روزنامه صبا شماره 1348
روزنامه صبا شماره 1348
روزنامه صبا شماره 1348
یک شنبه| 18دی 8 |1401ژانویه 15 |2023جمادی الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1348صفحه| 5000ناموت|
ل درکار
رویکرد دولت ،تسهی
فرهنگ و هنر است
صفحه 3
گفت و گو با کارگردان و بازیگر فیلم سینمایی «عمارتی درمه»
همهبرای رسیدن بهثباتتالشکنیم
از سرگیری کنسرت ها
در دستور کار حوزه هنری
صفحه 7
طهماسب ،منهای کاله قرمزی
صفحه 8 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
یک شنبه 18دی 1401شماره 1348
«ببعی» به «فجر» می رسد؟
محمدمهدی مشکوری تهیه کننده انیمیشن سینمایی «ببعی» از محصوالت سازمان اوج ،به ارائه
توضیحاتی درباره فرایند تولید و اکران این اثر پرداخت .محمد مهدی مشکوری تهیه کننده انیمیشن
سینمایی «ببعی» به کارگردانی حسین صفارزادگان توضیح داد :ما پیش از این سریال «ببعی» را برای
گروه سنی خردساالن و با تکنیک دو بعدی ساخته بودیم که جزو محبوب ترین اثار تلویزیونی شد .با
همین پشتوانه تصمیم گرفتیم نسخه سینمایی این سریال را هم بسازیم .وی ادامه داد :پروژه را برای
سینما سه بعدی تعریف و جهان داستانی جدیدی هم برای ان ترسیم کردیم.کار در حال حاضر در مرحله
رندر و خروجی نهایی است و در مجموع بنای ما بر رسیدن فیلم به جشنواره است/.مهر
«سقوط» هنوز مجوز ندارد
محمد صادق افراســیابی ،به حواشی پیش امده مربوط به توزیع ســریال های شبکه نمایش خانگی
واکنش نشان داد .معاون کاربران و تنظیم گری اجتماعی ساترا گفت :ساترا در حال هماهنگی با نهاد قضایی
برای پخش بدون مجوز سریال نمایش خانگی «بی گناه» و مجموعه «پدرخوانده» است اما درباره سریال
«سقوط» ،پس از جمع بندی نهایی در شورای صدور مجوز نمایش ساترا نتیجه اعالم می شود .فعال می شود
گفت «سقوط» هنوز مجوز ندارد .افراسیابی افزود :نمایش مجموعه بی گناه و پدرخوانده به قصور و تخلف
پلتفرم های نمایشی ان ها مربوط می شود و مشکالت محتوایی این دو سریال به پلتفرم ها اعالم شده بود.
در حال حاضر در خصوص تخلفات این دو پلتفرم هماهنگی الزم با نهاد قضایی در جریان است/.صباخبر
ل درکار فرهنگ و هنر است
رویکرد دولت ،تسهی
محمدمهدی اسماعیلی ،درباره اینکه مطرح می شود وزارت
فرهنگ و ارشاد اسالمی هنرمندان را برای حضور در فعالیت های
هنری ملزم کرده اســت ،گفت :هنر مقوله ای نیست که با اجبار
بشود کاری کرد وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد تسهیل گری است.
ما وظیفه داریم موانع را برای اجراهای هنری از بین ببریم و این
وظیفه ماست؛ ما که کاری انجام نمی دهیم .وزیر فرهنگ و ارشاد
اسالمی ادامه داد :ممکن است کسی بیاید بگوید وزارت فرهنگ
مجوز نمی دهد ،تا به حال انتقادها از ما چه بوده است؟ می گفتند
وزارت فرهنگ و ارشــاد مجوز نمی دهد و سخت گیری در دادن
مجوز می کند .در حال حاضر هم این امر را تسهیل کردیم ،یک
عده ای خوششان نمی اید؛ چون دوست دارند تصویر ایران و تصویر
نظام حکمرانی فرهنگی کشور را یک تصویر بسته نشان دهند.
وی افزود :عده ای مشاهده می کنند دولت انقالبی سر کار امده و
بیشترین تسهیل را برای هنر و هنرمندان قائل است و با این مسئله
مخالفت می کنند ،و ا ِال ما مسئله ای غیر از این نداریم .اسماعیلی
یاداور شد :همیشه و در همه ادوار از وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
می پرســیدند چرا جلوی اجرای کارها را می گیریــد امروز از ما
می پرسند چرا تشویق به کار می کنید و این نشان می دهد رویکرد
دولت ،تشویق و تسهیل گری کار فرهنگ و هنر در کشور است .وی
درباره اینکه ایا شایعات مربوط به اجبار فیلم سازان برای حضور در
جشنواره را می پذیرید ،گفت :به هیچ وجه ،مگر ما چه قدرتی برای
نیکول کیدمن در عرصه سیاست
نیکول کیدمن در یک سریال درام جدید در نقش سرپرست ارشد
سیا بازی می کند.
نیکلو کیدمن به گروه بازیگران سریالی پیوسته که تیلور شریدان
سازنده ان خواهد بود .این سریال با عنوان «شیرماده» برای پارامونت
ساخته می شود و پیش از این قرار بود کیدمن یکی از تهیه کنندگان
اجرایی ان باشد.
«شیرماده» برمبنای یک برنامه واقعی سازمان سیا ساخته شده و
داستان ام درباره کروز مانوئلوس ،یک تفنگدار دریایی جوان خشن ولی
پرشور است که استخدام می شود تا به گروه شیرهای زن سیا ملحق
شود و به سرنگونی یک سازمان تروریستی از درون ان کمک کند.
کیدمن در نقش کیتلین مید بازی خواهد کرد که از وی به عنوان
سرپرست ارشد سیا یاد شده؛ زنی که از سابقه ای طوالنی در بازی های
سیاسی برخوردار است .او باید به عنوان یک زن در جامعه سطح باالی
اطالعاتی و به عنوان همسری مشتاق توجه ،وارد این بازی شود/.مهر
اجبار داریم؟ این حوزه ،حوزه اجبار نیست ،ما تسهیل می کنیم
تا اگ ر کسانی حتی دچار مشکل بودند ،مشکل شان را حل کنیم.
اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه بیشترین ارتباطات را با ما دارند.
ما حوزه وسیعی داریم؛ من مرتب با شعرا ،نویسندگان ،ناشرین،
اصحاب موسیقی ،تئاتر ،سینما و هنرهای تجسمی جلساتی دارم،
الحمداهلل حوزه ما پرمخاطب و نخبه است با همه انها تعامل داریم
و تالش می کنیم مشکالت برطرف شــود .وزیر فرهنگ ارشاد و
اسالمی درباره وضعیت فیلم های توقیفی همچون برادران لیال و
یا تعیین تکلیف برای فیلم شب ،داخلی دیوار ،بیان کرد :در دوره
جدید حتی یک فیلم توقیفی نداریم ،برادران لیال مســئله اش
توقیف نیست ،برادران لیال طبق قانون بایستی قبل از اینکه در
جشــنواره خارجی برود مجوز می گرفت .شب/داخلی/دیوار هم
مربوط به دوره ما نیست مربوط به دوره قبل است ،گفته ام قبلی ها
را هم بررسی کنند ،اصال هم کاری نداریم چه کسی در فیلم ها
بازی کرده است ،چه کسی کارگردانی کرده است ،این مسئله برای
ما مهم نیست کاری که در وزارت فرهنگ و ارشاد شروع کردیم،
این است که امده ایم زحمات تیم و مجموعه برنامه ساز را از تخلف
یک ادم خاص جدا کردیم و این رویکرد مهمی است که متاسفانه
کمتر به این توجه شده است .گفتیم یک نفر یک اشکالی دارد قرار
نیست اشکال را به یک کار ساخته شده تعمیم بدهیم ،در دوره
جدید موانع قبلی را برطرف می کنیم/.صباخبر
« گلس انین » سومین فیلم پرمخاطب نتفلیکس شد
فیلم «گلس انین :یک چاقوکشی اسرارامیز» که رایان جانسون
نویسنده و کارگردان ان بوده ،به ســومین فیلم پربیننده تاریخ
نتفلیکس در ۱۰روز اول اکرانش بدل شد.
این فیلم از ۲۶دســامبر به نمایش درامده و ظــرف ۱۰روز
۱۲۷میلیون ساعت تماشا را ثبت کرده است .این دنباله که دنیل
کریگ ،بار دیگر بازیگر اصلی ان اســت ،در روز اول نمایشش که
روز کریسمس بود ۸۲.۱میلیون ساعت تماشــا داشت و پس از
۱۰روز با ۲۰۹.۴میلیون ساعت تماشــا پس از «اعالن قرمز» با
۳۶۴.۰۲میلیون ساعت و «باال را نگاه نکنید» با ۳۵۹.۷۹میلیون
ساعت بیننده قرار گرفته است .افتتاحیه جهانی «گلس انین» با
جشنواره بین المللی فیلم تورنتو در ۱۰سپتامبر ۲۰۲۲رقم خورد
که گسترده ترین اکران ســینمایی نتفلیکس بود و پخش انالین
ان از ۲۳دسامبر اغاز شد .نتفلیکس حق انتشار ۲دنباله «چاقوها
بیرون» را در مارس ،۲۰۲۱به مبلغ ۴۶۹میلیون دالر خرید/.مهر
نامزدهای اولیه جوایز بفتا ۲۰۲۳معرفی شدند
فهرست اولیه نامزدهای جوایز بفتا ۲۰۲۳در ۲۴بخش اعالم شد.
در این میان بیشــترین نامزدی نصیب فیل م «در جبهه غرب خبری
نیست» شــد که در ۱۵بخش نامزد کسب جایزه شــد و پس از ان
«اشباح اینیشرین» با نامزدی در ۱۴بخش درخشید.
در مراحل بعدی «همه چیز همه جا به یک باره» و «الویس» هر یک
با نامزدی در ۱۲بخش« ،افترسان»« ،تاپ گان :ماوریک»« ،بابل» و
«تار» هر یک با ۸نامزدی دیگر فیلم هایی بودند که بیشترین توجه را
به خود جلب کردند.
در این میان جای نگرفتن نام جیمز کامرون برای ساخت «اواتار :راه
اب» و دمین شازل برای «بابل» در بخش بهترین کارگردانی از نکات
جالب توجه این فهرست بود.
فهرست نهایی نامزدهای بفتا ۱۹ژانویه منتشر می شود و برندگان
جوایز خود را در مراسمی که یکشنبه ۱۹فوریه برگزار می شود ،دریافت
می کنند/.مهر صفحه 2
یک شنبه 18دی 1401شماره 1348
خرب سیمنا و تلویزیون
قطع شبکه های برون مرزی ،تحریم یا مشکالت مالی؟
حذف شبکه های برون مرزی صداوسیما از ماهواره ای دیگر و این بار از ماهواره ،Yamalبه دالیل مالی
انجام شده است .چندی پیش به دنبال تحریم ها و محدودیت های جدید اتحادیه اروپا برای رسانه ای های
ایران ،شبکه پرس تی وی از یوتل ست حذف شد و این بار محدودیت دیگری برای شبکه های برون مرزی به
دلیل مشکالت مالی اتفاق افتاد .البته این اتفاق بار دیگر بحث مشکالت بودجه ارزی شبکه های برون مرزی
را به میان اوردکه قرار بود با همراهی مسئوالن رسانه ملّی و کمک دولت و نمایندگان مجلس ،بودجه ای
مستقل از سازمان صداوسیما داشته باشد .ماهواره Yamalکه شبکه های برون مرزی صداوسیما به صورت
ازمایشی برای فرار از تحریم های اتحادیه اروپا از طریق ان قابل دریافت شده بودند ،خاموش شد/.تسنیم
نقویان رییس جدید مرکز سیمافیلم شد
با حکم محســن برمهانــی معاون
سیما ،مهدی نقویان به سمت رییس
مرکز سیمافیلم منصوب شد.
در ایــن حکــم امــده اســت:
«برنامه ریزی برای تحول در سازماندهی
تولید و به کارگیری سازوکارهای موثر
برای اســتفاده حداکثری از سرمایه ها
و اســتعدادهای موجود در عرصه هنرهای نمایشی و جلوگیری از
انحصار ،کاهش بروکراسی های غیر الزم و افزایش کیفیت ساخت
مجموعه های داستانی متناسب با راهبردهای مصرح در سند تحول،
هماهنگی کامل با دفتر فیلمنامه رســانه ملی در جهت هم افزایی
راهبردی و عملیاتی ،قانون مند کردن نظارت منطقی و موثر بر تولید
در ابعاد مالی ،نیروی انسانی ،محتوایی و ...در بازه زمانی مشخص
پیگیری شود.
همچنین کاهش هزینه های غیرضــروری ،افزایش بهره وری و
گسترش زیرساخت های تولید حرفه ای و صنعتی ،رصد ،رتبه بندی،
ارتباط و بکارگیری مجموعه ظرفیت های انسانی ،حرفه ای ،مادی و
سخت افزاری تولید نمایشی فراتر از پایتخت ،هم افزایی با بخش های
دولتی و خصوصی در راستای جهش چشم گیر کیفی و کمی اثار
نمایشی با رویکرد تمدن سازی در چشم اندازهای ملی ،منطقه ای و
جهانی از دیگر تاکیدات در این حکم است».
معاون سیما در این حکم همچنین از زحمات و خدمات شایسته
دکتر جواد رمضان نژاد درطول تصدی این مسئولیت قدردانی کرده
است .مهدی نقویان فارغ التحصیل کارگردانی از انجمن سینمای
جوان و نیز رشــته کارگردانی در مقطع کارشناســی از دانشگاه
صداوسیما بوده و از ســال ۱۳۹۸نیز مدیرعامل موسسه فرهنگی
هنری اندیشه شهید اوینی است .او نامزد ۲دوره چهره سال هنر
انقالب در سال های ۱۳۹۶و ۱۳۹۷نیز بوده است/.صباخبر
3
فراخوان صندوق حمایتی و فراخوان جشنواره فیلم کودک
رییس بنیاد سینمایی فارابی با اشاره به برگزاری جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان اصفهان و در مهرماه از
فعالیت یک صندوق حمایتی برای سینمای کودک و انتشار فراخوان جشنواره و صندوق در روز ۲۷دی ماه
خبر داد .دومین نشست هم اندیشی «سی وپنجمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان» با
حضور سیدمهدی جوادی -مدیر عامل فارابی و جمعی از اهالی سینمای کودک و نوجوان در بنیاد سینمایی
فارابی برگزار شد .در این نشســت درباره موضوعات مختلفی چون تمایز سی و پنجمین دوره جشنواره
فیلم های کودکان و نوجوانان با دوره های گذشــته ،راه اندازی صندوق ملی حمایت از سینمای کودک و
نوجوان ،چالش های موجود در حوزه سینمای کودک و راهکارهای برای احیای ان بحث و تبادل نظر شد/.ایسنا
«تار» تاد ،ابرها را کنار زد
در مراسم اهدای جوایز حلقه منتقدان فیلم نیویورک « ،۲۰۲۳تار»
جایزه بهترین فیلم سال ۲۰۲۲را دریافت کرد و اسکورسیزی نیز زبان
به تمجید فیلم گشود .در حالی که «تار» ساخته تاد فیلد ،جایزه بهترین
فیلم و کیت بالنشت ،بازیگر این فیلم جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت
کرد ،مارتین اسکورسیزی به تحسین این فیلم پرداخت و گفت :با تجربه
تماشای فیلم «تار» احساس کردم ابرها کنار رفتند .این فیلم که از زمان
اکرانش در جشنواره فیلم ونیز با تحسین منتقدها رو به رو شده یک رهبر
ارکستر زن را سوژه اصلی خود قرار داده و از مدعیان اسکار امسال است.
بالنشت نیز هنگام دریافت جایزه از فیلد ستایش کرد و او را نواورترین
همکاری که به عمرش دیده ،خواند .در این مراســم اسکورسیزی به
تحسین فیلم پرداخت و گفت :دیگر مدت هاست که وقتی فیلم تماشا
می کنیم می دانیم قرار اســت فیلم ما را کجا ببرد ،اما فیلمی که شما
ســاخته اید این اجازه را نمی دهد .ما فقط شخصیت فیلم را در مسیر
عجیب و ســختش دنبال می کنیم تا به مقصد نهایی و غریب تری که
در انتظارش است برسیم .اسکورسیزی افزود :وقتی فیلم «تار» تاد را
تجربه کردم ،ابرها کنار رفتند .تاد ،کاری کرده ای که فیلم تو این اجازه را
نمی دهد .همه جنبه های سینمایی و تصویربرداری که استفاده کرده ای،
در این مسیر هستند .از زویای کنترل شده ،دقیق ،خطرناک ،پرشتاب،
ترکیب بندی فریم ها ،جابه جایی لوکیشن ها ،فاصله اندازه گیری شده...
وی ترکیب بندی فریم ها را بازتاب معماری بی رحمانه شخصیت
اصلی فیلم خواند و افزود :این روح اســت؛ روح تار .اسکورسیزی در
ادامه گفت که همه اینها موجب شده تا ما در ذهن این زن هستی پیدا
کنیم .فقط به واسطه درک اوســت که تجربه می کنیم .دنیا یعنی او.
زمان ،ترتیب وقوع حوادث و مکان ،تبدیل می شود به ان موسیقی که
او با ان زندگی می کند ...تاد کار تو یک بندبازی واقعی است .در مراسم
اهدای جوایز حلقه منتقدان فیلم نیویورک که پنجشنبه شب برگزار
شد ،برندگان امسال که یک ماه پیش معرفی شد ه بودند ،جوایز خود
را دریافت کردند/.مهر صفحه 3
4
یک شنبه 18دی 1401شماره 1348
پرونده
گفت و گو با کارگردان و بازیگر فیلم سینمایی «عمارتی درمه»
همه برای رسیدن
به ثبات تالش کنیم
فیلم سینمایی عمارتی درمه به کارگردانی محمدعلی سلیمان تاش و تهیه کنندگی
فرهومند ناظریان
سید سجاد می ر سید ،از اواخر اذر ماه در سینماهای هنر و تجربه به پرده اکران های
گفت و گو
سینمایی هنر و تجربه درامده است .این فیلم ،در ژانر تریلرهای روانشناختی و در
حوزه شناختی سایکودرام ساخته شده و داستان این فیلم درباره مدیر یک اسایشگاه اعصاب و
روان است که از پزشک جوانی دعوت می کند تا روی نوع خاصی از بیماران روانی تحقیق کند .با حضور
پزشک جوان در این مجموعه ،حوادث غیر معمول و پیچیده در بین بیماران و کارکنان اسایشگاه ایجاد
می شود .در این فیلم ،هنرمندانی چون اردالن شجاع کاوه ،ایدا موسوی ،ماریان کلهر ،محمدحبیب
الهی و ...به ایفای نقش پرداخته اند.خبرنگار صبا با کارگردان فیلم عمارتی در مه در باره موضوع این
فیلم ،سایکودرام و بازیگر این فیلم ماریان کلهر به گقتگو نشسته است که در ادامه می خوانید.
محمدعلی سلیمان تاش:
عمارتی درمه ،داستانی محوری بر پایه سایکودرام
ابتدا از پروسه نگارش متن تا رسیدن به فیلمنامه نهایی
بگویید
باتوجه به اینکه ،بنده در موضوع سایکودرام که همان تئاتردرمانی
می باشد ،مدتهاســت تحقیق و در این حوزه تدریس می کنم ،این
موضوع از دیربــاز دغدغه ام بوده و همان طور کــه می دانید ،تئاتر
درمانی با اینکه در جهان به عنوان متدی ارزشــمند و کاربردی به
کار می رود ،اما هنوز در ایران علمی نوپا و نااشنا با مخاطب است.
دغدغه من در فیلم سازی همیشه بر پایه علوم روانشناختی شکل
گرفته است .تئاتر درمانی مصداقی از هنر نمایش و بداهه پردازی
در درمان بیمار اســت .این خصوصیت جذاب در این متد درمانی
برایم جذاب بود و دلم می خواســت با این موضوع فیلمی بسازم،
فیلم عمارتی درمه ،در همین حوزه و برگرفته از یک ایده در ذهنم
شکل گرفت و در ادامه ،تحقیقات و مواجه با بیماران و تعامل شان
در این شــاخه به روند فیلم نامه کمک کرد تا اینکه در حدود یک
ماه موفق شدم ،ایده خود را با داستانی محوری بر پایه سایکودرام
به پایان برسانم .در کل سوژه های ذهنی من در امر فیلم سازی بر
پایه سوژه های متافیزیکی و تاثیرشان در روان درمانی است .فیلم
قبلی من در سال 1386نیز با موضوع روان درمانی و تناسخ بود ،که
مرحوم خسروشکیبایی اخرین هنرنمایی اش را در فیلم قبلی من
داشت ،فیلمی که به تهیه کنندگی جهانگیر کوثری ساخته شد و
به دالیلی هیج وقت مجوز پخش نگرفت .در ساختار هم به دنبال
فیلم هایی هستم که در انتها مخاطب را باچالش مواجه می کند و در
مورد قضاوت های اش او را به بازنگری وا می دارد .ساختار سینمایی
کارهای مورد عالقه ام ،این است که در پیش بینی بیننده را به غلط
بیاندازم و روند درام را به سمتی ببرم که ببیننده متوجه شود ،پیش
بینی ها و قضاوت های اش اشــتباه اســت ،این روش و ساختار در
فیلم نامه نویســی و درام پردازی از این نظر مورد عالقه و توجه من
است چون انسان را با این وجه از واقعیت خود مواجه می کند که
در زندگی هم ممکن است مدام درگیر قضاوتهای اشتباه در مورد
دیگران باشیم و داده ها و اطالعات ما از زاویه دیدگاه فردی هیچگاه
نمی تواند برای تصمیم گیری مان در مورد رویدادها و اطرافیان مان
کافی باشد .پس بهتر است دست از قضاوت دیگران برداریم .فیلم
عمارتی درمه ،با این ســاختار ،یک روایت کالســیک است که در
گره گشایی مخاطب را شگفت زده می کند.
ایا برای پخش فیلم قبلی خود تالش کردید؟
خیر برای بنده که مسئولیت کارگردانی و نویسندگی اثر را دارم،
این فیلم تمام شده اســت و به نظرم گرفتن مجوز و پخش فیلم به
عهده تهیه کننده و پخش کننده اثر است که پس از اتمام اثر ،باید
به دنبالش باشند .که اگر دلســوز اثر باشند ،باید پیگیری الزم را با
توجه به سیاست گذاری های متفاوت که در سالهای مختلف لحاظ
می شود ،انجام دهند .همان طور که خوشــبختانه درمورد فیلم
عمارتی درمه این اتفاق افتاده است و پخش کننده ،این فیلم را در
جشنواره های مختلف بین المللی شــرکت داده و من اخبارش را
دنبال می کنم و بسیار برایم خوشایند است که نتیجه زحمات من و
گروهم دیده می شود.
منابع تحقیقاتی شما در این حوزه بر چه مستنداتی شکل
گرفت؟
در این درام یک تز ارائه داده ام که ممکن اســت درست یا غلط
باشــد ،خوشــبختانه در دنیای درام نویســنده می تواند نظرها و
تخیالت اش را در قالــب یک قصه به دنیا پیشــنهاد دهد ،این اثر
تلفیقی از واقعیت های موجود در سایکودرام است با تزی که نقش
محوری این فیلم در درمان بیماران اش ارائه می دهد و ان هم مواجه
انی بیماران با سیاه ترین بخش از زندگی شان است که موجب عقب
ماندگی شان از زندگی شده است.
از پروسه ساخت اثر بگویید ،از زمانی که درگیر تولید تا
ارائه اثر شده اید؟
اغلب بازیگران این فیلم از هنرجویان من هســتند ،و نگارش
فیلمنامه هم با توجه به شخصیتپردازی هنرجویانم پرداخته شد،
به طور مثال کسی که خجالتی بود من نقش خجالتی را به او دادم،
چهارماه مشــغول تمرین فیلمنامه با نقش هایاش بودم ،حدود
25روز پروسه فیلمبرداری طول کشید ،در مرحله تدوین چند بار
اصالحی داشتیم و به محض اماده شدن فیلم ،برای جشنواره های
بین المللی ارسال شد و هم اکنون هم در سینمای هنرو تجربه اکران
می شود.
یکی از متدهای درمانی ،در تئاتر درمانی ،این است که درمانگر
با دادن نقش هایی که برگرفته از زندگی خود مراجع است او را در
واکاوی علت مشکل اش یاری می دهد ،این نقش دادن ها به مراجع
ادامه پیدا می کند تا جایی که مراجع با مشکل خود تمام قد روبرو
می شود و با کمک درمانگر از ان عبور می کند ،شما در پروسه تمرین
و تولید فیلم حین کار با هنرجویان خود از همین تکنیک استفاده
کرده اید؟ اگرکه اینگونه بوده ،ایا این روش در حل مسئله شخصیتی
هنرجویان تان موثر واقع شد ؟
بله این یک رویه به صورت دو ســویه در فیلم بنده اتفاق افتاد،
از طرفی در داستان خود فیلم ،ما شــخصیتی را با همین روش به
منزل مقصود یعنی درمان رســاندیم ،و در پروسه تولید و در واقع
همان پشــت صحنه هنرجویان من ،که با مشــکالتی که شاید با
عنوان بیماری تلقی نشود ،اما در کلیت درگیر گرفتگی های روحی
و روانی ایی بودند ،که در ارتباط گیری با اطرفیان شــان موثر بود،
خوشــبختانه ،هنرجویان بعد از تجربه بازی در این فیلم ،با توجه
به انتخاب نقش هایی که برای شــان تدارک دیده بودم و یا حتی
نقش هایی که باتوجه به خصوصیات فردی انها به درام اضافه کرده
بودم ،به این رهایی دست یافتند ،طوری که مثال شخصی که ازهمان
اغاز خجالتی بود چنان از این مشکل فارغ شده بود که دیگر حتی
این نقش را هم نمی توانست مانند بار اول بازی کند ،و از والدین انها
می شنیدم که تغییر را به وضوح در فرزندان خود احساس کرده اند.
این رویه تغییر درونی در هنرجویــان من با اگاهی از روند درمانی صفحه 4
پرونده
یک شنبه 18دی 1401شماره 1348
5
به بقیه سالیق و تفاوت های بقیه به چشم هم خانواده نگاه کنیم و در
مسیر تا رسیدن به مقصد نهایی پیش برویم .سارا شخصیتی خاصی
داردکه قابل پیش بینی نبودن از مشخصات برجسته او است .برای
من طراحی این کاراکتر برای شخصیت زن قصه ،بسیار قابل توجه
بود و ایفای این نقش تجربه شگفت انگیزی بود که من با لحظه به
لحظه ان زندگی کردم.
این فیلم برای کدام گروه از مخاطبین جذاب است که شما
دیدنش را به انها پیشنهاد می کنید؟
کسانی که کوچک ترین ذوق و شوقی نســبت به سیر تحول و
درمان های بیماری های روح و روان دارند ،از دیدن این فیلم مانند
یک تجربه درمانی لذت می برند .این فیلم متدهای برجسته ای از
درمان های مدرن را با درامی کشــش دار تلفیق کرده است .فیلم
عمارتی در مه ،یک کالس درس از زندگی است و دیدن این فیلم
را به خانواده ها و فرزندان شان توصیه می کنم .چرا که یقین دارم
مسائلی در این فیلم مطرح و حل و فصل می شودکه می تواند منشاء
بسیاری از گرفتاری های ما در تعامالت روزمره باشد.
برای رسیدن به نقش سارا که یک بیمار روانی است ،چه
مراحلی را طی کردید؟
من سه ماه تمام به مراکز درمانی نگه داری از بیماران اعصاب و
روان رفت و امد داشتم .مثال به مرکز درمانی امین اباد و ...رفتم تا
بتوانم با این دست از بیماران که از خصوصیات ان ها در متن استفاده
شده است ،مواجه حضوری داشته باشم و با نظارت ریز به ریز جزئیات
خلقی انها بتوانم به شخصیت کاراکتر سارا شکل عیتی تری بدهم
و نقش را بهتر بازی کنم و همچنین به سایر بازیگران هم اطالعات
موثقی از نقش شان ارائه دهم.
شخصیت اصلی در فیلمنامه منجر به یک اگاهی بسیط تر شد که
تغییرات خودشان هم با شناختی عمیق تر اتقاق افتاد .البته من در
ابتدا فیلمنامه را تنها به چند بازیگر اصلی خــودم دادم ،به بقیه با
احتیاط بیشتری عمل کردم ،تا جریان تجربی تاثیر و تاثر و بداهه
پردازی در پشت صحنه و جلوی دوربین را عملی کنم.
صحبت پایانی
شــرایط امروزی ما به گونه ای رقم خورده که نیاز اســت برای
رســیدن به ثبات همه تالش کنیم ،این تالش شامل همه اقشار
جامعه می شود ،چه حوزه سیاسی ،چه اجتماعی و چه فرهنگی ،اگر
همه در هر حوزه ای که هستند کار خود را به نحو احسن پیش ببرند،
به امید خدا شاهد اتفاقات بهتری خواهیم بود و در غیر این صورت
بعید می دانم .
ماریان کلهر:
با لحظه لحظه نقش سارا زندگی کردم
از اشنایی خود با وادی هنر بگویید.
من از محروم ترین شهر ایران ،ابادان بازیگری در تئاتر را شروع
کردم ،از کودکی با هنر بیگانه نبودم ،هنر نویسندگی و نوازندگی
اشناییتی دیرینه با خانواده ام دارد ،هنر تصویر و تئاتر را از اواخر سال
1389شروع و البته دوبله و مجری گری در تلویزیون و رادیو را نیز
تجربه کردم .ابتدا در ابادان ،سپس اهواز و کرج و در تهران در این
ش در فیلم
حوزه فعالیت کردم .اولین تجربه بازیگری ام از ایفای نق
کوتاه رقم خورد که در فیلم کوتاه فاصله به کارگردانی اقای کرم پور،
حضور در جشنواره فجر را تجربه کردم .بعد جذب بازی در فیلم های
تله و سینمایی شدم.
از نقش خود در فیلم عمارتی درمه بگویید.
این فیلم برای من یک کالس اموزش زندگــی بود ،چه از نظر
حرفه ای و شــغلی و چه از نظر معرفت و کیفیت زیســتن در کنار
هم نوعان ام .نقش ســارا را در این فیلم بازی می کنم و چالش های
نقش سارا را در روند ساخته شدن خود فیلم تجربه کردم .یکی از این
چالش ها این بود که در روز سوم فیلم برداری ،نقش مقابل من تغییر
کرد و من باید در مقابل کسی بازی می کردم که هم تهیه کننده و هم
بازیگر بود .دومین چالش برای من این بود که بازیگران دیگر فیلم
هنرجو بودند و در بازیگری حرفه ای تجربه ای نداشتند .همین طور
سایر عوامل فیلم ،از طراح لباس گرفته تا گریمور ،همه و همه تازه
کار بودند و عمدتا طراحی لباس و گریم این نقش به عهده خودم بود.
حتی حفظ کردن راکورد هم به عهده خودم بود و همواره نوشته های
راکوردم همراهم بودند .این فیلم با شــرایطی که عرض کردم و با
زحمت ها و مرارت های زیاد مدیر تولیــد حامد موحد وکارگردان
و نویسنده اثر محمدعلی سلیمان تاش به نتیجه نهایی رسید و به
نمایش درامد .وقتی ما به عضویت یــک مجموعه تولیدی هنری
درمی اییم دیگر بقیه اعضا برای مان حکم همکار ندارند ،بلکه دیگر
یک خانواده هستیم .همان طور که در خانواده فرزند خلف و ناخلف،
تحصیل کرده و غیره در کنارهم زندگی می کنند ،ما هم اموخته ایم
همکاری مراکز درمانی ،پرســنل و بیماران در مواجه با
شما که به عنوان یک هنرمند در فضای بیمارستان بودید،
چطور بود؟
ابتدا مجوزهای ورود به مراکزدرمانی را گرفتم و بعد از حضور در
مراکز ،شــاهد مراحل درمان بر روی بیمارانی که دچار حمله های
مختلف از جمله پنیک و ..می شــدند را از نزدیک نظاره گر بودم،
این نظاره گری فقط مختص بیمار نبود ،حتــی رفتارهای دکتر و
پرستاران را هم در این مواقع با جزئیات در ذهن به خاطر می سپردم.
درباره مواجه ام با بیماران این مجموعه باید بگویم نقش سارا دیدگاه
من را به زندگی دچار تردید کرد و نگاه من به زیستن را تغییرداد.
اگر بخواهم جمله ام را با یک بیت شعر بیشتر توضیح دهم؛ این است
که؛ در شهری که همه می لنگند به کســی که راست راه می رود،
می خندند .بیماران بســتری شــده در این مراکز انقدر منطقی و
سئواالت شان درباره روزمرگی به قدری عمیق بود که من را به ورطه
دوگانگی و تردید کشاند که این اشخاص دچار نقص روحی روانی
هستند ،یا من؟ انها صادقانه خودشان هستند و هرچه در دل شان
هست را نشــان می دهند ،گویی دیگر در اینجا خبری از تعارض و
تمارض که ریشه تمام بیماری های روحی و روانی است ،وجود ندارد.
خاطره ای از تعامل با این دوستان در مراکز درمانی دارید؟
یکی از بیماران ادعا می کرد که خورشید است ،چرا که هر وقت
بیدار می شود هوا روشن می شود و زمانی که می خوابد کل دنیا در
تاریکی فرو می رود .برداشت من از دیدن او ،همین بود که او واقعا
خورشید است و این که از نظر من بطور کلی برداشت این افراد از
زندگی عمیق تر و واقعی تر از ما است.
صحبت پایانی
خواهش من این اســت که در هر جایگاهی که هستید ،علم و
اگاهی در رابطه با هرکاری که در حــال انجام و یا قصد انجام ان را
دارید را بدست بیاورید و در کنار این علم و اگاهی چنانچه عشق به
کار را هم توامان کنید ،قطعا موفق می شوید .اگر با این سه مقوله در
هر شغل و پیشه ای باشید ،اسیبی از شما بر دیگری تحمیل نمی شود
و اینگونه اندک اندک در جامعه هر کس بار خود را به ســامت به
مقصد می رســاند .خصوصا در زمینه هنر کــه عمدتا یک فعالیت
گروهی است .در پایان از اردالن شجاع کاوه که پدرانه و دلسوزانه
در مجموعه عمارتی درمه ،ایفای نقش و با تجربیات غنی خود در
بازیگری مــا را در اجرای نقش همراهی کردند تشــکر می کنم و
همچنین از اقای سلیمان تاش که حق پدر هنری را برای من در این
راه کامل کرده و مرا یک عمر مدیون خود ساختند ،تشکر می کنم . صفحه 5
6
یک شنبه 18دی 1401شماره 1348
دو انتصاب جدید در وزارت میراث
خرب فرهنگ و هرن
وزارت میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی شنبه ۱۷دی ماه دو انتصاب و تغییر داشت .عزت اهلل
ضرغامی وزیر میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی در حکمی علی طلوعی را به عنوان معاون توسعه
مدیریت و منابع وزارت میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی منصوب کرد .مدیرکلی دفتر وزارتی و
امور بین الملل وزارت میراث فرهنگی ،مدیرکلی صداوسیمای مرکز گیالن ،بخشی از سوابق علی طلوعی
است .حسین ساری ،نیز که در مرداد ماه ۱۴۰۱به عنوان مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش
دســتباف و احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی منصوب شده بود ،اینک با حکم ضرغامی به
عنوان مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی و امور بین الملل منصوب شده است/.ایسنا
به یاد شهدای هواپیمای اوکراینی
خانه طراحان انقالب اسالمی به مناسبت سالگرد شهادت هموطنان ما در هواپیمای اوکراینی ،موشن
پوستر «داغ سنگین» را منتشر کرد18.دی ماه سال ،1398پرواز شماره 752هواپیمایی بین المللی اوکراین
طی سانحه ای دلخراش سقوط کرد و طی ان تعدادی از هموطنان مان به شهادت رسیدند .این اتفاق ،کام
همه ایرانیان را که هنوز داغ حادثه ترور سردار سلیمانی را بر دل داشتند ،تلخ تر کرد و همه مردم ایران عزیز
یک پارچه ابراز همدردی خود را با خانواده های قربانیان ان ابراز کردند .موشن پوستر «داغ سنگین» محصول
خانه طراحان انقالب اسالمی است که مصطفی محمدی ان را طراحی کرده است .در خالصه این محصول
تصویری امده است« :به یاد شهدای هواپیمای اوکراینی که در سکوت شب ،به سردار دل ها پیوستند/»...تسنیم
جدولاجراهایبخشرادیوتئاترجشنوارهتئاترفجرمنتشرشد
دبیرخانه چهل و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر نمایش های بخش رادیوتئاتر
خود را معرفی کرد.
۱۳نمایش در بخش رادیوتئاتر جشنواره فجر چهل و یکم با مدیریت امین رهبر اجرا
ی ساعت ۱۴در تماشاخانه مهر حوزه
خواهد شد .اجراهای این بخش از روز یکشنبه ۲۵د
هنری با نمایش «بوکه من» به کارگردانی طاهره شاددل از بجنورد اغاز می شود و تا ۳۰دی
ادامه خواهد داشت.
در ادامه اجراهای روز یکشنبه نمایش های «دست انداز» از کرمانشاه ،ساعت ۱۶و «روایت
ناتمام زیبای خط خطی» از قزوین ،ساعت ۱۸اجر خواهد شد.
ی به
همچنین نمایش های «موج سوار ابی» از کرج و «زیبا» از تهران روز دوشنبه ۲۶د
ترتیب ساعت ۱۶و ۱۸اجرا خواهند شد.
همچنین نمایش های «بال روزگار» از همدان و «جیغ» از قزوین نیز روز سه شنبه ۲۷دی
ی ماه نیز به نمایش های
ساعت ۱۶و ۱۸اجرا خواهند شــد .اجراهای روز چهارشنبه ۲۸د
«شبیه پدر» از قم و «اسپویلر» از اصفهان اختصاص دارد.
ی ساعت ۱۶اجرا خواهد شد و
نمایش «همه دختران من» از ساری نیز روز پنجشنبه ۲۹د
در همین روز نمایش «مجنون-پل حمید» از تبریز ساعت ۱۸اجرا می شود .اجراهای پایانی و
ی نمایش های بخش رادیو تئاتر چهل و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر
روز جمعه ۳۰د
هم به نمایش های «پرواز پرندگان مهاجر در صبح روز اخر» از اهواز ساعت ۱۶و «گزارش یک
عشق نهایی» از اردبیل ساعت ۱۸اختصاص دارد.
چهل و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر به دبیری کوروش زارعی همزمان با ایام
جشن های پیروزی انقالب اسالمی ایران در بهمن ۱۴۰۱برگزار خواهد شد/.مهر
جشنوارهشعرفجردرشیرازاغازبهکارکرد
هفدهمین دوره جشنواره بین المللی شعر فجر روز گذشته در ایینی
در شهر شیراز اغاز به کار کرد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در این ایین با بیان اینکه انچه
امروز مایه شعف و سرور مجموعه برگزار کنندگان این جشنواره شده،
این است که ما از محلی افتتاحیه شعر فجر را اغاز کردیم که محل توجه
اکثر مردم کشور با دیده های نگران بود و این دیده های نگرانی که به
دلیل حادثه تروریستی شاهچراغ (ع) به شیراز دوخته شده بود ،امروز
مایه جوشش و رویش نهال شعری کشور خواهد شد.
وی اضافه کرد :انچه که باعث شد شیراز برای این جشنواره انتخاب
شود استعداد بزرگی است که در مجموعه فارس در حوزه شعر و ادب
معاصر نهفته است.
در این جشنواره اثاری که برای نخستین بار در سال ۱۴۰۰به زبان
فارسی و با مجوز در داخل کشور منتشر شد ه باشد ،مورد ارزیابی قرار
می گیرند/.ایرنا
افتتاح دفتر انجمن اثار و مفاخر فرهنگی همدان
محمود شالویی ،رئیس انجمن اثار و مفاخر فرهنگی در سفر یک
روزه به اســتان همدان ضمن مالقات با استاندار همدان و امضای
تفاهمنامه همکاری با استانداری ،طی مراسمی دفتر انجمن اثار و
مفاخر فرهنگی در استان همدان را افتتاح کرد.
شــالویی در این دیدار گفت :افتخار داریم کــه پس از امضای
تفاهمنامه همــکاری میان انجمن و اســتانداری همدان ،احکام
اعضای هیات امنای انجمن اثار و مفاخر فرهنگی استان همدان
که ریاســت ان را اســتاندار محترم به عهده خواهند داشت ،به
این عزیزان اهدا کنیم .در طول ادوار متمادی از تاریخ درخشــان
علمی و فرهنگی ایران ،همواره همدان ،فرهنگیان و فرهیختگان
بسیاری را به جامعه ایرانی و جهانی عرضه کرده است .با تاسیس
این دفتر ،روند تجلیل از چهره های فرهنگی و هنری استان همدان
و ساماندهی فعالیت های مرتبط با مفاخر در این استان با جدیت
پیگیری خواهد شد/.ایسنا
بیست وچهارمین جشنواره بین المللی قصه گویی
بیست وچهارمین جشنواره بین المللی قصه گویی کانون پرورش
فکری کودکان و نوجوانان از 25تا 29دی 1401در شــهر یزد برپا
خواهد شد .رضا فیاضی که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان
خانه اوســت و بخش زیادی از عمر هنری خــود را در انجا گذرانده ،
می گوید :هنر قصه گویی از زمان های دور ،ســینه به سینه از نسلی
به نسل دیگر منتقل شده تا اکنون که به ما رسیده است .وی افزود:
امروزه با توجه به افزایش رسانه های جمعی و ارتباط تنگاتنگ کودکان
و نوجوانان با فضای مجازی ،قصه گویی و نشاندن بچه ها پای قصه ها کار
دشواری است و قطعاً برگزاری جشنواره قصه گویی ،در چنین شرایطی
نتیجه همت باال و تالش زیاد عزیزان بسیاری است.
وی گفت :از نزدیک شاهد زحمت های تمامی دست اندرکاران این
جشنواره بوده ام .دلسوزانی که برای حفظ هنر قصه گویی ان هم در
شرایطی که رسانه های ارتباط جمعی و فضای مجازی تاثیر زیادی روی
کودکان دارند ،تالش می کنند/.تسنیم صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
روزنامه نگاران باید از استقالل حرفه ای برخوردار باشند!
مدتی است که از الیحه جامع روزنامه نگاری صحبت به میان امده؛ الیحه ای که گفته می شود قرار است
اواخر دی ماه به مجلس فرستاده شود و وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی در مرداد ماه امسال از تمام شدن روند
تدوین ان خبر داده بود .محمدمهدی فرقانی استاد ارتباطات در این باره گفت :ازمهم ترین مواردی که
باید برای تدوین الیحه ،به ان توجه شود ،استقالل حرفه ای روزنامه نگاران است .این الیحه که ۲۰سالی
است در وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در اماده باش است ،هر بار که به مجلس فرستاده شده ،با مخالفت
نمایندگان و روزنامه نگاران همراه بوده اســت .اخرین ایراداتی که روزنامه نگاران به این الیحه داشتند،
وجود نگاه دولتی در ان بود که به عقید ه برخی ،استقالل و ازادی روزنامه نگاران را محدود می کرد/.ایسنا
در مراسم رونمایی از البوم «زار» عنوان شد
از سرگیری کنسرت ها در دستور کار حوزه هنری
ایین رونمایی از البوم «زار» به عنوان جدیدترین اثر تک نوازی محسن نفر نوازنده شناخته
شده موسیقی ایرانی روز شنبه هفدهم دی با حضور دســت اندرکاران این اثر موسیقایی در
حوزه هنری برگزار شد.
ایین رونمایی از تازه ترین البوم محسن نفر ،نوازنده شناخته شده موسیقی ایرانی با عنوان
«زار» روز شنبه هفدهم دی با حضور این هنرمند ،میالد عرفانپور مدیر مرکز موسیقی حوزه
هنری ،امیرحسین سمیعی معاون هنری ســازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و پدرام
جوادزاده نوازنده و کارشناس موسیقی در سالن طاهره صفارزاده حوزه هنری سازمان تبلیغات
اسالمی برگزار شد.
میالد عرفانپور مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسالمی در ابتدای این
نشست خبری درباره البوم «زار» توضیح داد :این افتخار در مرکز موسیقی حوزه هنری نصیب
ما شده که ناشر این اثر گرانبها و ارزشمند باشیم .در این چارچوب انچه صورت گرفته تالش
برای تولید البومی است که شناسنامه فرهنگ ایرانی است .یکی از این گونه های ارزشمند که
فرهنگ ما را با ریشه های ایرانی ساخته موسیقی ایرانی است .این موسیقی ایرانی در روزگار
کنونی به سبب عوامل و دالیل گوناگون دچار مشکالتی در حوزه محتوا و مخاطب است و ما باید
تدبیر داشته باشیم که مخاطب امروز ما به این گونه موسیقایی بازگشت درستی داشته باشد.
مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری با اشاره به رونمایی از البوم «زار» گفت :محسن نفر یکی از
مهم ترین و شناخته ترین هنرمندان موسیقی ایرانی است که طی سال های اخیر تالش های
بسیار ارزنده و شکوه مندی را در عرصه موسیقی ایرانی داشته اند و امیدوارم مرکز موسیقی
حوزه هنری این توفیق را داشته باشد که باز هم از این دست تولیدات را به مخاطبان ارائه دهد.
البوم های موسیقی ایرانی شرایط سختی برای رسیدن به مخاطب دارند اما ما در مرکز موسیقی
حوزه هنری تمام تالشمان را انجام می دهیم که این البوم به بهترین شکل ممکن به مخاطبان
ارائه شــود .عرفانپور درباره برنامه های مدیریت مرکز موسیقی حوزه هنری درباره برگزاری
کنسرت های موسیقی در حوزه هنری با توجه به شرایط اخیر گفت :محدودیتی باب شده برای
هنرمندان کشور که نباید کنسرت برگزار شود .دیدگاهی که کار بسیار غلطی است و انهایی
که هنرمندان را وادار به سکوت می کنند از جنس هنر نیستند بر همین مبنا ما در حوزه هنری
در حال برنامه ریزی برای کنسرت ها هستیم که به زودی جزییات ان اعالم می شود/ .مهر
یک شنبه 18دی 1401شماره 1348
نقاشی قهوه خانه ای از چه زمان ظهور کرد؟
7
کیانوش معتقدی ،پژوهشگر هنر معتقد است :چند دهه هست که سبک اصیل نقاشی قهوه خانه ای به
فراموش سپرده شده و شاید دلیل ان فوت اساتید این سبک است؛ اما با این وجود تالشی هم برای احیای
ان نمی شود .او درباره تاریخچه شکل گیری نقاشی قهوه خانه ای بیان کرد :زمینه های شکل گیری نقاشی
قهوه خانه را باید از اواخر دوره صفویه بررسی کرد؛ زیرا ورود موضوعات مذهبی و عامیانه در نقاشی از این
دوره قابل پیگیری است .اما انچه بر اساس اسناد به مثابه پرده های درویشی و تابلوها باقی مانده است به
اغاز دوره قاجار برمی گردد .ما می توانیم از اغاز دوره قاجار ،شکل گیری یک نظام جدید را در نقاشی ایران
پیگیری کنیم که در طبقه بندی نقاشی ایران در بخش هنرهای عامیانه قرار می گیرد/.ایسنا صفحه 7
طهماسب ،منهای کاله قرمزی
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
کوچک ترین ادم بزرگ دنیا!
یاسر سماوات -پسین روز اردیبهشت 1338خورشیدی
را به عنوان زادروز خود می شناسد .شــاید هم بداند ،حدود
دودهه پیش از زادروزش ،این روز همزمان با زادروز احمدرضا
احمدی ،شاعر نقاش و نمایشــنامه نویس ایرانی است که از
اخرین بازماندگان پیشــگامان جنبش شعر نوی پارسی هم
محسوب می شــود .تاریخی که با تطبیق و سفر به اوان قرن
شــانزدهم میالدی ،مصادف با درگذشت کریستوف کلمب،
دریانورد برجســته ایتالیایی مورخ 4ژانویه 1506می شود.
مردی که با اکتشافاتش پهنای خاکی کره خاکی را بسط داد
و طرح جهانی نوین (در جغرافیا) را درانداخت .دست برقضا،
یک سال بعد درســت در چنین روزی الفونسو دالبوکرک،
دریاساالر خونخوار استعمار پرتغال جزیره هرمز را به تصرف
خود دراورد .ایرج طهماســب در این روز ،به ســال 1338
خورشــیدی در تهران دیده به جهان گشود .هرچند بیشتر
طهماسب را به عنوان مجری (به ویژه پس از اجرای موفق با تیم
عروسکی کاله قرمزی) می شناسند اما این شخصیت فرهنگی
در حقیقت مجری ،هنرپیشــه ،نویســنده ،عروسک گردان،
صداپیشه ،کارگردان ،شاعر،مدرس دانشگاه و فیلم نامه نویس
ســینما و تلویزیون ایران نیز محســوب می شود .طهماسب
مانند بسیاری از تحصیلکرده های ایران در دهه 50درگیر و
دار انقالب فرهنگی موفق به اتمام تحصیالت اش شد .از همان
روزگار ،همواره دغدغه سینما و ادبیات کودک و نوجوان ،بخش
جدایی ناپذیر شخصیت اش محسوب می شد .سال 1360و
پیش از انکه روی پرده نقره ای یا در جعبه جادویی برای خود
اسم و رسمی تدارک ببیند ،فیلم «سقاهک و شانه به سر دانا»
را به اتفاق حمید جبلی مقابل دوربین برد .شخصیت اصلی این
فیلم عروسکی ،مورچه ای با لباس راه راه و شاخک های بلند
بود .شاید کمتر کســی بداند ایده نخستین ساخت مجموعه
تلویزیونی «کاله قرمزی و پســرخاله» همان ســال به ذهن
جبلی و طهماسب خطور کرد تا ساخت مجموعه «صندوق
پست» کلید بخورد.
ایرج طهماسب با مجموعه تلویزیونی «صندوق پست» کاراکتر
جاودان خود ،اقای مجری را پیدا کرد و هرچند در این برنامه خبری
از کاله قرمــزی و تیم عروســکی اش نبود اما به یقین ســنگ بنای
محبوب ترین نمایش عروسکی ایران در همین برنامه گذاشته شد.
اگر چه ایرج طهماسب را با برنامه کاله قرمزی می شناسیم اما او
منهای کاله قرمزی ،سابقه درخشانی در کارنامه هنری خود دارد.
نخستین نقش افرینی ایرج طهماســب در سینمای ایران دست
برقضا اثری موفــق از کار در می اید .فیلم «خط پایان» را بســیاری
نخستین کار موفق ژانر ورزش در ســینمای ایران قلمداد می کنند.
فیلمی بــه کارگردانــی محمدعلــی طالبی که طهماســب در ان
ایفاگر نقش قهرمان داســتان« ،خلیل ســمندر» رکابزن تیم ملی
دوچرخه سواری ایران است که زندگی حرفه ای و شخصی پرکش و
قوسی دارد .به یقین این نقش ،هدیه ای برای حضور ایرج طماسب در
ســینمای کودک و نوجوان و تعلق خاطر او به این بخش پرمخاطب
محسوب می شد .خلیل سمندر ضمن اماده سازی خود برای حضور
در مسابقات اسیایی تهران ،در تکاپوی ازدواجش است .او کارگر ساده
یک تولیدی است و نمادی از جوانان طبقه متوسط در سال های پیش
از انقالب اسالمی اســت .خلیل در باشگاه ایران جوان رکاب می زند،
باشگاهی که مردمی است و طرفداران زیادی بین مردم دارد .درست
برخالف باشگاه «کاخ» که وابســته به دربار است( .طالبی دانسته و
سنجیده با گنجاندن نمادین این دو باشگاه در فیلم خود ،به ماهیت
دو باشگاه پرســپولیس و تاج در تهران پیش از انقالب پهلو می زند.
شخصیت «قراب» رئیس باشــگاه کاخ با بازی بهزاد رحیم خانی نیز
در واقع اقتباســی پارودی از کاراکتر تیمسار پرویز خسروانی ،مالک
باشگاه تاج است .هرچند تاریخ ورزش ایران ثابت می کند ،باشگاه تاج
(استقالل فعلی) وابستگی چندانی به دربار نداشته و در واقع بیش از
پرسپولیس به این حاکمیت وقت ایران وابسته نبوده اما ذهنیت غالب
مردم و حتی ســینماگران ایران تا امروز بر این اصل استوار است که
باشگاه تاج نظر به وجه تسمیه اش و حضور تیمسار خسروانی ،نهادی
وابسته به پهلوی بوده است .ســمندر با وجود کارشکنی های باشگاه
کاخ و شــخص قراب در تور انتخابی به مقام نخست دست می یابد و
همراه مربی اش خسرو محمدی ( با بازی زنده نام پرویز پورحسینی)
به تیم ملی راه می یابد اما مشخص می شود او از عارضه ای قلبی رنج
می برد تا زندگی حرفه ای اش خیلی زود به پایان برســد .در این اثنا،
رئیس باشگاه کاخ که در صدد فرستادن رکابزنان باشگاه خود به تیم
ملی است ،از خریدن محمدی سرمربی تیم ملی ناامید می شود و ناچار
به قصد از بین بردن او با خودروی شــخصی خود به خسرو محمدی
می زند .سرمربی تیم ملی و باشگاه ایران جوان به کما می رود .خلیل
سمندر و دوستانش برای تهیه مخارج عمل او ،ناگزیر از ترتیب دادن
مســابقه ای بزرگ با یکصدهزار تومان جایزه می شــوند و سمندر با
شکست بیگلربیگی ،رقیب همیشگی اش از کاخ با دردی که از قفسه
سینه می کشد از خط پایان می گذرد .این فیلم که سال 1364ساخته
شد ،کنار «زیر بام های شهر» که طهماسب در ان نقش جوانی را بازی
می کند که در تکاپوی اجاره خانه ای در جنوب شهر برای ازدواجش
است ،دو نقش افرینی ماندگار طهماسب در حوزه سینمای بزرگسال
محسوب می شود .به ویژه بازی کنار کمدین های برجسته ای مانند
علیرضا خمسه و زنده نام جمشید اسماعیل خانی و گوهر خیراندیش
در زیر بام های شــهر ،به موفقیت این فیلم کمک شایانی کرده بود.
طهماسب البته سال 67هم در «روز باشکوه» با این اکیپ هم بازی
شد .فیلمی که بازهم پای دوچرخه سواری را وسط کشید اما این بار،
ایرج طهماسب در نقش برادر «گل اقا» دوچرخه سوار قهرمان ایرانی
در اسیا (با بازی علیرضا خمسه) عکاس یک مجله است .شاید کمتر
کسی باورش شود که نویسنده فیلمنامه ترسناک «خوابگاه دختران»
هم ایرج طهماسب باشد! البته این بار نیز دوستی او با محمدحسین
لطیفی ،باعث شد طهماسب خود را به عنوان نویسنده اثار سینمای
وحشــت نیز معرفی کند! ذوق نویسندگی طهماســب به این تریلر
محدود نشد .مجموعه داستان «ســه قصه» به قلم او سال 1395در
نشر چشمه منتشر شد تا ایرج طهماسب را در مقام نویسنده ادبیات
داســتانی نیز قرار دهد .هرچند این کتاب برخالف نامش 4داستان
دارد! و داستان ها در فضایی سورئال تعریف می شوند .طهماسب البته
صداپیشه خوبی نیز هست و شاید «النگ و دولنگ» با ایفای نریشن از
ایرج طهماسب ،هنوز در یاد بسیاری مانده باشد. صفحه 8