روزنامه صبا شماره 1308
روزنامه صبا شماره 1308
روزنامه صبا شماره 1308
یک شنبه| 15ابان 6 |1401نوامبر 11 |2022ربیع الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1308صفحه| 5000ناموت|
فتحی؛ کارگردانـی که
متفـاوتیم بینـد
گودزیال بر می گردد
صفحه 2
جوایز پویانمایی «سمپاش»
از مرز ۴۵گذشت
صفحه 3
تئاتر می میرد یا زنده می ماند
صفحه 4 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
یک شنبه 15ابان 1401شماره 1308
کوئنتینتارانتینوفیلم:اجیرشدهنیستم
کوئنتین تارانتینو ،در مصاحبه ای جدید گفت ه است به ساخت فیلمی ابرقهرمانی فکر هم نمی کند.
در حالی که تارانتینو ،بارها گفته فقط ۱۰فیلم در کارنامه خواهد دارد ،بازار حدس و گمان ها برای اینکه
فیلم دهم او چگونه فیلمی خواهد بود داغ است.
وی که در حال تبلیغ کتــاب جدیدش با عنوان «تعمقی در ســینما» اســت در مصاحبه جدید با
لس انجلس تایمز امکان سکان داری باکس افیس امروزی را رد کرده و گفته حاضر نیست سازنده یک فیلم
ابرقهرمانی با بودجه کالن باشد .وی با قاطعیت امکان کارکردن برای مارول ،و ورود به دنیا دی سی را رد
کرده و گفته است کارگردان های مارول صرفا اجیر شده هستند/.مهر
مهدی صباغ زاده «:شیطان صفت» به جشنواره فجر نمی رسد
مهدی صباغ زاده ،نویسنده ،تهیه کننده و کارگردان فیلم «شیطان صفت» که به تازگی پروانه ساخت خود
را دریافت کرده است،گفت :هنوز وارد مرحله پیش تولید نشده ایم و مذاکرات با بخش های خصوصی و دولتی
برای مشارکت در تولید این فیلم درجریان است .او درباره حال و هوای فیلم جدید خود بیان کرد« :شیطان
صفت» در اواخر سال ۵۶و در یک فضای معمایی جنایی می گذرد .صباغ زاده ،درباره حضور در چهل و یکمین
جشنواره فیلم فجر نیز توضیح داد :قطعا فیلم به جشنواره فیلم فجر امسال نمی رسد .البته که دیگر ،جشنواره
هم از ما گذشته و بیشتر برای جوان ترها است تا بتوانند خود را محک بزنند و دیده شوند .مهدی صباغ زاده،
درباره انتخاب بازیگران گفت :قطعا متناسب و به اقتضای داستان به سراغ بازیگران خواهیم رفت/.صباخبر
ارسال فیلم کوتاه خروج ممنوع؛ به ۳۶کشور دنیا
حســین علی پور ،تهیه کننده و کارگردان فیلم کوتاه خروج ممنوع؛ که از خراسان جنوبی به
جشنواره بین المللی فیلم بولیوی راه یافته است ،گفت :این فیلم کوتاه در دومین دوره فستیوال
« »Black cat awardگربه سیاه امریکای جنوبی پذیرش شد که از ۱۱نوامبر (پایان هفته جاری)
در شهر الپاز بولیوی ،برگزار می شود .وی که اهل شهرستان فردوس است ،اظهار داشت :فیلم خروج
ممنوع؛ دارای ژانر وحشت ،ترسناک و معمایی است که به نفس های درونی انسان از جمله لوامه و
اماره اشاره دارد .تهیه کننده و کارگردان فیلم خروج ممنوع؛ گفت :این فیلم سال ۱۳۹۷در باغستان
فردوس تولید و در این مدت برای تدوین اماده شدکه منتظر نتیجه ارسال فیلم به کشورهای دیگر
نیز هستیم .او عنوان کرد :یکی از دالیل تولید این فیلم کوتاه با توجه به اهمیت نفس درونی انسان
ی افراد به ان اهمیت نمی دهند و سرمنشاء بسیاری از رفتارهای انسان بوده ،پرداختن به
که خیل
جنبه معنوی ان است .علی پور ،بزرگترین چالش در تهیه و تولید فیلم کوتاه را محدودیت سرمایه
دانست و افزود :یک فیلمساز وقتی از لحاظ مالی حمایت شود ،می تواند مکان ،تجهیزات و امکانات
خوب داشته باشد و بازیگران خوب و کافی را جذب کند .او گفت :در این صورت فیلمساز می تواند
با ذهنیت بازتر نسبت به داستان فکر کند و با ترس کار را پیش نبرد در حالی که با دغدغه مالی
مواجه ام و ان طور که دلم می خواهد نتوانسته ام کار انجام بدهم .این فیلمساز با اشاره به بخشی از
سوابق کاری خود گفت :بازی در سریال گیلوا؛ به کارگردانی اردالن عاشوری ،دریافت لوح تقدیر
مقام اول بازیگری تئاتر کشوری ،کسب مقام دوم استانی در زمینه کارگردان تئاتر ،دریافت لوح
تقدیر چند بازیگری تئاتر استانی و خیابانی و ساخت فیلم کوتاه بدون شرح ،که در جشنواره قران و
عترت زاهدان جزو ۲۰فیلم برتر شناخته و در چابهار اکران شد ،بخشی از فعالیت هایم است .علی پور
با اشاره به اینکه مستند ُدر فردوس ،به زودی از شبکه های مختلف صدا و سیما پخش می شود گفت:
اکنون در حال پیش تولید فیلم تلویزیونی لَیال ،هستم که از شبکه های مختلف صدا و سیما پخش
و به فستیوال های جهانی معرفی خواهدشد/.ایرنا
«بلیت بهشت» با کلونی و رابرتز جواب داد
«بلیــت بهشــت ( »)Ticket to Paradiseنــام فیلم کمدی
رمانتیک پرفروش این روزهای ســینمای جهان با بازی جرج کلونی
و جولیا رابرتز است که داستان زوج جداشده ای را روایت می کند که
برای کارشکنی در ازدواج قریب الوقوع دخترشان بار دیگر با هم همراه
می شوند .این فیلم را اُل پارکر ،براساس فیلمنامه ای از خودش و دنیل
پیپسکی و با حضور دو ستاره نامدار سینمای هالیوود یعنی کلونی و
رابرتز کارگردانی کرده اســت .کمدی رمانتیک «بلیت بهشت» تا به
امروز در سطح جهان ۱۲۲میلیون دالر فروش داشته و البته نقدهای
ضدونقیضی از سوی منتقدان دریافت کرده است« .بلیت بهشت» در
وب سایت راتن تومیتوز ،از نظر ۱۹۹منتقد امتیاز متوسط ۵۶درصد
را کسب کرده است .بســیاری بر این عقیده هستند که ممکن است،
«بلیت بهشت» تماشاگرانش را تا مرز سرزمین موعود نفرستد با این
حال اتحاد دوباره دو ستاره پرفروغ سینمای جهان در این فیلم هنوز
جواب می دهد/.صباخبر
حضور پررنگ «پروا» در دو جشنواره خارجی
جشــنواره ی«جیرونا» یکی از قدیمی ترین جشــنواره های
اسپانیاست که هر ساله با هدف کشف استعدادهای جدید فیلم سازی
و تعامل بین هنرمندان فعالیت می کند .هم چنین جشنواره فیلم
« »Earl’s Court Film Festivalرویــدادی بین المللــی
است که هر ساله با هدف حمایت از فیلمسازان مستقل و اثاری که
بیانی خالقانه برای ارائه محتوای خود داشته اند در انگلستان برگزار
می شود »ECIFF« .سعی بر ان داشته با ایجاد بستری مناسب و
چشم اندازی مرتفع ،پذیرای اثار کوتاه ،در تمامی ژانر ها از سراسر
جهان باشد .از عوامل این فیلم می توان به :تهیه کننده و کارگردان:
فرنوش عرفانی منش ،نویسندگان :فرنوش عرفانی منش و مهدی
فرج نژاد ،مجری طــرح و مدیر تولید :امیر فرهــادی ،فیلمبردار:
محمدرضا گلپور و...اشاره کرد .سی وچهارمین جشنواره جهانی فیلم
جیرونای اسپانیا 7تا 13نوامبر وجشنواره فیلم « »earl courtاز
11تا 18نوامبر برگزار خواهندشد/.هنرانالین
گودزیال بر می گردد
در ایینی که به مناســبت ۶۵ســالگی گودزیال در روز پنجشنبه
برگزار شد ،استودیو فیلمسازی توهو ژاپن ،اعالم کرد فیلم جدید ،سال
میالدی اتی به روی پرده می رود .توهــو ،در نظر دارد این فیلم را که
هنوز عنوانی برای ان گذاشته نشده و به صورت اختصاصی در ژاپن
فیلمبرداری می شود ،در ۱۱مارس ۲۰( ۲۰۲۳اسفند) اکران کند.
بازخیز گودزیــا؛ اخرین فیلمی بود کــه از مجموعه گودزیال به
کارگردانی هیدئاکی انو ،در سال ۲۰۱۶اکران شد .این فیلم که ۱۵
میلیون دالر ساخت ان هزینه داشت بیش از ۷۶میلیون دالر فروخت.
بازخیز گودزیال ،فیلمی در ژانر علمی-تخیلی و کایجو به کارگردانی
هیدئاکی انو و شینجی هیگوچی اســت که در سال ۲۰۱۶منتشر
شد .فیلمنامه این کار را انو ،نوشته و جلوه های ویژه ان را هیگوچی،
کارگردانی کرده است .کمپانی توهو ،سازنده و توزیع کننده این فیلم به
کارگردانی تاکاشی یامازاکی بوده و این بیست و نهمین مورد از سری
فیلم های گودزیال است که توسط این شرکت تولید شده است/.ایرنا صفحه 2
یک شنبه 15ابان 1401شماره 1308
خرب سیمنا و تلویزیون
جوایز پویانمایی «سمپاش» از مرز ۴۵گذشت
پویانمایی ۹دقیقه ای سمپاش ،سال ۱۴۰۰در کانون پرورش فکری با تکنیک سه بعدی ،برای کودکان
و نوجوانان باالی هفت سال تولید شده اســت .این پویانمایی تاکنون از انگلستان سه جایزه ،ایران ،پرو،
برزیل ،اتریش ،ترکیه ،روسیه ،تایوان ،یونان ،اوکراین،کانادا ،اکوادور ،رومانی ،المان ،فیلیپین ،جمهوری
چک ،جمهوری دومینیکن ،یک جایزه ،ایاالت متحده امریکا ۱۲جایزه ،ایتالیا هشــت جایزه ، ،فرانسه
دو جایزه ،کره جنوبی دو جایزه و استرالیا دو جایزه را دریافت کرده اســت .این انیمیشن در مورد دیار
و سرزمینی است که در ان رویش هرگونه گل و گیاهی ممنوع اســت و ارتشی به نام سمپاش ،وظیفه
نگهداری و شکار گیاهان و کسانی که از ان ها نگهداری می کنند را دارد/ .ایرنا
تکذیب سرمایه گذاری
انجمن سینمای انقالب در «سووشون»
پیــرو خبر منتشرشــده در
برخی رسانه ها درباره همکاری
انجمن سینمای انقالب و دفاع
مقدس در قالب سرمایه گذاری
و تولید ســریال «سووشــون»
بــه کارگردانی نرگــس ابیار و
تهیه کنندگی محمد حســین
قاسمی ،روابط عمومی این ســریال پس از اختصاص زمان
کافی جهت اصالح خبــر مذکور و عدم واکنش مناســب
علی رغم تذکرات داده شده ،توضیحاتی را ضروری دانسته
که به شرح ذیل است؛
انجمن ســینمای انقــاب و دفاع مقــدس در تولید و
سرمایه گذاری پروژه «سووشــون» هیچ نقشی نداشته و
خبرهای منتشرشده در این مورد کام ً
ال کذب است.
انتظار می رود انجمن مذکور در اطالع رســانی و انتشار
اخبار دقت الزم را داشــته باشــد تا در صورت بروز چنین
اشتباهاتی ،برداشتی مبنی بر رزومه ســازی کاذب و سوء
مدیریت به مخاطبین و دغدغه منــدان فرهنگ و هنر القا
نشود .الزم به ذکر اســت اگر چه مشکالت اقتصادی ناشی
از تورم باعث بروز ســختی های متعدد در ســاخت این اثر
شده ،اما پروژه سووشــون؛ به طور کامل با سرمایه گذاری
بخش خصوصی و با همت ،تالش و ممارست شبانه روزی
عوامل ســازنده ان در حال تولید است .شایان ذکر است به
سیاق گذشته تمامی اخبار مربوط به پروژه سووشون؛ صرفاً
از طریق روابط عمومی این اثر و صفحه مخصوص ان منتشر
خواهد شد و گروه سازندگان حق پیگیری نشر اخبار غیرواقع
پیرامون اثر مذکور را برای خود محفوظ می داند/.ایرنا
3
سریال «وست ورلد» در فصل چهار متوقف شد
شبکه HBO؛ ۴نوامبر اعالم کرد مجموعه «وست ورلد» در فصل چهارم پایان می پذیرد .این خبر در
حالی اعالم شد که حدود سه ماه پیش در تاریخ ۱۴اگوست فصل چهارم این مجموعه روی انتن رفته بود.
پیش از این طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار بود این سریال تا فصل پنجم ادامه داشته باشد.
سریال «وست ورلد» اولین بار سال ۲۰۱۶روی انتن رفت و بالفاصله به یک اثر موفق بدل شد .مجموعه
«وست ورلد» تا فصل دوم محبوبیت خود را هم چنان حفظ کرد ،اما از فصل سوم محبوبیت این سریال به
شدت کاهش یافت .خبر پایان یافتن این مجموعه در فصل چهارم در بحبوحه تصمیمات جدید کمپانی
سازنده این مجموعه یعنی وارنر ،اتخاذ شده است/ .صباخبر
قصه دختران
در «خونه مامان شکوه»
مهدی بخشی مقدم ،کارگردان مستند «خونه مامان شکوه» درباره
این مســتند گفت :این فیلم درباره یک کمپ ترک اعتیاد در تهران و
در یک خانه ای است که نام صاحب ان یعنی «مامان شکوه» روی ان
گذاشته شده و محلی برای ترک اعتیاد دختران جوان و نوجوان است.
او افزود :این مســتند تقریبا پنج کاراکتر مشخص دارد که در کنار
ان ها ۱۰تا ۱۵کاراکتر فرعی نیز حضور دارند .در این مستند نیز به قصه
زندگی این دختران چه پیش از حضور در این خانه و چه امیدی که به
زندگی برای پس از خروج از این خانه دارند ،پرداخته می شود.
بخشــی مقدم ،درباره علت ســاخت این مســتند ۷۶دقیقه ای با
موضوع ترک اعتیاد ،عنوان کرد :در ابتدا از ســوی ستاد مبارزه با مواد
مخدرسفارشــی برای ساخت یک اثر مســتند در این حوزه با مهدی
شامحمدی ،مطرح شد و طی صحبت ها و جســتجوهایی که در این
زمینه اغاز کردیم با «خانه مامان شکوه» اشنا شدیم .زمانی که پس از
پی گیری های بسیار با قصه ها و ماجراهای «خانه مامان شکوه» مواجه
شدیم ،تصمیم به ساخت مستندی درباره این خانه ترک اعتیاد گرفتیم.
این کارگردان درباره مدت زمانی که برای تحقیق و پژوهش درباره
«خونه مامان شکوه» صرف کرده اند ،بیان کرد :تحقیق و پژوهش درباره
این مستند تقریبا ۶ماه زمان نیاز داشت و پس از ان روند ساخت فیلم
یک سال زمان برد و االن نیز برای حضور در جشنواره سینماحقیقت به
مرکز گسترش تحویل داده شده است.
او ادامه داد :در جریان ساخت این مستند شهرزاد همتی ،به عنوان
یک مددکار اجتماعی بسیار به گروه ما کمک کرد و پی گیر شرایط این
دختران و زندگی ان ها بود .کارگردان مســتند «خونه مامان شکوه»
درباره سختی هایی که هنگام ساخت این مستند با ان رو به رو شده اند،
گفت :بزرگترین مشــکل مســاله اعتماد بود .اعتمادی که باید جلب
می کردیم تا این دختران با ما صحبت کنند چراکه کاراکترهای مستند
ما دخترانی متولد دهه ۷۰و ۸۰بودند و جلب اعتمادشان برای اینکه
داستان زندگی خود را برای یک گروه کامال مردانه تعریف کنند در ابتدا
کار سختی بود .اما درنهایت این پروژه برای من بسیار لذت بخش بود
چراکه اعتماد خوبی میان ما و این دختران شکل گرفته است/.ایسنا صفحه 3
4
پرونده
یک شنبه 15ابان 1401شماره 1308
تئاتـر می میـرد یـا زنـده می مان
موضوع چالش برانگیزی که در این روزها جامعه تئاتری ما را گریبان گیر
فرهومند ناظریان
خودکرده است،دودسته شدنگروه هایمختلفتئاتراست،کهعده ای
گفت و گو
موافق اجرای نمایش در این شرایط هستند و عده ای مخالف ،در این
میان عده دیگری هم هستند که بدون دلیل ،قربانی این شرایط شده اند ،هنرمندانی که
به خاطر اجرا و یا پذیرفته شدن اثرشان در جشنواره تئاتر فجر مورد هتاکی و بی حرمتی
مخالفین قرار گرفته اند ،کسانی که گویا زیر بار فشار اهرم های خود نگر به سکوت پناه
جسته اند .در همین موضوع ،گالب ادینه که نمایش پرده خانه بیضایی را برای اجرا
در پردیس شهرزاد اماده کرده اســت ،دلیل تصمیم خود را این گونه توضیح داد که:
گرچه از وقایع این روزها ،چشمم گریان اســت اما اگر شرایط هزار برابر بدتر از وضع
موجود هم باشد ،تا توان دارم هرگز سالن تئاتر را رها نخواهم کرد .از سال های دور تا به
امروز،تعطیلی تئاتروموسیقیخواستهقلبیدشمنانهنربودهاست؛فرصتاینشادی
از سوی من برای ایشان محقق نخواهد شد .خبرنگار صبا با این موضوع به سراغ سجاد
داغستانی ،عضو هیئت مدیره تماشاخانه اژمان و هم چنین اسرافیل فرج اللهی مدیر
عامل انجمن نمایش رفته است تا نظرات انان را نیز جویا شود.
اسرافیل فرج اللهی:
هنرمند باید از ممیزی
به سالمت عبور کند
برای رفع مشکالت جامعه تئاتری در شرایط حاضر چه
کرده اید؟
مسئولیت ما در این زمینه بیشــتر اجرایی است ،و هم اکنون
هم ،در حال فعالیت و کار خودمان می باشیم ،عمده فعالیت های
ما حمایت از هنرمندانی است که در تهران و دیگر شهر های ایران
مشغول اجرای نمایش و یا پیش تولید کارهای نمایشی و اجرایی
هســتند .کار ما یک پل ارتباطی میان دولت و هنرمندان است،
و بیشترین تالش مان این اســت که بتوانیم در طول روند متن تا
اجرای یک اثر ،در کنار گروه های نمایشی باشیم .و مشکالت انها را
تا جایی که می توانیم مرتفع کنیم .همچنین وظیفه اصلی ما ،جذب
حمایت های دولتی برای هنرمندان است و در این مسیر نیازمند به
تعاملی پویا با هر دو گروه هستیم .اما درباره موضوع گفتگویی که
شما مطرح کردید ،اینکه در این شرایط بهتر است تئاتر به فعالیت
خود ادامه دهد یا خیر؟ نظر ما بر ادامه حضور و انجام کار است ،چرا
که هنرمندانی که در شرایط فعلی دست از کار کشیده اند به صورت
ناخواسته و یا نادانسته تعمیم کننده مقاصد گروه های هستند که،
تمامیت ارضی کشور و قوانین ان را به رسمیت نمی شناسند ،وبا هر
ترفندی در مقاطع مختلف ،جلودار هرگونه حرکت رو به رشد در
ایران هستند .برای ما کامال مشخص است که اینها ،به دنبال کمک
به اعتالی هنر در ایران نیســتند ،و از این ابزار تنها برای مقاصد و
منافع خود سود می جویند ،انها به دنبال مصالح و منافع خود و سو
استفاده از منابع ارضی ایران هســتند ،برای همین با وخیم جلوه
دادن اوضاع ،هنرمندان ما را از مسیر کاری خود دور می کنند ،من
خودم ترجیح می دهم که وارد این چالش نشوم تا بتوانم فعالیت
خود را برای دیگرانی که که درمسیر مانده اند ،به نحو احسن انجام
دهم ،برای ما فرهنگ،هنر و وحدت در اولویت است.
هنرمندان برای اجرا دغدقه استقبال مخاطب را دارند،
ایا برای تسهیل این امر تدابیری اندیشیده اید؟
این شرایطی اســت که همه با ان درگیر شــده ایم ،اما از نظر
من ،این دلیل محکمی برای ترک میدان عمل نیســت ،ما سعی
می کنیم ،تمامی موانعی که باعث عدم حضور تماشاگر می شود را
بررسی و رفع کنیم .ما ،مشابه همین معضل را دوران کرونا داشتیم،
و طی جلساتی که داشتیم ،خوشبختانه راهکارهای کمکی برای
هنرمندان برای تداوم مسیر تئاتر در کشور ،سیاست گذاری شده
است ،سیاست های مثل ،امکان درصد از فروش بلیط برای سالن
و ...که نشان دهنده این اســت که در این بخش نظر های حمایتی
دولت همیشه با در نظر گرفتن شرایط هنرمندان همراه بوده است.
هنرمندی که خارج از مواضع سیاسی ،صادقانه دوست
دارد در یک فضای ازاد حرف و دغدقه مردم کشورش را
بیان کند ،با ممیزی های پیش از اجرا مواجه می شود ،و اگراز
اجرا صرف نظر کند ،ممکن است به هنرمند سیاسی بدل
شود ،در این باره نظر شما چیست؟
به هر حال باید قبول کرد که هر کشوری مقررات خاص خود را
دارد ،که همه باید از ان تبعیت کنند ،اما از نظر بنده بهتر است برای
حل این معضل به جای قطع مراودات کاری ،یک فضای دوستانه
و گفتگو محور ایجاد کنیم که در ســایه ان هر دو طرف نظرهای
خود را برای رســیدن به انتخابی که برای هر دو قابل انجام باشد،
بدهند .هنرمند باید بتواند حرف هایش رابا زبان هنر که یک زبان
بین المللی اســت ،بر روی صحنه ببرد ،و با نرمشی قهرمانانه ،کار
خود را عاری از هر گونه سیاست زدگی و شعاری شدن اجرا ببرد .هر
حرفی را با غیر مستقیم گویی و زبان هنر می توان به مخاطب رساند.
و این از سخت ترین مراحلی است که ،هنرمند باید از ان به سالمت
عبور کند .اگر منصفانه به این قضیه نگاه کنید ،متوجه می شوید
که ممیزی در همه جای دنیا وجود دارد ،هر کشــوری با توجه به
سیاســت گذاری های کالن خود در نظام ،برای هر گروه شغلی و
صنفی ائین نامه ای را تدارک می بیند ،که ذینفعان باید به ان پایبند
باشند ،قانونمند بودن و توانایی در چارچوب ماندن ،از قاعده های
ابتدایی موفقیت است ،و در این راه هنرمندانی موفق هستند ،که
با رعایت قوانین و ائین نامه ها بتوانند ،معنا و مفهوم مورد نظرشان
را درقالب یک کار هنری به مخاطب منتقل کنند .همان طور که
می دانیم ،همه کشورهای که در حال حاضر مدعی ازادی بیان در
ایران هستند ،خودشان دارای قوانین بسیار سفت و سخت حقوقی،
در هنر هستند .که مردم هم اتفاقا انها را رعایت می کنند.
صحبت اخر؛
باید همیشه درمیدان عمل بود ،ترک این صحنه یعنی سپردن
کار به دیگرانی که بدون هیچ دغدقه و تخصصی به دنبال اهداف
شخصی خود هســتند ،از نظر من حاال که ما ایســتاده ایم و تمام
امکانات خود را برای حمایت از هنرمندان اماده ساخته ایم ،باید
ماند و با ایجاد یک فضای گفتگو محور ،مشــکالت را یک به یک
مرتفع کرد. صفحه 4
پرونده
نـد
سجاد داغستانی:
مهم انتفاع جمعی است،
که با رای اکثریت همراه باشد
در ادامه گفتگوی خبری صبا ،به سراغ سجاد داغستانی رفتیم،
وی از سال 1390در حوزه تئاتر ،نویسندگی ،بازیگری و کارگردانی
کرده و هفت اثر نمایشــی را به روی صحنه برده است .ساخت دو
فیلم کوتاه و تالیف دو کتــاب ،از دیگر فعالیت های او در طول این
سال هاست ،او هم اکنون جزو هیئت مدیره تماشاخانه اژمان است.
ایا در حال حاضر نمایشی را بر روی صحنه دارید؟
خیر ،اخرین نمایش ما ،در روزهای پایانی اجرا با نا ارامی های
اخیر مواجه شد .که ما برای تامین امنیت تماشاگران از ادامه اجرا
صرف نظر کردیم و در حال حاضر نیز ،بنده و گروهم شرایط اجرای
تئاتر را ،مساعد نمی دانیم ،و لزومی برای اجرای نمایش به صورت
گذشته و مرسوم نمی دانیم.
نظر شــما در مورد گروه های دیگر تئاتری که درحال
فعالیت هستند ،چیست؟
نظر شــخصی بنده با نظری که بعد تر به شــکل جمعی به ان
رســیده ام فرق می کند ،من از شــروع نا ارامی ها ،تــا هم اکنون
گفتگوهایی با همکاران خود داشــته ام ،بــا طیف هایی که موافق
اجرا و یا مخالف اجرا بودند ،عده ای مانند من اجرای تئاتر را در این
دوران خاص عقیم می دانستند ،و عده ای هم که موافق اجرا بودند،
ادامه تعطیلی تئاتر را برای این هنر اســیب زا می دانستند .و البته
عده ای که ،انرژی و هزینه زیادی را بــرای اماده کردن محصول
هنری خود صرف کرده بودند ،که این تعطیلی یا انصراف از شرکت
در جشنواره ،باعث خسارت های معنوی و مادی برای شان در پی
داشت .از نظر من بســط دادن نظر و دیدگاه شخصی خودمان به
هر شــخص دیگر در این شــرایط در تعارض با دموکراسی است.
باید توجه داشت ،از مهم ترین رویکردهای این اعتراض ،برقراری
فضایی ازاد است که در ان هر فکر و اندیشه ای اجازه بیان و عمل
داشــته باشــد .به طورکلی از نظر من ،هر دو روند باید کمی در
روش های خود تعدیــل به عمل بیاورند ،چــه ان هایی که روش
انفعال هنری را برگزیده اند ،و چه ان هایی که اصرار دارند در این
شرایط ،با همان روش گذشته و مرسوم فعالیت خود را ادامه دهند،
این که هنرمند بخواهد با همان متون سابق نمایشی چه ایرانی و
چه خارجی حتی اگر با مفهوم اعتراضی هم باشــد ،مانند گذشته
به کار خود ادامه دهد ،به معنی بی توجهی او به جامعه ای اســت
که درحال تغییر است ،و بیش از پیش نیاز به انجام فعالیتی که در
ان منافع جمعی در نظر گرفته شده باشد ،حس می شود .من حتی
گروه های را می شناسم که کار نمایش خود را اماده و مراحل اداری
اجرا را هم ،پشت سر گذاشته اند ،اما به خاطر احترام به احساسات
و عواطف جمعی ،فعــا از اجرای کار خود صــرف نظر کرده اند،
اما به هرحال ،بنده به عنوان کســی که مخالف اجرای نمایش در
این دوران هستم ،نظر دوســتان موافق در اجرای تئاتر را ،محترم
یک شنبه 15ابان 1401شماره 1308
5
میشمارم و درستی این مسیر را ،قضاوت و یا محکوم نمی کنم ،ما
باید به دنبال فضای گفتمانی باشــیم که در ان هر طیف و قشری
ازادنه کار خود را انجام دهند .مثال این که مرکز هنرهای نمایشی،
متن ها را می خواند و در بازبینی ان ها را از زیر تیغ سانســور خود
رد می کرد و ما هم این روند را پذیرفته بودیم ،دلیل نمی شود که
این اعمال فشار همیشگی باشــد ،چرا که در هر دوره به فراخور
تغییرات اجتماعی ،نیاز به بازنگــری عمیق تری به قوانین و ائین
نامه های سابق احساس می شود ،در غیر این صورت ممکن است،
تولیدات هنری در هر رشته به سمتی برود که دیگر به مجوز نیاز
نداشته باشد .و همین طور در خارج از کشور به دنبال کسب اعتبار
بین المللی باشند.
با ایــن وضع ،تکلیــف ،وضعیت معیشــیتی و مالی
هنرمندانی که از این راه کســب درامد داشته اند چگونه
خواهد شد؟
هنرمندان ،بخصوص انهایی که در رشته تئاتر فعالیت می کنند،
باید بدانند که وضعیت ان ها با بقیه افراد جامعه فرق می کند ،باید
قبول کنیم که در حال حاضر ما در وضعیت خاصی قرار گرفته ایم
که امکان برگشت مان به وضعیت قبل از نظر شخصی بنده ناممکن
است .وکسی که وظیفه سنگین هنرمندی را بر دوش خود احساس
می کند ،باید برای ان چه که فکر می کند ،درســت است ،منافع
شخصی خود را فدا کند .ممکن است هنرمندی حس کند باید در
میدان عمل باشد و یا هنرمندی دیگر تصمیم به اعتصاب و یا انفعال
بگیرد ،این که کدام درست است یا غلط ،جای بحث و گفتگو دارد،
مسئله این است که هنرمند با توجه به نقشی که درجامعه دارد ،کار
او با مشاغل دیگر قابل قیاس نیست و هنرمند با توجه به پیشه ای
که انتخاب کرده است ،از منافع شخصی خود به خاطر منافع جمعی
می گذرد ،در این میان ممکن است هر هنرمند روش خاص خود را
داشته باشد .در این جا الزم است به همه دیدگاه ها و روش ها احترام
بگذاریم .به عنوان مثال شخص بنده در اعتراض به شرایط کنونی
ترجیح داده ام ،فعال با ســازمان های تصمیم گیرنده در این حوزه
ارتباطی نداشته باشم ،با این که این روند برای بنده و همکارانم که
در این زمینه سرمایه گذاری کرد هایم ،غیر قابل جبران خواهد بود.
چه دورنمایی از این مسیر دارید ؟
راســتش نمی توان هیچ دورنمایی را حــدس زد ،مهم انتفاع
جمعی است ،که با رای اکثریت همراه باشد ،ممکن است این انتفاع
جمعی در میان مخالفینی مانند من نوعی باشد و یا اتفاقا در جایی
دیگر و به شکل دیگری رخ دهد .از نظر من ،مهم رسیدن به وحدتی
است که در ان نظریات اکثریت جامعه منعکس باشد .که قطعا پس
از ان ،شرایط ایده ال تری در تولید و اجرای تئاتر خواهیم داشت
و حتی شاید دیگر ،سایر نگرانی های گذشته ،مانند عدم استقبال
مخاطب را نداشته باشــیم .ما در حال عبور از مرحله ای به مرحله
دیگر هستیم و این برایند ناشی از نیازمان به تغییر بوده است .چرا
که ،معنا و مفهوم در هنر نقش تعیین کننــده ای را بر عهده دارد،
وقتی هنرمندی نتواند معنایی از جامعه خود را در اثر خود جانمایی
کند ،عقیم خواهد ماند.
با توجه به این که کناره گیری هنرمندان کاربلد ،سال ها
ارزوی عده ای بوده است ،احساس نمی کنید ناخواسته به
ارزوی ان ها جامه عمل پوشانده اید؟
اگر از نظر شما ،کناره گیری به معنی این است که؛ هنرمند دیگر
اثری تولید نکند ،بله حق باشماست ،می توان گفت این روند باعث
توقف مسیر هنری در ایران می شود ،من با این کناره گیری موافق
نیســتم ،و همین حاال روی میز کار من پنج ایده اجرایی مرتبط
با شرایط است ،که در حال بررســی جوانب اجرایی و مالی ان ها
هستم .حس من به دورنمای این روزها روشن است ،حس می کنم
بعد از طی شدن این دوره سخت ،تئاتر روزهای اوج خود را تجربه
خواهد کرد ،و شاید حتی دیگر با مصائب مالی گذشته را نیز دیگر
نداشته باشد.
هنر به جز معنی افریدن ،گاهــی هم می تواند مفرح و
سرگرمی ساز باشد ،ایا در افق دید شما این مسئله نیز در
نظر گرفته شد ه است ،همان طور که جامعه در روزهای اتی
در همین اوضاع ،به استقبال بازی های جام جهانی خواهد
رفت.
از نظر من ،در این شرایط هر ظرفی تنها با این پیش شرط که،
نگاهش را به اوضاع متفاوت کرده باشد ،می تواند موثر باشد ،مهم
پذیرش و الزام به تغییر است ،اگر در این مسیر باشیم ،و همین که
فعالیت و یا فعالیت نکردن ما محلی از پرســش و گفتگو شــود،
کافیست. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
یک شنبه 15ابان 1401شماره 1308
«الله سفید» نویسندۀ ترک در ایران
کتاب«اللهسفید»نوشتۀعمرسیف الدین،باترجمۀسهیالوکیلی،منتشرشد .اینمجموعهداستان،در۱۷۶
صفحه ،با شمارگان ۵۰۰نسخه و با قیمت۵۵هزار تومان توسط نشر مایا منتشر شده است .در پشت جلد کتاب
«الله سفید» و در معرفی نویسندۀ ان می خوانیم :خالق اثر «الله سفید» ،عمر سیف الدین ،یکی از چهره های
سرشناس ادبی کشور ترکیه است که در رشــد و ارتقای سطح ادبی و ادبیات کشور ترکیه نقش چشم گیری
داشته است .او که از حامیان و طرفداران اتاتورک بوده در حین انجام ماموریت به دست نیروهای بالیکان و متجاوز
بلغاری اسیر می شود .این نویسندۀ جوان در طول دوران اسارت تجربیات و مشاهدات تلخ خود و سایرین از جنگ
را در غالب مجموعه داستانی های مختلف از جمله «الله سفید» به تصویر می کشد/ .ایسنا
اعضای شورای سیاستگذاری «کتاب خوان و رسانه» انتخاب شدند
با صدور احکامی جداگانه ۶عضو شورای سیاستگذاری دومین جشــنواره «کتاب خوان و رسانه»
منصوب شدند .محسن برمهانی ،کمیل خجسته ،سیدمحمود رضوی ،محمد سرشار ،فاطمه عزیزابادی
فراهانی و فرشاد مهدی پور طی احکام جداگانه ای از سوی مهدی رمضانی ،دبیرکل نهاد کتابخانه های
عمومی کشور ،به عنوان اعضای شورای سیاستگذاری دومین جشنواره «کتاب خوان و رسانه» منصوب
شدند .دومین دوره جشنواره «کتاب خوان و رسانه» که خبر برگزاری ان را دبیرکل نهاد مردادماه امسال
در دیدار با اهالی رسانه اعالم کرده بود ،با صدور احکام شورای سیاستگذاری کار خود را اغار کرده و پس
از تشکیل این شورا فراخوان ان منتشر می شود/ .ایلنا
مجموعه دارانی که اثار عجیب را جمع اوری می کنند!
عالقه به اشیای تزیینی و هنری برای بشر اتفاقی مربوط به دیروز و
امروز نیست .با توجه به همه ابزار و ادوات باستانی کشف شده در دنیای
امروز ،می توان گفت بشر بدوی هم نسبت به زیبایی و جمع اوری اشیاء
گرایش داشته است که دلیل این حس مشترک در انسان عصر باستان
با انسان های مدرن امروزی تمایل ادمی به زیبایی است.
این توضیح مقدمه ای برای پرداختن به کوچک نمایی بناها ،اثار
هنری ،تندیس ها و سردیس های معروف و هر ان چیزی است که مردم
را برای لحظاتی به ذوق اورد .این اشیاء کوچک اشیائی تزیینی هستند
که به عنوان اکسسوارهای دکوری روی ســطوح مختلف از جمله
پارچه ،لباس و کیف نصب می شود .مجسمه های شیشه ای حیوانات،
ماشین های اسباب بازی کوچک ،سردیس های شخصیت های مطرح
یا هر ســازه کوچک اما زیبا ،برخی دیگر از نمونه هایی هســتند که
مخاطبان به ان ها عالقه دارند و این عالقه گاه تا انجاست که فرد را
به جمع اوری از یک نمونه اثر به تعداد انبوه وامی دارد و اینگونه است
که برخی افراد کلکسیونر در این عرصه به واسطه عالقه مندی ها و اثار
جمع اوری کرده نزد مخاطبان شهرت بسیار یافته اند.
تونی لوید ،یکی از شخصیت هایی است که به اتفاق همسرش طی
سال های طوالنی به جمع اوری اشیا و لوازم خانه و دیگر متریال های
تزئینــی پرداخته اســت .در بازکن ،لیوان ،یــک صورتک کوچک ،
برچسب های تزیینی مگنتی و هر اشیاء دیگر را می توان در مجموعه
علی قمصری با «تار مجنون موی لیلی» در رشت
پایان ابان ،اخرین مهلت بارگذاری فیلم اثار بخش خیابانی تئاتر
فجر در سایت جشنواره است .این در حالی است که برخی گروه های
متقاضی شرکت در این بخش هم چنان موفق به این کار نشده اند از این
رو دبیرخانه جشنواره امکان ارســال فیزیکی لوح فشرده اثر را فراهم
کرده است .به این ترتیب این دســته از گروه های متقاضی شرکت در
بخش خیابانی چهل و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر می توانند
فیلم اثار را به نشانی تهران خیابان رازی ،کوچه مهبد ،پالک 10ارسال
کنند .بر اساس گاه شــمار بخش خیابانی فراخوان جشنواره ،اخرین
مهلت بارگذاری یا ارسال لوح فشرده اثار 1اذرماه 1401است و اسامی
منتخب مرحله اول 20اذرماه 1401اعالم خواهد شد .بازبینی حضوری
فیلم های ارسالی منتخب نیز از 1دی ماه لغایت 15دی ماه 1401انجام
و نتایج نهایــی هم 15دی ماه 1401اعالم می شــود .چهل و یکمین
جشنواره بین المللی تئاتر فجر هم زمان با ایام جشن های پیروزی انقالب
اسالمی ایران در بهمن 1401برگزار خواهدشد /.هنرانالین
او که همه خان ه و اتاق هایش را در برگرفته مشاهده کرد.
اما لوید ،از چه زمانی به جمع اوری انبوه اثار کوچک عالقه نشان
داده و پرداخته است؟ او پانزده ســال پیش برای راه اندازی شرکت
خصوصی خودش از یک کار پردر امد ملکی استعفاء داد و این ریسک
را پذیرفت تا خودش برای بهتر شــدن اوضاع مالی و معیشتی اش
حرکتی ویژه انجام شد .او در ادامه به چاپ هدایای تبلیغاتی پرداخت.
اقالمی چون اشــیاء تزیینی چون تزئینات مگنتــی روی یخچال و
زیر لیوانی های طــرح دار تولیداتی بودند که لوگو یــا نام برندهای
ســفارش دهنده روی ان ها ثبت می شــد تا به این ترتیب ان روال
تبلیغاتی مرسوم انجام شده باشد.
تونی ،با اینکه شغل پردرامدی برای خود طراحی و اجرا کرده بود،
اما از ان راضی نبود به این دلیــل که می گفت :کار تبلیغات به دلیل
تغییر برنامه های برندهای بزرگ شغلی همیشه اشفته است و اینده
مبهمی دارد .او به دنبال حرفه ای پایدارتر و مستقل تر بود و این گونه
شد که او زمینه کاری اش را تغییر داد و به سراغ اثار خاص هنری رفت
که معموال برای مخاطبان و البته غریبه ها جذاب است.
ان هم در حالی که دســته بزرگ گردشگران ساالنه را به عنوان
مخاطبان همیشگی اش مد نظر داشته اســت .در ادامه این روند بود
که بیماری کووید 19دنیا را طی چندماه در نوردید و همه مشاغل
و اصناف را خانه نشــین کرد و ژائو ،هم از این قاعده جهانشمول در
امان نبود .او پس از ان که بیش از دو ســال فضای راکد و ساکن هنر
و بیزینس را تحمل کرد ،دوباره با قوت بیشــتر فعالیت های خود را
از سرگرفت و حال می توان گفت درامد ســاالنه او حدود سه و نیم
میلیون پوند است!
او پس از تجاربی که در چند سال اخیر کســب کرده ،می گوید:
بازار سوغاتی و عرصه فعالیت در این عرصه مانند قبل است و تغییری
نکرده .منظور ژائو شــاید این است صنعت گردشــگری ،هرچند با
وقفه هایی هم همراه بوده اما هم چنــان وجود دارد و تمام امکانات و
زیرمجموعه های ان که هنرهای دستی و سوغاتی های رنگارنگ اقوام
مختلف بخشی از ان هاست در خدمت گردشگران هستند .لذا فعالیت
در این عرصه همواره با حرکت و پویایی همراه است/.ایلنا
فراخوانجشنوارههنرهایتجسمیفجرمنتشرشد
مدیرگالرینگر :فعالیتهنرینبایدمتوقفشود
پانزدهمین دوره جشنواره هنرهای تجسمی فجر با نمایش اثار
ش طوبای زرین (رقابتی) ،بخش ویژه با
منتخب هنرمندان در بخ
موضوع قله ها (رقابتی) و بخش تجســم هنر ویژه ی استان ها (غیر
رقابتی) ،بهمن ماه ســال جاری در تهران و سایر استان های کشور
برگزار می شود .موضوع جشنواره پانزدهم ازاد است و در رشته های
تصویرسازی ،خوشنویسی ،عکاسی ،کارتون و کاریکاتور ،طراحی
گرافیک ،حجم (مجسمه ،سـرامیک ،چیدمان) نقاشی و نگارگری
برگزار خواهدشــد .اعالم فراخوان و شروع ثبت نام از طریق سایت:
شنبه ۱۴ابان ،اخرین مهلت ثبت نام و ارسال اثار در سایت :سه شنبه
۲۹اذر ،انتخاب اولیه اثار ۳۰:اذر تا ۱۴دی ،اعالم نتایج انتخاب اولیه:
۱۷دی ،دریافت اثار انتخاب شده از هنرمندان ۱۸:تا ۲۴دی ،انتخاب
نهایی اثار ۲۵ :تا ۲۸دی ،اماده سازی نمایشگاه ۲۸ :دی تا ۶بهمن،
اعالم نتایج نهایی راه یافتگان به نمایشگاه ۳:بهمن ،افتتاحیه ۷:بهمن،
پایان نمایشگاه ۲۸:بهمن ،اختتامیه ۵:اسفند خواهد بود/.صباخبر
میترا تیموری ،مدیر نگارخانه نگر ،بــا بیان این که اکثر گالری های
هنری حدود دو ماه اخیر فعالیت خــود را متوقف کرده اند ،گفت :نظر
شخصیمنایناستکهفعالیتهنریباتوجهبهرسالتهنرکهانعکاس
مسایل اجتماعی است ،نباید متوقف شود و هنرمند می تواند براساس
موقعیت ،نحوه فعالیت را متناسب با شرایط موجود ،تغییر دهد .وی اظهار
کرد :نیمه دوم هر سال ،زمان پررونق فعالیت گالری هاست که از پیش
برنامه ریزی می شود ،از طرفی هنرمندان مسیر طوالنی ای طی می کنند
تا برنامه ریزی ها و هماهنگی های الزم برای برگزاری نمایشگاهشــان
صورت گیرد .با این حساب ما نمی توانیم این تعطیلی ها را صرفا یک یا دو
ماه در نظر بگیریم بلکه در واقع یک سال از ان روالی که باید طی شود،
عقب افتاده ایم .اوگفت :ما بخش خصوصی هستیم و سرمایه زیادی برای
حمایت از هنرمندان در اختیار نداریم ،اما در این مدت به صورت اندک با
هنرمندانی که با گالری نگر ،همکاری دایم دارند ،تعامل کرده و متریال
اولیه در اختیار هنرمندان قرار دادیم/.صباخبر صفحه 6
یک شنبه 15ابان 1401شماره 1308
خرب فرهنگ و هرن
درتئاترشهر؛فقطیکدقیقهطولمی کشه
با پایان گرفتن نمایش «پاره هایی از چند زندگی » به کارگردانی شیوا دیناروند در تاالر قشقایی یک اثر
نمایشی جدید از روز دوشنبه شانزدهم ابان 1401در این تاالر اجرای خود را اغاز می کند« .فقط یک دقیقه
طول می کشه» عنوان نمایش جدید تاالر قشقایی به نویسندگی مسعود سمیعی ،کارگردانی سید علی تدین
صدوقی و بازی اصغر صابری ،مروارید افسری ،الدن بنکدار ،علیرضا نادی و افشین رضایی است که از روز
دوشنبه شانزدهم ابان ماه ساعت ،18:30مدت زمان 50دقیقه و قیمت بلیت 70هزار تومان در تاالر قشقایی
مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می رود .درخالصه داستان اثر امده است :نمایش درباره زن و شوهری است
که برای رسیدن به ثروت ،قدرت و تثبیت موقعیت خود بر علیه یکدیگر دسیسه چینی می کنند / .تسنیم
ی پاپ
اغاز جشنواره ترانه های توکیو با موسیقی ج
جشنواره ترانه های توکیو ۲۰۲۲؛ از روز گذشته اغاز و تا ۱5نوامبر ادامه دارد .این جشنواره به صورت
ساالنه برگزار می شود و در جریان ان جدیدترین قطعات موسیقی ژاپنی برای بینندگان در سراسر جهان
به نمایش گذاشته می شود .در رویداد موسیقایی امســال نام های بزرگی از ژانرهای مختلف جی پاپ
( )J-Popحضور دارند که در استودیو NHK WORLD - JAPANبا حضور تماشاگران به صورت
زنده اجرا خواهند داشت.
ی متعددی از ژانرهای متنوع به نمایش گذاشته می شود و
در برنامه «ترانه های توکیو» قطعات موسیق
هم چنین بینندگان را با نوازندگان جدید اشنا می کند/.ایسنا
قلعهبلقیس،نامجعلیکدامشهراست؟
نام گذاری هر پدیده ای از اهمیت باالیی برخوردار است چرا که
هویت و ماهیت ان پدیده را به تصویر می کشد .به عبارتی می توان
گفت اهمیت نام گذاری پدیده ها باعث شده این موضوع با دقت و
حساسیت بیشتری همراه باشد.
باید بدانیم که اســامی نام گذاری شــده در برگیرنده صفات
و ویژگی هایی اســت که صاحب نــام ان را یدک می کشــد و یا
می تواند بیان ایده ال و اروزی یک نام گذار بوده باشــد .رجبعلی
لباف خانیکی ،پژوهشگر و باستان شــناس خراسانی ،اظهار کرد:
7
برخی از نویسندگان که اثار و ابنیه خراسان را معرفی و تاریخ گذاری
کرده اند ،ظاهرا اگاهی کافی از تاریخ و فرهنگ خراسان نداشته و
احتماال بدون اینکه ان اثار را دیده باشند ،تنها بر اساس نوشته های
ن را معرفی کرده اند که «قلعه
غیر کارشناسانه و عامیانه دیگران ،ا
بلقیس» یکی از این موارد است .او گفت :قلعه بلقیس و شهر بلقیس
نام های جعلی بود که جهت نامیدن «شهر کهن اسفراین» ظاهرا
برای نخستین بار توسط «کلنل چارلز ادوارد ییت» انگلیسی در
سفرنامه اش به نام «خراسان و سیستان» در سال ۱۸۹۴میالدی
مصادف با ۱۳۱۲هجری قمری مورد اســتفاده واقع شده اســت.
لباف خانیکی ،اضافه کرد ۱۲ :سال بعد از او نیز سر پرسی سایکس،
انگلیسی از خرابه های اسفراین کهن به عنوان «شهر بلقیس» نام
برده و یاداور شده است که نام بلقیس ،جدید بوده و او در کتاب های
عربی چنین نامی ندیده اســت؛ این در حالی است که تا ان زمان
همواره از شهرکهن اسفراین با عناوین «مهرگان»« ،اسپر ائین»،
«اسبراین» و «اسفراین» نام برده می شد .او ادامه داد :پس از اخرین
ضربه هایی که افغان ها در ســال ۱۱۶۰هجری قمری به اسفراین
وارد و شــهر را به ویرانه تبدیل کردند ،تا اوایل ســده چهاردهم
هجری قمری از ان ویرانه ها با عنوان های «خرابه های اسفراین» و
«اسفراین قدیم» نام برده شده است.
این باستان شناس خراسانی با اشاره به این که بر اساس مطالعات
باستان شناختی سابقه اقامت در دشــت اسفراین ،به دوران مس
سنگی(هزاره ششم پس از میالد) می رسد ،بیان کرد :با اغاز دوران
تاریخی در دشــت اســفراین ،که ان زمان جزو قلمرو «پارت» یا
«پرثوه» بوده تا ظهور اسالم زیستگاه های متعددی وجود داشته
ن اکنون به صورت تپه های باستانی از قبیل «خم
که حاصل انهدام ا
تپه» و «قراقول تپه» بر جای مانده است.
وی اضافه کرد :اما «اسفراین کهن» که گویا در صدر اسالم بنیان
گرفته ،از توابع نیشابور بوده و همواره از اهمیت برخوردار است که
بزرگانی در عرصه علم و ادب مانند «ابو اسحاق ابراهیم ابن محمد
اسفراینی» و «عماد الدین ابوالمظفر طاهرین محمد اسفراینی» را
به دنیا معرفی کرده است.
لباف خانیکی ،خاطرنشان کرد :حال با این سابقه درخشانی که
اسفراین دارد ،چرا باید اثار و نشــانه های دوران شکوه و عظمت و
سرافرازی ان شهر «قلعه بلقیس» یا «شهر بلقیس» نامیده شود و
مثال نام زیبا و برازنده ای چون «شهر کهن اسفراین» نداشته باشد؟
چرا باید در نامگذاری ان شــهر مهم به شخصیت های افسانه ای
موهوم و بیگانه متوسل شد؟/ایسنا صفحه 7
فتحـی؛کارگردانـی که متفـاوتمی بینـد
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
ارزوهای بزرگ فتحی
بهناز وفایی وحدت ۱۰-شهریور ماه ،1338تا حد زیادی
کمر گرما شکســته و طبیعت کم کم اماده خواب زمستانی
می شود 20 .سال از اغاز جنگ جهانی دوم گذشته است .جنگ
تمام عیاری که بیشتر کشــورهای جهان از جمله قدرت های
بزرگ در ان به جان هم افتادند و ســر انجام پس از 6سال با
حدود ۷۰تا ۸۵میلیون کشته به مرگ بارترین درگیری نظامی
در طول تاریخ بشریت تبدیل شد 10 .شهریور روزی است که
عیوقی ،که هر سال
بارش شهابی الفا ارابه رانی ،یا بارش شهابی ّ
از روز ۳شهریور تا روز ۱۵شهریور فعال است در این روز به اوج
می رسد .و باالخره 10شهریور روزی است که در محله نظام اباد
تهران ،خانواده فتحی در انتظار بدنیا امدن فرزندی هستند که
نام او را حسن گذاشتند.
حسن فتحی ،درخانواده ای پا به عرصه هستی گذاشت که
پدر اصالتی خوانساری و مادر اصالت اذری دارد ، .او برای کسب
علم و رسیدن به خواســته ها و ارزوهایش با تالش و کوشش
توانست دانشنامه کارشناسی روان شناسی خود را از دانشگاه
شهیدبهشتی تهران اخذ و سپس در راستای عالقه اصلی اش در
رشته کارگردانی نمایش ،کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه
ازاد اسالمی دریافت کرد.
بازیگری تئاتر ،در دوران دانشجویی ،اولین تالش او در عرصه
هنرهای نمایشــی و فعالیت های هنری او محسوب می شود.
تالشی که بعدها با مطالعه ،نوشتن و چاپ نقد تئاتر و فیلم در
مجالتی چون سروش ،تماشاخانه ،دنیای تصویر و نمایش او را
به یک کارشناس و پژوهشگر هنر و سینما تبدیل کرد .اما او به
همین بسنده نکرد و با نوشتن نمایشنامه و کارگردانی تئاتر،
رسما به صورت حرفه ای و جدی وارد عرصه هنرهای نمایشی
شد .ســاخت مجموعه تلویزیونی همسایه ها ،در سال ،۱۳۷۲
مدیران و مخاطبان تلویزیون را با استعدادی اشنا و روبرو کرد،
که اکنون پس از حدود 30سال فعالیت پر ثمر ،حسن فتحی را
به عنوان یکی از کارگردان های مهم در عرصه سریال سازی در
دو دهه گذشته سیما می دانیم.
حسن فتحی متولد دهم شهریور،1338در محلهنظام اباد تهراناستبا
عالقه ای که به فرهنگ معاصر ایران در اثارش از خود نشان داد ،سریال های
پر مخاطبی را روانه انتن تلویزیون کرد او با فیلمنامه هایی که از ساختار
مناسب برخوردار بودند و دیالوگ هایی که در بستر فیلمنامه هایش مورد
توجه قرارداد ،اذهان را به سمت سبک دیالوگ نویسی های مرحوم علی
حاتمی سوق داد و توانست مخاطبان را با شخصیت های داستان هایش
همراه کند .و این شاخصه از نکات مثبت اثار اوتلقی می شود که در کارنامه
او ثبت شد ه و او را در جرگه بهترین و مشهورترین کارگردانان تلویزیونی قرار
داده است .او سریال سازی را در ابتدای دهه هفتاد با کارگردانی همسایه ها
شروع کرد و پس از ان در سال 1373سریال عاطفه را روانه انتن نمود .در
همان سال مجموعه معمای یک قتل را ساخت و در سال 1374مجموعه
سوءتفاهم را روانه انتن شبکه دو سیما کرد .اما هوای تازه ،سریال بعدی
او در سال ،۱۳۷۵برای شبکه سوم سیما بود ،که مانند دو سریال اولش
تصویربرداری ان را در یک لوکیشــن اپارتمانی و به صورت اپیزودیک
ساخته شد .تا این مرحله از فعالیت ،فتحی ان چنان که باید و شاید جایگاه
اصلی خود را در عرصه سریال سازی پیدا نکرده است؛ اما سال 1376اتفاقی
مهم برای او بود و حسن فتحی با ساخت سریال پهلوانان نمی میرند ،هنر و
استعداد خود را به رخ همگان کشید و برای اولین بار نامش را بر سر زبان ها
انداخت .او فیلمنامه این ســریال را به کمک همسرش اعظم بروجردی
که از نمایشنامه نویسان و کارگردانان تئاتر بود ،نوشت .فیلمنامه پهلوانان
نمی میرند ،تحت تاثیر از سبک جنایی اگاتا کریستی در فضای تاریخی
دوران قاجاریه نوشته شده و در مواردی نیز به مستندات تاریخی مثل قتل
گریبایدوف ،کنسول روس ،اشاره می کند.
سریال پهلوانان نمی میرند ،سکوی پرشی برای کارگردانی است که
ارزوهای بزرگی در سر می پروراند .او ســرخوش از موفقیت این سریال
است که سال 1378به سراغ ساخت سریال روشن تر از خاموشی ،می رود.
سریالی که به زندگی مالصدرا ،متفکر و فیلسوف ایرانی ،از نوجوانی تا رفع
حکم نفی بلد او و بازگشت به زادگاهش ،شیراز می پردازد و برای شبکه
یک سیما ساخته شد اما در ان سال پخش نمی شود .او نا امید نیست و
هنوز راه طوالنی ای در پیش دارد .بنابراین نیاز به یک بازســازی درخود
احساس می کند و برای همین تصمیم می گیرد در سال بعد با سریال فردا
دیر است ،به زمان حال توجه کند و محوریت داستان سریال جدیدش را در
یک مرکز مشاوره قرار دهد و با جسارت و به صورت اپیزودیک موضوعات
اجتماعی جامعه امروز را به چالش بکشد .اگر چه پرداختن به این سریال
که سراسر نمایش تلخ کامی ادم ها در برخورد با مشکالت زندگی ،بود و در
میان طنزهای نود شبی ای که به تازگی باب شده بود با اقبال روبه رو نشد،
اما ذهن او را که مدتی از تاریخ معاصر دور افتاده دوباره فعال می کند تا در
سال 1380با سریال شب دهم 10،شب مخاطبان نوروزی شبکه یک سیما
را در بحبوحه محرم پای تلویزیون های شان میخکوب کند .سریالی
مناسبتی که بر خالف رسم پخش هفتگی سریال ها
در ان روزگار این امکان را پیدا کرد تا هر شب حس
کنجکاو و عاشــق مخاطب را با درامی جذاب به
روایت حســن فتحی همراه خود کند .فتحی
زیرکانه و استادانه عشقی زمینی را دربستر
تاریخ معاصر ایران با دین و مشق عاشورایی
پیوند می دهد و هر مخاطبی را از هر طیفی
با شخصیت های داستانش همراه می کند
و حس همذات پنداری را در هر بیننده ای به
غلیان می اورد .و البته نباید فراموش کردکه
موسیقی گوش نواز فردین خلعتبری و ترانه
پایانی که توسط علیرضا قربانی اجرا می شد،
ی است.
ورد زبان ها بود و هنوز هم شنیدن
حسن فتحی موفق شد با شب دهم در 10شب به اعتماد مدیران ،به
حس زیبای مخاطبان و به ذهن کنجکاو منتقدان ،پاسخ مناسب دهد و
خود را به عنوان کارگردانی تکنیکال و کاربلد معرفی کند.
او به موازات تدریس دردانشگاه های مختلف و مدیریت اموزشی موسسه
فرهنگی هنری کارنامه ،اثاری خلق کرد که دیگر بر سر زبان ها افتاده و
انتظارات از او باال رفته است .از این پس کارهای او زیر ذره بین خواهد بود.
اما سریال روشن تر از خاموشی ،که چند سال قبل ساخته شده بود در
سال ،1۳۸۲از شبکه یک پخش شد ولی متاسفانه مورد استقبال مخاطب
قرار نگرفت .شاید زندگی مالصدرای شیرازی به عنوان فیلسوفی دینی
جذابیت چندانی برای بیننده تلویزیونی نداشت .ولی با وجود ضعف هایی
که در فیلمنامه و کارگردانی کار وجود داشت چیزی که مهم به نظر می اید
معرفی چنین شــخصیت هایی که در تاریخ ایران کم نیستند در یک اثر
هنری و نمایشی است که قطعا ان را در حافظه تاریخی مردم ایران حک
می کند .درباره سریال مدار صفر درجه ،که در سال ۱۳۸۶ساخته شد باید
گفت اثر بلندپروازانه ای بود که فتحی بخشی از تاریخ معاصر ایران را در ان
به تصویر کشید .تاریخی که از زاویه نگاه او به جزئیاتی پرداخته شد که تا
ان روز کسی به سراغش نرفته بود .مدار صفر درجه از طریق پرداختن به
زندگی جوانی ایرانی با بازی شهاب حسینی به درون یکی از پیچیده ترین
مسائل تاریخ یعنی شکل گیری صهیونیسم و رابطه ان با نازیسم می رود
و تفسیری تازه از ان ارائه می دهد .با این تفاوت که نسبت به روشن تر از
خاموشی ،فتحی در مدار صفر درجه ،داستان را فدای محتوا نمی کند و
تحوالت سیاسی را در بستری عاشقانه و جنایی پیش می برد .فیلم برداری
در لوکیشن های تاریخی خارج از کشور ،استفاده از بازیگران بین المللی و
موسیقی زیبای سریال باعث شدند مدار صفر درجه ،به سریالی محبوب
تبدیل شود و بعد از شکست تلخ روشن تر از خاموشی ،نام حسن فتحی
دوباره بر سر زبان ها بیفتد .حاال پس از ساخت سه سریال تاریخی زمان ان
رسیده است که فتحی به سراغ موضع و فیلمنامه ای امروزی برود تا هم ذهن
خود را معطوف به یک ژانر و سبک و سیاق نکند و هم از فضای روز و ذائقه
مخاطبان نسل جدید غافل نشود .بنابراین با سریال میو ه ممنوعه درسال
،۱۳۸۶بازگشتی موفقیت امیز به سریال های درام خانوادگی می کند .اگر
چه او در این سریال نیز تحت تاثیر داستان شاه لیر و شیخ صنعان است ،اما
تصویری قابل باور از جامعه و مناسبات پیچیده حاصل از تحوالت اقتصادی
و سیاسی میانه دهه هشتاد به بیننده عرضه می کند .این سریال که برای
پخش در ماه رمضان اماده شده بود از مزایای پخش هر
شبی بهره می گیرد تا مخاطب را با تحول و اتفاقات
خود به طور پیوسته همراه سازد .بازی علی نصیریان
در این سریال از جمله نقاط قوت ان است که فتحی
قطعا خود را مدیون استاد می داند .مدیون کسی که
ســال ها بعد با ایفای نقش بزرگ اقا ،اعتبار ویژه ای به
سریال محبوب شهرزاد داد.
فتحی به جز چند اثر که در زمان حال می گذرد
و گاها موفق هم نبودند و جزو فــراز و فرودهای
کارنامه کاری او محسوب می شوند ،نزدیک به۳۰
سال است که همواره کوشیده روایتگر صادق
زندگی عشاق در بازه های تاریخی متفاوت
باشد .اخرین ساخته فتحی با نام جیران در
حال پخش از فیلیمو است .در این سریال ،نیز
دربار ناصرالدین شاه قاجار از زاویه نگاه او به
یک درام عشــقی دیگر تبدیل شده است تا
بگویدفتحیهمیشهمتفاوتمی بیند. صفحه 8