روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۵۰
روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۵۰
روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۵۰
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ به میزبانی دانشگاه ازاد در حال برگزاری است
۶ ،۵ ،۴ ،3
روزنامهخبری ،تحلیلی ،دانشگاهیصبح ایران
صدای نخبگان ،نگاه جوانان
16صفحه
۳۰۰۰تومان
شماره مسلسل ۴۵۸۸
پنجشنبه ۷اردیبهشت۱۴۰۲
۶شوال 1444
۲۷اوریل 2023
شماره 38۵۰
w w w . F d n . i r | Thu | 27 Apr 2023 | vol.14 | No. 3850 | 16 Pages
ماجرای تصویب اصولاقتصادی قانون اساسی چه بود؟
موســی غنی نژاد می گوید اصول قانون اساســی دســتپخت کمونیست هاســت
امــا بررســی ســاده مشــروح مذاک ـرات قانــون اساســی نشــان می دهــد اصــول
اقتصــادیفقــطیکمخالــفداشــته؛ایاهمــهرای دهندگانکمونیســتبودند؟!
دروغ بزرگ لیبرالیسم ایرانی
تحلیل مناظره دکتر غنی نژاد و پروفسور درخشان در گفت وگو با پرویز امینی
صفحه ۱۵
قصه پسر جادوگر ادامه دارد
ساده سازی تئوریک جاخالی خانه های خالی! جادوی چند میلیارد
دالری ایده هری پاتر
و دوری از واقعیت اجتماعی
سیستم مالیاتی به ازای هر خان ه فقط ۲هزار و ۷۰۰تومان مالیات گرفته است
۱۵ ۱۴
13 12
۸
یادداشت
ماجرای رای امام
(ره)
محمد رضایتی
عضو شورای سردبیری
عصر روز گذشـــته و در اسنادی شگرف ،فهرست اسامی
کسانی که امام خمینی(ره) در چند انتخابات به انها رای
داده برای نخســـتین بار منتشر شد 30 .نامزد مورد نظر امام برای
هاشمی رفســـنجانی ،محمدجواد باهنر ،حسن ایت ،محمدعلی
پورهرمزان ،ملکتاج محمدی ،سیاوش کسرایی تهرانی ،محمود
حبیب اللهعسگر اوالدی مسلمان،سیدحسنایت،یداللهسحابی،
معادیخواه ،فخرالدین حجازی ،جـــواد منصوری ،هادی غفاری،
توده به میدان انتخابات امده بودند و کاظم حسیبی ،اصغر پارسا،
معین فر ،حسن ابراهیم حبیبی ،حاج سعید امانی همدانی ،علی
در لیســـت 30نفره امام در مرحله اول بوده است با توجه به اینکه
رجایی ،کاظـــم بجنوردی ،علی اکبر ناطق نـــوری ،عبدالمجید
محمدعلی هادی ،محمد موسوی خوئینی ها ،علی اکبر معین فر،
ابوالقاسمسرحدی زاده،محمودکاشانی،حسینکمالی،اسدالله
ســـیدروغنی ،فاطمه ایزدی ،هوشنگ شـــهالیی با لیست حزب
اسداللهمبشری،پرویزورجاوند،عبدالکریمانواری،محمودمانیان،
حسن لباسچی ،عبدالعلی ادیب برومند ،حسن شهیدی ،ابراهیم
کریم ابادیوعبدالحسینخلیلیبالیستجبههملی.
انتخاباتدورهاولمجلسشورایاسالمی14،نامزدانتخاباتاولین
اولین دوره مجلس شـــورای اسالمی ،اسامی نامزدهای انتخابات
امانی،رضازوارهای،محمدباقرشایورد،علی اکبروالیتی،حبیب الله
امام خمینی(ره) شامل اسامی مرحله اول و دوم انتخابات سومین
لیستجامعهروحانیتمبارزتهرانبالیستحزبجمهوریاشتراک
موسوی خوئینی ها،عزت اللهسحابی،مصطفیمیرخانیوعزت الله
اینکه امام خمینی(ره) در سال های ابتدایی انقالب اسالمی برای
محمد اســـامی ،ســـیدعبدالمجید ایروانی ،محمدجواد باهنر،
(جنبش مسلمان مبارز) افرادی مثل علی گلزاده غفوری ،محمد
ســـلطنتی رهایی یافته ،به چه کســـانی رای داده ،به اندازه کافی
فخرالدینحجازی،محمدموسوی خوئینی ها،محمدعلیرجایی،
دومیـــن دوره مجلس شـــورای اســـامی و درنهایت دســـتخط
دوره مجلس شورای اسالمی ازجمله این اسناد است.
مهم ترین ارکان قانون گذاری کشوری که به تازگی از قید حکومتی
جذاب است اما نکته قابل توجه دیگر کنکاشی جریان شناسانه در
لیســـت مورد نظر امام است .از لحظه انتشار اسناد تا اماده سازی
این یادداشت برای درج در روزنامه ،صرفا این فرصت فراهم شد تا با
لواسانی ،عبدالله جاسبی ،ســـیف الله وحیددستجردی ،سعید
عسگراوالدی،اکبرپوراستادومحمدجوادحجتی کرمانیبودند.
بسیاریداردوشاملسیدعلیخامنه ای،اکبرهاشمی رفسنجانی،
در لیســـت جاما چهره هایی چون کاظم ســـامی ،مهدی ظریف،
نظام الدینقهاری،محمودنکوروحمطلق،محمدملکی،عبدالکریم
یزاده،محمدجوادحجتی کرمانی،محمد
الهیجی،عبدالصمدتق
خلیلی حضور داشـــتند و در لیست منسوب به حبیب الله پیمان
حســـن حبیبی ،محمدجواد حجتی کرمانی ،نجفقلی حبیبی،
موسوی خوئینی ها،حسنافتخاراردبیلی،عزت اللهخلیلی،مصطفی
گوهرالشریعهدستغیب،مهدیش اهابادی،حبیب اللهعسگراوالدی،
ملکی،مهدیابراهیم چیومحمدشانهچی.تنوعلیست هاباعث
هادی غفاری ،علی گلزاده غفوری ،اسدالله الجوردی ،خانم لباف،
محمدباقرلواسانی،محسنمجتهدشبستری،علی اصغرمروارید،
مرور اخبار ان سال ها ،انتخابات دور ه اول مجلس شورای اسالمی
علی اکبر معینفر ،سیف الله وحیددستجردی ،علی اکبر والیتی،
در فاصلهحدود یک سال پس از پیروزی انقالب اسالمی ،انتخابات
فرشته هاشمی و شمس ال احمد بود.
را بررسی کنیم که در ادامه به تفصیل می خوانید.
محمدعلیهادی،ابراهیمیزدی،مصطفیچمران،احمدموالیی،
عزت الله ســـحابی ،محمد کاظم موســـوی بجنوردی ،علی اکبر
لزاده غفوری،محمد علیرجایی،هاشمصباغیان،محمودمانیان،
گ
ابراهیم یزدی ،مصطفـــی کتیرایی ،علی اکبر والیتی و علی اصغر
مروارید بوده است.
درانتخاباتمیان دوره اینیزایشانبهتقیخاموشی،احمدموالیی،
محمد هاشم رهبری ،اسالمی و اکبر پوراستاد رای می دهند.
نکاتجالب فهرست انتخاباتی امام چیست؟
نفر اولی که امام در لیســـت انتخاباتی خود در این دوره نوشـــته،
سیدعلی خامنه ای است و ذکر این نکته جالب است که ایشان در
لیست ائتالف نفر هشتم است.
میرخانی ،کاظم ســـامی ،طاهر صفارزاده ،مسعود رجوی ،محمد
نکته دوم و جالب _از این نظر که در سال های اخیر و برای نسل ما
شد تا در اخرین ساعات تبلیغات انتخاباتی ائتالفی تحت عنوان
گرفته_ این اســـت که امام لیستی رای نمی دهد و 9نفر از لیست
«ائتـــاف بزرگ» فضای انتخابات مجلس در تهران را تغییر دهد و
به این ترتیب دو فهرســـت اصلی حزب جمهوری اسالمی و جامعه
روحانیت مبارز تهران و گروه هایی مثل سازمان مجاهدین انقالب
اسالمی ،بنیاد الهادی ،نهضت زنان مسلمان ،سازمان فجر اسالم،
پایبندی به لیست های انتخاباتی از سوی گروه ها مورد تاکید قرار
ائتالف در لیست ارای ایشان نیست.
نجفقلیحبیبی،گوهرالشریعهدستغیب،سید رضازواره ای،حسین
کمالی،سید اسداللهالجوردی،سیدمحمدباقرحسینی لواسانی،
محمد مبلغی (اســـامی) ،ســـیف الله وحیددستجردی و فرشته
لیست بنی صدر که اشـــتراک کمی با دو لیست فوق دارد شامل
اتحادیه انجمن های اسالمی شهرری و انجمن اسالمی معلمان بر
بتولی،محمدرضاپسندیده،عبدالصمدتقی زاده،محمدجعفری،
فهرستمشترکنهاییائتالفبزرگدرروزنام هجمهوریاسالمیدر
لزاده غفوری،مهندسصباغیان،
سحابی،عزت اللهسحابی،علیگ
کاظم ســـامی ،عزت الله ســـحابی ،مهدی شاه ابادی ،محمدباقر
جمهوریاسالمیومهدیشاه ابادیازسویجامع هروحانیتمبارز
جایگزینشده اند.
اول انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسالمی در شهر تهران به
ظریـــف ،نعمت غالموند ،علی گلزاده غفوری ،علی اصغر مروارید و
چون -1محمد جواد حجتی کرمانی -2ســـید علی خامنه ای -3
این انتخابات مهم اســـت؟ برای درک اهمیت موضوع کافی است
گروه همنام که شـــامل وابســـتگان به جریان نهضت ازادی بود از
اولین دوره مجلس شـــورای اسالمی برگزار شد .گروهی از افراد در
همان دور اول حائز اکثریت الزم ارا شدند و گروهی دیگر به مرحله
چهره هاییچونفتح اللهبنی صدر،محمداسالمی،محمدحسین
24اســـفند 1358و 19اردیبهشت 1359برگزار شد .در مرحله
حسن حبیبی ،محمدجواد حجتی کرمانی ،فخرالدین حجازی،
دوم رفتند .مرحله اول و دوم انتخابات اولین دوره مجلس در تاریخ
اول 18نفر و در مرحله دوم 12نفر به مجلس راه یافتند .سندی که
منتشر شده اسامی 30نفری است که امام خمینی(ره) در مرحله
انها رای داده اســـت .اما چرا این فهرست انتخاباتی از سوی امام و
بدانیماینانتخاباتدرتاریخسیاسیپسازانقالب،بهجهتحضور
نامزدهای مختلف از جناح های مختلف منحصربه فرد بوده است.
گفتهمی شودبهغیرازنیروهایساواکیوچهره هاینزدیکبهرژیم
پهلویوافرادیکهدارایمحکومیتکیفریبودند،دیگرجریان های
شایورد ،حسین شفیعی ،طاهر صفارزاده ،اعظم طالقانی ،مهدی
یهادیبود.
محمدعل
چهره هاییچونمهدیبازرگان،جالل الدیناشتیانی،عبدالعلی
بازرگان ،فتح الله بنیصدر ،علی اصغر بهزادنیا ،محمد توســـلی،
مصطفی چمران ،حسن حبیبی ،علی دانش منفرد ،محمدعلی
رجایی ،یدالله سحابی ،عزت الله سحابی ،هاشم صباغیان ،علی
فکریوسیاسیشاملجریان هایملیمذهبیوحتی گفتهشده
صادقی ،مصطفی کتیرایی ،علی اکبر معین فر ،محمود مانیان و
انتخابات حضور و لیست انتخاباتی داشتند و سازوکارهای نظارتی
جریان نزدیک به منافقین نیز با چهره های خود همچون مسعود و
جریان های کمونیستی ولیبرال های مذهبی و غیر مذهبی در این
به شکل رایج امروزی نبود.
حدود ۱۹۰۰نفر برای این انتخابات ثبت نام کردند که از ان میان
ابراهیمیزدیتشکیلمی شد.
مریـــم رجوی (که ان زمان مریم قجرعضدانلو بود) و دیگرانی چون
غالمرضا اذرش گرگانی ،عباس اگاه ،مهدی ابریشـــم چی ،محمد
۵۴۰نفر،نامزدنمایندگیازتهرانومابقیکاندیدایسایرشهرهای
احمدی ،علی محمد تشید ،حسن توانایان فر ،یزدان حاج حمزه،
دفتر همـــکاری مردم با رئیس جمهور (بنی صـــدر) ،گروه همنام
معصومه شادمانی ،محمد مدیرشـــانه چی ،مریم طالقانی ،عذرا
کشور بودند .حزب جمهوری اســـامی ،جامعه روحانیت مبارز،
عباسداوری،اشرفربیعی،فاطمهرضایی،محمدسیدی کاشانی،
سر ارائ ه فهرستی مشترک در تهران به توافق رسیدند.
22اسفند58منتشرشد.ایت اللهسیدعلیخامنه ایازسویحزب
نفرهامامبرایمرحلهدومامدهباشد.یاداورمی شومکهدرانتخابات
اولین دوره مجلس شورای اسالمی عالوه بر برگزاری دو مرحله اول و
دوم،برایجایگزینینمایندگانشهیدیامستعفی کهبرای تصدی
مناصـــب دولتی یا به دالیل دیگر اســـتعفا داده بودند چهار مرتبه
در تاریخ هـــای 5تیر و 2مـــرداد و 10مهر 1360و 19اذر1361
انتخابات میان دوره ای برگزار شد.
ازنکاتجالبدیگردرفهرستاماموباوجودیکه 2خانمدرلیست
ائتالفولیستحزبجمهوری 3،خانمدرلیستجامعهروحانیت
بودند ،ایشان در دوره اول به هیچ نامزد خانم رای نداده اند ،اما در
انتخابات دوره بعدی به نامزدهای خانم هم رای داده اند.
جریان شناسی لیست امام چگونه است؟
چون مهدی بازرگان ،یدالله ســـحابی ،عزت الله ســـحابی ،علی
گل زاده غفوری،مهندسصباغیان،محمودمانیان،ابراهیمیزدی،
مصطفـــی کتیرایی و علی اصغر مرواریـــد ،نگاهی به ترکیب ارای
امام خمینی(ره) نشـــان می دهد اوال ایشان به هیچ یک از اعضای
نزدیکبهجریانمنافقین،حزبتودهوجبههملی(فقطبهمحمود
سید محمد موسوی خوئینی ها -4حسن ابراهیم حبیبی -5دکتر
وحیددستجردی،رضازواره ایازاعضایلیست هایحزبجمهوری
لیست بنی صدر و هم در لیست نهضت ازادی است در لیست امام
-8سید حسنایت-9محمدجوادباهنر-10گوهرالشریعهدستغیب
در فهرست امام دیده نمی شوند.
ابراهیم یزدی ،مصطفی کتیرایی و صباغیان از اعضای شـــاخص
-14حبیب اللهعسگر اوالدی-15هادیغفاری-16حسینکمالی
انقالبـــی با جریان بنی صدر و برخـــی نیروهای معارض با انقالب
-19محمد مبلغی( اسالمی) -20محسن مجتهد شبستری -21
جمهـــوری و جامعه روحانیت ،هیچ کدام اکثریت ارا را به دســـت
موسوی بجنوردی-24احمدموالیی-25علی اکبرناطق نوری-26
پیروزی 7،نفرازحزبجمهوریاسالمیو 6نفرازنامزدهایجامعه
تعـــداد نمایندگان تهران درنهایـــت به دلیل جایگزینی 11نفر در
درنهایـــت و بن ا به گزارش پایگاه خبری جماران از 30نفر اســـامی
ترورهای منافقین به شـــهادت رســـیدند ،بیش از 30نفر شد ،اما
برگ ه موافقت با ائتالف را امضا کردند .این لیست شامل چهره هایی
نجفقلیحبیبی-6فخرالدینحجازی-7حاج سعیدامانی همدانی
-11محمد علیرجایی-12سید رضازواره ای-13مهدیشاه ابادی
-17سید اسداللهالجوردی-18سیدمحمدباقرحسینی لواسانی
عبدالمجیـــد معادیخواه -22علی اکبر معین فر -23محمدکاظم
سیف الله وحیددستجردی -27علی اکبر والیتی -28محمدعلی
هادی نجفی-29فرشتههاشمی -30اکبرهاشمی رفسنجانیبود.
مصطفی چمران ،اسدالله الجوردی ،عبدالله جاسبی ،سیف الله
وجامعهروحانیتکههرکدامبعدهامسئولیت هایمهمیداشتند،
اهمیتلیستائتالفبزرگب هلحاظسیاسیبهرقابتجریان های
بازمی گردد ،تا جایی که گفته می شود در صورت رقابت بین حزب
نمی اوردند و درنهایت در فهرســـت ائتالف و برای افزایش احتمال
روحانیت مبارز حذف و فهرست ائتالفی 30نفره مشخص شد.
رای نداده اند .فتح الله بنی صدر برادر بزرگ تر ابوالحسن بنی صدر
حقوقی ابوالحســـن بنی صدر در زمان رئیس جمهوری) که هم در
حضور ندارد .اســـامی مهدی بازرگان ،یدالله و عزت الله سحابی،
جریان نهضت ازادی هســـتند که در فهرست انتخاباتی امام دیده
می شوند؛به عالوهاینکهمحمودمانیان(مشترکدرلیستنهضت
لزاده غفوری(مشترکدرلیستجامعه
ازادیوجبههملی)،علیگ
روحانیتوسایرگروه ها)وعلی اصغرمروارید(لیستجامعهروحانیت
و ریاست جمهوری) نیز در لیست های متنوعی حضور داشتند.
انتخابات میان دورهای به جـــای نمایندگانی که در واقعه 7تیر یا
لیســـت دســـتخط امام در مرحله اول 16نفر شامل خامنه ای،
نمایندگان تهران شـــامل افرادی هم شد که امام در انتخابات ان
از دســـتخط منتشر شـــده معلوم است که فهرســـت امام شامل
غفاری،محمدجوادباهنر،مهدیبازرگان،حجازی،ایت،عزت الله
ذکر این نکته البته مهم اســـت که دسته بندی های سیاسی در ان
محمد جواد حجتی کرمانی ،سیدمحمد خوئینی ها ،عبدالمجید
یـــزدی در جمع 18نفری بودند کـــه در مرحله اول به مجلس راه
امام خمینی در دوره اول به چه کسانی رای داد؟
به منافقین) ،حزب توده ،جاما (دکتر سامی) و جنبش مسلمانان
دورهبودند.نامزدهایحزبجمهوریاسالمیسیدعلیخامنه ای،
مریم فرمانفرمائیان ،رفعت محمدزاده ،هوشـــنگ ناظمی ،محمد
مبارز (حبیب الله پیمان) و ...ازجمله لیســـت های انتخاباتی این
در این مرحله نیز به مجلس راه نیافتند) باید نام شان در لیست 12
چهره های شـــاخصی چون نجفقلی حبیبی ،جـــواد منصوری،
و پرویـــز یعقوبی حضور داشـــتند .نورالدین کیانوری ،احســـان
طبری ،محمدعلـــی عمویی ،منوچهر بهزادی ،فرج الله میرزایی،
نفر از انها در مرحله دوم اعالم شـــده بود حضور داشته اند (هرچند
(دادســـتان کل کشـــور در دولت موقت مهدی بازرگان و مشاور
معادیخواه ،محســـن مجتهد شبستری ،مهدی شاه ابادی ،احمد
جبههملی،شورایمعرفیکاندیداهایانقالبیوترقی خواه(نزدیک
نمی خورنـــد و در عوض چهره هایی چون مهـــدی بازرگان ،یدالله
ایشان در جمع 24نفری که از سوی وزارت کشور برای انتخاب12
محمودمانیان،ابراهیمیزدی،مصطفیکتیراییوعلی اصغرمروارید
علوی طالقانی ،علی گلزاده غفوری ،عبدالکریم الهیجی ،مجید
معینی،محمدملکی،علیرضاجعفری منصوری،منوچهرهزارخانی
هاشـــمی که در لیســـت ائتالف بودند در لیســـت امام به چشم
است)وبهاحتمالزیاداحمدموالییوحاج سعیدامانیکهنام شان
مانیان رای داده اند که نام او در لیســـت نهضت ازادی هم هست)
چهره هایی چون ســـید علی خامنه ای ،اکبر هاشمی رفسنجانی،
(وابستگان به نهضت ازادی و تعدادی از نیروهای ملی مذهبی)،
صباغیان ،والیتی (به احتمال قریب به یقین اسامی این 9نفر در
فهرست 12نفره رای امام خمینی در مرحله دوم انتخابات نیز بوده
الجوردی ،مریم بهروزی ،گوهرالشـــریعه دســـتغیب ،محمدباقر
دورهخبرگانرهبری4،نامزدچهارمینمرحلهانتخاباتمیان دوره ای
نجف ابادی ،عسکراوالدی ،ید الله ســـحابی ،موسوی بجنوردی،
موالیی ،علی اکبر ناطق نـــوری ،هادی غفاری ،محمد علی هادی
نجف ابادی،محمدجوادباهنر،مهدیبازرگان،فخر الدینحجازی،
هاشمی رفســـنجانی ،حجتی کرمانی ،خوئینی ها ،ناطق نوری،
سحابی ،معین فر ،حسن حبیبی ،گل زاده غفوری ،رجایی ،ابراهیم
سال ها به انها رای نداد.
زمان به شکل دیگری بود و در میان جریان های انقالبی (به معنی
جریان چپ و راست یا شـــکل امروزی ان اصولگرا و اصالح طلب)
یافتند .و از جمع 12نفـــره راه یافتگان به مجلس در مرحله دوم،
همســـویی دیده می شد و عمده نیروی سیاسی در جهت رقابت با
رایدادهبودشاملمعادیخواه،مجتهد شبستری،شاه ابادی،هادی
با انها خرج می شد.
9نفرشان کسانی هستند که امام خمینی در مرحله اول به ایشان
جریانمنافقین،حزبتوده،احزابکمونیستیوجریان هایهمسو صفحه 1
سیاست
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
2
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
چک لیست سفرِ هفتم
رئیسی در خوزستان چه پروژه هایی را افتتاح می کند؟
رئیس جمهــور و اعضــای هیــات دولت صبــح امروز ،در
و فــار غ از مصوبــات و اقدا م هــای انجــام شــده،
انهــا در اســتان ،چــه ارمغانــی بــرای مــردم ایــن منطقــه
اهــن اندیمشــک-اهواز» خبــر داد .از دیگــر برنامه های
کردنــد .ســفری کــه البتــه بــرای شــخص ســیدابراهیم
بــرای مجموعــه مســئوالن دســتگاه اجرایــی کشــور
البتــه نکتــه قابل توجــه انکــه روز گذشــته معــاون
بــه اهــواز و دیگــر شــهرهای خوزســتان می تــوان بــه
دولــت در جمــع خبرنــگاران از اصلی تریــن برنامه هــای
ســهراب بــه ارزش ۸۰۰میلیــون دالر»« ،خــط نهــم
ادامه دور دوم ســفرهای اســتانی ،به خوزســتان ســفر
رئیســی هفتمیــن ،و بــرای برخــی دیگــر از اعضــای
کابین ـه اش چندمیــن ســفر بــه ایــن اســتان پرچالــش
محســوب می شــود .همیــن «هفــت مرتبــه» حضــور
رئیس جمهــور در شــهرهای مختلــف خوزســتان
طــی مــدت حــدودا دو ســاله ای کــه دولــت ســیزدهم
مدیریــت کشــور را برعهــده داشــته ،خــود به تنهایــی
نشــان دهنده اهمیــت بــاالی مســائل ایــن منطقــه
اســت .نکتــه جالــب توجــه دیگــر انکــه ،نخســتین
ســفر رئیســی به خوزســتان ،در روز 5شهریور ،1400
یعنــی حــدود 48ســاعت بعــد از رای اعتمــاد مجلــس
بــه کابینــه دولــت ســیزدهم صــورت گرفــت و بایــد دید
ســفر امــروز رئیس جمهــور و اعضــای هیــات دولــت
بعــد از گذشــت یــک ســال و 9مــاه از نخســتین حضور
وزارت ورزش
وزارت بهداشت
-افتتـــاح و بهره بـــرداری از 70پروژه
-بیمارستان جایگزین بهبهان تکمیل و اماده بهره برداری است.
خواهــد داشــت.
اجرایــی رئیس جمهــور در حاشــیه جلســه هیــات
دولــت بــرای ایــن ســفر گفــت و از امــاده افتتــاح بــودن
پروژه هایــی مثــل «پاالیشــگاه گاز هویــزه خلیج فــارس»
بــا ســرمایه گذاری 1.5میلیــارد دالری« ،نیــروگاه
ســیکل ترکیبــی دوکوهــه اندیمشــک» و «خــط دوم راه
رئیس جمهــور و وزرای دولــت در ســفر امروزشــان
پمپــاژ بنه باشــت و احــداث خــط انتقــال بــرق بــه طــول
مــواردی مثــل بهره بــرداری یــا افتتــاح «میــدان نفتــی
در گــزارش پیـش رو ،جزئیــات بیشــتری از ایــن پروژه ها
سراســری گاز بــه ارزش ۵۰۰میلیــون دالر»« ،افتتــاح
۲۷پــروژه انتقــال و فــوق توزیــع بــرق»« ،بهره بــرداری
از ۱۷۴طــرح جهــاد ابرســانی»« ،تصفیه خانــه اب
شــیبان»« ،تصفیه خانه اضطراری اب شــرب شوشــتر»
وزارت نفت
بیمارستان طالقانی ابادان تکمیل شده است.
بوده است.
فـــاز یک بیمارســـتان یا زهرا(س) دزفول با 12درصد رشـــد به -مرکز فوق تخصصی قلب خرمشهر با 81درصد پیشرفت فیزیکی
استان.
-بیمارستان نظام مافی شوش با 53درصد پیشرفت پروژه درحال
در سطح اســـتان که از این تعداد 57
65درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و درحال انجام است.
-احـــداث 70روکش چمن مصنوعی
درحال اجرا قرار دارد.
روکش در مناطق محروم و مرزی انجام
اجرا قرار دارد.
شده است.
-لیســـت امالک قابل فروش و تهاتر دانشـــگاه به منظور تکمیل
و احداث بیمارســـتان ها معین مشـــخص وکارشناسی ان اعالم
-برداشت چمن قدیمی ،به روزرسانی
-مجوز ماده 23توسعه بیمارستان مادر رامهرمز اخذ شده است.
تختی اهواز.
سیستمابرسانیوکشتچمنورزشگاه
شده است.
پروژه های کمک شـده در حوزه های اموزشـی ،بهداشـتی و درمانی ،ورزشـی ،راه های
مواصالتی ،ابرسـانی ،برق رسـانی ،طرح هادی بوده و شـامل موارد زیر اسـت:
-افتتاح ان جی ال ٣٢٠٠
-افتتاح نیروگاه غرب کارون فاز بخار
افزایش برداشت ٤٠هزاربشکه ای از ٤٠حلقه چاه نفتی ازادگان -بهره برداری از پتروشیمی پتروناداسیا
-بهره برداری از پتروشیمی نخل اسماری
-افتتاح طر ح های پیش تراکم ان جی ال ٩٠٠و ١٠٠٠
-شروع عملیات اجرایی میدان نفتی سهراب به ارزش ۸۰۰میلیون دالر
-شروع عملیات اجرایی خط نهم سراسری گاز به ارزش ۵۰۰میلیون دالر
وزارت راه و شهرسازی
مجموعا 10مصوبه در حوزه راه و شهرســـازی با 4670میلیارد تومان
70 -کیلومتـــر از خـــط دوم راه اهـــن اهواز – اندیمشـــک حد فاصل
شده است .از مجموع 10مصوبه 2،مصوبه اجرا شده 5،مصوبه در دست
تومان تکمیل و به بهره برداری رســـیده که ارزش به روز شده این پروژه در
اعتبار مصوب شده که از این میزان ،مبلغ 2249میلیارد تومان تامین
اقدام و 3مصوبه در دست پیگیری است.
از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم ،اداره کل راه و شهرسازی خوزستان
مجموعا 215کیلومتر پروژه راهســـازی را در دســـت اجرا داشته که به
این شرحند:
-افزایش 16درصدی در تامین کود شیمیایی استان از 321800تن به 676هزار تن
-افزایش ضریب مکانیزاسیون استان از 1.51به 1.63
-بهســـازی کانال های عمومی و الیروبی انهار به طـــول 490کیلومتر ،الیروبی زهکش ها به حجم
1370هزار مترمکعب
-اجرای 62کیلومتر خط انتقال اب و مرمت و بازسازی 6رشته قنات و همچنین اجرای سیستم های
نوین ابیاری در 1940هکتار
-تجهیز و نوسازی اراضی سنتی در سطح 107هکتار
-افزایش 22درصدی در تولید تخم مرغ استان از 11300تن به 13800تن
-افزایش 3درصدی در تولید گوشت مرغ استان از 109810تن به 112900تن
-افزایش 1درصدی در تولید گوشت قرمز استان از 44120تن به 44460تن
وزارت نیرو
از مجموع 19مصوبه در حوزه اب وفاضالب استان خوزستان 17مصوبه درحال اجرا و 2
ابادان ،خرمشهر و امیدیه.
حاضرقریببه 200جبههکاریهمزماندرشهراهوازمشغولکارهستندوتمهیداتالزم
داشته است.
مسیر در دست اجرا قرار دارد که برای تکمیل نیاز به 600میلیارد تومان
اعتبـــار دارد و درصورت تکمیل ارزش روز ان برابر 2400میلیارد تومان
براورد می شود.
-پروژه اجرای فاضالب شهر اهواز در سال 1371اغاز شده و تا سال 1400قریب به 31
مالحظه ای داشته و پیشرفت فیزیکی روز پروژه به حدود 54.5درصد رسیده است .درحال
برای حذف 24نقطه ورودی فاضالب به رود کارون تا پایان سال 1402فراهم شده است.
-احداث تاسیســـات اب شـــیرین کن با ظرفیت 270000مترمکعب در شبانه روز برای
شهرهای هندیجان ،ماهشهر ،ابادان و شادگان درحال تعیین سرمایه گذار است.
تامین اب به میزان 510000مترمکعب در شـــبانه روز و در سطح استان افزایش
-در راستای پیشبرد طرح ابرسانی به شهرهای اهواز ،ابادان ،خرمشهر و شادگان (طرح
-تکمیـــل و بهره برداری از تصفیه خانه فاضالب غـــرب اهواز با 112000متر مکعب در
میان مدتابرسانیغدیر)ایستگاهپمپاژبهظرفیت10مترمکعببرثانیه،خطبرق33کیلو
-طرح اجرای فاضالب 17شـــهر اســـتان خوزستان که در ابتدای دولت سیزدهم دارای
انتقالاب 2400میلیمتریازبستررودخانهکرخهبهطول 2200متر احداثشدهاست.
زمین های در شرف تامین به 92937واحد خواهد رسید و تعداد پروانه
54کیلومتر خط انتقال اصلی و فرعی و 4باب ایســـتگاه پمپاژ احداث و وارد مدار شده
-بهره برداری از پســـت بـــرق بهبهان با هدف تامین برق کارخانه NGL900شـــرکت
8406واحد است.
احداث و وارد مدار شـــده است .درصورت اجرای تعهدات مالی دولت ،پیشرفت فیزیکی
-بهره برداری از نیروگاه گازی دوکوهه به ظرفیت ۳۰۷مگاوات در اندیمشک و واحد بخار
-ابرسانی و ارتقای سطح پایداری در 1753روستا با جمعیتی حدود 605هزار نفر.
-افتتاح ۲۷پروژه انتقال و فوق توزیع برق در خوزســـتان با سرمایه گذاری حدود 8000
طرح نهضت اقدام ملی مســـکن بوده کـــه از این تعداد 177291نفر
کیلومتر شامل ( 107کیلومتر بزرگراه 4خطه 23 +کیلومتر راه اصلی
-در دست اقدام قرار داشتن چندین پروژه پل سازی شامل ( 5دستگاه
ســـاختمانی صادر شده 7750مورد و تعداد واحد های در حال ساخت
شبانه روز
53درصد پیشرفت بوده و درحال حاضر به 59.5درصد ارتقا یافته است .طی سال،1400
و طی ســـال 1401نیز 120کیلومتر خط انتقال اصلی و فرعی و 2باب ایستگاه پمپاژ
ولت به طول 15کیلومتر ،خط انتقال اب 2400میلیمتر به طول 73کیلومتر و دو خط
-بهره برداریازنیروگاهگازیکالسFدوکوههاندیمشکباظرفیتتولید۳۰۷مگاواتبرق.
نفت خیز جنوب.
11237-نفر واریز وجه اولیه 40میلیون تومانی داشته که برای11127
این طرح در پایان سال 1403به 75درصد خواهد رسید.
-همچنین در حوزه مســـکن روســـتایی تعداد 1547واحد تسهیالت
-جهاد ابرسانی (محرومیت زدایی) قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) شامل 189روستا که
میلیارد تومان شامل
بازسازی شده اند.
-احداث تاسیسات اب شیرین کن با ظرفیت 45000مترمکعب در شبانه روز در شهرهای
مگاوات نیروگاه DGو 4.8مگاوات بانک خازنی).
-بهســـازی و روکش اســـفالت به طول 653کیلومتر ،تعمیر و احداث
نفر تخصیص پروژه صورت گرفته است.
کیلومتر ،نصب نیوجرسی به طول 13کیلومتر ،نصب گاردریل به طول
مســـکن روستایی دریافت کرده و 4915واحد نیز توسط بنیاد مسکن
61کیلومتر ،نصب 39513عدد عالئم و تجهیزات ترافیکی.
-افزایش 7درصدی در تولید محصوالت باغی استان از 419هزار تن به 450هزار تن
حدود 4000میلیارد تومان براورد شده است 40 .کیلومتر باقی مانده
-تعداد زمین تامین شـــده شـــهری 26373واحد بوده که با احتساب
ابنیه فنی 151دستگاه ،خط کشی راه های مواصالتی به طول 7954
-افزایش حدود 48درصدی در طرح جهش تولید دیمزارهای اســـتان از 54620هکتار به بیش از
درصد پیشرفت داشته است .با روی کار امدن دولت سیزدهم تکمیل این پروژه شتاب قابل
-در دســـت اقدام قرار داشـــتن چندین پروژه راه ســـازی به طول 142
اتمام و در مرحله نصب تابلوها و عالئم).
وزارت جهاد کشاورزی
-به طور خالصه با اقدامات صورت گرفته در بخش اب شـــهری و روستایی ،ظرفیت
تایید نهایی شده اند.
پل بزرگ با طول کلی 1200متر ،یک دستگاه پل 300متری درحال
هــر یــک را می خوانیــد.
ایستگاه های شوش تا بامدژ با تخصیص اعتباری بالغ بر 318میلیارد
-تکمیل و بهره برداری از چندین پروژه به طول 39کیلومتر شامل (41
و 12کیلومتر راه فرعی).
قــرار داده ایــم کــه در ادامــه مهم تریــن ویژگی هــای
مصوبه در دست پیگیری است که اهم مصوبات به شرح زیر است:
-در 78شـــهر استان تاکنون تعداد 546487نفر متقاضی ثبت نام در
کیلومتربزرگراه 4خطه 30+کیلومترراهاصلیو 2کیلومترراهروستایی).
بهره بــرداری و یــا افتتــاح قــرار گیــرد را مــورد بررســی
ایـن رقـم 391پـروژه در سـطح اسـتان بـه بهره بـرداری رسـیده و 612پروژه در دسـت
اجرا قـرار دارد.
نیمه فعال اســـتخر در مناطق محروم
کابینــه دولــت ســیزدهم بــه اســتان خوزســتان مــورد
105هزار هکتار
-مگا ای ســـی یو بیمارســـتان گلســـتان اهواز تکمیل و در حال
-فعالسازیوبازگشتبهخدمت 6پروژه
کــه هرکــدام قــرار اســت در ایــن دور از ســفر اعضــای
مجموعـا 47مصوبـه در حـوزه وزارت نفـت بـا 7282میلیـارد تومـان اعتبـار مصـوب
ورزشی در سطح استان که از این تعداد
بهره برداری است.
11کیلومتــر» اشــاره کــرد.
-افزایش 400درصدی در برنامه کشت قراردادی استان از 68771هکتار به 344هزار هکتار
شـده اسـت کـه از ایـن میـزان مبلـغ 1070میلیـارد تومان پرداخت شـده اسـت که با
52پروژه در روستاها و مناطق محروم
و «افتتاح پروژه تامین اب و توســعه شــبکه و ایســتگاه
تاکنون 175روستا به اتمام رسیده است.
نفس مردم خوزستان باز تر می شود
در بیشـتر فرایندهـای شـیمیایی ماننـد پاالیشـگا ه های نفـت و گاز و
این میزان در سـال بعد روزانه ۱۷میلیون مترمکعب اضافه خواهد شـد و در
«شـبکه رهاسـازی گازها» اسـت که دراخرین قسـمت این شـبکه برج فلر قرار
افـق ،۱۴۰۴باقی مانـده ایـن گازهـا نیـز جمع اوری می شـوند.
مجتمع هـای پتروشـیمی ،یکـی از ابزارهـای ایمنـی و کنتـرل فشـار ،همانـا
دارد .در ایـن شـبکه گازهـای اضافی پـس از جمع اوری از واحدهای مختلف
بـه سـمت بـرج فلر فرسـتاده می شـود تا سـوخته شـوند .حجم زیـادی از این
گازهـا از ارزش سـوختی باالیـی برخوردارنـد و در بعضی موارد می توان از انها
به عنـوان خـوراک واحدهـای مختلـف نیز اسـتفاده کرد .مشـخص اسـت که
سـوزاندن ایـن گازهـا در بـرج فلـر افـزون بر ایجاد مشـکالت زیسـت محیطی
مثـل الودگـی ،دود ،صـدا و بـوی نامطبـوع ،هـدر دادن منابـع اقتصـادی
غرب کارون با ظرفیت ۱۹۶مگاوات در اهواز.
( 2389مگاولت امپر پســـت انتقال برق 128 ،کیلومتر مدار خطوط انتقال برق25 ،
بـه همـراه خواهـد داشـت ،لذا سرعت بخشـی بـه روند اجرای انهـا از اهمیت
طـرح ان جـی ال 3200از ان دسـته طرح هایـی اسـت کـه دامنـ ه انتفـاع
و 3200ان جی ال تعریف شده است .ان جی ال ۳۱۰۰با هدف جمع اوری
نفت ،شـرکت پتروشـیمی و شـرکت گاز) کشـیده می شـود .از جمله مزایا و
سـال ۱۴۰۴نیـز برابـر ۷میلیـون مترمکعـب در روز ازدیاد می یابـد .در پایان
ویژه ای برخوردار اسـت .در این رابطه دو پروژه به نام های 3100ان جی ال
در ایـن راسـتا عـزم جـدی در دولـت سـیزدهم در پیگیـری پروژه هـای مربوط
گازهـای همـراه میدان هـای غـرب کشـور (مناطـق دهلران ،چشـمه خوش،
ان بـه حیطه هـای گوناگونـی در صنعـت نفـت (مشـتمل بـر شـرکت ملـی
اهـداف اجـرای ایـن طـرح نیز می توان بـه کاهش الودگی زیسـت محیطی،
بـه احـداث واحدهـای ان جـی ال برای جمعاوری گازهای همـراه وجود دارد.
پایـدار ،پایـدار غـرب ،دالپـری و نفـت شـهر) بـه ظرفیـت ۲۷۰میلیـون فوت
راندمان بیشـتر در تصفیه نفت و گاز (به واسـط ه افزایش واحدهای جداسـاز
5.1میلیـارد فـوت مکعـب گازهـای همـراه نفـت در دسـتور کار بخش هـای
کارخانجـات پتروشـیمی مناطـق اقتصـادی ماهشـهر ،امیرکبیـر ،بوعلـی و
گازهـای سـبک و تصفیه شـده نظیـر پروپـان ،بوتـان ،متـان و ...اشـاره کرد.
اکنـون اجـرای همزمـان ۹طرح NGLدرمجموع با ظرفیت جمع اوری روزانه
مختلف عملیاتی وزارت نفت اسـت .ازجمله مهم ترین انها باید به واحدهای
مکعـب گاز در روز در دسـتور کار قـرار دارد .ایـن گازهـای همـراه ،خـوراک
دهلـران (بـه حجـم حـدود ۴۶هـزار بشـکه در روز) را تامیـن می کنـد .در
و شیرین سـازی گاز تـرش) ،افزایـش چشـمگیر ظرفیـت تولید کاندنسـیت و
به طـور ویـژه بـا اجـرای ایـن طـرح ،ظرفیـت اسـتحصال یک میلیـون و ۸۰۰
جمع اوری و فراورش گاز و گاز مایع ۳۲۰۰و ۳۱۰۰به ترتیب در حوزه جنوب
مـورد پـروژه ان جـی ال 3200نیـز بایـد گفـت کـه میـزان پیشـرفت پـروژه در
هـزار تـن در سـال اتـان و ترکیبـات سـنگین تر از ان ایجـاد خواهـد شـد کـه
اهمیـت ویـژه ای برخوردار اسـت .قابل انکار نیسـت کـه در حال حاضر حجم
میادین نفتی خشـکی قابل اسـتحصال وجود داشـته باشـد ،جمع اوری و به
ن بر پایان مشعل سـوزی در فقط
بهره برداری از طرح ان جی ال ۳۲۰۰افزو
می شـود و در جبـران کمبـود خـوراک کنونـی و اینـده ایـن مجتمـع موثـر
و نبایـد از سـوختن تمامـی گازهـای فلـر جلوگیـری کـرد .به ایـن اعتبار عمال
در همیـن راسـتا پـروژه ان جـی ال 3100در غـرب کشـور از سـوی شـرکت
مجتمع هـای پتروشـیمی منطقه ماهشـهر اختصاص خواهـد یافت .از انجا
الزامـات عملیاتـی (مثلا کنتـرل فشـار فراینـدی در برخی واحدها و حسـب
در دسـت احـداث اسـت کـه تـا پایـان سـال بـه بهره بـرداری خواهـد رسـید و
د شـدن این طرح ،امکان توسـعه واحدهای مختلف
به همین خاطر با تولی
اسـت .لـذا بررسـی امـکان بازیافـت گازهـای فلـر در واحد هـای صنعتـی از
زیـادی گاز در روز فلـ ر می شـود .در عیـن حـال بـه لحاظ عملیاتـی نمی توان
سـوزاندن حدود 4تا 5میلیون متر مکعب گاز در روز در کل کشـور به دلیل
شـرایط خـاص) ،اجتناب ناپذیـر اسـت .بـه هـر صـورت طرح هـای جلوگیری
غـرب و غـرب کشـور اشـاره کـرد .با اجـرای این طرح ها تقریبـا هرانچه گاز فلر
فراورده هـای باارزش تـر تبدیل خواهد شـد.
مهندسـی و سـاختمان صنایع نفت (وابسـته به صندوق های بازنشسـتگی)
هم اینـک نیـز فاز نخسـت طـرح 3200 NGLبا سـرمایه گذاری 1.3میلیارد
از سـوزندان گازهـای ارسـالی بـه مشـعل و جمـع اوری گازهـای همـراه نفـت
بـرای جمـع اوری ۶میلیـون مترمکعـب گازهـای مشـعل میدان هـای نفتـی
مطـرح شـده و اکنـون بـار دیگر وزارت نفت دولت سـیزدهم موفق شـده یکی
همـواره به عنـوان دغدغـه ای از سـوی مسـئوالن و کارشناسـان صنعـت نفت
از ایـن طرح هـای بـزرگ را بـه بهره برداری برسـاند .برنامه ریزی ها بر ان اسـت
که در سـال جاری روزانه 18.2میلیون مترمکعب گاز فلر جمع اوری شـود.
منطقـه غـرب کارون بـه مرحلـ ه بهره برداری رسـیده اسـت.
گام نهایـی اسـت و طـی روزهـای اینـده تکمیـل و راه انـدازی می شـود .بـا
به عنـوان خـوراک پتروشـیمی (عمدتـا در پتروشـیمی بندر امـام) اسـتفاده
۶میـدان نفتـی غـرب کارون ،روزانـه ۲۵۰میلیـون فوت مکعـب خـوراک بـه
خواهـد بـود ،از دیگـر محصـوالت ایـن مجتمـع تولیـد روزانـه ۳۴۰میلیـون
که تامین خوراک پتروشـیمی ها ،ارزش افزوده چشـمگیری ایجاد می کند،
خواهـد بـود .در حـوز ه صنعـت گاز نیـز می توانـد کمـک مناسـبی به کاهش
پتروشـیمی ممکـن خواهـد شـد( .ان 6میدان عبارتنـد از میدان های نفتی
ازادگان شـمالی ،ازادگان جنوبـی ،یـاران شـمالی ،یـاران جنوبـی ،یـاداوران
و دارخویـن) .براوردهـا حاکـی اسـت کـه بـا بهره بـرداری از ایـن طرح هـا تـا
فوت مکعب گاز شـیرین برای مصرف نیروگاه غرب کارون و شـبکه سراسـری
ناتـرازی انـرژی در کشـور باشـد .وزارت نفـت در دولـت سـیزدهم از ابتـدای
روی کار امـدن همـواره یکـی از اهـداف خـود را جمع اوری گازهای مشـعل و
گازهـای همـراه نفـت ذکـر کرده بـود .به طور کلی جمـع اوری گازهای همراه
با اجرای طرح های ان جی ال ( 3100و ) 3200در همین راسـتا محسـوب
به طـور کلـی احـداث و توسـعه مجتمع هـای NGLافـزون بـر جلوگیـری
پایـان امسـال ۵۰درصـد گازهـای مشـعل همـراه نفـت جمـع اوری شـود .با
می شـود .اجـرای ایـن طرح هـا می توانـد بـه افزایش تولید گاز کشـور کمک
محیط زیسـت ،بازده اقتصادی باالیی برای سـرمایه گذاران و درامد مناسبی
همراه میدان های غرب کارون در شـرایط توسـع ه کامل فراهم خواهد شـد.
کشـور را بـا دشـواری هایی مواجـه کرده اسـت.
از سـوزاندن گازهـای همـراه ،تامیـن منافـع ملـی و حفـظ و صیانـت از
اجـرای ردیـف دوم ایـن واحـد نیز ظرفیت الزم برای جمـع اوری همه گازهای
کنـد ،به ویـژه کـه ناتـرازی گاز در سـال های اخیـر مدیریـت مصـرف انـرژی صفحه 2
شماره مسلسل | ۴۵88پنجشنبه 7اردیبهشت 6 | 1402شوال 27 |1444اوریل | 2023شماره 3850
Thu | 27 Apr 2023 | vol.14 | No. 3850 | 16 Pages
w w w . F d n . i r
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ به میزبانی دانشگاه ازاد در حال برگزاری است
بزرگ تریناستعدادیابی
هوش مصنوعی ایران
«فرهیختگان» ازبخشدانشجوییمسابقات
ربوکاپ ازاد ایران گزارش میدهد
کاوشگرانفضایی
بهربوکاپامدند
بخش دانش اموزی ربوکاپ در روز نخست
تب و تاب رقابت رباتیک
در دنیای کودک و نوجوان
رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه ازاد:
دانشگاه ازادجریان سازی علمی هوش مصنوعی را اغازکرده است
حامدحسن پور،رئیسباشگاهپژوهشگرانجوانونخبگاندانشگاهازاددرگفت وگو
جلو می روند و فضای R&Dبه شکلی است که باید برمبنای یک نیاز صنعتی وارد
و هوش مصنوعی ،موضوعی در هم پیوســـته است که اگر بحث جریان سازی ان را
و تجاری سازی و کاربردی کردن ان از طریق شرکت های دانش بنیان و بهره برداری
با«فرهیختگان»پیراموناهمیتهوش مصنوعیگفت«:موضوعاتوماسیون،رباتیک
بخواهیمدنبال کنیم،نیازاستدرفضایاموزش،پژوهشحرفه ایومشقفناوری
این موضوع بحث کنیم .موضوعاتی که ساحت هایی از پژوهش ،اموزش و فناوری
از ان در صنایع مادر کشور مانند صنایع فوالد و خودروسازی که بیشترین زمینه را
داریم که بهره برداران می توانند نیروی انسانی خود را با قیمت ارزان تامین کنند».
برای استفاده از رباتیک و هوش مصنوعی دارند ،پیاده شوند».
ازادباتوجهبهرویکردجدید،معاونت هایموضوعیراایجادکردهاست،به طوری که
ان حوزه با این تفاوت که دیگر اسم انجمن علمی بر ان گذاشته نمی شود .در این
حسن پور گفت« :همچنین بحث دستیار اموزشی را داریم که طبق ان به طورمثال
رابه عنوانمعاونت هایجداگانهداریم.دردوره هایتخصصی،پروژه هایصنعتیرا
تشکیل می دهیم .تیم های تخصصی ذیل این انجمن شکل می گیرند و اگر روزی،
اینکه واحد دانشگاهی درگیر بیمه و دیگر مباحث اداری شود ،معافیت 10تا 20
حمایت می کند .ما دانشـــکده ها و معاونت های موضوعی را داریم و انجمن های
همچنین اگر مرکز ارتباط با صنعت دانشگاه یا خود باشگاه پژوهشگران پروژه ای را
تبلورش را در مسابقات ربوکاپ امسال شاهد هستیم».
می تواندبه سمتیحرکتکندکهازهمانابتدایجذبدانشجو،گرنتمشخصی
برون سپاری به دانشگاه واگذار کند و دانشگاه هم که وظیفه اش بسترسازی برای
نواوری داریم که اگر قرار است این سرا از ایده تا محصول را پوشش دهد ،طرح ایده از
تخفیفشهریهراشاملمی شود،درنظرمی گیریم.درمجموعبیشترتسهیالتروی
فضای فناوری شد ،تمام شکاف های موضوعات مرتبط به حوزه تخصصی خودش
اینکهدستیارفرهنگیراهممدنظرقرارداده ایمتااگردانشجویاندرواحدهاکمک
ربات هایی که برای جابه جایی اجســـام سنگین استفاده می شوند؛ ربات هایی که
در انها جاری کنیم ،به شـــکلی که خودشان فکر کنند ،خودشان تصمیم بگیرند
و خودشـــان عمل کنند .اما درحال حاضر ما با این فضای صنعتی فاصله داریم و
پژوهش های دانشگاهی به این سمت حرکت کرده و دانشگاه ازاد ،دانشکده های
موضوعی در ارتباط با این موضوع به ویژه دانشکده هوش مصنوعی را افتتاح کرده
و دانشجویان کارشناسی ارشد در این حوزه جذب می کند و پژوهش های حرفه ای
استعدادهاست ،این شرایط را برای فعالیت دانشجو ایجاد کند».
تقدیر از 10پایان نامه در حاشیه ربوکاپ هفدهم
اوبااشارهبهحمایت هاییکهازدانشجویاندرحوزههوش مصنوعیانجاممی شود،
را بیان می کند ،یعنی اگر فردی بخواهد وارد فضای طراحی یک ربات شود ،بعد از
اینکهفضایکارشناسیموضوعراشناخت،می تواندنقصتحصیلیموجودراعنوان
معاونت هایفرهنگیکنند،باتخفیفشهریهروبهرومی شوند،گفت«:باشگاهازتیم
رباتیک دانشگاه ازاد اسالمی هم حمایت های مختلفی انجام می دهد تا بتوانند با
تصریح کرد« :کاری که امسال باشگاه پژوهشگران درکنار برگزاری مسابقات انجام
الکترونیکوکامپیوتر-کهحوزه هایمرتبطبارباتیکوهوشمصنوعیاست-داوری
حسن پوربااشارهبهاینکهباشگاهپژوهشگراندرسال1377باهدفشناساییجذب
داریم که در تمامی حوزه های مهندسی رباتیک چه از جنس کاربرد و چه از جنس
بحثتوان افزاییدوره هارادردستورکاردارد.مسئولیتانجمن هایعلمیباباشگاه
می بریم تا این تیم یک دید درست از اینده این رشته و جریانی که از این واسطه در
داده ،این اســـت که 10پایان نامه دفاع شـــده در حوزه رباتیک ،هوش مصنوعی،
اموزش می بینند تا بتوانند وارد فضای حرفه ای مشق فناوری شوند».
شـــده اند و از این میان 308 ،پایان نامه انتخاب شده اند که 10پایان نامه مطالعه
هدایتواعتالیمستعدانکشورتشکیلشدهاست،افزود«:باشگاهدرحال حاضر
پیاماست،بهاینمعنیکهمسابقهربوکاپضریبنفوذشدرپژوهشرسمیکشور
است .ایده ارایی در سراهای نواوری یا متولی ایده و پروراندن ایده در دانشگاه ازاد
شده و درکنار برگزاری مسابقه ،از این پایان نامه ها هم تقدیر می شود .این کار یک
فوالد و خودروسازی بیشترین زمینه رباتیک و هوش مصنوعی
را دارند
ازدانشگاهوکشورشکلگیردوصنایعوارداینحوزهشوند،بایدبه شکلیباشندکه
خواهیمداشت،گفت«:دردوره هایبعدینمایشگاهصنعتی–تخصصیهمخواهیم
نتیجه ان در صنعت جاری و ساری شود .صنایع ما به گونه ای هستند که هدفمند
دانشجویاینحوزهاغازشده،دانشجوواردفضایرسمیمی شودوبعدازاینکهوارد
شهریهدانشجویدکتریاعمالمی شود ».رئیسباشگاهپژوهشگرانجوانبابیان
کند .این دانشجویان با برگزاری دوره های توان افزایی که باشگاه متولی ان است،
باید افزایش یابد».
حسن پور ادامه داد« :کار ارتباط با صنعت و ایجاد زیرساخت صنعتی که این جریان
او در ادامه درباره مزیت انجمن های تخصصی بیان کرد« :ما سرایی به اسم سرای
داشتهباشدکهدراندانشجوییورودکندوبه اصالحدستیارپژوهشیانپروژهشود،
باز هم متولی اصلی ان باشگاه می شود و تسهیالت الزم را که از صفر تا صددرصد
حسن پور با تاکید بر اینکه سال اینده درکنار این مسابقه ،یک همایش علمی هم
داشت و حتی شرکت هایی که در این حوزه محصوالت مختلفی هم دارند ،شرکت
با باشگاه است .ورودی مرکز رشد و سراهای نواوری نیز از باشگاه تامین می شود».
حمایت دانشگاه ازاد از استعدادهای حوزه رباتیک
او ادامه داد« :روســـای باشگاه های ما درسراسر کشور با شناسایی یک استعداد،
استفادهازاینحمایت هاربات شانرابسازندوازظرفیتمشاوردرحوزه هایمختلف
بهره مند شـــوند تا از این طریق سال دیگر بتوانیم بگوییم تیم تخصصی رباتیک را
مبانی علمی و صنعتی برتر خواهد بود ،همچنین اساتیدی را برای این تیم به کار
کشور ایجاد می شود ،داشته باشد ».حسن پور بیان داشت« :مبالغ این حمایت ها
مشخصنیستامااگرتیمیبخواهددرقالبپایان نامهاینحمایترابه دستاورد
تاسقف 10میلیون تومان کمک دریافتخواهدبود اما اگرحمایت هایصنعتی را
درنظربگیریم،شرایطمتفاوتمی شودوان وقتکمک هایمالیبراساسبودجه ای
درنظر گرفته می شود که از صنعت جذب خواهد شد».
|عکس :نسترن دادجو |فرهیختگان |
در این حوزه انجام می دهد».
درصدی را برای شهریه دانشجو درنظر می گیرد که این کار برعهده باشگاه است.
موضوعیرانیزتشکیلمی دهیم».
را در اختیار او قرار دهد ،یعنی صنعت قسمتی از بخش تحقیق و توسعه خود را با
برنامه های کامپیوتر کنترل می شوند ،به سمتی برویم که فضای هوش مصنوعی را
انجمن ها تیم های تخصصی شکل می گیرد و در ذیل انجمن ،تیم های تخصصی
اگر دانشجوی دکتری هشت واحد درسی را در دانشگاه تدریس می کند ،به جای
هم نیاز داریم و وقتی این حوزه به سمت تخصصی شدن برود ،ان زمان بهره بردارانی
او در ادامه با بیان اینکه کاربرد اصلی رباتیک و هوش مصنوعی در صنعت اســـت،
جبران ناپذیریدارد.مابایدبه سمتیحرکتکنیمکهربات هایصنعتیکهازطریق
داد« :انجمن فناوری انجمنی است متشکل از دانشجویان و اعضای هیات علمی
می توانبهایین نامهدستیارتخصصیاشارهکرد».
پروژه ای یا همایشـــی در ان حوزه برگزار شـــود ،صفر تا صد ان را این تیم تخصصی
کهبه دنبالموضوعاتهدفمندهستند،واردمیدانمی شوندوبهاینترتیبدانشگاه
فعالیت هایی را انجام می دهند که انجام انها برای انسان ناممکن است یا مضرات
پژوهشگرانجوانراه اندازیشود.نکتهدیگراینکهمادرباشگاهقسمتیرابه عنوان
حسن پوردرادامهبااشارهبهانجمنفناوریباشگاه،درخصوصاینانجمنتوضیح
معاونتعلومانسانیوهنر،معاونتعلومپایه،کشاورزیومعاونتفنیومهندسی
تصریـــح کرد« :حدود 90درصد فضای کاربردی ربات ها ،فضای صنعتی اســـت؛
شـــرکت در مسابقات و کمک هزینه ای برای حضور در مسابقات خارج از دانشگاه
حمایت و تسهیالت داریم و بخشنامه های مختلفی را شامل می شود که ازجمله ان
را دارند مانند برگزاری مسابقات و همایش ها که درمجموع نام جریان سازی علمی
90درصد فضای کاربردی ربات ها صنعتی است
برایجهت گیریپایان نامه هافراهممی شود.همچنیندانش اموزانرادراینمسابقه
ازاد و ...به اعضای خود ارائه می دهند .البته انجمن هم قرار اســـت زیرنظر باشگاه
کارحرفه ایشوند.درواقعامکان سنجیاینموضوعاتبایددردانشگاهانجامشود
دانشجویانشرکتمی کنندوهمبهره بردارانازاینحوزهراخواهیمداشتوهمبستر
رئیسباشگاهپژوهشگرانجوانونخبگاندانشگاهازادعنوانکرد«:ساختاردانشگاه
هوش مصنوعی را روی ان می گذارم و دانشگاه ازاد ان را اغاز کرده و قسمت هایی از
خواهند کرد .درحقیقت با این کار شـــور و نشاط را هم خواهیم داشت؛ چراکه هم
حمایت هایی را نظیر معافیت از شـــهریه ،شرکت در دوره های توان افزایی رایگان، صفحه 3
دانشگاه
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۴
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
رئیس هفدهمین مسابقات ربوکاپ ازاد ایران
هوش مصنوعی هنوز به طور جدی وارد صنایع خاص نشده است
مرتضی موسی خانی ،رئیس هفدهمین مسابقات
می کنیم که هم مقاالت ما درباره هوش مصنوعی جزء مقاالت برتر قرار می گیرد و هم محصوالت ساخته
در ایران به «فرهیختگان» گفت« :هوش مصنوعی
و جدی روی حوزه هوش مصنوعی کار می کنند از این رو نسبت به حوزه هایی که اشکار کرده اند فاصله
ربوکاپ ازاد ایران درباره وضعیت هوش مصنوعی
ندا اظهری
خبرنگار گروه دانشگاه
امروز در تمام صنایع ،از صنایع پزشـــکی گرفته تا
خودرویی ،لوازم خانگی و ...کاربرد دارد .توســـعه این فناوری در ایران به شکل خوبی پیش رفته ولی با
توجه به گستره جهانی و کاربرد ان در صنایع مختلف تصور می کنم هنوز جا دارد مراکز و پژوهشگاه های
تخصصی و مراکز تحقیقاتی خاص و مراکز به کارگیری ان در محصوالت خاص را در این زمینه تاسیس
کنیم .بخشـــی از این فرایند به طور طبیعی درحال پیگیری اســـت و بخشی دیگر هم باید جهت گیری و
سرمایه گذاری شده و مورد حمایت قرار گیرد».
شده هم در مسابقات جایگاه خوبی دارند اما در دنیا ،منهای این مسابقات و سمینارها به طور تخصصی
زیادی داریم اما این فاصله خیلی ناامیدکننده نیست؛ چراکه ما ظرفیت های بالقوه بسیار خوبی را شامل
موردنیـــاز) ،صنایع خودرویی و جهت گیری انها با خودروهای جدید که ویژگی های هوش
هوش و استعداد و عالقه برای توسعه این دانش در کشور داریم».
می شود از جمله معضالتی است که باعث شده بسیاری از صنایع نتوانند ان گونه که باید و شاید در این
یا با نرم افزارها انجام می شـــوند که به پزشکان کمک می کند عملیات های
حوزه از فناوری رشد کنند .از همه مهم تر اینکه شرکت ها به این نتیجه رسیده اند که برای رقابت در منطقه
پزشکی را با موفقیت بیشتری انجام دهند .منهای صنعت پرواز و صنایع
مصنوعی و رباتیک امکان پذیر نیست و صنعت ما هم ناگزیر باید به سمت این محققان و پژوهشگاه ها
شاهد استفاده از هوش مصنوعی هستیم».
هوش مصنوعی حدود ۱۰تا ۱۵ســـالی اســـت که در زمینه هوش مصنوعی با جدیت بیشـــتری مورد
ازاد اســـامی مشغول فعالیت بوده و در حوزه هوش مصنوعی هم فعالیت کرده اند .همچنین تعدادی
هم موسسه خصوصی در این زمینه تاسیس شده که با توجه به توسعه انها می توان توسعه بیشتری در
این حوزه انجام داد .این مراکز و دانشگاه ها از دانش هوش مصنوعی خود در صنایع مختلفی
موجود هم دستگاه های قدیم و جراحی های مستقیم نیست و با سخت افزارها
صنایع خاص نشده اما عدم ورود برخی قطعات که نیاز ان در محصوالت موردنیاز مانند خودرو احساس
حرکت کند و به زودی شاهد کاربرد وسیع این دانش در کشور خواهیم بود.
این زمینه داریم که در دانشکده های متخلفی از جمله دانشگاه تهران ،دانشگاه های دولتی و دانشگاه
مصنوعی روی انها نصب شـــده اند ،سیســـتم های متاکرونیکی پیشرفته که در لوازم
موســـی خانی در ادامه اشاره کرد که بخش صنعتی ما در زمینه هوش مصنوعی هنوز به طور جدی وارد
رئیس هفدهمین دوره مســـابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایـــران اظهار کرد« :اگر از بحث نرم افزارهای
مطالعه و کاربرد قرار گرفته اســـت که هم استادان خیلی خوب و هم پژوهشکده های خوب و موفقی در
صنایع بزرگی چون صنایع نفت و پاالیشگاهی ،حوزه های بانکی (نرم افزارها و سخت افزارهای
خانگی نصب شـــده ،در صنعت پزشـــکی هم امروزه خیلی از روش های پزشـــکی
باید روی کیفیت و قیمت رقابت کنند و این جز با به کارگیری دانش اتوماســـیون ،مکانیزاسیون ،هوش
هـــوش مصنوعی شـــروع کنیم ،عمر طوالنی تری دارد اما در بحـــث تخصصی تر و کاربردی تر در حوزه
شود که هدفمند و نتیجه گراست».
موسی خانی درباره پرکاربردترین صنایع مرتبط با هوش مصنوعی اظهار کرد« :ما در حال حاضر در
نظامی که کاربردهای تخصصی دارد ،در صنایعی از این دست هم
موســـی خانی در انتها به اســـتقبال خیلی خوب تیم ها از
رئیس مسابقات ربوکاپ درباره وضعیت فعالیت اپلیکیشن های هوش مصنوعی در کشور به «فرهیختگان»
مســـابقات امسال اشـــاره کرد و گفت« :سال گذشته
شـــاهد فناوری جدید در این حوزه هستیم .در ایران به کارگیری اپلیکیشن ها خوب است اما تولید انها
تیم ها خیلی کم بود اما امســـال شـــاهد رشد
به دلیل اینکه کرونا تازه کمرنگ شـــده بود ،تعداد
گفت« :امروز دنیایی اســـت که درواقع رقابت ها در حوزه نرم افزار و هوش مصنوعی اســـت و هر روز هم
بسیار خوب 300درصدی نسبت به سال
به حدی که باید ،نیســـت اما تصور می کنم می توان مراکز تحقیقات تخصصی با حمایت صنایع خاص
گذشته بودیم .امیدواریم که تا یکی دو
و صنایع بزرگ در این حوزه داشته باشیم تا به سرعت بتوانیم در این فناوری پیشرفت کنیم .یک
چون صنایع نظامی و خودرویی اســـتفاده می کنند .این نخستین باری است که از حدود دو
زمانی بود که از اپلیکیشـــن های خارجی برای یافتن مسیر اســـتفاده می کردیم اما امروز که
سال اینده به جایگاه قبلی رسیده و
نسبت به اپلیکیشن های خارجی به دلیل اینکه برای ایران همسان سازی شده ،عملکرد بهتری
در بخـــش دانش امـــوزی
حتی توسعه بیشتری را به ویژه
خودمان این نرم افزارهای نســـخه داخلی را تولید کرده ایم ،بســـیاری از کاربران معتقدند که
ســـال پیش راه اندازی دانشکده هوش مصنوعی مورد توجه ریاست دانشگاه ازاد قرار گرفته
و به فکر راه اندازی دانشکده های تخصصی هوش مصنوعی در دانشگاه ازاد افتاده اند».
داشته باشیم».
در داخل کشور دارند .از این رو ،قابلیت ساخت این قبیل اپلیکیشن ها داخل ایران زیاد
او درباره تاکید رهبری نسبت به توسعه هوش مصنوعی در کشور که در پیام نوروزی
اســـت و تنها باید مورد حمایت جدی تر شـــرکت های بزرگ و سرمایه گذاران قرار
سال گذشته مطرح کردند ،به «فرهیختگان» گفت« :مقام معظم رهبری معموال
گیرد .بیشـــتر این فعالیت ها در دنیا مورد حمایت کمپانی های بزرگ جهانی
خط مشی های فراگیری نظام را اعالم می کنند و بعد از فرمایش ایشان ،کشور
اســـت به عنوان مثال ،در حال حاضر ،تســـا در زمینه های مختلف این گونه
در پیگیـــری این فناوری با جدیت باالتری پیش رفت و بیشـــتر مورد توجه
فعالیت ها را حمایت می کند .صنایع بزرگ و خوب کشـــورمان می توانند از
مسئوالن نظام قرار گرفت».
بخشـــی از معافیت های مالیاتی بهره ببرند که توسط دولت اعمال شده،
موسی خانی درباره مقایسه جایگاه پژوهش های نانویی با موقعیت هوش
صنعت ما هم بتواند از این فرصت استفاده کند و پولی را که قرار است در
مصنوعی در کشور عنوان کرد« :جایی را که بتوان رتبه بندی کرد سراغ
بخش مالیات هزینه شود ،صرف سرمایه گذاری در این حوزه های فناوری
نداریم اما در ســـمینارها و کنفرانس ها و مســـابقات علمی مشاهده
«فرهیختگان» از بخش دانشجویی هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران گزارش می دهد
قائم مقام رئیس دانشگاه ازاد در واحد علوم و تحقیقات:
کاوشگران فضایی به ربوکاپ امدند
ربوکاپ بستر استعدادیابی هوش مصنوعی است
جمشـــید صباغ زاده ،قائم مقام رئیس دانشـــگاه ازاد در واحد علوم وتحقیقات با اشاره به
او درباره جذب دانشجو توسط دانشکده هوش مصنوعی تاکید کرد که به طور قطع جذب
هوش مصنوعی در همه رشـــته ها احساس می شـــود؛ به عنوان مثال زمانی که جمعیت
حمایت از دانشـــجویان این واحد به شمار می رود .اما هر زمانی که ما این مرکز را
اهمیـــت هوش مصنوعی در حوزه های مختلف علمی بـــه «فرهیختگان» گفت« :اهمیت
دنیا زیاد می شـــود ،نیاز به غذا افزایش می یابد و به همین ترتیب ،نیاز به کشاورزی بیشتر
احساس می شود؛ از این رو بدون هوش مصنوعی کشورها قادر به پیشرفت نخواهند بود.
این فناوری نیازی اســـت که در دنیا ایجاد شـــده و در بسیاری از صنایع حضور فعالی پیدا
کرده است .این نیاز به حدی زیاد است که چنانچه کشوری در این زمینه فعالیت نکند از
کشورهای دیگر عقب می ماند».
صباغ زاده ادامه داد« :زمانی که ما این فناوری و نیاز ایجاد شـــده را در قالب مسابقه برگزار
می کنیم ،هم کشـــف استعداد می کنیم و هم ان اســـتعداد را در زمینه شکوفایی تسریع
دانشجو نباید به دانشجویان یک واحد محدود شود ولی یک پایگاه بسیار خوب برای
مصنوعی واحد علوم وتحقیقـــات عنوان کرد« :در این بخش امار
دقیقی نمی تـــوان ارائه کرد؛ چراکه تعیین بودجه یک تصمیم
جمعی اســـت و تصویب ریاست دانشـــگاه را می طلبد .ما
عالوه بر تاسیس دانشکده هوش مصنوعی ،رشته های
می بخشـــیم .از این رو این حوزه فعالیت اهمیت پیدا می کند .این گونه اســـت که در یک
بســـتری برای دانشجویان و استعدادها ایجاد می شود که در خارج از کشور به دنبال کار
بخش اپتیک و لیزر و نیز بخش اشکارسازی
نگردند و این برای ما یک فرض اولیه ایجاد می کند که این کار را انجام دهیم».
رئیس دانشگاه علوم وتحقیقات درباره راه اندازی دانشکده های هوش مصنوعی در حدود
واحدهای پیشتاز محسوب می شود .با
مورد هدف قرار خواهند گرفت .البته در این میان الزاماتی مطرح شده که واحدهای منتخب
اینبخش هادردانشکدههوش
۶واحد دانشگاه ازاد به «فرهیختگان» توضیح داد« :به طور قطع واحدهای مراکز استان ها
توجه به این که قرار است از تمامی
براســـاس انها انتخاب شده اند .اول این که واحدی باید باشد که به صنعت مرتبط باشد ؛
مصنوعی اســـتفاده شود،
دانشگاهی منتخب باید واحدهای مادر بوده و در کنار صنایعی قرار داشته باشند که دارای
پیشبرد کار فراهم
این واحد باید به مراکزی که کمک های مالی می کنند مرتبط باشـــد .درواقع ،واحدهای
یک قطب صنعتی الکترونیک ،رباتیک و غیره هستند .این صنایع باید وارد کار شوند در غیر
این صورت زمانی که از بهره بردار و مصرف کننده دور شوید ،نمی توان تحرک جدی داشت».
دومین نقش انها هم کشف استعدادها در زمینه هوش مصنوعی است .نقش دیگر
انها ارائه کمک های مالی و نیز برقراری ارتباط با صنعت اســـت که در پیشبرد
اما در اولین روز از برگزاری هفدهمین دوره ،لیگ های مختلف در بخش های دانش اموزی و دانشـــجویی برگزار شـــد تا تیم ها برای برگزاری مسابقات فینال
در روز جمعه اماده شوند .در این گزارش نگاهی داشتیم به بخش دانشجویی این دوره از مسابقات که در ان نزدیک به 40تیم دانشجویی شرکت کرده اند.
هدف نهایی مان صنعتی کردن خودروهای خودران است
مرتضی عباس زاده ،سرپرست 4تیم
دانشجویی از دانشگاه ازاد تبریز با
بیان اینکه در حـــوزه رباتیک ،هم
هوش مصنوعی هم رشته های فنی
که این مســـابقات دارد ،این است که دانشـــجویان کار گروهی را یاد می گیرند.
در حالی که طی ســـال های گذشته در این حوزه تیم های دانشجویی ما زمانی که در
مسابقات جهانی شـــرکت می کردند ،با چالش هایی همراه می شدند که خوشبختانه با
تاکید مقام معظم رهبری بر حوزه هوش مصنوعی ،شاهد کاهش این مشکالت هستیم».
بتوان ربات های حاضر مانند ربات خودروهای خودران را صنعتی کرد و اصال اگر نخواهیم به این ســـمت حرکت کنیم،
لزومی به برگزاری چنین لیگ هایی در کشـــور نیســـت .در اصل ما باید در صنعت خودروسازی ،پست و ...از خودروهای
خودران استفاده کنیم تا از این طریق هم هزینه ها را کاهش دهیم و هم بتوانیم در میان کشورهای پیشرفته حرفی برای
گفتن داشته باشیم .امیدواریم بتوانیم در اینده نزدیک بخش هوش مصنوعی به کارگرفته شده در خودروهای خودران
را در خودروهای ساخت داخل هم به کار بگیریم تا از این طریق جلوی بسیاری از تصادفات گرفته شود».
عباس زاده تصریح کرد« :خوشبختانه کشورمان طی سال های اخیر توانسته پیشرفت های چشمگیری را در حوزه هوش
مصنوعی داشته باشد؛ با این حال به دلیل مسائل مالی تیم ها امروز با مشکالت مختلفی همراه هستند ،هر چند از حیث
فنی و تکنیک هیچ مشکلی نداریم ،اما در مواردی مانند خرید قطعه چه قطعاتی که در بازار داخل وجود دارد و چه انهایی
که باید از طریق واردات تامین کنیم ،با چالش های مختلفی همراه هستیم».
وی بیان داشت« :اگر مسئوالن بتوانند بخش اصلی مورد نیاز را که همان تامین قطعات است ،برای تیم های دانشجویی
وی ادامه داد« :یکی از تیم های ما در حوزه خودروهای خودران اســـت که ربات این حوزه همه
تسهیل کنند ،هیچ گونه مشکلی برای رقابت با تیم های خارجی نداریم .این طور نیست که بگوییم تیم های ایرانی از تیم
اســـت اما طبیعتا در کنار ان بخش ســـخت افزاری را هم داریم .در لیگ ربات های پرنده هم تیم ها با
سرپرســـت 4تیم دانشـــجویی از دانشگاه ازاد تبریز با تاکید بر اینکه وقفه ایجادشده به دلیل کرونا ،باعث افول مسابقات
کارها را خودش با استفاده از هوش مصنوعی انجام می دهد ،البته کار اصلی این ربات ،نرم افزاری
مرکزی هم وعده داده ایم که امســـال اغاز به کار کند که در حال حاضر راه اندازی شـــده و
برنامه قرار است در واحدهای مختلف راه اندازی شود ،جنبه حمایتی بودن انها است.
ایـــن طریـــق تیم های ایرانی و خارجی در کنـــار یکدیگر به رقابت بپردازند ،هرچند برخی از تیم های خارجی به صورت انالین در این دوره حضور یافتند،
می شود ،گفت« :یکی از مزیت هایی
کرده ایم».
دانشکده های هوش مصنوعی دانشگا ه ازاد چه ماموریتی دارند؟
مشغول تدارکات بعدی دانشکده هوش مصنوعی هستیم».
بگیرد تا از این طریق برگزیدگان بخش های مختلف شناسایی شده و از این طریق تیم های رباتیک ایران برای حضور در رقابت های جهانی مشخص
و مهندســـی و برق و ...را شـــامل
زمینه های الزم را برای
صبـــاغ زاده ادامه داد« :در واحد علوم وتحقیقات شـــرکت های دانش بنیان زیادی داریم و
رئیس دانشگاه علوم وتحقیقات اظهار کرد« :نخستین نقش مراکز هوش مصنوعی که طبق
بپردازند .لیگ هایی که قرار اســـت از سوی بیش از 100داور مورد ارزیابی قرار
شـــوند .در این دوره از مســـابقات که اوازه جهانی هم دارد 6کشـــور خارجی برزیل ،روسیه ،المان ،چین ،افغانستان و مصر حضور پیدا کرده اند تا از
هم با عنوان تکنولوژی کوانتومی اضافه کرده ایم.
(دیتکشـــن) واحد علوم وتحقیقات جزء
اغاز به کار کرد و قرار اســـت طی 3روز ،این تیم ها در بیش از 20لیگ به رقابت
گروه دانشگاه
جامعه استفاده کنیم.
صباغ زاده پیرامون میزان بودجه و ســـرمایه گذاری دانشـــکده هوش
علوم وتحقیقات با شرکت بیش از 230تیم در دو بخش دانش اموزی و دانشجویی
زهرا رمضانی -راضیه فالح
محدود به دانشجویان این واحد کردیم ،خطا رفته ایم و باید از تمام بسترهای
مرتبطی چون رباتیک ،متاکرونیک داریم و بخشی
جامعه جویای کار و جامعه ای که مملو از مهندســـان و استعدادهای جویای کار هستند،
هفدهمین دوره مســـابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران روز گذشـــته در واحد
چالش های خاص به خودشـــان همراه هستند؛ چراکه ربات ها باید در نقاط تعیین شده فرود بیاید و این
کار را ســـاخت می کند .با این حال پیشرفته ترین لیگ این دوره ،لیگ ربات های انسان نما است که به دلیل
مختلف مانند نیاز به همکاری ربات ها با یکدیگر باید ان را نسبت به دیگر لیگ ها متمایز کرد».
سرپرست 4تیم دانشجویی از دانشگاه ازاد تبریز تصریح کرد« :هدف اصلی این مسابقات ان است که در اینده نزدیک
دیگر کشورها عقب است ،اما نمی توان این چالش را هم نادیده گرفت».
ربوکاپ در تمام دنیا از جمله ایران شـــده است ،تصریح کرد« :قطعا در سال های کرونایی برخی از تیم ها حذف شده اند،
اما انچه در این دوره از مسابقات می بینیم ،این است که تیم ها دوباره در حال شکل گیری اند و امیدواریم که بتوانیم دوباره
به ســـال های قبل از ســـال 97برگردیم که این مسابقات را همه دنیا می شـــناختند و حداقل از 10کشور در ان شرکت
می کردند ،هر چند قطعا طی 2تا 3سال اینده دوباره به دوران اوج باز خواهیم گشت».
جایگاه هوش مصنوعی نقش مهمی خواهد داشت».
سطح کیفی تیم ها ارتقای چشمگیری داشت
مهدی یوســـفی مقدم ،داور لیگ ربات پرنده بخش دانشـــجویی درباره این دوره از مسابقات ربوکاپ گفت« :لیگ ربات پرنده چند سالی
است که برگزار می شود اما تفاوت ان با سال های قبل این است که امسال ،ربات های خودکار را شاهد هستیم و دیگر اپراتور دخالتی در
ان ندارد و تنها بحث استارت یا فرود اضطراری ربات را انجام می دهند .خوشبختانه سطح تیم های شرکت کننده ارتقای قابل توجهی نسبت
به ادوار قبل داشـــته اســـت؛ چراکه پیش تر ،اپراتور در برخی مواقع برای به پرواز در اوردن ربات ها وارد می شـــد ،اما امسال همه کارها به صورت
خودکار صورت می گیرد ».او ادامه داد« :تیم ها توانسته اند بنا به هدف گذاری که برای هر کدام از ربات های پرنده صورت گرفته ،بحث فعالیت های
خودکار انها را دنبال کنند و این نویدبخش اتفاقات خوب اســـت .البته باید این مســـاله را هم بگویم که در لیگ ربات های پرنده ،تیم خارجی در این
دوره از مسابقات شرکت نکرده ،اما معتقدم اگر تیم های این دوره به مسابقات جهانی اعزام شوند ،حتما حرفی برای گفتن در سطح دنیا خواهند داشت
و می توانند با تیم های دیگر رقابت جدی داشته باشند».
داور لیگ ربات پرنده بخش دانشجویی تصریح کرد« :خوشبختانه دانشگاه ازاد چه در زمان برگزاری مسابقات و چه اعزام ها به مسابقات جهانی ،همیشه حامی
تیم های دانشـــجویی بوده اســـت و امیدوارم این حمایت ها هر ســـال بیشتر شود .با این حال مشـــکل جدی ما نوسان قیمت ارز و تحریم ها است که قطعا مشکالت
جدی برای تیم ها ایجاد کرده اســـت .به عبارت دیگر در گذشـــته اسپانســـرهای مختلفی را برای حمایت از تیم ها داشتیم ،اما طی سال های اخیر به دلیل مسائل مالی
این حمایت ها کاهش پیدا کرده است».
یوســـفی مقدم افزود« :امروز شـــاهد ان هســـتیم که تعداد حامی ها از تیم های دانشجویی کاهش پیدا کرده و به همین دلیل تیم ها یا با بودجه های شخصی یا با حمایت های
واحدهای دانشگاهی وارد مسابقات می شوند ،با این حال شاهد پیشرفت چشمگیر تیم ها از حیث فنی هستیم ،طبیعتا در این وضعیت اگر شاهد تزریق مالی به این حوزه باشیم،
قطعا نتیجه بهتری خواهیم گرفت و تیم ها با اطمینان کامل تری به مسابقات جهانی می روند».
او بیان داشـــت« :مســـاله ای که باید به ان توجه کرد ،کارکرد ربات های پرنده اســـت؛ چراکه انها در صورت بروز حادثه می توانند تصویر و نمای کلی از فضایی که دسترســـی انسان به ان
محدود اســـت ،ارائه دهند و قطعا این مهم کار تیم های امدادی را راحت تر کرده و باعث می شـــود تا کارها در زمان کمتری انجام شـــود .در چنین وضعیتی طبیعتا حمایت از تیم ها می تواند
باعث شـــود تا ربات های پرنده با کاربردهای واقعی ســـاخته شـــود .البته این بدان معنی نیست که ربات های فعلی کارکرد واقعی ندارند ،اما برای رسیدن به رباتی که بتوان در عملیات واقعی از
ان استفاده کرد ،شرایط متفاوت خواهد شد».
پای تیم های برگزیده به بنیاد ملی نخبگان باز می شود
محمد نوروزی ،مسئول لیگ پرنده مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران با بیان اینکه در این دوره از مسابقات
15تیم متقاضی شرکت در بخش لیگ ربات پرنده بودند که بعد از بررسی ها 7 ،تیم توانستند تاییدیه فنی را
گرفته و در این لیگ شرکت کنند ،گفت« :البته در این دوره 300شرکت کننده در قالب 50تیم در بخش
لیگ دانشـــجویی و در دو حوزه سخت افزاری و نرم افزاری شرکت کرده اند ».او ادامه داد« :اکثر داوران
نیز از میان کســـانی انتخاب شده اند که چندین دوره در مسابقات جهانی به عنوان شرکت کننده
حضور داشـــته اند و بعد از اینکه فار غ التحصیل شده و حاال در قالب شرکت های دانش بنیان
فعالیـــت می کننـــد؛ در این چند روز به عنـــوان داور حضور دارند ».مســـئول لیگ پرنده
مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران خاطرنشان کرد« :به صورت روزانه 2راند مسابقه
را در ایـــن لیگ داریم و روز جمعه نیز 2مســـابقه بـــرای فینال برگزار می کنیم».
نوروزی خاطرنشـــان کرد« :در بخش دانشجویی لیگ های ربات انسان نما،
ربات های صنعتی ،خودرو های خودران ،ربات های پرنده و لیگ خاصی
به نام ربات های مریخ نورد در مسابقات ربوکاپ به رقابت با یکدیگر
می پردازنـــد ».او درباره نحـــوه حمایت از تیم های برگزیده این
دوره از مسابقه گفت« :تمام تیم های برگزیده به بنیاد ملی
نخبگان معرفی خواهند شـــد و از این طریق شرایط را
برای استفاده انها از تسهیالت ویژه فراهم می شود
که یکی از انها این اســـت کـــه بتوانند بدون
کنکور برای ادامه تحصیل به دانشگاه ها
معرفی شوند».
ادامه در صفحه۵ صفحه 4
دانشگاه
۵
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
ادامه از صفحه۴
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
استعدادیابی برای پروژه های ملی فضایی در دل ربوکاپ
علی خورشیدی ،مدیر لیگ میکروکاوشگر ماه این دوره از مسابقات ربوکاپ ازاد ایران با بیان اینکه در این دوره از لیگ 12تیم
شـــرکت کرده اند ،گفت« :از میان انها 5تیم منتخب شـــد و بعد از ان ،پلتفرم در اختیار هر کدام از این تیم ها قرار گرفت تا توسعه
برنامه ای و نرم افزاری روی ان انجام دهند .در همین راستا یک دوره اموزشی برای انها برگزار شد تا هم قبل و هم حین مسابقات،
اقدام به برنامه نویســـی کنند .البته مراحل اولیه برای انتخاب و اموزش این تیم ها از ابان ســـال گذشته انجام شده و بعد از اینکه
تیم های منتخب ســـپرده و از ظرفیت انها در پیشبرد پروژه ها بهره ببریم .البته یک
مســـابقه ای معادل انچه امروز داریم در اروپا برگزار می شود که هدف انها مریخ است
و تیم های مختلف در ان شرکت می کنند».
خورشیدی افزود« :قرار نیست تیم ها را به این مسابقات اعزام کنیم ،اما با برگزاری مسابقات
تیم های منتخب انتخاب شـــدند یک فرصت مطالعاتی در اختیار انها گذاشتیم و درنهایت بحث تحویل پلتفرم به انها بود .البته
ربوکاپ در ایران قطعا در اینده می توان تیم هایی را در این حوزه به مســـابقات اروپایی فرســـتاد.
او با تاکید بر اینکه این لیگ با همکاری پژوهشگاه هوافضای ایران و دانشگاه علوم وتحقیقات برای اولین دوره به مسابقات ربوکاپ
به تیم های مختلف بود؛ چراکه می خواســـتیم از این طریق تعداد دانشجویان بیشتری را جذب کنیم تا
و یک تیم از دانشـــگاه شـــاهد و یک تیم هم از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی شرکت کرده اند و اکثرا نیز دانشجویان مقطع
بگذاریم و با قیمت مناســـبی هم یک دوره اموزشـــی برای انها برگزار کنیم و درنهایت هم برگزاری یک مسابقه ان
مدیر لیگ میکروکاوشگر ماه تصریح کرد« :هدف این لیگ ملی است و درصدد ان هستیم تا بتوانیم از این طریق استعدادیابی
می کنیم تا به مرور دانشـــجویان را به این ســـمت سوق دهیم که خودشان در این حوزه خالقیت به خرج دهند و دیگر به
هر کدام از تیم ها یک فرصت محدود در اختیار دارند تا بتوانند بحث توسعه و برنامه نویسی را دنبال کنند».
اضافه شده است ،اظهار داشت« :از امروز هم مسابقات لیگ برگزار می شود و باید بگویم که برای این دوره 3تیم از علوم وتحقیقات
کارشناسی هستند که عمدتا در رشته هوافضا و برخی از انها هم در رشته های برق ،مکانیک و کامپیوتر مشغول تحصیلند».
را انجـــام داده و بعـــد از ان بحث پروژه های ملی فضایی اعم از ماه نورد و دیگر پروژه های مرتبط با رباتیک و هوش مصنوعی را به
هر چند هدف اصلی مان بیش از انکه برقراری مســـابقه و رقابت بین تیم های مختلف باشد ،اموزش
بســـتر برای فعالیت انها فراهم شود .همین مساله باعث شد تا حتی ربات های رایگانی هم در اختیار تیم ها
هم در هفدهمین دوره مســـابقات ربوکاپ بود تا تجربه حضور در مســـابقات را هم داشته باشند .در این میان تالش
انها پلتفرم ارائه ندهیم».
حمایت نباشد ،فرصت مسابقات فرانسه مثل سال قبل از دست می رود
نگار دودانگی ،فار غ التحصیل رشـــته مهندســـی پزشـــکی و عضو تیم MRL
دارند و کارایی باالیی در صنایع مختلف مانند خودرو ســـازی دارند .کافی است به این ربات ها دستورات
هزینه های خود را برگرداند».
دودانگی در توضیح روند برگزاری مسابقات به نسبت سال
Atworkاز دانشگاه ازاد واحد قزوین درخصوص سابقه فعالیت خود در حوزه
الزم داده و انها بدون کم وکاست دستورات را اجرا می کنند .اگر صنایع برای تولید این نوع ربات هزینه های
«امدادرسان در کار» فعالیت دارم .به طور خاص رباتی که امسال در این دوره از
عضو تیم MRL Atworkدانشـــگاه ازاد واحد قزوین درخصوص حضور در مســـابقات جهانی بیان کرد:
شـــده و استقبال تیم ها نیز به نسبت باال رفته است .حضور تیم های
مســـابقات جهانی تایلند از دست رفت .مسابقات تیر ماه کشور فرانسه نیز به علت هزینه های باالی سفر
بود ،نقطه عطف این دوره به حساب می اید».
دارد ،اظهار کرد« :تیم MRL Atworkیکی از قدیمی ترین تیم های حاضر در این دوره از مسابقات بوده
خارج از دانشـــگاه توســـط اعضای تیم انجام شده اما تاکنون این امر محقق نشده ،ادامه داد« :هیچ یک
توجه به موفقیت های این تیم کدام صنایع برای تولید انبوه برای ســـرمایه گذاری به
دفعات در بین تیم های برتر قرار گرفته و عناوین بین اول تا ســـوم را کســـب کرده است .به عنوان مثال در
نکرده اند .حتی به دفتر معاونت علمی ریاســـت جمهوری نامه زدیـــم اما تاکنون از این نهاد دولتی هیچ
رباتیک عنوان کرد« :حدود 6سال عضو این تیم بوده و در حوزه ساخت ربات های
مســـابقات اورده شده ،توانسته 6مقام برتری در مسابقات بین المللی خارجی
در کشورهای المان ،کانادا و فرانسه را کسب کند».
او با بیان اینکه ربات سرویس رســـان در کار برای بســـیاری از صنایع از قبیل صنعت خودرو سازی کارایی
و تاکنون حدود 10دوره از مســـابقات ربوکاپ را شـــرکت کرده است .این تیم در دوره های مختلف نیز به
دوره قبلی مسابقات بین المللی ربوکاپ عنوان سومی را از ان خود کرده است».
دودانگی درمورد کارایی این دســـته از ربات ها توضیح داد« :ربات های سرویس رسان در کار دقت باالیی
تولید را تامین کنند ،در مدت زمان یک ساله می توان این دسته از ربات ها را به راحتی تولید کرد».
«بـــه علت مشـــکالت اقتصادی و باال رفتن هزینه ها ،بودجه ای در ایـــن زمینه در اختیار تیم قرار نگرفت و
به احتمال زیاد از دســـت خواهد رفت ».او با اشـــاره به اینکه تالش های بسیاری برای جذب سرمایه گذار
از ســـازمان ها و نهادهای کشوری برای فعالیت های تیم و شرکت در دیگر مسابقات بین المللی حمایتی
پاســـخی ارسال نشده اســـت .امسال نیز برای جذب ســـرمایه گذار تالش های بسیاری شده که تاکنون
بی نتیجه مانده اســـت .درحالی که هر ســـرمایه گذاری می تواند با مبلغ جایزه تیم صاحب عنوان ،همه
گذشته گفت« :روند برگزای مسابقات به نسبت سال گذشته بهتر
خارجی در این دوره بعد از وقفه ای که بین سال های شیوع کرونا افتاده
عضو تیم MRL Atworkدانشگاه ازاد واحد قزوین در پاسخ به این سوال که با
انها مراجعه کرده ،عنوان کرد« :هنوز صنایع برای خرید یا سرمایه گذاری برای ساخت این
دســـته از ربات ها به ما مراجعه نکرده اند و حتی با توجه به مشکالت اقتصادی باز هم راضی
به خرید ربات از داخل کشور نیستند .با انکه خرید و تعمیر ربات های خارجی به مراتب از انواع
داخلی سخت تر و گران تر است اما خریدی انجام نشده است».
ربات ماه نورد کلید استارتاپ شدن گروه ویستا می شود؟
حســـین پورقاسم ،عضو گروه ویستا دانشگاه ازاد
کرد« :ربات ماه نوردی اســـت که برای نمونه برداری یا عکسبرداری از قمر ماه ساخته شده است .البته این نوع ربات در
در مسابقات ربوکاپ عنوان کرد« :این تیم در لیگ
اســـت تا بتواند در ماه به راحتی تصاویر الزم را گرفته و اگر نیازی به برداشـــتن ســـنگ از این کره باشد نیز می تواند این
واحد علوم وتحقیقات درباره نوع فعالیت این تیم
ربات های مریخ نورد حضور دارد که این لیگ برای
اولین بار در این دوره از مسابقات با حضور 5تیم
برگزار شده است .شایان ذکر است که این دوره از
مســـابقات برای اولین بار لیگ ربات های مریخ نورد را در خود دارد و فرصتی تازه برای حضور تیم های
فعال در این دسته از صنعت رباتیک را نیز ایجاد کرده است».
او درباره کارایی ربات ماه نورد که توســـط این تیم برای نخســـتین بار در مســـابقات ربوکاپ حاضر شده ،اظهار
مسابقات به صورت شبیه سازی عمل می کند .ربات ماه نورد تیم ویستا متشکل از 6چرخ ،مانیتور ،دوربین و کامپیوتر
اقدام را نیز انجام دهد».
پورقاســـم با توضیح اینکه در این گروه 5نفری از دانشـــجویان رشـــته هوافضا و رشته های مهندسی کامپیوتر و هوش
مصنوعی نیز هرکدام یک نفر حضور دارند ،بیان کرد« :سطح برگزاری مسابقات بسیار باال بوده و حتی تیم های حاضر در
این لیگ نیز از توانایی زیادی برخوردار هستند .همچنین حمایت های الزم از جانب دانشگاه ازاد واحد علوم وتحقیقات
و پژوهشگاه فضایی به نحو خوبی بوده است .پژوهشگاه فضایی تیم هایی که در این دوره از مسابقات رتبه کسب کنند
را به عنوان استارتاپ معرفی و با توجه به این عنوان حمایت های الزم را خواهند داشت».
هرچه چالش ها بیشتر؛ نتایج دقیق تر و قابل قبول تر
ســـینا حسینی عضو تیم At
او در ادامه افزود« :برای ساخت این گونه ربات ها از هوش مصنوعی ،طراحی درایوها ،شناسایی تصویر،
کنند .در این گفت وگوها امادگی تیم های مختلف به خوبی مشخص بود که همین امر به جذاب شدن
امـــام خمینـــی(ره) قزوین
دارد تا در هر جهت توانایی حرکت داشته باشد .چرخ ها به نوعی طراحی شده تا به جای حرکت و چرخ
او درمورد تاثیر برگزاری و شرکت تیم های رباتیک کشور در این نوع مسابقات بر روند کاری و هدف گذاری
Workدانشگاه بین المللی
درباره نوع فعالیت این تیم در
این دوره از مسابقات ربوکاپ
عنوان کرد« :این تیم 8نفره
متشـــکل از دانشـــجویان مکانیک ،برق و هوش مصنوعی اســـت که در
زمینه ســـاخت و پردازش ربات های صنعتی فعالیت دارد .ربات با استفاده از
دوربینی که روی خود دارد توانایی تشخیص قطعات را از بین دیگر قطعات داشته،
می تواندبردارد و از ان استفاده کند .استفاده این نوع ربات کارایی باالیی در ساخت و
تولید صنایع مختلف دارد و می تواند به انسان کمک شایانی داشته باشد .حتی می توان با
تغییر در برخی از مراحل ساخت این نوع ربات ان را به عنوان ربات امداد رسان نیز استفاده کرد».
طراحی پی ســـی وی استفاده شده است .این ربات مستطیل شکل بوده و چهارچرخ ان زوایای خاصی
به صورت همزمان ،در مواقعی که ایستاده است چرخش الزم را داشت ه و جهت مورد نظر را تشخیص دهد».
بلندمدت تیم ها ،بیان کرد« :شناخت و اشنایی با رقبا و روبه رو شدن با چالش ها از اولین محاسن شرکت
«این تیم برای نخســـتین بار توانســـته در این دوره از مســـابقات حاضر شود و به عنوان یک تیم نوپا در
و هدف گـــذاری دقیقـــی را در اختیار اعضای تیم می گذارد .برای مثال مواردی که تیم ما به عنوان یک
عضو تیم At Workدانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین در پاسخ به این سوال که نحوه برگزاری
و دور بعد به تبع نتایج باالتری نیز کســـب خواهد کرد .هرچه چالش ها برای تیم ها بیشـــتر باشد نتایج
خوب و ســـازنده بوده است .حضور تیم های مختلف با سابقه های متفاوت شرکت در دوره های قبلی یا
حسینی درخصوص نحوه برگزاری این دوره از مسابقات عنوان کرد« :امکانات خوبی را در اختیار تیم ها
مســـابقات حاضر می شوند می توانند به راحتی از تجربه انها استفاده کرده و در کار خود از ان استفاده
در روند برگزاری مسابقه کمک بسیاری کند».
حســـینی درباره تعداد دفعاتی که این تیم در مسابقات بین المللی ربوکاپ شرکت داشته ،اظهار کرد:
مسابقات حاضر شده است».
مسابقات چگونه بوده است ،گفت« :امروز روز اول از 3روز مسابقات است؛ در این مدت نحوه برگزاری
دیگر مســـابقات برای تیم اولی مانند ما؛ بســـیار خوب است .افرادی که مانند ما برای اولین بار در این
مسابقات نیازمند سازوکار شفاف تری برای پاسخگویی به شرکت کنندگان است
سیدمحمد میرلوحی ،عضو تیم پویش بنیاد اموزشی و فرهنگی
امام صادق(ع) درخصوص اعضای حاضر این تیم در مسابقات
ربوکاپ عنوان کرد« :اعضای تیم متشـــکل از دانشـــگاه های
دستورات طراحی شده را انجام دهد و نیازی به کنترل مکانیکی ندارد .چرخ های
ان به نوعی انتخاب شـــده که برای چرخش همزمان با حرکت مشـــکلی نباشد و
به راحتی ان را بتوان کنترل کرد».
مختلف دولتی از قبیل صنعتی اصفهان ،امیرکبیر ،ســـمنان
پورقاسم درباره تعداد دفعاتی که این تیم پیش از این در مسابقات ربوکاپ شرکت
ساخت ربات های دستیار برای کمک به افرادی که در صنعت
داشـــته و امســـال برای اولین بار در این لیگ شرکت داشـــته است .این دوره از
بـــوده و در لیگ At workحضـــور دارد .تیم پویش در زمینه
کار می کننـــد فعالیت دارد .برای مثال این ربات وســـایل مورد نیـــاز مانند پیچ هایی که
داشته اظهار کرد« :تیم پویش پیش از این در بسیاری از لیگ های دیگر شرکت
مسابقات بسیار فشرده برگزار شده اما نحوه برگزاری ان به درستی تاکنون پیش
در دســـترس انسان نیست را باز یا بســـته می کنند .به بیان دیگر این ربات ها کمک
رفته اســـت ».عضو تیم پویش درمورد عناوینی که در دوره های قبلی توسط این
او دربـــاره ربات هایی کـــه در لیگ At workو کارایی که دارند ،توضیح داد:
ما شـــد .اما با انکه رتبه کســـب کردیم هزینه ای به عنوان حمایت از جانب هیچ
دستیار افراد است».
تیم کسب شده ،بیان کرد« :سال گذشته در لیگ امدادگر مقام دومی از ان تیم
«ربات هـــای این لیگ باید به صورت هوشـــمند بتوانند پردازش تصویر،
سرمایه گذاری برای تیم در نظر گرفته نشد .اما دانشگاه صنعتی اصفهان سایتی
ربات ها قسمت های مختلف اصلی و فرعی دارند .قسمت های
به بیان دیگر فضای کار برای ســـاخت و امـــوزش این نوع ربات را در اختیار تیم
حرکت ،تشخیص وسیله ،برداشتن جسم از سطح را انجام دهند .این
اصلی این دســـته از ربات ها متشـــکل از موبایل ربات برای
حرکت روی سطح زمین و بازوی رباتیک برای برداشتن
و حمل اجســـام اســـت .قســـمت پردازش تصویر
ربات ساخته شـــده در این گروه بـــا الگوریتم
یولوی 5نوشته شده و برای بازوی رباتیک
5درجه ازادی در نظر گرفته شـــده تا
بتوانـــد به خوبی فضا را پوشـــش
دهد .موتورهـــای بازوی این
نوع ربـــات توانایی این را
دارد تا به صورت یک
برنامه کلی تمام
هر چه بیشتر مسابقات کمک شایانی دارد».
را در اختیار تیم قرار داد تا بتوان در ان پردازش تصویر ربات اموزش داده شـــود.
پویش قرار داد .از سوی دیگر بنیاد اموزشی فرهنگی امام صادق(ع) نیز به عنوان
اصلی ترین مشوق تیم اقدامات درخوری را داشته است».
او در انتقاد به برخی از حواشـــی مسابقات امسال گفت« :برخی شبهات مانند
حضور داورهایی از برخی از تیم های حاضر مســـابقات در همان ســـاعات اولیه
دهان به دهان شـــد .با انکه مسئوالن مســـابقات این امر را رد کرده اند اما همین
شـــائبه مشکالت بســـیار فکری و روحی را برای برخی از تیم ها به همراه داشته
اســـت .به بیان جزئی تر توضیحات درستی درباره نحوه برگزاری مسابقات ارائه
نشـــد و این کم کاری برخی حواشـــی هرچند بی اهمیت را برای تیم ها به همراه
داشـــته اســـت .بهتر بود پیش از برگزاری مسابقات ســـازوکار شفاف تری برای
پاسخگویی به شـــرکت کنندگان در نظر گرفته می شد تا شائبه ای به برای نحوه
برگزاری مسابقات ایجاد نمی شد».
در این مسابقات است .همین امر تغییر مسیر الزم برای بهبود عملکرد ربات را به خوبی مشخص می کند
تیم اولی نیاز اســـت برای ارتقای ربات خود را انجام دهد در این مســـابقات به خوبی مشخص می شود
دقیق تر و قابل قبول تری نیز به دست خواهد امد».
قرار داده بودند و ناظران در فواصل مختلف جویای نیازهای تیم ها بودند .همین موارد ساده می تواند صفحه 5
دانشگاه
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
تاب رقابت رباتیک
و
ب
ت
ی کودک و نوجوان
در دنیا
«فرهیخت
یدهد
ربوکاپ گزارش م
شاموزی
گان» از بخش دان
ش اموزی در 15رشته
برگزاری مسابقات دان
شته دانش اموزی را در این
یان اینکه در مجموع 15ر
ات ربوکاپ ازاد ایران با ب
چنین در بخش ربات های
اموزی هفدهمین مسابق
ش های این دوره است .هم
مسئول لیگ های دانش
بخ
ی ،فوتبالیست از جمله
فرامرز دائمی،
ش های مختلف متفاوت
«بخش ربات های کاربرد
البته تعداد تیم ها در بخ
ت:
ابقات خواهیم داشت ،گف
ت.
اس
ده
ش
دوره از مس
هم از روز گذشته برگزار
کرده اند .همچنین برای 7
که مسابقات این بخش
ربردی نیز 38تیم شرکت
هم 7رشته مجزا داریم
ریم و در بخش ربات های کا
امدادگر
فوتبالیســـت 40تیم دا
مثال در بخش ربات های
اســـت ،به طور
بخش هم 18تیم شرکت
85تیم حضور یافته اند».
شامل می شود که در این
ش ربات های امدادگر هم
فزاری هوش مصنوعی را
رشته بخ
لف دبستان تا دوره دوم
ا
م
نر
حث
ص شبیه سازی داریم که ب
دانش اموز از رده های مخت
داد« :ما بخشی هم مخت
600
از
کل
ش اموزی هستیم که متش
او ادامه
که شامل دانش اموزان تا
وره میزبان 150تیم دان
در دو سطح زیر 14سال
اند و درمجموع در این د
که براساس ان مسابقات
کرد ه
ســـطح با یکدیگر رقابت
ارد
د
دی برای مســـابقات وجود
البته دانش اموزان در هر
یشـــود .البته استاندار
یشـــود.
متوســـطه م
دوم متوســـطه برگزار م
بعد از پایه هفتم تا دوره
تحصیلی ،و دانش اموزان
پایه هفتم
بین تیم ها ایجاد شود».
ین طریق همسان سازی
می کنند تا از ا
ابقات تعیین شده است،
مسابقات جهانی است
دف برای برگزاری این مســـ
تخاب شرکت کنندگان
زاد ایران با بیان اینکه 2ه
هدف ،ان
پروژه های بزرگ تر کاری
ا
اپ
بوک
هفدهمین مســـابقات ر
ری رسیدند بتوانند روی
زی
امو
ش
دان
الت
ای
با
ه
ای
گ
اموزان زمانی که به رده ه
مســـئول لی
م ها وارد صنعت شوند و
ش
ربوکاپ اســـت تا دان
ین دنبال ان هستیم تا تی
از اهداف ان گســـترش
هدف بوده است .همچن
کی
افزود« :ی
دیگر از اهداف مسابقه،
ات شکل گرفته نیز با این
ارد شود .همچنین یکی
که در واحد علوم و تحقیق
ربات ها به حوزه صنعت و
عی
تما
اج
کنند.
که بتوانیم درنهایت این
دف از رباتیک همین است
ب هطور کلی هم ه
ات جهانی شرکت کنند».
هایی است که در مسابق
انتخاب تیم
ستا باید از میان تیم های
ابقات جهانی می شوند
جهانی است و در همین را
5تیم برتر مسافر مس
ایران دارای یک سهمیه
بخش های دانش اموزی،
ت« :امروز در هرکدام از
دائمی بیان داش
ات جهانی اعزام خواهد
ات جهانی اعزام کنیم.
یم دانش اموزی به مسابق
بهترین تیم را به مسابق
ت
5
ــتا
شرکت کننده،
سـ
را
ین
ســـهمیه داریم و در هم
شـــاره و تصریح کرد« :برای
ش اموزی برای 5رشـــته
می کند ».او به داوری ها ا
دان
ش
بخ
در
زار
ما
برگ
گر
از مســـابقات 4راند بازی
به عبارت دی
کرده باشند و نکته دیگر
روزانه هر تیم در این دوره
در حوزه رباتیک فعالیت
کته دیگر اینکه به صورت
یشان
که در زمان دانش اموز
شـــد .ن
دهند .در این میان باید
یم که اولین ان ،این بود
موجود ،داوری را انجام
شاخصه مهم را در نظر گرفت
طور باید براساس قوانین
دو
داوران
می گیرد و حتی قوانین
رفتیم تا داوران بدانند چ
زی فوتبال واقعی صورت
رای اموزش انها در نظر گ
ت ،داوری ها براساس با
ب
را
ای
ه
دور
ما
اینکه
حث ربات های فوتبالیس
کنم که به طور مثال در ب
به این مساله اشاره
دو مورد یکسان است».
ین فوتبال جز در یکی و
بازی هم با قوان
گلخانه هوشمند
محصول دان
شاموز مدرسه سما
رئ
یس هفدهمین دوره مسابقات بین الم
للی ر بوکاپ ازاد ایران در نشست خ
بری
و
عده
نم
ایش
28
مح
صول
دانش ام
مهرافرین ،دان
شاموز کالس ه
وزی را در بخش دمو داده بود .ارش
شتم دوره اول راهنمایی مدرسه سم ا
5
که
صا
حب
یکی
از
ان
28
مح
صول است که در
در توضیح اثر خود
مسابقات امسال حاضر شده است،
گفت« :محصول من گلخانه هوشـــ
مند اســـت .دستگاهی که ساختم از
چن
دین
دس
تگاه
و
این دس
اجزا
تش
کیل
تگاه نواوری ایجاد کرده و ان را ارائه
شده است که ما در تلفیق
داده ایم .این دستگاه برای تولیدکنن
دگان
و
مزرع
ه
د
اران
ا
ست
که
قرار د
م
ی
هند
تو
و ان را از راه دور کنترل کنند.
انند این دستگاه را در هر محیطی
این دســـتگاه از اجزای مختلفی م
انند
پنل
خور
شـــی
دی،
نور
ابی
و
کشـــت
قرمز و س
یســـتم الکترو مغناطیس و محیط
هیدروپنیک طراحی شـــده است که
شامل این قسمت ها و این اجزا م
یشود .دستگاه گل
خانه
هوش
م
یکند
مند
ان
که
رژی
این
خود
پنل
را
خو
از
پنل
خورشیدی تامین
رشـــیدی از بازیافت ســـاخته
شده است .سیستم هیدروپنیکی که
این
دس
تگاه
دارد،
به
ص
ورت
ت
خلیه و جریان عمل م
یکند و
الکترو مغناطیسی
که در باالی سطح کشت نصب م
یشود ،باعث م
یشود امالح مع
دنی
و
امال
حی
که
در
اب
مو
جود
ا
ست
را جذب گیاهان کند .نور ابی و
قرمزی که به رنگ بنفش دیده م
یشود ،درب
االی
سطح
ک
شت
ق
ر
ار
دارد
که
ما
می توانیم
با نور ابی و قرمز بیشترین
فتوسنتز را در گیاهان ایجاد کنیم».
او در ا
دامه درباره ایده اولیه این دســـتگاه
بیان کرد« :این ایده از انجایی به ذهن
و به
این
فکر
من رســـید که من کم خونی داشـــتم
اف
تادم که چرا باید از داروهای ش
ـــیمیایی اســـتفاده کنیم در حالی
که
م
ی
تو
انیم
از
گیا
ا
هان
در
ســـت
این
فاده
حوزه
کنیم .حتی می توانیم اهن یا ه
رماده ای را در انها افزایش دهیم و شـــ
اهد
ج
ذب
بیش
تری
در
انها
با
شیم .من
نمونـــه پایل
وتی طراحی کرده بـــودم و این مح
صول را در فاز صنعتی شده و هو
شـــمند اجرایی کردم .من دوست
دارم که
د
رباره
م
وضو
عات جدید تحقیق کنم و هرچه
بیشـــتر در این
ک
حوزه اطالعاتم را افزایش می دهم،
نجک
اوتر می شوم».
۶
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
فاطمه طاری بخش
خبرنگار گروه دانشگاه
هفدهمین
دوره مســـابقات ربوکاپ ازاد ایران
دیروز در و
احد علوم وتحقیقات دانشـــگاه ازاد
اس
المی شروع به کار کرد که 600نفر دان
شاموز
در
قال
ـــب
150
تیم
با
یکدیگر رقابت می کنند.
در
این
دوره
۳
سالن به دانش اموزان اختصاص
ی
افته
و
یک ســـالن به شبیه ســـازی دوبعدی
اختصاص
داده شده اســـت .بخش استارتر به
ابتکار ایر
ان
و
به
دلیل
است
قبال هوش و استعداد
دانش ام
وزان
ای
ر
انی
در قســـمت شبیه ســـازی
دوب
عدی
فو
تبال راه اندازی شده است که مختص
دانش امـــ
وزان عالقه مند به این حوزه اســـت.
همچنیـــن
در بخش دموی دانش اموزی حدود
۲۸مح
صول
به
نم
ایش گذاشته می شود.
مساب
قات
دانش اموزی نیز به دو بخش پرایمی
و ســـکن
دری تقســـیم می شـــود که سکندری
مربـــوط به
دانش اموزان باالی چهارده ســـال و
دوره
دوم است .براساس امار مسئول لی
گهای
ش
دان اموزی ،در لیگ ربا
تهای فوتبالیست ۴۰
تیم ،در ل
یگ ربات های دمو و کاربردی ۳۸تیم و
در مج
موع
۷
ر
شته
ل
یگ
ربا
تهای امدادگر ۸۵
تیم ح
ضور
د
ارند .دانش اموزان در این بخش برای
به دست او
ردن 5سهمیه شرکت در مسابقات
جهانـــی با
هم به رقابـــت می پردازند .در ادامه
در مصا
حبه
با
مس
ئول
لیگ های دانش اموزی،
دانش
امـــ
وزان
و
مربیـــان رباتیک به بررســـی
جزئ
یات
این بخش پرداخته ایم.
رباتیک دان
شام
وز
ی
عر
صه
ا
ما
دگ
ی
ب
را
ی
ورود به حوز ههای بزرگ تر
مژان ر
ستمی تهرانی ،مربی رباتیک مد
رسه
دخترانه ابوعلی سینا منطقه
«دانش امو
2است که در مسابقات امسال
شر
کت
کر
دند.
او
در
باره
تی
زان ما ربات هایی را درست کرده
م
اند
های این مدرسه گفت:
و چند تیم مختلف داریم .ی
کی
از
تی
م
های
ما
ش
امل
سه
نفر م
را ساختند .یکی دیگر از تی
یشود که پنجم
مهای
ما ربات پرستار دارد .این تیم 4
دبستان هستند و ربات انباردار
ن
فره
ا
ست
و
تما
می
انها
در
مقطع چهارم تح
مقطع دوم دبستان هست
صیل می کنند .یکی دیگر از تی
ند ،سنسورهایی را به انکوباتور
نوزا
دان
مهای ما که در
ا
ضافه
کرد
ه
اند
تا
در
م
راقبت از
و یک سری بازی ب
نوزادان کمک کند .دانش امو
رای افراد سالمند و کودکان د
زان دیگر ما پایه هفتم هستند
ارند که در سالمندان به بهبود
الزا
یمر
ک
مک
م
ی
ک
ند.
ب
او در ادامه در
ر
ای
کودکان نیز در
باره نحوه سنجش و انتخاب دان
خصوص افزایش تمرکز است».
ش اموزان گفت« :ما برای اینکه ب
خوا
هیم
دان
ش
امو
از ربات
زان
را
در
تیم مدرسه
یک داریم که رباتیک چیست
انتخاب کنیم .ابتدا معارفه ای
و چه کارهایی در ان انجام می
ده
یم.
بعد
از
ان
دان
ش
امو
زانی که
برای شرکت در تیم های ربات
به این حوزه عالقه مند باشند،
یک مدرسه درخواست می ده
ند.
بعد
از
ای
نکه
ع
القه
خود
ازمو
ن
شان را به ما اعالم کردند،
های هوش و یک ســـری ازمو
نهای تحل
یلی از انها می گیریم تا قدرت تفک
رشـ
ــان
را
بدا
ســـ
نیم
و
نی،
بسـ
دان
ش
ــته
به
امو
رده
زان وارد تیم ها می شـــ
وند و کالس های جدا دارند و در
این
حوزه
فعال
یت
م
تا
ی
کنن
کید
بر
د».
ای
رستمی با
نکه سطح رباتیک دان
شجویان با دانش اموزان بسیار تفا
وت
د
ارد،
ا
دامه
داد:
«ق
که
طعا
بر
دانش اموزانی
بسیاری از مباحث ریاضی مسلط
نیستند ،نمی توانند همسطح
دان
دانشجویان باشند .اما برخی از
شجویان در رشته برق یا فیزیک
هستند و قطعا سطح باالتری دا
با
هم
رند .قوانین و لیگ های این دو
تفا
وت
دارد
و
دانش امو
زان را به صورتی اماده می کند که
موف
بتوانند در لیگ های دانشجویی
ق
تر
با
شند ».او در پایان درخص
وص تاثیر مسابقات بر هوش م
صنوعی بیان کرد« :مسابقاتی
از این دست بسیار می تواند
به گسترش هوش مصنوعی در
ک
شور
ک
مک
ک
ند.
اول
ای
نکه
افراد
عالقه مند به این حوزه افزایش می
یابد ،نمایشگاه و مسابقات را م
که
ی بینند و به این فکر می افتند
انها نیز می توانند به این حوزه
ورود کنند .دانشجویان یا دان
چا
ش اموزان دانش خودشان را به
لش
م
ی
ک
شند و در این حوزه دستا
وردهای خوبی خواهند داشت».
مسابقه ربوکاپ نظیری در کشور ندارد
مجتبی قمی ،رابط پژوهش دبیرستان پسرانه
سما 5از جمله دیگر مربیان حاضر در مسابقات امسال است .او درباره نحوه استعداد یابی دانش اموزان
گفت« :در بحث استعداد یابی و انتخاب دانش
اموزان و موضوع اثر و اعضای تیم ابتدا با انجمن هایی که در مدرسه برگزار می شود ،جلساتی که با
دبیران داریم و بررسی سوابق دان
ش اموزان و
همین طور نظر خواهی از دانش اموزان لیستی تهیه می کنیم و در ادامه بحث گروه بندی دانش اموزان
است .مسابقاتی که در حال حاضر برگزار می شود به دلیل اهمیت باالی ان در اولویت ما قرار داشت».
او در ادامه درباره ســـطح مســـابقات این دوره
گفت« :این مســـابقات در کشور نظیر ندارد و همین موضوع که از شهرهای دیگر و استان های دیگر
امده اند نشـــان دهنده این موضوع اســـت .در
طبقات باال که دانشـــجویان مستقر هستند مسابقات در ســـطح باال برگزار می شود .حساسیت و
هیجانی که بین دانشجویان وجود دارد برای ما بسیار جالب است».
اموزان ما کوچک ترین عضو جامعه رباتیک هستند
دانش
شد و تا اینجای کار بسیار از ان راضی بودیم .این دانش اموزان
برگزار
انه سما درباره سطح مسابقات بیان کرد« :مسابقات به خوبی
صبا معدنی مربی رباتیک مدرسه پسر
سازند .هر کدام از دانش اموزان در یک موضوع تخصص دارند.
کالس رباتیک دارند و به صورتی است که سازه و ...با لگو می
در مدرسه نیز
کردند بسیار عالقه مند شدند ».او درخصوص تاثیر این مسابقات
ش اموزان صحبت کردند و در چند ماه اولی که این کار را اغاز
دان
مسئول ما با
در حوزه رباتیک و هوش مصنوعی مسابقات و همایش های
صنوعی گفت« :قطعا چنین مسابقاتی اثرگذار است و اگر
بر گسترش هوش م
نتیجه چنین مسابقاتی بسیاری به اهمیت هوش مصنوعی پی
برگزار شـــود در روند رشد ان در جامعه تاثیرگذار خواهد بود .در
بیشـــتری
است در بخش شهرداری و ...نیز بسیار به کار می اید ».معدنی
ســـورها و حســـگرهایی که در ساخت این تونل اســـتفاده شده
می برند .سن
«کار کردن با دانش اموزان بسیار سخت است؛ چراکه بسیاری
کردن با دانش اموزان کالس اولی و سختی های ان توضیح داد:
کار
درخصوص
ودشان نیز به این حوزه عالقه دارند .دانش اموزان ما کوچک ترین
نمی دانند .اما بچه های این نسل بسیار باهوش هستند و خ
از مفاهیم را
هوش و استعدادشان نیز روی این موضوع اثر گذار است».
رباتیک هستند و با ساده ترین کلمات با انها صحبت می کنیم و
عضو
تونل هوشمند؛ ساخت دانش اموزان کالس اولی
اراد حشمتی یکی دیگر از دانش اموزان حاضر در مسابقات رباتیک امسال است .او از مدرسه فردوسی
حکیم کالس اول دوره ابتدایی در این رقابت ها شرکت کرده و درباره ساخت تونل هوشمند و استفاده
ان عنوان کرد« :پروژه ما تونل هوشمند است که در هر دو طرف این تونل ما لیزر داریم و
کار ان این است که بشمارد چند ماشین در تونل رفته است و چند ماشین دیگر از داخل
تونل خارج شـــده اســـت .اگر یک ماشین چندساعت از این تونل خارج نشود یعنی در
داخل تونل اتفاقی رخ داده اســـت ،ما حســـگری به نام بازر داریم که به ما از این اتفاق
خبر می دهد .من حدود 5الی 6ماه روی این تونل کار کردم .دوست دارم که در اینده
نیز مهندس شوم .به این دلیل که امنیت انسان ها برای من اهمیت داشت این تونل
را ساختم .دلیل ورود به این حوزه نیز عالقه من به رباتیک بود».
تاسیس موسســـه غیرتجاری مشـــاوره راهبردی نفت و انرژی جانا درتاریخ
نقدی مبلغ دارایی به صورت وجه موجود می باشد .مدیران اقای رضا شامیر
ثبت و امضا ذیل دفاترتکمیل گردیده که خالصه ان به شرح زیر جهت اطالع
1سال و به سمت نایب رئیس هیئت امناء -عضو اصلی به مدت 1سال اقای
1399/12/18به شماره ثبت 51315به شناسه ملی 14009877681
عموم اگهی می گردد .نام :مشـــاوره راهبردی نفت و انرژی جانا موسســـه
غیرتجاری موضوع فعالیت :ارائه خدمات مشـــاوره ،مطالعات و انجام پروژه
در زمینه مدیریت نفت و انواع انرژی و ارائه راهکارها و پیشـــنهادها و بهبود
روش های مدیریتی و ارائه خدمات در زمینه موضوع موسسه و انتشار مجالت و
گزارش های اماری و تخصصی در زمینه موضوع موسسه پس از اخذ مجوزهای
به شماره ملی 1755381360و به سمت عضو اصلی هیئت مدیره به مدت
هادی هویدا به شماره ملی 2298889074و به سمت رئیس هیئت مدیره
به مدت 1ســـال و به سمت رئیس هیئت امناء -عضو اصلی به مدت 1سال
اقای رضا نوشـــادی به شماره ملی 2450725938و به سمت عضو اصلی
هیئت مدیره به مدت 1سال و به سمت مدیرعامل به مدت 1سال و به سمت
اگهیتغییراتموسسهمشاورهراهبردینفتوانرژیجانابهشناسهملی14009877681و
بهشمارهثبت51315بهاستنادصورتجلسههیئتموسسمورخ1400/04/01تصمیمات
ذیلاتخاذشد:اقایعزت اللهجودکیکدملی 0621420700واقایمحمدصادقمهرجو
کدملی0073163351واقایحمیدبوردکدملی1881030784واقایمحمدنریمسازاد
کد ملی 1911323423به عنوان اعضاء هیئت امنا انتخاب گردیدند.
سازمانثبتاسنادوامالککشور
اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری تهران ()1486217
نایب رئیس هیئت امناء -عضو اصلی به مدت 1ســـال دارندگان حق امضا:
مورد نیاز با اســـتفاده بهینه از ظرفیت ها و تجربه های اشـــخاص برجسته با
کلیه اوراق و اســـناد بهادار و تعهداور موسسه از قبیل چک ،سفته ،بروات،
نفت ،انواع انـــرژی و صنایع .در صورت ضرورت پس از اخذ مجوزهای الزم.
رضا نوشـــادی همراه با مهر موسســـه معتبر می باشد .روزنامه کثیراالنتشار
Advertisement`s Organization
ثبت موضوع فعالیت مذکور ،به منزله اخذ و صدور پروانه فعالیت نمی باشد.
تلفن وفکس)021( 62999495 :
توانمندی هایراهبردی،مدیریتی،تخصصیوحرفه ایدرزمینه هایمختلف
مدت فعالیت :از تاریخ ثبت به مدت نامحدود مرکز اصلی :اســـتان تهران،
شهرستان تهران ،بخش مرکزی ،شهر تهران ،محله جنت اباد شمالی ،کوچه
شـــهید حبیب الله عبائیان ،بلوار مبعث ،پالک ، 14-طبقه ســـوم ،واحد 5
کدپستی 1478766466دارایی شخصیت حقوقی 10,000,000ریال
قراردادها ،عقود اســـامی و همچنین کلیه نامه های عادی و اداری با امضاء
فرهیختگان و فرصت امروز جهت درج اگهی های موسســـه تعیین گردید.
سازمان ثبت اسنادوامالک کشور
اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری تهران ()1486216
سازمان اگهیهای روزنامه
تماس با ما:
ایمیلa66348018@gmail.com :
صدای نخبگان
نگاه جوانان
روزنـــامه فرهیختگان
FA R H I K H T E G A N
farhikhteganonline صفحه 6
جهان شهر
شهر
جهان
7
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
مقاومت از اردن
دستگیری یک نماینده پارلمان اردن به اتهام قاچاق سالح به فلسطین اشغالی چه معنایی دارد؟
فروپاشید .سوریه نیز طی یک دهه اخیر دچار فرسایشی شدید
در همه حوزه ها شده است.
سیدمهدی طالبی
3
خبرنگار گروه بین الملل
هنوز جزئیات کامل و دقیق دستگیری «عماد العدوان» نماینده
پارلمان اردن توســـط نظامیان رژیم صهیونیستی اشکار نشده
اقتصاد ضعیف
اردن کشوری مصنوعی به حساب می اید و از بد حادثه،
هماننـــد برادرانش در حاشـــیه جنوبی خلیج فـــارس ،به منابع
است .گرچه صهیونیســـت ها منبع قابل اطمینانی نیستند اما
زیر زمینی ارزشـــمندی دسترسی ندارد تا ضعف مصنوعی بودن
پارلمان اردن نیز مخدوش و کمی دور از واقعیت اســـت .در یک
سرپاست که انها نیز به اندازه کافی نیستند .اقتصاد ضعیف اردن
خود را با پول بپوشـــاند .این کشـــور تنها با کمک های خارجی
حتی اطالعات انتشاریافته درباره دلیل دستگیری این نماینده
می تواند این کشور را به منطقه ای مناسب برای هرگونه اقدامی
نمونه صهیونیســـت ها این نماینده را متهم به قاچاق ســـاح و
از جمله قاچاق بسازد .همچنین دشمنان رژیم در این محیط بهتر
100کیلوگرم طال به ســـرزمین های اشغالی کردند اما علی رغم
نمایش ســـاح ها ،طالهای ادعایی به نمایش درنیامده است.
قادر به جذب عناصر مورد نیاز خود خواهند بود.
همچنین مشخص نیست نماینده اردنی با توجه به بازرسی های
4
صورت گرفته در مرز ،به چه دلیل این میزان از ســـاح و طال را در
خودروی خود جاســـازی کرده است .اگر او از مصونیت سیاسی
برخوردار بوده -که به نظر نمی رسد این گونه باشد -هرچند ضبط
کشـــورها نیز در این مسیر گام برداشـــته اند .امارات و قطر که
سیاســـت هایی تقریبا جداگانه دارند ،مدت ها قبل از عربستان
ممکن نیست؛ اقدامی که صهیونیست ها تا اینجا انجام داده اند
عادی سازی کرده بودند.
و در پی محاکمه العدوان هستند.
به دلیل اشکار نبودن جزئیات این ماجرا ،بررسی این اتفاق بدون
اردن نیز در میان کشورهای گوش به حرف عربستان قرار دارد که
ادعای صهیونیست ها درباره قاچاق سالح ،باید برای این سوال
میان انان و تزریق اســـلحه به این قشر دامن زده است .از سوی
برسدیااینکهالعدوانباهدفکسبدرامددستبهچنیناقدامی
فعالیت هســـتند که اعضای انها خـــود را به دلیل رقابت با دیگر
پاسخیافتکهایااینسالح هاقراربودهبهدستگروه هایمقاومت
زده است .تجارت اسلحه در سرزمین های اشغالی درامد بسیار
زیادیدارد.به عنوانمثال،تپانچه هاینسلچهارموپنجمگالک
که پیشـــرفته ترین تپانچه های موجود در بازار هستند و هرکدام
حدود 2هزار دالر قیمت دارند ،در سرزمین های اشغالی تا قیمت
15هزار دالر فروخته می شوند .یا یک تفنگ M16که معموال به
رژیم با چه تهدیداتی از جانب اردن روبه رو است؟
دیگر ،باندهای خالفکار زیادی در فلســـطین اشغالی در حال
اردن دارای ظرفیت های بالقوه تهدید علیه رژیم صهیونیســـتی
کارتل ها و همچنین لزوم گریختن از دست پلیس ،نیازمند مسلح
بالفعل شـــدن حرکت کرده اند .در ادامه تالش شده به این موارد
شـــدن می بینند .تعداد این باندها بـــا توجه به تعدد گروه های
تبهکار زیاد است .همچنین فعالیت این کارتل ها نیز خود باعث
شده دیگر شهروندان نیز برای حفاظت از خود در برابر ادم ربایان
و ســـارقان ،مسلح شدن را ضروری بدانند .در کنار این احساس
قیمت چند هزار دالر فروخته می شـــود ،در این بازار می تواند تا
نیاز و البته فراگیری سالح در سرزمین های اشغالی ،دولت تل اویو
از اقدامی که صهیونیست ها مدعی ان هستند ،مشخص نیست
مبارز ،تالش کرده سختگیری های گسترده ای را در این منطقه
35هزار دالر فروخته شـــود .اگرچ ه انگیزه نماینده پارلمان اردن
برای جلوگیری از مسلح شدن گروه های مقاومت و فلسطینیان
را نیـز در باتلاق جنـگ یمـن دچـار فرسـایش درگیـر سـازند؛
نقشـه ای فریب کارانـه همزمـان بـا بهره گیـری از ایـن ارتش هـا
اســـت که به نظر می رسد طی تحوالت چند سال اخیر به سمت
بـرای اجـرای دسـتور کار واشـنگتن .وضعیـت امریکایی هـا در
پرداخته شود.
وزنـه سـمت ناکامی هـا سـنگین تر اسـت ،چـه اینکـه در یمـن با
1
ایـن حـوزه ،ترکیبـی از موفقیت هـا و ناکامی هاسـت ،هرچنـد
وجـود اسـیب بـه ارتـش دسـتاوردهای نظامـی و بسـیج مردمی
فلسطینیانساکن
جدای از 2تا 3میلیون فلســـطینی ای که تحت عنوان
ت شده و بخش بزرگی از انها نیز تابعیت
اواره در اردن نام شان ثب
اردن را کسب کرده اند ،چند میلیون نفر فلسطینی تبار دیگر نیز
در این کشور حضور دارند .بنابر تخمین ها فلسطینی تباران تا60
باعث برامدن قدرت نظامی مهیب تری نسبت به ارتش پیشین
این کشـور شـد.
به طور کلی انچه امریکارا درخصوصطرحش برای انهدام ارتش ها
ناکام ســـاخته ،در «نیاز واشنگتن به قدرت نظامی این کشورها»
سال گذشته ارتش رژیم صهیونیستی ادعا کرد که در سال 2022
غرب اسیا تا 10الی 15برابر گران تر بود.
که تنها 25کیلومتر با مرزهای فلسطین اشغالی فاصله دارد .با
موفق شـــدند تنها در یک مورد 43ســـاح به ارزش تقریبی یک
دلیل کنترل های گسترده» موجب شده سرزمین های اشغالی
میلیون نفر می رسد .این گروه به دلیل درگیری تاریخی و خون بار
پشـــت پرده قاچاق این تسلیحات از طریق اردن قرار داشته است.
ســـاح به گرانی قیمت ان انجامیده امـــا همزمان این گرانی بر
تل اویو هستند و در صورت درهم امیختن اشوب ها در فلسطین،
نیازمندی ســـاکنان به سالح ،بسیاری از انان حاضر به پرداخت
صهیونیست ها در طول سال های اخیر دو بحران جدید را تجربه
تقریبا300سالحکشفکردهاست.سالپیشازانصهیونیست ها
میلیون دالر را کشـــف کنند .انها مدعی بودند مقاومت لبنان در
هرچند قاچاق تسلیحات از تمام مرزهای فلسطین اشغالی انجام
می شود اما بررسی ها نشان می دهد قاچاق سالح به کرانه باختری
بیشـــتر از سمت اردن انجام می شود زیرا تنها کشوری است که با
کرانه باختری هم مرز اســـت .حاال صهیونیست ها به یک نماینده
پارلمان اردن این اتهام را زده اند .در این باره نکاتی وجود دارد.
1
ادغام «احســـاس نیاز شدید به مسلح بودن» و «گرانی قیمت به
بازاری جذاب در حوزه ســـاح باشد .هرچند کنترل های شدید
حاشیه ســـود قاچاق سالح افزوده است .از سوی دیگر به دلیل
مبالغ باال برای خرید هستند .به عبارتی دیگر کنترل بر سالح در
عین ادامه احساس نیاز گسترده به خرید ان تنها موجب شده بازار
اسلحه رژیم جذاب تر شود ،نه انکه کوچک شود.
توجهبهجمعیت10میلیونیاردن،جمعیتفلسطینی تبارانبه6
گروه های مقاومتی بینجامد .از طرف دیگر اردن و مصر علی رغم
فلسطینیانباصهیونیست ها،در هرصورتمشکلیخطرناکبرای
به میزانی سرسپرده نیستند که راضی شوند خود را نابود سازند.
این جمعیت نیز قادر به ایفای نقشی مهم خواهند بود.
اجرای دستورات امریکا در حوزه منطقه ای و حتی داخلی شان،
به دلیل مقاومت ارتش های اردن و مصر در برابر نقشه های غرب
برای از بین بردن شان ،رژیم صهیونیستی چاره ای جز تعامل با این
قدرت های نظامی در مرزهایش ندارد.
کرده اند که در ســـایه ان ،فلســـطینی تباران اردن نیز برایشان
باید به این نکته توجه داشت که براساس سیاست «نیل تا فرات»
صهیونیســـت ها با معضل راهپیمایی های بازگشت در نوار غزه
شدن این محدوده نیست ،زیرا این منطقه بیش از 200میلیون
خطرناک تـــر جلوه کرده انـــد .در ســـال های 2018تا 2019
رژیم درگیری دارد .حدود 4سال پیش که بنیامین نتانیاهو گفته
بود می خواهد نخست وزیر باقی بماند تا بتواند الحاق غو ر (دره)
اردن را به اراضی اشـــغالی تضمین کند ،در امان مقامات چنان
براشفته شدند که پس از 20سال ،با حضور پادشاه اردن رزمایش
«شمشیرهای کرامت» که شبیه سازی جنگ با رژیم صهیونیستی
است را برگزار کردند .منطقه غور اردن 120کیلومتر طول و 15
دارد محور مقاومت در تحوالت شـــامات دستان بلند تری بیابد
و حتـــی همانند انچه در عـــراق رخ داد ،تضعیف ارتش به ظهور
فلسطینیان می رسد و از نظر نتیجه این کار مثبت است.
5
اختالفات مرزی و ارضی
اردنبرسراماکنمقدسهوهمچنیننواحیمرزیخودبا
جدیتبهخرجدهد،امانبههیچچیزبه جزجنگرضایتنخواهد
اعمال کند ،از همین رو قیمت سالح در سرزمین های اشغالی تا
چندی پیش به دلیل دشواری در تامین ،نسبت به دیگر مناطق
حضور این کشور در شمال و شرق کشور خود را حس می کند.
و از ســـوی دیگر« ،ناتوانی در نابودی شان» ریشه دارد .در حوزه
درصد از جمعیت اردن را تشـــکیل می دهند .این افراد در شمال
غربی اردن که مرکز جمعیتی اصلی این کشور است تجمع دارند
با اشتی عربی با ایران ،درحال تقویت روابط خود با ایران است ،زیرا
کیلومتر عرض دارد 65.هزار نفر از ساکنان این منطقه فلسطینی
متحدان امریکا ،این کشـــور اگر اردن را تضعیف کند ،احتمال
اما درنهایت انتقال ســـاح به ســـرزمین های اشغالی ،به دست
با عادی ســـازی روابط ایران با عربستان سعودی ،دیگر
همپیمانان این کشـــور مانند بحرین ،مصـــر و تعدادی دیگر از
محموله امکان پذیر اســـت اما دستگیری و صحبت از محاکمه
شناخت دقیق از رویکردهای این نماینده دشوار است .با فرض
همراه با عادی سازی و همگرایی عربی با ایران
و 11هزار نفر صهیونیســـت هستند .اگر تل اویو در این تنش ها
داد .یکی از نگرانی های صهیونیست ها از این درگیری ،مرزهای
طوالنی بین رژیم با اردن اســـت .انها حتی وخامت روابط این دو
را دارای خطرات قابل مالحظه ای برای امنیت تل اویو می دانند.
6
استقرار امریکا منوط به اجازه اردن
تیرماه ســـال 1400کاخ سفید از خروج نیروها و تخلیه
پایگاه هـــای نظامی اش از برخی کشـــورهای منطقه ،در مقابل
متمرکز کردن انها در کشـــور اردن خبر داد .بر این اساس امریکا
رژیمبایدبراینمحدودهمسلطشود.اینتسلطبه معنایاسرائیل
پس از خروج کامل از افغانستان ،پایگاه نظامی «السیلیه» در قطر
جمعیت دارد (مصر به تنهایی 104میلیون) که قابل اواره سازی
کوچکش در کویت ،عربستان و امارات را نیز به این کشور منتقل
را برچید و ان را به اردن منتقل کرد .این کشـــور حتی پایگاه های
اگر نماینده پارلمان اردن به دلیل روحیه اسالمی و عربی
اگراقدامنمایندهپارلماناردن،نهمقاومتیبلکهبرایقاچاقسالح
روبـــه رو بودند .غزه که متراکم تریـــن منطقه جمعیتی در جهان
مسالهنشانمی دهدغرببرایحفاظتازرژیم صهیونیستیدیگر
سالح در سرزمین های اشغالی تا چه اندازه شکوفاست و به دلیل
سرزمین های داخلی فلسطین سکونت داشته اند ،امروزه بیش
بخواهد با کشـــاندن تمام شان به منطقه ،تغییر جمعیتی را رقم
به دسترسی به انواع سالح های سبک هستند.
از این جمعیت انبوه خواســـتار عبور از موانع و حرکت به سمت
امور اقتصادی ،سیاسی و امنیتی این منطقه و داشتن دست باال
مختلف و به صورت مشـــترک توســـط نظامیان امریکا و ارتش و
صهیونیســـت ها تا حدی با نفوذ و برقراری ارتباط با اردن و مصر
میان امان و واشنگتن دچار تنش شود ،امان می تواند در توافق
با موانع بسیار و همچنین اطمینان ناپذیر بودن ادامه شان ،انها
واشنگتن اعمال کند.
دســـت به ارسال سالح برای فلسطینیان زده است ،این
نمی تواند دلخوش به ساختارهایی باشد که در قالب رژیم اردن
بر این کشور حاکم ساخته است .امریکا دلخوش به دولت اردن
است که به این کشور قول داده از رژیم صهیونیستی حفاظت کند
اما اعضای این حکومت خود در نقض امنیت رژیم صهیونیستی
دخیل شده اند.
به سرزمین های اشغالی بوده است ،این واقعه نشان می دهد بازار
حرص قاچاقچیان سالح ،گروه های مقاومت در هر صورت قادر
3
اگر شـــبکه ای مقاومتی برای ارسال سالح به گروه های
مبارز فلسطینی یا شبکه های قاچاق در اطراف مرزهای
رژیم شکل گرفته باشند ،هردو گروه انگیزه های باالیی برای نفوذ
اســـت ،به دلیل سکونت صدها هزار اواره شـــده که پیش تر در
از 2میلیون جمعیت دارد .در راهپیمایی های بازگشـــت بخشی
سرزمین هایداخلیفلسطینبودندکهباشهادتنزدیک به200
جدید بودن این تحول و سختی های غیرقابل توصیف سرکوب ان
موفقیت هایی را کسب کرده اما به دلیل برخوردن این همکاری ها
نفر ،این حرکت توسط صهیونیست ها سرکوب شد .با این حال
این وضعیت امروزه گریبانگیر نمونه های مشابه دیگری نیز شده
به سرزمین های اشغالی داشته و حاضر به پرداخت هر هزینه ای
ماموریتاصلی شانحفاظتازصهیونیست هاست،بهدلیلتغییر
باحملسالحوایجادهراسدرنیروهایامنیتیرژیم،قادربهنفوذ
فلسطینی های ساکن سرزمین های 1948روبه رو شدند که ان
است .اعضای تشکیالت خودگردان و سرویس های امنیتی ان که
نگاه ،بارها دست به انتقام مسلحانه علیه صهیونیست ها زده اند.
عملیات «خیری علقم» عضو سرویس های امنیتی گروه فتح در
خواهند بود .گشتی های پلیس مرزبانی تل اویو که تعدادشان در
بازار اسلحه در داخل سرزمین های اشغالی به چند دلیل
می شوند .نماینده پارلمان اردن نیز یکی از بزرگان قبایلی است
از ساکنان نظامی بوده و با توجه به فاصله کم محل زندگی شان
حضورگروه هایمقاومتیدرجنوبسوریهوتحت الشعاع
برابر این ساختارها باشد.
2
بسیارشکوفاست.درمناطقصهیونیست نشین،بسیاری
با کشورهای عربی و مناطق فلسطینی نشین ،نگران هستند در
صورت بروز یک جنگ ناگهانی ،دشمن به انان دست پیدا خواهد
کرد .انها به همین دلیل ترجیح می دهند مسلح باشند.
دولترژیمصهیونیستیبرایکشتارفلسطینیانبهدستیکدیگر
ضمن فقیر نگاه داشـــتن شهروندان عرب خود ،به جرم و جنایت
وضعیت چگونه است؟
قلب منطقه جمعیتی صهیونیست ها دست به شورشی خطرناک
و صهیونیســـت ها خواهند بود .از ســـوی دیگر نیز سالم ماندن
کشـــورها ،امکان دارد در صورت بروز انقالب ،مدیریت این ارتش
1948را نیز به دست می اوردند .این نقشه شوم امریکا ،خشم و
ایران این گونه شد.
اما ضعف این کشور و وادادگی اش در برابر واشنگتن ،فعال منجر
در سمت اردن نیز دارند.
با ســـاح های سبک و نیمه سنگین با نیروهای ان کشور درگیر
2
شـــده چنین گروه هایی دارای ارتباطاتی با قبایل و ساکنان این
امریکایی هـا در ایـن حـوزه نقشـه درگیـر شـدن ارتـش ترکیـه بـا
کهقادربهانجامچنینتحرکاتیبرایگشودنمرزهایرژیماست.
صورت گرفتـــه بازنگری هایی کـــرده و محدودیت هایی را علیه
برای فلســـطینی ها ،بحران برای رژیم را حل کند .در این صورت
را روی ان ببندند تا انکه جان شان را از دست بدهند .در دیگر نقاط
اسالم گرایی و مقاومتی می تواند همانند سیلی بنیان برافکن در
نیروهای مســـلح اردن مورد استفاده قرار گرفته است .اگر روابط
نیز تحولی جدید و البته خطرناک تر بود .صهیونیست ها گمان
بزند .صهیونیست ها با وقوع این دو اتفاق ،دلهره تحولی جدید را
جهانوحتیدرمرزکشورهایقدرتمند،دیدهشدهکهقاچاقچیان
همچناننگرانبروزخطراتیهستند.غربورژیممی دانندچاره ای
جزازبینبردنارتش هایمجاورشانبه عنوانخطرناک ترینرکن
در اختیـــار امریـــکا قرار داد که ۴پایگاه بـــرای اموزش و اهداف
موجود در این کشـــورها ندارند .بدون ارتش کشـــورهایی مثل
هر گروه پوشش چندان زیاد نیست ،درصورت برخورد با گروه های
به هالکت رســـاندن 9صهیونیست در شهر قدس در شامگاه 7
بهمن 1401یکی از مصادیق این تغییرات است .تقویت روحیه
صهیونیست ها در جریان جنگ 11روزه می 2021نیز با شورش
نمی کردند این قشر که همواره خطر کمی برای رژیم داشته ،در
چندنفره و مسلح قاچاق سالح ،ترجیح خواهند داد چشمان شان
بزند .سیاست از نیل تا فرات ،به معنای تسلط صهیونیست ها بر
در این حوزه هاست.
ذائقه صهیونیست ها را تلخ کرد.
برای ان هستند .اگر این گروه ها قاعده ای بزرگ را تشکیل دهند،
نیســـتند و یهودیان نیز جمعیتی در جهـــان ندارند که تل اویو
کرد .این رویکرد د ر قالب فعال ســـازی توافقنامه نظامی امریکا و
اردن صورت گرفت که برپایه ان ،اردن ۱۲پایگاه هوایی و دریایی
جو مرج شـــده و بیشتر گوش به فرمان غرب
اردن و مصر دچار هر
ارتش در عیـــن وجود امکان انقالب های مذهبی یا ملی در این
در دســـتان حکومتی دشمن با رژیم قرار گیرد همان گونه که در
ارتش عربی
امریکا برای مدتی به دنبال استقرار فلسطینیان در اردن و تبدیل
این کشـــور به «کشور فلسطین» بود تا بتواند با ایجاد یک کشور
صهیونیســـت ها بهانه اخراج جمعیت فلسطینی سرزمین های
حساسیت هاییرادرمیانطبقاتمختلفاردنیبرانگیختهاست،
غـرب به دنبـال انهـدام ارتش هـای عربـی موجـود در
غرب تاکنون به زعم خود لبنان ،سوریه ،عراق و لیبی را خرد ساخته
ارتش هـا -چـه مقاومتـی و چـه غیرمقاومتـی -می شـود.
چندپاره شـــده و ارتشـــی متحد ندارد .لبنان به شدت تضعیف
منطقهشوند.احتمالداردصادراتسالحدرچهارچوبمناسبات
سـوریه و حتـی ایـران را در ذهـن دارنـد .انهـا در جریـان جنـگ
داشت ،امروز فاقد همان حداقل های حیاتی است .عراق پس از
شـــده اردن خطرات به حساب امدنش در بلوک غرب را احساس
سوریه و اردن باشد.
متجـاوز عربـی نابـود سـاخته و ارتش هـای عضـو ایـن ائتلاف
نیز بـــه میزانی دچار ضعف بود که یک روزه دربرابر حمله داعش
معنای اشوب در مرزهای شرقی رژیم صهیونیستی خواهد بود.
4
قرار دادن مناطق اطراف این منطقه به ویژه در اردن باعث
منطقه ای شکل گرفته میان قدرت های محلی حاضر در جنوب
مصائب دوستی با امریکا
پیرامـون رژیم صهیونیسـتی اسـت .ایـن مسـاله شـامل تمـام
یمن نیز تالش کردند ارتش این کشور را از طریق حمله ائتالف
عربستان پسر نماینده حماس را ازاد کرد
است ،هرچند اسیب به تمامی این کشورها یکسان نیست .لیبی
بـــا این حال وضعیـــت اردن برای غرب به دلیـــل تغییر وضعیت
شده و ارتشش که تا چند دهه قبل تعداد معدودی جنگنده نیز
دیگر قدرت های شرقی مانند روسیه و چین در این منطقه ،باعث
اشغال با انحالل ارتش روبه رو شد .ارتش تشکیل شده بعد از ان
سایت های دولتی رژیم صهیونیستی هک شدند
روزنامه خلق چین در یادداشتی به این موضوع پرداخته است که همپیمانان
پسازازادینمایندهسابقجنبشحماسدرعربستانتوسطمقاماتریاض،
گروههکری«انانیمسسودان»دیروز(چهارشنبه)تعدادیازپایگاه هایاینترنتی
از طرف این کشور باشـــند .این روزنامه در ابتدای یادداشت خود به نقل
از ازادی پســـر نماینده حماس خبر داد .به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری
قرار داد .به گزارش ایسنا ،به نقل از خبرگزاری اناتولی ،گروه هکری «انانیمس
ایاالت متحده امریکا در سراسر جهان باید منتظر چه مصائب و مشکالتی
قولی از «هنری کسینجر» سیاستمدار ،دیپلمات و وزیر امور خارجه اسبق
امریکا اشـــاره کرده ،به این مضمون« :اینکه دشمن امریکا باشی ،مساله
خطرناکی است ،اما اگر دوست امریکا باشی ،کشنده است».
روزنامه خلق چین در ادامه اورده اســـت که بسیاری از هم پیمانان امریکا
اخیرا به خوبی با این جمله اشـــنا شـــده اند؛ اینکه هم پیمان امریکا بودن
با تحمیل شـــرایط سختی از جانب این کشـــور همراه است ،به طوری که
رئیس کمیته بازداشت شدگان فلسطینی و اردنی در این کشور روز چهارشنبه
فلسطینی سما« ،خضر المشایخ» رئیس کمیته بازداشت شدگان فلسطینی
و اردنی در عربستان در این باره اعالم کرد« :مقامات عربستان سعودی هانی
الخضری ،پسر محمد الخضری ،نماینده سابق حماس در این کشور را ازاد
رزمایش امریکا و فیلیپین علیه چین
نظامیان امریکا و فیلیپین در رزمایش مشترک خود ،یک ناوگروه قدیمی را
ســـودان» روز چهارشـــنبه اعالم کرد که پایگاه های اینترنتی وزارت بهداشت
رده خارج منهدم شد .نیروهای نظامی امریکا و فیلیپین روز چهارشنبه در
رژیم صهیونیستی،بندرحیفا،موسسهبنادروشاباکراهدفحملهسایبریقرار
داده است و قصد دارد پایگاه های بزرگ تری را هدف قرار دهد .روزنامه یدیعوت
روابطبینحماسوعربستانسعودیرابرعهدهومناصببلندپایه ایرادراین
به اصطالح «روز اســـتقالل» می نامند ،انجام گرفت .این گروه هکری از اوایل
اشغال فلسطین به دست صهیونیست ها در سال ۱۹۴۸که اسرائیلی ها ان را
متحدان نزدیک ایاالت متحده امریکا ،اعم از اعضای «ائتالف پنج چشم»
جنبش به عهده داشت .مقامات عربستان او را به همراه پسرش «هانی» در ۴
اوریلحمالتسایبریعلیهسایت هایمختلفصهیونیستیانجامدادهاست.
را کامال شرمگین می کند.
و اردنی های مقیم عربستان سعودی بازداشت کردند.
به گونه ای که برخی نگران برگشتن موازنه سایبری علیه رژیم هستند.
یا ناتو ،دائما نام شان بر زبان مردم دنیا جاری می شود ،به گونه ای که انها
کرده و اندکی در پی تغییر باشد .عمیق تر شدن این تغییرات به
مراکز دولتی رژیم صهیونیستی از جمله بنادر و شاباک را هدف حمله سایبری
کردند« .هانی الخضری» پسر ارشد «محمد الخضری» ،مدرس دانشگاه «ام
اوریل ۲۰۱۹به عنوان بخشی از یک کمپین گسترده بازداشت فلسطینی ها
منطقه ای شاهد دچارتحول شود.افزایشحضورمحورمقاومت و
هدف قرار داده و منهدم کردند .به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از فایننشال
احارونوتنیزهکشدناینپایگاه هاراتاییدکرد.اینحمالتهمزمانباسالروز
القری» مکه مکرمه بود .محمد الخضری به مدت دو دهه ،مسئولیت مدیریت
به تحولی جدی در روابط دو کشور نشده است.
در ماه های اخیر رژیم صهیونیستی زیر شدید ترین حمالت سایبری قرار داشته
تایمز ،در رزمایش مشترک امریکا و فیلیپین در شرق اسیا ،یک ناوگروه از
جریان رزمایش مشـــترک خود در اب های مورد مناقشه جنوبی چین ،یک
ناوگروه از رده خارج را منهدم و در این اب ها غرق کردند .به گفته مقامات
دو طرف این رزمایش با هدف نشـــان دادن امادگی رزمی متحدان امریکا
در مواجهه با چین برگزار شد« .فردیناند مارکوس جونیور» ،رئیس جمهور
فیلیپین به همراه «مری کی کارلسون» سفیر امریکا در فیلیپین و مقامات
دفاعی این کشـــور از دوربین دوچشمی این رزمایش را از نزدیک مشاهده
کردند .رئیس جمهور فیلیپین از مدافعان گســـترش حضور نظامی امریکا
در کشورش است. صفحه 7
اقتصاد
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۸
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
سیستم مالیاتی به ازای هر خان ه فقط ۲هزار و ۷۰۰تومان مالیات گرفته است
جاخالی خانه های خالی!
انگیزه ای بر عرضه ان ازســـوی مالکان ایجاد نمی کند ،در ان صورت امار مذکور
معادل مالیات فقط 150خانه خالی است.
مهدی عبداللهی
دبیر گروه اقتصاد
سال های پیش مرکز امار ایران اعالم کرد کشورمان 2.6میلیون واحد مسکونی
خالی از سکنه دارد .حاال سازمان امور مالیاتی و وزارت راه وشهرسازی می گویند
موفق شـــده 515هزار و 500خانه خالی را شناسایی کند .اما مورد قابل تامل
اینکه طی دوسال اخیر کل مالیاتی که دولت توانسته از مالکان خانه های خالی
دریافت کند فقط 1.5میلیارد تومان بوده است؛ رقمی که حتی هزینه حقوق و
دستمزد ماموران سازمان امور مالیاتی و وزارت راه وشهرسازی را که چندین سال
وقت خود را صرف شناسایی خانه های خالی کرده اند نیز پوشش نمی دهد .حال
ســـوال این است اوال چرا قانون مالیات بر خانه های خالی به نتیجه موردانتظار
دولت و مجلس نرســـید و ثانیا اگر قرار باشـــد مالیات بر مســـکن کارا و اثرگذار
باشد ،این پایه مالیاتی باید چه مختصاتی داشته باشد .مرور تجربه ایران نشان
می دهد در ســـال های اخیر دولت و مجلس عمده تالش خود را صرف تدوین و
اجرای ســـ ه پایه مالیاتی مالیات ﺑﺮ عایدی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ( ،)CGTﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ واﺣﺪﻫﺎی
ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺧﺎﻟﯽ ( )VHTو ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ﺧﺮﯾﺪ اﻣﻼک ﮔﺮانقیمت ( )SDLTکرده اند.
این درحالی اســـت که طبق تجارب جهانی ،ســـه پایه مالیاتی مذکور به جهاتی
در رده مالیات های فرعی دسته بندی می شوند .دلیل این امر ضعف اجرایی در
شناسایی ،ضعف بنیادی در پایه مالیاتی و ارزش گذاری امالک ،ازدیاد هزینه های
وصول مالیات نسبت به درامدهای جمع اوری شده ان ،دشواری های اجرا (اخذ)،
مقیاس کوچک عملکردی ،هزینه های زیاد اجرا ،زمینه های مســـتعد برای فرار
مالیاتی و ...در این ســـه پایه مالیاتی است .نگاهی به تجارب جهانی نشان می
دهد پایه مالیاتی اصلی در دنیا ،مالیات بر کل امالک و مسکن یا همان مالیات
بر مالکی اســـت .این پایه می گوید هرکســـی حق دارد خانه به تعداد زیاد هم
داشـــته باشد اما باید مالیات ساالنه ان را بدهد .نمونه جالب توجه ان در اغلب
کشـــورهای توسعه یافته وجود دارد .در این کشورها و عمدتا کشورهای اروپایی
فرهیختگان
farhikhtegan
کشور ازجمله تورم عمومی باال و عدم ثبات اقتصاد کالن بوده است .این موضوع
هـــم در بخش عرضه و هم در بخش تقاضا در بحرانی کردن بازار مســـکن نقش
اول را داشـــته است .بنابراین طبیعی است دولت برای طراحی سازوکار مناسب
ســـاماندهی بازار مســـکن ابتدا باید به ثبات بخشی شرایط اقتصاد کالن کشور
توجه کند .اما در این بین مساله ای که نمی توان از ان چشم پوشی کرد ،هجوم
تقاضاهای سفته بازانه به بازار مسکن و احتکار مسکن توسط مالکان است .گرچه
شرایط تورمی افراد را در کوتاه مدت مجبور به سپر قراردادن امالک و مسکن در
مقابل تورم کرده و تقاضاهای سفته بازانه را تحریک و وارد بازار مسکن می کند ،اما
افراد زیادی نیز در بازار مسکن ایران هستند که با لحاظ تورم بلندمدت (حداقل
20درصد ساالنه) ،دست به احتکار مسکن می زنند .این افراد هم شامل اشخاص
حقیقی است و هم شامل اشخاص حقوقی.
در ســـطح دنیا کشورها قوانین مالیاتی ســـفت و سختی در بازار مسکن اعمال
می کنند .گرچه در اغلب کشورها اجرای سیاست های مالیاتی صرفا برای کنترل
برای مالکان این خانه ها پیامک اطالع رسانی ارسال شده و هم اکنون در مرحله
دفتر اقتصاد مســـکن می گوید از ۵۷۰هزار واحد خالی شناسایی شده ،تعداد
دولتی خالی به 10هزار واحد در استان تهران می رسد ».وی می گوید با توجه
عرضه و تقاضا نیز نقش برجســـته ای بازی کرده است .برای مثال در کشورهای
مطالبه و وصول مالیات اســـت .اما ۱۰دی ۱۴۰۱ابوالفضل نوروزی ،سرپرست
۲۰۰هزار واحد مسکونی تکلیف شده اند.
اما امارها به همینجا ختم نشـــده و اخیر مدیرکل راه وشهرســـازی استان تهران
به موارد قابل تاملی اشـــاره کرده است .خلیل محبت خواه از شناسایی ۴۵هزار
خانـــه خالی در منطقـــه ۲۲تهران 10 ،هزار خانه خالی مراکز دولتی و ۶۵هزار
خالی نهادها و دســـتگاه های دولتی باشـــد که گفته می شود تعداد خانه های
بـــه ضرورت جلوگیری از داللی های بی رویه ،ســـازمان امور مالیاتی ،تعزیرات و
مالیاتی برای تامین مالی سالم و پایدار شهرداری هاست ،اما این ابزار در کنترل
اســـکاندیناوی و اغلب کشورهای عضو ،OECDبین 50تا 60درصد مردم نیز
دادگســـتری نیز باید به کمک دستگاه های دولتی بیایند .از 15شهریور قانون
مستاجرند .در کنار سیاست هایی مثل مسکن اجتماعی ،یکی از مهم ترین دالیل
پیگیری می شود .وی در ادامه از شهرداران می خواهد برای سازوکار شناسایی
به طوری که براساس گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی ( )OECDمالیات
مالیات بر خانه های خالی در تهران عملیاتی خواهد شد و این موضوع با قدرت
این اتفاق ،حجم باالی مالیات دریافتی دولت ها از مالکان مســـکن بوده است،
خانه خالی در شـــهر جدید پردیس خبر داده اســـت .وی با بیان اینکه با عرضه
واحدهای خالی در شـــهرهای استان و باالخص منطقه 22تهران با وزارت نیرو
خواهیم شـــد ،ادامه می دهد« :دو قانون مالیات بر خانه های خالی ،مالیات بر
پروژه ها و پروانه های ســـاختمانی نیز اطالعات کاملی در شهرداری ها موجود
مالیات از امالک را دارد ،سهم مالیات از GDPاین کشور حدود 3.2درصد است.
خانه های خالی هر شهر باشد.
میزان در کشور امریکا 2.6درصد ،در فرانسه 2.5درصد ،در ژاپن 2.1درصد ،در
نگهداری خانه های خالی ،امالک استیجاری را توسعه دهند تا از پرداخت حجم
خانه های لوکس سال گذشته مصوب شده و الزم االجراست و قانون سوم (مالیات
بر معامالت مکرر واحدهای مســـکونی) نیز بـــه کمک دو قانون قبلی درصورت
اجرایی شدن توسط نهادهای مالیاتی کشور می تواند بر روند کنترل بازار اجاره
120یا 360هزار خانه خالی در تهران؟
مختلف درامدی در سال های اخیر وابستگی بسیار قوی به شرایط اقتصاد کالن
«اداره کل راه وشهرســـازی استان تهران موظف اســـت پیگیر عرضه خانه های
هزینه مالیات بر مالکی به قدری باالســـت که بســـیاری از مردم را به مستاجری
باالی مالیات در امان بمانند.
پرواضح است ازجمله دالیل بحرانی تر شدن مساله تامین مسکن برای دهک های
ســـفته بازی و احتکار مسکن نیســـت و عمدتا دغدغه دولت ها ،استفاده از ابزار
این واحدها از 15اردیبهشـــت ماه وارد فاز عملیاتی کنترل اجاره بهای مســـکن
سوق داده و مالکان و سرمایه گذاران را نیز مجبور کرده به جای احتکار مسکن و
مالیات مسکن در دنیا 9برابر ایران
بهای مسکن در تهران موثر باشد».
و ادارات برق شهرســـتان ها و از طریق رصـــد کنتورها عمل کنند .در پایان کار
اســـت که می تواند ســـازوکار مهم دیگری در شناســـایی فرایند احصاء لیست
درامد مالیاتی 2سال 1.5میلیارد تومان
بر امالک در کشورهای عضو این سازمان به طور میانگین حدود 1.1درصد از کل
تولید ناخالص داخلی این کشورها را شامل می شود .در انگلیس که باالترین نرخ
در کانادا که رتبه دوم را دارد ،سهم مالیات از GDPحدود 2.7درصد است .این
نیوزیلند 1.9درصد ،در ایسلند 1.7درصد ،در استرالیا 1.5درصد ،در دانمارک
1.4درصد ،در بلژیک 1.3درصد ،در ایتالیا 1.2درصد و در کشورهای یونان و
تجربه سال های اخیر در حوزه سیاستگذاری مسکن نشان می دهد سیاستگذار
تناقـــض اماری به قدری زیاد اســـت که علیرضا زاکانی ،شـــهردار تهران هم در
طبق امارهای سازمان امور مالیاتی و اظهارنظر داود منظور رئیس سابق سازمان
لهستان هر کدام 1.1درصد است .در مابقی کشورها این میزان بین نیم تا یک
یعنی وجود داده های دقیق و قابل اتکا برای برنامه ریزی نداشته است ،به طوری که
تهران خبر داده و مدعی اســـت« :تهران امروز با 9.6میلیون جمعیت ســـاکن،
خالی نداشـــته اســـت .این امارها نشان می دهد در ســـال 1401نیز تا بهمن
دولت و شـــهرداری ها از مالیات بر مستغالت ،مالیات بر نقل وانتقال سرقفلی و
برای سوداگری در بازار مسکن است ».همین چند رقم امار نشان می دهد نه تنها
این درحالی اســـت که در همین مدت (11ماهه )1401مالیات بر واحدهای
تقریبا هیچ تالش مفیدی برای فراهم ســـازی مهم ترین زیرساخت تصمیم گیری
درحالی دولت مکلف شـــده ساالنه یک میلیون واحد مسکونی را بسازد یا شرایط
ساخت ان را (توسط انبوه سازان یا مردم) فراهم کند که هیچ امار قابل استنادی
از تعداد و موجودی مسکن کشور ،موقعیت جغرافیایی موجودی مسکن ،کیفیت
ابنیه ،مالکیت مسکن و کمبودهای ان قابل دسترس نیست ،برای مثال درحالی
مرکز امار ایران با اســـتناد به داده های سرشماری عمومی سال 1395می گوید
2.6میلیون واحد مسکونی در کشور خالی از سکنه است که جدای از قدیمی
بودن امارها ،نهادهای دیگر ارقامی را اعالم می کنند که یک چهارم ان رقم است.
برای مثال ۷ابان 1401افشین خدامرادی ،معاون فناوری های مالیاتی سازمان
امور مالیاتی کشـــور از شناســـایی ۵۱۵هزار و ۵۰۰خانه خالی ازسوی وزارت
راه وشهرســـازی خبر داد .وی می گوید لیســـتی حاوی تعداد ۵۱۵هزار و ۵۰۰
خانه خالی از وزارت راه وشهرسازی به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال شده که
گزارش
پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در گزارشی با عنوان «اثار
رژیمچندنرخیارزدرناترازی هایاقتصادیوتخصیصغیربهینه
منابـــع (مطالعه موردی :اقتصاد ایران)» به موضوع چالش های
رژیم ارزی چندنرخی پرداخت .در این گزارش امده است« :رژیم
چندنرخی ارز برای اقتصادهایی که با عدم تعادل های پیوسته
بخش های حقیقی (کســـری پس انداز ناخالص داخلی) ،عدم
تعادل پولی و خارجی ،ســـلطه مالی ،کشش های اندک تجارت
روزهای اخیر خبر از وجود ۳۵۰هزار مســـکن خالی فقط در منطقه شمال شهر
یک میلیون مســـکن کم دارد ۳۵۰ .هزار مسکن خالی در شمال شهر داریم که
سیاستگذار ،بلکه شهرداری ها و دستگاه های مرتبط با حوزه مسکن و شهرسازی
نیز اطالعات اماری دقیقی از وضعیت مالکیت و سکونت مسکن در کشور را ندارند
موضوع سیاستگذاری برای مسکن را نه تنها دشوار می کند ،بلکه منابع عمومی
مالیاتی و وزارت راه وشهرســـازی می گویند ۵۱۵هزار و ۵۰۰خانه خالی را پس
فرانسه 21برابر ،در ژاپن 17برابر و مجموع کشورهای OECDنیز 9برابر ایران
و اظهارات متکی بر برداشـــت های شخصی و شنیده هاست .پرواضح است این
کشور را نیز هدر داده و در دست عده ای ذی نفعان ذی نفوذ متمرکز می کند.
۱۰هزار مسکن دولتی خالی است
به رغم تغییراتی که در امار و ارقام مسکن خالی از سکنه رخ داده ،اخیرا استاندار
تهـــران از یک امار قابل تامل پرده برداشـــته اســـت .علیرضا فخاری می گوید:
پولـــی قرار می گیرد .این رژیم با هـــدف حمایت از قدرت خرید
تولید کاالهای واســـطه ای و سرمایه ای) و نیز تضعیف اثار تورم
از ده ها بار پاالیش اطالعاتی و تقاطع گیری در کشور شناسایی کرده اند اما کل
مالیات دریافتی از خانه های خالی در ســـال 1401حدود 1.5میلیارد تومان
اســـت که اگر این رقم را بر تعداد خانه های خالی تقسیم کنیم به هر خانه خالی
2700تومان مالیاتی می رسد .پرواضح است که اگر مالیات دریافتی از هر خانه
خالی را مثال 10میلیون تومان در سال نیز درنظر بگیریم که با تورم فعلی هیچ
است .حتی این رقم در ترکیه نیز 4برابر ایران است .بنابراین انچه مشخص است
اینکه در ایران مالیات بر مســـکن و امالک به واسطه حجم کم ان ،فاقد کارایی و
اثرگذاری بر سفته بازی و احتکار بلندمدت مسکن هم است .از سویی دیگر حجم
ان به قدری نیز کم اســـت که نمی تواند به عنوان منبع مالی پایدار شهرداری ها
در نظر گرفته شود و جایگزین شهرفروشی و تراکم فروشی شود.
سرمایه در ســـال های پس از انقالب ،کاهش درامد های نفتی
بازپرداخت تعهدات ارزی خارجی طی نیمه نخست دهه۱۳۷۰
گسترده مالی -پولی -تجاری در سطوح مختلف ابزارها -نهادها-
برخی از چالش های رژیم چندنرخی
متواتر پلکانی نرخ در بازار اسعار شکل گرفته که به منظور توقف
رژیمچندنرخیارزازطریقایجادمزیت هایناپایداردرقیمت های
است .در رژیم چندنرخی ارز ،واردکنندگان جهت بهره مندی از
نرخ های ارز ترجیحی) ،به ترتیب موجب تضعیف قدرت رقابت
نرخ های بازار ازاد غالبا قیمت ،ارزش ،هزینه های حمل و بیمه
نسبیاجزایتقاضایناخالصداخلی(خالصصادراتغیرنفتی)
شکاف میان نرخ های دولتی ،نیما ،و بازار ازاد نیز طی سال
در ســـال های جنگ تحمیلی و نیمـــه دوم دهه ،۱۳۷۰نکول
ونیزتشدیدتحریم هایدووچندجانبهمالی-تجاریبین المللی
کردهاست.درهمهتکانه هایچهارگانه،حداقلرشدساالنهنرخ
انحرافمعیارباالترازنوساناتتاریخیانبودهکهالبتهسهتکانه
ازچهارتکانهمذکورحداقلدوانحرافمعیارباالترازمتوسطرشد
تاریخی نرخ ارز بازار ازاد بوده است.
رژیم چندنرخی دهه 70
راستا ،طی سال های دهه ۱۳8۰به ترتیب با اعمال اصالحات
بازارهاومقررات،گسترشانضباطمالی،توسعهروابطکارگزاری
مالی-تجاریخارجی،افزایشبرونزایدرامد هایصادراتی(نفتی
وغیرنفتی)وهمچنیندسترسیگستردهبهمنابعمالی-اعتباری
بین المللی (کوتاه مدت ،میان مدت ،و بلندمدت) ،عمال شرایط
برای اجرای موفق سیاست یکسان سازی نرخ ارز برای دوره
1382-1390فراهم شد.
رژیم چندنرخی دهه 90
طیدهه،۱۳9۰به علتگسترشتحریم هایهدفمنددوجانبه
-۱رژیم چندنرخی ارزی و مازاد تقاضا در بازار ارز
نسبی نهاده های تولید وارداتی و رابطه مبادله تجاری (منتفع از
نهاده هاوتولیداتداخلی،وخامتترازتجاری،وهمچنینانقباض
می شود .منابع ارزی ترجیحی نوعی یارانه برای واردات کاالها و
خدمات تلقی شده که با هدف کاهش رشد هزینه های مصرفی
خانوار (عرضه و قیمت گذاری یارانه های کاال های اساســـی) و
انتقالی(متاثرازکاهشمقطعیقدرتخریدپولملی)درتعداد
گذشتهمورداستفادهقرارگرفتهاست.استفادهازرژیمچندنرخی
نرخ هایترجیحیبرایوارداتکاال هایواسطه ایوسرما یه ای،
نفتبه طورخاصکاهش،وهمچنینهزینه هایسربارمبادالت
تولیدی نوعی یارانه (مســـتقیم و غیرمستقیم) تلقی می شود
ایران به شدت افزایش یافت .همزمان دسترسی به سامانه های
تخصیصغیربهینهعواملتولیدومنابعمالیدربازار هایعوامل
مشتمل بر نرخ های پایه دولتی برای واردات کاال های اساسی،
نرخ هایصادراتیبرایتسعیرصادراتغیرنفتیوهمچنیننرخ
غیربهینه نهاده های تولید و منابع مالی کاهش رشد اقتصادی
بازار ازاد برای مبادله سایر منابع -مصارف ارزی مورد استفاده
موسســـات اعتباری و لیزینگ ها) ،کاهش ظرفیت وام دهی و
کارامدتر منابع ارزی و اصالح روند قیمت های نسبی عوامل
تضعیف مولفه های سالمت مالی نهادهای اعتباری (بانک ها،
عرضهمحصوالتاعتباری(مضیقهاعتباری)،رشدسهممبادالت
ســـوداگرانه و احتیاطی از کل مبادالت ارزی ،افزایش انتظارات
تورمی و نیز رشد عدم تعادل و ناپایداری تراز پرداخت های ارزی
بوده است .در اوایل دهه ( 70سال )۱۳۷۲با هدف تخصیص
تولید و بهبود بهره وری کل اقتصاد ،سیاست یکسان سازی نرخ
ارز توسط مقامات پولی به اجرا درامد ،که پس از دوسال به علت
همـــواره به علت تکانه های چهارگانـــه حاصل از خالص خروج
صادراتی ،تخصیص دارایی های خارجی به منظور تامین مالی
واردات،مدیریتذخایربین المللی،ونیزانتقاالتارزیبه شدت
محدود شد .در همین راستا عدم تمدید خطوط اعتباری متنوع
و پول را فراهم می کند.
-2رژیمچندنرخیوعدمتعادل هایپیوستهاقتصادکالن
و واردات کاال های اساسی) ،نرخ های مبادله ای (نرخ های پایه
نرخ های رسمی و غیررسمی اسعار را فراهم ساخت .پیامد های
بیشـتر تقاضـا نسـبت به عرضـه ارز) ،عدم تعـادل ادواری در بازار
به عالوه گواهی سپرده) برای تسعیر صادرات غیرنفتی و تامین
مالیوارداتکاالهاوخدماتغیراساسیوهمچنیننرخبازارازاد
برایوارداتبخش هایخدماتی(مسافری،حمل ونقل،خدمات
عمومی-فرهنگی-دولتیو)...وسایربخش هایتجاریبودهکه
دیگ ِر بروز چالش مذکور کاهش پلکانی قدرت خرید پول ملی
و تعمیق ناترازی های اقتصاد کالن (مالی -پولی) تحت رژیم
کاال های وارداتی مورد ثبت سفارش را بیش اظهاری می کنند.
۱۴۰۰به طور متوسط 5۷۰درصد و ۱8درصد بوده که به عنوان
حاشیه سود واردات قابل شناسایی است.
-4عدم دسترسی به شبکه های پرداخت و تسویه بین المللی
همزمانی شکل گیری رژیم چندنرخی ارز درکنار بروز
چالش های ساختاری مربوط به عدم انطباق با ضوابط
سالمت مالی و نظارت احتیاطی بین المللی نظام مالی-
بانکی (مقررات سالمت مالی کمیته بال ،ضوابط حاکمیت
شرکتی ،مقررات نظارت احتیاطی گروه ویژه اقدام مالی
پیرامون مقابله با پولشویی -مبارزه با جرائم سازمان یافته-
فرار مالیاتی -مقابله با تامین مالی تروریسم ،استاندارد های
خالـص مبـادالت مالـی بین المللـی در قالـب افزایـش نسـبت
ارزی (تقاضا های مبادالتی ،احتیاطی ،و سوداگرانه ارز) شد
که نهایتا زمینه شکل گیری مازاد تقاضا و گسترش شکاف میان
شکاف میان نرخ های ترجیحی (نرخ ارز دولتی و نرخ نیما) و
حمل ونقل ،بیمه ،بازرگانی ،صنایع پایه و ،)...توقف عرضه
رژیـم چندنرخـی ارز به ترتیب باعـث اخالل در فرایند تخصیص
کاهش شدید عرضه در بازار ارز ،و رشد تقاضا های مالی-تجاری
چرخه مذکور ،استفاده کوتاه مدت از این رژیم اجتناب ناپذیر
زنجیـره عـدم تعادل هـای تاریخـی بخش هـای حقیقـی و پولی
عمالبازگشتبهرژیمچندنرخیارزاجتناب ناپذیرشد.اینرژیم
تعلیق فرایند صدور بیمه های اعتباری و تجاری به ترتیب باعث
ارز ترجیحی) ،عدم تعادل های ادواری بخش حقیقی و افزایش
گزارش دهی مالی بین المللی و ،)...اعمال تحریم های
محدودسازی مبادالت مالی -تجاری اشخاص مقیم ،مضیقه و
شرایط تعدیل تدریجی شکاف میان نرخ های حمایتی رسمی و
رژیم چندنرخی ارز در اقتصاد ایران
پرداخت و تسویه بانکی بین المللی جهت وصول درامد های
که مســـتقیما زمینه اخالل در سازوکار قیمت های نسبی و نیز
کسـری پس انـداز بـه تولیـد ناخالص داخلی و نیز رشـد نسـبت
بروز تکانه های مربوط به کاهش قیمت و درامد های صادراتی
چندنرخی مشتمل بر نرخ های سه گانه پایه دولتی (بخش نفت
اقتصاد ایران طی ۴۳ســـال گذشته به استثنای دهه ،۱۳8۰
مالی-تجاری خارجی و درنتیجه کسری موازنه ارزی اقتصاد
به ترتیب برای دولت مرکزی هزینه و برای خانوارها و بخش های
ارزی از بازار های پولی جهانی (برای تامین مالی واردات) درکنار
می شـــود .مجموعه این چالش ها اگرچه ناپایـــداری بازار ارز را
غیررسمیاسعار)تقویتساختهاست.
خارجی،مستقیماصادراتکلکشوربه طورعاموصادراتبخش
همچنینتولیدکنندگانتخصیصمی یابد.اینسازوکارحمایتی
کـه در شـرایط عـدم تعمیـق مالی در اقتصـاد کالن و عدم بهبود
نفتونیزبروزبحراننکولبازپرداختتعهداتبین المللیارزی،
تحت رژیمچندنرخیافزایشدادهمیزاناتکابهاینرژیمرانیز(در
رژیم چندنرخی ارز غالبا در شرایط تورمی باال ،رشد پیوسته
طیسال های 1373-1381مورداستفادهقرارگرفت.درهمین
رژیم چندنرخی طی دهه منتهی به سال ،۱۳۷۰به ترتیب
ارزبهترتیبموجببروزچالش هایمختلفیدرقالبتخصیص
مالی-تجاری
چندنرخی ارز طی دهه )1390-1400( 1390بوده است.
و فراگیر بین المللی و نیز تعلیق روابط کارگزاری مالی -بانکی
بسیارمحدودیازاقتصادهایدرحالتوسعهوایرانطییک دهه
-۳رژیـــمچندنرخـــیارزواخاللدرســـازوکارپایشمبادالت
مازاد تقاضای وارداتی و ارز (خصوصا واردات مشمول نرخ های
بر نرخ های برابری اسعار (متاثر از افزایش نسبت تورم داخلی به
خانوارها ،کاهش هزینه های تولید (تخصیص ارز ترجیحی برای
فروش سیگار 3833میلیارد تومان بوده است .به عبارتی ،درحالی سازمان امور
از GDPانگلیس 27برابر ایران است ،در کانادا 22برابر ،در امریکا 21برابر ،در
چالش های رژیم چندنرخی ارز برای ایران
ارزاسمی()NERGبیشترازمجموعمتوسطرشددور هایویک
با کارامدی کمتر اما اجتناب ناپذیر مورداستفاده سیاستگذاران
مســـکونی گران قیمت 25.5میلیارد تومان ،مالیات بر خودروهای گران قیمت
بوده که این میزان سهم 0.12درصدی از GDPایران (به قیمت جاری) را شامل
خالی ،کل درامد این چند بخش در ســـال 1401حدود 9هزار میلیارد تومان
471میلیارد تومان ،عوارض خروج از کشـــور 1847میلیارد تومان و مالیات بر
خارجی (صادرات و واردات) ،مبادالت محدود و پرنوسان مالی-
خارجیوکسریجریاننقدی)مواجهندعمالبه عنوانیکرژیم
ماه کل درامد مالیاتی از خانه های خالی تنها 1.5میلیارد تومان بوده اســـت.
مالیـــات بر نقل وانتقال امالک و حتی مالیـــات بر خانه های لوکس و خانه های
می شود .برای مقایسه کافی است تصور کنیم سهم مالیات امالک و مستغالت
طی دهه ۱۳9۰به طور قهری از رژیم ارزی چندنرخی استفاده
تجاری بین المللی ،تورم های باال و همچنین تکانه های ادواری
امور مالیاتی ،در سال 1400سازمان امور مالیاتی هیچ درامد مالیاتی از خانه های
درصد از GDPرا شامل می شود .اما در ایران با درنظر گرفتن مجموع درامدهای
نقدینگـی بـه تولیدانعکاس یافته اسـت ،در شـرایط اسـتفاده از
بهینـه عوامـل تولیـد و منابـع مالی ،رشـد مـازاد تقاضـا (افزایش
ارزوهمچنینناپایداریوکسریجریاننقدیترازپرداخت های
ارزی می شـود.
مختلف دو و چندجانبه بین المللی (بخش های نفتی ،بانکی،
خدمات بیمه های اعتباری -تجاری خارجی برای شرکت های
ایرانی در بازار های جهانی ،و توقف ممیزی و رتبه بندی
اقتصاد کشور توسط موسسات رتبه بندی بین المللی ،از
یک طرف موجب قرارگیری اقتصاد ایران در گروه پرریسک ترین
اقتصاد های جهانی و از طرف دیگر باعث توقف دسترسی
اشخاص مقیم به سامانه های پرداخت و تسویه پولی -مالی
بین المللی شده است. صفحه 8
شماره مسلسل ۴۵88
پنجشنبه 7اردیبهشت1402
6شوال 1444
27اوریل 2023
شماره 3850
فتح الله زاده جلسه با هافبک ازبک را به هم زد
مشکل امانوف باال گرفت
خارجی هایاستقاللاقدامجدیدینکرده اند!
| | Thu | 27 Apr 2023 | vol.14
No. 3850 | 16 Pages
ادامهزورازماییبرایانتخابسرمربیتیمامید
استیلی،تارتارراپیشنهادداد
بافراموشیاتفاقاتدربی
بازگشتروحیهساپینتو
قراردا
د چند پ
ر
س
پ
ول
ی
س
ی
د
ر
ت
اب
س
تان پیش ر
و
ب
ه
پا
یا
ن
م
ی
ر
س
د
یا
با استفاد
ه
ا
ز
ب
ن
د
ف
س
خ
م
ی
ت
و
ان
ولی هنو
ز
ت
کل
ی
ف
ند جدا شوند
ان
ها
ب
ر
ا
ی
ف
ص
ل بعد مشخص نیست
۶سرخپوش
نزدیک در خروج
ترکیبجدیدهیات مدیرهاستقاللبانظر 2وزارتخانه
برقراریتوازن
بهسبکقلعه نویی
ائتالفنساجیواستانداری
برای بازسازی ورزشگاه مدرن
|عکس :سعید زارعیان |
مدیرعامل را باز هم وزارت
ورزشمعرفیمی کند
پشت پردهانتخابمطهریبرایتیمملی
نساجی وطنی را به AFCمعرفی کرد ،نقش جهان در اب نمک صفحه 9
ورزش
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۰
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
فتح الله زاده جلسه با هافبک ازبک را به هم زد
ترکیب جدید هیات مدیره استقالل با نظر 2وزارتخانه
مشکل امانوف باال گرفت
مدیرعامل را باز هم وزارت ورزش معرفی می کند
چرا مجمع فوق العاده به مجمع عادی تبدیل شد؟
وزارت اقتصاد مهلت خواست ،تغییرات به تاخیر افتاد
خارجی های استقالل اقدام جدیدی نکرده اند!
دادن هشداری جدید یا فسخ قرارداد انجام نداده و تمامی این افراد
در انتظارند که طی روزهای اینده از باشگاه دریافتی داشته باشند.
محمدرضا حاجی عبدالرزاق
خبرنگار گروه ورزش
وضعیت امانوف پیچیده شد
داخلـی) را هـم بـه هـر شـکل ممکن راضـی کند اما به نظر می رسـد باز
شـدن یک پرونده خارجی دیگر یکی از مشـکالت پیش روی اسـتقالل
عالوه بـر پرداخـت نشـدن مطالبـات خارجی هـای فعلـی اسـتقالل
ازجمله ساپینتو و دستیاران پرتغالی اش ،یامگا و رافائل سیلواست که
تیم فوتبال استقالل که در ماه گذشته با تغییرات مدیریتی و سپس
زیزبک امانوف ،هافبک ازبکستانی استقالل که در نیم فصل سال قبل
روزهای بدتری نسـبت به امروز را برای اسـتقالل به وجود خواهد اورد.
همچنان گرفتاری های زیادی را پیش رو دارد که باید درصدد حل وفصل
گذشته و در شرایطی که باشگاه استقالل حق و حقوقش را نپرداخته
مخفیانـه قصـد جدایـی از اسـتقالل را داشـت؛ بـا پیشـنهاد یکـی از
پرداخت مطالبات خارجی های سابق این باشگاه ،انها مدعی هستند
است که با بیرون ماندن این بازیکن از لیست ساپینتو در بازی های
شکست در دربی ،پرحادثه ترین ماه خبری خود را پشت سر گذاشت،
و رفع انها باشد .از یک سو با وجود ادعای مدیران باشگاه نسبت به
پولی را دریافت نکرد ه اند ،از سوی دیگر خارجی های این باشگاه
یعنی اعضای کادرفنی و دو بازیکن این تیم مدت هاست دریافتی
نداشته اند و درنهایت هم مشکالت مالی فعلی باعث شده همان طور
که در گزارش دیروز اشاره کردیم ،ستاره های ابی برای فصل بعدی
سرنوشت نامشخصی داشته باشند.
(فصل بیست ویکم) به این تیم پیوست ،سرانجام در اسفندماه سال
بود ،با استناد به بندی از قراردادش از این تیم جدا شد .این درحالی
پیاپی ،امانوف خودش به این نتیجه رسیده بود که ازلحاظ فنی به
کار استقاللی ها نمی اید و بر همین اساس درست فردای شبی که
ایجـاد نشـود امـا هربـار مدیرعامـل اسـبق ابی هـا ایـن موضـوع را
نکتـه قابل توجـه اینکـه این بازیکن پس از فسـخ یک طرفه قراردادش با
با اسـتقالل را داده و این هشـدار را از طریق ایمیل به باشـگاه ارسـال
را توجیـه کننـد بایـد رقـم مطالبـات بازیکـن ازبکسـتانی را عینـا به وی
و راهی کشورش شد.
بعد از شکست این تیم در دربی ،پیرامون خارجی های این تیم ازجمله
بـرای یکـی از روزنامه هـای منتسـب بـه ارگان ایـن باشـگاه
فرانسوی تا روز جمعه مطالباتش را دریافت نکند ،عطای همکاری با
مطالباتـش صـورت گیـرد تـا بعـدا در این زمینـه پرونده مالـی جدیدی
شود .
استقاللی ها طی روزهای گذشته با انواع خبرهای عجیب مواجه
سیلوا و یامگا قوت گرفت تا جایی که برخی مدعی شدند اگر بازیکن
نشسـتی بـا ایـن بازیکـن ازبکسـتانی بـا وی توافقاتـی بر سـر پرداخت
پنجره نقل وانتقاالتی زمستانی بسته شد ،وی قراردادش را فسخ کرده
کـرده امـا گویـا مسـئوالن باشـگاه عنـوان کرده انـد کـه چنیـن ایمیلـی
شده اند .خبرسازی هایی که از دیدار با هوادار اغاز شده و درنهایت هم
اطرافیـان باشـگاه بـه فتح اللـه زاده از وی درخواسـت می شـود در
پشـت گوش انداختـه و بـا بی توجهـی بـه ایـن امـر باعـث می شـود
باشـگاه اسـتقالل مدعی شـد که نوتیس قبل از فسخ قرارداد یک طرفه
خارجی های استقالل همچنان در انتظار
نکتـه جالـب اینکـه شـنیده می شـود در روزهایی که امانـوف به صورت
دریافـت نکرده انـد و ایـن بازیکـن ایـن نوتیـس را اشـتباهی
سرنوشـت ادامـه همـکاری ایـن بازیکـن بـا باشـگاه اسـتقالل پیچیده
در ایـن خصـوص اگـر اسـتقاللی ها نتواننـد کمیتـه انضباطـی فیفـا
پرداخـت کننـد و در ایـن زمینـه نیـز جـای بحثـی هـم باقـی
نخواهـد مانـد.
اگرچه با تغییرات مدیریتی ایجاد شـــده طی
روزهای گذشته استقاللی ها مدعی شدند
ارسـال کرده اسـت!
درنهایـت طرفیـن از یکدیگـر بـه کمیتـه انضباطـی فیفـا
مطالبات استراماچونی ،پادوانی و باشگاه
در این بین حتی برخی به ساپینتو اشاره کردند و با توجه به این نتیجه
که سـابقه پوشـیدن پیراهم تیم ملی کشـورش را در کارنامه
این امر هنوز ازســـوی این افراد و باشـــگاه
خود این سرمربی از قبل در این زمینه پیش دستی کرد و قبل از دیدار
درخواسـت کـرده کـه اسـتقاللی ها بـا نوشـتن الیحـه ای
باشگاه استقالل را به لقایش خواهد بخشید و ایران را ترک خواهد کرد.
و از دست رفتن پیروزی خواستار قطع همکاری با وی شدند .هرچند
با ذوب اهن در نشست خبری مدعی شد که 4ماه است پولی دریافت
شـکایت کردند و حاال شـنیده می شـود بازیکن ازبکستانی
دارد ،رقمـی معـادل حـدود 400تـا 500هـزار دالر را
نکرده و می تواند در هر لحظه قراردادش را یک طرفه فسخ و با استقالل
از سویی یامگا و سیلوا دو بازیکن خارجی دیگر ابی ها نیز طی
مقـدار ان را کاهـش بدهنـد.
کرده اند باید معوقات خود را تا فرصت مشخصی دریافت کنند .با
مدعـی شـد ه اند در روزهـای
این خصوص اعالم کرده بود «یامگا 10روز قبل نوتیس داده است»
مدیـران باشـگاه اسـتقالل
منوط به ان است که تا پایان رقابت های لیگ برتر فکر عاجلی برای
دولتـی بـرای دریافـت
هفته های گذشته نوتیس های خود را به باشگاه ارائه داده و اعالم
همه این تفاصیل با وجود انکه کریمی روز گذشته در گفت وگویی در
اما این بازیکن در این مدت اقدام جدیدی را انجام نداده و همه چیز
تسویه حساب با این بازیکن فرانسوی صورت بگیرد.
بودنـد ،وکیل امانوف
بازیکـن اقدامـات الزم را
انجـام داده و از طریـق
طبق شنیده ها سیلوا نیز چنین وضعیتی دارد و با وجود انکه هر دو
پرداختی به انها صورت نگیرد ،انها به سادگی هرچه تمام می توانند
د ریا فـت مطا لبـا ت
خود با استقالل پایان خواهند داد ،بلکه با شکایت به فیفا می توانند
این رقم را با دیرکرد تاخیرش دریافت کنند.
این در شرایطی است که ساپینتو هم اقدام جدیدی را نسبت به
دارد.
پـول جهـت پرداخـت
کمیتـه انضباطی فیفا
قرارداد خود را به صورت یکطرفه فسخ کنند و به این ترتیب نه تنها به کار
اقـــدام ادامه
مشـغول رایزنـی بـا مسـئوالن
درخواست کردم و انها هم قبول کردند در این زمینه به ما کمک کنند.
بازیکن تا دو فصل بعدی با استقالل قرارداد دارند ،اگر در موعد مقرر
زمینه تالش ها برای این
گذ شـته و د ر شـرایطی کـه
دربـاره مطالبـات این
موضوع هستم .مطالبات بقیه خارجی ها را هم حل می کنیم».
احمد موسوی به وی پرداخت نشده و در این
در همیـن خصـوص برخـی رسـانه ها
کریمی در این خصوص تاکید کرده بود که «کارهای مربوط به مطالبات
قرار شد از وزارتخانه دستور بگیرم و وزیر ورزش نامه بدهد .پیگیر این
اســـتقالل خبر می رسد همچنان مطالبات
خوشـبینانه ترین حالـت ،مثـل ارای میلیـچ و دیاباتـه
طلـب اسـتراماچونی
یامگا را انجام دادم .مطالبات او 180هزار یورو است .از بانک شهر
اماراتی تایید نشـــده اســـت اما از باشگاه
قصـد دارنـد تـا بـا توجـه بـه شـرح ماوقـع بـرای فیفا ایـن رای
را شکسـته و تقصیـر را بـر گـردن ایـن بازیکـن بیندازنـد یـا در
قطع همکاری کند.
االهلی را پرداخت کرده اند و با وجود انکه
حکـم فـوری بـرا ی
بازیکنـش را دریافـت
کـرده اسـت.
این در شـرایطی اسـت که باشـگاه استقالل به تازگی بزرگ ترین
پرونده مالی خود را بسـته و درصدد اسـت تا سـایرین (طلبکاران
مجمع دو باشگاه استقالل و پرسپولیس روز سه شنبه به صورت جداگانه با حضور
همه اعضا برگزار شد و مسئوالن تصمیماتی را در این خصوص اتخاذ کردند.
مهم ترین مساله ای که بعد از مجمع دو باشگاه منتشر شد این بود که تغییری در
هیات مدیره سرخابی ها ایجاد نمی شود ،اما با اعالم رئیس سازمان خصوصی سازی
تغییرات در هیات مدیره منتفی نشده ،بلکه دو هفته به تعویق افتاده است.
حسین قربا ن زاده ،رئیس سازمان خصوصی سازی ،با انتشار یک استوری در
صفحه شخصی خود درباره مجمع استقالل و پرسپولیس توضیحاتی را ارائه کرد:
«با توجه به تشکیل هیات انتخاب پنج نفره مشترک بین وزارت ورزش و جوانان
و سازمان خصوصی سازی ،یکی از دستور جلسات مجمع امروز دو باشگاه یعنی
تغییر اعضای هیات مدیره ،به مدت دو هفته به تعویق افتاد و صرفا دستور جلسه
تصویب صورت های مالی در دستورکار قرار گرفت».
در جلسه ای که در محل وزارت ورزش با حضور حمید سجادی ،اعضای هیات مدیره
باشگاه استقالل و نمایندگان وزارت اقتصاد و دارایی و همچنین سازمان
خصوصی سازی به منظور تصمیم گیری درخصوص باشگاه استقالل برگزار شد،
تو گو با وزیر ورزش درخصوص مشکالت این باشگاه به
مدیران این باشگاه ضمن گف
توضیح و ارائه گزارش در مورد مسائل مالی و هزینه ها پرداختند .علی رغم اینکه پیش
از این اعالم شده بود در این جلسه تغییرات جدید هیات مدیره اعمال شده و مدیران
جدید معرفی خواهند شد ،اما حاضران در این مورد به جمع بندی نهایی نرسیدند.
وزارت اقتصاد و دارایی مهلت خواست
در این خصوص شنیده های خبرنگار «فرهیختگان» حکایت از ان دارد که ترکیب 5
نفره اعضای هیات مدیره جدید استقالل به گونه ای خواهد بود که دو نفر را وزارت
ورزش معرفی می کند که از بین انها یک نفر مدیرعامل خواهد شد .در واقع قرار
است مدیرعامل از سوی وزارت ورزش معرفی شود .همچنین سه عضو باقی مانده
را هم وزارت اقتصاد و دارایی همراه با سازمان خصوصی سازی معرفی خواهند کرد.
اگرچه شنیده می شود جمع بندی ها برای انتخاب دو نفری که قرار است وزارت
ورزش انتخاب کند تا حدودی به پایان رسیده است و این وزارتخانه مشکلی از
جهت اعالم این اسامی تا روز موعود ندارد اما گویا از این جهت مجمع فوق العاده
باشگاه استقالل به منظور انتخاب اعضای جدید هیات مدیره به دو هفته اینده
موکول شده که وزارت اقتصاد و دارایی برای انتخاب نفرات خود به جمع بندی الزم
نرسیده و این وزارتخانه مهلت خواسته است تا این امر را رقم بزند.
نکته دیگر اینکه در دستور جلسه قبلی مجمع عمومی استقاللی ها مجمع
فوق العاده عنوان شده بود اما با تغییر دستور جلسه به مجمع عمومی عادی،
مقرر می شود تا در جلسه بعدی این امر صورت گرفته و تغییرات ایجاد
شود.دراینبینزمزمه هایتغییرتمامیاعضایهیات مدیرهاستقالل
به گوش می رسد که این امر بسیار محتمل است؛ چراکه قربان زاده
رئیسسازمانخصوصی سازیاصرارداردتمامیاعضایفعلیاز
مدیریتباشگاهاستقاللجابه جاشدهواعضایجدیدبهبدنه
مدیریتی این باشگاه تزریق شوند .نکته قابل توجه اینکه
تمامی مدیران اخیر استقالل که عملکردی فاجعه بار و
ضعیفدرتمامیعرصه هابه خصوصدرسال های
اخیر از خود به ثبت رساندند از سوی وزارت
ورزش انتخاب شده اند و حال اینکه چرا این
وزارتخانه همچنان اصرار دارد تا مدیران
بعدی را هم خود انتخاب کند ابهامی بزرگ
را به همراه دارد.
نساجی وطنی را به AFCمعرفی کرد ،نقش جهان در اب نمک
ائتالف نساجی و استانداری برای بازسازی ورزشگاه مدرن
نیست .پیرو نامه ای که مدیرعامل
دادند و البته بعد از تاکید استاندار
تجربه سرمربیگری با نساجی ،هرناندز اسپانیایی به امید تحول
نیلوفر مژدهی
ارســـال کرد ،دیروز جلسه ای در
اســـتادیوم وطنـــی را به عنـــوان
این مربی بازی صنعت نفت و پیکان را از نزدیک تماشا و انالیز
تیم نساجی به عنوان قهرمان جام حذفی دور قبل ایران ،نماینده
حسینی پور ،استاندار مازندران بر
اما ایا با توجه به سختگیری های
ان هم از تیم صنعت نفت قعرنشین را نداشت ،اما گویا مشکل
این رو رقابت هـــای این تیم در جام حذفی این دوره ،به عنوان
وطنی اصرار کرد .طی انچه پیش
خبرنگار
کشـــورمان در لیگ قهرمانان اسیا شهریور ماه خواهد بود .از
مدافـــع عنوان قهرمانی قابل توجه اســـت .ایـــن تیم که جزء
تیم های خصوصی به حساب می اید این هفته باید در این دوره
از رقابت ها به مصاف پیکان برود و در صورت برد به نیمه نهایی
خواهد رسید .کسی از تیمی چون نساجی که فصل پرچالشی
را سپری کرد انتظار تکرار دوباره قهرمانی ندارد ،اما مسابقات
حذفی ،جام شگفتی هاست و چه بسا قهرمانی برای انها تکرار
نساجی منتشـــر و به استانداری
همین محل برگزار شـــد و محمود
ورزشگاه میزبان خود انتخاب کرد،
لزوم اماده سازی ورزشگاه شهید
AFCاین ورزشگاه اماده میزبانی از
از ایـــن بین طرفیـــن بر همکاری
باشـــگاه نســـاجی ادعا می کند
برای بازسازی این ورزشگاه تاکید
را در تهران برگزار کرده و جشن قهرمانی گرفتند چطور می توانند
اسیا میزبان باشند.
هزینه ها را متقبل شد و یک سری
جایگاه های ویـــژه و خبرنگاران و
«مـــا می توانیـــم دو ورزشـــگاه را
شده بود ،باشگاه نساجی برخی
اماده سازی هایتشریفاتیازجمله
گرفت.در عوضاستانداریباتوجه
رقابت ها باشـــد .وی به ما گفت:
به عنوان ورزشگاه میزبان معرفی
کنیم .ورزشگاه اول را وطنی اعالم
بهتوانایی هایشقراراستبحثامنیتسکوها،گیت هایورود،
بزرگی باید امکانات الزم فراهم شود .به ما قول همکاری دادند
کردیم و اگر احیانا این ورزشگاه اماده نشد ورزشگاه دوم یعنی
س تیم های حاضر در ورزشگاه ،اضافه کردن
محل استقرار اتوبو
دارند همه چیز به موقع اماده شود».
داشـــتم دقیقا به همین موضوع پرداخته شد .قرار است در 3
بازسازی سرویس های بهداشتی ،حوضچه یخ داخل رختکن،
لوکس نوری و از همه مهم تر VARرا برعهده بگیرد .اما ایا این
کار را می کند؟ شـــاید با ورود اســـتاندار جدید برخی نواقص
و ما هم روی قول شـــان حساب کردیم .امیدوارم با همتی که
نساجی وطنی را به AFCمعرفی کرد
نقش جهان را جایگزین می کنیم .در جلسه ای که در استانداری
شـــیفت کار کنند تا استادیومی مجهز داشته باشیم .فرصت
ما یک ماه اســـت .نمایندگان AFCیک ماه دیگر برای بازدید
در حال رفع شـــدن است و حسینی پور مایل است به این مهم
حال این ســـوال به وجود می اید که مگر نباید استادیوم محل
نامه اخیر ایزد ســـیف الله پور مدیرعامل باشـــگاه نساجی به
سالخورده با توجه به بودجه های قطره چکانی بسیار پرهزینه
این کنفدراسیون برای اینکه کارها تا شهریور ماه طبق روال پیش
ساکت و فتاحی که کمال همکاری را در این مورد با ما داشتند
استادیوم وطنی و اماده ســـازی ان برای لیگ قهرمانان اسیا
ایزد ســـیف الله پور در گفت وگو با «فرهیختـــگان» با تایید بر
است .گویا باشگاه نساجی نیز در همین راستا اقداماتی انجام
مازندران تاکید دارد در قائم شـــهر و در کنار مردم این شـــهر و
همین حاال هم ورزشـــگاه شـــهید وطنی را به عنوان ورزشگاه
اســـتانداری مازنـــدران در این فاصله کم بـــرای ترمیم عیوب
بیشر این ذهنیت را به وجود می اورد که شاید انها می خواهند
به این شـــکل با هـــواداران قائم شـــهری اتمام حجت کنند و
بگویند ما کارمان را برای میزبانی در قائم شهر کردیم اما موفق
نشدیم و به شـــهر دیگری رفتیم .در واقع اما موضوع تنها این
گرد هم جمع می شوند سامان دادن همه اینها که حکم بزرگ تر
می توانـــد میزبان خوبی برای این
به موقع انجام شود ورزشگاه وطنی
از وطنـــی به ایران می ایند و اگر این اســـتادیوم را تایید نکنند
بازسازی وطنی استارت خورد
بازیکنان است و طبیعی است وقتی تعدادی بازیکن با تجربه
مطهری و جدایی از نساجی و همچنین جدایی اکبر صادقی،
فوتبال ایران است .با این حال انها که برای برگزاری مسابقات
دررقابت هایبرون مرزیباحساسیت هایکنفدراسیونفوتبال
نساجی فقط فنی نیست .یکی از مشکالت این تیم سن باالی
اگر همه انچه برنامه ریزی شـــده
شـــد .چیزی که در حال حاضر برای این تیم از قهرمانی مهم تر
داخلی همواره با چالش روبه رو بودند و حتی فینال جام حذفی
ت خواهد بود؟ مدیرعامل
این رقاب
کرد .طبیعی بود که کســـی توقع دریافت چهار گل از نساجی
تیم را دارند ســـخت می شود .تا زمانی که مسعود شجاعی بود
محل اســـتقرار رسانه ها را برعهده
است حضور قدرتمند در لیگ قهرمانان اسیا به عنوان نماینده
به بازی در وطنی ،باشگاه نساجی
امد اما تیم انقدر اشفته است که هرناندز هم نمی داند چه کند.
کمک کند ،اما ترمیم همه این نواقص ان هم در ورزشـــگاهی
و البته زمان بر است.
صورت جلسه فوق در اســـتانداری مازندران گفت« :استاندار
هواداران تیم نساجی به استقبال رقبای اسیایی برویم .ما هم
این خواسته او را قبول داریم اما برای میزبانی در چنین اوردگاه
میزبانی به کنفدراسیون فوتبال اسیا اعالم می شد؟ بدون شک
برود همه مدارک الزم را از تیم حاضر در این مسابقات خواسته
داده و در واقع به نوعی کار را تا حدودی پیش برده اســـت .انها
میزبان خود معرفی کردند .بعد از قول هایی که اســـتانداری و
دیگر مســـئوالن شهری به مالک و مدیرعامل باشگاه نساجی
این مورد تا حدودی حل می شد ،اما بعد از اختالف او با حمید
دیگر بازیکن نساجی همه چیز به یکباره به هم ریخت .تیمی که
با زنجیر اتحاد قهرمان جام حذفی فصل قبل شـــده بود دیگر
نتوانســـت ان اتحاد را ایجاد کند و در سراشـــیبی قرار گرفت.
سیف الله پور در این مورد گفت« :مربی جدید کارش را خوب بلد
است اما فرصت او زیاد نیست .شکست پرگل ما از صنعت نفت
یک اتفاق بود .وقتی تیم می بازد مشکالتش هویدا می شود.
من قبول دارم اتحاد در تیم ما کمرنگ شده اما می تواند دوباره
از سرگرفته شود .با بازیکنان تیم مخصوصا بزرگ تر ها صحبت
کردم بدون شک همدلی می تواند مشکل را حل کند .من به این
تیم امید دارم و از هواداران هم می خواهم تا از بازی با پیکان به
مجبوریم ورزشگاه نقش جهان را معرفی کنیم .جا دارد از اقایان
ورزشگاه بیایند و تیم شان را تشویق کنند .ما به زودی نماینده
تشکر کنم .ورزشگاه انها تمام الزامات مورد نظر AFCرا دارد».
مســـابقات به سبک و روال سابق در شـــهریور ماه اغاز شده و
نساجی حلقه اتحاد را گم کرد
ایران در اسیا هستیم و به حمایت هواداران مان احتیاج داریم».
اخریـــن دوره خود را برگزار می کند .از این پس لیگ قهرمانان
اســـیا با سبک و سیاق جدید و حضور تیم های بیشتری برگزار
در شرایط فعلی تنها مشکل نساجی ورزشگاه نیست .چیزی
می شـــود .این رقابت ها همواره جذاب بوده و قطعا با ســـبک
اخیر اســـت .بعد از حمید مطهری و ناکامی بزرگش در اولین
جذاب تر هم خواهد شد.
که باعث نگرانی عالقه مندان به این تیم است نوع بازی و نتایج
جدید و حضور تعداد بیشـــتری از تیم ها در ســـطوح مختلف صفحه 10
ورزش
11
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
فوتبال ایران
اینده مبهم مهاجم برزیلی سرخپوشان
قرارداد 6پرسپولیسی رو به پایان
پشت پرده انتخاب مطهری برای تیم ملی
برقراری توازن به سبک قلعه نویی
حمید مطهری چندهفته بعد از برکناری از هدایت تیم نســـاجی به عنوان مربی تیم ملی انتخاب شد.
امیر قلعه نویی درحالی این انتخاب را انجام داد که در حضور این مربی در نســـاجی هم نقش پررنگی
به خاطر رفاقتش با رضا حدادیان مالک این باشگاه داشت .چه بسا اگر مطهری از نساجی به خاطر نتایج
ضعیفبرکنارنمی شد،قلعه نوییاورابه عنوانسرمربیتیمالمپیکبهفدراسیونفوتبالمعرفیمی کرد.
حمیدرضا اسکندری
درهرصورت یکی از دالیلی مهمی که باعث شـــد سرمربی تیم ملی تصمیم بگیرد مطهری را به کادرش
خبرنگار گروه ورزش
اضافه کند ،حضور چندساله او در کادرفنی پرسپولیس بود .به هرحال هواداران قرمزها ،مطهری را یک
اعضایهیات مدیرهومدیریتباشگاهپرسپولیسبعدازدربیچندانفرصت
پرسپولیسی می دانند و قلعه نویی هم به خاطر همین مساله این مربی را به کادرش اضافه کرد تا به نوعی
مدیریتی تصمیمات الزم را عصر روز سه شنبه بگیرد و این مساله خیلی از
که یکی از پیشکسوتان پرسپولیس را در کادرش داشته باشد اما پاسخ نفراتی چون کریم باقری و وحید
شادینداشتند،ازاینجهتکهمجمعاینباشگاهقراربوددرموردتغییرات
توازنراروینیمکتمربیگریتیمشبرقرارکند.قلعه نوییازهمانبدوورودشبهتیمملیتمایلداشت
مسائل را در باشگاه پرسپولیس تحت تاثیر خود قرار داده بود .اگرچه وزیر
هاشمیان منفی بود .با توجه به همین مساله او دنبال فرصت مناسب می گشت تا خواسته اش را نهایی
ورزش در مجمع سرخابی ها تغییرات مدیریتی در این باشگاه ها را فعال رد
کند و جدایی مطهری از نساجی این فرصت را در اختیار سرمربی تیم ملی گذاشت .با توجه به حضور
کرد اما حســـین قربان زاده ،رئیس ســـازمان خصوصی سازی با یک پست
اندو تیموریان و حمید مطهری در کادرفنی تیم ملی می توان گفت توازن سرخابی در این کادر به نوعی
اینستاگرامی این موضوع را رد کرده و از تغییرات در دو باشگاه استقالل و
برقرار شده هرچند سرمربی تیم ملی خودش یک استقاللی تمام عیار است.
پرسپولیسدردوهفتهایندهخبرداد.همیناظهارنظرکافیبودکههواداران
ســـرخابی ها نگران این باشند که واقعا قرار است از این پس کدام ارگان و
ادامه زورازمایی برای انتخاب سرمربی تیم امید
اشخاص برای این دو باشگاه تصمیم بگیرند .چالش های اخیر بین سازمان
خصوصی سازی و وزارت ورزش بر سر تصمیم گیری راجع به اینده مدیران
استیلی ،تارتار را پیشنهاد داد
داشت و به خوبی نیز نشان می دهد که بحث مالکیت انها هم صوری حل
سه ،چهار روز اینده درنهایت بتواند تکلیف هدایت تیم المپیک را مشخص کند .پیش از این در خبرها
باعث شده در باشگاه پرسپولیس شرایط به مانند قبل نباشد .به هر حال
دهند ،از این جهت که هم پول بیشتری به دست می اوردند و هم اینکه بیشتر درگیر کاری هستند که به
دو باشگاه پرطرفدار کشور قطعا عواقب خوبی برای این باشگاه ها نخواهد
داســـتان انتخاب ســـرمربی تیم امید همچنان ادامه دارد و فدراســـیون فوتبال امیدوار است که ظرف
شده است .در هر صورت این احتمال تغییرات مدیریتی در این باشگاه ها
سرخپوشان در صدر جدول قرار دارند و بازیکنان و مربیان این تیم نیز 35
درصد از قراردادشان را دریافت نکرده اند ،از این رو انها نگران این هستند که
با تغییرات مدیریتی تکلیف مطالبات انها چه خواهد شد .از طرفی مدیریت
این باشـــگاه که تا اینجای فصل سعی کرده ارامش را در باشگاهش فراهم
کند ،هنوز نمی داند تا پایان فصل ماندنی اســـت یا نه .در کنار این مساله
او سخت باید به دنبال این باشد که قبل از اتمام فصل با بازیکنان تیمش
تسویه حساب کند در غیر این صورت ممکن است برخی از نفرات شاخص
داشتیم که دستمزد کم هدایت تیم امید باعث شده که مربیان لیگ برتری کار کردن در باشگاه را ترجیح
احتمال جدایی او از پرسپولیس در تابستان وجود دارد.
یک فصل و نیمه با چنین بازیکنی است .پریرا تا اینجای فصل نه تنها به کار
داشته باشد .در این میان نفراتی از هیات رئیسه ،خود رئیس فدراسیون فوتبال به همراه امیر قلعه نویی و
بچه گانه اش در بازی با سپاهان بگیرد .طبیعی است با این وضع او تبدیل
را جانشین مهدی مهدوی کیا در تیم امید کنند .همین مساله نیز به نوبه خود در تاخیری که در انتخاب
مرتضیپورعلی گنجیهمدرنیم فصلاولخبرازداشتنپیشنهادخارجی
پرسپولیس نیامده بلکه چیزی نمانده بود قهرمانی را هم از این تیم با اخراج
پرسپولیس با این مساله مخالفت کرده و تاکید کرد حق فسخ او در تابستان
به لقمه گلوگیر در پرسپولیس شود .از این جهت که باشگاه پرسپولیس در
داد و حتـــی صحبت از جدایی اش در نیم فصل مطرح شـــد اما باشـــگاه
امسال فعال خواهد شد .باید دید پورعلی گنجی هنوز تصمیم برای رفتن
بـــه خارج از ایـــران را دارد یا نه .اما مهدی عبدی که در هفته های اخیر به
ان عالقه دارند .درحالی که تیم امید هر یکی ،دوماه یک بار بخواهد با نفرات نصف ونیمه اردو چند روزه
پرداخت دستمزد او به مشکل خورده و یحیی هم متوجه شده که نمی تواند
همچنین حبیب کاشانی به عنوان مدیر تیم المپیک در تالش بوده و هستند که گزینه مدنظر خودشان
سرمربی تیم المپیک ایجاد کرده ،کافی است .اما اخرین خبرها از ان حکایت دارد که بعد از پاسخ منفی
مربیانی چون محمد ربیعی ،مجبتی حسینی ،وحید هاشمیان ،ساکت الهامی ،مجتبی حسینی و...
روی این بازیکن برای فصل اینده حســـاب باز کند .ان هم در شرایطی که
برای سرمربیگری تیم امید ،حبیب کاشانی ،مهدی تارتار را به فدارسیون و امیر قلعه نویی معرفی کرده
همینراستامسئوالنباشگاهپرسپولیسبهدنبالراهکاریبرایفسخقرارداد
ذوب اهن نداشت .اما جالب است بدانید تارتار گزینه پیشنهادی حمید استیلی به حبیب کاشانی بوده
پرسپولیس تصمیم به فسخ قرارداد یک طرفه خود از راه قانونی بگیرند .در
روزهای اوجش برگشته ،تابستان فصل پیش از یک تیم اروپایی پیشنهاد
احتماالسرخپوشانفصلبعدبایددرلیگقهرمانانهمبهمیدانبروند.در
انبدونشکتصمیم گیرندگاندرموردهیات مدیرهومدیرعاملیاینباشگاه
اما خودش خواست که بماند .در مورد این بازیکن فعال خبری از پیشنهاد
با پریرا هستند .این اتفاق هم فقط در صورتی رخ می دهد که پریرا به نوعی
6ماهه در جمع سرخپوشان ماندنی شد .البته که او می خواست قرارداد
عملکردی که در پرسپولیس داشته و فصل نه چندان خوبی که قبل از ان در
در تصمیمات مهمش حمید استیلی را مشاور اصلی خود قرارداده و به نظر می اید در ماجرای انتخاب
از این رو او بعید است که ب هراحتی قید قرارداد مالی خوبش با پرسپولیس را
نمی توانددرتیمامیدبااستیلیهمکاریداشتهباشد،ازاینجهتکهرابطهخوبیبیناستیلیومهدی
جام حذفی هم بازی دارد .باید دید در این هفته ها سرنوشت برای پریرا در
ملیبزرگساالنبرکنارشد.
کل بالتکلیفی مدیریتی ارامش را در سه هفته پایانی لیگ برهم زده و مقصر
هستند .شرایطی که طبیعتا در استقالل به شکل دیگری وجود دارد.
قرارداد کدام بازیکنان پرسپولیس
رو به اتمام است؟
باشگاه پرسپولیس در زمان مدیریت رضا درویش سعی کرد در فصل نقل و
انتقاالت به شکلی قرارداد سرخپوشان را تنظیم کند که زمان قراردادشان
کمتر از یک ســـال نباشد .در همین راستا خیلی از نفراتی که در تابستان
سال گذشته سرخپوش شدند قرارداد دو ساله یا سه ساله با این باشگاه به
امضا رساندند ،به جز برخی نفرات ازجمله شیخ دیاباته که به خواستهیحیی
گل محمدیقرارداداویک سالهبود.بدونکوچک ترینتردیدقراردادشیخبا
پرسپولیس تمدید نخواهد شد و این بازیکن باید با پیراهن این تیم در پایان
فصلجاریخداحافظیکند.امادراینمیانهستندنفراتیکهقراردادشان
از قبل و در زمان مدیریت قبلی امضا شده بود و از این رو در تابستان پیش رو
بازیکنازادخواهندشد.امیدعالیشاهازهمیندستهنفراتاست.عالیشاه
در نیم فصل دوم لیگ تبدیل به یک بازیکن نیمکت نشین در پرسپولیس
شده و باید دید با این شرایط او در این تیم ماندنی خواهد شد یا نه .در کنار
این مساله تعدادی از بازیکنان هم در قراردادشان حق فسخ وجود دارد که
با پرداخت ان توسط تیم های خارجی می توانند جدا شوند .میالد سرلک،
مرتضی پورعلی گنجی و مهدی عبدی ازجمله این نفرات هستند .سرلک
فصل پیش تا استانه رفتن به فوتبال اروپا پیش رفت اما به خاطر حضور در
جام جهانی ترجیح داد یک فصل دیگر هم در پرسپولیس بماند؛ از این رو
گزارش
علی بیگ زاده
خبرنگار
فصل ناامیدکننده چلسی رو به پایان است
و این تیم ظاهرا قرار نیست با فرانک لمپارد
به همکاری خود ادامه دهد .به این ترتیب
سومین مربی این فصل ابی ها هم در انتهای فصل این باشگاه را
ترک خواهد کرد و طبق انچه که رسانه های انگلیسی نوشته اند
بایدمنتظربازگشتمائوریتسیوپوچتینوبهلندنوالبتهاینباردر
داشـــت و این باشگاه حاضر بود حق فسخ 400هزار دالری اش را بپردازد
خارجی نیست .عیسی ال کثیر نیز بازیکنی است که در زمستان با قرارداد
یک فصل و نیمه امضا کند اما یحیی به خاطر مشـــخص نبودن وضعیت او
بعد از مصدومیت ،رای به قرارداد 6ماهه داد .عیســـی با گلی که در دربی
زد نشان داد به روزهای اوجش برگشته و این یعنی اینکه باشگاه پرسپولیس
برای حفظ او باید شـــرایط مالی بهتری را برایش در نظر بگیرد .مخصوصا
اینکه رقبایش از جمله شـــیخ دیاباته و لئاندرو پریرا چند برابر او دستمزد از
پرسپولیسمی گیرند.
معضلی به نام پریرا
متقاعد شود که با پرسپولیس قطع همکاری کند .انچه مسلم است؛ پریرا با
جی لیگ سپری کرده ،در تابستان مشتری دست به نقدی نخواهد داشت.
بزند .در هر صورت سه هفته به پایان لیگ مانده و پرسپولیس در رقابت های
پرسپولیس چطور رقم می خورد .در شرایط فعلی او هیچ حامی ای در جمع
سرخپوشان برای ماندن ندارد.
سرخپوشان 3پاداش را طلبکارند
است .مربی ای که سال هاست در لیگ برتری مربیگری می کند اما این فصل شرایط چندان خوبی در
است .این دو مربی سال هاست با یکدیگر رابطه دوستانه ای دارند و از انجا که ارتباط کاشانی و استیلی
بسیار نزدیک است ،سرمربی ذوب اهن به او پیشنهاد شد .کاشانی در تمام سال هایی که در فوتبال بوده
دوباره سرمربی تیم امید هم همین روند را درپیش گرفته است .ناگفته نماند این بار کاشانی مستقیم
تاج برقرار نیست .در همین راستا از زمان بازگشت رئیس فدراسیون به فوتبال استیلی از سرپرستی تیم
با فراموشی اتفاقات دربی
بازگشتروحیهساپینتو
باشگاه پرسپولیس در زمستان و در روزهایی که شرایط مالی خوبی نداشت
باشگاه پرسپولیس از ابتدای فصل تاکنون بابت هر برد به اعضای تیمش
تیم فوتبال استقالل درحالی خود را برای رقابت های جام حذفی اماده می کند که سرمربی پرتغالی این
ل و نیمه و با رقم
را جانشین یورگن لوکادیا کند .بازیکنی که با قرارداد یک سا
انها اســـت .اما شرایط بد مالی این باشگاه باعث شده در پرداخت به موقع
در تمرینات استقالل حاضر شد و امور تیمش را زیرنظر گرفت .نکته جالب اینکه در عکس هایی که از
بهخواستهیحییگل محمدیاقدامبهجذبلئاندروپریراکردتااینبازیکن
یک میلیون و یکصد هزار دالر ســـرخپوش شد .این اتفاق در حالی رخ داد
که قیمت دالر نیز روزبه روز در حال افزایش بود و در شرایط فعلی 52هزار
تومان را هم رد کرده است .به خاطر همین افزایش دالر باشگاه پرسپولیس
15میلیـــون تومان پاداش پرداخت کرده اســـت که این جدای از قرارداد
تیم طی روزهای گذشته و بعد از شکست در دربی حساس پایتخت به صورت طبیعی بدون روحیه خوبی
پاداش ها در هفته های اخیر به مشکل بخورد .در همین راستا سرخپوشان
تمرین روز سه شنبه استقالل (اولین تمرین بعد از دربی) منتشر شد ،برخی از تصاویر موید ان بودند که
نگرفته اند .این در حالی است که درویش در مصاحبه بعد از دربی مدعی
کردهاست.بااین حالباسپریشدنچندروزازشکستدرایندیدارحیثیتیحاالاطرافیاناینسرمربی
هنوز پاداش سه برد اخیر خود مقابل تیم های ملوان ،مس کرمان و دربی را
این سرمربی هنوز شکست در دربی را هضم نکرده و احتماال طی روزهای اخیر بدون انگیزه کار را دنبال
هنوز دارد تاوان قرارداد چند سال پیش بوژیدار رادوشویچ را پس می دهد .به
شـــد رقم پاداش دربی به مراتب بیشتر از بازی های دیگر خواهد بود .حاال
اعتقاد دارند که وی با فراموشی نسبی اتفاقات دربی سعی کرده یاد و خاطره این شکست تلخ را از ذهن
پایان رسیده بود ،در نیم فصل تصمیم درستی از سوی سرمربی و مدیرعامل
را پرداخت کند یا نه مشخص نیست .ضمن اینکه سرخپوشان 35درصد از
سپس ادامه رقابت های لیگ برتر اماده کند .این سرمربی دیروز با روحیه تر از روزهای قبلی به تمرینات
دراینسطحکه 31سالهمسندارداصالمنطقینیست.بدترازانقرارداد
تعدادی از انها می توانند فردای لیگ قراردادشان را یک طرفه فسخ کنند.
این انگیزه را نیز به شاگردانش منتقل کند.
اینکه حاال جذب بازیکنی در سطح پریرا که دوران حضورش در جی لیگ به
پرسپولیس بود یا نه کاری نداریم اما قدر مسلم این رقم قرارداد برای بازیکنی
اینکه باشگاه پرسپولیس در شرایط فعلی می تواند این پاداش های معوقه
قراردادشان را هم طلبکار هستند که اگر تا قبل از پایان فصل تسویه نکنند
بازیکنانش نیز به هر شـــکلی پاک کند تا انها را با تمام قوا برای بازی بعدی در رقابت های جام حذفی و
بازگشت و نشان داد از لحاظ روحی و روانی برای بازی شنبه برابر پارس جم شرایط خوبی دارد و قصد دارد
چه کسانی از امدن سرمربی ارژانتینی به چلسی سود و ضرر می کنند؟
تغییرات پوچتینو در استمفورد بریج
قامتسرمربیچلسیباشیم.سرمربیارژانتینیدرطولحدود
امیدوار باشد تا با حضور سرمربی ارژانتینی به روزهای خوبش
نزدیک شـــود .این در حالی است که خرید گرانقیمت ابی ها
هنوز نتوانسته به بازیکنی موثر برای تیمش بدل شود و در این
دو فصل پیشرفت چندانی نداشته است.
بازنده ها
پیر امریک اوبامیانگ
5سال حضورش در تاتنهام اگر چه جامی نبرد اما تیمی خوب و
حتی رفتن گراهام پاتر و حضور لمپارد روی نیمکت چلسی هم
قابل احترام ساخت که حتی تا فینال لیگ قهرمانان هم رفت و
نتوانست تغییری در شرایط این مهاجم گلزن و البته افول کرده
اما درنهایت سران باشگاه تصمیم به قطع همکاری با او گرفتند.
شـــرایط خوبش در ارسنال را تکرار کند و به همین دلیل است
برای چند فصل خود را در بین 4تیم مدعی لیگ جزیره قرار داد
ایجاد کند .او از زمان بازگشـــت به لیگ برتر جزیره نتوانســـته
تاتنهامبعدازپوچتینوروزهایچندانخوبیراسپرینکردوحتی
که این روزها شایعات بازگشتش به بارسلونا به گوش می رسد.
در این فصل با کنار گذاشتن انتونیو کونته هم نتوانست شرایط
در چنین اوضاعی و اینکه پوچتینو هم بعید است نظر مثبتی
خود را بهتر کند و فصلی ناامیدکننده را برای هوادارانش رقم زد.
روی او داشـــته باشد ،باید دوران حضورش در استمفورد بریج
پوچتینوچندبارزمانی کهچلسیبه دنبالسرمربیبودبه عنوان
را تمام شـــده دانست و بعید است در این تابستان او در لندن
صندلینرسید.اماظاهرامالکانجدیدباشگاهمعتقدندکهحاال
ایستا شناخته می شود که در پرسینگ چندان فعال نیست و
یکی از گزینه های این باشگاه مطرح شده بود اما درنهایت به این
ماندنیشود.به خصوصکهاوبامینگبیشتربه عنوانمهاجمی
زمانمناسبیبرایانتصاباوبه عنوانسرمربیاینتیماستودر
شرایط بحرانی فعلی بهتر از بقیه گزینه ها می تواند تیم را نجات
دهد .قرارداد با مرد ارژانتینی هنوز بسته نشده است اما این طور
به نظر می رســـد که تقریبا کار تمام است و او حتی دستیارانش
به همین دلیل در افکار مرد ارژانتینی جایی نخواهد داشت.
ایا همچنان در تیم محبوبش از زمان بچگی که سال ها است
در ان حضـــور دارد ،خواهد ماند یا نه ،اما با حضور پوچتینو
را نیز برای کار دوباره در لندن فراخوانده اســـت .او که در دوران
ممکن اســـت او هم به تمدید قرارداد با ابی ها راضی شـــود.
خوبی با ستاره های این تیم برقرار کند حاال در تیم پرستاره و البته
او بودنـــد اما هنوز این اتفـــاق رخ نداده و حتی مدتی پیش
مهم این است که با حضور او در استمفورد بریج کدام بازیکنان
طرف دیگر او در ماه های اخیر مشـــکالتی نیز با مربیان تیم
نسبتاکوتاهحضورشدرپاری سنژرمنهمنتوانسترابطهخیلی
پرحاشیه چلسی دردســـرهای بیشتری خواهد داشت .سوال
خوشحال می شوند و چه کسانی از این انتصاب ضرر می کنند
که در ادامه به بررسی ان می پردازیم.
برندگان
میسون مانت
مانت یکی از نفراتی است که مشخص نیست در پایان فصل
مدیران باشـــگاه در چند مرحله به دنبـــال تمدید قرارداد با
اخباری مبنی بر جدایی احتمالی اش به گوش می رسید .از
داشـــته چراکه اکثرا او را در پســـت غیر تخصصی اش به کار
می گیرند و به همین دلیل اصال از شـــرایطش در استمفورد
همین دلیل احتماال فصل بعد شرایط برای او بهتر خواهد شد.
روملو لوکاکو
ستاره بلژیکی چلســـی در نخستین فصل حضورش در اینتر
توانست نمایشی فوق العاده داشته باشد و البته انتونیو کونته،
مربی ان زمان نراتزوری نقش زیادی در احیای او داشت اما حاال
کای هاورتز
کاذب استفاده می کرد که در درخشش او نقش زیادی داشت.
از نفراتی چون فوفانا ،بادیاشیله و کولویل استفاده خواهد کرد.
کنـــد .او این فصل به صورت قرضی در ایتالیا بود اما انتظارات
مشتریانش به دقت شرایطش را زیر نظر دارد .سبک بازی این
چونویکتوراوسیمنوهریکیناغازکردهاستاماشایدنتواند
مشابه او نیاز دارد .این تیم اقداماتش را برای خرید بازیکنانی
بودجـــه الزم برای خرید انها را فراهم کند؛ چراکه در این فصل
تیم ســـابقش در استانه یک قهرمانی تاریخی در سری Aقرار
پیتر بوش ،ســـرمربی وقت بایرلورکـــوزن در اخرین فصلی که
در چنین اوضاعی هاورتز می تواند با پوچ دوباره به اوج برگردد
دوباره به اینتر هم نتوانســـته دوباره عملکرد عالی اش را تکرار
بودند اما حاال که از این تیم جدا شده و به چلسی رفته است،
دارد که شـــاید حسرت بزرگی برای او محسوب شود .پوچتینو
دوباره فاصله زیادی از روزهای اوجش دارد و حتی در بازگشت
بریج راضی نیست .قرارداد مانت با چلسی در تابستان 2024
هافبـــک ملی پوش به تاکتیک مدنظر پوچتینو می خورد و به
حمله تیم و همان مهاجم هدفی باشد که پوچتینو نیاز دارد.
دفاعی این تیم شناخته می شود و باشگاه های زیادی دنبالش
شرایطی لوکاکو می تواند یک چاره موقت برای بحران در خط
هاورتز در این تیم بازی می کرد از او به عنوان مهاجم ســـایه و
را براورده نکرد .با این حال چلسی برای فصل بعد به بازیکنی
به پایان می رسید و به همین دلیل لیورپول به عنوان یکی از
هزینه های زیادی برای خریدهای خود انجام دادند .در چنین
کالیدو کولیبالی
کولیبالی ســـال ها در ناپولی به عنوان یکی از ستون های خط
عالقه زیادی به ستاره های جوان دارد و احتماال در خط دفاعی
از طرف دیگر تیاگو سیلوا هم با وجود سن و سال باال عملکردی
چراکـــه این مربی ارژانتینی در زمان حضور در تاتنهام همین
درخشان دارد و به همین دلیل شاید پوچتینو ترجیح دهد برای
لیـــگ جزیره بدل کند .در این وضعیـــت و اینکه هاورتز و الی
بودجه برای خرید های احتمالی ،این مدافع سنگالی را به تیم
روش را به کار گرفت و توانست دله الی را به یکی از ستاره های
خصوصیات تقریبا مشابهی دارند این ستاره المانی می تواند
کمشدن ترافیکدرخطدفاعیتیمشوهمچنینفراهمکردن
دیگری واگذار کند. صفحه 11
فرهنگ
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
12
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
قصه پسر جادوگر ادامه دارد
جادوی چند میلیارد دالری
ایده هر ی پاتر
کیســـی بلویز ،رئیـــس و مدیر اجرایی محتـــوای HBOو مکس
رولینگ کـــه خودش تهیه کننده اجرایی ســـریال خواهد بود،
فیلـــم و ســـریال در دنیا پدید
می دهیم که هاگوارتز را به روشی کامال جدید کشف کنند».
مهم اســـت و من مشتاقانه منتظر هستم بخشی از این اقتباس
10ساله روی جذب انها حساب
در بیانیه ای گفت« :ما خوشـــحالیم بـــه مخاطبان این فرصت را
میالد جلیل زاده
خبرنگارگروه فرهنگ
می گوید« :تعهد مکس به حفظ یکپارچگی کتاب هایم برای من
او گفت« :هری پاتر یک پدیده فرهنگی اســـت و همه می دانند
جدید باشـــم .اقتباســـی با این میزان از عمق و جزئیات که فقط
و ادامـــه داد« :این یک اقتباس وفـــادار از مجموعه کتاب های
علی رغم حواشی گسترده ای که پس از اظهارنظر رولینگ علیه
مســـتقیم رولینگ در تولید این مجموعه یکی از تضمین هایی
توســـط عمل جراحی ایجاد شـــد و تالشـــی که عده ای از افراد
در ادامه به این پرداخته ایم که چرا انگلیسی ها و پسرعموهای
از روی هفت کتاب از مجموعه «هری پاتر» ،بیش از هشت فیلم
که چه عشق و عطش پایداری برای دنیای جادوگران وجود دارد»
حاال قرار است توسط کمپانی برادران وارنر «هری پاتر» به سریال
پرفروش رولینگ اســـت که شامل هفت کتاب منتشرشده بین
جنبش تراجنســـیتی (ترنسکشـــوال) و تغییر هویت جنسی
موفق براســـاس این کتاب ها بین ســـال های 2001تا 2011
تحت عنوان بخشی از پاترهدها برای تحریم هری پاتر کرده اند،
سریال اتی که به عنوان سریالی یک دهه ای decade-long series
سال جاری ،بازی ویدئویی «میراث هاگوارتز» در دوهفته بیش از
جدیدی از هواداران ،ساخته می شود و برخالف فیلم های هری
کتاب ،چه در سینما و چه در بازی های ویدئویی و کامپیوتری و
منتشـــر شده که بین سال های ۲۰۰۱تا ۲۰۱۱اکران شده اند.
تلویزیونی هم تبدیل شود .این خبر ۲۳فروردین امسال به طور
رســـمی اعالم شد و هر فرد پاترهد (اصطالحی که برای اشاره به
ســـال های 1997تا 2007می شود ».پیش از این هشت فیلم
هواداران سرســـخت هری پاتر اطالق می شود) که برخی از انها
منتشر شده اند.
هستند ،به تعبیر نیویورک تایمز باالخره می توانند عصای خود را
توصیف می شود« ،با حضور بازیگرانی جدید ،برای رهبری نسل
سال هاســـت به امید یک سریال تلویزیونی درباره پسر جادوگر
زمین بگذارد و شادی کند .انتظار می رود خانم جی کی رولینگ
که نویسنده این قصه هاست ،تهیه کننده اجرایی این سریال هم
باشد که در «مکس» ،سرویس پخش جدید استریم شرکت «وارنر
برادرز دیسکاوری» ظاهر می شود.
امده اند و قرار است این سریال
پاتر که گنجایش بعضی از جزئیات کتاب را نداشت ،پر از جزئیات
خارق العاده ،شخصیت های بیشتر و مکان های دراماتیکی است
که طرفداران پاتر بیش از ۲۵سال انها را دوست داشته اند».
ویژه ای باز کند ،یعنی قرار نیست خاطره هری
پاتر با پیر شدن هواداران قبلی اش فراموش شود .نظارت
توسط یک سریال تلویزیونی طوالنی امکان پذیر است».
است که هواداران پیشین و فعلی مجموعه دریافت می کنند.
امریکایی شـــان تـــا این اندازه در خلق ادبیات کودک نســـبت
به باقـــی غربی ها جلو هســـتند .نکات دیگـــری درباره حجم
محصوالت مرتبط با او همچنان به فروش می رســـند و در اوایل
گـــردش مالی هری پاتر در حوزه های نشـــر کتـــاب کاغذی و
الکترونیکی ،کتاب صوتی ،سینما و بازی های ویدئویی وجود
۱۲میلیون نسخه فروخت .مجموعه هری پاتر چه در حوزه نشر
دارند که امارهای شـــگفت انگیزی از صعود و جابه جایی مالی
پدید اورده اند .نگاهی هم به این امارها انداختیم ،درپی اینها
چه در حوزه های دیگر ،یک پدیده شگفت انگیز به لحاظ جذب
صحبتی کلی راجع به چیســـتی و چگونگی فرانچایز و ارتباط
مخاطبان است .حاال پس از سال ها درحالی قرار است سریالی
ان با هری پاتر شده است.
براساس این کتاب ها ساخته شود که نسل جدیدی از مخاطبان
یک تجارت غول اسا و غافلگیرکننده
سال ،۱۹۹۷ابتدا ۵۰۰نسخه از سری اول هری پاتر با جلد گالینگور
در ایاالت متحده و بریتانیا منتشر شد.
رفت تا کمی خاک بخورد .نویسنده کتاب ،جی کی رولینگ ،چهارهزار
ســـال بعد وقتی به ۲۰۱۸میالدی رســـید ،در سراسر جهان از ۵۰۰
منتشر شد که ۲۰۰نسخه ان فروخته شد و ۳۰۰نسخه به کتابخانه ها
است .اهمیت فرهنگی هری پاتر هم قابل توجه است .یک نظرسنجی
حداقل یک فیلم را .در ســـطح جهانی هم این کتاب ها به طور رسمی
کتاب هـــای هری پاتـــر را خوانده اند و ۳۱درصد مردم حداقل یکی از
پربیننده و ســـوداور بوده اند .این هشت فیلم بیش از ۷میلیارد دالر
فروش کتاب هری پاتر که ابتدا در ۵۰۰نسخه منتشر شده بود20 ،
در ایاالت متحده نشـــان داد که ۱۸درصد از مردم این کشـــور تمام
دالر پیش پرداخـــت دریافت کرده بود که درصورت عدم فروش کتاب
میلیون نســـخه گذشـــت .در ایاالت متحده ،هری پاتر و جام اتش در
کتاب ها را خوانده اند .این امار در بین جوان ترها پروپیمان تر اســـت.
«هری پاتر و ســـنگ فیلســـوف» که ما امروز با عنوان «سنگ جادو»
کتاب رکوردهای فروش کتاب قبلی را شکســـت .هری پاتر و شاهزاده
و ۴۸درصد حداقل یک کتاب را .طبق این نظرســـنجی ۲۵ ،درصد از
هـــم برایش حاشـــیه امن کوچکی فراهم می کرد .در عرض دوســـال،
ان را می شناســـیم ،بیـــش از ۳۰۰هزار نســـخه در بریتانیا فروخت و
انتشارات امریکایی اسکوالستیک حقوق انتشار ان در ایاالت متحده
را به قیمت 105هزار دالر خرید .این باالترین پولی به حساب می امد
که اسکوالســـتیک تا به ان روز به نویســـنده ای بـــرای کتاب کودک
پرداخت کرده بود .انتشـــارات اسکوالستیک Scholasticدر عنوان
کتاب «فیلســـوف» را بـــه «جادوگر» تغییر داد تـــا ان را برای کودکان
دوست داشتنی تر کند و ان را در اکتبر ۱۹۹۸منتشر کرد .در دسامبر
،۱۹۹۸ایـــن کتاب بـــرای اولین بار در فهرســـت پرفروش ترین های
اولین اخر هفته خود سه میلیون نسخه فروخت .از ان زمان به بعد ،هر
دورگه 6.9میلیون نسخه در ۲۴ساعت اول فروخت .یادگاران مرگ،
پرفروش ترین کتاب داستانی تاریخ 8.3 ،میلیون نسخه در ۲۴ساعت
پاتر در امریکا ،درامد این انتشارات در سال ۲۰۰۸به دومیلیارد دالر
خالص رســـید .باالخره وقتی به کار به انتشـــار «جام اتش» چهارمین
کتاب از مجموعه هری پاتر رســـید ،برای اولین بار این کتاب همزمان
نام فیلم
سال اکران
هری پاتر و سنگ جادو
2001
125,000,000
1,023,842,938
هری پاتر و تاالر اسرار
2002
100,000,000
925,668,380
هری پاتر و زندانی ازکابان
2004
130,000,000
797,660,766
هری پاتر و جام اتش
2005
150,000,000
896,815,106
هری پاتر و محفل ققنوس
2007
150,000,000
942,278,045
هری پاتر و شاهزاده دورگه
2009
250,000,000
934,519,387
هری پاتر و یادگاران مرگ -قسمت اول
2010
250,000,000
977,070,383
هری پاتر و یادگاران مرگ -قسمت دوم
2011
250,000,000
1,342,359,942
1,405,000,000
7,840,214,947
،USA Todayروزنامه سراســـری امریکا ،رتبه اول را کسب کرد .همه
Todayقرار گرفتند .همچنین این ســـری کتاب ها 10بار متوالی در
بـــود ،با درامد ۹۵میلیون دالری ،پردرامدترین نویســـنده جهان در
سال ۲۰۱۶شد .این فرنچایز اکنون شامل فیلم های جهان گسترده
farhikhtegan
مجموع
(جانوران شگفت انگیز) ،پارک های موضوعی و یک نمایشنامه برادوی
بازی های ویدئویی هری پاتر
اولین نسخه بازی ویدئویی هری پاتر با عنوان همان «هری پاتر و سنگ
جادو» در نوامبر 2001منتشر شد .این بازی برایGame Boy Advance،
Microsoft Windowsو PlayStationطراحی شـــده بود .دو سال بعد
دو بازی از جنس لگو هری پاتر در سال های 2001و 2002عرضه شدند و
سال های 2010و 2011دو بازی لگو برای کودکان یک تا 7سال طراحی
شدند .در سال های 2016و 2017هم چهار سری از بازی های لگو به بازار
در دسامبر 2003بازی متفاوت دیگری با همین نام برای GameCube،
عرضهشدند.کمپانیبازی هایبرادرانوارنر(،)WarnerBros.Gamesپس
تا 8میلیون نســـخه به فروش برسد و به یکی از پرفروش ترین بازی های
ایجاد کرد .این برچسب برای بازی ها مرتبط با دنیای جادوگری اختصاص
2 PlayStationو Xboxطراحی شد .این بازی ها تا 8می 2003توانست
ویدئویی پلی استیشن تبدیل شود.
بازی ویدئویی هری پاتر همزمان با زمان بندی انتشـــار مجموعه فیلم ها
ت بازی های اولیه ،برچسب Portkey Gamesرا در سال 2017
از موفقی
دارد .ایـــن بازی ها بیش از ۵۰میلیون نســـخه فروختنـــد و بیش از 1.5
میلیارددالرازفروشبازی هایویدئوییویکمیلیارددالردیگردرفروش
منتشر می شدند و 9بازی ویدئویی در فاصله سال های 2001تا 2011
بازی های موبایل به دست اورده اند .اخرین نسخه با عنوان « Hogwarts
هستند که تحت عنوان بازی های لگو هری پاتر طراحی و عرضه شدند.
است که موفق ترین نسخه از سری بازی های ویدئویی هری پاتر است.
بـــرای این مجموعه طراحی و عرضه شـــد .البته این جدای از بازی هایی
است ،بیش از ۲۵میلیارد دالر فروش داشته است.
هزینه تولید دالر
جهان ،پرفروش ترین کتاب این مجموعه است.
رولینـــگ که کارش را بـــا چهارهزار دالر پیش پرداخت شـــروع کرده
به طورکلی گفته می شود فرنچایز هری پاتر و هر چیزی که با ان همراه
فروش جهانی دالر
هر کتاب از هری پاتر که منتشـــر شد ،در فهرست پرفروش ترین های
اوج رســـاند و ان را تبدیل به بزرگ ترین منتشـــر کننده داستان های
ویدئویی ان اســـت که فروش جداگانه و البته غول اسایی داشته اند.
فرهیختگان
پاتر و سنگ فیلسوف (جادو) ،با فروش ۱۲۰میلیون نسخه در سراسر
فهرســـت پرفروش ترین های نیویورک تایمز قـــرار گرفتند و جی کی
در باکس افیس سراســـر جهان فروخته اند و این ســـوای از بازی های
میزان فروش سری ا ثار سینمایی هری پاتر
کتاب همچنان درحال بیشتر شدن بود و حاال کتاب اول ،یعنی هری
نیویورک تایمـــز قـــرار گرفت و برای ۸۲هفته متوالی در این لیســـت
کودک در جهان کرد؛ به طوری که 10ســـال بعد از انتشار اولین هری
امریکایی ها همه فیلم های هری پاتر را دیده بودند و ۶۱درصدشـــان
اول فروخت؛ یعنی 96کتاب در ثانیه .البته فروش های طولی و مزمن
کتاب ها درمجموع ۱۷۳۹هفته در فهرست پرفروش ترین های USA
ماند .انتشـــار هری پاتر ،چیزی بود که انتشارات اسکوالستیک را به
در بین افراد ۱۸تا ۳۴سال ۳۲ ،درصدشان تمام کتاب ها را خوانده اند
به ۸۰زبان مختلف ترجمه شـــده اند و سری فیلم های پاتر هم بسیار
بستر بازی
عنوان بازی ویدئویی با برچسب Portkey Games
اندروید iOS ،
هری پاتر :راز هاگوارتز
اندرویدiOS ،
هری پاتر :جادوگران متحد می شوند
فرهیختگان
Android، iOS، Fire OS ، Facebook
هری پاتر :پازل و طلسم
اندرویدiOS ،
هری پاتر :جادو بیدار شد
farhikhtegan
پلی استیشن ، 4پلی استیشن ، 5ویندوز ،ایکس باکس
وان ،ایکس باکس سری ، X/Sنینتندو سوییچ
»Legacyدر دو هفته اول پس از عرضه 850 ،میلیون دالر فروش داشته
ویندوز مایکروسافت
میراث هاگوارتز
هری پاتر :قهرمانان کوئیدیچ
سال
2018
2019
2020
2021
2023
TBA
تعداد نسخه فروخته شده کتاب های هری پاتر
فرهیختگان فرهیختگان
کتاب
انتشار
صفحات
کلمات
نسخه فروخته شده انگلستان
نسخه فروخته شده جهانی
زمان کتاب صوتی
هری پاتر و سنگ جادو
26ژوئن 1997
223
76944
4.2میلیون
120میلیون
9ساعت و 33دقیقه
هری پاتر و تاالر اسرار
2ژوئیه 1998
251
85,141
3.5میلیون
77میلیون
11ساعت و 5دقیقه
هری پاتر و زندانی ازکابان
8جوالی 1999
317
107253
3.4میلیون
65میلیون
13ساعت و 10دقیقه
هری پاتر و جام اتش
8ژوئیه 2000
636
190,637
3.6میلیون
65میلیون
22ساعت و 17دقیقه
هری پاتر و محفل ققنوس
21ژوئن 2003
766
257,045
4.2میلیون
65میلیون
30ساعت و 18دقیقه
هری پاتر و شاهزاده دورگه
16ژوئیه 2005
607
168923
4.1میلیون
65میلیون
21ساعت و 27دقیقه
21ژوئیه 2007
607
198227
4.5میلیون
65میلیون
24ساعت
3,407
1,084,170
27.5
522
5روز و 11ساعت و 50دقیقه
farhikhtegan farhikhtegan
هری پاتر و یادگاران مرگ
مجموع
ادامه در صفحه۱۳ صفحه 12
فرهنگ
13
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
ادامه از صفحه۱۲
چرا داستان نویسی کودک در انگلستان پررونق تر است؟
تعداد زیادی از بهترین داستان نویســـان حوزه
انگلستان همچنان همان سبک و سیاق سابق
به طوری که می شود گفت بیشتر نویسنده های
اروپا ،خصوصا فرانســـوی ها تن به مکتب های
کودک متعلق به کشـــور انگلســـتان هستند.
شـــاخص این حوزه را باید در محـــدوده جزیره
ســـرزمین عجایب برد تا چارلز دیکنز که به رغم
کشیدند و تراشیدند و به طورکل خوی کالسیک
اجتماعـــی بودن داســـتان هایش ،عصاره تمام
تجربیات خـــود را در دیویـــد کاپرفیلد ریخت،
و سایر هنرهای تجســـمی ،صور خاص و مبهم
خودشانرامعموالحفظکرده اند.یکیازتاثیرات
این خصوصیت ســـنتی و غالبا ساده ،متناسب
همه ساکنان سرزمین انگلستان بودند .سوال
شدن انها با قصه گویی برای کودکان بود .طبیعتا
پسرعموهای امریکایی شان چرا تا این اندازه در
داستان ســـرایی کرد .شاید درباره کودک بشود
اینجاســـت که چرا چنین است؟ انگلیسی ها و
ادبیات کودک پیش رفته اند و با سایر کشورهای
غربی فاصله گرفته اند؟
نمی شود برای کودک با ادبیات اوانگارد و تجربی
قصهتجربیگفتامابرایخودکودکاننه.بچه ها
نه از قصه های ناتورالیستی خوش شان می اید و
ادبیات کودک را نمی شـــود به طور مشـــخص
نه چیزهای سورئال و امثال ان .فانتزی هم چیزی
جاده ای گرفته تا قصه های پلیســـی به چشـــم
در ادبیات فلسفی مسلمانان به بنطاسیا تعبیر
یک ژانر دانســـت و در دایره ان از داستان های
می خورند؛اماچندخصوصیتمشخصهستند
که بیشتر در ادبیات کودک می شود انها را دید
تـــا در جاهای دیگر .خصوصیاتـــی که با خوی
فرهنگی انگلیسی ها همخوان ترند .برای خلق
ادبیات کودک ،دو فاکتور اصلی و مهم در همان
ابتدای راه مدنظر قـــرار می گیرند؛ یکی عنصر
فانتزی و خیال و دیگری رعایت اصول کالسیک
قصه گویـــی و پرهیـــز از شـــیوه های اوانگارد و
تجربی در داستان سرایی .انگلستان به عنوان
سرزمینی که خاستگاه تفکر نئوکالسیک بوده،
شناخته می شود و فیلسوفانی مثل جان الک
و جان اســـتوارت میـــل در ان زندگی کرده اند،
حتی معروف اســـت که در دوران مدرن ،روحیه
محافظه کار انگلوساکسون باعث شده بود این
کشور هیچ گاه میزبان مشتاقی برای مکتب های
اوانگارد و ساختارشکن هنری مثل ناتورالیسم و
فتوریسم و و سورئالیسم و ...نباشد.
استکهبه معنایکالسیکوسنتی اش،چنانکه
شـــده ،با قلمرو راز و حیرت ســـروکار دارد ،نه به
هم زدن چهارچوب ها و قواعد عینی .فیلم های
سورئاللوئیسبونوئلاسپانیایی،فانتزینیستند
و داســـتان های ساختارشکن مکاتب گوناگون
ادبی در غرب هم هرکدام نامی و عنوانی دارند که
هرچههست،فانتزینیست.فانتزیبااسطورهو
جادوسروکاردارد.فانتزییعنیاساطیریونانییا
شاهنامه فردوسی و در دوران مدرن یعنی هری
پاتر یا ارباب حلقه ها .داســـتان های کالسیک،
چه فانتزی و چه عادی ،معموال مثل اثار تجربی
واکنش برانگیز نیستند ،حرص یا تعجب کسی را
برانگیخته نمی کنند ،مجله های سیاه و سفید
تخصصی چیزی درباره شـــان نمی نویسند و در
کافه های روشـــنفکری ســـوژه پرحرفی و جدل
دست وپانمی کنندامامخاطب شانانبوه تراست؛
خیلی خیلیبیشترواینیعنیاقتصاد.مجموعه
داســـتان های هری پاتر در چنین بستری خلق
در قالب هـــا و شـــئون مختلـــف فعالیت های
شدند.نسخهابتداییاولینسریازاینمجموعه
فرهنگ های غربی را دیـــد .زمانی که جهان در
کشید تا جذابیت ان کشف شود .این مقداری به
هنری می شـــود این تفاوت انگلیسی ها با باقی
تبسینمایتجربیمی سوخت،الفردهیچکاک
انگلیسیبهکالسیک ترینشیوه هایقصه گویی
روی اورد و ســـینمای امریکا هم تبدیل شـــد به
سینمای ژانر .زمانی که سبک معماری روس ها
داشتبه سمتچیزیشبیهایستگاه هایفضایی
تمایل پیدا می کرد و یک نوع مدرنیسم افراطی
به ذهن طراحان ساختمان ها کجا اورده بود ،در
پول ها را اماده کنید که جادوگر از راه می رسد
پی گرفته می شـــد .انگلیســـی ها کمتر از بقیه
اوانگارد شـــعر دادند ،کمتر از بقیه در نقاشـــی
جســـت وجو کرد .از لوئیس کارول که الیس را به
پیرامون سریال هری پاتر و عصر جدید درامدزایی این برند
داستان ها فروش چندانی نداشت و مدتی طول
همان دلیل اســـت که اثار کالسیک کمتر از اثار
تجربی واکنش برانگیز هستند و حرص یا تعجب
کسی را تحریک نمی کنند و ممکن است دیرتر
جا بیفتند اما هیچ اثر تجربی و ساختارشکنی،
هیچ گاه نخواهد توانســـت تا اندازه ای به لحاظ
گستره مخاطبان پیش برود که امثال هری پاتر
رفتند و این یعنی توان تاثیرگذاری.
فرعی کمک می کند تا سریال ،کپی فیلم نباشد و متفاوت جلوه کند.
هومن جعفری
خبرنگار
در بازار داغ سریال های پشتوانه داری که در چند ماه اخیر پخش شده اند ،فقط جای
«هری پاتر» خالی بود .خودتان حساب کنید که چقدر سریال جذاب و درجه یک را در
همینمدتکوتاه دیده ایم که پشتوانه شان به دنیای داستانی خیره کننده ای بوده که
ازقبل،میلیون هامخاطبجدیووفادارومتعصبرا،ذرهذره،صفحهصفحه،فصلبه
فصل،اپیزودبهاپیزودیاقسمتبهقسمت،عاشقوشیفتهخودکردهبودند.ازونزدی
بگیریدکهخودش،سریالیبرگرفتهازخانوادهپرطرفدارادامزهاستتااخرینبازمانده
که اقتباسی از یک بازی بسیار پرطرفدار ویدئویی است و همین حاال هم میلیون ها
مخاطب مشتاقی را جذب خود کرده که حتی یک دقیقه هم این بازی را تجربه نکرده
بودند .و تازه این همه ماجرا نیست .خاندان اژدها برگرفته از مجموعه عظیم «بازی تاج
وتخت»استکهخودازیکمجموعهعظیم 10جلدیاقتباسشد هاست.حلقه های
قدرت را هم داشتیم که برگرفته از کتاب ها و درحقیقت دنیای عجیب وغریب و بسیار
گســـترده تالکین اســـت که پیش از این مجموعه فیلم های ارباب حلقه ها را از دلش
اســـتخراج کردند که تازه بخش کوچکی از این دنیای عظیم بود .این فهرست ادامه
دارد .سری جدید ماندوالرین هم به تازگی پخش شده که خودش بخشی از کهکشان
بزرگ داستانی جنگ های ستاره ای است و این بازی ادامه دارد.
تمام سریال هایی که نام بردیم ،بخشی از یک دنیای بزرگ تر و پرطرفدارتر هستند.
دنیایی بزرگ ،منحصربه فرد و کامال انحصاری .دارای یک پیشینه بسیار دقیق ،ثبت
شده و قابل گسترش دادن .کاری که تالکین در مجموعه کتاب های مربوط به ارباب
حلقه هاانجامداده،انقدرحیرت انگیزاستکهبهسختیبتوانتوصیفشکرد.اوچنان
دنیای بزرگ و وســـیعی را خلق کرده که اصال نمی شود توصیفش کرد یا به تصویرش
کشید .برای به نمایش گذاشتن کل دنیای تالکین ،ده ها فیلم و سریال نیاز است که
پشت سر هم ساخته شوند و ماجرا را از روز اول تا روز اخر به نمایش بگذارند .در مورد
جنگ ستارگان هم دیدید که تا امروز چنین شده .چندین فیلم و حاال چندین سریال
و تازه قصد دارند باز هم بسازند و نکته مهم اینکه جنگ ستارگان از منظر بزرگی دنیا،
وسعت اتفاقات و گونه های درگیر ،حتی یک هزارم دنیای تالکین هم ظرفیت ندارد اما
به صورت فرانچایز در حال گسترده شدن است.
حاال به همه این مجموعه های یادشـــده ،هری پاتر را اضافه کنید .هری پاتری که در
دو ســـه دهه اخیر ،زندگی همه ما را تغییر داده ،ما را به جادوگری عالقه مند کرده و
بخشی از شـــیرین ترین خاطرات دنیای نوجوانی مان را برایمان رقم زده .هری پاتری
که دنیای بزرگی دارد که می شود در دل ان چند فیلم و سریال دیگر ساخت .تا امروز
یازده فیلم در فرانچایز هری پاتر ساخته شد ه که برای خودش یک نوع رکورد است.
حســـاب کنید اضافه شدن یک ســـریال می تواند چقدر این مجموعه را هم از منظر
مالـــی ،هم در بخش های تبلیغاتی و هم در بخش عضوگیری مجدد در شـــبکه های
اجتماعی پیش بیندازد.
بیایید روی این مجموعه بیشتر تمرکز کنیم و به این سوال پاسخ بدهیم که چرا حاال،
مناسب ترین زمان ممکن برای مجموعه ای چون هری پاتر است.
چرا هری پاتر؟
چراکه نه؟ مجموعه هشت فیلمی هری پاتر که حدود 10سال قبل ساخته شده بود،
درمجموع فروشی باالی هفت میلیارد دالر را تجربه کرد که فرانچایز جیمزباند را پشت
سر گذاشت! یادمان باشد جیمز باند در ان زمان دو تا سه برابر هری پاتر فیلم داشت و
دستکم نیز چهاردهه از این مجموعه جدید جلوتر بود اما جادوی هری پاتر گیشه ها را
نیز تسخیر کرد .هری پاتر یکی از پرفروش ترین کتاب های دنیا ،یکی از محبوب ترین
مجموعهفیلم هایفانتزیدنیاویکیازپرفروش ترینبرندهایجهانیرادارد.فرانچایز
هری پاتر فقط فیلم و کتاب را شامل نمی شود بلکه محصوالت فراوانی هستند که با
این برند به طرفداران عرضه می شوند و سود می سازند.
ازطرفدیگر،باپیشرفت هایخیره کنندهدردنیایفیلمسازیوفروش هایافسانه ای
فیلم هایابرقهرمانی،موفقیتمجموعه ایمثلهریپاتر،چهازمنظرکیفیتساخت
و چه از منظر سود و فروش و درامدزایی از همین االن تضمین شده است .در نتیجه
هری پاتر حاال می تواند از بازاری استفاده کند که در اوج شکوفایی مالی است.
هری پاتر مشکل داستانی ندارد
دنیای داســـتانی خلق شده توسط خانم جی کی رولینگ ،هیچ کم وکسری ندارد .او
یک مدرسه جادوگری قدیمی را به تصویر کشیده که چهار گروه از دانش اموزان در ان
با هم رقابت دارند .هرکدام از این چهارگروه می توانند منبعی برای داستان ها و فیلم ها
و اپیزودها باشند .تاریخ قدیمی هاگوارتز که در کتاب های قبلی به ان اشاره ای نشده،
می تواند منبع دیگری برای داســـتان باشد .سازندگان می توانند داستان را از همان
جایی که تمام شده ادامه دهند که صد البته بعید است چون باید رضایت بازیگران را
جلب کنند .انها همچنین می توانند داستان را دوباره از ابتدای مجموعه کتاب و فیلم
تعریف کنند یعنی هری پاتر را بکوبند و از نو خلق کنند .انها می توانند به دوران قدیم
برگردند و روابط پدر و مادر هری پاتر و اغاز دشمنی شان با لرد ولدرموت را به نمایش
بگذارند .به این ترتیب می بینید که سریال هری پاتر مشکل داستانی ندارد .دنیای
داستانی خلق شده خانم رولینگ بزرگ تر از این حرف هاست ضمن اینکه خودش هم
حی و حاضر است و طبیعتا می تواند ایده های جالبی داشته باشد.
جزئیات بیشتر قطعی است
حسنسریال هاایناستکهبیشترازفیلم هاوقتبرایتعریفکردنجزئیات
دارندواینموضوعبهانهاکمکمی کندتابیشتربهمتنکتاب هاوفاداربمانند
و خرده داستان های فرعی را بیشتر به نمایش بگذارند .در مجموعه کتاب های هری
پاتر ،با وجود وفاداری به داستان ،بسیاری از خرده داستان ها و شخصیت های فرعی
یا حذف شـــدند یا بسیار کمرنگ حضور داشتند .سریال فرصت جذابی است تا این
قضیهاصالحشود.تاکیدرویخرده داستان هاومیداندادنبهبعضیشخصیت های
از طرف دیگر ،وقتی پای یک سریال در میان است یعنی نویسنده و کارگردان فرصت
دارند تا روی جزئیات بیشـــتری کار کنند .کالس های بیشتری را به نمایش بگذارند،
فالش بک های بیشتری را بسازند و داستان خود را بیشتر بپرورانند.
ونزدی را از یاد نبرید
اخرین سریالی که درمورد مدرسه جادوگری نوجوانان ساخته شد و بسیار هم موفق
ظاهر شد« ،ونزدی» است که پیش از این هم به ان پرداختیم .ونزدی با وجود موفقیت
فراوان ،شانســـی برای رقابت با هری پاتر ندارد؛ چراکه داســـتان خانواده ادامز هرگز
اندازه داستان هری پاتر ،بزرگ نشد و موفقیت جذب نکرد .حساب کنید سریالی در
مورد هاگوارتز که می تواند چندین فصل تمدید شود ،چقدر از ونزدی جلو خواهد زد.
ونزدی و موفقیتش ،کمک می کند تا سریال هری پاتر بیشتر از همیشه دیده شود.
رونقجدید به بازار محصوالتجانبی
بخش گســـترده ای از فـــروش هر فرانچایز در محصوالت جانبی ان اســـت .در ایران
یرایت ،حکم شوخی را دارد و هر تولید کننده خرده پایی ،می تواند محصول جانبی
کپ
هر برندی را به راحتی تولید کند و بدون پرداخت هیچ مبلغی به فروش برساند .در دنیا
این گونهنیستکهشمابتوانیدبدوناجازهصاحببرند،ازلوگویانبرایفروشبیشتر
استفادهکنید.بازارمحصوالتفرانچایز،بسیارپرسودندخاصهبرایبرندیچونهری
پاتر .دلیل این امر این است که این مجموعه به کودکان و نوجوانان مربوط می شود و
شما هرچیزی که فکرش را بکنید را می توانید به انها بفروشی.
کتاب،سی دیودی وی دیمجموعه ها،پارک هایموضوعی–چیزیشبیهدیزنی لند
– نوارهای موســـیقی ،لوازم التحریر با لوگو و تصویر بازیگران ،عطرو ادکلن ،ساعت،
لباس ،اسباب بازی ،لوازم مخصوص مدرسه هاگواترز مثل چوب جادویی یا دعوتنامه
مخصوص برای ورود مدرسه یا حتی لباس های مخصوص دانش اموزان مدرسه و ده ها
محصول ریز و درشت دیگر که حتی به ان نمی توانید فکر کنید .چراغ خواب با عکس
بازیگران که بنا به عالقه شـــما می تواند هری پاتر یا هرمیون گرینجر باشـــد .حتی
تختخواب و تشک و پتوی مخصوص که به ان تزئینات اتاق خواب کودک می گویند
و بسیار هم گران است .یعنی کل دکور اتاق کودک شامل تختخواب ،کمدها ،دیوار و
حتی فرش یا موکت کف اتاق! مجسم کنید چه ثروتی تا امروز پیرامون برند هری پاتر
ایجاد شـــده و با ســـریالی که قرار است به نمایش گذاشته شود ،چه حجم عظیمی از
ثروت قرار است ایجاد شود.
مجسم کنید با انتشار یک سریال جدید که قطعا تک فصلی هم نخواهد بود ،می شود
در امریکا ،کانادا ،مکزیک ،برزیل ،هند ،چین ،انگلیس ،فرانسه ،المان و بسیاری دیگر
از کشورهای دنیا ،پارک های تفریحی هری پاتر و مدرسه هاگوارتز ساخت .بماند که
کشورهایحاشیهخلیج فارسیعنیعربستان،اماراتوقطربرایگرفتنحقانحصاری
این پارک در منطقه ،چه رقابت سنگینی با هم خواهند داشت.
مـــا در مورد میلیاردها دالر درامد جدید صحبت می کنیم که می تواند ابتدا جی کی
رولینـــگ و بعد کمپانـــی اچ بی او را از نظر ثروت چندین پله باالتر ببرد .چیزی غیر از
سود خالص در میان نیست!
این قصه سر دراز دارد
انتشاریکسریالازمجموعههریپاتر،ابتدایبازیاست.هریپاتردر
اولین دوره درامدزایی برند خود ،دنیا را منفجر کرد و میلیون ها
نسخه کتاب فروخت .در دوره دوم درامدزایی ،هری پاتر
وارد دنیای فیلم شـــد و انجا نیز فروشـــی خیره کننده
را تجربـــه کرد که امارش در پرونده امروز در دســـترس
شـــما قرار دارد .سومین گام هری پاتر ،انتشار مجموعه
فیلم های حیوانات اسرارامیز بود که سه گانه جدیدی
را برای عالقه مندان دنیای هری پاتر ایجاد کرد اما به
ان صورت موفق از اب در نیامد.
حاال عصر جدید با ســـریال هری پاتـــر اغاز خواهد
شـــد .عصر جدیدی از منظـــر درامدزایی ،تبلیغات
و دیجیتـــال مارکتینگ که تـــا امروز نظیرش
ندیده ایـــد .موج جدیـــدی از فروش
محصـــوالت جانبی دنیـــا را خواهد
گرفت .میلیون هـــا نفر اپیزودهای
سریالراخواهنددیدودرشبکه های
اجتماعی به هشتگ هری
پاتر جان تازه ای خواهند
بخشید.
را صفحه 13
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
اندیشه
14
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
تحلیل محتوا و فرم مناظره دکتر غنی نژاد و پروفسور درخشان
در گفت وگوی «فرهیختگان» با پرویز امینی
ساده سازی تئوریک،
لیبرالیسم ایرانی و دوری
از واقعیت اجتماعی
تضارب ارا صورت بگیرد و بعد این تفاوت ارا و گفتار های متفاوت
محمد رضایتی
عضو شورای سردبیری
و تضارب ارا ،زمینه ای فراهم می کند که راه های برون شد از
مشکالت و مسائل یا تعیین تکلیف کردن مسائل اصلی نسبت
به مسائل فرعی و مشخص کردن نقطه اصلی نزاع و جایی که
اینها زمینه ها و پیامد های قاعده مند شدن و روال مند شدن
سه اشکال بر این گفت وگو وارد بود؛ یکی ضعف تئوریک
گروه های خاص جلوگیری کنیم و هم اجازه ندهیم که دولت
خالف انتظار بودند .براساس ذهنیتی که از این دو نفر
است؟ این تمرکز قدرت را منفی می داند .بند 3درمورد ساعت
زیاد قابل انتظار نبود و انتظار بیشتر از این بود .مفاهیم
شغلی فرصت و توان کافی برای خودسازی معنوی ،سیاسی
ما می توانیم تغییر داشته باشیم و از مالکیت خصوصی ،به
می شد اینکه اقتصاد اسالمی چیست و چه تمایزاتی با
چگونه است؟ می گوید« :شرکت فعال در رهبری کشور» یعنی
اقای دکتر غنی نژاد داشت االن جان رالز هم چپ و کمونیست
دوشنبه شب بود که موسی غنی نژاد استاد دانشکده
هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه عالمه طباطبایی
و تبدیل به سنت شدن ازادی و گفت وگو است.
روبه روی هم قرار گرفتند و مناظره کردند .این اسامی
انقدری وزانت داشت که مخاطبان انتظار طرح مباحث
مهم و اساسی را داشته باشند اما این انتظار در دقایق
اولیه مناظره رنگ باخت و در انتهای حدود دوساعت
گفت وگو تصویری ناباورانه در اذهان نقش بست.
شخصی شدن مباحث ،جدل به جای گفت وگو ،طرح
مباحثی دور از واقعیات جامعه و ...ازجمله مواردی
بود که پس از این مناظره مطرح شد .در این باره و
برای کنکاشی بیشتر با پرویز امینی ،استاد دانشگاه و
جامعه شناس سیاسی گفت وگو کردیم .او معتقد است:
«برخالف ذهنیتی که از این دو نفر وجود داشت ،هر
دو سوی مناظره دچار ضعف تئوریک بودند و خطا های
فاحش تئوریک اتفاق افتاد».
قرار گرفت ،ازجمله مباحثی که پیرامون تدوین قانون
بهداشت ،درمان ،مسکن ،پوشاک ،اموزش وپرورش و ...چه
نظام دفاع می کند؛ یک نظامی که دموکراسی توام با مالکیت
از نظر محتوایی هم مباحثی مطرح شد که مورد مناقشه
بر ضوابطی استوار است مثل تامین نیازهای اساسی ازجمله
عدالت خود می داند ،خب رالز یک لیبرال است .او از دو
اساسی یا اقتصاد اسالمی مطرح شد.
باید افکار را به ان معطوف و متمرکز شود ،مشخص می شود.
اقتصاد دانشگاه شریف و مسعود درخشان عضو
فارغ از اشکاالت ساختاری که به این مناظره بازمی گشت،
انسان در جریان رشد با حفظ ازادگی اوست .بر این اساس
جان رالز دو نظام اجتماعی را می پذیرد و مطابق با اصول
به نظر من عالوه بر نقد شکلی که گفتم ،از لحاظ محتوایی
بحث کنندگان بود .هر دو سوی مناظره از این منظر،
به نظر شما چرا این گفت وگو از مسیر اصلی خود خارج
وجود داشت ،خطا های فاحش تئوریک اتفاق افتاد .این
اینکه چرا بحث با این جدل توام شد یا ان اداب و چهارچوب
دقیق به کار برده نمی شد .وقتی از اقتصاد اسالمی بحث
گفت وگو مربوط می شد اما یک علت ساختاری نیز می توان
دیگران دارد ،ارجاعاتی داده و بحث هایی می شد که حرف
یک امر و سنت نهادینه تبدیل نشده است ،یعنی قطع
ساده سازی های تئوریک مواجه بودیم ،اینکه همه گفتار ها
هستند ،به لحاظ ساختاری هر میزان که این فضای ازادی
دولت دفاع کرد کمونیستی است و اگر از مالکیت خصوصی
شد و بحث ها بیشتر جنبه شخصی پیدا کرد؟
یک گفت وگوی اکادمیک ،از ان درنیامد ،بخشی به طرفین
برای ان برشمرد که این تجربه یعنی ازادی و گفت وگو به
نظر از ویژگی های افراد و اشخاصی که در گفت وگو حاضر
و گفت وگو تقویت شود و تداوم پیدا کند و به شکل یک
سنت دربیاید ،ان وقت این حواشی و این بخش هایی که به
گفت وگو ضربه زننده بود ،کم رنگ می شود .بازخوردی که
حرف کمونیستی ای در این است؟ در بند 2می گوید ما باید
جوری عمل کنیم که هم از تمرکز ثروت در دست افراد و
یک کارفرمای بزرگ و مطلق شود .کجای این کمونیستی
کار می گوید« :ساعت کار چنان باشد که هر فرد عالوه بر تالش
و اجتماعی داشته باشد ».خودسازی معنوی در کمونیست
فرد شغل و کاری داشته باشد که خود سازی معنوی و سیاسی
محصل و مشت پرکنی از ان درنمی امد یا در ان طرف با نوعی
و اجتماعی داشته باشد و فرصت پیدا کند در رهبری کشور
را تقسیم کنیم به لیبرال و کمونیسم و اگر هرکسی از دخالت
ابتکار اشاره کرده است« :رعایت ازادی انتخاب شغل و عدم
دفاع کرد لیبرال است! این شیوه بحث خیلی ناکافی است
و در ان ایراد وجود دارد ،مثال وقتی اصل های 43و 44
طرح شدند از فضای چپ گرایانه صحبت شد و از بنی صدر
هم شرکت فعال داشته باشد .همچنین به افزایش مهارت و
خصوصی گسترده ابزار تولید خصوصی باشد .او گزینه دومی
هم دارد و می گوید اگر نتوانستیم این ایده اول را پیش
ببریم ،از سوسیالیسم لیبرال دفاع می کند .نظام اجتماعی
سرمایه داری ازاد را قبول نمی کند .سرمایه داری دولت رفاهی را
هم قبول نمی کند اما سوسیالیسم لیبرال یعنی حتی مالکیت
اجتماعی را می پذیرد و می گوید براساس شرایط و اقتضائات
مالکیت اجتماعی هم توجه کنیم یعنی با کلیشه هایی که
است .این ها سطحی نگری و ساده سازی های تئوریک است.
نسبت به شهید بهشتی هم همین طور بود .مجلس خبرگان
قانون اساسی ،فقیه و مجتهد فقهی داشته که نظرگاه خود
را مهم می دانسته و قریب به اتفاق مجلس خبرگان قانون
اجبار افراد به کار معین و جلوگیری از بهره کشی» از دیگر
اساسی روحانیون هستند و بخش مهمی از انها از مجتهدان
کمونیستی است.
اساسی باشند و مجتهد و فقیه باشند ولی فقاهت شان در
مسائلی است که انتخاب ازادی شغل کامال خالف کشور های
رالز در کتاب عدالت به مثابه انصاف یک بازگویی ،وقتی
هستند .چطور می شود این افراد در مجلس خبرگان قانون
اینجا به کار نگرفته شود.
امینی می گوید« :همیشه گفته ام که حکمرانی ما خال
شما در رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماعی از این
اسم بردند یا اقای بهشتی را در این بحث داخل کردند که
نظام های اجتماعی را طرح می کند ،می گوید می توانم از پنج
در مناظره در بحث هایی که درباره لیبرالیسم و مارکسیسم
هم قابل نقد باشد ولی اینکه به این میزان شلختگی و
بحث از ان قاعده گفت وگو یا ان عقالنیت الزم برای گفت وگو
شهید بهشتی برعکس انچه گفته شد ،به لیبرال بودن و در
اصول عدالت من براساس کدام نظام اجتماعی سازگار است.
تئوریک وجود داشت .اینکه نیچه لیبرال یا اند لیبرال است
تئوریک دارد .ممکن بود این گفت وگو به دالیل دیگری
اغتشاش مفهومی وجود داشته باشد ،خوب نبود».
متن کامل این گفت وگو را در ادامه می خوانید.
در روزهای گذشته مناظره ای بین دو استاد دانشگاه
یعنی موسی غنی نژاد و مسعود درخشان برگزار شد که
بازتاب گسترده ای داشت .به عنوان سوال اول ارزیابی
گفت وگو می بینید ،اینجا نقطه توافق و اجماع است که طرفین
برخوردار نبودند .بحث ها در مدار یک گفت وگوی متشخصانه
پیش نرفت .وقتی این بازخورد اجتماعی وارد محیط گفت وگو
می شود ،زمینه ویرایش و اصالح روند گفت وگو را فراهم می کند.
ما در حوزه سیاسی هم این مشکل را داشتیم .شما فضای
رسانه را محدود می کنید و نزدیک انتخابات که دیگر امکان
کنترل فضای انتخابات را ندارید -به خصوص در مناظره ها -انجا
شما از برگزاری این قبیل مناظره ها در رسانه ملی چیست؟
به یکباره انباشتی از بحث هایی که در جامعه است و فرصت
و بازتاب برخی مسائل وضعیت فعلی ما بود و از این جهت
ادبیات رادیکال و ظرفیت های ضد اجتماعی ظهور می کنند
مناظره ای که انجام شد ،از جهات مختلف اهمیت داشت
مهم بود.
یک نکته اهمیت «ازادی و گفت وگو» است ،یعنی ازادی
افرادی که اهل فکر هستند و دارای دعاوی مشخص و معینی
هستند و این دعاوی را به یک سلسله از نظام استداللی،
طرح شدن عمومی نداشتند به صورت گفتار های رادیکال و
اما اگر این تبدیل به روالی عادی و متداول شود و تبدیل به
یک سنت شود و ازادی گفت وگو قاعده باشد نه یک استثنا،
به تدریج بخش های قابل نقدش هم کم خواهد شد.
مجهز و مستحکم کرده اند .این ازادی ،ازادی موثر و ثمربخشی
می شود.
البته انچه اتفاق افتاد با انتظاراتی که ما از گفت وگو و ازادی
داشتیم ،مطابقت نمی کرد .از این نظر که گفت وگو ها حول
دعاوی مشخص و طرح استدالل های روشن و نقد استدالل
طرفین نمی چرخید ،بلکه تبدیل به جدل و مسائل شخصی
شده بود و دعاوی روشن و شفاف و فکر شده و پخته نبود .انجا
که برای تقویت ادعا نیاز به شواهد روشن و استدالل داشت،
ما کمتر اینها را می دیدیم و بحث به مسیر درستی از گفت وگو
ختم نشد .اما اصل این کار و اصل این حرکت و اصل این
تصمیم و اصل طرح چنین موقعیت هایی مهم است .این مساله
نباید به وضعیتی استثنایی و موردی تبدیل شود ،بلکه باید به
قاعده ای عمومی در رسانه ملی تبدیل شود .باید به قاعده ای
در محیط فکر و اندیشه تبدیل شود و درواقع سنت بشود .باید
ازادی و گفت وگو به عنوان روشی برای طرح مسائل اجتماعی و
سیاسی یک جامعه مطرح باشد و بعد مواجهه های گوناگون و
نشناختن مساله و نشناختن نظرگاه شهید بهشتی است.
جناح سرمایه داری بودن متهم بود .شعار می دادند« :بهشتی
ریش دارد ،یک باغ تو تجریش دارد» .شهید بهشتی در
نامه به امام اختالفات در اداره کشور را ،اختالف دو بینش
می دانست که یک طرف ان اسالم فقاهتی است (شهید
بهشتی و یاران امام) و طرف دیگر اسالم غیرفقاهتی است
که جریان غیرفقاهتی همه گروه های چپ و راست یعنی
لیبرال ها و کمونیست ها را شامل می شد یا جنبه فقهی و
اسالمی و فقاهت در قانون اساسی مثال دیگر است .بخش
مهمی از حاضران در مجلس خبرگان قانون اساسی فقها و
مجتهدان بودند .مثل مرحوم صافی گلپایگانی و اقای مکارم
و اقای موسوی اردبیلی و مرحوم مشکینی و مرحوم منتظری
و ربانی شیرازی و ربانی املشی و جوادی املی و ...حضور
داشتند و این طور نیست که وقتی اصلی انجا نوشته شده
نظام اجتماعی اسم ببرم و بعد براساس ان ارزیابی کنم و بگویم
می گوید من سرمایه داری ازاد را رد می کنم و دالیلی دارد و
سرمایه داری دولت رفاه را هم رد می کند و سومین مورد اقتصاد
کمونیستی دستوری است .بعد خیر های اولیه را می گوید.
او پنج خیر را ذکر می کند .یکی از انها انتخاب شغل است.
با کلیشه هایی که اقای
دکتر غنی نژاد داشت
االن جان رالز هم چپ و
کمونیست است .اینها
سطحی نگری و ساده سازی های
تئوریک است .گفت وگویی که
شاهد ان بودیم معرفت افزا نبود
ولی اهمیت داشت که ما راجع به ان
بحث کنیم .این گفت وگو می تواند
راهی به ما نشان بدهد که چرا وضع
ما این طور است و چرا مسائل ما
حل وفصل نمی شود
گرفته شده است .اصل 44تنها یک مخالف در رای گیری
از 57رای دارد .اقای مکام شیرازی در موافقت این اصل
صحبت کرده است که سابقه مخالفت با چپ و ارا کمونیستی
دارد ولی هیچ نسبتی به چپ گرایی ندارد .اصل 43که
شامل بخش های مختلف است و هر بخش جداگانه رای
گرفته شده با حداکثر ارا و نزدیک به مطلق ارا مثال 60
موافق از 61رای مورد پذیرش قرار گرفته است .اتفاقا قانون
اساسی از این جهت که مورد توافق جمعی کثیری از فقها
و مجتهدان قرار گرفته است ،فراتر از یک متن حقوقی،
بلکه به ان به عنوان یک متن تئوریک می توان نگریست.
استناد هایی که از اصل 43می کردند ،عجیب بود .گزاره هایی
که در این اصل هاست با جمع بندی یکی از اقایان در مناظره
فرق دارد ،مثال هدف اصل 43برای تامین استقالل اقتصادی
جامعه و ریشه کن کردن فقر و محرومیت و براوردن نیاز های
تعجب برانگیز بود! این حرف ها قابل انتظار نیست که این ضعف
تئوریک اینقدر بروز داشته باشد .این خیلی مهم است .همزمان
در چند روز اخیر گفت وگویی در دانشگاه عالمه برگزار شد که
حدود چهار ساعت بود .این مناظره بین دو کارشناس اقتصادی
در کمونیسم ازادی انتخاب شغل وجود نداشت و شغل از
صورت گرفت و انجا هم همین مشکل وجود داشت و هیچ کدام
و تربیت افراد ماهر و تقویت اقتصاد کشور و بحث هایی شبیه
و تثبیت شده بیاورند و در اقتصاد برای ان تعیین تکلیف
طرف دولت به مردم داده می شد؛ یا استفاده از علوم و فنون
به این را داریم .لذا در اصل 43و بعد در اصل 44مواردی را
خالف نگاه کمونیسم مطرح می کند .در اصل 44سه بخش
از طرفین بحث ،پایگاه تئوریکی که بتوانند موضعی مشخص
کنند نداشتند .هر دو به فضای سیاستگذاری و بحث های
تصمیم گیری معطوف بودند درحالی که سیاستگذاری اگر
تعاونی و دولتی و خصوصی را می گوید و برایش امکان انعطاف
بخواهد کار کند و موفق باشد حتما مساله درجه اولش و ربط
تعمیم بدهید.
اتفاق افتاده و در مناظره در دانشگاه طباطبائی همین مشکل
می گذارد تا براساس شرایط و تغییرات اجتماعی تفسیر ها را
این ظرفیت های فقهی در تصویبش نقش نداشته باشند.
باید رای گیری می شد و در کمیسیون و در صحن عمومی رای
می شد همین ساده سازی ها دیده می شد ،لذا خطای
و نسبتش با ان سطح هنجاری و تئوریک است .انجا هم این
وجود داشت .من همیشه گفته ام که حکمرانی ما خال تئوریک
دارد .ممکن بود این گفت وگو به دالیل دیگری هم قابل نقد
تلقی ای از لیبرالیسم در
ایران وجود دارد که با ان
نسخه ها و پیشروانی که
لیبرالیسم را در گرایش های مختلف
نمایندگی می کنند سازگاری ندارد.
تلقی خاصی از لیبرالیسم در ایران
شکل گرفته است که خیلی ارجاع به
رفرنس های اصلی در ان وجود
ندارد .در لیبرالیسم چهار رویکرد
کالن وجود دارد که اختالفات شان
در نقاط مختلف از هم تفکیک
می شوند
باشد ولی اینکه به این میزان شلختگی و اغتشاش مفهومی
وجود داشته باشد این خوب نبود.
این تعبیرهایی که در ایران درباره لیبرالیسم مطرح
می شود تا چه اندازه درست است؟ چون به نظر می رسد
با چهره هایی که مدعای لیبرالیسم دارند ،با یک طیف
فکری مواجه باشیم.
اگر بخواهیم برای این خال و ضعف تئوریک نمونه ای پیدا
کنیم ،همین لیبرالیسم نمونه خوبی است .ما با یک لیبرالیسم
ایرانیزه شده روبه روییم.
تلقی ای از لیبرالیسم در ایران وجود دارد که با ان نسخه ها و
پیشروانی که لیبرالیسم را در گرایش های مختلف نمایندگی
می کنند سازگاری ندارد .یعنی تلقی خاصی از لیبرالیسم
در ایران شکل گرفته است که خیلی ارجاع به رفرنس های
اصلی در ان وجود ندارد .در لیبرالیسم چهار گرایش داریم.
ادامه در صفحه۱۵ صفحه 14
اندیشه
15
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
ادامه از صفحه۱۴
چهار رویکرد کالن وجود دارد که هر کدام به سطوح بعدی
را فراهم کنیم .مثال تا حدی که بیشتر از ان رضایت جدیدی
یک لیبرالیسم لیبرتارین است که تیپی مثل نوزیک در کتاب
نظر دارند .ولی اسکنلن به عنوان یک فیلسوف لیبرال در کجا
بیاید اختالفات شان در نقاط مختلف از هم تفکیک می شوند.
انارشی دولت اتوپیا از ان دفاع می کند و ان را تبیین کرده
و طرحی افکنده که ما دولتی کمینه می خواهیم که فقط
درمورد سرقت و کالهبرداری و تضمین قراردادهای بین افراد
حق دخالت دارد .در هر کاری غیر از اینها ،دخالت دولت
نامشروع است.
برای فرد حاصل نشود .یعنی انها رفع فقر و اینها رفاه را مد
ایستاده است؟ موضع او موضع «تفاوت» است .مفهوم مهم
او در نوع برابری خواهی بر تفاوت است .می گوید مساله
من اصال رفع فقر و ایجاد رفاه نیست .چون وقتی رفع فقر و
ایجاد رفاه را قرار می دهید ،نابرابری های بعد از ان را قبول
می کنید .او می گوید مساله اصلی من در طرح نابرابری ،مساله
دیدگاه دوم لیبرالیسم محافظه کار است که هایک و فون
تفاوت است .هر نوع تفاوتی بین چیزی که برخی دارند در
استدالل دارند .مثال مساله هایک این است و معتقد است
مهم است نه اینکه افراد را از فقر نجات بدهیم یا سطحی از
میزس و تیپ هایی مثل انها هستند که تفاوتی از نظر نظام
که براساس یک داروینیسم اجتماعی نهاد ها و هنجار ها و
ارزش های اجتماعی براساس کارایی ای که خودشان پیدا
می کنند ،حکم به بقا یا عدم بقای خود می دهند و نیاز به
مداخله نیست و نباید طبیعت جامعه را دستکاری کرد .اگر در
جامعه تغییرات شکل می گیرد باید براساس کارکرد و کارایی
باشد که در مواجهه با تغییرات و شرایط سیاسی و اقتصادی
و فرهنگی جامعه باشد و کار کند .از این جهت و از این
معنا محافظه کار می گوییم .یعنی به معنای فنی اش ،نه در
مقایسه با چیزی که دیگران دارند .می گوید اصل این تفاوت
رفاه را برایشان فراهم کنیم .هر نوع تفاوتی نامشروع است
مگر ما راهی یا توجیهی برایش پیدا کنیم .این برابری بسیار
بنیادی است .خب این نگاه یک لیبرال است .این را به دکتر
غنی نژاد بگوییم که فردی این حرف ها را می زند و از برابری
بنیادین حرف می زند .هر نوع تفاوتی بین چیزی که برخی
دارند و برخی ندارند سوال است و زیر سوال است .اسم این
چیست؟ اسکنلن فیلسوفی لیبرال است.
می خواهم بگویم خال تئوریک و ناتوانی های تئوریک مهم
معنایی که در ایران از محافظه کار داریم .انها لیبرال های
است .اینها ساده سازی است که یک کلمه از اینجا بگیرید و
در جامعه مخالف هستند .مثال با مفهوم عدالت اجتماعی
مثبت هستند و لیبرال هایی داریم که طرفدار ازادی منفی اند.
محافظه کار هستند که با هر نوع دستکاری و تصنع سازی
مخالف هستند و ان را مفهومی پوچ می دانند که می گویند
به نظر من در لیبرالیسم
ایرانی ،مفاهیم ایرانیزه
می شود و از خاستگاه شان
دور می شود و فرمت هایی ساده پیدا
می کند .بحث مالکیت و دخالت
دولت ،دعواهای دهه شصت در دو
نگاه فقهی است .بعد ها بین دو سنت
فقهی اختالف شد .اینها مناقشاتی
تئوریک است و به این معنی نیست
که اگر کسی از پایگاه دینی از
مالکیت خصوصی دفاع کرد ،اسمش
راست باشد و اگر از مالکیت
اجتماعی دفاع کرد اسمش چپ باشد
یک کلمه از انجا بگیرید .لیبرال هایی داریم که طرفدار ازادی
به این معنی نیست که اگر کسی از پایگاه دینی از مالکیت
مسائل راه حل داشت و از یک مرکز واحد با برنامه ریزی اقتصاد
اجتماعی دفاع کرد اسمش چپ باشد .یعنی کلیشه ای داشته
می توانیم همه مسائل را پیش بینی کنیم و برای همه راه حل
خصوصی دفاع کرد ،اسمش راست باشد و اگر از مالکیت
باشیم و چند ویژگی باشد و هر کسی این را گفت برچسب
بزنیم .باید به خاستگاهش و به نظام استداللش و به پیامد های
لیبرالیسم جان الک را داریم که دفاعش از لیبرالیسم دفاعی
بنابراین چون خرد بشر حداکثری نیست و در جامعه بشری
برابری فقط از موضع دین قابل دفاع است و نه فلسفه و نه علم
دفاع کرد.
استداللش نگاه کنیم.
مسیحی است .معتقد است که پایه دموکراسی برابری است و
از برابری دفاع نمی کند .در بحث تساهل و تسامحش که دو
نامه درباره تساهل دارد می گوید این دعوای بین گرایش های
مختلف مسیحی از نظر تئوریک و نظری حل و فصل نمی شود
و فیصله ناپذیر است .راه حل عملی چیست؟ دو شرط می گذارد
که .1 .اموزه انها واجد خشونت نباشد .2 .ملحد نباشند .یعنی
قبول می کند که در ساختاری دینی است و استدالل های او
این طور است .یا جان الک را با هایک مقایسه کنید .هر دو از
به نظر من در لیبرالیسم ایرانی ،مفاهیم ایرانیزه می شود و از
می دهد و نیک سرشت است و نیاز انچنانی به دولت نیست
است .چون قانون عقل حاکم است و مصالح خود را تشخیص
وجود ندارد و اسم ان پرطمطراق و هیجان برانگیز است و
ما باید ازادی واقعی و ازادی عملی فراهم کنیم که می شود
جدول بدها و خوب ها روی تخته است .دوالیسمی که به چیزی
حداقل ایجاد می کنیم .دولتی حداقل و کوچک چون خرد بشر
اجتماعی وجود ندارد.
اقای غنی نژاد با کلیشه ای که در دست دارند ،ممکن است
بحث مالکیت و دخالت دولت ،دعواهای دهه شصت در دو
استدالل برعکس است .همین دولت حداقل نتیجه می گیرد
وقتی بحث احیای اراضی پیش امد کسانی که دو برابرونیم
فرق می کند .استداللش در خرد بشر حداکثری نیست بلکه
دهقانان بدهد و کسی مثل ایت الله العظمی گلپایگانی با ان
معرفت در ابنای بشر توزیع شده و منتشر شده است .هایک
طرفداران زیادی دارد ولی عمال هیچ معنای موثری در عدالت
دیدگاه سوم لیبرالیسم فایده گرا است .مساله انها در توجه به
ازادی مثبت و نتیجه و پیامدش دخالت دولت است .امثال
که اسم همین دخالت دولت را چپ گرایی بداند ،درحالی که
نگاه فقهی است .بعد ها بین دو سنت فقهی اختالف شد .مثال
یا مساله مالیات که کثیری از لیبرال ها از مالیات به عنوان
زمین داشتند باید مازادش را به دولت می فروختند تا دولت به
بازار از موضع کارایی و از موضع صرف ازادی نیست که ادام
اینها لیبرال هستند ولی از دخالت دولت هم دفاع می کنند.
قرار می گیرند .نظام استدالل اینها برای لیبرالیسم و ساختاری
کاری عادالنه دفاع می کنند .مالیات دخالت سیستماتیک در
گرایش قبلی و گرایش چهارمی که خواهم گفت در همه اینها
بگذاریم؟!
اسمیت و جان استوارت میل و تیپ هایی مثل اینها در اینجا
که برای لیبرالیسم طرح می کنند متفاوت است .مثال در دو
از تقدم حق بر خیر استفاده می شود و اولویت و تقدم حق بر
خیر است ولی در فایده گرایی از تقدم خیر جمعی بر حق فردی
دفاع می شود چون قرار است فایده جامعه را بیشینه کنیم و
بنابراین افراد متناسب با ان حق و حقوق پیدا می کنند که
یکی از محورهای اساسی نقد راولز بر فایده گرایی به عنوان
یک نظام اخالقی است.
گرایش چهارم لیبرالیسم برابری خواه است و جریانی از
لیبرالیسم است که در ایران کمتر شناخته شده یا اگر شناخته
شده ،شناخت ها از انها سطحی است .جریانی نسبتا نیرومند
هستند .شاید االن قوی ترین و زنده ترین جریان فکری در
لیبرالیسم ،جریان برابری خواه است .اینها برخالف دیگران
مساله اصلی را در برابری می دانند مثال جان رالز می گویید
اولین یا نخستین فضیلت نهاد های اجتماعی عدالت است.
اگر جامعه ای را ارزیابی می کنیم اولین چیزی که اندازه گیری
می کنیم ،مساله عدالت است .می گوید عدالت هم سنگ
مساله صدق در معرفت است .نظام معرفتی را برای چه درست
می کنیم؟ چون می خواهیم به صدق برسیم .اگر این سازمان
جمعی ما را به عدالت نرساند بی فایده خواهد بود.
از هایک که می گوید عدالت اجتماعی مفهومی پوچ است
تا جان رالزی که می گوید نخستین فضیلت نهاد اجتماعی
عدالت اجتماعی است ،هر دوی اینها لیبرال هستند .اینها از
دخالت دولت در جامعه دفاع می کنند و برخالف گرایش های
مالکیت خصوصی افراد است .حاال باید اسم اینها را چپ گرایی
مخالفت کرد و گفت یعنی این محدود کردن مالکیت مشروع
و امام پاسخ هایی به او داد .اینها مناقشاتی تئوریک است و
که باید کار مجازات را انجام بدهد مشخص نیست ،ما دولتی
حداکثر است و مسائل خود را تنظیم می کند .اما در هایک
و عدم مداخله در ازادی را نتیجه می گیرد ولی استداللش
می شود با برنامه ریزی همه مسائل را احصا کرد و برای همه
الهام از کمونیسم را برداشت کرد؟ این اصول هم تمرکز ثروت در دست افراد و گروه های خاص
شود .واضح است که این عبارات نسبتی با کمونیسم ندارد.
در بخش هایی از مناظره غنی نژاد و درخشـان بحث به اصول 43و 44قانون اساسـی رسـید
نکته دیگر این اســـت که بخش مهمی از حاضران در مجلس خبرگان قانون اساســـی فقها و
ایـن مناظـره اظهـار داشـت« :اندیشـه های حاکـم بـر فصـل اقتصـادی قانـون اساسـی کـه از
موسوی اردبیلی و ایت الله مشکینی و مرحوم ایت الله منتظری و ربانی شیرازی و ربانی املشی
را می نویسـند؟ بنی صـدر و جنـاب دکتـر بهشـتی بخـش اقتصادی را نوشـته اند که صددرصد
تحت تاثیـر اندیشـه های چـپ بوده انـد ».ایـن ادعـا در حالی مطرح می شـود کـه هم به لحاظ
فلسـفی و هـم بـه لحاظ تاریخی قابل مناقشـه اسـت.
مجتهدین بودند .افـــرادی نظیر مرحوم ایت الله صافی گلپایگانی و ایت الله مکارم و ایت الله
و جوادی املی و ...حضور در این جلسات داشتند و اینطور نیست که ظرفیت های فقهی در
تصویب اصول قانون اساســـی نقش نداشته باشند .واضح است که هر اصل مورد رای گیری
قرار گرفته و در کمیســـیون و در صحن عمومی مورد بحث قرار می گرفت .نکته این اســـت که
اصل 44تنها یک مخالف در رای گیری از 57رای دارد .ایت الله مکارم شیرازی در موافقت این
اصل صحبت کردند که ســـابقه مخالفت با چپ و ارای کمونیستی داشتند ولی هیچ نسبتی
گزاره هایی که در این اصل های مورد اشاره وجود دارد نافی ادعای مطرح شده در باب ملهم
بـــا چپ گرایـــی ندارند .اصل 43هم با حداکثر ارا و نزدیک به مطلق ارا مثال 60موافق از 61
و ریشه کن کردن فقر و محرومیت و براوردن نیاز های انسان در جریان رشد با حفظ ازادگی او
ع کثیری از فقها و مجتهدین قرار گرفته است که نسبتی با اندیشه های چپ گرایانه
توافق جم
تامین نیازهای اساسی مثل بهداشت ،درمان ،مسکن ،پوشاک ،اموزش و پرورش و ...اشاره
غنی نژاد در مناظره مذکور را نشان می دهد.
بودن ان از مارکسیسم است .به عنوان مثال هدف اصل 43تامین استقالل اقتصادی جامعه
قید شده است .بر این اساس ،این اصل بر ضوابطی استوار است که از جمله ان می توان به
برای حل وفصل مسائل داده شود .از این نظر هم گفت وگو
بود .وقتی از دکتر درخشان پرسیدند که راه حل شما چیست؟
هیچ پیشنهادی نمی شود! روحیه انقالبی را چه کارش بکنیم؟!
باید بتوانید طرح تئوریکی بیاورید و عقبه تئوریکی بسازید
وقتی می خواهید ساختار را تغییر بدهید پشت تئوریکش
چیست؟ سازمان نهادی اش چیست .از اقای دکتر درخشان
چنین انتظاری می رود .روحیه انقالبی یعنی چه؟! حرفی مبهم
و کلی است .این چهارمین اشکال مناظره بود.
از مباحث محتوایی عبور کنیم؛ موضوع دیگر نسبت
مباحث مطرح شده در این مناظره با مسائل اصلی کشور
است .به این معنا که ایا نکاتی که مطرح شد یا واقعیات
در مقابل سوسیالیسم است .سوسیالیسم منطقی دارد که
اصول اقتصادی فقط یک مخالف داشـته؛ ایا همه رای دهندگان کمونیسـت بودند؟!
اسلام خبـری نیسـت .نقـد مـن ایـن اسـت که چـرا چپ ها قانون اساسـی جمهوری اسلامی
اینکه راهگشایی بشود و پیشنهاد الترناتیو مشخص و معینی
برای چهار نسبت در سیاستگذاری پاسخ داشته باشید .یکی
را رد می کنـــد و هم تاکیـــد می کند که نباید اجازه داد که دولت یک کارفرمای بزرگ و مطلق
مـاده 43تـا 55را شـامل می شـود ،اندیشـه های چـپ و سوسیالیسـتی اسـت و در انجـا از
را پرابلمیزه کند و بگویند مساله کشور چیست؟ چه برسد به
خرد بشر حداقلی و تقسیم شده می داند (معرفت تقسیم شده)
موسـی غنی نژاد نماینده لیبرالیسـم ایرانی می گوید اصول قانون اساسـی دسـتپخت
کـه غنی نـژاد مدعـی شـد ایـن اصـول ملهم از اندیشـه های مارکسیسـتی اسـت .غنی نژاد در
با واقعیت جامعه بود .یعنی این حرف ها را بزنیم یا نزنیم هیچ
نسبتی با جامعه و مسائلش نداشت .حتی بتواند مسائل کشور
میدانی نسبتی داشت؟
کرد .سوال اینجاست که کجای این گزاره ها کمونیستی است و از کجای این بندها می توان
اول و دوم که از ازادی منفی دفاع می کنند ،اینها از ازادی
رای ،مورد پذیرش قرار گرفته اســـت .این نشان می دهد که قانون اساسی از این جهت مورد
ندارند .همچنین بررســـی محتوای اصول مطرح شده ،چیزی غیر از ادعای طرح شده توسط
اگر می خواهید سیاستگذاری قابل دفاعی داشته باشید باید
رابطه سیاست ها با سطح نرماتیو و هنجاری و تئوریک است.
طرح تئوریک شما از حکمرانی چیست؟ اگر غایتی به نام
عدالت دارید طرح تئوریک شما برای عدالت چیست؟ مثال
در قالب نظریه پردازانی که درباره عدالت حرف زده اند نهاد
اموزش وپرورش جایی بسیار اساسی برای حل وفصل نابرابری
است .اما می بینید االن اموزش وپرورش هیچ است .بدون طرح
تئوریک نمی شود و در اینجا در درون بحث دو بزرگوار هیچ
طرح تئوریکی دیده نشد .اگر مسائل با جدول و عدد و رقم
و نمودار حل شدنی بود که تا به حال مسائل حل شده بود.
دومین سطح اثر گذاری سیاستگذاری ،نسبت سیاستگذاری
با واقعیت است که واقعیت مجموع ان امکانات و شرایط و
محدودیت های شما است و باید درکی واقعی از اینها داشته
باشید .امروز یکی از نقاط چالش در سیاست های کلی اصل
44همین است .در اخرین گزارشی که از واگذاری ها دادند
17درصد در بخش خصوصی واقعی بود یعنی 83درصد به
بخش های عمومی غیردولتی داده شده است .یعنی عمال
بخش خصوصی بزرگ و نیرومندی که بیاید و این بخش ها را
بگیرد وجود خارجی ندارد .این یک اشکال است.
سطح سوم این است که سیاستگذاری باید نسبتی با شرایط
اجتماعی داشته باشد .یعنی بتواند به فضای اجتماعی راه
پیدا کند و به خواست و مطالبه و باور عمومی تبدیل شود .ما
اینجا با سیاستگذاری در محیط اجتماعی کار می کنیم که
با حوزه های دیگر فرق دارد.
چهارم سازوکار ها و نهاد هایی است که این سیاست را تا انتها
مثبت دفاع می کنند .ازادی مثبت یعنی فقط حق ازادی کافی
به مقصود برساند .به نظر من سیاستگذاری در ایران هر چهار
ایراد را دارد و تا خال تئوریک ما حل نشود ،سیاستگذاری ما
نیست ،بلکه دولت باید امکان و توان برای استفاده از ازادی
را برای افراد فراهم کند .مثال جان رالز در اصل اولش وقتی
ناموفق خواهد بود .بیشتر سیاستگذاری ها در ایران ناموفق
و ناکام بوده است.
ازادی های اساسی را تعریف می کند از چیزی به نام ارزش
منصفانه ازادی ها صحبت می کند .که همین توانمند سازی
و امکان پذیر کردن ازادی هایی است که حق انها را به افراد
به خصوص اینکه ما درباره برخی از موضوعات که فکر
داده ایم و باید شرایطی را فراهم کنیم که بتواند عمل کند.
می کردیم مبنای تئوریک داشته ،می شنویم که چاره ای
اگر فقط حقش را داده ایم و نگذاشته ایم عمل کند و امکاناتی
نبوده است.
چاره ای نبوده یعنی اقتضا و اقتضا یعنی ما به ساختار تئوریک
فراهم نکرده ایم ،ان ازادی عملی نمی شود و به درد نمی خورد.
در گرایش چهارم و برابری خواهی افرادی وجود دارند مثل
عمل نکرده ایم .ساختار تئوریک اقتضا را منتفی نمی کند بلکه
اسکنلن که کتابی دارد به این نام که چرا نابرابری مساله است؟
به ما می گوید چگونه با این اقتضا روبه رو شو .اولویت خودت و
او می گوید بحث های زیادی در مورد نابرابری و برابری و ...شده
تمرکز خودت را کجا بگذار .با هر فشار و هزینه ای خط اصلی
را رها نکن انجا که باید بایستی بایست و امروز این نیست.
است و تالش شده جامعه از نابرابری رهایی پیدا کند .مثال
گرایشی وجود دارد که مساله اش در نابرابری ،رفع فقر است.
گفت وگویی که شاهد ان بودیم معرفت افزا نبود ولی اهمیت
اینها گرایش های اولویت جو یا اولویت گرا هستند .گرایش دوم
داشت که ما راجع به ان بحث کنیم .این گفت وگو می تواند
گرایش کفایت گرایانه است یعنی معتقد هستند که ما باید
برای همه افراد جامعه سطحی قابل قبول از امکانات و رفاه
ولی مسائلی پیش می اید ،چون قانون مدون نیست و کسی
اصولاقتصادیقانوناساسیچگونهتصویبشد
کمونیست هاسـت اما بررسـی سـاده مشـروح مذاکرات قانون اساسـی نشـان می دهد
مسائل و نقطه تمرکز طرفین بحث در نسبت انچه که می گفتند
مصالح خودش را تعیین می کند .در وضع طبیعی ما قبل
پس با این وجود برخی افراد درک صحیحی از لیبرالیسم
منتهی نمی شود.
ولی نقد محتوایی دیگر ،گسستی بود که بین گفتار ها و طرح
راه حل مسائل ساختاری را روحیه انقالبی دانست .در اینجا
ازادی منفی یعنی عدم دخالت و فقط دفاع از حق ازادی.
امکان ابجکتیوی برای بررسی این مفهوم عدالت اجتماعی
و در طول تاریخ توزیع شده است ،نمی توان از سوسیالیسم
لیبرالیسم دفاع می کنند .پایه دفاع جان الک خرد حداکثری
خاستگاه شان دور می شود و فرمت هایی ساده پیدا می کند اگر
لیبرال هایی مثل رالز به ان می گویند ازادی صوری درحالی که
خرد حداکثری بشر است .ولی خرد بشر که حداکثری نیست!
قابل نقد بود .بحث ها از شرایط و واقعیت اجتماعی عقب
از شکل گیری جامعه سیاسی ،تقریبا همه امور روی قاعده
این را گفتی می شود چپ و اگر این را گفتی می شود راست!
پیدا کنیم و با سیستم متمرکز دولتی اقتصاد را پیش ببریم و
کشور را پیش ببریم ،پشتوانه اش از لحاظ معرفتی چیست؟
بشر است .می گوید چون بشر خرد حداکثری دارد خودش
ندارند.
را پیش برد .هایک انجا استدالل می کند که این فرض که ما
راهی به ما نشان بدهد که چرا وضع ما این طور است و چرا
اسناد مربوط به تعداد ارا و افراد حاضر در جلسه تصویب اصل ۴۴قانون اساسی
مسائل ما حل وفصل نمی شود. صفحه 15
فرهنگ
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۶
پنجشنبه ۷اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 38۵۰
مدیرمسئول:محمدامین ایمانجانی -سردبیر:مسعود فروغی
تلفن وفکس )021( 62999495 :کدپستی۱۱۳۵۶۳۳۸۱۶ :
چاپ:چاپخانهدانشگاهازاداسالمی
نشانی:خیابانحافظ ،پایین تر ازجمهوری ،روبه روی ساختمان بورس ،ساختمان فرهیختگان ،طبقه سوم
یادی از عباسعلی براتی پور که نامش در بین شعرای ایرانی ماندگار شد
خدمتگزار شعر
ازاعزامبهامریکاتاثبتشعردرحوزهدفاعمقدس
براتی پور ،کارمند نیروی هوایی بود و برای اموزش به امریکا اعزام
عاطفه جعفری
خبرنگارگروه فرهنگ
می شود ،تا اموزش فنی ببیند ،سال ها بعد به یکی از چهره های
عباســـعلی براتی پور در ســـال 1322در تهران متولد شـــد.
موضوع گفته بود« :شعر را از دوران دبیرستان شروع کرده بودم و
و در رشـــته ریاضی دیپلم گرفت .در ســـال 1341به استخدام
چندان هم برایم جدی نبود ،اما بعد از پیروزی انقالب احساس
تحصیالت ابتدایی و متوسطه را در زادگاه خود به انجام رسانید
نیروی هوایی درامد .از اواخر دوران تحصیل در دبیرســـتان به
شعر و شـــاعری پرداخت ،پس از پیروزی انقالب اسالمی رسما
و به طور جدی به ســـرودن شـــعر همت گماشت و با شرکت در
مجالس و محافل ادبی فعالیت خود را گســـترش داد .او زمانی
هم دبیر جلســـات حوزه هنری تبلیغات اسالمی و عضو شورای
شعر این حوزه بود.
نخســـتین مجموعه شـــعر او با عنوان «بهت نگاه» در ســـال
1369منتشر شد« .وعده دیدار» گرداوری اشعار درباره امام
زمان(عج)« ،کتیبه شکیب» گرداوری اشعار درباره جانبازان،
شناخته شده شعر دفاع مقدس تبدیل شد .خودش درمورد این
زمانی که به استخدام نیروی هوایی درامدم شعر را رها نکردم ،اما
می کردم باید همه ما شاعرانی که دیدگاه های انقالبی داریم وارد
عرصه شویم .این طور بود که سال 60وارد حوزه هنری شدم و با
دوستان و شاعران انقالب کنارهم برای انقالب سرودیم ،طبیعتا
در زمان جنگ هم این سروده ها رنگ وبوی دفاع مقدسی به خود
گرفتند و مسیرمان را ادامه دادیم».
درباره حضرت عبـــاس(ع)« ،ماه در فرات» گرداوری مجموعه
غـــزل درباره حضرت عباس(ع)« ،بـــر جبین صبح» گرداوری
اشـــعار درباره غدیر« ،زیتون و زخم» گرداوری اشـــعار درباره
فلســـطین و سه مجموعه شعر «چشم بیمار»« ،غم دلدار» و «بر
تربت خورشـــید» درباره رحلت امام خمینی(ره) عنوان برخی
اثار براتی پور محسوب می شوند.
را تهـــران می فرســـتادند تا ما تعمیر کنیم و دوباره بفرســـتیم.
از طـــرف حوزه هنـــری چندباری به مناطق رفتیم .احســـاس
بودیم و این فضا را بیشتر احساس می کردیم .با تمام وجود باید از
میهن دفاع می کردیم؛ چه در خط مقدم و چه به صورت تبلیغات
باید رزمندگان را تشـــویق می کردیم .یادم هست اولین باری که
برای تبلیغات به مناطق عملیاتی اعزام شـــدیم برای رزمندگان
اشعار حماسی خواندیم و تاثیرش را روی انها حس می کردیم».
او خاطره ای هم از ازادســـازی خرمشهر داشت و درباره ان گفته
بود« :درســـت یادم هست در بیمارستان بستری بودم .به دلیل
کار و فشـــارهای عصبـــی ناراحتی معده پیدا کـــرده بودم .در
اتاقی که بســـتری بـــودم یک جانباز دیگر هم بـــود که او را از
در حوزه شـــعر به سبک کالسیک کار می کرد 13 ،سال اجرای
جبهه اورده بودند .او را که دیدم ،گفتم باید مرخص شـــوم تا جا
برای همین اجراها بود که یک بار از «فرهیختگان» به ســـراغش
بود .وقتی خرابی ها را می دیدم متاثر می شـــدم .بعد از ازادی
مراسم دیدارهای نیمه رمضان شعرا با رهبری را برعهده داشت؛
رفتیـــم و با او گفت وگویی داشـــتیم و بخشـــی از خاطرات این
ســـال های اجرایش را ثبت کردیم .این شاعر دوست داشتنی
همین چند روز پیش به دلیل ســـکته قلبی از دنیا رفت .به این
بهانه سری به دنیای این شاعر زدیم که سرشار از خاطرات بود.
ذوق و شوق از دیدار شعرا با رهبری می گفت و دلش می خواست
می توانســـت این خاطرات را ثبـــت و به یک کتاب تبدیل کند،
می گفت« :سال 1370حاج اقا زم که ان زمان مدیر حوزه هنری
بودند ،از من خواســـتند تا با ایشان به جلسه ای بروم .ان زمان
بنده مسئول جلسات حوزه بودم .به من گفتند اقا دوست دارند
جلسه ایباشعراداشتهباشند.منهماستقبالکردم.یکجلسه
به صورت مقدماتی تعدادی از شعرا را دعوت کردند که از اساتید
بودند .مرحوم اوستا ،استاد مشفق کاشانی ،استاد شاهرخی،
هوایـــی بود .او گفته بود« :دســـتگاه های ارتباطی و مخابراتی
عشـــق» گرداوری مجموعه شعر عاشـــورایی« ،داغ تشنگی»
زمان(عج)« ،در ســـاحل علقمه» گـــرداوری مجموعه رباعی
در گفت وگویی که سال 1399در «فرهیختگان» با او داشتیم با
قدیم بود ،نشســـتیم .از پله ها باال رفتیم ،اتاق بزرگی را در نظر
جبههبرود،چوندرتهرانفرماندهقسمت هایالکترونیکنیروی
وظیفه ای داشـــتم که باید انجام می شد ،به هرحال ما نظامی
فرهنگ عاشورا« ،سوار مشـــرقی» گرداوری اشعار درباره امام
جریان شکل گیری دیدار شعرا با رهبری
یکی از حسرت هایش همیشه این بود که نتوانست به خط مقدم
«سینای سبز عشـــق» گرداوری اشـــعار درباره جانبازان« ،با
گرداوری اشـــعار ویژه کنگره بین المللـــی امام خمینی(ره) و
بابت این اتفاق».
استاد الهوتی ،استاد معلم و حاج اقا رشاد و من بودیم .ماشینی
نمی توانستم کار را رها کنم و به خط مقدم بروم .اما برای تبلیغات
شقایق ها برادر» گرداوری گزیده اشعار جانبازان شاعر« ،عطش
به قول امام ،خرمشهر را خدا ازاد کرد و ما خیلی شعف داشتیم
برای مجروحان جنگ باشـــد .ازادی خرمشهر اغاز پیروزی ها
خرمشـــهر هم در مسجد خرمشهر شعرخوانی گذاشتیم .واقعا
ان حس وحال غیرقابل وصف بود .حس رزمنده ها و مردم شهر
بی نظیر بود .ما تجهیزاتی نداشـــتیم ،حاال به قدرتی رسیدیم
که موشـــک می ســـازیم .همه با دست خالی و کمک خدا بود.
امد و سوار شدیم و خدمت اقا رفتیم .محلی که برای شعرخوانی
گرفته بودند .اقا تشریف اوردند و ما 7تا 10نفر بودیم که روی
زمین نشستیم .به یاد ندارم اقای میرشکاک بودند یا خیر .االن
یادم افتاد که خانم سپیده کاشانی و خانم وحیدی هم بودند.
اقا تشـــریف اوردند و با خوشرویی و حالت نشاطی که داشتند
خواستند شعر بخوانیم .اســـتاد اوستا گفتند کتاب ها و کیف
ما را گرفتند .اقا گفت چرا کیف شـــما را گرفتند و رو به حراست
کردنـــد و گفتند چرا کتاب ها و کیف را گرفتید؟ بیاورید .کیف و
کتاب را به ما دادند .شعر خواندیم و خاطره جالبی برایمان شد.
هرکدام از این اســـاتید غزلی خواندند و نوبت من رسید .گفتم
غزلی را به اتفاق همان ســـرودی که برای نیروی هوایی ساخته
بودم ،بخوانم .این غزل ،سه ســـال ان زمان خدمت امام پخش
می شد .به ایشان گفتم ان سرودها را که برای نیروی هوایی بود
من ان زمان گفتم و بعد سرودهایی از انها ساخته شد .اقا برایشان
جالب بود و از چرایی گفتن این شعرها پرسیدند؟ مرحوم اوستا
گفتند ایشان از سرهنگ های نیروی هوایی هستند .من ان زمان
سرگرد بودم .اقا گفتند مگر سرهنگ ها هم شعر می گویند؟ ما
شعر خود را خواندیم و دیگران هم شعر خواندند و جلسه حدود
یک ساعت طول کشید.
دنبالهمینبرنامهبودکهاقایزمگفتنداقاگفتندجلساتیباشد
و نام تعدادی از شـــعرا را روی کاغذ نوشتند و اطالع دادند .این
جلسه قرار بود شب میالد حضرت امام حسن مجتبی(ع) برگزار
خاطرات زیاد اســـت ،اما خاطره خوب برای همه شاعران زمانی
بودیم ،قبل از ماه رمضان بود .چندماه بعد که ماه رمضان بود نیز
خوشـــحال می کرد .برخی مواقع لطیفه ای می گفتند و همین
بود که اقا درباره شـــعرهای ما صحبت می کردند و همین ما را
شـــود .ان سال فکر کنم سال 70بود .جلسه اول که با اساتید
لطیفه ها در ذهن مان نقش می بست.
جلسه ای تشکیل شد .تعدادی از دوستان شاعر را دعوت کردیم،
بیشتر اساتید بودند ،ولی دیگران هم حضور داشتند .ان جلسه
اهمیت مفهوم شعر در بینجوانان
هم برگزار شد و سال های بعد به همین صورت ادامه داشت .البته
برای براتی پور ،شعر شاعران جوان بسیار مهم بود و درمورد این
ان زمان تا چندین سال انعکاس مطبوعاتی و رسانه ای نداشت و
موضوع بارها صحبت کرده بود و می گفت« :متاســـفانه شعرای
همان جا فیلمبرداری می کردند؛ یعنی بیرون درز نمی کرد و شعرا
اگر صحبتی داشتند با اقا در میان می گذاشتند».
گل مُل شود در شیشه ما
جوان ما این روزها ذهن شان بیشتر روی تولید شعر متمرکز شده
است نه هیچ چیز دیگری .من امسال به واسطه داوری جایزه ادبی
قلم زرین ،مجموعه شعرهای زیادی را مطالعه کردم و متاسفانه
براتی پـــور یک خاطـــره را از این دیدارهـــا در ذهنش ماندگار
تنها چیـــزی که دیدم لفاظی بود .مایه های ادبی و عقیدتی از
اقای محمد گلپایگانی با من تماس گرفتند و گفتند فردا که به
شـــاعران جوان ما صرفا به سراغ غزل رفته اند و در این قالب نیز
می دانست و می گفت« :یکی از این سال ها شب قبل از مراسم،
جلســـه امدید ،بعد از اتمام جلسه (ان زمان حدود 20-30نفر
بودند) شما و اقایان شاهرخی ،مشفق ،سبزواری و رشاد بمانید.
اشعار رخت بربسته و جایشـــان به شدت در شعر خالی است.
تنها بازی با کلمات را یاد گرفته اند .شـــعرای بزرگ ما گاهی ۵
تا ۱۰ســـال طول می کشد تا یک مجموعه شعر از خود منتشر
وقتی جلســـه تمام شـــد ،از بچه ها خواستم که بمانند تا با هم
کنند .این یعنی در فاصله انتشار دو دفتر شعرشان مشغول کار
من گفتم از این خبرها نیست و اگر اقا بخواهند صله بدهند ،به
در طول یک ســـال از انها دو دفتر شعر بیرون بیاید .این اتفاق
پیـــش اقا برویم .بچه ها می گفتند اقا می خواهند صله بدهند.
همه می دهند .اینها به شـــوخی بود .اقایان رفتند و ما ماندیم.
اقای محمد گلپایگانی از ما خواستند به اتاق کناری برویم .اتاقی
بود که در ان مبل قرار داشت .ما نشستیم و اقا تشریف اوردند و
دوباره کمی شـــعرخوانی داشتیم .اقا دفترچه کوچکی از جیب
خود دراوردند و شـــعرخوانی کردند و گفتند ما هم یکی دو غزل
بخوانیم .ایشان سه غزل خواندند که یک مصرع را به خاطر دارم؛
«گل مُل شود در شیشه ما /اندیشه ما پیشه ما» که بعدها اقای
رشـــاد از این استقبال کردند و شعری با همین مطلع سرودند.
روایتی از امید در «جهنم تکریت»
و مطالعه بودند اما درمقابل شـــاعران جوان ما عادت کرده اند
نتیجه ای جز گســـترش لفاظی و بازی با کلمات ندارد .طبیعی
اســـت که چنین شـــعری عاری از نکات ناب مذهبی و قرانی و
انســـانی خواهد بود و حکمت در ان یافت نمی شـــود .استاد
معلم روزی به من می گفت که شـــعرا باید دوره تفســـیر قران را
برای کارشان بخوانند و از ان چیزهایی زیادی برای پخته شدن
شعرهایشـــان دریافت کنند .چیزی که ما امروز می بینیم صرفا
حضور عبارات و کلماتی اســـت که کارشان تنها پر کردن خال
وزنی شعر است و معنای خاصی ندارند».
وقایع نگاری یک اتفاق
ادبیات اردوگاهی به تایید بسیاری از کارشناسان ،انسانی ترین
«الو کاخ ســـفید؟!» روایتی تکان دهنده از ماجراهای پشـــت پرده کاخ سفید
اعالم کـــرده بودند ان دو
ترسیم کننده بیم ها و امیدها ،اشک ها و لبخندهای انسانی در
نشـــر شده اســـت .این کتاب روایت عملیات نظامی نیروهای دلتا در خاک
اول روزنامه نیویورک تایمز
به روایت امریکا اســـت که به تازگی توســـط انتشارت شهیدکاظمی روانه بازار
گونه ادبـــی در حوزه ادبیات دفاع مقدس اســـت .ادبیاتی که
ایران است.
بند است که از همه امکانات زندگی محروم شده و در پیش چشم
عملیات «پنجه عقاب» که در ایران به عملیات طبس معروف است ،نام عملیاتی
خـــود دیواری بلند می بیند؛ دیواری که او را از جهان خارج جدا
و به یک نقطه از زمین پرت کرده اســـت .دیواری که می توان ان
را نمی پذیرنـــد .در صفحه
با تیتـــر بزرگی از قول یکی
از اشـــغال کنندگان سفارت
نظامی بود که توسط نیروی دلتای ارتش ایاالت متحده در 5اردیبهشت 1359
گفته شده بود:
طـــی چهار دهه اخیر و با شـــکل گیری ادبیات دفاع مقدس در
تهران انجام شد .این عملیات نخستین تجربه عملیاتی نیروی دلتا بود .در پی
نمایند ه شـــیطان را نخواهد
که تعدادی از انها به دلیل داشـــتن خاطراتی تکان دهنده ،نثر
ازادی گروگان های امریکایی در تهران که توســـط دانشـــجویان پیرو خط امام
برای ازادســـازی امریکایی های گروگان گرفته شده در سفارت ایاالت متحده در
را نمادی از حسرت ها ،ارزوها ،غم ها و ...دانست.
ناکامی دولت ایاالت متحده امریکا در اعمال فشـــار سیاسی و اقتصادی برای
ایران ،عناوین متعددی در قالب ادبیات اردوگاهی منتشر شده
گروگان گرفته شـــده بودند ،جیمی کارتـــر ،رئیس جمهور وقت ایاالت متحده،
قوی نویســـنده ،روایتی ناب از جنگ و ...توانســـته اند در میان
دستور انجام عملیات ازادسازی را صادر کرد.
مخاطبـــان جای خود را باز کنند .کتاب هایی که شـــرایط ویژه
طی ایـــن عملیات 6هواپیما و 8بالگـــرد امریکایی برای ازادی 53گروگان
یک انســـان را در موقعیتـــی به ظاهر ارام ،امـــا بحرانی روایت
می کند؛ موقعیتی که مشـــخص نیســـت تا چه زمانی به طول
خواهد انجامید.
ماه بعد از ازادی نوشـــتن را اغاز کردم و تقریبا دو ســـال طول
روح خـــدا هرگـــز ایـــن دو
پذیرفت.
کارتر هـــم بـــه نمایندگان
اعزامی اش دستور داده بود
تـــا مدتی را در ترکیه بمانند،
البد ته دلش امیدی موج می زد.
در تهـــران وارد حریم هوایی ایران می شـــوند ،در حین این عملیات 3بالگرد
با تقه ای که به در خورد هامیلتون چشم از
منطقه طبس و برخورد یک هواپیمای ســـی ـ 130و یک بالگرد سی اچ ـ 53با
یکی از کارکنان بخش حقوقی کاخ بود که با برگه ای در دســـت وارد اتاق شد و
دچـــار نقص فنی می شـــود و در نهایت 8نفر به علت وقوع طوفان شـــن در
روزنام ه مقابلش گرفت .در اتاق با مکثی کوتاه باز شد .الکس
کتاب «جهنم تکریت» ازجمله این اثار اســـت که به تازگی چاپ
کشـــید .بعد از نگارش اثر همه افراد هم اردوگاهی ام در اسارت
گرفته است .کتاب که به قلم مجتبی جعفری نوشته شده ،روایتی
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم« :خورشید ارام ارام داشت
بـــا 5هواپیما خود را به ناو هواپیمابر «نیمیتز» می رســـانند و عملیات به طور
توقف کردیم .تقریبا هشـــت ســـاعتی بود که در راه بودیم .تنها
در این کتاب از دخالت عقاید نویســـنده پرهیز شـــده اســـت تا روایت رنگی از
هامیلتـــون متن نامه را یک بـــار از نظر گذراند .این قبیـــل تقاضاها در طول
دیـــد امریکایی ها به خود بگیرد .گرچه کم وبیش قصد تبرئه امریکا را در مقابل
در مقابل کاخ می شـــدند .بیشتر هم از برای اتخاذ تدابیر امنیتی به هامیلتون
دهم ان از سوی انتشارات سوره مهر در دسترس عالقه مندان قرار
است از روزهای اسارت نویسنده در زندان های مختلف بعثی ها.
نویســـنده در مقدمه کتاب خود دربـــاره چرایی انتخاب «جهنم
تکریت» توضیح داده و نوشته است :نام دوران اسارت را «جهنم
تکریت» گذاشـــته ام که دالیل ان را در متن کتاب می یابید ،اما
الزم می دانم توضیح دهم که در این بیان ســـعی کرده ام تا هم با
خویشـــتن ،امانت و صداقت را رعایت کنم و هم با شما .دانستن
بســـیاری از انچه که می نویسم ،برای شما الزم نیست ولی حفظ
امانت و به کارگیری صداقت ،ارزشی باالتر از ان دارد تا بخواهم در
ان را خواندند و کار کامل شد».
در دامنه مغرب پنهان می شـــد که در محل دژبانی شهر بغداد
یک توقف در پمپ بنزین داشـــتیم و انجا فقط حاج اقا عباسی
توانست قضای حاجتی بکند و بقیه مثل مار به خود می پیچیدند.
ســـرانجام اجازه عبور داده شد .با سرعتی کم ،وارد شهر بغداد
شـــدیم .هوا کامال تاریک شـــده بود .از خیابان باریکی شـــبیه
خیابان الله زار تهران گذشـــتیم و از زیـــر یک پل بزرگ هوایی،
وارد پادگانی که معروف به الرشید بود ،شدیم.
بازنگری حوادث دوران «جهنم تکریت» روی حقایق پرده افکنم و
بعد از عبور از چند خیابـــان ،داخل پادگان ،از دروازه کوچکی
جعفـــری در خاطرات خـــود اطالعات دقیقـــی از اردوگاه های
محوطه جدیدی به نام زندان الرشید شد .بعد از اینکه از مقابل
تنها وقایعی را بازگو کنم که برایم باعث ایجاد حسن نیت ها شود.
عراقی و وضعیت اســـرای ایرانـــی در زمان جنگ و پس از اعالم
اتش بس در اختیار خواننده قرار می دهد و دردها و مرارت های
ســـال های اسارت خود و دیگر دوســـتانش را بیان می کند .او
تـــاش کرده خاطرات را به گونه ای به نگارش دراورد که در عین
حفظ استنادات خاطره و پایبندی به اصول خاطره نویسی ،اثر،
جنبه داســـتانی خود را حفظ کند و خواننده تصور کند چیزی
بین داستان و خاطره می خواند.
که میان دیوارهای بلندی قرار داشت عبور کردیم .اتوبوس وارد
کامل شکست می خورد.
وقایع نگاری و روشـــن کردن زوایای تاریک یک دوره بحرانی در تاریخ امریکا از
ملت ایران در جای جای این وقایع می شـــود دید ،اما در البه الی همین گفته ها
هم می توان حماقت و کج اندیشـــی امریکایی ها را در برخورد با مســـائل ایران
به خوبی درک کرد.
اطالع می دادند .اما او بالعکس روزهای پیشـــین نتوانســـت این نامه را امضا
کند .تقاضای تظاهرات طرفداران خمینی از ان دســـت تقاضاها نبود که فورا
امضایش کند .لحظه ای منظر ه تظاهرات امریکایی ها مقابل ســـفارت ایران از
رسیدن دوباره به قدرت در انتخابات ان کشور است .با اینکه روی تجاوز امریکا
-نه.
ملتی در برابر تحمل سال ها ظلم ،با دست اویزی به حل مساله گروگان ها در پی
در پوشش عملیات نجات برای رهایی گروگان ها سرپوش نهاده شده است ،اما
عجیب وغریب وجود داشـــتند .ابتدا فکر کردم عراقی اند ،بعد
می افتاد .همان طور که فرمانده این عملیات نظامی «چارلی بکویث» گفته بود
متوجه شدیم اسرای ایرانی اینجا زندگی می کنند!
مسئولیتش معمول و طبیعی بود .گروه های مختلفی معموال خواستار تظاهرات
رئیس جمهور امریکا به خوبی نشان می دهد چگونه بی تفاوت به خشم و خواسته
دو محوطه مشـــابه رد شـــدیم ،ما را از اتوبوس ها پیاده کردند.
در این دو محوطـــه ،تعداد قابل توجهی انســـان با لباس های
اطراف کاخ سفید را کرده اند.
ذهنش گذشت .نگران بود .با صدای الکس به خودش امد.
به درســـتی می توان دید اگر این نقشـــه تا اخر عملی می شد نه فقط گروگان ها
نجـــات نمی یافتند که جان صدها و هزاران انســـان بی گناه دیگر هم به خطر
-امضا نمی کنید قربان؟
هامیلتون ان «نه» را ان قدر جدی و مصمم گفت که الکس از شنیدنش جا خورد.
پس بی انکه حرف دیگری بزند اجازه ای گرفت و به طرف در اتاق رفت .هامیلتون
خودش هم تعجب کـــرده بود .اولین باری بود که چنین تصمیمی می گرفت.
نگران بود امریکایی های خشـــمگین از گروگان گیری به مقابله با طرف داران
که «هرکجای این دنیا که کار کثیفی باید انجام بشود به دلتا محول می شود».
خمینی برخاســـته و درگیر بشوند .بالفاصله گوشی تلفن را برداشت و به دفتر
ساعتی تا ظهر مانده بود .هامیلتون مشغول خواندن بیانیه نامزدهای احتمالی
پرزیدنت کارتر را هم جویا می شـــد .گرچه گفت وگوی او با رئیس جمهور طولی
از اتوبوس که پیاده می شـــدم ،زیاد متوجه نبودم .یک ســـرباز
در بخشی از «کتاب الو کاخ سفید؟!» امده است:
نزدیـــک بود زمین بخورم .به ســـختی خودم را کنترل کردم و از
ریاست جمهوری بود .اوضاع تهران ان قدرها داغ بود و شده بود سرتیتر خبرهای
نکشید .کارتر در جمله ای کوتاه فقط گفت« :من تصمیمت را تایید می کنم».
اما مهم ترین خبری که ان روز حسابی دمغش کرده ،خبر شکست ماموریت رمزی
ایران به قلم لیال قربانی در قطع رقعی و 208صفحه به رشـــته تحریر درامده و
عراقی که کنار در ایســـتاده بود ،محکم پشـــت گردنم کوبید.
او درباره چرایی ثبت خاطراتش می گوید« :همیشـــه نوشـــتن
کنار خیل عظیم اسیرانی که از ترس ،سرها را الی پاهایشان فرو
این نوع زندگی از ذهن مردم فاصله دارد .به همین دلیل ســـه
بزرگ تر از اتاق العماره بود ،نشستم»...
نحوه زندگی دوره اسارت برایم اهمیت و جذابیت داشت ،چون
یکدیگر کشته می شوند 5 .بالگرد نیز روی زمین باقی می ماند و بقیه نیروها
مستقیم به طرف میز هامیلتون امد .او برگه را روی میز گذاشت و گفت:
اقای جوردن این نامه ایه کـــه در ان طرف داران خمینی تقاضای تظاهرات در
برده بودند ،عبور کردم و جلوی یک ساختمان قدیمی که کمی
صفحات اول و دوم که دیگر خبرهای انتخاباتی زیر سای ه انها مهجور مانده بود.
کالرک و میلر بود ،ان هم درســـت قبل از انکه اغاز بشود .سران ایران پیشاپیش
رئیس جمهـــوری تلفن کرد .این تصمیمی نبود که او به تنهایی بگیرد .باید نظر
«الو کاخ سفید؟!» روایتی تکان دهنده از تنها عملیات نظامی امریکا در خاک
توسط انتشارات شهیدکاظمی روانه بازار کتاب شده است. صفحه 16