هفته نامه ندای آبادی شماره 37

‫‪26‬بهمن ‪- 1401‬‬ ‫سال پنجم‪/‬فوریه ‪15/2022‬‬ ‫‪/24‬رجب ‪ -1444‬شماره ‪37‬‬ ‫تولید؛ دانش بنیان اه؛‬ ‫اشتغال افرینی‬ ‫با دیوار بزرگ گرگان اشنا شوید‬ ‫چهار شنبه‬ ‫شماره ‪37:‬‬ ‫قیمت ‪8 :‬‬ ‫صفحات‪8:‬‬ ‫‪2‬‬ ‫«براینمایشکارنکنید»‬ ‫واکاوی‬ ‫زبانشناختی واژه‬ ‫« قوشمه »‬ ‫دروازه ارگ سمنان‪،‬‬ ‫شناسنامه ی تاریخی‬ ‫یک شهر‬ ‫‪6‬‬ ‫مقاله‬ ‫حمایت هایجزیره ایمهمترین‬ ‫معضل زنان کارافرین‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫احیای ِ‬ ‫الندق؛‬ ‫سر پوش ابریشمی بانوان قزلباش‬ ‫‪3‬‬ صفحه 1 ‫‪ 26‬بهمن ‪1401‬‬ ‫دیوار سرخ یا همان دیوار دفاعی گرگان ‪ -‬نماد قدرت و اقتدار ایران‬ ‫‪2‬‬ ‫سال پنجم‬ ‫شماره ‪37‬‬ ‫تاثیر اعتیاد والدین بر بچه ها و محیط نامناسب یکی از دالیل معتاد شدن دختران در سنین مختلف است‬ ‫هنگام استفاده از شبکه های اجتماعی مراقب باشید هر انچه که میبیند واقعی نیست‬ ‫با دیوار بزرگ‬ ‫گرگان اشنا شوید‬ ‫امیرمحمــد رجبــی ‪ -‬دیــوار بــزرگ گــرگان یــا همــان دیــوار بــزرگ‬ ‫اســکندر از جملــه مکان هــای تاریخــی شــمال کشــور اســت کــه‬ ‫تاریــخ بســیار غنــی را در دل خــود جــای داده اســت‪.‬‬ ‫ایــن دیــوار تاریخــی کــه حــدود ‪ ۲۰۰‬کیلومتــر طــول دارد‪،‬‬ ‫دومیــن دیــوار طوالنــی جهــان محســوب می شــود کــه قدمتــی‬ ‫بــه بلنــدای تاریــخ دارد‪.‬‬ ‫اگــر بازدیــد از مکان هــای تاریخــی شــما را بــه وجــد م ـی اورد‪،‬‬ ‫ایــن مطلــب را بــا دقــت مطالعــه کنیــد‪ .‬در ایــن مقالــه جابامــا‬ ‫قصــد داریــم تــا شــما را بــا دیــوار بــزرگ گــرگان اشــنا کنیــم‪.‬‬ ‫درباره دیوار بزرگ گرگان و قدمت و پیشینه ان‬ ‫دیــوار تاریخــی گــرگان کــه از ان در کتــب تاریخــی بــا نــام دیــوار‬ ‫ســرخ نیــز یــاد کرده انــد‪ ،‬قدمت بســیار باالیــی دارد کــه در تاریخ‬ ‫ایــران ریشــه کرده اســت‪.‬‬ ‫شــواهد باستان شناســی و داده هــای تاریخــی نشــان داده انــد‬ ‫کــه قدمــت ایــن دیــوار بــه حداقــل هــزار ســال قبــل از ســاخت‬ ‫دیــوار بــزرگ چیــن برمی گــردد‪ .‬بنابرایــن ایــن دیــوار دفاعــی را‬ ‫بایــد یکــی از میــراث تاریخــی کشــور بــه حســاب اوریــم‪.‬‬ ‫برخــی از محققــان ســاخت ایــن دیــوار تاریخی را بــه دوران‬ ‫هخامنشــیان نســبت می دهنــد‪ .‬در کتاب هــای تاریخــی‬ ‫و روایــات مختلــف امــده اســت کــه ایــن دیــوار قــرار بــوده‬ ‫کــه از حملــه اســکندر مقدونــی جلوگیــری کنــد‪ .‬بــه همیــن‬ ‫دلیــل اســت کــه نــام دیگــر دیــوار بزرگ گــرگان را بســیاری از‬ ‫مــردم‪ ،‬دیــوار اســکندر می داننــد‪.‬‬ ‫خ نــگاران و محققــان نیــز معتقدنــد کــه‬ ‫البتــه بســیاری از تاریـ ‬ ‫ایــن دیــوار در دوران ساســانیان بنــا شــده اســت‪ .‬تاریــخ نــگاران‬ ‫بســیاری در کتــب تاریخــی خــود اورده انــد کــه انوشــیروان‬ ‫ساســانی ایــن دیــوار را بنــا نهــاده‪ ،‬امــا گردیــزی تاریــخ نــگار‬ ‫برجســته ایرانــی در زیــن الخبــار اغــاز بنــای ایــن دیــوار را بــه‬ ‫یزدگــرد اول و اتمــام ان را بــه انوشــیروان نســبت می دهــد‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ۱۳۷۸‬دیــوار بــزرگ گــرگان بــه ثبت ملی رســیده‬ ‫و هم اکنــون یکــی از اثــار برجســته تاریخــی شــمال ایــران‬ ‫محســوب می شــود‪.‬‬ ‫نام های دیگر دیوار تاریخی گرگان‬ ‫همان طــور کــه اشــاره شــد دیــوار بــزرگ گــرگان ســد‬ ‫اســکندری نیــز نامیــده می شــود‪ .‬یکــی دیگــر از نام هایــی کــه‬ ‫بــه ایــن دیــوار بــزرگ داده انــد‪ ،‬دیــوار مــار ســرخ اســت‪ .‬علــت‬ ‫نــام گــذاری مــار ســرخ یــا دیــوار ســرخ وجــود اجرهــای قرمــز‬ ‫رنــگ در قســمت میانــی ایــن دیــوار اســت‪ .‬از نام هــای دیگــر‬ ‫ایــن دیــوار تاریخــی می تــوان بــه ســد اســکندر‪ ،‬ســد پیــروز‪،‬‬ ‫ســد انوشــیروان‪ ،‬قــزل االن اشــاره کــرد‪.‬‬ ‫تاریخچه احداث دیوار گرگان‬ ‫تاریخچــه احــداث ایــن دیــوار بــزرگ را بایــد در یکــی از دو‬ ‫سلســله هخامنشــیان و یــا ساســانیان جســت وجو کــرد‪.‬‬ ‫هرچــه کــه هســت تــا امــروز ســند قطعــی بــرای مشــخص‬ ‫شــدن ســاخت تاریخــی ایــن دیــوار بــه دســت مــا نرســیده‬ ‫امــا چیــزی کــه می تــوان بــا اطمینــان گفــت ایــن اســت کــه‬ ‫قدمــت دیــوار گــرگان از دیــوار چیــن بیشــتر اســت‪.‬‬ ‫کوره های اجرپزی اطراف دیوار‬ ‫در ضلــع جنوبــی دیــوار دفاعــی گــرگان‪ ،‬خنــدق هایــی بــرای‬ ‫پذیرایــی از کــوره هــای اجرپــزی بــا عمــق ‪ ۲‬متــر در زمین هــای‬ ‫ایــن منطقــه ســاخته شــده اند‪ .‬ایــن خندق هــا بــر خــاف‬ ‫جهــت وزش بــاد ســاخته شــده اند کــه خبــر از نبــوغ مهندســین‬ ‫در حــدود ‪ ۱۵۰۰‬ســال پیــش می دهــد‪ .‬در ایــن خنــدق هــا‬ ‫ســکوهایی بــرای نگهــداری خشــت هــای تولیــد در ‪ ۱۱‬ردیــف بــا‬ ‫فاصلــه تقریبــی ‪ ۱۰‬تــا ‪ ۱۵‬ســانتی متــر از یکدیگــر ســاخته شــده ‬ ‫بودنــد تــا عبــور جریــان هــوا و گرمــا و حــرارت حاصــل از مــواد‬ ‫ســوختی داخــل کــوره را ممکــن ســازند‪.‬‬ ‫محل دقیق قرارگیری دیوار‬ ‫ان چــه کــه در حــال حاضــر از ایــن دیــوار تاریخــی باقــی مانده‬ ‫اســت از ســاحل کمــش تپــه در جنــوب رود اتــرک و شــمال‬ ‫بنــدر ترکمــن اغــاز می شــود امــا هنــوز محققــان نتوانســته اند‬ ‫انتهایــی بــرای ایــن دیــوار مشــخص کننــد‪ .‬طبــق احتماالتــی‬ ‫کــه وجــود دارد ممکــن اســت انتهــای ایــن دیــوار دفاعــی در‬ ‫نزدیکــی رود گــرگان‪ ،‬روســتای خوجــه لــر‪ ،‬کوه هــای گلیــداغ و‬ ‫یــا قلــه کــوه علی ابــاد قــرار گرفتــه باشــد‪.‬‬ ‫یکــی از علت هــای مشــخص نبــودن انتهــای ایــن دیــوار‬ ‫می توانــد ایــن باشــد کــه در زمــان ســاخت ایــن دیــوار ســطح اب‬ ‫دریــای مازنــدران از حــال کنونــی پایین تــر بــوده و ممکــن اســت‬ ‫بخــش هایــی از ایــن دیــوار زیــر اب دریــا قــرار گرفتــه تخریــب‬ ‫شــده باشــد‪.‬‬ ‫اندازه دیوار‬ ‫طــول دیــوار بــزرگ گــرگان همان طــور کــه اشــاره شــد‪ ،‬حــدود‬ ‫‪ ۲۰۰‬کیلومتــر تخمیــن زده شــده اســت‪ .‬نکتــه قابــل توجــه‬ ‫امــا ایــن اســت کــه بــا توجــه بــه از بیــن رفتــن بخــش زیــادی‬ ‫از دیــوار‪ ،‬نمی تــوان طــول و ارتفــاع دقیــق ایــن دیــوار را‬ ‫مشــخص نمــود‪ .‬انچــه در مــورد ایــن دیــوار مــورد اتفــاق نظــر‬ ‫قــرار دارد‪ ،‬ایــن اســت کــه ‪ ۳۰۰۰۰‬ســرباز می توانســتند بــه‬ ‫منظــور دفــاع در طــول دیــوار اســتقرار یابنــد‪.‬‬ ‫جنس دیوار‬ ‫بررسـی های گروه باســتان شناســان ایرانی و باستان شناسان‬ ‫دانشــگاه های ادینبــورگ و دورهــام‪ ،‬نشــان می دهــد در ســاخت‬ ‫ایــن دیــوار عظیــم ده هــا میلیــون قالــب اجــر بــه کار رفته اســت‪.‬‬ ‫ایــن محققــان شــواهدی از تعــداد زیــادی کوره و کارگاه ســاخت‬ ‫اجــر در طــول دیــوار و در فواصــل نزدیــک بــه ان یافته انــد کــه‬ ‫نشــان دهنــده کارگاه صنعتــی بســیار بــزرگ بــرای احــداث ایــن‬ ‫دیــوار اســت‪ .‬در مــورد جنــس ایــن دیــوار نیــز نظریــات زیــادی‬ ‫وجــود دارد و از ســنگ‪ ،‬ســرب‪ ،‬اجــر‪ ،‬اهــک و گــچ بــه عنــوان‬ ‫مــواد ســازنده ایــن دیــوار صحبــت شــده اســت‪.‬‬ ‫سیستم ابرسانی دیوار‬ ‫وجــود جنــگ بــر ســر اب در تمــام طول تاریــخ و در جوامع‬ ‫مختلــف توجــه بســیاری را بــه خــود جلــب کــرده اســت‪ .‬در‬ ‫ســرزمین ایــران و در زمــان گذشــته‪ ،‬رودخانــه گرگانــرود‬ ‫مهم تریــن منبــع تامیــن اب و فعالیت هــای کشــاورزی‬ ‫و اقتصــادی مردمــان گــرگان و یکــی از عوامــل توجــه‬ ‫گروه هــای انســانی مســتقر در مراتــع و دشـت های وســیع‬ ‫بــه شــمار می رفــت‪ .‬وجــود ایــن رودخانــه نقــش بســزایی‬ ‫در احــداث دیــوار ســرخ در راســتای حفــظ امنیــت منطقــه‬ ‫داشــته اســت‪.‬‬ ‫ایــن دیــوار بهتریــن موقعیــت بــرای بهــره وری از اب‬ ‫گرگانــرود را دارد‪ .‬طراحــی سیســتم ابرســانی در حفــر‬ ‫کانــال بــرای تامیــن اب شــرب ســاکنین و حیوانــات‪ ،‬ابیــاری‬ ‫اراضــی کشــاورزی‪ ،‬کاربــری نظامــی و ابگیــری خندق هــا در‬ ‫مواقــع جنــگ و تهیــه و تولیــد خشــت جهــت ســاخت دیــوار‬ ‫چنــان دقیــق اســت کــه امــروزه نیــز بــرای هدایــت اب مــورد‬ ‫اســتفاده قــرار می گیــرد‪.‬‬ ‫قلعه های پشت دیوار دفاعی‬ ‫اولیــن چیــزی کــه بعــد از تماشــای دیــوار بــزرگ گــرگان بــه‬ ‫چشــم می ایــد‪ ،‬قلعه هــای متروکــی هســتند کــه یکــی پشــت‬ ‫دیگــری کنــار هــم قــرار گرفته انــد و خبــر از یــک تاریــخ بلنــد و‬ ‫طوالنــی از ایــران می دهنــد‪ .‬پشــت دیــوار بــزرگ گــرگان حــدود‬ ‫‪ ۳۶‬قلعــه بــا مســاحت هــای ‪ ۵‬تــا ‪ ۲۰‬هکتــار کشــف شــده انــد‬ ‫کــه مکانــی بــرای دفــاع از ایــن منطقــه بوده انــد‪.‬‬ ‫بــا ســاخت ایــن قلعه هــا‪ ،‬تیرانــدازان روی ایــن قلعه هــا‬ ‫می ایســتادند و از طریــق تیرهــای هوایــی دشــمنان مقابــل‬ ‫خــود را فلــج می کردنــد‪ .‬البتــه امــروزه بخــش زیــادی از ایــن‬ ‫بناهــا در زیــر خــاک رفته انــد؛ بــا ایــن حــال امــا ایــن موضــوع‬ ‫را نمی تــوان فرامــوش کــرد کــه تماشــای ایــن بنــای تاریخــی‬ ‫بســیار شــگفت اور و جــذاب اســت‪.‬‬ ‫خندق های پشت دیوار‬ ‫بســیاری از قلعه هایــی کــه در نواحــی شــرقی ســاخته شــده‬ ‫بودنــد‪ ،‬عالوه بــر ارگ‪ ،‬حصــار و بــارو دارای خندق هایــی بــا‬ ‫هــدف اجرپــزی نیــز بودنــد‪ .‬بزرگتریــن خندقــی کــه در ایــن‬ ‫منطقــه کشــف شــده حــدود ‪ ۳۳۰‬هکتــار وســعت داشــته‬ ‫اســت‪ .‬البتــه برخــی معتقدنــد کــه ایــن خندق هــا همچنیــن‬ ‫خصوصیــت دفاعــی نیــز داشــته اند و می توانســتند در صــورت‬ ‫گــذر دشــمنان از دیــوار ان هــا را غافلگیــر کنــد‪.‬‬ ‫اهمیت تاریخی دیوار‬ ‫هجــوم و تاخــت و تــاز اقــوام مختلــف بــر ایــران ســبب شــد تــا‬ ‫در هــر دوره ای دفــاع مهم تریــن عنصــری باشــد کــه در بســیاری‬ ‫از ســازه های ایرانــی بــه چشــم می ایــد‪ .‬بی شــک اهمیــت‬ ‫تاریخــی دیــوار بــزرگ گــرگان بــرای دفــاع از خــاک کشــور بســیار‬ ‫ارزشــمند بــوده و مطمئنــا ً ایــن کشــور را از هجــوم دشــمنان‬ ‫زیــادی در امــان نگــه داشــته اســت‪.‬‬ ‫خط اهن گرگان به اسیای میانه‬ ‫خــط اهــن گــرگان بــه ســوی اســیای میانــه بخشــی از‬ ‫قســمت شــمال و جنــوب دیــوار تاریخــی گــرگان را قطــع‬ ‫می کنــد و ایــن دیــوار بــه دو نیــم تقســیم کــرده اســت‪ .‬بــا‬ ‫توجــه بــه ایــن کــه بخش هــای زیــادی از ایــن دیــوار تاریخــی‬ ‫در زیــر خــاک دفــن شــده اســت‪ ،‬در تاســیس ایــن خط اهن‬ ‫بــرای عبــور از دیــوار از پــل اســتفاده نشــده اســت‪ .‬البتــه باید‬ ‫امیــدوار بــود کــه در اینــده بــا احــداث ایــن خــط اهــن‪ ،‬انــدک‬ ‫بقایــای ایــن دیــوار تاریخــی اســیبی نبینــد‪.‬‬ ‫نحوه دسترسی به دیوار تاریخی گرگان برای بازدید‬ ‫اگــر بخواهیــد بــا خــودرو شــخصی بــه ایــن منطقــه برویــد‪،‬‬ ‫ابتــدا بایــد حــدود ‪ ۵۳۵‬کیلومتــر از ســمت تهران به ســمت‬ ‫شــهرهای فیروزکوه‪ ،‬ســاری‪ ،‬گرگان‪ ،‬ازادشــهر و مینودشت‬ ‫و ســرانجام بــه کاللــه رانندگــی کنیــد‪ .‬البتــه برای رســیدن به‬ ‫ایــن دیــوار تاریخــی می توانیــد مســیرهای شــمالی دیگــری‬ ‫را نیــز انتخــاب کنید‪.‬‬ ‫بــرای رســیدن بــه گــرگان از راه هــای دیگــری همچــون اتوبوس‪،‬‬ ‫قطــار و حتــی هواپیمــا نیــز می توانیــد اســتفاده کنیــد و بعــد از‬ ‫ان ماشــین هایی را پیــدا کنیــد کــه بــه ســمت کاللــه می رونــد‪.‬‬ ‫بعــد از ایــن کــه خــود را به کالله رســاندید تنها کافیســت‬ ‫کــه بــه ســمت روســتای تمرقره قــوزی برویــد کــه البتــه‬ ‫بومی هــا ان را بــا نــام منطقــه پیشــکمر نیــز می شناســند‪.‬‬ ‫از مرکــز گــرگان تــا دیــوار گــرگان حــدود ‪ ۹۵‬کیلومتــر‬ ‫فاصلــه اســت‪ ،‬بنابرایــن وقتــی بــه گــرگان رســیدید حــدود‬ ‫یــک ســاعت تــا دیــوار گــرگان بایــد بــه مســیر خــود ادامــه‬ ‫دهیــد‪ .‬از کاللــه حــدود ‪ ۵۵‬کیلومتــر و از گنبــدکاووس‬ ‫حــدود ‪ ۱۹‬کیلومتــر فاصلــه تــا دیــوار گــرگان وجــود دارد‪.‬‬ ‫ادرس دیــوار بــزرگ گــرگان‪ :‬گــرگان‪ ،‬کاللــه‪ ،‬منطقــه ی‬ ‫پیشــکمر یــا روســتای تمرقره قــوزی‬ ‫دانستنی های جالب درباره دیوار گرگان‬ ‫دربــاره دیــوار ســرخ یــا دیــوار مــار ســرخ دانســتنی های جالبــی‬ ‫وجــود دارد کــه در ادامــه ایــن مطلــب بــه چنــد نکتــه جالــب در‬ ‫مــورد ایــن دیــوار دیــوار تاریخــی پرداخته ایــم‪.‬‬ ‫دومین دیوار بلند؟‬ ‫شــاید تــا به حــال از بومی هــای شــمال شــنیده باشــید کــه‬ ‫بزرگ تریــن دیــوار دنیــا‪ ،‬در گــرگان قــرار دارد امــا ایــن لقب‬ ‫بعــد از ســاخت دیــوار چیــن از دیــوار ســرخ گرفتــه شــده‬ ‫اســت‪ .‬جالــب اســت بدانیــد کــه دیــوار گــرگان دومیــن‬ ‫دیــوار بــزرگ دنیــا اســت و ایــن ماجــرا بعــد از گذشــت‬ ‫چندیــن قــرن می توانــد یکــی از اعجاب اورتریــن حقایــق‬ ‫راجــع بــه تاریــخ ایــران باشــد‪.‬‬ ‫در بعضــی کتــب رســمی امــده اســت کــه دیــوار بــزرگ دفاعــی‬ ‫گــرگان دومیــن دیــوار بــزرگ جهــان اســت و بــا حــدود ‪۲۰۰‬‬ ‫کیلومتــر طولــی کــه دارد یکــی از خارق العاده تریــن امارهــا برای‬ ‫یــک دیــوار تاریخــی محســوب می شــود‪ .‬البتــه همان طــور کــه‬ ‫اشــاره شــد در طــول ســال ها بخش هــای زیــادی از ارتفــاع دیــوار‬ ‫گــرگان بــه زیــر زمیــن رفتــه اســت و تنهــا بخش های کمــی از ان‬ ‫روی زمیــن و قابــل مشــاهده اســت‪.‬‬ ‫دومین سازه دفاعی دنیا‬ ‫از ان جایــی کــه ایــن دیــوار نیــز بــه ماننــد دیــوار چیــن بــرای‬ ‫دفــاع ســاخته شــده ‪ ،‬ان را بــه عنــوان دومیــن ســازه دفاعــی‬ ‫دنیــا می شناســند‪ .‬اگــر طــول تقریبــی ایــن دیــوار را همــان ‪۲۰۰‬‬ ‫کیلومتــر بدانیــم و بــه امــکان قرارگیــری ‪ ۳۰۰۰۰‬ســرباز پشــت‬ ‫ایــن دیــوار فکــر کنیــم‪ ،‬بی شــک از کار معمــاران چنیــن ســازه ای‬ ‫شــگفت زده خواهیــم شــد‪.‬‬ ‫واقعیت ها درباره دلیل ساخت دیوار‬ ‫بــه دســت اوردن تاریــخ دقیــق در مــورد دیــوار گــرگان امــری‬ ‫دشــوار اســت زیــرا نــام هخامنشــیان‪ ،‬ساســانیان‪ ،‬اشــکانیان‬ ‫و حتــی مادهــا در میــان کتــب کارشناســان بــه چشــم مــی‬ ‫خــورد‪ .‬یکــی از واقعیت هــای مهمــی کــه دربــاره دیــوار بــزرگ‬ ‫گــرگان می تــوان بــه ان اســتناد کــرد ایــن اســت کــه ایــن دیــوار‬ ‫قدیمی تریــن دیــوار بــزرگ جهــان اســت‪.‬‬ ‫نحوه کشف دیوار‬ ‫عکــس ایــن دیــوار نخســتین بــار توســط اریــک اشــمیت‬ ‫باستان شــناس امریکایــی ثبــت شــد‪ .‬اقــای اشــمیت‬ ‫باستان شــناس امریکایــی کــه بــا هواپیمــای خــود در ســالهای‬ ‫‪۱۳۱۵‬و ‪ ۱۳۱۶‬از نقــاط باســتانی ایــران عکاســی می کــرد‪ ،‬در‬ ‫منطقــه گــرگان دیــوار قرمــز رنگــی را دیــد کــه از ســمت دریــای‬ ‫خــزر بــه طــرف کوه هــای گلیــداغ امتــداد داشــت‪ .‬او از ایــن دیوار‬ ‫عکــس گرفــت و ایــن عکس هــا ســندی برای تحقیقات باســتان‬ ‫شناســان ایرانــی و خارجــی بــر ایــن دیــوار شــد‪.‬‬ ‫دیوار تاریخی گرگان در اثار نویسندگان‬ ‫بــاذری در فتــوح البلــدان‪ ،‬ابــن فقیــه در البلــدان‪ ،‬فردوســی‬ ‫در شــاهنامه‪ ،‬گردیــزی در زین االخبــار‪ ،‬محمــد نجیــب بکــران‬ ‫در جهــان نامــه و … از نویســندگانی بوده انــد کــه ســال ها پیــش‬ ‫دربــاره ایــن دیــوار تاریخــی نوشــته اند‪.‬‬ ‫نویســندگان معاصــر همچــون مارکــوارت در کتــاب‬ ‫شهرســتان های ایــران‪ ،‬رابینــو در ســفرنامه طبرســتان و‬ ‫اســتراباد‪ ،‬رومــن گیرشــمن در ایــران از اغــاز اســام تــا‬ ‫ساســانیان ‪ ،‬ســعید نفیســی در تاریخ تمدن ایران ساســانی‪،‬‬ ‫مســیح ذبیحــی در اســتراباد نامــه‪ ،‬اســدالله معینــی در‬ ‫جغرافیای تاریخی گرگان و دشــت از جمله کســانی هســتند‬ ‫کــه در کتاب هــای خــود از دیــوار بــزرگ گــرگان نــام برده انــد‪.‬‬ ‫بهترین فصل بازدید از دیوار گرگان‬ ‫بــه طــور کلــی بهتریــن فصــل بــرای مســافرت بــه مناطــق‬ ‫شــمال ایــران‪ ،‬بهــار و تابســتان هســتند امــا اگــر دوســت‬ ‫داشــته باشــید در پاییــز و زمســتان بــه ســمت ایــن مناطــق‬ ‫برویــد‪ ،‬بهتــر اســت تجهیــزات و خــودروی مناســبی بــا خــود‬ ‫داشــته باشــید کــه بتوانیــد در صــورت نامســاعد بــودن‬ ‫وضعیــت جــاده گــرگان‪ ،‬مشــکالت را پشــت ســر بگذاریــد‪.‬‬ ‫الزم بــه ذکــر اســت کــه تماشــای دیــوار بــزرگ کامــا رایــگان‬ ‫اســت و می توانیــد در اطــراف ان بــه عکاســی بپردازیــد‪.‬‬ ‫خصوصــا در فصــل پاییز و زمســتان که موقعیــت عکس برداری‬ ‫را چندیــن برابــر جذاب تــر و خواســتنی تر می کنــد‪.‬‬ ‫دیگر جاهای دیدنی معروف در گرگان‬ ‫گــرگان هــم طبیعــت دارد هــم تاریــخ و همیــن ســبب‬ ‫می شــود کــه حتــی ســخت گیرترین ادم هــا بــرای انتخــاب‬ ‫مقصــد ســفر نیــز بــه راحتــی ان را در اول فهرســت مقاصــد‬ ‫مسافرتی شــان قــرار بدهنــد‪ .‬در ایــن شــهر توریســتی از کــوه‬ ‫و جنــگل تــا تــاالب و بیایــان و شــوره زار دیــده می شــود‪.‬‬ ‫بــرای بازدیــد از جاهای دیدنی شــهر گــرگان باید چند روزی‬ ‫مســافر ایــن شــهر جــذاب باشــید تــا بــا خیــال راحــت بــه‬ ‫تماشــای همــه مکان هــای دیدنــی برویــد‪ .‬از معروف تریــن‬ ‫جاهــای دیدنــی گــرگان می تــوان بــه گــرگان رود‪ ،‬تورنــگ‬ ‫تپــه‪ ،‬ناهــار خــوران‪ ،‬ابشــار زیــارت‪ ،‬النگــدره‪ ،‬دریاچــه‬ ‫توشــن‪ ،‬کــوه تاورنــاب‪ ،‬سردانســر‪ ،‬بــازار نعل بنــدان‪ ،‬جنگل‬ ‫توسکســتان و … اشــاره کــرد‪.‬‬ صفحه 2 ‫دروازه ارگ تاریخ سمنان‬ ‫تاثیر اعتیاد والدین بر بچه ها و محیط نامناسب یکی از دالیل معتاد شدن دختران در سنین مختلف است‬ ‫ماده ‪-69‬قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت‪ :‬اختصاص وام ‪ 50‬میلیون تومانی ودیعه‪،‬خرید یا ساخت مسکن برای زوجین بدون‬ ‫فررزند و فاقد مسکن با بازپرداخت ‪ 10‬ساله‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 26‬بهمن ‪1401‬‬ ‫سال پنجم‬ ‫شماره ‪37‬‬ ‫نواخته شدن زنگ خطر‬ ‫انقراض هوبره‬ ‫در خراسان جنوبی‬ ‫دروازه ارگ‬ ‫سمنان‪ ،‬شناسنامه ی‬ ‫تاریخی یک شهر‬ ‫دروازه ارگ سمنان‬ ‫در جــای جــای ایــران اثــار تاریخــی زیــادی هســت و در‬ ‫هــر شــهری مــی تــوان چنــد نمونــه از ایــن اثــار را بــه تماشــا‬ ‫نشســت‪ .‬اینکــه کمــی دربــاره گذشــته ایــن اثــار و قدمــت‬ ‫ان هــا اگاهــی داشــته باشــید بازدیــد از ان هــا را هم برایتان‬ ‫جــذاب تــر مــی کند‪ .‬ســمنان از مقاصد کمتر شــناخته شــده‬ ‫ایــران اســت امــا قدمتــی بلندبــاال دارد و همیــن تاریخچــه‬ ‫طوالنــی‪ ،‬جاذبــه هــای زیــادی را برایــش بــه ارمغــان اورده‪،‬‬ ‫جاذبــه هایــی کــه کافیســت کمــی دربــاره انهــا بیشــتر بدانید‬ ‫تا بازدید از ان ها را در لیست برنامه های گردشگری خود‬ ‫قرار دهید‪ .‬یکی از مشــهور ترین جاذبه های شــهر ســمنان‬ ‫دروازه ارگ اســت‪ ،‬دروازه ای که تبدیل به نماد شــهر شــده‬ ‫و نقــش و نگارهایــی تماشــایی دارد‪ .‬مــی خواهیــم دربــاره‬ ‫دروازه ارگ ســمنان حــرف بزنیــم‪ ،‬در ادامــه الــی گشــت را‬ ‫همراهــی کنیــد‪.‬‬ ‫دروازه ارگ یکــی از جاهــای دیدنــی ســمنان اســت کــه در‬ ‫میــدان ارگ شــهر ســمنان جــا خــوش کــرده اســت‪ .‬دروازه‬ ‫ارگ ســمنان‪ ،‬اثــر تاریخــی زیبایــی اســت کــه بــه دوران قاجــار‬ ‫برمی گــردد‪ .‬ایــن دروازه بازمانــده ی ارگ ســمنان اســت کــه‬ ‫بــه دســتور رضــا شــاه بــرای نوســازی و ســاخت خیابان هــا و‬ ‫بناهــای جدیــد تخریــب شــد‪ .‬ســاخت ایــن اثــر در زمان بهمن‬ ‫میــرزای بهاالدیــن‪ ،‬فرزنــد فتحعلــی شــاه شــروع شــد و در‬ ‫زمــان ناصرالدیــن شــاه قاجــار بــه پایــان رســید‪ .‬ایــن دروازه ی‬ ‫منحصــر بــه فــرد‪ ،‬شناســنامه ی شــهر ســمنان اســت و گنــج با‬ ‫ارزشــی بــرای اهالــی ایــن منطقــه محســوب می شــود‪.‬‬ ‫دروازه ارگ شــش منــاره و دو نمــای شــمالی و جنوبــی‬ ‫دارد‪ .‬در نمــای ایــن دروازه‪ ،‬کاشــی کاری هــا و تنــوع رنــگ در‬ ‫نقاشــی غوغــا می کنــد و هــر دو ســردر نیــم دایــره ای ترکیــب‬ ‫رنــگ فوق العــاده ای را نشــان می دهنــد‪ .‬نبــرد رســتم بــا دیــو‬ ‫ســفید در ســردر نیــم دایــره ای شــمالی ایــن بنــا و کتیب ـه ی‬ ‫نســتعلیق در نمــای جنوبــی ان‪ ،‬زیبایــی چشــمگیری به ارگ‬ ‫بخشــیده و یکــی از دل نوازتریــن جاهــای دیدنــی ســمنان بــه‬ ‫شــمار م ـی رود‪.‬‬ ‫ســمنان شــهری کویــری و ارام اســت‪ ،‬شــهری کــه مــی‬ ‫تــوان بــه خوبــی ارامــش کویــر را در ان احســاس کــرد‪ .‬بــرای‬ ‫کشــف جاذبــه هــای ایــن شــهر نیــازی نیســت زمــان زیــادی‬ ‫صــرف کنیــد بــه راحتــی مــی توانیــد نمــاد ایــن شــهر یعنــی‬ ‫دروازه ارگ ســمنان را پیــدا کنیــد‪ ،‬دروازه ای کــه در میــان‬ ‫میــدان ارگ قــرار دارد و روایتگــر داســتان هایــی شــنیدنی‬ ‫از گذشــته اســت‪ .‬دروازه ارگ بــا ‪ ۷‬متــر ارتفــاع یکــی از‬ ‫مهمتریــن و معــروف تریــن بناهــای تاریخــی ســمنان اســت‬ ‫کــه قدمــت ان بــه زمــان قاجــار برمــی گــردد و تزئینــات ان‬ ‫در حــدی ســت کــه حتمــا هنــگام گــذر از کنــارش‪ ،‬نظرتــان‬ ‫را جلــب خواهــد کــرد‪ .‬ایــن دروازه تنهــا یــادگار ارگ قدیمــی‬ ‫ســمنان اســت و شــکوه ان ارگ قدیمــی را بــه خوبــی نشــان‬ ‫مــی دهــد‪ .‬بــا دیــدن ایــن دروازه بــه راحتــی مــی تــوان تصــور‬ ‫کــرد کــه ارگــی کــه قبــا در ایــن مــکان بــوده چــه جــال و‬ ‫شــکوهی داشــته اســت‪.‬‬ ‫ارگ هــا در گذشــته مرکــز مهمــی حکومتــی بــه شــمار مــی‬ ‫رفتنــد و ایــن دروازه تنهــا بخــش از ارگ قدیمــی ســمنان‬ ‫اســت کــه توانســته گــذر ایــام را تــاب بیــاورد و تــا بــه امــروز‬ ‫پابرجــا بمانــد‪ .‬قدمــت ایــن بنا بــه زمان حکومــت ناصرالدین‬ ‫شــاه برمــی گــردد‪ ،‬در ان زمــان مرکــزی حکومتی متشــکل از‬ ‫ســاختمان های اداری در گوشــه ای از شــهر ســمنان بنا شد‬ ‫کــه بــه ارگ ســمنان معــروف بــود و شــامل ســاختمان هایی‬ ‫مثــل تلگرافخانــه‪ ،‬اب انبــار‪ ،‬حمــام و … بــود‪ .‬امــا اینکــه ایــن‬ ‫دروازه چــرا بنــا شــد داســتانی جالــب و شــنیدنی دارد؛ شــاید‬ ‫برایتــان جالــب باشــد کــه بدانیــد ســاخت ایــن دروازه بــه‬ ‫ســفر ناصرالدیــن شــاه بــه ســمنان برمــی گــردد‪ .‬او در ســال‬ ‫‪ ۱۲۴۶‬شمســی در مســیر رســیدن بــه مشــهد مــدت ‪ ۳‬روز‬ ‫را در ارگ ســمنان گذرانــد‪ ،‬بنایــی کــه در ان زمــان دارای ‪۱۲‬‬ ‫بــرج مختلــف و دروازه ای جنوبــی بــود امــا هیــچ دروازه ای‬ ‫در بخــش شــمالی ان وجــود نداشــت‪ .‬ناصرالدیــن شــاه در‬ ‫همــان مــدت اقامــت کوتــاه خــود در ســمنان بــه حاکم شــهر‬ ‫دســتور داد تا دروازه ای شــمالی برای ارگ بســازد‪ ،‬دروازه ای‬ ‫کــه در ســال ‪ ۱۲۶۳‬و در زمــان حکومــت انوشــیروان میــرزا‬ ‫ضیــاء الدولــه ســاخته شــد‪.‬‬ ‫دروازه ارگ ســمنان درســت در وســط میــدان قــرار دارد و بــا‬ ‫ماشین از کنار ان می گذرید‪ .‬بعد از مرمت نورافکن هایی‬ ‫در ان نصــب شــده کــه زیبایــی ان را در هنــگام شــب‬ ‫دوچنــدان کــرده اســت‪ .‬افــراد زیــادی روزانــه از کنــار ان عبــور‬ ‫مــی کننــد و نگاهشــان بــه نقــش و نگارهــای زیبــای ان قفل‬ ‫مــی شــود‪ .‬بعــد از تخریــب ارگ اصلــی‪ ،‬فرهنــگ دوســتان‬ ‫مانــع از نابــودی دروازه شــمالی شــدند تــا ایــن دروازه بــه‬ ‫عنــوان یــادگاری ارزشــمند از زمــان قاجــار همچنــان پابرجــا‬ ‫بمانــد‪ .‬بنــای اصلــی دروازه بــا ارتفاعــی بیــش از ‪ ۷‬متــر بــا‬ ‫اجــر ســاخته شــده و یکــی از برجســته تریــن ویژگــی هــای‬ ‫ان ســردری اســت کــه بــر روی کاشــی هــای هفــت رنگــش‪،‬‬ ‫نبــرد تاریخــی رســتم و دیــو ســپید نقــش بســته اســت‪ .‬ایــن‬ ‫دروازه در ســال ‪ ۱۳۵۹‬در لیســت اثار ملی ایران قرار گرفته‬ ‫و از جاذبــه هــای ارزشــمند شــهر ســمنان اســت‪ .‬دروازه ارگ‬ ‫کــه امــروز بــه میــدان ارگ معــروف اســت در تقاطــع خیابــان‬ ‫طالقانــی و شــیخ فضــل اللــه نــوری قــرار گرفته و در ســفر به‬ ‫ســمنان مــی توانیــد بــه راحتــی از ان دیدن کنید‪ .‬کتیبه های‬ ‫ایــن بنــا بــه دســت هنرمنــد معــروف ســمنانی در دوره قاجار‬ ‫یعنــی «ســید محمــد باقــر طباطبایــى ســمنانى» طراحــی‬ ‫شــده اســت‪ .‬درهــای دروازه ارگ از جنــس الــوار قطــور بــا گل‬ ‫میــخ هــای اهنــی مــی باشــد کــه بــه تبعیــت از زمــان هــای‬ ‫گذشــته در هنــگام شــب بســته مــی شــود‪.‬‬ ‫دروازه دارای دو نمــا اســت‪ ،‬نمــای شــمالی و جنوبــی کــه بــه‬ ‫صــورت قرینــه از همدیگــر قــرار دارنــد و البتــه نمــای شــمالی‬ ‫جــذاب تــر از نمــای جنوبــی ســت‪:‬‬ ‫نمــای جنوبــی‪ :‬نمــای جنوبــی دو اتــاق دارد کــه در دو ســمت‬ ‫بــه صــورت قرینــه جــای گرفتــه انــد و در جلــوی ان هــا‬ ‫ایوان هایــی بــه چشــم مــی خــورد‪ .‬دو راهــروی کوچــک بــه‬ ‫همــراه ورودی اصلــی هــم در ایــن محــل وجــود دارد کــه راه‬ ‫ورود و خــروج بــه ارگ بــوده اســت‪ .‬نمــای ایــن قســمت بــا‬ ‫اجــر ســاخته شــده و راهروهــای اصلــی پــان مربعــی شــکل‬ ‫دارنــد‪ .‬بــدون شــک جــذاب تریــن بخــش نمــای جنوبــی‬ ‫ســردر نیم دایره ای شــکل ان اســت که روی ان با خط زرد‬ ‫نســتعلیق بــر روی کاشــی هــای ابــی نوشــته شــده‪ :‬ســلطان‬ ‫ابــن الســلطان ســلطان صاحــب قــران‪ ،‬ناصرالدین شــاه‬ ‫قاجــار ‪.۱۳۰۲‬‬ ‫نمــای شــمالی‪ :‬چیــزی کــه نمــای شــمالی را از نمــای‬ ‫جنوبــی متمایــز کــرده اســتفاده از تزئینــات کاشــی کاری‬ ‫ســت‪ ،‬در واقــع منــاره هــا و کاشــی هــای هفــت رنــگ‬ ‫جذابیــت بینظیــری را بــه ایــن بخــش بخشــیده اســت‪.‬‬ ‫طــرح نیمدایــره ای ســردر در نمــای شــمالی هــم بــه‬ ‫صــورت قرینــه بــه چشــم مــی خــورد امــا ایــن بــار بــه جــای‬ ‫خوشنویســی نســتعلیق بــر روی ان نقاشــی زیبــا از نبــرد‬ ‫رســتم و دیــو ســفید نمایــان اســت‪.‬‬ ‫اســتان ســمنان جاذبــه هــای زیــادی را در خــود جــای‬ ‫داده اســت‪ ،‬اســتانی کــه کویــر و جنــگل را در کنــار هــم‬ ‫دارد و چشــم اندازهــای بــی بدیلــی از طبیعــت را در‬ ‫خــود جــای داده اســت‪ .‬پیشــنهاد مــی کنیــم در ســفر‬ ‫بــه ایــن اســتان تاریخــی چنــد روزی وقــت بگذاریــد و از‬ ‫جاذبه هــای معــروف ان دیــدن کنیــد تــا شــناخت شــما‬ ‫از ایــران و جاذبــه هــای بیشــمارش بیشــتر شــود‪ .‬چــه‬ ‫عاشــق کویــر باشــید و چــه جنــگل را ترجیــح دهیــد در هــر‬ ‫دو صــورت در ایــن اســتان جاذبــه ای بــاب میــل ســلیقه‬ ‫خــود پیــدا خواهیــد کــرد‪ .‬اســتان ســمنان جایــی ســت کــه‬ ‫بایــد ســر فرصــت جاذبــه هــای پنهــان ان را کشــف کنیــد‬ ‫و جاذبه هایــی را ببینیــد کــه شــاید چنــدان شــناخته شــده‬ ‫نباشــند امــا تماشــایی و دیدنــی انــد‪.‬‬ ‫مدیــرکل حفاظــت محیــط زیســت خراســان جنوبــی‬ ‫گفــت‪ :‬جمعیــت هوبــره در ‪ ۲۰‬ســال گذشــته بیش از‬ ‫‪ ۳۰‬درصــد کاهــش یافتــه و زنــگ خطــر انقــراض ایــن‬ ‫گونــه کمیــاب در اســتان بــه صــدا درامــده اســت‪.‬‬ ‫بــه گــزارش نــدای ابــادی از روابــط عمومــی اداره‬ ‫کل حفاظــت محیــط زیســت خراســان جنوبــی‬ ‫اســدالله حاتمــی افــزود‪ :‬هوبــره یکــی از پرنــدگان‬ ‫نــادر و ارزشــمند حیــات وحــش کشــورمان اســت کــه‬ ‫براســاس قوانیــن و مقــررات ملــی بــه عنــوان گونه در‬ ‫معــرض خطــر انقــراض مــورد حفاظــت قــرار می گیــرد‬ ‫و در مقیــاس جهانــی بــه عنــوان گونـه ای اســیب پذیر‬ ‫در فهرســت ســرخ ‪ IUCN‬بــه ثبــت رســیده اســت‪.‬‬ ‫وی بــا اشــاره بــه خطراتــی کــه ایــن گونــه منحصــر‬ ‫به فــرد را تهدیــد می کنــد گفــت‪ :‬زنده گیــری و قاچــاق‬ ‫هوبــره بالــغ‪ ،‬جم ـع اوری تخــم و جوجه هــای هوبــره‬ ‫در زیســتگاه های تولیــد مثــل توســط ســودجویان و‬ ‫شــکار بــه وســیله قوشــبازان از جملــه ایــن تهدیــدات‬ ‫بــوده کــه بیشــتر و نــه منحصــر در مناطــق زمســتان‬ ‫گذرانــی ایــن گونــه رخ می دهــد‪.‬‬ ‫مدیــرکل حفاظــت محیــط زیســت خراســان جنوبــی‬ ‫اظهــار داشــت‪ :‬تعــداد بســیار زیــادی از هوبره هــا‬ ‫عمدتــا در پاکســتان و ایــران زنده گیــری شــده و‬ ‫بــه منظــور تربیــت شــاهین ها بــرای شــکار بــه‬ ‫کشــورهای عربــی فرســتاده می شــوند کــه متاســفانه‬ ‫تخریــب زیســتگاه و تنــزل کیفیــت ان بــه افزایــش‬ ‫ایــن مشــکل دامــن زده اســت‪.‬‬ ‫وی افــزود‪ :‬کاهــش کیفیــت زیســتگاه بــا تله گــذاری‬ ‫وســیع‪ ،‬فعالیت هــای گردشــگری‪ ،‬وســایل نقلیــه‬ ‫موتــوری‪ ،‬مانورهــای نظامــی‪ ،‬چــرای بیــش از حــد‬ ‫دام‪ ،‬تغییــر کاربــری اراضــی‪ ،‬اســتخراج شــن و ماســه‬ ‫و جاده ســازی از تهدیــدات وارده بــه ایــن گونــه‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫حاتمــی گفــت‪ :‬گزارش هــای ملــی نشــان می دهــد‬ ‫کــه در ســه نســل گذشــته (‪ ۲۰‬ســال) ایــن گونــه‬ ‫کاهــش بیــش از ‪ ۳۰‬درصــدی را تجربــه کــرده اســت‬ ‫و متاســفانه بررســی نتایــج سرشــماری بــرای تخمیــن‬ ‫جمعیــت زمســتان گــذران ایــن گونــه در خراســان‬ ‫جنوبــی نیــز همیــن رونــد کاهشــی را تاییــد می کنــد‪.‬‬ ‫وی بیــان کــرد‪ :‬برابــر سرشــماری ســال جــاری کــه‬ ‫بــه منظــور بــراورد جمعیــت زمســتان گــذران هوبــره‬ ‫در ‪ ۳۸‬زیســتگاه گونــه در اســتان خراســان جنوبــی‬ ‫انجــام شــد‪ ،‬تعــداد ‪ ۲۴۵‬هوبــره سرشــماری شــدند‪.‬‬ ‫مدیــرکل حفاظــت محیــط زیســت خراســان‬ ‫جنوبــی از بــه صــدا درامــدن زنــگ خطــر انقــراض‬ ‫ایــن گونــه در اســتان خبــر داد و گفــت‪ :‬از جملــه‬ ‫تهدیــدات اصلــی و بســیار مهــم وارد بــه هوبــره کــه‬ ‫زنــگ خطــری بــرای انقــراض نــه چنــدان دور ان در‬ ‫زیســتگاه ها محســوب می شــود‪ ،‬حضــور برخــی‬ ‫افــراد ناشــناس‪ ،‬همــکاری مــردم بومــی منطقــه و‬ ‫اقــدام بــه تله گــذاری وســیع در برخــی زیســتگاه های‬ ‫ایــن گونــه در خراســان جنوبــی اســت‪.‬‬ ‫وی تصریــح کــرد‪ :‬ایــن کار عــاوه بــر تخریــب منطقه‬ ‫و بــه دام افتــادن هوبــره در تله هــای مذکــور موجــب‬ ‫گرفتــار شــدن برخــی از گونه هــای گربه ســان نظیــر‬ ‫گونه هــای نــادر گربــه شــنی و گربــه وحشــی نیــز‬ ‫شــده اســت‪.‬‬ ‫هفــت منطقــه حفاظــت شــده‪ ،‬ســه پناهــگاه حیــات‬ ‫وحــش‪ ۶ ،‬منطقــه شــکار ممنــوع و چهــار منطقــه‬ ‫شــکار ممنــوع مــرزی در اســتان خراســان جنوبــی‬ ‫وجــود دارد کــه تحــت مدیریــت حفاظــت محیــط‬ ‫زیســت اســت‪.‬‬ ‫هفته نامه ندای ابادی به‬ ‫دنبال جذب نماینده فعال‬ ‫در استان های سمنان‪،‬‬ ‫خراسان شمالی‪ ،‬جنوبی و‬ ‫استان یزد می باشد‬ ‫متقاضیان می توانند از طریق شماره پل‬ ‫ارتباطی ذیل با ما تماس بگیرند‬ ‫پل ارتباطی ما با شما‬ ‫‪02191013453‬‬ صفحه 3 ‫‪ 26‬بهمن ‪1401‬‬ ‫‪4‬‬ ‫سال پنجم‬ ‫شماره ‪37‬‬ ‫هر خانواده‪ ،‬یک کارافرین‬ ‫مهارت اموزی و صنایع دستی‬ ‫ایا می دانید‪ :‬با وجود اینکه ایران چهارمین کشور تولید گاز در دنیا می باشد اما از لحاظ میزان مصرف رتبه نخست را دارد بنابراین همه با‬ ‫هم برای اینکه از این نعمت الهی در سراسر ایران برخوردار شویم تنها کافی است دمای اتاق ها را بین ‪ 18‬تا ‪ 21‬درجه سانتیگراد قرار دهیم و‬ ‫با کاهش فقط یک درجه‪ 6 ،‬درصد در مصرف گاز صرفه جویی کنیم و همه از این نعمت خدادادی لذت ببریم‪.‬‬ ‫در صورتیکــه پشــتیبانی بــرای فضاســازی و بسترســازی‬ ‫اشــتغال زنــان سرپرســت خانــوار مناســب باشــد‪ ،‬بــرای‬ ‫راه انــدازی کارگاه هــای اموزشــی‪ ،‬بیشــتر مناطق کشــور از‬ ‫اســتاد کارهــا و نیــروی انســانی متخصــص‏برخوردارنــد و‬ ‫مــی تــوان بــا اســتفاده از ایــن نیروهــا بســیاری از زنــان‬ ‫سرپرســت خانــوار را در مشــاغل مختلــف امــوزش داد‏‪.‬‬ ‫• برای صادرات تولیدات خود‬ ‫نیازمند حمایت دستگاه های ذیربط‬ ‫هستیم‬ ‫اگــر بســتر کار فراهــم شــود‪ ،‬بــا توجــه بــه اینکــه بــازار هــدف و ذائقــه‬ ‫مصــرف کننــدگان را شناســایی کرده ایــم‪ ،‬قــادر خواهیم بود بــرای تعداد‬ ‫زیادی از خانم های‏خودسرپرســت یا بدسرپرســت اشــتغالزایی داشــته‬ ‫باشــیم چراکــه بــازار محصــوالت نیــز در ایــن مناطــق رونــق دارد‏‪.‬‬ ‫حمایت هایجزیره ای‬ ‫مهمترینمعضلزنان‬ ‫کارافرین‬ ‫حمیدرضا محمدیاری‬ ‫زنــان بی سرپرســت و بدسرپرســت جمعیــت قابــل توجهــی‬ ‫از زنــان کشــور را تشــکیل میدهنــد کــه بــرای امــرار معــاش‬ ‫شــغلی ندارنــد و همیــن موضــوع باعــث ایجــاد مشــکالت‬ ‫فرهنگــی و اجتماعــی زیــادی در جامعــه شــده اســت؛ کــه‬ ‫در صــورت دریافــت حمایتهــای هدفمنــد و بــا همــت زنــان‬ ‫کارافریــن ایــن مشــکل‏ می توانــد بــه راحتــی قابــل حــل‬ ‫خواهــد بــود و بــاری را از دوش جامعــه خواهــد برداشــت‪.‬‬ ‫بــه گــزارش خبرنــگار گــروه علــم و امــوزش بــازار کســب و‬ ‫کار‪ ،‬بــر اســاس تعریــف معاونــت امــور زنــان و خانــواده‬ ‫ریاســت جمهــوری‪ ،‬کســی زن سرپرســت خانــوار اســت کــه‬ ‫مســوولیت تامیــن یــا بخــش عمــده ای از هزینه‏هــای خانــوار‬ ‫یــا تصمیــم گیــری در مــورد نحــوه هزینــه کــردن درامدهــای‬ ‫خانــوار را بــر عهــده دارد‏‪.‬‬ ‫و همچنیــن طبــق تعریــف مرکــز امــار ایــران «سرپرســت‬ ‫خانــوار بــه طــور معمــول مســوولیت تامیــن تمــام یــا بخــش‬ ‫عمــده ای از هزینه هــای خانــوار یــا تصمیــم گیــری در مــورد‬ ‫نحــوه هزینــه کــردن درامدهــای خانــوار را بــر عهــده‏دارد‪ .‬در‬ ‫مــواردی کــه اعضــای خانــوار کســی را بــه عنــوان سرپرســت‬ ‫معرفــی نکننــد‪ ،‬مسـن ترین فــرد به عنــوان سرپرســت خانوار‬ ‫شــناخته میشــود و سرپرســت خانــوار لزومــا مســن ترین‬ ‫عضــو خانــوار نیســت و مــی توانــد زن ‏یــا مــرد باشــد‪ .‬‏»‬ ‫ایــن جامعــه شــامل زنــان بــی سرپرســت‪ ،‬زنــان مطلقــه اعــم‬ ‫از زنانــی کــه پــس از طــاق بــه تنهایــی زندگــی می کننــد یــا‬ ‫بــه خانــه پــدری بازگشــته امــا خــود امــرار معــاش می کننــد‪،‬‬ ‫‏همســران مــردان معتــاد‪ ،‬همســران مــردان زندانــی‪،‬‬ ‫همســران مــردان بیــکار‪ ،‬همســران مردان مهاجر‪ ،‬همســران‬ ‫مردانــی کــه در نظــام وظیفه مشــغول خدمت هســتند‪ ،‬زنان‬ ‫‏خودسرپرســت (زنان ســالمند تنها)‪ ،‬دختران خودسرپرســت‬ ‫کــه هرگــز ازدواج نکرده انــد و همچنیــن همســران مــردان از‬ ‫کارافتــاده و ســالمند اســت‏‪.‬‬ ‫امــا در حــوزه زنــان سرپرســت خانــوار بــر اســاس امارهــای‬ ‫رســمی که طی ســالهای ‪ 1398‬تا ‪ 1390‬منتشــر شــده تعداد‬ ‫خانوارهــای معمولــی دارای سرپرســت زن بــا افزایــش ‪8/26‬‬ ‫درصــدی روبــرو بــوده اســت‪ .‬ضمــن اینکــه در ســال ‪ 1390‬بــه‬ ‫‏ازای هــر ‪ 100‬سرپرســت مــرد‪ ،‬حــدود ‪ 15‬سرپرســت زن وجــود‬ ‫داشــته کــه ایــن نســبت در ســال ‪ 1398‬بــه حــدود ‪ 16‬نفــر‬ ‫رســیده اســت‏‪.‬‬ ‫مدیــر کل کمیتــه امــداد امــا م خمینــی (ره ) گلســتان گفــت‪:‬‬ ‫‪ 82‬هــزار خانــوار تحــت حمایــت کمیتــه امــداد امــام خمینــی‬ ‫(ره) گلســتان می باشــد کــه ‪60‬درصــد ان را زنــان سرپرســت‬ ‫خانــوار تشــکیل می دهــد‪.‬‬ ‫عیســی بابایــی اظهــار داشــت ‪ 20601 :‬زن سرپرســت خانــوار‬ ‫نیــز از تســهیالت قــرض الحســنه ایــن نهــاد اســتفاده نمــوده‬ ‫انــد و همچنیــن ‪ 2121‬زن خانــوار نیــز از تســهیالت وام‬ ‫خوداشــتغالی در ‪ 9‬مــاه ســال جــاری بهــره منــد شــده اند‪.‬‬ ‫• مــوازی کاری دســتگاه ها مهمترتریــن معضــل حمایــت از‬ ‫زنــان کارافریــن‬ ‫امنه درخشــان متولد ‪ 1367‬دارای مدرک تحصیلی ســیکل‬ ‫بعنــوان یــک کارافریــن زن کــه مســئولیت امــوزش ســوزن‬ ‫دوزی بلوچ را به ‪ 200‬زن سرپرســت خانوار در شهرســتانهای‬ ‫ازادشــهر‪ ،‬خان ببیــن‪ ،‬رامیــان و علــی ابــاد بعنــوان راهبــر در‬ ‫اســتان گلســتان بــه عهــده دارد‏‪.‬‬ ‫وی کــه از ســال ‪ 1385‬بــا عشــق بــه ســوزن دوزی بلــوچ و‬ ‫زنــده نگه داشــتن ســنت و رســوم ایرانــی پــس از گذرانــدن‬ ‫دوره امــوزش مهــارت ایــن رشــته اکنــون خــود بعنــوان یــک‬ ‫زن موفــق و سرپرســت خانــوار در احیــای ایــن ســنت ملــی‬ ‫مشــغول بــه فعالیــت اســت‏‪.‬‬ ‫وی بــا بیــان اینکــه‪ ،‬در حــال حاضر اســتادی بیــش از ‪ 200‬زن‬ ‫سرپرســت خانوار یا بدسرپرســت را عهده دار اســت‪ ،‬اضافه‬ ‫کــرد‪ :‬هــم اکنــون ســطح اموزش هــای خــود را بــا برگــزاری‬ ‫دوره هــای اموزشــی ســوزن دوزی‏بــه منظــور توســعه تولیــد‬ ‫و اشــتغالزایی بــه اکثــر روســتاهای ایــن اســتان رســانده ام‏‪.‬‬ ‫وی اظهــار داشــت‪ :‬مــا محصــوالت بســیاری بــرای تولیــد‬ ‫داریــم کــه بــازار هــدف مناســبی دارد امــا برخــی مشــکالت‬ ‫و موانــع بــر ســر راه داریــم از جملــه اینکــه تهیــه مــواد اولیــه‬ ‫مرغــوب‏مــورد نیــاز کارمــان بــه ســختی بــه دســت مــا مــی‬ ‫رســددوم اینکــه نبــود حمایت هــای الزم در جهــت ارائــه‬ ‫تســهیالت بــا وجــود موانعــی همچــون تضامیــن بانکــی کار را‬ ‫بــرای مددجویــان بــا مشــکل روبــرو کــرده اســت‏‪.‬‬ ‫ایــن بانــوی کارافریــن بلــوچ ســاکن شهرســتان خان ببیــن‬ ‫اســتان گلســتان مــی گویــد‪ :‬اگــر بســتر کار فراهــم شــود‪،‬‬ ‫بــا توجــه بــه اینکــه بــازار هــدف و ذائقــه مصــرف کننــدگان را‬ ‫شناســایی کرده ایــم‪ ،‬قــادر خواهیــم بــود بــرای تعــداد زیــادی از‬ ‫خانم هــای‏خودسرپرســت یــا بدسرپرســت اشــتغالزایی داشــته‬ ‫باشــیم چراکــه بــازار محصــوالت نیــز در ایــن مناطــق رونــق دارد‏‪.‬‬ ‫رای ایجاد محیط کاری مناسب‬ ‫در حال حاضر از استادکاران ماهر‬ ‫استفاده نمی شود و متاسفانه‬ ‫ضوابط جای خود را به روابط داده‬ ‫است که با وجود این مسائل‬ ‫اهداف حوزه کارافرینی نیز‏به‬ ‫نتیجه نهایی نخواهد رسید ‏‪.‬‬ ‫وی درخصــوص وضعیــت فعلــی حمایــت از کارافرینــی‬ ‫در کشــور اظهــار داشــت‪ :‬بــا شــروع دولــت ســیزدهم همــه‬ ‫ســعی مــی کننــد کــه ایــن اتفــاق بیافتــد و مــا هــم امیدواریــم‬ ‫از طریــق دســتگاه هــای ذیربــط ایــن حمایتهــا‏افزایــش یابــد‏‪.‬‬ ‫ایــن بانــوی کارافریــن در حمایــت از کارافرینــی‪ ،‬مســائلی‬ ‫چــون مــوازی کاری دســتگاه های دولتــی و بدون درنظرگرفتن‬ ‫شــرایط فعلــی از جملــه اصلــی تریــن مســائل کســب و کارها‬ ‫را بیمه در حوزه‏کارافرینی زنان دانســت و گفت‪ :‬تســهیالت‬ ‫ارائــه شــده از ســوی بانک هــا نیــز با شــرایط ســخت و دریافت‬ ‫وثیقه هــای ســنگین بــا طــی زمــان طوالنــی اعطــا مــی شــود‏‪.‬‬ ‫درخشــان در حمایت از کارافرینان و به منظور اشــتغالزایی‬ ‫از وزارتخانــه تعــاون‪ ،‬کار و رفــاه اجتماعــی بــه عنــوان یکــی از‬ ‫وزارتخانه هــای مهــم نــام بــرد و ادامــه داد‪ :‬در وهلــه نخســت‬ ‫ایــن وزارتخانــه می بایســت فارغ التحصیــان رشــته های‏فنــی‬ ‫و حرفــه ای را بــه لحــاظ ســطح امــوزش مــورد ارزیابــی قــرار‬ ‫داده و از ورود افــراد اماتــور و غیرمتخصــص کــه باعــث بــی‬ ‫اعتمــادی در بــازار می شــوند‪ ،‬جلوگیــری کنــد و تســهیالت‬ ‫مــورد نیــاز را بــرای ورود هرچــه‏بیشــتر اســاتید مجــرب فنــی و‬ ‫حرفــه ای بــه حــوزه کارافرینــی و اشــتغال فراهــم کنــد‏‪.‬‬ ‫ایــن کارافریــن بــا اشــاره بــه تســهیالت ارائــه شــده از ســوی‬ ‫صنایــع دســتی گفــت‪ :‬بســیاری از تســهیالت و مشــوق های‬ ‫ارائــه شــده از ســوی ایــن مرکــز بــرای زنــان کارافریــن‬ ‫غیرهدفمنــد و بــدون بازدهــی بــوده ایــن در حالــی اســت‬ ‫کــه پرداخــت ایــن تســهیالت بــا‏وثیقه هــای ســنگین بانکــی‬ ‫همــراه بــوده و ایــن خــود بســیاری از کارافرینــان را بــا مشــکل‬ ‫مواجــه کــرده اســت و امارهــای ارائــه شــده از ســوی صنایــع‬ ‫دســتی در ایــن خصــوص نیــز متاســفانه می تــوان گفــت‬ ‫بیشــتر غیرواقعــی اســت‏‪.‬‬ ‫درخشــان در ادامــه می گویــد‪ :‬در صورتیکــه پشــتیبانی بــرای‬ ‫فضاســازی و بسترســازی اشــتغال زنــان سرپرســت خانــوار‬ ‫مناســب باشــد‪ ،‬برای راه اندازی کارگاه های اموزشــی‪ ،‬بیشــتر‬ ‫مناطــق کشــور از اســتاد کارهــا و نیــروی انســانی متخصــص‬ ‫‏برخوردارنــد و مــی تــوان بــا اســتفاده از این نیروها بســیاری از‬ ‫زنــان سرپرســت خانــوار را در مشــاغل مختلــف امــوزش داد‏‪.‬‬ ‫وی افــزود‪ :‬بــرای ایجــاد محیــط کاری مناســب در حــال حاضــر‬ ‫از اســتادکاران ماهــر اســتفاده نمــی شــود و متاســفانه ضوابــط‬ ‫جــای خــود را بــه روابــط داده اســت کــه بــا وجــود ایــن مســائل‬ ‫اهــداف حــوزه کارافرینــی نیــز‏بــه نتیجــه نهایــی نخواهــد رســید‏‪.‬‬ ‫وی در ادامــه گفــت ‪ 15 :‬ســال اســت در ایــن حرفــه مشــغول‬ ‫بــه کار هســتم و تــا بدیــن لحظــه بــه واســطه ایــن هنــر موفق‬ ‫بــودم و از شکســت خــوردن بــه خاطــر وجــود تنــوع رنــگ های‬ ‫شــادی کــه در ایــن حرفــه اســت ناامیــد نشــدم و هرشکســت‬ ‫در ِ امیــدی را بــه رویــم بــاز کــرده کــه بــه خــود اجــازه دادم ایــن‬ ‫هنــر ایــران زمیــن را بــه ســایر زنــان کشــورم بــرای زنــده مانــدن‬ ‫انتقــال دهم‪.‬‬ ‫• بــرای صــادرات تولیــدات خــود نیازمند حمایت دســتگاه های‬ ‫ذیربط هستیم‬ ‫ســمیه کابوســی بانــوی جــوان دیگــری اســت کــه در روســتای‬ ‫«شــاهکوه» شهرســتان گــرگان زندگــی می کنــد ویکــی از‬ ‫کســانی اســت نــام ایــن روســتا را در کنــار ســایر زنــان روســتا‬ ‫بــه اســم زنــان ســیاه دوزی بــه ثبــت ملــی رســانده اســت‪،‬‬ ‫بانویــی کارافریــن بــا مــدرک‏ســیکل اســت کــه بــا شــرکت در‬ ‫کالس امــوزش در بیــن بــزرگان روستایشــان بــا ایــن شــغل‬ ‫اشــنا شــده و هــم اکنــون بــا بهره گیــری از نــواوری و خالقیــت‬ ‫در بافــت‏ســیاه دوزی بــرای خــود و اطرافیانــش کســب و‬ ‫کاری بــه هــم بزنــد‏‪.‬‬ ‫وی می گویــد کــه بــا کمــک دهیــار و زنــان روســتا یــک تعاونی‬ ‫راه اندازی در حرفه ســیاه موفق و به خودکفایی و همچنین‬ ‫کارافرینــی بــرای زنــان سرپرســت خانــوار شــده ایــم ضمــن‬ ‫اینکــه حــدود ‪ 130‬نفــر نیــز بــه صــورت غیرمســتقیم بــا ایــن‬ ‫تعاونــی همــکاری دارنــد‪.‬‏‬ ‫وی بــا بیــان اینکــه‪ ،‬تبلیغات در فضای مجازی و شــبکه های‬ ‫اجتماعــی ســهم بســیار مهمــی در شناســاندن محصــوالت‬ ‫انهــا بــه بــازار مصــرف داشــته اســت‪ ،‬افــزود‪ :‬در حــال حاضــر‬ ‫سیاه دوزی ما با برند شاهکوه سفلی در بازار جا افتاده‏است‪.‬‬ ‫ایــن بانــوی کارافریــن در خصــوص اینکــه چــه درخواســتی‬ ‫دارد‪ ،‬گفــت‪ :‬در حــال حاضــر پــس از بازدیــد گردشــگران‬ ‫خارجــی از روســتای شــاهکوه ســفلی بــرای ایــن تولیــدات‬ ‫مشــتریان خارجــی نیــز داریــم امــا از تــوان الزم بــرای ارســال‬ ‫تولیــدات‏خــود بــه اروپــا و ســایر کشــورهای دور بــه دلیــل‬ ‫نداشــتن کارت بازرگانــی برخــوردار نیســتیم‪.‬‬ ‫دهیــار روســتای شــاهکوه ســفلی گفــت‪ :‬بــه طــور حتــم‬ ‫در جامعــه امــروز مهــارت امــوزی و اشــتغالزایی یکــی از‬ ‫مهمتریــن مشــکالت زنــان سرپرســت خانــوار اســت‏‪.‬‬ ‫بسیاری از تسهیالت و‬ ‫مشوق های ارائه شده برای‬ ‫زنان کارافرین غیرهدفمند و‬ ‫بدون بازدهی بوده این در حالی‬ ‫است که پرداخت این تسهیالت‬ ‫با‏وثیقه های سنگین بانکی‬ ‫همراه بوده و این خود بسیاری‬ ‫از کارافرینان را با مشکل مواجه‬ ‫کرده است و امارهای ارائه شده‬ ‫از سوی صنایع دستی در این‬ ‫خصوص نیز متاسفانه می توان‬ ‫گفت بیشتر غیرواقعی است ‏‪.‬‬ ‫زینــب میراحمــدی در گفتگــو بــا خبرنــگار بــازار کســب و‬ ‫کار اظهــار داشــت تمــام زنــان ایــن روســتا در جهــت نگــه‬ ‫داشــتن ســنت ســیاه دوزی مشــارکت دارنــد تــا جایــی کــه‬ ‫یکــی از قدیمهــای روســتا کــه مهارتــش بیشــتر از ســایرین‬ ‫اســت درصــدد احــداث اموزشــگاهی بــرای ارائــه اموزش هــای‬ ‫مهارتــی صنایــع دســتی تولیــدی بــه زنــان روســتا می باشــد‪.‬‬ ‫وی گفت ‪ :‬برای حمایت از تولیدات صنایع دســتی روســتا‪،‬‬ ‫تــا کنــون دو شــرکت تعاونــی روســتایی را بــه ثبت رســانده ایم‬ ‫تــا بتوانــد کمــک بــه اهالــی روســتا در این خصوص باشــد‪.‬‬ ‫وی ادامــه داد‪ :‬تولیــدات ایــن روســتا زبــان زد کل کشــور‬ ‫اســت کــه حتــی خــارج از کشــور متقاضــی دارد و زنــان روســتا‬ ‫صرفــا ً بــر اســاس سفارشــات دریافتــی‪ ،‬اقــدام بــه تولیــد‬ ‫محصــول می کننــد‪.‬‬ ‫• اقدامــات پراکنــده حمایتــی از زنــان کارافریــن و‬ ‫سرپرســت خانــوار قابــل پایــش و رصــد نیســت‬ ‫فاطمه محمدبیگی رییس فراکسیون جمعیت و حمایت‬ ‫از خانــواده مجلــس شــورای اســامی اظهــار داشــت‪ :‬در‬ ‫حــوزه طــرح مســائل زنــان‪ ،‬در مدتــی کــه بعنــوان نماینــده‬ ‫‏مجلــس در ایــن کارگــروه هســتم و در جلســات شــرکت‬ ‫مــی کنــم‪ ،‬متوجــه خطــای راهبــردی شــدم و ان نــوع نــگاه‬ ‫بــه حــوزه زنــان اســت‏‪.‬‬ ‫فاطمه محمدبیگی افزود‪ :‬صرفا با ارائه تسهیالت و تزریق‬ ‫بودجــه بحــث توانمنــدی زنــان جامعه مرتفع نمی شــود بلکه‬ ‫نیازمند پیوست فرهنگی و اجتماعی و شناسایی‏درگاه های‬ ‫اصلی مشــکالت زنان اســت‏‪.‬‬ ‫• در دوره هــای گذشــته معاونــت زنــان و خانــواده در‬ ‫رفــع معضــات زنــان موفــق نبــوده اســت‬ ‫رییــس فراکســیون جمعیــت و حمایــت از خانــواده مجلــس‬ ‫شــورای اســامی‪ ،‬معاونــت امــور زنــان و خانــواده ریاســت‬ ‫جمهــوری را متولــی اصلــی حــوزه زن و خانــواده در کشــور‬ ‫‏دانســت و در عیــن حــال اذعــان کــرد‪ :‬در دوره هــای قبلــی‬ ‫ایــن معاونــت تعریــف عملیاتــی‏مناســبی از ایــن معاونــت‬ ‫بــه شــکل ســتادی تعریــف شــده تاکنــون دیــده نشــده اســت‬ ‫ونتوانســته به شــکل موثر در رفع معضالت زنان سرپرســت‬ ‫خانــوار و زنــان کارافریــن موفــق و تاثیرگــذار باشــد‏‪.‬‬ ‫• ایجــاد صنــدوق ضمانــت ســرمایه گــزاری بــرای زنــان‬ ‫بــی سرپرســت‬ ‫معــاون توســعه وکار افرینــی واشــتغال اداره کل تعــاون‬ ‫کار گفــت‪ :‬در ایــن طــرح تســهیالت روســتایی وعشــایری کــه‬ ‫از ســال ‪ ۹۷‬اغــاز شــده جــز ‪ ۳‬اســتان بودیــم کــه بانــوان در‬ ‫اســتفاده از ایــن تســهیالت مشــارکت داشــتند‪.‬‬ ‫موســی بی بــاک در گفتگــو بــا حمیدرضــا محمدیــاری خبرنگار‬ ‫بــازار کســب و کار اظهــار داشــت‪ 1457 :‬طــرح بــه مبلــغ ‪۳۲‬‬ ‫میلیــارد و ‪ 30۰‬میلیــون تومــان بــه بانــک معرفــی شــدند‬ ‫کــه از ایــن تعــداد ‪ ۸۷۹‬طــرح بــه بیــش ‪ ۱۷‬میلیــارد تومــان‬ ‫طرح شــان مــورد تائیــد قــرار گرفــت‪.‬‬ ‫بــی بــاک افــزود‪ :‬از ایــن ‪ 879‬نفــر ‪ 227‬نفــر زنــان سرپرســت‬ ‫خانــوار هســتند یعنــی چیــزی حــدود ‪ 30‬درصد از متقاضیان‬ ‫را زنــان سرپرســت خانــوار در مشــاغل خانگــی تشــکیل‬ ‫می دهنــد کــه مبلــغ ‪ ۴‬میلیــارد و هشــتصد میلیــون تومــان‬ ‫ســقف تســهیالت دریافتــی توســط ایــن قشــر بــرای ایجــاد‬ ‫اشــتغال خانگــی بــوده اســت‪.‬‬ ‫وی گفــت‪ :‬میــزان ســقف ایــت تســهیالت بــرای هــر طــرح‬ ‫حداقــل ‪ ۲۰‬میلیــون و حداکثــر ‪ ۱۰۰‬میلیــون تومان و بســتگی‬ ‫بــه نــوع طــرح ارائــه شــده از ســوی متقاضــی دارد‪.‬‬ ‫معــاون توســعه و کارافرینــی اداره کل تعــاون و کار ورفــاه‬ ‫اجتماعــی گلســتان گفــت‪ :‬بــه تازگــی موفــق به دریافــت مجوز‬ ‫ویــژه صنــدوق ضمانت ســرمایه گــزاری بــرای طرح های کوچک‬ ‫و اشــتغال زا بــرای زنــان بــی سرپرســت و بــد سرپرســت خانــوار‬ ‫در اســتان را دریافــت کرده ایــم کــه وظیفــه ایــن صنــدوق ارائــه‬ ‫ضمانــت بانکــی بــرای دریافــت تســهیالت بانکــی توســط زنــان‬ ‫سرپرســت خانــوار را تســهیل مــی کنــد‪.‬‬ ‫بــه نظــر مــی رســد اســتاندار گلســتان و معاونــت زنــان و‬ ‫خانــواده اســتانداری ‪ ،‬بــا دقــت و توجــه بیشــتری بــه ایــن امــر‬ ‫وارد شــده و ضمــن تــداوم حمایــت از ایــن قشــر زحمتکــش‬ ‫بــا توســعه کســب و کار خانگــی ‪ ،‬محلــی و روســتایی بــه‬ ‫عنــوان بســتر مناســبی بــرای کســب درامــد اقشــار مــورد نظر‪،‬‬ ‫راه هــای شــکوفایی ایــن اقتصــاد مولــد را همــوار نماینــد ‪.‬‬ ‫بــا توجــه بــه شــعار دولــت کار و کرامــت ایــن قشــر‬ ‫مســتحق ترین گــروه بــرای ارائــه خدمــات اداری و بانکــی بــا‬ ‫تســهیالت ارزان مــی باشــند‪.‬‬ ‫بدیهــی اســت روزنامــه کســب و کار پــارس بــه عنــوان پیگیــر‬ ‫مطالبــات ایــن اقشــار منتظــر اقدامــات اجرایــی مســئوالن‬ ‫محتــرم اســتانی و انعــکاس ان اســت ‪.‬‬ صفحه 4 ‫هر خانواده‪ ،‬یک کارافرین‬ ‫جاذبه گردشگری خراسان جنوبی‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 26‬بهمن ‪1401‬‬ ‫سال پنجم‬ ‫اموزش رایگان ویژه افراد جویای شغل در خانه با ما تماس بگیرید ‪01732688214‬‬ ‫دره کال جنی‬ ‫کال جنــی یــا دره جنیــان منطقـه ای رمزالــود در شــهر طبــس‬ ‫در اســتان خراســان جنوبــی اســت؛ دره ای زیبــا‪ ،‬وهم نــاک و‬ ‫پــر از شــگفتی کــه یکــی از جاذبه هــای طبیعــی مهــم ایــران‬ ‫بــه شــمار می ایــد و بــه گفتــه بومیــان‪ ،‬محــل زندگــی جن هــا‬ ‫و ارواح اســت‪ .‬در ایــن مقصــد مرمــوز و جــذاب می توانیــد‬ ‫بــه تماشــای طبیعــت بی نظیــر یا تمدنی باســتانی بنشــینید و‬ ‫تجربـه ای متفــاوت در دل کویــر بــه دســت بیاوریــد‪.‬‬ ‫در مســیر رســیدن بــه دره جنیــان کــه یکــی از دیدنیهــای‬ ‫طبــس اســت‪ ،‬در همــان ابتــدای راه‪ ،‬چشــمه ها‪ ،‬درختــان‬ ‫نخــل و نیزارهــای زیبــا شــما را جــادو می کننــد و به ســمت‬ ‫داخــل دره می کشــانند‪ .‬ایــن دره زیبــا از ســال ‪ ۱۳۹۶‬بــا‬ ‫نــام کال جنــی در فهرســت اثــار طبیعــی ملــی ایــران ثبــت‬ ‫شــده اســت و ســاالنه هــزاران گردشــگر داخلــی و خارجــی را‬ ‫به ســمت خــود جــذب می کنــد‪ .‬در ادامــه در ایــن مقالــه بــا مــا‬ ‫همــراه باشــید تــا شــما را بــا یکــی از مکان های ترســناک ایران‬ ‫در طبــس‪ ،‬تاریخچــه‪ ،‬امکانــات و تفریحــات ان اشــنا کنیــم‪.‬‬ ‫کال جنی کجاست؟‬ ‫دره کال جنــی از جاهــای دیدنــی اســتان خراســان جنوبــی‬ ‫اســت و در ‪ ۳۲‬کیلومتــری شــمال شــهر طبــس‪ ،‬در اطــراف‬ ‫روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی در نزدیکی ان‬ ‫قــرار دارد‪ .‬جالــب اســت بدانیــد که شــهر طبس در گذشــته‬ ‫بخشــی از اســتان یــزد بــود؛ امــا در تقســیم بندی های‬ ‫جدیــد در اســتان خراســان جنوبــی قــرار گرفــت‪ .‬ایــن دره در‬ ‫موقعیت جغرافیایی ‪ N۳۳۴۹۲۴ E۵۶۵۰۰۴‬شــاهکاری از‬ ‫طبیعــت اســت کــه ســال ها هنرنمایــی اب و بــاد ان را بــه‬ ‫وجــود اورده اســت‪ .‬فاصلــه طبــس تــا کال جنــی تنهــا ‪۲۵‬‬ ‫دقیقــه اســت و شــما می توانیــد به راحتــی در ســفر بــه ایــن‬ ‫شــهر از ایــن دره ترســناک دیــدن کنیــد‪ .‬دره کال جنــی بــا‬ ‫تهــران ‪ ۸۹۰‬کیلومتــر فاصلــه دارد و بــرای رســیدن بــه ان‬ ‫بایــد حــدود ‪ ۱۰‬ســاعت رانندگــی کنیــد‪.‬‬ ‫ادرس‪ :‬اســتان خراســان جنوبــی‪ ،‬جــاده طبــس –‬ ‫بشــرویه‪ ،‬دوراهــی اســتخر ِ شــاعر‪ ،‬روســتای فشــاه‬ ‫(مشــاهده روی نقشــه)‬ ‫مسیر دسترسی به کال جنی‬ ‫بــرای رســیدن بــه کال جنــی بایــد بــا هواپیمــا‪ ،‬اتوبــوس‪،‬‬ ‫قطــار‪ ،‬ماشــین شــخصی یــا تورهــای داخلــی بــه طبــس‬ ‫برویــد‪ .‬اگــر بــا ماشــین شــخصی ســفر می کنیــد‪ ،‬کوتاه تریــن‬ ‫و بهتریــن مســیر ایــن اســت کــه از تهــران بــه ســمنان بروید و‬ ‫ســپس راه را به ســمت طبــس ادامــه دهیــد‪ .‬بــرای دسترســی‬ ‫بــه دره کال جنــی طبــس چنــد راه وجــود دارد‪:‬‬ ‫مســیر اول‪ :‬از مســیر اســفالته از طبــس به ســمت شــمال‬ ‫و شــهر عشــق ابــاد در بخــش دســتگردان حرکــت کنیــد‪.‬‬ ‫پــس از حــدود ‪ ۲۰‬کیلومتــر بــه یــک ابراهــه می رســید؛ جایــی‬ ‫کــه رودخانــه ازمیغــان پــس از بیــرون امــدن از کال جنــی‬ ‫رســوبات خــود را در بســتر دشــت بــر جــای گذاشــته اســت‪.‬‬ ‫مســیر ابراهــه را حــدود پنــج کیلومتــر دیگــر به ســمت شــمال‬ ‫ادامــه دهیــد تــا پــس از گــذر از چنــد پیــچ بــه بخش هــای‬ ‫عمیــق و تنــگ دره کال جنــی برســید‪.‬‬ ‫مســیر دوم‪ :‬در ‪ ۲۶‬کیلومتــری شــمال شــهر طبــس از‬ ‫جــاده اصلــی جــدا و وارد مســیر روســتای ازمیغــان شــوید‪.‬‬ ‫پــس از طــی کــردن حــدود ‪ ۹‬کیلومتــر بــه مدخــل دره‬ ‫رودخانــه ازمیغــان می رســید‪ .‬مســیر را بــرای ســه کیلومتــر‬ ‫دیگــر ادامــه دهیــد تــا بــه بخش هــای عمیــق و تنــگ دره‬ ‫کال جنــی برســید‪.‬‬ ‫مســیر ســوم‪ :‬در مســیر شهرســتان طبس از جاده طبس‬ ‫ بشــرویه خارج شــوید‪ .‬پس از عبور از جاده اســفالته در‬‫دوراهــی اســتخر ِ شــاعر وارد جــاده خاکــی صــاف و بــدون‬ ‫پیچ وخــم شــوید تــا بــه روســتای زیبــای فشــاه برســید‪.‬‬ ‫نشــانی روســتا چشــمه و نخلســتان اســت‪ .‬تنهــا ســاکنان‬ ‫ایــن روســتا یــک خانــواده خــادم امامــزاده حســین بــن‬ ‫جعفــر صــادق (علیــه الســام) هســتند کــه می توانیــد از‬ ‫ان هــا راهنمایــی بگیریــد‪ .‬این روســتا ابتــدای دره و متصل‬ ‫بــه کــوه اســت؛ از همیــن نقطــه وارد دره شــوید یــا بــه راه‬ ‫خــود ادامــه دهیــد و در میانه هــای جــاده خاکــی از طریــق‬ ‫یــک شــکاف در دیــواره دره وارد ان شــوید‪.‬‬ ‫تاریخچه کال جنی‬ ‫شــکل گیری دره کال جنــی متاثــر از عوامــل بســیاری بــوده‬ ‫اســت؛ عواملــی چــون بســتر نرم فرســا (قابــل فرســایش)‪،‬‬ ‫شــیب زیــاد طولــی رودخانــه‪ ،‬باران هــای فصلــی و فراخاســت‬ ‫(حرکــت یــک ســاختار به ســمت بــاال) دائمــی منطقــه کــه در‬ ‫طــول ســالیان دراز‪ ،‬ایــن پدیــده زیبــا را بــه وجــود اورده انــد‪.‬‬ ‫عامــل اصلــی ایجــاد دره کال جنــی رودخانــه ازمیغان اســت‪.‬‬ ‫ایــن رودخانــه پــس از ورود بــه زمین هــای ابرفتــی‪ ،‬بســتر‬ ‫خــود را گــود کــرده اســت؛ البتــه مقاومــت ســنگ ها در طــول‬ ‫مســیر رودخانــه باعــث شــده اســت تــا پیچ وخم هایــی نیــز‬ ‫در مســیر شــکل بگیــرد‪ .‬رودخانــه بــه مــرور زمــان در عمــق‬ ‫یــک تنگــه خودســاخته‪ ،‬مســیر خــود را ادامــه داده اســت تــا‬ ‫در نهایــت بــه دشــت طبــس برســد‪ .‬ایــن تنگــه همــان کال‬ ‫جنــی اســت کــه نشــانه های فرســایش ابــی به خوبــی بــر‬ ‫دیواره هــای ان هویــدا اســت‪ .‬کال جنــی مجموعـه ای از فــرو‬ ‫رفتگی هــا‪ ،‬برجســتگی ها‪ ،‬حفره هــا و شــیارهای حاصــل‬ ‫از فرســایش‪ ،‬خلــل و فــرج (منافــذ و ســوراخ هــای ریــز)‬ ‫دیواره هــا‪ ،‬پلکان هــا‪ ،‬ابشــارهای کوچــک و حوضچه هــای‬ ‫اب اســت؛ اثــاری کــه در کنــار هــم یــک جاذبــه شــگفت انگیز‬ ‫را خلــق کرده انــد‪.‬‬ ‫رودخانــه ازمیغــان از کوه هــای شــتری در شــمال طبــس در‬ ‫راســتای شــمال غربی ‪ -‬جنوب شــرقی سرچشــمه می گیرد‪.‬‬ ‫ایــن رودخانــه در ابتــدا بســیار ک ـم اب اســت و پــس از بــه‬ ‫هــم پیوســتن بــه دیگــر ابراهه هــای ســرازیر شــده از کــوه‪،‬‬ ‫در دره ازمیغــان پــراب و به ســمت دشــت طبــس ســرازیر‬ ‫می شــود‪ .‬در حــال حاضــر ســدی در باالدســت روســتای‬ ‫ازمیغــان وجــود دارد کــه اب رودخانــه را بــرای مصــارف‬ ‫کشــاورزی مهــار می کنــد‪ .‬در پاییــن ایــن ســد رودخان ـه ای‬ ‫خشــک دیــده می شــود کــه در هنــگام بارندگــی اب کمــی در‬ ‫ان بــه جریــان می افتــد‪.‬‬ ‫در غــرب روســتای ازمیغــان رودخانــه وارد دره ای عمیــق و‬ ‫‪ V‬شــکل می شــود و مســیری مســتقیم را درون دره ای مــی‬ ‫پیمایــد کــه احتمــاال گســل اســت‪ .‬در ایــن محــدوده‪ ،‬الیــه‬ ‫پــروده (تشــکیل شــده از ســنگ اهــک و ســنگ کنگلومــرا یــا‬ ‫ســنگ جــوش) و الیــه اســفندیار (تشــکیل شــده از ســنگ‬ ‫اهــک پکتـن دار (روشــن و نــازک الیــه)‪ ،‬ماســه ســنگ‪ ،‬ســنگ‬ ‫رســوبی شــیل و مــارن) قــرار دارنــد؛ الیه هایــی کــه قدمــت‬ ‫ان هــا بــه دوره ژوراســیک (یکــی از دوره هــای زمین شناســی‬ ‫(‪ ۱۴۵٫۵-۱۹۹٫۶‬میلیــون ســال قبــل) بــاز می گــردد‪.‬‬ ‫کوه هــای شــتری تحت تاثیــر پایانــه شــمالی گســل نایبنــد‬ ‫هســتند و گســل های فراوانــی به صــورت شــمال غربــی ‪-‬‬ ‫جنــوب شــرقی‪ ،‬بــه مــوازات یکدیگــر در ان شــکل گرفته اند‪.‬‬ ‫ایــن گسـل ها شــیبی به ســمت شــمال شــرق دارنــد‪ .‬گســل‬ ‫ازمیغــان در محــل دیــواره ســد و گســل بهارســتان در محــل‬ ‫اتصــال کــوه بــه دشــت از جملــه ایــن گســل ها هســتند‪.‬‬ ‫جدول سودکو‪ /‬سرگرمی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫رســوبات تراس هــای ابرفتــی (عارضــه ژئومورفولوژیکــی‬ ‫تخــت و مســطحی کــه عواملــی چــون رود‪ ،‬دریــا‪ ،‬یخچــال‬ ‫طبیعــی و یغــره ان را شــکل می دهنــد) از ایــن بخــش‬ ‫به ســمت دشــت امتــداد پیــدا می کننــد‪ .‬از ایــن نقطــه بــه‬ ‫پاییــن‪ ،‬رودخانــه در بســتر کنگلومرایــی و ابرفتــی جریــان‬ ‫می یابــد و عمــق زیــاد و پیچ وخم هــای متعــدد پیــدا می کنــد‪.‬‬ ‫اینجــا همــان جایــی اســت کــه بــه ان کال جنــی می گوینــد‪.‬‬ ‫شماره ‪37‬‬ ‫به قلم وحید حاج سعیدی‬ ‫عمو سیفی و سه نرخی شدن‬ ‫خودرو!‬ ‫علت نامگذاری کال جنی‬ ‫نــام رمزالــود دره کال جنــی از دو بخــش «کال» و «جنــی»‬ ‫تشــکیل شــده اســت‪ .‬کال به معنــای دره یــا مســیر ایجــاد‬ ‫شــده به وســیله ســیالب ها و جریــان اب اســت‪ .‬بــه گفتــه‬ ‫بومیــان ایــن منطقــه ایــن دره در گذشــته بســیار ترســناک و‬ ‫محــل زندگــی ارواح و جنیــان بــوده؛ بــه همیــن دلیل بخش‬ ‫دوم بــه نــام ایــن دره اضافــه شــده اســت‪ .‬شــکل و ســاختار‬ ‫دره به گونــه ای اســت کــه وزش بــاد (به ویــژه در هنــگام‬ ‫شــب کــه شــدت بیشــتری می گیــرد) و عبــور ان از میــان‬ ‫شــکاف های دره‪ ،‬باعــث بــه وجــود امــدن صداهــای عجیــب‬ ‫و غریبــی می شــود‪ .‬اهالــی ایــن منطقــه در گذشــته در‬ ‫واقــع صــدای وزش بــاد را در میــان ســنگ ها می شــنیدند؛‬ ‫صداهایــی عجیــب و غریــب و رعب انگیــز کــه ان هــا را از‬ ‫حضــور جن هــا در ایــن دره مطمئــن می کــرد‪.‬‬ ‫برخی نیز معتقد هســتند که در گذشــته‪ ،‬عده ­ای از پیروان‬ ‫میترائیســم ایــن دره را به عنــوان عبادتــگاه خــود انتخــاب می­‬ ‫ کننــد‪ .‬ان هــا شــایعه جن­ زدگــی ایــن منطقــه را انتشــار مـی ­‬ ‫دهنــد تــا مــردم از حضــور در ایــن منطقــه بترســند‪ .‬ان هــا بــه‬ ‫ایــن طریــق از ازار و اذیــت دیگــران در امــان می­ ماندنــد‪.‬‬ ‫البتــه یکــی از دالیــل دیگــر ایــن نامگــذاری وجــود‬ ‫حفره هــا و تونل ­هــای عجیــب در دل صخره ­هــای ایــن‬ ‫دره اســت‪ .‬بومیــان معتقــد بودنــد کــه ایــن حفره­ هــا‪،‬‬ ‫منــازل اجنــه هســتند‪.‬‬ ‫دره جنیان چه شکلی است؟‬ ‫دره جنیان به شــکل حرف ‪ V‬انگلیســی اســت‪ .‬این دره که‬ ‫از معروف تریــن دره هــای ایــران بــه شــمار می ایــد‪ ،‬یــک کال‬ ‫اصلــی و چنــد کال فرعــی دارد‪ .‬اولیــن کال دره از نخلســتان‬ ‫شــروع و بــه روســتای ازمیغــان منتهــی می شــود‪ .‬پــس از‬ ‫ان‪ ،‬کال اصلــی اغــاز و بــه کانــال منتهــی بــه قنــات ختــم‬ ‫می شــود‪ .‬ابــی کــه در کال اصلــی جریــان دارد‪ ،‬از چشــمه‬ ‫ازمیغــان می ایــد و سرســبزی و زیبایــی را به دره می بخشــد‪.‬‬ ‫ایــن اب در ادامــه مســیر خــود وارد کانالــی می شــود کــه بــه‬ ‫قنــات می رســد و در اینجــا کال را تــرک می کنــد‪ .‬بســیاری از‬ ‫افــراد کــه بــه کال جنــی ســفر کرده انــد‪ ،‬ایــن دره را نســخه‬ ‫مینیاتــوری گرنــد کانیــون کشــور امریــکا می داننــد‪.‬‬ ‫کال جنی هشــت کیلومتر طول دارد و با دیواره های بلند و‬ ‫پرشــیب حیــرت هــر بیننــده ای را بــر می انگیــزد‪ .‬ســه کیلومتــر‬ ‫نخســت رودخانــه دره کال جنــی از ســنگ های اهکــی‬ ‫پوشــیده شــده و دو کیلومتــر میانــی‪ ،‬شــامل جاذبه هــای‬ ‫فرسایشــی اســت‪ .‬در ســه کیلومتــر پایانــی نیــز یــک خشــکه‬ ‫رود در بســتر رســوبات ابرفتــی وجــود دارد‪ .‬وزش نســیم‬ ‫خنــک در ایــن دره از بهتریــن ویژگی هــای کال جنــی اســت؛‬ ‫نســیمی کــه در ایــن منطقــه بیابانــی‪ ،‬بهشــتی بی بدیــل بــه‬ ‫وجــود اورده اســت‪ .‬نــام ایــن پدیــده طبیعــی منحصر به فــرد‬ ‫در ســال ‪ ۱۳۹۶‬با شــماره ‪ ۳۵۰‬در فهرســت اثار طبیعی ملی‬ ‫ایــران بــا نــام دره جنــی بــه ثبــت رســیده اســت‪.‬‬ ‫دیدنیهای کال جنی‬ ‫زمانــی کــه وارد دره کال جنــی می شــوید‪ ،‬دنیایــی‬ ‫اســرارامیز و عجیــب را می بینیــد کــه ســاعت ها شــما‬ ‫را از تمــام دغدغه هــای دنیــای شــلوغ و پرهمهمــه‬ ‫دور می کنــد و لــذت تجربــه طبیعتــی بکــر را بــه شــما‬ ‫پیشــنهاد می دهــد‪ .‬در ســفر بــه ایــن دنیــای افســانه ای‬ ‫بــا دیدنی هــای بســیار جالــب و متفاوتــی روبـه رو خواهید‬ ‫شــد کــه امــکان نــدارد ان هــا را فرامــوش کنیــد‪.‬‬ ‫حقیقــت امــر مســئوالن والیــت مــا زیــاد اعتقــادی بــه‬ ‫برگــزاری نشســت خبــری و تعامــل بــا روزنامــه نــگاران‬ ‫و اصحــاب رســانه و ایــن جنگولــک بــازی هــا ندارنــد! در‬ ‫چنیــن شــرایطی هــر از گاهــی عمــو ســیفی( ســرایدار‬ ‫مفخــم مدرســه مــا) ادای کارشناســان را در مــی اورد و در‬ ‫پارکینــگ اپارتمــان شــان صندلــی مــی چینــد و بــا اهالــی‬ ‫ســاختمان نشســت صمیمانه برگزار می کند‪ .‬در حاشــیه‬ ‫نشســت هــم بــه ســواالت تخصصــی و فنی اهالی پاســخ‬ ‫مــی دهــد‪ .‬نشســت ایــن هفتــه ســیف اللــه بــه عنــوان‬ ‫کارشــناس اقتصــادی در خصــوص صنعــت خودرو ســازی‬ ‫و عرضــه خــودرو در بــورس بــود‪.‬‬ ‫ســیف اللــه در ایــن نشســت ابتــدا درگذشــت مدیــران‬ ‫عامــل ایــران خــودرو و ســایپا را تســلیت گفــت کــه بــا‬ ‫اعتــراض اهالــی اپارتمــان ایــن خبــر را تکذیــب کردنــد‪.‬‬ ‫البتــه عمــو ســیفی در ادامــه اشــاره کــرد چــون اوضــاع‬ ‫ایــن صنعــت بدجوری بــه هــم ریختــه اســت‪ ،‬بنــده فکــر‬ ‫کــردم ایــن بنــدگان خــدا ریــق رحمــت را ســر کشــیده اند و‬ ‫بــه دیــار باقــی شــتافته انــد!‬ ‫در ادامــه ایــن کارشــناس نمــای اقتصــادی در خصــوص‬ ‫اقتصــاد بــه ویــژه در صنعــت خــودرو گفــت‪ :‬اقتصــاد یــک‬ ‫جریــان رونــده اســت و بــا تهدیــد و دســتور و خواهــش و‬ ‫تمنــا مســیرش را عــوض نمــی کنــد‪ .‬حــاال مــی خواهــد در‬ ‫خصــوص لوبیــا و زیرپــوش و پوشــک باشــد یــا خــودرو و‬ ‫لــوازم خانگــی و ‪...‬‬ ‫بایــد بــرای رســیدن بــه اقتصــاد صحیح برنامه ریــزی کرد‪.‬‬ ‫وگرنــه بــا تعریــف و تمجیــد و مــن بیمریــم و تــو بمیــری و‬ ‫بــا ایــن دســتام کفنــت کنــم و ‪ ...‬مشــکل اقتصــاد حــل‬ ‫نمــی شــود‪.‬‬ ‫شــما فکــر مــی کنیــد کــه دالر چهــل هــزار تومــان اســت‪.‬‬ ‫خــودروی ســانتافه ‪ 2008‬در دنیــا ‪ 4000‬هــزار اســت‪ .‬بــه‬ ‫دالر ‪ 40000‬هــزار تومــان مــی شــود ‪ 160‬میلیــون تومــان!‬ ‫حاال شــما قیمت ســانتافه را جســتجو کنید‪ .‬ســانتافه زیر‬ ‫یــک میلیــارد نداریــم!‬ ‫ســیف اللــه در خصــوص عرضــه خــودرو در بورس گفت‪:‬‬ ‫یــک عــده بــه شــدت از عرضــه خــودرو در بــورس حمایــت‬ ‫مــی کننــد و یــک عــده بــه شــدت مخالــف عرضــه خــودرو‬ ‫در بــورس هســتند‪.‬‬ ‫بــه عقیــده بنــده عرضــه خــودرو در بــورس فقــط جــای‬ ‫دالالن را عــوض کــرده و خــودرو ســه نرخــی شــده اســت‪.‬‬ ‫کار تــا جایــی از خــرک در رفتــه کــه هفتــه گذشــته یکــی‬ ‫از خودروســازان اگهــی زده بــود عرضــه خــودرو در بــورس‬ ‫پائیــن تــر از نــرخ کارخانــه!‬ ‫پیــش خودمــان بمانــد بــورس کاال در واقع یــک نوع کاله‬ ‫شــرعی اســت‪ .‬مســئوالن ایــن ادعــا را مطــرح می کردنــد‬ ‫کــه می تواننــد بــا قیمت گــذاری دســتوری و عرضــه خــودرو‬ ‫در بــورس جلــوی افزایــش قیمــت خــودرو را بگیرنــد‪.‬‬ ‫ایــا بــا عرضــه خــودرو در بــورس قیمــت خــودرو کنتــرل‬ ‫شــد؟ هــر چنــد بیــن بــد و بدتــر بایــد بــد را انتخــاب کــرد و‬ ‫عرضــه خــودرو در بــورس بهتــر از عرضــه خــودرو در بــازار‬ ‫ازاد اســت ولــی چــرا نبایــد اقتصــاد دارای رودربایســتی‬ ‫را کنــار بگذاریــم؟ عرضــه محصــوالت در بــورس‪ ،‬حــذف‬ ‫صفــر از پــول ملــی‪ ،‬کوپــن الکترونیکــی و یارانــه نقــدی و‬ ‫‪ ...‬همــه راهکارهــای موقتــی هســتند کــه دراز مــدت بــه‬ ‫افزایــش تــورم منتهــی مــی شــوند‪.‬‬ ‫تنهــا چــاره اقتصــاد کشــور کنــار گذاشــتن تعــارف بــا ‪4‬‬ ‫درصــدی هــا و پولــدار هــا اســت‪ .‬هــر وقــت بتوانیــم از‬ ‫صاحبــان خانــه های خالی و لوکس‪ ،‬دارندگان ماشــینهای‬ ‫میلیــاردی مالیــات واقعــی بگیریــم‪ ،‬اقتصــاد مملکــت‬ ‫اصــاح مــی شــود‪ .‬هــر وقــت توانســتیم از وکیــل و طــا‬ ‫فــروش و اهــن فــروش دســتکم بــه انــدازه معلــم و کارمند‬ ‫مالیــات بســتانیم‪ ،‬مســیر را درســت انتخــاب کرده ایــم‪.‬‬ ‫هــر زمــان کــه موفــق شــدیم بــه جــای خامــوش کــردن‬ ‫مشــعل پکیــج مــدارس‪ ،‬مشــعل پکیــج اســتخر و اتاقهای‬ ‫ویالهــای خــوش نشــینان را خامــوش کنیــم‪ ،‬اقتصــاد‬ ‫سروســامان مــی گیــرد‪.‬‬ ‫داســتان خــودرو هــم جــدا از ایــن قصــه نیســت‪ .‬هــر‬ ‫وقت واردات خودرو ازاد شــد و همه توانســتند خودرو از‬ ‫خــارج بخرنــد‪ ،‬مشــکل خــودروی مملکــت حــل مــی شــود‪.‬‬ ‫مــا هنــوز مشــکل خــودرو را حــل نکــرده ایــم‪ ،‬قصــد‬ ‫داریــم مشــکل فرزنــد اوری را هــم بــا خــودرو حــل کنیــم‬ ‫و اعــام کردیــم مــادران دارای دو فرزنــد در قرعــه کشــی‬ ‫خــودرو شــرکت کننــد! حــاال ایــن وســط یــک عــده خــودرو‬ ‫کــه نگرفتــه انــد بمانــد؛ دو فرزنــد هــم روی دستشــان‬ ‫مانــده کــه قــرار بــود‪ ،‬ســبب خیــر شــوند و خانــواده را‬ ‫صاحــب خــودرو کننــد!‬ صفحه 5 ‫‪ 26‬بهمن ‪1401‬‬ ‫‪6‬‬ ‫وجه تسهمیه زبان شناختی‬ ‫سال پنجم‬ ‫سمیه نیستانی‏‬ ‫شماره ‪37‬‬ ‫‪‎9‎‬روش عالی برای مقابله با‬ ‫حسادت در کودکان‬ ‫حســادت بســیار رایــج اســت‪ .‬حســادت یــک احســاس‬ ‫منفــی اســت و زمانــی ایجــاد می شــود کــه کــودک در‬ ‫نزدیــکان خــود‏متوجــه رفتارهــای نامناســب یــا توجــه‬ ‫نابرابــر می شــو ‪‎‬د‪‎.‬‬ ‫در کــودکان‪ ،‬حســادت زمانــی ایجــاد می شــود کــه‬ ‫والدیــن یــا پرســتاران‪ ،‬بــه یــک کــودک یــا هــر چیــز یــا‬ ‫هرکســی کــه توجــه ان هــا را‏بــه خــود جلــب کنــد ایجــاد‬ ‫می شــود‪ .‬باعــث ایجــاد حســادت در کــودکان می شــود‏‪.‬‬ ‫حســادت یکــی از ناخوشــایندترین احساســاتی اســت‬ ‫کــه یــک کــودک می توانددرســالهای ابتدایــی زندگــی‬ ‫خــود تجربــه کنــد‏‪.‬‬ ‫اشــتباهات والدیــن کــه باعــث ایجــاد حســادت در‬ ‫کــودکان می شــود‏‪.‬‬ ‫توجه بیش ازاندازه‬ ‫‏‪.1‬‬ ‫‏ ‬ ‫مراقبت بیش ازاندازه‬ ‫‏‪.2‬‬ ‫‏ ‬ ‫استبداد والدین و کنترل بیش از حد‬ ‫‏‪.3‬‬ ‫‏ ‬ ‫مقایسه کردن با دیگران‬ ‫‏‪.4‬‬ ‫‏ ‬ ‫ایجاد رقابت ناسالم‬ ‫‏‪.5‬‬ ‫‏ ‬ ‫ترتیب تولد‬ ‫‏‪.6‬‬ ‫‏ ‬ ‫نشانه های حسادت در کودکان‏‪.‬‬ ‫شــکایت های نادرســت از شــخصی کــه بــه ان هــا‬ ‫حســادت می کننــد‏‪.‬‬ ‫‏*خشم *حساسیت بیش از حد‬ ‫‏*اضطراب *رفتار مالکانه‬ ‫وقتی از دیگران تعریف می شد‏‪.‬‬ ‫رفتارهــای ازرده‪ ،‬بی حوصلــه‪ ،‬بی توجــه نشــان دهــد‬ ‫یــا از موقعیــت خــارج شــود‪ .‬ســوءتفاهم در مــورد نیــت‬ ‫دیگــران‪ ،‬قلــدری‏کــردن در برابــر دیگــران‪ ،‬کوچــک جلــوه‬ ‫دادن دســتاوردهای دیگــران‪ ،‬تقلیــد از شــخصی کــه بــه‬ ‫او حســادت می کننــدو دوری از‏ان هــا‏‪.‬‬ ‫بــرای حــل مشــکل حســادت در کــودکان‪ ،‬راهکارهــای‬ ‫زیــر را امتحــان کنیــد‏‪.‬‬ ‫حســادت را بــه بلندپــروازی تبدیــل کنیــد‪:‬‬ ‫‏‪.1‬‬ ‫‏ ‬ ‫حســادت کــودک را بــه یک جهــت مثبــت هدایــت کنیــد‬ ‫با این کار می توانید‏احســاس ناخوشــایند و منفی را از‬ ‫کــودک دور کنیــد‏‪.‬‬ ‫بــه حــرف فرزنــدان خــود گــوش دهیــد‪:‬‬ ‫‏‪.2‬‬ ‫‏ ‬ ‫بچه هــا ممکــن اســت یــک مشــکل بــزرگ و عمیــق‬ ‫داشــته باشــند کــه در قالــب‏رفتارهــای حســادت امیــز‬ ‫خــودش را نشــان می دهــد‪ .‬باان هــا صحبــت کنیــد‬ ‫وبپرســید کــه چــرا نســبت بــه ان فــرد چــه‏حســی دارد‬ ‫و چــرا‪ .‬ویژگی هــای مثبــت و داشــته های فرزنــدان را بــه‬ ‫ان هایــاداوری کنیــد‏‪.‬‬ ‫داســتان های اخالقــی بخوانیــد‪ :‬بــا خوانــدن‬ ‫‏‪.3‬‬ ‫‏ ‬ ‫شــعرها وداســتان های زیبــا و اخالقــی‪ ،‬ان هــا را‬ ‫غیرمســتقیم راهنمایــی ‏کنیــد‏‪.‬‬ ‫بــا مثــال ونشــان دادن الگــو‪ ،‬رفتــار درســت را‬ ‫‏‪.4‬‬ ‫‏ ‬ ‫بــه کــودکان یــاد بدهیــد‏‪.‬‬ ‫بــه کــودکان لــذت بخشــیدن را بیاموزیــد‪:‬‬ ‫‏‪.5‬‬ ‫‏ ‬ ‫بجــه هــا معمــوال ًنســبت بــه کســی کــه بــه او حســادت‬ ‫می کننــد‪ ،‬بخلــو ‏لجاجــت دارنــد‪ .‬اگــر کــودک شــما‬ ‫هم چنیــن احساســی دارد‪ ،‬بــه او دربــاره ی بخشــیدن و‬ ‫محبــت کــردن بیاموزیــد‏‪.‬‬ ‫فرزند خود را دوست داشته باشید‏‪.‬‬ ‫‏‪.6‬‬ ‫‏ ‬ ‫ان ها را مقایسه نکنید‏‪.‬‬ ‫‏‪.7‬‬ ‫‏ ‬ ‫نقاط قوت فرزندان را یاداوری کنید‏‪.‬‬ ‫‏‪.8‬‬ ‫‏ ‬ ‫‏‪.9‬‏ان ها را به همکاری و رفاقت تشویق کنید‏‪.‬‬ ‫حسادت فقط عدم اعتمادبه نفس است ‪..‬‏‪.‬‬ ‫برگرفتــه از کتــاب دانــش خانــواده و جمعیــت‪ :‬نوشــته‬ ‫جمعــی از نویســندگان‬ ‫تهیه کننــده‪ :‬ســمیه نیســتانی – کارشــناس مشــاوره‬ ‫کالنتــری ‪ 14‬والیــت بجنــورد‬ ‫اگهی واگذاری‬ ‫موسسه مطبوعاتی‬ ‫مروارید بازار کسب و کار پارس‬ ‫در نظر دارد بخش بازرگانی چهار‬ ‫رسانه مرتبط به خود را به افراد واجد‬ ‫و شرایط واگذار کند‪.‬‬ ‫متقاضیان می توانند با شماره گیری‬ ‫‪ 02191013453‬در ساعات اداری‬ ‫درخواست خود را ارائه دهند‪.‬‬ ‫روابط عمومی موسسه مطبوعاتی‬ ‫مروارید بازار کسب و کار پارس‬ ‫واکاوی‬ ‫زبانشناختی‬ ‫واژه « قوشمه »‬ ‫دکتر حســن ســتایش ‪ -‬قوشــمه نام یک ســاز یا الت موســیقی‬ ‫از نــوع بــادی اســت کــه در شــمال خراســان مــورد اســتفاده قــرار‬ ‫مــی گیــرد ‪ .‬ایــن ســاز از اجــزاء زیــر تشــکیل مــی گــردد ‪:‬‏‏‪ -1‬دو‬ ‫عــدد نــی‪ :‬کــه بــه هــم بســته شــده انــد و هــر یــک دارای ‪ 5‬الــی ‪7‬‬ ‫ســوراخ اســت ‪ -2‬دو عــدد پیــکک ( قمیــش) ‪ :‬روی هــر کــدام از‬ ‫نــی هــا یــک عــدد پیــکک‏گذاشــته شــده اســت کــه دمیــدن در ان‬ ‫بــه صــورت نفــس برگــردان انجــام مــی شــود‏‪.‬‬ ‫‏ ســاز قوشــمه بــا کمــی تغییــر یــا اختــاف جزئــی در بدنــه ان‪،‬‬ ‫در میــان اقــوام دیگــر ایرانــی نیــز بــه چشــم مــی خــورد کــه در‬ ‫مراســم شــادی و عروســی مــورد‏اســتفاده قــرار مــی گیــرد و در‬ ‫هر فرهنگی نام خاصی دارد؛ مثال ً در کردســتان و کرمانشــاه‬ ‫دوزلــه ‪ ،‬در گنابــاد دوســازه‪ ،‬در منطقــه هرمــزگان نــی جفتــی‬ ‫و ‪...‬‏مــی گوینــد‪.‬‏‬ ‫در مــورد وجــه تســمیه قوشــمه در کتــاب موســیقی خراســان‬ ‫شــمالی اثــر هوشــنگ جاویــد امــده اســت ‪ :‬ایــن ســاز را از‬ ‫نــی‪ ،‬چــوب ‪ ،‬قلــم پــای درنــا یــا شــاهین‏و بهتریــن نــوع ان را از‬ ‫اســتخوان بــال « قــوش» مــی ســازند و بــه همیــن دلیــل « قوش‬ ‫نــی» نامگــذاری شــده کــه در مــرور زمــان در فراگشــت واژه ای‬ ‫محــاوره‏ای و عامیانــه «قوشــمه و « قُشــمه» شــده اســت(ص‬ ‫‪ .)128‬بــه دنبــال ایــن ادعــا ‪ ،‬نویســنده هرجــا از ایــن ســاز نــام‬ ‫می بــرد از ان بــه عنــوان قــوش نــی یــاد‏مــی کنــد کــه گویــی در‬ ‫میــان اقــوام ایــن دیــار مصطلــح تــر از قوشــمه اســت‪.‬‏‬ ‫امــا در مــورد ریشــه شناســی واژه قوشــمه الزم بــه گفتــن‬ ‫نیســت‪ ،‬وقتــی ابتدائــا ًدو نــی را بــه هــم مــی بندنــد و اهنگــی‬ ‫بــا ان مــی نوازنــد و نامــی روی ان ســاز‏مــی گذارنــد ‪ ،‬اگــر قــرار‬ ‫اســت تغییراوایــی در نــام صــورت گیــرد ‪ ،‬در واقــع ان نامــی کــه‬ ‫نخســتین بــار در مــورد جنــس و شــکل اولیــه ان وضــع شــده‬ ‫اســت‏دســتخوش تغییــر قــرار مــی گیــرد نــه اینکــه ایــن ســاز‬ ‫مدتــی بــی نــام بمانــد و بعــد از طــی فراینــد تکاملــی خــود‪ ،‬یعنــی‬ ‫پــس از گــذر از جنــس چــوب و نــی و لولــه‏فلــزی بــه مرحلــه‬ ‫نهایی یعنی اســتخوان ســاق قوش برســد و ســپس نام «قوش‬ ‫نــی» را روی ان بگذارنــد و بعدهــا بــه مــرور زمــان‪ ،‬ایــن قــوش‬ ‫نــی تبدیــل‏بــه قوشــمه شــود‪ .‬چنیــن فراینــد نامگــذاری بســیار‬ ‫بعیــد بــه نظــر مــی رســد‪ .‬وانگهــی طبــق یافتــه هــای زبانشناســی‬ ‫تغییــرات اوایــی در واژگان زبانهــا‪ ،‬در طــول‏زمــان ‪ ،‬طبــق اصــول‬ ‫و قواعــدی ثابــت و حتــی طبــق دســتور جهانــی صــورت مــی گیــرد‬ ‫نــه بــه صــورت تصادفــی و بــی ضابطــه ‪ .‬در ایــن زمینــه بــه عنــوان‬ ‫‏کارشــناس در ایــن رشــته بایــد عــرض کنــم کــه هیــچ فرمــول‬ ‫زبانشــناختی وجــود نــدارد کــه بــر اســاس ان‪« ،‬قــوش نــی»‬ ‫تبدیــل بــه قوشــمه شــود‪ ( .‬بحــث فنــی‏و تخصصــی پیرامــون‬ ‫جزئیــات قواعــد تغییــرات اوایــی مجــال جداگانــه ای مــی طلبــد)‪.‬‬ ‫وانگهــی اقــای جاویــد کــه مــدام بــه جــای قوشــمه از قــوش نــی‬ ‫‏اســتفاده مــی کنــد بایــد بگویــد‪ :‬کــدام فــرد پیر و ســالخورده اشــنا‬ ‫بــا قوشــمه‪ ،‬لفــظ « قــوش نــی» را بــرای ایــن ســاز بــه کار بــرده یــا‬ ‫حتــی شــنیده اســت؟ چنیــن‏نامــی در زبانهــای دیگــر منطقــه نیــز‬ ‫بــرای ایــن ســاز کاربــرد نداشــته اســت ‪ .‬نوازنــدگان برجســته و‬ ‫اســاتید قدیمــی ایــن ســاز‪ ،‬ماننــد رضــا قلــی پــور ‪ ،‬قلــی‏ســجادی‬ ‫و محمــد قاپاقــی کــه هــر ســه از قــوم تـُـرک بودنــد ‪ ،‬علــی طبــری‬ ‫از قــوم تــات و علــی ابچــوری از قــوم کـُـرد نیــز هیچــگاه از ایــن‬ ‫لفــظ بــرای ســاز خــود‏اســتفاده نکــرده انــد ‪ .‬بنابرایــن بــه کار بــردن‬ ‫قــوش نــی بــه جــای قوشــمه ارائــه وجــه تســمیه مــن دراوردی و‬ ‫تحریــف محــض واقعیــت هــای تاریخــی و علمــی‏اســت ‪ .‬‏‬ ‫امــا برخــی از فعــاالن فرهنگــی کرمانــج معتقدنــد کــه قوشــمه‬ ‫یــک کلمــه کـُـردی کرمانجــی اســت و اســتدالل می کننــد که این‬ ‫واژه ریشــه در فرهنــگ دیریــن‏قــوم کرمانــج دارد و واژه هایــی‬ ‫ماننــد « قــوش» و «قوشــه» در ترکیــب هــای « وه قــوش‬ ‫شــه هــو بــون» بــه معنــای‬ ‫بــون» بــه معنــای جفــت شــدن ‪« ،‬قو ِ‬ ‫‏همتــای یکدیگــر بــودن ‪ « ،‬قوشَ ــه چنــار» بــه معنــای دو چنــار ‪،‬‬ ‫« قوش وه قوش » به معنای دوشــادوش و ترکیبهای مشــابه‬ ‫کاربــرد فــراوان در ایــن زبــان‏دارنــد و معتقدنــد اینهــا مــواردی‬ ‫هســتند کــه ریشــه دار بــودن واژه قوشــمه را در زبــان کــردی‬ ‫کرمانجــی تاییــد مــی کننــد‪ .‬‏‬ ‫ناگفتــه پیــدا ســت کــه در طــول تاریــخ هــر زبانــی پدیــده‬ ‫وام گیــری یــک امــر طبیعــی بــوده اســت ‪ .‬زبــان کــردی هــم از‬ ‫این قاعده مســتثنی نیســت‪ .‬این زبان‏بســیاری از مفاهیم را از‬ ‫زبانهــای مجــاور و منطقــه ای مثــل فارســی عربــی و ترکــی و ‪ ..‬و‬ ‫فرامنطقـه ای مثــل روســی و المانــی ‪ ،‬فرانســوی ‪ ،‬انگلیســی و ‪..‬‬ ‫بــه‏قــرض گرفتــه اســت‪ .‬لــذا چنیــن نیســت کــه هــر عنصــر زبانــی‬ ‫از گذشــته بــه مــا رســیده جــزء نظــام واژگانــی و خزائــن زبانــی مــا‬ ‫بــوده اســت و یــا هــر واژه ای کــه‏اکنــون در زبانمــان کاربــرد زیــاد‬ ‫دارد جــزء واژگان اصیــل زبــان ماســت‏‪.‬‬ ‫در کرمانجــی « وقــوش بــون» بــه معنــای دوشــادوش هــم‬ ‫بــودن و مــواردی کــه فوقــا ًذکــر شــد‪ ،‬ترکیباتــی هســتند کــه بــا‬ ‫کلمــات عاریتــی «قــوش« و «قوشــه»‏زبــان ترکــی ســاخته‬ ‫شــده اند‪ .‬واژه هــای عاریتــی را مــی تــوان بــه مثابــه واژه خــودی‬ ‫در بافتهــای مختلــف اســتفاده کــرد و حتــی بــا انهــا واژه هــای‬ ‫جدیــد‏ســاخت ‪ .‬واژه هــای عاریتــی یــا قرضــی مــی تواننــد بــا‬ ‫واژه هــای قــرض گیرنــده ترکیــب شــوند و بــا انهــا اســامی و‬ ‫افعــال مرکــب و ســایر مقــوالت دســتوری ‏بســازند‪ .‬حتــی‬ ‫برخــی از تکواژهــای دســتوری موجــود در واژههــای قرضــی‪،‬‬ ‫پــس از ورود بــه یــک زبــان خصوصیــت زایایــی مــی یابنــد و در‬ ‫واژهســازیهای ان‏زبــان بهــکار رفتــه و بخشــی از نظــام واژگانــی‬ ‫زبــان قرضگیرنــده را بــه خــود اختصــاص میدهنــد ؛ ولــی مــی‬ ‫دانیــم کــه اینهــا واژه هــای قرضــی هســتند و بــه‏دلیــل تبــادل‬ ‫فرهنگهــا و مــراودات میــان اقــوام بــه عنــوان واژه دخیــل وارد‬ ‫زبــان شــده انــد ‪ .‬لــذا بــرای حفــظ میــراث زبانــی خــود الزم‬ ‫اســت کــه واژه هــای‏قرضــی زبــان خــود را بــاز شناســیم ؛ ســره‬ ‫از ناســره تشــخیص دهیــم و ناســره را بــه مثابــه واژگان اصیــل‬ ‫و نــاب زبــان خــود برنگیریــم‪ .‬بدیهــی اســت بــرای ایــن‏کار‬ ‫بهره گیــری از معیارهــای زبانشناســی اجتنــاب ناپذیــر اســت‪.‬‏‬ ‫وقتــی مــی گوییــم یــک واژه متعلــق بــه یــک زبــان اســت ‪ .‬در‬ ‫اصطــاح زبانشناســی ان واژه بایــد در نظــام ســاختواژی ان زبــان‬ ‫جایــی داشــته باشــد ‪ .‬بایــد‏چندیــن کلمــه از ان اشــتقاق یافتــه‬ ‫و در ســاحت تصریــف نیــز نمونــه هایــی داشــته باشــد‪ .‬حتــی‬ ‫اگــر واژه ای مهجــور و منســوخ باشــد بایــد ســرنخ هایــی از ان‏در‬ ‫زبــان مــورد بحــث وجــود داشــته باشــد تــا بتــوان گفت کــه ان واژه‬ ‫متعلــق بــه زبــان مــورد نظــر هســت یــا نــه ‏‪.‬‬ ‫حال از دیدگاه زبانشناســی از کجا بدانیم که یک واژه ریشــه‬ ‫در زبــان مــورد نظــر دارد یــا نــدارد ‪ .‬پاســخ ایــن اســت کــه ان را‬ ‫بــا نظــام ســاختواژی و تصریفــی‏ان تطبیق دهیــم ‪ .‬مخصوصا ً‬ ‫ســاختواژه اشــتقاقی که پربســامد ترین و زایاترین فرایندهای‬ ‫واژه ســازی اســت ‪ .‬فراینــد اشــتقاق بــا ونــد افزایــی بــه پایــه و‬ ‫‏ریشــه کلمــات‪ ،‬واژه ســازی را میســر مــی کنــد‪ .‬مثــا ًلفــظ«‬ ‫دوزلــه» بــه معنــای دو نــی در زبــان کــردی ( که معادل قوشــمه‬ ‫اســت ) از ترکیــب ســه تکــواژ‏ســاخته شــده اســت ‪ :‬صفــت‬ ‫شمارشــی (دو) ‪ +‬اســم (زل) ‪ +‬ه (پســوند ابــزار)‪ .‬ولــی چنیــن‬ ‫فراینــد ســاختواژی علیرغــم حضــور چنــد واژه هــم ریشــه ‪ ،‬در‬ ‫مــورد‏قوشــمه ‪ -‬ادعــا بــر ایــن اســت کــه ایــن لفــظ یــک واژه‬ ‫کرمانجــی اســت ‪ -‬صــدق نمــی کنــد ‪ .‬‏‬ ‫البتــه در زبــان کــردی واژه قوشــمه ‪ ( /‬دقیقــا ًبــا همیــن تلفــظ)‬ ‫بــه کار مــی رود؛ امــا دارای معنــای متفاوتــی اســت‪ .‬قوشــمه در‬ ‫فرهنــگ کــردی‏گــروس بــه معنــای نحوســت و بدیمنــی امــده‬ ‫اســت کــه بــا « قشــقه» هــم معنــی اســت و ترکیــب « قوشــه‬ ‫گار» هــم بــه معنــی شــوم و نحــس اســت ‪ .‬فرهنــگ‏کــردی‬ ‫ابراهیــم پــور نیــز قوشــه را هــم ریشــه بــا قوشــمه دانســته و بــه‬ ‫معنــای نحــس‪ ،‬شــوم ‪ ،‬نامبــارک ‪ ،‬بدیمــن و بــد اختــر تعریــف‬ ‫کــرده اســت‪ .‬در همیــن‏راســتا‪ ،‬فرهنــگ کــردی هــژار بــرای واژه‬ ‫قوشــه ســه معنــی ذکــر کــرده اســت‪ -1 .‬واحــد پــول خــرد ‪-2‬‬ ‫خــال ســفید بــر روی پیشــانی دام ‪ -3‬دام پیشــانی ســفید ‪.‬‏ایــن‬ ‫فرهنــگ در مــورد مدخــل قوشــمه نیــز ســه معنــی اورده اســت ‪:‬‬ ‫‪ -1‬کــودک زرنــگ ‪ -2‬ادم بداخــاق ‪ -3‬ادم لــوده و مســخره بــاز ‏‬ ‫بــه هــر حــال‪ ،‬واژه قوشــمه در زبــان کــردی را بــه هــر معنایــی کــه‬ ‫فوقــا ًذکــر شــد بگیریــم اساســا ًطبــق دســتور زبــان کــردی قابــل‬ ‫تجزیــه اشــتقاقی نیســت یــا‏الاقــل راقــم ایــن ســطور براســاس‬ ‫منابع موجود زبانشناســی و دســتور زبان کردی نتوانســته اســت‬ ‫ریشــه ان را بیابــد‪ .‬بــه نظــر مــی رســد واژه بســیطی اســت‏کــه‬ ‫در قامــوس زبــان کــردی قــرار گرفتــه و معلــوم نیســت از کجــا‬ ‫امــده اســت ‪ .‬اگرچــه واژه هایــی هــم ریشــه بــا ان ماننــد قــوش(‬ ‫گســتاخ) ‪ ،‬قوشــقی‏‏(خشــمگین ) ‪ ،‬قوشــه ( شــوم و بدفرجــام)‪،‬‬ ‫قوشــمه ری ( شــوخی و لودگــی) ‪ ،‬قوشــه ری (ادم شــوم) در‬ ‫برخــی از گویــش هــای کــردی وجــود دارد و بــه کار‏مــی رود‪.‬‏‬ ‫بــر ایــن اســاس ‪ ،‬اگــر بنــا بــه تصریــح مدعیــان کرمانــج‪ ،‬واژه‬ ‫قوشــمه به معنای ســاز محلی در منطقه شــمال خراســان نبوده‬ ‫اســت و اولیــن بــار کردهــا در‏منطقــه خراســان رواج داده انــد ‪ ،‬مــا‬ ‫اکنــون بایــد بــه جــای قوشــمه‪ ،‬از دوزلــه اســتفاده مــی کردیــم و‬ ‫نــام قوشــمه کــه اکنــون در میــان همــه اقــوام ایــن دیــار بــا‏ســرور‬ ‫و شــادمانی پیونــد خــورده اســت بــه معنــای نحوســت و بدیمنــی‬ ‫بــه کار مــی رفــت و یــا بــه ادم لــوده و مســخره و یــا بداخــاق‬ ‫اطــاق مــی شــد‪ .‬در حالیکــه‏ایــن واژه به شــرحی کــه ذیال ًخواهد‬ ‫امدکامــا ً در نظــام اوایــی و ســاختواژی و نحــوی و معنایــی زبــان‬ ‫ترکــی قابــل تحلیــل اســت‏‪.‬‬ ‫‏ از نظــر دیرینگــی واژگانــی‪ ،‬دیــوان لغــات التــرک محمــود‬ ‫کاشــغری کــه بیــش از هــزار ســال از تالیــف ان مــی گــذرد‬ ‫(‪ 477-380‬هجــری‏قمــری ) واژه قــوش را جفــت هرچیــزی‬ ‫معنــی کــرده اســت‪ .‬میــرزا مهــدی خــان اســترابادی کــه منشــی‬ ‫نادرشــاه و از مورخــان ان دوره‏بــوده اســت در فرهنــگ ترکــی‪-‬‬ ‫فارســی ســنگالخ ( ســال ‪ )1172‬ضمــن اوردن صــورت الزم‬ ‫و متعــدی ایــن ریشــه ( قوشــولماق و‏قوشــماق ) و اشــاره‬ ‫بــه معنــای همراهــی و امیختگــی ‪ ،‬واژه قوشــه را مشــتق از‬ ‫قوشــماق دانســته و بــه معنــای دو پیــچ ذکــر کــرده‏اســت کــه‬ ‫در پیشــانی اســبان بــه هــم رســد‏‪.‬‬ ‫فرهنــگ نصیــری تالیــف محمدرضــا و عبدالجمیــل نصیــری( از‬ ‫منشــیان داراالنشــاء شــاه ســلیمان صفــوی) یکــی دیگــر از‏واژه‬ ‫نامــه هــای کهــن ترکــی اســت کــه در ســال ‪ 1095‬هجــری‪1700 /‬‬ ‫میــادی نوشــته شــده اســت‪ .‬در ایــن کتــاب دربــاره‏واژه «قوش»‬ ‫و واژه هــای هــم ریشــه ان چنیــن امــده اســت ‪ :‬قــوش ‪ :‬جفــت ؛‬ ‫قــوش اُکــوز ‪ :‬جفــت گاو؛ قــوش قــوش‏‏‪ :‬جفت جفت؛ قوشــاغه‪:‬‬ ‫ن ‪‎.‬طبــق کتــاب فرهنــگ‬ ‫همــراه؛ قوشــارماغ‪ :‬همــراه کــرد ‪‎‬‬ ‫اذربایجانــی بــه فارســی تالیف‏بهــزاد بهزادی واژه های همریشــه‬ ‫بــا ایــن واژه عبارتنــد از‪ :‬قووشــماق ‪( :‬فعــل الزم) بــه هــم رســیدن‬ ‫و یکــی شــدن ؛‏قوشــولماق ‪( :‬فعــل الز ‪‎‬م )‪‎‬ملحــق شــدن و همــراه‬ ‫شــدن؛ قوشــماق ‪( :‬فعــل متعــدی) بــه هــم بســتن و ملحــق‬ ‫کــردن؛‏قوشــاق ‪( :‬قیــد) توامــا ً‪ ،‬دوتایــی ؛ قوشــا ( صفت) جفت؛‬ ‫ل )‪‎‬بــه هــم پیوســت ‪‎‬ه ‪‎.‬فرهنــگ ترکــی بــه‬ ‫قوشــما ‪( :‬اســم مفعــو ‪‎‬‬ ‫ن (‪‎‬بــه هــم پیوســته)‪،‬‬ ‫‏فارســی شاهمرســی نیــز مدخلهــای قووشــا ‪‎‬‬ ‫قووشــدرماغ( بــه هــم رســانیدن دو چیــز)‪ ،‬قووشــما‏‪‎(‎‬وصــال و‬ ‫اتحــاد) ‪ ،‬قووشــماق ( بــه هــم رســیدن ) ‪ ،‬قووشــوق ( بــه هــم‬ ‫پیوســته )‪ ،‬قوشــوم (وصــل ) را بــه عنــوان واژه‏هــای هــم خانواده‬ ‫ت ‪‎.‬واژه هــای قوشــقو‏‪‎(‎‬صفــت) بــه‬ ‫« قــوش» ذکــر کــرده اســ ‪‎‬‬ ‫معنــای دودل و مــردد از فرهنــگ ترکــی‏فارســی دیــل دنیــز ‪ ،‬و‬ ‫قوشــوق ‪ /‬قوشــاق (اســم) بــه معنــای محــل تالقــی و تقاطــع از‬ ‫مقایســه اللغتیــن از واژه هــای هــم‏خانــواده دیگــری هســتند که‬ ‫مــی تــوان بــر فهرســت فــوق افــزود‪ .‬چنانچــه مالحظــه مــی شــود؛‬ ‫همــه اینهــا واژه هــای هــم‏ریشــه بــا قوشــمه هســتند کــه شــجره‬ ‫وســیعی را در زبــان ترکــی تشــکیل داده انـ ‪‎‬د ‪‎.‬در ترکــی بجنــوردی‬ ‫نیــز مصــدر‏قووشــماغ ( متحــد شــدن و بــه هــم پیوســتن) و‬ ‫قوشــماغ ( قاتــی کــردن و مخلــوط کــردن ) کاربــرد فــراوان دارد و‬ ‫واژه‏هــای قوشــق (صفــت اســنادی) قوشــه ( صفــت وصفــی) و‬ ‫قوشــه قوشــه ( قید حالت) ریشــه در این کلمات دارند ‪ .‬از‏نظر‬ ‫تصریــف هــم‪ ،‬ایــن مصدرهــا بــه تمامــی صیغــه هــای شــخصی‬ ‫و در تمامــی زمانهــا در وجــه هــای ســببی‪ ،‬التزامــی و‏خبــری و‬ ‫حالتهــای معلــوم و مجهــول و اشــکال الزم و متعــدی صــرف مــی‬ ‫شــود‪ .‬حتی اصطالحات و کنایات قدیمی‏مانند‪« :‬قوشــه پیک»‬ ‫بــه معنــای ســاز مــورد بحــث ‪ « ،‬قوشــه قــرّه مــاغ» بــه معنــای بــه‬ ‫شــلمین » بــه معنــای‬ ‫پــای هــم پیــر شــدن زوج و «ادم‏لــره قو ِ‬ ‫قاتــی ادمهــا نشــده ‪ ،‬در ایــن ابشــخور پــرورده شــده انــد و لفــظ‬ ‫قوشــمه هــم یکــی از واژه‏هایــی اســت کــه رابطــه خویشــاوندی‬ ‫ریشــه دار بــا انهــا دار ‪‎‬د ‪‎.‬امــا از نظــر زبانشناســی لفــظ قوشــمه‬ ‫یــک واژه مشــتق‏محســوب میشــود کــه از ترکیــب بــن مضــارع‬ ‫یــا فعــل امــر بــا پســوند اســم ســاز « مَــه » ( بــا تلفــظ اذری هــا‬ ‫«مــا» )‏ســاخته مــی شــو ‪‎‬د ‪‎.‬نقــش ایــن پســوند بــا پســوند » مَــه»‪‎‬‬ ‫‪‎‬کــه پســوند نهــی بــرای دوم شــخص مفــرد اســت تفــاوت بنیادین‬ ‫‏دارد ؛ مانند واژه « المه » به معنای «نگیر» در تقابل با واژه «‬ ‫الم ‪‎‬ه »‪‎‬به معنای ســیب ‪ .‬در معنای اخیر «‏تکواژ « ال» ریشــه‬ ‫فعــل و تکــواژ « مَــه » پســوند اســم ســاز اســت کــه لفــظ المــه را‬ ‫بــه معنــای « بــه دســت امــده»‏روی ایــن میــوه گــذارده انــد‪ .‬ایــن‬ ‫فراینــد ســاختواژی در تمــام گویــش هــای ترکــی یکســان اســت و‬ ‫اختصاص به گویش‏خاصی از این زبان ندارد‪ .‬اما واژه قوشــمه‬ ‫مخصوصا ًبرســاخته از فرهنگ ترکان شــمال خراســان اســت« ‪‎.‬‬ ‫غ ‪‎/‬بــه معنــای جفــت‬ ‫ش ‪‎» ‎‎/‬بــن مضــارع از مصــدر قوشــما ‪‎‬‬ ‫‪‎‬قــو ‪‎‬‬ ‫کــردن و بــه هــم پیوســتن اســت و قوشــمه از نظــر دســتوری در‬ ‫‏مقولــه اســم از نــوع اســم مفعــول قــرار می گیــرد؛ یعنــی «‬ ‫جفــت شــده و بــه هــم پیوســته» کــه بــه عنــوان نامــی بــرای‏الــت‬ ‫موســیقی مــورد بحــث در ایــن منطقــه انتخــاب شــده اســت ‪.‬‬ ‫نمونــه ایــن فراینــد ســاختواژی در واژه هــای زیر به‏خوبی مشــهود‬ ‫ت ‪‎:‬ســیزمه ( ماســت چکیــده) از مصــدر ســیزماغ بــه معنــای‬ ‫اسـ ‪‎‬‬ ‫چکیــدن و تراویــدن اب ‪ ،‬بُغمــه ( نوعــی‏زینــت زنانــه ‪ ،‬در پــاره ای‬ ‫ن‪‎‎،‬‬ ‫از لهجــه هــا قــاده) ‪ ،‬از مصــدر بُغمــاغ بــه معنــای خفــه کــرد ‪‎‬‬ ‫‪‎‬گئچمـ ‪‎‬ه (‪‎‬انتقــال یافتــه) از‏مصــدر گئچمــاغ بــه معنــای گــذر کردن‬ ‫و انتقــال یافتــن‪ ،‬قتلمــه ( نــان تــا شــده ) از مصــدر قتلــه مــاغ بــه‬ ‫معنــای تــا کــردن‏و دوغــره مــه (تلیــت شــده) از مصــدر دوغــره‬ ‫ن ‪‎.‬بــه عــاوه‪ ،‬واژه هــای‬ ‫مــاغ بــه معنــای ریــز ریــز یــا تلیــت کــرد ‪‎‬‬ ‫قاتمــه ‪،‬‏چالمــه ‪ ،‬داغمــه ‪ ،‬ســاچمه‪ ،‬باســمه‪ ،‬تاســمه( تســمه) ‪،‬‬ ‫ســاچمه‪ ،‬چمباتمه‪ ،‬چکمه‪ ،‬ســوکمه‪ ،‬ســوخمه ‪ ،‬دکمه‏‏(تکمه)‪،‬‬ ‫گزمـ ‪‎‬ه‪‎‎،‎‬قورمــه ‪ ،‬قیمــه ‪ ،‬ترمــه ‪ ،‬دیمــه‪ ،‬دولمــه ‪‎ ،‎‬دَل َمـ ‪‎‬ه‪‎‎،‎‬قابلمــه‪،‬‬ ‫دیشــلمه ‪‎ ،‎‬ســقلم ‪‎‬ه‪‎‎،‎‬ســگرمه ‪ ،‬ســورتمه ‪،‬‏چغرتمــه (چغرمــه ) و‬ ‫یورتمــه‪ ،‬کــه کاربــرد فراوانــی در زبــان فارســی دارنــد بــه گواهــی‬ ‫تمــام فرهنگهــای معتبــر فارســی از‏واژگان دخیــل زبــان ترکــی‬ ‫هســتند که طی این فرایند ســاختواژی تشــکیل شــده اند و واژه‬ ‫قوشــمه هــم کــه از ریشــه‏قوشــماغ بــه معنــای بــه هــم بســتن و‬ ‫جفت کردن است از این قاعده زبانشناختی مستثنی نیست و‬ ‫بدیــن ترتیــب‏ترکــی بــودن ایــن واژه محــرز و مســجل مــی شــو ‪‎‬د‪‎.‬‬ صفحه 6 ‫احیایی صنایع دستی بومی محلی هنر دست گلستان‬ ‫‪7‬‬ ‫حضــرت ایت اللــه خامنـه ای‪« :‬هنــر را در خدمــت مفاهیــم انقالبــى بایــد قــرار داد‪ .‬مفاهیــم انقالبــى عالی تریــن مفاهیمــى‬ ‫اســت کــه بــه درد انســانها میخــورد‪ ،‬بــه درد مــردم میخــورد؛ هنــر را در خدمــت ایــن [مفاهیــم] بایــد قــرار داد‪ .‬ایــن بیــش‬ ‫ـوى‬ ‫ـارى معنـ ِ‬ ‫از انکــه خدمــت بــه مخاطــب و مســتمع باشــد‪ ،‬خدمــت بــه خــود هنــر اســت کــه هنــر در شــبکه ى صحیــحِ ابیـ ِ‬ ‫افــکار مــردم قــرار بگیــرد‪ .‬همیــن شــعارهایى کــه مــردم میدادنــد‪ ،‬همیــن حرفهایــى کــه امــام (رضــوان اللــه علیــه) فرمودنــد‪،‬‬ ‫تجســد اســت؛ یعنــى میشــود اینهــا را بــا شــیوه ى‬ ‫تجســم و‬ ‫همیــن خواســته ها و ارمانهایــى کــه مــردم دارنــد‪ ،‬همــه قابــل‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫خالــه رقیــه ‪ ۶۹‬ســال دارد و اســتاد هنــر دوخــت النــدق و‬ ‫همچنیــن احیاگــر ایــن هنــر فرامــوش شــده اســت کــه ایــن‬ ‫هنــر را از مــادرش اموختــه و پــس از ســال ها گوشه نشــینی‪،‬‬ ‫تصمیــم گرفــت ایــن هنــر را بــار دیگــر زنــده کنــد‪.‬‬ ‫احیای ِ‬ ‫الندق؛‬ ‫سر پوش ابریشمی‬ ‫بانوان قزلباش‬ ‫النــدق بــه عنــوان یکــی از اجــزای پوشــش بانــوان متاهــل‬ ‫قــوم قزلبــاش ســاکن اســتان گلســتان بــا گســترش زندگــی‬ ‫ماشــینی در اســتانه فراموشــی کامــل قــرار داشــت امــا تعهد‬ ‫یکــی از زنــان هنرمنــد ســاکن مینودشــت‪ ،‬ایــن هنــر را بــار‬ ‫دیگــر بــه جمــع ملزومــات مــورد اســتفاده بانــوان ایــن قــوم‬ ‫بــه خصــوص در زمــان جشــن و مراســمات شــاد بازگردانــد‪.‬‬ ‫بــه گــزارش بــازار کســب و کار‪ ،‬گلســتان بــه ســبب تنــوع‬ ‫جمعیتــی گســترده و اقــوام مختلــف‪ ،‬غنــی از فرهنگ هــای‬ ‫فــراوان اســت کــه دامنــه تولیــد انــواع پوشــاک را در ایــن‬ ‫اســتان متنوع تــر از ســایر مناطــق می کنــد‪.‬‬ ‫النــدق قزلبــاش یــا پوشــش ســر‪ ،‬ســنبلی از قدمــت و‬ ‫جایــگاه فرهنــگ و هنــر در ایــن قــوم ســاکن گلســتان بــه‬ ‫شــمار مــی رود کــه در ان هنرمنــدان کــه اغلــب از بانــوان‬ ‫ش و نگارهــای برگرفتــه از فرهنــگ قــوم خــود را بــر‬ ‫بودنــد نقـ ‬ ‫روی پارچه هــای ابریشــمی خلــق مــی کردنــد‪.‬‬ ‫بــا پیگیــری فــراوان یکــی از اســتادکاران قزلبــاش دوخــت‬ ‫النــدق را در شــرق گلســتان پیــدا کــردم و بــرای رســیدن بــه‬ ‫خانــه او راهــی یــک روســتا در مینودشــت شــدم‪.‬‬ ‫نامگــذاری کوچه هــای ایــن روســتا بــا نــام «بهشــت»‪ ،‬یکــی‬ ‫از نشــانه های همزیســتی مــردم القجــر بــا طبیعــت ایــن‬ ‫روســتای کوهســتانی اســت‪.‬‬ ‫از چنــد کــودک کــه بــا گــردو و ســنگ مشــغول بــازی‬ ‫هســتند‪ ،‬ادرس خانــه خانــم رقیــه قزل ســفلو را می پرســم‪.‬‬ ‫بــا تعجــب بــه هــم نــگاه کردنــد گویــی راه را اشــتباه امــدم‪.‬‬ ‫دوبــاره پرســیدم ‪ « :‬خالــه رقیــه‪ ،‬همــون خانــم هنرمنــد»‬ ‫این بــار اســم رمــز را درســت گفتــم چــون هــر ســه نفــر‬ ‫بــا اشــتیاق دســت را بــه ســمت کوچــه «بهشــت پنجــم»‬ ‫نشــانه گرفتــه و گفتنــد‪« :‬همــون در بــزرگ ســبز‪».‬‬ ‫دســتم را روی زنــگ در خانــه خالــه رقیــه گذاشــتم ‪ .‬بــه‬ ‫فاصلــه کوتاهــی در بــاز شــد و وارد خانــه شــدم ‪ .‬خانــه‬ ‫کــه نــه انــگار بــه بهشــت رســیدم‪ .‬عطــر گل محمــدی‬ ‫کاشــته شــده در اطــراف خانــه‪ ،‬درختــان میــوه و گل هــای‬ ‫روی ایــوان بــا همــراه بــا نم نــم بــاران در یــک روز ســرد‬ ‫زمســتانی‪ ،‬خانــه مادربــزرگ را برایــم تداعــی کــرد‪ .‬محــو‬ ‫خاطــرات دوران کودکــی بــودم کــه صدایــی گــرم از روی‬ ‫ســکو مــرا بــه خــود اورد « چقــد دیــر اومــدی ‪ .‬نگرانــت‬ ‫شــدم دختــرم»‪.‬‬ ‫بــا لبــی خنــدان و چهــره گشــاده ســامم را بــا مهربانــی‬ ‫پاســخ داد و مــرا بــه درون خانــه دعــوت کــرد‪ .‬درون خانــه‬ ‫حکایــت از گنجینــه هــای هنــر دســت گذشــتگان خالــه‬ ‫رقیــه دارد‪ .‬جــای جــای دیــوار خانــه پــر از هنرهــای دســتی‬ ‫بــا پارچــه ابریشــم اســت و یادگاری هــای مــادر و مادربــزرگ‬ ‫خالــه رقیــه روی دیــوار‪ ،‬تاریخچــه ایــن خانــدان هنردوســت‬ ‫را بــه نمایــش می گــذارد‪.‬‬ ‫خالــه رقیــه ‪ ۶۹‬ســال دارد و اســتاد هنــر دوخــت النــدق و‬ ‫همچنیــن احیاگــر ایــن هنــر فرامــوش شــده اســت کــه ایــن‬ ‫هنــر را از مــادرش اموختــه و پــس از ســال ها گوشه نشــینی‪،‬‬ ‫تصمیــم گرفــت ایــن هنــر را بــار دیگــر زنــده کنــد‪.‬‬ ‫ایــن هنرمنــد گلســتانی بــا چایــی داغ و کســمک (ابنبــات‬ ‫محلی) در حالی که از ما میزبانی می کرد با گویش قزلباش‬ ‫گفــت‪ :‬النــدق‪ ،‬میــراث قدیمــی و هویــت زنــان قزلبــاش اســت‬ ‫کــه بخشــی از تاریــخ و فرهنــگ ایــن قــوم به شــمار م ـی رود و‬ ‫ریشـ ه در ســنن مــادران و مادربــزرگان مــا دارد‪.‬‬ ‫خالــه رقیــه در حالــی کــه ابــزار کار دوخــت النــدق را در‬ ‫دســت گرفتــه افــزود‪ :‬زنــان مینودشــتی و بــه خصــوص‬ ‫قــوم قزلبــاش‪ ،‬در ســال های اخیــر بــار دیگــر بــه اســتفاده‬ ‫از النــدق روی اورده انــد و از ان در مجالــس و حتــی‬ ‫محافــل خانوادگــی اســتفاده می کننــد‪.‬‬ ‫وی گفــت‪ :‬در گذشــته زنــان متاهــل بــدون النــدق اجــازه‬ ‫خــروج از خانــه را نداشــتند امــا کاردکــرد ایــن پوشــش در‬ ‫ســال های اخیــر تزئینــی اســت‪.‬‬ ‫وی بــا یــاداوری خاطــره ای گفــت‪ :‬ســال ها قبــل و مــدت‬ ‫کوتاهــی پــس از ازدواج‪ ،‬یــک روز بــدون النــدق از خانــه‬ ‫بیــرون رفتــم‪ .‬دایــی بــزرگ بــه محــض ایــن کــه مــرا دیــد بــا‬ ‫عصبانیــت از مــن خواســت بــه خانــه برگــردم و الندقــم را‬ ‫روی ســرم بگــذارم‪ .‬بعــد از ان دیگــر بــدون ایــن پوشــش‬ ‫جایــی نرفتــم‪.‬‬ ‫وی بیــان کــرد‪ :‬بــرای دوخــت النــدق بــر خــاف گذشــته بــه‬ ‫جــای نــخ ابریشــم از کامــوا اســتفاده می شــود و بخاطــر‬ ‫ظریــف دوزی هنرمنــدان قزلبــاش بــا نخ هــای رنگــی‪،‬‬ ‫نقــوش و نگاره هــای زیبایــی در حــال تولیــد اســت‪.‬‬ ‫خالــه رقیــه اظهــار داشــت‪ :‬ایــن پوشــش زنانــه کــه بانــوان‬ ‫ان را زیــر روســری مــی گذاشــتند تــا موهــا را محکــم و‬ ‫ثابــت نگــه دارد‪ ،‬نشــانه ازدواج دختــران قزلبــاش بــود‪.‬‬ ‫وی خاطــر نشــان کــرد‪ :‬النــدق یکــی از هنرهــای ســنتی و‬ ‫والدین مراقب رفتار انالین فرزندان‬ ‫خود در فضای مجازی باشند‬ ‫پلیــس فتــا گفــت‪ :‬اســتفاده بیــش از حد فضای مجازی‪ ،‬یافتن دوســتان نامناســب‪ ،‬دسترســی‬ ‫بــه اطالعاتــی کــه شــاید هنــوز دانســتن ان هــا بــرای فرزنــدان مناســب نباشــدو‪..‬مواردی هســتند‬ ‫صنایــع دســتی قدیمــی و اصیــل زنــان قزلبــاش اســت کــه‬ ‫عــاوه بــر نشــانه تاهــل‪ ،‬وســیله ای بــرای تزئیــن پوشــش‬ ‫ظاهــری و رعایــت حجــاب بــود‪.‬‬ ‫برای دوخت الندق بر خالف‬ ‫گذشته به جای نخ ابریشم از‬ ‫کاموا استفاده می شود و بخاطر‬ ‫ظریف دوزی هنرمندان قزلباش با‬ ‫نخ های رنگی‪ ،‬نقوش و نگاره های‬ ‫زیبایی در حال تولید است‪.‬‬ ‫وی گفــت‪ :‬النــدق بــا رنــگ و طرح هــای مختلــف ماننــد‬ ‫کاله‪ ،‬موهــای زنــان را تــا پیشــانی می پوشــاند و اینطــور کــه‬ ‫شــنیده ام‪ ،‬اســتفاده از ان پــس از فرمــان کســف حجــاب‬ ‫رضاشــاه در زنــان قزلبــاش بیشــتر شــد‪.‬‬ ‫خالــه رقیــه افــزود‪ :‬در گذشــته‪ ،‬النــدق ‪ ،‬یکــی از وســایل‬ ‫اصلــی جهیزیــه دختــران بــود کــه پــس از ســال ها بــار‬ ‫دیگــر دختــران قزلبــاش بــا ان اشــتی کــرده و بــه مصــرف‬ ‫ان روی اورده انــد‪.‬‬ ‫کارشــناس ثبــت میــراث ناملمــوس اداره کل میــراث‬ ‫فرهنگــی‪ ،‬صنایع دســتی و گردشــگری اســتان گلســتان‬ ‫گفــت‪ :‬پرونــده مهــارت ســنتی تهیــه النــدق یــا همــان‬ ‫پوشــش ســر زنــان متاهــل قزلبــاش بــا جمع بنــدی‬ ‫اطالعــات‪ ،‬تهیــه عکــس و فیلــم مســتند پــس از تائیــد‬ ‫شــورای ثبــت اســتان بــه وزارتخانــه میــراث فرهنگــی‪،‬‬ ‫گردشــگری و صنایــع دســتی ارســال شــد و در ‪ ۲۲‬ابــان‬ ‫مــاه امســال بــه ثبــت ملــی رســید‪.‬‬ ‫مریــم منصــوری افــزود‪ :‬بانــوان قزلبــاش ماننــد گذشــه‬ ‫ایــن پوشــش را در فضاهــای عمومــی اســتفاده نمی کننــد‬ ‫امــا در مراســم‪ ،‬مجالــس و مهمانی هــای ســنتی اســتفاده‬ ‫از ان در حــال گســترش اســت‪.‬‬ ‫وی اظهــار کــرد‪ :‬رونــق اســتفاده از ایــن پوشــش می توانــد‬ ‫جذابیــت بســیاری بــرای گردشــگران داشــته باشــد‪.‬‬ ‫وی بیــان کــرد‪ :‬در مــوزه مینودشــت پوشــش زنــان‬ ‫قزلبــاش بــه همــراه النــدق بــرای معرفــی و بازدیــد عمــوم‬ ‫مســافران و گردشــگران بــه نمایــش گذاشــته شــده اســت‪.‬‬ ‫اســتان گلســتان دارای یــک میلیــون و ‪ ۸۶۹‬هــزار نفــر‬ ‫جمعیــت متشــکل از اقــوام و مذاهــب گوناگــون اســت کــه‬ ‫در شــمال کشــور قــرار دارد و پیشــینه تاریخــی بیــش از ‪۷‬‬ ‫هــزار ســاله دارد‪/.‬ایرنــا‬ ‫کــه والدیــن بایــد هنــگام اســتفاده از فضــای مجــازی توســط فرزنــدان مراقب باشــند‪.‬‬ ‫ی گفــت‪ :‬در ســال های اخیر‪ ،‬خصوصــا بعــد از شــروع بیمــاری کرونــا‬ ‫ســرهنگ احســان بهمن ـ ‬ ‫دسترســی بــه فضــای مجــازی بــرای کــودکان و نوجوانــان راحــت تــر شــده اســت‪ .‬در کنــار تمــام‬ ‫مزایایــی کــه تکنولــوژی و اینترنــت بــه وجــود مــی اورد یــک ســری نگرانــی ها و مشــکالت نیز برای‬ ‫خانــواده هــا می توانــد بــه همــراه داشــته باشــد‪.‬‬ ‫وی افــزود‪ :‬والدیــن نقــش اساســی و اصلــی در حفــظ امنیــت کــودکان در برابــر اســیب ها و‬ ‫تهدیــدات فضــای مجــازی برعهــده دارنــد و برایــن اســاس انهــا بایــد ســطح دانــش و اگاهــی خــود‬ ‫را بــاال ببرنــد‪.‬‬ ‫ایــن مقــام مســئول بیــان داشــت‪ :‬والدیــن بایــد مراقــب رفتــار انالیــن فرزنــدان خــود بــوده و بــا‬ ‫نظارت دقیق و کنترل شــده و همچنین اســتفاده از ابزارهای کنترلی و نظارتی بر فعالیت انها‬ ‫درفضــای مجــازی و شــبکه هــای اجتماعــی اســتفاده کننــد‪.‬‬ ‫ایــن مقــام انتظامــی همچنیــن در خصــوص اســتفاده فرزنــدان از بازی هــای انالیــن نیــز‬ ‫گفت‪:‬خانواده هــا بایــد بــه ایــن نکتــه توجــه نماینــد کــه برخــی از بازی هــای انالیــن نیازمند تعامل‬ ‫و چــت بــا ســایر بازیکنــان می باشــند‪ ،‬لــذا انهــا نبایــد اطالعــات شــخصی خــودرا در بازی هــای‬ ‫انالیــن گروهــی بازگــو نماینــد‪.‬‬ ‫وی بــه والدیــن عزیــز خصوصــا ًکســانی کــه دانش امــوز مقطــع ابتدایــی دارنــد نیــز هشــدار داد‪:‬‬ ‫تــا ضمــن بــاال بــردن ســواد رســانه ای خــود‪ ،‬حتی المقدور در زمان اســتفاده فرزندشــان از اینترنت‬ ‫و فضــای مجــازی در کنــار انهــا باشــند و همچنیــن بــه انهــا امــوزش دهند ‪.‬‬ ‫وی بــه شــهروندان توصیــه کــرد‪ :‬بــا وجــود فوایــد باالیــی کــه اینترنــت در ســطح دانــش و زندگــی‬ ‫فرزنــدان دارد‪ ،‬کنتــرل نوجــوان در اینترنــت یکــی از مســائل مهمــی اســت کــه باید بــه ان پرداخته‬ ‫شــود‪ .‬بــه نوعــی جامعــه مــا ایــن روزهــا نیــاز بــه بهبــود فرهنــگ اســتفاده از اینترنــت در ســنین‬ ‫مختلف دارد‪.‬‬ ‫ســرهنگ بهمنــی گفــت‪ :‬خانواده هــای محتــرم می تواننــد درصــورت مواجهــه و وقــوع‬ ‫هرگونــه مشــکل در فضــای مجــازی مراتــب را از طریــق ســایت پلیــس فتــا بــه ادرس‬ ‫‪ www.cyberpolice.ir‬بــا مــا در میــان بگذارنــد‪.‬‬ ‫‪ 26‬بهمن ‪1401‬‬ ‫سال پنجم‬ ‫شماره ‪37‬‬ ‫کالهبرداری یک میلیارد‬ ‫و ششصد میلیون ریالی‬ ‫با درج اگهی جعلی‬ ‫پلیــس فتــا از کشــف پرونــده ای کــه متهــم بــا اگهــی‬ ‫فــروش تجهیــزات و لــوازم ســاختمانی در یکــی از‬ ‫شــبکه های اجتماعــی موجــب ضــرر مالــی یکــی از‬ ‫شــهروندان شــده بــود‪ ،‬خبــر داد‪.‬‬ ‫«ســرهنگ علی رضــا یعقوبــی»‪ ،‬در تشــریح ایــن خبــر‬ ‫عنــوان داشــت‪ :‬فــردی کــه بــه دلیــل عــدم رعایــت نکات‬ ‫ایمنــی درخصــوص خریــد اینترنتــی امــن و عــدم احــراز‬ ‫هویــت و اعتبــار فروشــنده از وی کالهبــرداری مالــی‬ ‫شــده بــود بــا در دســت داشــتن مرجوعــه قضایــی وارد‬ ‫پلیــس فتــا شــد و اعــام داشــت متحمــل ضــرر مالــی‬ ‫شــده ام و در ایــن خصــوص تقاضــای رســیدگی دارم‪.‬‬ ‫ایــن مقــام انتظامــی افــزود‪ :‬در بررســی کارشناســان‬ ‫پلیــس فتــا مشــخص گردیــد شــاکی قصــد خریــد‬ ‫اسانســور را داشــته اســت و از طریق اگهی ســایت دیوار‬ ‫بــا فروشــنده اشــنا شــده و مبلــغ یــک میلیــارد و ششــصد‬ ‫میلیــون ریــال بابــت ســفارش اسانســور بــه حســاب‬ ‫فروشــنده واریــز کــرده اســت و در ادامــه فروشــنده‬ ‫تجهیــزات اسانســور را بصــورت ناقــص بــرای وی ارســال‬ ‫کــرده اســت و اکنــون بــا توجــه بــه افزایــش قیمــت کاالی‬ ‫مذکــور شــاکی قــادر بــه خریــد دوبــاره اسانســور و یا تکیل‬ ‫تجهیــزات ناقــص موجــود نمی باشــد‪.‬‬ ‫وی در ادامــه گفــت‪ :‬کارشناســان پلیــس فتــا متهــم‬ ‫کــه ســاکن اســتان دیگــری بــود را شناســایی کردنــد و‬ ‫طــی مراجعــه و مواجهــه حضــوری شــاکی و متهــم در‬ ‫پلیــس فتــا اســتان ایــام هــردو بــه توافــق رســیدند و‬ ‫پــس از طــی مهلــت زمانــی مقــرر فروشــنده مابقــی‬ ‫نواقــص را بــرای خریــدار ارســال کــرد‪.‬‬ ‫ســرهنگ یعقوبــی توصیــه کــرد‪ :‬شــهروندانی کــه قصــد‬ ‫خریــد اینترنتــی دارنــد حتمــا اعتبــار ســایت و یــا هویــت‬ ‫فروشــنده را احراز نمایند و نظرات کاربران را نیز بررســی‬ ‫کننــد و حتــی االمقــدور امــکان مراجعــه حضــوری را نیــز‬ ‫داشــته باشــد‪ ،‬همچنیــن می توانیــد هرگونــه فعالیــت‬ ‫مجرمانــه در فضــای مجــازی را از طریــق نشــانی ســایت‬ ‫پلیــس فتــا بــه ادرس ‪ www.cyberpolice.ir‬بخــش‬ ‫گزارشــات مردمــی گــزارش کنیــد‪.‬‬ ‫کالهبردار پیامکی لب‬ ‫به اعتراف گشود‬ ‫پلیــس فتــا از شناســایی و دســتگیری فــردی خبــر داد که‬ ‫اقــدام بــه کالهبــرداری از طریــق جعــل پیامــک ســامانه‬ ‫ثنــا نمــوده بــود‪.‬‬ ‫ســرهنگ ســید نظام موســوی در تشریح این خبر اظهار‬ ‫داشــت‪ :‬یکــی از شــهروندان بــا ارائــه مرجوعــه قضایــی‬ ‫بــه ایــن پلیــس مراجعــه و بیــان داشــت پیامکــی حــاوی‬ ‫ابالغیــه قضایــی بــرای وی ارســال شــده کــه بــا کلیــک بــر‬ ‫روی لینــک و وارد کــردن مشــخصات کارت بانکــی مبلــغ‬ ‫‪ 10‬میلیــون تومــان از حســاب وی کســر گردیــده اســت‪.‬‬ ‫وی بیــان داشــت‪ :‬بــا شــکایت شــاکی مراتــب بــه قیــد‬ ‫فوریــت در دســتور کار کارشناســان ایــن پلیــس قــرار‬ ‫گرفــت و مشــخص گردیــد متهــم یــک جــوان‪ 20‬ســاله‬ ‫بــوده کــه مبالــغ واریــزی را بــه حســاب مــادر خــود انتقــال‬ ‫و تبدیــل بــه ارز دیجیتــال نمــوده اســت‪.‬‬ ‫وی تشــریح کــرد‪ :‬متهــم دستگیرشــده فاقــد هرگونــه‬ ‫ســابقه کیفــری بــود بــا تکمیــل تحقیقــات پلیســی بــه‬ ‫مرجــع قضائــی معرفــی گردیــد‪.‬‬ ‫ســرهنگ موســوی در ادامــه افــزود‪ :‬مهمتریــن عامــل‬ ‫پیشــگیری از ایــن نــوع کالهبــرداری‪ ،‬افزایــش اگاهــی‬ ‫در ایــن خصــوص اســت بــه شــهروندان توصیــه کــرد‪ :‬بــه‬ ‫پیامک هــای ناشــناس کــه دارای لینــک هســتند توجــه‬ ‫نکنیــد و دقــت داشــته باشــید کــه هیچ ســازمان رســمی و‬ ‫حاکمیتی از جمله قوه قضائیه با شــماره های شــخصی‬ ‫بــرای شــما پیامــک ارســال نمی کنــد‪.‬‬ ‫وی بــه مــردم هشــدار داد‪ :‬در صــورت دریافــت پیامکهــای‬ ‫مشــکوک و حــاوی لینــک پرداخــت بــه هیــچ وجــه بــر روی‬ ‫لینــک کلیــک نکنیــد بلکــه بــا مراجعــه بــه ســایت رســمی‬ ‫مربوطــه‪ ،‬نســبت به بررســی صحــت پیامک دریافتــی اقدام‬ ‫نماییــد‪ .‬بــه عنــوان مثــال ســایت رســمی ابالغیــه قضایــی ثنا‬ ‫( ‪ ) eblagh.adliran.ir‬مــی باشــد کــه در نمونــه کالهبــردای‬ ‫ذکــر شــده بــا اســتفاده از همــان نــام در دامنــه دیگــری بــه‬ ‫ایــن شــکل اعــام ( ‪ ) adliran . ws‬مــی شــود ‪.‬‬ صفحه 7 ‫اتش زیر خاکستر ‪ -‬عکس ستایش محمدیاری‬ ‫منطقه ای‬ ‫هفته نامه اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‬ ‫‪ -37‬سال پنجم‬ ‫‪ - 1444‬شماره ‪-37‬‬ ‫رجب‪1444/‬‬ ‫‪ /24‬رجب‪/‬‬ ‫‪ //15‬فوریه‪/24 - 2022 /‬‬ ‫‪/26‬بهمن ‪15-- 1401 /‬‬ ‫‪/26‬بهمن‬ ‫صاحب امتیاز مدیرمسئول‪ :‬سکینه جافرنوده‬ ‫عکاس ‪ :‬ستایش محمدیاری‬ ‫خبرنگار ‪ :‬حمیدرضا محمدیاری‬ ‫تولیدمحتوا‪ :‬موسسه مطبوعاتی مروارید بازار کسب و کار پارس ؛ زیر نظر شورای سردبیری؛‬ ‫ایــــران ‪ ،‬گلستـان ‪ ،‬گرگـان ‪ ،‬میدان شهدا‪ ،‬خیابان رازی‪ ،‬روبروی رازی یکم؛‬ ‫تلفن ‪021-91013453 * 017- 32688214 :‬‬ ‫چــاپخانه‪:‬تکتم‬ ‫‪www.bkkg.ir‬‬ ‫‪www.bazarkasbkaronline.ir‬‬ ‫‪bazarkasbkaronline@gmail.com‬‬ ‫مخاطب محترم‬ ‫‪bazarkasobkar‬‬ ‫درج اخبار‪ ،‬دیدگاه ها و گزارش ها در این هفته نامه تنها به منظور اطالع رسانی صورت گرفته ‪ ،‬به معنی‬ ‫تایید انها از سوی ندای ابادی نیست‪.‬‬ ‫روستای هدف گردشگری‬ ‫قلعه قافهپایین‬ ‫قلعــه قافــه یکــی از روســتاهای کوهســتانی بابافــت ســنتی ومتراکــم‬ ‫اســت‪ .‬و از جملــه روســتاهایی اســت کــه تحــت عنــوان «روســتای‬ ‫هــدف گردشــگری» شــناخته شــده اســت‪.‬‬ ‫‪-1‬وجــه تســمیه روســتا هــدف گردشــگری‪« :‬قلعه قافــه پاییــن» از‬ ‫روســتاهای توابــع بخــش مرکــزی شهرســتان مینودشــت و در اســتان‬ ‫گلســتان اســت‪ .‬ایــن واژه در اصــل قلعــه قــاف بــوده ولــی بعــدا ًبــه‬ ‫دالیلــی قلعــه قافــه تغییــر پیــدا کــرده اســت‪ .‬زیــرا ایــن روســتا در‬ ‫منطق ـه ای مرتفــع قــرار داشــته و بــه دلیــل ارامــش حاکــم بــر ان بــه‬ ‫قٌلــه قــاف کــه النــه ســیمرغ بــوده شــباهت داشــته اســت ‪.‬روســتائیان‬ ‫معتقدنــد قلعــه قافــه نــام قلعـه ای بــوده در قلعــه قافــه پایین کــه از ‪3‬‬ ‫طــرف بــه بریدگی هــای عمیــق و از یــک طــرف بــه ارتفاعــات بلنــد ختــم‬ ‫مــی شــده اســت‪.‬‬ ‫بــازی هــای محلــی دوزیــن ‪:‬از بــازی هــای ایــن منطقــه مــی تــوان بــه‬ ‫هفــت ســنگ ‪ ،‬یــه قولــدو قــل ‪ ،‬یــه لنگــه بــازی ‪ ،‬طنــاب کشــی ‪،‬بــا‬ ‫جیســتانک‪ ،‬گرگــم و گلــه مــی بــرم ‪ ،‬بــازی گلــه چــران‬ ‫بــازی گلــه چــران ‪ :‬بــازی گلــه چــران کــه فصــل بهــار و پاییــز و در‬ ‫زمــان پشــم پینــی انجــام مــی شــد‪ .‬در ایــن فصــول پــدر مادرهــا بــه‬ ‫پشــم چینــی مــی رفتنــد و بچــه هــا بــا هــم جمــع مــی شــدند و یــک‬ ‫دایــره تشــکیل میدادنــد‪ .‬مثــا ‪ 10‬دختــر دســت هــم را مــی گرفتنــد و‬ ‫یــک دایــره تشــکیل مــی دادنــد و یــک مــادر بــزرگ یــا همــان ننــه وســط‬ ‫دایــره قــرار مــی گرفــت و چوپــان دور دایــره در حالــی کــه دســتمالی‬ ‫در دســت داشــت و شــعر گلــه چرانــم رو مــی خوانــد دور میــزد‪.‬‬ ‫چوپــان مــی خوانــد ‪ ،‬گلــه چرانــم گلــه رو – مــن مــی چرانــم گلــه‬ ‫رو گلــه از راه امــده چریــده و چــاق امــده ‪ ،‬اهــای ننــه ‪ ،‬اهــای ننــه‬ ‫در ایــن جــا ننــه مــی گویــد جــان ننــه ‪ ،‬چوپــان مــی گویــد یــک گوســفند‬ ‫چــاق و چلــه مــی خــوام ‪ ،‬ننــه مــی گویــد یکــی از همیــن گوســفندها را‬ ‫ببــر‪ .‬هــر کجــا کــه شــعر تمــام شــود همــان گوســفند را بــا دســتمال مــی‬ ‫زنــد و دنبــال خــودش مــی بــرد‪ .‬همیــن شــعر را دوبــاره مــی خواننــد و‬ ‫تکــرار مــی کننــد تــا گلــه ننــه تمــام شــود‪.‬‬ ‫چوب پا یا ( لَل َکانو ) ‪ :‬تعداد بازیکنان ‪ :‬به تعداد دلخواه‬ ‫اهــداف بــازی ‪ :‬تمرکــز ‪،‬تعــادل و مهــارت در راه رفتــن بــا چــوب ‪،‬قــدرت‬ ‫عضالنــی پــا ‪ -‬چــون در زمــان قدیــم کوچــه هــا اســفالت نبــود و مــردم‬ ‫هــم مجبــور بودنــد از گل و الی داخــل کوچــه هــا عبــور نماینــد بــه فکــر‬ ‫ســاختن وســیله ای بــه نــام «چولنــگ» افتادنــد‪ .‬این وســیله بــه ارتفاع‬ ‫‪ 2‬متــر مــی باشــد و پاهــای افــراد بــر روی جــای پای مشــخص شــده قرار‬ ‫مــی گیــرد‪ .‬ایــن بــازی در مســافت معینــی انجــام مــی گیــرد‪ .‬بازیکنــان‬ ‫پشــت خــط قــرار گرفتــه و بــا ســوت داور شــروع بــه راه رفتــن می کننــد‬ ‫هــر بازیکنــی کــه توانســت زودتــر مســافت را طــی کنــد برنــده اعــام‬ ‫می شــود ‪ .‬در حیــن بــازی اگــر هــر کــدام از بازیکنــان تعــادل خــود را‬ ‫از دســت بدهنــد از دور بــازی خــارج می شــوند (چــوب پــا) چــوب‬ ‫بلنــد باریــک کــه ضمائــم چوبــی بــا میــخ بــر ان کوفتــه شــده و ایــن‬ ‫ضمائــم محــل اتــکائ پاهاســت و اطفــال بــر ان بــر شــوند و بــراه رونــد‪.‬‬ ‫چلیک ‪،‬چلیک‪ :‬تعداد بازیکنان ‪ 2 :‬تا ‪ 12‬نفر‬ ‫جنس و گروه سنی ‪ :‬پسران و دختران ‪ 11‬تا ‪ 15‬سال‬ ‫اهــداف بــازی ‪ :‬تقویــت عضــات دســت ‪،‬ســرعت عمــل و هماهنگی و‬ ‫همــکاری شــرح بــازی ‪ :‬ابتــدا بازیکنــان بــه دو گــروه تقســیم مــی شــوند‬ ‫و هــر گــروه بــرای خــود ســر گــروه انتخــاب می کنــد و دو اجــر را بــه‬ ‫فاصلــه معیــن مقابــل هــم مــی گذارنــد و چــوب کوتاهــی بــه انــدازه ‪20‬‬ ‫ســانتی متــر روی اجــر می گذارنــد و بعــد بــا چــوب دیگــر کــه تقریبــا ‪50‬‬ ‫تــا ‪ 70‬ســانتی متــر اســت بــه چــوب ضربــه می زننــد و ســعی می کننــد‬ ‫بــا همــان ضربــه ‪،‬چــوب کوچــک را بــه طــرف بــاال و جلــو هدایــت‬ ‫نماینــد‪ .‬بعــد از هــر پرتــاب مســافت طــی شــده چــوب کوچــک‪ ،‬توســط‬ ‫چــوب بلنــد اندازه گیــری می شــود ‪.‬وقتــی همــه بازیکنان‪،‬ایــن عمــل را‬ ‫تکــرار نمودنــد گروهــی کــه امتیــازش بیشــتر باشــد برنــده می شــود ‪.‬‬ ‫بازی گیلدارک‪ :‬تعداد بازیکنان ‪ 4 :‬تا ‪ 12‬نفر‬ ‫جنس و گروه سنی ‪ :‬پسران و دختران ‪ 10‬تا ‪ 13‬سال‬ ‫اهــداف بــازی ‪ :‬هماهنگــی بیــن چشــم و دســت ‪ ،‬ســرعت عمــل و‬ ‫چابکــی ‪ ،‬تقویــت عضــات دســت ‪،‬همــکاری و همیــاری‬ ‫شــرح بــازی ‪:‬بازیکنــان بــه دو گــروه مســاوی تقســیم مــی شــوند کــه‬ ‫بــه قیــد قرعــه یــک گــروه دارنــده تــوپ و گــروه دیگــر دارنــده چــوب مــی‬ ‫شــوند ‪ .‬گروهــی کــه تــوپ در دســت دارنــد ان را بــه طــرف گــروه مقابــل‬ ‫پرتــاب مــی کنــد و یکــی از افــراد ایــن گــروه کــه چــوب در دســت دارد بــا‬ ‫چــوب ضربــه زده و ان را بــه طــرف گــروه دارنــده تــوپ بــاز مــی گردانــد و‬ ‫ان گــروه بایــد ســعی کنــد قبــل از برخــورد تــوپ بــه زمیــن ان را در هــوا‬ ‫بگیــرد اگــر موفــق بــه انجــام ان شــدند برنــده هســتند و در دور بعــدی‬ ‫جــای گروه هــا بــا هــم عــوض مــی شــود امــا اگــر نتوانســتند و تــوپ بــه‬ ‫زمیــن برخــورد نمــود فــردی کــه بــا چــوب بــه تــوب ضربــه زده بــود بایــد‬ ‫چــوب را بــه زمیــن انداختــه و خــود را بــه منطقــه ای کــه قبــا مشــخص‬ ‫شــده اســت برســاند ‪ .‬گــروه دارنــده تــوپ بایــد تــوپ را ســریع از زمیــن‬ ‫برداشــته و قبل از اینکه ان فرد خود را به منطقه مشــخص برســاند با‬ ‫تــوپ بــه او ضربــه بزنــد اگــر موفــق بــه انجــام ایــن کار شــدند برنــده انــد‬ ‫امــا اگــر موفــق نشــدند گــروه دیگــر چــوب را بــه دســت مــی گیرنــد و بــا‬ ‫بــازی ادامــه مــی یابــد‪.‬‬ ‫جاذبه تاریخی استان یزد‬ ‫گنبد عالی ابرکوه‬ ‫یکــی از مهم تریــن جاهــای دیدنــی اســتان یــزد‪ ،‬ســرو ابرکــوه‬ ‫کــه در فاصلــه ‪ ۱۴۰‬کیلومتــری غربــی یــزد قــرار دارد‪ .‬عــاوه بــر‬ ‫ان‪ ،‬این شــهر میزبان بنایی از دوره ســلجوقی اســت که با نام‬ ‫گنبــد عالــی ابرکــوه شــهرت دارد‪.‬‬ ‫گنبــد عالــی ابرکــوه کــه بــا نــام گنبــد عالــی ابرقــو نیــز شــناخته‬ ‫می شــود‪ ،‬مدفــن یکــی از افــراد خانــدان دیلمیــان اســت‪ .‬ایــن‬ ‫بنــا پــس از هــزار ســال‪ ،‬بــا قامــت اســتوار خــود همچنــان روی‬ ‫کوهــی‪ ،‬در نزدیکــی شــهر قــرار دارد‪ .‬همچنیــن گنبــد عالــی‬ ‫ابرکــوه به عنــوان اولیــن اثــر ملــی اســتان یــزد در ســال ‪ ۱۳۱۲‬بــه‬ ‫ثبــت رســید‪ .‬بــا کجــارو همــراه باشــید و بــا گنبــد عالــی ابرکــوه‬ ‫اشــنا شــوید‪.‬‬ ‫گنبد عالی ابرکوه را بهتر بشناسید‪:‬‬ ‫معرفی گنبد عالی ابرکوه‬ ‫ابرکــوه یکــی از شــهرهای نام اشــنا در اســتان یــزد‬ ‫محســوب می شــود کــه قرن هــا اســت از ســازه ای‬ ‫تاریخــی میزبانــی می کنــد‪ .‬گنبــد عالــی ابرکــوه کــه از‬ ‫جاهــای دیدنــی ابرکــوه در حومــه ان اســت‪ ،‬از یادگارهای‬ ‫قــرن پنجــم هجــری قمــری بــه شــمار می ایــد‪ .‬ایــن بنــای‬ ‫تاریخــی را از اطــراف به راحتــی می تــوان مشــاهده کــرد‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ۱۳۱۲‬خورشــیدی‪ ،‬گنبــد عالــی ابرکــوه به عنــوان‬ ‫اولیــن اثــر ملــی اســتان یــزد در فهرســت کشــور بــا شــماره‬ ‫‪ ۱۹۵‬بــه ثبــت رســید‪.‬‬ ‫گنبد عالی ابرکوه کجاست؟‬ ‫گنبــد عالــی ابرکــوه روی کوهــی‪ ،‬در مســیر جــاده ی‬ ‫ابرکــوه بــه بخــش بهمــن قــرار دارد‪ .‬موقعیــت ایــن بنــای‬ ‫شــگرف تاریخــی به گونـه ای اســت کــه با ایســتادن در ان‪،‬‬ ‫می تــوان به راحتــی تمامــی شــهر را مشــاهده کــرد‪.‬‬ ‫ادرس‪ :‬اســتان یــزد‪ ،‬ابرکــوه‪ ،‬جــاده ابرکــوه بــه‬ ‫بخــش بهمــن‬ ‫فاصله گنبد عالی ابرکوه تا یزد‪ ۱۵۰ :‬کیلومتر‬ ‫فاصله گنبد عالی ابرکوه تا ابرکوه‪ ۱۰ :‬کیلومتر‬ ‫تاریخچ ه گنبد عالی ابرکوه‬ ‫طبــق مســتندات تاریخــی‪ ،‬گنبــد عالــی ابرکــوه بــا قدمتی‬ ‫کــه بــه قــرن پنجــم هجــری قمــری بازمی گــردد‪ ،‬مربــوط‬ ‫بــه دوره حکومــت ســلجوقیان اســت‪ .‬البتــه برخــی بر این‬ ‫عقیده انــد کــه بنــا در دوره دیلمیــان ســاخته شــده اســت‪.‬‬ ‫شــاید بعضــی شــباهت های بنــا بــه الگوهــای معمــاری‬ ‫ایرانــی پیــش از اســام (دیلمیــان بــه اســلوب معمــاری‬ ‫پیــش از اســام وفــادار بودنــد) و تاریــخ کتیبــ ه گنبــد‪،‬‬ ‫ســبب شــده اســت کــه چنیــن نظــری در مــورد گنبــد ابرقــو‬ ‫داده شــود‪.‬‬ ‫در واقــع مــی تــوان گفــت کــه گنبــد عالــی ابرقــو در عصــر‬ ‫ســلجوقی بنــا شــده؛ امــا چــون ارامــگاه فــردی از خانــدان‬ ‫دیلمــی بــوده اســت‪ ،‬ان را بــا اســلوب معمــاری دیلمــی‬ ‫ســاخته اند‪ .‬کتیبــه گنبــد روی ســاق ه ان قــرار دارد و زمــان‬ ‫ســاخت را ســال ‪ ۴۴۸‬هجــری قمــری بیــان می کنــد‪ .‬در‬ ‫کتیبـ ه عــاوه بــر ســال ســاخت بنــا‪ ،‬بــه دســتور فــردی بــه‬ ‫نــام فیــروزان اشــاره می شــود‪ .‬ایــن دســتور مبنــی بــر ان‬ ‫اســت کــه وی ایــن مــکان را به عنــوان مقبــره ای بــرای پــدر‬ ‫خــود‪ ،‬امیــر شــمس الدولــه علــی هــزار اســب به همــراه‬ ‫مــادرش از خانــدان دیلمیــان ســاخته اســت‪ .‬گنبــد عالــی‬ ‫ابرقــو اســتحکام باالیــی دارد و پــس از هــزار ســال‪،‬‬ ‫همچنــان اســتوار در جــای خــود ایســتاده اســت‪.‬‬ ‫معماری گنبد عالی ابرکوه‬ ‫طبــق اظهــار نظــر کارشناســان معمــاری‪ ،‬گنبــد عالــی‬ ‫یکــی از معــدود اثــاری بــه شــمار می ایــد کــه مشــابه‬ ‫برج هــای مقبــره ای بخــش شــمالی کشــور ماننــد بــرج‬ ‫خرقــان و گنبــدکاووس و‪ ...‬ســاخته شــده اســت‪ .‬بنــا‬ ‫به شــکل هشت گوشــی بــا اضــاع ‪ ۴.۵‬متــر (ضلــع‬ ‫کوچک تــر)‪ ۶.۸ ،‬متــر (ضلــع بزرگ تــر) و ‪ ۲.۳‬متــر (ضلــع‬ ‫میانــی دو ضلــع کوچــک و بــزرگ) اســت‪ .‬ایــن اضــاع بــر‬ ‫تخت گاهــی چهارگــوش بــا ارتفــاع دو متــر از ســطح زمین‬ ‫قــرار دارد‪.‬‬ ‫ســقف گنبــد به صــورت هشــت ضلعی قوسی شــکل‬ ‫و جنــس ان از ســنگ اســت‪ .‬قســمت بــاالی ســاقه‬ ‫کتبیـه ای بــا اســتفاده از اجــر تراش خــورده‪ ،‬به خط کوفی‬ ‫مشــاهده می شــود‪ .‬همچنیــن زیــر پایــه گنبــد ســه ردیف‬ ‫مقرنــس کار شــده اســت‪ .‬کتیبــه دیگــری نیــز بــاالی در‬ ‫ورودی قرار دارد‪ .‬در ســاخت بنا از ســنگ های کوهســتان‬ ‫و ســاروج اســتفاده کرده انــد کــه همین موضــوع از دالیل‬ ‫مقاومــت و عــدم تخریــب ان پــس از زمین لرزه هــای‬ ‫متعــدد اســت‪ .‬در فضــای داخلــی‪ ،‬زیرزمینــی نســبتا‬ ‫وســیع مشــاهده می شــود کــه راه ورودی ان از درون‬ ‫تعبیــه شــده اســت‪.‬‬ ‫نکات بازدید از گنبد عالی ابرکوه‬ ‫همــه روزه‪ ،‬در هــر ســاعتی می توانیــد از گنبــد عالــی‬ ‫ابرکــوه به صــورت رایــگان بازدیــد کنیــد‪.‬‬ ‫امکان ورود به بنا وجود ندارد‪.‬‬ ‫امکانــات رفاهــی خاصــی در محــل گنبــد عالــی ابرکــوه در‬ ‫نظــر گرفته نشــده اســت‪.‬‬ ‫در ســفر بــه شــهرهای مختلــف ایــران‪ ،‬تفــاوت فرهنگــی‬ ‫را در خاطر داشــته باشــید و باورهای مردم بومی احترام‬ ‫بگذارید‪.‬‬ ‫اثــار تاریخــی ســرمایه بشــریت هســتند؛ در حفاظــت از‬ ‫ان هــا کوشــا باشــیم‪.‬‬ ‫پرسش های متداول‬ ‫* گنبد عالی ابرکوه کجاست؟‬ ‫گنبــد عالــی ابرکــوه در اســتان یــزد‪ ،‬ابرکــوه‪ ،‬جــاده‬ ‫ابرکــوه بــه بخــش بهمــن قــرار دارد‪.‬‬ ‫* قدمت گنبد عالی ابرکوه به چه زمانی بازمی گردد؟‬ ‫قدمــت گنبــد عالــی ابرکــوه بــه قــرن پنجم هجــری قمری‬ ‫بازمی گــردد‪.‬‬ ‫* فاصله گنبد عالی ابرکوه از یزد چقدر است؟‬ ‫فاصله گنبد عالی ابرکوه از یزد ‪ ۱۵۰‬کیلومتر است‪.‬‬ ‫* ایا می توانیم از گنبد عالی ابرکوه بازدید کنیم؟‬ ‫همــه روزه‪ ،‬در هــر ســاعتی می توانیــد از گنبــد عالــی‬ ‫ابرکــوه به صــورت رایــگان دیــدن کنیــد‪ .‬البتــه امــکان ورود‬ ‫بــه بنــا وجــود نــدارد‪.‬‬ صفحه 8