روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۴۹
روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۴۹
روزنامه فرهیختگان شماره ۳۸۴۹
پایگاه clarivateبه تازگی جدیدترین فهرست از 100نواور برتر دنیا در سال 2023را منتشر کرده است
۳۸درصدشرکت هاینواور برترجهان برای ژاپن
صفحه های ۴و ۵
روزنامهخبری ،تحلیلی ،دانشگاهیصبح ایران
صدای نخبگان ،نگاه جوانان
عزیز اکثریت
16صفحه
۳۰۰۰تومان
پیکر «جانی بت اوشانا» جوان اشوری مدافع وطن
شماره مسلسل ۴۵۸۷
چهارشنبه ۶اردیبهشت۱۴۰۲
۵شوال 1444
۲۶اوریل 2023
شماره 384۹
جمعه در تهران تشییع می شود
۱۲و ۱۳
w w w . F d n . i r | Wed | 26 Apr 2023 | vol.14 | No. 3849 | 16 Pages
مناظره 2چهره شاخص اقتصاد در تلویزیون
ناامیدکننده بود و نشان داد اقتصاد ایران
باید دنبال راه سومی باشد
نبرد ربات ها
در واحد علوم و تحقیقات
پایان عصر مهار
توییت خبرنگار یک روزنامه امریکایی با هدف ایجاد تنگنا
در پرونده هسته ای ایران چه محدودیت هایی را اشکار می کند؟
۷
۳
یادداشت
نقش و جایگاه انرژی در انتخابات ترکیه
بدون تردید در انتخابات اتی ریاست جمهوری ترکیه
توحید ورستان
متغیرهایاقتصادیبه ویژهانرژینقشتعیین کننده
دکترای اقتصاد انرژی
خواهد داشت .از همین روی رجب طیب اردوغان به دنبال
اســـتفاده کردن از ان برای جلب ارای مردم است ،چون انرژی به دلیل وارداتی بودن
ان ســـهم باالیی در تورم و هزینه خانوارها دارد .براســـاس براوردها میزان حجم گاز
مصرفی این کشـــور در سال ،۲۰۲۲تقریبا ۶۰میلیارد مترمکعب بوده که تقریبا ۹۵
درصد ان وارداتی و از کشورهای مختلف مانند روسیه ،اذربایجان و ایران است .مجموع
مصرف گاز طبیعی ترکیه در سال ۲۰۲۱به 6.61میلیارد متر مکعب رسید که نسبت
به سال ۲۰۲۰افزایش ۲۲درصدی داشت .همچنین ترکیه برای تامین امنیت انرژی
خود ،ســـرمایه گذاری ۲۰میلیارد دالری در زمینه انرژی هسته ای داشته و زمانی که
این سرمایه گذاری ها به بار بنشیند ،نرخ تولید برق به سطوحی بسیار بیشتر خواهد
رسید .از همین روی ،اردوغان تالش خواهد کرد اقدامات دولت در این زمینه را برجسته
کند که در ادامه به ان اشاره می شود.
تولید از میدان ساکاریا
رجب طیب اردوغان ،رئیس جمهور ترکیه ،با اغاز تولید از بزرگ ترین میدان گاز طبیعی
ترکیه به دنبال حمایت سیاســـی و جلب ارای مردم در انتخابات اتی است .براساس
اعالم رســـانه های ترکیه ،در ۲۰اوریل ۲۰۲۳شـــرکت نفت و گاز ترکیه ()BOTAŞ
اغاز تولید از میدان گازی ساکاریا را اعالم خواهد کرد .ملیح هان بیلگین ،مدیرعامل
بوتاش ،اعالم کرد که شروع تولید از بزرگ ترین میدان گاز طبیعی در ترکیه پس از کار
توســـعه ۳ ،سال به طول انجامید .همزمان ترکیه در حال اماده شدن برای انتخابات
ریاست جمهوری در تاریخ ۱۴ماه می است .رئیس جمهور فعلی که ۲۰سال در راس
سیستم اداری کشور بوده است ،با کمال قیلیچداراوغلو ،نامزد مخالفان رقابت خواهد
کرد .اردوغان در بخش انرژی ،راه مهمی برای جلب نظر رای دهندگان از طریق وعده
تضمین فراوانی سوخت و کاهش قیمت ان تدوین کرده است و اعالم افتتاح بزرگ ترین
میدان گاز طبیعی در ترکیه نیز در همین راستا است.
اردوغان ماه گذشته (مارس) اعالم کرد که قصد دارد در چهارچوب کاهش فشارهای
شـــدید تورمی ،هزینه گاز مصرف کنندگان اعم از منازل و شـــرکت ها را کاهش دهد.
الزم به یاداوری است که نرخ تورم ترکیه در ماه های اخیر به بیش از ۵۰درصد افزایش
یافته اســـت .افتتاح بزرگ ترین میدان گاز در ترکیه نشان دهنده حمایت قوی برای
بخش انرژی اســـت ،به خصوص که انکارا بیشـــتر نیازهای خـــود را از طریق واردات
تامین می کند .بنابراین افزایش قیمت های بین المللی به افزایش نرخ تورم در داخل
کشـــور کمک می کند .به طوری که افزایش قیمت نفت و گاز در بازارهای جهانی پس
از حمله روسیه به اوکراین در حدود یک سال پیش ،نقش مهمی در افزایش نرخ تورم
در سراســـر جهان ازجمله ترکیه داشت .ارزش واردات گاز ترکیه که تقریبا ۹۵درصد
نیاز کشور بوده ،در سال گذشته ( )۲۰۲۲به حدود ۸۰میلیارد دالر رسید .بر اساس
داده های بانک مرکزی این کشـــور ،واردات انرژی یکی از بزرگ ترین دالیل کســـری
حساب جاری ترکیه است.
براســـاس اظهارات مدیرعامل شـــرکت دولتی نفت و گاز ،تولید از ۳حلقه چاه در
بزرگترین میدان گاز طبیعی ترکیه اغاز خواهد شـــد .در حال حاضر ،کنسرسیومی
متشکل از گروه خدمات میدان نفتی ایاالت متحده Schlumbergerبا نام « »SLBو
شرکت انگلیسی « »SPCدر توسعه میدان فعال هستند .به گفته مقامات ،با افزایش
تعداد چاه های تولیدی به ۷حلقه در سال جاری ،تولید گاز طبیعی به ۱۰میلیون متر
مکعب در روز خواهد رسید .براساس محاسبات فایننشال تایمز ،تولید گاز از این ۷
حلقه چاه ،حدود ۷درصد از کل مصرف انکارا در سال ۲۰۲۲را تامین خواهد کرد.
مدیرعامل شـــرکت بوتاش در این باره افزود« :بخشی از گاز تولید شده از بزرگ ترین
میدان گاز ترکیه بـــه مقصد صادرات خواهد بود ،زیرا فرصت های امیدوارکننده ای
در بازارهای اروپایی وجود دارد و نگرانی از خطرات عرضه در زمســـتان اینده وجود
دارد .در شرایط فعلی ،مشکلی برای دستیابی به خریداران گاز نداریم ».هزینه فاز
اول توســـعه بزرگ ترین میدان گاز ترکیه حدود 8.1میلیارد دالر بوده است .بوتاش
در نظـــر دارد تولید این میدان را با ظرفیت کامل تولید به ۴۰میلیون متر مکعب در
روز افزایش دهد .اگرچه رئیس شرکت از اظهار نظر در مورد هزینه فاز بعدی توسعه
میـــدان خودداری کرد اما تایید می کند که ترکیه به دلیل نیاز به تامین گاز ،تامین
مالی الزم را ترتیب خواهد داد.
هاب گازی
بدون تردید درگیری در اوکراین از بسیاری جهات به نفع منافع اقتصادی ترکیه شده
است .از همین روی ،اردوغان با سیاست واقع گرایانه خود سعی در بهره برداری از این
موضوع دارد تا امنیت انرژی خود و مهم تر از ان تبدیل شدن به هاب گازی منطقه را
تقویت کند .به باور کارشناســـان بخش نفت ترکیه از کاهش قیمت نفت خام روسیه
منتفع شد ،به همین دلیل انکارا به تقویت روابط تجاری خود با مسکو ادامه می دهد.
قابل ذکر است که والدیمیر پوتین ،رئیس جمهور روسیه ،پیشنهاد کرده بود که ترکیه به
مرکز بین المللی تجارت گاز تبدیل شود و این کشور اقدامات متعددی را برای رسیدن
به این هدف انجام می دهد .والدیمیر پوتین در ماه اکتبر ســـال گذشته ( )۲۰۲۲در
کنفرانس هفته انرژی روسیه ،پیشنهاد ایجاد بزرگ ترین مرکز گاز اروپا در ترکیه و تغییر
مسیر گاز را داده بود .براساس اظهارات دو طرف ،روسیه و ترکیه به همکاری درمورد
ایجاد مرکز صادرات گاز که پروژه مشترک این دو بوده ،ادامه می دهند و انکارا روی ان
حســـاب ویژه باز کرده تا به هاب منطقه ای تجارت گاز تبدیل شود ،اما این موضوع با
موانعی مواجه است .به طوری که در ۲۰مارس ،۲۰۲۳دیمیتری پسکوف ،سخنگوی
کرملین اعالم کرد که مسکو و انکارا برای اجرای این پروژه به گفته وی «بسیار پیچیده»،
به کار خود ادامه خواهند داد .پسکوف گفت « :واضح است که پروژه هاب صادرات گاز
بســـیار پیچیده است و البته نمی توان ان را بدون تاخیر زمانی اجرا کرد .برخی موارد
اجتناب ناپذیر است ،اما ما به اجرای پروژه و همکاری با ترکیه ادامه خواهیم داد».
اما اردوغان در نطق های انتخاباتی خود نیز به موضوع ایجاد هاب گازی اشاره کرده
اســـت .رئیس جمهور ترکیه اعالم کرد که کشـــورش تالش زیادی برای اجرای هر چه
ســـریع تر پروژه های مهم گازی انجام می دهد و افزود« :ما در حال پیشـــرفت سریع
هســـتیم تا کشـــورمان را به مرکز تولید و انتقال گاز طبیعـــی تبدیل کنیم ».در ۱۶
دسامبر ،۲۰۲۲رئیس جمهور ترکیه اعالم کرد که کشورش با حمایت روسیه به مرکز
بین المللی تجارت گاز تبدیل خواهد شـــد ،چون قصـــد دارد به مرجعی برای تعیین
قیمت گاز نیز تبدیل شـــود .اردوغان همچنین تاکید دارد که کشـــورش به یک مرکز
انرژی جهانی در زمینه گاز طبیعی و گاز مایع تبدیل خواهد شـــد .شـــایان ذکر است
که صحبت در مورد ایجاد مرکزی برای صادرات گاز روســـیه به کشورهای اروپایی در
پی اقدامات خرابکارانه خطوط لوله گاز روســـیه نورد استریم ۱و ۲مطرح شد که در
ان مسکو به دخالت امریکا و دیگر کشورهای غربی مشکوک است.
همچنیـــن رئیس جمهور ترکیه ،گفته بود توســـعه بزرگ ترین تاسیســـات زیرزمینی
ذخیره ســـازی گاز طبیعی ،باعث تبدیل انکارا به بزرگ ترین ظرفیت ذخیره سازی در
اروپا شـــده است .که ان را از 2.3میلیارد مترمکعب قبلی به 6.4میلیارد متر مکعب
می رساند .ظرفیت تولید روزانه بزرگ ترین تاسیسات ذخیره سازی گاز در اروپا از ۲۸
میلیون متر مکعب به ۷۵میلیون متر مکعب افزایش یافته اســـت .درواقع ،انکارا در
تالش اســـت تا عالوه بر کشف ۵۴۰میلیارد متر مکعب گاز در دریای سیاه ،ظرفیت
تاسیسات ذخیره سازی گاز طبیعی خشکی خود را افزایش دهد.
درمجموع ،به نظر می رســـد اقدامات دولت اردوغان در بخش انرژی قابل دفاع بوده
ن باید توجه داشت که
و می تواند به برگ برنده او در انتخابات تبدیل شـــود .همچنی
محور بسیاری از سیاست های خارجی انکارا مانند لیبی یا شرق مدیترانه بر مدار انرژی
می چرخد .از همین روی اردوغان می تواند از جنگ اوکراین و سیاســـت منسجم در
دیپلماسی انرژی در انتخابات اتی استفاده ای بهینه داشته باشد.
جریان شناسی مدافعان و مخالفان استیضاح وزیر صمت
بهارستان دنبالکم هزینه ترین
سمت اصالح
۲
|طرح :ارش فروغی |فرهیختگان |
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران امروز اغاز می شود
۸و ۱۵ صفحه 1
سیاست
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
2
چهار شنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره 384۹
جریان شناسی مدافعان و مخالفان استیضاح وزیر صمت
بهارستان دنبال کم هزینه ترین سمت اصالح
فرهیختگان گرانی سرسام اور قیمت خودرو تاکنون یک بار
تصمیمگرفتندازموضعخودعقب نشینیکردهودرخواست
نیز قرار نگرفت تا استیضاح با همان 40امضا در دستور کار
نشســـته و به دفاع و انتقاد از او می پردازند اما دو گروه دیگر
را مبنا قرار داده و ســـاز مانع تراشـــی کوک می کنند .هر دو
از ان صـــورت گرفت که رهبر انقالب در خطبه روز عید خود
عالوه بر ایجاد یک فضای تقابلی بین رسانه های منتسب به
خود کنش نشـــان می دهند .یک گروه نمایندگانی هستند
و انتقـــاد از وزیر صمت برگزیده اند ،درنهایت نه تنها کمکی
مقابلیکدیگرتوصیهکردند.برخینمایندگانامابه جایارائه
نمایندگان مدافع و مخالف فاطمی امین نیز شـــده اســـت.
پای وزیر صمت را به مجلس باز کرده و فاطمی امین باید خود
پس گرفته شدن امضای خود را بدهند .این عقب نشینی پس
سال گذشته نمایندگان با این شرط از دادن رای عدم اعتماد
مسئوالن سه قوه را به همدلی و همراهی ،عدم مانع تراشی در
تفکیـــک وزارت بازرگانی از وزارت صمت مجددا برای وزرای
راهکارهای کمک کننده این همدلی را به معنی کنش انفعالی
حدود 4ماه از این توافق نانوشته اما به یکباره خبر ارائه الیحه
کنار گذاشتن ابزار قانونی خود گرفتند تا نشان دهند قصد
را اماده کند تا برای دومین بار راهی بهارســـتان شود .اذرماه
به فاطمی امین خود داری کردن که دولت ضمن ارائه الیحه
متصدی این دو وزارتخانه رای اعتماد کسب کند .با گذشت
سازمان بازرگانی به مجلس در رسانه ها منتشر شد .الیحه ای
که کامال برخالف وعده دولت بود .نمایندگان که تبدیل شدن
وزارت بازرگانی به ســـازمان عامل ســـلب ابزار نظارتی خود
ارزیابیمی کردندبااینالیحهمخالفتکردهودرواکنشبهاین
معنی کرده و با ارائه درخواســـت پس گرفتن امضا تصمیم به
دولت و مجلس منجر به ایجاد دسته بندی طیف های مختلف
یک گروه افرادی هســـتند که برای استیضاح فاطمی امین
اســـتدال ل متقن داشته و فضای احساسی به وجود امده بر
رای شان اثری نگذاشته است .این گروه همچنان نسبت به
کـــه توصیه های رهبر انقالب را بهانه قـــرار داده و با درپیش
گرفتن مسیر عقب نشینی این کنش انفعالی و بدون ایده را
اینکه با رفع ایرادات به کمک دولت بیایند به ســـراغ برخورد
داده و انها را دچار تنگنا می کند .در ادامه به بررسی مواضع
می دهد ایده ای برای حل مســـائل کشـــور نداشته و به جای
ســـطحی با بیانات رهبر انقالب و ســـلب مسئولیت از خود
بهاذهانمتبادرمی سازدکهنمایندگانتاپیشازایناستدالل
منطقی ،فاطمی امین را یا وزیری کارامد می دانند یا استیضاح
قانونی توصیف می کنند .گروه چهارم نیز افرادی هســـتند
اینکه این موضوع اولویت کنونی کشـــور باشد قانع نشدند
فاطمی امین به دنبال انتقام گرفتن از دولت هســـتند .این
گـــروه که با موضعی منطقی به قضاوت عملکرد وزیر صمت
را هدف قرار دهند منافع سیاسی یا حب و بغض های شخصی
بیشتر از انکه نشان دهنده عدم مانع تراشی باشد این گزاره را
منطقی برای اســـتیضاح نداشته و صرفا با نیت مانع تراشی
اقدام دولت مسیر پیشین خود یعنی استیضاح وزیر صمت را
40امضا اعالم وصول شد .به یکباره اما 22نفر از نمایندگان
صمت دیرتر از موعد بود و مورد پذیرش هیات رئیسه مجلس
نماینـــدگان البته با توجه به اعالم وصول اســـتیضاح وزیر
او را منجر به حل مشـــکل نمی دانند .این گروه نســـبت به
و ترجیـــح می دهند فعال از ان اجتناب کنند .در کنار این دو
که یا رســـیدن به جواب را به تاخیر انداخته اند یا رسیدن به
به همدلی معنی کرده اند .این گروه با این موضع گیری نشان
مانع تراشی در مسیر دولت را ندارند .این مواجهه احساسی
مانده اند .گروه دیگر افرادی هستند که بنا بر استدالل هایی
به حل مســـاله نکرده بلکه جو متشـــنجی را ایجاد می کنند
جواب را به طور کامل از دســـترس خارج می کنند .خروجی
کار امدی وزیر صمت قانع نشده و منتظر شنیدن اظهارات او
به ســـراغ اســـتیضاح فاطمی امین رفته اند .این درخواست
از سر گرفتند و در همین راستا نیز استیضاح فاطمی امین با
قرار گیرد .رفت و برگشت های فاطمی امین به بهارستان االن
نیـــز قرار دارنـــد که به دور از فضای منطقی و اســـتداللی از
گرو ه که به جای طریق منطق فضای احساســـی را برای دفاع
این عملکرد نیز نهایتا سفره معیشت مردم را تحت تاثیر قرار
برخینمایندگانپرداخته ایمکهدرذیلدسته بندیچهارگانه
رفته و همدلی با دولت را نیز به معنی کنار گذاشتن ابزارهای
مورد اشاره قابل تقسیم بندی است .این تقسیم بندی البته
که عدم ارائه الیحه وزارت بازرگانی را بر نتابیده و با استیضاح
مصاحبه با رسانه های مختلف مواضع خود را مطرح کرده اند و
گروه به جای اینکه منافع ملی را مد نظر قرار داده و تحقق ان
نداشته اند یا طریق عدم موضع گیری را ترجیح داده اند ،در
صرفا با استناد به اظهارات نمایندگانی صورت گرفته که در
طبعا بسیاری از نمایندگان که یا نسبت به این مساله دغدغه
این تقسیم بندی مورد اشاره قرار نگرفته اند.
فاطمی امین بماند (مخالفان استیضاح)
استدالل هااسیرکلی گوییوهزینه کردنازنامرهبری
همان طور که در باال به ان اشـــاره کردیم ،اگر قرار باشد دو گروه موافقان و مخالفان
این دسته از نمایندگان با رسانه های دولتی مثل روزنامه ایران و خبرگزاری ایرنا سند
ل عضو کمیسیون
کوچکی نژا د عضو کمیسیون برنامه و بودجه ،رسول فرخی میکا
حمایت از صنعت و ســـیدجلیل میرمحمدی میبدی ،عضو کمیسیون بهداشت و
استیضاح وزیر صمت در مجلس را دقیق تر مورد بررسی قرار داده و مرور گذرایی بر
خوبی برای اثبات این مساله است و نشان می دهد کدام نمایندگان موافق یا مخالف
امور داخلی کشور و شوراها ،احمد راستین ه سخنگوی کمیسیون فرهنگی ،موسی
درمان مجلس را می توان از افرادی دانست که با مطرح کردن استدالل هایی از این
جزئی تر برمی خوریم که در دل این گروه موافقان و مخالفان به چشم می خورد .ویژگی
دســـته برعکس ،به کلی گویی اکتفا کرده اند و درپاسخ به سوال خبرنگاران بیانات
ی عضو کمیسیون
ی عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها ،علیرضا عباس
بیات
و اگر بخواهیم به منویات رهبری توجه کنیم پس حتما باید از استیضاح وزیر صمت
ی نایب رئیس کمیسیون اجتماعی ،جبار
کرده اند .نمایندگانی ازجمله عباس گودرز
ن سخنگوی کمیسیون اصل ،۹۰سیدجواد حسینی کی ا رئیس فراکسیون
خضریا
کیفیت استدالل های مطرح شده از سوی این افراد داشته باشیم ،به دو دسته بندی
مشترک این افراد ،کلی گویی و حتی در مواردی ،هزینه کردن از نام و سخنان رهبری،
برایجاانداختننظرشاندربارهماندنیارفتنفاطمی امیناست.متنمصاحبه های
اســـتیضاح وزیر صمت مبنای تصمیم شان را استدالل منطقی قرار داده اند و کدام
رهبری در خطبه های نماز عید فطر را دلیل اصلی نظر موافق با مخالف شان عنوان
یعضوکمیسیوناقتصادی،ولی الله
یعضوکمیسیونانرژی،علی اکبرکریم
احمد
کشاورزی ،اب و منابع طبیعی ،رحمت الله فیروزی پو ر عضو کمیسیون عمران ،علی
جنس که کشور درگیر جنگ هیبریدی است و الزم است دولت و مجلس متحد باشند
صرف نظر کنیم ،قدم برداشتن مجلس به سمت استیضاح فاطمی امین را در شرایط
فعلی نادرست عنوان کرده اند.
فاطمی امین برود (موافقان استیضاح)
استفاده از برگ استیضاح به عنوان ابزار تالفی
اگرچهتوافقمجلسودولتبرسرتشکیلوزارتبازرگانیباعثشدنمایندگانبیرون
صمت این گونه تصویر می شود که او قربانی یک دعوای سیاسی شده است .این
تا نمایندگان با گروکشی درمقابل عدم پایبندی دولت به این توافق نانوشته ،به جای
استیضاح یا احیانا عزل شده نیز الینحل باقی بماند .در ادامه چند نمونه از مواضعی
چوندولتاقدامدیگریانجامداده،پسماهمفاطمی امینرااستیضاحمی کنیم.
مواضعتقابلیرسانه هایمنتسببهدولتومجلسباعثمی شودتابیشازهرچیز
راندنفاطمی امینازهیاتدولترامدتیمعلقنگهدارندامااینامرنبایدباعثشود
بنابراین همان گونه که مجلس حق دخالت در امور قوه مجریه را ندارد ،رسانه وابسته
مجلس قرار خواهد گرفت .وزیر صمت در عملکرد خود واقعا موفق نبوده و در این
حوزه انتخابیه خود را نشنید .امروز استیضاح وزیر صمت خواست عمومی جامعه
رئیسی از مجلس در مورد وزیر صمت دو ماه فرصت خواست ،ما هم لبیک گفتیم.
امر باعث می شود تا سایر دالیل به حاشیه رانده شده و مسائلی که وزیر به خاطر انها
بهدولتنیزحقنداردبراینمایندگانتعیین تکلیفکند.مگرمی شودصدایمردم
که مواجهه تالفی جویانه را در در ذهن تداعی می کند ،اورده شده است .در این بین
اســـت .اگر مجلس بخواهد ثابت کند یک مجلس مســـتقل و مردمی است باید بر
البته توصیه به عدم گروکشی به معنی این نیست که اگر نمایندگان دالیل متقنی
عدم همدلی بین قوا نمایان شـــده و واکنش نشان دادن نمایندگان به این مواضع
لطف اللهسیاهکلی،عضوکمیسیونصنایعومعادن:انروزیکهمسالهاستیضاح
بر انگیزه های شخصی و تالفی جویانه بچربد و صرفا پاسخ به تصمیم دولت به عنوان
سیداحمدرسولی نژاد،عضوکمیسیونصنایعومعادن:اصل57قانوناساسیبیان
دوش یک نفر هست و اعالم کردیم که ما هم این تفکیک را قبول داریم و انجام شود.
دالیل منطقی ،تالفی جویی از دولت را مبنای عزل فاطمی امین قرار دهند و بگویند
داشتند ،از استیضاح پا پس بکشند بلکه به این معنی است که زور این دالیل باید
مهم تریـــن دلیل قرار نگیرد .در غیر این صورت در افکار عمومی ماجرای عزل وزیر
رسانه ای نیز در تداوم عدم همدلی ،تعبیر شود.
می کند سه قوه مستقل از یکدیگر هستند و حق دخالت در امور یکدیگر را ندارند.
استیضاح پافشاری کند.
مطرح شـــد موافقت کردیم که وزارت بازرگانی تشکیل شود ،یعنی بار سنگینی بر
اگر رئیس جمهور دو وزیر را معرفی نکند ،قطعا استیضاح وزیر صمت در دستور کار
مدتکاریهمنکردهاست.وزیرصمتهمچناندرمجلساقناعالزمراایجادنکرده.
صدیف بدری ،عضو کمیسیون عمران :اگر طی هفته جاری وضعیت وزارت صمت
تعیین تکلیف نشـــود ،ما همچنان روی حرف خودمان هستیم و بحث استیضاح
مجددا به جریان خواهد افتاد.
روح الله حضرت پور ،عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی :مطابق قولی
که به ملت ایران داده ام بدون یک قدم عقب نشـــینی یا سازشکاری ،مقرر کردیم تا
استیضاح وزیر مربوطه در مرحله نهایی در صحن علنی به رای گذاشته شود.
فاطمی امین بماند (مخالفان استیضاح)
استدالل هاومالحظاتعمدتافنیوساختاری
درباره گروه دیگری از مخالفان استیضاح فاطمی امین می توان به ان دسته از
ی عضو کمیسیون
پاکمه ر عضو کمیســـیون بهداشت و درمان ،مجتبی یوسف
کردن اســـتدالل های فنی ،دفاعیاتی هم از کارنامه وزیر صمت در مقایســـه با
ی عضو کمیسیون اقتصادی ،رضا اریانپور
کمیســـیون اجتماعی ،اصغر سلیم
نمایندگانی اشاره کرد که در مصاحبه هایشان سعی کرده بودند عالوه بر مطرح
وزرای پیش از او در دولت های یازدهم و دوازدهم داشته باشند .دفاعیاتی که
عموم شان به ظرفیت های شخص وزیر و برنامه ریزی های مجموعه همکاران او
در وزارت خانه صمت برای زمان پیش رو تا پایان دولت بازمی گشت .سیدمحمد
ی عضو کمیسیون امور
کمیسیون کشاورزی ،اب و منابع طبیعی ،محمد صفر
در زمینه صنعت و تجارت نمی دانند ،بلکه مسائلی مثل مخالفت «هیات عالی
ی عضو کمیسیون برنامه و بودجه ،جعفر قادری
داخلی و شـــوراها ،بهروز محب
نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام» با مصوبه «واردات خودروهای کارکرده
ی نایب رئیس کمیسیون صنایع
عضو کمیســـیون بهداشت و درمان ،علی جد
ی عضو کمیسیون عمران و هادی بیگی نژا د عضو کمیسیون انرژی ،فهرست
اذر
ازجمله عواملی دانســـته اند که نشـــان می دهد فاطمی امین هنوز راه زیادی
ی عضو
ی عضو کمیســـیون برنامه و بودجه ،علی اکبر علیزاده برم
میرتاج الدین
اصلی چالش های به وجود امده فعلی در حوزه خودرو و دیگر مسائل پیش امده
ی عضو
ی عضو کمیسیون اقتصادی ،حسن محمدیار
عمران ،فتح الله توســـل
ی رئیس فراکســـیون کارگری ،ســـیدمحمدرضا
و معـــادن ،علی بابایی کارنام
ی عضو کمیسیون انرژی ،علی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه ،فریدون عباس
این نمایندگان را تشکیل می دادند .نمایندگانی که نه تنها فاطمی امین را مقصر
ســـواری» و مواردی مثل نوسانات ارزی و تعدد شـــرح وظایف این وزارتخانه را
برای اصالح ســـازوکارهای غلط گذشته و براورده کردن انتظارات نسبت به این
وزارتخانه کلیدی پیش روی خود دارد.
فاطمی امین برود (موافقان استیضاح)
استدالل هاعمدتا قانونیومنطقی
حسـین گـودرزی ،عضـو کمیسـیون اجتماعـی :وقتـی طـی سـال ها شـاهد
سـوال و اسـتیضاح تقویت دولت اسـت ،تعامل و همدلی میان مجلس و دولت
مطـرح شـده اسـت ،حتمـا بایـد در چهارچوب هـای قانونی خود لحاظ شـود.
انقلاب بارهـا کنتـرل و مهـار تـورم و رشـد تولیـد را مـورد تاکیـد قـرار دادنـد ،ایـا
نظارتـی خـود را هـم انجـام می دهـد و ان را فرامـوش نکنـد و بیانـات رهبـری در
[رهبرانقلاب] تاکیـد بـر وحـدت عملـی و اجرایـی دارنـد ،نـه صرفـا وحـدت
و اسـتیضاح بی تفاوت باشـیم.
حاشـیه ها را مـورد توجـه قـرار دادنـد .درواقـع ایشـان بـر بهبـود شـرایط کشـور
افزایـش سرسـام اور قیمـت خـودرو و مسـکن هسـتیم ،درحالی کـه رهبر معظم
وکالی ملـت نبایـد بـه وظیفـه نظارتی خود که همانا سـوال و اسـتیضاح اسـت،
بپردازنـد و ایـن مسـائل را مدیریـت کننـد؟ وقتـی شـاهد هیـچ گونـه تالشـی
بـرای اصلاح امـور نیسـتیم ،چـرا مجلـس باید بـا بی تفاوتی به مشـکالت دامن
بـر ایـن اسـاس اسـت کـه مجلـس درکنار همراهـی و هم افزایی بـا دولت وظیفه
حسـین نوش ابادی ،عضو کمیسـیون امنیت ملی و سیاسـت خارجی :ایشـان
سیاسـی؛ به عبارتـی رهبـر انقلاب وحـدت در انجـام امـور کشـور و پرهیـز از
نماینـده از ابـزار قانونـی خـود بگـذرم ،شـرعا ،قانونـا و عرفـا حق چنیـن کاری را
محمـد صفائی دلویـی ،عضـو کمیسـیون اقتصـادی :هم افزایـی بیـن قـوا در
خصوصـا در حـوزه اقتصـادی تاکیـد دارنـد تـا با رفـع موانع و عیوب ،شـاهد رفع
مجلـس از سـوال ،اسـتیضاح و تذکـر عبـور کند.
وظایف ذاتی دارند که برمبنای ان باید بر اجرای قوانین نظارت داشته باشند،
سـیدمحمد مولـوی ،عضو کمیسـیون امـوزش و تحقیقات :قطعـا اجرای دقیق
این رابطه هم به همین معناسـت و ما به هیچ وجه نمی توانیم نسـبت به سـوال
بزنـد ،درحالی کـه می توانـد بـا اسـتفاده از اختیـارات خـود وظیفـه قانونـی اش
چهارچوب هـای قانونـی خـود پاسـخ می دهـد ،نماینـدگان مجلـس یک سـری
سـیدمرتضی حسـینی ،عضـو کمیسـیون قضایی :هدف نماینـدگان مجلس از
بنابرایـن موضـوع هم افزایـی بیـن قوا که از سـوی مقام معظم رهبری به درسـتی
را به درسـتی انجـام دهـد؟
می شـود دسـتگاه ها بیشـترین بازدهی را داشـته باشند .وظیفه تقنینی داشته
و افـزون بـر ان بایـد بـر قانـون مصـوب خـود نظـارت داشـته باشـد و ایـن دو ،از
مشـکالت مـردم در عرصه هـای مختلـف باشـیم.
قانـون ،بهتریـن راه و پـل تعامـل بیـن قـوا بـوده و اجـرای درسـت قانـون باعـث
وظایـف مجلـس به شـمار می ایـد .اگـر انتظـار اسـت کـه بنـده به عنـوان یـک
نـدارم و قطعـا نـگاه مقام معظم رهبـری نیـز چنین رویکردی نیسـت که نماینده
جلال رشـیدی کوچکی ،عضـو کمیسـیون امـور داخلـی کشـور و شـوراها :چرا
تمایالت شخصی و مکنونات قلبی خود را به فرمایشات رهبری ربط می دهیم؟
طبـق ایین نامـه مجلس اسـتیضاح وزیر صمت قطعی اسـت. صفحه 2
چرا طرح مجلس برای ساماندهی دانشگاه ها و موسسات اموزش عالی کامل و جامع نیست؟
مجلسی هاسعیمی کننددرامایشدانشگاه هاضربهنبینند
شماره مسلسل | ۴۵۸۷چهارشنبه ۶اردیبهشت ۵ | 1402شوال 2۶ |1444اوریل | 2023شماره 384۹
Wed | 26 Apr 2023 | vol.14 | No. 3849 | 16 Pages
w w w . F d n . i r
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران
امروز اغاز می شود
نبرد ربات ها در واحد
علوم و تحقیقات
پایگاه clarivateبه تازگی جدیدترین فهرست از 100نواور برتر دنیا در سال 2023را منتشر کرده است
۳۸درصد شرکت های نواور
برترجهان برای ژاپن
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران امروز اغاز می شود
نبرد ربات ها در واحد علوم و تحقیقات
مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران امروز به میزبانی واحد علوم وتحقیقات اغاز
می شود و برگزاری این رویداد تا جمعه 8اردیبهشت ماه ادامه خواهد داشت .البته
تیم های شرکت کننده از دوشنبه چهارم اردیبهشت برای امادگی با محیط مسابقات
«مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران اتفاق خوبی است که در اکوسیستم فناوری و
نواوری کشور رخ می دهد و در واقع یکی از راه هایی که می تواند مانع خروج نخبگان
از کشور شود برگزاری چنین رویداد هایی است که انها را دلگرم می کند .در این رویداد
در سالن حاضر شده اند و به صورت دوستانه با یکدیگر مسابقه می دهند .دانشگاه ازاد
۱۵۰۰دانشجو و دانش اموز در قالب بیش از ۲۳۰تیم باهم رقابت خواهند کرد».
خبری مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران هم روز گذشته با حضور حامد حسن پور
اکوسیستم استارتاپی در واحد علوم وتحقیقات مستقر است که با حضور ۱۲۲شرکت
امسال از تیم های رباتیک کشورمان در کنار تیم هایی از 6کشور دنیا است .نشست
رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه ازاد ،داوود ثمری دبیر اجرایی
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران ،مرتضی موسی خانی رئیس
هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران و خبرنگاران در خبرگزاری
انا برگزار شد .حامد حسن پور ،رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه
ازاد گفت« :این باشگاه با هدف شناسایی ،جذب ،پرورش ،هدایت ،حمایت و اعتالی
تخصصی مهارتی استعدادهای جوان دانشجویی و دانش اموزی از سال ۷۷تاسیس و
متولی برگزاری رویدادها و مسابقات علمی دانشگاه ازاد اسالمی شد».
مسابقات امسال در 23لیگ برگزار می شود
حسن پور با بیان اینکه هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران به همت
ستادمرکزیباشگاهپژوهشگرانجوانونخبگان،کمیتهملیربوکاپازادایرانودانشگاه
ازاد واحد علوم وتحقیقات در تاریخ ۶لغایت ۸اردیبهشت ماه ۱۴۰۲در ۲۳لیگ برگزار
می شود ،افزود« :ایجاد شادابی و نشاط علمی ،توان افزایی مهارتی و تخصصی علمی،
معاون فناوری و نواوری دانشگاه ازاد واحد علوم وتحقیقات ادامه داد« :امروز بزرگ ترین
دانش بنیان و هسته فناور فعالیت می کند .از میان این شرکت ها ۲۰شرکت در حوزه
ربات و هوش مصنوعی فعالیت می کنند».
هدف ربوکاپ توسعه دانش هوش مصنوعی است
مرتضی موسی خانی ،رئیس هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران
در ادامه این نشست درخصوص اهداف برگزاری این مسابقات گفت« :این مسابقات
با هدف توسعه دانش هوش مصنوعی و رباتیک و ساخت ربات های در حرکت برگزار
می شود ».رئیس هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران گسترش
شرکت هایدانش بنیاندرحوزه هایمختلفهوش مصنوعی،برنامه نویسیبازی سازی
و ...را نتیجه برگزاری مسابقات ربوکاپ عنوان کرد و افزود« :دانشجویان شرکت کننده
در مسابقات ربوکاپ به عنوان نیرو های متخصص در شرکت های دانش بنیان مشغول
به فعالیت هستند ».وی با بیان اینکه هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد
ایران در دو بخش دانش اموزان و بزرگساالن برگزار می شود ،گفت« :در بخش بزرگساالن
جریان سازی علمی از جمله محورهایی است که باشگاه متولی ان است و همه این موارد
۵لیگ ربات انسان نما ،ربات پرنده ،کاوشگر مریخ نورد ،خودروی خودران و ربات های
جوان و نخبگان دانشگاه ازاد اظهار کرد« :ربوکاپ یکی از جامع ترین برنامه های باشگاه
و افزود« :لیگ ربات های صنعتی در واقع مدل کوچک شده ربات های صنعتی است.
در مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران دیده شده است ».رئیس باشگاه پژوهشگران
است که به دلیل سابقه طوالنی و شبکه متخصصانی که دارد در میان بهره برداران
یک رویداد شناخته شده است ».حسن پور خاطرنشان کرد« :مسابقات ربوکاپ برای
صنعتی حضور دارند ».موسی خانی به تشریح کارکرد لیگ ربات های صنعتی پرداخت
در صنعت برای حرکت و جابه جایی قطعات مورد استفاده قرار می گیرد که خوشبختانه
پلتفرم ان توسط دانشگاه ازاد قزوین و دیگر دانشگاه های کشور با قیمتی بسیار پایین تر
دانشجویان ،دانش اموزان و عالقه مندان به حوزه هوش مصنوعی رباتیک و برنامه نویسی
از سایر نمونه های خارجی در داخل کشور ساخته شده است که امیدواریم صنایع ما در
مانور است که توان حل مساله دانشجویان و دانش اموزان را تقویت می کند».
در ساخت و رفع مشکالت صنعتی کارکرد ویژه ای دارد .به عنوان مثال شرکتی داشتیم
فرصتی را فراهم می کند که دانش تئوری خود را به منصه ظهور برسانند .ربوکاپ یک
کارکرد ربات تلفیقی از علوم کنارهم است
مقیاس بزرگ تر از این محصول استفاده کنند ».وی تاکید کرد« :دانش رباتیک امروزه
که رباتش متوقف شده بود ،اما توسط متخصصان ایرانی مجددا راه اندازی شد و ۱۲۰
کارگر ان به کار بازگشتند ».رئیس هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد
داوود ثمری ،معاون فناوری و نواوری دانشگاه ازاد واحد علوم وتحقیقات درباره برگزاری
ایران اظهار کرد« :خروجی مسابقات ربوکاپ در قالب شرکت های دانش بنیان مختلف
ازاد برگزار می شود .در همه دوره ها دانشگاه ازاد مجری و برگزار کننده ان بوده است و
ربات های اتش نشان و ربات های پرنده تولید کند که خوشبختانه ما توانسته ایم در
این رویداد فناورانه گفت« :امسال هفدهمین دوره مسابقات ربوکاپ به همت دانشگاه
خوشبختانه توانسته در این حوزه بدرخشد و به عنوان برند مطرح شود ».وی به استقبال
مخاطبان از مسابقه ربوکاپ اشاره کرد و افزود« :این رویداد که بزرگ ترین رویداد فناورانه
کشور محسوب می شود با استقبال زیاد مخاطبان روبه رو است .با توجه به اینکه سال
امروز توانسته است محصوالت کاربردی مانند ربات های زیراب (منفی ۱۰۰متر)،
ترویج این دانش بسیار خوب ایفای نقش کنیم».
28محصول تولیدی دانش اموزان نمایش داده می شود
گذشته بعد از دو سال از پاندمی کرونا این رویداد را برگزار کردیم ،مخاطب قابل قبولی
موسی خانیدرخصوصبخشدانش اموزیهفدهمیندورهمسابقاتربوکاپایرانگفت:
گذشته یک تیم داشت امسال با مشارکت ۵تیم در مسابقات شرکت خواهد کرد».
داده شده است .بخش استارتر به ابتکار ایران و به دلیل استقبال هوش و استعداد
داشتیم و امسال با توسعه سه برابری رو به رو هستیم .واحد علوم وتحقیقات که سال
معاون فناوری و نواوری دانشگاه ازاد واحد علوم وتحقیقات اشنا کردن دانشجویان و
درگیر کردن انها در مباحث تئوری و علمی با یکدیگر را از اهداف برگزاری مسابقات
ربوکاپدانستوافزود«:کارکردرباتتلفیقیازاینعلومکنارهماستودرایننمایشگاه
می بینیم که دانشجویان چطور تحقیقات خود را به صورت عملی پیاده سازی می کنند».
رقابت 1500دانشجو و دانش اموز در قالب 230تیم
دبیر اجرایی هفدهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران با تاکید بر اینکه
برگزاری رویدادهای فناورانه در جلوگیری از خروج نخبگان تاثیرگذار است ،گفت:
«در این دوره سه سالن دانش اموزی داریم .یک سالن به شبیه سازی دو بعدی اختصاص
دانش اموزانایرانیدرقسمتشبیه سازیدوبعدیفوتبالراه اندازیشدهاستکهمختص
دانش اموزان عالقه مند به این حوزه است .همچنین در بخش دموی دانش اموزی حدود
۲۸محصول به نمایش گذاشته می شود ».به گفته وی بخش ربات های فوتبالی در دو
قسمت سنگین وزن و ازاد ،ربات های امدادگر و ...از دیگر بخش های قسمت دانش اموزی
هفدهمین دوره ربوکاپ ازاد است که در راستای فرمایش مقام معظم رهبری یک نشاط
علمی بی نظیری را در میان دانش اموزان و مدارس ایجاد می کند .رئیس هفدهمین دوره
مسابقات بین المللی ربوکاپ ازاد ایران همچنین از حضور گروه هایی از کشور های مصر،
روسیه ،المان ،افغانستان ،برزیل و چین در این دوره خبر داد. صفحه 3
دانشگاه
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۴
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
معیارهای انتخاب 100نواور برتر دنیا
از میـــان تعداد متعـــددی از شـــرکت ها و کمپانی هایی که در
در اختـــراع از طریق تاثیر ان بر ایـــده دیگران ارزیابی می کند.
قطعا باید براســـاس معیارهای خاصی انتخاب شـــود تا بتواند
اختـــراع به عنوان یک ایده معتبـــر و بدیع در تولید نقش دارند.
برای شـــاخص این انتخاب ها منتشـــر کرده ،شرکت کنندگان
جغرافیایی در اختراعات را ارزیابی می کند و معیار نادر بودن که
حوزه نواوری فعالیـــت می کنند ،انتخاب 100نواور برتر جهان
صحیح و بدون نقص باشـــد .طبق گزارشی که پایگاه clarivate
در ایـــن رتبه بندی باید از ســـال 2000بیـــش از 500اختراع
ثبت شده داشته باشند .انها همچنین باید در ارزیابی پنج ساله
معیار موفقیت کـــه میزان دارایی اقتصادی را ارزیابی می کند و
معیار جهانی ســـازی که این معیار میزان سرمایه گذاری پولی و
بررسی می کند اختراع در کدام قسمت منحنی توسعه قرار دارد.
در ادامه معیارها و شـــاخص های ارزیابی ،قدرت اختراع از دیگر
،2023بیش از 100اختراع دارای مجوز داشته باشند .سپس
معیارهایی اســـت که برای رتبه بندی برترین نواوران مدنظر قرار
(ایده هایی که در بیش از یک کشـــور یا منطقه به ثبت رســـیده
دربرمی گیرد .هر اختراع براساس چهار معیار بیان شده در مقایسه
بین المللی هم به سایر معیارها افزوده می شود .بعد از طی این
برترین نواوران براســـاس قدرت اختراع نواوری در میانه فعالیت
شرکت کنندگان براساس ســـهم و میزان اختراعات بین المللی
باشند) نیز مورد ارزیابی قرار می گیرند که به این واسطه یک معیار
مراحل اولیه ،کار به محک زدن نواوری شـــرکت ها می رســـد و
محققان تمام نواوری ها را در «شاخص اختراعات جهانی درونت»
( )DWPIارزیابی کرده و انها را براساس چهار فاکتور امتیازدهی
می کند .معیـــار تاثیرکه میزان برتری فنی شـــرکت کنندگان را
ژاپن38
سوئد ۱
می گیرد .ایـــن معیار ،امتیاز ترکیبی چهار عامل را برای اختراع
المان۷
کره جنوبی 5
مستقیم با سایر ایده های ثبت شده ارزیابی می شود .رتبه بندی
سوئیس ۳
چین ۴
طی پنج ســـال گذشته انجام می شـــود .این میانگین ،نیمی از
اختراعات رده باال را از اختراعات رده پایین جدا می کند .درنهایت
عربستان سعودی ۱
از ضرب «میانگین قدرت اختراع» در عامل بین المللی می توان
تایوان ۱۱
نمره نواور جهانی را به دست اورد.
شرکت های نواور 2023
در گزارشی که سایت clarivateمنتشر کرده ،فهرستی از 100
اختصاص می دهد.
گزارش ،شرکت چندملیتی 3Mیکی از برترین های این فهرست
است .این شرکت فناورانه در حوزه الکترونیک و خودروسازی
موسســـه برتر نواور در سال 2030بیان شده است .طبق این
به شـــمار می رود .این شرکت امریکایی در صنایع مواد و مواد
شیمیایی فعالیت می کند 3M .یک شرکت فناورانه چندملیتی
اســـت که همچنین در تولیدات صنعتـــی ،ایمنی و کاالهای
مصرفـــی و تجهیزات فعالیت می کنـــد و پیش تر به عنوان یک
شرکت سوئیســـی ABBفعال در حوزه سیستم های صنعتی
و نیز سیســـتم های صنعتی فعالیـــت می کند .کل درامد این
شرکت در ســـه ماهه چهارم سال 2022به 7میلیارد و 800
میلیون دالر رســـید .درامدهای عملیاتی ان نیز یک میلیارد و
185میلیون دالر عنوان شده است .هزینه ساالنه این شرکت
شرکت تولیدی و معدن کاری مینسوتا شناخته می شد .بیش
روی بخش R&Dدر ســـال 2022حدود یک میلیارد و 166
شرکت در سال 2022حدود 35میلیارد دالر ،درامد خالص 6
در صنایع مواد و مواد شیمیایی ،شرکت فرانسوی ایرباس فعال
از 60هزار محصول تحت برندهای مختلف دارد .کل درامد این
میلیارد دالر و کل دارایی های این شـــرکت 46میلیارد و 500
میلیون دالر گزارش شده است .میزان سرمایه گذاری این شرکت
روی R&Dقریب به یک میلیارد و 900میلیون دالر است.
میلیون دالر گزارش شده است .شرکت ژاپنی AGCبا فعالیت
در صناعی دفاعی و هوافضا ،شرکت امریکایی الفابت فعال در
صنایع نرم افزار ،رسانه و فینتک؛ شرکت چینی Ant Groupهم
در صنایع نرم افزار ،رسانه و فینتک؛ شرکت امریکایی Applied
همچنین شرکت چینی فناوری های AACدر حوزه تجهیزات
Materialsفعال در صنایع نیمه رساناها؛ شرکت هلندی است
راه حل های تجربه حســـی با هدف ساختن اینده فناوری های
AUOفعـــال در صنایع تجهیزات الکترونیکی و محاســـباتی
الکترونیکی و محاسباتی ،یکی از شرکت های پیشرو در ارائه
حســـی تعاملی است و سابقه طوالنی در ساخت فناوری های
الکترونیک ،نوری ،هاپتیک ،حســـگرها و نیمه رساناها دارد.
کل درامد این شرکت در سال 2021حدود 2میلیارد و 600
میلیون دالر براورد شد .میزان سرمایه گذاری این شرکت روی
R&Dحـــدود 10درصد از کل درامد این شـــرکت را به خود
کاهش
بدون تغییر
افزایش
ASMLفعال در زمینه صنایع نیمه رســـاناها و شرکت تایوانی
جزء این فهرســـت قرار می گیرند .البته این فهرست را می توان
از نـــگاه دیگری هم مورد بررســـی قرار داد .یکی از موضوعات
قابل توجه ،تعداد شـــرکت های برتری است که در رتبه بندی
ســـال های اخیر بیشترین حضور در جمع برترین نواوران را به
خود اختصاص داده اند.
شرکت های نواور 2023دنیا با بیشترین دفعات برتری
پایگاه clarivateبه تازگی جدیدترین فهرست از 100نواور برتر دنیا در سال 2023را منتشر کرده است
۳۸درصد شرکت های نواور
برترجهان برای ژاپن
این که در دهه 2030چگونه زندگی می کنیم ،ارتباط نزدیکی با این روزهای بشـــر دارد .ســـامتی و رفاهی که در
یک دهه اینده خواهیم داشت روی ایده های خلق شده امروزمان ساخته و پرداخته می شود .عده ای با به خدمت
نواور
منطقه /کشور
صنعت
دفعات برتر شدن
شرکت 3M
امریکا
مواد و موادشیمیایی
12بار برنده
مترجم
بوئینگ
امریکا
دفاعی و هوافضا
12بار برنده
تویوتا
ژاپن
خودرو
12بار برنده
مدت زمان کوتاه تری با سرعت بیشتر به بهبود وضعیت انسان و سالمت زیستگاه های او در زندگی منجر شود .پایگاه clarivateبه تازگی جدیدترین فهرست از 100نواور برتر
شرکت Dow
امریکا
علوم مواد و مواد شیمیایی
12بار برنده
انچه درحال حاضر و اینده ای نزدیک تحت عنوان ایده های تجاری و کاربردی اجرایی می شـــود ،براســـاس پژوهش ها و اکتشـــافات گذشته ای نزدیک ساخته شده ،بدان معنا که
اریکسون
سوئد
ارتباطات از راه دور
12بار برنده
امکان پذیر و ابداع شده را مدنظر قرار داده و از این ظرفیت ها در مواجهه با اینده بهره مند شوند .انها اغلب ایده های خود را به دانش و درنهایت به شکل گیری یک راه حل اساسی
فوجیتسو
ژاپن
تجهیزات الکترونیک و محاسبات
12بار برنده
جنرال الکتریک
امریکا
تجهیزات صنعتی و فناوری اطالعات
12بار برنده
هیتاچی
ژاپن
تجهیزات صنعتی و فناوری اطالعات
12بار برنده
هوندا
ژاپن
خودرو
12بار برنده
فرهیختگان
farhikhtegan
هانیول
امریکا
سیستم های صنعتی
12بار برنده
ال جی
کره جنوبی
تجهیزات صنعتی و فناوری اطالعات
12بار برنده
NEC
ژاپن
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
12بار برنده
پاناسونیک
ژاپن
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
12بار برنده
کوالکام
امریکا
ارتباطات از راه دور
12بار برنده
روش
سوئیس
صنایع دارویی
12بار برنده
سامسونگ
کره جنوبی
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
12بار برنده
شین -اتسو
ژاپن
صنایع مواد و موادشیمیایی
12بار برنده
سونی
ژاپن
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
12بار برنده
توشیبا
ژاپن
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
12بار برنده
ندا اظهری
گرفتن محققان متعدد ،روی حوزه های علمی و مهندسی سرمایه گذاری می کنند تا دهه های اینده خود و بشر را
تضمین کنند و به تعریف خود بتوانند قله ها را فتح کنند .اما در این میان کسانی هم هستند که می دانند ایده ها
و راه حل های نواورانه جدید برای مشکالت کنونی نه تنها بر وضعیت مالی انها تاثیر می گذارد ،بلکه می تواند در
دنیا را در سال 2023منتشر کرده است که شامل شرکت ها و موسسات پژوهشی می شوند.
داده های نواوری و ایده های کاربردی جزء الزامات نواوری و تصمیم گیری های اکادمیک و تجاری اســـت .به عبارتی کســـانی که به اینده چشـــم دوخته اند باید راه حل های علمی
منتقـــل می کنند .این اقدامات ،افقی را که در ســـر می پرورانند و نیز ماهیت دنیای انها و راه حل های موجـــود را دگرگون می کنند .خلق دانش جدید مانند رودخانه ای پیچیده
اســـت که توســـعه های علمی و مهندســـی راهی را از دل اکتشافات به سوی افق های روشن تر باز می کنند .امروزه جریان نواوری از شاخه های فرعی متعددی تامین می شود که
منجر به شکل گیری ایده های جدید از دل بسیاری از برنامه های پژوهشی می شود.
کمپانی های شاخص در رده 100کمپانی برتر
در میان کمپانی هایی که جزء 100کمپانی برتر دنیا رده بندی شده اند ،برخی کمپانی ها
هستند که برای چندمین بار است که جزء برترین ها قرار می گیرند و برخی هم برای اولین بار
است که این جایگاه را از ان خود می کنند .از ایاالت متحده امریکا ،کمپانی الفابت به عنوان
هســـتند که برای چندمین بار جزء 100کمپانی برتر نواور در دنیا قرار می گیرند .از کشور
Electronicsتایـــوان ،کمپانـــی ژاپنی Nidecفعال در تولیـــد درایو الکتریکی و کمپانی
کمپانی مادر گوگل ،کمپانی Applied Materialsو کمپانی امرسون جزء کمپانی هایی
ژاپن هم صنایع ســـنگین «کووازاکی» و «نیچیا» برای اولین بار از سال 2021در رده 100
کمپانی برتر جهان جای گرفته اند .شـــرکت اروپایی فعال در حوزه نیمه رساناها موسوم به
استناد قرار گرفته اند نشان می دهد که چگونه ایده های پژوهشی از منطقه ای به منطقه
دیگر گســـترش می یابد و قدرت پیوند ایده ها بین پژوهش ها در یک منطقه تا توســـعه
می شـــود ،می توان شدت ارتباط پژوهشی را مشاهده کرد که
صنعت علوم زیســـتی در میان پژوهش ها تاکید می کند .در
بخش های مختلف پژوهشـــی که بیش از همه مورد اســـتناد
موسسات و دانشگاه ها قرار می گیرند ،بخش دارویی بیشترین
نیمه رســـاناها و مخابرات با بیشترین ارتباط با مهندسی و در
سهم از مقاالت پراستناد را به خود اختصاص می دهند که نشان
مقابل ،بخش های علمی ســـنگین تر مانند شیمی و علم مواد
درمان هـــای جدید دارد .این امر بیانگر تفکر عمیق تر و نقش
هستند که در این شـــکاف قرار نمی گیرند و به طور بالقوه ای
از اهمیت اساســـی پژوهش علوم زیستی در توسعه داروها و
پژوهش در کشـــف رویکردهای جدید است که نشان دهنده
مشارکت های پژوهشی ،دانشگاهی و تجاری 20ساله است.
نشان می دهد .حوزه هایی چون انرژی و برق جزء بخش هایی
نشـــان دهنده اهمیـــت پژوهش های دانشـــگاهی به منظور
دستیابی به منابع انرژی پایدارتر است.
اسیای شرقی قرار می گیرد.
در اروپا ،بیشترین استنادها مقاالت محققان امریکایی با 19هزار و 728استناد است.
اختراعات اروپایی به مقاالت پژوهشـــی امریکایی و تقریبا 11درصد از اختراعات امریکا
به پژوهش های اروپایی استناد می کنند .درواقع ،ماهیت فرامرزی تحقیق و جریان ایده
مسئولیت هدایت ایده ها به بازار را برعهده می گیرد .در میان
استنادات انها قرار می گیرد .بعد از ان نیز امریکا با 16218مقاله بیشترین استنادهای
مقاالت را به خود اختصاص داده است .همچنین حدود 8368مقاله چین مورد استناد
چینی ها بیش از هر چیز به مقاالت علمی اروپایی ها اســـتناد می کنند که رقم ان حدود
زمانـــی که حرف از بررســـی مقاالت پژوهشـــی و ارتباط ان با
میان بخش هایی مانند حوزه های خودرو ،هوافضا ،الکترونیک،
به عبارتی ،کمپانی اولی به شمار می روند.
اختراعات در منطقه دیگر تا چه اندازه اســـت .عالوه براین ،چنین تحلیلی در درجه اول
با توجه به اینکه بخش های پزشـــکی و فناوری زیستی از 15
ســـطوح باالتر ،کثرت پیوند پژوهشی در هر بخش ،شکافی را
امریکایی Otis Worldwideســـازنده اسانسور جزء همین شرکت هایی قرار می گیرند که
رتبه بعدی به اســـتناد از مقاالت کشـــورهای اسیای شـــرقی به استثنای چین با 5297
پیوندهای عمیق پژوهشـــی را بین اروپا و امریکا نشـــان می دهد به طوری که 5درصد از
ابداعـــات و نواوری هـــا در دنیا و معرفـــی برترین های نواوری
الکترونیک ،شرکت تایوانی فناوری Nanyaفعال در حوزه نیمه رساناها ،کمپانی Winbond
اختصاص بیشترین سهم استناد از مقاالت اروپا�یی توسط امریکا�یی ها
تنگاتنگی با هم دارند و بررســـی مقاالت موسســـاتی که از ســـوی مراکز تحقیقاتی مورد
حوزه پژوهشی در رده پنجم قرار می گیرد ،بار دیگر بر اهمیت
برتر قرار گرفته اند .در این میان ،پنج شـــرکت هم هســـتند که برای نخســـتین بار در رده
100نواور برتر دنیا قرار گرفته اند .شـــرکت چینـــی AAC Technologiesفعال در حوزه
در این گزارش ،انتشـــار پژوهش و نواوری در ســـطح جهانی در هم تنیده شده و ارتباط
برترین حوزه های پژوهشی در دنیای ابداعات
NXP Semiconductorنیز جزء کمپانی هایی است که برای بار چندم جزء 100کمپانی
توســـعه یافته ،نمونه خوبی در اکادمی علوم چین به شمار می رود به طوری که 95درصد
اســـتنادها متعلق به موسســـاتی است که اکادمی را تشکیل می دهند و در چین مستقر
نیستند .طبق این داده ها ،سازمان های امریکایی که عضو 1000نواور جهانی هستند،
مقاله تعلق دارد .اروپایی ها همچنین در 5584مقاله به مقاالت چینی استناد می کنند.
5989استناد به مقاله گزارش شده است .بعد از اروپا ،به رغم تمام نزاع های سیاسی که
بین امریکا و چین حاکم است ،چینی ها به مقاالت علمی موسسات و مراکز علمی امریکا
اســـتناد می کنند که حدود 5253مورد اســـتناد به مقاالت گزارش شده است .عالوه بر
این ،چینی ها تنها در 2352مقاله به مقاالت موسسات اسیای شرقی استناد می کنند.
بیشـــتر به پژوهش های چینی استناد می کنند که 2.7درصد از ابداعات را در مقایسه با
امریکا بیشترین میزان استناد به مقاالت را بین سایر کشورها در اختیار دارد به طوری که
و ابداعات است.
می شـــود .پس از ان ،بیشترین استناد به مقاالت با حجم 13هزار و 182مقاله به چین
یک درصد سایر ابداعات شـــامل می شوند و این بیانگر جایگاه چینی ها در ایده پردازی
اسیای شرقی به استثنای چین مقاالت موسسات و سازمان های اروپایی ،چینی و امریکایی
را مورد اســـتناد قرار می دهند که در این میان ،اســـتناد از 18هزار و 247مقاله در صدر
بیشترین استنادها را به مقاالت اروپا دارد و رقمی بالغ بر 53هزار و 479مقاله را شامل
برمی گردد .امریکایی ها در 11هزار و 886مقاله به مقاالت کشـــورهای اســـیای شرقی
استناد می کنند.
ادامه در صفحه۵ صفحه 4
دانشگاه
۵
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
ادامه از صفحه۴
افت و خیز صنا�یع در میان برترین های نواوری جهانی
ســـه بخش صنعتی با افزایش حضور در میـــان 100نماینده نواور جهانی مواجه
سال های اخیر ایجاد شده و پیش بینی هایی که تا سه سال اینده مدنظر قرار گرفته،
شیمیایی با یک نواور برتر بیشتر و شرکت های خوشه ای نیز با یک نواور بیشتر در
صدر برترین بخش های نواورانه قرار گیرند .صنعت نیمه رساناها هم در رده دوم جا
به قبل پررنگ تر شده ،برخی شرکت ها نیز رشد منفی داشته اند و از تعداد انها در
میـــان بخش های مختلف صنعتی و نواورانه ،عالوه بر بخش تجهیزات الکترونیکی
شده اند ،به طوری که حوزه نیمه رساناها با سه شرکت نواور بیشتر ،حوزه مواد و مواد
رده بعدی قرار گرفته اند .اما در مقابل ،در عین اینکه حضور برخی شرکت ها نسبت
بعضی حوزه ها کمتر شده است .به عنوان مثال ،نمایندگان شرکت های خودروساز در
این رتبه بندی به اندازه دو شرکت کمتر شده است .شرکت های حوزه های تجهیزات
امریکا ۱۹
انگلیس ۱
الکترونیکی و محاســـباتی نیز تا دو شرکت کاهش نشان می دهند .بخش انرژی
و برق نیز با کاهش یک شـــرکتی روبه رو بوده اســـت .این در حالی است که تمام
هلند۳
بخش های صنعتی در مقایسه با میزان سال 2022بدون تغییر باقی مانده است.
فرانسه۷
پیش بینی می شـــود تا سال ،2026بخش تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی در
می گیرند .صنعت خودرو نیز ســـومین صنعت را به خود اختصاص خواهد داد .در
و محاســـباتی ،حوزه های ارتباطات از راه دور ،انرژی و برق ،حوزه معدن و فلزات،
حوزه پژوهش های اکادمیک و دولتی روند صعودی خواهند داشـــت و تا سه سال
اینده جایگاه بهتری نسبت به 2020پیدا خواهند کرد و شرکت های نواور بیشتری
در ایـــن حوزه ها فعالیت می کنند .امـــا در این میان ،حوزه های دفاعی و هوافضا،
شرکت های خوشه ای ،نیمه رساناها ،حوزه خودرو ،دارویی ،مواد و مواد شیمیایی،
طبق نمودارهایی که به دســـت امده ،بخش های دفاعی و هوافضا ،شـــرکت های
موادغذایی و کاالهای مصرفی ،سیســـتم های صنعتی ،پزشـــکی و بیوتکنولوژی،
حوزه برتر نواوری در ســـال 2020قرار داشـــته اند .اما با افت و خیزهایی که طی
به 2020کاهش می یابد.
خوشه ای ،نیمه رســـاناها ،خودرو و و تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی جزء پنج
نرم افزار و رســـانه و فینتک روند نزولی خواهند داشت و رتبه انها در 2026نسبت
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
پراکندگی جغرافیایی شرکت های نواور 2023
تعداد شـــرکت های نواور امسال در برخی مناطق و
کشـــورها رشد داشته اســـت .در این میان ،ژاپن با
بیشترین رشد 38 ،شرکت را درلیست ۲۰۲۳دارد.
امریکا 19و تایوان با 11شـــرکت در رتبه های بعدی
قـــرار می گیرند .انگلیس با یک کشـــور ،هلند با ،۳
فرانسه و المان با ،7چین با 4و سوئیس با 3شرکت در
لیست امسال حضور داشته اند .کاهشی یا افزایشی
شدن کشورها را در نقشه مقابل مشاهده می کنید.
کره جنوبی با 5مجموعه و عربستان سعودی و سوئد
هم هر کدام با یک شرکت بدون تغییر در مقایسه با
سال های گذشته باقی مانده اند
نیمه رساناها
انچه درکنار معرفی 100موسسه و شرکت نواور برتر دنیا قرار گرفته،
سازمان ها اغلب مورد استناد موسسات و شرکت های برتر نواور دنیا
1424مقاله پژوهشـــی مورد استناد موسسات و دانشگاه های برتر
معرفی 50ســـازمان پژوهشی اســـت که پژوهش ها و تحقیقات این
سیستم های صنعتی
در سال 2023قرار می گیرد .این موسسات از راه حل های مهندسی
دنیا قرار گرفته اند .دانشـــگاه هاروارد نیز که در رده پنجم قرار گرفته،
فهرستی که clarivateمنتشر کرده ،اکادمی علوم چین رده نخست
دانشـــگاه شینهوا چین با رده ششـــم مورد استناد برترین موسسات
پژوهش های ا کادمیک و دولتی
به عنـــوان زیربنای طراحی نواوری های خود اســـتفاده می کنند .در
دنیا قرار دارند .بعد از ان به ترتیب دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور با
را بین 50ســـازمان پژوهشـــی دیگر قرار می گیرد که 2134مقاله
1013مقاله ،دانشگاه میشیگان نیز 973مقاله ،دانشگاه کالیفرنیا
منتشرشده ازسوی این مرکز مورد استناد نواوران دنیا قرار گرفته اند.
با 961مقاله و دانشـــگاه تورنتوی کانادا با 931مقاله پژوهشی در
دانشـــگاه MITامریکا با تفاوت زیادی نسبت به اکادمی علوم چین
رده دوم را از ان خود کرده است 1790 .مقاله این مرکز اموزشی مورد
رده های هفتم تا دهم 50ســـازمان و موسسه برتر پژوهشی دنیا قرار
مقاله ای دارد .در دانشگاه استنفورد امریکا که در رده سوم جا گرفته
مورد استناد قرار گرفته اند.
گرفته اند که مقاالت پژوهشی انها از سوی 100موسسه برتر نواوری
استناد قرار گرفته است که نسبت به اکادمی علوم چین تفاوت 344
تجهیزات الکترونیک و محاسباتی
انرژی و برق
موادغذایی و کاالهای مصرفی
1286مقاله پژوهشـــی مورد اســـتناد دارد 1075 .مقاله پژوهشی
خودرو
ارتباطات از راه دور
دفاعی و هوافضا
ادامه دانشـــگاه کالیفرنیا ،برکلی که چهارمین مرکز پژوهشی است،
نیمه رساناها
شرکت های صنعتی خوشه ای
معدن و فلزات
است 1669 ،گزارش مورد استناد موسسات برتر قرار گرفته است .در
شرکت های صنعتی خوشه ای
خودرو
مواد و موادشیمیایی
موسسات نواور مشتری کدام دانشگاه هستند؟
دفاعی و هوافضا
دارویی
فرهیختگان
farhikhtegan
انرژی و برق
مواد و موادشیمیایی
موادغذایی و کاالهای مصرفی
سیستم های صنعتی
معدن و فلزات
ارتباطات از راه دور
پزشکی و بیوتکنولوژی
پزشکی و بیوتکنولوژی
نرم افزار ،رسانه و فینتک
نرم افزار ،رسانه و فینتک
دارویی
پژوهش های اکادمیک و دولتی
جایگاه بخش های صنعتی طبق پیش بینی های جهانی
برتری موسسات پژوهشی امریکا
و سازمان های پژوهشی به وضوح مشخص است به طوری که از 10
همان طور که اشاره شد ،بیشترین حجم مقاالت پراستناد متعلق به
اکادمی علوم چین و چیزی که بیش از هر چیز جلب توجه می کند،
موسســـه و سازمان پژوهشی برتر دنیا 6 ،موسسه امریکایی هستند.
اســـت و تنها چهار کشور یا منطقه با بیش از دو سازمان در فهرست
را در این فهرست دارد اما تفاوتی که در موسسات پژوهشی می توان
�پیش بینی جایگاه کشورها براساس نواوران جهانی
چین هم دومین کشوری است که بعد از امریکا چند موسسه پژوهشی
این است که امکان اختراعات پایین دستی از نظر جغرافیایی متمرکز
مشـــاهده کرد ،قدرت نفوذی است که اساس پژوهش های انگلیس
قرار دارند که شامل امریکا ،چین ،انگلیس و کره جنوبی می شود .در
دارد و قادر است ایده ها و تحقیقات خود را به دنیا صادر کند.
این میان برتری حضور موسسات امریکایی در جمع سایر موسسات
در جدولی که از برترین های نواوری دنیا به دست امده ،در سال ،2020فرانسه در
صدر قرار داشـــت و پس از ان ،ســـوئد ،انگلیس ،هلند و سوئیس در رده های دوم تا
پنجم قرار داشـــتند .اما پیش بینی های صورت گرفته حکایت از ان دارد که در سال
،2026انگلیس با دو پله صعود در جایگاه نخســـت نواوران دنیا قرار خواهد گرفت
و بعـــد از ان ،تایوان ،چین ،هلند و ژاپن برترین نواوران را از ان خود خواهند کرد .به
موسسات برتر جهان از حیث استنادات نواوران
موسسات برتر
کشور /منطقه
تعداد مقاالتی که مورد استناد قرار گرفته اند
اکادمی علوم چین
چین
2134
موسسه MIT
امریکا
1790
دانشگاه استنفورد
امریکا
1669
دانشگاه کالیفرنیا ،برکلی
امریکا
1424
دانشگاه هاروارد
امریکا
1286
دانشگاه شینهوا
چین
1075
دانشگاه فنی نانیانگ
سنگاپور
1013
دانشگاه میشیگان
امریکا
973
دانشگاه کالیفرنیا ،سن دیگو
امریکا
961
دانشگاه تورنتو
کانادا
931
دانشگاه ملی سئول
کره جنوبی
887
جورجیاتک
امریکا
865
دانشگاه ایلینویز
امریکا
819
مونیخ TU
المان
819
دانشگاه واشنگتن
امریکا
808
دانشگاه کارنگی ملون
امریکا
801
دانشگاه کالیفرنیا
امریکا
794
الفابت
امریکا
762
دانشگاه تگزاس /استین
امریکا
761
دانشگاه ملبورن
استرالیا
760
فرهیختگان
farhikhtegan
عبارتی ،اگر بخواهیم روند 2020تا 2026را در نظر بگیریم ،انگلیس ،تایوان ،ژاپن،
چین و کره جنوبی روند صعودی داشته اند و در مقابل ،فرانسه ،سوئد ،هلند ،سوئیس،
المان و امریکا روند نزولی را پشت سر خواهد گذاشت .امارها حکایت از ان دارد که
در میان برترین نواوران دنیا ،کشورهای اسیایی روند رو به رشدی را طی بازه 6ساله
دنبال کرده اند و تا سه سال اینده می توانند رده های باالی جدول را از ان خود کنند.
انگلیس
فرانسه
تایوان
سوئد
چین
انگلیس
هلند
ژاپن
فرانسه
سوئد
کره جنوبی
هلند
فرهیختگان
farhikhtegan
المان
سوئیس
المان
تایوان
ژاپن
امریکا
امریکا
چین
سوئیس
کره جنوبی
رتبه بندی برترین کشورهای نواور صفحه 5
دانشگاه
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۶
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
چرا طرح مجلس برای ساماندهی دانشگاه ها و موسسات اموزش عالی کامل و جامع نیست؟
مجلسی ها سعی می کنند درامایش دانشگاه ها ضربه نبینند
و تنها مجاز است دوره هایش را به صورت مجازی و غیرحضوری ان
در اساســـنامه دانشگاه پیام نور پیش بینی شـــده و در ماده 17
امده ،به ماده اول این طرح ایراد گرفته است .به عبارت دقیق تر این
زهرا رمضانی -فاطمه طاری بخش
جالباینجاستکهایندانشگاهدیگرنیازیبهاستفادهازاعضای
هیچ دانشـــگاهی حق ندارد مانع همکاری اعضای هیات علمی
تحصیلکارکنانرسمیوغیررسمیدستگاه هایاجراییموضوع
بحث امایش اموزش عالی و سروســـامان دادن به شـــرایط
بهره بگیرد .در مقابل محدوده فعالیتش به خارج از کشـــور هم
پژوهش هـــای مجلس این موضوع به صورت کامل مورد نقد قرار
جذبدانشجوکند؛اماموضوعزمانیجالب ترمی شودکهبدانیم
در کار دانشگاه است و این حکم از اولویت الزم برخوردار نیست.
هم از طریق دفتر مرکز در تهران برگزار کند.
گروه دانشگاه
این روزهای دانشگاهی کشور ،موضوعی است که هرچند
هفته گذشته با بیان ان از سوی مقام معظم رهبری دوباره به
هیات علمی خود ندارد ،بلکه می تواند از ظرفیت دیگر دانشگاه ها
کشـــیده شود تا بتواند با استفاده از زبان های زنده دنیا ،اقدام به
ســـرخط رسانه ها تبدیل شد ،اما در همان برهه درکنار ورود
مجلســـی ها معتقدند ادامه کار دانشگاه های علمی–کاربردی
و ان هم اعالم وصول طرح «ساماندهی ماموریت دانشگاه ها
این دانشگاه ،بخش غیردولتی می تواند جایگزین ان شود.
مستقیم ایشان به این موضوع ،یک اتفاق دیگر هم رخ داد
وموسساتاموزشعالی»درمجلسبود.طرحیکهقراراست
نواقصسندامایشاموزشعالیمصوبشورایعالیانقالب
فرهنگی را اصالح کند .در گزارشی که 4اردیبهشت امسال
دولتیدیگربههیچوجهتوجیهنداردوجالباینجاستکهبه جای
چالش های قانون طرح جدید ساماندهی
همان طور که به نظر می رسد دو طرحی که مجلس یازدهم طی دو
دولتی برای ادامه تحصیل است .به طوری که انها اجازه ندارند به
صحهمی گذارد.دراینگزارشیکیازمهم ترینایراداتطرح،عدم
هم در فضای رسانه ای کشور ایجاد کرده ،محدودیت کارمندان
مصوبه شورا پرداختیم و در گزارش پیش رو نیز درنظر داریم
اعضای رســـمی هیات علمی دانشگاه ها و فرهنگیان رسمی در
عالی بپردازیم.
می گیرد؛چراکهبراساسماده1احکامدائمیبرنامهتوسعه،اخالل
البته یکی از بندهایی که طی یکی و دو روز اخیر حواشی زیادی
با عنوان «ساماندهی دانشگاه ها باالخره اجرا می شود؟» در
تا به بررسی تصمیم بهارستان نشین ها درباره نظام اموزش
در برگزاری دوره های خارج از کشـــور شـــود که در گزارش مرکز
سال ارائه کرده است ،تفاوت بنیادین و ریشه ای ندارند و گزارشی
بهانه ادامه تحصیل درطول روز محل کارشان را ترک کنند .البته
«فرهیختگان» منتشـــر کردیم ،با بررسی بندهای مختلف
ان به وضوح به ان اشـــاره می شـــود .در این تبصره امده است که
این بند دو تبصره هم دارد که براساس اولین تبصره ،ادامه تحصیل
شرایط غیراداری و در قالب ماموریت تحصیلی ساالنه در دوره های
روزانه،شبانهوحضوریعالوه بردوره هایغیرحضوریبالمانعبوده
و همچنین اگر کارمندی از مرخصی اداری ساالنه اش بهره بگیرد
که ازسوی مرکز پژوهش های مجلس منتشرشده نیز به این مساله
توجه به سوابق قانونی ،مصوبات و ایین نامه های پیشین و اسناد
مرتبط بیان شده است .ازجمله مصوباتی که به ان اشاره می شود،
مصوبه سیاست ها و ضوابط اجرایی حاکم بر امایش اموزش عالی
کشور در ســـال 1394ازسوی شـــورای عالی انقالب فرهنگی
است .همچنین با وجود مصوبات شورای عالی انقالب فرهنگی
درخصوص امایش و سامان دهی اموزش عالی کشور ،ارائه طرح
اداره تصریح می کند که حکم ماده ( )۱مبنی بر ممنوعیت ادامه
شبانه دانشـــگاه ها و موسسات اموزش عالی دولتی و غیردولتی
با اصالحات و الحاقات بعدی که مقرر می دارد :ادامه به تحصیل
ادامه تحصیل کارگزاران کشور در ساعات اداری مصوب سال 72
تمام وقت کارکنان با اســـتفاده از ماموریت یا مرخصی با تعیین
اشتغال اداری نداشته باشند ،در تعارض است.
زیرساخت هاییکهبرایاجرایاینطرحامادهنبودهوتعارضمنافعی
جانشین ایشان به شـــرطی مجاز است که همزمان با تحصیل،
نظر مرکز پژوهش ها در مورد نسخه اول منفی بود
اســـت .یکی از ایراداتی که در گـــزارش مرکز پژوهش ها به این
به صورت دوره های شـــبانه ،روزانه و حضـــوری و نیمه حضوری
ماده وارد شـــده است این اســـت که دانشگاه پیام نور بدوا فاقد
دور برگزار می شود .همچنین اداره کل اسناد و تنقیح قوانین هم
کهمی اید،سیاست هاوبرخیازاصولراتغییرمی دهدورویهکارینیز
دوره های روزانه و شـــبانه است و به صورت نیمه حضوری و از راه
ورودکرده اند،بلکهطرح ابتداییساماندهی ماموریت دانشگاه ها
بود که پس از 10ماه در 30بهمن ماه ،1400مرکز پژوهش های
فعالیت دانشـــگاه پیام نور است ،در طرحی که به تازگی از سمت
توسط مجلس یازدهم 11فروردین ماه 1400اعالم وصول شده
مجلس گزارشی از ان منتشر کرد .جالب اینجاست که حاال بعد از
گذشتدوسالودرحالی کهبه نظرمی رسدطرحاولیهساماندهی
ماموریت دانشگاه ها و امایش اموزش عالی و البته مصوبه شورای
عالی انقالب فرهنگی در این زمینه راه به جای خاصی نبرده است.
طرح مجلسی ها چه کارکردی دارد؟
یکدیگر می پردازیم .در ماده دوم و تبصره یک این طرح که درباره
مجلس ارائه شـــده ،این فعالیت را محدود به مرکز کشـــور کرده،
درحالی که در طرح قبلی به مراکز استان ها محدود شده بود .در
طرح قبلی ،قرار بود ساختمان های پیام نور در مراکز استان ها در
اختیار دانشگاه های فنی وحرفه ای ازاد و فرهنگیان قرار گیرد .اما
در طرح جدید مجلس یازدهم ،ساختمان های مراکز استان ها در
کمیت شـــود اما تمرکز خود را روی دانشـــگاه هایی گذاشته که
مـــاده یک این طرح مربوط به ادامه تحصیل کارکنان رســـمی و
شـــده ،باید ان را یکی از بندهای پرحاشیه این طرح دانست .در
مراکز اموزشـــی خود در مراکز استان ها را به اخرین دستاوردهای
اگهی فقدان سند مالکیت
بخش پایانی این طرح و به نقل از اداره کل اسناد و تنقیح قوانین
در دفتر 69صفحه 31شماره ثبت 40112که به علت نامعلوم مفقود گردیده
استوبهاستنادتبصرهالحاقیبهماده120ایین نامهقانونثبتبدینوسیلهاگهی
می شود تا هر کسی مدعی انجام معامله یا وجود سند مالکیت نزد خود می باشد
اگهیفقدانسندمالکیت
اقای حســـین عزیزی با تسلیم دو برگ استشهاد محلی مصدق به مهر دفترخانه100
بخانه
همدانمدعیاستکهیکجلدسندمالکیتیک دانگمشاعازششدانگیکبا
پالک 10297فرعی از اصلی واقع در حومه بخش یک همدان که به نامش ذیل دفتر
رئیس ثبت اسناد و امالک ناحیه دو همدان -حمید سلگی
شماره م الف 115 :
سند مالکیت نزد خود می باشد از تاریخ انتشار این اگهی طی مدت 10روز به اداره ثبت
اسنادوامالکمراجعهوضمنارائهاصلسندمالکیتیاسندمعامله،اعتراضخودراکتبا
تسلیم نماید .در صورت انقضاء مدت واخواهی و نرسیدن اعتراض یا در صورت اعتراض
چنانچهاصلسندمالکیتارائهنگرددسندمالکیتالمثنیبهناممتقاضیصادروتسلیم
ایین نامه قانون ثبت بدینوسیله اگهی می شود تا هر کسی مدعی انجام معامله یا وجود
شماره م الف116 :
رضا شیرخرم – مدیر واحد ثبت ملک همدان -ناحیه یک
متناگهیفراخوانمناقصهعمومیهمزمانباارزیابی
(یکپارچه)یک مرحله ای
شرح
عنوان
موضوع مناقصه
پروانه کار تهیه و نصب 2دستگاه باسکول جاده ای تمام الکترونیک از نوع بتن فلز پیش ساخته مرکب مدل P40به ظرفیت 60تن ،مجهز به دوربین پالک خوان و چراغ راهنما
در محل ورودی و خروجی انبار نفت ری
براورد پایه
مبلغ 29,385,153,766ریال بر مبنای فهارس بهای سازمان برنامه وبودجه سال 1401و فهارس بهای صنعت نفت سال 1402و قیمت روز بازار.
مدت انجام کار
مدت 60روز تقویمی با احتساب ایام تعطیالت رسمی و پنجشنبه ها
مبلغ تضمین شرکت در فرایند ارجاع کار
1,469,257,688ریال
از نوع ضمانتنامه ها طبق جدول شـــماره 4ماده 4تصویب نامه هیات وزیران به شـــماره 123402مورخ 94/09/22ارائه گردد(.در صورت واریز نقدی رســـید وجه امور مالی
منطقه در پاکت الف ارائه گردد(* ).ارائه هر گونه چک قابل قبول نمی باشد).
5
نوع تضمین
6
تاریخانتشاردرسامانهتدارکاتالکترونیکیدولت
روز یکشنبه مورخ ، 1402/02/10ساعت 16
تاریخ و محل بازدید
راس ساعت 10صبح روز سه شنبه مورخ 1402/02/19به ادرس تهران ،جاده قدیم قم ،سه راه خیراباد ،انبار نفت ری
7
8
9
مهلت دریافت اسناد از سامانه ستاد
تا ساعت 19روز یکشنبه مورخ 1402/02/17
10
تاریخ و محل جلسه توجیهی
مهلت زمانی ارسال پیشنهاد
راس ساعت 10صبح روز چهارشنبه مورخ 1402 /02/20در سالن جلسات شرکت به نشانی مناقصه گذار
11
محل و نحوه دریافت و تسلیم پیشنهادات:
دریافت اســـناد مناقصه و فرم های ارزیابی و
تسلیم پاکات الف (تضمین شرکت در فرایند
ارجاع کار)؛ ب (اسناد و مدارک مناقصه) ؛ ج
(پیشنهاد قیمت)؛ و پاکت ارزیابی
در مهلت مقرر متقاضیان با مراجعه به سایت www.setadiran.irاسناد را دریافت و پس از بارگذاری کلیه پاکات تکمیل شده در سامانه تدارکات الکترونیک دولت(ستاد) رسید
ان را همراه با اصل پاکت « الف» (تضمین شـــرکت در فرایند ارجاع کار) به صورت الک و مهر و امضا شـــده و قبل از شـــروع گشایش پاکات الف به دبیرخانه کمیسیون مناقصات
شرکت ملی پخش فراورده های نفتی منطقه تهران واقع در تهران ،خیابان انقالب اسالمی ،ابتدای خیابان شریعتی ،خیابان سمیه ،نرسیده به خیابان بهار جنوبی ،پالک ، 48
طبقه چهارم ،اطاق 410تحویل نمایند * .تلفن تماس پاسخگویی021 -77654728 :
12
شرایط متقاضیان
13
تاریخ گشایش پاکات ارزیابی
-1لزوم احراز امتیاز قابل قبول ( ) 60بر اساس معیارهای ارزیابی توانمندی بهداشتی ،ایمنی و زیست محیطی.
-2دارا بودن و ارائه گواهی معتبر تایید صالحیت و رتبه بندی حداقل پایه 5در رشته ساختمان و ابنیه از سازمان برنامه وبودجه کشور.
-3احراز امتیاز قابل قبول( حداقل 60امتیاز) بر اساس معیارهای ارزیابی مندرج در اسناد ارزیابی به تشخیص کمیته فنی بازرگانی(معیارهای ارزیابی پاکت ارزیابی در اسناد فراخوان تحویل می گردد).
-4لیست پرسنل فنی و تخصصی شرکت به همراه مدارک مربوطه.
-5دارای تجربیات کاری مرتبط بر اساس رزومه کاری و توان فنی و مهندسی -6.رعایت و بارگذاری کلیه مفاد مندرج در متن شرایط عمومی و برگشماری در اسناد مناقصه منتشر شده در سامانه تدارکات
الکترونیکیدولتالزامیمی باشد.
15
تاریخ اعتبار پیشنهادات
14
16
تا ساعت 19روز یکشنبه مورخ 1402/02/31
از ساعت 8صبح روز دوشنبه مورخ 1402/03/01
تاریخ و مکان گشایش پاکات الف ،ب و ج
از ساعت 9صبح روز یکشنبه مورخ 1402/03/21در سالن جلسات شرکت به نشانی مناقصه گذار
حداقلتعدادمناقصه گرانجهتگشایشپاکات
3مناقصه گر
شماره شناسه1484984
سه ماه بعد از بازگشایی پاکات نرخ
دربحثامایشضربهنبینند.امادربرخیازاستان هامانندشاهرود،
خراسانواستان هایمرزیاگرنظراتنمایندگانرالحاظکنند؛بهتر
شـــود که هر چند فعالیت مراکز وابســـته به این دانشگاه طی
دربارهوضعیتفعلیطرحساماندهیماموریتدانشگاه هابیانکرد:
معنی نیســـت که نمایندگان ملت بدون در نظر گرفتن اســـناد
باالدستی اقدام به طرح نویسی کنند.
فرزنـــد رســـول بـــه شـــماره شناســـنامه ١١٩٠در مقطـــع کارشناســـی
مفقـــود گردیـــده اســـت و فاقـــد اعتبـــار می باشـــد .از یابنـــده تقاضـــا
نش ــانی مراغ ــه -اتوب ــان ش ــهید درخش ــی -دانش ــگاه ازاد اس ــامی واح ــد
مراغ ــه ارس ــال نمای ــد.
مدرک فار غ التحصیلی (گواهی موقت) اینجانب عادل شـــهنازی فر فرزند
علی به شماره شناسنامه 381در مقطع کارشناسی رشته مدیریت دولتی
صادره از دانشـــگاه ازاد اســـامی واحد ممقان مفقود گردیده است و فاقد
اعتبار می باشـــد .از یابنده تقاضا می شـــود اصل مدرک را به دانشگاه ازاد
اسالمی واحد ممقان به نشانی ممقان -دانشگاه ازاد اسالمی واحد ممقان
ارسال نماید.
شناسنامه 1503صادره از مشهد در مقطع فوق دیپلم رشته الکتروتکنیک
دســـتگاه مناقصه گذار :شـــرکت ملی پخش فراورده های نفتی منطقه تهران ،به نشانی تهران ،ابتدای خیابان شریعتی ،خیابان سمیه ،نرسیده به خیابان بهار جنوبی ،پالک ،48در
نظر دارد مناقصه مشروحه ذیل را به شماره 2002092160000004از طریق سامانه تدارکات الکترونیکی دولت برگزار نماید.
درحوزه هایانتخابیهخودمراکزاموزشعالیدارندوسعیمی کنند
اموزشکده ها و دانشـــکده های فنی وحرفه ای را به روز کند ،در
مـــدرک فار غ التحصیلی اینجانب علی رضا قلبیک فرزند هادی به شـــماره
شرکتملی
پخشفراورده هاینفتیایران
منطقهتهران
ارائهدادهمی شود.البتهنمایندگاندراینخصوصطرحخاصیندارند
استچراکهحذفدانشگاهازمناطقمحرومومرزیکاردرستینیست
شد .مراتب بر اساس اخرین اطالعات سیستم جامع تهیه و گزارش شده است.
الکترونیکی 1401203260101020318سابقه ثبت دارد و نزد کسی در بیع شرط
نیست و به علت سهل انگاری مفقود گردیده لذا به استناد تبصره الحاقی به ماده 120
در نظام اموزشی کشور اقدام و تجهیزات اموزشی هنرستان ها،
می ش ــود اص ــل م ــدرک را ب ــه دانش ــگاه ازاد اس ــامی واح ــد مراغ ــه ب ــه
خواهد شد .مراتب براساس اخرین اطالعات سیستم جامع تهیه و گزارش شده است.
4
سهم دانشگاه فنی وحرفه ای و دانشگاه جامع علمی -کاربردی
صورتانقضاءمدتواخواهیونرسیدناعتراضیادرصورتاعتراضچنانچهاصل
فرعیاز 53اصلیواقعدربخش 4همدانبهشمارهچاپی 0587789ثبت شده
دفترخانه 74همدان مدعی است که سند مالکیت ششدانگ پالک ثبتی471
2
برنامه از طریق بازنگری و اصالح ساختار نظام اداری دانشگاه ها
وهرکداممراقباوضاعخودشانهستند؛چراکهبرخیازنمایندگان
رش ــته اقتص ــاد بازرگان ــی ص ــادره از دانش ــگاه ازاد اس ــامی واح ــد مراغ ــه
سندمالکیتارائهنگرددسندمالکیتالمثنیبهناممتقاضیصادروتسلیمخواهد
پیگیریاستوجلساتمتعددیدراینزمینهبامسئوالناموزشیانها
سهم اموزش های مهارتی در نظام اموزشی کشور با رویکرد تحقق
از تاریخ انتشار این اگهی طی مدت 10روز به اداره ثبت اسناد و امالک مراجعه و
اقای الله مراد رضائی نصرت با تســـلیم دو برگ استشهاد محلی مصدق به مهر
در وزارت بهداشت و وزارت علوم این بحث جدی گرفته شده و طبق
داشته ایم.اینموضوعتوسطدولتپیگیریمی شودوالیحه هایان
مـــدرک فار غ التحصیلـــی (گواهـــی موقـــت) اینجانـــب جـــال امیـــری
ضمنارائهاصلسندمالکیتیاسندمعامله،اعتراضخودراکتباتسلیمنماید.در
3
ششـــم توسعه که براساس دولت موظف است به منظور افزایش
است و بخش های مختلف این طرح که مغایر با اسناد باالدستی
را به صراحت مشـــخص کرده است یکی از بندهای مهمی که در
عضوکمیسیوناموزشوتحقیقاتدربارهمطالبهنمایندگانمجلسو
به طوری که ماده سوم این طرح را با بند ب ماده 65قانون برنامه
سال های اخیر با اما و اگرهای زیادی همراه بوده ،اما این بدان
منتقلشوندودانشگاهمقصدهممکلفبهپذیرشانهاخواهدبود.
ادارهکلاسنادوتنقیحقوانینهمدربارهطرحجدیدمجلسجالب
مجلس جدی تر شده اســـت و درحال سنجیدن وضعیت هستیم».
جلساتیکهبامسئوالنایندووزارتخانهداشتیمموضوعامایشدرحال
اشاره دارد؛ اما اداره اســـناد و تنقیح مجلس نظر دیگری دارد؛
دیگر دانشگاه های وابسته به وزارت علوم یا وزارت اموزش وپرورش
باید به یکی از دانشگاه های فنی وحرفه ای یا دانشگاه فرهنگیان و
تصمیمات جدی در این حوزه گرفته شود و درحال حاضر بحث برای
علی رغم اینکه این طرح به تعطیلی کلی مراکز علمی – کاربردی
وماده 84قانونمدیریتخدماتکشوریاصالحشوند.البتهنظر
تاکیدمی کندکهاگرنیازیبهتغییروجودداشتهباشدبایدماده61
دورهقبلیاینموضوعرابررسیکردندوقرارشدکهانرابه صورتکلی
تاثیرانبروزارتینبهداشتوعلومعنوانکرد«:دربحثاموزشعالی
تعارض دانسته است؛ در این میان بد نیست به این مساله توجه
خارج و مراکز خود را در شهرستان ها و مراکز استان ها جمع کند
1
تعارض است.
دانشگاهتلقیشدهوانهاییکهتمایلبهانتقالبهپایتختندارند،
فنـــاوری اطالعات مجهز کند .اما ایـــن تبصره مانند موارد دیگر
ردیف
دانشـــگاه پیام نور با بند (د) ماده ( ) ۶۴قانون ششم توسعه در
گزارش مرکز پژوهش های مجلس نیز به این موضوع اشاره شده و
به صورت همزمان روی چند شـــیوه اموزشـــی متمرکز شده اند.
ول
تا
نوب
طرحمجلسمبنی برتعطیلیدوره هاواموزش هاینیمه حضوری
علوم قرار می گیرد .جالب اینجاســـت که نیروی انسانی رسمی
یکی از مباحثی است که مربوط به تمامی ارگان ها و سازمان های
که دانشگاه ها در ان قرار داشتند و درخصوص بودجه نیز به مشکل
بـــاز و از راه دور اقدام نماید ،به همین دلیل حکم مواد ()۲و ()۵
دولتی و غیردولتی می شود و پیش از این نیز در قوانین به ان اشاره
همچنین تبصره 4ماده 2دانشگاه پیام نور را مکلف می کند که
براســـاس این طرح دانشگاه پیام نور باید از حالت نیمه حضوری
ایراداتی که خود مجلسی ها از طرح گرفتند!
نمایندگان است و با ان بسیار درگیر هستند ،برخی از موقعیت هایی
بردارند.ایندورهنیزبهبحثامایشبی تفاوتشدند،اماقراراستکه
جهت ارائه اموزش های مجازی (الکترونیکی) ،نیمه حضوری،
و مراکز اموزش عالی و افزایش منابع و تجهیزات نسبت به افزایش
بیشترینتمرکزخود را هم روی دانشگاه پیامنور و علمی-کاربردی
عنوان و تاکید دارد که این مهم نباید باعث شـــود کیفیت فدای
دامن می زند.
به صورتکاملعوضمی شود.باتوجهبهاینکهبحثامایشنیزدرحیطه
و دانشگاه های داخلی نسبت به ایجاد قطب (هاب) بین المللی
اختیار دانشگاه فرهنگیان و ساختمان های غیر از مراکز استان ها
و غیررسمی این دانشـــگاه در شهرستان ها هم نیروی مازاد این
عالی کشـــور را ارائه اموزش برای همه افراد در همه جا و همه وقت
سوابق قانونی مرتبط و متعدد تهیه شده و به تورم و تشتت قانونی
دربارهعدمنتیجه بخشبودنبحثامایشتاکنونگفت«:هردولتی
خوردندومشکالتبسیاریرادربحثامایشمطرحکردند.درپایان
غیررسمیدستگاه هایاجراییاست.باتوجهبهاینکهاینموضوع
طرحی که امروز در راهروهای ســـاختمان مجلس در بهارستان
گذاشـــته است .این طرح هرچند به این مقوله که رسالت اموزش
که این طرح نه تنها مشکلی را حل نمی کند ،بلکه بدون توجه به
می دهد و معتقد اســـت براساس این قانون ،به دانشگاه پیام نور
اقتصاد مقاومتـــی و اقتصاد دانش بنیان در طول اجرای قانون
در اختیار دانشـــگاه های فنی وحرفه ای ،ازاد و وابســـته به وزارت
درحال بررســـی اســـت با پس زمینه های مختلفی تدوین شده و
به صورت کلـــی گزارش مرکز پژوهش های مجلس تاکید می کند
ما در راستای اصالح این ایرادات پیشنهادی داده ایم و اگر پیشنهاد
باتاکیدبراینکهاینطرحیکیازموضوعاتجنجالیاست،درادامه
از گزارش به بررســـی تفاوت های جزئی امـــا مهم این دو طرح با
وصول شد؛ البته این اولین بار نیست که مجلسی ها در این زمینه
اطالعاتاماریاستکهدرکمیسیوناموزشرویاینموضوعبحث
دیگری وجود داشته باشد در کمیسیون مطرح می شود ».شادمهر
اعضای رســـمی هیات علمی» را خالف این مساله دانسته است.
است.اینطرح 28فروردینماه 1402وبا 47رایدرمجلساعالم
دانشگاه ها در مجلس یازدهم اعالم وصول می شود در این بخش
کشوری» و قانون «اصالح پاره ای از مقررات مربوط به پایه حقوق
که برای برخی از افراد و ســـازمان ها وجود دارد .بحث دیگر داده ها و
ماده دوم طرح درخصوص تعطیلی فعالیت دانشـــگاه پیام نور
با توجه به اینکه این بار دومی است که طرح ساماندهی ماموریت
عالی دانست؛ بندی که حاال مالک عمل طرح مجلس قرار گرفته
اجحاف شده است .ایراداتی که در این طرح وجود داشته ،عبارتند از
می کنیم.امایکیازمهم ترینایراداتنبودسازوکارهایاجراییاست.
ادامه تحصیل کارکنان اشـــاره کرده دو قانون «مدیریت خدمات
نسخهجدید
توضیح داد« :بحث ساماندهی ماموریت
دراینموردمامورشدندومعتقدمدربسیاریازموارددرحقدانشگاه ها
محدودیـــت پیام نور به مرکز کشـــور؛ مهم ترین تفاوت
قرار نمی گیرد ،برای مثال در ماده اول و تبصره اول که به ممنوعیت
تحقیقات مجلس شورای اسالمی درباره
دانشگاه هامهماستوبسیاریازنمایندگان
ن شده از نظر موضوعی ،ذیل مبحث سامان دهی
موضوعات بیا
بندهای حاشیه ساز را باید ساماندهی دانشگاه ها و مراکز اموزش
گنبدکاووس و عضو کمیسیون اموزش و
داخلی و خارجی ،با حکم تبصره ( )۱ماده واحده قانون ممنوعیت
اجازه داده می شود با همکاری دانشگاههای معتبر بین المللی
چرا مجلسی ها برای ساماندهی دانشگاه ها قانون نوشتند؟
در مصوبه 9بندی شـــورای عالی انقـــاب فرهنگی هم یکی از
امانقلیچ شـــادمهر ،نماینـــده مجلس
ایراداتطرحقبلیساماندهیواصالحان
قانونی با این موضوع از اولویت برخوردار نیست .همچنین یکی
هم می تواند در دوره های روزانه ادامه تحصیل بدهد.
نمایندگان منتظر الیحه دولت هستند
ماده ( )5قانون مدیریت خدمات کشـــوری در دوره های روزانه و
در این باره درخصوص طرح جدید به قانون برنامه ششـــم ارجاع
دیگر از ایرادهایی که به این طرح وارد کرده ،این اســـت که برخی
عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس شورای اسالمی:
( برق صنعتی ) صادره از واحد دانشـــگاه ازاد اســـامی ســـبزوار با شماره
82127373525مفقود گردیده اســـت و فاقد اعتبار می باشد .از یابنده
تقاضا می شـــود اصل مدرک را به دانشگاه ازاد اســـامی واحد سبزوار به
نشانی ســـبزوار -بلوار دکتر سیادتی مجتمع دانشگاه ازاد اسالمی سبزوار
ارسال نماید.
مـــدرک تحصیلـــی گواهینامـــه موقـــت پایـــان تحصیـــات مقطـــع
«کارشناســی پیوســته» رشــته «حقــوق» بــه شــماره ســریال «»0890779
صـــادره از دانشـــگاه ازاد اســـامی «واحـــد زنجـــان» متعلـــق بـــه «بهـــزاد
اشـــرفی نـــژاد» بـــه شـــماره ملـــی «»4270520248مفقـــود گردیـــده
اس ــت .از یابن ــده درخواس ــت می ش ــود اص ــل م ــدرک را ب ــه ادرس زنج ــان
– بلـــوار دانشـــجو -جـــاده اراضـــی پائین کـــوه -دانشـــگاه ازاد اســـامی
زنج ــان ارس ــال نمای ــد.
وباعثخدشه دارشدناموزشدرسطوحباالترمی شود ».اودرپایان
«نمایندگانفعالمنتظرالیحهدولتهستندوهنوزموضوعمدونیاز
سمتکمیسیوناموزشپیشنهادنشدهاستوبهدنبالاینموضوع
هستندکهقانونمدونیدراینحوزهوجودداشتهباشد».
به مالکیت اقای افشین مرادی جغدری به کد ملی 3380133418مفقود
گردیده و از درجه اعتبار ساقط می باشد.
برگ سبز و سند کمپانی خودرو سواری سایپا 131 SLمدل 90به رنگ سفید
به شـــماره موتور 4106786و به شماره شاسی S 1412290764087
و به شـــماره پالک 475 – 14ن 65به نام منا چلداوی مفقود گردیده و از
درجه اعتبار ساقط می باشد.
برگ ســـبز موتورســـیکلت پارســـال مدل 96به رنگ قرمز به شماره موتور
0150 N 5 C 004677و به شماره تنه N 5 CACAKFDHAA 05275
و به شـــماره پالک 398 – 48399به نام موسی تازنگ مفقود گردیده و از
درجه اعتبار ساقط می باشد.
برگ ســـبز خودرو پـــژو پارس مدل 97به رنگ ســـفید به شـــماره موتور
124 K 1193948و به شماره شاسی NAAN 01 CE 0 JH 075781
و به شماره پالک 393 – 34ی 95مفقود گردیده و از درجه اعتبار ساقط
می باشد.
برگ ســـبز خودرو ســـمند ســـواری مـــدل 90بـــه رنگ ســـفید روغنی
دوگانه ســـوز به شـــماره موتور 14790014883و به شـــماره شاســـی
NAACJ 1 JC 7 BF 289088و به شماره پالک 259 – 14ط 67به نام
فرانک داودی مفقود گردیده و از درجه اعتبار ساقط می باشد.
برگ سبز و سند کمپانی موتورسیکلت مدل 92به رنگ ابی به شماره موتور
150 NC 5006829و به شماره پالک 566 – 81266مفقود گردیده و
از درجه اعتبار ساقط می باشد.
برگ سبز خودرو پراید مدل 89به رنگ نوک مدادی متالیک به شماره موتور
3352212و به شماره شاسی S 1412289425055و به شماره پالک
212– 14ص 63مفقود گردیده و از درجه اعتبار ساقط می باشد.
برگ ســـبز خودرو تیبـــا 2مدل 1400به رنگ ســـفید به شـــماره موتور
اصـــل مـــدرک فار غ التحصیلـــی اینجانـــب محمـــد رزم فرزنـــد حســـن
به شماره پالک 969 – 14هـ 93به نام محمدامین ظهریه مفقود گردیده
بندرعب ــاس ب ــه ش ــماره دانش ــجوی 1271301در مقط ــع کارشناس ــی
M 15/9449747و به شماره شاسی NAS 821100 M 1026301و
و از درجه اعتبار ساقط می باشد.
کارت و برگ سبز سند و پالک خودرو سواری سیستم GLXتیپ پژو405
رنگ نقره ای مدل 1389به شماره انتظامی ایران 119 / 84د 31
و شماره شاسی NAAM01CA8BR561295
و شماره موتور 12489285413 :
ب ــه ش ــماره شناس ــنامه 8905و ک ــد مل ــی 3392439665ص ــادره از
ناپیوس ــته رش ــته مهندس ــی تکنول ــوژی معم ــاری ص ــادره از دانش ــگاهی
ازاد اســـامی واحـــد قشـــم مفقـــود گردیـــده اســـت و فاقـــد اعتبـــار
می باشـــد .از یابنـــده تقاضـــا می شـــود اصـــل مـــدرک را بـــه دانشـــگاه
ازاد اســـامی واحـــد قشـــم بـــه نشـــانی قشـــم دانشـــگاه ازاد اســـامی
ارســـال نمایـــد. صفحه 6
جهان شهر
شهر
جهان
7
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
توییت خبرنگار یک روزنامه امریکایی با هدف ایجاد تنگنا
در پرونده هسته ای ایران چه محدودیت هایی را اشکار می کند؟
پایان
عصر مهار
فرهیختگان «ایران سرعت نصب و دسترسی دوربین های نظارتی
که تحریم ها اساسا اعمال شده اند تا عرصه سیاسی را تحت تاثیر
اژانس را کند کرده اســـت ».این خبری است که «لورنس نورمن»،
شدید قرار دهند .به طور کلی تحریم ها دیگر قابل افزایش نیستند
انرژی اتمی در توییترش منتشر کرد .او در این رشته توییت تالش
در عرصه نظامی امریکا منابعش را به دلیل بحران بر سر اوکراین و
خبرنگار روزنامه وال اســـتریت ژورنال به نقل از منابعی در اژانس
کرده پرونده هســـته ای ایران را که در میان تحوالت دیگر گم شده
و تا همین امروز نیز ناکام بوده اند.
تایوان بر این دو منطقه و مناطق پیرامونی شان متمرکز کرده است.
2
گرفتاری عامالن فشار
هرکدام از قدرت های جهانی که عامل فشـــار بر برنامه
هســـته ای ایران بوده اند ،در برهه کنونـــی دچار درگیری های
گسترده و چندبعدی هستند .به عنوان مثال روسیه که مخالف
توسعه حداکثری برنامه هسته ای ایران بوده هم اکنون در فضای
استوهمراهیباامریکاعلیهچینبرایشدردسر سازشده،چندان
موشک های بالســـتیک تاکتیکی فراهم اورده که قابلیت تولید،
تهران به دنبال ســـاح هسته ای نیست و این پرونده تنها بهانه ای
تاکتیکیهستند.
برایایرانهسته ایاهمیتقائلنیست؛حالانکه خودنیزمی داند
برای مهار قدرت ایران بوده است.
امریـــکا به عنوان یکی از اصلی ترین عامالن فشـــار در کنار اروپا
استقرار و پرتاب انبوه را داشته و به مراتب ارزان تر از نمونه های غیر
در حـــوزه دریایی نیز تهران تا یک دهه قبل تنها از موشـــک های
ضد کشتی کروز ان هم در برد محدود به 100الی 200کیلومتر
ی است به گونه ای
درگیر تنش ها و چندپارگی سیاســـی جدی ا
برخوردار بود اما امروز صحبت از موشـــک های کروز و بالستیک
چند سال اخیر ایران پهپادهای انتحاری را در تعداد باال به خدمت
اســـت ،مجددا فعال کند .او نوشته« :از منابعم شنیده ام که ایران
امریکا باید به تقویت کشـــورهای متحد خود در شرق اروپا و شرق
بین المللیبافشارسیاسیوتحریمغرب،درحوزهنظامی-امنیتی
اتمی می گوید تهران پس از ســـفر رافائل گروسی مدیرکل اژانس
ناکافی دانسته و صرفا به دلیل جنگ اوکراین صحبت هایی درباره
تلفات جانی ناشی از ان روبه رو است .این اتفاقات منابع ذهنی،
ضعف واشنگتن و عقب افتادنش از پکن در رقابت های جهانی یاد
از قدرت تمرکز این کشور بر پرونده هسته ای ایران شده است .در
بحران های جدید و سنگینی شده است .اروپا درگیر جنگ است،
کیلومتر در اختیارش قرار داده است.
به رهبری عربستان گردش به شرق را تشدید کرده اند ،در امریکای
تاکتیکی جدید ،نه پهپادهای تهاجمی ،نه موشک های بالستیک
در نصب مجدد دوربین ها و تجهیزاتی که اژانس بین المللی انرژی
به این شهر ،قول داده اســـت ،بسیار بسیار کند عمل می کند».
اســـیا بپردازد .مقامات نظامی واشنگتن این میزان از تمرکز را نیز
اتماممهماتوفشارسنگینبهصنایعتسلیحاتیغربیوجوددارد.
نورمن تاکید کرده باید زنگ خطر را به صدا دراورد .به گفته خبرنگار
به همین دلیل بود که پس از چند دور درگیری در شـــرق سوریه و
هسته ای تحت فشار قرار دارد .توییت های این خبرنگار در شرایطی
و موضع گیری در ســـطح رهبران عالی اش در این خصوص شـــد
وال استریت ژورنال ،تهران دیگر احساس نمی کند به دلیل پرونده
منتشر شده که دیگر دستگاه های تبلیغاتی علیه برنامه هسته ای
ایران یا دچار تغییر اولویت شده و واقعیت را پذیرفته اند یا علی رغم
انگیزه ،توانی برای تحرک در این حوزه ندارند .واقعیت این اســـت
که برای اروپا و به ویژه امریکا هیچ پرونده ای به اندازه پرونده جنگ
هدف قرار گرفتن مواضع امریکا ،واشـــنگتن ناچار به کوتاه امدن
زیرا می دانســـت در وضعیت دشواری که در اوکراین گرفتار شده،
بـــا جنگ و در داخل بـــا تبعات توطئه غرب و بحران اقتصادی و
ساختاری و امکانات مادی مسکو را به خود معطوف کرده و مانع
الیه دوم روسیه به دلیل مواجهه سنگین با غرب ،در این دشمنی
ویژه دارد .در الیه سوم نیز روس ها از معضل بودن ایران برای غرب
التین چپ گرایان به ویژه در برزیل و کلمبیا حرف شنوی قبلی را از
و کروز ضد کشتی برد بلند و نه سامانه های پدافند هوایی روزامدی
غرب هســـتند .این مســـائل و بحران ها تا چند سال پیش وجود
در حوزه متحدان منطقه ای تـــا یک دهه قبل نیروهای مقاومت
قرار دارند .در این وضعیت امریکا رمقی برای تمرکز بر ایران ندارد
محور مقاومت حضور داشتند .امروز تعداد نیروهای مقاومت لبنان
نیازمند دوستانی قابل اتکا است که ایران در این میان اهمیتی
نیازمند یک جبهه دیگر نیســـت .در حوزه ایجاد التهابات داخلی
رضایت دارند زیرا این مساله می تواند منجر به کاهش فشار غرب
از ســـرمایه های جبهه غربی به دلیل این درگیری ها دچار اسیب
اروپا ان گونه که خود ادعا کرده و دیگران نیز بازگو کرده اند به دلیل
نداشتند و با ظهور تدریجی شان ،امروز یک جا روی میز واشنگتن
کردستان عراق در کنار مرزهای ایران بودند که درپی نقش افرینی
اشاعه هسته ای در این منطقه یا حتی به صورت انفرادی هسته ای
چه رسد به پرونده هسته ای ان.
نیز اغتشاشات پاییز 1401شکست خورده و انباشته های بزرگی
بر این کشور شود.
اوکرایندارایاهمیتوابعادگستردهنیست.پسازان،امریکاقصد
اســـتفاده کند و از این رو پرونده هسته ای ایران از اولویت ها خارج
در اغتشاشات ایران ،مورد حمله موشکی و پهپادی قرار گرفته و با
شـــدن ایران دارد .این قاره هنگامی که به صورت نقد مورد حمله
مقابلهبابرنامههسته ایایرانازرئیس جمهورامریکاوسراناروپا،به
موصل در شمال غربی عراق هستند .گفته می شود عربستان نیز
چندان نگران این نیست که ایا ایران هسته ای می شود یا خیر .قاره
شده ضمن بررسی دالیل کاهش فشار بر پرونده هسته ای ایران به
1401از خـــط قرمزها ،نگران بوده شـــاهد حمله انتقام جویانه
شـــده است .شاید به همین دلیل باشد که امروز بلندترین پرچم
دستخبرنگاروال استریت ژورنالافتادهاست.دراینگزارشتالش
محدودیت هایی که توییت های نورمن اشکار ساخته اشاره شود.
چرا پرونده هسته ای ایران قابل تمرکز نیست؟
فشـــارهای تهران ،بغداد و اربیل درحال جابه جایی این گروه ها به
به دلیل حمایت مالی از اپوزیسیون ایران و عبورش در اغتشاشات
معنای مهم نبودن ذاتی برنامه هسته ای ایران نیست بلکه ریشه در
هسته ای برای ایران اهمیتی بسزا داشته و در صورت تقویت توان
برنامه دیگر همانند گذشته تحت تاثیر فشار قرار نمی گیرد؛ بیشتر
به این دلیل که اعمال فشارها در سطح گذشته دیگر امکان پذیر
نیست .در ادامه به این موارد پرداخته شده است.
1
ناکارامدی ابزارهای فشار
برای مهار ایران ابزارهای به کارگرفته شده به انحای مختلف
به همین دلیل اروپایی ها تاکید می کنند فعال در ارتباط با ایران،
پهپادی شـــگرفی برخوردار اســـت که بنابر اعتراف سنتکام برای
هوایی بهره مند نیست.
برد پهپادهای انتحاری یمن به 2500کیلومتر می رسد و نیروهای
هسته ای.جنگاوکراینتبعاتیسنگینبرایاروپاداشتهبه گونه ای
قابل افزایشـــی موثر نیستند و در جامعه بین الملل اختالفاتش با
که این قاره در سال ،2022تنها در حوزه انرژی یک تریلیون هزینه
نیست بر ایران یا پرونده هسته ای ان متمرکز شود.
اروپایی که دچار التهابات سیاسی شده ،مورد حمله زیان بار روسیه
اضافی متحمل شده است.
کوتاه ،تهران ارتقائی شـــگرف در توانایی هایش را به رخ می کشد.
علی رغم توانایی ها ،تاثیر چندانی نداشت؛ امروزه تهران از قدرت
نخستین بار ارتش امریکا را در تنشی قرار داده که در ان ،از برتری
الرنس نورمن ،خبرنگاری که دارای دسترسی و مجوزهایی برای فعالیت در امور سیاسی حساس بوده
و در یک روزنامه مشهور غربی کار می کند ،نمی تواند دوستی نااشنا برای البی ها به ویژه البی های
صهیونیســـتی باشد .در حالی که کمتر کسی به اطالعات حساس دسترسی دارد و خبرگزاری های
معتبرنیزنظارت هاییعمیقبرخبرنگارانخودداشتهومنتقدانرژیم صهیونیستیرااخراجمی کنند،
نقش ایفا کنند اما طی یک دهه اخیر تهران زرادخانه ای بزرگ از
برد 2000کیلومتر برخوردار بود که می توانستند در موازنه وحشت
نورمن در بخشی از رشته توییت های خود به درستی اشاره کرده که «ایران در پرونده هسته ای فشاری
احساس نمی کند ».تهران برای این احساس خود دالیل بسیاری دارد .با این حال اقدام نورمن نیز
خود می تواند دلیلی برای راحتی تهران باشد.
خط خبری ای که وی درباره برنامه هسته ای ایران تالش کرده تقویت کند بر مبنای کندی تهران در
او برای حاشیه سازی پیرامون مساله هسته ای ایران را باید زیر سر کارفرمای نورمن دید که این دفعه
تهران اشکارا درحال غنی سازی 60درصدی است و برای مدتی طوالنی دسترسی اژانس بین المللی
اثر گذاشته و سپس با تضعیف وضعیت معیشتی مردم ایران ،این
حوزه سیاسی ایران تحت تاثیر قرار گرفته و تحریم ها نهایتا به بروز
امریکا اتخاذ کرده است .او چندی قبل در جلسه استماع مجلس نمایندگان درباره برنامه هسته ای
یکنمونهازمواضعیراکهباعثبراشفتگیصهیونیست هاشدهمارکمیلی،رئیسستادمشترکارتش
گروه ها خود هم اکنون از قدرت اتش در بردهای باال برخوردارند.
این تغییرات گســـترده کمی و کیفی در منابع قدرت ایران نشان
نورمن معتمدی قابل اتکا و کارمندی گوش به فرمان است .او در این مسیر می تواند غنی سازی 60
ایران به توان هسته ای ،قدرت های بین المللی از میدان فشار علیه تهران خارج شده و ایران بدون
نیروهاینظامیمتحدانمنطقه ایایراندریکدههگذشتهاز50
در حوزه موشکی نیز ایران ابتدا از موشک های بالستیک میان برد با
نصب دوربین های نظارتی در تاسیسات هسته ای اش بنا شده است .این درحالی است که چنین
در نگرانی عمیقی فرورفته اند ،به گونه ای که بنیامین نتانیاهو عاجزانه تاکید کرد درصورت دستیابی
دارند .به این تعداد باید انواع نیروهایی مانند فاطمیون و زینبیون را
مقاومت لبنان دارای موشک های بالستیک تاکتیکی حتی از نوع
محدودیت هایی که از توییت های نورمن می بارد
هیچ مانعی بر سر صهیونیست ها اوار خواهد ریخت.
تغییر در رفتار تهران منتهی می شد.
رسمیحشدالشعبی ارتقایافته 100،هزار تن در قوات دفاعوطنی
هزار نفر به بیش از یک میلیون نفر رسیده است .از سوی دیگر این
برای اعمال تحریم است .این تحریم ها بر ایران تاثیر داشته و دارند
تاثیرات وارد حوزه اجتماعی می شدند .با تغییر وضعیت اجتماعی،
به صورتپراکنده 30هزارنفربودندبه 400هزارنفردرقالبنیروی
و احتمال به کارگیری تسلیحات هسته ای تاکتیکی اش در اوکراین
به جای دولت های غربی می تواند تل اویو باشد .صهیونیست ها به دلیل تحوالت پی درپی جهانی
اما تهران زیر همین فشارها درحال ادامه مسیرش است.
بـــه 100هزار تن افزایش یافته ،نیروهای مقاومت عراق که نهایتا
درحالی که تا یک دهه یا حتی نیم دهه قبل صنعت پهپادی ایران
درصدی ایران را ببیند و به راحتی 90تا 200سالح هسته ای رژیم صهیونیستی را نادیده بگیرد .تالش
براســـاس طراحی غرب تحریم ها ابتدا بر وضعیت اقتصادی ایران
لبنان با 20هزار نیرو و گروه های پراکنده عراقی با 30هزار نیرو در
نیز افزود .در غزه نیز 70هزار نیروی نظامی مستقر هستند .تعداد
سبز وقتی با کشوری مواجه است که 5000کالهک هسته ای دارد
دچار ناکارامدی شده اند .تحریم ها ان قدری گسترده هستند که
دیگر امریکا به دشواری قادر به یافتن حوزه ها و حفره های جدید
3
قدرت غیرقابل مهار ایران
مانند 15خرداد ،باور 373و زوبین هیچ کدام وجود نداشتند.
ت باالیی یافته و پس از هر دوره زمانی
رشـــد ایران ســـرع
امریکا هنگامی که تمرکز نظامی بر غرب اسیا ندارد ،متحدانش یا
عادی سازی روابطش با ایران سرعت داده و ان را زودتر نهایی سازد.
واشنگتن ندارند و در افریقا روسیه و چین درحال اخراج و تضعیف
تا یک دهه قبل نه پهپادهای انتحاری ،نه موشک های بالستیک
سوریه هستند و 400هزار نیروی مسلح در مقاومت یمن عضویت
حمایت تهران از مسکو در جنگ برایشان اهمیت دارد و نه موضوع
اعضای موثر مانند روســـیه و چین به مغز استخوان رسیده ،قادر
هسته ایتهران،دیگرشاخص هانیزدچارتغییرخواهندشدامااین
روســـیه به عنوان یک قدرت هسته ای و متعارف مهیب قرار گرفته
شدیدیازسویتهرانباشدوازهمینروتصمیمگرفتهبهمذاکرات
پرونده هسته ای ایران زمانی در اوج مسائل جهان قرار داشت اما
تحوالتی دارد که به مرور طی یک دهه اخیر شکل گرفته اند .برنامه
مجاورت با منطقه غرب اسیا نگرانی بیشتری نسبت به امریکا درباره
وجود دارد ،نگران سالح های هسته ای ساخته نشده ایران نیست.
گرفتار یا متمایل به رقبا و دشمنانش شده اند ،تحریم هایش دیگر
امروز به نظر نمی رسد حتی اهمیت داشته باشد .این اهمیت کم به
می کنند .در حوزه خارجی امریکا در اغلب مناطق حضورش دچار
گرفته که قدرت اتشـــی بی ســـابقه در بردهای مختلف تا 4000
در رژیم صهیونیستی صحبت از فروپاشی است ،متحدان عربش
شده است .یکی از این ذخایر تروریست های تجمع یافته در اقلیم
دارد از موقعیت فعلی برای افزایش فشار بر چین در پرونده تایوان
که کارشناسان اگاه از این بحران سیاسی به عنوان عاملی مهم در
ضدکشتی تا برد 2000کیلومتر است .در حوزه قدرت اتش طی
دوربین هایی نه برای افکار عمومی و نه برای دولت های جهانی ،اهمیت چندانی ندارند .ان هم وقتی
انرژی اتمی را به دوربین های نظارتی مســـدود کرده بود .خط خبری نورمن نشـــان می دهد تالش
برای خروج از رکود در پرونده هسته ای ایران محدود به حوزه سیاسی ،محدود به حوزه دیپلماتیک و
محدود به حوزه اژانس بین المللی انرژی اتمی است؛ سه الیه محدودیت اجباری .این خط مسائل
ضد کشتی با برد 300تا 700کیلومتر هستند.
می دهد نه تنها تهران قابل مهار نیســـت بلکـــه با اهمیت یافتن
حوزه هایی مانند پهپادی ،پرونده هسته ای دیگر اولویتی ندارد.
4
برنامه هسته ای غیرقابل مهار
یک دهه قبل ایران قادر به غنی سازی سطح باال نبود اما
حتی اگر از این توانایی بهره مند بود ،به کیک زرد الزم برای ادامه
فرایند غنی سازی دسترسی نداشت .مقارن با امضای برجام ،ایران
بخش اعظم 550تن موجودی کیک زرد خود را مصرف کرده بود.
تمام این حجم از طریق واردات تامین شده بود .ایران در داخل به
دلیل ضعف معادن خود تا چندی پیش تنها ساالنه 4تن کیک زرد
تولید می کرد که ناچیز بوده و به 138سال زمان برای تامین ذخایر
در سطح 550تن نیاز داشت .ایران پس از ان با واردات ،ذخایری
1000تنی از کیک زرد و گاز یواف 6به دست اورد .در حوزه معادن
نظامی و اقتصادی را تحریک نمی کند ،تنها برای تحت تاثیر قرار دادن دیپلمات ها و ان هم در سطح
داخلینیزتهرانمی کوشدظرفیتخودرابهساالنه 40تنبرساند.
از ســـوی دیگر صهیونیست ها که دیگر در سطح نخســـت وزیر و وزیرخارجه توانی برای تبلیغ علیه
می برد که به زحمت قادر به غنی ســـازی سطح باال بودند اما ایران
هیات های مستقر در مقر اژانس بین المللی طراحی شده است.
یک دهه قبل ایران به طور عملیاتی از سانتریفیوژهای ای ار 1-بهره
برنامه هسته ای ایران ندارند و به دلیل تحوالت داخلی سرزمین های اشغالی در عرصه بین المللی
امروزهباتولیدانبوهماشین هایجدید،بهراحتیقادربهغنی سازی
را وخیم ســـاخته و حوزه اجتماعی را نیز تحت تاثیرات نسبی قرار
خشم و نگرانی رژیم را برانگیخت ،به گونه ای که چهار تن از مقامات دفاعی و اطالعاتی رژیم به این
در مســـیر اعمال فشـــار بر پرونده هسته ای ایران .صهیونیست ها در حوزه خرابکاری در تاسیسات
غنی ســـازی ،قابل مقایسه با چند سال قبل نیست و می تواند به
حوزهاجتماعی،حوزهسیاسینیزباانرژیبسیارکمتریتحت تاثیر
معتقدند به کار گرفته شـــدن کلمه میدانی (عملیاتی) توســـط میلی ،این تصور را در بین مقامات
نیز در دو اقدام اخرشان علیه تاسیسات وزارت دفاع در اصفهان شکست خورده اند .گزینه ها یک به
توانایی ســـاخت ماشین های جدید و نزدیک بودن مرحله نهایی
در عمل تحریم ها بر حوزه اقتصاد تاثیر گذاشته ،وضعیت معیشتی
داده اند اما به دلیل انرژی ناکافی تحریم ها در مرحله تغییر وضعیت
قرار گرفته تا رفتار تهران تغییر نکند.
با وجود اثرات قابل لمس تحریم ها بر وضعیت اقتصادی و معیشتی
ایران در برابر کمیته فرعی بودجه دفاعی مجلس نمایندگان تاکید کرد که امریکا «به اصل سیاستی
مبنی بر اینکه ایران سالح هسته ای میدانی (عملیاتی) نخواهد داشت ،متعهد است ».این مساله
اظهارات اعتراض کرده و خواستار توضیح دولت امریکا در این باره شدند .این مقامات صهیونیست
اســـرائیلی ایجاد کرده که امریکا سیاست خود را در قبال ایران تغییر داده است و برنامه تسلیحات
یک به انتها رسیده و صهیونیست ها از ترامپ و پمپئو به نورمن رسیده اند تا شاید او گرهی در برنامه
هسته ای ایران را تحمل خواهد کرد .بر این اساس امریکا به ظرفیت غنی سازی ایران رضایت داده و
عملیاتی هست ،خط قرمز خود خواهد دانست .برداشتی که به دلیل انطباق با واقعیت های دیگر
را توسعه داد و پس از ترور سردار سلیمانی در فرودگاه بغداد نیز ایران طرح خود برای اخراج امریکا از
تنها ساخت سالح هسته ای و نصب ان روی موشک های بالستیک را که به معنای سالح هسته ای
پیـــش روی انان قرار دارد .انرژی تحریم هـــا در اقتصاد کامل ،در
باعث بروز نگرانی عمیق در بین صهیونیست ها شده است.
اجتماع نسبی و در سیاست ضعیف بوده است؛ این درحالی است
هسته ای ایران مدت هاست خاموش بوده و در عرصه خرابکاری در تاسیسات نظامی روزمینی ایران
هسته ای ایران انداخته و گرهی از رژیم باز کند .جالب انکه صهیونیست ها از اقدامات ترامپ و پمپئو
ایران ،همچنان بخش بزرگی از جامعه قائل به از دست دادن ابزارها
و عقب نشـــینی از مواضع نیستند ،چه اینکه سابقه برجام نیز در
نیز منزوی گشـــته اند ،این خط خبری را توســـط یک خبرنگار پیگیری کرده اند؛ محدودیتی دیگر
نیز خیری ندیده ونتایجی معکوس برداشت کردند .با خروج ترامپ از برجام ایران برنامه هسته ای خود
منطقه را کلید زد که تنها یک مورد ان فرار فضاحت بار این کشور از افغانستان در سال 2021بود.
ســـطح باالست .تهران در دو حوزه تامین مواد و تهیه ماشین های
سرعت وارد انباشت مواد شکافت پذیر شود.
تولید ســـانتریفیوژ ای ار 9-با توانایی 50ســـو باعث شده نه تنها
جمع اوری صنعت هسته ای ایران ،بلکه حتی امکان نظارت موثر بر
ان نیز در خطر قرار گیرد .غرب ایران را متهم می کند که با ساخت
ماشـــین های قدرتمند جدید می تواند در محلی کوچک با نصب
تعداد کمی سانتریفیوژ به مواد الزم برای ساخت سالح هسته ای
به دور از چشم دیگران دست یابد. صفحه 7
اقتصاد
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
مناظره 2چهره شاخص اقتصاد در تلویزیون ناامیدکننده بود
و نشان داد اقتصاد ایران باید دنبال راه سومی باشد
شب بد اساتید
۸
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
فرهیختگان شـــب دوشنبه موســـی غنی نژاد عضو
عملکرد اقتصادی اندیشـــه ازادی ،اقتصاد به روایت
بـــر مفاهیـــم و ابهامات ،نگاهی به مســـائل اقتصاد
در دانشـــکده اقتصاد دانشگاه شـــریف با مسعود
به طرفداری از اقتصاد ازاد و مکتب اتریش مشـــهور
در بازارهای نفت و اقتصاد ســـنجى :تک معادالت با
هیات علمی دانشـــگاه صنعت نفت و اســـتاد مدعو
درخشـــان عضـــو هیات علمی دانشـــکده اقتصاد
عالمـــه طباطبایی در برنامه جهـــان ارا روبه روی هم
قرار گرفتند .غنی نژاد که مترجم و مولف کتاب هایی
همچون قانون ،قانون گذاری و ازادی ،ازادســـازی و
مختصری از یک گفت وگو
مسعود درخشان :علت العلل مشکالت ما ساختاری است
ایران و راهکارهای ان ،مشـــتقات و مدیریت ریسک
دیگر ،درباره هایک و ...است ،در بین اهالی اقتصاد
بوده و در سمت دیگر مسعود درخشان موسس رشته
فروض کالسیک بوده ،معتقد به دخالت های دولت
معارف اســـامی و اقتصاد در دانشگاه امام صادق و
از تنظیم اقتصاد براساس اموزه های اسالمی است.
در ادامه بخش هایی از گفت وگوی دوشنبه شب این
مولـــف کتاب هایی همچون علـــم اقتصاد یا اقتصاد
دو اقتصاددان امده است.
علم نما ،ســـرمایه ،سرمایه دار و سرمایه داری :تاملی
این مناظره با مسائل ایران بیگانه بود
ذیل کمونیسم قرار دارد .این تفکر یعنی کل اقتصاد را به دست دولت بسپارید؛
اقای شاکری دیدگاه شما درخصوص مناظره دکتر مسعود درخشان و دکتر موسی
خاورمیانه به عنوان مثال ذکر می شود این بانک یک صرافی بزرگ است و مدل کسب وکار
مالکیت خصوصی در فقه کامال مهم و محترم اســـت .کتاب هایی که توســـط
به عنوان یک مخاطب عام مناظره دیشب نشان داد تا چه حد سواالتی که در نسل گذشته
لذا رویکردهای این دو بزرگوار بســـیار از مساله ،سوال و واقعیت های زمینی کشور عقب
نیازی به بیان مشکالت نیست ،چون ان را لمس می کنیم .از این رو باید علت
غیرسرمایه داری است که قانون اساسی نیز تابع انها شکل گرفته است .برخی
موضوع را به ســـمت مسائل خانوادگی راسل ،یک نفر در رابطه با نگارش اصل 44توسط
مشکالت اقتصادی کشور مسائل ساختاری است .در 40سال گذشته تمام
ان اشخاص بیان می شود.
مطرح می کنند .در این مناظره نه ســـوال و نه پاسخ مشخصی وجود داشت و دو ساعت
علت العلل مشـــکالت ما ساختاری است .مســـائل اقتصاد ایران کم و بیش
روشـــن است و مردم ان را درک و تجربه می کنند .از گرانی ها و افزایش قیمت
طال و ارز و عدم تحقق اشتغال موردانتظار؛ پیشرفت هایی در اقتصاد بوده اما
مشکالت را دانست و سپس برای ان راهکار صادر کرد .از دید بنده علت العلل
مشـــکالت اقتصادی در یک چهارچوب و در یک بســـتر ساختارهایی مطرح
شده و کوشـــیده اند مطابق با ان حل کنند که این ساختارها و چهارچوب ها
جواب نداد .انتظار این بود که در دولت رئیســـی ساختارها مورد ارزیابی قرار
گیرد اما این طور نشـــد بلکه دولت فعلی هم سعی دارد در چهارچوب و بستر
همان ســـاختارهای قبلی ،مشکالت اقتصادی را بررسی کرده و پاسخ دهد.
پرواضح اســـت این موضوع جواب نمی دهد ،کمااینکه طی 40سال گذشته
جواب نداده است .اما چرا این تغییرات ساختاری به وجود نیامده است؟ از نظر
بنده به خاطر این است که ان دیدگاه و تفکر انقالبی در بین مسئوالن کشور از
در اصل 44نیز کامال همه صنایع دســـت دولت است .این در حالی است که
حزب توده در ابتدای انقالب منتشر می شد کامال موید مواردی مانند راه رشد
افراد خود را مصدقی ها چپی عنوان می کنند و این اصطالح اتفاقا از سوی خود
مسعود درخشان :شما از فقه چه می دانید؟
انقالب اســـامی را ملهم از مارکسیسم می دانید .همه می دانند بدون حضور
رویکـــرد خود را از یک رویکرد مطلقا نظـــری و بدون اتکا و بازخورد گرفتن از واقعیت جلو
این مباحث سوال برانگیز بوده و قبولش بسیار سخت است .ازجمله اینکه شما
حضرت امام (ره) این انقالب هیچ وقت به نتیجه نمی رسید .جزء بدیهیات است.
با اگاهی بسیار جدی ای که حضرت امام از مساله داشتند چطور ممکن است
این ادعاهای شـــما را بپذیرم .نکته دوم اینکه شـــما سعی دارید اصطالحات
اقتصاد معمول را تحت الگوی معمول کشـــورها و با عنوان لیبرالیسم مطرح
هایک ،جلوی انتشار تفکر انقالبی را می گیرند و ام المصائب مسائل اقتصادی
اصال شـــما از فقه چه می دانید که ادعا می کنید در قانون اساسی ما خبری از
ادعاها استفاده می کنید .می فرمایید اصول اقتصادی قانون اساسی متاثر از
قانون اساسی خبری از فقه از باب معامالت نیست ،قانون اساسی که فقه نیست.
فقه نیست .شما چه درسی از فقه را خوانده اید؟ مصدقی های چپی و راه رشد
غیرسرمایه داری اصطالحی است که از سوی اقای غنی نژاد جعل شده است.
موسی غنی نژاد :اساس اقتصاد ایران
متاثر از تفکر چپ است
شما سعی دارید تصویر انحرافی را از قانون اساسی و انقالب اسالمی ارائه دهید
و مثل یک کاریکاتوری ترسیم می کنید و بعدش به ان می خندید .بی خود نیست
برای متوجه شدن مشکالت نظام اقتصادی باید به ریشه های ان پرداخت .در
که شما مخالف دخالت های دولت هستید و از امری صحبت می کنید به نام بازار
مبنای اقتصاد کشـــور بود را بررسی کرد .زمانی که در سال 1357انقالب شد
غنی نژاد بیاید به روی مردم ایران و مستضعفان ایران لبخند بیاورید .شما اگاهید
این رابطه نیز باید فضای شـــکل گیری قانون اساسی و بخش اقتصادی ان که
اندیشه های چپ در دنیا رایج و غالب بود و انقالب اسالمی در ایران استثنا نبود
و انقالبیون ایران به شدت تحت تاثیر اندیشه های چپ بودند و مثال در اندیشه
علی شـــریعتی و ابوالحسن بنی صدر رگه های ان را می بینید .البته که مرحوم
شریعتی در زمان انقالب در قید حیات نبودند ،اما در رابطه با بنی صدر در صورت
بگیرد ،جریان داشت .این اتفاق تقریبا تایید ان است که مشکل ما بیش از انکه به پاسخ
اقای دکتر غنی نژاد ،نکات بدیعی وجود دارد که من برای اولین بار می شـــنوم.
اموزه های سوسیالیســـم و اندیشه های چپ است .دلیل شما این است که در
کشور همین تفکر است.
کمونیست ها (که فارغ از درستی یا نادرستی باید گفت کل اصل 44منقلب شده است)
مربوط باشد به سوال برمی گردد.
مدیران و کارشناسان تا صنعتگران رخ نداده و رخ ندادن ان نیز به دلیل مطرح
می کنند .تفکر اقتصادی غالب تحت عنوان لیبرالیســـم متاثر از اندیشه های
اقتصاددانان مطرح می شـــود با وضعیت امروز ایران بی ارتباط است .یک استاد بزرگوار
برچســـب زنی متقابل بدون اینکه حتی در رابطه با یک سوال مشخص گفت وگویی شکل
جدیدی خلق کنید و ســـپس از انها استنتاجاتی برای به کرسی نشاندن این
شـــدن مباحث خاص اقتصادی توسط اشخاصی در جامعه مطرح می شود و
غنی نژاد چیست؟
ازاد بدون قید و شرط که فقط لبخند بیاورد برای سرمایه داران امریکایی .اقای
و ایا می دانید اتاق های فکری که لیبرالیســـم برای حفظ منافع سرمایه داران از
تفکراتی دفاع می کنند متاثر از هایک است.
موسی غنی نژاد :با سرمایه داری رقابتی موافقم
منطق در رابطه با پایه پولی به عنوان یک کمیت قابل سنجش صحبت می شود ،ایده های
هر دو اســـتاد بزرگوار در رابطه با رشـــد جهش گونه پایه پولی در یک سال گذشته کامال با
چیزی که در واقعیت اتفاق افتاده ،بی ارتباط بوده ،چنانکه اقای درخشـــان معتقد است
این اتفاق نتیجه لیبرالیســـم و رهاســـازی اقتصادی و غلبه تفکرات سرمایه داری بوده یا
اقای غنی نژاد ارتباط ان با خصولتی ها و دولتی ها را عامل می داند ،اما واقعیت اتفاق به
یـــک دلیل از انچه در کنترل ترازنامه اتفاق افتاده و تنبیه ان یعنی افزایش ذخیره قانونی
بوده ،نیاز به ذخایر و افزایش رشد پایه پولی و اضافه برداشت را افزایش داده و ثانیا اینکه
حساب های نهادهای دولتی و عمومی از بانک ها خارج و به بانک مرکزی رفته هم تقاضا
برای ذخایر را زیاد کرده و کامال خالف گفتار این دو بزرگوار اســـت و می بینید تنها جایی
که موضوع به واقعیت نزدیک می شـــود انقدر پاسخ و برداشت بی ارتباط و دور از واقعیت
است .حال نکته قابل تامل این است که ایا اصوال برای گفت وگو ،باید سوال خود را از نسب
خانوادگی فالن شخص یا تفکرات پشت نگارش قانون اساسی چه بوده است ،شروع کنیم؟
درخشـــان بحثی مبنی بر تجمیع و ادغام همه بانک ها در یک بانک را مطرح کرد.
پرواضح است که این موضوع به لحاظ همه شرایط ،اصال برای کشور موضوعیت
ندارد و فاقد منطق است .نظر شما در این مورد چیست؟
مخالفت با نظام بازار ،با اقتصاد ازاد ،ســـرمایه داری و رفتن به سمت خودکفایی
است .همه اینها در بخش اقتصادی قانون اساسی ما امده است .اندیشه های
حاکم بر این بخش از قانون اساســـی اندیشه های چپ بوده و از اسالم خبری
نیست .اصول اقتصادی جمهوری اسالمی راه رشد بدون سرمایه داری بود که
ایران از نوع سرمایه داری سیاسی است که نوع سرمایه داری با اصول لیبرالیسم
همخوانی ندارد.
در ایـــن برنامه ،دو اقتصاددان با هدف مناظره بر ســـر موضوع
گفت وگو در ادامه هیچ دستاورد مشخص و قابل قبولی نداشت.
« تاملـــی در باب نظام اقتصادی ایـــران» در مقابل یکدیگر قرار
مشکالت اقتصادی کشـــور را در عدم توجه به اقتصاد بازار ازاد
بود .درخشان با طرح سواالت نامرتبط مانع از شکل گیری یک
طیف از صاحب نظران اقتصادی دانســـت که یک گروه ریشـــه
رقابتی می دانند و گروه مخالف نیز مشکالت کشور را نشات گرفته
از اتخاذ رویکرد اقتصاد بازاری در چند دهه بعد از انقالب معرفی
می کنند .طیف اول موسوم به حامیان لیبرالیسم هستند و نگاه
غنی نژاد نیز نزدیک به همین رویکرد اســـت و طیف دوم شامل
تمامی افرادی اســـت که در جبهه مخالف این نگاه قرار دارند و
بعضا از انها به حامیان اقتصاد اسالمی نیز تعبیر می شود .گرچه
هر دو میهمان برنامه از افراد پرســـابقه و شناخته شده در فضای
دانشـــگاهی ایران بوده و هســـتند ،اما با این وجود گفت وگوی
شکل گرفته در برنامه به استثنای لحظات محدودی ،در مسیر
صحیح خـــود به پیش نرفت و حتی در برخـــی دقایق به دلیل
طرح برخی مسائل شخصی و اتهام زنی ،به بحث های بی ارزش
کشیده شـــد .در چند دهه اخیر همواره این بحث مطرح بوده
شفافی از نگاه خود ارائه دهد .تالش های مجری برنامه نیز برای
شکل گرفته بین غنی نژاد و درخشان احتماال تالشی برای تبیین
این ابهام برای مخاطب عام بوده است ،اما هرگز اتفاقات برنامه در
این مسیر به پیش نرفت .صحبت های ابتدایی غنی نژاد احتماال
تنها سرنخ های قابل اعتنا در جهت موضوع برنامه بوده اند .وی
با استناد به قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران و افرادی که
سر مباحثی بود که دردی را دوا نمی کنند.
هدف را گم نکنیم
در فضای کنونی کشور که افراد مختلف با هر نوع عقبه علمی و
بعضا غیر اقتصادی دست به تحلیل های عموما اشتباه اقتصادی
می زنند و بخشی از اذهان جامعه را با خود همراه می کنند باید
شود .در چنین شرایطی میهمانان برنامه باید تمام سعی خود را
رسیدن به جواب قبل از رسیدن به سوال است ».با این نگاه استعمار
موضوع نشان می دهد رسانه ملی نیز نتوانست در تحقق هدف
گفت وگوهایی بسیار باارزش و قابل ستایش است و تداوم ان نیز
الزم و حیاتی؛ با این وجود باید توجه شـــود تا خروجی ها نیز در
راستای اهداف قرار گیرند.
نیز می گوید« :اشـــکالی ندارد و خیلی هم خوب اســـت و اگر بتوانیم به چهارچوب اولیه
گفت وگو پذیری برســـیم اما انچه شاهد بودیم از سمت هر دوطرف اساسا گفت وگو
نبود ،حتی از نیمه دوم بحث به بعد یکی به دو بود .حاال ممکن است کسی بگوید
تو گو کرد که حتی در
غنی نژاد دربرابر رویکرد تهاجمی درخشان به این شکل گف
این صورت هم باید گفت انتخاب خردمندانه این است که درصورتی که طرف مقابل
گفت وگوپذیر نیســـت ،شما مستقال حرف خود را بزنید .اما غنی نژاد این چنین
عمل نکرد .درواقع در مناظره اخیر شاهد دور برگشت مناظره چندین سال
قبل بودیم بدون انکه هیچ کدام از دو بزرگوار در هنر گفت وگو
پیشرفتی داشته باشند .امیدوارم این مناظره فرصتی بوده
باشد تا نســـل جوان تر بتوانند در ذهن خود از فضای
اســـتادمحوری و مصون دانستن پیشکسوتان از نقد
بگذرند و این صحبت ناظر به هر دو بزرگوار است».
این نتیجه خواهد رســـاند که مناظره دیشب در واقع ادامه مناظره
نیمه تمام سال 87بود .مناظره ای که سرتاسر ان به جای مباحث
علمی ،به چســـباندن برچسب لیبرال و کمونیست توسط طرفین
گذشـــت .این نزاع تئوریک را می توان فرسنگ ها دورتر از مسائل
اقتصادی ایران دانســـت که تنها به دغدغه های شخصی این دو
استاد محترم برمی گردد.
جای اقتصاد اتریشی در موزه ها است
نقدی بر رویکرد فرمیک اجرای مناظره
نقد مناظره فوق بدون نقد نحوه اجرای برنامه توسط مجری محترم
ممکن نیســـت .در یک مناظره علمی ،الجـــرم مجری برنامه باید
حائز ســـطحی از تخصص در موضوع برنامه باشد تا توان کنترل
و هدایت برنامه را داشـــته باشد .متاسفانه رویکرد انفعالی مجری
برنامه باعث به حاشـــیه رفتن مبحث اصلـــی برنامه یعنی «نظام
اقتصادی ایران» شد .انفعال و اهل فن نبودن مجری برنامه منجر
به پینگ پنگی شـــدن بحث طرفین مناظره و روانه شـــدن ســـیل
اتهامات و برچسب زنی هایی شد که نتیجه ای متناسب با موضوع
موســـی غنی نژاد از مدافعان تمام عیار اقتصاد اتریشی محسوب
برنامه برای مخاطبین برنامه حاصل نمی کرد .به نظر می رسد این
شـــده ،حامی کمینه ســـازی نقش دولت در تمامی ساحت های
با رعایت اصل بی طرفی برگزار شـــود تا رسالت اصلی رسانه تحت
می شود .این مکتب که با عنوان نئولیبرالیسم در ایران شناخته
حکمرانی و سپردن امور به نظم خودجوش بازار است .این دیدگاه
که توســـط اقتصاددانانی نظیر میزس و فون هایک در سال های
ابتدایی قرن 20ترویج یافتـــه بود ادعاهایی نظیر خنثی بودن
پول توســـط جریان نئوکالسیک ها را زیر سوال برده و مداخالت
قبیل مناظرات باید حتما با حضور مجریانی متناســـب ،اهل فن و
شعاع مسائل حاشیه ای قرار نگیرد.
نزاع های مفید و اینده ساز اقتصاد ایران
حرکت رســـانه های عمومی ،علی الخصوص رسانه ملی ،از نزاع های
عایدی برای جامعه ندارد اصرار می ورزند.
بین المللـــی اقتصادی ،از نقش دولت ها در بهبود امر توســـعه
هیچ کدام از تحلیل های تاریخ مصرف گذشته مطرح شده در مناظره
اقتصاد اتریشـــی که امثـــال غنی نژاد به دنبـــال احیای ان در
است که نظام اقتصادی ایران شـــباهتی به هیچ کدام از نظام های
استعمار و مانوس با توسعه نیافتگی ،بر سر تکرار بیراهه هایی که هیچ
مناظره ای بر سر هیچ!
شخصا نفس گفت وگو را به هر نحوی تقدیر کرده و ان را موجب رشد
فکری جامعه می دانم .گفت وگو اگر بر سر مسائل اصلی جامعه باشد
حتما به بالندگی و پخته تر شـــدن هر چه بیشتر نزاع ها و اختالفات
بـــوده و کمکی به حل دوگانگی های ذهنی مخاطبان نخواهد
را که «باالخـــره نظام اقتصادی ایران از چه نوعی اســـت؟» در
این پژوهشگر مالیه حکمرانى درخصوص ضرورت شکل گیری گفت وگو در مسائل اقتصادی
بر سر نامساله های روز خود هستند؛ جایی که جوامع مبتالبه بالی
از ســـوی طرفین مناظره بدل شده بود .این مناظره به عموم جامعه
گفت وگو گذاشت) نه تنها علمی نبود ،بلکه همچنان این سوال
و در این مسائل متوقف نمانیم.
جایگاه گذشـــته خود به عنوان یک مکتب قابل توجه را از دست
ذهن مخاطب شکل گیرد .توسل به اتهام زنی و برچسب زدن به
کرد .گفت وگوی درخشـــان و غنی نژاد (اگر بتوان اســـم ان را
عده ای هم می گویند که خوب است تفکرات مختلف با هم به گفت وگو بنشینند
متناسب با مسائل اقتصاد ایران از مهم ترین لوازم پیشرفت و توسعه
اســـتعمارزده فرسنگ ها دور از مرزهای دانش ،در حال تکرار جدل
نگارنده ،مناظره دوشنبه شب از نوع دوم بود ،جایی که موضوع «نظام
افرادی که همسو با ما نمی اندیشند به دور از فرهنگ دانشگاهی
هدف ان باید یادگرفتن باشد ،نه اینکه در گذشته های دور مقصر چه کسی بوده است».
دولتـــی مدنظر کینز را مخرب نظام اقتصادی می دانســـت .این
صرف گوش سپردن به مباحث می کند ،تالش کنند تا د ر راستای
موضوع برنامه گام بردارند تا در انتها تصویر شفافی از موضوع در
می کنم االن زمان بحث های این چنینی نیســـت و حتی اگر رویکرد تاریخ اقتصاد داریم
قدیمی و تاریخ مصرف گذشـــته چپ-راست ،کمونیسم-لیبرالیسم و
علمیکمکخواهدکرد.اماحتیگفت وگوبرسرنامساله هایجامعه
اســـت بر پایه اصول مارکسیستی است .به باور غنی نژاد ،نظام
ایران را از نوع سرمایه داری دولتی ،رفاقتی و مافیایی می داند و نه
یعنی تعطیلی فکر نه به ان معنا که اجازه ندهند شما فکر کنید ،بلکه
انچـــه در ذهن مخاطب باقی ماند مجادله دو میهمان برنامه بر
خود موفق عمل کند .استقبال رسانه ملی از شکل گیری چنین
اقتصادی ایران برگرفته از اندیشـــه «راه رشد غیر سرمایه داری»
تفکر خود این گونه جوامع استعمارزده را توصیف می کند« :استعمار
فکر ریشـــه تمام عقب افتادگی های امروز ماست .جایی که جوامع
سر مســـائل ملموس و جاری کشور راه به جایی نبرد و درنهایت
نقش پررنگ در تدوین فصول اقتصادی ان داشـــته اند ،اعتقاد
است که مصدقی های چپ حامیان ان بودند و نظام اقتصادی
مذکور بود که فهم غلط اقتصاددانان ما در فهم غلط سیاستمداران
خروج از مباحث کم اهمیت و دعوت از میهمانان برای بحث بر
ذهن مخاطب پررنگ تر از ه ر زمان دیگری باقی گذاشـــت .این
دارد نظام اقتصادی ایران که نشـــات گرفته از قانون اساسی ان
و ...بود اما نهاد علم را مبرا از این اتهامات دانست .شب دوشنبه نیز
به ان معنا که فرصت ندهند شـــما فکر کنید ...استعمار نو استعمار
ما شـــاهد نوع دیگری از نظام اقتصادی هســـتیم .این ابهام با
نئولیبرالیســـم» وجهه پررنگ تری به خود گرفته است .مواجهه
شاهدانواعواقسامسیاستگذاری هایضدپیشرفت،ناعادالنه،تورم زا
گفت وگوی دقیق و علمی شد و غنی نژاد نیز که ناچار به پاسخ و
معطوف به تبیین نگاه خود کرده و با احترام به زمانی که مخاطب
اقتصادی به ویژه تورم فزاینده و ترویج هشتگ هایی نظیر «نه به
سیاستگذاری هایغلطتوسطسیاستمداران،هموارهامضایبخشی
و سیاستگذاران اثر گذاشته است .مرحوم حائری شیرازی در کتاب
که نظام اقتصادی ایران و عموم سیاســـت های اتخاذشده در
شروع دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی و تداوم مشکالت
پژوهشگراقتصاد
سر حیات و ممات برخی از متفکران اقتصادی و تفکرات ایشان
فرصت هایی نظیر حضور در یک برنامه تلویزیونی قدر دانســـته
دهه های پس از انقالب بر پایه اصول لیبرالیستی بوده یا اینکه
محمد دلگشایی فر
مناظره ای در شبکه افق و در برنامه جهان ارا برگزار شد که موید ادعای
رفع ابهامات مطرح شده از سوی درخشان بود ،نتوانست تبیین
تغییرات ماهوی دیده ایم؟ ایا نتیجه ان مثبت بوده یا منفی .واقعیت این اســـت که فکر
نیمه کاره ماند .نگاهی کوتاه به ان مناظره نیمه تمام مخاطب را به
از بدنه علمی ان جامعه را با خود به همراه داشته است .یعنی نمی توان
گرفتند .علت شـــکل گیری چنین بحثی را باید در مشاجره دو
رو شده است)؟ ایا غیر از این است که در مهم ترین و حساس ترین بخش یعنی نظام بانکی
لزوم دوری از بیراهه های تکراری
شبکه افق صد او سیما شامگاه دوشنبه چهارم اردیبهشت ماه در
شاهد پرسش و پاسخ های کوتاه و بی تناسب با موضوع برنامه بر
شاکری در پاسخ می پرسد« :ایا به جز این است که اصل 44کامال تغییر یافته است (زیرو
مگر بانک اینده و سرمایه خصوصی نیستند؟ یا اگر بانک
بودن تفکرات لیبرالیســـتی می داند و احیای روحیه انقالبی در
ب عام در بخش قابل توجهی از این گفت وگو
به عبارت دیگر مخاط
می گویید با مطرح شدن سیاست های اصل 44دیگر این بحث ها موضوعیت ندارد.
مقابل اقای غنی نژاد می گفتند ،به هیچ وجه درست نیست،
ســـیری در جوامـــع توســـعه نیافته موید این ادعـــا خواهد بود که
برنامه جهان ارا میزبان موسی غنی نژاد و مسعود درخشان بود.
غنی نژاد در صحبت خود می گوید این اندیشه و جریان همچنان ادامه دارد و شما
بهتری در اضافه برداشت دارند هم اشتباه است ،مطلبی که در
سیدمقداد ضیاتبار
بین مســـئوالن را راه حل خروج از مشکالت عنوان می کند .این
شروع بحث ان نمی تواند از مصدقی های چپ یا بنی صدر باشد.
فاصلـــه دارد .در مقابل اگر بگویید بانک های خصوصی وضعیت
این مشـــکالت در بستر ساختار معیوبی به نام لیبرالیسم شکل
پژوهشگراقتصاد
ســـرمایه داری شـــده و درباره راهکار جلوگیری از ایجاد این نوع سرمایه گذاری چیست،
برسید اما اگر شروع اصالحات شما از ادغام بانک ها بگذرد خیلی از واقعیت
سرمایه داری مبتنی بر اقتصاد بازار ازاد رقابتی .در سمت مخالف،
گرفت و عدم تحقق اقدامات اصالحی در اقتصاد را به دلیل غالب
نداشـــته اســـت .اکنون زمان ان نیست که از سرمایه داری رفاقتی را انجام دهیم یا نه یاد
و رشـــد پایه پولی شکست خورده است .ممکن است راه حلی داشته باشید
یک مجادله بی سرانجام
درخشان ریشه مشکالت کشور را ساختاری می داند و اعتقاد دارد
ســـوال در درجه اول از جابه جایی اصول قانون اساســـی نیســـت .ایا در ابتدای انقالب
فعلی دفاع می کند انـــگار اصال یک بار هم تجربه ادغام بانک های نظامی
سوسیالیست بودند .ریشه بدبختی ما اینجاست .مصدقی های چپ یعنی چه؟
رفاقتی .بنده با سرمایه داری رقابتی موافق هستم .برای مثال صنعت خودرو در
خصوصی ســـازی یاد کردند و ازادسازی را مقدم بر خصوصی سازی می دانند .پس اصال
این پژوهشگر مالیه حکمرانى می گوید کسی که از ادغام بانک ها در شرایط
که ســـرمایه انها بزرگ می شـــود مخالف اقتصاد رقابتی می شـــوند و به دنبال
یعنی هدف ما از انقالب قطع کردن دســـت اجنبی ها و سرمایه دارها از کشور،
شـــاکری می گوید خود غنی نژاد چندین ســـال پیش در یادداشـــتی از اشـــتباه بودن
ببریم .مشـــاهده می کنید تنها جایی هم که در انتهای این گفت وگوی طوالنی و بدون
که در جایی و در انتهای یک مسیر 10یا 20ساله به تعداد بانک های اندک
نظام اقتصادی ایران اتفاقا سرمایه داری است اما از نوع سرمایه داری دولتی و
و ریشه بدبختی ما همین جاست .نظر جنابعالی در این مورد چیست؟
کنیم .ایا اصال کسی دفاع می کند؟ واضح است که خیر .اما اینکه چه چیزی موجب این
مذاکرات خبرگان اول ،می توان اظهارات و ادعاهای وی را در این رابطه مشاهده
انحصار هستند ،بر خالف تصور شما ،من با هر نوع سرمایه داری موافق نیستم.
غنی نژاد می گوید بخش اقتصادی قانون اساسی کامال متاثر اندیشه های چپ بوده
نکته دیگر اینکه علی الظاهر تصور ان است در وضعیت دهه های 70و 80هستیم ،یعنی
درتفکرلیبرالیسمتقلیدمجازنیستوهرکسبایستیاجتهادداشتهباشد،بنده
کرد.خبهر دویاینبزرگوارانمصدقی هایچپوبهعبارتیناسیونالیست های
است چه برسد به گفت وگو در باب ان.
رویکرد چپ وجود داشـــته؟ بله بوده .ایا این رویکرد چپ تاکنون ادامه یافته؟ خیر وجود
را ندیده؛ تجربه ای که به لحاظ ســـازمانی ،از نظر حقوق منافع سهامداران
اگر لیبرال هســـتم نمی توانم مقلد هایک باشم .اتفاقا بسیاری از سرمایه داران
بانک ندارد و اصال به معنای درستی این صحبت درخصوص بانک های خصوصی نیست،
نیز می تواند به روشـــن شدن مساله های جامعه کمک کند .به باور
اقتصادی ایران» به محلی برای برچسب زنی های متعدد و غیراخالقی
جریـــان به تدریج با پیشـــرفت های به وجود امده در علم اقتصاد
داده اســـت .به طوری که امروزه در تمامـــی ژورنال های معتبر
به عنوان نقشی کلیدی ،غیرقابل کتمان و متعارف یاد می شود.
جامعه هســـتند را امروز تنها در کتاب های ابتدای قرن بیستم،
یـــا در کتب تاریخ عقاید اقتصادی می توان یافت و جایی در علم
اقتصاد متعارف روز ندارد.
نقدی بر رویکرد مسعود درخشان
اصالح طلب-اصولگرا به ســـمت ایده ها و نزاع های جدید ،همچنین
همه جانبه اقتصادی کشور اســـت .در حال حاضر در اقتصاد ایران
مذکورکارکردیندارد؛چراکهبرایهرناظرعاقلبیرونیقابلتشخیص
اقتصادی لیبرال یا کمونیست ندارد .با نگاه تک بعدی اقتصاد ایران از
جهتحجمباالیبنگاه هایزیان دهدولتیمانندیکنظامکمونیست
و از جهت یله و رها بودن بســـیاری از بازارهای مالی ،نظیر بازار ارز و
طال مانند یک نظام نئولیبرال می باشد .همه اینها در کنار مولفه هایی
نظیر اقتصاد نفتی ،تحریم بودن اقتصاد و ...شرایطی خاص را برای
کالس درس تاریخ مکاتب اقتصادی مسعود درخشان همواره یکی
اقتصاد ایران رقم زده اند که حل معضالت ان ابتدا به ساکن نیازمند
ال در حوزه مکاتب اقتصادی ،به
اســـت .ما ایشان را عالوه بر سواد با
شـــاهد اقتصاددانان جوان و تحصیل کرده ای هســـتیم که فارغ از
از پر مراجعه ترین کالس های این دوره برای دانشـــجویان اقتصادی
شـــناخت صحیح این اقتصاد است .خوشبختانه در سال های اخیر
نشان داد که طرفین به دلیل نوع نگاه سیاست زده خود قادر به ارائه
اخالق می شناســـیم .با این حال ارائه ای که ایشان داشتند به هیچ
اختالفات و تفاوت رویکردها درک خوبی از «چشم اسفندیار اقتصاد
امر خود به خود می تواند به حاشـــیه رفتن هر چه زودتر این افراد و
و بردن انگشت اتهام ضدانقالبی به غنی نژاد ،تالش بر جبران برخی از
مجید شاکری ،عباس دادجو توکلی و ...هر کدام علی رغم اختالفات
تحلیلی نظام مند از شرایط اقتصادی جامعه نبوده و تنها نزاع؛ همین
افکار انها و تولد افکار جدید و متناســـب با نظام مسائل روز کشور را
منجر شود .از این حیث می توان نفس مناظره فوق را مثمرثمر خواند.
تکرار نزاع های شخصی سال های دور
همین مناظره تقریبا با همین رویکرد ،در سال 87نیز برگزار شده
بود .اما ان زمان مناظره به دلیل ترک سالن توسط دکتر غنی نژاد
عنوان از کیفیت الزم برخوردار نبود و مدام با تکرار اسم امامین انقالب
کاستی های خود در طول مناظره را داشت که امری مذموم ،ناپسند
ایران» پیدا کرده اند .امثال حســـین درودیان ،سید علی مدنی زاده،
خود ،نسبت به اختالالت کارکردی نظام اقتصادی ایران درک خوبی
و به دور از منش قبلی درخشـــان بود .متاسفانه او در طول مناظره
پیدا کرده و در حال ارائه راهکار برای توسعه اقتصادی کشور هستند.
کلیات فرمایشـــات امامین انقالب نسبت داد .درحالی که درست تر
باید در راستای تغییر نزاع های قدیمی و تاریخ گذشته ،به نزاع های نو
نتوانســـت تعریفی مشـــخص از اقتصاد اسالمی ارائه دهد و ان را به
این بود که در یک محیط علمی ،از رویکردهای نقلی و هزینه کردن
از امامین انقالب برای اثبات مدعای خود پرهیز کند.
ازاینحیثعمومرسانه هاومخصوصارسانه هایتخصصیاقتصادی
و متناسب با مسائل اقتصادی ایران تالش کرده و از هر گونه بازگشت
به عقب و تکرار بیراهه های تکراری خودداری کنند. صفحه 8
ویسی:معجزهابادانهنوزتکمیلنشدهاست
شماره مسلسل ۴۵۸۷
چهارشنبه ۶اردیبهشت1402
۵شوال 1444
2۶اوریل 2023
شماره 384۹
گولشکستاستقالل
در دربی را نمی خوریم
| | Wed | 26 Apr 2023 | vol.14
No. 3849 | 16 Pages
چند
س
تا
ر
ه
ا
س
ت
ق
ال
ل
د
ر
خطر
ف
س
خ
ق
ر
ا
ر
دا
د
ه
س
ت
ن
د و باش
گا
ه
ه
ی
چ
را
ه
ی
ب
ر
ولی
ا
د
ی
ر
م
ج
م
ع
ر
و
ز
گ
ذ
ش
ت
درامد جدید ندارد
ه وزیر و
با
ق
ی
حا
ض
ر
ا
ن
ه
ی
چ
کار خاصی نکردند
بی تفاوتی مجمع
به بی پولی استقالل
استعدادسوزی
باتصمیماتغیراصولی
چهتیم هاییدرپرهیجان تریندوره هایلیگنقشداشتند؟
سرنوشت سازانلیگ برتر
ستاره 6میلیاردی
ونیمکت نشین 60میلیاردی
|عکس :محمدرضا عباسی | مهر |
بررسیعملکردمربیانجوانلیگبرتردرسال هایاخیر
سرنوشتمتفاوت 2خریدزمستانیپرسپولیس صفحه 9
ورزش
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۰
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
عبدالله ویسی در گفت وگو با «فرهیختگان» :معجزه ابادان هنوز تکمیل نشده است
گول شکست استقالل در دربی را نمی خوریم
درباره قهرمان پیش بینی نمی کنم تا بعدا حرف و حدیثی نشود
قلعه نویی مشابه من نتیجه گرفت همه گفتند دمش گرم!
رضا میرزایی و سهرابیان را اوردم مسخره ام کردند!
نیست .این حرف ها برای تیم هایی هست که نوپا هستند .همیشه این برد و باخت ها
وجود داشته ضمن اینکه تا ان زمان هم این تیم یک بازی حذفی را برگزار می کند و
محمدرضا حاجی عبدالرزاق
این موضوع فراموش می شود .ما هم گول این را نمی خوریم که چون استقالل دربی
«معجزهابادانهنوزتکمیلنشدهاست.بابتایناراده ایکههمهبهکاربستند
داشتیم با توجه به پیروزی در دربی باید یک جور دیگر با این تیم بازی می کردیم .در
خبرنگار گروه ورزش
را باخته پس باروحیه نیست .این تفکر بچگانه ای هست .اگر با پرسپولیس هم بازی
هردوحالتشکستوبرداینتیم هادرمقابلهمباعثمی شودتاهفتهبعدهرتیمی
احساس خیلی خوبی داریم و داریم به اهداف مان می رسیم ».سرمربی نفت
با انها بازی دارد داستان داشته باشد و باید از این داستان به هر شکلی عبور کنیم.
ابادان به تیمش امیدوار اســـت و می گوید اگر در باد بردهای قبلی بخوابیم
بدبختمی شویم.باعبداللهویسیدربارهشرایطصنعتنفت،بازیبانساجی
کدام تیم قهرمان می شود؟
و سپس دیدار با استقالل و امید به ماندن در لیگ برتر دقایقی به گفت وگو
از اول فصل می گفتم سپاهان قهرمان است .بازی ها و مهره های این تیم و تفکرات
نشستیم که در ادامه می خوانید.
این تیم را می دیدم این حس را داشتم که انها قهرمان می شوند اما حاال پیش بینی
سخت است .البته ان زمان من تیم نداشتم اما االن دیگر نمی توانم.
از نتایج اخیر نفت ابادان صحبت را اغاز کنیم .به نظر می رسد در این تیم
معجزه رخ داده است.
معجزه ابادان هنوز تکمیل نشـــده اســـت .بابت این اراده ای که همه به کار بستند
هنوز به سپاهان عرق دارید یا اتفاقات تلخ گذشته را فراموش کرده اید؟
احساس خیلی خوبی داریم و داریم به اهداف مان می رسیم .امیدوارم که این نتایج
مشـــکالت قدیمی را به حساب سپاهانی های اصیل نمی گذارم .باالی ده سال در
مســـیری که در حال طی شـــدن است و کمکی که همه دارند به ما می کنند باعث
مشـــخص بود هدف شان چیست و از من چه می خواهند و درنهایت هم نتوانستند
ادامه داشـــته باشد و بتوانیم درنهایت این هدف را محقق کنیم .مهم این است که
این تیم بودم و بازوبند را هم بســـتم .ان ماجراها را به حســـاب کسانی می گذارم که
به هدف شان برسند .در هر حال من 90درصد عمر فوتبالی ام را در سپاهان بودم.
شود تا به هدفی که داریم برسیم .هدف بزرگ ما ماندن است و امیدوارم بعد از بازی
با گل گهر در هفته پایانی ماندگاری تیم را در لیگ برتر جشن بگیریم که این امر هم
برای نفت ابادان دست کمی از قهرمانی ندارد.
به بازی با نساجی برسیم .گفته می شود تغییرات در کادرفنی این تیم شاکله
نساجی را بر هم زد تا این نتیجه و برد پرگل برای نفت ابادان به ثبت برسد.
نســـاجی تیم واقعا گردن کلفتی اســـت .نتایج این تیم هم معلوم است .انها مقابل
اســـتقالل و سایر مدعیان امتیاز گرفته اند و صد در صد هم به مصاف ما امد تا یک
پس دوست دارید این تیم قهرمان شود؟
اگر تیم نداشـــتم می گفتم اما االن چـــون تیم دارم اظهارنظر نمی کنم که بعدا اگر
از 3بازی اخیر 7امتیاز گرفتیم .یک تیم برای قهرمانی به این میانگین امتیازی نیاز
واقعا همین طور اســـت .خودم مربی تیم های دیگر هم که بودم وقتی به عنوان یک
همه چیز دست خودمان است 3.بازی پیش رو داریم که باید با تمام وجود این 3بازی
و شـــهر ابادان برای کل ایران دوست داشتنی هستند .به خاطر اینکه مربی این تیم
دارد که ما را ان را گرفته ایم و لغزش سایر تیم ها هم که اتفاق افتاده است .االن دیگر
برد بیاورد و خودی نشـــان بدهد .ما با باخت هایی که می دادیم به حالت مرگ رفته
را ادامه بدهیم .بازی به بازی پیش می رویم و بازی قبلی و خوابیدن در باد برد برابر
ببیند .با این بردها هم که هنوز هیچ اتفاقی را رقم نزده است اجازه نمی دهیم کسی
شد .االن داریم به استقالل فکر می کنیم و برای این دیدار تمرین می کنیم و اماده
بازی را مقابل نساجی خیلی خوب شروع کردیم هرچند 15دقیقه پایانی را سردرگم
که 7امتیاز از این 3دیدار گرفتیم دردی را از ما دوا نمی کند و بدبخت می شویم .من
بودیم اما در ادامه جلوی این روند را گرفته و اجازه ندادیم تیم بیشـــتر از این اسیب
تخریب مان کند یا خدای نکرده از مسیرمان غافل کرده و از دور ما را بیرون بیندازد .ما
شدیم و دو موقعیت خوب را هم به حریف دادیم که انها می توانستند به گل هم برسد.
این مســـائل در فوتبال طبیعی هستند تا جایی که ملوان هم مقابل سپاهانی که
برای قهرمانی می جنگید و همه فکر می کردند ب هراحتی حریف شمالی را شکست
می دهد دو سه فرصت خوب گلزنی داشت و درنهایت هم گل مساوی را زد .در تمام
دنیا این امر طبیعی هست که تیم رقیب حتی در بیرون از خانه خودش هم دست
و پا بسته نیست و می تواند موقعیت ایجاد کند .با همه این تفاسیر ما در نیمه دوم
نساجی برای ما تمام شده است .پرونده بازی با نساجی به بایگانی رفت و دیگر تمام
بازیبااینتیممی شویم.اینکهدرحالوهوایبازیبامس،پیکانیانساجیبمانیم
برای همین احساسات خوب مردم انجام می دهیم .انرژی مثبت انها را می گیریم و
همه بازیکنان ایرانی وقتی مقابل استقالل یا پرسپولیس بازی می کنند یک انرژی
قطـــع همکاری کنند .رضا میرزایـــی را اوردم اما او را رد کردند اما حاال به دنبال
مصدوم ان روز خوب می شـــوند و در بازی های قبل هم سعی می کنند تا برای این
با 60میلیون اوردم من را مسخره می کردند و اخراجش کردند اما حاال تیم ملی
درحالی است که بعد از دربی شرایط بازی کردن با این دو تیم سخت تر هم می شود
همه به من خندیدند و فحشم دادند االن مهره کلیدی تیمش است .اگر با همان
می کنیم .یعنی بازی به بازی تفکرات خود را پیش می بریم.
کارتان خیلی سخت باشد.
ســـازمان لیگ احســـاس کرده بازی هایی که باید همزمان برگزار شود را در هفته
رخ داده است .این امر باعث می شود دیگر شبهه ای برای هیچ تیمی ایجاد نشود .نه
چون اگر ببازند یک مدل شرایط به وجود می اید و اگر ببرند هم شرایط طور دیگری
تیم جوان که به من گفتند برای 3سال اینده برنامه ریزی کن ادامه می دادیم از
همین دلیل بازی بســـیار سختی داریم .استقالل برنده دربی نشد و می اید که دل
جدول بودیم و 11بازی دیگر هم داشتیم.
برایماونهبرایهیچتیمدیگریواینیکتصمیمقابلاحترامبرایهمهتیم هاست.
هیچایرادیهمنداردکهبازی هاهمزمانباشدوشایدتیم هایدیگرهمایندرخواست
ابادان سقوط کند .شما هم این حس را دارید؟
می شود چون برای تالفی و به دست اوردن دل هواداران خود به میدان می ایند .به
هوادارانش را دوباره به دست بیاورد و در مسیر قهرمانی بیفتد.
این که استقالل دربی را باخته و بی روحیه است ،به نفع نفت تمام نمی شود؟
اگر انها یک تیم حرفه ای هستند و برای قهرمانی می جنگند که این مسائل مطرح
بررسی عملکرد مربیان جوان لیگ برتر در سال های اخیر
چرخه مربیگری در ان شدند .در این بین مربیانی هم به لیگ ایران ورود کردند که
می گفتند تو موفق نبودی .نه اینکه یک تیم بدهند و 4ماه بعد با نتایجی خوب
مسابقه مهم محروم نشوند .خوب تمرین می کنند و حتی به ارایشگاه می روند .این
می گفتم 20درصد احتمال دارد تیم بماند و ما همه تالش خود را می کنیم و کارمان
طی چند ســـال اخیر لیگ برتر پوست اندازی کرده و به نوعی مربیان جوان تر وارد
به شمار نمی رود.
قبلازاینکهمفصلدربارهبازیبااستقاللصحبتکنیمدرخواستهمزمانی
سرپرست تیم تان معتقد بود در همه جای ایران هیچ کسی دوست ندارد نفت
خبرنگار
شما خودتان توقعات را باال بردید و دیگر کمتر از قهرمانی برای شما موفقیتی
و انگیزه بسیار خاصی دارند .شاید ان روز اصال نیازی به مربی هم نباشد .بازیکنان
از روزی که به ابادان امدم از همه می پرســـیدم این تیم چند در صد می ماند اما از
نیلوفر مژدهی
سخت در لیگ برتر نگه داشتم و کار های مهمی را انجام دادم.
می کنیم و روز بازی با این تیم این دیدار هم به پایان می رســـد و به بازی بعدی فکر
را داده باشند و فقط مربوط به تیم ما نیست .این درخواست به نفع همه تیم هاست.
را انجام می دهیم و منتظر لغزش دیگران هم هستیم .در ادامه از 5بازی 8امتیاز و
دارند صنعت بماند و این صحبت اقای فیروزی واقعیت دارد و ما تمام تالش خود را
گ برتری کردم .در ادامه پیکان را در شرایطی
را کردم .بعد از ان شاهین بوشهر را لی
به بازی با اســـتقالل برسیم .به تیمی رسیده اید که زخم خورده است و شاید
کردند .درواقع همه برای موفقیت در این دیدار برایمان انرژی مثبت می فرستادند
کارشناسان تا اهالی فوتبال ،همه می گفتند این تیم افتاده و کار تمام است .اما من
خوزستانصحبتمی شود.حتیدربیناهالیرسانههمهستندکسانیکهدوست
نمی دانم چرا این حرف ها را می زنند .سپاهانی که دوازدهم بود را پنجم تحویل دادم.
شبیه همین کار را قلعه نویی انجام داد و همه می گفتند دم او گرم .من هم همین کار
در هر صورت ثبات هم مهم اســـت .یک قرارداد 3ســـاله با من می بســـتند بعد
تا کادرم و خودم؛ همه یک درصد به گذشـــته فکر کنند .االن فقط به استقالل فکر
بیست وهشتملحاظکردهوایندیدارهاهمزمانبرگزارمی شود.ایناتفاقبه درستی
پس با این شرایط به ماندگاری در لیگ برتر امیدوار هستید؟
وقتی به اســـتارا می رویم درباره نفت ابادان ســـوال می کنند و از خاطرات جنوب و
را تکرار نکردید؟
اجازه نمی دهم تمام ارکان ما و جزءجزء تیم از مدیریت گرفته تا تدارکات و بازیکنان
در همه نقاط زمین تیم برتر میـــدان بودیم .به هرحال به خوبی از موقعیت هایمان
که باعث شد این اتفاق زیبا رقم بخورد.
هستم این صحبت را مطرح نمی کنم و خودم این موضوع را به چشم دیده ام .مثال
چرابعدازقهرمانیبااستقاللخوزستانهیچوقتباتیمدیگریاینموفقیت
با تمام وجود کارمان را ادامه می دهیم.
4هفته پایانی را مطرح کردید که این امر درنهایت محقق نشد.
اســـتفاده کردیم .تیم شاداب و سرحال بود .تماشاگران هم به خوبی از ما حمایت
خوزستانی در شمال کشور بازی می کردم از صنعت نفت سوال می کردند .این تیم
اتفاقاتی افتاد به برخی مسائل متهم نشوم!
استعدادسوزی با تصمیمات غیراصولی
بازگرداندن او هستند چون مهره کلیدی استقالل شده است .ارمین سهرابیان را
هســـت .جالل علی محمدی نیز به همین ترتیب .محمود قائدرحمتی را اوردم
کجا معلوم موفق نمی شـــدیم؟ برنامه ریزی من با این جوانان 3ساله بود .پنجم
با نفت برای فصل بعدی ادامه می دهید؟
هنوزمعلومنیست.ماموریتمنچیزدیگریهستواالنوقتاینصحبت هانیست
و هدف فعال نگه داشتن صنعت است.
دوســـت نداشت و مایل بود به عنوان سرمربی هدایت تیم ملی بزرگساالن ایران را
برعهده بگیرد که به این خواسته خود نرسید.
رحمان رضایی
درست سه فصل پیش درسال 99و با اغاز لیگ بیستم رحمان رضایی سرمربی تیم
ذوب اهن شـــد .او پیش از این دوبار دستیار بود و هر چند سرمربیگری در رایکای
البته خیلی زود ردپایشان پاک شد و چون پرنام و اوازه نبودند خیلی زود نام شان
بابل و برق جدید را در کارنامه داشـــت اما همچنان کم تجربه محسوب می شد .او
فوتبال ایران در این سال ها مربیانی را الزم داشت که جسورتر از مربیان قدیمی تر
برای موفقیت در این تیم داشت اما زمان به او اجازه نداد و خیلی زود در زمستان
اساسی غیرقابل پیش بینی و البته پرانتقاد ایجاد کردند .یک مرتبه مربیانی روی
شد با پیشنهاد تازه ای در لیگ برتر روبه رو نشود.
که تصور می شد مدیرفنی ذوب اهن باشد ناگهان سرمربی شد و برنامه های زیادی
از یادها رفت.
همان سال از این تیم اخراج شد .عملکرد ضعیف این مربی سابقا ملی پوش باعث
باشـــند .از این رو دست اندرکاران فوتبال با شروع لیگ بیستم به یکباره تغییراتی
رحمان رضایی از جمله انهایی بود که شـــخصیت و دیسیپلین مربیگری را داشت
کار امدند که یا هیچ ســـابقه مربیگری نداشتند یا از همان چمن سبز به نیمکت
اما هنوز برای پذیرفتن مسئولیت تیمی مثل ذوب اهن که در فصول اخیر همواره
منتقل شدند .چند نفری هم هرچند مدتی از شروع کارشان می گذشت اما تقریبا
شرایط سختی داشته اماده نبود.
کم ســـابقه بودند و هنوز هیچ شناختی از توانایی فنی انها نبود .در همان مقطع
برخی صاحبنظران این عرصه این تغییر نسل را نپسندیدند و ورود مربیان خام در
مازیار زارع
عرصه مربیگری را بزرگ ترین اشتباه و حتی استعدادسوزی عنوان کردند .از طرفی
او هم از ســـال 99به عنوان ســـرمربی فعالیت خود را شـــروع کرد و تجربه کوتاه
برخی بر این باور بودند که فوتبال ایران برای اینکه جذاب تر شود ،به مربی جسور
و جوان نیاز دارد .در واقع مربیانی می خواهد که ریسک کرده و ان اتفاقاتی را که
دســـتیاری داشـــت .به این تفاوت که حضور او در لیگ برتر از همین فصل جاری
بود .برخی در این انتخاب ها سوختند و برخی هم موفق شدند سری در میان سرها
نمی توان تحلیل کرد چراکه خوش شانس بود و در فصل بد نفتی ها با تصمیمات
شروع شد .زارع جوان ترین مربی لیگ و یک دهه شصتی است .این مربی را هنوز
تاکنون در فوتبال ایران رخ نداده را امتحان کنند .هر دو این پیش بینی ها درست
در اورند .با این حال همچنان این تئوری که هر کار اصولی نیازمند برنامه ریزی و
زمان است بیش از هر چیز دیگری خودنمایی می کند .در اینجا می توان به بررسی
برخی از این مربیان و تالش شان برای مربیگری در لیگ برتر اشاره کرد.
محرم نویدکیا
بازیکن محبوب سپاهانی ها 16شهریور 1399طی جلسه ای پشت درهای بسته
دفتر مدیرعامل این باشگاه به عنوان سرمربی زردپوشان انتخاب شد .اصفهانی ها
شانس خود را برای بار دوم با این تیم امتحان کرد اما به دلیل همین کمبود تجربه
نتوانســـت با حواشی کنار بیاید و تیمش خیلی زود دچار چنددستگی از داخل و
از بیرون باشگاه شد .درنهایت محرم خود کنار رفت و در مورد او می توانیم بگوییم
استعدادسوزی شد.
مهدی رحمتی
لیگ بیستم تولد مربی دیگری نیز بود .مهدی رحمتی دقیقا از مستطیل سبز به
که محرم را خیلی دوست داشتند به شدت از این انتخاب استقبال کردند .خیلی
نیمکت مربیگری رسید .او حتی کارت مربیگری نداشت اما خوش شانس بود .بعد
نگران کننده بود .محبوبیت این بازیکن ترکه ای در بین فوتبال دوســـتان به حدی
دیگری می امدند و می رفتند .در ان مقطع سهراب بختیاری زاده ،مهدی رحمتی
از کارشناســـان موافق او بودند اما برای دوســـتان و همبازیان محرم این موضوع
زیاد بود که انها نمی خواستند خدشه ای به این اعتبار بیفتد .از این رو نگران بودند
که او با وجود اینکه تجربه ای در مربیگری ندارد نتواند به سپاهان کمک کند.
محـــرم برخالف تصور خیلی خوب پیش رفت .عملکرد و نتایج در کنار هزینه های
زیاد از سپاهان یک مدعی ساخت .انها تا استانه قهرمانی پیش رفتند ولی اولین
حضور محرم روی نیمکت تیمی لیگ برتری ،ان هم سپاهان به نایب قهرمانی ختم
شـــد .این مربی نه به ناتوانی فنی خـــود که به خامی و کم تجربگی اش باخت .او
از رفتن یحیی گل محمدی اوضاع تیم شهرخودرو خوب نبود و مربیان یکی پس از
از تیـــم الومینیوم فرصتی پیدا کرد تا هدایت این تیم را برعهده بگیرد .او از همان
عجیب وغریبشان به لیگ برتر رسید .شاید روا باشد او را به خاطر تساوی اخیر برابر
همکاری کند .این مربی نفراتی هم مسلک خود با توانایی فنی و البته انالیز در کنار
لطف ضعف رقبا قعرنشـــین نیست .او شاید مربی لیگ یکی خوبی باشد اما برای
زمان سرمربی تیم الومینیوم است و به نظر می رسد می خواهد فصل بعد هم با انها
خود جمع کرد و از مشورت ترسی نداشت .شاید به همین دلیل بهتر باشد بگوییم
رحمتی شگفتی انتخاب مربیان تازه نفس بود و ماندگار شد.
جواد نکونام
ســـپاهان در اوج حساسیت لیگ برتر ستایش کنیم اما واقعیت این است که او به
دوام در لیگ برتر هنوز زمان می خواهد .زارع در عملکرد فصل جاری ضعف های
بزرگی دارد و رفتارش اغلب حرفه ای نیست .او اگر می خواهد همچون دیگر نام ها
که به خاطر کم تجربگی تاب حواشی لیگ برتر را نیاورند نشود باید بیشتر بیاموزد.
در کنـــار این مربیان نفـــرات دیگر از جمله اندو تیموریان و مهدی مهدوی کیا هم
او شـــاید کمی زودتر کارش را برای مربیگـــری اغاز کرد اما دقیقا همزمان با لیگ
تالش هایی برای مربیگری می کنند .مهدوی کیا بعد از تجربه تلخ ملی فعال سراغ
به جدایی این مربی انجامید .نکونام اما 31اردیبهشـــت 98به فوالد پیوست و تا
اورده است .این تصمیمات که همواره ثابت کرده بیش از ان که به نفع فوتبال باشد
بیستمی ها بلد شد .صعود او با تیم نساجی به لیگ برتر با حواشی همراه شد که
مربیگری نیامده است و اندو هم در اولین تجربه مربیگری از تیم قلعه نویی سر در
دروازه بان تیمش را به دلیل بی انضباطی از تیم اخراج کرد .سهراب اما خودش زیاد
همین چند وقت پیش مربی این تیم بود .او جزء مربیانی بود که با باشگاهش چالش
به ضرر ان اســـت استعدادهای زیادی را از ما گرفت .نمی توانیم کتمان کنیم که
کاری کهبختیاری زادهبااوکردبزرگ ترینلطفیبودکهمی توانستدرحقشبکند.
حذفی و یک سوپرجام با فوالد به دست اورد.
نسل طالیی مربی نیاز به ثبات و تداوم در طی کردن پله های مربیگری است .این
دوام نیاورد و جدایی او شـــروع مربیگری رحمتی بود .رحمتی هرگز فکر نمی کرد
داشت .با این حال در همین مدت کوتاه دوران مربیگری اش موفق شد یک جام
جرقه هایی از موفقیت از این مربیان دیدیم اما جرقه کافی نیست و برای ساختن
این مربی 40ســـاله از همان زمان کارش را شـــروع کرد و هر چند با شهرخودروی
این مربی که چندین بار گزینه تیم ملی بود بعد از جدایی نه چندان خوشایندش از
تصمیمات البته نه به دست فوتبالی ها بلکه به دست نفوذی های به فوتبال گرفته
بعید بود به سرعت صاحب تیم شود بار دیگر شانس اورد و با جدایی رسول خطیبی
دارد اما مایل نیســـت در هر تیمـــی کار کند .او حتی مربیگری در تیم ملی را هم
اولین سطوح لیگ و ملی!
پرحاشـــیه موفق نبود اما در فصل بیست ویکم از چند تیم پیشنهاد داشت .او که
تیمفوالدمدتیاستفعالیتنمی کند.درمورداینمربیمی گویندکهپیشنهاداتی
می شـــود که الزمه ان برنامه بلندمدت برای ســـاخت مربی است نه تزریق شان به صفحه 10
ورزش
11
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
چه تیم هایی در پرهیجان ترین دوره های لیگ نقش داشتند؟
قهرمانی را از دست داد به یکباره دچار افت شده و دیگر نتوانست
سرنوشت سازان لیگ برتر
حمیدرضا اسکندری
خبرنگار گروه ورزش
لیگ بیست و ســـوم به انتهای خود نزدیک شده و در هفته های
اخیر بارها شاهد جابه جایی سه تیم در باالی جدول مسابقات
بوده ایم .پرســـپولیس که قهرمان نیم فصل شده بود ،نیمه دوم
در جمع تیم های مدعی قهرمانی لیگ باشد.
اتفاقات باور نکردنی در تبریز
شرایط در لیگ چهاردهم تا حدودی متفاوت با سال های قبل
بود .از این جهت که در این فصل تیم های استقالل و پرسپولیس
چندان قدرتمند ظاهر نشـــدند و در عوض تیم های سپاهان،
تراکتور و نفت تهران فصل خیلی خوبی را پشت سر گذاشتند.
مســـابقات را با لغزش شـــروع کرد و بعد از ناکامی در سه بازی
رقابت در باالی جدول بسیار نزدیک بود و تراکتور با تونی اولیویرا
مقابـــل تیم های فوالد ،الومینیوم اراک و هوادار صدر جدول را
در هفته پایانی لیگ شانس اول قهرمانی بود .این تیم در دیدار
دو دستی تقدیم ســـپاهان کرد .در این هفته ها استقالل هم
اخرش میزبان نفت تهران با هدایت علیرضا منصوریان بود که
بازی های خودش را برد تا ســـایه به ســـایه این دو تیم به دنبال
به زحمت توانست به تساوی سه بر سه دست یابد در حالی که
رسیدن به صدر جدول باشد .در این میان پرسپولیس در بازی
برنده این بازی می توانست قهرمان لیگ شود .همین تساوی
مستقیم با سپاهان فرصت بازگشت به صدر را داشت اما نتیجه
را به این تیم واگذار کرد تا به رتبه سوم جدول برود .اما استقالل
دو تیم 57امتیازی کافی بود تا سپاهان 56امتیازی با شکست
که با ســـاپینتو اوج گرفته بود بعد از شکست سپاهان در تبریز
سایپا قهرمان لیگ شود .نکته قابل توجه اینکه در تبریز هواداران
مقابل تراکتور ،توانست خودش را به صدر جدول برساند.
تراکتور فکر می کردند که ســـپاهان نتوانسته سایپا را شکست
امـــا نتیجه دربی باز هم معـــادالت را برهم زد .به این ترتیب که
دهد و بعد از بازی با نفت برای لحظاتی جشن قهرمانی گرفتند
پرسپولیس توانست 3امتیاز این بازی را مال خود کند و صدر
که این شادی انها خیلی کوتاه بود .در این فصل سپاهان با 59
امتیاز قهرمان شـــد و تراکتور به خاطر تفاضل گل بهتر از نفت
جـــدول را از اســـتقالل پس بگیرد .در شـــرایطی که خیلی ها
پیش بینیمی کردندسپاهانباشکستملوانمجددصدرنشین
با 58امتیاز دوم شـــده و سه تیم به همراه فوالد که چهارم شد
گل محمدی در صدر جدول بمانند .با این اتفاق حاال سرنوشت
که سرخابی ها نتوانستند در لیگ حتی جزو چهار تیم باشند.
راهی لیگ قهرمانان اسیا شدند .در واقع از معدود دوره هایی بود
لیگ خواهد شد مقابل این تیم متوقف شد تا شاگردان یحیی
قهرمانی لیگ در دســـتان پرســـپولیس است .این تیم اگر سه
هوادار خیال استقالل را راحت کرد
بازی اینده خود مقابل پیکان ،گل گهر و نساجی قائمشهر را با
پیروزی به پایان ببرد ،با 66امتیاز قهرمان لیگ خواهد شـــد.
در فصل گذشته اســـتقالل در شرایطی توانست بدون باخت
بدون شک یحیی و تیمش بازگشت به صدر را مدیون مازیار زارع
قهرمان لیگ شود و به قهرمانی های سریالی پرسپولیس پایان
دهد که هفته های زیادی با این تیم رقابت شانه به شانه داشت.
و شاگردانش هم هستند که با بازی شجاعانه و خستگی ناپذیر
در اصفهان توانستند یک امتیاز از طالیی پوشان بگیرند .ملوان
اما در هفته بیســـت و چهارم لیگ پرسپولیس نتوانست هوادار
و به نوعی گربه سیاه این تیم در فصل جاری بوده است .البته
این تیم پیش از این بازی هم در دربی فرصت این را داشت که
را در تهران شکســـت دهد تا از کورس قهرمانی جا بماند .البته
در بازی رفت هم توانســـته بود یک امتیاز از تیم مورایس بگیرد
با شکست استقالل به کورس برگردد که این بازی هم مساوی
که هنوز لیگ ادامه دارد و در این ســـه هفته باقی مانده ممکن
اســـت هر اتفاقی رخ دهد .اما از زمان اغاز لیگ برتر در چهار
شد .در ادامه لیگ هم اســـتقالل اگر چه چند تساوی داشت
اما درنهایت قهرمان شـــد و پرســـپولیس هم با شکست مقابل
دوره بوده که رقابت در باالی جدول تا این حد جذاب و ادامه دار
بوده است که بد ندیدیم به انها بپردازیم.
این تیم که در ورزشگاه حاضر بودند باورشان نمی شد که ملوان
ملوان پرسپولیس را قهرمان کرد
توانسته استقالل را متوقف کند و وقتی سوت پایان ان مسابقه
قهرمانان اسیا را تجربه کرد ،سایه به سایه پرسپولیس در حرکت
احتمال قهرمانی اســـتقالل خیلی بیشتر بود ورزشگاه ازادی
بازیکنان خارجی از سوی فیفا نیز مزید بر علت شد تا سپاهان در
در اولیـــن دوره لیگ برتر پرســـپولیس بـــا هدایت علی پروین
به صدا درامد ورزشـــگاه ازادی غرق در شادی بود .البته چون
تنگا تنگی برای قهرمانی با یکدیگر داشتند تا جایی که در یک
تماشـــاگران زیادی به خود ندیده بـــود .به هر حال این اتفاق
و اســـتقالل با ســـرمربیگری مرحوم منصور پورحیدری رقابت
هفته مانده به پایان لیگ استقالل با 47امتیاز صدرنشین بود
و پرسپولیس هم 46امتیاز داشت .در ان مقطع(سال )81هر
برد دو امتیاز داشت و نتیجه مساوی هم همین یک امتیاز بود.
در هفته پایانی اســـتقالل در انزلی با ملوان بازی داشت که در
دقیقه 31بازی دروازه خود را توســـط بابک پورغالمی باز شده
دید و در ادامه هر چه تالش کرد درنهایت توانســـت بازی را به
رخ داد و پرســـپولیس در اولیـــن دوره رقابت های لیگ برتر به
کورس قهرمانی فاصله اش را با سرخپوشان جبران کند و حتی
یک امتیاز باالتر از این تیم قرار بگیرد .هر چند در همین فصل
نقش پر رنگ فوالد در قهرمانی استقالل
یکی دیگـــر از هیچان انگیز ترین فصل های لیگ برتر ایران در
امید استقالل و سپاهان به لغزش
پرسپولیس
تـــا فینال لیگ قهرمانـــان هم پیش رفت .شـــاگردان منصور
پرســـپولیس ،سپاهان و استقالل هستیم .در فاصله سه هفته
قهرمانی بودند و در هفته پایانی لیگ فقط نیاز به یک برد مقابل
اســـت و باید مقابل گل گهر و پیکان در تهران و نســـاجی در
هشـــتمین دوره این بازی ها رقم خورد .ذوب اهن در سال های
1387تا 1389ســـال های رویایی را ســـپری می کرد و حتی
لطف بازی خوب ملوان مقابل استقالل توانست قهرمان لیگ
بعد از بازی جنجالی پرسپولیس و سپاهان در اصفهان کمیته
به نمایش نمی گذاشت.
هفته پایانی لیگ در ورزشگاه ازادی به مصاف هم رفتند که در
فوالد داشتند تا جشن قهرمانی بگیرند که در عین ناباوری این
شـــود ،هر چند در ان فصل این تیم چندان بازی های خوبی را
رقابت جانانه پرسپولیس و سپاهان
تساوی بکشاند .این تســـاوی فقط یک امتیاز برای استقالل
دقیقه 62ابراهیم اســـدی توانســـت فجرسپاسی را از پیش رو
وقت های تلف شـــده هفته پایانی لیگ عوض شـــد .جایی که
بردارد .در پایان این بازی اعضای تیم پرســـپولیس و هواداران
بود .البته کسر 6امتیاز از پرسپولیس به خاطر پرونده بدهی به
تقدیم رقیبش کرد.
ابراهیم زاده در لیگ هشـــتم ( )1387-1388نیز شانس اول
لیگ هفتم بدون تردید یکی از مهیج ترین و به یاد ماندنی ترین
در پی داشـــت و پرســـپولیس هم در ورزشگاه ازادی با تک گل
بود و سپاهان هم که با لوکا بوناچیچ در همان سال فینال لیگ
ســـپاهان به طور کل قهرمانی را سه هفته مانده به پایان لیگ
انضباطی سه امتیاز از تیم میزبان کسر کرد .اما دو تیم در بازی
این بازی پرســـپولیس ابتدا توسط محسن خلیلی به گل رسید
اما احســـان حاج صفی بازی را به تساوی کشاند .با این نتیجه
سپاهان قهرمان لیگ می شد اما پرسپولیس در دقیقه 90+6
دوره هـــای لیگ بود که سرنوشـــت قهرمانی در اخرین دقایق
توســـط سپهر حیدری به گل رسید تا قهرمان لیگ تغییر کند.
پرســـپولیس با هدایت افشین قطبی مدت ها صدرنشین لیگ
سر از پا نشناخته و به رقص و پایکوبی در این ورزشگاه بپردازند.
گلی که باعث شد یکصد هزار هوادار حاضر در ورزشگاه ازادی
خطر فسخ یک طرفه قرارداد بازیکنان استقالل
ستاره های ابی دراستانه جدایی
رقابت های لیگ برتر در حالی به روزهای پایانی نزدیک می شـــود که همچنان
جنگ قهرمانی بین تیم ها ادامه دارد .این در حالی اســـت که برخی تیم ها نیز
فارغ از هیاهوی رقابت های امسال تالش خود را برای بستن تیمی قدرتمند با
بازی را 4بر یک به تیم مجید جاللی که در میانه جدول بودند،
واگذار کردند .استقالل که پشت سر ذوب بود با شکست یک
بر صفر پیام در مشهد توانست در حضور 35هزار هوادار خود
در این شـــهر جشن قهرمانی بگیرند .در پایان همین بازی بود
که قلعه نویی کلی از جاللی تعریف و تمجید کرد و از او به عنوان
یک مربی شـــریف نام برد .ذوب اهن بعد از اینکه به این شکل
در لیگ بیست و سوم هم شاهد یک رقابت جانانه بین سه تیم
مانده تا پایان مسابقات پرســـپولیس با 57امتیاز صدرنشین
قائمشهر به میدان رود .سپاهان با یک امتیاز کمتر نیز با نفت
در مسجد سلیمان ،پیکان در اصفهان و مس در کرمان مصاف
خواهد داشت .استقالل هم با دو اختالف امتیاز با صدرنشین
لیگ باید به مصاف صنعت نفت در تهران ،مس در رفسنجان و
تراکتور در تهران برود .در این میان باید دید کدام تیم سرنوشت
قهرمان لیگ را عوض خواهد کرد .تا االن ملوان توانسته با توقف
سپاهان ،پرسپولیس را به صدر جدول برگرداند.
سرنوشت متفاوت 2خرید زمستانی پرسپولیس
ستاره 6میلیاردی و نیمکت نشین 60میلیاردی
این باشگاه به گونه ای اســـت که این نگرانی فقط معطوف به حفظ ستاره های
پرســـپولیس در فصل نقل و انتقاالت زمستانی دو خرید در خط حمله با دو
او هم عیسی ال کثیر بود .بازیکنی که بعد از دوران مصدومیت یک ساله به
در معرض جدایی با فســـخ یک طرفه قراردادشـــان قرار گرفته اند .در این بین
جانشـــینی یورگن لوکادیا جذب یک مهاجـــم خارجی بود که درنهایت هم
یک سال و نیمه امضا کند اما یحیی مخالف این قضیه بوده و خواستار قرارداد
بوشـــهری نشـــده و با توجه به وضعیت پیش امده ،بیشـــتر ستاره های این تیم
هدف موفقیت برای فصل بعدی از حاال اغاز کرده اند .در این بین اما استقاللی ها
و طبق شـــنیده های خبرنگار «فرهیختگان» بازیکنـــان این تیم به هیچ وجه از
از دسته رفته می بینند ،چشم امید به فصل اینده دوخته اند تا با حفظ ساپینتو
مطـــرح کرده انـــد .در این بین برخی از انها نیز در گفت وگو با اطرافیان شـــان
شـــرایط کامال متفاوت از هر نظر داشـــت .اولویت یحیی گل محمدی برای
لئاندرو پریرا با کارنامه ای تقریبا معمولی جذب شد .باشگاه پرسپولیس درنظر
جمع سرخپوشان بر می گشت و با وجود اینکه خودش اصرار داشت قرارداد
6ماهه شـــد که درنهایت هم این اتفاق افتاد .جالب اینکه قرارداد عیسی با
نحوه و میزان دریافتی های خود راضی نیســـتند و اعتراضات خود را به باشگاه
داشت این بازیکن را برای 6ماه به خدمت بگیرد تا در صورتی که عملکردش
تهدید کرده اند در صورتی که باشـــگاه اقدام عاجلی را برای پرداختی نداشـــته
مخالفت کرده و خواســـتار عقد قرارداد یک ســـال و نیمه با این بازیکن شد.
محاســـبه می کنیم .عیسی برخالف پریرا که سه بازی فیکس بوده ،فقط در
فســـخ و به بهترین پیشنهادی که بیاید پاســـخ مثبت خواهند داد .نکته قابل
حساب کنیم تقریبا 60میلیارد تومان می شود.
تعویضی راهی میدان شـــده است .اما تفاوت فاحش این دو بازیکن را باید
فصل بعدی سرنوشت زوج بوشهری این تیم هر چه سریع تر تعیین تکلیف شده
است و داشتن قرارداد برای فصول بعدی هم دلیلی برای منع از فسخ یک طرفه
سرخپوشان قرار داشته و در 4بازی هم به عنوان بازیکن تعویضی به میدان
گذشته به تالش مســـئوالن این باشگاه برای حفظ قایدی و محبی برای فصل
خود با باشـــگاه اختالف نظر دارند که همین موضوع مشکالتی را بر سر مقدار
که بعد از دست دادن دربی ،تا حد زیادی قهرمانی در رقابت های امسال را هم
و ستاره های این تیم ،یک بار دیگر نوبت قدرت نمایی تیم محبوب شان فرا رسد
و این بار با هماهنگی ایجاد شده و انسجامی که در فصل جاری به دست امده،
اســـتقالل الاقل فصل بعدی را با دست پر به سرانجام برساند.
نکته قابل توجه اینکه اســـتقاللی ها در حال حاضر نگران ان هســـتند که برای
و تحت هر شرایطی انها ماندنی شوند .البته در گزارشی در این خصوص هفته
بعدی اشـــاره کردیم .این در حالی اســـت که وضعیت قرارداد و پرداختی های
سازمان اگهیهای روزنامه
باشـــد انها بالفاصله بعد از پایان رقابت ها ،قـــرارداد خود را به صورت یک طرفه
ذکر اینکه طبق قوانین و مقررات دســـت بازیکنان استقالل برای این اقدام باز
قرارداد به وجود نمی اورد .البته اســـتقاللی ها فعال بر ســـر اپشن های قرارداد
پرداختی به بازیکنان به وجود اورده است.
اگهی مزایده عمومی
صداینخبگان،نگاهجوانان
روزنـــــــامه فرهیختـــــــگان
FA R H I K H T E G A N
farhikhteganonline
در تاثیر گذاری شـــان در دو بازی سرنوشت ساز پرسپولیس ببینیم .در بازی
برگشت پرسپولیس مقابل سپاهان پریرا با دو کارت زرد بچگانه بیش از 60
رفته اســـت .ضمن اینکه او فقط یک بار موفق به گلزنی به ملوان شـــده که
دقیقه تیمش را 10نفره کرده و زمینه شکســـت سرخپوشان را در این بازی
اما پرســـپولیس خرید دیگری هم در خط حمله در نیم فصل دوم داشت که
جدول برگرداند.
البته به اعتقاد کارشناســـان توپ به طور کامل از خط دروازه رد نشـــده بود.
دوم
ت
نوب
اگهی مزایده عمومی
فراهم کرد ،اما ال کثیر با گلزنی در دربی توانســـت پرســـپولیس را به صدر
اگهی مزایده عمومی
دانشــگاه ازاد اســامی واحــد تالــش در نظــر دارد زمیــن مزروعــی
کش ــت محص ــول برن ــج در س ــال ،1402از طری ــق مزای ــده عموم ــی
برگزاری مزایده عمومی برای مدت یک سال به پیمانکار ذیصالح و واجد
دســـتگاه تراش اینورســـال مدل ، TM30یک دستگاه صفحه تراش
ت ــا جه ــت دریاف ــت اس ــناد مزای ــده حداکث ــر ده روز کاری از تاری ــخ
ایمیلa66348018@gmail.com :
پریرا با این دســـتمزد در نیم فصل دوم کال در ســـه بازی در ترکیب اصلی
دو مسابقه در ترکیب اصلی قرار داشته و در چهار بازی هم به عنوان بازیکن
دانشگاه ازاد اسالمی واحد نجف اباد در نظر دارد واحدهای تجاری
اج ــاره ده ــد .از اف ــراد حقیق ــی و حقوق ــی دع ــوت ب ــه عم ــل ام ــده
تلفن وفکس)021( 62999495 :
قراردادی با مبلغ یک میلیون و یک صد هزار دالر که اگر با قیمت دالر فعلی
افزایش می یابد .با توجه به این اپشـــن ها رقـــم او را حدود 6میلیارد تومان
دانشـــگاه ازاد اســـامی واحد کاشـــان در نظر دارد یک دستگاه
خـــود بـــه مســـاحت 18000متـــر مربـــع را بـــه مـــدت یـــک دوره
Advertisement`s Organization
خوب بود قرارداد جدیدی با او در تابستان امضا کند ،اما یحیی گل محمدی
پرسپولیس 5میلیارد و پانصد میلیون تومان است که با اپشن های مختلف
انتشــار اگهــی بــا در دســت داشــتن اصــل فیــش واریــزی بــه مبلــغ
2/000/000ریـــال (غیـــر قابـــل اســـترداد) بـــه شـــماره حســـاب
و غرفه های خدمات چاپ و تکثیر دانشگاه را در 4مکان مجزا از طریق
شرایط و دارای سابقه کاری مرتبط با خدمات مذکور واگذار نماید .لذا
از متقاضیان دعوت می شـــود جهت دریافت اسناد مزایده ،حداکثر
ظرف ده روز کاری پس از تاریخ انتشـــار این اگهی به سایت اینترنتی
دانشـــگاه ازاد اسالمی واحد نجف اباد به ادرس www.iaun.iau.ir
در ضم ــن دانش ــگاه در رد ی ــا قب ــول ه ــر ی ــک از پیش ــنهادات مخت ــار
اســـت و هزینـــه درج اگهـــی در روزنامـــه بـــه عهـــده برنـــده مزایـــده
می باشـــد.
روابط عمومی دانشگاه ازاد اسالمی واحد تالش
دانشـــگاه ازاد اسالمی کاشان مراجعه و جهت دریافت اسناد مزایده و
شرایط مزایده:
و پـــس از تکمیـــل اســـناد ،پـــاکات را به صـــورت پلمـــب تـــا تاریـــخ
اگهــی بــا شــماره تلفــن 09112835249تمــاس حاصــل فرماینــد.
دســـتگاه ها به ادرس :کاشـــان بلوار قطب راوندی خیابان استادان
روزنامه اسناد مربوطه را به صورت حضوری تحویل دبیرخانه دانشگاه
* هزینه چاپ اگهی به عهده برنده مزایده می باشد.
می توانن ــد جه ــت هماهنگ ــی الزم و روی ــت زمی ــن در ط ــول م ــدت
پیشـــنهادی به فروش رســـاند .متقاضیان می توانند جهت بازدید از
(قســـمت مزایده /مناقصه ) مراجعه و نسبت به دریافت اسناد مزایده
0115860947002ن ــزد بان ــک ص ــادرات ب ــه ن ــام دانش ــگاه ازاد
مرق ــوم ب ــه اداره حراس ــت واح ــد تال ــش تحوی ــل نماین ــد .متقاضی ــان
مـــدل INFRATIREAرا از طریق مزایـــده عمومی به باالترین مبلغ
کسب اطالعات بیشتر به ادرس اینترنتی https://kashan.iau.ir/fa
اقدام نمایند.
اســـامی واحـــد تالـــش بـــه اداره تـــدارکات واحـــد تالـــش مراجعـــه
دریل رادیـــال مدل BR 40/2*1250ســـاخت کشـــور المان ،دو
* دانشگاه در رد یا قبول هرکدام از پیشنهادات مجاز است.
* مبلـــغ واریزی بایت خرید اســـناد مزایده مذکور 2.000.000ریال
می باشد.
*مبلغ ضمانت شرکت در مزایده در اسناد مزایده مشخص شده است.
ادرس دبیرخانه کمیسیون معامالت :نجف اباد ،بلوار دانشگاه ،دانشگاه
ازاد اسالمی نجف اباد ،ساختمان کتابخانه مرکزی
تلفن دبیرخانه کمیسیون 031 – 42292020 :
Email:monaghese@iaun.ac.ir
مراجعـــه نمایند و حداکثر ظرف مدت 10روز از تاریخ چاپ اگهی در
یا از طریق پست پیشتاز به ادرس :کاشان بلوار قطب راوندی خیابان
استادان کد پســـتی 8715998151:ارسال نمایند .جهت شرکت
در مزایـــده واریز مبلغ 1/500/000ریال بابت خرید اســـناد و مبلغ
400/000/000ریال بابت تضمین شـــرکت در مزایده به شـــماره
حساب 0115860573002به نام دانشگاه ازاد اسالمی کاشان یا
ارائه ضمانتنامه بانکی معادل ان با اعتبار 2ماهه الزامی است .هزینه
درج اگهی به عهده برنده مزایده می باشـــد و دانشـــگاه در رد یا قبول
هریک یا تمامی پیشنهادها مختار است .تلفن سایر اطالعات :داخلی
09132613849- 031-55589481-743
روابط عمومی دانشگاه ازاد اسالمی کاشان صفحه 11
فرهنگ
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
12
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
پیکر جانی بت اوشانا جوان اشوری مدافع وطن که در عملیات بدر شهید شده بود ،جمعه در تهران تشییع می شود
عزیز اکثریت
را کشید که طاقت نیاورد .شهید جانی بت اوشانا بعد از
از او و اطالعیه ،تمام تالش خود را کردند تا نشـــانی از
اواســـط اسفند نیروهای تفحص پیکر او را پیدا کردند و
مادر و برادرش در ارامستان اشوری ها در اسالمشهر به
اما فرق این شهید با دیگر شهدای مثل خودش در این
38ســـال نگاهی به زندگی او و دو شهید اشوری دیگر
38سال مفقوداالثری قرار است دوباره به وطن بازگردد.
عاطفه جعفری
خبرنگارگروه فرهنگ
به سرعت از طریق ازمایش DNAهویت او مشخص شد.
بعد از 38سال بازگشته است ،حاال که بازگشته نه پدر
بود که کسی از اعضای خانواده اش در دسترس نبودند.
و مادر هستند و نه خواهر و برادر ،مادر انقدر انتظارش
جامعه اشوری های ایران و نیروهای ارتش با چاپ عکسی
نامه قبل از شهادت
اقوامش پیدا کنند .پس از مدتی مشـــخص شـــد پدر،
خاک سپرده شدند .به بهانه بازگشت این شهید بعد از
داشـــتیم و درکنارش از کتاب هایی گفتیم که به بهانه
زندگی این شهدا نوشته شده است.
داشـــت .متولد و بزرگ شـــده محله کمالی مخصوص تهران است .جایی
اینکه به او گفتند که جانی مفقوداالثر اســـت .بعد از چندسال و در همان
زیـــر عکس یکباره گفتم عکس پســـر داییم اینجا چـــه می کند؟ متن زیر
گفتند که پســـرتان به دلیل شـــدت جراحات به شهادت رسیده است .این
چشـــم های گریان خودم را معرفی کردم و گفتم که دختر عمه او هســـتم.
جانی بت اوشـــانا در خانواده ای اشوری ،در سال ۱۳۴۰هجری شمسی
نزدیک همان کلیســـای اشوریان تهران .شهید جانی بت اوشانا حاال فقط
ســـربازی اش تمام شـــود در عملیـــات بـــدر( )۱۳۶۳و در هورالهویزه یا
مراســـم وداع با پیکر ســـرباز شهید «جانی بت اوشـــانا» روز چهارشنبه ۶
پالک و این ســـاک اوست .دایی همیشه به شهادت جانی افتخار می کرد
برگزار می شـــود .همچنین مراسم تشـــییع پیکر شهید «جانی بت اوشانا»
ســـربازی را بگذارند .پس از شـــهادت هم می گفت که من پسرم را در راه
در شـــهر کرمان ،چشم به جهان گشـــود .او درحالی که دوماه مانده بود
هورالعظیم که از بزرگ ترین تاالب های کشـــور در استان خوزستان است،
شـــهید شـــد .اما پیکرش در منطقه دشـــمن جا ماند و این شـــهید عزیز
مفقوداالثر شد .مادرش همیشه در انتظار او بود و چشمش به در و منتظر
خبری از برگشت جانی ماند .روزی یکی از رفقای اشوری جانی در جبهه،
نامه ای از شـــهید را برای خانواده او اورد .جانی دو روز قبل از شـــهادتش
( ۲۱اســـفندماه ،)۱۳۶۳پاکتی به او داده و گفته بود این وصیتنامه من
است ،ان را به خانواده ام برسان .رفیقش مجروح شده و نتوانسته بود نامه
را برای خانواده شهید بیاورد .اما پس از مدتی باالخره نامه را به خانواده اش
رســـاند؛ نامه ای که با این جمالت شـــروع شده بود« :به نام خدا ،خانواده
عزیزتر از جانم ،هنگامی که این کاغذها را در دســـت دارید ،امیدوارم که
حال تان خوب باشـــد و درکنار هم ،ان زندگی خوش و خرمی را که همواره
درنظر من بوده است ،داشته باشید و از عنایات ایزد یکتا و حضرت عیسی
مســـیح و حضرت مریم که تنها حامیان مسیحیان ،به خصوص خانواده ما
می باشـــند ،بهره مند باشید .این ســـطور را در لحظه های قبل از حرکت،
برای بازپس گیری حق و خاک کشورمان به سوی دشمن متجاوز ،برایتان
می نویسم».
چنـــد دختر عمه در ارومیه و یک عموزاده در تهران دارد.
اردیبهشـــت از ساعت ۱۶در معراج شـــهدای تهران با حضور عموم مردم
در روز جمعه ۸اردیبهشـــت بعد از نماز جمعه تهران برگزار خواهد شـــد.
سیدمحمدباقرزاده،فرماندهکمیتهجست وجویمفقودینستادکلنیروهای
مسلح در این باره گفته است« :برنامه اختصاصی کلیسا نیز طبق ایین مذهبی
می گوید« :جانی ســـرباز تیپ ۵۵هوابرد ارتش بود که متاســـفانه بیش از
سه دهه پیکرش بعد از شهادت ،در منطقه باقی ماند و زمانی بازگشت که
والدینش از دنیا رفته بودند .در جلســـه ای که با نمایندگان مجلس ادیان
مذهبی و نمایندگان جامعه اشوری ها داشتیم قرار شد پیکر جانی درکنار
مزار پدر و مادرش در ارامستان اسالمشهر دفن شود».
پس از اطالعیه انجمن اشوریان تهران؛ شهید جانی بت را شناسایی کرده
شـــهید از او می پرســـم بارها تکرار می کند که جانی بسیار وطن دوست و
متعصب به ایران بود« :ســـال ۶۳وقتی به ما خبر شهادت جانی را دادند؛
دایـــی ام به همه ارگان هـــای مرتبط را برای پیدا کردن پیکر جانی رفت .تا
برای پیدا کردن پیکر دوستش
رفت و برنگشت
موردش زیاد صحبت می کنند ،شـــهید
می کنند ،در زمان نبرد« ،هنریک دراوانسیان» زخمی می شود و هراچ به عقب
هراچ هاکوپیان اســـت .شهیدی که در
همه مدت زندگی اش سعی کرد تا اسمی
تصویری از حضور ایت الله خامنه ای در منزل شهید اشوری ،جانی بت اوشانا در تاریخ ۱۳۶۵/۱۰/11
برگشت تا کارت پایان خدمتش را دریافت و پیش ما برگردد .اما از روزی که از
از کشورش پرداخت .شهید روبرت الزار در روزهای اخر خدمت سربازی به
نترس بود .دوستانش را خیلی دوست داشت .همان گونه که دوستانش تعریف
میمک مســـتقر بود .فرمانده شهید به برادرش گفته بود« :به روبرت بگویید
برمی گردد تا پیکرش در خاک دشـــمن باقی نماند .او برای ملت ایران و برای
زادگاه خود ایران جنگید و برای ما ،یعنی والدینش ،احترام به ارمغان اورد».
شـــهادت رســـید .بنا به روایت برادرش ،اخرین بار وی در منطقه عملیاتی
می گوید« :تا اخرین روزی که اینجا هســـتم ،این اســـلحه مال من است و
ســـوم «هراچ هاکوپیان» در 20تیـــر 1344در اصفهان در خانواده ارمنی
بود .دوست داشت همیشه دور و برش شلوغ باشد ،با دوستان یا فامیل .به
شـــد .دوران اموزشی را در کرمان به اتمام رســـاند و بالفاصله به رزمندگان
کرد و محبتش به خانواده صد چندان شد .در تمام نامه هایش از مهر و محبت
جلفایی به دنیا امد .تا زمان اعزام به خدمت مقدس سربازی به کار مشغول
لشـــکر 81زرهی کرمانشاه مستقر در خطوط مقدم جبهه پیوست« .هراچ»
فوتبال عالقه داشـــت .وقتی به سربازی رفت اخالقش به طور خاصی تغییر
سخن می گفت و به پدر و مادر ما می گفت« :از خودتان خوب مواظبت کنید».
در عملیات «کربالی »9در تاریخ بیستم فروردین 1366شرکت داشت و در
و به من که خواهرش هســـتم می گفت« :همیشه شاد باش ،مواظب خودت
«هنریک دراوانســـیان» ،دیگر سرباز شجاع ارمنی به سمت سربازان دشمن
درددل کرده و ما را نصیحت می کرد» ...
اثنای این نبرد جانانـــه ،از زمانی که در ان هنگامه برای اوردن پیکر زخمی
بعثی رفت ،دیگر بازنگشت و مفقود االثر شد.
باش ».من و او عالقه خاصی به همدیگر داشتیم .همیشه با من و برادرهایش
و مادر می گوید« :کلب ه کوچکم پر شـــد .خیلی خوشحال شدم شما تشریف
مسلمون هاست؟ برای همه است».
و می تواند به پشـــت خط بازگردد ».اما او نمی پذیرد و به گفته فرمانده اش
موقع شـــهادت در کنار او بوده و نقل می کند که« :روبرت انجا تیر خورد و
در سال 1399شناسایی شد .گروهبان
اقا دعا می کنند« :خدا فرزندتان را با اولیایش محشور کند ».همه می نشینند
بیش از چند روز به پایان خدمتش باقی نمانده و الزم نیســـت اینجا بماند
خواهر این شـــهید از اخالق و مهربانـــی اش می گوید و اینکه پدر و مادرش
خیلی چشم انتظار او بودند« :هراچ فوق العاده با غیرت ،مهربان و خوش اخالق
می گویند« :خدا شما را حفظ کند» و مادر جواب می دهد« :در سای ه شما ».و
اوردیـــد »...بغض نمی گذارد حرفش را ادامه دهد .لحظه ای مکث می کند و
نمی گذارم تپه به دســـت دشمن بعثی بیفتد ».همین کار را هم کرد تا انکه
نیک از خودش برجای بگذارد و پیکرش
هیجان حزن انگیز است».
مقدس که در جریان تفحص این شهید بوده است ،در گفت وگویی با فارس
پیش ما رفت تا به امروز به خانه برنگشت و از او نیز هیچ خبری نداریم .او پسری
یکی دیگر از شـــهدای اشـــوری که در
برای خاک وطن فدا کردم .بازگشـــت جانی برایمان هیجان داشت .یک
امیر محمدرضا فوالدی ،رئیس ســـازمان حفظ اثار و نشر ارزش های دفاع
به در بود تا جوان رعنای خود را یک بار دیگر ببیند .او فرزند سوم خانواده
از دنیـــا رفته انـــد .پدرش راننده کامیون بود و خـــود جانی دیپلم ادبیات
در گروه های اشـــوریان یکباره عکس جانی را دیدم .قبل از خواندن متن
هستیم .دعا کن تا پیروز از این جنگ خارج شویم .خودم را هم پیشاپیش
پسرم را در راه وطن دادم
بود ،دختر عمه او «شـــامیران اصالن» است .وقتی درباره خصوصیت های
مهاجرت کرد و هیچ کدام شان زنده نیستند .پدر و مادرش نیز چندسالی
وطن دادم .مادر و پدر جانی پس از سال ها چشم انتظاری از دنیا رفتند.
که او را می دیدم به مـــن می گفت که برای ازادی وطن مان درحال جنگ
شهید عزیز جانی بت اوشانا برای تدفین به اسالمشهر منتقل خواهد شد».
تنها اقوام نزدیک او یک دخترعمو و یک دخترعمه هســـتند که قرار است
بـــود و به جز خودش چهاربرادر دیگر داشـــت؛ یکی از برادرانش به المان
و می گفت خون پســـرم از خون جوانان دیگر رنگین تر نیست .باید خدمت
وقتی به سربازی رفت و من ازدواج کردم خیلی کم او را می دیدیم .اما هربار
اشوریان بعد از نماز جمعه در کلیسای حضرت یوسف برگزار می شود .سپس
ایســـنا روایتی از دخترعمه این شهید دارد و می نویسد« :اولین کسی که
بیایند تا تابوت او را در اغوش بگیرند و بگویند مادرش چندسال چشمش
ســـال های جنگ تحمیلی؛ پالک و ســـاک جانی را به خانه دایی اوردند و
تصویر را که خواندم متوجه شدم پس از ۳۸سال جانی بازگشته است .با
به شـــهادت نایل گشت .بنا به روایت مادر شهید ،بیسیم چی همرزم روبرت
مرا به اســـارت گرفتند ».روبرت به او گفته بود« :من تا اخرین قطره خونم با
عراقی ها می جنگم».
ادامه می دهد« :به همه می گفتم .رهبر مال من هم هســـت .مگه فقط برای
رهبر انقالب عذرخواهی می کنند از اینکه دیر امده اند و ابراز خوشحالی از
اینکه در شـــب عید اشوری ها این دیدار انجام شده .طبق معمول از شهید
می پرســـند .الفرد جواب می دهد« :چند روز مونده بود سربازیش تموم شه.
اما قبول نکرده بود برگرده .بعد از قطعنامه شـــهید شـــد .اول گفتند اسیر
شـــده .بعدها که رفتیم خون ه هم رزمش ،می گفت تا لحظه اخر پشت تیربار
خانواده این شـــهید دیداری هم با رهبر انقالب در ســـال 1394داشتند و
بود .هرچی گفتم بریم عقب ،نیومد .تا اینکه یه خمپاره خورد به سنگرمون
انقالب با این خانواده شهید اشوری که در سال ۹۴انجام شده ،امده است؛
با قنداق تفنگ زدند توی ســـرم و بیهوش شدم .در بعقوبه به هوش اومدم.
در بخشـــی از روایت این دیدار امده اســـت« :در روایت نگاری از دیدار رهبر
«حاج خانم! من یه معذرت خواهی به شما بدهکارم .کسی که قراره چند دقیقه
دیگه تشریف بیارند منزل شما ،اقای خامنه ای هستند »...جمله تمام نشده
و زخمی شد .اســـیرمون کردند .گفتند بقیه کجان ،گفتیم کسی نمونده.
پرســـیدم کســـی هم با من اوردیـــن ،گفتن نه ».و این ،قصه اغاز ۸ســـال
بی خبری مادر از جوان ۲۲ســـاله اش بود .اقا می گویند اینها مای ه افتخار
می گذاشـــت و دوستان بسیار زیادی داشت .او فوتبال بازی کردن را خیلی
برای روبرت که مادر برایش
دعا می کرد
کنند؛ فرصتی در حد چند ثانیه .بغض الفرد و البرت هم با اولین کلماتی که
به دریا بیندازد ،ان را برایتان می اورد .پسری با غیرت بود و با جان و دل برای
شـــهر تهران متولد شد .پس از ناتمام
تعجب شان تعجبی ندارد؛ تعجب شان به انداز ه تعجب خود ماست؛ وقتی وارد
که پشت این مجاهدت ،مجاهدت این خانم است .این روحیه خیلی باارزش
سربازی اعزام گشته و دوران اموزشی را
یکی قاب عکس شـــهید روبرت الزار و دیگری قاب عکس امام و رهبری؛ دو
او را دنبـــال کننـــد .اما رضایت مادر و پدر و بعد هم صبر او این فضا را ایجاد
گذراند .با اتمام دوره اموزشی ،وی به
رهبر انقالب می رسند .مادر به استقبال می رود .پسرها جلو می روند و عرض
پدرش در مورد او می گوید« :هراچ پســـری شاداب بود .به بزرگ ترها احترام
دوســـت داشت .معلمش تعریف می کرد که هراچ پسری است که اگر ریگی
رفتن به خدمت سربازی و جنگ اسم نویسی کرد 23 .ماه در جبهه های جنگ
بود .از جایی که خدمت می کرد بسیار راضی بود .از فرماندهان خود نیز خیلی
راضی بود .وقتی از او سوال می کردم که جایت خوب است یا نه؟ جواب می داد:
«برای من نگران نباشید ،جای من بسیار خوب است ».در اخرین مرخصی خود
کـــه به اصفهان امده بود ،برای کارت پایان خدمتش ،عکس گرفت و به جبهه
شـــهید روبرت الزار در سال ۱۳۴۵در
ماندن تحصیالت مدرســـه به خدمت
به مدت یک ماه و نیم در لشکر لرستان
جبهه غرب منتقل شـــد و در مناطقی همچون سومار و مهران به پاسداری
که اشـــک مادر جاری می شود .برادرها اما هنوز فرصت می خواهند که باور
از دهان شان خارج می شود ،می شکند» ...
شـــدیم و دیدیم روی دیوار منزل یک مسیحی ،فقط دو قاب عکس هست،
قاب عکس رنگ و رو رفت ه قدیمی.
ادب می کنند .مادر می گوید« :درود بر شما .درود بر هم ه ملت ایران ».رهبر
است .نه فقط برای خانواده شهید ،بلکه برای کل کشور .اشاره می کنند به
امنیت کشور که ناشی از همین مجاهدت هاست .بعد در حالی که به مادر
اشـــاره می کنند ،می گویند« :اینها را همه می دانند اما نکته مهم این است
است .یک وقت یک نفر انقدر بی تابی می کند که مانع بقیه می شود که کار
می کند .هرجا می روم ،غالبا مادرها روحیه شان بهتر از پدرهاست .ما مردها
نمی توانیم احساسات مادران را درک کنیم .مردها هم فرزندشان را دوست
دارند اما مادر فرق می کند». ...
ادامه در صفحه۱۳ صفحه 12
فرهنگ
13
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
ادامه از صفحه۱۲
جانی بت اوشانا؛ شهید غریب اشوری
اواخر اســـفندماه 1401اکانت انجمن اشـــوریان ایران تصویر
و احساس می کردم دقیقا او هم کشور را خانه دیده بود .خانه ای
اقلیت اشوریان ایران درخواست کردند تا با انتشار تصویر و نام این
تقریبا دو روز بعد جهت تهیه گزارش برای رسانه ام از طریق انجمن
شـــهیدی اشـــوری به نام «جانی بت اوشانا» منتشـــر کردند و از
زینب مرزوقی
که برای ابادی و ازادگی اش دیگر فرقی نداشت چه دینی داری.
خبرنگار
شهید ،انها را در پیدا کردن خانواده اش کمک کنند .با دیدن این
اشـــوریان ایران شماره تماسی از دخترعمو و دخترعمه این شهید
ما جوانان جنگ ندیده تصویر همیشـــگی مان از مادران شهدای
اســـت مادرش از انتظار برای امدنش دق کرده باشد؟ سوال بود
اغلب اطالعات ،اطالعاتی ساده مانند رشته تحصیلی و سال تولد
یک طرفش را میان دهان شـــان گرفته و سمت دیگرش را زیر بغل
سال بازگشت چند استخوان باقی مانده از یک پیکر هیچ کس را
مفقوداالثـــر دفـــاع مقدس پیرزنی با چادر نماز گلدار اســـت که
گذاشـــته اند .توی دست شـــان هم عکس جوانش است و مدام
قربـــان صدقه قدوباالیی می روند که معلوم نیســـت در دل خاک
اســـت یا عمق اب یا همراه اتش ،به خاکســـتری مقدس تبدیل
شده است .خیلی هایمان ممکن است در تشییع شهدای گمنام
شـــهرمان ،پا به پای این مادران قدم برداشته ایم و گریسته ایم .نه
برای جاودانگی شـــهید بلکه برای ثانیه های انتظار مادران شان و
فرایند زایش دلتنگی از این دوری و اوار شـــدنش روی دل مادران
شهدای مفقوداالثر.
خبر تمام خطوط باال برایم مرور شـــد و با خودم می گفتم :ممکن
که برایم ردیف می شـــد .یعنی غربت این گونه است که پس از 38
نداشـــته باشی که برایت اشک بریزد؟ بازگشت در ذهنم همیشه
همراه باامید بود .بازگشـــت به خانه ،شـــهر ،استان و وطن .مثل
حس تازه متولد شدن اما همراه با مرور خاطرات .حاال اما بازگشت
طعم گسی بود که دلم را می سوزاند .دلشوره می انداخت و نگران
بودم که اگر از خانواده و اقوام این شهید اشوری هیچ کس در ایران
نمانده باشد یا زنده نباشد چند مادر ایرانی به جای مادرش برایش
اشـــک می ریزند؟ نمی دانم چرا از زمان انتشار ان پوستر دلم ارام
نمی گرفت .می دانستم که در دفاع مقدس کم شهید نداده ایم اما
شما را نمی دانم اما من بارها به مادرانی فکر کرده ام که روی سنگ
روحم برای شـــنیدن قصه «جانی بت اوشانا» بی قرار بود .همیشه
گمنام_ فرزند رو ح الله و تفحص شده در فالن منطقه عملیاتی .غم
خانه است .با تمام چالش ها و خستگی ها اما جان پناه است .جان
مزار پسران شان جایی به دور از زادگاه مادری اش نوشته اند :شهید
است که روی دلم از خواندن مزار شهدای گمنام اوار می شود .برای
کشورم را خانه دیده ام .هیچ وقت ایران جان را نگفته ام کشور .برایم
ادمیزاد فقط در خانه اش ارام می گیرد و من برای همین ،کشور را
مادران شان و این بی خبری و سال ها انتظار دلم می گیرد و جهان
خانه صدا می زدم .در چهارچوب دین اسالم جایگاه شهید و شهادت
شـــاید تصور مادران شان برایم سخت باشد اما خواهر که هستم.
جهاد و دفاع از کشـــور در مقابل متجاوز بعثی امری دور از انتظار
برایم تنگ می شـــود .می گویند هر دختری بالفطره دختر است.
چیزی از رنج انتظار کم نمی کند.
مشخص است .برای همین براساس ارزش های اسالمی شهادت،
نبوده و نیســـت .اما برای یک شهید اشوری تعاریف متفاوت است
پیدا کردم .تقریبا هیچ کس از قصه جانی بت اوشانا خبر نداشت و
او داشـــتند .تا اینکه متوجه این شدم که والدین و برادران جانی
فوت شده اند .لحظه به لحظه ام غربت این شهید اشوری شده بود
و اشک هایم بدون هیچ بغضی ارام جاری بودند .برای همین مدام
با خودم این بیت از «حزین الهیجی» را تکرار می کردم :
ای وای بر اسیری ،کز یاد رفته باشد
در دام مانده باشد ،صیاد رفته باشد
باالخره با دخترعموی شـــهید تماس گرفتم .اول ابراز ارادت بود
و تبریک و تســـلیت .عید را تبریک گفت و بعد برای تمام شهدای
امنیت مسلمان کشورمان برای ایجاد امنیت ،تشکر کرد .باالخره
حرف پسرعمویش را پیش کشید« .زن عمویم ،مادر جانی با اینکه
کیف ســـربازی جانی را برایشان اورده بودند اما تا لحظه اخری که
فوت شد ،می گفت شاید جانی اسیر شده و یک روز بازگردد ».این
جمله تکانم داد .از ان روز از خودم می پرســـم :چند مادر شهید تا
لحظه اخر رفتن شان ،امید به بازگشت پسران شان داشته اند ؟ یعنی
مادر شهید جانی بت اوشانا چندبار در چند مراسم تشییع شهدای
گمنام به دنبال جانی بود؟ حاال در این غربت و بی کسی این شهید
اشـــوری ،ما هموطنان مسلمانش برای استقبال و تسویه حساب
غیرتی که به خرج داد برای تشییع پیکرش چه خواهیم کرد؟
کتاب هایی با موضوع شهدای اقلیت
شهدای اقلیت دفاع مقدس کم نیستند و حتما زندگی هر کدام شان
می تواند روایتی نو باشد که مخاطب را با خودشان همراه کند ،اما
در مورد این شـــهدا کتاب های کمی نوشته شده است که در این
بخش ،به سه کتاب مهم اشاره شده است.
داستانی برای تاتیک
«تاتیک! یک لحظه چیزی به ذهنم رســـید و گفتم :بچه ها ببینید
تاتیک تان منتظر اســـت .بروید .جان تاتیک تـــان بروید .باورت
نمی شـــود ،تاتیک باورکن به همان لحظاتی که ما گرسنه بودیم و
تو مقابل شـــمایل مریم عذرا می ایستادی و صلیب می کشیدی و
قطره قطره اشک می ریختی تا معجزه ای برسد و کسی از راه بیاید
و نذری بیاورد و ما را سیر کنی ،به همه ان لحظاتی که تو مروارید
مروارید اشک می ریختی ،د ویدند طرف مادرشان ،بی انکه حتی
ذره ای از ســـم های کوچک شـــان خاک بلند شـــود .رفتند پیش
مادرشـــان ،مادرشان انها را با پوزه اش برگرداند و رفتند ...من که
شک دارم ان اهو مادرشـــان بوده باشد به حتم تاتیک شان بوده
چـــون انگار مثل من کلمه مادر را نمی فهمیدند و اســـم تاتیک را
شناختند». ...
کتاب «تاتیک» را باید اولین داســـتان درباره روایت از شـــهدای
«گارنیک بوغوسیان»« ،زوریک مرادیان»« ،رازمیک خاچاطوریان»،
بکنند .من خیلی راضی می شوم به انها کمک بشود».
الله وردیان»« ،هراچ طوروســـیان»« ،روبرت اودیسیان»« ،هنریک
در مهبط مالئکـه الله» است؛ روایتی از حضور مقام معظم رهبری در
«رافیک رشید زاده»« ،سورن خانلریان»« ،وازگن اوانسیان»« ،اهان
یوســـفی»« ،یرمی یعقوب»« ،ورژ باغومیان» و «هراچ» و «هنریک»
مسیحی دانســـت؛ حسن شیردل ،نویسنده این کتاب می گوید:
شهدای مفقوداالثر ارامنه را به رشته تحریر دراورده است .
مســـیحی و زرتشتی نمی شـــناخت .همه به میدان امدند ،پیر،
این 20شهید بزرگوار را در دو یا سه صفحه اورده است و برای هر
«دفاع مقدس هشت ســـاله ایران و ایرانی ،مســـلمان و کلیمی و
جوان ،زن و مرد تا صدام و یاران غربی وی نتوانند یک هفته ای به
تهران برســـند و این یک هفته هشت سال طول بکشد و سرانجام
نیز شکســـتی مفتضحانه را قبول کند .ایرانی بارها نشان داده که
بیعتش ایمانی است و تا پای جان پای قول و قرار خود می ایستد.
با نگاهی به تعالیم حضرت مســـیح (ع) درمی یابیم که در این دین
نیز همچون ســـایر ادیان الهی مقام واالیی برای کســـانی که در
راه دفـــاع از ارمان های الهی جان خود را فدا می کنند ذکر شـــده
و به شـــهادت در راه دین و ایمان بسیار تاکید شده است؛ ماریتر
(ماتیـــروس) یاناهاتاک را می توان معادل واژه شـــهادت در زبان
ارمنی دانســـت که به معنای ســـرباز خط مقدم ،قهرمان ،دلیر و
بی باک است .بدون شک در کنار غیرت مسیحیان ایرانی برای دفاع
از خاک شـــان ،این تعالیم نیز در حضور فعال انان در جبهه های
نبرد حق علیه باطل اثر بســـزایی داشته است ،تا جایی که پس از
فراخوان شورای خلیفه گری ارامنه ایران در مراکزی چون تهران و
تبریز و اصفهان خیل عظیمی از جوانان و اقشار مختلف مسیحی
برای این وظیفه ملی اعالم امادگی کردند .این بار قلم نویســـنده
کتاب سقف سفید برای رزمندگان اقلیت های مذهبی و به خصوص
مسیحی که در هشت سال دفاع مقدس در کنار دیگر هموطنان
ایرانی حضور داشـــتند ،به رشـــته تحریر در می اید و رشادت های
شهدای مسیحی را به تصویر می کشد .بی شک حضور این کتاب
در بین رمان های فارســـی و کتاب های شـــهدای دفاع مقدس،
می تواند کمک کننده باشد».
شهدای اقلیت دینی
کتاب «شهدای اقلیت دینی» با موضوع و نگاهی کوتاه به زندگی
20شهید مســـیحی به همت و قلم امیر قاسمی فاخر گرداوری،
تنظیم و نوشـــته شـــده اســـت .طبق اطالعاتی که در این کتاب
امده اســـت ،ارامنه مســـیحی ایران در ۸ســـال جنگ تحمیلی
دوشـــادوش برادران مسلمان شـــان به دفاع از میهن پرداختند.
تعداد شـــهدای ارمنی ۸ســـال دفاع مقدس طبق گفته کشیش
هاکوپ کشیشیان ۸۹نفر در ایران است .ارامنه در میان اقلیت های
ایمان جهادی(صهبا)» منتشـــر شده است .در این کتاب ،حضور
«شـــهدای اقلیت دینی» روایت هایی کوتاه از زندگی هر کدام از
شهید ،ضمن ذکر مشخصات شناســـنامه ای ،به چگونگی رفتن
اشـــوری هستند صدها سال است در این کشور زندگی می کنند.
انها به جبهه ،نحوه ،زمان و مکان شهادت شـــان نیز اشاره کرده و
در برخی موارد خاطره ای از شهید از زبان یکی از اعضای خانواده
را نیز ضمیمه کرده اســـت .همچنین به ذکر خصوصیات برجسته
اخالقی و اجتماعی ان شـــهید نیز اشاره کرده است .از شهدای
شاخص که در این مجموعه معرفی شده است می توان از «زوریک
مرادیان» به عنوان اولین شهید نظامی ارامنه نام برد.
بخش روایت شده اســـت .مسیحیان ایران که عمده انها ارمنی و
این هموطنان عزیز که خود را ایرانی و بخشـــی از ملت می دانند،
در مجموع ،بیش از صد شـــهید تقدیم کشور کرده اند .عمده این
شهدا ،سربازانی هستند که در دوران دفاع مقدس ،در جبهه ها به
شهادت رسیده اند و تعدادی هم در ترورهای منافقین ،یا بمباران
و موشک باران شهرهای کشور در طول جنگ ،شهید شده اند.
رهبری با توجه به اهمیت و ارزش باالی خانواده های شهدا و لزوم
«روزی خبر رســـید که حدود 27ســـرباز به محاصره گروهک ضد
احترام و توجه ویژه نســـبت به انها ،از همان ابتدای جنگ ،عنایت
کمـــک کرده بودنـــد .در این بین ،گروهی دیگـــر از نیروها برای
خودشـــان را برای حضور در منازل شـــهدا و ابراز محبت و توجه
انقالب «کومله» در امده اند .محاصره شـــدگان با بیسیم تقاضای
یاری رســـاندن به همرزمان ،اماده اعزام به منطقه شدند .زمانی
که «ورژ» شـــنید که او را با خود نخواهند برد به دنبال انها دویده،
خواهـــش می نماید که وی را نیز با خود به منطقه محاصره شـــده
ببرنـــد! در «کربال»ی ان روز ،بنا به روایت برادر شـــهید ،غیر از دو
ســـرباز از هموطنان مشهدی و اصفهانی که زخم برداشتند ،بقیه
جوانان رشید این مرز و بوم ،همراه با ورژ ،شربت شهادت نوشیده
و به ملکوت اعلی پیوســـتند .پیکر شـــهید «ورژ باغومیان» پس از
انتقال به زادگاهش و اجرای مراسم مخصوص مذهبی در کلیسای
حضرت مریم مقدس با حضور صدها تن از خویشاوندان ،دوستان
و همشـــهریانش در تاریخ 20خرداد 1365در قبرستان ارامنه به
خاک سپرده شد .بر سنگ قبر شهید «ورژ باغومیان» این کلمات
خاصـــی به این خانواده ها داشـــتند؛ و از ســـال 63برنامه مرتب
و گفت وگوی رو در رو و صمیمانه با خانواده های شـــهدا ،شـــروع
می کنند .از جذاب ترین دیدارهای ایشان ،دیدار با خانواده های
شـــهدا و موارد مربوط به شهدای مسیحی است .رهبری از همان
سال شصت و سه ،در ایام عید مسیحیان و میالد حضرت مسیح،
میهمان خانواده های شـــهدای مســـیحی می شـــوند .کنار انها
می نشـــینند و از ارزش شـــهدای انها و افتخار کشور به این شهدا
و خانواده هایشـــان می گویند .از ویژگی های خاص این دیدارها،
این بود که اغلب خانواده های مسیحی ،نمی توانند این حضور را
در مناز ل شـــان باور کنند و در بهت می مانند .حالتی که معموال
تا اواخر دیدار ،باقی می ماند .این حالت باعث می شود که اتفاقا
اقا در بین این خانواده ها بیشتر صحبت کنند ،خاطره بگویند و به
نقش بسته اند :برای همرزم زخمی ات ،سپر گشتی و بی درنگ ،به
شکلی مجلس را گرم کنند .سبک روایتگری این کتاب ،تا حدودی
مردمت را تشنه ایمان محکمت گذاردی».
ان روایت اســـتفاده شـــده که خود این تنوع راویان ،داستان ها را
نجاتش شتافتی .قلبت سوخته و شمع زندگی ات ،خاموش شد ،و
مسیح در شب قدر
داستانی است و در هر کدام از انها ،از یک راوی متفاوت و مناسب
جذاب تر می کند .البته مفهوم داســـتانی کـــردن روایت ها ،ازاد
گذاشـــتن تخیل نیست .تمام نکات موجود در کتاب ،به خصوص
«امیدواریم دل شـــما شاد باشـــد .این غم های بزرگ تاثیرش در
بیانات رهبری ،کامال مســـتند و براساس اســـناد موجود است.
در انســـان نورانیت ایجاد می کند و رحمت الهی را جلب می کند.
درباره شهید ،خاطرات و نحوه شهادتش اورده شده ،که فداکاری
شما ،ایجاد نورانیت باشد .چون این غم ها و این فشارهای روحی،
خودمان را باید اهل قبول رحمت الهی بکنیم».
بعد از این جمالت ،اقا دو هدیه به مادر و خواهر شهید می دهند.
مذهبی بیشـــترین شهدا را تقدیم انقالب اســـامی کردند .این
نام های شـــهیدان «ویگن کاراپتیان»« ،زوریک مرادی»« ،البرت
-مـــا هیچ چیز نمی خواهیم .اگر قرار اســـت کمکی به ما بکنند،
الله دادیان»« ،ادیک نرسسیان»« ،الفرد گبری»« ،ارمن اودیسیان»،
منازل خانواده های شهدا که از سوی انتشارات «موسسه فرهنگی
رهبری در منازل شـــهدای مسیحی کشـــورمان ،در بیست و سه
وقتی سوال شد که مادر شهید خدمت اقا چه عرضی دارند ،مادر
کتاب در روایت هایی کوتاه زندگی بیســـت شـــهید مســـیحی به
کتاب«مسیحدرشبقدر»عنواندومینکتابازمجموعه«خورشید
شهید ،با ادب اشک چشمش را پاک می کند.
خواهش می کنم به شهدایی که بچ ه کوچک دارند ،به انها کمک
همراه با روایت حضور رهبری در منازل این شـــهدا ،نکات زیبایی
و شجاعت و روح واالی انسانی این شهدای عزیز و خانواده هایشان
را نشـــان می دهد .مسیح در شب قدر ،شامل 23فصل است که
با مقدمه ای نســـبتا طوالنی ولی ابتکاری و نو همراه شده است و
در ان به موضوعاتی همچون زندگی حضرت مسیح ،ارتباط میان
ی با مسیحیت و
ادیان اسالم و مسیحیت و رابطه جمهوری اسالم
اقلیت های مذهبی پرداخته است.
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
چارسو
«بلوط پیر» شاید اخرین فیلم «کن لوچ»
کن لوچ گفته است که نزدیک به ۹۰سال
ســـن دارد و طبیعی است که در این سن
توانایـــی ادم رو به کاهـــش می رود .او در
گفت وگو با هالیوود ریپورتر گفته است به
همین دلیل شـــاید فیلم جدیدش «بلوط
پیر» اخرین فیلمش باشـــد و فکر کردن به
فیلمی دیگر کمی دور از دسترس است.
کـــن لوچ ۸۶ســـاله عنوان کـــرد« :فقط
مطمئن نیستم بتوانم یک دور دیگر بزنم».
وی افزود« :ســـاختن فیلم های بلند چند
سال طول می کشد و ان وقت من نزدیک
۹۰ســـال سن خواهم داشـــت و توانایی هایم رو به کاهش و حافظه کوتاه مدتم از بین
می رود .بینایی من همین حاال هم وضعش خراب است ،بنابراین کار بسیار مشکل است.
«بلوط پیر» پانزدهمین فیلم لوچ در جشنواره فیلم کن در ماه می برای اولین بار به نمایش
درمی اید .ماجرای این فیلم که با بازی دیو ترنر و ابال ماری و نویسندگی پل الورتی ،همکار
همیشگی لوچ ساخته شده ،در شمال شرقی انگلستان اتفاق می افتد و درباره یک کافه
در یک جامعه معدنی سابق است.
لوچ در کن موفق بوده و ۲بار نخل طال را برده است که یک بار سال ۲۰۰۶برای «بادی
که کشـــتزار جو را تکان می دهد» و سال ۲۰۱۶برای «من ،دنیل بلیک» بود .وی جوایز
دیگری هم از کن گرفته از جمله جایزه هیات داوران ســـال ۱۹۹۳برای «سنگ باران» و
۲۰۱۲برای «ســـهم فرشتگان» و ۳جایزه فیپرشی برای«جک سیاه» در « ،۱۹۷۹اراذل
و اوباش» در ۱۹۹۱و «زمین و ازادی» در ســـال .۱۹۹۵ســـال ۲۰۱۳به نظر می رسید
که لوچ در استانه بازنشستگی باشد و این پس از ان بود که تهیه کننده اش ربکا اوبراین
پیشـــنهاد کرد که «تاالر جیمی» فیلم زندگی نامه ای که وی از جیمز گرالتون کمونیست
ایرلندی ساخته بود ،اخرین فیلم بلند او باشد .با این حال ،لوچ کوتاه نیامد و «من ،دنیل
بلیک» را تکمیل کرد که به یک موفقیت تجاری غافلگیرکننده بدل و برنده جوایز متعدد
شد و پس از ان هم «متاسفیم جا ماندی» را سال ۲۰۱۹ساخت.
هالیوود ریپورتر به نقل از لوچ اشـــاره می کند که وی ممکن است دیگر «انرژی عاطفی
عصبی» را برای کارگردانی یک فیلم سینمایی نداشته باشد ،اما شاید اماده ساخت یک
مستند باشد .او هنوز حرف های زیادی برای گفتن دارد.
انتقاد «دوید لینچ» از مرگ تدریجی سالن های سینما
«دوید لینچ» با شکستن سکوت رسانه ای
خود در گفت وگو با نشریه سینمایی «کایه
دوسینما» ،نسبت به تجربه تماشای فیلم
از سامانه های نمایش انالین انتقاد کرد.
به گزارش ایسنا ،این کارگردان امریکایی
در بخش هایـــی از گفت وگویـــش با مجله
فرانســـوی «کایه دو ســـینما» عنوان کرد:
«ویروس کرونـــا مانع تماشـــای فیلم در
سینماها شده اســـت ،فیلم های بلند در
جایگاه بدی قرار دارند ،سریال ها جای انها
را گرفته اند ...می توانید بنشینید و تجربه
قدم گذاشتن به دنیای کامال جدیدی را داشته باشید .اکنون همه اینها در کتاب های
تاریخ لعنتی اســـت و این ناراحت کننده است ».لینچ همچنین انتقاد خود را از تماشای
فیلم با تلفن های هوشمند تکرار کرد و گفت« :من همیشه می گویم که مردم فکر می کنند
فیلمی را دیده اند ،اما اگر ان را با تلفن تماشـــا کرده باشـــند ،درواقع چیزی ندیده اند».
این ســـینماگر ۷۷ســـاله با اذعان به اینکه «تلویزیون بد نیست» افزود« :خداحافظی با
ســـینماها سخت ترین بخش اســـت .هنر و تجربه تمام شده است .صاحبان تئاتر ...به
عشق سینما ادامه می دهند .هنوز قهرمانانی هستند که برای بقای سینما می جنگند».
لینچ همچنین فاش کرد که ابتدا پیشنهاد «استیون اسپیلبرگ» برای ایفای نقش کوتاه
در فیلم «فبلمن ها» در نقش کارگردان مشـــهور «جان فورد» را رد کرد و پس از ان ایفای
نقش «پیتر بوگدانوویچ» را به کارگردان همکار خود توصیه کرده است اما درنهایت توسط
«لورا درن» بازیگر فیلم «از ته دل وحشـــی» متقاعد به حضور در این نقش شـــده است.
او همچنیـــن افزود که مجموعه محبوب گزارش های اب و هوای یوتیوب او پس از اخرین
پست او در ۱۶دسامبر سال گذشته باز نخواهد گشت .او گفت« :االن می توانم صبح ها
بیشـــتر بخوابم .باید خیلی زود بیدار می شدم تا با بولتن اب و هوا مشورت کنم .در طول
دو سال حتی یک مورد را از دست ندادم».
دیوید لینچ متولد سال ۱۹۴۶میالدی است که مجموعه ای از اثار موفق سینمایی را در
کارنامه دارد« .مرد فیل نما» اولین موفقیت سینمایی او بود که نامزد هشت جایزه اسکار
شـــد .این فیلم جایزه بهترین فیلم خارجی ســـزار فرانسه را نیز دریافت کرد .او در اواخر
دهه ۸۰با «مارک فارســـت» ،تهیه کننده معروف برای ساختن سریال تلویزیونی «توئین
پیکس» قرارداد بســـت .این مجموعه تلویزیونی در دهه ۹۰در شـــبکه ABCبه نمایش
درامد و به موفق ترین ســـریال تلویزیونی دهه ۹۰تبدیل شـــد و در سال ۲۰۱۸پس از
حدود ۳۰سال ،فصل سوم ان منتشر شد.
توجه به معیشت خانواده سینما؛ اولویت امسال
محمد خزاعی رئیس ســـازمان سینمایی
در شصت و سومین جلسه شورای معاونان
و مدیران این ســـازمان ،مهم ترین رویکرد
ســـینمایی را بهبود معیشت ،رونق تولید
و تقویـــت ظرفیت اقتصاد ســـینما عنوان
کرد .وی با اشـــاره به اســـتقبال گسترده
مردم از ســـالن های سینما در سال جاری
و همچنین اقدامات انجام شده به منظور
رونق گیشه سینما در سال گذشته افزود:
«با برنامه ریزی هایی که صورت گرفت شاهد
گیشـــه پررونقی در نیمه اول سال گذشته
بودیم و تا شـــهریور ماه شاهد او ج گیری و روند تصاعدی فروش سینماها بودیم و امارها
حکایت از این داشته است که روند صعودی فروش فیلم ها تا پایان سال ادامه پیدا کند
ولی ،متاسفانه همزمان با ناارامی های مهرماه گذشته و غفلت و شیطنت عده قلیلی از
سینماگران و فضاسازی های منفی و تخریبی ،این روند نزولی شد .با این وجود همکاران
ما در ســـازمان ســـینمایی تدابیری پیش بینی کرده اند که به رغم این ناارامی ها و بعضا،
کارشکنی و سنگ اندازی تعداد اندکی از سینماگران ،شاهد تعطیلی سینماها نباشیم».
خزاعی رونق تولید را از دیگر محورهای مهم در سیاست های سازمان سینمایی در سال
1402عنوان کرد و گفت« :با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری مبنی بر «سال رونق
تولید و مهار تورم» ،راهبرد رونق تولید از دیگر دســـتورالعمل های این ســـازمان در سال
جاری اســـت ».وی ادامه داد« :الزم است تولید ارزان قیمت اثار سینمایی و برنامه ریزی
برای توسعه فضاهای تولید با بودجه های پایین و دربرگیری بیشتر اهالی خانواده سینما
در دستور کار قرار گیرد .تقویت ظرفیت اشتغال اهالی سینما و رفع بحران بیکاری و نیز،
حل مساله معیشت خانواده سینما از اولویت های سازمان بوده و در سال جدید جدی تر
می شود .اگرچه در کنار این نگاه ،از تولید اثار فاخر نباید غافل شویم».
به گفته وی حل مشکل معیشت ،مسکن و اقتصاد خانواده سینما که اغلب انها از قشر
ضعیف اقتصادی جامعه هستند ،باید در اولویت موسسات و مراکز زیرمجموعه سازمان
ســـینمایی قرار گیرد .خزاعی ادامه داد« :همه خانواده ســـینما دچار مشکل اقتصادی
نیســـتند یا اینکه مشکالت شان هم سطح نیست .بنابر این الزم است یک تقسیم بندی
اصولی در چهارچوب برنامه جامع حمایتی در این زمینه صورت بگیرد». صفحه 13
فرهنگ
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
14
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
دار و دسته جان سخت ها
هنوز جایی برای پیرمردها هست
چون هنوز حرفی برای گفتن دارند!
خبرنگار
گفتن دارند و هنوز می شـــود از تماشـــای کارهایشان لذت برد.
سمتی و صد البته این نگاه مردساالرانه ضدزن هم نیست .نوعی
انهـــا هنوز قابلیت این را دارند که یک اتفاق جدید را رقم بزنند و
جایی هســـت برای پیرمردها .هنوز هســـت .انها هنوز زندگی
این حسنی اســـت که طرفداران قدیمی شان از این بابت بسیار
عمومی می گذارند .برخالف بسیاری از همسن های خودشان،
اســـت که عمده انها هنوز فلســـفه ای برای فیلم ساختن دارند.
می کنند ،فیلم می ســـازند ،هنر خودشان را به نمایش و قضاوت
خانه نشین نشده اند .تمام نشده اند .هنوز در چشم هایشان برقی
هســـت وقتی صحبت از یک پروژه جدید را می شنوند .هنوز هم
عوامل تولیدشان با انها در تماسند .هنوز هم تقویم کاری دارند.
بازنشست نشده اند .خودشان را بازنشسته اعالم نمی کنند .قرار
نیست کنار بکشند .هنوز فیلم می سازند.
خوشحالند .مهم ترین چیزی که می توان در مورد انها گفت این
هنوز هم می توان ریشـــه عقاید مذهبی یا اجتماعی یا سیاسی
انها را در فیلم هایشان دید و از تماشایشان لذت برد .انها حرفی
برای گفتن دارند چون همیشه همین طور بوده اند .کار به تئوری
فیلمساز مولف ندارم .اساسا ادم ها در این حرفه ،همیشه حرفی
برای گفتن دارند .حتی اگر دم دستی و ساده باشد .فلسفه ای که
در روزگاری که تارانتینو در 60سالگی اعالم می کند که تنها قصد
در طول چندین و چند دهه کار فیلمسازی ،توشه راه شان بوده،
حتیسهدههعمربیشتر،هنوزعطشساختندارند.هنوزدوست
هنوز لذت بخش است چون هنوز همانی هستند که قبال بودند
دارد یک فیلم دیگر بســـازد و کنار بکشد ،کارگردان هایی با دو یا
دارنددرگیرجزئیاتشوند.بسازند،بنویسندیاتهیهکنند.خیلی ها
دیگرنمی سازند.بازنشسته اند.خیلی هایدیگرکاراجراییپشت
دوربین را کنار گذشته اند و استودیوهای فیلمسازی ساخته اند
یا حتی تهیه کننده شده اند .کار را سپرده اند به دیگران .نظارت
می کنند.یکعده،هنوزمی سازند.هنوزبافیلمنامه نویسسروکله
می زنند .هنوز بازیگر استخدام می کنند .هنوز تقویم کاری خود را
بافیلمبرداریاتدوینگرشانچکمی کنند.هنوزدرگیرپیش تولید،
تولید و پساتولید می شوند .انها هنوز زنده اند و فیلم می سازند.
سوال این است که چرا ما هنوز درگیر انهاییم.
«کلینت ایســـتوود» در کارهایش ،تا امروز تکرار شده .هر بار به
قواعدکارتیمیرارعایتمی کنندضمناینکهقطعاازنواوری های
نشست های خبری فراوان ،تولید محتوای سفارشی و درجه یک و
این طور نیست که انها پیر ،مفلوک یا قدیمی شده باشند و دیگر
خودشـــان را در اختیار مخاطبان گذاشته اند .نگاه مردساالرانه
نتوان به صحبت هایشان گوش کرد .هنوز حرف های زیادی برای
هومن جعفری
دارد .قصه اینجاست که این ادم ها ،چندین دهه مضامین ذهنی
اگر به دنبال یافتن دلیل موفقیت این فیلمسازان کهنه کار بعد از
فیلم شان به بهترین فستیوال ها راه می باید و انجا با باالترین حد
در این فیلم های اخری هم با انها هســـت .تماشای کارهای انها
و در دنیایی که ادم ها به فاصله یک رفرش شدن نتایج انتخابات،
موضع سیاسی شان تغییر می کند ،ثابت ذهنی و فکری این افراد
اطمینان بخش و قابل تحسین است.
نگاه دست راستی سبک است در مواجهه با جامعه وقت امریکا.
«گران تورینو» نمونه مناسبی است از نگاه ایستوود به جامعه در
حال تغییر کشورش.
کیفیت محصول انها تضمین شده است
فهرستعواملتولیددوکاراخراویعنی«ایریشمن»و«قاتالنماه
و به اندازه اعتبارشان قدر می بینند.
نمونه تمام عیار از کیفیت محصول اسم برد .فقط نگاه کردن به
کامل»نشانمی دهدکهاسکورسیزیچهتیمپرستارهوبلندباالیی
را دور خود جمع کرده و نتیجه کار این همه ادم درخشان و برجسته
یک کاالی قابل اعتماد را دریافت کنید .رستوران های قدیمی را
دیده اید؟ انهایی که هنوز محصول شان همان کیفیت دهه های
قبل را دارد .از کیفیت کار نمی دزدند چون برایشان مهم است که
محصول شان باکیفیت باشد .برایشان مهم است چون یک برند
چند ده ســـاله هستند .نکته ای که برای افزایش یا حفظ کیفیت
اهمیت دارد اســـتفاده از همکاران خوب است .وقتی محصولی
از این کارگردان های باکیفیت را می بینی مطمئنی فیلمبردار،
فیلمنامه نویس ،مســـئول انتخاب بازیگر ،تدوینگر و اهنگساز،
اسکورسیزی همیشـــه ته نگاه فیلم هایش ،یک نگاه مذهبی به
بهترین کیفیت ممکن را با خود به پروژه بیاورند.
کتاب هایش که یک تم کاتولیکی در اثارش کامال مشهود است.
دهه ها تجربه کار با عوامل تولید را دارند و می دانند چطور از یک
وودی الن همان نگاه طنز و پوچ گرایانه همیشگی اش به زندگی را
برای نمونه اوردن پیرامون این بحث ،می شود اسکورسیزی را یک
انتظارترین فیلم ســـال 2023است و منتقدان و اهالی سینما،
اســـت .این برند یک معنای مشخص دارد .اینکه شما قرار است
انها می دانند که مشغول انجام یک پروژه درجه یک هستند و باید
تیم ســـازی مهم ترین دلیل موفقیت این کارگردان هاست .انها
تیم بسیار باکیفیت بهترین محصول و خروجی را بیرون بکشند.
یادداشت
رونماییدرستوحسابیمی گیرند.کاالییکهتولیدمی شودیک
محصول درجه یک و گران قیمت است و برایش به درستی هزینه
چرا کارهای انها را دوست داریم؟ طبیعی است چون اسم انها برند
کن لوچ یک کارگردان اجتماعی است.حتی اگر نگوییم چپ ،اما
زندگی ،مرگ و مجازات دارد .شاید درست عین گراهام گرین در
موجود در صنعت سینما نیز بهره می گیرند.
جلویاپشتدوربین،تبدیلبهچهکارهایباکیفیتیشده.ایریش
هم کارشان را بلدند و هم خودشان یک برند به حساب می ایند.
دغدغه او طبقه کارگر و فرودست بوده و هنوز هم هست.
سال ها و دهه ها کار هستید ،بخشی از دلیل در این است که انها
ممکن از احترام تحویل گرفته می شوند .برایشان تبلیغات فراوان،
من که واقعا یک اثر تماشایی است و قاتالن ماه کامل هم که مورد
برای دیدن ان انتظار می کشـــند .در کارهای وودی الن همیشه
ســـتاره های هالیوودی حضور دارند و اتفاقا با لذت و افتخار در
کارهای او حضور دارند.
می شود .برندهای پرسابقه در سینمای جهان بسیار اعتبار دارند
یک نمونه اش اینکه برای انها همیشـــه یک راه ایجاد می شود.
مثال اسکورسیزی برای فیلم مرد ایرلندی ،بودجه ای می خواست
که در زمانه کرونا در دسترس نبود .نت فیلکس حاضر شد 157
میلیـــون دالر برای فیلم او هزینه کند .هزینه ای که از خیلی ها
دریغ شد ،در اختیار اسکورسیزی قرار گرفت .همچنین وقتی
کارگردان های مستقل و باسابقه برای ساختن یا پخش فیلم های
خود دچار مشکل بشـــوند ،در انواع جشنواره ها به سمت انها
باز می شـــود .حضور انها در جشـــنواره های مختلف اعتباری
نکتهدیگرکیفیتکارهایکارگردان هایکهنه کاراست.کارهای
اســـت .نمونه اش کن لوچ 86ســـاله ،فیلمساز مستقل چپ
ندارند .کارهای کن لوچ همچنین .پوالنسکی همچنین« .افسر
کارهای خـــود را عرضه می کند .کن برای امثال لوچ ،فرصتی
الن از نظـــر کیفیت ،تفاوت معناداری با کارهای گذشـــته اش
و جاسوس» یکی از بهترین کارهای این کارگردان و یک اثر هنری
بسیار چشم نواز است .یک کار بسیار باکیفیت ،خوش ساخت و
تماشایی.
که فیلم های کم هزینه می ســـازد و در جشنواره هایی مثل کن
بـــرای بازاریابی و توزیع و پخش فیلم هایـــش فراهم می کند.
یادمان باشـــد لوچ ،ادم سیســـتم و کمپانی های فیلمسازی
نیســـت و معموال فیلم های کم هزینه و بدون ستاره می سازد و
فیلم هایش موقع پخش شدن از سالن های پرتعداد سینمایی
با انها با احترام برخورد می شود
وقتی یک کارگردان قدیمی و کهنه کار فیلمی می ســـازد ،با او با
احترامرفتارمی کنند.برایشانبزرگ ترینافتتاحیه هارامی گیرند.
برخوردار نمی شود .جشنواره های سینمایی برای امثال لوچ و
کارگردان های کهنه کاری مثل او ،همیشـــه یک فرصت ایجاد
می کنند تا بتواند کارش را درست انجام بدهد.
نقدی بر فیلم «جنگ جهانی سوم»
اعترافات ذهن خطرناک یک فیلمساز
محمد قربانی
منتقد
اینکـــه مردم ما دهه هاســـت با ســـینما قهرنـــد خیلی
طبقات باالتر جامعه ،سعی می کند ژست دلسوزی برای تهیدستان را بگیرد.
برایشـــان دردسر نشود ،با پااندازها دست به یکی کرده اند .در صحنه ای که
بگوید که تنابنده مراتب تبدیل شـــدن از یک کارگر ســـاده به یک ادم کش را
خدا را بابت این مساله شکر می کنم« .جنگ جهانی سوم»
تنابنده درمی اید .اتفاقی که در ســـمت کارگرها نمی افتد .فیلم می گوید که
مابه ازای یهودی ها باشد .اما شواهدی وجود دارد که متاسفانه از ناخوداگاه
فیلم را مســـموم می کند و می کشـــد .او هیتلر را با خـــود به واقعیت و تاریخ
ناراحت کننده اســـت ،اما گاهی با دیدن بعضی فیلم ها،
یکی از همین فیلم هاســـت .فیلمی که جنایت های زالوهای ســـرمایه دار در
جنگ هـــای جهانی را گردن طبقات فرودســـت می اندازد و در عین حال که
می خواهد ژست ضدفاشیسم بگیرد ،فاشیستی است.
اما یک نفر را بین انها نگه می دارد ؛ زنی که دســـتیار کارگردان است و پشت
در طرف بورژواها و خرده بورژواها می توان ادم حســـابی پیدا کرد ،اما در بین
فقرا غیرممکن اســـت .هرچند فیلمساز پای همان زن هم نمی ایستد و انگار
ناخوداگاه طرفدار عوامل فیلمسازی است که با کارگرها مثل حیوان برخورد
فیلم ماجرای یک کارگر (با بازی محسن تنابنده) است .کارگری که فیلمساز
می کنند .به یاد بیاوریـــد صحنه ای را که زن از تنابنده در مقابل تحقیرهای
نشـــان مان می دهد .او کارگر بی کس وکاری است که معلوم نیست چه بر سر
مقابل کارگردان می ایســـتد و تندترین حرف ها را به او می زند ،چهره زن فولو
قبل از به تصویر کشـــیدن کار و زحمت کشـــیدنش ،او را در یک فاحشه خانه
زن و بچه اش امده .فیلمســـاز انقدر به او بی اعتناست که نه توضیح می دهد
زن و بچه اش در کدام زلزله مرده اند ،نه عشـــق جدیدش را می سازد و نه حتی
یک میلی متر به عمق شخصیت او می رود و به این ترتیب ،نقش اول فیلمش
را پالستیکی رها می کند .نگاه فیلمساز به بقیه ادم های هم طبقه تنابنده هم
همین اســـت .تنابنده برای یک گروه فیلمسازی کار می کند .فیلمی که قرار
ی است .عوامل فیلم ،از کارگرها
است ساخته شود ،درباره هیتلر و یهودی کش
به عنوان اسرای یهودی استفاده می کنند .تنابنده هم یکی از انهاست .جالب
اســـت که هیچ کدام از کارگرها ،با اینکه تجربه بازیگری ندارند ،اعتراضی به
وضعیت شان نمی کنند .انها رامند ،توسری خورند و از انسانیت تهی شده اند.
هیچ کدام از انها با هم فرقی ندارند و تا انتها نه شخصیت می شوند و نه تیپ،
کامال بی مصرفند .انها حتی در کار خودشان هم خنگند ،مثال در چند ثانیه ای
که الوارکشی انها را می بینیم ،یکی شان با الوار به سرمایه گذار فیلم می زند و
یکی دیگر را هم تنابنده جاخالی می دهد .تهیدستان فیلم ،حتی به خودشان
هم رحم نمی کنند ،نمونه اش ســـرکارگر که حتی اجازه نمی دهد تنابنده در
اتاقش بخوابد و او را در اتاقی که برق ندارد و سقفش چکه می کند ،رها می کند.
نگاه فاشیســـتی هومن ســـیدی در «مغزهای کوچک زنـــگ زده» به فقرا ،در
ایـــن فیلم هم ادامه دارد .در ان فیلم تنها یک نفر در بین گروه گنگســـتری
خرابه نشـــین ها انسانیت داشت و او هم یک بچه سرراهی بود که «ژن»ش با
دیگران فرق می کرد .البته در این فیلم ،فیلمساز با سیاه نشان دادن نمایندگان
کارگردان دفاع می کند؛ دوربین روی تنابنده ایســـتاده و همزمان که زن در
است و نیمی از صورتش از قاب بیرون گذاشته شده.
دختر را در لوکیشن اتاق گاز می بینیم ،قرار است دختر مظلوم نمایی شود و
فیلمســـاز بیرون زده و دخترک را هم در تیم پااندازها می گذارد .یک مثال از
میزانسن و یک مثال از فیلمنامه می زنم.
قرار می گیرد که یکی از اضالع ان ،دخترک است .مورد فیلمنامه ای هم این
اما اوضاع از این هم بدتر اســـت .هیچ سیری در کار نیست ،تنابنده از ابتدا
کتک زدن تنابنده ،در لحظه اخاذی ،تنابنده در قاب توسط مثلثی تحت فشار
اســـت که دختر تا ارنج النگوی طال دارد ،اما حاضر نیســـت همه انها را برای
فروش به تنابنده بدهد تا انها را بفروشـــد و از دست پااندازها خالص شوند.
توجیهی .این نوع نمادگرایی ابکی هم اعتیاد دیگ ِر فیلمســـازان ماست .قرار
بدبخت های فیلم ،برای فیلمســـاز مهم نیست ،حتی جان تنابنده .روی مچ
دلباخته زنی کر و الل در فاحشـــه خانه شـــده ،او را پنهانی به محل سکونت
خـــود می برد .بماند که دخترک انقدر معصوم اســـت که هیچ تماشـــاگری
فاحشـــه بودنش را باور نمی کند .این هم بماند که عشـــق مفروض اســـت و
ساخته نمی شـــود .تنابنده دخترک را زیر کف خانه هیتلر قایم می کند .این
را هم هومن ســـیدی از فیلم «حرامزاده های بی ابرو»ی تارانتینو گرفته .البته
از ایـــن لحاظ نســـبت به مثال «اعترافات ذهن خطرنـــاک من» که تلفیقی از
چند فیلم بد هالیوودی بود ،خودداری بیشتری نشان داده که این می تواند
تنها نکته مثبت فیلمش باشـــد .دخترک یک روز که تنابنده برای باج دادن
بـــه پااندازها می رود ،در خانه می ماند و طی فیلمبرداری صحنه انفجار خانه
هیتلر ،به نظر می رســـد که در اتش می ســـوزد .بعد از این حدود ۵۰دقیقه،
فیلم« ،درباره الی»وار دور ســـر خودش می چرخد و با شلو غ بازی هایی مثل
صحنه هـــای کتک کاری تنابنده که تصنعی و بی منطق ،حتی تا ۷-۶دقیقه
کش می ایند ،نوار خالی پر می کند .معلوم نمی شـــود چه بر سر دختر امده.
فیلمساز به تنابنده دستور می دهد این طور فکر کند که عوامل فیلم برای انکه
و داخل فیلم طرفدار انهاســـت ،می کُ شـــد .هیتلری که از تهیدستان است.
در صحنه ای که دو پاانداز شـــبانه به خانه هیتلر می ایند و شروع می کنند به
تنابنده بعد از سکته بازیگر نقش هیتلر ،با نظر کارگردان جای او را می گیرد
اســـت اینکه تنابنده در مسیر هیتلر شـــدن است ،شیرفهم شود .تنابنده که
برمی گرداند و این بار هیتلر نمایندگان طبقات مرفه را که فیلمســـاز در خارج
بـــه این ترتیب جای قاتل و مقتول تاریخی عوض می شـــود .این فیلم تلویحا
فقط یکی شان را به او تعارف می زند و عجیب تر اینکه تنابنده قبول نمی کند.
و در لوکیشـــن خانه هیتلر ساکن می شود و بقیه به هتل می روند ،بدون هیچ
همزمـــان با بازی اش در نقش هیتلر طی می کنـــد؛ تا جایی که همه عوامل
عشـــق انها هم لق است ،مثل همه چیز تهیدستان فیلم .هیچ چیز در طرف
دست او جای چند زخم عمیق است که نشان می دهد قبال خودکشی کرده؛
اما فیلمســـاز حتی یک جمله درباره این مساله توضیح نمی دهد و خودکشی
ســـومش را هم جلوی دوربین برگزار می کند .بی انکه این خودکشـــی هیچ
فایده و اثری در درام داشـــته باشـــد .خودکشی هم برای فیلمساز و هم برای
فیلم ،بی اهمیت است.
تبرئه گر هیتلر و نازیسم است.
هیتلر اســـت .اولین باری که بازیگ ِر نقش هیتلر را قبل از ســـکته می بینیم،
دوربین از پشـــت سر تنابنده و در اکســـتریم النگ ورود او را می گیرد .وقتی
تنابنده هیتلر می شـــود ،دقیقا همان پالن با بازی او تکرار می شود و این بار
دوربیـــن ورود تنابنده را در مدیوم و با تاکید روی او می گیرد .دوربین ،هیتلر
قبلی را به رســـمیت نمی شناسد و انگار هیتلر را در تنابنده «کشف» می کند.
غیر از این ،وقتی تنابنده برای اولین بار لباس هیتلر را در رختکن می پوشد،
فیلمســـاز او را بین سه اینه به تصویر می کشد و از سه طرف چهره و قامتش،
تصاویری نشـــان مان می دهد .مثل عکس هایی کـــه از جهت های مختلف
زندانیان هنگام ورودشـــان به زندان ،از انها گرفته می شـــود .ســـیدی با ژن
تهیدستان مشکل دارد و این تاسف بار است .به نظرم اسم فیلم سوم فیلمساز
اما مهم ترین نکته فیلم ،نســـبتی است که فیلمساز بین تنابنده و نقشی که
یعنی «اعترافات ذهن خطرناک من» ،برای این فیلم برازنده تر بود .از دوربین
ایـــن انفعال با تاکید دوربین روی تنابنـــده در همه لحظاتی که هیچ کنش
می شود مثنوی هفتاد من.
ایفاگر ان اســـت _نقش هیتلر_ برقرار می کند .تنابنده شدیدا منفعل است.
دراماتیکی ندارد ،ضریب می خورد و مضاعف می شود.
روی دســـت بی منطق و هیچ کاره بودن دوربین در روایت و ...هم بگذریم که
در اخـــر می خواهم از کالفگی ام در اصرار ســـینمای ایران برای تهی کردن
انتظار می رود که او در مقابل پااندازها و عوامل فیلم بایستد ،اما تا ناپدید شدن
فرودستان از انسانیت بگویم .معلوم نیست کی قرار است فیلمسازان نقرس
اســـت و همزمان نقش یک دیکتاتور قدرتمنـــد را بازی می کند ،خودبه خود
جای مســـئوالن فرهنگی بودم (هم مســـئول و هم فرهنگ در گیومه) ،فیلم
دخترک ،هیچ کاری نمی کند .وقتی «کاراکتر» اینقدر منفعل و توســـری خور
تماشاگر کنش گری ای را که از او انتظار دارد ،در نقشش جست وجو می کند.
به این ترتیب در جنگ جهانی ســـوم ،تماشاگر در موضع دفاع از هیتلر قرار
می گیرد .این خیلی خطرناک است و سیدی را لو می دهد .فیلمساز می خواهد
گرفته با پول ســـینمای دولتی ایران ،دست از ســـر طبقات محروم بردارند.
ســـاختن درباره فقرا را تا اطالع ثانوی ممنوع می کردم ،حداقل تا زمانی که
عشق جشنواره ما که
ِ
این رسمِ «دیدن خود از چشم دیگری» ،نزد فیلمسازان
ذهن هایشان مستعمره است ،ور بیفتد. صفحه 14
15
اندیشه
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
مناظره ایدئولوژیک
درباره مناظره موسی غنی نژاد و مسعود درخشان در برنامه جهان ارا
پایانی بر
موج دوم اقتصاد اسالمی
علی سعیدی
علی نعمتی
استادیار دانشگاه قم
1
دبیر هیات اندیشه ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان
مناظره موسی غنی نژاد و مسعود درخشان،
مناظره ایواقعی بود و دو طرف بدون هیچ مالحظه
مناظره دوشنبه شب دو اندیشمند و استاد پیشکسوت اقتصاد در کشور در برنامه
و تعارفی بحث های خود را مطرح کردند .نکته جالب توجه
جهان ارا حرکت ارزشمندی از شبکه افق در این روزهایی بود که دولت به طور جدی در
در این مناظره تفاوت دو رویکرد و دو نگاه متفاوت به اقتصاد
میانه توصیه های سیاستی به شدت متضاد حیران و سرگردان است .با این حال به نظر
بود .مهم ترین خروجی این مناظره این بود که ما در دانش
می رسد طراحی این برنامه بیش از اینکه مبتنی بر اطالع دقیق تهیه کننده از هندسه
اقتصاد چیزی به عنوان علم محض نداریم که قائل باشیم
و مناسبات نظری در ساحت اندیشمندان اقتصادی داخل کشور بوده باشد ،متاثر از
اینکهغنی نژادازعلماقتصادحرفمی زد،علماقتصادیکه
اقتصاد اسالمی تقلیل داده است؛ به طوری که لیبرال ها گروه حاکم و در مسند امور و
همهاقتصاددان هاسرگزاره هاییتوافقکاملدارند.علی رغم
برایند یک جدال رسانه ای بوده است که میدان را به دوگان ساده لیبرال ها و طرفداران
او می گفت ،علمی محض نبود که هیچ جهت گیری و هیچ
اسالمی ها هم گروه معین دارای برنامه و سیاست های مشخصند.
قضاوت ارزشی درمورد ان نباشد .طبیعتا اگر علم را صرفا
بالطبع با ان دوگان ساده ،باید از این دو استاد ارجمند دعوت می شد که تالش های
به معنای استدالل و ارائه شواهدی برای ادعاها بدانیم ،دو
علمی هر یک به نوبه خود ستودنی است .اما اگر پیچیدگی های صحنه مدنظر قرار
طرف هر دو این مالک ها را داشتند .هر دو طرف مناظره
می گرفت شاید مناظره با میهمانان دیگری برگزار می شد .درحال این انتخاب باعث شد
مطرح می کردند و ادعاهایی داشتند .برای برخی از ادعاها
طرفداران اقتصاد اسالمی محسوب شود .حال انکه چنین نیست.
برای خود استدالل داشتند و شواهدی داشتند و نکاتی را
نتیجه مناظره در انظار عموم مخاطبان اعم از متخصص و غیرمتخصص ،شکستی برای
شواهد و مدارکی ارائه شد و برای برخی نشد .اما اینکه
بگوییم یک طرف مناظره ادعا می کند که من علم محض
تفاوت لیبرالیسم و نئولیبرالیسم
هستم و طرف دیگر فقط شعار و ایدئولوژی است و فقط
هیاهو است ،خروجی بحث این را نشان نداد و برعکس
بارها به شاگردان و دوستانم عرض کرده ام که اگر می خواهید ناسزا هم بگویید سعی
این را نشان داد که هر دو طرف هم گزاره های هنجاری و
از یک فرد و یک جریان خاص می گیرند و ترجمه می کنند.
داشتند ،هم برای این جهت گیری ها با کم و بیش و با قوت
موافق هستم .در دنیا حتی در چهارچوب لیبرالیسمی که
جهت گیری های ارزشی دارند و باید و نباید هایی را مفروض
ضعفاستدالل هاییداشتند.
غنی نژاد تصریح کرد که من با 95درصد حرف های هایک
نمی کنید که بگوید من 95درصد با اندیشه فالن متفکر و
باشد نه اینکه خودش را در موضع مطالبه گری قرار بدهد و
مکتب اخالقی است .وقتی می گویید من لیبرال هستم
صاحب نظریه موافق هستم .مگر اینکه خود فرد صاحب
همان قدر ایدئولوژیک است که بگویید من مارکسیست
هستم .یا بگویید من مسلمان هستم .همه اینها باید و
نبایدی دارد و لیبرالیسم هم هنجار هایی دارد و خالی
از هنجار نیست .استناد هایی که غنی نژاد از متفکران
لیبرالیسم می اورد گزاره هایی را مطرح می کرد که در ان
گزاره ها باید و نباید هایی وجود دارد و در انها قضاوت
هنجاریوجوددارد.دراصلاینهانشانمی دهدافسانه ای
اندیشهنباشد.
وقتی 95درصد ادعاها و نظریات یک فرد را قبول می کنید،
یعنی خود شما نظر مستقلی ندارید و دیدگاه های همان
فرد را تبلیغ و ترویج می کنید .این ضعف در استقالل فکری
این مساله واضح شد .یک طرف مبتنی بر مکتب اخالقی
لیبرالیسممی خواستادعاهاییرامطرحکندویکطرف
در چهارچوب ارزش های انقالب اسالمی می خواست
حرف های خود را مطرح کند.
مامتاسفانهبه خاطریک سریمالحظاتیابهدلیلفرهنگی
نابجا و غلط معموال از گفت وگوی رودررو و صریح گریزان
هستیم.بهنظرمنگفت وگویدکتردرخشانودکترغنی نژاد
و شیوه سرمایه داری کردند .اینها قابل انکار نیست .اصول
خصوصی را ایجاد کنند .این خود از چاله درامدن و به چاه
افتادن است.
لیبرالیسم اقتصادی در تکامل نظام اقتصادی سرمایه ساالر غرب منسوخ شده است.
اقتصاد اسالمی هنوز متولد نشده است
اگر موج اول اقتصاد اسالمی (در سپهر شیعی-ایرانی) و انعقاد ان را با کارهای اجتهادی،
تاسیسی ،فاخر و بسیار ستودنی شهید سید محمدباقر صدر ،امام موسی صدر و شهید
مطهری رضوان الله علیهم بدانیم ،موج دوم ان با شهادت این بزرگواران و شروع به
کار «دفتر همکاری های حوزه و دانشگاه» تحت رهبری فکری مرحوم حضرت ایت الله
اینکهاقایدرخشانگفتمانیازبهتغییرچهارچوب هاداریم
دیدگاه های ساموئل سون متفاوت است و او با دیدگاه های
دوران ما -به خصوص در سه دهه اخیر -ایجاد شده که گویی
اسالمی برود و عمدتا به سراغ دوستان لیبرال رفته است و
همه اینها با استوارت میل متفاوت است و مساله اختالفات
ماهیت لیبرالیستی دارد ،مثل بانکداری خصوصی یا
به سیاستمداران دیکته کرده اند و سایر دیدگاه های اقتصاد
ازاد اندیشیداریمولیمی گوییممن95درصدازدیدگاه های
مقاله ای در نقد این نهاد ها و نظامات پیدا می کنید .عمده
یا غیرعلمی بودن نفی و طرد می کنند .با این حال ،وقتی
که این ادعا را می کند استقالل فکری ندارد.
انگلیسیمی شویمکهزباننظامسرمایه داریاست،می بینیم
کشیده اند .یا می گویند سیاست های ما خوب فهم نشده
کهمادرپارادایملیبرالیسمنحله هایمتفاوتیداریمکهباهم
5درصد نیست و بسیار بیش از این است .در این سو ادعای
یکاندیشمندغربیپیرویمی کنم.ایننشانمی دهدکسی
3
نکته دیگر این است که متاسفانه دوستانی که دم
از لیبرالیسم می زنند چه قبل و چه بعد از انقالب
امکانات زیادی در اختیار داشتند و قدرت و نفوذ در خور
امروز ما ناشی از همین سیاست هاست.
شاید ناظر به این بود که یک سری چهارچوب هایی در این
وحی منزل است ،درحالی که بسیاری از این چهارچوب ها
بازار های سرمایه که به ندرت در زبان فارسی پژوهش و
مقاالتدرستایشایننهاد هاستولیوقتیواردحوزهزبان
نقد هایبسیاربنیان افکنیدرخصوصبسیاریازنهاد های
سرمایه داری نوشته شده است و از بانکداری خصوصی تا
مالی سازیوشکافطبقاتیومعضالتمربوطبهعدمعدالت
تاملی در نظام و رسانه ها و افکار عمومی ،دانشگاه ها و
اقتصادیدردنیاو...گزارش هاییمی دهدکهاینهابهگوش
اتفاقاتی رقم زدند و تحوالتی مبتنی بر نگاه لیبرالیستی
است.چطورادعایازاد اندیشیداریدولینمی بینیدکهدر
از خوب یا بد بودن عملکرد انها ،جریان لیبرالیسم از قبل
در این مورد می شود .اساسا تفکر نقادانه در لیبرالیسم های
مجامع علمی داشتند و از این طریق برای اقتصاد و جامعه
می گیرد.بایدبدونبرچسبزدنگفت وگوکنیم.بایدبدون
از انقالب و از نهضت ازادی به این سو حزبی متشکل و
هستید و ...حرف هایمان را بزنیم .طبیعتا نمی شود از این
که در دهه های 70و 80از بین رفتند یا به شدت تضعیف
بخش دولتی می خواهند انحصارات سرمایه دارانه و بخش
کاپیتالیسم تکوین یافته است با اصول لیبرالیسم کالسیک در تضاد و تعارض است.
کتاب هایی در فضای اقتصاد اسالمی نوشته شده است
می تواند فتح بابی باشد بر گفت وگو های متعدد و مستمر
برچسب هایینظیراینکهمنعلمیهستموشماغیرعلمی
سازندگی،بنیادمستضعفان،بنیادمسکنو...ایجادشدند
دولتمردان بخش عمومی و نه در میان سرمایه داران بخش
بنا شده است .می توان نشان داد که چگونه هر یک از شرور مزبور که در خالل تکامل
این چهل واندی ساله معلول همین امر قلمداد کرد .شرح این تضادها مجال تخصصی
خود ایجاد کرده اند ،مسئولیت ان را نمی پذیرند .جدای
که بین این دو بزرگوار یا بدنه کارشناسی و علمی ما صورت
حوزهمردمی سازیاقتصادوشیوه هایمردمی سازیاقتصاد
کاالیی سازی همه ساحت ها ،تبلیغات تجاری و مصرف گرایی ،خلق پول از هیچ و...
مصباح یزدی قدس سره رقم خورده است تا حال حاضر .موج دوم اقتصاد اسالمی
ادعامی کندحرفشعلمیاست.غنی نژادمی گویدچون
حرف ضد خودش است .جدا از افت و خیز های مناظره،
صنایعقابلمالحظهاست.پژوهش هایاقتصاداسالمیدر
خصوصی -توزیع کنیم .لیبرال ها با از بین بردن انحصارات
چند نهاد سرمایه داری است؟ در دوران بعد از انقالب جهاد
لیبرال می بودند باید می توانستند حرف هایی بزنند که با
هایک متفاوت است و همه اینها با کینز متفاوت است و
از مفروضات و هنجار ها و باید و نباید لیبرالیسم را مطرح
برای انواع شیوه های تامین مالی برای تولید و تامین مالی
و متعارف که در کتب درسی رشته اقتصاد بازنمود یافته است را باید نئولیبرال و کینزی
اقتصاد اسالمی با هر دوی این موارد مخالف است و برای
است ،یک ادعا است .این همان مساله ای است که دکتر
می کندعلمیحرفنمی زندوحرفشغیر علمیاست!این
نقد بازار سرمایه موجوداست .همچنین طرح جایگزین انها
نهاد ایجادشده بعد از انقالب نهاد اقتصاد اسالمی است؟
لیبرالیسم با کم و زیاد ان در اقتصاد ما پیاده شده و خروجی
به همان ارمان لیبرالیستی که در فلسفه غرب مطرح است،
به شدت دیدگاه های متفاوتی دارند .دیدگاه های فریدمن با
من لیبرال هستم علمی حرف می زنم و هر کسی که غیر
بخواهدجهتاتهامرابه سمتاقتصاداسالمیبرگرداند.چند
انها چگونه است .مباحثی در مورد خلق پول و ادله ای که
واینکهچگونهقدرتاقتصادیرادرمیاناحادمردم -نهدربین
را نشان می دهد ،درصورتی که اگر لیبرال های ما واقعا
که ساخته شده و لیبرالیست ها به ان دامن می زنند که ما
درخشان اسم ان را فریب بزرگ گذاشته است .هر کسی
امروزلیبرالیسمبایدنسبتبهمسائلاقتصادیایرانپاسخگو
شدند یا تغییر ماهیت دادند و شروع به کارهایی به سبک
حرف های هایک ،کینز و سایرین متفاوت باشد .همان طور
لیبرال هاعلمیهستیموهر کسیغیرازمااستغیرعلمی
است .با این همه فشار ،نفوذ و قدرتی که لیبرالیسم دارد و
دارند قابل مطالعه است .در مورد نقد بانکداری خصوصی و
خواند و نه لیبرال؛ الگویی که بر سرمایه ساالری ،بانک و بهره ،مالی سازی اقتصاد،
به دنبالتقویتوتحکیمنهادهاینظامسرمایه داریدرکشور
اروپاییان و امریکایی ها ابداع کرده اند و بحث می کنند،
اصال تفکیک علم از ایدئولوژی غلط و ناممکن است.
غنی نژاد می گوید من لیبرال هستم .خب لیبرالیسم یک
که عمده پژوهش های ما تحت سیطره نگاه لیبرالیستی
تو جو کنید و ببینید نگاه
اسالمی را درمورد ارز 4200جس
اقتصادی -مدح و منقبت انان است و نه مذمت! عمده مدافعان الگوی توسعه غربی
رسانه ای که در اختیار دارد و با برنامه های علمی که دارد،
هیچ وقت،هیچمتفکروفیلسوفوصاحباندیشه ایراپیدا
کنید از تعابیر دقیق و بجا استفاده کنید! لیبرال خواندن بسیاری از چهره ها -در بعد
صاحب نفوذ بوده و حتی در شورای انقالب بودند و بعد
از انقالب در دولت هم بودند و به ویژه در دهه 70بروز و
بسیاری از دوستانی که دم از لیبرالیسم می زنند ،نرسیده
دنیا چه حرف های متفاوتی زده می شود و چه نقادی هایی
ایرانی از بین رفته یا اصال وجود ندارد .درحالی که یکی از
گزاره هایبنیادیلیبرالیسمتفکرنقاداست.
لیبرالیسمیکهدراروپاشکلگرفتیکرویکردنقادیداشت
مردمی سازی اقتصاد طرح ایجابی دارد .مقاالت متعدد و
ولی سیاستگذار این دغدغه را نداشته که به سراغ اقتصاد
انها با نفوذ خود در نظم دانشگاهی و اموزشی افکار خود را
اسالمیرابابرچسب هاییمثلنظری بودنباغیر عملی بودن
خروجی ناخوشایندی اتفاق افتاده به سرعت خود را کنار
یا خوب اجرا نشده یا نهاد های دیگر ه مراستا نبودند و انها
اجازه ندادند که سیاست های ما اجرا شود و با این بهانه های
واهی مسئولیت کار های خود را نمی پذیرند.
5
ویژگی های متفاوت و بعضا متضادی با موج اول دارد که چه بسا بتوان ناکامی ان را در
خود را می طلبد اما به اجمال می توان به این ویژگی ها اشاره کرد :حرکت از مبادی عام
فلسفی به سمت الگوی عملی اقتصاد در موج دوم در مقابل حرکت از روبنا به زیربنا در
موج اول و اندیشه شهید صدر ،اعتبارگرایی و نامینالیسم موج دوم در مقابل واقع گرایی
موج اول ،مهندسی گرایی موج دوم در مقابل فقه محوری موج اول.
موج دوم اقتصاد اسالمی را باید دوره جنینی ان شمرد که با ازمون و خطا به دنبال
یافتن هویت خود است .هنوز اندیشمندان این موج نتوانسته اند در سه ساحت بنیادین
اقتصاد یعنی بازار ،دولت و پول ،نظریه ای بنیادین و منسجم و قابل دفاع ارائه دهند .این
یعنی هنوز دست و پای این جنین شکل نگرفته است.
دولت گرایی ناموجه در اندیشه موج دوم اقتصاد اسالمی
همان طور که در مناظره هم عیان بود ،اندیشه موج دوم اقتصاد اسالمی -در انشعابات
مختلف خود در تهران و قم -همدلی زایدالوصفی با دولت و عدم حساسیت اشکاری
حوزه اقتصاد اسالمی در طراحی نهادها و طراحی
نسبت به مداخله های ان در نظام اقتصادی دارد .شاید بی جا نباشد اگر بخشی از این
باهمهبی میلی هاوکمبود هاوباروحیهجهادیعملکرده،
حال انکه از منظر فقهی ادله والیت فقیه در عین بداهت ان در ساحت سیاست ،قاصر
شاخص هاوسیاست هامرزهاییراجلوبردهاستو
ولیاینکهاینسیاست هاوایننهادهادرعملپیادهشودوما
بتوانیمخروجیانهاراارزیاییکنیمایننیازمندایناستکه
نهاد سیاستگذار و نهاد دولت اوال این سیاست ها را بپذیرد و
بعدازایننهاد هاپشتیبانیکند.دردهه 70چیزیبه عنوان
واقعیت را تاثیر ناخوداگاه اندیشه والیت فقیه در ذهن محققان اقتصاد اسالمی دانست؛
از اثبات چنین نقش هایی در ساحت اقتصاد برای دولتند .طرفه اینکه حرکت اقتصاد
کشور پس از انقالب به سوی الگوهای دولت گرا چنان شتابی داشت که در برهه ای
حضرت امام(ره) نیز با تاکید بر این مضمون که امور اقتصادی مردم باید به انها سپرده
شود عدم رضایت خود از این روند را نشان دادند .تضاد دیگر این دولت گرایی افراطی
ظهوربیشتریدرنظامسیاسیکشورپیداکردندتاهمین
و می خواست جامعه را نقد کند .ولی در لیبرال های ایرانی
بانک خصوصی نداشتیم و در دهه 80سیاستگذار امد و
مناظراتریاست جمهوریچهارسالیکبارعده ایمی ایندو
و اثر گذاری که داشته اند هیچ وقت حاضر نیستند که
دین و باور های ما است و هیچ وقت نقدشان متوجه غرب و
فشار هاوانتقادهاییکهبود،سیاستگذارازاینایدهحمایت
نیز مخالفت خود را با دولت میرحسین موسوی در این خصوص ابراز داشته و به ویژه با
سالبعدخبرینیست.مناظراتعلمیحتیچهارسالیک
پاسخگو باشند .همه ما می دانیم که سیاست های اینها
داد .امروز بعد از 20سال می بینیم که پیامد این بانک های
نامطلوب بودن وضع به شدت دولتی موجود مهر تایید زده اند.
مناظرهدوساعتهکهنوعیساختار شکنیدرفضایفرهنگی
ما است انتظار داشت که ما به نتیجه ای واضح برسیم .در
گفت وگومی کنندوبعدتبمناظرهفروکشمی کندوتاچهار
بارهمنیست.بحثایندوبزرگواربرایاینکهموضوعواضح
امروز .ولی این دوستان با همه قدرت و نفوذ و امکانات
نسبت به پیامد های سیاست هایی که توصیه کردند،
نقد فقط در رد و طرد هر چیزی است که ناشی از فرهنگ،
اندیشه هاییکهپذیرفته اندنیست.
4
پشت ایده تاسیس بانکداری خصوصی ایستاد و علی رغم
کرد و برای ایجاد بانک های خصوصی مجوز های متعددی
اصل اینکه ما باید از اقتصاد اسالمی و از
خصوصی چیزی جز فاصله طبقاتی بیشتر و تورم بیشتر
بانک هایخصوصیوتاسیسسازمانبورسواوراقبهادارو
جریان اقتصادی هستند ،من این را کامال قبول دارم ولی
بکنیم ایده و حرف و نظریه اقتصاد اسالمی وجود دارد ،ولی
کنند.وقتیدونفرمجبورمی شونددرزمانیکوتاهحرف های
است .انها نمی توانند از این مساله فرار کنند .در ادبیات
مهم ترین نظریه او نظریه تعادل عمومی بردارهای قدرت
بدزدهمی شودیاان طورکهبایدبحث هابازنمی شود.راه حل
بهانه های مختلف و با استدالل های لیبرالیستی دولت را
شود و جا بیفتد نیاز دارد تا حداقل 10جلسه این بحث را در
حوزه های مختلف ادامه بدهیم و اجازه بدهیم این دو نفر و
اساتیدیکهدراینحوزهوجوددارندبح ث هایخودرامطرح
خودرامطرحکنندطبیعتابسیاریازحرف هازدهنمی شودیا
ایناستکهاینگفت وگوادامهپیداکند.درکنارانبایداین
درخصوصی سازی وکوچک سازی دولت و حذف یارانه ها
و یارانه های پنهان و بسیاری از این اقدامات نظیر ایجاد
عمق بخشیبهبازارسرمایه،تماماپیشنهادهاییلیبرالیستی
لیبرالیستی این موارد مطرح و از انها دفاع می شود .به
کوچک و یارانه ها را با همان استدالل های لیبرالیستی
به دلیل همین نظریه بود .انجا بحث این است که منظور
بحث هادرفضا هایعلمیودانشگاهیبازشودوازیکدستی
باید کارشناسان مستقل حرف های خود را بزنند .خوبی
به اینجا رسیده و تورمی باالی ۴۰درصد به وجود امده و
این برنامه ها این است که ما به وحدتی می رسیم یا مواضع
مشخصمی شود.اگردولتیامدوخواستسیاستیرااتخاذ
کند باید بداند که این رویکرد متعلق به چه مکتبی است؟ و
بعد که با ان دست به فرمان پیش رفت نسبت به عملکردش
پاسخگوباشد.بایدسیاست هایاقتصادیماشناسنامه دار
شود و بتوانیم بگوییم در این سال ها براساس چه سیاست و
چه مکتبی پیش رفته ایم و خروجی ها منتسب به ان مکتب
است.بایدبتوانیمبهجمع بندیبرسیموازاینفضایحرکت
زیگزاگی و اشفته خالص شویم.
2
در مورد نگاه درخشان به اقتصاد اسالمی باید بگویم که
است که در یک سخنرانی که چند سال پیش ایراد شد بیان
حذف و بانک های خصوصی ایجاد کرده ایم و ...همه اینها
رسانه هاکهدردستیکجریانخاصهستندبیرونبیاید.
اقتصاددان های اسالمی مطالبه کنیم که کجای
تنظیمکند.اینکهجزئیاتشچهمی شودمفصالدرتوضیحات
مسلمین بر اساس اموزه های اسالمی تعریف خاص دکتر
تعریفدیگریداشتهباشند.تفاوتنگاه هادرحوزهاقتصاد
اسالمی وجود دارد.
مارکسیستیوسوسیالیستیو...وجوددارد.ماانچهارچوب
و خط مشی و اموزه های شریعت را برای جامعه طراحی و
مدل سازی و عملیاتی می کنیم .فرهنگ و اقتصاد ما باید
با یکدیگر ه مراستا شود و باید از منظر فرهنگ اسالمی وارد
اقتصادشویم.
ما می بینیم ریشه همه معضالت اقتصادی که داریم به
اینکه اقتصاد اسالمی امروز برای اداره اقتصاد جامعه چه
می کنند .کافی است به مقاالت فارسی و پایان نامه هایی
انقالب تا امروز اقتصاد اسالمی همواره متهم بوده ولی
گزاره های واقعا و حقیقتا علمی هستیم- ،علمی به معنای
طرحی دارد؟ خود موضوعی درخور مطالبه است .از ابتدای
هیچ وقت در موضعی قرار نگرفته که طرح هایش را برای
نکتهدومایناستکهمامتاسفانهدرحوزهلیبرالیسم
تقلیدی در حوزه اندیشه های فلسفی ،سیاسی و اقتصادی
است و چند درصد درمورد توزیع درامد و بحث فقر و عدالت
حوزهسیاستگذاریبازشدهاستومتفکرانوصاحب نظران
کاال ها و خدمات است؟ قطعا و به وضوح می توانید ببینید
مطرح کنند .می توانید موضع گیری اقتصاددانان اقتصاد
ازاد اندیش هستیم ولی بعد می بینیم که همه اندیشه ها را
را به سیاستگذار بدهیم که اگر ما در اقتصاد اسالمی حرفی
اقتصاد اسالمی یک نظریه یا یک حرف یا یک گزاره در
چند درصد از انها درمورد عوامل موثر بر سود اوری بانک ها یا
شاهد هستیم .یعنی به ظاهر ادعا می شود که ما ازاد و
چه اتفاقی بدتر از این می تواند رخ دهد؟
موضو ع شناسی می کاهد .در دیدگاه درخشان نیز که قرابت هایی با برخی نگاه های
می زنیم تفاوتی اساسی با همه نظریات لیبرالیستی و
اقتصاد جامعه به صورت عینی و عملیاتی ارائه و اجرا کند.
وطرفدارانشعلی رغمادعایازاد اندیشی،رویکردی
است ولی من حاضر نیستم زیر بار این بروم .خب شما که
جبهه قرار می دهد .رویکرد مبنامحور طیف عالمه مصباح یک نوع سلب کلی نسبت
سلب کلی نظام اقتصادی غرب به این استدالل که برامده از اندیشه طاغوت و غیرالهی
کشورتبدیلشده اندومی گویندچوناقتصادشمالیبرال
شرکت هایپذیرفته شدهدربورسیابانک هایخصوصیو...
اجتماعیوتوزیععادالنهمنابعطبیعیوارزش گذاریعادالنه
درخشان .در عین تفاوت های متعدد ،این دو جریان ویژگی هایی دارند که انها را در یک
ما از اقتصاد اسالمی ،اقتصادی است که امور اقتصادی
درخشان است و شاید افراد دیگر در فضای اقتصاد اسالمی
که در دانشکده های اقتصاد دفاع می شود رجوع کنید،
اگرچه موج دوم اقتصاد اسالمی جریانی یکدست نیست اما دو جریان قابل توجه
بیش از سایرین نقش افرین بوده اند :جریان فکری عالمه مصباح یزدی و جریان استاد
باید این عزم را در سیاستگذار تقویت کنیم و این اطمینان
شکافطبقاتیایجادشدهومعضالتاقتصادیپیشامده
نهادهای فاسدی برمی گردد که دوستان لیبرال از ان دفاع
مهندسی گرایی ،فلسفه دوستی و فقه گریزی
فرهنگستان علوم اسالمی و مرحوم سید منیرالدین هاشمی دارد (در طول دوره انقالب
دکتردرجاهایدیگربیانشدهاست.تنظیماموراقتصادی
پیاده نشده است ،به همین دلیل مشکل ایجاد می شود.
اینکه بگوید حرف های اقتصاد اسالمی حرف های خوبی
ابالغ سیاست های اصل ۴۴و در سال های اخیر نیز با طرح ایده اقتصاد مردم بنیان ،بر
کرده اند .اخذ جایزه علوم انسانی و اسالمی توسط ایشان
توصیه هایلیبرالیستیبود،اماحالکهوضعیتاقتصادی
نیستوچوناننوعسرمایه داریکهمامی گوییمدرکشور
سیاستگذارباید تصمیم بگیرد و پای تصمیمش بایستد .نه
دهه 60به راست گرایی و دفاع از سرمایه داری مشاهده کرد .حتی مقام معظم رهبری
یک بار زیر بار لیبرالیسم رفته اید و خروجی را دیده اید دیگر
مسلمین را براساس اموزه های شریعت و اموزه های اسالمی
و معیشت مردم به خطر افتاده است ،لیبرال ها به ناجی
و ...نبود .در این طرف اگر بخواهیم کاری بنیادی و حرکتی
با اموزه های اسالمی را می توان در متهم کردن روحانیت سنتی توسط این جریان در
در یکی دو سال اخیر و از زمان دولت جدید فضاهایی در
اقتصاد اسالمی توانسته اند حرف های خود را تا حدودی
عرض سایر مکاتب اقتصادی نیست .اگر ما جایی به دنبال
به اقتصاد و علوم انسانی غربی را به دست می دهد که نیروی پژوهشگر را برای غور در
فرهنگی ارتباط علمی وثیقی میان این دو بزرگوار برقرار بوده است) ،عموما یک نحوه
بوده است دیده می شود .با این نگاه تمرکز علمی بر نهادهای اقتصادی غرب و حالجی
فقهی انها رنگ باخته و با از دست دادن توان نظام سازی فقهی به سبک شهید صدر
و شهید مطهری رضوان الله علیهما ،ناچار به «مهندسی نظام والیی» با منطق اصالت
فایده یا یوتیلیتارین و افتادن در دام نسب گرایی خواهید شد؛ رویکردی فلسفه اخالقی
که بدون تحقیق در جای جای نظریات اقتصاد اسالمی موج دوم دیده می شود.
شاید تقدیر چنین رقم خورده که این مناظره پایانی باشد بر اشتباهات موج دوم اقتصاد
اسالمی .اما نباید فراموش کرد که موج سوم اقتصاد اسالمی ،برای اصالح این کاستی ها
نیاز جدی به بازگشت به روش فقهی نوین شهید صدر و ساختن زیربناهای «فلسفه
مطابقتباواقعیتوحقیقت-بایدانرادرچهارچوباقتصاد
اخالقی» و «فلسفه علوم اجتماعی» خود با تاکید بر چالش واقع گرایی-اعتبارگرایی دارد.
مکاتب و نظریات بشری به دلیل ضعف در قدرت فکر و عقل
پژوهشگران جوان این عرصه نه تنها باید هر دو ساحت را در خود جمع کنند ،بلکه نیاز
اسالمی دنبال کنیم ،وگرنه تجربه نشان داده است سایر
بشر محدود و ضعیف و ناقص هستند .تا جایی که به وحی
دسترسی داریم و شریعت برای ما مشخص کرده است باید
در چهارچوب گزاره های وحیانی حرکت کنیم.
دوران تئوری همنشینی کارشناس و فقیه برای استنباط اقتصاد اسالمی به سرامده و
مبرمی به مطالعه پژوهش های هترودکس و دگراندیشانه برای ساخت و توسعه دستگاه
فقهی اقتصاد اسالمی خود دارند. صفحه 15
جهان شهر
farhikhteganonline
w w w . FDN.IR
۱۶
چهارشنبه ۶اردیبهشت ۱۴۰۲شماره ۳۸۴۹
مدیرمسئول:محمدامین ایمانجانی -سردبیر:مسعود فروغی
تلفن وفکس )021( 62999495 :کدپستی۱۱۳۵۶۳۳۸۱۶ :
چاپ:چاپخانهدانشگاهازاداسالمی
نشانی:خیابانحافظ ،پایین تر ازجمهوری ،روبه روی ساختمان بورس ،ساختمان فرهیختگان ،طبقه سوم
چگونه از رقابت قدرت های بزرگ جان سالم به در ببریم؟
کشمکش استراتژیک در جنوب شرق اسیا
سجاد عطازاده
مترجم
خونگ له تو ،عضو اصلی مرکز اسیایی پرث اسیا -ایاالت متحده در دانشگاه
استرالیای غربی و عضو غیرمقیم در مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی ،در
مقاله ای با عنوان «چگونه از رقابت قدرت های بزرگ جان سالم به در ببریم؟»
که در شماره می/ژوئن 2023نشریه فارن افرز منتشر شده به موضوع «کنش
موازنه گری نامطمئن اســـیای جنوب شرقی» پرداخته است .او در این مقاله
راهبرد کشورهای اسیای جنوب شرقی در مورد رقابت چین و امریکا را بررسی
کرده و مدل کشـــورهای این منطقه برای کار با هر دو این کشورها را راهبردی
مفید و موثر می داند.
همزمان با متخاصم شدن شدید روابط بین چین و ایاالت متحده ،بقیه کشورهای
جهان با نگرانی مشـــغول تماشا هستند .واشـــنگتن بارها پکن را به جاسوسی از
امریکایی ها و تالش برای سرقت اسرار این کشور متهم کرده است؛ امری که اخرین
نمونه ان ارســـال بالن بر فراز ایاالت متحده بود .پکن هم مدعی است که واشنگتن
در تالش اســـت تا ارتباط این کشـــور را با بازارهای بین المللی قطع کند .دو طرف
درگیر یک جنگ تجاری مداوم هســـتند و همچنان به افزایش هزینه های نظامی
خود ادامه می دهند .یک رویارویی خشـــونت امیز بر ســـر تایوان به طور فزاینده ای
ممکن به نظر می رسد.
این رقابت نگران کننده برای بسیاری از کشورها دردسر ایجاد کرده است ،اما مسلما
بیشترین چالش را برای کشورهای درحال توسعه به همراه داشته است .واشنگتن به
شرکا و متحدان خود فشار می اورد تا از تالش های این کشور برای مجازات دشمن
خود ،یعنی چین ،حمایت کنند .این در حالی است که روابط خوب کشورها با چین
و ایاالت متحده به رهایی صدها میلیون نفر از فقر کمک کرده است .رویارویی بین
پکن واشنگتن ،حتی به صورت غیرخشونت امیز ،نظام تجاری را که به جنوب جهانی
اجازه شـــکوفایی داده است ،تضعیف خواهد کرد .اگر هم این دو قدرت وارد جنگ
شوند ،کشورهای کوچک تر و ضعیف تر ممکن است به این درگیری کشانده شوند.
کمتر منطقه ای به اندازه اسیای جنوب شرقی در معرض فشار شدید رقابت چین و
امریکا قرار دارد .به عالوه کمتر منطقه ای هم هست که بیشتر از جنوب شرق اسیا در
معرض از دست دادن داشته های خود براثر این رقابت باشد .این منطقه که نزدیک
به 700میلیون نفر جمعیت دارد ،اغلب به عنوان بوته ازمایش تالش های چین برای
گســـترش قدرت خود دیده می شـــود .پکن اغلب از این منطقه به عنوان «حاشیه»
خـــود یاد می کند و در حال ایجاد یک حضور نظامی قوی در اب های ان اســـت و
قطب هایتولیدیودریافت کنندگانمقادیرقابل توجهسرمایه گذاریتبدیلشوند.
منطقه خواهد داشت .بی طرفی ممکن است یکی از معدود مواضعی باشد که این
را تقویت نموده است .در سال ،1990تنها دو اقتصاد از 40اقتصاد بزرگ جهان در
ایناستکهاینکشورهاچگونهبهبهترینوجهمی توانندبهاینوضعیتنائلشوند؟
انهاهمچنینقراردادهایتجارتازادمختلفیراامضاکردندکهارتباطورشداقتصادی
گروهناهمگونازدولت هامی تواننددربارهانتوافقکنند.اکنونسوالیکهوجوددارد
ایاالت متحدهوچینمزایاییدارد.درگیریپکنواشنگتنممکناستسیاستمداران
تاکنون کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی را نسبت به رقابت چین و امریکا در
قلب و ذهن کشورهای غیر متعهد سوق داده شده اند .این امر به کشورهای اسیای
که به طرز نگران کننده ای اشنا به نظر می رسند .مثال واشنگتن رقابت خود با چین را
کرده اند .یعنی زمانی که چین و ایاالت متحده انقدر خوب باهم کنار می امدند که
ال ویتنام از زوج زدایی ایاالت متحده از
همه نوع منافع اقتصادی برخوردار شوند .مث
کهبرایجنگدرویتنامدرچندیندههپیشارائهکرد.امااینادعاییاستکهسبب
در مقابل ،مالزی و تایلند از گذشته خود دور شده اند و رویکرد فعال به دیپلماسی،
این منطقه دارای نظام های سیاسی گوناگونی است و کشورهای ان با افتخار و در
رکود و بی عملی ممکن است سبب ایجاد شرایط مطمئنی شود؛ انگا ه که پای خطر
اسیای جنوب شرقی بودند اما در سال ،2020این تعداد به 6عدد افزایش یافت.
درعین حال پروژه های زیرساختی را هم تحت ابتکار کمربند جاده در کشورهای ان
امارقابتبینچینوایاالت متحدهایندستاوردهاراتهدیدمی کند؛انهمبهاَشکالی
اسیای جنوب شرقی با برنامه های تحت رهبری چین انجام داده است .این کشور
با این استدالل که در حال ترویج دموکراسی است ،توجیه می کند ،همان توضیحی
اجرا می کند .واشـــنگتن هم کارزار سختی را برای جلوگیری از موافقت کشورهای
از شرکا و متحدانش می خواهد که از ممنوعیت فناوری های مختلف چینی حمایت
کنند؛ ان هم درحالی که سامانه های چینی به رشد اقتصادی ارزان کمک می کنند.
برای اسیای جنوب شـــرقی ،این خواسته ها بسیار اشنا به نظر می رسند .در طول
جنگسرد،اینمنطقهکانونرقابتقدرت هایبزرگبود،زیرااتحادجماهیرشوروی
برخی از دولت های اســـیای جنوب شـــرقی به طور منفـــرد دریافته اند که رقابت
خواهد شـــد ایاالت متحده دوستان کمی در اسیای جنوب شرقی داشته باشد زیرا
خطوط ایدئولوژیکی مختلف برای پیشبرد منافع خود کار می کنند .حتی ویتنام هم
پیش گرفته اند .برخی از کشورها سیاست های خود را در طی سه دهه گذشته حفظ
منطقه به ندرت تحت فشار قرار می گرفت تا به دامن یک اردوگاه خاص کشیده شود.
به دلیل بی ثباتی داخلی ،توجه دولت ها را به خود جلب کرده است.
دشـــمنی با پکن یا واشنگتن در میان اســـت ،چرا باید مسیر خود را تغییر داد؟ اما
این منطقه را بترســـاند ،اما هم واشـــنگتن و هم پکن به تالش برای به دست اوردن
جنوب شرقی ،محل زندگی جمعیت جوان و نیروی کار ارزان ،کمک کرده است تا از
چین سود زیادی برده است ،زیرا شرکت های امریکایی تولید خود را به کارخانه های
ویتنامی منتقل کرده اند .اندونزی هم از سوی شرکت های امریکایی ازجمله امازون،
مایکروسافتوتسالافزایشسرمایه گذاریدریافتکردهاست.اسیایجنوبشرقی
به طور فزاینده ای برای زنجیره های تامین جهانی حیاتی شده است.
همه ،همه جا
و ایاالت متحده (و بعدا چین) برای توافق با هم رقابت می کردند .این رقابت منجر به
سیاست خارجی ایدئولوژیک خود را کنار گذاشته و در عوض با هر دولتی که بتواند
چ کاری ،یک راهبرد منتج به باخت اســـت .اگر کشورهای اسه ان
انجام ندادن هی
جنگ های داخلی و ســـرکوب های نظام مند دولتی بود .مردم این منطقه خاطره
شـــکل
ِ
تاکید ایاالت متحده بر ایدئولوژی در راهبرد هند-اقیانوســـیه ای خود تنها
به نظـــاره تمرین های نظامی قدرت های بزرگ یا حتی درگیری انها در این منطقه
کارساز باشد .با داغ شدن رقابت امریکا و چین ،بسیاری از تحلیلگران انتظار دارند
جدید درگیری قدرت های بزرگ برای اسیای جنوب شرقی مانند دوره گذشته باشد.
زوج زدایی کشورها از چین نیز ،حتی برای دوستان قدیمی مانند سنگاپور ،به شدت
از کشورهای کوچک و متوسط باشد؛ موهبتی که انها تالش زیادی برای نیل به ان
رقابت پکن-واشنگتن نیست ،در اجالس سران اسه ان در سال 2018اظهار داشت
خشونتی شد که نتیجه ان از دست دادن جان میلیون ها نفر در جنگ های سنتی،
خوبی از ان دوران ندارند و نمی خواهند ان را تکرار کنند .اما بعید است که این دوره
باوجود قدرت اقتصادی چین ،کشورهای این منطقه توانسته اند در برابر تالش های
این کشور برای سلطه مقاومت کنند و این کار را بدون اتکای مداوم به طرح های مهار
واشنگتنانجامداده اند.درعوض،اسیایجنوبشرقینهادهایچندجانبهراتقویت
از هانوی حمایت کند ،دوستی برقرار کرده است؛ و یکی از این دوستان امریکا است.
برانگیختندشمنیکشورهایاسیایجنوبشرقینبودهاست.تالشواشنگتنبرای
ازاردهنده بوده است .این فشار همچنین به این معنی بوده که ایاالت متحده در حال
پیروی از دشمن خود است ،زیرا معموال این چین است که از دولت ها می خواهد تا
دست به انتخاب بین دو گزینه بزنند (مثال پکن در سال 2017لی هسین لونگ،
وتاسیسکردهاستکهریشهدرانجمنکشورهایجنوبشرقیاسیا(اسه ان)دارند.
نخست وزیر ســـنگاپور را پس از دفاع او از حکم دادگاه بین المللی درباره ادعاهای
منطقه روابط خود را با چین و ایاالت متحده تقویت کردند ،این کار را براساس شرایط
از زمان دونالد ترامپ ،واشـــنگتن راهبرد «هند-اقیانوسیه ازاد و باز» خود را در کنار
خود اســـتفاده کنند و با این دو قدرت برای جلب منافع اقتصادی خود بازی کنند.
امریکا و چین دست به انتخاب بزنند.
به این ترتیباینمنطقهبهیکنیرویمستقلتبدیلشدهاست.زمانیکهکشورهای
خود انجام دادند .انها یاد گرفته اند که چگونه از رقابت ایاالت متحده و چین به نفع
اســـیای جنوب شرقی حتی به یک غول دیپلماتیک تبدیل شده است که می تواند
قدرت های بزرگ را گرد هم اورد.
انجام داده اند .اگر منطقه می خواهد بی طرف بماند و موفق شود ،باید این کار را با
دقت و سنجیده انجام دهد.
ی به دقت تنش های فزاینـــده را کنترل کرده
بااین حـــال ،این منطقـــه ،به طورکل
که دولت های منطقه ،دست به انتخاب بزنند .حتی لی ،رهبر سنگاپور که طرفدار
که اسه ان درنهایت ممکن است مجبور به انتخاب شود.
اما برخالف دوران جنگ سرد که کشورهای اسیای جنوب شرقی عمدتا فقیر ،تازه
استقالل یافته و ضعیف بودند ،کشورهای اسه ان امروز عمدتا درامد متوسطی دارند
اســـت .اسه ان در سال ،2019به عنوان پاسخی دسته جمعی به راهبرد تهاجمی
ومی توانندتاثیرگذارباشند؛همان طورکهدیپلماسیمنطقه ایانهانشانمی دهد.
کرد که در ان صریحا رقابت منطقه ای حاصل جمع صفر و تســـلط منطقه ای هر
خواهند داد .هر دو افزایش به سود منطقه خواهد بود و این در حالی است که پکن-
دریایی که علیه چین و به نفع فیلیپین بود ،از مجمع کمربند جاده حذف کرد) .اما
رگباری از اقدامات تجاری علیه چین اعالم کرده و از کشورها خواسته است تا بین
یک از دو قدرت امریکا و چین ،رد شده است .در این سند ،اسه ان در مرکز پویایی
در سال های اینده ،اقتصاد این کشورها و همچنین جمعیت انها به رشد خود ادامه
واشنگتنفاقداینمحاسنهستند؛جمعیتچینروبهکاهشاستوایاالت متحده
منطقه قرار داده شده و خود این سازمان هم عملکرد خوبی در جامه عمل پوشاندن
با قطب بندی سیاســـی داخلی دست وپنجه نرم می کند؛ امری که می تواند رشد و
است.وزناقتصادیچینبرایکشورهایمنطقهاسیایجنوبشرقیجذاباستاما
کشورهای دیگر را وارد مجامع دیپلماتیک خود کرده و به میزبان ،و نه فقط موضوع
قدرت نسبی انها در دهه های اینده کاهش خواهد یافت؛ روندی که اختالف قدرت
از سوی این کشور اغلب موجب ایجاد دیون ناپایداری برای کشورهای دریافت کننده
اسه ان پالس متشکل از وزرای دفاع 10کشور عضو این سازمان و چند کشو دیگر
البتهپکننیزفراینددستیابیبهاهدافخوددراسیایجنوبشرقیراتضعیفکرده
اینکه اســـیای جنوب شـــرقی قادر به حفظ این جایگاه خواهد بود یا نه ،مشخص
منطقه ممکن اســـت خود را تحت فشار شدید برای انتخاب یکی از طرفین بیابند.
می شـــود که پکن می تواند از انها به عنوان سالحی علیه انها استفاده کند .الئوس
خارجی متفاوتی دارند که برخی از انها با یکدیگر در تضاد هستند .اما رشد سریع و
داخلی این کشور به شمار می رود .بدهی خارجی اندونزی به چین هم در پایان ژوئن
اسیای جنوب شرقی به دور از یکپارچگی است .کشورهای ان سیاست ها و اهداف
خواهند پرداخت .انفعال می تواند به قیمت از دست رفتن کنشگری برای این گروه
ایاالت متحده در هند-اقیانوسیه ،سندی با نام «چشم انداز هند-اقیانوسیه» منتشر
قراردادهایاقتصادیانهمیشهباضمیمه هاییهمراهاست.مثالوام هایپرداختی
نیســـت .اگر تنش بین پکن واشـــنگتن منجر به درگیری نظامی شود ،کشورهای
اقدامی نکنند ،انها احتماال در منطقه خود به تماشاگرانی تبدیل خواهند شد که
هیچ تضمینی وجود ندارد که کنش موازنه گری جنوب شـــرقی اسیا برای همیشه
به انتظارات مرتبت با این خودارزیابی داشـــت .در طول چند دهه گذشته ،اسه ان
ظرفیت های رهبری ان رامختل کند .بنابراین ،دورقیبممکن استمتوجهشوند که
مباحث مربوط به سیاست های منطقه ای بدل گشته است .مثال مجمع وزرای دفاع
بین این دو کشور و کشورهای اسه ان را کمتر خواهد نمود.
مانندامریکا،روسیهوچیناستودرانازمسائلمنطقه ایوجهانیبحثمی شود.
بدهد .صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است که این منطقه طی چند سال
اکنونحدود 12میلیارددالربهچینبدهکاراستکهتقریبا 65درصدتولیدناخالص
چندجانبه گرایی فراگیر این گروه ممکن است برای بسیاری از امریکایی هایی که از
2021به 21میلیارد دالر رسیده بود که تقریبا پنج برابر میزان سال 2011است.
جنگ در اوکراین) خوشایند نباشد اما همکاری با همه یک راه عالی برای جلوگیری
درواقع،دهه هایایندهمی تواندبهاسیایجنوبشرقیمزیت هایجهانیمتمایزی
اینده دارای باالترین ســـطح توسعه اقتصادی در جهان خواهد بود .اگر یک رکود
نظر ذهنی جهان را بین دوستان و رقبای خود تقسیم می کنند (به ویژه پس از شروع
جهانیوجودداشتهباشد،اسیایجنوبشرقیمی تواندبهموتوررش دمنطقهوسیع تر
طول زمان قدرتمندتر خواهند شد و متعاقبا احتماال توانایی بیشتری برای جلوگیری
کامبوج هم به نوع دیگری مقروض و مدیون چین است؛ سرمایه گذاری های پکن در
از ایجاد دشمنی با کسی است.
دولت های پرجمعیت جنوب شـــرقی اسیا هستند ،در دو دهه اینده به کشورهای
قدرت های بزرگ تعریف شده باشد ،اما امروزه می تواند الگویی برای نحوه مدیریت
راحت تر این کشور به دریای چین جنوبی را تسهیل می کند ،دسترسی داشته باشد.
تالش کرده است .در کنار معماری امنیتی چندجانبه به رهبری اسه ان ،این منطقه
واقعی این کشـــور شده است و ادعاهای گسترده این کشور درباره اب های جنوب
مشتملبرگروه هایموقت،مانندگشت هایمشترکچین،الئوس،میانماروتایلند
در طول جنگ ســـرد ،اسیای جنوب شرقی از نظر داخلی متشتت بود .بسیاری از
اینقاطعیت،همراهبارفتارجنگ طلبانهایاالت متحده،بسیاریازکشورهایجنوب
سالهپنجقدرتبینسنگاپورومالزیبااسترالیا،نیوزیلندواستهستند.بامتشنج تر
خشونتجنبش هایکمونیستیراسرکوبمی کردند.برخیدیگرمانندکامبوجهم
شوند .چنین جنگی برای کل جهان خطرناک است ،اما به ویژه برای اسیای جنوب
ترتیبات پیچیده و اغلب متداخل در راســـتای تالش های منطقه اســـیای جنوب
به طورقطع منجر به یک دریای چین جنوبی به شدت نظامی می شود و این امر باعث
کشورهایجنوبشرقیاسیاهمچنیندرگروه هاییهمکهشاملکشورهایبیرون
اقتصاد در حال گسترش منطقه نشان می دهد که کشورهای جنوب شرق اسیا در
ازمداخلهخارجیخواهندداشت.اسیایجنوبشرقیممکناستزمانیبادرگیری
رقابت قدرت های بزرگ باشد.
ان زمان و اکنون
کشورهای منطقه مانند اندونزی توسط رژیم های ضدشوروی اداره می شدند که با
ازسویمارکسیست-لنینیست هاادارهمی شدند.درنتیجه،منطقهمملوازتنشبود.
برای مثال ،در سال ،1967کشورهای غیرکمونیست اسه ان را برای مهار گسترش
این کشور باعث شده است تا چین بتواند به پایگاه دریایی ریم که امکان دستیابی
سیاست کشنده رشدِ «کووید صفر» چین اکنون سبب تردید درباره توان اقتصادی
ِ
شرقی اسیا و ساخت وساز در صخره های این منطقه ،یاداور جنگ طلبی پکن است.
شرق اسیا را نگران کرده است که این دو قدرت بزرگ ممکن است به زودی باهم درگیر
شـــرقی فاجعه بار خواهد بود .مثال جنگ ایاالت متحده و چین بر سر تایوان ،تقریبا
مارکسیسم-لنینیسم تاسیس کردند .در همین حال ،کمونیست ها هم در الئوس و
خواهدشدکشتی هانتوانندازادانهازمبداوبهمقصداسیایجنوبشرقیبروند.این
اما با پایان یافتن جنگ سرد ،اسیای جنوب شرقی سخت تالش کرد تا از این گذشته
متخاصم برای قطع یا کنترل کابل های اینترنت زیردریایی تالش خواهند کرد .در
کشورهای منطقه تبدیل شد .اسه ان گسترش یافت و دشمنان سابق این نهاد نیز
جنوب شرق اسیا منجر شود .درهرصورت ،تجارت منطقه ای و زنجیره تامین احتماال
ویتنام جنگیدند و در جنگ های داخلی خونین پیروز شدند.
تلخ عبور کند .مثال ویتنام بر انزوای دیپلماتیک خود غلبه کرد و به یکی از فعال ترین
به عضویت ان درامدند و این سازمان از یک گروه ضدکمونیست به گروهی با برنامه
سیاســـی و اقتصادی گسترده تبدیل شد .اسه ان همچنین به یک مجمع امنیتی
تبدیل شـــد که اغلب رهبران دیپلماتیک و دفاعی منطقه را گرد هم می اورد تا روی
اعتمادسازی و پیشگیری از درگیری کار کنند.
جنوب شـــرق اســـیا از این بهره صلح ،سود زیادی برده اند .نظام بین المللی نسبتا
باثبات،یکپارچگیجهانیراتقویتکردهوبهدولت هایمنطقهاجازهدادهاستتابه
درگیری همچنین به شدت ارتباطات منطقه ای را مختل خواهد کرد زیرا طرف های
بدترین سناریو هم درگیری حتی ممکن است به حمله به ناوگان نظامی کشورهای
اسیب دیده و اقتصاد منطقه به بن بست کشیده خواهد شد.
انتخاب عدم انتخاب
ِ
اسیایجنوبشرقیبرایحفظوگسترشاینارتباطاتدیپلماتیکوامنیتیبسیار
اسیا-اقیانوســـیه تبدیل شـــود .اندونزی و ویتنام که به ترتیب بزرگ ترین و سومین
پردرامد تبدیل خواهند شد .بنابراین ،اسیای جنوب شرقی به زودی می تواند نفوذ
بین المللی قابل توجهی داشته باشد.
ترتیبات چندجانبه و دوجانبه بسیاری را با کشورهای خارجی تنظیم کرده است که
برای بیشتر اعضای اسه ان ،ممکن است این نفوذ جدید همیشه خوشایند نباشد.
در رودخانه مکونگ و همچنین توافقات نهادینه شده ،مانند توافقنامه دفاعی 50
شـــرقی ترجیح می دهند انها را برای توسعه خود صرف کنند .اما انعطاف پذیری و
شدن محیط ژئوپلیتیک ،تعداد باالی این مشارکت ها احتماال افزایش خواهد یافت.
حکمرانیبین المللیمستلزمصرفزمانومنابعیاستکهبسیاریازاسیایجنوب
سازگاری منطقه ای به کشورهای ان کمک می کند تا حتی در زمان های پرتالطم،
پیشرفتکنندوتاثیربگذارند.اینامربهانهاکمکمی کنددنیایپراکند هرامدیریت
کنند و با طرف هایی که باهم سر سازگاری ندارند ،معامله کنند .رویکرد فعاالنه این
شرقی برای تعامل با همه ،در عین عدم تعهد انحصاری به بازیگران ،ضروری است.
کشورهابهبی طرفیمطمئنامدلبهترینسبتبهعدمتعهدانفعالیاستکهویژگی
ال سال گذشته کامبوج میزبان
از حوزه همسایگی انها می شود ،فعال تر شده اند .مث
جنوب شـــرقی اسیا عاملیت سیاســـی ،قدرت چانه زنی و رشد اقتصادی ان را ارتقا
اجالس سران اسیای شرقی بود ،تایلند مجمع همکاری اقتصادی اسیا و اقیانوسیه
را برگزار کرد و اندونزی ریاســـت گروه 20را برعهده داشت .ریاست اندونزی به ویژه
موفقیت امیز بود .در نوامبر ،2022در حاشیه نشست گروه 20در بالی ،اندونزی
جنبش عدم تعهد در دوران جنگ ســـرد بود .شبکه گسترده ارتباطات دیپلماتیک
می دهد.همسوییبابسیاریازکشورهاثمربخش ترازهمسوییباهیچ کداماست.
درواقع شـــاید بهتر باشد که رویکرد اسیای جنوب شرقی را نه به عنوان عدم تعهد،
بلکه به عنوان تعهد چندجانبه تعریف کنیم .این منطقه خواستار حداکثر پیوندها
میزبان نشستی بود که با رودررو شدن جو بایدن ،رئیس جمهور ایاالت متحده و شی
و انتخاب ها اســـت .جنوب شرق اسیا عالوه بر چین و ایاالت متحده ،اغوش خود را
شکستنیخبینچینوایاالت متحدهکمککرد.انتونیالبانیز،نخست وزیراسترالیا
زمینه هایی مانند تجارت ،سرمایه گذاری و مشارکت در گفت وگوهای بین المللی،
جین پینگ ،رئیس جمهور چین برای اولین بار از زمان به قدرت رســـیدن بایدن ،به
نیز در حاشیه این نشست با شی صحبت کرد و به سال ها سکوت بین سران دولت
بر روی استرالیا ،هند ،ژاپن و کشورهای اروپایی برای تعامل فعال با این منطقه ،در
گشوده است .ایجاد همه این پیوندها ممکن است مستلزم صرف زمان و تالش باشد
تقریبا همه کشورهای اسیای جنوب شرقی تشخیص می دهند که درگیری اشکار
استرالیاوچینپایانداد.اگرموضعبی طرفاندونزینبود،هردودیدارغیرممکنبود،
اما همان طور که مورد اسیای جنوب شرقی نشان داده است ،این روش یک راه موثر و
هر یکازایندوکشوربرمنطقهمسلطشوند،نتیجهنامطلوبیبرایسیاستوتجارت
حتی در جهانی بی نظم نیز ارزشمند است ،کمک کرده است.
اجتناب کنند و هم خود به بازیگرانی موثر تبدیل شوند.
بین چین و ایاالت متحده برای انها نامطلوب است .انها همچنین می دانند که اگر
اینوضعیتبهتقویتاینباوردراسیایجنوبشرقیمبنی بر اینکهچندجانبه گرایی
مقرون به صرفه برای کشورهای درحال توسعه است تا هم از درگیری قدرت های بزرگ صفحه 16