روزنامه صبا شماره 1283
روزنامه صبا شماره 1283
روزنامه صبا شماره 1283
شنبه| 9مهر 1 |1401اکتبر 4 |2022ربیع االول |1444
سال دهم| شماره 8 |1283صفحه| 5000ناموت|
ایـن ارادت ،ازلـی
و ابـدی اسـت
گفت و گوهایی با
تهیه کننده و مجری فصل چهارم برنامه «نشان ارادت»
یوسف مرادیان :سینمای دفاع مقدس
باید زبان گویای حقایق باشد
صفحه 2
عکس :بهاره حسین نژاد
«خورشید کاروان» 1401
یکی از موفق ترین اجرا ها در ۳۱سال گذشته
صفحه 7
بدرود شیخ ،بدرود شیخ الرئیس
صفحه 8 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
شنبه9مهر 1401شماره1283
معرفی مستندهای راه یافته به جشنواره فیلم کوتاه تهران
اسامی ۱۳فیلم مستند جشنواره فیلم کوتاه تهران اعالم شد .این مستندها عبارتند از« :اخرین ارزوی
سیروس» به کارگردانی سجاد ترابی از تهران« ،امتحان تاریخ» به کارگردانی کاوه حدادی از بروجرد« ،امیر»
به کارگردانی داوود میرزابیگی از کرج« ،اویر» کوروش فرزانگان« ،به من اشــاره کن» به کارگردانی فرح
زارع مهرجردی از تهران« ،پناه به دریا» کامران رحیمی از بوشــهر« ،روزگار مفید» به کارگردانی محسن
عسکری زاده از تهران« ،سوری» سولماز علیزاده از کرج« ،شازده حمام» به کارگردانی احمد صراف یزد از
یزد« ،گالش منزل» علی شهاب الدین از تهران« ،لوورخانه» به کارگردانی شروین وحدت و پیام عزیزی از
تهران« ،مای سا» علیرضا صبوری از گرگان و «من زنده برگشتم» به کارگردانی مجتبی حیدری از تهران/ .ایسنا
«خفتان ابی» از مراکش به اسکار معرفی شد
با نزدیک شدن به پایان مهلت معرفی فیلم از سوی کشــورها به اکادمی اسکار برای حضور در شاخه
بهترین فیلم بین المللی اسکار ،۲۰۲۳سینمای مراکش نیز فیلم جدید «مریم توزانی» با عنوان «خفتان
ابی» را به عنوان نماینده رسمی خود برگزید .این فیلم که امسال در بخش نوعی نگاه جشنواره کن رونمایی
شد ،موفق به کسب جایزه بهترین فیلم این بخش از جشنواره به انتخاب هیات داوران فدراسیون بین المللی
منتقدان (فیپرشی) شد و داستان زن و مردی را ورایت می کند که مغازه ای را در شهر سال در کشور مراکش
اداره می کند« .مریم توزانی» پیش از این نیز در سال ۲۰۱۹نیز با فیلم «ادم» نماینده سینمای مراکش
در جوایز اسکار بود/ .ایسنا
یوسف مرادیان:
سینمای دفاع مقدس باید زبان گویای حقایق باشد
یوسف مرادیان بازیگر سینما و تلویزیون ،با تاکید بر
اهمیت سینما و قدرت رسانه در انتقال حقیقت و حتی
در نمونه هایی حقیقت سازی گفت :کشوری مانند امریکا
در کمال وقاحت و پستی به کشور مظلومی مانند ویتنام
(که هیچ گونه خطایی اعم از تعدی ،تعرض یا درگیری با
هیچ جایی را مرتکب نشده است) حمله می کند؛ قتل عام
و نسل کشی می کند و بعد از دل این ماجرا «جان رمبو»
و قهرمان می سازد و این قهرمان را به جهانیان القا می
کند .کسی نمی تواند منکر اثر گذاری و قدرت این سینما
شود؛ بسیاری از جوانان و هم نســلی های من اعتراف
می کنند که در برهه ای از زمان ،این فیلم ها را دیده اند و
چقدر از این که این ادم قهرمان است و یک تنه صدها
نفر را می کشــد ،کیف کرده اند .مرادیان در ادامه و در
اشاره به نقش خویش در فیلم«ماهورا» ،گفت :من برای
فیلم ماهورا برای نقش یک خلبان انتخاب شدم ،خلبانی
که قصه و داستانش حقیقت و واقعیت است؛ یعنی این
اتفاق واقعا در ان زمان افتاده است که یک خلبانی برای
شناسایی منطقه می رود و زمان برگشتن هواپیمای او را
می زنند؛ هواپیمای او یک هواپیمای شناسایی بوده است
و نه یک هواپیمای بمب افکن .این خلبان در منطقه ای
الپاچینوبازیگر«بیلینایت»شد
«هورالعظیم» با چتر فرود می اید و اهالی ان دهکده این
شخص را پنهان کرده و به عراقی ها تحویل نمی دهند؛
این موضوع باعث خشم عراقی ها می شود و انها در انتقام،
مردم این منطقه را قتل عام کرده و یک دهکده را از بین
می برند و انان را می کشند.
او افزود :خاطرم هســت که رهبر انقالب صحبتی را
داشتند و گفتند اگر ما سال ها در مورد این جنگ و این
دفاع فیلم بسازیم ،باز هم سوژه خواهیم داشت؛ همین
امروز هم که به اســامی کوچه ها نگاه مــی کنیم ،نام
شهدای زیادی را می بینیم؛ پس بستر فراهم است و البته
تمام ان مراودات ،دیپلماسی و هرچیزی که بین کشورها
وجود دارد ،سرجای خودش است؛ اما اگر می خواهیم در
این زمینه فعالیت کنیم و در مورد مساله خاصی ،داستان،
فیلم سینمایی بسازیم ،باید به همه جوانب بپردازیم و
باید حق مطلب ادا شود.
مرادیان تاکید کرد :باید وقایع را انگونه که اتفاق افتاده
و بوده است ،به تصویر کشید،حداقل در این سینما؛ چون
سینمای مقدسی است و باید حقایق به مردم نشان داده
شود؛ یعنی یا به این سینما نپردازیم و یا اگر می پردازیم،
حق مطلب را ادا کنیم/.ایرنا
ال پاچینو ،بازیگر افسانه ای امریکایی به گروه بازیگران فیلم «بیلی
فیلم درام مستقل را الک گریفن راث در اولین تجربه
نایت» پیوست .این ِ
ساخت فیلم بلند سینمایی اش ،کارگردانی خواهد کرد .این بازیگر کهنه
کار سینما در این فیلم روبروی چارلی هیتن بازیگر سریال «چیزهای
عجیب» و دایانا سیلورز که پیش تر در «نیروی فضایی» بازی کرده بود،
حضور پیدا می کند.
طبق جدول برنامه ریزی ،فیلمبرداری فیلم «بیلی نایت» این هفته
در لس انجلس اغاز می شود.
در این فیلم چارلی هیتن و دایانا ســیلورز نقــش الکس و امیلی
اموزان تازه فارغ التحصیل را بازی می کنند که برای فیلمسازی
دانش
ِ
اشتیاق دارند .الکس باید با غم از دست دادن پدرش کنار بیاید ،پدری
که یک فیلمنامه نویس شکست خورده بوده و برای الکس ،جعبه ای با
فیلمنامه های ناتمام و یک دستمال که رویش عنوان بیلی نایت نوشته
شده ،به جا گذاشته است/.صباخبر
«باردو» روانه اکران عمومی شد
«باردو» یا «وقایع نگاری اشتباه ُمشــتی حقیقت» که امسال در
جشنواره فیلم ونیز رونمایی شد ،از ۲۷اکتبر در مکزیک ،از ۴نوامبر در
امریکا و از ۱۶دسامبر نیز در سامانه نمایش نتفلیکس عرضه خواهد
شد .فیلم اسپانیایی زبان «باردو» که شخصی ترین فیلم «ایناریتو»
محسوب می شود ،نخستین ساخته این کارگردان مکزیکی پس از فیلم
«بازگشته»محسوبمی شودوهمچنیناولینفیلمکامالمکزیکی زبان
او ،پس از فیلم «عشق سگی» محسوب می شود« .باردو» یک کمدی
نوستالژیک درباره یک روزنامه نگار و مستندساز مشهور مکزیکی که
برای مواجهه با گذشته خودش و واقعیت کنونی کشورش به مکزیک
بازمی گردد .این فیلم به نویســندگی مشــترک ایناریتو و نیکالس
جیاکوبونهوبافیلمبرداریداریوشخنجیکهبهصورت ۶۵میلیمتری
ساخته شده و امسال از سوی مکزیک به اکادمی اسکار معرفی شده
«رما» به کارگردانی الفونسو
است .کشور مکزیک سال ۲۰۱۸با فیلم ُ
کوارون برنده جایزه اسکار بهترین فیلم بین الملل شد/ .ایسنا
کمال زاده و روایت کتاب صوتی برای نوجوانان
شهرزاد کمال زاده ،بازیگر سینما و تلویزیون ،پیرامون فعالیت های
خود در عرصه بازیگری گفت :در حال حاضر مشــغول کار خاصی در
عرصه بازیگری نیستم ،هم اکنون یک کتاب صوتی را براساس رمانی
برای رده سنی نوجوان اماده می کنیم و من در ان راوی هستم.
او درباره کم کار شدن خود در عرصه بازیگری اضافه کرد :در میان
پیشنهادات کار ویژه ای نبوده تا مرا برای بازی ترغیب کند .کمال زاده
گفت :به هر صورت وقتی به عنوان بازیگر سنت باال رفته و کمی تجربه
کسب می کنید ،دوست دارید تا اثار بهتری را به مخاطب ارائه کنید،
طبیعتا هیچکس دوست ندارد که بیکار باشد.
این بازیگر سینما و تلویزیون درباره حضور احتمالی خود در فصل
جدید گاندو خاطرنشان کرد :هنوز هیچ صحبتی برای حضورم در فصل
جدید گاندو نشده است ،البته فکر هم نمی کنم که در این سریال حضور
داشته باشم زیرا کار شخصیتی که بازی می کردم در همان فصل پیش
به اتمام رسید/.میزان صفحه 2
شنبه9مهر 1401شماره1283
خرب سیمنا و تلویزیون
مهوش صبرکن :با ارامش بیشتری به پیشنهادات فکر می کنم
مهوش صبرکن ،بازیگر ســینما و تلویزیون پیرامون فعالیت های خــود در عرصه بازیگری گفت :در
حال حاضر چندین پیشنهاد بازی در اثار سریالی را دارم و منتظرم تا در نهایت بتوانم با یک یا دو تا از انها
براساس زمان بندی قرارداد ببندم .او ادامه داد :واقعیت امر به دلیل کرونا رضایت چندانی برای حضور در اثار
نداشتم ،در این دو سال شاید دو یا سه کار بازی کردم که انها هم کوتاه بودند ،کرونا من را خانه نشین کرد و
نمی توانستم ریسک کنم .صبرکن با اشاره به کاهش بیماری کرونا و احتمال بازگشتش به بازیگری افزود:
من با بازیگری خداحافظی نکردم که بخواهم بازگردم .امروز که این بیماری کاهش پیدا کرده با ارامش
بیشتری به پیشنهادات فکر می کنم/.میزان
نقش افرینی داستین هافمن برای کاپوال در ۸۵سالگی
داستین هافمن که به تازگی ۸۵سالگی اش را جشن گرفت در فیلم جدید فرانسیس فورد کاپوال با عنوان
«مگالوپولیس» جلوی دوربین می رود .پیشتر شماری از بازیگران مطرح برای بازی در جدیدترین فیلم
کارگردان «پدرخوانده» معرفی شده بودند و اینک داستین هافمن نیز به این فهرست بلندباال افزوده شده
است .حضور تالیا شایر ،بازیگری که در فیلم «پدرخوانده» به عنوان خواهر کاپوال ظاهر شده بود نیز با همین
خبر تایید شد .ادام درایور ،ناتالی امانوئل ،فارست ویتاکر ،الرنس فیشبرن ،جان ویت و ابری پالزا ،شایا لباف،
گریس وندروال ،کاترین هانتر و جیمز ریمار هم قب ً
ال به عنوان بازیگران این فیلم معرفی شده بودند .کاپوال
از «مگالوپولیس» به عنوان فیلمی یاد کرده است که نتیجه همه تجربه های سینمایی پیشین اوست/.مهر
مریم بختیاری کارگردان «باال افتادن»:
حضور در جشنواره فیلم کوتاه ،برای هر فیلمسازی جذاب است
مریم بختیاری ،کارگردان فیلم کوتــاه «باال افتادن» که در
یو نهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران و در بخش
س
اثار داستانی حضور دارد ،درباره روند تولید این فیلم گفت :تقریبا
از تیرماه ۱۴۰۰پیش تولید کار را شروع کردیم که به دلیل شیوع
کرونا مجبور شدیم کمی کار را عقب بیندازیم و در نهایت روزهای
پایانی شهریور و طی ۳روز فیلمبرداری کار را انجام دادیم و در
نهایت بهمن ماه نسخه نهایی کار اماده شد.
او افزود :فیلم را با هزینه شخصی خودم ساختم و باتوجه به
اینکه یکی از سیاست های انجمن سینمای جوانان ایران حمایت
از ژانرهای متفاوت بود ،کار را ارایه دادم و خوشبختانه پذایرای
فیلم بودند و به عنوان حامی و تهیه کننده در کنار من قرار گرفتند.
بختیاری با اشاره به این مطلب که اولین تجربه کارگردانی خود
را پشت سر گذاشته اســت ،درباره فیلم خود توضیح داد« :باال
افتادن» اولین تجربه کارگردانی و بازی مــن بود .فیلم در ژانر
فانتزی و به مدت ۱۵دقیقه اســت .درباره داســتان فیلم هم
می توانم بگویم فیلم در مورد مردی است که خوابش متناسب با
انتظارش پیش نمی رود.
این کارگردان درباره دغدغه خود از ساخت این فیلم بیان کرد:
واقعیت این است که دغدغه اصلی من بحث محتوایی فیلم است
که به قضیه پذیرش می پردازد .این که افراد زیادی هستند که از
گره هایگذشتهخودعبورنمی کنندونمی تواننداز موقعیت های
زمان حال بهره برده و تجربه های جدیدی داشته باشند.
او درباره حضور در جشــنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران
گفت :قطعا برای هر فیلمسازی خیلی جذاب است که از طریق
فیلمش با ادم های متفاوت ارتباط برقرار کند و بزرگترین میزبان
فیلم کوتاه در کشور ما ،جشنواره فیلم کوتاه تهران است که در ان
3
مخاطبان جدی و متخصصان حضور دارند.
بختیاری درباره ساخت فیلم بلند داستانی هم بیان کرد :کال
فضای فیلم کوتاه را دوست دارم .قطعا دوست دارم در اینده فضای
فیلمبلندداستانیراهمتجربهکنمکهبهوقتخودشبهسراغش
می روم اما مایلم پس از وارد شدن به عرصه فیلم بلند ،باز هم گاهی
به فضای فیلم کوتاه برگردم .مریم بختیاری در پایان گفت :من به
واسطه زیست متفاوتم تجربه متفاوتی داشتم و به دلیل همین
احساس می کنم باید به همدیگر اجازه دهیم تا در فضای امن
بتوانیم دیدگاه های مختلف و متفاوت را به اشــتراک بگذاریم.
اکران فیلم «باال افتادن» بسیار برایم مهم است تا به واسطه ان
مخاطبان از دیدگاه متفاوتی دنیای من را ببینند.
عوامل فیلــم کوتاه «باال افتــادن» عبارتنــد از کارگردان:
مریم بختیاری ،نویســندگان :مریم بختیاری ،امین چادگانی،
تهیه کنندگان :انجمن سینمای جوانان ایران ،مریم بختیاری،
بازیگران :وحید راد ،مریم بختیاری ،نسا قمشه ای ،دستیار اول
کارگردان و برنامه ریز :مهیار صیفوری ،مدیر فیلمبرداری :رضا
زینعلی ،طراح صحنه و لباس :حامد اصالنی ،تدوین :شیدا گرجی،
طراحی و ترکیب صدا :زهره علی اکبری ،صدابردار :فرزین زند،
جلوه های ویژ ه بصری :محمد کشاورز ،اصالح رنگ و نور :نگین
حیدری ،گریمور :ســوگل بهرام پور ،منشــی صحنه :سمانه
اسکندری ،عکاس :نیلوفر لقایی ،امیر پیرصالحی ،طراح گرافیک:
معین کرمی ،مجری طرح :مهرداد مهرپویان ،مدیر تولید :رامین
کاظمی ،دستیاران فیلمبرداری :جواد نصیرپور ،اردالن معتمدی،
حامد سعادت جو ،دستیار یک صحنه :امید مرادی ،مدیر صحنه:
بابک نیوشادان ،دستیار لباس :شیوا غالمعلیان ،دستیار صداگذار:
نیلوفر خدادی ،دستیار صدا :نیما خدادی/.صباخبر صفحه 3
4
شنبه9مهر 1401شماره1283
برنامه «نشان ارادت» از جمله تالش های
افاق احمدیان
تلویزیون برای گرامیداشت ایام محرم و صفر
گفت و گو
بود که هر روز روی انتن شبکه دو رفت و قرار
است در طول سال به شکل هفتگی در کنداکتور قرار بگیرد.
فصل چهارم «نشان ارادت» با حضور چهره های مطرح و مردم
عادی ،به تهیه کنندگی پویان هدایتی ،اجرای حسین متولیان
و کارگردانی محمدعلی بای در گروه معارف شبکه دو سیما و با
مشارکت ستاد عتبات عالیات ساخته شد.
پویان هدایتی:
مخاطب خود را در «نشان ارادت» دید
پویان هدایتی تهیه کننده «نشان ارادت» برنامه هایی چون وقتشه،
حب الحسین و سری های پیشین «نشان ارادت» را در کارنامه دارد ،با
اشاره به رویکرد مخاطب محور این سری برنامه مناسبتی درباره حال و
هوای فصل جدید با صبا گفت وگو کرده است.
بارزترین تفاوت سری جدید «نشان ارادت» با فصل های
پیش چه بود؟
ما در این فصل ایده های مختلفی برای ساخت برنامه داشتیم و در
نهایت به این نتیجه رسیدیم که اســتخوان بندی برنامه تغییر نکند
و فقط چند ایده تازه به ان اضافه شــود .برای همین اســت که شما
می دیدید ســهم مردم عادی در برنامه زیاد است .یا نمایندگان اقوام
جایی ثابت دارند که با لباس محلی حاضر می شدند و با سبک خاص
خود به اجرای عــزاداری و نیز تعزیه خوانــی می پرداختند .تعامل با
بیننده ها هم در فصل جدید بیشتر از قبل شد.
درباره ساز و کار تعامل با بیننده ها بیشتر توضیح می دهید؟
یک برنامه موفق نخواهد بود مگر ان که مخاطب خود را در ان ببیند.
حتما بخشی از وظیفه برنامه ساز این است تا بر اساس نیازها سراغ تولید
محتوا برود اما بخش دیگر این اســت که ســلیقه و خواست مخاطب
را فراموش نکند .بخشــی از هویت «نشــان ارادت» بر اساس سلیقه و
درخواست مردم شــکل گرفت .ما وقتی دیدیم تعداد پیام ها به برنامه
زیاد است ،با خود گفتیم غیر از اعمال نظر مخاطبان چه کار می توان کرد
که حق مطلب دوچندان ادا شود .برای همین سراغ یک ایده رفتیم و با
مخاطبان برنامه تماس گرفتیم .به انها گفتیم شما از ما خواسته بودید که
از کربالی معال برای تان سوغاتی بیاوریم .هدیه متبرک شما مثل انگشتر،
تسبیح و ...اماده است .احساس انها بعد از شنیدن این خبر برای ما جالب
بود و فکر کردیم یک قدم مهم برای تشکر از مردم برداشته شده است.
خیلی جالب بود وقتی می دیدیم مردم از این که یک برنامه تلویزیونی به
خواسته انها توجه داشته است ،خوشحال هستند.
در برنامه های دیگر هم تعامل با بیننده بوده و هست .به نظر
شما این مقدار کفایت می کند؟
واقعیت این اســت که هر چه قدر با مردم تعامل داشــته باشیم،
باز هم کم اســت .یک زمان نامه های زیادی از طرف مخاطبان برای
برنامه سازان نوشته می شد .بعدها نوبت به پیامک و تلفن گویا و دیگر
راه های ارتباطی رسید و حاال فضای مجازی پل ارتباطی بینندگان با
برنامه های تلویزیونی شده است .معتقدم مخاطبان وفادار تلویزیون
که تعدادشان کم هم نیست ،باید به اشکال متنوع در تولید یک برنامه
دخیل باشند .این که اقای جبلی به عنوان نفر اول صدا و سیما ،ایمیل
اختصاصی برای ارتباط با مردم در نظر می گیرد ،نکته مهمی است و
برنامه سازان باید به این مساله عنایت داشته باشند.
از نظر ساختاری تفاوت های اندکی میان فصل چهارم این
برنامه با فصل های پیشین وجود داشت .درباره رویکرد گروه
برنامه ساز در تولید این برنامه و این تفاوت ها بگویید...
هدف گذاری «نشــان ارادت» این بود تا برنامه ای با ضرباهنگ باال
اماده و ارائه شود .بنابراین عالوه بر گفت وگوهای استودیویی ،ایتم های
متعددی اماده و پخش می شد .بخشــی از ان به تالش ستاد عتبات
اختصاص داشــت تا مردم با این فعالیت ها اشنایی بیشتر پیدا کنند
و در صورت تمایل بتوانیم مشارکت انها را جلب کنیم .عالوه بر این،
دوربین برنامه سراغ مردم عادی می رفت تا سهم حضورشان در برنامه
بیش از قبل باشد .ساختار و شــکل ظاهری «نشان ارادت» نسبت به
قبل ،تغییرات کمی داشت .اســتودیوی برنامه ثابت بود و از ابزارهای
تعویضی ستاد عتبات و نیز باغ موزه دفاع مقدس که محل ضبط برنامه
بود ،استفاده شــد .به هر حال چون قرار بر این است تا تولید و پخش
برنامه در طول سال تداوم داشته باشــد ،در این فصل هم سعی ما بر
این بود که نشانه شناســی و هویت بصری برنامه تفاوت زیادی با قبل
نداشته باشد .این یک واقعیت است که برنامه سازی برای امام حسین
(ع) نباید محدود به محرم و صفر شود بلکه در طول سال ،مهمان های
محترم در استودیو «نشان ارادت» حاضر می شوند و حس درونی خود
پرونده
ایـن ارادت ،ازلـی
با سیدالشهدا (ع) را با مخاطبان برنامه به اشتراک می گذارند.
در برنامه «نشان ارادت» مجری حضور ندارد؛ به نظر شما
بهتر نبود برای گفت وگو با چهره های مطرح ،مخاطب مجری
برنامه را می دید؟
ما این مساله را با حسین متولیان مطرح کردیم اما جوابش این بود
که چون برنامه می خواهد به درونیات ادم ها و احساس شان نسبت به
امام حسین (ع) نزدیک شود ،بهتر است این حس از طریق مجری مقابل
دوربین منتقل نشود .انصافا هم او زحمت زیادی برای به بار نشستن
هدف برنامه کشید .خودتان می دانید که یک مجری با بهره گیری از ابزار
چهره می تواند بهتر حرفش را منتقل کند .با این حال ایشان به مدلی از
صداسازی رسید که حاصل تجربیات متعدد اوست و توانست منظور و
هدف را در قالب صدای خود منتقل کند.
به مهمان های برنامه ،توصیه می شد که چطور حرف بزنند؟
«نشــان ارادت» برای مهمان ها برنامه ای اشنا است و وقتی از انها
دعوت می کنیم ،نیاز به توضیح نیست ،چون از فضای ان شناخت کافی
دارند .ما فقط کلیت را مطرح می کنیم و می گوییم حس و حال شان را
نسبت به امام حسین (ع) بیان کنند .تاکنون بیش از 140چهره مطرح
حوزه های مختلف مهمان «نشان ارادت» بودند اما ما نه سواالت را در
اختیارشان گذاشتیم و نه توصیه کردیم که چه بگویند و چه نه ...اتفاقا
همواره حسن برنامه به همین بوده است که همه حرف های مطرح شده
در ان «دلی» باشد .ما همیشــه معتقد بودیم اگر حرفی از دل براید
الجرم بر دل می نشیند .مخاطب تیزهوش است و می داند کدام حرف
کوششی است و کدام حرف جوششــی .ضمن این که نباید فراموش
کنیم وقتی یک برنامه درباره سیدالشهدا (ع) ساخته می شود این قدر
ظرفیت دارد که نیاز به هیچ توصیه ای نیست .این مکتب سراسر درس
است و هر کدام از مهمان ها به گوشه ای اشاره می کردند ،حس واقعی
خود را بر زبان می اوردند و مخاطب با ان ها همراه می شد.
ولی یک شائبه هم وجود داشت که چهره های مطرح مقابل
دوربین «غلو» می کنند...
نه .شاید ریشه این شائبه در سایر برنامه های غیرمذهبی باشد اما صفحه 4
ی و ابـدی اسـت
اینجا اینگونه نبود .موضوعی مثل قیام کربال و ارادت به امام حســین
(ع) ،یک امر ازلی و ابدی است و حتی غیر مسلمان ها هم از این حس و
میل برخوردارند .اتفاقا برنامه هایی از جنس «نشان ارادت» جزو معدود
جاهایی است که چهره های مطرح ،خود واقعی شان را عرضه می کنند
و خبری از اغراق و غلو در بیان احساسات و نگاه ها در ان نیست.
چه ضرورتی داشت که باز هم سراغ چهره های مطرح بروید؟
مدل جدید برنامه سازی بدون حضور چهره های مطرح رویکردی
است که تلویزیون در سال های اخیر سراغ ان رفته است .بعضا هم این
دورخیز منجر به نتیجه شده اما شما برنامه ای مثل «عصر جدید» را
در نظربگیرید .همین برنامه اگر دارای داوران مطرح نبود ،بخشــی از
جذابیت خود را از دست می داد .به نظرم بهره بردن از چهره ها تا حدودی
ضروری است و می تواند مثل قالب برای جذب مخاطب عمل کند .از
طرف دیگر روزی که قرار شد «نشان ارادت» را بسازیم ،فضا به گونه ای
بود که برخی هنرمندان به خاطر نداشــتن اطالعات کافی ،نقدهایی
درباره فعالیت ستاد در کربال مطرح می کردند .در حالی که فعالیت های
پرونده
ستاد عتبات نه تنها باعث خروج ارز از کشــور نشده که زمینه ایجاد
اشتغال را هم فراهم کرده است و همین منجر به ارزاوری هم شده است
و به واسطه ماموریت ستاد عتبات ،خیلی ها در داخل کشور مشغول به
کار هستند .این نکته در نقد برخی هنرمندان مغفول مانده بود .این
دسته نقدها ،یک ســوءتفاهم هم ایجاد می کرد که انگار هنرمندان و
چهره های مطرح با نگاه سیدالشهدا (ع) مخالف هستند که هیچ عقل
سلیمی این را نمی پذیرد .ما تصمیم گرفتیم از خود هنرمندان و دیگر
چهره های اشنا برای رفع این سوءتفاهم استفاده کنیم.
فصل بعدی «نشان ارادت» ساخته خواهد شد؟
امیدوارم صحبت من تعبیر به شــعاری بودن رویکردم نشود .من
موقع تولید «نشان ارادت» مثل برنامه های قبلی یعنی «حب الحسین»
و «حس مشترک» ،یک جمله به همکاران می گفتم و این بود که ما
داریم کار هیئتی انجام می دهیم .هیئت ها با خلوص نیت برپا می شوند
و همین رمز ماندگاری انها است .از طرفی ،تولید برنامه با موضوع امام
حسین (ع) را سعادت می دانم و اصال گرایش درونی ام ساخت اینگونه
شنبه9مهر 1401شماره1283
5
برنامه ها است .اگر توفیق باشد و دوستان محترم ستاد عتبات عالیات
و شبکه دو سیما صالح بدانند سری بعدی «نشان ارادت» با شمایلی
تازه ساخته خواهد شد .چند ایده هم داریم از جمله این که می خواهیم
به شــهرهای مختلف برویم و این بخش را در قالب یک مراسم ویژه
به سرانجام برسانیم .در این مراســم چهره های بنام هر استان حضور
دارند؛ مثل صاحبــان هیئات ،خادمان ،مداحــان و ذاکران اهل بیت
(ع) ،نمایندگان سازمان عتبات عالیات ،مسئوالن استان ها و عاشقان
اباعبداهلل الحسین (ع) .از یک چهره مطرح مثل بازیگران ،ورزشکاران
و ...که در استان خود صاحب محبوبیت هستند هم استفاده می کنیم.
بعد از برپایی مراسم ،گزارش ان در قالب مســتند در برنامه «نشان
ارادت» پخش می شود .چه بسا این ایده در همین فصل هم اجرایی
شود.
برنامه سازی مذهبی سخت تر است یا برنامه های معمولی؟
در مجموع ساخت برنامه برای مخاطب میلیونی در رسانه ملی کار
سختی است .از این جهت که برنامه ساز مسئولیت سنگینی بر دوش
دارد .طبعا وقتی قرار اســت موضوعات مهم مذهبی دستمایه تولید
برنامه شوند ،این وظیفه سنگین تر می شود.
و شما در «نشــان ارادت» چقدر با چالش های مدیریتی و
چارچوب های سازمانی مواجه بودید؟
من در جای دیگر هم به این مساله اشاره کردم و گفتم هیچ چالشی
از نظر موضوعی پیش روی ســازندگان «نشــان ارادت» نبود .حامد
بامروت نژاد مدیر شبکه دو ،بر اساس فصل های قبل سفارش ساخت
فصل جدید را داد .همین نشان می دهد که برنامه مورد توجه ایشان
بوده است .تعامل با دوســتان ســتاد عتبات از جمله یوسف افضلی
(معاون فرهنگی و مشارکت های مردمی ستاد توسعه بازسازی عتبات
عالیات) هم بر اساس تجربیات پیشین بود .طبعا هر کدام نکاتی مدنظر
داشتند که در راستای تقویت برنامه است .اما هیچ چالشی نبود و حرف
مهمان ها بدون ممیزی روی انتن رفت .ما هم در گروه تحریریه و نیز
تیم ایده پرداز ،حواس مان به حساسیت ها بود و طوری رفتار می کنیم
که همه چیز منطبق با واقعیت باشد .طبعا در کنار تببین مفهوم قیام
امام حسین (ع) نکته مهم یعنی پرهیز از انحرافات باید سرلوحه فعالیت
برنامه سازی در این عرصه باشد .نمی دانم «نشان ارادت» چقدر موفق
بوده ولی ما همه تالش مان را برای ســاخت یک برنامه درخور صرف
کردیم .امیدوارم هم ما و هم دوســتان برنامه ساز این حوزه ،ایده های
جدید برای تولید کارهای ویژه درباره امام حسین (ع) داشته باشیم.
عقیده دارم می توان هر بار برنامه ای متفاوت ساخت و رضایت مخاطب
را بیش از پیش براورده کرد.
سیدحسین متولیان:
نخواستم جلوی دوربین باشم
سید حسین متولیان شاعر ،ترانه سرا ،نویسنده و مجری تلویزیون
در سری چهارم «نشان ارادت» به عنوان مجری حضور داشت .او درباره
این حضور تازه گفت :دوستان شبکه دو و همچنین تیم تهیه و تولید
برنامه «نشان ارادت» به من لطف داشتند و بارها خواستند من جلوی
دوربین باشم .اما این پیشنهاد خودم بود که پشت دوربین باشم و این
موضوع یک علت روان شناختی دارد.
او ادامه داد :وقتی ما می خواهیم به زوایای شخصیتی و به اعماق وجود
افراد سری بزنیم ،هر چیزی که توجه مخاطب را تقسیم به دو کند ،مخل
ان کاری است که می خواهیم انجام دهیم .حضور من در مقابل دوربین،
توجه مخاطب را به دو نیمه تقسیم می کرد و یک بخشی به مجری و یک
بخشی به سوژه برنامه اختصاص پیدا می کرد .درواقع بنای ما این بود که
به درونیات ادم ها احساس شان نسبت به امام حسین (ع) نزدیک شویم.
بنابراین فقط باید میهمان مقابل دوربین قرار می گرفت.
متولیان گفت :مجری در چنین برنامه هایی کارکرد هدایت کننده
دارد .شاید ان دوره ای که در رادیو کار کرده ام به کمکم امد که اتفاقات
خوبی رقم بخورد .اما این کار خیلی دشوار است.
این مجری ادامه داد :در «نشان ارادت» میهمان هایی داشتیم که
معذوریات هایی داشتند اما ما درمورد خودشــان حرف زدیم که در
انتهای برنامه گفته اند چقدر حالم خوب شد .پس بخشی از این موضوع
هم در چینش سواالت است که از یک نقطه ای شروع کنیم و به یک
نقطه ای برسیم .خوشــبختانه هیچ چیز به ما تحمیل نشد .همچنین
من قبل از اینکه بخواهیم ضبط برنامه را شــروع کنیم با مدیر شبکه
دو جلسه ای داشتم که ذره ای تحمیل از سوی ایشان صورت نگرفت و
کامال دست ما را باز گذاشتند .درمورد سازمان عتبات عالیات هم همین
اتفاق افتاد و هیچ چیزی را به ما تحمیل نکردند .حتی ان تصاویری که
از زحمات ستاد بازسازی و توسع ه عتبات عالیات نشان داده می شد هم
پیوست خود برنامه و یک قسمتی از هویت برنامه است .اتفاقی که در
ان جا میفتد برای همه ما ارزشمند است. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
شنبه9مهر 1401شماره1283
«یادگار دفاع» در موزه عکسخانه شهر
نمایشگاه گروهی عکس «یادگار دفاع» به مناسبت هفته دفاع مقدس و با حمایت انجمن عکاسان انقالب
و دفاع مقدس ،دوم تا ۱۴مهرماه در روزهای شنبه تا چهارشنبه در موزه عکسخانه شهر میزبان عالقه مندان
است .در این نمایشگاه ۱۷قطعه عکس یادگاری رزمندگان از قبل و بعد از عملیات های مختلف در قطع ۵۰
در ۷۰و به صورت رنگی و سیاه و سفید به نمایش گذاشته شده است .محسن شاندیز ،جلیل دوروزی ،بهرام
محمدی فرد ،بهزاد پروین قدس ،یوسف گرامی ،احمد بناکاشانی ،مهرداد ارشدی ،یونس ذاکری ،مرحوم مریم
کاظم زاده ،جهانگیر رزمی ،حمزه رازدشت ،سعید صادقی و شهید محمدی عکاسان این مجموعه هستند و
عکس ها بین سال های ۱۳۵۹تا ۱۳۶۶به تصویر کشیده شده است /.فارس
اناهیتا خسروی بازیگر نمایش «تن سایه»:
مونولوگ؛ سخت ترین شیوه اجرا برای بازیگر است
اناهیتا خســروی ،بازیگر نمایش «تن ســایه»
بــه نویســندگی و کارگردانی مریم یاســینزاده و
تهیه کنندگی احسان حاجی پور تا ۳۱شهریور ماه
در پردیس تئاتر ســپند روی صحنه بود و او در این
اثر در نقش «ممدو» ظاهر شــده که در جامعه ای
روستایی ،زاده شده اســت .در اپیزودی که اناهیتا
خسروی نقش افرینی می کرد دغدغه های «ممدو»
در بحبوحه هشــت ســال دفاع مقدس به نمایش
گذاشته می شد.او راجع به دالیلی که باعث پذیرش
ایفای نقش «ممدو» در نمایش «تن ســایه» شد،
عنوان کرد :جنگجویی این شخصیت ،تاثیرگذاری
انتشارکتاب«ساریسبز»درنشربرج
کتاب «ساری سبز» نوشته اناندا دوی با ترجمه سپهر یحیوی به
همت نشر برج به چاپ رسید.
در توضیح این کتاب از سوی ناشر امده است« :اناندا دوی در رمان
ساری سبز از خالل واگویه های درونی راوی ،خواننده اش را به تماشای
گفتگوهای دردناک و خشونت بار میان این زنان و پیرمرد می نشاند.
به تدریج از میان ایــن زخم ها عناصری از گذشــته ی خانواده هویدا
می شــود؛ مالمت ها ،خاطرات و چهره ی رازالود همسر پزشک که در
زنان ازارگ ِر بی رحم را دم مرگ
شرایطی وحشتناک مرده است ...و این ْ
ارام نمی گذارند» .در خالصه داستان این کتاب می خوانیم« :اینجا در
جزیره موریس ،پزشک پیری در بستر مرگ است و نوه و دخترش بر
بالین او حاضرند .اینکه ان ها از نزدیک شدن مرگ پیرمرد ناراحت اند
یا نه ،بستگی به عمق زخمی دارد که خشونت بر قلب هایشان نشانده
است»« .ساری سبز» در ۱۹۲صفحه با قیمت ۹۵هزار تومان روانه بازار
کتاب شده است/ .صباخبر
شرفشاهی« :موالنا» نابغه ای برای تمام دوران هاست
کاظم کامران شرفشاهی ،دبیر هجدهمین دوره جشــنواره «قلم زرین» پیرامون اشعار موالنا گفت:
جالل الدین محمد بلخی معروف به موالنا ،مولوی و رومی یکی از چهره های بزرگ در عرصه شعر و ادبیات
فارسی محسوب می شود ،البته باید موالنا را به عنوان شاعری جهانی و فراملی شناخت ،اوازه این شاعر بزرگ
مرز های ایران را در نوردیده و فراملی شده است .این شاعر بزرگ پارسی زبان به تمام علوم زمان خود احاطه
داشته است و در قالب های گوناگونی طبع ازمایی کرده است که شاخص ترین انها اثار مثنوی ،رباعی و غزل
بوده است ،لذا کتاب «مثنوی معنوی» وی به تعبیر اقبال «قران منظوم» بوده که نشانگر الهام پذیری ،اشنایی
و احاطه موالنا به ایات و روایات بوده است /.میزان
رنج
و قدرت اش برابر مشــکالت و طنازی در
ِ
مقابل ِ
پنهانی که می کشــد ،انچه بود که در نگاه اول مرا
جذب این شخصیت کرد.
بازیگر نمایش «مسافرانی از شــیکاگو» درباره
چالش هایی که این شخصیت در بازیگری توانست
دنبالنقش هایی
برایاوایجادکند،گفت:منهمیشه ِ
هستم که متفاوت از خودم باشد ،مرا به چالش بکشد
پنهان وجودم را در ان ها کشف و اشکار
و بتوانم نقاط
ِ
کنم تا بتوانم به بهترین شکل به ایفای نقش بپردازم.
«ممدو» سرشار از حس های مختلف از دو وج ِه زن
و مرد است و سرشار از ســرکوب هایی که تک ِ
تک
ما جدایِ از بحث جنســیتی در جامعه با ان روبه رو
هستیم بدون اینکه قبل از توجه به این موضوع فکر
کنیمکهماانسانیموانسانیتوجهمشترکمیانهمه
ما جدا از جنسیت های ماست .چالش این نقش برای
کردن وج ِه مردانه خودم و ان جنگجویی
من در پیدا
ِ
پنهان که درونم رخنه کرده بود .بیرون کشــیدن
ان ها از درون خودم و به نمایش گذاشتن شان برای
تماشاگران ،انچه بود که این شخصیت را برای من
جذاب می کرد .همچنین ،روبه رو شدن با تابوهایی که
خوب یا بد از بیرون به این شخصیت تحمیل می شد و
باید از ان ها گذر می کرد ،از دیگر جذابیت های ان بود.
ایــن بازیگر در تشــریح وجه جامعه شناســانه
نمایش اثار «سمانه صمیمی» در در گالری ُا
اثار ســمانه صمیمی در گالری ا ُ به نمایش درامد .یک بخش
از کار های ارائه شده در این نمایشــگاه شامل ۱۳اثر چاپ دستی
کالکوگرافی است که بیشتر شامل چاپ های اچینگ ،اکواتینت،
درای پوینت و ...است و دسته دیگر ۱۷طراحی است که با ترکیب
مواد به وجود امده اند .در بعضی از ایــن اثار ابتدا مونوتایپ انجام
شده و بر روی ان با زغال و مداد و ...کار شده و تعدادی دیگر از اثار
ابتدا طراحی شده و بعد روی ان ها با مرکب افست یا مرکب های
پایه اب کار شده است.
صمیمی درباره خصوصیات اثارش گفت :کنتراست باال ویژگی
کار های من است و منظره پردازی هایی که در شیراز وجود داشت
دارای ساخت و ســاز دقیق بود ،اما من از ابتدا نمی خواستم یک
منظره معمولی کار کنم که از ابتدا تا انتها ان را بسازم .چاپ دستی
ذهنم را باز می کرد و اجازه خالقیت به من می داد .هر کاری که انجام
می دادم ایده ای برای کار بعدی شکل می گرفت /.هنرانالین
شــخصیت «ممدو» اظهار کرد :در جامعه امروز به
دلیل شــرایطی که در ان زندگی می کنیم ،دیگر
بسیاری از کارها معنای زنانه یا مردانه بودن خود را
دوشادوش هم
از دست داده اند و زنان و مردان باید
ِ
گذراندن زندگی را در کنار
کار کنند تا توانایی برایِ
ِ
هم داشته باشــند .من به شخصیت «ممدو» فرایِ
جنســیتش نگاه کردم؛ به عالیقی که ممکن است
هر زنی داشته باشد و در توانایی هایش بگنجد فکر
روح ظریف
کردم .همچنین ،به قدرتی که در البالیِ ِ
ِ
لطیف یک زن نهفته شده است که ما به اشتباه ان را
و
مردانگی تعبیر می کنیم.
خسروی در تشریح اینکه مونولوگ و اپیزودیک
بودن نمایشنامه «تن ســایه» باعث ایجاد نگرانی
برای این بازیگر نشــد که ممکن است تماشاگر با
اثر همراهی نکند و ان را نپسندند ،گفت :مونولوگ
سخت ترین شــیوه اجرایی برای یک بازیگر است
چون اگر ان را خوب اجرا کند ،می تواند به بهترین
شکل تماشاگر را با خودش همراه کند .همچنین ،اگر
اجرای بدی داشته باشد ،صد در صد تماشاگر را کالفه
و خسته خواهد کرد .اناهیتا خسروی گفت :بازیگری
مثل هوایی ست که در ان نفس می کشم و
برایِ من ِ
امیدکه تاهمیشهبیکرانبازیگری راه تنفس منبرایِ
زندگی کردن باشد/.صباخبر
حاجی ابادی :ترویج دفاع مقدس ،مردمی باشد
رضا حاجی ابادی مدیر انتشارات هزاره ققنوس گفت :اگر افرادی
که در حوزه نشــر دفاع مقدس فعالیت می کنند شبیه افرادی بودند
که از انها روایت می کنند ،نه تنها در ایران نشر دفاع مقدس شناخته
شده ای داشتیم ،بلکه مبارزان ایرانی مانند پارتیزان های یوگسالوی
در جهان شناخته شده بودند .او افزود :مسائل تا جایی پیش رفته است
که داوران در کنگره های شــعر از یکدیگر تقدیر و یکی لطف دیگری
را در مراسم های مختلف جبران می کند .این مســائل با هیچ کدام
از ارزش های دفاع مقــدس هماهنگی ندارد .اگــر فعالیت فرهنگی
به درستی انجام شود ،مردم از ان اســتقبال می کنند .این اتفاق به
کمک یارانه و کمک دولتی اتفــاق نخواهدافتاد .همانطور که جنگ
تحمیلی ما مردمی بود ترویج و روایت ان هم باید مردمی باشــد .به
گفته حاجی ابادی شاید سرداران جنگ و رزمندگان ،سرداران خوبی
در دفاع مقدس بودند اما به این معنی نیست که ناشران و نویسندگان،
پخش کنندگان و ارشیوداران خوبی هم هستند /.ایرنا صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
نمایش «صفر مرزی» در شاهرود اجرا شد
محمد تقی یزدی سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسالمی استان شاهرود ،با بیان اینکه نمایش صفر
مرزی به کارگردانی و نویسندگی محمدرضا عبادیانی در شاهرود به اجرا درامد ،بیان کرد :در این نمایش
هنرمندان بومی شهرستان شاهرود ایفای نقش کردند.
او با بیان اینکه نمایش صفر مرزی روایت موازی زندگی یک مرد ایرانی و یک دختر کرد کردستان عراق به
صورت همزمان است ،تاکید کرد :داستان نمایش «صفر مرزی» پیرامون جنگ بین ایران و عراق می گذرد.
سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسالمی استان شاهرود ،با بیان اینکه نمایش در پالتوی این اداره به
اجرا درامد ،گفت :این اثر برای ارسال به جشنواره تئاتر فجر اماده می شود/.مهر
شنبه9مهر 1401شماره1283
7
تعویق در بلیت فروشی اجراهای تماشاخانه ایرانشهر
در حالی که از سوی اریان رضایی مدیر روابط عمومی تماشاخانه ایرانشهر در مصاحبه با خبرگزاری مهر
اعالم شده بود که نمایش های روی صحنه رفته در این تماشاخانه از ۶مهر ماه امکان ازسرگیری اجراهایشان
را دارند ،با پیگیری های انجام شده مشخص شد ،هنوز سامانه بلیت فروشی تیوال سه نمایشی که در این
تماشاخانه اجرا دارند ،باز نشده است و امکان رزرو و خرید بلیت وجود ندارد« .سوم ماه می» به کارگردانی
سعید حسنلو« ،اقای اشمیت کیه؟» اثری از سهراب سلیمی و «رئالیسم مصنوعی» ساخته ایمان اسکندری
سه اثری هستند که هم اکنون در تماشاخانه ایرانشهر اجرا دارند .همچنین طبق اعالم مدیرروابط عمومی
ایرانشهر ادامه اجرای اثار نمایشی منوط به تصمیم گیری گروه ها است/.صباخبر
سرپرست گروه فرهنگی و هنری «فدک» عنوان کرد:
«خورشید کاروان»1401
یکی از موفق ترین اجرا ها در ۳۱سال گذشته
مهدی متوسلی ،نویسنده نمایش «خورشید کاروان» و سرپرست گروه فرهنگی و هنری «فدک» که به
تازگی برای سی و یکمین سال متوالی روی صحنه رفت ،درباره شرایط اجرای این نمایش در سال جاری
گفت :واقعیت این است که در ۳۱سالی که نمایش «خورشید کاروان» روی صحنه رفته است شرایط بدون
اضطراب و استرس نداشتیم و این روند اتفاق همیشگی بوده است .او یاداور شد :معتقدم که مفهوم تئاتر با
موضوع اضطراب و استرس همراه است زیرا پارامترهای زیادی باید برای اجرای یک تئاتر مهیا باشند .در این
کلیت ،شرایط تئاتر در کشور ما به دلیل کمبود سالن های نمایش ،مشغله متعدد هنرمندان و عوامل و کمبود
امکانات وضعیت اضطراب و استرس را برای گروه و عوامل ان دوچندان می کند .متوسلی با بیان اینکه این
استرس با ما همزاد بوده است ،افزود :سال های زیادی پس از پایان «خورشید کاروان» کارمان به بیمارستان
کشیده است .تهیه کننده «خورشید کاروان» اظهار کرد :حقیقت امر این است که امسال از اجرای «خورشید
کاروان» برای سی و یکمین سال ناامید شده بودیم و ذهنیت مان این بود که امکان اجرای این نمایش فراهم
نمی شود .جلسه ای خدمت معاون هنری و مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد داشتیم و طی صحبت هایی
که شد دیدم ان ها جلوتر از من فکر می کنند که «خورشید کاروان» اجرا خواهد شد .ولی من زیاد این موضوع
را جدی نگرفتم .دوستان تالش کردند و وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی هم تاکید مضاعفی داشتند که بعد از
۳۰سال ،وقفه ای در اجرای «خورشید کاروان» ایجاد نشود و نمایش برای سی و یکمین سال روی صحنه
برود .متوسلی تاکید کرد :اجرای اخیر «خورشید کاروان» در حوزه اجرا یکی از موفق ترین اجراهای ما طی
۳۱سال گذشته بود ولی در حوزه تماشاگر توقع ما براورده نشد که البته با توجه به شرایطی که در سطح شهر
تهران وجود داشت ،حضور مخاطبانی که برای دیدن نمایش به سالن امدند ،قابل تقدیر بود.
نویسنده نمایش «خورشید کاروان» درباره اجرای این نمایش برای سی و یکمین سال پی در پی ،تصریح
کرد :بارها و بارها دیده ام که جوانان عنوان می کنند قصد تولی تئاتری را دارند که سال ها اجرا شود ،شاید
مسئوالن جوانان را گمراه می کنند که تئاتری بسازند که سال های متمادی بتوان ان را اجرا کرد .ما در اولین
اجرای «خورشید کاروان» برنامه ای برای سال دوم نداشتیم و هر سال که نمایش را اجرا کردیم ،با توجه به
شرایط مختلفی که فراهم می شد ،تالش مان بر این بود که به بهترین شکل ممکن چه در ایران و چه در خارج
از ایران اثر را روی صحنه ببریم.
او در پایان سخنان خود تاکید کرد :راز ماندگاری «خورشید کاروان» این است که در اوج اجرا شده است،
نه اینکه در اوج برای ان برنامه ریزی و تصمیم گیری شود/.مهر صفحه 7
بدرود شیخ ،بدرود شیخ الرئیس
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
چرا شیخ جهاد نداد؟
یاســر ســماوات -به یقین یکــی از جاودان ترین
مجموعه های تاریخ ســیمای ایران ،ســریال «سربداران»
است .مجموعه ای که تا بخواهید ستاره داشت و ان ستاره ها
در «سربداران» خوش درخشیدند اما برخی شخصیت های
این مجموعه گاه ذهن بینندگان موخاکســتری ســیمای
ایران را همچنان پس از حدود 40سال درگیر خود می کنند.
یکی از زیباترین بخش های این سریال محاکمه شیخ حسن
جوری با بازی درخشــان زنده نام امین تارخ ،مقابل قاضی
شارع با نقش افرینی علی نصیریان بود .جایی که نبرد دیرینه
منطق و مغلطه درمی گیرد .انجا که قاضی شارع در توجیه
محاکمه خویش علیه شیخ حسن جوری می گوید «:ان چه
تا کنون انجام داده ام ،هرگز خیانتی به مردم نبوده است.
مغوالن دوست تر دارند که بدون محاکمه کشتار کنند.
تنها عملی که حقیر انجام داده است ،مهار کردن کشتار انان
با حکمیت و قضاوت بوده است .ایا این جنایت است یا مهار
کردن جنایت؟» و شیخ حســن در پاسخ می گوید«:محق
جلوه دادن جنایت که از نفس جنایت موهن تر است!» قاضی
شــارع از تک و تا نمی افتد «:قضاوت من چون تیغی دو دم
است که یک دم ان به ســمت جنایتکاران است» اما پاسخ
میشنود«:که هر دو دم به سوی مردم است!» قاضی از کوره
در می رود« :مردم مردم مردم...؛ سرتاسر تاریخ را انباشته اید
از دادخواهی برای مردم ،و انان را به کشتار داده اید ،و سیراب
کرده اید تاریخ را ،این تشنه سیراب نشدنی را».
ایــن دیالوگ شــاید در ذهــن بســیاری از بینندگان
«ســربداران» مانده باشد اما یک ســوال همیشه به ذهنم
هجوم می اورد...چرا؟ چرا شــیخ علیه مغوالن فتوای جهاد
نداد؟ و افســوس که دیگر امین تارخ میان ما نیست که از
او بپرسم.
یاد و خاطره اش جاویدان.
بیستم مرداد ....بیستم مرداد 1378روزی که اخرین کسوف قرن بیستم رخ داد ،بســیاری نمی دانستند سالیان پیش و در 20مرداد 1332
ستاره ای در محله قدیمی سدزوک شیراز ،دیار لسان الغیب و شیخ اجل ،یا بهتر بگوییم اسمان سینمای ایران متولد شده است .فرزند پنجم خانواده
بود .فرزند پنجم وقتی پنج ساله شد ،پدر تصمیم به هجرت از شیراز به سیستان و بلوچستان را گرفت .سه سال زندگی در زابل ،در محاصره عقرب و
رتیل و شپش ،یادواره های تلخ او از دوران کودکی است .خانواده تاب ندارد و پدر تصمیم به بازگشت می گیرد .او دوباره در شیراز و سدزوک کودکی را
گذراند به نوجوانی رسید .سنی که خیلی ها در ان عاشق می شوند و امین هم همان زمان ،در دبیرستان اسیر عشقی ابدی شد! «در دوران دبیرستان
یک روز به تماشای نمایشی در مدرسه نشستم که به قدری ان نمایش برایم جذاب امد که ناخوداگاه حس کردم من هم جزوی از ان اثرم .از بچه های
نمایش مدرسه خواستم که اگر از این به بعد برنامه ای دارند روی من هم حساب باز کنند ،خیلی زود من هم به این جمع اضافه شدم و توانستم به
عنوان بهترین بازیگر تئاتر در استان هم انتخاب شوم» داستان شورانگیز او اینگونه اغاز شد 19 .ساله بود که سپیده دمی تابستانی پدرش روزنامه
به دست در هشتی در خانه صدایش زد« :امین ...بابا بیدار شو ،دانشگاه قبول شدی!» انگار که زلزله امده باشد از جا برمی خیزد و پا برهنه تا هشتی
می دود «چی؟ ...چی قبول شدم؟» پدر چشم های پف کرده اش را ریز می کند و روزنامه را جلوی صورتش عقب و جلو می برد «هنرهای...هنرهای
یقاپد و فریادی از ته دل می کشد ...و صفیر
نما »...میان حرفش می پرد «هنرهای نمایشی دانشگاه تهران» و با یک دنیا ذوق روزنامه را از دست پدر م
اعتراض اهل خانه که در صبحگاه بیدارشان کرده ،صحنه را طنازتر می کند .چهار سال زندگی در تهران ،در تنهایی سخت است اما فارغ التحصیلی
هم دنیایی دارد .باز می گردد به شیراز و سال 1354با مجموعه «شهر من شیراز» وارد تلویزیون می شود .دو سال بعد زمانی که قرارداد بازی در
سریال «ارثیه ایرانی» را امضاء می کرد هم نمی دانست دست سرنوشت او را به دومین عشق جاودانش می رساند و طولی نمی کشد که امین تارخ و
منصوره شادمنش که در تئاتر هم بازی و در دانشگاه هم کالسی اش بود ازدواج می کنند .حاصل این پیوند سه پسر به نام های مانی ،نیما و نامی شد.
تارخ چهار سال پس از انقالب و سال 1361در فیلم «مرگ یزدگرد» که بهرام بیضایی ان را از نمایشنامه ای به
همین نام اقتباس کرده بود با ستاره هایی مانند سوسن تسلیمی ،مهدی هاشمی و علیرضا خمسه هم داستان
شد .یکی از ماناترین نقش افرینی های او اما یک سال بعد و در مجموعه تلویزیونی «سربداران» خلق شد.
«شیخ حسن جوری» شخصیت اصلی این ســریال بود که نقش ان به امین تارخ سپرده شد تا با بازی
درخشانش ،یکی از به یادماندنی ترین نقش ها را در خاطرات سیمای ایران بیافریند .فقط یک سال بعد،
نقش جاودان شیخ الرئیس را در مجموعه تلویزیونی «ابوعلی سینا» به نویسندگی و کارگردانی کیهان
رهگذر به نام امین تارخ ثبت شد .سال 1366اما زمان حضور او در فیلم ماندگار و احساسی «پرنده کوچک
خوشبختی» و بازی کنار زنده نام هما روستا ،زنده نام جمیله شیخی ،زنده نام شهال ریاحی ،ازیتا الچینی و
عطیه معصومی بود .همان سال بازی در فیلم «پاییزان» رسول صدرعاملی به دیگر اثر جاودان او بدل شد.
تارخ به ستاره دهه 60بدل شده بود و به همین دلیل مسعود کیمیایی نیز برای فیلم «سرب» در
سال 67سراغ او رفت« .جالل الدین» فیلم «مادر» علی حاتمی اما رمز و راز بازی ویژه ای
از تارخ را فاش کرد تا بیننده را مسحور متانت و شخصیت دوست داشتنی «جالل الدین»
مقابل «محمد ابراهیم» با بازی زنده نام محمدعلی کشاورز کند .سال 1371او در فیلم
«سارا» و در نقش مقابل نیکی کریمی ،بازی متفاوتی داشت .سیمرغ بلورین بهترین
بازیگر مکمل نقش اول مرد اما چندســال بعد و در 1375و برای نقش افرینی در
فیلم «ماه و خورشید» روی شانه های تارخ نشســت .این سیمرغ اما به راحتی
نصیب او نشد .خودش درباره این موضوع می گوید «:محمدحسین حقیقی با
من تماس گرفت و گفت قصد ساخت فیلمی دارد و نقش کوتاهی وجود دارد
که تمایل دارد من در این نقش بازی کنم .همزمان مشغول بازی در سریال
«هفت ســنگ» بودم و گریم با موهای بلندی داشتم .نقش پیشنهادی
محمدحسین حقیقی یک رئیس دانشگاه بود که بایستی این شخصیت
موهای کوتاهی می داشت .خوشبختانه با کمک دستان هنرمند و خالقانه
عبداهلل اسکندری این تغییر چهره و مو به خوبی انجام شد و در نهایت با این
شرایط در حدود دو ساعتی به بازی در فیلم پرداختم .بازی من در مراسم اختتامیه جشنواره
فیلم فجر همان سال دیده شد و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مرد مکمل شدم
که به خاطره ای جذاب برایم تبدیل شد ».او دو سال پیش از این افتخار ،نخستین مدرسه
اموزش بازیگری ایران را با نام «کارگاه ازاد بازیگری» در تهران تاسیس کرد .این مدرسه
از سال 1379با سایر مدارس بین المللی همکاری کرد و تارخ نیز مدتی در دانشگاه مرکز
فیلیندرز درامای استرالیای جنوبی به تدریس بازیگری پرداخت .یکی از ویژگی های
جالب امین تارخ ،نزدیکان ســینمایی اش بود .غیر از همسرش ،پری امیرحمزه مادر
همسرش نیز بازیگر مطرحی بود .همچنین فرخنده شادمنش ،خواهر همسرش نیز
بازیگر است .مهدی ،یکی از برادرانش هم به جرگه بازیگران پیوست اما هرگز نتوانست
خاطرات برادر بزرگش را تکــرار کند .تارخ در فیلم های متعــدد دیگری نیز مانند
دلشدگان ،شقایق ،مجســمه ،قاعده بازی ،پابرهنه در بهشت و پشت دیوار سکوت
را هم در کارنامه خود دارد اما برخی نقش افرینی های او عجیب به دل نشستند. صفحه 8