روزنامه صبا شماره 1310
روزنامه صبا شماره 1310
روزنامه صبا شماره 1310
سه شنبه| 17ابان 8 |1401نوامبر 13 |2022ربیع الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1310صفحه| 5000ناموت|
هرنی که از فتحی جان برد
از ما دل ...
تاج از سر سینمای چین
برداشته می شود؟
صفحه 2
سفر جناب خان
به جام جهانی کنسل شد
صفحه 3
مردم ایران شایسته
بهترین هاهستند
صفحه 6 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
سه شنبه 17ابان 1401شماره 1310
«دست ناپیدا» به جشنواره فیلم فجر می رسد؟
انسیه شاه حسینی ،درتوضیح فیلمی که به تازگی پروانه ساخت ان را دریافت کرده است ،گفت :اسم
این فیلم دست ناپیدا ،است .مولوی شعری دارد که می گوید «دست ناپیدا گریبان می کشد ،من پی دست
و گریبان می روم ».کارگردان فیلم سینمایی «دست ناپیدا» ،گفت :درحال حاضر در مرحله پیش تولید
هستیم که ان شااهلل هرچه زودتر کار را شروع کنیم .او گفت :این قصه دنباله ای بر شب بخیر فرمانده ،با
مضمونی عمیق تر ،قوی تر و پخته تر است .کارگردان فیلم سینمایی «دست ناپیدا» ،در توضیح این موضوع
که ایا این فیلم به جشنواره فیلم فجر سال جاری خواهد رسید ،بیان کرد :تمام تالش خودمان را می کنیم
که به جشنواره فیلم فجر امسال برسیم .اما باید دید که چه می شود/ .ایرنا
حضور فرهادی ،در جشنواره فیلم مراکش
۴شخصیت سینمایی در جشنواره فیلم مراکش ۲۰۲۲تجلیل می شــوند .تیلدا سوینتون ،بازیگر
اسکاتلندی ،جیمز گری فیلمساز امریکایی ،فریده بنلیازید کارگردان پیشگام سینمای مراکش و رانویر
سینگ بازیگر بالیوودی ۴ ،چهره ای هستند که امسال با دریافت جایزه ستاره طالیی جشنواره مراکش
تجلیل می شوند .این جشنواره امسال میزبان نام های معروفی در رویدادهای پرسش و پاسخ خود است
که جرمی ایرونز ،جولی دلپی ،اصغر فرهادی ،جولیا دوکورنو ،جیم جارموش ،مارینا فوا،روبن اوستلوند،
لئوس کاراکس و گابریل یا ِرد ،اهنگساز فرانسوی -لبنانی را دربرمی گیرد.
امسال نوزدهمین دوره جشنواره مراکش از 20تا 28ابان ماه جاری برگزار می شود/.مهر
جدیدترین خبرها از صدور پروانه نمایش اثار غیرسینمایی
پروانه نمایش ۱۶اثر غیرسینمایی صادر شد .پروانه نمایش فیلم
کوتاه داســتانی «جعبه جادو» ،به تهیه کنندگی مهدی کارامد
تبریزی و نویســندگی و کارگردانی امین ظهــراب بیگی و فیلم
بلند غیرسینمایی «ساعت صفر» به نویسندگی و تهیه کنندگی
محمودرضا اسدی و کارگردانی اکبر باباعلی خواجویی صادر شد
و تا تاریخ ۱۶ابان ۱۴۰۳اعتبار خواهد داشت .همچنین مستند
«سایه» به نویسندگی ،تهیه کنندگی و کارگردانی لیال رستمی
شکوه ،مستند «مجموعه اموزشی صفحه نو /برنامه ششم /اموزش
عکاسی مستند با نصراهلل کسرائیان» به نویسندگی ،تهیه کنندگی
و کارگردانی مجتبی میرطهماسب ،مستند داستانی «سفر بهانه
تو بود» و «سهم ما از زندگی» به تهیه کنندگی شهرام مقصودی
و نویسندگی و کارگردانی ناصر طاهریان ،فیلم بلند غیرسینمایی
«ماه پیشونی و مادربزرگ» و «شب روشن» به نویسندگی ،تهیه
کنندگی و کارگردانی ناصر عباسی عسکراباد ،فیلم کوتاه داستانی
«پزشک» به نویسندگی ،تهیه کنندگی و کارگردانی سعید ایمانی،
فیلم کوتاه داســتانی «مارپله» به تهیه کنندگــی و کارگردانی
مصطفی رســتم پور ،نویســندگی مجتبی رســتم پور و عاطفه
رضایان ،مستند «شرح حق :تاریخ شفاهی حقوق ایران(اموزش،
اجرا و قضاوت) .قسمت نخست :استاد سیدحسین صفایی»« ،شرح
حق :تاریخ شفاهی حقوق ایران(اموزش ،اجرا و قضاوت) .قسمت
دوم :استاد سیدمحمد هاشمی»« ،شرح حق :تاریخ شفاهی حقوق
«ملوانان تنها به دریا نمی روند» اکران می شود
دراستانه جام جهانی فوتبال ،جدول نمایش گروه سینمایی هنر
و تجربه نیز تغییر کرده و رنگ فوتبال گرفته و قرار است فیلم مستند
«ملوانان تنها به دریا نمی روند» به تهیه کنندگی و کارگردانی اهلل کرم
رضایی از روز چهارشنبه ۱۸ابان در سینمای هنر و تجربه اکران شود.
مســتند «ملوانان تنها به دریا نمی روند»با اشاره به افتخارات تیم
فوتبال ملوان بندرانزلی در طول تاریخ فوتبال ایران ،روایتگر دلبستگی
و همدلی کم نظیر مردم شهر بندرانزلی از هر قشر و شغلی به این تیم
محبوب و ریشه داراست .مستند «ملوانان تنها به دریا نمی روند» تاکنون
جوایز مختلفی از جشنواره های ســینمایی چون سی و نهمین دوره
جشنواره فیلمهای ورزشی ،سومین جشنواره فیلم های ورزشی کنیا،
جشنواره فیلم شهر ،جشنواره فیلم وارش ،جشنواره فیلم فجر ،بدست
اورده است .برخی عوامل مستند ملوانان تنها به دریا نمی روند ،عبارتند
از :دستیـار کارگـردان :شهریـار رضائـی زاده ،مدیـر تولیـد :همایون
رضائـی زاده ،مدیـر تصـویربـرداری :صادق سـوری و/...هنرانالین
ایران(اموزش ،اجرا و قضاوت) .قسمت ســوم :استاد محمدرضا
ضیایی بیگدلی(بخش نخست ۱۲۰ :دقیقه)»« ،شرح حق :تاریخ
شفاهی حقوق ایران(اموزش ،اجرا و قضاوت) .قسمت سوم :گفتگو
با اســتاد محمدرضا ضیایی بیگدلی(بخش دوم)»« ،شرح حق:
تاریخ شفاهی حقوق ایران(اموزش ،اجرا و قضاوت) .قسمت چهارم:
گفتگو با استاد گودرز افتخار جهرمی(بخش اول)»« ،شرح حق:
تاریخ شفاهی حقوق ایران(اموزش ،اجرا و قضاوت) .قسمت چهارم:
گفتگو با استاد گودرز افتخار جهرمی(بخش دوم)» به نویسندگی،
تهیه کنندگی و کارگردانی وحید اگاه پروانه نمایش خود را دریافت
کردند که تا تاریخ ۱۵ابان ۱۴۰۳اعتبار دارد/.صباخبر
انیمهژاپنیدرجایگاه دومگیشهامریکانشست
پیش از اینکه قســمت دوم «پلنگ ســیاه» محصول دیزنی و
مارول ،وارد بازار شود و یک تولد دوباره را در گیشه داخلی امریکا
رقم بزند ،این اخر هفته« ،بلک ادم» برای سومین هفته متوالی با
وجود ۳۳درصد افت فروش ،با فروش ۱۸٫۵میلیون دالر هم چنان
صدرنشــین گیشــه ماند و مجموع فروش داخلی خود را به عدد
۱۳۷٫۴میلیون دالر رساند.
در این هفته انیمه فانتزی اکشن ژاپنی «یک قطعه فیلم :قرمز»
در اولین اخر هفته اکرانش با فروش ۹٫۴۷میلیون دالر در جایگاه
دوم پرفروش ترین های این اخر هفته قرار گرفت .به نظر می رسد
این اثر تولید مشترک کمپانی انیمیشن سازی توئی در پایان اکران
سینمایی کوتاه مدت خود به فروش ۲۰میلیون دالری دست پیدا
کند ،عددی که معموال فیلم های انیمه منتشر شده در امریکا از
سوی کمپانی پخش کننده کرانچی رول ،کار خود را از ان شروع
می کنند/.صباخبر
تاج از سر سینمای چین برداشته می شود؟
طی اخر هفت ه میالدی که گذشت مجموع فروش سینمای چین تنها
به ۹.۷میلیون دالر رسید ،این در حالی اســت که تنها در اواخر اوریل و
اوایل “می” که شهر شانگهای در قرنطینه عمومی قرار داشت ،امارهای
ضعیف تری ثبت شــده بود .تضعیف گیشه سینمای چین ،به این معنی
است که کسری فروش سینماها در مقایسه با سال های گذشته در حال
عمیق تر شدن است .گیشه ســینمای چین ،در حال حاضر ۳۵درصد
نسبت به سال ۲۰۲۱کاهش یافته و مجموع ۳.۸۸میلیارد دالر از ابتدای
سال تا به امروز ثبت کرده است.
در مقایسه با ۲۰۱۹و پیش از همه گیری کووید ،۱۹-فروش سینمای
چین ،به بیش از نصف کاهش یافته است .جمع فروش سینمای چین در
چنین مقطع زمانی در سال ۲۰۱۹به ۸.۱۱میلیارد دالر رسیده بود .این
نزول ،به معنای ایجاد تغییراتی در سلسله مراتب جهانی بازارهای بزرگ
سینمایی است .گیشه چین ،برای بیشتر از یک دهه منتهی به سال ۲۰۱۹
در حال رشد بود و این کشور با پشت ســر گذاشتن ژاپن به دومین بازار
بزرگ سینمای جهان تبدیل شد .در سال ۲۰۲۰و دوباره در سال ،۲۰۲۱
به دلیل خروج ســریع تر از شــرایط کرونایی ،صنعت سینمای چین از
امریکای شمالی پیشی گرفت و برای نخستین بار بزرگترین بازار سینمایی
جهان نام گرفت .با این حال ،ادامه ثبت فروش های پایین در تعطیالت اخر
هفته ،چین را به رتبه های پایین تری سوق خواهد داد .بر اساس اخرین
امار فروش ســینمای در چین ،فیلم ماجراجویانه «بازگشت به خانه» با
فروش ۳.۸میلیون دالری برای ششمین هفته پیاپی صدرنشین جدول
فروش باقی ماند/ .ایسنا
«خط القعر» نگاه تاریخی به جنگ عراق علیه ایران
فرشاد اکتسابی مستندساز درباره تازه ترین اثر خود که قراراست
در مرکز گسترش سینمای مستند ،تجربی و پویانمایی ساخته شود،
گفت :نام این مستند «خط القعر» است و به عوامل باعث شروع جنگ
عراق علیه ایران می پردازد .در این مستند ۹۰دقیقه ای داستانی نگاهی
تاریخی و ریشه شناسی به جنگ هشت ساله و ریشه های ان از دوران
صفوی تا سال ۵۹داریم و این فیلم در مرحله تحقیق و پژوهش است.
او درباره علت ساخت مستندی درباره این موضوع بیان کرد :من
همیشه عالقه داشتم مستندی درباره جنگ عراق علیه ایران بسازم
که نگاهی جامع به تمامی روزهای جنگ داشته باشد .از ابتدا تا پایان
جنگ و حتی تا امروز فیلمی به این شکل ساخته نشده است و تمامی
اثار بخشی از رویدادهای جنگ را روایت کرده اند و یا به شخصیت های
مهم این دوران پرداخته اند .اکتســابی افزود :تمام تالش من ساخت
اثری بی طرفانه درباره این واقعه است چراکه سئوال های زیادی وجود
دارد که اصال چه شد که جنگ میان عراق و ایران اغاز شد/.صباخبر صفحه 2
سه شنبه 17ابان 1401شماره 1310
خرب سیمنا و تلویزیون
«سوم شخص غایب» و «فنا شده» در صف پروانه ساخت
فیلم «سوم شخص غایب» به تهیه کنندگی محمدرضا محمدی و کارگردانی محمدرضا یکانی و فیلم
«فنا شده» به تهیه کنندگی مهدی مددکار و کارگردانی محمدجعفر رضایی ،با تکمیل پرونده خود در
سازمان سینمایی در صف دریافت پروانه ساخت قرار گرفتند.
پرونده این دو فیلم در تاریخ ۱۴ابان در سازمان سینمایی تکمیل شده است .محمدرضا یکانی اثاری
چون «فرانکفورت ۸صبح» و «صورتی» را در کارنامه خود دارد و در فیلم غیرسینمایی «بوی خون» به
عنوان تهیه کننده حضور دارد.
محمدجعفر رضایی ،نیز «دو کیلومتر به کردان» را در کارنامه خود دارد/.صباخبر
3
سفرجناب خانبهجام جهانیکنسلشد
فرید نیکجو ،تهیه کننده ویژه برنامه ای که قرار بود با حضور شخصیت «جناب خان» برای پخش در ایام
جام جهانی قطر روی انتن برود بیان کرد :ما به لحاظ زمان بندی دچار مشکل شدیم و ساخت این برنامه
عم ً
ال منتفی است .وی ادامه داد :برای این ویژ ه برنامه که قرار بود در شبکه نسیم به تولید برسد ،ایتم هایی
طراحی شد و بخشی از این ایتم ها باید در قطر با حضور عروسک جناب خان تصویربرداری می شد ،اما
زمان بندی برنامه به لحاظ موضوعات و ایتم سازی دچار مشکل شد .نیکجو ،درباره این ویژه برنامه عنوان
کرد :طرحی داشتیم که فضای فوتبالی داشت و جناب خان هم قرار بود ایتم هایی در این برنامه داشته
باشد که متاسفانه به سرانجام نرسید/.مهر
در حاشیه و متن «سووشون» چه گذشت
سریال «سووشون» به کارگردانی نرگس ابیار و تهیه کنندگی
محمدحسین قاســمی جزو پروژه هایی اســت که تا به امروز با
حاشــیه هایی همراه بوده و این روزها نیز بــه راس اخبار هنری
امده است .این سریال که برداشتی از رمان «سووشون» سیمین
دانشوراست به روایت ظلم های اســتعمارگران در اواخر دوران
پهلوی می پردازد و طبق اخبار ،بهنوش طباطبایی ،هوتن شکیبا،
سام درخشانی ،ترالن پروانه ،فرشته صدرعرفایی و میالد کی مرام،
ازجمله بازیگران این سریال هستند.
در تاریخ ۷اردیبهشــت ۱۴۰۰بود که پایگاه اطالع رســانی
سینماپالس ،در گزارشی اعالم کرد که مشکالت حقوقی بر سر راه
سریال نرگس ابیار ،قرار گرفته است و قضیه از این قرار بود که وارث
سیمین دانشور با اقتباس از کتاب موافقت کرده و براساس موافقت
کار پیش رفت ،اما ظاهرا دیگر ورثه این نویســنده با اطالع از این
موضوع اقدامی انجام داده است که به توقف کار منجر شد .بعدتر نیز
این مساله حل و روند تولید سریال ازسرگرفته شد.
موضوع ساخت و ساز درمحوطه باغ تاریخی عفیف اباد که ثبت
ملی است نیز برای سریال «سووشون» حواشی زیادی به همراه
داشت تا جایی که پس از اعتراض های جمعی از اهالی رسانه و برخی
از کاربران در فضای مجازی ،کارزاری به جمع اوری امضا برای توقف
این ساخت و ساز در محوطه تاریخی اقدام کردند.
سید موید محسن نژاد ،سرپرســت اداره کل میراث فرهنگی
استان فارس نیز روز ۱۰بهمن ماه ۱۴۰۰در بازدید از مکان فیلمبرداری
اعالم کرد که این سازه موقت اســت و بعد از اتمام فیلمبرداری
جمع اوری می شــود .نرگس ابیار ،نیز در صفحه مجازی خود در
پاسخ یکی از مخاطبان در این باره گفت؛ این سازه پرتابل بوده و
از دیوار عمارت حدود ۵ســانتی متر فاصله دارد و هم چنین روی
عمارت پالستیک کشیده اند .او هم چنین اعالم کرده است که اگر
هر متخصصی نظر بدهد که این سازه به بنا اسیب می زند ،عوامل ان
را حذف خواهند کرد .یکی دیگر از حاشیه های این سریال بسته
شدن ارگ کریمخانی بود .در تاریخ ۸تیرماه ۱۴۰۱بود که خبرگزاری
مهر ،طی مطلبی خبرداد که ارگ کریمخانی ،در شهر شیراز ،به دلیل
فیلمبرداریسریال«سووشون»ازهشتمتیرماهوبهمدتیکهفته
به روی گردشگران داخلی و خارجی بسته شد.
در نهایت در تازه ترین خبری که پیرامون این سریال منتشر شد،
مدیرعامل انجمن سینمای انقالب و دفاع مقدس اعالم کرد که این
سریال از تولیدات این انجمن است.
اما ۱۴ابان ماه ،روابط عمومی این سریال در اطالعیه ای اعالم کرد
که انجمن سینمای انقالب و دفاع مقدس در تولید و سرمایه گذاری
پروژه «سووشون» هیچ نقشی نداشــته و خبرهای منتشرشده
در این مورد کامال کــذب و پروژه «سووشــون» به طور کامل با
سرمایه گذاری بخش خصوصی در دست تولید است .سید محمد
تو گویی که ۱۴ابان ماه با خبرگزاری مهر
حسینی ،نیز در گف
داشت ،توضیح داد که مشارکتی در تامین هزینه «سووشون»
نداشت ه و حمایت انجام شده لجستیکی بوده است .حسینی،
در این مصاحبه بیان کرد :بنیاد فرهنگی روایت ،براساس
وظیفه ذاتی خود ،از همه اثار فاخر و ملی در حوزه سینمایی و
سریالبه صورتمستمرحمایتمی کند.کمااینکهبخش هایی
از سریال های بزرگ و فاخری چون سریال حضرت موسی
(ع) و حضرت سلمان (ع) در شهرک دفاع مقدس و با حمایت
لجستیکی ما در حال تولید است .طبیعتا در همین راستا،
حمایت لجستیکی از اثر فاخر «سووشــون» هم در قالب
تامین تجهیزات و بخش هایی از لوکیشن که در شهرک دفاع
مقدس انجام می شود ،داشته ایم .این اثر به تهیه کنندگی
بخش خصوصی در حال تولید است و بنیاد فرهنگی روایت،
در هزینه مالی ان هیچ مشارکتی نداشته و صرفا از این پروژه
حمایت لجستیکی داشته ایم/.صباخبر صفحه 3
4
پرونده
سه شنبه 17ابان 1401شماره 1310
مـردم ایـران شایسـته بهترین هـ
گزارشی از برنامه ایرانبانان ،شبکه رادیو نمایش
زمانیکهمی خواهیممطلبیرابهاطالععمومافرادجامعهبرسانیم،
غزاله باران
بهترین وسیله رسانه است .بدون تردید رسانه ای موثرتر است که
گزارش
بیشترین طرفدار را داشته باشد .اما کدام رسانه؟ تاکنون در مورد
مخاطبانرادیوتحقیقاتبسیاریصورتگرفتهکهمهم تریننتایجبهاینقراراست؛
مدت زمانی که هر فرد ،شنونده برنامه های رادیویی است ،بین 5دقیقه تا سه ساعت
متغیر است .مخاطبین برنامه های رادیویی معموال افرادی هستند که در حین انجام
کاری دلشان می خواهد صدایی زنده را درکنار خود داشته باشند ،مانند رانندگان و
تاکسیرانان ،که با استفاده مداوم از این رسانه بعدتر برای شان به صورت یک عادت
در می اید ،این تجربه که ،گاهی در تاکسی نشسته ایم و اخبار یا برنامه ای را از رادیو
دنبال می کنیم ،برای همه ما رخ داده است ،گاهی ان قدر برنامه و بحث های چالشی
رادیو برای مان جذاب است ،که دوست داریم از مقصد مورد نظر دورتر باشیم تا برنامه
رادیویی در حال پخش از تاکسی هست را دنبال کنیم ،گاهی هم که درگیر افکار
پریشان روزمره و تلخی های هر روزه دغدغه های کاری هستیم ،همان وقت هایی که
با چهره ای در هم ،نگران و پریشان در تاکسی نشسته ایم ،برنامه ای طنز ،شاد و مفرح
رادیوماراواداربهلبخندمی کند،همانزمانیکهسربرمی گردانیمومتوجهمی شویم
در صورت بقیه مسافران هم لبخندی معنا دار نقش بسته است .صدایی که افکار ما
را می شکافد و بدون مقدمه ما را با چالش های جدیدی که شاید حتی به ان فکر
اگر چه پرداختن به موضوعات مختلف ،مخاطبان خاص خودش
را جذب می کند ،اما بعضی ســوژه ها که جنبه غنی سازی فرهنگ،
اطالع رسانی و اگاهی بخشی دارند ،می تواند طیف وسیعی از مخاطبان
را جذب یک برنامه رادیویی می کنند.
مستندســازی در رادیو جزو همین نوع از برنامه هایی است که
مورد توجه مخاطبان زیادی قرار می گیــرد و برنامه ای که در تاریخ
غور می کند و مخاطب را با مشاهیر ایران اشنا می سازد قطعا حس
کنجکاوی و افتخار و غرور هر ایرانی را به غلیان می اورد .اصوال ،هویت
ملی هر کشوری اساسی ترین رکن فرهنگی و قوام تربیتی در ان کشور
است .و ایران ما ،از نظر هویت و تاریخ ،دارای شخصیت های تاثیرگذاری
حتی در جهان می باشد .برنامه ایرانبانان ،که پنجشنبه شب ها از رادیو
نمایش پخش می شود از این دســته از برنامه های رادیویی است که
دران از اسامی پر اوازه و مشاهیر ایران یاد می شود .شخصیت هایی که
هرکدام به جای خود و به تنهایی باعث افتخار ایران و ایرانی هستند.
ماجرا از ان جا اغاز می شود که رضا گل سوسن ،مدیر گروه دانش
و اندیشــه رادیو نمایش ،خبر از پخش برنامه ای با عنوان ایرانبانان،
می دهد .او گفــت :در برنامه «ایرانبانان» ،هویت ملــی ایران و افراد
مشهوری که در تاریخ این ســرزمین نقش مهمی را ایفا کرده اند به
مخاطبان معرفی می شــوند و در این برنامه از کــوروش و داریوش
هخامنشی تا بیهقی و فارابی و بسیاری دیگر از افراد تاثیرگذار قرون
گذشته و عصر حاضر سخن خواهیم گفت.
تصمیم گرفتم با هماهنگی های الزم در یک روز پاییزی که تکلیفم
با هوای دم دمی ان روشن نیســت و نمی دانم لباس گرم بپوشم یا
هم چنان پاییز را جدی نگیرم بــه اداره کل نمایش های رادیویی در
میدان ارک می روم .تا بتوانم موقع ضبط برنامه در کنار عوامل صمیمی
این گروه ،در جریان روند تولید ان قرار بگیرم .نویسنده برنامه فاطمه
حاتمی ،تحقیقات گســترده ای از منابع مختلف انجام داده اســت،
هم چنین از تجربه کارشناسان متبحری بهره گرفته است تا مستندات
جمع اوری شده کامال حقیقی و به دور از تحریف باشد.
قبل از شروع برنامه انونس های رادیو نمایش پخش می شود .همه
ما دنیایی خیالی داریم ،گاهی بین تصویرهای ذهنی مان قدم می زنیم،
همراه کلمه های یک داستان شــادی و غم را تجربه می کنیم .یک
وقت هایی با یک شعر قشنگ پر از احساس می شویم .ولحظه هایی دل
به صدا می سپاریم .چشمانمان را می بندیم و به نمایش رادیویی گوش
می دهیم .چشمانمان را می بندیم و در دنیای خیال قدم می زنیم.موج
Fmردیف 107/5مگاهرتز ،رادیو نمایش
بعد از ان ریحانه یزداندوست (تهیه کننده) که همکاران رادیو از
او به خاطر تهی ه برنامه های تولیدی اش به خوبی یاد می کنند ،تیتراژ
ابتدایی برنامه را پخش می کند«:از شمال تا جنوب ،از شرق تا غرب
نمی کردیم،واردمی کند.امابایدقبولکرد،یکبرنامهرادیوییباسرعتبسیارباالتر
از سرعت جذب مخاطب ،ان ها را از دست می دهد؛ بنابراین یک تغییر جزئی باعث
می شود تعداد زیادی از مخاطبینی را که طی ماه ها و سال ها به دست اورده است ،در
عرضیکروزازدستبدهد.مسئوالنشبکه هایرادیوییبایدباتوجهبهاینمسئله
فعالیتوعملکردخودرابایک دیگرهماهنگوهمسوکنندتانتیجهمطلوبحاصل
شود .یکیازبرنامه هایرادیوییکهمخاطبانیخاص،البتهازقشرهایمتفاوتدارند
نمایش های رادیویی است .پس از گذشت سال های اولیه ورود رادیو به ایران کم کم
برنامه هایی برای این رسانه ساخته شد که در راس ان ها نمایش های رادیویی بودند.
بسیاری از کسانی که تخیل را دوست دارند ،نمایش رادیویی را هم دوست دارند .چرا
کهنیمیازاتفاق هاوشخصیت هاوصحنه هادرذهنمخاطببازسازیمی شود.بدین
ترتیب هنوز هم نمایش های رادیویی از اقبال عمومی برخوردار هستند .مردم امروز
ن ده جلدی نمی خوانند و نمایش سه ساعته هم تماشا نمی کنند .نمایش های
رما
کوتاه در رادیو یک ضرورت هستند ،اما نمایشی که در یک ربع ساعت اجرا شود
نمی تواند حرف نمایشی را که در پنج قسمت پخش می شود بزند .هم چنین در رادیو
به خاطر عدم امکانات بصری ،طول نمایش رادیویی از نوع صحنه ای ان به مراتب
بیشتر می شود .این ضرورت با نظر جامعه شناسان و روانشناسان و با بدعت در بازی
و کارگردانی و نویسندگی رادیویی باید روی دهد.
ایران زمین ،بر دانش سیمرغان اندیشه استوار است .ایرانبانان».
محتشمی صدا بردار برنامه ،میکروفون مجری را باز می کند و با
اشاره دست یزدان دوست تهیه کننده ،فاطمه حاتمی ،که پشت اتاقک
شیشه ای نشسته است،رسما برنامه را شروع می کند :به نام پروردگار
ایران زمین ،درود.
موسیقی سنتی و گوش نوازی پخش می شود و با ایجاد یک حس
نوستالژی ،درکتب کهن ایران زمین تورقی می شود و با دیباچه ای
اشــنا ،به دل روایت و زندگی یک برگ زرین دیگر ،از درخت کهن
ایران زمین می روند.
به نام خداوند خورشید و ماه
که دل را به نامش خرد داد راه
صدایی گرم و ارام بخش مخاطب را به اشنایی با یکی از اسطوره های
تاریخی که برای هر ایرانی تنها شــنیدن نامش هم قوت قلب است،
یعنی ابونصر محمدبن محمدطرخانی ملقب به فارابی ،دعوت می کند.
ابتدا نام هــای فارابی که در متون کهن امده مورد بررســی قرار
می گیرد .فیلسوفی ایرانی که در حدود ســال ۲۵۷هجری قمری،
هشتصد و هفتاد میالدی در دهکد ه «وسیج» از ناحیه ی پاراب (فاراب)
در فرارود (شهر اترار کنونی در جنوب قزاقستان) یا پاریاب (فاریاب)
خراسان متولد شد.ه است .در فواصل برنامه ،موسیقی با ساز قانون و
تمبور زینت بخشی برای هر نوع سلیقه ایرانی است که فرصتی می دهد
تا با یزداندوست همکالم شوم.
از سردبیری تا دیده شدن
یزدان دوست که از سال 1378فعالیت خود را از رادیو جوان اغاز
کرده است ،می گوید :در ان مقطع زمانی سردبیر و نویسنده برنامه هایی
بودم که راجع به نویسندگان و طنزپردازان روز دنیا بود و ان ها را به
مخاطبان معرفی می کردیم و کارهای شــان را برای نمایش تنظیم
می کردیم .ســال 1381وارد رادیو ایران شــدم و برنامه هایی چون
«پذیرایی» را با ویدا شهشهانی ،اشکان صادقی و خانم شهین مهین فر
تهیه می کردم .برنامه «ائینه جادو» از گروه فرهنگ و تاریخ رادیو ایران
را با مرحوم سرور پاک نشــان تهیه کردم که در خصوص سینما بود.
برای برنامه «زیر گذرطنز» که معرفی طنزاوران ایران و جهان بود،
از جشنواره بین المللی رادیو جایزه گرفنم .این برنامه با رعایت تمامی
اصول طنز توانست با فراهم اوردن لحظاتی مفرح برای شنوندگان،
جزو برنامه های خاطره ساز و ماندگار رادیو شود.
وی که ســردبیر برنامه هایی چون «خانواده» و «شوقستان» که
درباره ادبیات ،سینما و موسیقی و تئاتر بود و تهیه کنندگی برنامه هایی
چون «حوض نقره»« ،نمای نزدیک» و «کافه هنر» را در کارنامه کاری
خود دارد ،گفت :در سال 1396همکاری خود را با رادیو نمایش شروع
کردم و شکالت تلخ ،دختر قفقاز که در خصوص اشغال اذربایجان
ایران توســط روس ها بود و در اداره کل هنرهای نمایشی رادیو جزو
پرشنونده ترین نمایش ها معرفی شد ،نمایش «ام لیال» که در جشنواره
سردارسلیمانی برنده شد و قصه شب «محمد امین» که درباره زندگی
پیامبر اسالم (ص) بود و خیلی نمایش های دیگر از جمله کارهایی
است که در رادیو نمایش انجام داده ام و در حال حاضر برنامه زنده«تلخ
تر ازعسل» را هر پنج شنبه به مدت 90دقیقه از ساعت 9صبح روانه ی
ی شود و فاطمه
انتن می کنم .این برنامه توسط فاطمه نیرومند اجرا م
حاتمی با همراهی خودم نویسندگی ان را بر عهده داریم.
تهیه مستندهای تاریخی
یزداندوست با سابقه ای که در تولید برنامه رادیویی دارد این بار به
سراغ برنامه ایرانبانان ،رفته است .او در این باره می گوید :اولین قسمت
برنامه یک ساعته «ایرانبانان» از شبکه نمایش به روی انتن رفته و االن
در حال ضبط قسمت دوم ان هستیم که به معرفی فارابی فیلسوفی
ایرانی می پردازیم.
او ادامه می دهد :قالب برنامه «ایرانبانان» ،مســتند پرتره درباره
زندگی شخصیت ها و مشاهیر ایران اســت که از تمام زوایا از جمله
تاثیراتی که در ایران و جهان داشــته اند مورد بررسی قرار می دهیم.
در هر برنامه ،کارشناسانی دعوت می شود که درباره شخصیت مورد
نظر ان برنامه پژوهش ها و اطالعات خود را در اختیار مخاطب قرار
می دهند و از بخش های تخصصی برنامه اســت .تا کنون از حضور
کارشناســانی چون دکتر غالمرضا اعوانی فیلسوف ،دکتر غالمرضا
جمشید اول محقق و متخصص در حوزه تاریخ و دکتر مصطفی محقق
داماد پژوهشگر استفاده کرده ایم و ان شااهلل در برنامه های اتی اساتید
دیگری به برنامه دعوت خواهند شد.
یزدان دوســت ادامه داد :تاکنون درباره زندگی ابوالفضل بیهقی
صحبت کرده ایم و فارابی دومین شخصیتی است که به ان می پردازیم
و در برنامه بعدی قصد داریــم درباره زندگی عطاملک بن بهاءالدین
محمد جوینی ،مورخ و ادیب ایرانی » صحبت کنیم.
او درباره نوع تحقیقاتی که درباره زندگی مشاهیر انجام می دهد، صفحه 4
ـا هسـتند
گفت :با توجه به تقویم تاریخ ،به تولد یا ســال مرگ شــخصیت ها
می پردازیم و برای تحقیقاتم ،حدود 30درصد حقوقم را صرف خرید
منابع و کتاب هایی می کنم که مرتبط با زندگی شخصیت های تاریخی
و مشاهیر ایران می شود .وی معتقد اســت برای تهیه مستندهای
تاریخی ،اینترنت منبع قابل اعتمادی نیست و برای این که اطالعات
غلطی در برنامه به مخاطب ندهیم تاکید دارد ،منابع اصلی را خریداری
یا به کتابخانه هــای معتبر مراجعه کند .یزدان دوســت افزود :یک
برنامه ساز برای ارائه مستند معتبر نمی تواند به داده های فضای مجازی
اعتماد کند .متاسفانه این کار غلطی است که در رادیو باب هست و
بین برخی تهیه کنندگان رایج شده و بیشتر برنامه سازان به اینترنت
مراجعه می کنند .البته شاید گرانی کتاب باعث این امر شده است ولی
ما به عنوان برنامه ساز باید اطالعات درست به مخاطب ارائه دهیم و در
این راستا از رئیس رسانه ملی توقع دارم مانند قبل به برنامه سازان بن
خرید کتاب اختصاص دهند .چرا که مطالعه کتاب نتنها باعث ارتقاء
علمی برنامه ساز می شود ،بلکه در ارائه اطالعات به مخاطب منبع و
مرجع خوبی خواهد شد.
این تهیه کننده رادیو درباره موسیقی هایی که در دل برنامه استفاده
پرونده
می شود ،اظهار کرد :در این برنامه از موسیقی هایی استفاده می کنیم
که مربوط به زمان یــا نزدیک به دوران زندگی افــراد مورد معرفی
باشد .به طور مثال فارابی کسی بود که ساز قانون را ساخته و نت های
موسیقی را کشف کرده است ،به خاطر همین من در برنامه از «قانون»
و «تمبور» استفاده کرده ام.
انتقال مطالبی قابل اعتماد
به سراغ نویسنده و گوینده برنامه ایرانبانان فاطمه حاتمی می روم،
او می گوید :در این برنامه می خواهیم به رسالت ملی -فرهنگی خود
عمل کنیم و مشاهیر ،بزرگان و اندیشمندان ایران را که در عرصه های
مختلف برای توســعه ،ارتقاء ،حفظ و نگهداری علم ،فرهنگ و ادب
تالش کرده اند ،به مردم معرفی کنیــم .مردم باید از افتخارات ملی ،
قومی ،فرهنگی ،دینی و مذهبی خود اگاه شوند و اطالعاتی بیشتر از
نام ان ها را داشته باشند .در انجام این مهم ،از منابع کتابخانه ای ،دایره
سه شنبه 17ابان 1401شماره 1310
5
المعارف ها و کتب تاریخی وکهن معتبر و نیز رســاله ها و مقاله های
اساتید و پژوهشگران استفاده می شود تا مطالبی قابل اعتماد و صحیح
به مخاطب منتقل شود.
او افزود :برنامه ایرانبانان با تهیه کنندگی ریحانه یزدان دوســت
و البته با حمایت های دلســوزانه و بی دریغ مدیر رادیو نمایش دکتر
ســوهانی که خود از فرهیختگان هســتند و نیز اقای گل سوسن،
مدیرگروه محترم دانش و اندیشــه رادیو نمایش توانست روی انتن
برود و به مخاطبان و شنوندگان فهیم و خاص این رادیو ،هدیه شود.
امیدواریم این برنامه ،مورد قبول مردم نیک اندیش و بزرگوار ایران قرار
بگیرد که شایسته بهترین ها هستند. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
سه شنبه 17ابان 1401شماره 1310
«قرهالعین؛ زندگی ،عقیده و مرگ» به چاپ پنجم رسید
انتشارات علمی ،چاپ پنجم کتاب «قرهالعین :زندگی ،عقیده و مرگ» نوشته مهدی نورمحمدی را با
شمارگان ۴۰۰نسخه ۲۷۴ ،صفحه و بهای ۱۷۵هزار تومان منتشر کرده است .چاپ نخست این کتاب سال
۱۳۹۴با شمارگان هزار نسخه و بهای ۳۵هزار تومان منتشر شده بود .از ویژگی های این کتاب ،تحلیل و
جمع بندی نهایی است که با عنوان «سخن پایانی» در پایان سرگذشت قرهالعین ،به چاپ رسیده است .یکی
از موارد مهم این نتیجه گیری ،اثبات وابسته نبودن او به بهائیت است که این موضوع به شدت مورد بهره برداری
تبلیغاتی بهائیت قراردارد .دراین کتاب اشاره شده که مسلک ضاله بهاییت ۱۷ ،سال پس از کشته شدن
قرهالعین توسط میرزا حسینعلی نوری ،ساخته شد ،حال چگونه او می توانسته بهایی باشد/.مهر
امامی :لباس هواداران تیم ملی؛ دارای تصویرهایی از یوزایرانی است
ســیدمجید امامی ،دبیر شــورای فرهنگ عمومی و رئیس کارگروه ســاماندهی مد و لباس کشور
اظهارداشت :برای طراحی لباس هواداران تیم ملی ،اقدام به برگزاری رویداد «طرفدار ایرانم» کردیم و
طرح برتر از نظر شاخص های فنی توسط داوران انتخاب شد .او گفت :طرح برگزیده شامل سه تن جامه
دارای تصویرهایی از یوزایرانی است .امامی درباره طرح پایین تن جامه طرفداری از تیم ملی فوتبال افزود:
بازسازی تصویرمایه پوست یوز اسیایی هدف طراح ،منتخب داوران بوده و برای نمایش تنوع استان های
ایران که همه باهم سیمرغ ملی ما را شکل می دهند ،شکل واره کل کشور و البته استان ها ،خلیج فارس،
دریای خزر و...استفاده شده است/ .ایرنا
کشف ترجمه ای جدید از خالق «پرتقال کوکی»
«انتونی برجس» داســتان نویس بریتانیایی ،عالوه بر نگارش رمان «پرتقال کوکی» ،ترجم ه از
نمایشنامه «سیرانو دو برژراک» نوشته «ادوارد روســتان» نیز داشته است .و حاال ۲۹سال پس از
مرگش ،ترجمه کامل او از نمایشنامه «خسیس» ،دیگر اثر کالسیک فرانسوی نوشته «مولیر» پیدا
شده که ان را به عنوان یک کشف ادبی مهم توصیف می کنند.
«خسیس! خسیس!» ترجمه کاملی از نمایشنامه «خسیس» ( )۱۶۶۸است که یکی از شناخته
شده ترین نمایشنامه های نوشته «مولیر» است .و «انتونی برجس» در اوایل دهه ۱۹۹۰ان را ترجمه
کرده ،اما هرگز اجرا یا منتشر نشده است .اکنون می توان ان را به روی صحنه برد ،زیرا برای اولین بار
در یک کتاب جدید انگلیسی زبان منتشر خواهد شد.
عالوه برکشف نسخه ترجمه نمایشنامه «خسیس» ،یک نوار صوتی از «برجس» در حال خواندن
کل نمایشــنامه نیز پیدا شــده که هر دو از ارشــیو بنیاد بین المللی انتونی برجس (یک موسسه
خیریه اموزشی در منچستر) کشف شده اند .این ارشیو به قدری وسیع است که هنوز به طور کامل
دسته بندی نشده است.
«برجس» که متولد شهر منچستر بود ،طی دوران زندگی اش ۳۳رمان از جمله «پرتقال کوکی» را
به نگارش دراورد .پس از اعطای ارشیو کامل اثار برجس به بنیاد این نویسنده ،مشخص شد او ۲۵اثر
غیرداستانی ،دو جلد زندگی نام ه خودنوشت ،سه سمفونی و بیش از ۲۵۰اثر موسیقایی دیگر از جمله
یک کنسرتو پیانو و چند موسیقی برای نمایش های موزیکال را نیز خلق کرده است.
رمان معروف «پرتقال کوکی» روایتگر روان پریشــی ،گروه های بزهکار جوان و دیگر موضوعات
اجتماعی ،سیاســی و اقتصادی در بریتانیای ضدارمانشهری در اینده اســت و تاثیر ان بر جوانان
انگلیسی تا حدی بود که «برجس» از انتشار ان در انگلستان جلوگیری کرد و بعد از مرگش رمان کوتاه
«پرتقال کوکی» در انگلیس منتشر شد .این رمان کوتاه ،دستمایه ساخت فیلم معروفی به همین نام
به کارگردانی «استنلی کوبریک» نیز شده است/.ایسنا
فراخوان دوساالنه سرامیک در حال تدوین است
کوروش اریش ،عضو شورای سیاست گذاری دوازدهمین دوساالنه
ملی سرامیک ،عنوان کرد :بینال در مرحله تدوین فراخوان قرار دارد و
کارهای اولیه این رویداد هنری انجام شده است .این هنرمند ،با بیان
این که دردوساالنه این دوره موضوع خاصی پیشنهاد شده است ،اظهار
کرد :درونمایه و تم دوساالنه هنگامی که فراخوان به صورت عمومی
منتشر شود ،اعالم می شــود و براســاس ان هنرمندان می توانند با
رویکردهای مختلفی مانند مدرنیته ،معاصر و ...اثار خود را ارائه کنند او
درباره این که جامعه ما باتوجه به شرایط اخیر برای برگزاری یک رویداد
هنری امادگی دارد یا خیر؟ اظهار کرد :نمی توان به صورت قطعی به این
سئوال پاسخ داد ،زیرا موافق یا مخالف بودن برخی افراد با این موضوع،
دوگانگی درباره تمام رویدادهای هنری و حتی فعالیت مجدد گالری ها
نیز به وجود اورده است .به نظر من فعالیت های فرهنگی و هنری در
هیچ شرایطی نباید تعطیل شوند .زیرا به نوعی یک حرکت اجتماعی
هستند و می توانند مسائل را به صورت پویاتر بازنمایی کنند/.صباخبر
«تاالر هنر»؛ بعد از ۴۵روز فعال شد
ســعیده اجربندیان ،مدیر روابط عمومی تاالرهنــر ،درباره از
سرگیری اجراهای این سالن ویژه تئاترهای کودک و نوجوان که از
۳۱شهریور به دلیل شرایط موجود در جامعه اجرایی نداشته است،
گفت :تاالر هنر ،از روز گذشته ۱۶ابان ،میزبان نمایش «شاهزاده
خانم و کالغ های تاج طال» به نویسندگی و کارگردانی پویا شش پری
است .این نمایش درباره شاهزاده ای به نام ویشتا ،است که متوجه
حضور جادوگری برای تصاحب قدرت می شود .وی درباره ساعت و
تعداد اجرای این اثر نمایشی ،افزود :این نمایش ساعت ۱۷:۳۰به
صحنه می رود و تا ۲۵اذر به اجرای عمومی خود ادامه خواهد داد.
مدیر روابط عمومی تاالرهنر ،اعالم کرد که نمایش «شاهزاده خانم
و کالغ های تاج طال» در نوبت صبح هم ویژه مدارس روی صحنه
می رود .اجربندیان دربــاره وضعیت اجرای نمایش «کتابخورها»
که پیش از تعطیلی های اخیر در تاالر هنر ،اجرا می شد ،یاداور شد:
نمایش «کتابخورها» از ادامه اجراهای خود انصراف داد/.مهر
«زیرزمینکوستوریتسا»دربوتهنقدسیاسی
کتــاب «زیرزمین کوستوریتســا» با گــرداوری و ترجمه روبرت
صافاریان ،در نشر مرکز ،به چاپ رسید .این کتاب شامل مقاالتی درباره
نقد سیاســی فیلم «زیر زمین» به کارگردانی امیر کوستوریتسا است
که سال ۱۹۹۵ساخته شده است .دراین کتاب مقاالتی از الن فینکل
کراوت ،اســاوی ژیژک ،دینا یوردانووا و ...به چاپ رسیده اســت .در
توضیح این کتاب امده است« :زیرزمین ،را برای اولین بار که دیدیم،
همه شیفته اش شدیم و کسی به معناهای سیاسی و ایدئولوژیک فیلم
فکر نکرد .پرداخت سینمایی فوق العاد ه فیلم ،بازی پرشور بازیگرانش و
مهم تر از همه ترکیب غریب موسیقی و قصه در ان مسحورکننده بود
و هنوز هست .پرداخت کارتون وار حوادث فی الواقع تلخ ،یاداور فلینی
اســت و به هم امیختگی گاه گاهی رویدادهای فراواقع با واقع گرایی،
رئالیسم جادویی را به ذهن می اورد .فیلم ،در نخستین سکانس خود که
امیزه ای است از موسیقی پرشور سازهای بادی و سرمستی فاسد بعد از
یک چپاول موفق و سپس بمباران و جنگ ،میخ خود را می کوبد/.صباخبر صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
وزیر ارشاد :جام جهانی فوتبال ،باعث انسجام و نشاط درجامعه می شود
محمدمهدی اســماعیلی ،وزیر فرهنگ و ارشــاد اسالمی در دومین نشســت هماهنگی وزیران و
دستگاه های ذیربط در مورد حضور تیم ملی در جام جهانی که در وزارت امور خارجه برگزار شد ،درباره
حضور تیم ملی کشورمان در جام جهانی با بیان این که در حاشیه برگزاری جام جهانی ،قرارگاهی فرهنگی
در محل رایزنی جمهوری اسالمی در کشور قطر دایرخواهد شد ،تاکید کرد :جام جهانی فوتبال به عنوان
یتواند باعث انسجام و نشاط درجامعه شود .او تصریح کرد :موضوع جام جهانی
یک رخداد مهم ورزشی م
در شــورای فرهنگ عمومی توسط رییس این شورا دنبال می شــود و تا کنون قرارگاه نشاط اجتماعی
راه اندازی و فعالیت های ان در کشور اغاز شده است/ .ایسنا
سه شنبه 17ابان 1401شماره 1310
مدیرکل موزه ها :بلیت موزه ها برای مادران با ۳فرزند نیم بها شد
مرتضی ادیب زاده ،مدیرکل موزه ها اظهار کرد :با توجه به بند الف از ماده ۲۵قانون «حمایت از خانواده
و جوانی جمعیت» با موضوع نیم بها کردن ورودی تمامی اماکن ،بناهای تاریخی و موزه های تابع وزارت
میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی مصوب ۱۹ابان ماه ۱۴۰۰مجلس شورای اسالمی برای مادران
دارای سه فرزند و بیش تر ،معاونت توسعه مدیریت و منابع و اداره کل موزه ها برای اجرایی کردن این بند
با ابالغ بخشنامه ای به تمام استان ها ،موزه ها را موظف کرد تا هزینه ورودی برای این گروه هدف ،نیم بها
شود .وزارت میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی نخستین بار است که رسما از اجرای این طرح در
موزه های تابع خود ،اطالع داده است/.ایسنا
افشاگری درباره جواهرات گمشده و دزدیده شده فرعون
ت عنخ امون»،
تحقیق درباره جواهرات گمشده مقبره فرعون «تو
و پیدا شــدن ســرنخ هایی در موزه های ایاالت متحــده و بریتانیا
پی گیری میشود.
«مارک گابولد» ،استاد رشته مصرشناسی دانشگاه «پل والری
مون پلیه» در فرانسه ،در تحقیقاتی که نتایج ان در کنفرانسی واقع
در «اقصر» منتشرشــد ،برخی از این جواهرات گمشده و موقعیت
مکانی احتمالی ان ها را شناسایی کرده است.
این مصرشــناس ،عکس هایی که «هری برتــون» در دهه ۲۰
میالدی از یافته های مقبره فرعون «توت عنخ امون» ثبت کرده بود را
مورد بررسی قرارداده و ان ها را با اشیایی مقایسه کرده که در موزه ها
و حراجی ها پیدا کرده بود.
تحقیقات این مصرشــناس به او اجــازه داد گردنبندی که روی
ســینه «توت عنخ امون» قرار داشــت و اکنون بخش های مختلف
ان که در نقش های مختلف و گاها نامشــخص وجود دارد ،به طور
مجازی بازســازی کند« .گابولد» معتقد اســت :بخش هایی از این
گردنبند توسط «کارتر» (باستان شناس فرعون «توت عنخ امون»)
از مقبره خارج شــده و اکنون در«موزه هنر نلسون اتکینز» واقع در
«کانزاس سیتی» نگهداری می شود .هم چنین تعدادی از ُمهره های
این گردنبند اکنون در قالب گردنبند دیگری در کنار یک دیگر قرار
ن در تالشی ناموفق در سال ۲۰۱۵سعی
گرفته اند و مالک ناشناس ا
کرده بود این ُمهره ها را در حراجی «کریستیز» به فروش برساند.
این مصرشــناس تصاویری را که «برتــون» از گردنبند به ثبت
رسانده ،با تصاویر موجود در ســایت موزه و حراجی مقایسه کرده و
دریافته است همگی این تصاویر در حقیقت یک گردنبند مشخص
را به تصویر می کشند .وب سایت موزه «نلسون اتکینز» این مساله را
تایید می کند و به ان اشاره کرده است.
از دیگر جواهرات گمشده مقبره فرعون «توت» ،به مهره های یک
7
سربند می توان اشاره کرد« .گابولد» متوجه شد ،این مهره ها به عنوان
یک گردنبند در کنار یک دیگر قرار داده شده اند و اکنون در مجموعه
موزه هنر «سن لوئیس» در ایاالت متحده امریکا نگهداری می شود.
در وب ســایت این موزه نیز به این نکته که احتماال این گردنبند به
مقبره «توت» تعلق دارد ،اشاره شده است.
از دیگر نمونه های مشــابه می توان به گردنبندی اشاره کرد که
مهره های ان از مقبره «توت» خارج شده و اکنون در مجموعه «موزه
بریتانیا» واقع در لندن نگهداری می شود.
گردنبندی متشکل از ســرامیک های لعاب دار از دیگر جواهرات
گمشــده مقبره محســوب می شــود که در موزه هنرمتروپولیتن
نیویورک نگهداری می شد ،اما در ســال ۲۰۱۱به مصر بازگردانده
شد .به گفته «گابولد» این جواهر توسط «کارتر» برداشته شده بود.
در نامه ای که سال ۱۹۳۴میالدی نوشته شد« ،سر الن گاردینر»
( فیلســوف برجســته )« ،کارتر» را برای دســتبرد زدن به مقبره
«توت عنخ امون» سرزنش کرد« .کارتر» به «گاردینر» یک طلسم
باستانی هدیه داده و مدعی شده بود ان را از مقبره «توت» برنداشته
اســت« .گاردینر» بعدها متوجه شــد این طلســم از مقبره خارج
شده است ،چرا که قالب ان با قالب سایر طلسم های کشف شده در
مقبره مطابقت داشت« .گاردنیر» از «رکس انگلباخ» ،مصرشناس و
مهندس انگلیسی برای شناسایی این طلسم کمک گرفت.
«گاردینر» با ارسال نامه ای به «کارتر» نوشته است« :طلسمی که
به من نشان دادی ،بدون شک از مقبره توت عنخ امون ،دزدیده شده
و من عمیقاً متاسفم که در چنین موقعیت ناخوشایندی قرار گرفتم،
اما طبیعتاً به دیگران نگفتم که این طلسم را از شما گرفته ام».
«باب بریر» که یک مصرشــناس اســت ،این نامــه را در کتاب
«توت عنخ امون و مقبره ای که جهان را تغییر داد» منتشر کرده است.
«گاردنیر» به هیچ کس حتی «انگلباخ» هم درباره دستبرد «کارتر»
چیزی نگفته بود و «کارتر» نیز هیچ گاه متهم نشد.
اســنادی که در «موزه هنر نلســون اتکینز» وجود دارد نشان
می دهد« ،کارتر» بخشی از گردنبندی که بخش دیگر ان در این موزه
نگهداری می شود را به جراحی به نام «»Berkeley Moynihan
هدیه کرده بود.
به گفته «ایدان دادسان» ( استاد رشــته مصرشناسی دانشگاه
بریستول ) به نظر می رسد برخی از اشیاء این مقبره از نظر «کارتر»
از اهمیت کمتری برخوردار بودند و فکــر می کرد می تواند ان ها را
به دوســتانش بدهد .در برخی از موارد نیز «کارتر» این اشیاء را به
انگلستان می اورد تا ان ها را مرمت و مورد بررسی قرار دهد.
«مارک گابولد» با این حال معتقد است« :کارتر» شاید قصد داشت
برخی از این جواهرات را بررسی و مرمت کند ،اما پیش از پایان این
کاردرگذشت .اقدامات «کارتر» به رغم نیتی که داشت ،غیرقانونی
بودند .با این که موزه هنر متروپولیتن ،جواهر فرعون «توت» ،را در
سال ۲۰۱۱به مصر بازگرداند ،اما مشخص نیست که سایر موسسات
در اینده این جواهرات را بازگردانند/ .ایسنا صفحه 7
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
هنری که از فتحی جان برد
از ما دل ...
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
سمیه نجفی خاتونی -مهدی فتحی ،نیامده بود که برود .امده بود
که بماند ،نقش ببندد خاطره بسازد .از او برای ما همین کافیست که دیگر
در سینما بدیلی برای او نخواهیم یافت ،او فاتح نقش های سختی بود که از
او جان برد و از ما دل...
هنرنمایی او در سریال امام علی(ع) در نقش عم رو عاص ،ا ز دمام زنی اش
در جنگ صفین ،تا فرار از برابر امام علی (ع) و حربه عریان شدن برای نجات
جانش ،مو را به تن سیخ می کند ،صحنه ای که جز با قدرت بدنی و حرکات
سریع مهدی فتحی که بدون بدل ،به میدانگاه نقش امده ،مبهوت کننده
از اب درنمی امد .فتحی که در این سریال ،در نقش عمروعاص درخشید،
نقش خود امام علی را نیز بدون صورت و کالم ،فقط با دست ها و بدنش ،بازی
کرد ،رازی که از بند انگشت کوچک فتحی ،که شکسته بود و خم نمی شد.
خود را نشان داد .او در کنار بازی بدنی بی نظیر ،دیالوگ ها را هم با نهایت
احســاس و دقت ادا می کرد ،طوری که صدای او با دیالوگ های پرطنین
و اوایش برایمان خاطره ساز می شد«،ســامتی سه تن /رفیق ،ناموس،
وطن /سالمتی سه کس /زندونی و سرباز و بی کس /سالمتی باغبونی که
زمستونش رو از بهار بیشتر دوست داره /سالمتی ازادی ،سالمتی زندونیای
بی مالقاتی» دیالوگ مهدی فتحی در فیلم اعتراض ،مسعود کیمیایی ،که
تبدیل به یکی از دیالوگ های ماندگار سینمای ایران شده است .فتحی از
نظر مالی و توجه رسانه ها به جایگاهی مناسب که الیقش بود ،نرسید .و این
اص ً
ال برایش مهم نبود .دغدغ ه او بازیگری بود .تا اخر عمرش خانه نداشت،
در 64سالگی ،دچار عارضه کلیوی شد و به بیمارستان ایرانمهر قلهک رفت
اما مشکالت مالی و هزینه دو میلیون تومانی بیمارستان باعث شد تا او را بعد
از چند روز به بیمارستان دولتی شهدای تجریش منتقل کنند ۲۹ .اسفند
، ۸۲چند ساعت مانده بود تا توپ تحویل سال نو شلیک شود که روح مهدی
فتحی از روی تخت شماره ۱۰بیمارستان شهدای تجریش تهران به اسمان
پرکشید.فتحیازجملهبازیگرانکارکشتهوقدرنادانستهسینماوتلویزیون
به شمار می رفت .او از ان دسته بازیگرانی بود که هیچ وقت ستاره نمی شوند
اما به فیلم ها اعتبار می دهند.
من هیچ وقت خود واقعی پدرم را نشناختم
ساکنان شمال تهران و محالت چیذر ،قیطریه و خیابان حکمت ،هر روز
مردی را لباس های قدیمی و بارانی ژنده می دیدند که در خیابان ها پرسه
می زند .مدتی بعد ،وقتی تئاتر بینوایان به صورت تلویزیونی ،ضبط و پخش
شد فهمیدند ان مرد بارانی پوش ،همسایه شان مهدی فتحی بوده است که
این ریاضت را می کشیده تا نقش ژان والژان را در خودش حل کند.
مهدی فتحی در 25اذر مــاه 1318در تهران متولد شــد ،او پس از
بیست سال ،دانشجوی ممتاز دانشکده هنرهای دراماتیک تهران بود ،و
درحالی که هنوز ۲۰سالش نشده بود با ورود به هنرکده ازاد اناهیتا ،زیر
نظر استادانی چون مصطفی و مهین اســکویی اموزش بازیگری را ادامه
داد؛ دورانی که هشت سال طول کشید و در کنار چهره هایی مثل محمود
دولت ابادی ،مهین شــهابی ،پرویز بهرام ،جعفر والی ،کاظم هژیرازاد و...
گذشت .او در این هشت سال حدود ۲۰نمایش بازی کرد .نمایش هایی
مثل «اتللو»« ،هیاهوی بسیار برای هیچ»« ،ریش تراش سویل» و « طبقه
پنجم»که کارگردان شان مصطفی اسکویی بود .تماشاگران او را درکنار
چهره هایی مثل عزت اهلل انتظامی و علی نصیریان ،می دیدند .جوانی که
در نقش هایش حل شــده و چنان پرطنین روی صحنه حرف می زند که
انگار روح شخصیت ها در او حلول کرده اند .تکنیک معاشقه با نقش و تاکید
بر کالمش ،او را کم کم به وزنه موثری در تئاتر دهه ۵۰که به دهه طالیی
تئاتر معروف است ،تبدیل کرد و استاد فن بیان هنرکده اناهیتا و دانشکده
هنرهای دراماتیک شد .از سال 1366بازی جدی او جلوی دوربین اغاز شد
و نقش های ماندگاری را در فیلم های «ادم برفی»« ،کشتی انجلیکا» و
«روز واقعه» از خود برجای گذاشت .فتحی مدتی در یکی از گروه های تعزیه
نقش اشقیاخوان بازی کرد .این سابقه بعدها داوود میرباقری را متقاعد کرد
تا از او برای نقش عمروعاص در مجموعه تلویزیونی امام علی استفاده کند.
یک سال بعد از پخش سریال امام علی ،فرهنگسرای بهمن میزبان تئاتر
«بینوایان /بهروز غریب پور» بود .بسیاری از بزرگان تئاتر بر ان تاکید داشتند
که با وجود اجرا شدن بارها و بارهای نمایش بینوایان روی صحنه تئاتر ،این
بازی یکی از بی نظیرترین بازی هایی بوده که به چشم دیده اند .مخصوصاً با
پارتنر بسیار محکمی همچون بهزاد فراهانی ،که نقش بازرس ژاور را بازی
می کرد .این دو به یک چالش بسیار زیبای رقابتی دست پیدا کردند و هر دو
درنهایت قدرت توانستند این دو نقش ماندگار را از خود به یادگار بگذارند.
انتظامی که پیش از تولید نمایش بینوایان از غریب پور خرده گرفته بود که
چرا نقش ژان والژان را به او پیشنهاد نکرده است ،پس از دیدن این نمایش
گفته بود؛ از این که به من نقش ژان والژان را پیشنهاد نکردی رنجیدم؛ اما
امشب که اجرا را دیدم ،متوجه شدم نمی توانستم سه ساعت و نیم مانند
مهدی فتحی یک نفس ان هم به این خوبی روی صحنه باشــم .مهدی
فتحی از بازیگران بسیار کم حاشیه و حرفه ای سینما ،تئاتر و تلویزیون ایران
بود که دوری از حواشی باعث شد اطالعات زیادی درباره زندگی و سلوک
شخصی اش در دسترس نباشد .فتحی حضور رسانه ای پررنگی نداشت و
این بیش از هر چیز به نگاه حرفه ای و عاشقانه اش به بازیگری برمی گردد.
مهرگان فتحی؛ تنها فرزند اوســت ،که بعد از فوت مادر ،به خاطر شرایط
زندگی شان در بیشتر پروژه هایی که پدر بازی می کرد ،سر صحنه حضور
داشته است .تمام خاطرات کودکی او از پدر ،به پشت صحنه تئاتر و فیلم و
سریال محدود می شود او می گوید؛ همیشه پشت صحنه بودم همه چیز
برایم اشنا بود وسایل گریم جزو اسباب بازی های من بود ،اما اولین باری که
بیرون از فضای تمرین ،بینوایان را از روی صندلی تماشاگر نظاره گر بودم،با
دیدن بازی پدرم ،دچار حیرت شدم .با این که هشت -نه سالم بود ،جادوی
بازیگری اش مرا گرفت و این نشانگر هنر او بود .چون می دیدم ادمی را که به
عنوان پدر می شناسم ،نمی بینم و یک ادم دیگر شده است .ان لحظه باعث
شد همه چیز در ذهن من تغییر کند و از ان به بعد پدرم برایم یک معلم و
استاد شد .او انقدر در نقش ها استحاله می شد که من هیچ وقت خود واقعی
پدرم را نشناختم .فتحی معتقد بود کسی که وارد حرفه بازیگری می شود،
به جز دانش اکادمیک ،الزم است یک «ان» بازیگری داشته باشد که ربطی
به استعداد ندارد .چیزی باید در چشم های ادم باشد که تماشاگر را تحت
تاثیر قرار دهد .وقتی ان باشد ،بیان و بدن هم با تمرین قابل اموختن است.
فتحی به هیچ چیزی به جز کارش اهمیت نمی داد .اگر کاری را دوســت
داشت ،با تمام وجود انجام می داد ،بدون این که به دستمزدش فکر کند ،در
بعضی از کارها دستمزدش را ندادند .در زمان او ،جایگاهی که به هنرمندان
داده می شد ،چندان مناسب نبود و امکاناتی مانند بیمه هنرمندان وجود
نداشــت .فتحی برای بازی در فیلم اعتراض و تحفه ها و ادم برفی نامزد
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد ،سیمرغی که هیچوقت
لیاقت پیدا نکرد که توسط او شکار شود .مهرگان فتحی معتقد است؛ نگاه
متفاوت پدرم به سفر ابدی ،باعث شد هیچ وقت مرگش را باور نکنم .او بعد
از سفر همیشگی اش ،هر لحظه با من و همه جا با من حضور دارد .او به من
یاد داد ،طور دیگری به مرگ نگاه کنم و گل های یاد هیچ کســی را پرپر
نکنم .مهدی فتحی؛ نابغه ای ماندگار که حسرت نبودنش همیشه بر دل
هنر نمایش ماست. صفحه 8