روزنامه صبا شماره 1337
روزنامه صبا شماره 1337
روزنامه صبا شماره 1337
شنبه| 26اذر 17 |1401دسامبر 22 |2022جمادی االول |1444
سال دهم| شماره 8 |1337صفحه| 5000ناموت|
ادامه تصویربرداری «سلمان
فارسی» ،در ارمنستان
صفحه 2
حکایـتقصه گـوی
دهـه شـصیت ها
در کاتینو به فیلم ساز
اصالت می دهیم
صفحه 4
موسیقی از مسیر اصلی خود
دور شده است
صفحه 7 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه 26اذر 1401شماره 1337
ادامه تصویربرداری «سلمان فارسی» ،در ارمنستان
ف ویژه داوود میرباقری که در چند ماه اخیر در شاهرود در حال تصویربرداری
«سلمان فارسی» ،پروژه ال
بود و پیمان جبلی ،رئیس صداوسیما هم به پشــت صحنه ان رفته بود این روزها در ارمنستان در حال
تصویربرداری است و میرباقری به همراه عوامل اصلی این سریال صحنه هایی از ان را در این کشور ضبط
می کند .اخرین سکانس های فصل بیزانس سریال «سلمان فارسی» به نویسندگی و کارگردانی داوود
میرباقری و تهیه کنندگی حسین طاهری هم اکنون در ارمنستان در حال فیلمبرداری است .با پایان این
بخش از فیلمبرداری که از دو ماه پیش اغاز شده و تا چند روز اینده ادامه خواهد داشت ،فیلمبرداری ادامه
سریال در ایران از سر گرفته خواهد شد/.ایلنا
راز انقراض فوک های خزر در قاب مستند
مستند «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» ،ساخته کتایون جهانگیری که در بخش فیلم های کوتاه
شانزدهمین جشنواره «سینما حقیقت» حضور داشت ،ابتدا روی یک موضوع به ظاهر ساده یعنی کشته
شدن فوک های خزر ،تمرکز می کند و در ادامه ،قلمروی موضوعی خودش را گسترش می دهد و سراغ
الودگی دریای خزر می رود .لحن معمایی فیلم ،جذابیت ان را بیشــتر کرده اســت .مخاطب همگام با
کارگردان ،دالیل مختلف انقراض فوک های خزر را بررسی و در یک مقطع ماهیگیران در معرض اتهام قرار
می گیرند و بیماری ویروسی ،الودگی دریا و کشتی های یخ شکن نیز متهمان بعدی مرگ خوک ها هستند
و در نهایت معما توسط پزشک سم شناس در پایان فیلم حل می شود/ .ایرنا
«خونه مامان شکوه»؛ قصه ای دخترانه از کمپ ترک اعتیاد
مهدی بخشی مقدم ،کارگردان مستند «خونه مامان شکوه» ،در
توضیح مضمون قصه این مستند که امســال در بخش مسابقه ملی
مستندهای بلند شانزدهمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت،
حضور داشت ،گفت« :خونه مامان شکوه» ،خانه ای است که دخترانی
برای ترک اعتیاد در انجا حضور دارند یعنی حالت کمپ اســت .این
مستند قصه زندگی این بچه هاســت که هر کدام در سن بین ۱۸تا
۲۵ساله هستند و با ارزوها و رویاهایی وارد این خانه و با داستان های
مختلف و امیدهایی از این خانه خارج می شوند.
این مستندساز در توضیح علت نامگذاری این مستند تاکید کرد:
اسم فیلم به دلیل حضور مدیر ان کمپ است؛ چون بچه ها به عنوان
مادر خودشان ،او را قبول دارند و او را «مامان شکوه» صدا می کنند.
بخشی مقدم ،با اشاره به محل ساخت این مستند ،اظهار داشت :این
کمپ در ابتدا در اسالم شهر بود ولی انها به دلیل اتفاقاتی جابه جا شده
و امروز سمت خیابان شاپور (خیابان وحدت اسالمی) ساکن شده اند.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا ســراغ ساخت این فیلم و این
سوژه رفته است ،گفت :دغدغه مهمی که داشتم این بود که بسیاری
از کسانی که به ســمت کمپ های ترک اعتیاد می روند ،قادر به ترک
نیســتند و دوباره باز می گردند .برای من مهم بــود که در کمپ چه
اتفاقاتی برای شــان می افتد تا این که با «خونه مامان شکوه» ،اشنا
شدم و توانستم اعتمادشان را جلب کنم تا بتوانیم فیلمبرداری کنیم
تجلیل «ساندنس» ،از کارگردان ایتالیایی
لوکا گوادانینو ،کارگردان ایتالیایی در ژانویــه راهی یوتا در امریکا
می شود تا در شب افتتاحیه جشــنواره ساندنس ۲۰۲۳جایزه ایکون
بین المللی را دریافت کند .جشنواره فیلم ساندنس ۲۰۲۳از ۱۹ژانویه
کارش را شروع می کند و گوادانینو ،در کنار چهره هایی که قب ً
ال اعالم
شده بوده اند ،شامل رایان کوگلر ،دبیلو کامائو بل و نیکیاتو جوسو ،خواهد
بود .جایزه بین المللی ایکون ،به چهره مولفی که جهان های سینمایی
متفاوتی خلق می کند و تاثیری ماندگار بر فیلمسازی داشته است و به
ویژه به داستان گویی متعهد است ،اهدا می شود .گوادانینو ،اولین بار سال
۲۰۱۰با فیلم «من عشق هستم» در جشنواره ساندنس ،حضور یافت.
وی سال ۲۰۱۷هم با «مرا با نامت صدا کن» به جشنواره بازگشت و در
نهایت با ان فیلم برنده اسکار سال شد .وی با تهیه مستند «شکارچیان
ترافل» ،نیز سال ۲۰۲۰در این جشنواره حضور داشت.جشنواره فیلم
ساندنس ،امسال برای اولین بار پس از پاندمی از ۱۹تا ۲۹ژانویه ( ۲۹دی
تا ۹بهمن) در یوتا ،به صورت حضوری برگزار می شود/.مهر
و خیلی راحت با دخترانــی که در انجا هســتند ،صحبت کنیم که
زندگی های شان را روایت کنند .بخشی مقدم ،درباره نحوه جلب اعتماد
افراد این خانه و ترغیب انان به گفت وگو بیان کرد :کار بسیار سختی
بود اما افرادی در انجام این کار به مــا کمک کردند .مثال خود مامان
شکوه ،به ما کمک کرد و شهرزاد همتی ،به عنوان مددکار اجتماعی
این طرح ،بسیار یاری رساند و توانست ارتباط صمیمانه ما با دختران
را رقم بزند .خودم نیز به دلیل تجاربی که داشتم ،توانستم بسیار خوب
با این بچه ها ارتباط بگیرم .این مستندساز ،در پاسخ به این پرسش
که باتوجه به موفقیت اخرین فیلم مســتند خود (خانه ای برای تو:
،)۱۳۹۷میزان اقبال از اثر جدیدش را چطور می بیند ،گفت :حقیقتا
نمی دانم .چرا که امروز شرایط عادی نیست؛ اگر سال های گذشته بود،
می توانستم بگویم که استقبال خوبی از این فیلم خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا پس از مستند خانه ای برای تو،
هیچ اثری در چند سال اخیر نساخته است ،گفت :چهار سال از ان فیلم
گذشت و حدود یک سال و نیم ،درگیر این فیلم بودم که به پایان رسید
و توانستیم کارهای پس از تولید را انجام دهیم و چون فیلم برای مرکز
گسترش سینمای مستند بود ،دوستان عالقه داشتند که در جشنواره
سینما حقیقت ،امسال باشد.
بخشی مقدم ،ادامه داد :امروز شــرایط فیلمسازی مستند شرایط
سختی دارد و باید عاشق بود و به سراغ هرکاری هم نرفت .به هرحال
هنری کویل ،دیگر «سوپرمن» نمی شود
جیمز گان ،رئیس استودیو دی سی ،گفته که در حال نوشتن
فیلم نامه ای جدید برای ساخت فیلم بلندی درباره سوپرمن است و
در عین حال این را هم فاش کرده که هنری کویل ،به عنوان قهرمان
باز نخواهد گشت .او جزئیاتی از اثر جدید دی سی نداده و گفت :من
و پیتر سفرن ،یک دستور کار اماده داریم ،اما در این ماه بیشتر از
این نمی توانیم صحبت کنیم.
ما می توانیم در اغاز ســال جدید اصالعات هیجان انگیزی در
خصوص نخستین پروژه های مان به اشتراک بگذاریم .گان ،افزود :در
مراحل اولیه ،داستان بر قسمتی از زندگی سوپرمن ،متمرکز است.
بنابراین هنری کویل ،در نقش این شخصیت ظاهر نخواهد شد .در
این ارتباط ،کویل ،هم در بیانیه ای که ان را در صفحه اینستاگرام
خود به اشتراک گذاشت تایید کرد که دیگر نقش سوپرمن را بازی
نخواهد کرد .او نوشت :این که به عنوان سوپرمن برنمی گردم خبری
ناراحت کننده است/ .ایرنا
شرایط باید مهیا شــود و از انجایی که تامین بودجه برای تولید اثار
مستند بسیار سخت است الجرم هرسال نمی توان فیلم خوب ساخت.
ضمن این که خودم می خواستم از اتفاقات فیلم خانهای برای تو ،بگذرد
و با فضای متفاوتی مواجه شوم .این فیلم بسیار متفاوت با فیلم خانه ای
برای تو ،است و امیدوارم مخاطبانی که فیلم را می بینند ان را دوست
داشته باشند .سال ۱۳۹۷در دوازدهمین دوره جشنواره بین المللی
سینما حقیقت ،تندیس بهترین کارگردانی مستند بلند همراه با دیپلم
افتخار به مهدی بخشی مقدم برای مســتند خانه ای برای تو رسید.
همچنین مهدی شامحمدی ،تهیه کننده خانهای برای تو ،نشان فیروزه
بهترین فیلم مستند را دریافت کرد/.ایرنا
معرفیهیاتعلمیهمایشمطالعاتفیلمکوتاهتهران
جمعی از ســینماگران و استادان دانشگاه ،مســئولیت ارزیابی
مقاالت علمی -تخصصی چهارمین همایــش مطالعات فیلم کوتاه
تهران را برعهده گرفته اند .ترکیب اعضــای هیات علمی این رویداد
پژوهشی ســینمایی ،به ترتیب حروف الفبا شامل منصور براهیمی،
پژوهشگر ،مترجم ،نویسنده و استاد دانشگاه ،حسن حسینی ،منتقد،
پژوهشگر و نویسنده ،مجید شیخ انصاری ،تهیه کننده و مدرس سینما،
رامتین شهبازی ،منتقد ،پژوهشگر و استاد دانشگاه و فرزاد موتمن،
نویسنده و کارگردان سینما ،به عنوان اعضای هیات علمی چهارمین
همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران ،معرفی شده اند.
این رویداد با محوریت نگارش مقاله های علمی تخصصی با موضوع
ژانر در سینما ،از اسفند ۱۴۰۰کار خود را اغاز و بعد از گذراندن مراحل
دریافت و ارزیابی اولیه چکیده مقاالت ،در نهایت با ارائه 6مقاله علمی
توسط پژوهشگران ،امروز ۲۶اذر ماه در خانه اندیشه ورزان ،از ساعت
۱۵و با معرفی مقاالت برتر به کار خود پایان می دهد/ .ایرنا صفحه 2
شنبه 26اذر 1401شماره 1337
خرب سیمنا و تلویزیون
«سرقت از صندوق امانات بانک ملی»؛ سریال می شود
پیمان جبلی ،در ماه های اخیر از ساخت سریال های مختلفی در مراحل مختلف طرح و فیلمنامه ،پیش
تولید و تولید سخن گفته است که بخشی از این سریال ها زیر نظر مرکز سیمافیلم پیش می رود .از جمله
طرح هایی که هم میان مخاطبان طرفدار دارد و هم ساخت سریال درباره ان ها در صورت بهره گیری از
تیم حرفه ای می تواند به خروجی جذابی تبدیل شود اثار پلیسی است و صداوسیما این روزها چندین اثر
در مراحل مختلف طرح و تولید در حوزه سریال های پلیسی دارد .یکی از این سریال های پلیسی که هنوز
کارگردان ان مشخص نیست ،این روزها مراحل تصویب طرح را می گذارند سریالی مربوط به ماجرای
سرقت صندوق امانات بانک ملی ،است که در سیمافیلم مراحل مورد نظر را طی می کند/.مهر
نشست خبری هفدهمین جشنواره بین المللی
فیلم مقاومت در ســالن اجتماعات شهید اوینی
بنیاد فرهنگی روایت فتح ۲۴ ،اذر ۱۴۰۱برگزار
شد .در این جلســه جالل غفاری ،دبیر جشنواره
و محسن رفیعی ،دبیر اجرایی این رویداد حضور
داشتند.
در اغاز این نشســت جــال غفــاری ،دبیر
جشــنواره مقاومت بیان کرد :این جشــنواره از
ســال ۱۳۶۲کار خود را اغاز کــرده و طی این ۴
دهه خاطــرات خوبی را برای اهالی ســینما رقم
زده اســت .ایــن رویــداد در ۱۱دوره ابتدایی با
عنوان دفاع مقدس برگزار می شــد امــا در ادامه
به صورت بین المللی و با نام جشــنواره مقاومت
ادامه مسیر داد .وی افزود :وقتی از مقاومت حرف
می زنیم ،منظورمان تنها جهان اســام نیســت
بلکه از سینمایی ســخن می گوییم که حرف دل
مستضعفان را می زند؛ ســینمایی که قادر است
عامل وحدت بخش باشــد .جشــنواره سینمای
مقاومت حتی در گســتره حمایت هــای خود از
فیلمسازانی که در امریکای التین فعالیت می کنند
ولی اثارشــان ضد لیبرالی است ،حمایت خواهد
کرد .دبیر جشنواره مقاومت اظهار کرد :تصمیم
نداریم جشنواره را در کنار یک برج یا کاخ برگزار
کنیم .بلکه می خواهیم جشنواره به واقع انقالبی
داشته باشیم .برای همین اختتامیه این جشنواره
روی ناو در خلیج فارس برگزار خواهد شد .البته
اثار منتخب در ۳۲استان کشــور به نمایش در
رابرت دنیرو« ،اقای طبیعی» می شود
رابرت دنیرو ،در یک سریال درام جنایی با نام «اقای طبیعی» که اکنون در دست تولید است هم به
عنوان بازیگر و هم تهیه کننده حضور می یابد .این پروژه درباره شخصیتی به نام لوییس بارون یا «اقای
طبیعی» ،است که نقش ان را دنیرو بازی می کند .او تازه دوره ۳۰ساله در زندان فدرال ،را به پایان برده و
رویای همراه شدن با خانواده و اجرای طرحی خطرناک برای به دست اوردن لیتیومی میلیاردها دالری
را در سر دارد .این پروژه را میچ گلیزر ،سازنده «روی صخره ها» ،اجرا می کند و به عنوان یک سریال چند
فصلی برنامه ریزی شده است« .اقای طبیعی» ،دومین سریال تلویزیونی دنیرو است که اخیرا ً خبرش
اعالم می شود/.مهر
جشنوارهمقاومتساالنهشد
خواهد امد .جشنواره باید برای کشور نتایج مثبت
به همراه داشته باشد برای همین از فیلمسازانی
که در جهت گام دوم انقالب قدم بردارند ،حمایت
خواهیم کرد .درضمن باید شرایطی فراهم اوریم
تا فیلمسازان بزرگ کشورمان هم بتوانند در این
عرصه کارهایی را روانه پرده کنند .نکته دیگر اینکه
برای نشاط و شادابی بیشتر ،این جشنواره از سال
اینده به صورت ساالنه برگزار خواهد شد.
وی در پایان تاکید کرد :نادر طالب زاده فیلمساز
فقید کشورمان توانست با برگزاری کنفرانس هایی،
فیلمسازان کشــورهای مختلف را گرد هم اورد
تا حرکتی ضد امپریالیســتی را در ســینما رقم
بزند .این دســت اتفاقات باید ادامه داشته باشد و
جشنواره مقاومت مصمم به انجام ان است .یکی
3
از راهکار در این رابطه برگزاری هفته های فیلم در
۱۷کشور جهان است .مطلب دیگر به بازار فیلم در
جشنواره مربوط می شود ،اگر بتوانیم در این رابطه
عملکرد درستی داشته باشیم ،اتفاقات خوبی رقم
خواهد خورد.
محسن رفیعی ،دبیر اجرایی جشنواره هم در
این نشست خبری بیان کرد :هفدهمین جشنواره
در ۶بخش انجام خواهد شد .در این دوره بخش
بین المللی مجزا نخواهیم داشت زیرا معتقدیم تمام
اثاری که در حوزه مقاومت هستند ،قادر هستند
در یک مسیر با هم رقابت داشته باشند .بخش اول
و اصلی جشنواره مربوط به فیلم های بلند ،کوتاه
و انیمیشن می شــود .در قسمت فیلم های بلند و
کوتاه ،اثار در ســه عرصه سینمایی ،بلند مستند
و پویانمایی با هم به رقابت خواهند پرداخت .فیلم
کوتاه بخش سوم جشنواره مقاومت است.
وی ادامه داد :بخش دوم؛ «نســل والیت» نام
دارد .در این قسمت به اثار جوانان و نوجوانانی که
در اثارشــان به گام دوم انقالب توجه دارند توجه
می شــود .بخش دیگر با عنوان «دفاع مقدس»
نامگذاری شده اســت .در این قسمت اثار ۸سال
دفاع مقدس مــورد نظر قرار خواهــد گرفت .در
بخش دفاع مقدس ،اثار به ۳قسمت؛ بلند ،سریال
و کوتاه تقسیم بندی می شوند .بخش «جهان بدون
اسرائیل» بخش دیگر جشنواره را شکل می دهد.
بخش «روایت قلم» که در حوزه فیلم نامه است و
ت پایانی را
۵بخش است و «نقد و پژوهش» قسم
در بر می گیرد.
رفیعی در پایان گفت :هر یک از بخش های ذکر
شــده جایزه ویژه دارد که به نام شهدا نام گذاری
شــده اســت .جایزه بخش اصلی به نام «سردار
دل ها» نام گذاری شــده و بخش «نسل والیت»
نیز جایزه اش به نام شــهید حججی مزین است.
جایزه بخش «دفاع مقدس» به نام رسول مالقلی
پور منقوش شده و جایزه «روایت قلم» نیز به نام
شــهید اوینی تجلی پیدا می کند .عالقه مندان
در بخش های مختلــف از ۲۴اذر تــا ۲۲بهمن
۱۴۰۱فرصت دارند تا کارهای خود را به دبیرخانه
جشنواره ارسال کنند.
اختتامیه ۱۷اسفند ۱۴۰۱روی ناوی در خلیج
فارس برگزار خواهد شد/.صبا صفحه 3
4
شنبه 26اذر 1401شماره 1337
محمد جواد موحد :
کاتینو با ۵میلیون تومان فیلم کوتاه تولید می کند
درباره راه اندازی رویداد کاتینو توضیح دهید؟
سال 1399که مدیریت این مجموعه را برعهده گرفتم با بررسی
نقاط قوت و ضعف ان همراه با همکاران و دوستان مان ،تصمیم گرفتیم
که جوانانی با سن پایین تر نیز برای شــرکت در دوره های اموزش و
تربیت فیلم سازی وارد چرخه شوند .پیش از این عموماً کارگردانان
باشگاه که اولین فیلم های سینمایی بلند خود را ساخته اند در سنین
30سال به باال بوده اند ،که به نظر ما سن باالیی بود ،برای همین به این
نتیجه رسیدیم که مسیر تربیت فیلم سازان مان را از سنین جوان تر
شــروع کنیم .بنابراین در کنار واحدی که با عنوان کات ،که در واقع
راه ورود فیلمســازان حرفه ای تر بود ،اقدام به راه اندازی دوره هایی با
عنوان کاتینو ،کردیم که در ان ،با اعالم فراخوان از سن 17تا 25سال
هنرجو پذیرفتیم .شرط ورود به این دوره مثل مجموعه کات ،ساخت
یک فیلم است ولی با نگاهی با اغماض ،طوری که حتی اگر فیلم شان
را با موبایل ساخته باشند بازهم می توانند وارد مرحله مصاحبه ورودی
دوره بشوند.
در دوره قبل که مهرماه سال گذشته بود 190 ،نفر برای ما رزومه
فرســتادند .از میان انها 70نفر را برای مصاحبــه حضوری انتخاب
کردیم و از 22نفری که وارد جریان اموزش و دوره های فیلم سازی
شدند در نهایت 6تا 7نفر وارد پروســه تولید شده اند و هم اکنون در
حال گذراندن پیش تولید فیلم های خود هستند .به همین ترتیب از
دوره اول کاتینو چهار نفر وارد دوره کات شده و مسیر حرفه ای را اغاز
کرده اند.
بودجه ســاخت کارهای دوره اول کاتینو ،حدودا چقدر
است؟
ما برای هر فیلــم (کوتاه) چیزی حدود 5میلیــون تومان هزینه
کرده ایم که صرف هزینه های اجاره تجهیزات شــان شده است .یک
دلیل این مبلغ حمایتی پایین ،ســعی در تربیت فیلم سازانی است
که بتوانند با هزینه پایین فیلم بسازند .برای همین بچه ها در ساخت
اثرشان به همدیگر کمک می کنند .مثال یکی در فیلم دیگری بازی
می کند و ان یکی فیلمبرداری فیلم را به عهــده می گیرد تا در واقع
ضمن تجربه کامل فیلم ســازی ،هزینه ها هم کمتر شود .وگرنه این
میزان هزینه برای تولید فیلم تقریباً در هیچ جای دیگر پیدا نمی شود.
ایا باشگاه سوره در طول دوره کاتینو ،از هنرجوها هزینه ای
بابت اموزش و هدایت در فیلم سازی دریافت می کند؟
وقتی کاتینو ،قرار بود اجرا شود مســئله ما مالی نبود و قرار نبود
هزینه ای از بچه هــا بگیریم اما برای اینکه یــک تعهد حداقلی برای
حضور در کالس ها ایجاد کنیم بله هم در دور ه اول و هم در دور ه دوم
در حد 300هزار تومان از هنرجویان دریافت کردیم که درواقع هزینه
ثبت نام بود .اما بابت منتوری و تولید اثر نه تنها هزینه ای دریافت نشد
بلکه حمایت هم صورت گرفت و به هر اثر کاتینویی ،مبلغ 5میلیون
تومان بابت کمک هزین ه ســاخت اثر پرداخت شــد .تا بتوانند تولید
حرفه ای تر داشته باشند.
باشگاه اهداف و یا مضامین انتخابی و از پیش تعیین شده ای
در مجموعه اثار تولیدی خود دارد؟
هر مجموعه تولیدی یک نظام مسائل دارد که ممکن است خیلی
نقطه زن یا پهناور باشد اما در دور ه کاتینو ،سعی کرده ایم اصالت را به
خود فیلم ساز دهیم و فقط از منظر کیفی کمک کنیم تا هنرجویان
بتوانند فیلم هایی که به جهان بینی شان نزدیک است را تولید کنند
تا هم باعالقه خودشان فیلم بسازند و هم فیلم هایی تولید کنند تا ما
با جهان بینی واقعی شان اشنا شویم .اما در تولید اثار بلند ،یک نظام
مسائل داریم که این نظام مسائل منطبق بر نظر کارگردان می شود.
با توجه به تغییرات سبک زندگی در فرهنگ تماشای فیلم،
باشگاه سوره چقدر برای پیشبرد اهداف هنری اش این مسائل
را بازشناسی کرده است؟
جواب دادن به این سئوال یک پیش فرض دارد و ان پیش فرض
این اســت که ما مهم ترین هدف مان در باشــگاه فیلم سوره تربیت
فیلم ساز اســت .درواقع تولید اثر در گام دوم برای ما اهمیت دارد.
لذا این پیش فرض را وقتی در رابطــه با مخاطبین صحبت می کنیم
حتماً باید در نظر بگیرید اما وقتی می خواهیم یک اثر حرفه ای تولید
کنیم طبیعتاً به دو چیز نگاه می کنیم تا بیشترین میزان تاثیرگذاری
را بتوانیم داشته باشیم .نکته اول توانایی فیلم ساز و جهان بینی اوست
پرونده
در کاتینو
به فیلم ساز
اصالت می دهیم
فرهومند ناظریان باشگاه فیلم سوره در ســال ،1392به منظور تربیت
فیلم ساز و شناسایی جوانان مستعد عالقه مند به سینما
گفت و گو
تشکیل شده است .کارگردانان فیلم هایی مانند بیست
و یک روز بعد ،دیدن این فیلم جرم اســت ،مصلحت ،هناس و ...در
همین مجموعه باشگاه فیلم سوره پرورش یافته اند .این مجموعه در
سال جاری تازه ترین اثر مجموعه خود با نام «نوشابه مشکی» را راهی
جشنواره فیلم کوتاه تهران کرد و توانست پنج جایزه از این جشنواره را
برای خود کسب کند .باشگاه فیلم سوره ،به عنوان مجموعه ای که زیر
نظر حوزه هنری سازمان تبلیغات اسالمی ،فعالیت می کند ،امسال برای
سومین بار ،دوره های فیلم سازی خود را تحت عنوان «کاتینو» برگزار
می کند .به همین بهانه خبرنگار صبا با محمد جواد موحد مدیرعامل
باشگاه فیلم سوره و همچنین محسن ملکی معاونت توانمند سازی،
در واحد انتخاب فیلم نامه ،گفتگویی داشت که در ادامه می خوانید...
و نکته دوم این است که ما می خواهیم چه هدفی را در مخاطب دنبال
کنیم و مخاطبین ما چه دســته ادم هایی هســتند؟ وقتی این دوتا
انتخاب شد ممکن اســت اثری را تولید کنیم برای قاب تلویزیون و
بدانیم برای این محتوا و مضمون باید به سمت قالب تلویزیون برویم یا
ممکن است برای یک دسته از ادم ها و برای یک دسته از محتواها به
سمت فضای مجازی برویم و تولیدات کوتاه تر داشته باشیم و یا بعضی
را به سمت سینما برده و روی پرده نقره ای ببینیم.
به ساخت فیلم کوتاه نوشابه مشکی اختصاص دهیم ..فیلم سازان ما
در دوره های ابتدایی چندین فیلم و تیزر می سازند تا به جایی برسند
که بتوانند یک فیلم کوتاه حرفه ای و ســپس فیلم های بلند خود را
بسازند .برخی از کارهای باشگاه هم اصال با حمایت و کمک نهادهای
دیگر ساخته می شود مانند ســریال «کتونی زرنگی» که صاحب ان
صداوسیما است.
محسن ملکی:
مشکل ما در سینما ممیزی نیست
برای احیای هنر سینما چه پیشنهادی دارید؟
این سئوال را شــاید باید از اقای خزایی به عنوان رئیس سازمان
سینمایی کل کشــور بپرســید .چون به هر حال اینکه احیای هنر
سینما نیازی درست و واقعی است .اما به نظر بنده نکت ه اول این است
ان چیزی که در سینما کم داریم فیلم ساز متعهد متخصص وکاربلد
است که یاد گرفته باشد خوب فیلم بســازد .هدفی که ما در باشگاه
دنبال می کنیم پیدا کردن این ادم هاست که با ذائقه مخاطب جدید
اشنایی دارند ،و سینمای روز دنیا را درک می کنند و قابلیت هایی دارند
که می توانند نسل نوی سینمای ایران باشند .من فکر می کنم اولین
چیزی که سینما به ان نیاز دارد یک روح تازه است که با تربیت نیروی
جوان مستعد و حرفه ای شدن تحقق پیدا می کند .نکته دوم این است
که به نظرم نظام عرضه و تقاضا در سینما به شکل درستی انجام نشده
است .به صورت عجیبی ما هنوز در شهرهای بزرگ بیش از صد هزار
نفر سالن سینما نداریم .در واقع میزان دسترسی ادم ها به سینما در
کشور هم به صورت عادالنه تقسیم نشده و در معرض خیلی از ادم ها
قرار نگرفته است .بنابراین اگر بتوانیم این دو را کنار هم پیش ببریم با
ظرفیت هایی که خود سینما دارد به نظرم می توانیم سینمای جدی تر
و تاثیرگذارتری داشته باشیم.
انتخاب فیلم نامه در باشگاه سوره از میان اثار ارسالی بر
چه معیاری است؟
فعالیت فیلم سازی در باشــگاه به دو بخش تقسیم شده است ،که
اولین بخش ان توانمندسازی است که در دوره کات ،صورت می گیرد.
در این بخش مسئولیت انتخاب فیلم نامه با بنده است ،که در مراحل
بعد دوستان دیگر مجموعه نظرهای تکمیلی خود را در رابطه با تولید
اثر ارائه می دهند .بخش دوم ،شامل اثار حرفه ای مجموعه می شود
مانند فیلمنامه های بلند سینمایی و سریال که در ان زمینه مشاوران
مدیر عامل مجموعه؛ پس از نگارش وانتخاب متن ،نظر کارشناسی
خود را ارائه می کنند .در کل دراین مجموعه انتخاب فیلم نامه از صفر
تا صد به عهده یک شخص نیســت ،من نظر اولیه را می دهم بعد از
ان فیلم نامه ها در مراحل بعدی از چند فیلتــر دیگر عبور می کنند.
راه ورودی اثار مکتوب ایمیل ارتباطی باشــگاه فیلم سوره است که
عالقه مندان به صــورت ازاد ،اثر مکتوب خود را ارســال می کنند ،و
کارشناسان با بررسی متن ها از نظر بودجه و امکان ساخت ،متن های
مناسب و در خور تولید را برای کارشناسی به معاونت ارسال می کنند.
میزان هزینه برای ساخت فیلم های بلند یا حرفه ای تر که
در واحد کات ساخته میشود چقدر است؟
برای فیلم «نوشابه مشــکی» که فیلمی با صحنه های جنگی و
پرهزینه اســت 700 ،میلیون تومان هزینه کردیم .اما این هزینه در
حالی است که فیلم ســاز این اثر ،قبال در تیزرهای مختلف تجربه به
دست اورده و حاال برای اینکه به این نتیجه برسیم که می تواند با n
میلیارد بودجه یک سینمایی بســازد منطقی است که این بودجه را
در چند ســال اخیــر بزرگترین مشــکل در نگارش
فیلم نامه های ارسالی از طرف عالقه مندان و هنرمندان چه
بوده است؟
اگربخواهیم از حوزه اســیب شناسی به این مســئله نگاه کنیم،
خصوصا در حوزه فیلم کوتاه ،که باشگاه سوره بیشترین تولیدات خود
را در این بخش سرمایه گذاری کرده است ،اولین مشکل این است که
تولید فیلم کوتاه برای هنرمندان ما تا به حــال به عنوان یک مقصد صفحه 4
پرونده
شنبه 26اذر 1401شماره 1337
5
در دوره های مشخص که فیلم سازان پیشروی ما ،الگویی را چه از
نظر مولفه های سبکی و چه از نظر محتوایی ،درفیلم سازی بنا می کنند،
با حجمه ای از کارگردان ها و فیلم نامه نویسان تازه کار مواجه می شویم
که به تبع ان دســت به تولید اثر با همان محتــوا و مولفه می زنند،
همان طور که اگر کارنامه سینمایی ایران را بررسی کنید ،دردوره ای
تحت تاثیر عباس کیارستمی و بعد تر اصغر فرهادی و در حال حاضر
تحت تاثیر نســل جدید تر فیلم سازان پیشــرو ایرانی مانند محمد
کارت ،محمدحســین مهدویان و سعید روستایی هستند ،این روند
اجتناب ناپذیر است ،چرا که عالقه مندان و فعاالن این حوزه با تاثیر از
این حال و هوا ،وارد این رشته می شوند ،قلم و مدل نگاه شان به اطراف
وام دار از این حال و هواست که با گذشت چندسال و کسب تجربه های
بیشتر ممکن است ،مســیر اصلی خود را در فیلم سازی پیدا کرده و
شخصیت مجزایی از الگوهای پیشین را ارائه دهند .چیزی که در این
میان باید با نگاه اسیب شناسانه به دنبال ان رفت ،این است که به غیر
از مولفه های سبکی ،مولفه های محتوایی ومضمونی که باید از دورن
هنرمند ریشه بگیرد و از دغدغه های او باشد هم ،تقلیدی از فیلم ساز
پیشین می شود ،به این معنی که اگر به طور مثال محمدکارت ،اثری
را با مضمون فقر یا قمار تولید می کند ،نسل جدید هم به گرته برداری
از او بدون اینکه مسئله فقر و یا غیره برایش قابل لمس و یا دغدغ ه شده
باشد ،با این مضمون اثر خود را تولید می کنند ،چرا که نسل جدید،
عمدتا به عشق سینما وارد این رشته می شوند نه برای اینکه بخواهند
دغدغه های شان را به تصویر بکشند .درحالی که بزرگان پیش رو در
سینما از گذشــته تا کنون با دغدغه مندی وارد این حوزه شده اند و
همین عامل موفقیت شان شده است .متاســفانه نسل جدید به این
شکل نیستند ،معموال با عشق به خود سینما وارد می شوند و بعد از
ان تازه به این فکر می افتند که چه می خواهند بگویند .بخشی از این
مسئله به خاطر جشنواره ها است .وقتی در جشنواره به اثری جایزه
می دهند ،درواقع مسیر و کدی را به فیلم سازان تازه کار می دهند که
خیلی با وجود خود هنرمند هم سو نیست ،اما هنرمند ناخوداگاه برای
میل به پیشرفت و دیده شدن اثر خود را در همان حال و هوا می سازد.
یکی از اهداف مهم باشگاه سوره هدایت و مدیریت این عالقه مندی
در نسل جدید است ،که پیش از هر چیز مســیر شخصی خود را در
فیلم سازی مشخص کنند.
انگاشته نمی شــود ،و هنرمندان ما پیش تر به این حوزه برای کسب
تجربه و عبور از کانالی نگاه کرده اند که قرار است به فیلم بلند برسند .به
همین خاطر تمام تالش خود را انحصارا در این بخش صرف نمی کنند،
به همین خاطر قالب متن هایی که در این حوزه به دست ما می رسد ،از
نظر ساختاری و تکنیکی بسیار ضعیف هستند .ما نویسنده مستقل در
حوزه فیلم کوتاه نداریم و بیشتر دوستان نویسنده در فیلم نامه نویسی
به نگارش اثر های بلند روی اورده اند .نویسندگی فیلم کوتاه با اینکه
از تعداد صفحات کمتری از فیلم بلند برخوردار است ،سخت تر است
و قواعد و ظرایف مخصوص به خود را دارد ،ایجاز هایی که باید در اثر
منظور و متناسب با فیلم کوتاه باشــد ،همه و همه نیاز به یادگیری و
توانمندسازی در این حوزه دارند.
مجموعه باشگاه سوره در حوزه توانمندسازی هنرمندان در
حوزه فیلم کوتاه چه تدابیری اندیشیده است؟
از سال گذشــته دوره ای را با عنوان جوهره ،را شروع کرده ایم که
تعدادی از فعاالنی که به صورت مســتقل به دنبال فیلم نامه نویسی
هستند ،رشد دهیم و خروجی این دوره را در مرحله اول فیلمنامه فیلم
کوتاه در نظر گرفتیم ،که در یک محیط کارگاهی تولید و در مرحله
دوم وارد پروژهای نگارشی اثار بلند شوند.
باشگاه سوره در تولید اثر ،مضامین و اهداف مشخصی را
دنبال می کند؟
خیر ،ما درباشگاه مانند شــبکه و یا رســانه هایی که انتن دارند
نیستیم که بخواهیم موضوع مشخص را دنبال کرده و یا ترویج دهیم،
ما برای عموم هنرمندان دغدغه مند کــه نیاز دارند ،محصول ذهنی
خود را به بار بنشــانند ،کمک کننده هســتیم .در این مسیر ممکن
است کسی دغدغه مسائل سیاسی داشته باشــد و دیگری بخواهد
در حوزه دفاع مقدس اثری بســازد و یــا در حوزه های اجتماعی و یا
فرهنگی دیگر ،انتخاب اثر برای باشــگاه کامال متنوع است و از نقشه
راه خاصی پیروی نمی کنیم .برای ما ســامت اثر از نظر محتوایی و
فنی در اولویت است .به طور مثال ،اثار سه پرده ای کالسیک که در
ان ساختار به خوبی رعایت شده باشد و مبتنی بر یک خط درام قصه
جذاب برای مخاطب باشد ،برای تولید می توانند قابل بررسی شوند ،که
در فیلم کوتاه ایده های نو گرایانه هم ارجحیت دارند .در مقابل ،تولید
اثار اکسپریمنتال و تجربی که عمدتا فاقد قصه گویی هستند ،و بیشتر
به صورت نمادگرایانه به دنبال مفهوم سازی هستند ،در اولویت تولیدی
باشگاه نیســتند .چرا که هدف اول جذب مخاطبی است که بتواند با
اثر ارتباط برقرار کند .این قاعده ای است که در قالب فیلم بلند و کوتاه
در باشگاه سوره مد نظر است ،چرا که رعایت اصول فیلم نامه نویسی
عالوه بر جذب هدفمند مخاطب عام ،مخاطب خاص را هم به لحاظ
ساختار درست و قصه گویی پرکشش جذب خواهد کرد .تجربه ما از
حضور در جشنواره ها این را برای ما مسلم کرده است ،که اثار تولیدی
با مخاطب عام توانسته اند نظر مخاطب خاص را نیز جلب کرده و جایزه
هم کسب کنند .مانند فیلم نوشابه مشکی ،به کارگردانی محمدپایدار
که موفق شد در جشنواره امسال فیلم کوتاه تهران در بخش مردمی و
کارگردانی نظر داوران را جلب کرده و جایزه بگیرد.
باشگاه ســوره ،در ســاختار فیلمنامه نویسی و مدل
قصه گویی از چه منابع قابل ارجاعی استفاده می کند؟
قصه گویی سه پرده ای ،الگویی موفق و کارا در فیلم نامه نویسی است
که امتحان خودش را در دنیا پس داده اســت .که در کتاب داستان
اثر رابرت مکی و اصول فیلم نامه نویســی اثر سیدفیلد ،هم به تشریح
اموزش داده شده است و سینمای هالیوود به درستی این روند را در
تولید اثارش اجرا کرده است .تالش ما هم این است که با همین متد
پیش برویم.
ایا از منابع متاخر تری که معرف سینمای روز دنیا هستند،
هم استفاده می کنید؟
برای ما اولویت در تولید فیلم هایی اســت که بــرای مخاطب از
همان ابتدا کشش دنبال کردن را داشته باشــد ،ممکن است ذائقه
مخاطب امروزی ،به ســمت اثار مدرنی باشــد که عالوه بر داشتن
مولفه های سبکی و ساختاری مدرن ،مخاطب را نیز به خوبی با خود
همراه می کند ،مانند اثار مارتین مک دونا و ...در سینمای جهان .این
منابع برای باشگاه هم قابل ارجاع هستند ،چرا که با وجود استفاده از
مولفه های جدید در تولید ،اساس را بر جذب مخاطب هم گذاشته اند.
در تجربه ای که این چند ســال با هنرمندان فیلم ســاز
داشته اید ،چه وجوه مشترکی را در میان انها رایج دیده اید؟
تفاوت اصالح ساختاری و ممیزی در این است که اصالح
ساختاری به دنبال ارائه اثر بی نقص است .اما ممیزی به دنبال
خط زدن نقاطی است ،که در ســاختار اثر ،اختاللی بوجود
نمی اورد اما به دالیلی نباید ،عنوان شود .باشگاه سوره این دو
عنصر تفکیک شده را چگونه در اثار اعمال می کند؟
برای ما خط و حــدود ممیزی ،احترام بــه کهن الگوهای رایج در
جامعه اســت .به طور مثال؛ در فیلم نامه ای داستانی طرح می شود،
مبنی بر اینکه ،پسری پدر خود را می کشد ،ساخت این اثر و انتشار ان
در جامعه تبعات خود را دارد که هر سازمان بنا بر موجودیت رسمی
و رسالتی که دارد ،حق انتخاب دارد و این مســئله نه در ایران بلکه
در همه کمپانی های ســینمایی جهان لحاظ می شود .اصل ممیزی،
از این نقطه شروع می شــود که هنرمند با دغدغه شخصی اثرش را
می نویسد ،در ادامه سازمان و یا ارگانی که قصد ساخت اثر را دارد ،بر
روی این مسئله متمرکز می شوند که این دغدغه که شامل چند درصد
از افراد جامعه شــده و عمومیت پیدا می کند .در اینجا وجوه ممیزی
به حق است ،اما متاسفانه فیلم ساز و یا نویسنده خود را خالق یک اثر
می دانند ،و با تغییر کوچکترین ،بخش از متن مخالفت جدی می کنند
و ان را تخریب اثر قلمداد می کنند .در صورتی که در همه جای دنیا
کمپانی ها و تهیه کنندگان تصمیم نهایی را اتخاذ می کنند ،که همه با
توجه به سیاست گذاری های خود دست به انتخاب و گزینش می زنند،
همان طور که در ایران ممکن است نویسنده ،قصه ای را با موضوعیت
خانواده به ارگانی ارائه دهد و رد شــود ،در حالی که ارگان حکومتی
دیگر موازی با همان ارگان ،قصه را بی نقص بداند ،که این مســئله
منتج شده از نگاه مجموعه های مختلف است .از نظر من فیلم ساز و
فیلم نامه نویس باید باهوش باشد ،تا متنی را بنویسد که عالوه بر جلب
رضایت عناصر باال دستی ،حرف خودش را هم بزند .در کل از نظر من،
اساس مشکل ما عدم قصه گویی روان و جذاب در اثر و همچنین نگاه
تک محوری و فردی به تولید اثر است .ما از سینمای قصه گوی هالیوود
چندسال عقب هستیم ،کشورهایی مانند چین و کره از این الگو تبعیت
کرده و موفق شــده اند ،در حالی که اگر بخواهیم روند سینمای اروپا
را دنبال کنیم باید به این دلخوش باشــیم که هر چند سال یک بار از
جشنواره های مختلف جایزه بگیریم و ارتباط مان با مخاطب محدود
به تولید اثار کم استقبال می شود .در مجموع مشکل ما در سینما اصال
ممیزی نیست و باید اساسا نگاه خود را به هنر سینما بازیابی کنیم. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه 26اذر 1401شماره 1337
مجید کیانی :موسیقی از مسیر اصلی خود دور شده است
مجید کیانی ،نوازنده سنتور و اهنگساز گفت :این روزها درگیر ساخت چند اثر پژوهشی هستم که
مدتی است روی این اثار کار می کنم و در نظر دارم این اثار را در یک کنسرت پژوهشی اجرا کنم .این اثار
با محوریت معرفی موسیقی دستگاهی ایران و چگونگی اجرای ردیف با ساز سنتور است.
کیانی عنوان کرد :موسیقی از مسیر اصلی خود دور شده و پیشکسوتان ،چندین سال تالش کرده اند
راه درست را نشان دهند ولی یک دست به تنهایی صدا ندارد و همه باید در کنار هم گام بردارند تا به مسیر
اصلی هدایت شویم
او تاکید کرد :زمانی که هنرمند حرف خود را با هنر بزند به دل مخاطب می نشیند/.صباخبر
«پترسون» ،کتاب ناتمام نویسنده فقید را کامل می کند
بر اساس گزارشی که «وال استریت ژورنال» ،منتشر کرده است ،بنیاد «مایکل کرایتون» ،بیش از ۱۰۰
صفحه از رمانی را در اختیار «جیمز پرترسون» ،قرار داده که درباره داستان فوران اتشفشان «ماونا لوا» ،در
هاوایی و ارتباط ان با مجموعه ای از سالح های شیمیایی مخفی و مرگبار نوشته شده است.
«کرایتون» ،در سال ۲۰۰۸درگذشــت و مجموعه بزرگی از اثار ادبی از جمله «پارک ژوراسیک»،
«قضیه اندروما»« ،کنگو» و « ُکره» را از خود به جای گذاشت.
رمان ناتمام «کرایتون» که تکمیل ان توسط «جیمز پترسون» انجام می پذیرد هنوز نامی ندارد ولی
قرار است در سال ۲۰۲۴منتشر شود /.ایسنا
طراحیمبلمانبراساسنقاشی هایکودکانه
نمایشگاهی شــامل مبلمان تخیلی کودکان ،با الهام
از ژان دوبوفه ،نقاش و مجسمه ساز فرانسوی ،در گالری
فیلیا در فرانسه برپاست .این نمایشگاه طرح های مبلمان
کودکان شش و هفت ساله را زنده می کند.
گالری فیلیا برای پرورش تخیل کودکان اخیرا ً طرح
غیرانتفاعی ای را راه اندازی کرده کــه دانش اموزان را با
استودیو های طراحی مبلمان مرتبط می کند تا قطعاتی با
ارزش خلق کنند .این پروژه نام خود را از اصطالح «هنر
خام» گرفته است که در دهه ۱۹۴۰توسط ژان دوبوفه،
ابداع شد .او در تالش برای کشف چیزی جدید و مطالعه
جوامع به حاشیه رانده شده ،برای هنر و طراحی بود.
دوبوفه ،در مورد ارت بروت نوشــته است« :ان اثاری
که از تنهایی و انگیزه های خالقانه خالص و اصیل خلق
شده اند و در ان ها نگرانی های رقابت ،تحسین و ارتقای
اجتماعی دخالت نمی کند ،بسیار واقعی و ارزشمندتر از
تولیدات حرفه ای ها هستند ».امروزه ما می توانیم تمایل
دوبوفه ،را برای بیرون رفتن از ســیطره دانشگاه و نگاه
کردن به کار های نادیده گرفته شده ای مانند اثار کودکان،
برای یافتن ایده های جدید و هیجان انگیز درک کنیم.
بنیانگذاران این پروژه از فلسفه دوبوفه ،الهام گرفته اند
تا از طریق کارگاه های جمعــی و همکاری های پایدار،
راه هایی برای ایجاد ارتباطات ،تعامالت و گفتمان ها در
مورد طراحی بیابند که فراتــر از قرارداد های اکادمیک
باشد.
برای نســخه افتتاحیه این ابتکار ،کارگاهی در طول
تابستان با دانش اموزان شش و هفت ساله یک مدرسه در
روستایی فرانسوی برگزار شد تا ان ها را با مفاهیم طراحی
مبلمان و مجسمه سازی اشنا کند.
کودکان تحت هدایت معلم خود و دو طراح ،با کشیدن
اشکال و نوشتن ایده های خود برای طرح های کاربردی
و مجسمه سازی شروع کرده اند .ان ها صندلی ،میز های
بزرگ و کوچک ،قفسه ،رخت اویز و ...را در نقاشی هایی
بدون محدودیت های فنی و نشانگر های فرهنگی تصور
کرده و می کشــند .ســپس طراحان از این نقشه ها به
عنوان طرح های اولیه برای ایجــاد نمونه های فیزیکی
و ارائه به سازندگان اســتفاده می کنند .این نمایشگاه،
نمونه هایی جذاب از مبلمان را ارائه می دهد و بر امکانات
مجسمه سازی و طراحی که از ذهن های اموزش ندیده و
باز ،همراه با تسلط طراحان معاصر و صنعتگران ماهر ناشی
می شود ،تاکید می کند /.هنرانالین
«دانشگاه کمبریج»؛ اثار غارت شده را پس می دهد
اثار تاریخی که قرار اســت از «دانشگاه کمبریج» ،واقع در انگلستان
به نیجریه ،بازگردانده شوند ،اغلب از جنس فلز ساخت ه شده اند ولی در
بخش هایی از ان ها از تکه های عاج و چوب نیز استفاده شده است .این
اثار تاریخی در جریان لشکرکشی نیروهای بریتانیا به «شهر بنین» در
سال ۱۸۹۷میالدی غارت شده اند .سخنگوی دانشگاه کمبریج بیان کرد:
«کمیسیون خیریه بریتانیا ،استرداد ۱۱۶اثر تاریخی معروف به برنزهای
بنین از موزه باستان شناسی و مردم شناسی دانشگاه کمبریج به کمیسیون
ملی موزه ها و بناهای یادبود نیجریه را تایید کرده است ».نیروهای بریتانیا،
در جریان حمله سال ۱۸۹۷میالدی به «شهر بنین» ،کاخ این شهر را به
اتش کشیده و شاه این قلمرو را نیز تبعید کرده اند .هزاران اثر تاریخی و
سایر اشیائی که به نام برنزهای بنین ،شناخته می شوند از این مکان خارج و
در لندن فروخته شده اند.چند ماه قبل نیز وزیر گردشگری نیجریه از «موزه
بریتانیا» خواسته بود که اقدام موسسه اسمیتسونین در بازگرداندن ۲۹
برنز بنین به نیجریه را سرلوحه قرار دهد/.ایسنا
«عبدالرضا» حرف برای گفتن دارد
هومن رهنمون ،کارگردان نمایش «عبدالرضا» به نویسندگی
مهدی همتی که در سالن سمندریان تماشــاخانه ایرانشهر ،روی
صحنه می رود ،درباره موضوع این اثر نمایشی گفت« :عبدالرضا» ،به
شرایطی می پردازد که شهر خرمشهر یک هفته پیش از شروع جنگ
تحمیلی عراق علیه ایران تجربه می کند و پس از اتفاقاتی که در این
مقطع زمانی رخ می دهد خرمشهر به خونین شهر تبدیل می شود .در
این مقطع زمانی جنگ وارد خانه های مردم خرمشهر شده و اعضای
خانواده در مقابل هم قرار می گیرند .او گفت :شرایط تولید «عبدالرضا»
خیلیسختبودوتامینهزینهپالتوهایتمرینوهمچنیندستمزد
عوامل کمرم را شکســت .دوست نداشــته ام بعد از تجربه نمایش
«رکسانا» ،کار کنم ولی مقدر شده بود که نمایش «عبدالرضا» را به
روی صحنه ببرم .این کارگردان تئاتر ،تاکید کرد :از ان دسته ادم هایی
هستم که تعطیلی تئاتر را مذموم می دانم و معتقد هستم نمایش
«عبدالرضا» ،برای حال حاضر جامعه حرفی برای گفتن دارد/.مهر
خداحافظ عمو میر
کتاب خداحافظ عمو میر ،از مجموعه داســتان هایی از تاریخ علم
معاصر و برای گروه سنی باالی ۱۲ســال (گروه سنی نونگاه) نوشته
شده است .این کتاب داستان یک ایستگاه فضایی قدیمی است .ایستگاه
میر ،با اینکه تاثیر زیادی در پیشرفت علم و فناوری داشت ه اما به دلیل
کهنه شدن قطعاتش و هزینه باالی نگهداری از ان ،باید تعطیل شود.
این کتاب ،بینش علمی کودکان و نوجوانان را رشد می دهد و دریچه
تازه و شگفت انگیزی به تخیل و کنجکاوی انان باز می کند تا بتوانند با
خودباوری و خالقیت ،نقش افرین فردایی بهتر باشند.
در میان کسانی که موفق شده اند به این ایستگاه بین المللی سفر
کنند و از انجا شاهد عظمت اسمان بیکران باشند ،یک فضا نورد ایرانی
هم دیده می شــود .کتاب خداحافظ عمو میر ،با تصویرگری ریحانه
ال شیخ ،در ۳۱صفحه و به قیمت ۳۲هزار تومان با شمارگان 2هزار
و ۵۰۰نسخه در سال ۱۴۰۱توسط انتشارات کانون پرورش فکری
کودکان و نوجوانان منتشر شد /.ایرنا صفحه 6
شنبه 26اذر 1401شماره 1337
خرب فرهنگ و هرن
«به بلندای ان ردا» ،به چاپ پنجم رسید
کتاب «به بلندای ان ردا» ،یک اثر مکتوب داستانی به قلم سید علی شجاعی ،به چاپ پنجم رسید .این
کتاب ،از چند منظر اثری درخور اعتناست و در ژانر ادبی مرتبط با خود می تواند معرف اتفاقی تازه به شمار امده
و منشاء اتفاقاتی تازه در خلق داستان های تاریخی و دینی باشد .نخستین موضوعی که درباره این رمان باید به
ان توجه شود وجوه دراماتیک تاثیرگذار در روایت داستانی اثر است« .به بلندای ان ردا» از یک اتفاق داستانی
شروع می شود که تا پیش از این کمتر در منابع داستانی و تاریخی درباره ان سخنی به میان اورده شده است
و ان را می توان یک تجربه استثنایی در خلق رمان دینی به شمار اورد که به صورتی فشرده سیری تاریخی از
زندگی و سیره سیاسی و اجتماعی امام هشتم را با زاویه دیدی بدیع روایت می کند/.میزان
7
مرمت سه سرای بازار تاریخی اراک
ث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی استان
حسین محمودی ،معاون میرا
مرکزی گفت :با هدف جلوگیری از تخریب احتمالی و حفظ سراهای بازار تاریخی اراک ،سه سرای نوذری،
گلشن و تقوایی در اسرع وقت مرمت و بازسازی می شوند .او به اشاره به این که مرمت این مجموعه ارشمند
۳۰میلیارد ریال براورد شده است ،اظهار داشت :اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی در10
سال اخیر ۱۲سرا از مجموعه ۲۰سرای بازار تاریخی اراک را مرمت و بازسازی کرده است .بازار تاریخی اراک،
یکی از مهمترین جاذبه های فرهنگی ،تاریخی ،اقتصادی و ارزشمند شهر اراک به شمار می رود که پس از
گذشت ۲۰۰سال از عمر ان همچنان مرکز فرهنگی و اقتصادی اراک محسوب می شود/.ایرنا
مناقشهبراصالتیکشاهکارهنری
در سال ۱۹۳۴یک لوله کش در مالقات با چند ملوان المانی در
نیویورک سه نقاشی دریافت کرد .سوژه یکی از این نقاشی ها شباهت
زیادی با «رامبرانت» نقاش نامدار هلندی داشت .لوله کش که این
نقاشی ها را جدی نگرفته بود ،ان ها را سال ها در قفسه ای رها کرده
بود .این یکی از داســتان های مربوط به تاریخچه نقاشی ۲۰۰ساله
«رامبرانت در کاله بره قرمز » است.
این نقاشی که «رامبرانت » حدودا ۳۷ساله را به تصویر می کشد ،
در ماه جاری میالدی برای نخستین بار در نیم قرن اخیر در کاخی
واقع در «الهه » به نمایش گذاشته خواهد شد.
این پرتره ،پیش تر در فاصله سال های ۱۸۵۰تا ۱۸۷۹میالدی
زمانی که «شاهزاده هندریک » از هلند مالک ان بود ،در این مکان به
نمایش گذاشته می شد.
همزمان با این نمایشــگاه« ،گری شــوارتز » محقــق هلندی ـ
امریکایی اثار رامبرانت ،کتابی را با عنوان «رامبرانت با کاله ب ِره قرمز:
ناپدیدشدن و پدیدارشــدن یک خودنگاره» منتشر کرده است که
در ان از اسناد غیرمحرمانه و منابع نه چندان اشنا برای بازنویسی
تاریخچه این نقاشی استفاده شده است.
با اینکه ســوژه این نقاشی بدون شــک نقاش چیره دست قرن
هفدهم میــادی را به تصویر می کشــد ،اما کارشناســان درباره
خودنگاره بودن این پرتره اختالف نظــر دارند .برخی معتقدند این
نقاشــی توســط یکی از هنراموزان ماهر «رامبرانت» خلق شده و
برخی دیگر ان را به عنوان یک نقاشی تقلبی قرن نوزدهمی براورد
کرده اند« .شوارتز» ،در این کتاب بر این مسئله تاکید دارد که برخی
از کارشناسان در سال ها قبل به اشــتباه این پرتره را به عنوان یک
نقاشــی تقلبی معرفی کرده اند و معتقد است «رامبرانت با کاله بره
قرمز» یک خودنگاره اصل است.
مالک کنونی این نقاشی «شــوارتز» ،را مامور نگارش این کتاب
کرده است« .شوارتز» می گوید ،از قصد مالک نقاشی برای فروش ان
مطلع نیست اما معتقد است اثبات اصل بودن این خودنگاره ارزش
ان در بازار هنر را به طور قابل توجهی افزایش خواهد داد.
روایت « شوارتز» از «رامبرانت با کاله ب ِره قرمز» ،از سال ۱۸۲۳
میالدی اغاز می شود .نخســتین َرد این نقاشی به مجموعه «ویلم
دوم» ،پادشاه هلند می رسد .این نقاشی سپس در اوایل قرن بیستم
به دست یک دوک عالی رتبه المانی رسید .این اشراف زاده در سال
۱۹۰۹نقاشی را به موزه ای در المان امانت داد و در سال ۱۹۲۱این
پرتره ربوده شد .گفته می شود پس از اینکه جایزه ۱۰۰,۰۰۰مارکی
برای این نقاشی تعیین شد دو نفر به سرقت ان اعتراف کرده اند .این
داســتان تا جایی ادامه پیدا می کند که همسر لوله کش نیویورکی
ت » را به یک موزه معرفی کند.
تصمیم می گیرد پرتره «رامبران
با وجود تمام این وقایع هنوز سئوالی بی پاسخ مانده است :ایا این
نقاشی یک اثر اصل متعلق به «رامبرانت » است؟
«ابراهام برجوس» ،متخصص برجسته اثار «رامبرانت » در دهه
۳۰میالدی «رامبرانت در کاله بره قرمــز» را در کاتالوگ اثار این
هنرمند به عنوان یــک خودنگاره متعلق به ســال ۱۶۴۳میالدی
معرفی کرد و به مسروقه بودن ان نیز اشاره کرد .اما این طرز فکر در
دهه ۶۰میالدی تغییر کرد و مورخ هنری به نام «هورست گرسون»،
کاتالوگ قبلی را اصالح کرد و این نقاشی را به یکی از شاگردان این
هنرمند نسبت داد.
به دنبال ایــن اظهارنظرهــا ،متخصصان «پــروژه تحقیقاتی
رامبرانت» ،یعنی گروهی از متخصصان هلنــدی که تمام اثار این
هنرمند را مورد بررسی قرار می دهند بیش تر تردید کردند .از نظر
این گروه از محققان« ،رامبرانت با کاله بر ه قرمز » یک نقاشی تقلبی
قرن نوزدهمی بود .این گروه از متخصصان بار دیگر این نقاشــی را
به سرپرستی متخصص دیگری مورد بررسی قرار دادند و به نتیجه
متفاوتی رسیدند .اینکه «رامبرانت با کاله بره قرمز » در کارگاه نقاشی
ت » و تحت نظارت این هنرمند خلق شده است.
«رامبران
تایید اصالت نقاشــی های «رامبرانت» کار دشواری است و این
نظرات در طول زمــان تغییر می کنند .در هشــت کاتالوگی که از
اثار «رامبرانت » منتشر شده اســت ،شمار نقاشی های امضادار این
هنرمند از ۶۱۴تا ۳۳۰عدد متغیر است .وقتی اصالت این نقاشی ها
زیر سئوال برود ،ارزش ان ها در بازار هنر نیز کاهش پیدا می کند و
مسلما وقتی به عنوان نقاشی اصل ارزیابی می شوند قیمت نجومی
پیدا می کنند.
چندین کارشناس هنری در گفت و گو با «نیویوک تایمز » از اظهار
نظر درباره موضع «شوارتز» ،صرف نظر کردند.
«شوارتز» ،معتقد است یکی از دالیلی که مردم تمایل ندارند این
نقاشــی را به عنوان یک اثر هنری اصل در نظر بگیرند ،اسیب های
جدی است که به نقاشی وارد شده است/.ایسنا صفحه 7
حکایت قصه گوی ،دهه شصتی ها
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
زیرگنبدکبود ،هویت گمشده یک نسل
سمیه خاتونی -برای مان فرقی نمیکرد شب عید باشد یا
روزهای عادی سال ،مهمانی باشیم یا سرگرم بازی هفت سنگ
با بچه های کوچه ،در همه صورت میدانستیم که چه ساعتی
باید پیچ تلویزیون را بچرخانیم تا با ترانه زیرگنبد کبود ،بلند
بلند بخوانیم« یکی بود یکی نبود /زیر گنبد کبود /روبه روی
بچه ها /قصه گو نشسته بود» مرد قصه گویی با شالی بر گردن
و کتاب قصه ای بزرگ در دست در چارچوب تلویزیون های مان
ظاهر می شــد و حکایت های جدیدش را طــوری برای مان
نقل می کرد که جلوی تلویزیون میخکوب می شــدیم .بهرام
شاه محمدلو ،در زمانی که بزرگســاالن در حال پایش اخبار
نگران کننده سیاسی و اجتماعی هستند هنوز با نگاه کودکانه
و مکاشفه گر به دنبال پرسش های اعجاب اور از اسرار هستی
است و از تولد ســتاره ها لذت می برد .نگرانی او در این روزها
برای نسلی است که اقای حکایتی از قاب سیاه وسفید تلویزیون
برای شان قصه می گفته است .نســلی که با اینترنت اشنایی
نداشته و همه چشم اش به دو شــبکه ای بود که در زمان های
محدودی از عصرگاه برای شــان برنامه پخش می کرد ،و حاال
در گرداب رســانه ها گرفتار امده اند .دهه شــصت ،اخرین
نسلی است که شانس این را داشت تا از امکانات فضای واقعی،
برخورد های نزدیک و صمیمانه بهرمند باشد .شاه محمدلو ،راز
دلچسبی برنامه های دهه شصت را شرافت انسانی در ساخت
ان برنامه ها می داند و تالشی که بدون خستگی برای رشد روان
وتوان مندی های مخاطبان کودک و نوجوان صرف می شــد.
کودکان دهه شصت خسته از فشار جنگ و هیاهو ،مستعد و
تشنه چشم های شان را با هزار ذوق اذین بسته و به قاب های
جادویی می دوخته اند .شــاید همان نگاه گرم انان بود که هر
عیاری را به طال بدل و جادویی اش می کرد .نســلی پر از امید
که گاهی در شلوغی جمعیت درمیان مدارس سه شیفته گم
می شد .حاال ان هویت گمشــده گاهی با نوای شیرین برنامه
اقای حکایتــی در درون مان زنده می شــود و رقص کنان به
میدان می اید.
روزهای اخــر پائیز بــود 25 ،اذرمــاه ، 1329ایــران در حال
اماده شــدن برای بلندترین شب ســال اش هســت ،که بهرام ،در
تهران به دنیا امد و چهل ســال بعد ،همان کودک ،اقای حکایتی و
قصه گوی ،دهه شــصتی ها شد .بهرام شــاه محمدلو ،فارغ التحصیل
رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبا است .او غیر از هنر
بازیگری ،کارگردان و تهیه کنندگی اثار زیادی که درکارنامه اش ثبت
شده ،دستی بر قلم نویسندگی نیز دارد .اولین کار حرفه ای بازیگری
او در سال 1347در تئاتر تلویزیونی داش اکل بود .در سال 1352از
دانشکده هنرهای زیبا دانشــگاه تهران فارغ التحصیل شد و از سال
1350با تشکیل اولین گروه حرفه ای تئاتر کودک در کانون پرورش
فکری کودکان و نوجوانان به همراه مرضیه برومند ،سوسن فرخ نیا،
رضا بابک و علیرضا هدایی شــروع به کار کرد .بهرام شاه محمدلو ،با
راضیه برومند ازدواج کرد ،این دو هنرمند سال هاســت در کنار هم
زندگی می کنند و دو فرزند پسر به نام های کاوه و سهراب دارند .راضیه
برومند گوینده ،بازیگر تلویزیون و تئاتر ،نویسنده و عروسک گردان و
خواهر مرضیه برومند ،کارگردان ،بازیگر و عروسک گردان و احترام
برومند مجری و بازیگر است.
بازی در نقش مخمل در خانه مادر بزرگه ،که با استقبال در میان
عموم مردم مواجه شد و مجموعه زیر گنبد کبود ،در میان اثار کودک و
نوجوان ،شاه محمدلو را با نام اقای حکایتی ،در میان مخاطبان تثبیت
کرد ،سری اول این مجموعه ،با نویسندگی و کارگردانی هنری ایرج
طهماسب در ســال 1366کلید خورد .در سال های بعد نویسندگی
مجموعه 13و 14قسمتی زیرگنبد کبود ،برعهده راضیه برومند بود.
و شــاه محمدلو تهیه کنندگی و کارگردانی این مجموعه را برعهده
داشت .این برنامه به سرعت توانست نظر مخاطب کودک و نوجوان را
به خودش جلب کند .موسیقی این برنامه که هنوز برای چندین نسل
زنده و سرشار از حس است با اهنگسازی بهمن دهقان یار شکل گرفت.
البته موفقیت این برنامه قطعا به هماهنگی تیمی بسیار قوی با پشتوانه
تحقیقاتی بر می گردد که توانسته اند ،مجموعه ماندگاری را در تاریخ
برنامه های کودک رقم بزنند.
ســاختار کلی برنامه زیر گنبد کبود؛ به این شــکل بود که با یک
قصه ،موضوعی بیان می شد و وظیفه بعدی بر عهده بازیگران بود که
به نحوی موضوع را بسط بدهند و مسئله ای که در داستان ایجاد شده
بود را با کمک اقای حکایتی ،حل کنند .در این میان ،اقای حکایتی به
شیوه کامال غیرمستقیم و بدون انکه پندی دهد ،تالش میکرد تا ان
پیام مورد نظر را به مخاطب برنامه منتقل کند .در این لحظات بود که
بازیگران با هم توافق میکردند که اقای حکایتی قصهای را برای شان
تعریف کند و بعد با یک ریتم تند دکور صحنه متناســب با داستان
تغییر میکرد .شــاه محمدلو ،درباره ساخت مجدد سری جدید این
برنامه گفته است :واقعیت این است که برای شروع کار باید حداقل
شرایط مالی مهیا باشد که متاسفانه هنوز این امکان فراهم نشده است.
او عاشــقانه از بیننده های زیرگنبد کبود ،که حاال بزرگ شــده
ومســئولیت های اجتماعی و عملیاتی در جامعــه دارند می خواهد،
انسانیت را البه الی تصمیمات این روزهای خود بگنجانند و اصالت
طبیعت را درجامعه نهادینه کنند .نسلی از نیمه دوم پنجاه و کل دهه
شصت .نســلی که ضربان نبض هویت اش با اهنگ برنامه زیرگنبد
کبود و تیم نمایشی اقای حکایتی به جریان ارامش بخش زندگی باز
می گردد .او مهم ترین دلیل ضعف در تولید برنامه های کودک را عدم
رابطه نقش با شخصیت و همچنین ادبیات ناهماهنگ و سطح پایین
می داند که متعلق به ادمهای بزرگ است اما نویسندگان و کارگردانان
به زور می خواهند ان را در دهان کودک بگذارند ،چرا که بلد نیستند
کودکانه ببینند و شخصیت را در لحظه بسازند .بهرام شاه محمدلو را
اگرچه همه با برنامه زیرگنبد کبود به یــاد می اورند اما این هنرمند
پیشکسوت تئاتر ،تا بحال در 100اثر نمایشی و تلویزیونی به عنوان
بازیگر و کارگردان حضور داشته اســت و همچنین کارگردانی 11
برنامه عروسکی را نیز در پرونده خود دارد .از سایر فعالیت های هنری
شاه محمد لو می توان به تشکیل کارگاه عملی تجربی و اموزش تئاتر
به نابینایان مدرســه َکن ،تدریس تئاتر ،نمایش عروسکی ،فن بیان
و ،..دبیری جشــنواره های فرهنگی و هنــری و همچنین داوری در
کو نوجوان اشاره کرد.
جشنواره های مختلف تئاتر کود صفحه 8