روزنامه صبا شماره 1384
روزنامه صبا شماره 1384
روزنامه صبا شماره 1384
یک شنبه| 14اسفند 5 |1401مارس 12 |2023شعبان |1444
سال دهم| شماره 8 |1384صفحه| 5000ناموت|
گفت وگو با علی توکلی
کارگردان فیلم کوتاه «کبود»
کارت ویزیـت کارگـردان!
ورود اولین مدیرعامل خانم
به خانه سینما
نگاه هایی که بر تکنیک
ارجحیت دارد
در گفت و گوهایی با عوامل سریال مطرح شد:
گیل دخت سلحشورانمه ای عاشقانه
حرکت عجیب دختری
بر صحنه تاالر وحدت
افتتاح یازدهمین دوساالنه
ملی نگارگری ایران صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
یک شنبه 14اسفند 1401شماره 1384
افتتاحمیکامالدرجزیرهکیش
پردیس سینمایی میکامال جزیره کیش پس از موافقت کمیسیون رسیدگی ماده ۸در اسفند ۱۴۰۱
افتتاح می شود .در راستای سیاست تسریع فعالسازی و بهره برداری از سینماها و پردیس های سینمایی
کشور ،کمیسیون رسیدگی ماده ۸با بهره برداری از اولین پردیس سینمایی جزیزه کیش در میکامال
موافقت کرد .این پردیس سینمایی با ظرفیت ۳۴۵صندلی در ۳سالن نمایش و با بهره گیری از اخرین
تکنولوژی های روز و مدرن جهان ،بزودی پذیرای عالقه مندان به سینما در جزیزه کیش می شود .پیرو
بازدید روز چهارشنبه مورخ ۱۰اسفندماه از مجتمع فرهنگی ،تجاری میکامال کیش ،با صدور مجوز بهره
برداری برای سینما با درجه کیفی مدرن موافقت شد /.صباخبر
۲دعوت فیلم ایرانی به جشنواره سوئدی
فیلم بلند «میان صخره ها» به کارگردانی مختار عبدالهی و فیلم کوتاه «تک شاخ» از محمد کمال علوی
در جشنواره بین المللی فیلم باف در کشور سوئد به نمایش گذاشته می شوند« .میان صخره ها» پیشتر در
جشنواره بین المللی کودک و نوجوان اصفهان موفق به دریافت جایزه ویژه هیات داوران برای کارگردانی
و پروانه زرین بهترین بازیگر کودک شده و در جشنواره داکا به نمایش در امده بود و جشنواره باف سوئد
دومین حضور بین المللی این فیلم است .همچنین فیلم کوتاه «تک شاخ» به کارگردانی محمد کمال
علوی هم در بخش پانورامای فیلم های کوتاه جشنواره باف سوئد به نمایش گذاشته خواهدشد .این فیلم
پیش از این به جشنوراه سالنتو در کشور ایتالیا نیز دعوت شده بود/.ایسنا
ورود اولین مدیرعامل خانم به خانه سینما
بر اســاس تصمیم هیات مدیره خانه ســینما« ،مرضیه برومند»
سیزدهمین مدیرعامل خانه سینما شد .مرضیه برومند با بیش از ۴۰
سال سابقه فعالیت در تئاتر ،تلویزیون و سینمای ایران یکی از مهم ترین
زنان سینمای ایران است .گروهی از هنرمندان سینما ضمن برشمردن
ویژگی های «مرضیه برومند» از انتخاب به عنوان مدیرعامل جدید خانه
سینما استقبال کردند .راما قویدل فیلمنامه نویس و کارگردان سینما
در این خصوص گفت :انتخاب خانم «مرضیه برومند» ،قطعا اتفاق خوبی
است .انشااهلل که با مدیریت ایشان اتفاقات بهتری نسبت به گذشته برای
سینما رخ دهد .تورج منصوری فیلمبردار ،کارگردان و تهیه کننده سینما
و مدیرعامل اسبق خانه سینما نیز گفت :حتما کسانی که خانم مرضیه
برومند را برای مدیریت خانه سینما انتخاب کرده اند ،فکر کرده اند و
تدبیری برای این انتخاب داشــته اند .امیدوارم که اتفاق خوبی برای
سینمای ایران باشد.
علی اکبر ثقفی نویســنده ،کارگردان و تهیه کننده سینما دراین
خصوص گفت :مرضیه برومند ،بسیار هنرمند و اخالق مدار است .روابط
عمومی قوی و البته تجربه صنفی نیز دارد .البته به نظر بنده باید اشکالت
موجود در صنوف سینمایی بررسی شود و فقط با انتخاب یک نفر این
اشکاالت رفع نمی شود...
ثقفی گفت :من سالهاست که مرضیه برومند را می شناسم و معتقدم
که او از جمله هنرمندانی است که بسیار اهل تعامل است .انشاهلل که با
مدیریت خانم برومند ساختار کلی مدیریتی خانه سینما بازسازی شود
پایان زندگی یک بازیگر سرسخت
بازیگر نقش افراد سرسخت فیلم های هالیوودی روز جمعه در ۶۱
سالگی درگذشت .تام سایزمور که بیشتر در نقش افراد نظامی بازی
می کرد و نقش شــخصیت مایک هوروات را در فیلم «نجات ســرباز
رایان» به کارگردانی اسپیلبرگ ایفا کرده بود 2هفته پیش در خانه اش
در لس انجلس دچار سکته مغزی و انوریسم مغزی شده و با توجه به
اینکه پزشــکان اعالم کردند دیگر امیدی برای بازگشــت وی وجود
ندارد در نهایت اعضای خانواده تصمیم گرفتند تا با پایان زندگی وی
موافقت کنند.
این بازیگر متولد دیترویت ،در فیلم «قاتالن بالفطره» الیور استون
در سال ۱۹۹۴در نقش پلیسی در جســتجوی یک قاتل سریالی ،در
نقش یکی از اعضای باند رابرت دنیرو در فیلم کالســیک «مخمصه»
مایکل مان در سال ،۱۹۹۵در نقش پلیس شیکاگو در فیلم «جسد»
یا «عتیقه» ساخته پیتر هایمز در سال ۱۹۹۷و در نقش بازپرس در
«روزهای عجیب» کاترین بیگلو در سال ۱۹۹۵بازی کرده بود/.مهر
واتفاقات خوبی رقم بخورد .علیرضا نجف زاده نایب رئیس و رئیس
کمیته رفاهی سابق خانه سینما در این زمینه گفت :مرضیه برومند
اولین زن مدیرعامل خانه سینماست و انشااهلل که بتواند راه گشا
و کمک احوال اعضای صنوف بدنه خانه سینما باشد .بیشترین
دغدغه بچه های سینما بهبود وضع بیمه پایه تامین اجتماعی،
مسائل مالی و معیشتی و امنیت شغلی است که عمدتا هم فراگیر
است .امیدوارم که با توانمندی و جدیتی که خانم برومند دارد،
بتواند با ســازمان های مربوطه تعامل و مشکالت رابه حداقل
برساند .وی گفت :به نظر من در این شرایط سخت پذیرش
مسئولیت مدیرعاملی یک شهامت و مردانگی می خواهد
و ایشان حتما این شهامت را داشته اند که پذیرفته اند.
امیدوارم دراین راه موفق باشند و از بچه های سینما
هم می خواهم که یاریشــان کنند تا به کمک هم
بتوانند تمام مشکالت این مســیر را پشت سر
بگذارند .حامد حسینی تهیه کننده سینما در این
زمینهگفت:ازاینکهیکخانمهنرمندمدیرعامل
خانه سینما شده است ،بسیار خوشحالم .خانه
سینمادرسطحارشدخودشبهیکزناعتماد
کرده و این بسیار امیدوارکننده است و قطعا
در پی این انتخاب اتفاق خوبی رقم خواهد
خورد/.صباخبر
جنگ تمام عیار با بیگانه9
قسمت تازه ای از مجموعه فیلم علمی تخیلی و ترسناک «بیگانه»
در دستور کار تولید تهیه کنندگانش قرار گرفته و شرکت فیلمسازی
۲۰سنچری استودیو اعالم کرد کلید فیلمبرداری این فیلم ماه مارس
زده می شود .با کلید خوردن این درام دلهره اور ،دوست داران ژانر علمی
تخیلی شاهد تولید نهمین قسمت این فرنچایز پرفروش خواهند بود
و فده الوارز التینی تبار که برای کارگردانی فیلم انتخاب شده ،انرا
براساس فیلمنامه ای از خودش جلوی دوربین می برد .سایلی اسپینی
به عنوان بازیگر اصلی قسمت نهم این بالک باستر پرسروصدای دنیای
سینما ،جلوی دوربین ظاهر می شود .سازندگان فیلم هنوز نام کاملی
برای قسمت تازه انتخاب نکرده اند و می گویند همزمان با شروع کار
فیلمبرداری ،نام کامل را در اختیار رسانه های گروهی قرار می دهند.
داستان فیلم درباره گروهی از جوانان در یک دنیای بسیار دور است
که به شکلی ناگهانی با بزرگترین و بدترین تهدید بشریت روبرو شده و
ناگزیر با نبردی تمام عیار با ان می شوند/.صباخبر
عشق 2متخصص بر پرده نقره ای
عشق ۲متخصص به اتشفشان ها که در نهایت به مرگشان انجامید
در قالب یک فیلم سینمایی ساخته می شود .استودیو سرچ الیت امتیاز
ساخت اثری داستانی را با اقتباس از مســتند «اتش عشق» خرید تا
فیلمی درباره زندگی کاتیا و موریس کرافت بســازد .مستند تحسین
شده «اتش عشق» ساخته سارا دوسا درباره تحقیقات علمی و عاشقانه
دو متخصص اتشفشــان فرانسوی و فیلمســاز یعنی کاتیا و موریس
کرافت ابتدا در جشنواره ساندنس ۲۰۲۲دیده شد و بعد توسط نشنال
جیوگرافیک خریده شد .برای ساخته شدن این فیلم داستانی ،سارا دوسا
کارگردان و تهیه کننده فیلم مستند نیز همکاری می کند .این مستند
فیلم های دیدنی و جذابی از این زوج دانشمند ارایه می کند که همواره به
بررسی اتشفشان ها می پرداخته اند و در معرض خطر انفجار و گدازه های
فوران بوده اند ،نامزدی اسکار را کسب کرده است .این زوج در فوران یک
اتشفشان در سال ۱۹۹۱باهم از دنیا رفتند .دوسا و تیمش این مستند را
با استفاده از هزاران عکس و صدها ساعت فیلم ساخته اند/.مهر صفحه 2
خرب سیمنا و تلویزیون
حضور پرتره احمد در بنگالدش
مستند «احمد» با موضوع پرتره جوانی که معلولیت مانع تحقق ارزوهایش نشده است ،به بخش مسابقه
یازدهمین جشنواره مستند « »Liberation Docfest Bangladeshراه یافت« .احمد» پرتره ای
از احمد ارجمندی هنرمند جوانی است که بعد از تولد دچار اسیب مغزی می شود و قدرت های حرکتی و
تکلمی خود را تا حدود زیادی از دست می دهد .اما این معلولیت هیچ وقت باعث نشده که او به ارزوهایش
نرسد« .احمد» به تهیه کنندگی یوسف ترابی نژاد و کارگردانی اعظم مرادی یک مستند بومی و یا منحصر
به یک جغرافیا یا فرهنگ خاص نیست ،تصویری از توانایی های شخصیتی یک فرد است که می تواند الگوی
مناسبی برای همه ادم ها ،چه سالم و چه دارای معلولیت باشد/.ایسنا
ک ارجحیت دارد
نگاه هایی که بر تکنی
محمدحسین لطیفی عنوان کرد :از تکنیک نمی شود به نگاه رسید .تنها زمانی این اتفاق
می افتد که شما تجربه ای مضاعف در عرصه سینما داشته باشید .از این رو برای فیلم سازان
جوان ،اول برخورداری از جهان و نگاه سینمایی مهم است.
«محمدحسین لطیفی» عضو هیئت داوران جشــنواره بین المللی فیلم ۱۰۰با اشاره
به اهمیت های نگاه و نگرش سینمایی در ســاخت یک اثر ،درباره تکنسین صرف بودن و
برخورداری یک فیلمساز از جهان و نگاه سینمایی ،گفت :از تکنیک نمی شود به نگاه رسید.
تنها زمانی این اتفاق می افتد که شما تجربه ای مضاعف در عرصه سینما داشته باشید .از این
رو برای فیلم سازان جوان اول نگاه سینمایی مهم است.
کارگردان اثاری چون «روز سوم»« ،خوابگاه دختران» و «غریب» افزود :برای رسیدن
به تکنیک های الزم و ساخت یک فرم بصری ابتدا باید نگاه فیلم ساز جوان حفظ شود .ان
نگاه و نگرش هیچ گاه نباید از دســت برود .چرا که نگرش هر شخص با شخص دیگر فرق
می کند .به عنوان مثال نگاه من با اقای کمال تبریزی پیرامون یک فیلمنامه متفاوت است.
پس ابتدا نگاه مهم است .در ادامه می توان ان نگاه را با کشف و شهود و دیدن از روی دست
دیگران پرورش داد.
لطیفی ادامه گفت :در واقع مشاهده اثار دیگران به رشــد و پرورش نگاه یک فیلم ساز
کمک می کند .شــاید در ابتدا این کار به عنوان تقلید از دیگران قلمداد شود ،اما در ادامه
مسیر زمانی که نگاه فیلم ساز شکل گرفته است دیگر نیازی به تقلید از دیگران نیست .دیدن
اثار دیگران همچون دو چرخ ،کمکی برای حرکت دوچرخه است .از طریق ان می توان یاد
گرفت ،حرکت کرد ،مسیری را طی کرد و به نقطه ای امن رسید .نقطه ای که دیگر در ان نیاز
به چرخ های کمکی نیست .این کارگردان تصریح کرد :امسال من فیلم سازان جوانی را دیدم
ت و تکنیک های سینمایی نیز
که نگاه شان بر تکنیک شان ارجحیت دارد .ناگفته نماند مهار
در کارشان دیده می شد.
لطیفی در ادامه افزود :در نتیجه اگر اثر فیلم سازی سرشار از نماهای زیبایی شناسانه و
عکاسانه باشد ولی نشانی از نگاه سینمایی در ان پیدا نباشد ،ان فیلم ساز به جایی نمی رسد.
به همین دلیل اســت که در حال حاضر گاه با فیلم ســازان مطرحی رو به رو هستیم که
کارهای شان حرف چندانی برای گفتن ندارند/.صباخبر
یک شنبه 14اسفند 1401شماره 1384
بچه زرنگ مجوز گرفت
3
شورایپروانهنمایشفیلم هایسینماییدرجلسهاخیرباصدورپروانهنمایشبرایانیمیشن«بچهزرنگ»
به تهیه کنندگی حامد جعفری و کارگردانی بهنود نکوئی موافقت کرد .انیمیشن سینمایی «بچه زرنگ»
محصول مشترک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مجموعه گروه هنر پویاست که در چهل و یکمین
جشنواره بین المللی فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین انیمیشن را دریافت کرد .در خالصه قصه این اثر امده
است« :محسن پسر بچه ای است که عاشق ابر قهرمان های فیلم هاست و همیشه تالش می کند تا با وسایل
ابرقهرمانی اش به هرکس و هر چیزی کمک کند .اما در یک اتفاق نادر ،محسن با حیوانی مواجه می شود که از
گونه حیوانات منقرض شده ایران است و تصمیم می گیرد تا به ان حیوان هم کمک کند/».مهر صفحه 3
4
پرونده
یک شنبه 14اسفند 1401شماره 1384
در گفت و گوهایی با عوامل سریال مطرح شد:
گیلدخـت سلحشـورنامـه ای
سمیه نجفی خاتونی سریال گیل دخت ،حکم اتش بس رسانه ای را
در شرایطی پر التهاب سیاسی و اجتماعی بازی
گفت و گو
کرد این ســریال در همان مدت کوتاه اغاز به
کارش ،بینندگان ثابت و غیر ثابت تلویزیون را دلگرم به قصه ای
ایرانی کرد .مخاطبان خســته از هجمه های رسانه ای که حاال با
روشن کردن تلویزیون در پنج شنبه و جمعه می توانستند ساعتی
را در کنار هم به تماشای یک قصه جذاب ایرانی از دوران خبر ساز
قجری داشته باشند ،اما این فیلم بر خالف دیگر سریال های که این
برهه تاریخی را به تصویر می کشیدند ،به دنبال مباحث سیاسی
حکمرانان و روابط دیپلماتیک سیاستگذاران ان دوران نبوده است
و دوربین خود را از عمق تاریخ به دل زندگی می برد و قصه خود را
در جریانی دنبال می کند که در طول تمامی ادوار زنده به حیات
خود ادامه می دهد ،جریانی به نام زندگی با طعمی از عشق و دوست
داشتن .مجموعه تلویزیونی «گیل دخت» با استناد به امار برخط
تلوبیون در صدر پربیننده ترین مجموعه های تلویزیونی ایستاده
که از میان بینندگان خالص سریال گیل دخت نیز 86.3درصد
در حد زیاد از ان رضایت داشته اند .این سریال به تهیه کنندگی
محمدرضا شفیعی ،کارگردانی مجید اسماعیلی و نویسندگی
مجید اسودگان در ۶۰قسمت توسط مرکز فیلم و سریال معاونت
برون مرزی سازمان صدا و سیما تولید شده و از ۱۹ابان ماه ۱۴۰۱
پنج شنبه ها و جمعه ها از شبکه یک سیما و شبکه ای فیلم پخش
می شود .خبرنگار صبا با نویسنده ،کارگردان و بازیگر این مجموعه
گفت وگویی داشته است که در ادامه می خوانید.
مجید اسودگان:
حرمت فیلمنامه در ایران رعایت نمی شود
در عنوان بندی سریال نام مجید اسودگان
با عنوان طراح و نویسنده ذکر شده است ،لطفا
درباره واژه طراح کمی توضیح دهید؟
عنوان طراح قدری کار نویســنده را به لحاظ معنوی و حقوقی با اثر
سخت تر می کند .در روند سریال سازی جهان شخصی که جهان داستان
را خلق می کند ،با نام خالق /creatorنامگذاری می شود ،اما در ایران به
سبب اینکه واژه خلقت را مختص پروردگار جهانیان می دانند با همین
بار معنایی واژه طراح را به کار گرفته می شود .طراح شخصی است که از
همان ابتدای شکل گیری ایده در پروژه حضور و کارش با ارائه اثر متنی به
تیم تولید تمام نشده و در واقع از شکل گیری ایده تا فرایند رسیدن ان به
اثر کامل ،با تیم همکاری می کند .البته در ایران این اتفاق کامال به صورت
درست و اصولی اجرایی نمی شود ،اما از نمون ه موفق مدل طراح/نویسنده
می توانم به نقش کاربردی محسن طنابنده در سریال پایتخت اشاره کنم.
به این صورت شما از ابتدای اثر تا انتها در کنار گروه حضور
فعال داشته اید؟
بله ،از همان ابتدا مثلت تهیه کننده ،کارگردان و طراح/نویســنده
برای ساخت این اثر تشکیل شد و همکاری همه جانبه ای با یک حرکت
منظم تیمی اتفاق افتاد.
از مراحل شکل گیری تا تنظیم و تکوین سناریو گیل دخت
بگوئید.
سال 1393الی 1395یک سناریو به نام اشپزنامه در 50قسمت طی
سفارش برون مرزی توسط یک گروه نویسندگی نگاشته شد که در این
گروه بنده سرپرست نویسندگان بودم .در این مسیر دوستان متخصص
زیادی در امر پژوهش و گــرداوری کمک کرده اند تا اینکه شــهریور
ســال 1395فیلم نامه نهایی اشپرنامه به ســازمان ارائه شد .در سال صفحه 4
پرونده
ی عاشـقانه
1397ساخت این اثر به موسسه وصف صبا منتقل شد ،در همین راستا
با مشورت های تخصصی در جلساتی که با اقای شفیعی(تهیه کننده)
داشتیم این سناریو بازافرینی و بازنویسی شد .در دوره بازافرینی کار من
با فیلمنامه به صورت تک نفره انجام شد و حدود 50درصد از متن تغییر
کرد و در بازه زمانی 4ساله کامل شد .اسامی تمام همکارانی که در نسخه
اولیه این سریال تحت عنوان اشپزنامه حضور داشتند در تیم نویسندگی
به رسم امانت داری و حفظ حقوق مولف اورده شده است .داستان اول
بیشتر با محوریت مطبخ به قصه زندگی افراد مختلفی می پرداخت که به
مطبخ رفت و امد می کردند.
گیل دخت یک درام عاشقانه است یا تاریخی؟
کلیت این پروژه حاصل تخیل بنده و همکارانم بوده اســت و هیچ
کدام از ریشــه ای در واقعیت تاریخی ندارند .در این سریال از تحوالت
تاریخی و اجتماعی ایران در برهه ای از تاریخ به عنوان بستر شکل گیری
داستان های کامال ذهنی و زائیده تخیل اســتفاده شده است .بک راند
تاریخی این اثر به سال اخر حکومت مظفرالدین شاه قاجار بر می گردد.
یعنی سال 1084هجری شمســی ،که چند ماه به وقایع مشروطه در
تهران مانده است.
سریال گیل دخت ،بیشتر وام گرفته از چه ژانر فیلم سازی
است؟
در حال حاضر دنیا به سمت فیلم سازی با تلفیق ژانرهای مختلف رفته
است .گیل دخت هم تلفیقی از ژانرهای متفاوتی است که در بستری از
تاریخ ،به کنکاش عناصر زندگی محور در داستان های عامیانه ،و محلی
ی عاشقانه
ایرانیان می پردازد که از لحاظ کارکرد مانند سلحشورنامه ها
میخائیل باختین عمل می کند .نظریه باختین انواع گفتمان از سطوح
مختلف جامعه را در بستری ائینی مانند کارناوالیسم عنوان می کند .در
این اثار همه شخصیت ها اجازه می یابند قصه خود را روی صحنه مطرح
کنند و معنا از دل مجموعه های هم صدا امــا جدا از هم در دیالکتیک
بیرون می اید .گیل دخت گامی بود بــرای اینکه پرده ای از قصه گویی
شفاهی عامیانه ایران را به تصویر بکشد.
مهمترین الگوی قصه گویی ایرانی برگرفته ازداستان هزار و
یک شب است که به صورت قصه در قصه و تو در تو از دل داستانی
به دل داســتان دیگر می رود ،گیل دخت از همین ســاختار
قصه گویی بهره جسته است؟
ب و الگوی قصه گویی ایرانی
بله تقریبا وام دار از الگوی هزارو یک ش
است که شرح مفصلی در ســاختار این نوع ادبی در کتاب ادبیات عامه
ایران به نویسندگی محمد جعفر محجوب در دو جلد اورده شده است.
همان طور که استاد بیضایی نیز در پژوهشی خاستگاه هزارو یک شب
را بررسی و ادعای اعراب که عنوان کرده اند خاستگاه داستان هزا رو یک
شب در فرهنگ کشورهای عربی ریشــه دارد را طبق این پژوهش رد
کرده است.
از دغدغه شکل گیری درام گیل دخت بگوئید.
در گیل دخــت تالش ما براین بــود که در خالل روایــت یک درام
سلحشوری و عاشقانه ،سنت ها ،اداب و رسوم و مراسم ائینی از زندگی
ایرانیان را به تصویر بکشــیم که در اجرا متاســفانه بــه همه انچه که
مدنظرمان بود نرسیدیم و بخشی از این پرده ها اجرایی نشد و در نهایت
این سریال گام کوچکی برای نشان دادن فرهنگ و ادبیات عامیانه ایران
زمین است که حاصل ده ها سال تحقیق و تورق بنده و دیگر دوستان در
این حوزه بوده است.
صحبت پایانی:
با توجه بــه تجربه های مختلفی که با مجموعه فیلم ســازان ایرانی
داشته ام متاســفانه در ایران خیلی حرمت متن اولیه رعایت نمی شود
و معموال به متن اولیه وفادار نیستند .همین باعث می شود که ماحصل
کار با انچه که در ابتدا از اثر در ذهن داشته ایم هم خوانی نداشته و دنیای
قصه ،شکل منســجمی از وقایع را نمایش نداده باشــد و با اثری روبرو
هستیم که اجزاء ان به صورت یکپارچه با هم در تعامل ،تبادل و وحدت
نیستند .حرمتی که در همه جای دنیا برای متن قائل هستند در ایران به
راحتی شکسته شده و از ان می گذرند.
مجید اسماعیلی:
گیل دخت مصادف شد با چهل سالگی من!
از ســابقه کاری خود در زمینه کارگردانی
بگویید.
اولین فیلم بلند خود رادر ســال 1388ساخته ام
و پس از ان حدود 10فیلم بلند داستانی دیگر نیز ساخته ام ،از این میان
فیلمسینماییگمیجیوهمچنینسینماییکمی دورتربسیارمورداقبال
مخاطب قرار گرفت.
شباهت مولفه های ســبکی و بصری سریال گیل دخت به
سریال های مشــابه دیگر همچون جیران و خاتون را چطور
ارزیابی کرده اید؟
بهرحال وقتی داستانی در برهه ای از یک تاریخ مشترک که به دوران
قاجار و پهلوی اول می پردازد بازگو می شــود ناگزیر در تصویر ســازی
مشابهت های مشترکی از تاریخ و زندگی ایرانیان در این اثار به چشم
می خورد ،اما معتقدم در روایت و داستان پردازی به کلی متفاوت است
چرا که همواره بــه این فکر کرده ام ،فیلم خودم را بســازم و با توجه به
اینکه زمان دنبال کردن سریال های مد نظر شما را نداشته ام ،نمی توانم
قضاوتی در این مورد داشته باشم.
پیش تولید این اثر چقدر طول کشیده است؟
از ابتدای دی ماه 1398کار شروع شد 8 ،ماه درگیر پیش تولید بودیم
و حدود 14ماه دیگر به تولید و فیلمبرداری سریال گذشت ،مجموعا 22
ماه ساخت اثر طول کشیده است.
بیشترین سختی که زمان ســاخت اثر گیل دخت متحمل
شدید چه بوده است؟
بهرحال وقتی زمان فیلمبرداری یک اثر طوالنی می شود ،مخصوصا
زمانی که در حال تولید اثری تاریخی هستیم با احشام و لوکیشن های
خاص ســرو کار داریم ،همچنین شــرایط اب و هوایی مختلفی که به
تناسب طوالنی شدن زمان فیلمبرداری درگیر ان شده بودیم .اما در کل
به خاطر دست چین های انتخابی در کست گروه بازیگران و عوامل فنی
حرفه ای سختی کار بسیار کم شد .چرا که همه در طول کار مسئوالنه
و ثابت قدم پای کار ایســتاده و قوت قلب هم بودند ،طوری که در این
تایم طوالنی دیگر به یک خانواده بزرگ و همراه تبدیل شــده بودیم.
در گیل دخت گروه با صمیمیت و انسجام کارش را مانند یک خانواده
پیش برد.
انتخاب ثریا قاسمی ،و قبول ایشان برای بازی در این پروژه
چطور بود؟
ثریا قاسمی برای بنده حکم مادر و اســتاد را دارند .ایشان را باتوجه
به همکاری موفق قبلــی که در فیلم «کمی دورتر» با هم داشــتیم به
پروژه دعوت کردم و خوشبختانه از بازی در این سریال استقبال کرده و
باحضوری هنرمندانه خود کار ما را امضا کردند .در مدت همکاری با نظم
و انضباطی دقیق با دیالوگ های حفظ شده و امادگی کامل در صحنه
حضور داشتند .البته دیگر هنرمندان پرسابقه این مجموعه هم با همین
امادگی سر صحنه حاضر می شــدند .من در این کار از استاد محمود
پاک نیت درس اخالق گرفتم .مجالی نیست که از تک تک دوستان چه
بازیگران چهره و چه بازیگران تازه کار نام ببرم ولی تمامی دوستان من
در این مجموعه دلسوزانه و همدالنه کار را پیش بردند.
صحبت پایانی:
گیل دخت مصادف شد با چهل سالگی من! در یک جمله می توانم
بگویم بلوغ چهل ســالگی من در گیل دخت اتفاق افتاد ،گیل دخت در
زندگی هنری و کاری من یک نقطه عطف اســت که طی ان توانستم
تمام تجربیات 20سال حضورم در سینما را در این پروژه خالصه کنم
و بعد از ان خود گیل دخت ،برای من تجربه ای ارزشمند و ماندگار شد.
بسیار بسیار این پروژه را دوست دارم و برایم حکم یک زندگی و دانشگاه
را داشت .میراث واقعی من از این تجربه همکارانی بودند که دلسوزانه
برای گیل دخت زحمت کشیدند .از تهیه کننده محترم ،تا بازیگران و
عوامل پشت صحنه که قدر دان همه ان ها هستم .در پایان من همیشه
ارزو داشتم که مهر گیل دخت به دل مخاطب بنشیند .خدا را شاکرم که
استقبال خوبی از این اثر شده است و همین برای من کافیست.
یک شنبه 14اسفند 1401شماره 1384
5
میترا رفیع:
دختری در یک ملودرام عهد قجری
بازیگری در زندگی تان چگونه اغاز شد؟
فعالیتم را از دوران کودکــی و از کانون پرورش
فکری کودکان و نوجوانان اغاز کردم .عالوه بر ان در
مدرسه هم نمایش کار کرده و همچنین در جشنواره های دانش اموزی
خارج از سیستم مدرسه هم درگیر تمرین و اجرای تئاتر بودم .کمی بعد
در جشنواره های رسمی تر و بعد در جشنواره تئاتر فجر حضور پیدا کردم.
در زمان کنکور و دانشگاه مانند دوران هنرستان در انتخاب رشته تصمیم
گرفتم وارد دانشگاه سراسری هنر تهران شوم و به کمک خدا هر دو مقطع
کارشناسی و کارشناسی ارشد را به اموختن فنون بازیگری پرداختم .از
ان دوران تا اکنون همچنان خود را یــک هنرجو می دانم که همواره با
مشــاهده و مطالعه در حال اموزش و یادگیری هستم و از تمام اساتید
کارگردان ها و مربیانی که در این راه یاری مرا هدایت کردند سپاسگزارم
ایا در بازیگری و نقش پردازی ســقفی هست که اگر به ان
رسیدید حس کنید به ارزوی خود در این حرفه رسیده اید؟
اگر سقفی وجود داشته باشد پس حتما باید کفی هم وجود داشته
باشد .از نظر من این طرز فکر خطرناک و اسیب رسان به حرفه هنرمند
در هر شاخه است ،چرا که اگر همواره در ارزوی ارتفاع گرفتن و رسیدن
به یک سقف مشخص باشیم از برکت لحظه اکنون لذت کافی را نبرده
و مدام در تالطم اینده هستیم از طرفی اگر به کف بسنده کنیم به مرور
یک جانشینی و بدون هدفی را تجربه خواهیم کرد .همین حاال ،همین
لحظه ،خودش می تواند هدف و ارزو باشد .از نظر من ،درک مختصات
لحظه حال ،مهم ترین هدفی است که می توانیم ارزویش را داشته باشیم
تا به برکت همین لحظه بهترین کنش و حضور را تجربه کنیم.
از ابتدا قصد داشتید بازیگر شوید ،یا مسیر زندگی شما را به
این سمت هدایت کرد؟
پرسش تان را دوست دارم .این سوالی است که همواره ذهن خودم را
نیز درگیر کرده است .راستش پیش از ان که وارد کانون و مشغول کار
تئاتر شوم کودکی بودم که هر گونه نمایش یا شبه نمایش را غیر منطقی،
دور ا ز واقعیت و اتالف وقت می دانستم تا اینکه یک روز با دیدن نمایشی
در پارک الله به مادرم گفتم کمکم کند تا وارد رشته هنرهای نمایشی
شوم .ان روز بدون اینکه به اینده ای دور یا هیچ شغلی فکر کرده باشم از
مادرم چنین درخواستی داشتم بعد از ان روز ،مادر عزیزم با من در این
مسیر همراه شد و این راه مسیراصلی زندگی من شد .در واقع من ،پیش
از بلوغ فکری و پیش از بلوغ روحی مسیری را اغاز کرده بودم که تمام
ابعاد زندگی اینده ام بر اساس همان مسیر شکل گرفت.
از لحاظ روانی و حســی چگونه به نقش های پیشنهادی
نزدیک می شوید؟
هر کاراکتری که به عهده من به عنوان بازیگر گذاشته می شود روش
برخورد خاص خودش را می طلبد .اساس سیستم شاید یکی باشد اما
برای خرده کاری و البیرنت های ظریف هر شخصیت ،مسیری جداگانه
را طی می کنم در این روند هرگز از مطالعه ،مقایسه ،مشاهده عکس و
نقاشی ،خواندن داستان هایی که در حال و هوای شخصیت هست غافل
نمی شــوم .برای یک کاراکتر ممکن است بیشتر در گنجینه تجربیات
زیسته ام گشت و گذار کنم و برای دیگری با الهام از ما به ازای بیرونی که
اجتماع در اختیارم قرار می دهد.
چگونه به پروژه گیل دخت وارد شدید؟
دوست نویسنده ای به من پیام داد که ایا تمایل به بازی کردن در فیلم
تاریخی دارم یا نه؟ گفتم اگر از درجه کیفی مطمئن و نقش ان را دوست
داشته باشم چرا که نه! او ادرسی به من داد و من برای تست به دفتراقای
شفیعی رفتم ،انجا مثل روز نام نویسی مدارس شلوغ بود و هر کس در
حال حفظ کردن یک متن بود .متوجه شدم که روزهای زیادی است که
اینجا محل تست نقش گلنار است و صدها نفر می ایند و می روند .گلنار
نقش دختری بود در یک ملودرام عهــد قجری ،مونولوگی را که به من
ســپرده بودند ،حفظ کرده و جلوی دوربین تست دادم و بعد از روزها و
روزها مجددا ً برای تست های بعدی و بعدی صدایم زدند و در نهایت با
نظر و لطف کارگردان و تهیه کننده ایفای نقش گلنار به من سپرده شد.
از هردو این بزگواران به خاطر اعتمادی که به بنده داشتند سپاسگزارم،
چرا که شجاعت بزرگی است سپردن نقش اینچنینی به بازیگری که در
اغاز راه است.
گیل دخت از نظر حرفه ای و تجربی چه ماحصلی برای تان
داشته است؟
دو سال جلوی دوربین بودن به خاطر نقشی واحد ،زندگی کردن در
زمانی دیگر از تاریخ ،جادویی است از تجربه شیرین و پر خطری را برای
من داشت .در کنار تمام سختی ها لذت بردم و در خالل تمام تلخی ها
کامم شیرین بود .از تمام کســانی که صادقانه در این مسیر همراهی ام
کردند قدردانم .همچنین از اقای اسماعیلی به خاطر هدایت من در روند
پذیرش و اجرای نقش ،اقای اسودگان به خاطر زحماتی که برای نوشتن
اثر کشیده اند و اقای شفیعی به خاطر اعتماد و همراهی ایشان در طول
پروژه ،سپاسگزارم. صفحه 5
6
یک شنبه 14اسفند 1401شماره 1384
خرب فرهنگ و هرن
یارعلی پور مقدم درگذشت
یارعلی پور مقدم نویسنده و نمایشنامه نویس بامداد جمعه ۱۲،اسفند در سن ۷۱سالگی درگذشت .مرگ
وی بر اثر سکته قلبی در خواب عنوان شده است .این نویسنده سال ۱۳۳۰در مسجدسلیمان متولد و ب ه عنوان
نمایشنامه نویس و داستان نویس شناخته می شد .او فارغ التحصیل رشته اقتصاد بود و نمایشنامه نویسی را با
«اه اسفندیار مغموم» اغاز کرد« .ده سوخته»« ،یادداشت های یک الابالی»« ،گنه گنه های زرد»« ،ای داغم
سی رویین تن»« ،یادداشت های یک قهوه چی»« ،مجهول الهویه»« ،پاگرد سوم» و ...ازجمله اثار منتشرشده
از او هستند .پورمقدم در سال ۱۳۵۶به خاطر نوشتن «اه اسفندیار مغموم» برنده جایزه جشن هنر طوس شد.
یارعلی پورمقدم در سال های اخیر صاحب کافه شوکا در مرکز خیابان گاندی بود/.مهر
نقاشی بهارانه در فرهنگسرای معرفت
نمایشگاه «نقاشی بهارانه» در نگارخانه فرهنگسرای معرفت برگزار می شود .در این نمایشگاه که به مناسبت
روز درختکاری و استقبال از بهار برپا خواهد شد اثار سه هنرمند جوان شراره زمانی ،نازافرین نادری و مژگان
نادری با موضوع طبیعت به نمایش گذاشته می شود .نازافرین نادری ،دارای مدارک مهارت طراحی و نقاشی
چهره و طراحی عمومی؛ عضو موسسه هنرهای تجسمی معاصر ایران و شراره زمانی دارای مدرک طراحی از
اموزشگاه امجد ،عضو موسسه هنرهای تجسمی معاصر ایران ،دارای مدرک پایان دوره سیاه قلم هایپررئال
(تاپ انگلستان) از اموزشگاه ماهرنگ است .نمایشگاه«نقاشی بهارانه» از امروز ۱۴اسفند گشایش یافته و تا۲۳
اسفند همه روزه به جز روزهای تعطیل از ساعت ۹تا ۱۸در نگارخانه معرفت دایر خواهد بود/.ایسنا
ارزوی خواننده ای که محقق می شود
یکی از خوانندگان شناخته شده کشورمان روزهای پایانی اســفند برای اولین بار در زادگاه خود
نیشابور مجموعه کنسرت هایی را برگزار خواهد کرد.
حجت اشرف زاده از خوانندگان شناخته شده موسیقی کشورمان که طی سال های اخیر فعالیت های
متعددی را در حوزه های موسیقی ایرانی و موسیقی پاپ داشته روز پنجشنبه بیستم اسفند ماه برای
اولین بار در زادگاه خود نیشابور کنسرتی را برگزار خواهدکرد .این کنسرت که احتمال تمدید ان
هم وجود دارد روز پنجشنبه بیستم اسفند ساعت ۱۸و ۲۰در سالن فرهنگسرای سیمرغ شهر
نیشابور میزبان مخاطبان موسیقی است.
اشرف زاده که طی سال های گذشته موفق به برگزاری کنسرت در زادگاه خود نشده و
همواره در اجراهای زنده اش از عالقه مندی برای کنسرت در نیشابور سخن می گفت،
با انتشار متنی توضیح داده است :این ارزوی سالیان سال من بوده که در شهر خودم
نیشابور اجرا داشته باشم .برایتان از عشق بخوانم تا زمان کوتاهی با عاشقانه ها کنار هم
باشیم .دوستانم تالش کرده اند تا این امر اتفاق بیفتد و من به ارزویم برسم .خواندن
از عشق برای شما.
وی از جمله خوانندگانی است که طی سال های گذشته موسیقی را با اشنایی
لحن ها و اوازهای موسیقی ایرانی ابتدا نزد پدرش و پس از ان در کنار رضا
شاکری و حمیدرضا نوربخش به فراگیری خوانندگی پرداخت .البوم های
«شرح پریشــانی»« ،ماه و ماهی»« ،بیابان جنون» و «خاتون» از جمله
اثاری است که در کنار تولید تک اهنگ ها متعدد و برگزاری کنسرت ها از
اشرف زاده پیش روی مخاطبان قرار گرفته است/.مهر
خانه ای که حتی صاحبش هم ممنوع الورود است!
خواهرزاده جالل ال احمد می گوید :مســووالن از برگزاری مراسم
سالروز درگذشت بانو سیمین دانشــور در محل خانه -موزه سیمین
و جالل خودداری کرده اند .محمدحســین دانایی ،خواهرزاده زنده
یاد جالل ال احمد در یادداشتی نوشته اســت ۱۸ « :اسفند سالروز
درگذشت بانو دکتر سیمین دانشور هنرمند ادبیات معاصر که با نوشتن
رمان «سووشون» به عنوان «بانوی ادبیات داستانی ایران» شناخته شد،
است .به همین مناسبت جمعی از اعضای خانواده و دوستداران سیمین
و جالل از مسووالن شرکت توسعه فضاهای فرهنگی درخواست کردند
که با هزینه خودشان مراسمی را برای بزرگداشت این بانوی گرانقدر در
منزلش برگزار کنند ،ولی متاسفانه پس از چند روز سکوت و بی اعتنایی،
سرانجام اطالع حاصل شد برگزاری این مراسم را مجاز ندانسته اند .او در
پایان اظهاراتش گفته است« :این درد را به کجا باید برد؟ و به چه کسی
باید گفت که برخی از مسووالن بدسلیقه ،حتی صاحبخانه را هم به خانه
خودش راه نمی دهند!»/ایسنا
افتتاح یازدهمین دوساالنه ملی نگارگری ایران
ایین گشایش یازدهمین دوســاالنه ملّی نگارگری ایران ،روز
گذشته 13اسفند ماه با حضور جمعی از مدیران حوزه فرهنگ و
هنر از جمله عبدالرضا سهرابی ـ مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت
ارشاد از ساعت ۱۷در فرهنگستان هنر ،موسسه فرهنگی هنری
صبا برگزار شــد .در این دوره ۲۲۱ ،اثر از ۱۵۲هنرمند به نمایش
گذاشته شده است که بر این اساس ،در گرایش تذهیب ۷۷ ،اثر از
۵۵هنرمند ،در گرایش طراحــی نگارگری ۲۳اثر از ۱۲هنرمند،
در گرایش گل و مرغ ۶۳اثر از ۴۳هنرمند و در گرایش نگارگری،
۵۸اثر از ۴۰هنرمند روی دیوار رفته است .همچنین ۳۱اثر نیز از
هنرمندان مدعو به نمایش گذاشته شده است.
یازدهمین دوساالنه ملّی نگارگری ایران به همت مرکز هنرهای
تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی با همکاری موسسه توسعه
هنرهای تجسمی معاصر ،دانشگاه ها و جامعه هنری برگزار می شود
و تا ۲۰فروردین ۱۴۰۲دایر خواهد بود/.ایسنا
ادای احترام به مردم زلزله زده
گروه نمایش «لیبرو» شامگاه جمعه ۱۲اســفند اجرای خود را به
مردم زلزله زده خوی ،ترکیه و ســوریه تقدیم کردند .نمایش «لیبرو»
به نویسندگی احسان نگهبان و میالد ظهوریان با کارگردانی احسان
نگهبان و تهیه کنندگی کاظم دانشی جمعه ۱۲اسفند ۱۴۰۱با یادی از
درگذشتگان و ادای احترام به مردم زلزله زده خوی ،ترکیه و سوریه روی
صحنه رفت .داستان نمایش «لیبرو» درباره جوانانی در کشور است که
دچار مشکالتی شده اند و به دنبال راه حلی برای رفع ان ها هستند .فاطمه
مسعودی فر ،امیر گل محمدی ،نسترن حسینی ،امیر میرزائی ،ایلین
موسیوند ،محمدجواد کهن ،مهدی عبدی و علی ارضی بازیگران جوانی
هستند که در این نمایش ایفای نقش می کنند .رضا رضایی مجری طرح،
رضا دانشی جانشین تهیه کننده ،زهرا خسروشاهی مشاور کارگردان،
محمد ذولفقاری مدیر اجرایی و ...دیگر عوامل این اثر نمایشی هستند
که احسان نگهبان را همراهی می کنند .نمایش «لیبرو» هرشب ساعت
۱۹:۱۹در سالن شماره یک عمارت ارغوان روی صحنه می رود/.مهر صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
شیرهای کابل در بازار نشر
کتاب «شیرهای کابل» جلد دوم رمان «مجیدو بارسا و تیم ملی داراباد» نوشته مجتبا شول افشارزاده
به تازگی با تصویرگری سیدمحمد مهدی فاطمی نسب با شمارگان هزار نسخه و ۲۲۲صفحه توسط نشر هوپا
منتشر و راهی بازار نشر شده است .ماجراهای مجیدو بارسا و تیم ملی داراباد ۲نیز همچنان در حال و هوایی
فوتبالی اما این بار در شهر هرات و کابل افغانستان می گذرد« .شیرهای کابل» ماجرای سفر چند نوجوان
عاشق فوتبال و یک پیرزن فوتبالیست از روستایی کویری به افغانستان است .در جلد اول این رمان (گربه های
تهران) سفر ماجراجویانه شخصیت های کتاب از روستای کویری به تهران می پرداخت روایت می شد .اخرین
جلد از این رمان سه گانه« ،یوزپلنگ های نیویورک» نام دارد که در نوبت انتشار قرار گرفته است/.مهر
حرکتعجیب دختری بر صحنه تاالر وحدت
«نی انبان» را همیشه در دست مردان دیده ایم و حرکتی عجیب محسوب می شود اگر زنی را
ببینیم که این ساز بادی را می نوازند ،اما محسن شریفیان نواختن این ساز سنتی بومیان جنوب
را که بین زنان رایج نبوده ،به دختر خود اموزش داده و همیشه در گوش او خوانده که اینده از
ان زنان است؛ تا جایی که در کنسرت های اخر هفته گذشته اش« ،لیانا» شگفتانه صحنه شد.
اگر کلیدواژه «موسیقی جنوب» را در گوگل جست و جو کنید ،عمده تصاویر یا ویدیوها
مربوط است به مردانی که با سازهای مخصوص به این خطه از ایران ،در حال اجرای موسیقی
پرشور نواحی هستند .تماشای تصویری از زنان نوازنده در موسیقی جنوب ،هنوز هم نادر و
عجیب است اما «لیانا شریفیان» که پدرش سال هاست سرپرستی گروه «لیان» را عهده دار
است ،به مدد همراهی پدر ،یکی از این استثناها را رقم زده است.
گفته می شود نواختن نی انبان تا همین ۱۰سال پیش چندان در بین زنان رایج نبوده است؛
حتی اگر خم و چم نواختن ان را از بر بوده باشند.
«لیانا شریفیان» ،فرزند محسن شریفیان ـ اهنگساز ،نوازنده و سرپرست گروه «لیان» ـ
نوازنده ۲۴ساله ای است که خارج از کشور در رشته موسیقی تحصیل کرده و همچون پدر،
نی انبان می نوازند .وی از جمله ان زنانی است که با محدودیت هایی که وجود داشته ،وجود
انکه پدرش از شناخته شدگان موسیقی است ،از ۱۶سالگی نواختن ساز را اغاز کرده است؛
زیرا تا پیش از ان رایج نبوده است که بانوان این ساز را بنوازند.
اکنون این نوازنده جوان که میراث دار پدر شده و همچون او نی انبان می نوازد ،در اجراهای
اخیر گروه به عنوان نوازنده و همخوان به روی صحنه رفته و جا پای پدر گذاشته است.
اگر تا به حال به کنسرت های گروه «لیان» رفته باشید ،دیده اید که این شریفیان پدر است که
با نی انبان خود به روی صحنه می اید و با نواختن این ساز ،حال و هوای جنوب ،دریا و وزش مالیم
باد این منطقه را یاداور می شود ،اما در دو اجرای اخیر گروه ،فرزند شریفیان به روی صحنه امد
و سازی را که عمدتا به دست مردان دیده ایم ،نواخت و به نوعی با این کار خود ،تصورها را از
موسیقی جنوب و مردان نوازنده ان تغییر داد.
«لیانا شریفیان» می گوید وقتی در ۱۷سالگی در یکی از کنسرت های پدرش برای اولین بار
در تاالر وحدت به روی صحنه رفت و با شور و اشتیاق تماشاگران رو به رو شد ،متوجه شد که
زنان در این موسیقی چه جایگاه ویژه ای می توانند داشته باشند/.ایسنا
یک شنبه 14اسفند 1401شماره 1384
عیادت رویا تیموریان از رضا اشفته
7
رویا تیموریان بازیگر به عنوان مدیر «سفیر مهربانی خانه تئاتر» به عیادت رضا اشفته (منتقد تئاتر)
رفت .رضا اشفته در این دیدار درباره شرایط درمان اش توضیح داده است که در حال حاضر تمرکز درمان
روی زخم پا هست که ممکن بود به حادث ه تلخی منجر بشود و یک درمان یک هفته ای جدید پیش رو
هست که اگر پاسخ بدهد ،خطر گذشته و تا االن هم نسبتا خوب بوده است .این منتقد خاطرنشان کرده
است :از وقتی از بیمارستان «فیروزگر» منتقل شده است ،همه چیز خیلی بهتر است .به هرحال بعد از
رفع مشکل پا ،تازه درمان کلیه ها ،چشم ها و دیابت شروع خواهد شد .رضا اشفته منتقد تئاتر طی چند
روز گذشته به دلیل عوارض بیماری دیابت در بیمارستان بستری شده است/.ایسنا صفحه 7
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
یاسر سماوات -شــک! پدیده ای که در خویشتن خویش
انسان که گاه او را از مهلکه نجات می دهد و گاه برعکس او را
به قهقرا و نابودی می کشاند .شکی که گاه موسی (ع) را به ذات
باریتعالی نزدیک تر می سازد و شکی که گاه یاگو به جان اتللو
می اندازد تا جهان او را به نیستی سوق دهد .نقطه اوج فیلم
کوتاه «کبود» که به گفته سازنده اش اثری بسیار ایرانی و ویژه
خانواده های ایرانی است ،همین مقوله است .فیلم با صحنه دفن
فردی در یک گورستان اغاز می شود و صحنه بعدی ما را وارد
خانه ای روستایی می کند .انجاست که درمی یابیم مادر خانواده
فوت کرده است و اعضای خانواده که همگی از شهر امده اند ،در
انتظار «مرتضی» پسر بزرگ خانواده اند تا مادر را دفن کنند.
نقطه اوج در پس این صحنه است ،زمانی که مرتضی خودش
را به روستا می رساند با دیدن اثار کبودی روی بدن مادرش،
به مرگ او ظنین می شود .پسر تصمیم می گیرد پیکر بی جان
مادرش را به پزشک قانونی ببرد تا راز مرگ مادر برمال شود
اما دایی خانواده با این تصمیم مخالف است .سرانجام مرتضی
به اتفاق برادرش شــبانه مادر را دفن می کنند تا کش امدن
ماجرای کبودی های پیکر مادر ،زندگی خواهرشــان «زهرا»
را تحت تاثیر خود قرار ندهد ....در این شماره با علی توکلی
ســازنده فیلم کوتاه «کبود» گپ و گفت کوتاهی داشتیم .او
ساخت فیلم کوتاه و بازی در ان را به کارت ویزیت کارگردان و
بازیگران تشبیه کرد.
فیلم کوتاه «کبود» به نظر کاری بسیار اگرسیو می اید .تولید
این فیلم را چه زمانی اغاز کردید و فیلم برداری و تدوین چه
مدت طول کشید؟
ببینید اگر بخواهم به زمان اغاز کار اشــاره کنم ،خب ما مشکالت
متعددی در ان برهه داشتیم اما با وجود ان ها فیلم برداری را در اسفند
1399اغاز کردیم و کار فیلم برداری نیز حدود 10روز زمان برد .البته
مراحل پساتولید نیز زمان بر بود و به همین دلیل این فیلم به جشنواره
سال 1400رسید.
جایی خواندم فیلم «کبود» اثری اقتباسی است اما مشخص
گفت وگوی صبا با علی توکلی کارگردان فیلم کوتاه «کبود»
کارت ویزیت کارگردان!
نبود از چه اثر مکتوبی اقتباس شده ،شما این را قبول دارید؟
راســتش را بخواهید فیلم «کبود» هم اقتباسی هست هم نیست!
این فیلم تشابهی تاریخی دارد و بحث اقتباس در فیلم «کبود» از انجا
درمی گیرد که برخی بین داستان فیلم و یک اتفاق تاریخی ،تشابهاتی
می دیدند .همانطور که می دانید ماجرای فیلم ،روایت درگذشت مادری
در یک روستاست که فرزندانش از شــهر می ایند و با مشاهده جسد
مادرشان به طبیعی بودن مرگ او ظنین می شوند اما چلنج ان ها با اهالی
روستا که فامیل شان هم محسوب می شوند نافرجام است.
لوکیشن شما کجا بود؟ به نظر جایی در حومه تهران...
خیر ،لوکیشن فیلم «کبود» در روســتای چنار (واقع در دهستان
حمزه لو) از توابع شهرستان خمین استان مرکزی بود که طبیعتی به
فراخور کار ما داشت.
ابراهیم عزیزی ،مژده دایی ،محمد اشکان فر و ...به نظر کست
پر و پیمانی هم داشتید .برای انتخاب این بازیگران وقت زیادی
گذاشتید؟
همینطور است .یک ماه و نیم طول کشید تا بازیگران فیلم را انتخاب
کردم .لوکیشــن هم که خارج از تهران بود .از طرف دیگر اغاز کار ما با
شیوع کووید 19توام شد .اگر خاطرتان باشد ان زمان هنوز واکسنی هم
برای بیماری کرونا ساخته نشده بود .همه این ها یک طرف و وسواس
من در انتخاب تیم بازیگری یک طرف! ســرانجام کســت بازیگری با
حضور هنرپیشگانی که مثال زدید بسته و اماده کار شد .تیمی 30نفره
را بستیم و از تهران بیرون زدیم!
عجب! با این اوصاف تولید فیلم باید خیلی روی دست تان
خرج گذاشته باشد .شما برای این کار سرمایه گذار هم داشتید؟
اگر منظورتان اسپانسر است که باید بگویم یکی از دوستان من لطف
داشت و در این کار سرمایه گذاری کرد .البته پس از تولید «کبود» ان را
به انجمن سینمای جوانان ایران فروختیم تا بخشی از سرمایه را جبران
کرده باشیم .البته اگر بخواهیم االن فیلم «کبود» را بسازیم باید مبلغی
معادل 5برابر انچه دو سال پیش هزینه کردیم ،در نظر بگیریم!
سوالی که همیشــه ذهن من را مشغول کرده این است که
با وجود فقدان بازگشت سرمایه ،چرا کارگردانان متعددی به
ساخت فیلم کوتاه می پردازند؟
فیلم کوتــاه االن خیلی اهمیت دارد .نه از نظر مســائل مالی که به
یقین بازگشت سرمایه ای در کار نیست .فیلم کوتاه اما مه مترین کارت
ویزیتی است که برخی افراد برای خود می سازند .فیلم کوتاه برای برخی
کارگردانان ،بازیگران اصلی و حتــی مدیر فیلم برداری می تواند کارت
ویزیت خوبی باشد.
یعنی فقط برای یک کارت ویزیت....
نه! ببینید االن ساخت فیلم کوتاه خیلی هم سخت شده و رقابت در
لهای اخیر به
ان نیز تشدید شده است .همانطور که می دانید طی سا
استثنای جشنواره فجر امسال ،همواره بهترین فیلم سازان کارگردانانی
بودند که به ساخت فیلم کوتاه می پرداختند و در سینمای بلند خود را
با عنوان فیلم اولی مطرح کردند.
«کبود» در جشنواره های خارجی به میزبانی هند و کانادا
شرکت کرد اما توفیقی در کسب جایزه نداشت .چرا؟
راستش «کبود» فیلمی بسیار ایرانی است .اگر همین حاال تلویزیون
ان را پخش کند ،بسیاری از خانواده ها ان را تماشا می کنند از طرفی
این فیلم خالی از مقوله های مرسوم ســینمای کوتاه است که فضایی
روشــنفکرانه دارند یا کارگردانان ان ها در پی روایت های مینی مالند.
تا دلتان بخواهد در این فیلم دیالوگ داریم و حتی برای زیرنویس در
جشنواره های خارجی ،دیالوگ ها را خالصه می کردیم .با وجود این که
کبود فیلم بسیار جالبی است و حتی در اصفهان من را با نام کارگردان
ان می شناسند ،جایزه ای نگرفت!
اینکه فیلم کوتاه پیش درامد اعطای مجوز ساخت فیلم بلند
است ،تولید فیلم کوتاه را اماتورگونه جلوه نمی دهد؟
نه اتفاقاً برعکس اســت! حاال هفت هشت ســال است که ساخت
فیلم های کوتاه بسیار متحول شده است .می بینید که در این فیلم ها
ســتاره های ســینمای ما حضور می یابند .همین کــه می فرمایید
پیش درامد ساخت فیلم بلند است ،باعث شده سرمایه گذاری در این
حوزه بیشتر شود.
و ایا فیلم کوتاه جدیدی هم در دست تولید دارید؟
امسال تولید دو فیلم کوتاه را با عناوین «مامور خرید» و «بازسازی»
را به پایان رسانده ایم و «مامور خرید» به تازگی مراحل پساتولیدش را
پشت سرگذاشته است. صفحه 8