزارش به بهانه سفر 2روزه اقای رئیسی به سوریه ،از
زاویه ای دیگر به روابط ایران و سوریه پرداخته شده است.
ایران سوریه را اداره می کند؟
دیگری را نیز در نظر بگیرند.
2
تبلیغ مستعمره بودن سوریه ،موجب تحریک کشورها
و گروه های همسایه و مجاور سوریه مانند اردن ،مصر و ترکیه و
همچنین برخی گروه های سیاسی در لبنان می شود .احساس
تهدید مشترک انها از ایران ،می تواند به تشکیل ائتالف میان انها
انجامیده یا حداقل به همکاری های سطح باال در حوزه امنیتی
ائتالفاتوهمکاری هایشکل گرفتهتضعیفشدهوناکارامدشدند.
مناطق حضور اعراب هستند و از این رو تبلیغ سلطه ایرانیان بر
ایران برای حمایت از متحد خود و براساس منافع ملی و انسانی
بود و با خون ارزشمندش از ما حمایت کرد ».حاال چند ماه پس از
دیگرائتالفیبین المللیازتروریست هاتامرتجعانمنطقه ایوغرب
ضربه به وجهه و جایگاه سوریه در جهان عرب
به یک برای عادی سازی روابط راهی دمشق شدند ،رئیس جمهور
تهرانورودیچندگانهبهاینجنگداشتومجبوربوددرحوزه های
می گوید« :ایران در حوزه های سیاسی و اقتصادی حامی سوریه
انکه سران عرب ،با پذیرش شکست پروژه سرنگونی بشار اسد ،یک
ایرانبهسوریهسفرکردتاازاینطریقهمانشکستمعنادارجبهه
غربی را به رخ انها بکشد و هم اینکه با طرف سوری برای توسعه
تو گو
روابط اقتصادی بین دوطرف و کمک به بازسازی سوریه گف
کند.ترکیبهیاتهمراهرئیس جمهورتقریبامشخصمی کندقرار
است دوطرف در چه زمینه هایی همکاری کنند .در هیات همراه
رئیسی به جز رئیس دفتر و وزیر امور خارجه ،وزیر دفاع و پشتیبانی
نیروهای مسلح ،وزیر راه و شهرسازی ،وزیر نفت ،وزیر ارتباطات و
جمعیازتجاروفعاالناقتصادیبخشخصوصیحضورداشتند.
روز گذشته ،روسای جمهور دو کشور در قصرالشعب سوریه برنامه
درانبودند،واردمی شد.باتوجهبهنیازهایموجوددراینمنازعه،
اقتصادی ،نظامی و سیاسی به حمایت از دمشق بپردازد .این ورود
جدید ،غرب و متحدانش برای انکه تبدیل به تماشاچی نباشند،
وابسته و مستعمره ایران شده است ،دست به تحریک مردم سوریه
واتکاینظامسوریهبههویتعربی اش،می تواندبهبرجستهشدن
توطئه دیگری را کلید زده اند و سعی می کنند با این ادعا که سوریه
و کشورهای عربی بزنند .مطالبی از این دست با دالیلی خاص از
سویدستگاه هایتبلیغاتیغربمنتشرمی شوند.درادامهبهاین
اهداف پرداخته شده است.
ی و زلزله و امدادرسانی و
ازاد و بخش خصوصی ،ارتباطات و فناور
با سوءظن دیگر متحدانش مانند عربستان و امارات روبه رو است،
یوهوایی،مناطق
وانرژی،فنی-مهندسی،مسکن،حمل ونقلریل
در قانون اساسی جمهوری سوریه هم از این کشور به عنوان «قلب
عربی و محور ترکی ،که شامل متالشی ساختن مجموع انها که در
مختلف را امضا کردند .همچنین مقامات ارشد ایران و سوریه۱۴ ،
یبیندوکشوردرحوزه هایهمکاری هایتجاری،نفت
سندهمکار
رهبران جهان عرب برخوردار است .این موضوع انقدر مهم بوده که
چندگانه و سنگین ایران ،صحنه طراحی شده را به طور کامل به هم
1
جامعهمکاری هایراهبردیوبلندمدتایرانوسوریهدرحوزه های
3
سوریه از ظرفیت های الزم برای تبدیل شدن به یکی از
تپنده عربی گرایی» یاد شده است .مقاومت این کشور در برابر
ریخت و معادله سوریه را به نفع محور مقاومت رقم زد .در شرایط
محو سابقه درخشان ایران در حمایت از متحدش
درحالی که امریکا به رها ساختن متحدانش از محمدرضا
پهلوی،پادشاهفراریایرانوحسنیمبارک،دیکتاتورمخلوعمصر
گرفته تا اشرف غنی ،اخرین رئیس جمهور افغانستان شهره شده و
قابل توجه شیعیان ،در دوران های طوالنی تاریخی غلبه سیاسی
با اهل سنت بوده است.
منجر شود .این اتفاق در طول بحران سوریه رخ داد ،هرچند به مرور
می بایستبهمنازعهسوریهکهدریکسودولتبشاراسدودرسوی
سنتاستودرعراقولبناننیزباوجوداکثریتداشتنیاجمعیت
تهاجم کالن محور غربی و با مشارکت زیرمحورهایی مانند محور
ازلحاظقومینیزاینکشورهابه ویژهعراقوشاماتجزءتاریخی ترین
این دو منطقه می تواند باعث سرشکستگی و خشم اعراب شود.
5
تحریک افکار عمومی و مقامات سوریه
4
تکرارانبهدفعاتدررسانه هاوشبکه هایمجازیوحتیراهیافتنش
سوریوجامعهاینکشورعلیهایرانشود.ایناتفاقدر صورتوقوع
به مستعمره ایران ،یکی از بهانه های انهاست که غرب با تکرار ان
تبلیغشدیدپیرامونتبدیلشدنسوریهبهیکیازمستعمراتایرانو
در برابر دشمنانش بی یاور رها سازد.
6
محدود ساختن روابط تهران -دمشق
سوریه،بعدازگذشت13سالازاخرینسفرعالی ترینمقام
اجراییایرانبهاینکشور،وارددمشقشد.بهبهانهاینسفر
و با هدف بررسی نتایج و پیام های دیدار روسای جمهوری
ایران و سوریه در شرایط کنونی جهان برای دیگر دولت های
منطقهباعلیرضاتقوی نیاکارشناسمسائلمنطقهگفت وگو
کرده ایم که در ادامه می خوانید.
ازدالیلاهمیتباالیسفررئیس جمهورکشورمانبهدمشق،
پروپاگاندامداوماینمسالهکهشیعیانوایرانبرکشورهای
مذهبی و قومی در جهان نسبت به شیعیان و تهران منتهی شود.
انها برای جلوگیری از مواجهه با مشکل ،راهی جز پنهانی ساختن
بخشبزرگیازارتباطاتخودباایرانبرایحفظوجههخودنخواهند
علیرضا تقوی نیا ،کارشناس مسائل منطقه در گفت وگو با «فرهیختگان»:
امریکا فهمید هزینه مواجهه نظامی با ایران باالست
و اقتصادی تسلیم شود .اما حاال و با گذشت چندین سال
از روزهای بحرانی شاهد این هستیم که همان دولت ها یک
ط شانبادمشقهستند.بعد
بهیکدرحالعادی سازیرواب
یاستکهدرستیتدابیرمقام معظم رهبری
می کند.چنینسفر
و راهبردهای ایشان در مسائل منطقه ای را ثابت می کند.
ایران تضعیف و حتی تجزیه شود .معتقدم سوریه ،استالینگراد
منطقهبود.یعنیجاییبودکهانهاخیالمی کردندکهمی توانند
از گذشت بیش از یک دهه ،موضع کنونی این دولت ها در
مواجهه با دولت سوریه را چطور ارزیابی می کنید؟
جهانیبود.برایاولینباربودکهمحورسعودیاماراتی،درمنطقه
شده بودند و هدف مشترک شان که سرنگونی اسد بود را دنبال
می کردند .از طرف دیگر هم کشورهای اروپایی مثل فرانسه
بودند که براساس پیمان سایسپیکو ،سوریه را حیاط خلوت خود
به بحران سوریه باهدف پشتیبانی از دولت مستقر در این
منطقهوجهانوهمچنینتغییرنگا هدولت هابهقدرتایران
سال هاوثابتشدنموضعنظامیبرترکشورماندرمنطقه،
چهتفاوت هاییرامی تواندردستگاهمحاسباتیکشورهای
غربینسبتبهمقطعپیشازجنگسوریهقطعیدانست؟
بشار اسد نزدیک است .به هر حال رهبری دستور دادند الریجانی
می دانست و در صدد حمایت جدی از مخالفان بودند .همچنین
نکته نخست انکه جمهوری اسالمی ایران در مقطعی به کمک
کردند .این سفرها و حمایت ها درحالی انجام می شد که دولت
را اجرایی کنند .ایاالت متحده هم حمایتی جدی از این ایده
غربی ها داشتند تالش شان را می کردند تا متحد اصلی ایران در
به اشرافی که بر تحوالت میدانی داشتند سقوط اسد را نزدیک
قصد داشتند سیاست بنغازی سازی و بستن حریم هوایی سوریه
داشت .در این میان از فوریه 2011تا سپتامبر سال 2015
یعنی حدود چهارسال و نیم شاهد این بودیم که صرفا جمهوری
سوریهرفتکهدرموضعانزوایمنطقه ایوبین المللیقرارداشت.
منطقه را هم از بین ببرند و بعد از ان به سراغ لبنان بروند .در عراق
هم تقریبا تا 10کیلومتری بغداد امده بودند که با تدابیر سردار
می دهدامریکادیگرنمی تواندباجمهوریاسالمیبرخوردنظامی
مواجهه نظامی با ایران باالست .ببینید کدام کشور جرات دارد
نفتکشامریکاراتوقیفکند؟امریکاییکهوعدهدادهبودبرتنگه
هرمز کنترل خواهد داشت تا ایران دست به اقدامی نزند ،حاال
شاهد این است که درهمان تنگه هرمز نفتکش های حامل نفت
واشنگتنتوسطنیروهاینظامیایرانتوقیفمی شوند.اینخیلی
به مسئوالن نظام تاکید کردند اگر اصولی و درست مقاومت کنیم
جنبهحائزاهمیتاستکهنظامسوریهدرحال حاضربهوضعیتی
که باید نیروی هوایی خود را به کمک نیروهای ایرانی بفرستد.
وسوریهکهباماهمکارینزدیکدارند،برخیدیگرازکشورهاهم
نقش افرینیخواهدکرد.لذامنمعتقدهستمدرستیتدابیرایران
استراتژیکداردوایناتفاقدرکناردیگروقایعرخداد.امروزشاهد
منطقهروبهفزونیاستواگربخواهندامنیت شانراتامینکنند
اسد باقی خواهد ماند .سفر اخیر رئیس جمهور به دمشق از این
باثبات و ایمن رسیده و از منظر منطقه ای و بین المللی درحال
حرکتبهسمتوضعیتجدیدیا ست.درچنینشرایطیطبیعی
همهستکهرئیس جمهورایراندرچهارچوبشراکتاستراتژیکی
که میان تهران و دمشق وجود دارد به این کشور سفر کند.
ایران همچنین توانست روسیه را متقاعد کند که در سوریه منافع
این هستیم که بشار اسد در قدرت باقی مانده و کشورهای عربی
و دیگر کشورهای دنیا برای برقراری دوباره ارتباط با ایشان صف
کشیده اند.سوریهازمنظرژئوپلیتیکیوژئواکونومیکیازجایگاه
دراوججنگداخلیسوریهشاهدانبودیمکهشرکایعربی
بسیارمهمیدرنظامبین المللبرخورداراستودرجهانعربهم
برحاکمیتانهامسلطبوددستدردستهمدادندتادولت
بنابراینمعتقدمسفرامروزرئیسیبهدمشق،خطبطالنجمهوری
سوریهوبرخیدیگرازکشورهایاسالمیکهتفکراتاخوانی
بشار اسد سرنگون شده و سوریه درمقابل فشارهای نظامی
هموارهجزوداعیه دارانرهبریدرجهانعربمحسوبمی شده.
ل کسانی بود که معتقد بودند اسد سقوط
اسالمی بر استدال
که در این سال ها متوجه شدند قدرت جمهوری اسالمی ایران در
ن ترتیب می دهند،
موشکی علیه صهیونیست های شهرک نشی
حمالتی که عالوه بر کشته و زخمی ،خسارت های مالی زیادی
هم برای اسرائیلی ها خواهد داشت .سرزمین های اشغالی دچار
تامینکنند.انهاهنوزنتوانسته اندبهشکلیکهازنوارغزهعلیهانها
بلند مدت و راهبردی برسند .این نکته مهمی است .از این جهت
اماچراداردبهسوریهحملهمی کند؟بهایندلیلکهاسرائیلمعتقد
نه فقط خودش بلکه متحدانش حضور دارند و از این جهت هزینه
به پیروزی بشار اسد اطمینان پیدا کرد و بعد از دیداری که سردار
سلیمانیباپوتینداشتند،رئیس جمهورودولتروسیهقانعشد
ما شاهد این هستیم که گروه های مقاومت ،از نوار غزه حمالتی
لقای ان ببخشد .به عقیده صهیونیست ها باید به قدری هزینه
و منحصر به جغرافیا هم نیست .ایران در چند کشور حضور دارد،
کهایران از لحاظ سیاسی در منطقه با ان مواجه شدهبود ،امروز به
وضعیتتعاملوهمکاریرسیدهاست.برخیکشورهامثلعراق
کیلومتر مربعی را برای خودش امن و ارام کند .هرچند وقت یکبار
کند .دلیلش ان است که ایران ،بازوان قدرتمندی در منطقه دارد
اقتصادی هم شما در اینده خواهید دید که سوریه ،به عنوان پلی
می دانستندامااینرهبرانقالببودندکهبادرایتهمیشگی شان
نتوانسته مانع شود .رژیم صهیونیستی حتی نمی تواند غزه360
است باید فشارها بر دولت و ارتش سوریه را تا حدی زیاد کند که
اسالمی و متحدانش مثل حزب الله بودند که مانع از سقوط اسد
شدند.زمانیکهوضعیتسوریهتثبیتشدودولتروسیهنسبت
ونیروهایمقاومتدرسوریهشود؟پاسخخیراست.اینحمالت
نفت امریکا در تنگه هرمز است .اتفاقی که بیش از هرچیز نشان
سلیمانی داعش نتوانست وارد پایتخت شود .نکته قابل توجه
بعد از گذشت بیش از یک دهه اینجاست که انزوای مورد اشاره
رژیم صهیونیستیتوانستهاستمانعازاستقرارموشک ها،پدافند
که اسرائیل با غزه هم نمی تواند مقابله کند.
ازمقاماتکشورمانهمسقوطدولتاسدراقطعیمی دانستند.
جمهوری اسالمی حتی شخص سردار سلیمانی هم با توجه
نظامی در خاک سوریه از ان جلوگیری کند.
سقوطواضمحاللسیاست هایمنطقه ایامریکارارقمزد.نکته
بامحوراخوانی،یعنیترکیه،قطروگروه هاییمثلحماسهمسو
سوریه در بدترین شرایط ممکن قرار داشت .در بین مسئوالن
اینحقرابرای خودقائلاستتاباایناقداممبارزهکردهوباحضور
تهدیدی صورت نگیرد در مواجهه بااین منطقه به یک بازدارندگی
در میزان اثرگذاری بر معادالت داشته باشیم ،با گذشت این
و جلیلی رفتند و در ان مقطع ،حمایت قاطع ایران از اسد را اعالم
اتهام زنیبهایرانمدعیاستتهرانیککشورمستقلرابااستقرار
با تسخیر ان ،سرپلی برای پیروزی نهایی شان در منطقه ایجاد
بیاوریم در بحبوحه بحران سوریه در سال 2011چه اتفاقاتی
یابهاینسفراعتقادنداشتیاجمع بندی شاناینبودکهسقوط
استفاده کند .هرچند ایران و روسیه با اجازه دولت قانونی سوریه به
ناارامیمی شوندوصهیونیست هانمی توانندامنیتشهرک هارا
نبایدفراموشکردجنگیکهعلیهاسدشروعشدواقعایکجنگ
بود رئیس جمهور وقت کشورمان حاضر نشد به سوریه سفر کند.
سوریه،می تواندازانبرایتداومدشمنی هایشبانظامدمشقنیز
دراین باره یک سوال مطرح می شود و ان اینکه ایا حمالت
کشور داشتید ،اگر قرار باشد مرور سریعی بر روند تحوالت
حتیدراوجبحران،یعنیبهمن 89کهجنگداخلیشعلهگرفته
ضمن مهیا کردن دلیلی برای استمرار حضور نظامی اش در خاک
شدن اتهام مستعمره شدن سوریه ،به یک روایت در افکار عمومی،
دیگرکههمینروزهاشاهدانهستیم،توقیفنفتکش هایحامل
درحال رقم خوردن بود .در ان مقطع شاهد این بودیم که بسیاری
توجیهحضورشدرخاکسوریهنیازدارد.تبلیغتبدیلشدنسوریه
نیروهاینظامیبهمستعمرهتبدیلکردهوامریکانیزبرهمیناساس
اشاره ایبهبحثمتقاعدشدنروسیهتوسطایران،برایورود
سفر رئیس جمهور به سوریه از این جنبه اهمیت دارد که به یاد
از بین خواهد رفت.
حتیاگرمقاماتسوریهیابخشیازطبقاتانتحتتاثیر
کنند اما برای انها به استالینگرادتبدیل شد و با تثبیت بشار اسد،
ان هم بعد از گذشت 13سال از اخرین مورد ان بفرمایید.
سوریهمستقرشده اند.انهاچندانمایلبهازبینرفتناینگروه ها
خاک این کشور مستشار نظامی اعزام کرده اند اما محور غربی با
سیدابراهیم رئیسی ،روز گذشته در صدر هیات عالی رتبه
اقتصادیوسیاسی،بادعوترسمیبشاراسد،رئیس جمهور
نیروهایامریکاییودیگرکشورهایغربیبهبهانهمبارزه
ازاینرومشخصمی شودمحورغربیبهبهانه هاییقابلتوجهبرای
تبلیغات سوء دشمن به طور مستقیم قرار نگیرند ،در صورت تبدیل
از لحاظ مذهبی ،دولت های سوریه و یمن دارای اکثریتی از اهل
7
توجیه ادامه دشمنی و استقرار نظامی در سوریه
مساله ای که تقریبا با شدت و ضعف در تمام کشورها وجود دارد.
جایگاهاینکشوردرمیانافکارعمومیجهانعربودولت هایان
عربیلبنان،عراق،سوریهویمنمسلطشده اندمی تواندبههراسی
یک دهه اخیر ،گویای این نکته است.
نیستند،زیراباوقوعایناتفاق،بهانهتداومحضورشاندراینکشور
حکومتیوهمچنینبخش هایمختلفجامعهسوریهبرقرارنیست؛
می تواند سوریه را از کمک های متحد بزرگش محروم کرده و ان را
شیعهوایران هراسی
دربارهمیزانتاثیرانصحبتکردچهاینکهسفررئیس جمهورایران
به عنوان اولین سفر رسمی یک رئیس دولت به دمشق طی بیش از
اتصالیقویوتحتمدیریتمرکز،میانتمامسلسلهمراتب
برهه ای شامل 80کشور ( 40درصد کشورهای جهان) می شدند
تبلیغ پیرامون تبدیل شدن این کشور به مستعمره ایران است.
براساس ان تالش کرده است ،اما با این وجود نمی توان با اطمینان
با گروه های تروریستی مانند داعش و شعب القاعده در خاک
تو گوهایروزمرهمی تواندمنجربهتحریکرده هاییازمدیران
بهگف
بینجامد.یکیازراه هایتضعیفچنینبرداشتیازسوریهدراذهان،
داشت .با این حال هرچند غرب چنین هدفی را در سر داشته و
نکتهحائزاهمیتیاستازلحاظنظامیدرکنارحفظثباتسوریه،
منجربهبرتریایراندرمعادالتنظامیمنطقهشدهاست.ازلحاظ
دولت این کشور ،عطای همکاری با ایران و جریان مقاومت را به
مقاومتراباالبردکهانهامجبورشوند[بهقولمقاماترژیم]،ایران
وگروه هایتحتحمایتایرانرا«کنترل»کنندواجازهندهندکه
انهادرسوریهحضورواستقرارداشتهباشند.نکتهدیگرانکههرگاه
صهیونیست هانیروهایایرانیراهدفقراردادند،بالفاصلهشاهد
ان بوده ایم که نیروهای انها هم مورد حمله قرار گرفته اند .حدود
یک ماه پیش شاهد بودیم راکت هایی از لبنان به سرزمین های
اشغالی شلیک شد .عالوه بر ان ،شاهد مجموعه حمالتی علیه
مواضعاشغالگرانبودیمکهدراتاقعملیاتگروه هایمقاومتبه
برایرسیدنبهمدیترانهوازانجاترانزیتکاالبهکشورهایاروپایی
فرماندهی سردار قاانی طراحی و اجرایی شد .بنابراین باید به این
درخصوص سوریه باعث شده که ما امروز دست برتر را در تحوالت
داد نیروهای مقاومت در سوریه باقی خواهند ماند و به هیچ وجه
منطقه ایداشتهباشیم.دستبرترهمدرعرصهدیپلماتیک،هم
نکتهتوجهداشتکهمجموعهایناتفاقاتبهصهیونیست هانشان
نمی توانندازلحاظنظامیانهارابیرونکنند.برایناساسبودکه
باید با ایران به عنوان قدرت اول منطقه تعامل مثبت و منطقی
در عرصه نظامی و هم در عرصه سیاسی.
ایران را پذیرفته اند .اگر سوریه در ان مقطع سقوط می کرد ،باید
طی چند ماه اخیر و همزمان با او ج گیری بحران داخلی
پراکنده تحت فشار قرار دهند تا به انها الق ا شود هزینه همکاری با
برخی مواضع مقاومت در کشور سوریه بوده ایم .بسیاری از
ایران ،کشوری است که ضامن بقای او در قدرت بوده .همچنین
داشته باشند به سمت کاهش تنش ها قدم برداشته اند و جایگاه
بهتماشایدومینویسقوطمتحدانایرانمی نشستیم.ایراندر
ان بازه ،یک کشور محاصره شده بود .کشوری بود که متحدان
استراتژیکی در منطقه نداشت و تمام توان گروه های تکفیری
و کشورهای مرتجع عربی هم در این نقطه متمرکز شده بود که
رژیم صهیونیستی ،شاهد حمالت پراکنده این رژیم علیه
تحلیلگران حمالت تل اویو را از سر انفعال ارزیابی کرده اند.
اصلی ترین نشانه این انفعال را در چه می دانید؟
تصمیمگرفتندفشارهاعلیهاسد،ارتشواقتصادسوریهراافزایش
دهند .همچنین به طور همزمان مردم سوریه را با این حمالت
یاستومی داند
ایرانازفوایدانبیشتراست.امااسدفردباهوش
متحد قابل اعتماد او در منطقه ایران است و این ایران بود که در
اوج بحران مانع از سقوط دوست دیرینه خود شد.
ادامه در صفحه۷ صفحه 2
«فرهیختگان» از جدیدترین رتبه بندی برترین دانشگاه های اسیا براساس چشم انداز بین المللی گزارش می دهد
برتریندانشگاه های بین المللیاسیا را بشناسید
سیداحسان خاندوزی این هفته میهمان ویژه کرسی ازاداندیشی اساتید دانشگاه ازاد بود
چالش با وزیراقتصاد
در«خانه گفت وگو»
شماره مسلسل | 459۴پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۳ | 1402شوال ۴ |1444می | 2023شماره ۳۸۵۶
Thu | 4 May 2023 | vol.14 | No. 3856 | 16 Pages
w w w . F d n . i r
خاندوزی در گفت وگو با«فرهیختگان»:
فهرست نیازهای وزارت اقتصاد در اختیار دانشگاه ازاد قرار گرفت
چه خبر از دانشگاه
دانشگاه باید به بهره وری اصناف نگاه جدی داشته
و طرحی نو دراندازد
است و اگر دانشگاه در بستر طبیعی حرکت خود ،توانایی حل مساله
را به جوان بدهد ،دیگر کسی نباید به دنبال شغل باشد .این در حالی
است که چون ارتباط دانشگاه با جامعه کمرنگ شده ،در رابطه بین
دانایی و توانایی نیز فاصله افتاده است .بنابراین باید دوباره همت
کنیم تا دانایی به توانایی ختم شود».
عضو هیات امنای دانشگاه ازاد افزود« :امروز اتاق اصناف به دانشگاه
افرادی که دارای سالح سرد بودند ،ایستاد و به شهادت رسید و معلم
بزرگ این سرزمین شد».
نخستین کنفرانس ملی انالیز داده ها
در یاسوج برگزار می شود
دکتر محمدمهدی طهرانچی ،رئیس دانشگاه ازاد اسالمی در مراسم
صنف استان البرز به دانشگاه روی اورده و به ان نیاز پیدا می کنند.
علمی اموزش عالی به خصوص در بحث
در استان افزایش دهیم .اگر پاسخ این سوال را پیدا کردیم 150 ،هزار
می توانند باعث کیفیت و افزایش توان
بنابراین دانشگاه باید به بهره وری اصناف نگاه جدی داشته باشد و
شو پژوهش و تربیت افراد نخبه و متخصص
اموز
رئیس دانشگاه ازاد در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به
خضر اشاره کرد و گفت« :وقتی خدا می خواهد صحنه رویارویی موسی
در این شهر برگزار می شود.
هیات علمی خود گام های اساسی بردارند و
صحبتمی کنیمبخشیازانمربوطبهامکانات
ارتقای همه جانبه اعضای هیات علمی شان
دیگری که باید این تحول و توسعه و پاسخگویی
جاری با شرکت استادان برتر کشوری توسط دانشگاه ازاد واحد یاسوج
و خضر و خصوصیات معلمی خضر را بیان کند ،خصلت عبودیت،
دبیر اجرایی نخستین کنفرانس ملی انالیز داده ها روز چهارشنبه به
پیدا کرد که عبدی از بندگان خدا بود و جز خداوند عبد و بنده کس
اقتصاد ،مدیریت صنعتی ،اموزش وپرورش ،بانکداری اسالمی،
باشند .امروزه نظام اموزش عالی و دانشگاه ها
ایرنا گفت« :کاربرد تحلیل پوششی داده ها در حسابداری ،مدیریت،
روانشناسی ،علوم تربیتی ،تربیت بدنی ،علوم ورزشی ،محیط زیست،
خداوند باری تعالی است که معلمی چون امیرالمومنین (ع) و فرزندان
که معلمی عبدالله داشته باشد .این سه خصلت ،معلمان را از دیگر
علوم کشاورزی ،حمل ونقل ،علوم اجتماعی ،کتابداری ،جغرافیا ،علوم
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد« :معلم در کربال معنا پیدا می کند؛ وقتی
دکتر طهرانچی با اشاره به ایه 177سوره مبارکه بقره ،اظهار داشت:
ازجمله محورهای این کنفرانس هستند».
ایشان می فرماید جز زیبایی چیزی ندیدم .معلم مصلح هنگامی که
جامعه نیز «اثم» و «عدوان» است .یکی از معانی «البِر» این است که
تحلیل پوششی داد ه ها در مهندسی صنایع ،مهندسی کامپیوتر،
رئیس دانشگاه ازا د با اشاره به تقارن مراسم روز معلم و افتتاح صندوق
اقدام اتاق اصناف استان البرز مانند معلمی است که در عرصه عمل یاد
«حسن تقارن این جشن ،حضور اصناف به عنوان استخوان بندی جامعه
اقشار جدا کرده و نتیجه ان رشد و پیشرفت خواهد بود».
«براساس این ایه شریفه ،قوام جامعه بر «ا ْل ِب َرّ» و «تقوی» است و فروپاشی
مال خود را از روی عالقه و دوست داشتن ،به دیگران ببخشیم .این
می دهند که چگونه به دیگران کمک کنیم و دستگیر و یار مردم باشیم».
وی تاکید کرد« :ما به عنوان استاد و معلم تعهد داریم که بر وفای عهد
فرشید تقی زاده افزود« :از دیگر محورهای مورد نظر کنفرانس ،کاربرد
پویایی علمی در جامعه را بر عهده دارند ،باید
مهندسی فناوری اطالعات ،هو ش مصنوعی ،مهندسی عمران،
برای پروراندن انسان های متخصص و کارامد
مهندسی مکانیک ،مهندسی برق ،مهندسی پزشکی ،مهندسی
پلیمر ،مهندسی نفت ،مخابرات دریایی ،کاربرد تحلیل پوششی داده ها
در داده کاوی و یادگیری ماشین ،الگوریتم های داده کاوی ،ادغام
واق» است .بدین معنی که چرا پیامبر در بازار امدوشد دارد.
فِی ْالَسْ ِ
هدف قرار داده اند .بنابراین باید صابر باشیم و جریان فکری ما جریان
زیرساخت های داده های بزرگ ،چهارچوب های مدیریت داده های
دانشگاه ازا د این است که مفتخر است به نام مردم بزرگ ایران پس از
رئیس دانشگاه ازاد به وقایع و اغتشاشات سال گذشته اشاره کرد و
(با تاکید ویژه بر کووید )۱۹ -پرستاری و مامایی است».
تجزیه و فروپاشی فرهنگ غنی ما بود؛ چراکه می دانستند قوم مغول
علمی ۲۰ ،اردیبهشت جاری است ».دبیر اجرایی نخستین کنفرانس
این موضوع نشان می دهد که معلم در بستر اجتماع می اید و هنر
پیروزی انقالب اسالمی و با هدایت و حمایت امام خمینی (ره) که اولین
پرداخت وجه را برای تاسیس این دانشگاه انجام داد ،شکل گرفت».
تحمل و ساختن باشد».
گفت« :دشمنان برای تجزیه ایران برنامه داشتند و محور حرکت انها
دکتر طهرانچی ادامه داد« :بنده در اتاقم قابی از فیش های پرداختی
نتوانست ایران ما که دارای انسجام فرهنگی و اجتماعی بود را فروبپاشد
قرار داده ام که نشان می دهد هنر انقالب اسالمی است که با این مبالغ
در فرهنگ غنی ما حذف شد .در اتفاقات اخیر دشمنان به نام زن،
کمک های اولیه مردمی که در مبالغ 50 ،20و 100تومانی است،
و نتیجه ان ایجاد رصدخانه مراغه ،مسجد گوهرشاد و ...شد و مغول
زندگی و ازادی فرهنگ ایرانی را هدف قرار دادند و در فیلم هایی که
دارند ،پس بنابراین این نهاد به عنوان مهم ترین
انتظامی ،علوم سیاسی ،فقه و حقوق ،فلسفه ،هنر و پژوهش معماری
در کنار معلمان و اساتید است .نکته جالب این است که زمانی که درباره
تحریم های سخت اقتصادی قرار گرفته و دشمنان نظام اقتصادی ما را
در رشد و توسعه همه جانبه کشور نقش مهمی
بخش جامعه ،در ارائه اموزش های الزم ،حرفه ای
خود که همان تربیت و رشد جوانان است ،باشیم .اکنون کشور ما در
پیامبر اکرم (ص) نقل می کنند ،می پرسند این پیامبر چرا «یَمْ ُشونَ
دانشگاه هادرراستایتوسعههمه جانبهاعضای
به گونه ای برنامه ریزی کنند که شاهد رشد و
به عنوان اسوه حسنه و معلم ما برانگیخت .روز معلم شکرگزاری از
خیریه که با حضور اصناف و بازاریان استان البرز برگزار شد ،گفت:
حال گذر به نسل سوم و چهارم هستیم و در
نخستین کنفرانس ملی انالیز داده ها ،روزهای ۲۴و ۲۵اردیبهشت
دیگری نبود .دانشجو زمانی حریت را به عنوان باور خود قبول می کند
چون شمع می سوزد ،سوختن را زیبایی می بیند».
پژوهش توجه می کرد .در حال حاضر ما در
کشور ایفا کنند ،بنابراین مطلوب است که
وی ادامه داد« :روز معلم ،روز شکرگزاری و قدرشناسی است .شکرگزاری
پس از واقعه عاشورا از حضرت زینب (س) می پرسند که چه دیدی،
شوند و می توانند نقش مهمی را در توسعه هر
عالی گذر کردیم .نسل اول صرفا به اموزش
این نسل دیگر دانشگاه ها باید مسائل مهم
رحمت و عالم بودن را بیان می کند .بنابراین حضرت موسی کسی را
ایشان را برای ما قرار داد که معلمان و چراغ راه هدایت بشریت هستند».
که می توانند در جامعه و در پیشرفت تاثیر گذار
پرداخت و نسل دوم نیز در کنار اموزش به
شهید حاج قاسم سلیمانی واحد کرج برگزار شد ،ضمن تبریک روز
از خدای متعال که معلم اول بشریت است و پیامبر مکرم اسالم را
دارند .دانشگاه ها یک نهاد اجتماعی هستند
باید به این سوال پاسخ دهیم که چگونه می توانیم بهره وری اصناف را
ویژگی های معلم از نظر قران کریم ،به داستان حضرت موسی و حضرت
معلمی هستند و چه انها که هنر معلمی دارند ،تبریک می گویم».
امیررضا بازرگان
در جامعه ،اطراف و منطقه خودشان وجود
از انجایی که اعضای هیا ت علمی و اساتید
ازاد استان البرز که روز گذشته با حضور جمعی از اساتید دانشگاه
معلم گفت« :امروز را به همه معلمان سرزمینم چه انها که در کسوت
شوند و بتوانند پاسخگوی نیازهایی باشند که
باشند .ما از نسل اول و دوم دانشگاه ها و اموزش
طرحی نو دراندازد».
ازاد استان البرز و واحد کرج و معلمان مدارس سما البرز در سالن
تحول دانشگاه در گرو حل مساله است
رئیس واحد سیرجان دانشگاه ازاد اسالمی
امده تا به دانشجو و دانشگاه کمک کند و ما نیز در قبال این کمک،
بزرگداشت مقام استاد و روز معلم و افتتاح صندوق خیریه دانشگاه
یادداشت
نقش مهمی را در گذر از نسل های سوم و چهارم
سعی کنند تا با فراهم کردن تمامی امکانات الزم
دانشجویان را به افرادی کارامد و متخصص
تبدیل کنند .تا هر کدام از این افراد در اینده
به عنصری مفید برای جامعه و کشور تبدیل
عالی ما به امکانات و زیرساخت ها و توان علمی
در کشور عالوه بر امکانات فیزیکی ،مانند
فضای اموزشی مناسب ،وسایل کمک اموزشی
وی ادامه داد« :اخرین مهلت ارسال مقاله به دبیرخانه این رقابت
و ازمایشگاه ها و کارگاه های مجهز و تخصصی به
ملی انالیز داده ها با اشاره به اینکه مقدمات برگزاری این رویداد علمی
این امکانات سیستم اموزش عالی را متحول کرد
این کنفرانس علمی در نشریات و کتاب های معتبر چاپ می شود».
واقع از این طریق می توانیم بگوییم که اساتید
موضوع می طلبد که اساتید ما پیشرو در گذر از
نیاز داریم .برای باال بردن و تحول اموزش عالی
در دانشگاه ازاد یاسوج فراهم شده ،تاکید کرد« :مقاالت برگزیده
به جامعه را داشته باشد ،توان علمی دانشگاه ها
است که در وجود اساتید خالصه می شود و در
و نهادی که وظیفه تولید و ارتقای دانش و ایجاد
داده کاوی ،فرایند داده کاوی ،برنامه های داده کاوی ،نرم افزارهای
بزرگ و نیز تحلیل پوششی داده ها در پزشکی ،مراقبت های بهداشتی
و زیرساخت های موجود می شود .بخش مهم
ایفا می کنند .دانشگاه ها و اموزش عالی باید
شوند .برای تحول در هر بخش از جامعه اموزش
داده کاوی ،الگوریتم های داده های بزرگ ،مبانی داده های بزرگ،
جامعه را راهبری کنند .زمانی که ما از دانشگاه
به دانشگاه های نواور و فناور تبدیل شوند .این
این نسل باشند .اساتید باید به نیازها و مسائلی
که در پیرامون خودشان وجود دارد پاسخگو
باشند .در جهان مدرن و صنعتی امروز که
صنعت و تکنولوژی با سرعت سرسام اوری پیش
می رود .اساتید و محققان با سه مقوله جدی
روبه روهستندکهعبارتنداز علمودانش،فناوری
و نواوری که دانشگاه های کشور ما برای علم
و دانش و اموزش و پژوهش تعریف شده اند.
در این عرصه اساتید زیادی فعالیت می کنند
که حاصل تالش مداوم انها تربیت و اموزش
ن با راهبری
عامل مهم دیگری نیاز است تا بتوا
متخصصان از یک سو و چاپ مقاالت علمی
و ان هم وجو د اساتید کارامد و پیشرویی است
در این حوزه تا به امروز به خوبی مشخص شده
که می تواند در تحول نظام اموزش عالی نقش
متعدد از سوی دیگر است .شایستگی اساتید
است اما در عرصه فناوری نیز نیاز به اموزش
وی یاداوری کرد متقاضیانی که قصد شرکت در این کنفرانس علمی
موثری را ایفا کند .اگر بخواهیم تحولی را در نظام
و پژوهش داریم .باید سرفصل های اموزشی و
این شهر را در خود جای داده است و با چنین سرمایه و پشتوانه ای به
دکتر طهرانچی با گرامیداشت نام و یاد شهید غیرت حمیدرضا الداغی
ثبت نام کنند.
پرورش دانشجویان و فار غ التحصیالن نخبه و
شوند .چون پژوهش و اموزش در این حیطه
در کنار بازاریان و اصناف باشیم».
نباید از کنار ان راحت گذشت .ایشان به عنوان یک جوان خوش پوش
در پایگاه سیویلیکا و نیز کنسرسیوم محتوای ملی نمایه خواهد شد
اندک اما با پشتوانه مردمی توانسته دانشگاهی بسازد که واحد کرج
به عنوان یکی از واحدهای دانشگاهی اکنون 4هزار نفر از جمعیت
می ساختند ،غیرت و تعصب و کرامت زن ایرانی را هدف قرار دادند».
گفت« :اتفاقی که این شهید بزرگوار در سبزوار رقم زد ،عجیب بود و
را دارند می توانند مقاالت خود را در سایت /https://scieng. ir/fa
اموزش عالی داشته باشیم ،ابتدا می توانیم با
این کنفرانس به صورت رسمی برگزار می گشود و تمامی مقاالت ان
کارامد این کار را انجام دهیم .اما نظام اموزش
وی با اشاره به لزوم توجه توامان دانشگاه بهدانایی و توانایی دانشجویان،
که در خانواده ای کامال ایرانی زندگی می کرد ،با غیرتی که از خود
و محققان می توانند با اطمینان کامل ،مقاالت خود را در این رویداد
تحولی را در جامعه ایجاد کند ،به نظر من اگر
دانایی و توانایی در حال قطع شدن است .دانشجو به دنبال شغل
شهید الداغی منتظر امدن دخترش بود ولی با این حال درمقابل
کنفرانس استفاده کنند.
وجود امده و امروز افتخار داریم در روز قدردانی از معلمان و اساتید،
گفت« :واقعیت این است که چندسالی است در دانشگاه های ما رابطه
نشان داد توانست این نمایش و حمله فرهنگی غرب را به هم بریزد.
علمی ارائه و از امتیازات علمی ارائه مقاله کنفرانس با دریافت گواهی
عالی ما باید عالوه بر تحول در درون خود بتواند
دانشگاه ها بخواهند تحولی را در جامعه ایجاد
کنند ،باید به دانشگاه های حل مساله تبدیل
دروس مربوطه و زمینه های پژوهشی تعریف
هزینه بر است لذا باید حمایت های مالی در
این زمینه صورت بگیرد .در اخر نیازمند اموزش
و پژوهش در عرصه نواوری هستیم که منجر به
تغییرات اساسی ،پایدار و درنهایت استقالل در
صنعت خواهد شد. صفحه 3
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
دانشگاه
۴
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
ساده سازی دستاوردی برای مسائل اقتصادی به همراه ندارد
سیداحسان خاندوزی ،وزیر
بازارمحوری در جهان امروز رنگ باخته است .ما دهه هاست
و پژوهش» هســـتیم .در گذشـــته گاهی دانش از طریق
باید گفت ســـاختار اقتصاد کشور درطول این چند دهه،
به این منظور ،اقدام به تاســـیس پژوهشکده هایی در دل
امور اقتصـــادی و دارایی :در
به سمت تقویت طرف عرضه در اقتصاد حرکت نداشته ایم.
مساله در کشور با افتی به نام
اقتصاد مبتنی بر توزیع رانت بوده اســـت .درحال حاضر
دســـتگاه های دولتی شده بود .در برهه ای به این نتیجه
و تولیدمحور ،کار بســـیار دشواری پیش رو است و بدون
برخی دستگاه ها نسبت به تعامل با دانشگاه ها احساس
منتفع بودند ،نمی توانیم از این مرحله عبور کنیم.
تعطیل شـــدند .این درحالی اســـت که همچنان صورت
حـــوزه ارائـــه راهکار های حل
«ساده ســـازی» مسائل مواجه
هستیم .به عنوان مثال وقتی
درمورد ارز ،انرژی ،تورم و ...حرف زده می شـــود به سرعت
مسائل را ساده سازی کرده و بالطبع مطابق همین صورت
مساله ،راهکار های ساده سازی شده ای ارائه می شوند که
هیچ گونه تناسبی با مختصات پیچیده اقتصاد امروز کشور
ندارند .این نقطه ضعف شاید تا یک دهه قبل که درامد های
نفتی می توانست تمام نقاط ضعف برنامه های اقتصادی
کشور را بپوشاند ،خیلی برجسته به نظر نمی امد اما امروز
به ناچار باید به نسبت گذشته بسیار دقیق عمل کرد .امروز
دامنـــه مقدورات دولت و مجلس انقدر نیســـت که بتوان
خاصه خرجی های گذشـــته را تکرار کرد و موضوع امروز
بســـیار متفاوت است .متاسفانه اغلب مواردی که در ایام
اخیر ،تحت عنوان راهکار در فضای رسانه ای کشور مطرح
می شود ،به همین افت ساده سازی مبتالست که جوابگوی
حل مشـــکالت امروز نیســـت .اینکه با اتخاذ یک رویکرد
انتزاعی چپ یا راست اسالمی و زدن برچسب های مختلف
به برنامه های دولت ،بخواهیم به ساده سازی مساله و ارائه
راهکار بپردازیم نتیجه ان است که زمانی که پیشنهادهای
پیش روی سیاســـتگذار گذاشته می شود ،می بیند اصال
کمکی به حل مســـاله نمی کند .درحالی که ممکن است
یک جریان اجتماعی را نیز با خود ایجاد کرده باشـــد اما
نمی توان با ان مشـــکلی را حل کرد .موضوعات مختلف
حـــوزه ارز ،تورم و ...را نمی شـــود به این ساده ســـازی ها
واگذاشت و من قاطعانه می گویم دستاوردی برای گشایش
مسائل اقتصادی کشور از این موضوع حاصل نمی شود.
حکمرانی اقتصاد امروز کشور با هوشمندی
و نگاه عدالت طلبانه همراه است
برای عبور از اقتصاد رانتی به ســـمت اقتصاد دانش بنیان
برخورد با مخالفت شدید گروه هایی که از شرایط پیشین
بدون شک گذر از اقتصاد رانتی ،سیاستی توام با مقاومت
شـــدید ذی نفعان را نیـــز به همراه دارد ،از ســـوی دیگر
تحریم هـــا امریکا دولت ها را وادار به گذر از اقتصاد نفتی
ســـفارش پروژه های پژوهشی با سیاستگذار مرتبط و گاه
رســـیدیم که راه اندازی این پژوهشـــکده ها موجب شده
بی نیازی داشته باشـــند و درنتیجه دوباره پژوهشکده ها
مساله پابرجاست و در برقراری تعامل بین نهاد سیاستگذار
با دانشگاه هنوز درمانده ایم.
مقام معظم رهبری ،سال ها پیش از این و با اختیار و اراده
«مدرسه سیاستگذاری اقتصادی تابستانه»
پل بین نخبگان و سیاستگذاران است
همراهی جامعه ای که انتظارات رانتی ان به درستی تنظیم
نخبه ها برای جذب و کمک به سیاســـتگذاران است .در
مبتنی بر توزیع رانت کـــرده بود .اگر با توجه به تاکیدات
خودمان مبادرت به این کار شـــده بود ،هم اکنون با عدم
یکی دیگر از کارکردهای نهاد «دانش و پژوهش» پرورش
نشده ،مواجه نبودیم .تصویب طرح مالیات بر سوداگری در
دوران جدید وزارت اقتصاد ،تالش شـــده پلی بین این دو
شـــده که تا پیش از این هیچ کـــدام از دولت ها پای کار
به تاسیس «مدرسه سیاســـتگذاری اقتصادی تابستانه»
مجلس شورای اسالمی گام بزرگ و رو به جلویی برداشته
اجـــرای ان نبوده اند و به همین ســـبب امکان حمایت از
تولید دانش بنیان رقابت پذیر نیز وجود نداشته است.
شفافیت در امور اقتصادی اغاز شده است
نهاد ایجاد شـــود .به همین خاطر از سال گذشته اقدام
در این وزارتخانه شـــده اســـت .به ایـــن منظور جمعی از
فار غ التحصیالن کارشناسی ارشد و دانشجویان دکترا به
جمع مدیران اقتصادی کشور برده شدند تا از این طریق انها
بتوانند از نزدیک مسائل را با همه پیچیدگی های ان لمس
هیچ برنامه اصالحی بدون ســـوار شـــدن بـــر داده ها و
کنند .شرکت کنندگان در این مدرسه ،یا به طور مستقیم در
تحقق ندارد .در این وزارتخانه ســـعی شده مساله بیش از
می توانند به طراحی راهکارها و پیشنهادهای عملی برای
اطالعات دقیق به منظور اصابت دقیق ان به هدف امکان
چهارمیلیون دستگاه پوز ناشناس از حدود 18میلیون پوز
موجود کشـــور حل شود .خوشبختانه امروز همه پوزهای
ناشـــناس غیرفعال و شفافیت کامل در این زمینه حاصل
شـــده اســـت .در حوزه فراریان مالیاتی نیز باید گفت که
بـــا تکمیل اطالعات مودیان ،بیـــش از دومیلیون مودی
فاقد نام ونشان شناسایی و در تور مالیاتی قرار گرفته اند.
همچنین برقراری شفافیت مناسب درخصوص بدهکاران
وزارت اقتصاد جذب کار شده یا پس از بازگشت به دانشگاه
حل مشکالت سیاستگذاری کشـــور بپردازند .ایجاد پل
ارتباطیبینخوداندیشکده هایزیرمجموعهدستگاه های
اجرایی یکی دیگر از سیاســـت هایی انجام شـــده در این
وزارتخانه اســـت .خوشبختانه امروز همه اندیشکده های
پیشبرد سیاستگذاری های اقتصادی دولت دارد و گاهی
بانکی و نیز هوشـــمندی فروش ارد به نانوایان را می توان
موجب هدایت بهتر برنامه های حمایتی دولت به اقشـــار
اجتماعی و فضای عمومی جامعه شکست می خورد.
امـــروز نهـــاد «دانـــش و پژوهـــش» باید فـــارغ از این
مســـائل در دستورکار خود قرار دهند و مطمئن باشند که
مختلف به ویژه تولید کنندگان مولد خواهد شد .در پاسخ به
جدید اســـتفاده کرد .بر همین مبنا نیز هر سه ماه یک بار
سیاستگذار مواجه خواهد شد .در تجارب گذشته اقتصاد
عرض سایر موضوعات نیست بلکه مانند یک عینک عمل
برگزار شـــده است .در خالل همه این مسیرها ،بین نهاد
پرداخت شده و دیگر کشش تکرار ان وجود ندارد ،از سوی
بر این اساس انجام شود .چرخش از نظام رانتی به سمت
اهمیت است و ان اینکه باید درهای سیاستگذاری کشور را
نیز هســـت و می دانیم تحت سیاست «بازار» چه اتفاقات
ما را مقـــاوم خواهد کرد؛ چراکه دیگـــر چنین اقتصادی
اساتید دانشگاه ازاد دعوت می شود برای تدوین و تکمیل
در این صورت توصیه ها و نسخه های انها حتما با استقبال
ایران ،به اندازه کافی هزینه این نگاه ها و ساده ســـازی ها
دیگر تجربه شکســـت هر دو نگاه «بازار» و «دولت» محور
ناخوشـــایندی شکل گرفت و به اسم مداخله گری دولت،
چه رانت ها و سوءاســـتفاده های کالن که به وجود نیامد.
امروز وزارت اقتصاد قائل به ان اســـت که اقتصاد کشـــور
را در مســـیر سوم حرکت دهد .این مســـیر همان مسیر
حکمرانی اقتصاد توام با هوشمندی و نگاه عدالت طلبانه
است .اگر بخواهیم اقتصاد کشور را به روش هوشمندانه
هدایت کنیم اما نســـبت به عدالت بی اعتنا باشیم ،حتما
شکســـت خواهیم خورد .در سایر کشورها نیز همین گونه
عمل شده و دهه هاست که نگاه تک بعدی دولت محوری یا
می کند که از ورای ان باید هر سیاستگذاری در هر حوزه
اقتصاد تولید محور با محصوالت رقابت پذیر ،خودبه خود
مهر سال گذشته همزمان با شروع اغتشاشات و حوادث
مختلف پاییز 1401دانشگاه ازاد سلسله نشست هایی
را به منظور علل بررسی حوادث ان روزهای کشور برگزار
دوازدهمین جلســـه از سلسله نشست های «دانشگاه
خانه گفت وگو» دوشـــنبه 11اردیبهشت ماه به همت
اداره کل ارتباطات اجتماعی فراســـازمانی معاونت امور
دانشگاه ازاد در عملکرد خود تورم را مهار کرده است
نشســـت های فصلی در مدت یک و نیم ســـال گذشـــته
به صورتمتوسط،سرانههزینهتحصیل
این درحالی بود که همه اقتصادهای مســـتقل از دولت جهانی در
سیاســـتگذار و نهاد «دانش و پژوهش» ،یک مساله حائز
به روی دانش پژوهان باز کرد .در این زمینه ،به طور خاص از
مدیریتومنابعدانشگاهازاد:دولت
را برای هر دانشـــجو در دانشگاه های
دولتی حدود 56تا 60میلیون تومان
اعالم کرده است .اما این میزان سرانه
در دانشـــگاه ازاد بین 9تا 10میلیون تومان اســـت ،یعنی امروز
دانشگاه ازاد اقدامات اموزشی و پژوهشی خود را معادل یک ششم
پروردگار و زحمت دست اندرکاران دانشگاه به درستی برطرف شد.
زمان شیوع کرونا اســـیب دیدند .با وجود این دانشگاه ازاد امروز
به اندازه کشور چین مراکز اموزش عالی دارد .از سوی دیگر شیب
افزایش شهریه در این نهاد دانشگاهی بسیار پایین بوده و تنها در
سال گذشته حداکثر شیب افزایش شهریه بین 5تا 39درصد بسته
به کدرشـــته ها بوده که این نشان توان دانشگاه ازاد در مهار تورم
برنامه هفتم توســـعه اقتصادی کشـــور در حدود یک ماه
تا یک هشتم دولت انجام می دهد .شیوع کرونا ،افزایش واحدهای
اســـت ،همچنین با سیاست های دانشـــگاه ازاد به سمت اقتصاد
وزیراقتصاد،فرماندهکلاقتصادکشورنیست
تا بتوان برای حل مســـائل کلیدی کشور برای پنج سال
میلیارد تومان به بازنشســـتگان و بازخریدهای دانشگاه و افزایش
و افزایش شهریه پر شده است.
اعضای تیم اقتصادی دولت درکنار بانک مرکزی ،سازمان
مخالف این هســـتم که کل مسائل کشور را بخواهیم تنها
تحریم پذیر نخواهد بود.
وزیر اقتصاد ،فرمانده کل اقتصاد کشور نیست ،بلکه یکی از
برنامه و بودجه و دیگر ارکان است و براساس تقسیم کاری
که رئیس جمهور برعهده اش گذاشـــته عمل می کند .در
طراحی راهکار های برون رفت از مسائل اقتصادی کشور
همواره به دنبال تعامل بین نهاد سیاستگذار و نهاد «دانش
باقیمانده تا بررســـی ان در هیات دولت به ما کمک کنند
اینده ،تصمیمات بهتری اتخاذ کرد .من به طور مشخص
در یک برنامه پنج ساله بگنجانیم .بعد در مقام اجرا ببینیم
که حتی به اجرای نیمی از انها نیز نمی رســـیم .به همین
خاطر معتقد م برنامه های توسعه باید معطوف به برنامه های
کلیدی باشند.
این مهم نیز با دانشـــگاه ها جلســـات مشترک به صورت
دانشگاهی بازخوردهای اساتید دریافت شود».
در پاســـخ به این ســـوال که وزارت اقتصاد در این مدت
«تعاملی که تاکنون وزارتخانه با دانشـــگاه ها داشته به
این جلســـات کارشناســـی بین وزارت اقتصاد و دارایی
علـــوم اقتصادی خوارزمی ،علم و صنعـــت ،امیرکبیر و
را در این زمینه داشـــته ایم ».او درخصوص زمان اجرای
شـــکل موضوعی نبوده و ســـعی بران بوده تا محورهای
و دانشـــگاه ها گفت« :از اواخر ســـال گذشته این اقدام
دانشـــگاه هایی که در این زمینه امادگی بیشتری دارند
به مناسبت بزرگداشت مقام استاد ،فهرستی از نیازهای
اقتصـــاد و دارایی به این وزارتخانـــه کمک کنند .برای
ازاد قرار گرفته اســـت .امید اســـت تا قبـــل از پایان ترم
به صورت جدی و وسیع تری دنبال می شود .در این راستا
این وزارتخانه در اختیار دکتر طهرانچی ،رئیس دانشگاه
اموزشـــی ،کاهش جمعیت جوان دانشجو ،پرداخت هزار و 400
قبیل فردوسی مشهد ،تهران ،عالمه طباطبایی ،اصفهان،
دانشـــگاه ازاد تعامالتی انجام شـــده است .برنامه های
تعاملی با دانشگاه ها نیز تا زمانی که من در این وزارتخانه
حضور داشـــته باشـــم به صورت ماهیانه و فصلی پابرجا
خواهـــد بود .به بیان دیگر این اقدام یک برنامه مقطعی
و فصلی نخواهد بود».
محمدکاظمکاوه پیشقدم،مدیرکل
دانشـــگاه خانـــه گفت وگو الگو بـــرداری ان توســـط دیگر
مجلس دانشگاه ازاد :این جلسات
بین بخش اجرایی و بخش علمی کشور در یکی از وزارتخانه ها
شروع شدند و در هر جلسه با حضور
حوزه کالن بوده و انتظار می رود اساتید محترم در حوزه نقش
ارتباطات اجتماعی و فراسازمانی
اساتید دانشگاه موضوعات مختلف
مورد بررسی قرار گرفته است .یکی از تاثیرات خوب جلسات
دانشگاه های کشور و حتی راه اندازی ان به منظور هماهنگی
بوده اســـت .مباحث مطرح شـــده در این جلسات بیشتر در
استادی در تحقق شعار سال مطالب مورد نظر خود را مطرح
کنند.
اقتصاد مقاومتی در کجای برنامه های دولت قرار گرفته است؟
فتح الله حسنوند ،نماینده سابق
مجلس شـــورای اسالمی :در زمینه
اقتصاد حرف های زیادی می توان زد
به انکه نیروهای پرتوان اقتصادی دارد می تواند در این زمینه به
کشور بســـیار کمک کند .به عقیده من اســـتادهای اقتصادی
دانشگاه ازاد گردهم ایند و نظرات خود را ارائه دهند و زمانی که
اما چیزی که اهمیت دارد؛ امروز تنها
به یک وفاق در نظریه رسیدند؛ ان را به وزیر اقتصاد و دارایی ارائه
اقتصـــادی اهمیـــت دارد .بنابـــر
نمی بـــرد و راهی را باز نمی کند ،برای حل مشـــکالت اقتصادی
ارائـــه راهکار بـــرای حل مســـائل
فرمایش هـــای رهبر معظـــم انقالب انچه امـــروز اهمیت دارد؛
تحقق حقوق اقتصادی ملت هدف معاونت قانون اساسی است
دانش بنیان و سرمایه گذاری هایی که انجام شده؛ خال بین حقوق
الگوبرداری یک وزارتخانه از نشست های «دانشگاه خانه گفت وگو»
از ابتدای مهرماه در دانشـــگاه ازاد
کارشناسی برگزار شده و با اساتید دانشگاهی تعامالتی
می توانند برای بهبود تصمیمات و سیاســـت های وزارت
خبرنگار گروه دانشگاه
و چالش های روز جامعه موشـــکافی و علت یابی شدند.
امـــروز باید از انباشـــت پیشـــینیان در وزارتخانه دوران
خاندوزی در ادامه افزود« :تاکنون با دانشـــگاه هایی از
مورد نیاز این وزارتخانه اعالم شـــود .در نتیجه هر کدام از
راضیه فالح
و مشـــکالت دانشجویان و دانشگاه ،مسائل ،مشکالت
داریـــوش جاوید ،معاون توســـعه
فهرست نیازهای وزارت اقتصاد در اختیار دانشگاه ازاد قرار گرفت
چه تعامالتی با دانشـــگاه ها داشـــته است ،اظهار کرد:
به صورت ماهانه و هفتگی برگزار و به جای بررسی مسائل
دوبرابری حقوق کارکنان و اســـاتید پنج رخدادی بود که با عنایت
خاندوزی در گفت وگو با «فرهیختگان»:
سید احســـان خاندوزی ،وزیر امـــور اقتصادی و دارایی
کرد .پس از کاهش تنش ها هم این سلسله نشســـت ها
اجتماعـــی و مالحظات جامعه شـــناختی تاثیر جدی بر
سیاست های اقتصادی به دلیل عدم توجه به جنبه های
موضوع اقتصاد مقاومتی نیز باید گفت که این موضوع در
چالش با وزیر اقتصا
مذکور در جلسات مشترک ماهانه گرد هم می ایند .علوم
به عنوان دیگر اقدامات مثبت دولت نام برد .این اقدامات
دوگانه ســـازی های افراطی ،مسیر ســـومی را برای حل
سیداحسان خاندوزی این هفته میهمان وی
اقتصادی مقاومتی اســـت و این تنها راهکار برای شـــرایط امروز
است .اقتصاد مقاومتی ریشه در جامعه ،فرهنگ و احکام دینی
ما دارد و باید براساس همین امر از اول مسیر اقتصادی را پایه ریزی
دهند .تنها صحبت کردن درباره مسائل اقتصادی کاری را پیش
امروز نیاز به یک عزم ملی است که یکی از لوازم ان دانشگاه ازاد
است ،از سوی دیگر کشـــور نیازمند تولید است .رشد توسعه با
رشـــد تولید برابری دارد و بدون رشـــد تولید نمی توان اقتصاد را
سامان بخشید و اشتغال افرینی کرد .با توجه به انکه کشاورزی
احمد تقی زاده ،کارشـــناس
ان را تکمیل کنند که پس از ان در کمیته دســـتگاهی
مسئوالن ارســـال شده و قابلیت اجرایی دارد .تاکنون دو
می کردیم که امروز بســـیاری از مشکالت را نداشته باشیم .هنوز
و صنعت تاثیری مستقیم روی رشد تولد و در نتیجه رشد توسعه
ریاســـت جمهوری :معاونت
داده شود ،به صورت کرســـی برگزار می شود .از سوی
برگزار خواهد شد.
که اقتصاددانان چه مقداری برای حل مسائل اقتصادی راهکار
در این زمینه باال برد .باید پرســـید که امروز اقتصاد مقاومتی در
حبیب نـــژاد از مهر ماه ســـال
غیرانتفاعی و پیام نور ارســـال کرده که در ان تمایل به
معاونـــت قانـــون اساســـی
قانون اساسی با ریاست احمد
1401کار خود را شروع کرد.
در قانون اساسی حقوق مختلفی مانند سیاسی ،فرهنگی،
اجتماعی وجود دارد ،اما حبیب نژاد مشی خود را با توجه
به شرایط امروز جامعه حقوق اقتصادی انتخاب کردند.
مطرح شود .اگر طرح نامه ارائه شده مناسب تشخیص
دیگر خانه ملی نامه ای به دانشـــگاه های دولتی ،ازاد،
همکاری معاونت قانون اساسی برای برگزاری کرسی ها
اعالم شده است.
همچنین ،سامانه پیگیری اجرای قانون اساسی به عنوان
این معاونت داده شـــده تا در راستای اهداف خانه ملی
قانون اساســـی اقدامات الزم انجام شود .فعالیت خانه
ملی معطوف به برگزاری کرســـی ها و مناظره ها است و
در این مدت 4کرســـی ترویجی را برگزار کرده اســـت.
طرح نامه ای تهیه شـــده که استادان حاضر می توانند
همه انهایی که پیشنهاد برای شکل گیری شبکه استانی
قانون اساســـی دارند ،کمک خواســـته تا نظرات خود را
رسیدگی به نقض قانون اساسی در نظر گرفته شده است.
اقدام انجام شـــده است .خانه ملی قانون اساسی پیرو
اجرای قانونی اساســـی یا عدم اجرای قانون اساسی در
اجرای قانون اساسی اخرین اقدامی است که تاکنون در
الزم با دستگاه های مختلف زیر نظر معاونت قانون اساسی
این معاونت انجام شده است.
می شـــود .پس از ان نیز پاسخ ها به شهروندان متقاضی
با حضور رئیس جمهور و رئیس مجلس شورای اسالمی اغاز
انجام و از انها برای نقض قانونی انجام شده ،پاسخ خواسته
ارسال می شود .هیات پیگیری ریاست جمهوری به ریاست
شخص رئیس جمهور نیز به منظور بررسی موارد و مسائل
کالن اقتصادی تاسیس شده است.
مصوبات این هیات بـــا امضای رئیس جمهور به نهادها و
با توجه به اقتصاد مقاومتی ارائه داده اند؟ دانشـــگاه ازاد با توجه
کجای برنامه های دولت قرار گرفته است.
در راستای فعالیت خود به همه استانداری ها نامه زده و از
این شبکه اعالم خواهد شد .برگزاری همایش مسئولیت
پیرو درخواست های مردمی در این سامانه نامه نگاری های
اساسی تاسیس و در نتیجه مجوز کمیته دستگاهی به
است که توسط این معاونت اجرایی شده است .این شبکه
اقدامی دیگر توسط این معاونت بارگذاری شده است .این
در مـــدت فعالیـــت 8ماهه این معاونـــت اقداماتی از
تفاهمنامه شورای عالی انقالب فرهنگی و معاونت قانون
شبکه استان پیگیری اجرایی قانون اساسی ،دیگر اقدامی
ارسال کنند .در این شـــبکه نقض قانون اساسی ،نقص
سامانه به منظور درخواست های مختلف شهروندان برای
قبیل تاسیس خانه ملی قانون اساسی به عنوان اولین
جلسه از این هیات برگزار و سومین جلسه ان در ماه اینده
کشور در مسیر اقتصاد مقاومتی حرکتی نداشته و مشخص نیست
دارند ،باید در حوزه صنعت ،کشاورزی قوی شد و قدرت کشور را
دسترسی سخت به داده ها اساتید را با چالش مواجه کرده است
مرجـــان جعفـــری روشـــن ،عضو
ایا زمان ان نرســـیده که دانشـــگاه ازاد دفتری داشته باشد که
دانشگاه ازاد واحد تهران مرکزی:
پایان نامه و مقاله علمی ارائه می شـــود را بررسی و ارزیابی کند.
بسیار روشن و واضح است .در نگاه
انجام داد .عدالت مهم ترین فلســـفه اسالمی و مسیحی است.
هیات علمیدانشکدهروانشناسی
امروز اهمیت نگاه سیســـتماتیک
12اذر ماه 1401همایش مسئولیت اجرای قانون اساسی
سیستماتیک رفع نیاز به صورت یک
و دومین همایش ان نیز 12اذر ماه امسال با عنوان تحول
مهار تورم کمک کند باید به نیازهای اساسی بخش های مختلف
بنیادی اقتصادی مبتنی بر قانون اساســـی برگزار خواهد
شد .استادهای دانشگاهی می توانند مقاالت خود را برای
این همایش ارسال کنند.
نکته وجود دارد .یعنی اگر دانشـــگاه می خواهد به رشد تولید و
سازمان ها و ارگان های مختلف توجه کند .اگر قرار است دانشگاه
ازاد گـــره ای از گره هـــای هر جایی را باز کنـــد باید در ابتدا به
درستکاری صداقت و امانتداری های علمی توجه جدی کند.
درســـتی پایه هـــای داده یا اطالعات علمی که براســـاس انها
اگر قرار است کاری را برای فروش انجام دهیم باید ان را درست
ایـــا امروز منافع علمی اعضای هیات علمی به درســـتی انجام
می شود .به بیان دیگر اعضای هیات علمی چقدر در اقدامات
علمی به درستی کارهای خود را انجام می دهند؟ یکی دیگر از
مشکالتامروزاعضایهیات علمیدسترسیسختبهاطالعات
و داده اســـت .نیاز اســـت تا در این زمینه نیز اقدامات درستی
انجام شود.
ادامه در صفحه۵ صفحه 4
دانشگاه
۵
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
ادامه از صفحه۴
فاکتور �پیشرفت همه کشورها شناسا�یی استعدادها است
سودابه ارشادی منش ،عضو
هیات علمـــی دانشـــکده
روانشناســـی دانشگاه ازاد
واحد تهران شـــمال :برای
یک مقدمه گفت که بسیار به
همین امر شناسایی استعدادها است .باید افراد از همان
ان کم پرداخته شـــده است .الزمه و ضرورت اجرای همه
را برای سیستم علمی کشور خود اختصاص داده اند .این
علمی و اکادمیک از همان سال های اول به دانش اموزان
علمی مدارسی هســـتند که فرصت برابر و مناسب برای
ســـید فرزاد هاشمی ،عضو
هیات علمـــی دانشـــکده
اقتصاد دانشگاه ازاد واحد
ریاســـت جمهوری ،داریوش جاوید معاون توسعه مدیریت
در بیمار اســـت و ما باید به دنبال علت های
بیماری باشـــیم .امروز تورم را مشکل پولی
اقتصادی بوده اســـت .از سوی دیگر زمانی که به سند
توســـعه کشـــور دارد یا تنها به صورت سیاسی انجام
پایانی در نظر گرفته شـــده برای اهداف کالن ســـند
حتم اهداف محقق نخواهد شد.
1389همت مضاعف ،کار مضاعف ،سال 1390جهاد
چشم انداز 20ساله کشور نگاه می شود؛ مقرر شده بود
تا ســـال 1404ایران اولین قـــدرت اقتصادی منطقه
برخی فاکتورهای اقتصادی تغییر نمی کند .نرخ سود بانکی نیز یکی دیگر
مرغ نیز از کنترل خارج می شـــود .امروز برای ناترازی های اقتصادی چه
دولت این کار نمی کرد ،به طور قطع خیلی از این بانک ها امروز ورشکسته
مشکالت ســـر جای خود خواهند ماند .بســـیاری از مشکالت امروز نیز
در نظر نمی گیرم .قیمت ها در ایران هر روز باال می رود اما متناســـب با ان
از معیارهای اقتصادی اســـت که دولت روی ان دســـت می گذارد که اگر
شـــده بودند .در متون اقتصادی امده است که ریشه های تورم انتزاعی و
زهـــرا هو شـــمند نقا بی ،عضـــو
هیات علمی دانشکده حسابداری و
مدیریت واحد اسالمشهر :زمانی که
کند؟ در زمینه تورمی نیاز اســـت تا مانند بســـیاری از کشورهای
حـــرف از تـــورم گفته می شـــود یعنی
انتظارات تورمی .سوال اینجا این است
تا ابزارهای اسالمی در کشور اجرا شوند و بتوان با همان موارد جلو
اگر سیاســـتگذار براورد درستی از عرضه و تقاضای کشور داشته
صورت دستوری اقدامات الزم را به جای خلق پول انجام می دهند.
که سیاستگذاران برای این مباحث چه اقداماتی را انجام داده اند؟
باشد ،اقداماتی که موجب افزایش تورمی و سیاست های انبساطی
پول می شود ،انجام نمی دهد .امروز حجم نقدینگی 4هزار همت
یا به عبارتی 6هزار همت مشـــخص شده که میزان بسیار باالیی
با ابزارهای اسالمی اقتصاد خود را به ثبات رسانده اند .نیاز است
بســـیاری از مشـــکالت را گرفت .دولت های دیگر مانند مالزی به
شـــوک های تورمی باید به گونه ای باشد که بتواند از این مشکل
جلوگیری کرد ،نه اینکه بســـیاری از مشکالت را خود این شوک ها
ایجاد کنند.
استقالل بانک مرکزی ضرورت امروز اقتصاد است
جهانبخشمحبینیا،عضوهیات علمی
نداشـــته است ،از ســـوی دیگر دوباره رئیس ســـازمان مدیریت و
واحد تهران مرکزی :عنوان ســـال باید
دولت تمام نشـــده امـــا رئیس بانک مرکزی و ســـازمان مدیریت
دانشـــکده علوم سیاسی دانشگاه ازاد
مفهومی باالتر از یک نامگذاری ســـاده
داشـــته باشـــد و عبور از شـــعار سال،
ناسپاسی در حق مردم ،اقتصاد و کشور
است .نامگذاری شعار ســـال ازسوی مقام معظم رهبری براساس
میل فردی و یک مشورت ناقص اعالم شده ،بلکه از زوایای مختلف،
قوای متفاوت و سالیق گوناگون به طور طبیعی در این نامگذاری
سهم داشـــته اند .مهار تورم اولویت اول و رشد تولید و اقتصاد در
جایـــگاه ثانویه قرار دارد .الزامات مهار تورم و رشـــد تولید برای ما
بسیار مهم است و همه اعم از قوای سه گانه ،نیروی نظامی ،ارتش،
سپاه پاسداران ،بســـیج ،نخبگان ،بنگاه های اقتصادی و مابقی
دستگاه های اجرایی و عموم مردم باید در تحقق ان مشارکت داشته
باشـــند .اگر الزامات در نظر گرفته نشود؛ بدون شک نمی توان از
این بحران و با توجه به شاخص های کالن اقتصادی خارج شد .از
نظر ســـازمانی ســـه نهاد مهم در دولت مانند سازمان مدیریت و
برنامه ریـــزی ،بانک مرکـــزی و وزارت اقتصاد و امور دارایی در این
زمینه تاثیرگذار و مسوولیت مستقیمی دارند؛ اما درحال حاضر این
ســـه ارگان باهم مشارکت و ارتباط ندارند .معاونتی به نام معاونت
اقتصادی ایجاد شده که هیچ کارایی ای امروز ندارد و حتی امروز
واحـــد علو م وتحقیقات:
سیاست مالی به کار برده می شد به تناسب بسیار کمتر
همچنین اکثر صنایع ایران کمتر از میزان ظرفیت خود
منا بـــع
طبیعـــی
محیط زیست دانشگاه ازاد
باید به اغاز تورم توجه کرد.
به دنبال شکاف بین عرضه و تقاضا تورم ایجاد می شود.
ساختاری و ریشه ای اند که نیاز به زمان برای حل ان وجود دارد.
اسالمی عمل کرد .برای مثال کشورهای اسالمی مانند مالزی که
شوک های تورمی ،افزایش نقدینگی و
و
ثبات اقتصادی به کار گرفت ه می شد ،سیاست های پولی
ملی بی ارزش شـــده و این مســـاله تا جایی پیش رفته
هیا ت علمی دانشـــکده
می شود.
بانک مرکزی چطور توانســـته اقدامات خود را برای مردم توجیه
از ابزار سیاست پولی بود .می دانیم ابزار سیاست پولی
اثرات شتاب زده تری روی افزایش قیمت ها داشته و روی
تولید کمتر است.
را تولید می کنند .این درحالی است که می توان با یک
اقدام ساده مانند افزایش بهره وری 50 ،درصد تولید را
افزایش داد .امروز باید بهره وری ســـبز را در کشور اجرا
درنتیجه این تعریف باید راهکاری برای از بین بردن این
به تازگی سیاســـت ارزی در کشـــور اجرا می شـــود که
برخی اقدامات تولیدی امروز به طور مســـتقیم سالمت
ایران ســـاختار عرضه انعطاف پذیر نیست .بنابراین اگر
به علت انکه برای شـــکاف تقاضـــا و تولید کاری انجام
توسعه یافته توانستند بین صنعت و دانشگاه پل بزنند
علت های مختلفی مانند انعطاف کم ســـاختار عرضه،
راه های کاهش تورم نیز است.
ایجاد و عرضه کمتر از تقاضای بازار شود ،تورم نیز حاصل
شـــکاف ارائه داد .در کشـــورهای درحال توسعه مانند
تنها روی طرف تقاضا تمرکز شود ،نه تنها مشکلی حل
نمی شود ،بلکه مشکل دیگری نیز ایجاد می شود .برای
تحریـــک می کنند و باعث افزایش تقاضا می شـــوند.
به طور معمول روی سیاســـت تقاضا اثر دارد .درنتیجه
نشده ،تاثیری نیز برای بخش تولید نخواهد داشت .به
از بهره وری ســـبز می توان تولیـــد را انعطاف پذیر کرد.
گروه های مختلف را درگیر خود کرده است .کشورهای
و مشـــکالت صنایع را از بین ببرند که این خود یکی از
باید با بازنگری به واژگان علم اقتصاد نگاه کرد
معصومـــه رشـــاد ،عضـــو
از مولفه ها تورم بازنمایی شود و دوباره باید به شاخصه های
حقوق بین الملل دانشگاه
علم اقتصاد نگاه کرد .راهبردهایی که امروز مطرح شد را
هیات علمـــی دانشـــکده
اقتصادی توجه کرد .بنابراین باید با یک بازنگری به واژگان
ازاد واحـــد رودهن :در کنار
چرا تبیین دوباره نمی کنیم؟ امروز نیاز است تا شاخص های
مبادی راهبردی اقتصادی در
بسیاری در علوم و تکنولوژی داریم اما این افراد برای امروز
رشد اقتصاد و توسعه ،مبحث
سیاست خارجی و داخلی نیز مطرح می شود .امروز باید
باید شاخصه های اقتصادی را دوباره مطرح کرد و از ابتدا
باید طرح و برنامه ریخته شود .باید قبول کرد امروز اقتصاد
جدای از سیاســـت و فرهنگ نیســـت .اگـــر می گوییم
مولفه های اقتصاد باید دوباره تبیین شوند باید مولفه های
اقتصادی دوباره عنوان و تبیین شـــوند .اندیشـــمندان
سیاست و فرهنگ را نیز دوباره بازبینی کرد .برای مثال در
جامعه که در بحران اســـت توان انجام کار را ندارند .امروز
هم اندیشی متخصصان انجام داد.
زمینـــه الگوی مصرف باید از نو تبیین گفتمان را توســـط
برنامه ریزی کشور تغییر کرد که این جای سوال دارد .هنوز دوسال
برنامه ریزی کشور عوض شده اند.
بهتر نیست با تغ�ییر سالیانه فاصله قیمت واقعی بنزین کم شود؟
تا زمانی که عزم ملی برای مهار تورم و رشـــد تولید ایجاد نشـــود؛
جعفـــر موحـــدی ،عضـــو
به مردم کاهش داده شـــد .در عین حـــال دولت فعلی
درستی برای ان درنظر گرفته شود .از سوی دیگر قیمت
حواس مان باشـــد که ایشـــان تنها یک مقام سیاســـی نیستند و
حقوق دانشـــگاه ازاد واحد
سرمایه گذاری در بانک ها؛ به ارز و طال تبدیل کنند که
کرد .قیمت تولید بنزین برای دولت بســـیار بیشـــتر از
این امر ،نرخ ســـود بانکی باال برده شـــد اما با توجه به
اختـــاف قیمت باالیی بین قیمـــت واقعی و فروش ان
محال اســـت به اهـــداف مدنظر مقام معظم رهبری رســـید .باید
هیات علمـــی دانشـــکده
می گوید همین امر باعث شده تا مردم پول خود را به جای
خارج از ان یک شـــخصیت دینی نیز دارند .یک انتقاد اینجا وارد
شـــهریار و صباشهر :شعار
این برای خود امری تورم زا به حساب می اید .برای جبران
است ،مشـــخص نیســـت .اقتصاد نیویورکی و بلشویکی را بحق
هشداری است هم یک بحث
شرایطی که بانک ها دارند مجبور می شوند که از فعالیت
اســـت که الگوی اقتصادی جمهوری اسالمی ایران هنوز که هنوز
قبول نداریم و اقتصاد مختلس نیز اوضاع را این گونه کرده اســـت.
روزی نرسد که در کشور پایان علم اقتصاد نیز مانند علم سیاست
و جامعه شناســـی اعالم شود .نکته دیگر مساله مدیریت است که
در ســـه قوه و دانشگاه ها بســـیار اساسی است .دولت ،مجلس و
مدیریت متکی به مفهوم ســـنتی ،مدیریت متکی به برنامه ریزی،
مدیریت متکی بر طرح و نگاه های دولتی و حتی انارشیســـتی و
عمومی امروز جواب نمی دهد .امروز دنیا وابسته به نگاه حکمرانی
امســـال هـــم یـــک بحث
رهنمودی است .هشداری اســـت چون به عقیده من
امسال سال سختی را در پیش روی داریم .از سوی دیگر
اقتصادی دور و به بنکدار تبدیل شـــوند .در نتیجه این
پول را در تولید ســـرمایه گذاری نخواهند کرد .بانک ها
رهنمـــودی نیز اســـت تا این هشـــدار داده شـــود که
چطور وام 4تا 12درصد برای تولید بدهند در حالی که
طرح های داخل وزارتخانه نیز باید مورد بحث قرار گیرند.
و این معضلی اســـت که برای بانک توجیه اقتصادی به
برنامه ریزی بهتری برای ان باید انجام شـــود .برخی از
در دولت گذشته با توجیهات اقتصادی نرخ سود بانکی
بنزین مســـاله دیگری که باید امروز در اقتصاد دنبال
قیمتی اســـت که به مردم عرضه می شود .به بیان دیگر
ت بنزین نیز وجود
وجود دارد .همچنین طرح تثبیت قیم
دارد که بعد از مدتـــی افزایش قیمت به یک باره بنزین
مشـــکالتی را به همراه خواهد داشت؛ مشکالتی مانند
مســـائل سال های قبل را به دنبال خواهد داشت .بهتر
باید سود بانکی 23درصدی به سپرده های مردم دهند
نیســـت قیمت بنزین هر ســـال با یک درصد مشخصی
همراه ندارد .این امر یک تناقض دارد و باید یک راهکار
شود و هم افزایش قیمت مردم را کمتر اسیب بزند؟
افزایش داشته باشد تا هم فاصله بین قیمت واقعی کم
است که در همه دانشگاه های کشور دنیا ان پیگیری می شود باید
برای تحریم های اقتصادی فکری شود .باید قبول کرد نه تحریم ها
به صورت صددرصدی اثرگذار هستند و نه باید انها را کنار گذاشت.
اقتصادی سیاسی جدید با فعل و انفعاالت بین المللی مانند ورود
صندلی های ملوک الطوایفی اقتصاد دولت جمع شود
در اجرای بســـیاری از امور نقش اســـتهالکی نیز بازی می کند.
زمانی که سران قوا به رئیس جمهور شخصی را برای ریاست بانک
قدرت نظامی جهان را به تنهایی اداره کند .امروز بیشتر از اقدامات
اجتماعیدانشگاهازادواحد
اســـت .خلق پول اولین ریشه پایین اوردن ارزش پول ملی و عامل
به اندازه یک دولت نیرو دارند و باید از این ظرفیت برای پیشـــبرد
ایجاد تورم است و هیچ رئیس جمهوری برای کنترل تورم ساختاری
و پس از ان سیاست مالی بود .همچنین ابزاری که برای
که افراد عالقه مند به خرید مســـکن و زمین شـــده اند.
سیاســـت پولی و سیاســـت های مالی طرف تقاضا را
چین در خاورمیانه و از ســـر گیری روابط ایران و عربستان نشان از
مرکزی پیشنهاد داده اند ،یعنی هنوز این بانک به استقالل نرسیده
کالن سیاست هایی که تا چند سال پیش برای رفع عدم
زیادی را روی قیمت ها داشته است .از سوی دیگر پول
کرد و از دورریزها و پسماندها استفاده کرد .با استفاده
اصغـــر مهاجـــر ،عضـــو
سال هاست که می گویند بانک مرکزی باید به استقالل برسد و تا
اقالم بسیار وارداتی با سیاست ارزی امروز جامعه تاثیر
زهـــرا عابـــدی ،عضـــو
اقدامی می خواهید انجام دهید؟ اگر این ناترازی ها حل نشود به طور حتم
است .انتظارات تورمی را بانک مرکزی چطور توانسته اعالم کند؟
می شـــود؟ امروز باید تکلیف روشـــن شود که در سال
که یک نظام بازبینی دقیق وجود نداشته باشد به طور
مهـــار تورم 2دیدگاه کالن و خرد وجود دارد .از دیدگاه
به عبارت دیگر هر زمان که بین تقاضا و عرضه شـــکاف
سیاستگذاران براورد درستی از عرضه و تقاضای کشور ندارند
اسالمی دنبال می شود نیم نگاهی به سند چشم انداز
تعهد کرد و باید مانند دیگر کشـــورهای پیشرفته وزرا
می توان از ایده بهره وری سبز برای باال بردن تولید استفاده کرد
برنامه ریزی ای نتوان برای امور مختلف داشت .قیمت ارز باید کنترل شود
هستند که اگر کنترل انها خارج شود؛ همه بازارهای خرد مانند گوشت و
نشده ،تحقق نیافته است .امروز نباید تخصص را فدای
براساس شـــاخص های علمی انتخاب شوند .تا زمانی
کشـــور وجود دارد .از ســـوی دیگر نوســـان قیمت ارز باعث شده تا هیچ
می دانیم امـــا ان را مبحث جدی اقتصادی
جزء اولین کشورهایی بوده که نظام برنامه ریزی را داشته
به علت انکه یک نظارت درست و بازبینی دقیق انجام
و شکوفایی ،سال 1388اصالح الگوی مصرف ،سال
در بودجه را به همراه دارد .در مقابل هزینه ها واضح و مشـــخص است و از
تا بتوان در بخش عرضه نیز درست عمل کرد .اینها همه متغیرهای کالن
برنامه ریزی دارد و بعد از دولت دکتر مصدق این برنامه
با چاپ پول این امر محقق می شـــود؟ شعار دولت در
اســـت .اصال اقداماتی که امروز در مجلس شـــورای
ناترازی ها حل نشود مشکالت سر جای خود می مانند
علوم وتحقیقات :تورم در اقتصاد مانند تب
این سال ها تنها هدف گذاری به صورت مدون و اصولی
حدود 50درصد از همه هدفگذاری ها محقق خواهد
که همه شعارهای 20سال
موحـــدی ،امیر محمدی نژاد و اصغـــر مهاجر نظرات خود را
دانشـــکده اقتصاد دانشـــگاه ازاد واحد
چشم انداز 20ساله دقیقا در کجا رصد شده است؟ در
براوردهایی که انجام شده تا اتمام زمان 20ساله تنها
ریخته شـــد .به عبارت دیگر ایران به همراه هندوستان
در این جلســـه ســـید احســـان خاندوزی وزیـــر اقتصاد و
ان به عنوان کسری بودجه یاد می شود .مثال های دیگری از این نمونه در
باشـــد .سوال اینجا است که روند پیشبرد اهداف سند
چشـــم انداز توســـعه دقیقا کجای ان ایستاده ایم؟ با
زمـــان انتخابات همین مهار تورم بود .اما امروز این امر
ســـودابه ارشادی منش ،فرزاد هاشمی ،زهرا عابدی ،مرجان
امیـــر محمدی نژاد ،عضـــو هیات علمی
یک پژوهشـــگر و محقق تربیت و پرورش پیدا می کنند.
روانشناسی بهر ه برد.
شـــهر قدس :با یک ســـرچ
اخیر اقتصادی بو ده اند .برای مثال سال 1387نواوری
ناترازی است .ناترازی امروز در بودجه دولت است که درامدهای نامطمئن
اموخته شود .درنتیجه این اموزش ،دانش اموزان به عنوان
دیدهـــا تغییر کند و برای ان تغییر نیز باید از متخصصان
امروز باید شکوفا ساز رشـــد و پیشرفت کشور شود .باید
انجام شـــده اســـت .ایران 80سال اســـت که نظام
مجلس در ســـالن نهم دی ســـازمان مرکزی دانشگاه ازاد
ارتباطات اجتماعی و فراســـازمانی دانشـــگاه ازاد و اساتید
و ورزشی را نیز دارا باشند .همچنین روش تحقیق به صورت
اموختنسوادخواندنونوشتننیستبلکهاموزش وپرورش
شد .امروز نیز می گوییم باید مهار تورم انجام شود .ایا
دانشـــگاه ازاد حضور داشـــتند .در این جلســـه اساتیدی
و منابع دانشـــگاه ازاد ،محمدکاظم کاوه پیشقدم مدیرکل
تعامـــل ،شناســـایی شـــوند .همچنین بایـــد مدارس،
بود .امروز باید بودجه اموزش و پرورش زمینه ساز پیشرفت
شعار دولت درخصوص مهار تورم محقق نشده است
ساده در گوگل می توان دید
تورم و رشد تولید» مطرح کردند که در ادامه امده است.
شناسایی نمی شوند .اگر این اقدامات در کشور به درستی
و تولید است .در تمام کشورهای توسعه یافته دنیا بسیار
امر تنها با توسعه مدارس علمی محقق می شود .مدارس
درخصوص نقش اساتید در تحقق شعار سال با عنوان «مهار
استعدادها به علت انکه در یک خانواده معمولی هستند
تکنولوژی های الزم اموزشی و پژوهشی ،مراکز فرهنگی
اد در«خانه گفت وگو»
دارایی ،احمد تقی زاده کارشـــناس معاونت قانون اساسی
داشته باشند تا کشور توسعه پیدا کند .امروز بسیاری از
کلی کشور در اینده شود .اموزش و پرورش فقط به معنای
بر اموزش وپرورش توجه شده و بودجه های بسیار زیادی
جعفری روشن ،زهرا هوشمندنقابی ،معصومه رشاد ،جعفر
ابتدای ورود به مدرسه از طریق مهارت های روان شناختی
از این امر نیز همه افراد باید فرصت برابر برای اســـتخدام
و ایجاد الگوهای رفتاری موثر ارتباطی مانند زبان ارتباطی
توسعه اموزش وپرورش و دانشگاه زمینه ساز رشد صنعت
برگزار شد.
دانش اموزان باشد .فاکتور پیشـــرفت همه کشورها نیز
استعدادهای کشور را فراهم می کند تا با اموزش درست
انجام و پیگیری نشود ،شاهد افت سواد عمومی خواهیم
شعارها توسعه اموزش وپرورش به عنوان یک امر مهم است.
ازجملـــه جهانبخـــش محبی نیا ،حاج فتح الله حســـنوند،
اســـتعدادهایی است که ممکن اســـت گم شوند .باید
انها در اینده نیز در جایگاه درســـت خود قرار گیرند .پس
بیان دیگر یکی از وظایف مهم مدارس علمی شناســـایی
بزرگ ترین هدف اموزش وپرورش شناسایی استعدادهای
رســـیدن به همه شعارها باید
یژه کرسی ازاد اندیشی اساتید دانشگاه ازاد بود
همه ایجاد کنند تا بتوان افراد نخبه را شناســـایی کرد .به
فرصت های برابـــر اموزش نیز ظرفیت شناســـایی همه
ان دارند که دوران هژومونی فرارســـیده است و هیچ کشوری با هر
دولت برای ثبات سیاســـی نیاز است .امروز استادهای دانشگاه
کشور استفاده کرد.
هیات علمیدانشکدهعلوم
امکان حل مشکالت اقتصادی در کشور وجود ندارد .وزیر
دولت در محور مســـاله اقتصاد امروز موافق نیست ،زیرا
اقتصاد که همان وزیر اقتصاد اســـت ،به جایگاه خودش
دیگری دارد .باید رواداری گزارش ها از نیروها و کارمندان
اقتصاد باید پاسخگوی مسائل باشد و صندلی رهبر واقعی
تهـــران مرکزی :امـــروز اگر
برگردانده شود .اگر به دانشگاه اعتماد بود امروز نیازهای
اقتصاد دولت جمع نشـــود
نیســـت مشکل کاهش ارزش پول ملی است .دانشگاه با
صندلی های ملوک الطوایفی
واقعی وزارت اقتصاد مطرح می شـــد .مشکل امروز تورم
دولت درمانگرایانه مسائل را نگاه می کند و دانشگاه نگاه
برداشـــته شود و به مردم برسد .اجازه دهید دانشگاه روی
مســـائل ،پژوهش های دیگر نیـــز انجام دهد و نتایج را به
دولت اعالم کند. صفحه 5
دانشگاه
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۶
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
«فرهیختگان» از جدیدترین رتبه بندی برترین دانشگاه های اسیا براساس چشم انداز بین المللی گزارش می دهد
برتریندانشگاه های
بین المللی اسیا را بشناسید
بین المللی یکی از انهاست که درمجموع 7.5درصد
و همکاری های بین المللی نیز 2.5درصد می شـــود
مختلفی مورد ارزیابی قرار گرفته اند که چشـــم انداز
ندا اظهری
مترجم
در جدیدتریـــن رتبه بنـــدی برترین دانشـــگاه های
۱
اســـیا در پایگاه تایمـــز در ســـال ،2022معیارهای
دانشـــجویان بین المللی به بومی 2.5درصد ،نسبت
از کل معیارهای مورد بررســـی را بـــه خود اختصاص
می دهد .درواقع ،چشم انداز بین المللی شامل نسبت
مقطع کارشناسی ،کارشناسی ارشد و اعضای هیات
می کنند که حداقل یک نویسنده بین المللی داشته
باعث موفقیت ان دانشگاه در جایگاه جهانی می شود.
باشـــد .برای ارزیابی این شـــاخص ،بازه پنج ساله به
اعضـــای هیات علمی بین المللی به بومی 2.5درصد
علمی از تمام کشورهای دنیا اشاره می کند که می تواند
کـــه همان 7.5درصـــد را دربرمی گیرد .چشـــم انداز
درواقع در این شاخص رده بندی ،محققان سهم کلی
بین المللی به توانایی دانشگاه ها در جذب دانشجویان
دانشگاهی که 90درصد دانشجویانش خارجی هستند
مجالت پژوهشی منتشر شده یک دانشگاه را محاسبه
باشد و نسخه های باالتر ان مجله جایزه دریافت کرده
عنوان مقوله استنادها و تاثیر پژوهش مورد استفاده
قرار می گیرد.
70درصد اساتید این دانشگاه بین المللی اند
۲
دانشگاه علم و صنعت ماکائوی چین در سال 2000میالدی افتتاح شد اما در
خود اختصاص داده اند .همچنین کل تعداد اعضای هیات علمی این دانشگاه
از ســـال 1994میالدی که دانشگاه ســـیتی هنگ کنگ تاسیس شد ،عوامل
امتیاز 99.7را از ان خود کرده است که از سال 2019تاکنون امتیاز مشابهی را
تبدیل شده به طوری که در میان 20دانشگاه برتر چین قرار گرفته است .در
این دانشگاه در رتبه بندی 2023برترین دانشگاه های جهان در پایگاه تایمز
جوان دنیا لقب بگیرد .این دانشـــگاه ،مرکزی ایـــده ال برای اموزش حرفه ای و
99و در رده بندی 2022اسیا رده 24را از ان خود کرده و در رتبه بندی QSرتبه
دانشـــگاه در رده 1002و در رده بندی دانشگاه های اسیا در رده 273جای
شهر هوشمند و سیستم های مغزی ،ماموریت پاسخ دهی به تغییرات اجتماعی
با بیش از 100موسسه پژوهشی دنیا در انجام پروژه های مختلف پژوهشی
همکاری با دانشـــگاه کورنل در امریکا تاسیس شده که در اموزش دامپزشکی و
315نفر اســـت که 176نفر از انها اعضای بین المللی دانشگاه ها هستند.
همین مدت زمان نسبتا کوتاه به بزرگ ترین دانشگاه چندرشته ای در این کشور
اجتماعی ،علوم ،حقوق ،مدیریت ،تجارت ،پزشکی ،داروسازی ،گردشگری،
گرفته است .دانشگاه علم و صنعت ماکائو از نظر همکاری های بین المللی هم
هنر ،ارتباطات و زبان تدریس می شود .در طول سال ها ،دانشگاه رشد ثابتی
را در تعداد مقاالت پژوهشی منتشر کرده و خروجی اختراعات از زمان اغاز به
مشارکت می کند .دانشجویان این دانشگاه از سوی مقامات تشویق می شوند
کار این مرکز چند برابر افزایش یافته است .این دانشگاه دارای دو ازمایشگاه
اصلی در علوم انسانی و علوم اجتماعی وزارت اموزش عالی چین و شماری از
دانشگاه 11هزار و 993نفر اعالم شده که از این میان 10 ،هزار و 918نفر
بود به طوری که 9100دانشـــجو که در سیتی هنگ کنگ تحصیل می کنند و
این دانشـــگاه 751عضو هیات علمی حضور دارد که بیش از 70درصد از انها
یعنی قریب به 580نفر ،استادان بین المللی هستند .این دانشگاه 1042مورد
حرکت کرده و هزاران دانشـــجوی ســـیتی هنگ کنگ هر ساله برای تحصیل به
همکاری بین المللی با ســـایر دانشـــگاه ها و مراکز اموزشی در دنیا دارد و 911
فرهنگ و فضایی جهانی و بین المللی 60 ،درصد از انها را در مســـیر تبادل بین
بین المللی این دانشـــگاه با دانشگاه اقتصاد و تجارت ویینا در اتریش؛ دانشگاه
این هدف نزدیک می شود .دانشگاه سیتی هنگ کنگ در چشم انداز بین المللی
المان؛ دانشگاه فنی مونخن و ...اشاره کرد.
بین المللی ارتباط داشته باشند تا از این طریق در زمینه اشتغال هم بتوانند
این دانشـــگاه در چشم انداز بین المللی امتیاز 99.9را از ان خود کرده و رده
دانشـــگاه ها قرار دهد که به نظر می رسد به لطف حمایت های صورت گرفته ،به
نخست را در منطقه اسیا و اقیانوسیه کسب کرده است.
از انها دانشـــجویان بین المللی هستند که 91درصد از کل دانشجویان را به
و فنی را بر عهده دارد .نخســـتین و تنها دانشـــکده دامپزشـــکی هنگ کنگ در
از این بین 5683 ،دانشجوی بین الملل در دانشگاه حضور دارند .همچنین در
سایر دانشگاه های دنیا می روند .این مرکز اموزشی در نظر دارد به منظور ایجاد
فعاالنه تر عمل کنند و پس از فار غ التحصیلی بتوانند جذب بازار کار شـــوند.
موسســـات و مراکز پژوهشی است .به گزارش ،usnewsکل دانشجویان این
پژوهش های حل مساله با تمرکز بر شیوه های ،One Healthانجمن دیجیتال،
54را به دست اورده است .تحصیل در این دانشگاه یک تجربه بین المللی خواهد
پژوهش عملکرد باالیی دارد .این دانشگاه چند سالی است به سمت جهانی سازی
تا در قالب برنامه های تحصیالت تکمیلی و تبادلی با دانشـــگاه های مرتبط
کلیدی در چین 5 ،پایگاه پژوهشی و ازمایشگاه مشترک با موسسات پژوهشی
۳
متعددی منجر به موفقیت این دانشـــگاه شده تا یکی از پویاترین دانشگاه های
بین رده 201تا 250قرار گرفته است .در رده بندی جهانی usnewsنیز این
این دانشگاه 10دانشکده وجود دارد و رشته های متعددی در حوزه های علوم
به دست اورده است .این دانشگاه در رده بندی 2023دنیا در پایگاه تایمز رتبه
جذب دانشجو از 50کشور در دانشگاه ماکائو
مورد همکاری هم مرتبط با قطر اســـت .از ایـــن میان می توان به همکاری های
علوم کاربردی اتریش؛ دانشگاه ای تی کوپنهاگن؛ موسسه فناوری Karlsruhe
دانشگاه قطر و محوریت 850همکاری بین المللی
۴
دانشـــگاه ماکائو در سال 1981تاسیس شـــد که در گذر زمان ،یکی از برترین و
اعضای هیات علمی بین المللی شامل می شوند .این دانشگاه 1124مورد همکاری
پایـــگاه تایمـــز در دنیا رتبه 201تا 250و در اســـیا رتبه 33را از ان خود کرده و با
کشـــور است .سیستم اموزش بین المللی این دانشگاه نقش تسهیل کننده ای در
بعد از سال ها ،در توسعه و نواوری جایگاه قابل قبولی دارد و به این واسطه
ســـومین دانشگاه برتر اسیا و اقیانوسیه معرفی می کند ،در این معیار در دنیا رتبه
بتواند با توسعه نفوذ جهانی خود ،صالحیت پژوهشی خود را ارتقا دهد .از اقداماتی
طبق رتبه بندی تایمز در دنیا رتبه 201تا 250و در اســـیا رتبه 46را از ان
بین المللی بدون تغییر باقی مانده اســـت ،درحالی که با رشـــد خوبی از 2015تا
دانشـــگاه های بین المللی است ،به طوری که 80درصد اعضای هیات علمی این
است که طبق امار ســـال های اخیر ،از سال 2019که امتیاز 99.8را در
در حـــوزه موضوعات مختلف را تقویت می کنند .از دیگر همکاری ها ،طرح
مجموع 9084دانشجو دارد که 3197نفر از انها دانشجویان بین المللی
یک ارتباط منحصربه فرد بین اموزش عالی ،علوم و سیاســـت گذاری فراهم
تنها دانشـــگاه جامع دولتی در ماکائو شناخته شد .این دانشگاه طبق رده بندی
توجه به کســـب امتیاز 99.4در معیار چشـــم انداز بین المللی که ان را به عنوان
5را به دســـت اورده است .این دانشگاه از 2016تاکنون از نظر امتیاز چشم انداز
2016روبه رو شـــد .تعداد کل دانشـــجویان دانشـــگاه ماکائو به 10هزار و 460
بین المللی با ســـایر مراکز دنیا برقرار کرده و 689مورد همکاری هم مرتبط با این
توســـعه پلتفرم های متصل به کشورهای پرتغالی زبان و دنیای غرب ایفا می کند تا
که این دانشـــگاه در راستای تقویت جهانی شدن خود انجام داده جذب استاد از
توانسته تحول رو به رشدی در بازار کار این کشور ایجاد کند .این دانشگاه
خود کرده و در معیار چشم انداز بین المللی نیز امتیاز 98.9را کسب کرده
دانشگاه خارجی هستند .با توجه به اموزش های دانشگاهی به زبان انگلیسی ،این
شبکه جهانی و قراردادهای مشترک با 320موسسه عالی در بیش از 30کشور و
هســـتند .همچنین دانشگاه قطر 1029عضو هیات علمی دارد که 919
نفر می رســـد که حدود نیمی از انها یعنی 4059نفر از دانشجویان را دانشجویان
مرکز اموزشی مشغول فعالیت هستند که درصد باالیی از انها را قریب به 542نفر،
منطقه ،فرصت تبادل دانشجو را فراهم می کند.
۵
چند مورد اشاره کرد .شورای اکادمیک در سیستم ملل متحد یک انجمن
اموزش عالی خود کرده اســـت .دانشگاه قطر در سال 1973افتتاح شد و
اختیار داشـــت ،سیری نزولی را تا 2023طی کرده است .این دانشگاه در
مرکز از بیش از 50کشور و منطقه دانشجو جذب می کند .این دانشگاه با توسعه
بین المللی تشکیل می دهند .همچنین درمجموع 679عضو هیات علمی در این
قطر در حال حاضر از کشورهای دنیاست که مبالغ هنگفتی را صرف سیستم
همکاری بین المللی نیز در ارتباط با کشور قطر انجام شده است .از جمله
نفر از انها را استادان بین المللی تشکیل می دهند .در این دانشگاه 850
همکاری های بین المللی این دانشـــگاه با کشورهای دیگر هم می توان به
حرفه ای جهانی برای همکاری های موسسات اموزشی و پژوهشی ،محققان
و فعاالنی اســـت که با ملـــل متحد ،روابط چندجانبـــه ،رهبری جهانی و
همکاری های بین المللی در ارتباط اند .این انجمن ها شـــیوه های تدریس
پایداری اموزش عالی است که از طریق ارتباط قوی با سازمان ملل متحد،
می کند .از دیگر همکاری ها ،واکنش جمعی به اهداف جهانی و پیشرفت
نقش حیاتی در ارائه اهداف توسعه پایدار است.
توان افزا�یی تجارت دیجیتال با محوریت دانشگاه شارجه
تعامل دانشگاه هنگ کنگ با 430دانشگاه برتر جهان
۶
دانشـــگاه هنگ کنگ که قدیمی ترین موسسه اموزش دانشگاهی در هنگ کنگ
شبکه های بین المللی دانشگاهی 38مرکز در دنیا مشارکت می کند و نیز با بیش
دانشگاه شارجه در امارات متحده عربی که در سال 1997افتتاح شد ،در رتبه بندی
حوزه چشم انداز بین المللی 99.3است و به رغم روند کاهشی این معیار از سال های
پژوهش و نواوری دارد .این دانشـــگاه یکی از برترین دانشـــگاه ها به لحاظ روابط
و همکاری هـــای پژوهش های علمی می پردازند و ایـــن فرصتی را برای تحصیل
داده اســـت .در این دانشگاه 12هزار و 370دانشجو حضور دارند که 7298نفر
از 98.8در ســـال گذشته به 99.3در ســـال جاری رسیده است .همکاری های
شـــده است .دانشگاه هنگ کنگ همچنین از نظر پژوهشی یکی از دانشگاه های
و 87نفر است که حدود 7795نفر از انها را دانشجویان بین المللی شامل می شوند.
دانشـــگاه مشغول فعالیت هســـتند که بخش اعظمی از انها از بیش از 45ملیت
و افریقا و دانشگاه امریکا شارجه و موسسه اموزشی و پژوهشی منطقه ای است که
شـــامل پروژه های پژوهشی ،دیدار با استادان و انجام برنامه های دکتری مشترک
بین المللی و خارجی هستند .دانشگاه هنگ کنگ 836مورد همکاری بین المللی
با 31موسسه اموزشی برتر در دنیا برقرار می کند .این دانشگاه همکاری هایی هم
دانشگاهیانجاممی دهند.هدفازاینهمکاری ها،تقویتقابلیت هایدیجیتالی
به شمار می رود ،در سال 1911افتتاح شد و فعالیت های برتری در حوزه اموزش،
بین المللی از دیدگاه پایگاه تایمز محسوب می شود و موفق به کسب امتیاز 98.8
برتر دنیا اســـت و همکاری هـــای متعدد بین المللی را با دیگر کشـــورها دارد که
با موسســـاتی در ســـطح کالس جهان می شود .این دانشـــگاه به طور فعال در
۷
از 430دانشگاه برتر در 47کشور همکاری دارد که به تبادل مفاهیم دانشگاهی
دانشجویان در خارج از کشور فراهم می کند .کل دانشجویان این دانشگاه 18هزار
همچنین این دانشـــگاه 996عضو هیات علمی دارد که 686نفر از انها استادان
دارد و 302مورد همکاری بین المللی هم در ارتباط با کشور انجام می دهد.
1279همکاری بین المللی دانشگاه باپتیست با سایر دانشگاه ها
برترین دانشـــگاه های دنیا در پایگاه تایمز رده 251تا 300را به خود اختصاص
از انها دانشـــجویان بین المللی هستند .همچنین 703عضو هیات علمی در این
مختلف در این کشور تدریس می کنند .دانشگاه شارجه همکاری های درازمدتی
با دانشگاه های استرالیا ،کانادا ،ژاپن ،انگلیس و امریکا دارد .امتیاز این دانشگاه در
2018تا ،2022این دانشگاه در 2023با رشد ناگهانی روبه رو شد به طوری که
بین المللی دانشگاه شارجه نوعی تو ا افزایی در بخش تجارت دیجیتال در خاورمیانه
همکاری هایی را برای کشف دانش و درامدزایی در بخش فینتک برای دانشجویان
و رهبری در میان جوانان و کمک به انها در اشتغال یابی در فضای فینتک است.
علم و صنعت هنگ کنگ؛ هشتمین دانشگاه برتر اسیا
۸
دانشـــگاه باپتیست هنگ کنگ در ســـال 1956افتتاح شد و مهم ترین
کل دانشـــجویان این دانشـــگاه 8358نفر است که 5157نفر از انها را
دانشـــگاه علم و صنعت هنگ کنگ در سال 1991افتتاح شد که یک دانشگاه
دانشجوی بین المللی هستند .همچنین 469عضو هیات علمی در این دانشگاه
تا بتواند انها را در بازار نواوری و تفکر خالقانه هدایت کند .به لطف قدرت
عضو هیات علمی در اختیار دارد که 253نفر از انها از کشـــورهای دیگر
نوین مهارت دارد .ماموریت این دانشـــگاه ،پیشـــرفت دانش و یادگیری از طریق
هستند .دانشگاه علم و صنعت هنگ کنگ متحدان زیادی در قالب دانشگاه ها
تجارت اســـت .این دانشگاه در سال 2023در میان 1500دانشگاه برتر جهان
»21است که شـــبکه ای متشکل از دانشگاه های جامع پژوهشی محور هستند
اورده است .امتیاز چشم انداز بین المللی این دانشگاه از 83.4در سال 2018
خود برای تبدیل شدن به دانشگاه های جهانی و داشتن برنامه های بین المللی
هدفی که دنبال می کند ،ارائه اموزش های متمایز به دانشـــجویان است
باالیی که این دانشـــگاه در رشـــته های هنر و علوم انسانی دارد ،فضای
دانشجویان بین المللی تشکیل می دهند .همچنین این دانشگاه 673
به این دانشگاه امده اند .دانشگاه باپتیست هنگ کنگ 1279همکاری
اموزشـــی و پژوهشی را برای تقویت فرایندهای فنی در دانشجویان ایجاد
بین المللی با سایر دانشگاه ها و مراکز پژوهشی دارد 1485 .مورد همکاری
سطح اسیا 91است .این دانشگاه امتیاز 98را در چشم انداز بین المللی
همکاری هایی را با دانشگاه های برتر در سطح بین المللی انجام می دهد.
می کند .رتبه جهانی این دانشگاه در پایگاه تایمز بین 501تا 600و در
از ان خود کرده اســـت که این امتیاز از 2015تا 2019ســـیر صعودی
داشته اما از 2019تا 2023یک روند خطی را دنبال کرده است .شمار
۹
افتتاح شد و به عنوان یک مرکز فعال در حوزه های مالی فعالیت می کند
و از نظر تجاری نفوذ باالیی در این کشـــور دارد .بسیاری از سازمان ها
نیز در ارتباط با کشـــور هنگ کنگ ثبت شـــده است .این مرکز اموزشی
این همکاری ها به گسترش مشارکت در افزایش تنوع و غنی سازی تجربه
به 98در 2019رســـید و همچنان در یک نمودار خطی ادامه پیدا کرده است.
یادگیری در دانشجویان کمک می کند.
است .بیش از 380موسسه در 46کشور با این دانشگاه همکاری و مشارکت و
برنامه های اموزشی و پژوهشی را با یکدیگر تبادل می کنند.
مشارکت پلی تکنیک هنگ کنگ با 270دانشگاه جهان
۱۰
که قریب به 200نفر از انها از کشورهای دنیا در این دانشگاه مشغول
است که از 2019با امتیاز 98.7تا 2023روندی نزولی را طی کرده
تایمز رده 79را به دســـت اورده و با دانشگاه ها و موسسات اموزشی و پژوهشی در کالس
کرده است .این دانشگاه با حدود 270دانشگاه و موسسه بین المللی از 39کشور و منطقه
انجمن اقتصاد جهانی به منظور توسعه اقتصادی عربستان و افزایش
باالیی روی حوزه های علوم ،مهندسی و فناوری دارد و از این رو به چالش ها و فرصت های
به تدریس هستند .امتیاز این دانشگاه در چشم انداز بین المللی 96.7
میان برترین دانشگاه های جهان در رتبه بندی تایمز رده 301تا 350را
رقابت تجاری با دنیا اشاره کرد .دفتر بین الملل این دانشگاه مسئولیت
که 1211نفر از انها را دانشـــجویان بین المللی تشـــکیل می دهند.
اجرای برنامه های داوطلبانه ،پژوهشـــی و ...را با شبکه های محلی و
همچنین تعداد اعضای هیات علمی این دانشگاه هم 329نفر هستند
که در تمام جهـــان پراکنده اند .از مهم ترین اهداف این گروه ،کمک به اعضای
دانشگاه پلی تکنیک هنگ کنگ 85سال پیش افتتاح شد و با فعالیت های مختلفی که
و مراکز چندملیتی در این دانشگاه حضور دارند و همین امر تعامالت
به دست اورده است .کل دانشجویان این دانشگاه 3625نفر هستند
کل دانشجویان این دانشگاه 9864نفر گزارش شده که از این میان 3130 ،نفر
و موسسات پژوهشی در سراسر دنیا دارد .این دانشگاه عضوی از گروه «دانشگاه
بین المللی هم در ارتباط با کشور هنگ کنگ انجام داده است .امتیاز دانشگاه پلی تکنیک
است .از جمله همکاری های دانشگاه الفیصل می توان به همکاری با
بین المللی این مرکز اموزشی را با دنیا تسهیل می کند .این دانشگاه در
امـــوزش و پژوهش به ویـــژه در حوزه های علم ،فناوری ،مهندســـی ،مدیریت و
رتبه 58را از ان خود کرده و امتیاز 97.7را در چشـــم انداز بین المللی به دســـت
میزبانی دانشگاه الفیصل از شرکت و سازمان های جهانی
دانشـــگاه الفیصل که در پایتخت عربستان واقع شده در سال 2002
پژوهشـــی بین المللی در سطح جهانی است که در اموزش و پژوهش های برتر و
مشـــغول به تدریس هســـتند که 397نفر عضو هیات بین المللی دانشـــگاهی
برقراری قراردادهای تبادل دانشجویان با دانشگاه های خارجی و نیز
بین الملل و همکاری با شرکای اکادمیک دارد.
طی ســـال ها انجام داده در رتبه بندی برترین دانشگاه های جهان در سال 2023پایگاه
هنگ کنگ در چشم انداز بین المللی 97.6است که از 2019تا 2023روند ثابتی را طی
جهانی همکاری می کند .این دانشـــگاه که انقالب چهارم صنعتی را می گذراند ،تمرکز
در جهان همکاری می کند .بیش از 435توافقنامه همکاری دانشـــگاهی شامل تبادل
ایجاد شده پاسخ مناسب می دهد .شمار کل دانشجویان این کشور به 19هزار و 46نفر
همکاری ها با دانشگاه های دنیا می توان به همکاری با دانشگاه های فناوری سوئینبورن
هیات علمی این دانشگاه 750نفر است که 388نفر از انها استادان بین المللی هستند.
دانمارک ،مصر ،فنالند ،فرانسه ،المان ،اندونزی و ...اشاره کرد که تمام این مشارکت ها
می رسد که از این میان 5726 ،نفر دانشجوی بین المللی هستند .همچنین ،کل اعضای
کل همکاری های بین المللی این دانشـــگاه 1083مورد اســـت و 1028مورد همکاری
دانشجو تا همکاری های مشترک پژوهشی در این دانشگاه صورت گرفته است .از جمله
و کوئینزلند استرالیا ،دانشگاه سیدنی ،دانشگاه نیوکاسل ،دانشگاه های بلژیک ،کانادا،
به بهبود وضعیت پژوهشی و اموزشی دانشگاه کمک می کند. صفحه 6
سیاست
۷
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
ادامه از صفحه۲
سوریه و باختن دمشق به دیگران تفسیر شده است .این سفرهای
دیپلماتیک در واقع همان چیزی است که تهران سال ها انتظارش
را می کشید .تهران ،ابتدا سایه جنگ را از سر سوریه برداشت و پس
پیروزی سوریه در جنگ و عضویتش در محور چین ،روسیه و ایران،
2
ایران از احیای جایگاه عربی سوریه به دلیل فوایدی که
نقشه های استعماری ثابت قدم بوده است .این ثبات قدم در میان
است ،قدرتش به شدت کاسته شود ،در شمال افریقا نیز
دربرابرایننقش افرینی،غربهموارهتالشداشتبه شکلیسوریه
کشورهاودولت هایعربیبی سابقهاست.مصرواردندرمقاطعی
یافتند ،اما درنهایت به عادی سازی غلتیدند .عراق و عربستان نیز
انعکاس این کاهش قدرت ،کاهش دیگری را رقم خواهد زد.
تالش هایبغدادنیزعمدتابی تاثیرومقطعیبودهاست.درجهان
احیای جایگاه عربی سوریه از یک سو به معنای افزایش وزن جناح
سوریه در جهان عرب به عنوان کشورهای رهبر ،دیگر سعودی ها
ارسالموشک هایضدتانککورنتبهلبنانکهبه گفتهکارشناسان
سوءاستفاده نخواهند بود .اگر عراق و سوریه جایگاه عربی خود را
33روزه سال 2006شد ،سپس با اجازه بشار اسد این موشک ها
سوریهیکیازدریچه هایایرانبه سمتجهانعرباست.
جهانعربشاملغرباسیاوشمالافریقامی شود،بااین
عرب دست یافته که از همین طریق نیز طی یک دهه اخیر دست
به تخریب منطقه زد.
به پرونده سوریه بود.
ناشی از جنگ دست وپنجه نرم می کنند .در کنار اسیب های وارده
ایدئولوژیقابلارائه،دررکودقراردارد.سوریهوعراقنیزباویرانی های
دولت مستقل نیست اما اگر صحبت از مستعمره شدن و کاری
و به واسطه نفت قدرت اقتصادی الزم را داشته اند نیز هرکدام با
اما غرب با تبلیغ تبدیل شدن سوریه به مستعمره ایران ،اساسا
نیزمی تواندبهاقدامیخالفقاعدهدستبزند.صهیونیست هادر
از ناارامی ها را تجربه کرد.
گروه های معارض سوریه که امکان داشت راضی به حضور در
میز مذاکره با دولت سوریه شده و با امتیازاتی بازگشته و به
تعلقداشتهوشهدانیزبهسوریهتعلقدارند.صهیونیست هاتنهادر
در قضیه سوریه تشدید شد ،به ناچار با فشار اعضای شان
ایران را هدف قرار داده اند.
بخشی از دولت این کشور وارد شوند ،پس از انکه ایران هراسی
برای جنگیدن جهت ازادی کشور مواجه شدند ،از این رو
بحران امتداد یافت.
9
تحریک دیگر بازیگران برای سهم خواهی بیشتر
اگر کیک قدرتی درحال تقسیم باشد ،دیگران با
ولع در باالی ان حاضر می شوند تا هم سهم برده و هم سهم
بیشتری دریافت کنند .در سوریه وقتی این گونه تبلیغ شد که
ایران سوریه (مناطق تحت سلطه دولت مرکزی) را به مستعمره
خود تبدیل کرده است ،دیگران همانند ترکیه و کشورهای
بازیابند ،حتی در صورت تبلیغ مسائل مذهبی از سوی عربستان،
کشورهایی مانند مصر ،سودان یا اردن به دلیل نگرانی نسبت
به روابط شان با بغداد و دمشق و برای حفاظت از ان ،وارد چنین
موضوعاتینخواهندشد.
سه کشور دیگر ،ریاض تقریبا به جایگاه بی سابقه ای در جهان
تحت کنترل گرفته و به مستعمره خود تبدیل سازند .امریکا با
هدفقرارمی دهند،درحالی کهاغلب اینپایگاه هابهارتشسوریه
ب هراحتی قادر به مطرح کردن مسائل مذهبی مناقشه برانگیز برای
نزدیکی به بغداد و دمشق از دروازه این دو پایتخت قادر به تنظیم
10
مساله را تغییر داد.
به درون این میدان خزیده اند .با برجسته شدن دو کشور عراق و
در جهان عرب چهار کشور عراق ،عربستان ،مصر و سوریه دارای
مصر به دلیل مشکالت اقتصادی ،حکومت سرکوبگر و فقدان
حمالت خود به سوریه مدعی هستند استحکامات نظامی ایران را
تالش کرده خود را رهبر جهان اهل سنت در برابر اهل تشیع نشان
با افول جایگاه عربستان در جهان عرب ،از میزان رفتارهای مخرب
را اعالم کرد اما غرب با هوچی گری درباره اعزام شیعیان و
فضای سیاسی اخذ می کردند و بحران نیز فروکش می کرد
را از محور مقاومت خارج کند؛ چراکه با قطع رابطه سوریه با ایران
دهد.عده ایازکشورهاوگروه هایاسالمینیزبراساساحساسات
ویژگی های رهبری هستند ،اما امروزه به دلیل ایجاد مشکل برای
در میز مذاکره با دولت باید امتیازاتی از ان برای حضور در
رژیم صهیونیستی بودند و ائتالف شان «محور مقاومت» نام گرفت.
ازای صلح با رژیم صهیونیستی و قطع رابطه با ایران را اغاز کردند اما
3
خالف قاعده در عصر کنونی به شمار می رود باشد ،انگاه تل اویو
سوریه از دهه 1980نوعی اتحاد نظامی راهبردی با ایران و
از سوی دیگر عربستان سعودی با دامن زدن به مسائل مذهبی
حال ثقل تاریخی و تمدنی این جهان غرب اسیاست .به طور کلی
داخلی را از بین ببرد .گروه های معارض در صورت حاضر شدن
نقش سوریه در پیروزی های مقاومت
و حزب الله ،خط تدارکات بین تهران و بیروت شکسته خواهد شد.
مخالفت هاست.
حضور نظامی ایران در این کشور ،تالش کرد امکان مفاهمه
از طریق ایجاد اشکال در محیط پیرامونی اش ،دچار مشکل
شدن این کشور از یک سو و قلب جهان عرب از سویی دیگر
مخالف رژیم در جهان عرب و از سوی دیگر افزایش غلظت این
توجیهحمالترژیم صهیونیستیبهسوریه
عرب و اجماع جهانی شکل گرفته علیه ایران ،فضا شکنی کرد.
می شود .اگر عربستان سعودی در غرب اسیا که محل واقع
عرب ،مواضع و اقدامات ضد صهیونیستی سوریه بی همتاست.
رژیم صهیونیستی ب هراحتی قادر به حمله علیه یک
ضربه وارد می شود.
تسلیحات جدید در اختیار تهران قرار داد و از این طریق در جهان
حزب الله ایجاد کرد .محور سوریه -ایران و حزب الله همگی دربرابر
امافارغازهمراهیپنهانیوتاریخیسعودی هاباصهیونیست ها،
و مفاهمه با گروه های مخالف و حتی گروه های مسلح داخلی
موجب بروز رفتارهای زیان بار از سوی این کشور شده است،
بالستیک به ایران داد و اموزش های نظامی مداومی را درخصوص
این مساله برای محور مقاومت دارد ،حمایت می کند.
در برهه هایی از خود تالش هایی ضد صهیونیستی نشان داده اند،
تبلیغ این موضوع در پی تحریک دیگران برای ورود بی محاباتر
جهت به جایگاه انحصاری عربستان سعودی در جهان عرب که
اتش بس شد .سوریه همچنین جریان انتقال نفت عراق به دریای
بااحیایقدرتعراقوسوریه،جایگاهسیاسیعربستان سعودی
علیهرژیم صهیونیستیمواضعیداشتهودرچندجنگنیزشرکت
8
ایران هستند .این دو کشور در حال حاضر به شدت تحت تاثیر
مدیترانه را قطع کرد .دمشق انواع تانک ،نفربر و حتی موشک های
شیعیان قرار دارند .در صورت تقویت این دو کشور ،در چند
سوریه کشوری است که در حمایت از قضیه فلسطین و مقابله با
از بین بردن امکان مفاهمه داخلی در سوریه
از میان چهار کشوری که ظرفیت رهبری جهان عرب را در
ازاولینکشورهاییبودکهرژیمبعثرامحکومکردوخواستاربرقراری
از ان ،انزوایی را که کشورهای عربی بر دمشق تحمیل کرده بودن
دمشق برای کشورهای عربی اهمیت یافت.
دولت سوریه از ابتدای بحران امادگی خود برای مذاکره
جهان عرب است.
دست دارند ،دو مورد انها یعنی عراق و سوریه از متحدان
راشکستتاقطارمقاماتعربیراهیدمشقشود.در واقعبه دلیل
اروپایی نیز تحریک شدند بخش های دیگری از این کشور را
با این حال تهران همچنان در پی ایجاد تغییرات بیشتر در
همگرایی ایران و سوریه
تنها45روزپسازشروعجنگتحمیلیعراقعلیهایران،سوریهیکی
این دولت نیز کاسته خواهد شد .در مرحله بعد تهران با توجه به
روابط خود با جهان عرب است.
4
انهاحتیمذاکراتیبرایبازگرداندنبلندی هایجوالنبهسوریهدر
اننیزبه نتیجهنرسیدوسوریهدرمحورمقاومتباقیماند.کمکبه
جنگی به کارگیری انها باعث اغاز شکست رژیم در جریان جنگ
به مقاومت در غزه نیز رسانده شدند .سوریه همچنین معبری برای
ارسالسالحوپولبهاردنوازانجابهکرانهباختریبرایعملیاتدر
اینمنطقهوسرزمین های-1948سرزمین هایداخلیرژیم-است.
ایا تنها ایران حامی سوریه بود؟
در کنار ایران ،کشورهایی مانند چین ،روسیه وحتی هند به عنوان
بازیگرانی جهانی به انحای مختلف درکنار سوریه قرار گرفتند.
مسکوازابتدادرحوزهسیاسیدرکناردمشققرارگرفتهودرشورای
امنیت سازمان ملل متحد مانع از اخذ مجوز از این سازمان برای
سوریهنمادبارزیازمقاومتدولتیدرجهاناست.هرچند
مشرو ع سازی دخالت نظامی غرب در سوریه شد .روس ها از سال
اما هرکدام به نحوی با اشکال روبه ر و هستند .در لبنان نیروهای
و پشتیبانی نیروی دریایی اش ،وارد سوریه شده و به سرکوب
لبنان،عراقوحتییمنعضویازمحورمقاومتهستند،
2015با اعزام نیروی هوایی و سپس زمینی خود به این کشور
به کشورهای دارای ظرفیت رهبری جهان عرب ،کشورهای رده
مقاومت و متحدانش بخشی از قدرتند و در عراق نیز به شکلی
تروریست ها پرداخت .درحوزه اقتصادی نیز روس ها کمک هایی
کنترل مقاومت بوده و دولتی تحت عنوان «دولت نجات ملی» در
چیندراینمیانباپوششقراردادنموضعروسیهدرشورایامنیت
در عدن را به رسمیت می شناسد .در سوریه اما دمشق جایگاهی
دوم جهان عرب مانند الجزایر و لیبی که دارای برجستگی بوده
مشکالتی روبه رو شدند .لیبی چند پاره شده و الجزایر نیز دوره ای
به همین دلیلعربستان سعودیدرالیهنخستکهکشورهایدارای
ظرفیت رهبری جهان عرب هستند ،تنها قدرت باقی مانده بود و
در الیه دوم نیز کشورهای لیبی و الجزایر به دلیل ضعف ،قادر به
غیرمناقشه برانگیزدردولتحضوردارند.دریمنهرچندصنعاتحت
ان مستقر و حاکم است ،اما جامعه بین المللی دولت مستقر شده
تاریخی و طوالنی مدت در مقاومت دولتی در برابر غرب دارد .غرب
هرچند تالش کرد این جایگاه را به چالش بکشد اما موفق نبود.
5
به ویژه درخصوص سوخت و مواد غذایی به این کشور ارائه کردند.
دربرابر فشارهای غرب ایستادگی کرده و تاکید کرد درصورت تغییر
موضع مسکو ،این کشور نیز با تصمیمات غرب همراهی خواهد
کرد .حمایت های سیاسی چین در سال های اخیر از سوریه شدت
گرفتهووزارتخارجهچینبه طورمکررحضورنظامیامریکادرشرق
این کشور را نامشروع قلمداد کرده است .همچنین پکن در حوزه
در مسیر ایران -مدیترانه تقریبا مناقشه برانگیز ترین قطعه،
اقتصادینیزکمک هاییعظیمیرابه صورتبشردوستانهدراختیار
ریاض با ولع ناشی از این موقعیت و برای رساندن ان به نقطه
عراق این مشکل قابل رفع است ،اما در سوریه همچنان مشکالتی
علیه سوریه و همچنین حفظ ارتباطش در دمشق ،مانع از تقویت
فضاسازیتبلیغاتیپیرامونمستعمره شدندمشقتوسط
(گروه های مقاومت) که موانع این نهایی سازی بودند را شروع
ایران-مدیترانهتقریباتکمیلمی شود.
معنا می شود .این فضاسازی بیشتر با هدف اثرگذاری روی افکار
از موضع باال با قدرت های جهانی را نیز اغاز کرد .هرچند
روانی ،افزایش سفر مقامات عربی مانند وزرای خارجه و روسای
خزیده و قدرت های جهانی موجود در غرب در منطقه منفعل
مواردیمعدوددرچندصدحملهخودبهسوریه،مستشاراننظامی
درباره اهمیت سوریه در نگاه ایران
1
ایران ،روی دیگری نیز دارد که دقیقا در برابر مورد نخست
عمومی در ایران ساخته و پرداخته شده است .در این عملیات
پارلمانکشورهایعربیبهدمشق،به معنایهزینهکردنتهراندر
اشکال تراشیدرمسیررهبریعربستاننبودند.ازاینروسعودی ها
به جایگاهی بی سابقه و بلند در جهان عرب دست یافتند.
بدون بازگشت ضربه به دیگر منابع قدرت در جهان عرب
کرد و از سوی دیگر به دلیل کسب رهبری جهان عرب مذاکره
سعودی ها به دلیل ضربات متقابل محور مقاومت به کناری
شده و چین و روسیه نیز بیشتر به ایران متمایل شده اند ،اما
سوریه است .با وجود تداوم استقرار امریکا در شمال و شرق
وجود دارد .در صورت تقویت قدرت محور مقاومت در سوریه ،مسیر
6
دمشققراردادهاست.هندنیزباعدمهمراهیجدیبامواضعغرب
بیش از پیش مواضع ضدسوری درمحیط بین المللی شده بود.
در جامعه عرب کشورهایی مانند عراق ،لبنان و الجزایر درکنار
سوریه قرار گرفتند و مصر نیز پس از کودتای ژنرال عبدالفتاح
استقرار سنگین تر محور مقاومت در سوریه به معنای
السیسی درکنار دمشق قرار گرفت .در این میان افرادی مانند
و افریقاست ،درحالی که دیگر مناطق محور مقاومت مانند ایران،
عباس رئیس تشکیالت خودگردان فلسطینی نیز روابط خوبی با
حضور در جغرافیایی در قلب غرب اسیا و در مجاورت اروپا
عراق و حتی یمن چنین موقعیتی ندارند.
خلیفه حفتر فرمانده ارتش ملی لیبی مستقر در بنغازی و محمود
بشاراسدداشتند.
سیدرضا صدرالحسینی ،کارشناس مسائل منطقه در گفت وگو با «فرهیختگان»:
سفر رئیسی به دمشق خط بطالنی است بر پروژه تحریم سیاسی دولت سوریه
بیــش از 12ســال از روزهایــی کــه مســلحین
جدیــدی در روابــط دو کشــور ایــران و ســوریه باشــد.
امــا نتوانســتند بــه هدفــی کــه مــد نظرشــان بــود دســت
مســائل بین الملــل گفت وگویــی داشــتیم پیرامــون
خــط بطــان نهایــی بــر پــروژه تحریــم سیاســی دولــت
ســوری بخــش زیــادی از ســوریه را اشــغال کــرده
بــه همیــن بهانــه بــا رضــا صدرالحســینی ،کارشــناس
ســوریه رســیده بودنــد ،می گــذرد .در ان روزهــا
تحــوالت منطقــه در دهــه گذشــته و شــرایطی کــه
بودنــد و بــه پشــت دیوارهــای کاخ ریاسـت جمهوری
کــه شــمارش معکوس ســقوط دولــت ســوریه اغــاز
امــروز بــر ان حاکــم اســت .صدرالحســینی معتقــد
ســوریه بیشــتر از چنــد مــاه باقــی مانــده باشــد.
بــه سیاســت خارجــی از یک ســو و شــرایط تحریمــی
شــده بــود ،کمتــر کســی فکــر می کــرد از عمــر دولــت
هرچنــد کســی نمی دانســت «فــردای بعــد از اســد»
بــا چــه ســوریه ای مواجــه خواهــد بــود و ایــا اصــا
ســوریه ای بــا مشــخصات فعلــی در جغرافیــای منطقه
اســت« :شــرایط تحریــم ایــران و نــگاه دولــت دوازدهم
ســوریه از ســویی دیگــر فضایــی را بــه وجــود اورده
بــود کــه انجــام کار اقتصــادی امر دشــواری محســوب
می شــد امــا بــه نظــر می ایــد بــه دلیــل ســفرهای
باقــی می مانــد یــا نــه ،امــا تقریبــا همــه ان «فــردا»
متعــددی کــه در طــول بیســت مــاه گذشــته صــورت
تــا اســمان متفــاوت شــده اســت و ملــت ســوریه
مشــروح ایــن گفت وگــو را در ادامــه می خوانیــد.
را نزدیــک می دانســتند .امــروز امــا شــرایط زمیــن
بــا همــه ســختی هایی کــه متحمــل شــد از یکــی از
هولناک تریــن مقاطــع تاریخــی کشــور خــود عبــور
کــرده اســت .و البتــه امــروز خــود را در ابتــدای
مســیر بســیار طوالنــی و پرپیچ وخــم «بازســازی»
کشــوری می بینــد کــه زخم هــای بســیاری از یــک
جنــگ داخلــی طوالنــی بــر پیکــر خــود دارد .در
روزهــای ســخت ســوریه و پنــج ســال اولیــه بحــران
داخلــی ،ایــران تنهــا کشــوری بــود کــه بــه حمایــت از
دولــت مســتقر ایــن کشــور پرداخــت .بی شــک ایــن
حمایــت صریــح و همه جانبــه نقــش بســیار موثــری در
سرنرســیدن همــان فردایــی کــه خیلی هــا منتظــرش
بودنــد ایفــا کــرد .امــا در ایــن روزهــا کــه ســوریه ارامش
نســبی خــود را بازیافتــه اســت روابــط دیرینــه ایــران و
ســوریه نیازمنــد بازتعریــف متناســب بــا شــرایط فعلی
گرفتــه تحولــی در دوران اخیــر ایجــاد شــده اســت».
تحلیــل شــما از پــروژه غــرب بــرای منطقــه غــرب اســیا
در دهــه گذشــته چیســت و ارزیابی تــان از نقش ایران
در مقابــل ایــن پروژه چیســت؟
ســوریه دانســت.
کشــورهایی باشــد کــه روزی روی دمشــق شمشــیر
بعضــی از کشــورها در ســوریه بیشــتر یــک عملیــات روانی
تجد ید نظــر عر بســتا ن د ر سیا ســت ها ی
مهم تریــن مولفــه روابــط ایــران و ســوریه عمق بخشــی بــه
ارامــش نســبی در ســوریه اقدامــات قابل توجهــی در
طراحــی غــرب اســت .ایــن تغییــر رفتــار را تــا چــه حــد
مردمــی کــه در ایــن کشــور صــورت گرفــت ،تعمیــق روابط
امــا شــرایط حاکــم بــر اقتصــاد ســوریه تحت تاثیــر
بــه نظــر می ایــد عربســتان تصمیــم گرفت ـه اســت نقــش
نکتــه را بــا صراحــت بیــان کنــم کــه ایــن ســفر توانســت
و ســزار باعــث شــده تــا اجــازه چنیــن اقداماتــی بــرای
می کنــد در مقایســه بــا گذشــته روابــط متفاوت تــری بــا
بــرادر ســوریه و ایــران در کنــار هــم داشــته اند ،بگشــاید.
منطقــه ای اش تــا حــدودی تحت تاثیــر شکســت
پایــدار می دانیــد؟
متفــاوت و مثبت تــری در منطقــه ایفــا کنــد و تــاش
برخــی از کشــورهای عربــی به خصــوص ســوریه داشــته
باشــد .ســفر وزیــر خارجــه عربســتان بــه دمشــق و ســفر
بشــار اســد بــه عمــان بخشــی از همیــن پــازل می باشــد.
نمی تــوان اعتمــاد و اطمینــان کامــل داشــت بــه تغییــرات
جمهــوری اســامی ایــران کــه عــدم تجزیــه کشــورهای
منطقــه را به عنــوان یــک اصــل در سیاســت خارجــی
خــود قــرار داده اســت ،در چنــد کشــور از جملــه عــراق
و ســوریه بــا یــاری دادن بــه نظام هــای سیاســی ایــن
بــه نظــر می ایــد بــا توجــه بــه تعــدد اقدامــات ســعودی
نســبت بــه تحــوالت و شــرایطی کــه در منطقــه حاکــم
اســت ،بی اعتمــادی مطلــق نیــز وجــود نــدارد.
خــود بهــره ببرنــد .افزایــش حضــور اقتصــادی و بازرگانــی
اســت .البتــه اینکــه مــا نیــز در دوران پــس از برقــراری
مســائل اقتصــادی انجــام نداد ه ایــم را قبــول دارم
تحریم هــای نظــام ســلطه از جملــه تحریم هــای قیصــر
دیگــر کشــورها نیــز فراهــم نباشــد .ایــن بــه نظــرم یــک
عملیــات روانــی اســت کــه هــدف ان ناچیــز نشــان دادن
ایــن بــرادری تاکنــون بارهــا ازجملــه در دفــاع مقــدس و
و کوچک انــگاری تالش هــای یــک دهــه اخیــر ایــران در
یافتــه اســت .خــون مبــارزان و مجاهــدان مدافعــان حــرم
رئیس جمهــور ایــن کشــور اعــام کــرده اســت کــه بــرای
در زمــان حمایــت ملــت ایــران در مقابــل ســوریه تجلــی
بــا خــون مــردم ســوریه در هــم عجین شــده و مردم ســوریه
ابرفرمانــده مقاومــت یعنــی شــهید حــاج قاســم ســلیمانی
مــردم ایــران یعنــی رئیس جمهــور بــه عمــل اوردنــد از
مــردم ایــران تجلیــل کردنــد.
روابــط اقتصــادی بــا ســوریه خیلــی کمتــر از حــد
ســوریه اســت .ده هــا بــار مقامــات ارشــد ســوریه از جملــه
بازســازی ســوریه کشــورهایی در اولویت قرار دارند که در
مبــارزه بــا تروریســم کنــار مــا ایســتادند .شــرایط تحریــم
ایــران و نــگاه دولــت دوازدهــم بــه سیاســت خارجــی
از یک ســو و شــرایط تحریمــی ســوریه از ســوی دیگــر
فضایــی را بــه وجــود اورده بــود کــه انجــام کار اقتصــادی
امــر دشــواری محســوب می شــد امــا بــه نظــر می ایــد
بــه دلیــل ســفرهای متعــددی کــه در طــول 20مــاه
گذشــته صــورت گرفتــه ،تحولــی در دوران اخیــر ایجــاد
انتظــار بــوده و کشــورهایی کــه بــه انــدازه مــا تعامــات
شکســته شــده اســت .بســیاری از کشــورهایی کــه
کرده انــد .ســفر رئیســی در رشــد مناســب اقتصــادی
کشــور بــه پایتخت هــای یکدیگــر ســفر کرده انــد امــا
کســانی بودنــد کــه گروه هــای ضدســوری را تقویــت
مــن ایــن فرضیــه را قبــول نــدارم ،بــه ایــن دلیــل کــه
ســفر بــا توجــه بــه تجربیــات جمهــوری اســامی در حــوزه
ســوریه ایجــاد کــرد و حتــی کشــورهای عالقه منــد بــه
حوزه هــای مختلــف تســریع کنــد.
انــزوای سیاســی و همه جانبــه ســوریه تــا حدی زیادی
هنــوز هــم مناطقــی از ان در کنتــرل تروریست هاســت و
می کردنــد امــا ایــران هیــچ گاه از حمایــت خــود از
ســفر کــرد ،ســفری کــه می توانــد نقطــه اغــاز فصــل
یــک فصــل جدیــدی از روابــط طوالنــی کــه دو کشــور
تحریم هــای چندالیــه ســزار نتوانســتند از تعامــات
شــده اســت .چهــار مرتبــه وزیــر امــور خارجــه ایــران بــه
کشــورها بــه مقابلــه بــا ایــن پــروژه پرداخــت .البتــه ســوریه
نظــام ســلطه همچنــان بــه دنبــال فعال ســازی انهاســت
راهبــردی بــا ســوریه تثبیــت شــد .در ایــن رابطــه بایــد ایــن
بعضــی از کشــورها در برخــی از مــوارد و موضوعــات نیــز
درحــال اصــاح روابــط خــود بــا ســوریه هســتند
اســت .دیــروز رئیس جمهــور ایــران پــس از ۱۳ســال
ایــن روابــط اســت .بــا ســفر رئیســی و اســتقبال بی نظیــر
برگــزار کــرده و بــا اســتقبال کم نظیــری کــه از نماینــده
دهــه گذشــته بــوده اســت .ســوریه نیــز از ایــن قاعــده
از همیــن منظــر قابــل تحلیــل اســت .امــا در مقابــل
گشــوده بودنــد؟
رفتــاری عربســتان در چهارچــوب جدیــدی کــه بــرای
بایــد مــورد توجــه کارشناســان قــرار گیــرد .به طــور کلــی
مســتثنی نبــود و جنــگ نیابتــی علیــه ملــت ســوریه نیــز
دارای چــه مولفه هــای متمایــزی بــه نســبت ســایر
جشــن پیــروزی خودشــان را بــا بزرگداشــت یــاد و خاطــره
«تجزیــه» کشــورهای مســتقل و بــزرگ منطقــه محــور
مــدت بســیار طوالنی تــری بــا ایــن مســاله درگیــر بــود و
در یــک ســفر رســمی و ازپیش اعالم شــده بــه ســوریه
پیــدا کننــد .در ایــن شــرایط ســفر رئیســی را می تــوان
ایــران و ســوریه بــه لحــاظ سیاســی و اقتصــادی بایــد
بــازی خــود تعریــف کــرده اســت امــا قطعــا تغییــر مســیر
اصلــی کالن پــروژه غــرب در منطقــه غــرب اســیا طــی
سیاســی درحال اصالح شــدن اســت روابط سیاســی
ســرمایه گذاری و کار تجــاری بــا ســوریه ،تحت تاثیــر
ســوریه دســت برنداشــت .در ایــن شــرایط کــه روابــط
برادرانــه نداشــته اند از ایــن فرصــت بهتــر اســتفاده
تــا چــه حــد می توانــد موثــر واقــع شــود؟
تحریم هــای ناجوانمردانــه ســزار شــرایط ویــژه ای را بــرای
ســوریه رفتــه و نیــز تعــدادی از مقامــات اقتصــادی دو
هنــوز انتظــارات بــراورده نشــده و بــه نظــر می رســد ایــن
بازســازی ،می توانــد روابــط اقتصــادی مــا و ســوریه را در صفحه 7
اقتصاد
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۸
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
وضعیت افتضاح صندوق های بازنشستگی یک واقعیت است
۱۷درصد بودجهکشور برایصندوق های بازنشستگی
طریقی جبران شود .اگر صندوق ها از ابتدای تاسیس خود منابع
مهدی عبداللهی
دبیر گروه اقتصاد
را در جای درست ســـرمایه گذاری کرده باشند ،به احتمال زیاد
خواهند توانست از پس پرداخت حقوق و مستمری بازنشستگان
بربیایند،امااگرسرمایه گذاری ها،سپرده گذاری هاومنابعداخلی
اخیرا اظهارات سیدســـجاد پادام ،مدیرکل بیمه های اجتماعی
چندان قابل توجه نباشد ،صندوق یا باید دست به استقراض بزند
روبه رو شـــد .وی برای بیان مشکالت صندوق های بازنشستگی
قابل مشاهده است ،از 18صندوق بازنشستگی در کشور ،به جز
وزارت تعـــاون ،کار و رفاه اجتماعی با واکنش های گســـترده ای
یا باید دولت دستش را بگیرد .ان طور که در امارهای گزارش حاضر
تعبیر عجیبی را به کار برد .پادام می گوید« :کشـــور یونان 100
صندوق وکالی دادگســـتری با نسبت پشتیبانی 43و صندوق
زودی به این وضعیت دچار می شویم 300 .هزار شهید دادیم که
بوده ،در صندوق های اینده ســـاز ،صندوق بیمه ایران ،سازمان
جزیره فروخت تا بتواند مطالبات بازنشستگانش را بدهد ،ما هم به
یک وجب خاک از دست ندهیم ،اما ممکن است به جایی برسیم
که مجبور شـــویم کیش ،قشم و خوزستان را بفروشیم تا بتوانیم
حقوق بازنشســـتگان را بدهیم ».فارغ از اینکه این صحبت های
روســـتاییان و عشایر با ،14در 15صندوق این مقدار کمتر از 6
تامین اجتماعی نیز بین 3تا 4بوده ،در صندوق بازنشســـتگی
کشـــوری که دومین صندوق بزرگ کشـــور بوده این مقدار 0.5
بوده ،که یعنی مستمری بگیران دو برابر بیمه پردازان هستند .به
پادام اغراق بوده یا نه ،بررســـی ها نشان می دهد در ۲۸شهریور
عبارتی ،بدون توجه به نسبت های دیگر ازجمله نسبت نقدینگی
کار و رفاه نیز تعبیری شـــبیه به این اظهارات پادام را مطرح کرده
از صندوق ها نمی توانند بدون کمک دولت یا سازمان باالدستی
۱۳۹۶احمـــد میدری ،معاون وقت رفاه اجتماعی وزارت تعاون،
اســـت .میدری گفته بود« :به طور حتم اگر این روند ادامه یابد
و تغییری صورت نگیرد ،طی ۱۰ســـال اینده ۴۰درصد بودجه
عمومیکشوربایدبهعنوانکمکزیانصندوق هایبازنشستگی،
صرف شود ».اما واقعیت چیست؟ واقعیت این است که در اغلب
و کسری صندوق ها ،منابع حاصل از سرمایه گذاری ها ،بسیاری
خود ادامه حیات دهند.
�پیش بینیکسری 390همت
برایتامیناجتماعی
صندوق های بازنشســـتگی بدون کمک دولت ،انها نمی توانند
یکی از مشکالت نظام رفاهی کشور ،حجم انبوه یارانه هایی است
اصالحات در صندوق های بازنشستگی یک ضرورت است اما به
توزیع می کند .برخی گزارش ها حجم یارانه های اشکار و پنهان
از پس هزینه های خود بربیایند .در گزارش پیش رو تاکید شـــده
کـــه دولت در حوزه های انرژی ،نان ،اب و حتی در حوزه بیمه ها
لحاظ تبعات اجتماعی و امنیتی ،دولت باید یک روند اصالحی
در ایران را ساالنه بین 1500تا 1700هزار میلیارد تومان براورد
هزینه های صندوق های بازنشســـتگی در این گزارش دلیلی بر
7درصدی است که دولت از حق بیمه شاغالن تامین اجتماعی
بلندمدت را مدنظر داشـــته باشـــد .همچنین اصرار بر کاهش
نادیده انگاشتن مشکالت معیشتی بازنشستگان شریف و محترم
نیســـت .نگارنده و هر فرد باانصافی به خوبی می داند که برخی
از بازنشستگان در شـــرایط معیشتی بسیار مشقت بار زندگی را
می گذرانند اما باید توجه داشـــت برای ماندگاری و ادامه حیات
می کنند .اما یکی از یارانه های اشکار در حوزه بیمه ها ،سهم 3تا
و صندوق های بازنشستگی کشوری و لشکری و سایر صندوق ها
فرهیختگان
farhikhtegan
البته با تعهدات جدیدی که ساالنه در مجلس برای دولت ایجاد
فرهیختگان
farhikhtegan
هزینه هـــای اجتماعی و اقتصادی و امنیتی این موضوع با هیچ
صندوق ها ،ما به پایداری مالی انها نیاز داریم و بر این اســـاس،
بازنشستگان ،نه از منابع مالی صندوق ،بلکه باید با اصطالحاتی
سه فرزند و بیشتر ساکن مناطق روستایی و عشایری ،رایگان بیمه
کنند که دولت هـــم از بودجه عمومی و از جیب فقیرترین مردم
صندوقبیمهاجتماعیروستایی،مادرانخانه دارغیرشاغلدارای
و ان را تقدیم بازنشستگان ان دستگاه می کند.
اصالحات ضروری اســـت .ثانیا بخشـــی از مشکالت معیشتی
که در نظام رفاهی کشور (اصالحات در حوزه یارانه های اشکار و
پنهان و استحقاق سنجی) ایجاد می شود ،جبران شود.
17درصد بودجه دراختیار
صندوق هایبازنشستگی
براســـاس قانون بودجه ،رقم کل منابع بودجه عمومی کشور در
ســـال 1402حدود 2082هزار میلیارد تومان است .همچنین
ســـهم 6صندوقی که از دولت به طور مســـتقیم کمک دریافت
ت مکلف است با تقویت
می شـــوند .به موجب این ایین نامه ،دول
سه فرزند و بیشتر را بیمه کند .تصمیم دولت و مجلس باعث شده
بار مالی وارد بر صندوق های بازنشستگی بیش از پیش شود و از
ســـاختار متعادلش فاصل ه بگیرد .اثر این تصمیمات را می توان
در ســـازمان تامین اجتماعی دیـــد .در این صندوق دولت ها از
قدیم االیام تعهدات سازمان تامین اجتماعی (شامل سه درصد
حق بیمه دولت و معافیت کارگاه های تولیدی تا پنج نفر کارگر و
صندوق روســـتاییان و عشـــایر 4همت ،صندوق بازنشستگی
دستگاه باالدستی) از طرف دولت می شود .برای مثال ،صندوق
بازنشستگی صداوســـیما گرچه از سازمان خود کمک دریافت
می کند اما ســـازمان صداوسیما نیز یکی از دستگاه هایی است
که بیش از 60درصد از مصارف خود را با بودجه عمومی پوشش
می دهد .درمجموع بدون در نظر گرفتن کمک های فرعی دولت
به صندوق های بازنشستگی ،در سال 1402سهم صندوق های
بازنشستگیکهکمکمستقیمازدولتدریافتمی کنندبه16.8
بازنشستگی�پیشازموعد
50درصد از ایرانی ها
بو غریبی که صرفا مختص ایران بوده
یکـــی از چالش های عجی
اثرنوبختو روحانی
صندوق هـــای بازنشســـتگی در ایران عمال وابســـته به دولت
(زیرمجموعه وزارت رفاه) هستند و قوانین بازنشستگی و بیمه ای
را دولـــت و نماینـــدگان مجلس تعیین می کننـــد .اثر دولت بر
سن بازنشستگی است .دوم مربوط به حقوق بازنشستگی است.
بدون توجه به محاسبات بیمه ای (اکچوئری) و محدودیت های
می کنند .یکی از نمونه های جالب توجه دخالت دولت در حقوق
همسان سازی حقوق بازنشســـتگان ،ان هم عمدتا در صندوق
اسبق سازمان برنامه و بودجه در سال 1399می گوید« :دولت
در اجرای طرح های عمرانی که به رشد اقتصادی و سرمایه گذاری
کمک می کند ،می بندد.
نسبتپشتیبانی 70درصدصندوق ها
دروضعیتهشدار
یکیازشاخص هاییکههموارهدرشناختوضعیتصندوق هابه
ان اشاره می شود« ،نسبت پشتیبانی» است .گرچه شاخص های
دیگـــری نیز برای ارزیابی وضعیت صندوق ها وجود دارد اما این
و بیش از ۳۰ســـال مســـتمری بپردازد .نمونه قابل تامل ان در
شاخص دم دستی ترین شـــاخص برای اظهارنظر اولیه در مورد
وضعیت جریان مالی ورودی به جریان خروجی صندوق ها است
از این صندوق ،بازنشسته پیش از موعد بوده اند .در بانک توسعه
و برابر است با نســـبت تعداد بیمه شدگان به تعداد پرونده های
بانک های دولتی می گذارد 62 ،درصد از بازنشستگان بانک رفاه
صادرات 60درصد ،در بانک صادرات 47درصد ،در ســـپه 41
مستمری بگیران با این توضیح طبیعی که هرچه اندازه این نسبت
درصد ،در صنعت و معدن 40درصد ،در ملت و ملی 36درصد،
قراردارد.اما«نسبتپشتیبانی»چیستوچرامهماست؟براساس
از بازنشستگان ،بازنشسته پیش از موعد بوده اند .بازنشستگی
بزرگ ترباشدانصندوقازنظردرامدوهزینهدرنقطهمطلوب تری
تجربیاتبین المللییکصندوقبازنشستگیپایدارداراینسبت
پشتیبانیحداقل 3ودرسطحمطلوب 6تا 7می باشد.بهعبارتی،
اگر نسبت پشتیبانی به زیر 3برسد ،صندوق های بازنشستگی
تجارت 34درصد ،مسکن 32و در بانک کشاورزی نیز 25درصد
پیش از موعد شـــاید برای بازنشســـتگان و حتی برخی دیگر از
مردم خوشایند باشد؛ چراکه بازنشسته با سابقه کار کمتر از 30
ســـال و در اوج جوانی می تواند از مزایای بازنشستگی برخوردار
قادر نخواهند بود با منابع نقدی حاصل از دریافت حق بیمه به
شود و حتی مشاغل دوم و سوم نیز برای خود دست وپا کند و در
باالدســـتی ،صندوق روزبه روز به ورشکستگی نزدیک تر خواهد
و رانت شـــغل سابق بهره ببرد .اما افراد معدودی نیز وجود دارند
تعهدات قانونی خود عمل کنند و بدون کمک دولت یا ســـازمان
شـــد .این نسبت می گوید به جز 5صندوق ،اغلب صندوق های
بازنشستگی کشور قادر به پرداخت حقوق بازنشستگان از طریق
حق بیمه تولیدی نیستند .این عدم توانایی صندوق در پرداخت
حقوق بازنشستگان از منابع ورودی حق بیمه باالخره باید از یک
این اتفاق بی نظیر که در هیچ کجای جهان به جز ایران و یونان رقم
مواردی نیز به دلیل نبود قوانین تعارض منافع ،می تواند از مزایا
که تصور می کنند با بازنشستگی پیش از موعد جا برای اشتغال
دیگریبازمی شوداماواقعیتایناستکهبهدلیلکمترپرداخت
شدن حق بیمه در بازنشستگی پیش از موعد و طوالنی تر شدن
زمان دریافت مستمری ،صندوق ها به خاک سیاه می نشینند و
است .پس از ایران ،کشورهای کلمبیا با ،100ارژانیتن و برزیل
با 96و 91و یونان با 85درصد در رتبه های بعدی قرار دارند.
-3سیاســـت های دولت از طریق مداخـــات نهادی ،قانونی و
مقرراتیبرصندوق هایبازنشستگیاثرمی گذارد.ایجادتعهدات
بیمه ای برای اشـــخاص و گروه های مختلف بدون پرداخت ان
به این صندوق ،موجب کسری شدیدی شده که در برخی سال ها
است .دولت ها معموال سیاســـیون را در صندوق ها و شرکت ها
می کنند که هیچ تخصصـــی در ان زمینه ندارند و این اتفاق در
کشـــور مشخص است .مورد بعدی ،واگذاری شرکت ها در قالب
نیرویانسانیوهزینه هایجانبیرابهصندوق هاواگذارمی کنند.
کاهش سوددهی شرکت های این صندوق ها می شود.
لزومهدف گذاریبرایاصالحات
بازنشستگی فقط مختص ایران نیست اما این وضعیت در ایران
در ۱۱۴کشـــور دنیا یک توافـــق عمومی برای انجام اصالحات
نخورده ،نشان می دهد در سال 1350امید به زندگی در ایران54
در کشور 77سال و سن بازنشستگی 51.5سال بوده است.
زیادی روبه رو اســـت .همچنین در ایران دولت و مجلس هر ساله
وسنبازنشتسگی 52سالبودهامادرسال 1400امیدبهزندگی
هزار میلیارد رسیده است .وی می گوید تا مهر سال 1399دولت
حقوق هـــا می کنند .در این خصوص نـــرخ جایگزینی ازجمله
مشخصایکردیفدربودجهکشوربرایاینامرتعیینواختصاص
ازجمله سازمان تامین اجتماعی شده و حجم باالی بدهی دولت
پارامتریک صندوق های بازنشستگی در دستورکار قرار دارد اما
در ایران اصالحات در صندوق های بازنشستگی با مقاومت های
بدون درنظر گرفتن بار مالی مناسب و پایدار ،تعهدات جدیدی
دستمزدبازنشستگانراافزایشمی دهندواقدامبههمسان سازی
مقاومت ها و اعتراض های مردمی روبه رو است و در ایران نیز باید
شـــاخص هایی اســـت که برمبنای ان میزان سخاوتمندی مزایا
شود .برای مثال در کانادا و استرالیا اصالحات سن بازنشستگی
حقوق برای کارمندان انجام شد که ان هم ناشی از اجرای ماده۵۰
به عنوان معیاری برای کفایت مزایا مطرح می شود ،نشان می دهد
از 10سال قبل به مردم اعالم کرده اند که مثال در فالن سال سن
کامال مشخص بود و اینکه بازنشستگان عزیز دیگر با این مبالغ
چـــه اندازه تغییر می کند .بالطبع باال بـــودن این میزان -یعنی
۳هزار ۴ ،هزار میلیارد ۵ ،هزار و در نهایت در سال 1399به ۱۰
بیش از ۲۲هزار میلیارد تومان برای همسان ســـازی اختصاص
کاری از پیش نمی برند ».انطور که در نمودارهای این گزارش قابل
در کشـــورهای مختلف مقایسه می شود .این شاخص که عموما
درامد فرد زمانی که بازنشسته می شود ،نسبت به زمان اشتغال
پرداختی بیشتر توسط صندوق بازنشستگی -و درصورتی که این
میانگین سن بازنشستگی در کشور ما زیر ۵۳سال است .هیچ
بررسی های «فرهیختگان» نیز وجود دارد .برای مثال در صندوق
عربســـتان ،فرانسه ،سوئد و نروژ این مقدار بین 43تا 60درصد
تغییراتتکنولوژیک،سنبازنشستگیدرایرانکاهشیافتهاست.
حدود 41هزار و 765میلیارد تومان در سال 1396با رشد 8.5
دنیا می تواند مثل صندوق های ما ۲۲ســـال بیمه دریافت کند
کانادا،اندونزی،روسیه،هند،کرواسی،بلغارستان،فنالند،ایرلند،
یک تفاوی با دنیا دارد .ان تفاوت به این صورت اســـت که گرچه
امیدبهزندگیدرنتیجهبهبودکیفیتزندگی،بهداشتوسالمتو
فشـــار مضاعفی را بر منابع محدود ان وارد می کند تا درنهایت به
ما چند ســـال بیشتر دوام بیاورد .کدام صندوق بازنشستگی در
درصد اســـت .همچنین در المان ،اســـتونی ،امریکا ،سوئیس،
داده اند .این درحالی است که شوربختانه در ایران با افزایش سن
پیش از موعد بازنشست شده اند .وی می گوید هیچ کشوری در
صندوقی در دنیا نمی تواند با قواعد صندوق های بازنشستگی
می شود ،این نرخ حدود 64و در اتحادیه اروپا نیز این مقدار 64
مطالعـــات بین المللی نشـــان می دهد چالـــش صندوق های
مشاهدهاست،ازسال 1396کهپایه هایهمسان سازیگذاشته
بازنشستگیبانک هایکشورکهرقمسنگینینیزساالنهبردوش
صندوق هااست.نسبتپشتیبانیشاخصیاستکهنشان دهنده
بازنشســـتگی تجربیات جهانی نشـــان می دهد با افزایش امید
صندوق در وضعیت متعادلی قرار نداشـــته باشد و شاخص های
دنیا نیست که زیر ۶۰سال کارکنان خودش را بازنشسته کند ولی
کشـــورهای عضو سازمان OECDکه بیش از 60کشور را شامل
3مسیر بر ادامه حیات و پایداری مالی صندوق تاثیر می گذارند.
داد و این کار را با هزار میلیارد تومان اغاز کرد و در ادامه این رقم به
و نهادهای عمومی و ...قرار دهیم ،عمال حدود 50تا 60درصد
حقوق و دستمزد کارکنان می شود و این موضوع دست دولت را
چنانکه درحالی این میزان در ایران بیش از 100درصد است ،در
قیمت گذاری دستوری نیز چالش دیگری است که معموال باعث
مالی صندوق های بازنشستگی اثر می گذارد .دولت ها در ایران از
محاسبات بیمه ای و محدودیت های مالی صندوق ها ،حقوق و
بازنشســـتگی پیش از موعد است .انطور که مدیرکل بیمه های
از بودجه عمومی صرف کمک به صندوق های بازنشســـتگی و
این نرخ در کشورهای مختلف ،درصدی به مراتب پایین تر دارد.
دولت هـــا معموال با همراهی نمایندگان مجلس و بدون توجه به
قانون برنامه بود و به تبع ان حقوق شاغالن باال رفت و این تفاوت
اخیر «از هر ۱۰۰ایرانی بازنشسته ،بیش از ۵۰نفر با بازنشستگی
صندوق های بازنشستگی ایران با سایر کشورها نشان می دهد
را روی دوش صندوق ها می گذارند.
درصد از کل منابع بودجه عمومی کشور می رسد .اگر این رقم را
اجتماعی وزارت کار در ســـال 1400می گوید ،طی چند دهه
اجتماعی نیروهای مسلح 98درصد و این نرخ در صندوق های
سیاســـت های دولت در ایران از مسیرهای مختلفی بر پایداری
روحانی برای همسان ســـازی حقوق بازنشستگان ،از سال ۹۶
و البته قبال در کشـــورهایی همچون یونان به شـــکل فاجعه اثار
کنار حقوق ،دســـتمزد و مزایای پرداختی دولت به کارکنان خود
اجتماعیکشاورزان،روستاییانوعشایر65درصد،سازمانتامین
معموال شرکت های با بازدهی پایین ،بهره وری پایین و حجم باالی
-2دولت حقوق بازنشســـتگی را تعیین می کند .گفته شـــد که
داده است .نوبخت ادامه می دهد «دراسفندماه ۹۸یک افزایش
ان اشـــکار شد؛ ســـخاوتمندی بی حد وحصر در اعطای مجوز
جایگزینی در سازمان تامین اجتماعی 83درصد ،صندوق بیمه
3نابودگرصندوق هایبازنشستگی
در سرمایه گذاری ها را بسته است .برای نمونه ،براساس گزارش
این رقم تا سال 1405به 390هزار میلیارد تومان نیز برسد.
عمومی بودجه کل کشـــور الزم ساخته اســـت .همچنین نرخ
رد دیون به صندوق ها در مقابل مطالبات انهاســـت که دولت ها
بازنشستگی کشوری است .انطور که محمدباقر نوبخت رئیس
1401بهحدود 115هزارمیلیاردتومانرسیدهکهبراوردمی شود
ان ،الجرم زمینه اتکای صندوق بازنشستگی کشوری را بر منابع
داشته اما اثر همسان سازی کامال در این موضوع دیده می شود.
بدهی ایفا نشـــده را پرداخت کند و ثانیا این تعهدات ایفا نشده
سازمان تامین اجتماعی ،کسری نقدینگی این سازمان تا سال
به وضعیت این صندوق و همچنین پایین بودن نرخ پشـــتیبانی
بازدهی کم ســـرمایه گذاری های صندوق های بازنشستگی در
بازنشستگی،تالشبی حدوحصردولتحسنروحانیبرایاجرای
700میلیارد تومان است .البته درصندوق های زیرمجموعه سایر
دستگاه هانیزکمک هاییبه طورغیرمستقیم(بهشکلدریافتاز
برداشته و با تورمی که ایجاد می کند ،از مردم عادی مالیات گرفته
اســـت .گرچه تورم نیز در افزایـــش ارقام کمک های دولت نقش
می شـــود .اما اثر این عدم ایفای تعهدات را کجا می توان یافت؟
موجب ایجاد کسری در تامین اجتماعی شده و دست این سازمان
و ســـازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح حدود 112هزار و
می شوند برای تامین منابع پرداخت مستمری به دولت مراجعه
مالی صندوق ها اقدام به افزایش حقوق و دستمزد بازنشستگان
کارکنان فـــوالد 9.7همت ،صندوق وزارت اطالعات 1.6همت
فرد شاغل بیش از دریافتی وی در زمان اشتغال بوده که با توجه
میلیارد تومان با رشد 3.4برابری به 34هزار میلیارد تومان رسیده
همسان سازی اجرا نشده کمک دولت به صندوق ها از 10هزار
پرداخت می کردند و بدهی ناشی از ان که به دولت فعلی به ارث
اول اینکه دولت ساالنه در قالب واگذاری سهام و ...مجبور است
به حدود 106درصد افزایش یافته ،یعنی مســـتمری دریافتی
و بنگاه هـــای زیرمجموعه صندوق های بازنشســـتگی منصوب
معموال دولت ها و مجلس در ســـال های پایانی مسئولیت خود
207همت کمک دریافتی ،سازمان تامین اجتماعی 16همت،
زمان اشـــتغال می رسید -درحالی که این نسبت در سال 1401
است .این درحالی است که طی سال های 1390تا 1395که
به زندگی ،دولت ها قوانین و مقررات ســـن بازنشستگی را تغییر
رســـیده چیزی در حدود 400تا 450هزار میلیارد تومان براورد
پرداختی مســـتمری این صندوق تا 97درصد دریافتی فرد در
این کســـری از طریق تسهیالت بانکی (بانک رفاه) تامین شده
صندوق های بازنشســـتگی از چند ناحیه است .اولی مربوط به
می کنند در ســـال جاری حدود 351هزار و 46میلیارد تومان
است .این صندوق ها شـــامل صندوق بازنشستگی کشوری با
اقدامی قابل تامین نیست؛ چراکه این صندوق ها معموال مجبور
برابری به 351هزار و 46میلیارد تومان در ســـال 1402رسیده
-1دولت سن بازنشســـتگی را تعیین می کند .درخصوص سن
بیمهافرادخاصازکارگرانساختمانیتاقالیبافانو) ...راباتاخیر
می دهد این شاخص در سال 1396تقریبا 97درصد بوده -یعنی
تعهداتطیسال هایمختلفمنجربهناپایداریمالیصندوق ها
می شود،بهنظرمی رسداینرقمبهارقامباالتریبرسد.برایمثال،
براساس ابالغیه مصوبه دولت ،مادران غیر شاغل خانه دار دارای
بررســـی نرخ جایگرینی در صندوق بازنشستگی کشوری نشان
اختصاصی به 90درصد می رســـد .مقایسه نرخ جایگزینی در
می پردازد .بررسی ها نشـــان می دهد در سال 1402تعهدات
دولت در این بخش معادل 80هزار میلیارد تومان خواهد بود.
جهت جلوگیری از بحران ،به کمک های حاکمیتی متکی شود.
شـــده ،حجم کمک های دولت به شش صندوق بازنشستگی از
دیگری نظیر نرخ پشـــتیبانی ان در وضعیت نامناسبی باشند،
فرهیختگان
farhikhtegan
فرهیختگان
وضعیت نسبت پشتیبانی در صندوق های بازنشستگی ایران طی سال 1401
بیمه پرداز (نفر)
صندوق
نسبت پشتیبانی
مستمر ی بگیر (براساس تعداد پرونده)
4.1
سازمان تامین اجتماعی
3,700,228
15,105,283
0.5
صندوق بازنشستگی کشوری
1,621,121
814,068
صندوق بانک ها
1.6
102,300
163,800
1.3
صندوق صنعت نفت
73,900
93,800
0.1
صندوق فوالد
83,000
9,150
14.2
صندوق روستاییان و عشایر
171,079
2,435,692
0.6
صندوق بانک مرکزی
33,300
20,400
42.8
670
صندوق وکالی دادگستری
28,700
1
صندوق صداوسیما
13,400
13,100
1.5
صندوق هواپیمایی هما
9,500
13,900
1.2
صندوق شهرداری تهران
9,400
11,500
صندوق اینده ساز
2.6
4,200
10,900
3.1
صندوق بیمه ایران
1,500
4,600
0.1
190
صندوق ملی مس ایران
3,800
0.6
صندوق بنادر و کشتیرانی
2,100
1,300
1.3
205
261
صندوق بیمه مرکزی
0.8
سایر
714,184
591,028
کل صندوق ها
3
6,543,887
19,317,672
اطالعات برخی از صندوق های سازمانی اطالعات مربوط به قبل از سال 1400است
اطالعات صندوق های بازنشستگی نظامی محرمانه است
farhikhtegan
کارشناسان می گویند در اغلب کشورها اصالحات بازنشستگی با
توجه داشـــت که این اصالحات در دوره زمانی طوالنی تر انجام
در طول یک دوره 10تا 12ساله انجام شده و دولت و صندوق ها
بازنشســـتگی افزایش خواهد یافت .دلیل ان ،اعتراضاتی است
که ممکن اســـت افرادی که طی دو یا سه سال اینده بازنشسته
می شوند ،داشته باشند.
درخصوصاصالحاتدرصندوق هایبازنشستگیسیاست های
کلی تامین اجتماعی که در تاریخ 21فروردین ســـال 1401از
ســـوی حضرت ایت الله خامنه ای و در اجرای بند یک اصل ۱۱۰
قانون اساسی ابالغ شد ،یک راه حل قوی کارشناسی را پیش روی
تصمیم گیران کشـــور قرار داده است .در بند سوم سیاست های
کلی تامین اجتماعی بر پایبندی به حقوق و رعایت تعهدات بین
نســـلی و عدم تحمیل طرح های فاقد تضمین مالی بین نسلی،
تامین منابع پایدار ،رعایت محاسبات بیمه ای و تعادل بین منابع
و مصارف و حفظ و ارتقا ی ارزش ذخایر سازمان ها و صندوق های
بیمه گـــر اجتماعی به عنوان اموال متعلق حق مردم با تاکید بر
امانت داری ،امنیت ،سوداوری و شفافیت با ایجاد ساز و کار الزم
تاکید شده است .در بند چهارم ان بر اصالح قوانین ،ساختارها
و تشکیالت سازمان ها و صندوق های بیمه گر اجتماعی در جهت
تامین عدالت و یکسان سازی قواعد و مقررات بیمه ای و جلوگیری
ازایجادوانباشتبدهی هایدولتورعایتقواعدبیمه ایوتامین
بار مالی تضمین شده و بین نسلی تاکید شده است.
اما مورد دیگری نیز که باید در اینجا اضافه کنیم ،ساختار سنی
ایران است .بررسی ها نشان می دهد در 20سال اینده جمعیت
باالی 60سالایرانبه 15میلیوننفرخواهدرسید.اینموضوعبه
معنی 2.5تا 3برابر شدن تعداد بازنشستگان کشور است .به نظر
می رسددرکناراصالحاتدرصندوق ها،اقتصادایرانبایدطیدو
دهه اینده رشدهای اقتصادی باالیی را تجربه کرده و با اشتغالزایی
و همچنین افزایش افراد بیمه پرداز ،با راهکارهای اقتصادی نیز به
صندوق هاکمککند.اینکمک،کاهشسهماقتصادغیررسمی
و افزایش تعداد بیمه پردازان و ورودی صندوق ها است. صفحه 8
رضا عنایتی :قلعه نویی برایتیم ملی اولین نفر به من پیشنهاد داد
مشکل استقالل از دست دادن
بازی های 6امتیازی بود
شماره مسلسل 4594
پنجشنبه ۱4اردیبهشت1402
۱۳شوال 1444
۴می 2023
شماره ۳۸۵۶
هافبکمحبوبقلعه نوییبهلیستتیمملینزدیکشد
اوج گیریبه موقع
شماره 21پرسپولیس
| | Thu | 4 May 2023 | vol.14
No. 3856 | 16 Pages
شماره ۸۸
اب
ی
ها
ا
گ
ر
چ
ه
ه
ن
و
ز
درد دارد ا
ما
ب
ر
اب
ر
ن
ف
ت
ا
با
دا
ن
ب
یحی
ی
ه
م
ب
ر
ا
ی
م
صا
ه ترکیب برمی گردد
ف
با
پیکان ترک
ی
ب
ی
ت
ها
ج
م
ی
را
را
ه
ی میدان می کند
بازگشت عمری
و رضاوند به ترکیب
اخریناخبارازتغییروتحوالتاحتمالیدرپرسپولیس
۳مدیر اقتصادی و یک ورزشی
صاحب نامدرهیات مدیره
پیکان در استانه بازی با پرسپولیس و سپاهان جوش اورد
خودروسازان
نگراناتهامتبانی صفحه 9
ورزش
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۰
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
رضا عنایتی در گفت وگو با «فرهیختگان» :قلعه نویی برای تیم ملی اولین نفر به من پیشنهاد داد
مشکل استقالل از دست دادن بازی های 6امتیازی بود
به موقع جواب اشکش را می دهم
شیخ راس الخیمه همان زمان خداحافظی پیشنهاد مربیگری را مطرح کرده بود!
مدیریتیبایدمنتظربمانیم.
محمدرضا حاجی عبدالرزاق
بهتیمملیایرانبرسیم.توقعنداشتیدبه عنوانکمکبه
خبرنگار گروه ورزش
تیم ملی و کادر امیر قلعه نویی اضافه شوید؟
زمزمه های حضور رضـــا عنایتی در فوتبال امارات بعد از
ابتدابایدعرضکنمکههیچزمانیدرفوتبالمچهزمانبازیگری
این روز ها بیشـــتر شده است و بعید نیست عنایتی هم
با این حال باید عرض کنم که امیرخان به من لطف داشتند و
و چه حاال که مربی شده ام از هیچ کس توقعی نداشته و ندارم.
موفقیتنسبیفرهادمجیدیباتیماالتحادکلبایامارات
به عنوان اولین نفر با بنده تماس گرفته و از من برای حضور در
گ برتر این فصل بیرون مانده اســـت ،به منطقه
که از لی
شیخ نشـــین برود و هدایت یک تیم اماراتی را به عهده
تیم ملی دعوت به عمل اوردند .من در همان زمان از وی تشکر
بر همین اســـاس و طی روزهـــای اخیر صحبت از عالقه
اینبابتکهنمی توانمتیمملیراهمراهیکنممعذرت خواهی
تیم فوتبال بزرگساالن این باشگاه به کاپیتان سابق این
تیم ملی کشورم ارزوی موفقیت کردم.
کردم و گفتم باعث افتخار است که این امر صورت بگیرد اما از
بگیرد.
کرده و گفتم فعال در این مقطع اهداف دیگری دارم و برای او و
مدیران االمارات به حضور رضا عنایتی و سپردن هدایت
تیم اماراتی اســـت .عنایتی که ســـه سال خوب از دوران
در این مدت اخیر اشکش سرمربی نفت مسجدسلیمان
حضورش در مســـتطیل سبز را در این باشگاه پشت سر
مسائلی را درباره عدم نتیجه گیری در زمانی که سرمربی
گذاشته است ،به واســـطه کاپیتانی و حضور پررنگ در
این تیم ،محبوبیتی ویژه بین مدیران این باشگاه و شیخ
راس الخیمه دارد.
حاال منابع محلی از احتمال زیاد حضور اقای گل اســـبق
این تیم بودید مطرح کرده و اتهاماتی را به شما و کادرتان
ایـــن فضـــا از دورانی ایجاد شـــده که در االمـــارات بازی
اگر بـــه امارات بروید به نظر می رســـد حضـــور 2مربی
همین اســـاس این موضوع بهانه ای شد تا دقایقی با این
بله ،درست است و دقیقا به همین شکل است که می گویید.
قطعا همین طور است اما فارغ از رنگ ها این موضوع می تواند
هرچند خودش به خاطر فضای اخیر ایجاد شـــده خیلی
40گل بـه ثمـر رسـاندم و اتفاقـا در بیـن هـواداران ایـن تیـم
فوتبال ایران در این باشگاه صحبت به میان اورده اند .بر
استقاللیپیشیندر«فرهیختگان»بهگفت وگوبنشینیم،
می کردید؟
استقاللی در این کشور باعث افتخار استقاللی ها باشد.
مـن خاطـرات خوبـی از ایـن باشـگاه اماراتـی دارم و بـرای انها
موجب افتخار برای فوتبال ایران باشد .در هرصورت اینکه یک
محبوبیـت خـاص خـود را همیشـه دارا بودم .همیشـه در همه
این عرصه نیز لژیونر داشته باشیم ،بیشتر از ه ر چیزی نشان
وارد کرد.
االن در این موقعیت نمی خواهم حرفی در این خصوص بزنم.
ان شـــاءالله به زودی و به وقتش پاسخ مفصلی به این ادعاها
خواهم داد .یک سری صحبت هایی مطرح شده است که االن
بهاحتراممردمشریفوهوادارانتیمجنوبینمی خواهمحرفی
پرسپولیس با ترکیب هجومی مقابل پیکان
شانس عمری بیشتر از اسدبیگی
پرســـپولیس بعد از باخت به ســـپاهان بود که تصمیم گرفت تغییر
سیستم داده و به جای استفاده از دو هافبک دفاعی ،از یک هافبک
با خصوصیات دفاعی استفاده کند .درواقع سرخپوشان از ابتدای
فصل با سیســـتم های 4-2-3-1و در مقطعـــی 4-4-2به میدان
رفتند اما از بازی برگشـــت با مس رفسنجان به بعد روش بازی انها
4-1-4-1بوده اســـت .در این سیســـتم میالد سرلک تنها هافبک
دفاعی سرخپوشـــان اســـت و چهار هافبک دیگـــر با خصوصیات
تهاجمی عیســـی ال کثیر را تغذیـــه می کردند .حتی در دربی هم
همین شیوه تهاجمی در دســـتور کار سرخپوشان قرار گرفت .اما
با محرومیت میالد ســـرلک در بازی بـــا پیکان و مصدومیت کمال
کامیابی نیـــا این احتمال وجود دارد کـــه محمد عمری به ترکیب
سرخپوشـــان اضافه شود .بازیکنی که مصدومیت باعث شد در دو
ســـه بازی اخیر جایگاهش را در ترکیب اصلی از دســـت بدهد .با
بازگشـــت عمری به ترکیب احتماال ســـروش رفیعی جای سرلک را
در جلوی مدافعان پرســـپولیس بگیرد .ترکیبی کامال تهاجمی که
ریسک باالیی می طلبد .البته که سینا اسدبیگی هم می تواند گزینه
جانشینی میالد سرلک باشد اما تمرینات اخیر سرخپوشان نشان
می دهد که شانس عمری بیشتر است.
هافبک محبوب قلعه نویی به لیست تیم ملی
نزدیک شد
اوج گیری به موقع شماره 21
پرسپولیس
فصل گذشـــته سعید صادقی بهترین بازیکن گل گهر بود و زیر نظر
امیر قلعه نویی توانســـت به عنوان وینگر چـــپ 14 ،پاس گل برای
هم تیمی هایش فراهم کند و از این حیث نیز در فوتبال ایران رکورددار
مربی ایرانی بتواند به خارج از مرزهای ایران راه پیدا کرده و در
بزنم اما به وقتش این کار را می کنم.
از پیشرفت دانش مربیگری در ایران داشته و نشان می دهد که
به استقالل برســـیم .این تیم هنوز هم شانس قهرمانی
سه تیم پرسپولیس ،استقالل و سپاهان قرار داشت و درنهایت پیراهن
برای استقالل امسال دو مقوله مطرح است؛ اول اینکه این تیم
اصرار داشت او را در تیمش حفظ کند و حتی گل گهر پیشنهاد مالی
بازی کرد ،اما در وهله بعدی متاسفانه نقطه ضعف استقالل به
شود .صادقی شروع خوبی در پرسپولیس نداشت و در نیم فصل اول
به نظر می رسد ارتباط شما با باشگاه االمارات مثل ارتباط
اماراتی ها از مربیان بزرگ زیادی در لیگ خود اســـتفاده
با رقبای اصلی خود هرگز موفق عمل نکرده و امتیازی که این
مقابل نســـاجی دچار مصدومیت شد و چند هفته ای دور از میادین
درســـت می گویید ،به همین شکل است .االمارات در یک
بله ،همین طور است .هم مربیان بزرگ و هم صاحب سبک در
ابتکارعملدستخودشنباشد.درفوتبالبایدبرایموفقیت
بله ،درســـت است و می دانم برخی صحبت هایی را مبنی بر
و اتفاقا شـــیخ احمد ،شـــیخ انجا که همسن هم هستیم از
از مربیـــان بـــزرگ و بنام در فوتبال خود ب هراحتی اســـتفاده
شـــوید عالوه بر برتری مقابل تیم های میانه و قعر جدول باید
زمانی که در اســـتقالل هم بـــازی می کردم هیچ وقت اهل
به یاد دارید بعد از بازی در استقالل و در سال های اخر که
تالش و توکل به خدا کارهایم را پیش ببرم .با این حال بعد از
شدیم .در همان ســـال ها شیخ احمد از من خواست تا در
حال نکته جالب انجایی اســـت که اماراتی ها به شکلی این
گرفته و سعی کردم به صورت منطقی به این قضیه نگاه کنم.
درخواســـت کردند تا کالس های پیشـــرفته مربیگری را در
مثال وقتی می خواهند قطع همکاری کنند جشن می گیرند و
یک فضای منطقی و دور از حواشـــی و حرف و حدیث های
برای سال های بعدی ســـرمایه گذاری کنند .در هر صورت
مشغول تغییرات مدیریتی است و به نظر می رسد تا حدودی
و درنهایت کار به امروز رسیده که این پیشنهاد دوباره از این
تمایلی به صحبت در این خصوص نداشت.
ایـن سـال ها ارتبـاط خوبـی بـا اعضـای این باشـگاه داشـتم و
از پیشـــنهادی که االمارات به شما برای سرمربیگری این
این ارتباط تا امروز نیز ادامه داشـته اسـت .بنابراین چه بحث
اصالدوستندارمدراینخصوصصحبتکنم.قبالیک سری
نخواهـد شـد کـه ایـن ارتبـاط قطع شـده یـا اینکـه روی عالقه
تیم داده است ،صحبت را اغاز کنیم.
اتفاقـــات در این زمینه رخ داده بود و فعال درحد صحبت های
شفاهی کار را پیش برده و نکته جدیدی وجود ندارد.
شاید شما عالقه ای به گفتن جزئیات نداشته باشید اما
برخی حواشی ایجاد شـــده در اینجا می طلبد تا در این
زمینه صحبت هایی را مطرح کنید.
بازارگرمی مطرح کرده اند ،این در حالی است که خدا می داند
بازار گرمی و این صحبت ها نبودم و همیشه سعی می کردم با
پیشنهادی که از االمارات به دستم رسید همه جوانب را در نظر
درهر صورت من یک مربی فوتبال هستم و باید سعی کنم در
موجود به قضایا نگاه کنم .البته در حال حاضر این باشـــگاه
این مساله روی روند مذاکرات تاثیرگذار واقع شده باشد.
تیم فوتبال اســـتقالل در ادامه رقابت های لیگ برتر عصر
فردا در حالی به مصاف صنعت نفت ابادان خواهد رفت که
ابی پوشان پایتخت تمرینات خود را به منظور برگزاری این
دیدار در هفته گذشته زیر نظر ساپینتو برگزار کرده تا برای
تقابل با شـــاگردان ویسی از هر لحاظ اماده باشند .نکته
سـرمربیگری در ایـن باشـگاه محقـق شـود و چـه نـه ،دلیلـی
طرفین تاثیـری بگذارد.
فرهاد مجیدی با الوصل است.
منطقه شیخ نشـــین کوچک یعنی راس الخیمه واقع شده
دوســـتانم به شمار رفته و با هم ارتباط نزدیکی داریم .حتما
دوباره به االمارات بازگشـــتم با این تیم قهرمان جام حذفی
امـــارات بمانم و با االمارات قرارداد امضـــا کنم .انها از من
این کشـــور ادامه داده و به نوعی قصد داشـــتند روی بنده
مسیر کاری من به شکل و سمت و سوی دیگری پیش رفته
باشگاه به من رسیده است.
مربیانایرانینیزبهسطحیازتوانمندیرسیده اندکهبتواننددر
خارج از کشورمان حرف های زیادی برای گفتن داشته باشند.
امروزفرهادهمبااالتحا دکلبانتایجخوبیگرفتهوامیدوارماین
روند ادامه داشته باشد.
می کنند.
این عرصه به نوعی پیشتاز هستند ،با این حال همان طور که
می کننـــد به همان راحتی نیز با این نفـــرات قطع همکاری
می شـــود .به هر حال انها نتیجه گرا هستند و دوست دارند به
نســـبت هزینه ای که می کنند نتیجه الزم را هم بگیرند .با این
او ثبت نشود.
حاال این موضوع تا کجا پیش رفته است؟
همان طور که گفتم مذاکراتی انجام شده اما به خاطر تغییرات
انگیزه ای متفاوت و بیشـــتر خود را برای ادامه رقابت های
میدان شود.
بر همین اساس از تمرینات استقالل خبر می رسد که این
مقابـــل دیگر حریـــف جنوبی از ســـری رقابت های لیگ
موجب شده است تا هافبک طراح استقالل در دیدارهای
دانشگاه ازاد اسالمی واحد تنکابن در نظر دارد 5دانگ از 6دانگ مشاع یک قطعه زمین به
متراژ تقریبی 39200مترمربع واقع در تنکابن ،شیرود ،روستای فقیه محله جنب رودخانه
تیرم رود،درتاریخیکشنبه ۱۴۰۲/۰۲/۲۴ساعت ۹صبحبه صورتمزایدهحضوریبهفروش
برساند.متقاضیانمی توانندبرایکسباطالعاتبیشترباشمارهتلفن(09113956586
دکتر مهرشاد نسیمی) تماس حاصل نمایند .هزینه درج اگهی برعهده برنده مزایده است.
کرد.در هر صورتمنهمامیدوارماینفصلباجشنوشادمانی
هنوز زود اســـت و باید صبر کنیم و ببینیم استقالل در فصل
جاری چه نتیجه ای کسب می کند.
احتماال با بازگشـــت مرادمند بـــه روزهای اوج ،کار عارف
برای پس گرفتن جایگاهش سخت خواهد شد .همچنین
به نظر می رسد در این دیدار هم شاهد حضور سیلوا مدافع
تنومنـــد و مورد اطمینان ابی هـــا در خط دفاعی در کنار
مرادمند باشیم.
نکته قابل توجه در خصوص این بازیکن اینکه بعد از تعویض
زودهنگام سیلوا در بازی برابر پارس ،این گمانه زنی مطرح
شـــد که مدافع برزیلی مصدوم شده است ،اما شنیده ها
انجام وظیفه خواهـــد کرد ،اما در میانه خط دفاعی برای
جـــام ،این بازیکن همچنان فرصت ریکاوری صددرصدی
اگهی مزایده
استقالل در این مقوله امسال ضعیف عمل کرده و باعث شد
صحنه باعث می شود تا سرمربی پرتغالی سریع دست به کار
باز هم صالح حردانی در این بخش از زمین برای استقالل
پیاپی بعد از بازی در جم ،با پیراهن ابی تیمش را همراهی
تیم با ترکیبی تقریبا مشـــابه در دیدار با پارس جنوبی جم،
تا از رقبا عقب بماند .با این حال این تیم بازی های زیبا و پرگلی
سرمربی تیم ملی برای وینگر چپ تیم ملی روی صادقی حساب باز
از سوی دیگر در خط دفاعی استقالل بعد از غیبت یامگا،
بازی ابتدای سال جاری مقابل ذوب اهن ،به خاطر برنامه
و طـــی کردن طول درمان کامل را پیدا نکرده و همین امر
شکست دهید حداقل تمامی امتیازات را هم به انها ندهید.
حکایت از ان دارد که تعویض سیلوا به دالیل فنی رقم خورده
این بازی هم عارف غالمی همچنان نیمکت نشـــین شده
یک تغییر احتمالی!
موقعیـــت این تیم نیز افزایش یافـــت .صادقی در هفته های اخیر از
بازیکنان موثر و تاثیر گذار پرسپولیس بوده و تبدیل به همان بازیکنی
ساپینتومی تواندبماندوبهکارشبااستقاللادامهدهد؟
عوامل تیم از کادرفنی گرفته تا بازیکنان همگی با فراموش
فشرده رقابت های باشگاهی و درگیری استقالل در ه ر دو
پرســـپولیس با این بازگشـــت به نوعی راه افتاد و امار گلزنی و ایجاد
شـــده است که امیر قلعه نویی می خواهد .در این مورد باخبر شدیم
کاری می کنند که هیچ وقت خاطره بدی برای مربی در ذهن
احتمال بسیار فراوان این بازیکن دوباره به جای مهدی پور
لیگ برتر و جام حذفی اماده می کنند.
طوری عمل کنید که اگر نمی توانید تیم های صدرنشـــین را
از هفته بیست وچهارم به ترکیب اصلی تیمش برگشت .خط هافبک
برای هواداران استقالل به پایان برسد.
سیلوا و مرادمند دوباره در کنار هم
البتـــه نکته قابل توجه اینکه بعد از مصدومیت رضاوند در
استراتژی داشت ،به این معنا که اگر شما قصد دارید قهرمان
بود .بازگشـــت او به میادین دوباره با مصدومیت به مراتب شدید تر
همراه شـــد تا اینکه صادقی از بعد از بازی با پرسپولیس و سپاهان و
این سه بازیکن برای این پست جالب توجه خواهد بود.
به میـــدان رفته و تنها احتمالی که می توان برای این بازی
کردن اتفاقات روز دربی و شکست از رقیب سنتی ،حاال با
تیم در برابر دیگر مدعیان از دست داد باعث شد تا امروز دیگر
نتوانســـت انتظارات را براورده سازد .او در اخرین بازی نیم فصل اول
کار را انجام می دهند که ادم کیف می کند و لذتش را می برد.
رضاوند با درد به ترکیب برمی گردد
به ترکیب اصلی بازگشته تا عصای دست ساپینتو در میانه
انجایی بر می گردد که این تیم در بازی های رو در رو و 6امتیازی
وسوسهبر انگیزیبهاوارائهدادامااینبازیکنترجیحدادراهیپایتخت
را در فصل جدید ارائه داده و همه را به موفقیت دوباره امیدوار
اخیر این تیم همچنان با درد به کار خود ادامه دهد.
قابل توجه اینکه همان طور که دیروز اشاره کردیم مجموعه
در هفته های اخیر در نیم فصل دوم واقعا زیبا و تماشاگرپسند
قرمز را انتخاب کرد .این اتفاق در شرایطی رخ داد که امیر قلعه نویی
کرده است و این بازیکن برای بازی در این پست باید با مهدی ترابی
تداوم بدبیاری های سیلوا؛ غالمی دوباره روی نیمکت
متصور بود بازگشـــت رضاوند به ترکیب اصلی است که به
دارد؟
شد .صادقی به خاطر همین امار خوبش در تابستان سخت مورد توجه
و گویا استرس و دستپاچگی این بازیکن در نیمه اول در چند
شـــده و او را تغییر دهد .البته این بازیکن در روزهای اخیر
تا محمدحسین مرادمند در این پست برای دومین دیدار
با امادگی خوبی به تمریناتش ادامه داده است ،اما جالب
کند.
وی ،مشـــخص شد که سیلوا هفته خوبی را سپری نکرده و
غالمی در دیدار دربی عملکرد نســـبتا ضعیفی داشـــت و
اینکه بعد از بازگشـــت تیم به تهران و ســـرقت تلفن همراه
بدبیاری او از جم تا تهران ادامه دار شده است.
رقابتکند.اگرمهدیقایدیهمبهتیمملیدعوتشودان وقترقابت
انتخاب سرمربی امید
با فدراسیون ،مدیرفنی با کمیته
فدراسیون فوتبال و کمیته ملی المپیک برای اینکه حبیب کاشانی
به عنوان مدیر تیم امید انتخاب شـــود مدت ها چالش داشـــتند و
درنهایت مهدی تاج مجبور شـــد حکم مدیریت تیم المپیک را برای
کاشانی صادر کند .در ادامه چالش انتخاب سرمربی تیم امید بین
طرفین به وجود امد .فدراســـیون قصد داشته و دارد که سرمربی را
انتخاب کند و حبیب کاشانی به عنوان نماینده کمیته ملی المپیک
می خواهد در این زمینه نقش مهمی را داشته باشد .موردی که باعث
شده انتخاب سرمربی تیم المپیک هم با تاخیر زیادی انجام شود.
محمدمهدی نبی در تازه ترین اظهارنظر خود اعالم کرده که تا پایان
هفته برای انتخاب سرمربی تیم امید به جمع بندی خواهند رسید.
در این مورد باخبر شـــدیم به احتمال خیلی زیاد همزمان با معرفی
سرمربی تیم امید ،مدیرفنی این تیم هم اعالم شود .درواقع سرمربی
را فدراسیون انتخاب کند و مدیر فنی را کمیته ملی المپیک (شما
بخوانید حبیب کاشانی) .در مورد سرمربیگری تیم امید گزینه هایی
چون حمید درخشان ،مجتبی حسینی ،وحید هاشمیان و مهدی
تارتار مطرح هســـتند و برای مدیرفنی هم کاشانی احتماال باز هم
حمید استیلی را مدنظر دارد .استیلی در حال حاضر همین سمت
را در باشگاه سایپا در لیگ یک دارد.
سندوبرگسبزوشناسنامهخودروسواریسیستمکیاتیپاسپرتجSL
تاسیس شرکت با مسئولیت محدود شایا ژن فناور درتاریخ 1402/02/11به
شهرتهران،کویدانشگاهفاز،1خیابانرضوان،خیابانرضوان،10پالک،51
شـــماره شاســـی KNAPC8124E7635416 :و شماره موتور :
تکمیل گردیده که خالصه ان به شرح زیر جهت اطالع عموم اگهی می گردد.
حقوقی عبارت اســـت از مبلغ 1,000,000ریال نقدی میزان سهم الشرکه هر
به کدملی 2281783472مفقود گردیده و از درجه اعتبار ســـاقط
پزشکی ،بهداشـــتی و فناورزی زیستی ،اعطای نمایندگی فروش تجهیزات و
رنگسفیدروغنیمدل 2014بهشمارهانتظامیایران317/ 93ط26
G4KEEH447938به مالکیت اقای ســـیدمرتضی تاجی خالری
می باشد.
صدای نخبگان ،نگاه جوانان
شمارهثبت 612066بهشناسهملی 14012187701ثبتوامضاذیلدفاتر
موضوع فعالیت :اخذ نمایندگی فروش تجهیزات و فراورده های ازمایشگاهی،
فراورده های ازمایشـــگاهی ،پزشکی ،بهداشتی و فناورزی زیستی ارائه مشاوره
در راستای ارزیابی تجهیزات و فراورده های ازمایشگاهی ،پزشکی ،بهداشتی و
فناورزیزیستیارائهمشاورهدرراستایتهیهپروندهفنیتجهیزاتوفراورده های
FA R H I K H T E G A N
WWW.FDN.IRروزنـــــــامه فرهیختـــــــگان
farhikhteganonline
ازمایشـــگاهی ،پزشکی ،بهداشتی و فناورزی زیستی ،ارائه مشاوره در راستای
استقرارسیستمتضمینکیفیتدرازمایشگاه هایتشخیصپزشکی،بهداشتیو
فناوریزیستیوشرکت هایتولیدکنندهوواردکننده،ارائهامکاناتجهتاجرای
برنامه های اموزشی و پژوهشی ،همکاری با نهادهای اجرایی علمی و پژوهشی
در زمینه تبدیل نتایج پژوهش های انجام شده در مراکز تحقیقاتی به محصول
درصورت لزوم پس از اخذ مجوزهای الزم از مراجع ذیربط مدت فعالیت :از تاریخ
ثبتبهمدتنامحدودمرکزاصلی:استانتهران،شهرستانتهران،بخشمرکزی،
بلوک ،96طبقه ،1واحد شرقی کد پستی 1659754191سرمایه شخصیت
یک از شـــرکا خانم لی لی پاشائی کورعباسلو به شماره ملی 0064183742
دارنده500000ریالسهم الشرکهخانمتینادولت یار دهخوارقانیبهشمارهملی
0250033178دارنده 500000ریال سهم الشرکه مدیرعامل خانم لی لی
پاشائیکورعباسلوبهشمارهملی 0064183742بهسمتمدیرعاملبهمدت
نامحدوددارندگانحقامضا:کلیهاوراقواسنادبهاداروتعهداورشرکتازقبیل
چک،سفته،بروات،قراردادها،عقوداسالمیوهمچنینکلیهنامه هایعادیو
اداریباامضاءلی لیپاشائی کورعباسلووتینادولت یار دهخوارقانیهمراهبامهر
شرکتمعتبرمی باشد.اختیاراتمدیرعامل:طبقاساسنامهروزنامهکثیراالنتشار
فرهیختگان جهت درج اگهی های شرکت تعیین گردید .ثبت موضوع فعالیت
مذکور به منزله اخذ و صدور پروانه فعالیت نمی باشد.
سازمان ثبت اسنادوامالک کشور
اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری تهران ()1490920 صفحه 10
ورزش
11
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
اخرین اخبار از تغییر و تحوالت احتمالی در پرسپولیس
۳مدیر اقتصادی و یک ورزشی صاحب نام در هیات مدیره
تاکید هیات مدیره به یحیی :اعتراض با ما ،تو فقط روی تیم تمرکز کن
جمع ابی هایلندنیمی تواندبهیکیازسیاه ترینبرهه هایزندگیورزشی اشبدلشود.هافبک
درخشانسال هایقبلچلسیدرنخستینبرههقبولهدایتابی هاتوانستدر زمانی کهتیماز
لو انتقاالتی محروم بود تیم را از بحران خارج کرده و با اتکا به ستاره های جوان باشگاه
پنجره نق
تغییراتی را در هیات مدیره دو باشگاه شاهد نبودیم.
حتی به سهمیه لیگ قهرمانان نیز رسید ،اما این بار اوضاع کامال فرق می کند .باشگاه به شدت
با مشکالت مدیریتی روبه رو است و خریدهای پرتعداد و هزینه های هنگفت هم نتوانسته انها را
وزارت ورزش و ســـازمان خصوصی ســـازی این قضیه
از شرایط بغرنج این فصل خارج کند .البته شاید کمترین نقش در ناکامی های اخیر را لمپارد
را به تاخیـــر انداخت .درحقیقت ایـــن ماجرا یک نوع
داشتهباشدکهراهیتیمیشدهکهازهماناوایلفصلبابرنامه ریزیاشتباهوهدف گذاری های
زورازمایـــی بین این دو نهاد بود که وزارت توانســـت
غلط کار را اغاز کرد و هر چه گذشت این اشتباهاتبیشتر نمایان شد .اگر چهچلسی حتی خطر
حرفش را به کرسی بنشاند .هرچند حسین قربانزاده
سقوط را نیز حس می کند ،اما با توجه به شرایط جدول وقوع چنین فاجعه ای برای باشگاه کمی
دقایقی بعد از پایان مجمع اخیر باشـــگاه پرسپولیس
بعیدبه نظرمی رسد.بسیاریازکارشناسانمعتقدندتادبولیکهاصلی ترینمالکباشگاهاستو
ابقـــای هیات مدیره دو باشـــگاه را به نوعی رد کرده و
حدودیک سالپیشاینباشگاهراازرومنابراموویچروسخرید،بیشتریننقشرادرعدم موفقیت
تاکید داشـــت که طی دو هفته اینده (دو هفته بعد از
تیم در این مدت داشـــته و پس از او هم باید به انتقاد از بازیکنان تیم پرداخت ک ه انگیزه الزم را
مجمع) اعضای جدید هیات مدیره دو باشگاه معرفی
در مسابقات ندارند و با تعصب کم و غرور زیاد در مسابقات حاضر می شوند .انها به حرف های
خواهند شـــد .درمقابل وزارت ورزش در این خصوص
سرمربیانتیمدراینفصلکمترتوجهداشته اندواغلبانچهراکهخودشانتصورمی کننددرست
دیگر اعالم موضع نکرد تا مشخص شود که قرار است
است در زمین پیاده می کنند .اتفاقی که به خصوص در زمان حضور توماس توخل و گراهام پاتر
این تغییرات رخ دهد.
رخ می داد و مشخص بود که رختکن تیم عمال از هم پاشیده و به چند بخش تقسیم شده است.
حســـاس دو باشـــگاه در رقابت های لیگ برتر و جام
با اعضای فعلی هیات مدیره دو باشگاه ممکن نخواهد
هست .رئیس هیات مدیره باشگاه پرسپولیس به خاطر
موکول کرد .انچه مشـــخص اســـت تغییرات مدنظر
از سوی سازمان خصوصی ســـازی انتخاب شوند ان
باشگاه نخواهد بود .حســـین خبیری هم قصد دارد
پیاده خواهد شد.
ریاست ان شانس دارد که اگر این اتفاق رخ دهد او هم
خصوصی سازی هم پذیرفته است.
3عضو را سازمان خصوصی سازی
مشخصمی کند
حســـین قربانـــزاده به عنـــوان رئیـــس ســـازمان
خصوصی ســـازی از نحـــوه درامدزایی دو باشـــگاه
بود .اما اگر سه عضو از پنج عضو هیات مدیره سرخابی
وقت بیشـــتر سیاست های این سازمان در دو باشگاه
اعضایکنونیرفتنیهستند
هیات مدیره باشگاه پرسپولیس در فصلی که گذشت
خیلی از اختیارات مالی را به رضا درویش سپرده بودند
و درواقـــع هماهنگی خوبی بین انها وجود داشـــت.
هرچنـــد در برخی مواقع نیـــز درویش از هیات مدیره
از بانک های مختلف وام گرفته اند و طبیعی اســـت با
این حجم بدهی بانک ها برای فصل اینده بیشتر باید
روی درامدزایی برنامه ریـــزی کنند تا اینکه بخواهند
به هیات مدیره این باشگاه راه پیدا کند ،زیاد است.
چندانی در این باشـــگاه نداشـــته اند و شانس بسیار
هیات مدیرهپرسپولیس
همچنانفعال
اضافه شدن یک چهره ورزشی
قطعی شده اما اعضای فعلی بدون توجه به این مساله
کمی برای ماندن در این باشگاه دارند.
اگرچه تغییرات در هیات مدیره باشـــگاه پرسپولیس
بانکی سنگینی دارد که مجبور است هر ماه بیش از 6
قرار اســـت دو عضو هم از سوی وزارت ورزش انتخاب
پول انهـــا را برگرداند .با توجه به این قضیه نمی توان
وزارت ورزش بـــرای حضـــور در هیات مدیـــره و البته
باشگاه پرسپولیس از سوی سازمان خصوصی سازی
شـــوند .در این میان رضا درویش یکی از گزینه های
رضـــا درویش گزارش های مالی و اقدامات اجرایی در
به اعضا ارائـــه داد .در این میان اعضای هیات مدیره
تصمیـــم گرفتند در حمایت از تیم خـــود به تصمیم
گفت باشگاه پرســـپولیس و درحقیقت تیم مدیریتی
مدیرعاملی باشـــگاه پرسپولیس است .در فصلی که
فدراسیون فوتبال مبنی بر همزمانی بازی های هفته
ســـه عضو اقتصادی ســـه نفر از اعضای هیات مدیره
از انجا که پرســـپولیس در فصلی که گذشت حواشی
اتفاق ســـازمان لیگ اعالم کرد تغییری در برنامه های
ان در درامدزایی موفق بوده اســـت .از این رو با امدن
این باشـــگاه رفتنی خواهند شد و دو نفر هم به دلیل
مشـــغله کاری در اســـتانه جدایی قرار دارند .حسین
وام های دیگری بگیرنـــد .وزارت ورزش هم مخالفتی
شهریاری چند ماهی است که حکم ریاست صندوق
به دنبال راه هایی برای درامدزایی باشند که این امر هم
او مدیرعامل شـــرکت بنیان توسعه صنعت خودرو هم
با این قضیه ندارد و موافق این اســـت که سرخابی ها
اعضای هیات مدیره باشـــگاه پرسپولیس نیز فعالیت
از چهره های اشنا از شرکت پیشکسوتان پرسپولیس
تیم های پایه و مســـائل مربوط به تیم بزرگســـاالن را
باشـــگاهش خواست که بیشـــتر کمک حال باشگاه
کند .درواقع این ســـازمان قصدش این است که هر
سه فصل اخیر بیشتر از اینکه درامدزایی داشته باشند
در انتخابات هیات فوتبال تهران نامزد شـــده و برای
هنوز به گزینه نهایی نرســـیده اما احتمال اینکه یکی
با اضافه شـــدن ســـه عضو اقتصادی به هیات مدیره
میلیارد سود به بانک ها پرداخت کند تا زمانی که اصل
هیات مدیره پنج عضو داشـــته باشد و سه عضو ان نیز
همین مشـــغله کاری فصل اینده در هیات مدیره این
که دارای اقبال عمومی هم باشد .در این مورد وزارت
صبح دیروز نشست خود را برگزار کردند .در این نشست
ســـرخابی رضایت ندارد و به این خاطر درنظر دارد سه
توسط قربانزده انتخاب شده باشند .سرخابی ها در دو،
را نیز به هیات مدیره پرسپولیس اضافه کند تا به نوعی
مسئول فنی این باشگاه نیز زیر ذره بین او باشد .فردی
مانند شهریاری از پرسپولیس رفتنی خواهد بود .دیگر
باشند .در شرایط فعلی باشگاه پرسپولیس بدهی های
عضـــو اقتصادی را به هیات مدیره دو باشـــگاه اضافه
و تغییرات چند باره در کادرفنی تالش داشـــت تا خود را به جمع
6باخت پیاپی در استانه ثبت یک رکورد تاریخی قرار دارد و عمال دومین دوره مربیگری اش در
اتفاقی که قرار بـــود درواقع رخ دهد اما اختالف نظر
تمرکز تیم ها به هم نریزد .این مورد را رئیس ســـازمان
پرحاشیه چلســـی در این فصل است .تیمی که با مالکان جدید
لمپارد که به عنوان اسطوره باشگاه و در قامت سرمربی موقت به استمفوردبریج برگشته است با
دربی پایتخت (دربی )100برگزار شد و برخالف انتظار
ســـازمان خصوصی سازی و وزارت ورزش بعد از فینال
تحقیردردربیحساسلندنبرابرارسنالتازه ترینشاهکارباشگاه
مدعیان برساند ،اما هر چه بیشتر دست و پا زد بیشتر به انتهای جدول نزدیک شد .حاال فرانک
مجمع دو باشگاه استقالل و پرسپولیس دو روز بعد از
جـــام حذفی اتفـــاق خواهد افتـــاد ،از این جهت که
بولی و بازیکنان
متهماناصلیبحرانچلسی
خبرنگار
خبرنگار گروه ورزش
حذفی بود کـــه هرگونه تغییرات مدنظرش را به اینده
اوضاع ابی ها در جزیره اصال مساعد نیست
محمدحسین سبحانی
حمیدرضا اسکندری
البته در این میان وزارت ورزش بیشتر به خاطر شرایط
فوتبال اروپا
پیشکسوتان را از وزیر ورزش گرفته است ،درحالی که
گزارش
گذشت درویش ارتباط خوبی با وزارت ورزش داشت.
مالـــی کمی داشـــت و در نتیجه گیری تا اینجا موفق
عمل کرد ،شـــانس ابقای درویش زیاد اســـت .البته
باید ســـه عضو اقتصادی جدید هیات مدیره باشگاه
پرســـپولیس هم عملکرد او را بررســـی کنند .اما وزیر
ورزش همچنین قصد دارد یک چهره ورزشی شاخص
بیست وهشـــتم نیز رسما اعتراض کنند که بعد از این
ایـــن هفته انجام نخواهد گرفت! پیش از این اعضای
هیات مدیره باشگاه پرسپولیس از یحیی گل محمدی
خواســـته بودند اگـــر قرار بر اعتراض بـــه داوری ها و
برنامه ریزی ها باشد انها این کار را انجام خواهند داد
و او فقط روی تیمش تمرکز کند.
چلسیهمیندوسالپیشباتوخلالمانیقهرماناروپاشدوازانتیمهنوز 8بازیکندرترکیب
کنونی باقی مانده است ،اما ابی ها در این فصل اصال نشانی از ان تیم ندارند و فرسنگ ها با ان
تیم فاصله دارند .توخل در همان اوایل فصل با نتایج ضعیفی که کسب کرد از سمتش برکنار
شد و البته انتقادهایی وجود داشت که چرا به این المانی کاربلد زمان بیشتر داده نشد .بولی
اگر چه در امریکا سابقه مدیریت تیم های ورزشی را داشته اما تجربه ای در فوتبال نداشت و شاید
همین موضوع باعث شده تا حتی صرف هزینه عجیب 600میلیون پوندی در طول یک فصل
همنتواندبرایاینباشگاهموفقیتیبه دنبالداشتهباشد.چلسیازهمانتابستانتقریبادست
روی هر بازیکنی گذاشـــت او را خرید و بولی تصور می کرد با خرید ستاره ها می تواند تیمش را
به موفقیت برساند ،اما خیلی زود فهمید که چنین شیوه ای در فوتبال اصال جواب نمی دهد؛
چراکه اگر چنین بود االن پاری سن ژرمن باید چندین قهرمانی اروپا را در کارنامه خود می دید.
حاال تیمی که طی حدود 19ســـال با مدیریت ابراموویچ به یکی از قدرت های فوتبال جزیره و
اروپا بدل شده بود و جام های زیادی را به ویترین افتخاراتش اضافه کرده بود نه تنها فصل بعد در
رقابت های اروپایی حضور نخواهد داشت بلکه حتی ممکن است در اتفاقی عجیب و تاریخی
بهچمپیونشیپسقوطکند.
همان طور کـــه برکناری توخل و هزینه 22میلیون پوندی برای به خدمت گرفتن پاتر از برایتون
چاره ساز نبود حاال لمپارد هم نتوانسته تیم را به ثبات برساند و یکی پس از دیگری بازی هایش را
می بازد.درچنیناوضاعیبولیبه دنبالایناستکهبازهمدرتابستاندستبهتغییرسرمربی
زدهودررکوردیجالبدرهمینمدتکمبه سراغهمکاریباچهارمینسرمربیبرود.ازپوچتینو
به عنوان اصلی ترین گزینه باشگاه نام برده می شود ،اما در چنین اوضاعی که تیم 42امتیاز از
ارسنال کمتر اندوخته و برای سال بعد حتی سهمیه لیگ کنفرانس را هم کسب نخواهند کرد
بایددیدایامردارژانتینیهدایتاینتیمراخواهدپذیرفتوازطرفدیگرکدام یکازستاره های
کنونی تیم حاضرند در چنین اوضاعی در لندن بمانند و همچنان پیراهن چلسی را به تن کنند.
این در حالی است که گفته می شود برخی از خریدهای جدید تیم از انتخاب خود پشیمانند و
شاید در تابستان به تیم دیگری نقل مکان کنند.
پیکان در استانه بازی با پرسپولیس و سپاهان جوش اورد
خودروسازان نگران اتهام تبانی
نیلوفر مژدهی
خبرنگار
تیمفوتبالپیکانهیچ گاهدرلیگبرتردرچنینشرایطحساسی
قرار نگرفته بود .دو بازی مهم و حساس با دو تیم باالی جدول که
حکایت جریمه بخشیده شده ای که از پیکانی ها کسر شد
نتیجه اشمی تواندتعیین کنندهقهرمانلیگبرترباشد.همین
حساسیت در اســـتانه بازی با پرسپولیس ،خودروسازان را وارد
حواشیبسیاریکردهبه طوری کهحاالبازیکناناعتصابکرده اند
در شرایطی که بازیکنان و مربیان تیم فوتبال پیکان خود را برای
درپرداختی هاباعثواکنشبازیکنانشد.انهاکهاغلببهدلیل
از این جریمه تعلیقی ،با پرسپولیس بازی کرد و به تساوی رسید
بایکبررسیسادهدرنتایجتیمپیکانمتوجهشدیماینتیمبعد
و پس از ان سپاهان را شکست داد و در همان زمان این جریمه با
محض اینکه متوجه توجه رسانه ها و اهالی فوتبال به خود شدند
توجهبهایننتایجبخشیدهشد.پسباشگاهنمی تواندبهجریمه ای
بـــاب اعتراض را باز کرده و مدعی شـــدند دریافتی کمی دارند.
بی توجهی مسئوالن این باشگاه به اعتراض بازیکنان باعث شد
رسانه ها جذاب شد و هم برای مدیران ایران خودرو.
همه می دانند که ایران خودرو از زیرمجموعه های وزارت صمت
ابراهیم شکوری درمورد زمین بازی با پرسپولیس خبرساز شده
فوالد مبارکه سپاهان ،چرخه متصلی را با وزارت صمت تشکیل
مبنی بر اینکه بازیکنان پیکان حدود هفتاد ،هشتاد درصد پول
چرا می خواهند باز هم پول بدهند؟
سرپیچی تهدید شده بودند ،عنوان شده که باشگاه پیکان به
جریمه ای که بخشیده شده بود!
استوباشگاهسپاهاننیزبه نوعیباتوجهبهوابستگیبهکارخانه
می دهد .حال پیکان با پرسپولیس رقیب اصلی سپاهان بازی
دارد .طبیعی اســـت که چرخه موجود و اتفاقاتی که در جدول
افتاده این اعتصاب را حســـاس می کند .درنتیجه شنیدیم که
بود ،همین قائم مقام بیانیه ای در کانال باشـــگاه منتشر کرد
گرفتند .در این بیانیه که در ان به نوعی بازیکنان نیز درصورت
تعهدات خود عمل کرده و تاکنـــون طبق قرارداد در پرداخت
و می توان با توجه به جمیع جهات مدعی شد اعضای تیم پیکان
گرفتند براســـاس برخی شـــنیده ها حدود 10نفر بود و البته با
استانهبازیمهمباپرسپولیسبیشترمی شود.
حاال بهتر اســـت باب دیگری از این پرونـــده مبهم را باز کنیم.
تغییر شنیده می شـــود .برخی به دلیل اختالفات اخیر مدعی
وجود می اید اگر واقعا باشـــگاه پیکان به تعهدات خود این طور
پول به بازیکنان است؟ اظهارات مسئوالن تیم که مدعی شدند
از قرارداد خود را تسویه کرده اند.
اینکه بازیکنان اعتصاب کردند ،در همان روزهایی که اظهارات
نوروز هم پولی به باشگاه تزریق شد که چون مبلغ کمی بود فقط
نه کارخانه از حسینی راضی است نه
حسینی از کارخانه
با احتساب ۱۰درصد جریمه به دلیل کسب نتایج ضعیف طی
چرا کارخانه مجاب به تزریق پول شد؟
کل 11گل زده است .حاال فکر کنیم سهم نیم فصل دوم از ۱۲
زده در خانه یک گل و تعداد گل زده خارج از خانه ۳گل است.
گل خورده ۲،گل در خانه و ۱۰گل خارج از خانه اســـت .تعداد
گل های خورده نیم فصل دوم هم در ۱۲بازی انجام شده ۹گل
خورده است که 4تای ان در خانه و بقیه خارج از خانه بوده است.
احتساب پول جدیدی که در دستورکار کارخانه قرار گرفت ،در
کرد تا به بازیکنان پرداخت کند.
شـــنیدیم قبل از اینکه حساســـیتی به وجود بیاید و به محض
خانه و 4گل زده خارج از خانه است و نشان می دهد این تیم در
خانه ۷امتیاز است .امتیاز کسبشدهدر ۱۲بازینیم فصلدوم
بازیکنان می رسد چیست؟ مگر نه اینکه 80درصد گرفتند پس
بـــه اعتصاب خود تا زمان وصول پول ادامه دهند .به این ترتیب
که در این بیانیه امده عمل کرده پس چرا کارخانه در پی تزریق
دلیل است که خود را در رده یازدهم جا داده است.
تعداد گل زده نیم فصل اول ۷گل است که شامل ۳گل زده در
به بازیکنان پول می دهند و مبلغ در حســـاب باشگاه است و به
داشته اند .از ســـوی دیگر ،تعدادی از اعضای کادرفنی و تیم،
تیر شـــکوری به ســـنگ خورد .در چنین شرایطی این سوال به
پرشمارشانباشند.اینتیم12باربهتساویدستیافتهوبههمین
بین 55تا 70درصددریافتیداشتندکهتعدادانهاییکهبیشتر
کارخانه ایران خودرو برای اینکه حرف و حدیثی به وجود نیاید و
متهم به چیزی نشود به سرعت مبلغی را به حساب باشگاه واریز
بایددرابتدامدیونرقبایقعرنشینوسپسقدردانتساوی های
به این ترتیب انها از 27امتیازشان 16 ،امتیاز را در نیم فصل اول
مطالبات پیش رفته است.
ایناظهاراتنه تنهابازیکنانراارامنکردکهباعثشدانهاهمچنان
کسبکردهاست.بهاینترتیبانهااگرحاالگزینهسقوطنیستند،
از طرفی این تیم 21گل دریافت کرده که سهم نیم فصل اول۱۲
قراردادهای مبلغ پایین حدود 5درصدی بیشتر از سایرین است
اما در استانه بازی حساس با پرسپولیس این اعتصاب ،هم برای
است.اینتیمهرچندنفراتجوانیداردامابیشاز 3بردخانگی
که خودش ان را بخشیده بود استناد کند .به این ترتیب باز هم
بین انهایی که قرارداد پایین دارند تقسیم شد و درواقع دریافتی
اعتصابمی کردنداینموضوعچنداندررسانه هابازتابینداشت
در جوار قلعه نویی کار کند.
با این حال کارخانه نیز از عملکرد تیم ناراضی است .انها از 27
هفته انجام شده از این 11گل ،فقط ۴گل است که تعداد گل
دریافتی بازیکنان به 80درصد نمی رســـید .از طرفی در استانه
انهادستبهاعتصاببزنند.شایداگرپیکانی هادرشرایطعادی
حسینی درصورتی که جدا شود به تیم ملی امید خواهد رفت تا
نکردیم .تنها جریمه 10درصدی این باشـــگاه مربوط به قبل از
مدعیشددرصورتبهبودنتایجاینجریمهبخشیدهخواهدشد.
بدون تماشـــاگر بودن از منفعل ترین تیم های لیگ هستند ،به
گرفته و بحث تیم ملی امید هم از همین جا شکل گرفت .درواقع
ندارد و 2برد دیگر را نیز در خانه هوادار و نفت مسجدســـلیمان
اعضای تیم را به دلیل کسب نتایج ضعیف جریمه تعلیقی کرد و
بازیحساسباپرسپولیسامادهمی کردندعدمهمکاریباشگاه
مجتبی حسینی هم با شنیدن همین خبرها تصمیم به جدایی
هرچه در اخبار و رســـانه ها جست وجو کردیم اطالعیه و خبری
هفته سیزدهم لیگ برتر بود .در ان زمان این باشگاه ،بازیکنان و
چرخه زیرمجموعه های وزارت صمت
که از دوســـتان نزدیک شکوری است به توافق هم رسیده است.
بازیخودفقط 5بردکسبکردندکهاماریبه شدتناامید کننده
مبنی بر این جریمه 10درصدی طی هفته های گذشـــته پیدا
و اختالفات داخلی در این تیم شکل گرفته است.
با مربی جوان برای فصل بعد شـــنیده می شود .گویا این مربی
باشگاهپیکاندربیانیهمنتشره،مدعیشدهبودبازیکنانپیکان
با احتساب حق فدراسیون تا به حال حدود 61درصد دریافتی
بالغ بر ۷۰درصد از قراردادشان را از باشگاه دریافت کرده اند که
هفته هایگذشته،اکثربازیکنانتیمفوتبالبین 70تا 80درصد
کســـب کردند که امتیاز کسب شده در خانه ۹امتیاز و خارج از
۱۱امتیاز است که امتیاز کسب شده در خانه ۶امتیاز و امتیاز
کســـب شده خارج از خانه ۵امتیاز است .با چنین اماری شاید
مدیران کارخانه حق داشـــته باشد خواهان تغییر شوند؛ چراکه
چندی پیش که تغییراتی رخ داد و قرار بود وضعیت تیم با امدن
در چنین شـــرایطی از باشگاه پیکان باز هم خبرهایی مبنی بر
برخی افراد به تیم بهبود پیدا کند تغییری حاصل نشد و اوضاع
هستند شکوری که به عقیده انها نقش چندانی در تصمیمات
تغییراتیاستواینبارعالوه برتغییراتمدیریتی،تغییراتینیزدر
مدیرعامل باشـــگاه که کامال در حاشیه قرار دارد از این تیم جدا
است و دوست دارد از این تیم جدا شده و این طور که شنیده ایم
نداردازاینباشگاهرفتنیاستواحتماالبههمراهحمیدعباسی
می شوند .از سوی دیگر البته خبرهایی مبنی بر مذاکره شکوری
حتیبدترهمشد.درنتیجهبهنظرمی رسداینتیمبازهمشاهد
کادرفنیرخمی دهد.تغییراتیکهظاهراحسینیهمباانموافق
تیم دیگری را تجربه کند. صفحه 11
فرهنگ
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۲
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
فیلم سینمایی «فسیل» به فروش ۱۰۰میلیارد رسید اما جزء پرتماشاگرترین فیلم های تاریخ سینما نیست ،ایرانی ها چه فیلم هایی را بیشتر دیده اند
عقاب ها فسیل نمی شوند
کرد که رتبه پرمخاطب ترین فیلم تاریخ ســـینمای
نیاز اســـت .در ادامه بررسی های اماری دقیق تری
ایران به سری دوم اخراجی ها تعلق داشته که باالی
راجع به پرمخاطب ترین فیلم های ســـینمای ایران
خبرنگارگروه فرهنگ
بود بلکه امار فروش یک فیلم در ایران ۳۴میلیونی
رکوردشکن سال ۱۴۰۲در میان شان نیست .البته
عدد فروش سینمای ایران با فیلم فسیل ۱۲رقمی
با ایران ۷۰میلیونی دهه هشـــتاد مقایسه کرد که
کرونایـــی و از بین رفتن عادت فیلـــم دیدن مردم
۵میلیون بلیت فروخته است .این اما نه تنها دروغ
میالد جلیل زاده
شد و به ۱۰۰میلیارد تومان رسید که این می تواند
شگفتی و شوق فراوانی پدید بیاورد اما هر مخاطب
سال ۶۴که نیمی از ان روستایی هستند را نمی توان
حدود ۸۰درصد انها شهرنشـــین شـــده اند .انچه
فیلم دیدن ربط داده شـــود اما رشد جمعیت کشور
فیلم تاریخ ســـینمای ایران معرفی شـــده بود ،رتبه
چندان اتکا کرد و می بایســـت تعداد مخاطب ان را
و بزرگ تر شدن کفه شهرنشینی در ان می توانست
فروش ریالی در ســـینمای ایـــران را بلند می کند،
بالفاصله تنظیـــم ان نوع از گزارش های اماری هم
شروع می شود که رتبه بندی های دیگری را بر اساس
تعداد مخاطبان مطرح می کند تا معلوم شود که این
مدعی رکوردشکنی به واقع چه جایگاهی در تجارت
فیلم های ایرانی دارد و همین موضوع خودش بساط
جداگانـــه ای به راه انداخته و بحث های مســـتقلی
که به ان مدعی رکوردشـــکنی ربطی ندارند را ایجاد
می کنـــد .بـــه عبارتی این ادعای هـــر از چند گاه،
بهانـــه ای ایجاد می کند بـــرای خوانش جدیدی از
قضاوت هـــا راجع به پرمخاطب ترین اثار ســـینمای
ایران .به طور مثال اعالم خبر ۱۰۰میلیاردی شدن
«فســـیل» بهانه ای شد تا تعداد مخاطبان فیلم های
پرفروش بعد از انقالب در دهه های مختلف بررسی و
رتبه بندی شود .این بار رسانه ای از راه رسید و اعالم
در ســـینما ،باز هم تعداد مخاطبان قابل توجهی را
بر سر ســـینمای ایران امده ،اگرچه ممکن است تا
عادی اخبار ســـینمایی در این سال ها می داند که
مد نظر قرار داد .هر بار که فیلمی پرچم رکوردشکنی
این فیلم با توجه به ســـپری شـــدن دوران قرنطینه
به سمت سالن ها کشـــانده است .در این فهرست
حدودی به گسترش تکنولوژی ها و روش های جدید
نبایـــد به امارها و رکوردهای ریالی در این خصوص
در دوره پس از انقالب امده اســـت که متاســـفانه
صدمه خوردن اکران پرده ای از تکنولوژی دیجیتال
را جبران کند و از ســـوی دیگر جزئیاتی در بررسی
انها وجود دارند که نشـــان می دهند تکنولوژی به
از بین رفتن اکران گیشـــه ای منجر نمی شود .مثال
کســـی که در ســـال ۸۳و حدود ۲۰ســـال بعد از
اولیـــن اکران «عقاب ها» هنوز بلیت می خرد و برای
تماشای ان به سینما می رود ،بی شک به دلیل عدم
اخراجی ها هم که در روزهای اخیر پرمخاطب ترین
پنجم را دارد و ان امارسازی مشکوک درست نیست.
عقاب ها که درصدر این فهرســـت قرار می گیرد ،در
زمان خودش توانست ۱۰درصد از جمعیت ایران را
به سالن های سینما بکشاند و باید به این موضوع هم
جمعیت شـــان به سینما می روند و این ظرفیت باید
در ایران هم فعال می شد .به عالوه ،اکران و به طور
به این تکنولوژی های جدید مرتبط بود ،وقتی مردم
فیلم در طول زمان خوب تر دیده شـــود نه در فصل
پلتفرم ها و فضای وب در دســـترس است ،نباید دو
میلیون و 300هزار نفر بلیت ســـینما می خریدند و
ان را روی پرده می دیدند .بررسی وضعیت مخاطبان
سینمای ایران باید با لحاظ کردن مسائل مختلفی
صورت بگیرد و در کنار ان به تحلیل های دقیق هم
1
عقاب ها
جنگی
در فاصله سال های 1364تا 1385
10.180.567
156.602.456
2
کانی مانگا
جنگی
در فاصله سال های 1368تا 1383
7.579.607
3
افعی
حادثه ای
در فاصله سال های 1372تا 1384
6.404.632
4
کاله قرمزی و پسرخاله
کودکان
در فاصله سال های 1373تا 1378
6.177.244
5
اخراجی ها 2
دفاع مقدس کمدی
اکران نوروز 1388
5.348.709
7.888.563.200
6
عروس
اجتماعی
در فاصله سال های 1370تا 1379
5.225.381
152.244.722
7
ادم برفی
اجتماعی کمدی
در فاصله سال های 1376تا 1378
5.109.457
8
خواستگاری
خانوادگی
در فاصله سال های 1369تا 1377
5.082.884
9
اجاره نشین ها
اجتماعی کمدی
در فاصله سال های 1366تا 1372
5.072.185
10
مردعوضی
کمدی
در فاصله سال های 1377تا 1379
4.067.342
پیچ و خم های متنوعی اســـت و امکان دارد که یک
کوتاه و موقت اکران .ســـینمای ما در ســـال های
اخیر به این مســـاله کم توجه بوده و عمدتا به چیزی
جز رکوردزنی های دو-ســـه ماهه فکر نمی شود .در
ادامه امارهای متنوعـــی را راجع به اثار پرمخاطب
سینمای ایران مشاهده می کنید که در چند جدول
تنظیم شده اند.
فرهیختگان
farhikhtegan
اجاره نشین ها
از کشـــورهای جهان مردم سالیانه به اندازه دو برابر
دسترســـی به این فیلم از طریق ویدئوهای vhsو
می دانند که فســـیل نهایتا ۲الـــی ۳ماه دیگر در
رتبه
نام فیلم
ژانر
زمان اکران
تعداد مخاطب
میزان فروش(تومان)
به عنوان یک شـــاخص مهم توجه داشت .در خیلی
کلی تـــر نمایش یک فیلم فرایندی طوالنی و دارای
لو ح های فشـــرده نبوده است .اساسا اگر همه چیز
پرمخاطب ترین فیلم های سینمایی بعد از انقالب
356.674.601
418.158.310
689.825.890
90.689.335
55.236.215
902.762.230
مردعوضی
فرهیختگان
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
1366
3.051.390
33.923.858
1367
1.239.334
9.416.943
1368
409.692
4.851.464
1369
274.484
4.440.312
1370
39.193
832.889
1371
50.071
1.499.534
1372
8.021
271.215
جمع
5.072.185
55.236.215
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
1377
1378
1379
جمع
3.792.033
270.963
4.346
4.067.342
849.364.620
52.495.710
901.900
902.762.230
ادم برفی
سال
1376
1377
1378
جمع
تعداد مخاطب
4.473.277
578.567
57.613
5.109.457
میزان فروش (تومان)
58.638.522
90.668.960
12.771.710
162.079.192
farhikhtegan
عروس
کانی مانگا
عقاب ها
154.143.339
کاله قرمزی و پسرخاله
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
3.503.908
39.838.377
1370
4.423.538
115.277.583
1.528.500
17.163.522
12.098.284
1371
1372
372.840
160.357
10.893.206
7.224.083
1373
1374
122.268
112.360
5.970.810
7.910.580
1373
1374
1375
1376
4.301.848
1.826.605
47.178
206
295.793.075
117.879.495
4.276.820
35.020
1377
1241
132.400
1369
660.688
7.184.502
1372
256.900
10.333.915
1370
418.487
6.629.749
1373
152.747
6.891.675
1371
225.692
4.841.872
1374
223.934
15.117.775
1372
157.541
4.372.170
1375
152.138
14.532.550
1375
1376
1377
1378
15.515
6.872
5.850
5.731
1.629.210
862.000
972.000
1.490.250
1378
جمع
166
6.177.244
1373
194.362
7.148.465
1376
34.345
4.852.920
1379
50
15.000
جمع
5.225.381
152.244.722
تعداد مخاطب
میزان فروش
سال
1364
3.245.859
28.840.173
1367
1365
2.328.043
18.927.485
1368
1366
685.897
5.395.845
1369
868.723
1367
918.160
7.328.444
1370
444.799
8.705.888
1368
761.829
6.185.551
1371
350.381
9.718.103
فرهیختگان
farhikhtegan
فرهیختگان
farhikhtegan
افعی
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
1372
4.517.643
199.030.871
1373
778.257
33.254.870
1374
320.800
19.661.465
سال
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
1375
328.290
27.240.165
1369
4.340.193
74.062.384
1376
184.886
20.781.780
540.389
10.332.771
1377
124.223
20.553.750
3.145.689
1378
69.463
1379
32.465
16.903
17.491
1374
164.561
8.317.250
1377
19.457
2.924.330
1375
114.042
8.958.850
1378
12.256
2.527.550
1376
145.368
13.641.500
1377
60.994
7.415.450
1378
42.783
5.846.800
1379
1380
1381
7.386
3.442
11.406
1.529.700
935.050
3.607.550
1379
21.458
4.726.250
1382
7.002
2.619.450
1371
120.724
1380
8.373
2.256.650
1383
2.283
746.700
1372
64.408
2.263.171
1381
فرهیختگان
1370
8.661
2.526.350
جمع
7.579.607
154.143.339
1373
6815
248.130
1380
1374
9.132
514.500
1381
1375
774
61.940
1382
9.258
4.416.500
1376
110
9.900
1383
4.703
7.884.146.700
1377
339
50.850
1384
250
5.348.709
7.888.563.200
جمع
5.082.884
90.689.335
جمع
6.404.632
اخراجی ها 2
1382
8.756
2.536.750
1383
4.417
1.779.850
سال
1384
4.146
1.472.500
1387
20.412
1385
450
270.000
1388
5.328.297
جمع
10.180.567
156.602.456
جمع
farhikhtegan
تعداد مخاطب
میزان فروش (تومان)
41.500
418.158.310
خواستگاری
فرهیختگان
farhikhtegan
14.114.800
6.914.000
4.809.800
5.467.150
3.055.000
1.693.850
97.100
356.674.601 صفحه 12
فرهنگ
13
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
نگاهی به موثران صنعت انیمیشن ایران و جهان
پیرمردها و مداد رنگی
ان یـــا حتی تصاویر روی کوزه شـــهر ســـوخته و
هایائو میازاکی
دیوارنگاره هـــای دوران غارنشـــینی نداریم) افراد
شروین فضلعلی زاده
بزرگی پا به عرصه تولید ان گذاشـــته اند که امروز
منتقد سینما
شـــاهد ثمره تالش انها در سراسر جهان هستیم.
انیمیشـــن جذاب و دوست داشتنی ،هنری نیست
را برای نسل های بعدی باز و هموار کردند تا امروز
امروزی دســـت یافته باشد .درطول تاریخ طوالنی
در خاطـــرات باقی بماند .بد نیســـت به برخی از
که در یک شب و ناگهان پیشرفت کرده و به جایگاه
انیمیشـــن امروزی (کاری با سابقه متحرک سازی
در قرون پیشین و اســـبابی مانند زوتروپ و امثال
افرادی که با هنرمنـــدی و تالش بی وقفه خود راه
نام انها همراه با اثار بی نظیرشـــان ،برای همیشـــه
این مشـــاهیر تاثیرگذار دنیای انیمیشـــن مروری
داشته باشیم.
والت دیزنی
والت دیزنی بدون شک معروف ترین نام در دنیا
دیزنی اغاز شد .هرچند پیش از این هم دیزنی
نمی دانند که او درواقع یک کارگردان و هنرمند
سال 1932کسب کند ولی تاثیر و موجی که
انیمیشـــن سراسر جهان است ،حتی خیلی ها
خالق بود و تصورشـــان از این اســـم ،استودیو
معـــروف و عظیم تولید انیمیشـــن و فیلم و...
است.
کرد .شـــخصیتی که بعدها توســـط شریک او
یعنی «ایورکس» به نوعی دزدیده شد تا سراغاز
جریانـــی عظیم باشـــد .جریانی کـــه با خلق
محبوب ترین شخصیت تاریخ انیمیشن جهان
قرارگرفتهوبه عنوانیکیازبرجسته ترینفیلمسازان
تاریخ انیمیشن شناخته می شود .میازاکی در سال
طبیعت و فناوری ،ســـالم بودن الگوهای طبیعی و
سنتی زندگی و اهمیت هنر و صنعت دارد .قهرمانان
استودیو «توکیو مووی شینشا» تولید کرد.میازاکی
بود و فیلم های زیادی را در این استودیو کارگردانی
توتورو»« ،سرویس تحویل کی کی» و «پورکو روسو».
«شاهزاده مونونوکه» اولین اثر میازاکی بود که برنده
رالف بَکشی
هم دستی بر اتش دارد ،ازجمله اثار مشهور وی
امریکایی خالـــق بخش جذابـــی از اثار تاریخ
اثار جدی تر و تعریف جایگاه انیمیشن و جدایی
این مفهوم از کارتون ،تاثیر فراوانی داشت.
است فعالیت خود را از 1957اغاز کرد و همچنان
سنگین» و ســـریال های «معاون کالنتر»« ،مرد
انیمیشن سینمایی ،نزدیک به 500انیمیشن
رالف یکی از افراد موثر در ورود انیمیشن از دنیای
چاک جونز ( )۱۹۱۲-۲۰۰۲انیماتور ،فیلمساز،
کارتونیســـت ،نویســـنده و فیلمنامه نویـــس
امریکایی بود که بیشتر شهرت وی برای همکاری
بیش از ۶۰ســـال فعالیت هنری خود بیش از
۳۰۰انیمیشن کوتاه ساخت.
جهان برای انیمیشن سینمایی «سفید برفی و
فیودور خیتروک
فیودور ســـاولیویچ خیتروک ()۱۹۱۷-۲۰۱۲
میهنی ،جایزه دولتی اتحاد شـــوروی ،هنرمند
از فیلم هـــا و مجموعه هـــای تلویزیونی که وی
روســـیه و جایزه هنرمند مردمی اتحاد جماهیر
کارگردان ،فیلمنامه نویس و انیماتور روس بود.
تندیس کوچک بود) دوران طالیی انیمیشـــن
در تولید انها نقش داشـــت ه اســـت می توان به
ویژه شامل یک تندیس اسکار معمولی و هفت
«بانی فیکس به تعطیالت می رود» اشـــاره کرد.
اثار مانگا (کمیک اســـتریپ ژاپنی) شـــناخته
بیمارستان در بستر مرگ افتاده بود به پزشکان
ژاپنی که بیشـــتر به واســـطه هنرنمایی و خلق
می شـــود ،یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان در
تاریخ انیمیشن ژاپن (انیمه) است .او که فعالیت
خود را به عنوان کاراموز در استودیو دیزنی اغاز
کرد ،با تاثیر گرفتن از اثار ســـینمای روز جهان،
عالوه بر ایجاد ساختار نوین در کادربندی و اجرای
گذراندن تعطیالت پیش مادربزرگش در افریقا
می رود .اما در انجا با کودکانی مواجه می شـــود
که مجبورش می کنند به جای استراحت کردن ،تا
نورالدینزرین کلک()۱۳۱۶کارگردان،نویسنده،
به او لقب «خدای مانگا» و «پدر مانگا»ی نوین نیز
۲۰۰۴تـــا ۲۰۰۶رئیس اســـیفای بین المللی
وی در بلژیک دو فیلـــم «وظیفه اول» ( )۱۹۷۱و
اثار مانگای ژاپن اهدا می شود.
اســـت .در ۱۲ســـالگی اولین کار گرافیکی اش
داده اند و هرســـال به یادش جایزه ای به بهترین
نگارگر و انیماتور ایرانی اســـت .او در ســـال های
(انجمن بین المللی فیلم های انیمیشـــن) بوده
روی کتاب قصه ای چاپ شـــد و در ۱۶ســـالگی
با کاریکاتورهای سیاســـی پا به دنیای مطبوعات
اثار مانگا ،تغییرات پایه ای در تولیدات انیمیشن
انیمیشن ،سرانجام استودیو «تزوکا پروداکشن»
را تاســـیس کرد که همچنان بـــه فعالیت خود
اســـفندیار احمدیه بنـــدار ()۱۳۰۷-۱۳۹۰
نقاش ،انیماتور و کارگردان انیمیشـــن ایرانی
بود .از وی به عنوان «پدر انیمیشـــن ایران» نیز
کتابی بود که تصویرسازی کرد .به پیشنهاد فیروز
است .مشـــهورترین انیمیشـــن او که برخی از
یاد می شود.
همچنین چندیـــن اثر مانند اردک حســـود،
خوشـــه گندم ،خروس بی محل ،شـــکار ماه،
پویانمایی استاد اســـفندیار احمدیه» منتشر
بادبادک به کجا می روی؟ و رســـتم و اسفندیار
را کارگردانی ،طراحی یا نقاشی کرد .
او در ســـال ۱۳۳۶همزمان با شـــروع ساخت
کرده است.
مکـــس فلیشـــر ( )۱۸۸۳-۱۹۷۲انیماتـــور
لهســـتانی-امریکایی و از پیشگامان پویانمایی
بود .او به همراه برادرش دیو ،اســـتودیو فلیشر را
راه اندازی کردند.
مکس بیشـــتر برای خلق شـــخصیت کارتونی
70تا ســـال های پایانی عمر خویش در مرکز
انیمیشـــن «پاپای» یا همان «ملوان زبل» است
مشـــغول بود .احمدیه در ســـال ۱۳۷۰نیز از
سوی شورای ارزشـــیابی هنرمندان کل کشور
تصویرســـازی و پویانمایی در مقطع کارشناسی
و کارشناسی ارشـــد پرداخت .از اخرین کارهای
زرین کلک «سندباد» است که در امریکا نیمه تمام
شـــهرت بی نظیری را برای وی به همراه داشت،
که در استودیوی فلیشر تولید شد .اثری که هنوز
هم به عنوان یکی از اثار کالسیک دنیای کارتون و
انیمیشنشناختهمی شود.ویهمچنینمخترع
کارگردان روس است .او که به واسطه اثار هنری
جوایزی همچون جایزه اسکار بهترین انیمیشن
کوتاه نیز شد ه است.
مشـــاهیر برتر دنیای انیمیشن روسیه در جهان
منتقـــدان از ان به عنوان یک اثـــر دیوانه وار یاد
می کنند ،انیمیشـــن کوتاه اقتباسی «پیرمرد و
دریا» است که هر فریم ان به صورت نقاشی روی
شیشه اجرا شده و در اصل هر فریم ان به تنهایی
یک تابلوی نقاشـــی مستقل اســـت .وی برنده
هنری داشـــت .پـــس از ان نورالدین زرین کلک
دان بالث
«داستان های مالنصرالدین» تصویرسازی کرد.
مکس فلیشر
«بتی بوپ» شناخته می شود ولی اوج اثار او که
افرینش هـــای هنری صبا به تولید انیمیشـــن
دانشگاه تهران ،دانشکده هنرهای زیبا به تدریس
فیلمسازیانیمیشنرابیاموزد.نورالدینزرین کلک
انیمیشن ،واحد انیمیشن وزارت فرهنگ و هنر
را پایه گذاری کرد .ایـــن هنرمند از اوایل دهه
جشنواره هایداخلیوخارجیگرفتند.اومدتیدر
فیلمسازیوپویانماییراکنارگذاشتوبرایکتاب
و تجربی ســـال ۱۳۸۷برای یک عمر فعالیت
نیز کتابی بـــا عنوان «مروری بر اثار نقاشـــی
تنگ دنیادار» ( )۱۳۶۱و «ابرقدرت ها» ( )۱۳۶۷را
فرســـتاده شد تا در اکادمی هنرهای زیبای شهر
در سال ۱۳۸۴نیز اسفندیار احمدیه را به عنوان
هنری از احمدیه قدردانی کرد .موزه امام علی
(« ،)۱۳۵۳دنیای دیوانه دیوانه دیوانه» (،)۱۳۵۴
رها شـــد .او در این مجموعه ســـمت کارگردان
در ســـال ۵۳اولین مدرسه پویانمایی را در ایران
اســـفندیار احمدیه نخستین انیمیشن ایران را
قمـــر مصنوعـــی ،موش و گربـــه ،نارنج و ترنج،
و نوجوانان در سال ۱۳۴۸توسط کانون به بلژیک
نشان درجه یک هنری را دریافت کرد .انجمن
کرد .همچنین مرکز گسترش سینمای مستند
با نام مالنصرالدین در ســـال ۱۳۳۶ساخت.
بپردازد .پسازبرگزارینخستینجشنوارهکودکان
«گان» در رشـــته متحرک ســـازی اموزش ببیند و
پایه گذار انیمیشن (پویانمایی) در ایران معرفی
در مرکز سینمایی کانون به کار مشغول شد و در
ساخت .بسیاری از این فیلم ها جوایز عمده ای از
مصورســـازی کتاب های کودک و نوجوان به کار
سینمایی فیلمسازان انیمیشن ایران (اسیفا)
الکساندر پتروف
کردند .او پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۵۱
جیبی مشـــغول بود و برای کتاب های درســـی
فکری کودکان و نوجوانان دعوت شـــد تا در واحد
اسفندیار احمدیه
فیلم جوایزی در جشـــنواره های خارجی کسب
«امیرحمزه دل دار و گور دل گیر» (« ،)۱۳۵۶چشم
شیروانلوازهمکاراناو،زرین کلکبهکانونپرورش
«بلک جک»« ،شـــاهزاده شـــوالیه»« ،دورورو»،
«زمین بازی بابوش» ( )۱۹۷۱را ساخت که هر دو
بســـیار باکیفیتش شناخته می شـــود یکی از
تصویرسازی می کرد .کتاب «کالغ ها» نخستین
ادامه می دهد .وی خالق اثار مشـــهوری مانند
برای سرگرم ساختن انان بپردازد.
وی همچنین برنده جوایزی همچون نشان جنگ
الکســـاندر پتروف ( )۱۹۵۷انیماتور ،نقاش و
۴۰تا ۵۰به تصویرســـازی در سازمان کتاب های
تزوکا بعد از فعالیت در چند اســـتودیوی تولید
دانشگاه فارابی (دانشـــگاه هنر امروز) دایر کرد.
اخرین روز تعطیالتش به انجام حرکات نمایشی
انجافیلم های«اتلمتلتوتوله»(«،)۱۳۵۳تداعی»
گذاشت .نورالدین بعد از دبیرستان بین سال های
ایجاد کرد.
شوروی شد ه است.
داســـتان شیر ســـیرک مهربانی است که برای
تاسیس کرد و سه سال بعد رشته پویانمایی را در
التماس می کرد اجازه دهند کار کند.
مردمی جمهوری شوروی فدراتیو سوسیالیستی
انیمیشـــنی که در ایران هم به نمایش درامد و
اوسامو تزوکا
اوســـامو تزوکا ( )1928-1989هنرمند بزرگ
امریکا و تعداد زیادی جایزه معتبر دیگر شد.
استودیو برادران وارنر حضور دارند .او در طول
هفت کوتوله» در سال ( 1939که البته جایزه ای
چنان عاشـــق شغلش بود که حتی زمانی که در
افتخاری ،جایزه افتخاری اتحادیه فیلمســـازان
ابدی شـــدند و هنـــوز هم در بســـیاری از اثار
با کســـب اولین اســـکار تاریخ اثار سینمایی
«کیمبا شـــیر سفید» و «اســـترو بوی» است .او
«جونز» برنده سه اسکار کارگردانی ،یک اسکار
بانی در دنیای کارتون های کالســـیک جهان،
نورالدین زرین کلک
عظیم دیزنی منتهی شد.
کارگردانان و نویسندگان یاد می شود.
اســـت .مجموعه ای که با نام دافی داک و باگز
کودکان به دنیای بزرگساالن بود و در زمینه تولید
یعنی «میکی ماوس» شـــروع و بـــه امپراتوری
ازمیازاکیبه عنوانالهام بخشبسیاریازانیماتورها،
مشـــهور و پرطرفدار مری ملـــودی و لونی تونز
عنکبوتی» و «موش قدرتمند» اشاره کنیم.
اسکار را به خود اختصاص دهد.
فیلم هایاواغلبدخترانقوییازنانجوانهستند.
چاک جونز
بـــا کمپانی برادران وارنـــر و تولید کارتون های
می توانیم به انیمیشن «ارباب حلقه ها»« ،ترافیک
والت دیزنی در 15دسامبر 1966بر اثر ابتال به
فیلم ســـینمایی زند تولید و بیش از 20جایزه
شـــد .اثار میازاکی مضامینی مانند رابطه بشریت با
کاگلیوسترو و مجموعه تلویزیونی شرلوک هوند را در
میازاکی در تولید انها در اســـتودیو توئی انیمیشن
بزرگی در استودیو دیزنی و زیر نظر او به مرحله
کوتاه 47 ،فیلم سینمایی رئال -انیمیشن و 47
اســـکار ،برنده جایزه اسکار بهترین فیلم پویانمایی
کرد .در سال ۱۹۷۹اولین فیلم سینمایی خود ،قلعه
کرد،ازجمله«الپوتاقلعه ایدراسمان»«،همسایهمن
انیمیشن و به ویژه کارتون بود .او که متولد 1938
سرطان درگذشت و تا ان زمان موفق شد تا 21
مجموعه تلویزیونی «پسر اینده ،کانن» را کارگردانی
۱۹۶۳به استودیو توئی انیمیشن پیوست با ایسائو
تاکاهاتا همکاری کرد .از فیلم های مشـــهوری که
«شهر اشباح» در سال ۲۰۰۱به پردرامدترین فیلم
گالیوردرانسویماهاشارهکرد.میازاکیدراستودیو
در سال ۱۹۸۵یکی از بنیانگذاران استودیو جیبلی
در دوران جنگ جهانی همچنان فعالیت های
مسیر تاریخ انیمیشن جهانی داشت.
امریکایـــی و یکـــی از تاثیرگذارترین افراد در
صلیب سرخ و با خلق «اوسوالد خرگوش» اغاز
اثار انیمیشن سینمایی ،مورد تحسین بین المللی
رالف بَکشـــی هنرمند ،کارگردان و نویســـنده
تولید رسیدند.
هنرنمایی خـــود را از داخـــل امبوالنس های
وی به عنوان یک نویســـنده چیره دست و کارگردان
پس از جایزه ویژه به راه افتاد تاثیر بســـزایی در
والتر الیاس دیزنی ( )1901-1966هنرمند،
صنعت ســـینمای هالیوود و جهان اســـت .او
ژاپنی و یکی از بنیانگذاران استودیو جیبلی است،
زیوای ایزو (که بعدا به نیپون انیمیشن معروف شد)
تاریخ ژاپن تبدیل و در هفتادوپنجمین دوره جوایز
تهیه کننده ،فیلمنامه نویس ،نویسنده و مانگاکای
موفق شـــده بود تا اســـکار فیلم کوتاه را نیز در
دیزنی ادامه داشت و با پایان جنگ پروژه های
انیماتـــور ،کارگردان ،نویســـنده و تاجر خالق
هایائو میازاکـــی ( )1941انیماتـــور ،کارگردان،
مشارکت داشت می توان به داگی مارچ و سفرهای
جایزه اکادمی ژاپن برای بهترین فیلم سال شد .فیلم
تکنیک روتوسکپی در تولید اثار انیمیشن بود که
بعدها در تولید اثاری همچون انیمیشن «ارباب
حلقه» (اثر رالف بکشی) مورد استفاده قرار گرفت.
دونالد ویرجیـــل بـــاث ( )1937کارگردان و
سبب شده همزمان کودکان و بزرگساالن از دیدن
«راز نیمح»« ،یک داستان امریکایی»« ،اناستازیا»
تجربه کنند .بدون شک بالث را می توانیم یکی
انیماتور امریکایی که با اثار مشـــهوری همچون
و «تایتان ای.ایی» شـــناخته می شود ،فعالیت
خود را از 1955در استودیوی دیزنی اغاز کرد و
درحال حاضر با داشتن 85سال مشغول فعالیت
روی اخرین پروژه خود یعنی «کنام اژدها» است.
او به جـــز کارگردانی ،به عنـــوان انیماتور در اثار
درخشان و مشهوری مانند «زیبای خفته»« ،رابین
هود» و «روباه و شکارچی» هنرنمایی کرده و البته
کارگردان و تهیه کننـــده و انیماتور اولین بازی
ویدئویی تعاملی یعنی «کنام اژدها» (Dragon’s
)Lairنیز بوده است.
دیـــد او و نوع روایـــت داســـتان ها در اثار وی
انها لذت ببرند و هیجان همراهی با داســـتان را
از تاثیرگذارترین کارگردانان اثار انیمیشن معاصر
بدانیـــم که الهام بخش بســـیاری از هنرمندان
هم نسل و نسل های پس از خود شده است. صفحه 13
جهان شهر
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
14
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
ایا اولویت اقتصاد جهانی ربات است؟
انسان ها برتر از ربات ها هستند
سجاد عطازاده
النت پریچت ،اقتصاددان ســـابق بانک جهانی در مقاله ای با عنوان «انســـان ها برتر از ربات ها
مترجم
هستند» که در نشریه فارن افرز منتشر شده ،به بررسی پیامدهای محدودیت های مهاجرتی بر
کمبود نیروی کار در سراسر جهان پرداخته و معتقد است رهایی از فقر تنها با تسهیل مهاجرت کاری امکان پذیر است؛
این درحالی اســـت که شـــرکت ها و کمپانی های بزرگ به این دلیل که قادر به فائق امدن بر محدودیت های مهاجرتی
نیستند و به اختراع فناوری های جایگزین انسان روی اورده اند .در ادامه ترجمه این مقاله را می خوانید.
ما در عصر فناوری زندگی می کنیم یا حداقل این طور گفته می شـــود .ماشین ها
تخمین زده شده است که تا سال ،2025ایاالت متحده با کمبود 660هزار نفر در
بدون شک تغییراتی واقعا انقالبی در نحوه برقراری ارتباط ،جست وجوی اطالعات،
کارکنان ساکن در امریکا دو تا 10برابر و به طور میانگین چهار برابر کشورهای دیگر
تغییرات سریع فناورانه در برخی بخش های اقتصاد در دهه های اخیر ،دگرگونی کل
تحصیالت و مهارت ها مشهود است.
حکایـــت از تحول در تمام جنبه های زندگی انســـان دارند :ربات ها ســـالن های
مشاغلدستیاربهداشتیخانگی،تکنسین هایازمایشگاهیودستیارانپرستاری
ســـازمان دهی و پردازش داده ها و ســـرگرمی افراد رخ داده است .اما این تصور که
کرد و هوش مصنوعی بر سامانه های تسلیحاتی مسلط خواهد بود .سیاستمداران
موانع مهاجرتی باعث هدایت بســـیار نادرســـت منابع می شـــوند .در مولدترین
اقتصاد را سرعت بخشیده ،کامال دور از ذهن است .درواقع رشد بهره وری اقتصادی
دانشمندانومهندساندارایتحصیالتعالی)صرفتوسعهفناوری هاییمی شود
تقسیمکلتولیدیابرون دادبرهزینه هایانهاده هایانارزیابیمی کند)دردهه های
کارخانه ها را پر خواهند کرد ،ماشین های بدون راننده بر جاده ها حکومت خواهند
و تحلیلگران از عواقب چنین پیشرفت هایی نگرانند و بیم دارند که صنایع و افراد در
این فرایند اســـیب خواهند دید .انها معتقدند دولت ها باید به مدیریت هزینه های
ن دست چیزی تلقی
این پیشرفت کمک کنند .تغییرات فناورانه در بافتارهایی از ای
مواجه خواهد شد.
اقتصادهای جهان ،ســـرمایه و انرژی رهبران کسب وکارها (و البته زمان و استعداد
درکشورهایصنعتی بامعیار استاندارد رشد «بهره وریکلعوامل» (کهبهره وریرا با
که استفاده از یکی از فراوان ترین منابع روی کره زمین را به حداقل می رساند :نیروی
اخیر بسیار کندتر از اوایل قرن بیستم و 1970بوده است .تقریبا تمامی کشورهای
است .تالش برای ساخت ماشین هایی که نقش هایی را ایفا می کنند که ب هراحتی
در همین حال به لطف کاهش چشمگیر باروری و افزایش سطح تحصیالت ،تعداد
فقیر نگه داشتن فقیرترین افراد نیز می شودد.
صنعتی ثروتمند کاهش یافته است .تعداد مشاغل ازاد به طور فزاینده ای با تعداد
می شوندکهبایدخودراباانهاتطبیقداد؛گوییاینتغییراتچیزیازجنسنیروهای
کار .نیروی کار خام مهم ترین (و اغلب تنها) دارایی افراد کم درامد درسراسر جهان
خورده اند .به نظر می رسد راهی برای مقابله با سرعت تغییر وجود ندارد .فناوری های
می توانند توسط افراد انجام شوند ،نه تنها سبب هدررفت پول می شود ،بلکه باعث
بود.چنیننسبت هاییدرمیانمشاغل(ازجملهپیشخدمت هاورانندگانکامیون)،
اینشکافدردستمزدافراددارایبهره ورییکساندرکشورهایمختلف،بزرگ ترین
تحریف قیمت ناشی از سیاست در جهان امروز (و احتماال در تمام تاریخ بشر) است.
موانع مهاجرت باعث کمبود مصنوعی نیروی کار می شـــود .بسیاری از صنایع در
ایاالت متحده برای یافتن کارگرانی که بتوانند از عهده پرداخت دستمزدهایشـــان
توسعه یافته از سال 1980کاهش قابل توجهی را در رشد بهره وری تجربه کرده اند.
برایند ،تالش می کنند .این کسری شرکت ها را به جست وجوی یافتن راه حل هایی
کارگران اماده برای کارهای دســـتی و غیرروتین به طور قابل توجهی در کشورهای
هستند تشویق می کند.
مطمئنا برخی نگرانی های اجتماعی و سیاسی در رابطه با حرکت بین ملی مهاجران
داوطلبان داخلی موجود برای پر کردن این مشـــاغل هماهنگ نیســـت .دفترچه
تغییر می دهد .ایاالت متحده قبال این ازمایش را البته به صورت برعکس انجام داده
کارگران داخلی و ایجاد تنش های اجتماعی مشـــروع است .همچنین مدافعان
سال های 2021تا ،2031گروه های شغلی ای که کمتر از مدرک دانشگاهی نیاز
خود از کارگران امریکایی را اعالم می کند .درباره نحوه تهدید مشاغل کارگران دارای
محافظت خواهند شـــد .از منظر شرکت ها و صنایع ،فهمیدن چگونگی دستیابی
روبه رو خواهد شد؛ از این افزایش 924هزار به دستیاران بهداشت و مراقبت شخصی
طرح های بازاموزی ،اصالح نظام اموزشی و سرمایه گذاری در طرح های بازتوزیعی
پیش روی محدودیت های مهاجرتی است.
طبیعت هستند که به طور اجتناب پذیری با رسوم و مفروضات زندگی مدرن پیوند
جدید جوامع را از نو خواهند ساخت .تنها کاری که مردم می توانند انجام دهند درک
چگونگی تطبیق مناسب خود با این شرایط است.
چشم انداز اشاره شده در هیچ کجا به اندازه بحث خودکارسازی و تاثیر ان بر مشاغل
اشکارنیست.خواربارفروشیمحلهمندرروستاییدریوتا،بدونهیچ گونهکنایه ای،
تابلویی را در باالی یک دستگاه تسویه حساب خودکار اویزان کرده است که حمایت
مهارت پایین و الزامات دولت ها بسیار نوشته شده است ،مثال دولت ها می توانند از
حمایتکنند.درعین حالبسیاریازدولت هاامیدوارندماشین هابتواننداقتصادانها
را از پیامدهای کاهش جمعیت و پیری نجات دهند .خوشبینان به فناوری معتقدند
ایاالت متحده و بسیاری از کشورهای ثروتمند به خودکارسازی برای جبران کاهش
جمعیت در سن کار و وقوع شکاف های احتمالی در نیروی کار نیاز دارند .انها بر این
ِ
باورهستندکهپیشرفتفناوریمشکالتجمعیتیراازحیزانتفاعساقطخواهدکرد.
اما در این بحث ها و اســـتدالل ها به یک نکته بســـیار ساده بی توجهی می شود.
تغییراتفناورانههرقدرهمکهعظیمبه نظربرسند،یکنیرویطبیعینیستند،بلکه
محصول انسان به شمار می روند .البته ،فناوری زندگی انسان ها را به طور اساسی
بهبود بخشیده است :هیچ کس نمی خواهد بدون برق ،توالت های سیفون دار یا (در
یوتا) گرمایش مرکزی زندگی کند .بااین حال بیشتر جوامع به سیاست های جدید و
نه فناوری های جدید نیاز دارند.
خودکارسازی اغلب راه حلی برای یک مشکل است .خودکارسازی انتخابی است که
اقتصادی ،ازجمله نگرانی های مربوط به نحوه مدیریت این جریان ها ،تاثیر انها بر
حقوق مهاجران حق دارند نگران باشند که چگونه کارگران مهاجر دربرابر استثمار
فنـــاوری ای که تقاضا برای رانندگان را کاهش خواهد داد .برای بزوس ،اســـتفاده
متوقفکرد.محققانالگوهایاشتغالوتولیدرابینایالت هاییکهکارگرانبراسورو
اما ترجیح ماشـــین االت به افراد اشـــتباه اســـت .این امر باعث می شود جهان از
هیچ گونهمهاجرت)بیشازسه میلیوننفردرهماندورهکاهشخواهدیافت.اینده
شود و به صورت غیرضرور مشغول اختراع ماشین االتی شود که می توانند جانشین
اســـت :تا دهه ،2040تعداد افراد بومی متولدشده در کشورهای توسعه یافته که
کاشتمحصوالتاصالح شدهژنتیکیکهمی توانانهاراباماشین االتبرداشتکرد،
مهاجران اقتصادی ،به ویژه برای کار در مشاغلی که فقط به مهارت های اصلی کاری
میلیون ها نفر پایین تر از میزان موردنیاز خواهد بود.
دستاوردهای واقعی اقتصادی و بشردوستانه ناشی از ازادی جابه جایی افراد محروم
انســـان شـــوند .امتناع از اجازه دادن به افراد برای عبور از مرزهای ملی به عنوان
نیاز دارند ،به طور گسترده ای مسیر تغییرات فناورانه را به گونه ای مخدوش می کند
که نتیجه وخامت اوضاع همه ،به ویژه فقرا ،خواهد بود.
سازمان ملل ،تعداد افراد بین 20تا 40سال در ایاالت متحده (بدون درنظر گرفتن
میان مدت جمعیتی بومی های متولدشده در دنیای غنی صنعتی از قبل مشخص
بتوانند تمام امور ضروری ،غیرروتین و دســـتی ضروری در اقتصاد را انجام دهند،
افزایش بیش از تریلیون برابری قدرت محاسباتی در قرن گذشته ،مشاغلی را که در
ان افراد کارهای روتین و تکراری انجام می دادند ،به شـــدت تغییر داده است .زنان
را از دست دادند و ایالت هایی که هرگز از انها استفاده نمی کردند ،مقایسه کردند.
انهـــا دریافتند که حذف این کارگران به هیچ وجه باعث افزایش اشـــتغال کارگران
و پیشرفت های فناورانه به کمبود تازه ایجاد شده کارگران پاسخ دادند .مثال انها به
مانندگوجه فرنگی هایباپوستضخیم،رویاوردندوازمحصوالتیمانندمارچوبهو
توت فرنگی که استفاده از ماشین االت مکانیزه برای انها محدود است ،دوری کردند.
ضرورت ممکن اســـت مادر اختراع باشد ،اما ضرورت کاذب مادر اختراعات گنگ
اســـت .در اوایل قرن بیستم ،واردات ،تولید ،حمل ونقل و فروش مشروبات الکلی
افریقایی-امریکایی که فرود در ماه را ممکن کردند (و در فیلم ارقام پنهان به شهرت
در ایاالت متحده ممنوع شـــد .این محدودیت ها برای تقطیرکنندگان غیرقانونی
یک دیدگاه رایج در غرب بر این مبناســـت که دولت های جوامع ثروتمند نیازی به
بودند که اکنون ماشـــین ها می توانند در یک لحظه انجام دهند .دیگر هیچ رایانه
برای مشـــروب خواران تشنه ارسال می شد اما پنهان کردن فالسک ها در چکمه ها
ب هراحت موانعی در مســـیر مهاجرت ایجاد کنند ،زیرا پیشـــرفت فناوری مشاغل
در محاسبات موثرتر از انسان هستند .اما برای بسیاری از وظایف ،هیچ افزایشی در
به سرعت محموله های سنگین را بدون جلب توجه حمل کنند .ساخت این وسیله
برخیتغییراتفناورانهناشیازپیشرفتدرعلومپایهاست.غالبادربحثدربارهاینده
در انجام مراقبت شخصی بهتر نیستند ،اشپزهای بهتری به شمار نمی روند و لزوما
تاثیراتانهابرمشاغلوکارگرانتنهاپیامدهایطبیعیپیشرفتاجتناب ناپذیرعلم
اگردرنهایتکامیون هایخودراندرجاده هایامریکازیادشوند،شاهدیبرحرکت
ظهور ماشین االت
وارد کردن کارگران بیشتری به کشورهای خود ندارند؛ به همین دلیل انها می توانند
سال 2021امریکا با کمبود 80هزار راننده کامیون مواجه بوده است و با توجه به
بنیانگذارامازون،رویتحقیقوتوسعهوسایلنقلیهخودرانسرمایه گذاریکرده اند،
دارند و میانگین درامد انها هم پایین تر از 40هزار دالر است ،با افزایش پنج میلیونی
ســـرعت این برنامه را کند کرد و درنهایت در سال 1964این برنامه را به طور کامل
کشاورزی از مکزیک را تحت عنوان برنامه براسورو داده بود .دولت امریکا درنهایت
بومی در بخش کشـــاورزی نمی شود بلکه کشاورزان با تکیه بیشتر بر ماشین االت
نیروی کار فرض می شود که مسیر و الگوی تغییرات فناورانه از قبل مشخص شده و
سن رانندگان فعلی ،بیش از یک میلیون راننده جدید باید در دهه اینده استخدام
راهنمایچشم اندازشغلیدفترامارکارایاالت متحدهپیش بینیکردهاستکهبین
است .در اواسط قرن بیستم ،ایاالت متحده اجازه مهاجرت فصلی کارگران مهمان
به هوش مصنوعی برای رانندگی کامیون اســـان تر از کاهش موانع دیوان ساالرانه
افراد انجام داده اند و یک پدیده اجتناب ناپذیر یا ضروری نیست .مثال ایاالت متحده
شوند .برای مقابله با این کسری ،بسیاری از غول های فناوری ،ازجمله جف بزوس،
تجربه نشان می دهد که اجازه ورود کارگران به یک کشور درواقع الگوهای نواوری را
در منزل و 419هزار به اشـــپزها تعلق دارد .اما براساس پیش بینی های جمعیتی
به اصطالح کم مهارت را از بین می برد .اما این همه ماجرا نیست.
با کمبود رانندگان کامیون مواجه است .انجمن حمل ونقل امریکا تخمین زده که در
از طریق خودکارســـازی و سایر فناوری هایی که در حقیقت غیرضروری و ناکارامد
به شمار می رود .اما اقتصاددانان درک دقیق و فزاینده ای از اینکه چگونه تغییرات
فناورانه بازارهای کار و دستمزدها را تغییر داده و اینکه چگونه نواوری پیامد -نه فقط
علت -هزینه هایی است که شرکت ها با ان مواجه هستند ،ایجاد کرده اند.
رسیدند)برایناسابه عنوان«رایانه»کارمی کردندومشغولانجاممحاسباتمتعددی
انسانی ای وجود ندارد و ماشین هایی که رایانه نامیده می شوند به طور قابل توجهی
قدرت محاسباتی سبب مطلوب تر شدن ماشین ها نمی شود؛ کمااینکه ماشین ها
در رانندگی نیز بهتر از رانندگان کامیون نخواهند بود.
بی امان پیشـــرفت علمی نخواهد بود .در عوض استفاده از انها نشان دهنده چیز
دیگری خواهد بود :پیامدهای موانع موجود بر سر حرکت نیروی کار که انگیزه های
مالیخصوصیعظیمیایجادمی کندکهبه نوبهخود،افرادوشرکت هایقدرتمندرا
مشروبات که با انفجار تقاضا روبه رو شدند ،نعمت بزرگی بود .البته محصول انها باید
کافی نبود .انها برای این هدف وسایل نقلیه ای مخصوص ساختند که می توانستند
نقلیـــه به هوش و نواوری در فناوری نیاز داشـــت ،امـــا انها یک اختراع احمقانه به
شـــمار می رفتند .ممنوعیت یک معامله اقتصادی کامال معمولی ،خرید الکل ،به
کامیون های بهتر حمل مشروبات الکلی ختم نشد بلکه منجر به نواوری در ساخت
کامیون مشروبات الکلی مشابه وسایل نقلیه معمولی بود که اتالف وقت محض و
استعداد به شمار می رفت.
مسیر دارای کمترین میزان مقاومت
از چنین فناوری ای برای شـــرکت ها منطقی است .امازون برای پایین نگه داشتن
برای دهه ها ،بحث های اقتصادی و سیاســـتگذارانه دربـــاره بازار کار و فناوری بر
بهانجامسرمایه گذاری هایعظیمبااستفادهازمنابعانسانیکمیابدرنواوری های
بزرگ تری را نادیده می گیرد ،زیرا میلیون ها نفر از رانندگی کامیون در ایاالت متحده
کارگران اســـت؛ «مهارت» هم مترادف با «مهارت شناختی» تلقی می شد و سطح
می کنند که حل مشـــکالت فنی بســـیار سخت -حتی مشکالتی که ماشین های
داشـــته است که دولت ها نگران بوده اند که کشورشان نمی تواند شغل کافی برای
تجزیه وتحلیل اســـتاندارد این بود که پیشرفت در فناوری اطالعات و ارتباطات به
غلبه بر موانع اجتماعی و سیاسی است که سد صدور مجوز الزم برای انجام این امور
را به طورکلی مرتفع کرده است .درحقیقت در اینده قابل پیش بینی ،چالشی که با
قیمت های خود به هزینه های حمل ونقل پایین متکی اس .اما این منطق اقتصادی
خوشحال خواهند شد ،فقط باید اجازه کار در این کشور را داشته باشند.
درسطحجهانیهیچکمبودیدرتعدادافرادیکهبخواهنددرایاالت متحدهبهشغل
این مســـاله تمرکز داشت که چگونه تغییر در دستمزدها انعکاسی از مهارت های
تحصیالترسمیکارگراننیزنمایندهتقریبیمهارت هایشناختیدانستهمی شد.
رانندگیکامیون هایسنگینمشغولشوند،وجودندارد؛جاییکهمتوسطدستمزد
افزایش درامد کارگران با تحصیالت عالی و کاهش درامد همه کارگران کم ســـواد
درحال توســـعه ،رانندگان کامیون حدود چهار دالر در ساعت درامد دارند .با وجود
دستمزد افراد بسیار ماهر در ایاالت متحده از سال 1979در مقایسه با افرادی که
خارج از کشور را حتی با پرداخت دستمزد باالتر جذب کنند ،بنابراین رهبران تجاری
دستمزد پایین نیز افزایشی بیشتر از مشاغل متوسط داشته و حتی بعضا افزایشی
برای چنین کاری 23دالر در ســـاعت اســـت و این درحالی است که در کشورهای
ن به دلیل محدودیت های مهاجرت ،شرکت های حمل ونقل نمی توانند کارگران
ای
در ایاالت متحده مجبور هستند ماشین ها را به جای مردم انتخاب کنند و مشاغل را
با استفاده از فناوری از میان بردارند .اما اگر این شرکت ها بتوانند در سطح جهانی
دست به استخدام بزنند ،انگیزه کمتری برای از بین بردن این مشاغل و جایگزینی
افراد با ماشین االت خواهند داشت .واقعیت سرسخت مرزهای ملی ،کسب وکارها را
به سمت سرمایه گذاری در فناوری سوق می دهد که پاسخگوی کمبودهای جهانی
نیست؛ و هیچ کس هم واقعا به انها نیاز ندارد.
انچه در حوزه رانندگی کامیون صادق اســـت ،درباره بســـیاری از صنایع دیگر در
دنیـــای صنعتی و ثروتمند که به کارگران غیرحرفه ای در محیط های کاری خاص
نیاز دارند نیز صدق می کند .در گزارش ســـال 2021شرکت خدمات مالی مرسر
و کم مهارت کمک کرده است .اما این چیزی نیست که اتفاق افتاده است :اگرچه
فناورانه ســـوق می دهد .شـــرکت های امریکایی از این رو خودکارسازی را انتخاب
تسویه حساب خودکار و کامیون های بدون راننده انها را حل می کنند -دشوارتر از
ازسوی اتباع خارجی می شود.
شرف مکان
طرفداران موانع مهاجرتی اصرار دارند که این موانع برای حفاظت از دستمزد فعلی
اتباع داخلی ضروری است ،اما این ادعا درست نیست .در قرن گذشته مواقعی وجود
شهروندان شان فراهم کند ،اما تغییرات جمعیتی جهان صنعتی غنی این نگرانی
ان مواجه خواهیم بود ،یافتن کارگران کافی برای پر کردن مشاغل موردنیاز خواهد
بود .حتی کشورهایی که به طور ســـنتی از مهاجران استقبال نمی کردند ،مانند
ژاپن ،اکنون به شـــدت کارگران خارجی را جذب می کنند .انها می توانند با اگاهی
سنتی با
ِ
در سطح متوسط درامد هستند افزایش یافته است ،اما دستمزد مشاغل
مســـائل قراردادی تولد ،ملیت و شهروندی عمیقا بر زندگی مردم تاثیر می گذارد.
از اینکه مهاجران لزوما به دستمزد اتباع داخلی لطمه ای وارد نمی کنند ،این کار را
برابر با مشاغل سطح باال را نیز تجربه کرده است.
که انها می توانند درطول زندگی خود به دست بیاورند اساسا تعیین می کند .محدود
که تاثیر خالص مهاجرت بر میانگین دستمزد کارگران خانگی در ایاالت متحده صفر
جایی که مردم متولد می شوند و جایی که می توانند حرکت کنند ،میزان درامدی را
راحت تر انجام دهند .بررسی اکادمی ملی علوم در سال 2017نشان داده است
پژوهشـــی که توسط اقتصاددانانی مانند دیوید اتور ،دیوید دورن و چند نفر دیگر
کردن رفت وامد مردم به ان سوی مرزها ،تفاوت قیمتی عظیمی را بین کارگرانی که
یا به احتمال زیاد کمی مثبت است .از نظر اقتصادی ،مهاجران جایگزین کارگران
خطیساده ایبامهارتکارکنانپیدانمی کند،بلکهبهماهیتوظایفیبستگیدارد
در تحقیقاتی که با نویســـندگان همکار خود انجـــام دادم ،درامد کارگران متولد و
بیشـــتری از مهاجران درواقع میانگین دستمزد شـــهروندان را افزایش می دهند.
انجام شده است ،نشان می دهد تقاضا برای مشاغل مختلف با حضور فناوری رابطه
به همان اندازه مولد هستند ،ایجاد می کند.
معمولی امریکایی نیســـتند ،بلکه مکمل انها به شمار می روند؛ به طوری که تعداد
که کارگران باید انجام دهند .مشاغل خدماتی مانند تهیه غذا ،نظافت و سرایداری،
تحصیلکرده در 42کشـــور مختلف را زیر ذره بین بردیم .ما درامد کسانی را که در
ال داشتن دستیاران بیشـــتر ،دستمزد کارکنان ماه ر مانند پرستاران را کاهش
مث
و غیرروتین است و خودکار کردن یا برون سپاری انها بسیار دشوار است ،زیرا به حضور
این درامدها را با توجه به تفاوت قیمت کاالها و خدمات بین کشورها تنظیم کردیم
منحصربه فردشاناحساسمی شود،درامدانهاراباالمی برد.البته،برخیازکارگران
بهره وری یکسان در 42کشور مورد مطالعه ما و ایاالت متحده اشکار شد :دستمزد
مهاجران رقابت کنند اما محدودیت های مهاجرتی روشی موثر و کارامد برای کمک
تعمیرونگهداری،ارائهحضوریکمک هایبهداشتیوامنیت،شاملکارهایدستی
فیزیکی مستقیم کارگر نیاز دارند ،بنابراین این مشاغل همچنان مورد تقاضا هستند
و دستمزد انها حتی درپی پیشرفت های فناورانه همچنان کالن باقی مانده است.
کشور خود مانده بودند با کسانی که در ایاالت متحده کار می کردند ،مقایسه کردیم.
تا اختالفات در قدرت خرید هم درنظر گرفته شوند .تفاوت دستمزد کارگران دارای
نمی دهـــد ،بلکه با ازاد کردن زمان انها برای انجام کارهایی که نیاز به مهارت های
به ویژه محروم ایاالت متحده ممکن اســـت مســـتقیما برای دستیابی به مشاغل با
ادامه در صفحه۱۵ صفحه 14
جهان شهر
15
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
ادامه از صفحه۱۴
به این کارگران بومی نیست .برنامه هایی مانند «معافیت مالیاتی
هستند ،بسیار بیشتر است.
دستمزد کارگران داخلی به شمار می رود .من محاسباتی انجام
نیروی کار موجود در جهان اســـتفاده کنند ،چیز کمی نیست.
بر درامد کسب شده» ،ابزاری بسیار مقرون به صرفه تر برای تقویت
داده ام تا نشـــان دهم که حتی ذیل فرضیات بدبینانه تر مبنی بر
تاثیر منفی مهاجران بر دستمزد کارگران بومی محروم ،تنها یک
از جنگ جهانی دوم ظهور کردند مانند ســـازمان ملل ،صندوق
معـــادل بخش کوچکی از ضررهای اقتصادی ناشـــی از اعمال
و ترویج حرکت نیروی کار تاســـیس نکردند .پول و کانتینرهای
برای جبران کامل این ضررها کافی اســـت؛ افزایشـــی که تنها
محدودیت های مهاجرتی خواهد بود.
سرمایه را ایجاد کردند اما هیچ زیرساخت معناداری برای حمایت
حمل ونقل ازادانه از مرزها عبور می کردند اما نیروی کار قادر به
بازند ه اصلی اقتصادی ناشی از محدودیت هایی که کشورهای
انجام این مهم نیست.
هستند .دهه ها برنامه توســـعه با نیت خوب و ابتکارات کمکی
برای ورود اتباع خارجی تعیین می کند .همه کشورهای ثروتمند
برای کار در کشوری ثروتمندتر و پربارتر برابری کنند .شهروندان
باالواغلبغیرقابل دسترساست.برخالفادعاهایراست گرایانه
ثروتمنـــد بر تحرک نیروی کار اعمـــال می کنند ،فقرای جهان
نمی تواند با مزیت اجازه دادن به یک فردِ اهل یک کشـــور فقیر
کشورهای ثروتمند اگر می خواهند به فقرای جهان کمک کنند
باید درک کنند که همه پروژه های توسعه ای ارزشمند ،برنامه های
ضد فقر و کمک های خارجی به کشـــورهای فقیر ،در مقایسه با
مزایـــای صرفا اجازه دادن به افراد برای مهاجرت به کشـــورهای
ثروتمند و کار کردن براســـاس دستمزدی که بر مبنای بهره وری
انها افزایش می یابد ،تاثیر ناچیزی دارند.
امروزه هر کشوری به صورت یکجانبه هر محدودیتی را که بخواهد
مرزهای خود را به صخره ها تبدیل کرده اند که استانه ورود قانونی
وساده اندیشانه ای ماننداینکهایاالت متحده«مرزهایبازی»دارد
یا ادعاهای مشکوک مشابهی که جهان «صاف و مسطح» است،
همه کشورهای ثروتمند مرزهای خود را به صخره تبدیل کرده اند
که اســـتانه ورود قانونی باال و اغلب کامال دست نیافتنی دارند.
کشورهاباهزینه هایهنگفتوبانتایجمتفاوت،اینمحدودیت ها
را اجرا می کنند .مثال در سال ،2022ایاالت متحده 26میلیارد
مثال یک مقاله پراســـتناد که در سال 2015در نشریه ساینس
دالر برای نظارت انتظامی بر مرزها اختصاص داد که بیش از ان
افزایش درامد خانوارهای فقیر به شش کشو ر تعدادی دام منتقل
اختصاص داده است.
منتشر شده است ،تاثیرات یک برنامه ضد فقر را که در ان با هدف
شـــد ،بررسی کرده است .این برنامه در دو سال اول 4545دالر
چیزیاستکهدربیشترسال هابهاژانستوسعهبین المللیخود
دولت ها باید به جای سرازیر نمودن منابع خود برای نیل به هدف
برای هر خانواده هزینه کرد .در سال سوم ،مصرف ساالنه خانوارها
خیال بافانهفناوری هایقاتلمشاغل،بایددرعرصهتحرکنیروی
این برنامه در انها انجام شده بود ،نتایج مثبتی ایجاد کرد؛ اتیوپی،
مهاجرت برای کشـــورهایی که مردم از انها مهاجرت می کنند،
به طور متوسط فقط 344دالر در پنج کشور از شش کشوری که
غنا ،هند ،پاکستان و پرو (در هندوراس ،تقریبا تمام دام ها تلف
شدند ).با توجه به اینکه بسیاری از تالش ها از طریق پروژه های
کار دســـت به همکاری بین المللی بزنند .دستاوردهای بالقوه
خود مهاجران و کشـــورهایی که مهاجران را میزبانی می کنند،
بسیار زیاد است .کشورهای ثروتمند باید به افراد بیشتری اجازه
مشـــابه برای افزایش درامد فقرا شکســـت خورده بود ،این سود
دهند که در کشورهایشـــان زندگی و کار کنند .البته این کار نه
توسط نویسندگان به عنوان یک موفقیت بزرگ در نظر گرفته شد.
فزاینده انجام می شود.
مدرک دبیرستانی در ایاالت متحده امریکا به طور متوسط ساالنه
کار است .این ســـازوکار باید کارگران را به طور منصفانه و بدون
متوسط 344دالری در مصرف ساالنه خانوار با صرف 4545دالر
ایندرحالیاستکهتحقیقاتمننشانمی دهدکهکارگرانفاقد
13119دالر بیشتر از همتایان خود در پنج کشور مورد مطالعه
درامد خواهند داشت .حتی اگر 10درصد تفاوت دستمزد صرف
از روی نو ع دوســـتی ،بلکه بـــا در نظر گرفتن نیازهای جمعیتی
راه حل پیش رو ،ایجاد یک ســـازوکار جهانی برای تحرک نیروی
هزینه های گزاف استخدام کند و براساس اطالعات و قراردادهای
موثق ،انها را در مشاغلی قرار دهد که متناسب با توانایی هایشان
هزینه هایرفت وبرگشتشود،اجازهدادنبههمانکارگراندارای
باشد،ازانهادربرابرسوءاستفادهمحافظتکندوباتوافقنامه های
به کشورشـــان ،باعث افزایش درامد 35برابری انها در مقایسه با
ن بـــزرگ مهاجران اقتصادی به یک صنعت نیاز دارد
کند .جریا
مهارتپایینبرایاستخدامدرایاالت متحدهبه جایفرستادنانها
برنامه کاهش فقر فوق الذکر خواهد شد.
تحدیدزمانیتحرک،بازگشتبه موقعانهابهکشورخودراتسهیل
تا وظایف کلیدی مانند اســـتخدام ،اموزش ،استقرار ،حفاظت و
پدیده فقر جهانی امروز مربوط به «افراد فقیر» نیست ،بلکه مربوط
بازگشت را انجام دهد .از صنعت حمل ونقل ،صنعت مراقبت های
دلیـــل موانعی که حرکت انها را محدود می کند ،قادر به ترک ان
بین المللی نیروی کار را برای رفع نیازهای خود مدیریت کنند .در
به افرادی است که در «سرزمین های فقیر» به دام افتاده اند و به
نیستند.گفتهمی شودافرادبهایندلیلدچارفقرهستندکهفاقد
«سرمایهانسانی»هستند،اماواقعیتایناستکهگسترشاموزش
در کشورهای درحال توسعه از دهه 1950به این معنی است که
بهداشتی و صنعت هتلداری نمی توان انتظار داشت که حرکت
عوض ،وظیفه جابه جایی افراد باید توسط گروهی از سازمان ها و
افراد مرتبط و شبکه ای جهانی انجام شود .البت ه چنین صنعتی
باید به دقت تنظیم شـــده و مورد نظارت قرار گیرد ،زیرا خطرات
متوسط بزرگساالن در هائیتی امروزی تحصیالت بیشتری نسبت
سوءاســـتفاده بسیار زیاد اســـت .اما یک صنعت جهانی دارای
هرج ومرج و دچار قلت بهره وری برای استفاده از هر نوع سرمایه از
با تطبیق افرادی که خواهان شغل هستند با شرکت هایی که به
رهایی یافته اند ،این کار را با ترک کشور خود انجام داده اند .برخی
انجمن های جهانـــی در حال حاضر هم بـــا صنایع و دولت ها
به فرانســـوی های دهه 70میالدی دارند .اما هائیتی مکانی پر
جمله سرمایه انسانی است .از این رو ،اکثر مردم هائیتی که از فقر
ممکن است درباره «فرار مغزها» نگران باشند؛ این تصور ساختگی
کهیککشورفقیرباازدستدادنبهترینودرخشان تریناعضای
خود بیشتر دچار بدبختی خواهد شد .به نظر می رسد جذابیت
اصلی مباحث مربوط به «فرار مغزها» هم قافیه بودن دو جزء ان [در
عملکرد خوب و اخالقی که کارگران را به حرکت دراورد ،می تواند
انها نیاز دارند ،نیروی عظیمی برای خیر عمومی باشد.
همـــکاری می کنند تا بتوانند نتایج مثبتی در جابه جایی افراد و
کاالها ایجاد کنند .فقط کافی اســـت ســـر خود را از صفحه این
نشریه باال بیاورید ،بالفاصله کاالهایی را خواهید دید که به عنوان
بخشی از 11میلیارد تن حمل ونقل دریایی که هر سال در سراسر
زبانانگلیسی]است،زیراهرگزشواهدیمبنی براینکهمهاجرتبه
جهان جابه جا می شوند ،به شمار می روند؛ یا اگر به صورت انالین
ذکر است بسیاری از ثروتمندترین کشورهای جهان امروز ازجمله
دستگاه شما احتماال یکی از همین موارد است .به عالوه ،بیش از
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم داشتند.
سراسر جهان سفر کرده اند و تنها 283مورد مرگ در این سفرها
چشم انداز یک کشور اسیب زده است وجود نداشته است .شایان
دانمارک ،ایتالیا ،نروژ ،اسپانیا و سوئد ،باالترین نرخ مهاجرت را
مطالعه می کنید ،اصال نیازی به باال اوردن سر خود هم ندارید زیرا
4.5میلیارد نفر در ســـال 2019با استفاده از خطوط هوایی در
تفاوت دســـتمزدها میل عمیقی برای مهاجرت ایجاد می کند.
ت (در سال ،2022ایالت کم جمعیت یوتا که من
گزارش شده اس
کرد و از افرادی از سراســـر جهان پرسید که ایا در صورت امکان
است).سفرهایایمندرسراسرجهانبااستفادهازخطوطهوایی
بین ســـال های 2015تا ،2017گالوپ نظرسنجی ای را برگزار
تمایل به مهاجرت به کشورهای دیگر دارند یا نه و اگر جواب انها
در ان زندگی می کنم 320 ،مورد مرگ ناشـــی از تصادف داشته
از ســـوی دولت ها ،انجمن های بین المللی و گروه های صنعتی
مثبت بود ،از انها می پرسیدند به کدام کشور مهاجرت خواهند
ایجادوحمایتشدهاست.به طورمشابههم 1.4میلیاردگردشگر
میلیون نفر درصورت امکان کشـــور خود را برای همیشـــه ترک
با حمایت طیف گسترده ای از صنایع و انجمن های صنعتی که
کرد؟ براساس این نمونه ها ،می توان تخمین زد که حدود 750
خواهنـــد کرد (و حتی افراد بیشـــتری تمایل به مهاجرت به طور
در سال 2018در سطح بین المللی سفر کردند ،سفرهایی که
چنینجابه جاییعظیمیرابه صورتایمنوقابل اطمینانتسهیل
موقت دارند) .براساس این نظرســـنجی 158 ،میلیون مهاجر
می کنند ،انجام شد.
استرالیا،کانادا،فرانسه،المانوبریتانیاپذیرایحدود 30میلیون
به کار قرار دارند .کشـــورها در وضعیت تبصره 22گیر کرده اند.
می خواهندبهایاالت متحدهمهاجرتکنندوهرکدامازکشورهای
مهاجر خواهند بود .این بدان معنا نیســـت که این کشورها باید
یا می خواهند این همه مهاجر را در خود جای دهند ،اما نشـــان
می دهد هیـــچ کمبودی برای افراد اماده بـــرای امدن و کار در
کشورهای ثروتمند وجود ندارد.
محدودیت های تحرک که باعث کمبود نیروی کار در کشورهای
موانعسیاسیبرسرراهحرکتمنظمفرامرزیافرادبرایدستیابی
سیاستمداران تا زمانی که ثابت نشده است که برنامه های تحرک
نیروی کار ایمن ،موثر و ســـودمند نیســـتند ،به تنظیم قوانین،
سیاســـت ها و مقرراتی که به برنامه های تحرک نیروی کار اجازه
نشو و نما می دهد ،تمایلی ندارند .اما تفاوت دستمزدهای موجود
بین کشورهای ثروتمند و فقیر و همچنین تقاضای غیرقابل انکار
ثروتمند می شود ،فقر را برای میلیون ها نفر که مایل و قادر به کار
برای کارگران به این معنا اســـت که حرکت افراد انجام می شود،
این کمبود ،کســـب وکارها را به سرمایه گذاری بیهوده و مسرفانه
حرکاتی ناایمن است؛ زیرا مهاجران مورد استثمار و سوءاستفاده
مولد هستند اما از انجام این کار منع شده اند ،تداوم می بخشد.
در فناوری هایی که نیازی به انها وجود ندارد ،ســـوق می دهد.
به عبارت دیگر ،خودکارسازی اجتناب ناپذیر نیست ،بلکه ناشی از
کمبود مصنوعی نیروی کار است .شرکت ها انگیزه ای مالی برای
اما بدون مجوز قانونی و با همدستی کارفرمایان .همیشه ،چنین
قـــرار می گیرند و نمی توانند ب هراحتی به خانه خود بازگردند .در
نتیجه ،خود ایده تحرک نیروی کار مخدوش است.
ممکن اســـت متناقض به نظر برسد ،اما مشکالت تحرک نیروی
انتخاب ماشـــین ها به جای مردم دارند و بدون چنین انگیزه ای،
کار در حال حاضر دالیلی برای تسهیل جابه جایی بیشتر ،البته
به این دلیل که گمان می کند شما همیشه مشتاق کار برای این
مزایای اجازه دادن به افراد برای جابه جایی ب ه جایی که به نیروی
مشاغلوخانوارهاانتخاب هایمتفاوتیخواهندداشت.وال مارت
شرکت بوده اید شما را وادار نمی کند که خریدهای خود را از طریق
دستگاه های خودپرداخت انجام دهید؛ بلکه به دلیل عدم یافتن
کارکنانی که با دســـتمزد قابل قبول این وظیفه را انجام دهند،
چاره دیگری ندارد .خانواده ها نیز می توانند تصمیمات متفاوتی
بگیرند که به نفع همه افراد دخیل باشـــد .تحقیقات انجام شده
در سنگاپور نشان می دهد که احتمال اشتغال زنان بسیار ماهر
زمانی که کارکنان مراقبتی برای انجام وظایف در خانه در دسترس
فاجعه سقف بدهی امریکا
سازوکارهای اصلی همکاری جهانی ،موسساتی که عمدتا پس
افزایش اندک در برنامه « معافیت مالیاتی بر درامد کسب شـــده»
تنها از طریق مجاری قانونی و به خوبی طراحی شده ،خواهد بود.
کار انها نیاز اســـت برای همه طرف ها بسیار زیاد است .جوامع
ثروتمند و دموکراتیک باید از پیگیری کورکورانه پیشـــرفت های
فناوری ای که ســـبب صرفه جویی در یکی از منابع کثیر جهان
می گردد ،خودداری کنند .کشورهای ثروتمن د انگیزه های قوی
برایشرکت هاومبتکرانخودایجادکرده اندتاماشین هارابه جای
افراد انتخاب کنند .زمان ان فرارسیده است که روی اینده ای که
توسط و برای مردم ساخته شده است ،تالش کنیم.
w w w . FDN.IR
چگونه یک بحران شدید یا پیش فرض می تواند قدرت ایاالت متحده را تضعیف کند
درک این موضوع که چگونه کشـــورها می توانند از پتانســـیل
بین المللی پول و بانک جهانی ،جهانی شـــدن بازارهای کاال و
farhikhteganonline
از زمانی که حزب جمهوری خواه کنترل مجلس نمایندگان را در نوامبر 2022به دست اورده،
کاهش یافت .به طورکلی ،میزان ذخایر ارز خارجی نگهداری شده به دالر امریکا در این دوره
ایجاد کند .جمهوری خواهان از افزایش سقف بدهی ایاالت متحده امتناع کرده اند -محدودیت
البته بازارهای مالی تاکنون از مشـــکالت مربوط به ســـقف بدهی فعلی متاثر نشده اند .اما با
ایاالت متحده در یک بن بست گرفتار شده است که می تواند جرقه یک بحران اقتصادی بزرگ را
قانونی برای مقدار پولی که واشنگتن می تواند برای پرداخت هزینه های خود وام بگیرد -مگر
اینکه جو بایدن رئیس جمهور ایاالت متحده با کاهش هزینه های بزرگ موافقت کند؛ درخواستی
که بایدن تاکنون ان را رد کرده است .این رقابت به طور فزاینده ای جنبه فوریت به خود گرفته
اســـت .ایاالت متحده ازنظر فنی در ژانویه سال جاری ســـقف بدهی خود را به پایان رساند و
ابزارهایی هم که وزارت خزانه داری ایاالت متحده برای نگه داشتن واشنگتن در محدوده خود
اســـتفاده می کند ،نمی تواند دیگر چندان موثر باشد .اگر جمهوری خواهان و دموکرات ها تا
پایان ژوئن به توافق نرســـند ،این کشـــور برای اولین بار در تاریخ دست به نکول [نقض وعده
بازپرداخت وام به مقدار مورد توافق در زمان مورد توافق] خواهد زد.
ی که این نکول بی ســـابقه خواهد بود ،پیش بینی عواقب دقیق ان هم دشـــوار است.
از انجای
اما سیاستمداران امریکایی پیش تر هم از افزایش سقف بدهی خودداری نموده اند .در سال
،2011جمهوری خواهان و دموکرات ها تنها چند روز پیش از افتادن به دام نکول به توافقی
برای افزایش سقف بدهی دست یافتند .مطالعه دقیق ان تجربه کمک می کند تا نشان دهیم
که رویارویی فعلی چه چیزی برای ایاالت متحده و اقتصاد جهانی به همراه خواهد داشت .در
طول بحران ســـقف بدهی سال ،2011یک اژانس اعتباری کلیدی ،رتبه ایاالت متحده را در
رده بندی خود کاهش داد ،سهام های جهانی سقوط کردند و بهای اوراق قرضه کشورهای دارای
اقتصاد نوظهور با نزدیک شدن واشنگتن به مرز نکول کاهش یافت .اعتبار ارز ایاالت متحده
نیز تحت تاثیر قرار گرفت .با ادامه این رقابت ،ارزش دالر کاهش یافت .براساس داده هایی که
1.4درصد کاهش یافت که بیش از چهار برابر کاهش میانگین ساالنه از ابتدای هزاره بود.
شروع واقعی بحران ،نرخ بهره اوراق قرضه خزانه داری ایاالت متحده می تواند افزایش یابد ،زیرا
این اوراق به ســـرمایه گذاری های پرریسک تبدیل خواهند شد .این افزایش بازدهی می تواند
هزینه هـــای تامین مالی را در همه جا افزایش دهـــد ،زیرا امن ترین دارایی جهان -که معموال
کف هزینه های استقراض را تعیین می کند -ناگهان گران تر می شود .عواقب این اتفاق برای
کشـــورهای دیگر خفیف نخواهد بود .در ســـال ،2011در طول اخرین بحران سقف بدهی،
هزینه هـــای تامین مالـــی جهانی به طورکلی پایین بود و بازارهـــای نوظهور مقادیر زیادی از
ســـرمایه گذاری بین المللی را دریافت می کردند .بااین حال ،امروزه نرخ های بهره باال به این
معنی اســـت که اکثر اقتصادها با شرایط مالی ســـخت تر و هزینه های استقراض باال مواجه
خواهند شـــد .به عالوه ،ســـطح بدهی های دولتی در باالترین حد خود قرار دارد و بســـیاری
از کشـــورها هنوز به طور کامل از پیامدهای اقتصـــادی همه گیری کرونا بهبود نیافته اند .در
این زمینه ،شـــوک به اوراق قرضه خزانه داری ایاالت متحده می تواند به موجی از نکول توسط
شرکت ها و دولت ها تبدیل شود.
ضربه به دارایی های مالی همچنین می تواند جایگاه بین المللی دالر را بیشتر به خطر بیندازد.
سهم ذخایر بین المللی نگهداری شده به دالر از زمان پایان بحران سقف بدهی در سال 2011
تاکنون بیش از دو درصد کاهش یافته است ،زیرا چندین کشور تالش کرده اند تا در معامالت
بین المللی از ارزهای متفاوتی اســـتفاده کنند .نظم جهانی پراکنده تر شـــده و واشنگتن هم
استفاده از تحریم ها را افزایش داده است و دشمنان ایاالت متحده را به دور زدن بیش تر نظام
مولف از صندوق بین المللی پول جمع اوری کرده اســـت ،ذخایر دالری امریکا هم که توســـط
پرداخت بین المللی دالرمحور در جهان ســـوق داده است .چین به ویژه به سمت بین المللی
به اندازه کافی جدی شود ،احتماال عواقب مشابهی خواهد داشت.
و تاســـیس یک سیستم پرداخت مبتنی بر یوان .این کشور اخیرا با برزیل برای انجام تجارت
بانک های مرکزی سراســـر جهان نگهداری می شد ،به شدت کاهش یافت .نبرد امروز هم اگر
درواقع تشدید این رویارویی می تواند اسیب رسان تر باشد .هیچ وقت زمان خوبی برای روبه رو
شدن با مشکالت اقتصادی وجود ندارد ،اما بن بست شدیدِ امروز در لحظه ای گریبان امریکا
را خواهد گرفت که سرعت رشد اقتصاد ان در حال کند شدن است ،تورم باالتری از چهار دهه
ی که
گذشـــته داشته و نرخ بهره ان به باالترین حد در 15سال گذشته رسیده است .از انجای
ایاالت متحده بزرگ ترین اقتصاد جهان اســـت ،هر بحرانی که این کشور با ان مواجه شود به
ســـایر کشورها هم سرایت خواهد کرد .بنابراین نکول یا مواجهه طوالنی مدت می تواند باعث
اشفتگی شدید اقتصادی در سراسر جهان شود.
برای واشنگتن ،اسیب ناشی از یک بحران جدی در زمینه سقف بدهی تنها به اقتصاد محدود
نخواهد شد .ایاالت متحده قدرت ژئوپلیتیک فوق العاده ای را به یمن جایگاه دالر به عنوان ارز
پیشرو در جهان به دست اورده است .از انجایی که بیشتر تجارت بین المللی با استفاده از دالر
امریکا انجام می شـــود ،ایاالت متحده می تواند برای پرداخت کاالهایی که از خارج خریداری
می کند پول چاپ کند و این امر به واشنگتن اجازه می دهد تا کسری تجارت بین المللی بزرگ
خود را بدون نگرانی از تمام شـــدن نقدینگی تامین کند .اســـتفاده گسترده از دالر همچنین
اجرای تحریم های موثر را برای واشنگتن تسهیل می کند ،زیرا می تواند به سادگی با محدودکردن
دسترســـی کشورهای تحریم شده به دالر ،ارتباط دشمنان خود را با بیشتر نظام مالی جهانی
قطع کند .اما یک بحران شدید در زمینه سقف بدهی می تواند باعث شود بسیاری از کشورهای
جهان دیگر به دالر اعتماد نکنند و این امر به پایان برتری بین المللی این ارز و امتیازات مذکور
تســـریع خواهد بخشـــید .این اتفاق یک شکست چشمگیر -تضعیف اقتصاد ایاالت متحده و
تضعیف جایگاه بین المللی ایاالت متحده – برای واشنگتن خواهد بود.
گل به خودی
کردن پول خود حرکت کرده است؛ مثال با ایجاد یک بازار کوچک یوان در خارج از مرزهای خود
با اســـتفاده از ارزهای دو کشور قراردادی منعقد کرده و در حال مذاکره درباره برقراری ترتیب
مشابهی با عربستان سعودی است .یک رویارویی دیگر در عرصه سقف بدهی ،مخصوصا اگر
منجر به نکول شود ،پکن را در پیشرفت بیشتر در این مسیر یاری خواهد نمود.
باخت سخت
حذف دالر امریکا از نظام مالی بین المللی اســـان نخواهد بـــود .دالر از پایان جنگ جهانی
دوم به عنوان ارز ذخیره غالب جهانی بوده اســـت و هنوز هم تقریبا 58درصد از ذخایر ارزی
بین المللی را تشـــکیل می دهد .جهان عادت دیرینه ای به اســـتفاده از دالر برای پرداخته ای
بین المللـــی دارد و اندازه و ثبات اقتصاد ایاالت متحده به این معنی اســـت که دالر همچنان
جذاب اســـت .به عالوه ،هیچ جایگزیـــن واضحی هم برای دالر وجود نـــدارد .اقتصاد چین
بزرگ اســـت و پکن به وضوح در تالش اســـت تا ارز خود را ارتقا دهد ،اما یوان با کنترل سرمایه
دســـت وپنجه نرم می کند که مالکیت و مبادله ان را با ارزهای دیگر دشوار می کند .درنتیجه،
یوان برای جهانی شـــدن واقعی باید بسیار تقال کند .در این میان ،یورو هم با مسائل دیگری
دســـت وپنجه نرم می کند .اکثر ســـرمایه گذاران نمی توانند از یک اوراق قرضه اروپایی واحد
اســـتفاده کنند و فقط می توانند اوراق قرضه صادرشده توسط کشورهای اروپایی را در اختیار
بگیرند که هر یک از انها ریســـک و نقدینگی متفاوتی دارند و انباشـــت ذخایر یورو را دشوارتر
می کند .اما دالر حتی بدون وجود جانشـــین مشخص می تواند سلطه خود را از دست بدهد.
نظم اقتصادی بین المللی می تواند جای خود را به سیستم ارزی چندقطبی بدهد ،که در ان
کشـــورها از انواع ارزها برای تجارت اســـتفاده می کنند ،ازجمله ارزهای اقتصادهای در حال
رشـــد و بازارهای نوظهور .اگر دولت ایاالت متحده دیگر تمایلی به بازپرداخت بی قیدوشـــرط
بدهی های ایاالت متحده نداشته باشد ،چنین نظامی بسیار جذاب تر خواهد شد .با افزایش
برای همه افرادی که مشـــغول تماشای نمایش سقف بدهی هستند ،داستان رویارویی سال
ریســـک مالکیت اوراق قرضه خزانه داری که ذخایر دالر امریکا را تشکیل می دهد ،یک بحران
نماینـــدگان ایاالت متحده را به دســـت اوردند .اندکی پس از ان ،این حـــزب از باراک اوباما،
ی که تجارت بین المللی بیشتر
برای واشـــنگتن این امر عواقب جدی خواهد داشت .از انجای
2011اکنون بسیار اشنا به نظر می رسد .در نوامبر ،2010جمهوری خواهان کنترل مجلس
رئیس جمهور وقت ایاالت متحده ،خواســـت که درصورت تمایل برای افزایش سقف بدهی ،با
کاهش گسترده هزینه ها موافقت کند .اما دموکرات ها از قبول این پیشنهاد خودداری کردند
و درنتیجه دو حزب شـــش ماه اینده را به شـــدت بر سر چگونگی حل این بن بست به درگیری
با یکدیگر پرداختند.
این درگیری اثر روشـــنی بر بازارهای مالی جهانی گذاشت .هر رویداد خبری که حاکی از ان
بود که دموکرات ها و جمهوری خواهان در تالش برای رسیدن به توافق هستند -مانند زمانی
که مذاکرات دو حزبی شـــش سناتور برجســـته برای کاهش کسری بودجه در 18می از هم
پاشـــید – به طور میانگین باعث کاهش 0.5درصدی بازارهای سهام جهانی می گشت .این
رویدادها همچنین باعث شـــدند که قیمت اوراق قرضه نوظهور به طور متوسط کمی بیش از
0.1درصد پایین بیاید و دالر امریکا نیز 0.25درصد در برابر سایر ارزهای اصلی کاهش یابد.
از ابتدای ماه می تا پایان بحران در ماه جوالی ،ارزش بازارهای ســـهام جهانی به طور جمعی
هفت درصد کاهش یافتند .ارزش دالر امریکا در برابر ین ژاپن تقریبا 4.0درصد و در برابر پوند
ســـنتی معموال
ِ
انگلیـــس 4.5درصد کاهش یافت .کاهش ارزش دالر امریکا در برابر ارزهای
پرریسک نوظهور ،حتی شدیدتر هم بود؛ مثال ارزش دالر در برابر یوان چین حدود 2.5درصد
ِ
شدید سقف بدهی می تواند کاتالیزور چنین تغییری باشد.
با اســـتفاده از دالر انجام می شـــود ،ایاالت متحده نیازی به انباشت ذخایر ارز خارجی ندارد.
بااین حـــال ،بانک های مرکزی در کشـــورهای دیگر برای تامین مالـــی واردات خود به دالر
نیـــاز دارند .برای انجام این کار انها مقادیر زیـــادی از ارز ایاالت متحده را در اختیار دارند که
هزینه های اســـتقراض ایاالت متحده را کاهش می دهد .بنابراین استفاده گسترده از دالر در
معامالت بین المللی ،به ایاالت متحده امکان تجارت و اســـتقراض با اســـتفاده از نرخ مطلوب
خـــود را می دهد .دالر همچنین یک اهـــرم قدرتمند ژئوپلیتیکی در اختیار ایاالت متحده قرار
می دهـــد .اتکای جهان به نظام پرداخت دالری امریکا به واشـــنگتن اجازه می دهد تا به طور
یکجانبه سایر کشورها را تحریم کند .اما اگر کشورها بتوانند به راحتی با ارزهای دیگر معامله
کنند ،واشنگتن دیگر نمی تواند به تنهایی دشمنان خود را با استفاده از روشی موثر جریمه کند.
با توجه به همه این پیامدها ،دســـت زدن به ریسک نکول می تواند یک سوءتعبیر ژئوپلیتیک
برای امریکایی ها باشد .اما این کشور اکنون قطبی تر از سال 2011است و هنوز هیچ برنامه
روشنی برای اجتناب از نکول ندارد ،حتی با وجود اینکه شمارش معکوس نشده است .به این
ترتیب ،قدرتمندترین کشـــور جهان می تواند به اقتصاد جهانی اســـیب برساند و منبع اصلی
قدرت خود را از بین ببرد. صفحه 15
اندیشه
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۶
پنجشنبه ۱۴اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۵۶
مدیرمسئول:محمدامین ایمانجانی -سردبیر:مسعود فروغی
تلفن وفکس )021( 62999495 :کدپستی۱۱۳۵۶۳۳۸۱۶ :
چاپ:چاپخانهدانشگاهازاداسالمی
نشانی:خیابانحافظ ،پایین تر ازجمهوری ،روبه روی ساختمان بورس ،ساختمان فرهیختگان ،طبقه سوم
مارتا نوسباوم پاسخ می دهد
چرا مجموعه اثار چارلز تیلور
برای تحلیل مفهوم توسعه سودمند است؟
باید به انها توجه کنیم و مورد قبول واقع شـوند ،دالیل درونی هسـتند ،یعنی ان
دالیلـی کـه بخشـی از نظـام امیـال و انگیزه های شـخص درگیر را شـکل می دهد
محمد سعید عبداللهی
یـا می توانـد شـکل دهـد .اگـر دالیل ما از این تبار نباشـند ،در ایـن صورت مطرح
دانشجوی دکتری فلسفه اخالق
کردن انها برای شـخص ،یا گفتن اینکه اسـتدالل عقالنی چه چیزی را به اثبات
بـرای اندیشـیدن در بـاب مفاهیمـی ماننـد توسـعه ،رفـاه و کیفیـت زندگـی نیـاز
رسـانده کـه ان شـخص بایـد بـدان بـاور داشـته باشـد ،غیر عادی جلـوه می کند.
مفاهیـم این چنینـی ،غفلـت از سـویه ای از ابعـاد وجـودی انسـان را در پـی دارد.
ایـن موضـوع بسـیار وابسـته بـه ایـن اسـت که شـخص مـورد نظـر دربردارنـده چه
امـا نکتـه دیگـر این اسـت که چگونه دالیلی می تواند برای شـخص درونی شـود؟
بـه مجموعـه ای از دانش هـا وجـود دارد ،تک وجهـی نگریسـتن بـه هـر کـدام از
امیـال و احساسـاتی اسـت .در اینجـا دیگـر چنـدان کاری از اسـتدالل عقالنـی
مارتـا نوسـبام ،1فیلسـوف نام اشـنای امریکایـی کـه در فلسـفه باسـتان و به طـور
برنمی ایـد ،حتـی اگـر شـخص قانـع می شـد کـه نتیجـه ان اسـتدالل را بپذیـرد،
مشـخص اندیشـه ارسـطو صاحب سـبک اسـت و دیدگاه های تازه ای دارد تالش
می کنـد کـه از دیدگاه هـا و بصیرت هـای پیشـینیان پرتوهایی را به روی مشـکالت
بازهـم به سـختی می تـوان بـاور کـرد کـه ان اسـتدالل یارای ان را داشـته باشـد تا
خـود داشـته باشـد .از طرفـی ،چارلـز تیلور ،2فیلسـوف کهنـه کار کانادایی که در
مارتـا نوسـباوم نکتـه پیش گفته را یکـی از مهم ترین و پیچیده ترین مباحث نه تنها
در نظـام امیـال او تغییـر خوبـی ایجاد کند.
امـروز انسـان مـدرن بتابانـد تـا بـه سـهم خویـش نقشـی در تقلیل رنـج هم نوعان
ایـران نیـز موافقـان و مخالفـان بسـیار دارد و شـهرتش بر کسـی پوشـیده نیسـت،
در فلسفه که در زندگی می داند .نوسباوم پیشنهاد می دهد که تیلور می بایست
برکشـیده و حریـف می طلبـد .تیلـور در یکـی از مقـاالت مهـم و طوالنی خویش با
کنـد .بـا دقـت و تحلیـل در ایـن موضـوع اسـت کـه روشـن خواهد شـد شـخصی
سال هاسـت چـون شـوالیه ای بی بـاک در کارزارهـای اندیشـه ای تیغ قلـم از نیام
روایـت خـود از عقـل عملـی را بـا تصویـری از ارتبـاط میـان عقـل و هیجان تکمیل
کـه بـه خـود بـه دیـده شـک می نگرد ،در چنیـن موقعیتی نیـز گرفتـار تصویری از
نـام «تبییـن و عقـل عملـی » 3تلاش می کنـد دریافت های مـدرن از عقل عملی را
عقـل اسـت کـه نتیجـه فهـم طبیعـت باور تازه ای از انسـان اسـت ،ان تصویری که
بـه چالـش کشـیده و در دفـاع از عقـل عملی طرحی نو در اندازد .وی در پیشـانی
د دریافت هـای مدرن عقل عملی توسـط شـکاکیت اخالقی
مقالـه خـود می گویـ
یـارای مقاومـت در برابـر واکاوی عمیق تریـن اعتقـادات مـا دربـاره کیسـتی مان را
نـدارد .در فلسـفه و از زمـان دکارت بـه بعـد این تمایل وجود داشـت که هیجان ها
پدیـد امـده یـا شـاید بتـوان گفـت تحریـف شـده اسـت ،تا انجـا کـه دریافت هایی
را احسـاس هایی شـهوانی و تا اندازه ای بی اعتنا به اسـتدالل که از ابشـخورهای
کـه بـه هیـچ رو سـر تسـلیم و سـازگاری بـا شـک ندارنـد نیـز به گونه ای انـد کـه در
برابـر ایـن مفهـوم مقاومـت کنند .بنابراین عقل عملی به شـاخصه اصلی و فراگیر
یکسـره متفاوت طبیعت ما اسـت ،تلقی کنند .فیلسـوفان بسیاری از ان زمان این
بـاب پرسـش پیرامـون چیسـتی اشـیا بـر پایـه پرسـش در باب چگونگی شـناخت
عواطـف را احساسـاتی می داننـد کـه جـدا و بی اعتنـا بـه اسـتدالل اسـت .باری،
فرهنـگ روشـنفکری مـدرن ( یعنی تقدم شـناخت شناسـانه :تمایل بـه تعمق در
انهـا) اری می گویـد .تیلـور معتقـد اسـت یکی از قوی ترین ریشـه های شـکاکیت
و ذهنیت گرایی مدرن در سـاحت اخالق ،ریشـه در روحیه طبیعت گرای اندیشـه
مـدرن دارد .ایـن روحیـه بـه بی اعتبـار کردن پیشـاپیش شـیوه اسـتدالل اقناعی
توصیـف دکارتـی از ذهن -جسـم را بـه کنـاری نهاده انـد امـا عـده ای نیـز هنوز هم
همـان حـال بـر ایـن باور بود که به شـیوه هایی خاص عقل عملی یـارای ان را دارد
تیلور سـرانجام به این نکته توجه می دهد که فرایند اسـتدالل عقالنی در بیشـتر
اگر به دیده دقت به رفت وامد های اندیشـه ای میان دکارت و شـاهدخت الیزابت
انسان شناسانه و دقت های فلسفی جایگاهی سترگ به این مقاالت داده و برای
درگیرنـد ،مرتبـط می شـود .همان کسـانی کـه در پی اسـتدالل هایی اینچنینی،
دو طـرف بـه عقیده هـای رواقیـون ،دیدگاهـی قدیمی تـر و دقیق تـر از هیجانـات
همـراه اسـت ،درد و رنجـی کـه نتیجـه ناخشـنودی جدیـد از اولویت بندی هـای
بـود و در دیدگاهـی کـه انهـا از کاربـرد فلسـفه در بهتـر کردن وضعیت انسـان ها و
کـه بـه شـکلی مشـروع بـه انتقاد از سـنت ها بپـردازد .این تلفیق میـان دقت های
مـوارد بـا افزایـش سـطح نارضایتی و ناخشـنودی در میان مردمـی که با این بحث
عالقـه بسـیار دارد ،شـیوه ای کـه در عمـل می توانسـت امیـد حـل و فصـل برخی
افرادی که در زمینه توسـعه تحقیق و پژوهش می کنند بسـیار سـودمند اسـت.
بـاری ،مقالـه تیلـور بسـیار مفصـل و دربردارنـده اسـتدالل و نکاتـی درخشـان و
اهمیتـی افـزون می بینـد و معتقد اسـت بر پایه دیدگاه تیلور ،برای اسـتداللی که
نـو و هـم برخاسـته از خـود اندیشـه و تامـل اسـت .به باور نوسـباوم ،ایـن نکته ای
در ادامـه مقالـه مارتـا نوسـباوم را پیـش چشـم داریـم و با مرور این مقاله سـعی در
پذیرفتنـی از خطـای او پیـش کشـید و ایـن درسـت همـان کاری اسـت کـه تیلـور
توسـعه را براسـاس فایده ارزیابی کنیم ،ناچار باید قبول کنیم که مفهومی مانند
از مباحـث اخالقـی را بـه وسـیله عقل به وجـود اورد.
اقناع کننـده اسـت کـه پرداختـن بـه ان در این یادداشـت امکان پذیر نمی باشـد.
پـر رنـگ کـردن و اشـاره بـه مسـائلی داریـم کـه نوسـباوم از رهگـذر مقالـه تیلور به
ما گوشـزد می کند .مسـائلی که روشـن می سـازد چگونه فیلسـوفی کارکشـته و
نوسـباوم مقالـه تیلـور را به جهت دفاع جانانـه ای که از عقل عملی می کند دارای
در اسـتحکامش سـخنی باقی نماند و مخالف را به زانو دراورد ،باید بتوان قرائتی
از گوناگونـی جامعه هـای انسـانی مطلـع شـده و غالبـا نیـز با احسـاس درد و رنج
محوری اسـت که برای مفهوم توسـعه نیز بسـیار مهم اسـت .اگر بنا باشـد مفهوم
انجـام می دهـد .در وهلـه نخسـت ،اسـتداللی بسـیار تاثیر گـذار و مهـم را دربرابر
خودشناسـی میانـه خوبـی بـا مفهوم توسـعه نخواهد داشـت .نوسـباوم حق را به
پیـش می کشـد کـه در عقالنی بودنش هیچ شـکی نیسـت و بعدتـر بیان می کند
دارد و نمونـه او از تغییـر موقعیـت زنـان بـه مـا نشـان می دهـد کـه در ان درد و رنج
بنگریـم ،حتـی در انجـا نیـز می تـوان در چالش هـای الیزابت و البتـه در ارجاعات
را دیـد ،ان دیدگاهـی کـه در اندیشـه فیلسـوفان یونـان باسـتان تصویـری چیـره
جامعه هـا داشـتند ،بسـیار مهم بود.
تصویـر گفته شـده در پـی ان اسـت کـه عواطـف یـا هیجانـات واکنش هـای
ارزش گـذار و دقیقـی هسـتند و همچنیـن ارتبـاط وثیقی با باور به انچه ارزشـمند
اسـت و انچـه ارزشـمند نیسـت ،دارنـد .بـرای نمونه انـدوه ،پیوندی عمیـق با این
تیلـور می دهـد ،جایـی کـه تیلور می گوید خودشناسـی ،ارزشـی مخصوص خود
بـاور دارد کـه شـخص یـا شـیئی خـاص ،کـه اکنـون از دسـت رفته اسـت ،ارزش و
شـکاک
ِ
کـه مخالفـش چگونـه مسـیر نادرسـت را می پیمایـد .حـال اشـتباه ان
برخاسـته از نارضایتی ،ارتباطی مثبتی با توسـعه داشـته اسـت.
همچنیـن خشـم در بردارنـده و بـر پایـه ایـن بـاور اسـت کـه فـردی در مـورد امـری
بیـش از هـر چیـز بایـد بـه ایـن مسـاله توجـه دهـم کـه مارتـا نوسـبام کـه خـود
می کنـد :اشـتباه او ایـن اسـت کـه بیـش از اندازه تحت نفوذ و سـلطه ان تصویری
می کنـد کـه پاسـخ تیلـور بـه گسسـت مفهومـی ادعـا شـده میـان علـم در یونـان
تـا چـه انـدازه نکاتـی ارزشـمند و خواندنی دارد ،4نوسـباوم پس از مهم دانسـتن و
شـکاک این اسـت که در همان حالی که چیرگی علوم طبیعی بر علوم انسـانی
دغدغه منـد ،بـه زیبایـی ظرائـف و قوت هـای نوشـته فیلسـوفی دیگـر را برجسـته
می سـازد و در همـان حـال بسـیار مودبانـه و سـازنده پیشـنهاد های خـود را نیـز
مخالـف عقـل عملـی مـی اورد ،به این بیان که ان گونه شـکل هایی از اسـتدالل را
اهمیتـی بسـیار دارد ،انـدوه بـه معنـای به رسـمیت شـناختن ان اهمیـت اسـت.
نوسـباوم در بخـش دیگـری از تحلیـل و ارزیابـی مقالـه تیلـور بـه ایـن نکته اشـاره
مهـم مـورد بی عدالتـی قـرار گرفتـه اسـت .امـا این دیـدگاه چه نتیجـه ای را در پی
از اسـتدالل عقالنـی کـه ظاهـرا در حـال نقد اسـت ،قـرار گرفته .مشـکل مخالف
باسـتان و علم گالیله ای ،پاسـخ درسـتی اسـت ،به این بیان که در سراسـر تاریخ
را تـا انـدازه بسـیار زیـادی تحـت تاثیـر خـود قـرار دهـد .نکتـه مهم اینجاسـت که
قانع کننـده خوانـدن اسـتدالل های تیلـور ،ان را بـرای اندیشـیدن در باب مفهوم
تریـن الگو هـای علـوم یعنـی فهـم ان از ماهیت
ِ
را رد می کنـد ،بـدون توجـه از مهم
وجـود داشـته کـه بـه همه طرف های مناقشـه انگیـزه می داد ،عالیقی کـه بر پایه
می کنـد کـه توسـعه مفهومـی ارزشـی اسـت و در بر دارنـده ایـن نکتـه کـه بایـد
اسـت کـه اسـتدالل عقالنـی ،بی طرفـی و اسـتنتاج از مقدماتـی بیرون
پیـش می کشـد.
اندیشـمندی جریان سـاز و پـرکار اسـت ،در بررسـی و ارزیابـی مقالـه چارلـز تیلور
توسـعه در جوامع گوناگون راهگشـا می داند .باری ،نوسـبام به درسـتی گوشـزد
پیشـرفت از وضعـی بـه وضـع دیگـر رخ دهد ،پیشـرفتی که از جهاتی بهتر باشـد .
امـا گاه گویـی ایـن نکتـه در میـان سیاسـتمداران و دانشـمندان علـوم اجتماعی
مخالـف عقـل عملـی کجـای کار اسـت؟ این نکته مهم را نوسـباوم به زیبایی بیان
اسـتدالل عقالنـی در تحلیـل خـود بهـره می بـرد .دیدگاه شـکاک مخالف این
از تمامـی چشـم انداز های تاریخـی را در پـی دارد .بـاری ،اگـر
ایـن مهـم امکان پذیـر بـود ،می توانسـتیم خـود عقـل و خرد
فراموش می شـود .هیچ گاه نباید از یاد برد که همه تصمیم سـازان و اندیشـمندان
را بـه کنـاری بنهیـم .بنابراین مخالف با توجه نداشـتن به
کنیم انگاه خواهیم دانسـت که واکنش مناسـب باید در بردارنده چه معیار هایی
کـه هیـچ اسـتدالل عقالنی درسـتی را نمی توان یافت.
در بـاب توسـعه بـا چه پرسـش ارزشـی دشـواری روبه روینـد ،اگر این نکتـه را درک
باشـد .انـگاه اسـت کـه می دانیـم بایـد تـا چـه انـدازه از خویش ،عقل و اسـتدالل
عقالنی توقع داشـته باشـیم.
شـکل های دیگـر اسـتدالل عقالنـی ،نتیجـه می گیـرد
نوسـباوم نکته پیش گفته را تشـخیص درسـتی می داند
و معتقد است در بسیاری از موضع گیری ها در باب عقل
نوسـباوم در اظهارنظـری جالـب معتقـد اسـت کـه اثـار چارلـز تیلـور یکسـره برای
عملی که به گونه ای از ذهنیت گرایی یا شکاکیت در باب ان
در سـال های گذشـته هـر پژوهشـگری کـه بـرای پـی بـردن بـه الگـوی توسـعه
بـه فوکـو و تـا انـدازه ای نیـز بـه دریـدا اشـاره کرد کـه ان گونه
دغدغه هـا و مطالعه هـا پیرامـون توسـعه مهـم هسـتند 5.وی همچنیـن می گویـد
دسـت بـه مطالعـه تاریـخ دیدگاه های فلسـفی در باب علوم اجتماعی زده اسـت،
کـم یـا بیـش بـه ایـن نتیجـه رسـیده اسـت کـه راهکارهای موجـود چنگـی به دل
نمی زنـد .در یـک رویکـرد ،کسـانی را می بینیـد کـه علـوم اجتماعـی را از جنـس
علـوم طبیعـی تصـور می کنند و دریافت شـان از انسـان ،یعنـی مقوله اصلی علوم
اجتماعی فهمی یکسـره بی ربط به تعهد ها و خود شناسـی هایی انسـان اسـت.
در چنیـن رویکرد هایـی به طـور معمـول تمایزهـای کیفـی به تمایزهـای کمی فرو
کاسـته می شـوند .بـاری ،ایـن دیـدگاه معمـوال بـه سـبب پنهـان نمـودن یـا انکار
گسـتره و تنـوع ارزش هـا اسـت و درنهایـت پذیرفتنـی نخواهد بود .از سـوی دیگر
و در واکنـش بـه رویکـرد قبـل دیدگاهـی وجـود دارد کـه بـه تفسـیرهای انسـان از
منجر می شـود ،چنین رویکردی وجود دارد .برای نمونه می توان
که به نظر می اید معتقدند بدون دسترسـی بی واسـطه
بـه جهـان ،بـه ان شـکلی کـه فی نفسـه وجـود دارد،
هیـچ اسـتداللی نمی تـوان یافـت .چیـزی بـه جـز
بـازی ازادانـه تفاسـیر نمی تـوان جسـت .از سـویی،
تیلـور هم نـوا بـا افـرادی چـون هیلاری پاتنـم اشـکار
می سازد که تصویری روشن از علم و پیشرفت ،تمایزی
عمیـق میـان مباحـث علمی و مباحـث اخالقی را در پی
ندارد .ان تمایزی که برخی فیلسـوفان از ان دفاع کرده و
معتقدنـد کـه در هـر دو زمینه می توان پیشـرفت را به شـکل
در بـاب مدیریـت عملـی و توانایـی داشـتن زندگـی در حـال پیشـرفت عالقـه ای
انهـا هواخواهـان علـم جدیـد می توانسـتند برتـری ان را به گونـه ای اثبـات کننـد
کـه پیـروان قدیمـی ارسـطو قـادر بـه رد ان نباشـند .نوسـباوم اعتـراض
خـود را تنهـا ایـن نکتـه می دانـد :ایـن واقعیـت کـه علـم قدیـم بـه
به سـادگی ان را تیـره و تـار کـرده اسـت .بـرای روشـن تر
شـدن مطلـب بـه ایـن موضـوع توجـه کنیـد که اگر کسـی
افالطـون را هـم کنـار گـذارد و تنهـا بـه کسـانی توجه کند
کـه در باسـتان بـه شـکل عملـی کار علمـی می کردنـد ،ماننـد
می کننـد .بنابرایـن بسـیاری از گسسـت ها بـه
به عقیـده مارتـا نوسـباوم این گونـه روایـت از تغییـر انگیزشـی از رهگذر اسـتدالل
تاریخ نگارانـی بوده انـد کـه متـون تاریخـی را
قابل دفاع اسـت و همچنین می تواند سـهمی مهم در دفاع از عقل عملی داشـته
را درخواهـد یافـت .پزشـکان پیوسـته از روش هـای خود بر
دیگر به دلیل بسیار تجریدی و کلی بودن مخالفت
ایـن جهـت گسسـت بـه نظـر می رسـند ،زیـرا
گذشـته تیلـور در تلاش بـوده تـا راهـی میانـه را پی ریـزی کـرده و نشـان دهـد که
حال نباید توقع داشـته باشـیم این اسـتدالل های عقالنی
نـو از اختالف نظرهـا پیـش چشـم مخاطبـان قـرار داد .نوسـباوم به کتاب مشـهور
از علـوم طبیعـی نسـبت می دهیـم .اینهـا همان گونـه
و معتقـد اسـت کـه وی از همـان زمـان همـواره اسـتدالل های بسـیار سـترگی در
را بـه شـکلی توصیـف می کننـد کـه بـه نظـر نظـم و
می تـوان بـه بهتریـن شـکل تلفیقـی از ایـن دو رویکـرد را به دسـت داد و تفسـیری
تیلور یعنی «تبیین رفتار » 6که در سـال ۱۹۶۴منتشـر شـده شـده اشـاره می کند
برابـر دیـدگاه تحویل کننـده علـوم طبیعـی به مطالعـه ادمی و کنـش او ارائه کرده
است .از طرفی تیلور استدالل موجود در مقاله مورد بحث را نیز بارها تکرار کرده
کـه در ان از عقـل عملـی سـود می جویـد .او همچنیـن در مجموعـه ای از مقاالت
بـه کار رفتـه ماننـد انهایـی باشـند کـه بـه دیـدگاه خاصی
کـه تیلـور می گویـد تجریـدی نیسـتند .پیشـرفت
سـادگی در انهـا نمی تـوان یافت؛ چراکه درک شـان از
توسـعه مقایسـه ای اسـت نه مطلق و از سـویی بسـیار
انضمامی انـد و تـا انـدازه ای نیـز تاریخـی؛ چراکـه
خـود در بـاب درک انسان شـناختی فرهنگ هـای گوناگون برای مخاطب روشـن
کوشـش هایی هسـتند بـرای روشـن کـردن انچه در
تاریخـی و تفاوت هـای موجـود میان چهارچوب های مفهومی را جدی گرفت و در
ناکامـل درک می شـود.
می سـازد کـه چگونـه می تـوان داده هـای انسان شناسـانه فرهنگـی و داده هـای
عمق اندیشـه شـخص یا گروه می گذرد و به شـکلی
انـان بـا اسـتدالل روح را التیام می بخشـیدند.
می توانـد تکمیل گـر جـذاب و مهمـی بـر تصویـر چارلـز تیلـور باشـد .ایـن روایـت
دسـتچین کـرده یـا اینکـه سـویه های تاریخ
بـرای نمونـه بیشـتر اثـار فوکـو را از ایـن
اسـتدالل فاصله بگیرد؛ چراکه ان اسـتدالل مفید و سـودمند امکان دارد بخواهد
تفکر عامه را در نظر نگرفته اند .نوسـباوم
جهـت مخـدوش می دانـد ،گرچـه با
مایـل بـه انتقـاد از انهـا هسـتیم ،در جوامـع مختلفی که سنت هایشـان را بررسـی
می کنیـم ،بـه کار بسـت.
می تواننـد قلـب انسـان ها و در پـی ان زندگـی شـخصی و اجتماعی انـان را تغییر
باشـد .حـال اگـر تیلـور بنای ان داشـته باشـد کـه تصویر خود از اسـتدالل عملی
نقـش مهمـی در نظـر دارنـد ،کنـار گذاشـت.
د در ربع قرن
نوسـباوم پـس از ایـن مقدمـات بـه مقاله تیلـور برمی گردد و می گویـ
همیـن اسـاس ،فیلسـوفان یونانـی تصویـری قانع کننده از فلسـفه عملی ترسـیم
پایه کاربرد انها دفاع می کنند و با روش های پزشـکان
رویکـرد قبلـی غیرقابل پذیـرش باشـد ،زیـرا مـا را از نتیجه بخـش بـودن اسـتدالل
استدالل عقالنی نیست و نباید چنین کاری کرد .در همین
درسـت بـه ایـن دلیـل اسـت که عواطـف تنها کنش هایـی حیوانی نیسـتند ،بلکه
بخش هایی سراسـر انسـانی از نگرش ما انسـان ها به جهان هسـتند .با توجه به
دهـد .از ایـن رو ،در ان زمـان فیلسـوفان را بـا پزشـکان مقایسـه می کردند؛ چراکه
.1بایـد فهم هـای شـبه علم گونه جـدا از انسـان را بـه نفـع
.2زمانـی کـه چنیـن شـد ،دیگـر نیـازی بـه دسـت شسـتن از
بسـیار دقیـق در سراسـر زندگـی ذهنـی و عاطفی شـخص انجـام می دهند .و این
توسـعه طـب یونانـی ،ارجـاع گسـترده بـه کنترل و دخـل و تصرف عملی
بـه نحـوه تاریخ نـگاری تیلـور داشـته باشـم ،ایـن
عملـی برحـذر مـی دارد و معتقـد اسـت نمی تـوان نتایجـی را در نقـد امـوری کـه
قـرار می گیرنـد نبایـد ان انـدازه که مـردم برای انها ارزش قـرار دادند باارزش تلقی
کردند و نشـان دادند چگونه اسـتدالل های سـودمند در زمینه مرگ و علل خشـم
چشـم انداز های گوناگـون در مقـام عمـل ،عقـل عملـی نقشـی نمی توانـد ایفـا
دریافت هایـی کـه بـرای تعهـدات و خویشتن شناسـی ادمـی
و اپیکوریـان ایـن وظیفـه را بـه شـیوه های مختلـف انجـام می دادنـد .بـرای نمونه
ان تصویر قدیمی به شـکلی بسـیار تنگ نظرانه و یکدسـت،
می توانـد چندیـن اصل اخالقی برای مطالعه و پژوهش در زمینه
کنـد .ایـن رویکـرد نیـز بـا اینکه بسـیار نفوذ داشـته ،بازهم ممکن اسـت بـه اندازه
عملـی روانشناسـی یـک شـخص را دگرگون کـرد .البته در تاریخ فلسـفه رواقی ها
شـوند .این گونه اسـتدالل ها تنها در سـطح ذهن عمل نمی کنند .انها کنکاشـی
روایـت مخالـف از به اصطلاح گسسـت مفهومـی ،بـا توصیف
تاریخ نـگاری تیلـور در مقالـه اش نیـز
توسـعه را بـه بـار اورد ،برای نمونه:
ناگـوار پدیـد نیامـده اسـت یـا ان علـت بیان شـده در باب خشـم یا انـدوه واقعا به
شـکلی نیسـت کـه شایسـته توجـه زیـاد باشـد ،در ان صـورت می توان به شـکلی
شـکل قطعـی بـه مدیریـت عملـی عالقـه داشـته ،اشـکار اسـت.
خـودش بـا تنـوع در تحلیل هـای اجتماعـی بـاور دارد .امـا ایـن گـروه معتقدنـد
کـه عقـل عملـی یـارای حـل چالش هـای اخالقـی موجـود را نـدارد و بـا توجـه بـه
اگـر اسـتدالل عقالنـی توانایـی ان را داشـته باشـد کـه نشـان دهـد یـا ان حادثـه
بـه ادمـی نشـان می دادنـد کـه مواهـب مـادی و معنـوی که بیشـتر مبنای خشـم
روشـنگری پیشـرفته و صبورانه به دسـت اورد.
ِ
گونه ای خود
نوسـباوم بـه ایـن مسـاله توجـه می دهـد کـه تحلیل گفته شـده
دارد؟ نتیجـه ایـن اسـت کـه اسـتدالل عقالنـی می توانـد هیجانـات و انگیزه هـا
ایـن همـه بـاز هـم اثـار وی را مهـم
می دانـد .نوسـباوم در بـاب نحـوه
می گویـد« :اگـر کوچک تریـن انتقادی
در راسـتای ایـن تصویـر را ادامـه دهـد ،بایـد حتـی بیـش از پیـش از الگوی عملی
از فنـون دیگـری نیـز سـود جویـد ،فنونی که بـا الگوی عملی تفـاوت دارد .در این
صـورت اسـت کـه اسـتدالل می توانـد داوری هـای مهم را روشـن کنـد و تصویری
جـذاب از یـک زندگـی پیـش بکشـد .تمـام ایـن مـوارد بـا تاکیـدی کـه تیلـور بـر
سرشـت «زیسـت نامه ای» اسـتدالل دارد هماهنگ اسـت.
باری ،در یادداشـتی که امد تالش کردم مروری بر مقاله نوسـباوم داشـته باشـم
تـا از ایـن رهگـذر ذهـن مخاطـب عالقه منـد را بـه توجـه هرچه بیشـتر بـه اهمیت
اسـت کـه مسـائل در پـاره ای مـوارد سـاده تر از
شـخصیت تیلـور و خوانـدن دقیق تـر اثـار وی بـا دیدگاهـی اجتماعـی و در جهت
نوسباوم در ادامه بررسی مقاله تیلور ،نکته ای
و رفـاه جلـب کنـم .امیـد کـه در یادداشـتی جداگانـه بـه واکاوی دقیـق و جانانـه
انچـه هسـت بـه نظـر می اینـد».
روانشـناختی را نیـز تذکـر می دهـد .بـه باور
نوسـباوم ،نومیـدی از کارکـرد عقـل عملی
در ادبیات فلسـفی دهه های گذشـته ،در
بیشـتر موارد شـکلی اندک متفاوت با ان
شـکلی کـه تیلـور در مقالـه خـود مـورد
انتقـاد قـرار می دهد به خـود می گیرد،
یعنـی ان شـکل از نومیـدی که در پی
بی طرفی علمی اسـت .همچنین در
بیشـتر مـوارد مشـکل عقـل عملـی
بـه شـکاف میـان عقـل و انگیـزه
برمی گـردد .این نکتـه این گونه نیز
بیـان می شـود کـه تنهـا دالیلی که
پیـش کشـیدن طرح هایـی نـو بـا توجـه به ابعـاد مختلف انسـان در زمینه توسـعه
مقالـه تیلـور و دیگـر اثـار وی بـا نگاهی اجتماعـی بپردازم.
پی نوشت ها:
1. Martha Nussbaum
2. Charles Taylor
3. Explanation and Practical Reason
4. Nussbaum, Martha (1993) Charles Taylor: Explanation and
Practical Reason, in: The Quality of Life, edited by Nussbaum,
Martha
5. I think Taylor’s work in general, and this paper in particular, is
significant for the concerns and projects of development Studies
6. The Explanation of Behaviour صفحه 16