روزنامه صبا شماره 1254

‫شنبه| ‪ 22‬مرداد ‪ 13 |1401‬اگوست‪ 15 |2022‬محرم ‪|1443‬‬ ‫سال دهم| شماره ‪ 8 |1254‬صفحه| ‪5000‬ناموت|‬ ‫خـاموشــی ســایه‬ ‫پرونده ای درباره اثار‪ ،‬رویکرد و زندگی هوشنگ ابتهاچ‬ ‫ناظری‪ :‬اگر سایه نبود وارد موسیقی نمی شدم‬ ‫عکس‪ :‬مرتضی فرج ابادی‬ ‫صفحه ‪6‬‬ ‫پیکر ابتهاج از کنار درخت ارغوان تشییع می شود‬ ‫صفحه ‪7‬‬ صفحه 1 ‫‪2‬‬ ‫خرب سیمنا و تلویزیون‬ ‫شنبه ‪ 22‬مرداد‪ 1401‬شماره ‪1254‬‬ ‫ت ُومن» ایرانی در تونس رقابت می کند‬ ‫«ک ‬ ‫ت ُو َمن» به کارگردانی و تهیه کنندگی هادی شیبانی و کمپانی راویندر داکا تله فیلمز به‬ ‫فیلم کوتاه « َک ‬ ‫بخش مسابقه بین الملل سی وپنجمین جشنواره فیفاک تونس به رقابت راه یافت‪ .‬جشنواره بین المللی‬ ‫فیلم فیفاک در سال ‪ ۱۹۶۴‬در تونس تاسیس شده است و به عنوان قدیمی ترین جشنواره فیلم قاره افریقا‬ ‫شناخته می شود‪ .‬سی وپنجمین دوره این جشنواره‪ ،‬پس از وقفه دوساله به دلیل همه گیری ویروس کرونا‪،‬‬ ‫از تاریخ ‪ ۱۳‬تا ‪ ۲۰‬اگوست برابر با ‪ ۲۲‬الی ‪ ۲۹‬مردادماه ‪ ۱۴۰۱‬در شهر کلیبیا تونس برگزار می شود‪۳۷ .‬‬ ‫فیلم از ‪ ۳۲‬کشور در بخش بین الملل برای دریافت جایزه بزرگ شاهین طالیی با یکدیگر رقابت می کنند‬ ‫ت ُو َمن» از ایران در این دوره جشنواره حضور دارد‪ / .‬خبرگزاری مهر‬ ‫و فیلم کوتاه « َک ‬ ‫«گلوله باران» در اکران انالین و حقیقت‬ ‫«گلوله باران» درباره دو فیلمبردار است که همراه با گروهی نظامی عازم خط درگیری می شوند‪ .‬در‬ ‫میان ه راه یکی از فیلمبرداران توسط تک تیرانداز دشمن مجروح می شود‪ .‬او نمی تواند به راه رفتن ادامه‬ ‫بدهد‪ .‬ساعت ها به سختی می گذرد‪ .‬وضعیت پیچیده تر می شود‪ ،‬از اسمان باران می بارد و از زمین گلوله‪.‬‬ ‫«گلوله باران» در سیزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» نمایش داده شده است و نشان فیروزه بهترین‬ ‫فیلم‪ ،‬تندیس بهترین کارگردانی مســتند بلند و جایزه بهترین تدوین را به دست اورده است‪ .‬مرتضی‬ ‫پایه شناس و حسین مومن کارگردان «گلوله باران» و مرتضی شعبانی تهیه کننده این فیلم هستند‪ .‬پس‬ ‫از نمایش فیلم در سالن حقیقت مرکز‪ ،‬جلسه نقد و بررسی ان برگزار می شود‪ /.‬هنرانالین‬ ‫علی درخشی‪ :‬اختالف‬ ‫در «دیرین دیرین» زیاد بود‬ ‫چند روز پیش علی درخشی خالق مجموعه «دیرین دیرین» اعالم‬ ‫کرد که با پروژه خداحافظی می کند‪ ،‬به دنبال او محمدرضا علیمردانی‬ ‫راوی این اثر نیز این مجموعه را ترک کرد‪.‬‬ ‫علی درخشــی کارگردان «دیرین دیرین» در توضیح بیشتر علت‬ ‫کنارگیری خود خستگی را اعالم کرد و گفت‪ :‬دیگر خسته شده بودم‪ .‬با‬ ‫دیگرعواملاختالفنظرداشتم‪،‬ممکناستاشتباهازسمتمنباشداما‬ ‫اختالف زیاد بود و نتوانستیم به جمع بندی برسیم که ادامه دهیم برای‬ ‫همین ترجیح دادم که این پروژه را ترک کنم‪ .‬او درباره اختالف هایی که‬ ‫به هم نظری نمی رسید‪ ،‬عنوان کرد‪ :‬اختالفات ما از بیزنس پلن تا بقیه‬ ‫مسائل بود‪ .‬به نظر من خیلی چیزها سر جای خودش نبود‪ .‬با احترام به‬ ‫مجموعه ولی نگاه من متفاوت است‪ ،‬انتظارات دیگری داشتم و به عنوان‬ ‫خالق مجموعه انتظار داشتم اصالحات اتفاق بیفتد‪ ،‬تغییراتی صورت‬ ‫بگیرد و روش درامدزایی متفاوت شود اما مجموعه دوست داشت راه‬ ‫خودش را برود‪ .‬درخشی درباره خداحافظی محمدرضا علیمردانی راوی‬ ‫پروژه نیز تصریح کرد‪ :‬همه دوستان دغدغه های مشابه دارند‪ ،‬البته بهتر‬ ‫است خودشان دالیل را بفرمایند اما می دانم دیگر افراد تیم تولید به هر‬ ‫حال این مشکالت را داشتند‪ .‬البته من از انها خواستم بودنشان را به من‬ ‫گره نزنند و هر تصمیمی که می خواهند بگیرند و هر اتفاقی رخ دهد‬ ‫«درنگ»امادهنمایششد‬ ‫اردویی که پیش از این بیشتر در زمینه بازیگری تئاتر و ترجمه ادبی‬ ‫فعالیت داشــته‪ ،‬فیلمنامه را با نگاهی به داستان کوتاه «دلتنگی» اثر‬ ‫انتوان چخوف نوشته است‪ .‬فیلم روایت گر قصه تنهایی ناگزیر ادم ها‬ ‫در به دوش کشیدن بار سنگین هســتی است‪« .‬درنگ» اسفند سال‬ ‫گذشته با همکاری انجمن سینمای جوانان ایران توسط یاسر اصغری و‬ ‫اردویی تهیه شد و مقابل دوربین رفت‪ .‬سایر عوامل فیلم عبارتند از مدیر‬ ‫فیلمبرداری‪ :‬امیرحسین صمیمی‪ ،‬تدوین گر‪ :‬فرید حسینی‪ ،‬صدابردار و‬ ‫طراح صدا‪ :‬حسن شبانکاره‪ ،‬اصالح رنگ و نور‪ :‬شیرین اخالصی‪ ،‬مشاور‬ ‫کارگردان در امور بازیگری‪ :‬رضا موالیی‪ ،‬مدیرتولید‪ :‬ســیامن غیاثی‪،‬‬ ‫طراح گرافیک‪ :‬مصطفی حیدری‪ ،‬دستیار کارگردان و برنامه ریز‪ :‬سیامن‬ ‫غیاثی‪ ،‬منشی صحنه‪ :‬شیدا شبانی‪ ،‬عکس‪ :‬ناکتا حقیریان‪ ،‬ساخت تیزر‪:‬‬ ‫سیامن غیاثی‪ .‬در فیلم کوتاه «درنگ» امید محمدنژاد‪ ،‬رها خدایاری‪،‬‬ ‫یاسر اصغری‪ ،‬احسان صادقی‪ ،‬پارسا ارایی نژاد‪ ،‬محمد شامی‪ ،‬علیرضا‬ ‫امانی و نیروانا یوسفی نقش افرینی کرده اند‪ /.‬هنرانالین‬ ‫برای من محترم است‪ .‬او ادامه داد‪ :‬از کسی نخواستم این کار را ترک کند‬ ‫اما انها به من لطف داشتند و این برای من ارزشمند است‪ ،‬این واکنش‬ ‫نماینگر این است که خالقیت و انســانیت برایشان مهم است‪ ،‬پروژه‬ ‫«دیرین دیرین» کارخانه تولیدی نیست بلکه مجموعه ای است که کار‬ ‫فرهنگی می کند و از خالقیت ادم ها نشات می گیرد‪ .‬باید درک شود‬ ‫که خالقیت به راحتی خریدنی یا جایگزین کردنی نیست و خوشبختانه‬ ‫این موضوع را من و همکارانم درک می کنیم‪ .‬این کارگردان درباره ادامه‬ ‫فرایند تولید «دیرین دیرین» اظهار کرد‪ :‬با وجود اینکه خودم با کمک‬ ‫صدای محمدرضا علیمردانی و محمد ابوالحسنی مرحوم که حمایت‬ ‫کرد این شخصیت ها و مجموعه را خلق کردیم ولی بیشترین کسی که‬ ‫مصری هاازبالتارتجلیلمی کنند‬ ‫بال تار فیلمساز افسانه ای مجارستانی در جشنواره بین المللی‬ ‫قاهره (‪ )CIFF‬که در کشور مصر برگزار می شود‪ ،‬مورد تجلیل‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬حسین فهمی رییس جشنواره فیلم قاهره از بال تار‬ ‫به عنوان یکی از بزرگترین نواوران سینمای جهان که در کارنامه‬ ‫اش چندین شاهکار وجود دارد‪ ،‬یاد کرد‪.‬‬ ‫فهمی همینطور تار را یک فیلمساز پیشگام اسطوره ای خواند‬ ‫که اغلب موضوعات بشردوستانه را در فیلم های خود با استفاده از‬ ‫یک فلسفه منحصر به فرد سینمایی نشان می دهد‪.‬‬ ‫«تانگوی شــیطان»‪« ،‬هارمونی های ورکمایستر» و «اسب‬ ‫تورین» از شناخته شــده ترین کارهای بال تار در دنیای سینما‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫چهل و چهارمین دوره جشنواره فیلم قاهره با نام عربی (مهرجان‬ ‫القاهره السینمائی الدولی) قدیمی ترین جشنواره در دنیای عرب‪،‬‬ ‫قرار است بین روزهای ‪ ۱۳‬تا ‪ ۲۲‬نوامبر برگزار شود‪ /.‬صبا خبر‬ ‫انرژی و زندگی خودش را برای این پروژه گذاشت من بودم‪ ۹ .‬سال از‬ ‫بهترین سال های عمرم را برای این پروژه گذاشتم و االن نمی دانم برای‬ ‫«دیرین دیرین» چه اتفاقی می افتد‪ .‬علی درخشی درباره اثار جدیدش‬ ‫نیز گفت‪ :‬بی کار نخواهم ماند و شروع می کنم به کار زیرا فکر می کنم‬ ‫چند سالی به خودم ظلم کردم‪ .‬مخاطبان از پشت پرده و سختی های‬ ‫کار اطالعی ندارند‪ ،‬وقتش است به خودم اجازه دهم خودم باشم‪ ،‬نفس‬ ‫بکشم و جبران کنم‪ .‬او در پایان گفت‪ :‬کارهای محدودی در دست تولید‬ ‫هست اما مجموعه ای که مثل «دیرین دیرین» دنباله دار باشد‪ ،‬چون به‬ ‫مرحله تولید نرسیده است نمی توانم از انها بگویم‪ .‬باید استراحت کنم تا‬ ‫اثاری که برنامه ریزی کرده ام به تولید برسانم‪ /.‬صبا خبر‬ ‫جانی دپ «لویی پانزدهم» می شود‬ ‫جانی دپ در فرانسه است تا در فیلمی به کارگردانی مای وین لوبکسو‬ ‫در نقش لویی پانزدهم بازی کند و اکنون اولین تصویر از وی با گریم لویی‬ ‫پانزدهم منتشر شده است‪ .‬این فیلم رمانتیک تاریخی با عنوان «ژان دو‬ ‫باری» درباره روابط عاشقانه شاه فرانسه ساخته می شود‪ .‬این اولین نقشی‬ ‫است که دپ پس از شکایت و دادگاه وی علیه همسر سابقش امبر هرد‬ ‫ایفا می کند‪ .‬فیلمبرداری «ژان دو باری» از پایان ماه جوالی در پاریس‬ ‫و در منطقه ایل دوفرانس شروع شد و بناهایی مانند کاخ ورسای نیز از‬ ‫ی ِوین عالوه بر کارگردانی فیلمنامه‬ ‫دیگر لوکیشن های فیلم هستند‪ .‬ما ‬ ‫فیلم را با همکاری تدی لوسی‪-‬مودست نوشته است و در نقش اصلی در‬ ‫برابر دپ بازی می کند‪«.‬ژان دوباری» نخستین فیلم دپ پس از فیلم‬ ‫«میناماتا» در سال ‪ ۲۰۲۰‬است‪ .‬وی ســال ‪ ۲۰۲۰‬به دلیل اتهام های‬ ‫همسر سابقش از فیلم «جانوران شگفت انگیز» که اسپین اف «هری‬ ‫پاتر» است کنار گذاشته شد و مدس میکلسون جایگزین وی در نقش‬ ‫دامبلدور شد‪ /.‬سینماپرس‬ صفحه 2 ‫خرب سیمنا و تلویزیون‬ ‫فراخوان جشنواره «کودکان را نجات دهیم» منتشر شد‬ ‫معاونت اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور فراجا با هدف ترویج فرهنگ ترافیک و رعایت قوانین و‬ ‫مقررات راهنمایی و رانندگی توسط کلیه کاربران ترافیک به نحوی که منجر به کاهش امار اسیب های کودکان‬ ‫در حوادث ترافیکی شود‪ ،‬جشنواره فیلم کوتاه و عکس «کودکان را نجات دهیم» را برگزار می کند‪ .‬این جشنواره‬ ‫با محورهای بی دفاع بودن کودکان در حوادث ترافیکی‪ ،‬بی تقصیر بــودن کودکان در وقوع حوادث ترافیکی‪،‬‬ ‫اموزش های اولیه و ضروری به کودکان جهت ارتقای ایمنی تردد‪ ،‬اسیب های وارده به کودکان ناشی از ناهنجاریی‬ ‫رفتارهای ترافیکی والدین‪ ،‬اسیب های وارده به کودکان ناشی از خشونت رفتاری رانندگان‪ ،‬مسوولیت پذیری‬ ‫والدین در تربیت ترافیکی کودکان و هر موضوع ترافیکی مرتبط با حوزه کودکان‪ ،‬برپا می شود‪/ .‬هنرانالین‬ ‫شنبه ‪22‬مرداد‪ 1401‬شماره ‪1254‬‬ ‫«نتفلیکس» دیگر صدرنشین نیست‬ ‫امار مشترکان دیزنیپالسکه منتشر شدنشان می دهد سرویس استریمینگکمپانی دیزنیدر این زمینه‬ ‫از نتفلیکس جلو زده است‪ .‬در امار ارایه شده شمار مشترکان سرویس های استریم دیزنی در سه ماه دوم سال‬ ‫به ‪ ۲۲۰.۷‬میلیون مشترک که پول پرداخت کرده اند‪ ،‬رسید‪ .‬این در حالی است که امار مشترکان نتفلیکس‬ ‫‪ ۲۲۰.۶۷‬میلیون مشترک بود‪ .‬البته ارزش این مشترکان در مقایسه با هم متفاوت است و دیزنی پالس در سه‬ ‫ماهه دوم به ازای هر مشترک در مقایسه با نتفلیکس تنها حدود‪ ۳۹‬درصد ان درامد ایجاد کرده است‪ .‬دیزنی‬ ‫پالس در هند و دیگر کشورهای اسیای جنوب شرقی ‪ ۱.۲۰‬دالر برای هر مشترک در سه ماهه منتهی به اغاز‬ ‫جوالی امسال دریافت کرده در حالی که درامد نتفلیکس ‪ ۸.۸۳‬دالر بوده است‪ /.‬خبرگزاری مهر‬ ‫«دورافتاده ها» ؛‬ ‫مستندی با موضوع‬ ‫کارتن خواب های معتاد‬ ‫میالد خالقی منش کارگردان مستند «دورافتاده ها» درباره‬ ‫تازه ترین مستند خود با نام «دورافتاده ها» گفت‪ :‬مدتی است‬ ‫که به خاطر حجم زیاد معتادان کارتن خواب در شهر و البته‬ ‫در کشور‪ ،‬بنده هایی با نام ماده ‪ ۱۶‬تعبیه شده که این گروه از‬ ‫معتادان کارتن خواب بعد از اینکه از سطح شهر جمع شدند به‬ ‫انجا انتقال داده می شوند‪ .‬در واقع بندهای ماده ‪ ،۱۶‬بندهایی‬ ‫است که به مدت ‪ ۶‬ماه و به صورت اجباری این افراد را نگهداری‬ ‫کرده تا مواد را ترک کنند و در کنار ان به این گروه مهارت های‬ ‫شــغلی اموزش می دهند و بعد از ان این افراد را دوباره ازاد‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬در واقع می توان گفت که معتادان متجاهر‬ ‫کارتن خواب که توسط نیروی انتظامی دستگیر شده اند به این‬ ‫بندها انتقال داده می شوند تا در طول مدت ‪ ۶‬ماه مواد را ترک‬ ‫کنند و بعد از ان دوباره ازاد می شوند‪.‬‬ ‫این کارگردان مستند با اشــاره به اینکه موضوع فیلم او‬ ‫درباره چند نفر از این افراد در بندهای مورد نظر است که هم‬ ‫به گذشته و هم با حال این افراد رجوع می شود‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫چگونگی زندگی این افراد در این بندها بررسی شده و اینکه ایا‬ ‫این طرح برای انها فایده ای دارد یا خیر‪ ،‬توضیح داد‪ :‬در واقع‬ ‫می توان گفت‪ ،‬دوربین من همراه این ‪ ۴‬جوان است که در این‬ ‫بندها زندگی می کنند که همراه با مهارت اموزی دوران ‪ ۶‬ماه‬ ‫را می گذرانند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬این مستند با همراهی «ناجی هنر» ساخته‬ ‫‪3‬‬ ‫شده و سوژه ها نیز بعد از ورود من به این بندها و بعد از تحقیقات‬ ‫میدانی‪ ،‬با توجه به ویژگی های مناسب تری که داشتند‪ ،‬انتخاب‬ ‫و جلوی دوربین رفتند‪« .‬دورافتاده ها» به نوعی داستان زندگی‬ ‫این افراد است و در حاشیه ان‪ ،‬شرایط این طرح نیز مورد نقد‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬خالقی منش گفت‪ :‬مساله ای که وجود دارد این‬ ‫است که اکثر افرادی که در این بندها قرار دارند‪ ،‬معتقدند که‬ ‫این کار چندان فایده ای نــدارد و ‪ ۹۰‬درصد انها بر این باورند‬ ‫بعد از اینکه از این بند خارج شدند دوباره مواد مخدر مصرف‬ ‫می کنند و در انتظار این لحظه هستند‪ ،‬البته معدود افرادی نیز‬ ‫هستند که این طرح را مناسب می دانند و ان را به نوعی فرصتی‬ ‫برای انقالب درونی و کنار گذاشتن مواد می دانند‪ ،‬اما دیگران‬ ‫این طرح و زندان را یک حرکت ســطحی در برابر همه موارد‬ ‫عمقی و ریشه ای که باعث شده به سمت مصرف مواد مخدر‬ ‫بروند‪ ،‬می دانند‪ .‬وی با اشاره به اینکه در این طرح‪ ،‬روانشناسانی‬ ‫نیز حضور دارند که با این گروه از معتادان جلساتی را برگزار‬ ‫می کنند‪ ،‬توضیح داد‪ :‬اما چون اصل کنــش‪ ،‬اجباری در ان‬ ‫وجود دارد با اینکه به انها اموزش های الزم نیز داده می شود‬ ‫چندان برای انها جالب نیست و بسیاری از این افراد از اجبار‬ ‫این موقعیت را تحمل می کنند و منتظر پایان این دوره هستند‪.‬‬ ‫هرچند روانشناسان نیز در این طرح حضور دارند اما مساله این‬ ‫است که مشکالت ریشه ای این افراد حل نمی شود‪ ،‬بسیاری از‬ ‫این افراد خانواده های نابهنجاری دارند و یا درگیر فقر هستند‪،‬‬ ‫مشکالتی که بعد از گذشت ‪ ۶‬ماه هنوز پابرجاست و این افراد‬ ‫دوباره به همان زندگی قبلی خود باز می گردند‪/ .‬خبرگزاری مهر‬ صفحه 3 ‫‪4‬‬ ‫خـاموشــیســایه‬ ‫شنبه ‪ 22‬مرداد‪ 1401‬شماره ‪1254‬‬ ‫پرونده‬ ‫یارس ساموات تابستان یک هزار چهارصد و یک خورشــیدی‪ ،‬هرگز از یاد جامعه فرهنگ ایران نمی رود‪ .‬تابستانی که پرتو‬ ‫رنج امیزش به سایه ادبیات ایران هم رحم نکرد‪ .‬بی سایگی ادبیات ایران خود دردی جانفرساست‪ .‬درگذشت تلخ‬ ‫گفت و گو‬ ‫هوشنگ ابتهاج با ایام سوگواری ساالر شهیدان‪ ،‬حضرت اباعبداهلل الحسین (ع) هم توامان شد‪ .‬ابتهاج عمری‬ ‫طوالنی داشت ولی این عمر دراز در راه خدماتی بزرگ به ادبیات ایران‪ ،‬به ویژه شعر مدرن و کالسیک این بوم و بر صرف شد‪.‬‬ ‫زندگی پرتالطم «سایه» چه پیش از انقالب شکوهمند اسالمی‪ ،‬چه پس از این اتفاق بزرگ تاریخ معاصر ایران‪ ،‬بر جامعه ادبیات‬ ‫پوشیده نیست‪ .‬ابتهاج در کشاکش مصائب دهر و کنش های سیاسی اجتماعی ایران‪ ،‬همواره شخصیت واالی ادبی اش را حفظ‬ ‫کرد‪.‬هوشنگ ابتهاج پس از درگذشت «حسین منزوی» و «سیمین بهبانی» دو غزلسرای بزرگ و فراموش نشدنی تاریخ ادبیات‬ ‫ایران‪ ،‬شاخص ترین غزلسرای ایران بود اما دریغا که مرگ ســرانجام سایه هوشنگ ابتهاج را هم از ادبیات ایران گرفت‪ .‬به هر‬ ‫ترتیب ابتهاج از ان دسته انسان های جاوادانه است‪ .‬او حاال با تک تک واژه های خود در ادبیات ایران زیست می کند‪ .‬روزنامه صبا‬ ‫در این شماره با جواد محقق‪ ،‬شاعر‪ ،‬نویسنده و پژوهشگر و اسماعیل اذر‪ ،‬کارشناس هنر و ادبیات ایران با موضوع درگذشت این‬ ‫شخصیت بزرگ ادبیات کشور گفت وگو کرده که در ادامه ان را می خوانید‪.‬‬ ‫جواد محقق‪:‬‬ ‫اشعار نیمایی ابتهاج‬ ‫به مشیری پهلو‬ ‫می زند‬ ‫جواد محقق‪ ،‬شاعر معاصر ایران مدتی است به دیار فراموش‬ ‫شده اش‪ ،‬به زادگاه خود بازگشــته تا صدها کیلومتر دورتر از‬ ‫هیاهوی پایتخت کنار زالل ابشار گنجنامه و ارامش کوهپایه‬ ‫الوند به نگارش اثار جدید بپردازد‪ .‬محقق از ان دسته ادیبانی‬ ‫اســت که با هیچ گونه ای در ادبیات ایران بیگانه نیســت‪ .‬او‬ ‫سوای سرودن شعر و نگارش داســتان و عقیده همیشگی و‬ ‫تغییر ناپذیرش مبنی بر جوششی بودن شعر و کوششی بودن‬ ‫داستان‪ ،‬گونه های نگارشی دیگر مانند گزارش‪ ،‬مقاله‪ ،‬یادداشت‬ ‫وقایع نگاری‪ ،‬تاریخ نویسی و گفت وگو را هم تجربه کرده است‪.‬‬ ‫جواد محقق با تایید تاثیرپذیری عمیق ادبیات ایران از حزب‬ ‫توده‪ ،‬پیوستن ابتهاج به این حزب را نقطه تاریکی در زندگی‬ ‫او می داند‪.‬‬ ‫با تسلیت درگذشت زنده نام هوشنگ ابتهاج خدمت شما‪ ،‬به‬ ‫نظر می رسد مرحوم ابتهاج گذشته از غزلسرایی در قالب های‬ ‫دیگر از جمله شعر نیمایی هم دستی بر اتش داشت‪.‬‬ ‫همینطور است البته ابتهاج را بیشتر با غزل می شناسند و‬ ‫او سر و کار بیشتری هم با این قالب شعری داشت‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫درباره شعر نیمایی هم بله او اثار بسیار خوبی هم در قالب شعر‬ ‫نیمایی داشت‪ .‬زبان ســاده او در کتاب «خون سرو» به خوبی‬ ‫نمایان است‪ .‬زبان او هم مثل شخصیتش پیچیدگی نداشت‪.‬‬ ‫البته باید تاکید کــرد از نظر قوت شــعری کارهای او مانند‬ ‫اخوان نبود‪ .‬اتفاق ًا بنده اثار نیمایی سایه را بیش از غزلیاتش‬ ‫می پسندم‪.‬‬ ‫زندگی سایه به ویژه بعد از انقالب همواره با فراز و نشیب های‬ ‫اجتماعی سیاسی توام بود‪ .‬درباره زندگی او حضور ذهن دارید؟‬ ‫مشخص ًا مرحوم ابتهاج در جریان تغییر و تحوالت اجتماعی‬ ‫ایران کارهایــی انجام می داد که یکی از ان ‍ ها شــوربختانه‬ ‫عضویت در حزب توده بود!‬ ‫این البته خیلی برای من جالب است! مگر ایشان یکتاپرست‬ ‫نبود؟ پس حضورش در حزب توده چطور توصیف می شود؟‬ ‫ببینید افراد دیگری هم بودند که با ایمان به ذات باریتعالی به‬ ‫حزب توده پیوستند‪ .‬این حزب با حمایت روسیه نفوذ عجیبی‬ ‫در زندگی اجتماعی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی مردم ایران داشت‪.‬‬ ‫درباره مرحــوم ابتهاج البته خودش گفتــه بود گرایش های‬ ‫سوسیالیستی دارد نه کمونیستی و همین موضوع باعث سرد‬ ‫شدن او و در نهایت جدایی اش از حزب توده شد‪ .‬جالب تر اینکه‬ ‫هوشنگ ابتهاج عضویت در شورای مرکزی حزب توده را هم را‬ ‫برعهده داشت! حزبی که اشکارا وابسته و وامدار روسیه بود و‬ ‫رد چکمه سربازان روس با یونیفرم های بلندشان در این حزب‬ ‫به خوبی دیده می شد‪.‬‬ ‫هوشنگ ابتهاج مدتی هم زندانی بود اما اتفاقی افتاد و ازاد‬ ‫شد‪ .‬شما از این موضوع چیزی می دانید؟‬ ‫بله با وساطت اقای اخوان پیش مقام معظم رهبری‪ ،‬معظم له‬ ‫با زنده نام بهشتی صحبت فرمودند و شفاعت ایشان باعث شد‪،‬‬ ‫ابتهاج از بند رها شود‪.‬‬ ‫واقع ًا ابتهاج به پیرنگ ها و نیرنگ های حزب توده وابسته‬ ‫بود؟!‬ ‫خیر! نظر من را می خواهید؟ خیر نبود‪ .‬ابتهاج ادمی نبود که‬ ‫اهل خیانت باشد‪ .‬پس از شفاعت حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬او‬ ‫به اتفاق دو سه نفر دیگر از بند رها شدند و بقیه برای محاکمه‬ ‫به دادگاه رفتند‪ .‬به همین دلیل بود که ابتهاج پس از شهادت‬ ‫ایت اهلل بهشتی برایش غزلی سرود‪ .‬سال های پس از ان هم‬ ‫ابتهاج بیشتر بیمار بود‪ ،‬گمان می کنم خانواده ای هم در ایران‬ ‫نداشت‪ .‬ســال ها پیش یک بار اتفاقی در حال خروج از یک‬ ‫کتابفروشی مرحوم ابتهاج را دیدم و ان اخرین دیدار ما بود‪.‬‬ ‫به نظر جریان توده برشــی عمیق و کاری در روشنفکران‪،‬‬ ‫نویسندگان و شعرای چند دهه پیش ما داشت‪.‬‬ ‫همینطور است‪ ،‬جالل ال احمد هم در ‪ 20‬سالگی سردبیر‬ ‫مجالت حزب توده در ایران بود‪ .‬دست برقضا جالل انجا هم‬ ‫بسیار رشد کرد و جای پیشرفت بسیار زیادی هم داشت اما‬ ‫اتفاقی افتاد و مسیر زندگی ال احمد یک باره تغییر کرد‪.‬‬ ‫چه اتفاقی؟‬ ‫جالل ال احمد روزی در یکی از راهپیمایی های حزب توده‪،‬‬ ‫خودروهای ارتش روســیه را در جمع راهپیمایان می بیند و‬ ‫خودش می گوید همواره گمان می کرده اســت توده حزبی‬ ‫مردمی و بومی در ایران است ولی نفربرهای ارتش روسیه او را‬ ‫میخکوب می کنند‪ .‬جالل ان روز یکی از انتظامات تظاهرات بود‬ ‫و لحظاتی بعد بازوبندش را باز و برای همیشه با حزب توده وداع‬ ‫می کند‪ .‬همین اتفاق هم سالمتی قلم و روح ال احمد را نشان‬ ‫می دهد‪ .‬ال احمد کسی بود که هرجا اشتباهی کرد از بازگشت‬ ‫نترسید‪ .‬بســیاری از اعضای فرهنگی حزب توده سال ها بعد‬ ‫متوجه اشتباهات خود شدند‪ .‬برای نمونه بزرگ علوی پیش از‬ ‫درگذشت اقرار کرد از اول به این حزب اعتقادی نداشته‪ ،‬یعنی‬ ‫از زمانی که به نفوذ و اســتیالی روسیه در این حزب پی برده‬ ‫است‪ .‬او می گفت ما می توانستیم مردمی باشیم اگر از هر پادوی‬ ‫روس حرف نمی شنیدیم! می گوید «پادوی روس!» نمی گوید‬ ‫از قزاق ها یا ســرباز دون پایه روسی‪ ،‬می گوید پادوی روس! و‬ ‫این دردناک است‪ .‬ناراحت کننده است که جریان روشنفکری‬ ‫در کشوری تحت تاثیر پادوهای کشوری بیگانه قرار بگیرد!‬ ‫«نورالدین کیانوری» در یکی از اخرین مصاحبه های اعتراف‬ ‫تلخی می کند و می گوید ما اســتعدادهای ‪ 50‬سال خود را در‬ ‫خدمت روسیه قرار دادیم‪.‬‬ ‫پس مرحوم ابتهاج بسیار زود از این ماجرا خود را کنار کشید‪.‬‬ ‫سایه در خانواده مرفهی بزرگ شده بود که سرمایه دار بودند‬ ‫و اوضاع معیشتی خوبی داشت‪ .‬بازهم تاکید می کنم او می گفت‬ ‫عقایدش کمونیستی نیست و سوسیالیستی است‪ .‬که البته این‬ ‫عقاید هم چندان غلیظ نبود‪ .‬اشتباه بزرگ ابتهاج ورود به حزب‬ ‫توده بود اما او هم متوجه این اشتباه شد‪.‬‬ ‫زنده نام هوشنگ ابتهاج پس از انقالب در کانون نویسندگان‬ ‫ایران هم عضویت داشت اما از انجا کنار گذاشته شد‪ .‬چرا باید‬ ‫شخصیتی مثل ابتهاج مورد غضب هیئت دبیران این کانون‬ ‫قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اگر ذهنم درســت یاری کند سیاوش کســرایی به اتفاق‬ ‫فریدون تنکابنی هم با ابتهاج از عضویت کانون نویسندگان‬ ‫ایران خلع شــدند‪ .‬موضوع این بود که ان هــا از درون با هم‬ ‫اختالفات عدیده ای داشتند‪ .‬اعضای کانون هرگز نتوانستند‬ ‫با هم بسازند‪ .‬این اتفاق اگر در جمعیتی ‪ 80‬میلیونی رخ دهد‪،‬‬ ‫طبیعی است ولی ان ها در کل ایران ‪ 8‬هزار نفر هم نبودند!‬ ‫درباره سیاوش کســرایی صحبت کردید‪ ،‬او هم سرنوشت‬ ‫بهتری از دیگران نداشت‪ .‬از کسرایی چیزی خاطرتان مانده؟‬ ‫بله او پس از انقالب اســامی از ایران گریخت و در اقمار‬ ‫روســیه زندگی می کرد ولی اواخر عمر پشــیمانی شدیدی‬ ‫سراغ او امد‪ .‬کسرایی با «رهنورد زریاب» نویسنده بزرگ و‬ ‫برجسته معاصر افغانستان دوست بود و چند سال پیش وقتی‬ ‫زریاب به ایران امده بود‪ ،‬صحبت ما به کسرایی رسید و زریاب‬ ‫گفت اواخر عمرش به شدت پشیمان شده بود و قصد داشت با‬ ‫مسئوالن ایران صحبت کند که مرگ مجالی برایش نگذاشت‪.‬‬ ‫به گفته زریاب‪ ،‬کسرایی همیشه می گفت اشتباه کردیم! ما فکر‬ ‫می کردیم روسیه مثل بهشت است ولی ما را فریب دادند‪ ،‬این‬ ‫مردم از ما شوربخت ترند!‬ ‫اقای محقق ایا کتاب تازه ای در دست انتشار دارید؟‬ ‫راســتش مدتی اســت به زادگاهم «همدان» بازگشتم‪.‬‬ ‫فعالیت هایی درباره همدان شناســی انجام می دهم‪ .‬هم کار‬ ‫پژوهشی در دست انتشار دارم‪ ،‬هم ادبیات و شعر‪ .‬به تازگی‬ ‫هم انتشارات «گویا» مجموعه شعر «تو را دوست دارم» را که‬ ‫مربوط به گروه سنی نوجوان است به قلم منتشر کرده است‪.‬‬ ‫اسماعیل اذر‪:‬‬ ‫ابتهاج پیرو حافظ‬ ‫و سعدی بود‬ ‫اشعار زنده نام هوشــنگ ابتهاج‪ ،‬انقدر غنای ادبی و هنری‬ ‫دارد که تعدادی از خوانندگان برجسته و نام اشنای موسیقی‬ ‫ایران مانند علیرضا افتخاری‪ ،‬محمدرضا شــجریان‪ ،‬محمد‬ ‫اصفهانی و شــهرام ناظری هم از اثار او در کارهای خود بهره‬ صفحه 4 ‫پرونده‬ ‫برده اند و تصنیف های فراوانی از این اثــار با صدای گیرای‬ ‫هنرمندان ایران منتشر شده است‪ .‬از انجا که هنر در ایران‪ ،‬طی‬ ‫قرون متمادی با کج اندیشی رو به رو بود اما مقوله شعر ایران در‬ ‫گذر زمان اما مخفیانه در واژه واژه خود ریتم و ضرباهنگ زیبای‬ ‫موســیقی را حفظ کرد‪« .‬مرده بُدم! زنده شدم! دولت پاینده‬ ‫شدم‪ »...‬این تک مصرع موالنا را در نظر بگیرید‪ .‬با دو عالمت‬ ‫تعجب به سه بخش تبدیل شده است‪ .‬هنگام خوانش این شعر‬ ‫پس از هر عالمت تعجب یک ضرب کوچک روی میز کار یا هرجا‬ ‫که هستید بزنید‪ .‬دوباره از اول یک پارچه جمله را بخوانید و‬ ‫پس از ضربه زدن بعد از عالمات تعجب‪ ،‬هنگام خوانش در بخش‬ ‫سوم پس از هر کلمه با رعایت ریتمی که می خوانید یک ضربه‬ ‫به میز بزنید‪ .‬چند بار این کار را تکرار کنید‪ .‬چه اتفاقی می افتد؟‬ ‫موالنا دانسته و سنجید اهنگی زیبا با این شعر توام کرده است‬ ‫تا پس از قرن ها شما و من راز یک رمز را بگشاییم‪ .‬شعر ایران‬ ‫یک تنه بار هنرهای نوشتاری و تجسمی ایران را از روزگاران‬ ‫کهن تا امروز بردوش داشته است‪ .‬با «اسماعیل اذر» کارشناس‬ ‫هنر و ادبیات ایران هم کمی صحبت کردیم تا از دو منظر به شعر‬ ‫ابتهاج گوشه نگاهی داشته باشیم‪.‬‬ ‫شعر ابتهاج بی گمان سبک و ســیاق خود را دارد‪ .‬ویژگی‬ ‫برجسته شعر او به نظر شما چیست؟‬ ‫ســادگی! شــعر ابتهاج بی تکلف بود‪ ،‬صاف و ساده مثل‬ ‫خودش‪ .‬هرگز دنبال سبک و سیاق خاص نبود‪ .‬البته اشعار او‬ ‫هم شعرهای نیمایی‪ ،‬هم غزلیاتش از موتیف های اجتماعی و‬ ‫حتی سیاسی متعددی بهره می برند و این یکی از ویژگی‪ ‎‬های‬ ‫برجسته شعر سایه است‪.‬‬ ‫سایه هم مانند بسیاری از شعرا‪ ،‬نویسندگان و دگراندیشان‬ ‫تنها بود‪ .‬اغلب شــاعران ایرانی این تنهایی را در اثار خود به‬ ‫تصویر می‪‎ ‎‬کشند‪ .‬در بسیاری از اثار ادبیات داستانی معاصر‬ ‫ایران هم انزوای بشری حرف نخست را می زند‪ .‬ایا تجلی این‬ ‫تنهایی در اثار هوشنگ ابتهاج هم نمایان است؟‬ ‫بله اتفاقا او تنهایی را به خوبی هرچــه تمام در اثارش به‬ ‫تصویر کشیده است‪ .‬پیش از این هم گفتم همه شاعران ما در‬ ‫اشعار خود دنبال گمشده خود می گردند‪ .‬این مختص ادبیات‬ ‫معاصر ما نیست‪ ،‬حتی شاعران بزرگی مانند حافظ و مولوی هم‬ ‫در اثار خود در پی گمشده های خود می گردند‪ .‬ضمن این که‬ ‫چنین پرداختی به شعر تنها در ادبیات ما دیده نمی شود و این‬ ‫مقوله جهانی است‪.‬‬ ‫این گمشده در ادبیات جهان‪ ،‬یک نفر است؟ منظورم از یک‬ ‫نفر همان نمادهای عشق زمینی یا فرازمینی و الهی اند‪.‬‬ ‫**خیر به نظر من اینطور نیست‪ .‬این گمشده مانند عنصر‬ ‫شخصیت هر داستان‪ ،‬خاص یک شاعر است‪ .‬یعنی گمشده در‬ ‫شعر ابتهاج با گمشده اشعار سهراب سپهری تفاوت عمده ای‬ ‫دارد‪ .‬اما از این منظر که هیچ کس نمی داند گمشــده شعرا و‬ ‫نویسندگان کیست‪ .‬این ابهام وجه شبه تمام اثاری است که‬ ‫شما می فرمایید‪.‬‬ ‫شما ابتهاج را وام دار و پیرو حافظ و سعدی می دانید؟‬ ‫او از پیروان شیخ اجل و خواجه شیراز بود‪ .‬این انکار نشدنی‬ ‫است‪ .‬البته او به عنوان شــاعری دغدغه مند‪ ،‬مصائب زندگی‬ ‫مردم را در شعرش بروز می دهد اما بازتاب دردهای جامعه در‬ ‫شــعر ابتهاج‪ ،‬بدون تکلف و تقلید است‪ .‬او هرگز مقلد کسی‬ ‫نبود‪ .‬او این را در گفت ‍وگویی هم تصریح کرده بود که در شعر‬ ‫به کسی وابسته نیست و ادای کسی را در نمی اورد‪ .‬برای نمونه‬ ‫شــما جنس تنهایی را در اثار ابتهاج با جنس تنهایی در اثار‬ ‫سهراب سپهری مقایسه کنید‪ .‬به یقین یکی نیستند‪.‬‬ ‫پس به نظر شما غزل های ابتهاج بین دیگر قالب هایی که به‬ ‫ان ها پرداخته ممتازند؟‬ ‫غزلیات ابتهاج ویژگی هایی دارند که ان ها سروده های سایه‬ ‫را ممتاز می کنند‪ .‬پیش از این هم گفته بودم غزل ابتهاج دارای‬ ‫چند ویژگی برجسته است‪ .‬گذشــته از بی‪ ‎‬تکلفی و سادگی‪،‬‬ ‫غزلیات او از اشتباهات نحوی بری اند و این خود نکته ای تامل‬ ‫برانگیز است‪.‬‬ ‫شنبه ‪22‬مرداد‪ 1401‬شماره ‪1254‬‬ ‫‪5‬‬ صفحه 5 ‫‪6‬‬ ‫شنبه ‪ 22‬مرداد‪ 1401‬شماره ‪1254‬‬ ‫اجرای « ُاپرای عاشورا» تمدید شد‬ ‫خرب فرهنگ و هرن‬ ‫اُپرای عاشورا به کارگردانی بهروز غریب پور با بازافرینی و طراحی جدید از شب گذشته در تاالر وحدت‬ ‫روی صحنه رفت‪ .‬پس از اســتقبال مخاطبان از اجراهای ‪ ۱۹‬تا ‪ ۲۱‬مرداد «اُپرای عاشورا»‪ ،‬این رویداد‬ ‫برای چهارشبه ‪ ۲۶‬مرداد نیز تمدید شد‪« .‬اُپرای عاشــورا» روایتی ویژه از حماسه حسینی را در تاالر‬ ‫وحدت پیش روی تماشاگران قرار می دهد‪ .‬بهزاد عبدی اهنگساز و محمد معتمدی‪ ،‬مصطفی محمودی‬ ‫‪ ،‬محمدرضا صادقی و‪ ....‬اواگران اپرای عاشورا هستند‪ .‬بلیت اپرای فاخر هنری که به همت بنیاد رودکی‬ ‫و همکاری گروه تئاتر عروسکی اران روی صحنه می رود‪ ،‬از طریق سایت تیوال به نشانی ‪tiwall.com‬‬ ‫در دسترس مخاطبان قرار دارد‪ / .‬هنرانالین‬ ‫ناظری‪ :‬اگر سایه نبود وارد موسیقی نمی شدم‬ ‫نمایش «شکم» به نویســندگی علیرضا معروفی و کارگردانی رضا پورکریمان از ‪ ۲۳‬مرداد تا ‪۱۱‬‬ ‫شهریور ساعت ‪ ۱۹‬در مجموعه تئاتر محراب‪ ،‬سالن استاد جمیله شیخی اجرا می شود‪ .‬ارمان ازادی‪،‬‬ ‫ریحانه فالح‪ ،‬دنیا خشنو‪ ،‬رضا بابایی و فرزاد هداوندخانی در این نمایش به ایفای نقش می پردازند‪ .‬در‬ ‫خالصه داستان نمایش امده است‪« :‬خانواده ای چهار نفره در ناکجااباد زندگی می کنند که هم ه اقالم‬ ‫غذایی برای مردم سهمیه بندی شده است‪ .‬پدر خانواده با این شرایط تصمیم می گیرد غذا را در خانه‬ ‫سهمیه بندی کند و‪ »...‬نمایش «شکم» پیش از این‪ ،‬تیرماه ‪ ۱۴۰۱‬در پالتو حیاتی مهر اداره کل فرهنگ‬ ‫و ارشاد اسالمی استان البرز روی صحنه رفته است‪ / .‬صباخبر‬ ‫کارگردان« پناه کاه»‪ :‬هر لحظه خود‬ ‫را جای یک کاراکتر بگذارید‬ ‫در پی درگذشت هوشنگ ابتهاج‪ ،‬شــهرام ناظری هنرمند‬ ‫موسیقی ایرانی که اثار مشترکی با اشعار این شاعر فقید خلق کرده‬ ‫است‪ ،‬دست نوشته ای را در واکنش به درگذشت «سایه» منتشر‬ ‫کرد‪ .‬در متن دست نوشته شهرام ناظری امده است‪:‬‬ ‫«ترانه سرای عشق‪ ،‬شاعر بزرگ معاصر «ه‪ .‬الف‪ .‬سایه» از میان‬ ‫ما رفت ‪...‬‬ ‫در سال های نوجوانی و اغاز کار سایه نقش مهمی در زندگی‬ ‫هنری من داشته اســت‪ .‬همین قدر بگویم که اگر تایید نورعلی‬ ‫برومند به عنوان استاد و تصمیم گیرنده موسیقی ایرانی و تشویق‬ ‫و رهنمودهای سایه نبود‪ ،‬شــاید من هرگز وارد دنیای حرفه ای‬ ‫موسیقی نمی شدم و تنها برای دل خود می سرودم‪ ،‬می نواختم‬ ‫و می خواندم‪.‬‬ ‫نام و یادش جاودان‪ /».‬خبرگزاری ایسنا‬ ‫«پیشرفتوعقالنیتدرعلم»بررسیمی شود‬ ‫نشست نقد و بررسی کتاب «پیشرفت و عقالنیت در علم» برگزار‬ ‫می شود‪ .‬نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه شــنبه ‪۲۵‬مرداد از‬ ‫ســاعت ‪ ۱۵‬به این کتاب اختصاص دارد که با حضور غالمحســین‬ ‫مقدم حیدری‪ ،‬شهرام شهریاری‪ ،‬محمدرضا اسمخانی‪ ،‬محمدمهدی‬ ‫هاتف و حامد بیکران بهشت برگزار می شود‪.‬‬ ‫در خبر برگزاری این نشست امده است‪ :‬تاریخ علم عموما به مثابه‬ ‫تاریخ توسعه بهترین و موفق ترین نظریه های علمی تصویر می شود‪ .‬اما‬ ‫ایا بهتر و موفق تر بودن یک نظریه علمی با عقالنی بودن ان نیز تالزم‬ ‫دارد؟ و اساسا در رقابت میان نظریه های علمی و ارزیابی ان ها‪ ،‬عقالنی‬ ‫بودن انها چه جایگاهی دارد؟ همین پرســش های ساده چالش های‬ ‫بسیاری را برای فلسفه علم معاصر رقم زد‪ ،‬از جمله اینکه ایا علم اساسا‬ ‫فعالیتی عقالنی است یا خیر‪ .‬عالقه مندان می توانند این نشست را از‬ ‫اینستاگرام مرکز فرهنگی شــهرکتاب و صفحه این مرکز در سایت‬ ‫اپارات پیگیری کنند‪ / .‬خبرگزاری ایسنا‬ ‫نمایش «شکم» در تاالر محراب‬ ‫کروناجانیکنوازندهپیشکسوتویولنراگرفت‬ ‫منوچهر انصاری ‪ ،‬نوازنده ویولن و موسیقیدان امروز ‪ ۲۱‬مرداد‬ ‫در ‪ ۷۶‬سالگی درگذشت‪ .‬مســعود نظر ‪ ،‬نوازنده و سرپرست گروه‬ ‫موسیقی ارف ‪ ،‬خبر درگذشــت این هنرمند را تایید کرد و گفت‪:‬‬ ‫ایشان از قبل مقداری کسالت داشتند ولی بنابر انچه از همسر ایشان‬ ‫شنیدم کل خانواده کرونا گرفته اند و ایشــان هم فوت شده اند‪ .‬او‬ ‫درباره مراسم این هنرمند فقید گفت‪ :‬قرار شده که هماهنگی هایی‬ ‫برای خاکسپاری ایشان در قطعه هنرمندان صورت بگیرد‪ .‬منوچهر‬ ‫انصاری در سال ‪ ۱۳۲۵‬در تهران متولد شــد‪ .‬او در سال ‪ ۱۳۳۸‬با‬ ‫تشویق پدر و دایی خود وارد هنرستان موسیقی شد‪ .‬پس از ورود به‬ ‫هنرستان فراگیری ویلن را نزد والودیا تارخانیان اغاز کرد در ادامه‬ ‫تا مرحله دریافت دیپلم تحت تعلیم حشمت سنجری و پس از ان تا‬ ‫دریافت لیسانس از کالس های سرژ خوتسیف بهره برد‪ .‬در بیستمین‬ ‫جشنواره موســیقی فجر که بهمن ‪ ۱۳۸۳‬برگزار شد با اهداء لوح‬ ‫تقدیر و جایزه از منوچهر انصاری تجلیل شد‪ / .‬خبرگزاری ایسنا‬ ‫فرید قادرپنــاه که این روزها نمایش «پنــاه کاه» را روی‬ ‫صحنه برده ‪،‬می گوید که ایــن نمایش بازتولید اثر قبلی اش‬ ‫نیست بلکه نمایشی تازه است‪ .‬این کارگردان از ویژگی های‬ ‫این اثر نمایشــی و اســتقبال مخاطبان از ان سخن گفت‪.‬‬ ‫قادرپناه که پیش از این در سال ‪ ۹۷‬همین نمایشنامه را اجرا‬ ‫کرده است‪ ،‬معتقد است انچه این روزها روی صحنه می برد‪،‬‬ ‫اثری تازه است و بازتولید کار قبلی اش نیست‪ .‬او در این باره‬ ‫توضیح می دهد‪ :‬وقتی کاری بازتولید می شــود یعنی اینکه‬ ‫شما عینا دارید همان کار را اجرا می کنید اما می توانم بگویم‬ ‫که از «پناه کاهی» که ما در سال ‪ ۹۷‬اجرا رفتیم تقریبا اسم‬ ‫نمایش و شخصیت ها و شاید ‪ ۲۰‬درصد محتوا (متن) شبیه‬ ‫ان کار باشد‪ .‬عمال ما یک کار دیگر را داریم اجرا می کنیم‪ .‬به‬ ‫همین دلیل فکر می کنم اســمش بازتولید نمی تواند باشد‪.‬‬ ‫قادرپناه اضافه می کند‪ :‬مهم ترین ویژگی این کار‪ ،‬این است که‬ ‫تماشاگر می تواند در هر لحظه از نمایش خودش را جای یکی‬ ‫از کاراکترها بگذارد‪ .‬او که خود متن این نمایش را به نگارش‬ ‫دراورده‪ ،‬ادامه می دهد‪ :‬جهان خودمان را به صورت قص ه زاده‬ ‫شده از تفکر خودم نوشتم و می بینیم‪ .‬نمی توانم بگویم کار‬ ‫بسیار نویی است ولی می توانم بگویم بیان بسیار روانی دارد‪ .‬در‬ ‫عین حال که بشدت فضای غیرواقعی را ما توصیف می کنیم‪،‬‬ ‫روند و روایت روانی دارد و شــاید دید جدیدی را درباره این‬ ‫جامعه و مدیریت ان نشان می دهد‪ /.‬خبرگزاری ایسنا‬ ‫«صورتگر» برنده جایزه جشنواره «تک حلقه» شد‬ ‫رامین حسین پور برای ساخت ویدیوارت «صورتگر» برنده جایزه‬ ‫شایستگی و همینطور جایزه بهترین جلوه های ویژه ماه ژوئن (مربوط به‬ ‫فیلم های نیمه اول سال) جشنواره فیلم مسابقه کوتاه «تک حلقه» لس‬ ‫انجلس شد‪ .‬جشنواره لس انجلس یک رویداد جوایز بین المللی مستقر‬ ‫در لس انجلس است که فیلم های کوتاه با مدت زمان‪ ۱۲‬دقیقه یا کمتر‬ ‫را معرفی می کند‪ .‬این رقابت با جذب فیلمســازان از سراسر جهان‪ ،‬بر‬ ‫داستان سرایی اصیل‪ ،‬مختصر و تاثیرگذار تاکید دارد؛ همان ویژگی هایی‬ ‫که جشنواره ها و توزیع کنندگان فیلم به دنبال ان هستند‪ .‬در توضیح‬ ‫جشنواره امده است‪ :‬با صدها فیلم کوتاه ارسال شده در هر سال‪ ،‬قرار‬ ‫گرفتن در رقابت ما به جامعه فیلم نشان می دهد که فیلم کوتاه شما‬ ‫استثنایی است‪ .‬این فستیوال معتبر زیر نظر جوایز بفتا‪ ،‬جوایز انتخاب‬ ‫منتقدان‪ ،‬امی‪ ،‬جوایز گلدن گلوب‪ ،‬جوایز فیلم هالیوود و جوایز زحل است‪.‬‬ ‫ویدیوارت «صورتگر» به تازگی برنده جایزه بهترین موزیک ویدیوی‬ ‫فستیوال بین المللی «وگاس» نیز شده است‪ /.‬صباخبر‬ صفحه 6 ‫خرب فرهنگ و هرن‬ ‫تصویرگر «نیکوال کوچولو» درگذشت‬ ‫معروف ترین اثر «ژان ژاک سامپه» تصویرگری سری داستان های کودکانه و فرانسوی «نیکوال کوچولو»‬ ‫است که اولین سری از ان در تاریخ ‪ ۲۹‬مارس ‪ ۱۹۵۹‬به قلم «رنه گوسینی» نوشته شد و همکاری این دوچهره‬ ‫فرانسوی موجب شد که اثارشان با نام «سمپه‪-‬گوسینی» نیز شناخته شود‪ .‬این داستان ها که چشم اندازی‬ ‫ایده ال به کودکی در دهه‪ ۱۹۵۰‬فرانسه دارد به یک کتاب فروش در سطح بین المللی تبدیل و به چندین زبان نیز‬ ‫ترجمه شد‪« .‬سامپه » عالوه بر تصویرگری «نیکوال کوچولو»‪ ،‬بیش از هر هنرمند دیگری طراحی جلد نخست‬ ‫مجله نیویورکر را بر عهده داشته است‪«.‬سامپه» در اثارش شخصیت های کوچک را در دنیایی بزرگ از خطوط‬ ‫نرم قرار می دهد و حقایق خنده دار و گاه تند در مورد جهان را بدون توسل به تمسخر بیان می کرد‪ /.‬خبرگزاری ایسنا‬ ‫شنبه ‪22‬مرداد‪ 1401‬شماره ‪1254‬‬ ‫پیکر ابتهاج از کنار درخت ارغوان تشییع می شود‬ ‫یلدا ابتهاج فزند امیرهوشنگ ابتهاج متخلص به «سایه» با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام خود از‬ ‫تشییع پیکر «سایه» در شهر رشت زادگاه پدرش خبر داد‪ .‬در متن منتشر شده توسط یلدا ابتهاج امده است‪:‬‬ ‫«با هماهنگی هایی که با ایران انجام شده است مراسم تشییع پدرم از کنار درخت ارغوان انجام خواهد شد و‬ ‫از انجا برای خاکسپاری به شهر رشت خواهیم رفت‪ .‬تاریخ و ساعت دقیق مراسم را بزودی به اطالع همگان‬ ‫خواهم رساند‪ ».‬امیر هوشنگ ابتهاج متولد ‪ ۶‬اسفند ‪ ۱۳۰۶‬متخلص به سایه‪ ،‬شاعر و پژوهشگر ایرانی بود‪.‬‬ ‫او نخستین اثرش به نام «نخستین نغمه ها» را در سال ‪ ۱۳۲۵‬شمسی منتشر کرد‪ .‬از اثار دیگر او می توان‬ ‫به تصنیف سپیده (ایران ای سرای امید) اشاره کرد‪.‬ابتهاج در تاریخ ‪ ۱۹‬مرداد ‪ ۱۴۰۱‬درگذشت‪ /.‬صبا خبر‬ ‫اتوسا صالحی‪:‬‬ ‫«کالس اولی‪ ،‬کتاب اولی» کتاب های سطح بندی برای نوجوانان است‬ ‫اتوسا صالحی نویســنده و دبیر مجموعه ‪ ۴۰‬جلدی «کالس‬ ‫اولی‪ ،‬کتاب اولی» توضیح داد‪ :‬من عالوه بر دبیری‪ ،‬چند جلد از این‬ ‫مجموعه مانند مثل «برادرم رامان»‪« ،‬بابا و سیرک اتش» و «بچه‬ ‫ن مجموعه‬ ‫هیوال و اژدهای چشم ژله ای» را هم نگارش کرده ام‪ .‬ای ‬ ‫شامل داستان های تصویری است که در ان ها از تصویرگران خوبی‬ ‫همچون غزاله بیگدلو‪ ،‬امنه اربابون و ویدا کریمی کمک گرفته ایم‬ ‫و در نشر افق به چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬کالس اولی‪ ،‬کتاب اولی» بیشتر با هدف تقویت‬ ‫روان خوانی بچه های دوره ابتدایی نگارش و سطح بندی شده است‬ ‫و در پنج سطح از سخت به اسان می رود‪.‬‬ ‫این نویسنده درباره کتاب های جدید خود نیز گفت‪ :‬جلدهای‬ ‫جدید مجموعه تام گیتس در نشر افق و کتاب تصویری «توپ را‬ ‫شوت کن» از انتشارات شهر قلم به تازگی وارد بازار نشر شده اند‪.‬‬ ‫نویســنده مجموعه نیما نابغه از چاپ جلد چهارم این کتاب‬ ‫خبر داد و عنوان کرد‪ :‬جلد چهارم مجموعه «نیما نابغه» با عنوان‬ ‫«خزندگان فراری از درس» با تصویرگری نسرین بهاری در نشر‬ ‫افق منتشر شد که این کتاب ه م طنز است هم ماجراهای روزمره‬ ‫را روایت می کند و همچنیــن در این جلد بیشــتر به حیوانات‬ ‫می پردازد‪.‬‬ ‫او درباره نوشتن برای ســن کودک و نوجوان توضیح داد‪ :‬من‬ ‫نوشتن برای گروه ســنی کودک و نوجوان را انتخاب کردم زیرا‬ ‫فرهنگ کتابخوانی از این ســن اغاز می شود و اگر با ذوق و لذت‬ ‫همراه بخشد تا سال های بزرگسالی هم ادامه دارد‪ .‬ایده کتاب های‬ ‫سطح بندی شده مجموعه «کالس اولی‪ ،‬کتاب اولی» هم این بود‬ ‫که بچه ها از سن یادگیری زبان به کتاب خواندن تشویق شوند و‬ ‫‪7‬‬ ‫بیشتر کتاب های لذت بخش بخوانند‪.‬‬ ‫این نویسنده تصریح کرد‪ :‬سعی می کنم برای نوشتن‬ ‫کتاب هــای کودکان و نوجوانان بیشــتر بــا خود ان ها‬ ‫اشــنا شــوم و در کارگاه ها با دغدغه و نوع نگاه ان ها و‬ ‫نویسندگانی که دوست دارند اشنا شوم تا احساسات‬ ‫و مشکالتشان را درک کنم‪ .‬گاهی داستان هایم‬ ‫را برای کودکان می خوانم و نظرشــان را قبل از‬ ‫انتشار می پرسم و در انتخاب اســم کتاب ها از ان ها‬ ‫کمک می گیرم‪.‬‬ ‫این مترجــم بیــان کــرد‪ :‬در دوران کرونا فکر‬ ‫می کردیم که ممکن است ارتباط ما نویسندگان با‬ ‫بچه ها قطع شود اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد و‬ ‫کتاب های زیادی تجدید چاپ شدند و نشان داد که‬ ‫ن باشند‪ ،‬راحت تر‬ ‫شــاید اگر بچه ها به حال خودشا ‬ ‫کتاب مورد عالقه خود را انتخاب می کنند‪.‬‬ ‫صالحی در پایان درباره فعالیت بچه ها در فضای‬ ‫مجازی اظهار کرد‪ :‬اکنون پدرومادرها اگاه هستند و‬ ‫مراقبند تا بچه ها عالوه بر عضویت در فضای مجازی‬ ‫کتاب هم بخوانند‪ .‬خیلی ه م نباید منفی نگاه کرد‬ ‫و گاهی در فضای مجازی بچه ها به هم کتاب‬ ‫معرفی می کنند و با تازه های نشــر اشنا می‬ ‫شــوند‪ .‬امار کلی کتاب خوانی را می دانم که‬ ‫خیلی دلگرم کننده نیست اما گاهی افراد در‬ ‫فضای مجازی این امکان را دارند که کتاب های‬ ‫خوب را به یکدیگر معرفی کنند‪ /.‬صباخبر‬ صفحه 7 ‫نگاهی ویژه به «اپرای عاشورا» به بهانه چهاردهمین سال اجرا‬ ‫صاحب امتیاز‪ :‬موسسه فرهنگی هنری وصف صبا‬ ‫مدیر مسئول و سردبیر‪ :‬محمدرضا شفیعی‬ ‫دبیر تحریریه‪ :‬نغمه فتاحی‬ ‫‪www.rooznamehsaba.com‬‬ ‫‪rooznamehsaba‬‬ ‫تهران ‪ -‬خیابان ایت اهلل مدنی ‪ -‬کوچه خجسته منش ‪ -‬پالک ‪5‬‬ ‫تلفن‪ 77582422 -6 :‬فکس‪77548245 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫پدر اولین اپرای ملی ایران‬ ‫بهروز غریب پــور‪ ،‬کارگردان و‬ ‫سرپرســت گروه تئاتر عروسکی‬ ‫اران نخســتین بار با روی صحنه‬ ‫اوردن اپرای عروســکی رستم و‬ ‫سهراب به اهنگســازی لوریس‬ ‫چکناوریان در سال ‪ -۱۳۸۳‬تاالر‬ ‫فردوسی‪ ،‬مسیر خلق اپرای ایرانی‬ ‫را تحقق بخشــید‪ .‬اپرای رستم و‬ ‫ســهراب اولین اپرای عروسکی با اســتفاده از عروسک های‬ ‫نخی (ماریونت )با زبان شعر و اندیشه شاعر ا شاهنامه ابوالقاسم‬ ‫فردوسی است‪ .‬وی دومین اثر از اپرای عروسکی ‪ -‬اپرای مکبث‬ ‫به اهنگسازی جوزپه وردی بر اســاس تراژدی مکبث نوشته‬ ‫ویلیام شکسپیر را ســال ‪ ۱۳۸۶‬در تاالر فردوسی روی صحنه‬ ‫اورداجرای موفق اپرای مکبث در عرصــه بین المللی‪ ،‬بیانگر‬ ‫دستیابی غریب پور و گروهش به شــیوه نوین و بدیع در بازی‬ ‫دهندگی عروســک های نخی اســت‪ .‬ســومین تجربه اپرای‬ ‫عروسکی گروه تئاتر عروسکی اران‪ ،‬اپرای عاشورا است که سال‬ ‫‪ ۱۳۸۷‬به نویسندگی و کارگردانی بهروز غریب پور و اهنگسازی‬ ‫بهزاد عبدی در تاالر فردوسی روی صحنه رفت‪ .‬شیوه ابداعی‬ ‫غریب پور در بازی دهندگی عروسک ها با عنوان سیستم “بایو‬ ‫فیدبک و نورو فیدبک” توضیح داده می شود‪ .‬در حالیکه در اپرای‬ ‫عروســکی‪ ،‬بازی دهنده از طریق عنصر واسطه ای ‪ -‬عروسک‬ ‫نخی ‪ -‬با نقش ارتباط برقرار می کنــد‪ .‬از انجا که باور پذیری و‬ ‫روانشناسی شخصیت‪ ،‬از جمله اصول اولیه و اساسی این متد‬ ‫است‪ ،‬بازی دهنده و عروسک در پیوندی طبیعی و زنده (ارگانیک‬ ‫) نسبت به یکدیگر قرار می گیرند‪ .‬بنابراین طبق سیستم بایو‬ ‫فیدبک و نورو فیدبک‪ ،‬بازی دهنده به عنوان دســتگاه عصبی‬ ‫مرکزی‪-‬مغز عروسک ‪ ،‬فرمان دهنده کلیه کنش و واکنش های‪،‬‬ ‫موجود زنده می باشد‪.‬‬ ‫اپرای عروسکی «عاشورا» به نویسندگی‪ ،‬طراحی و کارگردانی بهروز‬ ‫غریب پوراز ‪ ۱۹‬مرداد ماه ‪ ۱۴۰۱‬در دوازدهمین دور اجرای خود در طول‬ ‫‪ ۱۴‬سال گذشته از زمان ساخت در ســال ‪ ۱۳۸۷‬در تاالر وحدت روی‬ ‫صحنه رفت که در نخستین اجرا با استقبال مخاطبان مواجه شد‪.‬‬ ‫اپرای «عاشورا»‪ ،‬واقعه عاشورا را از زبان عروسک ها روایت می کند و در‬ ‫وصف حماسه افرینی های امام حسین (ع) و ‪ ۷۲‬تن یاران باوفای ایشان‪،‬‬ ‫زبان به سخن می گشایند‪ .‬اپرای عروسکی «عاشورا» با ‪ ۷۰‬عروسک و ‪۳۰‬‬ ‫بازیگر وقایع عاشورای سال‪ ۶۱‬هجری را روی صحنه اجرا می کنند‪ ..‬اجرای‬ ‫اخیر اپرای عروسکی «عاشورا» سه تفاوت مهم نسبت به گذشته دارد که‬ ‫تغییر سالن محل اجرا از تاالر فردوسی به تاالر وحدت به علت اماده نبودن‬ ‫اجرایی تاالر فردوسی‪ ،‬اســتفاده از عروسک های بزرگ و حضور توامان‬ ‫بازی دهندگان و عروسک ها روی صحنه از جمله انهاست‪.‬‬ ‫تغییر سالن محل اجرا از تاالر فردوسی به تاالر وحدت‪ ،‬مهم ترین دلیلی‬ ‫است که بهروز غریب پور کارگردان اثر را به استفاده از حضور توامان بازی‬ ‫دهندگان و عروسک ها روی صحنه وامی دارد زیرا صحنه ساخته شده‬ ‫برای تاالر وحدت متناسب با اندازه وسیع تر این صحنه در مقایسه با تاالر‬ ‫فردوسی و فشردگی فضا در انجا است‪.‬‬ ‫در تاالر فردوسی‪ ،‬شیب ‪ ۹۰‬درجه ای صندلی های تماشاگران مانع می‬ ‫شود از اینکه سر تماشاگر ردیف جلویی برای ردیف پشتی مزاحمت ایجاد‬ ‫کند برخالف تاالر وحدت که صندلی ها در یک سطح مسطح قرار دارد‪ ،‬از‬ ‫این رو تماشاچیان در هر لحظه از اجرا در حال جابه جایی سر خودشان به‬ ‫طرفین برای دستیابی به دیدی کامل از صحنه هستند‪.‬‬ ‫صفحه نمایشگر در ِ‬ ‫پشت صحنه ساخته شده است هنگامی که فقط‬ ‫قرار است به عنوان نمایش دهنده افکت های تصویری همچون صحنه‬ ‫حضور مالئک عمل کند مشکلی ندارد و وجود صحنه ساخته شده برای‬ ‫بازی دهندگان و عروســک ها و قرارگیری ان در بخش پایینی صفحه‬ ‫نمایشگر مانعی برای دید تماشاگران ایجاد نمی کند ولی این مساله زمانی‬ ‫تبدیل به مشکل می شود که تصاویری همانند تصویر تاخت و تاز اسب ها‬ ‫و دف زنی با نوشته های روی صفحه نمایشگر در حال پخش است و موانع‬ ‫گفته شده مانع از دریافت مناسب تصاویر و همچنین‪ ،‬پیام های بینندگان‬ ‫می شود که روی کیفیت نهایی اثر تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫صفحه نمایشگر در تاالر وحدت در بخش انتهایی صحنه نصب شده‬ ‫است و امکان جابه جایی ندارد بنابراین اتخاذ چنین تصمیمی برای بهره‬ ‫گیری از صفحه نمایشگر از سوی کارگردان اثر به مقتضیات اجرا برمی‬ ‫گردد‪ .‬این شرایطی است که سازندگان اثار نمایشی با توجه به انچه در‬ ‫صحنه یک تماشاخانه موجود است‪ ،‬باید دســت به ابتکار عمل بزنند و‬ ‫تصمیم نهایی را بگیرند با علم به اینکه ممکن است در زیبایی شناسی‬ ‫بصری نمایش های انها اثرگذار باشد‪.‬‬ ‫حضور بازی دهندگان و تماشای بازی دهندگی عروسک ها از سوی‬ ‫تماشاگران با نگاهی به تعزیه و نقش پذیری ادم ها در طول روایت پیش‬ ‫از اغاز صحنه ها بین اشقیاء و اولیاء تدارک دیده شده است که در شیوه‬ ‫برشتی به فاصله گذاری تعبیر و به تماشاچیان فاصله بین زندگی واقعی و‬ ‫کنش های رخ داده روی صحنه نمایش را یاداور می شود‪.‬‬ ‫حساسیت ها درباره نحوه نمایش انبیا و امامان معصوم‪ .‬با تمرکز روی‬ ‫اشقیاء‪ ،‬مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش نمود بیشتری می یابد زیرا‬ ‫مظلومیت موجد سکوت است؛ اولیا سکوت پیشه می کنند و از کوبیدن بر‬ ‫طبل جنگ دوری می جویند و درنهایت اینکه چهره خصمانه اشقیاء در‬ ‫وقایع عاشورا بهتر نمایانده خواهد شد‪.‬‬ ‫صحنه ای که اپرای «عاشورا» نمایش می دهد و در دیگر اثار عاشورایی‬ ‫تئاتر‪ ،‬سینما و تلویزیون قابل مشاهده نیست‪ ،‬تماشای بخشی از صحنه‬ ‫جنگ یاران امام حسین (ع) با سپاهیان عبیداهلل است که در دو صحنه‬ ‫مبارزه ُحر و همچنین علمدار کربال ابوالفضل عبــاس (ع) با یزیدیان به‬ ‫نمایش درمی اید‪ .‬این اتفاق در حالی افتاده است که در قریب به اتفاق اثار‬ ‫مرتبط با واقعه عاشورا‪ ،‬حوادث پیش از صحرای کربال و سپس شام غریبان‬ ‫مدنظر قرار می گیرد و به وقایع صحرای کربال به دالیل مختلف از جمله‬ ‫مشکالت و محدودیت ها در پرداختن به سوژه و همینطور کمبود امکانات‬ ‫سختافزاریبرای ساختاینگونهصحنههاکمتربهطورمستقیمپرداخته‬ ‫می شود؛ مشکلی که به لطف عروسک ها به راه حلی دست یافته است‪.‬‬ ‫اهنگسازی بهزاد عبدی در همه صحنه ها با حفظ جلوه حماسی‪ ،‬گاهی‬ ‫وجهه تعلیق امیزی دارد که نقش شایانی در نمود جلوه حماسی واقعه‬ ‫عاشورا در کنار ارتباط گیری بهتر مخاطبان با اثر ایفا می کند‪.‬‬ ‫اپرای «عاشورا» با شادی و طرب دف زنان در عمارت کوفه اغاز می شود‬ ‫که حاکی از دوگانه شادی و اندوه مستتر در نبرد بین خیر و شر است؛ زمانی‬ ‫که اشقیا در صحنه های پایانی بار دیگر با شادی و طرب مشغول دف زنی‬ ‫هستند‪ ،‬شیون و زاری از سر اندوه در اردوگاه خیر و اولیا طنین انداز شده‬ ‫است‪ .‬بازی دهندگان با هنرمندی و با ظرافت عروسک ها را به حرکت‬ ‫درمی اورند تا تجسمی از واقعه عاشورا روی صحنه باشند و بدین ترتیب‪،‬‬ ‫قاب های بدیع و چشم نوازی پدید می اید که تماشاگران را روی صندلی‬ ‫ها میخکوب می کند‪ .‬اپرای عروسکی «عاشورا» بهروز غریب پورتا ‪۲۶‬‬ ‫مرداد ماه ‪ ۱۴۰۱‬هر شب‪ ،‬ساعت ‪ ۲۱‬در تاالر وحدت روی صحنه می رود‬ ‫و عالقمندان به تئاتر می توانند برای تهیه بلیت اثر به سایت فروش بلیت‬ ‫تیوال مراجعه کنند‪ / .‬صبا خبر‬ صفحه 8