روزنامه صبا شماره 1312
روزنامه صبا شماره 1312
روزنامه صبا شماره 1312
شنبه| 21ابان 12 |1401نوامبر 17 |2022ربیع الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1312صفحه| 5000ناموت|
دوره این حرف ها گذشته
که چرا کار یم کین
گفت و گو با «سیروس همتی» ،بازیگر فیلم «طبقه یک و نیم»
سینما ،امکانی برای گرفتن
نبض فرهنگی جامعه است
صفحه 2
هوشنگ توکلی :یک دیگر را
متهم نکنید
صفحه 7
نیما یوشیج؛
افسانه شعر نو فارسی
صفحه 8 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه 21ابان 1401شماره 1312
«کریس راک» اولین برنامه زنده نتفلیکس را اجرا می کند
«کریس راک» نخستین کمدینی خواهدبود که به صورت زنده در سرویس نمایش انالین نتفلیکس
برنامه اجرا خواهدکرد .هنوز جزئیات کاملی از این برنامه اعالم نشده اما انتظار می رود که این برنامه ویژه
در اوایل سال ۲۰۲۳در سراسر جهان پخش شود.
رابی پرا ،معاون بخش اســتنداپ کمدی نتفلیکس می گوید :کریــس راک ،یکی از نمادین ترین و
مهم ترین صداهای کمدی نسل ما است .ما هیجان زده هستیم که کل جهان می تواند یک رویداد کمدی
زنده از کریس راک ،را تجربه کند و بخشی از تاریخ نتفلیکس باشد .این یک لحظه فراموش نشدنی خواهد
بود و ما بسیار مفتخریم که کریس ،این مشعل را حمل می کند/.ایسنا
سجادصفارهرندی:سینما،امکانیبرایگرفتننبضفرهنگیجامعهاست
سجاد صفار هرندی ،رییس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسالمی و عضو شورای سیاست گذاری پنجمین
جایزه پژوهش سال ســینمای ایران درباره لزوم و هدف برگزاری جایزه پژوهش سینمای سال گفت :به
صورت کلی هدف و غایت جایزه ها و جشنواره ها این است که به مسائلی بپردازند که برای ما دارای اهمیت
هستند .او درباره جایگاه سینما و اهمیت تحقیق و پژوهش در ان ،افزود :الزم است که در بستر اثر هنری و
در نسبت با ان ،تحقیق هایی صورت بگیرد که فرایند نقد و فهم اثر هنری را غنی تر کند .هم چنین این اتفاق
باعث می شود دستاوردهای فنی و زیرساخت های سینما گسترش پیدا کند و به واسطه سینما ،امکانی برای
خواندن و گرفتن نبض فرهنگ جامعه به وجود بیاید/.ایلنا
گزارشی که ناپخته بود؛
عذرخواهی باطنی ،بابت پخش گزارش از حادثه تروریستی شاهچراغ(ع)
مدیر شــبکه کودک بابت پخش گــزارش حادثه تروریســتی
شاهچراغ(ع) از این شبکه ،عذرخواهی کرد و درباره جزییات ماجرا به
ارائه توضیحاتی پرداخت .محمدصادق باطنی ،مدیر شبکه کودک با
انتشار متنی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام ،به ارائه توضیحاتی
درباره بخش گزارش مرتبط با حادثه تروریســتی شاهچراغ ،از این
شــبکه تلویزیونی پرداخت .وی با اشــاره به حضور خود در یکی از
برنامه های شبکه دو تلویزیون ،ضمن به اشتراک گذاشتن ویدئویی از
این برنامه در صفحه شخصی خود نوشت:
بعد از حادثه تلخ شاهچراغ و گزارش کوتاهی که از شبکه کودک
پخش شد مترصد فرصتی بودم تا با مخاطبان عزیز شبکه کودک به
ویژه پدر و مادرهای محترم چند کالمی صحبت کنم تا این فرصت
در شبکه ۲فراهم شد .شبکه کودک رسانه ای امن برای تمام کودکان
ایران عزیزمان بوده ،هست و خواهد بود.
در تمام بازه ای که رسانه های مختلف مشغول نشان دادن تصاویر
دلخراش حادثه شــاهچراغ بودند ،ما یک قطره خون ،صدای شلیک
گلوله و حتی تصویر ارتین روی تخت بیمارستان را هم به مخاطبان
شبکه کودک نشان ندادیم.
ما در شــبکه کودک ،تالش می کنیم در عین حراست از امنیت
کودکی کودکان مان به ان ها بیاموزیم که نســبت به جامعه و وقایع
کیتوینسلتودخترشدربحراناجتماعی
کیت وینسلت ،در اولین تصاویری که از درام بعدی وی با عنوان «من
روت هستم» منتشر شده ،دخترش را در اغوش می گیرد .نقش این دختر
را دختر واقعی وینسلت ،یعنی میا تریپلتون ،بازی کرده است .این مادر و
دختر واقعی در این سریال بلند در نقش اعضای یک خانواده خیالی بازی
کرده اند .این سریال قرار است زمستان امسال از کانال ۴بریتانیا پخش
شود .وینسلت ،در این ســریال در نقش مادری نگران به نام روت ،بازی
می کند که وقتی دختر نوجوانش با نام فریا (با بازی میا تریپلتون) تحت
تاثیر رسانه های اجتماعی و فشارهای ناشی از ان ها قرار می گیرد ،دچار
اضطراب می شود و هرچه فریا ،بیشتر در خود فرومی رود ،رابطه وی با مادر
تیره تر می شود .وینسلت ،که در این سریال با دومینیک سویج ،همکاری
کرده است .داستان این سریال را داســتانی برای زمان ما و درباره بحران
بهداشت روانی جامعه که بر زندگی جوانان اثر می گذارد ،خوانده است .وی با
همکاری سویج ،این درام را نوشته اند .این سریال هم بخشی از مجموعه ای
با عنوان «من هستم» خواهد بود که سویج ان را خلق کرده است/.مهر
پیرامونتان حساس باشید.
گزارش ناپخته ای که از شــیراز پخش شد فاصله عمیقی با نیت و
طراحی انجام شده داشت و با وجود این که در کانال نهال (و نه کانال
پویا) پخش شده بود ،حاوی واژه های نامناسبی برای کودکان بود که
موجبات نگرانی برخی از خانواده ها را فراهم اورد.
بنده از این مخاطبان عزیز ،عذرخواهی می کنم و به خانواده های
عزیزمان مجدد تاکید می کنم که شــبکه کودک شبکه ای زنده و در
کنار شما خانواده های ایرانی است و اگر خطایی از این شبکه سر زد با
«دنیای عجیب» در هالیوود
انیمیشن سینمایی «دنیای عجیب» ،به کارگردانی «دان هال»
که در ژانر علمی تخیلی تولید شده است ،اکران خود در سینماهای
سراسر جهان را از ۲۳ماه نوامبر جاری اغاز خواهدکرد .این شصت
و یکمین فیلم پویانمایی تولید شده توسط این استودیو است که به
کارگردانی دان هال ،نویسندگی کوی نگوین و تهیه کنندگی روی
کانلی ،ساخته شده است .صداپیشگان این فیلم جیک جیلنهال،
جابوکی یانگ وایت ،گبریل یونیون ،لوســی لیو و دنیس کواید،
هستند .داســتان انیمیشن ســینمایی «دنیای عجیب» درباره
خانواده افسانه ای کلیدها ( )Cladeاست ،خانواده ای از کاشفان
که اختالفات شان تهدیدی برای سرنگونی اخرین و حیاتی ترین
ماموریت شــان در سرزمین های ناشــناخته و خائنانه است ،زیرا
موجودی در انتظار ان ها اســت .به گفته هال« ،دنیای عجیب»
اشاره ای به مجالت زرد است ،داستان های محبوب نیمه اول قرن
بیستم که روی کاغذهای کاهی ارزان قیمت چاپ می شدند/ .میزان
نقد و صبوری شما عزیزان روز به روز خود را بهبود می بخشد.
اما ان چه این روزها برای اهالی شبکه کودک ،بسیار ارزشمند بود
پویش «ارتین_کنارتیم» بود .پویشی که بیش از ۵۰هزار کودک عزیز
در ان شرکت کردند و برای مان نقاشی ارسال کردند و ما فقط تعداد
اندکی را توانستیم از انتن رسانه ملی پخش کنیم.
شرمنده تمام ان هایی هستیم که می گفتند فرزندمان از انتن کنار
نمی رود تا نقاشی خود را که برای ارتین فرستاده روی انتن مشاهده
کند .ما نتوانستیم جز تعدادی محدود را به تصویر بکشیم.
تعداد کمی از این نقاشی ها را می توانید در استوری بنده مالحظه
کنید .نقاشــی هایی پرمهر که غلیان عاطفه مردم عزیزمان به ارتین
و خانواده اش را نشــان می دهد .به فکر انجام کاری بــرای ارتین و
نقاشی های ارسالی هستیم.
اگر پیشــنهادی دارید پذیرای پیشــنهادات تان هستیم .از تمام
دوستانی که در این ایام بنده و شبکه کودک ،را با نقدها ،توصیه ها و
حتی توهین ها خطاب قرار دادند ممنونم .همه را خواندم و بر دو دیده
نهادم .حتی ان هایی که بی انصافی کردند و یک ســویه نگریستند و
ره به خطا رفتند.
شبکه کودک رسانه ای امن برای تمام کودکان ایران عزیزمان بوده،
هست و خواهد بود/ .مهر
«پینوکیو»؛ اثری که منتقدان ان را ستودند
ســومین تیزر انیمیشــن استاپ موشــن جذاب «پینوکیو» ،به
کارگردانی گی یرمو دل تورو و مارک گوستافسون ،توسط نتفلیکس
در روز ۹نوامبر منتشر شد .براساس نظر اغلب منتقدان ،این انیمیشن
استاپ موشن دل تورو ،نه تنها یکی از بهترین انیمیشن های سال بلکه
یکی از بهترین فیلم های امسال است .اثری که تماشاگر در همین تیزر
نیز به شگفت انگیز بودن ان پی می برد .انیمیشن موزیکال «پینوکیو»،
بر اساس قصه نمادین اسطوره ای کارلو کلودی ،ساخته شده است و
دل تورو و مارک گوستافســون،کارگردانی ان را به صورت مشترک
برعهده دارند .گی یرمو دل تورو و پاتریک مک هیل ،فیلمنامه ان را نیز
به صورت مشترک نوشته اند .صداپیشگان این انیمیشن شامل ایوان
مک گرگور ،دیوید بردلی ،فین ولف هارد ،کیت بالنشت ،کریستوف
والتز ،تیلدا سوینتون ،جان تورتورو ،ران پرلمن ،تیم بلیک نلسون ،برن
گورمن و بازیگر نوظهور گرگوری مان ،است .نتفلیکس ،قرار است ماه
اینده میالدی این انیمیشن را عرضه کند/.صباخبر صفحه 2
خرب سیمنا و تلویزیون
«خائن کشی» به جشنواره روتردام دعوت شد
جشنواره فیلم روتردام فهرســت فیلم های دوره جدید خود را تکمیل کرد و فیلم «خائن کشی» به
کارگردانی مسعود کیمیایی به عنوان یکی از فیلم های این رویداد سینمایی به نمایش گذاشته می شود..
این فیلم در چهلمین جشــنواره فیلم فجر نامزد دریافت ۶جایزه بود و توانست سیمرغ بلورین بهترین
طراحی لباس را کسب کند .در سال ۲۰۲۱نیز نسخه ترمیم شده فیلم «گوزن ها» از مسعود کیمیایی در
جشنواره روتردام به نمایش گذاشته شد .پنجاه و دومین جشنواره بین المللی فیلم روتردام ،از تاریخ ۲۵
ژانویه تا ۵فوریه ۵( ۲۰۲۳تا ۱۶بهمن) برگزار می شود و پیش از این حضور فیلم «خرس نیست» از جعفر
پناهی نیز در این جشنواره اعالم شده بود/.ایسنا
«نوجوونیم» فضای جدیدی دارد
حسین شکیب راد ،دبیر جشنواره «نوجوونیم» که هر شــب روی انتن شبکه امید می رود ،درباره این
جشنواره گفت :هدف ما ،شناخت استعدادهای نوجوان ها در حوزه های مختلف و معرفی و وصل ان ها به
محیط کاری حرفه خودشان است تا بتوانند به وسیله تالشی که کرده اند به هدف خود نزدیک تر شوند .او
اضافه کرد« :نوجوونیم» می تواند یک سکوی پرتاب برای نوجوان ها باشد .سال گذشته در حوزه های محدودی
می توانستیمشرکتکنندگانراازنهادهایمرتبطجذبکنیم.اماامسالبخش هاوسرشاخه هایبیشتریرا
به جشنواره اضافه کرده ایم .این برنامه ساز تصریح کرد :تمام اثار ارسالی امسال به عالوه حمایت های تشکل ها
و نهادهای فرهنگی و هنری ،مورد حمایت افراد دیگری نیز غیر از این نهادها قرار گرفته اند/.مهر
«حریم» قصه زنان دردکشیده و جنون خشکسالی
فیلم کوتاه «حریم» به تهیه کنندگی پیمان شــاه محمدی
و علیرضا نظارت و کارگردانی حســین بابائیان ،که به تازگی
مراحل تولید و امور استودیویی خود را به پایان رسانده است،
برای حضور در شانزدهمین دوره جشنواره بین المللی Red
Rockامریکا در ۲بخش بازار فیلم و بخش اصلی و نوزدهمین
دوره جشنواره بین المللی accordi @DISACCORDI
ایتالیا در بخش رسمی فیلم های کوتاه بین المللی انتخاب شده
و به رقابت می پردازد .پیمان شاه محمدی ،تهیه کننده و مدیر
امور استودیویی و پخش بین المللی فیلم کوتاه «حریم» ،در این
باره توضیح داد« :حریــم» ،یک دغدغه هنری مهم برای تمام
عوامل ان به حساب می اید .چون به یکی از مهم ترین نگرانی
حال حاضر نه تنها ایران بلکه جهان ؛ خشکسالی و به موازات ان
حقوق بشر و بحران زنان و کودکان فقیر می پردازد .این فیلم
نگاهی صریح و بدون موضع گیری به حقوق زنان و کودکان ،در
تمدن کنونی دارد که در فیلمنامه به معضل کم ابی و خشکسالی
گره خورده است .او درباره مضمون فیلم بیان کرد :مضمون فیلم
مستقیما توجه هر مخاطبی را در سراســر دنیا به خود جلب
می کند و زنگ خطری به حساب می اید برای یک اتفاق مهم
جهانی که باید مدیریت شود.
شاه محمدی ،درباره حضور فیلم در ۲جشنواره بین المللی
عنوان کرد :اولین حضور بین المللی فیلــم کوتاه «حریم»،
هم زمان در ردراک امریکا ،است .ما هم در بخش بازار فیلم و هم
در بخش جشنواره ردراک ،حضور داریم .جشنواره بین المللی
رد راک امریکا ،مراحل مختلف و دشواری را برای انتخاب فیلم ها
دارد که این پروسه در هر دوره از جشنواره نزدیک به یک سال
طول می کشد و برای همین است که از اهمیت باالیی برخوردار
اســت .این موضوع هم در بخش انتخاب و هم در بخش اعالم
نتایج و نامزدها نیز به چشم می خورد .از داوران سرشناس این
شنبه 21ابان 1401شماره 1312
3
جشنواره معتبر می توان به بن پرادفوت ،نامزد اسکار اشاره کرد.
شاه محمدی ،که مدیر امور توزیع و پخش بین المللی فیلم
کوتاه «چرخه» نیز هست در این باره توضیح داد :فیلم کوتاه
«چرخه» ،به کارگردانی و تهیه کنندگــی وحید رابودان ،که
مجری طرح ان موسسه فرهنگی هنری «کارنامه» ،است نیز در
بخش بازار فیلم جشنواره ردراک ،حضور خواهد داشت.
او در پایــان گفت :دومین حضور بیــن المللی فیلم کوتاه
المللی فیلم کوتاه
«حریم» در ناپولی ایتالیا و در جشنواره بین
ِ
ن ماه در
،accordi @DISACCORDIاست که ۱۶تا ۲۲ابا
حال برگزاری است .این جشنواره پذیرای فیلم ها و فیلمسازان از
سراسر جهان است تا هنر فیلم های کوتاه مستقل را با مخاطبان
محلی به اشتراک بگذارند .هم چنین فیلمسازان فرصتی برای
شبکه سازی و توسعه حرفه ای و تشویق گردشگری فرهنگی و
توسعه صنعت فیلم در ناپلی و مناطق اطراف ان را دارند .این
جشنواره ،یک جشنواره مخاطب پسند است که بر همه ژانرها
تمرکز دارد .بهترین فیلم کوتاه ،بهترین فیلم کوتاه بین المللی،
بهترینفیلمکوتاهمستند،بهترینفیلمکوتاهانیمیشن،بهترین
فیلم کوتاه محیطی ،بهترین کارگردانی ،بهترین بازیگر مرد،
بهترین بازیگر زن ،جایزه ویژه تماشاگران بخش های مختلف
این جشنواره به حساب می ایند.
در فیلم «حریم» ،مهرانه عزاباد ،رضا رباط جزی ،نریمان علی
لیواری و نازنین زهرا احمدی ،به ایفای نقش پرداخته اند.
سایر عوامل فیلم نیز عبارتند از نویسنده و کارگردان :حسین
بابائیان ،تهیه کنندگان :پیمان شاه محمدی ،علیرضا نظارت،
مدیر فیلمبرداری :یونس ســبزی ،مدیر صدابرداری :حمید
زیباکالم ،دستیار کارگردان :میالد حسینی ،برنامه ریز :غالمرضا
اقایاری ،منشی صحنه :سمیه جهانشاهی ،اهنگساز :محمدرضا
سیفی ،طراح گریم :الدوز عزیزی ،عکاس :کیمیا غفاری/.مهر صفحه 3
4
شنبه 21ابان 1401شماره 1312
پرونده
گفت و گو با «سیروس همتی» ،بازیگر فیلم «طبقه یک و نیم»
دوره ایـن حرف هـا گذشـته کـه چـ
سیروس همتی ۱۳ ،مرداد ۱۳۵۱به دنیا امد .او رشته کارشناسی ریاضی در دانشگاه تربیت معلم را به پایان
مریم ضیغمی محمدی
رساند و به واسطه ان اکنون هم زمان با فعالیت های هنری اش به عنوان معلم ریاضی مشغول به کار است .همتی،
گفت و گو
در کنار تدریس و بازیگری ،طراحی صحنه ،نویسندگی و کارگردانی هم می کند .این بازیگر و کارگردان تئاتر
سال ها پیش در «خاک سرخ» ابراهیم حاتمی کیا و «اشپزباشی» محمدرضا هنرمند ،نقش کوچکی ایفا کرد و تجربه بازی در
چند تله فیلم و فیلم سینمایی را داشت .اما هنرنمایی او در فیلم سینمایی مارمولک به کارگردانی کمال تبریزی و بازی در سریال
مناسبتی ماه مبارک رمضان به نام «خداحافظ بچه» و سریال شبکه نمایش خانگی «نیسان ابی» به کارگردانی منوچهر هادی،
مورد توجه بیشترعالقه مندان قرار گرفت .فیلم «طبقه یک و نیم» که در ژانر کمدی به کارگردانی نوید اسماعیلی و تهیه کنندگی
غالمرضا ازادی در سال 99ساخته شده ،بعد از حدود دوسال پروانه نمایش گرفته و قرارداد اکران این فیلم بنا بر تصمیم عوامل
به جای روز چهارشنبه که روز مرسوم ورود فیلم های جدید در هر هفته به چرخه اکران محسوب می شود ،یک روز زودتر و در
روز سه شنبه 10ابان ،که بلیت سینماها به صورت نیم بها عرضه می شود ،با بازی سیروس همتی ،روانه پرده نقره ای سینماها
شده است .البته این فیلم برای اولین بار در میان 62فیلم بلند سینمایی حائز شرایط حضور در بخش سودای سیمرغ سی و نهمین
جشنواره فیلم فجر شد و در معرض نگاه نقادانه اهالی رسانه و منتقدان سینمای ایران قرار گرفت .و هم اکنون پس از گذشت
حدود 10روز از اکران ان و تا لحظه تنظیم این مطلب ،نزدیک به 400میلیون تومان فروش داشته که به عبارتی روزی حدود 40
کو نیم» با قیمت بلیط 45000هزار تومان و با
میلیون تومان می شود .و اگر از زاویه تعداد تماشاگر محاسبه کنیم ،فیلم «طبقه ی
ن سینماها کرده است .همتی ،در
در نظر گرفتن بلیط نیم بهای سه شنبه ها ،به طور متوسط روزی 900تا 1000تماشاگر را جذب سال
این فیلم با بازیگرانی چون امیرمحمد متقیان ,شهره سلطانی ,مهدی هاشمی ،صحرا اسدالهی ،سیروس همتی ،خسرو احمدی،
قاسم زارع ،اسداهلل یکتا ،مهران رجبی ،بهروز پناهنده ،اصغر حیدری ،مهدی موسوی ،مریم فرجی ،رامتین پورقاسمیان ،مانی
سقاباشی ،هم بازی است .خبرنگار صبا ،به بهانه اکران این فیلم که داستان ان درباره بهنام ،کارمند شرکتی معتبر است که به
دلیل دقیق بودن در کارش از سوی مدیریت بنا است جایگاه شغلی اش عوض شود ،ولی براساس یک اتفاق ساده ،نه تنها جایگاه
شغلی اش بلکه تمام زندگی او و ابروی چندین ساله اش به خطر می افتد ...با سیروس همتی ،به گفتگو نشسته است تا از چند و
چون فیلم و بازی او در ان بیشتر بدانیم .داستان فیلم «طبقه یک و نیم » ،در یک صبح زمستانی اتفاق می افتد که بهنام قصد
ورود به شرکت دارد ،اما سرگرد سعیدی ،که فردی کارکشته است به دنبال سارقان انبار شرکت می گردد و با مشاهده رفتار و
عملکرد بهنام ،شک و تردیدش بیشتر می شود .با این اتفاق ساده ،زندگی بهنام ،دستخوش تغییرات مختلف شده و ناگهان همه
چیز برای او عوض می شود« .طبقه یک و نیم» نشان می دهد که چه طور اتفاقات بیرونی و خارج از دسترس یک فرد می تواند
زندگی و شرایط او را تحت الشعاع قرار داده و دستخوش اتفاقات مختلف کند.
همتی:
هیچ وقت از اب گل الود ماهی نگرفته ام
چه شد که به جمع بازیگران «طبقه
یک و نیم» پیوستید؟
خیلی غیرمنتظره و بدون هیچ مقدمه ای
طی تماسی از ســوی کارگردان دعوت به
کار شدم« .نوید اسماعیلی» کارهایم را پی گیری کرده بود و عالقه
داشت تجربه ای با هم داشته باشیم .وقتی فیلمنامه را مطالعه کردم
احساس خوبی به نقش پیدا کردم ؛ شخصیتی که به شدت از اب گل
الود ماهی می گیرد .نقش هایی را که باال و پایین دارند ،دوست دارم،
البته نه تنها من ،بلکه هر بازیگری که دغدغه مند است به این گونه
نقش ها عالقه دارد.
اغلب پیشنهادهای تان بازی در اثار کمدی است .ایا این
موضوع خودخواسته است یا پیشنهادها شما را به این سمت
سوق داده است؟
خیر ،اتفاقاً نقش هایی هم پیشنهاد داده می شود که کام ً
ال جدی
و تراژیک است .اشاره می کنم به نقش برادر شهید هسته ای «مجید
شهریاری» ساخته «حسین تبریزی» که در اوایل فیلمبرداری در
گپ و گفت مان می گفت که از من چند تئاتر جدی دیده اســت و
معتقد بود من از پس بازی در نقش های کمدی و جدی بر می ایم
و به من اعتماد کرد .از این گونه نقش های جدی زیاد بازی کرده ام.
در نمایش «کلنل» کاندیدای بازیگری شدم و در ان ،نقش ام کام ً
ال
جدی بود .در فیلم های «دشــمن زن»« ،زن ها فرشــته اند »۲و
«پاکول» هم نقش های جدی داشــتم .می خواهم بگویم که سعی
و تالش من این است تا از هر نوع نقشی اســتقبال کنم و کارنامه
بازیگری ام دارای تنوع و نقش های متفاوت باشد.
با این توضیحات «سیروس همتی» را در کدامیک موفق
می دانید؛ سینما ،شبکه نمایش خانگی ،تئاتر یا تلویزیون؟
پاسخ این ســئوال را بر عهده مردم می گذارم .سرچشمه همه
این ها تحلیل و ارائه درست نقش است .تکرار می کنم ،ارائه درست
نه درشت .چون فرق بازی درست با درشت سه نقطه است ،برای من
ارائه کار خوب مهم است اگرچه حواسام باید به این موضوع باشد که
در سینما وجهه هنری شخصیت باالتر است ،در تلویزیون و شبکه
نمایش خانگی چون مخاطب عام بیننده است شخصیت باید به تیپ
هم نزدیک باشد و این ها تعاریفی است که بازیگر با توجه به مطالعات
و تجربه هایش باید باید به ان دقت داشته باشد .نکته مهم این است
که بتوانی نقش را به درستی تجزیه و تحلیل کنی و بقیه را باید بر
عهده تماشاگر بگذارید .خدا را شکر مخاطبان بازی ام را در هر ژانر
و مدیومی ،چه در ســینما و چه در تئاتر و تلویزیون و حتی شبکه
نمایش خانگی ،پسندیده اند.
به فیلمی که هم اکنون با بازی شما روی پرده سینماها
اســت برگردیم .در فیلم «طبقه یک و نیــم» ،با توجه به
توضیحاتی که ارائه دادید ،چه تحلیلی از نقش تان برای اجرا
و خلق کاراکتر داشتید؟
در وهله اول ،فیلمنامه را مطالعه می کنم و در حاشیه فیلمنامه
یادداشــت هایی برای خودم می نویســم و در جلسه بعد با حضور
فیلمنامه نویس و کارگردان ،ان چه را که نوشــته شده ،با توجه به صفحه 4
پرونده
ـرا کار می کنـی
دیالوگ ها ارائه می دهم .خوشحالم در خصوص تمام کارهایی که
انجام داده ام ،در اولین جلسه با کارگردان های مختلف ،ان چه که
برداشتم از نقش بوده ،مد نظر نویسنده و کارگردان بوده و معموال
پیشنهاهایم مورد استقبال قرار می گیرد .درباره فیلم «طبقه یک و
نیم» همین اتفاق افتاد و ان چیزی که برایم اهمیت دارد ،این است
که ببینم چه جایگاهی در این فیلمنامه خواهم داشت .بنابراین ابتدا
قصه و پرداخت فیلمنامه ،دوم کارکترهای ان و سوم خود کارگردان
و تیم تولید همه فاکتورهایی هستند تا یک نقش را بپذیرم .همیشه
سعی کرده ام بهترین انتخاب را داشته باشــم و همه جوانب را در
موقعیت های ضروری در نظر بگیرم .نقشی که در «طبقه یک و نیم»
ی شخصی از اب گل الود
دارم از خودم دور است .هیچ وقت در زندگ
ماهی نگرفته ام و این تضاد و تقابل را دوست دارم چون مرا وادار به
تفکر و تحقیق می کند و سبب رشدم می شود .
نقش من در این فیلم از ان دست نقش هایی است که باید به ان
می رسیدم ،ادمی پاچه خوا ر و تقریباً سودجو که از اب گل الود ماهی
می گیرد .به طور مثال اگر به من نقش معلم یا دبیر را بدهند چون
حدود 3دهه است که در این حرفه کار می کنم نیاز به دویدن ندارم
و با چم و خم این حرفه اشنا هستم.
اولین تجربه همکاری تان با «نوید اسماعیلی» چگونه بود؟
قطعاً تجربه خوبی بود چون در غیر این صورت در فیلم دومش،
«پاکول» با او همــکاری نمی کردم .وقتی روند تولید ،شــناخت
کارگردان ،برخــورد او با عوامل ،نــوع احترام ،درســت و اصولی
پیش برود خاطره خوبی بر جا می گذارد و همین ها کافیست تا از
پیشنهادهای بعدی هم استقبال کنم.
«طبقه یک و نیم» چه مســئله ای را در جامعه به چالش
می کشد؟
در این فیلم ســوءتفاهمی که در دنیا وشــرایط امروز ،امارش
باالست ،به تصویر کشیده شده است.
وقتی یک بازیگر فیلمنامه ای را می پذیرد و یا کارگردانی
اثری را می ســازد ،به ماندگاری ان فکر می کند .ایا فیلم
شنبه 21ابان 1401شماره 1312
5
«طبقه یک و نیم» پیام خود را به مخاطب منتقل کرده است؟
صد درصد منتقل کرده است ،در غیر این صورت سرمایه گذارها
پای کار نمی ایستادند .سرمایه گذارها ادم های باهوشی هستند و
قطعا در تولید و ساخت اثری ورود می کنند که ارزش داشته باشد .
هم چنین استاد مهدی هاشمی ،شهره سلطانی ،قاسم زارع ،خسرو
احمدی ،بهروز پناهنده و صحرا اسداللهی بازیگران شناخته شده ای
هستند و اگر فیلمنامه حرفی برای گفتن نداشت ،بازی در این فیلم
را نمی پذیرفتند.
با توجه به شرایط 3-2سال اخیر و همه گیری کرونا که
تماشاگر را از سالن های سینما دور کرده بود ،ایا در شرایط
فعلی بازتاب و بازخوردی از اکران و اســتقبال از این فیلم
گرفته اید؟
در صفحات مجــازی بازتاب کیفیت فیلم قابل دفاع اســت،اما
واقعیت امر این است که ما هنرمندان مانده ایم که چه کنیم؟ من
خودم را عرض می کنم ،وقتی بازی در اثری را می پذیرم به هر حال
انعکاســش این اســت که چرا قبول کردم و اگر قبول نکنم بی کار
می شوم .اما در عین حال به دو مطلب اشاره می کنم .ابتدا به کرونا و
شرایط موجود در جامعه .به هر حال کارگردان و عوامل فیلم دوست
دارند فیلم شان دیده شود و با استقبال مخاطب خستگی شان در
برود .مطمئن هســتم با اکران «طبقه یک و نیم» خستگی عوامل
گروه رفع شد .اما موضوع مهم دیگر درباره اسپانسر ،سرمایه گذار یا
تهیه کننده است که دوســت دارند برای دوام و استمرار کار در این
عرصه بازخورد مالی خوبی داشته باشند .به هر حال حتی با توجه به
شرایطی که در 2ماه اخیر گریبان گیر همه مان است ،تصور می کنم
فروش فیلم در قیاس با دیگر فیلم ها قابل دفاع باشد .در کل هرکاری
انجام دهیم مردم حرفی ،گله ای یا نقدی به عملکرد ما دارند.
تصور می کنید فیلم زمان مناسبی اکران شده است؟
من که در این موضوع تعیین کننده نیستم .اگر با توجه به این که
فیلم از قبل اماده بوده و طبق زمان بندی اکران ان فقط در این برهه
می توانسته اتفاق بیفتد ،باید بپذیریم.
بازیگری چه جایگاهی در کارنامه تان دارد و فکر می کنید
تا چه زمانی این حرفه را ادامه می دهید؟
بازیگری یکی از رشته هایی است که بر خالف رشته های ورزشی،
سن در ادامه همکاری تاثیر ندارد؛ بازیگری تنها حرفه ای است که
بازنشستگی ندارد.
وضعیت معیشت و درامدتان با توجه به این که یک حقوق
ثابت از اموزش و پرورش برای حرفه معلمی دارید ،چه طور
است؟
برخی بازیگران سرشان شلوغ است و من هم به ان ها می بالم و
امیدوارم سر من هم شلوغ شود و درامد خوبی از این راه داشته باشم.
بعد از بازی در سریال «نیسان ابی» هیچ پیشنهادی نداشتم و اگر
کارمند رسمی اموزش و پرورش نبودم به لحاظ مالی دچار معضل
می شدم و به مشکل بر می خوردم .ان موقع مجبور بودم به بازی در
هر کاری تن بدهم ،اما حقوق دبیری باعث شده است که حق انتخاب
داشته باشم.
وضعیت تئاتر چگونه اســت؟ این روزها به شــدت دو
دستگی برای روی صحنه رفتن یا نرفتن در بین تئاتری ها
حاکم شده است.
تئاتر نسبت به سینما به شدت مظلوم است .من در شرایط کرونا با
ماسک سر صحنه می رفتم و جلوی دوربین ماسکم را برمی داشتم.اما
متاسفانه در دوران کرونا خیلی در حق تئاتر ظلم شد و اص ً
ال تماشاگر
حق نداشــت تئاتر ببیند .هم اینک هنرمندان از این طریق امرار
معاش می کنند و االن دوره این حرف ها گذشته که چرا کار می کنی.
من حق انتخاب دارم که در تئاتر کار کنم یا نکنم .ســئوالی از شما
دارم؛ اگر من یک 3 ،2 ،یا 4ماه کار نکنم ،چه فردی خرج زندگی ام
را پرداخت می کند؟
سخن پایانی تان را با «صبا» درباره بازی در فیلم «طبقه
یک و نیم» بفرمایید.
در فیلم«طبقه یک و نیم» ســکانس هایی وجود دارد که قابل
انطباق با شرایط موجود در جامعه است .ان را اثری قابل دفاع می دانم
و فکر می کنم «نوید اسماعیلی» در فیلم «پاکول» تعداد نواقص و
ضعف هایش نسبت به «طبقه یک و نیم» کمتر است ،چون تجربه اش
بیشتر شده است .مطمئنم با این روندی که پیش میرود سینمای
ایران با فیلمسازی بااتیه روبه رو است .از همکاری در این فیلم و با
«نوید اسماعیلی» بسیار راضی هستم و از این فیلم به عنوان یک کار
شریف یاد می کنم .به شــدت نقش ام را در این فیلم دوست دارم و
امیدوارم اکران موفقی را پشت سر بگذارد. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه 21ابان 1401شماره 1312
دنیا فتحی :محوریت «در دل خاک» تحول انسان و ارزش واالی شهداست
دنیافتحی،کهاثرشبهمرحلهنهاییبخش«رادیوتئاتر»هجدهمینجشنوارهتئاترمقاومتراهیافتهدرباره
ان گفت« :در دل خاک» یک نمایش با موضوع دفاع مقدس است و پیام نمایش چیزی جز توجه و ارزشمند
بودن شهدا نیست .او با بیان این که قبل از پذیرفته شدن در جشنواره تئاتر مقاومت امسال به اتفاق اعضای
گروه اش ،روال عادی تمرین را داشته ،گفت :پس از پذیرفته شدن کار در جشنواره مقاومت متن را دورخوانی
کردیم و سپس تحلیل نقش ها و کاراکترها را انجام دادیم .فتحی ،در ادامه اذعان داشت :ما در نمایش «در دل
خاک» بازی زیادی نداشتیم به این دلیل که مرحله اخر اجرای ما ،یک اجرایی بین نمایش نامه خوانی و نمایش
رادیویی بود و همین موضوع تالش بیشتری را برای ارائه اثری بهتر ،می طلبید/ .ایلنا
تلفیقشگفت انگیزهنرعکاسیومعماریدرلیسبون
جوایز عکاسی معماری ،فهرست نامزدهای مسابقه امسال را اعالم کرد .از عکس منتخب چابهار در ایران
تا خانه های نعل اسبی شگفت انگیز بر ستیغ کوه چین و پل عجیب و غریب مارسی فرانسه ،برترین های
عکاسی معماری به نمایش گذاشته شدند .هنر عکاسی یکی از پرمخاطب ترین هنرهای جهان معاصر
است و دلیل اصلی استقبال از این هنر ،گستره سوژه هایی است که به چنگ عکاسان حرفه ای درمی اید و
تلفیق هنر عکاسی با هنر معماری زیبایی و لذت دیدن تصاویر را مضاعف می کند.
این عکس ها در جشنواره جهانی معماری ( )WAFلیسبون در پرتغال از 30نوامبر تا 2دسامبر نمایش
داده می شود/.فارس
تابلویی از رامبراند ،به هشت هزار نفر فروخته می شود
به زودی عده زیــادی از عالقه مندان می توانند یک قطعه
دیجیتالی از«نگهبان شب» را به دست بیاورند .این موضوع به
تازگی توسط بنیاد میراث رامبراند و HODL Financeدر
اولین سالگرد درگذشت کارشناس مشهور رامبراند ،پروفسور
دکتر ارنست ون دی وترینگ ،اعالم شد.
«نگهبان شــب» به ۸۰۰۰قطعه تقسیم می شود و سپس
به صورت NFTدر دســترس همه قرار می گیرد .با این کار،
مردم نه تنها مالک قطعه خاص خودشان از «نگهبان شب»
می شوند ،بلکه بنیان گذار موزه متا رامبراند ،نیز می شوند .این
یک موزه دیجیتال و تنها مکانی در جهان است که در ان تمام
نقاشی های رامبراند ،بازسازی شده و به صورت دیجیتالی به
حالت اولیه خود بازگردانده شده اند و می توان با وضوح باال ان ها
را دید .بنیاد میراث رامبراند ،با این ابتکار می خواهد مجموعه
رامبراند ،را برای همیشــه حفظ کند و ان را برای نسل های
اینده در دسترس قرار دهد.
پروفسور ارنست ون دو وترینگ ،موفق شده است تمام اثار
رامبراند ،را ردیابی ،احراز هویت و حفظ کند .یکی از کار های
ارزشمند او این است که همراه با بنیاد میراث رامبراند ،تمام
اثار هنری رامبرانــد ،را دیجیتالی و بازســازی کرد و به این
ترتیب تضمین کرده است که هنر به صورت دیجیتالی همیشه
قتل های ابرومندانه؛ درکتابفروشی ها
ماندگار خواهد بود و نسل های اینده از ان بهره مند می شوند.
ون دی وترینگ ،قطعاتی را که در سال ۱۷۱۵بریده شده
بودند و تصور می شد برای همیشه گم شده اند ،بازسازی کرد و
حاال تابلوی دیجیتالی شده به حالت اولیه خود بازگشته است.
اکنون این امکان برای همه وجود دارد که قطعه خود را از این
نقاشی مشهور جهانی به صورت NFTدریافت کنند.
هر خریدار ،یکی از بنیانگذاران موزه متا رامبراند ،می شود و
این به مالک امکان دسترسی انحصاری به این موزه دیجیتال
را می دهد ،جایی که مشهورترین نقاشی های رامبراند و سایر
اثار هنری تاریخی در ان به نمایش درامده است .یک مزیت
دیگر این است که شــخص می تواند NFTخود را به دیگر
هنردوســتان اجاره دهد تا ان ها نیز امکان دسترسی به کل
مجموعه رامبراند و رویداد های منحصر بــه فرد در موزه متا
رامبراند ،را داشته باشند.
پیم اســاگر ،یکی از بنیانگذاران بنیاد میــراث رامبراند،
می گوید :هدف ما این اســت که اطمینان حاصل کنیم اثار
رامبراند ،همیشه در دسترس همه قرار می گیرد .با افتتاح موزه
متا رامبراند ،مردم می توانند تمام نقاشــی های رامبراند را در
کنار هم و در یک محیط دیجیتال مشاهده کنند .این جا تنها
جایی در جهان است که چنین امکانی وجود دارد / .هنرانالین
مجموعه داســتان قتل های ابرومندانه ،نوشته ری بردبری ،شامل
پنج داستان کوتاه با عنوان های اونتردرزیبوت دکتر ،فینگان ،قتل های
ابرومندانه ،سریع تر از چشم و تبادل است که نسخه اصلی این کتاب
در سال ۱۹۹۶منتشر شده است .این کتاب نوزدهمین عنوان از اثار
مجموعه ی پانوراما ،است که انتشــارات ققنوس ،برای دسترس پذیر
کردن ادبیات جهان برای مخاطبان خود تهیه کرده اســت .انتشارات
ن وخواندنی ترین های ادبیات جهان را در این مجموعه در
ققنوس بهتری
اختیار مخاطب قرار می دهد ،درست مانند کاری که انتشارات گالیمار
با مجموعۀ Folio €٢انجام داد .قرار دادن داستان یا رمان های کوتاه
یا بخش هایی از رمان های چند جلدی و گران بها در دسترس همگان
هدف این گروه بود .گروه انتشاراتی ققنوس ،هم پس ازبررسی اهداف
مجموعه مذکور بران شد که چنین امکانی را برای مخاطبان فارسی
زبان فراهم کند .از این رو انتشــارات گالیمار ،را از تصمیم خود مطلع
ساخته است/.ایرنا
صندل های استیو جابز ،حراج می شود
اگر می توانستید یک قطعه از تاریخ فناوری را داشته باشید چه
وسیله ای را انتخاب می کردید؟ اکثر مردم احتماال اولین گیم بوی،
اولین ایفون یا اولین ای پاد ،را انتخاب می کنند .با این حال اگر روی
این موضوع اصال حساس نباشید ،ممکن است بتوانید یکی از اقالم
عجیب و غریب به معنای واقعی کلمه را از زباله دان تاریخ برای خود
بردارید .به تازگی یک جفت صندل قدیمی و مستعمل که استیو
جابز ،می پوشیده ،در یک حراجی برای خرید گذاشته شده است.
به غیر از عینک دایره ای و ژاکت یقه اسکی مشهور استیو جابز ،یک
جفت صندل قدیمی او نیز جزو نمادهای ظاهری بنیانگذار اپل،
به شــمار می اید .طبق گزارش ها این صندل که در میان بخشی
از وســایل دهه ۷۰و ۸۰جابز بوده در حراج جولیــن ،قرار داده
شده است .پیش بینی می شود این صندل ها بین ۶۰تا ۸۰هزار دالر
خریداری شوند .در زمان نوشتن این خبر ،رقم پیشنهادی برای این
صندل ها ۲۲هزار و ۵۰۰دالر بوده است/ .صباخبر
امکانپهلوگیریکشتی«سانی»درقطرمنتفیشد
ســید عزت اهلل ضرغامی ،وزیــر میراث فرهنگی ،گردشــگری و
صنایع دستی عصر پنجشنبه ،در بازدید از کشتی تفریحی سانی ،در
بندرعباس گفت :قرار بود مســافران جام جهانی فوتبال در قطر را به
وسیله کشتی سانی ،جابه جا کنیم اما دولت قطر به دالیل مشکالت
داخلی خود امکان پهلودهی این کشتی و شناورهای ایرانی را ندارد
و مســووالن قطری از به وجود امدن این شرایط و این که نمی توانند
گردشگر دریایی جذب کنند ،عذرخواهی کردند .او تاکید کرد :طرف
قطری مشکل جدی اقامت دارد و تنها تعداد محدودی از کشتی های
بسیار بزرگ که در عمل هتل هستند ،در ان جا پهلو می گیرند و مشکل
اقامتی تماشاگران را برطرف می کنند .ضرغامی تصریح کرد :در ۲هفته
اخیر با وجود هماهنگی های قبلی ،دولت قطر اعالم کرد نمی تواند در
این حوزه (گردشگری) همکاری کند .در طول یک سال گذشته موانع
رشد این حوزه از صنعت گردشگری مورد بررسی قرار گرفت ،هم چنین
سرمایه گذاری های خوبی انجام شده است/.ایرنا صفحه 6
شنبه 21ابان 1401شماره 1312
خرب فرهنگ و هرن
هوشنگتوکلی :یک دیگررامتهمنکنید
هوشنگ توکلی ،بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر ،با اشــاره به این که تئاتر هنری است که هرگز
نمی میرد ،درباره موضع گیری این روزهای برخی از اهالی تئاتر نســبت بــه گروه هایی که روی صحنه
می روندگفت :بخشی از هنرمندان تئاتر در شرایط فعلی نسبت به اجرای اثار روی صحنه موضع گیری
کرده اند و بخشی دیگر به کارشــان روی صحنه ادامه می دهند .قطعاً این موضوع را زمان حل می کند و
برای کوتاه مدت نمی توان نسخه منطقی برایش تجویز کرد .به نظرم چه ان هایی که کار می کنند و چه
ان هایی که فعالیتی در این زمینه ندارند ،یک دیگر را متهم نکنند و اجازه بدهند ،کورسویی از روشنایی
تئاتر باقی بماند/ .مهر
کتاب«مقاالتشاهنامه»منتشرشد
کتاب «مقاالت شاهنامه» نوشته محمد رسولی ،به همت انتشارات سبزان ،در ۱۵۱صفحه و با قیمت
۵۴هزار تومان منتشر و روانه بازار شده است .تاریخ یکی از مهم ترین و ارزشمندترین دانش هاست که
کاربردهای فراوانی برای جامعه شناسی ،شناخت مردمان جامعه و حتی شناخت یک واحد سیاسی (به
عنوان کشور) دارد .تاریخ فقط قصه و داستان رویدادهای گذشته نیست که فایده ای نداشته باشد .تاریخ
گذشته به انسان امروزی شناخت می دهد .با این شناخت و بینش می توان فردا را پیش بینی کرد و باالتر از
ان ،می توان اینده را به درستی ساخت .شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی ،شرح تاریخ سیاسی اجتماعی
گذشتۀ ایران (دوران های کهن و باستان) است که مطالعۀ ان بسیار سودمند می باشد/ .ایلنا
چایکوفسکی؛بدونهیچاحساسعمیقیازعشق
هر دانشجوی موســیقی حداقل با یکی از اثار اهنگساز بزرگ،
پیوتر ایلیچ چایکوفسکی اشنا است .در حقیقت احتماال شما با بیشتر
ملودی ها و معیارهای او بیش از ان چه خودتان اگاه باشــید ،اشنا
هستید؛ به دلیل این که بعضی از تم های موسیقایی او به بخش های
نمادین فرهنگ غربی بدل شده است.
چایکوفسکی با خلق بیش از ۱۶۹قطعه هنری ،میراثی را به جا
گذاشته که امروز هنوز هم بر موسیقیدان ها اثرگذار است.
ترکیب بندی ناب تاثیرات غربی با ملودی های فولک سنتی روسی،
ملی گرایی و نبوغ او موجب خلق تعدادی از دوست داشــتنی ترین
و قابل تشــخیص ترین قطعات موسیقی شــده که تا به حال خلق
شده است .هنراموزان موسیقی در دوره های ابتدایی اغاز تحصیل
خود ،حقایقی اساسی را درباره این هنرمند و مشهورترین قطعات
او می اموزنــد .به این هنراموزان اموزش داده می شــود که چگونه
چایکوفسکی در Votkinskمتولد شد ،چگونه به نخستین اهنگساز
روسی تبدیل شد که امروز در سطح جهانی او را می شناسند ،چگونه با
این که در ۵۳سالگی (سال ۱۸۹۳در پترزبورگ) درگذشت و زندگی
نسبتا کوتاهی داشت ،بارها در اروپا و امریکا به عنوان رهبر مهمان
دعوت شد .این هنرمند دوره رمانتیک ،مهارتی برای نوشتن موسیقی
داشت که احساسات اشــفته او را در زندگی منعکس می کند .در
حقیقت این اهنگساز چنان اثارش را به طرز درخشانی نوشته است
که امروز هم با مخاطبان با موسیقی اش ارتباط برقرار می کنند.
با این حال جنبه های قابل توجهی از زندگی او وجود دارد که خیلی
شناخته شده نیستند .در ادامه با خواندن این نکات می توانید بیش از
پیش چایکوفسکی را بشناسید:
یکی از نقل قول های او می گوید« :الهام مهمانی است که با میل به
دیدار تنبل ها نمی رود» .این گفته او قطعا بیانگر این است که خودش
با چنین دیدی در زندگی زیسته اســت .از نخستین اموزش های
7
پیانوی او در پنج ســالگی تا مرگش ،این مرد همواره به کار و تعالی
سوق داده شد .همان طور که برایش اموزش دید ،یک کارمند محلی
در روسیه شــد .در ان زمان حرفه موســیقی برای جایگاه محترم
خانواده او قابل قبول نبود .پدربزرگ مادری او در نبرد پولتاوا ،در سال
۱۹۰۷در دوره پیترکبیر ،توانسته بود امتیازاتی برای خود کسب کند
و پدربزرگ پدری او به عنوان فرماندار Glazovدر Viatkaخدمت
می کرد .در نتیجه در خانواده ان ها به مربیان موسیقی و نوازندگان
مجلسی نگاهی باال به پایین وجود داشت .به همین جهت در سال
۱۸۵۹شــروع کارش در دولت را اغاز کرد و سه ســال را در وزارت
دادگستری گذراند و به سرعت به جایگاه دستیار ارشد ارتقاء یافت.
او در جوانی شیفته یک خواننده سوپرانوی بلژیکی به نام دزیره
ارتو بود که در سال ۱۹۶۸نامزد کردند .ولی یک اختالف نظر در حرفه
کاری ،موجب جدایی ان ها شد .او بعدا اعتراف کرده بود که دزیره،
تنها زنی بوده که حقیقتا عاشقش بوده است .ازدواج او با دانشجوی
سابق ،انتونینا میلیوکووا ،در ســال ۱۸۷۷تنها چند هفته به طول
انجامید و به یک حمله عصبی شدید منجر شد .بعدا ً او مشکالت این
فاجعه را به خودش نسبت می داد ،نه همسر سابقش .او بعدا به مدت
۱۳سال با حامی مالی خود به نام نادژدا فون مک ،ارتباطی مکاتبه ای
داشت .این بیوه سرشناس که یک انحصار حمل و نقل چند میلیون
دالری در مرکز روسیه ایجاد کرد ،از چایکوفسکی قبل و بعد از ازدواج
کوتاهش با انتونینا میلیوکوا حمایت مالی و عاطفی داشت .ان ها در
مدت ارتباط خود بیش از ۱۲۰۰نامه رد و بدل کردند ولی تنها یک بار
طی دیداری کوتاه در سال ۱۸۷۹یک دیگر را مالقات کردند .او طی
دوران حرفه ای کاری خود نقدهای تندی را مربوط به اثارش دریافت
کرد .بسیاری از منتقدان احساس می کردند که اثار چایکوفسکی،
موجب غمگین شــدن مخاطبان می شــود ،از این رو او و کارش را
تحقیر می کردند .به دلیل دوره زمانی منحصر به فردی که او در ان
یهمتای او در ادغام مفاهیم موسیقی
اهنگسازی می کرد ،و توانایی ب
غربی با مفاهیم سنتی روسی ،امکان دریافت ستایش یکپارچه برای او
دشوار بود .در حقیقت تا اواخر دوره حرفه ای ،نبوغ وی مورد قدردانی
قرار نگرفت ،گرچه که هیچ چیز اکنون مثل ان زمان نیست.
چایکوفســکی از اختالل شــدید شــخصیتی به عنوان فردی
ضداجتماعی و منزوی رنج می برد و به سختی حضور در صحنه را
تحمل می کرد .هنگامی که به عنوان رهبر ارکستر مهمان روی صحنه
می رفت ،دستش را روی سرش می گرفت؛ مانند کسی که می ترسد
سرش از بدنش جدا شود!
تزار الکساندر سوم ،در سال ۱۸۸۴نشــان سنت والدیمیر را به
او اعطا کرد .این عنوان موروثی اشرافیت ،جایگاه اجتماعی او را در
روسیه مستحکم کرد .از ان زمان به بعد کمتر درونگرا بود و محبوبیت
او افزایش یافت .چایکوفسکی ،اورتور ۱۸۱۲خود را «بسیار بلند و پر
سر و صدا» توصیف می کند و می گوید که ان را بدون هیچ احساس
عمیقی از عشق نوشته است/.ایسنا صفحه 7
نیما یوشیج؛ افسانه شعر نو فارسی
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
تولدی نو در ادبیات ایران
امروز 21ابان ،روزی است که جیمز یانگ سیمپسون،
به تاریخ 1226شمسی ،برای اولین بار در جهان از کلروفرم،
به عنوان داروی بیهوشی استفاده کرد .و در همین روز و به
تاریخ 1325پیروزی حزب نازی بــا ٪۹۲ارا در انتخابات
المان اعالم شد ،درست هم زمان با اغاز به کار نخستین اتو
بانک در شیکاگو ،انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت ایران
توسط شاه عباس یکم صفوی به تاریخ 977شمسی از جمله
وقایع این روز ابانی است و هم چنین اتفاقات دیگری نیز در
این روز در دفتر تاریخ به ثبت رسیده که با تورقی در دل ان
به حساب چنین روزی ،درست 125سال پیش و به تاریخ
21ابان 1276شمسی ،ابراهیم خان اعظام السلطنه ،عضو
خانواده ای قدیمی در مازندران که به کشاورزی و گله داری
مشغول بود و همسرش که ریشــه و اصالتی گرجی داشت،
انتظار به دنیــا امدن کودکی را می کشــند .با وجود ان که
پدر زندگی روستایی ،تیراندازی و اسب سواری را به پسرش
اموخت ،اما او در نهایت به شاعری پراوازه در تاریخ ادبیات
ایران تبدیل شد.
علی اسفندیاری ،با بهره گیری از عناصر طبیعی با بیانی
رمزگونه به ترســیم ســیمای جامعه پرداخت و در فضای
راکد شــعر ایران ،انقالبی به پا کرد و اگاهانه تمام بنیادها
و ســاختارهای شعر کهن فارســی را به چالش کشید .او با
مجموعه تاثیرگذار افسانه ،که مانیفست شعر نو فارسی بود،
بنیان گذار شعر نوین و ملقب به «پدر شعر نو فارسی» شد .ما
او را با نام نیما یوشیج و اثار برجای مانده از او را به عنوان شعر
نو ،می شناسیم .عنوانی که خود نیما بر هنر خود گذاشت.
از زمانی که نیما ،سبک و سیاق شــاعری خود را با تمام
مخالفت ها در جامعه ادبی تثبیت کرد همه جریان های اصلی
شعر معاصر فارسی را وامدار خود کرد .تا جایی که بسیاری
او را هم ردیف شاعران سمبولیست بنام جهان قرار می دهند.
مجتبی شیوری-نیما یوشــیج ،به تاریخ 21ابان 1276شمسی،
در روستای یوش ،از توابع بخش بلده شهرســتان نور ،در میان خاندان
ن معروف ایران و نور استان مازندران در
اســفندیاری (نور) که از خاندا
دوره قاجار و پهلوی بودند به دنیا امد .نســب او به اسپهبدان طبرستان
موسوم به پادوســبانیان ،سلســله ای ساســانی تبار برمی گردد که از
حدود سال ۴۰هجری تا دوران شاه عباس یکم صفوی بر بخش هایی از
طبرستان ،مازندران امروزی حکمرانی می کردند،
که به این اصل و نسب خود می بالد و خود در این
باره می نویسد« :نیماور یکی از پادشاهان رستمدار
که جد من اســت ».اما معتقد است ان چه باعث
شهرتش شده ،هنر اوست.
نیما تا ســن دوازده ســالگی در روستای یوش
زندگی کــرد و خوانــدن و نوشــتن را در همان
زادگاهش اموخت .وقتی به همراه خانواده به تهران
رفت ،در مدرسه عالی سن لویی ،مشغول تحصیل
شد .به گفته خود نیما ،همیشه با یکی از دوستانش
از مدرسه فرار می کرد ولی استعداد او از همان زمان
توســط یکی از معلم هایش به نام نظام وفا ،کشف
و عالقه مند به شعر گفتن شد .ابتدا شعر گفتن به
سبک خراسانی را شروع کرد و شعر بلند افسانه ،را به
پاس تشویق و محبت های معلمش به نظام وفا ،تقدیم کرده .نیما که هنوز
به سبک و سیاق شعر خاصه خودش نرسیده و هنوز بر سر زبان ها نیفتاده،
در وزارت دارایی مشغول به کار شــد ،اما پس از مدتی ان را مطابق میل
خود ندید و رهایش کرد تا بر روی چیزی که عالقه دارد ،متمرکز شود .
او تا سن 24سالگی هم چنان نام علی اســفندیاری ،را با خود یدک
می کشید و با وجود این که اشــعار با زبان مازندرانی اش را با نام مستعار
روجا ،منتشر می کرد در سبک و سیاق جدید خود که بعدها با نام شعر
نو یا شعر نیمایی رواج یافت ،معروف شد .نیما تصمیم گرفت نامی دیگر
در زیر این نوع از اشــعارش ثبت کند و در ســال پر فراز ونشیب ۱۳۰۰
خورشیدی ،سالی که قیام امیرموید ســوادکوهی و پسرانش و برخی از
خوانین مازندران در ســوادکوه علیه دولت مرکزی اتفاق افتاد .ســالی
که کابینه ســیدضیاءالدین طباطبایی پس از ۳ماه سقوط کرد و احمد
قوام السلطنه که هنوز در زندان بود مامور تشکیل کابینه شد و هم چنین
خروج نیروهای انگلیسی شامل 11/600ســرباز انگلیسی و هندی به
فرماندهی ژنرال ادموند ایرونســاید از ایران و تصویب مجوز استخراج
نفت ایران توسط شرکت استاندارد اویل امریکا ،در اذربایجان ،گرگان،
مازندران ،گیالن و خراسان توسط مجلس در روز 30ابان ،نام نیما ،بر سر
زبان ها افتاد .نامی بر گرفته از نام یکی از اسپهبدان طبرستان به معنی
کمان بزرگ،که در نخستین سال های صدور شناسنامه نیز با نام نیما خان
یوشیج ثبت و رسمیت پیدا کرد.
نیمــا در دوران نوجوانی و جوانی تحت تاثیر توفان های ســهمگین
سیاســی ـ اجتماعی در ایران چون انقالب مشروطه و جنبش جنگل و
تاسیس جمهوری سرخ گیالن ،قرار گرفت .تا جایی که تصمیم گرفت
به میرزا کوچک خان جنگلی بپیوندد و همراه با او بجنگد تا کشته شود.
وی در همان دوران پر شور جوانی عاشــق دختری شد ،که به دلیل
اختالف مذهبی نتوانست با وی ازدواج کند .پس از مدتی عاشق دختری
روســتایی به نام صفورا شد ،اما عشق دوم نیز ســرانجام خوبی نیافت.
درنهایت دختری به نام عالیه جهانگیر ،فرزند میرزا اسماعیل شیرازی
و خواهرزاده نویســنده نامدار میرزا جهانگیر صوراسرافیل ،را به عنوان
همسر برگزید و زندگی مشترکشان تا پایان عمر ادامه پیدا کرد .حاصل
این ازدواج ،فرزند پسری بود به نام شراگیم که در ۱۳اسفندماه ۱۳۲۱در
تهران و در چهارراه یوسف اباد بیمارستان نجمیه متولد شد.او نیز راه پدر
را پیشه کرد و به عنوان ناشر و نویسنده فعال بود و اکنون 80سال دارد و
در امریکا زندگی می کند.
نیما یوشــیج ،ازدواج کرد تا به گفته خودش از افکار پریشان رهایی
یابد .اما درست یک ماه پس از ازدواج ،پدرش ابراهیم نوری درگذشت.
در همین زمان ،چند شعر از او در کتابی با عنوان
خانواده سرباز ،چاپ شد .وی مدتی به دلیل بی کاری
خانه نشین شد و تنها ســرگرمی و دلخوشی اش
ســرودن شــعر بود و به تحول در شــعر فارسی
می اندیشید.
وقتی محل کار همسرش برای مدت یک سال
به ،شهر بابل امروزی انتقال یافت .او نیز به ان شهر
رفت .سال بعد انان به شهر رشــت رفتند .جایی
که همسر نیما به عنوان مدیر مدرسه مشغول به
کارشــد .از ان جا که نیما درامدی نداشت مورد
سرزنش قرار گرفت و به همین دلیل به ناچار مدتی
در دبیرســتان حکیم نظامی شهرستان استارا به
تدریس مشغول شد.
او هم زمان به تغییر نامش به نیما در سال ۱۳۰۰
منظومه قصه رنگ پریده ،را در هفته نامه قرن بیستم میرزاده عشقی به
چاپ رساند که اعتراض و مخالفت های شاعران سنتی و پیرو سبک قدیم
مانند ملک الشعرای بهار و مهدی حمیدی شیرازی را به دنبال داشت .اما
عبدالعلی دستغیب ،منتقد ادبی ،بر خالف دیگران معتقداست که نیما
حتی در زمانی که به سبک قدیم شعر می سرود ،توانایی خود را نشان داد
و اگر چه این اشعار ازنظر فرم کهن هستند ،اما نیما معانی و موضوعات
جدیدی در ان ها اورده که او را نسبت به شعرای دیگر متمایز می کند.
وی در پاییز سال ۱۳۰۱شعر «ای شب» را در روزنامه هفتگی نوبهار
منتشــرکرد ،که به گفته خود او شــیوه کار در هر کدام از قطعات تیر
زهراگینی به خصوص در ان زمان به طرفداران سبک قدیم بود.
اما انقالب نیما با دو شعر «ققنوس» در بهمن « ۱۳۱۶شمسی و غراب»
در مهر ۱۳۱۷شمسی اغاز شد و او این دو شعر را در مجله «موسیقی»
که یک مجله دولتی بود ،منتشر کرد .گذشته از «صدای چنگ»« ،قو»،
«شمع کرجی» و فضای بیچون» -که شــعرهای سالهای ۱۳۰۵ -۱0
است -شــعرهای ســال های « - ۱۳۱۶-۱9گل مهتاب»« ،ققنوس»،
«مرغ غم»« ،پریان»« ،عنکبوت رنگ» و «خنده سرد» -چاپ شد و او
در ۶۴سال زندگی خود توانست معیارهای هزارساله شعر فارسی را که
تغییرناپذیر و مقدس و ابدی می نمود ،با شعرهای خود تحول بخشد.
یکی از دغدغه های یوشیج ،حفظ و احیای زبان طبری بود و در نهایت
به علت سرمای شدید یوش ،به ذات الریه مبتال شد و مراجعه او به تهران
برای درمان ثمری نداشت و در ۱۳دی ۱۳۳۸درگذشت و در امامزاده
عبداهلل تهران به خاک سپرده شد .البته بنا به وصیت او در سال ۱۳۷۲
پیکرش را به خانه اش در یوش منتقل کردند و پیکرش در کنار ارامگاه
خواهرش ،بهجت الزمان اســفندیاری در میان حیاط ارام گرفت و خانه
نیما در دهکده یوش مازندران ارامگاه او شــد .خانه ای که قدمت ان به
دوره قاجار می رسد و به شماره ۱۸۰۲از سوی سازمان میراث فرهنگی به
عنوان اثر ملی ثبت شده است و حفاظت می شود.
منظومه قصه رنگ پریده ،نخســتین اثر منظوم نیمایی محســوب
می شودکه در قالب مثنوی سروده شــد ه و در ان زندگی خود را روایت
کرد ه و از خالل ان به مفاسد اجتماعی پرداخته است. صفحه 8