روزنامه صبا شماره 1317
روزنامه صبا شماره 1317
روزنامه صبا شماره 1317
شنبه| 28ابان 19 |1401نوامبر 24 |2022ربیع الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1317صفحه| 5000ناموت|
پرچمی که در دفاع
از فلسطنی بلند شد
ش خصوصی
لزوم مشارکت بخ
ن سازی
در نهضت سال
صفحه 2
کنعانی :تحریم صداوسیما ،نقض
فاحش حقوق ملت ایران است
صفحه 2
فرم و محتوا در سینما
صفحه 2 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه 28ابان 1401شماره 1317
کنعانی:تحریمصداوسیما،نقضفاحشحقوقملتایراناست
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه نسبت به تحریم صداوسیما و پرس تی وی واکنش نشان داد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته ۲۷ابان ماه در حساب کاربری خود در توییتر
نوشت :تحریم صداوسیما و پرس تی وی ،ب ه منظور ممانعت از رسیدن رای و نظر ایران به جهانیان ،استمرار
نقض فاحش حقوق ملت ایران و باز گذاشتن دست و دهان شبکه ها و رسانه های تروریستی برای شرارت
افرینی علیه ملت ایران است.
تحریم صدا و سیما و پرس تی وی ،استمرار نقض فاحش حقوق ملت ایران توسط دولت امریکا است.
جنایات امریکا علیه ملت ها و دولت های مستقل پایان ندارد/.صباخبر
اجرایی مدرن از «خانه عروسک»
جسیکا چستین ،بازیگر برنده جایزه اسکار برای بازی در نسخه مدرن شده «خانه عروسک» نمایشنامه
برجسته هنریک ایبسن ،به برادوی بازخواهد گشت .جیمی لوید ،سازنده کارهای «خیانت» و «سیرانو دو
برژراک» کارگردانی این تولید جدید رادیکال ،از نمایشنامه ایبسن را برعهده دارد .ضمنا همانطور که در
مطبوعات اشاره شده است امی هرتزوگ ،نمایشنامه نویس نیز در حال مدرن سازی این نمایشنامه است.
جسیکا چستین که سال گذشته جایزه اســکار نقش اول زن را دریافت کرد ،نقش نورا هلمر ،را در «خانه
عروسک» ایفا خواهد کرد .این نمایشنامه سه پرده ای که اولین بار سال ۱۸۷۹در دانمارک روی صحنه رفت،
درباره زنی خانه دار است که از اینکه تحت کنترل و نظارت شوهرش قرار دارد ،دلزده و ناامید می شود/ .صباخبر
ش خصوصی در نهضت سالن سازی
لزوم مشارکت بخ
محمد خزاعی ،رئیس سازمان سینمایی کشور ،در سفر به استان
خراسان رضوی ،از شهرســتان تربت حیدریه بازدید و در نشستی با
شهردار ،اعضای شورای اسالمی و جمعی از مسئولین ،هنرمندان این
شهرستان در اداره فرهنگ و ارشاد اسالمی تربت حیدریه گفتگو کرد.
خزاعی ،در این نشست ضمن اشــاره به کمبود سالن سینما در
شهرستان های این استان گفت :در حال حاضر ۶۰۰سالن سینمای
فعال در کشــور وجود دارد که نســبت به این تعداد ،در مقایسه با
کشورهای منطقه و دنیا عقب هستیم .این در حالی است که ۲۲۵شهر
با جمعیت باالی ۵۰هزارنفری فاقد سالن سینما هستند.
او افزود :به منظور جبران کمبود ســالن ســینما ،با همت دولت
سیزدهم تا پایان سال جاری ۲۰۰سالن در کشور فعال خواهد شد و ۳۵
سالن ان ب ه استان خراسان رضوی اختصاص دارد.
رئیس سازمان سینمای کشور ،ادامه داد :ورود بخش خصوصی تنها
ت حیدریه است و از سرمایه گذاران
راه حل احداث سالن سینما در ترب
این بخش حمایت خواهیم کرد .وی خاطرنشــان کرد :ابتکار اقای
ابراهیمی ،خیر و واقف شهرستان تربت حیدریه در وقف و اهدای زمین
برای احداث دفتر انجمن سینمای جوانان ایران قابل ستایش و قدردانی
است .او ادامه داد :ســینمای ایران به عنوان یکی از تاثیرگذارترین
ساختارهای اموزشی و پرورشی کشــور نیاز به حمایت و همگرایی
ملی دارد .رئیس سازمان سینمایی ،گفت :با توجه به سرعت توسعه
سالن سازی در کشورهای منطقه و جهان ،معتقدیم در کنار اهتمام به
تولید محتوای غنی ،به نهضت سینماسازی با مشارکت بخش های
خصوصی نیاز داریم .او با اشاره به ضرورت ارتقای جایگاه سینما در
میان نهادهای اجتماعی افزود :باید به سمت جریان سینمایی پایدار و
هدفمندی برویم که طیف های مختلف اجتماعی به کارکردهای ان
ب ه مثابه یک مدرسه و دانشگاه باور داشته باشند ،در ان صورت بخشی
از کمبودها و عقب ماندگی ها در حوزه زیرساخت ،از طریق مشارکت
بخش های خصوصی حتی خیرین ،تامین می شود .معاون وزیر ادامه
داد :با کمک خیرین می توانیم نهضت سینماسازی را با هدف توسعه
سریال«بی نهایتباکریسهمسورث»منتشرشد
سینماگرهایایرانیازایدفا،دست خالیبرگشتند
روز چهارشنبه ۱۶نوامبر ،سریال «بی نهایت با کریس همسورث»،
محصول دیزنی پالس منتشر شد .پیش از این کریس همسورث ،را در
نقش ثور با نیروی فوق العاده اش بر پرده بزرگ دیده بودیم .اما ستاره
مارول در زندگی واقعی نیز برخی ویژگی های مافوق بشری دارد .در
سریال «بی نهایت با کریس همسورث» ،مجموعه جدید دیزنی پالس
که توسط دارن ارونوفسکی ،کارگردان فیلم «قوی سیاه» ساخته شده
است ،همسورث را می بینیم که درگیر چالش های شدیدی است که
برای کمک به بدن انســان در برابر روند پیری طراحی شده است .در
خالصه این مجموعه مستند ماجرایی امده است :روشی متفاوت که
ما می توانیم با ان برای مدت طوالنی تری بهتر زندگی کنیم از جمله
بازسازی اسیب ها ،به حداکثر رساندن قدرت ،ایجاد انعطاف پذیری،
وارد کردن شوک به بدن ،افزایش حافظه و مقابله با مرگ و میر است.
سریال «بی نهایت با کریس همسورث» ،از روز ۱۶نوامبر در سرویس
دیزنی پالس عرضه شد/.صباخبر
مستند لی گلوب ،با نام «اپولونیا ،اپولونیا» که نقاش فیگوراتیو
فرانسوی اپولونیا سوکول ،را در یک دوره ۱۳ساله به تصویر می کشد،
برنده جایزه بهترین فیلم بخش مسابقه بین المللی جشنواره مستند
امستردام موسوم به ایدفا به همراه ۱۵۰۰۰یورو شد .منتقد ورایتی
این مستند را به عنوان یک اثر فوق العاده خاص توصیف کرده بود .
این فیلم محصول مشترک دانمارک ،لهستان و فرانسه است .جایزه
بهترین کارگردان بخش بین الملل این دوره را نیز سیمون چمبرز،
برای کارگردانی فیلم مستند «هیاهوی بسیار برای مردن» دریافت
کرد .این جایزه به ارزش ۵هزار یورو اســت .فیلم «هیاهوی بسیار
برای مردن» داستان پنج سال اخر زندگی عموی کارگردان فیلم
است .در این دوره از جشنواره مستند ایدفا ،با وجود حضور چندین
سینماگران ایرانی ،هیچ جایزه ای به فیلمسازان ایرانی تعلق نگرفت.
سی و پنجمین دوره جشنواره بین المللی مستند امستردام از روز
۹نوامبر کار خود را اغاز کرده و تا فردا ۲۰نوامبر ادامه دارد/.صباخبر
زیرساخت علمی و اموزش و پرورش نیروی انسانی کارامد در زمین ه
سینما به عنوان وجه اصلی توسعه پایدار ،ایجاد کنیم .او ضمن ارائه
اماری از تعداد شهرستان های بدون سینمای کشور ،عنوان کرد :برای
تجهیز ،راه اندازی و تکمیل امکانات هر سالن یک و نیم میلیارد تومان
هزینه الزم است .این در حالی است که به منظور ورود و سرمایه گذاری
بخش خصوصی در احداث سینماها نیز باید شرایط و فضای ورود از
جمله تسهیل گری در قوانین و مقررات ،زمینه ایجاد فضای تجاری
در کنار فضاهای فرهنگی هنــری را فراهم کنیم .خزاعی ،همچنین
با تاکید بر لزوم راه اندازی و تجهیز یک سالن سینما برای بهره برداری
اهالی این شهرستان از فیلم های در حال اکران تا زمان ساخت سینمای
جدید گفت :رعایت استانداردها و قوانین و مقررات ،برای حفظ امنیت
هنردوستان در سالن های ســینما است و تا ساخت سالن سینمایی
جدید می توان از ظرفیت ســینمای سیار اســتفاده کرد .او افزود:
امیدواریم با تمهیدات اندیشیده شده ،ایام عید نوروز امسال ،مردم تربت
حیدریه در مکانی مناسب از اکران فیلم های نوروزی استفاده کنند .در
ادامه این نشست هاشم میرزاخانی ،مدیرعامل موسسه سینما شهر
گفت :در صورتی که مسئولین شهرستان تربت حیدریه ساختمانی یا
فضایی را که قابلیت تغییر کاربری دارد شناسایی و معرفی نمایند ،این
موسسه امادگی خود را برای نصب تجهیزات سینمایی تا فروردین
۱۴۰۲اعالم می کند/.فارس
مافیایبهشبکهنسیممی اید
برنامه ای به نوعی در شبکه نسیم تازه وارد به حساب می اید .چند
فصل از این برنامه را شبکه ســامت پخش کرد؛ این برنامه ،مسابقه
«شــهروند و مافیا» نام دارد که در قدم اول بهنام تشکر ،اجرای ان را
برعهده داشت و در ادامه علیرام نورایی به عنوان مجری مطرح شد.
فصل قبلی ان در شبکه نســیم بازپخش شــد .قرار است فصل
جدید این برنامه که با تغییراتی همراه است برای شبکه نسیم ساخته
شود .علیرام نورایی ،به عنوان مجری این برنامه باقی می ماند و بنابر
پیگیری ها قرار است دی ماه به انتن برسد.
“شهروند و مافیا” مسابقه ای اســت که در ان شخص ،با ازمون و
خطا برای شناسایی نقش اشخاص دیگر تالش می کند .در این مسابقه
اشخاص به صورت پنهانی میان دو گروه اگاه و نااگاه و دو دسته مافیا
و شهروندان تعیین نقش می شــوند و اکثریت شهروند این فرصت را
پیدا می کنند تا اشخاص مافیا را شناســایی و برای حذف ان ها رای
دهند/ .تسنیم صفحه 2
شنبه 28ابان 1401شماره 1317
خرب سیمنا و تلویزیون
«مرد ایرانی» بدون مجید مظفری ساخته می شود
اواخر ســال ۱۴۰۰پروانه ســاخت فیلم ســینمایی «مرد ایرانی» به کارگردانی مجید مظفری و
تهیه کنندگی محمدحسین فرحبخش صادر شد .ولی ساخت ان پس از هشت ماه با کارگردان دیگری
انجام می شود .کارگران فیلم از مدت ها قبل تغییر کرده بود و به گفته فرحبخش ،کریم امینی جایگزین
مظفری شده است .فرحبخش گفت« :مرد ایرانی» در مرحله هماهنگی و انتخاب چند بازیگر است و با
اماده شدن شرایط ،ساخت ان اغاز خواهد شــد .کریم امینی ،هم که در بازیگری سابقه بیشتری دارد،
پیش تر در فیلم هایی چون «خواب زده ها»« ،ایتالیا ایتالیا»« ،پاسیو»« ،اگزما»« ،نیمه شب اتفاق افتاد»
بازی داشته و دو فیلم «دشمن زن» و «گربه سیاه» را نیز کارگردانی کرده است/.ایسنا
3
مجید صالحی با «شماره ده گریخت» به «فجر» می اید
فیلمبرداری فیلم سینمایی «شــماره ده گریخت» ،به تهیه کنندگی ابراهیم اصغری و کارگردانی و
نویسندگی حمید زرگرنژاد ،از چند روز گذشته در شهرک سینمایی دفاع مقدس اغاز شده است.
در این فیلم مجید صالحی ،سیامک صفری ،بهرنگ علوی ،احمد کاوری و ..به ایفای نقش می پردازند.
«شماره ده گریخت» روایت قصه فرار پرماجرای یک اسیر ایرانی از زندان رژیم بعث عراق است.
سازندگان «شماره ده گریخت» در نظر دارند این فیلم را برای حضور در چهل و یکمین جشنواره فیلم
فجر اماده کنند .حمید زرگرنژاد پیش از این فیلم های «ماهورا» و «برای مرجان» را به عنوان کارگردانی
در کارنامه کاری خود دارد/.مهر
اقتصادسینمایکوتاهبابخشخصوصیقدرتمندشکوفامی شود
پویا نبی ،کارگردان فیلم کوتاه ،درباره اقتصاد سینمای کوتاه در
ایران و راهکارهای تقویت ان گفت :در هیچ دولتی نگاه استراتژیک
و بلند مدتی به فرهنگ وجود نداشــته و تاکنیک همواره جایگزین
نگاه استراتژیک بوده است .منظور من از استراتژی یک نقشه راه بلند
مدت است .ما امروز نمی دانیم سال 1405در چه نقطه ای از فرهنگ
قرار خواهیم داشت .نمونه متاخر این بالتکلیفی ،اتفاقی است که در
زمان شیوع کرونا رخ داد .کسانی که سینمای جهان را دنبال می کنند،
می دانند که در دنیا پخش و نمایش اثار کم کم به ســمت اکران در
پلتفرم های اینترنتی می رفت و سینماگران بزرگی در دنیا مثل مارتین
اسکورسیزی یا کوئینتین تارانتینو هم فیلم هایی برای این کمپانی های
اکران انالین ساختند .اما پس از اینکه کرونا وارد ایران شد ،به یکباره
همه اکــران انالین را گزینه نجات بخش بــرای ان روزهای بحرانی
دانستند اما دیدیم که چند فیلم اینگونه اکران شدند و نتیجه بخش
نبود و در نهایت نزدیک به 200فیلم در صف اکران قرار گرفت.
نبی تصریح کرد :وقتی نگاه کالن و راهبردی در حوزه فرهنگ وجود
ندارد ،طبیعتاً در بحران ها نیز راهکاری وجود ندارد و بحران کرونا به ما
ثابت کرد که فرهنگ و هنر چقدر در نگاه مسئوالن بی اهمیت است و
در چنین شرایطی نمی توان انتظار داشت که سینمای کوتاه به عنوان
زیرمجموعه ای از فرهنگ ،وضعیت بهتری داشته باشد .ما نمی دانیم
چه برنامه ای برای فیلم کوتاه وجــود دارد ،مدیران در همه دولت ها
حرف های زیبا و خوبی زده اند ،فعاالن عرصه فیلم کوتاه را اینده سازان
و فیلمسازانی جســور می دانند ،از تنوع ژانر و موضوع در این سینما
صحبت می کنند اما در واقع اتفاقی رخ نمی دهد و همان نگاه سنتی
دهه 60در عرصه مدیریت وجود دارد.
او افزود :همچنان عقیده بر این اســت که انجمن سینمای جوان
ایران به عنوان نهاد دولتی فعال در عرصه فیلم کوتاه باید به تنهایی
سینمای کوتاه را مدیریت کند .نگاه به شکلی است که گویا این انجمن
تنها متولی فیلم کوتاه است و دیگر نهادهای فرهنگی ان را کام ً
ال رها
کرده اند در حالی که گزینه هایی مثل شبکه های تلویزیونی خصوصی،
پلتفرم های اینترنتی ،بخش های فرهنگــی ،هلدینگ های تجاری
خصوصی و ...هم وجود دارند که در همه جای دنیا به فیلم کوتاه ورود
می کنند .کاری که سیاســتگذاران فرهنگی باید انجام می دادند .و
در ان موقع ضمن حمایت از انجمن ســینمای جوان ،وارد مذاکره و
کادرسازی در حوزه های دیگر هم می شدند .نمونه معروف این اتفاق
کمپانی « »BMWاست که چند وقت پیش از ساخت 10فیلم کوتاه
حمایت کرد و فیلمنامه هایی مورد حمایت قرار گرفتند که قصه شان
در یک اتوموبیل « »BMWروایت می شد .این اتفاق در کشور ما هم
می تواند رخ دهد .نبی ،گفت :سینمای ایران یک سینمای رانتی و نفتی
است ،تا زمانی که فیلم با پول نفت ساخته شود ،کسی به تولید برای
مخاطب توجه ندارد .برای مثال به سینمای بلند اشاره می کنم .در طی
این سال ها فیلم های سینمایی متعددی می بینید که با بودجه های
کالن دولتی ساخته شده اند که حتی 10درصد از سرمایه خود را هم
برنمی گردانند ولی باز هم ساخته می شوند و باز هم در گیشه شکست
می خورند .در این شرایط مشخص است که برای مخاطب اهمیتی
قائل نیستند و فقط به دنبال ارائه امار کاری هستند .این کارگردان
در ادامه اظهاراتش تاکید کرد :برای رشد اقتصاد سینمای کوتاه به
بخش خصوصی قدرتمند نیاز داریم که حتی جشنواره مستقل برگزار
کند .در چنین شرایطی است که رقابت در عرصه سینمای کوتاه شکل
می گیرد و اعتبار این سینما نیز افزایش پیدا می کند .در حال حاضر
اکثریت بر این عقیده اند که سینمای کوتاه پله ای است برای راه یابی به
سینمای بلند و نگاه جدی به ان وجود ندارد .وی ،درباره افزایش سطح
کیفی فیلم های کوتاه در سال های اخیر گفت :از سال 1394یا 1395
تا امروز سینمای کوتاه به لحاظ کیفی رو به رشد بوده چرا که امروز
نسلی روی کار امده که به اینترنت دسترسی دارد و فیلم های کوتاه
روز دنیا را می بیند و به واسطه همین ارتباط شناخت خوبی از سینما
دارد .فیلمسازان بسیاری در سال های اخیر به جشنواره های خارجی
راه پیدا کرده اند ،اثار مختلف را در جشنواره ها دیده اند یا حتی امروز
کتاب های بسیاری درباره ساخت فیلم کوتاه ترجمه شده اند که در
ال این امکانات وجود نداشت .این کارگردان
دهه 1360و 1370اص ً
درباره راهکارهای موجود برای رشد اقتصاد سینمای کوتاه خاطرنشان
کرد :ادام اسمیت جمله ای دارد که می گوید “سیاستمداران تاجران
خوبی نیستند” ،من با اقتباس از این جمله می گویم سیاستمداران،
ســینماگران خوبی هم نیســتند .به نظر من دولت باید از این نگاه
مدیریتی سنتی و ارگانی دست بردارد و به سمت شبکه سازی در بخش
خصوصی بیاید .شبکه سازی و گسترش بخش خصوصی واقعی ایجاد
شود تا رقابت و شکوفایی سینما به وجود بیاید .در این شرایط اگر من
بخواهم فیلمی بسازم به شرکت های غیر دولتی رجوع می کنم چرا که
انجمن سینمای جوان ممکن است اولویت هایی داشته باشد که فیلم
من را مورد حمایت قرار ندهــد .در این صورت تنوع موضوع و ژانر به
خودی خود شکل می گیرد .وقتی تک قطبی بودن سینما از بین برود
نگاه های مختلف در ان ظاهر می شوند ،سرمایه وارد می شود ،رقابت
شکل می گیرد ،کیفیت اثار افزایش پیدا می کند و بار مسئولیت های
انجمن سینمای جوان هم کمتر می شود و بیشتر از همیشه می تواند بر
مبحث اموزش تمرکز کند /.ایلنا صفحه 3
4
شنبه 28ابان 1401شماره 1317
پرونده
فـرمومحتـوا درسـینما
سوالی که یک هنرمند در ابتدای خلق یک اثر از خود می پرسد،
سمیه نجفی خاتونی
این است که من چه می خواهم بگویم؟ وبرای انکه به بهترین شکل
گفت و گو
ممکن منظور خود را به مخاطب منتقل کنم بهتر است از چه قالبی
استفاده کنم؟ این سوالی اســت که تا انتهای تولید یک اثر هنری ،هنرمند را به
چالش می کشاند .ممکن است بهترین قالب برای انتقال مفهومی که هنرمند در
ذهنش دارد ،یک عکس باشد و یا یک نقاشی ،و بعد او با اینکه این نقاشی در چه
سبکی باشد بهتر است مواجه می شود؟ در سبک ابستره ،کوبیسم و یا ...همین طور
فیلم سازی ،که رسانه سینما را برای انتقال مفهوم مورد نظر خود انتخاب کرده است،
در همان ابتدا با ساختارهای سبکی و ژانری مختلفی روبرو می شود ،او باید به تمامی
سبک ها و ساختارهای بیانی در سینما مسلط باشد ،تا بتواند از تمامی امکانات
سبکی و تکنیکی و ساختاری سینما برای هر چه بهتر بیان کردن مفهوم خود بهره
بجوید .و این نقطه ورود هنرمند به بحث فرم و محتوا در اثر است.
فرم چیست؟ محتوا چیست؟ رابطه این دو عنصر با یکدیگر چگونه است؟ عنوان
این گفتار است .این مطلب با بررسی اجمالی بر ارای حکمای اسالمی و فالسفه
غرب ،بر مفهوم فرم و همچنین درک و شناخت فرم در هنر می پردازد و راههای
تئوریکی که منتهی به شناخت فرم می شود را به اختصار بیان می کند .و به کاربرد
فرم در سینما و تفاوت ان با تکنیک می پردازد و در نهایت به روش های ازادسازی
دو بند های معمول اشاره می کند.
فرم از قی
مفهوم فرم در حکمت اسالمی
در حکمت اسالمی کلمه فرم به صورت تعبیر شده است؛ و ماده
به شئ ،بطور کلی؛ در حکمت اسالمی با تعابیر صورت و شئ به جای
فرم و ماده طرف هستیم .امام صادق می فرمایند :صورت شئ همان
ذاتیات ان شئ است«،حقیقه شئ بصوره ال بماده»؛ چیستی شئ
به صورت ان است نه به ماده اش.
حکمــای اســامی ،انــواع زیــادی از صورت(فــرم) را
برشــمرده اند؛صورت بلقوه ،صورت بلفعل ،صورت بزات ،صورت
بالعرض ،و...که در نهایت مالصدرا از حکمای صاحب نام اسالمی
معتقد است؛ تمامی معنا و اطالقاتی که برای صورت یا فرم گفته
شده است بیانگر ان است که ،شئ و ذات او در وحدت هستند« .وما
به یکون شئ بالفعل» شی و ذات او در وحدت هستند.
مفهوم فرم در فلسفه غرب
ریشه کلمه فرم از یک اصطالح قدیمی در یونان باستان به نام
ایدوس گرفته شده اســت و به معنای فکر و یا ایده ای است که در
فضای خود ،وجودی خاص می یابد و توسط ذهن درک می شود.
هر چیز ،متشکل از ماده و فرم است .ارسطو ماده را جسمیتی بالقوه
می دانست که توسط فرم به تحقق می رسد .او معتقد است که این
دو از هم جدا نیستند طوری که هرکدام بدون دیگری نمی توانند
وجود داشته باشند .تفکر ارسطو بیش از فالسفه دیگر درباره فرم
و ماده بر نظریه پردازان دیگر تاثیرگذار بوده است .امانوئل کانت؛
فرم را خاصیتی از ذهن می داند که از تجربیات نشات می گیرد ،و
به وسیله انسان بر اشیا مادی تحمیل می شــود .در مجموع فرم
یک واژه باز از نظر معنایی است که مفهومی نسبی داشته و دارای
مراتب است.
فرم در هنر
فرم ،نوع یا گونه یک اثر هنری را مشــخص می کند ،اثری که
به اتمام رسیده و به نمایش درامده باشد .شکل زیر مجموعه فرم
است ،مفهوم فرم از شکل فراتر می رود و در ذهن مخاطب حرکت
و تداوم می یابد .فرم از نظر زیبا شناسی عناصر محسوسی را ارائه
می دهد ،که ســاختار ان را قابل درک می کند .مرتبه مهم در فرم
یک اثر هنری؛ کیفیت ویژه ان در ترکیب بندی یا کمپوزیسیون
عناصر تشکیل دهنده اثر است .فرم و محتوا دو مقوله جدا اما در هم
تنیده اند و تنها از نظر تئوری می توان انها را از هم تفکیک کرد .فرم
مفهومی ذهنی است ،که برای ساخته شدن احتیاج به محتوایی
دارد،که بتواند ان را نمایان کنــد .ادرنو می گوید :میزان موفقیت
زیباشناختی ،تابعی است از میزان موفقیت فرم در انتقال محتوا.
مثالی در توضیح فرم و محتوا
فرض کنید که دوست شما یکی از نزدیکان خود را در حادثه ای
از دست داده است ،و شما به مراسم ختم دعوت شده اید .شما برای
حضور در این مراسم ،برای انکه با دوست خود همدردی کرده و به
او تسلی دهید ،چه لباسی می پوشید؟ و یا جمالتی که قرار است
هنگام تسلی به دوست خود بگویید چیست؟ وقتی شما به بررسی
مواردی از این دســت ،در ذهن خود می پردازید .درحال ساخت
زوایای مختلف عمل خود هستید و این یعنی همان ساختار بندی
عمل شــما که به فرم نهایی منتج می شــود ،و اغاز کار شما در
شکل دهی فرم است؛ و پس از ان وارد مرحله اجرایی می گردید.
حال ،باید لباسی بر اساس فیزیک اندامی خود و شرایط محیطی،
تهیه و انتخاب کنید .اینجاســت که شــما درگیر تکنیک ماجرا
شده اید و این تکنیک ،تنها بخشی از فرم شما است .محتوا در این
مثال ،بحث تسلی و همدردی است.
فرم و محتوا در سینما
بحث فرم از منظر فالسفه دارای تعابیر مختلف و پیچیده ای
است که همه بحث برانگیز و نکته مند هستند اما با این وجود هیچ
الگویی معین و مشخصی درباره تعریف فرم در فلسفه وجود ندارد.
در بحث ،فرم در سینما نیز این مســئله وجود دارد .اما در نظر به
اکثریت اراء ،فرم به هر ان چیزی گفته می شــود که در چگونگی
انتقال محتوای فیلم به مخاطب اســتفاده می شود .انچه که یک
فیلم را از فیلمی دیگر متمایز می کند و جهان یکتا و منحصر به فرد،
فیلم را با اب و هوای خاص خود خلق می کند ،فرم فیلم محسوب
می شود .فرم امری اســت که در ســاحت ناخوداگاهی هنرمند
پرداخته شده ،و با کمک ابزار ،در ساحت خوداگاه هنرمند به اثر
تبدیل می شود .و فیلم را به یک اث ِر هنری تبدیل می کند .تحلیل
فرم پس از افرینش فیلم به دست می اید ان هم نه از دید فیلم ساز
بلکه از دید مخاطبان اثر .فرم فیلم وابسته به تجربه فیلم ساز است.
هر فیلم فرم منحصر به فرد خود را دارد.هــرگاه فرم به فردیت و
شخصیت برسد کارگردان می تواند ادعا کند فرم خاص به خودش
را دارد .قالب و ســاختار اصلی فیلم نیز زیــر مجموعه ای از فرم
محسوب می شوند..
محتوا ؛ به ان چیزی گفته می شــود که هنرمند قصد دارد از
طریق فرم خود به مخاطب ارائه کند .که می تواند شــامل معنای
حرف ها و درونمایه ها و گزاره های مطرح شده در فیلم می باشد. صفحه 4
پرونده
شنبه 28ابان 1401شماره 1317
5
کلمات و اوزانی است که حافظ در اشعار خود از ان استفاده می کند،
ان کلمات و اوزان در اختیار همگان هســتند ،اما حافظ با توجه
به تجربه زیســته خود ،این کلمات را ،طوری در هم می امیزد و
اشعاری پدید می اورد که با اشــعار موالنا و سعدی کامال متفاوت
است.
روزنبام از مجله نویسان کایدو سینما در مورد تفاوت تکنیک و
فرم معتقد است؛ تکنیک متریالی است که برای ساخت یک فیلم
خاص استفاده می شود اما فرم به شکل کلی فیلم مربوط می شود.
باید در نظر داشته باشــیم که ما از طریق تکنیک به یک احساس
عام وصل می شویم نه به یک حس متعین؛ منظور از احساس عام
حس شادی غم و خشم که مربوط به اکثریت مخاطبان می شود
است.تکنیک بیش از این نمی تواند پیش روی کند ،و معموال در حد
سرگرمی باقی می ماند .اما فرم می تواند احسا س هایی فراتر از این
را برانگیزاند و در واقع فرم کارش برانگیختگی حس ها و فرا روی از
احساسات پنج گانه ماست.
وقتی کارگردان از تکنیک دوربین روی دست برای ایجاد یک
سکانس اضطراب اور اســتفاده می کند ،در حال شکل دهی فرم
فیلم با تکنیک است .و در واقع ،تکنیک ،یک مفهوم فیزیکی و فرم،
مفهومی متافیزیکی است.
و همین طور در استفاده مشــترک از تکنیک کات های ساده
بین نما های یک فیلم،می بینیم که حتی مابین کات های ســاده
هیچکاکی و کات های ساده جان فوردی تفاوت احساس می شود
و هر کدام حســی متفاوت را به مخاطب انتقال می دهند و این دو
فیلم ساز را هم از یکدیگر متمایز می کند.
مواجه اولیه مخاطب با چیست؟
مواجه اولیه ی ما با هنر ،حال یک اثر سینمایی و یا موسیقیایی
و ..مواجه با فرم ان اثر هســت نه محتوا ،چنان که یک اثر هنری
نتواند ،با همان شــکل اولیه خود در ابتدا ،نظر مخاطب را جلب
کند ،حتما یک اختالل در شکل ان اثر وجود دارد .و این اختالل
ممکن است از این حیث باشد که هنرمند بدون فراگیری تکنیک
و اسلوب اثر را خلق کرده است .و یا از تکنیکی استفاده کرده است
که ان تکنیک برای مخاطب در ان پروسه زمانی شناخته شده و
قابل درک نیست.
فرم یا محتوا؟
در حوزه بحث های هنری این سوال همیشه مطرح بوده است که
ارزش یک اثر هنری به فرم ان بستگی دارد یا به محتوای ان؟ به طور
مثال ،ایا اگر یک قطعه شعر در ستایش شیطان نوشته شود ،اما تمام
نکات فنی شعر از جمله ارایه ها ،قواعد قالب ،وزن ،هجا بندی ،قافیه،
ردیف و غیره در ان رعایت شده باشد ،باید گفت که با شعر خوبی
طرف هستیم؟ در مقابل ،ایا شعری که بدون توجه به مسائل فنی و
ادبیاتی ،در مدح و ثنای پروردگار عالمیان سروده شده باشد ،شعر
مناسبی است؟پرسش ذکر شده در حوزه ی سینما نیز ،به شکلی
جدی و چالش برانگیز ،مطرح بوده و هست ،به طوری که منقدان
سینما را عموماً ،به دو دسته تقسیم کرده است.دسته ی اول؛ فرم
گرایان هستند که چگونه بیان کردن اثر برایشان حائز اهمیت است.
و گروه دوم محتواگرایان هستندو اینکه فیلم چه می خواهد بگوید،
برای شان مهم است .نه تنها در سینما ،بلکه در تمامی هنر ها انچه
که هنر بودن اثر خلق شده را تضمین می کند ،فرم است .این البته به
معنای نفی اهمیت محتوا نیست ،بلکه ناظر به این ایدۀ اساسی است
که محتوا تنها زمانی می تواند در عالم هنر خودنمایی کند و شنیده
شود که در قالب فرمی مناسب عرضه شده باشد .
فرم و محتوا ،عناصر جدا ناشدنی
در تحلیل فیلم؛ فرم و محتوا به نحو جدایی ناپذیری به هم گره
خورده اند .چرا که فرم یک فیلم از دل محتوا بیرون می زند و محتوا
مخلوق عناصر فرمال فیلم است .مسعود فراستی معتقد است؛ این
محتوا است که فرم را ایجاد می کند ،و اگر محتوا در فرم درنیاید ،نه
تنها فرم ،بلکه محتوا هم ندارد.
با این حال تصور وحدت فرم و محتوا کامال غلط است .وحدت،
یعنی یگانگی ،یعنی یکــی بودن .فرم و محتــوا ،یک موجودیت
نیســتند ،بلکه محتوا،تابع و فرم ،متبوع است .به عبارت دیگر ،به
جای عبارت مذکور ،می بایست از اتحاد فرم و محتوا سخن گفت.
فرم از دانش سینمایی فیلمساز سرچشــمه می گیرد و محتوا از
تربیت ،اخالق ،شخصیت و مطالعات شخصی فیلم ساز .یک فیلم،
زمانی خوب عمل می کند که فیلم سازش از گذرگاه محتوا ،با یک
پدیده ،درگیری ذهنی پیدا کرده و انرا به دغدغه خاطر تبدیل کند.
انگاه به وسیله ی فرم درست ان را به تصویر بکشد.
تفاوت تکنیک و فرم در سینما
بعضا دیده می شود ،که تکنیک با فرم اشتباه گرفته می شود؛
تکنیک ،روشی علمی برامده از تکنولوژی است ،که برای ساخت
بخش اجرایی یک اثر هنری به کار گرفته می شود ،یعنی متریالی
که به وسیله ان فیلم ساخته می شــود ،حال انکه فرم ساختار و
قالبی است که بوسیله تکنیک های سینمایی در فیلم جاری شده
و به شکل کلی فیلم مربوط می شود .هنرمند تنها با درست به کار
گرفتن تکنیک می تواند به فرم برســد .به عنوان مثال در ادبیات
رسیدن به فرم مستلزم فراگیری تکنیک است
برای رسیدن به فرم باید تکنیک ها را فرا گرفت ،چرا که تکنیک
ابزار فرم است ،و هنرمند تنها سوار بر تکنیک می تواند فرم بسازد،
در واقع هنرمند انچه که تاحاال اموخته و می اموزد تکنیک است
وانچه را که باید ارائه دهد فرم است .ژان رنوار معتقد است؛ فیلم ساز
باید همه تکنیک ها را یاد بگیرد و بعد فراموش کند تا بتواند اثر خود
را خلق کند .هنرمند وقتی به خود می اید که درست ان چیزی را
که نیاموخته اما در وجودش هست را عیان می کند.
وقتی فرم و محتوا با هم در وحدت نباشــند ،نتیجه اش ،اثری
می شود که اگر قرار اســت حس مثبتی را به مخاطب ایجاد کند،
حس منفی انتقال می دهد.
چگونه فرم را ازاد کنیم
فرم ریشه در تجربه های شخصی هنرمند دارد بنابراین وقتی
هنرمند طعمی را که نچشیده باشــد،نمی تواند ان را به مخاطب
بچشاند و همین طور اگر حسی او را به غلیان نیاورده باشد ،به باور
تبدیل نمی شود .و ان چه که به باور نرسیده باشد از فرم تهی است.
ژان رنوار می گوید؛ من اگر یک فنجان قهوه در بکراند نمایی از فیلم
خود بگذارم باید قبال در ان قهوه خورده باشم .کارگردان فیلم نیز
باید همه چیز فیلم خود را ،از فنجان قهوه گرفته تا محصول نهایی
ان را زیسته باشد ،چرا که اگر تجربه زیسته در کارنباشد فرمی هم
در کار نیست .هنرمند برای رسیدن به فرم باید با خود صدق رفتار
داشته باشد ،در اینجا منظور از صدق رفتار پایبندی به اخالقیات
نیســت .صدق رفتار به معنای رابطه داشــتن هنرمند با ضمیر
ناخوداگاه و دسترسی به تجارب زیسته خود است .هنرمندی که
با ضمیر باطنی خود صداقت نداشته باشد ،به ضمیر ناخوداگاهی
خود اجازه بروز نمی دهد.
هنرمند برای شکل دادن فرم شــخصی خود در اثر هنری در
کنار صدق رفتار و به کار گیری تجربه های زیسته باید تکنیک ها را
نیز بیاموزد و انچنان از نظر حسی درگیر روند شکل گیری لحظه
به لحظه اثر شود ،که درباره فرم نهایی اثرش هیچ پیش قضاوتی
نداشته باشــد.همان طور که هنری جیمز معتقد است؛ هنر یعنی
تماشای هنرمند در اثرش. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه 28ابان 1401شماره 1317
تخفیف ۲۰درصدی «دوستان کمدی» ،برای دانشجویان
نمایش «دوستان کمدی» ،نوشت ه گابور راسوو ،به کارگردانی بابک توسلی به دانشجویان در تمامی
رشته ها ۲۰درصد تخفیف می دهد .دانشجویان برای استفاده از این تسهیالت باید به صورت حضوری به
گیشه مراجعه کرده و با ارائه کارت دانشجویی نسبت به خرید بلیت اقدام کنند .نمایش «دوستان کمدی»،
داستان زوجی است که در استان ه جدایی از یکدیگر با یک اگهی فروش دوست مواجه می شوند و مخاطب
را به تماشای معضالت عمیق انسان معاصر ،از روابط تا سلطه سرمایه داری می نشانند .این نمایش با بازی
بهنام تشکر ،سیما تیرانداز ،سینا رازانی و معصومه رحمانی از ۱۷مهر ،هرشب ساعت ۲۰در سالن شماره
۲پردیس تئاتر شهرزاد ،میزبان حضور عالقه مندان است/.صباخبر
رکورد ۵۱میلیون دالری برای موندریان
دو مجموعه از اثار هنر مدرن در ساتبیز ،مجموعاً به مبلغ ۲ .۳۹۱میلیون دالر فروخته
شد .ساتبیز ،در این رویداد اثار هنری متعلق به دو مجموعه خصوصی را به حراج گذاشت.
یک بخش از حراج مربوط به نقاشی ها و مجسمه هایی از مجموعه دیوید سولینجر ،وکیل
نیویورکی بود که پیش از مرگش در سال ۱۹۹۶رئیس موزه ویتنی بود .دومین مجموعه
متعلق به غول رسانه ای نیویورک ویلیام پیلی ،بود که در سال ۱۹۹۰درگذشت .وجوه به
دست امده از این اثار به یک صندوق وقفی متمرکز بر ابتکارات دیجیتال در موزه هنر مدرن
نیویورک ،جایی که پیلی در انجا خدمت می کرد ،اختصاص خواهد یافت .بخش اول حراج
به مجموعه سولینجر ،اختصاص داشت .سولینجر ،به خاطر خرید اثار هنرمندان نیویورکی
پس از جنگ شهرت داشت ،که ان زمان هنوز به شهرت جهانی نرسیده بودند و او به عنوان
دوســت از ان ها حمایت می کرد .همین اثار بود که در این حراج جایگاه ویژه ای داشت.
یکی از ان ها اثر ویلم دی کونینگ ،کالژ انتزاعی او در سال ۱۹۵۰بود که گرانترین اثر این
مجموعه بود و ۶.۳۳میلیون دالر فروخته شد .دومین اثر گران قیمت ،مجسمه جاکومتی،
بود که در سال ۱۹۴۸با دست نقاشی شده بود .این اثر با عنوان Trois hommes qui
marchentمجموعه ای متشکل از سه مجسمه مرد را نشان می دهد و با پیشنهادی ۲۵
میلیون دالری فروخته شد .در بخش دوم حراج ،مربوط به مجموعه ویلیام پیلی ،اثری از
پیت موندریان ،نقاش مدرنیست هلندی با عنوان «ترکیب شماره »۲که سال ۱۹۳۰به
وجود امده بود ۵۱میلیون دالر فروخته شد و رکورد قبلی موندریان را شکست .این اثر
اخرین بار در سال ۱۹۸۳در حراجی ظاهر شد ،زمانی که یک کلکسیونر ژاپنی ان را به
قیمت ۲ .۲میلیون دالر خرید .تابلوی کوبیستی پابلو پیکاسو ،که مربوط به سال ۱۹۱۹
بود به قیمت نهایی ۳۷میلیون دالر فروش رفت .یکی دیگر از گرانترین اثار این مجموعه،
از مجسمه های دراز کشیده هنری مور ،در سال ۱۹۵۱بود که با هزینه ۲۶میلیون دالر
فروخته شد و نتوانست به براورد ۳۰میلیون دالری خود برسد /.هنرانالین
برگزاری نمایشگاه کارتون و کاریکاتور جام جهانی
نمایشگاه بین المللی کارتون و کاریکاتور جام جهانی فوتبال ایران
۱۴۰۱همزمان با اغاز بازی های جــام جهانی فوتبال ۲۰۲۲قطر در
حوزه هنری افتتاح می شود .بر اســاس امار اعالمی مسعود شجاعی
طباطبایی ،دبیر این جشنواره ۱۷۳۶ ،اثر از ۵۷۹هنرمند از ۷۲کشور در
مسابقه بین المللی کارتون و کاریکاتور جام جهانی فوتبال ایران ۱۴۰۱
شرکت کردند که از این میان تعدادی از اثار برگزیده در نمایشگاهی
در معرض دید عالقه مندان قرار خواهد گرفت .همچنین هنرمندان
ایرانی نیز در این مسابقه ۶۰۰اثر ماندگار خلق کردند .به گفته دبیر این
جشنواره ایده این مسابقه در بهار سال ۱۴۰۱مطرح و فراخوان ان نیز
تابستان منتشر شد و بر روی سایت ایران کارتون و سایت های تخصصی
دنیا در اروپا ،خاور دور ،امریکای التین قرار گرفت و منجر به دریافت
۵۰۸اثر در بخش کاریکاتور و ۱۲۲۸اثر در بخش کارتون شد .نمایشگاه
اثار این رویداد فردا یکشنبه ۲۹ابان ماه با برپایی مراسمی ،ساعت ۱۴
در گالری های حوزه هنری افتتاح می شود /.مهر
کتاب«روشنگریوبنیادهایفکریفرهنگ مدرن» منتشرشد
کتاب «روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن» ،نوشته لویی دوپره ،با ترجمه سیدمسعود اذرفام،
توسط انتشارات ققنوس در ۵۳۶صفحه و با شــمارگان ۱۱۰۰نسخه با قیمت ۲۱۰هزار تومان منتشر
و روانه بازار شد .این کتاب شرحی اســت بر ارای اندیشمندان دورۀ روشنگری در حوزه های گوناگون و
تاثیری که بر شکل گیری فرهنگ مدرن گذاشته اند .روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن ،شرحی
توصیفی و انتقادی بر جنبش روشنگری است که تقریباً به تمام جوانب این جنبش می پردازد و تاثیر ان
را در مقوالت مختلفی چون فلسفه ،هنر ،ادبیات ،تاریخ ،سیاست ،اخالق و دین مشخص می کند و نشان
می دهد که چگونه مولفه های روشنگری بر بنیادهای فکری فرهنگ مدرن سایه افکنده اند / .ایلنا
ماگدالنا اباکانوویچ؛ از بافندگی تا مجسمه سازی
ماگدالنا اباکانوویچ ،که سال ۱۹۳۰در یک خانواده اشرافی لهستان به دنیا امد ،دوران
کودکی خود را در جنگل ها و مزارع امالک روستایی خانواده اش گذراند و در نوجوانی شاهد
وحشت جنگ بود .او که در لهستان کمونیستی پس از جنگ جهانی ،دانشجوی هنر شد،
راه خود را دنبال کرد و موفق شد در سطح بین المللی فعالیت کند .دیوارپوش های پشمی
بسیار بزرگ او ،که از ترکیب پشم ،موی اسب ،پنبه و ابریشم مصنوعی ساخته می شوند،
مخاطب را دعوت می کند که هم از دور و هم از نزدیک به ان ها نگاه کند و این بافت های
خشن ،توده های ناهموارو گره دار ،جابجایی مواد و بافت ها را ببیند.
دیوارپوش های اباکانوویچ ،اگرچه با دقت و مانند نقاشی و کالژ کار شده اند،
اما زندگی ملموســی به خود می گیرند .این اویز ها هنرمند و بیننده را
می بلعد و گرمای مــادی و بوی ارگانیک ان ها بــه اندازه یک الالیی
ارامش بخش است .بنابراین جزئیات و تغییرات بافت ان ها نیز یک
صمیمیت عمیق و یک شیفتگی تقریباً ابتدایی را به ان ها
القا می کند ،مانند نشستن دراغوش مادربزرگ یا خیره
شدن به تکه های خزه و پوست درخت ،و چیز هایی
که در حال رشد هستند .این کار ها مخاطب را به
شادی دعوت می کنند و جای تعجب نیست که برخی از
عناوین ان ها نام های زنانه مانند هلنا و دزدمونا اســت.
اباکانوویچ ،که در سال ۲۰۱۷درگذشت ،در اخرین دوره
کار خود به سمتی دیگر رفت و به ساختن درختان برنزی
و گروه هایی از پیکره های برنزی بدون ســر و دسته های
پرندگان در حال پرواز پرداخت /.هنرانالین
«نشانلطفی»بههنرمندانموسیقیاعطامیشود
عصر روز (پنجشنبه 26ابان) در اختتامیه پانزدهمین جشنواره
موسیقی نواحی ایران که به میزبانی استان گلستان و شهر گرگان
برگزار شد ،محمدمهدی اسماعیلی ،وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
خبر داد که این نشان به هنرمندان برجســته حوزه موسیقی در
کشور اعطا خواهد شد .بر این اساس ،قرار است که «نشان لطفی»
هر دو سال یکبار ،به هنرمندان برگزیده و سرامد در حوزه موسیقی
اعطا شود .پیش از این ،در حوزه فرهنگ« ،نشان دهخدا» به عنوان
معتبرترین نشان در این عرصه به فعاالن فرهنگی اعطا می شده است
و اینک «نشان لطفی» باالترین نشانی خواهد بود که در حوزه هنر و
موسیقی به فعاالن برجسته ارائه خواهد شد .استاد محمدرضا لطفی،
یکی از برجسته ترین اهنگسازان و نوازندگان موسیقی ایرانی است
که اثار مهم و اثرگذاری به گنجینه موسیقی ایران ارائه کرد .سپیده یا
ایران ای سرای امید ،کاروان شهید ،سرای بی کسی ،داروک ،بخشی
از اثار ماندگار و فراموش ناشدنی این هنرمند است/.ایرنا
کالس هایموسیقیبهمنابعمکملنیازدارند
کتاب «اصول نوازندگی و خوانندگی» ،نوشته جرالد کلیکستین ،با
ترجمه سیامک غالمی و به همت نشر ماهور منتشر شد.
ســیامک غالمی گفت :در کتاب «اصول نوازندگی و خوانندگی»
به نکاتی درباره چگونه کار کردن با ســاز ،نحوه درست تمرین کردن
و نوازندگی در گروه و نحوه اجرای روی صحنه ،لباس مناسب اجرای
صحنه ،رفتار را با رهبر گروه یا ارکستر و اینکه هنرمند چه زمان هایی را
باید به تمرین اختصاص دهد و چگونه ورزش کند ،پرداخته شده است.
غالمی درباره اهمیت منابع تکمیلی در کنار کالس های اموزشی
گفت :هنرستان ها و دانشگاه های موسیقی ما یک سری سرفصل های
درسی دارند مانند سولفژ ،ساز تخصصی و ...اما در این اماکن اموزشی
نیز فرصت نمی شــود که خیلی از مطالب را در کالس ها بیان کرد در
نتیجه این کتاب و کتاب هایی از این دســت از این نظر اهمیت پیدا
می کنند که هنرجویان می توانند به عنوان خوداموز وقت بگذارند و
بخوانند/.صباخبر صفحه 6
شنبه 28ابان 1401شماره 1317
خرب فرهنگ و هرن
گردشگران خارجی به ژاپن بازگشتند
در نخستین ماه پس از بازگشایی کامل مرزهای ژاپن ،به روی بازدیدکنندگان خارجی ،شمار مسافران
خارجی که در ماه اکتبر به این کشور سفر کردند به حدود ۵۰۰,۰۰۰نفر رسید .ژاپن ،بیش از دو سال به
دلیل همه گیری ویروس کرونا برای ورود گردشگران خارجی به کشور محدودیت اعمال کرده بود و در
یازدهم اکتبر سال جاری به امید رونق گرفتن اقتصاد کشور ،به یکی از سختگیرانه ترین مقررات سفری
پایان داد .در ماه اکتبر سال جاری ،شمار مسافران خارجی که برای گردشگری و تجارت وارد ژاپن شدند
به ۴۹۸,۶۰۰نفر رسید که این امار در مقایسه با گردشگران خارجی ماه سپتامبر افزایش دوبرابری داشته
است .در سال جاری میالدی ،تاکنون ۱.۵۲میلیون مسافر خارجی به ژاپن سفر کرده اند/ .ایسنا
پویا شش پری ،نویســنده و کارگردان نمایش
«شاهزاده خانم و کالغ های تاج طال» که به تازگی
در تاالر هنر روی صحنه رفته است درباره شرایط
تبلیغ برای نمایش گفت :متاسفانه برای تبلیغات
نمایش با مشکالت زیادی روبرو هستیم چون از چند
سال قبل به این طرف مخاطبان عادت کرده اند که
در فضای مجازی تئاترها را دنبال کنند اما با شرایط
پیش امده ،بازخوردی که ما قب ً
ال نسبت به اثارمان
درفضایمجازیداشتیمخیلیکمترازگذشتهشده
است .بنابراین در این شرایط اجرا رفتن به ضررمان
است و دچار افت تماشاگر شده ایم .او ادامه داد :من با
سیاست کاری ندارم .اما یکی از شروطم برای اجرای
نمایش در این شــرایط ،حفظ امنیت تماشاگرانم
که کودک و نوجوان هستند و عوامل نمایش بود.
از این رو تصمیم گرفتیم اجرا را عقب تر بیندازیم
تا خیابان ها از روزهای التهاب فاصله گرفته باشد و
فضای امنیتی کمتر در خیابان ها باشد .چون دیدن
چنین صحنه هایی بر روحیــه بچه ها تاثیر زیادی
می گذارد .شاید من از ته دل راضی به اجرای نمایش
نباشــم اما به دلیل اینکه نمایش بازبینی رفته بود
و در نوبت اجرا قرار داشــت به نوعی مجبور به اجرا
شدیم .چون بعد از ۶ماه تمرین کردن به ما گفته شد
اگر اجرا نروید ،نوبت اجرایتان از بین می رود و بعد از
عادی شدن شرایط گروه های دیگری جایگزین تان
می شوند و هیچ قولی هم بابت پرداخت کمک هزینه
به ما نمی دهند .در حالی که این نمایش یک اثر زنده
عروسکی است و حدود ۱۲عروسک در کار داریم
که ساخت هر کدام هزینه های زیادی برده است و از
پرتره«شکسپیر»؛میلیون هاپوندفروختهمی شود
پرتره ای که گفته می شود تنها تصویری است از در دوران حیات «ویلیام شکسپیر» ،نمایشنامهنویس
نامدار ،از او به ثبت رسیده است به قیمت بیش از ۱۰میلیون پوند فروخته می شود .مالک کنونی این پرتره
تمایل دارد این نقاشی را به صورت مستقیم و بدون برگزاری حراجی به فروش برساند« .رابرت پیک» ،نقاش
دربار شاه «چارلز یکم» این نقاشی را خلق و امضا کرده است .با توجه به تاریخی که روی پرتره ثبت شده ،این
نقاشی در سال ۱۶۰۸میالدی خلق شده است .این اثر هنری از روز چهارشنبه گذشته در هتلی واقع در غرب
لندن ،به نمایش گذاشته شده است .این نقاشی پیش تر در کتابخانه یک خانه باشکوه واقع در شمال انگلستان
نصب شده بود و از سال ۱۹۷۵میالدی تاکنون در مجموعه های خصوصی نگهداری شده است /.ایسنا
تئاتر به وجود مخاطب زنده است
طرف دیگر نزدیک به ۳۰دست لباس قبل از بازبینی
دوخته و اماده شــده اســت که ان را هم در کنار
هزینه های تمرین و رفت و امد ،باید در نظر گرفت.
شش پری ،با اشاره به اینکه دغدغه او و گروهش
مالی نیست ،عنوان کرد :اگر همه این مسائل را هم
در نظر نگیریم ،تئاتر به وجود مخاطب زنده است
پس وقتی مخاطبی در کار نباشــد اجرای نمایش
هم بی معنی و خالی از شور و اشتیاق خواهد بود .اگر
تئاتری ها می خواستند پولدار شوند ،شغل دیگری
را برای گذران زندگی انتخاب می کردند چون همه
تئاتری ها مخصوصاً هنرمندانی که تئاتر کودک و
نوجوان کار می کنند تنها برای حال خوب و حس و
حال جذابی که تئاتر برایشان به ارمغان می اورد ،به
فعالیتشان ادامه می دهند .او با اشاره به اینکه نمایش
در نوبت صبح میزبان مهدکودک ها و مدارس است،
بیان کرد :من از ســال ۹۵که مستق ً
ال کار کودک
7
می کنم ،تعدادی از مدارس و مهدکودک ها با گروه
تئاتر ما اشنا شده اند و اگر در هر نقطه از شهر اجرا
داشته باشــم به دیدن کارمان می نشینند .اما این
روزها حضور همین مراکز اموزشی هم دچار افت
شده است چون اموزش و پرورش در خیلی از مناطق
به دانش اموزان اجازه خروج گروهی را نمی دهد که
همین مساله باعث شده تنها هفته ای یک سانس از
اجرای صبح ما با ظرفیت کامل باشد .در نوبت عصر
هم در روزهای اول هفته متاســفانه تعداد عوامل
نمایش از تعداد مخاطبان بیشتر است اما در اواخر
هفته وضعیت بهتر می شود و واقعاً نمی دانم چرا باید
در چنین شرایطی اجرا برویم .امیدوارم تمهیداتی
اندیشیده شود که حداقل روزهای اخر هفته اجرا
برویم که وضعیت استقبال از نمایش بهتر است.
این هنرمند تئاتر کــودک و نوجــوان درباره
ویژگی های نمایش توضیح داد« :شاهزاده خانم و
کالغ های تاج طال» نمایشی ویژه کودکان و نوجوانان
است و به صورت زنده عروســکی اجرا می شود و
عروسک ها با ماســک های خیلی بزرگ حیوانات
جنگل را تشکیل می دهند .حتی از عروسک بونراکو
نیز در نمایش استفاده شده و هرکدام از بازیگرها هم
دو سه نقش را ایفا می کنند.
او در پایان درباره شکل گیری داستان نمایش
نیز یاداور شد :زمانی که نوجوان بودم در کتابخانه
مدرسه مجموعه داستانی را که شامل افسانه های
اروپایی بود ،خواندم که یکی از داســتان های این
کتاب ،قصه جادوگری بود که برای تصاحب قدرت،
پسرهای پادشــاه را تبدیل به کالغ می کرد .خط
اصلی این قصــه از همان زمــان در ذهن من ماند
و سال ۹۶شروع به نوشــتن نمایشنامه کردم که
البته شخصیت ها و داســتان های دیگری را نیز به
قصه افزودم.
در خالصه نمایش «شاهزاده خانم و کالغ های
تاج طال» امده است« :شاهزاده خانمی به نام ویشا،
بعد از ســال ها متوجه می شــود جادوگری برای
اینکه صاحب تاج و تخت و مال و منال پادشاه شود
برادرانش را جادو کرده و تبدیل به کالغ کرده است.
حاال ویشا ،برای پیدا کردن شان تالش می کند .او به
بازارچه شهر رفته و با مردم هم کالم می شود ،از انجا
نشانه ای پیدا می کند و به سمت جنگل می رود و با
حیواناتجنگل صحبت می کند .انها ویشا ،را به خانه
پیرزن مهربان که مانند فرشته است ،می رسانند و در
پایان او با کمک ابر و باد ،برادرانش را پیدا کرده و به
قصر بازمی گرداند/.مهر صفحه 7
پرچمیکهدردفاعازفلسطینبلندشد
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
چگونه می توانم که غایبت بدانم؟
مگر که خفته باشی
29ابان مصادف است با تولد یوکلسین یا دیوکلتیانوس یا
دیوکلتیان ،که در سن 34سالگی امپراتور روم شد و در 21سال
حکومت خود امپراتوری روم را بین چهار نفر تقسیم و خود به
حکومت بر متصرفات شرقی پرداخت که شامل مصر ،یونان،
مقدونیه و ارمنســتان بود و بدین ترتیب به دوران اشوب های
امپراتوری خاتمه داد و باعث ثبات امپراتوری شد .او با نرسه،
پادشاه ایران از دودمان ساسانیان پیمان صلحی بست که چهل
سال دوام داشت و دو کشور بر سر مرزها به هم داستانی رسیدند.
همچنین با پرتاب زاریا ،در روز ۲۹ابان ۲۰( ۱۳۷۷نوامبر
)۱۹۹۸توسط پروتون ،از پایگاه فضایی بایکونور به مدار زمین،
ایستگاه فضایی عم ً
ال متولد شد.
اکنون بیست و چهارمین سالگرد زندگی بی وقفه فضانوردان
در این ایستگاه فضایی بین المللی اســت که نهمین ایستگاه
فضایی سرنشین دار در مدار زمین است و رکورد طوالنی ترین
اقامت بی وقفه در فضا را به نام خود ثبت کرده است.
همچنین 29ابان ،1401هشــتاد و دومین سال رو ز تولد
شــاعر معاصر ایرانی ،مشهور به شــاعر تهران ،است .شاعری
که فعالیت های بســیاری در جهت معرفی ادبیات و فرهنگ
ایران به مردم جهان داشته و از معدود شاعران ایرانی است که
توسط غربی ها نیز شناخته شده و چند جایزه جهانی دریافت
کرده است .شاعری که 7سال است در بین ما نیست اما وقتی
در حافظه مان بهانه ها را مرور می کنیم وگذشــته را به افتاب
می سپاریم ،محمدعلی سپانلو ،شــاعر ،منتقد ادبی ،و مترجم
را می بینیم که هرگز نخفته است .نام او در بین بیش از شصت
جلد کتاب در زمینه های شعر ،داســتان و تحقیق ،به صورت
تالیف یا ترجمه همچنان مانا است و هرگز فراموش نمی شود.
به روایت یکی از اشعار خود او «به راستی ،تو ساعتی تو چراغی
تو بستری تو سکوتی ،چگونه می توانم که غایبت بدانم؟ مگر
که خفته باشی».
بهناز وفایی وحدت -محمدعلی ســپانلو ،چهارشــنبه ۲۹ابان
،۱۳۱۹چهل سال پس از اخرین ســفر لئو نیکالیویچ تولستوی ،عارف
،فیلسوف و رمان نویس اهل روســیه،که منجر به پایان زندگی اش در
ایستگاه راه اهن استاپوفو در سن 82سالگی شــد ،در یک روز پاییزی
خیابان ری تهران ،در خانواده ای عالقه مند به شعر و شاعری به دنیا امد.
با وجود این که پدرش کارمند بانک ملی بود ،ولی محمد علی را از همان
ابتدا با داستان ها و شعرهایی که از شاهنامه و سعدی و نظامی می خواند،
اشنا کرد .او دوران تحصیل را بعد از دبستان کسایی ،به خاطر جابجایی
خانه شان در دبســتان ادب با احمدرضا احمدی ،که او نیز بعدها شاعر،
نمایشنامه نویس و نقاش ایرانی و بنیان گذار سبک موج نو در دهه ،۱۳۴۰
در شعر معاصر ایران می شود ،می گذراند.اشنایی و دوستی ان دو تا جایی
پیش می رود که در سال ۱۳۴۳به همراه هم و در کنار دوستان دیگری
چون نادر ابراهیمی ،اسماعیل نوری عالء ،مهرداد صمدی ،بهرام بیضایی،
اکبر رادی ،جعفر کوش ابادی ،مریم جزایری و جمیله دبیری،گروه طرفه،
را با هدف دفاع از هنر موج نو و چاپ و انتشار کارهای شان تاسیس می کنند
که انتشار دو شماره جنگ طرفه و تعدادی کتاب شعر و داستان از کارهای
این گروه است .چون پدر ،تمایل زیادی به زبان فرانسه داشت ،وی را در
مهر ۱۳۳۲در دبیرستان رازی واقع در خیابان فرهنگ که زبان فرانسه در
ان تدریس می شد ثبت نام کرد و دنیای جدیدی به روی او گشوده شد.
معاشرت با افرادی از کالس های باالتر و هم چنین فعالیت های فوق برنامه
مانند تهیه روزنامه دیواری یا پیشاهنگی باعث شد او با کتاب انس بگیرد و
در نهایت تبدیل به یک کتاب خوان حرفه ای شود و این اتفاق ،راه را برای
اینده ای که در ذهنش می پروراند هموار ساخت .پس از کالس دهم به
مدرسه دارالفنون رفت و با افرادی چون داریوش اشوری ،بهرام بیضایی،
نادر ابراهیمی و عباس پهلوان ،اشنا شد .در همان سال ها بود که داستانش
به نام دشت پندار ،در مسابقه داستان نویسی مجله سخن ،برگزیده و در ان
مجله چاپ شد .سپانلو ،هنوز در نویسندگی به پختگی الزم نرسیده بود
و همچنان در دارالفنون مشغول تحصیل بود که داستانی تاریخی به نام
نیزه پارسی ،را تحت تاثیر پاورقی های مستعان و مسرور نوشت و با هزینه
شخصی چاپ و منتشر کردکه توفیقی برای او نداشت .شاید غرور جوانی
بر او مستولی شده بود ،اما هر چه بود سپانلو ،بعدها هیچ گاه این کتاب را در
کارنامه و کتاب های رسمی خودش ثبت نکرد.
سپانلو ،پس از فارغ التحصیلی از دارالفنون ،در دو رشته حقوق و ادبیات
دانشگاه قبول شد اما در کمال ناباوری و بر خالف عالقه اش به ادبیات و
نویسندگی ،رشته حقوق دانشــگاه تهران را انتخاب کرد .با این وجود از
نویسندگی دست نکشید و در ان ســال ها مطالبی برای مجله اطالعات
جوانان می نوشت و هم چنین کتابی به نام پچ پچه ای در ظلمت ،را از فرانسه
به فارسی ترجمه کرد که به صورت پاورقی در روزنامه نیز چاپ شد.
پس از این که از دانشگاه فارغ التحصیل شد به خدمت سربازی رفت و
در فروردین ۱۳۴۳به مرکز توپخانه اصفهان اعزام شد .سفری سرنوشت
ساز که او را با هسته اصلی ِ
جنگ اصفهان یعنی محمد حقوقی ،هوشنگ
گلشیری ،ابوالحسن نجفی و احمد میرعالیی اشنا کرد .سپانلو در محافل
شعر انان شرکت و شعرهای اش را می خواند و در همان برهه زمانی اولین
کتاب شعرش به نام اه ...بیابان ،چاپ و منتشر شد.
پس از پایان خدمت ،به ســفارش مهرداد صمدی ،به عنوان مترجم
خبر ،در رادیو مشغول به کار شد و همزمان در مجله فردوسی نقد و مطلب
می نوشت .از مطالب به یادماندنی زمان همکاری سپانلو با مجله فردوسی
می توان به مصاحبه اش با اگاتا کریستی اشــاره کرد که در پی سفر این
نویسنده ادبیات کاراگاهی و جنایی به تهران انجام شد.
اگاتا کریستی ،پس گفت وگو ی سپانلو ،وقتی دانست طرف مصاحبه
او جدای روزنامه نگار ،نویسنده ،شاعر و حقوق دانی صاحب نام است بعدها
از این گفت و گو با خاطره خوش نقل کرد .او در کنار کارهایش ،بازی در
چند فیلم از جمله ستارخان ( )۱۳۵۱به کارگردانی علی حاتمی و ارامش
در حضور دیگران ( )۱۳۵۱با کارگردانی ناصر تقوایی و همچنین پس از
انقالب ،درسال ۱۳۸۰فیلم رخســاره ،به کارگردانی امیر قویدل و فیلم
شناسایی ( )۱۳۶۶به کارگردانی محمدرضا اعالمی را تجربه کرده است.
این شاعر ،روزنامه نگار ومنتقد ادبی ،از معدود شاعران و نویسندگان ایرانی
است که در دنیای ادبیات غرب نیز شناخته شده ،و توانسته است نشان
شوالیه نخل (لژیون دونور) اکادمی فرانسه ،و جایزه ماکس ژاکوب را دریافت
کند .او به عنوان یکی از چند نماینده معدود ادبیات معاصر فارسی ،سهم
بزرگی در معرفی ادبیات ایران به جهانیان دارد و بسیاری از اثار او تا به حال
به زبان های انگلیسی ،المانی ،فرانسه ،هلندی ،عربی ،و سوئدی ترجمه
شده است .سپانلو ،شهرتش را بیشتر مدیون مجموعه اشعارش از جمله
رگبارها ،پیاده روها ،نبض وطنم را می گیرم ،تبعید در وطن ،ساعت امید،
فیروزه در غبار ،پاییز در بزرگراه ،و قایق سواری در تهران است .او معتقد بود
باید با قلم برای وطن گفت و دغدغه اش برای دفاع از میهن بود .تا ان جا که
به گفته خودش ،شعر مشهور «نام تمام مردگان یحیاست» را که در خواب
می بیند؛ برای کودکان جنگ سروده است .وی شعری هم درباره فلسطین
به نام «چریک های عرب» دارد که درباره اش گفته است« :در زمان شاه این
شعر را به عنوان پرچمی در دفاع از فلسطین بلند کردم» .سپانلو در کنار شعر
و برگردان اثار ادبی ،ترجمه اثاری از نویسنده هایی چون البر کامو و ژان
پل سارتر ،را نیز در کارنامه خود دارد .وی ،در سه مجموعه «خانم زمان»،
«هیکل تاریک» و «قایق سواری در تهران» زادگاهش را به عنوان محور
اصلی شعر و در حد یک اسطوره مطرح می کند و به همین دلیل به «شاعر
ی سپانلو ،سرانجام شامگاه دوشنبه ۲۱
تهران» معروف شد .قطار زندگ
اردیبهشت ۱۳۹۴در سن ۷۴سالگی از حرکت ایستاد و در قطعه نام اوران
بهشت زهرا ارام گرفت .سنگ
مزار اولیه او در قطعه نام اوران
بهشت زهرا نیز ،یک تکه
اسفالت با حروف چاپی
سربی اســت که نشان
از عشــق او به زادگاهش
تهران دارد. صفحه 8