روزنامه صبا شماره 1280
روزنامه صبا شماره 1280
روزنامه صبا شماره 1280
دوشنبه| 28شهریور 19 |1401سپتامبر 22 |2022صفر |1443
سال دهم| شماره 8 |1280صفحه| 5000ناموت|
روایتـی بکـر
از رسـتاخیز عاشـورا
عکس :محمدمهدی نبی زاده
گفت و گوهایی با عوامل مجموعه تله تئاتر «کاتب اعظم»
«اهنگ دو نفره» و «لوپتو»
بهسینماهامی ایند
صفحه 2
طرح بلیت شناور
و افزایش استقبال مردم
صفحه 3
تئاتر یک هنر اسمانی است
صفحه 7 صفحه 1
2
خرب سیمنا و تلویزیون
دوشنبه28شهریور 1401شماره1280
انتشار خبر خداحافظی «وودی الن» با سینما!
وودی الن بازنشستگی خود را از فیلمسازی اعالم کرد .زمانی که وودی الن برای کار بر روی پنجاهمین
فیلم خود در اروپا بود ،به روزنامه اسپانیایی ال ونگاردیا گفت که قصد دارد از فیلمسازی کناره گیری کند و
زمان بیشتری را به نویسندگی اختصاص دهد.
داستان فیلمی که قرار است اخرین فیلم او باشد ،در پاریس می گذرد و تا چند هفته دیگر به زبان فرانسوی
فیلمبرداری می شود .الن فیلم اینده اش را شبیه «امتیاز نهایی» توصیف کرد .او اخیرا ًپنجمین مجموعه از
اثار طنز خود را به نام «جاذبه صفر» نوشته است که در ۲۷سپتامبر توسط الیانزا در اسپانیا ،ارکاد و سایمون
و شوستر در امریکا منتشر خواهد شد / .فارس
مهدی فقیه :برخی تهیه کننده ها همچنان بدعهدی می کنند
مهدی فقیه بازیگر سینما و تلویزیون ،پیرامون مساله قرارداد بازیگران و مشکالت مالی ناشی از بدعهدی
در احقاق حق انها ،گفت :مسئله قرارداد بازیگران موضوع جدیدی نیست ،مشکلی است که همیشه با ما
همراه بوده و متاسفانه اگر تهیه کننده ای قصد بدعهدی داشته باشد کاری از بازیگر و قرارداد ان بر نمی اید.
او در همین راستا تاکید کرد :قراردادهای موجود الزامات قانونی و بازدارنده را برای عمل به بندهای ان ندارد،
اگر کسی از تعهدات تعدی کند نمی توان به راحتی حقوق از دست رفته را جبران کرد و هزینه باالی وکیل
هم اصال مقرون به صرفه نیست! مهدی فقیه این روزها همچنان مشغول بازی در سریال «سلمان فارسی» به
کارگردانی داوود میرباقری است / .میزان
«اهنگ دو نفره» و «لوپتو» به سینماها می ایند
سیزدهمین جلسه شورای صنفی نمایش روز یکشنبه ۲۷شهریور
در خانه سینما تشکیل شد و پس از بررسی درخواست ها و موارد مطرح
شده ،قرارداد سرگروهی ۲فیلم جدید ثبت شد.
فیلم سینمایی «اهنگ دو نفره» به کارگردانی ارزو ارزانش با پخش
فیلمیران و به ســرگروهی پردیس هنر شهر افتاب شیراز بعد از فیلم
«رویای سهراب» و انیمیشن سینمایی «لوپتو» به کارگردانی عباس
عسکری با پخش بهمن سبز به سرگروهی پردیس هویزه مشهد بعد از
فیلم «شب طالیی» اکران خواهند شد .احمد مهرانفر ،بهاره کیان افشار،
اکرانمجدد«اواتار»درسینماها
جیمز کامرون سازنده فیلم پرمخاطب «اواتار» گفت ممکن است
نسل جوان بگویند فیلم را دیده اند؛ ولی در واقع چنین نیست چون وقتی
ان را در سینما ندیده باشــید انگار ان را واقعاً ندیده اید .این کارگردان
به تازگی با تماشای تاثیر نسخه سینمایی فیلمش بر فرزندانش در سالن
سینما گفت هیجان زده است تا این فیلم دوباره در سینماها اکران شود.
فرزندان کامرون مانند بســیاری از مردم که «اواتار» را سال ۲۰۰۹در
سینماها دیدند ،ان را روی پرده تماشا نکرده بودند و این فیلم را تنها به
صورت استریم یا بلوری تماشا کرده بودند .وقتی انها در یک سالن سینما
با پدرشان به تماشای این فیلم نشستند و نسخه سینمایی فیلم را دیدند،
تازه متوجه عظمت فیلم شــدند .جیمز کامرون پس از دیدن واکنش
فرزندانش در سالن سینما به حس تازه ای رسید و اعالم کرد که امیدوار
است برای همه انهایی که به تماشای این فیلم در سینما می روند ،همین
تجربه رخ دهد .فیلم سینمایی «اواتار» قرار است از ۲۳سپتامبر دوباره در
سالن های سینما اکران شود / .مهر
امیرحسین رستمی ،فرزاد فرزین ،علیرضا استادی ،النا حیدری ،سهی
بانو ذوالقدر ،شیرین اقا کاشی ،حمیدرضا دشتی و علی برقی از بازیگران
این فیلم سینمایی هستند .داستان فیلم «لوپتو» نیز در مورد یک دکتر
روانشناس است که بیماران خود را با روش ساخت اسباب بازی درمان
می کند و محصول این روش درمان ،ساخت اسباب بازی هایی خاص و
متفاوت است که بین کودکان بسیار محبوب هستند .داستان این فیلم
در یک اسایشگاه و کارگاه ساخت اسباب بازی می گذرد و اتفاقاتی را که
در انجا صورت می گیرد روایت می کند/.صباخبر
ِ
بازگشت«دورهمی»و«شهروندمافیا»!
ِ
گذشــت چند فصل به
برنامه «دورهمی» مهران مدیری بعد از
صورت طن ِز صرف و استنداپ و گفت وگوی مجری برنامه با میهمانان
ِ
سمت ساخت مسابقه رفت .مهران مدیری این روزها چند سریال
به
ِ
قسمت دیگر از برنامه
و فیلم اماده پخش دارد و با اماده شدن چند
«دورهمی» ،قرار اســت او با این برنامه بعد از محرم و صفر به انتن
برگردد .بر این اساس احتماال تا پایان سال پخش «دورهمی» از شبکه
نسیم ادامه پیدا خواهد کرد .بنابر اعال ِم مدیر شبکه نسیم در همان
بودن تبلیغات در «دورهمی»
عید نوروز
حجم گرافیک و گلدرشت ِ
ِ
اصالح شد و قرار است کماکان برنامه های برن ِد شبکه با ارتقاء محتوایی
و فرمی به انتن برگردند .برنامه دیگری که به نوعی در شبکه نسیم
تازه وارد به حساب می اید ،مسابقه «شهروند و مافیا» است که پیش
از این روی انتن شبکه سالمت رفته بود اما توانست مخاطب خود را
جذب کند .این برنامه نیز به تازگی این برنامه در شبکه نسیم بازپخش
می شود / .تسنیم
سینما به یادواره شهدای غواص اضافه می شود
بهرام عرب وند ،دبیر اجرایی جشنواره یادواره شهدای غواص گفت:
این جشنواره در بخش رسانه ای شامل مصاحبه ،گزارش ،یادداشت و
خبر برگزار می شود؛ همچنین بخش ادبی ما شامل شعر و داستان و
پادکست است و بخشی با عنوان عکاسی خالق نیز داریم .او در پاسخ
به این سوال که ایا در اینده این جشنواره اســتمرار خواهد داشت و
بخش هایی از جمله فیلم و سینما به ان اضافه خواهند شد ،اظهار داشت:
طی سال های اتی بخش های این یادواره گسترش پیدا می کنند و حتماً
به سینما توجه ویژه خواهیم داشت؛ حتی ممکن است در همین دوره
هم بنا به صالحدید شورای سیاســت گذاری چنین بخشی را اضافه
کنیم .دبیر اجرایی این جشنواره ادامه داد ۱۷۵ :نفر به از اقوام خانواده
شهدای غواص به این رویداد دعوت خواهند شد و ما مهمانان بزرگ
زیادی در این رویداد خواهیم داشت .ساالر عقیلی و حجت اشرف زاده
مشغول اماده سازی کارهایی به مناسب این رویداد هستند .عالوه بر این
سردار سعید محمد نیز چند روز قبل از پوسترجشنواره یادواره شهدای
غواص رونمایی کرد و ما امیدواریم که بتوانیم اولین دوره این رویداد
را درخور شان شهدا برگزار کنیم .به گفته او صفر تا صد تامین هزینه
کنگره یادواره شهدای غواص توسط بخش خصوصی تامین می شود و
سرداران و فرماندهان گردان جزو سیاست گذاران هسته مرکزی این
رویداد فرهنگی و هنری هستند .همچنین سازمان منطقه ازاد کیش
و شرکت های تابعه ان ،فرماندهی سپاه و نیروی انتظامی ،امام جمعه
کیش و همچنین تعدادی از ســرمایه گذاران خصوصی جزو شورای
سیاستگذاری این رویداد فرهنگی و هنری هستند / .سینماپرس
گالیهپسرکیارستمیازبرخیاطالعاتاشتباه
چندی پیش مطالبی مبتنی بر شرح وضعیت خانه عباس کیارستمی
کارگردان سرشناس سینمای ایران که در سال ۱۳۹۵درگذشت ،در یکی
از مجله های هنری و فضای مجازی منتشر شد.احمد کیارستمی فرزند
فیلمسازشهیرسینمایایرانبابیاناینکهمطالبمنتشرشدهموردتایید
نیست و نادرست هستند ،توضیح داد :اطالعاتی که داده شده ،اشتباه
است .ارائه اطالعات غلط و از ان مهم تر انتشار ان توسط یک مجله معتبر
نه تنها غیرحرفه ای ،غیرمسئوالنه و باعث تاسف است ،بلکه این شبهه را
برمی انگیزد که دلیل انتشار این اطالعات غلط فقط اشتباه و یا دلسوزی
نبوده است .او ادامه داد :درباره خانه عباس کیارستمی باید بگویم خانه ای
که کسی در ان زندگی نمی کند ،همیشه احتیاج به رسیدگی دارد .درست
است که خانه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد اما سقف خانه پدر خراب
نشده است .او همچنین گفت :هیچ قراردادی مبنی بر انحصاری بودن
بین نشر نظر و عباس کیارستمی وجود نداشته و ندارد و پیش تر هم چاپ
کتاب های پدرم بر عهده ناشران دیگر بوده است / .صباخبر صفحه 2
دوشنبه28شهریور 1401شماره1280
خرب سیمنا و تلویزیون
منتقد امریکایی :اغلب فیلم های تورنتو متوسط بودند
جشنواره بین المللی فیلم تورنتوی کانادا یکشنبه شب ۱۸سپتامبر به پایان می رسد .جوردن ریمی
منتقد شناخته شده سینما ۱۰فیلم برتر این فستیوال را که از نظر او جشنواره ای با تعداد فیلم های زیاد
اما اثار برجسته کم بود ،معرفی کرده است که «بنشی های اینی شرین» ساخته مارتین مک دونا که اولین
بار در جشنواره ونیز امسال به نمایش درامد ،در صدر ارای او قرار دارد .این منتقد می نویسد ۲۰۰فیلم
در این دوره جشــنواره به نمایش درامد که او تقریبا یک چهارم این فیلم ها را تماشا کرد و معتقد است
فیلم ها اغلب متوسط بودند .جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۲از روز ۸سپتامبر اغاز شد و دیروز ۱۸سپتامبر
به کار خود خاتمه داد/.صباخبر
3
«دشت خاموش» برنده جایزه ویژه جشنواره فیلم نوستالژیا
جشنواره فیلم های ایرانی در ایتالیا برندگانش را شناخت .سومین جشنواره فیلم نوستالژیا که از ۲۴تا۲۶
شهریور ۱۴۰۱به دبیری امیرحسین کاوه و در شهر میالن ایتالیا برگزار شد ،به کار خود پایان داد .جایزه ویژه
دبیر جشنواره نوستالژیا به تهیه کننده فیلم سینمایی «دشت خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی و تهیه
کنندگی سعید بشیری اهدا شد .جشنواره فیلم نوستالژیا ،اولین جشنواره فیلم های ایرانی در ایتالیا است که
با هدف ایجاد فضای نوستالژیک برای ایرانیان شمال ایتالیا و ارائه بخشی از فرهنگ و هنر ایران به ایتالیایی ها
راه اندازی شده است .همچنین ،نوستالژیا ،جشنواره ای است که به صورت مستقل برگزار می شود و گفته
می شود برای دیده شدن اثار مستقل ایرانی تالش می کند /.ایسنا
هفته نخست اجرایی شدن طرح بلیت شناور سینماها؛
استقبال مردم از حد متوسط باالتر رفت
اجرایی شدن طرح بلیت شــناور ،یک اتفاق مبارک در سینمای
ایران است که باید بسیار پیشتر از زمان کنونی محقق می شد .البته که
این طرح هم چنان به دلیل اختیاری بودن ،نمی تواند ان تاثیر حقیقی
و بالذات خود را بر میزان مخاطبان بگذارد اما همین شروع نیم بند،
خود ،وضعیت را تاحدود بســیاری بهبود بخشیده و در هفته ای که
گمان برده نمی شد استقبال چندانی از سینماها به عمل یاید ،میزان
مخاطبان را از میزان متوسط باالتر برد .در شنبه هفته گذشته ،که
خلوت ترین روز سینمایی کشور است و تعداد مخاطبان ،به زیر ۳۰
هزار نفر می رسد ،میزان استقبال از طرح بلیت شناور ۳۱ ،هزار نفر
بود .این میزان برای یکشنبه ،به ۳۲هزار نفر رسید .در روز دوشنبه به
مناسبت روز ملی سینما ،بلیت تمامی سینماهای کشور ،نیم بها بود
و ۱۲۴هزار نفر به تماشای اثار نشستند .این جمعیت برای سه شنبه
به ۱۷۳هزار نفر رسید تا سینمای ایران یکی از شلوغ ترین روزهای
امسال خود را تجربه کند .مخاطبان سینما برای روز چهارشنبه۴۴ ،
هزار نفر ،پنجشنبه ۶۴ ،هزار نفر و تا ساعت ۱۸روز جمعه نیز ۳۰هزار
نفر بود .پیگیری ها ،نشان می دهد که به جز معدود سینماهای کشور،
بســیاری از پردیس های بزرگ پایتخت و مراکز استان ها ،تبعیت
چندانی از این طرح به عمل نیاورده اند .این امار هفته نخست اجرایی
شدن طرح بلیت شناور در سینماهای کشور است که اگرچه با اعداد
درخشانی همراه نشد اما در این امار باید ۲نکته را مدنظر قرار داد:
نخســت ان که هفته ابتدایی اجرایی شــدن طرح بلیت شناور،
هم زمان شد با هفته منتهی به اربعین حسینی که تعداد بسیاری از
مخاطبان ،برای زیارت ،به کشور عراق رفتند .هم چنین بسیاری از
شهروندان به دلیل نزدیکی به ایام اغاز سال تحصیلی ،ترجیح دادند
تا به مسافرت رفته و بنابراین هفته اخیر ،به هیچ وجه ،زمان خوبی
برای سینماها نبود .دوم ان که ،این طرح هم اکنون به صورت اختیاری
در سینماهای کشور اجرایی می شــود .پیگیری خبرنگار سینمایی
ایرنا ،نشــان می دهد که به جز معدود سینماهای کشور ،بسیاری از
پردیس های بزرگ پایتخت و مراکز استان ها ،تبعیت چندانی از این
طرح به عمل نیاورده اند و بنابراین در هفته ای که انتظار نمی رفت به
دلیل عدم تمرکز شهروندان در شهر خود ،استقبال چندانی از سینماها
صورت بگیرد ،این اتفاق نیز مزید بر علت شد تا امار مخاطبان هفته
نخســت طرح بلیت شــناور ،با ارقام باالتری همراه نباشد .بنابراین
بسیار ضروری است که شــورای صنفی نمایش با همراهی سازمان
سینمایی ،از چهارشــنبه هفته اینده که سینماها با ۳فیلم جدید،
حیات جدید پس از ماه صفر را اغاز می کنند ،نسبت به اجباری کردن
این طرح اقدام نماید تا تمام سینماها و پردیس های کشور با این طرح،
مخاطبان چندبرابری به نسبت وضعیت کنونی را تجربه کنند .طرحی
که قطعا به نفع سینمادار ،تهیه کننده ،مراکز پخش و البته مخاطبان
است باید اجباری شود تا تمامی طرف ها ،لذت کارکرد حقیقی این
طرح حرفه ای را متوجه شوند و فتح باب جدید در سینمای ایران و در
مسیر صنعتی شدن ان رخ دهد /.ایرنا صفحه 3
4
دوشنبه28شهریور 1401شماره1280
پرونده
روایتـیبکـرازرسـتاخیزعاشـورا
الهام عرشی زاده تله تئاتر «کاتب اعظم» اولین سریال اختصاصی
مرکز سریال سازمان سینمایی سوره است و
گفت و گو
تهیه کنندگی ان را این مرکز برعهده داشته
است .این تله تئاتر ۷قسمتی از ســاعت ۲۱:۳۰روز گذشته
یکشنبه ۲۷شهریور روی انتن شــبکه دو سیما رفته است.
این مجموعه نمایشی به نویسندگی و کارگردانی هنری مهدی
غفوریوکارگردانیتلویزیونیعلیعبادی،داستانشبانیاست
که فرزند کاتب فراری و کشته شده دربار معاویه است و امده تا
در ظهر عاشورا مواجهه سپاه شمر و عمربن سعد را با لشکر امام
حسین (ع) ببیند و بنویسد .به بهانه پخش این سریال به سراغ
وحید پناهلو ،مدیر مرکز سریال ســوره رفته ایم تا شما را در
جریان روند پیش تولید و تولید این اثر و لزوم ساخت اینگونه
اثار در مدیوم تله تئاتر قرار دهیم.
وحید پناهلو:
«کاتب اعظم» از نگاه خیمه کاتبان دشمن است
به گفته وحید پناهلو ،مدیر مرکز سریال سازمان سینمایی سوره،
نگارش متن سریال «کاتب اعظم» از اسفند سال گذشته اغاز شد.
در گام نخست تعداد قابل توجهی از کتبی که امکان اقتباس از ان ها
وجود داشت ،در یک کارگروه تخصصی بررسی شد و کتاب «اعترافات
کاتب کشته شده» یکی از اولین خروجی های این گروه بود .از اواخر
زمستان مرحله نگارش متن تله تئاتر شروع شد که تا خرداد امسال به
طول انجامید .از اواخر خرداد مرحله پیش تولید و اوایل محرم مرحله
تولید اغاز شد .او درباره روند اولین خروجی تئاتر تلویزیونی این مرکز
صحبت کرده است.
مدیر مرکز سریال سازمان سینمایی سوره درباره کلیت داستان
تله تئاتر «کاتب اعظم» گفت :تله تئاتر «کاتب اعظم» اقتباســی ۷
قسمتی از کتاب «خاطرات کاتب کشته شده» نوشته ساسان ناطق
است که به قصه عاشــورا با نگاهی بکر و بیان نشده می پردازد و این
ماجرا را از خیمه کاتبان سپاه دشمن به تصویر می کشد .این رمان ۷
پرده دارد و ما در سریال در ۷قسمت ان را نمایش می دهیم.
او درخصوص میزان وفاداری فیلمنامه «تله تئاتر» به اصل کتاب
بیان داشت :ما یک اقتباس وفادارانه انجام دادیم .اما در عین حال
فیلمنامه ما ،یکسری تفاوت ها با کتاب دارد که به دلیل مالحظات
نمایشی و ریتم کار ،قصه هایی ب ه ان اضافه و قصه هایی از ان حذف
شده است .انتخاب پروژه «کاتب اعظم» نتیجه بررسی تخصصی
اثار برتر انتشارات سوره مهر در کارگروه تخصصی فیلمنامه ما است
که سرپرستی ان را حامد نورالهی برعهده داشت که در این پروژه،
به عنوان طراح فعالیت داشته است .به طور کلی ما در مرکز سریال
سوره درصدد هستیم تا با بهره گیری از گنجینه غنی ادبی موجود
در حوزه هنری ،تمرکز ویژه ای روی متــن اثار بگذاریم .به همین
دلیل ســهمی قابل توجه از اثاری که برای تولید در دست داریم،
اقتباسی هستند.
وحید پناهلو با اشاره به اهمیت توجه و احیای ساخت تله تئاتر افزود:
تله تئاتر قالب جذاب و گونه قابل توجهی است که در تلویزیون سابقه
خوبی در جذب مخاطب داشته اما سال ها به ان پرداخته نمی شد و به
دست فراموشی سپرده شده بود .به نظرم تله تئاتر می تواند به ما کمک
کند تا فضاهای تازه تر و متنوع تری را تجربه کنیم و از سویی با توجه
به شرایط حاکم بر فرهنگ و هنر ،با صرفه جویی در هزینه های تولید،
اثار بیشتری را به تولید برسانیم .تله تئاتر می تواند به سریال سازی در
فضاهای محدود کمک کند و تولید به صرفه و سریع ان ،باعث شود تا
قاب تلویزیون از پخش اثار تکراری نجات یابد.
او افزود :ساخت تله تئاتر محدود به موضوع و فضای خاصی نیست.
شما می توانید هم داستان های روز را بازگو کنید و هم با این مزیت
روبه رو هستید که به یک قصه تاریخی بپردازید .چیزی که برای اجرای
ان در قالب سریال یا فیلم ،باید متحمل هزینه ها و مالحظات پیچیده
و بسیاری شد .در عین حال یکی از موضوعاتی که ما در تله تئاتر با ان
مواجه هستیم ،این اســت کار دو کارگردان (یکی کارگردان هنری
و دیگری کارگردان تلویزیونــی) دارد که هرکدام به یک اندازه مهم
هستند و این تعریف برای انها صورت گرفته که چه نقشی در پروژه صفحه 4
پرونده
دارند .انها می توانند در تعامل با هم ،سبب شوند روند کار به خوبی
شکل بگیرد.
مدیر مرکز سریال سوره افزود :یکی از ویژگی های دیگر تله تئاتر
این است که با توجه به لوکیشــن های محدودی که در این قالب
داریم ،داستان باید حول محور کاراکترهای قصه در جریان باشد
و این ادم ها هســتند که قصه را می سازند .اگر داستان توانایی این
را داشته باشــد که اتفاقاتش در یک محیط ثابت رخ دهد و روابط
ادم ها را بیان کند ،از قابلیت تبدیل شدن به یک تله تئاتر برخوردار
اســت و «کاتب اعظم» از زمان خواندن کتاب این تصویر ذهنی را
به ما می داد.
پناهلو بیان کرد :ساخت تله تئاتر برای ما چالش های زیادی داشت
که به واســطه عدم پرداخت به ان در سینما و تلویزیون کمی طول
کشید تا تعامالتدرنسبتبااین قالببهدرستیشکلبگیرد.تله تئاتر
«کاتب اعظم» به واسطه این که روایت گر شاخص ترین و مهم ترین
اتفاق تاریخ از زاویه نگاه متفاوت -یعنی از خیمه دشمن -است ،کار
متفاوتی بود و این رویکرد به پرداخت کار خیلی کمک کرد .در کنار
سختی های کار ،معتقدم نگاه ویژه اهل بیت به این مجموعه حس
می شد و هرجا از کار عقب می افتادیم ،با توسل به همین انرژی و توجه،
مشکالت مان هموار می شد .به هرحال در این پروژه ،کل پروسه تولید
و پس تولید به صورت همزمان و فشرده انجام شد و ما همواره با این
نگرانی مواجه بودیم که ایا سریال در موعد مقرر و زمان موردنظر اماده
پخش می شود یا خیر...
او با اشــاره به این که «کاتب اعظم» یک تله تئاتر میدانی است،
بیان کرد :ما برای انکه به فضای مناسب تری برای نمایش اثر برسیم
و بتوانیم حس و حال قصه را به خوبی به مخاطب القا کنیم ،از فضای
استودیویی بیرون امدیم و وارد فضا و لوکیشن واقعی شدیم .در واقع
ن در محیط بیرونی ساخته شد که با توجه به محدودیت زمانی
لوکیش
موجود و گرمای هوا ،دشواری های زیادی برای تیم بازیگران و عوامل
سازنده سریال داشت .همچنین تصویربرداری با سه دوربین عالوه
بر این که تجربه جذابی بود ،اجرای کار را سخت می کرد ،چرا که در
کنار این که نماهای متفاوتی را به دست می اوردیم ،چالش هایی هم
در بحث نورپردازی و راکورد برای ما ایجاد می کرد که خداروشــکر
توانســتیم با مدد به تخصص و تجربه ،این مشــکالت را پشت سر
بگذاریم.
پناهلو استفاده از فضاهای واقعی در این تله تئاتر (از جمله در صحنه،
لباس و چهره پردازی) را یکی از ویژگی های این اثر دانست که ان را از
سایر اثار تله تئاتری متمایز می کند .او گفت :سعی کردیم با رعایت
همه این نکات ،با توجه به ذائقه مخاطب امروز قصه خودمان را نمایش
دهیم و امیدواریم مورد توجه مخاطب قرار بگیرد.
مدیر مرکز سریال سوره با اشاره به ان که از ابتدا تصمیم بر این بود تا
این تله تئاتر در هفته های پایانی ماه صفر اماده پخش شود ،خاطرنشان
کرد :خدا را شکر می کنیم که با کمک عوامل و تالش شبانه روزی تیم
تولید ،توانستیم این مجموعه را اماده پخش از شبکه دو سیما کنیم.
او در پایان درباره سایر تولیدات در دست ساخت این مرکز بیان
داشت :هم اکنون ۹سریال را در مرحله نگارش داریم که ۵اثر از میان
این اثار ،در قالب اقتباس اســت .پروژه اقتباس از کتاب «عصرهای
کریسکان» به قلم کیانوش گلزار راغب که خاطرات امیر سعیدزاده از
رزمندگان جنگ ایران و عراق را به تصویر می کشد ،یکی از مهمترین
پروژه های پیش روی ماست که به زودی تولید ان اغاز می شود .مابقی
اثار نیز در مرحله نگارش هستند و تا زمانی که در مورد متنی به نتیجه
و قطعیت نرسیده باشیم ،به سمت تولید ان اثر نمی رویم.
نادر فالح:
ابوشجعاقدرتتفکرمستقلنداشت
نادر فالح بازیگر تحصیلکرده کرمانی سینما و تلویزیون با سابقه
حضور پررنگ در فعالیت های نمایشــی و درخشش در فیلم های
سینمایی ،یکی از چهره های ویژه تله تئاتر 7قسمتی «کاتب اعظم»
است .همزمان با اغاز پخش این مجموعه تله تئاتر به سراغ او رفتیم تا
ش افرینی اش در این مجموعه نمایشی سخن بگوید.
با درخصوص نق
فالح در این اثر نمایشی در نقش «ابوشجعا» به عنوان یک جنگجوی
لشکر یزید بن معاویه ،ایفاگر نقشی متفاوت است .او که سابقه بازی در
مجموعه های نمایشی ،سینمایی و تلویزیونی مختلفی را در کارنامه
خود دارد ،در حوزه تئاتر نیز خود کارگردان و بازیگری شناخته شده
است.
نادر فالح درباره چگونگی پیوستن به مجموعه تله تئاتر «کاتب
اعظم» گفت :فرهاد کی نژاد مجری طرح مجموعــه در ابتدا از من
دعوت کرد تا به دفتر تولید این تله تئاتر بروم .موضوع «کاتب اعظم» را
دوشنبه28شهریور 1401شماره1280
5
با من در میان گذاشتند ،جزئیات نقشم را توضیح دادند .واقعیت این
است که یکی از اصلی ترین نکاتی که سبب شد تا ایفای نقش در این
کار را بپذیرم ،این بود که خودم از طرفدارهای مدیوم تله تئاتر هستم
و برایم خیلی جذاب بود که در این تله تئاتر ایفای نقش کنم ،ضمن
ان که بازی در نقش «ابوشجعا» برایم جالب بود و این حضور تازه را
دوست داشتم.
فالح در پاسخ به این ســوال که ایفای نقش در اثار تاریخی چه
سختی هایی نسبت به دیگر ژانرها دارد ،افزود :ایفای نقش در مجموعه
تاریخی ان هم در گرمای تابستان و زمان فشرده ،سختی ها و مشکالت
خاص خود را دارد .لباس های زیاد و چهره پردازی سنگین جزئی اصلی
از ساخت اثار نمایشی تاریخی است .همچنین باید به این نکته جالب
اشاره کنم که مجموعه نمایشی «کاتب اعظم» یک تله تئاتر میدانی
است که تصویربرداری ان در فضایی باز و بیابان های اطراف تهران انجام
شد و اگرچه گرمای بیابان در تابستان اذیت کننده بود ،ولی چون من
حرفه بازیگری و شغلم را دوست دارم سبب می شود تا سختی های کار
را بپذیرم و با ان کنار بیایم.
بازیگر نقش ابوشجعا با اشاره به این نکته که سال هاست جای خالی
اثار تله تئاتریدر فضای تلویزیونیحسمی شود،ازاهمیتساختاثار
در این قالب گفت و اشاره کرد :همانطور که اشاره کردم «کاتب اعظم»
در کنار ویژگی های تاریخی و ایینی که دارد ،یک اثر تله تئاتر محسوب
می شود و این موضوع که مرکز سریال سازمان سینمایی سوره بعد از
سال ها تصمیم به احیای تله تئاتر گرفته ،امری ارزشمند است .ساخت
این تله تئاتر حرکتی بسیار ارزشمند بود .برای من خوشحال کننده
است که در این مجموعه ایفای نقش می کنم و پس از سال ها در یک
تله تئاتر میدانی حضور یافته ام.
او افزود :امیدوارم که ساخت تله تئاتر «کاتب اعظم» سراغاز تولید
مجدد اثاری در مدیوم تله تئاتر باشد و گروه ها و نهادهای فرهنگی به
احیای این قالب مهم که از مزیت های بسیاری هم برخوردار است،
بیشتراهمیتبدهند.
فالح در ادامه از تاثیرگــذاری تله تئاترهای قدیمی در گرایش او
به سمت بازیگری گفت و خاطرنشان کرد :من به یاد دارم زمانی که
نوجوان بودم ،تله تئاترهایی را از قاب تلویزیون می دیدم که در عشق
و عالقه من به بازیگری و تئاتر بسیار تاثیرگذار بودند .برای من بازی
در مجموعه های تله تئاتر بسیار جذاب است و من در عجبم که این
مدیوم چرا به فراموشی سپرده شده است؟ حتی قبال در مصاحبه ای
درباره این موضوع صحبت کرده بــودم که تئاترهای خوبی در حال
تولید و نمایش در کشور هستند که بازیگرهای جوان و با استعدادی
در ان حضور دارند اما در فضای سینما از ان ها استفاده ای نمی شود و
متاسفانه به ان ها بهای الزم داده نمی شود .چه خوب است اگر بتوان
با استفاده از این هنرمندان بااستعداد و جوان در سریال ها و فیلم های
سینمایی که در قالب تله تئاتر تولید می شــوند ،از ان ها که سرمایه
اینده بازیگری مملکت ما هستند استفاده کرد و زمینه ساز ظهور نسل
تازه بازیگری بود.
فالح با اشاره به ان که «کاتب اعظم» قصه ای عاشورایی دارد ،بیان
کرد :نکته جالب ان روایت ماجرای عاشورا از زبان کاتبان سپاه دشمن
است که برایم جذاب امد .زاویه دیدی که تاکنون کسی سراغ ان نرفته
و به نوعی تازه است.
او درخصوص قصه و شخصیتی که ایفای نقش ان را برعهده داشته
است ،گفت :درباره شاخصه ای که این اثر عاشورایی را از دیگر اثاری
که به این واقعه مهم تاریخی و مذهبی پرداخته اند ،باید بگویم زاویه
نگاه متفاوت «کاتب اعظم» خیلی ارزشــمند است ،اینکه کاتبان
عاشورا علیرغم اینکه در خیمه دشمن هستند ،ولی نگاهی منصفانه
به این رویداد دارند و از زاویه انسانی به نگارش این واقعه می پردازند
و نمی توانند شرافت و وجدان شان را در مواجهه با این رویداد عظیم
زیر پا بگذارند ،جزو نکات مثبت و ارزشــمند این اثر اســت که نگاه
هوشمندانه نویسنده و سازندگان این اثر را نشان می دهد و این برایم
بسیار جذاب بود.
فالح در پایان با اشاره ای کوتاه به کاراکتری که نقش ان را بازی
می کند ،افزود :من نقش ابوشجعا را بازی می کنم که شخصیت یک
نظامی را دارد و تنها از دستورات فرمانده اش پیروی می کند .او هیچ
قدرت تفکر مستقلی از خودش ندارد و تابع چشم و گوش بسته فرمان
فرمانده لشکر است.
امین زندگانی ،سیامک صفری ،نازنین فراهانی ،نادر فالح ،فاطمه
گودرزی ،حدیث میرامینی ،خسرو شهراز ،امین میری ،امیرحسین
هاشمی،امیرشهرابی،محمدمحسنشفیعی،محسنعلیخانی،ارش
رحیمی ،محمدرضا تاجیک ،امیر تک فالح و وحیدرضا قناعتیان در
«کاتب اعظم» ایفای نقش می کنند. صفحه 5
6
خرب فرهنگ و هرن
دوشنبه28شهریور 1401شماره1280
انتشار گزیده طنزعبید زاکانی از مجموعه طنزاوران ایران
مجموعه گزیده طنز با گرداوری ابوالفضل زرویی نصراباد این بار با «گزیده طنز عبید زاکانی» توسط
انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است .عبید اولین شاعر و ادیب ایرانی است که ادبیات شوخ طبعانه را
به صورت جدی و حرفه ای پی گرفته و منظومه ها و رســائل مجزایی را در این گونه ادبی خلق کرده است.
گزیده طنز عبید زاکانی که توسط انتشارات کتاب نیستان به تازگی به بازار نشر عرضه شده ،در سه بخش به
رساله های دلگشا ،صد پند و تعریفات نگاهی گزیده انداخته و در ادامه نگاهی به ترجمه حکایت های عربی
نقل شده از عبید پرداخته است .کتاب هم چنین در چهار بخش مختلف نگاهی گزیده به کتاب اخالق االشراف
انداخته است / .مهر
ایرانی
نوازنده
در فینال مسابقات جهانی ویولن
امین غفاری از نوازندگان ارکسترها و مجموعه های معتبر
موسیقی کشورمان به فینال مسابقات جهانی نوازندگی ویولن
کشور ژاپن راه یافت.
مسابقات جهانی موسیقی در شهر اوزاکا ژاپن با حضور حدود
۳هزار نوازنده در سازهای مختلف هر ساله برگزار می شود.
امین غفاری در مراحل اول و دوم که به صورت انالین برگزار
می شد با ارسال فیلم هایی از «سونات ایزایی» و «کنسرتو ویلن
چایکوفسکی» طبق نظر هیات ژوری به مرحله فینال راه پیدا
کرد و در تاریخ ۸اکتبر به صورت حضوری قطعه «زیگونروایزن
سارازات» را در شهر اوزاکا ژاپن اجرا خواهد کرد.
مسابقات اوزاکا از معتبرترین مسابقات موسیقی است که
یکی از جوایز ان برای افراد برنده اجرا در سالن های بزرگ در
شــهرهای مختلف دنیا مانند پاریس ،سئول و و البته کارنگی
هال نیویورک است.
تاسیس گروه موسیقی بین المللی «خلیج فارس» و برگزاری
چند کنسرت با این مجموعه ،انتشــار چندین تک اهنگ در
حوزه های مختلــف ،حضور در ارکســترهای مختلف ملی و
بین المللی به عنوان تک نواز ،حضور در فســتیوال «اکادمی
بین المللی خاورمیانه» بخشی از فعالیت های امین غفاری در
حوزه موسیقی را تشکیل می دهند /.مهر
دوبازیگرجدید درجمع«دوستان ٌک ٌمدی»
نمایش «دوســتان ٌک ٌمدی» به کارگردانی بابک توسلی به زودی به
صحن ه می رود و بعد از سیما تیرانداز ،معصومه رحمانی و سینا رازانی نیز
بازیگران جدید این نمایش معرفی شدند.
به عنوان
ِ
اخرین حضور رحمانی بر صحنه تئاتر با نمایش «اناکارنینا» و سینا
رازانی با کنسرت -نمایش «ترانه های قدیمی :پیکان جوانان» بوده است.
ی با ترجمه ساناز فالح فرد
«دوستان ُکمدی» نوشته گابور روسو فرانسو
به موضوع حقارت انسان در جهان معاصر می پردازد .این نمایش داستان
زوج نسبتا مرفهی را روایت می کند که از زندگی زناشویی خود خسته
شــده اند و تصمیم می گیرند رابط ه خود را با خرید دوست از فروشگاه،
درمان کنند! این نمایش قرار است به زودی در یکی از تماشاخانه های
خصوصی به صحنه برود و سایر بازیگران و عوامل اجرایی نمایش نیز به
زودی معرفی خواهند شد .بابک توسلی که نمایش های بسیاری را به
صحنه اورده است ،حدود هفده سال در خارج از کشور ساکن بود و سال
97نمایش«سینگل شات» را در تماشاخانه پالیز روی صحنه برد /.ایرنا
۶بازیگر جدید فرهاد ائیش را در «گالیله» همراهی می کنند
«گالیله» با دراماتورژی محمد امیر یاراحمدی ،جدیدترین تجربه کارگردانی شهاب الدین حسین پور
است که پاییز سال جاری به صحنه می رود .قرار است در این اثر نمایشی اشکان صادقی ،حمید رحیمی ،میثم
درویشان پور ،علیرضا مویدی ،علیرضا ساوه درودی ،سامان کرمی از بازیگران فعال عرصه تئاتر ایران به ایفای
نقش بپردازند .پیش از این حضور فرهاد ائیش به عنوان بازیگر نقش «گالیله» ،الیکا عبدالرزاقی به عنوان
بازیگر نقش «خانم سارتی» ،هدیه ازی دهاک به عنوان بازیگر نقش «ویرجینیا» در نمایش «گالیله» قطعی
شده است .به زودی سایر بازیگران و عوامل این اثر نمایشی معرفی می شوند .این نمایش بر اساس نمایشنامه
«گالیله» نوشته برتولت برشت و ترجمه حمید سمندریان روی صحنه خواهد رفت /.ایرنا
پایان اجرای یک نمایش پس از ۳۵سال!
نمایش «شبح اُپرا» که رکورددار طوالنی ترین نمایش موزیکال به
روی صحنه رفته در تئاتر برادوی است ،قرار است در فوریه ۲۰۲۳به
پایان برسد.
این نمایش موزیکال که از سال ۱۹۸۸در برادوی به روی صحنه
می رفت و حتی رکود اقتصادی ،جنگ و تغییرات فرهنگی نیز مانع
توقف ان نشده بود ،روز ۱۸فوریه سال اینده و کمتر از یک ماه پس
از سی و پنجمین ســالگردش پس از بیش از ۱۳هزار و ۵۰۰اجرا به
پایان خواهد رسید .درامد گیشه این نمایش از زمان اغاز مجدد پس
از همه گیری کرونا ،نوسان داشته است و به بیش از یک میلیون دالر
( ۸۷۰,۰۰۰پوند) در هفته رسیده و در کمترین حالت هم به حدود
۸۵۰هزار دالر رسید .میزان فروش این نمایش در هفته گذشته بیش
از ۸۶۷هزار دالر بود .نمایش «شبح اپرا» بر اساس رمانی از «گاستون
لورو» ،داستان اهنگساز بد شــکلی را روایت می کند که خانه اپرای
پاریس را تسخیر کرده و دیوانه وار عاشق یک سوپرانوی جوان و بی گناه
به نام کریستین می شود.
«کامرون مکینتاش» تهیه کننده این نمایش در بیانیه ای اعالم
کرد« :به عنوان یک تهیه کننده رویای این را دارید که یک نمایش برای
همیشه اجرا شــود .در واقع این نمایش ،رکورد بیشترین اجرای اثار
موزیکال را در تاریخ برادوی از ان خود کرده اما همه نمایش ها باالخره
روزی به پایان می رسند» / .ایسنا
اتابکنادریداورجشنواره«ابیشعالمی»شد
اتابک نادری کارگردان و بازیگر سینما و تئاتر داور جشنواره تئاتر
«ابیش عالمی» قزاقستان شد .جشنواره تئاتر «ابیش عالمی» که
به یاد نویسنده و مترجم شــهیر قزاق ابیش ککیل بایف نامگذاری
شده است از ۲۰تا ۲۳ســپتامبر ۲۰۲۲برابر با ۲۹شهریور تا یکم
مهرماه ۱۴۰۱در شهر ساحلی اکتائو قزاقســتان برگزار می شود.
جشنواره ابیش عالمی از سال ۲۰۱۶در سطح ملی و از سال ۲۰۱۹
در سطح بین المللی برگزار می شود و در این دوره از جشنواره اثاری
از کشورهای روسیه ،گرجستان و قرقیزستان حضور دارند .از ایران در
دوره های پیشین جشنواره ابیش عالمی نمایش های رابینسون کروزو
به کارگردانی علیرضا کوشک جاللی ،تو را از من گرفتی و لیرشاه به
کارگردانی اکبر صادقی حضور داشته اند .اتابک نادری از سال ۱۳۶۴
با تئاتر دانش اموزی فعالیت خــود را اغاز و تحصیالتش را تا مقطع
کارشناسی ارشد ادامه داد .او به جز بازی بر صحنه های تئاتر به صورت
حرفه ای در تلویزیون و سینما فعالیت دارد /.ایرنا
کتاب نمایشگاه «نقش راستان» منتشر شد
همزمان با برگزاری نمایشگاه «نقش راستان» در کوشک باغ هنر،
کتاب اثار این نمایشــگاه با ۲۳اثر از حسن روح االمین هنرمند نقاش
توسط موسسه هنر هاتف سحر منتشر شد.
این کتاب با یادداشتی از شراره صالحی لرستانی پژوهشگر و منتقد
هنر و نوشته ای از سیدمحمدحسین حجازی مدیرعامل نوسازی اراضی
عباس اباد و عکس های اثار به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده
است .محمد خیاطان و ایدین قشالقی عکاسان اثار و مهدی فدوی طراح
گرافیک این کتاب هستند.
طراح هویت بصری نمایشــگاه «نقش راســتان» نیز برعهده رضا
عابدینی طراح گرافیک پیشکسوت است.
نمایشگاه «نقش راســتان» مجموعه اثار حســن روح االمین ۲۰
شهریورماه توسط موسسه هنر هاتف سحر با همکاری منطقه فرهنگی و
گردشگری عباس اباد افتتاح شد و تا پنجم مهرماه از ساعت ۱۵تا ۱۹در
این گالری میزبان عالقه مندان است / .ایرنا صفحه 6
خرب فرهنگ و هرن
«همراه با خاطره ها» تمدید شد
رویداد «همراه با خاطره ها» کاری از ارکستر ملی ایران به رهبری مجید انتظامی در دهه اول مهرماه و به
مناسبت هفته دفاع مقدس تا دهم مهر روی صحنه می رود .پیش تر قرار بود این رویداد در روزهای ششم تا
هشتم مهرماه به روی صحنه برود که با اتمام بلیت های اجرا ،این رویداد برای روزهای نهم و دهم مهرماه نیز
تمدید شد .در این رویداد خاطره انگیزترین اثار مجید انتظامی همچون سمفونی حماسه خرمشهر ،از کرخه
تا راین ،اژانس شیشه ای ،بوی پیراهن یوسف ،دیوانه ای از قفس پرید ،ارزوی بزرگ ،جایی برای زندگی نواخته
می شود .این رویداد با همکاری مشترک بنیاد رودکی ،انجمن موسیقی ایران و دفتر موسیقی معاونت هنری
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در تاالر وحدت اجرا می شود /.ایرنا
محمدمهدی شریفی کارگردان تئاتر در تشریح
جایگاه نمایش های ایینی مذهبی در میان مخاطبان
تئاتر در شهرستان ها گفت :نمایش های ایینی ممکن
است در شهرستان ها مخاطب داشته باشد ولی هنوز
نمایش های مذهبی جایگاهی را که باید داشته باشند
در شهرســتان ها ندارند .نمایش های ایینی مذهبی
مخاطبان خاص خودش را دارد و همه مردم به تماشای
چنین اثاری نمی نشینند .کسانی هم که به تماشای
نمایش هــای ایینی مذهبی می نشــینند ،فقط در
ایامی خاص مثل ماه رمضــان و ماه های محرم و صفر
برای تماشای این نمایش ها اقدام می کنند؛ هرچند
امار مســتندی دراین باره وجود ندارد .او با تاکید بر
اهمیت تئاتر توضیح داد :هالی تئاتر نمایش ها را روی
صحنه می برند تا روح و روان انســان ها را به ارامش
برسانند ،افکارشان را وســعت ببخشند و ان ها را به
انسانیت نزدیک کنند .تئاتر باعث می شود انسان ها
عشق افرینی ،شور ،یکدلی و دوست داشتن را در کنار
همتجربهکنند.کارگرداننمایش«شبیهپدر»وضعیت
امکانات تئاتری استان فارس و به ویژه شهرستان اقلید
را اینگونه بیان کرد :امکانات تئاتری در استان فارس به
میزان کافی وجود دارد و مشکل اصلی بحث مالی است
که گروه های نمایشی را از ادامه فعالیت ها باز می دارد.
اگر نهادی وجود داشته باشد که حمایت کند ،خیلی
خوب می شود به ویژه وقتی قرار است نمایشی ایینی
مذهبی اجرا برود .همینکه بتوان دستمزد ناچیزی به
بازیگران و عوامل گروه نمایشی داد یا دخل و خرج با هم
برابر شود ،برای ما بس است .مخاطبان حتی با تبلیغات
وزارت ارشاد و تکذیب صدور مجوز برای کنسرت ارمین زارعی
سامانه بلیت فروشی هنرتیکت از مدتی پیش اعالم کرده است که ارمین زارعی ،برای برگزاری اولین کنسرت
رسمی خود در ایران اماده می شود و بلیت فروشی او به زودی انجام خواهد شد .طبق پیگیری های صورت گرفته
از دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی اعالم شد که تاکنون مجوزی در این خصوص صادر نشده است.
ارمین زارعی در اسفند ۱۳۹۸موفق به اخذ مجوز فعالیت رسمی در کشور شد و اولین اهنگ مجازش به نام
«رفت» را در همکاری با شرکت فرهنگی هنری ترانه شرقی به مدیریت محسن رجب پور منتشر کرد .در سایت
مربوط به او امده است « :به طور کلی باید گفت که نمی توان زمان خاصی را به عنوان زمان کنسرت ارمین
زارعی ۱۴۰۱معرفی کرد!»/صباخبر
محمدمهدی شریفی:
تئاتریکهنراسمانیاست
دوشنبه28شهریور 1401شماره1280
7
به سختی در ســالن های تئاتر حضور پیدا می کنند
در صورتی که ما دوست داریم با صندلی های پرشده
از تماشاگر روی صحنه برویم .نکته اصلی این است
که مردم هنوز با تئاتر اشنا نشده اند چون خودشان
دغدغه ها و مشــکالت فراوانی دارند .تئاتر در زمره
اخرین اولویت های ان ها قرار دارد از این رو ابتدا باید
مشکل اب و نان مردم حل شود تا بعدا بتوانند به فکر
تماشای تئاتر بیفتند .او افزود :من نزدیک به سی سال
است که در عرصه تئاتر ،مشغول به فعالیت هستم و در
ژانرهای مختلف اثر روی صحنه بردم به طوری که همه
در شهرستان اقلید مرا می شناسند با این وجود هنوز
تئاتر در شهرستان اقلید جایگاه خودش را نتوانسته
به دســت بیاورد .حتی در مرکز استان هم وضعیت
تئاتر به همین شکل است و مسئوالن به تئاتر به عنوان
یک ویترین نگاه می کنند تا بتوانند نشان کشورهای
اروپایی بدهند و بگویند در ایــران تئاتر وجود دارد.
تئاتر یک هنر اسمانی و دریایی از تمامی هنرها شامل
موسیقی ،شعر ،ادبیات ،معماری و رنگ شناسی و غیره
است که می تواند جایگاه رفیعی حتی باالتر از سینما
داشته باشد .تئاتر زنده است و یک تصویر ُمرده نیست.
همچنین ،قابلیت به چالش کشیدن تمامی مسائل را
دارد .کارگردان نمایش «اخ اگه بارون بزنه» تئاتر را بچه
یتیمیدانستکههمهبهاوزورمی گویندوگفت:انجمن
هنرهای نمایشی استان فارس هیچ کمک هزینه ای به
گروه های نمایشی نمی دهد و همچنین ،مردم نیز در
شهرستان ها با توجه به شرایط اقتصادی توان کمک به
گروه های نمایشی را ندارند/.صباخبر صفحه 7
سه یار دبستانی ،سه سکه و سلطان و شبان!
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی هنری وصف صبا
مدیر مسئول و سردبیر :محمدرضا شفیعی
www.rooznamehsaba.com
rooznamehsaba
تهران -خیابان ایت اهلل مدنی -کوچه خجسته منش -پالک 5
تلفن 77582422 -6 :فکس77548245 :
چاپ :موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران
توزیع :نشر گستر امروز
مترجم نقش های برجسته!
یاسر سماوات -سینما هم درست مثل ادبیات ،مقوله ای
جهانی است .به عبارت بهتر «هنر هفتم» زبان مشترک جهانیان
است .سینمای ملل هم درست مانند ادبیات فولکلور مردم جهان،
یکسانی هایزیادیدارد .فیلم ها یا مجموعه هاییکه شبیههم اند،
یا از یک خط داستانی پیروی می کنند .اثاری که موتیف های
یکسانی دارند اما در عین حال ،فیلم های مستقلی نیز محسوب
می شوند .درصد عمده ای از این استقالل بدون شک مرهون کار
بازیگران است .برای نمونه «زرد قناری» داستان مردی ساده دل
و مال باخته است که برای جبران مافات و گذران عمر به تهران
می اید و خودرویی برای امرار معاش ،در روزگار بحران بیکاری
تهیه می کند اما خودروی او همان روز نخست ربوده می شود و....
به یقین تا همین جا پیرنگ یکسان داستان فیلم «زرد قناری» با
«دزد دوچرخه» عیان شده اما انچه به ساخته رخشان بنی اعتماد
مقابل شاهکار ویتوریو دســیکا هویت می بخشد ،تم طنزگونه
«زردقناری» مقابل فیلم نئورالیستی دسیکا نیست ،بلکه ظرفیت
بازی عناصر این دو فیلم ان ها را متمایز می کند .بازی هاشمی در
عین طنازی ،به حقایقی تلخ نیز نهیب می زند .نقطه مقابل «زرد
قناری» اما نقش افرینی مهدی هاشمی در سریال «سلطان و
شبان» است .مهدی هاشمی ناگزیر از بازی در دو نقش سلطان و
شبان است ...اگر همینجا بگوییم کات! چه فیلم معروفی در ذهن
تداعی می شود؟ «شبح جنگجو» شاهکار اکیرا کوروساوا .در این
فیلم نیز تانسو ناکادای ،ناچار است هم در نقش «تاکدا شینگن»
دایمیو (ارباب) نام دار تاریخ ژاپن بازی کند ،هم به شــخصیت
رعیتیبهنام«کاگه موشا»جانببخشد.البتههاشمیدر«سلطان
و شبان» با حکایت سر و کار داشت اما «شبح جنگجو» به واقع
داستان است .با وجود این بازی برجسته هاشمی در این مجموعه
به حدی رشک انگیز بود که ناگزیر باید او را در زمره بهترین های
ســینمای جهان در ایفای نقش های پارادوکس گونه قرار داد.
چیزی که سال ها بعد ،نیکالس کیج ،و جان تراولتا هم در «تغییر
چهره» از پسش برامدند.
متولد 16اذر ،روز دانشجو در ایران است .صحبت از مهدی هاشمی
است .مردی که 16اذر 1325در لنگرود دیده به جهان گشود .هاشمی
مانند بسیاری از مشاهیر ســینما و تلویزیون ایران کار خود را از تئاتر
اغاز کرد 10 .ساله بود که برادرش ناصر ،هم به خانواده هاشمی اضافه
شد .پس از دبیرستان ،مهدی هاشــمی برای ادامه تحصیل به تهران
امد و سال 1348وارد دانشکده هنرهای نمایش دانشگاه تهران شد.
داریوش فرهنگ و سوسن تسلیمی (همسر پیشین فرهنگ) ان سال ها
واحدهای مشترک متعددی با هاشمی داشتند و دوستی این سه نفر از
همان روزها باعث پیدایش گروه تئاتر «پیاده» شد .این گروه اواخر دهه
50اسم و رسم خوبی برای خود به هم زد .ان ها می کوشیدند نمایشنامه
های درجه یک و معتبر را پیدا کنــد و ان را روی صحنه ببرند .اجرای
نمایش «ماجرای باغ وحش» ادوارد البی و کمی بعد «با خشم به یادار»
که اقتباسی از رمان جان ازبرن بود از مشهور ترین کارهای این گروه در
سال های 48-47است .اوج کار گروه «پیاده» اما هفتم بهمن 1351
بود .روز افتتاح تئاتر شهر .گروه پیاده همراه جمع دیگری از بازیگران،
نمایش «باغ البالو» را به کارگردانی اربی اوانســیان روی صحنه برد.
اخرین کار این گروه نیز «دایره گچی قفقازی» برتولت برشت بود که
در تئاتر شهر اجرا شد .دوست صمیمی اش ،داریوش فرهنگ ان روزها
به نگارش فیلنامه می پرداخت و «دوچرخه» «اتوبوس» و «کفش های
میرزا نوروز» از کارهای ابتدایی اش بودند .هاشمی و فرهنگ دوران
دانشجویی و حتی پس از ان در مجتمعی مسکونی روبروی هم
زندگی می کردند .یک شب مهدی هاشمی هنگام خواندن
کتاب «تمثیالت» نوشته میرزا فتحعلی خان اخوند زاده
به داستان «یوسف شاه» رســید و با خواندن ان ذوق کرد.
داستان این کتاب از این قرار بود که منجم باشی طبق طالع
سعد و نحس ایام متوجه می شــود که 15روز از عید
گذشته بالیی سر شاه ایران ،شاه عباس ،نازل
می شود .با خواندن این حکایت چیزی به
ذهن هاشمی می رسد و دقیقه ای بعد،
داریوش فرهنگ صدای او را پشت در
اپارتمانش می شــنود که مکررا در
می زنــد و می گوید«داریوش! درو
باز کن ..پیدا کردم!» فرهنگ یک
هفته وقت می خواهد تا به تبدیل
ان حکایت به ســریال فکر کند و
سرانجام می پذیرد .مشکل بزرگ
فرهنگ و هاشمی اما سرمایه بود! پس
سوسن تسلیمی هم وارد پروژه می شود
و تمام دارایی اش را که سه سکه طالی
بهار ازادی بود به ان ها مــی دهد تا به
شمال بروند و فیلمنامه را بنویسند .برای
نگارش قصه ،فرهنگ و هاشــمی اتاقی
در هتل صحرا ،بین چالوس و نوشــهر
اجاره می کنند و هر روز شــخصیت ها
را می افرینند .بعد از چند روز سر و کله
زدن ،هاشــمی و فرهنگ فیلنامه سریال
را تمــام می کنند .فیلمنامــه ای که حاال
مشخص نیست کدام بخشش را فرهنگ
و کدام قسمتش را هاشمی نوشته است!
علیرضا مجلل ،که بازیگر تئاتر و تهیه کننده
تلویزیون بود تهیه کنندگی این ســریال را می پذیرد .ســخت ترین
نقش ها به هاشمی می رســد اما گروه بازیگری ان ها برای ایفای نقش
تا حدود زیادی بی تجربه بودند! گالب ادینه ،جمشــید الیق ،محمد
مطیع ،محمدعلی کشاورز ،احمد اقالو ،سیاووش طهورث و ....همگی
بازیگران تئاتر بودند و در این سریال نقش های مهم را برعهده گرفتند.
در حالی که سازندگان «سلطان و شبان» می خواستند سریال را دقیق
و مثل یک فیلم سینمایی بسازند .برای حل مشکل از مسعود فروتن،
که از مشــهورترین کارگردانان تلویزیونی بود کمک گرفتند .اگر چه
بعدها اختالف بین کارگردان هنری (فرهنگ) و او باال گرفت .گروه سر
صحنه یک ساعت تمرین می کرد و بعد ان را ضبط می کردند .بزرگی
دوربین مانعی بود برای حرکت ان و سازنده ها مجبور شدند که حرکات
را محدود به تحرک بازیگران کنند .اما این اتفاقات و بی تجربگی کار
با دو کارگردان فنی و هنری ،منجر به حوادثی شد .مهدی هاشمی در
گفت و گویی که همان ســال انجام داد (مجله فیلم ،شماره )40گفت
که داریوش فرهنگ به دلیل اختالف بــا کارگردان تلویزیونی فرصت
تمرین با بازیگران را نداشت و مجبور بود مدام سر کارهای فنی دعوا و
بحث کند .فروتن هم در شماره بعدی مجله جوابیه ای نوشت و گفت که
اتفاقا دعوایی در کار نبود؛ بلکه گروه تصویر برداری هر روز مجبور بود
منتظر انجام تمرین های فی البداهه بازیگران باشد و برای دکوپاژ
تصمیم بگیرد.
به هر ترتیب فیلمبرداری ســریال مهر سال 1362
اغاز می شود .بخشی از صحنه ها در روستای شجاع اباد
در حوالی کاشان فیلمبرداری می شد ،بخشی در باغ فین
کاشان ،تکه ای از ان در استودیو گلستان و تکه ای دیگر
در باغ اقدسیه! سال 63سریال پخش و با اقبال عمومی
روبرو می شود ،هاشمی پس از این ســریال با گالب ادینه،
(سلطان بانو) ازدواج کرد که حاصل این ازدواج دختری به
نام نورا شد( .هرچند چند سال پیش ماجرای ازدواج
دوم مهدی هاشمی با مهنوش صادقی جنجالی را
به راه انداخت) دوستی هاشمی و داریوش فرهنگ
یک بار دیگر برای مهدی هاشمی خوش یمن شد و
او خیلی زود به انچه استحقاقش را داشت رسید.
ســال 1369هیات داوران نهمین جشــنواره
فیلم فجر به پاس بازی در فیلــم «دو فیلم با
یک بلیت» ساخته داریوش فرهنگ ،مهدی
هاشمی را شایســته دریافت سیمرغ بلورین
بهترین بازیگر نقش اول مرد دانســت .از دیگر
کارهای برجسته هاشمی در دهه 60خورشیدی،
می توان به فیلم «زرد قناری» اشاره کرد .بازی در
ســریال تاریخی «کوچک جنگلی» و درخشش او
در نقش «دکتر حشــمت» از دیگر اثار برجسته
او بود .ســال 1386در مجموعه تلویزیونی «روزگار
قریب» و در نقش اصلی این سریال ،رل «دکتر محمد
قریب» حضوری چشــمگیر داشت .مهدی هاشمی
در تقسیم بندی بازیگران ،بیش از انکه هنرپیشه ای
احساسی باشد ،اکتوری فنی است .شاید بسیاری او را
با نقش های طنزش به خاطر بیاورند اما بازی های متفاوت
او در «کوچک جنگلی» « ،روزگار قریب»« ،اقا یوســف»
و حتی «سیانور» نشان می دهد هاشــمی هرگز بازیگری
تک بعدی نبوده است. صفحه 8