روزنامه صبا شماره 1382
روزنامه صبا شماره 1382
روزنامه صبا شماره 1382
چهار شنبه| 10اسفند 29 |1401فوریه 8 |2023شعبان |1444
سال دهم| شماره 8 |1382صفحه| 5000ناموت|
اغاز به کار جشنواره فیلم ۱۰۰
روبن اوستلوند رییس
داوران کن ۲۰۲۳شد
گفت وگوی صبا با سجاد ایمانی ،کارگردان فیلم های کوتاه
بـا گوز ن هـا می خنـدد
واکنش شمسایی به سیلی
خوردن یک خبرنگار
تجسمی فجر احیاگر
کارکردهای نگارگری
استقبال از اثار کمدی بدون کیفیت ساختاری و معنایی
سـیمنا ،رصفـا بـرای خنـده! صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
چهار شنبه 10اسفند 1401شماره 1382
نسخه ویژه نابینایان سریال «اکتور» منتشر می شود
سوینا (ســینمای نابینایان) نسخه ویژه نابینایان ســریال «اکتور» به کارگردانی نیما جاویدی را با
صدای محسن بهرامی منتشر می کند .با همکاری گروه سوینا و پلتفرم پخش کننده سریال «اکتور»،
اولین قسمت نسخه ویژه نابینایان این سریال روز پنجشنبه یازدهم اسفند ماه ،در دسترس مخاطبان و
عالقه مندان قرار می گیرد .تهیه کنندگی «اکتور» به عهده مجید مطلبی است و چهره هایی چون نوید
محمدزاده ،احمد مهرانفر ،هستی مهدوی ،هومن برق نورد ،گالره عباسی ،هانیه توسلی ،مهراوه شریفی نیا،
سها نیاستی و ...در این ســریال ایفای نقش کرده اند .پژمان تیمورتاش متن روایت نسخه نابینایان این
سریال را نوشته و بر ضبط ان نیز نظارت کرده است/ .ایسنا
پوستر جدید «کتونی زرنگی» منتشر شد
پوستر جدید سریال «کتونی زرنگی» به کارگردانی علی مالقلی پور که از تولیدات باشگاه فیلم سوره است
ن روانه پخش از شبکه ۳سیما شده است ،منتشر شد .سریال «کتونی زرنگی» که از
و از دوشنبه ۱۷بهم
شنبه تا چهارشنبه ساعت ۲۰:۴۵از شبکه سه سیما پخش می شود به نیم ه پخش رسیده است و به همین
بهانه از پوستر جدید این سریال رونمایی شد .هدایت هاشمی ،افسانه چهره ازاد ،ملیکا شریفی نیا ،زنده یاد
علی سلیمانی ،امیرحسین صدیق ،جواد پورزند ،محمود جعفری ،شاپور کلهر و علیرضا جعفری مصطفی
ساسانی از بازیگران اصلی این سریال هستند و نویسندگی این سریال بر عهده محسن ملکی است .این سریال
از تولیدات باشگاه فیلم سوره در سال ۱۳۹۸بوده که پس از سه سال شرایط پخش ان فراهم شده است/.مهر
انتقال تجربه سینمایی با فیلمسازان مطرح
یوسف بچاری تهیه کننده «نقد سینما» درباره این برنامه که به شکل روتین
و هفتگی روی انتن شبکه چهار ســیما می رود و تمایزهای ان با ویژه برنامه
جشنواره فجر بیان کرد :بخش هایی به برنامه اضافه شده است؛ بخش اموزش
یکی از این ایتم ها است که تصمیم داریم یکی از چهره های شناخته شده در
عرصه فیلمسازی در هر قسمت تکنیک های سینمایی را شرح دهد و یا به نوعی
انتقال تجربه باشد.
وی ادامه داد :در قسمتی از برنامه معرفی کتاب داریم و احتماالً نویسنده های
این اثار هم در بخش کوتاهی درباره کتاب هایشان صحبت می کنند.
این تهیه کننده درباره تمرکز این دوره از «نقد سینما» درباره سینمای جهان
عنوان کرد :در قسمت های پیش رو سینمای بین الملل را داریم و در بخش ثابتی
هم به سینما و هم سریال های خارجی می پردازیم و هر اثری که در مقطعی بیشتر
مورد توجه قرار می گیرد نقد می شود که ارش خوشخو و محمدرضا مقدسیان
منتقدین ثابت این بخش هستند.
بچاری با اشاره به میز ثابت گفتگو عنوان کرد :از دیگر تفاوت های برنامه نسبت
به ویژه برنامه جشنواره فجر «میز گفتگو» است که بحث های نظری سینما به طور
عام در ان مطرح می شود که از صاحب نظران تا نویسندگان و استادان دانشگاه
در ان حضور دارند.
بچاری در پایان بیان کرد :ما قرار است نمایی از جدیت و اهمیت سینما را به
مخاطب حرفه ای نشان دهیم و این عرصه را برایشان به عنوان یک هنر صنعت
معرفی کنیم.
برنامه «نقد سینما» با مشارکت سازمان سینمایی سوره تولید می شود و جمعه
شب ها ساعت ۲۲:۳۰روی انتن شبکه چهار سیما می رود/.مهر
روبن اوستلوند رییس داوران کن ۲۰۲۳شد
روبن اوستلوند ســازنده «مثلث غم» و برنده ۲نخل طال ،امسال
ریاست هیات داوران جشنواره فیلم کن را برعهده خواهد داشت .وی
پس از اینگرید برگمن که سال ۱۹۷۳این مسئولیت را برعهده داشت،
اولین سوئدی است که این جایگاه را کســب می کند .به این ترتیب
اوستلوند روی ابرهاست .وی با «مثلث غم» طنزی درباره سرمایه داری
که در ان وودی هارلسون ،هریس دیکنسون ،دالی دی لئون و چارلبی
دین فقید بازی کرده اند سال پیش جایزه نخل طالی بهترین فیلم کن
را برد و پس از «مربع» فیلمی در هجو دنیای هنر در سال ۲۰۱۷این
موفقیت را برای بار دوم تجربه کرد .اوستلوند پس از اینگرید برگمن
که سال ۱۹۷۳عنوان اولین رییس سوئدی داوران کن را کسب کرد ،به
این سمت انتخاب شده است .وی پس از فرانسیس فورد کاپوال و امیر
کوستوریکا ،سومین برنده نخل طالیی است که ریاست هیات داوران
را برعهده دارد .کن فهرست حاضران در رقابت ۲۰۲۳را اواسط اوریل
اعالم خواهد کرد/ .مهر
«مدیر شب» برمی گردد
در حالی که ۶سال از ساخته شدن سریال کوتاه و موفق «مدیر
شــب» می گذرد فصل دوم ان با بازی تام هیدلســتون ساخته
می شود .این سریال محبوب که با اقتباس از رمان جاسوسی جان
لوکاره در سال ۱۹۹۳ساخته شد ،بار دیگر با همکاری پرایم ویدئو
و بی بی سی ساخته می شود و هیدلســتون در نقش جاناتان پاین
برمی گردد .فصل دوم اواخر سال ۲۰۲۳در لندن و امریکای جنوبی
فیلمبرداری خواهد شد گرچه بی بی سی و امازون به صورت رسمی
سفارش ساخت ان را هنوز نداده اند ،اما به نقل از یک منبع داخلی
ساخت ۲فصل دیگر از ان مدنظر است.
گفته شده دیوید فار که فصل اول را نوشته بود برای فیلمنامه
فصل دوم انتخاب شده است .این سریال موفق به کسب ۲جایزه
امی و ۳گلدن گلوب شــده بود .اوایل همین ماه اقتباس هندی از
این سریال با بازی ادیتیا روی کاپور در نقش پاین در دیزنی +پخش
شد/.مهر
پایان مراحل فیلم برداری فصل دوم سریال «ریچر»
الن ریچسون در اینســتاگرام از پایان مراحل فیلم برداری فصل
دوم سریال «ریچر» شبکه امازون پرایم ویدیو خبر داده است .نظر به
اینکه فیلم برداری فصل ۲در اوایل سال ۲۰۲۳به اتمام رسید ،احتماال
طرفدارها باید در پایان ســال منتظر پخش ان باشند .با اینکه هنوز
چیزی مشخص نیست ،اما اگر همه ی موارد طبق برنامه پیش برود،
انتظار می رود که فصل اتی در ماه نوامبر یا دسامبر به نمایش دراید.
سریال «ریچر» با همکاری مشترک شرکت امازون ،بخش تلویزیونی
شرکت اســکای دنس و بخش تلویزیونی شــرکت پارامونت ساخته
می شود .فصل اول سریال به وقایع نخستین رمان مجموعه ی Jack
Reacherبا نام «قتلگاه» می پردازد .دیوید الیسون ،دانا گلدبرگ و
مارسی راس از شرکت اسکای دنس درکنار لی چایلد ،دان گرینجر،
اسکات سالیوان و کریستوفر مک کواری وظیفه ی تهیه کنندگی اجرایی
سریال ریچر را برعهده دارند .مجموعه کتاب های جک ریچر نوشت ه لی
چایلد تاکنون بیش از ۱۰۰میلیون نسخه فروش داشته است/.زومجی صفحه 2
خرب سیمنا و تلویزیون
«شتر و اسیابان» به فرانسه رفت
«شتر و اسیابان» عنوان مجموعه ای از سه فیلم کوتاه عروسکی پویانمایی شامل «جایگزین»« ،کشاورز و
ربات» و «سپید باالن» به کارگردانی عبداهلل علیمراد است که به ترتیب در سال های ۲۰۱۱ ،۲۰۰۳و ۲۰۲۲
در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با شیوه استاپ موشن تولید شده است .مجموعه «شتر و اسیابان»
با مخاطب قراردادن کودکان و بزرگساالن جلوه خاصی از ارتباط میان فناوری ،پیشرفت و الودگی کره زمین
را زیر سوال می برد .به گفته توزیع کننده فرانسوی اکران عمومی این مجموعه از ۳۰اذر ۲۱( ۱۴۰۱دسامبر
)۲۰۲۲در فرانسه اغاز شد .بیست و نهمین جشنواره بین المللی فیلم سینمای اسیایی «وزوول» از ۹تا ۱۶
اسفند ۲۸( ۱۴۰۱فوریه تا ۷مارس )۲۰۲۳در شهر وزوول کشور فرانسه در حال برگزاری است/.مهر
چهار شنبه 10اسفند 1401شماره 1382
3
اغاز به کار جشنواره فیلم ۱۰۰
سیزدهمین جشنواره بین المللی فیلم ۱۰۰از امروز و با اکران ویژه فیلم های بخش مخاطب کودک
و نوجوان اغاز می شود .سیزدهمین دوره این جشنواره از ساعت ۱۴امروز ۱۰اسفندماه با نمایش ویژه
فیلم های کودک و نوجوان و نیز رویداد پرتاب ۱۰۰*۱۰0در پردیس سینمایی ملت شروع به کار می کند.
جشنواره فیلم ۱۰۰امسال با استقبال فیلمسازان و با ثبت بیش از ۴۶۰۰اثر همراه بود و در مجموع ۲۹۰
اثر به بخش های رقابتی و غیررقابتی ان راه یافتند .بیش از نیمی از اثار ارسال شده از سوی هنرمندان
داخلی از شهرهای فراتهران و اثار ثبت شده از سوی فیلمسازان بین المللی از ۱۲۷کشور بود .سیزدهمین
جشنواره فیلم ۱۰۰به دبیری یوسف منصوری و به همت سازمان سینمایی سوره برگزار خواهد شد/.ایرنا
«هناس» اکران انالین می شود
محمدرضا شفاه ،تهیه کننده فیلم سینمایی «هناس» به کارگردانی
حسین دارابی درباره برنامه ریزی برای عرضه این فیلم در شبکه نمایش
خانگی گفت :مدتی از اکران عمومی این فیلم در ســینماها می گذرد و
مخاطبان بسیاری هم پیگیری می کنند و منتظر عرضه فیلم در شکل های
جدید اکران هستند .به خصوص ان ها که فرصت تماشای فیلم در اکران
عمومی را از دست داده اند در این زمینه پیگیری می کنند .مذاکراتی با
یکی از پلتفرم ها صورت گرفته تا بتوانیم این فیلم را اکران انالین کنیم و
امید داریم به زودی و در استانه نوروز ۱۴۰۲به عنوان یک اتفاق خوب شاهد
عرضه انالین «هناس» باشیم .وی در پاسخ به این سوال که ایا شاهد پخش
تلویزیونی این فیلم سینمایی در تعطیالت نوروزی از رسانه ملی خواهیم
بود ،گفت :هر فیلم سینمایی یک چرخه حیات در سیستم اکران دارد .فیلم
«هناس» اکران سینمایی را پشت سر گذاشته و باید اکران انالین را هم
پشت سر بگذارد تا به عرضه در وی اودی ها برسد .بعد از ان است که درباره
پخش تلویزیونی فیلم تصمیم گیری می کنیم .با توجه به اکران انالین فیلم
در روزهای اینده بعید است به زودی شاهد پخش تلویزیونی ان باشیم و
بعد از عرضه اینترنتی مانند هر فیلم دیگری به تلویزیون هم ارائه می شود.
شفاه که در مقام تهیه کننده ،فیلم «مصلحت» به کارگردانی حسین
دارابی را هم در انتظار اکران عمومی دارد ،درباره اخرین وضعیت این فیلم
نیز توضیح داد :درباره این فیلم ما توافق هایی را با وزارت فرهنگ و ارشاد
داشتیم .دوستان سازمان سینمایی و وزارت ارشاد با توجه به مالحظات
قوه قضاییه درباره این فیلم از ما خواسته بودند ،با این نهاد به توافق برسیم
و موافقت نهایی خود با اکران فیلم را منوط به توافق ما با قوه قضاییه کرده
بودند .خداروشکر این توافق در حال حاضر شکل گرفته است.
وی ادامه داد :قوه قضاییه در قالب یک نامه مکتوب به سازمان سینمایی
وزارت ارشاد اعالم کرده پخش فیلم «مصلحت» از نظر ان ها بالمانع است.
درواقع بعد از مذاکراتی که ما با مســئوالن قوه قضاییه داشتیم و تعامل
درباره اعمال نکاتی که این دوستان داشتند ،وضعیت نمایش بالمانع فیلم
به صورت مکتوب به سازمان سینمایی اعالم شده است .براساس همین
وضعیت هم درخواست صدور پروانه نمایش فیلم را به سازمان سینمایی
داده ایم .با توجه به اینکه نکات و مالحظات قوه قضاییه برطرف شده است،
امیدواریم بتوانیم هر چه زودتر پروانه نمایش فیلم را دریافت کنیم/.مهر صفحه 3
4
پرونده
چهار شنبه 10اسفند 1401شماره 1382
استقبال از اثار کمدی بدون کیفیت ساختاری و معنایی
سـینما،صرفـابـرایخنـده!
مصطفی کزازی -گرایش به فیلم های کمــدی را می توان در
رفتارشناســی ایرانیان ردیابی کرد .طنز ،مزاح ،هجو و هزل در هنر
نمایشی سنتی ایران و ادبیات فارسی ســابقه طوالنی دارند .حضور
مقلدان و بذله گویان در تاریخ هنر ایران ،موجبات خنده و سرگرمی
مردم را فراهم می اورده است .دلقک ها ،مقلدان و سیاه بازان نیز در اوج
هنرنمائی ،بذله گوئی و ایجاد خنده با طعنه و کنایه ،نکاتی را یاداور
می شدند که دیگران جسارت بیان ان را نداشتند .ادبیات رفتاری و
محاوره ای ایرانی ،سرشار از طنازی و شوخی است .کافی است سری
به کامنت های مطالــب پربازدید بزنیم؛ ما ایرانی هــا از دیرباز تبحر
داشته ایم که از بدبختی خودمان هم ماجرای طنز بسازیم؛ با بدترین
فجایع جهانی و داخلی جوک هایی می سازیم که در کسری از دقیقه
به بیرون درز پیدا می کند .از یک سو ،این رفتار ناشی از یک فرهنگ
اختصاصی ایرانی به نام تعارف است که از شوخی و طنازی برای دور
زدن این فرهنگ اســتفاده می شود؛ از ســوی دیگر ،این طنازی به
محدودیت های سیاسی و اجتماعی ای باز می گردد که اجازه نمی دهد
افراد به راحتی حرف های قلبی خــود را بازگو کنند و با تزئین و کادو
پیچ کردن نظرات خود در قالب طنز ،ان ها را بیان می کنند .روزنامه
صبا در این پرونده سعی کرده است تا به این پرسش که چرا فیلم های
کمدی بدون کیفیت مناسب ساختاری و معنایی مورد استقبال مردم
قرار می گیرند؟ پاسخ بدهد.
برای پاســخ به این ســئوال باید گرایش مخاطبان سینما به ژانر
کمدی را به عنوان یک رفتار و کنــش اجتماعی تعریف کنیم .بدون
شک عوامل فرامتنی سینما ازجمله فرهنگ ،نظام اجتماعی ،طبقه،
نژاد ،جنسیت و بسیاری از عوامل اجتماعی دیگر در شکل گیری رفتار
مخاطبان و انتخاب های ان ها در تماشای فیلم موثر است .اینکه چرا در
یکی دو دهه اخیر باوجود بحران مخاطب در سینمای ایران ،فیلم های
کمدی از گیشــه نســبتاً پررونقی برخوردار بوده ،صرفاً به ساختار
سینمایی و کیفی این فیلم ها برنمی گردد و نقش عوامل فرهنگی-
اجتماعی را نیز باید در تحلیل این گرایش لحاظ کرد.
سینما این هنرـ صنعت ـ رسانه ،بیش از دیگر گونه های هنری با
توده مردم ارتباط برقرار کرده و الیه های گســترده تری از مخاطبان
را جذب خود می کند .همین پررنــگ بودن وجوه عامه و توده گرایی
سینما ،گاهی فیلم و متن هنری را تحت تاثیر زمینه و حاشیه متن
قرار می دهد .درواقع تاریخ سینما ،فقط تاریخ فیلم ها و فیلم سازان
محسوب نمی شود ،بلکه تاریخ معناهایی است که بینندگان طی
زمان های مختلف به فیلم نسبت داده اند .نحوه مواجهه مخاطبان
با یک فیلم و حاشیه های قدرتمند فرامتنی و پس زمینه های
اجتماعی -سیاسی و هرچه در جامعه شناسی سینما به عنوان
عوامل موثر اجتماعی در طرح و پذیرش و پردازش یک فیلم
شــناخته می شــود به درک ما از فیلم و هر ابژه هنری ان
کمک می کند؛ اما سوال اینجاست که چرا درحالی که مث ً
ال
در سینمای عامه پســند امریکا ،فیلم های علمی -تخیلی
موردتوجه است .این میان و از بین ژانرهای مختلف
فیلم های کمدی بیشــتر مورد اقبال مردم قرار
می گیرد ؟
عوامــل فرامتنی مثل شــرایط اقتصادی
و اجتماعــی ،برخی از کارکردهای ســینما
را نســبت به کارکردهای دیگر ان برجســته
می کند .بر این اســاس در شرایط نابسامان
اقتصادی ،سویه ســرگرمی و تفرح گونه
سینما برجسته تر می شود و مخاطب،
ســینما را مفــری بــرای رهایی از
مناسبات زندگی می داند نه محفلی
برای فهم و کشف رمز و رازهای ان.
در واقع سینما هم برای به یاداوردن
اســت هم فراموش کــردن و اینکه
کدام یک از این دو ویژگی تحقق و جلوه
عمومی بیابد به شرایط اجتماعی جامعه برمی گردد.
در جامعه ای که زندگی تجربه دشواری است ،سینما به ابزاری برای
فراموش کردن این دشواری ها بدل می شود و بالطبع فیلم های کمدی
بهترین ژانر ممکــن برای این هدف هســتند .بنابراین باید این طور
اســتنتاج کرد که ســینمای کمدی و حتی تئاترهای کمدی مورد
اســتقبال قرار می گیرند زیرا مردم را برای ســاعاتی از سختی های
روزگار و دغدغه هــای اجتماعی و اقتصــادی دور می کنند .اما این
گفته ها مجوز ان نیست که این وجه سرگرمی سازی هنر باید جلوی
اندیشه را بگیرد ،بلکه هنر به طورکلی زاییده درد و تفکر است .کمدی
کارکرد تســکین دردها را دارد و برای فراموشی و فرار از خستگی و
پیچیدگی هایی که در روز ادم ها بــا ان مواجهند اتفاق می افتد ،اما
با دید انتقادی و معنایی درخــور .برای مثال برخی فیلم های چارلی
چاپلین در دوران ســخت جنگ جهانی بروز و ظهــور یافت و مورد
اســتقبال قرار گرفت چون مردم به واسطه تلخی ها و رنج های ناشی
از تجربه رنج در پی ســینمایی بودند که بتواند از رنج ان ها بکاهد و
امکان فراموشــی موقت را برای ان ها فراهم کند اما استقبال مردم
دلیل ان نشد که چاپلین معنا و دید انتقادی اثر را رها کند .سینما ،هم
به مثابه هنر ،و هم به عنوان یک رسانه تابعی در متغیرهای اجتماعی
است و سرشت او با سرنوشت بیرونی جامعه نسبت و پیوندی عمیق
و معنادار دارد.
سینمای کمدی که در اغاز برای خنده و نوعی تاثیرگذاری عاطفی
و تفکر لحظه ای شکل گرفت ،به مرور نوعی بی قیدی و ابتذال در گفتار
و رفتار را پدید اورد و چنین پدیده ای این روزها در کشور ما به اوج
بی سامانی خود رسیده است ،به طوری که در سال های اخیر عده ای
پای خود را از دایره عرف
اخالق چند هزار ساله
ایرانی-اســامی
فراتر گذاشــته و
در این بازار مکاره
پای معامله امده
و همــه ابــروی
فرهنگی کشــور
را حراج گذاشــته
و برای جیب
خود از جیب مردم کیسه دوخته و در پی فتح گیشه برامدند.
ان ها برای رسیدن به سود بیشتر از یک سو هنر مستقل را ضعیف
می کنند و از سوی دیگر فرهنگ بومی را به قهقرا می برند .این سینما،
از توده های مخاطب خود انفعال ،تســلیم ،امادگی برای پذیرش هر
چیز و نوعی احساس رضایت از دستاوردهای بالفعل و بالقوه فردی را
خواستار است و همسانی و همگونی با هنجارها و ارزش های غالب در
ان به زور جا انداخته می شــود و از همه مهم تر به سرکوب عقالنیت،
حساسیت و خودانگیختگی از طریق فعالیت کاذب می پردازد.
مشکل عمده و جدی ما در فیلم های حوز ه طنز ،سطحی بودن بیش
از اندازه ان است .فیلم ها محصول تفکر نیستند .مشکلی که امروز در
سینما داریم عبور فیلم ها و سناریوها از اندیشه و رسیدن ان به سطح
ابتذال است .با انکه ممکن است فضای شاد فیلم های کمدی کمک
کند تا بیننده مث ً
ال برای لحظاتی از دغدغه ها و مشــکالت خود فارغ
شود ،اما این نگاهی ساده انگارانه است ،چرا که این فیلم ها در کلیت
زاییده «صنعت فرهنگ» هســتند و اولین قربانی ای که می گیرند
تفکــر و اندیشه مخاطب است .سینمایی که بر پایه کلیشه های
جنسی استوار است و موضوعی
را پیدا کرده تا با پر و بال
دادن بیش از حد به
ان مخاطب را با خود
همراه سازد. صفحه 4
پرونده
بررســی تاریخ ســینمای ایران در دهه شصت نشــان می دهد
استقبال مخاطبان از کمدی های فرهیخته تر و بامعناتر ،به مراتب از
اثار مبتذل و سخیف خیلی بیشتر بوده؛ اما از دهه هشتاد به بعد ،هر
چه به سال های اخیر نزدیک تر شدیم ،کیفیت کمدی های سینمای
ایران افت کرد.
فیلم های کمدی ما بیشتر طنز گفتاری هستند تا طنز موقعیت؛ ما
فیلم های کمدی مان بیشتر گفتار محور هستند و انگار تعدادی جوک
را کنار هم چیده ایم و با یاداوری همان ها ،خنده مان می گیرد.
فیلم ســازان به دلیل اینکه این توانایی را ندارند تا طنز موقعیت
ایجاد کنند ،ســعی می کنند گفتارها را غلیظ تر کنند و این غلظت
در شوخی ها ،فیلم را به ســمت هزل می برد و ان را از ژانر خانوادگی
خارج کرده و در نهایت سطح سلیقه مخاطب را تنزل می بخشد .وقتی
مخاطبان به دیدن این سطح عادت می کنند تقاضای شان هم به همین
گونه تنظیم می شــود و در نهایت تولیدکننــدگان نیز فقط همین
تقاضاها را پاسخ می دهند.
البته وجود این مسائل به سازوکارهای سیاست گذاری سینمایی
هم مرتبط است .حمایت از فیلم های پرفروش یا اقبال سینماداران
به این نوع فیلم ها که به کســب وکار ان ها رونق می بخشــد ازجمله
دالیلی است که به رشــد فیلم های کمدی فارغ
از ســطح معنا و دغدغه مندی ان دامن می زند .سینماداران بیش از
این که دغدغه فرهنگی داشته باشند دغدغه های اقتصادی دارند و از
فیلم هایی که به هر دلیل باعث رونق گیشه و شلوغی سالن های سینما
می شود اســتقبال می کنند .بر همین مبنا فیلم هایی ازاین دست از
شــرایط بهتر و بیشــتری در اکران برخوردار شــده و انگیزه مالی
فیلم سازان و بازیگر ان هم به این مسئله دامن زده و حجم تولیدات
اثاری ازاین دست بیشتر می شود.
از طــرف دیگر ســینماگرانی که معیشت شــان دچــار موانع و
بحران هایی جدی اســت ،ترجیح می دهند به هر قیمتی فیلم های
پرفروش بسازند .این نکته را هم نباید فراموش کرد که گاهی ممیزی
ســلیقه ای به کار لطمه می زند .اگر دایره سانســور بدون دلیل قابل
استناد ،تنگ باشد ،میدان سطحی شدن وســیع می شود .شکل یا
شیوه ممیزی در دوره هایی کمی دســتخوش تغییرات شده است و
باعث شــده برخی فیلم ها مجور بگیرند که ممکن است اکنون دیگر
نتوانند بگیرند یا برخی فیلم ها مجوز نگرفته اند و ممکن اســت حاال
به راحتی مجوز بگیرند.
مث ً
ال در شــرایط کنونی احتماالً فیلم هایی مثــل «مارمولک» یا
«اجاره نشین ها» دیگر محال اســت که ساخته شوند .یکی از دالیل
ان تغییرات مدیریتی سریع در حوزه سینما است .مدیران تازه وارد
یا کمتر اشنا به سینما ،حساسیت های بیشتری نسبت به مضامین
فیلم های کمدی پیدا می کنند و خط قرمزها را پررنگ تر می کنند؛
همین باعث می شود که برخی فیلم سازان چون نمی توانند با مضامین
مختلف شوخی کنند فقط به دنبال موضوعات مبتذل بیهوده و بساز
بفروشی در سینما بروند .این امر باعث می شود که متاسفانه برخی
از این اثار تنها با لودگی و اتکا به لحظــات نامتعارف و دیالوگ های
فیلم های پیش از انقالب اسالمی سعی می کند مخاطب را به سینما
کشانده و بخنداند.
وودی الن می گویــد :فیلم کمدی به
معنای دلقک بازی نیســت و بازیگران
این گونه فیلم ها ،مجاز به اســتفاده
از لودگی برای خنداندن تماشــاگر
نیستند .در حالی که امروزه مخاطبان
تلویزیون و سینما از دیدن ُجنگ ها و
برنامه های شاد بی بهره اند ،سازندگان
فیلم های کمدی با اســتفاده از اصول
خندانــدن تماشــاگر در جنگ های
شــادی و حتی ســیرک ،سعی در
خندانــدن تماشــاگری که از
پرده سینما فیلم را تماشا
چهار شنبه 10اسفند 1401شماره 1382
5
می کند ،دارند.
کمدی ،نگاه انتقادی تیز و برنده نویســنده و کارگردان به جامعه
اســت .کمدی زبان یک ملت با روایت کمیک است .در کدام یک از
این اثار پرفروش می توان چنین حس و حالی را تجربه کرد؟ معموالً
در این اثار به محض اینکه مخاطب از ســالن خارج می شود فیلم را
به طورکلی فراموش می کند؛ حتی اگر در همان لحظه ی خروج از او
سوال شود نمی داند داستان اصلی فیلم چه بود .ابتذال حتی انقضای
چند ساعته هم ندارد .درحال حاضر بیشتر از اینکه ژانر کمدی وجود
داشته باشد شبه کمدی هایی در ژانر بساز و بفروشی ساخته می شود.
در کل ،سینمای ایران شلخته و بی چارچوب است به این معنا که
بر خالف سینمای دیگر کشورها ،خالی از معنای ژانر است .در تعاریف
کلی جهانی ،ژانرهای مختلفی بازتعریف شــده اند و در این تعاریف
ویژگی هایی برای هر ژانر امده که فیلم های ایرانی را به سختی می توان
در این چارچوب ها گنجاند و هر فیلمی را به ژانری نسبت داد .سینمای
ایران عاری از فیلم های تخیلی و فانتزی و اکشــن و حتی انیمیشن
درست و حسابی(به جز چند مورد) است؛ به یقین اگر سینمای اکشن
و فانتزی درخور توجهی داشتیم ،فروش فیلم ها محدود به اثار کمدی
نمی شد ،اما خب درحال حاضر تنها ژانری که نیاز به جلو ه ویژ ه خاصی
ندارد ،همین شکل کمدی ای است که خوب هم می فروشد؛ پس چرا
به سری که درد نمی کند دستمال ببندیم؟
اگر اراده تهیه کننده ها و کارگردانــان این قدر معطوف به فروش
بیشتر نباشد و اثار شــلخته و بی چارچوب بازتولید نکنند و کمی به
ماهیت هنر بیاندیشند و رسالتی فرهنگی برای خود در نظر بگیرند،
کم کم دریچه های تازه باز خواهند شد .این به معنای رفتن به سمت
سینمای صرفاً هنری و اونگارد نیســت بلکه پیشنهادی است برای
حفظ حداقل ها در زمانه ای که هنر در ان روز به روز رو به فراموشی
است.
اگر همین روند که کمدی های سطحی و سخیف ،سینمای ایران
را به خودشان وابسته کرده اند ادامه یابد ،باید منتظر سقوط صنعت
فیلم سازی در ایران بود و امارسازی و حفظ ظاهر نمی تواند راه نجات
باشد .کسانی که این نوع فیلم ها را می سازند ،جز سود مادی به چیز
دیگری فکر نمی کنند و برایشــان اهمیتی ندارد که ادامه این روند
ممکن است کلیت صنعت ســینمای ایران را نابود کند .این دست
فیلم سازان ترجیح می دهند که سطح فیلم سازی کل کشور را پایین
نگه دارند تا سقف استانداردها در دسترس شان باشد.
برای برهم زدن قاعده ایــن وضع ،تنها راه ممکن این اســت که
نهادهای باالدستی و سازمان هایی که «اولویت فرهنگی» در دستور
کارشان قرار دارد ،وارد میدان شوند .سال هاست که چنین نهادهایی
فعالیت های شــان را در ســاخت اثاری خاص و با موضوعات ارزشی
منحصر کرده و در پی تولید سرگرمی های ســینمایی نرفته اند .این
موضوع اوالً باعث شده که فیلم های ارزشی انگ سفارشی بودن بخورند
و ثانیاً سرگرمی ســازی در سینمای ایران یکســره به دست افرادی
بی افتد که بخش قابل توجهی از ان ها از استانداردهای الزم برای کار
فرهنگی برخوردار نیستند .موسسات و سازمان هایی مثل اوج ،حوزه
هنری و بنیاد سینمایی فارابی در چند سال اخیر تقریباً میدان کمدی
را تماماً به دیگران واگذار کرده اند و درنتیجه سینمای ایران به «من
سالوادور نیستم»« ،وای امپول» و « ُدم سرخ ها» رسیده است.
ورود این نوع نهادها به عرصه سرگرمی ســازی سینمایی،
حتی می توانســت تنوع ژانر را هم برای
سینمای ایران ایجاد کند و مخاطبان
بیشتری را پای گیشه ها بکشاند.
ژانرهایی مثل اکشن ،معمایی،
وحشت و حتی ملودرام که به طور
مشــخص بخش های پول ساز و
تجاری سینما در همه جای دنیا
هســتند ،امروز در سینمای ایران
کام ً
ال مهجور مانده انــد و فرمول
چند صحنه رقص به اضافه شلوارک
پوشــیدن تعدادی هنرپیشه مرد
و مقــداری متلک های بــودار و
بی ادبانه ،نهایت استعدادی است که
سینمای ایران برای تولید فیلم های
بفروش به خرج می دهد و این را استقالل
از بخش دولتی و ایستادن سینما روی
پای خودش نام می نهــد؛ درحالی که
همین هم نیست و بررســی ها نشان
می دهنــد همچنــان ،دخل و خــرج
سینمای ایران با هم جور در نمی اید. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
چهار شنبه 10اسفند 1401شماره 1382
تمدید مهلت ثبت نام جشنواره موسیقی امیر جاهد
مهدی مساح بیدگلی ،دبیر جشنواره سراسری موسیقی امیرجاهد ،از تمدید این رویداد تا ۲۵اسفند
در بخش های دونوازی ،گروه نوازی و پژوهش خبر داد .مهدی مساح بیدگلی با اعالم تمدید ثبت نام ده
روزه این رویداد گفت :پنجمین دوره جشنواره سراسری موسیقی امیرجاهد در شرایطی شروع می شود
که متاسفانه اجراهای دوره چهارم به دالیلی برگزار نشد .به هر ترتیب و بنا به درخواست شرکت کنندگان،
تمامی اجراهای دوره چهارم به سال اینده یعنی سال ۱۴۰۲موکول شــده و قرار است اجراهای دوره
چهارم و پنجم به صورت همزمان در تابستان سال ۱۴۰۲برگزار شود .وی افزود :در دوره پنجم این رویداد
محدودیتی برای اجرای سازهای مختلف نیست/.مهر
خسروی و صادقی باز هم روی صحنه
سیروان خسروی و رضا صادقی از برگزاری کنسرت در روزهای باقیمانده تا نوروز خبر دادند .رضا صادقی
قرار است ۱۵اسفند ماه و سیروان خسروی ۱۷اسفند ماه هر دو در سالن رویال هال اسپیناس پاالس به روی
صحنه بروند .عالقه مندان می توانند با پیگیری سامانه های فروش بلیط در سالن این اجراها حاضر شوند.
پیشتر این دو خواننده در شرایط سکون تقریبی برگزاری کنسرت ها به روی صحنه رفته بودند؛ سیروان
خسروی ۲۳بهمن ماه امسال در مرکز همایش های برج میالد تهران اجرا داشت و رضا صادقی ۲۵بهمن ماه
در سالن میالد نمایشگاه بین المللی پیش از اغاز جشنواره موسیقی فجر روی صحنه رفته بود .حاال با گذر از
شرایط سکون تقریبی فضای این دو کنسرت نسبت به گذشته متفاوت خواهد بود/.ایسنا
واکنششمساییبهسیلیخوردنیکخبرنگار
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی نسبت به رفتار اخیر عضو شورای
شهر تبریز در قبال یک خبرنگار واکنش نشان داد.
ایمان شمسایی مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی ،از پیگیری حمله
عضو شورای شهر تبریز به یک خبرنگار خبر داده و تاکید کرده است« :سیلی زدن
و تهدید کردن قطع ًا محکوم است حتی اگر شهروند معمولی باشد؛ چه برسد به
نماینده افکار عمومی که مجوز رسمی از این نظام برای کار خبری دارد».
هشتم اسفندماه فیلمی از ضرب و شــتم یک خبرنگار توسط یکی از اعضای
شورای شهر تبریز در فضای مجازی پخش شد که در پی این اتفاق ،ایمان شمسایی،
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی در واکنش به ضرب و شتم این خبرنگار
در صفحه شخصی خود نوشت« :اقایان مســئول! ماجرای فرماندار و خبرنگار
رفسنجانی که پیش امد ،گفتید خبرنگار هم مقصر بوده .اص ً
ال کاری ندارم این ادعا
درست است یا غلط .اما سیلی زدن و تهدید کردن قطع ًا محکوم است .حتی اگر
شهروند معمولی باشد چه رسد به نماینده افکار عمومی که مجوز رسمی از این
نظام برای کار خبری دارد.
عضو شورای شهر تبریز به صورت خبرنگار سیلی زده است .البته خواسته از
او فیلم نگیرد و قصدش انداختن گوشی بوده که در کالن ماجرا فرقی نمی کند .با
مدیر ارشاد استان صحبت کردم در راه استانداری بود و قرار شد پیگیری کند .با
خبرنگار و مسئول خانه مطبوعات استان هم».
واکنش اخیر ایمان شمســایی به رفتار عضو شورای شهر تبریز در قبال یک
خبرنگار بوده است .ســال گذشــته هم رفتار توهین امیز و درگیری فرماندار
رفسنجان با یک خبرنگار منجر به عزل وی شده بود/.ایسنا
صدور پروانه کتابفروشی ها توسط وزارت ارشاد
محمدحسین ظریفیان ،مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی ،از صدور پروانه کتابفروشی ها در اینده
نزدیک خبر داد و گفت :ارائه مجموعه ای از تسهیالت و خدمات دولتی به
کتابفروشی ها نیازمند ثبت مشخصات انهاست و الزمه ان صدور پروانه
فعالیت کتابفروشان توسط وزارت ارشاد است .وی ادامه داد :ایین نامه
صدور پروانه فعالیت به کتابفروشــی ها در حال تصویب است و پس از
تصویب و ابالغ ،پروانه فعالیت تمامی کتابفروشی ها در دفتر توسعه کتاب
و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی صادر خواهد شد .ظریفیان
تصریح کرد :مشخصات کتابفروشان نیز ب ه مانند ناشران ،برای بهره مندی
ف حامل های انرژی ،تعرفه های پستی و ...باید
از تسهیالتی چون تخفی
در سامانه اداره کل توســعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی به ثبت برسند .روز گذشته معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی نیز گفته است :پیرو درخواست مکرر کتاب فروشان در
تهران زمینه استقالل اتحادیه کتابفروشان فراهم شده است/.تسنیم
انتشارتعبیر یک رویا
انتشــارات خط مقدم چاپ دوم از کتاب «تعبیر یک رویا» را با
نگاهی به خاطرات یکی از شهدای مدافع حرم منتشر کرد .این اثر
که به قلم معصومه عبداهلل زاده ارپناهی نوشته شده ،سرگذشت
زندگی شهید جابر حسین پور ،از روحانیون شهدای مدافع حرم،
را از زبان همســر روایت می کند .تعبیر یک رویــا درواقع روایتی
است از این سفر جابر که همۀ مســیر را خواننده با همسر ایشان
طی می کند؛ البته که همچنان به سنت دیگر روایت های مجموعه
همسران خط مقدم ،نویسنده با هدف معرفی شخصیت و پرداخت
جامع ،ســعی کرده از افراد دیگری مثل دوست ،اشنا و هم رزم در
کنار خاطره گویی همسر او استفاده و همچنان زاویۀ دید منتخبش
را حفظ کند .معصومه عبداهلل زاده ارپناهی کار نوشتن این کتاب
را 24دی 1397شروع کرده و انتشارات خط مقدم ان را در 192
صفحه و به قیمت 57هزار تومان در دسترس عالقه مندان قرار داده
است /.تسنیم
برپایی ۳نمایشگاه نقاشی در فرهنگسرای بهمن
اثار نقاشی سه هنرمند جوان در قالب یک نمایشگاه با عنوان «رویا
و خیال» تا پایان سال جاری در فرهنگسرای بهمن به نمایش گذاشته
می شود .در این نمایشــگاه تعداد ۸۰تابلو اثر نقاشی با تکنیک های
رنگ روغن (اکریلیک) ،سیاه قلم و اکولینو دیجیتال ارت ،به تصویر
کشیده است .زهرا شکری ،سارا اخرتی و الهام چلنگر هنرمندان جوانی
هستند که اثارشان در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است.
نمایشگاه نقاشی «رویا و خیال» همزمان با مراسم افتتاحیه از ساعت
۱۴روز سه شنبه نهم اسفند ماه درگالری فرهنگسرای بهمن اغاز و تا
۲۵اسفند ماه ادامه خواهد داشت و قرار است در روزهای سه شنبه ۱۶
و چهارشنبه ۲۴اسفند ماه با حضور هنرمندان صاحب اثر دوکارگاه
هنری درکنار هنرجویان و مشتاقان هنر نقاشی ،در محل برپایی این
نمایشگاه برگزار کند.
عالقه مندان برای بازدید از اثار ارائه شده در این نـمایشگاه می توانند
همه روزه به فرهنگسرای بهمن مراجعه کنند/.ایسنا صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
ثبت ملی ۵اثر میراث منقول استان مرکزی
ث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی از تهیه و ارسال پرونده ۵اثر
معاون اداره کل میرا
منقول برای ثبت در فهرست اثار ملی در سال ۱۴۰۱خبر داد .حسین محمودی با اعالم این خبر گفت :این
۵اثر تاریخی -فرهنگی شامل «صندوق چوبی بقعه عزیر پیامبر تفرش ،صندوق های چوبی بقعه امامزاده
عبداله فارسیجان اراک ،صندوق چوبی بقعه امامزاده احمد کوهین تفرش ،صندوق چوبی بقعه امامزاده طیب
روستای شاهسواران اراک و علم سید موسی میرشکرایی تفرش» هستند که پرونده انها ،تهیه و برای ثبت در
فهرست اثار ملی کشور ارسال شد ه است .محمودی گفت :هرگونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر
به تخریب یا تغییر هویت این اثار شود برابر مواد ۵۵۸قانون مجازات اسالمی ،جرم محسوب می شود/.ایسنا
تجسـمی فجـر احیاگـر
کارکردهـای نگارگـری
چهار شنبه 10اسفند 1401شماره 1382
7
رونمایی ۵نگاره الهام گرفته از اشعار نظامی
سید عبدالمجید شریف زاده رئیس پژوهشکده ایرانشناسی اظهار داشت :در روز بزرگداشت نظامی
گنجوی ضمن معرفی جایگاه مجدد حکمت و شعر این شــاعر به هنر او هم می پردازیم که چگونه در
اشعارش ،خیال پردازی و تصویرپردازی و طبیعت را توصیف می کند که به همین دلیل هنرمندان ما به
خوبی می توانند از این اشعار الهام بگیرند و انها را در نگاره های خود به تجسم تبدیل کنند .وی خاطرنشان
کرد :در روز بزرگداشــت نظامی گنجوی ۵اثر هنرمند جوان مهدی فرخی که برگرفته از اشعار نظامی
گنجوی است معرفی می شود .همچنین در این روز محمدعلی رجبی در موضوع نگارگری و خمسه نظامی
مباحثی را مطرح خواهد کرد/ .ایرنا
مینا صدری عضو شورای سیاســتگذاری و دبیر رشته نگارگری پانزدهمین جشنواره
هنرهای تجســمی فجر درباره لزوم برگزاری جشنواره تجســمی فجر گفت :جشنواره
«تجسمی فجر» تالش ارزنده و گرانقدری برای دیدن تفکرات و مهارت های هنرمندان در
زمینه های گوناگون هنری است و جای ان دارد بستری برای رشد و توسعه هنرهای ایرانی
با نگاه ایرانی اسالمی شود .بی شک اگر این نگاه اصالت پیدا کند و اثر گذار باشد ،می تواند
به یک نگاه جهانی تبدیل شود .وی تصریح کرد :برای رواج و گسترش نگاه ایرانی و اینکه
جشنواره عامل رشد شود ،نیاز به برنامه ریزی درازمدت و منسجم تری است .جشنواره فجر
محفلی برای محک خوردن اثار هنرمندان و ارزیابی و نقد ان ها است و فرصتی برای جوانان
تا در این رویداد هنری اثار خود را در معرض داوری قرار دهند .صدری پیشنهاد داد :برای
دست یابی بهتر به این هدف یعنی ایجاد این فرصت ،ضروری است بعد از هر اختتامیه به
صورت منسجم برنامه ریزی برای سال اینده شروع شود .وی در توضیح رشته نگارگری و
حضور ان در «تجسمی فجر» توضیح داد :قابلیت های زیادی در حوزه نگارگری وجود دارد
که دیده نشده یا از ان بهره کافی گرفته نشده است .تاثیر هنر نگارگری در رشته های دیگر
هنری مانند نقاشی ،ارتباط تصویری و حجم ســازی قابل توجه است .با تمام این اوصاف،
هنوز بخش عمده ای از قابلیت های نگارگری به کارگرفته نشده است ،به عنوان مثال ما به
صورت جدی توجه فعاالن نقاشی متحرک (انیمیشن) ،برای استفاده از ساختار نگارگری را
نمی بینیم .نکته دیگر در مورد نگارگری این است که این هنر و هنرمند ان ،همواره در عرصه
تمدن سازی یا گسترش فرهنگ ایرانی اسالمی به کشورهای دیگر ،فعال و کارساز بوده
است .چنان که هم اکنون نسخه های مصور متعددی در گنجینه های هنری کشورهای جهان
به عنوان نقاشی ایرانی نگهداری می شود .دبیر رشته نگارگری پانزدهمین جشنواره هنرهای
تجسمی فجر در ادامه سخنانش تاکید کرد :جشنواره «تجسمی فجر» یکی از رخدادهای
مهمی است که می تواند فضایی ایجاد کند تا کارکردهای نگارگری احیا و حجم بیشتری از
امکانات و قابلیت های ان به نمایش دراید .وی با بیان اینکه «تجسمی فجر» عاملی انگیزشی
برای جوانان نگارگر بوده ،گفت :در این سال ها جشنواره «تجسمی فجر» ،یکی از عوامل
مهم انگیزشی برای هنرمندان جوان نگارگر بوده تا به خلق اثر بپردازند و به همین دلیل این
هنرمندان همیشه در جشنواره حضور فعالی داشته اند .در جشنواره پانزدهم ،علی رغم ،عدم
حضور برخی از هنرمندان ،مشارکت قابل توجهی همچون سال های پیشین وجود داشته
و فضای تعامل در بخش نگارگری پر تحرک بود .نکته قابل ذکر برای هنرمندان جوان اینکه
تالش های زیادی از طرف استادان و متولیان ،صورت می گیرد تا فضای مناسب و حمایتی
برای حضور هنرمندان جوان و فعالیت انها به وجود بیاید اما با عدم حضور در جشنواره ،یکی
از امکانات مهم برای حمایت و دیده شدن برای جوانان هنرمند از دست می رود/.مهر صفحه 7
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
یاسر سماوات -بشر از دیرباز تا امروز ،تا زمانی که انسان
مدرن لقب گرفت ،همواره فلسفه تدوام زندگی پس از مرگ
را به صور گوناگون ،دغدغه خود می داند .پدیده ای ناشناخته
که ناگزیر بود در ذهن کالبد فانی خود از ان تصویری بسازد.
متون مذهبی نیز همواره بر ماهیــت جنت و دوزخ تاکید
خاصی داشته اند.
البته توصیفی که در متون مقدس ادیان الهی از جهان
پس از مرگ شده ،در بعد مکانی و زمانی نمی گنجد و به بیان
بهتر مشابه دنیا نیست .چه واژه «دنیا» خود بر دون بودن
(پایین بودن) زندگی این جهانی تاکید دارد .بر خالف برخی
مکاتب ،ادیان ابراهیمی به مقوله دنیای دیگر نمی پردازند .در
این ادیان ،ممات در حقیقت ادامه حیات است و اصوالً واژه
«دنیای دیگر» از پایه نادرست است و «اخرت» به معنای
پایان یا همان اخر این دنیا تعریف می شود.
پرودگار یکتــا در یگانــه کتاب اســمانی جهانیان
ون» ایه 15سوره
می فرمایدَ «:مث َُل ال ْ َج َنّهِ ال َّتِی ُوع َ
ِد ال ْ ُم َّت ُق َ
مبارکه محمد (ص) به بشر می گوید بهشت برین ،مقوله ای
تمثیل وار برای پرواپیشگان است .پس تصور بشر از زندگی
پس از مرگ ،نگاهی انتزاعی به تداوم حیات در جهان دیگر
است .به هر ترتیب این مقوله در سینما و ادبیات بستر خلق
اثاری گوناگون شده اســت« .لبخند بی دلیل گوزن ها»
فیلمی کوتاه ساخته سجاد ایمانی در فضای فانتزی با همین
دستمایه است .با او در این شماره هم کالم شدیم .شنیدن
صحبت های ایمانی زوایای بیشتری از درونمایه این اثر را
نمایان می سازد.
نقدهایی که درباره فیلم «خنده بی دلیل گوزن ها» منتشر
شده ،این فیلم را در ژانر فانتزی تعریف می کند اما از انجا
که برداشت بیننده از فیلم به زندگی پس از مرگ می رسد،
یعنی چیزی که در باور ما وجود دارد ،به نظر من باید فیلم
شما را از منظر رئالیسم جادویی (ژانری که به وهمی برگرفته
گفت وگوی صبا با سجاد ایمانی،
کارگردان فیلم های کوتاه
با گوزن ها می خندد
از واقعیت می پردازد و رئال و جادو را که اساســ ًا تعاریفی
متضاد دارند ،درهم می امیزد) توصیف کرد .قبول دارید؟
ببینید رئالیسم جادویی و طنز سیاه و ...خودشان زیرمجموعه
ژانتر فانتزی اند.
البته این فرمایش شماست و نظر من چیز دیگری است.
بله اما به هر ترتیب ژانر فانتزی گونه ای برجسته از سینماست و
من هم دوست داشتم فضای جدیدی را تجربه کنم .به همین دلیل
ترجیح دادم «لبخند بی دلیل گوزن ها» را در ژانر فانتزی بسازم.
فیلم کوتاه شما اسم بسیار جالبی دارد« .خنده بی دلیل
گوزن ها» برگرفته از چیست؟ درباره وجه تسمیه این اثر
توضیح می دهید؟
این اســم از ابتدا روی فیلمنامه گذاشته شــده بود و ما هم به
احترام نویسنده ان را تغییر ندادیم .ببینید نام هر فیلم ،بخش بسیار
مهمی در ان اثر است .اسمی که شما هم ان را جالب می دانید ،به
یقین می تواند مخاطب را به سالن بیاورد .اسم یک فیلم باید حس
کنجکاوی مخاطب را تحریک کند.
اگر دقت کرده باشید اسم فیلم ما خودش به فانتزی پهلو می زند
و به نوعی زمینه چینی می کند تا مخاطب بــرای ورود به جهانی
فراواقعیت و وهم انگیز اماده شود .دلیل دیگری که این اسم روی
فیلم ماند ،صورت گوزن هاست .شما هروقت به صورت یک گوزن
نگاه کنید ،به نظرتان می رسد انگار دارد می خندد! در هرحالی که
باشــد ،گویی لبخندی روی صورتش وجود دارد! یک راوی حاکم
کل فیلم است و از فانتزی و فضایی غیرواقعی که انگار همه چیز در
ان یک وهم است ،روایت می کند.
گمان نمی کنم برای «لبخند بی دلیل گوزن ها» تا امروز
اتفاقی خارجی افتاده باشــد .برنامــه ای برای حضور در
جشنواره های خارجی دارید؟
خب فیلم ما تازه اکران شده است و البته همانطور که گفتید تا
کنون در جشــنواره های خارجی حضور نیافته اما در جشن خانه
سینمای ایران در چند حوزه نامزد دریافت جایزه شد.
ساختن فیلم کوتاه که به یقین بازگشت سرمایه ندارد.
چه چیزی شما را برای باقی ماندن در این فضا ترغیب کرده
است؟
من سال ها پیش دانشجوی رشته ســینما بودم و عالقه بسیار
زیادی هم به داستان نویسی داشتم .البته من ساخت مستند بلند
را هم در کارنامه ام دارم .چون ســاخت فیلم مستند با تجهیزات
کمتر و عوامل محدودتر نیز میسر است .از سوی دیگر ،همانطور که
می دانید یک فیلمساز برای این که مجوز ساخت اثار بلند را بگیرد
حتما باید در حوزه فیلم کوتاه نیز فیلم ســاخته باشد .اینجاست
که کارگردان تجربه ویژه ای به دســت می اورد و در بازی گرفتن
از بازیگران و قصه گویی تبحر پیدا می کند .دلیل دیگر نیز عشقی
است که در وجود ما به سینما وجود دارد .انسان عصر مدرن ،اهسته
اهسته با فضای مجازی خو گرفته و در این فضا ویدئوهای کوتاهی
به اشتراک گذاشته می شود .به دلیل نداشتن وقت کافی و مشغله
زیاد افراد و رو اوردن ان ها به تماشای اثار کوتاه ،به نظرم فیلم کوتاه
می تواند گونه موفقی نام بگیرد .ضمن اینکه احاطه رســانه ها بر
مخاطب نیز می تواند او را به فضایی دعوت کند که خیلی زود پایان
یک کار را ببیند .به همین دالیل اســت که با وجود اینکه سرمایه
در فیلم کوتاه بازگشــتی ندارد ،ما همچنان در این حوزه فعالیت
ی کنیم.
م
فکــر نمی کنید همین که ســاخت فیلــم کوتاه باید
پیش درامد مجوز دریافت فیلم بلند باشد به نوعی فعالیت
در حوزه فیلم کوتاه را اماتورگونه نشان دهد؟
نه من اینطور فکر نمی کنم .باالخره تجربه است و شما باید این
تجربه را کسب کنید .فیلم های کوتاه متعددی را می توانم نام ببرم
که چیزی از اثار بلند کم ندارند .باید توجه کنید که در حوزه ساخت
فیلم کوتاه ،زمان مطرح نیست ،بلکه کیفیت ،مهارت قصه گویی و
توانایی کارگردان حرف اول را می زند.
شما فیلم بلندی در دست تولید دارید؟
خوشبختانه مجوز ساخت فیلم بلند را از بنیاد سینمایی فارابی
دریافت کرده ام .اگر حمایت هایی کــه قولش را گرفته ایم محقق
شود ،طرح ساخت یک فیلم بلند را با برخی همکارانم ریخته ایم. صفحه 8