روزنامه صبا شماره 1255
روزنامه صبا شماره 1255
روزنامه صبا شماره 1255
یک شنبه| 23مرداد 14 |1401اگوست 16 |2022محرم |1443
سال دهم| شماره 8 |1255صفحه| 5000ناموت|
«ابلق» و «شب طالیی»
از چهارشنبه به سینماها می ایند
صفحه 2
خالق «جان ویک»
فیلمی تماما ژاپنی می سازد
صفحه 2
اغاز اجرای «اناتول»
در نوفل لوشاتو
صفحه 6
هوایی شدن در ژانر وحشت
گفت و گوهایی با بازیگر و کارگردان سریال «اهل هوا» صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
یک شنبه 23مرداد 1401شماره 1255
فیلم کوتاه «مهسا» اماده حضور در جشنواره ها شد
فیلم کوتاه «مهسا» به نویسندگی نیلوفر طاهری و کارگردانی اردشیر رضایی ،با پشت سرگذاشتن مرحل ه
تدوین ،اماده نمایش و رقابت در جشنواره های سینمایی شد .کارگردان این فیلم ،فرم شرکت در جشنواره
فیلم کوتاه تهران را پر کرده است .در خالص ه داستان این فیلم کوتاه امده است« :نوید و مینو،که به لحاظ
احساسی درگیر نوسانات زیادی هستند ،با شرایط سخت تری مواجه می شوند تا چوب خودخواهی های شان را
خورده باشند ».در فیلم کوتاه «مهسا» ،رضا جوشنی ،مریم محمدخانی ،اردشیر رضایی ،مهرزاد نورحسینی،
شیدا مقصودلو ،فرهاد تیمورزاده و رستا روئین فر ایفای نقش ها را برعهده داشته اند .رضایی ۲فیلم کوتاه دیگر
در مرحل ه پیش تولید دارد و اولین فیلم بلندش را در بهار ۱۴۰۲کلید می زند /.صبا خبر
فیلمبرداری فیلم کوتاه «عکس العمل» به تهیه کنندگی محمدرضا یکانی و کارگردانی علی امیری پس
از ۱۰جلسه فیلمبرداری در شهر تهران به پایان رسید .محمدرضا یکانی تهیه کننده هدف از ساخت این
فیلم را ادای دینی به مادرانی دانست که با هر سختی و مشقتی بار زندگی را به دوش می کشند .داستان این
فیلم روایتگر زندگی زن جوانی به نام مریم است که همسر خود را از دست داده است و به دلیل مشکالت و
به دوش کشیدن بار زندگی خود و بچه هایش تصمیم می گیرد سر کار برود ولی . ...برخی عوامل و بازیگران
فیلم کوتاه «عکس العمل» عبارتند از مجری طرح :رایحه تیموری ،فیلمبردار :رامین تیموری ،مدیر تولید:
امین رضئی ،دستیاران کارگردان :فرشید بابایی ،مرتضی احمد /.خبرگزاری مهر
احسان ظلی پور:
مینی سریال «درمانگر» درام معمایی
جنایی است
مینی ســریال «درمانگر» بــه کارگردانی امین حســین پور و
تهیه کنندگی احسان ظلی پور است .احسان ظلی پور تهیه کننده
«درمانگر» درباره همکاری در ساخت این اثر گفت :امین حسین پور
کارگردان «درمانگر» قبل از این اثر ،فیلم کوتاهی ســاخته بود و
رزومه های دیگری هم داشــت و برای خواننده ها نیز کلیپ می
ساخت .به نظر من او در تولید این سریال تکلیف خودش را درباره
فیلمنامه ،قصه و ایده ها می دانست ،اســتوری بُرد هم داشت و با
برنامه ریزی جلو رفت .معتقدم کسانی که ویدئو کلیپ می سازند،
مجبورند براساس موضوعات خاص با زمان کوتاهی که در اختیار
دارند ،احساس را به مخاطب منتقل کنند و قدر ثانیه ها را بیشتر می
دانند .کارگردانانی که بــا چنین پیش زمینه ای می ایند ،خروجی
کارشان نیز قابل پیش بینی است.
خالق«جانویک»فیلمیتماماژاپنیمی سازد
چاد استاهلسکی کارگردان سری فیلم های «جان ویک» ابراز امیدواری
کرد که به عنوان کارگردان ،اقتباس «شبح تسوشیما» را با گروه بازیگران
ژاپنی و به زبان ژاپنی با ادای احترام به اکیرا کوروساوا فیلمساز نامدار جهان
راهی سینماها کند .استاهلسکی در گفتگو با کوالیدر گفت که کوروساوا
فراتر از این پروژه در میان پنج شخصیت تاثیرگذار زندگی اش جای دارد.
این کارگردان اضافه کرد :کمپانی سونی ،ناشر بازی «شبح تسوشیما» با
برنامه هایی از قبیل پروژه ای با بازیگران کامال ژاپنی از این فیلم حمایت می
کند .استاهلسکی تاکید کرد که مخاطبان غربی برای این فیلم باید خود را
با تجربه خواندن زیرنویس همچون تجربه تماشای سریال «بازی مرکب»
نتفلیکس و کمدی سیاه «انگل» محصول سال ۲۰۱۹کره جنوبی اماده
کنند« .شبح تسوشیما» یک بازی ویدیویی در سبک اکشن-ماجراجویی
است که توسط ساکر پانچ پروداکشنز توسعه یافته است و به وسیله سونی
اینتراکتیو انترتینمنت در ۱۷جوالی ۲۰۲۰برای کنسول پلی استیشن۴
و ۲۰اوت ۲۰۲۱برای پلی استیشن ۵منتشر شد /.صباخبر
فیلمبرداری «عکس العمل» تمام شد
او افزود :مراحل پیش تولید ما طوالنی تر از پروســه فیلمبرداری
بود زیرا لوکیشن های فیلم باید ساخته می شد ،درنتیجه ما یک ماه
پیش تولید داشتیم و ۱۰روز درگیر فیلمبرداری بودیم که خروجی
ان ۴۰دقیقه شد .ظلی پور درباره چالش های تولید عنوان کرد :بخش
عمده سختی ما بخش تامین هزینه ها و پخش کار بود زیرا «درمانگر»
در فرم جدیدی ساخته شده بود و پلتفرم ها هم سخت قبول می کردند
که پای این کار بیایند ،البته از ابتدا چون از خروجی کار مطمئن بودیم
با ریسک در پخش جلو رفتیم و در مرحله ای که فیلیمو برای پخش پا
پیش گذاشت اسوده تر شدیم و خوشبختانه مخاطبان عمده ای کار را
دیدند و بازخوردهای مثبتی گرفتیم .او از ساخت فصل دوم این مینی
سریال خبر داد و گفت :در فصل اول «درمانگر» با توجه به بضاعتی که
داشتیمبهترینخروجیحاصلشد.مادرفصلدومبراساس فیلمنامه
برنامهرادیویی«کافههنر»تغییرنامداد
نام برنامه رادویی «کافه هنــر» به تهیه کنندگی عبداهلل عالیی و
وحید بیات و با اجرای شهاب شهرزاد که از شبکه رادیو ایران پخش
می شــود به «باغ هنر» تغییر پیدا کرد .یداهلل گــودرزی مدیر گروه
فرهنگ و ادب با اعالم این خبر توضیح داد :رادیو ایران ،سال هاست که
پایگاه دوست داران فرهنگ و ادبیات و زبان فارسی شده است .بیش
از ۶سال است که پویش «ایین سخن» در راستای سالمت زبانی و
پاسداشت فرهنگ و زبان فارسی در رادیو ایران راه اندازی شده است
و امسال این پویش تبدیل به جشنواره ملی شد .وی ادامه داد :برنامه
«کافه هنر» رادیو ایران به عنوان مجله فرهنگی گروه فرهنگ و ادب
این شبکه خاستگاه بسیاری از کوشــش ها و پویش های فرهنگی و
رسانه ای این شبکه بوده است و از این رو دست اندرکاران رادیو ایران
بران شدند تا این برنامه از این پس با نام «باغ هنر» به فعالیت خود ادامه
دهد .گودرزی در پایان خاطرنشان کرد :همزمان با برگزاری جشنواره
«ایین سخن» نام این برنامه نیز به «باغ هنر» تغییر یافت /.صبا خبر
جدیدی که تقریبا تمام شده است به این نکته می اندیشیم که سریال
کوتاه باید قسمت اول قوی و مخاطب پسندی داشته باشد ،به گونه
ای که مخاطب را راغب کند تا قسمت های بعدی را ببیند ،همچنین
در فصل دوم سعی داریم با فرم های متفاوت تری از قسمت های اول
کار کنیم .این تهیه کننده ادامه داد« :درمانگر» درام معمایی جنایی
و روانشناسانه بود که نمونه اش در سینمای دنیا زیاد است .این اثر با
فضای رنگ و نور فیلم های مرسوم سینمایی ساخته شده است و در
کل نقطه قوتش متفاوت بودن از دیگر اثار اســت .در فصل دوم این
سریال ژانر معمایی جنایی ان حفظ شده و با اتفاقات بیشتر و داستانی
قوی تر ساخته می شود به گونه ای که تا اخر اتفاقات برای مخاطب
غیرمنتظره خواهد بود .احسان ظلی پور در راستای ارتقا کیفی پلتفرم
ها تصریح کرد :به نظرم تعداد پلتفرم ها نسبت به قبل بیشتر شده است
و باید سبدشان متنوع باشد .مخاطب هم سریال کمدی را دوست دارد
و هم سریالی که فضای متفاوتی دارد ،تماشاگر باهوش است و همه
سریال ها برایش قابل تفکیک است .برای مخاطب باید بهترین ها
فراهم باشد تا بتواند انتخاب کند تا محدود به ژانر خاصی نشود.
او در پایان درباره ســاخت فصل دوم ســریال «نیسان ابی» به
کارگردانی منوچهر هادی خاطرنشان کرد :فصل دوم این سریال در
مرحله نگارش طرح است .فکر می کنم ۴ماه نوشتن ان طول بکشد و
احتماال بتوانیم فیلمبرداری را در زمستان اغاز کنیم ،همچنین سعی
می کنیم همه بازیگرهای فصل قبل را با موقعیت های جدید داستانی
داشته باشیم /.صباخبر
«ابلق»و«شبطالیی»ازچهارشنبهبهسینماهامی ایند
فیلم های «ابلق» و «شب طالیی» ،از چهارشنبه ۲۶مردادماه روی
پرده می روند تا تعداد فیلم های در حال اکران ســینماها به ۱۵فیلم
برسد .نکته تامل اور فیلم های اکران ان که ،با نمایش ۲فیلم اجتماعی
از چهارشنبه این هفته ،تعداد اثار این گونه (ژانر) به ۹فیلم می رسد .این
در حالی است که فقط سه فیلم طنز (کمدی) روی پرده هستند و این
ترکیب به معنای سرشکن شدن فروش اثار اجتماعی بر روی پرده است.
درحالی که رقابت اثار اجتماعی با ۲فیلم تی تی و دوزیست ،به اوج خود
رسیده است ،حاال نمایش ابلق سبب سرشکن شدن فروش این ۲فیلم
و چهارقطبی شدن فروش اثار اجتماعی در حضور «علف زار» خواهد
شــد« .ابلق» ،پنجمین فیلم نرگس ابیار است که در سال ۹۹جلوی
دوربین رفت« .شب طالیی» ،نخستین ساخته بلند سینمایی یوسف
حاتمی کیا است .فیلمی که ابراهیم حاتمی کیا را در مقام تهیه کننده به
خود می بیند اما اثر ،تفاوت های بسیاری با شاخص های سینمایی این
کارگردان سرشناس دارد /.خبرگزاری ایرنا صفحه 2
یک شنبه 23مرداد 1401شماره 1255
خرب سیمنا و تلویزیون
تاریخ انتشار «پاندای کونگ فوکار »۴اعالم شد
کمپانی یونیورسال پیکچرز تاریخ انتشار قسمت چهارم «پاندای کونگ فوکار» را ۸مارس ۲۰۲۴
اعالم کرد .مجموعه سینمایی «پاندای کونگ فوکار» با الهام از هنرهای رزمی سنتی چین باستان ساخته
شده است و داستانی حماسی از از منظر پاندایی به نام پو نشان می دهد که عشقش به کونگ فو تنها با
اشتهای ســیری ناپذیرش در خوردن غذا همخوانی دارد .فصل افتتاحیه این مجموعه سینمایی سال
۲۰۰۸نامزد جایزه اسکار شد .این انیمیشن که جک بلک صداپیشگی خرس دوست داشتنی ان را انجام
داده است در ان سال به پرفروش ترین انیمیشن شرکت دریم ورکز تبدیل شد .سه گانه «پاندای کونگ
فوکار» بیش از 1.8میلیارد دالر در سراسر جهان فروش داشته است /.صباخبر
3
فیلمبرداری «خون گرم» به پایان رسید
با پایان فیلمبرداری فیلم کوتاه «خون گرم» به تهیه کنندگی عادل معمارنیا و نویسندگی و کارگردانی علی
یو نهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران اغاز شد .علی ثقفی
ثقفی ،مراحل پس تولید ان برای حضور در س
پیش از این تجربه ساخت فیلم های کوتاهی چون «فشار خون» و «مادر» را داشته است و در تازه ترین فعالیت
هنری خود فیلم کوتاه ۳۰دقیقه ای «خون گرم» را جلوی دوربین برده است .این فیلم کوتاه که محصول مرکز
تولیدات کوتاه سازمان سینمایی سوره است ،قصه ای زنانه و دفاع مقدسی دارد و فیلمبرداری ان طی ۱۰روز در
بوستان والیت انجام شده است .در خالصه داستان «خون گرم» امده است :مهین پرستار داوطلب حاضر در جنگ،
مسئول رساندن خون به فرد مهمی می شود .کیسه های خون ،گم می شوند و جان فرد به خطر می افتد / .صباخبر
برخی بازیگران جواب سالم مردم را نمی دهند!
پروین ملکی بازیگر باســابقه ســینما و تلویزیون درباره تازه ترین
فعالیت هایی هنری خود گفت :واقعیت این است که از عید امسال تا به
امروز دو عمل جراحی را پشت سر گذاشته ام که به همین دلیل نتوانستم
کاری را هم قبول کنم .حتی مســعود ده نمکی برای پروژه خود از من
دعوت کرد ،نتوانستم در ان حضور داشته باشــم .در حال حاضر هم
شرایطم به گونه ای نیست که بتوانم جنب و جوش زیاد داشته باشم و در
گوشه ای یا می نشینم یا می خوابم.
وی با اشــاره به بیماری خود گفت :کمی برای درمان تعلل کردم و
اگر زودتر اقدام کرده بودم شاید راحت تر درمان می شدم ،اما مجبور به
جراحی شدم که خیلی برایم سخت بود .امکان فعالیت های روزانه مانند
و خرید و پیگیری امور شخصی ام را دارم اما در مجموع این روزها احوال
خوشی ندارم و در خانه ام.
این هنرمند درباره فعالیت هنری خود افزود ۲۵ :ســال است که
مشغول بازیگری هستم و از سریال «اژانس دوستی» هم ایفای نقش
اصلی را تجربه کرده ام .در این سال ها تجربه های متنوعی در سینما و
تلویزیون داشتم و در فیلم «دهلیز» نقش مادر یک مقتول را برعهده
داشتم .در فیلم سینمایی «به خاطر پونه» ایفاگر نقشی به زبان ترکی
بودم .ســریال «پرده نشین» را هم ۸ســال پیش بازی کرده بودم که
به تازگی بازپخش ان روی انتن تلویزیون رفت .به تازگی هم ســریال
«جیران» از حســن فتحی را در حال پخش داشــتم که در ان نقش
مادربزرگ سیاوش را ایفا کرده بودم .ملکی درباره حضور بیشتر خود در
تلویزیون نسبت به سینما هم گفت :مردم بیشتر عالقه دارند در تلویزیون
ما را ببینند و همه مخاطب سینما نیستند .شکر خدا مردم من را خیلی
دوست دارند و برخی می گویند چهره ات به ما ارامش می دهد.
وی درباره اخرین حضور خود در ســالن سینما هم بیان کرد :فکر
می کنم اخرین بار برای فیلم «به خاطر پونه» بود که در برج میالد حاضر
شدم .در ان فیلم در کنار فرهاد اصالنی ایفای نقش کرده بودم .در این
سال ها دیگر به سینما نرفتم چرا که دیگر حوصله سابق را ندارم .بیشتر
ترجیح می دهم به تماشای تلویزیون بنشینم.
این بازیگر گفت :گاهــی اوقات که به پارک محــل می روم برخی
خانم های محل را می بینم که می گویند دیشب داشتیم فالن فیلم یا
سریالت را در فالن شبکه تماشا می کردیم ،اما خودم غالباًفقط یک شبکه
را دنبال می کنم و ان هم شبکه «ای فیلم» است که سریال های خوب
سال های قبل را بازپخش می کند .بازپخش سریال هایی مانند «یوسف
پیامبر» خیلی خوب است که بیشتر در ان ها زیبایی ها تصویر شده و
کمتر جنگ و خون ریزی دارد.
ملکی درباره واکنش های مردم در کوچه و خیابان هم عنوان کرد:
همه به من لطف دارند و من با همه ان ها عکس یادگاری می گیرم .حتی
گاهی کارگرهای میدان تره بار اظهار لطف می کنند و می خواهند با من
عکس بگیرند .برخی بازیگران هستند که دیده ام جواب سالم مردم را هم
نمی دهند اما من همه را دوست دارم .در برخی پروژه ها دیده ام بازیگرانی
هستند که به هنرورهای همان پروژه هم محل نمی گذارند اما من حتی
شده ناهارم را همراه ان ها خورده ام .واقعیت این است که من همه مردم
را دوست دارم و به عشق ان ها کار می کنم.
وی درباره واکنش مدیران به ایام خانه نشینی خود به دلیل بیماری هم
تاکید کرد :به هیچ کس اطالع نداده ام که دچار بیماری هستم .انتظاری
هم از کسی ندارم که بخواهد جویای احوال من باشد.
ملکی درباره فرزندان خود و واکنش ان ها به اثارش هم توضیح داد:
چهار فرزند دارم که سه تای ان ها خارج از کشور هستند و یکی از ان ها
که ایران است ،بیشتر عالقه مند فوتبال است اما فیلم ها و سریال های
من را هم ضبط می کند .گاهی خود که دکتر اســت ،برخی از اثارم را
برایم ارسال می کند .حتی فرزندانم که خارج هستند هم کارهای من را
دوست دارند و دنبال می کنند .گاهی هم می پرسند کدام فیلم ها را در
حال پخش داری؟ /خبرگزاری مهر صفحه 3
4
یک شنبه 23مرداد 1401شماره 1255
پرونده
هوایـی شـدن در ژانـر وحشـ
یارس ساموات ژانر وحشت گونه ای پرمخاطب از سینمای
کالسیک و مدرن است و همواره بخش بزرگی
گفت و گو
از تولیدات صنعت سینمای جهان را به خود
اختصاص می دهد .ژانری پرکشش و ماالمال از تعلیق که گاه
ترســی عمیق را به جان مخاطب می اندازد و گاه با تکیه بر
المان هایفراروانشناختیبهبیانوهم انگیززندگیمی پردازد.
سینمای وحشت در عصر نوین که دوران زوال روابط عاطفی
و انزوای ناخواسته انســان را در برمی گیرد ،ارتباط عمیقی
با مخاطب برقرار می کند ،چه تنهایی خود واژه ای هولناک
برای بسیاری از انسان هاست .پس شرکت های تولید فیلم
و سریال همواره از کار در این ژانر استقبال می کنند .هر سال
رقابت شدیدی بین کمپانی های نام دار هالیوود برای خرید
امتیاز اقتباس از اثار «استفن کینگ» سلطان وحشت ادبیات
داستانی درمی گیرد و حتی بارها این شرکت ها پیش از چاپ
اثار کینگ ،با خالق «تاللو» قراردادهای هنگفتی می بندند.
با وجود این ژانر وحشت در سینما و ادبیات داستانی ایران،
کمتر با اقبال روبرو می شود .گذاشته از اثاری مانند «زار» یا
«ال» که اولی حتی در جمع برترین فیلم های ترسناک سال
2017قرار گرفت ،کمتر اثری در سینمای ایران با موفقیت توام
می شود« .شب بیست و نهم» هم که اواخر دهه 60خورشیدی
در ایران تولید شــد ،از معدود اثار موفق سینمای وحشت
نام گرفت .عجیب این که عناصر وحشت همواره در فرهنگ
فولکلور ایران نقش پررنگی داشــته اند .نمونه بارز مقایسه
در این مبحث ،قیاس سینمای وحشت ایران و ژاپن است .دو
کشور باستانی با تاریخی سرشار و غنی از داستان های کهن
که بسیاری از ان ها با تکیه بر عناصر وحشت زا روایت شده اند.
سینمایوحشتدرژاپنباتکیهبرعناصریمانند«یوکای»که
پژمان بازغی:
سرمایه گذارها اقبالی به ژانر وحشت ندارند
پژمان بازغی ،هنرپیشه پرکار و موفق ســینما و تلویزیون ایران
سال ها پیش در ژانر وحشت دیده شد .دمیدن روح در کالبد شخصیت
«دکتر سهرابی» کاری بود که در کمرکش دهه 80به خوبی انجام
داد تا نقشی ممتاز در کارنامه حرفه ای اش داشته باشد .بازی تکمیلی
او کنار ستاره های ان سینمای ایران مانند فاطمه معتمد اریا ،ماهایا
پطروسیان ،فرخ نعمتی و زنده یاد پرویز پورحسینی خاطرات خوبی
برای بازغی که ان وقت هم هنرپیشه مطرحی بود رقم زد .حال او با
گذشت بیش از یک دهه از اکران «خواب لیال» ،نقش افرینی در این
ژانر مهجور را تکرار کرد .بازی او در نقش صابر کنار همایون ارشادی به
نظر نقطه قوت مجموعه می امد اما خود بازغی با احترام از دیگر عوامل
این مینی سریال یاد می کند .او اتفاقاً این ژانر را با سینمای وحشت خاور
دور مقایسه می کند و معتقد است سرمایه گذاران سینما و تلویزیون
ایران توجهی به این ژانر ندارند.
فکر می کنم این دومین بار است که شما را با اثری از ژانر
وحشتمی بینیم.اشتباهکهنمی کنم؟
لها پیش از «اهل هوا» و میانه های دهه
خیر اشتباه نمی کنید ،سا
80بود که با «خواب لیال» کنار بازیگران مطرحی مانند سرکارخانم ها
فاطمه معتمد اریا و ماهایا پطروسیان و زنده نام پرویز پورحسینی
نخستین تجربه ام در ژانر وحشت را کسب کردم .فیلمی که باید توجه
بیشتری به ان می شد و ویژگی های خود را داشت.
به نظرفیلمی متفاوت بود.
خب وقتی شما نخستین فیلم دیجتیال تاریخ سینمای ایران را
می بینید باید هم ان را کاری متفاوت بدانید .متاسفانه با وجود این
امتیاز« ،خواب لیال» اکران مناسبی نداشت و این در حالی اتفاق افتاد
که اقای کالری زحمات زیادی برای ان کار متقبل شد و برای ساخت
نخستین فیلم دیجتیالی تاریخ سینمای ایران همه عوامل زحمات
عنصری فرعی در ادبیات وحشت سرزمین افتاب تابان است
(یوکای در ادبیات عامیانه ژاپن به همه موجودات ماورایی
اطالق می شود) یا «اونی» که به شیاطینی نامرئی و مسبب
بالیای طبیعی در این فرهنگ محسوب می شوند ،دستمایه
خلق داســتان های پرمخاطبی قرار می گیرند« .یوری» به
ارواح زنانی اطالق می شود که درپی انتقام از مردانی اند که
به ان ها ستم روا داشته اند و نمونه بارز ان داستان «اوکیکو»
دختری است که برای گریز از ازدواج با یک سامورائی خود را
به چاه می اندازد و همین داستان به فیلم پرفروش «حلقه»
بدل می شــود .نگاهی به فرهنگ روایی فولکلور ایرانی نیز
رد پای موجوداتی مانند از ما بهتران ،ال و دوال پا را به خوبی
نمایان می کند .موجوداتی که برخی خیالی و برخی با استناد
به روایات مذهبی و نص صریح کالم وحی ،حقیقی اند .اما چرا
سینمای وحشت ایران نمی تواند به گرد پای این ژانر در خاور
دور برسد؟ شاید فرهنگ عامه ایرانی هم به گرداورنده ای از
اقلیمی دور مانند پاتریک الفکادوی هرن (نویسنده ایرلندی
که با نام ژاپنی کویزومی یاکومو هم شناخته می شود) نیاز
داشــت تا روایت های محلی را به داستان های مکتوب بدل
کند و فیلمساز و کارگردانی قهار مانند ماساکی کوبایاشی
فیلمی بی بدیل همچون «کوایدان» را از اثارش به پرده نقره ای
بکشاند .به نظر ژانر وحشــت در ایران نیز می تواند با ایجاد
اثاری قابل ،جایگاه خود را بین مخاطبان پیدا کند اما چگونگی
عبور از ادبیات فولکلور به سینمای وحشت خود مقوله ای
مفصل می طلبد .در این مقال بــا کریم لک زاده کارگردان و
پژمان بازغی بازیگر نقش اول (صابر) در مینی سریال «اهل
هوا» هم کالم شدیم تا عالوه بر صحبت درباره این مجموعه ،از
ضعف نمایان سینمای وحشت در ایران پرده برداریم.
زیادی کشیدند و باید حق مطلب ادا می شد.
فکر می کندی دلیل اکران نامناســب «خواب لیال» و در
نظرگاه کلی موفق نبودن ژانر ترســناک در ایران چه دلیل
دارد؟ به هرحال فیلمی که جزو نخستین هاست ،به یقین باید
جایگاه خاصی داشته باشد .گذشته از «خواب لیال» که بیش
از یک دهه از تولیدش می گذرد ،ژانر وحشت امروز در سینما
و تلویزیون ایران ژانری مهجور اســت که کمتر فیلمساز و
تهیه کننده ای را وسوسه می کند دنبالش برود.
همه چیز مشخص است! سرمایه گذارهای سینمای ایران اقبالی به
ژانر دلهره و وحشت نشان نمی دهند .در حالی که شما در خاور دور
عکس این موضوع را می بینید .توزیع کنندگان هم می گویند این گونه
از فیلم و سریال در سبد ما نیست .تلویحاً می گویند تنها به ژانر کمدی
اهمیت می دهیم .نمی دانم این سطح بندی از کجا امده و چه کسی
ان را انجام می دهد؟ چه کسی سطح سلیقه مردم را تعیین می کند؟
این چه نگاهی است؟! اگر از سینما به هنر هفتم تعبیر می شود پس
اینجاهمهنگاه هانبایدمعطوفیکژانرخاصباشد.اینکهفیلمکمدی
فروش دارد و مخاطب همیشگی خود را دارد واقعیتی انکارناپذیر است
اما چرا این مدل تفکر بین کسانی که رسانه دست شان است وجود
دارد؟! این را که فالن ژانر اولویت است و بهمان ژانر نیست ،چه کسی
تعیینمی کند؟
کار با کریم لــک زاده چطور بــود؟ از نقش افرینی در
مجموعه ای که کارگردانی نسبت ًا جوان داشت ،راضی بودید؟
بدون اغراق کار متفاوت و ارزشــمندی بود .اقای لک زاده و همه
عوامل و گروه تولید این کار بسیار باسواد بودند .گمان می کنم فقط
همایون ارشــادی عزیز و بنده بازیگران قدیمی این کار بودیم ولی
صرف نظر از نقش افرینی از بازیگری ،مدل ساخت این مجموعه ،مدل
کارگردانی ،فیلمبرداری ،صداربرداری ،گریم و ...را بسیار پسندیدم.
همه ان ها که در شیراز حضور دارند ،حقشان این است که در سینمای
ایران بیشتر دیده شوند و ما واقعاً با تیم بسیار خوب و سخت کوشی این
مجموعه را ساختیم.
«اهل هوا» مینی سریال به نظر می رسد و هنوز زمان پخش
این مجموعه مشخص نشده ،شما خبر تازه ای در این زمینه
دارید؟
درباره مینی سریال حق با شماســت .این مجموعه در 5قسمت
تولید شده است ( مینی سریال مجموعه ای است که از نظر فرمیک
بین 4و 10قسمت تولید می شــود و از نظرگاه محتوایی یک خط
داستانی مشــخص را دنبال می کند و از روایت داستان های فرعی
می پرهیزد) اما درباره زمان پخش ان من هم چیزی نمی دانم.
شما به مولفه های ژانر ترسناک در سینما و ادبیات باور
دارید؟
مگر می شود نداشته باشــم؟ البته به بعضی از ان ها .برای نمونه
موجودی به نام جن در سینمای وحشت داریم که در همه ادیان الهی
رویش تاکید می شود و در قران کریم و تورات و دیگر کتب مقدس
درباره اش صحبت شده ولی در باورهای مردم گاه خرافات هم با این
المان ها ترکیب شده است.
فیلم های مورد عالقه تان در این ژانر چیست؟
بدون شک فیلم «جن گیر» که چند بار ان را دیده ام و واقعا فیلم
ترسناکی اســت .البته فیلم «طالع نحس» هم از ان دسته کارهای
مطرح سینمای وحشت است اما مثل جن گیر ترسناک نیست .جن
گیر اما ترسی عمیق و ملموس را به جان مخاطب خود می اندازد و او را
درگیر داستان ترسناک فیلم می کند.
کمیدربارهداستانمجموعهونقشخودتاندرانصحبت
می کنید؟
بازی در نقش اول این مینی سریال برعهده من بود و داستان از انجا
شروعمی شودکه«صابر»هماننقشاول مجموعهچندهخمره قدیمی
پیدا می کند ،غافل از انکه در ان خمره ها چند جنازه نهفته است. صفحه 4
ـت
پس باید خیلی ترسناک باشد!
اتفاقاً اص ً
ال این طوری نیست! اهل هوا خیلی هم ترسناک نیست .در
واقع بیشتر روایت گذر زمان است و برخی شخصیت ها که می می رند
و دارای نوع خاصی از روایت است.
و کار جدیدی را اغاز کرده اید یا به حضور در کار جدیدی
فکرمی کنید؟
بله به تازگی بازی در مجموعه تلویزیونی «نیکان» را پشــت سر
گذاشتم ولی این روزها بیشتر به تدریس برای بچه های 4تا 14سال
می پردازم .بخشی از این تدریس درباره سینما و بخشی دیگر درباه
شیوه های زندگی است.
کریم لک زاده:
هنر در ایران تک صدایی شده است
کریم لک زاده ،سال 1394با «قیچی» سراغ پرده نقره ای رفت .او
پیش تر با کارگردانی فیلم های کوتاه «جنایت و مکافات»« ،صبح کنار
جاده» و «من ابادان رفتم جنگ» خود را به سینمای ایران معرفی
کرده بود اما قیچی سراغاز ساخت فیلم های بلند او محسوب می شود.
این فیلمساز شیرازی سینمای ایران مدتی پیش مینی سریال «اهل
هوا» را تولید کرد که گذشته از کارگردانی ،نویسندگی ان را هم همراه
فرناز زارعیان برعهده داشت .مجموعه ای که با شناسنامه ژانر وحشت
معرفی شــده اما نظرگاه لک زاده هم مانند بازغی است که بیشتر بر
جریان ســیال ذهن در این مجموعه تاکید دارد .پدیده ای که البته
بیشتر در ادبیات داستانی رواج دارد و بهره گرفتن از ان در حتی یک
مینی سریالشهامتزیادیمی طلبد.اینمولفهمخاطبانخاصیدارد
و به نظر لک زاده با تولید «اهل هوا» اگر دنبال مخاطب هم بوده ،بیشتر
مخاطب خاص را مدنظر خود قرار داده اس.
ژانر وحشت همه جای دنیا با تعلیق بی نظیری که در سینما
مخاطبرابهخودجذبمی کندوکمپانی هایفیلم سازیبرای
پرونده
تولید چین ژانر سر و دست می شکنند اما در ایران این اتفاق
انگار وارونه است! ماجرا چیست؟
سوال شما بسیار درست و ساده است اما پاسخ پیچیده ای دارد .باید
تاکید کرد ژانری که از ان صحبت می کنیم در رده سینمای عامه پسند
قرار دارد اما در ایران ،از انجا که در کشوری مذهبی زندگی می کنیم
و غیر از مذهب با شریعت ،عرف و ایین مردم سر و کار داریم ،گرفتن
مجوز ساخت چنین اثاری بسیار پردردسر است .اصوالً ترس از ماورا
و ناشناخته ها می اید .توجه کنید که مقوله هایی مانند زندگی پس از
مرگ ،اخرالزمان و برای نمونه موجودی مانند جن ،جملگی در مذهب
ما تعریف شده اند .از نگاه دیگر ما مردمی ایدیولوژیک زده ایم .پس به
سختی می توان به سمت این ژانر برویم .حتی باید از نیروی انتظامی
هم مجوز ساخت بگیریم .با وجود این دردسرهای عدیده ای انتظار
فیلمساز و تهیه کننده را می کشد که قصد فعالیت و سرمایه گذاری
در ژانر وحشت را دارد.
زمان پخش مجموعه «اهل هوا» همچنان مبهم است؟
سریال با مجوز ساترا ساخته شده و ساتراست که باید ان را برای
پخش به پلتفرم ها بدهد .نمی دانم شــاید هنوز این اتفاق نیفتاده و
مجموعه به دست پلتفرم ها نرسیده یا شاید اتفاقات دیگری افتاده
است .به هرحال این مجموعه هنوز پخش نشده است.
به ژانر وحشت عالقه دارید؟
خیر ژانر مورد عالقه ام نیست .در ساخت اهل هوا هم از نگاه وحشت
وارد نشدم ،بلکه با نگاه سایکولوژیک (روانشناسی) وارد کار شدیم .در
این مجموعه از مولفه جریان سیال ذهن بهره برده ایم.
واقع ًا چرا ژانر به قول شما عامه پسند وحشت در ایران با
اقبال چندانی مواجه نمی شود؟
بهتراست این طور بگوییم که مســاله تک صدایی شدن در ایران
است و تنها هم مختص سینما نیســت .شما می توانید تک صدایی
شدن در موســیقی را هم لمس کنید .به بیان دیگر نوعی سلیقه به
یک شنبه 23مرداد 1401شماره 1255
5
مخاطب خورانده شده! در حالی که می توان با صدایی متفاوت هم
کار کرد .می توان فیلمی ساخت که از کلیشه ها فاصله گرفته و برای
نمونه در جنوب شهر روایت نشود و با این فیلم مخاطب جذب کرد.
من نمی گویم فالن ژانر نباشد اما فیلم و ســریال ساختن که فقط
تولید فیلم فارسی نیست! متاسفانه فکر می کنم در سینما ،تلویزیون
و سایر رسانه های ایران واژه روشنفکری به اشتباه تعبیر شده و جای
ان لمپنیزم را پرورانده اند اما هنوز هم قشر فرهیخته در ایران وجود
دارد .البته که اصال انتظار نداریم چنین ژانرهایی با گونه های دیگر در
شرایط مساوی تولید شوند.
زمان پخش «اهل هوا» هنوز مشخص نشده است؟
راستش را بخواهید دیگر به تهیه کننده زنگ هم نمی زنم .ابتدا
برای این کار کلی به به و چه چــه راه افتاد اما حاال انگار اوضاع تغییر
کرده است.
انگار خیلی دلتان پر است!
ببینید این افول هنر متفاوت است .شــما اگر حاال فیلمی مثل
«هامون» را هم بسازید ،نمی توانید مخاطب جذب کنید! من بعید
می دانم فردی امروز بخواهد پای دغدغه های حمید هامون بنشیند.
و اینکه ایا برای تولید این اثر یا دیگــر اثارتان وام دار
کارگردانان و نویسندگان دیگری هستید .یا بگذارید سوال
پایانی را اینطور عنوان کنم که شما به کدام نویسنده ادبیات
داستانی یا فیلمساز و کارگردان جهان سینما و ادبیات عالقه
دارید و از اثارش استقبال می کنید.
اگر منظورتان ژانر ترسناک است ،پیش تر هم گفتم این ژانر چیزی
نیست که مورد عالقه من باشــد اما اگر بخواهم به کارگردانان مورد
عالقه ام اشاره کنم باید از ناگیسو اوشیما ،فیلمساز ژاپنی اشاره کنم
که البته او هم در ســینمای ژاپن به نوعی مهجور است و البته جان
کاساوتیس که فیلم های رواشناختی بســیار جالب و تاثیرگذاری
ساخته است. صفحه 5
6
یک شنبه 23مرداد 1401شماره 1255
خرب فرهنگ و هرن
بررسی«تاثیرعناصرونقش مایه هایشیعیبراثارهنرمندانجریانسقاخانه»
سومیننشستتخصصیزیبایی شناسیحماسهواقعهکربالباعنوان«تاثیرعناصرونقش مایه هایشیعی
بر اثار هنرمندان جریان سقاخانه» در دومین هفته از این سلسله نشست ها به روایت گنجینه موزه هنرهای
معاصر تهران و با حضور کیانوش معتقدی ،پژوهشگر ،نویسنده و مترجم یکشنبه ۲۳مردادماه ۱۴۰۱ساعت
۱۵در کتابخانه موزه هنرهای معاصر تهران برگزار می شود .در این نشست ،موضوع تاثیرپذیری هنرمندان
جریان سقاخانه از عناصر و نقش مایه های شیعی و شمایل نگاری های مذهبی موجود در هنر پیشین ایران
بررســی و نمونه های منحصربه فردی از اثار هنری ادوار تاریخی (از صفویه تا پایان قاجار) با نخستین اثار
هنرمندان سقاخانه مقایسه تطبیقی و تحلیل می شود/ .خبرگزاری صدا و سیما
طراحان «پدر» معرفی شدند
نمایش «پدر» نوشته فلوریان زلر با ترجمه حمیدرضا اگان پور قرایی و مریم حیدری با کارگردانی اروند
دشت ارای ،روزهای پایانی تمرین خود برای اجرا در شهریور سال جاری سپری می کند .در این اثر به عنوان
جدیدترین تجربه کمپانی فیلم و هنرهای اجرایی «ویرگول» ،اروند دشت ارای به عنوان طراح صحنه ،دیانا
فتحی مشاور هنری کارگردان ،مارین ون هولک دراماتورژ حضور دارند .همچنین سید محمد زاهدی طراح
فنیصحنه،گلنازگلشنطراحیلباس،ماریاحاجیهاطراحیگریم،واسیلیساپوستوالتوسورضاخضرایی
طراحی نور ،علی کیانیان اهنگساز ،بهراد جوانبخت طراحی گرافیک ،پویا رضی ویدئو ارتیست ،بابک بیگی
طراحی و ساخت موشن نمایش «پدر» را برعهده دارند /.خبرگزاری مهر
کتابی از دل تجربه های اهنگساز و نویسنده ایرانی منتشر می شود
حامدفکوریاهنگسازونوازندهعنوانکرد:کتابجدیدمباعنوان
ِ
خلوت موسیقی ایرانی ،روش صحیح تمرین» در مرحله نهایی
«زاویه
و ویراستاری قرار دارد و به زودی در دسترس عالقه مندان قرار می
گیرد .این اهنگساز اضافه کرد :از چهار سال پیش ،نوشتن این کتاب
را شروع کردم .محتوای این کتاب از دل تجربه هایی که در طول ۲۴
سال تدریس و اموزش داشتم ،مطالعه منابع خارجی ،بررسی اناتومی
بدن نوازنده ،استخراج انگاره های متداول در موسیقی ایران که شامل
ردیف و قطعات ضربی می شود ،شکل گرفته است.
این نوازنده تاکید کرد :ساختار کلی اصول تمرین که در این کتاب
امده اســت برای نوازندگان تمامی سازهای ایرانی مفید است ولی
تمرین های طراحی شــده در این کتاب برای سازهای تار و سه تار
مناسباست.همچنینساختارطراحیشدهدراینکتاب،هنرجویان
موسیقی ایرانی را از بالتکلیفی و سرگردانی در تمرین های روزانه
نجات خواهد داد .وی در ادامه عنوان کرد :نظام اموزشی در موسیقی
ایرانی به معنی یک نظام مدون و هدفمند در مقایســه با سیستم
اموزش موسیقی در کشورهای توسعه یافته بسیار نوپا است .منظور
از نظام مد ّون و هدفمند ،ارائه روش تمرینی برای دستیابی به مهارت
نوازندگی است و نه اشنایی با ساختار دستگاه های موسیقی ایرانی؛
چراکه در این زمینه یعنی گرداوری رپرتوار منظم و مدون ،ردیف های
مختلفی از زمان خاندان فراهانی تا امروز توسط استادان گرانقدر
تدوین شده و نظام موسیقی ایرانی در زمینه معرفی مدها و دستگاه ها
انتصاب سرپرست بخش«هنروتجربه»مرکزگسترش
محمدحمیدیمقدممدیرعاملمرکزگسترشسینمایمستند،تجربی
و پویانمایی طی حکمی محمد طیب را به عنوان سرپرست گروه سینمایی
هنر و تجربه معرفی و منصوب کرد .در حکم مدیرعامل مرکز گســترش
خطاب به محمد طیب بر توسعه کیفی فعالیت ها و برنامه ریزی اکران گروه
سینماییهنروتجربهبرایعرضهفیلم هایارزشمندوغیرتجاری،گشایش
افق های جدید در دیدگاه سینمایی به منظور تقویت مسیر توسعه زبان
سینما و ارتقای دانش و کیفیت هنری سینمای ایران ،طراحی و حمایت
از برنامه های تبلیغات و اطالع رسانی اثار در دوره اکران با استفاده از همه
ظرفیت های رسانه ای ،برگزاری رویدادها ،کارگاه ها و جلسات نقد و بررسی
فیل م با رویکرد انتقال تجربه و دانش افزایی برای مخاطبان ،و طراحی و اغاز
فعالیت باشگاه مخاطبان تاکید شده است .محمد طیب متولد ۱۳۶۶در
تهران ،فارغ التحصیل مهندسی کامپیوتر و فیلمسازی است .وی از سال
۱۳۸۴به تهیه ،تولید و کارگردانی اثار تلویزیونی با موضوعات بین المللی و
مستند برون مرزی اشتغال داشته است / .خبرگزاری ایرنا
رییسانجمننویسندگانکودکونوجوانمنصوب شد
مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در دوره
اعضای هیات
جدید،نخستینجلسهخودرادردفتراینانجمنتشکیلدادندودراین
جلسه عباس جهانگیریان را ب ه عنوان رییس و افسون امینی را ب ه عنوان
مدیره انجمن
مدیره انتخاب کردند .اعضای هیات
ب رییس هیات
نای
ب رییس هیات مدیره ،سولماز خواجه وند را
پس از انتخاب رییس و نای
ب ه عنوان دبیر انجمن و محمدرضا مرزوقی را ب ه عنوان خزانه دار انجمن
برگزیدند .در این جلسه عالوه بر برگزیدگان مذکور ،مهدی حجوانی،
مرجان فوالدوند ،سیدعلی کاشفی خوانساری ،شهال انتظاریان و زهره
مسکنی دیگر اعضای هیات مدیره ،فریدون عموزاده خلیلی و محمود
برابادی اعضای هیات مدیره انجمن در دوره قبل که در این دوره نامزد
نشده بودند و جعفر توزنده جانی و مناف یحیی پور بازرسان انجمن در
مدیره در دوره قبل نیز طی
این دوره نیز حضور داشتند .رییس هیات
سخنانی برایمنتخبا نمجمععمومیارزویموفقیتو اززحمت های
مدیره قبلی تشکر کرد /.خبرگزاری ایبنا
اعضای هیات
را به یک مجموعه غنی و جامع تبدیل کرده است .این هنرمند افزود:
اموزش مهارت نوازندگی ،اتودها و تمرین های
از سویی دیگر در حوزه
ِ
بسیار زیادی از گذشته تاکنون تدوین شده است که نخستین ان ها
توسطکلنلعلینقیخانوزیرینوشتهشدوبعدهاکتابهایدیگری
توسطاستادانارجمندیمانندروحاهللخالقی،ابوالحسنصبا،فرامرز
پایور ،موسی معروفی ،یحیی زرین پنجه و در نهایت هنرمندان معاصر
از جمله استادان حسین علیزاده ،جالل ذوالفنون ،محمدعلی کیانی
نژاد ،پرویز مشکاتیان ،علی اکبر شکارچی ،پشنگ کامکار ،کیوان
ساکت و دیگران نوشته شــد ولی در هیچ کدام از این کتاب های از
گذشته تاکنون نظام و روشی برای تمرین روزانه و چگونگی انجام ان
ارائه نشده است به طوری که اکثر قریب به اتفاق هنرجویان سازهای
ایرانی نمی دانند در طول هفته با چه ساختاری تمرین کنند .هنرجوی
ساز ایرانی نمی داند چه نظمی باید بر محیط و زمان تمرین حاکم باشد.
او ممکن است چند سالی مشق ساز کند ،از محضر استادی نزد استاد
دیگری برود ولی کماکان پیشرفت قابل توجهی را احساس نکند و یا
تکنیکوقطعهخامیراسالهاتمرینکندوهمچنانبهنتیجهمطلوب
دست پیدا نکند .وی در ادامه تاکید کرد :انچه بدیهی است مشتاقان
فراگیریسازهایایرانیازفقدان روشیساختارمند ،زمانبندیشده
و گام به گام برای تمرین و البته قابل ارزیابی به همراه نموداری برای
سنجشتوسطاستادوخودرنجمیبرندوحالانکهارائهچنینبرنامه
تعلیم ان برعهده هنراموز است /.صباخبر
ای همراه با
ِ
ل لوشاتو
اغاز اجرای «اناتول» در نوف
نمایش «اناتول» به کارگردانی رضا دشتکی از شامگاه پنجشنبه
ل لوشاتو اغاز کرده است و رضا
۲۰مرداد ماه اجرای خود را در سالن نوف
دشتکی درباره نمایشش گفت :در روزهایی به سر می بریم که هنر تئاتر
از طرف برخی ادم ها مورد حمله قرار می گیرد .حضور شما در چنین
شرایطی مایه خشنودی اســت ،چراکه تئاتر چیزی جز اجرای اثری
خالقه و تماشای ان توسط شما مخاطبان نیست .وی در ادامه بیان
کرد :در وضعیتی هستیم که روز به روز شرایط برای زندگی سخت تر
می شود و چه بسا در این شرایط نمی توان انتظار داشت که هنر جزو
الویت های زندگی مردم باشــد .بنابراین روز به روز تعداد هنرمندان
مستقل و مخاطبان ان کاهش پیدا می کند .دشتکی عنوان کرد :ما نیز
همچون بسیاری از گروه هایی که در این سال ها در پی تحقق رویای
خود بودند ،بی انکه به نتیجه فکر کنیم ،ســعی کردیم اجرایی را به
صحنه ببریم و رویای خود را با شما شریک شویم .نمایشنامه «اناتول»،
اثر نویسنده بریتانیایی ارتور شنیتسلر است/ .خبرگزاری مهر صفحه 6
یک شنبه 23مرداد 1401شماره 1255
خرب فرهنگ و هرن
کانون ملی منتقدان تئاتر سراغ «پیش از کشتن» رفت
جلسه نقد و بررسی نمایش «پیش از کشتن» جدیدترین کار گروه تئاتر کوانتوم به کارگردانی ارش دادگر با
حضور حمید کاکاسلطانی و رضا اشفته از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران در روز دوشنبه ۲۴مردادماه
۱۴۰۱از ساعت ۹:۳۰تا ۱۱:۳۰در سالن شماره ۲پردیس تئاترشهرزاد برگزار خواهد شد .کانون ملی منتقدان
تئاترباهمکاریمرکزهنرهاینمایشیدرراستایگسترشکمیوکیفینقدحضوریتئاترکشوردرقالببرنامه
«دوشنبه های نقد تئاتر» هر هفته و با حضور منتقدان عضو کانون و عوامل اجرایی نمایش ها به نقد و بررسی یکی
از نمایش های روی صحنه می پردازد.نمایش «پیش از کشتن» توسط شهرام احمدزاده و بر اساس «اورستیا» اثر
ایسخولوس نوشته شده است و دراماتورژی ،طراحی و کارگردانی این اثر نیز بر عهده ارش دادگر است /.صباخبر
7
سیگار سرخ» در کتابفروشی ها
«شبگردی با
ِ
مجموعه داستان «شبگردی با سیگا ِر سرخ» به عنوان اولین تجربه نویسندگی کسری برزیده در نشر
«عنوان» به چاپ رسید.این کتاب شامل ۶داستان کوتاه است که اسامی ان ها عبارتند از «به رنگ روز قدیم»،
«شبگردی با سیگا ِر سرخ»« ،پیش از غروب خواهد بود»« ،رویای نیمه شب زمستان»« ،شخصیت های این
داستان همگی »...و «دعوت به مراسم ختم» .این نویسنده جوان درباره نخستین تجربه داستان نویسی خود
عنوان کرد :این داستان ها حاصل یک دوره ۸ساله و تالشی برای پیوند میان کابوس های فردی و جمعی
است .این کتاب کوششی برای رسیدن به درک از نوشتن بود و معتقدم که کلمات در خلوت ترین لحظه های
داستان نویس شکل می گیرند / .صبا خبر
صادق عاشورپور:
ابتـدا بایـد بدانیـم
بـرای چه سبـک تئاتـری
نمایشـنامه می نویسـیم
ق عاشورپور نمایشنامه نویس ،پژوهشگر و کارگردان تئاتر که
صاد
مجموعه دوازده جلدی «نمایش های ایرانی» او در انتشارات سوره مهر به
چاپ رسیده است ،به تازگی نمایشنامه «کین سهراب ،خون سیاووش»
را به همت انتشارات کتاب نیستان منتشر کرده که مشتمل بر چهار
نمایشنامه با عناوین «کین سهراب خون سیاووش»« ،شهریار کشته
پسر»« ،اژدها» و «منصوره» است .او درباره کتاب جدید خود گفت :من
در حین مطالعه تحت تاثیر موضوعات این چهار نمایشنامه قرار گرفتم؛
سه نمایشنامه از این مجموعه برگرفته از شاهنامه هستند و یکی از ان ها
براساس نمایش ایرانی و تعزیه نوشته شده است.
این نویســنده در ادامه درباره تئاتر ایرانی توضیــح داد :وقتی ما
می گوییم تئاتر از یک واژه عام و تعمیمی استفاده کرده ایم درنتیجه
ش سکویی ایتالیایی
وقتی از تئاتر صحبت می کنیم منظورمان تنها نمای
و یونانی نیست بلکه یک سبک تئاتر مخصوص شرق است و یک نمونه
ان مخصوص غرب اســت .تئاتر غربی با همان شیوه ارسطویی که در
کتاب «بوطیقا» در ۶فصل روایت شده است ،اجرا می شود .تئاتر ایرانی
نیز خاصیت خود را دارد و تئاتر سکویی نیســت بلکه در فضای باز و
دایره وار اجرا می شود که برگرفته از متون قدیمی ایران باستان است،
درنتیجه وقتی می خواهیم نمایشنامه بنویسم باید ابتدا تکلیف خودمان
را مشخص کنیم که برای چه سبک و نوعی از تئاتر می نویسیم.
او درباره استفاده از المان های فرهنگی در نمایشنامه ایرانی تصریح
کرد :تئاتر میدانی برگرفته از فرهنگ و ادبیات ایرانی است و شاخصه
اصلی تئاتر ایرانی این نیست که تنها نا م شخصیت های ان فارسی باشند،
بلکه تئاتر ایرانی باید شاخصه فرهنگ ایرانی را یدک بکشد.
این پژوهشگر تاکید کرد :هر نویسنده ای که می خواهد بنویسد ابتدا
باید بومی شود و بعد اگر توانایی داشت در سطح بین الملل نیز شناخته
می شود .اکنون اگر اثار شکســپیر ،مارلو ،برشت و ...را مشاهده کنیم
درمی یابیم که از بسیاری از المان هامی فرهنگی خود بهره برده اند.
او از سوتفاهمی درباره تئاتر گفت :از زمانی که فتحعلی اخوندزاده
درباره تئاتر ایران تعریفی ارائه کرد این سوتفاهم همچنان وجود دارد
که من که در جلد هشتم و نهم و دهم «نمایش های ایرانی» مفصل به
ان پرداخته ام .او تئاتر را به صورت ســخت افزار تعریف کرد و گفت در
روسیه جایی هست که پادشــاه و مردم می نشینند و هنرمندان برای
ان ها اجرا می کنند اما اخونــدزاده هرگز نگفت که هنرمندان چگونه
باید کار کنند و بنویسند و این را تعریف نکرد .یکسری هم از تعریف او
دنباله روی کردند و تنها میرزا اقا تبریزی با پنج تئاتر خود که من نیز
ان ها را بازنویسی کردم ،مقابل این جریان ایستاد .عاشورپور تشریح کرد:
هر کس مختار است به هر شکلی که می خواهد بنویسد و الزامی نیست
که همه نویسندگان یک جور بنویسند زیرا مملکت به هر نوع نوشته ای
نیاز دارد در صورتی که به حق دیگران تجاوز نکنند ،اما متاسفانه ما در این
سال ها نمایشنامه نویس خوب نداشته ایم ،شما حتی اگر کارهای افرادی
مانند اقای غالمحسین ساعدی و اکبر رادی را ه م مشاهده کنید تنها
چند اثر خوب دارند .به طور مثال جعفر والی بیشتر از خود اقای ساعدی
نمایشنامه های او را معروف کرد .حال هر کس باید به نوبه خود تالش
کند تا به چیزی که در شان این فرهنگ و مردم است ،برسد /.صباخبر صفحه 7
طلوع ستاره ای در اسمان تاریک
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
دبیر تحریریه :نغمه فتاحی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
نویدِ یک پدیده
زاده سوم اردیبهشت است ،درست
زمانی کــه زادگاهش کرمانشــاه با
باغستان پرشــمار بدل به سرزمین
گوج ههای سبز شده و عطر سیب های
سرخ و سفید هوش از سر هر رهگذری
می رباید .نوید پورفــرج کیک تولد
خود در سینمای ایران را نیمه دوم دهه 90خورشیدی فوت
کرد .بازی تکمیلی او با نقش «امیر» در فیلم «مغزهای کوچک
زنگ زده» فیلمی از هومن ســیدی ،ره صدســاله پورفرج را
بســیار کوتاه تر از حد تصور کرد .او در فیلم «زاالوا» در نقش
اصلی«استوار مســعود احمدی» ظاهر شــد .فیلمی از ژانر
پلیسی که اتفاقاً پورفرج پیشــینه بازی در این ژانر را با نقش
«عباســی» در مجموعه تلویزیونی «دیوار» داشت .سریالی
که اوان دهه 90خورشیدی به کارگردانی «سیروس» مقدم
روی انتن شبکه یک سیما رفت .صد البته که «عباسی» این
مجموعه با «استوار احمدی» زاالوا در هیچ وجه قابل قیاس
نیست ،که این هم نشات گرفته از توانمندی بازیگر است .یک
سال پس از حضور در سریال دیوار ،او در مجموعه تلویزیونی
«مادرانه» به کارگردانی «جواد افشار» را هم تجربه کرد تا نام
او کنار بازیگران مطرحی مانند مهدی سلطانی ،لعیا زنگنه،
اتیال پسیانی و شقایق فراهانی قرار بگیرد .پورفرج که از 18
سالگی با حضور در کالس های بازیگری «امین تارخ» حضور در
سینما را مزه مزه کرده بود ،بعدها به دوره های بازیگری «هومن
سیدی» رفت تا جنس دیگری از بازیگری را لمس کند .فیلم
«مغز استخوان» به کارگردانی «حمیدرضا قربانی» نقطه عطف
دیگری در کارنامه حرفه ای پورفرج محسوب می شود .داستانی
متفاوت و پرتعلیق با موتیف های اجتماعی که پورفرج را کنار
چند ستاره نام اشنای ســینمای ایران قرار داد .نوید پورفرج
دارای مدرک کارشناســی بازیگری از دانشگاه ازاد اسالمی،
واحد پرند است و برخی او را پدیده سینمای ایران می نامند.
یاسر سماوات -شانس بخشــی مهم و انکارناپذیر در قمار ورود به
حرفه بازیگری اســت .نخســتین نقش افرینی یک بازیگر که درگاه
ورودی او به جهان فریبنده و پرمخاطره ســینما محسوب می شود ،نه
تنها هرگز از ذهن او پاک نمی شود ،بلکه از همان لحظه که پرده نقره ای
را کنار می زند و وارد سرزمینی رویایی می شود ،نگاه سنگین منتقدان
را همواره تا اخرین لحظه حضورش در این پیشــه روی خود احساس
می کند .چیزی که این میان هرگز فراموش نمی شــود ،نقش اول یک
بازیگر است .کاری که روشن می سازد ایا او اصوالً (ان) بازیگری را دارد
و این پیشه بخشی از روح اوست یا باید نظر به توالی زمان با تکیه بر دیگر
ظرفیت های شخصیتی اش به سمت شکوفایی و موفقیت حرکت کند.
ی رسد هیچ بازیگری خارج از این دو طیف باشد.
به نظر نم
در یک تقسیم بندی انتزاعی و کلی می توان بازیگران را در دو گروه
بازیگران تکنیکی و بازیگران حســی قرار داد .البته که هنرپیشــگان
تکنیکی با توان به فعلیت رساندن قوای بالفعل وجود خود ،با کوششی
قابل تحسین گاه ســینه خیز خود را به جاده موفقیت می رسانند ولی
بازیگران حسی ناخواسته زندگی حرفه ای شان از درگاه وهم انگیز این
جاده پرسنگالخ و هوش ربا اغاز می کنند.
تقابل این دو طیف بازیگر هم در نوع خود تماشــایی اســت« .ال
پاچینو» بازیگر موج نوی هالیوود در اوان دهه 70میالدی ،نقش افرینی
در فیلم پرستاره «پدرخوانده» را می پذیرد و در سکانسی به نمایندگی
از بازیگران تکنیکی به نبرد با مارلون براندوی فقید که هنر بازیگری را
در روح خود پرورانده می رود .مقاومت براندو در این تقابل ســتودنی
بود اما ال پاچینو بود از این دوئل برنده بیرون امد .او مشخصا بازی را
در اغلب رویارویی ها از براندو می گیرد .حدود 30سال بعد ال پاچینو
مغلوب هنرمندی بازیگــری قهار به نام رابین ویلیامــز فقید در فیلم
بی بدیل «بی خوابی» می شود تا داستان تقابل این دو طیف از بازیگران،
ماجرایی بی پایان باشد .با این مقدمه نسبتاً بلند می توان «نوید پورفرج»
را بازیگری حسی دانست .او با فیلم ماندگار «مغزهای کوچک زنگ زده»
وارد دنیای سینما شد.
شروعی رویایی که به یقین مرهون فیلمی موفق است .بازی در نقش
تیپیک «امیر» جاهلی که با وجود خشونت غریزی ،شخصیتی وابسته و
احساسی دارد ،نردبان ترقی در سینما را مقابل پای پورفرج به پله برقی
تبدیل کرد .البته پورفرج کار با هومن سیدی را پیش از این فیلم و در
دوره های بازیگری اغاز کرد و همان جا بود که سیدی وقتی به پورفرج
خیره می شد ،شخصیت امیر را در کالبد او می گذاشت و سرانجام دست
به ریســکی بزرگ زد و یکی از شخصیت های اصلی «مغزهای کوچک
زنگ زده» به پورفرج هدیه شد .هرچند او 3سال پیش کار خود را در
جعبه جادویی با حضور در مجموعه تلویزیونی «مادرانه» اغاز کرد ولی
کار سیدی ،به یقین وقت شکوفایی و خوش وقتی پورفرج در سینمای
ایران بود.
جان دادن به شخصیت «امیر» کاری نبود که به سادگی از بازیگری
تازه کار میســر باشــد .نکته مهم در این فیلم شــباهت نصفه و نیمه
شخصیت امیر و نقش مکملش با دو شــخصیت اصلی رمان «موش ها
و ادم ها» به قلم جان اشــتاین بک اســت .البته که باید گفت این دو
اسمال
شخصیت فیلم ســیدی تقریبا تلفیقی از جورج میلتون و لنی
ِ
موش ها و ادم ها محسوب می شوند .انجا لنی که به نظر شخصیتی ساده
اما مساله گون داشت ،فرمانبردار میلتون بود اما در «مغزهای کوچک
زنگ زده» ،نقش مکمل پورفرج با وجود اینکه شخصیت نرمال ندارد،
استیالی عجیبی روی امیر نشان می دهد.
به هر ترتیب این اغاز درخشان ،پورفرج را یک باره بدل به بازیگری
موفق کرد که کارگردان ها بــه راحتی می توانند بــه او اعتماد کنند.
حسی بودن او باعث شد به نقش افرینی در فیلم سیدی نگاهی ایده ال
گرا داشــته باشــد و برای بازی بهتر و روان تر در نقش با حضور بین
کارتن خواب ها و افرادی که مواد مخدر را ترک کرده اند ،نقش خود را
زندگی کند.
ی و ششمین همچنین سی و هشتمین دوره جشنواره
پورفرج در س
فیلم فجر نامزد دریافت ســیمرغ بلورین شد .دو ســال پس از تولید
«مغزهای کوچک زنــگ زده» ،پورفرج بازی در «مغز اســتخوان» را
پذیرفت تا حضور کنار بازیگرانی توانمند ماننــد پریناز ایزدیار ،بابک
حمیدیان و جــواد عزتی کمک شــایانی به او در تکوین شــخصیت
حرفه ای اش کرد و عجیب اینکه بازهم نام او «امیر» بود!
پورفرج پسر سوم اردیبهشت 1367خورشیدی است و پس از پایان
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به دنیا امد .او دارای تحصیالت عالیه
در حوزه سینما و بازیگری اســت .فیلم «زاالوا» تازه ترین کاری است
که پورفرج در ان به ایفای نقش پرداخته است و این بار در نقش اصلی
«استوار مسعود احمدی» می توان هنرمندی او را تماشا کرد. صفحه 8