ماهنامه مثلث شماره 138
ماهنامه مثلث شماره 138
ماهنامه مثلث شماره 138
اگر به وحدت نرسیم
گزینهمعرفیمی کنیم
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوسیوهشتم 21/مردادماه 92/1391صفحه1500/تومان
گفت وگو با قائم مقام جمعیت رهپویان
طال درخانه
ایرانیان
ورزش چگونه جای سیاست و اقتصاد را می گیرد؟
به همراه گزارش ها و عکس های
اختصاصی مثلث از لندن
جدال طبقه کارگر و ثروتمند
اخرین تحلیل ها از انتخابات امریکا
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
سکوالر شدن
یک جنبش
چگونهرهبرانمذهبیدرمشروطهمنزویشدند
بندر بن سلطان کیست؟
همه چیز درباره مرد امنیتی عربستان
ایا شاعر مذهبی
باید سیاسی باشد؟
گفت وگو با سیدحمیدرضابرقعی
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
ضرورت وحدت کلمه
وح��دت کلمه و جلوگی��ری از اختالف مس��ئوالن نظام
هم��واره از دغدغه های حضرت ام��ام (ره) در دوران رهبری
ایشان بود.
ای��ن روزها که برخ��ی اختالف نظره��ا موجبات رنجش
دلسوزان نظام را فراهم اورده ،بی مناسبت نیست بخش هایی
از توصیه های امام(ره) را در این مورد درج کنیم.
با اعمال ما ،با کردار ما ،با گفتار ما ،با قلم های ما ،با قدم های
خبرنامه
16 - 31
شرح صدر سیاسی داشته باشید
ارزوی اقای رئیس جمهور
فائزه هاشمی پس از المپیک باز می گردد؟
اقای منتقد ،نامزد نمی شود
از عزل نخست وزیر تا گروگان گیری
سیاست
38-46
اصولگراییتحولخواهانه
نامزدهایبالقوه
اگر اصولگرایان به وحدت نرسند
گزینه مستقل معرفی می کنیم
بین الملل
48 - 61
بندر بن سلطان کیست؟
ائتالف انقالبیون با محافظه کاران
خداحافظی اقای صلح
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوسیوهشتم 21/مردادماه 92/1391صفحه1500/تومان
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
گفتوگو با قائممقام جمعیت رهپویان
طال درخانه
ایرانیان
ورزش چگونه جای سیاست و اقتصاد را می گیرد؟
به همراه گزارش ها و عکس های
اختصاصی مثلث از لندن
سردبیر :سعید اجورلو
جدال طبقه کارگر و ثروتمند
اخرین تحلیلها از انتخابات امریکا
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
اگر به وحدت نرسیم
گزینهمعرفیمیکنیم
سکوالر شدن
یک جنبش
چگونهرهبرانمذهبیدرمشروطهمنزویشدند
بندر بن سلطان کیست؟
همه چیز درباره مرد امنیتی عربستان
ایا شاعر مذهبی
باید سیاسی باشد؟
گفتوگو با سیدحمیدرضابرقعی
ما ،اگ��ر امروز کارهای خ�لاف واقع بش��ود ،مکتب متزلزل
می ش��ود .مصیبت بزرگ این است که مکتب از دست برود؛
مکتبی که انبیا برای او کشته شده اند؛ مکتبی که اولیا برای
او کشته شده اند.
ملت ایران ،بانوان محترم ،برادران محترم ،به داد اس�لام
برسید! اسالم امروز امانت است در دست شما؛ خیانت نکنید
به این امانت .روحانی ،دانش��گاهی ،بازرگان ،دهقان،کارگر،
شهری ،دهاتی ،عشایر ،اسالم امروز در خطر است ؛ نه ما .خطر
برای ما بود ،اشکال نبود.
اس�لام را دریابید .کاره��ای خالف ما اس�لام را بد جلوه
می دهد؛ اس�لام را دفن می کند که تا اخر به ان توجه نشود.
قلم های ناپاک ،چش��م های ناپ��اک درصددند که از ش��ما
خرده گیری کنند و مکتب ش��ما را بد جل��وه دهند و بگویند
این هم جمهوری اسالمی .چنانچه در کارخانه ها می روند و
می گویند؛ چنانچه قلم های خائن می نویسد.
ما ام��روز از دوس��تان می ترس��یم! دیروز از دش��من ها
ن ترس خیلی زیاد نبود؛ اشکالی نبود .امروز
می ترسیدیم .ا
از دوست ها می ترسیم که این دوست های بی توجه به عمق
مسائل ،بی توجه به موقعیتی که االن ما در ان واقع هستیم،
کاری بکنند که مکتب ما در دنیا مکتب فاس��د قلمداد شود؛
مکتب عقب افتاده قلمداد شود .این است که ما را رنج می دهد،
این است که ما را نگران کرده .امروز بر همه ما ،بر همه ملت ،بر
بانوان ،بر برادران ،بر علما ،بر دانشگاهی ها ،بر وکال ،بر وزرا ،بر
همه قشرهای ملت است که احتراز کنند از اختالف و احتراز
کنند از کارهایی که مخالف با نهضت اسالمی است؛ مخالف با
جمهوری اسالمی است .دست از اختالفات بردارید .در امور
جزئی با هم اختالف نکنید .امروز روز اختالف نیست .دست
از هواهای نفس��انی بردارید! برای ریاست کمیته و پاسداری
و اینها خدای ناخواسته خالف نکنید .امروز روز هوای نفس
نیست.
نقدونظر
32 -37
طال در خانه ایرانیان
ایرانی تر از ایران خودمان
وقتی همه مردم خوشحال می شوند
ورزش وحدت بخش
دینوتاریخ
68-73
سکوالر کردن یک جنبش
تفسیرهای متفاوت علما از نص
مساله دین داری و سیاست ورزی
روحانیون؛ نقطه تالقی طبقات مختلف
ورزش
74 -79
پساپروینیسم
زندگی دوگانه متولد ماه مهر
مربیان ایرانی باید تحت نظر مربیان بزرگ خارجی باشند
منتقد پروینم اما نمی خواهیم حذفش کنیم
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :مصطفی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -شاهده یوسفی -یاسین سیف االسالم
امید کرمانی ها-فاطمه میرزایی -شیما غفاری -زهرا راد -عاطفه کربالئی-محمد تاجیک -حسین غالمی -شادی خوشکار خیری -حمیدرضا نصیری نژاد-
مسعود نجفی -شاهین فتحیان -محمد جواد پاینده
دبیراجرایی :سمانه مومنی
فنی:نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی
و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -داوود جوکار
حروفچینی :داود حشمتی
امور اداری :محمد شکرالهی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
انفورماتیک :شهرام رحمتی
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری
مهندس صدوقی -مهندس مهرداد نصرت پور -حسین مجاهدی
مهندس نظری توکلی -هادی انباردار -سید عارف علوی -دکتر بهرامپور
رضا راس��تی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان -علیرضا حس��ن زاده
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :رواق
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
خبرنامه
در خبرنام�ه این هفته گزارش�ی درباره پاس�خ احم�دی نژاد ب�ه منتقدانش درج ش�ده اس�ت .همچنین
گزارش هایی درباره اخرین تحوالت س�وریه ،ماجرای تصادف وزیر راه ،س�فر فائزه هاشمی به لندن به
همراه مرور رسانه ها و خبرهایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه این شماره است.
خبرنامه
مثلث شماره138
ارزوی اقای رئیس جمهور
از عزل نخست وزیر تا گروگان گیری
فائزه هاشمی پس از المپیک باز می گردد؟
اقای منتقد ،نامزد نمی شود
16
خبرنامه
مثلث شماره138
رهبر معظم انقالب در اجتماع پرشور دانشجویان:
شرح صدر سیاسی داشته باشید
رهبر معظم انقالب در جمع پرشور دانشجویان ،با بیان
اینکه امروز علم اموزی و پژوهش جهاد اس��ت ،بر ضرورت
حضور مسئوالن در دانشگاه ها و شنیدن سخنان دانشجویان
تاکید کردند.
حدود هزار نخبه و فعال دانش��جویی ،هفته گذش��ته
در دیداری صمیمانه و صریح با رهبر معظم انقالب اسالمی
حدود 3/5ساعت با ایش��ان به گفت وگو و تبادل نظر درباره
مس��ائل مختلف دانش��گاهی ،علمی ،فرهنگی ،اجتماعی،
سیاسی و اقتصادی پرداختند.
در ابتدای این دیدار 11فعال سیاسی ،فرهنگی و علمی
دانش��جویی ،حدود 2/5س��اعت به نمایندگی از تشکل ها،
اتحادیه ها ،انجمن ها و کانون های دانشجویی دیدگاه های
متفاوت خود را درباره مس��ائل مختلف کش��ور بیان کردند.
سپس رهبر معظم انقالب ضمن پاسخ به سواالت و ابهامات
مطرح شده ،ارمانگرایی سیاسی ،علمی و اخالقی – معنوی
را مهم ترین توقع از مجموعه های دانشجویی خواندند و به
تبیین بایده��ا و نبایدهای نگاه نقادان��ه ،معتدل ،منصفانه و
پر امید به مسائل کشور پرداختند.
رهبر معظم انقالب اس�لامی در ابتدای سخنانشان،
با اش��اره به مطالبی که نمایندگان دانشجویان در این دیدار
مطرح کردند ،انها را بس��یار خوب و منعکس کننده فضای
دانش��جویی خواندند و تاکید کردند« :برخی از این مطالب،
راهگشا و برخی هم حاوی نکات مفیدی بودند که مسئوالن
مربوطه باید به انها توجه جدی کنند».
حضرت ایت اهلل العظمی خامنه ای سپس به برخی نکات
مطرح شده از جانب دانشجویان ،اشاره کردند.
«لزوم شرح صدر سیاسی در میان دانشجویان» یکی
از این نکات بود که رهبر معظم انقالب اسالمی در خصوص
ان فرمودند« :در پایبندی دقیق به اص��ول و ارزش ها و در
عین حال رعایت شرح صدر با افراد غیر همفکر در زمینه های
مختلف از جمله مسائل سیاسی ،هیچ منافاتی وجود ندارد».
حضرت ایت اهلل خامنه ای در خصوص موضوع «حضور
نیافتن مسئوالن در دانش��گاه ها» که از جانب دانشجویان
مطرح شده بود ،خاطرنشان کردند« :این اشکال کامال وارد
است و مسئوالن اعم از روسای س��ه قوه ،مسئوالن میانی،
رئیس سازمان صدا و س��یما ،و فرماندهان سپاه و نیروهای
مسلح باید در دانشگاه ها حضور یابند و ضمن شنیدن سخنان
دانشجویان ،سخنان و استدالل های خود را نیز بیان کنند که
در این صورت ،بسیاری از ابهامات و سوال های نسل جوان
برطرف خواهد شد».
رهب��ر معظم انقالب اس�لامی با اش��اره ب��ه مطالب
مطرح ش��ده درخص��وص برخ��ی برخورده��ای قضایی با
تشکل ها ،سایت ها و وبالگ های دانشجویی افزودند« :البته
قوه قضایی��ه در این خصوص ،اس��تدالل هایی دارد که اگر
مطرح شود احتماال برخی ابهامات برطرف خواهند شد ،اما
عقیده من هم این است که نباید در قبال اظهار نظر تند یک
جوان دانشجو ،برخورد تند شود».
ایشان درخصوص نگاه اقتصادی عدالت محور و دیدگاه
اسالم درباره س��رمایه داری که از جانب یکی از دانشجویان
مطرح شد ،خاطرنشان کردند« :نگاه اقتصادی در کشور باید
عدالت محور باش��د و این موضوع منافاتی با سیاست های
اصل 44ندارد».
رهب��ر معظ��م انق�لاب اس�لامی افزودن��د« :اگ��ر
سیاس��ت های اصل ،44انگونه که تبیین ش��د ،اجرا شود،
قطعا به سرمایه داری مذموم و محور شدن سرمایه داری در
تصمیمات کالن کشور منتهی نخواهد شد».
ایش��ان افزودند « :مشکالت و فش��ارهای روزافزون
اقتص��ادی کنون��ی در غ��رب و اروپ��ا ناش��ی از ذات نظام
سرمایه داری ،یعنی سرمایه ساالری است».
رهبر معظ��م انقالب اس�لامی با تاکی��د بر اینکه باید
مراقب بود تا نگاه سوسیالیس��تی بر تفکرات اقتصادی غلبه
پیدا نکند ،خاطرنشان کردند « :اگر سیاست های اصل ،44
در همان چارچوبی که تبیین ش��د ،اجرا ش��ود ،قطعا مکمل
اقتصاد عدالت محور خواهد بود».
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،اقتصاد مقاومتی را متفاوت
از اقتصاد تهاجمی دانستند و با اشاره به صحبت های یکی از
دانش��جویان درخصوص اقتصاد تهاجمی افزودند« :اگر در
این زمینه ،یک تبیین دقیق دانشگاهی ارائه شود ،شاید بتواند
به عنوان تکمیل کننده اقتصاد مقاومتی مورد اس��تفاده قرار
17
خبرنامه
گیرد ».ایشان خاطرنشان کردند« :منظور از اقتصاد مقاومتی،
اقدامات تدافعی و حصارکشی به دور خود نیست ،بلکه اقتصاد
مقاومتی ،اقتصادی است که برای یک ملت ،حتی در شرایط
فشار و تحریم ،زمینه رشد و شکوفایی را فراهم می کند».
رهبر معظم انقالب اس�لامی درخصوص سوال یکی
از دانش��جویان مبنی بر اینکه «ایا انتقاد ک��ردن به معنای
تکمیل کردن پازل دشمن است» تاکید کردند« :من به هیچ
وجه اعتقادی به انتقاد نکردن ندارم ،بلکه همواره اصرار دارم،
جریان دانشجویی موضع انتقادی خود را حفظ کند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند « :اما در بیان انتقادها
باید به این نکته توجه شود که طرح ان به گونه ای باشد که
مقصود دشمن را براورده نکند».
یک��ی از دانش��جویان درخص��وص «تف��اوت برخی
دیدگاه های کارشناس��ی با نظرات رهب��ری و اینکه ایا این
تفاوت دیدگاه به معنای مخالفت با والیت و نظام اس��ت».
پرسیده بود که رهبر معظم انقالب اسالمی فرمودند« :هیچ
نظر کارشناس��ی که مخالف با نظر رهبری باشد به معنای
مخالفت با والیت نیست».
ایشان تاکید کردند« :کار کارشناسی و دقیق علمی ،به
هر نتیجه ای که برس��د ،برای صاحب ان نظر ،معتبر است و
نباید مخالفت با نظام تعبیر شود».
ایشان همچنین با اشاره به سخنان یکی از دانشجویان،
ارتباط تشکل های دانشجویی با مجموعه های دانشجویی
دخیل در نهضت بیداری اسالمی را ضروری دانستند.
رهبر معظم انقالب اسالمی همچنین درباره سخنان
یکی از دانش��جویان درباره کم تحرکی ش��ورایعالی فضای
مجازی افزودند « :نباید برای دیدن نتایج فعالیت این شورا
تعجیل کرد ،چرا که اینگونه کارها ،نیازمند چند س��ال زمان
است».
حضرت ایت اهلل خامنه ای در بخش دوم سخنانش��ان
با ط��رح برخ��ی از توقع��ات از مجموعه ه��ا و محیط های
دانش��جویی تاکید کردند« :دانش��گاه یک جریان س��یال
متراکم از نیروس��ت که اگر ازاد و هدایت ش��ود ،کش��ور را
به ط��ور کامل هدایت خواهد کرد ».ایش��ان ت��وان متراکم
محیط های دانشجویی را متکی به دو عنصر نیروی فیاض
جوانی و نیروی ناشی از علم و دانشجویی دانستند و افزودند:
«دانش��گاه می تواند ب��ا تکیه بر نش��اط و اعتم��اد به نفس
تشدیدشده پس از انقالب ،به همه توقعات پاسخ دهد».
رهبر معظم انقالب اس�لامی در تشریح این توقعات،
ارمانگرایی را به عنوان یک توقع اساس��ی م��ورد تاکید قرار
دادند و در سه بخش به تبیین ان پرداختند« :ارمانگرایی در
سیاست ،در علم و در معنویت و اخالق».
ایش��ان افزودند« :ارمانگرایی در عل��م یعنی به دنبال
قله های علمی رفتن که این ه��دف ،خوب درس خواندن را
ضروری می سازد».
حضرت ای��ت اهلل خامنه ای ب��ا تکیه بر ای��ن منطق،
خطاب به میلیون ها نفر دانشجوی کشور خاطرنشان کردند:
« امروز درس خواندن ،علم اموزی ،پژوهش و جدیت در کار
اصلی دانشجویی ،یک جهاد است».
ایش��ان در تبیین ارمانگرایی در معنویت و اخالق نیز
به لزوم پاک بودن محیط های دانش��جویی و تقید به دین و
ارزش ها اشاره کردند».
رهبر معظم انقالب اسالمی در این بخش با ریشه یابی
و انتقاد شدید از نگاهی که دانشگاه ها را محیط هایی مخالف
دین می خواند ،افزودند « :این نگاه ارتجاعی و کامال غلط،
به اغاز شکل گیری دانشگاه در ایران در چندین دهه قبل از
انقالب و تالش های برخی برای تربیت یک نسل روشنفکر
غربگرای خودباخته برمی گردد ».حضرت ایت اهلل خامنه ای با
رد این نگاه ،خاطرنشان کردند« :دانشگاه محیط دین ،اخالق
و پاکیزگی و معنویت اس��ت و توقع این است که دانشگاه ها
به گونه ای باشد که هر کس به ان وارد می شود تقیدات دینی
مثلث شماره138
18
و اخالقی اش بیشتر شود».
رهبر معظم انقالب اسالمی در تبیین بایدها و نبایدهای
ارمانگرایی ،به سخنان خود در دیدار مسئوالن نظام درباره
لزوم ارمانگرایی سیاس��ی توام با واقع بینی اش��اره کردند و
در تذکری مهم افزودند« :ارمانگرایی نباید با پرخاش��گری
اشتباه ش��ود ،بلکه می توان بدون این مساله به شدت پایبند
به ارزش ها و اصول بود».
ایش��ان کنترل احساس��ات و پرهیز از تصمیم گیری
در اوج احساس��ات را ضروری دانس��تند و افزودند« :حضور
تشکل های دانشجویی در 2-3سال اخیر در مسائل مختلف
اجتماعی – سیاس��ی فعاالنه و قابل تقدیر بوده است ،اما در
همین سال ها مواردی وجود دارد که براساس احساسات پاک
و مقدس دانشجویان ،تشکل ها تصمیماتی گرفته و اقداماتی
انجام داده اند که صحیح نبوده اس��ت چرا ک��ه تصمیم باید
بر مطالعه موشکافانه و دقیق متکی باشد نه بر احساسات».
رهبر معظم انقالب اسالمی به عنوان مثال برای روشن
شدن مرز ارمانگرایی و احساسات با اشاره به مخالفت بنیانی
نظام با مجموعه های استبدادی منطقه خاطرنشان کردند:
«با وجود مواضع کامال روشن نظام در این زمینه ،نباید با کار
دیپلماسی سنتی و متعارف مخالفت شود».
ایشان خاطرنش��ان کردند« :میان وظیفه ارمانگرایی
مجموعه های دانش��جویی و مالحظه مصالح کشور ،عمل
به قانون و تدبیر و درایت مدیریتی منافاتی وجود ندارد یعنی
می توان هم جوان و پر احس��اس و ارمانگرا بود و هم جوری
عمل کرد که با مسائل مدیریتی و مصالح کشور اصطکاکی
نداشته باشد».
حضرت ایت اهلل خامنه ای در جم��ع بندی این بخش
از سخنانش��ان خاطرنش��ان کردند« :باید ب��ه معنا و عمق
ارمانگرایی توجه کرد و ضمن پرهیز از تندروی با مالحظه
واقعیات و مصالح ،تصمیم گرفت و اقدام کرد و همیش��ه به
یاد داشت که ارمانگرایی یعنی پایبندی به اصول و ارزش ها
و ارمان ها ،تاثیرگذاری ب��ر جهت مخالف و تاثیر ناپذیری از
ان ».رهبر معظم انقالب اسالمی در ادامه فرمایشاتشان در
جمع نخبگان و فعاالن دانشجویی ،حضور فیزیکی و فکری
مجموعه های دانشجویی در مسائل مختلف کشور را الزم
دانس��تند و افزودند« :حضور فکری ب��ا فعالیت فرهنگی در
رسانه های دانش��جویی و ارائه مواضع و نظرات امکان پذیر
است ،ضمن اینکه اجتماعات دانشجویی متکی بر تصمیمات
صحیح نیز حضور فیزیکی را ممکن می سازد».
ایشان تصمیمات احساس��اتی در اینگونه اجتماعات
را دارای پیامده��ای منف��ی خواندند و برای پرهی��ز از بروز
اینگونه تصمیمات و اقدامات پیش��نهاد کردند« :الزم است
مجموعه های دانشجویی یک کانون تصمیم و اقدام تشکیل
دهند و در مس��ائل گوناگون با مشورت و پختگی و نخبگی
به یک تصمیم و اقدام واحد برس��ند و همه دانشجویان نیز
به این تصمیم پایبند باش��ند که در این صورت تصمیمات و
اقدامات ناشی از احساسات ،به پای مجموعه های دانشجویی
نوشته نمی شود ».حضرت ایت اهلل خامنه ای سخنان خود را
با یک تذکر اخالقی مهم ادامه دادند« :از «قول به غیر علم»
بپرهیزید ».ایشان خطاب به همه دانشجویان کشور افزودند:
« از شما خواهش می کنم همانطور که به نماز و روزه اهتمام
دارید ،به پرهیز از غیبت و تهمت و بیان مطالبی که به ان علم
ندارید جدا اهتمام کنید».
تو مقام،
مراقب��ت از لغزش��گاه خطرناکی به نام پس��
توصیه دیگر رهبر انقالب به جوانان دانش��جو بود.ایش��ان
فرمودن��د « :البت��ه در دوره ای تش��کل های ارزش گ��رای
دانش��جویی منزوی بودند ،اما االن اینگونه نیست و ممکن
است مساله پس��ت و مقام برای برخی مجموعه ها و عناصر
مطرح باشد؛ شما جوانان مراقب این لغزشگاه باشید چرا که
ادم های گردن کلفت را هم زمین می زند».
توجه به ه��دف دش��من در جنگ نرم ،مح��ور دیگر
سخنان رهبر معظم انقالب اسالمی بود.
حضرت ایت اهلل خامنه ای به دانشجویان تصریح کردند:
« از سر اعتقاد ،شما را افس��ران جنگ نرم می دانم به همین
علت تاکید می کنم به دقت هدف اصلی دشمن از جنگ نرم
یعنی ایجاد تغییر در محاس��بات مردم و مسئوالن را مد نظر
داشته باشید».
ایشان ،دل ،ذهن ،تفکرات و اراده مردم را کانون تهاجم
نرم دشمنان دانستند و خاطرنشان کردند« :انها به صراحت
می گویند باید کاری کنیم که ایرانیان محاسباتشان را عوض
کنند یعنی به این نتیجه برسند که ادامه ایستادگی در مقابل
استکبار و زورگویان جهانی به نفع انها نیست و افسران جنگ
نرم باید با درک این هدف گیری دشمن ،به طور صحیح با ان
مقابله کنند».
ایشان در ارائه راهکارهای مقابله صحیح با هدف اصلی
دشمنان در جنگ نرم ،افزایش سطح معرفت را مورد تاکید
فراوان قرار دادند.
رهبر معظم انقالب اسالمی به دانش��جویان توصیه
کردند« :سطح معرفت خود را مطالب سایت ها ،وبالگ ها و
اینجور مسائل قرا ر ندهید ،بلکه سعی کنید با اتکای به قران،
نوشته های استاد مطهری و نوش��ته های فضالی بزرگ و
فضالی جوان حوزه ها ،به طور روزافزون سطح معارف خود
را ارتقا دهید».
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،نگاه پرامید را اساسی ترین
مساله خواندند و افزایش مطالعات اسالمی ،نگاه مستبصرانه
به واقعیات کشور ،انتقاد منصفانه و نظارت مستمر و متعادل
را جزو وظایف اساسی مجموعه های دانشجویی دانستند و
تاکید کردند « :همه این موارد باید با مدارا و عقالنیت همراه
و از افراط و تفریط بدور باشد ».رهبر معظم انقالب اسالمی
خاطرنشان کردند « :واقعیات کشور ،امید را در دل ها افزایش
می دهد؛ هر چه می توانید این ش��عاع درخشان امید را در دل
خودتان و در دل مردم زنده نگه دارید و گسترش دهیدg ».
رهبر معظم انقالب اسالمی با اشاره به مطالب
مطرح شده درخصوص برخی برخوردهای قضایی با
تشکل ها ،سایت ها و وبالگ های دانشجویی افزودند:
«البته قوه قضاییه در این خصوص ،استدالل هایی دارد که
اگر مطرح شود احتماال برخی ابهامات برطرف خواهند شد،
اما عقیده من هم این است که نباید در قبال اظهار نظر تند
یک جوان دانشجو ،برخورد تند شود».
گزارش اول
خبرنامه
مثلث شماره138
درارزوی یاران 84
محمود احمدی نژاد پاسخ منتقدانش را داد
نشست ها و سخنرانی های محمود احمدی نژاد همواره
خبر ساز است؛ چه در داخل و چه در خارج کشور .او همواره
مس��ائلی را مطرح می کند که با واکنش ه��ای مختلفی چه
موافق و چه مخالف روبه رو می شود .بسیار پیش امده است
که او در برابر انتقادات مخالفان و منتقدانش سکوت کرده و
ترجیح داده در مورد مساله ای خاص سکوت کند ،اما هرگاه
که تصمیم به پاسخگویی گرفته ،سخنانش با واکنش های
متعددی روبه رو شده است .برخی منتقدان او بعد از ماجرای
خانه نشینی 11روزه همواره مطرح می کردند که احمدی نژاد
در دوره دوم تفاوت های بسیاری با احمدی نژاد سال 84دارد؛
از رسانه های منتقد تا ش��خصیت های سیاسی که بعضی از
انها از افراد کابینه نخست او بودند حاال همگی این حرف را
مطرح می کنند .اما اخرین فردی که این انتقاد را به محمود
احمدی نژاد وارد دانست یک وزیر سابق کابینه او بود؛ پرویز
فتاح .وزیر سابق کابینه احمدی نژاد در یک برنامه تلویزیونی
گفت« :مردم به احمدی نژاد با روحیه 84نیاز دارند».
فتاح البته برای رسیدن به این نکته به ذکر خاطره ای
از دوران وزارتش پرداخته و گفته اس��ت« :در سال 86یک
روز اقای احمدی نژاد بسیار ناراحت بود و به من گفت که تو
وزیری و خبر نداری؟ گفتم چه مساله ای پیش امده که به بنده
مدرکی نشان داد و گفت در یکی از جزایر گالوان اب را گران
کرده اند و به من گفت ان را درس��ت کن .واقعیت این است
که انجا به من برخورد و وقتی انجا رفتم ،دیدم که درس��ت
می گوید و بنده اطالع نداش��تم ».وزیر سابق نیرو همچنین
گفت« :این احمدی نژاد همان احمدی نژاد و دلس��وز مردم
است و ما می گوییم «دکتر عزیز ،برادر من مخلصتم اوضاع
را می دانی ،چون خودت گفتی ک��ه می دانم؛ این مردم االن
نیاز به احمدی نژاد ان روحیه ای دارند ،باید پشت این فرمان
بنشینی و غیر از تو کسی نمی تواند ،دست دیگران نده؛ اقای
احمدی نژاد شعار شما این بود که می شود و می توانیم ،االن
می خواهی بگویی نمی توانیم؟ ما این ظن را به تو نداریم».
در هدفمندی یارانه ها به دلیل س��نجیده عمل کردن ،حتی
مخالفان این دولت و اصالح طلبان نیز این اقدام را تحسین
کردند ،چرا که کار دولت قابل تحس��ین ب��ود ،از این رو این
دولت همان دولت است و اینکه گفته شود مجلس بودجه را
چنین و چنان کرده را مردم از اقای احمدی نژاد نمی پذیرند
و کسی که جدی است و مردم می شناس��ند ،اگر پشت این
فرمان بنشیند ،مشکالت حل خواهد ش��د .وزیر سابق نیرو
همچنین گفت« :اینکه گفته شود مجلس بودجه را چنین و
چنان کرده را مردم از اقای احمدی نژاد نمی پذیرند ،چراکه
کسی که جدی است و مردم او را می شناسند ،اگر پشت این
فرمان بنشیند ،مشکالت حل خواهد شد».
در ارزوی یاران 84
حاال اما محمود احمدی نژاد می گوید« :من در ارزوی
یاران 84خود هستم ».محمود احمدی نژاد این حرف را در
دیدار با جمعی از دانش��جویان در محل مجلس قدیم و در
واکنش به یک دانشجوی دانشگاه عالمه مطرح کرده است.
دانشجویی که خطاب به رئیس جمهور با بیان اینکه گفتمان
انقالب بعد از مدت ها در سال 84طلوع و موجی از امیدواری
ایجاد کرد ،گفت« :اما عملکرد دولت در پایان س��ال هفتم
تاسف بار بوده اس��ت .تمام توان دولت به بخش اقتصادی
معطوف ش��ده و ع��ده ای در دولت می خواهند مش��کالت
اقتصادی جامعه را به گردن تحریم ها بیندازند ».او که پس از
انتقادات فراوان در این مورد باالخره واکنش نشان داده است
از س��ال های نه چندان و دورانی صحبت کرده است که در
کنارش بسیاری از چهره های منتقد کنونی را داشت .از داود
دانش جعفری تا پرویز فتاح و مصطفی پورمحمدی.
منظور رئیس جمهور از یاران س�ال 84چه کسانی
هستند؟
سایت شبکه ایران وابس��ته به ارگان مطبوعاتی دولت
مصاحبه ای را در این مورد از یکی از اعضای سابق ستاد محمود
احمدی نژاد درج کرده است .داوری در این مصاحبه در خصوص
منظور احمدی نژاد از جمله «همیشه در ارزوی یاران 84هستم»
گفته اس��ت« :اگرچه رویش های اجتماعی رئیس جمهور بعد
از انتخابات س��ال 88بس��یار عظیم و حیرت اور بوده اما اشاره
ایشان به ریزش هایی است که در مسیر تحوالت اتفاق افتاده
و رئیس جمهور با بیان این گله استغنای خود را از خواص بیان
19
کرده اس��ت».داوری همچنین ضمن تاکید بر وقوع تحوالت
غیر مترقبه در اینده ای نزدیک ،تصریح کرده اس��ت« :در سال
84تمام نخبگان در مقابل اقای احمدی نژاد قرار داشتند و اندک
نخبگان همراه رئیس جمهور هم افراد موثری نبودند ،اما مردم
اقایاحمدی نژادرابرگزیدند،ایننشانمی دهدکهوقتیازمنظر
تاریخ به مسائل نگاه می کنیم خط کشی های کاذب بی اهمیت
می شود و حوادث غیر مترقبه ای پیش می اید .اگر از منظر تاریخ
به تحوالت نگاه کنیم هفت سال گذشته به مثابه یک لحظه
می ماند و مهم این اس��ت که ببینیم تاریخ به کدام سو در حال
حرکت است .در اثر عهد شکنی هایی که از سال 84انجام گرفت
و در اثر برنامه ریزی جبهه مخالفان س��وم تیر ،جمعی از یاران
رئیس جمهور از وی جدا شدند و زاویه گرفتند و به همین دلیل
دوقطبی شکل گرفته در سوم تیر تضعیف شد .فکر می کنم گله
رئیس جمهور عمدتا به رویکرد برخی از خواص مربوط می شود
کهسعیکرده انددو قطبیشکلگرفتهازسومتیرراتحت الشعاع
قرار دهند .جریان مقابل سوم تیر شبکه ای 30ساله بود که از دهه
60و 70مدیریت نظام را در دست گرفت و قدرت این را داشت که
به راحتی افراد و جریانات سیاسی را جذب و دفع کند؛ به نظر من
گلهرئیس جمهورناظربهکسانیاستکهتحتتاثیرایننیروی
گریز از مرکز ،پشت دولت را خالی کردند».
منتقدان چه می گویند؟
خبرنامه
منتقدان محمود احمدی نژاد خصوصا افرادی که در کابینه
نخست او حضور داشتند باورش��ان این است که دغدغه های
محمود احمدی نژاد و ش��عارهایش تفاوت های فراوانی دارد با
محموداحمدی نژادسال.84غالبانهادرمخالفتبایکانتصاب
در دولت به رئیس جمهور انتقاد داشتند و برخی نیز در خصوص
یک حکم برکناری با او اختالف نظر پیدا کردند .حاال برخی از
این افراد یا در قوای دیگر مشغول شده یا به فعالیت های حزبی و
سیاسیرویاورده اند.اکنونافراداصلیاحمدی نژادافراددیگری
هستند؛یکتغییرکلیدردوکابینه.منوچهرمتکیکهروزگاری
در کسوت وزارت خارجه بود حاال بیشتر در جلسات سیاسی دیده
می شود .حتی برخی محافل رسانه ای از احتمال کاندیداتوری
او خبر می دهند .منوچه��ر متکی تا کن��ون و در ماجرا و بحث
برکناری اش چندین بار به انتقاد مستقیم از محمود احمدی نژاد
پرداخته است .مسعود میر کاظمی ،از وزرای سابق کابینه نیز حاال
روی کرسی های پارلمان می نشیند و البته نقدهایی نیز به دولت
دارد .در این میان دانش جعفری ،فرشیدی و مهرداد بذرپاش نیز
که از یاران حلقه نخست رئیس جمهور بودند از جمله منتقدان
دولت به حس��اب می ایند .البته باید به یک فرد دیگر نیز اشاره
کرد؛ باقری لنکرانی .او اگرچه اختیار عزل و نصبها را در دولت از
اختیاراترئیس جمهورخواند،امابعدهامشخصشدراهنیافتنش
به کابینه دوم احمدی نژاد اختالف نظرش با مشایی بوده است،
گرچه خودش نیز در مصاحبه ای با س��ایت مشرق گفت« :این
روزهادیگرمعنیبیشترجمله هایاحمدی نژادرانمی فهمم».
صادق محصولی هم که حاال موسس جبهه پایداری لقب
گرفته از دوستان قدیم احمدی نژاد و رئیس ستاد انتخاباتی وی
در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود و پس از استیضاح
و برکناریمرحوم علی کردان به مجلسمعرفی شد و مسئولیت
وزارت کشور را برعهده گرفت .هرچند اوضاع بر وفق مراد رفیق
شفیق نماند و در دولت دوم احمدی نژاد در حالی که وزارت رفاه
را برعهده داشت با ادغام وزارتخانه اش در وزارت کار برکنار شد
و در مراسم تودیعش هم خبری از دوست دیرینش نشد ،چراکه
گفته شد وی بارها در جلسه دولت از مش��ایی انتقاد کرده بود.
صفار هرندی ،دیگر وزیر دولت نخست احمدی نژاد که اکنون
از اعضای مجمع تش��خیص مصلحت است از جمله منتقدان
سر سخت برخی مسائل در دولت نیز هست .در این میان افرادی
چون غالمحس��ین الهام و مهدی چمران ک��ه از جمله یاران
سوم تیری احمدی نژاد به حساب می امدند ،حاال اگر چه از دولت
فاصله گرفته اند ام��ا هر از گاهی در کنار رئی��س دولت در قاب
تصویر ها ثبت می شوندg .
مثلث شماره138
20
از عزل نخست وزیر تا گروگان گیری
وضعیت سیاسی سوریه به مرحله حساسی رسیده است
س��وریه روزهای پرفرازونشیبی را س��پری می کند؛
ربوده ش��دن اتوبوس حامل 48ایرانی در س��وریه توسط
نیروه��ای مس��لح از یک طرف و ف��رار نخس��ت وزیر به
اردن از طرف دیگر این کش��ور را در ش��رایط حساس��ی
قرار داده اس��ت .به دنبال این اتفاقات جلیلی به دمش��ق
و صالحی به ترکیه س��فر کردند تا پیرام��ون بحران های
به وج��ود امده گفت وگ��و و مذاکره کنند .ماج��رای ربوده
ش��دن اتوبوس حامل زائران ایرانی از این قرار بود که در
تاریخ 14مرداد ش��بکه راش��اتودی اعالم کرد گروه های
مس��لح در س��وریه ،یک اتوبوس حام��ل 48ایرانی را در
مس��یر فرودگاه دمش��ق ربودهاند .در واقع این زائران در
مس��یر فرودگاه به مح��ل اقامتگاه خ��ود در اطراف حرم
حضرت زینب (س) در اس��تان ریف دمشق از سوی افراد
و گروههای مس��لح ربوده شدند .بررس��ی ها پیرامون این
مس��اله همچنان ادامه دارد ،ولی هنوز هیچ نتیجه خاصی
در رابطه با این مساله حاصل نشده اس��ت .حتی دبیر کل
س��ازمان ملل از محکوم ک��ردن ربایش ۴۸زائ��ر ایرانی
توس��ط شورش��یان در نزدیکی ش��هر دمش��ق ،پایتخت
س��وریه امتناع کرد.
مارتی��ن نس��یرکی ،س��خنگوی بان کی م��ون ،در
پاس��خ به خبرنگاران درب��اره این ادم ربای��ی اعالم کرده
که در حال حاض��ر چیزی برای گفتن ندارد .از دیگر س��و
علی اکبر صالحی ،وزیر خارجه کشورمان که برای رایزنی
درباره زائران ایرانی به انکارا رفته بود ،پس از دیدارش با
احمد داوود اوغل��و ،وزیر امور خارجه ترکی��ه در گفت وگو
با خبرنگاران گفت که با توجه به ش��رایط ویژه س��وریه و
ارتباطاتی که دوستان ترکیه با معارضان در سوریه دارند،
با مقامات ترک به تفصیل صحبت کرده اس��ت .صالحی
ابراز امیدواری کرد که ترک ها همانند دفعات پیش��ین که
برای ازادی افراد ربوده ش��ده کمک ک��رده بودند این بار
نیز برای از بند رها ش��دن زائران ،ایران را همراهی کنند.
به گفت��ه وی ،مقامات ترک قول داده ان��د که تمام تالش
خود را به کار گیرند ک��ه این موضوع به نتیجه برس��د .با
توجه به اینکه ارتش ازاد س��وریه که مدعی ربودن زائران
ایرانی ش��ده ،مورد حمایت ترکیه اس��ت ،س��فر صالحی
به منظور تذکر و یاداوری مس��ئولیت دولت انکارا در قبال
این مس��اله صورت گرفت .اما تحول دیگ��ری که هفته
گذش��ته تیتر نخست اغلب رس��انه های جهان قرار گرفت،
برکناری و فرار ریاض حجاب ،نخس��ت وزیر سوریه به اردن
بود .همزمان با اعالم فرار حجاب به اردن ،تلویزیون دولتی
سوریه نیز یاداور شد که بشار اسد ،نخس��ت وزیر را برکنار و
عمر غالونجی ،معاون نخس��ت وزیر را جانش��ین وی کرده
است .یکی از دس��تیاران حجاب در این رابطه گفت که او
به صف مخالفان پیوس��ته ،و نظامیان جدا ش��ده از ارتش
سوریه (ارتش ازاد) در تامین امنیت و خروج نخست وزیر از
سوریه و انتقال او به اردن نقش داشته اند .محمد عطری،
سخنگوی حجاب هم در مصاحبه با الجزیره ضمن اعالم
پیوستن نخست وزیر سوریه به مخالفان گفت که او همراه
10خانواده از برادران و خواهرانش به اردن منتقل ش��ده
است .به گفته این سخنگو ،حجاب از دو روز پیش از فرار،
ارتباط با دولت را قطع کرده بود و مقامات سوریه از محل
حضور وی اطالعی نداش��تند .همچنین او از ماه ها پیش
با ارتش ازاد در ارتباط بود تا امکان خروج وی از س��وریه
فراهم ش��ود .حرفوحدی��ث پیرامون فرار نخس��ت وزیر
س��وریه زیاد اس��ت .روزنامه لبنانی «البناء» با اش��اره به
فرار «ریاض حجاب» نخس��ت وزیر برکنار شده سوریه از
سوی بشار اس��د به جزئیات جالبی در خصوص ارتباطات
خارجی وی با کش��ورهای بیگانه از جمله فرانس��ه اشاره
کرده و نوشته حجاب 15میلیون دالر از قطر برای خیانت
به سوریه دریافت کرده اس��ت .البناء نوشته حجاب اکنون
در اردن م��ورد اس��تقبال «عبد اهلل دوم» ش��اه اردن قرار
گرفته و در قصر «امیرفیصل» برادر ش��اه زندگی می کند،
ولی سازمان اطالعات نظامی اردن از وزیر اطالع رسانی
این کش��ور خواس��ته تا با صدور بیانیه ای اع�لام کند که
حجاب هرگز وارد خاک اردن نش��ده و ای��ن امر به دنبال
ایجاد هماهنگی میان س��ازمان اطالعات جاسوسی اردن
و قطر صورت گرفته اس��ت؛ تا انکه اقدام��ات الزم برای
انتقال حجاب به قط��ر و اقامت وی صورت گیرد .به دنبال
فرار حجاب از سوریه ،سخنگوی وی از تصمیم مخالفان
برای انتخاب ریاض حجاب به عنوان نخست وزیر در تبعید
یا نخس��ت وزیر دولت انتقالی خب��ر داد .محمد عطری در
گفت وگو با یکی از ش��بکه های تلویزیونی اعالم کرد که
احتماال ریاض حجاب به عنوان نخس��ت وزیر در تبعید یا
نخست وزیر دولت انتقالی از سوی مخالفان برگزیده شود.
عطری همچنین تاکید کرد« :حجاب ک��ه همراه 40تن
سوریه را ترک کرده ،در حال حاضر در یکی از کشورهای
مجاور سوریه و در سالمت کامل به سر می برد ».از سوی
دیگر ،منابع دیپلماتیک اعالم کرده اند که شورای امنیت
30اوت( 9شهریور) نشستی را در سطح وزرای امور خارجه
کشورهای عضو این ش��ورا برگزار خواهد کرد .این منابع
که خواستند نامشان فاش نشود همچنین اعالم کردند که
این نشست به دعوت فرانسه که ریاست دوره ای شورای
امنیت را بر عهده دارد و به منظور بررسی وضعیت سوریه
برگزار خواهد ش��د .اما به دنبال این تحوالت در س��وریه،
روز سه ش��نبه 17مرداد ،دبیر ش��ورای عالی امنیت ملی
کش��ورمان در ادامه س��فر منطقه ای خود به دمشق رفت
و با بش��ار اس��د دیدار و گفت وگو کرد .جلیلی در دیدار با
رئیس جمهوری س��وریه تاکید کرد تنه��ا راه حل موضوع
س��وریه دموکراس��ی و احترام به انتخاب مردم این کشور
است و بر امادگی جمهوری اسالمی ایران برای کمک های
انسان دوستانه به مردم مقاوم و رنجدیده سوریه تاکید کرد .در
این دیدار بشار اسد ،رئیس جمهور نیز با استقبال از دیدگاه های
جمهوری اسالمی ایران دخالت برخی بیگانگان که با ارسال
سالح از تروریسم در س��وریه حمایت می کنند را غیرقابل
قبول دانست و بر عزم دولت برای پاسخگویی به مطالبات
م��ردم از مس��یرهای دموکراتیک تاکید کرد .ب��ا توجه به
اوضاعی که در س��وریه پیش امده و ربوده ش��دن زائران
ایرانی بدون ش��ک گفت وگو با مقامات ترک و قطری که
معارضان سوری را مورد حمایت قرار داده اند نتیجه بخش
خواهد بودg .
خبرنامه
مثلث شماره138
21
رویداد
فائزه هاشمی پس از المپیک باز می گردد؟
دومین فرزند هاشمی رفسنجانی به لندن رفت
خبرنامه
اگر اکبرهاش��می رفس��نجانی با فعالیت های پیش و
پس از انقالب اسالمی و مس��ئولیت های فراوان سه دهه
در رتبه ه��ای نخس��تین نظ��ام مش��هور اس��ت،
فائ��زه هاش��می ،دخت��ر دوم ای��ت اهلل نی��ز کمت��ر از
او مش��هور نیس��ت .او ک��ه در انتخاب��ات مجل��س
پنج��م رتب��ه دوم مجل��س را ب��ه دس��ت اورد بعده��ا
ب��ا مواضع و حواش��ی بس��یاری در می��ان س��ایر فرزندان
مس��ئوالن ب��ه یک��ی از مش��هورترین چهره ه��ا تبدیل
ش��د .پ��س از نمایندگ��ی او در س��ال 1375می ت��وان
گفت ک��ه عم��وم گفتارها ی��ا رفتاره��ای او م��ورد توجه
رس��انه های ه��ر دوجن��اح مواف��ق و مخال��ف وی
ق��رار گرف��ت .از دوچرخه س��واری دخت��ران گرفت��ه ت��ا
مصاحبه ه��ای جنجال��ی .از م��ورد اهانت ق��رار گرفتن تا
دستگیری در تجمعات خیابانی.
این بار س��فر «فائزه هاشمی رفس��نجانی» به خارج
کشور حاشیه ساز شد .اعالم یک سایت مبنی بر خروج فائزه
هاشمی رفسنجانی ،دختر رئیس مجمع تشخیص مصلحت
نظام از کشور واکنش های متفاوتی نسبت به این مساله را به
دنبال داشت .سایت خبری «فرهنگ نیوز» با انتشار عکس
و فیلمی مدعی ش��د که دختر هاش��می رفسنجانی ساعت
4:30صبح روز پنجش��نبه 12مرداد از طریق فرودگاه امام
خمینی (ره) از ایران خارج شده است.
به دنبال انتش��ار این خب��ر بود که فائزه هاش��می در
تماس با یک روزنامه با اش��اره به علت خروج خود از کشور
با رد ش��ایعه های منتش��ر ش��ده توضیح داد« :برای دیدن
المپی��ک راهی لندن ش��دم و با پای��ان المپیک ب��ه ایران
باز می گردم».
ش��عبه 15دادگاه انقالب اس�لامی تهران به ریاست
قاضی صلواتی 13دی ماه س��ال گذش��ته پس از گذش��ت
حدود چهار ماه از پایان اس��تمهال یک ماهه فائزه هاشمی
رفس��نجانی ،حکم محکومیت وی را به ریاح��ی وکیل او
ابالغ کرد.
ام��ا به دنب��ال خب��ر خ��روج فائ��زه هاش��می
با اش��اره ب��ه حک��م ش��ش ماه��ه فائ��زه هاش��می و
محرومی��ت پن��ج س��اله وی از عضوی��ت و فعالی��ت در
اح��زاب ،گرو ه ه��ا ،انجمن ها ،فض��ای مج��ازی که به
دلی��ل توهی��ن ب��ه مقام��ات عالی نظ��ام در مصاحب��ه
وی ب��ا س��ایت روزانالین صادر ش��د ،فارس نوش��ت:
مثلث شماره138
22
«بر اساس قانون پس از صدور حکم قطعی توسط دادگاه
تجدیدنظ��ر در مواردی که مدعی العموم ش��اکی پرونده
است ،دادس��تان خواس��تار اجرای حکم صادره می شود
و دادگاه مربوط��ه ملزم ب��ه ابالغ رای ب��ه متهم و دایره
اجرای احکام اس��ت تا ظرف 10روز حکم اجرا شود ،اما
با گذشت پنج ماه از نهایی شدن حکم محکومیت فائزه،
هنوز خبری از اجرای حکم وی نشده است».
به دنب��ال انتش��ار ای��ن خب��ر ب��ود ک��ه «س��ید
محمودعلی��زاده طباطبای��ی» وکی��ل هاش��می در
گفت وگ��و ب��ا باش��گاه خبرن��گاران ،درب��اره صح��ت
خ��روج فائ��زه هاش��می از کش��ور اظه��ار ک��رد:
«وی برای یک س��فر کاری ایران را ترک کرده و با شروع
سال تحصیلی جدید به ایران برمی گردد».
وکیل هاش��می ادامه داد« :فائزه هاشمی ،مدیر گروه
حقوق دانش��گاه ازاد اس�لامی اس��ت و به زودی به ایران
بازمی گردد ».علیزاده طباطبایی در پاسخ به این سوال که
چرا با وجود صدور حکم حبس برای فائزه هاشمی از سوی
قوه قضائیه ،حکم وی اجرا نشده ،اظهار کرد« :برای اجرای
حکم فائزه هاش��می چندین مرتبه اقدام ش��ده ،ولی زندان
خالی وجود ندارد .هزاران محکوم به زندان در انتظار اجرای
حکم خود هس��تند و این در حالی اس��ت که زندان ها هنوز
خالی نشده اند ».به گفته وی محکومان بسیاری هستند که
با وجود صدور حکم به قید وثیقه ازاد و حتی خارج از کشور
تحصیل می کنند .وکیل هاش��می خاطرنشان کرد« :فائزه
هاش��می ممنوع الخروج نیست و این مس��اله تنها در مورد
محکومان مالی مصداق دارد» .
در همی��ن راس��تا محس��ن هاش��می رفس��نجانی،
ب��رادر ب��زرگ فائ��زه در گفت وگوی��ی دلی��ل و مقص��د
س��فر خواهرش را دی��دار ب��ا فرزندش ک��ه در لن��دن به
تحصیل مش��غول اس��ت مرتب��ط می داند .او در پاس��خ به
ای��ن س��وال ک��ه مگ��ر خان��م هاش��می ممنوع الخروج
نیس��ت؟ گفت« :قانون��ی رفته و مش��کلی ن��دارد و هیچ
وق��ت ممنوع الخروج نبوده و نیس��ت و احتم��ال می دهیم
به خاطر اینکه پسرش(حس��ن الهوتی) در لندن تحصیل
می کند رفته تا به او سر بزند».
صرف قطعیت حکم مانع خروج از کشور نیست
پس از این واکنش ها «غالمحسین اسماعیلی» رئیس
سازمان زندان ها با رد ادعای عدم اجرای حکم فائزه هاشمی
به خاطر پر بودن زندان ها به فارس گفت« :هر فردی که از
سوی دادستان معرفی شود را در زندان پذیرش می کنیم».
اسماعیلی سپس اظهارکرد« :این ادعا درست نیست و عدم
اجرای حکم ربطی به جمعی��ت داخل زندان ها ندارد ».وی
ادامه داد« :هرکس که از سوی دادس��تانی معرفی شود ،ما
پذیرش می کنیم».
رئیس س��ازمان زندان ها درباره ای��ن ادعا که هزاران
زندانی در انتظ��ار اجرای حکم خود هس��تند ،ولی زندان ها
خالی نش��ده اس��ت ،گفت« :چنین ادعایی صحت ندارد و
هرکس که از سوی دادستان معرفی ش��ود ،قطعا از سوی
زندان ها پذیرش می ش��ود ».این تنها واکنش موجود نبود،
یک قاضی دادگستری در گفت وگو با فارس گفت« :قطعی
ش��دن حکم یک محکوم به معنای ممنوع الخروج ش��دن
وی نیست و ممکن اس��ت فائزه هاش��می به قید وثیقه یا
ضمانت ازاد بوده باشد».
«محمدس��لطان همتیار» قاضی دادگستری استان
تهران با اش��اره به خروج فائزه هاش��می رفس��نجانی از
کش��ور قبل از اجرای حکم قطعی ش��ده حب��س وی نیز
اظهار کرد« :واحد اج��رای احکام مربوط��ه باید در این
زمینه اظهارنظر کند ،اما احتماال این فرد یا ضامن داشته
یا وثیقه ارائه کرده اس��ت .صرف قطعیت حکم نیز مانع
خروج از کشور نیست».
قاض��ی دادگاه کیفری اس��تان تهران با بی��ان اینکه
احتماال این ف��رد با قرار وثیق��ه یا کفالت ازاد بوده اس��ت،
گفت« :اگر حکم قطعی به مرحله ای رسیده باشد که ابالغ
شده یا باید اجرا ش��ود ،فرق می کند ،اما ممکن است سیر
قانونی دیگری غیر از قطعیت حکم داشته باشد ،مانند اینکه
باید فرد فراخوان و احضار ش��ود و احضاری��ه به خودش یا
وثیقه گذار و ضامن ابالغ شود».
قاضی همتیار افزود« :اگر ممنوعیت خروج کسی به
مراجع ذی ربط اعالم نشود ،قطعی بودن حکم ،مانع از خروج
وی از کشور نیست زیرا ممکن است حکم فردی قطعی شده
باشد ،اما ممنوع الخروج نباشد».
فائزه هاش��می پیش از این در یک مصاحبه با اش��اره
به انتقادات به او و خانواده اش گفته بود « :این مسائل نه تنها
درباره ما بلکه درباره همه کامال با برنامه ریزی انجام می شود
و این تز را دنبال می کند که یا با ما باش��ید یا ساکت باشید
خبرنامه
اتهام؛ توهین به نظام
علت محکومیت دختر هاش��می رفسنجانی مصاحبه
وی با س��ایت ضدانقالب «روز انالین» متعلق به هوشنگ
واکنش ها به یک فیلم
انتش��ار فیل��م مرب��وط ب��ه فائ��زه هاش��می در
ش��اه عبدالعظیم انعکاس زیادی در افکار عمومی داشت.
به دنبال این مس��اله و اعترا ض هایی ک��ه حتی در میان
اصولگرایان و برخی مقامات صورت گرفت ،غالمحسین
محس��نی اژه ای دادس��تان کل کشور و س��خنگوی قوه
قضائیه گفته بود س��عید تاجیک بازداش��ت شده و با قرار
مجرمیت در زندان به س��ر می برد.
در حکم محکومیت تاجیک صادره شده توسط شعبه
1089دادگاه عمومی جزایی تهران امده اس��ت« :نامبرده
به اتهام توهین و فحاش��ی و اس��تعمال الف��اظ رکیک به
ایت اهلل هاشمی رفسنجانی ،عضو خبرگان رهبری و رئیس
مجمع تشخیص مصلحت نظام و ایجاد مزاحمت نسبت به
فائزه هاشمی با اس��تعمال الفاظ رکیک و توهین و فحاشی
در حرم عبدالعظیم(ع) ش��هر ری و اماک��ن اطراف ان بابت
توهین به ایت اهلل هاشمی به تحمل چهار ماه حبس تعزیری
و از باب��ت مزاحمت بانوان (برای فائزه هاش��می) به تحمل
چهار ماه حبس و ۵۰ضربه ش�لاق تعزی��ری محکومیت
یافته است».
اما چندی بعد باز هم سایت «روز انالین» مصاحبه ای
را منتشر کرد که در ان سعید تاجیک ادعا می کرد در محل
کارش حاضر است و در زندان نیس��ت .او در این مصاحبه
تقریبا تم��ام انتقاداتش به هاش��می و دخت��رش را دوباره
تکرار کرد.
انتش��ار فیلم در هم��ان روزها باع��ث واکنش های
زیادی از س��وی برخی نیروهای سیاسی شد .با این حال
مثلث شماره138
یا نباش��ید ».اما این بار ظاهرا مخالفان از نبود او نیز خشنود
نیستند ،بلکه معتقدند باید او به زندان برود.
س��ایت اصولگرای بولتن نیوز در خبری زیر عنوان
«فرزند شهید به زندان می رود؛ دختر هاشمی به لندن!»
می نویس��د« :بعد از اینکه مهدی هاشمی به بهانه افتتاح
دانش��گاه ازاد از کش��ور فرار ک��رد و تا کنون به کش��ور
بازنگش��ته و پ��س از اینکه محم��ود خ��اوری به عنوان
یکی از متهمان اصلی فس��اد بزرگ اقتص��ادی به بهانه
ش��رکت در یک نشس��ت از کش��ور گریخت ،این بار در
استانه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم فائزه هاشمی
که س��ال گذش��ته به اتهام فعالیت ه��ای تبلیغ��ی علیه
نظام در دادگاه انق�لاب تهران محاکمه و به ش��ش ماه
حبس و پنج س��ال محرومیت از عضوی��ت و فعالیت در
احزاب ،گرو ه ها ،انجمن ها ،فض��ای مجازی و همچنین
فعالیت های فرهنگ��ی و مطبوعاتی محکوم ش��ده بود،
12مرداد با حضور در ف��رودگاه امام خمینی (ره) از ایران
گریخت ،اما در مقابل حسن روزی طلب از فعاالن بزرگ
عرصه فرهنگی که عملکرد ش��فافی در دفاع از ارزش ها
و ارمان ه��ای انقالب داش��ته ن��ه تنها هی��چ جایگاهی
بین دش��منان نظام و انقالب و ش��هرهایی چون لندن،
تورنتو ،اتاوا ،نیویورک و از این قبیل ندارد ،بلکه انگار در
جمهوری اسالمی نیز بنابر س��یرت مظلومیت همیشگی
حزب اهلل باید روانه زندان اوین ش��ود و با نادیده گرفتن
خدمات گس��ترده وی ،چوب یک انتقاد را بخورد!»
نویسنده با اش��اره به خروج فائزه هاشمی از ایرا ن
می افزای��د« :چگونه قابل توجیه اس��ت که مفس��دان و
براندازان نظام تا زمانی که در کش��ور هس��تند؛ تاج سر
برخی مسئوالن باشند و زمانی که به خاطر رسوایی های
پیاپی به خارج از کش��ور ف��رار می کنند؛ مورد اس��تقبال
بیگانگان قرار گیرند ،اما متاس��فانه نیروهای انقالب نه
در داخل و نه در خارج از کش��ور از هیچ امنیت و ارامشی
برخوردار نباش��ند .ایا با این اوصاف جای هیچ ش��ک و
ش��بهه ای باقی می ماند برای اثبات کالم سید ش��هیدان
اهل قلم که فرمود« :در جمهوری اس�لامی ایران همه
ازادند به جز بچه حزب اللهی ها».
نویسنده سایت بولتن نیوز فرزندان ایت اهلل هاشمی را
موجب اختالف مسئوالن نظام می داند و می نویسد« :بسیار
جای تاس��ف داد که برخی فرزندان هاشمی رفسنجانی که
در شعله ور کردن اتش فتنه از هیچ خیانتی کوتاهی نکردند
و موجب اختالفات گس��ترده در داخل کشور و حتی در بین
برخی مسئوالن شدند ،این روزها ازادانه در مجالس رسمی
حاضر شوند و ازادانه اجازه خروج از کشور را داشته باشند ،اما
برخی نیروهای انقالبی و فرزندان شهدا صرفا به خاطر یک
انتقاد ،همه خدماتشان به نظام و انقالب نادیده گرفته شود
و با شدیدترین برخوردها روبه رو شوند».
پیش از این نیز عده ای به عدم برخورد نظام با فرزندان
اقای هاشمی شکایت داشتند .انجا که سعید تاجیک ،فردی
که به استناد فیلم منتشر ش��ده در حرم عبدالعظیم به فائزه
هاشمی هتاکی می کند به هشت ماه زندان محکوم می شود و
فائزه هاشمی به جرم اهانت به نظام تنها به شش ماه زندان.
برخ��ی از اصولگرایان معتقدند این نح��وه برخورد عادالنه
نیست و بس��یاری از انها به هر بهانه ای خواستار بازگشت
مهدی هاشمی از لندن هس��تند تا جایی که حمید رسایی،
نماینده مجلس شورای اسالمی در یک مصاحبه می گوید:
«همه می گویند مه��دی بیا مهدی بیا ،اما اقای هاش��می
می گوید مهدی نیا( ».اشاره او به این سخن اقای هاشمی
است که گفته بود من خودم گفتم مهدی نیاید).
اسدی و همسرش نوشابه امیری بود .فائزه هاشمی در این
مصاحبه ضمن توهین به برخی مس��ئوالن ،انان را عده ای
اراذل و اوباش و الت و رجاله خوانده بود.
بعد از این مصاحبه فائزه هاشمی رفسنجانی به دادگاه
احضار شد و قرار بود جلس ه رسیدگی به اتهامات وی یکشنبه
۲۳مرداد ماه برگزار ش��ود اما این جلسه به دلیل درخواست
اس��تمهال وکیل پرونده ب��رای تدارک دفاعی��ه و موافقت
دادگاه ،به تاخیر افتاد.
ش��عبه 15دادگاه انق�لاب اس�لامی ته��ران ب��ه
ریاس��ت قاضی صلواتی 13دی ماه س��ال ج��اری پس از
گذشت حدود چهار ماه از پایان اس��تمهال یک ماهه فائزه
هاشمی رفس��نجانی ،حک��م محکومی��ت وی را به ریاحی
وکیل او ابالغ کرد.
فائزه هاش��می همچنی��ن در دوران مس��ئولیتش
به عنوان مدیر مس��ئول نش��ریه «زن» به انتقاد نس��بت
به احکام��ی مانند برابری دیه زن و م��رد و تعدد زوجات
می پرداخت .نظرات او درباره مسائل اجتماعی ،فرهنگی
و سیاس��ی همواره با خش��م انتقاد جریان ه��ای مذهبی
روبه رو بوده.
اب��راز تاس��ف از ارزش ش��دن چ��ادر مش��کی در
س��ا ل های پس از انقالب در یک مصاحب��ه تلویزیونی،
چ��اپ عک��س تبلیغاتی ف��رح پهل��وی در نش��ریه زن،
مصاحبه و نظرخواهی از ابوالحس��ن بنی صدر ،ازاد بودن
اختیار حجاب توس��ط زنان مس��لمان و دوچرخه سواری
علنی خ��ود او ،از جمله ای��ن دیدگاه ه��ا و اقدامات بوده
که خش��م بس��یاری را به دنبال داش��ته اس��ت.پیش از
ای��ن برخ��ی چهر ه ه��ای منتقد هاش��می رفس��نجانی
در می��ان اصولگرایان با اش��اره ب��ه انچه نف��وذ رئیس
مجمع تش��خیص مصلحت نظام در جمهوری اس�لامی
می خواندند ،نس��بت به اجرای حکم زندان دختر او ابراز
بدبینی کرده بودند .از جمله این افراد س��عید قاسمی ،از
تئوریسین های حز ب اهلل است که گفته بود « :اگر چنین
حکمی را برای فائزه هاش��می بریدن��د و نصف روز این
خانم در زندان بود من ریشم را می تراشم».
برخی به تلویح یا تاکید به دفاع از این حرکت پرداختند.
یک و ب سایت منتقد هاشمی با انتش��ار مطلبی ،واکنش
نیروه��ای حز ب اللهی به فائ��زه هاش��می را «طبیعی»
دانس��ته و نوش��ته بود « :این قبیل برخورده��ای تند در
یک نگاه جامعه شناس��انه ن��ه حقوقی بلکه ی��ک اتفاق
کامال طبیعی است .رفتار خش��ن و اینچنینی را می توان
واکنش��ی به تهاجم علی��ه تمام ارمان ه��ا و عالیق یک
ملت دانست که در عین حال که غیرمنطقی و غلط است،
طبیعی است ».این س��ایت ادامه داد« :پیش از این هم
دادستان تهران از تشکیل پرونده برای فائزه و برادرش
مهدی به دلیل همراهی و هدایت جریان اشوب 88خبر
داده بود .فائزه هاشمی همچنین چند ماه پیش در جریان
اشو ب های پراکنده اخرسال 89بازداشت و پس از چند
ساعت ازاد ش��د .وی درحالی مدعی ش��ده بود که برای
خرید لباس به می��دان هفت تیر رفته ک��ه قبال هم علت
حضور خ��ود در میان اغتشاش��گران در خیابان ازادی را
خرید س��اندویچ عنوان کرده بود».
ای��ن در حال��ی ب��ود ک��ه بس��یاری از اصو گرای��ان
از جمل��ه اف��رادی چون عل��ی مطهری ،عل��ی الریجانی،
ایت اهلل الریجانی و… دس��ت به تقبی��ح این حرکت زده
بودند .ص��ادق الریجانی ،رئی��س قوه قضاییه در حاش��یه
همایش دادس��تان های سراسر کش��ور گفت« :در همین
چند روز اخیر نسبت به برخی مسئوالن و خانواده های انان
هتاکی شد .این ظلم اس��ت ،ظلم که شاخ و دم ندارد ».وی
همان زمان اعالم کرد« :در مورد حوادث اخیر از دادس��تان
کل و به ویژه دادس��تان ته��ران می خواهم ک��ه موضوع را
پیگیری کنند».
همچنی��ن مس��یح مهاج��ری ،مدی��ر مس��ئول
روزنامه جمه��وری اس�لامی از اب��راز نارضایتی حضرت
ایت اهلل سیستانی ،مرجع تقلید ش��یعه که در عراق مستقر
است از توهین های انجام ش��ده به فائزه هاشمی خبر داد.
به نوشته مهاجری منظور حضرت ایت اهلل سیستانی ،الفاظ
رکیکی بود که نسبت به فائزه هاشمی در مراسمی بیان شد
و فیلم ان نیز دست به دست چرخید.
سایت الف نیز که برای احمد توکلی است در یادداشتی
با عنوان «صبر ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی و قرارگرفتن
هتاکان به وی درسراش��یبی س��قوط و خیانت!» به دفاع از
هاشمی رفسنجانی پرداخته و به اصولگرایان توصیه کرده
است وارد بازی طیف مشایی -احمدی نژاد جهت تخریب
بیش��تر وی نش��وند .زمانی که ایت اهلل هاشمی رفسنجانی
نامه ای ب��ه رهبرفرزانه نوش��تند ،وبا هوش��مندی ودرایت
انقالب��ی ،خط��رات پی��ش رون��ده جریان��ات انحرافی را
یاد اورش��دند ،متاس��فانه درعال��م اصولگرای��ی ،طیفی از
دوستان به جای نقددرس��ت وتحلیلی مدبرانه ،حاشیه های
غیرمنصفانه درست کردند».
اخری��ن اظهارنظ��ر فائ��زه هاش��می ب��ه حاش��یه
نشس��ت «خاورمیان��ه و چش��م انداز حکومت ه��ای
م��ردم س��االر» برمی گ��ردد ک��ه در گفت وگوی��ی ب��ا
س��ایت جها ن نی��وز ب��ه ش��دت ب��ه نظریه «بی��داری
اس�لامی» انتق��اد ک��رده و «جنب��ش س��بز» را
الگ��وی ای��ن خیزش ه��ا دانس��ته و می گوی��د« :مگ��ر
جمهوری اس�لامی ای��ران در طول این ۳۳س��ال چه
دستاوردی داشته که کشورهای دیگر بخواهند از ایران
الگو برداری کنند؟ مردم این کش��ورها ،اسالم ترکیه را
می خواهند که به حجاب و پوش��ش زنها کاری ندارد».
فائزه هاش��می که س��ابقه اظهارات جنجال��ی را در
کارنام��ه اش دارد اکنون ب��ه لندن رفته اس��ت گرچه خود
می گوید برای المپیک به لندن رفته و به زودی باز می گردد
اما منتقدانش معتقدند که او قصدی برای بازگشت ندارد و
در کنار مهدی هاشمی در لندن می ماند .سوال اما همچنان
باقی است؛ ایا فائزه به ایران باز می گردد؟ g
23
گزارش ها
تصمیم دولت
هشدار دیوان
دولت اساسنامه تامین اجتماعی را
تغییر داد
اقای منتقد ،نامزد نمیشود
خبرنامه
واکنش احمد توکلی به احتمال نامزدی در انتخابات 92
مثلث شماره138
احمد توکلی ،نماینده مردم تهران در مجلس شورای
اس�لامی می گوید قصدی برای تش��کیل حزب ن��دارد .او
که س��ابقه کاندیدات��وری در انتخابات ریاس��ت جمهوری
را در کارنام��ه خ��ود دارد ح��اال از جمله افرادی اس��ت که
رس��انه ها و محافل سیاس��ی ب��ه گمانه زن��ی در خصوص
حضور او در انتخاب��ات اینده می پردازن��د .یک فرد نزدیک
به او اما به هفته نامه مثلث گفته است که احمد توکلی قصد
کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را ندارد.
در این میان احمد توکلی درباره اینکه گفته می ش��ود
وی تصمی��م به تش��کیل یک ح��زب ب��رای فعالیت های
انتخاباتی اتی را دارد ،اظهار داش��ته اس��ت« :خیر؛ این خبر
واقعی نیست».
نماینده مردم تهران در مجلس در پاسخ به این سوال
که ایا در اینده ه��م برنامه ای برای تش��کیل حزب ندارید،
تصریح کرد« :کال برنامه ای برای تش��کیل حزب نداشته و
قصد ان را هم ندارم».
مرد همیشه منتقد
نام احمد توکل��ی با انتقاد گره خورده اس��ت؛ چه انکه
توکلی در دولت های هاشمی رفسنجانی ،سید محمد خاتمی
و محمود احمدی نژاد همواره خود را به عنوان یک چهره منتقد
مطرح کرده است .او که از ابتدای انقالب سمت های متفاوتی
همچون سخنگویی دولت ش��هید رجایی ،وزارت کار دولت
میرحسین موس��وی و نمایندگی مردم در مجلس را تجربه
کرده ،زمان��ی تالش می کرد تا بتواند به ریاس��ت جمهوری
برس��د ،اما در این مس��یر بخت با او یار نب��ود .البته توکلی
هیچ گاه از رس��یدن به ریاس��ت جمهوری ناامید نیس��ت .او
پس از انتخابات ریاست جمهوری هشتم در جمع مسئوالن
ستادهای انتخاباتی خود گفته بود« :من ژاک شیراک ایران
هس��تم و زمانی که پیر ش��دم رئیس جمهور می شوم ».اما
انصافا باید گفت که از مهم ترین خدمات او در سطح سیاست
24
ایران نهادینه کردن نقد از باالترین مقام های اجرایی و حتی
نهادهایی است که توکلی در انها به خدمت مشغول است.
او که دارای دکترای اقتصاد از انگستان است ،همواره
تالش می کند در این حوزه به نقد عملکرد مسئوالن بپردازد؛
از این رو از بدو ورود به مجلس هفت��م مرکز پژوهش های
مجلس را برای رس��یدن به اه��داف خود انتخ��اب کرد .از
س��وی دیگر س��ایت خبری تحلیلی الف که نظرات توکلی
را در خصوص مس��ائل مختلف بیان می کند ،حوزه اقتصاد و
مبارزه با فساد را انتخاب کرده است.
توکلی در مجلس هش��تم با ارائه طرح های مبتکرانه
در ح��وزه اقتصاد ب��ه همراه برخ��ی از ی��اران نزدیک خود
همچون الیاس نادران و غالمرض��ا مصباحی مقدم تالش
کرد تا از تصویب لوایحی که منجر به افزایش تورم می شوند،
جلوگیری کند .او یکی از افرادی اس��ت که نقش مهمی در
عدم تصویب مرحله دوم هدفمندی یارانه ها ایفا کرد.
او همچنی��ن نظرات صریحی در مبارزه با فس��اد دارد
و در این مس��یر با انتقادات فراوانی نیز مواجه بوده است .در
مجلس هش��تم انتقادات او از علی کردان ،ملک زاده ،سعید
ی فراتر رفت و در برخی برهه ها
مرتضوی و محمدرضا رحیم
به ریاس��ت جمهوری نیز رس��ید .البته این موضع گیری ها
برای توکلی دردسرساز هم ش��ده و او را با حمالتی از سوی
رسانه های وابسته به دولت مواجه کرده است.
توکلی با وجود انکه در دور اول انتخابات مجلس نهم
ارای فراوانی را به خود اختصاص داد ،اما نتوانس��ت در این
مرحله از انتخابات به مجلس نهم راه یاب��د .اما در دور دوم،
توانس��ت ارای مردم پایتخت را به سوی خود جلب کند و به
عنوان سومین کاندیدای پیروز راهی بهارستان شود.
از حاال تا زمان برگزاری انتخابات کمتر از یکسال زمان
باقی مانده و در عالم سیاست نیز همواره باید منتظر اتفاقات
متفاوت بود .ایا احمد توکلی در زمره کاندیداهای انتخابات
92خواهد بود؟
وکیل س��عید مرتضوی می گوی��د« :مرتضوی دیگر
مدیرعامل تامین اجتماعی نیست ،بلکه رئیس هیات مدیره
شستاست».
این رویدادی مهم در ماجرای چند ماهه تامین اجتماعی
اس��ت.حاال وکیل س��عید مرتضوی می گوی��د« :با اصالح
اساسنامه صندوق تامین اجتماعی و تغییر نام این نهاد توسط
دولت ،به نوع��ی رای دیوان عدال��ت اداری درباره برکناری
موکلش از ریاس��ت این صندوق اجرایی ش��ده است .ارای
دیوان عدالت اداری مربوط به وزارتخانه ها ،س��ازمان های
دولتی و نهادهای عمومی دولتی است و شامل نهاد عمومی
غیر دولتی نمی ش��ود .مواد 13و 19قانون جدید این دیوان،
صالحیت های ان را محصور کرده و انچه این مرجع می تواند
انجام دهد ،نسبت به ابطال مصوبات ،نظامات ،ائین نامه ها و
سایر مقررات دولتی است».
وکیل مرتضوی با اشاره به اصالح اساسنامه صندوق
تامین اجتماعی توس��ط هیات دولت ،گفته اس��ت « :اساسا
دیگر نهادی به نام صندوق تامی��ن اجتماعی وجود ندارد و
اقای مرتضوی به موجب مصوبه هیات وزیران مدیرعامل
این صندوق نیست که از حکم دیوان عدالت تمکین نکرده و
بخواهد با دستگاه قضا تقابل کند ».اصالنی افزود« :موکلم
رئیس هیات مدیره «شستا» است و حکم دیوان باید درباره
مدیرعامل صندوقی اجرا ش��ود که وجود خارج��ی ندارد و
بنابراین نظر مرجع قضایی تحصیل شده است».
فراکسیون رهروان
برای 92نامزد
معرفی می کند
فراکسیون رهروان والیت که در ابتدای اغاز مجلس
نهم و هنگام رقابت حدادع��ادل و الریجانی برای انتخاب
رئیس مجلس تش��کیل ش��د ،این روزها ش��دت بیشتری
به فعالیت های خود داده است.
این فراکس��یون که در برابر فراکس��یون اصولگرایان
تش��کیل ش��ده و نماین��دگان حام��ی عل��ی الریجانی را
دربر می گیرد ،در چند روز گذش��ته سر وس��امان بیش��تری
به فعالیت های خود داده و ابتدا کاظم جاللی را به ریاس��ت
انتخاب کرد؛ کسی که از س��وی علی الریجانی به ریاست
مرکز مهم پژوهش های مجلس نیز برگزیده شد .حضور علی
الریجانی در جلسات این فراکسیون نیز نشان دهنده جدیت
تش��کیل دهندگان ان است .از س��وی دیگر اما فراکسیون
اصولگرایان که اعض��ای ان از حامیان ریاس��ت غالمعلی
حدادعادل بر مجل��س نهم بودن��د و رقابت را ب��ه حامیان
علی الریجانی (فراکس��یون رهروان) واگ��ذار کرده بودند،
هنوز رئیس خود را تعیین نکرده ان��د؛ موضوعی که به گفته
شرایط مدیریت تامین اجتماعى اصالح شد
ادعای باهنر درباره رابطه الریجانی و فراکسیون
در حالی که محمدرضا باهنر ،نایب رئیس مجلس گفته
بود که علی الریجانی عضو فراکسیون رهروان نیست ،رئیس
مجلس اعالم کرد که با افتخار عضویت این فراکس��یون را
پذیرفته اس��ت .محمدرضا باهنر در گفت وگ��و با مهر گفته
بود« :من عضو فراکس��یون رهروان نیس��تم ،یک تفاوتی
که مجلس نهم با دوره های گذش��ته خود دارد این است که
در این مجلس شاهد دو فراکس��یون اصولگرا هستیم؛ اگر
می خواستم خودم را محدود به یک فراکسیون کنم موجب
گالیه دیگر فراکس��یون اصولگرایی می شد و به دلیل اینکه
همه این فراکسیون ها نسبت به من محبت دارند ،بنابراین
هنوز در هیچ فراکسیونی ثبت نام نکرده ام ».وی افزود« :در
دوره های گذشته چون تنها یک فراکسیون اصولگرا وجود
داش��ت ،تیپ هایی همچون رئیس مجلس و نایب رئیس��ان
در ان فراکس��یون حضور داش��تند ،بنابراین معموال رئیس
فراکسیون نیز از بین انان انتخاب می شد ،اما در مجلس نهم
رئیس مجلس ،جناب اقای ابوترابی فرد ،بنده و تعدادی دیگر
الریجانی :با افتخار عضو فراکسیون هستم
رئیس مجلس اما پس از ان س��خنان باهنر را تکذیب
کرد و گف��ت « :من افتخ��ار می کنم که عضو فراکس��یون
رهروان والیت هس��تم ».به گزارش مهر ،علی الریجانی،
رئیس مجلس ش��ورای اسالمی در جلس��ه مجمع عمومی
فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت با اشاره به سخنان
اخیر باهنر گفت« :من افتخار می کنم که عضو فراکس��یون
رهروان والیت هس��تم ».رئیس مجلس ش��ورای اسالمی
افزود « :بای��د از ظرفی��ت فراکس��یون ها در اداره مجلس
استفاده کرد و همچنین در توزیع مس��ئولیت ها به ظرفیت
احاد نمایندگان توجه کرد .این موضوع البته پیش از این نیز
از سوی رئیس این فراکسیون تکذیب شد ».کاظم جاللی،
رئیس فراکسیون رهروان والیت در حاشیه برگزاری جلسه
علنی روز یکشنبه گذشته مجلس شورای اسالمی در جمع
خبرنگاران گفته بود« :اقایان باهنر ،ابوترابی فرد و الریجانی
عضو فراکس��یون رهروان والیت مجلس هس��تند و اخبار
منتش��ر ش��ده در این زمینه که این افراد عضو فراکس��یون
نیستند ،درست نیست».
فراکسیون کاندیدا معرفی می کند
یک عضو ش��ورای مرکزی فراکس��یون اصولگرایان
خبرنامه
حدادعادل به مقداری صبر و تحمل نیاز دارد .به نظر می رسد
اگر رقابت الریجانی با حدادعادل یا هر اصولگرای دیگری
به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بکشد ،بهترین حامی
وی همین فراکسیون رهروان والیت است که در وزن کشی
فراکسیون های درون مجلس دست باال را نیز از ان خود کرده
است .در روزهای گذشته حمایت علنی علی الریجانی از این
تشکل ،شائبه های انتخاباتی بودن ان را تقویت کرده است.
هنوز به عضویت هیچ کدام از این فراکسیون ها درنیامده ایم.
فراکسیون رهروان یک فراکسیون موفقی است و روش ها و
ایده های خوبی هم دارد».
رهروان والیت مجلس شورای اسالمی گفت که در انتخابات
نام��زد معرفی خواهند کرد .وی با اش��اره به جلس��ه مجمع
عمومی این فراکس��یون گف��ت« :فراکس��یون رهروان در
انتخابات ریاس��ت جمهوری حضوری فعاالنه خواهد داشت
و نامزدهای مختلف را بررسی کرده و از یک کاندیدا اعالم
حمایت می کند ».به گزارش مهر ،بهروز نعمتی اظهار داشت:
«در این جلس��ه مقرر شد فراکس��یون اصولگرایان رهروان
والیت کمیته بندی هایی را برای بررسی مشکالت سیاسی،
اقتصادی و اجتماعی کشور تشکیل دهد ».نعمتی با اشاره به
تالش های فراکس��یون اصولگرایان رهروان والیت برای
برگزاری جلسات کارشناسی بررسی گرانی های اخیر اظهار
داشت« :یکی از عوامل کاهش قیمت مرغ در چند روز اخیر
پیگیری های فراکسیون رهروان بود».
هشدار دیوان عدالت اداری به دولت
رئیس دیوان عدالت اداری ام��ا گفت« :هیچ راهی جز
اجرای این حکم نیس��ت و طی این دو روز ه��ر نوع تصرف
فرد محکوم ،تصرفات غیرقانونی خواه��د بود و طبق قانون
مجازات اس�لامی قابل تعقیب کیفری است ».محمدجعفر
منتظری در جلسه هیات عمومی گفت« :اوال تاکید می کنیم
این رای الزم االجراست و هیچ راهی برای تجدیدنظر در ان
وجود ندارد ،مگر انکه قانونی وضع ش��ود که این رای یا هر
رای دیگر هیات عمومی را نقض کن��د یا ان موضوع مجددا
مثلث شماره138
بر اساس تصمیم دولت ،ش��رایط انتصاب مدیرعامل
س��ازمان تامین اجتماعی شامل داش��تن مدرک تحصیلی
حداقل کارشناس��ی ارش��د و داش��تن پنج سال س��ابقه کار
تخصصی در امور مدیریتی یا اقتصادی یا مالی یا حسابداری
یا انفورماتیک و گروه پزشکی تعیین شده و سوابق مدیریت
حقوقی و قضایی نیز س��ابقه کار تخصص��ی در نظر گرفته
شده است .به گزارش پایگاه اطالع رسانی دولت ،با موافقت
دولت ،اصالحیه اساس��نامه صندوق تامین اجتماعی برای
اجرا ابالغ شد که بر اساس ان ش��رایط انتصاب مدیرعامل
سازمان شامل داش��تن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی
ارشد و داشتن پنج سال سابقه کار تخصصی در امور مدیریتی
یا اقتصادی یا مالی یا حس��ابداری ی��ا انفورماتیک و گروه
پزشکی است .هیات وزیران بنا به پیش��نهاد وزارت تعاون،
کار و رفاه اجتماعی و تائید شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی
و به استناد قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی
با اصالح اساس��نامه صندوق تامین اجتماعی موافقت کرد.
بر اساس این اصالحات صندوق تامین اجتماعی به سازمان
تامین اجتماعی تغیی��ر نام یافت .بر این اس��اس ،همچنین
ش��رایط انتصاب مدیرعامل سازمان ش��امل داشتن مدرک
تحصیلی حداقل کارشناسی ارش��د ،داشتن پنج سال سابقه
کار تخصصی در ام��ور مدیریتی ی��ا اقتصادی ی��ا مالی یا
حس��ابداری یا انفورماتیک و گروه پزش��کی تعیین ش��ده
اس��ت .در این اصالحیه ،منظ��ور از امورمدیریتی ،مواردی
همچون؛ مدیریت دولتی شامل وزرا ،معاونان و مشاوران و
مدیران کل و همتراز انها در دستگاه های اجرایی ،مدیریت
بازرگانی و صنعتی شامل اعضای هیات مدیره و مدیران عامل
شرکت های دولتی و شرکت های فعال در حوزه بازرگانی و
صنعتی و تجارت پذیرفته ش��ده در بازار بورس و فرابورس،
مدیریت حقوقی و قضایی شامل معاونان و مدیران ستادی
قوه قضائیه و روسای کل دادگستری و دادستان های مراکز
اس��تان و معاونان حقوقی دس��تگاه های اجرایی در س��طح
معاونان وزیر و سایر مدیریت ها از جمله روسای دانشگاه ها،
دانش��کده ها و مراکز اموزش عالی حسب مورد پس از تائید
معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور تعیین
شده است .بر اس��اس اصالح این اساس��نامه ،احراز شرایط
مدیرعامل منتخب با معاونت توس��عه مدیریت و س��رمایه
انسانی رئیس جمهور و تائید نهایی رئیس شورایعالی رفاه و
تامین اجتماعی خواهد بود .این مصوبه از سوی محمدرضا
رحیمی ،معاون اول رئیس جمهور برای اجرا ابالغ شده است.
به دنبال این اقدام دولت مدیرکل حوزه ریاست دیوان عدالت
اداری گفت« :شرایط مقرر برای مدیرعامل در قانون ساختار
نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی ذکر ش��ده است و این امر
قانونی ب��ا مصوبه قابل تغییر نیس��ت ».علی اکبر بختیاری،
درباره وضعیت اجرای حکم پرونده س��عید مرتضوی بعد از
اصالح اساس��نامه تامین اجتماعی اظهار داشت « :از مفاد
مصوبه مورد اشاره به طور کامل اطالع ندارم ».وی ادامه داد:
« اما شرایط مقرر برای مدیرعاملی در تبصره یک ماده 17
قانون س��اختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی امده است
و این امر قانون��ی ،با مصوبه قابل تغییر نیس��ت ».مدیرکل
حوزه ریاست دیوان عدالت اداری در عین حال خاطرنشان
کرد « :باید متن اصالح اساس��نامه به طور کامل و دقیق تر
مطالعه شود».
به گونه ای که قان��ون تعیین ک��رده در هیات عمومی مطرح
ش��ود و هیات عمومی دیوان عدالت اداری بخواهد ان رای
را نقض یا اصالح کند .بنابراین راهی ج��ز اجرای ان در این
شرایط نیست ».وی با بیان این مطلب که رای صادره عالوه
بر اینکه در روزنامه رسمی منتشر شد ،برای وزیر مربوطه نیز
ارسال شده است ،گفت « :از وزیر خواسته ایم که حکم هیات
عمومی را به اجرا در اورد زیرا انتظار داریم در یک نظام ،دولت
و مجموعه ای که داعیه قانون م��داری دارد ،به قانون احترام
گذاشته شود و مسئوالن طبق انچه که قانون تکلیف کرده
است ،نس��بت به اجرای رای بدون تاخیر اقدام کرده و نتیجه
ان را اعالم کنند ».رئیس دیوان عدال��ت اداری تاکید کرد:
«ما از ورود به عرصه های تنش زا و طرح مسائل جانبی اجتناب
می کنیم و به دوستان نیز توصیه می کنیم که از ورود به این
موضوعات پرهی��ز کنند .به عبارت دیگر اگ��ر چنانچه احیانا
در برابر این رای هیات عمومی مقاومت ش��ود و از اجرای ان
استنکاف بورزند ،با انان بر اساس قانون برخورد خواهد شد».
وی تاکید کرد« :در مورد پرونده اخیر اعالم می کنیم که طی
این دو روز هر نوع تصرف فرد محکوم ،تصرفات غیرقانونی
خواهد بود و طبق قانون مجازات اسالمی قابل تعقیب کیفری
است و این یکی از ان اثاری است که متوجه فرد است».
وی با اش��اره به نقش مس��ئول اجرای حک��م در این
مورد نیز گفت « :اگر کسی که مسئول اجراست از اجرای رای
اس��تنکاف ورزد ،ماده 45قانون دیوان عدالت اداری تکلیفش
را معلوم ک��رده و به موجب ان اقدامات بع��دی صورت خواهد
گرفت ،زیرا برای ما اجرای قانون مهم است و کشور باید بر ریل
قانون حرکت کند .بنابراین برای ما که در مرجع قضایی هستیم
و مجریان امر که در خدمت نظام و مردم هستند ،مهم اجرای
قانون است و ان شاء اهلل نه خود ما از اجرای ان تخطی کنیم و نه
اجازه بدهیم دیگران چنان کنند ».وی تصریح کرد« :قطعا اگر ما
ببینیم که حکم و رای صادره اجرا نمی شود ،یا به عبارتی قانون را
اجرا نمی کنند ،از اختیار مندرج در ماده 45استفاده خواهیم کرد و
با کسی هم تعارف نخواهیم داشتg».
ادامه رقابت تا انتخابات ریاست جمهوری
این فراکس��یون بندی مجلس نهم که به نظر می رسد
نطفه ان در زم��ان اختالف��ات دو جبهه متح��د و پایداری
بس��ته ش��ده ،می تواند راهی برای ادامه رقابت تا انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم باش��د .موضوعی که نایب رئیس
مجلس ب��ر ان تاکی��د دارد .محمد رضا باهنر در پاس��خ به
سوالی درباره تشکیل ساختار و سازمانی برای ایجاد وحدت
بین اصولگرای��ان گف��ت« :در انتخابات مجلس بخش��ی
از اصولگرایان به پای��داری و بخش دیگر ب��ه جبهه متحد
تقسیم شده اند ،به نظر می رسد که این گفتمان تا انتخابات
ریاست جمهوری باقی بماندg ».
25
چهره
نجات اقای وزیر
تصادف گزینه احتمالی حامیان
دولت برای انتخابات 92
خبر ساز شد
خبرنامه
وزی�ر راه ،مس�کن و شهرس�ازی
کابینه دوم دولت محم�ود احمدی نژاد
خبرس�از ش�د .اینبار ن�ه ب�رای افتتاح
پروژه های ریز و درش�ت و مسکن مهر
در چهارگوش�ه ایران بلک�ه او باردیگر
دچ�ار س�انحه ش�د .عل�ی نیک�زاد که
پیش از رس�یدن ب�ه وزارتخانه جدید
راه ،مسکن و شهرسازی وزیر مسکن
دولت بود ،در دویست وس�ی امین سفر
در هنگام بازگش�ت در اط�راف تهران
دچار تصادف شدید شد.
نیکزاد می نویسد « :در این حکم که برای علی نیکزاد صادر
شد و وزیر مسکن را همزمان به عنوان سرپرست وزارت راه
نیز مش��خص کرده ،خطاب به وی امده «با استناد به اصل
یکصدو سی و پنجم قانون اساس��ی «جمهوری ایران ....به
عنوان سرپرس��ت وزارت راه منصوب می شوید ».قائم مقام
معاونت ارتباطات و اطالع رس��انی دفت��ر رئیس جمهور ،اما
اشتباه موجود در حکم انتصاب علی نیکزاد به عنوان سرپرست
وزارت را هو ترابری را تکذیب کرد و گفت « :متاسفانه برخی
ی غیراخالقی با جعل و انتش��ار حکم
از س��ایت ها در اقدام��
ریاست جمهوری برای اقای نیکزاد ،ادعایی را در این زمینه
مطرح کرده اند که سراس��ر کذب اس��ت .از این رو ،معاونت
ارتباطات و اطالع رس��انی دفتر رئیس جمه��وری قطعا حق
پیگیری های حقوقی درخصوص جعل اسناد دولتی و انتشار
خبر جعلی از سوی این سایت را برای خود محفوظ می داند».
حق پیگیری و شکایتی که هیچ گاه عملی نشد و با هیچ سایتی
برخوردی صورت نگرفت تا این اش��تباه در حد یک اشتباه
تایپی و کوچک قلمداد ش��ود .مهلت س��ه ماهه سرپرستی
ای��ن وزارتخانه 12اردیبهش��ت ماه بعد پایان یاف��ت ،اما در
شرایطی که دولت بر اس��اس قانون برنامه پنجم توسعه وارد
فاز ادغام شده بود ،در واکنش به این پایان مهلت سرپرستی
خاطرنش��ان کرد که این دو وزارتخانه ادغام شده اند .با این
حال ،پس از استفس��اریه رسمی ش��ورای نگهبان مبنی بر
اینکه تا قبل از تصوی��ب مجلس وزارتخانه ها ادغام ش��ده
محسوب نمی ش��وند ،موضوع به رهبر معظم انقالب ارجاع
داده شد و ایشان طی دو مرحله یعنی تا پایان اردیبهشت ماه
و س��پس تا پایان خرداد ماه مجوز فعالیت نیک��زاد به عنوان
سرپرست وزارت راه تا نهایی شدن تکلیف ادغام دو وزارتخانه
را صادر فرمودند و در نهایت با تصویب ادغام این دو وزارتخانه
در مجلس ،نیکزاد نیز به عنوان وزیر پیش��نهادی وزارتخانه
جدید «راه و شهرسازی» معرفی شد.
مثلث شماره138
وزیری برای مسکن نه راه
علی نیکزاد در سال 1344در شهرستان ثمرین اردبیل
به دنیا امد .وی دارای مدرک کارشناسی مهندسی عمران و
کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است.
او پس از سال ها فعالیت در جامعه مهندسین بسیجی،
کارشناسی دادگستری و عضویت در شورای سازمان عمران
اردبیل در سال 1373مدیرکل دفتر فنی استانداری اردبیل را
تا سال 1378برعهده گرفت .پس از ان تا سال 1383رئیس
سازمان مسکن و شهرسازی استان اردبیل شد .یک سال را
در معاونت عمرانی استانداری لرستان گذراند و از سال 1384
با اغاز دولت محمود احمدی نژاد به محل سابق خدمت رئیس
دولت یعنی استانداری اردبیل رفت .در سال 1387به ریاست
ی ترافیک شهرهای کشور منصوب
ش��ورای عالی هماهنگ
ش��د و یک س��ال بعد از ان را نیز نماینده ویژه رئیس جمهور
در کارگ��روه توس��عه حمل و نق��ل عموم��ی و مدیری��ت
مص��رف س��وخت س��پری ک��رد .از س��ال 1387ت��ا
ش��هریور 1388و اغ��از دول��ت ده��م ،عضوی��ت
در ش��ورایعالی مس��کن کش��ور و ش��ورای عال��ی
معماری و شهرسازی را به کارنامه خود اضافه کرد .او پیش
از قرار گرفتن در لیس��ت کابینه دوم محم��ود احمدی نژاد ،
معاون هماهنگی امور عمرانی وزیر کشور و رئیس سازمان
شهرداری ها و دهیاری های کشور بود .در شهریور 1388به
عنوان وزیر مسکن و شهرسازی به مجلس هشتم معرفی شد.
و از انجا که مخالفی نداشت طبق قوانین مجلس ،از سخنرانی
موافقان جلوگیری به عمل امد و او برنامه های پیشنهادی اش
26
را به مجلس ارائه داد .علی نیکزاد در س��ال 1388و توسط
محمود احمدی نژاد به عنوان وزیر پیش��نهادی دولت برای
وزارت مسکن و شهرسازی به مجلس شورای اسالمی معرفی
و با 219رای موافق 27 ،رای ممتنع و 40رای مخالف برای
اولین بار برصندلی وزارت در دولت دهم تکیه زد.
جانشینی پدر را ه ایران
عل��ی نیک��زاد ،وزی��ر مس��کن و شهرس��ازی و
سرپرس��ت وزارت راه و ترابری س��رانجام پس از حدود پنج
ماه از مجل��س به عنوان وزی��ر وزارتخانه راه و شهرس��ازی
که از ادغ��ام وزارتخانه ه��ای «را هو ترابری» و «مس��کن و
شهرسازی» تش��کیل ش��ده ،رای اعتماد گرفت 12 .بهمن
س��ال 89حمیدرضا بهبهانی ،وزی��ر وق��ت راه و ترابری در
جلس��ه علنی مجلس استیضاح ش��د ،در حالی که وی برای
دفاع از خود به دس��تور رئیس جمهور در جلسه علنی حاضر
نشد .جلسه اس��تیضاح بدون حضور رئیس جمهور ،بهبهانی
و اعضای دولت برگزار ش��د تا فردی ک��ه از او به عنوان پدر
راه ایران نام برده می ش��د ،از هیات دولت کنار گذاشته شود.
اما س��ه روز بع��د از اس��تیضاح ،رئیس جمه��ور طی حکمی
علی نیکزاد ،وزیر مس��کن را به عنوان سرپرست وزارت راه
معرفی کرد .حکم انتصابی که به نوش��ته برخی س��ایت ها
در ان اش��تباه عجیبی به چش��م می خورد؛ انجا که به جای
استفاده از «جمهوری اسالمی ایران» از «جمهوری ایران»
نام برده شده بود .سایت فردا با انتشار تصویر حکم سرپرستی
برخی از منتقدان معتقد هستند که توجه بیش از حد وزیر
راه و شهرسازی به مقوله مسکن و خصوصا مسکن مهر و دور
ماندن وی از خبرها و البته حواشی حوزه گسترده حمل ونقل
باعث ب��روز زمزمه هایی در خصوص حض��ور علی نیکزاد در
مجلس برای پاره ای توضیحات شده است« .دنیای صنعت»
در اردیبهشت ماه گزارش داد که شنیده های خبرنگار این نشریه
حاکی از ان است که چند تن از نمایندگان کمیسیون عمران
مجلس به دنبال تخلفات صورت گرفته از سوی سازمان بنادر
و دریانوردی در واگ��ذاری اپراتور دوم بندر ش��هید رجایی به
شرکت کاوه ،به دنبال دعوت از وزیر راه برای ارائه توضیحات
در این زمینه هس��تند .این رویه در روزه��ای اخیر و به دنبال
انتش��ار اخباری در خصوص اعالم برنده مزای��ده اپراتور دوم
بندر ش��هید رجایی ان هم بدون برگزاری مزایده شدیدتر نیز
شده است .این نش��ریه ادامه می دهد « :ماجرای بی اطالعی
نیکزاد از فعل و انفعاالت بخش حمل ونقل به دوره سرپرستی
وی بر وزارت راه و ترابری برمی گردد .از بهمن ۸۹که بهبهانی
استیضاح شد تا امروز ،نیکزاد نتوانسته جانشین مناسبی برای
پدر راه ایران باشد .رس��انه ها معتقدند در همه این مدت وی
با کمک روابط عموم��ی وزارت راه و شهرس��ازی همواره از
پاسخ دادن به پرسش های خبرنگاران در زمینه امار و اتفاقات
این بخش طفره رفته اس��ت ».تنها یک هفته قبل از حادثه
جاده ای برای باالترین مقام وزارت راه یک نماینده مجلس با
اشاره به صادفات جاده ای مرگبار در سال های اخیر در محور
اسالم اباد – قصرشیرین به دلیل افزایش ترافیک جاده ای و
تجارت با عراق گفت« :هفته گذش��ته تذکر دادیم ،اما گویی
شنیده نشد .االن به صراحت می گوییم استیضاح می کنیم…
برای حفظ جان مردم با هیچ کس تع��ارف نداریم ».فتح اهلل
حسینی،رئیسمجمعنمایندگاناستانکرمانشاهبهبی توجهی
مس��ئوالن وزارت راه به تذکرات اش��اره ک��رده و می گوید:
«متاس��فانه پس از بی توجهی وزیر راه و شهرسازی به تذکر
هفته گذشته درباره گردنه پاتاق و راه سرپل ذهاب و قصرشیرین
چاره ای جز استیضاح وزیر باقی نمانده است».
حادثه جاده ای ،برای وزیر راه
حادثه بالگرد
اما این اولین حادثه برای وزیر راه ،مسکن و شهرسازی
نبود .او پیش از ای��ن نیز در ابتدای تصدی گ��ری اش بر این
وزارتخانه دچار سانحه هوایی ش��د .نیکزاد در حالی که ١٩
برادر وزیری که استاندار شد
اکبر نیکزاد؛ چهره فعال انتخاباتی دوره نهم و دهم ریاست جمهوری
اکبر«استاندار» تنها چهار سال از «علی» برادر «وزیرش»
کوچک تر است .او در سال ۱۳۴۸در روستای ثمرین اردبیل متولد
شد.اکبریکیازفعاالنانتخاباتدورنهمودهمریاست جمهوری
بوده و هم اکنون به عنوان استاندار کهگیلویه و بویر احمد فعالیت
می کند؛ استانی که این روزها با مساله تغییر نامش به زاگرس بر
سر زبان هاست .از مسئولیت های پیشین او می توان به ریاست
بنیاد مسکن اراک ،ش��هردار اردبیل و معاون استاندار قزوین و
عضویت در ستاد بازسازی بم نام برد .اواخر سال ،۱۳۸۹استاندار
قزوین وی را به عنوان معاون عمرانی استانداری قزوین منصوب
کرد .او در سال اخر ش��هرداری اردبیل ،از سمتش استعفا داد و
به عنوان معاون عمرانی اس��تانداری قزوی��ن نقل مکان کرد.
در این سال وی مش��کالتی با شورای ش��هر اردبیل پیدا کرد
و نتوانس��ت در تحقق اهداف شورای ش��هر اردبیل به ویژه در
بخش اس��فالت معابر وخیابان ها موفق عمل کند .ظاهرا وی
صندلی ش��هرداری را با ۳۰میلیارد تومان بدهی به «صدیف
بدری» ،ش��هردار بعدی واگذار کرده است .باشگاه خبرنگاران
خبرنامه
راه وشهرسازی را تکذیب کرده و گفت« :سرعت خودرو تنها
۱۱۰کیلومتر بود ».قایم بی نیاز در گفت وگویی بیان داشت:
« اصال پلیس همراه ما نبود و بعد از اینکه اقای نیکزاد سوار
خودرو شد و به س��مت تهران حرکت کردیم ماشین پلیس
امد ».وی با تکذیب س��رعت غیر مجاز خ��ودرو حامل وزیر
گفت « :من تعج��ب می کنم چطور فرمان��ده پلیس منطقه
دلیل حاثه را س��رعت غیر مجاز عنوان کرده است ».بی نیاز
درباره دلیل حادثه با اشاره به اینکه شاید بی احتیاطی راننده
دلیل این حادثه باشد ،گفت« :بعد از واژگونی خودرو شخص
وزیر سوار ماشین شد و به سمت بیمارستان چمران حرکت
کردیم».
مثلث شماره138
تنها چند روز پس از این مصاحبه بود که وزیر راه ،مسکن
و شهرسازی هنگام بازگشت از دویست وسی امین سفر استانی
خود در اطراف تهران دچار سانحه شد.
وزیر راه وشهرسازی صبح پنج ش��نبه 12مردادماه در
دویست وسی امین س��فر اس��تانی مخصوص مسکن مهر،
در مس��یر بازدید از پروژه های مس��کونی شهرس��تان های
ی یک تصادف از مرگ حتمی نجات پیدا کرد.
استان تهران در پ
علی نیکزاد ساعت پنج صبح پنج شنبه به همراه هیاتی مرکب
از معاون امور مسکن وزارتخانه ،رئیس سازمان مسکن استان
تهران ،مدیرعامل بانک مسکن و رئیس بنیاد مسکن ،تهران را
به مقصد رودهن ،دماوند و فیروزکوه ت��رک کرد .بعد از ان،
وزیر به همراه مدیران از فیروزکوه عازم دماوند می ش��ود که
س��اعت حدود 9و 45دقیقه ،درحالی که س��تون خودروها
(شامل خودرو وزیر و سایر خودروهای هیات همراه) با سرعت
حدود 110کیلومتر در اتوبان در حرکت بودند ،خودرو حامل
وزیر – لندکروز س��فید رنگ -ناگهان به کناره سمت راست
اتوبان (شانه خاکی) کشیده شد و بعد از برخورد با گاردریل به
مسیر برگشت و سپس با یک دور چرخیدن به دور خود مجددا
به گاردریل وسط اتوبان اصابت کرد و بعد از ان با عبور از روی
گاردریل در محوطه خاکی وسط اتوبان چهار دور معلق خورد
و در دور پنجم روی گاردریل ها توقف کرد .چند ثانیه بعد از ان،
وزیر ،رئیس بنیادمسکن ،محافظ و راننده بدون انکه اسیب
جدی دیده باشند ،از خودرو پیاده ش��دند طوری که بازشدن
شیشه و ستون
هشت کیسه هوا در فاصله بین چهار سرنشین و
خودرو ،انها را از مرگ ناش��ی از واژگونی نج��ات داد .در این
حادثه ،فقط رئیس بنیادمسکن از ناحیه پشت گوش دچار زخم
و جراحت شد و علی نیکزاد نیز به دلیل سابقه دیسک کمر ،از
این ناحیه دچار درد شدید شد .نیکزاد بعد از حادثه به بیمارستان
چمران منتقل ش��د و کمتر از یک ساعت بعد از بستری شدن
در ،ICUوزیر دفاع و مع��اون اول رئیس جمهور از او عیادت
کردند .پزشکان برای وزیر راه وشهرسازی یک هفته استراحت
مطلق در منزل تجویز کردند.
س��ایت های دولتی نیز ب��دون توجه ب��ه اظهارنظرها
در ارتباط با سرعت غیرمجاز خودرو حامل وزیر سالم ماندن
او را نه به تقدیر و حتی ایربگ های اتومبیل ساخت ژاپن ،بلکه
به دعای خانواده های صاحب مسکن مهر مربوط دانستند و
سعی کردند از این فضا استفاده مطلوب کنند .یکی از سایت ها
به نقل از حاضران در صحنه تصادف نوشت « :نیکزاد را دعای
هزاران خانواری که طی سه سال گذشته واحدهای مسکونی
مهر تحویل شان شده ،از مرگ نجات داد ».این درحالی بود
که فرمانده پلیس راه شرق استان تهران در گفت وگویی علت
تصادف خودروی وزیر راه و شهرس��ازی را سرعت غیرمجاز
اعالم کرد و گفت« :خودرو حامل وزیر را هو شهرس��ازی که
صبح روز پنج ش��نبه قصد بازدید از پروژه های مسکن مهر
شهرستان دماوند را داشت در جاده فیروزکوه -دماوند به علت
تخطی از سرعت مجاز و عدم توانایی کنترل وسیله نقلیه دچار
سانحه شد ».سرهنگ کورانی ادامه می دهد « :اخبار منتشره
در مورد ترکیدگی الستیک خودرو صحت ندارد و در بررسی
صحنه تصادف خط ترمز چند ده متری خ��ودرو حامل وزیر
مشاهده می شود ».وی همچنین شایعه نقص فنی خودرو را
رد کرده و می گوید « :این خودرو هیچ گونه نقص فنی نداشته
و کارشناسان با بررسی صحنه ،سرعت غیرمجاز و عدم توانایی
کنترل خودرو را علت اصلی وقوع این حادثه اعالم کردند».
مدیر کل رواب��ط عموم��ی وزارت راه و شهرس��ازی اما نظر
متفاوتی با پلیس دارد .او سرعت غیرمجاز ماشین حامل وزیر
بهمن م��اه 1389ب��رای افتتاح پروژه های مس��کن مهر به
اذربایجان غربی سفر کرده بود ،اولین حادثه هوایی را تجربه
کرد؛ اما خوشبختانه در ان حادثه به کسی اسیب نرسید.
در این حادثه ،ملخ های بالگرد حامل سرپرست وزارت
راه و ترابری هن��گام برخاس��تن با س��اختمان هنگ مرزی
شهرس��تان ماکو برخورد کرد و بالگرد پ��س از چرخیدن به
دور خود دوباره روی زمین نشس��ت .در پی این حادثه ،گفته
می شود س��اختمان هنگ مرزی ماکو هم با خسارت جزئی
مواجه شده است .این بالگرد از نوع شنوک و 15سرنشین و
پنج خدمه داشت .عالوه بر نیکزاد ،استاندار اذربایجان غربی
و برخی دیگر از مقامات استانی و وزارت مسکن و شهرسازی
و تعدادی خبرنگار در این بالگرد بودند .شاید نزدیکی نیکزاد
و رئیس دولت بود که او را در رکاب دکتر به جلس��ه پرسش و
پاسخ نمایندگان از مجلس کشاند .نیکزاد به همراه چند وزیری
که پرس��ش های نمایندگان ارتباط با وزارتخانه انها داشت
س دولتی
ترجیح داد در این روز مهم که ب��رای اولین بار رئی
در جمهوری اسالمی به مجلس فراخوانده می شود ،در کنار
محمود احمدی نژاد از درهای ساختمان سبز پا به صحن علنی
مجلس بگذارد تا رابطه نزدیک او و دکتر به نمایش گذاشته
س دولت
شود .نباید از این نکته به راحتی عبور کرد که چرا رئی
ترجیح داد از میان همه همکارانش نیکزاد را به محل رویارویی
با نمایندگان ببرد؟
برخی از تحلیلگران معتقدند که نی��ک زاد همان حلقه
مفقوده اجرایی ش��دن تئوری پوتین -م��دودف دولت دهم
است ،فردی که با پشتکار و سختکوشی تالش می کند تا در
شهرس��تان ها از خود ردپایی مطلوب به جا بگذارد .بس��یاری
از جمله نمایندگان مجلس معتقدند او بیش��تر از راه سازی به
شهرسازی مشغول است و با ساختن مسکن مهر در شهرهای
کوچک و روستاها – که البته هزینه های سنگین ساخت وساز
و مشکالت اراضی ش��هرهای بزرگ را ندارد – سعی کرده تا
وجهه خدمتگزاری ،مهرورزی و دولت خدمتگزار را در چهره
شهرها و روستاهای کم جمعیت ترسیم کند تا به اتکای رای
انها ،در مقابل رای طبقه متوس��ط شهری ،بر صندلی ریاست
دولت یازدهم تکیه بزند .حضور متداوم او در برنامه های مختلف
سیما،بهبهان هافتتا حمسکن مهردرشهرهاوروستاهایمختلف
از او چهره ای مطرح س��اخته و این گمانه را قوت بخشیده که
کاندیدای اصلیدولتدر زیرپوست مسکنمهرمشغولفعالیت
انتخاباتی است .این گمانه ها با واکنش برادر کوچک او روبه رو
شد .اکبر نیکزاد ،برادر وزیر راه در گفت وگویی اعالم کرده بود:
« فکر نمی کنم ،چرا که بنده یک بار از ایش��ان س��وال کردم
و ایش��ان گفتند قصد ورود به انتخابات ریاس��ت جمهوری را
ندارندg ».
جوان درباره او می نویس��د« :اکبر نیکزاد انطور که از منابع اگاه
شنیده شده است ،در مسائل انتخاباتی ید طوالیی داشته و خود
چندین بار کاندیدای انتخابات های مختلفی نیز بوده اس��ت».
او که گفته می شود سابقه بازیکنی و مربیگری فوتبال را دارد،
سال گذش��ته نامه ای انتقادی به فدراس��یون فوتبال نوشت و
از برگزای بازی ش��هرداری یاس��وج و اس��تقالل در ورزشگاه
ازادی انتقاد کرد .یکی از نویس��ندگان بومی استان کهگیلویه
و بویراحمد ،با اش��اره به جوانی اکبر نیکزاد در اس��تانداری این
استان می نویسد « :اکبر نیکزاد ،اس��تاندار جوان و باهوش این
اس��تان به روش و گون��ه ای دیگر می اندیش��د؛ اکنون جوانی
مالک بی تجربگی نیست ،چرا که اگر اکبر نیکزاد بی تجربه بود
در همین مدت کم به واسطه سن نه چندان زیاد خود در گرداب
منفعت طلبانحاشیه سازگرفتارمی شدکهتاکنونچنیننشده».
او ادامه می دهد « :یکی از بارزترین ویژگی های مدیریتی نیکزاد
بی توجهیوالبتهقاطعیتدرمقابلکالمچاپلوسانمتملقاست؛
انجا که در برخی جلس��ات تنها از مدیران خود اصل مطلب را
می خواهدg».
27
محمود احمدی نژاد؛
مرتضی اقا تهرانی؛
واگذاری بخشی از اختیارات
تعطیلی درس اخالق در دولت
خبرنامه
استاد اخالق دولت از تعطیلی درس اخالقش برای دولتی ها خبر داد .مرتضی
اقاتهرانی گفت « :در اوائل کار دولت بنده روزهای یکشنب ه و چهارشنب ه برای اعضای
کابینه درس اخالق می گفتم».
وی افزود« :پس از تصدی نمایندگی مردم ته��ران در مجلس به دلیل لزوم
رسیدگی به امور نمایندگی روزهای چهارشنبه ایت اهلل حائری شیرازی به تدریس
اخالق پرداختند و بنده یکشنبه ها اخالق می گفتم».
اقاتهرانی ادامه داد « :در حال حاضر با اینکه اق��ای احمدی نژاد خیلی تاکید
دارند که جلسات درس بنده ادامه یابد ،اما به دلیل تمرکز بر کار نمایندگی نمی توانم
به دولت بروم».
حجت االس�لام والمس��لمین اقاتهرانی ادامه داد« :برخی تصور می کنند که
تدریس اخالق همان 20دقیقه که مباحث مطرح می شود ،زمان می برد ،اما واقعا این
کار تقریبا یک روز کامل وقت بنده را می گرفت».
وی تصریح کرد« :شنبه ها می رفتم قم و از س��اعت 8صبح تا 12ظهر بعد از
تحقیق و مطالعه کت��ب مختلف ،متنی که قرار بود تدریس ش��ود تایپ می کردم و
ساعت یک خدمت ایت اهلل مصباح می دادم تا ایشان هم نظر دهند و بعد از اعالم نظر
ایشان دوباره متن را اصالح می کردم».
اقاتهرانی اضافه کرد« :حقیقتا عالقه مند بودم اخالقی که برای دولتی ها گفته
شود در شان رئیس جمهور و اقایان وزرا باش��د و کم نمی گذاشتم ،اما االن فرصت
این کار را ندارم».
استاد اخالق دولت گفت« :در بین دوستان دولت ،خود اقای احمدی نژاد بیش
از همه درباره موضوعاتی که مطرح می کردم ،مباحثه و چالش می کرد و بنده هم اگر
پاسخی داشتم ارائه می کردم واال در جلسه بعد به سواالت پاسخ می دادم».
اقاتهرانی خاطر نش��ان کرد« :اگر واقعا مطلبی را از دوستان دولت می دیدم،
در جلس��ه ای [خصوصی] با اقای احمدی نژاد بحث می کردم و می گفتم که عزیزم
این نگاه یا این کار اشتباه اس��ت ».وی تصریح کرد « :البته اقای احمدی نژاد هم
اهل بحث اس��ت و اگر ابهامی درباره موضوعی وجود داش��ت ،وظیفه می دانستم
ان را روش��ن کن��م و بنابرای��ن با هم صحب��ت می کردی��م تا موضوع ب��ه خوبی
تبیین شودg ».
مثلث شماره138
مرتضی حاجی؛
بنیاد باران برنامه ای ندارد
بر اساس نامه ای که به تازگی از سوی هیات دولت به همه وزیران و مسئوالن ارشد
دولتی ابالغ شده ،رئیس جمهور تمام اختیارات ،وظایف و مسئولیت های خود در مجامع،
شوراها ،هیات های امنا ،کارگروه ها ،کمیته ها ،کمیسیون ها ،هیات ها و سایر عناوین مشابه را
به وزیر یا وزیران عضو این جلسات ،محول کرده است .بر اساس این نامه ،تایید یا امضای
صورت جلسات مربوطه نیز جزو اختیارات تفویضی خواهد بود.
سعیدجلیلی؛
پاسخ به اظهارات ضد ایرانی حریری و جنبالط
بیروت -در پی اتخاذ مواضع سعد حریری ،نخست وزیر س��ابق لبنان و ولید جنبالط رئیس حزب
«سوسیالیست ترقی خواه دروزی لبنان» درخصوص سفر س��عید جلیلی به بیروت ،دبیر شورای امنیت
ملی کشورمان قبل از ترک لبنان ،در پاسخ به خبرنگاران به این سخنان پاسخ داد .سعد حریری ،رئیس
حزب المستقبل در لبنان که از دو س��ال پیش به فرانسه و عربس��تان فرار کرده و حاضر به بازگشت به
کشورش نیست ،در اظهاراتی خشم خود را از سفر سعید جلیلی ،دبیرکل شورایعالی امنیت ملی کشورمان
به لبنان ابراز داشته و گفت که به این س��فر در شرایط کنونی که «ملت
سوریه در معرض انواع جنایت ها ،قرار دارند» خوشامد نمی گوید.
وی برخالف مقامات رس��می لبنان مدعی شد که این سفر با
منافع ملت لبنان تناقض دارد .اما سعید جلیلی که در اذر 89در
تهران از سعد حریری استقبال کرده بود ،در پاسخ به این سخنان
بدون انکه نامی از حریری ببرد ،س��عی کرد خاطره اس��تقبال
گسترده ایران از نخست وزیر وقت لبنان را که از جریان مخالف
مقاومت( 14مارس) بود به وی یاد اور شود .وی در ادامه گفت:
ی مقامات رسمی لبنان از تمامی
«ما در دوره های مختلف به تمام
طیف های سیاسی و مذهب های مختلف که به عنوان نماینده لبنان
به کشورمان سفر کرده اند خوش��امد گفته و از انها به خوبی استقبال
کرده ایم ».جلیلی تصریح کرد« :متاس��فانه قدرتی که ام��روز بر مبنای
بیداری اسالمی ملت ها در حال ش��کل گیری است ،به جای اینکه علیه
رژیم صهیونیستی و پشتیبانان انها باش��د ،معطوف به مسائل داخلی
در منطقه ش��ده است ».وی تاکید کرد« :کس��انی که شدیدترین
تحریم های اقتصادی را علیه س��وریه اعمال می کنند؛ اس��لحه
می فرستند یا به رفتارهای تروریستی در سوریه دامن می زنند،
نمی توانند دوست سوریه باشند ».اما ولید جنبالط ،رئیس
ت ترقی خواه دروزی لبن��ان دیگر مقام
حزب سوسیالیس��
لبنانی بود که با اشاره به سفر دبیر شورای امنیت ملی ایران
به لبنان از وی خواسته بود به امور داخلی ایران از جمله حل
قیمت مرغ در تهران بپردازد.
جلیلی سعی کرد پاسخ به جنبالط را مانند شخصیت
این چهره متزلزل لبنانی در قالبی طنز بدهد و گفت« :ایران،
قیمت م��رغ که ج��ای خ��ود دارد؛ ماهواره را ه��م به فضا
می فرستدg ».
سفیر ایران در فرانسه
مرتض�ی حاج�ی ،وزی�ر دول�ت
خاتم�ی درب�اره برنام�ه بنیاد ب�اران برای
ریاس�ت جمهوری این�ده گفت�ه اس�ت:
«این بنیاد علمی اس�ت و تا جایی که بنده
خب�ر دارم برنام�ه ای ب�رای انتخاب�ات
ن�دارد ،البت�ه م�ن االن در بنی�اد ب�اران
س�متی ندارم».وزی�ر ام�وزش و پرورش
دول�ت اصالح�ات البت�ه خاطرنش�ان
ک�رده اس�ت« :در جری�ان برنامه ه�ای
اصالح طلب�ان نیس�تم ».وی در واکن�ش
به برخ�ی اخبار مبن�ی بر نام�زدی اش در
انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری گف�ت:
«کاندی�دای انتخابات ریاس�ت جمهوری
نمی شوم».
28
احتمال کاهش غنی سازی در برابر
لغو تحریم ها
س��فیر ایران در فرانس��ه می گوید« :مذاک��ره درباره
غنی سازی 20درصدی ،مستلزم مذاکرات همزمان در مورد
پایان دادن به تحریم هاست».
علی اهنی در گف��ت وگو با «بنوا فوک��ون» خبرنگار
اژانس خبری داوجونز ( )Daw Jonesبا اشاره به برگزاری
اجالس سران جنبش غیرمتعهدها در تهران ،سیاست تحریم
و انزوای ایران را بی اثر توصیف کرد.
داوجونز در این باره نوش��ته اس��ت« :ب��ه گفته یک
دیپلم��ات عالی رتب��ه ایرانی ،دی��دگاه این کش��ور در قبال
س��ناریویی مبنی بر کاهش درصد غنی سازی هسته ای در
مقابل پایان تحریم ها ،بس��ته نیس��ت .این اظهارات نشان
می دهد که با وجود ناتوانی کاترین اشتون ،مسئول سیاست
فرمانده نیروی دریایی ارتش ؛
واکنش به برگزاری مانور مین روبی د ر خلیج فارس
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسالمی ایران ،گفت« :امریکا فکر می کند با اعالم
برگزاری مانور مین روبی در خلیج فارس می تواند ایران را تحت تاثیر ق��رار دهد ،اما این موضوع
واقعیت ندارد .مدیریت تنگه هرمز و کنترل کامل منطقه دست ایران است».
امیر دریادار حبیب اهلل سیاری ،فرمانده نیروی دریایی ارتش ،گفت « :ایران بزرگترین تامین
کننده امنیت منطقه خلیج فارس است».
فرمانده نیروی دریایی ارتش با اش��اره به برگزاری بزرگترین مان��ور مین روبی امریکا در
خلیج فارس ،افزود « :ایران از امریکا مواضع اینچنینی بس��یار دیده است ،تصمیمات ،حرکات و
رزمایش های واشنگتن تاثیری بر جمهوری اسالمی ایران نمی گذارد ».وی ادامه داد« :امریکا
فکر می کند با اعالم برگزاری مانور مین روبی در خلیج ف��ارس می تواند ایران را تحت تاثیر قرار
دهد ،اما این موضوع واقعیت ندارد».
سیاری در پیامی به کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس ،گفت« :کشورهای حاشیه جنوب
خلیج فارس بدانند که با دست گذاشتن در دست استکبار جهانی نمی توانند برای خود اقتدار به وجود
اورند و بهتر است که به توانمندی خود و مردم خود متکی باشند ».وی تصریح کرد « :امنیت منطقه
خلیج فارس را جمهوری اسالمی ایران با همکاری کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس به راحتی
تامین می کند و نیازی به حضور سایر کشورها نیستg ».
اسفندیارمشایی:
توهین ها زیاد است
حبیب اهللعسگراوالدی
متکی از گزینه های جبهه پیروان است
دبیرکل جبهه پی��روان خط امام(ره) و رهب��ری درباره کاندیدای جبه��ه پیروان برای
انتخابات ریاست جمهوری سال 92و در پاسخ به این س��وال که ایا متکی گزینه شماست؟
می گوید « :انشااهلل؛ اقای متکی یکی از افرادی است که به عنوان گزینه مطرح است ،اما هنوز
صحبتی در این رابطه نشده است ».وی در پاسخ به این سوال که ایا اقای پورمحمدی گزینه
جبهه پیروان هستند یا خیر نیز گفت« :اقای پورمحمدی هم شخصیت خوبی هستند ،اما ما
هنوز در این باره بحثی نداشته ایم».
عس��گراوالدی درباره س��ا زو کار جدید جبهه پیروان برای انتخابات ریاست جمهوری
«م��ا دو کار را در دس��تور کار خود داری��م ،اول برنامه
ا ظها ر د ا ش��ت :
این��ده و دیگر هی��ات همراهی اس��ت ک��ه باید با
رئیس جمه��ور
باشند».
رئیس جمهور
دبیرکل جبهه پیروان خ��ط امام(ره) و رهبری
در پاسخ به این س��وال که ایا جریانات اصولگرا دوباره
می خواهند در قالب س��اختار جبهه متح��د وارد رقابت
ش��وند یا خیر ،متذکر ش��د« :خیر ،جبهه متحد باید
بازنگری شود».
او در عین ح��ال گفت��ه اس��ت« :از تمام
نامزدهای اصولگرا می خواهم که در تبادل نظر
ب��ا یکدیگر نهایت��ا دو نف��ر را ب��رای انتخابات
ریاست جمهوری مطرح کنند».
عس��گر اوالدی با بیان اینکه هر شخصی
که توسط ش��ورای نگهبان تائید ش��ود برای ما
صالح اس��ت ،خاطرنش��ان ک��رد« :همانطور که
دیدیم ش��ورای نگهبان در انتخاب��ات دوره نهم
مجل��س از رد صالحیت افراد هراس��ی پیدا نکرد
از این رو توفیق اصولگرای��ی مجلس نهم بیش از
مجلس هشتم است و این در حالی است که برخی
از چهره های شناخته شده مجلس قبلی توسط مردم یا
شورای نگهبان رد صالحیت شده اندg ».
زمان اغاز تحریم های جدید در تابس��تان اخیر علیه ایران،
می گوید در صورتی که حسن نیتی از سوی «طرف مقابل»
وجود داش��ته باشد ،چنین تفاهمی
می تواند حاصل شود .اهنی
افزوده است که مذاکره
درباره غنی سازی 20
درص��دی ،مس��تلزم
مذاک��رات همزمان
در مورد پای��ان دادن
ب��ه تحریم هاس��ت.
اظهارات اهنی نیز نشان
می دهد ک��ه ایران
خبرنامه
خارجی اتحادیه اروپا و س��عید جلیلی ،مذاکره کننده ارش��د
پرونده هس��ته ای ایران برای توافق در مورد تاریخی برای
مذاکرات مجدد ،دولت ایران از تالش ب��رای یافتن راه حل
دست برنداشته اس��ت .اما موضع ایران همچنین بر شکاف
موجود بین دو طرف تاکی��د دارد .غرب تاکنون انگیزه کمی
در مورد کاهش تحریم ها نش��ان داده اس��ت و همیش��ه در
درجه اول خواهان بحث بر س��ر کاهش غنی سازی اورانیوم
بوده است».
این اژانس خبری ادامه داده اس��ت« :هرچند وقتی از
علی اهنی ،سفیر ایران در پاریس ،سوال می شود که اگر غرب
پیشنهاد پایان تحریم ها در مقابل محدود کردن غنی سازی
اورانیوم در حد پنج درصد را ب��ه ایران بدهد ،ایران چه
واکنشی نش��ان خواهد داد؟ وی می گوید
چنی��ن «مبادل��ه ای» می تواند مورد
بررس��ی قرار گیرد .این دیپلمات
در اعالمی نادر خط��اب به یک
س��ازمان خب��ری بین المللی از
معاون سیاسی وزیر کشور می گوید« :وزارت کشور نظرات خود را برای
اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری در قالب یک الیحه به هیات دولت
فرستاده و هر زمان که بررسی این الیحه به پایان برسد ،به مجلس شورای
اسالمی نیز ارائه می شود».سیدصولت مرتضوی ،معاون سیاسی وزیر کشور ،با
اشاره به کسب امادگی های الزم از سوی وزارت کشور برای برگزاری انتخابات
ریاست جمهوری گفت« :ما در هماهنگی کامل با شورای نگهبان قانون اساسی در
حال مراحل امادگی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری هستیم».
مثلث شماره138
اسفندیار رحیم مشایی می گوید « :امروز با وجود اینکه خدمات دولت همانند ُدر ،تاللوء داشته
و این خدمات در کشور بی سابقه و چندین برابر دوران مشابه است ،هجمه های وسیع و توهین های
بسیاری علیه دولت صورت می گیرد».
مشاور ارشد رئیس جمهور با اشاره به اینکه البته ارزش گذاری واقعی خدمات هرگز ان چیزی
نیست که توسط انس��ان ها صورت می گیرد ،بلکه باید خداوند ارزش اصلی اعمال انسان را مورد
محاسبه قرار دهد ،گفت« :عده ای هستند که به دلیل جاه طلبی ،فرصت طلبی و دنیاطلبی شانه های
خود را زیر بار مس��ئولیت های س��نگین می برند که انجام انها هیچ ارزش و اج��ری نزد پروردگار
نخواهد داشت».
رحیم مش��ایی با بیان اینکه بسیار مناسب اس��ت که انس��ان ها ،به خاطر نقص هایی که در
کارهای خود نسبت به هم داشته اند از یکدیگر عذرخواهی کرده و حاللیت بطلبند ،خاطرنشان کرد:
«بسیاری از ما ممکن است در مواقعی اشتباه کرده و در تصمیمی نادرست مشارکت داشته و یا از
ان حمایت کرده و یا در برابر تصمیمات درست و به حق از خود مقاومت نشان داده باشیم که باید
در ازای انها حاللیت بطلبیم».
س دفتر رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد « :امروز با وجود اینکه
رئی
خدمات دولت همانند ُدر ،تاللوء داشته و بسیار برجسته و روشن بوده و همگان اذعان دارند که این
خدمات در کشور بی سابقه بوده و چندین برابر دوران مشابه کار صورت گرفته است ،هجمه های
وسیع و توهین های بسیاری علیه دولت صورت می گیرد ،چرا که بسیاری از کسانی که در خدمات
مشارکت ندارند ،تصور می کنند اگر رئیس جمهور و یا دولت را بخاطر خدماتشان تشویق کنند ،این
تشویق ها شامل حال انها نمی شود ،در حالی که خدماتی که انجام می شود متعلق به مردم ،نظام،
قران و برامده از اعتقاد به خداستg ».
بررسی اصالح قانون انتخابات در هیات دولت
اماده است تا در رابطه با برنامه هسته ای خود انعطاف نشان
دهد».
داوجونز ادامه داده است« :با این همه اهنی گفته است
چنین گزینه ای صرفا در صورتی می تواند در نظر گرفته شود
که غرب متعهد شود که اورانیوم غنی شده 20درصدی مورد
نیاز ایران را تامین کرده و همچنین به تحریم های اقتصادی
خود علیه ایران پایان دهد ».اهنی گفته است« :ما در عین
حال که به تعهدات خود مبنی بر پیمان منع گسترش سالح
اتمی پایبند هستیم ،برنامه هسته ای را بدون درنظر گرفتن
تحریم ها ادامه می دهیم ».او همچنین گفته است که ایران
می تواند در مقابل اقدامات شدید اخیر که برای ضربه زدن به
درامدهای ایران اتخاذ شده اند ،استقامت کند.
س��فیر ایران در پاریس گف��ت« :انه��ا می پندارند که
می توانند اقتصاد ایران را به زانو دربیاورند ،اما بعد از دهه ها
تحریم ،مطمئن باشید همان طور که در گذشته ثابت شده،
ما این تحریم ها را به فرصت هایی برای خود تبدیل خواهیم
کردg ».
29
مرور رسانه ها
عکس های خبری
جمعیازشعرا
هفتهگذشتهبهدیدار
رهبر معظم انقالب اسالمی
رفتند
رسانه ها در هفته ای که گذشت
ماجراهای خاوری
یاسین سیف االسالم
علی اکبر صالحی هفته گذشته
راهی استانبول شد تا درباره
زائران ربوده شده ایرانی در
سوریه رایزنی کند
خبرنامه
مثلث شماره138
در این روزه��ای گرم و بلن��د که تابس��تان رمضانی
رخداد های سیاسی اگر چه با کمی ارامش بیشتر ،اما همچنان
ادامه دارند .از مجموعه فعالیت ه��ای معطوف به انتخابات
ریاس��ت جمهوری گرفته تا رقابت های تنگاتنگ نهادهای
حاکمیتی با هم .س��عید مرتضوی به رغم رای دیوان عدالت
اداری هنوز رئیس س��ازمان تامین اجتماعی است و مجلس
شورای اسالمی هم همچنان از قابلیت های فرهنگی خود
دفاع می کند و در برابر پروژه جنجالی فیلم الله می ایستد .در
این میان احتماال خوشایند ترین خبرها در رسانه های مختلف
دیدارهای مرسوم رهبر معظم انقالب اسالمی با گروه های
مختلف جامعه به مناسبت ماه مبارک رمضان است .ایشان
در دیدار هفته پیش خود با دانشجویان دل ،ذهن ،تفکرات و
اراده مردم را کانون تهاجم نرم دشمنان دانستند و خاطرنشان
کردن��د« :انها به صراح��ت می گویند بای��د کاری کنیم که
ایرانیان محاسباتش��ان را عوض کنند ،یعن��ی به این نتیجه
برس��ند که ادامه ایستادگی در مقابل اس��تکبار و زورگویان
جهانی به نفع انها نیست و افس��ران جنگ نرم باید با درک
این هدف گیری دشمن ،به طور صحیح با ان مقابله کنند».
مسافرت فائزه هاشمی
سعید جلیلی در سفر منطقه ای
بر مزار شهید عماد مقنیه
حاضر شد
ازمایش موفقیت امیز نسل
جدید فاتح 110بازتاب های
گسترده ای در دنیا داشته است
30
فائ��زه هاشمی رفس��نجانی ،دخت��ر رئی��س مجمع
تش��خیص مصلحت نظام و از محکومان فتنه ۸۸کش��ور
را به مقصدی نامعلوم ترک کرده است .وی از سوی دادگاه
انقالب به اتهام فعالیت های تبلیغی علیه نظام به شش ماه
حبس و پنج سال محرومیت از عضویت و فعالیت در احزاب،
گروه ها ،انجمن ها ،فضای مجازی و همچنین فعالیت های
فرهنگی و مطبوعاتی محکوم شده است .روزنامه وطن امروز
به نقل از وکیل وی نوشته است « :وی برای یک سفر کاری
ایران را ترک کرده و با شروع سال تحصیلی جدید به ایران
بازمی گ��ردد ».وکیل خاندان هاش��می ادام��ه داد« :فائزه
هاش��می مدیر گروه حقوق دانشگاه ازاد اس�لامی است و
به زودی به ایران باز می گردد ».علیزاده طباطبایی در پاسخ
به این سوال که چرا با وجود صدور حکم حبس برای فائزه
هاشمی از س��وی قوه قضائیه ،حکم وی اجرا نشده است،
اظهار داش��ت« :برای اجرای حکم فائزه هاش��می چندین
مرتبه اقدام شده ،ولی زندان خالی وجود ندارد».
افول تحولخواهان؟
روزنام��ه ای��ران در ش��ماره هفدهم مردادم��اه خود
یادداش��تی را منتش��ر کرده که در ان از تضعیف جریانات
موسوم به اصولگرایان تحولخواه س��خن گفته شده است.
این روزنامه نوش��ته است« :به نظر می رس��د ،دوران افول
اصولگرایان تحولخواه فرا رسیده است .ایثارگران و رهپویان
گویا باید مجددا در س��اختار خود بازنگری کنن��د و این بار
تحولی عظیم در اتخاذ سیاس��ت های میدانی و تشکیالتی
در پیش بگیرند .صحنه سیاس��ی کش��ور چندی است که
با تغییراتی بنیادی مواجه ش��ده اس��ت ».در این یادداشت
همچنین امده اس��ت« :جمعی��ت ایثارگران ب��ا همراهی
رهپویانی ها ،همیش��ه نقش مح��وری در س��ازوکارهای
انتخاباتی بازی کرده ان��د .مکانیزم هایی ک��ه عمدتا برای
وحدت در میان طیف ه��ای مختلف اصولگرای��ی در نظر
گرفته شده ولی به نتیجه ای غیر از وحدت منجر شده است.
از سازوکار 5+6برای مجلس هشتم گرفته تا کمیته وحدت
7+8مجلس نه��م .علیرضا زاکانی ،دبی��رکل رهپویان نیز
همیشه پای ثابت این سازوکارها بوده است!»
بازگشت مرتضوی
روزنامه تهران امروز گزارش��ی درباره پرونده س��عید
مرتض��وی و دع��وای بین دول��ت و دیوان عدال��ت اداری
منتش��ر کرده اس��ت .در این گزارش امده اس��ت :در حالی
که دول��ت همچنان در مقاب��ل رای دی��وان عدالت اداری
مقاومت ک��رده ،حجت االس�لام محمدجعف��ر منتظری،
رئی��س دی��وان عدال��ت اداری گفته اس��ت« :دوس��تانه
یاداوری می کنی��م که اقای��ان وارد عرصه تقاب��ل با رای
قضایی نش��وند ،چرا که به هر حال رای ص��ادره ولو انکه
به ان عالقه مند نبوده ی��ا از ان راضی نباش��ند ،از انجا که
از مج��رای قانونی صادر ش��ده اس��ت ،باید اجرا ش��ود».
در ای��ن گ��زارش همچنی��ن امده اس��ت« :مع��اون اول
رئیس جمهور معتقد است که سازمان تامین اجتماعی یک
موسسه انتفاعی عمومی است .وی در این خصوص گفته که
حکم ابطال ریاست مرتضوی بر صندوق تامین اجتماعی از
سوی دیوان عدالت اداری نافذ نیست».
نقد سفر
رامنی به
انگلیس در
نیوزویک
پاسخ به کواکبیان
مصطفی کواکبی��ان ،دبیرکل حزب مردمس��االری
نس��بت به اظهارات صادق زیبا کالم درب��اره اصالح طلب
بودنش واکنش نشان داده است .زیباکالم نیز در گفت وگو
با خبر انالین تصریح کرده« :من دلیل عصبانیت و ناراحتی
اقای کواکبیان را نفهمیدم .مطالبی که ایش��ان گفته بودند
مثل اینکه من در س��ه دهه گذش��ته 30بار از این ش��اخه
به ان ش��اخه پریدم و مطالبی از این نوع ،نظر ایشان است.
خوب بود که حداقل برای مخاطبانش��ان به جای 30تا سه
تا مصداق از این شاخه پریدن های من را ذکر می کردند».
زیبا کالم همچنین تصریح کرده« :اصالح طلب کسی است
که خواهان ازادی زندانیان سیاسی است ،کسی که خواهان
برگرداندن دانش��جویان محروم اس��ت ،کسی که خواهان
ازادی مطبوعات اس��ت ،کس��ی که خواهان کنار گذاشتن
نظارت استصوابی ش��ورای نگهبان است .اصالح طلبی که
مغلقه زبانی نیست ،اصالح طلبی یعنی داشتن امیال و ارزوها
و خواسته ها برای جامعه ایران».
ماجراهای خاوری
پایگاه خبری جهان یادداش��تی را منتش��ر کرده که
در ان به بخش��ی از س��خنرانی رئیس جمهور که گفته بود:
«مدیر عامل بانک ملی را چه کس��ی ف��راری داد؟ ما؟! من
مکاتبه کردم با تمام مراجع مسئول ،گفتم این رد پا ،این اقا،
این اقا و این اقا فراری دادند .این کلید مسائل ،بیاورید ببینید
تا مسائل روشن شود .چرا ان را بهانه کرده اید و هر روز دولت
را متهم می کنید؟» ضمن انتشار تصویر نامه اشتغال به کار
خاوری در بانک ملی با امضای مع��اون اول رئیس جمهور
نوشته اس��ت« :با توجه به تصویر منتشر شده از حکم ابالغ
معاون اول رئیس جمهور مبنی بر حضور خاوری در بانک ملی
باید از مسئوالن پرس��ید چه کس��ی وی را منصوب کرد و
فراری دهندگان خاوری چه کسانی می توانند باشند؟» g
مثلث شماره138
استقبال باهنر
روزنامه رسالت نوشته است که محمد رضا باهنر با بیان
اینکه جریان انحرافی حتی ی��ک نماینده در مجلس ندارد،
گفت« :جریان انحرافی جریان ضعیفی است ،اما افکارش
خطرناک است و هرکس که به این جریان نزدیک باشد باید
پاسخگوی افکار عمو باشد ».نایب رئیس مجلس همچنین
درباره وحدت اصولگرایان تصریح کرده« :ما از این موضوع
اس��تقبال می کنیم و امیدواریم همچنان ک��ه در انتخابات
مجلس جامعه روحانیت مبارز با همدلی جامعه مدرس��ین
حوزه علمیه ق��م موجب وحدت میان اصولگرایان ش��دند،
این روند برای انتخابات اینده نی��ز ادامه یابد و جبهه متحد
اصولگرایان به کار خود ادامه دهد ».وی در مورد برنامه های
جامعه اسالمی مهندسین برای انتخابات ریاست جمهوری
گفته اس��ت« :ما نمی خواهیم مس��تقل عمل کنیم و البته
نبرد اطالعاتی
وس��عت نفوذ ایران در نبرد اطالعاتی ب��ا حریفان تا
کجاس��ت؟ این سوالی اس��ت که س��رمقاله نویس کیهان
تالش کرده تا به ان پاس��خ دهد .وی نوشته است« :انچه
در این مجال سزاوار یاداوری است ،تقاطع محیط سیاسی
داخلی و فعل و انفعاالت و رقابت های همیشگی ان با جنگ
اطالعاتی و نرم دشمن است .رصدگران سیاسی و اطالعاتی
در جبهه دشمن معتقدند بدون بیرون کشیدن پنجه قدرت
خود از زی��ر پنجه اقتدار ای��ران ،پکیج پروژه ه��ای انان در
مناطق گوناگون خاورمیانه تهی از دستاورد خواهد ماند».
وی ادام��ه داده اس��ت« :وحدت ش��کنان و «خ��ود
فربه گران» در هر موقعیتی که باشند ،مورد طمعند چرا که
گارد انها نسبت به هرکس که به شرکت سهامی قدرت انها
بپیوندد و ادعای مساعدت و شراکت داشته باشد باز است.
اینجاس��ت که مناطق نفوذ سیاس��تمداران در عرصه های
مدیریت و رس��انه و حزب و حلقه و باند ،دچار الودگی و به
شدت ویروسی می شود؛ فرقی هم نمی کند این حوزه نفوذ
مربوط به اجزایی از دولت و مجلس و مجمع تشخیص و قوه
قضائیه و شهرداری باشد».
خبرنامه
اصالح طلبی زنده
نجفقلی حبیبی هفته گذش��ته در گفت وگو با روزنامه
ارم��ان و در واکن��ش به ادع��ای تضعی��ف اصالح طلبان
گفته اس��ت « :مش��خصا با توجه به نمونه ه��ای موجود و
اظهارنظرهایی که از س��وی همین اف��راد اصولگرا انجام
می ش��ود ،چنین ادعایی با واقعیت بیرون��ی انطباق ندارد.
مشاهده می کنیم که مدام س��خنانی از سوی جریان رقیب
اصالح طلب��ان یعنی اصولگرای��ان در ارتباط ب��ا این گروه
زده می ش��ود ک��ه گاه��ی هم��راه ب��ا تعابی��ر تند اس��ت
و ای��ن خ��ود بهتری��ن مدع��ا ب��رای اثب��ات پویای��ی
مجموع��ه ای اس��ت ک��ه رقیب��ش از حض��ور ی��ا
فعالیت��ش احس��اس نگران��ی و ه��راس می کن��د».
وی تصریح ک��رده« :اصولگرایان نگرانن��د که در صورت
لحظه ای غفلت ی��ا کوتاهی ،مجبور ش��وند مرکب کنونی
عرصه قدرت را ب��ه اصالح طلبان واگذار کنن��د .تمام این
مس��ائل که در زمینه فعالی��ت و وجود جری��ان اصالحات
به وجود امده ،ناشی از وجود پایگاه اجتماعی اصالح طلبان
است».
برداش��ت من از صحبت های دوس��تان موتلف��ه نیز چنین
مطلبی نبوده و معتقدم موتلفه مثل گذشته با دیگر دوستان
اصولگرا همکاری خواهد داشت».
رضا سراج در
گفت و گو با
سایت فردا
به بررسی
تحوالت
سوریه
پرداخته
است
مجله تایم به
رقابت های
انتخاباتی
امریکا
پرداخته
است
پیروزی های
پی در پی
ورزشکاران
ایرانی
تیتر نخست
رسانه های
داخلی شد
31
نقد و نظر
همبستگی جمعی ایرانیان
طال در خانه
ایرانیان
چگونه ورزش جای
سیاست و اقتصاد
را می گیرد؟
نقد و نظر
مثلث شماره 138
32
داوود حشمتی
1
نقدونظر
مثلث شماره 138
کم کمچشم ها،گوش هاواذهانبهسمتلندنمی چرخد؛
جاییکهسی امیندورهبازی هایالمپیکتابستانیجهانبرگزار
تجهانمعاصر
می شود.لندنبی شکیکیازقطب هایسیاس
است ،اما این روزها نه از دریچه سیاست که از پنجره ورزش همه
را به خود مشغول کرده.
مسئوالن انگلیسی سال هاست برای برگزاری این رویداد
تدارک می بینند .در یک سال گذش��ته در رشته های مختلف،
المپیک ازمایشی برگزار کردند تا با ازمون و خطا معایب برگزاری
این مسابقات را برطرفکنند.
المپیک را از هر زاویه ای که نگاه کنید قابل بررسی است.
اگر ورزش دوست باشید المپیک و رکوردهایش برایتان جذاب
است .اگر سیاستمدار باشید دقایق بسیاری سرگرمتان می کند و
مهمتر اینکه رویدادی است که در ان همه ملت ها حضور دارند.
همه برای باال بردن پرچم کشورشان تالش می کنند .حتی اگر
فردی عادی باشی باز هم نمی توانی خود را از تب و تاب المپیک
دور نگه داری و نس��بت به ان بی تفاوت باش��ی؛ در یک کالم
المپیکهمهرامسحورخودمی کند.
زیر س��ایه این هیجان همه چیز رنگ می بازد و به تعادل
می رسد.هیجاناتفروکشمی کند.خبرهایتحوالتخاورمیانه
در رسانه ها کم رنگ می شود .کسی س��راغی از تونس ،مصر،
مبارک و بن علی نمی گیرد .برای هیچ کس مهم نیست یونان در
بدترین شرایط اقتصادی مجبور به انجام ریاضت های اقتصادی
است ،اسپانیا با مشکالت مالی روبه روست یا بدهی های دولت
امریکا چند هزار میلیارد دالر اس��ت؛ تنها چیزی که همه به ان
توجه دارند ،ساعات مسابقات و شمارش تعداد طال و نقره است.
در این فضا اتفاقات مهم بسیاری البه الی اخبار مربوط به
المپیک گ م می شود؛ اتفاقاتی مثل مبارزات انتخاباتی و سفرهای
تبلیغاتی اوباما و رامنی .اس��تعفای کوفی عنان از کمیته ای که
س��ازمان ملل متحد برای صلح در سوریه تش��کیل داده بود.
درگیری های مرزی ترکیه و س��وریه .دیگر برای کسی مهم
نیست که درگیری ها در سوریه چند کش��ته برجای گذاشته.
ارتش سوریه چگونه با مخالفان در حلب مشغول جنگ است
و هیچ کس سراغی از شیعیان لبنان نمی گیرد؛ المپیک همه را
مسحور خود کرده.
ورزش و همبستگی ایجاد شده ناشی از رقابت دردو دیدگاه
موردتوجهجامعه شناسانقرارگرفته؛عده اینقشهنجارسازی
ت ورزش��ی را مهم بیان کردند و
و تعادل ناش��ی از تنازع و رقاب
برخی ورزش را پدیده ای چند الیه می دانند.الکساندر سوروکین،
جامعه شناس روسی معتقد اس��ت« :در دنیای امروز ،با بزرگتر
شدن جوامع ،قوانین مربوط به ورزش عام تر شده و هنجارهای
فراگیرتری پیدا کرده اند .به همین دلیل تا حد زیادی به عنصر
همبستگیتحتتاثیررقابتسالمتوجهشدهاست».
امیل دورکیم ،جامعه شناس «کارکردگرا» که بر نقش و
اهمیتجامعهتاکیدداردوبابهره گیریازنظریهسیستم ها،جامعه
را مانند ماشین و سیستم دارای کارکردهایی می داند معتقد است
که وحدت افراد به هم وابسته ( )associatedدر نهایت واقعیت
اجتماعی و جامعه را می سازد .افراد در ارتباط با یکدیگر هستی
جمعی جدیدی را می س��ازند که از ان به «موجودی اخالقی»
تعبیر می کند؛ ش��خصیتی جدید متولد می شود که یکدیگر را
فراگرفته و در خود می گنجاند .دیگر دو ش��خص مجزا و تمایز
وجود ندارد ،بلکه یک شخص وجود دارد .به این ترتیب می بینیم
که در زمان برگزاری یک مسابقه عموم افراد جامعه با احساس
همگراییبهدنبالیکپیروزیواحدهستندکهدرورزشکارشان
تجلی پیدا می کند و این همان «موجود اخالقی» را پدید می اورد
کهسببهمبستگیبیشترمی شود.
عالوه بر این ویلفردو پارتو ،جامعه ش��ناس و فیلس��وف
ایتالیایی در مباحث خود که بیشتر غرایز انس��ان را مورد توجه
ق��رارداده و در میان انها بر غریزه «بق��ای مجموعه» و غریزه
«تدابیر»تاکیدکرده،معتقداست«:هرچهغریزهاولباعصبیت،
اظهار وجود ،خشونت و همبستگی شدید توام بوده و بیشتر جنبه
هیجانی و عاطفی دارد ،غریزه دوم بیشتر بعد عقالنی انسان را
بیانمی کند؛چنانچهدرجوامعگذشته،اگرایندوغریزهدرحالت
تعادل قرار می گرفتند ،جامعه نیز متعادل می شده ،ولی اگر یکی
از این غرایز نسبت به دیگری اهمیت بیشتری می یافت ،جامعه
به سمت عدم تعادل و در بیشتر مواقع ،به سوی خشونت پیش
می رفت .بر این اساس ،یکی از اتفاقاتی که در دنیای مدرن افتاده،
تالش برای افزایش تعادل میان این دو غریزه بوده و در چنین
شرایطی ،ورزش زمانی می تواند عامل همبستگی شود که در
ان غریزه بقای مجموعه و غریزه تدابیر در حالت متعادلی نسبت
به یکدیگر قرار گرفته باشند».در عین حال ،برخی معتقدند که
ورزش یک پدیده چند الیه بوده و نقش «شکل دهنده هویتی» و
ایجاد«همبستگی» رانیزدرجامعهایفامی کند.
در این زمینه« ،پی یر بوردیو» ،جامعه ش��ناس فرانسوی
معاصروخالقمفاهیمیچون«سرمایهفرهنگی»امراجتماعیرا
یداندوتاکیدمی کند«:مانمی توانیم
یکواقعیتتفکیک ناپذیرم
صرفا با یک دیدگاه یا یک رویک��رد ،به امر اجتماعی بپردازیم،
بلکه باید ترکیبی پویا از رویکردهای مختلف جامعه شناس��ی،
انسان شناسی ،روان شناسی ،سیاسی و اقتصادی را مورد بررسی
قرار دهیم .همچنین نمی توانیم در تحلیل امر اجتماعی ،فقط به
روش های کمی توجه کنیم».
بوردیو از این منظر وارد بحث سیاسی ورزش می شود و
می گوید« :امر ورزش��ی ظاهرا یک امر غیرسیاسی است ،ولی
در واقع میدانی برای رقابت بر سر قدرت است ».از سوی دیگر،
بوردیو عقیده دارد که مردم داوطلبانه وارد سازمان های ورزشی
می شوند و از طریق رقابت ،خش��ونت خود را تخلیه می کنند.
حکومت ها نیز سازمان های ورزشی را به رسمیت می شناسند،
چرا که از طریق انها می توانند به بسیج و فتح توده ها دست یابند.
پتانسیلقدرتیکهدرورزشوجوددارد،سببمی شودگروه های
مختلف مانند احزاب سیاسی و س��ندیکاها ،کلیساها و مراکز
سرمایه داری وارد عرصه ورزش شوند .به این ترتیب مشاهده
می شود که ورزش در دنیای امروز عامل بسیار مهم اجتماعی
است و از انجا که جامعه جهانی به سمت منازعه حرکت کرده،
ورزش نیز اهمیت بیشتری پیدا می کند .ورزش به عنوان یک
پدیده اجتماعی ،در عین حالی که می تواند غریزه اظهار وجود
ادمیراتقویتکند،تاثیربسیارمثبتینیزدرشکل گیریوتقویت
همبستگی و هویت های کوچک و بزرگ گروهی ،قومی و ملی
داشته و در عین حال ،این قابلیت را دارد که از گسیختگی ،هرج و
مرج و جنگ تا حد زیادی جلوگیری کند.
برخالف اینکه گفته می ش��ود پنج حلقه المپیک ،نماد
همبستگی پنج قاره اس��ت ،در عمل ورزش در این مسابقات،
به عنوانمحیطیبرایرقابتشناختهمی شودودرتقویتهویت
وهمبستگییککشورتاثیرگذاراست.
همانطورکهدانشمنداندربعدفردیمعتقدهستندبخش
قابل توجهی از شخصیت انسان ،در مدرسه و گروه های همبازی
شکل می گیرد و در چارچوب تیم های ورزشی در مدرسه و کوچه
ظهور پیدا می کند ،مفاهیم عمیق اجتماعی مانند هویت جمعی،
تعاون ،قانون پذیری ،سازماندهی تقویت شده و در ابعاد وسیع تر،
بازتابانهابرهمبستگیملیدیدهمی شود.
از سوی دیگر ،ورزش س��ازوکاری مناسب و موثر برای
نزدیک کردن خرده فرهنگ ها در یک کش��ور اس��ت .اهتزاز
پرچم و پخش س��رود ملی یک کشور در مس��ابقات جهانی،
بازگوکننده وحدت ملی در ان کشور است و غرور ملی را به همراه
دارد؛ پدیده ای که دقیقا این روزها شاهد ان هستیم .منازعات
امریکا ،چین و روس��یه خود را به عرصه ورزش کشیده؛ تا انجا
که ورزشکاران چینی از اینکه نتوانستند بعد از سال ها تالش در
«کارخانه های قهرمان سازی چینی» مدال طال کسب کنند ،از
طرف جامعه طرد و مورد نکوهش قرار می گیرند .در نگاه مردم و
مطبوعات چین این تنها مدال طالست که ارزشمند است؛ چرا
که تنها در این صورت سرود ملی چین نواخته خواهد شد .از نگاه
انهاداشتنمدالنقرهیعنینمادشکست.
در ابعادی کوچک تر درست مانند این مسائل را می توان در
ت ورزشکاران کشورمان
اوضاع داخلی ایران مشاهده کرد .موفقی
در مدال اوری خصوصا از نوع طال به مذاق مردم ایران خوش امده
وباعثشدهتابسیاریازمشکالتفراموششود.اینروزهادیگر
خبری از باال و پایین رفتن قیمت مرغ نیست .هیچ خبرگزاری و
رسانه ای راجع به صف های مرغ چیزی نمی نویسد .انگار یکباره
تب عرضه و خرید مرغ فروکش کرده یا به دست معجزه ای همه
مشکالتوگرفتاری هایاینحوزهبرطرفشدهاست.
المپیکوبازی هایان،فوتبالورزشمحبوبوپرطرفدار
را هم از رونق انداخته .تا انجا که عادل فردوس��ی پور ،مجری
مشهور برنامه مطرح ٩٠که در حوزه فوتبال حرف های بسیاری
برای گفتن دارد ،برنامه المپیکی وزنه ب��رداری را مجری گری
می کند و اتفاقا انقدر تحت تاثیر شرایط هیجان زده می شود که با
مشاهده روند مدال اوری کشورمان می گوید« :اگر با همین روند
جلو برویم رقیب چین خواهیم بود» .اما این تنها عادل نیست که
هیجان زده شدهو بهدنبال شمارشطالونقره هایبازی هاست.
همه جا می توان ح��رف المپیک و مدال ها را ش��نید .در
شبکه های اجتماعی دیگر خبری از مخالفان و موافقان نظریات
سیاسی نیست .بیشترین حجم اخبار و نظرات مربوط به المپیک
اس��ت .هر کس به نوبه خود تالش می کند تا اخبار مختلفی در
رابطه با المپیک و موفقیت های ورزشکاران ایرانی در المپیک
ارائه کند.
صداوسیما تحت تاثیر شرایط قرار گرفته و در گزارشات ان
می توان صحنه های بسیاری از شادی های تماشاگران ایرانی
مقیم خارج که سال های سال کمتر دیده می شد را مشاهده کرد؛
انگار همه چیز تغییر کرده و المپیک همه را مسحور خود کرده.
قیمت ارز در روزهایی که ورزشکاران ایرانی مشغول جمع کردن
مدال های طال بودند نزدیک به ٢٠درصد افزایش یافت و از مرز
٢١٠٠تومان گذشت ،اما واکنش زیادی مشاهده نشد .در حالی
که پیش از این باال و پایین شدن حتی ١٠تومان در قیمت ارز
همه توجه ها را به خود معطوف می کرد .در همین شرایط است
که قیمت پژو ٢٠٦به باالی ٢٠میلیو ن تومان رسید.
بازار مرغ ،ارز ،مس��کن و خودرو ام��ا در هیاهوی ورزش
گم شده .مسئوالن به ورزش��کاران تبریک می گویند .در این
وضعیت مهم نیست که چطور باید مهار قیمت اجناس و کاالها
یا رفع مشکالت سیاسی و اجتماعی را به دست گرفت؛ چرا که
المپیک همه را مسحور خود کرده.
موفقیت در عرصه المپیک یا س��ایر رقابت های جهانی،
می تواند ش��ور و ش��وق ملی ب��رای ارتق��ای توانمندی ها در
عرصه های متنوع را نزد عموم م��ردم دامن بزند .هنوز فاصله
کشور ما در بسیاری از رش��ته های ورزشی با قافله جهانی زیاد
است .این فاصله ها را باید رفع کرد و نشان داد که استعدادها و
ظرفیت های ایرانی بسیار وسیع است و می تواند در زمینه های
مختلفسرامدهاباشد.
یکوتاه
تازمناف عمل
یحاض رنیس
طهیچ کس
در این شرای
ی وسعه صدر
نبرکنارش��دهنی زباچشم پوش
یمدیرا
بیاید،حت
تکنند .از همین
یراتقوی��
یمل
شمی کنن دتاهمبس��تگ
تال
روست که کریم صفایی ،رئیس سابق فدراسیون تیروکمان که
رفتنش از این فدراسیون حرف و حدیث های فراوانی را به همراه
داشتحاضرنیست منافع شخصی رابرمسائلملیترجیحدهد
و با دامن زدن به حاش��یه های برکناری اش از این فدراس��یون
ورزش کشور در المپیک را به حاشیه بکشدمانند احمددنیامالی.
در واقع پیرو زی ها و کامیابی های ورزش��ی دیگر رنگ و بوی
شخصی ،حزبی ،جناحی و حتی دولتی ندارد .این دستاوردهای
ورزشکاران از دید عموم مردم متعلق به کل «ایران اسالمی»
استکه«یکپارچگی»و«همبستگی» رااینروزهابیشترتجربه
می کند.موفقیت های کاروان ایران دقیقا همان چیزی بود که ما
می خواستیم .همان چیزی که جامعه می خواست .همان چیزی
کهدوستداشتیم اتفاقبیفتد.ورزش گویسبقتراازسیاستو
اقتصاد ربوده است و طال به خانه ایرانیان امدهg .
33
گزارشی متفاوت از لندن 2012
نقدونظر
ایرانی تر از ایران خودمان
مثلث شماره 138
مصطفی شوقی /لندن
2
وارد اتاق 52که می شوی ،بوی خاک اشنا را می شنوی؛
کتیبه ای بزرگ از نیاکان تو و تو حیران که در این ملک چه
می کنند،تکه ای از میهن! از کنار مصر که می گذری(؟!) ایران
است .در نقشه جغرافیا اما این دو همسایه هم نیستند ،اما انها
قدم بلندی از مصر تا ایران ،هند و چین برداشته اند .این قدم
بلند که هزار هزار کیلومتر اس��ت برای انها ،برای تو داالنی
باریک است و پله ای سنگی که ش��اید از همان سنگ هایی
باشد که از جان تو کنده اند.
راه��روی ای��ران(؟!) هم��ان اتاق 52اس��ت .ش��اید
40متر مربع؛ اما به حساب و کتاب هم بیندیشی اینجا همه
تاریخ توس��ت که در این 40متر ج��ای داده اند؟ می روی در
صف مدرس��ه ای ها ،معلم می گوید« :اینجا ایران اس��ت...
در خاورمیانه و تمدن بزرگی داش��ته که جنگ های زیادی
کرده اند ،اما قس��متی از اثار باقیمانده ش��ان اینجاس��ت»...
پسر صورت کک مکی که جزوی از شناسنامه فرزندان این
خاک است ،می پرسد« :ان چیس��ت که در شیشه است»...
معلم می خندد و بچه ها را از جلوی سرباز هخامنشی می برد
روبه رو؛ یعنی چند متری می روند جلوتر وسط ان 40متری.
معلم می خندد و می گوی��د «:این اولین ل��وح ازادگی مردم
جهان است ».همان پسر می پرد و می گوید خیلی مهم است
و معلم که کالس درس تاریخ��ش را اورده اینجا ،می گوید:
«خیلی »...تو می مانی که چه بگویی ...اینجا کالس درس
است و معلم اشکارا دارد دروغ تحویل می دهد که اینها خیلی
جنگ کرده اند ،اما منشور ازادگی و برابری داشته اند .علی از
رفقای همراه را شیر می کنیم که برود جلو و به معلم بگوید
34
که این چیس��ت و ان جنگ ها برای چه بوده ...معلم اخمی
می کند و بچه هایش را می برد ،مصر! ش��اید انجا بگوید که
این مومیایی ها برای خوردن بوده و ساختمان های ما بهتر از
اهرام اس��ت ...وهکذا .موزه بریتانیا ،موزه نشان دادن قدرت
سرزمینی است که روزگاری مدعی بودند در ان افتاب غروب
نمی کند؛ نمایش استعمار ملت ها.
این اولین مواجهه ایران��ی ما بود با لن��دن 2012که
فرقش با تمام سال های گذشته و اینده اش به همین 2012
بودن اس��ت که المپی��ک در ان برگزار می ش��ود؛ بهانه ای
انگلیسی برای نشان دادن همه داشته ها و نداشته هایشان.
لندن س��ومین المپیک خود را در حالی برگ��زار می کرد که
بحران اقتص��ادی اروپا و جه��ان را مثل توفان��ی بزرگ در
برگرفته و همین کافی است که استفاده از رویدادی اینچنینی
برای رونق اقتصاد انگلیس کافی باش��د ،پ��س اینجا همه
چیز اقتصادی اس��ت .از کوکاکوال که در بهت و حیرت همه
اهل ورزش و اقتصاد جلوی ورزش��کاران در گفت و گوهای
مطبوعاتی پس از مدال،نمایان اس��ت تا پوستر های بزرگ
سامس��ونگ که گوش��ه دیگر کار را گرفته .المپیک لندن
بی شک اقتصادی ترین المپیک در تمام ادوار تاریخ است؛ از
باستان تا اخردنیا ...شاید .المپیک با انچه این روزها در لندن
می گذرد ،به سه دوره تاریخی تقسیم می ش��ود؛ دوره اول ،
دوره ش��کل گیری جنبش المپیک و ساختن ارمان های ان
که خیلی هم بر مبنای اخالقی که ما در نظرمان است شکل
نگرفته است .اصالت انسان ،لیبرالیسم و سکوالریسم مبانی
پنج حلقه المپیک طی اولین دوره المپیک مدرن تا المپیک
بارس��لون بر جریان ورزش اماتوری اولین دوره بازی های
المپیک بود .پ��س از دو دوره المپیک ناقص در ش��وروی و
امریکا (تقابل شرق و غرب) با بارس��لون از شکل اماتوری
البته بر مبنای همان اصول تبلور یافته وارد جریان حرفه ای
شدن ش��د؛ در این میان اما در سال 2000و اتن سیاست در
پس زمینه المپیک شکلی عینی یافت تا اینکه در لندن اقتصاد
و سیاست با یکدیگر هم پیمان ش��دند و حاال در مرحله سوم
می توان گف��ت که المپیک در حال پوس��ت اندازی اس��ت؛
چه انکه اصالت نه اصول اخالق��ی نیم بند جنبش المپیک
است ،بلکه اقتصاد و سیاس��ت در رقابتی مسالمت امیز سایه
انداخته روی پنج حلقه .لندن از ای��ن نظر نقطه عطف همه
المپیک هاس��ت .از همان فرودگاه هیترو لندن که پلیس��ی
محجبه مس��لمان بنگالدش��ی تبار مهر ورود را کوبید روی
پاسپورت ام تا همان فرودگاه هیترو که باز پلیسی مصری تبار
خروج مان را زد ،همه روزها بیشتر از هر جای دیگری اینجا
در لندن مسلمان دیدم؛ پلیس های مسلمان ،راننده مسلمان،
فروشنده مسلمان و ...وجه همه این مسلمانی انها نمادهای
اسالمی فردی بود که با خود داشتند .بانوان حجاب کامل و
صفت و سخت و اقایان ریشی نه نشانه دیانت که نشانی از
اسالم .عمران ،پلیس پاکستانی تبار که با همان لباس کامل
پلیسی ،کلت و دس��تبد به کمر و گازاش��ک اور به بازو وقتی
فهمید ایرانی هستیم اول از همه س��راغ امام خمینی(ره) را
گرفت و بعد از سیاس��ت های ایران گفت .من فقط توانستم
در ان بهت و حیرتم و فروریختن تصورات قبلی ام یک سوال
بپرسم که ایرانی ها چگونه اند و او در حالی که می خندید تنها
گفت بسیار دوستشان دارم .همین موضوع را از یک هندی،
ادریس تونس��ی ،خانم عینبه کویتی و ...شنیدم .ایرانی ها در
این کشور نزد مسلمانان احترام دارند و من با تمام تصورات
قبلی خوشحال بودم .انها بیش��تر از هر چیزی مرا متعجب
کردند؛ گاهی از برخی از سیاس��ت های ای��ران که در داخل
دفاعی از ان نمی ش��ود ،جانانه دفاع می کنن��د و این حرف
محمد از بنگالدش برایم جالب بود که وقتی در فروش��گاه
وست فیلد معروف در مورد احمدی نژاد حرف می زد ،احساس
کردم نگاهی که انها دارند هیچ وقت ما نداشته ایم و چرا .یاد
ی افتادم که می گفت هیچ
حرف های یک روزنامه نگار قدیم
وقت رخت چرک هایت را روی طناب خانه ات پهن نکن و تو
به عنوان یک روزنامه نگار که از ایران امده می دیدی انهایی
که مدافع ایران هستند به طور واقعی نه ارمانی تنها رخت های
سفید و پاکیزه ات را روی طناب خانه دیده اند.
به محم��د بنگالدش��ی گفت��م چ��را از احمدی نژاد
دفاع می کند؛ خیلی راح��ت گفت که در کش��ور ما خیلی از
سیاستمداران یک دهم او هم جرات ندارند .بعد برای اولین
بار دیدم که مس��لمانی در لندن و فروشگاهی متعلق به یک
صهیونیست از ضد اسرائیلی بودن ایران گفت .اولین بار بود
که فردی را دیدم اینچنی��ن بی تکلف در لندن از اس��رائیل
س��خن می گوید .یک بار دیگر این مساله تکرار شد؛ موقعی
که برای دیدن مراس��م افتتاحیه به هاید پ��ارک لندن رفته
بودیم ،سیاهپوستی را دیدیم که بروشورهایی بر ضد اسرائیل
پخش می کرد .خیلی ها پس می زدند .اگهی های توماس را
از ترس و ما هم که گرفتیم او بیشتر از اینکه اگهی ساده اش
را دریافت کرده ایم از ایرانی بودنمان خوشحال بود .توماس
س��یاه پوس��ت ضد صهیونیس��م ،مثل خیلی از رسانه های
ایرانی ک��ه چند ماه پیش خب��ر از صهیونیس��تی بودن نماد
المپیک داده بودن��د اینجا نیز همان تبلی��غ را در هاید پارک
ازادانه برضد اس��رائیل می کرد اما خارج از این فضای س��بز
او عنصری نامطلوب است؛ ش��اید اینها تنها ظاهر باشد چه
انکه او در هاید پارک هم عنصری نامطلوب بود برای اربابان
سنتی و پنهان بریتانیا! جدا از مس��ائلی که گفتم تا روز اخر
این سوال برای من هنوز وجود داشت که چرا حداقل از هر
10نفری که می بینی در اینجا حداقل سه نفرشان مسلمان
هس��تند و البته نه مس��لمان مخفی که در ای��ن ماه مبارک
روزه دار و البته بر حفظ نمادهای اسالمی ش��ان به ش��دت
معتقد .خیلی از کس��انی که مس��ئول امنیتی بازی ها بودند
و به قول یکی از رفقا مس��ئول چک و خنث��ی در ورودی هر
چگونهورزشهمبستگی هایاجتماعیماراتقویتکرد؟
نصراهلل پژمان فر /عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
3
باور و عقیده من این اس��ت که ه��ر ان چیزی که در
جامعه امروز ما منجر به انس��جام ،وابس��تگی و دلبستگی
می ش��ود باید نس��بت به انها کار ویژه صورت گیرد .ورزش
یکی از این اسباب ،غرور ملی است .مس��اله ای که موجب
می ش��ود مردم ما بتوانند جایگاه منطق��ه ای و جهانی پیدا
کنند .در این میان الزم است اشاره کنم که بخشی از تحقق
غرور ملی به پیش��رفت های علمی مربوط می ش��ود .مانند
پیشرفت در موضوعاتی مثل نانو یا انرژی هسته ای .در واقع با
نقدونظر
تجلی غرور ملی
درالمپیک
پیشرفت هایی که در این زمینه به دست اورده ایم و با توجه به
اطالع رسانی هایی که انجام شد موجب شد تا مردم احساس
غرورکنند .زیرا همین مردم یک خانواده بزرگی را به نام کشور
ایران تشکیل داده اند .هر فردی می تواند با بروز توانایی ها و
با استفاده از قوه خود غرور ملی ایجاد کند .باید توجه داشته
باشیم این مسائل که باعث غرور می شود از طرفی زمینه رشد
و بلوغ جامعه را هم فراهم سازد .امروز وقتی فردی می تواند
با پیروزی های ورزشی کشور ما را در دنیا مطرح کند و برای
ما غرور ملی ایجاد کند سهم بزرگی را در پیدایش انسجام و
همبستگی اجتماعی در کشور ایفا کرده است.
به بیان دیگر در شرایطی که کش��ور به واسطه برخی
مس��ائل همچون تحریم ها ،گرانی ها و یا برخی اختالفات
سیاسی در شرایط خاصی به س��ر می برد اینگونه پیروزی ها
همانند انچه که در المپیک لندن رخ داد می تواند به انسجام
بیشتر در کشور و به تزریق روحیه میان مردم کمک شایانی
کند .حال انکه پیروزی ها و این مدال های رنگارنگ مردم ما
را از قومیت ها و گرایش های متفاوت به یکدیگر نزدیک تر
کرده و مرهم خوبی خواهد بود بر مشکالتی که برای انها در
جامعه وجود دارد .اما در عین حال بر این باورم که نباید این
ویژگی را به معنای خاص محدود به ورزش کرد در واقع ما
انتظار داریم ضمن اینکه ورزشکاران ما چنین پیروزی هایی
را به دس��ت می اورند به بحث های اخالقی نیز توجه داشته
باش��ند و از این نظر نیز اس��وه و نمونه ش��وند .افرادی مثل
پوریایی ولی موفق ش��دند هم از نظر ورزش��ی و هم از نظر
اخالقی نمونه شاخص و خوبی در کشور ما شوند ،اما متاسفانه
برخی از ورزشکاران در عین اینکه در عرصه ورزش برای ما
افتخار افرین هس��تند ،اما در عرصه های رفتاری و اخالقی
رتبه قابل قبولی ندارند که امیدوارم این مشکل نیز با مدیریت
صحیح حل شود .به هر حال امروز وزرشکاران ما در المپیک
موفق شدند باردیگر برای کشور ایران افتخار افرین باشند،
بنده هم به عنوان یک نماینده مجلس به این عزیزان تبریک
می گویم و امیدوارم در دیگر عرصه ها نیز موفق باشند .این
جوانان ورزشکار بار دیگر موجب مطرح شدن نام ایران در
دنیا شده اند و با اوردن این مدال ها فارغ از اینکه این جوانان از
کدام منطقه ایران هستند موجب خوشحالی ،غرور ،انسجام
و وحدت ملی ش��دند ،بنابراین نیاز مبرم داریم تا روز به روز
این ورزش��کاران را برای ورود به مس��ابقات بین المللی در
همه زمینه ها اماده کنیم تا همین همبس��تگی ها موجود را
تقویت کرده و به ملتی منس��جم ترو متحد تر تبدیل شویم.
مساله مهمی که امروز بیش از همیشه در تاریخ انقالب به ان
احتیاج داریم .در حالی که دشمنان این مرزو بوم هر روز به این
مملکت فشار می اورند ما بیش از همه احتیاج به وحدت داریم.
کافی است به انچه که در این چند روز در عرصه ورزش کشور
در المپیک لندن گذش��ت دقت کنیم و به رصد تاثیراتش در
جامعه بپردازیم ان وقت به اهمیت این مساله پی می بریم که
چنین اتفاقاتی چه تاثیر شگرفی در وضعیت کشور داردg .
مثلث شماره 138
ورزش��گاه ،مس��لمان بودند .البته این خارج از مرکز خبری
بود ،تنها جایی که مثل یک پادگان اداره می ش��د ،انجا بود
و ارتش بریتانیای کبیر و س��ربازانش بی تکل��ف در رعایت
م��وارد امنیت��ی از کوچکترین چی��ز هم نمی گذش��تند .در
ورزشگاه ها وضعیت اما فرق داشت ،بیشترشان یا پاکستانی
بودند ی��ا هندی ک��ه چک و خنث��ی می کردند.راس��تی در
زیر پوست این شهر البته هندی ها و پاکستانی ها همه کاره اند؛
از هر فرقه ای مسلمان یا هندو که با ان سربند های معروف و
ریش بلند حضوری محسوس داشتند در لندن.
ی مهاجر مثل همه مهاجر ها زندگی در
ایرانی ها اما قوم
غربت را با چیزی از ایران به یاد دارند .کافی است تو به خیابان
اجویرود بروی و در میان پایتخت عرب های لندن ،بهترین
قرمه سبزی که در بیرون خانه خورده باشی ،نوش جان کنی.
«رستوران ایران »گل سرس��بد ذائقه ایرانی در مرکز لندن
است .غذاهای ایرانی را در خارج از ایران ،اینجا در رستوران
ایران می توانی بخوری که در اینجا همیشه چند ایران هستند
کنجکاو به انچه در خانه پدری می گذرد .تو وقتی می گویی
همه چیز در امن و امان اس��ت ،متعجب می شوند و توضیح
می خواهند که یکی از رفقا در این س��فر همیشه در پاسخ به
این تعجب ها جاده تهران و کرج را مث��ال می زند که در ایام
تعطیالت از بس مسافر ش��مال دارد ،ترافیک است .من هم
که خانه ای در مجاورت همین ج��اده موصوف دارم به تایید
سرتکان می دهم .ایرانی هایی که به ایران می ایند و می روند،
جان کالم ما را می دانند و گاهی بر صدق ان شهادت می دهند
و ایرانی هایی که سال هاست در این ملک به سر می برند شاید
در دوگانگی خود شب ،خواب ایرانشان را ببینند.
نداشتن سفارت ایران در لندن شاید مهمترین مشکل
ایرانی هاست .ساختمان س��فارت مثل ایران خودمان بسیار
زیباس��ت و برازنده ایران .اما خالی افتاده؛ برای ما که مسافر
چند روزه این ش��هر بودیم بس��ته بودن خانه ایران در لندن
س��خت بود و مثال برای اس��تقبال باالترین مقام ایرانی که
نماینده یکی از س��ازمان های دس��ته چندم که مقر سازمان
بین المللی اش لندن بود،امده بود؛ چه مهربان مردی .بماند
که ایرانی های این کشور که تعدادشان اصال کم نیست باید
با این خالی بودن سفارت به سختی سر کنند .مرکز اسالمی
لندن البته خانه همه ایرانیان است ،در شب های خاص و ویژه
و سه شنبه شب ،شب ضربت خوردن علی (ع) بود .احیای ماه
رمضان در مرکز اسالمی لندن به بامسمایی مراسم تهران
نبود ،اما در چنین شب هایی باید قصد غربت کرد و تو در اینجا
در غربت چند روزه ات احیا داری .بعد از مراس��م اش دادند و
تهرانی تر از هر تهرانی در لندن ش��ب قدر را احیا می کنی...
قبول باشد .از یک طرف به رودخانه بزرگ ،طرفی دیگر باند
هواپیما در امتداد دریاچه و سمت راس��ت ،ریل ترن قطار و
لو نقل با یک
روبه رو اتوبانی دو طبقه .چهار عنصر اصلی حم
فانتزی فوق العاده زیبا،تله کابینی بزرگ که از سوی به سویی
دیگر می رود؛ کدام سو؟!
ایس��تگاه بعدی .EXCELاز دور در محاصره کش��تی،
قطار ،هواپیما و ماش��ین .تجربه ای بزرگ برای یک رویداد
بزرگ .اینجا در ابتدا گویی نمایشگاه بین المللی لندن است
یا خواهد بود -یکی از مدیران مرکز خبری به ما می گویداکسل؛ نمایشگاه بین المللی و مرکز برگزاری کنفرانس های
انجمن بین المللی و ضیافت های بزرگ است که در المپیک
لندن هفت رشته اصلی را در خود جای داده و در پاراالمپیک
شش رش��ته .در واقع اکس��ل س��النی یا به عبارت دقیق تر
سوله ای بزرگ اس��ت که پارتیشن بندی ش��ده ،از ورودی
یک تا ...هرکدام مربوط به رش��ته ای .مثال در ورودی سالن
جودو ،محوطه ای هفت هزار متری اس��ت برای استراحت،
تحویل وسایل برای ورود به س��الن ،دستشویی و ...بعد وارد
کریدورهایی می شوید که ش��ما را به سالن اصلی راهنمایی
می کند .سالن اصلی البته سازه ای موقتی است ،صندلی هایش
هم موقتی اند ،یک اس��تادیوم موقتی که بعد از مراسم جمع
می شود ،همه چیز در این سالن ورزشی پیش ساخته است و
انگلیسی ها حتی برای برگزاری این مسابقات زیرساخت های
عجیب و غریبی در اماکن ورزشی نساخته اند .تغییر کاربری
یک س��وله بزرگ امروز ورزش است،فردا ش��اید نمایشگاه
ماشین باشد یا جنگ افزارهای نظامی ،انقدر جا هست که
مثال می توان 10نمایشگاه کتاب برگزار کرد.
ورزشگاه پیش ساخته اکسل چند الیه است ،راهروهایی
بزرگ و کوچک ب��ه هم راه دارن��د ،اما در اینجا ورزش��گاه را
به خاطر کنترل جمعیت مسدود کرده اند و در هر پیچی فردی
را نگهبان گذاشته اند .بعد از اتمام مس��ابقه تماشاگران برای
رفتن به راهروی اصلی هدایت می شوند،اکسل 100هزار نفر
را می تواند در خود جای دهد ،این را همان مدیر مرکز خبری
می گوید و اینکه انقدر را ه است که این 100نفر به راحتی بیایند
و بروند .برای کنترل جمعیت ،راه ها هموار نیست هر 500متر
ش��یب مالیمی وجود دارد و س��رباالیی مالیمی ،فکرش را
بکنید که این همه جمعیت در سراشیبی و سرباالیی ،موجی
عظیم را ایجاد می کنند که خود رفتن جمعیت را ریتم می دهد.
ایرانی ها اما اگر از یک مکان بخواهند از المپیک لندن 2012
به نیکی یاد کنند ،ان مکان اکسل است .المپیکی های ایران در
این مسابقات بیشتر از هر جای دیگری در اکسل موفق شدند ،از
کشتی تا وزنه برداری و بوکس .نوشاد عالمیان در اکسل بود که
همه مردم ایران را شاد کرد؛ موفقیت او در اینجا شکل گرفت.
از مدال طالی قاسم رضایی تا مدال طالی بهداد سلیمی تنها
چند قدم بود .وزنه برداری روبه روی کشتی .ما خبرنگاران عادت
داشتیم ،اینقدر این سوله بزرگ چند کیلومتری را دویدیم که
باید مدالی هم به ما می دادند ،اما بیچاره مسئوالن کاروان از
وزارت ورزش تا کمیته المپیک ،به انها می گفتیم زود باشید،
پنج دقیقه دیگر بازی قاس��م رضایی ش��روع می ش��ود ،بلند
می شدند بدون تشریفات و محافظ می دویدند ،چه صحنه ای
بود .در شب طالیی کشتی فرنگی و وزنه برداری چند بار این
مراسم دویدن ها تکرار ش��د،البته یک چندباری هم برخی از
دوستان و مسئوالن راه را اشتباه رفتند ...در المپیک نباید راه را
اشتباه رفت .مسئولی که چندبار اشتباه رفته و شش سالی است
که می داند راه درست کجاست نباید دیگر در مسیریابی اشتباه
کند .اینجا شاید خانه المپیک برای ایرانی ها بود،جایی برای
موفقیت .چه انهایی که بیرون سالن اکسل بلیت نداشتند و باز
مثل هر مراسمی که ما برگزار می کنیم ،ناهماهنگی در هدایت
تماشاگران وجود دارد و بلیت کیمیا ست و ...الخ ،ایرانی ها بیرون
اکسل لپ تاپ ها را باز کرده بودند و زنده می دیدند ،طالی قاسم
ی و نقره سجاد انوشیروانی و احسان حدادی
رضایی ،بهداد سلیم
را ...طالیی ترین شب المپیک بود برای ایرانیان .بیشتر از هر
چیزی حس ایرانی بودن شان تبلور یافته بود .حتی اگر در اتاق
52موزه بریتانیا ایران را محصور کرده باشند و دزدیده باشند
و تاریخ اش را تحریف کنند؛ چه چیزی بهتر از ایران و ایرانی
در لن��دن 2012و ایرانی های اینجا به خ��دا هیچ تفاخری به
ایرانی های خودمان ندارند و ایرانی تر از ایرانی های خودمان
هستندg...
35
وقتی همه مردم خوشحال می شوند
فواید المپیک برای میزبان و میهمان
دکتر احسانی /استاد دانشگاه
4
نقدونظر
برگ��زاری المپیک در هر کش��وری تبعات بیش��مار
اقتصادی ،اجتماع��ی و فرهنگی در پی خواهد داش��ت که
بحث در مورد انها شاید ساعت ها وقت ببرد و از حوصله این
مطلب خارج باش��د ،اما به صورت مختصر می توان بخشی
از این ابعاد را مورد بررس��ی قرار داد .بی تردید نخس��تین را
در حوزه اقتصادی ش��اهد خواهیم بود؛ موضوعی که برای
کشورها اهمیت باالیی دارد و به همین دلیل است که همه
تالش خود را انجام می دهند تا در رقابت با س��ایر کشورها
این میزبانی را کسب کنند این است که بر خالف زمان های
قدیم دیگ��ر برگزاری روی��دادی مثل المپی��ک منحصر به
وزارت ورزش و مجموعه مدیریت ورزش کشورها نیست،
بلکه اکنون پای عالی ترین مقامات سیاس��ی از پادشاهان و
روسای جمهور و نخست وزیران کشورها هم به ان باز شده
اس��ت .چراکه تاثیرات مهم المپیک در توسعه زیرساختی و
سوداوری همه جانبه ان موضوعی است که ناخوداگاه نظام
سیاسی کشور میزبان را هم درگیر می کند .باید توجه داشت
که میزبانی المپیک در واقع به معنی توس��عه زیر ساخت ها،
پیشرفت صنعت هتلداری ،حمل و نقل ،توسعه صنایع هوایی
و فرودگاهی ،جاده ای و سایر مس��ائل مرتبط در این زمینه
اس��ت .از س��وی دیگر در بعد امنیتی هم نیروهای بسیاری
جدیدترین اموزش ها را دیده و حتی نیروهای محلی به منظور
مدیریت محالت در زمان برگزاری مسابقات تشکیل می شود.
در بعد فرهنگی و اجتماعی هم مس��لما وقتی که کش��وری
میزبان 200کشور دیگر است این موضوع افتخاری بزرگ
برای مردم ان سرزمین خواهد بود و بی تردید اثرات مثبتی
از نظر اجتماعی و فرهنگی در مناسبات مردم کشور میزبان
خواهد داش��ت .فراموش نکنیم که المپیک 2012لندن در
واقع سومین المپیکی بود که کش��ور انگلستان میزبانی ان
را بر عهده داش��ت که همین موضوع نش��ان دهنده تبعات
فرهنگی ،اجتماعی و حتی میراثی بزرگ برای این کش��ور
اس��ت .حال ش��اید با توجه به بحران اقتصادی در اروپا این
سوال پیش بیاید که ایا میزبانی المپیک برای انگلستان
و به صورت عمومی برای میزبان های ان به صرفه است.
پاسخ من مثبت خواهد بود چراکه همین تالش همه جانبه
کشورها برای گرفتن میزبانی المپیک با صرف هزینه های
زیاد خود گواهی بر این مدعاست .هزینه های کشورها برای
گرفتن میزبانی المپیک تنها محدود به زمان برگزاری نیست
و انها حتی برای گرفتن میزبانی و اینکه بتوانند از سایر رقبا
پیش��ی بگیرند هم هزینه های زیادی را می کنند .مسئوالن
برگزار کننده المپی��ک لندن هزینه برگ��زاری این رقابت ها
را در ح��دود 20میلی��ارد دالر پیش بینی ک��رده بودند که با
هزینه های امنیتی این رقم س��ه تا چهار میلیارد دالر دیگر
هم افزایش یافت .با این حال ش��اهد هس��تیم که در پایان
مسابقات 2تا 3میلیارد دالر سود خالص برای کشور میزبان
از طریق جذب سرمایه ،برنامه های تبلیغی ،جذب گردشگر و
سایر فعالیت های درامدزا در این مدت باقی خواهد ماند و به
همین دلیل است که تحت هر شرایطی تبعات اقتصادی این
رقابت ها به سود کش��ور میزبان خواهد بود .درکنار برگزاری
مثلث شماره 138
36
چنین رویدادی چندین هزار فرصت ش��غلی موقت و دائم
ی
ایجاد خواهد شد .در این دوره شاهد بودیم که با وجود فروش
بلیت رقابت ها به اسپانس��رها وقتی که بح��ث خالی بودن
جایگاه های تماش��اگران به وجود امد مس��ئوالن برگزاری
رقابت ها مجددا دس��ت به بلیت فروش��ی زدند که این خود
ی��ک درامدزایی مضاعف بود و اکنون ش��اهد هس��تیم که
دیگر س��الن ها و ورزش��گاه های محل برگزاری رقابت ها
مملو از جمعیت و تماش��اگر اس��ت .این رویداد همچنین بر
جذب گردشگر نیز تاثیر بس��یار زیادی خواهد گذاشت و نه
تنها گردشگران ورزشی بلکه گردشگران عمومی هم اکنون
تمایل بیشتری برای سفر به این کش��ور پیدا خواهند کرد.
ضمن انکه مجموع��ه اصل��ی المپیک پارک ه��م به طور
قطع بعد از رقابت ها جنبه یک اثر مل��ی را پیدا خواهد کرد و
همانطور که ورزشگاه اشیانه پرنده در پکن اکنون ویژه بازدید
گردش��گران اس��ت و برای ورود به ان باید بلیت خریداری
ش��ود ،به طور یقین المپیک پارک لندن هم همین وضعیت
را خواهد یافت .بنابراین ش��اهد هس��تیم که حتی برگزاری
این رویداد می تواند در زمینه هایی منجر به درامدزایی های
دائمی برای یک کشور شود .اما درکنار این موضوع به اثرات
روحی و روانی بر جامعه هم باید بیشتر پرداخت .رقابت های
المپیک برای بیش از 200کش��ور دنیا که در این مسابقات
نماینده دارند به صورت مس��تقیم پخش می شود .در همین
ایران شاهد هستیم که با هر موفقیتی چه شور و اشتیاقی در
میان مردم ایجاد می ش��ود ،دیگر چه برسد به کشور میزبان
که تمام این هیجانات در بطن ان قرار دارد .از س��وی دیگر
شهر و کشور میزبان المپیک در طول برگزاری این رقابت ها
میزبان مردمی از سایر کشورها ست که قطعا افراد کم پولی
نیستند که توانسته اند برای تماشای این رقابت ها خود را به
لندن برس��انند و انها عالوه بر ارز اوری برای کشور میزبان،
زمینه اشنایی با سایر فرهنگ ها را هم فراهم می کنند .ضمن
انکه همزمان با المپیک انواع فستیوال های مختلف شامل
فستیوال های موسیقی ،غذا و برنامه های فرهنگی دیگر به
جریان می افت��د و در واقع غیر از ورزش س��ایر عرصه ها نیز
در گیر این رویداد می ش��وند .در نهایت هم تبعات ورزش��ی
این رویداد برای کشور میزبان مثبت خواهد بود .انگلستان
مدال های طال را به 20رسانده و در رده سوم جدول قرار دارد؛
اتفاقی که برای ورزش این کشور بی سابقه بوده و نشان دهنده
تاثیر عمیق و برنامه ریزی گسترده در ورزش این کشور
است .از سوی دیگر جنبش المپیک قشر بیشتری
از جوانان و م��ردم را به س��مت ورزش متمایل
می کند و نه تنه��ا ورزش قهرمانی بلکه ورزش
همگانی را هم در کشور میزبان رونق می بخشد.
در مجموع معتقدم این المپیک در مسیر عبور از بحران
اقتصادی به سود انگلس��تان خواهد بود و تا اینجای کار هم
میزبانی خوب و قابل توجهی را از لندن شاهد بودیم .به هر
حال با اوضاع فعلی اروپا کشور انگلستان از عهده مدیریت
و پیش ب��ردن موفقیت امیز رقابت ها برامده اس��ت.اما واژه
همبستگی خود یکی از شعارهای مورد توجه در بازی های
المپیک اس��ت که نمونه ان در این رقابت ها دیده می شود،
وقتی که عالی ترین مقامات سیاسی و تمام افراد و چهره های
کشور در ان دخیل می ش��وند و مردم هم در قالب داوطلبین
در ان شرکت می کنند .این س��بب می شود تا مجموعه یک
کشور در مدت زمانی تمام تفاوت دیدگاه ها را کنار بگذارند و
در یک موضوع واحد ان هم موفقیت در المپیک متحد شوند.
مس��لما فرق نمی کند که مردم یک کشور دارای چه عقیده
و نظریاتی باش��ند .بدون تردید همه انه��ا از موفقیت های
ورزشکارانشان خرسند می ش��وند .این واقعیت را به صورت
کامال عیان در کشور خودمان هم شاهد هستیم .به خصوص
با موفقیت چشمگیر کاروان ایران همه مردم از این موفقیت ها
خوشحال می شوند ،چراکه ممکن است از نظر اجتماعی یا
سیاسی تفاوت ها و نظرات مختلفی وجود داشته باشد اما در
عرصه المپیک جایی که افتخار هر ورزشکار به پای تمامی
اعضای ان کشور نوشته خواهد شد ،دیگر این مسائل کنار
می رود و در این زمینه تمامی کشورهای حاضر در المپیک
این همبس��تگی و اتحاد را تجربه خواهند ک��رد و هر چقدر
که موفقیت ها هم بیش��تر شود فضای ش��ادی و همدلی در
جامعه رش��د چش��مگیرتری خواهد داش��ت .همانطور که
اکنون شاهد هس��تیم چگونه با موفقیت ورزشکاران ایرانی
در المپیک لندن بازتاب موفقیت های انان به عرصه اجتماعی
کشیده شده و مردم بسیاری ش��ب ها را به اطراف خانه این
قهرمانان می روند و با موفقیت انها در کنار یکدیگر به شادی
می پردازندg .
ورزش وحدت بخش
دکتر فضل اهلل باقرزاده -استاد دانشگاه تهران
5
بررسی کالن عرصه اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی
المپیک 2012لندن را باید از همان مراسم افتتاحیه اغاز کرد؛
مراسمی که به طور کامل تحت تاثیر نش��انه ها و پیام های
هویت اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی انگلستان بود و چندان
نشانه های ورزشی در ان به چشم نمی امد .به گونه ای که از
هر عرصه ای نمادهای معروف این کشور از ملکه انگلستان
گرفته تا جیمز باند و مستر بین به عناوین مختلف در افتتاحیه
نقش ایفا کردند و در واقع کش��ور میزبان با پیش کش��یدن
الیه های اجتماعی و سیاسی به نوعی قصد داشت تا ادعای
لیدر بودن خود در جهان را مطرح کن��د .در واقع از این نظر
انها بهترین استفاده را از مراس��م افتتاحیه کردند .اما شاید
موضوعی که همان ابت��دا نتوان از ان عب��ور کرد بحث جو
امنیتی بسیار سنگین در مس��ابقات المپیک بود و در همان
دهکده مسابقات ما حضور نیروهای امنیتی را که در فاصله
هر 50متر و تا بن دندان مس��لح ایس��تاده بودند احس��اس
می کردیم .اما به هر حال نباید فراموش کرد که رویدادی چون
المپیک توجه همه دنیا را به یک کشور معطوف می کند و این
توجه نه تنها معطوف به روزهای برگزاری رقابت هاس��ت،
بلک��ه در تمام مدت چهار س��الی که یک کش��ور به عنوان
میزبان دوره بعد معرفی می ش��ود این فرصت تبلیغی وجود
دارد و می تواند زمینه بهره برداری های اجتماعی ،فرهنگی
و سیاس��ی را فراهم کند .به همین دلیل اس��ت که تمامیه
کشورها برای گرفتن میزبانی المپیک نهایت تالش خود را
به کار می برند .حضور اسپانسر درامدهای پخش تلویزیونی
و تبلیغات و سایر امتیازها هرکدام در نوع خود برای میزبان
اثرات مثبتی را به دنبال خواهد داشت .ضمن انکه در همین
المپیک لندن شاهد بودیم که حتی برخی بهره برداری های
سیاس��ی و اجتماعی هم صورت گرفت .مانند زمانی که در
بازی تیم کره ش��مالی پرچم کره جنوبی به اهتزاز در امد یا
اتفاقاتی از این دس��ت ک��ه رخ داد .تص��ور می کنم تمرکز
تاثیر افتخارات جهانی
در انسجام ملی
تقریب گرایش های قومی توسط ورزش
جمشید جعفرپور /عضو کمیسیون فرهنگی
6
مدال هایی که در روزهای اخیر ورزشکاران ما به دست
اورده ان��د باعث غرور ملی ما ایرانیان ش��ده اس��ت .در عین
اینکه امیدوارم تعداد این مدال ه��ا در اینده افزایش پیدا کند
و معتق��دم قطعا این افتخ��ارات در ایجاد وحدت و انس��جام
ملی نقش بسزایی دارد .پرچم کش��ور ما در میان بسیاری از
کشورها به اهتزاز در امده است از این رو مردم ما بدون توجه
نقدونظر
ی و قبیله ای خود از ب��ه اهتزاز در امدن
به گرایش ه��ای قوم
پرچم کش��ورمان افتخار می کنند .در واق��ع وقتی می بینیم
جوانان ما در بین کش��ورهای مدعی موفق شده اند بار دیگر
پرچم ایران را به اهتزاز در اورند این مس��اله باعث غرور ملی
ما می شود .این پیروزی ها همانطور که اشاره کردم موجبات
انسجام ملی ایرانیان را نیز فراهم ساخته است به عنوان مثال
در پیروزی کشتی گیر مازندرانی ما نه تنها شادی و انسجام را
در مردم ان منطقه را مشاهده کردیم ،بلکه سراسر ایران از این
رویداد خرسند شدند .بنابراین هر چه ما در این زمینه خودمان
را تقویت کنیم در واقع به انس��جام و وحدت ملی میان مردم
ایران کمک کرده ایم .البته ذکر این نکته الزم است که ورزش
فقط یکی از عوامل ایجاد وحدت و انسجام در کشور است و
مسائل و میادین دیگری چون پیروزی در زمینه های مختلف
علمی و اکتشافات نیز از جمله دیگر عوامل وحدت و انسجام
محس��وب و موجب افتخار مردم ایران می ش��ود .اینچنین
است که مردم ما فارغ از گرایش��ات قومی و قبیله ای به این
مسائل نگاه ویژه ای دارند از این رو الزم است ورزشکاران ما
و افرادی که به نوعی با کس��ب مدال در جامعه اسوه و نمونه
می شوند به تعهدات اخالقی نیز توجه ویژه ای داشته باشند.
باید حتما به این نکته ظریف هم اشاره کنم که متاسفانه
برخی از ورزشکاران به اعتقادات دینی واخالقی نامتعهد
می ش��وند در واقع وقتی ورزش ما حالت حرفه ای به خود
می گیرد ورزشکاران از اخالق دور می شوند چرا که برخی
به دنبال قراردادهای میلیونی هستند و این مساله زمینه
غرور در بین ورزش��کاران را فراهم می کند و باعث افت
اخالق در بین انها می ش��ود .حال انکه مردم توقع دارند
این مس��ائل بر اخالق و روش و منش ورزش��کاران اثر
س��ویی نگذارد به همین دلیل تاکید دارم ورزشکاران ما
باید بیشتر مقید باشند ،زیرا جوانان ما از این ورزشکاران
الگو برداری می کنند .به عبارت دیگر مهم این است که
این قهرمانان اصالت خود را فراموش نکنند و با حرفه ای
شدن اخالق را کنار نگذارند تا همانطور که این پیروزی ها
در وحدت و انسجام ملی نقش بسزایی دارد از نظر اخالقی
نیز ورزشکاران بتوانند الگوهای مناس��بی برای جوانان
باش��ند .در پایان باید تاکید کنم که قطعا این پیروزی ها
و مدال اوری ها در انس��جام ملی موثراست و همه ما این
روزها از به اهتزاز در امدن پرچم کشورمان خوشحالیم و
امیدواریم این پیروزی ها همچنان ادامه داشته باشدg .
سایه بحران اقتصادی بر سر المپیک
مثلث شماره 138
بیش از اندازه روی دس��تاوردهای سیاسی و اجتماعی حتی
زمینه ساز کاهش کیفیت امکانات شد و از سوی دیگر بحران
اقتصادی اروپا و انگلستان به خوبی در جریان این مسابقات
خود را نشان داد .قیمت های سرسام اور و افسارگسیخته در
هتل ها و مراکز خدمات رسانی و فروشگاهی به گونه ای که
قیمت ها در لندن تا دو برابر ه��م افزایش یافت و همچنین
استقبال اندک تماشاگران از مسابقات خود گویای این مساله
بود .حتی در بازی های تیم فوتبال بریتانیا هم تعداد اندکی
تماشاگر به ورزش��گاه می امد و تنها در برخی رشته ها مانند
شنا ،دوومیدانی و دوچرخه س��واری که انگلستان قهرمانان
باسابقه ای داش��ت تا حدودی استقبال چش��مگیرتر بود .در
زمینه جذب گردشگر هم به مراتب استقبال کمتری نسبت به
المپیک های پکن و اتن در دوره های گذشته صورت گرفته
بود .بدین ترتیب با وجود نگرش های اقتصادی و اجتماعی به
این رقابت ها باز هم اثرات بحران اقتصادی بر این مسابقات
نمایان بود .حتی کاروان کشوری مانند فرانسه با هزینه هایی
پایین تر نس��بت به کاروان ورزش��ی ایران در این رقابت ها
ش��رکت کرده بود و پاداش هایی که برای م��دال اوران این
کشور در نظر گرفته شده هم از معادل پاداش وعده داده شده
برای مدال اوران کاروان ما کمتر بود .اما از سوی دیگر تبعات
فرهنگی و روانی المپیک در عرص��ه اجتماعی را نمی توان
نادیده گرفت .در همین روزهایی که ورزش��کاران ایرانی در
المپیک موفق به کسب مدال شدند شاهد بودیم چه شور و
اشتیاقی در کشور به وجود امده است .همین میزان را برای
انگلستانی تصور کنید که مدال های طالیش از عدد 20عبور
کرده و مسلما این موضوع به شدت در ایجاد فضای مثبت و
شادابی در جامعه این کشور تاثیرگذار خواهد بود و می تواند
تا مدت ها فضای مثبتی را بر روابط اجتماعی حکمفرما کند
و المپیک را به بخش��ی از خاطرات مردم این کشور تبدیل
س��ازد .ضمن انکه به دلیل افزایش چش��مگیر مهاجران در
کشور انگلستان اکنون ملیت های مختلفی به ویژه از اسیا در
این کشور به سر می برند و حتی گفته می شود که 25درصد
اهالی لندن را مسلمانان تشکیل می دهند که برگزاری چنین
رویدادی خود یک فرصت برای تبادل فرهنگی و برقراری
ارتباطات است و باز هم به دولت این کشور کمک می کند تا
از این طریق و به وجود امدن این ارتباط بین المللی در جهت
رویکرد سیاس��ی و اجتماعی خود بهره ببرد .از این فرصت
باید اس��تفاده کنم و بگویم که کاروان ایران بی تردید یکی
از نمونه ترین کاروان های المپیک��ی در لندن بود و موفقیت
مدالی ایران و رس��یدن تا جایگاه یازده��م جدول رده بندی
بازتاب بسیار گسترده و مثبتی در رسانه ها داشت که در نوع
خود بی نظیر و منحصر به فرد بود .قرار دادن دهکده المپیک
در جنوبی ترین و فقیرنشین ترین قسمت شهر لندن هم شاید
در بحران مالی ریشه داش��ت و حتی در اطراف این دهکده
هیچ پوشش گیاهی و استفاده از گل و طبیعت دیده نمی شد
و در مجموع کیفیتی پایین تر از دوره های گذشته را در لندن
شاهد بودیم .حتی شایعه شده است که تمام امکانات دهکده
المپیک لندن به همراه س��اختمان ها و امکان��ات ان از هم
اکنون به یک فرد قطری پیش فروش شده تا از این طریق
هم برای کش��ور انگلستان کس��ب درامدی صورت گرفته
باشد .ما شاهد بودیم که وقتی شیرمردانی چون قاسم رضایی
یا بهداد س��لیمی یا تمامی قهرمان��ان دیگرمان مدال طال،
نقره و برنز المپیک را کس��ب کردند چگونه جمعیت زیادی
از مردم در سطح ش��هر به ش��ادی پرداختند و این موضوع
نش��ان می دهد که کش��ور ما هم از اثرات مثبت این رویداد
دور نمانده است .در واقع مردم فارغ از نقطه نظرات مختلف
در عرصه های سیاسی یا مسائل اقتصادی و از هر قشری که
باشند با شنیدن خبر موفقیت ورزش��کاران ما شاد می شوند
و جو ش��ادی و انرژی مثبت در جامعه به وج��ود می اید .در
همین چند روز دیده ایم که بعد از کسب موفقیت ورزشکاران
ایرانی در تمامی مکان های عمومی مردم با اشتیاق در این
باره صحبت می کنند و از کسب مدال های رنگارنگ به وجد
می ایند .این موضوع صد درصد اتحاد ملی و همبستگی جامعه
را در پی دارد .وقتی حقی از ورزش��کاران ما ضایع می ش��ود
همه مردم ناراحت هس��تند و جایی که موفق می شویم هم
باز همه مردم ش��ادمان می ش��وند .در واقع این برهه نشان
می دهد که ورزش تا چه اندازه می تواند در نزدیک ساختن و
همدلی مردم موثر باشد و شاید هیچ عرصه ای تا این اندازه
برای نزدیک س��ازی و اتحاد در میان یک جامعه پتانس��یل
و توانمندی نداش��ته باش��د .به هر حال ثب��ت موفقیت های
تاریخ س��از این دوره هم در اینکه المپیک لندن به خاطره ای
خوب برای ورزش کشور و اذهان مردم تبدیل شود ،کمک
خواهد کردg .
37
سیاست
اصولگرایان در انتخابات 92
اصولگرایی
تحولخواهانه
جمعیترهپویانانقالباسالمی
از اغاز تاکنون
1
سیاست
هفته نام�ه مثلث قص�د دارد تا در راس�تای
نزدیک ک�ردن طیف ه�ای مختل�ص اصولگ�را
به یکدیگ�ر در اس�تانه دو انتخابات مهم س�ال
،1392به بررسی تشکل ها ،جمعیت ها و احزاب
مختلف اصولگرا بپردازد .نظ�رات انها را درباره
مکانیس�م های وح�دت و مدل های پیش�نهادی
این گروه ها منعکس نماید .طبیعتا در این فرایند
ضمن انکه تفاوت های طیف های مختلف اصولگرا
با یکدیگر مشخص می ش�ود ،اشتراکات وسیع
انها مورد تاکید قرار می گیرد .هدف از پرونده های
مثلث ذیل عنوان «اصولگرایان در انتخابات »92
شنیدن نظرات انها ،انعکاس پیشنهادهای شان
برای دس�تیابی به وحدت و برجسته کردن نقاط
برجسته گفتمانی این طیف ها می باشد .در اولین
پرونده «اصولگرایان در انتخاب�ات »92درباره
جمعیت رهپوی�ان انقالب اسلامی و نگاهی که
این جمعیت به انتخابات س�ال 92دارد بحث و
بررسی کرده ایم.
مثلث شماره138
علی حاجی ناصری
جمعیت رهپویان انقالب اسالمی از جمله تشکل های
جوان اصولگراس��ت .بس��یاری اعتق��اد دارند ک��ه و جوان
اصولگراست که از چند سال قبل به طور رسمی وارد عرصه
سیاسی کشور شد و در این سال ها نقش مهمی را ایفا کرده
اس��ت .نس��بت این جمعیت با ایثارگران نس��بت نزدیک و
به تعبیری برادرانه اس��ت .چه انکه همواره در عرصه های
سیاسی خصوصا در برهه هایی همچون برگزاری انتخابات
همکاری فش��رده ای با جمعیت ایثارگران داش��ته اس��ت.
البته علیرض��ا زاکانی ،دبی��رکل جمعی��ت رهپویان چنین
تحلیلی را به ط��ور کامل قبول ندارد« :م��دل فعالیت های
ما متفاوت است .ما با روش سازماندهی اجتماعی ،قائل به
عضوگیری گسترده در سراسر کش��ور هستیم .اما جمعیت
ایثارگران مدل خاص خود را دارد .این جمعیت سازماندهی
گس��ترده اجتماعی را به طور جدی دنب��ال نمی کند .اما ما
سازماندهی گسترده اجتماعی را دنبال می کنیم و در درون
ان فعالیت های مختلفی را پیگی��ری می کنیم ».اما هرچه
هست نمی توان انکار کرد که جمعیت رهپویان امروز یکی
از فعال ترین و سازمان یافته ترین تشکل های اصولگراست
و حتی در این��ده نیز از تش��کل های تاثیرگ��ذار در جریان
38
اصولگرایی خواهد بود.
جمعیت رهپویان چگونه تشکیل شد؟
جمعیت رهپویان انقالب اسالمی در قالب یک تشکل
اصولگرا در میانه های دهه 80فعالیت خود را اغاز کرد.
علیرض��ا زاکان��ی ،دبی��رکل جمعی��ت رهپویان در
گفت وگویی با هفته نامه مثلث نحوه تش��کیل این جمعیت
را چنین روایت می کند« :در سال 80توفیق پیدا کردیم در
قالب اعضای 27حزب و گروه خدمت مقام معظم رهبری
برسیم .فلسفه تش��کیل این جلس��ه هم این بود که بعد از
18تیر س��ال ،78رهبر معظم انقالب گروه های مختلفی
را به حضور پذیرفت��ه بودند و تفاوتی هم نداش��ت که این
گروه ها به کدام جریان سیاس��ی تعلق خاط��ر دارند .حتی
از برخی از اعضای مجمع روحانیون ،س��ازمان مجاهدین
انقالب و جبهه مش��ارکت هم به این جلسات دعوت شده
بودن��د .در طرف مقابل نی��ز از اعضای جامع��ه روحانیت،
جمعیت ایثارگران ،ح��زب موتلفه و جامعه مهندس��ین به
این جلس��ات دعوت ش��ده بودند که جمع های 15 - 16
نفره ای تش��کیل ش��ده بود .مطالبه رهب��ر معظم انقالب
در این دیدارها این بود که بر اس��اس چهار اصل اس�لام،
انقالب ،س��یره و روش حض��رت ام��ام و والیت فقیه دور
هم جمع بش��وید و جبهه دفاع از انقالب را تشکیل دهید.
بعد از گذش��ت یک س��ال و نیم از این فرمایش��ات ،حدود
27حزب و گروه از میان تش��کل هایی که در این جلسات
ش��رکت می کردند به این مطالبه لبیک گفتند و با یکدیگر
عهد و پیمان بستند که این خواسته مقام معظم رهبری را در
عمل دنبال کنند .در اولین جلسه ای که خدمت مقام معظم
رهبری رسیدیم ،بنده به عنوان نماینده جریان دانشجویی
توفیق حضور در این جلسه را پیدا کردم .مقام معظم رهبری
نکته ای را فرمودند که بسیار قابل تامل بود .ایشان فرمودند
که حزب به معنای اس�لامی تعریف و ترکیب خاصی دارد
که شما این ترکیب را ندارید .باید این شیوه و مدل را به کار
ببرید تا بتوانید در جامعه اس�لامی رش��د کنید و حضوری
فعاالنه داشته باشید .ایش��ان در همان جلسه فرمودند که
حزب و جمعیت در تعریف اس�لامی س��ه ج��زء دارد؛ اول
ش��بکه اجتماعی تخصص��ی در قالب هرم ه��ای متفاوت
انتخابات س��ال 84ادامه یافت .به دلیل ش��رایطی که در
این س��ال ایجاد ش��د ،این روند به مدت یکسال مسکوت
ماند اما در س��ال 85مجددا ای��ن تش��کیالت را در قالب
اصولگرایان تحولخواه فعال کردیم .سرانجام در سال 87
این توفیق را داشتیم که جمعیت رهپویان را تاسیس و ان
را ثبت کنیم».
سیاست
اعضای شورای مرکزی جمعیت رهپویان
اذرماه سال گذشته دومین کنگره سراسری جمعیت
رهپویان انقالب اسالمی در حس��ینیه اولین مظلوم تهران
و با حضور مس��ئوالن اس��تان ها و دبیران شهرستان های
این جمعیت برگزار ش��د که در این نشست اعضای شورای
مرک��زی این تش��کل ب��رای مدت دو س��ال و بازرس��ین
برای م��دت یک س��ال انتخاب ش��دند .حجت االس�لام
س��ید محمدرضا اقامیری ،زه��ره الهیان ،محم��د توکلی،
پی��ام تیران��داز ،فریدالدین حدادع��ادل ،محم��د دهقان،
حمیدرضا رستمی ،حجت االس�لام عطاءاهلل رفیعی اتانی،
حجت االس�لام به��زاد زارع ،علیرض��ا زاکان��ی ،پروی��ز
سروری ،حمید س��عادت ،مالک ش��ریعتی ،حسن صادقی،
حجت االسالم مهدی طائب ،غالمعلی عباس کیانی ،حسین
مظفر ،الیاس نادران ،علیرضا نادعلی ،حجت االسالم نصیر
نیک نژاد و محمد ودود حیدری به عنوان اعضای ش��ورای
مرکزی انتخاب شدند .همچنین ابوالفضل باقری ،سکینه
محبی تبار و معصومه احتسابی به عنوان اعضای علی البدل
شورای مرکزی انتخاب شدند .حسام حبیب اهلل ،امیر مسعود
حبیبیان و محمد علی حیدری به عنوان بازرس��ان شورای
مرکزی و حمید رضا بیگی و محمدحسین رادان نیز به عنوان
بازرسان علی البدل انتخاب شدند.
مثلث شماره138
است که قاعده ان یک ش��بکه بندی و حضور گسترده در
پیکره جامع��ه دارد ،دوم اینکه ی��ک راس فکور و چاالک
دارد و در نهایت اینکه دارای یک سیستم ارتباطی دوطرفه
فعال باشد .بر این اس��اس ،ان قاعده هرم شبکه اجتماعی،
واقعیت ها را درک می کند و براس��اس انتقال واقعیت هایی
که در جامعه وجود دارد ،راس فکور و چاالک به درس��تی
تدبیر می کند و انعکاس ان ،یک جریان اجتماعی مثبت در
جهت خواسته های انقالب را در جامعه احیا می کند .رهبر
معظم انقالب در این جلس��ات تاکید داشتند که ما در دهه
60قصد ایجاد چنین تشکیالتی را داشتیم که امکان پذیر
نشد .اما چنین تش��کیالتی ،نیاز جامعه امروز ماست و شما
بروید و چنین تش��کیالتی را راه اندازی کنید .رهبر معظم
انقالب فرمودند که یک جمعیت و حزب اس�لامی باید به
قدری انباشت فکر و اندیشه داشته باشد که بتواند ان را در
راس��تای نیازهای مردم هدایت کند .این فرمایش در واقع
تبیینی از یک مجموعه تشکیالتی به معنای اسالمی بود.
ما قبل از ورود به مجلس هفتم ،این مساله را در قالب اقشار
17گانه ش��ورای هماهنگی پیگیری کردیم و این مسیر تا
فعالیت های انتخاباتی رهپویان
این تشکل اصولگرا از س��ال 87که فعالیت های خود
را به طور رس��می اغاز ک��رد ،همواره در عرص��ه انتخابات
فعالیت های گسترده ای داشته اس��ت .اگرچه فعالیت های
اعضای سرش��ناس این جمعیت همچون علیرضا زاکانی،
پرویز سروری و محمد دهقان در مجلس هفتم و هشتم از
یکسو و حجت االسالم مهدی طائب و فریدالدین حدادعادل
در گروه های مختلف مذهبی و اجتماعی از سوی دیگر پیش
از فعالیت رسمی جمعیت رهپویان اغاز شده بود ،اما از زمان
دریافت مجوز ،فعالیت های این تشکل اصولگرا رنگ و بوی
دیگری به خود گرفت.
مج��وز جمعیت رهپویان انقالب اس�لامی در س��ال
87از س��وی وزارت کشور صادر ش��د و هیات موسس ان
را افرادی همچ��ون علیرضا زاکانی ،زه��ره الهیان ،محمد
دهقان ،پرویز س��روری ،حجت االس�لام مهدی طائب و
فریدالدی��ن حدادعادل تش��کیل می دادن��د .البته علیرضا
زاکانی ،سرش��ناس ترین چهره جمعیت رهپویان و دبیرکل
ان است که س��وابقی همچون حضور در جبهه های جنگ
تحمیلی ،فرماندهی بس��یج دانشجویی کش��ور ،نمایندگی
مجلس و ریاس��ت س��تاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف در
انتخابات ریاست جمهوری نهم را در کارنامه خود دارد .سال
87فعالیت های جمعیت رهپویان در حالی اغاز شد که قریب
به یک سال تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دهم باقی
مانده بود .اگرچه زمزمه هایی مبنی بر کاندیداتوری علیرضا
زاکانی ،دبیرکل جمعیت رهپویان به گوش می رسید اما این
ش��ایعه رنگ واقعیت به خود نگرفت و این جمعیت ترجیح
داد همراه با دیگر تش��کل های اصولگ��را از کاندیداتوری
محمود احمدی ن��ژاد حمایت کند؛ چه انکه به اس��تراتژی
وحدت میان اصولگرایان پایبند بود .از س��وی دیگر ،پس
از ارائ��ه مج��وز فعالیت به این تش��کل اصولگ��را اعضای
جمعی��ت رهپویان در مجلس هش��تم جمعی غیررس��می
تش��کیل داده بودند ک��ه علیرضا زاکانی ،پرویز س��روری،
محمد دهقان و زه��ره الهیان اعضای فعال و سرش��ناس
ان بودن��د و منوی��ات این تش��کل را پیگی��ری می کردند.
این گروه در عین حال با جمعی��ت ایثارگران نیز همکاری
فشرده ای داشتند.
اما شاید اش��کارترین و عیان ترین فعالیت انتخاباتی
جمعیت رهپویان در انتخابات مجلس نهم بود؛ انجایی که
علیرضا زاکانی ،دبیرکل این جمعیت به همراه حسین فدایی
به عنوان نماین��دگان اصولگرایان تحولخ��واه به عضویت
کمیته 8+7جبهه متح��د اصولگرایان درامدند .از س��وی
دیگر افرادی همچون زاکانی ،پرویز سروری و زهره الهیان
کاندیداهای اختصاص��ی جمعیت رهپوی��ان در انتخابات
مجلس نه��م بودند .از جمل��ه فعالیت ه��ای زاکانی در این
انتخابات ریاست اجرایی این جبهه بود .او حتی در راستای
وح��دت اصولگرایان با ای��ت اهلل مصباح ی��زدی که جبهه
پایداری ایش��ان را پدر معن��وی خود می داند دی��دار کرد و
خواهان توصیه ایش��ان به این جبهه برای پیوستن به روند
وحدت اصولگرایان شد .در این میان نباید ائتالف رهپویان
و ایثارگ��ران را در انتخابات ه��ای متعدد نادیده انگاش��ت.
در انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم در س��ال 84جمعیت
رهپویان در حالی که به تازگی مجوز فعالیت خود را دریافت
کرده بود ،در کنار جمعیت ایثارگران از محمود احمدی نژاد
حمایت کرد.
این هم��کاری در مجلس هش��تم نیز ادام��ه یافت و
طرح های مشترکی از سوی نمایندگان منتسب به جمعیت
رهپویان و جمعی��ت ایثارگ��ران ارائه می ش��د .انتخابات
مجلس نهم اما اوج همکاری و همراهی این دو تشکل بود.
تحولخواهان اصولگرا که یک��ی از طیف های جبهه متحد
اصولگرایان بودند ،حسین فدایی و علیرضا زاکانی را -که
دبیران کل این دو تشکل اصولگرا هستند – به عنوان نماینده
خود در شورای مرکزی جبهه متحد برگزیدند؛ چهره هایی
که در فهرست انتخاباتی این جبهه نیز قرار گرفتند.
چهره های شاخص جمعیت رهپویان
چهار سال پس از اغاز فعالیت رسمی و مستقل جمعیت
رهپویان ،حاال چهره های ش��اخص این جمعیت در عرصه
سیاسی کشور شناخته شده اند.
علیرضا زاکانی :او که دبیرکل این تش��کل است،
شاید شناخته شده ترین چهره رهپویان باشد.
فریدالدین حدادعادل :فرزندغالمعلی حدادعادل
است که س��ابقه فعالیت های او بیش��تر در حوزه فرهنگی
نم��ود دارد .او که مدیریت دبیرس��تان فرهنگ و حضور در
نشریاتی همچون پنجره و همشهری را تجربه کرده ،حاال
یکی از اعضای شورای مرکزی جمعیت رهپویان است.
پروی�ز س�روری :او قائم مقام جمعی��ت رهپویان
است .س��روری که نمایندگی مردم پایتخت را در مجلس
هفتم و هشتم تجربه کرده اگرچه نتوانست به مجلس نهم
راه یابد اما هنوز یکی از موثرتری��ن چهره های اصولگرای
تحولخواه است.
حس�ین مظفر :او ک��ه روزگاری وزی��ر اموزش و
پرورش در کابینه س��ید محمد خاتمی ب��ود از ابتدای دهه
80فعالیت های تشکیالتی خود را در اردوگاه اصولگرایان
تقویت ک��رد و توانس��ت در مجل��س هفتم و نه��م راهی
بهارستان شود.
الیاس ن�ادران :یکی از چهره های سرش��ناس و
شناخته شده سه دوره اخیر مجلس در حوزه اقتصاد است.
این استاد دانش��گاه به همراه احمد توکلی منتقد بسیاری از
سیاست های اقتصادی دولت است و نسخه های وارداتی را
غیر مفید ارزیابی کرده است.
زهره الهیان :ش��اید فعالتری��ن زن عضو جمعیت
رهپویان باشد .این پزشک جوان سابقه نمایندگی در مجلس
هشتم را نیز داردg .
39
از میان چهره های نزدیک به رهپویان ،زاکانی و توکلی در مجامع عمومی و خصوصی نامزدی خود را تکذیب کرده اند ،در حالی که حداد عادل در این مورد سکوت کرده
سیاست
نامزدهای بالقوه
مثلث شماره138
1
گزینه های محتمل جمعیت رهپویان برای انتخابات 92
تحولخواه��ان اصولگ��را چگون��ه وارد انتخاب��ات
ریاس��ت جمهوری یازدهم می شوند؟ ش��اید بتوان پاسخ این
س��وال را با مراجعه به رقابت ه��ای انتخاب��ات مجلس نهم
پیدا کرد؛ چه انکه چهره های مطرح این جریان برای انتخابات
ریاست جمهوری اینده در انتخابات اسفند 90رونمایی شدند.
جمعیت رهپویان در صورتی که با سایر اصول گرایان به
وحدت نرسد گزینه موردنظر خود را راهی رقابت های انتخاباتی
اینده می کند .غالمعلی حدادعادل ،ش��اخص ترین چهره این
جریان برای انتخابات اینده است؛ چه انکه یکی از کاندیداهای
اصلی تحولخواهان در انتخابات مجلس نهم بود که توانست
رای اول پایتخت را از ان خ��ود کند .همچنین رقابت او با علی
الریجانیدرانتخاباتهیات رئیسهنشانگراینبودکهحدادعادل
ارای جریانی از نمایندگان را پشت سر خود احساس می کند که
مهمترین طیف ان تحولخواهان هستند .گزینه احتمالی دیگر
تحولخواه��ان و جمعیت رهپویان فردی نیس��ت جز علیرضا
زاکانی ک��ه عالوه بر دبیرکلی این تش��کل اصولگ��را ،عنوان
ریاست س��تاد انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان در انتخابات
مجلس نهم را نیز یدک می کشید .او که به همراه حسین فدایی
نماینده تحولخواهان در جبهه متحد بود تالش بسیاری برای
ارائه فهرست مش��ترک انتخاباتی از سوی طیف های مختلف
اصولگرا انجام داد ،اما تالش های او بی ثمر ماند .احمد توکلی
گزینه احتمالی دیگری اس��ت که احتم��ال حمایت جمعیت
رهپویان از او وجود دارد .او که در هشت سال اخیر ،ریاست مرکز
پژوهش های مجلس را برعهده داش��ت ،تجربه کاندیداتوری
در انتخابات ریاست جمهوری ششم و هش��تم را دارد .او که در
انتخابات ریاست جمهوری نهم از کاندیداتوری انصراف داد در
یک جمع خصوصی گفته که نامزد انتخابات 92نخواهد شد.
البته اینها تمام گزینه های احتمالی جمعیت رهپویان در قامت
یک تشکل تحولخواه اصولگرا نیست .محمدباقر قالیباف که
40
کاندیدای اصولگرایان تحولخواه در انتخابات ریاست جمهوری
نهم بود و از قضا علیرضا زاکانی ،دبیرکل فعلی جمعیت رهپویان
ریاست ستاد انتخاباتی او را به عهده داشت ،ممکن است باز هم
مورد حمایت این جریان قرار گی��رد .عزت اهلل ضرغامی یکی
دیگر از کاندیداهای احتمالی جمعیت رهپوی��ان در انتخابات
ریاس��ت جمهوری یازدهم اس��ت .او البته اعالم ک��رده که در
انتخابات اینده شرکت نخواهد کرد .سعید جلیلی را هم می توان
از کاندیداهای احتمالی اصولگرایان تحولخواه دانست؛ چرا که
میان او و تحولخواهان در گفتمان قرابت هایی وجود دارد .البته
چهره هایسرشناسجمعیترهپویانهمچونعلیرضازاکانی،
پرویز سروری ،الیاس نادران و فریدالدین حدادعادل بحث بر سر
نام ها را رد کرده و برنامه محوری را شاخصه اصلی این تشکل
برای ورود به انتخابات اینده عنوان کرده اند .در این فرصت به
بررسی دو کاندیدای احتمالی جمعیت رهپویان که نام انها بیش
از سایر گزینه ها مطرح است پرداخته ایم؛ غالمعلی حدادعادل و
علیرضازاکانی.
غالمعلی حدادعادل
غالمعلی حدادع��ادل از زمانی که وارد مجلس شش��م
شد ،به چهره ای شناخته شده برای جامعه سیاسی ایران بدل
گش��ت؛ چه انکه تا پیش از ورود به مجلس شش��م او بیشتر
به عنوان چهره ای فرهنگی ش��ناخته می شد و فعالیت هایی
را در حوزه های فلس��فه ،ش��عر ،ادبیات و جامعه شناسی انجام
می داد .او در انتخابات مجلس ششم به عنوان تنها کاندیدای
فهرست انتخاباتی جناح راست به پارلمان راه یافت و ریاست
فراکسیون اقلیت را عهده دار شد .حدادعادل در این انتخابات
پس از محرز ش��دن تخلفات وزارت کشور دولت اصالحات و
بازش��ماری ارای مردم تهران ،به مجلس رفت .نوع مدیریت
حدادعادل در مجلس ششم سبب شد تا از یک سو فراکسیون
اقلیت مجلس ششم فراکسیونیکم حاشیهباشدوازسویدیگر
زمینه پیروزی اصولگرایان در انتخابات مجلس هفتم را فراهم
سازد .شاید همین نحوه مدیریت بود که اصولگرایان را به نتیجه
رس��اند تا حدادعادل را به عنوان رئیس مجلس اصولگرایان
برگزینند .پس از پایان دوره چهار ساله مجلس ششم ،زمانی
که اصولگرایان با تابلوی «ابادگران» وارد رقابت های انتخابات
مجلس هفتم شدند ،غالمعلی حدادعادل به عنوان سرلیست
این فهرست انتخاب شد و بیش��ترین ارای مردم پایتخت را از
ان خود کرد .با اغ��از به کار مجلس هفتم ،ریاس��ت مجلس
به حدادعادل رسید تا برای اولین بار یک مکال رئیس مجلس
شود .البته پیش از ان در نشست های منتخبان مجلس هفتم
بر سر ریاست او بر مجلس هفتم توافق ش��ده بود .یک سال
از فعالیت مجلس هفتم ب��ا دولت اصالح طلب س��ید محمد
ی همزمان بود؛ دوره ای که به جز اس��تیضاح احمد خرم،
خاتم
راهو ترابری دولت هشتم ،نماینده گان با حکم حکومتی
وزیر
رهبر معظم انقالب اسالمی از استیضاح س��ایر وزرای دولت
منع ش��دند .با اغاز به کار دولت نهم و روی کار امدن محمود
احمدی نژاد ،حدادعادل تالش کرد تا اختالفات دولت و مجلس
را -که دیگر هر دو از جریان اصولگرا بودند – به حداقل برساند.
اما بازهم برخی اختالفات میان دولت و مجلس بروز می کرد و
این اختالفات به مکاتبات علنی میان رئیس جمهور و رئیس
مجلسنیزمنجرمی شد .انتخاباتمجلسهشتمزمانمناسبی
بود برای تسویه حساب حامیان دولت با حدادعادل .اگرچه او در
انتخابات اسفند 86نیز همچون انتخابات اسفند 82سرلیست
اصولگرایان پایتخت بود ،اما با اغاز به کار مجلس هش��تم در
خرداد 87حامیان دولت دست به کار ش��دند تا حدادعادل را از
کرسی ریاست به زیر کشند و گزینه موردنظر خود را جایگزین
او کنند .این گزینه کسی جز علی الریجانی نبود .مساله تا حدی
جدی بود که روزنامه ایران ،ارگان رسمی دولت تصویر الریجانی
در کنار احمدی نژاد را در صفحه اول خود گذاشت تا نشان دهد
دولت از ریاست حدادعادل بر مجلس هفتم دل خوشی ندارد.
حدادعادل این بار نیز رکوردش��کنی کرد؛ چه انکه در دومین
جلسه علنی مجلس هش��تم به عنوان یک نماینده عادی در
ردیف پنجم صحن بهارستان نشست تا اولین رئیس قوه مقننه
تاریخ جمهوری اسالمی باشد که بعد از اتمام یک دوره ریاست،
سیاست
علیرضا زاکانی
علیرضا زاکانی که در سال 1344در جنوب شهر تهران
و در خانواده ای مذهبی متولد ش��د ،ب��ا اوج گرفتن مبارزات
انقالب اس�لامی اولین حضور اجتماعی خود را با ش��رکت
در تظاهرات و راهپیمایی های مردمی تجربه کرد .با شروع
جنگ تحمیلی در حالی که نوجوانی بی��ش نبود در ماه های
اولیه دفاع مق��دس ،راهی جبهه های نبرد ح��ق علیه باطل
ش��د و تا پایان دوران جنگ 62 ،ماه افتخار حضور داوطلبانه
در جبهه ه��ا ،ش��رکت در 15عملیات ب��زرگ و جانبازی 50
درص��د را به دس��ت اورد .در بهمن م��اه 1368تحصیل در
رشته پزشکی را در دانشگاه علوم پزش��کی تهران اغاز کرد
و موفق ش��د در تابس��تان 1376مدرک دکترای عمومی را
اخذ کند .س��پس با ش��رکت در ازمون تخصصی ،به عنوان
دانشجوی دوره تخصصی پذیرفته شد .در سال 1380دوره
تخصصی پزشکی هسته ای را اغاز کرد و در اسفند 1382ان
را به پایان رساند .او هم اکنون به عنوان عضو دانشگاه علوم
پزشکی تهران در مرکز پزشکی هسته ای مجتمع بیمارستانی
امام خمینی(ره) فعالیت می کند .حضور در جبهه های جنگ
مثلث شماره138
به جایگاه نماینده ای معمولی بازمی گردد .حدادعادل برخالف
دوران ریاستش بر مجلس ،در پایان این جلسه علنی نیز از درب
ورود و خروج نمایندگان از صحن خارج شد و به میان خبرنگاران
رفت .رئیس مجلس هفتم البته با نشان دادن عالمت سکوت از
خبرنگاران خواست از او سوالی نکنند و انتظار مصاحبه نداشته
باش��ند .بدین ترتیب حدادعادل نش��ان داد که وع��ده «روزه
س��کوت» خود را عملی کرده و تا مدتی بنا ن��دارد این روزه را
بشکند .این موضع حدادعادل تا پایان مجلس هشتم نیز ادامه
یافت .او هنگام ثبت نام در انتخابات مجلس نهم هنگامی که با
سوال خبرنگاران درخصوص نظرش درباره عملکرد مجلس
هشتم مواجه ش��د بار دیگر گفت« :من همواره به خبرنگاران
گفته ام که درباره عملکرد مجلس هشتم از من سوال نکنند زیرا
موضع من سکوت است ».حدادعادل در مجلس هشتم رئیس
کمیسیونفرهنگیشد،اماسایهریاستمجلسهفتمهمچنان
بر س��ر او س��نگینی می کرد .در وقایعی که پس از انتخابات
ریاست جمهوری دهم رخ داد صراحتا زبان به انتقاد از عوامل فتنه
گشود و در سخنرانی های عمومی و گفت وگوهای رسانه ای
به دفاع از نظام و والیت فقی��ه پرداخت .پاییز 89هنگامی که
بحث انتخابات مجلس نهم اغاز شده بود ،همراه دکتر والیتی
و حبیب اهلل عسگراوالدی راهی پاستور شد تا با رئیس جمهور
درباره وحدت اصولگرایان رایزنی کند؛ رایزنی هایی که با کنار
کشیدن حامیان دولت از روند وحدت اصولگرایان بدون حضور
انها پیگیری شد .حدادعادل سپس به عنوان یکی از هفت عضو
کمیته داوری جبهه متحد اصولگرایان انتخاب شد و سرانجام
در قامت یکی از 30کاندیدای این جبهه در تهران و یکی از دو
سرلیست ان وارد عرصه انتخابات شد .البته جبهه پایداری نیز
همان طور که از مدت ها پیش اعالم کرده بود ،س��رانجام نام
حدادعادل را در فهرس��ت خود قرار داد ،اما از ق��رار دادن نام او
در ابتدای لیست امتناع ورزید و رئیس مجلس هفتم و رئیس
کمیسیون فرهنگی مجلس هشتم را در مکان ششم فهرست
خود قرار داد .او در مجلس نهم برخالف مجلس هش��تم وارد
رقابتی علنی با علی الریجانی ش��د .ماجرا از انجایی اغاز شد
که پس از انتخابات مرحله دوم مجلس ،رایزنی ها و البی های
سیاس��یون و همچنین گمانه زنی های رسانه ای در خصوص
بحث ریاست مجلس نهم حالت ش��فاف تری به خود گرفت.
اگرچهدرابتدانامگزینه هاییهمچونعلیالریجانی،غالمعلی
حدادع��ادل ،مرتضی اقاتهرانی ،محمدحس��ن ابوترابی فرد و
حتی افرادی چون احمد توکلی و غالمرضا مصباحی مقدم به
عنوان کاندیداهای ریاست مجلس مطرح بود ،اما با اعالم عدم
کاندیداتوری افرادی مانند اقاتهرانی و تکذیب برخی دیگر مانند
توکلیومصباحی مقدم،مشخصشدکهدرنهایترقابتاصلی
بین علی الریجانی و غالمعلی حداد عادل خواهد بود .حدادعادل
که ریاست مجلس هفتم را برعهده داشت یکی از افرادی بود
که از سوی برخی هوادارانش البی ها و رایزنی های گسترده ای
برای ریاست او انجام می شد .احمد توکلی بارها گفت که او در
جریان ریاست مجلس هشتم نیز قصد فراهم اوردن سازوکاری
برای ادامه ریاس��ت حدادعادل را داش��ته است ،اما شخصیت
علی الریجانی در اس��تانی کردن انتخابات این رویه را برهم
زده است .این ها همه در حالی بود که برخی ارزیابی ها مبنی بر
حضور حدادعادل در راس هیات اعزامی نمایندگان منتخب به
جنوب کشور و پوشش ویژه سخنان حدادعادل در این سفر در
رسانه های منتسب به جریان تحولخواه اصولگرایان ناظر بر
این فعالیت های جدی وی بود؛ مساله ای که البته حدادعادل
صراحتا ان را تکذیب کرد .از سوی دیگر پایگاه خبری قانون
گزارش داد که در ادامه تالش های غالمعلی حدادعادل برای
تصدی صندلی ریاس��ت مجلس نهم وی 60نفر از منتخبین
مجلس نهم در دور اول را به دفتر خود دعوت کرد ،اما ظاهرا در
این جلسه تنها 25نفر از نمایندگان دعوت حدادعادل را قبول
کرده و به دفتر وی رفتند .س��رانجام حدادعادل در انتخابات
هیات رئیسه موقت از الریجانی که فراکسیون رهروان والیت را
به عنوان حامی ریاستش در کنار خود داشت ،شکست خورد.
نتیجه انتخابات ریاست مجلس حاکی از ان بود که حدادعادل
با اختالف 73رای موفق به کس��ب 100رای شده است .این
شکست در انتخابات هیات رئیسه دائم نیز تکرار شد و حتی ارای
حدادعادل کاهش یافت؛ به گونه ای که او با 89رای در مقابل
177رای قافیه را به علی الریجانی واگ��ذار کرد .حدادعادل
حاال یکی از نام هایی اس��ت که احتمال حضور او در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم مطرح می شود؛ به گونه ای که جریان
تحولخواه اصولگرایان که جمعیت رهپویان یکی از تشکل های
اصلی ان است حدادعادل را به عنوان یکی از گزینه های احتمالی
خود در انتخابات 92معرفی کرده است .البته او تاکنون اظهارنظر
تو گویی
روشنی در این رابطه نکرده است .حدادعادل در گف
با هفته نامه مثلث انجا که گفت« :به دنبال ریاس��ت مجلس
نمی دوم اما اگر ریاست به دنبال من دوید از ان فرار نمی کنم»،
در خصوص انتخابات ریاست جمهوری اینده چنین اظهارنظر
کرد« :اجازه دهید ببینیم واکنش ها نسبت به این سوالی که از ما
کردید چیست و بی جهت ما را دنبال خودتان نکشانید».
تحمیلی زاکانی را بر ان داش��ت تا از بدو ورود به دانش��گاه،
فعالیت های اجتماعی خود را در قالب حضور در تشکل های
دانشجویی سامان بخش��د .از جمله این فعالیت ها می توان
به عضویت در شورای مرکزی انجمن اس�لامی ،تاسیس و
ریاست بس��یج دانشجویی دانش��گاه تهران و علوم پزشکی
تهران به مدت هفت س��ال اش��اره ک��رد .او در اواخر س��ال
1377مسئولیت بس��یج دانشجویی دانش��گاه های استان
تهران و از س��ال 1379تا 1382مس��ئولیت سازمان بسیج
دانشجویی کشور را برعهده گرفت .زاکانی اواخر دهه هفتاد
دو دوره نیز به عضویت هیات منصف��ه مطبوعات درامد .نام
زاکانی در انتخابات مجلس هفتم در فهرس��ت ابادگران در
تهران قرار گرفت و او توانس��ت با کس��ب ارای الزم راهی
مجلس شود .حضور در هیات رئیس��ه مجلس ،هیات رئیسه
کمیسیون اموزش و شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان،
مس��ئولیت دبیرخانه مبارزه با مفاس��د اقتص��ادی مجلس،
عضویت در کمیس��یون ماده 10احزاب ،انج��ام بزرگترین
تحقیق و تفحص مجل��س از نظام اموزش عالی کش��ور و
همچنین تحقیق و تفحص از ازمون دستیاری و قوه قضائیه،
از مهم تری��ن فعالیت ه��ای زاکان��ی در دوران نمایندگی در
مجلس هفتم بود .در سال 84در انتخابات ریاست جمهوری
نهم ریاس��ت س��تاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف را برعهده
داش��ت و به همراه چهره های��ی همچون حس��ین فدایی و
احمد توکلی و الیاس نادران برای پیروزی نامزد اصولگرایان
تحولخواه تالش می کرد .در انتخابات مجلس هش��تم نیز
پیروزی زاکانی تکرار ش��د .او عالوه بر فعالیت های قبلی به
نایب رئیسی کمیسیون اصل نود مجلس درامد و مسئولیت
حوزه قوه مجری��ه در این کمیس��یون و کمیت��ه اقتصادی
ان پیگیر ام��ور مربوط به رفع مش��کالت اقتص��ادی از بعد
نظارتی و ت�لاش برای مواجهه فعال با مفاس��د اقتصادی را
برعهده گرفت .تجربه فعالیت های تشکیالتی و اجتماعی،
زاکانی را بر ان داش��ت تا بعد از ورود به مجلس و مش��اهده
عینی خالء موجود در زمینه های کمبود وجود س��ازماندهی
نیروهای معتقد و موثر در حوزه های تخصصی و سیاس��ی و
عرصه های گوناگون اجتماعی و کاس��تی وجود برنامه های
تخصصی و کادر مج��رب و کارامد برای تحق��ق عدالت و
پیش��رفت در جامعه ،جمعیت رهپویان انقالب اس�لامی را
به همراه گروهی از همفکران خود تاسیس کند؛ تشکلی که
از چهار سال پیش تاکنون دبیرکلی ان برعهده زاکانی است.
در انتخابات مجلس نهم علیرضا زاکانی به همراه حس��ین
فدایی از نمایندگان اصولگرای��ان تحولخواه در جبهه متحد
اصولگرایان بود و تالش بسیاری برای وحدت اصولگرایان
انجام داد .ریاست ستاد انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان در
انتخابات مجلس نهم نیز برعهده زاکانی بود .زاکانی به دلیل
گستردگی فعالیت های خود در حوزه رسانه نیز فعالیت می کند.
هفته نامه پنجره از سوی زاکانی راه اندازی شده و او هم اکنون
به عنوان مدیرمسئول این نشریه فعالیت می کند .سایت خبری
جهان نیوز نیز در کنار این هفته نامه به بازتاب نظرات جمعیت
رهپویان می پردازد و به علیرضا زاکانی نزدیک است .او در
کنار افرادی همچون حدادعادل یکی از گزینه های احتمالی
رهپویان برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم است .البته او
خود در این باره به هفته نامه مثلث چنین می گوید « :نه می دانم
منشا این صحبت ها کجاست و نه می دانم که نیت افرادی که
چنین حرفی می زنند چیست .باید از خودشان بپرسید .تمام
سعی ما بر این اس��ت که در ماموریتی که داریم ،به بهترین
نحو تالش کنیم .من تاکنون به این مساله فکر نکرده ام و از
گمانه زنی هایی که در این رابطه می شود ،تعجب می کنم .ما
گزینه های بالقوه زیادی برای ریاست جمهوری داریم ».زاکانی
درعین حال بحث بر سر انتخابات را در تشکل های سیاسی
طبیعی می داند ،اما در عین حال می گوید« :حرف های زیادی
زده می شود اما تاکید می کنم که ما تاکنون در میان خودمان
چنین بحثی نداشته ایمg ».
41
سیاست
مثلث شماره138
اگر اصولگرایان به وحدت نرسند
گزینه مستقل معرفی می کنیم
برنامه های جمعیت رهپویان برای 2انتخاب 92در گفت و گو با پرویز سروری
در فاصله کمتر از یک سال به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم گروه ها و تشکل های سیاسی هر دو جناح فعالیت های خود را شدت بخشیده اند.
برخی از این گروه ها که از سازماندهی بهتر و بیشتری برخوردارند از هم اکنون با برگزاری جلسات متداوم به چگونگی ورود به عرصه انتخابات می اندیشند .در
جناح اصولگراها هم که گروه ها و احزاب مختلفی حضور دارند افزایش تحرکات سیاسی به خوبی قابل مشاهده است .در این میان جمعیت رهپویان انقالب اسالمی
از تشکل های سیاسی است که تاثیر قابل توجهی در میان اصولگرایان دارد این تشکل از چهره های مطرح و صاحب نامی تشکیل شده که موضوع گیری اش در
هر انتخاباتی تاثیرگذار و مهم است .به سراغ پرویز سروری قائم مقام جمعیت رهپویان انقالب اسالمی رفتیم و با او در مورد فعالیت های انتخاباتی این تشکل
سیاسی به گفت و گو پرداختیم
42
هم اکنون طیف های مختلفی از جریان اصالحات
و اصولگرا به نوعی امادگی خودشان را برای ورود
به عرصه رقابت سیاسی اینده اعالم کردند ،حتی
برخی از گروههای طیف راس�ت سنتی (موتلفه)
گفته ک�ه می خواهد نامزد مس�تقل معرفی کند و
جبهه پایداری نیز از چندی پیش تحرکات خود
را برای انتخاب نامزد مورد نظر اغاز کرده است،
طیف تحولخواه (رهپوی�ان و ایثارگران) در این
زمینه چه کار کرده است؟
lبله همین طور اس��ت .مردم وقت��ی به گزینه ای
در انتخابات ریاس��ت جمهور رای می دهند طبیعتا به لیست
نامزدهایی در انتخابات شوراها رای خواهند داد که بیشترین
قرابت را با وی دارند و کمتر پیش خواهد امد که کس��ی در
ریاس��ت جمهوری به یک نامزد رای دهد ،اما در انتخابات
ش��وراها عکس ان عمل کند و لیس��ت مقابل ان نامزد را
داخل صندوق بیندازد .ب��ه نظر من رقابت سیاس��ی اینده
نوعی فرصت و تهدید اس��ت ،چون ی��ک دریچه جدیدی
را در انتخابات کش��ور باز می کند و یک نشاط خاصی را در
این انتخابات به وجود خواهد اورد .چون تمام ظرفیت های
کشور همدیگر را همپوش��انی خواهند داد ،یعنی هم گزینه
ریاست جمهوری شوراها را و هم شوراها ریاست جمهوری را
تحت تاثیر قرار خواهند داد که فکر می کنم نکته قابل تاملی
در انتخابات اینده است.
جمعیت رهپوی�ان انقالب اسلامی از چه زمانی
سیاست
یعنی ش�هردارها هماهنگ با رئیس جمهور عمل
خواهند کرد؟
lموض��وع انتخابات ریاس��ت جمهوری و ش��وراها
در دفتر سیاس��ی جمعیت مطرح بوده و هس��ت و االن در
دس��تور کار قرار دارد .ما در جمعیت دو خط تالش مستقل
از هم تعری��ف کردیم؛ یک خ��ط تالش ب��رای انتخابات
ریاس��ت جمهوری ویک خط تالش برای انتخابات شوراها
برای اینکه بتوان به هر دو به طور مس��تقل رسیدگی کرد و
تلفیق اینها باعث نش��ود که غفلت از یکی به وجود بیاید .ما
االن بیشتر در دفتر سیاسی جمعیت به دنبال اسیب شناسی
انتخابات گذشته کشور مخصوصا در بعد ریاست جمهوری
هستیم و براساس ان به دنبال پیش��نهاد مدلی مثل ،8+7
5+6و ش��ورای هماهنگی هس��تیم؛ یعنی مدلی طراحی
کنیم که این مدل بتوان��د زمینه های وحدت حداکثری بین
طیف های اصولگرا را ایجاد کن��د و یک فرایندی را تعریف
کنیم که مبتن��ی بر ان فراین��د بتوانیم کارام��دی نظام را
افزایش دهیم ،یعنی در این مرحله یکی از حساس��یت های
بزرگ ما بررسی هایی است که تا االن داشتیم ،باید اولویت
را روی این بگذاریم که چه کس��ی می تواند بیاید مبتنی بر
انقالب اس�لامی ،کارامدی نظام را افزایش دهد و در حل
مش��کالت مردم بیش��ترین نقش را ایفا کند و در برداشتن
موانع از پیش روی مردم بتواند موثر باشد .اکنون در مرحله
مدل سازی هستیم .طبیعتا وقتی مدل نهایی شد و به نتیجه
رسید با تمامی گروه های اصولگرا باب مذاکره و مباحثه را
بازخواهیم کرد و مدل خود را به انها عرضه خواهیم کرد و
تالش خواهیم کرد تا در یک هماهنگ��ی متقابل به نقطه
نظرات مشترکی برسیم ،البته شخصا خیلی امیدوار به این
نیستم که بتوانیم به یک وحدت مطلوبی دست پیدا کنیم.
شرایط االن این را به ما نمی گوید.
البته ما تالش��مان را در چند جهت معطوف می کنیم،
یکی جریاناتی که موثر در انتخابات هستند ،یکی با افرادی
که خود را نامزد کردند تا بتوانیم صف نامزدها را کوتاه کنیم
و تعداد انها را به حداقل برسانیم ،اگر بتوانیم به یک گزینه
برسیم که بسیار خوب است ،اما نمی شود امیدی داشت که
در انتخابات اینده به یک گزینه برس��یم؛ فضای سیاس��ی
کشور این را به ما می گوید مگر اینکه در اینده اتفاقاتی بیفتد
که شرایط تغییر کند.
مثلث شماره138
lچندین بار به طور رسمی اعالم کردیم با توجه به
اینکه کشور در شرایط خاص به س��ر می برد ،ایران در یک
هماوردی جدی با نظام سلطه قرار دارد ،منطقه در تب و تاب
تغییر و تحوالت بیداری اسالمی می سوزد ،یک جوشش و
جنبش��ی در همه اطراف جمهوری اسالمی به وجود امده و
از همه مهمتر حرکتی که نظام س��لطه و دش��من در جهت
فش��ار به جمهوری اس�لامی از طریق تحری��م ،تهدید و
فشارهای مختلف وارد می کند و با توجه به انکه کشور تازه
از فضای انتخابات مجلس نهم خارج شده ،ورود زود هنگام
را به فضای انتخابات ریاس��ت جمهوری برای کشور مفید
نمی دانیم؛ از انجا که در این هماوردی که با نظام س��لطه
قرار داریم باید تمرکز نگاه مس��ئوالن به اقتصاد مقاومتی
باش��د تا از تهدید دشمن فرصت بس��ازند و این امکان پذیر
نیست جز انکه همه ظرفیت های کش��ور معطوف به شعار
سال شود که بحث حمایت از تولید داخلی است .نگرانی ما
برای ورود زود هنگام در عرصه انتخابات خصوصا انتخابات
ریاس��ت جمهوری که امس��ال در کنارش انتخابات بسیار
گس��ترده و فراگیر ش��وراها هم برگزار می شود ،این است
که ای��ن اتفاق می تواند ب��ه التهابات سیاس��ی دامن بزند و
جای متن و حاشیه را با هم عوض کند ،یعنی متن چالش ها
سیاسی و انتخاباتی شود و توجه به تولید و اقتصاد مقاومتی
به حاش��یه برود ،بنابراین کال جری��ان جمعیت رهپویان به
دنبال این است که در عین حال که ظرفیت های داخلی اش
را برای س��ازماندهی انتخابات اماده کرده و تالش می کند
امادگی های الزم را برای ورود به این عرصه به وجود اورد
اما به دنبال ان است که فضای سیاسی کشور را برای ورود
زود هنگام به عرصه انتخابات تحریک نکند .تالش ما این
بود که این موضوع را مدیریت کنیم تا جایی که امکان پذیر
است به متن اصلی یعنی تاکیدات رهبری معظم بر حمایت
از تولید داخلی و اقتصادی مقاومتی توجه شود .فارغ از این
بحث در انتخابات اینده با شرایط کامال ویژه مواجه هستیم،
چون اولین تجربه ای اس��ت که انتخابات ریاست جمهوری
و انتخابات شوراهای شهر و روس��تا با هم برگزار می شود.
انتخابات ش��وراها فراگیرتر اس��ت ،از دل روس��تاها شروع
می شود تا به کالنشهرهای بزرگ می رسد ،یعنی می توان
گفت همه ملت ایران درگیر این انتخاب��ات خواهند بود .از
طرف دیگر مهمترین انتخابات ،انتخابات ریاست جمهوری
است که به ش��دت درجه حساس��یت ان باالس��ت و نرخ
مشارکت مردم در این انتخابات از دیگر رقابت های سیاسی
کش��ور باالتر بوده که این درجه حساس��یت انتخابات را به
خوبی نشان می دهد .به همین دلیل باید به این نکته توجه
خاص داشت که مدیریت دو انتخابات بزرگ در یک زمان،
کار بسیار مش��کلی است؛ ایجاد فضای رس��انه ای مناسب
برای اینکه باید مراقب باش��یم به ه��ر دوی این انتخابات
گسترده و حس��اس توجه ش��ود نکته قابل تاملی است و از
همه مهمتر اینکه باید مراقب باش��یم یکی موجب تضعیف
دیگری نشود .با اطالعاتی که به ما رسیده نگرانی که ما در
عرصه انتخابات شوراها داریم این اس��ت که جریان فتنه،
اصالح طلبان و جری��ان انحرافی برای انتخابات ش��وراها
برنامه دارند ،چون تنها انتخاباتی است که شورای نگهبان
در نظارت بر ان نقشی ندارد .جریان فتنه و انحرافی هم از
رصد تمام عیار اقدامات خود از طریق شورای نگهبان دغدغه
دارد و با احتمال اینکه گزینه انها نتواند از س��وی ش��ورای
نگهبان تایید شود تمرکز اصلی خودشان را روی انتخابات
شوراها گذاشتند و معتقدند که در انتخابات ریاست جمهوری
باید به گزینه نزدیک به خودش��ان رای دهند؛ گزینه ای که
احساس می کنند مورد تایید قرار می گیرد و به انها نزدیک تر
اس��ت ،اما در انتخابات ش��وراها با تمام قدرت وارد عرصه
می ش��وند تا این انتخاب��ات را به نفع خودش��ان رقم بزنند.
اگر از بُعد دیگری به این مس��اله نگاه کنیم تمرکز و توجه
مح��وری اصولگرای��ان روی انتخابات ریاس��ت جمهوری
اس��ت .همان طور که در عرصه های رقابتی هم مش��اهده
می شود متاسفانه اصولگرایان یک غفلت غیرقابل قبولی را
در عرصه انتخابات شوراها دارند و همه توجه شان معطوف
به انتخابات ریاس��ت جمهوری ش��ده .این می تواند بسیار
پرخسارت برای اصولگرایان و کشور باشد ،بنابراین معتقدم
باید این موضوع کامال مورد توج��ه قرار گیرد تا طیف های
اصولگرا در انتخابات اینده هماهنگ ب��ا هم جلو بروند که
فکر می کنم نکته مهمی است .به عالوه انکه در انتخابات
ریاست جمهوری که با شوراها برگزار می شود ،حتما شاهد
مدل جدیدی از برگزاری انتخابات خواهی��م بود .یعنی به
نظر من هر کدام از این دو انتخابات رابطه تاثیر و تاثر با هم
خواهند داشت ،یعنی انتخابات ش��وراها انتخابات مستقلی
نخواهد بود و هر لیستی درباره انتخابات شوراها الزاما باید
مصداق مورد قبولش را در انتخابات ریاس��ت جمهوری هم
معرفی کند .به عبارت دیگر رقابت سیاسی اینده یک شکل
نازلی از انتخابات پارلمان تاریستی است ،چون تقریبا یک
ارتباط معنا دار بین فردی که می خواهد ریاست قوه مجریه
را به عهدهبگیرد و فردی ک��ه می خواهد وارد مردمی ترین
پارلمان کشور -که همانا شوراهاست -شود برقرار می گردد.
در کل معتقدم این دو را نمی شود از هم تفکیک کرد و مردم
هم این حساسیت را نشان خواهند داد که باالخره ان طیفی
که به یک گزینه برای ریاست جمهوری رای می دهند ،رای
انها بر انتخابات شوراها نیز تاثیر خواهد داشت .درحالی که
در گذشته انتخابات شوراها سیاس��ی نبود یا کمتر سیاسی
بود ،یعنی بیشتر وجهه ای قومی ،قبیله ای و محلی داشت،
اما برگزاری انتخابات شوراها با انتخابات ریاست جمهوری
عالوه بر موضوع محلی و منطقه ای یک رنگ سیاس��ی به
لیست های انتخابات ش��وراها خواهد زد ،پس ممکن است
گزینه هایی که ب��ه پارلمان م��ردم یعنی ش��وراها راه پیدا
می کنند با گذشته متفاوت باشند و یک همگرایی بین دولت
جدید و شوراهای ش��هر به وجود اید .یعنی اینطور می توان
براورد کرد که گزینه ای که در انتخابات ریاس��ت جمهوری
برنده انتخاب��ات خواهد ب��ود دو برد خواهد داش��ت؛ یکی
سکانداری دستگاه اجرایی و دیگری همراه کردن شوراها و
مدیریت شهری با خود.
می خواه�د ب�رای ریاس�ت جمهوری اس�تارت
بزند یا بهتر بگوی�م از چه زمان�ی کار خودش را
ش�روع می کند؟ اصال تاکنون درب�اره انتخابات
ریاس�ت جمهوری در ش�ورای مرکزی رهپویان
حرفی به میان امده یا خیر؟
مدل انتخابات ریاس�ت جمهوری شما چه زمانی
مشخص می ش�ود؟ زمانی را برای نهایی کردن
ان مشخص کرده اید؟
lزمانی را مشخص نکردیم ،ولی هم اکنون مشغول
رصد فضای سیاسی کشور هستیم اما می خواهیم تا جایی
که امکان دارد فضای التهابات سیاس��ی را تحریک نکنیم
و به یک ش��کلی اجازه دهیم مدیریت رهبر معظم انقالب
در رابطه با اولویت های موجود ک��ه توجه به تولید و اقتصاد
مقاومتی اس��ت جلو رود ،اما از طرفی هم نمی توان غفلت
کرد و بیکار نشس��ت که خدایی نکرده اتفاقات ناگواری در
عرصه سیاسی کشور به وجود بیاید .اعتقاد ما این است که
زمان شروع ثبت نام ها ،زمان مناسبی برای ورود عملیاتی در
عرصه انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود.
اقای کوث�ری می گفت تقریبا در مه�ر مرزبندی
طیف های اصولگرا برای ورود به عرصه انتخابات
مشخص می شود .اگر بخواهیم به صورت نظری
نگاه کنیم جمیعت رهپوی�ان چه زمانی مدلش را
نهایی می کند؟
lاالن نمی توان زمان گفت.
پایه مدل 8+7از یک سال و نیم قبل از انتخابات
مجلس نه�م کلید خورد ی�ا ش�ورای هماهنگی
43
اولویت ما حرکت با مدل وحدت و ایجاد نگاه ائتالفی و مبتنی بر وحدت بین
نیروهای اصولگراست ،اما اگر این با موافقت گروه های دیگر مواجه نشود یا
موانعی روی این موضوع ایجاد شود که قادر به حل ان نشویم قطعا گزینه
مستقلی را برای ریاست جمهوری و همین طور برای شوراها منظور خواهیم
کرد
یک س�ال قبل از انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری
س�ال 84طراح�ی و عملیاتی ش�د؛ ب�ا توجه به
اینکه گفتید اصولگرایان باید در انتخابات اینده
دقیق و همه جانبه نگر باش�ند ،جمعیت رهپویان
چقدر در تدوین مدل پیشنهادی خود سرعت به
خرج می دهد؟ از طرفی راست سنتی هم به طور
متقاب�ل م�دل حرکت�ی خ�ودش را در انتخابات
ریاست جمهوری در حال تدوین دارد...
lراست سنتی گفته گزینه مستقل می دهد ،طبیعتا
انها دنبال مدل نیستند.
باالخره براس�اس یک اس�تراتژی چنین حرفی
را زدن�د که مس�تقل کاندی�دا معرف�ی می کنند،
رهپویان چه زمانی استراتژی خودش را به شکل
نظری تدوین می کند؟ مدل شورای هماهنگی هم
یک سال قبل از انتخابات سال 84کلید خورد.
اما کلید خوردن شورای هماهنگی چراغ خاموش بود.
از چ�ه زمانی چ�راغ خاموش جمعی�ت رهپویان
اغاز می شود؟
سیاست
lاگر زمان��ش را بگوییم که دیگ��ر چراغ خاموش
نمی ش��ود (خنده) ،رهپویان درصدد اس��ت تا هر چه زود تر
مدلش به نتیجه برس��د ،وجوه مدل در ذه��ن عزیزانی که
طراحی می کنند وجود دارد ،اما بیش��تر ذه��ن و توجه انها
معطوف به اسیب شناسی از نقاط ضعف طرح های گذشته
اس��ت تا یک طرح کارامد طراحی کنند .ما تالش مان این
است که هر چه زود تر این کار را انجام دهیم البته من مثل
سردار کوثری خوشبین نیستم تا مهر به این نتیجه برسیم
ش��اید هم این اتفاق بیفتد ،اما یک مقدار احساس من این
اس��ت که از مهر گذر می کند .یعنی در م��اه اذر یک مقدار
خطوط روشن تر و فضا شفاف تر می ش��ود .ما تالش داریم
خودمان را به این عرصه برسانیم .شرایط ما شرایط سختی
اس��ت ،در این دوره چون نوع��ی گریز از وح��دت در بین
اصولگرایان دیده می شود در کل باید دید چه اتفاقی می افتد.
مثلث شماره138
نوع ائتالف شما چگونه خواهد بود .در انتخابات
مجلس نهم دو ائتالف متفاوت از تحولخواهان را
با س�ایر طیف های اصولگرا شاهد بودیم که قبل
از انتخابات با راست س�نتی ائتالف کردند و بعد
از ان ب�ه جبهه پای�داری نزدیک ش�دید ،تقریبا
نوع ائتالفی که فک�ر می کنید به وج�ود بیاید چه
خواهد بود؟
lمن معتقدم س��وال باید از ط��رف دیگرش طرح
شود؛ جمعیت رهپویان یا طیف تحولخواه مدل شان وحدت
بود ،طبیعت��ا بعد از انتخاب��ات نیز مدل وح��دت را در پیش
گرفتند و دوس��تانی که به این مدل نزدیک شدند طبیعتا به
ما نزدیک ش��دند؛ چه قبل و چه بعد از انتخابات .ما به این
گروه و ان گروه نزدیک نشدیم بلکه مسیری که مبتنی بر
استراتژی وحدت و تجمیع نیروهای انقالب بوده را قبل و
بعد از انتخابات دنبال کردیم ،اما االن خیلی نمی شود درباره
ائتالف اینده حرف زد چون ارایش سیاس��ی شکل نگرفته
یا بهتر بگویم ش��فاف نشده اس��ت .االن فقط موتلفه گفته
گزینه مس��تقل می دهیم .حاال نمی دانیم به این نقطه نظر
پایبند می مانند یا ش��اید طی زمان نقطه نظرشان تغییر کند
و پای مدل وحدت بیایند .ما تقریب��ا وضعیت جبهه پیروان
44
را می دانیم که انها یک گزینه مستقل را می خواهند اعالم
کنند ،اما گروه های دیگر هنوز مواضع خود را اعالم نکردند.
مبتنی بر مواضع انها می توان یک موضع روشنی را در نوع
ائتالف ها عرضه کنیم ،االن به نظر من امکان پذیر نیست
و بیشتر گمانه زنی است .اینکه بتوانیم به طور شفاف بگوییم
چه نوع ائتالفی شکل خواهد گرفت را باید دراینده نظر داد.
با توج�ه ب�ه همکاری های�ی ک�ه داش�تید قبل از
انتخابات مجلس با راست س�نتی و بعد از ان با
طیف پایداری ،فکر می کنی�د االن نگاه رهپویان
به کدام یک از این طیف ها نزدیک تر است؟
lچون االن مواضع شفاف نیست نمی توانیم اسم
گروهی را بیاوریم ،چون شاید همین مساله تالی فاسد داشته
باش��د .عرض کنم که طبیعتا رهپوی��ان و ایثارگران مبتنی
بر یک اولویت گفتمانی ائتالف را تش��کیل می دهند یعنی
کسانی که در گفتمان انقالب اسالمی و گفتمان مقام معظم
رهبری ورود پیدا کنند هر چقدر در ان مالک ها و ارزش ها و
اصول اشتراکات بیشتر شود امکان ائتالف با انها نیز بیشتر
خواهد بود؛ ائتالف ما در اینده یک ائتالف گفتمانی است.
یعنی منظورتان این اس�ت که ائتلاف می کنید،
اما شاید از کاندیداهای مختلفی حمایت کنید؟
lخیر ،طبیعتا امکانپذیر نیس��ت چون یک گزینه
در انتخابات ریاس��ت جمهوری داریم پس نمی توان س��ه
نفر معرفی کرد .ان یک گزینه ای که می خواهیم برس��یم
حاصل ائتالفی است که ش��کل می گیرد؛ ائتالف گفتمانی
شخصیت محور نیس��ت و براس��اس برنامه و اینکه چقدر
ان برنامه مبتنی بر گفتمان اس��ت و چق��در گروه هایی که
می خواهن��د ان را حمایت کنند و مبتنی ب��ر گفتمان عمل
می کنند صورت می گیرد .ان وقت زمینه ائتالف مس��اعد
می شود.
بناب�ر صحبت هایی ک�ه مطرح کردی�د می توان
نتیجه گرفت که رهپویان مدل انتخاباتی خود را
براس�اس مدل وحدت طراحی کرده؛ چیزی مثل
شورای هماهنگی و جبهه متحد اصولگرایان؟
lبله ،با اسیب شناسی از گذش��ته و رفع نواقص و
ضعف هایی که وجود داشته ،این مسیر را دنبال می کند.
اگر م�دل وحدت ب�ه نتیجه نرس�د ای�ا مدلی را
طراح�ی کردی�د ک�ه ورود مس�تقلی ب�ه عرصه
انتخابات داشته باشید؟
lطبیعتا اگر اقدامات برای رس��یدن به یک ائتالف
فراگیر یا یک ائتالف حتی غیر فراگیر حادث نشود ،طبیعتا
با گروه های همس��و و همفکر خودمان تالش می کنیم که
گزینه مس��تقلی را معرفی کنیم .اولویت ما حرکت با مدل
وحدت و ایجاد نگاه ائتالفی و مبتنی بر وحدت بین نیروهای
اصولگراست ،اما اگر این با موافقت گروه های دیگر مواجه
نشود یا موانعی روی این موضوع ایجاد شود که قادر به حل
ان نشویم قطعا گزینه مستقلی را برای ریاست جمهوری و
همینطور برای شوراها منظور خواهیم کرد ،مثل شوراهای
س��وم که تالش بر وحدت کردیم اما تالش ه��ا به نتیجه
نرسید ،ما هم لیست مستقل دادیم و ان اتفاق افتاد.
حرفی از جانب اصولگرایان س�نتی درباره طیف
تحولخواه (رهپویان و ایثارگران) زده می ش�ود؛
این که چون اینها تعدادشان کم است نیاز دارند
گزینه ش�ان هماهنگ ش�ده با جبهه پایداری یا
راست سنتی باشد ،یعنی گزینه شان را با رایزنی
به گزینه اصولگرای�ان تبدیل می کنن�د و امکان
حضور مس�تقل در انتخابات را ندارند .نظر شما
چیست؟
lباید برگردیم به تجربه تاریخی که پاسخ روشنی
به این سوال است .جمعیت رهپویان همیشه به دنبال گزینه
وحدت بود اما جایی که وحدت حاصل نشد نتیجه چه شد؟
در ش��ورای س��وم ما به وحدت نرس��یدیم ،گزینه و لیست
مستقل دادیم ،راست سنتی هم لیست داد ،رایحه خوش هم
لیست داد .از راست سنتی یک نفر هم به انتخابات راه پیدا
نکرد ،از رایحه خوش س��ه نفر راه پیدا کردند و بقیه اعضای
شورای شهر از لیست مجموعه تحولخواه بودند.
یکسری هم از اصالح طلبان بودند؟
lس��ه نفر از انه��ا رای اوردند .ی��ک گزینه هم
اقای دبیر بود که مس��تقل امده بود .بنابراین می شود این
را مالک قرار داد کس��انی که می گویند میزان تاثیر طیف
تحولخواه کم اس��ت در یک هماوردی شفاف همه لیست
خود را عرضه کردند .خروجی ان پاسخ به این سوال است.
االن از افراد متعددی از جریان اصولگرا نام برده
می شود؛ شخصیت هایی همچون اقایان رضایی،
قالیباف ،جلیل�ی ،والیتی ،پورمحم�دی ،متکی و
الریجانی اینها گمانه زنی است یا این افراد برای
حضور در صحنه دارند کار می کنند؟
نمی خواهم وارد مصادیق شوم.
حتی رهپویان در جلس�ات خصوصی هم این کار
را نکردند؟
lمطلقا این کار انجام نشده است .تا زمانی که ان
مدل و فرایند را تعریف نکنیم این کار انجام نمی شود ،چون
باید مبتنی بر انها به فرد برس��یم .در جمعی��ت مطلقا روی
مصداق یا فرد مورد نظر بحثی نداش��تیم .االن هم عرض
کردم ای��ن را زود هن��گام می دانیم و معتقدی��م که عرصه
سیاسی کش��ور را ملتهب خواهد کرد ،اما طبیعی است که
بعضی از عزیزان مان اعالم کردن��د که در انتخابات حضور
پیدا خواهند کرد.
مثل چه کسانی؟
lوارد مصداق نمی ش��وم .بعض��ی از عزیزان هم
هستند که ستادهایشان فعال است و فعالیت هایی را شروع
کردند .طبیعتا جمعیت باید مبتنی با ان مدل و فرایند همه
این عزیزان را مورد ارزیابی قرار دهد و به گزینه مطلوب خود
برسد و مبتنی با ان رایزنی با گروه های دیگر را شروع کند تا
به نقطه نظر وحدت امیز برسد.
ش�ما گفتید نمی خواهید وارد مصداق ش�وید اما
برخی گزینه ه�ا مثل اقایان والیت�ی و الریجانی
انتظار دعوت شدن به عرصه ریاست جمهوری را
دارند تا اگر همه گروه های اصولگرا جمع نشدند
الاقل حداکثر اصولگرایان بیایند و از انها دعوت
کنند .فکر می کنید به انجا برس�د ک�ه از یک نفر
دعوتی برای حضور در عرصه انتخابات شود؟
lمن این را ب��رای اصولگرایان مفی��د می دانم ،از
اینکه کس��انی که خودش��ان را عرضه کنند اما ورود نکنند
بگویند ما قابلیت هایی داریم اگر نیروهای اصولگرا رسیدند
به ما ،ما حاضریم به صحنه بیاییم ،ای��ن اگر اتفاق بیفتد بد
نیست .جلوی تکثری که ما االن ش��اهد ان هستیم گرفته
خواهد ش��د و این امکان را به گروه ه��ای مرجع خواهد داد
که بررس��ی کنند و در صورتی که به یک توافق نس��بی یا
مطلق رس��یدند از فرد دعوت کنند ت��ا در عرصه انتخابات
حضور پیدا کند .این می تواند تا ح��دودی جلوی تکثرهای
موجود را بگیرد.
پس شما می گویید از این مدل حرکتی استقبال
خواهد شد؟
lنمی گویم استقبال می ش��ود یا حتی این امکان
وجود دارد ،اما اگر این اتفاق واقعا بیفتد که همه گزینه هایی
که بخواهند در عرصه به نام اصولگرای��ی حضور پیدا کنند
اعالم کنند که «ما ای��ن ظرفیت را درخودم��ان می بینیم
که بیاییم و مدیریت کش��ور را به دس��ت بگیریم ،اما ورود
نمی کنیم و می گذاریم اصولگرایان به این مساله برسند بعد
وارد می شویم» این به نظر من فرایند بدی نیست و می تواند
به جلوگیری از اختالفات کمک کند.
جمعی�ت رهپوی�ان و جمعی�ت ایثارگ�ران ب�ه
اقای حداد ع�ادل نزدیک ترند .ایا ایش�ان برای
انتخابات برنامه دارد؟
lباید از خود اقای حداد سوال کنید.
شما از ایشان نپرسیدید؟
lخیر ،ما هنوز ورود به مصادیق مطلقا پیدا نکردیم
به همین دلیل با هیچ کس وارد مذاکره و صحبت نشدیم.
حتی از چهره هایی که درون مجموعه تحولخواه
است .مثال صحبتی در مورد اقای زاکانی می شود؟
lمن تا انجا که می دانم اقای زاکانی هیچ قصدی
برای ورود به عرصه انتخابات ریاست جمهوری ندارد .اینها
گمانه زنی هایی اس��ت که برای تخریب اف��راد برای انکه
فعالیت های انها را فعالیت های ش��خصی بکنند و بگویند
این تح��رکات برای این اس��ت که به فالن نتیجه برس��د،
انجام می ش��ود .من تا انجا که اطالع دارم ایش��ان قصدی
برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری ندارد و این یک
گمانه زنی است.
ولی احتم�ال ورود اقای حداد را ن�ه رد و نه تایید
می کنید؟
lبله ،این احتمال وجود دارد چون با همه احترامی
که به همه ش��خصیت های کش��ور می گذاریم مستقل از
وابستگی ها تصمیم می گیریم .برای ما مهم این است که چه
کسی می تواند برای مدیریت کشور نافع تر باشد .اگر جمعیت
به مدل ایکس برسد و براساس ان فردی را شایسته حمایت
ببیند از وی حمای��ت می کند ،حاال ان ف��رد می تواند اقای
حدادعادل باشد یا شخصی دیگر .از این منظر نوع ارتباطات
و تعلقات ما به افراد نمی تواند ما را در مسیری قرار دهد که
اگر فردی را شایسته تر دیدیم به ان نرسیم .نمی گویم فرد
شایس��ته تر وجود دارد می گویم انتخاب م��ا مبتنی بر نظام
شایسته ساالری است و ان سه پارامتر صالحیت ،مقبولیت
و کارامدی هم لحاظ خواهد ش��د .به نظر ما باید در شرایط
موجود کشور کسی سکان مدیریت کشور را به دست بگیرد
که بتواند کارامدی نظام را در اوج خودش به ظهور و ثبوت
برساند.
درباره رهپویان گفتید که این ظرفیت را دارد که
مستقل بیاید ،درباره راس�ت سنتی چه اعتقادی
دارید؟ موتلف�ه گفته گزینه مس�تقل می دهد .ایا
راس�ت س�نتی قادر به این کار اس�ت؟ جمیعت
ایثارگران و رهپویان از همان دهه 70به این طیف
نقد داشت و معتقد بود که راست سنتی باید نوع
براس�اس اظهارات اقای عسگر اوالدی عرض
می کنم ایا یک تغیی�ر راهبردی یا ی�ک تغییر موثر در
رویکردها و موارد مختلف ی�ا حداقل در جوانگرایی در
موتلفه صورت می گیرد یا خیر؟
lنفیا یا اثباتا وارد بحث نمی شوم اما مبتنی براین
خواهد بود که ایا راست سنتی با نگاه گذشته می خواهد وارد
انتخابات شود.
در این حالت خروجی اش چه خواهد بود؟
lخروجی این اس��ت که ج��واب نخواهد گرفت
همانطور که در انتخابات گذشته نیز جواب نگرفتند.
مجلس را می گویید؟
lهم مجلس و هم شورای سوم ،شورای سوم هم
خیلی شاخص خوبی است ،به طور مستقل همه چهره هایی
که فکر می کردند را عرضه کردند .من نمی خواهم وارد موارد
اختالفی بش��وم و نکاتی را عرض کنم که موجب کدورت
دوستان ما شود .از موضع جناب اقای عسگراوالدی که پدر
معنوی ان مجموعه محس��وب می شود عرض می کنم اگر
تغییرات مبتنی با شرایط کشور ایجاد شود ان موقع احتمال
تاثیر باال خواهد رفت و اگر این تغییرات صورت نگیرد من
احتمال پیروزی یا احتمال موفقی��ت در انتخابات اینده را
برای این طیف خیلی نمی بینم.
یعنی همان اتفاقی می افتد که در سال 84برای
اقای الریجانی افتاد؟
lبله تقریبا.
ب�رای اصالح طلب�ان فک�ر می کنید چ�ه اتفاقی
بیفت�د .وقت�ی مواض�ع ش�خصیت های جریان
اصالحات درباره نحوه ورود به عرصه انتخابات
ریاست جمهوری رصد می شود ،می توان انها را
به س�ه طیف عمده دس�ته بندی ک�رد؛ یک گروه
با محوریت اق�ای عبداهلل ن�وری که ب�ا مواضع
رادی�کال اهدافی حداکث�ری را دنب�ال می کنند،
گ�روه دوم ب�ا محوریت اق�ای خاتمی ب�ه دنبال
معرفی نامزد اختصاصی برای جریان اصالحات
است و گروه سوم با مطالباتی حداقلی به حمایت
از ی�ک نام�زد اصولگرا می اندیش�د ،نظر ش�ما
در این باره چیست؟
سیاست
می ش�ود تصور کرد اقای ح�داد که ب�ه نوعی از
چهره های نزدیک به طیف تحولخواه است وارد
صحنه ش�ود ولی جمعیت ایثارگ�ران و رهپویان
بروند از فرد دیگری حمایت کنند؟
lبس��تگی دارد ،اق��ای عس��گر اوالدی فرمودند
موتلفه در حال پوست اندازی است .حاال باید دید این اتفاق
می افتد یا خیر.
این طیف اقای نوری است؟
lنه ،این طیف از اقایان موس��وی ت��ا کروبی تا
اقای نوری ادامه دارد .این طی��ف رادیکال اصالح طلب
اس��ت که معتقد اس��ت به هیچ وجه نباید عقب نش��ینی
صورت بگیرد .بعضی ها از موضع مخاصمه مثل موسوی
برخورد می کنند ،بعضی ها نیز قدری لطیف تر ،مثل اقای
نوری که همچنان ان پوزیشن رادیکالی را می گیرند ،اما
به شکل متعادل تر برای حضور در عرصه انتخابات طرح
برنامه می کنند .این وضعیت باعث ش��ده اصال ح طلبان
نتوانند به یک وضعیت ش��فاف و منس��جمی دست پیدا
کنند .گروه های دیگر مثل اقای خاتمی طیف نازلتری را
انتخاب کردند ،یعنی امدند قسمتی از رفتار گذشته را ان
هم به صورت گرد و خیلی کلی و چند پهلو مطرح کردند
و اش��تباهات را پذیرفتند اما اینکه اش��تباهات چیس��ت
حاضر نیستند اس��م ببرند چون نام بردن شبکه اجتماعی
را به هم می ریزد .به ش��کلی می گویند در چارچوب نظام
حرکت می کنند ،قبال اش��تباه کردند ،بازگشت به نظام و
حرکت در چارچوب قوانین و احترام به قانون اساس��ی را
مثلث شماره138
lبله ،اق��ای حداد مثل گزینه ه��ای دیگر احتمال
اینکه ورود به عرصه انتخابات ریاست جمهوری کند به نظر
من باالست .احتماال بررسی خواهند کرد و من نمی توانم از
زبان ایشان صحبت کنم ،اما برداشتم این است که احتمال
ورود ایشان به عرصه انتخابات ریاست جمهوری باالست ،اما
اینکه جمعیت رهپویان و ایثارگران به چه گزینه ای می رسد
اصال قابل بیان نیس��ت ،چون ما هنوز م��دل و فرایندی را
تعریف نکردیم و مبتنی با ان به گزینه نرس��یدیم .طبیعتا از
هیچ گزینه ای نه نفیا و نه اثباتا نمی توانیم نام ببریم.
نگرش خود را به عرصه سیاس�ی عوض کند ،در
انتخابات مجلس نهم دیدیم که دبیرکل موتلفه و
قائم مقام موتلفه در تهران رای نیاوردند و اقبال
به انها نش�د ،اما به چهره های جوان تر انها مثل
فاطمه رهبر و الله افتخاری اقبال ش�د ،اما به دو
چهره تاریخی و پیشکس�وت این جریان اقبالی
ص�ورت نگرفت ،فکر می کنید راس�ت س�نتی با
عوض شدن شرایط سیاسی امکان معرفی یک
کاندیدای مستقل را دارد؟
lیک مقدار عمیق تر به این موض��وع نگاه کنیم.
اصالح طلبان در یک پارادوکسی قرار گرفتند؛ از یک طرف
می خواهند بازگشت به عرصه سیاسی کشور کنند و از طرف
دیگر نمی خواهند پایگاه اجتماعی خود را از دس��ت ندهند.
این تمایل به شدت از رادیکال ترین تا معتدل ترین انها دیده
می شود ،چون از یک طرف اگر بخواهند بر طبل براندازی و
ساختار شکنی بنوازند به طور طبیعی حذف می شوند؛ اتفاقی
که افتاده و امروز انها در عرصه سیاس��ی کشور به یک مو
بند هستند .به این دلیل می خواهند یک راه برون رفتی پیدا
کنند ؛ هم بیایند ،هم سرمایه های اجتماعی شان را از دست
بدهند .این باعث شده در یک پارادوکسی دست و پا بزنند و
مواضع متناقضی را از خودش��ان بروز بدهند و نتوانند یک
نگاه مش��ترک برای برون رفت از این وضعی��ت پیدا کنند.
هر از گاه��ی از زبان خوئینی ه��ا ،خاتمی و س��ایر رهبران
اصالح طلبان مواضع��ی بعضا متناقض بیان می ش��ود .در
همین چند ماه اظهار نظراتش��ان تغییرات اساس��ی کرده،
دلیل این است که وقتی می خواهند به عرصه سیاسی کشور
بازگردند مجبور می شوند به نوعی گذشته خودشان را نفی
کنند ،چون بدون ان نه مردم و نه نظام حضور اصالح طلبان
را نمی پذیرند ،امکان ندارد کسانی که تا حد براندازی نظام
و هماهنگی با دش��من انقالب با صد درص��د ظرفیت خود
حرکت کردند نظام ب��رای انها فرش قرمز په��ن کند .اگر
نظام هم اجازه دهد مردم اجازه نمی دهند .شرط حضور انها
الزاما توبه از گذشته است .توبه از گذشته مساوی با از دست
دادن سرمایه اجتماعی خواهد بود .به نظر من بدبینانه این
است که پشت پرده یک توافقی صورت گرفته که شکلی از
برخورد های متفاوت را از خود بروز بدهند .جریان فتنه که
همچنان برطبل براندازی و ساختارش��کنانه می نوازد ،انها
معتقدند باید نظ��ام را به چالش کش��ید و در چالش از نظام
امتیاز گرفت.
من تا انجا که می دانم اقای زاکانی هیچ قصدی برای ورود به عرصه
انتخابات ریاست جمهوری ندارد .اینها گمانه زنی هایی است که برای
تخریب افراد برای انکه فعالیت های انها را فعالیت های شخصی بکنند
و بگویند این تحرکات برای این است که به فالن نتیجه برسد ،انجام
می شود .من تا انجا که اطالع دارم ایشان قصدی برای حضور
در انتخابات ریاست جمهوری ندارد و این یک گمانه زنی است
45
محکوم می گویند اما از بعد س��لبی هی��چ موضعی از انها
به صورت جدی مشاهده نمی ش��ود چون برخورد سلبی
موجب ریزش در جنبش سبز می ش��ود ،بنابراین تناقضی
بین مواضع اثباتی و س��لبی انها مش��اهده می شود .این
جریان خاتمی اس��ت که می خواهد بازگش��ت کند و در
عرصه سیاس��ی باش��د ،اما با حف��ظ بدن��ه اجتماعی که
این وضع ه��م امکان پذیر نیس��ت .به نظر ما نمی ش��ود
این کار را کرد .اق��ای خاتمی یک قدم برداش��ته و یک
قدم را هنوز برنداش��ته ،تا ان را برندارد امکان بازگشت
نیست .در بحث اثباتی قبول داریم؛ همین حرف درست
اس��ت که در چارچوب مق��ررات نظام ،قانون اساس��ی،
والیت فقی��ه حرکت ش��ود ،ام��ا از ان طرف ت��ا برخورد
س��لبی نش��ود و کارهای گذش��ته غلط ش��مرده نش��ود
توبه نکنن��د و نگویند دیگ��ر به ان رویکردها بازگش��ت
نمی کنند فضا برای بازگش��ت انها باز نخواهد ش��د ،این
پارادوکس��ی اس��ت که دارد بروز و ظهور پی��دا می کند،
البته گرو ه هایی از جریان اصال ح طلب هس��تند که اینها
به ش��کلی پررنگ ت��ر از اق��ای خاتمی مواضع س��لبی
می گیرن��د ،اما این مواضع س��لبی را باز ب��ه نقطه اصلی
جری��ان فتنه متص��ل نمی کنند .مواضع��ی می گیرند که
این جریان درس��تی نبود ،کار اش��تباهی بود اما مواضع
انها خیلی کلی اس��ت ،در کل ب��از اینها جلوت��ر از اقای
خاتمی هستند.
ایا ای�ن طیف که ش�ما می گویید جلوت�ر از گروه
اقای خاتمی است کسانی هس�تند که دور اقای
عارف جمعند؟
سیاست
lنه ،طی��ف اقای ع��ارف باز طیف متعادلی اس��ت
و اخرین مرحله اس��ت .مثل طیفی ک��ه در مجلس بودند.
البته اینها هم متف��اوت از یکدیگر بودند .طیف اقای عارف
کس��انی هس��تند که در فتنه هیچ موضعی را در حمایت از
ان ماج��را نگرفتن��د و در نمازجمعه مق��ام معظم رهبری
نیز ش��رکت کردند -البته به شکلی ش��اید جزء ساکتین
بودند -اما عام��ل در فتنه نبودند .اینها نیز قش��ر متعادلی
هس��تند که می توانن��د در انتخاب��ات حضور پی��دا کنند.
به زعم من ش��ورای نگهب��ان روی چنی��ن چهره هایی
که عاملیتی در فتنه نداش��تند ،همس��ویی و همراهی در
فتنه نداش��تند و از طرف دیگر اصالح طلب هستند برای
ورودش��ان به عرص��ه انتخاب��ات منعی ایج��اد نمی کند.
در کل باید بگویم وضعیتی که اصالح طلبان دارند وضعیت
بغرنجی است ،چون تحلیل شان این است که اقای عارف
نمی تواند ظرفیت رای ایجاد کند ،بنابراین می گویند او برگ
سوخته است .بیاید و نیاید فرقی نمی کند ،نظر اقای خاتمی
هم تا انجا که من می دانم روی اقای عارف نیست.
مثلث شماره138
روی چه کسی است؟
lاز افراد دیگری ن��ام می برند که چهره مقبول تری
را در عرصه ه��ای اصالح طلب��ی داش��ته باش��ند .از اقای
جهانگیری ،پزش��کیان و بعضی از افرادی که در مجموعه
اصالح طلبان مقبولیت اجتماعی هم دارند .به نظر من طیف
اصالح طلبان غالبا نظرشان به این است طیفی که عاملیتی
در فتنه نداشتد مقبولیتی در پایگاه اجتماعی انها ندارند و در
بین اصولگراها هم رای قابل مالحظ��ه ای ندارند بنابراین
اینها از ه��ر دو طرف ض��رر می کنند .طی��ف نهایی طیفی
اس��ت که نه اصالح طلب ،نه اصولگرا یا هم اصالح طلب،
هم اصولگراست.
مثل اقای کواکبیان؟
lبله ،گروهی که هم تمایالت اصالح طلبانه دارند
و هم تمای�لات اصولگرایانه؛ به نوعی نظرش��ان بینابینی
است .اینها می گویند باید از نامزدی اصولگرا حمایت کنیم
که ضمن انکه حاضر اس��ت به ما امتیاز بدهد ،پیروز شود تا
باالخره از شرایط سخت خارج شویم .انها می گویند گزینه
اصالح طلبان رای نمی اورد و باید به سراغ فردی اصولگرا
46
رفت که نظر بازتری به حوزه سیاسی کشور دارد.
دوباره برمی گردیم به بحث انتخابات شوراها ،از
صحبت های شما بر می اید که جمعیت رهپویان
انقالب اسالمی در رقابت سیاسی پیش رو دنبال
مدل رئیس جمهور -ش�هردار اس�ت .همینطور
است؟
lمن گفتم تحلیلم این است که این اتفاق می افتد.
رهپویان تنها گروهی است که چنین شبیه سازی
را مطرح می کند؟
lاین نظر من است نه نظر جمعیت رهپویان.
ام�ا ش�ما قائم مق�ام جمعی�ت رهپوی�ان
انقالب اسالمی هستید؟
lقائم مق��ام جمعیت رهپویان نظرات ش��خصی
هم دارد .معتقدم این اتفاق می افتد اما در جلس��ات جمعیت
رهپویان هنوز درباره ان صحبتی نکردیم.
درب�اره انتخاب�ات ش�وراها در ش�ورای مرکزی
جمعیت رهپویان بحث کردید؟
lدرب��اره ش��وراها بحث کردی��م ،اما درب��اره مدل
رئیس جمهور -شهردار بحثی نش��ده ،این موضع خود من
است.
اگ��ر در جمعی��ت بحث کنی��م به اطالع رس��انه ها
می رس��انیم .من تحلیلم این است که چشم اندازی است
که اتفاق می افتد و هر کاری انجام شود نمی توان جلوی
ان را گرفت .همانی اس��ت ک��ه من گفتم چون کس��ی
که ب��ه رئیس جمه��ور رای می دهد به گروه��ی هم که
با وی در ش��وراها همراهی می کن��د رای خواهد داد .به
نظر من نوعی یکس��انی مواضع بین دولت و شوراها در
انتخابات شوراها به وجود می اید .به نظر من واگرایی بین
ش��هرداری ها و دولت در اینده به همگرایی بین دولت و
شهرداری منجر می شود.
حداقل ب�ه عنوان یک م�دل این را ب�ه رهپویان
پیش�نهاد می دهی�د ک�ه ب�ا ن�گاه همگرایانه به
انتخابات ریاست جمهوری و مدیریت بنگرد؟
lطبیعتا این پیشنهاد را در شورای مرکزی رهپویان
مطرح خواهم کرد.
ایا مدل دیگری هم در جمعی�ت رهپویان درباره
انتخابات شوراها مطرح است؟
lدر بحث ش��وراها تاکنون بررس��ی هایی که
داش��تیم اعتقادمان بر این اس��ت که با همه زحماتی
ک��ه اعضای ش��وراهای کل کش��ور کش��یدند به ان
وضعیت مطلوب نرسیدیم .اشکال هم قانون انتخابات
شوراهاست .ما امیدواریم که مجلس نسبت به ترمیم و
اصالح قانون انتخابات شوراها گام های اساسی بردارد
که اسیب هایی که امروز با ان مواجه هستیم رفع شود.
در حد مقدورات خودمان این تالش را انجام می دهیم
که این اسیب هایی که به انها رسیدیم که بعضی مواقع
باعث برهم زدن فض��ای عمومی بعضی از ش��هرها و
روستاها و منطقه شده است برطرف شود.
مثل چه اسیب هایی؟
lمثال برخی ش��وراها کاربری های زمین هایی
را به غلط عوض کردند یا بعضا برخی برای س��ودجویی،
براساس کم اطالعی ،بافت ش��هر را در بعضی جاها به هم
ریختند .در بعضی جاها زمینه های سوءاستفاده فراهم شده
است اگر قانون انتخابات اصالح شود جلوی عناصری که
با نگاه س��ودجویانه وارد عرصه انتخابات می ش��وند گرفته
می شود .تالش می کنیم در انتخابات شوراها در این مرحله
با وسواس وارد شویم و عناصر والیی ،انقالبی ،صالح ،سالم
و کارشناس را شناس��ایی کنیم .چون این افراد منافع نظام،
کشور ،شهر و روستا را بر منافع شخصی خود غلبه می دهند
تا فضای موجود به طرف مطلوب حرکت کند.
احتمال دارد جمعیت رهپویان در قالب مدلی که
تعریف می کند برای ش�وراها گزین�ه ای را برای
ریاست جمهوری انتخاب کند اما اگر رای نیاورد،
از شهردار شدن وی حمایت کند؟
زود اس��ت و معلوم نیس��ت چه اتفاقی رق��م خواهد
خورد ،باید دید چ��ه اتفاقی می افتد .ش��اید گزینه ای که ما
برای ریاس��ت جمهوری انتخاب می کنیم تنه��ا برای اداره
قوه مجریه خوب باش��د و برای به دس��ت گرفتن مدیریت
شهری خوب نباشد .این طور نیست که یک فردی در یک
جا مفید باش��د در جای دیگر نیز موفق عم��ل کند ،ضمن
انکه ش��اید خود وی به عرصه مدیریت ش��هری ورود پیدا
نکند .در کل به نظر من خیلی زود است بخواهیم وارد این
بحث شویمg .
بین الملل
بندر بن سلطان کیست؟
بین الملل
مثلث شماره138
بندربن سلطان گرچه رابطه مناسبی با ملک عبداهلل نداشت اما بحرانهای اخیر منطقه موجب
شد تا امریکایی ها او را به حکومت مرکزی عربستان تحمیل کنند.
48
بندر بنسلطان کیست؟
تو گو با حسن هانی زاده درباره رئیس سازمان امنیت عربستان
گف
1
lبندر بن س��لطان ،فرزند یک برده س��ودانی بود و
مادرش در منزل شاهزاده س��لطان بن عبدالعزیز به عنوان
برده کار می کرد .در سنت جاهلی اعراب ،کسی که پشت سر
هم دختر به دنیا اورده باشد جهت اینکه پسری به دنیا اورد
مجبور اس��ت یک زن سیاهپوست را به همس��ری بگیرد.
چون سلطان بن عبدالعزیز از همسران پیشینش شش دختر
داشت و دوست داش��ت که صاحب پسری شود با این کنیز
که در منزل وی خدمت می کرد ازدواج کرد و نخستین فرزند
انها نیز همین بندربن سلطان بود .سلطان از دو همسر سابق
خود منیره بنت عبدالعزیزبن مس��اعد و هدی بنت عبداهلل
بن محمد ش��ش دختر به نام های جواهر ،لطیفه ،لوءلوءه،
عنود ،ریمه ونوف داشت .بندر همواره به دلیل اینکه مادرش
یک برده سیاهپوس��ت بود مورد تحقیر واقع می ش��د .این
مساله موجب ش��د یک حالت بلندپروازی برای رسیدن به
پست های باال در این شخص ایجاد شود .بندر در سال 1949
در طائف متولد شد و در سن 18سالگی نیز به انگلیس رفت
و دوره خلبانی را در این کشور گذراند .او تحصیالت خود را
در دانشکده سلطنتی «کرانویل» انگلیس به پایان رساند و
سال ها به عنوان خلبان نیروی هوایی عربستان خدمت کرد.
بندر از سال 1983تا س��ال 2005به عنوان سفیرعربستان
در واشنگتن فعالیت داشت که به دلیل داشتن سابقه سفارت
طوالنی در امریکا به عنوان مقدم السفراء شناخته می شد .او
در طول این مدت ارتباط گسترده ای با البی صهیونیستی،
روس��ای جمهوری امریکا ،وزرای خارج��ه ،وزرای دفاع،
اعضای کنگره و روسای س��ازمان های اطالعاتی امریکا
مثلث شماره138
در ابت�دا کمی راجع به پیش�ینه بندر بن س�لطان
توضیح دهید؟
بین الملل
انتصاب بندر بن سلطان ،فرد نزدیک به امریکا و موساد به عنوان رئیس سازمان امنیت و اطالعات عربستان حرف و
حدیث های بسیاری را برانگیخته است .این فرد که سابقه خوبی در عربستان ندارد به ریاست یکی از مهم ترین
سازمان های این کشور برگزیده شده است .در این رابطه گفت وگویی با حس��ن هانی زاده ،کارشناس مسائل
خاورمیانه انجام دادیم .وی معتقد است که این انتصاب به درخواست ژنرال دیوید پترائوس و برای سرکوب
قیام مردمی در منطقه الشرقیه انجام شده است .انها به دنبال اعتراضات در عربستان می خواهند به گونه ای وارد
عمل شوند که از گس��ترش اعتراضات جلوگیری کنند .همچنین مقامات سعودی ،امریکا و رژیم صهیونیستی
در پی ان هستند که با گماردن فردی مانند بندر و دخالت در مس��اله سوریه سرنگونی بشار اسد را رقم بزنند.
بندر بن سلطان یکی از خطرناک ترین مهره هایی اس��ت که به عنوان عامل امریکا و موس��اد فعالیت می کند.
حضور چنین فرد ماجراجو و ریسک پذیری در راس سازمان امنیت عربستان یک خطر بالقوه برای کشورهای
مستقل منطقه از جمله سوریه ،عراق ،لبنان و ایران اس��ت و در اینده شاهد تنش های بیشتری در این کشورها
خواهیم بود.
و اس��رائیل برقرار کرد .اغلب بحران ه��ای منطقه از جمله
درگیری ه��ای داخلی لبن��ان ،اخراج ارتش رژی��م صدام از
کویت ،جنگ تحمیل��ی عراق علیه ایران ،اش��غال عراق و
افغانستان از سوی امریکا با مشورت بندر بن سلطان صورت
گرفته اس��ت .بندر در ترور عماد مغنیه ،یکی از فرماندهان
حزب اهلل در دمشق در سال 2009نیز دخالت داشت؛ وی با
کمک موساد عماد مغنیه را در دمشق ترور کرد .وی در سال
2009هنگامی که ریاست شورای امنیت ملی عربستان را
به عهده داش��ت قصد کودتا علیه عموی خود ملک عبداهلل
بن عبدالعزیز را داشت که این کودتا کشف و خنثی شد .از ان
پس ،بندر از عربستان تبعید و به امریکا رفت و سرانجام پس
از سه سال همزمان با اغاز درگیری های شرق عربستان به
این کشور بازگشت.
به چ�ه دلی�ل بندر بن س�لطان به عن�وان رئیس
سازمان اطالعات عربستان انتخاب شد؟
lدر واقع پس از ش��روع قیام مردم الشرقیه و پس
از شکس��ت تالش های مقرن بن عبدالعزیز ،رئیس س��ابق
سازمان امنیت در مهار شورش های منطقه الشرقیه ژنرال
دیوید پترائوس ،رئیس س��ازمان سیا سریعا وارد ریاض شد
و در دیدار با ملک عبداهلل بن عبدالعزیز ،پادش��اه عربستان
از وی خواست برای مهار خیزش شیعیان منطقه الشرقیه،
بندر بن س��لطان را به عنوان رئیس سازمان امنیت منصوب
کند .پادشاه عربستان نیز درخواست پترائوس را اجابت کرد
و بندر را مسئول سازمان امنیت کرد.
چرا انها فردی با چنین پیشینه خطرناکی را برای
این پست انتخاب کردند؟
lدر وهل��ه نخس��ت انه��ا در پی ان هس��تند که
49
با گماردن ف��ردی مانند بندر و دخالت در مس��اله س��وریه
سرنگونی بشار اس��د را رقم بزنند .ثانیا به دنبال اعتراضات
در عربس��تان می خواهند به گونه ای وارد عمل شوند که از
گسترش اعتراضات جلوگیری کنند .همچنین بیش از 80
درصد از تاسیسات نفتی عربس��تان در منطقه شیعه نشین
الش��رقیه قرار دارد و یک منطقه نفت خیز و با اهمیت برای
امریکا و غرب است .بنابراین هرگونه ناامنی در این منطقه
ممکن است به قطع جریان نفت منجر شود ،بنابراین امریکا
بندر بن سلطان را برای پست ریاست سازمان امنیت مطرح
کرد و وی اکنون این پست حساس را عهده دار است.
پس به نوعی می توان گفت که بندر دست نشانده
امریکا در عربستان است؟
lبندر بن س��لطان ،در واقع مامور نش��اندار امریکا
و رژیم صهیونیس��تی در عربس��تان اس��ت و ب��ه وی لقب
مامور وفادار س��ازمان س��یا را داده اند .در طول 22س��ال
فعالیت به عنوان سفیر در واش��نگتن همواره وی در اغلب
ماموریت های سری و فوق سری امریکا نقش فعالی داشت.
در انفجار 28تیر ماه در دمش��ق نیز بندر بن س��لطان
نقش مستقیم داشت .وی چاشنی جدید و بسیار پیشرفته ای
را از سازمان س��یا دریافت کرده و به یکی از عوامل نفوذی
عربستان در مقر ش��ورای امنیت س��وریه تحویل می دهد
هانی زاده معتقد است :بندر
بن سلطان که قبال سابقه
کودتا علیه ملک عبداهلل
را داشت ،به واسطه نیاز
امریکا برای مهار خیزش
شیعیان عربستان و کمک
به مخالفان بشاراسد به
این سمت رسید
تا وی این چاش��نی را در میز اجتماعات مسئوالن سازمان
ش��ورای امنیت ملی س��وریه قرار دهد .این انفجار منجر به
کشته شدن وزیر دفاع و س��ه ژنرال دیگر سازمان امنیت و
ارتش سوریه شد.
در حال حاضر وظیفه فردی چون بندر بن سلطان
به عن�وان رئی�س س�ازمان امنی�ت و اطالعات
عربستان چیست؟
lسازمان اطالعات و امنیت عربستان شاخه های
متعددی دارد .ش��اخه های خارجی این س��ازمان همسو با
بین الملل
مثلث شماره138
دست های خالی بنسلطان
2
صباح زنگنه در گفت وگو با مثلث
ی بندر بن سلطان ،سفیر سابق این کشور در امریکا را
عبداهلل بن عبدالعزیز ،پادشاه عربستان طی حکم
جانشین مقرن بن عبدالعزیز کرد .طی این تغییرات مقرن بن عبدالعزیز به عنوان مشاور ویژه ملک عبداهلل
و بندر بن سلطان به عنوان رئیس اطالعات و دبیر کل ش�ورای امنیت ملی عربستان منصوب شد ،اما چرا
حکومت ال سعود فردی را برای ریاست سازمان اطالعات انتخاب کرد که روابط بسیار نزدیکی با امریکا
توگویی با صباح زنگنه ،کارشناس مسائل عربستان انجام دادیم .وی معتقد است
دارد؟ در این رابطه گف
که انتخاب بندر به این سمت از ان جهت بود که عربستان بتواند به صورت تهاجمی تر و گسترده تری در
مسائل منطقه ای وارد شود ،چرا که این پس�ت طبیعتا یک ارتباط جدی تری میان سازمان های اطالعات
جاسوسی و امنیتی امریکا با منطقه می طلبد که بندر این پست را به خوبی ایفا خواهد کرد .همچنین به اعتقاد
زنگنه مساله سوریه و تجهیز مخالفان نیز با روی کار امدن بندر شدت بیشتری خواهد گرفت ،زیرا مدیریت
صحنه داخلی معارضین سوریه عمال در اختیار سازمان های اطالعاتی و استخباراتی منطقه و امریکاست
و بندر به صورت جدی تری به این مساله خواهد پرداخت.
50
امریکاس��ت و یک همکاری تنگاتنگی با س��ازمان سیا و
موس��اد دارد .جریانهای خاورمیانه نیز توسط این سازمان
هدایت می ش��ود .مس��ائل لبنان ،عراق ،افغانستان و حتی
ایران و تحریک قومیتی در مسائل مختلف از جمله کارهایی
اس��ت که این س��ازمان انجام می دهد .اما مسائل داخلی و
اعتراضات مردمی نیز به واسطه این سازمان مهار می شود.
بنابراین فردی که در راس سازمان امنیت قرار می گیرد در
حقیقت تمامی اهداف امریکا ،سازمان س��یا و موساد را در
منطقه پی��اده می کند .اکنون تمام تالش بندر بن س��لطان
سرکوب شیعیان منطقه الش��رقیه ،تالش برای سرنگونی
دولت بشار اسد و همچنین برهم زدن اوضاع لبنان و حذف
حزب اهلل از صحنه مبارزاتی است.
و سخن اخر؟
lبندر بن سلطان یکی از خطرناک ترین مهره هایی
است که به عنوان عامل امریکا و موساد فعالیت می کند .حضور
چنین فرد ماجراجو و ریس��ک پذیری در راس سازمان امنیت
عربستان یک خطر بالقوه برای کشورهای مستقل منطقه از
جمله سوریه ،عراق ،لبنان و ایران است و ما در اینده شاهد تالش
برای ایجادتنشدر این کشورهاخواهیمبود.بنابراینبایدتمامی
تحرکاتبندرازجانباینکشورهارصدشود،زیرااینشخصیت
قادر به هرگونه اعمال تخریبی استg.
به نظر ش�ما پش�ت پرده برکناری مقرن بن
عبدالعزیز ،رئیس سازمان اطالعات عربستان و
جانشینی بندر بن سلطان به جای وی چه دالیلی
نهفته است؟
lدر حال حاضر اوضاع منطقه و کشورهای پیرامون
عربستان روز به روز در حال تغییر است .یکی از عوامل فعال
در کشورهای مختلف منطقه س��ازمان اطالعات خارجی یا
همان استخبارات عربستان است .بنابراین مقامات سعودی
به دنبال نیرویی بودند که به صورت تهاجمی و گسترده تری
عمل کند .انچه از خصوصیات بندر بن سلطان می توان مطرح
کرد این اس��ت که ارتباطش با امریکا و مقامات امریکایی
ارتباط بس��یار محکم و خوبی است و توانس��ته بسیاری از
مشکالت فی مابین دو کشور را حل کند .از طرف دیگر تمایل
وی نسبت به مسائل اسالمی و عربی حداقلی است و بیشتر
به دنبال تقویت طرح های ایاالت متحده در منطقه اس��ت.
بر همین اساس با حضور وی در سازمان اطالعات عربستان،
عمال این سازمان در اختیار امریکا قرار گرفته است.
روابط مقرن بن عبدالعزیز ب�ا امریکا به چه
صورت بود و زمانی که در این پس�ت بود چگونه
عمل کرد؟
lاین خصوصیات یعن��ی در اختی��ار امریکا بودن
در مق��رن بن عبدالعزی��ز کمتر ب��ود .مقرن یک ش��اهزاده
تحصیلکرده امریکا بود و تمایالت روش��نفکری داش��ت،
بنابرای��ن تفاوت های بارزی با بندر داش��ت .وی از امارات و
شاهزادگی مدینه به این پست انتقال داده شده بود ،اما به نظر
می اید چندان نتوانسته باشد موفقیت هایی در حوادث منطقه
کسب کند .حال چه اتفاقاتی که در عراق ،لبنان و فلسطین
افتاد و چه اتفاقاتی که در مصر ،یمن و بحرین شاهد بودیم،
این مس��ائل حکایت از عقب افتادن مق��رن بن عبدالعزیز از
پیش بینی و تدارک برنامه مقابله با این حوادث و وقایع دارد.
با توجه به پیشینه بندر بن سلطان ایا دخالت
عربس�تان در مسائل س�وریه ش�دت بیشتری
خواهد گرفت؟
lقطعا ب��ا روی کار امدن بندر بن س��لطان تجهیز
مخالفان مسلح حکومت سوریه شدت بیشتری خواهد گرفت.
زیرا مدیریت صحنه داخلی معارضان سوریه عمال در اختیار
سازمان های اطالعاتی و استخباراتی منطقه و امریکاست
و بندر به صورت جدی تری به این مساله خواهد پرداخت.
ائتالف انقالبیون
با محافظهکاران
چرا مرسی ،طنطاوی را به وزارت دفاع گمارد؟
بین الملل
مثلث شماره138
عمده فعالیت سازمان اطالعات عربستان
پیرامون مسائل داخلی کشور است یا مسائل
خارجی؟
lسازمان استخبارات عمدتا ناظر به فعالیت های
خارج از عربستان است .ان چیزی که به داخل عربستان
بازمی گردد سازمان امنیت داخلی این کشور است که زیر
نظر وزارت کشور قرار دارد.
اگر ممکن است کمی هم راجع به پیشینه
بندر بن سلطان توضیح دهید؟
lبندر بن سلطان س��ابق بر این در ایاالت متحده
به عنوان س��فیر عربس��تان خدمت می کرد .وی با هزینه
کردن هایباالعمالتوانستبسیاریازاحزابوسناتورهای
امریکا را جزو البی مدافع عربستان قرار دهد .پس از ان نیز در
اغلبقراردادهاینظامیمیانامریکاوعربستانوهمچنین
انگلیس نقش عمده ای ایفا کرد .در این رابطه صحنه هایی از
فساد مالی ،اختالس و سوءاستفاده مالی در انگلیس مطرح
شد و سروصدای زیادی ایجاد کرد .پس از این ماجراها وی را
از سفارت عربستان در امریکا به ریاض بازگرداندند و شورای
عالیامنیتملیعربستانراتشکیلدادند.بندربهعنواندبیر
شورایعالیامنیتملیبهایفاینقشپرداخت.سابقبراین
چنین تشکیالتی در عربستان وجود نداشت؛ در این شورا هم
سازمان های امنیت داخلی و هم سازمان های امنیت خارجی
به عالوه وزارت خارجه ،وزارت کشور و وزارت دارایی عضو
بودند .پس از دبیری شورای عالی امنیت ملی بندر وارد این
پستجدیدشد.اینپستطبیعتایکارتباطجدی تریمیان
سازمان های اطالعات جاسوسی و امنیتی امریکا با منطقه
می طلبد که وی این پست را به خوبی ایفا خواهد کرد.
همواره از بن�در به عنوان یک�ی از عوامل
نقش افرین در ترور عم�اد مغنیه یاد می کنند.
ن ترور به چه صورت بود؟
نقش وی در ای
lدر زمان حمله رژیم صهیونیستی به لبنان وی
یکی از افرادی بود که نقش بس��یار فعالی علیه حزب اهلل
ایفا می کرد و در اطالع رسانی و بسیج برخی از تشکلهای
سیاس��ی منطقه به خصوص در لبنان و چندین کش��ور
پیرامون فلس��طین مانن��د اردن و مصر نقش بس��زایی
داش��ت .در واقع در س��ال ۲۰۰۶میالدی و همزمان با
اوج گرفت��ن تجاوز رژیم صهیونیس��تی به لبن��ان ،بندر
بن سلطان با س��فر به اراضی اش��غالی با ایهود اولمرت،
نخست وزیر رژیم صهیونیس��تی دیدارکرد و در ان دیدار
قول مساعد برای حمایت مالی از ارتش رژیم صهیونیستی
برای مقابله با مقاومت حزب اهلل و ترور عماد مغنیه را به
رئیس دستگاه اطالعاتی اسرائیل «موس��اد» داد .بندر
بن سلطان پس از ترک اسرائیل ،با حمایت از شبه نظامیان
مخالف حزب اهلل ،اطالعات وسیعی در مورد عماد مغنیه،
به دس��ت اورد و ان را به نیروهای اطالعاتی اس��رائیل
«موساد» تحویل داد که همین اطالعات منجر به ترور
عماد مغنیه در سوریه شد.
ای�ا ورود بندر بن س�لطان به این پس�ت
جدید را می توان س�راغاز تغیی�رات جدید در
ساختار رژیم سعودی دانست؟
lورود بندر بن سلطان به این پست امر جدیدی
به لحاظ س��اختار خاندان عربستان ایجاد نکرده ،چرا که
این س��ازمان قبل از مقرن که فرزند بالفصل عبدالعزیز
به حس��اب می اید در اختیار ترکی بن فیص��ل یعنی نوه
عبدالعزیز بود .بندر نیز نوه پادشاه است بنابراین از نسل
سوم ال سعود در سازمان اطالعات خارجی عربستان قبال
نیز فردی حضور داشته و اکنون نیز با حضور بندر باز این
نسل این پست را اشغال می کند .انچه مورد توجه است
ارتباطات گسترده بندر با سازمان های جاسوسی امریکا
و اسرائیل است در حالی که مقرن در این زمینه ها چندان
فعال نبود و این ارتباطات را قبول نداشتg .
بین الملل
دولت متزلزل
51
بین الملل
دولت متزلزل
ارزیابی قنادباشی از حضور
طنطاوی در کابینه؛
عبور از مرحله گذار
مبارک جدید؟
حضور طنطاوی در کابینه مرسی و تاکتیک های سیاسی اقای رئیس جمهور
احمد بخشی /کارشناس مسائل مصر
1
بین الملل
در ادامه تحوالت پس از شورش های مردمی در مصر و
سرنگونی حسنی مبارک ،هفته گذشته شاهد یک اتفاق دیگر
بودیم؛ ماجرا از این قرار است که هشام قندیل ،نخست وزیر
مصر اعالم کرد که ارتش��بد «محمد حسین طنطاوی» در
دولت وی س��مت وزیر دفاع را خواهد داشت تا بدین ترتیب
طنطاوی همچنان در این سمت ابقا شود .ژنرال طنطاوی که
فارغ التحصیل دانشکده جنگ است در زمان حکومت حسنی
مبارک به کابینه دولت وقت مصر دعوت و از سال 1991تا
زمان سرنگونی مبارک در سال 2011س��مت وزیر دفاع و
صنایع نظامی مصر را عهده دار شد .او در دولت موقت شورای
نظامی نیز رئیس شورای نظامیان بود.
در رابطه با ابقای برخی نظامیان در کابینه جدید مصر
باید گف��ت ،مصر اکن��ون در مرحله گذار ق��رار دارد و نتایج
انتخابات نش��ان از یک حالت اعتدال نیروهای سیاس��ی و
اجتماعی دارد .بدی��ن معنا که نیروهای اخوان المس��لمین
نتوانستند در برابر نیروهای نظامی و نیروهای ارتش اکثریت
قاطع را به دس��ت بیاورند و تنها حدود 51ی��ا 52درصد ارا
را کس��ب کردند .این در حالی اس��ت که طرف مقابل یعنی
نیروهای نظامی و نماینده ش��ورای انتقالی 48درصد ارا را
از ان خود کردند .این نتایج نش��ان می دهد که دولت اینده
یک دولت ائتالف��ی خواهد ب��ود؛ در این دول��ت طرفین و
جناح های مختلف سیاس��ی که درگی��ر رقابت های حزبی و
جناحی در زمان انتخابات بودند به صورت ش��راکتی دولت
تشکیل خواهند داد .در رابطه با این مساله سیگنال هایی حین
انتخابات نیز دریافت می ش��د ،یعنی صحبت بر سر این بود
که اگر اخوان المسلمین اکثریت ارا را به دست بیاورد به طور
حتم المرسی بخشی از نیروها و شورای انتقالی را در کابینه
شراکت خواهد داد .با کشیده ش��دن انتخابات به دور دوم و
رقابت میان اخوان المس��لمین و نظامیان این نتیجه حاصل
شد که دولت اینده باید یک دولت ائتالفی باشد؛ به صورتی
که هم نیروهای نظامی در ان ش��رکت داش��ته باشند و هم
دیگر نیروها .نتیجه ای��ن انتخابات این فرضیه را به قطعیت
رساند .اکنون مس��اله ای که وجود دارد این است که فضای
جامعه مصر فضایی اس��ت که می طلبد نیروهای سیاسی و
اجتماعی باهم همکاری کنند .البته این احتمال وجود دارد
که ابقای چند نفر از اعضای کابینه پیشین در پست هایشان از
جمله اقای طنطاوی در پست وزیر دفاع دلخوری هایی برای
کسانی که در میدان التحریر جمع می شدند به وجود بیاورد ،اما
باید توجه داشت که اگر غیر از این اتفاق می افتاد ممکن بود
فضا به سمت افراط نیروهای اجتماعی و سیاسی پیش رود.
در نتیجه به یک نحوی می توان گفت که المرسی ،ارتش و
نیروهای نظامی را وارد بحث کرده که بتواند فضای اعتدال را
حفظ کند .انتخابات در مصر نشان داد که هیچ یک از نیروها
مثلث شماره138
52
نمی توانند اکثریت را از ان خود کنند .البته اخوان المسلمین
یک اکثریت شکننده ای را کسب کرد که این بدان معناست
که اگر بخشی از نیروهایشان در کابینه نباشند ،ممکن است
بعدها یک سری مشکالت پدید اورد و این ساختار را تبدیل به
یک ساختار شکننده کند .از طرف دیگر باید توجه داشت که
فضای جامعه مصر به گونه ای است که بازی با حاصل جمع
غیر صفر را می طلبد .بدین مفهوم ک��ه هیچ کدام از طرفین
نباید همدیگر را حذف کنند ،زیرا چ��ه ارتش نگاه حذفی به
اخوان المسلمین داش��ته باش��د و چه اخوان المسلمین نگاه
حذفی به ارتش ،فضای جامعه به سمت افراط و تفریط خواهد
رفت و در نتیجه ان مباحثی که نیروهای انقالبی به دنبالش
بودند از جمله بحث توس��عه ،بازسازی و مطالبات اقتصادی
مردم به سرانجام نخواهد رس��ید .همانطور که می دانید در
تمامی انقالب ها از فردای انقالب مطالبات از بحث براندازی
فاصله می گیرد و به این سمت می رود که معیشت مردم را چه
گروهی می تواند تامین کند .به همین خاطر چون نه نظامیان
و نه اخوان المسلمین نتوانستند اکثریت قاطع را کسب کنند
نمی توانند نیروهای غالب و تعیین کننده س��امان سیاس��ی
جامعه باشند.
ارتش نمی تواند اخوان المس��لمین را حذف کند؛ بدین
معنا که اس�لامگراها و اخوان المس��لمین نزدیک به هشت
دهه در مصر فعالیت داشته اند و به عنوان یک نیروی مرکزی
در شمال افریقا و برخی کش��ورهای عربی -اسالمی ریشه
دوانده اند و به همین دلیل نبودن انها یک مساله دور از تصور
است .از دیگر سو اخوان المس��لمین نیز نمی تواند یک نگاه
حذفی به ارتش داشته باشد ،چراکه نظامیان به ویژه پس از
کودتای افسران جوان در دهه 1950و همچنین وجود رژیمی
مانند اسرائیل نباید از صحنه سیاسی مصر حذف شوند؛ ارتش
در حال حاضر از لحاظ امنیتی نقش مهم��ی را ایفا می کند.
اکنون که طنطاوی همچنان به عنوان وزیر دفاع در کابینه
هشام قندیل ابقا شده ،بهترین معادله ممکن برای باالنس
قدرت انجام شده است زیرا در فضای تحول و در مرحله دولت
گذار این شکل از دولت ائتالفی می تواند موثر باشد .هرچند
که پس از این تحوالتی که روی دهد به مدیریت نخست وزیر
و رئیس جمهور بازمی گردد .یعنی ای��ن دو مقام باید بتوانند
نیروهایی را که ممکن است با هم تضاد داشته به نحوی در
خط توسعه و پیشرفت کشور قرار دهند تا به اهداف انقالبی
که به دنبالش بودند دست پیدا کنند.
در کل ارتش در ساختار مصر دارای نفوذ است و این به
معنای به رسمیت شناختن وضع موجود ساختار ارتش است.
نظامیان در گذشته تنها نقش نظامی گری و دفاعی داشتند،
اما در دوره مبارک نقش اقتصادی و سیاسی هم اضافه شد؛
پس نفوذ نظامیان در ساختار جامعه مصر ریشه دارد .با حضور
نظامیان در کابینه ،ارتش از یک نقش بازدارنده به یک نقش
همراه در دولت اقای المرسی بدل خواهد شد .سهم خواهی
ارتش با کسب 48درصد ارا در انتخابات یک امر کامال طبیعی
است و به نظر می رسد بخشی از این معادالت و معامله پیش
از اعالم نتیجه انتخابات تعیین شده بود .شاید اگر به نظامیان
نقش��ی داده نمی ش��د انها یک نقش بازدارنده را برای خود
برمی گزیدند و در این صورت کش��ور به یک حالت تدافعی
دچار می شد .اگر نقش نظامیان در حکومت جدید به خوبی
مدیریت شود ارتش می تواند به همراه انقالبیون در توسعه
اقتصادی و اینده مصر تاثیرگذار باشدg .
2
هش�ام قندی�ل در مراس�م س�وگند
وف�اداری خ�ود وع�ده داد ک�ه کابین�ه اش
نماینده قشرهای مختلف مردم مصر باشد؛
وجود چند نفر از اعضای شورایعالی نظامی
حاکم بر مصر که دوره انها رو به اتمام است
و نی�ز انتخ�اب ش�ماری از ش�خصیت های
فن ساالر نش�انه چنین تالش�ی است .حال
مساله ای که مطرح ش�ده این است که چرا
محمد المرس�ی ب�ا چنین ترکیب�ی از کابینه
موافقت ک�رد .در این راس�تا گفت وگویی با
جعفر قنادباشی ،کارش�ناس مسائل افریقا
انج�ام دادیم .وی معتقد اس�ت ک�ه حضور
طنط�اوی در کابین�ه جدید مص�ر از چندین
جهت قابل بررس�ی اس�ت از جمل�ه انتقال
هوشمندانه قدرت ،ارتباط گرفتن با ارتش،
کاه�ش خط�رات نظامی�ان ،مش�روعیت
بخش�یدن به انتخاباتی که توس�ط نظامیان
برگ�زار ش�د و ...در واق�ع المرس�ی برای
اینکه از این گذرگاه دش�وار بگذرد با حضور
برخی از نظامی�ان در کابین�ه موافقت کرد.
از دیگر س�و خط مش�ی اخوان نیز به همین
صورت اس�ت و این گروه طی این س�ال ها
هم�واره محتاط و صب�ور عمل کرده اس�ت.
همچنی�ن ن�گاه جامعه مص�ر ب�ه قضایا نیز
چنین رویک�ردی را می طلبد چ�را که مردم
مصر خواستار حذف س�ریع دشمنان شان
نیستند.
ترکیبکابینههشامقندیل؛
اکثریت تکنوکرات
و اقلیت اسالمگرا
3
عبدالعظیم غبیشی
هشام قندیل؛ نخست وزیر مصر کابینه خود را پس از
توافق با طرف های تاثیرگذار در عرصه سیاسی این کشور با
اکثریتی تکنوکرات و اقلیتی اسالمگرا معرفی کرد.
هشام قندیل وزرای خود را با نس��بتی 85درصدی از
بین تکنوکرات ها و 15درصد از بین اسالمگرایانی که تنها
یک نفر از انها از جریانی های غیر اخوان المسلمین هستند،
معرفی کرد.
در کابینه جدید مصر بازهم شاهد حضور نظامیانی
هستیم که در زمان مبارک نیز نقش فعالی داشتند.
از جمله ابقای حس�ین طنطاوی در پست وزارت
دفاع برخ�ی حساس�یت ها را برانگیخته اس�ت.
ارزیابی شما از تحوالت مصر چیست؟
lواقعیت این اس��ت ک��ه این اتفاقی ک��ه در مصر
افتاده از عوارض سیاس��ت گام به گام در انقالب اس��ت؛ به
همین خاطر مردم و اخوان المسلمین باید حضور نظامیان را
تحمل کنند .البته حضور طنطاوی درکابینه به معنای نوعی
انتقال هوشمندانه قدرت نیز است .یعنی اگر المرسی پس از
انتخابش تمامی نظامیان را کنار می زد و وزیر دفاعی از میان
اخوانی ها انتخ��اب می کرد با چالش های بس��یاری روبه رو
می شد .در این صورت المرسی باید به دنبال حلقه اتصالی با
نظامیان مصر می گشت؛ همچنین این مساله که خود ارتش
مصر حاضر است از اسالمگرایان تبعیت کند و خطرساز نباشد
نیز بسیار مهم است .اگر فرض را بر این بگیریم که المرسی
به طور کل نظامیان را کنار می گذاشت و طنطاوی نیز انتخاب
نمی شد با دو مشکل روبه رو می گش��ت؛ نخست چگونگی
ارتباط با ارت��ش و دیگری چگونگ��ی خنثی کردن خطرات
نظامیان .اکنون با این روندی که در پیش گرفته شده خطرات
ارتش تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد کرد و نظامیان با این
مساله که تحت فرماندهی اس�لامگرایان باشند تا حدودی
انس خواهند گرفت.
ایا این مساله باعث نخواهد شد که برخی از مردم
نسبت به المرسی اعتمادشان را از دست بدهند؟
توسط نظامیان مدیریت می شد .در این شرایط اگر از همین
نظامیانی که متولی انتخاباتی بودند که المرسی پیروز ان بود
کسی در کابینه حضور نداش��ته باشد ،رئیس جمهوری مصر
به نوعی انتخابات را زیر س��وال خواهد ب��رد .اکنون حضور
طنطاوی به صورتی است که بر قانونی بودن انتخاباتی که
نظامیان برگزار کردند تاکید می کند .همچنین المرسی این
مساله را نیز مدنظر قرار داده که تقریبا نیمی از کسانی که رای
داده بودند طرفدار شفیق یا همان نظامیان بودند پس نادیده
گرفتن این گروه قطعا برای اخوان المس��لمین مش��کالت
بسیاری پدید خواهد اورد.
ایا حضور ف�ردی مانند طنطاوی در س�مت وزیر
دفاع به معنای افزایش حض�ور نظامیان در مصر
نخواهد بود؟
lاین فرضیه اصال درست نیست و در چندین مورد
می توان پی برد که المرس��ی قصد س��ازش با نظامیان را
ندارد .نخست وقتی که وی باید مقابل شورایعالی نظامی
س��وگند یاد می کرد اما همانگونه که گفته بود در میدان
اغلب وزرای کابینه قندیل ،تحصیلکرده دانش��گاه
قاهره بوده و استان های «الشرقیه» و « البحیره» نیز در
رتبه های باالیی در این میان ق��رار دارند .وزرای قندیل
بین 46الی 77سال س��ن دارند که جوان ترین انها خالد
االزهری؛ وزی��ر نیروی کار و پیرترین انها نیز سرلش��کر
طنطاوی؛ رئیس ش��ورای نظامی و وزیر دفاع این کشور
اس��ت که پس از او نیز احمد مکی؛ وزیر دادگس��تری با
71سال سن قرار دارد.
قندیل 9وزی��ر از 24وزیر خود را از کابینه پیش��ین
مصر یعن��ی کابینه جن��زوری انتخاب کرد ک��ه خود نیز
یکی از انهاس��ت .این وزرا ،ممتاز الس��عید؛ وزیر دارایی،
محم��د کام��ل عمرو؛ وزی��ر خارج��ه ،مصطف��ی کامل؛
محیط زیس��ت ،نج��وی خلی��ل؛ تامین اجتماع��ی ،نادیه
زخار؛ پژوه��ش و تحقیقات علم��ی ،علی الحربی؛ صنایع
دفاعی ،محم��د ابراهیم؛ باس��تان شناس��ی ،محمد صابر
عرب؛ وزیر فرهنگ و سرلشکر طنطاوی؛ وزیر همیشگی
دفاع هستند.
با این وزرا کابینه قندیل ،ترکیبی از وزرای وابس��ته
به حزب منحل ش��ده حاک��م و اس�لامگرایان اخوانی را
تشکیل می دهند ،به گونه ای که دیگر جریان ها و احزاب
غیر اسالمی هیچ حضوری نداش��ته و حزب اسالمگرای
الوس��ط نیز تنها یک وزیر در کابینه جدی��د دارد که این
ش��خص نیز کس��ی نیس��ت جز محمد محس��وب که از
س��ران حزب مذکور به ش��مار می اید که در س��مت وزیر
امور قانونی و مجالس نمایندگی منصوب ش��ده اس��ت.
کارشناس��ان معتقدند که کابینه قندی��ل را باید در امتداد
کابینه جنزوری به ش��مار اورد .به خصوص که 85درصد
از ان را تکنوکرات ه��ا به خود اختص��اص داده و تنها 15
درصد یعنی پنج وزارت در اختیار اسالمگرایان قرار دارد
که سهم اخوان و شاخه سیاسی انها یعنی حزب ازادی و
عدالت نیز تنها چهار وزیر بوده اس��ت.
جالب توجه اس��ت که کابینه جدی��د ،وزیری از حزب
سلفی نور نداشت و س��مت معاون نخس��ت وزیر نیز در ان
حذف شده است.
اسالمگراها و به طور خاص اخوان و شاخه سیاسی
انها ،دست روی وزارتخانه های مس��کن ،اطالع رسانی،
وزارت نیروی کار و وزارت اموزش عالی و وزارت جوانان
گذاشته اند .اینکه چه منطقی ورای انتصاب این وزرا وجود
دارد سوالی اس��ت که ش��خص قندیل یا المرسی و شاید
شورای نظامی مصر باید به ان پاسخ دهد ،اما انچه بیش
از همه توجه مردم مصر را به خود جلب کرده این س��وال
است که ایا این ترکیب از وزرای وابسته به رژیم سابق و
اسالمگرا می تواند اهداف و ارزوهای جوانانی را براورده
کند که ش��بانه روز فریاد «یس��قط مبارک» را سرداده و
هیچ نامی از انها در بین وزرا و کابینه و مناصب سیاس��ی
دیده نمی ش��ود؟g
ایا می توان گفت که محمد المرس�ی به نوعی با
نظامیان مصالحه کرده است؟
lترکی��ب کابینه جدی��د اقای هش��ام قندیل
به صورتی اس��ت که بیشتر سعی شده
یک کابینه کاری باش��د نه حزبی و
بیشتر روی تخصص افراد تمرکز
کرده اند؛ این مس��اله خیلی به نفع
مصر خواهد بود .همچنین المرسی
با موافقتش با ای��ن ترکیب کابینه
تم��ام اتهام هایی را ک��ه متوجه
وی کرده بودن��د مبنی بر
انحصارطلبی در
قدرت پاسخ
دادg .
مثلث شماره138
lدر واقع در عرصه داخلی و خارجی نسبت به محمد
المرسی بدبینی های بس��یاری وجود دارد و برخی حتی او را
مبارک جدید می نامند .اکنون در این ش��رایط المرسی باید
اولویت های صدروزه ای که تعیین کرده و مهم ترین بخش
ان برقراری امنیت و رونق اقتصادی اس��ت را در دستور کار
خود قرار دهد .در کل اینگونه انقالب کردن ها همیشه این
مشکالت را دارد و المرس��ی باید بپذیرد که از ارتش نیز در
کابینه و دولت حضور داش��ته باش��ند .از دیگر سو انتخابات
اخیری که در مصر و پس از س��رنگونی مبارک انجام ش��د
در نهایت نظر شما راجع به ترکیب کابینه جدید
مصر چیست؟
بین الملل
lاکنون با توجه به اینکه نظامیان به برخی مسائل
مانند همکاری با رژیم س��ابق ،اختص��اص دادن امکانات
اقتصادی جامعه به خودشان ،رانت خواری و ...متهم هستند
در مظان اتهام قرار دارند اما انق�لاب به قوت خودش باقی
است .انقالب مصر در حالی که هنوز کارهای بسیاری برای
انجام دادن دارد انرژی خودش را از دست نداده و خیابان ها
هنوز در اختیار المرسی اس��ت .اگر جامعه مصر یک جامعه
عادی بود و انقالب نکرده بودند این مس��ائل را می ش��د به
افزایش نفوذ نظامیان تعبیر کرد ،اما اکن��ون نمی توان این
برداش��ت را کرد .از دیگر س��و اغلب نظامیان مصر اکنون
س��الخورده هس��تند و شرایط ش��ان به گونه ای نیست که
محبوبیت زیادی در میان مردم برای ادامه راه داشته باشند.
بنابراین طبیعتا امریکایی ها ،عربستان و طرف هایی که مایل
نبودند اس�لامگرایان حاکمیت را به طور فراگیر در دس��ت
بگیرند اکنون از این تحوالت خشنود هستند.
التحریر و در برابر مردم سوگند خورد .نظامیان به دنبال
این اتفاق ،المرس��ی را مجبور کردند که در برابر دادگاه
عالی قانون اساس��ی نیز س��وگند یاد کند؛ این جلسه نیز
با تاخیر انجام شد چرا که المرس��ی زیر بار چنین کاری
نمی رفت .اما در نهایت ارتش المرس��ی را مجبور به این
کار کرد .مساله بعدی اعالم بازگش��ایی پارلمان توسط
المرسی است؛ مساله ای که انجام شد ،اما مجددا دادگاه
قانون اساسی اقدام به بس��تن پارلمان کرد .در اینجا نیز
المرس��ی اقدام بزرگی انجام داد و نش��ان داد انگونه که
نظامی��ان می خواهند رفت��ار نخواهد کرد .از دیگر س��و
رئیس جمهوری که مردم ،خیابان و حزب با تشکیالتی
را در اختیار دارد نیازی به مصالحه با ارتش ندارد .در واقع
المرسی برای اینکه از این گذرگاه دشوار بگذرد با حضور
برخی از نظامیان در کابینه موافقت کرد .خط مشی اخوان
به همین صورت است و این گروه طی این سال ها همواره
محتاط و صبور عمل کرده اس��ت .ن��گاه جامعه مصر به
قضایا نیز چنین رویکردی را می طلبد چرا که مردم مصر
خواستار حذف سریع دشمنان شان نیستند.
53
سایه سیاست بین الملل بر حقوق بین الملل
شکست میانجی گری
صمد قائم پناه /تحلیلگر مسائل بین الملل
4
بین الملل
کوفی عنان تقریبا سه ماه به طور مداوم به عنوان نماینده
جامعه جهانی برای حل بحران سوریه به بررسی مساله سوریه
پرداخت ،اما در نهایت یک هفته پیش از سمت خود کناره گیری
کرد .کوفی عنان ،نماینده مشترک سازمان ملل متحد و اتحادیه
عرب در سوریه ماموریت داشت تا راه حلی برای پایان دادن به
خشونت های سوریه پیدا کند .اما بان کی مون ،دبیرکل سازمان
ملل متحد هفته گذشته در بیانیه ای اعالم کرد که عنان تصمیم
گرفته فعالیت خود رادر این سمتتمدید نکند؛ او تا پایان ماه اوت
در این سمت باقی خواهد ماند .شاید مهم ترین گامی که عنان در
راستای حل بحران سوریه برداشت ارائه طرح شش ماده ای بود؛
طرحیکهعقب نشینینیروهایارتشسوریهومخالفان،انتقال
تسلیحات سنگین از مناطق ش��هری ،توقف عملیات نظامی
علیه مناطق مسکونی ،اجرای اتش بس بین نیروهای دولتی و
مخالفان ،ازادی زندانیان سیاسی و امدادرسانی به غیرنظامیان
در مناطق درگیری را شامل می شد .در رابطه با ماموریت عنان
باید گفت که معموال در بحران های بین المللی ،سازمان ملل
ی انتخاب و مامور حل بحران می کند؛
افرادی را به عنوان میانج
این افراد معموال کس��انی هستند که ش��خصیت بین المللی
ممتاز و برجسته ای دارند .از دیگر س��و دولت ها و سازمان های
منطقه اینیزمی توانندچنیننقشیراایفاکنند.دررابطهباقضیه
س��وریه طرفین درگیر
یعنی دولت بش��ار اسد و
مخالفان وی و همچنین
دولت های ذینفع در این
ماجرا از جمله کشورهای
عرب��ی ،غرب��ی و حتی
ایران پذیرفتند که یک
ش��خصیت بین المللی
یعنی کوف��ی عنان که
سابقه دبیر کلی سازمان
ملل را برعهده داشت به
عن��وان میانج
ی بحران
س��وریه به ایفای نقش
بپ��ردازد .طرح ش��ش
ماده ای که کوفی عنان
پیرامون بحران سوریه
ارائه داد هدف خاصی را
دنبالمی کردومهم ترین
بخشانتوقفخشونت،
گفت وگ��وی طرفین و
رس��یدن به یک راه حل
مشترک و مورد پذیرش
طرفین بود .این طرح با
کمککشورهایمنطقه
ک��ه به طور مس��تقیم و
غیر مس��تقیم در قضیه
سوریه دخیل هستند دنبال می شد
و یک زمان مشخص نیز برای ان تعریف شده بود .از دیگر سو
کشورهایمنطقهابتداباحمایتغیر رسمیازناارامی هادرسوریه،
کناره گیری اسد از حکومت را دنبال می کردند ،اما پس از گذشت
بیش از یکس��ال از درگیری های نظامی و خیابانی ،رویکرد و
سیاس��ت های خود را تعدیل کرده و روش های دیپلماتیک را
مثلث شماره138
54
به عنوان راهکار حل وفصل تحوالت در سوریه پیشنهاد کردند.
فرستاده ویژه دبیرکل س��ازمان ملل در امور سوریه یک هدف
کامال اشکار را در جریان رایزنی ها و سفرهای دوره ای خود به
کشورهای منطقه و به خصوص ایران دنبال می کرد .هدف عنان
جلب حمایت کشورهای تاثیر گذار در صحنه تحوالت سوریه
از طرح ش��ش ماده ای اش به عنوان راهکار خروج سوریه از بن
بستبود.اماکوفیعنانباوجودسفرهایمختلفیکهبهمنطقه
داشت از جمله سفر به سوریه ،ایران ،روسیه و ...گزارش هایی که
از تحوالت سوریه منتشر می کرد باز موفق نشد طرح خودش را
درمدتزمانیکهاعالمکردهبودعملیاتیکندوبهطرفیندرگیر
از جمله مخالفین بقبوالند که بندهای طرح را اجرا کنند .دالیل
متفاوتی در ناکامی عنان دخیل هستند؛ نخست اینکه طرفین
درگیر اصال امادگی چنین قضیه ای را نداش��تند و در طول این
مدت هیچ گونه گفت وگویی میان انها انجام نشد .از دیگر سو
کشورهایی که مخالفین در سوریه را مورد حمایت قرار می دادند
نیز باعثشدندکهاینطرحبه سرانجام نرسد وخود این کشورها
نیز خواهان پایان یافتن بحران در سوریه نبودند .به دنبال این
قضایا هر یک از طرفین ،طرف دیگر را متهم به عدم همکاری
می کرد .کش��ورهای غربی به ویژه ایاالت متح��ده نیز در عدم
موفقیتعناننقشداشتندوبهنوعیخیلیتمایلنداشتندبحران
سوریه به این سرعت خاتمه پیدا کند .این مسائل نشان می دهد
که قواعد حقوق بین الملل و نقش س��ازمان های بین المللی با
چالش بسیار زیادی مواجه شده اند .اکنون در قضیه سوریه ما شاهد
تاثیر سیاست بین الملل بر قواعد حقوق بین الملل که همواره مورد
نالمللمی توانددر
تاکیدحقوقداناناستهستیم.یعنیسیاستبی
راستای عدم اجرای قواعد و حقوق بین الملل نقش منفی خودش
را داشته باشد.
اکنون با ای��ن اتفاقی که در رابطه با س��وریه پیش امد
می توان گفت که بحران در این کش��ور وارد یک بن بست
سیاسی شده است .اکنون قضیه سوریه خیلی پیچیده شده
اس��ت ،این در حالی است که این مس��اله پیش از انکه وارد
حوزه بین الملل و مسائل حقوقی شود و به سازمان ملل متحد
مرتبط باشد بیشتر یک مساله اسالمی است .نباید فراموش
کرد درگیری هایی که در سوریه در جریان است جنگ میان
مسلمانان است .اما متاسفانه طی این جریان سازمان های
اسالمی از جمله سازمان کنفرانس اسالمی به ان صورت در
قبال این بحران وارد عمل نشدند .علت این امر نیز اختالف
نظرهایی است که میان اعضای این سازمان وجود داشت.
برجس��ته ترین مورد نیز اختالف میان عربستان ،قطر و ...از
یک سو و ایران ،عراق و ...از س��وی دیگر بود .کشورهایی
مانند ایران و عراق عکس العمل بجا و اقدام موثرشان باعث
شدند کشوری مانند عربستان اخیرا به این اندیشه بیفتد که
مساله سوریه را به بحث جهان اس�لام پیوند دهد .اجالس
سازمان کنفرانس اسالمی که تا دو هفته دیگر در مکه برگزار
خواهد شد به مساله سوریه نیز خواهد پرداخت .به نظر می رسد
عربستان اکنون به دنبال جلب حمایت و پشتوانه کشورهای
اسالمی برای عملیاتی کردن اهداف و برنامه هایی است که
در منطقه از جمله در قضیه بحران سوریه دنبال می کند.
البته تحلیل دیگری نیز می توان راجع به قضیه سوریه
مطرح کرد و ان این اس��ت
که اگرچ��ه طرفی��ن درگیر
مس��لمان هس��تند و به هر
حال این درگیری در جهان
اسالم اتفاق افتاده اما در واقع
جنبه بین المللی این بحران
خیلی قوی تر بوده و در سطح
گس��ترده ای انعکاس یافته
اس��ت .به ش��کلی می توان
گفت در این بحران ش��اهد
یک جنگ سرد میان روسیه
و ایاالت متح��ده امریکا یا
به طور کل غرب هس��تیم.
شاید از س��ال 1991و پس
از فروپاش��ی اتحاد جماهیر
ش��وروی تا به امروز در هیچ
یک از بحران هایی که عمدتا
در سطح منطقه اتفاق افتاده
تابه ح��ال هی��چ گاه این دو
کشور ابرقدرت بدین صورت
در براب��ر هم ق��رار نگرفته
بودن��د .موضع گیری ه��ای
غرب و روس��یه در برابر هم
را نه در جنگ عراق ش��اهد
بودیم ،نه در بحران بوسنی
هرزگوی��ن و ن��ه در بحران
لیبی .س��وریه نخس��تین جایی
است که طرفین به طور تمام عیار در برابر هم قرار گرفته اند
و طبق معمول نیز قربانی چنین مسائلی یک کشور اسالمی
خواهد بود .حتی به نوعی می توان درگیری ها در سوریه را
جنگ میان روسیه و امریکا نامید تا درگیری میان بشار اسد
و مخالفانشg .
خداحافظی
اقای صلح
بازهم سفر کوفی عنان به سوریه و رایزنی با
مقامات دمشق
سفر عنان به تهران برای گفت وگو با
مقامات ایرانی پیرامون سوریه
نشستاتحادیهعرب
باحضورعنان
چرا کوفی عنان نتوانست موفق شود؟
اغاز ماموریت
کوفی عنان ،دبیر کل
سابق سازمان ملل
به عنوان نماینده ویژه
این سازمان در امور
سوریه
اعالمعدمپایبندیمخالفان
به طرح عنان و اغاز دوباره
عملیاتنظامی
5اسفند
23اسفند
28فروردین
29فروردین
16خرداد
18تیر
19تیر
26تیر
20اسفند
6فروردین
8فروردین
9فروردین
27فروردین
9خرداد
10تیر
21تیر
اعالم استعفای عنان از
سمتخود
سفر عنان به عراق در ادامه
سفرهای دوره ای
12مرداد
سفرعنانبهچین
ارائه طرح شش
ماده ای برای حل بحران
سوریه توسط عنان و
موافقت سوریه با این
طرح
بین الملل
سفرفرستادهسازمان
مللبهمسکوورایزنیبا
مقاماتاینکشور
تصویبقطعنامهسازمان
مللجهتاعزامناظرین
نالمللیبهسوریه
بی
مثلث شماره138
نخستیندیدار
کوفی عنان با بشاراسد،
رئیس جمهوریسوریه
اذعانعنانبهشکست
تالش هایبین المللیبرای
حل بحران سوریه
ورود نخستین گروه از
ناظران به سوریه
سفرعنانبه ترکیهو
گفت وگوبامقاماتاین
کشورپیرامونمساله
سوریه
سفر عنان به روسیه در راستای حل بحران
سوریه
سفر دوباره عنان
به سوریه
نشست ژنو با حضور وزرای
خارجه 5کشور عضو سازمان ملل
در رابطه با سوریه
55
نگاهی دیگر
تحلیل رای الکترال رقابت 2نامزد انتخابات امریکا
اوباما؛ طبقه کارگر
رامنی؛ ثروتمندان
بین الملل
مثلث شماره138
منبع :نیوزویک
جدید ترین نظرس��نجی ها که توس��ط پایگاه خبری
«س��ی بی اس» و روزنامه «نیویورک تایمز» انجام ش��ده
نش��ان می دهد که هر چند باراک اوباما با تاکی��د بر اینکه
طی چهار س��ال گذش��ته کارنامه خوبی در حوزه اقتصادی
داشته است ،س��عی دارد رای دهندگان امریکایی را متقاعد
کند بار دیگر او را روانه کاخ س��فید کنند ،ولی واقعیت این
است که در ایالت های پنسیلوانیا ،اوهایو و فلوریدا اختالف
اندکی با رامن��ی دارد .اوباما در ایالت پنس��یلوانیا ۱۱درصد
و در ایالت ه��ای فلوریدا و اوهایو ،ش��ش درص��د با رقیب
جمهوریخواه خود فاصله دارد.
اهمیت این س��ه ایالت به حدی اس��ت ک��ه به نوعی
می توان گفت تمامی مسیرهایی که کمپین دموکرات ها و
جمهوریخواهان برای پیروزی به دنبال ان هستند ،به نوعی
56
ش��امل پیروزی در دو ایالت از این سه ایالت است .ساکنان
ایالت پنسیلوانیا طی دو دهه گذشته همواره از دموکرات ها
حمای��ت کرده اند ،ب��ه همین دلی��ل رامن��ی ان را «مانعی
اتشین» در مسیر ورود به کاخ س��فید می داند و اوباما نیز از
شکسته شدن این سنت ۲۰ساله نگران است ،چرا که چنین
اتفاقی می تواند یکی از پایه ه��ای محکم تخت قدرت او را
به لرزه در بیاورد.
در شرایطی که نیمه نخست ماه اگوست را پشت سر
می گذاریم ،نتیجه نظرسنجی در این سه ایالت که اوباما در
س��ال ۲۰۰۸میالدی در تمامی انها پیروز شده بود ،نشان
می دهد هر دو کاندیدا در مسیر مبارزات انتخاباتی خود ،راه
پر فراز و نش��یبی را پیش رو دارند .در این میان شانس اوباما
برای پیروزی در ایالت پنس��یلوانیا به واسطه ارایی که رای
دهندگان مس��تقل به صندوق ها خواهند ریخت ،از رامنی
بیشتر اس��ت ،ولی این گروه از رای دهندگان در ایالت های
اوهایو و فلوریدا در مس��یر ورود مجدد اوباما به کاخ سفید،
مانعی جدی به ش��مار می رود .رایدهندگان مس��تقل در
این دو ایالت دلیل اصلی نارضایتی از رئیس جمهوری فعلی
را ناکارامدی او در س��امان دادن به مشکل فراگیر بیکاری
عنوان می کنن��د و معتقدند سیاس��ت های اقتصادی اوباما
بیش از انکه مشکل گش��ا باشد ،مش��کل افرین است و به
همین دلیل پیروزی مجدد او در انتخابات ریاست جمهوری
را تهدیدی جدی برای اقتصاد امریکا می دانند.
با این وج��ود ،این گ��روه از رای دهن��دگان رامنی را
نیز در ح��ل چالش های اقتص��ادی بی تجرب��ه می دانند و
معتقدند که او بیش از انکه به فکر حل مساله بیکاری باشد،
روی درامدزایی تمرکز دارد .عده ای ه��م بر این باورند که
تجربه های اقتصادی رامنی تنها برای خودش مفید است و
دردی از مسائل کشور درمان نخواهد کرد.
در هر سه این ایالت ها مس��اله اقتصاد ،دغدغه اصلی
رای دهندگان است .با این وجود ساکنان ایالت اوهایو نگاه
خوش بینانه تری نسبت به بهبود ش��رایط اقتصادی دارند.
بین الملل
مثلث شماره138
۳۳درصد رای دهندگان در این ایالت معتقدند که وضعیت
اقتصادی انها رو به بهبود اس��ت ،در حالی که این میزان در
ایالت فلوریدا ۲۳درصد است .نرخ بیکاری در ایالت اوهایو
هفت و دو دهم درصد بوده و از میزان بیکاری در هر سه این
ایالت ها و همچنین از میانگین کشور کمتر است.
زنان در هر س��ه این ایالت ها اوباما را به رامنی ترجیح
می دهند .ح��دود نیمی از زن��ان در ایالت فلوری��دا از اوباما
حمای��ت می کنند و ای��ن می��زان در ایالت ه��ای اوهایو و
پنس��یلوانیا از این میزان هم بیشتر اس��ت .در واقع در این
دو ایالت از هر 10رای دهنده زن ،شش نفر از اوباما حمایت
می کنند .رای دهندگان مرد در ایال��ت اوهایو ،میت رامنی
را برای تصدی سمت ریاس��ت جمهوری امریکا شایسته تر
از اوباما می دانند ،در حالی که می��زان حمایت این گروه از
رای دهندگان از کاندیداهای جمهوریخواه و دموکرات ،در
ایالت های فلوریدا و پنسیلوانیا تقریبا برابر است.
در هر حال ،این س��ه ایالت روی هم ۶۷رای الکترال
دارند و می توانند در تعیین نتیجه انتخابات ششم ماه نوامبر
سرنوشت ساز باشند.
لیبرال ه��ا نمی خواهند بدشانس��ی بیاورن��د .این کار
جناح راست را وحشت زده می کند و مطبوعات یک متقلب
را ترجیح می دهند .اما حقیقت این اس��ت ک��ه پیدا کردن
راه پیروزی برای «میت رامن��ی» کاندیدای جمهوریخواه
انتخابات ریاست جمهوری امریکا هر روز دشوارتر می شود.
مس��ائلی س��ری پش��ت پرده انچه درباره انتخابات
اینده می خوانیم ،وجود دارد؛ مس��ائل مخفیانه ای که حلقه
سیاستمداران نزدیک از ان اگاه هستند -یا باید اگاه باشند
اما افراد اندکی در مورد ان صحبت می کنند ،احتماال به ایندلیل که کامال به موضوع اصلی بی ارتباط به نظر می رسد.
این راز ،ارای الکترال اس��ت و حقیقت این اس��ت که
هرچه بیشتر به ان توجه کنید ،بیشتر به این نتیجه می رسید
که میت رامنی برای به دس��ت اوردن ارای الکترال مسیر
بسیار دشواری پیش رو دارد .به دست اوردن ارای الکترال
در شرایط فعلی در ایالت «پنسیلوانیا» به شدت دور از ذهن
به نظر می رسد و مسیری که رامنی را به 270رای الکترال
مورد نیاز در چارچوب قانون اساسی امریکا می رساند ،بیش
از هر زمان دیگری ناهموار جلوه می کند.
در ابتدا ،ایالت پنسیلوانیا را بررسی می کنیم .تالش و
تقالی دموکرات ها برای پیروزی در این ایالت توجیه منطقی
دارد .درست است که «باراک اوباما» رئیس جمهوری فعلی
امریکا در سال 2008به س��ادگی در این ایالت با 10امتیاز
برنده شد ،اما پنسیلوانیا ایالتی است که قدیمی تر و سفیدتر
بوده و نسبت به سایر ایالت های امریکا دارای طبقه کارگر
بیشتری است .اوباما از تمامی شرایط منحصر به فرد سال
2008که در تمامی سطح کش��ور به او کمک می کرد ،سود
برد .اما اگر ایالتی وجود داشته باشد که به یک سیاه پوست
شانسی داده ش��ده و او فریاد زده باشد «من می توانم پیروز
شوم» ،بدون تردید این ایالت ،ایالت «کی استون» است.
با این وج��ود ،نرخ بیکاری در این کش��ور 5/7درصد
و اندکی پایین تر از متوسط کشور اس��ت ،مناطق حومه ای
شاهد رش��د چش��مگیری بوده و قانون نفرت انگیز هویت
رای دهندگان با چالش های معنی داری روبه رو است.
جلسه اس��تماعیه اعتبار این قانون اخیرا برگزار شده و
یکی از قضات ایالتی امریکا می گوی��د حکم دادگاه درباره
مطابقت این قانون با قانون اساسی این کشور 13اگوست
صادر خواهد ش��د .به نظر می رس��د مخالفان این قانون در
مقایس��ه با حامیان ان ،ش��واهد و م��دارک معتبرتری ارائه
کرده باشند .در هر حال ،طرف بازنده به دادگاه عالی ایالتی
متوسل خواهد شد.
اما فارغ از اینکه چه سرنوش��تی در انتظار این قانون
اس��ت ،ایالت پنس��یلوانیا اخیرا به اوباما متمایل بوده است.
رئیس جمهوری فعلی امریکا در این ایالت حدود هفت امتیاز
از رقیب جمهوریخواه خود پیش بوده و نزدیک به 50امتیاز
در اختیار دارد .تحلیلگران با اس��تناد به این شواهد معتقدند
که شانس اوباما برای پیروزی در ایالت «مونتانا» از شانس
رامنی برای پیروزی در ایالت پنسیلوانیا بیشتر است.
تالش دموکرات ها در ایالت پنسیلوانیا با حجم باالی
ارای الکترال این ایالت نیز بی ارتباط نبود ( 20رای الکترال).
دموکرات ها طی 20سال گذش��ته همواره توانسته اند روی
ارای الکترال این ایالت حساب باز کنند.از دست دادن این
ارا به منزله فرو رفتن خنجری درست در قلب انهاست؛ یک
شکس��ت انتخاباتی غیرقابل جبران .این اتفاق دقیقا مانند
این است که جمهوریخواهان در ایالت های قابل اتکای خود
مانند «میسوری» ( 10رای الکترال) و «اریزونا» ( 11رای
الکترال) شسکت بخورند.
اکنون ایالت پنسیلوانیا را از کانون توجه خارج کرده و
سایر مناطق را بررسی می کنیم .فرض کنید شب انتخابات
مثال ساعت 10:45به وقت شرق امریکاست .تکلیف چهار
ایالت ش��رقی هنوز مشخص نشده اس��ت :اوهایو(18رای
الکترال) ،ویرجینیا ( 13رای الکترال) ،کارولینای ش��مالی
( 15رای الکترال) و فلوریدا ( 29رای الکترال) .همچنین در
برخی از ایاالت غربی همانند کلرادو و نوادا رای گیری تمام
نشده یا رقابت ها به قدری فشرده است که امکان پیش بینی
وجود ندارد .ش��مارش ارای اریزونا حاکی از برتری رامنی
است .در این مرحله ،رامنی عمال 188به 182جلوتر است.
در این سناریو فرض می کنیم اوباما در ایالت های ایوا (با 6
رای الکترال) که در ان به طور پیوسته با سه یا چهار امتیاز از
رقیب خود پیش بوده ،نیوهمپشایر(با 4رای الکترال) که در
ان برتری نسبتا جزئی اما پایداری داشت و میشیگان ( با 16
رای الکترال) پیروز شده است.
ن ترتیب ،این شش رای برای رامنی بسیار کلیدی
به ای
است .به ویژه اینکه هنوز به نتیجه ارای چهار ایالت بزرگ
ش��رقی امید دارند .واقعیت این اس��ت که این نتیجه گیری
نمی تواند چندان قابل استناد باشد .اکنون ایالت های غربی
امریکا را مرور می کنیم .تقریبا واضح اس��ت ک��ه اوباما در
ایالت کالیفرنیا (با 50رای الکترال) پیروز می شود .پیروزی
او در ایالت های واشنگتن (با 12رای الکترال) و اورگان (با
7رای الکترال) نیز قطعی به نظر می رسد .تکلیف ارای این
ایالت ها تا حدی قطعی به نظر می رس��ید ک��ه هیچ کدام از
کاندیداها وقت و پول خود را برای تاثیر گذاشتن روی انها
هدر ندادند .ایالت هاوایی (ب��ا 4رای الکترال) را هم باید به
این فهرست اضافه کرد .این 78رای تعداد ارای اوباما را به
260رای می رساند.
این مساله ای است که باید برای ش��ب انتخابات در
ذهن نگه داشت« :تعداد ارای اوباما در ساعت 10بعدازظهر
به وقت ش��رق امریکا هر چه که باش��د ،باید این 78رای
الکترال را هم به ان اضافه کنیم .در واق��ع اگر اوباما ایالت
نوادا(با 6رای الکترال) و کلرادو(ب��ا 9رای الکترال) را هم
ببرد ،همه چیز تمام است».
به عبارت دیگر اوباما می تواند حتی در صورت شکست
در چهار ایالت بزرگ ش��رقی امریکا -اوهای��و ،ویرجینیا،
کارولینای ش��مالی و فلوریدا -همچنان ش��انس انتخاب
شدن داشته باشد .شکست اوباما در تمامی این چهار ایالت
دور از ذهن به نظر می رسد .حتی اگر او در یکی از این چهار
ایالت -مثال ویرجینیا که کوچکترین انهاست -پیروز شود،
رامنی باید در کلرادو،ایوا و نیو همپشایر پیروز شود.
فهرست ایالت هایی که اوباما در انها به صورت محدود
اما پایدار ،برتری دارد طوالنی است :اوهایو ،ویرجینیا ،ایوا،
کلرادو ،نوادا و نیوهمپشایر .اختالف اوباما و رامنی در ایاالت
میشیگان و ویسکانس��ین دیگر اندک نیست .فلوریدا کم و
بیش ایالتی خنثی اس��ت .نتیجه نهایی این است که رامنی
از یک دوجی��ن ایالت پرنوس��ان تنها در ی��ک ایالت یعنی
کارولینای شمالی برتری دارد.
با همه اینها یک اتفاق ب��زرگ می تواند روند حوادث
را به گون��ه ای دیگر رقم بزند ،ولی اتفاق��ات مهمی که طی
هفته های گذش��ته افتاده ،تغییر چندانی در ش��رایط ایجاد
نکرده اس��ت .این یک موقعیت متناقض اس��ت که چندان
مسبوق به سابقه نبوده و پذیرش ان برای افراد دشوار است؛
انتخاباتی به ش��دت تنگاتنگ که حتی ش��ب انتخابات نیز
می تواند ابستن حوادثی غیرقابل پیش بینی باشدg .
57
امریکا
یک موش درکاخ سفید ؟
تمام اشتباهات یک سفر
مایکل توماسکی /نیوزویک
2
بین الملل
ساده ترین کار دنیا برای نامزدهای ریاست جمهوری؛
سفر به انگلستان .کشور مادری ،زبان مشترک ،محکم ترین
متحدمان .هفته گذشته باید از همیشه اسان تر می بود ،چرا که
ی است از هر
درست در استانه المپیک صورت می گرفت .کاف
چه می بینی تعریف کنی .بگو لندن یکی از شهرهای محشر
جهان اس��ت ،خاطره مردم بریتانیا از روزهای
پرافتخار بلیتز (حمله هوای��ی نازی ها در جنگ
جهانی دوم-م) را به یاد اور .اگر مجبور شدی از
سوئیس و پوره سیب زمینی و پیراشکی هایشان
تعریف کن .کاری ندارد که.
و با این همه ،میت رامنی موفق شد کاری
کند که تقریبا تمام مردم زنده بریتانیا را از خود
براند .فقط از سازمان دهندگان یا بوروکرات ها
انتقاد نکرد؛ تمام م��ردم بریتانیا را زیر س��وال
برد« :ای��ا مردم گرد می ایند ت��ا لحظه المپیک
را جشن بگیرند؟» ایشان مطمئن نبود .روزنامه
«س��ان» کار را به جایی رس��اند که به او لقب
«میت کودن» را دادند.
از ان گاف های میخکوب کننده بود؛ یکی
از گاف های بسیاری که سفر کوتاه او را پر کرده
بود و ادم را ب��ه این فکر می ان��دازد؛ اگر رامنی
انتخاب شود باید از نزدیک با نخست وزیر دیوید
کامرون و س��ایر رهبران جهان بر س��ر بحران
مداوم مالی جهان و س��ایر مس��ائل همکاری
کند .وقتی ایش��ان ملت ما را در صحنه جهانی
نمایندگی می کند چه توهین های غیرعامدانه
دیگری قرار است از دهانش بیرون بریزد؟
این ماجرا مش��کل واقعی رامنی را نشان
می دهد .ایش��ان یک جورهایی ضایع اس��ت و
واقعا ...اعصاب خردکن .م��دام از این حرف ها
می زند ...از این حرف هایی که به طرز عجیبی
از مرحله پرتند .بعد بالفاصل��ه معذرت خواهی
می کند -یا شاید هم همیش��ه معذرت خواهی
نکند؛ بعضی مواقع م��دام از حمالت بعدی که
به او می شود گالیه می کند .اما اگر گفتید کدام
کار است که هیچ وقت نمی کند؟ مثل مرد باشد،
محکم س��رجایش بایس��تد ،بگذارد حرفشان
را بزنند.
در س��ال ،۱۹۸۷وقتی ی��ک مجله روی
جلد خود به جورج اچ .دبلیو .بوش لقب «بزدل»
را داد ،کل��ی جنجال ش��د« .عامل بزدلی» چ��ه غوغایی .و
همه اش هم منصفانه نبود ،هر چه باشد او در جنگ خلبانی
کرده بود .ان هم در جنگ بزرگ ،حتی روی اقیانوس اطلس
مثلث شماره138
58
هواپیمایش را زدند ،جایگاه خلبان در دود و ش��عله رفت .ان
هم در ۲۰سالگی .حاال که نگاه می کنیم می بینیم بوش پدر
در مقایسه با رامنی مثل هری کاالهان کثیف است .اگر گفتید
رامنی جنگ خودش (ویتنام) را در کجا گذرانده؟ پاریس! و
تازه انجا چه زبانی یاد گرفته؟ ...فرانس��وی .تا خرخره غرق
در برگه اخطاریه های کتابخانه .اسب ریگان اسم مردانه ای
مثل «ال علمین» داشت ،اسم اسب میت هست «رافالکا»...
تازه خودش هم سوارش نمی شود ،زنش می شود (درساژ)...
دقت کرده اید در تعطیالت اخیرشان او بود که جت اسکی را
می راند ،در حالی که میت ان عق��ب را به زور گرفته بود و به
قول حرفی که پل بگاال هفته گذشته به من زد« :شبیه بچه
کوچولوهایی بود که کاری از دست شان بر نمی اید؟»
مقایسه ای دیگر با بوش پدر مفید است .نیوزویک گفته
یو
بود مش��کل بزدلی بوش تعهدش به اداب و رسوم قدیم
طبقه باالیی و سفید پوست انگلوساکسونی است؛ این فکر که
ادم نباید خودش را خیلی وسط بیندازد .در مدرسه
شبانه روزی او ،دانش اموزان واقعا در زمینه ای نمره
می گرفتند به ن��ام «بیش از می��زان معمول ،وقت
و توجه طلب نمی کند ».نمی دانیم چه ش��د که در
سال ۱۹۸۷این مجله تصمیم گرفت که نمره باال
در این زمینه را به معنای عدم شایستگی بداند .اما
یک ربع قرن و یک بح��ران مالی جهانی و چندین
تمرکز ثروت و ده ها بار زمخت شدن فرهنگ ،بعد
چنین چیزی به نظر نکته ای مثبت می اید .بوش پدر
س��نگین و رنگین تر بود این ریشه در نظام شرف و
ارزش هایش داشت.
رامنی هم در همان نظام بزرگ شده پدرش
نمونه میلیونرهایی اس��ت که ذهنیت مدنی دارند
(البت��ه با ای��ن تفاوت ک��ه رامنی ها سفیدپوس��ت
انگلوساکسونی نبودند ).اما زمانی که میت داشت
ثروت ان��دوزی می ک��رد ،ان ارزش ه��ای قدیمی
کنار رفتند و جای خود را ب��ه ارزش های گوردون
اس��تریت» الیور
گکو (میلیونر حریص فیلم «وال
ِ
اس��تون-م) دادند .برخورد بین نظ��ام ارزش های
رقیب درون او موجود است .بعضی چیزها از قدیم
مانده؛ مثال کلی پول خیرات می کند و از این کارها.
اما ارزش های جدید هم به اندازه کافی خود را نشان
می دهد؛ عالقه اش به اخراج مردم ،ش��وخی هایی
که با طرفداران دواتشه ماش��ین های ناسکار کرد
و به یادشان اورد دوستان او معموال صاحب تیم ها
هس��تند و حاال هم کل یک ملت را تحقیر کرده و
ان هم ملتی که دس��ت بر قضا نزدیک ترین متحد
ماست ،برای اینکه بگوید انها استدالل را برده اند.
پسری که خوش تیپ باشد مجبور نیست در
خیابان راه برود و بگوید« :ای م��ردم ،به من نگاه
کنید!» .او می داند همه دارند ن��گاه می کنند و ادم
ثروتمند نباید به یادمان بیندازد که ثروتمند است.
اگر این کار را می کند ،یک جای کار می لنگد؛ بوی
عدم اطمینان می دهد.
اصل جنس اس��ت ،بزدل واقعی .البته
رامنی ِ
از بعضی لحاظ چنین نیس��ت .بزدل می گ��ذارد دیگران هر
چه خواس��تند با او بکنند و رامنی دقیقا چنی��ن نمی کند .در
زمان انتخابات های مقدماتی که بی ش��ک چنین نکرد و از
یک طرف ریک پری را به گلوله بس��ت و از طرف دیگر به
جان ریک سانتوروم افتاد (اما توجه کنید که هر دو ضعیف تر
از او بودند ).از بعضی لحاظ ،بیش��تر اهل گریه و زاری است
تا ب��زدل -مهارت ه��ای اجتماعی ندارد؛ بعض��ی مواقع به
طرز عجیب و غریبی خودش��یرینی می کند ،گاه انها را که
«زیردست» او هستند به سخره می گیرد ،اما تقریبا همیشه
کمی از مرحله پرت اس��ت و هیچ وقت هم احساس همدلی
به ادم نمی دهد .شواهد ان چنان در طول سال ها جمع اوری
شده که نمی توان منکرش ش��د .اخر کدام نوجوانی می رود
بچه ای گوش��ه گیر را کتک بزن��د ،به زمی��ن بکوبدش و با
خشونت با قیچی مدرس��ه ،موهایش را ببرد -همان حادثه
دوران کودکی رامنی که واشنگتن پست در ماه مه گزارش
کرد و معروف شد (و معروف شد که رامنی چندان منکرش
نشده ).همین رفتار ،با طریقی ارام تر ،به سال های بزرگسالی
هم می رسد .المپیک سالت لیک همچنان بزرگترین پیروزی
اوست و حق دارد برای ان تحسینش کنند .اما برای بسیاری
از کس��انی که از اوضاع خبر دارند ،رامنی با حمله به مردانی
که در کمیته المپیک جانشین ش��ان ش��ده بود و تهمت به
انها در کتاب خود (حتی پس از اینک��ه دادگاه تمام اتهامات
فساد علیه ش��ان را بیرون انداخت) عالمت بزرگی کنار نام
خود گذاشت.
اصال کدام نامزد ریاست جمهوری است که به خاطر چند
ی سفت و سخت
تا حمله گری ه زاری راه بیندازد و تا اوضاع کم
رامنی اصلِ جنس است ،بزدل واقعی .البته از بعضی لحاظ چنین نیست .بزدل
می گذارد دیگران هر چه خواستند با او بکنند و رامنی دقیقا چنین نمی کند .در
زمان انتخابات های مقدماتی که بی شک چنین نکرد و از یک طرف ریک پری را
به گلوله بست و از طرف دیگر به جان ریک سانتوروم افتاد .
ش��د ،تقاضای معذرت خواهی کند؟ تازه به رئیس جمهوری
که خطرناک ترین عامل ش��ر دنیا را کشته (منظور بن الدن
است -م) تهمت مماشات می زند تا به نظر گردن کلفت بیاید؟
به این می گویند از ان دست پیش گرفتن ها که پس نیفتند و
کل قضیه از این نوع حرکات لو می رود؛ «تابلو» است .طرف
عصبی اس��ت و می ترس��د که ضعیف به نظر بیاید و طرفه
انجا که ترس از ضعیف به نظر امدن باعث می شود باز هم
ضعیف تر جلوه کند .هاروی منس��فیلد ،فیلس��وف سیاسی
ه��اروارد ،س��لطان محافظ��ه کاران اس��ت .او در زم��ان
ریاست جمهوری بوش کتابی نوش��ت به نام «مردانگی».
این کتاب خود هجو است ،اما محافظه کاران عاشقش شدند.
در سال ۲۰۰۶در مصاحبه ای از منسفیلد پرسیدند تعریفش
از مردانگی چیس��ت و گفت« :اعتماد ب��ه نفس در موقعیت
ریسک ».بنا بر این تعریف ،محافظه کاری ،رامنی کال رفوزه
گاف های سیاسی نامزد جمهوریخواهان در سفر تبلیغاتی به اسرائیل؛
سرخط خبرها درباره س��فر خارجی «میت رامنی»
کاندیدای جمهوریخ��واه انتخابات ریاس��ت جمهوری
امریکا ممکن است ،شرم اور باشد ولی واقعیت این است
که این سفر پر اشتباه اسیب چندانی به کمپین انتخاباتی
او وارد نخواهد کرد.
سفر میت رامنی به اروپا و س��رزمین های اشغالی
ممکن اس��ت یک شکس��ت کامل نبوده باش��د ،با این
حال انقدر به یک فاجعه خن��ده دار نزدیک بود که نامزد
جمهوریخواه باید از پایان یافتن این س��فر و بازگشت به
امریکا خوشحال باشد .این سفر تا چه حد بد بود؟ « اوژن
رابینس��ون» مقاله نویس روزنامه «واشنگتن پست» از
این س��فر به عنوان یک گاف بزرگ یاد کرد .هفته نامه
فرانسوی «لو نوول ابزرواتور» این مسافرت را «انحراف
از شکس��ت ها به بحث و جدل ها» توصیف کرده است.
روزنامه انگلیسی «سان» هم از این سفر به عنوان اشتباه
رامنی یاد کرد و روزنامه فرانس��وی «ل��و فیگارو» -که
حامی متعصب محافظه کاران به شمار می رود -مطلبی
را با عنوان «ایا میت رامنی یک بازنده است» منتشر کرد.
با در نظر گرفتن همه موارد ،احتماال منصفانه است
که بگوییم این س��فر امیدهای رامنی برای ثبیت جایگاه
خود به عنوان یک سیاستمدار بین المللی را محقق نکرده
است .در عوض ،به نظر می رسید بعد از این سفر هیچ کس
دوست نداش��ت در فعالیت رس��انه ای انتقادی که علیه
رامنی شکل گرفته بود ،فرصت را از دست بدهد .با رعایت
بی طرفی کامل در مورد رامنی ،می توان گفت که س��فر
وی از ابتدا نش��ان دهنده یک دورنمای ب��دون پیروزی
مثلث شماره138
2
بروس کروملی /منبع :تایم
بود .کاندی��دای جمهوریخواه ریاس��ت جمهوری امریکا در
این س��فر تقریبا هیچ چیزی برای به دست اوردن نداشت و
به نظر می رس��ید چیزهای زیادی برای از دست دادن داشته
باش��د .رامنی در این س��فر خارجی ،مقصدهایی را انتخاب
کرده بود که دیدگاه های سیاسی و فرهنگی کامال متفاوتی
با دیدگاه های او داش��ته و ش��هروندان انها هنوز به «باراک
اوباما» رئیس جمهوری فعلی امریکا به عنوان یک قهرمان
می نگریستند.
واقعیت این اس��ت ک��ه رامنی در این س��فر وارد یک
گرداب رس��انه ای جهانی ش��د؛ گردابی که نقط��ه اغاز ان
اظهار نظر درباره عدم امادگی لندن برای برگزاری مسابقات
المپیک بود .زمانی که توفان و هیجان رس��انه ای در مورد
این موضع گی��ری ارام گرف��ت ،رامنی با س��خنانی که در
س��رزمین های اش��غالی بیان کرد ،به دلیل «نژادپرس��تی»
مورد انتقاد رهبران فلس��طینی قرار گرفت .رامنی همچنین
در مرحله نهایی س��فر خود که دیدار از لهستان بود ،به دلیل
دیدار ب��ا رهبران جنبش ضدکمونیس��تی «همبس��تگی»
بار دیگر جنج��ال افرید .به رغم اینکه وی با اس��تقبال گرم
«لخ والسا» رئیس جمهوری پیش��ین لهستان و رهبر سابق
حزب همبستگی رو به رو شد ،این جنبش ضدکمونیستی با
انتشار بیانیه ای از رامنی به طور خاص و از حزب جمهوریخواه
امریکا به طور عام به دلیل مواضعی که علیه توافقنامه تجارت
جمعی در چندین ایالت اتخاذ کرده اند ،به شدت انتقاد کرد .در
بیانیه جنبش همبستگی از این موضع گیری جمهوریخواهان
به عنوان «حمله به حق کارمندان و اتحادیه های کارگری»
یاد شده است.
با این حال درست در زمانی که به نظر می رسید رامنی
نمی تواند در شرایطی بدتر از این قرار بگیرد ،این اتفاق افتاد.
زمانی یک خبرنگار درباره حاش��یه های جنجالی این س��فر
پرسش��ی را مطرح کرد« .ریک کورگا» مش��اور مطبوعاتی
رامنی با پاسخ «خفه ش��و» و «گم شو» شرایط دشوار رامنی
را بدتر از قبل کرد.
در هر حال می ت��وان گفت که این س��فر در کل یک
فاجعه بوده است.
«اندره کاسپی» ،کارشناس سیاسی و استاد بازنشسته
امریکایی در دانش��گاه «س��وربن» پاریس معتقد است که
س��فرهای خارجی نامزدهای ریاس��ت جمهوری امریکا به
جریانی عادی تبدیل ش��ده ،زیرا تالش انها در نهایت تاثیر
چندانی بر نتیجه رقابت ها نخواهد گذاشت .کاسپی که کتاب
فرانسوی وی با عنوان «باراک اوباما؛ ناکامی بزرگ» در ماه
سپتامبر منتشر خواهد ش��د ،تاکید می کند که این سفرها نه
تفکرات اروپایی ها را تغییر می دهد و نه مهمتر از ان روی نظر
رای دهندگان امریکایی – که برای مس��ائل داخلی اهمیت
بیشتری قائل هستند -تاثیر می گذارد .کاسپی معتقد است
که رامنی در سفر به لندن به دنبال احیا کردن موفقیت های
خود در بازی های «س��الت لیک س��یتی» بود و در سفر به
سرزمین های اشغالی و لهس��تان تصمیم داشت این پیام را
به یهودیان و کاتولیک های امریکا منتقل کند که به مردم
نزدیک بوده و به مس��ائل انها اهمیت می دهد .تاثیر بالقوه
هر کدام از این عوامل روی تغییر نتیجه انتخابات ماه نوامبر
به حدی اندک بود که می توان گفت نتایج نامطلوب این سفر
خارجی چندان مشکل س��از نخواهد بود .تاثیر ناخوشایندی
که رامن��ی در جریان این س��فر در اذه��ان اروپایی ها باقی
گذاشت ،تفسیر مشابهی دارد .به گفته کاسپی ،رامنی احتماال
اروپایی هایی را که به وی به عنوان یک تاجر ثروتمند نگران
افراد با موقعیت مالی پائین تر می نگریس��تند را شوکه کرده
است .دیگر بخش های مورد توجه زندگی رامنی این است
که وی یک عضو از فرقه مذهبی «مورمون» بوده که زمانی
به عنوان یک مبلغ مذهبی در فرانسه به در خانه ها می رفت.
کاس��پی می گوید در امریکا به هیچ کدام از این مسائل دید
مثبتی وجود ندارد .بنابراین رامنی کار خود را با اعتباری منفی
نزد اروپایی هایی ها که همچنان موضع مثبتی در قبال اوباما
ی که اکنون مطرح می شود
دارند ،اغاز می کند .پرسش مهم
این است که چگونه این اشتباهات می تواند شرایط را برای
رامنی پیچیده تر کند و اگر هنوز شانسی وجود داشته باشد،
چگونه ان را از بین می برد؟ پاس��خ این است که اروپایی ها
روی انتخابات امریکا هیچ حسابی باز نمی کنندg .
بین الملل
فاجعه رامنی
می شود .سال ها بود سیاستمدار مهمی که این طور از ریسک
فرار کند ندیده بودیم .ایشان فقط وقتی قبول کرد در شرکت
«بین کاپیتال» کار کند که از بیل بی��ن قول گرفت که اگر
ماجرا به شکست خورد ،همچنان در همان شرکت «بین اند
کو» (با سطوح س��ابق حقوق و ارشدیت) پذیرفته می شود و
در ضمن به نشریات و مردم هم می گویند همه چیز بر وفق
مراد پیش رفته و چرا در سال ۱۹۹۹که می خواست المپیک را
مدیریت کند ،شرکت «بین» را ترک نکرد (بر خالف ادعایی
که همیشه می کرد) اما در عوض عازم ان چیزی شد که امروز
معروف شده است« :مرخصی»؟ برای اینکه گزینه بازگشت
را داشته باشد؛ ریس��ک را به حداقل برساند .حتی زیگزاگ
زدنش ،همه نوع س��مت قبول کردنش ،نوع��ی اجتناب از
ریسک است ،برای همه کس همه چیز بودن ،هر مخاطبی
را راضی کردن ،جای بدی گیر نیفتادنg .
59
بین الملل
مثلث شماره138
چرا سوسیالیست های فرانسه قوانین سرقت اینترنتی دوره سارکوزی را لغو نمی کنند؟
میراث سارکو برای فرانسوا
بروس کروملی/منبع:تایم
3
اجرایی کردن طرح کاه��ش تخصیص بودجه به
بخش تفریح عمومی ،چال��ش مهمی پیش روی دولت
سوسیالیس��تی اس��ت که به حمایت صنع��ت تفریح و
س��رگرمی نیاز دارد .در این میان این پرس��ش به وجود
می اید که ایا قانون مقابله با سرقت اینترنتی در فرانسه
با اجرایی ش��دن برنام��ه کاهش هزینه ها ب��ه مخاطره
نمی افتد؟ چشم انداز این مساله با توجه به سخنان اخیر
«اورل��ی فیلیپتی» وزیر فرهنگ فرانس��ه که طی ان از
برنامه کاهش چش��مگیر بودجه خب��ر داده بود ،چندان
مبهم نخواهد بود.
60
با این وجود ،از انجا که چپ های فرانسه همان اندازه
که دموکرات های امریکا به حمای��ت هالیوود نیازمندند ،به
صنعت تفریح و سرگرمی خود وابسته هستند ،ممکن است
به این نتیجه برسند که لغو قانون نمادین «نیکال سارکوزی»
رئیس جمهوری سابق فرانس��ه ،ارزش خشمی که در میان
موسیقی دانان ،هنرپیشگان و اس��تودیوها به وجود خواهد
امد را ندارد .در عوض ،ممکن اس��ت انها ای��ن قانون را در
کتاب های حقوقی بایگانی کرده و در عمل ،به طور کامل از
اجرای ان خودداری کنند.
فیلیپت��ی ط��ی مصاحبه ای ب��ا هفته نامه «ل��و نوول
ابزروات��ور» ،تاکید کرد ک��ه بودج��ه تخصیص یافته برای
اژانس مبارزه با سرقت هنری فرانسه که مسئولیت انتشار
اثار و حفاظت از حقوق انتشار در اینترنت را بر عهده داشته
و به «هادوپی» موسوم است را کاهش می دهد .فیلیپتی در
شرایطی که بحران اقتصادی بر اروپا سایه افکنده و در پیش
گرفتن سیاس��ت های ریاضتی را اجتناب ناپذیر کرده است،
گفت ترجیح می دهد این کاهش بودجه شامل اژانس های
دولتی که درباره مفید بودن انها تردید وجود دارد ،ش��ده و
نهادهایی که ارزش��مندی خدمات انها اثبات ش��ده است،
مشمول این طرح نشوند.
او با اش��اره ب��ه روند مرس��وم هادوپی برای ارس��ال
س��ه اخطار «توقف» به کارب��ران اینترنتی که دس��ت به
دانلود غیرقانونی مطالب می زنن��د ،گفت« :به لحاظ مالی،
12میلیون یورو در س��ال و 60کارمند ،روش پرهزینه ای
ذهن خاموش سیاستمداران
میالنجانا بهومیک/منبع :تایم
4
بین الملل
دومین م��وج قطعی برق ط��ی 24س��اعت ،بیش از
60میلیون هندی را در خاموشی فرو برد .هر چند این اتفاق
در هند بی سابقه نیست ولی نگرانی هایی را درباره به مخاطره
افتادن وعده های زیرساختی این کشور به وجود اورده است.
به دنبال قطعی گسترده برق ،اکثر خانه های روستای
«چهالرا» در خاموش��ی فرو رفتند و به دلی��ل از کار افتادن
پمپ ه��ای الکتریکی ،امکان دسترس��ی ب��ه اب نیز وجود
نداشت .این اتفاق برای هندی ها و ان هم در تابستان های
گرم و مرطوب این کش��ور چندان عجیب و نااشنا نیست ،با
این وجود قطعی برق در این کش��ور معموال ازچند س��اعت
تجاوز نمی کند .خاموشی اخیر در هند ،یکی از گسترده ترین
و فراگیرترین موج های خاموش��ی بود که نیمی از کشور را
در برگرفته و صدها میلیون نف��ر را در تاریکی فروبرده بود.
اختالل در فعالیت سه منبع قدرت الکتریکی در هند ـ منابع
شمالی ،شرقی و شمال ش��رقی -باعث از بین رفتن ذخیره
انرژی در 20ایالت از 28ایالت هند شد .هند پنج منبع تولید
الکتریسیته دارد ؛ ش��مالی ،شرقی ،شمال ش��رقی ،جنوبی
و غرب��ی .تمامی انها غیر از منبع جنوب��ی به یکدیگر متصل
هستند .س��ه منبعی که فعالیت انها دچار اختالل شده بود،
50هزار مگاوات از برق کش��ور را تامین می کردند .از بین
رفتن این سه منبع ،خاموشی متوالی شش ساعته در هند را
اجتناب ناپذیر می کرد.
پیامدهای این خاموشی ،بسیار گس��ترده بود :فعالیت
قطارها – اعم از قطارهای خیابان��ی یا زیرزمینی – متوقف
شد ،اختالل در عملکرد چراغ های راهنمایی باعث مشکالت
گسترده ترافیکی در خیابان ها و جاده ها شد .بیمارستان ها،
کارخانه ها و دفاتر ادارای نیز ناچار به خاموش کردن مولدهای
برق خود ش��ده و به این ترتیب با مش��کالت زیادی رو به رو
ش��دند ،صدها کارگر نیز به دنبال قطعی برق در معدن ذغال
سنگی واقع در بنگال غربی گرفتار شدند .حزب اپوزیسیونی
«بهاراتیا جاناتا» از این حادثه به عنوان رویدادی بی س��ابقه
یاد کرده و ان را نتیجه سوء مدیریت دولت مرکزی دانسته
است .این خاموشی گس��ترده و فراگیر ،دومین مورد قطعی
برق تنها 24ساعت بود .یک روز قبل ،بخش هایی از شمال
هند نیز به دلیل از کار افتادن مولد قدرت شمالی ،خاموشی
را تجربه کرده بودند .این مشکل فنی باعث شده بود حدود
300میلیون نفر در خاموشی مطلق فرو بروند.
این مش��کالت پی در پی ،توانایی دول��ت در مدیریت
زیرس��اخت های متزلزل ان��رژی را با تردید روب��ه رو کرده
و نگرانی های��ی را درباره تقاضای رو به رش��د ب��رای برق
به وجود اورد؛ درخواست هایی که فراتر از ذخایر فعلی انرژی
هند است.
مقام های مسئول هندی اعالم کرده اند که این کشور
ساالنه با کسری هش��ت درصدی نیروی برق رو به رو است
که این میزان کسری طی ماه های گذش��ته افزایش یافته
اس��ت .تابس��تان داغ و نباریدن باران های موسمی در سال
جاری ،مصرف برق را به ویژه در ایالت هایی که فعالیت اصلی
ساکنان ان کشاورزی است ،افزایش داده است .کشاورزان
در نبود باران بای��د به پمپ های الکتریکی و سیس��تم های
ابیاری متوسل شوند.
تابس��تان امس��ال مقام ه��ای مس��ئول و صاحب��ان
مش��اغل تدابیر ویژه ای اتخاذ کردند؛ در ماه ژوئن بسیاری
از فروشگاه ها در دهلی نو و شهرهای دیگر ،با وجود گرمای
شدید هوا دستگاه های تهویه خود را روشن کردند .همچنین
دستوری نیز برای کاهش ساعات کاری فروشگاه ها به مدت
15روز صادر شد .هر چند همه این اقدام ها برای صرفه جویی
در مصرف برق انجام ش��ده بود ،ولی تاثیر چندانی نداشت
و مصرف بی��ش از اندازه ب��ه از کار افت��ادن مولدهای برق
منجر شد.
«سونشیل شید» وزیر انرژی هند که در اخرین روزهای
فعالیت خود در این وزارتخانه در اقدامی جنجال برانگیز یکی
از سمت های کلیدی در وزارت مسکن را بر عهده گرفت ،در
این باره گفته است که انتظار افراد از مولدهای برق ،فراتر از
واقعیت است .کمیسیون مرکزی تنظیم مقررات الکتریکی
هند اخی��را اعالم کرده اس��ت که ایالت های��ی مانند «اوتار
پرادش» ک��ه پرجمعیت ترین ایالت هند به ش��مار می رود،
روزانه ح��دود 26میلیون واح��د انرژی بیش��تر از حد مجاز
مصرف می کند .این میزان در ایالت ه��ای «هاریانا» حدود
13میلیون واحد و در ایالت «پنج��اب» پنچ میلیون و 200
هزار واحد است.
فارغ از همه اینها ،پرسش اصلی این است که خاموشی
گسترده برق در سراسر هند ،ذهن سیاستمداران و مسئوالن
اقتصادی این کشور را روشن خواهد کرد یا خیرg .
مثلث شماره138
برای ارس��ال یک میلیون پس��ت الکترونیکی اس��ت .در
چارچوب کاهش برنامه کاهش بودجه ،درخواست کاهش
بودجه عملیاتی هادوپی را دارم .ترجیح می دهم منابع مالی
نهادهایی که موثر و مفید بودن انها اثبات نش��ده اس��ت را
کاهش دهم».
ارزیابی و سنجش میزان تاثیر و کارایی هادوپی ،اغلب
به فردی که مورد پرسش قرار می گیرد ،بستگی دارد .یک
بررسی مستقل که پس از تصویب این قانون در سال 2009
میالدی ارائه شده ،حاکی از ان است که سرقت اینترنتی در
سال اول تا سه درصد افزایش یافته است .نظرسنجی های
بعدی کاهش نسبتا اندکی را در میان افرادی که دانلود اثار
دارای حق مالکیت انتش��ار (کپی رایت) هادوپی را متوقف
کرده بودند ،نش��ان می داد .نظرس��نجی دیگری که سال
ط هادوپی از کاربران اینترنت فرانسوی
گذشته میالدی توس
انجام شده ،نشان می دهد که قانون و فرایند تضمین شده
ان ،رویکردهای بی پروا و لجام گسیخته قبلی درباره دانلود
را تغییر داده است .این نظرسنجی همچنین نشان می دهد
تعداد اف��رادی که اش��تراک گذاری غیرقانون��ی فایل ها را
متوقف کرده اند ،به طور چشمگیری افزایش یافته است.
اما همانطور که هادوپی تائی��د می کند ،کاهش تعداد
این افراد ،هم��راه با روی اوردن انها به س��ایت های دانلود
مستقیم مانند مگا اپلود بوده که در ان پیدا کردن کاربران،
دش��وار یا غیرممکن اس��ت .هنوز مش��خص نیس��ت که
اقدام های قانونی صورت گرفته علیه مگا اپلود و موسس ان
توسط مسئوالن امریکایی ،چگونه بر حجم دانلود مستقیم
در فرانسه و کشورهای دیگر تاثیر گذاش��ته ،ولی این تنها
راهی بود که فرانسوی ها می توانستند قانون را دور بزنند.
نظرسنجی هادوپی همچنین حاکی از افزایش شمار
کاربران اینترنتی ب��ود که فایل های موس��یقی دارای حق
کپی رایت و برنامه های تلویزیونی را روی کامپیوتر شخصی
خود ذخیره کرده بودند.
زمانی ک��ه این قان��ون در س��ال 2009می�لادی با
مشکالت قابل توجهی به تصویب رسید ،قانون فرانسوی
که هادوپی را ایجاد کرد ،به عنوان تالشی جسورانه و کلیدی
برای مقابله با سرقت اینترنتی مورد استقبال گسترده صنعت
س��رگرمی -به ویژه هالیوود -قرار گرفت .منتقدان ،ان را
به عنوان تالش بی فایده یک کشور واحد برای کنترل یک
پدیده جهانی مورد تمسخر قرار دادند .در نهایت انگلستان،
نیوزلند ،اسپانیا و برخی کشورهای دیگر با در پیش گرفتن
قوانین مش��ابه مقابله با س��رقت اینترنتی ،روند هادوپی را
دنبال کردند.
خالف این رویه به نظر می رسد فیلیپتی اکنون نگاهی
متفاوت به هادوپی دارد .او در این باره گفته است که هادوپی
در ماموریت خود برای توسعه جایگزین های قانونی (برای
بارگذاری غیرقانونی) با شکست رو به رو شده است.
مهمترین پرسش این است که چه سرنوشتی در انتظار
هادوپی است؟ درحالی که روشن است که سطح وسیعی از
مخالفت و خصومت سوسیالیس��ت ها با این قانون ،به دلیل
تصویب ان در دوره س��ارکوزی اس��ت ،حت��ی فیلیپتی نیز
تعهدی برای تمدید ان نداده است.
به گفته او حذف هادوپی تنها یک گزینه در چارچوب
م��رور فراگیر سیاس��ت های دیجیت��ال اس��ت .همچنین
غیرمحتمل به نظر می رس��د که سوسیالیست های فرانسه
خطر خشمگین کردن بس��یاری از حامیان خود در صنعت
ی این کشور را به جان بخرند.
تفریح سرگرم
در نهایت می ت��وان گفت فارغ از ج��ار و جنجال های
تصمیم گی��ری درباره این مس��اله ،منحل ش��دن هادوپی
می تواند یک نتیجه محتمل به همراه داشته باشد؛ نوستالژی
ریاست جمهوری سارکوزیg .
پیامدهای قطعی گسترده برق در هند
61
گفت وگو
گفت وگو
مثلث شماره138
گفت وگوی زهیر توکلی با حمیدرضا برقعی
شاعر مذهبی و شعر سیاسی
س�ردبیر ما که خداوند بر عمر پربرکت او بیفزاید تا ما هم در س�ایه ان نفس نفیس ،قلمی بیندازی�م و نانی به خانه ببریم
یعنی اقای س�عید اجورلو ،عالقه ای دارد به س�ید حمیدرضا برقعی از ان دس�ت که هرچند وقت یکبار از جانب ایش�ان پیغام
می رسد که با برقعی مصاحبه کن .من تعجب نمی کنم چون کم ندیده ام کسانی را که به همین سیاق ،پیگیر کارهای برقعی اند.
برقعی برای خود من یک نمونه بارز از کس�انی است که عنایتی ش�امل حالشان می شود که در این دس�تگاه اهل بیت نوکران
و غالمان کم نیس�تند ،ولی از این میان «ت�ا که قبول افتد و ک�ه در نظر اید» .امی�دوارم برقعی تا اخر قدر ای�ن اقبال مردم به
ش�عرهای اهل بیتی اش را بداند و هرگ�ز منقبت و مرثی�ه ال اهلل را با هیچ چیز ع�وض نکند .در این مصاحب�ه ،درباره برخی از
مباحث بنیادین شعر مذهبی سخن رفته است مثل اینکه ایا ش�اعر مذهبی مکلف است که در شعر مذهبی حتما تعهدی نسبت
به مس�ائل روز سیاس�ی نش�ان بدهد؟ یا انکه غلو چیس�ت و دامنه اش تا کجاس�ت؟ ...فکر می کنم به خواندنش بیارزد.
62
در این 80بیتی که تا به حال سروده اید ،به کجای
قصه رسیده اید؟
lالبته برخی از این مراحل و منازل تکمیل نش��ده.
روایت والدت ،لیله المبیت ،غزوه اح��د و واقعه غدیرخم تا
حدودی تکمیل شده ،اما موضوعات دیگر کامل نشده و تنها
چند بیت از انها را گفته ام.
در ای�ن کار ش�ما قصد داری�د به تاری�خ منظوم
بپردازی�د ی�ا تعبی�ر ش�اعرانه ای از زندگ�ی
حضرت امیر -علیه السالم -است؟
lمن فکر می کنم که بعده��ا باید منتقدان ادبی در
مورد کار نظر بدهند که تا چه حد کار شاعرانه و موفق بوده.
اما نیتم این اس��ت که یک کار بینا بینی ارائه دهم .از همان
ابتدا که به شعر به صورت جدی پرداختم ،نگاهم به شعر این
بود که زبان شعری ام یک فضای عام فهم خاص پسند داشته
باشد؛ یعنی هم مداحان بتوانند در هیات ها از ان استفاده کنند
و هم مخاطبان جدی ش��عر،ان را به عنوان یک کار جدی
فاخر بپذیرند که دارای ارایه ها و صنایع ادبی است.
س�وال قبل�ی ،ناظر ب�ه ای�ن واقعیت اس�ت که
س�رودن ش�عر زندگینامه ای ی�ا تاری�خ منظوم
در ادبی�ات ش�یعی ،س�ابقه دارد ،مث�ل منظومه
الهامی کرمانشاهی درباره عاش�ورا یا علی نامه.
شما چقدر به این تجربه های قبلی نظر داشته اید؟
lحدود ٨٠بیت.
به نظر شما شعری که می شود در هیات ها استفاده
کرد چه نوع شعری است؟
lاول من یک نکته را عرض کنم که فکر می کنم
کمتر به ان پرداخته شده .ان هم این اس��ت که بعد از دوره
صفویه شعر مذهبی ما به سمت مرثیه سرایی صرف حرکت
کرد و کار به جایی رس��ید که حتی کلماتی که تداعی کننده
خواری و زبونی هستند با بس��امد باال به مراثی اهل بیت راه
یافت .متاسفانه امروز که نگاه می کنیم رویکرد اکثر شعرهای
ائینی معاصر ما که در برخی هیات ها خوانده می شود صرفا
گفت وگو
تا به حال چند بیت از این مثنوی را سروده اید؟
فکر می کنم منظورتان منظومه هجرت باشد؟
lبل��ه .ان کار ه��م همین طور اس��ت ،یعنی یک
مثنوی اس��ت که بیت ترجیع می خورد .یا درباره جنگ احد
اقای محمد کاظم کاظمی با اسلوبی ش��بیه اقای معلم دو
مثنوی معروف دارند که دارای نگاهی متفاوت است .اما زبان
ت از ان استفاده کرد.
اقای معلم زبانی نیست که بتوان در هیا
خاص پسند است ،اما عام فهم نیست.
وارد بحث اسیب شناسی ش�دید .من این گونه
فهمیدم که به خاطر غلبه فضای س�وگ و مرثیه
در هیات ها ،شاعرانی که دوست دارند شعرشان
در هیات ها خوانده شود و ناچار شعرشان باید به
کار مداح بیاید ،بالطبع می روند به این سمت؛ به
هرحال شعر قرار است جایی خوانده شود و قرار
است بالفاصله تاثیرش دیده ش�ود ،یعنی مداح
خودش می گوید که این ش�عر مجل�س را تکان
نمی دهد ی�ا اینکه با این ش�عر نمی ت�وان گریه
گرفت .من فرمایش ش�ما را این طور احس�اس
کردم.
مثلث شماره138
اول از کارهای جدیدتان برایمان بگویید؟
lکار جدی که ای��ن روزها درگیر ان هس��تم ،یک
مثنوی اس��ت که نزدیک به هشت ماه اس��ت ان را شروع
کرده ام .این منظومه از والدت امیرالمومنین اغاز می ش��ود
و ب��ه لیله المبیت ،عروس��ی حضرت زه��را(س) و حضرت
علی(ع) ،جن��گ احد ،غدیرخم ،ماجرای کوچ��ه و بعد از ان
٢٥سال س��کوت حضرت علی(ع) و جنگ جمل و صفین و
نهروان و اگر توفیق داشته باشم ادامه بدهم روایت شهادت
حضرت موالست و سرانجام ان را با اشاراتی به بحث ظهور
حضرت قائم خواهم بست .هنوز این کار تمام نشده ،اما نیتم
این است که یک مثنوی روایت دار از کار دربیاید و به صورت
یک مجموعه چاپ ش��ود .این مثنوی بی��ن غزل ،مثنوی و
ترجیع بند است .زیرا در پایان هر قصه این بیت ترجیع که:
می رود قصه ما سوی سرانجام ارام
قصه عشق ورق می خورد ارام ارام
وجود دارد که بعد از ان به قصه بعدی پرداخته می شود.
lقصد داش��تم در همان فضاهای کالس��یک کار
را پیش ببرم که با تحمیدیه ش��روع می ش��ود و ب��ا مدح و
منقبت پیامبر ادامه پیدا می کند ،اما دیدم کار خیلی گسترده
می ش��ود .من واقعا جای این نوع کارها را در ش��عر معاصر
خالی می دانم ،خصوصا در شعر مذهبی .حوصله ها کم شده
و بیشتر قالب هایی که دوستان ما دارند کار می کنند رباعی
و غزل است .کمتر به منظومه سرایی پرداخته می شود .من
فکر می کنم دوستان شاعر بر این گمان هستند که مخاطب
نمی پسندد یا اینکه حوصله شعر بلند را ندارد .در حالی که فکر
می کنم دوستان مداح از شعر بلند در جلسات استقبال کنند.
انجا زمان ،بیشتر است و چه بسا شعر بلند بیشتر به کار مداح
بیاید ،اصال مستمع امده تا ش��عر بشنود .گاهی وقت ها شده
که ما برای دوستان مداح غزلی را می خوانیم .می گویند که
این کار کوتاه است و زود تمام می شود .افزون بر این ،نکته
دیگری هم هس��ت؛ در یک غزل چهار ،پن��ج بیتی باتوجه
به بیت محور بودن غزل ،زیاد نمی شود روایت کرد .در مثنوی
بهتر می توان این کار را انجام داد .در شعر کالسیک ما چند
منظومه معروف درباره حضرت امیر-علیه الس�لام -داریم
مثل ابن حسام خوسفی که یک کار مفصل با همین مضمون
دارد که البته هنوز هم کامل چاپ نشده به نام خاوران نامه.
ولی یک مقدار که جلو تر بیاییم اق��ای معلم دامغانی
در شعر معاصر یک منظومه ای دارد که به داستان پیامبران
پرداخته.
مرثیه است .تا انجا که این روزها با ترکیب غزل مرثیه اشنا
می شویم .من فکر می کنم که بعد عرفانی و حماسی عاشورا
تا حدودی در شعر عاشورایی مغفول مانده .از این نمی گذرم
که مرثیه باعث ماندگاری عاشورا شده ،اما باید به بعد عرفانی
هم بیشتر پرداخته شود.
یکی از دوستان مداح که صحبت می کرد می گفت علت
اینکه جلسات دوستان اذری زبان اینقدر دیگران را تحت تاثیر
قرار می دهد ،این اس��ت که ابتدا مدح حضرت سیدالشهدا و
حضرت عباس(ع) را می خوانند .مخاطب وقتی می بیند که
برای چه شخصیت بزرگی چه اتفاقی افتاده بیشتر تحت تاثیر
قرار می گیرد.
اما م��ا می اییم و از «ب» بس��م اهلل با غ��زل و مرثیه و
مصیبت اغاز می کنیم و اصال از گودال قتلگاه شروع می کنیم
و رویکردمان گریه گرفتن اس��ت .پرداخت��ن به موضوعات
حماس��ی و ارزش��ی و مخصوصا مکتبی و عرفانی کم شده.
می خواهم بگویم که باید درکن��ار اینها پندیات و بحث های
اخالقی باش��د که قبال در هیات های ما بوده و امروزه حذف
شده .دغدغه ای چند سالی است که در ذهن من هست؛ امروز
در روضه ها و ذک��ر مصائب ما جای حضرت س��کینه (س)
خالی است ش��خصیتی که کامال حماس��ی بوده و پابه پای
حضرت زینب(س) خطب��ه می خواند و مردان��ه وارد عمل
می ش��ود .دقیقا جای ان ش��بی که در گذش��ته به حضرت
سکینه (س) پرداخته می شد ،االن خالی است .چرا؟
منمعتقدمکهنبایدشخصیتحماسیکهتاثیرفراوانیدر
این تاریخ داشته کنار گذاشته شود .سال هاست دل تنگ شنیدن
روضه و ماجرای حضرت سکینه هستم .شعر مذهبی ما دارد
وارد این فضا بیش از پیش می ش��ود .باز هم تاکید می کنم
که س��وگ باید باش��د ،اما نه اینکه جای حماس��ه و عرفان
گرفته شود.
lخالصه ان ش��اید اینطور باش��د که امروزه روز،
تفکر شاعر برمداح تاثیر نمی گذارد ،تفکر مداح بر شاعر تاثیر
می گذارد .درحالی که باید دقیقا برعکس باشد.
ش�ما داری�د در م�ورد حض�رت امیر ش�عر بلند
می نویسید .در چنین کاری نقش پژوهش شاعر
بسیار مهم است .شاعر مذهبی باید دید وسیعی
نس�بت ب�ه موضوع�ی ک�ه در رابطه با ان ش�عر
می گوید داشته باشد .این غیر از اشراق و الهام و
فیض خود اهل بیت است ،یعنی ظرف باید قابلیت
داشته باش�د که مظروف در ان جای بگیرد .شما
با توجه به این مثنوی چقدر کار پژوهش�ی انجام
داده اید و چه کتاب هایی خوانده اید؟
lمن درد دلی دارم .یک مقدار هم کار شعرا در این
قضیه سخت شده است .بیشتر دوس��تان شاعر ما یافته ها و
شناختشان از دوستان مداح اس��ت .یعنی مطالعه شخصی
ندارند .همان چیزهایی را که از مداح شنیده اند در یک قالب
دیگر یا به یک زبان و نگاه دیگر تحویل مداح می دهند.
منابع دست اول ما خیلی زیاد اس��ت ،ولی به برخی از
موضوعات بسیار مهم ،بسیار کم پرداخته شده است.
به عنوان مثال همین موض��وع لیله المبیت اگر تورق
بکنید شاید چندتا ش��عر در اشعار اقای س��ازگار پیدا کنید و
63
چشمگیرترین اتفاق،همین بحث پوست اندازی زبان شعر هیات هاست؛
به روز شدن و نزدیک شدن به زبان معاصر بدون هیچ شک و شبهه ای
نزدیک شدن به زبان شعری قیصر امین پور ،سلمان هراتی و سیدحسن
حسینی مثلث بی بدیل شعر فارسی در ادبیات معاصر است .این
پوست اندازی الزم هم بود.
گفت وگو
بس یا بحث مباهله که ش��یعه به این مساله افتخار می کند.
شعب ابیطالب و حضور حضرت خدیجه ،حضرت علی(ع) و
حضرت زهرا(س) در شعب ابیطالب .اینها مسائلی است که
حلقه مفقوده ماست و بیشتر به موضوعات احساسی پرداخته
شده و این به مسائل کمتر توجه شده است.
حقی هم ب��ه بعضی از ش��عرا می دهم .من ای��ن را با
افتخار عرض می کنم که دو یا س��ه ش��عر ب��رای حضرت
علی اکب��ر(ع) دارم و ش��فاف و صمیم��ی بگوی��م که این
ش��عرها را تقدیم می کنم به اقای س��یدمهدی ش��جاعی و
دکتر س��نگری ب��ه خاطر کت��اب « پدر ،عش��ق ،پس��ر»
اقای شجاعی و «دوباره پیامبر» اقای سنگری .چرا؟ واقعا
برای شاعر خیلی س��خت اس��ت که مثال منتهی االمال یا
لهوف را بخوان��د با ان زبان قدیمی و کالس��یک و بخواهد
ب��ا ان ،یک حال و ه��وای ش��اعرانه بگی��رد و ان را تبدیل
به ش��عر کند .اما وقتی هم��ان اطالعات تاریخ��ی تبدیل
به نثر ش��اعرانه معاصر می شوند کتاب کش��تی پهلو گرفته
به وجود می ای��د .یا افتاب در حجاب یا س��قای اب و ادب و
برای ش��اعر خیلی راحت تر است نوشتن ش��عر با استفاده از
چنین کتاب هایی.
من در پاسخ به پرسش شما سوال می کنم «:منبعی که
شاعر دارد چیست؟ منبع همان منتهی االمال و نفس المهموم
است؟ که قلم سنگینی دارند .چه برس��د به اینکه بخواهم
حس ش��اعرانه هم بگیرم ،ولی کتاب «ایینه داران افتاب»
اقای دکتر س��نگری بر من خیلی تاثیر داشت و توانستم به
وسیله ان ،شخصیت های کمتر دیده شده در کربال را بهتر
ببینم و شاعرانه تر به انها نگاه کنم».
خالصه این نکته هم هس��ت .یک ق��دم ان کتاب ها
به شعر نزدیک شود تا شاعر هم 10قدم به حقایق و دقایق
تاریخی نزدیک ش��ود .اگر این کار توسط بعضی از دوستان
که دست به قلم هس��تند ،صورت بگیرد کار شاعر راحت تر
می ش��ود .خالصه اینکه من فکر می کنم اگ��ر کتاب هایی
با نثر ش��اعرانه به ش��خصیت هایی همچ��ون امام هادی و
امام عسگری پرداخته شود شعر های فراوانی در باره این ائمه
غریب هم سروده خواهد شد.
مثلث شماره138
به نظر می رس�د در این ١٠س�ال اخیر یک نسل
جدید به تبار شاعرانی که شعرشان در هیات ها
خوانده می ش�ود ،افزوده شده اس�ت .اگر تمایل
دارید درباره این نس�ل جدید ش�اعران هیاتی با
هم صحبت کنیم.
lخوشبختانه و شکرخدا ،اولین اتفاقی که این سال ها
افتاده و چش��مگیرترین اتفاق،همین بحث پوس��ت اندازی
زبان شعر هیات هاست؛ به روز شدن و نزدیک شدن به زبان
معاصر بدون هیچ ش��ک و ش��بهه ای نزدیک شدن به زبان
شعری قیصر امین پور ،س��لمان هراتی و سیدحسن حسینی
مثلث بی بدیل ش��عر فارس��ی در ادبیات معاصر اس��ت .این
پوست اندازی الزم هم بود .نه فقط در زبان ،بلکه در مضمون
هم الزم بود .تعابیر و تمثیل ها و استعاره ها که برای اهل بیت
هم در مرثیه و هم در حماسه استفاده می شد نیاز به نواوری
دارد .من چون ارتباط مستقیم دارم از زبان مداحان می گویم.
خیلی ها می گویند که ما اگر امروز ان ش��عرهای قدیم را در
هیات ها بخوانیم از ما نمی پذیرن��د .مداح ،مخاطبش جوان
است و زبان جوان پسند می خواهد .اما یک مقدار این قضیه
64
باعث شده که ش��عر که یک بعدش جس��ارت است ،گاهی
از بعضی از خط قرمز ها عبور کند .یعن��ی اینکه در بعضی از
مجالس نگاه می کنیم می بینیم ش��اعر به خاطر استفاده از
یک مضمون جدید فراموش کرده که در مورد چه ساحتی و
چه استانی دارد صحبت می کند و فدا می کند همه چیز را به
پای ان مضمون .گاهی دوس��تان مداح هم بدون توجه انها
را می خوانند .زیاد شدن این اتفاق رفته رفته افتی را به وجود
می اورد .من سوالی از دوس��تان همیشه می پرسم و ان این
اس��ت که امروز این روضه را در مورد حضرت زهرا (س) از
خودت ساختی و خواندی سال دیگر چه می خواهی بگویی؟
مطمئنا مخاطب تو س��ال دیگر چی��ز جدیدتری از تو
می خواهد .همیش��ه س��وال من این بوده که ای��ن تا کجا
می خواهد پیش برود .باالخره ما ی��ک توقفی باید بکنیم و
نگاهی به گذشته بیندازیم.
اما شعر مذهبی ما دو سطح و دو نوع استفاده و دو نوع
مخاطب دارد؛ یکی شعرهای مذهبی که در کنگره ها استفاده
می شود و دیگری شعرهایی که در هیات ها استفاده می شود.
شعرهایی که در هیات های ما اس��تفاده می شود یک مقدار
این خط قرمز ها را رد ک��رده؛ چیزهایی که حتی در مثال هم
نمی توان ان را اینجا بیان کرد .اوضاع از این نظر واقعا وخیم
است .یادم هست یکی از اس��اتید ما همان اوایل که ما وارد
بحث شعر هیاتی شده بودیم ،می گفتند« :کسی که برمی دارد
قران را منظوم می کند یا نهج البالغه را منظوم می کند،باید
به چنین کسی گفت که تو از این زیباتر که چیزی نمی توانی
بگویی .مقتل هم اگر قرار اس��ت بگوی��ی صرفا اگر منظوم
باشد بدون بحث شاعرانگی ان باز هم چیزی نگفته ای .اگر
توانس��تی یک روضه و مرثیه را با کنایه و ایهام بگویی هنر
کرده ای .اگر نمی توانی نگو .هیچ اتفاقی نمی افتد».
پس ش�ما زبان کنای�ی را در مرثیه ه�ای مذهبی
خیلی مهم می دانید؟
lبنده معتق��دم که مهم تری��ن ارایه ادب��ی که در
مرثیه سرایی باید از ان استفاده شود ،کنایه و ایهام و استعاره
است.
چرا این سه ارایه را بیشتر از همه ارایه ها در مرثیه
مهم می دانید؟
lالبد ان مثال قدیمی را شنیده اید که اگر به سیبل
نزنید و به بغل ان بزنی��د خود نقطه ،پررنگ ت��ر و واضح تر
می ش��ود .یک مثال از روی تجربه خودم بزنم .شعری گفته
بودم که فکر می کردم در هیات به هیچ وجه جواب نمی دهد.
من اسمش را می گذارم شعر اجتماعی .شعر این بود:
زیرباران دوشنبه بعدازظهر
اتفاقی مقابلم رخ داد
وسط کوچه ناگهان دیدم
زن همسایه بر زمین افتاد
سیب ها روی خاک غلتیدند
چادرش در میان گردوغبار
قبال این صحنه را نمی دانم
در من انگار می شود تکرار
اه سردی کشید حس کردم
کوچه اتش گرفت از این اه
تا سراسیمه گریه در گریه
پسر کوچکش رسید از راه
من این ش��عر را با این نی��ت گفتم که اگ��ر در همین
روزگار ما نه با ابعاد ان اتفاق درد اور در تاریخ اس�لام ولی با
مش��ابهت هایی حداقلی برای یک زن دیگری چنین اتفاق
س��اده ای رخ دهد ،چقدر ناراحت کننده است .طبعا این شعر
در بر دارنده اشاره ای به ماجرای حضرت زهرا(س) بود و هیچ
تصریحی به ان نداشت .جالب است بدانید که هیچ کدام از
ش��عرهایی که تا به امروز گفتم به اندازه این شعر تاثیرگذار
نبود ه است.
کنایه مطمئنا تاثیرش از مس��تقیم گویی بیشتر است.
البته معتقدم روز عاش��ورا بای��د از روی مقت��ل خواند و این
س��فارش مقام معظم رهبری هم هس��ت ،اما اگر قرار باشد
هر روز مس��تقیم به این ماجرا بپردازیم و تازه یک مقدار هم
پرو بال به ان بدهیم و هیچ ش��اعرانگی هم در ان نباش��د،
زمینه برای تحریف کامال مهیا می شود چون مدام مجبوریم
بیشترش بکنیم .به خدا قسم خود قضیه انقدر سنگین بوده
که ما نیاز نداشته باش��یم چیزی به ان اضافه کنیم .ما چون
در ق��م زندگی می کنیم س��ال ها در روضه ه��ای مراجع که
می رفتیم و شرکت می کردیم ،می دیدیم همان شعر محتشم
را می خواندند و همان جمله ای که حضرت زینب(س) روی
تل زینبیه فرم��ود خطاب به رس��ول خدا .یعن��ی همان را
می خواندند و گریه هم می کردند .دنب��ال روضه جدید هم
نبودند.
یک کس��ی می گفت که یک مداحی را دعوت کردند
به یکی از این شهرها .یک روضه و شعری را خواند .یکی از
مس��تمعین گفت این روضه را پارسال هم خواندی پولش را
هم گرفتی .امسال چه اورده ای برای ما؟ مداح اگر قرار باشد
به این سمت مخاطبش را ببرد در نهایت این اتفاق می افتد.
دنبال یک روضه جدید می گردند م��ردم .اما خود ان
اتفاق و واقعه اولیه و اصیل که در مقاتل معتبر چندان پرحجم
هم نقل نش��ده ان قدر ظرفیت دارد ک��ه از زوایای جدید و
با بیان های ش��اعرانه جدید روایت ش��ود و نیازی به روضه
جدید نداریم.
بعد از اینکه موس�یقی پاپ در سال های دهه 70
باب ش�د و مجاز اعالم ش�د و بعدت�ر هم فضای
ارتباط�ی گس�ترده ش�د و س�ی دی و اینترنت و
ماه�واره ام�د ،ای�ن روی نغم�ات ع�زاداری
تاثیرگذاش�ت و فراتر از ان ،نوع عزاداری تغییر
کرد .البته این موضوع ،تنها مولفه دخیل در تغییر
شیوه عزاداری نیست .اما سهم این مولفه یعنی
موس�یقی پاپ در تغیی�ر زبان و مضامین اش�عار
هیاتی به نظر خیلی مهم می اید .ان نغمات سنتی
که در هیات ها ایراد می ش�د ،کنار گذاش�ته ش�د
و ملودی های ترانه ه�ای پاپ ،م�ورد توجه قرار
گرفت .متقابال موسیقی پاپ هم باید با شعر پاپ
بیاید .می خواهم بدانم این بلیه در چند سال اخیر
کمتر شده یا نه؟
lحس می کنم در این چند سال توجه ها بیشتر شده
و خیلی از مداحان فهمیده اند که این سمت و سوی درستی
نبوده است .زمانی که ما بچه بودیم پدر ما را می برد به یک
هیاتی به اسم هیات انصار الحسین درحسینیه احمدیه خیابان
ایران که صدس��ال سابقه داش��ت .مدل عزاداری اینطوری
نبود .ظهر عاشورا که دیگر سنگین ترین روز است ،قسمت
سینه زنی مراسم ،نهایتا یک س��اعت طول می کشید .قبل
از سینه زنی ،س��خنرانی بود تا وقتی موقع عزاداری می شد.
نزدیک به نیم س��اعت روضه و ذکر مصیبت بود .در نهایت
لخت می شدند و ٤٥دقیقه الی یک س��اعت سینه می زدند
و تمام می شد.
نقش این ریتم ه��ا و تکرارها اینقدرپررن��گ نبود در
هیات های سنتی ما .اصال احس��اس می شود که این سبک
جدید عزاداری شعر فاخر را پس می زند.
اول اینکه من خودم ش��خصا به هیچ وجه با نواوری
مخالف نیستم .اگر ان خط قرمز ها را نواوری زیرپا نگذارد و
در چارچوب سنت باش��د اتفاقا خیلی هم قشنگ و بجاست.
نمی شود توقع داشته باشیم که همه چیز تحت تاثیر دوران
جدید عوض شده باش��د به جز مداحی و س��بک عزاداری.
دیدگاه من اینطور نیست .احساس می کنم کارهای جدیدی
می شود انجام داد که مخاطب جدید و جوان امروز را بیشتر
به هیات ها بکشاند.
اما باید این را هم بگویم که هرچند ش��اید این حرف
خیلی تکراری باش��د ،اما می گویم که قرار نیست با یک کار
حرام ،یک کار مستحب کنیم .مطمئنا یک دوره ای این اتفاق
خیلی شدید شد و بدون تعارف سرم را هم باال می گیرم و این
را می گویم که چش��م برخی مداحان ما به دهان خوانندگان
ان طرف ابی بود.
تا این حد؟
lالبته خوب می دانید ک��ه دیدگاه من با این موضوع
یعنی ملزم دانس��تن ش��اعر عاش��ورایی بر گریز ب��ه وقایع
سیاسی -اجتماعی عصر منطبق نیست .شما ممکن است
گفت وگو
من در «قبله مایل به تو» یک بیتی
اورده ام که خطاب به امیرالمومنین
علیه السالم -می گوید« :کدام بندهخداتر از تو ».من چطوری جواب
بدهم وقتی اقای استاد گرمارودی
در مقدمه کتاب این بیت را غلو
می دانند و می گویند که برقعی
نزدیک شده به شیعیان غالی .از
ان طرف اقای استاد مجاهدی
می گویند این چیزی نیست برای
امیرالمومنین(ع).
اخیرا این نقد و نظر را از برخی از شاعران انقالبی
می شنوم که می گویند شعر عاشورایی ،اشارات
سیاسی و اجتماعی ندارد و ارتباطی با زمان حال
پیدا نمی کند .لب کالمش�ان این اس�ت که شعر
عاش�ورایی ما م�دام در یک فض�ا می چرخد و از
اول تا اخر ذکر مصیبت است .می گویند که شعر
مذهبی بای�د ناظر به وقایع سیاس�ی -اجتماعی
زمانه هم باشد .دید شما نس�بت به این موضوع
چیست؟
مثلث شماره138
lبله ،در این حد .واقع��ا غیرت من اجازه نمی داد این
را بپذیرم و خودم را به راه دیگری می زدم ،ولی می دیدیم که
خیلی راحت برخی دوس��تان مداح ما از ترانه های ان طرفی
کپی می کنند .ولی باالخره دستگاه ،دستگاه سیدالشهداست
و همیشه خود ان بزرگواران مراقب نوکرانشان هستند و این
سال های اخیر احساس می کنم که ان فضا خیلی تعدیل شده.
االن در بعض��ی از هیات های معتبر از ش��عرا دعوت
می کنند در جلسات بین منبر و مداحی ،شعر بخوانند .این در
گذش��ته اگر هم بود تا این حد نبود .اگرچه شما معتقدید که
در گذشته سبک عزاداری ها بهتر بود .بله ،خوبی های بسیار
زیادی داشت ولی یکی از نکات مثبتی که این سال ها اضافه
شده این است که خیلی از دوستان شاعر ما را دعوت می کنند
در مراسم متفاوت بین منبر و مداحی ش��عر می خوانند .این
اتفاق بسیار قشنگی است.
البته تاکید مقام معظم رهب��ری را در این زمینه تاثیر
فراوان داشته اس��ت .ایش��ان هر ساله در س��الروز والدت
حضرت زهرا(س) با مداح��ان دیدار دارند و بر یک س��ری
دغدغه ها تاکی��د متناوب داش��ته اند ،من خاطرم هس��ت
عین جمله ایشان را که اصال مالکتان چرا گریه است؟ چرا
نمی خواهید درک و شعور مخاطب و مستمع را باال بیاورید.
بازهم عرض می کنم که س��فارش اهل بیت به گریه
بوده ،اما شما نگاه کنید ؛ دعبل خزاعی کسی است که پیش
امام رضا(ع) شعر می خواند و حضرت پیراهن مبارکشان را
به او هدیه می دهند .این شخص یکی از اسطوره های شعر
شیعی است .حاال مفاهیم ش��عر دعبل را استخراج کنیم و
با مفاهیم ش��عرهای امروزی هیات ها مقایسه کنیم .ببینیم
ما که ادعای نوکری در این دس��تگاه را داریم چه نسبتی با
کس��انی مثل دعبل که مورد تائید خود حضرات معصومین
بوده اند داریم .ش��ورها را هم که نگاه می کنیم و مضامینی
که در ان اس��تفاده می کنند ،فرات��ر از دلتنگی برای کربال و
بین الحرمین نیس��ت .مطمئنا همه دلتنگ هستند و دوست
دارند به ان صحن و سرا برسند .اما اگر قرار باشد ساعت ها با
همین ذکر سینه بزنی و مضامین ایده ال مخاطب و مستمع
همین باشد ،مطمئنا یک جایی یک فضای مهم تری تعطیل
می ماند ؛ با خودت که فکر کنی می بینی که به ش��خصیت
حضرت سیدالشهدا با ان همه کرامت پرداخته نشده است.
البته م��ن خ��ودم تخصص��ی در مورد س��بک های
نوحه و مداحی ندارم ،اما ب��ا چند تا از دوس��تان در قم مثل
اقای سلحش��ور و اقای میرداماد کار می کن��م ،ان هم به
خاطر برکت ان در ماه محرم .سبکی را به من می دهند و اگر
از سبک خوشم بیاید چند بندی را از باب تبرک برایشان کار
می کنم .امروز خدا را شکر خوشبختانه توقع مستمع از مداح
درباره شعر باال رفته؛ به ش��رط این که دوستان شاعر ما هم
قدر این موقعیت را بدانند .اینطوری بگویم که شاعر به سمت
خواسته های مداح نرود.
شعر اجتماعی -سیاس��ی بگویید که تلمیح داشته باشد به
وقایع کربال و در جای خودش هم بسیار ارزشمند است ،اما
شعر عاشورایی شعری است که اهل بیت ترویج کرده اند و
ی است که در روز
هدفش ذکر و به یاد اوردن ان اتفاق عظیم
عاشورا افتاد .اتفاقا خود اهل بیت بر ذکر مصیبت و برگریستن
و گریاندن بر مصیبت حسین -علیه السالم -تاکید کرده اند.
البته گریه ،مراتب دارد؛ ممکن اس��ت کسی اشک معرفت
بریزد و گریه اش گریه شوق و شهود باشد؛ همه کسانی که
در مجلس ذکر مصیبت امام حس��ین(ع) شرکت می کنند در
یک افق معرفتی نیستند .ممکن است کسی با ذکر مصیبت
امام حسین(ع) از عظمت و ش��کوه حماسی و اوج مناعت و
بی نیازی ان حضرت و اهل بیت او و یاران او روحش به اهتزاز
دربیاید و اشک بریزد و ممکن است کسی هم باشد که صرفا
جنبه فاجعه بار ماجرا متاثرش کند .اینها همه در یک مجلس
نشسته اند و یک چیز را اس��تماع کرده اند و ان ذکر مصیبت
اقا ابا عبد اهلل الحسین(ع) است .مقصودم این است که شعر
عاشورا جوهره ای دارد که «ذکر مصیبت» یعنی یاد کردن
از مصیبت است.
اصال خود اشک انواع متفاوت دارد که مرحوم عالمه
میرجهان��ی در کتاب«الب��کاء للحس��ین» مفص�لا به ان
پرداخته اند .واقعیت هم این است که گاهی انسان بر احوال
خودش گریه می کند نه بر امام حسین(ع).
راستش را بخواهید من نه نگاه خیلی بسته سیاسی را
قبول دارم نه جسارتا اینکه بگوییم شعر عاشورایی فقط باید
مس��تقیم درباره حضرت باش��د .در ابتدای همین گفت وگو
عرض کردم که ثقیل ش��دن جنبه س��وگ و سنگین شدن
کفه حزن و اندوه در ش��عر عاش��ورایی از صفویه شروع شد
و ادامه داش��ته تا امروز و اتفاقا تنها مقطعی که یک تکانی
شعرهای عاشورایی ما خورده و به سمت حماسه سرایی رفته،
همان سال های انقالب و جنگ است که اصطالحاتی مثل
یزید زمان و حسین زمان و کربالی زمان را استفاده کردند.
اگر قرار بود عاشورای امام حسین(ع) در همان سال باشد و
به روزگار ما کشیده نشود چه فایده ای داشت؟ من معتقدم
دفاع مقدس و انقالب ما ادامه همان عاشوراس��ت و در این
هیچ تردیدی ندارم .اما زاویه نگاه را نمی خواهم ببندم .من
گاهی شده در جلسات ش��عر که در همین قم هم هست به
دوستان می گویم به موضوع شعر قرار نیست ما کاری داشته
باشیم .در بساط ش��عر ایینی ما شعر عاش��قانه و عریان هم
خوانده می شود ولی می گوییم چقدر شاعرانه است.
این بحثی که ش��ما می گویید به نظ��ر من برمی گردد
به تفاوت زاویه دید شاعران .کس��ی روحیه اش اجتماعی تر
اس��ت و درد جامعه و درد روزگار خودش را دارد و این دو را
با هم مقایس��ه می کند؛ عاش��ورای دیروز و امروز را .امروز
برادران شیعه ما را در بحرین دارند می کشند و این واقعا ادامه
همان عاشوراست .همانطور که یزید و افراد ناپاکش خاندان
رسول خدا را کش��تند .امروز هم وهابیون به خاطر کینه ای
که از امیرالمومنین(ع) دارند ش��یعه ها را می کشند و من در
این شکی ندارم و این را ادامه همان می دانم .همان حسادتی
که به موالیمان امیرالمومنین(ع) داش��تند و کینه ای که به
فاطمه زهرا(س) داشتند ادامه پیدا کرده و رسیده تا به امروز
که شیعیان را در بحرین می کشند.
اما یک کس��ی هم هس��ت که زاویه نگاهش اینطور
نیست .خود من شاید شعرهایم صرفا بحث امیرالمومنین(ع)
و عاشورای ان زمان باش��د .معتقدم اگر من احد را امروز به
تصویر بکشم ذهن روشن و ذهنی که ازاد و باز است خودش
مقایسه می کند با ان روزگار و از تاریخ عبرت می گیرد .در واقع
نفس زنده کردن یاد اهل بیت سازنده و تعالی بخش است.
یک جمله مشهوری هس�ت که می گوید کل یوم
عاش�ورا و کل ارض کربال.ان طور که من تحقیق
کردم گوی�ا در حدیث بودن ان اتف�اق نظر وجود
ندارد .خود اهل بیت جمله دیگری را هم گفته اند
65
که:الیومک کیوم�ک یا اباعبداهلل .عاش�ورا فقط
یک روز بوده در تاریخ و کربال یک جا بوده و تکرار
نمی شود .ممکن اس�ت جلوه هایی از کربال را در
وقایع تاریخی دیگر ببینیم ولی نظیره س�ازی به
نظر من شاید به این سادگی ها نباشد.
lالبته اقای اس��تاد میرباقری تفسیری بر این دارد
که من سوادم انقدری نیست که بخواهم توضیح بدهم .اما
برداش��ت من این اس��ت که هر روز این ماجرا دارد در عالم
ملکوت می افتد و هر روز دارد ام��ام زمان بر این ماجرا گریه
می کند و یک ارتباطی به این قضی��ه می دهند .دلیل ان را
گریه روز و شب امام زمان(عج) می دانند که گوشه ای از ان
در زیارت ناحیه امده است .من معتقدم که ریشه بسیاری از
مشکالت اجتماعی و سیاسی ما در جامعه امروز این است
که در ان بعد اصلی قضیه کم گذاشته ایم و اهل بیت را خوب
و زیبا معرفی نکرده ایم و به خود عاش��ورا زیاد نپرداخته ایم.
ما ش��خصیت موال را به مردم خوب معرف��ی نکرده ایم .اگر
مردم شخصیت امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س) و امام
حسین(ع) را باور کنند ،اگر در ش��عر و مداحی و عزاداری ما
شعور حضور داشته باشد و فقط شور نباشد ،ان دل روشنی که
به باور اصیل رسیده است ،خود به خود در پرتو همان معرفتی
که در ایین عزاداری توام با عش��ق و ایم��ان دریافت کرده،
مسائل سیاس��ی و اجتماعی را تطبیق می دهد و تشخیص
می دهد .من ذهنیتم این است .کاری که در این وقایع اخیر
گفت وگو
1
اخرین سوالی که دارم این است :ما متهم هستیم
که در ش�عر مذهبی غلو می کنیم .شما مرز غلو را
چه می دانید؟
lیک حد ومرزی داریم که خط قرمز ماس��ت و ان،
توحید است .به قول یکی از اس��اتید «:اینها که موال را خدا
می دانند ارزش قضیه را پایین می اورند .اگر موال علی خدا بود
و این کار ها را می کرد که هنر نکرده بود .هنر این اس��ت که
موال علی(ع) بنده بود و کار خدایی می کرد».
من فکر می کنم این مرز مشخص شده است .در زیارت
جامعه کبیره هم هست که « :الفرق بینک و بینهم اال انّهم
عبادک » .یعنی اینکه ما فقط نمی توانیم سجده کنیم به انها.
حاال بعضی از این غلو ها صرف نظر از مساله مفهومی ان ،از
جنبه ش��اعرانه هم زیبا در نمی اید .مثال ما یک روایت دور
بدون سندی پیدا می کنیم در مورد موال که نه عقالنی است
نه زیبا .البته من بازهم ای��ن را صادقانه می گویم؛ این بحث
در حد سواد من نیست .من در «قبله مایل به تو» یک بیتی
اورده ام که خطاب به امیرالمومنین -علیه السالم -می گوید:
«کدام بنده خداتر از تو ».من چطوری جواب بدهم وقتی اقای
همه رفتند ،غمی نیست ،علی(ع) می ماند
بخشی از سروده جدید حمیدرضا برقعی با نام مثنوی علوی
مثلث شماره138
چشم وا کن ،اُحد ایینهء عبرت شد و رفت
دشمن باخته بر جنگ مسلط شد و رفت
انکه انگیزه اش از جنگ غنیمت باشد
با خبر نیست که طاعت به اطاعت باشد
داد و بیدادکه در بطن طال اهن بود
چه بگویم که غنیمت رکب دشمن بود
داد و بیداد برادر که برادر تنهاست
جنگ را وا مگذارید پیمبر تنهاست
یک به یک در مالء عام و نهانی رفتند
همه دنبال فالنی و فالنی رفتند
همه رفتند غمی نیست علی(ع) می ماند
جای سالم به تنش نیست ولی می ماند
مرد ،موالست که تا لحظه اخر مانده
دشمن از کشتن او خسته شده در مانده
در دل جنگ کجا خار و خسی می ماند
جگر حمزه اگر داشت کسی می ماند
مرد ان است که سر تا قدمش غرق به خون
انچنانی که علی(ع) از احد امد بیرون
می رود قصه ما سوی سرانجام ارام
دفتر قصه ورق می خورد ارام ارام
می رسد قصه به انجا که علی(ع) دل تنگ است
می فروشد زرهی را که رفیق جنگ است
چه نیازی دگر این مرد به جوشن دارد
ان یکاد از نفس فاطمه(س) برتن دارد
فاطمه فاطمه با رایحه گل امد
ناگهان شعر حماسی به تغزل امد
می رود قصه ما سوی سرانجام ارام
دفتر قصه ورق می خورد ارام ارام
66
نوشتم ش��عر بحرین بود که ان هم واقعا با اعتقادم گفتم که
می دیدم وهابیت در میدان است و دارد شیعه را از بین می برد.
اینجا من هی��چ جایگزینی غیر از این ندی��دم که این اتفاق
همان ماجراس��ت و کینه ای اس��ت که از امیرالمومنین(ع)
داشتند و االن سر باز کرده است.
استاد گرمارودی در مقدمه کتاب این بیت را غلو می دانند و
می گویند که برقعی نزدیک شده به ش��یعیان غالی .از ان
طرف اقای استاد مجاهدی می گویند این چیزی نیست برای
امیرالمومنین(ع).
یکی از گرفتاری های کس��انی که ش��اعران مذهبی
را متهم می کنند به غلو این اس��ت که با زبان ش��عر اشنایی
ندارند .اصال زبان ش��عر اصالتا جایگاه مبالغه و اغراق برای
برجسته کردن مفاهیم است.
مثال اقای کاظمی گفت این بیت تو غلو است و انگار
همین بیت هم بود که به ان ایراد گرفته بودند:
راز خلقت همه پنهان شده در عین علی است
کهکشان ها نخی از وصله نعلین علی است.
به نظر من ،تازه شان امیرالمومنین(ع) را پایین اوردم ،اما
به نظر حضرات غلو است حال اینکه من این شعر را نزد یکی
از مراجع خواندم و ایشان بسیار تشویق کردند.
اینکه اص�لا ربطی به الهی��ت و ربوبیت ن��دارد .خود
امیر المومنین(ع) فرمودند « :لوکشف الغطاء ما ازددت یقینا:
اگر تمام پرده ها برداشته شود و همان راز خلقت اشکار بشود
چیزی بر یقین من اضافه نمی شود».یعنی من می بینم انچه
را بایست ببینم .من فکر می کنم اگر یک بزرگی این بحث
غلو را در یک کتاب ،نوش��ته یا مقاله ای یک مقدار باز کند و
به یک نتیجه گیری برسد خیلی راه برای شعرای جوانی مثل
من باز می شودg .
می رسد قصه به انجا که جهان زیبا شد
با جهاز شتران کوه احد برپا شد
و از ان اینه با اینه باال می رفت
دست در دست خودش یک تنه باال می رفت
تا که از غار حرا بعثت دیگر ارد
پیش چشم همه از دامنه باال می رفت
تا شهادت بدهد عشق ،ولی اهلل است
پله در پله از ان ماذنه باال می رفت
پیش چشم همه دست پسر بنت اسد
بین دست پسر امنه باال می رفت
گفت؛ اینبار به پایان سفر می گویم
«بارها گفته ام و بار دگر می گویم»
راز خلقت همه پنهان شده در عین علی است
کهکشان ها نخی از وصله نعلین علی است
گفت ساقی من این مرد و سبویم دستش
بگذارید که یک شمه بگویم دستش
هر چه در عالم باالست تصرف کرده
شب معراج به من سیب تعارف کرده
واژه در واژه شنیدند صدارا اما...
گفتنی ها همگی گفته شد انجا اما
سوخت در اتش و بر اتش خود دامن زد
انکه فهمید و خودش را به نفهمیدن زد
می رود قصه ما سوی سرانجام ارام
دفتر قصه ورق می خورد ارام ارام
شهر در غفلت همواره خود اسوده
کوچه اذین شده با چادر خاک الوده
شهر اینبار کمر بسته به انکار علی
ریسمان هم گره انداخته در کار علی
بگذارید نگویم که احد می لرزد
در و دیوار ازین قصه به خود می لرزد
می رود قصه ما سوی سرانجام ارام
دفتر قصه ورق می خورد ارام ارام
می نویسم که «شب تار سحر می گردد»
یک نفر مانده ازین قوم که برمی گردد g
دین و تاریخ
چرا مشروطه کامیاب نشد؟
دین و تاریخ
مثلث شماره138
سکوالرکردن یک جنبش
چگونه رهبران مذهبی مشروطه به انزوا کشیده شدند؟
1
در پ��س قر ن ه��ا اس��تبداد شاهنش��اهی ،نس��یم
ازادیخواهی و عدالت طلبی بر س��پهر سیاسی جامعه ایران
وزیدن گرفت .جامعه تشنه ازادیخواهی و خسته و پریشان
احوال از بی عدالتی و اس��تبداد ش��اهان ب��ه حرکت در امد
و جنبش��ی را ش��کل داد که فصل نوینی در تاریخ معاصر
ایران رق��م زد .جنبش مش��روطیت که در ابت��دا به دنبال
عدالت ،سودای اس��تقرار عدالتخانه را در سر داشت خیلی
زود خواس��ته های مهمتر و اساس��ی تری را مط��رح کرد.
نخبگان وقت جامع��ه از روحانیون گرفته تا روش��نفکران
روی یک خواس��ته اجم��اع کردن��د و ان مح��دود کردن
اختیارات شاه بود .استقرار نهادهای مدنی مانند پارلمان از
جمله راه هایی بود که می توانست قدرت شاه را محدود کند.
این خواسته همچون تیری بود که از کمانی بیرون می رفت
که یک س��ر ان حمله به بی عدالتی و سر دیگر ان حمله به
گرایش های ضد ازادی بود .دستگاه شاهنشاهی در محدود
کردن ازادی م��ردم و نخبگان و اس��تقرار بی عدالتی انقدر
افراط به خرج داد که دو س��ر کمان به شدت به هم نزدیک
68
شدند و سرانجام در یک بزنگاه تاریخی کمان مشروط کردن
قدرت را بر سینه س��لطنت فرود اوردند .گستره اعتراضات
سرانجام پادشاه وقت (مظفرالدین شاه) را مجبور به پذیرش
خواسته ملت و صدور فرمان مشروطیت کرد .اما همه چیز
ختم به خیر نش��د .بعد از صدور فرمان مشروطه اختالفات
فکری و منافع شخصی بیش��تر خود را نمایان کرد تا جایی
که منازعات شدیدی بین رهبران جنبش درگرفت .در نتیجه
این منازعات ،روشنفکران سکوالر موفق شدند روحانیون
پیشروی جنبش را به حاشیه بکشانند .در ادامه اما افراط گری
اشخاصی چون یپریم خان ارمنی و ش��یخ ابراهیم زنجانی
کار جنبش��ی که قرار بود به مش��روط کردن قدرت مطلق
بینجامد را به جایی رساند که با اعدام شیخ فضل اهلل استبداد
جمعی را به نمایش گذاشت .بدین ترتیب مشروطه ایرانی
گرچه با ائتالفی میان روحانیون و روش��نفکران اغاز ش��د،
اما با ایجاد اختالف میان ای��ن دو گروه و در پی ان انحصار
طلبی روش��نفکران س��کوالر به حکومت محمد علی شاه
منجر شد و در عمل به بازتولید استبداد شاهان ایرانی ختم
شد؛ استبدادی که اخوند خراسانی از ان به عنوان «استبداد
مرکب» یاد می کند.
پیروزی جنش با رهبری روحانیت
جنبش مش��روطه نه تنها تا حدودی در رس��یدن به
اهدافش به موفقیت رسیده بود بلکه تا قبل از صدور فرمان
مشروطیت از سوی مظفرالدین شاه نیز فصلی پرافتخار را
رقم می زد .در ای��ن دوران اعتراضات مردمی به ش��یوه ای
موثر س��ازماندهی ش��ده و به رغم ممانعت های دس��تگاه
سلطنت توانست خواس��ته خود را به کرس��ی بنشاند .این
اتفاق در ش��رایطی رخ داد که جامعه ان زم��ان ایران فاقد
نهادهای مدنی الزم برای سازماندهی توده ها بود .در واقع
عناصر تاثیر گذار بر جامعه ایران را روحانیون ،روشنفکران،
بازاریان ،رهبران ایالت و دستگاه سلطنت تشکیل می دادند
که هیچ کدام از اینها به اندازه روحانیون از توان باال و سازمان
گسترده برای بسیج افکار عمومی برخوردار نبودند .علما و
روحانیون ط��راز اول نظیر اخوند خراس��انی ،میرزا عبداهلل
فراز و فرودهای رهبری یک جنبش در گفت وگو با دکتر شریف لک زایی
تفسیرهای متفاوت علما از نص
در جامعه سنتی دوران قاجار و در نبود نهادهای مدنی بدون تردید رهبری کاریزما می توانست کلید
پیروزی جنبش مشروطه باشد .اما این جنبش نه تنها رهبری کاریزما نداشت ،بلکه از تکثر و تعدد رهبری
نیز رنج می برد .مثلث در گفت وگو با دکتر شریف لک زایی ،عضو هیات علمی پژوهشکده علوم و اندیشه
سیاسی فراز و فرودهای جنبش مشروطه را مورد واکاوی قرار داده است.
سمیه دژ
2
در ابت�دا رهبران جنبش اجماع نس�بی داش�تند.
انه�ا پذیرفتند ک�ه نقش قدرت مطلقه س�لطنت
کم ش�ود و نق�ش اس�تبداد کاه�ش یاب�د ،حتی
ش�یخ فضل اهلل ن�وری در اثارش اورده ک�ه با کم
شدن قدرت سلطنت مش�کلی نداریم و ایت اهلل
نائین�ی در کتاب�ش ب�ه تفصیل در ای�ن خصوص
صحبت کرده است ،ولی در ادامه اختالف ها بروز
lش��یخ فضل اهلل چون در تهران ب��ود و از نزدیک
جنبش را زیر نظر داشت ،زمینه های عینی جامعه را به خوبی
مشاهده می کرد و می دید که این زمینه ها با انچه جنبش دنبال
می کرد و اهدافی که اینها در اغاز دنبال می کردند تا اندازه ای
متفاوت شده است .یکی از انها دغدغه دینداری بود و اینکه
مفاهیم و مسائل جدید تا چه حد دارای
بعد و عمق اس��ت و چگونه می توان از
انها در جامعه اس�لامی اس��تفاده کرد.
ای��ن واکنش ها در ابتدا بس��یار طبیعی
بود؛ چرا که هر اندیش��ه ای بخواهد در
جامعه ای رونق بگیرد ،باید با حضوری
مقتدرانه نقش خود را ایفا کند و اگر از دل
اندیشه ها و فرهنگ مردم همان جامعه
بیرون نیاید طبیعتا مقاومت هایی صورت
می گیرد .نکته بس��یار مهم این اس��ت
که ما از پیشینه بس��یار غنی فرهنگی
برخوردار هس��تیم .به خص��وص این
پیشینه در فلسفه اسالمی قابل مالحظه
است .این پیشینه می توانست از لحاظ
فرهنگ��ی و فک��ری امادگ��ی نظری
خوبی را به وجود اورد .اما متاسفانه این
امادگی نظری منجر به نهاد سازی نشد
و از وضعیت موجود به هر دلیل استفاده
مطلوبی صورت نگرف��ت .به این خاطر
ای��ت اهلل نائین��ی کت��اب تنبیه االمه و
تنزیه المله را نوشت و بر ان بود تا تاثیری
اساسی در مشروطه ایجاد کند .ایت اهلل
نائینی می خواست مفاهیم واصله را هم از
پایگاه فقه و هم از پایگاه فلسفه اسالمی
تفسیر و تهذیب کند و به نوعی سازگاری
انها را با اموزه های اسالمی نشان دهد.
این مس��اله به خصوص از طریق فلسفه
متعالیه نقش پر رنگی در حوزه فکری ما
در ان زمان داشته است .این برخالف انقالب اسالمی است؛
انقالب اسالمی در عین حالی که از حکمت صدرایی به لحاظ
فلسفی متاثر است ،اما به سرعت به نهاد سازی هم می پردازد و
بر این اساس می تواند انقالب را استقرار و تداوم بخشد .خیلی
از متفکران دوره مشروطه متاثر از این حکمت بوده اند .مرحوم
ایت اهلل نائینی و اخوند مال محمد کاظم خراسانی که شاگرد
مستقیم حاج مال هادی سبزواری در فلسفه متعالیه بود ،به طور
مستقیم از حکمت متعالی متاثر شده بودند .بنابراین به نظر
یکی دیگر از عواملی که موجب شکس��ت جنبش مشروطه
شد این است که ما نتوانستیم از اندوخته های فکری و فلسفی
خودمان ،در عین اینکه این حکمت به علما این توان را اعطا
دین و تاریخ
با توجه به اینک�ه جنبش مش�روطه جنبش
متکثری اس�ت ،رهبری این جنبش نی�ز متکثر و
متنوع بود .شما رهبری جنبش مشروطه را به چند
گروه تقسیم می کنید؟
lمی توان رهبری این جنبش
را در دو دس��ته بزرگ ق��رار داد؛ یک
دس��ته روش��نفکران هس��تند که از
اندیش��ه های غربی تاثیر می گرفتند
و تالش می کردند تحولی به ویژه در
نهاد سیاسی اتفاق بیفتد و نهادهای
دموکراتیک��ی را در جامع��ه ش��کل
دهن��د .اما اندیش��ه های ای��ن افراد
ناشی از اموزه هایی است که در غرب
جریان داشته است .دسته دیگر ،علما
هس��تند ،که به طور طبیعی رهبری
انها ریش��ه در فرهنگ و سنن جامعه
ما داشت ،به ویژه اینکه علما در اغاز
این جنبش در حمای��ت از ان تقریبا
اتفاق نظر داشتند .اما به مرور فاصله
و گسس��تی میان اینها ایجاد می شود
و به دو دس��ته طرفداران مش��روطه و
طرفداران مش��روطه مشروعه تقسیم
می شوند .این گسست موجب شد که
جنبش ناتمام بماند و به سمت و سویی
برود که مورد تائید هی��چ کدام از افراد
موثر در جنبش نب��ود .تلقی از مفاهیم
جدیدی مانند خود مش��روطه ،ازادی،
برابری و مس��اوات ،مفه��وم پارلمان
و تفکی��ک قوا که در مش��روطه طرح
می شد ،بسیار مهم و مورد اختالف همه
دسته ها بود .بسیاری از این مفاهیم در
معنای جدید برای اولی��ن بار در زمان
مشروطه مطرح شد و برسر زبان ها افتاد .تلقی های متفاوت
از مفاهیم جدیدی که وارد فرهنگ ما شد یکی از دالیل بروز
اختالف بود .البته نباید از خاطر برود که مفاهیم مورد اشاره در
زمینه و جایی متفاوت از جامعه خودمان پایه ریزی و مطرح شد.
پیدا می کند .ریشه این اختالفات را کجا می دانید؟
مثلث شماره138
مازندرانی و می��رزا خلی��ل تهرانی در نجف ،س��ید عبداهلل
بهبهانی ،سید محمد طباطبایی و ش��یخ فضل اهلل نوری در
تهران ،مجتهد تبریزی و ثقه االس�لام در تبریز ،اقا نجفی
و حاج اقا نوراهلل اصفهانی در اصفه��ان ،محالتی و مجتهد
ی در برانگیختن توده مردم در
الری در فارس و ...نقش مهم
راستای شکل گیری ،پیروزی و تداوم نهضت مشروطه ایفا
کردند .در این بین مراجع نجف از اغاز مبارزه یعنی مهاجرت
علما به قم حمایت خود را از نهضت اعالم کردند و معموال
این مراجع یک اطالعیه و بیانیه را به صورت مشترک صادر
می کردند .از مجموعه اعالمیه ها ،بیانیه ها ،پاسخ ها و فتاوای
این مراجع عالی قدر استنباط می ش��ود که انها به مشروطه
به عنوان ابزاری جهت حفظ اس�لام و اجرای قوانین اسالم
و همچنین حفظ استقالل سیاس��ی ،فرهنگی و اقتصادی
کشور می نگریستند و مشروطه را در راستای اسالم خواهی
تفسیر می کردند .بدین ترتیب مجتهدان طرفدار اصالحات،
طالیه دار جنبش عمومی گشتند؛ چرا که از این طریق قادر
بودند پیام فعاالن را با اقتدار و اراده خ��ود ،در هم امیزند .از
این رو می توان روحانی��ون را مهم ترین نیروی پش��تیبان
انقالب مش��روطه محس��وب کرد .زیرا اگر انان انقالب را
تایید نمی کردند مسلما در نطفه خفه می شد.
امام خمین��ی(ره) می گوید« :در جنبش مش��روطیت
همین علما در راس بودند ،اصل مشروطیت اساسش از نجف
به دست علما و در ایران هم به دست علما شروع شد و پیش
رفت .این قدر که انها می خواستند که مشروطه تحقق پیدا
کند و قانون اساس��ی در کار باشد ،شد ».بنابراین روحانیت
ش��یعه با توجه به منزلت اجتماعی خوی��ش تالش خود را
جهت تحدید استبداد شاهنشاهی قاجار و تاسیس مجلس
شورا و تدوین قانون اساسی در راستای اصول اساسی اسالم
و منافع عمومی مردم به کار گرفت .از این رو می توان یکی
از جنبه های بارز انقالب مش��روطه را حمایت روحانیون از
عدالت خواه��ی و ازادی خواهان به حس��اب اورد .این امر
تقریبا در تاریخ جهان بی بدیل است و به همین دلیل نتایج
مجتهدان از نهضت مشروطه و تکفیر عملی شاه توسط انها،
از دید هیچ کس پنهان نمانده است.
حتی فرد معاند و مطرودی همچون احمد کس��روی
که از مخالفان سرس��خت دخالت روحانیون در سیاس��ت
به شمار می امد ،نقش عالمان در پیروزی مشروطه را نادیده
نگرفته است« :این نکته را نباید فراموش کرد که مشروطه
را در ایران علما پدید اوردند .در ان روزها که در ایران غول
استبداد درفش افراشته ،کس��ی را یارای دم زدن نبود ،تنها
علما بودند که دل به حال مردم س��وزانیده گاهی سخنانی
می گفتند .نمی گویم دیگران چیزی نمی فهمیدند؛ می گویم
یارای دم زدن نداشتند .شماره های حبل المتین را بخوانید.
در ان زمان که توده انبوه در بس��تر غفلت خوابیده و هرگز
کاری به نیک و بد کشور نداشت ،در بسیاری از شهرها علما
پیشقدم گردیدند .بنیاد مشروطه را علما گذاردند».
«انچه مشروطه را نگه داشت ،پافشاری های مردانه دو
سید ـ بهبهانی و طباطبایی ـ و اخوند خراسانی و حاج شیخ
مازندرانی بود .اینان با فشارهایی که دیدند و زیان هایی که
کشیدند ،از پشتیبانی مجلس و مشروطه بازنایستادند و ان
را نگه داشتند ».بدین ترتیب مش��اهده می شود که از یک
سو پایگاه وس��یع مردمی به عنوان مهمترین عامل قدرت
روحانیت محس��وب می ش��د و از س��وی دیگر روحانیون
به عنوان تنها پناهگاه مردم در برابر ظلم و ستم حاکمان به
شمار می رفتند .از این رو روش��نفکران غربگرا نیز با اگاهی
از قدرت و نفوذ عظیم روحانیون در دل مردم ،می کوشیدند،
به این کانون قدرت نزدیک شوند و خواسته های خود را در
پوشش اسالم و شریعت بیان کنند .با این حال روشنفکرانی
که برای براندازی حکومت استبدادی به نفوذ روحانیون نیاز
داشتند ،پس از پیروزی انقالب و با گشایش مجلس اول از
قدرت روز افزون انان به وحش��ت افتادن��د و زمزمه جدایی
سردادندg .
69
مخالفت های شیخ فضل اهلل و طرفداری از مشروطه مشروعه در تهران
و دستور جمع اوری کتاب در نجف نشان می دهد که چه علمای داخل
کشور و چه علمای خارج از ایران هر دو به یک نتیجه رسیده اند و
اختالفات به اندازه ای رسیده که نمی توان ان را جمع کرد
کرده بود که به س��بب ان به بررس��ی مفاهیم وارده از غرب
بپردازند ،استفاده درستی ببریم.
بازاری ها و ایلات جزو کدام دس�ته بودن�د؟ ایا
می توان از چهره های ش�اخص انها نیز به عنوان
رهبران این جنبش یاد کرد؟
دین و تاریخ
lبه لحاظ فکری معتقدم در میان این دو دسته نقطه
قوتی نداریم .این افراد یا متاثر از روشنفکران یا متاثر از علما
بودند و با توجه به بافت س��نتی جامعه ما در دوره مش��روطه
معموال اینها بیشتر از علما تاثیر می گرفتند .با توجه به تنوع ها و
تفاوت های موجود که به اختالف منجر می شود ،در میان این
افراد نیز چند دستگی هایی به وجود می اید .در ان زمان میان
افراد و طیف های مختلف دیدگاه ه��ای متفاوتی از حریت و
ازادی وجود داش��ت .ایت اهلل نائینی به عن��وان اصل مبارک
ازادی از ان یاد می کند و در مقابل ،شیخ فضل اهلل نوری نیز
با توجه به انچه به صورت میدانی در جامعه مشاهده می کند
و با توجه به دیدگاه برخی از روشنفکران ،از اصل خبیثه ازادی
سخن می گوید .این در حالی است که ایشان تصریح کرده و
معتقد است س��لطنت باید به لحاظ قدرت محدود شود .باید
توجه داشت که علمای شیعه به لحاظ فکری بر اختیار انسان
تاکید دارند و مخالفت های مرحوم ش��یخ فضل اهلل نوری با
ازادی را می توان به مشاهدات و سوءاستفاده هایی که از این
اصل در جامعه صورت می گیرد ،برگرداند .ضمن اینکه روشن
است که روشنفکران نیز از موضع دیگری این مفاهیم را رصد
می کنند که در مواردی با ارزش های موجود در جامعه سنتی
ما متفاوت است.
مثلث شماره138
به نظر ش�ما کدام طیف نفوذ بیشتری بیین مردم
داشتند؛ علما یا روشنفکران؟
lاگ��ر بخواهیم دید نتیجه گرایی داش��ته باش��یم
و با توج��ه به اینک��ه نهضت به دلی��ل کنار کش��یدن علما
ناتمام می ماند به نظر می رسد روش��نفکران نقش چندانی
نداش��ته اند .ضمن اینک��ه نمی توان از نقش روش��نفکران
در س��ربراوردن اس��تبداد رضاخانی نیز غفل��ت کرد .پس
از ای��ن اتفاق��ات روش��نفکران به ط��ور عملی به س��مت
اس��تبداد میل می کنن��د و در واقع زمین��ه تحقق حکومت
رضا خان��ی را به وج��ود می اورند .برخالف انه��ا علما کنار
کش��یدند .طبق گفته ها ،ایت اهلل نائینی کت��اب تنبیه االمه
و تنزیه المله خود را به دلیل اینکه از ان سوءاس��تفاده شده
از بازار جمع می کند .از س��وی دیگر ش��یخ فضل اهلل نوری
را در نهایت اعدام کردند .به س��ایر علم��ا نیز تعرض هایی
ش��د ،تعدادی از انها را ترور کردند و ای��ن جریان در نهایت
به حاشیه رفت و خاموش شد .طبیعتا عناصر میدانی در بروز
این اتفاق نقش بس��یار مهمی دارد .به نظر می رسد با توجه
به فضای فرهنگی و س��نتی جامعه ما نقش اصلی و اول را
علما داشته اند.
با توج�ه به دی�دگاه ش�ما ک�ه معتقد ب�ه پررنگ
ب�ودن نق�ش علما هس�تید ،اگ�ر چنین ب�ود چرا
اکثر کرس�ی های پارلمان در اختیار س�کوالرها و
روشنفکران قرار گرفت؟
lاتفاق��ا در هم��ان مجلس اول نقش علما بس��یار
پررنگ بود و علما حضوری جدی داشتند .اما در مجلس دوم
حضور دو یا س��ه درصدی علما به هیچ عنوان با حضور چند
ده درصدی ش��ان در مجلس اول قابل مقایس��ه نیست .این
70
نشان می دهد که در این میان اتفاقی افتاده است .این اتفاقات
موجب می شود که این جریان فکری و اجتماعی که ریشه در
سنت های ما دارد حمایت خود را از جنبش قطع کند و جنبش
هم به نوعی به سمت و سوی دیگری برود؛ نشانه ها حاکی از
موضع گیری علماست .البته اینکه این جریان نتوانست با توجه
به اموزه های موجود نقش کلیدی خود را در بحث نهادسازی
به خوبی انجام دهد مساله دیگری است.
با توج�ه ب�ه اینک�ه علم�ا از حمای�ت بخ�ش
زی�ادی از م�ردم برخ�وردار بودن�د ،چ�را
نتوانس�تند از ان اس�تفاده کنن�د و در نهای�ت
کنار کشیدند؟
lباید بافت جامعه ان زمان را مورد توجه قرار داد.
ان زمان مانند زمان انقالب نبود که امام در نجف یا پاریس
س��خنرانی ایراد کنند و س��پس این س��خنرانی به صورت
گس��ترده در ایران تکثیر و پخش ش��ود .در واق��ع از لحاظ
اطالع رس��انی خیلی قوی نبودند .ثانی��ا وضعیت دانش در
جامعه ما به گونه ای نبود که بتواند همه اقش��ار به خصوص
در نقاط مرک��زی ای��ران را در بر گیرد .نکته قاب��ل ذکر این
اس��ت که ما در ان زمان از مرجعیت دین��ی واحدی برای
هدایت این جریان برخوردار نبودی��م و در طیف علما حول
یک نفر ب��ه عنوان رهبر جنبش اجماع��ی صورت نگرفت.
بلکه هرک��دام در مح��دوده خاصی در س��طح جامعه تاثیر
می گذاشتند .این تاثیر ان قدر نبود که بتواند فضای جامعه
را به طور کامل متاثر کن��د و در نهایت ب��ه تحولی منتهی
ش��ود .این خال به خوبی قابل لمس اس��ت .ه��ر چند علما
در سطح گسترده حضور داش��تند ،اما نقش مرجعیت واحد
در اینجا جای س��وال دارد .بنابراین هرکدام از این جریانات
ب��ر حس��ب اتف��اق موض��ع می گیرن��د و ای��ن وضعی��ت
در ابت��دای جنب��ش کم��ی متفاوت ت��ر اس��ت و اکثریت
علم��ا موافقن��د ،ام��ا در گ��ذر زم��ان این ه��ا از ه��م جدا
می ش��وند و اختالفات��ی ب��روز می کن��د .در ته��ران
محدودیت هایی برای ش��یخ فض��ل اهلل به وج��ود می اید
و در نهای��ت ب��ه اع��دام محکوم می ش��ود ،همی��ن طور
مرحوم ایت اهلل نائینی در نجف کتاب خود را جمع می کند.
این شکاف ناشی از چیست؟ چرا با گذشت زمان
این شکاف به وجود امد؟
lهر جنبش و واقعه ای که اتف��اق می افتد در ابتدا
یک همراهی عظیمی را به همراه دارد و این بسیار طبیعی
اس��ت ،چرا که همه در ابتدا ی��ک هدف واح��د دارند و ان
محدود سازی سلطنت اس��ت .به مرور که اینها با یکدیگر
بحث و مذاکره کرده و دیدگاه های خود را رد و بدل می کنند،
طبیعتا اختالفات و تمایزات برجسته می شود .در واقع نگاه ها
نسبت به یکدیگر متفاوت می شود .درست است که در ابتدا
هماهنگی ها و همکاری هایی وجود دارد؛ این به این خاطر
اس��ت که اهداف تا اندازه ای در ابتدا مبهم هم است و هنوز
شفاف هم نشده و همه با توجه به تصوری که از اهداف خود
دارند دور هم جمع می شوند .حتی اگر دور هم جمع نشوند
اهدافشان به یک جا ختم می شود .همین نقطه ،نقطه اغاز
اختالف هم محسوب می ش��ود .در واقع تنوع ها ،تفاوت ها
و تمایزات موج��ود به ویژه دس��تیابی به مناف��ع و مصالح
موجود لحاظ نمی شود و این تفاوت های طبیعی در نظرات
ب��ه نقط��ه اخت�لاف و تن��ازع خت��م می ش��ود و موجب
ایج��اد گسس��ت می ش��ود .در واق��ع در خص��وص علما
بخش��ی از انه��ا به ص��ورت میدان��ی قضیه را مش��اهده
می کنند و تع��دادی هم از دور دس��تی بر ات��ش دارند .اما
موضع گیری ها تقریبا نزدیک به هم اس��ت .مخالفت های
شیخ فضل اهلل و طرفداری از مش��روطه مشروعه در تهران
و دس��تور جمع اوری کت��اب در نجف نش��ان می دهد که
چه علمای داخ��ل کش��ور و چه علم��ای خ��ارج از ایران
هر دو ب��ه یک نتیجه رس��یده اند و اختالفات ب��ه اندازه ای
رسیده که نمی توان ان را جمع کرد .بنابراین تصور اهداف
جنبش در ابتدا و در واقع اشکار شدن دیدگاه ها و اختالفات
و تمایزات در فردای جنبش می تواند اختالفات را به جایی
برساند که دیگر نقطه اجماعی باقی نماند و طبیعتا موجب
گسست می شود.
نقش نیروهای خارجی به ویژه روسیه و انگلیس در
جریان این جنبش چه بوده است؟
lمی باید در اینجا نقش بیگانگان را در نظر بگیریم
که چق��در در نزدیک س��اختن و چقدر در دور س��اختن این
جریانات نقش داشته اند .طبیعتا شیطنت ها و فضا سازی های
بسیاری رخ می داد و باید نقشی را هم برای نیروهای بیگانه
در نظر بگیری��م .به خص��وص روس و انگلی��س و برخی از
کشورهای دیگر که در این میان اقداماتی را صورت داده اند.
حمایت هایی نیز از این جنبش به چشم می خورد به خصوص
تحصن هایی که در س��فارت بعضی از کش��ورها انجام شد
نش��ان می دهد که همراهی هایی هم وجود دارد ،ولی به هر
حال این همراهی ه��ا به نفع جامعه و مردم تمام نمی ش��ود.
ش��اید بتوان گفت این حمایت ها در واقع گرفتن یک جریان
از جریان های دیگری است که ریشه در جامعه ما دارند و در
نهایت گسست و اختالف را بیشتر می کند .ضمن اینکه خود
سلطنت و حکومت هم دست به کار شده و منتظر نمی نشیند
که حکومت را از چنگ��ش در اورند .بنابراین خ��ود قاجار نیز
با طرفداران خود در تالش��ند تا رخنه و گسست ایجاد کنند.
در واقع مجموع��ه ای از این عوامل و ش��رایط و وضعیت به
وجود امده موجب می ش��ود که این اه��داف جنبش نا تمام
بماند و همکاری ها به سمت مطلوبی هدایت نشود و نهضت
به سرنوشت خاصی منتهی نشود .هرچند تاثیرات خود را برجا
گذاشت و در نهایت با پیروزی انقالب اسالمی به نهاد سازی
هم منجر شدg .
شریف لک زایی معتقد است که تلقی از مفاهیم
جدیدی مانند خود مشروطه ،ازادی ،برابری
و مساوات ،مفهوم پارلمان و تفکیک قوا که در
مشروطه طرح می شد ،بسیار مهم و مورد اختالف
همه دسته ها بود
مساله دین داری و سیاست ورزی
تئوریسین های انقالب مشروطه در گفت وگوی «مثلث» با عبدالوهاب فراتی
3
در بی�ن رهب�ران جنب�ش مش�روطه طیف ه�ا و
گروه ه�ای مختلفی دیده می ش�ود .مثلا درکنار
روحانیون ،طبقه روش�نفکر هم فعال بود .در بین
بازاریان نام افرادی مانند ح�اج امین الضرب به
چش�م می خورد و در ان س�و چهره ه�ای ایالتی
و افرادی مانند س�ردار اس�عد دیده می شوند .از
دیدگاه شما رهبران جنبش مشروطه در چند گروه
و دسته تقسیم بندی می شوند؟
lجنبش مشروطه جنبشی کامال اجتماعی بود که
اصناف ،طیف ها و اقشار مختلفی در ان مشارکت کردند .در
فرمانی هم که مظفرالدین ش��اه به نام فرمان مشروطیت
صادر کرد به اقش��ار مختلف اش��اره دارد که نشان می دهد
چندین قشر در جنبش مشروطه مش��ارکت داشتند .در این
فرمان امده اس��ت که «چنان مصمم شده ایم که مجلسى
از منتخبین ش��اهزادگان ،علما ،قاجاریه ،اعیان ،اش��راف،
مالکان ،تجار و اصناف به انتخ��اب مرقومه در دارالخالفه
تهران تش��کیل و تنظیم ش��ود که در مهام ام��ور دولتى و
مملکت��ى و مصالح عامه مش��اوره عالق��ه الزم را به عمل
اورده» و نش��ان می دهد که چند گروه در جنبش مشروطه
حضور داشتند.
نکته ای که در بح��ث رهبران مش��روطه وجود دارد
این است که طبیعتا کسانی که جنبش مش��روطه را از نظر
تئوریک حمایت می کردند دو قشر روحانیون و روشنفکران
بودند .روحانیون بنا به اقتدار اجتماعی بزرگی که از گذش��ته
داشتند طبیعی بود که تبدیل به رهبران اصلی جنبش شوند.
اگر روحانیون به حمایت از ای��ن تفکرات و اصالحات درون
جنابعالی اخیرا در گفت وگویی به اختالفات نظری
علما و روحانیون در برداش�ت از مشروطه به طور
گذرا اشاره کردید ،ریش�ه این اختالف دیدگاه ها
کجاست؟
lبحث اختالف رویکرد عالمان در مشروطه را باید
به تفصیل بیان کنیم .از دوره مش��روطه ت��ا کنون بین فقها
و عالمان دین��ی دو جریان فکری حاکم بوده اس��ت که هم
تاثیرات زیادی بر ماهیت و سرنوشت اندیشه مشروطه داشته
ی بر ماهیت و اینده جمهوری اسالمی هم
و هم تاثیرات مهم
خواهد داش��ت .من این دو جریان بزرگ که در قرن اخیر بر
تفکر و اندیشه ما تاثیر داشته اند را به دو گروه تقسیم می کنم؛
گروهی که با اعتنا بر یک مبانی اصولی و فقهی راهی برای
اشتی اسالم با دموکراسی باز می کردند و به نوعی مشارکت
فعال مردم را در سرنوشت جامعه می پذیرفتند و گروهی که
سعی می کردند تالئم میان اسالم و دموکراسی را به حداقل
رس��انده و اختیارات ویژه ای به حاکم اس�لامی ببخشند و
مثلث شماره138
سهیال طائی
سیس��تمی رضایت نمی دادند انقالب ش��کل نمی گرفت یا
حداقل با مشکالت متعددی روبه رو می شد .واقعیت این است
که هیچ جنبش��ی در ایران اتفاق نمی افتد یا موفق نمی شود
مگر اینکه رهبری ان را عالم��ان دینی برعهده بگیرند یا از
ان حمایت کنند ،البته روشنفکری در کنار روحانیت به یک
همکاری و همیاری بسیار ارزشمند و خوبی در ان دوره رسید
که دیری نپائید و مس��ائلی هم اتفاق افتاد که مانع از ان شد
تا رهبران جنبش مش��روطه به یک هم ذهنی یا همفکری
گسترده ای برای همیشه برسند .اختالفاتی که در ان دوره
به وجود امد به تدریج بی��ن ایده ها و افکار و انتظارات این دو
دسته از فعاالن مش��روطه افتاد و سرانجام چیزی شد که ما
بعدها در س��ال های بعد از ناکامی جنبش مشروطه مشاهده
می کنیم.
دین و تاریخ
علما و روحانی�ون نقش مهم و وی�ژه ای در حوزه نظری�ه پردازی در دوران مش�روطه داش�تند .گرچه از
اخوند خراس�انی و میرزای نائینی به عنوان چهره های اصلی این تئوری پردازی نام برده می ش�ود ،ولی نگاه
ت دیدگاه هایی را بین علما روشن می کند .عبدالوهاب فراتی ،مدیر گروه علوم
موشکافانه کارشناسان تفاو
سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در گفت وگو با «مثلث» زوایای مختلف نظریه پردازی در بین علما را
مورد بررسی قرار داده است.
مشارکت مردم را به صورت منفعالنه بپذیرند .ما این اختالف
را اگر بخواهیم صورت بندی کنیم در جریان اول افرادی مثل
میرزای نائینی ،اخوند خراس��انی و حضرت امام (ره) حضور
داشتند و در طیف دوم شیخ فضل اهلل نوری و سید ابوالحسین
الری تا بعضی از فقهای معاصر در این طیف قرار دارند .اما
جریان اول چند مبنای اصولی داشت که با ابتناء به ان مبانی
اصولی به فهم و تحلیل مشروطیت می پرداخت.
اولین مبنای اصولی انها این بود که اصل در همه اشیا
اباحه است واساس��ا انسان ازاد افریده ش��ده و هر اقدامی را
می تواند انجام دهد اال اینکه محدودیت شرعی وجود داشته
باش��د که در ان صورت ازادی انس��ان به خاطر امر و نهی
شریعت محدود می شود.
اصل دوم این بود که تا زمانی که شارع مقدس درباره
امور زندگی فردی و اجتماعی مومنین چیزی بیان نکرده ما
می توانیم به همان اصل اباحه تمسک کنیم و در روز قیامت
نیز به اس��تناد ان در قبال خداوند احتجاج کنیم .در واقع اگر
در روز قیامت ما را عقاب کنند که چرا ای��ن کارها را کردید
مستلزم یک امر قبیحی است که از سوی شارع مقدس صادر
نمی شود که معموال این قاعده را در عبارت « قبح عقاب بال
بیان» در متون اصولی مطرح می کردند .این بدین معناست
که اگر در فرضی که بیانی از شارع مقدس وجود ندارد فعلی را
انجام ی ا ترک کردیم شارع نمی تواند ما را عقاب کند ،چرا که
عقاب بدون بیان از سوی حکیمی مثل او قبیح می شود و فعل
قبیح هم اصال از سوی او صادر نمی شود .به عبارت دیگر این
جریان اصالت البرائتی هستند و در موارد مشکوک که بیانی از
شارع نیست برائت عقلی جاری می کنند و عمل خود را منوط
به بیان صریح یا ظاهر شرعی می نمایند.
اما اصل س��وم؛ مف��روض دیگر این جری��ان این بود
که دایره زندگ��ی از دایره دین فراخ تر اس��ت و چیزهایی در
زندگی وجود دارد که از ش��مول بیانات شریعت خارج است.
بسیاری از مس��ائل زندگی وجود دارد که درباره انها بیان یا
حکمی شرعی در لسان شریعت نداریم و الزم هم نیست که
داشته باشیم چون زندگی مدام گستر ده تر می شود و دایره اش
فراخ تر می شود و اگر قرار باشد دین متناسب اتفاقات جدید
زندگی گس��تره خودش را بازتر کند همواره باید تولید دین
کرد .دین در دوره ای ی��ک کلیاتی را بیان کرده اس��ت .به
همین دلیل هم دین اسالم به عنوان دین خاتم است و هم
نبی گرامی اسالم (ص) تمام انچه را برای ادمی الزم بوده
بیان فرموده است.
افرادی مثل میرزای نائینی و مرحوم اخوند خراسانی
معتقد بودند ک��ه در جاهایی که ما بیان صریحی از ش��ارع
مقدس نداریم قائل به برائت می ش��ویم و تصمیم گیری در
ان عرصه را به اراده انسان واگذار می کنیم .مثال فرض کنید
درباره پرداخت مالیات ،یا رفتن سربازی اجباری که در لسان
شریعت وجود نداشته اند یا مثال س��امان دادن زندگی مدنی
مومنان و نحوه ساختارهای سیاسی و اجتماعی انان ،بیانی
نداریم .در این موارد که از ان به امور نوعیه تعبیر می کردند
انسان می توانست به اراده خویش تصمیم بگیرد و در جایی
مثل پارلمان در مورد سرنوش��ت خودش تصمیم گیری کند
البته به این شرط که مخالفتی با دستورات صریح قران وسنت
نداشته باشد .همین احراز عدم مخالفت قطعی با اموزه های
دین برای احراز شرعیت اموری از این دست کفایت می کرد.
طبق این مبانی و اصول ،مشروطه می توانست به یک نظریه
اسالمی تبدیل ش��ود که عقالی قوم جمع شوند و راجع به
اموری که در شارع راجع به انها صحبتی نشده تصمیم گیری
کنند و چون تصمیماتشان مخالفتی با دستورات دینی ندارد
حجیت دارد و می ش��ود انها را به عنوان اعمال یا رویه های
دینی که مورد رضایت شارع است انجام داد.
این یک مبنا بود که انقالب مش��روطه هم باتکیه بر
همین مبنا پش��تیبانی فقهی پیدا کرد .این تفکر در مبنایی
است که اخوند خراسانی و نائینی در درس های خودشان در
71
با بستن قرارداد 1907م بین انگلستان و روسیه ،انان توافق کردند تا
مشروطه را به کنترل خودشان دراورند .با چراغ سبز انگلیسی ها ،روس ها
مجلس و مشروطه را به توپ بستند .در واقع با توجیه شاه به اینکه دیگر
انگلیسی ها کاری به مشروطهنخواهند داشت اومجلس را به توپ بست
و عده ای از مشروطه خواهان متواری و عده ای هم تبعید و کشته شدند
دین و تاریخ
درس مکاسب محرمه از استادش��ان شیخ مرتضی انصاری
فرا گرفتند .البته او در کتاب القضاء والیت فقیه را می پذیرفت،
اما در دروس خاج فقه اش که همان دروس مکاسب محرمه
باشد چنین نظری نداشت .با این همه شیخ مرتضی انصاری
معتقد بود که درس��ت اس��ت فقیه والیت بر این امور ندارد،
اما این به معنای عدم نظارت فقیه بر امور سیاس��ی نیست
و فقیه باید نظارت خودش را در امور عمومی و نوعیه مردم
نگه دارد تا چیزی خالف شرع در این حوزه اتفاق نیفتد .این
مبنا ،شاگردان مرحوم شیخ مرتضی انصاری را قانع می کرد
که فقیه همواره ب��ر انچه در مش��روطه رخ می دهد نظارت
عالیه داشته باشد.
در مقابل این جریان یک جریان دیگری وجود داشت
که مبانی متمای��ز و متفاوتی از جریان اول داش��ت .جریان
دوم برخالف جری��ان اول که اصالت البرائت��ی بود اصالت
االحتیاطی بود و معتقد بود جاهایی که شما احساس می کنید
شریعت نص صریحی ندارد نباید تمسک بر اصل برائت کنید
و خودتان را به عنوان یک انسان ازاد مختار فعل ی ا ترک بدانید
بلکه باید احتیاط و احراز کرد و این چنین رضایت ش��ارع در
انجام یا ترک فعلی به دست می اید.
اصل دیگری که جریان دوم به ان تمس��ک می کرد
اصالت االشتغال بود .به این معنا که همواره ذمه مان را باید
مشمول از فرامین الهی بکنیم و در مواردی که شک داریم
که شارع بیانی دارد یا نه به جای اینکه برائت را جاری کنیم
باید احتیاط پیش��ه کنیم تا احراز کنیم که شارع از دست ما
راضی است.
درست است که حوزه ای وجود دارد که از ان به حوزه
« مما النص فیه» تعبیر می کنند ک��ه در ان نص صریحی
وجود ندارد ،اما ما باید کاری کنیم که نص اس�لامی در این
حوزه نیز به سخن در اید و ان را پر از نص کند .تنها ادله ای که
در متون دینی ما می تواند پای نص را به حوزه مماالنص فیه
بکشاند ادله مربوط به والیت است و فقیه می تواند پای نص
را در این حوزه ها باز کند و این حوزه ها را پر از نص نماید .به
همین دلیل خیلی از چیزهایی که به نظر می رسد در زندگی
ما وجود ندارد می تواند به نوعی مشمول نص شود .به همین
دلیل خیلی از مسائلی که در مشروطه در باب ازادی و مساوات
بین زن و مرد مطرح می شد نمی توانست به عهده خود انسان
گذاشته شود و باید تحت اش��راف فقیه وضعیت شرعی پیدا
کند .پس اختالفی که در مشروطه به وجود امد و هنوز هم
بین علمای ما وجود دارد دو مبنای فقهی با دو دستگاه اصولی
متفاوت است.
مثلث شماره138
ش�ما حض�رت ام�ام (ره) را ج�زو طی�ف اول
دسته بندی کرده اید .اما هستند افراد بسیاری که
حضرت امام (ره) را به ش�یخ فضل اهلل و دستگاه
فک�ری ایش�ان نی�ز نزدی�ک می دانن�د و ضمنا
والیت فقیه به ان معنی که امام تعریف کردند حتی
در تنبیه االمه میرزای نائینی نیز دیده نمی شود؟
lاینکه گفتم حضرت امام(ره) در جریان اول قرار
داد یعنی مانند اخوند خراس��انی و میرزای نائینی به یک
مش��ارکت فعال از مردم در حکومت دینی می رسد به این
معنا نیس��ت که رویکردش��ان در پذیرش مشارکت مردم
72
در حکومت دینی یکسان باش��د .میرزای نائینی در کتاب
تنبیه االمه وقتی به اراده انس��ان در حوزه مما النص فیه
مشروعیت می بخشید معتقد بود که انسان مختار متعقل
مس��لمان ایرانی می توان��د در امور نوعی��ه برای خودش
تصمیم گیری کند و تصمیمش هم حجیت دارد .منتها او
چنین اموری را از باب قرارداده��ای عرفی که مورد تائید
ش��ریعت اس��ت می پذیرفت به این معنا که من و شما به
عنوان دو ایرانی با چند ایرانی دیگر یک قرارداد می بندیم
که مثال عبور از چراغ قرمز خالف اس��ت و این یک تعهد
اجتماعی است که ما با هم می بندیم و به این قانون رای
می دهیم پس به نوعی قرارداد بسته ایم و تعهد اجتماعی
را به رس��میت می شناس��یم .میرزای نائین��ی معتقد بود
که همه ای��ن اتفاقات که در پارلم��ان رخ می دهد از باب
صحت عقود درست است و همه اینها مصداق ایه شریفه
«اوف��وا بالعقود» می ش��ود .یعن��ی ش��ریعت می گوید به
عهدهایی که بس��ته اید وفا کنید و چون مش��روطه یک
نوع قرارداد فیمابین انسان در حوزه مما النص فیه است
مشمول این ایه می شود.
امام راحل نیز همین مبنا را می پذیرد و به همان نتایج
روش ش��ناختی نائینی و اخوند خراس��انی تن می دهد ،اما
پدیده های جدی��د را نه از باب عق��ود و قراردادهای جمعی
بلکه از ب��اب بنائات عقالی��ی می پذیرد .ام��ام یک مبنای
اصولی داش��ت و ان این بود که اساسا همه بنائات عقالیی
که پس از شریعت اسالمی ش��کل گرفته اند به نوع ممضی
هس��تند و می توان به انها عمل کرد .مثال فرض کنید اگر
االن عقال بنایشان بر این است که جمهوری بهترین شیوه
حکومت داری اس��ت امام می گفت این بنای عقال یک بناء
ممضی است و باید بخشی از پدیده های مدرن را از این حیث
در نظریه حکومت دینی بپذیری��م .االن اگر در دوره جدید
وجود حزب یا مشارکت احزاب مورد تایید بناء عقالیی باشد
احساس می کنند گردش قدرت و نظارت بر قدرت از طریق
مشارکت فعال احزاب بهتر است .ما این را در حکومت دینی
می پذیریم نه از باب قراردادی که میرزای نائینی می گفتند
بلکه از باب صحه نهادن بر بنائ��ات عقالیی که مورد تایید
شریعت قرار گرفته است می پذیریم.
کسانی مثل جان فوران ،نویسنده کتاب «مقاومت
شکننده» می گویند در ایران نخبگان درباره اینکه
چه چیزی را نمی خواهند اجماع دارند ،ولی بعد از
پیروزی به اختالف می رسند .علما و نظریه پردازان
بر س�ر اینکه اس�تبداد را نمی خواهند هم اجماع
داشتند یا نه؟ چون ما از ش�یخ فضل اهلل چند نوع
دیدگا ه می بینیم.
lبای��د گفت اندیش��ه ش��یخ فض��ل اهلل در دوران
مشروطه سه مرحله را طی کرده اس��ت؛ در مرحله نخست
شیخ فضل اهلل «مشروطه خواه» اس��ت و با مرحوم بهبهانی
و طباطبایی در مهاجرت صغری و کبری ش��رکت می کند.
در مرحله دوم شیخ فضل اهلل به طرح «مشروطه مشروعه»
می پردازد .این مساله زمانی اس��ت که وی متوجه می شود
عده ای از مشروطه خواهان با این ش��عار خواهان مشروطه
سکوالر هستند .انان دین را از سیاست جدا دانسته و دخالت
دین در عرصه سیاس��ت را نفی می کردند .ش��یخ فضل اهلل
همچنین بحث حضور علمای طراز اول را در پارلمان مطرح
و اصل دوم متمم قانون اساسی را تا مرحله تصویب پیگیری
می کند .در مرحله س��وم ش��یخ فضل اهلل مخالف مشروطه
است .این در زمانی اس��ت که به نظر می رس��د از برقراری
مشروطه مشروعه ناامید می شود و از این رو مخالف مشروطه
سکوالرها شدند.
اعدام ش��یخ فضل اهلل نش��ان داد که ش��یخ درس��ت
فهمیده بود .دلیل مساله ان بود که تا قبل از قرارداد ،1907
روس��یه و انگلیس با هم رقابت داش��تند .انگلستان طرفدار
مش��روطه خواهان بود ام��ا روس ها پیش��نهاد معامله ای را
به انگلیس��ی ها دادند .وقت��ی روس ها دیدند انگلیس��ی ها
دس��ت بردار نیس��تند و ممکن اس��ت دس��ت انان از ایران
کوتاه ش��ود ،با انان وارد مذاکره شده و خواهان صلح شدند.
چرا که اگر مش��روطه واقعا پیروز می ش��د هم انگلس��تان و
هم روسیه متضرر می شدند .بر این اس��اس قرارداد 1907
بین روس و انگلیس امضا می ش��ود و ایران به س��ه منطقه
تقسیم می گردد.
با بستن قرارداد 1907م بین انگلستان و روسیه ،انان
توافق کردند تا مش��روطه را به کنترل خودشان دراورند .با
چراغ سبز انگلیس��ی ها ،روس ها مجلس و مش��روطه را به
توپ بستند .درواقع با توجیه شاه به اینکه دیگر انگلیسی ها
کاری به مشروطه نخواهند داشت او مجلس را به توپ بست
و عده ای از مش��روطه خواهان متواری و عده ای هم تبعید و
کشته شدند .اما با مقاومت برخی از مشروطه خواهان در برخی
از شهرها مثل تبریز و نجف ،این حرکت ادامه می یابد .کتاب
نائینی در چنین مقطعی به ن��گارش درمی اید .در ادامه البته
شیخ فضل اهلل دستگیر و اعدام می شود .به هر حال انحراف
مشروطیت در پی این جریانات بروز و ظهور یافت و به این
ترتیب مشروطه که قرار بود ایران را از استبداد و ظلم و ستم
نجات دهد ،خود تبدیل به مجمع ظلم ها شد .از سال 1285
شمسی که مشروطه پیروز شد تا س��ال 1299شمسی که
کودتای رضاخانی صورت گرفت ،دومیلیون نفر از جمعیت
10میلیونی ایران تلف شدند.
ان طرف ماجرا یعنی در صف مقاب�ل یا کنار علما
روشنفکرانی بودند که دیدگاه سکوالر را نمایندگی
می کردند .در می�ان علما ش�خصیت های بارزی
وجود داشت که سکوالریسم را تئوریزه کند یا نه؟
lسکوالریس��م از اصطالح های معاصر ماست و در
ادبیات ان دوره کاربردی نداش��ته ،اما گذشته از این ،چیزی که
اهمیت دارد این است که به هر حال بین عالمان دینی ما یک
قرائت هایی در حکومت دنیوی می شد که امروزه اگر توجه کنیم
متوجهمی شویمبخشیازانافکارباسکوالریسمهمخوانیدارد.
مثال فرض کنید عده ای از علما معتقد بودند که حکومت دنیوی
است و باید از تحت والیت شریعت بودن ،خارج شود.
بارزترینشان چه کسانی بودند؟
lمثال اقای ابراهیم زنجان��ی بود که مدعی العموم
دادگاه شیخ فضل اهلل نوری بود که کامال سکوالر است .وی
معتقد است که حکومت از اشرافیت شریعت خارج است .این
همان معنای سکوالریسم است .سکوالریسم در واقع شامل
هر ایده ای اس��ت که کمک کند حکومت از اشراف شریعت
خارج شود؛ فرقی هم نمی کند یک عالم دینی با یک مبانی
اس�لامی بگوید یا یک روشنفکر س��کوالر با مبانی غربی.
پیامدهای روش شان یکسان است و ان ظهور سکوالریسم
در بطن جامعه اس��ت .ما امروزه که سکوالریس��م را مطرح
می کنیم در چهار مفهوم دقیق ب��ه کار می بریم که معموال
جدایی دین از حکومت یا عدم تولی دین توس��ط حکومت،
متداول ترین مفهوم سکوالریس��م اس��ت و د ر ان دوره هم
شواهد و استنادات زیادی وجود دارد که عالمان و روشنفکران
زیادی با استناد بر همان نظریه مش��روطه به سکوالریسم
راه می یافتندg .
روحانیون؛ نقطه تالقی طبقات مختلف
اگرچ�ه تع�دادی از انجمن ه�ای مخفی ب�رای ایج�اد تغیی�رات اساس�ی فعالی�ت میکردند ،ام�ا تقریبا
هیچ کسی احتمال وقوع جنبش مشروطه را به صورت وسیع پیشبینی نکرده بود ولی پس از نخستین جرقه های
نهضت با هدایت و رهبری شبکه گسترده روحانیون ،علما و وعاظ بزرگترین رویداد تاریخی وقت رخ داد
4
رهبری مذهبی در ایران در
برانگیختن یک انقالب تودهای
دارای نقش بسیار عمدهای بود
دین و تاریخ
نپیوست ــ و همچنان که انقالب ،به ویژه در تبریز ،موضع
تندروانهتری به خود میگرفت ،بس��یاری از علما به ش��اه
پیوس��تند ــ با این حال میزان مش��ارکت علما و مجتهدان
در انقالب به ان��دازهای بود که در انق�لاب عامل عمدهای
محسوب میش��د .مخالفت علما نس��بت به حکومت شاه
بر چند نکته مبتنی بود:
-1طبق نظریه ش��یعه دوازده امامی ،هر حاکم صرفا
دنیوی شایس��تگی جانش��ینی امام دوازدهم را ندارد ،بلکه
خواست و نظر امام غایببایستی توسط مجتهدان تفسیر و
تعبیر شود .این نظریه از دوران ائمه به بعد چندان مورد اعتنا
قرار نگرفت و حتی در دوره صفویان که جو مذهبی بر جامعه
حاکم بود ،نیز مسکوت ماند؛ اما این نظریه در دوره قاجار به
نحوی فزاینده مطرح شد.
-2استقالل اقتصادی و سیاس��ی علما به انان اجازه
مخالفت با ش��اه را میداد .انان وجوهات شرعی را دریافت
میکردند ،بر امالک و مستغالت بسیاری ،تملک و نظارت
داشتند و دس��ت اخر اینکه حوزههای علمیه مهم شیعه در
عتبات و دور از نظارت شاه و دولت ایران قرار داشت.
-3علما پیوندهای سازمانی و خویشاوندی نزدیکی با
طبقات شهری و اصناف داشتند و شکایات و نارضایتی های
سیاسی و اقتصادی انان را منعکس میکردند .موقعیت علما
از لحاظ سلسله مراتب به طورکلی از دستگاه دولتی مستقل
بود و بیشتر به تعداد طالب و پیروانشان بستگی داشت .از
این رو انها حتی بیشتر تمایل داشتند تا افکار عمومی شهر را
انعکاس دهند .علمای رسمی منصوب از سوی دولت بسیار
کمتر از علمای مستقل مورد احترام بودند.
-4علما نگران رش��د تعدیات و تجاوزات خارجیان،
ام��کان تص��دی ام��ور توس��ط اف��راد بیایم��ان بودند؛
در نتیج��ه ،علم��ا طبق��های مل��ی را تش��کیل میدادند.
-5ش��اهان قاجار هیچ اق��دام موثری برای رفع ش��کاف
روزافزون میان دو رکن عمده طبقه حاکمه ــ یعنی حکومت
و علما ــ به عمل نیاوردند.
وی در بخش دیگری از ای��ن مقاله درباره نقش علما
می اورد« :رهبری علم��ا ،در مجموع ،ام��کان تحقق یک
جنبش تودهای را فراهم اورد .زیرا علما از قبل ،از هواداران
و پیروان بس��یار زی��اد ،مصونیت از تعرض و نقش س��نتی
برخوردار بودند که به انان اجازه میداد گروه های کثیری از
مردم را در درون و بیرون مساجد گرد هم اورند و از ضرورت
ایجاد تغییرات سیاس��ی مهم برای انها سخن بگویند .یک
نهاد سنتی که تا حد زیادی به تحقق جنبش تودهای کمک
کرد ،بستنش��ینیای بود که موجب میش��د اش��خاصی
که به مس��اجد ،زیارتگاه ه��ا ،س��فارتخانههای خارجی و
مکان های مشخص دیگری پناه میبرند ،مصون از تعرض و
واجب الرعایه باشند .اگرچه اعمالی مشابه عمل بستنشینی
در اروپای غرب��ی و در بعضی از دیگر جوامع س��نتی وجود
داشت ،اما این اعمال پیش از دوران جدید از بین رفته بودند
و تنها در ایران بود که نهاد مزب��ور همچنان باقیمانده و در
انقالب نوین ان کشور کارکرد عمدهای ایفا میکردg ».
مثلث شماره138
انچ��ه می خوانید متنی اس��ت انتخاب��ی از مقاله
تفصیلی پروفس��ور نیکی کیدی ،اس��تاد دانش��گاه و
اسال م ش��ناس و ایرانش��ناس ش��هیر امریکای��ی
درباره انقالب مش��روطه خانم نیکی کی��دی یکی از
ایران شناسان امریکایی اس��ت که سال ها در دانشگاه
UCLAبه تدریس تاریخ خاورمیانه اش��تغال داش��ته
اس��ت .از او مقاالت متعدد و کتابی با عنوان ریشه های
انقالب اسالمی ( ترجمه عبدالرحیم گواهی) به فارسی
چاپ شده است .این مقاله که تحت عنوان «مشارکت
ی در انقالب مش��روطه ایران» به فارسی ترجمه
مردم
شده ،روایتی کلی و نسبتا جامع از ظهور و بروز جنبش
مش��روطه و عناصر تاثیر گذار بر ان به دست می دهد.
در بخش های��ی از ای��ن مقاله امده اس��ت « :اگرچه تا
س��ال 5ـ 23[ 1904ـ 1322ق ].پیشبینیهای��ی
از س��وی برخی از ایرانی��ان و خارجی��ان در خصوص
احتم��ال وق��وع انق�لاب وج��ود داش��ت و اگرچ��ه
تع��دادی از انجمن ه��ای مخف��ی ب��رای ایج��اد
تغیی��رات اساس��ی فعالی��ت میکردن��د ،ام��ا تقریبا
هیچ کسی احتمال وقوع جنبش مشروطه را به صورت
وس��یع پیشبینی نکرده بود .مجموعه حوادثی که در
سال 5ـ 23[ 1904ـ 1322ق ].اتفاق افتاد نشاندهنده
شرایط بس��یار حاد جامعه بود .سرانجام انچه نخستین
جرقه انقالب را در دسامبر [ 1905شوال ]1323روشن
کرد ،حادثهای عادی و معمولی بود .البته چنین اموری
در مورد دیگر انقالب ها و قیام ها نیز صادق بوده است.
در ان ماه حاکم تهران ت�لاش میکرد تا قیمت
ش��کر را که در اثر جنگ روس و ژاپن ب��اال رفته بود،
پایین بی��اورد .به دس��تور حاکم ته��ران [عالءالدوله]
تنی چند از تج��ار از جمله یک��ی از تجار ش��کر را که
پیرمرد م��ورد احترامی بود ب��ه فلک بس��تند .تجار و
بازرگان��ان ،در واکنش ب��ه این عمل ،ب��ازار را تعطیل
کردند .بس��یاری از تجار و علما در مسجد شاه تهران
بس��ت نشس��تند و واعظ رادیکال ،س��ید جمالالدین
اصفهان��ی ،علی��ه حکوم��ت س��خنرانی ک��رد .او
از س��وی ام��ام جمع��ه [منص��وب حکوم��ت] مورد
حمل��ه قرار گرف��ت ،این ام��ام جمع��ه طرفدارانش را
واداش��ت تا از طریق زور جمعیت را از مس��جد بیرون
کنند .ان ش��ب و چند روز بعد جمعی از علما و بازاریان
تهران را به قصد صحن شاهزاده عبدالعظیم در جنوب
شهر ،ترک کردند .عمال حکومت ابتدا تالش کردند تا
به زور مانع از حرکت انان ش��وند ،اما نتوانستند .شمار
جمعیت در صحن به دو هزار نفررس��ید و برای پایان
دادن به تحصن خود تقاضاهای��ی را مطرحکردند که
در منابع مختلف به نحو متفاوت گزارش شده است .اما
مهمترین تقاضا تاسیس عدالتخانه بود .شاه در نهایت
تسلیم خواستههای انان ش��د و بنابراین بستنشینان
که در بین انها مهمترین مجته��دان تهران نیز حضور
داشتند به تحصن خود پایان دادند و به تهران بازگشتند.
این حادثه نشان داد که هم بخش مهمی از علما
و بازاریان برای تداوم مبارزه با حکومت امادهاند و هم اینکه
جنبش انقالبی هنوز به دوران بلوغ و کمال خود نرس��یده
اس��ت .به جهت انکه نه تعری��ف دقیقی از معن��ا و مفهوم
عدالتخانه ارائه شده بود و نه اصوال هیچ تقاضای جدیدی که
حکومت را وادار به ایجاد تغییرات بنیادین در اساس و شالوده
خود کند ،مطرح گردیده بود .معهذا مشروطهخواهانی بودند
که به طور فعال درصدد تحت تاثیر قرار دادن علما ،مردم و
به ویژه بازاریان بودند.
مظفرالدین ش��اه هیچ اقدامی برای تحقق وعدههای
خود نکرد و هنگامی که سخنرانان و وعاظ به حکومت حمله
کردند ،صدراعظم درصدد برامد تا دو تن از انان را از تهران
اخراج کند .ش��اه به طور موفقیتامیزی س��ید جمالالدین
واعظ اصفهانی را از تهران اخ��راج کرد ،اما جمعیت تالش
کرد تا مانع از انتقال شیخ محمد شود .به رغم هشدار ماموران
دولتی مبنی بر عدم مداخله مردم ،طلبهای به نام سید حمید
پیش رفت و بنابراین به ضرب گلوله کشته شد .در درگیری
که بین مردم و سربازان اتفاق افتاد شیخ محمد رهایی یافت.
جنازه س��ید حمید در خیابان ها تشییع ش��د و باعث ایجاد
درگیری های بیشتری بین مردم و سربازان شد که تعدادی
از مردم از جمله سید دیگری در این درگیری ها کشته شدند.
جمع زیادی از مردم به مسجد پناه بردند و بعدا به انان اجازه
داده ش��د تا به ش��هر مقدس قم بروند و حدود یکصد نفر از
مردم به همراه علمای بزرگ به انجا رفتند.
مراحل اولیه جنبش مش��روطهخواهی نشان میدهد
که این جنبش ویژگی ها و خصایص مش��ترکی با شماری
از انقالب های بزرگ اروپا دارد .در وهله اول ،باید از ائتالف
طبقات و عقای��د مختلف مردم یاد کرد ک��ه علیه حکومت
متحد ش��ده بودند .بخش روش��نفکرتر و ازاداندیشتری
از مردم به اف��راد نااگاهتر ی��ا محافظهکارت��ر مخالف ،این
عقیده را که راهحل اساس��ی مش��کالت ایران در استقرار
مشروطه و مجلس شوراست تفهیم کردند ،و بدین ترتیب
در س��خنرانی های خود تقریبا تمام گروه ه��ای مخالف را
حول این محور متحد کردند .در وهله دوم ،باید از پیروزی
و موفقیت حس��اس مرحله نخس��ت انقالب ی��اد کرد که
تقریبا بدون جنگ و خونریزی بود و فقط حکومت دس��ت
به خونریزی و کش��تار زد .سرانجام ،ش��اهد شروع مرحله
دیگری از انقالب هس��تیم که به طور مداوم و مس��تمر به
جنبش��ی رادیکال تبدیل ش��د .اغاز این مرحل��ه از زمانی
اس��ت که رهبری انقالب از دس��ت علمای برجستهای که
تقاضاهای بس��یار معتدلی داشتند به دس��ت افراد دیگری
افتاد».
پروفس��ور کیدی در بخش دیگری از همین مقاله در
تبیین نقش رهبری علما در جنبش مش��روطه می نویسد:
«رهبری مذهبی در برانگیختن یک انقالب تودهای دارای
نقش بسیار عمدهای بود و البته از این نظر ایران ،نه تنها با
دیگر نقاط خاورمیانه ،بلکه با اروپا نیز کامال تفاوت داشت.
حمایت رهبران مذهبی س��نتی از انق�لاب و حتی رهبری
انقالب نوگرایانه مش��روطه از س��وی انان ،امری منحصر
به فرد بود .اگرچه رهبری شیعه به طور یکپارچه به انقالب
نقش رهبری مذهبی
73
ورزش
چالش های جناب پروین
ورزش
مثلث شماره138
پسا پروینیسم
جدال علی پروین با برخی شاگردان سابق و مانوئل ژوزه؛ کدام یک برنده می شوند؟
1
میالد حجت االسالمی
مدیر هر که می خواهد باشد؛ از قدیم گفته اند دو سلطان
ی نگنجند .در س��ال های اخیر بدون استثنا مدیرانی
در اقلیم
که اداره باشگاه پرس��پولیس را در دست گرفته اند با سایه ای
بر س��ر باش��گاه رو به ور بوده اند به نام علی پروی��ن و از هر
راهی هم با این پدی��ده مصاف داده ان��د در نهایت به نتیجه
نرس��یده اند .چه انها که مانند غمخوار و حس��ن انصاری فرد
از مسیر تخاصم به دنبال پروین زدایی بوده اند و چه مدیرانی
که ترجیح دادند از مسیر همکاری با پروین وارد شوند مانند
عابدینی ،خطیب یا رویانیان اما به مرور روابطشان با پروین
دچار چالش شده اس��ت .این روزها در پرسپولیس مدل 91
هم وضع به همین منوال اس��ت ،رویانیان ک��ه از روزهای
نخست حضورش سعی کرده بود تا با قرار دادن علی پروین
در کنار خود توجهات را بیشتر به سوی خود جلب کند اکنون
به ارامی تصمیم می گیرد تا از سلطان عبور کند و قرار دادن
جعفر کاشانی در سمت مشاور مدیرعامل ان هم پس از کنار
گذاشتن پروین از س��مت مدیر راهبردی به تنگ تر ساختن
دایره اختیارات پروین در مجموعه تصمیم سازی های باشگاه
پرس��پولیس تعبیر می ش��ود .حتی همین که جعفر کاشانی
در بدو ورودش اعالم می کند که حضورش به عنوان الترناتیو
پروین نیس��ت یعنی دقیقا وجود این ذهنی��ت و تعریف این
موقعیت را پذیرفته است .جالب انکه جعفر کاشانی از روزی
74
که علی پروین به حسین هدایتی و دوستان پیوست و ماجرای
پیشکسوتان پرس��پولیس را در مقابل حبیب کاشانی ،مدیر
سابق پرسپولیس کلید زدند ،به ش��دت منتقد پروین و این
جمع خاص بود و از همان زمان خط خود را با سلطان سرخ
جدا کرده بود که انتخاب کاشانی از این نظر هم تامل برانگیز
است .به خصوص با ش��رایط فعلی پرس��پولیس پیچیدگی
مسائل در این باشگاه بیش از گذشته است .رویانیان با تیمی
دست به گریبان است که از درون بیماری مزمن فصل گذشته
را حفظ کرده و حتی با وجود تغییرات در ترکیب و هزینه های
بلند باال باز هم در چهار هفته ابتدایی لیگ نش��ان داد که با
مشکالت بسیاری دست به گریبان است .پرسپولیس از چهار
دیداری که سه بازی ان در خانه بود تنها چهار امتیاز کسب
کرد .ان هم در دیدارهایی که مقابل حریفان تقریبا متوسط و
حتی تیم تازه واردی چون گهر زاگرس برگزار شد .اشتباهات
بی پایان بازیکنان و ناراحتی هواداران از عملکرد انان نشان
داد که ممکن است در فصل جدید هم روند تازه ای از حاشیه
وجود پرسپولیس را فرابگیرد و این موضوع به دغدغه جدی
مدیرعامل قرمزپوشان تبدیل شده اس��ت .اما خارج از الیه
درونی تیم هم برخی تح��رکات ذهن رویانی��ان را به خود
مشغول ساخته اس��ت؛ موضوعی که او دقیقا وقتی از مدیر
راهبری تیمش سلب اختیار می کرد ان را به زبان اورد .بعد
از بازی مقابل فجر سپاس��ی و صحبت های تند پروین علیه
ژوزه مربی پرتغالی و اینکه مربی خارجی به درد نمی خورد،
رویانیان ناگهان اعالم ک��رد متوجه حرکتی در الیه بیرونی
باشگاه شده و مقابل ان خواهد ایس��تاد .بدین ترتیب تقابل
جدی مدیرعامل پرسپولیس با پروین شکل گرفت؛ هر چند
این تقابل خیلی زود به جلسه اشتی کنان ختم شد ،اما ذهنیتی
که اکنون رویانیان و پروین نسبت به هم پیدا کرده اند سبب
می ش��ود تا مدیرعامل پرسپولیس به ش��دت سلطان را زیر
ذره بین بگیرد و بی تردید تغییراتی چون اوردن جعفر کاشانی
یا نزدیکی اکب��ر غمخوار به رویانیان نش��انه هایی از عزم او
برای محدود ساختن قدرت علی پروین است ،چراکه پروین
عضو هیات مدیره باشگاه است و به همین راحتی نمی توان
سلطان پرسپولیس را کنار گذاش��ت .در واقع رویانیان برای
نخستین بار به جای انتخاب سیاست حذفی یا تعامل با پروین
تصمیم گرفته تا از حضور محدود او استفاده کند و باید دید با
این روش تا کجا دو طرف می توانند به صورت مسالمت امیز
کار را پیش ببرند ،اما برای پیش بینی در این زمینه باید میزان
س��یطره قدرت پروین و همچنین نحوه تعامل با مدیران در
دوره های گذشته از سوی او را هم مدنظر داشت.
حلقه مریدان
شاید این روزها بسیاری از مربیان سرشناس برای خود
طرفداران ویژه ای دارند که بیش��تر طرفداران نام او هستند
تا عالقه مند به باش��گاه و رنگ خاص ،اما بدون ش��ک باید
علی پروین را بنیانگ��ذار روش مرید پروری در فوتبال ایران
بدانیم .البته این مرید پروری تا اندازه ای هم ناخواسته بوده،
چراکه علی پروین بیشترین س��ابقه را در پوشیدن پیراهن
این تیم به عنوان بازیکن و سپس هدایت ان در مقام مربی
دارد و طبیعی اس��ت که همین س��ابقه طوالنی و همچنین
رکوردهای موفقیت بسیاری که با پرسپولیس ثبت کرده او
را به مرد محبوب هواداران سرخ تبدیل کرده بود .بی تردید
کودکان 16یا 17ساله ای که زمانی به پروین عالقه داشتند
نه مخلوق سیس��تم مرید پروری بلکه محص��ول خاطرات
شفاهی هواداران قدیمی پرس��پولیس هستند که هنوز هم
باور دارند این مرد 66س��اله بهترین گزین��ه برای هدایت
پرسپولیس است .با این حال در کنار این هواداران بخشی از
مریدان هم بودند که به مرور حلقه ای را در اطراف علی پروین
ایجاد کردند که البته س��لطان هم از این نظر به اندازه کافی
دس��ت و دلباز بود .این مریدان همزمان با اوج و فرودهای
زندگی ورزشی علی پروین تعدادشان کم یا زیاد شده است.
در دهه 70و ابتدای دهه 80که روزهای موفقیت پروینیسم
بود ،انها تعدادش��ان زیاد بود و در روزهای عزلت نشینی در
تیم های اذربایجان و سرخپوشان به شدت ریزش داشتند .با
استیل اذین تعدای از انها که دیدند اوضاع بهتر شده باز هم
بازگشتند و سرانجام این خود پروین بود که با بسیاری از انها
قطع ارتباط کرد ،چراکه دیگر تعلق بس��یاری از انها رنگ و
بوی خالصانه نداشت و انگیزه های مادی گرفته بود .به همین
دلیل اس��ت که اکنون دیگر حلقه قدرت مریدان پروین به
اندازه دهه های 70و 80که فشار خرد کننده ای را به مدیران
باشگاه وارد می کردند ،گسترده نیست.
یک بام و دو هوا با عابدینی
جدایی
محم��د حس��ن انصاری فرد ب��ه محض حض��ور در
پرس��پولیس جرقه جدایی پروی��ن را زد .او عالقه بس��یار
زیادی به استفاده از مربیان ترکیه ای داشت و بعد از ناکامی
مذاکراتش با س��نولگونش س��رانجام توانس��ت مصطفی
دنیزلی را برای امدن به پرسپولیس متقاعد کند .علی پروین
هم بار دیگر تصمیم گرفت تا همان راه گذشته را برود یعنی
مریدانش را همراه خود کرد و با خرید امتیاز باشگاه اکباتان
زمینه ساز تشکیل تیم استیل اذین شد .پرسپولیس با دنیزلی،
اما روند خوب��ی را پیدا کرد و برتری دو بر یک سرخپوش��ان
در دربی تهران مقابل استقالل سبب شد تا مربی ترک تبار
به اندازه کافی محبوب ش��ود اما در همین دوران نفوذی ها
هم بی��کار نبودند .هر چند پرس��پولیس دنیزلی توانس��ت با
جبران فاصل��ه 12امتیازی تیم رقیب خود یعنی اس��تقالل
را پش��ت س��ربگذارد ،اما در نهایت قهرمان لیگ نشد و در
جام حذفی هم شکس��ت در دیدار فینال مقابل سپاهان این
تیم را از رسیدن به موفقیت محروم کرد .در نهایت نفوذی ها
بر روی سکو کار خود را کردند و از سوی دیگر حمید استیلی،
دس��تیار دنیزلی و برخی بازیکنان تیم هم ب��ه مرور علیه او
موضع گیری کردند ت��ا در نهایت این مربی از پرس��پولیس
کناره گیری کند و در نهایت در پایان لیگ ششم انصاری فرد
هم جای خود را به حبیب کاشانی داد.
خارج از گود
در دوره اول مدیریت حبیب کاش��انی و سپس عباس
انصاری فرد دیگ��ر مجال چندان��ی برای پروی��ن به وجود
نیامد و او هم در استیل اذین به ش��دت درگیر تیمداری شده
بود .مریدان پروین هم به جای انکه س��ر و کله ش��ان روی
س��کوهای ورزش��گاه ازادی پیدا شود مش��غول حمایت از
استیل اذین بودند .شاید استیل اذین ان روزها برای پروین و
دوستان حکم نمونه واقعی سریال به سوی افتخار را داشت
یعنی مربی که از تیم خود بیرون گذاش��ته می شود و سپس
تیم دیگری را ازدس��ته های پایین تر به موفقیت می رساند و
در نهایت هم تیم س��ابق خود را شکست می دهد .شاید این
ائتالف سرخ
حبی��ب کاش��انی در دوران مدیریتش ب��ه تبلیغ روی
نام ه��ا اهمیت زی��ادی م��ی داد و در دوره دوم فعالیتش که
البته به عنوان سرپرست باشگاه بود نام علی دایی را به جای
کرانچار به عنوان برند تبلیغی کادر فنی تیمش برگزید .فصل
اول به خوبی پایان یافت و سرخ ها قهرمان جام حذفی شدند،
اما در لیگ دهم رابطه این دو کامال دگرگون ش��د و حبیب
کاشانی و علی دایی تبدیل به دو دشمن جدی شدند .از سوی
دیگر اس��تفاده از محمد پروین در پرسپولیس رابطه دایی و
پروین را که از گذش��ته ش��کراب بود بهبود بخشید .در این
سال ها هدایتی به فکر بازگشت به پرسپولیس بود و پروین
هم در کنار او قرار داشت .بدین ترتیب همزمان با اغاز لیگ
یازدهم و انتخاب حمید استیلی به جای علی دایی پروژه ای
تحت عنوان کمیته پیشکسوتان پرسپولیس کلید خورد .برای
نخستین بار تعداد زیادی از پرسپولیسی ها زیر یک سقف گرد
امدند و به همراه پروین ،هدایتی و عابدینی مدعی مالکیت
باشگاه شدند .علی سعیدلو تا توانست با وعده هایش وقت را
از این جمع گرفت اما با تبدیل سازمان تربیت بدنی به وزارت
ورزش و روی کار امدن محمد عباسی ورق برگشت .حبیب
کاشانی جایش را به محمد رویانیان داد و از تمام ان جمع و
کمیته بار دیگر این علی پروین بود که قرعه به نامش افتاد و
عضو هیات مدیره پرسپولیس شد.
ورزش
جدال با غمخوار
از ابتدای ده��ه 80و همزمان با حض��ور اکبرغمخوار
به عنوان مدیرعامل پرس��پولیس فصل ت��ازه ای در مقابل
پروین قرار گرفت و به صورت جدی می توان این دوره را دهه
حذف پروینیس��م از فوتبال نامید .در سال 81اکبر غمخوار
مدیر عامل پرسپولیس شد و در انتهای فصل پرسپولیس با
علی پروین در هفته پایانی بازی رویایی را انجام داده ،فجر
را شکست داد و استقالل مغلوب ملوان شد تا در فصلی که
هیچ کس انتظارش را نداشت پرسپولیس قهرمان لیگ برتر
شود .اما در فصل جدید اتفاقات دیگری رخ داد .اکبر غمخوار،
علی پروین را کنار گذاش��ت و تیم رویایی خ��ود را با حضور
بازیکنانی چون علی دایی ،مهرداد میناوند ،جواد کاظمیان،
کریم باقری و بازیکنان خارجی مانند ایلیچ و ترائوره تشکیل
داد .در ان زمان علی پروین و حلقه قدرتمند مریدانش مدتی
کنار رفتند و نتایج خوب هفته های نخست سرخ ها با هدایت
بگوویچ سبب شد تا انها ناچار به س��کوت شوند ،اما از میانه
راه ورق برگشت و پرسپولیس به شدت افت کرد .نتایج چندان
خوب نبود و در نهایت فش��ار مریدان از روی س��کوها اغاز
شد .در مقابل پروین هم بیکار ننشست و با خرید امتیاز تیم
اذربایجان که سپس به سرخپوش��ان تغییر نام داد ،تیمی در
خطیب امد؛ زندگی شیرین می شود
حج��ت اهلل خطیب در مق��ام مدیرعامل پرس��پولیس
به توصیه مهرعلیزاده علی پروین را به باش��گاه بازگرداند.
هر چند در مقام مدیرفنی ام��ا از همان ابت��دا معلوم بود که
راینر سوبل المانی سرمربی جدید تیم تنها دست نشانده ای
بیشتر نیست و حتی برای حرف زدن هم باید از پروین اجازه
می گرفت .سلطان برای احاطه کامل بر مرد المانی داماد خود
ارش فرزین را هم به عنوان مترجم او انتخاب کرده بود ،اما
اوضاع با سوبل چندان خوب پیش نمی رفت؛ نه نتایج چندان
موفقیت امیز بود و نه مرد المانی تا پایان توانست دهان خود
را بسته نگه دارد .از سوی دیگر پروین و دوستان در این فصل
دنیایی از ابهام در باش��گاه افریدند ،چندین تیم در کنار تیم
فوتبال راه افتاد و پای انواع بازیکنان بی کیفیت خارجی هم
به تیم فوتبال باز شد؛ چه پانامایی هایی که امدند و معلوم نشد
عاقبت انها چه شد و چه دروازه بانی به نام نیکولوفسکی که
بعدها شکایتش از پرسپولیس دردسرساز شد .بدین ترتیب
دوران شیرین ،اما پرابهام خطیب ،پروین خیلی زود به پایان
رسید تا پروین یکبار دیگر با یک مدیر تازه روبه رو شود .جالب
انکه این دوران از حضور پروین در پرسپولیس انقدر پر ابهام و
حاشیه ساز بوده که عالقه مندان او در سایت های مربوط به
بیوگرافی این مربی از بیان این دوران چشم پوشی کرده اند.
محمدحسن انصاری فرد ،مدیر جدیدی بود که عالقه ای به
همکاری با پروین نداشت.
مثلث شماره138
امیر عابدین��ی هنگام مدیریتش در پرس��پولیس ابتدا
برای بازگشت پروین به شدت موضع داشت .مربی محبوب
عابدینی در واقع استانکو پابلکویچ بود؛ مردکروات که حتی در
دوره ریاست عابدینی بر فدراسیون فوتبال به عنوان سرمربی
تیم ملی هم انتخاب شد و در ان سال ها با نسل جدید و جوان
تیم پرسپولیس به شدت همخوانی داشت .با این حال در سال
1377بود که سرانجام عابدینی زیر بار بازگشت پروین رفت
و با انکه روابط کاری انها هرازگاهی شکراب می شد اما با این
وجود این دوره سه ساله زمینه س��از موفقیت های مشترکی
میان این دو بود .پرسپولیس دو س��ال پیاپی هم دربی های
تهران را به سود خود خاتمه داد و هم جام ازادگان را به همراه
یک قهرمانی در جام حذفی که ان هم با برد مقابل استقالل
رقم خورد ،فتح کرد .در سال 79هم اوضاع مدیریتی باشگاه
به هم ریخت؛ ش��رایط به گونه ای بود که پروین خود تیم را
اداره کرد و توانست نایب قهرمان لیگ و سوم اسیا شود.
سایه را تشکیل داد .در نهایت غمخوار و بگوویچ هر دو رفتنی
شدند و بخت دوباره به پروین رو کرد.
رویا هر روز در فکر علی پروین بیش��تر خودنمایی می کرد.
در ان س��وی میدان هم حبیب کاش��انی و قطبی در نهایت
پرس��پولیس را به قهرمانی رس��اندند تا جایی برای حرف و
صحبت باقی نماند .دو جانشین بعدی کاشانی یعنی داریوش
مصطفوی و عباس انص��اری فرد با عملک��رد ضعیف خود
زمینه ساز بازگشت حبیب کاشانی ش��دند .ان هم دقیقا در
فصلی که اس��تیل اذین هم به لیگ برتر رسیده بود و پروین
فکرهای بسیاری در سر داشت.
نوستالژی تلخ
تازه ترین صحبت ه��ای مهدی مهدویکیا و اش��اره
غیر مستقیم او به علی پروین ،اما باز شدن مجدد زخمی است
که سالیان س��ال افتی در میان پرسپولیس��ی ها بوده است.
پروین پنج نس��ل فوتبالیس��ت را در پرس��پولیس به چشم
دیده اس��ت و خودش هدایت سه نس��ل از انها را برعهده
داش��ته اس��ت .جدا از قدیمی هایی چون حس��ین کالنی
و جعفر کاش��انی از نسل گذش��ته که ش��اید مواضعشان با
پروین همخوانی نداشته باشد در میان سه نسل اخیر تعداد
بازیکنانی که دلخوش��ی از پروین ندارند کم نیست .چه از
نس��ل کرمانی مقدم و مجتبی محرمی ک��ه در زمان خود
اختالفات زیادی با پروین داش��تند و گفته اند که این مربی
فوتبال انها را نابود کرده است ،چه از نسل بهروز رهبری فرد،
مهدی هاشمی نسب و علی انصاریان که دعواهای موقتی
انها و سپس بازگشت با گل و شیرینی سوژه هر فصل انها
بود و چه از نس��ل علی دای��ی و مهدی مه��دوی کیا که به
صورت غیر مس��تقیم ادعا می کنند منفعت های بسیاری از
حضور انان و س��پس اروپایی شدن انها نصیب پروین شده
است .جالب انکه این روابط تلخ همچنان پابرجا مانده است.
همین فصل زمانی که عاشوری از بازگشت کرمانی مقدم
به پرسپولیس گفته بود ،پروین به ش��دت واکنش نشان دا
د یا صحبت ه��ای اخیر مهدوی کیا نش��ان می دهد که این
بازیکن در استانه بازنشستگی باکی از گفتن برخی حقایق
ندارد .به هر حال پروین و سایه سنگینش همچنان درکنار
پرسپولیس وجود دارد و در نهایت باید دید با اوضاع اشفته
فعلی تیم فوتبال این باش��گاه در نهای��ت رابطه رویانیان و
پروین به چه سرانجامی ختم می شود .به جدال های پروین
با شاگردان قدیمی اش چالش با رویانیان و مانوئل ژوزه را
هم باید اضافه کردg .
75
نسبت پروین با پرسپولیس چیست؟
زندگی دوگانه متولد ماه مهر
2
علی پروی��ن ،مردی ک��ه در ادبی��ات فوتب��ال ایران
به خصوص باشگاه پرسپولیس تعریف مخصوص به خود را
دارد و بی تردید به هیچ عنوان نمی توان نام او را از شناسنامه
تاریخ فوتبال دراورد .اما زندگی فوتبالی پروین از او چهره های
مختلفی را به نمایش گذاشته است .همین چند بعدی بودن
سبب شده تا عده ای در حد مریدی پیش بروند و نام سلطان را
برای او انتخاب کنند و عده ای چنان به نامش حساسیت پیدا
کنند که وقتی حتی شایعه سرمربیگری اش در پرسپولیس
مطرح می شود به انتقاد و ابراز نگرانی برخیزند.
سلطان وارد می شود
ورزش
پنجمین فرزند خانواده 10نفره پروین روز س��وم مهر
سال 1325در محله بازار کوچه غریبان به دنیا امد .پروین در
کوچه خاکی های محله عارف فوتبال را شروع کرد و از تیم
دوم کیان یعنی البرز به تیم اول این باش��گاه رسید .کیان در
ان دوران منصور امیر اصفی را به عنوان س��رمربی در اختیار
داشت و عزت جانملکی از اولین بازیکنانی بودند که پروین
تازه وارد در کنارش پا به توپ شد .علی پروین از تیم کیان به
تیم ملی جوانان سپس باشگاه پیکان رسید و عملکرد تحسین
برانگیزش در این تیم او را در 24سالگی به پیراهن تیم ملی
رساند 27 .شهریور 1349برای نخستین بار علی پروین جامه
سرخ را بر تن کرد .نگاهی مختصر به کارنامه ورزشی علی
پروین نش��ان می دهد که او در موفقیت های ورزش��ی یک
نمونه کم نظیر اس��ت .تجربه حضور در مسابقات المپیک و
جام جهانی ،کسب عنوان قهرمانی در جام ملت های اسیا و
بازی های اسیایی در کسوت بازیکن و مربی و فتح جام های
متعدد باش��گاهی از جمله افتخارات پروین اس��ت ،اما این
اسطوره سرخ پوش��ان در دورانی که به کس��وت مربیگری
درامد ،روزگار متفاوتی را تجربه ک��رد و در نگاه عموم علی
پروین چهره های مختلفی را به نمایش گذاشت.
مثلث شماره138
مامان نصرت
عل��ی پروی��ن مری��دان خ��اص خ��ودش را دارد ،اما
محبوب ترین فرد زندگی علی پرون مادرش است .مادری که
از دنیا رفته و پروین هر پنجشنبه خود را به مزار او می رساند و
به گفته خودش هفته ای نیست که سر مزار «مامان نصرت»
حاضر نشود .این مدل از علی پروین ،بدون شک عاطفی ترین
ورژن است .وقتی راجع به «مامان نصرت» صحبت می کند
هم اشک به چشم های تیله ای سلطان می دود و هم شنونده
دلش می لرزد .می گویند معتبرترین قسم پروین هم قسم به
خاک مادر مرحومش است.
این پروین خشن
ام��ا در دنیای چمن س��بز دیگ��ر از ان عل��ی پروین
احساساتی خبری نیست و او دنیای متفاوتی دارد .به خصوص
در دوران مربیگری تعداد بازیکنانی که به خشم پروین دچار
ش��دند ،کم نبود .جمالت مش��هوری از دوران مربیگری او
خطاب به بازیکنان نقل ش��ده است که نش��ان می دهد در
زمین چمن علی پروین از اشتباه شاگردانش به اسانی عبور
نمی کرد .همین موضوع همیشه زمینه س��از اختالفات او با
بازیکنان مختلف ش��ده و در این مدت تعداد بازیکنانی که
با علی پروین اختالف پی��دا کرده اند کم نبود؛ چه از نس��ل
عابدزاده ،محرمی و کرمانی مقدم باش��د و چه از نسل بهروز
رهبری فرد و مهدی هاشمی نسب یا نسل علی دایی و مهدی
76
مهدوی کی��ا همه انه��ا دوره ای از چالش را ب��ا علی پروین
تجربه کرده اند .اینکه گفته می شود مرحوم سیروس قایقران
صرفا به دلیل نگرانی از ادبیات پروین قید پوشیدن پیراهن
پرسپولیس را زد شاید خودش گواهی بر ویژگی های اخالقی
سلطان س��رخ باش��د .هرچند که او بی تردید پر افتخارترین
مربی پرسپولیس بوده و با همین خلقیات تیمش بسیار تیم
موفقی بود.
پروین قدر خود را
نمی داند
ایا دوران او به پایان رسیده است؟
امیر حاج رضایی /کارشناس فوتبال
سوء تفاهم
اما علی پروین یک بخش مرم��وز دارد که با زندگی او
در باشگاه پرسپولیس گره خورده است .شایعات مختلفی که
درباره او مطرح شده و هیچ گاه نه از سوی او تکذیب و نه تایید
شده است .با این حال افراد مدعی هم هیچ گاه از مرحله ای پا
را فراتر نگذاشته اند و این مباحث به مرور فراموش شده است.
ادعاها در مورد دوران حضور پروین در پرس��پولیس
بوده و به عناوین مختلف مطرح ش��ده است .در سال های
میانی دهه 70بود که امی��ر عابدینی تصمیم گرفت با علی
پروین در پرسپولیس کار کند .از ان زمان حرف های زیادی
به جای مانده اس��ت و مصاحبه تند مهدوی کیا در مورد ان
که از رق��م انتقال این بازیکن پرس��پولیس در ان س��ال ها
800میلیون نصیب فرد خاصی ش��ده هم به همین دوران
بر می گردد ،اما این مسائل را تا امروز کسی جدی پیگیری
نکرده است.
درس��ال 1383اتف��اق مهم��ی افتاد و بح��ث بدهی
مالیاتی پروین مطرح ش��د .بدهی ه��ای مالیاتی به جا مانده
از رق��م قراردادهای پروین در زمان خ��ودش انقدر زیاد بود
که مس��ئوالن ان زمان سازمان مالیات اس��تان تهران خبر
از مصادره ام��وال و ممنوع الخروج ش��دن پروین دادند و در
مقابل علی پروین هم انتظار داشت تا مالیات او را هم باشگاه
پرداخت کند .به هر صورت ای��ن موضوع زمان زیادی ادامه
پیدا نکرد و بحث بعد از مدتی مختومه ش��د .با عبور از دوره
غمخوار و حذف پروین ،زمانی که او به پرسپولیس بازگشت و
خطیب ،گوی و میدان را در اختیارش گذاشت در واقع تبدیل
به دورانی شد که پروین حتی برخی طرفداران خود را هم از
دست داد .سلطان این بار با فراغ بال امور را در دست گرفت
و حتی با برخی از دوس��تان قدیمی که معتق��د بود در زمان
حضور غمخوار با او ی��اری نکرده اند برخ��ورد کرد .حضور
دامادش ارش فرزین به عنوان مترجم راینر سوبل سرمربی
که به مرور حکم دست نشانده را برای پروین پیدا کرده بود و
ماجرای ترجمه های غیر واقعی صحبت های او توسط داماد
علی پروین ،همینطور جذب بازیکنان بی کیفیت افریقایی
و پانامایی و ش��ایعات درباره جذب این نفرات س��بب شد تا
اندازه زیادی جایگاه پروین در میان افکار عمومی هواداران
پرسپولیس تقلیل پیدا کند.
بعد از این دیگر عده ای اعتقاد داشتند که پروین به دنبال
منافع خودش است و نباید به پرس��پولیس بازگردد .برنامه
نود هم یکی ،دوبار بر س��ر مس��ائل اس��تیل اذین و دالالن
فوتبال به ش��دت علی پروین و دامادش را زیر ذره بین قرار
داد ،اما در نهای��ت با عبور از این ماجراه��ا پروین این روزها
عضو هیات مدیره باشگاه پرسپولیس است و با وجود روابط
شکراب ش��ده هنوز رویانیان او را در مجموعه فنی تیم هم
دخیل می کند .به هر روی با اوضاع فعلی پرسپولیس باید دید
فصل دیگری از زندگی پروین با سرخ های پایتخت چگونه
رقم خواهد خوردg .
3
بخش��ی از خاطرات دوران نوجوانی من همراه با
علی پروین سپری شد .من با علی پروین در یک محل
بزرگ شدم و در باشگاه کیان با او همبازی بودم .در این
تیم همراه پروین شاگرد منصور امیر اصفی ،مربی بزرگ
و شخصیت فرهیخته زمان خودمان بودیم .در این تیم
در میدان خراس��ان فوتبال را یاد گرفتیم و او از روزهای
ابتدایی حضورش در تیم فوتبال اس��تعداد فوق العاده ای
داش��ت و زبانزد همه بود .او به س��رعت مس��یر ترقی را
طی کرده و به تی��م ملی راه یافت��ه و در اولین بازی هم
نیاز به استقالل عمل
اگر پروین دوباره بیاید
ناصر ابراهیمی /مربی اسبق تیم فوتبال پرسپولیس
4
اگر بخواهیم از مع��دود اس��طوره های فوتبال ایران
صحبت کنیم بدون ش��ک یکی از این ش��خصیت ها علی
پروین است .او در س��ال 1348فوتبال خود را استارت زد و
همزمان با بزرگانی چون ناصر حجازی سال ها در تیم ملی
فوتبال ایران درخشید .او در دوران بازیکنی در تیم ملی ایران
یک س��تاره بی چون و چرا بود .در سال های پس از انقالب
اس�لامی ایران که تیم فوتبال پرسپولیس به حال خود رها
شده بود ،علی پروین در تپه های داوودیه و زمین های خاکی
ورزش
در خیابان افریقا این تیم را س��رپا نگه داش��ت .او در دوران
بازیگری خود 26قهرمانی در کارنامه دارد .به همین دلیل
در توانایی علی پروین در فوتبال هیچ شکی وجود ندارد .ولی
متاسفانه گاهی اوقات ورزش ما سیاس��ی می شود .زمانی
که دولت در ورزش دخالت می کند بدون ش��ک تصمیمات
ورزش��ی گرفته نمی شود .در این ش��رایط نظرات شخصی
شده و به س��رعت سیس��تم مدیریتی باش��گاه های بزرگ
مثل پرس��پولیس تغییر پیدا می کند .طی 10س��ال گذشته
حد فاصل س��ال های 80تا 12 ، 90مدیرعامل در باشگاه
پرسپولیس عوض شده اس��ت که این مدیران از چهار ماه
در این باشگاه فعالیت داشته اند تا چهار سال! متاسفانه این
تغییرات همچنان ادامه داش��ته و هر بار به گونه ای به این
تیم ضرب��ه می زند .اگر علی پروین در س��ال های 80و 81
تنها گذاشته نمی ش��د و به او مبلغی که مد نظرش بود داده
می شد می توانس��ت بار دیگر به قهرمانی لیگ برتر برسد.
او در س��ال های 77و 78به قهرمانی رس��ید و در سال 79
نایب قهرمان ش��د ،ولی زمانی که پروین در س��ال 81کنار
گذاشته شد بعداز ان پرسپولیس تا به امروز فقط به یک مقام
قهرمانی لیگ برتر و دو مقام قهرمانی در جام حذفی رسیده
و در تمام این س��ال ها فقط همراه قطبی به مقام قهرمانی
دست پیدا کرد که در همان سال با هزینه های هنگفت تیم
خوبی بسته شد.
متاس��فانه امروز برخی افراد به هواداران پرسپولیس
خط می دهند .برای مثال ع��ده ای از ه��واداران در مقابل
باشگاه پرسپولیس جمع شده و یک صدا خواستار خروج علی
پروین از این تیم ش��ده و مربی خارجی می خواهند .در این
شرایط مدیرعامل برای صحبت با هواداران بیرون امده و به
انها قول هایی می دهد .در هیچ کجای دنیا چنین برخوردی
نمی شود و باید دید این افراد از کجا خط می گیرند.
علی پروین مدیر توانمندی بوده و اگر ش��رایطی که
مد نظرش است فراهم شود می تواند به خوبی باشگاه بزرگی
مثل پرسپولیس را در دست گرفته و بار دیگر افتخار افرینی
کند .ولی زمان��ی که یک مربی خارجی مانن��د خوزه اورده
می شود و بزرگی مانند علی پروین از این باشگاه می رود باید
منتظر مشکالت بزرگتری بود .این مربی عنوان می کند که
هیچ حرف ش��نوی از مدیران فنی و مربیان دیگر نداشته و
در کار خود استقالل رای دارد .به همین دلیل بزرگانی مانند
پروین بعد از سال ها از این باشگاه کنار می روند.
می توان به جرات گفت که علی پروین مس��اوی نام
پرسپولیس بوده و باش��گاه پرس��پولیس با نام علی پروین
شناخته می شود.این باشگاه روزی نام ارتش سرخ را یدک
می کشید .ولی امروز دیگر این نام بزرگ برازنده پرسپولیس
نیست .هرکس در این باش��گاه به گونه ای شعار می دهد و
پروین هم در این باشگاه مخالفانی دارد.
زمانی که از پروین در این باش��گاه نظری خواس��ته
نمی شود و به بازیکن 37ساله یک میلیارد تومان پول داده
می ش��ود ،نباید انتظار باالیی از این باشگاه داشت .بازیکن
38س��اله ای که بعد از هفت س��ال لژیونری به کشورش
بازگش��ته و میلیاردی هم پ��ول می گیرد دیگ��ر انگیزه ای
ندارد .چرا که س��قف ارزوی یک بازیکن لژیونر شدن بوده
که بعد از رسیدن به ان به کشور خودش بازمی گردد .امروز
فوتبال ما دیگر جای بازیکنان مسنی نیست که وضع مالی
خیلی خوبی دارند و برای کسب درامد به فوتبال می ایند و
بدون درخش��ش هم تا سالیان س��ال بازی می کنند .امروز
فوتبال جای بازیکنان جوانی اس��ت که ب��ا انگیزه تمام و با
مبالغ کم به باشگاه ها می پیوندند .باید به افرادی مانند علی
پروین اعتماد کرد .نباید از اس��تفاده از مربی ایرانی در یک
باشگاه بزرگ ترس��ید .زمانی که من در باشگاه پرسپولیس
مربیگری می کردم انتقاداتی به من وارد شد و عنوان کردند
که ابراهیمی سنتی کار می کند ،ولی من در گروه علی پروین
با همین عملکردم پرسپولیس��ی بهتر از تیم سال های اخیر
ساختم .ژوزه با 67س��ال سن به پرس��پولیس اورده شد و
زمانی که جویای رزومه او شدیم قهرمانی باشگاهی مصر
را عنوان کردند.
در حالی که مص��ر فوتبال درجه اولی نداش��ته که در
برابر مربیان ایرانی بخواهی��م ان را یک نکته مثبت بزرگ
بدانیم .فوتبال ایران از مصر باالتر اس��ت و من تا دو هفته
اینده عملکرد خوزه را به دقت مورد بررسی قرار خواهم داد.
امیدوارم مدیران از کنار گذاشتن علی پروین پشیمان نشده
باشند .اگر یک بار دیگر گروه پروین به همراه من ،پیروانی و
استیلی به این باشگاه بیاییم قدرت فوتبال پرسپولیس را به
همه ثابت می کنیم ،ولی به هر حال برای این باشگاه ارزوی
موفقیت می کنم.
در حال حاضر باش��گاه پرس��پولیس با این کادر فنی
جدید ضعیف ترین خط هافبک 10س��ال گذش��ته را دارد و
بازیکنان این تیم هم سن باالیی دارند .امروز فوتبال متعلق
به بازیکنان سن و س��ال دار نیست .س��ه امتیاز بازی برای
تیم هایی مانند فجرسپاسی با بازیکنان جوان و جویای نام
اس��ت که در زمین با تمام قوای خ��ود می دوند .به هر حال
پروین زمانی که استقالل عمل کامل داشت بهترین ارنج ها
را در ایران می چید و حیف است که به هر عنوانی در باشگاه
پرسپولیس حضور نداشته باشد .امیدوارم مدیران پرسپولیس
به ارزش روحی -روانی و فنی پروین در این باشگاه پی برده
و همچنان از انتقادات او اس��تقبال کنند .چراکه انتقادهای
پروین از سر دلسوزی است و مدیران باشگاه هم باید توجه
کنند که پروین سال ها تجربه را به دنبال دارد و حرف هایش
مستند استg .
مثلث شماره138
برابر پاکستان در سنین پایین درخشید .به جرات می توانم
بگویم که علی پروین جزو پن��ج بازیکن برتر تاریخ فوتبال
ایران است که بعدها با ورود به زمینه مربیگری و فعالیت در
بخش های مربیگری و مدیریت به شهرت باال و محبوبیت
زیادی رسید .تا اواس��ط دهه 70به تدریج زندگی و کار بین
ما فاصله انداخته و دیگر از نزدیک شاهد فعالیت او نبوده و از
طریق رسانه ها از اقداماتش باخبر می شدم .به همین دلیل
اطالعاتی که من از عملک��رد او دارم به اطالعاتی محدود
می شود که رسانه های دیداری و شنیداری منتشر می کنند.
اخری��ن جایی که با پروی��ن همکاری کردم در مس��ابقات
مقدمات��ی 1994امریکا به مدت یکس��ال س��رمربیگری
تیم ملی را داشته و من مربی تیم ملی بودم.
در دوران طالی��ی فوتبال علی پروین ش��کی وجود
ندارد و او همیشه در دوران بازیکنی در جمع بهترین ها قرار
داش��ت .ولی پس از ان پروین سال ها در مقاطع مختلف به
عنوان سرمربی ،مدیر فنی ،مدیر راهبری و ...فعالیت داشت
که در مورد دوران مربیگری و مدیریت او نظرات مختلفی
وجود داشته و انتقاداتی هم به او می ش��ده است .البته اکثر
افرادی که از منظ��ر انتقادی به عملکرد عل��ی پروین نگاه
می کردند معموال تحصیالت او را مورد انتقاد قرار می دادند.
افراد زیادی معتقد بودند چون پروین تحصیالت اکادمیک
ن��دارد نمی تواند مدیر الیقی باش��د .ولی عل��ی پروین ذاتا
فوق العاده باهوش بوده و توانایی های خوبی برای مدیریت
دارد .ولی همیش��ه افراد زی��ادی در زمین��ه فعالیت های او
مشکل ایجاد می کردند .برای قضاوت در مورد توانایی های
علی پروین باید با او زندگی کرد .م��ن در کنار علی پروین
فوتبال بازی کردم و ش��خصیت کاریزماتیک او را به خوبی
می شناسم .او همیش��ه با اقتدار تصمیم می گیرد و همیشه
همه مطیع او بودند.
البت��ه همیش��ه در م��ورد عل��ی پروی��ن ب��رای من
ابهامات��ی وج��ود داش��ت ک��ه دوس��ت دارم انه��ا را ب��ه
ش��خصه از خ��ودش بپرس��م .ب��ا وج��ود هم��ه ن��کات
مثبت��ی ک��ه در م��ورد پروی��ن وج��ود دارد ش��ائبه های
زیادی هم در مورد او وجود دارد .در مجموع می توانم بگویم
که علی پروین قدر خودش را ندانست .علی پروین سالیان
سال در کار خود مس��تقل عمل کرد و همیشه در هر جایی
که فعالیت داش��ت خودش تصمیم گیرنده بود .ولی باید به
این نکته توجه داشت که فوتبال در س��ال های 40و 50با
فوتبال امروز متفاوت است .علی پروین تا سن 42سالگی
بازی کرد .به همین دلیل او در سمت مش��اور ،مدیرفنی و
مدیر راهبری نمی توانست اس��تقالل نظر داشته باشد و به
همین دلیل در مقاطع مختلف با مش��کل مواجه می ش��د.
چرا که پروین اگر در تصمیم گیری اس��تقالل نظر داش��ته
باش��د می تواند قوی عمل کند .پروین مدیر باهوشی بوده
و قدرت تصمیم گیری باالیی دارد .ب��ه همین دلیل زمانی
که با نظرات مخالف مواجه می ش��ود به مش��کل خورده و
نمی تواند بدون اس��تقالل ی��ک مدیر در باش��گاهی مانند
پرسپولیس ماندگار شود .به هر حال در پست های مختلفی
که در فوتبال به وجود می اید تعاریف مختلفی وجود دارد و
با وجود این تعاریف مختلف و اختالف سلیقه ها مشکل بین
افراد به وجود می اید.
من به شخصه دوست ندارم علی پروین اسیب ببیند.
خصوصیات ش��خصیتی خاص و قدرت برنامه ریزی او در
اکثر مقاطع زندگی اش باعث موفقیت او شده و در مقاطعی
هم باعث بروز مش��کالتی شده اس��ت .من دوست ندارم
همه موضع گیری های علی پروین و اخباری را که در مورد
اقدامات او منتشر می شود را باور کنم .او سال ها در فوتبال
ایران زحمت کشیده و در میدان های مختلفی چه در قالب
مربی و چه در قالب بازیکن افتخار افرینی کرده است .ولی
ای کاش علی پروین متوجه می ش��د که زمانش در فوتبال
به سر رسیده است و به صالح نیست که به عناوین مختلف
س��مت گرفته و در نهایت هم به نتیجه نرس��د .اگر پروین
متوجه می ش��د که دوران فعالیتش درفوتبال به سر رسیده
می توانس��ت بهترین تصمیم را در لحظه گرفته و از صحنه
در اوج خارج شود .به هر حال واقعیتی است که باید پذیرفت
و دنیای فوتبال هم با تمام جاذبه هایش دوران بازنشستگی
دارد و از جایی به بع��د دیگر باید میدان را ب��ه تازه نفس ها
واگذار کرد.
امروز در سطح جهان هم شاهد چگونگی فعالیت چنین
بزرگانی هس��تیم .برای مثال بکن باوئر در المان در اوج از
دنیای بازیکنی خداحافظی کرد و امروز هم حضورش همه
جای المان احترام و حرمت زیادی به همراه دارد .او مدیریت
افتخاری باش��گاه بایرن مونیخ را هم گرفته است ولی در
این س��مت فقط به عنوان یک اس��طوره تکریم می شود و
دیگر درگیر بازی های مطبوعاتی نیس��ت .بهترین تصمیم
ب��رای بزرگی مانند عل��ی پروین هم این اس��ت که به این
صورت احترامش حفظ ش��ود .در واقع این جایگاه می تواند
هم ش��ان پروین را در باشگاه پرس��پولیس حفظ کند و هم
به نوعی از تداخل وظایف و مش��کالتی که شاهد هستیم
هرازگاه��ی میان پروین ب��ا مدیران باش��گاه پیش می اید
جلوگیری کند.
اگ��ر پروی��ن خیل��ی دی��ر از عرص��ه مدیری��ت
فوتبال کن��اره گیری کند بدون ش��ک دچار اس��یب های
روح��ی – روان��ی خواه��د ش��د و ش��خصیت ب��االی
اجتماع��ی او ممک��ن اس��ت به خط��ر بیفتد .من دوس��ت
داش��تم که پروین بهتری��ن زمان ب��رای ای��ن تصمیم را
تش��خیص می داد .من این اظهار نظر را از روی ش��ناخت
پنجاه س��اله ام از علی پروین بیان کردم و امی��دوارم او در
همین لحظه بهترین تصمیم را بگیرد چرا که به هیچ وجه
دوست ندارم ضربه بخوردg .
77
نگاهی دیگر
وقتی عابدینی با پروین
مخالفت می کند
مربیان ایرانی
باید تحت نظر
مربیان بزرگ
خارجی باشند
5
امی�ر عابدین�ی یک�ی از افرادی اس�ت که
س�ابقه حضور در بخش مدیریتی پرس�پولیس
را در کارنام�ه خ�ود دارد و اتفاقا ب�ا علی پروین
هم هم�کاری داش�ته اس�ت .نتای�ج و عملکرد
پرس�پولیس در طول فصل و همچنین بررس�ی
نقش علی پروین در پرسپولیس و اینکه او حاال
باید با چه س�متی در پرس�پولیس حضور داشته
باش�د و تا چه حد ب�ه مس�ائل فن�ی و مدیریتی
ورود کند بهانه ای ش�د تا پای صحبت های امیر
عابدینی بنشینیم.
در شان پروین نیست
با هر عنوانی در
پرسپولیسفعالیت
کند
محمد پنجعلی /کاپیتان اسبق پرسپولیس
6
من ش��اگرد علی پروین هستم و س��الیان سال
اس��ت که از نزدیک او را می شناس��م .پروین در فوتبال
ایران زحم��ات زیادی کش��یده و باید مواظب باش��د تا
بزرگی خود را در فوتب��ال ایران حفظ کن��د .او در حال
حاضر در برهه زمانی حساس��ی ق��رار دارد و نباید اجازه
دهد گذشته و عملکردش با تصمیمات اشتباه زیر سوال
برود .در این برهه از زمان او عملکرد خود را ثابت نکرده
78
ش�رایط پرس�پولیس لی�گ دوازده�م را چطور
ارزیاب�ی می کنید؟ ای�ا عملکرد چن�د هفته اخیر
پرسپولیس قابل دفاع است؟
lشرایط پرس��پولیس را باید در دو بخش بررسی
کنیم؛ یکی بخش صدر اس��ت و چیزی اس��ت که مردم و
عالقه مندان می بینن��د .در این بخش نتایج رضایت بخش
نیست .اما در بخش س��تادی که مربوط به بحث مدیریتی،
سازماندهی و هدایت کار است عملکرد کامال رضایت بخش
است و معتقدم مدیر پرسپولیس جزو مدیرانی است که پس
از انقالب توانسته در بخش ورزش موفق عمل کند.
از نظر شما چرا پرسپولیس با توجه به بازیکنانی
که این فصل جذب کرده و کادر فنی که در راس
این تیم حضور دارد نتوانسته در صدر به موفقیت
برسد؟
lدر بخش س��تادی ت��دارک و فرماندهی خوبی
انجام شده اس��ت و افراد الیقی انتخاب شده اند .خود ژوزه
فرد کوچکی نیس��ت .اینکه چرا پرس��پولیس نتوانس��ته به
هماهنگی الزم برسد به س��اختار تیم برمی گردد .بر اساس
قوانین نمی توان تغییرات زی��ادی در کل تیم به وجود اورد.
معتقدم زمانی که این بازیکنان بتوانند به س��ازگاری باهم
برس��ند این مش��کالت حل می شود و این س��ازگاری هم
کمی زمان می برد .هر چند ک��ه از ژوزه انتظار می رود این
هماهنگی سریع تر انجام شود.
lنه تنها علی پروین ،بلکه کل فوتبال ایران ژوزه را
تائید می کند .کسی نگفته است که او مربی کوچکی است.
وقتی که امد همه او را تائید کردند حاال هم همه او را تائید
می کنند .ولی باید تعامل الزم می��ان او و بازیکنان به وجود
بیاید .در حال حاضر هنوز ای��ن تعامل از نظر فنی و عاطفی
به وجود نیامده است.
فکر می کنم با گذش��ت زمان این باز تعریف و تعامل
شکل بگیرد و دامنه این تفاوت دیدگاه هم قطعا بسیار کمتر
خواهد شد .در مجموع من به اینده پرسپولیس با ژوزه خوش
ادامه انتقادهای پروین نس�بت به پرس�پولیس
باعث ش�د که مهدوی کیا هم به چند س�ال قبل
بازگردد و پرده از اختالفات قدیمی بردارد ،ش�ما
در جریان این موضوع بودید؟
lاگر در گذشته پولی به حساب پروین ریخته شده
است به این دلیل است که حساب جداگانه ای وجود نداشته
است .ان مبلغ هم به دستور مهندس فائقی به حساب پروین
ریخته شد .حس��اب یک فرد به این معنا نیس��ت که او ان
پول را در اختیار خود گرفته است .مهدی هم باید بداند که
ان پول خرج باش��گاه ش��د و در نهایت تیم در نیم فصل به
قهرمانی رسیدg .
مثلث شماره138
است .علی پروین تحت تاثیر محیط اطراف خود بوده و
از نظر من نباید از ش��رایط اطراف خود تاثیر بگیرد .من
به شخصه در باشگاه پرس��پولیس مدت زیادی از عمرم
را گذرانده ام ولی زمانی که دیدم حضورم در این باشگاه
دیگر تصمیم درس��تی نیست از این باش��گاه رفتم و به
فعالیتم در پرس��پولیس پایان دادم .چون احساس کردم
دیگر حضورم در این تیم به صالح نیست .درست نیست
زمانی که دوست داریم در یک تیم فعالیت داشته باشیم
بدون توجه به جایگاه خود تالش کنی��م به هر عنوانی
که امکان پذیر اس��ت به باش��گاه قبلی خود بازگردیم.
پروین باید در شرایطی به باش��گاه پرسپولیس برگردد
که احساس کند در این باشگاه موثر است .بازگشتن به
عناوین مختلف در شرایطی که شرح وظایف دقیقی هم
وجود ندارد ،تصمیم درستی نیست .البته حضور او به این
علت موثر نیست که در این باشگاه عوامل زیادی تصمیم
گیرنده هستند .اگر دست دولت از باشگاه های ورزشی
کوتاه ش��ود ،تصمیم گیرندگان ورزشی می توانند به این
باشگاه بازگش��ته و این تیم را سروس��امان بدهند .ولی
متاسفانه یکی از مش��کالت اصلی ورزش ما این است
که همه مراجع در ان تصمیم گیرنده هستند .برای مثال
بعد از ناکامی های مختلف تیم ملی هنوز کفاش��یان در
فدراسیون فوتبال حضور دارد و به همین دلیل است که
ما همچنان ناموفق بوده و شکست می خوریم .شاید اگر
پروین در برهه دیگری از زمان به پرس��پولیس بازگردد
می تواند در این باشگاه موفق تر باشد .اما در شرایط فعلی
معتقدم این شرایط فراهم نیست و مس��لما با ادامه این
وضعیت شان او رعایت نخواهد شد .در واقع به نفع خود
او خواهد بود که به این وضعیت ادامه ندهدg .
در این مدت که رویانیان و پروین در پرسپولیس
حضور دارن�د رابطه خوب�ی میان ای�ن دو حاکم
ب�وده و معموال نظ�رات هم س�ویی ب�ا یکدیگر
دارند ،چگونه اس�ت که پس از چن�د هفته عدم
نتیجه گیری ،پروین اعالم می کند ک�ه از ابتدا با
حضور مربی خارجی مخالف بوده است؟
lعل��ی پروین در پرس��پولیس باید نقش��ی مانند
بکن باوئر داشته باش��د و من از پیشکس��وتان پرسپولیس
می خواه��م ک��ه به ج��ای پرداختن به حاش��یه ها ب��ه داد
پرسپولیس برسند .جایگاه علی پروین در پرسپولیس قابل
تعریف نیست و او باید همیشه در کنار این تیم باشد .حضور
او در پرسپولیس برای این تیم خوب است .علی پروین باید
به عنوان یک مدیر افتخاری در کنار تیم باش��د و کمترین
دخالت را در کارهای اجرایی داشته باشد.
ورزش
یک�ی از اتفاقات�ی ک�ه در این می�ان افت�اد این
بود که علی پروی�ن پس از چند نتیج�ه بدی که
پرسپولیس گرفت لب به انتقاد گشود و گفت که
از ابتدا مخالف حضور مربی خارجی بوده اس�ت.
ایا در چنین شرایطی که پرسپولیس دارد ،چنین
اظهار نظری از سوی پروین درست بود؟
lدرباره این مساله نمی توانم نظر دهم و خود پروین
باید جواب بدهد که بر اساس چه دیدگاهی چنین صحبتی
را انجام داده اس��ت .اما معتقدم که مربی خارجی می تواند
برای فوتبال ما مفید باشد .اگر از مربیان جوانی که در حال
حاضر فعالیت می کنند بپرسید می بینید که بیشترین مبانی
مربیگری را از افرادی مانند رایکوف و استانکو و ایویچ و...
اموخته اند.
پس می توان از مربیان خارجی بهره برد و در کنار انها
مربیان ایرانی را قرار داد تا از انها نکاتی را بیاموزند .همانطور
که گفتم مربیانی مثل ژوزه به زمان نیاز دارند و مس��لما به
مرور می توانند تغیی��رات زیادی را به وج��ود بیاورند .توجه
کنید که این مربی کارنامه قابل تاملی دارد و طبیعی اس��ت
که می توان به او اطمینان ک��رد .در واقع به نظر من مربیان
ایرانی باید تحت نظر مربیان بزرگ خارجی باشند.
بین هستم.
در این مدت که علی پروین در پرسپولیس حضور
دارد نظرات مختلفی ارائه کرده اس�ت که گاهی
مانن�د همین موردی که گفته ش�د باع�ث ایجاد
حاشیه برای تیم می شود؛ به نظر شما با توجه به
این موضوع و اینکه علی پروین به عنوان اسطوره
باشگاه پرسپولیس شناخته می شود چه نقشی را
باید در باش�گاه ایفا کند؟ ایا باید در مباحث فنی
یا مدیریتی ورود کند یا اینکه باید نقش�ی داشته
باشد که او را به عنوان اسطوره باشگاه حفظ کند؟
منتقدپروینمامانمی خواهیم
حذفشکنیم
حمید درخشان/مربی فوتبال
7
علی پروین س��ال ها برای تیم فوتبال پرس��پولیس
زحمت کشیده و همیش��ه به عنوان بزرگتر این تیم تالش
کرده اس��ت .بعد از گذش��ت دوران بازیکن��ی علی پروین
می توان گفت اگر او حضور نداش��ت باش��گاه پرسپولیس
منحل می شد .چرا که در ان زمان پرسپولیس هیچ بضاعتی
نداش��ت و هیچ کس پیگیر ادامه حضور این تیم در فوتبال
نبود .تیمی که امروز شاهد حضورش در مسابقات لیگ برتر
هس��تیم مدیون تالش ه��ای علی پروین در س��مت های
مختلف مانند بازیکن��ی ،مربیگری ،مدیری��ت فنی و ...در
این باشگاه اس��ت .او طی ان دوران زحمات بسیاری برای
پرسپولیس کشید و کارهایی که انجام داد فراتر از کارهای
یک مربی بود او با همه توانش پای بقای پرسپولیس ایستاد.
پروین شخصیت خاصی دارد که مخصوص خودش است و
به واسطه همین شخصیت به محبوبیت رسیده و همچنین
مخالفانی هم پیدا کرده است.
پروین از لحاظ فنی در دوران ب��ازی بهترین بود ولی
در دوران مدیریت فنی و مربیگری عده ای عنوان کردند که
از علم روز به دور است .ولی بدون شک تجربیات او کمک
بسیار بزرگی به این تیم است .من اعتقاد دارم پیشکسوتانی
مانند علی پروین سرمایه این تیم هستند و نباید با انها قطع
رابطه ک��رد؛ یعنی هم علی پروین و هم س��ایر بزرگانی که
هر کدام برای تیم زحمت کش��یده اند .اینکه ما نقدی به کار
کسی داشته باشیم نباید سبب حذف او بشود .ما منتقد پروین
هس��تیم اما نمی خواهیم او را حذف کنیم .بنابراین هر کدام
از این بزرگان از جمله پروین می توانند با تجربیات خود به
پرسپولیس سود برسانند و قطعا راهنمایی و مشاوره پروین
هم با توجه به ش��ناخت دقیقی که از این تیم دارد می تواند
به تیم کمک کند .او باید در پرسپولیس حضور داشته باشد
و تجربیات ارزش��مندش را در اختیار بازیکن��ان جوان تیم
بگذارد .متاسفانه علی پروین در طول سال ها با پرسپولیس
رابطه های مختلفی داش��ته اس��ت و در چند مقطع زمانی
با مدیران باش��گاه به مشکل برخورده اس��ت .امیدوارم اگر
مشکلی هم وجود دارد به زودی برطرف شود چرا که چیزی
که اهمیت دارد حفظ ش��ان و ش��خصیت این مربی بزرگ
فوتبال ایران استg .
79
دیـــدار
مثلت شماره138
کشتی فرنگی از کشتی ازاد سبقت گرفته است؛ از شش شرکت کننده این رشته سه نفر به
مدال طال رسیده اند .همه این موفقیت را باید به نام یک نفر نوشت؛ «محمد بنا»
80
بنای یک خانه طالیی
چگونگی کشتی فرنگی ایران صاحب 3مدال شد؟
پرچمایرانرابردوشافکندهبود،اوحمیداستفرزندایران؛
پایانتمامروزهایانتظار.بااوبهسوررسیدیم،بااوجشنگرفتیم.او
حمیداستفرزندایران،فرزندنیکایران.روزهارابی طالپشت سر
گذاشتیمتانوبتبهحمیدرسید .اوچراغاولراروشنکرد.پشتان
خندهمحو،میلیون هاخندهخوابیدهبود.حمیدطالگرفت،درستدر
یا شنقشاساسیراایفاکردند؛یکی
شبتولددونفریکهدرزندگ
مادربزرگوارشودیگریمحمدبنا .اومدالشرابهمادرشتقدیم
کردومادرایرانهممثلمادرحمیدبهداشتنچنینفرزندیافتخار
می کند .رقصپرچمایرانچهلذتیداشتوخنده هایمحمدبنا،
معارطالهایکشتیفرنگی؛ استاداولحمیدسوریان.
دیـــدار
بچهشهرری
انتهایخیابانخرمدرشهرری،باشگاهبابکشهرریاست؛
باشگاهیکهیکمربیناماشنابرایتمامبچه هایشهرریدران
فعالیتمی کند؛حاجعبداهللزارع.باشگاهبابکدرسال 1342توسط
مرحومناصرمحمدیتاسیسشدوازهمانابتداحاجعبداهللدران
شروع به فعالیت کرد .عبداهلل زارع متولد سال 1304در شهر ری
است،کشتیرادرهمینمنطقهاغازکردوچندباربهمقامدوموسوم
کشوردستیافت،ویمربیگریرابهپیشنهادمرحومحبیب اهللبلور
و محمد خادم در شهر ری اغاز کرد .در شهرری خیلی از خانواده ها
هستند که نسل در نسل در باشگاه بابک فعالیت کرده اند .یکی از
خانواده هاخانوادهسوریاناست.محمدسوریانکهاصلیتیورامینی
دارد ،خودش کش��تی گیر بود .برای همین تمام فرزندانش یعنی
مهدی،محسن،مرتضی،مصطفی،مجتبیوحمیدبهکشتیروی
اوردند.محسن،دومدالازمسابقاتجهانیامیدهادارد،مرتضیهم
درچندتورنمنتخارجی،مقاماوردومصطفیهمدرحدکشوری
بهافتخاراتیدستپیداکردهاست ،اماپرافتخار ترینعضوخانواده
حمیداست.اودردومشهریورماهسال 1364درشهرریبه دنیاامدو
اخرینفرزندخانوادهبود .پدرازکودکیاوراباالفبایکشتیاشناکرد،
بزرگتر که شد زیر نظر «حاج عبداهلل زارع» در سالن کشتی بابک
ازپکنتالندن
طالهای پیاپی سوریان در مسابقات جهانی باعث شد که
پسازکنارهگیریحسینرض ازاده،سوریانشانساولمدال طال
درالمپیکپکنلقببگیرد،همینمسالهفشارزیادیرویحمید
ایجاد کرد .در ان رقاب��ت ها پس از برتری مقابل ونلین ونکوف از
بلغارستانوالگینالویسازمجمعالجزایرپاالئو،دردورسوممغلوب
نظیرمانکی یفازروسیهشد .باصعودرقیبروسبهفینال،سوریان
در گروه بازنده ها با پیروزی مقابل کریستین فریس از صربستان
به دیدار رده بندی رس��ید اما با ناکامی در برابر پارک یون چول از
کره جنوبیبهمقامپنجمبسندهکرد.همانیکهپیشازالمپیک،دردو
فینالجهانیبهحمیدباختهبود.پسازالمپیکخیلی هاپایاننابغهرا
رقممی زدند،اماحکایتغیرازاینبود.اودرقهرمانیجهانیکشتی
دومدالطالیدیگرگرفتتاباپنجطالیجهانیفقطیکمدال
المپیکرادرکارنامهکمداشتهباشد .اوبرایساختشدنبافضای
لندن،درتورنمنتازمایشیالمپیکنیزبهرویتشکرفتوتنش
بهتشک هایسالناکسلخورد.البتهدر ۶۰کیلورویتشکرفتو
پسازاستراحتدردورنخست،وینچنزوماستریازایتالیارابانتیجه
۰-۵شکست داد .سپس به ارسالن ابدولین از روسیه باخت و در
دیدارردهبندینیزمغلوبسئونگجائهازکره جنوبیشد.
مثلت شماره138
ازمونیختالندن
ازمونیختالندنچقدرفاصلهاست؟چهلسال...ازاقارحیم
تا حمید دقیقا چهل سال وقت الزم بود .اقا رحیم در شیفت شب
واحد تراشکاری ش��رکت واحد کار می کرد .شبی سه کاسه چرخ
بنز می تراشید و صبح ها بعد از استراحت ،راهی تمرین می شد .در
طوالنی ترینزماناستراحتفقطچهارساعتمی خوابید.روزی
۱۰کیلومترهمدرپارکویمی دویدواینگونهدرالمپیکمونیخ
افتخار افرینی کرد؛ مدالی که احتمال داشت هیچ گاه در کارنامه
ورزشایراننوشتهنشود.داستانگروگانگیریباعثشدمسابقات
دوروزتعطیلشودوکابوستعطیلیباالیسرمونیخمی چرخید،اما
اینرقابت هاازسر گرفتهشدواقارحیمدوبارهوزنکمکردوکشتی
گرفت تا در مقابل مدال نقره نوشته ش��ود« :رحیم علی ابادی».
اقار حیم با مدال نقره ،باالتر از استادش ایستاد .اولین مدال ایران
درکشتیفرنگیهمدراروپاکسبشدهبود.حاجمحمدپذیرایی
درالمپیک 1960دررمبهمدالبرنزرسید.بینبرنزپذیراییتانقره
علیابادی 12سالطولکشیدودراینزمانپذیرایی،علی ابادیرا
ساخت،امااقارحیمخیلیاهلمربیگرینبودوبهبیزینسپوشاک
ویکتولیدیلباسدرخیابانجمالزادهتهراندلخوشبود.برای
همینبرایظهورسوریانبایدمدت هاصبرمی کردیم؛ تابنابیاید.
رحیمعلی ابادیدربارهسوریانمی گوید«:اینمدالحقسوریان
بود،چرا کهالمپیکیکطالبهاوبدهکاربود،سوریانبایداینمدال
رادرالمپیکپکنمی گرفت.خداراشکرکهتوانستافتخارشرابه
نامخودشثبتکند».
و مقدم شهرری فنون حرفه ای گری کشتی را اموخت .عشق به
کشتیباعثشدکهدرحیاطمدرسهگاهیاوقاتبابچه هاسرشاخ
شود ،اما خیلی زود به باشگاه رفت و کشتی در باشگاه را ادامه داد،
سپس به مسابقات نونهاالن راه یافت ،از همان زمان مشخص
بودکهاوکشتی گیرباتکنیکیاست،اینجملهرابرادرشمحسن
می گویدکهدردهههفتادازملی پوشانفرنگیبود،حمید 14سال
بیشترنداشتکهدرسال 1378درمسابقاتقهرمانیکشور،مقام
کسبکرد،سپسمقام هایاسیاییوقهرمانیجوانانجهان،دوم
جام جهانیوسرانجامسهطالیپیاپیجهانیدروزن 55کیلوگرم
ناماوراجهانیکرد.حمیدجانشینیکنابغهدیگربهنامحسنرنگرز
شد.زمانىکهمحمدبنااینجوانگمنامرابه جاىرنگرزعنواندار
برایمسابقاتجهانیبوداپستانتخابکرد،بسیاریاینانتخابرا
ىدانستند،بنااماخیلیزودمزداعتمادشراگرفت.
اشتباهیبزرگم
لندن2012
لندن برای حمید خ��وش یمن بود .او بع��د از یک حرکت
اکروباتیک برمدال طال بوسه زد .س��وریان دروزن 55کیلوگرم
روشنبایراموفازاذربایجانرابردتاخوشرنگ ترینمدالالمپیک
رابر گردناویزدوبزرگترینافتخارخودوکشتیفرنگیایرانرارقم
بزند .سوریاندرفینالاینوزندروقتاولبانتیجه 2برصفرپیروز
شدودرتایمدومبانتیجهیکبرصفربهپیروزیرسیدومدالطالی
المپیکرابر گردناویخت .فرنگیکارطالییایرانراهرسیدنبه
فینالالمپیکلندنراباغلبهبرحریفیازقرقیزستاناغازکردوسپس
فرنگی کارانمجارستانودانمارکراازپیش روبرداشت.حمیددر
مورد این قهرمانی گفت« :امیدوارم با این مدال توانسته باشم دل
هموطنانمراشادکنم .پکنباعدمنتیجه گیریبرایمنهمراهبود.
تجربهبزرگیبودکهاینتجربهدرلندنبهکمکمامدتابهتراهمیت
المپیکرالمسکنم.شایدباورنکنیدکهازنوجوانیودقیقااززمانی
کهکشتیراشناختممنتظرچنینلحظه ایبودم.جداازاینچهار
سالیکهپسازشکستدرپکنمدالالمپیکراازدستدادم،باید
بگویمکه 10سالاستمنتظراینصحنهبودمکهخوشبختانهخدا
لطفکردومنبهاینارزویمرسیدم.خوشحالمکهبهعنوانفرزند
کوچکی از کشورم به مدال طالی المپیک دست یافتم ».اری او
حمیداستفرزندایرانg...
81
معماری که خرابه را اباد کرد
بنا یعنی
طال
دیـــدار
او معمار است .یک معمار واقعی ...کشتی فرنگی قبل او
خرابه ای بود که برای ابادانی نیاز به یک بنا بود و بنا امد و روزگار
عوض ش��د .از ان روز که محمد بنا امد ،کش��تی فرنگی دیگر
ورزشی نبود که به تک ستاره ها دلخوش باشد؛ تک ستاره هایی
که انچنان که باید و شاید نمی درخشیدند ،اما بنا که امد ستاره ها
پرنورترشدندوکشتیفرنگیتبدیلبهرودخانه ایجاریشدکه
از ان می توان ستاره صید کرد .کشتی فرنگی در تمام حیات خود
زیر سایه کشتی ازاد بود .حسرت مدال در این رشته یک عادت
مثلت شماره138
تراژدی داوری
طالی عبدولی را خوردند
ت��راژدی یعن��ی همی��ن .س��عید عبدول��ی نماینده
کش��ورمان در وزن 66کیلوگرم پس از شکس��ت دادن
اتکان یوکس��ل از ترکی��ه در دو تایم ،با نتای��ج (یک بر
صفر) و ( 3ب��ر صفر) در دور نخس��ت ،در دی��دار دوم در
یک کش��تی ناعادالنه اس��تیو گین��و ،قهرم��ان المپیک
2008پکن از فرانسه را برد ،اما داوران دست کشتی گیر
فرانسوی را به عنوان برنده باالی س��ر بردند تا عبدولی
در عین شایس��تگی ب��ه فینال نرس��د .عبدول��ی در این
مس��ابقه در دو تای��م و با نتای��ج (صفر ب��ر )3و (صفر بر
یک) و با ن��اداوری محض و اعمال نف��وذ داوران مقابل
اس��تیو گینو ،قهرم��ان المپی��ک 2008پکن از فرانس��ه
بازنده ش��د و از حض��ور در نیمه نهایی بازمان��د .عبدولی
در حال��ی که در تای��م اول در خاک حریف نشس��ته بود،
حریفش موفق نش��د اجرای فن کند ،اما در کمال تعجب
داوران رای به پیروزی حریف دادند .در تایم دوم هم در
حالی ک��ه نماینده کش��ورمان حریف��ش را بارانداز کرده
بود ،با اعتراض بی مورد و هماهنگ ش��ده مربی فرانسه،
امتیاز عبدولی پس گرفته ش��د که با اختالف نظر داوران
هم همراه بود.
ن��اداوری تا انج��ا بود ک��ه فری��اد بنا «ش��رم بر این
داوری ه��ا» ت��ا همیش��ه در گ��وش المپی��ک طنین انداز
خواهد بودg .
82
بودامابناافتخارراتبدیلبهعادتکرد؛عادتیکهدرالمپیکلندن
هم تکرار شد .وقتی ما به مدال های حمید سوریان ،امید نوروزی
و قاسم رضایی می نازیم باید نگاه خود را قدری دور کنیم و کنار
تشکتصویرمردیراببینیمکهتماماینافتخاراتبدوناومیسر
نمی شد .معماری که فونداسیون کشتی را ان قدر خوب گذاشته
که می توان به اینده خوشبین بود.
محمد بنا متولد 15مرداد سال 1337در تهران است .او
تنها مدال جهانی ایران در وزن ۶۸کیلوگرم کش��تی فرنگی و
اولین مدال جهانی کشتی فرنگی ایران پس از انقالب اسالمی
را در سال ۱۹۸۳به دست اورد.وی در فینال وزن 68کیلوگرم در
مقابل تاپیوسی پیال ،کشتی گیر فنالندی مغلوب و به مدال نقره
قناعتکرد.بنادردومقطعمربیتیم ملیکشتیفرنگیایرانشده
و موفقیت های قابل توجهی را با این تیم کسب کرده و یکی از
برجسته ترینمربیانکشتیجهانبه شمارمی رود.
بنا اول بار در سال ۲۰۰۵هدایت این تیم را به دست گرفت.
امید زیباترین سالتوی دنیا را زد
شاعری در سرزمین شکسپیر
از هرنینگ تا لندن س��ه س��ال تمام راه بود .از خاستگاه
هانس کریستین اندرسن راوی جوجه اردک زشت تا سرزمین
ویلیام شکس��پیر خالق ناب رومئو و ژولیت .از یک شب سرد و
تو کور تابستانی در یک شهر دور افتاده در شمال قاره سبز تا
سو
یک شب رویایی در قلب اروپا .از روزی که در سالن محقر مرکزی
هرنینگ با ناداوری به الشخی گرجی در دور دوم باخت تا امروز
در لندن انتظارش را می کشید تا این شکست ناعادالنه را تالفی
کند .در این مسیر پر پیچ و خم او چندین و چند بار ما را شوکه کرد.
از روزی که در گوانگجو مدال ط�لا را بر گردن اویخت تا بعد از
16سال برای کش��تی فرنگی در بازی های اسیایی طال صید
کند تا روزی که در مسابقات جهانی ترکیه در استانبول این طال
را تکرار کرد .شوک بزرگ ،اما روزی بود که ترجیح داد تشک را
ببوسد و کنار برود چراکه دغدغه نان به اندازه ای به او فشار اورده
کیانوش اولین مدال را گرفت
برنز رستم
همه چیز با مدال او شروع شد ،کیانوش با مدال برنز خود نام
ایران را وارد مجموعه مدال اوران کرد .وزنه بردار ایران در دسته۸۵
کیلوگرم در حرکت یک ضرب با ۱۷۱کیلوگرم به عنوان پنجمی
یو
رسیده بود ،در حرکت دو ضرب با مهار وزنه ۲۰۹کیلوگرم
با هدایت او تیم ملی کشتی فرنگی ایران سه سال پیاپی صاحب
مدال طال در رقابت های قهرمانی جهان شد.
بنا در سال ۲۰۰۷در پی اختالف با محمدرضا یزدانی خرم،
رئیس فدراسیون کشتی از مربیگری تیم ملی برکنار شد اما پس
از شکست سنگین تیم ملی کشتی ایران در المپیک پکن دوباره
مربی این تیم شد و توانست تیم ملی ایران را در مسابقات جهانی
۲۰۰۹بایکمدالطالوسهمدالبرنزبهمقامدومجهانبرساند.
این اولین بار بود که کشتی فرنگی ایران روی سکوی جهانی
قرار می گرفت ،در حالی که پنج کشتی گیر این تیم برای اولین
بار در مسابقات جهانی حاضر می شدند .دامنه افتخارات کشتی
فرنگی تا لندن 2012ادامه داشت .او یک مربی مولف است،یک
معلم تمام عیار ...معمار در شب تولدش در المپیک بهترین کادو
را گرفت .مدال طالی؛ طالیی که نقش معمار در ان غیر قابل
انکار است .کادوی دوم را امید نوروزی داد؛ یک سالتو به نشانه
تشکرg.
بود که چاره ای نبود .در فاصله کمتر از یک سال مانده به المپیک
ودلگیر از همه ناعدالتی هاوجفاهاییکهبرقهرماناسیاوجهان
ی که استاد معمار ان را وتو کرد تا 10ماه بعد در
رفته بود؛ تصمیم
سالن زیبای اکسل اولین س��التوی عمرش را از شاگرد خلفش
بخورد.اینزیباترینسالتویزندگیامیدبود.اوکهیکسالپیش
د رترکیهبه عنوانفنی ترینکشتی گیردنیاانتخابشدهبود،ابتدا
این فن زیبا را روی المات کبیسپایف قزاق اجرا کرد تا نخستین
فن ناب فرنگی در مسابقات المپیک را اجرا کند و نسخه اصیل
ان را برای فینال گذاشت؛ لحظه ای که پس از انتقام تمام عیار
از الشخی گرجی ،اس��تادش او را در اغوش گرفت و او برای
قدردانی از همه زحماتش ،اقای معمار را به یک سالتوی زیبا
و ناب میهمان کرد تا یاداوری کند قهرمان واقعی اوس��ت.
قهرمانی که یک جادوگر ناب را تربیت ک��رده که این بار به
جای مستطیل سبز روی دایره زرد هنرنمایی می کند .شاعری
از سرزمین شور و شاعری در سرزمین شکسپیر .شیر شیراز همه
شهرش را شاعر کردg.
در مجموع ۳۸۰کیلوگرم به مدال برنز المپیک دست پیدا کرد.
وزنه بردار چینی که در حرکت یک ضرب با ۱۷۸کیلوگرم اول
ی را انداخت و اوت شد.
ش��ده بود ،س��ه بار وزنه ۲۰۵کیلوگرم
ی در حرکت اول وزنه ۲۰۹کیلوگرمی را باالی
کیانوش رستم
سر برد ،اما در حرکت دوم نتوانست وزنه ۲۱۵کیلوگرمی را مهار
کند .وی در حرکت سوم وزنه ۲۱۴کیلوگرمی را انتخاب کرد ،اما
نتوانست این وزنه را مهار کند تا به عنوان سومی دست یابدg.
قوی ترین مرد جهان باز هم ایرانی بود
وزنه ای از جنس طال
برایم مهم بود که طال بگیرم و بعد برای رکوردزنی اقدام کنم.
در این مسابقه ها این اتفاق نیفتاد ،اما برای مسابقه های بعدی
برنامه ریزی جدی تری می کنم که این اتفاق بیفتدg ».
دیـــدار
کارگردان تلویزیونی چقدر خوش ذوق بود...وقتی بهداد
سلیمی برای حرکت س��وم حرکت کرد و خواس��ت به رکورد
حسین رضا زاده حمله کند ،این دو را در قاب قرار داد ،بهداد در
مرکز و رضا زاده در پشت سر او به صورت محو ...در دل رضازاده
چه می گذشت؟ خوش��حال بود یا ناراحت؟ شاید کارگردان به
دنبال همین می گش��ت ...اما چه اهمیتی دارد؟ فقط یک چیز
مهم است؛ قوی ترین مرد جهان بازهم یک ایرانی است .بهداد
ی یکی از مهمترین مدال های المپیک را به دست اورد .اگر
سلیم
به این نکته توجه کنیم که شعار المپیک باالتر ،سریعتر و قویتر
است .مدالی که قوی ترین را مش��خص می کند ،سنگین وزن
وزنه برداری است و این مدال به طور اتوماتیک وار به ما می رسد؛
به بهداد سلیمی....
قائمشهر ،شهر ورزش خیزی است ،تیم فوتبالی دارد که
بی توجه به این نکته که کارخانه نساجی مازندران دیگر وجود
خارجی ندارد پرطرفدار اس��ت و ناکام .قائمشهر کشتی گیران
بسیار خوبی هم دارد ،اما ورزش این شهر حاال با بهداد سلیمی
شناخته می ش��ود.بهداد هفدهم اذرماه ۱۳۶۸به دنیا امد .یک
خواهر و یک برادر بزرگ تر از خود داش��ت و فرزند اخر خانواده
بود .از کودکی معلوم بود که ورزشکار می شود ،اول ژیمیناستیک
کار کرد ،بعد سراغ کشتی رفت ،اگر کشتی را ادامه می داد شاید
مدال طالی المپیکش در س��نگین وزن کشتی ازاد بود امروز!
قاسم غزالیان یک نام اشناست در قائمشهر .چندین دهه است
که دارد وزنه بردار تربیت می کند؛ بهداد سلیمی هم در چهارده
سالگی پیش او رفت.
در رده جوانان با حسین توکلی ،قهرمان المپیک سیدنی
که خود مازندرانی است ،رکوردهایش را به طرزی شگفت اور
افزایش داد .س��ال ۲۰۰۷که تازه ۱۸س��اله ش��ده بود ،در جام
باشگاه های اسیا به میزبانی سوریه نایب قهرمان شد.
س��لیمی در س��ال ۲۰۱۰قهرمان جهان ش��د و دومین
وزنه ب��ردار ایرانی ،پس از حس��ین رضازاده ،ک��ه مدال طالی
فوق س��نگین را به دس��ت اورد .سلیمی موفق ش��د در حرکت
یکضرب دسته فوق س��نگین رقابت های جهانی وزنه برداری
در فرانسه ،با باال بردن وزنه ۲۱۴کیلوگرمی رکورد جهانی این
رشته را به نام خود ثبت کند و رکورد حسین رضازاده را بشکند .او
امید اول ایران در لندن بود .این امید ناامید نشد .او طال گرفت و
با وزنه ای که باالی سر برد وزن کره زمین را به اندازه یک ایران
که به اسمان پریدند کم کرد.
بهداد س��لیمی برای اغاز با وزنه 201کیلوگرم ش��روع
کرد که موفق به مهار ان ش��د .س��لیمی در حرک��ت دوم وزنه
205کیلوگرم را باالی س��ر ب��رد و در حرکت س��وم نیز وزنه
ی که در قهرمانی
208کیلوگرم را .در حرکات دوضرب س��لیم
جهان در حرکات دوضرب 250کیلوگرم را مهار کرده و عنوان
قهرمانی را به خود اختصاص داده بود کار خود را در المپیک با
وزنه 247کیلویی اغاز کرد .وی در حرکت دوم وزنه 264را که
رکورد جهان و المپیک است انتخاب کرد که موفق به مهار ان
نشد و از زدن حرکت س��وم امتناع کرد تا طالی این وزن را به
خود اختصاص داد.
بهداد پ��س از باالبردن وزن��ه گفت« :توقع��ات مردم و
مس��ئوالن ،فش��ار بس��یار زیادی را به م��ن وارد ک��رد .همه
می خواستند که قهرمان ش��وم به همین دلیل اول در المپیک
مثلت شماره138
فقط بهداد از پس سجاد برامد
مظلوم ترین قهرمان
ش��اید او مظلو م ترین م��دا ل اور ایران باش��د؛
نق��ره المپیک م��دال کمی نیس��ت ...فقط س��لیمی
توانست س��جاد را شکست دهد .انوش��یروانی متولد
۲۲اردیبهش��ت ۱۳۶۳در اردبیل وزنه ب��ردار ایرانی
دسته فوق س��نگین اس��ت .او در مس��ابقات جوانان
اس��یایی مالزی مقام س��وم را کس��ب کرد و یکی از
مدال های برنز اردوی تیم ملی ایران را در مسابقات
اسیایی گوانگجو گرفت .انوش��یروانی دارای مدرک
لیسانس تربیت بدنی است و در مس��ابقات گوانگجو
با توجه به مصدومی��ت زانو ،مقام س��وم را برای تیم
ملی ایران به دس��ت اورد .وی در مسابقات قهرمانی
اس��یا در س��ال ۲۰۱۲در کره جنوب��ی با مه��ار وزنه
۲۰۰کیلوگرم��ی در یکض��رب و ۲۳۸کیلوگرمی در
دو ضرب توانس��ت به مقام دوم و مدال نقره دس��ت
پیدا کند.
او در حرک��ت یکضرب در حرک��ت اول 198
کیلو گرم را با موفقیت باالی س��ر ب��رد و در حرکت
دوم موفق نش��د وزنه 204کیلوی را بلن��د کند و در
حرکت س��وم با 204کیلو گرم کار خ��ود را به پایان
رس��اند تا در حرکت یکضرب به مقام س��وم برس��د.
در حرکت اول دوض��رب 237کیلو گرم و در حرکت
دوم 245کیلو گرم را باالی سر برد و در حرکت سوم
ناموفق بود تا با مجم��وع 449کیلوگرم پس از بهداد
سلیمی دوم ش��ود و مدال نقره این وزن را هم نصیب
کاروان ورزش��ی کشورمان کند .س��جاد انوشیروانی
یک��ی از دوست داش��تنی ترین ورزش��کاران ای��ران
استg .
اولین مدال پس از 60سال
غولکیمیاگر
از ان روز داغ اوایل مردادماه 1331تا اواس��ط مرداد ،1391
60سال و چند روز راه بود؛ راهی به وسعت و درازی یک عمر .از ان
روزی که هلسینکی غرق در نور شد تا مش��عل پانزدهم در میدان
مرکزی ش��هر روش��ن ش��ود؛ المپیکی که در دل تاریخ به عنوان
المپیای دوومیدانی حک ش��ده و نقطه اغاز ان ب��ا دوومیدانی بود.
19جوالی ،در هلس��ینکی ،زیر باران ،پیش چش��م 70هزار نفر،
پاوونورمی ،دونده پرافتخار 55س��اله فنالندی دور پیست دوید و
اتش المپیک را به اذرگاه اورد تا چشمان مردم فنالند همانند اسمان
ان روز بارانی شود .المپیای پانزدهم اما با یک نام جاودانه شده؛ امیل
زاتوپک چکس��لواکی تبار که نامش را با فونت المانی روی پیست
خاکی ورزشگاه رقابت ها حک کرد؛ نامی که پس از 60سال هنوز
از بین نرفته .مردی که با رکورد ش��گفت انگیز سه قهرمانی در سه
ماده استقامتی دوومیدانی یعنی 5هزار متر 10 ،هزار متر و ماراتن با
یک رکورد اعجاب انگیز هت تریکی از طال ساخت که حسن ختام
ان مدال طالی همسرش در همان استادیوم بود .وقتی زاتوپک در
خیابان های هلسینکی مشغول دویدن بود ،همسرش در استادیوم
مرکزی از نیزه ،طال ساخت تا خانواده زاتوپک با یک چمدان مدال
و چند رک��ورد جهانی به پ��راگ بازگردند .جاودانگی هلس��ینکی
1952اما به دوومیدانی ایران هم رسید؛ علی باغبان باشی ،دونده
افس��انه ای ایران به عنوان نخس��تین دونده تاریخ ایران که با پای
شکسته به هلسینکی رفت و در پنج هزار متر و سه هزار متر بامانع
رتبه های 36و 17را ثبت کرد .در این 60سال ستاره های بزرگی
امدند و رفتند از تیمور غیاثی گرفته تا رضا انتظاری و سلمان حسام
و حتی حمید سجادی و المپیک چهار سال به چهار سال تمدید شد،
اما دس��ت ایران در ورزش مادر از مدال خالی ماند .گویی قرار بود
تا این حسرت ابدی توس��ط یک غول پارسی شکسته شود .غولی
که چهار سال پیش در اش��یانه پرنده پکن با دست وبال گردن در
جدال با مدعیانی چون کانتر و هارتینگ ک��م اورد تا همه را حواله
به چهار سال بعد بدهد تا در یک شب خاص در قلب اروپا حق خود
را از المپیک بگیرد؛ یک زایمان تاریخی برای مادری که 60سال
چشم انتظار این تولد بود .حدادی پیش چشم یکصد هزار نفر از یک
دیسک اهنی ،نقره ساخت تا پیش بینی خبرگزاری DPAبدل به
حقیقت شود؛ انجا که گفته بود تنها کسی که تنه به تنه هارتینگ
قهرمان المانی می زند ،همین غول پارسی است؛ قهرمانی که پس
از پیش��ی گرفتن 9س��انتی بر حدادی با برهنه شدن قهرمانی اش
را جش��ن گرفت! حاال دوومیدانی تاریخ ساز ش��ده و مثلث سنتی
مدال اوران ای��ران را در المپیک ب��دل به مربع ک��رده؛ مربعی که
تنها از دس��تان پرتوان او بر می امد؛ دس��تانی کیمیاگر که از اهن
نقره ساختg .
83
طالی رضایی شگفتی افرید
از فراموشی تا سکو
مایکل فلپس جاودانه شد
کوسهطالیی
دیـــدار
مایکل فلپس بودن بسیار
سخت اس��ت ،اگر فلپس باشی
حتی اگرنقره هم بگیری ،بازهم
به ت��و می گوین��د ن��اکام ...این
داستان فلپس اس��ت ،وقتی در
دو مسابقه بعدی نتوانست جلوتر
از دیگران از خط پایانی عبور کند،
تیترهای منفی شروع شد.پایان
کوسه ،انتهای افسانه فلپس و...
اما دستان بلند او هنوز هم برای طال بی تابی می کرد .او خیلی زود نشان داد
که برای انکه افسانه فلپس شکل بگیرد ،تمام رکوردها پیش او کم خواهد
اورد ،تمام رکوردها ....نام او را در گوش��ه ای از تاریخ بنویس��د ،او بیش از
هر کسی در تمام دنیا در کلکسیون افتخاراتش مدال طال کسب کرده است.
مایکل فلپس تنها 19سال داشت که در المپیک اتن با کسب مدال های
فراوان تبدیل به یک چهره غیرقابل انکار در تاریخ ورزش جهان شد.
مایکل در 30ژوئن س��ال 1985در مریلند به دنیا امد .پدر مایکل،
ورزشکار خوبی بود و توانست این ویژگی را به فرزندانش هم منتقل کند.
مایکل فلپس ،عمال هنگامی که هفت س��ال داش��ت ،شنا کردن را
شروع کرد .به گفته خودش در نخس��تین بارهایی که وارد استخر می شد
از فرو رفتن صورتش در اب وحشت داشت ،به همین خاطر ترجیح می داد
به پشت شنا کند ،پس جای تعجب نیس��ت که نخستین مهارتی که او در
ورزش اموخت ،شنای کرال پشت باشد .دوره کودکی فلپس با ورزش شنا
و انجام ورزش های دیگر به طور پراکنده ،س��پری می ش��د ،تا اینکه سال
1996فرارسید ،در این سال بود که تمایل مایکل برای دنبال کردن جدی
ورزش شنا با تماشای مسابقات شنای المپیک 1996اتالنتا و به خصوص
رقابت ورزشکاران خوب شنای امریکا در این سال مثل تام مالکو افزون تر
شد.فلپس در المپیک 2000س��یدنی،درحالی که تنها 15سال داشت در
مسابقات شرکت کرد .او جوانترین شناگر تیم المپیک امریکا بود .در سیدنی
فلپس در 200متر پروانه پنجم شد .فلپس در المپیک اتن دیگر یک جوان
جویای نام نبود و برای شکستن رکورد مارک اسپنسر که در المپیک ،1972
هفت مدال طال کسب کرده بود وارد تورنمنت شد .رکورد اسپنسر شکسته
نشد ،اما کسب شش مدال طال و دو عنوان س��ومی را مگر می شود عدم
موفقیت لقب داد؟!
در فاصله می��ان المپیک اتن تا پک��ن روند روبه رش��د فلپس ادامه
داشت .او در بازی های المپیک تابستانی ۲۰۰۸پکن در هشت رشته رقابت
کرد و با کسب مدال طال در هر هش��ت رشته ،عنوان «بزرگترین قهرمان
تاریخ المپیک» را کسب کند.المپیک لندن 2012بازهم شاهد هنرنمایی
قهرمانی بود که حتی اگر قهرمان نشود هم مادرش عادت دارد که شادی
کند .فلپس در المپیک ۲۰۱۲لندن با کسب شش مدال ( ۴طال و ۲نقره)
رکورد بیش��ترین مدال المپیک را که تا پیش از این ب��ا مجموع ۱۸مدال
در اختیار الریسا التینینا ژیمناس��ت اوکراینی تیم اتحاد جماهیر شوروی
س��ابق بود ،پس از ۴۸س��ال از ان خود کرد و به رکورد ۲۲مدال المپیک
دس��ت یافت .مایکل فلپس دارای ساختار بدنی ای اس��ت که به او در شنا
کمک می کند؛ طول دودست او درحالت باز برابر با ۲۰۱سانتیمتر است که
بیش از قد او ( ۱۹۳سانتیمتر) اس��ت .مایکل فلپس روزانه غذایی با انرژی
۱۲۰۰۰کیلو کالری مصرف می کند در حالی که یک مرد همسن او روزانه
به ۲۰۰۰کیلو کالری نیاز دارد ...کوسه اکنون 27سال دارد ...ایا در المپیک
بعدی شرکت می کند؟ ایا رکورد 22مدال طال می شکند؟ ...او تا دل تاریخ
را شنا کردg .
مثلت شماره138
84
وقتی قرار است اتفاقی رخ دهد اگر همه دنیا
هم بخواهند یک اتفاق رخ ندهد ،س��یر حوادث
به گونه ای رقم می خورد که می شود ...درست مثل
طال گرفتن قاسم رضایی در المپیک 2012لندن،
شاید اگر یک سال پیش کسی می گفت که یکی
از طالیی های کشتی فرنگی ایران قاسم است،
هیچ کس باورش نمی شد .همه ترجیح می دادند
که به امیر علی اکبری یا بابک قربانی فکر کنند
که دروزن 96کیلوگرم بیشتر در بورس بودند .کار به جایی رس��ید که حتی به سر قاسم زد که برود برای اذربایجان
کشتی بگیرد حتی در رقابت های قهرمانی کشور اذربایجان به مقام قهرمانی نیز رسید ،اما سرانجام ،دلش راضی به
تغییر تابعیت نشد و به ایران برگشت .اما سرنوشت خواب دیگری دیده بود ،علی اکبری وقهرمانی به دلیل استفاده از
مواد نیروزا محروم شدند و محمد بنا شبانه برای قاسم رضایی دعوتنامه نوشت تا شاگرد قدیمی اش کار ناتمام را تمام
کند و به مدال طال برسد .همه یاد شان امد زمانی که قاسم رضایی در سال ۲۰۰۴و رقابت های جوانان اسیا به میزبانی
قزاقستان روی سکوی شماره جوانان اسیا ایستاده بود و انچنان خوش درخشیده بود که در المپیک 2008پکن شانس
مدال را داشت ،اما بی بنا وضعیت کشتی ان قدر مشوش بود که او حذف شد ...در پکن رضایی فقط یک کشتی گرفت
و مغلوب ایزرسکیس میندائوگاش از لیتوانی شد ...پس از المپیک پکن او مدتی به وزن 120رفت ،اما کم کم فراموش
شد تا لندن ...قاسم رضایی ابتدا استراحت داشت و در اولین مس��ابقه خود در المپیک لندن توانست کنِک ایلدیم از
ترکیه را با نتیجه سه بر یک شکست دهد و به مرحله بعدی صعود کند ،در مرحله بعدی ،او با ارتور الکساینار ارمنستانی
به مبارزه پرداخت که در پایان با نتیجه سه بر صفر پیروز این مسابقه شد و به جمع چهار تیم برتر این دوره از مسابقات
پیوست ،در نیمه نهایی این مسابقات نیز با یونیور استرادا فالکون از کوبا مسابقه داد و باز هم با راحتی توانست سه بر
صفر این حریف کوبایی خود را از پیش رو بردارد و با اقتدار به فینال این دوره از مسابقات برسد .وی در فینال این دوره
از مسابقات المپیک توانست با نتیجه سه بر صفر و مقتدرانه رستم توترف روس را شکست دهد و سومین مدال طالی
ایران را در کشتی فرنگی به دست اورد .مدالی که هیچ کس انتظار نداشت و برای همین بسیار بر دل نشستg .
ناتالی پارتیکو پینگ پونگ بایک دست
نواب نصیرشالل نقره گرفت
«به نقره قانع ش��دم» این جمله را گفت وقتی که
موفق شد با برداش��تن 411کیلوگرم در مجموع ،مدال
نقره وزن 105کیلوگرم را کس��ب کند .نصیرش�لال در
حرکت یک ضرب ،دو بار در برداشتن وزنه 183کیلوگرم
ناکام ماند و بار س��وم موفق ش��د وزنه 184کیلوگرم را
باالی سر ببرد .این وزنه بردار که تنها 19سال سن دارد،
در حرکت دو ض��رب ،ابتدا وزن��ه 222کیلویی را باالی
س��ر برد و در حرکت دوم ،وزن��ه 227کیلویی را مغلوب
خود کرد .نصیرشالل برای کس��ب مدال طال باید وزنه
229کیلویی را باالی س��ر می برد ک��ه در انجام این کار
ناکام ماند و به مدال نق��ره قناعت کرد .مدال طالی این
وزن به الکسی تروخس��ی از اوکراین و مدال برنز هم به
بونک از لهستان رسید .ایران در این وزن ،پس از ۱۲سال
پس از مدال طالی حسین توکلی صاحب مدال شدg.
طالی چهارم همزمان با استقالل جاماییکا
افسانهبولت
تا 10بشمارید ،همین زمان کافی است تا اوسین بولت از خط پایان
عبور کند .او س��ریع ترین مرد جهان است .همین مساله باعث شد که
30هزارنفربرایتماشایمسابقهبولتبهورزشگاهالمپیکپارکبیایند.
درخاللبرگزاری 10روزهبازی هاسابقهنداشتدررشته هایغیرتیمی
و برای دیدن مصاف یک قهرمان ،چنین حجم گسترده ای از هواداران
در محل بازی ها حاضر شوند .ان هم برای رقابتی که برای پایان ان حتی
فرصت نیست که تا 10بشمارید .المپیک لندن برای بولت یک جایگاه
ویژه بود ،قبل از مسابقات گفته بود «:با انگیزه بسیار باالیی در المپیک
لندن حاضر شده ام و امیدوار هستم که بتوانم با عملکرد خارق العاده خود
قالعادهداشتهباشمویکافسانهدرانخلقکنم
نمایشیافسانه ایوخار
و بعد از اینکه به هدف خود رسیدم بازنشستگی خود را اعالم کرده و قصد
دارمازدواجکنم»اینافسانهخلقشد.اودرمسابقاتدوصد متریکطالیدیگربه مجموعهافتخاراتشاضافهکرد.افتخاراتی
که در ان بیش از 25مدال طال در ان دیده می شود که از این بین سه مدال طالی ان به مسابقات المپیک پکن برمی گردد.
بولت که با توجه به قد 1/95خود سخت در خط استارت قرار می گیرد در لندن در دوی صد متر منتظر صدای شلیک بود .بولت
با ثبت زمان 9ثانیه و 63صدم ثانیه عالوه بر کسب عنوان قهرمانی رکورد المپیک را بهبود بخشید .رکورد المپیک پیش از
این 9ثانیه و 69صدم ثانیه بود .یوهان بلیک از جامائیکا با 9/79به مدال نقره رسید و جاستین گاتلین از امریکا با 9/79مدال
برنز را بر گردن اویخت .بولت همزمان با پنجاهمین سالگرد استقالل جاماییکا از بریتانیا موفق به کسب مدال طالی دوی
صد متر شد ،گفت« :می خواستم به جاماییکا هدیه تولد بزرگی بدهم .مطمئنم برای مردم جاماییکا ایستادن و خواندن سرود
ملی در این روز بسیار لذت بخش بودg».
_____
قاب
قربانی داوری
1
2
نقره انوشیروانی
نصیر شالل طال را نخواست
3
4
چراغ ها را رستمی روشن کرد
دیـــدار
مثلت شماره138
فدرر ناکام بزرگ المپیک
5
6
فریادشادیچینی ها
بوسه بر لوگوی المپیک
7
8
دونده تیغه ای صعود نکرد
85
بازا ر
دکتر نتاج در دومین همایش شرکای ماندگار تهران بزرگ:
موسسه مالی و اعتباری مهر باید محلی برای ارتباط
و همکاری فعاالن اقتصادی با یکدیگر باشد
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره138
به گ��زارش روابط عمومی ته��ران ب��زرگ ،دومین
همایش باش��گاه مش��تریان کلیدی تهران بزرگ باعنوان
شرکای ماندگار با حضور مدیر عامل ،معاونان دفتر مرکزی،
تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسالمی ،مدیران و
روسای شعب تهران بزرگ و بیش از 800نفر از مشتریان
تهران بزرگ در هتل المپیک برگزار شد .دکتر نتاج – مدیر
عامل موسسه مالی و اعتباری مهر -در این همایش اظهار
داش��ت« :در حال حاضر مشغول ثبت موسس��ه به عنوان
شرکت سهامی عام برای ش��کل گیری بانک مهر اقتصاد
نزد ثبت ش��رکت ها هستیم و پذیره نویس��ی را پس از اخذ
مجوز از بانک مرکزی انج��ام خواهیم داد و بر اورد ما این
است که بیش از 120هزار نفر سهامدار حقیقی به مجموع
سهامداران موسسه اضافه خواهد شد و امیدواریم با ورود
این تعداد س��هامدار در کنار بیش از 9میلیون سپرده گذار
بتوانیم سرمایه ها و س��پرده ها را به نحو بهینه به کارگیری
نماییم ».وی با اشاره به گستره وس��یع اقتصاد کشور ،در
خصوص به کارگیری و اجرای بانک��داری بدون ربا گفت:
«در این حوزه معنای متعارف رقابت ،زیاد موضوعیت ندارد
و اصراری که ما بر اجرای قانون بانکداری اسالمی داریم
فقط برای خودمان نیست ،بلکه می خواهیم با کمک همه
موسس��ات پولی و بانکی این قانون را در کش��ور عملیاتی
کنیم ».مدیر عامل موسس��ه مالی و اعتب��اری مهر افزود:
«مهم ترین نقصی که در اجرای تحق��ق بانکداری بدون
ربا داریم از جهت قانون نیس��ت ،بلکه بیشتر در اجرای ان
کمبود داریم .نتاج با اشاره به اینکه در طی سه سال گذشته
در هر سال متوسط بین 700تا 800هزار فقره تسهیالت
به مشتریان پرداخت شده است ،خاطر نشان ساخت65« :
درصد از منابع ما در قالب تسهیالت به اقتصاد کشور تزریق
می ش��ود و ما دور از صحنه تولید نیستیم چرا که حدود 15
درصد از کل منابع در انواع واحدهای صنعتی مانند صنایع
خودرو سازی ،صنایع معدنی و به خصوص پروژه های نان
صنعتی در کشور به کارگیری ش��ده است ».وی همچنین
افزود« :موسس��ه مالی و اعتباری مهر (بانک مهر اقتصاد)
باید محل��ی برای ارتب��اط و همکاری فع��االن اقتصادی
86
با یکدیگر باش��د ».ما می خواهیم در کن��ار بانکداری ،این
نقشمان را بیش��تر ایفا کنیم .محلی باش��یم برای عرضه
فعالیت ش��رکت ها به یکدیگ��ر و اینده ای را ب��ا هم نوید
دهیم که بتوانیم در درون بانک خودمان بس��یاری از این
عرضه و تقاضاهای خدمات اقتصادی را داشته باشیم تا در
نهایت در اقتصاد کش��ور تقاضا کنندگان خدمات ،نیاز خود
را از عرضه کنندگان داخلی کشور فراهم کنند .مدیر عامل
موسس��ه مالی و اعتباری مه��ر ادامه داد « :اگر بخش��ی
از خ��ود تحریمی های درون کش��ور را ب��ه موقع اصالح
کنیم ،مطمئن باشید مش��کالت کمتری خواهیم داشت و
چنانچه قسمتی از سیاستگذاری های پولی (ارزی و ریالی)
درس��ت تدوین ش��وند در مدت زمان کوتاهی به شرایط
مطلوبی دست پیدا خواهیم کرد ».حجت االسالم رسایی،
نماینده مجلس ش��ورای اس�لامی یکی از سخنرانان این
همایش با اش��اره به صحبت های اخیر مقام معظم رهبری
در خصوص برنامه دش��من برای حوزه اقتص��ادی ایران
گف��ت« :جنگ اقتص��ادی تجهی��زات و نیروهای خاصی
الزم دارد .س��رمایه گذران و کس��انی که قرار اس��ت این
س��رمایه ها را مدیریت کنند جزو نیروه��ای مقابله کننده
با دشمن هس��تند ».وی افزود « :امروزه اقتصاد مقاومتی
نیاز به فرهنگ و نیروی مقاومتی دارد و مجموعه ای مانند
موسسه مهر که ترکیبی از نیروهای معتقد به نظام و دارای
شاخص های ارزشی هس��تند می توانند اقتصاد مقاومتی را
محقق کنند ».حمید رض��ا نجف پور ،مع��اون اعتبارات و
تجهیز منابع موسسه در ادامه همایش ،ضمن ارائه گزارشی
از باشگاه مشتریان کلیدی ،اهداف برگزاری این همایش
در کش��ور را حفظ ارتقا و ارزش مشتریان ،تقویت فرهنگ
مشتری مداری ،قدردانی و تقدیر از مشتریان ،شناسایی و
درک بهتر نیازها و انتظارات و معرفی خدمات و محصوالت
خاص عنوان کرد و گفت« :ماموریت و چشم انداز موسسه
در افق سال 1395این اس��ت که بانکی پیش��رو در ارائه
خدمات و محصوالت نوین بانکداری اس�لامی در کشور
باش��یم ».وی با اش��اره به روند رشد س��پرده ها ،سرمایه
فعلی ،تعداد و مبلغ تس��هیالت اعطالیی در کشور از اغاز
فعالیت موسس��ه تا کنون اف��زود« :با توجه ب��ه فرمایش
مقام معظم رهبری در خصوص نامگذاری سال جاری تحت
عنوان تولید ملی ،حمایت از کار و سرمایه ایرانی ،از دیر باز
رویکرد ما توجه به تولید داخلی نیز بوده و در س��ال 91در
حوزه تولید و بخش های گوناگون حجم تسهیالت اعطایی
را افزایش داده ایم ».نجف پور ضمن اعالم پرداخت بیش
از 204میلیارد تومان سود قطعی به سپرده گذاران از سال
86تا 89گفت« :در حالی که مدل عملی که بتواند بانک ها
را به درستی هدایت کند تا عقود ش��رعی را صحیح پیاده
کنند وجود نداشته ،ما با کار مهندسی و پژوهشی توانستیم
یک مدل را تهیه و پیاده سازی کنیم که در سال های اخیر
به ما کمک کرد گام های خوبی در این عرصه برداریم .این
مدل به ما می گوید پیاده سازی بانکداری اسالمی الزاماتی
دارد و ان هم منطبق بودن تمام عملیات با موازین شرعی
است ».وی در ادامه افزود« :باش��گاه مشتریان کلیدی در
بانک مهر اقتصاد با این رویک��رد وجود دارد که توجه خود
را به مشتری ،اصالت گرایانه داشته باشد نه ابزار انگارانه.
همه عزی��زان می دانند اگر ن��گاه ما به مش��تری ابزاری
باش��د ،او نیز به بانک نگاه ابزاری خواهد داشت ».محمود
همت ابادی ،مدیر کل امور ش��عب ته��ران بزرگ به عنوان
میزبان ،نیز ضمن خیر مقدم به تمامی مدعوین ،با اشاره به
فعال بودن بخش زیادی از صنایع تولیدی در تهران بزرگ
گفت« :قلب مالی و اقتصادی کشور در تهران می تپد و ما
نیز با درک اهمیت این بخش از بازار ،با داشتن بیش از 700
هزار نفر مشتری ،برنامه ویژه ای برای توسعه قابلیت ها و
توانمندی های خود در تهران ب��زرگ داریم ».وی ضمن
اش��اره به مطالعه بازار بانکی تهران در پنج س��ال اخیر با
همکاری مدیران ارش��د و مش��اوران دفتر مرکزی افزود:
«این تحقیقات علمی درک بس��یار عمیق��ی در خصوص
نیازها و انتظارات مش��تریان کلیدی ایجاد کرده اس��ت و
با اس��تفاده از این اطالعات تغییراتی نیز در سیستم شعب،
روش های ارائه خدمات به مش��تریان و سبد محصوالت
ایجاد شده و یا در دست تهیه است ».همت ابادی در ادامه
گفت« :مش��تریان کلیدی تهران ب��زرگ ،نقش اصلی و
محوری را در تحقق اهداف و راهبردهای کالن موسس��ه
ایفا می کنن��د و ما خود را مکلف می دانیم ک��ه با نگاه ویژه
نسبت به شناس��ایی و رفع نیازهای این گروه از مشتریان
اقدام نمایی��م ».در ادامه همایش مهن��دس تهرانی صفا،
مدیر عامل شرکت بازرگانی پتروش��یمی به عنوان نماینده
مدعوی��ن همایش با ابراز خرس��ندی از اغ��از همکاری با
موسس��ه و نوید مقاومت فرزندان انق�لاب در بخش های
مختلف صنعت گفت« :مس��ائل تحری��م و حکم هایی که
از ان س��وی مرزها صادر می ش��ود به طور قطع هیچ گونه
تردی��دی در اراده و ایس��تادگی ای��ن فرزن��دان به وجود
نخواهد اورد و ادامه فعالیت انها همواره با استواری هرچه
بیش��تر ادامه پیدا می کند ».وی ضمن ارائه امار تولیدات
پتروشیمی در قبل و بعد از انقالب در ایران اسالمی افزود:
«موتور محرک این صنعت بانک ها هستند .بانک ها باید به
واقع در خدمت صنعت باشند .اگر این اتفاق بیفتد به عنوان
صنعت مادر قطعا صنایع پایین دس��تی نیز شکوفا خواهند
شد و ش��اهد رونق اقتصادی در بخش های مختلف مانند
نیروی کار و ارزش اف��زوده ای که در ای��ن صنعت وجود
دارد خواهیم بود ».تهرانی صفا با اشاره به صادرات حدود
15میلیون تن از محصوالت پتروشیمی از ایران به سراسر
دنیا افزود« :موسسه مهر که در اینده به بانک مهر اقتصاد
تبدیل خواهد ش��د می تواند نقش تعیین کننده ای در این
صنعت داشته باش��د .الزم به توضیح است در این همایش
اقای عبدالله��ی ،معاون امنیتی وزیر کش��ور ،اقای براتلو،
معاون اس��تاندار تهران ،اقای نایبی فرماندار تهران ،اقای
دکتر عزیزی ،رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس و تعدادی
از ورزش��کاران نیز حضور داش��تندg».
کمیته عالی نظام اراستگی در بانک انصار تشکیل شد
کمیته عالی نظام اراس��تگی بانک انص��ار با معرفی
اعضا فعالیت رس��می خ��ود را ش��روع کرد .ب��ه گزارش
اداره کل تبلیغات و اطالع رس��انی بانک انصار ،مس��ئول
کمیته عالی نظام اراس��تگی بانک با اع�لام این مطلب،
افزود« :نظام اراس��تگی(پنج اس) ،موثرترین رهیافت در
س��اختمان عملیات اصالحی و بهبود بهره وری ش��ناخته
شده و اجرای اصول ان موجب اس��تفاده بهینه از سرمایه
نیروی انس��انی و زمان انجام کار ،کاه��ش وقفه کاری،
پیش��گیری از ح��وادث ،افزای��ش کارای��ی و در نهای��ت
سوددهی بیشتر می شود ».ابراهیم ش��یخ زاده با اشاره به
مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران اعالم کرد
واگذاری اینترنت با سرعت دو مگابیت بر روی سیم مسی
حسینی پیشنهاد کرد
مابه التفاوت ارز دولتی به ریال برای حمایت از صادرکنندگان
«تک نرخی شدن نرخ ارز از سوی دولت و
حذف ارز دولتی ضمن به همراه داشتن اقتصاد
سالم رانت ها و فس��ادها را از بین خواهد برد».
دکتر حیدر مس��تخدمین حس��ینی ،مدیر عامل
موسس��ه اعتباری با بی��ان این مطل��ب اظهار
کرد « :تک نرخی ش��دن ن��رخ ارز بای��د همراه
ب��ا هدفمندی یارانه ه��ا اجرایی می ش��د ،اما به
فراموشی سپرده شد و در این بین اختالف نرخ
ارز مرجع با نرخ بازار مشکالتی را به وجود اورد».
وی با بیان اینکه سال هاست نرخ ارز واقعی را شاهد نبوده ایم ،گفت « :از سال 89که فرایند
اقتصادی به گونه ای شد که باید سیاست مناس��بی برای ارز پیش بینی می کردیم اما این کار
انجام نشد و موجب شد که اقتصاد کشور با دو نرخی و سه نرخی بودن ارز مواجه شود ،در این
بین هزینه های زیادی پرداخت شد ».حس��ینی اظهار کرد« :در اقتصاد تک نرخی قیمت ارز،
رانت و فساد دیگر جایگاهی ندارد و کمتر کارشناس اقتصادی را سراغ داریم که به تک نرخی
بودن ارز اعتقاد نداش��ته باشد ».مدیر عامل موسسه اعتباری توس��عه خاطرنشان کرد « :ارز
تک نرخی سالمت اقتصادی ما را نشان خواهد داد و در کنار ان می توانیم به گونه ای دیگر و
با مکانیزم شفاف تولیدکنندگان و صادرکنندگان متقاضی ارز ارزان تر را حمایت کنیم ».وی
گفت« :در این راستا بانک مرکزی می تواند برای حمایت از صادرکنندگان و تولیدکنندگان
مابه التف��اوت نرخ ارز دولتی را ب��ه صورت ریال به انه��ا بدهد ،چرا که در ای��ن بین برخی از
صادرکنندگان و همچنین تولیدکنندگان از اختالف قیمت ارز دولتی با ارز ازاد سوءاس��تفاده
کرده و گاهی با تبانی با خریداران در خارج از کشور قیمت ارائه شده را باالتر عنوان کرده اند
تا مابه التفاوت ان را به صورت ارز دولتی دریافت کنندg ».
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره138
مدیر رواب��ط عمومی ش��رکت مخابرات
ایران از واگذاری اینترنت با سرعت دو مگابیت
بر روی سیم مسی توسط این شرکت خبر داد
و اع�لام کرد« :ام��کان حضور ش��رکت های
PAPبرای عرضه سرویس در این بازار وجود
دارد ».داوود زارعیان با اشاره به اینکه فعالیت
و سرمایه گذاری بر روی سرویس های ارزش
اف��زوده از جمله اهداف مخابرات اس��ت که از
س��ال های گذش��ته روی ان اقدامات��ی انجام
شده ،اظهار داش��ت« :مخابرات عالوه بر توجه به این هدف ،واگذاری سرویس ADSLرا
در دستور کار خود قرار داده است و قصد دارد مشترکان خود را در این حوزه افزایش دهد».
وی با تاکید بر اینکه مخاب��رات بحث تعامل با ش��رکت های PAPرا دنبال می کند ،گفت:
«این شرکت برای واگذاری سرویس کل بازار اینترنت پرسرعت را نمی خواهد و قصد دارد
تنها به اندازه س��هم خود در این حوزه فعالیت کند .زارعیان خاطر نش��ان کرد« :در شرایط
حاضرحدود یک میلیون و 600هزار پورت توسط شرکت مخابرات ایران نصب شده و 940
هزار پورت نیز واگذار شده است ».مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران تصریح کرد:
«هم اکنون مخابرات در چن��د نقطه به صورت پایلوت واگ��ذاری اینترنت روی فیبر نوری
را اغاز کرده است .شرکت مخابرات ایران نزدیک به دو س��ال است که در زمینه واگذاری
اینترنت پرسرعت در کش��ور فعالیت می کند ،این درحالی اس��ت که پیش از این مسئوالن
شرکت مخابرات ایران از واگذاری ADSLبه 10درصد مشترکان تلفن ثابت کشور -معادل
واگذاری 2/5میلیون پورت پرسرعت اینترنت -تا پایان سال گذشته خبر داده بودند تا توسعه
اینترنت پرسرعت روند سریعتری به خود گیردg.
سود افرینی زودبازده نظام اراس��تگی گفت« :هدف نظام
اراس��تگی(پنج اس) ،صرفا معطوف به ش��رایط محیطی
و چیدمان داخلی نیس��ت ،بلکه عوامل��ی همچون اصول
ارگونومی ،جلوگیری و کاهش فشار عصبی و تنش ،ایمنی
و بهداشت را نیز مورد توجه قرار می دهد ».مسئول کمیته
عالی نظام اراستگی در خصوص اجرای این طرح در بانک
انصار ابراز امی��دواری کرد« :با توجه ب��ه معرفی اعضای
کمیته نظ��ام اراس��تگی در بانک و تدوین دس��تورالعمل
اجرایی مربوط��ه ،اثرات مثب��ت ان ب��ه زودی در عرصه
خدمت رسانی به مشتریان بیش از پیش نمایان شودg ».
مدیر عامل بانک تجارت اعالم کرد
تعادل در بازار ارز با راه اندازی سازوکار گواهی ارزی
مدیر عامل بانک تجارت گفت« :با راه اندازی گواهی
ارزی و سازوکاری که برای ان در نظر گرفته می شود بازار،
یک گام به نرخ تعادلی نزدیک می شود .محمد رضا رنجبر
فالح در جمع خبرنگاران اظهار داشت« :با راه اندازی گواهی
ارزی و سازوکاری که برای ان در نظر گرفته می شود بازار،
یک گام به ن��رخ تعادلی نزدی��ک می ش��ود ».وی افزود:
«با راه ان��دازی این بازار م��وازی ،قیمت ارز در ب��ازار ازاد،
وابسته به عمق بورس ارز و تعداد عرضه کنندگان ارز در ان
خواهد بود .مدیر عامل بانک تجارت در خصوص سیاست
بانک مرکزی ب��رای افزایش نرخ ارز مرج��ع گفت« :نرخ
ارز مرجع فعلی ب��ا نرخ تعادلی اقتص��اد فاصله زیادی دارد
و هدف از حف��ظ این نرخ کنترل قیمت کاالهای اساس��ی
اس��ت ،اما بخش دیگر مناب��ع ارزی باید به س��مت قیمت
تعادلی حرکت کند ».وی در پاسخ به این سوال که ایا نرخ
تعادلی در س��طح 1500تا 1600تومان خواهد بود ،گفت:
«عرضه و تقاض��ا این ارقام را تائید می کند و خوش��بختانه
اگر ای��ن نرخ محقق ش��ود واردات کاه��ش و انگیزه های
ص��ادرات کاال افزایش می یاب��د که این مس��ائل موجب
ایجاد ش��رایط با ثبات اقتصادی خواهد شد ».وی در پاسخ
به س��وال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه در صورت افزایش
قیمت ارز مرجع به این نرخ ،ارز در بازار ازاد تعدیل خواهد
شد ،اظهارداشت« :س��هم نرخ مرجع از بازار ارز به حداقل
ممکن خواهد رس��ید و تنها جنبه حمایتی خواهد داش��ت
نرخ ارز در بازار ارز باید ش��کل بگی��رد ».مدیر عامل بانک
تجارت تاکید کرد« :در صورتی که نرخ ارز مرجع افزایش
یابد قطعا شاهد نوس��انات کمتری در این بازار خواهیم بود.
وی افزود« :بازار ارز به صورت بازار اتی یا س��لف نیس��ت،
بلکه ارز به صورت نقدی مورد معامل��ه قرار می گیرد ».وی
در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند هدف از اجرای این
سیاست افزایش درامد دولت و صادرکنندگان است ،گفت:
«کشور ما به دلیل درامدهای نفتی دولت عرضه کننده عمده
ارز اس��ت ،اما در بس��یاری از کش��ورها دولت عرضه کننده
ارز نیس��ت و صادرکنندگان از محل ص��ادرات ،ارز عرضه
می کنند .رنجبر فالح با بیان اینکه در طول س��ال ها س��هم
دولت از اقتصاد و درامدهای ارزی زیاد بوده است ،ادامه داد:
«در س��ال های اخیر شرایطی فراهم ش��ده است که بخش
خصوصی ب��ه جایگاه واقعی خود نزدیک می ش��ود ».وی با
بیان اینکه این بازار معامالت ارزی باید عمق داش��ته باشد،
گفت« :با تدوی��ن ضوابط و مقرراتی ک��ه صادرکنندگان را
موظف به ارائه ارز به این بازار جدید باش��ند و متقاضیان ارز
هم نیاز خود را از این بازار تامین کنند ،قطعا شاهدثبات بازار
ارز خواهیم بودg ».
87
پیام مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو
به مناسبت روزخبرنگار
مهن��دس نجم الدی��ن ،مدیرعام��ل گ��روه صنعتی
ایران خودرو در پیامی به مناس��بت روز خبرنگار ،این روز
را به تمامی خبرن��گاران و فعاالن عرصه اطالع رس��انی
کش��ور تبریک گف��ت .در این پی��ام امده اس��ت« :تولید
اطالع��ات در جامعه کنونی ایران ،مهم ترین زیر س��اخت
تصمیم سازی های هوش��مندانه و نظارت مستمر بر نحوه
اجرای انهاس��ت ،بدی��ن ترتیب نش��ر اطالع��ات ،چراغ
پرفروغی است که د راه درست بالندگی و پیشرفت روشنی
می بخشد ».وی از رسانه ها خواست ضمن هدایت افکار و
تامین مصالح عمومی در مورد اهمیت تولید ملی و حمایت
از ان به تبیین موضوعات مربوط ب��ه صنعت بپردازند .در
قسمتی دیگر از این پیام امده است که «امروزه در عصری
که به حق به نام ارتباطات نامگذاری ش��ده است ،رشد و
توسعه جوامع مس��تلزم حضور مس��ئوالنه خبرنگاران در
عرصه اگاهی رسانی به مردم اس��ت .انان عالوه بر ایجاد
جریان سالم گردش اطالعات در درون جامعه ،می توانند با
کارکرد شایسته شان در راستای شکوفایی و اعتالی جامعه
ایفای نقش نمایند .انان که مس��اعی شان ،همواره بر این
اصل اس��توار بوده که با پاکی و صداقت در گفتار و رفتار و
تعهد ،صراحت و ش��جاعت در همه زمینه ها گام برداشته
قائم مقام ایران خودرو خبر داد
و در جای��گاه انتق��اد ،منصفانه عمل ک��رده و امانت داری
را که از اص��ول اجتناب ناپذی��ر این حرفه اس��ت ،رعایت
نمایند .گرامیداش��ت مقام و منزلت خبرن��گاران که نقش
مهم و اساسی در راس��تای ارتقا و پیوستگی های فکری،
فرهنگی و همدل��ی جامعه دارند ،فرصت مغتنمی اس��ت
تا در تقارن ای��ن روز فرخنده با بهتری��ن روزهای خداوند
یعنی ایام پربرکت م��اه مبارک رمض��ان ،روز خبرنگار را
بر تمام دس��ت اندرکاران و پیشگامان عرصه اطالع رسانی
صمیمانه تبریک عرض نمایم .برای تمام خبرنگارانی که
با رعایت اخ�لاق حرفه ای و لحاظ مصال��ح و منافع ملی،
سخت کوش��انه در جهت تنویر افکار عموم��ی و انعکاس
صحیح ،جامع و درست رویدادها ،به منظور تحقق اهداف
عالی نظام مقدس جمهوری اس�لامی یاری گر مسئوالن
هستند ،سعادت و سربلندی مسالت می نمایمg ».
مسئول پروژه ایموبالیزر سایپا:
سرقت خودروهای ایموبالیزری در حالت عادی غیرممکن است
موتورهای TU 5در استانه خودکفایی
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره138
قائم مقام مدیر عامل ای��ران خودرو درکیفیت
و توس��عه محصول گفت« :خودکفای��ی موتورهای
کم مصرف TU 5ب��ه 90درصد افزای��ش یافته و
به زودی به ص درصد می رس��د ».جواد س��لیمانی
افزود« :موتور TU 5در برنامه پنج س��اله راهبردی
قوای محرک��ه ایران خ��ودرو جای��گاه مهمی دارد
و ب��ه همین دلیل تعمیق س��اخت داخ��ل قطعات و
مجموعه های ان در دس��تور کار اس��ت .وی با اش��اره به روند فزاینده داخلی سازی موتور
TU 5در سه س��ال اخیر گفت« :به دنبال تحقق 90درصد س��اخت داخل در این موتور ،با
برنامه ریزی مدون و مش��ارکت زنجیره تامین در اینده بس��یار نزدیک به خودکفایی کامل
می رسد .او تولید ساالنه بیش از 352هزار دس��تگاه موتور TU 5و مدیریت کاهش قیمت
تمام شده ان را از عواملی دانست که دستیابی به خودکفایی کامل ان را ضرورت می بخشد.
قائم مقام مدیر عامل ایران خودرو تصریح کرد« :تجربه 40سال تولید موتور در ایران خودرو
همراه با برنامه ریزی و بهره گیری از دانش متخصصان ایرانی در سال های اخیر ،خودکفایی
کامل در تولید موتورهای OHV، OHVGو XU 7را در پی داش��ته و با توجه به طراحی و
س��اخت موتور EF7به عنوان اولین موتور ملی ،تمامی قطعات این موتور نیز ساخت داخل
است ».وی از نصب موتورهای EF 7و TU 5روی رانا به عنوان دومین خودروی برند ملی
ایران خودرو در سال حمایت از تولید ملی و سرمایه ایرانی خبر دادg.
مس��ئول پ��روژه تجهی��ز خودروه��ای پراید و
ایک��س 100گروه خودروس��ازی س��ایپا به سیس��تم
ایموبالی��زر ،با اش��اره به اس��تفاده س��ایپا از س��امانه
ضدسرقت بسیار جدید و پیشرفته ،از غیر قابل سرقت
بودن این خودروها به صورت ع��ادی خبر داد و گفت:
«بدون داشتن س��ویچ اصلی امکان روش��ن کردن و
حرک��ت دادن خودروهای مجهز به این س��امانه ضد
سرقت وجود ندارد ».وحید اربونی افزود« :ازمایش های زیادی توسط مهندسین و کارشناسان
فنی سایپا و همچنین کارشناسان پلیس اگاهی روی خودروهای سایپا که مجهز به سیستم ضد
سرقت هستند ،انجام ش��ده و تمامی انها نش��ان دهنده ایمنی باالی این محصوالت در مقابل
سرقت های عادی اس��ت .وی اظهار کرد« :سایپا از یک س��امانه مدرن و به روز ضد سرقت در
محصوالت خود استفاده می کند که همزمان روی بس��یاری از خودروهای مدل باالی جهانی
نصب شده و سیستم هوشمند ان غیر قابل هک شدن اس��ت ».وی یاداور شد« :این سامانه در
مقابل سرقت یک خودروی خاموش و یا سرقت بدون سویچ اصلی بسیار مقاوم بوده و ازمایشات
ثابت کرده بدون در اختیار داشتن کلید اصلی امکان روشن کردن خودروهای مجهز به سیستم
ایموبالیزر وجود ندارد ».او در خاتمه خاطرنشان کرد« :گروه خودروسازی سایپا با هدف افزایش
ایمنی و ارتقای استاندارد خودروی پراید از سال 1385نصب سیستم ضد سرقت روی این خودرو
را اغاز کرده و هم اکنون تمام
ی محصوالت تولیدی ایکس 100مجهز به ایموبالیزر هستندg».
پیام تبریک مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا
به مناسبت روز خبرنگار
ممهن��دس نعم��ت اهلل پوس��تین دوز ،مدیرعام��ل
گروه خودروس��ازی س��ایپا در پیامی ضمن گرامیداش��ت
یاد و خاطره شهید واالمقام محمود صارمی ،روز خبرنگار
را به تالشگران عرصه خبر و اطالع رسانی تبریک گفت.
88
پوستین دوز در این پیام اورده است« :هفدهم مرداد ماه به
یاد خبرنگار ش��هید «محمود صارمی» به نام روز خبرنگار
نامگذاری ش��ده ت��ا فرصتی مغتنم باش��د ب��رای تجلیل
از خدم��ات و زحمات همه خبرن��گاران متعهد و دلس��وز
کش��ورمان که با تیغ قلم خویش به نبرد با سفیران یاس و
دروغ و تباهی برخاسته و پا به کارزار جنگ نرم با دشمنان
انقالب اس�لامی نهاده اند ».در قس��مت دیگ��ری از این
پیام امده است« :بی شک رشد و توس��عه فرهنگی جامعه
مس��تلزم عزم جدی خبرنگاران در اگاهی رسانی به مردم
است و خبرنگاران راهیان وادی اگاهی و راویان عشق و
ازادی و نیک اندیش��ان بلند نظر عرصه اطالع رس��انی اند.
امید اس��ت با همدلی و همکاری بیشتر در اطالع رسانی و
انعکاس واقعیات شاهد تعالی ،ابادانی و توسعه همه جانبه
و روزافزون کشور عزیزمان باشیم .اینجانب به نمایندگی
از ط��رف کارکنان و کارگران گروه خودروس��ازی س��ایپا
ضمن گرامیداش��ت یاد و خاطره ش��هید واال مقام محمود
صارم��ی و تمامی ش��هدای عرصه خبر و اطالع رس��انی
با قدردانی از تالش ها و زحمات ارزشمند اصحاب رسانه،
این روز را به همه خبرنگاران خدوم و تالشگر که خالصانه
و صادقانه با قل��م خویش در راس��تای ارمان های واالی
امام راح��ل(ره) ،منویات مقام معظم رهبری و پیش��رفت
میهن اس�لامی خدمت می کنند ،تبری��ک گفته ،توفیق و
س��ربلندی روزافزون هم��گان را از درگاه خداوند متعال
مسالت می نمایمg ».