روزنامه صبا شماره 1335
روزنامه صبا شماره 1335
روزنامه صبا شماره 1335
سه شنبه| 22اذر 13 |1401دسامبر 18 |2022جمادی االول |1444
سال دهم| شماره 8 |1335صفحه| 5000ناموت|
خزاعی به «حقیقت» پیام داد
روزگار سرپی شده
صدر عامیل
صفحه 2
تاریخ جعل اثار هنری ،همزمان
با تاریخ هنر است
صفحه 4
موز ه اثار سردار سلیمانی
راه اندازی می شود
صفحه 7 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
سه شنبه 22اذر 1401شماره 1335
چک های ۷رقمی عربستان برای جذب سلبریتی ها
گزارشگر نشریه سینمایی هالیوود ریپورتر که با پایان یافتن جشنواره «دریای سرخ» در عربستان سعودی،
به خانه بازگشته و نگاهی به ان انداخته از این رویداد به عناوینی چون «گسترده و پرهیاهو»« ،متمرکز بر
فیلمسازان محلی» و «با سطح تقریباً دیوانه کننده ای از حضور چهره ها روی فرش قرمز» یاد کرده و می نویسد:
حضور شارون استون ،جکی چان ،شاهرخ خان ،اولیور استون ،انتونیو باندراس و حتی مایک تایسون!! رویداد
جده را به یک بیانیه چشمگیر و گران قیمت بدل کرده بود.این گزارشگر می افزاید :من واقعاً به تعداد زیاد و
ماهیت تاحدودی درهم و برهم اسامی در شب افتتاحیه خندیدم .از شارون استون گرفته تا گای ریچی و از
شاهرخ خان گرفته تا نادین لبکی و ....ایا برای حضور در انجا ان ها پول گرفته بودند؟ احتماالً بله/ .مهر
از هفته اینده« ،هیچ کس منتظرت نیست»
مستند ســینمایی «هیچ کس منتظرت نیســت» ،محصول مرکز مستند ســوره ،به کارگردانی و
تهیه کنندگی محسن اسالم زاده ،از هفته اینده در سینماهای منتخب سراسر کشور روی پرده می رود.
همزمان با نزدیک شدن به زمان اکران این مستند که روایتی از زندگی زنان کارتن خواب و اسیب دیده
از اعتیاد اســت ،از جدیدترین پوســتر ان با طراحی محمد تقی پور ،رونمایی شــد .پخش «هیچ کس
منتظرت نیست» توسط دفتر پخش «رویش» موسسه بهمن سبز انجام می شود و اکران های منطقه ای
و رویدادمحور ،برای ان در نظر گرفته شده است .پخش «رویش» بستری رویدادمحور است که با هدف
توجه ویژه به فیلمسازان جوان و حمایت از اثار مستند ،فیلم های کوتاه و ...راه اندازی شده است/.مهر
خزاعی به «حقیقت» پیام داد
رئیس سازمان سینمایی در پیامی به شانزدهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» ،سینمای مستند
را پیشتاز در جنگ روایت ها دانست.
در این پیام امده اســت« :اگر جهان امروز ،جهان تصویرها و نمادهاست ،بی شک سینمای مستند تجسم
عینی و مصداق روشن چنین ادعایی است .امروزه برای شناخت تاریخ ملت ها و تمدن ها فقط به اسناد و منابع
خ ملت ها را در ایینه سینمای مستند انها جستجو
مکتوب مراجعه نمی کنند و جلوه ای از بازنمایی فرهنگ و تاری
می کنند .سینمایی که ترجمان هنرمندانه مردم شناسی ،نحوه زیست و سلوک ملت ها و پیروزی و شکست های
انها در گذر تندباد حوادث زمانه اســت .زیرا بر بستر فیلم های مســتند می توان به تحلیل محتوا پرداخت و
روایت های مستندسازان را به عنوان برگ هایی زرین از تاریخ و گنجینه فرهنگی ملت ها بازخوانی نمود .سینمای
ایران در تاریخ ۱۲۰ساله خود گنجینه عظیم و ارزشمندی از فیلم های مستند در اختیار دارد و هر ساله به مدد
هوشمندی و ذوق سلیم مستندسازان بر غنای ان افزوده می شود .در رقابت های تمدنی و جنگ ادراکی موجود
ارزش سینمای مستند به دلیل خصلت حقیقت جویانه و روشنگرانه ان دوچندان شده است و هر فیلم به تنهایی
می تواند سبب کاشت بذر اگاهی و شناخت تازه از موضوعات گذشته و حال گردد.
سینمای ایران در گونه بی بدیل مستند با وصف انچه گفته شد؛ باید بیش از هر زمان دیگری در جهاد تبیین
و ثبت حقیقت و نمایش ان به جامعه و نسل جوان نقش افرینی کند و دردمندانه و خیرخواهانه زمینه اصالح و
پیشرفت امور را فراهم سازد .سینمای مستند می تواند در جنگ روایت ها ،پیشگام بوده و ترسیم کننده «روایت
ف شده و جعلی
اول» بسیاری از وقایع باشد تا ابتکار عمل از دست بدخواهان و مغرضان برای روایت های تحری
خارج شود .همانطور که در پیام سال گذشته به مناسبت ایام برگزاری جشنواره مستند حقیقت تصریح شد،
سازمان سینمایی به نمایندگی از مجموعه دولت مردمی سیزدهم برخود فرض می داند برای پویایی و اعتالی
سینمای مستند ،حمایت از روایت های خالقه پیرامون موضوعات و جریان های مغفول مانده تاریخی ،اجتماعی
و سیاسی را در اولویت قرارداده تا ضمن طرح مسائل اساسی کشور ،به تصویرسازی دروغین و وارونه نظام سلطه
پاسخ متقابل داده شود.
نصراهلل مدقالچی :بتوانم به دوبله برمی گردم
نصراهلل مدقالچی ،دوبلور مطرح کشورمان که بیش از یک ماه قبل
تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته بود ،اکنون می گوید« :به لطف
خداوند نسبت به قبل خیلی بهترم و همچنان دوره نقاهتم را می گذرانم
تا بهبودی کامل به دست بیاورم».
او گفت :حدود ۴۰روز از عمل جراحی قلبم می گذرد و الحمداهلل
نسبت به گذشته خیلی بهتر هستم .این روزها بیشتر در منزل کتاب
می خوانم .گاهی اوقات هم برخی دوستان لطف می کنند و به دیدن
من می ایند .مدقالچی توضیح داد :به دلیل سرماخوردگی های فصلی
و ویروس انفوالنزا ،پزشکم تاکید فراوان کرده که خیلی مراقب باشم و
ترجیحا مالقاتی نداشته باشم تا ان شاءاهلل بتوانم بهبودی کاملم را به
دست بیاورم .این هنرمند درباره بازگشتش به عرصه دوبله ،عنوان کرد:
فع ً
ال دوران نقاهتم را می گذرانم .ان شاءاهلل اگر به ان درجه از بهبودی
برسم که بتوانم کار کنم ،حتماً به دوبله بازخواهم گشت .به امید و یاری
خداوند این روزها سپری می شود/.ایسنا
حضور «انگشتر» در سه جشنواره
فیلم کوتاه «انگشتر» به کارگردانی و تهیه کنندگی رهام رسولی،
به نوزدهمین جشنواره حقوق بشر بارسلونا ،هجدهمین جشنواره
سن رافائل اسپانیا و هفدهمین جشنواره هریتیج امریکا راه یافت.
جشــنواره فیلم حقوق بشــر بارســلونا ،یکی از قدیمی ترین
جشــنواره های مســتقل و از مهم ترین رویدادهای سینمایی با
محوریت حقوق بشر در اســپانیا است .نوزدهمین دوره جشنواره
حقوق بشر بارسلونا ،در تاریخ ١٠تا ١٩اذر ١۴٠١برگزار می شود.
جشنواره فیلم کوتاه «سن رافائل» توسط انجمن فرهنگی جزایر
قناری و با هدف حمایت از کارگردانان جدید بومی و بین المللی،
تشویق و نمایش خالقیت در اثار انها در سال ٢٠٠۵پایه گذاری
شده است .این دوره جشنواره با شعار «سینما و کنشگری» میزبان
١٠۶اثر اجتماعی و حقوق بشری از سراسر دنیاست .هجدهمین
دوره جشنواره فیلم ســن رافائل ،از ۴تا ٢٠ابان ١۴٠١در سالن
ویکتور خارا شهر سانتالوسیا برگزار می شود /.هنرانالین
فیلم هایی که می سوزند!
علی اکبر ثقفی ،تهیه کننده سینما با اشاره به شرایط اکران و تولید
در سینمای ایران گفت :در حال حاضر تنها یک پروژه ای برای تولید در
دست داریم که در مرحله پیش تولید اســت و در صورت فراهم شدن
شرایط مالی ان را تولید می کنیم .البته که با شرایط موجود عقل سلیم
می گوید که نباید فیلمی را به دلیل شرایط نامناسب اکران به مرحله
تولید برسانیم .حتی برای اکران فیلم «کوچه ژاپنی ها» نیز منتظر هستم
تا شرایط اکران مساعد شود و این فیلم را اکران کنیم .او بیان کرد :نباید
فراموش کرد که مخاطب سینما طبقه متوسط به پایین هستند و طبقه
مرفه جامعه کمتر به سینما می رود .این تهیه کننده سینما بیان کرد :با
وجود این شرایط ،تولید در بخش خصوصی کام ً
ال عقب نشینی کرده
است و بیشتر ،فیلم هایی به مرحله تولید می رسد که برای بخش دولتی
باشد و بر همین اساس بیشتر نهادهایی مانند بنیاد سینمایی فارابی،
حوزه هنری ،اوج فیلم می سازند ،همه این شرایط دست به دست هم داده
تا بخش خصوصی در سینمای ایران کام ً
ال ناتوان شود/.مهر صفحه 2
سه شنبه 22اذر 1401شماره 1335
خرب سیمنا و تلویزیون
«مسیر معکوس» و «مرده خور» در جشنواره چشم سوم هند
دو فیلم «مسیر معکوس» به کارگردانی و تهیه کنندگی ابوالفضل جلیلی و «مرده خور» به کارگردانی
صادق صادق دقیقی و تهیه کنندگی پروانه مرزبان در بخش غیررقابتی گســتره اسیا ،نوزدهمین دوره
جشنواره فیلم های اسیایی چشم سوم به نمایش در می ایند« .مسیر معکوس» در جشنواره هایی چون
پکن و شانگهای چین ،جشنواره سینمای ایران در شانتیلی فرانسه ،جیپور ،کلکته و گواهاتی هند ،شرکت
کرده است« .مرده خور» نیز پیش تر در جشنواره هایی چون چنای ،جیپور و دهلی نوی هندوستان ،حضور
داشته است .نوزدهمین جشنواره فیلم های اسیایی چشم سوم از ۲۱تا ۲۷اذر ( ۱۲تا ۱۸دسامبر )۲۰۲۲
در هند برگزار می شود/.صباخبر
رونمایی از فیلم مستند «هنرمند واحد »۵
اییــن رونمایــی از فیلم مســتند
«هنرمنــد واحــد »۵یکشــنبه (20
اذرمــاه) در جریــان شــانزدهمین
جشنواره بین المللی «سینما حقیقت»
با حضور خانواده زنده یــاد حبیب اهلل
صادقی ،عبدالرضا ســهرابی مدیرکل
مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ
و ارشاد اســامی ،علی فروزانفر معاون
هنری حوزه هنری انقالب اســامی
و جمعی از هنرمندان ،فیلمســازان و
منتقدان در پردیس ســینمایی ملت
برگزار شد .مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
پس از تماشای «هنرمند واحد »۵درباره این فیلم مستند گفت :این فیلم
هم از نظر تکنیک و هم از حیث محتوا اثری قابل اعتنا و درخور شان زنده یاد
حبیب اهلل صادقی به شمار می اید .باور من این اســت که هرچه برای این
شخصیت وارســته و متعهد عرصه هنرهای تجسمی کشور کار کنیم ،کم
است و هم چنان جای کار وجود دارد.
سهرابی افزود :جامعه امروز ما بیش از هر زمان دیگری به مشرب و اندیشه
زنده یاد حبیب اهلل صادقی ،نیاز دارد و الزم است حداکثر توان و اهتمام خود
را برای شناساندن افکار و بسط اندیشه های او بکار گیریم .امیدوارم در اینده
نزدیک ،مستندهای بیشــتری درباره زندگی و تفکر این هنرمند انقالبی
ساخته شــود .او تصریح کرد :زنده یاد حبیب اهلل صادقی ،نقاش لحظه های
ی او در سنگر هنرهای تجسمی
انقالب و دفاع مقدس است و امروز جای خال
انقالب ،کامال احساس می شود.
مستند «هنرمند واحد »۵به کارگردانی محمدصالح حجت االسالمی و
تهیه کنندگی حسین نشاطی که در بخش «خارج از مسابقه» شانزدهمین
جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» حضور دارد ،روایتی از زندگی هنری
و حرفه ای مرحوم حبیب اهلل صادقی هنرمند رشــته نقاشــی است که در
مردادماه ۱۴۰۱دار فانی را وداع گفت/.صباخبر
3
اکران فیلم سینمایی «عینک» در هنر و تجربه
فیلم سینمایی «عینک» به کارگردانی رضا اقایی و تهیه کنندگی مهدی عظیمی میرابادی ،از ۳۰اذر
در سینماهای هنر و تجربه اکران می شود .داستان این فیلم درباره خواهر و برادری است که در روزهای
نزدیک عید تالش می کنند تا عینک مادربزرگشان را تعمیر کنند.
در این راه با «امان» پسر بچه افغانستانی اشنا می شوند که ادعا می کند می تواند به انها کمک کند.
عوامل دیگ فیلم عبارتند از :رضا اقایی و علیرضا شریف کاظمی نویسنده ،داود محمدی مدیر فیلمبرداری
و امیر عاشق حسینی صدابردار ،راستین عزیزپور ،سانیا رمضانی ،مهدی هاشمی و پرویز بزرگی در این
فیلم به ایفای نقش پرداختند/.صباخبر
هفته ایخیلیبدبرایسینماهایامریکا
اگر فروش «پلنگ سیاه »۲نبود یک اخر هفته بسیار غم انگیز
برای ســینماروها رقم خورده بود؛ هرچند فروش ســینماهای
امریکا در هفته ای که گذشــت با رقم ۳۷میلیون دالر یکی از
پایین ترین ارقام فروش خود را تجربه کــرد و دومین هفته کم
فروش سال شد .بدترین تجربه فروش مربوط به اوایل سال بود
که از ۲۸تا ۳۰ژانویه ۳۴.۹میلیون دالر فروش ثبت شده بود.
در این میان «پلنگ سیاه :واکاندا برای همیشه» در پنجمین
هفته اکرانش مشکلی برای صدرنشین ماندن نداشت گرچه تنها
۱۱.۱میلیون دالر در این اخر هفته فروخت .با وجود فروش کم
در این هفته ،این فیلم با همین فروش از مرز ۴۰۰میلیون دالر
در گیشه داخلی عبور کرد و سومین فیلم سال ۲۰۲۲شد که این
مرز را نیز پشت سر گذاشته و به رقم ۴۰۹.۸میلیون دالر رسید.
با احتساب بازار خارجی این فیلم مشــترک مارول و دیزنی ،در
سراسر جهان ،فروش ۷۶۸میلیون دالری را ثبت کرده است.
فیلم اصلی «پلنگ ســیاه» در نهایت کارش را با فروش ۱.۳
میلیارد دالری در سراسر جهان به پایان برد« .دکتر استرنج در
چند جهانی جنون» با فــروش ۴۱۱.۳و «تاپ گان :ماوریک»
۷۱۸.۱میلیون دالر پرفروش ترین فیلم های امریکا در ســال
۲۰۲۲بوده اند .اما دلیل این همه کسادی چیست؟ در حالی که
یک هفته مانده به اکران «اواتار :راه اب» هالیوود در انتظار فروش
افتتاحیه ۲۰۰میلیون دالری برای ان اســت و به همین دلیل
استودیوهای دیگر ترجیح داده اند فیلم دیگری را وارد بازار نکنند.
با این حال «نهنگ» ،ساخته دارن ارنوفسکی ،اکران محدودی را
شروع کرده و تنها در ۶سالن سینما به نمایش درامده و ۳۸۰هزار
دالر کسب کرده است .این رقم بهترین میانگین سال ۶۰ -هزار
دالر -در هر سالن سینماست .در این میان «امپراتوری نور» ،سم
مندس که در ۱۱۰سالن سینما به نمایش درامد تنها میانگین
فروش ۱۳۷۹دالری را کســب کرده است .سال قبل در همین
زمان دیزنی «داستان وست ساید» استیون اسپیلبرگ را اکران
کرده بود و یک هفته پس از ان «مرد-عنکبوتی :راهی به خانه
نیست» راهی سینماها شد .البته فیلم اسپیلبرگ نیز بی اقبال
ماند وتنها ۱۰.۵میلیون دالر فروخــت .اما در دومین هفته ماه
دسامبر پیش از پاندمی« ،جومانجی :مرحله بعد» با بازی دواین
جانسون ۵۹ ،میلیون دالر فروخته بود/.مهر صفحه 3
4
سه شنبه 22اذر 1401شماره 1335
پرونده
گفت و گو با دکتر حمیدرضا قلیچ خانی ،خشنویس و پژوهشگر
تاریخجعل
اثار هنری ،همزمان
با تاریخ هنر است
محمود توسلیان خوشنویسی ،کتاب ارایی و نســخه پردازی مجموعه ای از هنرهاست که سبب
تهیۀ هزاران نسخۀ خطی و مر ّقع شده است؛ مجموعه ای از هنرها همچون:و ّراقی،
گفت و گو
کاغذسازی ،کتابت ،رنگ سازی و رنگ امیزی ،نقاشی ،تزیینات متن و حاشیه،
صحافی و جلدسازی و هنرهای وابسته به هریک .گسترۀ این هنرها و فنون سبب می شود تا
ّ
میان اداب این هنرها و بسیاری از اصطالحات دبیری و دیوانی ،ارتباط نزدیکی برقرار شود و از
این رو مرزهای مشترک فراوان داشته باشند.
اصطالحات و ترکیبات این هنرها چون بسیاری از دیگر نمودهای فرهنگ و هنر ایران ،بیش
از هر جا در ادبیات و به ویژه شعر تجلی یافته و ثبت شده است .بسیاری از ادیبان و شاعران،
کاتب ،دبیر و یا منشی بوده اند و همچنین بسیاری از خوشنویسان و نگارگران نیز از سخنوران
بنام دورۀ خویش شمرده می شوند .این ویژگی از ابوعلی محمد بن علی بن حسین بن عبداهلل
شیرازی ملقب به ابن مقله و ابوالحسن عالءالدین علی بن هالل مشهور به ابن بواب و ملقب به
قبله الکتاب ،تا دورۀ معاصر جریان داشــته و در برخی ادوار چون سدۀ نهم تا یازدهم به اوج
رسیده است .این مهم نشان می دهد که پژوهش در عرصۀخوشنویسی ،اکنون دیگر یک امر
مهم و حیاتی برای این هنر به نظر می رسد .دکتر حمیدرضا قلیچ خانی ،عالوه بر اینکه عامل به
هنر خوشنویسی است ،در زمینۀ پژوهش گام های بلندی برداشته است که یاداوری از ان ها در
این مقدمه مفصل می شود .زرافشان (فرهنگ اصطالحات و ترکیبات خوشنویسی ،کتاب ارایی
و نسخه پردازی در شعر فارسی)درامدی بر خوشنویسی ایرانی ،فرهنگ واژگان و اصطالحات
خوشنویسی و هنرهای وابسته ،کاتبان شاهنامه ،حیات خوشنویسان و ...نمونه هایی از اثار این
هنرمند پژوهشگر هستند .خبرنگار صبا ،با وی به گفت و گو نشسته است.
هنر خوشنویسی در چهل سال اخیر چه تحوالتی داشته
است؟
بعد از انقالب اســامی به دالیلی از جمله کم رنگ شدن پرداختن
به هنرهایی مثل مجسمه ســازی و نقاشــی و تاحدودی ســینما،
خوشنویسی،تذهیب و نگارگری خیلی رونق گرفت ،همان گونه که
تعداد بانوان تذهیب کار به اندازۀ کل هزار سال هنر تذهیب در ایران
شدند .در خوشنویسی هم این اتفاق افتاد و روی کار امدن استادان
بیش از نیاز جامعه شد .از طرفی با رشد علوم کامپیوتری و امدن نرم
افزارهای مختلف مرتبط با هنر ،موجب شــد بسیاری از کسانی که از
طریق خوشنویســی به جامعه خدمات می داده اند از این حوزه کنار
گذاشته شوند .این مهم سبب شد که تعادل میان عرضه و تقاضا در هنر
خوشنویسی به هم بخورد.
در چنین اوضاعی ،چه اتفاقی می افتد؟
طبیعی است که تعداد زیادی از خوشنویســان از میدان هنر کار
می روند و در امر معیشت مشکالت زیادی برای شان به وجود می اید
تا جایی که مجبور می شوند به مشاغل غیر مرتبط روی بیاورند .این
تناقضات وارد خوشنویسی می شود و خودشان را به شکل مشکل در
خانواده و جامعه و معیشت هنرمند نشان می دهند .عالوه بر این اتفاق
ناخوشــایند دیگری که افتاد این بود که ایران امد و در سال گذشته
برنامۀ خوب پاسداری از خوشنویسی را ثبت کرد اما خطوط ایرانی ای
چون تعلیق و نستعلیق را نتوانســت به موازات ثبت خطوط عربی و
حسن خط عثمانی ثبت کند و به همین دلیل شکل هنری خط فارسی
تا حد اموزش خط تحریری در مدارس و خوشنویسی در کنار خیابان
انقالب تقلیل یافت .البته چالش های دیگری در حوزۀ ثبت جهانی و
ثبت ملی داریم که شــاید در این گفت و گو مجال پرداختن به ان ها
نباشد.
یکی از مشکالتی که این سال ها دامن خوشنویسی ما را
گرفته است و رها نمی کند ،بحث جعل است .شرایط فرهنگی
و اجتماعی ما به کدام سمت رفته است که جاعلین به سادگی
ســراغ جعل کردن اثار بزرگان هنر خوشنویسی می روند و
اصوالً این اتفاق چگونه می افتد؟
معموالً در ایــن روند ،خریدار اثار نمی دانــد محصولی که خریده
جعلی اســت ،چرا که در این نوع مبادالت فرض بر این اســت که ان
اثر اصیل است .در نتیجه کســی که از این ماجرا خبر دارد در ابتدای
امر کسی یا کسانی اند که فالن اثر را به شکل جعلی تولید کرده و بعد
کارشناســانی اند که در امر خرید و فروش حضور دارند و در موزه ها
و کتابخانه ها ُمق ّوم نامیده می شــوند .کار این دســته از کارشناس ها
قیمت گذاری اســت که از قدیمی ترین ان ها اقایان احمد سهیلی و
خلیل مستوفی و استاد حائری بودند که به رحمت خدا رفته اند .روند
خرید اثار به این گونه است که معموالً خریدار یک فرد مجموعه دار یا
سازمان متمول است ،اما سواد کارشناســی ان هنر را ندارند و از بیم
جعلی بودن کار ،سراغ مق ّوم می روند .پس به عبارتی تاریخ جعل اثار
هنری ،همزمان با تاریخ هنر اســت .در قدیمی ترین نمونه ها از جعل
گفته اند که این ب ّواب به دستور پادشــاه وقت یک صفحۀ گمشده از
قرانی به خط ابن مقله را عین خودش می نویســد به حدی که برای
هیچکس قابل تشخیص نبوده است و این موضوع تا دورۀ معاصر ادامه
پیدا کرده است .البته ناگفته نماند که مثال باال برای اثبات استادی و
قدرت کاربلدی بوده است نه برای دریافت هزینه .با وجود این هر چه
به عصر حاضر نزدیک تر شدیم ،موضوع جعل برای کسب درامد به یک
مشکل جدی در هنر خوشنویسی مبدل شد.
یک نکته در این بــاره ،بحث درد معاصریت اســت که
هنرمندان ف ّعال در عصر خودشــان نادیده گرفته می شوند
اما استادی که دوسه نسل قبل تر می زیســته در این دوره
صاحب نام و مطرح شده اســت ،این اوضاع را چگونه تحلیل
می کنید.
در چنین اوضاعی ،اســتاد معاصر ناچار اســت کــه بیاید و کار
استاد نســل قبل از خودش را کپی یا جعل بکند ،بلکه دیده بشود و
معیشت اش را هم از همان بگذراند .این قبیل اتفاق ها در عهد قاجار
افتاده است و تا عصر حاضر که کارهای اســتادانی مانند رضا مافی،
محمد احصایی و غالمحســین امیرخانی و تنی چند بر اثر ارایه در
حراج های هنری ارج و قیمتی پیدا کردند و یک ســیل از جعل اثار
انان به وجود امده است .من سال هاســت در کتابخانۀ ملی ایران و
موزۀ خوشنویسی ایران به عنوان مق ّوم مشغول خدمت هستم و برایم
پیش امده که اثری از استادی برای فروش ارایه شده و بنده همان جا
تصویری از ان را برای هنرمندی که ان اثر را خوشنویسی یا تذهیب
کرده است ،فرستاده ام و در نهایت دریافته ایم که برای مثال از هفت
اثر ،پنج تای ان جعلی بوده اســت و گاه این جعلیات به دالیلی وارد
حراجی هایی مثل تهران و ملی و باران شده اند .نکته دیگر این است
که در حال حاضر جعل حرفه ای تر از گذشته به کارش ادامه می دهد؛ صفحه 4
پرونده
سه شنبه 22اذر 1401شماره 1335
5
در شکســته ،خط درویش عبدالمجید طالقانی ،در نسخ ،خط احمد
نیریزی که پایه گذار نسخ ایرانی است ،بیشتر مورد توجه جاعلین است.
ایدۀ جعل تا حدودی هم به ذات ایــن هنرها بر می گردد.
درست است؟
بله .به نکتۀ خوبی اشــاره کردید .این موضوع ریشه در متدولوژی
هنرهای تجســمی و نظام استاد و شاگردی در شــرق دارد .حتی در
غرب هم هنر نقاشــی با تقلید محض اغاز می شود تا جایی که نقاش
باید بتواند مث َ
ال اثری از رامبراند را نقاشــی کند .این موضوع در هنر
خوشنویسی ایران به مراتب دشوارتر است و یک خوشنویس باید بتواند
خط استادش یا یکی از خوشنویسان قدما را با تسلط تمام بنویسد و این
خود سال ها سختی و مرارت دارد .وقتی هم که به نتیجه می رسد ،دچار
درد معاصریت می گردد و اثار گذشتگان او از خودش بیشتر مورد توجه
است و اثار خودش خریداری ندارد .خب در چنین شرایطی و با توجه به
کمرنگ بودن هنر در سبد فرهنگی جامعۀ معاصر ،ان هنرمند به سراغ
هنر و مهارتش می رود و از ان استفاده می کند اما نادرست.
در واقع شاگرد به لحاظ تخصصی و فنی به درجات باالیی
می رسد و نه در سیر و سلوک هنری و انسانی!
خاطره ای به ذهنم رســید در این خصوص که بد نیســت ان را
کوتاه برای شما و مخاطبان تان تعریف کنم .استاد امیرخانی ،تعریف
می کردند که «روزی به منــزل یکی از مجموعــه داران رفته بودم.
در اثنای این مالقــات ،میزبان دو تابلو از اثار خــودم را که به تازگی
خریداری کرده بود را اورد تا به رویت من برســاند .به محض دیدن،
فهمیدم که یکی از ان دو اثر جعلی اســت .اما به روی ایشان نیاوردم
چون که امکان داشت مشکالتی پیش بیاید .با خودم گفتم که چگونه
می توان این تابلوی جعلی را از میدان خرید و فروش خارج کرد؟ چیزی
به ذهنم رسید .هنگام خداحافظی و بدرقه از میزبان ،درخواست کردم
اگر می شــود این تابلو(همان که جعلی بود) چندی پیش من امانت
بماند .با تابلو به خانه برگشتم .نوبت به دیدار بعدی رسید .من یکی
دیگر از اثارم را به ان دوست مجموعه دار دادم و خدمت ایشان گفتم
که ان کار من(اثر جعلی) چندان مورد پسندم نبود و ترجیح دادم اثر
دیگری تقدیم شما کنم .این چنین شــد که من یکی از اثاری که به
نامم جعل شده بود را از چرخه خارج کردم ».البته این اتفاق نادر است
و یک هنرمند به راحتی نمی تواند اثار جعل شده اش را از بازار جمع
کند .یکی از تاثیرات منفی این رخدادها اسیب دیدن بازار ما در خارج
از کشور است .چون تاثیرات منفی و مخرب تولید اثار جعلی در یک
چرخه دوباره به خود هنرمند بر می گردد و به اقتصاد ان هنر لطمات
زیادی وارد می کند.
چرا که تکنولوژی به این امر بسیار کمک می کنند .به عنوان مثال اگر
کسی در دوران قاجار تصمیم می گرفت اثری مربوط به دورۀ صفویه را
جعل کند ،کارهای اصیل چندانی در دسترس جاعل نبود که بتواند
به راحتی دست به جعل بزند .اما االن کتابی از میرعماد چاپ شده که
سیصد اثر از کارهای ایشــان انجا چاپ شده است .خب ببینید که با
در دسترس بودن یک نسخۀ چاپی از اثار یک هنرمند خوشنویس و
مطرح چه کارهایی در زمینه جعل می توان انجام داد .جالب اینجاست
که برخی از اهالی این هنر به من گفته اند که شما (پژوهشگران) میدان
را برای شلتاق جاعلین بازتر می کنید؛ چرا که «چو دزدی با چراغ اید
گزیده تر ب َ َرد کاال ».مثال بنده امده ام و تمام اثار خوشنویسی هنرمند
استادی چون محمدحسین شــیرازی را فهرست و معرفی کرده ام و
چگونگی رقم زدنش را در یک کتــاب درج کرده ام ،در نتیجه جناب
جاعل دســتورالعملی نیز یافته و برای طبیعی تر جلوه دادن اثرش
می اید و به همان نحو عمل می کند.
روند انجام این جعل ها چگونه است؟ فکر می کنم که اگاهی
از این موضوع برای عالقه مندان این رشتۀ هنری جالب باشد.
قدم اول این است که جاعلین می روند از وب سایت های موزه ها و
کتابخانه ها تصویری با کیفیت باال از اثار دیده نشدۀ یک خوشنویس
نامی را دانلــود می کنند .از انجــا که خیلی ها به این وب ســایت ها
دسترســی ندارند ،پس جاعلین یک الگوی اصیل و نادیده دارند که
امتیاز بزرگی برای این کار محسوب می شود .از این تصاویر یک اسکن
تهیه می کنند و با فتوشاپ یا ُک ِرل خط را از متن اصلی جدا کرده و بعد
گاه در ترکیب بندی ان دست برده و کار می کنند و سپس ان را روی
یک کاغذ اهار مهره شدۀ ترکیه ای یا هندی و ...با ترام بسیار کمرنگ
چاپ می کنند .گاه این کار را بر روی کاغذهای اصیل و قدیمی که در
انتهای نسخ خطی دورۀ تیموری یا صفوی باقی مانده پرینت می کنند و
در مرحلۀ بعدی با مرکبی که بسیار به مرکب خط اصلی نزدیک است،
یک بار دیگر روی ان با مهارت و دقت می نویسند.
عجب پروسه ای دارد و جناب جاعل ،چه زحماتی را متقبل
می شود! با نوجه به توضیحات حضرتعالی ،بخشی از کار جعل،
نیاز به خوشنویس حرفه ای دارد.
بله .بی شــک در مرحله ای که روی خط چاپی باید دوباره با قلم و
مرکب با کیفیت نوشت ،نیاز به استادی هست که درجات باالیی دارد
و چه بسا این افراد دارای مدرک استادی از انجمن خوشنویسان ایران
باشــند .چرا که برای اموزش در انجمن حقوق بسیار اندکی دریافت
می کند و راه درامد دیگری نیز ندارد و ناچار است برای گذران زندگی
سه چهار برابر کالس اموزشی ،درامد داشته باشد.
خب ،سرنوشت این خط در پروسه جعل به کجا می رسد؟
در نهایت ان خط را به دست کسی می سپارند که در تذهیب دورۀ
تیموری یا صفوی استاد است و کاری می کنند که به ان کهنه نمایی
می گویند .البته ان هم برای خودش روندی است که روش های عجیب
و پیچیده ای دارد .گاه برای کهنه کردن هم از کارشناسان مرمت اثار
هنری نیز کمک می گیرند .الزم است یاداوری کنم که جعل بیشتر در
مورد اثار هنرمندانی رخ می دهد که به قول امروزی ها برند شده اند.
مث َ
ال در نستعلیق ،خط میرعماد ،میرعلی هروی و غالمرضا اصفهانی،
می دانیم که هنر خوشنویسی از ان دسته از هنرهای سنتی
است که ارتباط مستقیمی با مسایل معنوی و عرفانی دارد.
طبیعت َا چنین هنری وقتی می خواهد وارد دنیای علم و اکادمی
شود ،با مخالفانی روبرو خواهد شد .شما با وجود اگاهی از این
موضوع ،چگونه توانسته اید پزوهش در این امر را این قدر پیش
ببرید که حاال ما کتب متعددی در زمینۀ پژوهش خوشنویسی
داشته باشیم؟
با بخش اول حرف های شــما موافقم .خوشنویســی از ان دسته
هنرهایی است که معنویت در ان نقش به سزایی داشته و فقط اموزش
در ان اهمیت دارد .اما تحصیل در رشــتۀ ادبیات فارسی و هنرهای
نمایشی من را به این فکر واداشت که چرا یک هنر مثل خوشنویسی که
با همان ادبیات فارسی هم سن و سال است ،هیچ جایگاهی در دانشگاه
ندارد؟ این تناقض مرا واداشت که بیشتر به این موضوع فکر کنم .اگر
چه در دهۀ هفتاد که این موضوع برای من اهمیت پیدا کرد ،کمتر به این
موضوع بها می دادند و باید یکی دو دهه پایداری و پافشاری میکردم تا
به مرور بستر پژوهش در خوشنویسی و هنرهای وابسته اماده تر گردد
و خود این مسئله گویای ان بود که پژوهش در خوشنویسی بکر است
و کارهای خوب و زیادی در این زمینه می توان انجام داد .با بسیاری از
استادان که صحبت می کردم چندان ضرورتی برای گسترش مفاهیم
نظری در هنر خوشنویسی نمی دیدند و صرفاَ اموزش ،خط و درست
نوشتن برای انان اهمیت داشت .همۀ این ها دست به دست هم داد تا
من به فکر تالیف فرهنگ اصطالحات خوشنویسی بیفتم .بعدها متوجه
شدم این فرهنگ نخستین فرهنگ اصطالحات در هنر خوشنویسی
است و سپس سایر کشــورها اقدام به تالیف چنین اثری به زبان های
ترکی و عربی کرده اند .خیلی خوشحال هستم از این بایت که وقتی
می گوییم ایرانی ها نقش مهمی در خوشنویسی اسالمی دارند ،بی راه
نگفته ایم و این کتاب و دیگر پژوهش های حوزۀ خوشنویسی ایرانی،
نشانی بر این ادعا هستند. صفحه 5
6
سه شنبه 22اذر 1401شماره 1335
خرب فرهنگ و هرن
تبلیغات سنتی تئاتر پاسخگو نیست
شکرخدا گودرزی ،کارگردان نمایش «فرزند یک خنیاگرم» که به تازگی اجرای عمومی خود را در سالن
چهارسوی مجموعه تئاتر شهر به پایان رساند ،درباره شرایط اجرای عمومی اثار نمایشی در شرایط فعلی گفت:
معتقد هستم تئاتر ،ضرورتی است که باید همیشه وجود داشته باشد و هم پای شرایط سیاسی و اجتماعی
حرکت کند و نمی تواند فقط منوط به اجرا در شرایط بسامان باشد .گودرزی ،متذکر شد :در این شرایط،
فضای بسته مجازی برای تئاتر امکان تبلیغات را غیرممکن کرده و از سوی دیگر تبلیغات سنتی نیز پاسخگو
نیست .بنابراین گروه های تئاتری در یک بحران قرار می گیرند .این هنرمند عرصه تئاتر معتقد است افرادی
که اهل تفکر و اندیشه هستند در این شرایط باید مشوق اجرای تئاتر و باز شدن سالن های تئاتر بشوند/.مهر
تیراژ کتاب های زیر هزار نسخه ،فاجعه است
جعفر ابراهیمی ،درباره وضعیت نشر در کشور گفت :متاســفانه وضعیت کتاب خیلی وخیم است و
بسیاری از ناشران ورشکسته شده اند و بیشتر کتاب هایی که جنبه اموزشی دارند ،منتشر می کنند.
این شاعر ،در ادامه بیان کرد :قیمت باالی کاغذ سبب شده ناشران نتوانند کتاب در حوزه های مختلف
منتشر کنند و موضوع دیگر این است که قدرت خرید مردم از بین رفته است .این کارشناس ادبیات با
اشاره به تیراژ کتاب ها عنوان کرد :موضوع مهم دیگر تیراژ پایین کتاب ها است .قدیم تیراژ کتاب ها ۲۰
هزار تا بود ولی االن به زیر هزار هم رسیده که این فاجعه است .به نظر من باید تحولی اساسی به وجود اید
تا انگیزه مطالعه بیشتر شود و مهم ترین تحول این است که سانسور برداشته شود/ .صباخبر
اثر هخامنشیان در زیوراالت طالیی یونان
بسیاری از زیوراالت یونان باستان به ویژه زیوراالت «عصر هلنیستی» ( ۳۲۳تا ۳۱پیش از میالد) از طال
ساخته شده اند .طال پیش تر نیز برای ساخت زیوراالت مورد استفاده قرار می گرفت ،اما محبوبیت استفاده از
طال در زیوراالت ،پس از حمله اسکندر مقدونی به امپراتوری هخامنشی و افزایش تجارت این کاال ،بیشتر شد.
در این دوران ،جواهرات در انواع مختلف تولید می شــد که از جمله ان ها به زیوراالت سر ،بازوبند ،پابند،
گوشواره ،حلقه و گردن اویز می توان اشاره کرد .عالوه بر طال ،از سنگ های جواهر ،گوهر و مروارید نیز برای تزئین
زیوراالت استفاده می شد .به کار بردن انواع مختلف گوهر در کنار طال ،این زیوراالت را به اشیائی منحصر به فرد
تبدیل می کرد .مضمون بسیاری از این جواهرات خدایان یونان باستان ،گیاهان و حیوانات بودند و گوشواره هایی
که با اشاره به چنگ نواختن الهۀ شعر و موسیقی ،طراحی شده اند.
گنجاندن مضامین مرتبط با حیوانات نیز در جواهرات یونان باستان بسیار رایج بود .مانند دو دستبندی که
با قوچ هایی از جنس طال تزئین شده اند .سر قوچ ها به نحوی طراحی شده است که کمی انحراف داشته باشند و
برای بخش اصلی دستبند نیز از کوارتز صیقلی استفاده شده است که به صورت یک شیء پیچ خورده حکاکی
شده است .در گردنبندی که در موزه هنر والترز ،واقع در بالتیمور نگهداری می شود نیز سر گاوهای نر دیده
می شود .در ساخت این گردنبند عالو ه بر طال ،از سنگ جواهر نیز استفاده شده است .این ترکیب رایجی است
که در عصر هلنیستی ،برای ساخت جواهرات استفاده می شد .در گذشته از جواهرات هم در زندگی روزمره و
هم پس از مرگ استفاده می کردند ،در نتیجه جواهراتی برای موقعیت های مختلف زندگی و برای گور طراحی
و ساخته می شدند .سالم ترین جواهرات تاریخی ای که تاکنون باقی مانده اند در مقبره ها و به همراه بقایای
افرادی کشف شده اند که با ان ها دفن شده بودند.
مانند گردنبند که یک اویز پروانه ای به ان متصل است و داخل یک قبر کشف شده است .با توجه به این که
مردم یونان باستان ،پروانه را به عنوان نمادی از روح انســان در نظر می گرفته اند ،اغلب از پروانه در طراحی
جواهرات گور استفاده می شد تا به مسئله خروج روح از بدن اشاره شود/.ایسنا
میالد کیایی :موسیقی حال خوبی ندارد
میالد کیایی ،نوازنده سنتور و اهنگساز ،درباره وضعیت موسیقی
در این روزها گفت :متاسفانه موسیقی در شرایط بسیار بدی قرار دارد و
هنرمندان اصال حال و حوصله خلق اثر ندارند زیرا شرایط برای انتشار
اثار موسیقی مهیا نیست و هنرمندان در بیشتر مواقع ضرر می کنند.
این نوازنده بیان کرد :از چندین ســال پیش در جلسات مختلف
پیشکسوتان از شرایط بد موسیقی گفته اند ولی هیچ گوش شنوایی
وجود نداشت که جلوی اســیب را بگیرد در نتیجه امروز شاهد این
هستیم که موسیقی در حال نابودی اســت .کیایی افزود :هنرمند در
تمامی دنیا محترم است و مســئوالن موظف هستند شرایطی فراهم
کنند تا هنرمند در امنیت فکری و شــغلی اثر خلق و منتشر کند .او
تاکید کرد :اثاری که امروزه می شنویم یک بار مصرف هستند و اصال
موسیقی اصیل ایرانی نیســتند .این هنرمند عنوان کرد :مسئوالن و
نهادهای فرهنگی یا از جنس هنر نیستند یا نمی دانند که چطور شرایط
را ساماندهی کنند که هنر پر و بال بگیرد و شکوفا شود/.صباخبر
معرفی داوران بخش خیابانی تئاتر سودای عشق
دبیرخانه سیزدهمین جشنواره سراسری تئاتر سودای عشق،
در اطالعیه ای اسامی داوران بخش مسابقه نمایش های خیابانی و
محیطی جشنواره را اعالم کرد .بر این اساس ،سیروس همتی بازیگر،
کارگردان و مدرس تئاتر سینما و تلویزیون ،پژمان شاهوردی نویسنده
کارگردان و پژوهشگر تئاتر ،محمد مظفری کارگردان و مدرس تئاتر و
مدیر فرهنگی هنری ،فرهاد بشارتی بازیگر و کارگردان تئاتر سینما و
تلویزیون و محمد الرتی نویسنده و کارگردان تئاتر و مدیر فرهنگی به
عنوان دوران بخش مسابقه نمایش های خیابانی و محیطی منصوب
شده و اثار شــرکت کننده در این بخش را ارزیابی می کنند .طبق
جدول زمان بندی جشنواره 18 ،نمایش خیابانی و محیطی راه یافته
به مرحله نهایی جشنواره ،اجراهای خود را در فضاهای باز و مکان های
تعیین شده در شهر بوشهر ،از روز دوشنبه 28اذرماه اغاز و اخرین
نمایش شــرکت کننده در این بخش نیز روز پنجشنبه اول دی ماه
جاری روی صحنه می رود/ .هنرانالین
خوانش «ابط الجوزا» در شهرزاد
رضا کنگازیان ،کارگردان تئاتر کــه با اثاری چون «لوکوموتیو» و
«تقسیم بر صفر» شناخته می شود با اثری که تناسب بیشتری با شرایط
کنونی جامعه دارد روی صحن ه پردیس تئاتر شهرزاد می اید .نمایشنانه
«ابط الجوزا» در فضایی پر تنش و چالش انگیز و با مطرح کردن مسائل
بنیادی شرایط کنونی انسان و جامعه تالش بر این دارد که به مانند
بسیاری از اثار صحن ه نمایش ،مخاطب را بر مسائل پیرامونش عمیق تر
کند ،گاه گاهی به ان تلنگر بزند و حرکت درونی را در فردیت سرعت
بیشتری بخشد و در انتها هر فرد چراغ مسیر سعادتش را روبرویش
ت و پا و دهان بســته با شما سخن
منور ببیند« .ابط الجوزا» با دســ
می گوید .نمایشنامه خوانی «ابط الجوزا» ۲۴و ۲۵اذر ساعت ۲۱:۳۰
در سالن شماره ۳پردیس تئاتر شهرزاد خوانش می شود .بازیگرانی که
در این اثر نقش افرینی می کنند به ترتیب خوانش ،ماریان موید ،مهری
حسینی ،مجید بدیع زاده ،سعید کریم زاده ،امیرحسین شیربان شاهی،
ایلین رنانسی ،شیوا عباسی ،احسان شاه کرمی هستند/ .مهر صفحه 6
سه شنبه 22اذر 1401شماره 1335
خرب فرهنگ و هرن
تمدید مهلت ارسال اثر به جشنواره ملی تئاتر مرصاد
ش از این تا یکشنبه
مهلت ارسال اثار در تمامی بخش های سیزدهمین جشنوار ه ملی تئاتر مرصاد که پی
( ۲۰اذرماه )۱۴۰۱اعالم شده بود ،با توجه به درخواست متعدد هنرمندان شرکت کننده و به منظور بهبود و
رشد کیفی و کمی اثار تولیدشده برای جشنواره ،به مدت۱۵روز و تا تاریخ دوشنبه ( ۵دی ماه )۱۴۰۱تمدید
شد؛ این زمان بندی به هیچ وجه تغییر نخواهد کرد .تمامی متقاضیان شرکت در جشنواره از استان های غرب
کشور (ایالم ،کردستان ،کرمانشاه ،لرستان و همدان) که اثارشان به صورت حضوری ارزیابی خواهد شد ،باید
حتماً در زمان بندی عنوان شده تقاضای حضور خود را به همراه سایر مدارک موردنیاز به دبیرخان ه جشنواره
ارسال نمایند .در غیر این صورت به ارزیابی اثرشان ترتیب اثر داده نخواهد شد /.ایرنا
نرجس سلیمانی ،اظهار داشت :قرار است اثار به
جا مانده از پدر در قالب یک موزه برای دوستداران
ایشان به نمایش گذاشته شود البته این را هم باید
بگوئیم بابا برخی وســایل خود را در بین خانواده
تقسیم کرده است.
او با بیان اینکه نماز شب بابا هرگز ترک نمی شد،
تصریح کرد :پدر کتاب قران و تســبیح نماز شب
خود را به من ،سجاده و مهر نمازش را به فاطمه،
یکسری از کتاب ها و دست نوشته های خود را به
زینب داده است .و (با خنده) البته نفهمیدیم پدر
به اقا پسرها چه چیزی داده ،دیگر وسایل شخصی
بابا هم به مادر رسیده است.
سلیمانی ،خاطرنشان کرد :از پدر وسایل زیادی
نظیر دست نوشته ها ،خاطرات مکتوب ،کتاب ها،
قلم وی و ...به جا مانــده که قابل نمایش در موزه
است .دختر ســردار ســلیمانی ،در پاسخ به این
پرسش که این موزه چه زمانی راه اندازی می شود،
توضیح داد :زمان راه اندازی موزه مشخص نیست
ولی در حال انجام است ســعی می کنیم تا پایان
سال کاری در این زمینه انجام دهیم.
سلیمانی با بیان اینکه پدر بســیار به نوشتن
و مطالعه عالقه داشــت ،گفت :او در سخت ترین
شرایط در میدان جنگ ،زیر صدای خمپاره دست
از نوشتن بر نمی داشت البته یکی از راه هایی که
در ان شــرایط ادم را ارام می کند صحبت کردن
با فرد دیگری است تا احساس ادمی جاری شود و
هیچ چیز مثل نوشتن ان حس را منتقل نمی کند.
بازگشایی موزه هنر مدرن سیدنی
موزه مدرن سیدنی ،پس از نزدیک به یک دهه بازسازی در معرض دید عموم قرار گرفت .گالری هنری
بازسازی شده نیو ساوت ولز ،که به عنوان بزرگترین دارایی فرهنگی سیدنی ،پس از خانه اپرای ان معرفی
می شود در ۳دسامبر به روی عموم باز شد .این پروژه ۲۲۸میلیون دالری بخشی از تالش استرالیا برای احیا
و بسترسازی صحنه هنر و فرهنگ خود در سطح محلی و بین المللی است .دگرگونی گالری هنری قدیمی
نیو ساوت ولز ،تقریباً یک دهه پیش ،در سال ۲۰۱۳اغاز شد و شامل یک ساختمان جدید ،یک باغ هنری
عمومی ،و بازسازی قسمت های دیگر ان است .موزه جدید دارای مجموعه ای از بیش از ۳۰۰۰۰اثر ،از جمله
هنر بومی استرالیا ،هنر اروپایی ،و هنر اسیایی است که از قرن ۱۵تا اواخر قرن ۲۰را در بر می گیرد /.هنرانالین
موز ه اثار سردار سلیمانی راه اندازی می شود
این نوشته ها بیشتر خطاب به دختران است و هر
کدام از ما یک دست نوشته از احساس پدر راجع
به اتفاقی که روی داده و درد و دل های وی در ان
زمان داریم.
او با بیــان اینکه نگاه پدر نســبت به دختران
متفاوت بود ،خاطرنشــان کرد :وقتی وی به خانه
باز می گشــت نامه را برای هر شخصی که نوشته
بود به او می داد.
ســردار قاســم ســلیمانی ،بامداد جمعه ۱۳
دی ۱۳۹۸خورشــیدی با حمله موشکی پهپاد
امریکایی به ۲خودروی حامل سردار سلیمانی،
فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس ،معاون
7
بسیج مردمی عراق (الحشد الشعبی) و تنی چند
از اعضای الحشد الشعبی ،در اطراف فرودگاه بغداد
به شهادت رسید.
قاسم سلیمانی ۲۰ ،اسفند ۱۳۳۵در روستای
کوهستانی و دورافتاده قنات ملک در استان کرمان
چشم به جهان گشود .وی در ۱۲سالگی ،پس از
پایان تحصیالت دوره ابتدایی ،زادگاه خود را ترک
کرد و مشغول به کار ساختمان در کرمان شد .با
شروع جنگ تحمیلی ،راهی جبهه ها و کمی بعد،
فرمانده بسیجی های هم والیتی اش شد و سپس
لشــگری از بسیجی ها تشــکیل داد که به لشکر
۴۱ثاراهلل شهرت یافت .وی در طول دوران دفاع
ت امر خود در عملیات های
مقدس ،با لشــگر تح
زیادی از جمله ،والفجر ،۸کربالی ،۴کربالی ۵و
تک شلمچه حضور موثر داشت.
قاســم ســلیمانی اولین بار در اذر ۱۳۶۰در
عملیات مشــترک ارتش و ســپاه بنام عملیات
طریق القدس در غرب سوســنگرد بر اثر انفجار
گلوله خمپاره از دست راســت و شکم به شدت
مصدوم شد .با پایان جنگ ،لشــگر ۴۱ثاراهلل به
فرماندهی سردار ســلیمانی به کرمان بازگشت و
درگیر جنگ با اشراری شد که از مرزهای شرقی
کشور هدایت می شدند .سلیمانی ،پس از دوران
دفاع مقدس تا زمانی که به سمت فرماندهی سپاه
قدس منصوب شد ،با باندهای قاچاق مواد مخدر
در نزدیکی مرزهای ایران و افغانستان جنگید.وی
در سال ،۱۳۷۶از سوی حضرت ایت اهلل خامنه ای،
فرماندهی کل قوا ،به تهران فراخوانده و مسوولیت
سپاه قدس به او سپرده شد.
رهبر معظم انقالب که بهمن ماه ۱۳۸۹درجه
سرلشگری را به سلیمانی ،اعطا کردند در تقدیر
از عملکرد قاسم سلیمانی ،از او به عنوان «شهید
زنده» نام بردند .ســردار حاج قاسم سلیمانی در
اسفند ماه ۱۳۹۷از سوی فرمانده معظم کل قوا
حضرت ایت اهلل العظمی خامنــه ای ،به دریافت
نشــان ذوالفقار مفتخر شد .نشــان ذوالفقار پر
افتخارترین نشــان نظامی ایران اســت که پس
از انقالب برای نخســتین بار توســط رهبری به
سرلشگر سلیمانی اعطا شده است/.ایرنا صفحه 7
روزگار سپری شده صدرعاملی
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
رکورددار کسب جایزه!
رسول صدرعاملی ،یکی از موفق ترین سینماگران ایران
پس ازانقالب اسالمی است .او با ساخت فیلم های گل های
داودی و پاییزان به اوج شهرت رسید .پاییزان فیلم درامی بود
که سال 1366تحولی در سینمای این بنا نهاد .ضمن این
که برای نخستین بار ترانه ای در انتهای فیلم پخش شد .یک
دهه بعد ،صدرعاملی با «دختری با کفش های کتانی» پگاه
اهنگرانی را به سینمای ایران معرفی می کند .این فیلم در
27جشنواره داخلی و خارجی جایزه می گیرد! دیپلم افتخا ِر
بچه های المپیک ،یونان ،۲۰۰۰جایزه
س ّومین جشــنواره ّ
CIFEJنوزدهمین دوره جشــنواره فیلم الکینو ،لهستان
.۲۰۰۱جایزه فیل نقــره ای برای بهتریــن کارگردانی ،از
جشنواره فیل طالیی ،هند ۲۰۰۱برخی جوایز فیلم دختری
با کفش های کتانی بودند.
سال 1380با درخشش ترانه علی دوستی« ،من ترانه 15
سال دارم» را روی پرده نقره ای می فرستد که این اثر نیز با
کسب 23جایزه از جشــنواره های داخلی و خارجی در نوع
خود بی نظیر می شود .این فیلم در جشنواره های مطرحی
مانند بیست و چهارمین جشــنواره بین المللی فیلم هنگ
کنگ ،جشنواره کوچک بین المللی فیلم استکهلم ،سوئد و
دهمین جشنواره فیلم توکیو فوکو اوکا در
اسیا ،ژاپن ۲۰۰۰حضور بسیار موفقی
د اشت.فیلم های «شــب» « ،هر شب
تنهایی» و «دیشب باباتو دیدم ایدا»
هرگز موفقیت هــای این دو
فیلم را تکرار نمی کنند اما
صدرعاملی را به عنوان
هنرمندی موفق بیش
از پیش به مردم دنیا
می شناساند.
یاسر سماوات 22 -اذر و بــه تطابق 13دســامبر را به عنوان
زادروز خود می شناسد 22 .اذر 1304خورشیدی اتفاقی بزرگی در
تاریخ دیکتاتوری ایران رخ داد و سردار سپه در این روز با رای مجلس
موسسان رسماً سلطنت ایران را تصاحب کرد 13 .دسامبر 2003و
در هزاره سوم نیز این روز تماشاگر دستگیری صدام حسین ،رئیس
جمهوری اسبق عراق در روســتایی واقع در 15کیلومتری جنوب
تکریت بود .رســول صدرعاملی اما در چنین روزی به ســال 1333
در تبریز دیده به جهان گشــود .پدرش روحانی و از خاندان معروف
صدرعاملی محسوب می شد .پس از انقالب ،پدرش که به نمایندگی
ولی فقیه در شهربانی تهران منصوب شده بود ،به پایتخت مهاجرت
کرد و رســول نیز با خانواده اش برگ جدیــدی از دفتر زندگی را در
تهران ورق زد .رســول در کودکی شیفته دکه روزنامه فروشی محله
بود .عصرها راس ساعت 16جوانکی ترکه ای با دماغ عقابی و موهای
مجعد ،روزنامه های عصر و مجالت را از ترک بند دوچرخه زنگ زده
و زهوار دررفته اش پایین می انداخت تا صاحب کیوســک که مردی
میانسال و فربه با موهای کم پشت و پیراهن کرم رنگی که پر از لک و
شــوره های عرق بدن بود ،به اتفاق وردست نوجوانش با سر تراشیده
از ماشین نمره ،4که یکی دوسال از رسول بزرگتر به نظر می رسید،
از اتاقک کیوسک بیرون بزنند و با دقت یک پنبه چین ،روزنامه ها را
راست و ریست کنند.
یها ،دنیای ورزش ،زن روز
کیهان ،اطالعات ،کیهان بچ هها ،دانستن
و ...رسول فقط می ایســتاد و مردمی را نگاه می کرد که روزنامه ها را
یکی پس از دیگری از پیشخان کیوسک برمی داشتند و می خواندند
و سهم او تنها حسرت و غبطه بود .یک روز اما خبری از مرد فربه در
کیوسک نشد .عقربه های ساعت بزرگ میدان توپخانه (امام خمینی
«ره» فعلی») دقیقه ای دســت از بازی گرگــم به هوا با هم
برداشتند و ساعت 16را نشان دادند .در کسری از دقیقه،
جوانک ترکه ای با صورت نیم ســوخته افتاب ،رکاب زنان
ســوار دوچرخه مســتعملش در پیچ کوچه نمایان شد.
وردســت نوجوان از کیوســک بیرون زد .نگاهش را از
دوچرخه گرفت و با چشم های ارزقی اش به جمعیتی خیره
شد در سمت مقابل کیوسک صف می بستند .همه چز
مثل هر روز تکرار می شد ،ادم ها مثل ماشین ها،
مثل عقربه های ســاعت بــزرگ میدان
توپخانه ،هر روز یک کار مشــخص را
انجام می دادنــد .اینجا اما نظم برهم
خورده بود .وردست کم سن و سال
دســت تنها مانده بود .جوانک ترک
دوچرخه ،چند بار پا به زمین کشید
تا جور ترمز بریده چرخش را بکشد.
کبند را باز کرد .وردست
جوانک تر
نگاهی از سر تمنا به جوانک انداخت
اما نگاه بی روح جوان پاســخش را
داد! وردست مســتاصل شده بود،
گرگی نشست تا کمند دسته روزنامه
را به تنهایی باز کند اما چشمش روی
زمین به کتانی هــای کوچک رنگ و
رو رفته ای افتاد که یک قدم دیگر به او
نزدیک شدند .سر بلند کرد و رسول را دید.
به چند دقیقه نکشــید که وردست با کمک
رسول روزنامه ها را سوار کرد و دست مشتری ها داد .افتاب که غروب
کرد ،رسول دست های روزنامه زیربغلش پا تند کرد سمت خانه .رسول
خود را شادمان حس می کرد ،مثل ژانت! دختربچه همسایه ارمنی
شان که دو شب پیش بابا نوئل برایش نان زنجبیلی و شکالت اورده بود
و پیش از انکه ژانت از خواب شیرین کودکانه بیدار شود ،از دودکش
راه گرفته و سوار سورتمه اش در اسمان دودگرفته تهران به سوی 10
متری ارامنه هی کرده بود ...رسول ان روز شادترین پسر روی زمین
بود .ان دسته از روزنامه و مجله ها را بارها و بارها خواند ...حتی بریده
ان نشریات را تا دهم دبیرستان در کشــوی میزش نگه داشته بود.
سال های جوانی ،دوران شیفتگی فرا رسید و رسول عاشق خبرنگاری
شد! برای حضور در دهم کالس دهم ،خالف میل پدرش به دبیرستان
دارلفنون رفت .علت این کارش خیلی جالب بود ،از انجا که ساختمان
روزنامه «اطالعات» نزدیک این دبیرستان قرار داشت ،او دارالفنون را
برای ادامه تحصیالتش برگزید .خودش در کهنسالی اینطور توضیح
می دهد «:از دهم دبیرستان به دارالفنون در خیابان ناصرخسرو رفتم
البته پدرم موافق نبود و خودم ثبت نام کردم زیرا شنیده بودم جای
خوبی است و مهمتر اینکه نزدیک به روزنامه اطالعات بود .به دفتر
اطالعات دختران و پسران می رفتم در انجا اقایی به نام بیژن امامی بود
که من بسیار طرفدار او بودم زیرا در جمع مجالت هفتگی که به عنوان
خبرنگار افتخاری مجله حضور داشتیم با ما خوب صحبت می کرد و
اموزش می داد که خبر چیســت و چگونه ان را تهیه می کنند ».این
شیفتگی سرانجام به بار نشست و رسول صدرعاملی ،سال 1355پس از
دریافت دیپلم در هفته نامه اطالعات هفتگی به عنوان کاراموز استخدام
شد اما او جوان بود و کم طاقت! پس هر چند وقت یک بار با پشت دست
ضربتی به اتاق سردبیر می زد ،جلوی میز فتح اهلل جوادی می ایستاد و
از عطش و عالقه اش می گفت.
ســرانجام جــوادی یــک روز وســط حرف هایــش
می اید«:پسرجان! روزنام هنگارا حتی از پلیسا هم جلوترن»...
بعد پک محکمی به سیگار نیم ســوخته اش زد و دودش را
غالج غالج بیرون داد.
رسول از بین دودها ،به لبخند معنادار جوادی خیره شد و
خداحافظی کرد .سردبیر ته سیگارش را در زیرسیگاری فشرد
و زیرلب گفت«:خب! اینم که رفت »...دو روز بعد
همان ریتم در زدن را شنید! «بفرمایید...
بازم که تویی پســر! فکر کردم رفتی...
رسول چیزی در گوش جوادی زمزمه
می کند و ســردبیر شــنیده نشنیده
هجوم می برد سمت پرده کرکره ای
پنجره اتاقش و مثل یــک تیرانداز
که پناه گرفته باشــد با چشم های
درشت شــده به مرد میانسال که
در تحریریه نشسته نگاه می کند و
بعد به رسول نگاه می کند .او پیش
از پلیس قاتل یک پرونده را یافته
و بدون اینکه قاتل متوجه شود با
طرح دوستی او را به تحریریه اورده
بود! ایــن کار صدرعاملی زبانزد
خاص و عام می شود.پس از انقالب
اسالمی ،صدرعاملی کار خود را به
عنوان کارگردان ادامه می دهد. صفحه 8