روزنامه صبا شماره 1307
روزنامه صبا شماره 1307
روزنامه صبا شماره 1307
شنبه| 14ابان 5 |1401نوامبر 10 |2022ربیع الثانی |1444
سال دهم| شماره 8 |1307صفحه| 5000ناموت|
قابلیـت رقابـت بـا اثـار
جهانـی را داریـم
گفت و گو با تهیه کننده انیمیشین سینمایی «لوپتو»
رسانه ملی
طعم فوتبال می گیرد
صفحه 3
چرا موسیقی «جیمز باند»
موفق بود؟
صفحه 7
استعدادی که در سایه بحران،
شکوفا شد
صفحه 8 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه 14ابان 1401شماره 1307
استیون اسپیلبرگ ،اولین وسترن زندگی اش را می سازد
استیون اسپیلبرگ ،کارگردان افسانه ای برنده جایزه اسکار در گفتگوی تازه خود اعالم کرد می خواهد
یک فیلم وسترن بسازد .وسترن ،ژانری است که تاثیر زیادی روی فیلمسازی اسپیلبرگ ،گذاشته و شاهد
این ادعا نیز فیلم پیش روی «فبلمن ها» است ،فیلمی که به نوعی زندگینامه خود کارگردان است .با وجود
تاثیر این ژانر بر اسپیلبرگ ،این کارگردان هیچگاه یک فیلم وسترن با بهره گیری از تمامی معیارهای این
ژانر نساخته است .تنها فیلم ایندیاناجونزی «اخرین جنگ صلیبی» محصول دهه هشتاد قرابت زیادی با
ژانر وسترن داشت .اسپیلبرگ ،تا به امروز در ژانرهای متعددی از جمله موزیکال ،ماجراجویی ،ترسناک،
جنگی ،علمی-تخیلی ،انیمیشن و اکشن فیلم ساخته است/.صباخبر
مدسمیکلسن،بازیگرفیلمترسناکشد
مدس میکلسن در نخستین فیلم بلندی که برایان فولر می سازد ،نقش افرینی می کند .فیلم « Dust
»Bunnyتوده فشرده گرده و خاکی که زیر مبلمان جمع می شود را برایان فولر نوشته و با کارگردانی
ان ،برای نخستین بار ساخت فیلم را تجربه می کند .وی پیش از این به عنوان فیلمنامه نویس شناخته
شده و خالق سریال «هانیبال» است .تولید این فیلم از ژانویه ۲۰۲۳اغاز خواهدشد و داستان ان درباره
دختر هشت ساله ای است که از همسایه اش کمک می گیرد تا بتواند هیوالیی که زیر تختش پنهان شده و
خانواده اش را خورده ،از بین ببرد .تهیه کننده فیلم از ان به عنوان بازگشتی به فیلم های ترسناک خانوادگی
دهه ۱۹۸۰یاد و تاکید کرد این فیلم بسیار مبتکرانه است و شبیه هیچ کار دیگری نیست/.مهر
فیلم ابرقهرمانی «واکاندا برای همیشه»
هفته اینده اکران می شود
فیلم سینمایی «پلنگ سیاه :واکاندا برای همیشــه» یکی دیگر از اثار کمپانی
مارول است که اکران خود در سینما های جهان را از یازدهم ماه نوامبر سال ۲۰۲۲
اغاز خواهدکرد.
ساخت این فیلم سینمایی در ســینمای هالیوود درحالی رقم خورد که بازیگر
مطرح نســخه اول این فیلم «چادویک بوزمن» به طرز ناگهانی به خاطر بیماری
سرطان ،در سن ۴۳سالگی از دنیا رفت و باید دید خالء وی در نسخه جدید چگونه
پرخواهدشد.
این فیلم بر اساس شخصیت پلنگ سیاه ،از شخصیت های کمیک مارول ساخته
شد ه و دنباله فیلم پلنگ سیاه و سی امین فیلم دنیای سینمایی مارول می باشد.
پلنگ سیاه :واکاندا برای همیشه؛ به نویسندگی و کارگردانی رایان کوگلر ،ساخته
شده و در ان لوپیتا نیونگو ،دانای گوریرا ،مارتین فریمن ،لتیشیا رایت ،وینستون
دوک و انجال باست ،بازی می کنند.
پلنگ سیاه :واکاندا برای همیشه؛ قرار بود در ۸ژوئیه ۲۰۲۲به عنوان بخشی از فاز
چهارم دنیای سینمایی مارول ایاالت متحده اکران شود ،اما با توجه به پاندمی کرونا
اکران این فیلم سینمایی به یازدهم ماه نوامبر سال جاری موکول شد.
در خالصه داستان فیلم ســینمایی «پلنگ ســیاه :واکاندا تا ابد» امده است:
اتالنتیس و مردمانش در اثر مزبور معرفی می شوند .ان ها تمدن پیشرفته ای دارند،
اما به دنبال ویبرانیوم هستند .از انجایی هم که واکاندا عالقه ای به اشتراک گذاری
فلز خود با دیگران ندارد،و میان دو ملت ،درگیری شکل می گیرد/.میزان
گیلدخت بهشبکهیکرسید
سریال «گیلدخت» از پنجشــنبه 12ابان به روی انتن شبکه یک
سیما رفت .سریال ۶۰قسمتی «گیلدخت» پنج شنبه ها و جمعه ها از
شبکه یک سیما ساعت ۲۲و ۱۵دقیقه پخش می شود و تا اواخر بهار
سال ١۴٠٢روی انتن خواهد بود« .گیلدخت» عنوان سریال تاریخی
است که به کارگردانی مجید اســماعیلی و تهیه کنندگی محمدرضا
شفیعی تولید شده است .فیلمنامه این ســریال را مجید اسودگان به
سفارش مرکز فیلم و سریال معاونت برون مرزی سازمان صدا و سیما
نوشته و نگارش ان حدود ۵ســال زمان برده است .از جمله بازیگرانی
که در ســریال «گیلدخت» ایفای نقش می کنند ،به :سعید راد ،میترا
رفیع ،رضا اکبرپور ،یاسمین معاوی ،سعید چنگیزیان ،شقایق فراهانی،
پریوش نظریه ،رامتین خداپناهی ،ثریا قاســمی ،محمود پاک نیت،
حبیب دهقان نسب ،فخرالدین صدیق شریف ،فریبا متخصص ،صالح
میرزااقایی ،نفیسه روشن ،حمید ابراهیمی ،محمد فیلی ،رویا جاویدنیا،
مجید سعیدی ،زیبا بنماران ،فریده دریامج و ...می توان اشاره کرد/ .صبا
قول هاییکهعملینشد
ایمان کرمیان ،مدیر جلوه های ویژه میدانی با اشاره به اینکه در حال
حاضر در دو پروژه مختلف سینمایی و سریال شبکه نمایش خانگی
حضور دارد ،گفت :این روزها مشغول کار در سریال شبکه نمایش
خانگی «سقوط» به کارگردانی سجاد پهلوان زاده هستم و درکنار
ان در پروژه سینمایی «پاالیشگاه» به کارگردانی مهرداد خوشبخت،
هم حضور دارم که این فیلم سینمایی در ابادان درحال فیلمبرداری
است .او با اشاره به اینکه فیلمبرداری «پاالیشگاه» هم چنان ادامه
دارد ،تاکید کرد :از بین پروژه هایی که در سال جاری کار کرده ام فکر
می کنم همین فیلم «پاالیشگاه» و دیگری «در اغوش درخت» به
کارگردانی بابک خواجه پاشا ،برای حضور در جشنواره فیلم فجر اماده
شود .کرمیان ،درباره فعالیت های صنفی انجمن مدیران جلوه های
ویژه میدانی بیان کرد :طی سال های گذشــته سینمای ایران در
بخش های مختلف موفق به وارد کردن تجهیزات شده است ،اما در
حوزه جلوه های ویژه میدانی هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده است/.مهر
چرا قانونی برای دستمزدها وجود ندارد؟
فریده سپاه منصور ،بازیگر سینما و تلویزیون پیرامون فعالیت های
خود در عرصه بازیگری گفت :در حال حاضر مشــغول پروژه خاصی
نیستم ،البته به تازگی چندین پیشــنهاد برای بازی داشته ام ،فعال
فیلمنامه اثار ارســال شــده و باید ببینم که در نهایت با کدامیک از
پروژه ها به توافق نهایی خواهم رســید .او ادامــه داد :دیگر تمرکز و
توجهی به بازیگران پیشکسوت نمی شــود ،به همین دلیل اگر هم
نقشی پیشنهاد شود اکثرا کم رمق ،حاشیه ای و بی اهمیت هستند که
حضور در انها نه برای بازیگر و نه برای مخاطب اتفاق مثبتی نخواهد
بود .سپاه منصور ،درباره وضعیت دستمزد بازیگران پیشکسوت سینما
و تلویزیون خاطرنشان کرد :طبعا همکاران من در سینما و تلویزیون
هم گفت هاند که دیگر این دستمزدها را نمی توان به عنوان محلی برای
امرار معاش نگاه کرد .نمی دانم چرا هیچ قانونی برای تعیین دستمزدها
وجود ندارد .بسیاری از تهیه کنندگان می گویند که بودجه نیست اما
می بینید برای برخی بازیگران میلیاردی خرج می کنند/.میزان صفحه 2
شنبه 14ابان 1401شماره 1307
خرب سیمنا و تلویزیون
هفدهمینجشنوارهفیلممقاومترویناوجنگی
سیدمحمد حسینی ،مدیرعامل انجمن سینمای انقالب و دفاع مقدس در نشستی با رئیس سازمان
بسیج مستضعفین؛ درخصوص هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت گفت :برای برگزاری جشنواره
فیلم مقاومت تالش کردیم امسال به جای تمرکز در تهران و پایتخت به خط مقدم مقاومت و خلیج فارس
برویم .تمامی برنامه ها به درستی در حال انجام است و ان شاهلل ان را در خلیج فارس و بر روی یک ناو برگزار
خواهیم کرد .جالل غفاری ،دبیر هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت نیز اظهار کرد :شعار این دوره
گفتمان مقاومت ،نهضت جهانی مستضعفین و نابودی اسرائیل است و ما پیشنهاد دادیم که جشنواره در یک
موقعیت ملی و مهم مانند عرشه ناو شهید سلیمانی برگزارشود تا پیام مهمی را به جهانیان برساند/.صباخبر
رسانهملی،طعمفوتبالمی گیرد
این روزها اهنگ مســابقات جام جهانــی ۲۰۲۲قطر در جهان می
پیچید .در این راستا صداوسیما نیز ســراغ این رویداد رفته است .البته
پیشتر شائبه هایی مبنی بر پخش نشدن بازی های جام جهانی ۲۰۲۲در
تلویزیون ایران مطرح شده بود که سفیر جمهوری اسالمی در قطر و رییس
شورای هماهنگی ورزش سازمان صداوسیما تایید کردند که حق پخش
دیدارهای جام جهانی قطر را دریافت کرده اند و همه بازی ها را به شکل
قانونی و زنده پخش خواهندکرد .به همین منظور در ادامه این مطلب به
برنامه ها و ویژه برنامه هایی که با حال و هوای جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲
قطر بر انتن شبکه ها پخش می شوند ،می پردازیم.
شبکه سه سیما طبق عادتی که سال ها دارد به پیشواز جام جهانی
فوتبال رفته است و با مشخص شدن حریفان تیم ملی فوتبال ایران در جام
جهانی قطر ،ویژه برنامه «جام »۲۰۲۲را کلید زد و بر انتن اورد.
حسین ذکایی به عنوان تهیه کننده برنامه «جام »۲۰۲۲انتخاب و
مقرر شده بود که با بهره گیری از تمام ظرفیت های صداوسیما پوشش
حرفه ای این رویداد مهم را با اجرای محمدرضا احمدی ،محمدحسین
میثاقی ،رضا جاودانی پیش ببرد اما پیگیری های صبا حاکی از ان است
که این تهیه کننده دیگر مسئولیتی در این برنامه ندارد و برخی از عوامل
هم دیگر با این ویژه برنامه همکاری نمی کنند ،شبکه نیز به دنبال افراد
جدیدی است تا کسان دیگری را جایگزین کند اما هنوز خبرهای دقیقی
در دسترس نیست .شبکه سه برنامه «فوتبال برتر» را نیز دارد که در این
ایام با حال و هوای ورزشی از این شبکه پخش می شود .شبکه پنج برنامه
ریزی خاصی برای جام جهانی ندارد اما در قالب برنامه «ورزشــگاه» به
تهیه کنندگی پژمان ماندگاری و اجرای حافظ کاظم زاده که چهارشنبه
ها ساعت ۲۱:۳۰روی انتن شبکه پنج سیما می رود به جام جهانی نیز
می پردازد .همچنین شــبکه ورزش هم که انتن تخصصی رشته های
ورزشی است با ویژه برنامه «جام جهانی قطر »۲۰۲۲از ۲۵مهر ۱۴۰۱کار
خود را اغاز کرده است .این ویژه برنامه روزهای جمعه و دوشنبه ساعت۲۱
نسخه های جدید هری پاتر درصورت موافقت رولینگ
3
دیوید زاســاو ،مدیرعامل وارنر دیســکاوری ،از تمایل این کمپانی برای ساخت فیلم های بیشتر از
داســتان های «هری پاتر» خبر داد و گفت :ما قصد داریم تمرکزمان را روی حــق امتیاز فرنچایزهای
سینمایی بگذاریم .او با بیان این که ۱۳سال است که یک فیلم «سوپرمن» نداشته ایم ادامه داد ۱۵ :سال
ی پاتر طی ۲۵سال گذشته
است که یک فیلم «هری پاتر» تولید نکرده ایم .فیلم ابرقهرمانی دی سی و هر
سودهای کالنی برای کمپانی وارنر به همراه اورده اند.زاسالو ،تاکید کرد :تهیه و تولید نسخه های جدید
هری پاتردرصورت به توافق رسیدن با جی .کی .رولینگ به عنوان نویسنده و خالق مجموعه داستان های
این شخصیت خواهدبود/ .ایرنا
روی انتن شبکه ورزش می رود .این ویژه برنامه از چهار استودیو در تهران،
قطر ،سواحل خلیج فارس و استودیو خبر ،با حضور بازیکنان اسبق جام
جهانی کشورهای مختلف پخش می شود .عبداهلل روا و محمد میر به عنوان
مجریان حاضر در استودیوی شبکه ورزش مستقر در قطر برای ویژه برنامه
جام جهانی ۲۰۲۲انتخاب شده اند .برنامه «تا جام جهانی» شبکه ورزش
نیز با محوریت مرور ادوار گذشته جام جهانی فوتبال ،در دو بخش تدارک
دیده ،شده اســت .که در بخش نخست ،مســتندی ۳۰دقیقه ای برای
بازخوانی تاریخچه جام های جهانی از نخستین دوره تاکنون و در بخش
دوم یکی از دیدارهای مهم هر دوره جــام جهانی با گزارش اختصاصی
شبکه ورزش ،هر شب از ساعت ۲۲:۳۰در تابستان پخش شد .در شبکه
س گل» نیز سراغ جام جهانی رفته و از ۹شهریور اغاز
امید ،ویژه برنامه «پا
به کار کرده است« ،پاس گل» به عنوان برنامه تخصصی فوتبالی بر انتن
شبکه امید امد و در کنار پرداختن به اخبار ،حواشی و بررسی تیم های
جام جهانی از جوانان ایرانی به منظور شــرکت در جام جهانی کوچک
که پس از برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲برگزار می شــود ،استعدادیابی
می کند« .پاس گل» به تهیه کنندگی سعید شهبازی ،کارگردانی علیرضا
اسکندریان و اجرای هادی خضاب ،یاســین معصومی و حمید دانایی
است که از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۱در شبکه امید پخش می شود.
جام جهانی ۲۰۲۲قرار است از ۳۰ابان تا ۲۷اذر ۱۴۰۱در ۸ورزشگاه
قطر به عنوان نخستین کشور اسالمی میزبان مسابقات ،برگزار شود .تیم
ملی فوتبال کشورمان در نخستین روز بازی ها با تیم انگلیس در ساعت
۱۹:۳۰دوشنبه ۳۰ابان مصاف خواهدکرد .بازی بعدی تیم ملی فوتبال
ایران ســاعت ۱۶:۳۰روز جمعه چهارم اذر با برنده پلی اف اروپا از بین
تیمهای ولز ،اوکراین و اســکاتلند خواهدبود و در سومین مسابقه ،تیم
ملی کشورمان ساعت ۲۲:۳۰سه شنبه هشــتم اذر با تیم امریکا بازی
خواهدکرد .شــبکه های رادیویی نیز چندین برنامه با حال و هوای جام
جهانی تدارک دیده اند/ .صباخبر صفحه 3
4
پرونده
شنبه 14ابان 1401شماره 1307
قابلیـترقابـتبـااثـارجهانـیراد
گفت و گو با تهیه کننده انیمیشین سینمایی «لوپتو»
الهام عرشی زاده انیمیشن سینمایی «لوپتو» نخستین فیلم سینمایی مرکز
انیمیشن سوره حوزه هنری است که پیش تر از این قرار بود
گفت و گو
در نوروز سال 1399اکران شود ،اما به دلیل شیوع بیماری
کرونا پخش ان با یک وقفه طوالنی روبرو شد .سرانجام پس از نزدیک به
دو سال« ،لوپتو» در صف اکران سینماهای سراسر کشور قرار گرفته است.
به همین بهانه به سراغ گروه ســازنده این اثر که حاصل تیمی جوان در
شهرکرمان هستند ،رفتیم تا درباره این اثر سینمایی گفتگو کنیم.
محمدحسین صادقی ،تهیه کننده انیمیشن سینمایی «لوپتو»
در گفت وگو با خبرنگار روزنامه صبا ،از چگونگی شکل گیری گروه
و استودیوی انیمیشــن سازی «فراســوی ابعاد» در کرمان گفت:
این مجموعه از اوایل دهه 80فعالیت خود را در حوزه انیمیشــن
شروع کرد .ایده و رویای اصلی این تیم ساخت فیلم سینمایی برای
مخاطبان کودک و نوجوان بود که عالوه بــر خلق یک اثر جذاب و
سرگرم کننده به مســائل تربیتی نیز بپردازد و محتواهای مناسبی
برای کودکان و نوجوانان تولید کند .در طول این سال ها تالش کردیم
تا این رویا به تحقق بپیوندد ولی موانع و مشکالت متعدد و عدم وجود
زیرساخت ها و امکانات کافی مانع از این میشد که بتوانیم تولید یک
انیمیشن سینمایی را شروع کنیم .سرانجام پس از سال ها فعالیت و
ساخت کارکوتاه و سریال برای تلویزیون و انجام کارهای نیمه بلند
و همکاری در پروژه های سایر استودیوهای انیمیشن سازی ایران،
در سال 1394با نظر هیئت مدیره موسسه ،تصمیصم بر این شد که
پروژه بعدی ،تولید یک انیمیشن سینمایی باشد.
صادقی ،چگونگی رسیدن به ایده انیمیشن «لوپتو» را این گونه
تشــریح کرد :نیمه دوم سال 1394مشــغول به بررسی و مطالعه
طرح های انیمیشنی ثبت شده در خانه ســینما ،بانک فیلمنامه و
مطالعه رمان های کودک و نوجوان در انتشارات مختلف من جمله
انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شدیم .از طرفی
خودمان هم برای دریافت طرح و ایده های جدید فراخوان دادیم که
حدود 60طرح به دست ما رسید .پس از بررسی ان ها ،در زمستان
1394طرح انیمیشن «لوپتو» که توسط عباس عسگری کارگردان
این انیمیشن مطرح شــده بود به عنوان بهترین طرح پیشنهادی
انتخاب شد و تصمیم گرفتیم تا این طرح را به داستان و داستان را
به فیلمنامه تبدیل کنیم .نام اولیه این اثر «من و فرشته» بود ،البته
از همان ابتدا هم می دانســتیم که این ،یک نام موقت است .اسامی
متعددی پیشنهاد شد و در نهایت به «لوپتو» رسیدیم.
وی افزود :فیلمنام ه این اثر را یک تیم چهار نفره شــامل؛ اقایان
عباس عســگری ،فرهاد امین زاده ،فرشــاد امین زاده در کنار هم
به صورت گروهی و تیمی نوشتیم .از مرداد 1395تولید انیمیشن
«لوپتو» را در مرکز انیمیشن سوره حوزه هنری اغاز کردیم که حدود
30ماه به طول انجامید و اواسط سال 1398نیز تولید این انیمیشن
سینمایی به پایان رسید.
تهیه کننده «لوپتو» با اشــاره به این موضوع که این انیمیشــن
ویژگی های خاصی نظیر تکیه بر بحث تولید ملــی ،بازی درمانی و
غرور ملی دارد ،علت پرداختن بــه چنین موضوعی را این گونه بیان
کرد :یکــی از اصلی ترین تم های مد نظرمان بــرای مفاهیم اصلی
که می خواســتیم به مخاطب کودک منتقل کنیم ،امید داشــتن
و امیدبخشی بود .امیدبخشی یک شــاخصه هایی دارد که یکی از
مهم ترین ان ها بحث تولیدملی اســت .تالش برای ساخت کاالی
داخلی ،حمایت از تولیدملی و افتخارکردن به محصوالتی که تولید
داخل هستند هم چنین تالش برای حل مشکالتی که در مسیر تولید
رخ می دهد ،می تواند زنجیره ای بین مفهوم امیدبخشی و تولید باشد.
از ســویی برای به وجود اوردن تم طنز و کمدی شــدن اثر ،فضای
اسایشگاه را انتخاب کردیم و بیمارانی را نمایش دادیم که با ساخت
اسباب بازی ،روند درمان خود را طی می کنند.
صادقی ،با اشاره به این نکته که تعدادی از منتقدان ،نقطه قوت و
جذابیت انیمیشن «لوپتو» را فیلمنامه این اثر می دانند ،بیان کرد:
موضوعی که در بسیاری از انیمیشن های ایرانی معموال نقطه ضعف
محسوب می شود ،فیلمنامه اثر اســت .البته به طورکلی نه تنها در
انیمیشن بلکه در سینمای ایران ،فیلمنامه یکی از بزرگترین نقاط
ضعف اثار اســت .در نتیجه ما با علم به این موضوع که می خواهیم
فیلمنامه ای بنویســیم که جذابیت های الزم برای مخاطب کودک
و نوجوان را داشته باشد ،ســعی کردیم تا ابتدا مطالعاتی در حوزه
کودک و نوجوان انجام دهیم و سپس مشــغول نگارش فیلمنامه
شویم .همان طور که توضیح دادم فیلمنامه این انیمیشن به صورت
گروهی نوشته شد .این اولین بار بود که فیلمنامه را به صورت تیمی
می نوشتیم و در این مسیر تجربه های زیادی کسب کردیم که سعی
خواهیم کرد در اثار بعدی از این تجربه ها بیشتر استفاده کنیم .از نظر
من اگر نقطه قوتی در این انیمیشن باشد ،به جهت نگارش گروهی
لوپتــو ،مخاطــب جدید را
به چرخه اکران ســینماها
اضافه می کند
فیلمنامه ان است.
او بــا بیان این مطلب که در دهه اخیر شــاهد رشــد ســاخت
انیمیشنهای باکیفیت ایرانی نظیر «فیلشــاه»« ،شاهزاده روم» و
«بنیامین» بودیم ،درباره وضعیت انیمیشن در ایران اذعان داشت:
روند انیمیشــن در ایران را رونــدی رو به جلو می بینــم ،البته که
انیمیشن سازی در ایران دچار مسائل متعدد و متفاوتی است .میزان
سرمایه گذاری درانیمیشن به نسبت انتظاراتی که از ان می رود بسیار
پایین است .تعداد استودیوهای انیمیشن سازی حرفه ای که در ایران
وجود دارد و به طور منظم و سالیانه مشغول فعالیت و تولید هستند،
کم است یعنی استودیوهای زیادی تشــکیل می شود .اما به دالیل
متعدد این استودیوها فعالیت شان پایدار نیست و تعطیل می شوند.
در انیمیشن مثل بســیاری از حوزه های دیگر شاهد تمرکزگرایی
هستیم؛ یعنی امکانات و شرایطی که برای استودیوهای پایتخت در
نظرگرفته می شود ،قابل مقایسه با سایر استودیوهای کشور نیست. صفحه 4
پرونده
داریـم
صادقی ،در ادامه با تاکید بر اهمیت جوان گرایی در تولید انیمیشن
بیان کرد :با وجود همه مشکالت انیمیشن در ایران ،انیمیشن سازی
در کشور ما رو به پیشرفت اســت و مهم ترین دلیل این پیشرفت،
حضور هنرمندان و تولیدکنندگان جوان در صنعت انیمیشن سازی
است .در یک تیم انیمیشن سازی از کارگردان و تهیه کننده گرفته
تا نیروی انســانی متخصصی که در بخش های مختلف این صنعت
مشــغول به فعالیت اند ،جوان و با انگیزه هستند که عالوه بر انگیزه
تولید اثار جدید ،هنوز جــای زیادی برای پیشــرفت دارند .ما در
مسیر تولید انیمیشن ســینمایی گام های اولیه را برداشته ایم و راه
طوالنی ای نیز در پیش داریم .به نظرم اگــر کمک ها ،حمایت ها و
ســرمایه گذاری ها در این بخش صورت بگیرد و مشکالت مالی که
استودیوهای انیمیشن سازی ایرانی با ان دست و پنجه نرم می کنند
را پشت سر بگذاریم ،شاهد تولید اثار درخشان و ماندگاری در این
زمینه خواهیم بود.
وی با اشاره به این موضوع که در سال های اخیر مخاطبان ایرانی
به خصوص کودکان ارتباط خوبی با انیمیشن های باکیفیت ایرانی
برقرار کرده اند ،گفت :در تازه ترین محصول انیمیشنی ،شاهد استقبال
باالی مخاطبان از «پسر دلفینی» هستیم .امیدوارم با اکران انیمیشن
سینمایی «لوپتو» که از چهارشنبه گذشته اغاز شده ،شاهد حضور
کودکان و نوجوانان به همراه خانواده های شان در سینما باشیم .من
معتقدم این انیمیشن ســینمایی می تواند مخاطب جدیدی را به
چرخه اکران سینما اضافه کند .در سینما همیشه یک مخاطب ثابت
داریم که شاخصه انتخاب فیلم ،مولفههایی نظیر کارگردان ،بازیگر،
ژانراثر و ...است .کودکان ،دانش اموزان و خانواده های شان وقتی برای
دیدن یک انیمیشن به سینما مراجعه می کنند و در سالن های سینما
این انیمیشن را می بینند ،یک موتور محرک جدیدی به بدنه اکران
و توزیع فیلم در ایران اضافه می شود .هم چنین از ان جا که انیمیشن
«لوپتو» یک فضای شــاد و مفرح موزیکال دارد ،برای بچه ها خیلی
شنبه 14ابان 1401شماره 1307
5
جذاب است .در اکران های خصوصی «لوپتو» بازخوردهای خوبی از
کودکان و والدین شان دریافت کردیم ،خیلی امیدوارم که در اکران
این انیمیشن اتفاقات خوب و جذابی رخ دهد.
وی در ادامه افزود :بســیاری بر این عقیده هســتند که سطح
انیمیشن ایرانی قابل رقابت با انیمیشن های روز دنیاست .در سال های
اخیر گروه های جوان انیمیشن سازی در شهرهای مختلف نشان دادند
که می توانند انیمیشنی در سطح جهانی تولیدکنند .اما الزم است
به این نکته توجه کنیم که انیمیشــن های سطح باالی دنیا عموما
در امریکا و استودیوهای بسیار بزرگ مثل دیزنی و دریم ورکس با
بودجه های سرسام اور بیش از 100تا 200میلیون دالر در حال تولید
هستند .اگر این پروژه ها را کنار بگذاریم و اثار دیگر جهان را بررسی
کنیم ،فکر می کنم با توجه به میزان سرمایه گذاری که در این حوزه
داری م و تالشی که بچه های با استعداد ایرانی در تمام شهرهای کشور
می کنند ،سطح انیمیشن ایران ،قابل قبول است.
این تهیه کننده ،انیمیشن ایرانی را قابل رقابت در سطح جهان
دانست و گفت :ما توانایی رقابت کیفی با انیمیشــن دنیا را داریم.
چرا که سطح انیمیشن ایران بسیار از سطح منطقه خودمان باالتر
است و نسبت به اثاری که در کشــورهای اروپایی تولید می شود،
انیمیشــن های ایرانی توانایی رقابت با ان ها را دارد .البته مسائل و
مشکالت تولیدی را نباید نادیده گرفت و باید مدنظر داشت که عموما
استودیوهای انیمیشن ســازی را مولف اثر می دانند .اگر بخواهیم
رقابت خوب و تنگاتنگی با انیمیشــن های روز دنیا داشته باشیم،
باید استودیوهای ساخت انیمیشن را تجهیز کنیم تا بتوانیم سطح
انیمیشن ایران را روز به روز به سطح انیمیشن های درجه یک دنیا
نزدیک کنیم.
صادقی ،اصلی ترین مشــکل و معضل صنعت انیمیشن ایران را
نداشــتن متولی در این بخش دانســت و تصریح کرد :می توانم به
صراحت بگویم که در ایران صنعت انیمیشن متولی مشخصی ندارد.
یعنی بخش های مختلفی که باید در انیمیشن به ان رسیدگی شود
را سازمان صداوسیما برعهده دارد ،بخش های دیگر را وزارت ارشاد
و چندسالی است که به سبب این موضوع که انیمیشن به عنوان یک
فعالیت دانش بنیان شناخته شده اســت ،معاونت علمی و فناوری
ریاست جمهوری نیز حمایت هایی را از این بخش انجام می دهد ،اما
این اتفاقات منسجم و منظم و به صورت یک حرکت واحد نیست .خال
وجود متولی اصلی که بتواند همه حوزه های انیمیشن را در بر بگیرد،
استعدادها را شناسایی کند ،از تولیدات اماتوری حمایت انجام دهد
و نقشه راهی را برای هنر صنعت انیمیشن ایران ترسیم کند در ایران
حس می شود.
وی ادامه داد :اثار سینمایی انیمیشــن ایرانی با بهترین اثار روز
دنیا مقایسه می شوند و این موضوع برای ما یک چالش بزرگ است.
چرا که مجبوریم سطح خودمان را به یک سطح باالتر ارتقا دهیم تا
بتوانیم مخاطب سخت گیر و سخت پسندمان که ذائقه اش با بهترین
اثار دنیا شکل گرفته را جذب کنیم و اثاری را تولید کنیم که به لحاظ
کیفی و جذابیت بتواند این مخاطبان را جذب کند ،اما مسئولین باید
پاســخ دهند که ایا ما به همان میزان که از انیمیشن توقع داریم به
همان میزان نیز از این هنر صنعت حمایت و برای ان سرمایه گذاری
انجام داده ایم؟ ایا یک برنامه ریزی دقیق و نقشه راه داریم؟ در جواب
باید بگویم هران چه در انیمیشن های ایرانی می بینید حاصل تالش،
همت و عالقه تولیدکننده ها به این گونه و مخاطبین کودک و نوجوان
بوده است.
صادقی ،انیمیشن «لوپتو» را یک انیمیشن شاد و مفرح با زبان طنز
و موزیکال دانست و افزود :برای ساخت محتوایی شاد و سالم و مفرح
تمام تالشمان را کردیم و امیدواریم تا خانواده ها نیز با خیال راحت
فرزندان خود را برای تماشای این اثر به سینماها بیاورند .چرا که در
تولید انیمیشن های داخلی سعی می شود تا حساسیت های الزم را
روی محتوای اثر در نظر بگیرند و عالوه بر سرگرم بودن ،اموزنده هم
باشند .انتظار داریم تا خانواده های ایرانی با استقبال از انیمیشن های
ایرانی انگیزه تولیدکنندگان را برای ســاخت انیمیشن های ایرانی
باال ببرند.
تهیه کننده انیمیشن سینمایی «لوپتو» در پایان با اشاره به وقفه
طوالنی در اکران این انیمیشن گفت :ما در زمستان 1398در حال
برنامه ریزی برای اکران این انیمیشن در نوروز 1399بودیم ،ولی به
دلیل شــیوع ویروس کرونا ،اکران این اثر با یک وقفه طوالنی روبرو
شد .اما به هر حال به همت پخش سازمان سینمایی سوره و با حمایت
مسئولین حوزه سینمای کودک ،این انیمیشن وارد چرخه اکران شد،
تا سینمای کودک جان تازه ای بگیرد .واز تلویزیون و وزارت ارشاد هم
توقع حمایت داریم تا این انیمیشن تنها نماند و دیده شود. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه 14ابان 1401شماره 1307
اصحاب امام زمان در عصر ظهور؛ چه کسانی هستند؟
کتاب «اصحاب امام زمان در عصر ظهور» به قلم ایت اهلل نجم الدین طبسی ،در ۵۷۶صفحه و به قیمت
۲۵۰هزار تومان از سوی انتشارات جمکران منتشر شده است .در کتاب «اصحاب امام زمان در عصر ظهور»
ایت اهلل نجم الدین طبسی ،به معرفی یاران امام زمان (عج) پرداخته و انان را در سه دوره غیبت صغری،
غیبت کبری و عصر ظهور دسته بندی و معرفی کرده است .و ضمن ان ،به تبیین چهره هایی پرداخته که
برخی ادعا کرده اند چهره های مثبت و هموارکننده مسیر ظهورهستند .ایت اهلل نجم الدین طبسی ،از اساتید
و فضالی حوزه علمیه قم است و چند سالی است که به تدریس دروس خارج فقه اشتغال دارد .به قلم او
پیشتر کتاب «رجعت از نظر شیعه» نیز در انتشارات کتاب جمکران منتشر شده بود/.مهر
حامدعالمتی :ازناشرانخصوصیحمایتبیشتریمی کنیم
حامد عالمتی ،مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان با تاکیــد بر حمایت کانون پرورش فکری
کودکان و نوجوانان از ناشران این حوزه به خبرنگار ایرنا گفت :از همه ظرفیت ها و امکانات کانون برای
حمایت از ناشران حوزه کودک و نوجوان استفاده می کنیم؛ تا اگر مشکلی دارند یا اگر در برخی از مراکز
دولتی و حوزه حاکمیتی با مانعی مواجه شدند ،مشکل ان ها با حمایت کانون رفع شود .عالمتی ،بهترین
روش حمایت کانون از ناشران حوزه کودک و نوجوان را خرید کتاب از ان ها اعالم کرد و افزود :از ناشران
این حوزه کتاب می خریم ،اما نه لزوما کتابی که در ذهن ناشــران است .با توجه به درخواست هایی که
داریم کتاب خریداری می کنیم .البته در این مسیر حتما از ناشران خصوصی بیشتر حمایت می کنیم/.ایرنا
«شفیره» فعال به چهارسو نمی اید
مهدی شاه پیری ،نویسنده و کارگردان نمایش «شفیره» درباره
ادامه اجراهای این اثر نمایشی که به دلیل تعطیلی مجموعه تئاتر شهر
متوقف شده بوده ،گفت :نمایش «شفیره» از ۱۴شهریور ماه اجرای
خود را در تاالر چهارسو اغاز کرد که بعد از سپری کردن چند اجرا به
دلیل تعطیلی مجموعه تئاتر شهر در جریان اتفاقاتی که در جامعه رخ
داد ،اجرایش متوقف شد.
او ادامه داد :زمان اجرای دوباره نمایش مشخص نیست و جدول
اجراهای تئاتر شهر هم بسته شده اســت اما چیزی که می دانم این
است که فع ً
ال اجرا نخواهیم رفت .در این شرایط بهتر دیدیم نمایش را
اجرا نکنیم که البته این تصمیم دوطرفه بود و با هماهنگی و همراهی
مدیریت مجموعه تئاتر شهر انجام گرفت .صحبت هایی برای اجرای
نمایش در اسفندماه شده است اما از االن نمی توان درباره اجرا نظر
قطعی داد ،چون همه چیز به شرایط و هماهنگی با گروه و بازیگران
نمایش بستگی دارد .پس باید صبرکنیم تا ببینیم در اینده چه پیش
می اید.
«شفیره» اقتباسی ازاد از نمایشنامه «مده ا» اوریپید ،است .شاه
پیری درباره مضمون کار گفت« :شــفیره» بیشتر در جزییات و تم
داستان به «مده ا» شباهت دارد و در فضاسازی به افسانه های «هزار و
یک شب» نزدیک است .عالقه ام به افسانه ها و فضاهای سحر و جادو و
جن و پری باعث شد که به سمت اجرای این نمایش بروم و این داستان
کالسیک یونانی را به فضاسازی شرقی نزدیک تر کنم.
جایزه «گنکور» در دستان نویسنده زن
جایزه «گنکور» ،قدیمی ترین و مهم ترین جایزه ادبی فرانسه شامگاه
پنجشنبه ( ۱۲ابان ۳ - ۱۴۰۱نوامبر )۲۰۲۲برای سیزدهمین بار در
۱۲۰سال اخیر به یک نویســنده زن اهدا شد .بریژیت ژیرو ،نویسنده
۵6ساله الجزایری االصل فرانســوی رمان و داستان های کوتاه برای
نگارش «ســریع زندگی کن» به عنوان برنده این دوره از جایزه ادبی
«کنگور» اعالم شد« .سریع زندگی کن» داستانی کوتاه با محوریت
خودزندگی نامه است که «ژیرو» در ان زنجیره ای از وقایعی را روایت
می کند که به مرگ همسرش «کلود» در جریان یک تصادف با موتور
سیکلت در سال ۱۹۹۹میالدی منتهی می شود .جولیانی ِدا ِمپولی نیز
با نگارش رمان «ساحر کرملین» ،پس از «ژیرو» ،نزدیک ترین شانس
به کســب این جایزه بود .جایزه نقدی «گنکور» فقط ۱۰یورو است،
اما کسب ان برای برنده شهرت و فروش چشمگیر کتابش را تضمین
می کند .اغلب برگزیدگان این جایزه ترجیح می دهند چکی که برای این
جایزه دریافت می کنند را به جای نقد کردن ،قاب کنند/.ایرنا
نقاشی تقلبی ،اثر «رامبرانت» از اب درامد
تابلو طراحی رنگ روغن «برافراشتن صلیب» ،تا مدت ها به عنوان
نقاشی در نظر گرفته می شد که توسط یکی از طرفداران «رامبرانت»
نقاشنامدارقرنهفدهممیالدیهلندخلقشده است.روزپنجشنبه،
مسووالن موزه « »Brediusواقع در «الهه» ،یعنی موزه ای که از
سال ۱۹۲۱خانه این تابلو نقاشی بوده است ،با کمک روش های علمی
جدید اعالم کردند نقاشی «برافراشتن صلیب» اثر «رامبرانت» خالق
نقاشی مشهور «گشت شبانه» اســت .یکی از کارشناسانی که این
نقاشی را مورد بررسی قرار داده است ،بیان کرد« :کیفیت جزئیات
به کار رفته در این نقاشــی به حدی باال است که من مطمئنم ،این
نقاشــی یکی از اثار «رامبرانت» است ».این نقاشی نخستین بار در
سال ۱۹۲۱توسط اولین مدیر موزه « »Brediusخریداری شد.
این طراحی رنگ روغن ،نسخه مقدماتی تابلو نقاشی با همین عنوان
است که در سال ۱۶۳۳میالدی به عنوان نقاشی «رامبرانت» در موزه
هنری «الته پیناکوتک» به نمایش گذاشته شده است/.ایسنا
کارگردان نمایش «ابجی» درباره داســتان نمایش توضیح داد:
داستان نمایش از جایی اغاز می شود که هنوز مده ا ،به دنیا نیامده
است .یک شــب پادشــاهی بدون فرزند اوای زنبوری در گوشش
می پیچد .زنبور به او می گوید اگر می خواهد بچه دار شود باید قوچ
زرین را سر ببرد و از پارچه زرین برای خودش رواندازی درست کند.
بعد از چند ماه ملکه فرزندانی دوقلو به دنیا می اورد؛ دختری سرخ مو
و پسری مرده .پادشاه از اینکه پسر مرده است غصه دار می شود اما
دوباره اوای زنبور در گوش او طنین انداز می شود که تنها در صورتی
که گلوی دختر بریده شود ،پسر زنده خواهد شد .پادشاه گلوی دختر
را می برد و پسر زنده می شود اما از یک قطره از خون دختر که روی
زمین ریخته است گلی می روید سرخ رنگ .گلی که روزها به شکل
یک گل است اما شب ها تبدیل به دختر سرخ موی می شود تا این که
شاهزاده ای جوان به ان دیار می اید و مدهوش بوی گل می شود.
نمایش «شفیره» که یک اثر نمایشی عروسکی بزرگسال محسوب
می شود از جمله اثار برگزیده سی هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر
فجر و هفدهمین جشنواره بین المللی عروسکی تهران -مبارک است.
که در بخش های کارگردانی ،طراحی صحنه ،طراحی حرکت ،طراحی
نور ،طراحی لباس و موسیقی موفق به دریافت جوایز برگزیده شد.
در این اثر نمایشی داریوش فائزی ،مهرنوش بلمه ،حامی علیزاده،
سهند جعفری زاد ،رویا صدوقی ،نگین تقوی راد ،وصال امینی به عنوان
بازیگر و بازی دهنده عروسک حضور داشتند/.مهر
کشفگوروایکینگ هاباشمشیرهایعمودی
باستان شناسان در سوئد حین حفاری در گورستان وایکینگ ها دو گور
را کشف کردند که همراه با شمشیرهای ایستاده به صورت عمودی دفن
شده اند .ان ها معتقد هستند در این تدفین ها که حدود ۱۲۰۰سال پیش
صورت گرفته قطعا شمشیرهای اهنی به عمد به صورت عمود بر سطح
نصب شده اند که در عمقی حدود ۴۰سانتی متری زمین فرو رفته است.
قراردادنشمشیرهادرگورمتوفاعموماباتفکرخاصیهمراهاستوعموما
شمشیرها درکنار فرد و درون مقبره دفن می شوند که به عنوان یک همراه
وفادار متوفا را تا جهان دیگر همراهی کنند اما در این گورها ،شمشیرها
به جای انکه در کنار متوفا دفن شد ه باشند ،به صورت عمودی در زمین
فرو رفته اند .مشخص نیست که چرا این دو شمشیر به صورت عمودی
دفن شده اند ،اما احتماالت مختلفی وجود دارد ،یکی از ان ها این است که
شمشیرهای ایستاده به عنوان اتصالی به خدای جنگجوی اسکاندیناوی
اودین ،و قلمرو او والهاال ،جایی که طبق گزارش ها جنگجویان کشته شده
تحت رهبری اودین اقامت داشتند ،عمل می کردند/.ایلنا صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
فقدان سواد رسانه ای یک هشدار و زنگ خطر است
فرزانه قلعه قوند ،ناشر پیام ازادگان تاکید کرد :شرایط فقدان سواد رسانه ای یک هشدار و زنگ خطر
است ،چه بسا که پس از پایان این وضعیت در جهان ،خیلی دیر شود و ما نتوانیم و یا به سختی بتوانیم از
گرایش نسل نوی جامعه به فضای مجازی بی دروپیکر ،که اغلب بدون هیچ سندی دست به دست می شود،
بکاهیم .این نویسنده کتاب گفت :در وضعیت فعلی توجه عادالنه و همه جانبه مسئولین فرهنگی ،تامین
کاغذ دولتی برای همه ناشران و به طورکلی تغییر وضعیت اقتصادی و تزریق ان به شکل های مختلف
می تواند موثر باشد .جاذبه هایی که قب ً
ال توسط افرادی یا جامعه ای ازموده شده و جواب داده است ،می تواند
دوباره مخاطب را با کتاب اشتی دهد/.میزان
محمد خزاعی:
زیرساخت هایمناسب
برایتقویتسینمایاستان هافراه م می شود
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی با اشــاره به جایگاه سینمای ایران در میان کشورهای صاحب
سینما گفت :به دنبال ایجاد زیرســاخت های مناســب و تخصیص بودجه برای حوزه تولید فیلم در
استان ها هستیم.
محمد خزاعی در ســفر یک روزه اش به استان لرستان در دیدار با اســتاندار استان با بیان این که
در کشور سرمایه های انســانی خوبی وجود دارد که باید از همه این ظرفیت ها استفاده کنیم ،اظهار
داشت :در کل کشور حدود ۶۰۰سینما داریم و این نشان می دهد که در حوزه زیرساخت ها در استان
ها مشکالتی وجود دارد که در این راستا با نگاه عدالت محور برای رشد صنعت سینما در استان ها در
تالش هستیم.
وی با بیان این که نگاه عدالت محور به اســتان ها در دولت ســیزدهم برای توسعه زیرساخت های
سینمایی مد نظر است ،افزود :نگاه استاندار لرستان به حوزه فرهنگ و هنر قابل تقدیر است و این نگاه
می تواند موجب رشد و توسعه فرهنگ و هنر لرستان شود .خزاعی با اشاره به این که سینما تاثیر بسزایی
در کاهش مشکالت و اسیب های اجتماعی دارد و ما باید از این ظرفیت بیشتر بهره مند شویم ،افزود :به
دنبال ایجاد زیرساخت های مناسب و تخصیص بودجه برای حوزه تولید در استان ها هستیم .استاندار
لرستان اظهار داشت :سینما ابزاری مهم برای معرفی انقالب اسالمی به جهان است و باید زیرساخت
های سینمایی را در اســتان ها تقویت کنیم تا از توانمندی و ظرفیت استان ها بیشتر استفاده کنیم.
وی با اشاره به شهدای لرستان در انقالب اسالمی افزود :برگزاری یادواره ملی شهدای لرستان فرصت
خوبی برای معرفی بیشتر شهدا و ایثارگران است و در این راستا نیازمند ثبت یک فیلم سینمایی فاخر
از رشادت های رزمندگان لرستان هستیم .استاندار لرستان خواستار ساخت فیلم سینمایی در حوزه
شهدای لرستان در عملیات های هشت سال دفاع مقدس شد و افزود :هنرمندان لرستانی توانسته اند
فیلمنامه و زیرساخت های اولیه این اثار را اماده کنند اما به حمایت سازمان سینمایی کشور نیاز است.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسالمی لرستان نیز با بیان این که امیدواریم این سفر زمینه رشد و توسعه
سینمای لرستان را فراهم کند ،افزود :در حوزه ایثار و شهادت نیازمند فیلم های سینمایی فاخر هستیم
تا ایثارگری های شهدا را بیش از پیش معرفی کنیم .در این دیدار تفاهم نامه همکاری سازمان سینمایی
کشور و استانداری لرستان در خصوص توسعه سینمای استان منعقد شد/ .فارس
شنبه 14ابان 1401شماره 1307
نمایشگاههنرمندانایرانیدرباخترتاجیکستانگشایشیافت
7
همزمان با برپایی هفته فرهنگی ایران در تاجیکستان ،نمایشــگاه دستاوردها و اثار خلق شده اهالی
فرهنگ و هنر ایران در کاخ فرهنگ شهر باختر ،با حضور مسئوالن ایران و تاجیکستان در این کشور گشایش
یافت .در این نمایشگاه هنری که با حضور محمود ساالری معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی
در تاجیکستان گشایش یافت ،دستاوردهای هنری اهالی فرهنگ و هنری ایران اسالمی ،ضمن معرفی
کامل روند خلق و تولید ،این اثار در معرض دید مخاطبان تاجیکستانی قرار گرفت .در این نمایشگاه هنری،
اثاری از حوزه صنایع دستی مشبک فلز و فیروزه کوبی استاد باقر نفری از شهرضای اصفهان ،خوشنویسی
و خط استاد علیرضا بزرکار ،مینا کاری سفال استاد حسنی و ...به نمایش گذاشته شده است/.ایرنا صفحه 7
شور و حال کودکی برنگردد دریغا
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
استعدادی که در سایه بحران ،شکوفا شد
امیر افشار فتوحی -یک ســال از پایان جنگ جهانی
اول و دورانی که علی رغم اعالم بی طرفی در جنگ از ســوی
حکومت ایران ،بخش هایی از کشورمان توسط نیروهای روس
و انگلیس اشغال شده بود،گذشته است و ملت ایران ،دو سال
فاجعه قحطی و مریضی و مرگ ومیر را پشت سرگذشته اند.
و حاال در یک روز جمعه از روزهای فصل برگ ریزان پاییزی
سال ،1298که هنوز کشور ،زیرسایه بحران بعد ازجنگ ،کمر
راست نکرده اســت .در یکی از خانه های کوچه ظهیراالسالم
واقع در خیابان ری تهران ،هــادی تجویدی ،نگارگر ،نوازنده
و هنرمند ایرانی و پایه گذار مکتب مینیاتور معاصر تهران ،که
حلقه اتصال هنر نگارگری ســنتی به نسل امروز شد ،منتظر
به دنیا امدن پسر ارشدش علی ،است.
علی ،در خانــواده ای هنرمند ب ه دنیا امــده و پرورش پیدا
می کند .دو برادر دیگرش تحت تعالیم پدر به شهرت زیادی
در عرصه نقاشی رســیدند ،اما علی مجذوب هنر موسیقیایی
پدر شــد .پدر ،متوجه شــده بود که او در زمینه موســیقی
استعدادی دارد که باید شکوفا شــود .اشتیاق علی ،به دنیای
بی کران موسیقی تا حدی بود که هر کسی را به وجد می اورد.
شناخت استعداد فرزند توسط پدر حاذق و هنرمندی که خود
در خانواده محمدعلی سلطان الکتاب اصفهانی تذهیب کار و
خوشنویس به نام بزرگ شده اســت و جد مادری اش میرزابابا
اصفهانی هنرمندی معروف و دایی او ،حاج میرزا امامی نقاش
برجســته و هم چنین برادرانش محمدکاظم و مهدی نیز در
نقاشی سرامد بودند ،کار سختی نبود .بنابراین تصمیم می گیرد
تا او را از کودکی با ساز تار ،که خود نیز ،نزد درویش خان ،فرا
گرفته بود و ان را می نواخت ،اشــنا کند .اســتعداد ،عالقه و
پشتکارعلی ،در موســیقی تا اندازه ای بود که پدر ،اینده ای
درخشان برای او متصور شــد .اینده ای که اگر چه مورد بی
مهری هایی قرار گرفت ،اما در نهایت نــام علی تجویدی را با
افتخار در ردیف موسیقیدانان طراز اول دنیا قرار داد.
علی تجویدی ،نوازنده ویولن و سه تار ،اهنگساز ،پژوهشگر و نویسنده
علوم مربوط به موســیقی در 15ابان ،1298در تهران متولد شد .روزی
که سالگرد اعزام نیروهای انگلیسی مســتقر در هند برای جنگ با ایران
به فرماندهی سر جیمز اوت رام ،بر ســر هرات ،بود .اگر چه 63سال از ان
می گذشت ،اما از ان جایی که انگلیسی ها در ان جنگ ،دولت وقت ایران را
مجبور به صرف نظر کردن از هرات که یکی از مراکز فرهنگ و ادب ایران بود
کردند و با جدا سازی هرات و نواحی دیگر از جمله بخش شرقی بلوچستان
از ایران داغ ننگی بر پیشــانی دولت وقت و نام افغانستان بر ایران خاوری
گذاشتند تا به عنوان کشوری مســتقل و هوادار انگلستان ،حایلی میان
روسیه و هند باشد ،هیچ گاه از حافظه تاریخی ملت ایران پاک نمی شود.
تجویدی اموختن موسیقی را از کودکی نزد پدرش هادی خان تجویدی،
که در نقاشی از شاگردان کمال الملک و در موسیقی از شاگردان درویش خان
بود ،اغاز کرد .نواختن فلوت و نت موسیقی را از غالم حسین ظهیرالدینی
یاد گرفت و پس از اموختن ویولن نزد ســپهری ،مدت 2سال در کالس
حسین یاحقی ،با ردیف های موســیقی ایرانی اشنا شد .اگر چه به گفته
خودش از 12سالگی و به واسطه اشنایی با ابوالحسن صبا،که در همان برهه
به خانه ان ها رفت و امد داشته و نزد پدرش نقاشی کارمی کرد ،دستگاه های
ایرانی را می شناخته است .این که علی ،در دوران کودکی تا انجایی درگیر
اموختن می شود که در سن دوازده ســالگی به شناختی از دستگاه های
موسیقی می رسد و به راحتی ان ها را شناسایی و از یکدیگر تفکیک کرده و
در این عرصه تبحر پیدا می کند ،دور از انتظار به نظر نمی اید و نشان از وجود
استعدادی می دهد که در اینده ای نه چندان دور به بهترین تصنیف ساز
تاریخ موسیقی ایران تبدیل می شود .کسی که نامش در ردیف موسیقی
موسسه
دانان طراز اول دنیا در "دایره المعارف رجال قرن بیستم" که توسط
ّ
ABIدر سال 1377شمسی منتشرشد ،ذکر شده است .کتابی که مرجع و
ماخذ ثبت بزرگان امروز جهان است .
علی تجویدی پس از چندی برای اموختن ویولن و سه تار ،به کالس های
ابوالحسنخانصبا،می رودوبنابهتوصیهصبا،برایتکمیلتکنیکنواختن
ویلن و اشنایی با موسیقی غرب ،چند سالی را نزد ملیک ابراهیمیان و بابگن
تامبرازیان ،رفت .تجویدی در دو دستگاه چهارگاه و نوا ،که در زمانه او کمتر
مورد توجه اهنگسازان بود ،اثار با ارزشی خلق کرده است که پس از سال ها
هنوز قابل توجه هستند .او از کلیشه های زمان خود پا را فراتر گذاشته و به
یک بدعتی در عرصه موسیقی دســت یافت که او را در بین عالقه مندان
موســیقی زبان زد کرد .می گویند نواوری و بدعت او در هنگامه خلق اثر
حتی در بیات ترک نیز دیده می شــد .او در تصنیف نگرانم ،جایی میان
بیات ترک و شور می ایستد و در تصنیف یاد کودکی ،کلیشه ای
از ملودی مدل های ردیف ،دیده نمی شــود .تصنیفی در
دســتگاه بیات اصفهان ،سه گاه و شــور با شعری از
رحیم معینی کرمانشاهی که خوانندگانی از جمله
علیرضا افتخاری ان را اجرا کرده اند .علی تجویدی
در خاطرات خــود از شــکل گیری این تصنیف
گفته است :شبی پس از فراغت از اجرای برنامه گل ها
به همراه بنان تصمیم گرفتیم ،تا از میدان ارگ به
استودیوی گل ها در ساختمان رادیو که در ان جا
قرار داشت ،پیاده قدم بزنیم .در میان راه بنان،
از من پرســید .به نظر تو چه گونه می توانیم
از ســه گاه به اواز بیات اصفهان تغییر مکان
کنیم و باز از بیات اصفهان به شــور و سپس
به سه گاه برگردیم؟ هر دو در بدست اوردن
راهی مناسب به زمزمه مشغول شدیم و هم چنان
در یافتن پاسخی بودیم که این تغییر مقام یا به اصطالح مرکب خوانی به
گونه ای لطیف و خالی از تصنع انجام گیرد.
خوب به یاد دارم که ساعت خروج ما از استودیو ساعت 7بعدازظهر بود
و ان قدر مشغول بودیم که گذشت مکان و زمان را فراموش کردیم و موقعی
به خودمان امدیم که یک ساعت از نیمه شب گذشته بود .تازه متوجه شدیم
نزدیک پل رومی شمیران قرار داریم و در این مدت خستگی و گرسنگی و
تشنگی را از یاد برده بودیم .و حاصل این پرس وجوگری ،پدیدامدن اهنگ
« یاد کودکی » بود که در ان سیر اهنگ از بیات اصفهان به سه گاه و سپس
به شور و برگشت فرود به بیات اصفهان است و هرگاه این اهنگ را می شنوم
خاطره فراموش نشدنی ان شب برایم زنده می شود.
در ابتدای تصنیف خوانده می شود« :شوق روزگار کودکی ،مستی بهار
کودکی ،یادم امد /ان همه صفای دل که بود ،خفته در کنار کودکی /رنگ
گل جمال دیگر در چمن داشت ،اسمان جالل دیگر پیش من داشت /شور
و حال کودکی برنگردد دریغا ،قیل و قال کودکی برنگردد دریغا» .اگر چه
مضمون شعر تا حدی غمگینانه به نظر می اید ،اما ملودی زیبای تجویدی و
رنگ صدای افتخاری و خوانندگان دیگری که ان را اجرا کرده اند ،لطافتی در
ذهن هر شنونده ای متبادر و او را به ارامش دعوت می کند.
تجویدی ،در فن پیوند شعروموسیقی در عصر خود ممتاز بود .تا جایی که
حسین دهلوی ،موسیقی دان ،اهنگساز ،رهبر ارکستر و نویسنده کتاب
پیوند شعر و موسیقی اوازی که در نوزدهمین دوره انتخاب کتاب سال در
سال ،۱۳۷۹برنده جایزه کتاب سال شد .در این کتاب که با نهایت دقت و
وسواس نگاشته است ،از تصانیف تجویدی بسیار یاد کرده است .او تجویدی
را هنرمند با استعدادی معرفی می کندکه ،به طور ناخوداگاه تمام قواعد
پیوند شعر و موسیقی را رعایت می نماید .علی تجویدی تشنه یادگیری و
برای رسیدن به تکامل در عرصه موسیقی ،کوشا بود .او به سراغ هر سازی
رفت و البته که در ویولن و سه تار به کمال مطلوبی رسید؛ اما به یادگیری
موسیقی ایرانی بسنده نکرد و برای ارتقاء دانش موسیقایی خود به سراغ
کالس هاینوازندگانمطرحموسیقیکالسیکغربیهمرفتو باموسیقی
غرب نیز اشنا شد .او پس از ان برای تکمیل هنر موسیقی چندین سال به
مطالعه در زمینه هارمونی و ارکستراسیون نزد هوشنگ استوار ،پرداخت.
تالش و ممارست تجویدی و هم چنین خالقیت و ذهن باز و هوشمندش از
او یک موسیقیدان محقق و پژوهشگری ساخت که اثار ماندگار و قابل تاملی
را از خود برجای گذاشت .وی به درجه ای از موفقیت رسید که با نگارش
دستگاه های موسیقی ایرانی بر اساس بداهه نوازی که خود مبتکران بود
اثاری نفیس و ارزشــمند به یادگار گذاشت و خدمتی بزرگ به موسیقی
ملی و اصیل ایران کرد .برخی از اثارش ان قدر در دل ها نفوذ کرده است که
پس از سال ها هم چنان بازسازی وبازخوانی می شوند .از او که بعد از انقالب
سه کتاب به نام های موســیقی ایران یک و دو توسط انتشارات سروش و
کتاب موسیقی ایرانی ،3توسط نشر ماهور منتشر شده است ،در چهارمین
همایش چهره های ماندگار در سال ۱۳۸۳نامش در لیست چهره های
ماندگار کشورمان در عرصه هنر ،قرار گرفت و در ابان ماه
سال 1398به مناسبت یک صدمین سالروز تولدش،
مراسم نکوداشتی با حضور دوستان و عالقه مندانش
در تاالر وحدت تهران برگزار شد .و او دیگر در میان
ما نبود تا با استادی از سه گاه به اواز بیات اصفهان
تغییرمکان دهد و از بیات اصفهان به شور و سپس
به ســه گاه برگردد .او در روز 24اسفند ماه،که
گفته شده پایان سرایش شاهنامه در سال388
شمسی بوده است ،درسال 1384به سرودن
زندگی خود پایان داد. صفحه 8