روزنامه صبا شماره 1353
روزنامه صبا شماره 1353
روزنامه صبا شماره 1353
یک شنبه| 25دی 15 |1401ژانویه 22 |2023جمادی الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1353صفحه| 5000ناموت|
دوران «وسط بازی»
گذشته است
صفحه 3
همراه با برنامه طنز «پاورقی» در شبکه دو سیما
حرف مان را االن باید بزنیم
حرفمان را یب تعارف یم زنیم!
زادروز ماهی غریب اقیانوس
سینمای ایران
صفحه 6
صفحه 8 صفحه 1
2
یک شنبه 25دی 1401شماره 1353
«تلما و لوئیز» موزیکال در راه است
خرب سیمنا و تلویزیون
یک «تلما و لوئیز» جدید ساخته می شــود تا یاد و خاطره این فیلم کالت کالسیک دهه هشتادی را
زنده کند .تفاوت این تلما لوئیز ،با نسخه اصلی در این است که قرار است حال و هوایی موزیکال داشته
باشد وکالی خوری ،نویسنده فیلمنامه نسخه جدید ان است و شنیده می شود یک کتاب هم در رابطه با
تولید این نسخه خواهد نوشت .با توجه به لحن تلخ و سیاه داستان تلما و لوئیز ،این پرسش برای منتقدان
و اهل فن مطرح شده که سازندگان نسخه جدید چگونه داستان خود را به زبانی موزیکال تعریف خواهند
کرد .به احتمال فراوان کلید فیلمبرداری نسخه موزیکال تا قبل از پایان تابستان پیش رو زده می شود.
الزم به ذکر است ،نسخه اصلی سال ۱۹۹۱ساخته شد/.صباخبر
سریال کرونایی تلویزیون به شبکه دو رسید
مجموعه تلویزیونی «ابر می بارد» با موضوع کرونا و تقدیر از زحمات کادر درمان از شــب گذشته از
شبکه دو سیما به روی انتن رفت .چندی پیش فرشید شکیبا قائم مقام سیمای استان های صدا و سیما از
پخش «ابر می بارد» سریال کرونایی تلویزیون خبر داد .او گفت« :ابر می بارد» مجموعه تلویزیونی جدید
به کارگردانی رضا معینی است که در صداوسیمای مرکز گیالن ساخته شده و زندگی و ایثارگری پرستاران
یکی از بیمارستان های رشــت و تالش نهادهای درگیر در مهار بحران کرونا به ویژه شهدای سالمت و
گروه های جهادی را در 18قسمت 45دقیقه ای روایت می کند .فاطمه گودرزی ،سیدجواد هاشمی ،سیما
خضرابادی ،مجید پتکی ،فرهاد بشارتی و ...در این سریال بازی می کنند/.تسنیم
عربستان روی فیلم جانی دپ سرمایه گذاری می کند
درام «ژان دو باری» با بازی جانی دپ از حمایت صندوق جشنواره فیلم «دریای سرخ» برخوردار
شد تا این پروژه تبدیل به اولین تولید مشترک عربستان و فرانسه شود.
جشنواره بین المللی فیلم دریای سرخ عربســتان اعالم کرد از درام تاریخی «ژان دو باری» با
بازی جانی دپ که در فرانسه در حال ساخت است حمایت می کند .مایوین کارگردان و فیلمساز
فرانسوی ضمن کارگردانی فیلم ،در نقش زن اصلی فیلم نیز بازی می کند و جانی دپ را در نقش
لویی پانزدهم پادشاه قرن هجدهم فرانسه به تصویر می کشد .سرمایه گذاری در این فیلم که بیش از
نیمی از فیلمبرداری ان انجام شده از طریق بنیاد فیلم دریای سرخ ،به معنی اولین محصول مشترک
این جشنواره با فرانسه است.
این جشنواره اعالم کرده از سال ۲۰۱۹که شروع به کار کرده تاکنون به مراحل تولید و پس از
تولید ۱۷۰فیلم از جهان عرب و افریقا حمایت کرده است.
«ژان دو باری» ششمین فیلم مایوین است و خود وی با همکاری تدی لوسی-مودست و نیکال
لیویچی فیلمنامه ان را نوشته است .این فیلم توسط نتفلیکس برای فرانسه خریداری شده و پس از
اکران در سینماهای فرانسه روی پلتفرم استریم می رود.
مشخص نیست که سرمایه گذاری عربستان در این فیلم چقدر و چگونه بوده ،اما تاکید عربستان
بر این بوده که بین المللی بودن فیلم و حمایت از زنان فیلمساز و تقویت روابط سینمایی عربستان
و فرانسه از دالیل این همکاری بوده است .هم زمان خبر دیگری نیز منتشر شده است که حکایت از
سرمایه گذاری عربستان در برنامه های سرگرمی کره دارد و «کاکائو انترتینمنت» که در کی پاپ،
وبتون ها و محتوای انالین فعالیت دارد پنجشنبه اعالم کرد به میزان ۹۶۶میلیون دالر از عربستان
سعودی و سنگاپور حمایت مالی دریافت کرده است .این کمپانی عظیم به عنوان یکی از بزرگ ترین
شرکت های مدیریت استعدادهای کره ای ،گفته است قصد دارد به گسترش بین المللی خود به ویژه
در امریکای شمالی بیشتر توجه کند/ .مهر
مورگان فریمن به نیکول کیدمن پیوست
مورگان فریمن در سریال درامی که تیلور شریدان می سازد در کنار
نیکول کیدمن جلوی دوربین می رود« .شیر ماده» بر مبنای یک برنامه
واقعی از عملیات سازمان سیا ساخته می شود و طبق انچه در معرفی
رسمی سریال امده درباره یک تفنگدار دریایی جوان خشن اما پرشور
است که به تیم شیرهای ماده ،ملحق می شود تا یک سازمان تروریستی
را از درون متالشــی کنند .فریمــن به عنوان یکــی از نمادین ترین
بازیگران نسل خود شناخته می شود و ۵نامزدی اسکار و گلدن گلوب
برای «مهارت شهرنشینی»« ،رانندگی خانم دیزی»« ،رستگاری در
شائوشــنگ»« ،عزیز میلیون دالری» و «شکست ناپذیر» در کارنامه
دارد که در نهایت برای «عزیز میلیون دالری» جایزه بهترین بازیگر
نقش مکمل را برده و یک گلدن گلوب هم برای «رانندگی خانم دیزی»
دریافت کرده است .او همچنین ۳جایزه امی در کارنامه دارد.
فریمن در این سریال در نقش ادوین مولیتز وزیر امور خارجه امریکا
بازی می کند/.مهر
فراخوان تجلی اراده ملی جشنواره فجر منتشر شد
متن فراخوان بخش تجلی اراده ملی چهل و یکمین جشــنواره
بین المللی فیلم فجر به این شرح منتشر شد :با استعانت از خداوند
قادرمتعال،بخشتجلیارادهملیچهلویکمینجشنوارهبین المللی
فیلم فجر ضمن دعوت از ارگان ها ،نهادها ،وزارتخانه ها و موسسات
و سازمان های دولتی و خصوصی ،با شــرایط ذیل برگزار می شود:
ارگان ها می توانند ضمن بررسی اثاری که در بخش مسابقه سودای
سیمرغ جشنواره پذیرفته شده اند ،به فیلم های منتخب از نگاه خود
با توجه به اولویت های موضوعی سازمان متبوع جوایزی اهدا کنند.
پس از درخواست تقاضا از ســوی سازمان ها ،چگونگی مشارکت از
سوی جشنواره بررسی و حداکثر ۱۲سازمان انتخاب و اعالم خواهد
شد .ارگان ها و سازمان های متقاضی می توانند جهت ارتباط و دریافت
فرم تقاضا با دبیرخانه جشنواره به شماره ۲۲۷۳۴۹۳۹تماس حاصل
نمایند .اخرین مهلت درخواست و تکمیل فرم ۲۹دی ماه ۱۴۰۱
است و این تاریخ تمدید نخواهد شد/ .مهر
دوران «وسط بازی» گذشته است
محمد حمیدی مقدم دبیر شــانزدهمین جشــنواره بین المللی
«سینماحقیقت» ضمن تشریح بخشی از عوامل موثر در جریان تحریم
جشنواره های سینمایی به عده هایی اشاره کرد که سینماگران را تهدید
به بایکوت می کنند .واقعیت این اســت که این شرایطی است که در
ماه های اخیر در فضای سینمای ایران هم شاهدیم و نمونه بارز ان هم
اصرار عوامل تولید فیلم ها درباره وضعیت برگزاری جشنواره فیلم فجر
است .اما هیچ کس حاضر به موضع گیری قطعی و حتی اطالع رسانی
در این زمینه نیست .وی ادامه داد :وسط بازی چه برای من و چه برای
فیلمسازی این طرفی و ان طرفی ،دورانش گذشته است .ما باید اجازه
دهیم هر یک اجزای ســینمای ایران کار خودش را بکند .همزمان
همه مان مطالبه گری داشته باشیم و در فیلم های مان نقد کنیم .اما
همزمان باید سینما و جشنواره هم بتواند کار طبیعی خودش را انجام
دهد .قطعاً «سینماحقیقت» هم اگر مثل همیشه بود و همه در کنار
هم حضور می داشتیم ،خیلی جذاب تر و زیباتر بود/ .مهر صفحه 2
یک شنبه 25دی 1401شماره 1353
خرب سیمنا و تلویزیون
اواتار در هند می تازد
با استقبالی که هندی ها از فیلم «اواتار :راه اب» به عمل اورده اند این فیلم به پرفروش ترین فیلم هالیوودی
تاریخ در هند بدل شد .در میان فهرست ۱۰فیلم پرفروش هند در طول تاریخ ،همه فیلم ها هندی هستند و
تنها ۲فیلم هالیوودی به این میان راه پیدا کرده اند که شامل «اواتار :راه اب» در مکان هشتم و «انتقام جویان:
پایان بازی» در رتبه دهم می شود .اگر «اواتار »۲هنوز بتواند به فروش خود ادامه بدهد ان گاه رتبه هفتم را
مال خود خواهد کرد که اکنون در اختیار «پی کی» راجکومار هیرانی در سال ۲۰۱۴با بازی عامر خان است و
در مجموع ۴.۷میلیارد روپیه فروخته است .تولیدات بزرگ هالیوودی به ویژه دنباله ها و فیلم های ابرقهرمانی
در هند طرفدار زیادی دارند و به زبان های محلی این سرزمین دوبله می شوند/ .مهر
فجر ،۴۱در هفته های اخیر بار دیگر تیتر یک بسیاری
از رسانه ها شده و تحلیل ها و خبرسازی ها پیرامونش کلید
خورده است.
دوره پیش روی ،مهم ترین رویداد ســینمایی سال،
عجیب و پر از نکته است .با هم برخی از این نکات را مرور
می کنیم؛
-۱از معدود دوره های جشنوار ه است که وزیر ارشاد از
پیش از شروع پای ان ایستاده است.
-۲تنها جشــنواره فیلم فجر که تاکنون ،بیشــترین
اخبارش نه توســط دبیر و نه توسط روابط عمومی ،که از
سوی وزیر ارشاد رسانه ای شده است!
-۳برخالف بسیاری از دبیران ادوار جشنواره ،مجتبی
امینی عالقه ای به دوربین و تیتر یک شدن نداشته و بیشتر
طرفدار سکوت خبری است.
-۴دبیر چهل و یکمین جشــنواره فیلم فجــر ،جزو جوان ترین
دبیران فجر است.
-۵او بعد از محمد خزاعی در دوره ســی ام ،دومین تهیه کننده
سینما است که دبیر جشنواره می شود.
-۶مجتبی امینی بعد از زنده یاد ســیف اهلل داد ،محمد خزاعی،
محمدرضا عباسیان ،محمد حیدری و مسعود نقاش زاده ،ششمین
دبیر سینماگر/هنرمند جشنواره است.
-۷امینی ،بعد از مســعود نقاش زاده ،محمــد خزاعی و مهدی
مسعودشاهی ،چهارمین دبیر جشنواره فجر است که حین دبیری،
سمتی در سازمان سینمایی نداشته است
-۸اگر فجر ۴۰را بیشتر می شد دستاورد مدیریت حسین انتظامی
و علیرضا تابش محســوب کرد ،این دوره را چه خوب و چه بد ،باید
اولین دستاورد محمد خزاعی در مدیریت سینما دانست.
3
سیمرغ مردمی جشنواره فیلم فجر امسال اهدا می شود؟
جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران یکی از مهم ترین و جذاب ترین جوایز جشنواره فیلم فجر است که
با رای مخاطبان فیلم ها ،از ۲۵دوره قبل برگزار می شود اما فقط در ۲۴دوره جایزه اهدا شده است و سال
گذشته نیز سیمرغ مردمی از فهرست جوایز حذف شد .حاال در فاصله حدود دو هفته تا شروع چهل و یکمین
دوره جشنواره فجر این سئوال ها مطرح است که مسئولیت این بخش از جشنوار ه با کیست؟ ایا خانه سینما
عهده دار رای گیری مردمی خواهد شد یا دوباره سامانه سمفا -که از سال گذشته مدیریت ان به موسسه
سینما شهر (زیرمجموعه سازمان سینمایی) سپرده شده -مسئولیت خواهد داشت؟ اصال ایا شیوه ای که
سامانه سمفا ان را انجام داده است تا به حال بررسی شده تا تردیدها نسبت به اعتبار ان برطرف شود؟ /ایسنا
۲۱مورد عجیب در فجر۴۱
-۹فهرست های مختلف و غیررسمی منتشره از اثار ،نشان از جوان
بودن معدل سنی سازندگان اثار دارد .شاید امسال شاهد رکوردشکنی
تعداد فیلم اولی ها باشیم ،شاید تعداد کارگردان هایی که نشود از روی
چهره پیدایشان کرد ،بیش از تعداد انگشتان یک دست باشد.
-۱۰امسال البته بنا به دالیل غیرسینمایی ،تعداد فیلم های جدید
اماده نمایش باال نیست و بسیاری از فیلم ها در تقال برای اتمام تولید و
در مسیر تکمیل قرار دارند.
-۱۱تنها دوره ای که فیلم های بخش مســابقه درفاصله ۱۷روز
مانده به شروع این رویداد هنوز معرفی نشده اند.
-۱۲بازگشت بخش بین الملل جشنواره از اردیبهشت به بهمن
پس از ٨سال یک اتفاق دیگر در این دوره است.
-۱۳یکی از معدود ادوار جشنواره که فضاسازی رسانه ای قبل از
جشنواره ،جای ان که توسط ستاد خبری این رویداد صورت بگیرد،
به درستی توسط خبرگزاری ها و روزنامه ها شکل گرفته است.
-۱۴از معدود دفعات در یک دهه اخیر که انتخاب خانه
جشنواره با کم ترین میزان نقد روبه رو شده است.
-۱۵تنها دوره ای که برخی رســانه های رسمی ،در
فضاســازی پیش از شروع جشــنواره از این که نهادها و
تشکل ها کم کار بوده اند گالیه کرده اند و وزیر ارشاد امار
حیرت انگیزی درباره مشارکت بخش دولتی و حضور یکی
از همین تشکل ها ارائه داده است.
-۱۶برعکس ادوار مهمی از جشنواره که مدیرعامل
بنیاد ســینمایی فارابی ،دبیر جشــنواره فیلم فجر بود،
امسال به نظر می رســد این بنیاد برخالف ادوار دور که
برگزارکننده اصلی بود و ادوار اخیر که نقشی در برگزاری
داشت ،این بار سهم خاصی در برگزاری جشنواره ندارد.
-۱۷با امــاری که وزیر ارشــاد ارائــه داده و قاعدتا
باید درست باشد ،امســال حضور تهیه کنندگان بخش
خصوصی در جشنواره شکلی متفاوت از همیشه دارد.
-۱۸از حیث مضمونی در اثار تولید شده و در راه جشنواره ،با توجه
به سخنان ارائه شده وزیر ،دوره متفاوتی را پیش رو خواهیم داشت.
-۱۹بعد از ۲۵ســال از فعالیت انجمن منتقدان و نویسندگان
سینمایی زیرمجموعه خانه سینما ،این دوره از باب عدم مشارکت
این تشکل یک دوره خاص است.
-۲۰این یکی از معدود ادوار جشــنواره در پنج ،شش دوره اخیر
است که با وجود تکثر ابزارهای رسانه ای در فضای مجازی ،شاهد درز
پیدا کردن خبر نیستیم.
-۲۱و این شاید تنها دوره جشنواره باشد که حتی حاشیه سازی
زرد هم برایش مفید فایده است و کارکرد عکس دارد .یعنی به جای ان
که به تخریب ان منجر شود ،بیشتر کمک می کند تا در جریان اصلی
خبر قرار بگیرد! /صباخبر صفحه 3
4
پرونده
یک شنبه 25دی 1401شماره 1353
همراه با برنامه طنز «پاورقی» در شبکه دو سیما
حرفمـان را بـی تعـارف می زنیـ
نیره رضایی مطلق این شب ها شاهد برنامه ای طنز و البته بســیار گویا ،تحلیلی و متنوع از شبکه دو سیما
هستیم که می خواهد مسائل و موضوعات مرتبط با وقایع اخیر سیاسی کشور را با زبان طنز
گفت و گو
به مخاطبانش منتقل کند .سبک و ســیاق این برنامه شاید از برخی جهات شبیه به دیگر
برنامه های طنز صداوسیما در سال های اخیر باشد ،اما به نظر می اید «پاورقی» به عنوان یک برنامه طنز از
یک نگاه جدید به مسائل و اخبار روز کشور و جهان بهره می برد و سعی کرده با بررسی دقیق و موشکافانه از
حوادث و وقایع روز دنیا به خصوص از منظر سیاسی از مسائل و موضوعات پشت پرده اتفاقات و رویدادهای
جهان ،به زبان طنز اطالع رسانی کند .خبرنگار صبا با عوامل این برنامه به گفت و گو نشسته است.
جواد فتحی:
پاسخ به دروغ های بدیهی
برنامه «پاورقی» به تهیه کنندگــی و کارگردانی جواد فتحی و
اجرای محمدرضا شهبازی یکی از تولیدات شبکه دو سیماست که با
هدف روشن شدن ابعاد اخبار منتشر شده در فضای مجازی با زبان
طنز چند ماهی است که شنبه تا پنج شنبه حوالی ساعت ۲۰روانه
انتن می شود .این برنامه که نویسندگی اش با محمدامین میمندیان
و محمدرضا شهبازی است ،با استفاده از زبان طنز سعی در نمایان
کردن الیه های پشت پرده اخبار و افراد مرتبط با اتفاقات در فضای
مجازی دارد و سعی می کند بدون پیچیدگی های فرمی و زبانی ،اخبار
و اتفاقات روزانه را مرور کند.
جواد فتحی ،نویسنده ،تهیه کننده سینما و تلویزیون ،در اثاری
همچون برنامه تلویزیونی «کاربرانه» فعالیت داشته است .وی درباره
ایده اصلی و شکل گیری برنامه «پاورقی» گفت :اگر قرار باشد چیزی
به عنوان پیش تولید برای ایــن برنامه در نظر بگیریم «پاورقی» در
زمان بســیار اندکی از مرحله پیش تولید روی انتن رفت و از زمان
شــکل گیری ایده تا ضبط اولین قسمت خیلی سریع شکل گرفت.
یعنی از زمان پیشــنهاد طرح برنامه و صحبت کردن درباره این که
چگونه این برنامه تولید شود و عوامل ان جمع شوند تا وقتی که ضبط
و تهیه شود تقریبا دو هفته زمان برد.
وی دلیل این همه شتاب را فضای رسانه ای جامعه دانسته و افزود:
اوایل مهر ماه با شــروع ناارامی ها و پمپاژ اخبار دروغین به جامعه،
رسانه باید کاری می کرد و اول از همه با برمال کردن دروغ ها از شتاب
رسانه های بیگانه برای گسترش نا ارامی ها جلوگیری می کرد .برای
همین روشنگری مردم و برمال کردن چهره واقعی شبکه های خبری
معاند را در دستور کار قرار دادیم .به گفته تهیه کننده «پاورقی» خط
اصلی برنامه حضور یک مجری توانمند برای بیان واقعیت های موجود
با زبان طنز شکل گرفت.
فتحی با اشــاره به محتوای برنامه عنوان کــرد :فضایی که در
رسانه ها ،فضای مجازی و شبکه های اجتماعی شکل گرفت و هنوز
هم ادامه دارد سرشار از ابهام و دروغ است به طوری که برخی موارد
دروغ بودن شان بدیهی است و باید یک نفر می امد و به این ها جواب
می داد.
پاورقی متن
وی درباره وجه تســمیه نام برنامه گفت :کلمه پاورقی به معنی
تکمله هایی است که به متن اصلی زده می شود و ما نیز با رصد اخبار
اشارات تکمیلی و توضیحاتی درباره این اتفاقات و ماجراها می دهیم.
به این معنی که متن خبرها و اتفاقات یک چیز دیگری است و ما در
پاورقی داریم انها را گویاتر و واضح تر می کنیم تا مخاطب وجه دیگر
ماجرا را هم ببیند و بشنود.
فتحی درباره دکور برنامه پاورقی که در فضایی ساده رقم خورده
بیان کرد :سوای عالقه مندی خودمان به دکوری ساده و بدون هیاهو
بی شک یکی از دالیل سادگی این دکور نبود وقت کافی برای تهیه
دکوری شلوغ و با جزئیات زیاد بود .چرا که از زمان شکل گیری ایده تا
ضبط و پخش برنامه ،کمتر از یک هفته وقت داشتیم به همین دلیل
از دکور نیمه اماده ای که بود استفاده کردیم و کمی دست بردیم و
بعد از رتوش و تغییر رنگ از ان استفاده کردیم.
نگاه طنز ژورنالیستی
این تهیه کننده با اشاره به ساختار برنامه توضیح داد :وقتی قرار
اســت یک برنامه با یک مجری ان هم در زمانی محدود تولید شود
پس باید ساختار ساده و البته عمیقی داشــته باشد .طنز سیاسی
نهفته در این برنامه کامال با نگاه ژورنالیست تحقیقی همخوانی دارد
و نمی خواســتیم خیلی پیچیدگی های فرمی ،نمایشی و ...داشته
باشیم .می خواستیم ســاده حرف بزنیم و بیشتر به طنز مطبوعاتی
نزدیک شویم.
وی در مورد سوژه یابی و انتخاب خبرهایی که مبنای طنزپردازی
و هجو قرار می گیرند بیان کــرد :محمدامین میمندیان و مرتضی
قربانی نویسندگان برنامه هستند که با تهیه متن ،سوژه ها ،ویدئوها
و عکس ها خط اصلی برنامه را شکل می دهند .ضمن اینکه همه ما
مدام در حال رصد اخبار از شبکه های خارجی هستیم و خط فکری
ان ها را دنبال می کنیم.
فتحی درباره منابع خبری و نحوه صحت سنجی اخبار و فیلم هایی
که در رسانه های معاند منتشر می شــود گفت :چندین منابع برای
این صحت سنجی داریم .ضمن اینکه به حد کافی فیلم و خبر موثق
وجود دارد که دروغ این رسانه ها برمال شود .به طوری که هر فرد با
یک جستجوی ساده در فضای مجازی متوجه تناقض در اخبار این
رسانه ها می شود.
یک سوزن؛ یک جوالدوز
تهیه کننده «پاورقی» درباره این که چقدر این نگاه انتقادی به
درون جامعه و موضوعات روز نزدیک است ،اظهار داشت :بخشی به
نام جوالدوز را راه انداختیم که به موضوعات روز اقتصادی و سیاسی
داخلی می پردازیم و انتقاداتی هم می کنیم .از اسم این بخش مشخص
است که قرار است یک سوزن هم به مسئولین و مدیران ارشد بزنیم .با
این حال محور اصلی برنامه همان موضوعاتی است که در رصد اخبار
رسانه های بیگانه می بینیم .وی درباره انتخاب مجری برای چنین
برنامه ای بیان کرد :با محمدرضا شــهبازی پیــش از این در فضای
مجازی کار کرده بودیم و نگاه طنزامیز او را می پسندیدم .با او درمیان
گذاشتم که از اجرای در این برنامه اســتقبال و پذیرفت که اجرای
چنین برنامه ای را بر عهده بگیرد.
محمدرضا شهبازی:
از برنامه دفاع می کنم
محمدرضا شــهبازی ،مجری برنامه «پاورقی» ،عــاوه بر اجرا
در تلویزیون ،طنزپرداز و مدیر ســایت راه راه ،هم هست .او تاکنون
برنامه های مختلفی در شبکه های افق و شبکه دو سیما اجرا کرده
است .اولین مسابقه سیاسی تلویزیون به نام «رخداد» و همچنین
برنامه طنز «حرفشم نزن» با تهیه کنندگی و اجرای شهبازی از شبکه
افق سیما به روی انتن رفته است.
شهبازی با اشاره به مهمترین ویژگی این برنامه گفت« :پاورقی»
می خواهد الیه های پشــت پرده اخباری که بــرای مخاطبان مهم
و تاثیرگذار است و ممکن اســت ان ها را به اشتباه بیاندازد ،نمایان
کند .ما در این برنامه تالش می کنیم مخاطبان به این درک برسند
که اخباری که شبکه های معاند با سرعت و شتاب به خورد مخاطب
می دهند و یا در فضای مجازی می بینند و می شــنوند تا چه میزان
سندیت دارد و چه اندازه صحت ندارد.
وی یکی از اهداف این برنامه را تقویت سواد رسانه ای مخاطبان
دانسته و افزود :گروه نویسندگان این برنامه به دنبال اگاهی بخشی به
مخاطب است و تالش می کند متناسب با اخباری که منتشر می شود
مخاطب را برای پذیرش خبر ،شناسایی منبع ،زمان تاریخ انتشار و
اهداف پشت پرده ان اماده کند.
مجری «پاورقی» پیدا کردن گاف های شبکه های فارسی زبان و
اجتماعی را خیلی سخت ندانسته و می گوید :با کمی دقت و مقایسه
میان اخبار واقعی و جعلی گاف های رســانه های غربی مشــخص
می شود .رسانه های غربی تعمدا ً اشتباهات خود را بازگو نمی کنند
و با شــلوغ کاری ،هوچی گری و تکرار،یک مفهوم را به مخاطب القا
می کنند .شــهبازی از ورودش به این برنامه گفت :ایده برنامه بین
خودمان شکل گرفت و حس کردیم سرعت عمل رسانه های معاند صفحه 4
پرونده
اظهار کرد : :تا االن که حدود 50قســمت از برنامه روی انتن رفته،
بازخوردها خیلی زیاد بوده است .همین که برنامه از سوی اشوبگران
و خارج نشینان در فضای مجازی نقد می شــود و نسبت به برنامه
واکنش نشان داده می شــود یا به عوامل تولید توهین های رکیک
می شود یعنی برنامه دیده شــده و تاثیرش را گذاشته است .ضمن
اینکه بســیاری از مخاطبان در فضای مجازی از ما دفاع می کنند
و پاســخ ان ها را می دهند .کل این قضیه به این معنی است که ان
کاری که «پاورقی» باید انجام مــی داده موثر بوده و ما را در کارمان
مصمم می کند.
ـم!
در احاطه و تاثیر گذاشــتن بر افکار مردم باال رفته و در یک هجمه
رسانه ای همه جانبه ،هماهنگی اغراق شده ای ترسیم شده و ما باید
کاری بکنیم .اما سوتی های عجیب و غریبی که در این زمینه وجود
داشت کار ما را راحت کرد و توانستیم مسیر تحقیق تا نگارش و اجرا
را سریع ترسیم کرده و برنامه را روی انتن ببریم.
وی ادامه داد :زمان ایده ال مان برای هر برنامه حداکثر ۱۵دقیقه
است و به دلیل زمان مناسبی که قبل از اخبار دارد از تاثیرگذاری و
دیده شدن برنامه مطمئن هســتیم با این حال مجبوریم خیلی از
ســوژه ها را کنار بگذاریم و به انهایی بپردازیم که از لحاظ مختلف
اولویت دارند.
این طنزپرداز تلویزیونی با اشاره به ویژگی طنز تلویزیونی و سیاسی
عنوان کرد :در طنز سیاسی ،تحلیل های جدی ،شناخت مسئله ،قرار
دادن ان در چارچوب ،بیان زمینه شــکل گیری ان و مقایسه اش با
یک شنبه 25دی 1401شماره 1353
5
واقعیت ها و دنبال کردن سابقه رویدادها و تالش برای نگاه کردن از
زاویه ای متفاوت وجود دارد که در نهایت هدفش روشنگری مخاطب
با نگاه طنز است .ضمن اینکه ما در این برنامه با صراحتی که هم در
سوژه و هم در لحن و اجرا داریم حرفمان را بی تعارف می زنیم.
شهبازی ادامه می دهد« :پاورقی» یک برنامه ژورنالیستی با زبان
طنز است که در این حوزه سوژه های روز را مطرح کند و با رویکردی
که اشــاره کردم درحقیقت خالی بودن چنته معاندین جمهوری
اسالمی را به رخ می کشد.
وی درباره معتبر بودن صحت سنجی اخبار و اعتماد به منابع اذعان
داشت :تا به حال که سراغ تصویر و سندی که سندیت نداشته باشد
نرفته ایم و برای همه حرف هایی که در برنامه عنوان می کنیم تصویر
مستند یا ویدئو و سند معتبر نمایش می دهیم.
مجری «پاورقــی» درباره اســتقبال مخاطبان از ایــن برنامه
محمدامین میمندیان:
طنز سیاسی را دوست دارم
محمدامین میمندیان ،نویســنده ثابت «پاورقی« است .او دبیر
زیست شناسی در شهربابک استان کرمان است که به قول خودش هر
وقت بار بخورد خودش را به برنامه می رساند و جلوی دوربین می اید.
او که از ابتدای برنامه تاکنون بــا ان همکاری می کند ،گفت :برنامه
«پاورقی» با استفاده از زبان طنز سعی در نشان دادن الیه های پشت
پرده اخبار و افراد مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی است و هدفش
این است که با زبان طنز و بدون پیچیدگی های شکلی و زبانی ،اخبار
و اتفاقات روزانه را مرور کند.
میمندیان که پیش از این با برنامه «حرفشم نزن» در شبکه افق
با محمدرضا شهبازی کار کرده درباره حضورش در این برنامه بیان
کرد :ما پیش از این کار مشابهی مانند «پاورقی» را در شبکه افق روی
انتن برده بودیم برای همین وقتی اقای فتحی پیشنهاد چنین کاری
را داد اماده بودم ،اما فکر نمی کردم بخواهند کار را با این سرعت روی
انتن ببرند .نویسنده برنامه «پاورقی» با اشاره به فرصت محدودی که
برای نگارش و طرح این برنامه داشت اظهار کرد :شاکله کلی برنامه
در 20دقیقه ،نقد رسانه های خارجی و اخباری است که با زبان طنز
باید درستی ازمایی شان به مخاطب منتقل شود.
ابزار من متنی است که برای ویدئو ها و عکس های ارسالی نوشته
می شود که ماحصل رصد دقیق اخبار روز ،خواندن مستنداتی است
که به درستی یا نادرستی این اخبار مربوط می شود و جست وجو در
فضای مجازی برای دریافت فکت های قوی یا تحلیل های متقن برای
ادعاهای دروغین یا ابکی است.
وی ادامه داد :االن که برنامه برای مخاطب شناخته شده کار ما
سهل تر از قبل شده است ،چرا که برخی از اخبار را مردم می فرستند
و ما را در بازگویی درست اتفاقات کمک می کنند .مخاطبان با تهیه
متن ،موضوعات ،ویدئوها و عکس ها با برنامه همراهی می کنند .ضمن
اینکه همه ما مدام در حال رصد اخبار از شبکه های خارجی هستیم
و خط فکری ان ها را دنبال می کنیم.
میمندیان با اشاره به بخش جوالدوز عنوان کرد :نقطه تعادل برنامه
این بخش محسوب می شــود و به نگاه واقع بینامه در برنامه کمک
کرد .بارها به ما می گفته اند چرا از خودتان هم نمی گویید و ایرادات
خودتان را نمی بینید .هرچند به اعتقاد اقای شهبازی بقیه رسانه ها
نقدهای پی درپی از عملکرد مدیران نظام دارند و ما خیلی نباید وارد
این حوزه شــویم اما با درنظر گرفتن این بخش توانسته ایم پاسخ
بسیاری از مخاطبان را بدهیم و فضای متعادلی در برنامه برقرار کنیم.
نویسنده برنامه «پاورقی» با بیان اینکه ما فضای بحرانی و بغرنجی
را ســپری کرده ایم ادامه داد :خوشبختانه فضا ارام شده است اما در
100روز گذشته اتفاقات ناخوشایندی رخ داد که همه ما را ناراحت
کرد .هجمه رسانه های معاند و اتحاد فضای مجازی با این رسانه ها
هوشیاری بیشــتری را می طلبید و ما به موقع توانستیم روی انتن
برویم و نیاز رسانه ای مخاطب را براورده کنیم.
وی درباره ویژگی های طنز سیاسی گفت :پشت هر طنز سیاسی،
تحلیل های جدی ،شناخت مسئله ،قرار دادن ان در چارچوب ،بیان
زمینه شکل گیری ان و مقایسه اش با واقعیت ها و دنبال کردن سابقه
ان رویداد نهفته است .اگر طنز را ابزار بی نظیری در مواجهه با مسائل
و مشــکالت جامعه بدانیم با کمک ان می توانیم به سراغ تلخ ترین
رویدادها و مشکالت برویم تا بیان و نقد انها را اسان تر کنیم.
میمندیان با تاکید بر اهمیت راستی ازمایی در این برنامه عنوان
کرد :این نکته که مبادا مطلبی را بنویسم که بعدتر مجبور به اصالح
یا عذرخواهی شوم مجبورم کرده که درباره صحت و درستی خبرها
دقت زیادی کنم و در هنگام نگارش از چندین منبع موثق ،درستی
ان را تایید کنم .با این حال برای رســیدن به این درستی همه باید
کمک کنند .به طور مثال چندی پیش مطلبی را نوشتم که از درست
بودنش مطمئن بودم اما محمدرضا شهبازی با من تماس گرفت و
گفت این ایتم را حذف کردم چون یکــی از منابع خبری برنامه به
درستی اش شک داشته و نکاتی داشته که بهتر بود کار نشود. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
یک شنبه 25دی 1401شماره 1353
شیوه طنزپردازی ادبیات ایران به قلم ابواسحاق
کتاب گزیده طنز «ابواسحاق حالج شیرازی (بســحاق اطعمه)» نوشته نسیم عرب امیری با مقدمه
زنده یاد ابوالفضل زرویی نصراباد به تازگی توسط انتشارات نیستان چاپ شده است .مجموعه گزیده طنز
در زمره اخرین بازمانده های قلم و طبع نکته سنج مرحوم ابوالفضل زرویی نصراباد است .مجموعه ای که
کوشیده با دقیق شدن بر ظرایف و نکات نغز و طنز امیز شاعران و نویسندگان کهن ایران زمین ،ضمن
انجام پژوهشی تازه در اثار انها ،نگاهی تخصصی و خاص بر یکی از گونه های روایت زبانی انان داشته باشد.
این کتاب در یازده بخش با بازخوانی موضوعی کتاب های برجای مانده از ابواســحاق ،ســعی کرده
گزیده ای جامع از ان پیش روی مخاطب قرار دهد/ .صباخبر
خواننده ایرانی برگزیده یک جایزه جهانی
«رامین حســین پور» با ویدئوارت «صورتگر» جایزه بهترین خواننده مرد جوایز بین المللی موزیک
ویدئوی لس انجلس سال ۲۰۲۲را به دســت اورد .ویدیوارت «صورتگر» که خوانندگی ،کارگردانی،
نویسندگی ،تهیه کنندگی ،تنظیم ،اهنگسازی و نوازندگی گیتار الکتریک ان نیز برعهده رامین حسین پور
بوده است ،به تازگی برنده جایزه بهترین کارگردان مستندســاز ،بهترین فیلم کوتاه تلفیقی فستیوال
بین المللی استهکلم سوئد ،بهترین اهنگساز زاگرب کرواسی و نیز بهترین کانسپت ارت در بخش های
معماری ،سینما و موسیقی از جشنواره جهانی لس انجلس شده است .این ویدیو ارت در سال ۱۴۰۰تحت
مجوز دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی ساخته شده است/.ایسنا
سرنوشت خانه کوزه کنانی؛ چه می شود؟
اثر تاریخی «خانه کوزه کنانی» در سال ۱۲۴۷شمسی در دوره قاجار با کاربری مسکونی احداث شد و
در سال های مختلف کاربری های متفاوتی داشته است .بنای تاریخی خانه به لحاظ ارزش های فرهنگی
و معماری در حفظ هویت و ماندگاری حافظه تاریخی شهر نقش مهمی ایفا می کند.
این خانه عنوان بزرگ ترین خانه تاریخی مشــهد را همچنان یدک می کشد و با توجه به تخریب
بخشی از ان در فروردین ۱۴۰۰در حال حاضر با قبول طرح مرمتی توسط میراث فرهنگی روند مرمت
و بازسازی در این خانه تاریخی که متعلق به مالک خصوصی است ،جریان دارد.
رضا صادقی ،متخصص مرمت ابنیه تاریخی و ناظر اجرایی طــرح مرمتی خانه کوزه کنانی گفت:
خانه تاریخی کوزه کنانی مربوط به اواخر دوره قاجار اســت و در دروه پهلوی اول با ایجاد تغییراتی به
ساختمانی دیوانی تبدیل شده است .این خانه تاریخی در کوچه شوکت الدوله ،کوچه فرعی پنجه که
یکی از قدیمی ترین کوچه های مشهد است ،قرار گرفته و حدود ۲۵۰۰مترمربع وسعت دارد.
وی در ادامه گفت :مردم خمینی شهر اصفهان این ساختمان را خریداری و تاکنون به عنوان عمارتی
فرهنگی و مذهبی از ان استفاده کرده اند .در حال حاضر نیز متولی اصلی مرمت بنا مردم همین شهر
هستند و موسسه امام رضا(ع) خمینی شهر به نمایندگی از مردم مدیریت اقدامات اجرایی را بر عهده
دارد .صادقی عنوان کرد :با نظر مساعد مردم خمینی شهر و راهبرد عبداهلل جبل عاملی ،متخصص حوزه
مرمت ،ضمن حفظ بخش تاریخی بنا ،بخش دیگری نیز با هدف تامین نیاز اسکان مردم خمینی شهر
که به مشهد سفر می کنند ،به بنا اضافه خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه این بنا در اختیار زائرین ومجاورین قــرار خواهد گرفت ،افزود :پس از مرمت
بخش تاریخی اثر به علت ارزشمندی این بنا برای مردم این شهر ،تبدیل به موزه و فضایی فرهنگی برای
استفاده مردم مشهد و زائرین و زیرزمین این بنای تاریخی نیز به مرکزی برای خدمات مستقیم به زائرین
و مجاورین تبدیل خواهد شد/ .ایسنا
کتابخانه پنجشیر در اتش سوخت
مقام های محلی والیت پنجشیر از اتش سوزی منزل فضل احمد
معنوی وزیر عدلیه پیشین جمهوری اسالمی افغانستان خبر دادند؛
اتفاقی که با عنوان اتش زدن کتابخانه پنجشیر توسط طالبان انعکاس
یافته است .موالنا نصراهلل ملک زاده ،رئیس اطالعات و فرهنگ والیت
پنجشیر گفت :اتش سوزی در خانه فضل احمد معنوی در منطقه رخا
رخ داده است .منابع محلی در پنجشیر می گویند :یک کتابخانه بزرگ
در این ساختمان که حدود ۵هزار کتاب ارزشمند از رشته های مختلف
را در خود جای داده بود ،کامال سوخته و خاکستر شد؛ کتابخانه ای که
فضل احمد معنوی مالک این بنا هــر از چند گاهی در ان برنامه های
کتابخوانی و فرهنگی برگزار می کرد.
این رویداد با محکومیت های گسترده در افغانستان و خارج از ان
همراه شده اما مقامات طالبان هنوز در این زمینه اظهار نظری نکرده اند،
در حالی که برخی دیگر از رســانه های غیرافغان ،طالبان را عامل این
اتشوزی معرفی کرده اند/ .ایسنا
حرف مان را االن باید بزنیم
ســهاب محبعلی ،قصد دارد از ۴بهمن نمایش «موشمرگی»
را که بر اساس اتفاقی واقعی شــکل گرفته است ،در پردیس تئاتر
شهرزاد روی صحنه ببرد.
سهاب محبعلی ،نویســنده و کارگردان این اثر گفت :نمایش
«موشمرگی» بر اساس اتفاقی واقعی و جنایتی خانگی در اتریش
که طی ان پدری ۲۴سال دختر خود را در زیرزمین خانه حبس و
مورد ازار و اذیت قرار داد ،شکل گرفته است .داستان برگرفته از ان
اتفاق است اما با نگاه شخصی اجرا می شود.
کارگردان نمایش «موشــمرگی» درباره وضعیت اجرای تئاتر
در شرایط فعلی که تبلیغات و گیشه تئاتر وضعیتی نامطلوب دارد،
تصریح کرد :خیلی شرایط برای اجرا ایده ال نیست اما حرفی که با
نمایش خود داریم برای االن است و از این رو باید حرف مان را االن
بزنیم وگرنه مشمول زمان و تاریخ مصرف می شود .امیدواریم مردم
هم به تماشای اثر ما بنشینند/ .صباخبر
«عمو ری» بادوام ترین دی جی جهان درگذشت
ری کوردیرو معروف به «عمو ری» که در ســال ۲۰۰۰در کتاب
رکوردهای جهانی گینس به عنوان بادوام ترین دی جی جهان انتخاب
شد ،روز جمعه در سن ۹۸سالگی در هنگ کنگ درگذشت..
کوردیرو پیش از انکه کار خود را در سال ۱۹۴۹در رادیو ردیفیوژن
اغاز کند به عنوان نگهبان زندان و کارمند بانک فعالیت داشت که در
سال ۱۹۶۰به عنوان سرپرست موسیقی الیت در رادیو هنگ کنگ
منصوب شد و تا سال ۲۰۲۱به عنوان مجری در رادیو و تلویزیون هنگ
کنگ فعالیت خود را ادامه داد.
او پیشتر در مصاحبه ای خود را خوشبخت ترین مرد جهان خوانده
و گفته بود :کاری را که دوست داشــته انجام داده و پشیمانی درباره
زندگی خود ندارد .کوردیرو برای چهارسال متوالی به عنوان دی جی
برتر هنگ کنگ شناخته شد .همچنین موفق شد تا نشان MBEرا
از ملکه الیزابت دوم در کاخ باکینگهام دریافت کند .علت مرگ او هنوز
فاش نشده است/ .ایرنا صفحه 6
یک شنبه 25دی 1401شماره 1353
خرب فرهنگ و هرن
دیدار با «اخرین پادشاه اسکاتلند»
ت و پنجمین برنامه سینماتک خان ه هنرمندان ایران به نمایش فیلم سینمایی «اخرین
پانصد و بیس
پادشاه اسکاتلند» به کارگردانی کوین مک دونالد اختصاص دارد .پس از نمایش فیلم ،نشست نقد و بررسی
با حضور ایمان واقفی جامعه شناس ،مدرس مطالعات شهری و مترجم با موضوع «تمامیت خواه تنها»
برگزار می شود« .اخرین پادشاه اسکاتلند» برگرفته شده از رمانی با همین عنوان است که در سال ۱۹۹۸
منتشر شد .این رمان بر پایه خاطرات یک شخصیت خیالی با نام نیکوالس گریگان دکتر اسکاتلندی نوشته
شده است که به استخدام رئیس جمهور دیکتاتور اوگاندا در سال های ۱۹۷۱تا ۱۹۷۹درمی اید.این برنامه
ی ۱۴۰۱از ساعت ۱۷در سالن ناصری برگزار می شود/.مهر
فردا دوشنبه ۲۶د
اثر تاریخی « ریسباف اصفهان » در دوراهی بودن یا نبودن؟
اثر تاریخی «کارخانه ریسباف » در چهارباغ اصفهان که در شمار زیباترین و مهم ترین بناهای صنعتی
،تاریخی ایران است ،همچنان بین ویرانی و تبدیل شــدن به موزه منطقه ای معطل است .در حالی که
از ســال ۸۸به این ســو وعده ها برای تعامل و تبدیل این بنا به موزه منطقه ای عملی نشده است .حاال
زمزمه های دیگری به گوش می رسد و ان احیای ریسباف با مشارکت شهرداری و بانک ملی است.
مهران زینلیان ،معاون امور عمرانی استاندار اصفهان در این رابطه توضیح داد :بعد از پیگیری های ما،
میراث فرهنگی نامه ترک فعل برای مدیریت بانک ملی زده است که باید ببینیم نامه انها به کجا رسیده
است .ریسباف در این شرایط باد و باران در حال خراب شدن است/ .ایرنا
نقد تحریم تئاتر و زیرزمینی شدن کار
اجرا کردن یا اجرا نکردن تئاتر؛ این موضوعی است که در سه ماه
اخیر به کرات در محافل تئاتری و در گفتگوهای دوســتانه درباره
ان صحبت شده است .اتفاقات اجتماعی همیشه تاثیرات متفاوتی
بر افراد می گذارد .هنرمندان هم از این قاعده مســتثا نیســتند و
واکنش های انان بــه اتفاقاتی که در جامعه رخ می دهد ،اشــکال
گوناگونی دارد .در چند ماه اخیر و با باال گرفتن ناارامی ها بخشــی
از جامعه تئاتری بهتر دید با کناره گیــری از اجرای نمایش ،به این
اتفاقات واکنش نشان دهد .در مقابل تعدادی دیگر از هنرمندان هم
هستند که باور دارند هنر تئاتر نیز مانند دیگر مشاغل باید به حیات
خود ادامه بدهد و اگر سخنی هست ،باید روی صحنه مطرح شود.
اخیرا نیز علی شمس کارگردان تئاتر و رامین پرچمی بازیگر ،دو
هنرمند تئاتر دیدگاه های خود را درباره «مداخله هنرمند هنرهای
نمایشی در صورت بندی امروز و فردا» بیان کرده اند.
نمی توان برای کسی نسخه پیچید
شمس به بازخوانی برخی از اتفاق های مشابه در جهان پرداخته که
سبب شده هنرمندان یک کشور خاص نسبت به برگزاری جشنواره
یا اجرای عمومی واکنش نشان دهند و به تحریم و تعطیلی یا اجرای
نمایش های زیرزمینی روی اورند .او سپس یاداوری کرده که تحریم
جشنواره تئاتر فجر در سال ۸۸هم سبب شد هنرمندی مانند پیتر
بروک که قرار بود به دعوت این جشنواره ،نمایشی را در ایران اجرا
کند ،از حضور در این رویداد کناره گیری کند .شمس سپس به طرح
یکی از مهم ترین پرسش های جامعه تئاتری در مقطع اخیر پرداخته
و توضیح داده است :در تمام سال های بعد از انقالب شدیدترین نوع
این مواجهه در قالب تحریم جشنواره فجر بروز کرده بود و هیچ گاه
این سئوال به این شکل مطرح نشده بود که من به عنوان یک هنرمند
تئاتر ایا باید تئاتر اجرا کنم ،یا نکنم؟ ایا فعالیت هنری من ،ضرورتی
دارد یا ندارد؟ مهم ترین بحرانی که ما بــرای اولین بار داریم تجربه
7
می کنیم ،مربوط به همین پرسش ها است .ما حتی در مقطع انقالب
هم با هنرمندان معترضی مواجه بودیم که همچنان می خواستند به
اجرای خود بر صحنه ادامه دهند .حتی در ان مقطع که چالش های
ایدئولوژیک با حاکمیت وقت خیلی جدی بوده است ،همچنان شاهد
فعالیت هنرمندان بودیم .وی با ارجاع به برخی تجربه های تاریخی
همزمان با سال های انقالب تاکید کرده است :هیچ گاه شاهد مسئله
«تحریم شــغل خود» نبوده ایم .در این مدت اما این دوراهی شکل
گرفته و این سئوال مطرح است که ایا نســبت ما با جامعه امروز ،با
تئاتر کار کردن قابل تعریف است یا با کار نکردن؟ این مسئله ای است
که به لحاظ زیستی و هویتی ،به عنوان یک فعال تئاتری با ان مواجه
هستیم .او بر این باور اســت که نمی توان دیگران را قضاوت کرد یا
برای شان نسخه پیچید که کار کنند یا به تعطیلی تن بدهند.
رامین پرچمی هم که در سال های اخیر با مشکالت گوناگونی رو
به رو بوده و حاال بیشتر در تئاتر فعال اســت ،همزمان با بازی اش در
نمایش «پنچری» که این روزها روی صحنه است ،تاکید کرده :با اینکه
در اعتراض های اجتماعی همیشــه همراهی کرده ام ولی با تعطیلی
تئاتر به شدت مخالفم .او که سال ۸۸به دلیل حضور در اعتراض های
اجتماعی راهی زندان شد ،توضیح داده که اگر قرار بر اعتراض است،
سالن تئاتر یکی از بهترین مکان ها برای طرح اعتراض های اجتماعی و
حرف زدن درباره مسائل است .پرچمی معتقد است که این واکنش باید
برعکس رخ می داد و اتفاقا باید بیشتر به تئاتر پر و بال می دادیم و مردم
هم بیشتر در سالن ها جمع می شدند .گویی به نوعی نفوذی ها باعث
تعطیلی تئاتر در شرایط فعلی شده اند .اگر قرار بر تعطیلی باشد ،باید
فکری به حال کارهایی کرد که فقط جنبه سرگرمی و تفریحی دارند اما
نمایش هایی که تفکربرانگیز و جدی هستند ،چرا باید تعطیل شوند؟!
او باور داشت که حمایت از تئاتر ،حمایت از همان هدفی است که همه
ما به دنبالش هستیم/ .ایسنا صفحه 7
زادروز ماهی غریب اقیانوس سینمای ایران
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
جان دادن به شخصیتی مهم و گمنام!
یکی از اثار مانــدگاری کــه ماه چهره خلیلــی در ان به
نقش افرینی پرداخت ،مجموعه تلویزیونی «کاله پهلوی» به
کارگردانی ضیاءالدین دری بود .ســریالی در ژانر تاریخی که
تولید ان حدود یک دهه طول کشــید تا ایــن مجموعه را به
یکی از کارهای فراموش نشدنی تاریخ سیمای ایران بدل کند.
این سریال با داستان زندگی «فرخ باســتانی» جوانی ایرانی
اغاز می شود که از طبقات فرودســت جامعه است ولی پس
از تحصیل در مدرســه دارالفنون تهران ،برای ادامه تحصیل
به پاریس مــی رود و انجا با دختری دورگه بــه نام بالنش (با
نقش افرینی نگین محسنی) اشنا شده و با او ازدواج می کند.
اما ازدواج با بالنش برای فرخ که دارای شخصیتی ناپایدار است
به خوشبختی ختم نمی شود .او مشخصاً در ازدواج دومش با
ن افشار) نیز عاقبت به خیر
شادی مستشارنیا ( با بازی بهاره کیا
نمی شود و به همین دلیل خود را دلباخته «وندی سیمسون»
کارمند ســفارت انگلســتان می یابد .اما ایا وندی سیمسون
شخصیتی خیالی است یا این شخصیت وجود خارجی داشته و
انتزاعی نیست؟ وندی سیسمون شخصیتی حقیقی در ایران و
در سفارت انگلستان بوده که دست بر قضا شناخت بسیار خوبی
از ایران و فرهنگ این کشور داشته است .حتی گفته می شود این
دختر نخستین شخصی بوده که دیوان حافظ را به زبان انگلیسی
ترجمه کرده است .او زبان فارسی را به شیوایی بیان می کرده
و تسلط کامل به این زبان داشــته است .برای جان بخشیدن
به چنین شــخصیتی ،دری بهترین انتخاب ممکن را داشت.
حضور بازیگری که سال ها در انگلستان زندگی کرده و به خوبی
با شخصیت یه دختر جوان انگلیسی اشناست ،یکی از عوامل
ماندگاری نقش سیمسون در این مجموعه به حساب می اید و
چه کسی بهتر از زنده نام ماه چهره خلیلی که دارای این فاکتور
است .خلیلی درست در موقعیت وندی سیمسون قرار داشت و
انتخاب او یکی از وجوه برجسته کار ضیاءالدین دری بود.
یاسر سماوات -مرگ بزرگترین اســرار است .این کالم موالی
متقیان از عمیق ترین جمالتی است که در تاریخ ،از بشریت به یادگار
مانده است .این نوشتار البته به مناسبت سالروز تولد ماه چهره خلیلی،
دختر محجوب و مهجور ســینما و تلویزیون ایران به رشــته تحریر
درامده اما پرکشیدن نا بهنگام او ،به حدی دردناک بود که با گذشت
یک سال و اندی هنوز نمی توان ان را در باورها گنجاند.
امروز 25دی ماه ،زادروز بازیگری اســت که طی عمر کوتاه خود،
نقش هایی ماندگار از خود روی پرده نقره ای و جعبه جادویی به یادگار
گذاشــت .روزی که همزمان با 15ژانویه میالدی است .تاریخی که
در ان به ســال 1622میالدی ،مولیر ،یکی از سه نمایشنامه نویس
برتر قرن هفدهم ،در فرانسه دیده به جهان گشود .همچنین مصادف
است با زادروز الکساندر سرگییویچ گریبایدوف ،شاعر ،نویسنده و البته
سیاستمدار روسی که در تاریخ ایران با نام او به دلیل ماموریت ناکامش
در بازگرداندن زنان روســی االصل از ایران به روسیه تزاری اشناییم.
جمال عبدالناصر ،دومین رئیس جمهوری مصر و پدر ناسیونالیزم عربی
نیز در این تاریخ به دنیا امد.
ماه چهره خلیلی ،بازیگر فقید ســینمای ایــران در چنین روزی
بــه تاریخ خورشــیدی 25دی مــاه 1355دیده به جهان گشــود.
خردسالی اش در ایران دیری نپایید و در 6ســالگی با خانواد هاش به
انگلستان مهاجرت کرد .ماه چهره در لندن به دبستان و دبیرستان رفت
و سپس در دانشگاه اکسفورد تا کارشنای ارشد معماری ادامه تحصیل
داد .زندگی او اما در گرایش و عالقه به معماری خالصه نمی شد .او که
نوه دختری زنده نام «پروین سلیمانی» محسوب می شد ،شیفته سینما
و بازیگری بود و ســرانجام راه خود را در این ورطه پیدا کرد ،راهی که
خلیلی را به سمت زادگاهش سوق می داد.
بازگشت به ایران و بازی در «چشمان سیاه»
سال 1381و پس از 21سال دوری از وطن ،خلیلی برای بازی در
فیلم سینمایی «چشمان سیاه» کاری از زنده نام ایرج قادری به ایران
بازگشــت .پس از بازی در این فیلم و نقش افرینی شخصیت
«غــزل دالویز» برای بــازی در فیلــم کمدی-اجتماعی
«اازدواج به سبک ایرانی» کاندید می شود اما او برای ادامه
کارش در سینمای ایران مشکل کوچکی داشت .بیش از
20سال دوری از وطن ،روی گویش خلیلی تاثیر خود
را گذاشته بود و او نمی توانست به زبان مادری فارغ از
لهجه انگلیسی تکلم کند.
پس خلیلی با معرفی حسن فتحی ،دوره بازیگری
دیگری را که شامل اموزش فن بیان هم می شد ،این
بار در ایران و نزد زنده نام حمید سمندریان پشت
سر گذاشــت .مشــکل ماه چهره جوان به قول
خودش ته لهجه او بود .البته خلیلی به حضور
در این دوره ها بســنده نکرد و برای گذراندن
دوره پیشرفته بازیگری ،به انگلیس بازگشت
تا مدتی را در مدرســه متــد (Method
)Schoolبه اموزش فنون برجسته این
حرفه بگذراند« .نقــاب» ،دومین فیلم
ماه چهره خلیلــی در ایران بود .فیلمی
به نویســندگی پیمان قاسم خانی و
کارگردانــی کاظم راســت گفتار که
حواشی بسیاری پس از تولید داشت.
ابتدا قرار بود این فیلم با نام «پوکر»
اکران شود اما در پی همین حواشــی نام فیلم تغییر کرد .خلیلی در
این اثر نقش بسیار کوتاهی داشت .او نقش «روناک» خواهر «نگار»
با بازی سارا خوئینی ها را ایفا کرد .دختری که پس از اغفالش توسط
دو کالهبردار (امین حیایی و پارســا پیروزفر) خودکشی می کند و
نگار برای انتقام او گام به بازی خطرناک این دو می گذارد ...درخشش
خلیلی در این فیلم ها باعث شد از او برای حضور در کارهای متعددی
دعوت شود .به این ترتیب او در سه مجموعه تلویزیونی «در چشم باد»
«کاله پهلوی» و «مختارنامه» حضوری نسبتاً همزمان داشت.
اشنایی ماه چهره خلیلی با مرحوم سمندریان باعث شد او در جامعه
تئاتری هم به زودی چهره محبوبی شود .بازی در نمایش «دپوتات»
که یک کمدی موقعیت ()Situation comedyمحسوب می شد،
ســراغاز حضور خلیلی روی ســن تئاتر ایران بود .او در این نمایش
نقش همســر نماینده مجلس با بازی اتابک نادری را برعهده داشت.
ویژگی کمدی موقعیت این اســت که نقش های ان نمایش در اصل
کاراکترهای طنزواره ای نیستند اما خطوط روایی داستان نمایشنامه
ان ها را ناگزیر در موقعیت های کمدی قرار می دهد .شــب اغازین
اجرای «دپوتات» با یک اتفاق فرخنده دیگر برای ماهچهره همزمان
بود .خودش درباره ان گفته است «:شب افتتاحیه نمایش «دپوتات»،
شنبه 21فروردین ،با تولد یک سالگی پسرم ،پرواز هم زمان شد .ان
شب اجرا به پرواز تقدیم شد .هم زمان شدن یک سالگی پسرم با اولین
شب حضورم روی صحنه تئاتر اتفاقی بود که ان شب را برایم بسیار
مهم و هیجان انگیز کرد».
خلیلی در دهه 80بازیگر پرکاری به شمار می امد« .تله» «پرونده
هاوانا» «موش» «سایه وحشت» «شور شیرین» «مرگ کسب و کار من
است» «پرنده باز» و «شبکه» دیگر اثاری بودند که با بازی ماه چهره
در دهه 80روی پرده نقره ای جان گرفتند .با اغاز دهه 90خلیلی که
ان زمان بازیگر شناخته شده ای محسوب می شد ،در اکثر فیلم هایش
نقش های اول یا دوم یا مکمل را بازی می کرد .فیلم «هدیه» به سال
1393اثری بود که در ان با زنده نام علی انصاریان هم بازی شد.
فیلمی که براساس داستانی واقعی ساخته شد .ماجرای
فیلم مربوط به عباس و ستاره ،زوج خوشبختی بود که
زندگی عادی شان بعد از مطلع شدن از سرطان ستاره،
زن عباس ،شکل دیگری می گیرد.
مرگ نابهنگام
ماه چهره خلیلی اواخر دهه 90همزمــان با بازی در
فیلم های متعدد متوجه بیماری صعب العالج سرطان
لوزالمعده شــد .ماجرا از این قرار بــود که او هنگام
فیلمبرداری یکی از کارهایش دچار درد معده
شدیدی شد و پس از انتقال به بیمارستان،
متوجه غده ســرطانی پیشرفته ای در
معده اش شد .خلیلی دوست نداشت
کســی از این موضوع با خبر شود و
سال 99برای شیمی درمانی دوباره
به لندن بازگشت اما بیماری به حدی
پیشرفته بود که شیمی درمانی هم
کمکی به او نکرد تا سرانجام صبحگاه
روز جمعــه 17مــرداد 1399در
بیمارستانی در لندن چشم از جهان
فرو بست.
یاد و خاطره اش همیشه جاویدان. صفحه 8