روزنامه صبا شماره 1327
روزنامه صبا شماره 1327
روزنامه صبا شماره 1327
شنبه| 12اذر 3 |1401دسامبر 8 |2022جمادی االول |1444
سال دهم| شماره 8 |1327صفحه| 5000ناموت|
در گـام اول
بـدون سـتار ه درخشـید
«ژان دیلمان»؛ بهترین فیلم
تاریخ سینما شد
صفحه 2
در اینجا یادگیری
خوشمزه است
صفحه 4
«سوز ن دوزی ترکمن»
ثبت جهانی شد
صفحه 6 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه 12اذر 1401شماره 1327
انگ لی ،زندگی بروس لی را روایت می کند
فیلمنامه این پروژه که هنوز نامی برای ان برگزیده نشــده ،مدت هاست مرحله نگارش را پشت سر
گذاشته و گفته می شود قرار است میسن لی ،فرزند بروس لی در ان ایفای نقش کند .دن فوترمن ،نویسنده
فیلمنامه های «فاکس کچر» و «کاپوتی» فیلمنامه تازه ترین تجربه کارگردانی انگ لی ،را نوشته است.
فیلمساز نامدار تایوانی که ۶نامزدی و ســه جایزه اســکار در کارنامه دارد ،درباره فیلمی که از زندگی
سرشناس ترین ستاره رزمی کار سینمای جهان خواهد ساخت چنین گفت« :بروس لی نه کامال امریکایی
بود نه کامال چینی .او پلی بود بین شرق و غرب که کنگ فو چینی را به جهان شناساند .بروس ،دانشمند
مبارزه و اسطوره هنرهای رزمی بود که انقالبی در سینمای اکشن و رزمی به وجود اورد /».هنرانالین
«برگشت ناپذیر» بهترین انیمیشن جشنواره «فرشته تابناک»
جشنواره بین المللی «فرشته تابناک»روسیه ،رویدادی است که با تمرکز ویژه بر مخاطبان خانوادگی
به ویژه کودکان و نوجوانان ،در شهر مسکو برگزار می شود .در نوزدهمین دوره برگزاری این جشنواره که
بیش از ۱۳۰فیلم از حدود ۲۰کشور دنیا حضور داشتند ،انیمیشن «برگشت ناپذیر» به کارگردانی شیدا
کاشی از ایران به عنوان بهترین انیمیشن انتخاب شد« .برگشت ناپذیر» در مدت زمان ۸دقیقه و با تکنیک
دوبعدی ساخته شده و از تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در سال ۱۴۰۰است.در خالصه
داستان این اثر امده است« :کشوری ،سال ها پیش در جنگ شکست خورده و اشغال شده است .اشغالگران
همه چیز از جمله زبان ،نشانه ها ،یادگارها و ...را از بین برده اند/ .مهر
«ژاندیلمان»؛بهترینفیلمتاریخسینماشد
نظرسنجی منتقدان مجله «سایت اند ساند» فیلمی به کارگردانی
یک زن را برای نخستین بار در ۷۰سال گذشته در جایگاه برترین فیلم
تاریخ قرار داد .همچنین فیلم «کلوزاپ» اثر «عباس کیارستمی» در
جایگاه هفدهم فهرست برترین فیلم های تاریخ سینما قرار گرفت.
نشریه بریتانیایی «سایت اند ســاند» اعالم کرد که «ژان دیلمان،
شــماره ۲۳که دو کومــرس ۱۰۸۰ ،بروکســل» به نویســندگی و
کارگردانی «شــانتال اکرمن» که در سال ۱۹۷۵میالدی اکران شد
در صدر فهرست ۱۰۰فیلم برتر نظرسنجی برترین فیلم های تاریخ
قرار گرفته است.
این نظرســنجی که در هر دهه یک بار انجام می شــود از زمانی
که برای نخســتین بار در ســال ۱۹۵۲صورت گرفت به عنوان یکی
از معتبرترین نظرســنجی های منتقدان سینما شناخته شده است.
امسال بیش از ۱,۶۰۰منتقد ،کارشناس و ...در نظرسنجی شرکت
کردند.
پیش تــر ،فیلم «ســرگیجه»( )۱۹۵۹بــه کارگردانــی «الفرد
هیچکاک» در جایگاه نخســت این فهرســت قرار داشت و اکنون
در جایگاه دوم فهرست دیده می شــود .فیلم «همشهری کین» اثر
«اورسن ولز» نیز جایگاه سوم را کسب کرده است.
«شانتال اکرمن» ،فیلمســاز بلژیکی ،فیلم «ژان دیلمان» ،را در
ســن ۲۵ســالگی کارگردانی کرد و در این فیلم کالسیک دهه ۷۰
«لوپتو» راهی بولیوی می شود
انیمیشــن ســینمایی «لوپتو» ،به کارگردانی عباس عسکری و
تهیه کنندگی محمدحسین صادقی و احســان کاوه ،محصول مرکز
انیمیشن سوره ،به بخش رقابتی هشتمین دوره جشنواره بین المللی
فیلم سیه را ،راه یافت.
این جشنواره از دوم تا چهارم دسامبر ۲۰۲۲برابر با یازده تا سیزده
اذرماه ۱۴۰۱در شهر سانتاکروز کشــور بولیوی ،برگزار خواهد شد.
«لوپتو» ،که هم اکنون در سینماهای سراســر کشور در حال اکران
است؛ با تکنیک سه بعدی و برگرفته از قصه و فضایی کام ً
ال ایرانی ،در
استودیوی فراسوی ابعاد توسط هنرمندان جوان کرمانی تولید شده
است .این انیمیشــن در طول یک ماه اکران خود با استقبال کودکان
و خانواده ها ،توانسته صدرنشین گیشه ماهانه سینماهای ایران شود و
هم اکنون با جذب ۲۴۰هزار مخاطب ،در مرز فروش ۶میلیارد تومانی
قرار دارد.پخش بین الملل این انیمیشن برعهده مرکز بین الملل سوره
است/.مهر
میالدی به روایت ســه روز از زندگی روزمره یک زن بیوه میانســال
پرداخت .در نظرسنجی سال « ۲۰۱۲ســایت اند ساند» ،فیلم «ژان
دیلمان» در جایگاه ۳۶قرار داشت و به همراه «کار نیکو»( )۱۹۹۸اثر
«کلر دنیس» که جایگاه ۷۸فهرست را کســب کرده بود ،به عنوان
تنها فیلم های به کارگردانی زنان محسوب می شدند که به فهرست
۱۰۰فیلم برتر راه یافته بودند .امسال ۱۱فیلم به کارگردانی زنان در
فهرست به چشم می خورد و «کار نیکو» اثر «کلر دنیس» به جایگاه
هفتم ارتقا یافته است.
همچنین برای نخستین بار در تاریخ نظرسنجی «سایت اند ساند»،
چندین کارگردان سیاه پوست به فهرست راه یافته اند .در سال ،۲۰۱۲
فیلمی از « ،»Djibril Diop Mambétyفیلمساز سنگالی تنها
ساخته یک کارگردان سیاه پوســت محسوب می شد که در فهرست
۱۰۰فیلم برتر قرار داشت .امسال شمار کارگردانان سیاه پوست حاضر
در این فهرست به هفت نفر رسیده است.
در فهرست امسال «سایت اند ساند» همچنین دو فیلم انیمیشن
برای نخستین بار انتخاب شده اند« :همسایه من توتورو» اثر «هایائو
میازاکی» در جایگاه ۷۲و «شهر اشباح» دیگر ساخته «میازاکی» در
جایگاه ۷۵قرار دارد.
در ادامه 10فیلم نخست در فهرست «برترین فیلم های تاریخ» به
انتخاب منتقدان را مشاهده می کنید:
«کایه دو سینما» ۱۰فیلم برتر 2022را انتخاب کرد
مجله معتبر «کایه دو ســینما» که یکی از قدیمی ترین مجله
های سینمایی دنیا به شمار می اید ،به سنت هر ساله خود فهرست
۱۰فیلم برتر ســال را معرفی کرد .براساس اعالم این مجله ،فیلم
«ارامش» ساخته البرت سرا محصول مشترک فرانسه ،اسپانیا،
المان و پرتغال بهترین فیلم سال ۲۰۲۲معرفی شد .این فیلم اولین
نمایش خود را در جشنواره کن ۲۰۲۲تجربه کرد .در این فهرست
دو فیلم حاضر در جشنواره کن ۲۰۲۲در میان ۱۰فیلم حضور پیدا
کردند .فهرست ۱۰فیلم برتر سال ۲۰۲۲به انتخاب مجله «کایه
دو سینما»؛ «ارامش (البرت سرا) ،لیکوریش پیتزا (،پل توماس
اندرسن) ،ن ُج( جردن پیل) ،ای او (یرژی اسکولیموفسکی) ،چرخ
شانس و فانتزی( ریوسوکی هاماگوچی) ،بولینگ زحل( پاتریشیا
مازوی) ،اپولو ۱۰و نیم (ریچارد لینکلیتر) ،مقدمه (هونگ سانگ
سو) ،هیچکس قهرمان نیست (الن ژیرودی) ،که جدا از ما ( ژوناس
تروبا) هستند/ .صباخبر
«-۱ژان دیلمان ،شــماره ۲۳که دو کومرس ۱۰۸۰ ،بروکســل»
ساخته « شانتال اکرمن»
«-۲سرگیجه» ساخته «الفرد هیچکاک»
«-۳همشهری کین» ساخته «اورسن ولز»
«-۴داستان توکیو» اثر «یاسوجیرو اوزو»
«-۵در حال و هوای عشق» اثر «وونگ کار وای»
:۲۰۰۱«-۶اودیسه فضایی» اثر «استنلی کوبریک»
«-۷کار نیکو» اثر «کلر دنی»
«-۸جاده مالهالند» اثر «دیوید لینچ»
«-۹مردی با دوربین سینما» اثر «ژیگا ورتوف»
«-۱۰اواز در باران» اثر «استنلی دانن» /ایسنا
کارگردان «انگل» ،سوژه یک مستند شد
مستندی درباره بونگ جون هو ،کارگردان کره ای برنده اسکار در
حال ساخت است که سال اینده از شبکه نتفلیکس پخش می شود.
این مستند با عنوان «د ِر زرد :در جستجوی فیلم کوتاه اکران نشده
کارگردان بونگ جون هو» ،به کارگردانی لــی هیوک-رائه ،در حال
ساخته شدن است .در این فیلم اولین فیلم کوتاه اکران نشده بونگ،
با عنوان «در جستجوی بهشت» که وی در دوران دانشجویی ساخته
بود ،دنبال می شود و به این بهانه عالوه بر نشان دادن چگونگی رشد
این کارگردان ،به ظهور سینماگران جوان در کره جنوبی هم پرداخته
می شود .در حالی که بسیاری معتقدند «مرد سفید» محصول ۱۹۹۴
اولین فیلم است که بونگ جون هو ،ساخته است اما در واقع ان فیلم
کوتاه که با تکنیک استاپ موشن فیلمبرداری شده ،اولین تجربه وی
در ساخت فیلم است .در فیلم مستند نتفلیکس ،با انهایی که این فیلم
را دیده اند صحبت شده و خاطراتی که از بونگ جوان ،وجود دارد ،بیان
می شود/.مهر صفحه 2
شنبه 12اذر 1401شماره 1327
خرب سیمنا و تلویزیون
اسکار افتخاری به کارگردان «ناپلئون» می رسد؟
ریدلی اسکات ،یکی از استادان غیرقابل انکار اثار علمی تخیلی هالیوود است .این کارگردان با قریحه
بصری بکرش در هر فیلمی که می ســازد ،روح و توانایی خود را جاری می کنــد .پس از اینکه پیتر ویر،
کارگردان استرالیایی اوایل همین ماه جایزه اسکار افتخاری را دریافت کرد ،حاال وقت ان رسیده تا نام
اسکات در فهرست بعدی اکادمی برای ســال اینده قرار بگیرد .اما چیزی که اسکات را شایسته تجلیل
بیشتر و بیشتر می کند .وی ۳۱فیلم در مقام کارگردان در کارنامه اش دارد و فیلم های اش با ۱.۷میلیارد
دالر فروش در داخل امریکا و ۴.۳میلیارد دالر فروش در سراســر جهــان او را در ردیف ۲۰کارگردان
پرفروش تاریخ سینمای امریکا و یازدهمین کارگردان پرفروش دنیا ساخته است/.مهر
3
ن خ»
بیژن بنفشه خواه بازیگر جدید «نو
ن خ» تولید فصل جدید خود را اغاز کرده است .نام بازیگران جدیدی هم در این
چندی است سریال «نو
سریال دیده می شوند که در نوع خودش جالب است .پیش از این مهدی فرجی ،تهیه کننده این مجموعه
خبری را در صفح ه مجازی اش منتشر کرد ،که حمیدرضا اذرنگ ،را در کنار حسن معجونی ،نشان می داد.
ن خ» در توضیحات کوتاهش به ان اشاره کرده حسن معجونی ،همبازی حمیدرضا
ان طور که تهیه کننده «نو
اذرنگ ،شده است .حاال خبر حضور بیژن بنفشه خواه در این سریال تلویزیونی به گوش می رسد .او با حضور
در برنامه اینترنتی «معرکه» که ویژه ایام جام جهانی توسط پلتفرم نماوا ،ساخته شده ،به این نکته اشاره کرد
و در جریان گفت وگوی اش با بهنام تشکر :این گریمی که می بینید برای این سریال تلویزیونی است/ .تسنیم
مرتضی یعقوبی:
«کام شیرین» باشگاه مخاطبان دارد
مرتضی یعقوبی ،تهیه کننده «کام شیرین» ،درباره فصل هشتم این
برنامه تلویزیونی که با موضوع روابط بین فردی زوجین از شبکه دو
سیما پخش می شود ،عنوان کرد :فصل جدید «کام شیرین» شنبه ها
و دوشنبه ها با حضور مهمانان و عالقه مندان به شرکت در این برنامه
پخش می شود.
او ادامه داد :با «مثبت کام شیرین» یکشنبه ها و سه شنبه ها ،پای
گفت و گوهای مجریان و کارشناسان که به بحث روز قبل می پردازند،
می نشینیم ،همچنین به پیامک مخاطبان پاسخ می دهیم و با افرادی
که درخواست تماس تلفنی با برنامه و کارشناسان را دارند ،صحبت
می کنیم و کارشناسان نیز به ان ها مهارت و راهکار می دهند.
یعقوبی ،درباره ایتم های جدید این فصل گفت :این فصل بخش های
جدیدی دارد که از ان ها می توان به ایتم «یه حبه قند» اشاره کرد که
در ان سراغ پدربزرگ و مادربزرگ هایی می رویم که دورشان را نوه و
ک خوبی داشته اند .از ان ها تجربه ها
نتیجه گرفته است و زندگی مشتر
و راهکارهای شان را می پرسیم تا بدانیم چگونه این همه سال کنار هم
مانده اند و این تجربیات را چگونه به فرزندان و نوه ها منتقل می کنند.
همچنین بخش دیگری داریم با عنوان «پاکت نامه» که در ان یک نامه
عاشقانه زوجین برای یکدیگر خوانده می شود .این ایتم برای زوج های
جوان طراحی شده است و ســعی داریم ذیل ان مهارت گفت و گو و
تشکر کردن از همدیگر را جا بیندازیم.
ت ساله ها» نیز بخشی است که در
این تهیه کننده ،افزود« :کافه هف
ان با زوج هایی که عمر زندگی مشترک اشان از هفت سال گذشته است
گفت و گو می کنیم .در فصل جدید این برنامه شنبه و دوشنبه با حضور
کارشناس برنامه رضا نظری و مهمانان حاضر در استودیو به بررسی
موضوعات پیرامون روابط زوجین و اموزش مهارت های توسعه فردی
و زندگی زناشویی می پردازیم و یکشنبه و سه شنبه نیز با نام «مثبت
کام شــیرین» ضمن تکمیل بحث روز پیش به پیامک های مردمی
پاسخ داده و با یکی از مخاطب ها به صورت تلفنی به گفتگو می پردازد.
او درباره همکاری با مجریان جدید در فصل هشتم این برنامه اظهار
کرد :متاسفانه نتوانستیم با ثریا بناکار ،مجری فصل های پیشین «کام
شیرین» به دالیلی ادامه دهیم ،می توان گفت به دلیل اینکه ایشان
ساکن شیراز هستند و تهیه کنندگی برنامه ای را در ان جا برعهده دارند
و طبیعتا کامال وقت شان گرفته می شد و ضمن اینکه بچه مدرسه ای
دارند و باید به بچه های شان هم برسند ،برای همین تصمیم گرفته شد
زهرا شوقی و امیر رضایی ،به صورت زوج ،مسئولیت اجرای این فصل
را برعهده بگیرند.
یعقوبی ،درباره مدت زمان پخش فصل جدید «کام شیرین» عنوان
کرد :این سری در ۵۲قسمت ۴۰دقیقه ای ،پخش می شود و خواننده
تیتراژ نیز مصطفی راغب ،است.
او در پایان تصریح کرد :در این فصل باشگاه مخاطبان داریم .در واقع
عالقه مندان به «کام شیرین» می توانند وارد سایت تلوبیون یا سازمان
صداوسیما شوند و قسمت های پخش شده و پادکست قسمت های
مختلف که تهیه شده است ،را دریافت کنند.
فصل هشتم «کام شیرین» با اجرای زهرا شوقی و امیر رضایی از ۵
اذر ۱۴۰۱ساعت ۱۸:۳۰از شبکه دو سیما روانه انتن شد.
برنامه «کام شــیرین» کاری از گروه خانواده اســت که از شنبه
تا سه شنبه ساعت ۱۸:۳۰از شبکه دو ســیما روانه انتن می شود و
بازپخش این برنامه روز بعد حوالی ساعت ۱۳:۱۵خواهد بود/.صباخبر صفحه 3
4
شنبه 12اذر 1401شماره 1327
پرونده
دراینجـایادگیـریخوشـمزهاسـ
با شیوع کرونا در دنیا ،سبک زندگی نیز شامل تغییرات بسیاری شد.
فرهومند ناظریان
یکی از مســائل مهمی که در این دوره دستخوش تغییر جدی شد،
گفت و گو
شیوه اموزش به دانش اموزان بود .از اوایل اسفندماه سال 1398که
مدارس تعطیل شدند« ،مدرســه تلویزیونی ایران» افتتاح شد تا هیچ محصلی در
سراسر کشور از چرخه تحصیل بازنماند.حاال حدود چندین سال است که مدرسه
تلویزیونی ایران جای خود را در بین خانواده هایی که دانش اموز محصل دارند ،باز
کرده است.طوری که با اتمام دوران شیوع کرونا ،و باز شدن مجدد مدارس نیاز به این
برنامه استراتژیک در شبکه اموزش بسیار احساس می شد ،به همین منظور مدیران
این شبکه ،با توجه به شرایط جدید ،رویکرد تازه ای را برای ادامه این برنامه اتخاذ
کردند و با طرح تحولی مدرسه تلویزیونی ایران رویکرد و اهداف بلند مدتی را در
برنامه سازی خود لحاظ کردند؛ خبرنگار صبا درباره جزئیات تغییر یافته این برنامه
تو گو کرده است که
با احسان سهرابی مدیر گروه های اموزشی رسمی این برنامه گف
متن کامل ان را در ادامه می خوانید؛
درباره ساختار برنامه مدرسه تلویزیونی ایران توضیح دهید
ما هر روز از ســاعت 14الی 19بعد از ظهر از شبکه اموزش پخش
داریم .ســاختار برنامه به دو بخش تقسیم می شــود ،این برنامه با دو
کارگردان مشــترک تهیه و تولید می شــود .بخش اول استودیویی
اســت که معلمان در ان تدریس می کنند ،در استودیو با دسته بندی
مقاطع تحصیلی محتوای اموزشی با ترکیبی از بازی و نمایش توسط
معلم اداره می شود بخش دیگر هم قسمت ایتم ها است که بسیار متنوع
اســت این ایتم ها مرتبط با همان مبحث اموزشی پخش می شود.که
معموال هم با جنبه شادی بخشی به بچه ها همراه است.
ایده این برنامه چگونه شکل گرفت؟ و چگونه مسیر خود را
ادامه داد؟
ایده مدرســه تلویزیونی ایران با شــیوع ویروس کرونا وتعطیلی
مدارس با توجه به اهداف شبکه اموزش شکل گرفت ،از همان زمانی که
دانش اموزان امکان حضور در کالس را نداشتند واز نعمت تدریس در
این مدت محروم شده بودند ،این برنامه یکی از اتفاقات خوب در رسانه
بود .برنامه مدرسه تلویزیونی از برنامه هایی بود که طبق ان تلویزیون
و خصوصا شبکه اموزش به وظیفه و رســالت اصلی خود جامه عمل
پوشانید .و باز خورد خوبی را از مردم دریافت کرد .این برنامه با استفاده از
بهترین معلمان در تدریس دروس،ابتدایی تا دبیرستان ،در ان بازه زمانی
توانست ،بخش زیادی از این محرومیت مدرسه نرفتن را جبران کند.
سال جاری که خوشبختانه دیگر بحث کرونا را نداشتیم مقارن شد با
دوره جدید مدیریت شبکه اموزش ،با حضور دکتر عبدالعالی در سمت
مدیر شبکه اموزش که تمهیدات جدیدی برای ادامه این برنامه با توجه
به شرایط فعلی اندیشیده و به اجرا در امد .دکتر عبدالعالی چهره نام اشنا
و شناخته شده در تعلیم و تعلم کشور هستند ،که به سبک و شیوه های
نوین اموزشی امروزی،کامال واقف هستند .ایشان تجربه گسترده ای در
زمینه اموزش و تحصیل در دانشگاههای معتبرکشور همچون دانشگاه
علم و صنعت دارند .و نکته بسیار پر اهمیت برای مدیدیت جدید ،اموزش
دروس به سبک نوین با بهترین متدهای زود بازده بود ،به همین منظور
ایده اموزش همراه با بازی از مهم ترین راهکارهای اتخاذی پیشبردی،
برنامه مدرســه تلویزیونی ایران بود ،یعنی اموزشی شیرین جذاب و
دوست داشــتنی برای بچه ها .نکته دوم این بود که دیگر کرونا نبود و
بچه ها به مدرسه می رفتند ،و ما قصد نداشتیم در این شرایط هم سو با
کالس های درسی مدارس موازی کاری کنیم ،از این رو؛ ما درس های
تحصیلی دانش اموزان را با فضــای دیگری امیخته و ماحصل ان یک
تدریس ترکیبی و تکمیلی بود که در حال حاضر از شبکه اموزش پخش
می شود .شعار ما در این برنامه این است که ،یادگیری خوشمزه است،
بنابراین هر وقت معلمان ما به استودیو می امدند ،با مجموعه ای از پکیج
های نمایشی و بازی های مرتبط با دروس کار خود را شروع می کردند ،و
دیگر تدریس با شیوه سنتی رایج را نداشتیم .و تقریبا به جایی رسیدیم
که می توانیم بگوییم یک برنامه کــودک تحصیلی تولید کرده ایم ،که
موضوع ان درس دانش اموزان در مدرسه است .تمامی تغییرات ما در
رویکرد جدید برنامه مدرسه تلویزیونی ایران بر همین محور بود .از دیگر
رویکردهای مهم در طرح تحولی مدرسه تلویزیونی ایران ایجاد کارگروه
اموزش های رســمی به صورت هدفمند بود که عــاوه بر موضوعات
اموزشی ،بخش فرهنگی و پرورشــی را هم به این برنامه اضافه کرد،
و اموزش هایی نوین خود را در زیر متن مباحث درســی با تنوع اقوام
فرهنگی مختلف کشور نشان داد ،و بخش های نمایشی را با پوشش محلی
بو ائین فرهنگ های متنوع ایران اجرا کردند .در مجموع
و توجه به ادا
در رویکرد جدید این برنامه دیگر پالتوها شبیه ساز یک کالس درس
نیستند و مفهوم مدرسه وارد تلویزیون شده است.
مدرســه تلویزیونی ایران چه مقاطع تحصیلی را پوشش
می دهد؟
مقاطع اول تا ششم که شامل دو دوره دبستان می شود و همچنین
دوره متوسطه یک که هفتم تا نهم را شــامل می شود .دروس مهمی
مانند ریاضی ،فارسی ،علوم و قران را اموزش می دهیم ،با این تغییر که
دیگر درس قران را مقطعی نکردیم و به صورت کلی وعمومی روایت ها
و قصص قرانی برمبنای زندگی پیامبران الهی ،توسط اقای محدث با
رویکرد قصه گویی بیان می شوند.
ایا در مکانات فنی برنامه هم تغییراتی داشته اید؟
بله نکته بسیار مهم برای ما از همان ابتدای کار ،کیفیت تصویری این
برنامه بود ،ما در یک استودیوی حرفه ای و با تجهیزات مدرن این برنامه
را تولید می کنیم ،برای ما جلوه بصری و زیبا شناسی و موضوع استفاده
از رنگ که قوی ترین ارتباط را با مخاطبین ،با توجه به رده ســنی انها
می گرفت مهم بود .طراحی صحنه ها ،رنگ بندی ها و ساختار ایتم های
میان برنامه همه و همه متناسب با نیازهای دانش اموزن طراحی شدند. صفحه 4
پرونده
ـت
مثال یکی از ایتم های ما در فضای کامال کروماکی ضبط می شود ،که به
معلم ها امکان خالقیت بیشتری را می دهد و برای بچه ها بسیار جذاب
ی ســوژه متحرک هست که صرفا
است .استودیوی دیگر ما استودیو
جنبه تصویری دارد ،که در ان دو دست وارد قاب می شوند و با کاردستی
و جلوه های بصری موضوع درسی را پیش می برد .بخش مهم دیگری از
ایتم ها ،اجرای خود دکتر عبدالعالی مدیر شبکه است .که با رویکردی
مدرن مباحثی را اموزش می دهند.
بازی هایی که برای امــوزش اســتفاده می کنید از چه
شاخه هایی هستند؟
بازی های نمایشی و بازی های درسی ،بطور مثال بازی با کارت های
کلمات برای درس ادبیات فارســی ،یا مثال اشــیا خاصی که در خانه
در دسترس همه بچه ها هست ،و پتانســیل این را دارند که مفهومی
را با بازی ســازی نمادین در ذهن دانش اموزان جانمایی کنند ،که در
اوقات فراغت در خانه دانش اموزان می توانند این بازی ها را با سایر افراد
خانه انجام دهند.
یکی از معضالت خانواده ها در برنامه مدرســه تلویزیونی
ایران ،دسترسی به زمان دقیق ،مقطع تحصیلی فرزندشان بود،
که دنبال کردن ان را سخت می کرد ایا در طرح جدید برنامه
برای این معضل هم راهکاری اندیشیده اید؟
بله در سال گذشته این برنامه با توجه به رسالتی که در دستورکار
خود داشت حجم ســنگینی از محتوا را باید انتقال می داد ،که گاهی
زمان بندی ها با شتاب بیشتری باید برنامه ریزی می شد ،عالوه بر ان
زنده بودن ان هم مزید بر علت می شــد ،در حال حاضر برنامه مدسه
تلویزیونی ایران به صورت تولیدی برای پخش اماده می شود ،که همین
امکان یک برنامه ریزی خوش ساخت تر و دقیق تر را برای همکاران ما
فراهم اورده است .و برنامه ریزی ان کامال از روند ثابتی برخوردار است
که تغییر هم نمی کند.
زمان بندی شما برای پایه های تحصیلی به چه شکل است؟
بسته به پایه تحصیلی ،پایه های پائین تر زمان کمتر و در پایه های
باالتر که دروس سخت تر و مهم تر می شوند ،زمان بیشتری را اختصاص
داده ایم .و این اتفاق با توجه به شناختی که ازبچه ها داشتیم به کار گرفته
شد .به این شکل که مثال می دانستیم که در هر پایه تحصیلی با توجه به
رده سنی ،بچه ها تا چه اندازه می توانند تمرکز الزم را برای دنبال کردن
محتوا داشته باشند .و زمان بندی با توجه به همین مورد لحاظ شد ،در
پایه های پائین تر استفاده از بازی های نمایشی و جذاب در حین اموزش
به مراتب بیشتر بود.
از مشورت کارشناسان اموزش نیز در تولید این بهره مند
شدید ؟
مشورت های دکتر عبدالعالی که مبتنی بر سالها تحقیق و پژوهش
ایشان در امر اموزش نوین به دانش اموزان بود برای ما بسیار کارگشا
بود ،که تنوعی از راهکار های مختلف و نوین را به تیم تولیدی این برنامه
ارائه دادند ،که طعم دروس تحصیلی را برای دانش اموزان پر از طراوت
و شادابی می کرد .و همچنین استفاده از معلمانی که تجربه باال و سابقه
بسیار خوبی در این زمینه داشته اند .که از بین صدها معلمی که معرفی
شنبه 12اذر 1401شماره 1327
5
می شدند برای تدریس انتخاب شــدند ،که عالوه بران ،دوره اموزشی
تکمیلی نیز برای انها تدارک دیده شد ،که طی ان به مهارت الزم برای
این روش از تدریس اماده شوند.
از راهکار های کاربردی اموزشی کدام یک بیشترین بازدهی
را داشتند؟
وقتی درس با بازی در قالب نمایش ،یا ازمایشی ویژه اموزش داده
شده است .مواردی که برای خود ما هم به عنوان تیم پشت صحنه جذاب
بوده است ،ازمایش هایی که بسیار جنبه تصویری و شگفت اور داشته اند.
یکی از دغدغه های اصلی ما این است که که دانش اموزان ،این محتواهای
شگفت اور و جذاب درسی را دیده باشند .و در این تجربه لذت بخش با ما
همراه شده باشند .به جرئت می توانم بگویم بعضی قسمت های اموزشی
ما از چنان پتانسیل نمایشــی باالیی برخوردار بود که فارغ از موضوع
اموزشی می توانند به عنوان یک نمایش جذاب مستقل در نظر گرفته
و پخش شوند.
ایا از مجموعه برنامه های اموزشی این برنامه ،محتوایی در
بازار رسانه ای ارائه شده است؟
ما در جلسات مستمر خود با مدیران شبکه اموزش به این نتیجه
رسیدیم که به هر شکلی که شده اســت ،مقدمات این را فراهم کنیم
که این محتوا به دانش اموزان سراسر کشــور برسد ،تا همه از عدالت
اموزشی برخوردار شوند .با توجه به زمان زیاد این برنامه که حدود 5
ساعت است و قابلیت پخش مجدد ندارد ،به همین دلیل تلوبیون در
صفحه اصلی خود یعنی در همان صفحه نخست یک بخش قابل توجهی
را به مدرســه تلویزیونی ایران اختصاص داده اســت .فقط کافیست
مخاطبین به سایت تلوبیون بروند در همان ابتدا کادر مشخصی است
که مربوط به این برنامه است که وقتی داخل شوند؛ مشاهده می کنند،
تمام مقاطع تحصیلی و دورس به صورت دســته بندی وجود دارد.که
به صورت کامال رایگان می توانند همه را دانلــود کنند و یا به صورت
برخط مشاهده کنند .این برنامه در این مسیر که عدالت اموزشی برای
همه دانش اموزان کشور باید بطور یکسان برقرار شود ،هیچ منفعت
مادی را در نظر نگرفته است .و تنها هدف ان توسعه عدالت اموزشی
در کشــور اســت .در مجموع ،در تلوبیون بصورت ارشیوی و رایگان
تمامی قســمت های این برنامه قابل دسترس است که در ان تمامی
اموزش های مرتبط با کتاب های درسی به طور کامل و با جزئیات ارائه
شده است و دیگر نیاز به خریداری لوح فشرده ای که تکمیلی باشد را
ندارند .بنابراین اموزش های ما نیاز به مباحث تکمیلی دیگر که نیاز
به صرف هزینه باشد را شامل نمی شــود .گسترش عدالت اموزشی و
یادگیری به شــیوه نوین به بچه ها از اهداف اصلی این برنامه اســت.
همچنین اینکه دانش اموزان از اموختن لــذت ببرند و یاد بگیرند از
اولویت های مدرسه تلویزیونی ایران است.
بازتاب برنامه مدرسه تلویزیونی ایران را در میان مخاطبان از
چه طریقی رصد می کنید؟
معلمین ما در پایان هر درس از دانش اموزان می خواهند از طریق
راههای ارتباطی ســامانه پیامکی ویا تلفن مســتقیم 162نظرات و
مشکالت و پیشنهادات خود را درباره درس ارائه شده ،برای ما ارسال
کنند .تا چنانچه درســی نیاز به حل تمرین بیشــتر و یا تکرار و مرور
داشت ،معلم اگاهانه پله های بعدی تدریس خود را بر پایه ان بچیند،
خوشبختانه این برنامه در حال حاضر به منبعی تبدیل شده که ردیف
های مختلف اموزشی کشور را به هم متصل کرده است ،از مسئولین
شو پرورش و مدیران مدارس تا معلمان و دانش اموزان و
وزارت اموز
کارشناسان حوزه اموزش ،که ضمن استفاده از این محتوای غنی ،ما را
با نظرات و پیشنهادات خود در این مسیر یاری می دهند .و این سبک از
اموزش را بسیار مورد تشویق و تمجید قرار داده اند.
این برنامه با چه تعداد عوامــل هر روز تولید و اماده پخش
می شود؟
به طور مستقیم بیش از 200نفر در شبکه اموزش درگیر تولید این
برنامه هستند ،خود مدیر شبکه مستقیما این برنامه را رصد می کنند
و یک ایتم از اجرای این برنامــه را به عهده گرفتند .تهیه کننده هادی
خدادی با تمام قوا برنامه ای را تولید کرده ،که از لحاظ کیفیتی و فنی
در شان دانش اموزان سراسر کشور است .و همچنین تیم سردبیری و
گروه اموزش های رسمی که با نظارتی دقیق روی محتوا تسلط دارند،و
معلمینی که به صورت کامال تخصصی دست چین شده اند ،ما معلمان
برجسته ای از سراسر کشور اصفهان ،قم و مازنداران را دربرنامه داریم .در
یک تایم بسیار فشرده به صورت روزانه همه این عزیزان درحال فعالیت
هستند که ماحصل ان برنامه مدرسه تلویزیونی ،یک قدم بسیار مهم
از رسانه ملی برای گسترش عدالت اموزشی در کشور باشد .دغدغه ما
دراین برنامه ،بچه های مرزنشین و دانش اموزانی هستند که در مناطق
کم برخوردار و یا روستاهای دورافتاده زندگی می کنند و از نظر ما اینها
بچه های مدرسه ایران هستند و تلویزیون متعلق به انهاست. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه 12اذر 1401شماره 1327
«سوزن دوزی ترکمن» ثبت جهانی شد
پرونده «ســوزن دوزی ترکمنی» یا «ترکمنی دوزی» در همکاری ایران و ترکمنســتان تهیه و در
ث فرهنگی ناملموس یونسکو بررسی شد که
هفدهمین نشست کمیته بین دولت ها برای پاسداری از میرا
در نهایت به عنوان بیستمین میراث ناملموس ایران مشترک با ترکمنستان ،وارد فهرست جهانی میراث
ناملموس یونسکو شد .سوزن دوزی ،در میان مردمان ترکمن به نام های کشته ،کوجمه و ایلمه ،نیز معروف
است .پیشینۀ سوزن دوزی ،در منطقۀ ترکمن نشین کنونی به هشت هزار سال قبل برمی گردد .پرونده های
هنر ساختن و نواختن عود ،شب یلدا/چله ،از جمله میراث ناملموسی است که ایران در همین اجالس به
ثبت ان ها با عنوان پرونده مشترک و یا چندملیتی موفق شد/.ایلنا
«شراره» به تئاتر شهر بازمی گردد
محمد مهدی خاتمی ،کارگردان نمایش «شراره» که تا ۲۳ابان در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر ،روی
صحنه بود ،درباره اینکه ایا اجرای این نمایش ادامه خواهد داشت یا نه ،گفت :ما تا ۲۳ابان نمایش «شراره»
را اجرا کرده ایم ولی به دلیل شــرایط و همچنین بحث ترمیم راهروهای مجموعه تئاتر شهر ،اجرای مان
متوقف شد و قرار است از ۱۸اذر دور دوم اجراهای «شراره» را اغاز کنیم .او یاداور شد :متاسفانه شرایط برای
اجرای تئاتر فراهم نیست و مخاطب با اطمینان خاطر نمی تواند در سالن حضور پیدا کند .خاتمی ،تاکید
کرد :وقتی قرار است نمایش برای تامین بخشی از هزینه های خود چشمی به گیشه داشته باشد ،در شرایط
کنونی این امر میسر نیست .ما در گیشه توفیقی نداشتیم و نتوانستیم در جذب مخاطب موفق باشیم/.مهر
اجرای«الرو» ،در عمارت نوفل لوشاتو
نمایش «الرو» ،به نویسندگی و کارگردانی سینا صفری فر ،از هجدهم اذر ماه سال جاری هر شب ساعت ۱۹به
مدت یک ساعت در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه خواهد رفت؛ نمایشی که یکی از معدود نمایندگان هنر نمایش
در ماه پایانی پاییز ۱۴۰۱است.
تماشاخانه های شهر تهران ،در فصل پاییز سال جاری وضعیت خوبی را پشت سر نمی گذارند ،در حالی که خبر از
تعطیلی کامل تماشاخانه اهورا ،توسط مدیریت این سالن اعالم شده است ،فقط پردیس تئاتر شهرزاد ،عمارت نوفل
لوشاتو و پردیس تئاتر سپند ،شاهد اجرای چند اثر محدود هستند؛ وضعیتی که حتی نسبت به دوران کرونا هم با افت
بیشتری روبرو بوده است.
نمایش «الرو» ،نخستین تجربه کارگردانی صفری فر ،در ژانر درام فانتزی است؛ روایتی که هفت بازیگر ان را برای
مخاطبان تئاتر نقل می کنند .پانیذ اسماعیلی ،مصطفی ایزدی ،طاهاعلی قارداشی ،مصی فخرذاکری ،امیرحسین
میرفندرسکی ،سامان مستعان و امیرمهدی کوشکی گروه بازیگران این نمایش را تشکیل می دهند.
در خالصه داستان نمایش «الرو» ،امده است :حال که دل های مردم شهرم شدند افسرده .می گویی الرو ،چیست؟
سئوال امروز است؛ الرو ،یک چرخه دگرگونی است و هرکدام ما جزو یک سیست م هستیم که ناچارا ً باید زیست کنیم
و کسی صدای اعتراض سر نمی دهد ،بلکه ممکن است فکر فرار به سرش بزند .الرو ،در شرکتی اتفاق می افتد که با
استفاده از فناوری نو می تواند بخشی از ذهن افرادی که تمایل دارند خاطرات تلخ و ناکامی های خود را پاک کنند ،از
بین ببرد.
این نمایش ،تا سوم دی ماه روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو ،خواهد بود و باید دید استقبال مخاطبان تئاتر از این
اثر به چه صورت است.
این اثر در حالی روی صحنه می رود که تعداد نمایش های در حال اجرا در تماشاخانه های تهران با کاهش محسوسی
نسبت به سال گذشته روبرو بوده است .این کاهش تولید و اجرا در حدی پیش رفته که به تازگی برای حمایت از تولید
اثار نمایشی بودجه تازه ای در نظر گرفته شده است تا شاید بتواند رخوت به وجود امده در تئاتر را پیش از برگزاری
جشنواره بین المللی تئاتر فجر از بین ببرد/.صباخبر
کتاب «خان طومان یا خرمشهر؟» روانه بازار نشر شد
کتاب «خان طومان یا خرمشهر؟»؛ مجموعه خاطرات شهید مدافع،
علی عابدینی همزمان با ایام میالد با سعادت حضرت زینب (س) توسط
انتشارات شهیدکاظمی روانه بازار شد .رفتن در مسیری که حقیقت را
معنا و شهادت را ارمغان ،اری مردانی که مثل همه ماها ارزو داشتند اما
نه دنیوی بلکه ارزویی از جنس رسیدن به مقصد معبود ،ارزویی از جنس
شهامت و از نسل شهادت و ما چه اشفته و دیر در خود خودمان حیران
مانده ایم و گریان که ما کجا و انان کجا ،اری این اســت رسم شهادت و
این است ســخن شــهادت .پی بردن به عمق معنای ان حتی بوئیدن
و بوسیدنشــان را برایمان به ارزو و در رکاب قرار گرفتنشان را برایمان
سرمشق می کند .شهید علی عابدینی برای مبارزه با تروریست ها و دفاع از
حرم حضرت زینب (س) عازم سرزمین شام شد و در منطقه خان طومان
به شهادت رسید .کتاب «خان طومان یا خرمشهر؟»؛ مجموعه خاطرات
شهید مدافع علی عابدینی به کوشش گروه فرهنگی شهیدمحمدعلی
معصومیان در قطع رقعی و ۱۹۲صفحه عرضه شده است/.مهر
نورایی از «کوزه عسل» می گوید
سینا نورایی ،نویسنده نمایش «کوزه عسل» ،ضمن اشاره به اینکه
این نمایش برای نخستین بار است به صحنه امده ،داستان ان را اینگونه
توضیح داد« :کوزه عســل» قصه یک خرس تنبل و گرسنه را روایت
می کند که برای رهایی از گرسنگی ،تصمیم اشتباهی می گیرد و دست
به کارهای نادرستی می زند .خرس در این فرایند با شخصیت وجدان
مواجه می شود و وجدان سعی می کند خرس را از تصمیمش منصرف
کند ...او با بیان اینکه نمایش مناسب گروه سنی ۴تا ۱۰سال است،
عنوان کرد« :کوزه عسل» یک اثر تلفیقی عروسکی و زنده موزیکال
با بهره گیری از تم فولکلور و سازگارشــده با موسیقی جاز به صورت
دیالوگ موزون بر پایه و اساس ضرب اهنگ است .نورایی اظهار کرد :در
این نمایش از عروسک هایی استفاده شده که خانواده ها با تماشای ان
این امکان را دارند شبیه ان ها را در منزل بسازند .ضمن اینکه تالش
کرده ایم جنبه های اموزشی قصه را شعارالود نکنیم و بچه ها اموزه های
مدنظر را در قالب اتفاق های نمایش می اموزند / .هنرانالین
رکورد گران ترین اثر هنری در المان شکسته شد
یک خودنگاره کمیــاب و قابل توجه از «ماکــس بکمان» ،نقاش
اکسپرسیونیست قرن بیســتم در برلین به قیمت ۲۰میلیون یورو
معادل ۱۷میلیون پوند فروخته شــد و رکورد گران ترین اثر هنری
فروخته شده در حراجی های المان را شکست« .بکمان » این نقاشی
که با عنوان «خودنگاره زرد و صورتی» شناخته می شود را در فاصله
سال های ۱۹۴۳و ۱۹۴۴یعنی در دهه پنجم زندگی اش ،زمانی خلق
کرد که با به قدرت رسیدن نازی ها از المان به هلند جالی وطن کرده
بود .عالقه مندان به هنر برای تماشــای ان ابتدا به نیویورک و سپس
به برلین هجوم بردند ،چرا که این شاهکار همیشه در مجموعه های
خصوصی نگهداری شده است و بازدید از ان به ندرت امکان پذیر است.
حراج این خودنگاره ،با حضور خریدارانی از سراسر جهان برگزار شد اما
هویت مالک جدید این نقاشی هنوز مشخص نیست« .خودنگاره زرد و
صورتی» تا زمان مرگ «ماتیلدا» ،همسر «بکمان» ،در مالکیت او بود
و اخرین بار در سال ۱۹۹۶به مزایده گذاشته شد/.ایسنا صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
انتشار کتاب «فیلم نوار»
کتاب «فیلم نوار» ،نوشته جیمز نرمور و ترجمه محمد حسینی ،با شمارگان ۳۰۰نسخه ۲۳۰ ،صفحه و
بهای ۱۱۵هزار تومان ،توسط نشر افکار ،منتشر شده است .این کتاب هفتمین مجلد از مجموعه «درامدی
کوتاه» نشر افکار ،است .کتاب شامل ۶فصل به ترتیب با این عناوین است« :اندیشه فیلم نوار»« ،رمان
جنایی نوگرا و نوار هالیوودی»« ،سیاست و سانسور در نوار هالیوودی»« ،سرمایه ،منتقدان و هنر فیلم
نوار»« ،سبک شناسی فیلم نوار» و «زندگانی دوباره نوار» .کتاب ،همچنین سه پیوست دارد که محتوای
انها از این قرار است« :ده فرمان فیلم نوار به روایت راجر ایبرت»« ،گفت وگو با جیمز نرمور؛ استاد دانشگاه،
منتقد فیلم و مورخ سینما» و «گفت وگوی نوئل کینگ با جیمز نرمور»/.مهر
کودکانعصربرنزاسباب بازیمی ساختند
بر اساس نتایج بررسی محققان ،کودکانی که هزاران سال پیش در «شبه جزیره ایبریا»،
زندگی می کردند ،سنگ های مســطحی را به شکل جغد حکاکی می کردند تا برای خود
اسباب بازی بسازند.
باستان شناســان در ابتدا فکــر می کردند ســنگ های تاریخی که به شــکل جغد
حکاکی شده اند ،نوعی اشیاء مقدس محسوب می شــوند که در مراسم های ایینی مورد
اســتفاده قرار می گرفتند ،اما نتایج تحقیقات جدید نشان می دهد این تخته سنگ های
مسطح احتماال به عنوان اسباب بازی کودکان و یا حتی نوعی طلسم کاربرد داشتند.
محققان «شورای تحقیقاتی ملی اسپانیا» ۱۰۰ ،مورد از حدود ۴,۰۰۰لوح سنگی که به
شکل جغد ،حکاکی شده بودند و طی چندین سال در مقبره ها و گودال های «شبه جزیره
ی این سنگ های حکاکی شده
ایبریا» ،کشف شده اند را مورد بررسی قرار دادند .قدمت تمام
به عصر برنز یعنی فاصله بین ۳۵۰۰تا ۲۷۵۰پیش از میالد بازمی گردد .بر روی هر یک
از این سنگ دو سوراخ کوچک در قسمت باالیی ایجاد شده که محققان معتقدند محل
قرارگیری پر واقعی جغد ،بوده است .نکته مشترک درباره این سنگ ها این است که تمامی
ان ها با استفاده از سنگ های مسطح ساخته شده اند تا به راحتی بتوان با استفاده از ابزارهای
نوک تیز از جنس برنز و سنگ روی ان ها حکاکی کرد.
سئوال اینجاست که چرا کودکان عصر برنز ،جغد را در بین سایر حیوانات برای ساخت
اســباب بازی خلق کرده اند؟ «خوان نگرو» یکی از محققانی که این اثار تاریخی را مورد
بررسی قرار داده است پاسخ دقیقی برای این سئوال نداشت ،اما معتقد است جغدها ،در ان
زمان به راحتی در محل زندگی این افراد قابل مشاهده بودند .این محقق بیان کرد« :با توجه
به ظاهر متفاوت تر جغدها در مقایسه با سایر پرندگان و با توجه به سر بزرگ و چشم هایی
که در مقابل صورت جغد قرار دارد ،اگر از کودکان بخواهیم تصویری از جغد ترسیم کنند
الزم نیست حتما الگویی در اختیار ان ها قرار دهیم ،چراکه همه انسان ها تصویری کلی از
جغد در ذهنشان دارند».
برای امتحان کردن این فرضیه« ،نگرو» و ســایر اعضای گروه تحقیقاتی از گروهی از
کودکان امروزی خواســتند تصاویری از جغدها را نقاشی کنند و نتیجه ان دقیقا مشابه
حکاکی های باستانی روی تخته سنگ ها بود.
نتایج این تحقیق در یکم دسامبر در ژونال «گزارش های علمی» منتشر شد /.ایسنا
شنبه 12اذر 1401شماره 1327
دیکتاتوری «ژولیوس سزار» به پایان می رسد
7
«ژولیوس سزار؛ رهبری تفرقه انداز که قدرتی باال دارد .انقالبی ها نگران از اینکه سزار مانع شکل گیری
دموکراسی می شود ،تصمیم به اعمال خشونت و قتل وی می گیرند .ان ها نقشه ای بابت اینکه بعد از این
ماجرا چه اتفاقی رقم بخورد ندارند .جهان از کنترل خارج شده و از اشفتگی ،شرارت و تفکرات خرافه لبریز
شده است .جنگ اجتناب ناپذیر است و باید رهبری جدید ظاهر شود اما با چه هزینه ای؟»ماجرای ذکر
شده بخشی از کلیت داستان نمایش «ژولیوس سزار» ،نوشته ویلیام شکسپیر و یکی از جدیدترین اثار
کمپانی رویال شکسپیر انگلستان است که در نیمه اول سال ۲۰۲۳روی صحنه می رود .اتری بنرجی،
در اولین تجربه کارگردانی خود برای کمپانی رویال شکسپیر ،این اثر را در استراتفورد ،اجرا می کند /.مهر صفحه 7
در گام اول ،بدون ستار ه درخشید
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
هنرمند خالق و دغدغه مند
رستم اباد ،در منطقه ای نیمه کوهستانی در کرانه غربی
سفیدرود ،با شالیزارهای پهناور از شرق و جنگل سالن سر از
غرب ،یکی از شهرهای واقع در شهرستان رودبار در استان
گیالن قرار دارد .در اسفند ماه 1334در این منطقه که ۱۵
کیلومتری شمال شهر رودبار و مرکز داد و ستد و محل تالقی
و ارتباط چند بخش بزرگ شهرستان رودبار است فرزندی
به دنیا می اید که قرار اســت پرتو نگاه و اندیشه های او در
اینده ای امیدوار کننده بر جامعه سینمایی ایران بتابد.
او در ماهی به دنیا می اید که خیام ،در رساله ای موسوم به
نوروزنامه که جزو رسایل منسوب به اوست ،درباره نامگذاری
ان می نویسد«:بدان جهت این ماه را اسفندارمذ نامیده اند
که اسفند به زبان پهلوی به معنی میوه است ،یعنی اندر این
ماه ،شکوفه های میوه ها و گیاهان به روییدن و اماده شدن
برای رستن اماده شوند و اندر این ماه ،افتاب ،اندر برج حوت
باشد ».نام او را کامبوزیا ،گذاشتند .نامی که در تلفظ یونانی
ان کمبوجیه اســت و در اصل نامی ایرانی است که به گواه
تاریخ نام پسر کوروش ،پادشاه هخامنشی بوده است.
اسمی پسرانه که کمیاب و خاص است .شاید بتوان گفت،
کامبوزیا پرتوی کال ادم خاصی بود و زندگی در منطقه نیمه
کوهســتانی رســتم اباد و ای و هوای جنگل های شمام و
جنگل های زیبای سالن سر ،پارک جنگلی ماندابان ،پارک
سرخ سنگان که به نام کارگردان معروف عباس کیارستمی
تغییر نام یافت تپه باستانی گنج پر ،واقع در کلورز و ...همه
و همه از او شخصیتی شاعر مســلک ساخت که به مسایل
اطراف خود با دقت نظر بیشتری بنگرد.
از طرفی پدر کامبوزیا ،کتابخانه خوب و غنی ای داشت
که او را ترغیب می کرد تا با کتاب ارتباط نزدیک تری برقرار
کند و اغازی شود برای ظهور انســانی هنرمند تیزبین و
خالق و دغدغه مند.
امیر افشارفتوحی -کامبوزیا پرتوی ،تحصیالتش را در دانشکده
سینما و تئاتر دانشگاه هنر ناتمام گذاشت و در دوران دانشجویی چند
فیلم کوتاه مستند و داستانی برای تلویزیون ایران کارگردانی کرد.
کودک درون پرتوی ،انقدر فعال بود که دغدغه کار برای کودکان
را در او زنده کند .او در این باره گفته بود :کودکان ما گناه دارند ،چون
هیچ چیز ندارند .و یک سری انیمیشن های خارجی که مربوط به ما و
فرهنگ ما نیستن هم انها را احاطه کرده است.
وی بعد از ساخت فیلم های کوتاه در سینمای ازاد دماوند ،نخستین
فیلم بلند داســتانی خود را با نام عینک ،که بارها از شبکه دوم سیما،
پخش شــد ،ســاخت و در اولین کار حرفه ای اش در عرصه سینما،
فیلمنامه ای به نام شیرک ،را نوشت که داریوش مهرجویی کارگردانی
ان را بر عهده داشــت .اگر چه نگارش فیلمنامه ای برای مهرجویی،
امتیاز مثبتی در شروع کار او بود ،اما شــیرک ،فیلمی از اب در نیامد
که برای مهرجویی و همچنین در کارنامه پرتوی اثری ماندگار شود.
ولی پله پرشی برای او شد تا براساس طرحی از وحید نیکخواه ازاد و
براساس حس درونی اش به عنوان نویسنده و کارگردان قدم محکمی
در سینما بردارد .وی ،قهرمان داستان اولین فیلم مستقلش را نوجوانی
به نام جواد انتخاب می کند که پدرش در زندان است .روز عید ،ماهی
قرمزی به دست می اورد و به خانه می برد .مادر او را سرزنش می کند
و می خواهد که ماهی را ازاد کند ،زیرا معتقد است وقتی پدر در زندان
است محبوس کردن ماهی شگون ندارد .جواد ،که برای به چنگ اوردن
ماهی با یکی از همسن و سال های خود گالویز شده است ،با اکراه ماهی
را از خانه می برد و درنهایت پدر او به خانه باز می گردد.
اولین تجربه کامبوزیا پرتــوی ،پروانه زرین بهترین فیلم کودک و
نوجوان را در هفتمین جشــنواره فیلم فجر ،و سه جایزه بین المللی،
را برای او به ارمغان اورد و به این ترتیب توانســت در قدم اول بدون
استفاده از ستاره ای در فیلم اش ،در سینمای ایران بدرخشد و پای اش
به سینمای جهان نیز باز شد .کامبوزیا پرتوی قبل از ورود به سینمای
حرفه ای ،با ساخت مجموعه زنده -عروســکی قورباغه سبز ،که در
زمان خودش پر مخاطب بود ،نقشه راه خود را در عرصه هنر براساس
همان دغدغه ای که پیش از این یاداور شدم طراحی کرد .نقشه
راهی که بعدها در ســاخت فیلم های سینمایی چون گلنار و
گربه اوازه خوان ،به کارش امد و بر موفقیت های او افزود.
فیلم هایی که بر خالف فیلم هنری ماهی ،که مورد توجه
منتقدان قرار گرفت ،اما در گیشه موفق نبود ،توانستند به
گیشه سینمای ایران رونق دهند.
وی ،بــر اســاس نقشــه راهی که بــرای خود
تعریف کرده و براســاس دغدغه های ذهنی اش
قصه های اش را بر محورهای مشــخصی به دو
بخش ،برای کودک و دربــاره کودک تفکیک
کرده و تکلیف خود را با فیلمسازی اش مشخص
می کند .بر اســاس کارنامه حرفه ای پرتوی،
کارگردانی اثــاری چون خانــه در انتظار،
برخورد ،دایــره ،من ترانه ۱۵ســال دارم،
ایستگاه متروک ،دیشــب باباتو دیدم ایدا و
غیره که درباره کودک و نوجوان اســت را به
دیگران سپرده و ترجیحا کارگردانی قصه هایی
چون گلنار ،گربــه اوازخــوان و ...که برای
کودکان و نوجوانان اســت را خود بر عهده
گرفته اســت .پرتوی با اقتباس ازاد از یک
افسانه روسی فیلمنامه شاد و مفرح گلنار را در ذهن می پروراند .فیلمی
درباره دخترکی روستایی به نام گلنار که در جنگل گم شده و گرفتار
اقا خرسه و خانم خرسه می شود و سرانجام با نقشه ای که می کشد از
دستان شــان می گریزد و پیش پدربزرگ و مادربزرگش برمی گردد.
موفقیت فیلم تا انجا است که ترانه ها و شخصیت های عروسکی ان
مثل خاله قورباغه خیلی مورد توجه قرار گرفته و حتی کاســت متن
فیلم هم پرفروش شد.
البته پرتوی ،در کارگردانی فیلم هایی چون کافه ترانزیت ،با وجود
این که از جهان کودکان فاصله گرفت ،توانســت ســتاره ای دیگر به
افتخارات کارنامه خود اضافه کند و عالوه بر نامزدی 8عنوان در بیست
و سومین جشــنواره فیلم فجر که منجر به دریافت فقط دو سیمرغ
بلورین در بخش فیلمنامه و نقش اول زن شــد در بعد بین المللی نیز
6جایزه دریافت کرد .کافه ترانزیــت در کارنامه پرتوی ،در کنار فیلم
گلنار ،که محبوب ترین فیلم عروسکی و موزیکال سینمای دهه ۱۳۶۰
بود و فروش خوبی داشت ولی در اکران بعدی ان با اقبال روبه رو نشد
به عنوان اثاری نوستالژیک در صفحات تاریخ سینمای ایران ضبط و
ثبت شده اند .دو فیلمی که به لحاظ مضمون و محتوا و همچنین ژانر
در دو گونه متفاوت ساخته شده اند و این موضوع حکایت از توانایی و
تسلط او در کارش داشت.
پرتوی ،با همــه افتخارات اش قبل از این که بــه عنوان کارگردان
مطرح باشد ،فیلمنامه نویس فوق العاده ای است .ایا سریالی مانندگل
پامچال ،به کارگردانی محمدعلی طالبی ،که جزو پرمخاطب ترین و
محبوب ترین سریال های زمان خودش بود ،هرگز فراموش می شود؟
البته برخی منتقدان و اهالی سینما ،ان روزها درباره شباهت داستان
این سریال با فیلم باشو غریبه کوچک ،به کارگردانی بهرام بیضایی ،زیاد
گفتنه اند و معتقد بودند چون هردو کار ماجرای پناه دادن کودک جنگ
زده جنوبی در خانواده ای در خطه شمالی کشور است ،پس این سریال
می تواند برداشتی از اثر ماندگار بهرام بیضایی باشد ،اما برخی معتقد
بودند ،نوع نگاه و زاویه موردنظر این دو کار خیلی متفاوت بوده است.
اما به نظر می اید دلیل اصلی این شباهت که منجر به دوقطبی شدن
منتقدان سینما و تلویزیون شد این بود که هم فیلم و هم سریال
با نگاهی به داستان روسی مادر ،نوشته شده اند.
رد پای پرتوی در خیلی از اثار دیگر ســینمای ایران،
چون ادم (عبدالرضا کاهانی) ،شــبانه روز و پنج ستاره
مشاور کارگردان و در فیلم هایی مانند شب یلدا (کیومرث
پوراحمد) ،یک شــب ،ســه زن (منیژه حکمت) و سوت
پایان (نیکی کریمی) به عنوان مشــاور فیلمنامه
دیده می شود .او در سال ۱۳۹۱با فیلم پرده ،که با
کارگردانی مشترک با جعفر پناهی ساخته شد
بازیگری را نیز تجربه کرد .فیلمی که به صورت
مشــترک ،برای انان افتخارات بین المللی به
همراه داشــت .پرتوی ،با دریافت ۴سیمرغ
بلورین بهترین فیلمنامــه برای من ترانه ۱۵
سال دارم ،کافه ترانزیت ،فراری و کامیون از
جشــنواره فیلم فجر ،رکورددار بود و اگر روز
سه شنبه ۴اذر ۱۳۹۹در بیمارستان دی تهران
سفر ابدی اش را اغاز نکرده بود چه بسا همچنان
بر رکورد خود اضافه می کرد .و پر واضح است
که سینمای ایران همچنان به او نیاز داشت
اما چه زود تمام شد .روحش شاد. صفحه 8