روزنامه صبا شماره 1297
روزنامه صبا شماره 1297
روزنامه صبا شماره 1297
شنبه| 30مهر 22 |1401اکتبر 25 |2022ربیع االول |1444
سال دهم| شماره 8 |1297صفحه| 5000ناموت|
این روزها اب همگان
یا یب همگان؟
گفت وگو با کاظم هژیرازاد بازیگر سریال تلویزیونی «بی همگان»
داوران فیلم های داستانی
جشنواره فیلم کوتاه تهران
معرفی شدند
صفحه 3
خدای مرگ در مصر باستان
چه کسی بود؟
صفحه 6
عکس :محمد دارایی
ظهور یک پدیده کارگردانی
در سینمای ایران
صفحه 8 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه 30مهر 1401شماره 1297
بازیگر کهنه کار رهبررژه کریسمس هالیوود شد
دنی ترخو ،بازیگر کهنه کار امریکایی که به تازگی در فصل کتاب بوبافت از مجموعه جنگ ستارگان
ظاهر شــد ،از بنیاد اســباب بازی های دریایی برای بچه ها که هفتاد و پنجمین سالگرد خود را جشن
می گیرد ،حمایت می کند .ترخو یک زندانی سابقه دار بود که بعد از ازادی به طور اتفاقی به یک پروژه
سینمایی اضافه شد و توانست به سرعت به یکی از بازیگران مشهور هالیوود تبدیل شود .فیلم مستند
زندانی شماره ۱بر اساس زندگی او ساخته شده است .رژه کریسمس هالیوود توسط Associated
Television Internationalســاعت ۱۸به وقت محلی روز یکشــنبه ۲۷نوامبر در خیابان های
هالیوود برگزارمی شود/ .ایرنا
نیکالس کیج با «شن و سنگ» می اید
گروه فیلم هایلند اماده می شوند تا فیلم مهیج «شن و سنگ» با بازی نیکالس کیج را در بازار جهانی به
فروش برسانند .قراراست تولید این فیلم ماه اینده دردوبلین ایرلند اغازشود.در این فیلم کیج،بار دیگربا بن
بروئرکارگردان همراه می شود که اولین فیلم اش به عنوان کارگردان با عنوان«تراست» نیزبا بازی کیج و الیجا
وود،ساخته شد .داستان این فیلم که توسط مایکل نیلون نوشته شده است؛در اینده ای وهمناک می گذرد
و زمانی است که زندگی عادی در دنیا وجود ندارد و وقتی خورشید غروب می کند موجودات وحشی تمام
شب مشغول شکار موجودات زنده هستند.اشتباه کوچک یکی از پسران دوقلوی پل (نیکالس کیج )موجب
می شود تا ان ها با این موجودات رودررو شوند و درمسابقه ای با زمان سعی کنند تا نقشه ای برای بقا بکشند/ .مهر
استقامت برای طرفداران فیلم های ترسناک
فصل دوم ترسناک درفیلم های هالووین به گیشه ای غیر منتظره تبدیل شده است؛دنباله غم انگیزدلقک
قاتل درسال ۲۰۱۶به نویســندگی،کارگردانی وتهیه کنندگی دیمین لئون ،Damien Leone -صنعت
ســینمای هالیوود را دراخرهفته؛درســت زمانی که در گیشــه داخلی امریکا،کمی بیــش از یک میلیون
دالرفروخت،شوکه کرد.این فیلم که ساخت ان ۲۵۰میلیون دالر هزینه در بر داشته درهفته نخست هم ۸۰۵
هزاردالردرگیشه فروش داشت.
ترسناک ۲تماشاگران را وادار به غش واستفراغ می کند درحالی که کارگردان می گوید قصد ندارم مردم
اسیبی ببینند،این یک موضوع فرا واقعیتی (سورئال) است .تصاویری ازتماشاگرانی که درحین تماشای فیلم
خارج از اکران تحت مراقبت های پزشکی قرار گرفته اند،در شبکه های اجتماعی منتشر شده واین دنباله خونین
را به چیزی شبیه یک تست استقامت برای طرفداران فیلم های ترسناک تبدیل کرده است.
کارگردان ترسناک ، ۲به تازگی درباره واکنش ها به این فیلم به اینترتینمنت ویکلی گفته من نمی خواهم
مردم درطول دیدن فیلم غش کنند وصدمه ببینند؛اما این سورئال است.این ترسناک ،۲است و قبل ازاینکه
ان را ببینید،الزم است ترورفایر۱را ببینید.در این صورت می دانید که وارد چه چیزی می شوید.
ترسناک ۲که هم چنان درسینماهای منتخب امریکا روی پرده است،در یک صخره به پایان می رسد.به
این معنی که لئون کارگردان مطمئناً در اینده با قسمت سوم از مجموعه فیلم های ترسناک خونین خود به
سینماها بازخواهد گشت .در این فیلم دیوید هاوارد تورنتون و سامانتا اسکافیدی که به ترتیب درفیلم نخست
نقش دلقک و ویکتوریا هیس را بازی کردند در کنار لورن الورا،الیوت فوالم،سارا ووگت ،کیلی هایمن و کیسی
هارنت ایفای نقش کرده اند .این فیلم نخســتین نمایش جهانی خود را در فرایت فست (جشنواره فیلم های
وحشتناک انگلیس) در ۲۹اوت ۲۰۲۲داشت و در ســینماهای امریکا برای نخستین بار در ۶اکتبر به روی
پرده رفت .بسیاری از منتقدان،این فیلم را پیشرفتی درمقایسه با فیلم قبلی کارگردان می دانند .سکانس های
خشونت امیز و وحشتناک ظاهرا ً منجر به فراخوانی خدمات اورژانس برای بینندگانی که در حین دیدن در
سالنها به حالت غش و استفراغ می افتند،شده است/.ایرنا
محمد کاسبی دوران نقاهت را پشت سرمی گذارد
محمد کاسبی بازیگر پیشکسوت ،پیرامون اخرین وضعیت جسمانی
خود گفت :در حال حاضر در خانه مشغول به استراحت هستم،دوران
سخت بیماری را پشت سرگذاشتم وامروزنسبت به ماه پیش بسیاربهترم.
وی درباره احتمال عمل مجدد قلب خود اظهار کرد:فعال پزشکان اعالم
کرده اند که نیازی به عمل قلب مجدد نیست،باید مصرف دارو واستراحت
راادامه دهم تا دوران نقاهت به خوبی سپری شود،خوشبختانه فعال نیازی
به بستری شدن مجدد دربیمارســتان ندارم .کاسبی درهمین رابطه
اضافه کرد:دوران سختی را پشت سرگذاشــتم،دراین دوران خانواده ام
هرروزدرکنارم بودند وعالوه بران دوستان وهمکارانم لطف فراوانی به
من داشتند،دعای خیرمردم باعث شــد این خطررا پشت سربگذارم.
بازیگرسریال خوش رکاب،درباره احتمال بازگشت به بازیگری تاکید کرد:
قطعا همیشه درگوشه ذهنم بازگشت به بازیگری را قرارمی دهم،دلتنگ
بازگشتجلویدوربینهستم،نمیتوانماینراکتمانکنم؛امابههرصورت
فعال در شرایطی نیستم که جلوی دوربین بروم وباید صبرکنم/.میزان
کوین اسپیسی تبرئه شد
هیات منصفه دادگاهی درنیویورک روز پنجشنبه ۲۰اکتبراعالم
کرد،کوین اسپیســی بازیگربرنده دو جایزه اســکار،انتونی رپ را
در سن ۱۴ســالگی زمانی که در دهه ۸۰میالدی هردودربرادوی
چهره های ناشــناخته ای بودند،موردازار واذیت قرارنداده اســت.
حکم دادگاه فدرال منهتن پایانی بود براین دادخواهی که با جنبش
#من_هم شروع شــده بود.این طرح دعوی براساس ادعای سال
۲۰۱۷رپ بود که تقاضای ۴۰میلیون دالر غرامت ازاسپیسی کرده
بود .تبادل نظرهیات منصفه دراین دادگاه بیش از یک ســاعت به
طول انجامید ووقتی حکم قرائت شد،اسپیسی به دنبال این موفقیت
سرش را پایین انداخت،این بازیگر برنده اسکار پیش از خارج شدن از
دادگاه نیزوکالی خود را به گرمی دراغوش گرفت.
رپ ۵۰ساله و اسپیسی ۶۳ســاله هرکدام دراین مدت دادگاه
که سه هفته به طول انجامید بارها به جایگاه شاهد امدند وشهادت
دادند/.صباخبر
مصباح:تهیهکنندهدلسوزباشداتفاقاتبهتریمیافتد
محمدرضا مصبــاح ،تهیه کننده ،درباره تهیه فیلــم کوتاه یا فیلم
بلند گفت :تفاوت های اساســی وجــود دارد،از ان جایی که من یک
فیلم کوتاهی هستم در فضای تهیه فیلم کوتاه نیز نقش زیادی دارم.
ازنظرتولید فنی میان سینمای کوتاه و بلند تفاوت اساسی وجود ندارد.
امکانات فنی برای هردوسینما باید وجود داشته باشد .این اتفاق شاید
کمی سخت باشد،چرا که هزینه ها افزایش می یابد و فضای زیادی برای
اکران فیلم کوتاه وجود ندارد واین شاید برای تهیه کنندگان با ریسک
همراه باشد.اما من همیشه نگاهم به این دو سینما یکسان است اگرچه
در فیلم کوتاه باید در زمانی کوتاه جان کالم ادا شود.
او اظهار داشت:همیشــه گفته می شــود متــن و فیلمنامه باعث
درخشش و یا موفق نشــدن یک اثرمی شــود،اما بزرگترین مشکل
ســینمای ایران تهیه کننــده و عوامــل هســتند،اگرتهیه کننده
جسور،دلسوزومولف داشته باشیم شــاهد اتفاقات بهتری در سینما
خواهیم بود/.ایرنا صفحه 2
خرب سیمنا و تلویزیون
«شبیه اسکارلت جوهانسون» در صف پروانه ساخت
ی است که به تهیه کنندگی امیرحسین حیدری
«شبیه اسکارلت جوهانسون» فیلم جدید رامتین لواف
ساخته خواهد شد .پرونده این فیلم در تاریخ ۱۹مهرماه در سازمان امور سینمایی تکمیل شده و در صف
دریافت پروانه ساخت قرار گرفته است.
رامتین لوافی با فیلم هت تریک،در سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر حضور داشت و توانست
سیمرغ بهترین فیلمنامه را به دست بیاورد .باید منتظر ماند و دید که ایا لوافی فیلم جدید خود را نیز برای
حضور در جشنواره فیلم فجر می سازد یا خیر.
از جمله فیلم های لوافی می توان به هت تریک،برلین -۷وارام باش و تا هفت بشمار،اشار ه کرد /.صباخبر
شنبه 30مهر 1401شماره 1297
3
داوران فیلم های داستانی جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند
محمدرضا سکوت مدیر فیلمبرداری و مدرس سینما ،روح اهلل سهرابی دارای مدرک کارشناسی هنر،
رسول صدرعاملی دارای دکترای افتخاری کارگردانی سینما ،هادی مقدم دوست نویسنده ،کارگردان و
مدرس سینما ،حسین نمازی کارگردان ،نویسنده و مدرس فیلمنامه نویسی و دارای مدرک کارشناسی
سینما اثار بخش داستانی سی ونهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران را داوری می کنند .این هیات
در کنار داوری اثار بخش سینمای داستانی ،اثار معرفی شده توسط هیات های داوری بخش های دیگر
برای کسب جایزه بهترین دستاوردهای فنی را نیز بررسی می کند .سی ونهمین جشنواره بین المللی فیلم
کوتاه تهران به دبیری مهدی اذرپندار تا ۲ابان ۱۴۰۱در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است/.ایرنا
محمد اجورلو
ترجمه نادرست می تواند موضوع اثر را عوض کند
افسانه شجاعان که این روزها از شبکه تماشا در حال پخش است
محصول ۱۹۶۷میالدی کشور چین و برگرفته از کتابی اثر جی یونگ
نویسنده چینی است که در سال ۲۰۰۱از شبکه های مختلف سیمای
چین پخش و در ســال ۱۳۷۹از چین وارد ایران و با مدیریت دوبالژ
نصراله مدقالچی برای نخستین بار روانه انتن شبکه اول سیما شد.
به بهانه بازپخش این اثر اجتماعی تاریخی چینی گفت وگویی با
محمد اجورلو ،مترجم این سریال را در ادامه می خوانیم.
محتوای افسانه شجاعان به چه موضوعاتی بر می گردد؟
این مجموعــه تلویزیونی برگرفته ازکتابی اســت کــه در زمان
چاپ،جزومــوارد ممنوعه بود وحق انتشــاروتوزیع درکشــور چین
را نداشــت .اما پس از اتخاذ سیاســت های باز دراین کشو،این کتاب
عالقه مندان زیادی پیدا کرد وباعث شــد دستمایه فیلمنامه افسانه
شجاعان و تبدیل به سریال شود .این ســریال بسیارپرمحتواست و
فیلمنامه خیلی قوی ای دارد و صرفا یک ســریال سرگرمی نیست.
سریال های شرق اسیا امیخته با حرکت های رزمی و شمشیربازی است
که در این سریال ما بسیاری از این موارد را شاهدیم و از تکنیک هایی
هم استفاده شده است .افسانه شجاعان،دو کارگردان به نام خووانگ
جیان جونگ و یوان بین دارد و بازیگرنقش اول ان نیزبرعهده لیا پینگ
با اسم هنری لین خو چونگ است که واقعا یک شمشیرزن است ودیگر
بازیگران این سریال نیز یا تمرین زیادی دارند یا از کسانی استفاده شده
که واقعا شمشیرزن هستند که این به جذابیت سریال افزوده است.
نام افسانه شجاعان،پس ازمشورت با دوستان انتخاب شد وداستان
ان نه افسانه و نه واقعیت؛اما موضوعی است که درجامعه ملموس است.
ما معموال با افرادی برخورد می کنیم که ظاهرشان برای ما خیلی مهم
است،اما باطنشان برای ما نااشناست ومدت ها طول می کشد تا ان ها را
بشناسیم که در این سریال به شخص،گروه ومجموعه های مختلف،به
صورت جزیی وریزپرداخته شده است،مثال گروه خواشانگ که یک گروه
معروف،برجسته و قابل قبول در جامعه است،در پایان سریال می بینیم
که رییس این گروه شخصی است که انسان خوبی نبوده و کسانی که به
زعم افراد،انسان های بد وبه عبارتی جزو شیاطین بودند ،چه قدر نقش
خوبی ایفا کرده وتا چه حد برای افراد جامعه موثر هستند.
ترجمه سریال های خارجی چه سختی هایی دارد؟
ترجمه از زبان هــای مختلف به زبان مادری ســختی هایی دارد و
زبان های خاص مثل زبان چینی سخت تراست،چون زبان چینی الفبا
ندارد وکاراکتر یا به عبارتی کلمه باید حفظ شود وبه عبارتی دانستن
تعداد کلمات ،مهم است .مشــکالتی که در ترجمه سریال داشتیم
این بود که برخی کلمات به صورت محلی ادا می شد ومامجبوربودیم
ازدوستان چینی کمک بگیریم و چون به مدت ۱۰سال در رادیو چینی
تهیه کننده بودم ودوســتان من چینی بودند ،در این زمینه از ان ها
بسیار کمک گرفتم .یکی ازسختی های کاراین بود که یک جمله ای
را ترجمه میکردیم که ترجمه فارســی ان بیش از ان صحنه ای می
شد که هنرپیشه صحبت می کرد وما مجبور بودیم این ترجمه را با لب
زدن هنرپیشه میزان و هماهنگ و جمالت را کوتاه کنیم ودرعین حال
ازمتن هم خارج نشویم .این مشکل را سرپرست گویندگان هم داشت
ودربسیاری ازموارد ازمن کمک می گرفت.چون زبان چینی به دلیل
مواجهه کمتربا تولیدات،زبانی نااشنا وغیر رایج درمجموعه دوبله است.
مدقالچی که ازمدیردوبالژ با ســابقه است ودرکارنامه اش کارهای
فراوانی دارد ،گف:افســانه شجاعان،بســیاروقت مرا گرفت ودرمدت
زمانی که این ســریال را دوبله کردم می توانستم سه سریال خارجی
دیگرکارکنم واین نشان می داد کار سختی بوده است.
ترجمه افسانه شجاعان،دو ســال طول کشید و پس از ترجمه این
سریال بســیاری با من تماس گرفتند وخواهان ترجمه سریال های
کره ای برای دوبله به دلیل شــباهت زبانی بودند .بسیاری هم تماس
می گرفتند وازداستان مجموعه می پرسیدند.این سریال برای کسانی
که عالقه مند به فرهنگ وتمدن چین بودند،بسیارجالب بود.اما چون
اینمجموعهتلویزیونیهفته اییکبارپخشمی شد،داستانگممی شد
ولی االن سیاست صدا و سیما پخش روزانه است ومخاطبان می توانند
داستان سریال را به هم پیوند دهند.اگران زمان هم پخش روزانه داشت
تماشاگرهایش می توانست بسیار بیشتر باشد .ترجمه فیلم به فارسی
سختی های مخصوص به خود را دارد و اگر به درستی انجام نشود،چه
بسا موضوع فیلم یا سریال راعوض کند واین موضوع می تواند واکنش
منتقدان وکارشناسان را درپی داشته باشد .کارترجمه عمدتا به خاطر
مسائل مادی نیست.چون هیچگونه توجیهی با این محورندارد.کسی
که زبان خارجی را فراگرفته ،قطعا عالقه ای به دنبال ان بوده ومهمترین
عاملی که باعث می شود کسی به ســمت این کاربرودعالقه است که
همراه تبحردرکار ترجمه سریال می تواند باعث موفقیت شود .دردوران
تحصیل،هدفگذاری هاییکردهبودمکهمهمترینانترجمهنهج البالغه
بود،ولی پس از مدتی متوجه شدم که یکی از اساتید چینی که به فارسی
هم تسلط داشت،نهج البالعه را به زبان چینی ترجمه کرده است .زمانی
کهکارترجمهافسانهشجاعانراپذیرفتم،همزمانباسالاخردانشجویی
و فارغ التحصیلی ام بود ومن به سختی کارواقف بودم.کار به حدی سخت
بود که می خواستم ازوسط کار،ان را رها کنم /.ایرنا صفحه 3
4
پرونده
شنبه 30مهر 1401شماره 1297
این روزها با همگان یا بی همگان؟
مجموعه تلویزیونی «بی همگان» کاری از گروه فیلم و
سمیه نجفی خاتونی
سریال سه سیما است که این شب ها از شبکه سه به روی
گفت و گو
انتن می رود .از همان ابتدا که چشم مان به عوامل تولیدی
این سریال می خورد ،متوجه می شویم؛ با یک اثر پرمخاطب دیگر روبرو
هستیم ،تهیه کننده این مجموعه مهران مهام است که او را با سریال های
چون «خانه پدری»« ،دردسرهای عظیم 1و« ،»2متهم گریخت»« ،خانه
به دوش»« ،ترش و شیرین» و ...می شناسیم .نویسندگی این مجموعه
را علیرضا کاظمی پور و ســعید جاللی به عهده دارند؛ کاظمی پور از
کاربلدترین نویسندگان سیما است،که با مجموعه هایی چون «میوه
ممنوعه»« ،مسافری از هند»« ،اوای باران»« ،گمگشته» و «عاشقانه»
پیش از این مورد توجه قرار گرفتند و موفق به کسب جایزه های مختلف،
در بخش تلویزیونی شدند .کارگردانان این مجموعه نیز بهرنگ توفیقی
و اصغر هاشمی هستند ،که توفیقی سریال هایی چون «افرا» و «اقازاده»
و اصغر هاشمی سریال هایی چون «اپارتمان»« ،یک مشت پر عقاب» و
بخش اغازین سریال «ستایش »1را در کارنامه خود دارند ،از بازیگران
این سریال نیز می توان به مهدی سلطانی ،محمد صادقی ،میترارفیع،
سپند امیر سلیمانی ،زهره فکورصبور ،کاظم هژیرازاد ،سمیراحسن پور،
مهدی ماهانی و ...اشاره کرد .کاظم هژیر ازاد از بازیگران ماندگار ایران
است که در 125اثر سینمایی ،مجموعه تلویزیونی و نمایش صحنه ای
به ایفای نقش پرداخته است .گفتگوی خبرنگار صبا؛ با او حسی پر از
زیبایی و به دلنشینی یک چای گرم ،بعد از کاری سخت در یک نیمروز
پاییزی را داشت.
کاظم هژیر ازاد:
از درگیری و نزاع ،اتفاق خوبی بیرون نمی اید
در این سریال نقش یک دبیر بازنشسته مظلوم را ایفا می کنم که
مانند تمام فرهنگیان دلسوز این سرزمین ،حقوق بازنشستگی اش
کفاف زندگی اش را نمی دهد .حساسیت شغل قاسم از همان ابتدا
برای من دارای جایــگاه ویژه ای بود ،چرا کــه او در طول زندگی
کاری و اجتماعی خود با حس مســئولیت سنگین تربیت بچه ها
مواجه بوده اســت ،او که همه را به عدالت ،به دوســتی و همدلی
و وفاق دعوت می کرده ،حاال با پســر خود امیر علی ،که شخصی
بسیار موفق در تحصیالت اســت ،به چالش کشیده می شود و در
دام یکسری اتفاقات عجیب ،زندگی خانوادگی اش ،زیر و رو شده ،و
با انسان هایی که محصول جامعه ای پر از شکاف و تضاد اقتصادی
هستند روبرو می شــوند ،جامعه ای که برای زنده ماندن و زندگی
کردن ،ناچار به لخت کردن یکدیگر هستند .مانند اصالن که برای
امرار معاش خود مجبور به عمل خالف و قاچاق می شود تا بتواند
زندگی بهتری برای خود و فرزندانش درســت کند .و از ان طرف
مریم ،مادری بــا بچه مریضش ناگریز به زندگی با اصالن اســت،
درحالی که می داند ،همســرش خرج زندگی انها را از راه قاچاق
در می اورد ،اما به خاطر فرزندانش و شــرایط ســختی که دارد،
نمی تواند کاری از پیش ببرد و مجبور به تحمل این اوضاع می شود،
شکاف های عمیق اقتصادی در شخصیت مریم به شکل یک تعارض
و جنگ درونی نمود پیدا می کند و اینجا متوجه می شویم که نیاز
ادم ها را مجبور به تحمل شداید روزگار می کند.
با این وصف می توان گفت؛ نویسنده در خلق شخصیت،
از درونی ترین الیه شخصیت ،که کشمکش شخص با خود
است اغاز می کند ،و بعد ان را در بیرونی ترین الیه ،یعنی
شخص با اجتماع بسط می دهد.
بله ،به طور مثال در خط داستانی پسر من (امیرعلی) ،ما جوانی
را می بینیم که پس از ازادی از زندان به دنبال جبران ســال های
از دســت رفته ،دچار لغزش های زیادی می شود که هر بار ،او را با
مصائبی مهلک تر از قبل روبرو می کند و خشمی که از غرور بیش
از حد امیر علی ناشی شــده ،او را گرفتار می کند و در ادامه ،باعث
درگیری او با اصالن می شــود .خون ریخته شــده اصالن ،او را به
زندان برمی گرداند و وضعیت او را حتی از ابتدا سخت تر می کند.
در صورتی که اگر امیرعلی ،پس از ازادی از زندان اتفاقات گذشته
را کنکاش نمی کرد و به دنبال طبیعت زندگی خود می رفت ،دچار
حوادثی از این دست نمی شد .چه بســا ممکن بود به مرور زمان
به جای برسد که همان هایی که در حق او ناروایی کرده بودند به
جایگاه او غبطه می خوردند ،و بر انها مسجل می شد که مسیر امیر
علی ،احیای زندگی پیش رو است و نه کنکاش گذشته ای دردناک،
که برای او جز ناکامی به بار نیاورده اســت .شاید امیرعلی باید در
معرض ازمایش های بیشتری قرار بگیرد تا مانند پدرش بفهمد که
کینه و خشم ،محصولی جز سیاهی بیشتر ندارد .جوانان نمی دانند
که از درگیری و نــزاع ،هیچ اتفاق خوبی بیــرون نمی اید و حتی
ممکن است شخص را دچار ضررهای بیش از پیش کند.
از ویژگی های بارز در نقش پردازی شــما بازی های ریز
چشمی و حسی وحرکتی است که در باورپذیر کردن نقش
بسیار موثر است .روش شما برای رسیدن به این مهارت در
بازیگری چیست؟
ممنون از شما ،من کار خاصی نکردم .من همان پدر مظلومی
هســتم که نمی داند که چه باید بکند و نمی داند راه درست کدام
است .او پدری است که برای درک پســر جوانش به گذشته خود
رجوع می کند ،چرا که خودش هم درجوانی اشــتباه کرده است،
درک و احساس این پدر ریشــه درتحصیالت او در رشته ادبیات
دارد ،که به او کمک کرده در اتفاقات تامل بیشــتری داشته باشد
و احســاس فرزند خود را درک کند .او همزمان متوجه تضاد های
اقتصادی و مســائل اجتماعی ،و موانعی است که جوانان با ان هر
روزه دست و پنجه نرم می کنند و با خود می گوید اگر من به پسرم
در این شرایط فشار بیاورم ،ممکن است از کوره در برود .او می داند
که تنها پناهگاه ســالم و ایمن برای یک جوان ایرانی ،خانواده اش
است پس ســعی می کند تنها پناه و سنگر پسر خود را با حمایتی
همیشگی حفظ کند.
با این اوصاف می توان فهمید که رمز موفقیت شما در
رویارویی با نقش این است که ،ان را زندگی می کنید ،که صفحه 4
پرونده
البته این تکنیک در سیستم متداکتینگ استانیسالوسکی
از مهم ترین کد های ورود به نقش است...
از نظر تکنیکی بله ،شما درست می گویید .من به عنوان بازیگر
برای نزدیک شدن به یک نقش ،ان را با تمام مسائل و حواشی اش،
در ذهن مجسم می کنم و سعی ام بر این است که دیالوگ ها نه از
زبان من ،بلکه از زبان پدر امیر علی که در درون من زندگی می کند،
بیرون بیاید ،تا تبدیل به نقشی باورپذیر و تاثیرگذار برای مخاطب
باشد ،یعنی امیدوارم که این اتفاق افتاده باشد.
شخصیت قاسم در ذهن شما چگونه تجسم شد؟
پدری خطاط و شیفته ادبیات که برای امرار معاش روی سنگ
قبرها خط می نویسد .او ادمی شریف و مظلوم است که نمی خواهد
به کسی ازار برساند .این شخصیت ،با جزئیات خود در هماهنگی
کامل است .وقتی شخصیت پردازی در معرفی یک فرد به صورت
منسجم عمل می کند ،من می توانم او را مجسم کنم ،و مخاطب هم
او را می پذیرد.
در گذشته ،بیشتر نقش های منفی بازی می کردید که
به تازگی عمدتا به ایفای نقش های مثبت بدل شده است،
ارزیابی شما از این انتخاب ها چیســت؟ ایا این اتفاق را
مبارک می دانید؟
برای من همه نقش ها مبارک اســت ،چرا که هرکدام برای من
تجربه ای تازه بوده اند .من تمام نقش هایی را که بازی کرده ام دوست
دارم و برای من نقش مثبت و منفی فرقی ندارد .هر دو باید اموزنده
و در خدمت داستان و تماشاگر باشند.
بیشترین ارتباط حسی را در این مجموعه با چه نقشی
داشتید؟
قاسم ،بیشترین تقابل را با امیرعلی پسرش دارد ،چرا که این پدر
و پسر در دو جبهه مخالف از لحاظ عقیده هستند ،پدر درباره ازدواج
امیرعلی معتقد به همان مثل قدیمی اســت که می گفتند؛کبوتر
شنبه 30مهر 1401شماره 1297
5
با کبوتر باز با بــاز ،کند همجنس با همجنس پرواز .اما پســرش
این موضوع را درک نمی کند ،چنانچه اگر پســر قبول می کرد تا
با دختری از طبقه خــود ازدواج کند ،نه دانشــجویی که پدرش
کارخانه دار است ،وارد این جریانات نمی شد و از ان سو ،پدرش هم
دچار این همه پریشانی نمی شــد ،چرا که پدر امیر علی ،حتما در
ذهنش با خودش محاسبه می کند که در صورت این وصلت ،چطور
می تواند برای پسرش عروسی بگیرد؟ او نگران تحقیر شدن پسرش
است ،چیزی که امیرعلی از درک عاجز ان است .با این که در روز
خواستگاری نشانه هایی از حقارت را حس می کند ،باز به روی خود
نمی اورد و به راه خود ادامه می دهد .محمد صادقی به عنوان ایفاگر
نقش امیرعلی ،توانسته از پس نقش بربیاید اما اینکه این تقابل پدر و
پسری از پس دو طرز نگاه متفاوت به زندگی ،درامده است یا خیر؟
این را مخاطب باید قضاوت کند.
پایان بندی ســریال «بی همگان» متناسب با داستان
اســت یا مانند برخی مجموعه ها با نارضایتی تماشاگر به
اتمام می رسد؟
البته که این ســریال هنوز به وسط هم نرســیده است ،و تنها
پانزده قسمت از ان پخش شده است ،این سریال نزدیک به چهل
قسمت دارد و اتفاقات بسیار عجیب تری در راه است ،اتفاقاتی که
اصال قابل حدس و انتظار برای تماشاگر نیست .به نظرم بینندگان
منتظر باشــند چرا که در همین میانه با رویداهای از این داستان
مواجه خواهند شد ،که بسیار دور از ذهن است .اتفاقاتی که امیر
علی را دچار پریشانی های بیشــتر از این می کند .این فیلم برای
جوانان ما درسی از زندگی است که علوه بر نشان دادن معضالت
روز اجتماعی ،انها را با مصائب قبــل و بعد از ازدواج روبرو میکند،
و نشان می دهد تصمیم به ازدواج فقط محدود به دو نفر نیست،
بلکه تا خانواده های زوج ادامه پیدا می کند .از این رو زندگی با یک
شخص یعنی زندگی توامان با خانواده او.
در نقش هایی که بازی می کنید ،دخل و تصرف دارید؟
بله ،در حدی که به کلیت کار لطمه نزند .نویسنده ،شخصیتی
را خلق می کند که برامده از ذهنیت و تجربه زیسته اوست ،انچه
که کارگردان ممکن اســت اضافه کند ،گویای ســلیقه ای دیگر
است ،و انچه که بازیگر با خود در تنهایی درباره نقش ،فکر می کند
مسئله ای دیگر است که ممکن است گاهی با کارگردان و نویسنده
منطبق باشد و یا نباشد ،ممکن است بازیگر و کارگردان به نکات
جدیدی از شخصیت برسند که از دید نویسنده پنهان مانده باشد،
این روند ادامه دارد تا جایی که حتی هر تماشاگر می تواند به تعبیر
خودش کنش های شخصیت را از منظری دیگر بررسی کند ،و به
نتایج متفاوت تری برســد .این اعجاز هنر است که در ان حتی هر
تماشاگر می تواند در مقام یک نویســنده و یا مولف باشد ،چرا که
مخاطب معموال ضمن دنبال کردن داستان ،تخیل خالقانه خود
را باز گذاشته و به کار می گیرد و ذهنیت او در مواجهه با اثر ممکن
است گاهی به مقام تالیف برسد .به این شکل بازیگر هم در مواجهه
با اثر ،دخل و تصرف خــود را دارد که الزم اســت ان یافته ها را با
کارگردان در میان بگذارد.
بازتاب این مجموعه را درمیان مخاطبان چطور ارزیابی
می کنید؟
احساس می کنم با توجه به این شرایط خاص که مردم درگیر
بحران های اجتماعی شده اند ،ارزیابی کار راحتی نباشد .من از شما
می پرسم؛ در حال حاضر که بیشتر توجه مردم به اخبار است ،کسی
دل و دماغ دنبال کردن قصه را دارد؟
البته این ســریال توانســته مخاطبین بیشــتری را نسبت به
مجموعه های دیگری کــه به صورت همزمــان در حال پخش از
تلویزیون هستند ،کســب کند ،اما به هرحال شرایط اجتماعی را
نمی توان نادیده گرفت...
بله ،به نظرم اگر این ســریال در زمان مناســب تری بازپخش
می شد ،می توان در مورد ان قضاوت بهتری داشته باشیم.
از میان نقش هایی که بازی کردید ،کدام نقش بیشتر در
خاطرتان ماندگار شده است؟
نقش شیر علی خان در «ایلدا» که قهرمانی از خطه لرستان بود،
نقش مهلب در «مختارنامه» ،نقش رضاشمر در سریال «یلدا» از
نقش هایی هستند که بازی در انها را دوست داشته ام.
در پایان از شما تشــکر می کنم ،وجود هنرمندانی چون شما،
همیشه باعث دلگرمی مردم هستند،که به مدد حضورتان می توانند
لحظات خود را با دنبال کردن یک تریلر جذاب از قصه یک زندگی
به دور از خبرهای نگران کننده سپری کنند... صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه 30مهر 1401شماره 1297
معرفی هنرمندان اسیایی در Asia Nowپاریس
نمایشگاه Asia Nowاز ۲۰تا ۲۳اکتبردرپاریس برگزارمی شود.پس ازدو سال درگیری با کرونا،امسال
غرفه داران بیشتری دراین رویداد حضوردارند واز حدود 40شرکت و موسسه در سال های ۲۰۲۰و ۲۰۲۱به
۷۵مجموعه در این دوره افزایش یافته است ۱۳.گالری دیگر نیز از طریق پروژه های غیرانتفاعی مدیریت شده و
عمومی که توسط نمایشگاه برگزار می شود،در این رویداد شرکت خواهند کرد ۸۸.گالری در نسخه هشتمAsia
Now Parisحضور دارندکه از این میان بیش از ۳۰گالری تازه وارد هستند.گالری حافظ از جده،گالری لورین
از لس انجلس،گالری Oاز تهران ،گالری پیگمالیون از قزاقستان،گالری ریچاردسالتون ازلندن،گالری کابینت
ازسئول،به همراه چند گالری از پاریس،هنگ کنگ و ....در این نمایشگاه حضور دارند /.هنرانالین
کتاب «اوریل»۳۰۱۵منتشر شد
کتاب«اوریل »۳۰۱۵زندگی نامه داستانی شهیدامنیت،اکبرعبداهلل نژاد توسط انتشارات روایت فتح
چاپ ومنتشر شد .اکبرعبداهلل نژاد،شهیدی که درد یتیمی کشید،اما تالشش شادی و اسایش فرزندان
مملکتش بود.
روستازاده با محبتی که گرمای تمام دوران زندگی متاهلی اش را درکالم ارام همسرش می توان حس
کرد.مریم شیدا،نویسنده توانایی است که حکایت دلپذیر دوران تاهل این مدافع امنیت را با لهجه شیرین
شیرازی و قلمی ساده و روان روایت می کند .کتاب «اوریل »۳۰۱۵در۲۴۰صفحه و به قیمت ۸۰۰۰۰تومان
وارد بازار نشرشده است/.میزان
خدای مرگ در مصر باستان چه کسی بود؟
مصریان باستان به چیزهای زیادی مانند مومیایی کردن ،ساخت مقبره ها و هرم های بزرگ ،سیستم نوشتاری
پیچیده و البته اعتقاد به زندگی پس از مرگ معروف هســتند .با توجه به این که مرگ و ارادت به خدایان در این
فرهنگ بسیار برجسته بود ،خدای مرگ مصر باستان چه کسی بود؟
در حالی که در اغلب مواقع اوزیریس ،به عنوان خدای مصری عالم اموات یا خدای مردگان در نظر گرفته می شود،
کارشناسان معتقد هستند شاید این گونه نباشد .اندریا کوچارک (مدیر پروژه ای در دانشگاه هایدلبرگ المان که
به متون ایینی اوزیریایی می پردازد) با اشاره به ان که شاید نامیدن اوزیریس ،به عنوان خدای مرگ ،کار اشتباهی
باشد ،گفت :اوزیریس مرگ را نمی اورد و باعث مرگ نمی شد بلکه درواقع خدا و حاکم بر دنیای مردگان است .او
هم چنین خدای زندگی است و باروری گیاهان ،حیوانات و انسان ها را تضمین می کند.
مارک اسمیت (استاد بازنشسته مصرشناسی در دانشگاه اکسفورد) نیز معتقد است :اوزیریس ،در میان خدایان
مصری غیرمعمول بود ،زیرا او خود مرده و به لطف تشریفاتی که برای او انجام می شد ،درحالت تغییر شکل جدیدی
به زندگی بازگردانده شد .مردم معمولی درمصرامیدوار بودند با استفاده از همان ایین ها بتوانند بعد از مرگ ،به
دنیای زندگان بازگردند .بنابراین از انچه بر «اوزیریس» گذشته و بعد از مرگ ،زنده شده است پیروی می کردند.
دیگر خدایان مصری مانند Anubis، Horus، Hathorو Isisبا مردگان مرتبط بودند .با این حال ،نامیدن
هر یک از ان ها به عنوان خدای مرگ ،نادرست است .انوبیس با سر شغال ،خدای مهمی است که با مردگان مرتبط
است .برخی از مصرشناسان معتقد هستند؛ او خدای مومیایی کردن است .حتی اولین مومیایی ،خود اوزیریس بود.
برخی دیگر هم اعتقاد دارند که مصریان هیچ فرقه ای که مرگ را بپرستد نداشتند .به نوعی می توان گفت ،خدای
مرگ در مصر باستان ،خدای مرموزی است .یکی از معدود مواردی که دران ،این خدای مرموز ثبت شده است ،روی
پاپیروسی است که مربوط به حدود ۳۰۰۰سال پیش است .این پاپیروس یک مار بالدار با دو جفت پای انسان و یک
سر انسان که دمش به سر شغال ختم می شود را نشان می دهد .برخی معتقد هستند که روی پاپیروس نوشته شده
است که این خدای مرگ ،خدای بزرگی که خدایان و انسان ها را می سازد،نام دارد .شاید شخصی که این پاپیروس
را نوشته سعی کرده مرگ ،خدای بزرگ را خلق کند ،اما هرگز موفق نشده است/.ایلنا
مجسمه مغز در حراج پارکینسون
مجموعه ای از مجسمه های مغز ،را هنرمندانی از جمله تریسی امین،
گاوین ترک وکنراد شاوکراس برای کمک به موسسه خیریه پارکینسون
در انگلستان به حراج گذاشته اند .حراج خیریه من ،مغز من و من ،قرار
است ۹نوامبر درکریستیز لندن انجام شــود .هر یک از اثار تخمینی
بین ۲۰۰۰تا ۲۰۰۰۰پوند ارزش دارند .همــه ۱۲هنرمند روی یک
مدل خاص کار کرده اند که هنرمند جلوه های ویژه فیلم Schoony
طراحی کرده است .اثر امین ،تو هر بار مغزم را بیرون می کشی ،نام دارد.
اثر شاوکراس با عنوان سه ضلعی ،فیزیک و متافیزیک را بررسی می کند
و مغز و دیگر ســاختار های انتزاعی را به تصویر می کشد .مجسمه ساز
بریتانیایی ،ابیگیل فالیس ،در اثر Brainanaمغز خود را به یک موز
تغییر داده است .از دیگر هنرمندان شرکت کننده می توان به الکس اکو
اشاره کردکه سال ۲۰۲۰بیماری پارکینسون اوتشخیص داده شد .او در
بیانیه ای می گوید :امیدوارم مجسمه مغز من با عنوان لرزش ،بازنمایی
بصری از زندگی با پارکینسون ایجاد کند/ .هنرانالین
یک موزه صاحب نقاشی ال اس لوری ،شد
مرکز هنر ال اس لوری در سالفورد ،تابلو نقاشی رفتن به مسابقه
این نقاش بریتانیایی را خرید تا از مخفی شــدن این اثر هنری در
مجموعه های خصوصی جلوگیری کند.
مرکز هنر لوری برای خرید این نقاشــی محبوب عالقه مندان
که در سال ۱۹۵۳میالدی خلق شــده ۷.۸میلیون پوند پرداخت
کرده است.پیش از این که این نقاشی درحراجی روز چهارشنبه به
مزایده گذاشته شود ارزش تخمینی پنج تا هشت میلیون پوند را
برای ان براورد کرده بودند .این نقاشی ۲۲سال در مرکز هنر لوری
برای عموم مردم به نمایش گذاشته شده بود تا این که در سال ۱۹۹۹
به قیمت ۱.۹میلیون پوند توسط انجمن فوتبالیست های حرفه ای
خریداری شد .لوری از سال ۱۹۵۲میالدی و پس از بازنشسته شدن
از شغل اصلی که داشت به فعالیت هنری تمام وقت روی اورد پیش
از ان ،او فقط شــب ها و پس از این که مادرش می خوابید ،به سراغ
نقاشی می رفت/ .ایرنا
قل اب ،روایتی از حضرت عباس (ع) در شریعه
بهناز زحمتکش ،کارگردان نمایش قــل اب ،ویژه بخش خیابانی
هجدهمین جشنواره بین المللی تئاتر مقاومت در تشریح فعالیت های
نمایشی خود گفت :سال گذشته با نمایش خیابانی بی سر و زمین ،پس
ازدریافت جوایز کارگردانی و متن درجشــنواره ملی چتر زندگی ،به
جشنواره بین المللی تئاتر فجر نیز راه یافتم .او درباره تجربه حضور خود
در ویژه بخش خیابانی هجدهمین جشنواره بین المللی تئاتر مقاومت
عنوان کرد :امسال نیز با نمایش خیابانی قل اب ،به این جشنواره امده و
امیدوارم درکنارسایر هنرمندان ،شاهد جشنواره ای خوب و پویا باشیم.
این کارگردان ،در تشریح روایت و پیام نمایش گفت :نمایش قل اب،
روایتی است از لحظاتی که حضرت عباس در روز عاشورا برای برداشتن
اب به سر شریعه می رود .روایت این نمایش از زبان اب بیان می شود که
عاشقانه منتظر عباس است .او افزود :نقش اب را در این نمایش مریم
هاشمی بازی می کند و خانم ها شقایق خیراندیش ،شبنم خیراندیش،
مرضیه محمدی ،رقیه محمدی بازیگران دیگر ان هستند/ .تسنیم صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
نمایش ایرانی چه می دانیم؟ منتشر شد
نشر گویا ،کتاب از نمایش ایرانی چه می دانیم؟ را منتشر کرده است.
کتاب از نمایش ایرانی چه می دانیم؟ نوشته منوچهر اکبرلو ،به معرفی نمایش هایی چون تعزیه ،نقالی،ترنا
بازی،پرده خوانی،بازی های زنانه،سیاه بازی و نمایش های عروسکی می پردازد.
منوچهر اکبرلو ،متولد سال ۱۳۴۱در تهران کارشناسی ارشد پژوهش هنر ،نمایشنامه نویس ،منتقد و
مدرس هنرهای نمایشی است که تاکنون یکصد و پنجاه عنوان کتاب به قلم او منتشر شده است.
کتاب از نمایش ایرانی چه می دانیم؟ در ۹۶صفحه با تصاویر رنگی و با قیمت چهل و پنج هزار تومان
توسط نشر گویا منتشر شده است/.مهر
با نابغه هیجان نمایی انتزاعی اشنا شوید
جوان میچل،در فوریه سال ۱۹۲۵در شیکاگو متولد شد.او فرزند والدین ثروتمند و هنری بود و در
نهایت به عنوان یک کودک خالق و پرانرژی بزرگ شد.او ساعت های بی شماری را به همراه خانواده اش
در گالری های قرن نوزدهم موسســه هنری شــیکاگو صرف می کرد و از اثار نقاشان چیره دست پست
امپرسیونیسم لذت می برد .میچل ،به کالج اسمیت رفت و دررشته هنرهای زیبا تحصیل کرد و سپس به
نیویورک رفت تا حرفه نقاشی را ادامه دهد.دران جا به سرعت به یکی ازاعضای اصلی مکتب هنری نیویورک
(گروهی متشکل از هنرمندان ،نویسندگان و متفکران) تبدیل شد .با این که این هنرمند توسط دنیای
هنرنیویورک پذیرفته شده بود،اما هم چنان تقال می کرد تا جایگاهش به عنوان معدود هنرمندان زن در
یک جنبش مشهور را پیدا کند .سفری به اروپا ،امضای میچل درسبک انتزاعی را شکل داد و درنتیجه
نقاشی هایی مملو از رنگ های سرزنده و شکل های متمایز ،به عناصر بارز نقاشی های او تبدیل شدند .در
اوایل دهه ۵۰میالدی ،میچل کم کم درنمایشگاه های گروهی کوچک از جمله نمایشگاه خیابان نهم ،که
نقطه عطفی برای هیجان نمایی انتزاعی بود،شرکت کرد و به حدی مورد توجه قرار گرفت که به دنبال
ان نخستین نمایشگاه انفرادی اش را در سال ۱۹۵۲برپا کرد .میچل ،به رغم محبوبیت روزافزونش در
نیویورک ،در اواخر دهه ۵۰میالدی اپارتمانی در پاریس خرید و بیشــتر وقتش را درانجا گذارند.او در
فرانسه به خلق نقاشی های بزرگ و بسیار پیچیده روی اورد.
در دهه ۶۰میالدی ،میچل،کامال در پاریس جا افتاده بود .تقاضا برای اثار هنری او بیشــتر و بیشتر
می شد و از او دعوت می شد تا در نمایشگاه های معتبری مانند دوساالنه ونیز شرکت کند .با گذشت زمان
درنقاشی های او تغییراتی به وجود امد و از سبک خشن و فیزیکی به مرحله کنترل شده تری تبدیل شد.
این تغییرات با تغییر مکان او به جایی در نزدیکی ژیورنی ،همزمان شد .ژیورنی ،به عنوان محل زندگی
کلود مونه ،نقاش مشهور امپرسیونیست شناخته می شود و به وضوح می توان تاثیرات این نقاش چیره دست
فرانسوی بر میچل را دید.او تا سال ۱۹۹۲و تا زمان مرگش در این مکان زندگی کرد و از طبیعت ان الهام
گرفت .میچل ،نخستین نمایشگاه بزرگش در موزه را در ســال ۱۹۷۲با عنوان پنج سال من در روستا،
برگزارکرد.این نمایشگاه با استقبال خوب منتقدان مواجه شــد و بسیاری از او به عنوان یکی از بهترین
نقاشان امریکایی قرن بیستم یاد کردند .یک دهه بعد ،میچل ،به نخستین زن امریکایی تبدیل شد که
نمایشگاه انحصاری را در موزه هنر مدرن پاریس ،برگزار کرده است .پس از مدت کمی سالمت او با مشکل
مواجه و به سرطان مبتال شد .در اثار اواسط دهه ۸۰میالدی این هنرمند ،می توان تغییر وضعیت ذهنی
او را متوجه شد.
میچل ،تا زمانی که توان داشت به نقاشــی کردن ادامه داد و چندین نمایشگاه انحصاری در دهه ۸۰
میالدی برگزارکرد و در نهایت در اکتبر سال ۱۹۹۲در بیمارستانی واقع در پاریس درگذشت/.ایسنا
شنبه 30مهر 1401شماره 1297
اجرای ۲۰۰موسیقیدان در کنسرتی المانی ـ چینی
7
جشن پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین کشورهای چین و المان یک هفته قبل ـ ۱۳
نوامبر ـ به میزبانی گروه رسانه ای چین ( )China Media Groupبرگزار شد .در جریان این مراسم
اثاری از موسیقیدانان برجسته المانی چون بتهوون ،واگنر و روبرت شومان به موازات اثاری از موسیقی
سنتی و کالسیک چین به اجرا درامد.دراجرای این اثار اعضای ارکستر سمفونیک برلین المان و هم چنین
خانه اپرای ملی چین حضور داشتند .جشن پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین کشورهای
چین و المان دومین مراسمی است که با همت گروه رسانه ای CMGبا تمرکز بر همکاری های موسیقایی
میان کشورهای اروپایی با چین برگزار می شود/.ایسنا صفحه 7
ظهور یک پدیده کارگردانی در سینمای ایران
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
استاد دلهره و وحشت
موســم برگریزان پاییزی اســت و درختان هلهله کنان
برگ های رنگارنگ خود را بی حســاب به کف خیابان های
تبریز می ریزند .افتخار پاییز این است ک ه برگ هارا زیرپاهای
عاشق پهن می کند .درست زمانی که از شادی به دنیا امدن
فرزند ســوم خانواده از خوشــحالی باال و پایین می پری و
صدای خش خش برگ های خشک پاییزی با ملودی زیبا،
نوید زندگی تازه ای را می دهند .و دراین روز ساموئل به دنیا
می اید ،که حضورش در اینده ،افتخار خانواده خاچیکیان
خواهد شد .
ساموئل خاچیکیان در مسیر پر فراز نشیب زندگی کاری
خود ،چهارراه حوادث را پشــت ســر می گذارد و در مسیر
طوفان درشهر ما ،به فریاد نیمه شب ،و در یک قدم تا مرگ
با ایجاد دلهره و ضربت برای مخاطبان و عالقه مندان اثارش
سرسام ،اور می شود .او به لطف هنر و تخصصی که دارد و با
بهره گیری از نورپردازی جنایی دراثارش به عنوان اغازگر
ساخت فیلم های جنایی در ایران شناخته می شود .
دوستانش ،او را با نام «سام ول» می شناختند ،مخاطب
سینما او را به عنوان اســتاد دلهره و وحشت می شناسند و
منتقدان ،لقب هیچکاک ایران را بــرای او برگزیدند و در
نهایت در تاربخ ســینمای ایران او یکی از تاثیرگذارترین
کارگردان ها در سینمای ایران به شمار می رود .
ساموئل خاچیکیان متولد 29مهر ماه ، ۱۳۰۲کارگردان،
تدوینگر ،نویســنده ،اهنگســاز فیلم و تهیه کننده ایرانی
ارمنی تبــار دارای کارشناســی علوم اجتماعــی ،تاریخ و
باستان شناســی بود .همســر اوُ ،رزالین نام داشت و تنها
پسرشان ،اروین خاچیکیان به تدوین روی اورد .او دو برادر
با نام های ســیراک خاچیکیان (نوازنده برجســته ویولن و
سوریک (سورن) خاچیکیان (صداگذار سینما) و یک خواهر
نیز داشت .
امیر افشار فتوحی 29 -مهر ماه ابســتن حوادث و رویدادهای مهمی
از جمله تصویب قرارداد نفت با کنسرســیوم در مجلس شورای ملی با ۵
رای مخالف به سال 1333شمسی اســت و البته تظاهرات ضدسلطنتی
دانشجویان در دانشگاه های تهران و ملی (دانشگاه شهید بهشتی کنونی)،
تحصن علمای حوزه علمیه قم در مدرســه خان ،برای اعتراض به فاجعه
مســجد جامع کرمان و اعتصاب کارکنان وزارت کشور و پاالیشگاه نفت
تهران و بانک ایران و انگلیس در ســال 1357شمسی از رویدادهای دیگر
این روز است .
اما پیشتر از حوادثی که در تاریخ این روز به ثبت رسیده 29،مهر1302
نیز روز باشکوهی برای ارسن است .پدری دانش اموخته زبان و ادبیات از
دانشگاهخاربرتترکیهکهدرنخستینجمهوریارمنستان
ب اکتبر روسیه
به نمایندگی مجلس رسید؛ولی بااغازانقال
به ایران مهاجرت ودرشهر تبریز زندگی جدیدی را به دور
از هیاهوی سیاست شروع و برای امرار معاش خریدوفروش
قالی ایرانی را به عنوان شغل برگزید .ارسن شاید به روی
خود نمی اورد ،اما در دلش بلوایی به پا است و مانندکسی که
برای بار اول پدرشدن را تجربه می کند شوق نهانی در دل
دارد و برای به دنیا امدن ســومین فرزندش سر از پا نمی
شناسد .صدای گریه نوزاد ،نوید به دنیا امدن فرزند سوم را
می دهد وخوشحالی وصف ناپذیری که از برق نگاه ارسن کامال هویداست .
نام او را از کتاب انجیل انتخاب می کند .نامی که در کتاب مقدس بارها ذکر
شده و به معنای شنوا بودن خداوند یا خدا ندای او را شنید ،است .البته در
برخی منابع به معنای درخواست شده از خداوند ،نیز امده است .پدر نام
ساموئل را برای فرزند ســومش برگزید بدون ان که بداند وجود کتابخانه
بزرگ در خانه و دلبستگی خانواده به موسیقی و هنر،زمینه ای برای گرایش
فرزندش برای ورود به دنیای هنرهفتم خواهد شد .او در نه سالگی نخستین
شعرش را به زبان ارمنی و با نام «زندان» سرود که در روزنامه الیک چاپ شد.
در سن چهارده سالگی در نمایش «سویل» در تئاتر باغ ملی تبریز بازی کرد.
اما خانواده خاچیکیان دستخوش حوادثی از جمله رخدادهای ایران در دهه
بیست مانند حضور متفقین ،به قدرت رسیدن فرقه دمکرات در تبریز و غائله
پیشه وری یک باردیگر محکوم به تن دادن به سرنوشت شده و وادار به کوچ
می شوندودر نهایت ساموئل در بیست سالگی وارد تهران می شود.
وی پس ازامدن خانواده اش به تهران،همراه باگروهی از دوستانش گروه
تئاتری جوانان ارامنه را پایه ریزی کرد و دراغازراهش،با تخصصی که داشت
به یاری سینمای ایران امد و توانایی فنی خود را به منصه ظهور رساند و با
فیلم چهارراه حوادث ،سینمای ایران را با سبک کاری خود اشنا کرد و برای
رسیدن به ان چه که می خواست و به گفته خودش ،برپایه برداشت و دریافت
درونی اش ،تدوین فیلم هایش را خود به دست گرفت.
البته این کارگردان برجسته ،انتخاب ژانر سینمای پلیسی و جنایی را
برای مسیر فیلم سازی خوداتفاقی نمی داند و به دلیل این که همیشه عاشق
نورپردازی بوده واین گونه فیلم ها از نظر نورپردازی زمین ه مناســبی ایجاد
می کنند،به این نوع فیلم سازی عالقهنشــان داده است .داستان فیلم های
ک و روشن تصاویر می گذردو به گمان ساموئل این بستر
پلیسی اغلب در تاری
مناسبی برای ارائ ه خالقیت است.
خاچیکیان ازجمله معدودکارگردانانی است که حدود سه دهه پرکاراز
پیشگامان نام اور سینمای ایران محسوب می شود وحاصل نزدیک به ۵۰
سال فعالیت او در سینمای ایران ســاخت ۴۶فیلم بلند سینمایی است.
رضا بیک ایمانوردی ،بهــروز وثوقی ،پوری بنایــی ،ناصر ملک مطیعی و
محمدعلی فردین و همچنین بازیگرانی چون جالل پیشوائیان ،جمشید
هاشم پور ورضا رویگری بازیگرانی هستند ،که از دل سینمای خاچیکیان
به ســینمای ایران معرفی شــدند .ماجرای ساخت نخســتین فیلم این
کارگردان برجسته سینمای ایران با نام بازگشت ،که در سال ۱۳۳۱تولید
ودر ۹ابان ۱۳۳۲به نمایش همگانی درامد از انجایی اغازشد که ساناسار
خاچاطوریان،تهیه کننده سینما،نمایشی که ساموئل به روی صحنه برده بود
را دیدوجذب نوع کار و به خصوص نورپردازی صحنه ان شد و از او خواست
فیلم بسازد.فیلمی که اغازگرفعالیت سینمایی خاچیکیان به شمار می اید.
خاچیکیان پیش از فعالیت در سینما،در ســال ۱۳۲۴داستانی به نام
برده های خاکستری در روزنامه الیک به چاپ رسانده بود ودران زمان نمی
دانست شاید روزی این داستان بتواند دستمایه ای برای نمایشنامه عایشه
و یا بعدها ساخت دومین فیلمش دختری از شیراز ،شود .البته پیش از این
نام ان عایشه بود،اما به دلیل مخالفت اداره سانسور با نام
عایشه،خاچیکیان عنوان دختری از شــیراز ،را برای ان
برگزید .نام فیلم هرچه قدر هم تغییر می کرد درماهیت
فیلم نقشی نداشــت چرا که قدرت داستان پردازی،این
فیلم را با استقبال تماشاگران روبه رو کرد تا جایی که مورد
توجه اهالی نقد نیز قرارگرفت .با نمایش فیلم دختری از
شیراز،سینمای ایران باب تازه ای از فیلم سازی را مقابل
خوددید.تا جایی که طغرل افشــار در شماره سوم پیک
سینما در تاریخ ۱۸خرداد ماه « ،۱۳۳۳ظهور کارگردان
واقعی در سینمای ایران» را تبریک گفت .خاچکیان یرای خلق سومین اثر
خود به سراغ نمایشنامه سارا که خود نوشته بود،رفت و فیلم چهارراه حوادث،
را بر اساس داستان ان کارگردانی کرد .این فیلم از ۲۹اسفند۱۳۳۳به مدت
۶۶شب در پنج سینمای هما،دیانارویال،ونوس ومایاک نمایش داده شد.
فیلمی که در نخستین فستیوال سینمایی ایران جوایز بهترین کارگردانی و
بهترین بازیگر مرد (برای ارمان هوسپیان) را به دست اورد.اثری که به عنوان
پرفروش ترین فیلم سال وهمچنین نخستین فیلم پلیسی سینمای ایران
در سالنامه سینمایی ایران به ثبت رسید .ساموئل پس از پیروزی انقالب ،
چندسالیفعالیتنداشتتااینکهباساختفیلمعقابهابازگشتیقدرتمند
به سینما را تجربه کرد .فیلم عقاب ها شناخته شده ترین فیلم پس از انقالب
از این کارگردان است که نوشته محمدرضا یوسفی بود و بر پایه رویداد واقعی
نجات خلبان ایرانی به نام یداهلل شریفی راد به وسیله کردهای عراقی و انتقال
او به ایران با بازی سعید راد ،جمشید هاشم پور ،زری برومند ،شهاب عسگری
و رضا رویگری ساخته شد .عقاب ها از نخستین و جدی ترین فیلم ها درحوزه
جنگ ایران وعراق است که تابستان سال ۱۳۶۳فیلمبرداری و تولیدان به
سر انجام رسید و در سال ۱۳۶۴روانه پرده نفره ای سینماها شدو درمجموع
سال های ۱۳۶۴تا ،۱۳۶۹به فروشی معادل ۷۳میلیون و ۸۶۲هزار تومان
(معادل ۱۳۳میلیارد تومان در ســال )۱۳۹۹از ۸.۶میلیون تماشاگر ،به
پرمخاطب ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تبدیل ویکی از برترین کارهای
سینمای دفاع مقدس لقب گرفت .اکران این فیلم تا سال 1385و استقبال
مخاطبان از ان نشان از جذابیت فیلمی داردکه عالوه بر مولفه هایی چون
موسیقی،کارگردانی و بازی های خوب ،فیلمنامه ان که از مزیت قصه گویی
برخوردار بود،دانست و این که معموال سینمای جنگ جزو ژانرهای مورد
توجه تماشاگردرسراسردنیاست به خصوص تماشاگر ایرانی که با قصه های
قهرمانانه،ارتباط بســیار خوبی برقرار می کند .و اما این کارگردان خوش
فکرفراز و نشیب های زیادی را در سینمای ایران تجربه کردودرسال های
اخرعمرخوددچار بیماری الزایمر شدو به مدت دو ماه در بیمارستان بستری
بود.امروز سی ام مهر ماه سالگرد روزیست که سام ول ،کارگردان سینمای
دلهره و هیچکاک سینمای ایران با دوســتان وعالقه مندانش وداع کرد.
اوساعت 2بعدازظهرروزدوشنبه ۳۰مهرماه سال ،۱۳۸۰درسن ۷۸سالگی
درگذشت. صفحه 8