ماهنامه مثلث شماره 151
ماهنامه مثلث شماره 151
نجفییاخاتمی؟
رقابت میان طرح هاشمی و طرح موسوی خوئینی ها
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاه ویکم 28/ابان ماه 88/1391صفحه2000/تومان
گفت و گو با محمد ش�ریعتمداری درباره
نامزدیخاتمیوهاشمی
رابطهایران-امریکا
ناگفته هایدولتاصالحات
اهل این نیستیم کاندیداتوری در انتخابات شغلم باشد
احتمال اینکه هاشمی و خاتمی نامزد شوند را کم می دانم
اگر گزینه های کاریزماتیک نامزد نشوند
حضورم در انتخابات محتمل است
رابطه با امریکا در شرایطی قابل بحث است که بتوانیم
صحنه بازی را تغییر دهیم و از شرایط گرگ و میش خارج شویم
میل به مذاکره به جای تنش؟
اوباما چگونه به مسائل ایران می اندیشد
شبح چپ گرایی در حال گشت و گذار است
انتخاب اوباما؛ جامعه امریکا به چه سمتی می رود؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
طرح دولت وحدت ملی
سیاسی و تبلیغاتی است
علیرضا زاکانی در گفت وگو با مثلث
هاشمی اولینگزینه دولت وحدت ملی
گفت وگو با
علی عسگری درباره طرح دولت ائتالفی
کفاشیان می رود؟
علی کفاشیان درگفت وگو با فرزندش
گفت وگو
payamak@mosalas.ir
lم ی خ واهید از رئی س جمهور چه بپرسید؟ کشورمان با
این همه مشکل روب ه روست و شما اینگ ونه وقت مجلسی را
که هر دقیقه ان میلیون ها تومان هزینه دارد ،هدر م ی دهید؟
سیاس ی بازی تا کی؟
l
مطلب اصغرزاده -58اصغرزاده 91عالی بود.
lسالم .باید در مورد نحوه نظارت درست بر سازمان ها
و ...از رئی س جمهور پرسید .سپاس
021-88171506-8
lبا سالم! راستی از اقایان اختالس کننده عزیز دال سین،
الف میم ،شین ر ،کاف و ...چه خبر؟ ما چهره مبارکشان را
ندیدیم!
lدرباره امیرکبیر ب ه طور مس��تقل مطالب ویژه ای منتشر
کنید.
lوقتی نمایندگان چ راغ س��بز را به وزیر اقتصاد نش��ان
دادند ،وضع اقتصاد مملکت از این بهتر نم ی شود.
ی اس��ت؟
lای��ا بروج��رد از اس��تان خ راس��ان رض��و
شماره148قسمت تک رار تاریخ صفحه15
مثلث :بابت این اش��تباه عذرخ واهی م ی کنیم .با تش��کر از
دقت ش��ما ،این شهر مرکز شهرستان بروجرد از ت وابع استان
لرستان است.
lزمان شروع هدفمندی یارانه ها رئی س جمهور فرمودند
که رس��یدن به قیمت واقعی کاالها پنج سال زمان م ی برد.
تازه ق رار بود که اب توی دل مردم تکان نخورد .عجب! هر
دم از این باغ بری م ی رسد.
lمتاس��فم که مطهری و همفک رانش نظرس��نجی و رای
مثب��ت م��ردم ب رای س��وال از رئی س جمهور را ب��ه نفع خود
مصادره و علیه رقبای خ��ود ب ه خصوص اقای حداد چماق
کرده اند ،اما نه اقای حداد و نه هی چ کس دیگر مخالف س وال
نیس��ت ،بلکه م ی گویند باید موقعی��ت و مصلحت زمانی
کشور را هم در نظر گرفت.
lس��ازمان دی وان عدالت اداری! س��ازمان بازرس��ی کل
کش��ور! مجلس محت��رم! وظیفه همه ش��ما اقتضا م ی کند
س��ازمان مدی ری��ت و ب رنام هریزی را با وظای��ف و اختیارات
قابل کنترل در تش��کیالت جدیدی راه اندازی کنید تا بیش
از ای��ن س��رمایه مملکت به هدر نرود .همگ��ی لجبازی را
کنار بگذاریم.
lط راحان س وال از رئی س جمهور ،ب ه دنبال تضعیف دولت
و تبلیغات خاصی هستند .اگر جز این بود باید طرحی ب رای
پیشرفت کشور داشتند که متاسفانه ندارند.
lدرب��اره اصالح طلبان گزارش وی��ژه ای تهیه کنید .در
شماره های گذشته فقط به گذشته انها رجوع کرده اید.
lهفت ه نامه بسیار خوب و مفیدی دارید ،اما کاش ف ونت
ان را بزرگ تر کنید ت��ا مطالعه ان ب رای خ وانندگان راح ت تر
باشد.
lس��وال از رئی س جمه��ور بای��د زودتر از این پرس��یده
م ی شد ،نه االن که ریاست احمدی نژاد رو به اتمام است.
lچ ر ا کسی که ب ه عن وان مثال سی ب زمینی احتکار کند،
محتکر م ی شود ،اما اگر زمین و مسکن احتکار کند ،محتکر
نیست؟
lبرخ��ی نمایندگان مجلس وظایف خود را رها کرده اند
و ذره بی��ن به دس��ت ب ه دنبال ای راد گرفت��ن از دولتند .اینکه
مش��کلی را حل نخ واهد کرد .ب ه دنبال پی��دا کردن راه حلی
ب رای مشکالت مردم باشید نه فرصت سوزی.
lبلیت ه واپیما ۶۵درصد گ ران شد!مسئوالن لطفا توضیح
دهند.
lاف رین به نمایندگان مردم مشهد در مجلس که در طرح
س وال از رئی س جمهور شرکت نکردند و در واقع از فرمایشات
مقام معظم رهبری تبعیت کردند.
l
مطلب س وال در ب رابر س وال جالب بود .شماره 150
lاز مس��ئوالن تامین اجتماعی س��وال ش��ود چ را حق
بیمه از کارگر در س��ال که ۳۶۵روز اس��ت گرفته م ی شود،
اما حقوق به بیم ه گر بر مبنای ۳۶۰روز پرداخت م ی شود؟
lنماین��دگان مجل��س ک��ه ت وانای��ی طرح س��وال از
رئی س جمهور را ندارند ،چ را با طرح این موضوع ،صالحیت
خود را نزد مردم زیر س وال م ی ب رند؟!
3000411711
lاز ش��ه رام جزای��ری چ��ه خب��ر؟ از داخل زن��دان بر
قیم ت های دالر تاثیر نگذاشته؟!
lلطفا به نمایندگان مجلس بگویید موضوع س��وال از
رئی س جمهور دیگر تک راری شده ،به چیز دیگری فکر کنند.
lتع��دادی از نماین��دگان مجلس ا ز ت��رس اینکه مبادا
جلسه س وال رئی س جمهور سال قبل تک رار شود ،م ی خ واهند
این جلسه را منتفی کنند!
lس�لام! طرح اصالح قانون انتخابات توس��ط مجلس
چیس��ت؟ ب ه طور کامل در یک مقال��ه توضیح دهید .قبال
چگ ونه بود و االن چه باید بشود؟
lدش��منان نظام ب ه دنبال ش��کافی بین م��ردم و دولت
هس��تند .مس��ئوالن محترم! نگذارید خدای ناکرده مردم به
علت گ رانی به مس��ئوالن بدبین ش��وند و خون ش��هیدان
پایمال شود.
یزنند؟ با حرف زدن درس��ت
lچ��را دارن��د مردم را دور م
نم ی شود .مس��ئوالن به بازار بروند و قیم ت ها را با چند سال
پیش مقایسه کنند تا بفهمند چه فشاری بر مردم وارد م ی شود.
lب ا توج��ه ب��ه این همه ثروت خدادادی که در کش��ور
داریم ،باید طوری مدی ریت کنیم که از یک طرف مردم ،رفاه
و اس��ایش حاصل از ان را در زندگی خود احساس کنند و
از طرف دیگر شرمنده نس ل های اینده نشویم.
l
سالم ،چ را خبرهای ورزشی بان وان را نم ی نویسید؟
lایا انهایی که ب رای رقابت انتخاباتی سال اینده «رنگ»
مش��خص م ی کنند ،نم ی دانند که این کار تقلید از س��بک
و فرهنگ غ ربی اس��ت و راجع به پرهیز از تقلید رفتارهای
اجتماعی غ ربی منافات دارد؟
lخ واهش م ی کنم مطلبی در خصوص ش��وراهای حل
اختالف بنویس��ید تا به مش��کالت مردم س ریع تر رسیدگی
کنند.
lح��دود ۸۰درصد مردم در نظرس��نجی ب رنامه «دیروز،
ام��روز ،فردا» م وافق طرح س��وال از رئی س جمهور ب ه صورت
علنی بودند .این موضوع چه معنایی دارد؟
lعجیبه که کتاب ها و CDهای ش ریعتی صدبار تکثیر
میشه ولی از استاد سخن فخ رالدین حجازی حتی یک CD
تو بازار نیست؛ شما تا حاال به این قضیه فکر کردید؟
موضوع هفته:
مخاطبان عزیز م ی توانند نظر خود را
ب رای انتشار ارسال کنند.
نظ رتان درمورد مناظره های تلویزی ونی
چیست؟
شور عاشورا
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
حکومت ایده ال اسالمی
ی را مثل حضرت امیر
وضع ش��خص اول کش��ور اس�لام
ـ س�لاماللهّ علیه ـ ش��خص اول ب��ود ،و دایره ام��رش هم از
حجاز ت��ا مصر ،تا ایران ،تا عراق ،س��وریه و همه این جاهایی
که در اینجاس��ت ،و یک مقداری ه��م از اروپا ،در عین حالی
که اینطور بوده اس��ت معذلک وضع زندگیاش انطور بوده.
یعنی جوری بوده اس��ت که برای دیگران قابل تحمل نبوده.
خودش هم میفرماید که ش��ما ق��درت بر ای��ن ندارید؛ به
خبرنامه
12 - 29
دعوت به پاستور
ژنرال در دام
به این زندانی زیاد امتیاز دادیم
حاشیه های یک پرونده
نقد و نظر
30 - 36
اب ،اب ،اب ...کجا بود؟
ما همه تهرانی مقدم هستیم
عصرملت ها
زمین هایی پر از مین
سانترالیسممرکزی
سیاست
38-53
گفت وگو با محمد شریعتمداری
چرخش به سوی خاتمی
نجفی یا خاتمی؟
باید از هاشمی و خاتمی عبور کرد
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاهویکم 28/ابانماه 88/1391صفحه2000/تومان
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
گفتوگو با محمد ش�ریعتمداری درباره
نامزدیخاتمیوهاشمی
رابطهایران-امریکا
ناگفتههایدولتاصالحات
سردبیر :سعید اجورلو
عکس جلد :امیر طالیی
اهلاین نیستیم کاندیداتوری در انتخابات شغلم باشد
احتمال اینکه هاشمی و خاتمی نامزد شوند را کم میدانم
اگر گزینههای کاریزماتیک نامزد نشوند
حضورم در انتخابات محتمل است
رابطه با امریکا در شرایطی قابل بحث است که بتوانیم
صحنه بازی را تغییر دهیم و از شرایط گرگ و میش خارج شویم
میل به مذاکره به جای تنش؟
اوباما چگونه به مسائل ایران می اندیشد
شبح چپگرایی در حال گشت و گذار است
انتخاب اوباما؛ جامعه امریکا به چه سمتی می رود؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
نجفی یا خاتمی؟
رقابت میان طرح هاشمی و طرح موسوی خوئینی ها
طرح دولت وحدت ملی
سیاسی و تبلیغاتی است
علیرضا زاکانی در گفت وگو با مثلث
هاشمی اولین گزینه دولت وحدت ملی
گفت وگو با
علی عسگری درباره طرح دولت ائتالفی
کفاشیان می رود؟
علی کفاشیان در گفت وگو با فرزندش
شماره پیامک3000411711 :
اینط��ور زندگی قدرت نداری��د .لکن من را اعان��ت کنید به
تقوا .یک حاکمی که سعه مملکتش ان است ،وقتی که شب
میشود ،شبش انطور است .وقتی میرود دنبال خانههایی
که بیبضاعت هس��تند .در یک نقلی است که ایشان تشریف
بردن��د در یک خانهای ک��ه چند تا بچه بودند و پدرش��ان را
از دس��ت داده بودند ،ایش��ان رفتند بچهها گریه میکردند،
رفتند و نوازش کردند ،و یک چیزهایی مثال بهش��ان دادند و
پرس��تاری کردند .و ان اخر که میخواستند [خداحافظی]
بکنند ـ در نقل هست که ـ بنا کردند یک جور صدایی کردند
که بچهها را بخندانند .فرمودند م��ن وقتی امدم اینها گریه
میکردن��د ،و م��ن میل دارم ح��اال که م��یروم اینها خنده
بکنند .این یک حاکمی [اس��ت] که سیر حکومتش از حجاز
تا مصر و ترکی��ه و همه این جاها تح��ت فرمانش بوده ،و ان
وضع زندگیاش که یک پوس��تی ـ به حسب نقل ـ داشتند،
خودشان و حضرت زهرا ـ سالماهلل علیها ـ شب این را زیرشان
میانداختند روی��ش میخوابیدند ـ فردا هم ـ روز هم علوفه
را میریختند برای شترش��ان .این وضع حاکم و سردارهایی
که در همان وقت سردار یک سپاهی بودند .یکی مالک اشتر.
مالک اش��تر در بازار میرفته ،در کوچه میرفته یک کس��ی
نشناخته و فحاشی بهش کرده است ـ به حسب نقل ـ این است
که وقتی که رد شد یک کسی بهش گفت تو این را شناختی؟
گفت نه .گفت او مالک اش��تر بود .وحشتناک دوید دنبالش.
دید رفته توی یک مس��جدی .رفت عذرخواهی بکند که من
چطور نشناختهام .ایشان فرمودند که من امدم برای تو دعا
کنم اینجا .یک همچو تربیتی در اسالم است که سردارهایش
اینطور و رئیسش انطور است و سپاهشان هم همان طور .اگر
عرضه بشود یک همچو حکومت عدلی که بین ان کسی که
ش��خص اول مملکت است ،و ان شخصی که در اخر مملکت
هست ،اینها فرق نیست ،بلکه رئیس مملکت زندگیاش بدتر
از انهاست .حضرت میفرماید که شاید در اطراف مملکت یک
کسی باشد که گرسنه باشد .ایشان با خودش ان گرسنگی را
میداد .در شب اخری که فردایش ایشان به شهادت رسیدند،
یعنی ضربت خوردند.
بین الملل
54 -71
روش های نرم ،برخوردهای سخت
سیاست تشدید مخاصمه برای تاخیر در مصالحه
میل اوباما به مذاکرات هسته ای به جای تنش
حاشیه علیه متن
چالش هایرئیس جمهور
دیدار
78-81
جالل ال قلم
زندگی به سبک روح اهلل
تعزیه در تهران
ورزش
72 -77
رئیس می رود؟
کفاشیان اصال ادم ساده ای نیست
کفاشیان در مصاحبه هایش خوب نیست
پدرم عاشق بارسلوناست
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :مصطفی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -شادی خوشکار خیری -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی
و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد سرخ خواه -محمد شکرالهی
انفورماتیک :شهرام رحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -هادی انباردار
سید عارف علوی -رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان
علیرضا حسن زاده -محسن صاحبی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
خبرنامه
درخبرنامه این هفته س�خنان حضرت ایت اهلل العظمی خامنه ای ،رهبر انقالب اسلامی ،در چهارمین نشست
اندیشه هایراهبردیجمهوریاسالمیدرجشدهاست.گزارشهایی دربارهطرحسوالازرئیسجمهور،استعفای
رئیسسیا،پروندهمرگیکوبالگنویس بههمراهمروررسانههاازبخش هایمختلفخبرنامهاینهفتهاست.
خبرنامه
مثلث شماره151
دعوت به پاستور
نگرانی های امریکا در بحرین
شکست در خانه
12
خبرنامه
مثلث شماره151
رهبرمعظم انقالب در چهارمین نشست اندیشه های راهبردی:
استخراج منظومه فکری اسالم در مقوله ازادی ضروری است
رهبر معظم انقالب اس�لامی با تاکید بر اینکه ما در
مقوله ازادی به دنبال شناخت نظر اسالم هستیم ،مهمترین
تفاوت میان دیدگاه اسالم و غرب درخصوص ازادی را ،منشا
و پایه بحث ازادی دانس��تند .حدود 150تن از اندیشمندان،
نخبگان ،اس��اتید حوزه و دانشگاه ،پژوهش��گران و مولفان
اثار علمی ،همراه ب��ا حضرت ای��ت اهلل العظم ی خامنه ای،
رهبر انقالب اسالمی ،هفته گذش��ته در چهارمین نشست
اندیشه های راهبردی جمهوری اسالمی ،به بحث و بررسی در
خصوص ابعاد مختلف موضوع «ازادی» پرداختند.
در ابتدای این دیدار 10نفر از صاحبنظ ران و اندیشمندان
دیدگاه های خ��ود را درباره مقوله ازادی بیان کردند .س��پس
17نفر از اساتید و پژوهشگران به مباحثه و نقد دیدگاه های
مطرح شده پرداختند.
رهبر انقالب اس�لامی در ابت��دای س��خنان خود در
این نشست ،با اش��اره به فضای عمومی کشور و مسائل و
مشکالت اقتصادی که به علت درگیر شدن استکبار جهانی
با جمهوری اس�لامی به وجود امده ،تاکی��د کردند« :طبعا
هی چ کس از دغدغه های موجود در زندگی عمومی مردم فارغ
نیست ،اما این نشس��ت به دلیل اهمیت موضوع و ب ر اساس
برنامه ریزی قبلی و به عن��وان گام��ی در پیگیری مقوالت
بلندمدت ،برگزار م ی ش��ود ».حضرت ایت اهلل خامنه ای نیاز
شدید کش��ور به تفکر و اندیش��ه ورزی در مقوالت زیربنایی
را از اهداف و علل اصل��ی برگزاری نشس��ت های راهبردی
خواندند و افزودند« :ملت ای ران که مثل رودخانه ای خروشان
در حال پیش��رفت اس��ت ،به فکر و اندیش��ه و فعال شدن
ی دارد».
اندیشه ها در مقوالت مبنایی و اساس��ی ،نیاز مبرم
حضرت ایت اهلل خامنه ای اهمیت ارتباط مستقیم با نخبگان
و زمینه سازی ب رای دستیابی به پاسخ سواالت مهم در مقوالت
بنیانی و حیات اجتماعی را از دیگر اه��داف اصلی برگزاری
نشس ت های اندیش��ه های راهبردی دانستند .رهبر انقالب،
این نشس ت ها را زمینه سازی ب رای ایجاد جریان های عمیق و
گسترده فکری خواندند و افزودند« :الزم است کار اصلی بعد
از این جلسات اغاز شود و پژوهشگران و اندیشمندان خوشفکر
حوزه و دانشگاه به مثابه چشمه های جوشنده به اندیشه ورزی
در باب مس��ائل مطرح ش��ده بپردازند .معظم له با اش��اره به
خالهای فراوان و کمبودهای محسوس در شناخت و تبیین
ابعاد مختلف مقوله ازادی در کشور افزودند« :بحث ازادی در
چند قرن اخیر در غرب نسبت به موضوعات دیگر ،مورد توجه
فراوان قرار گرفته که علت کلی ان ،حوادث و ماجراهایی است
که به برپایی نوعی توفان فکری در این مقوله در غرب منجر
شد ».ایشان« ،رنسانس ،انقالب صنعتی ،انقالب کبیر فرانسه
و انقالب اکتبر شوروی» را حوادث و عواملی اساسی دانستند
که در غرب موجب ایجاد امواج گس��ترده فک��ری در زمینه
ازادی شد .رهبر انقالب افزودند« :برخالف غرب ،ما تا پیش
از نهضت مشروطیت موقعیتی که در باب ازادی ،موج فکری
ایجاد کند ،نداشتیم که این موقعیت نیز به علت یک نقیصه
مهم یعنی تقلید روش��نفکران از تفکرات غربی ،به دستاورد
خاصی در مقوله ازادی منجر نشد ».حضرت ایت اهلل خامنه ای
در همین زمینه خاطرنش��ان کردند« :هنگامی که دانش یا
انگیزه ای را از دیگران م ی گیرید اگر با تفکر و اندیش��ه ورزی
توام شود ،زایش فکری به وجود م ی اید ،اما اگر فکر و اندیشه
13
خبرنامه
خاصی را از جای��ی گرفتید و از ان تقلی��د کردید طبعا دیگر
زایشی وجود نخواهد داشت و ب راساس همین واقعیت ،تقلید
روشنفکران از تفکر غرب در باب ازادی ،باعث شد که پس از
مشروطه هیچ فکر بدیع و منظومه فکری نو ،به وجود نیاید».
رهبر انقالب با اشاره به منابع فراوانی که درباره ازادی در اسالم
وجود دارد ،افزودند« :با وجود این منابع ،امروز خالءهای فراوانی
در باب ازادی داریم که باید با تفکر و اندیشه ورزی و پاسخ دادن
به همه مسائل و س��واالت مطرح در مقوله ازادی ،به سمت
منظومه سازی حرکت کنیم ».ایشان تاکید کردند« :تحقق
این هدف ،کار جدی و تسلط بر منابع اسالمی و منابع غ ربی
را م ی طلبد ».رهبر انقالب در تبیین موضوع مورد بحث این
نشست ،خاطرنشان کردند« :منظور از ازادی ،همین معنای
متداول و رایج در محافل دانش��گاهی و روشنفکری جهان
یعنی ازادی های فردی و اجتماعی است ،نه ازادی معنوی و
سیر و سلوک ال ی اهلل ».ایشان با نقد تفکری که ازادی را رهایی
مطلق از ه��ر چیزی م ی داند ،افزودن��د« :نباید هنگام بحث
درباره ازادی ،از محدودیت ه ا ترسید ».رهبر انقالب با تاکید بر
اینکه ما در مقوله ازادی به دنبال شناخت نظر اسالم هستیم،
مهمترین تفاوت میان دیدگاه اس�لام و غ��رب درخصوص
ازادی را ،منش��ا و پایه بحث ازادی دانس��تند و افزودند« :در
اندیشه لیب رالیستی ،منشا ازادی ،تفکر انسان گرایی یا همان
اومانیسم است ،در حالی که در اسالم مبنای ازادی ،توحید به
معنای اعتقاد به خدا و کفر به طاغوت است ».حضرت ایت اهلل
خامنه ای تاکید کردند « :در دیدگاه اسالم ،انسان از همه قیود
غیر از عبودیت خدا ازاد است».
ایش��انکرامت انس��انی را از دیگر مبانی اصلی ازادی
در اسالم دانس��تند و با اش��اره به طرح بحث ازادی در منابع
اس�لامی از چهار منظر «ح��ق در قران»« ،ح��ق در فقه و
حق��وق»« ،تکلیف» و «نظام ارزش��ی» افزودن��د«« :حق»
در ق��ران به معن��ای مجموع��ه نظام مند و هدف دار اس��ت
که بر این اس��اس ،عالم تکوین و عالم تش��ریع ،هر دو حق
هس��تند و ازادی انس��ان حق اس��ت و در مقابل باطل قرار
م ی گیرد ».رهب رانقالب اسالمی ازادی از منظر حق در «فقه
و حقوق» را به معنای ایجاد توانایی مطالبه کردن دانستند و
درخصوص ازادی از منظر «تکلیف» خاطرنشان کردند« :از
این منظر ،انس��ان باید به دنبال ازادی خود و دیگران باشد».
حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در جمع بن��دی س��خنان خود در
باب «مفهوم ازادی در اس�لام» این س��وال را مطرح کردند
که باتوجه به تفاوت ه��ای بنیادین و عمی��ق موجود میان
مفهوم ازادی در اس�لام و در غرب ایا م ی توانیم در تحقیق
و پژوهش درخصوص «ازادی» به دیدگاه ها و نظ رات غربی
مراجعه کنیم؟ ایش��ان قبل از پاسخ به این س��وال ،به چند
نمونه از واقعیات ازادی در جامعه غربی اشاره کردند «ازادی
در ح��وزه اقتصادی» در ص��ورت قرار گرفت��ن در مجموعه
سرمایه داران اقتصادی و بهره مندی از امتیازات ویژه« ،ازادی
در صحنه سیاس��ی» در چارچ��وب انحصارگرایی دو حزبی
مثلث شماره151
14
و «ازادی در مس��ائل اخالقی» با بروز مفاس��دی همچون
همجن س گرای��ی ،از جمل��ه نتای��ج ازادی در جامعه غربی
بودند که رهبر انقالب اسالمی به انها اشاره کردند .معظم له
افزودند« :این موضوعات نش��ان دهنده واقعیات بس��یار بد،
تلخ ،زش��ت و در برخی مواقع ،نفرت انگی��ز در جامعه غ ربی
اس��ت که نتیجه انها هم تبعیض ،زورگویی ،جنگ افروزی
و برخوردهای گزینش��ی با مقوالت شریفی همچون حقوق
بشر و مردم ساالری اس��ت ».حضرت ایت اهلل خامنه ای تاکید
کردند« :با وجود هم��ه این واقعیات تاس��ف اور ،مراجعه به
نظ رات متفکران غربی ،ب رای پژوهش در مفهوم ازادی مفید
است زی را غرب ی ها در تدوین منظومه فکری در باب ازادی و
تضارب ارا در این خصوص ،س��ابقه زیادی دارند ».ایشان در
پایان خاط رنشان کردند« :پرهیز از نگاه تقلیدی ،شرط اصلی
مراجعه به نظ رات متفکران غرب است زی را تقلید در تضاد با
ازادی است».
در این نشست قبل از س��خنان رهبر انقالب 10 ،نفر
از صاحبنظ ران ب��ه ارائه خالص��ه مقاالت خ��ود پرداختند.
دکتر دهقان ی فیروز ابادی ،اس��تاد علوم سیاس��ی دانشگاه
عالمه طباطبایی اولین سخنران بود که چکیده مقاله خود
ب ا عنوان «ازادی اندیش��ه و منافع ملی جمهوری اس�لامی
ای ران» را ارائه کرد .وی از افزایش حمایت ملی از تصمیمات
حاکمی��ت در سیاس��ت خارج��ی و ارتقای س��طح اعتماد
میان سیاست پیش��گان و سیاس��ت پژوهان به عنوان نتایج
اندیشه ورزی ازاد در حوزه منافع ملی یاد کرد .حجت االسالم
دکتر می راحمدی ،استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی،
س��خنران بعدی این نشس��ت بود که با موض��وع «ازادی
سیاسی در قران» ،مهمترین هدف ازادی از منظر قران کریم
را تحقق توحید ،عدالت و برخورداری انسان از حق انتخاب،
حق نقد و بیان و حق تشکیل اجتماعات دانست« .مصادر
دینی ازادی و عدالت» عنوان مقاله دکتر شجاعی زند ،استاد
جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس بود .سومین سخنران
نشست اندیشه های راهبردی ،برداشت تعارضی میان دین و
ازادی را نادرست خواند و راه اصالح این برداشت را بازگشت به
ریشه های اصلی ازادی و عدالت در ادیان توحیدی دانست.
حجت االسالم دکتر یوسفی به عنوان چهارمین سخنران ،از
زاویه اقتصادی و با موضوع «ازادی اقتصادی انس��ان محور
ب ر اساس اموزه های اسالمی» به ارائه مقاله خود پرداخت .این
استاد اقتصاد اسالمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی،
با برشمردن اسی ب هایی نظیر تمرکز ثروت و قدرت و ازادی
در دست صاحبان سرمایه ،دیدگاه اسالم درباره ازادی اقتصادی
انس��ان را مبتن ی بر مش��ارکت عمومی عادالنه در «توزیع،
مصرف ،مدیریت و سود» دانست .پنجمین سخنران نشست
اندیشه های راهبردی ،دکتر برزگر ،استاد علوم سیاسی دانشگاه
عالم��ه طباطبایی بود .این اس��تاد دانش��گاه در ارائه مقاله
خود با عنوان «ازادی در الگوی س��ه گانه اسالم» به بررسی
ازادی در سه س��طح اعتقادی ،اخالقی و سیاسی پرداخت و
اثرات متقابل هریک از این س��طوح با یکدیگر را به منظور
پاسخ به شبهات ازادی غربی تبیین کرد .محدثه معین ی فر،
دانش��جوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسالمی ،سخنران
بعدی بود که به بررس��ی اثرات نظریه لیب رالیس��م در حوزه
خانواده پرداخ��ت .بحران های عمیق اجتماع��ی در غرب،
فروپاشی خانواده ،روابط ازاد و فساد جنسی ،همجن س گرایی
و تولدهای ناشناس از جمله پیامدهایی بود که در این مقاله
به عنوان پیامدهای لیب رالیزم جنس��ی بررسی شد« .جوانب
هنجارهای تلقی اس�لامی از ازادی» عنوان مقاله هفتمین
سخنران نشست بود .حجت االس�لام دکتر واعظی ،استاد
دانش��گاه باقرالعلوم در این مقاله از منظر فلسفی به بحث
ازادی پرداخت .وی نقش ازادی در شبکه مناسبات اجتماعی
را اساسی خواند و افزود« :نمادسازی ،فرهنگ سازی و شناخت
پی ش نیازها در عرصه های «سیاس��ت ،فرهنگ و اقتصاد»،
جزو لوازم ایفای این نقش است .هش��تمین سخنران دکتر
عماد افروغ ،دانشیار رشته جامع ه شناسی بود که مقاله ای با
عنوان «مفهوم ازادی و مناقشات ان» ارائه کرد .در این مقاله
با اشاره به مناقش��اتی که درخصوص مفهوم ازادی از منظر
«فلس��فی»« ،انتزاعی و انضمامی» و «انضمامی» وجود
دارد ،تعریف لیب رالیس��م از مفهوم ازادی را مورد نقد قرار داد.
مقاله بعدی با عنوان «مراتب اندیشه ازادی در تکامل بی داری
اس�لامی و هویت ملی ای ران» از طرف اقای دکتر موس��ی
نجفی دانش��یار رشته علوم سیاسی ارائه ش��د .اقای نجفی
در این مقاله با مروری بر دوره ه��ای مختلف ازادی در تاریخ
سیاس��ی ای ران به ویژه بعد از پیروزی انقالب اسالمی و رشد
ازادی در کنار مفهوم دینی ،تعریفی از ازادی در اندیشه غرب
و ازادی در اندیشه تعالی ارائه کرد .دکتر مصطفی ملکوتیان،
استاد علوم سیاسی دانشگاه ته ران اخرین سخنران بود که
در مقاله خود به «بررس��ی مقایس��ه ای مبانی اندیشه ای و
کارکردهای مفهوم ازادی در انقالب فرانسه و انقالب اسالمی
ای ران» پرداخ��ت .در این مقاله با اس��تفاده از اندیش��ه های
ش��هیدایت اهلل محمدباقر صدر ضمن بررسی مفهوم ازادی
در انقالب فرانسه و انقالب اسالمی ،تعریف انسان و مفهوم
ازادی در دو بینش ابزاری و بینش فطری مورد مقایسه قرار
ظزاده دبیر
گرفت .در ابتدای این نشست همچنین دکتر واع
نشست اندیشه های راهبردی گزارشی از ضرورت ها و مراحل
تشکیل این نشس ت ها بیان کرد و بهره گیری از نظ رات مطرح
شده در نشس ت های اندیشه های راهبردی در تدوین الگوی
اسالمی -ای رانی پیشرفت را مهمترین دستاورد نشس ت های
راهبردی عنوان کرد .هدف از نشست اندیشه های راهبردی
که سه جلسه قبلی ان با موضوع «الگوی اسالمی – ای رانی
پیش��رفت»« ،عدالت» و «زن و خانواده» برگزار شده است،
ایجاد فضای��ی علم ی – تخصص��ی ب رای اندیش��ه ورزی و
تض��ارب ارا در جهت ایج��اد گفتمان علم��ی و کاربردی و
تصمیم س��ازی درباره موضوعات «راهبردی و برنامه های
بلند مدت» استg .
گزارش
خبرنامه
مثلث شماره151
دعوت به پاستور
نمایندگاندراستانهجلسهسوالازرئیسجمهوربادعوتنامهاحمدینژادروبه روشدهاند
«یک نماینده هم مصر باشد س��وال از رئی س جمهور
انجام م ی شود»؛ این حرف اخر محمد رضا باهنر نایب رئیس
مجلس درب��اره ش��ایعات متف��اوت درخصوص س��وال از
رئی س جمهور اس��ت .حرفی که نش��ان دهنده این است که
هیات رئیس��ه به هیچ وجه قصد متوقف کردن این طرح را
ندارد.
نایب رئیس مجلس شورای اسالمی با تاکید بر اینکه
راهی ب رای پس گرفتن امضاها از طرح سوال از رئی س جمهور
وجود ندارد گفته اس��ت« :قرار شده با دولت هماهنگ کنیم
که رئی س جمهور هفته اینده یا پس از عاش��ورا ب رای پاسخ
به س��وال به مجلس بیاید ».باهنر در خصوص انتقادات به
اعالم وصول این طرح از س��وی هیات رئیس��ه مجلس نیز
گفت« :ما به وظیفه خود درباره سوال از رئی س جمهور عمل
کردیم اما مدعیان هم م ی توانند استدالل خود مطرح کنند.
ما ایی ن نامه داخلی مجلس را اجرا کردیم .البته مذاکراتی هم
با منتقدان داشتیم».
او در پاس��خ به این س��وال که چه راهکاری ب رای پس
گرفتن امضا وجود دارد گفت« :هیچ راهی وجود ندارد ،حتی
اگر هم یک نفر هم مصر به انجام س��وال باشد ،این سوال
باید انجام شود .تنها راه این اس��ت که همه امضا کنندگان
امضایشان را از این طرح پس بگی رند».
معاون احمدی نژاد :سوال به مصلحت نیست
در میان واکنش های دولت ی ها به ماجرای طرح سوال از
رئی س جمهور این محمد رضا می رتاج الدینی است که شفاف تر
از بقیه به اظهارنظ��ر پرداخته اس��ت .میرتاج الدینی با بیان
اینکه «سوال از احمدی نژاد را به نفع مصالح کشور و مسائل
اقتصادی نم ی دانیم» ،تاکید کرده اس��ت« :باتوجه به اینکه
این سوال مطرح شده ،رئی س جمهور و دولت امادگی کامل
دارد که ب رای مردم درباره مشکالت اقتصادی توضیح دهد».
دعوت احمدی نژاد از نمایندگان مجلس
در عین حال خبرگزاری فارس هفته گذش��ته با انتشار
خبری اعالم ک��رد ک��ه رئی س جمهور از عم��وم نمایندگان
مجلس ب رای شرکت در یک نشست صمیمی دعوت کرده
اس��ت .ب ر اس��اس این گزارش رئی س جمه��ور از نمایندگان
مختلف مجلس اعم از فراکس��یون اصولگرایان و رهروان
ب رای شرکت در یک جلسه غیررسمی در روز یکشنبه 28ابان
ی بین
ماه دعوت کرده است .گویا قرار است این دیدار صمیم
رئی س جمهور و نمایندگان یکش��نبه 28ابان ماه ساعت 19
برگزار شود .برخی معتقدند چنانچه این نشست برگزار شود
ممکن است نمایندگان از تصمیمشان ب رای برگزاری جلسه
سوال از رئی س جمهور منصرف شوند.
جنتی :سوال از رئیس جمهور دوستانه باشد
این واکنش ها در حالی اس��ت که ایت اهلل جنتی ،دبیر
شورای نگهبان نیز ،به موضوع طرح سوال از رئی س جمهور
اشاره کرده و گفته است« :در اینکه این موضوع حق قانونی
نمایندگان مجلس اس��ت و قانون اساسی هم به نمایندگان
چنین اجازه ای داده ،بحثی نیست و این مورد بجا و اصلش
محفوظ است ،اما در شرایط فعلی باید دید که طرح این بحث
15
چقدر به مصلحت اس��ت؟ من این موضوع را به خود اقایان
واگذار م ی کنم تا انها خودش��ان در این م��ورد فکر کنند».
ای��ت اهلل جنتی با بیان اینک��ه «باید ببینیم دش��من از این
موضوع چگونه بهره برداری خواهد کرد؛ ایا انها بحث اختالف
قوا را مطرح نم ی کنند و این موضوع دشمن شادکن نیست؟»،
خاطرنش��ان کرد« :اگر هم احیانا قرار ش��د از رئی س جمهور
دعوت شود و به مجلس بیاید ،بحث جنگ و جدال نیست،
بلکه بحث سوال است .البته معتقدم نمایندگان م ی توانستند
در جلسه غیررسمی و خصوصی سوال کنند و جواب بگی رند.
حال اگر هم م ی خواهند در جلسه علنی سوالی کنند ،اختیار
خودشان است اما باید دوستانه باشد و نباید کینه ورزی شود،
همچنین نباید خالف اخالق اس�لامی و وحدتی باشد که
یزنند».
همه ب رایش سینه م
وی با قدردانی از نمایندگان مجل��س به خاطر لبیک
به مقام معظم رهبری و تاکید بر مس��اله وحدت اظهار کرد:
«مشکل اصلی ما در حال حاضر ،مشکل اقتصادی است .این
مشکل ،مشکلی است که دشمن روی ان انگشت گذاشته و
به ما فشار م ی اورد و م ی خواهد مردم را از پای دراورد و قدرت
نظام را بشکند .بناب راین همه باید روی این مسائل فکر کنند
و مسائل حاشی ه ای را به مسائل اصلی تبدیل نکنند».
خطیب این هفته نماز جمعه ته ران با تاکید بر اینکه
«مسائل اقتصادی پیچیده ترین مسائل است» ،گفت« :اگر
اینطور نبود ،امریکا و اروپا این مسائل را حل کرده بودند ولی
انها با این همه تجربه و سابقه در این موضوع مانده اند .اگرچه
ما هم اکنون تحت فشاریم ولی خدایی که در همه جا از جمله
جنگ و صلح و تحریم ها این نظام و مردم را یاری کرده و به
دادشان رسیده است ،ان شاءاهلل اینجا هم به داد مردم برسد».
خبرنامه
مصری :سوال از رئیس جمهور پابرجاست
مثلث شماره151
اما در واکنش به ابهاماتی که برخی نمایندگان مخالف
ترئیسه مجلس با
طرح سوال مطرح کرده اند سخنگوی هیا
بیان اینکه طرح سوال از رئی س جمهور همچنان پابرجاست،
گفته است« :هیات رئیسه طبق ایی ن نامه ،طرح سوال را در
دستورکار مجلس قرار داده اس��ت ».عبدالرضا مصری که از
وزرای سابق کابینه محمود احمدی نژاد نیز بوده افزوده است:
«طبق قانون رئی س جمهور تا یک ماه اینده فرصت دارد ب رای
پاسخ به سوال به صحن علنی بیاید».
وی افزوده است« :مستندات نمایندگانی که م ی گفتند
قبل از اعالم وصول از طرح سوال منصرف شد ه بودند ،کافی
نبود؛ چراکه برخی از انها در نامه های خود ساعت 10شب را
قید کرده بودند ».مصری با بیان اینکه هیات رئیسه سوگند
خورده است که مطابق ایی ن نامه عمل کند ،خاطر نشان کرده
اس��ت« :در قانون و ایی ن نامه مصلحت اندیشی و مالحظه
در نظر گرفته نشده است؛ قانون م ی گوید با تعداد یک چهارم
نمایندگان م ی توان از رئی س جمهور سوال کرد و اگر این تع داد
ترئیسه
از نمایندگان بر امضای خود اصرار داشته باشند ،هیا
باید طبق ایی ن نامه عمل کند ».در همین رابطه یک عضو
هیات رئیسه مجلس ش��ورای اس�لامی نیز با بیان اینکه
«سوال از رئی س جمهور به قوت خود باقی است» ،گفت که
هیات رئیس��ه منتظر تعیین زمان حضور رئی س جمهور در
مجلس ب رای برگزاری جلسه در این زمینه است.
علیرضا منادی سفی دان اظهار کرده است« :رئی س جمهور
ب ر اس��اس یک ماه مهلت قانونی ک��ه در ایی ن نامه داخلی
مجلس پی ش بینی ش��ده ،از 10ابان ت��ا 14اذر فرصت دارد
پاسخگو باشد .البته هنوز هیچ پاسخی از دفتر رئی س جمهور
به مجلس واصل نشده است ،منتظریم .ایشان زمان دقیق را
اعالم کنند تا مقدمات انجام مراسم سوال را فراهم کنیم».
وی همچنین با اش��اره به انتقادات برخی نمایندگان
به هیات رئیس��ه در خصوص روند قرائت س��وال در صحن
علنی مجل��س ،تصریح کرده اس��ت« :ب��ا صحب ت هایی
که با دوس��تان داش��تیم همه ابهامات را به صورت مستند
رفع کردیم».
وی یاداور شد« :ب ر اس��اس ادله موجود ،مشخص شد
کسانی که به ما مراجعه کردند انصراف خود را از سوال به ما
یا به کسان دیگری تحویل دادند؛ بناب راین فعال سوال با 77
امضا به قوت خود باقی است ،ابهامات رفع شده و کسانی که
به ما مراجعه کردند متقاعد شدند که امضاها در موعد قانونی
پس گرفته نشده است».
روایت مدیرکل اژانس در عراق از اخرین تحوالت پرونده ایران
بغداد ،میزبان امانو
یوکیا امان��و مدیرکل اژانس بین الملل��ی انرژی اتمی
هفته گذشته به بغداد سفر کرد؛ محلی که در 23می گذشته،
میزبان نشست گروه 5+1و جمهوری اسالمی ایران برای
بررسی موضوع هسته ای ایران بود.
او در این سفر در دیداری با نوری مالکی نخست وزیر
عراق ابراز امیدواری کرد که س��ال اینده ،سال حل موضوع
هسته ای ایران باشد.
نوری مالکی ،نخست وزیر عراق نیز بر ضرورت عاری
شدن منطقه خاورمیانه از س�لاح های هسته ای و مستثنی
نشدن هیچ طرفی در این زمینه تاکید کرد.
مالکی در بیانیه ای که دفتر او پس از دیدارش با یوکیا
امانو مدی��رکل اژانس بین المللی انرژی اتمی منتش��ر کرد،
تاکید کرد« :عراق از تالش ه��ای اژانس بین المللی انرژی
اتمی برای مبارزه با گس��ترش سالح های هسته ای حمایت
می کند».
بر اساس این بیانیه ،نوری مالکی خواستار تالش برای
عاری شدن منطقه از سالح های هسته ای شد و تاکید کرد
هیچ استثنایی در این زمینه نباید وجود داشته باشد و همه را
فرا گیرد ،زیرا مستثنی شدن یک طرف سبب به راه افتادن
مسابقه هسته ای و عدم کنترل ان می شود.
16
مالکی خاطر نش��ان کرد« :ع��راق اماده اس��ت تمام
امکانات خود را به منظور حل مسالمت امیز مسائل هسته ای
که به ثبات در منطقه کمک کند ،در اختیار اژانس قرار دهد».
نخست وزیر عراق خواستار حل مسالمت امیز موضوع
هس��ته ای ایران ش��د؛ چرا که به گفته وی ،عراق بخشی از
منطقه است و از هرگونه تغییر و تحولی که در این خصوص
ایجاد شود ،تاثیر می پذیرد.
یوکیا امانو مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی از
مواضع عراق در حمایت از صلح و امنیت و عدم گس��ترش
سالح های کشتار جمعی تقدیر کرد و گفت« :امضای پروتکل
الحاقی از سوی عراق ،به مثابه پیام روشنی مبنی بر پایبندی
این کش��ور به تعهدات بین المللی و تاکید بر تمایلش برای
مبارزه با گسترش سالح های هسته ای به شمار می رود».
امانو تاکید کرد« :اژانس ب��ه کمک های عراق برای
جلوگیری از گس��ترش س�لاح های هس��ته ای نیاز دارد و
امیدواریم س��ال اینده ،س��ال حل مس��المت امیز موضوع
هسته ای ایران باشد».
امانو همچنی��ن در گفت وگو با خبرن��گاران در بغداد
گفت« :من کامال متقاعد شده ام که اژانس از امکان ایفای
نقش اصلی برای حل موضوع هس��ته ای ای��ران از راه های
سروری :سوال در این مقطع ،اشتباه تاریخی است
قائم مقام دبیرکل جمعیت رهپویان انقالب اس�لامی
گفت« :اگرچه سوال از رئی س جمهور حق قانونی نمایندگان
است ،اما مصالح کشور اقتضا م ی کرد که این سوال در این
شرایط مطرح نشود ».پرویز سروری اظهار کرد« :بعد از هشدار
مقام معظم رهبری مبن ی بر اینکه اختالفات مسئوالن اشکار
نشود و احساسات مردم از طرف مسئوالن مدیریت شود ،توقع
این بود که انها در جهت نمایش وفاق و وحدت ملی ،گام های
موثری بردارند اما هنوز چند روزی از این هشدار نگذشته بود
که ش��اهد اتفاقات اخیر بودیم که قطعا به واگرایی و فعال
ش��دن التهابات سیاسی در کش��ور و در نهایت عدم نتیجه
از این اقدام ب رای حل و فصل مش��کالت ارزی کشور منجر
م ی شود ».وی افزود« :این موضوع نه تنها زمینه را ب رای حل
مشکالت هر دو طرف فراهم نم ی کند ،بلکه فرصت زیادی از
دولت معطوف به این مسائل م ی شود و نتیجه اش این خواهد
بود که ما زمان طالیی را که م ی توانستیم با تمرکز بر موضوع
همدلی و همگرایی ب رای برداش��تن قدم ه��ای موثر صرف
کنیم ،به پسرفت و شکل دادن به فضای فرافکنی و التهابات
سیاس��ی معطوف کرده ایم ».این نماینده پیشین مجلس
مطرح شدن موضوع سوال از رئی س جمهور در شرایط کنونی
را نامناس��ب دانس��ت و تاکید کرد« :م ی توان گفت که این
بحث یک اشتباه تاریخی بود که در این مقطع انجام شد».
س��روری همچنین به ارزیابی عملکرد رئی س مجلس
در این راستا پرداخت و گفت« :ما خوشحال شدیم که رییس
مجلس اولین رئیس قوه ای بود که به مقام معظم رهبری نامه
نوشت و عنوان کرد که از هشدار ایشان اطاعت م ی کنیم ،اما
متاسفانه در عمل شاهد این بودیم که اقای الریجانی اولین
اقدام را در جهت فعال شدن التهابات سیاسی برداشتند».
قائم مقام دبیرکل جمعیت رهپویان انقالب اس�لامی
خاط رنشان کرد« :اقای الریجانی م ی توانست در پس گرفتن
امضاها موثر باشد اما متاسفانه شاهد بودیم که این اقدام رخ
نداد و به هر ترتیب برداشت من این است که اقای الریجانی
م ی توانست در این مس��یر نقش موثرتری داشته باشد و به
لغوکردن طرح سوال از رئی س جمهور بپردازدg ».
دیپلماتیک برخوردار است».
او که به همراه هوشیار زیباری ،وزیر امور خارجه عراق
در نشستی خبری سخن می گفت ،نسبت به ادامه همکاری
ایران و اژانس بین المللی انرژی اتمی ابراز خوش بینی کرد.
اظهارات او در سفر به بغداد در حالی است که او چندی
پیش ادعا کرده بود ایران اخیرا فعالیت های مش��کوکی در
سایت پارچین داشته است.
به گزارش اسوشیتدپرس ،دیده بان اژانس بین المللی
انرژی اتمی ادعا کرد ک��ه ایران در اس��تانه بازدید مقامات
اژانس از ایران که ماه اینده صورت می گیرد ،تالش می کند
یک سایت مشکوک هسته ای خود را پاکسازی کند.
اژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش خود درباره
انچه مربوط به فعالیت های مرتبط با س�لاح های هسته ای
در سایت پارچین در جنوب شرق تهران خوانده ،ابراز نگرانی
کرد.
اژانس ادعا کرده که ایران ممکن است در این سایت
هسته ای درحال انجام اقداماتی در زمینه ازمایشات انفجار
اتمی باشد.
علی اکبر صالحی ،وزیر امور خارجه ایران اما در واکنش
به اظه��ارات امانو اع�لام کرد« :پاکس��ازی اث��ار الودگی
هسته ای از نظر فنی قابل قبول نیست».
او گفت« :اثار الودگی هسته ای را نمی توان پاک کرد.
این اظهارات غیرفنی اس��ت و فقط مورد سوءاس��تفاده قرار
می گیرد».
اژانس بین المللی ان��رژی اتمی اعالم ک��رده که 13
دسامبر ( 23اذر) با ایران در تهران مذاکره خواهد کردg .
رویداد
خبرنامه
مثلث شماره151
ژنرال در دام
پترائوس از ریاست سازمان سیا
استعفا کرد
17
پس از روی کار امدن دوباره ب��اراک اوباما در دو هفته
گذشته به نظر م ی رسد که کابینه دوم او دچار تغیی رات اساسی
خواهد شد .از یک سو خبر کناره گیری هیالری کلینتون به
گوش م ی رس��د که به گفته خودش تا پایان نوامبر پس��ت
وزارت خارجه را ترک خواهد کرد و از سوی دیگر خبر استعفای
دیوید پترائوس ،رئیس سازمان س��یا و همچنین استعفای
ویلیام لین ،معاون وزیر دفاع امریکا ب��ه علت اختالف نظر
با سران کاخ س��فید به ویژه اوباما انتقادات سناتورها به علت
کوتاهی وزارت دفاع در ماجرای کش��ته شدن دیپلمات های
امریکا در بنغازی خبر از دگرگونی اساسی در ساختار کابینه
دوم اوباما دارد.
افشای ارتباط جنسی رئیس سیا
خبرنامه
دیوید پترائوس ،رئیس سازمان اطالعات امریکا (سیا)
به دلیل رابطه جنسی بیرون از زندگی زناشویی از مقام خود
استعفا کرد .این درحالی است که پیش از این از او به عنوان
کاندیدای احتمال��ی وزارت دفاع امریکا نام برده ش��ده بود.
این ژنرال چهارس��تاره ارتش امریکا که به «پادشاه دیوید»
و «جناب منضبط» ش��هرت داش��ت و از استراتژیس ت های
برجس��ته نظامی در امریکا به ش��مار م ی رفت ،به دلیل این
ارتباط نامشروع با زنی غیر از همسر خود ،از مقامش استعفا
کرد .پترائوس ک��ه پی ش تر نقش مهم��ی در پیروزی های
نیروهای امریکای��ی در کنترل اوضاع ع��راق پس از جنگ
داشت ،از اغاز قرار گرفتن در راس سازمان اطالعات مرکزی
امریکا (سیا) و به ویژه در ماه های اخیر ،با انتقادهای فراوانی
روبه رو بود تا جایی که در تابستان گذشته رسانه ها اطالعات
محرمانه ای از «جنگ پنهان» امریکا با دش��منان منتش��ر
کردند که نش��ان م ی داد یکی از ماموران سیا ب رای به دست
اوردن اعتماد اعض��ای القاعده ،خود را به عنوان تروریس��ت
انتحاری جا زده اس��ت .این در حالی است که ماجرای حمله
به کنسولگری امریکا در بنغازی و اگاهی سازمان سیا پیش
از به وقوع پیوس��تن ان ،بزرگترین انتقادی است که متوجه
پترائوس بوده و قرار است در روزهای اتی در هیات تحقیق
کنگره امریکا به ان پرداخته شود .ولی هیچ کدام از این دالیل
باعث استعفای او نشد .رئیس یکی از بزرگترین سروی س های
جاسوسی جهان درحالی که بسیاری از کارشناسان بر این باور
بودند که همزمان با انتخاب دوباره اوباما او به سمت وزارت
دفاع امریکا خواهد رسید ،به خاطر افشای مسائل اخالقی از
سمتش استعفا کرد و به احتمال زیاد خانه نشین خواهد شد.
مثلث شماره151
کشف ارتباط توسط اف بی ای
به گزارش پایگاه اینترنتی «اش��پیگل» المان ،پلیس
فدرال ایاالت متحده ،هفته ها پیش ماجرای رابطه جنس��ی
رئیس سیا با پائوال ب رادول را م ی دانس��ته ،ولی این موضوع
را پس از برگزاری انتخابات ریاس��ت جمهوری ششم نوامبر
به کمیس��یون های مربوط در کنگره امریکا گزارش کرده و
قرار اس��ت ،دلیل این دیرکرد در روزهای اینده بررسی شود.
بر پایه گزارش هایی که رس��انه های امریکا منتشر کرده اند،
کاخ سفید روز هفتم نوامبر (یک روز پس از برگزاری انتخابات
ریاست جمهوری) از سوی جیمز کلپر ،رئیس سازمان اطالعات
ملی امریکا ،در جریان امر قرار م ی گیرد و البته یک روز بعد
هم خبر به باراک اوباما م ی رسد .اندکی بعد ژنرال پترائوس در
گفت وگویی خصوصی از رئی س جمهوری امریکا م ی خواهد
با درخواست کناره گیری او موافقت کند و باراک اوباما نیز با
این درخواس��ت موافقت م ی کند .پترائوس در این باره اشاره
م ی کند که پس از ازدواجی که بیش از 27سال ادامه داشت با
برقراری رابطه خارج از چارچوب ازدواج به سرنوشت بدی دچار
شده است ،چون چنین رفتاری چه به عنوان یک همسر و چه
به عنوان رئیس نهادی مانند سیا قابل قبول نیست .باراک
اوباما با پذیرش استعفا ضمن تقدیر از «زحمات فوق العاده»
پترائوس تصریح ک��رد که تالش های پترائ��وس به عنوان
18
رئیس سازمان سیا ،س��بب ایجاد امنیت و توانمندی بیشتر
در ایاالت متحده شده اس��ت .اوباما با توجه به رابطه جنسی
پترائوس و مشکالتی که وی در عرصه زناشویی با ان روبه رو
ش��ده گفت« :فکر و دعای من همراه دیوید پترائوس است.
ب رای هر دو شما در این دوران سخت بهترین ارزوها را دارم».
دیوید پترائوس ۳۷سال پیش زمانی که دانشجوی دانشکده
افس��ری «وس��ت پوینت» بود با «هالی» ازدواج کرد .دیوید
پترائوس در نامه خود اعتراف م ی کند که «در قضاوت خود
ضعیف عمل کرده است ».در هفته های اخیر پس از حمله
به کنسولگری امریکا در بنغازی و کشته شدن دیپلمات های
امریکایی ،سازمان سیا و ریاست ان مورد انتقادات شدید قرار
گرفتند .منتقدان مدعی ش��دند که سیاس��ت اطالع رسانی
سازمان سیا پی رامون این حادثه نادرست بوده است.
در هفته اینده نیز قرار است کمیته ویژه کنگره امریکا
درباره حوادث بنغازی تشکیل جلسه دهد و طبق قرار قبلی
دیوید پترائوس باید در این جلسه توضیحاتی پی رامون کشته
شدن سفیر امریکا و سه دیپلمات دیگر در لیبی به نمایندگان
ارائه م ی داد .هنوز اطالعات زی��ادی در این خصوص ازجمله
اینکه پترائوس و این زن چه مدت با یکدیگر رابطه داشته اند
و اینکه چرا پترائوس اکنون -یعنی چند روز پس از انتخابات
ریاست جمهوری امریکا -از سمت خود استعفا کرده است،
وجود ندارد .نشانه هایی وجود دارد مبن ی بر اینکه این رابطه
نامش��روع نخس��تین بار چند ماه قبل در خالل تحقیقات
پلیس فدرال امریکا (اف ب ی ای) فاش شد .یک مقام امنیت
ملی امریکا گفت اف ب��ی ای در تحقیقات خ��ود درباره درز
اخبار که هیچ ارتباطی با این مس��اله نداش��ته است به طور
تصادفی از این رابطه نامشروع جنس��ی مطلع شد .افشای
این رسوایی جنسی پایانی ب رای کار پترائوس در دولت امریکا
خواهد بود که در جنگ ع راق نقش��ی کلیدی داشت ،زمانی
رئیس فرماندهی مرکزی امریکا بود و دوره ای نیز فرماندهی
نیروهای امریکایی و ناتو را در افغانس��تان به عهده داشت.
پترائوس تنها چهارده ماه ریاس��ت س��یا را به عهده داشت و
استعفای ناگهانی وی این دستگاه جاسوسی امریکا را با خطر
دوره ای از ب ی ثباتی روبه رو خواهد کرد.
پائوال برادول کیست؟
«پائوال ب��رادول» ،متول��د ،۱۹۷۲نویس��نده و محقق
امریکایی است که همسر «اس��کات ب رادول» ،متخصص
رادیولوژی در شهر شارلوت ایالت کارولینای شمالی امریکا
و مادر دو فرزند پس��ر اس��ت .به گزارش فارس ،ب رادول که
فارغ التحصی��ل اکادم ی نظام��ی امریکا در وس��ت پوینت
در س��ال ۱۹۹۵اس��ت در روزنامه های «نیویورک تایمز» و
«بوستون گلوب» نیز قلم م ی زند .او مدیر مرکز «جبسن»
در مطالعات ض��د ترور بوده و بعده��ا در دپارتمان مطالعات
جنگ مدرک دکترای خود را کسب کرده است .نکته اینکه او
در ارتش امریکا نیز خدمت کرده و اکنون در نیروهای ذخیره
ارتش امریکا درجه س��رگردی دارد .ب رادول چندی پیش به
بهانه نوش��تن ش��رح حال دیوید پترائوس به او نزدیک شد
«پائوال برادول» ،متولد ،۱۹۷۲
نویسنده و محقق امریکایی است که
همسر «اسکات برادول» ،متخصص
رادیولوژی در شهر شارلوت ایالت
کارولینای شمالی امریکا و مادر دو
فرزند پسر است
و در نهایت ،او با کمک «ورنون ل��وب» بیوگرافی او تحت
عنوان «همه چیز درباره تحصیالت ژنرال دیوید پترائوس»
را در ژانویه ۲۰۱۲منتش��ر کرد .روزنامه «نیویورک تایمز» به
نقل از ب رادول م ی نویس��د« :در میان م��ردان هم جزو پنج
درصد بهترین ه��ا بودم» .ب رادول بع د ها مدرک کار شناس��ی
ارشد خود را از دانش��گاه «هاروارد» گرفته و به عنوان دستیار
پژوهشی مشغول به کار شده و سرانجام در سال ۲۰۰۶با دیوید
پترائوس اشنا م ی شود .بدین ترتیب ،ب رادول از عالقه اش در
زمینه پژوهش با پترائوس سخن گفته و ژنرال نیز حاضر به
همکاری م ی شود و اینگونه زندگ ی نام ه ژنرال برجست ه ارتش
امریکا به پایان نام ه پائوال ب رادول تبدیل شده و در ژانویه ۲۰۱۲
منتشر م ی شود .به گفت ه ب رادول ،پترائوس «کار استاد راهنما
را بسیار جدی م ی گیرد ،پیشنهادهای مفصلی به دانشجویان
م ی دهد و یکایک ایمی ل ها را شخصا پاسخ م ی دهد ».منابع
خبری گزارش دادند که رابطه پترائوس و ب رادول از افغانستان
اغاز شده و ماه هاست به پایان رسیده تا او به امور شغلی خود
برسد و ب رادول نزد همسر پزشک و دو فرزندش در منطقه ای
مرفه در کارولینای شمالی برگردد.
گمانه زنی های دیگر؟
برخی م ی گویند ،هنگامی که رئیس بزرگترین سرویس
جاسوسی جهان با زنی غیر از همسر خود ،رابطه ای چنین
نزدیک برقرار م ی کند ،شاید پای س��روی س های جاسوسی
دیگر کش��ور ها در پس ماجرا باش��ند و برخی ه��م امکان
م ی دهند که خود پائوال ب رادول ب رای دسترسی به اطالعات
طبقه بندی شده ،چنین کاری کرده باشد ،ولی این ماجرا با هر
هدفی انجام گرفته ،کناره گیری دیوید پترائوس ناگزیر به نظر
م ی رسیده اس��ت؛ اما درباره اینکه پلیس فدرال از چه زمانی
در جریان رابطه ژنرال پترائ��وس با پائوال ب رادول قرار گرفته،
نظریه های گوناگونی وجود دارد .پلیس فدرال امریکا چند ماه
پیش شکایتی دریافت م ی کند از ایمی ل های تهدیدامیزی که
ادعا م ی شود پائوال ب رادول ،معشوقه ژنرال پترائوس ،نویسنده
انهاس��ت؛ انگونه که روزنامه امریکایی «واشنگتن پست»
نوش��ته ،دریافت کننده ایمی ل ها زنی اس��ت که معشوقه
رئیس س��یا احتمال م ی داده رابطه پنهانی او با پترائوس
را فاش کند ،ولی به رغم اینکه گفته م ی ش��ود این زن از
نزدیکان پترائوس اس��ت ،تاکنون هویت وی فاش نشده
اس��ت .بدین ترتیب در ش��رایطی که ش��نیده م ی شود،
ش��خص پترائوس از دو هفته پیش از اشکار شدن رازش
خبر داشته ،اف ب ی ای اعالم م ی کند که در جریان رسیدگی
به شکایت این زن ،به ایمی ل های شخصی پترائوس به پائوال
ب رادول برخورد کرده و کار شناس��ان امنیتی پلیس فدرال ،با
تایید اصالت این ایمی ل ها ،م ی گویند ایمیل شخصی رئیس
«سیا» هک نشده تا روزنامه «نیویورک تایمز» نیز با اتکا بر
پاس��خ ب��ه اظه��ارات خان��واده
هاش��می ،ارس��ال پرون��ده قض��ات
بازداش��تگاه کهری��زک ب��ه دادگاه،
دس��تگیری 47اخاللگ��ر ب��ازار ارز و
اجرای حکم عامالن انفجار تروریستی
تاس��وعای چابه��ار از مهمتری��ن
بخش های نشست خبری هفته گذشته
سخنگوی دستگاه قضا بود.
غالمحس��ین محس��نی اژ ه ای
دوشنبه گذشته در سی و نهمین نشست
سخنگوی قوه قضاییه با اشاره به بیانیه
اخیر خانواده هاشمی رفسنجانی گفت:
«خانواده اقای هاش��می چندی قبل با
صدور بیانی��ه ای چند مطلب را مطرح و
نسبت به بردن مریض از بیمارستان به
اوین و مطالب منتشر شده در رسانه ها و اقدامات بازپرسی
مطالبی را مط��رح کردند .باید بگویم که دوس��ت داریم به
هر زندانی تا جایی که ممکن اس��ت توجه ش��ود اما فراهم
کردن انچ��ه خانواده ه��ای زندانیان می خواهن��د برای ما
مقدور نیست .البته باید بگویم خیلی به این زندانی از زمان
بازداشت تا بیمارستان امتیاز داده شد ،که اگر برای ما مقدور
بود به مابقی نیز تعلق می گرفت».
دادستان کل کشور ادامه داد« :خیلی به وی امتیاز داده
شد ،اگرچه یک ماه بازداشت وی در انفرادی درست است،
ولی او با خانواده مالقات و چندین بار نیز با اعضای خانواده
تماس تلفنی داشته است».
سخنگوی قوه قضاییه در مورد گله خانواده هاشمی از
رسانه ها گفت« :صرف نظر از تعابیر فردی که متهم است و
هنوز حکمی برای وی صادر و این حکم قطعی نشده ،نباید
در رسانه ها موضوع مطرح شود البته این موضوع صرف نظر
از تعابیری است که خانواده هاش��می به کار بردند که ان را
تایید نمی کنم».
محس��نی اژه ای در م��ورد تحقی��ق از مته��م نی��ز
اظهار داشت« :متهم مدعی اس��ت دالیل جرم به من گفته
نشده اس��ت؛ اگرچه بازپرس مس��تنداتی برای خود دارد و
براس��اس مس��تندات به اتهام توجه دارد ،از ناحیه بازپرس
اتهاماتی متوج��ه متهم بوده ک��ه هنوز پرون��ده در مرحله
تحقیقات است».
او با اشاره به بستری ش��دن مهدی هاشمی در زندان
گفت« :این فرد در تماس با خانواده خود اظهار می کند که
دارای ناراحتی قلبی اس��ت و بالفاصله بازپ��رس به زندان
دستور می دهد تا پزشک زندان او را معاینه کند ،اگرچه بعد
از معاینه پزش��ک مورد خاصی نمی بیند .ضمن اینکه یک
متخصص قلب نیز پس از معاینه و گرفتن نوار قلب می گوید
که چیز خاصی را مشاهده نکرده است ،این در حالی است که
با اصرار خانواده برای اینکه دکترهای مورد اعتماد مهدی
را معاینه کنند و باتوجه به اینکه این موضوع الزامی نداشت،
اما بازپرس اجرای ان را بدون اشکال دانست؛ به همین دلیل
دکتر ناظری با نظر خانواده روز دهم ابان این فرد را معاینه
کرد و گفت در معاینات ناراحتی قلبی مشاهده نمی شود ،اما
براساس توضیحات متهم و عالئم بالینی ضروری است که
متهم بستری و انژیو شود».
سخنگوی قوه قضاییه ادامه داد« :البته متعارف است
کسی که در بازداشت موقت است ماموری به همراه او برود
به همین دلیل مهدی هاشمی به همراه مامور به بیمارستان
مورد نظر خانواده اش برای انژیوگرافی
فرستاده ش��د ،در همین حین بازپرس
تصور کرد که انژیوگرافی زمان زیادی
نمی برد و پس از اینکه روز دوش��نبه به
بیمارستان اعزام شد ،پنجشنبه نیز مورد
انژیوگراف��ی قرار گرفت ک��ه در همین
فاصله مالقات هایی نیز از طرف خانواده
انجام شد».
به گفت��ه محس��نی اژه ای پس از
انژیوگرافی پزش��ک اعالم می کند که
مش��کلی در قلب و عروق وجود ندارد و
ظرف چند س��اعت اگر مشکلی به وجود
نیاید ،می تواند مرخص شود ،البته فردای
ان روز اظهارات دیگری مبنی بر اینکه
نیاز به ازمایشات دیگر است مطرح شد
اما پس از 24ساعت باتوجه به اینکه مشکلی برای او پیش
نیامد ،به زندان منتقل شد.
خبرنگاری پرسید« :اقای رفیق دوست در مصاحبه ای
اعالم کرد اتهام فاضل خداداد مالی نبوده اس��ت ،شما که
قاضی رسیدگی کننده به این پرونده هستید ،موضوع را تایید
می کنید؟» که سخنگوی دستگاه قضا در پاسخ گفت«:ان
زمان دادگاه به صورت علنی برگزار ش��د و همه در جریان
ان قرار گرفتند .اتهام فاضل خداداد مالی اس��ت و اختالس
بوده است».
پرسش یکی دیگر از خبرنگاران در خصوص اخرین
وضعیت پرونده مربوط به محمدجواد الریجانی بود .اژه ای
در پاس��خ گفت« :این پرونده در مرحله رسیدگی است که
در ان اختالف هایی وجود داش��ت و بررس��ی ها برای حل
ان ادامه دارد».
خبرنگاری س��وال کرد بخش دوم دادگاه فساد مالی
چه زمانی برگزار می ش��ود که محس��نی اژه ای در پاس��خ
اظهار داش��ت« :پرونده ها با صدور کیفرخواست به دادگاه
فرستاده ش��ده و قاضی در این باره تعیین وقت خواهد کرد.
بخشی نیز در دیوان عالی کشور در حال بررسی است و وکال
لوایح خود را به دادگاه دیوان عالی داده اند».
محس��نی اژه ای درب��اره اقدامات ق��وه قضاییه برای
پیشگیری از جرایم انتخاباتی نیز گفت« :جرایم انتخاباتی
مش��خص ش��ده و بر اس��اس قانون ،قوه قضایی��ه وظیفه
پیشگیری از وقوع جرم را دارد .در انتخابات ریاست جمهوری
یک وظیفه دیگر نیز محول شده که با تشکیل کمیسیونی
که دادس��تان کل کش��ور نی��ز در ان وج��ود دارد از جرایم
پیشگیری می شود».
وی اف��زود« :چنانچه ف��ردی از ام��وال دولتی برای
تبلیغات استفاده کند با او برخورد خواهد شد».
اژه ای همچنین در پاس��خ به س��والی درباره اخرین
وضعیت پرونده کهری��زک اظهار داش��ت« :در این پرونده
اف��رادی تحت تعقیب ق��رار گرفت��ه و به زن��دان ،انفصال
از خدم��ت و قص��اص محک��وم ش��دند ک��ه ب��ا رضایت
اولی��ای دم حکم قص��اص اجرا نش��د ام��ا حک��م زندان،
ش�لاق و انفصال از خدمت اجرا ش��د .بخش��ی از پرونده
که مربوط به قضات بود مش��کل حقوقی داش��ت که این
مش��کل حل و پرونده با صدور کیفرخواس��ت ب��ه دادگاه
فرستاده شد».
وی تاکید ک��رد« :هنوز زمان دادگاه از س��وی قاضی
اعالم نشده استg ».
خبرنامه
بازرسی از خانه پترائوس و برادول
پلیس فدرال امریکا (اف ب ی ای) دوشنب ه شب گذشته
به خان��ه پائوال برادول ،کس��ی ک��ه با دیوی��د پترائوس،
رئیس س��ابق س��ازمان اطالعات مرکزی امری��کا رابطه
داش��ته ،مراجع��ه و خانه او را جس��ت وجو کردند .ش��لی
لیتچ ،س��خنگوی اف ب ی ای این خبر را دوشنب ه ش��ب در
گفت وگویی با خبرگزاری رسمی انگلیس بیان کرد .شلی
لیتچ ،گفت ماموران اف ب ی ای دوشنبه ۱۲نوامبر ،قبل از
ساعت ۹ش��ب به وقت محلی ،به منزل خانم برادول در
ایالت کارولینای شمالی مراجعه کردند ،اما درباره جزئیات
این جس��ت وجو صحبتی نکرد.
همچنی��ن گ��زارش ش��ده ک��ه در همین ش��ب
منزل رئیس سابق س��ازمان س��یا نیز مورد بازرسی قرار
گرفته اس��ت .در همین حال ،س��خنگوی س��ابق ژنرال
پترائوس م ی گوی��د این ژن��رال بازنشس��ته اذعان کرده
رابطه نامش��روعی که به خاطر افش��ای ان از مقام خود
کناره گیری کرد« ،اش��تباهی عظیم» بوده اس��ت.
جان ال��ن یکی دیگ��ر از ژنرال ه��ای امریکایی که
محل ماموریتش در افغانس��تان بوده ،متهم به نوش��تن
هزاران «نامه ناشایس��ت» ش��ده .فرمانده��ی نیروهای
اروپایی ناتو توسط جان الن به خاطر این مسئله به حالت
تعلیق درام��ده .وزارت دفاع امریکا اع�لام کرده در حال
بررس��یاینموضوعاس��ت.
س��ازمان اطالعات امریکا هم اکنون از س��وی معاون
رئیس این س��ازمان یعنی مایکل م��ورل به صورت موقت
سرپرستی م ی شود .هنوز روشن نیست که مورل تا چه زمانی
ریاست سازمان اطالعات امریکا را برعهده خواهد داشتg .
به این زندانی زیاد امتیاز دادیم
مثلث شماره151
اطالعات منابع دولتی و پارلمانی ،این جریان را تایید کند.
برخی کارشناسان معتقدند اف ب ی ای به موارد اخالقی
رسیدگی نم ی کند؛ بلکه زمانی که مساله اطالعاتی و امنیتی
وجود داشته باشد وارد عمل م ی ش��ود .از همین رو موضوع
تنها ارتباط خارج از روابط زناش��ویی او با ب رادول نبوده؛ بلکه
مس��اله ای امنیتی در میان بوده که پ��ای اف ب ی ای به این
پرونده باز ش��ده .در همین رابطه «رابرت بائر» ،مامور سابق
س��یا گفته« :باید توجه داش��ت ،پترائوس نخستین رئیس
سازمان سیا نیس��ت که درگیر روابط غی راخالقی م ی شود.
من م ی دانم که چهار یا پنج رئیس س��ابق سازمان سیا نیز
هنگام ریاس��ت بر این س��ازمان ،روابطی خارج از چارچوب
زناش��ویی داش��ته اند ،اما اف ب ی ای هرگز در این موارد وارد
عمل نشده است ».وی ادامه داده« :دس��تگاه های امنیتی
امریکا هرگز ب رای رس��یدگی به چنین پرونده هایی دخالت
نکرده اند؛ بلک��ه از کنار این پرونده ها گذش��ت ه و به ان توجه
چندانی نداش��ته اند .پس درباره پترائوس هم مساله فقط به
روابط جنسی محدود نم ی شود؛ بلکه مساله دیگری مطرح
است که من نم ی توانم درباره ان توضیح بدهم ،اما این مساله
به زودی روشن خواهد شد ».نکته مهم تر اینکه پیش از اعالم
پترائوس ،هیچ خبری در رس��انه های امریکایی مبن ی بر
رسوایی جنس��ی او منتشر نش��ده بود چراکه در این گونه
موارد معموال ابت��دای ماجرا به صورت یک رس��وایی در
رسانه ها منتشر م ی شود و سپس فرد در معرض اتهام ،از
مقام خود استعفا م ی دهد ،اما در این مورد ،ماجرا برعکس
بود .ابتدا رئیس سیا استعفا داد و خود دلیل استعفایش را
رسوایی جنس��ی اعالم م ی کند و بعد تازه رسانه ها چنین
ادعایی را بازنش��ر م ی دهند! بنابرای��ن ،در روزهای اینده،
دولت امریکا نه تنها باید بر س��ر راه ه��ای بیرون امدن از
بحران مالی با نمایندگان به توافق رس��یده و به پرس��ش
کمیسیون ها درباره حمله به کنس��ولگری ایاالت متحده
در بنغازی پاس��خ دهد؛ بلکه باید خود را ب رای پرس��ش های
بیشتر راجع به «نقش دولت و پلیس فدرال» در پروند ه ژنرال
پترائوس اماده کند.
واکنش دادستان به بیانیه خانواده هاشمی
19
گفت وگو
نگرانی های امریکا در بحرین
ب عمل االسالمی بحرین
تو گو با عضو شورای مرکزی حز
گف
خبرنامه
مثلث شماره151
دکتر راشد الراشد ،عضو شورای مرکزی حزب عمل االسالمی بحرین است که سال هاست در ایران زندگی می کند.
او در گفت وگوی حاضر ،اخرین تحوالت سیاسی بحرین را در استانه ماه محرم بیان می کند ،اینکه رژیم ال خلیفه با
س�لب تابعیت از 31مبارز بحرینی کاری برخالف اصول خود کرده است .البته دکتر راشد با بیان اینکه بحرین مورد
اش�غال قرار گرفته ،بیان می کند که بحرینی ها بیش�تر از اینکه از ایران کمک مس�تقیم دریافت کنند ،از نظر معنوی
شیفته ایران هستند.
اخیرا دولت بحرین 31نفر از فعاالن بحرینی را
سلب تابعیت کرده است ،چرا این اتفاق رخ داده؟
lبله؛ واقعا این یک اتفاق ن��ادر و عجیب بود ،چرا
که در میان این افراد مخالفان و مبارزان با گرایشات مختلف
وجود داشتند .برخی از انها زندان رفته بودند و برخی از انها
در زندان هستند ،جدا از اینکه دو نماینده پارلمان سابق هم
در میان این افراد وجود دارند ،به نظر می رس��د که حکومت
می خواهد بگوید کس��انی که با ما مخالف هستند ،بحرینی
نیس��تند و این واقع��ا تعجب برانگیز اس��ت! چگونه رژیمی
می تواند از نفوس خود کم کن��د و مردمش را به خاطر اینکه
به دنبال اصالح ،ازادی و عدالت هستند را سلب تابعیت کند.
lبله ،منافعی که ن��زد ملت های دو کش��ور نقطه
مش��ترکی در ان نیس��ت .به خاطر اینکه از نظ��ر مذهب و
رویکردهای اجتماعی مردم بحرین متفاوت از مردم عربستان
هستند .البته این طرح ،طرح پراشکالی است .جدا از گروه های
فعال بحرینی که با تمام قوا علی��ه ان موضعگیری کردند،
بسیاری از چهره های برجسته عرب این طرح را به ریشخند
گرفتند.
lبله ،گروهی از این افراد مثل دکتر سعید شهابی و
عبدالرئوف و علی مشمشع در لندن هستند .انها سال هاست
که با رژی��م ال خلیف��ه مخالفت می کنند .پ��س دولت این
تبعیدی ها را نیز س��لب تابعیت کرد تا به گمان خودش این
مخالفان دیگر بحرینی نباشند .نکته جالب در این است که
س��لب تابعیت مخالف قوانین ال خلیفه نیز هس��ت ،چراکه
طبق قوانین موجود ،ال خلیفه حق ندارد شناسنامه را باطل
کند .متاس��فانه حاکمیت بحرین مورد تعرض قرار گرفته و
عربستان با اش��غالگری اش زیر طرح نیروهای سپر جزیره،
کش��ور ما را مورد تعرض قرار داده .امروز جدا از مساله سلب
تابعیت ،بلعیدن بحرین توسط عربستان در حال وقوع است.
انچه اتحاد میان دو کش��ور نام نهاده اند در واقع پیش زمینه
اعمال حاکمیت مشترک است .متاسفانه رسانه های عربی
به بحرین پشت کرده اند و در مقابل این بخش دنیای عرب
س��کوت کرده اند ،چرا که دو حکومت بحرین و عربس��تان
lبله ،ماه محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر است
و مردم بحرین محرم و عاش��ورا را به عنوان س��ند ازادگی
خود به همه نشان می دهند .این روزها شاهد شدت گرفتن
تظاهرات هس��تیم .رژیم هم مثل همیش��ه با زور به مقابله
برمی خیزد .در چند روز اخیر باز ه��م نوجوانی از بحرینی ها
به شهادت رس��ید .رژیم دروغگویی پیش��ه کرده و مساله
اصلی را کتمان می کند اما کیس��ت که نداند که در دو سال
اخیر مردم بحری��ن برای اصالح ام��ور و ازادگی خود جان
می دهند .هر روز برای انها عاشوراست و همه جا کربال .این
شعار در بحرین هر روز تکرار می شود و شعار ما بحرینی ها
این است« :هیهات من الذله!» و ش��عار دیگر ما این است:
«ایا ما را یاری دهنده ای هست؟» ما می دانیم که با تکیه بر
گروهی از این افراد تبعیدی هستند.
20
حاکمیت مردمی ندارند و خودکامه هستند ،پس از نظر مردم
انچه در حال وقوع است حمله به کشور بحرین است.
به هر ح�ال حاکمان بحری�ن و عربس�تان منافع
مشترکی برای خودشان قائل هستند.
اقای راش�د ،با ش�روع ماه محرم اعتراضات در
بحرین زیاد شده است .به نظر می رسد که مردم
بحرین بر راه خود مصمم هستند ،در انجا چه رخ
می دهد؟
اموزه های حسین بن علی(ع) هر چقدر شهید دهیم ،پیروزیم
چرا که نام امام حس��ین(ع) بر بلندای تاریخ درخشان است.
رهبر قیام مردم بحرین امام حسین (ع) است.
گروهی از منتقدان عرب شما معتقد هستند انچه
در بحری�ن رخ می دهد قیامی قوم�ی و طایفه ای
اس�ت ،یعنی اینکه طایفه ش�یعه به دنبال حقوق
خود است.
lاین در واق��ع برنامه ال خلیفه ب��رای به انحراف
کش��اندن انقالب ماس��ت .همه مطالبات انق�لاب بحرین
ملی و میهنی است .در کنار پرچم مقدس حسین (ع) ،پرچم
بحرین اس��ت .انچه در بحرین ام��روز رخ می دهد در واقع
مطالبه ای مش��ترک میان اهل س��نت و ش��یعه است .یک
اقلیت فاس��دی در بحرین حکومت می کنند ،مردم به دنبال
حقوق خود هس��تند ،حقوقی که این اقلیت دارد ان را از بین
می برد .م��ا به دنبال داش��تن حقوق عادالنه خود هس��تیم.
ان را برای ش��یعیان تنه��ا نمی خواهیم ،اهل س��نت نیز در
ابتدای انقالب در کنار ما بودند .متاس��فانه غربی ها به دنبال
ان هس��تند که اصالت انقالب بحری��ن را از بین ببرند و ان
را محدود به یک گ��روه کنند .مثال انه��ا می گویند انقالب
ما انقالب صفوی هاس��ت یعنی ش��یعیان .م��وج خوبی در
منطقه برای برون رفت از مش��کالت به وجود امد .مردم در
کش��ورهای منطقه از مصر تا لیبی و تونس و یمن به دنبال
عدالت بودند ،چیزی که نداشتند .مردم بحرین نیز جدا از این
موج بیداری نیستند .ما می خواهیم خودمان برای خودمان
انتخاب کنیم.
شما گفتید رژیم ال خلیفه رژیم فاسدی است ،چه
چیز باعث جدایی ملت از حکومت شده؟
lبله ،برخی دارایی های انها بال��غ بر 180میلیارد
دالر است .وضع حقوق بشر در کشور ما بحرانی است .مردم
را شکنجه می دهند و متاس��فانه باید بگویم که غربی ها در
سیستم ش��کنجه بحرین نفوذی زیاد دارند .ش��اید برایتان
عجیب باشد که س��ازمان مخوف ش��کنجه گری ال خلیفه
توسط انگلیسی ها بنا شده .در تجاوز به خاک بحرین توسط
عربستان ،کشورهایی نظیر امارات ،کویت و قطر نیز مشارکت
داشتند .از اس��کاتلندیارد انگلس��تان ،نیروهای فرانسوی و
تفنگداران دریایی پایگاه پنجم امریکا مس��تقر در بحرین،
به طور غیرمستقیم یا مستقیم در س��رکوب مردم مشارکت
داشتند .پس می توانم بگویم غربی ها به دنبال ان هستند که
ما را منکوب کنند ،چرا که در منطقه استراتژیک خلیج فارس
جای پای خوبی مثل بحرین داش��تند و نمی خواهند ان را از
دس��ت بدهند .البته اتفاقات جدیدی رخ داده است که ناشی
از عزم مردم بحرین اس��ت .مردم بحرین با پایداری خود در
مبارزه یک چیز را به غربی ها نشان داده اند و امریکا را وادار
کردند که یک کار بزرگ کند.
چه کاری؟
lامریکایی ها به حاکمان ال خلیفه گوشزد کرده اند
که باید برای ماندن در قدرت فکر دیگری کنند.
یعنی چه؟
lیعنی اینکه روش های خود را تغییر دهد ،ال خلیفه
با کشتن و کش��تار نمی توانند در حکومت بمانند .این شیوه
غرب است ،همانطور که در مصر و لیبی اتفاق افتاد .به هرحال
افکار عمومی جهان از کسانی که خود را مدافع حقوق بشر
می دانند ،مطالباتی دارند.
این خبر چه زمانی منتشر شد؟
lحدود یک ماه پیش امریکایی ها پیام سیاسی به
رژیم ال خلیفه دادند که در روش خود برای مقابله با انقالبیون
تغییراتی ایجاد کند.
اقای دکتر ،خیلی ها معتقدند که انقالبیون بحرین
از ایران تغذیه می شوند ،نظر شما چیست؟
فرجام یک شکایت
احکام قضایی دو مداح مشهور صادر شد
خبرنامه
در نهایت پس از دو س��ال کش��مکش بر سر شکایت
رئیس جمهور و رئیس دفتر او – اسفندیار رحیم مشایی – از
دو مداح ،حک��م دادگاه در م��ورد انها صادر ش��د .این برای
اولین بار است که دوتن از مداحان به دادگاه فراخوانده شده
و به شکایت شاکیان رسیدگی می شود .گرچه حکم مداحان
مشهور ش��هر مبنی بر تبرئه و جریمه 50هزارتومان زیاد به
مذاق شاکیان خوش نیامد اما وکیل مشایی اعالم کرد که او
از صدور این حکم خوشحال شده است.
تنها دو روز مانده به اغ��از ایام محرم ،فارس در خبری
اختصاصی اعالم کرد «حکم نهایی مداحان» توسط دادگاه
صادره شده.
در پی طرح برخی مسائل درباره محمود احمدی نژاد و
رئیس دفتر او و ارتباط خاص انها از سوی حاج منصور ارضی
و حاج سعید حدادیان در شب های ماه رمضان ،1390معاونت
حقوقی دولت و وکیل شخصی اسفندیار رحیم مشایی از این
دو مداح شکایت کرده بودند.
انتش��ار فایل صوتی س��خنان مداح��ان واکنش های
گس��ترده و متفاوتی را در پی داش��ت؛ از اعتراض به ادبیات
مداحان تا مشکوک و سیاسی خواندن پخش سخنرانی ها 8
ماه بعد و در استانه خانه نشینی 11روزه رئیس جمهور.
ش��کایت از منص��ور ارضی ب��ه اتهام تهدی��د به قتل
بر اس��اس ماده 669قانون مجازات اس�لامی و شکایت از
سعید حدادیان بر اس��اس ماده 608همین قانون و به اتهام
توهین به مقامات دولتی صورت گرفته بود ..سعید حدادیان
بهمن ماه سال گذشته در گفت وگویی اعالم کرد که عالوه بر
مشایی ،شخص رئیس جمهور هم از وی شکایت کرده است.
سعید حدادیان همچنین با تاکید بر عدم سکوتش در
دادگاه گفته بود« :در قضیه دادگاه بنده ،محکومیت یا عدم
محکومیت مشخص نیست ،چون احساس می کنم برای خدا
کاری را انجام دادم و هرکجای ان نیز سیئه هم باشد انشا ءاهلل
خدا ان را تبدیل به حسنه می کند و هیچ مانعی ندارد».
وی افزود « :بنده در طول عمرم که سال و چند روز است
تنها دو شاکی داش��تم که این دو ،جناب اقای رئیس جمهور
محترم و مراد ایشان جناب اقای مشایی است .اگر یک نفر
بررسی کند از ابتدایی که این اتفاق افتاده ،چگونگی پخش
این نوار جرم بوده و باید ببینیم مجرمان از کدام دس��تگاه یا
جامعه اماری کشور هستند».
وی با بیان اینکه اماده پاسخگویی به دستگاه قضایی
است ،سخنی درباره دفاعیاتش بر زبان نیاورد اما گفت که از
حکم قضایی درباره خود ،هر چه باشد تبعیت خواهد کرد.
حدادیان اما درباره شکایت دولت از حاج منصور واکنش
متفاوتی داش��ت و با بیان اینکه «منصور ،منصور اس��ت به
نصرت الهی» ،سخنان وی را «طنز سیاسی» توصیف کرد
که «تن جری��ان انحرافی را به لرزه انداخته و ان را دس��تور
عملیاتی تلقی کرده است».
اخرین جلسه رسیدگی به اتهامات در تاریخ اول ابان ماه
در شعبه 9دادسرای فرهنگ و رسانه برگزار شد.
بر اساس حکمی که قاضی پیرعباسی ،رئیس شعبه 26
انقالب هفته گذشته صادر کرده ،حاج منصور ارضی از اتهام
وارده تبرئه و همچنین س��عید حدادیان بر اساس ماده 608
قانون مجازات اس�لامی به اتهام توهین به مقامات دولتی
به پرداخت 50هزار تومان جریمه نقدی محکوم شده است.
این حکم توسط دادستان تهران ،جعفری دولت ابادی و در
حاشیه مراسم تودیع و معارفه سرپرست دادسرای ناحیه 20
مورد تایید قرار گرفت.
مثلث شماره151
lببینید ،ایران و ما دارای مشترکات بسیار زیادی
هس��تیم .از نظر فرهنگ و مذهب با یکدیگر سر یک سفره
می نشینیم اما این نکته را باید گوش��زد کنم که این حرف،
حرف رژیم ال خلیفه است .من منکر تاثیر انقالب اسالمی
ایران نیس��تم .پس از پیروزی انقالب ،گرای��ش به دین و
مذهب تشیع بیشتر ش��د .امروز به واسطه انقالب اسالمی،
ش��یعیان در منطقه جایگاه رفیعی دارن��د .عظمت پیروزی
مقاومت اسالمی لبنان کم چیزی نیس��ت که این هم زیر
س��ایه پربرکت انقالب اس�لامی صورت گرفته است .بله،
ش��یعیان بحرین امروز ابرقدرتی مانند ایران را در کنار خود
دارند .یک��ی از اصلی ترین نگاه های وهابی ها و س��لفی ها
به ما در بحرین این اس��ت ک��ه ما یک ن��گاه امیدوارانه به
انقالب اس�لامی داریم و امام خمینی (ره) را می س��تاییم.
او ش��خصیت بزرگ تاریخ اس��ت که معنویت را نزد ما باال
برد و به ملت های مظلوم جه��ان اعتماد به نفس داد .بله ،از
این جهت ما از اینکه ایران را در کنار خود داریم احس��اس
غرور می کنیم اما مگر نه این است که امروز رژیم ال خلیفه
اجازه دخالت بیگانگان را داده اس��ت؟ اینکه عربس��تان به
کش��ور ما امده ،ان هم با نیروی نظامی اش و کش��ور ما را
اش��غال کرده ،کم چیزی اس��ت؟ امریکایی ه��ا در بحرین
برای خود پایگاه نظامی زده اند و اوضاع ما را زیرنظر دارند،
این ش��گفت انگیز نیس��ت؟ ال خلیفه به نیروهای نظامی
س��پر جزیره از کش��ورهایی مانند قطر ،ام��ارات و کویت
دعوت می کند که به کش��ورش بیاید ،ایا این معنای اشغال
نیست؟ متاسفانه ال خلیفه کش��ور ما را به اشغال نیروهای
بیگانه دراورده است و این را در هیچ جای جهان نمی بینید،
اینها ش��گفت انگیز اس��ت! اما رهبرمعظم انقالب اسالمی
حضرت ایت اهلل خامنه ای فرمودند ک��ه اگر قرار به دخالت
ایران بود ،اوض��اع بحرین امروز ش��کل دیگری می یافت.
بله ،کش��ور ما متاسفانه امروز تحت اش��غال است و ان هم
توس��ط عربس��تان ،قطر ،کویت ،امریکا ...اینه��ا دردناک
است اما این وعده خداس��ت که پیروزی از ان مستضعفان
اس��ت و مطمئن باش��ید که ملت بحرین در راه خود پیروز
خواهند شدg .
گزارش ها
واکنش مشایی
اما در اولین اظهارنظر وکیل مشایی گفت« :در حالی که
من توقع داشتم مهندس مشایی بابت صدور این حکم تعجب
کرده و ابراز ناراحتی کنند ،ولی در کمال ناباوری خیلی هم
خوشحال شدند و گفتند که من از طرح این شکایت به دنبال
همین نتیجه بودم و امیدوارم که مردم هم پیام این حکم را
دریافت کرده باشند».
از رای صادره تعجب نکرده ام
علی اصغ��ر حس��ینی ،وکی��ل مداف��ع رئیس دفت��ر
رئیس جمهور با بیان اینکه هنوز این حکم به ما ابالغ نشده
اس��ت:در گفت و گویی در خصوص تبرئه شدن حاج منصور
ارضی از اتهام تهدی��د به قتل می گوی��د« :الزم به توضیح
است که اوال اتهام ایش��ان تنها تهدید به قتل نبوده و طبق
کیفرخواستی که علیه وی صادر شده ،اتهامات اقای ارضی
شامل توهین ،افترا ،نشر اکاذیب و تهدید به قتل بوده است».
وی با بیان اینکه نمی دانم در خصوص بقیه اتهاماتی که
به ایشان منتسب است ،دادگاه چگونه اقای ارضی را تبرئه
کرده ،خاطرنش��ان می کند« :فایل صوتی اظهارات ایشان
به صورت گسترده پخش ش��ده و همه می دانند ایشان چه
حرف هایی د ر مورد موکل من زده است».
وی با بیان اینکه دادگاه حداقل مجازات مقرر در قانون
را برای متهم در نظر گرفته ،تاکید می کند« :دادگاه حتی اگر
می توانست به کمتر از این نیز حکم می داد!»
وکیل مدافع اسفندیار رحیم مشایی در ادامه خاطرنشان
می کند« :فایل صوتی اظهارات اقای حدادیان هم متاسفانه
به صورت وسیع در س��طح جامعه پخش شده و کمتر کسی
وجود دارد که از مفاد اظهارات ایشان بی اطالع باشدg ».
21
شکست تالش رسانه های بیگانه برای ایجاد جنجال در پرونده مرگ یک بالگر
حاشیه های یک پرونده
خبرنامه
پس از مرگ س��تار بهش��تی که گفته می شد توسط
نیروی انتظامی و پلیس فتا (پلیس تولید و تبادل اطالعات
فضای مجازی ایران) بازداش��ت ش��ده ،جاروجنجال های
رسانه های بیگانه بار دیگر اغاز شد .در اولین واکنش های
رس��می به این موضوع س��خنگوی وزارت خارجه امریکا،
ویکتوری��ا نولن��د ب��ا انتش��ار بیانیه ای ش��دید ک��ه لحن
مداخله جویانه ان اش��کار بود ،خواس��تار رس��یدگی به این
پرونده شده بود.
ستار بهش��تی ٣٥س��اله ،وبالگ نویس کارگر اهل
رباط کریم روز 9ابان ماه از سوی پلیس فتا به خاطر توهین
به مسئوالن کشور و همچنین اعالم یک فراخوان در صفحه
فیس بوک و وبالگش بازداشت شد.
بر اس��اس اخبار تایید نش��ده که در یک هفته اخیر از
سوی رسانه های بیگانه منتشر شد ،پس از گذشته یک هفته
از بازداش��ت بهش��تی ،با خانواده این وبالگ نویس تماس
گرفته می شود که برای تحویل گرفتن جنازه فرزندشان به
پزشکی قانونی مراجعه کنند .پس از انتشار این خبر از سوی
یکی از رسانه های اپوزیسیون نظام ،دیگر رسانه های خارج
از کشور به صورت گسترده ای اخبار ان را پوشش دادند.
روز ١٨ابان م��اه یک��ی از مس��ئوالن روابط عمومی
بهش��ت زهرا(س) تهران اعالم ک��رد فردی به نام س��تار
بهشتی فرزند «سردار» در قبرس��تان رباط کریم دفن شده
است .بر اساس گزارش ثبت شده در روابط عمومی بهشت
زهرا(س) تهران ،نامبرده در ۱۳ابان ماه فوت کرده است.
با این وجود برخی منابع خبر مرگ او را تایید نکردند،
اما احم��د توکلی با اش��اره به این موض��وع در خالل نطق
میان دستور خود ش��کل دیگری به ماجرا داد .او در جریان
بحث های اقتصادی روز یکشنبه مجلس شورای اسالمی،
با اش��اره به موضوع مرگ مشکوک س��تار بهشتی گفت:
«وبالگ نویسی به نام ستار بهشتی ظاهرا به اتهام اهانت به
مسئوالن به دلیل فراخوان دادن در وبالگ خویش بازداشت
شده و در زندان جان به جان افرین تسلیم کرده و چند روزی
اس��ت رس��انه های خارجی و دولت های غربی بر سر این
مساله غوغا به پا کرده اند ».نماینده مردم تهران افزود« :چرا
وزارت خارجه و دس��تگاه قضایی درباره این وبالگ نویس
توضیح نمی دهند؟ چرا که در زندان مرگی اتفاق افتاده و باید
مسئوالن پاسخ دهند و پاسخ شان نیز باید قانع کننده باشد.
من به کمیسیون امنیت ملی مجلس توصیه می کنم فعال
شود و حقیقت را کشف کند ».وی با تاکید بر توجه به تاثیر
این اتفاقات ب��ر وجهه انقالب اس�لامی گفت« :حاال یک
وبالگ نویس حرف های نامربوط زده باشد و فراخوانی را هم
داده باشد ،سوال این است که چقدر عملی شده و چه تاثیری
داش��ته اس��ت؟ چرا با این اقدامات نظام مظلوم جمهوری
اسالمی را زیر سوال برده و از ابروی شهدا هزینه می کنید؟»
توکلی با مخاطب قرار دادن مسئوالن گفت« :سعه صدرتان
را بیشتر کنید و ببینید که علی(ع) تا زمانی که خوارج دست
به اشوب نزده بودند ،با انها چه برخوردی داشت».
عضو کمیس��یون برنامه ،بودجه و محاسبات تصریح
کرد« :پیش��نهاد می کنم به جای س��ختگیری به رسانه ها
به دنبال مس��ئوالن و صاحب منصبان فاس��د ی��ا متهم به
فس��اد بگردید که با س��وءتدبیر ،نادانی و ناتوانی ،بالهای
معیشتی را بر س��ر مردم می اورند ».بالفاصله پس از نطق
توکلی ،ابراهیم نکو ،نماینده رباط کری��م در رابطه با مرگ
مثلث شماره151
22
وبالگ نویس حوزه انتخابیه اش گفت« :بنده در این زمینه
اعتراض دارم که چرا این موض��وع را پیش از این به اطالع
بنده و مسئوالن استان نرساندند».
نماین��ده م��ردم رباط کری��م ادام��ه داد« :از اقای
توکلی می خواهم که ابتدا این موضوع را با دقت بررسی
و پس از ان اعالم نظر کن��د ».ابوترابی فرد ،نایب رئیس
مجلس شورای اسالمی پس از سخنان نکو گفت« :اوال
ش��ما در ابتدا می خواس��تید به عن��وان مخالف صحبت
کنید ،اما اینجا این مس��اله را مطرح می کنید ،ثانیا دقیقا
اطالع نداریم که چ��ه حادث��ه ای رخ داده و علت مرگ
این وبال گ نویس چه بوده اس��ت ».نایب رئیس مجلس
همچنین در پاس��خ به اظهارات احم��د توکلی هم گفت:
«کمیسیون امنیت ملی در جریان این حادثه قرار گرفت
و کمیته امنیت این کمیسیون مسئولیت پیگیری موضوع
را عهده دار شد ».ابوترابی فرد افزود« :از اقای بروجردی
هم خواستیم نتیجه نهایی بررس��ی های کمیته امنیت را
به اطالع همکاران و ملت برساند تا اگر موضوعی در این
زمینه وجود دارد روشن ش��ود ».وی با بیان اینکه انسان
در معرض اسیب قرار دارد ،اظهار داش��ت« :کمیسیون
امنیت مل��ی مجلس گزارش نهایی خود را برای روش��ن
ش��دن اذهان عمومی ارائه خواهد کرد».
احمد بخشایش ،از اعضای کمیسیون امنیت ملی پس
از جلسه علنی در گفت وگو با ایلنا اظهار داشت« :مسئولیت
رس��یدگی به پرونده وبالگ نویس ایران��ی برعهده کمیته
امنیت کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس
گذاشته شده که در این راس��تا به زودی از زندان رباط کریم
بازدید می کنیم ».وی افزود« :برای بررسی بهتر این پرونده،
عالوه بر دیدار از زندان رباط کریم و مالقات با مس��ئوالن
ان ،با افرادی ک��ه در این زندان ،زندانی هس��تند نیز دیدار
خواهیم داش��ت تا ابعاد پرونده مرگ وبالگ نویس ایرانی
روشن شود».
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با اشاره
به عملکرد رس��انه های خارجی و برداشت های نادرست از
این اتفاق گفت« :ضمن تاکید بر اهمیت این مساله یاداور
می شوم در کش��ور ما مس��ائل مهم تری هم وجود دارد که
رسانه های بیگانه برای اینکه بگویند در ایران نقض حقوق
بشر می ش��ود ،به انها توجهی نمی کنند ».بخشایش تاکید
کرد« :قب��ل از اینکه اتفاق مذکور دس��تمایه رس��انه های
مقامات قضایی تاکید کرده اند که به صورت
جدی پیگی رپرونده مرگ این وبالگ نویس هستد
بیگانه شود ،قوه قضاییه باید در این باره وارد عمل می شد و
تحقیقات الزم را به عمل می اورد و افکار عمومی کشور را
اقناع می کرد تا مردم برای دسترسی به اخبار به رسانه های
بیگانه مراجعه نکنند».
عوض حیدرپور ،دیگر عضو کمیس��یون امنیت ملی
هم در این باره اظهار داشت« :این مساله در راستای اجرای
اصل چهلم قانون اساس��ی که تصریح می کند «هیچ کس
نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز
به منافع عمومی قرار دهد» ،در دستورکار کمیسیون امنیت
ملی مجلس قرار خواهد گرفت و نتیجه ان در صحن علنی
مجلس به استحضار ملت شریف ایران خواهد رسید».
اما پ��س از تاکید اعض��ای کمیس��یون امنیت ملی و
سیاس��ت خارجی ب��ر پیگیری این مس��اله ،محمدحس��ن
اصفری ،دبیر ای��ن کمیس��یون در گفت وگویی اعالم کرد
که پرونده ستار بهشتی در جلس��ه روز یکشنبه کمیسیون
امنیت ملی مطرح نشد و قرار است سه شنبه این موضوع در
کمیسیون مطرح و بررسی شود.
همچنین س��وری ،عضو کمیس��یون امنی��ت ملی و
سیاست خارجی مجلس ،نیز با بیان اینکه زندان رباط کریم
(محل درگذشت ستار بهشتی) ،زیر نظر سازمان زندان های
قوه قضائیه اداره نمی شود ،گفت« :احتماال زندان رباط کریم
زندان نیروی انتظامی اس��ت و حکم بازداشتگاه موقتی را
دارد .س��ازمان امور زندان های کش��ور ،اعالم کرده زندان
رباط کریم ،جزو س��ازمان زندان های قوه قضائیه نیس��ت و
دلیل اورده که زندان قوه قضائیه محلی اس��ت که زیر نظر
رئیس قوه قضائیه اداره شود و افراد با حکم و دستور قاضی
در ان زندانی می شوند».
برخورد سریع دستگاه قضا
س��اعاتی پس از نط��ق احمد توکلی در جلس��ه علنی
مجلس ،ستاد حقوق بش��ر قوه قضائیه با صدور بیانیه ای در
این ارتباط «از عزم جدی دس��تگاه قضای��ی برای برخورد
سریع ،قاطع و بدون اغماض با مقصر یا مقصران فوت یک
شهروند ایرانی» خبر داد.
در این بیانیه با تاکید ب��ر اینکه هر فردی که قصورا یا
تقصیرا در این واقعه دخالت داشته است ،مورد پیگرد سریع،
قاطع و بدون اغماض دس��تگاه قضایی قرار خواهد گرفت،
امده است:
«س��تاد حقوق بش��ر جمهوری اس�لامی ایران پیرو
گزارش های دریافتی درمورد فوت اقای س��تار بهشتی در
زمان تحقیق از وی در اداره پلیس ،این مس��اله را با جدیت
کامل پیگیری کرده و خوشبختانه با دس��تور قاطع و ویژه
حضرت ایت اهلل املی الریجانی ،ریاست محترم قوه قضائیه،
تمام ابعاد قضیه تحت بررس��ی دقیق قرار گرفته است که
نتایج این تحقیقات به زودی از سوی سخنگوی قوه قضائیه
و سایر مسئوالن ذیربط به اطالع عموم مردم خواهد رسید.
برهمین اساس هر فردی که قصورا یا تقصیرا در این
واقعه دخالت داشته ،سریع ،قاطع و بدون اغماض از سوی
دستگاه قضایی مورد پیگرد قرار خواهد گرفت.
در جمهوری اس�لامی ایران حقوق همه شهروندان،
حتی متهمین و دستگیر شدگان ،طبق قوانین حاکم به ویژه
مقررات قانون احترام به ازادی های مشروع و حفظ حقوق
شهروندی مصوب س��ال 1383و دستور العمل اجرایی ان،
محفوظ بوده و خواهد بود.
ستاد حقوق بشر امیدوار است پیگیری سریع و قاطع
این پرونده نمونه روش��نی از عزم جدی تشکیالت قضایی
برای برخورد با هرگونه تخلفی از اج��رای قانون و رعایت
حقوق شهروندان باشد».
بروجردی :پیگیر موضوع از پلیس فتا هستیم
خبرنامه
بازداشت سه بازجو
پس از واکنش های مسئوالن به نظر می رسد حامیان
دولت این موضوع را بهانه ای برای دامن زدن به اختالفات
قرار داده و به موضوع بازدید رئیس جمه��ور از قوه قضائیه
پیوند دهند .در همین رابطه روز دوش��نبه س��ایت ش��بکه
ایران وابس��ته به روزنامه دولت در خبری اختصاصی بیان
داش��ت« :به دنبال دس��تور قاطع رئی��س قوه قضائیه برای
پیگیری سریع پرونده مرگ س��تار بهشتی ،خبرنگار شبکه
ایران مطلع ش��د سه تن از کسانی که مس��ئول بازجویی از
این متهم بودند ،بازداش��ت و تحویل دادس��رای نیروهای
مسلح ش��ده اند .اخبار دریافتی حاکی اس��ت ،پس از مرگ
این وبالگ نویس و انتش��ار خبر ان در رسانه های مختلف،
ایت اهلل املی الریجانی ،رئیس قوه قضائیه به محض اطالع
از موضوع ،دستور رسیدگی س��ریع به این پرونده را داده و
تاکید کرده ظرف ی��ک هفته ،تمامی ابعاد ماجرا روش��ن و
مقصران معرفی شوند».
این سایت در توصیف ستار بهشتی می نویسد« :ستار
بهش��تی ،وبالگ نویس��ی بود که در وبالگ کم بازدیدش،
مطالبی با محتوای مجرمانه می نوش��ت و توسط پلیس فتا
دستگیر شد ،اما 10روز پس از بازداشت ،جسد وی تحویل
خانواده اش گردید» .
اطالعات جدید
باتوجه به ابعاد گس��ترده این مس��اله غالمحس��ین
محسنی اژه ای ،دادستان کل کش��ور در نشست خبری روز
سه شنبه راجع به این موضوع به سواالت خبرنگاران در مورد
مسائل مختلف خصوصا مرگ ستار بهش��تی پاسخ گفت.
اژه ای در رابط��ه با نحوه دس��تگیری او توضیح داد« :برای
این فرد در دادس��رای جرایم فرهنگ و رس��انه پرونده ای
تشکیل ش��د و باتوجه به اینکه خانه او در رباط کریم بود ،با
نیابت قضایی ظهر روز نهم ابان در منزلش دستگیر و برای
اقدامات قضایی به دادس��رای رباط کریم فرستاده می شود.
پ��س از اقدامات قضای��ی ،روز دهم ابان بازپ��رس پرونده
برای او وثیقه یکصد میلیون تومانی تعیین می کند تا اگر او
می تواند این وثیقه را تامین و ازاد شود و پس از تودیع نشدن
وثیقه ،بازپرس پرونده او را به زندان اوین معرفی می کند و
به مسئوالن زندان می گوید که او جهت ادامه تحقیقات در
اختیار پلیس است».
وی ادامه داد« :ساعت 16:20روز دهم ابان این فرد
در زندان اوین پذیرش و به بند 350ک��ه یک بند عمومی
است ،منتقل می شود .البته ساعت 11یازدهم ابان ماه طبق
اعالم پلیس او را از زندان تحویل می گیرد .در روز سیزدهم
ابان این فرد فوت می کند که پلیس اعالم می کند صبح به
او صبحانه دادیم ،اما ظهر هنگامی که قصد دادن ناهار این
متهم را داش��تیم ،متوجه فوتش شدیم و بالفاصله موضوع
به سیستم قضایی اعالم و پرونده جدیدی برای فوتش در
دادسرای امور جنایی تشکیل می شود».
اژ ه ای به ناراحتی این زندانی از ناحیه قلب اشاره و
تاکید کرد« :در مدتی که این فرد در زندان اوین حضور
داش��ته اظهار می کرده که خس��ته و کوفته بوده و قلبش
نیز سنگین اس��ت که بالفاصله دکتر او را معاینه کرده و
مش��کل خاصی از ناحیه قلب نمی بین��د ،اما به وی برای
اطمینان قرص قلب نیز داده می شود؛ این در حالی است
که نظر پزشک این است که بهتر اس��ت این فرد توسط
یک روانپزشک نیز معاینه شود».
دادستان کش��ور در خصوص نظر پزش��ک قانونی
و اثار کبودی روی بدن س��تار بهش��تی گفت« :پزشکی
قانونی نظریه مفصل��ی داده که در ان اعالم ش��ده پنج
جای بدن این فرد از جمله س��اق پا ،دس��ت ،پشت کتف
و یک��ی از را ن های��ش دارای عالمت کبودی اس��ت و
اثار خاص دیگ��ر و شکس��تگی ندارد؛ ضم��ن اینکه در
کالبد ش��کافی مش��خص ش��د که در س��ر و صورت او
هیچ گون��ه خون مردگی مش��اهده نش��ده اس��ت .اعالم
نظ��ر قطعی پزش��کی قانونی ب��رای علت تام��ه مرگ و
ازمایش های سم شناس��ی کبد و برخ��ی از اعضای این
فرد زمانبر اس��ت و ممکن اس��ت تا 45روز طول بکشد،
اما از انها خواستیم هر چه س��ریعتر این ازمایش ها انجام
ش��ود ،البته امروز نی��ز به ص��ورت تلفنی ب��ه ما اطالع
دادند که در ازمایش سم شناس��ی مورد خاصی مش��اهده
نشده است».
اژه ای از دستور ویژه رئیس قوه قضائیه برای رسیدگی
به این پرونده خب��ر داد و تاکید کرد« :ای��ت اهلل الریجانی
مثلث شماره151
عالءالدین بروجردی ،رئیس کمیس��یون امنیت ملی
و سیاست خارجی مجلس در گفت وگو با خانه ملت ،درباره
پیگیری مرگ س��تار بهش��تی وبالگ نوی��س در زندان،
گفت« :پیگیری مرگ این وب�لاگ نویس به کمیته امنیت
کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس واگذار
ش��ده اس��ت که ریاس��ت ان بر عهده محمدرضا محسنی
ثانی است».
وی با بیان اینکه پیگیری مرگ وبالگ نویس مساله
دقیق و حساسی اس��ت ،گفت« :امروز (دوشنبه) جلسه ای
برای پیگیری این موضوع در محل کمیسیون امنیت ملی و
سیاست خارجی با حضور مسئوالن ذیربط برگزار می شود».
بروجردی ب��ا بی��ان اینکه بای��د کار دقیق��ی درباره
درگذشت این وبالگ نویس انجام شود ،یاداور شد« :طبق
اطالعات اولیه ،اثار ضرب و ش��تم در بدن ای��ن فرد دیده
نشده است».
وی با بیان اینکه کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت
خارجی در پیگیری موضوع ها بس��یار دقیق عمل می کند،
تاکید کرد« :در موضوع پیگی��ری واژگونی اتوبوس حامل
دانش اموزان هم برای بررس��ی موضوع ،مهدی دواتگری
و صفر نعیمی رز ،دو عضو مجرب کمیس��یون این ماجرا را
پیگیری کردند و پس از ارائه اولیه گزارش به کمیس��یون،
گزارش نهایی را هفته بعد به هیات رئیس��ه اعالم می کنند.
کمیس��یون در رس��یدگی به ای��ن موض��وع ،کار دقیق و
همه جانبه ای را ب��ا حضور دس��تگاه های مربوط��ه انجام
می دهد».
سید حمید رضا طباطبائی نائینی نایب رئیس کمیسیون
حقوقی و قضایی نیز در گفت وگو با شبکه ایران با اشاره به
ضرورت تنویر افکار عمومی از سوی دستگاه قضایی در این
خصوص گفت« :اگر مرگ ستار بهشتی در زندان اوین رخ
داده باشد ،دادستان تهران موظف به پیگیری مساله و روشن
کردن ابعاد مختلف ماجراست».
وی در ادامه ب��ا بیان این مطلب ک��ه هنوز اطالعات
دقیقی در مورد مرگ این فرد وجود ندارد ،بیان داشت« :در
صورت لزوم کمیس��یون حقوقی و قضایی نی��ز وارد عمل
خواهد شد».
اعالم کرده اند که از دادسرای رباط کریم ،دادسرای تهران،
زندان پلیس و مدتی که این فرد در هر جا قرار داشته ،تحقیق
میدانی ش��ود ،ضمن اینکه از پزشکی قانونی نیز تحقیقاتی
در مورد علت مرگ انجام ش��ود و اگر قصور و تقصیری در
بررسی ها مشخص شد یا اینکه قصور و تقصیری در مرگ
این فرد وجود ندارد ،به صورت مستند مطرح شود».
وی به نامه ای که از سوی ستار بهشتی در زندان نوشته
شده اشاره کرد و افزود« :نکته قابل توجه مساله و مبهم ان،
نامه ای است که با عنوان نامه متوفی به رئیس بند 350اوین
منتشر شده است .در نامه علیه بازجو شکایت شده ،این در
حالی است که معموال نامه هایی که در زندان نوشته می شود
به مسئول اندرزگاه یا مسئول بند تحویل داده می شود».
س��خنگوی قوه قضائیه ادامه داد« :وقتی از مسئول
بند 350س��وال کردیم که نامه چه زمانی تحویل او شده،
گفت« :اصال از موضوع نامه خبر ندارم و وقتی در سایت ها
نامه منتشر ش��د ،پس از پرس و جو دو نسخه از این نامه که
به صورت کاربنی بود در اتاق ستار بهشتی پیدا شد ،در حالی
که نس��خه اصلی وجود ندارد ».وقتی از او پرس��یدم که ایا
ممکن است نامه ها در چند نس��خه نوشته شود مسئول بند
گفت معموال تمامی نامه ها در یک نسخه نوشته می شود و
نوشتن نامه در سه نسخه غیر معمول است.
البته ابهاماتی نیز در متن نامه وج��ود دارد؛ جایی که
او مدعی است من بدون حکم بازداشت شده ام که این امر
غیر منطقی است ،اما حال می گوییم که او در زمان بازداشت
شاید حکمش را ندیده است».
وی ادعا کرده اس��ت در تاریخ 11ابان ماه پلیس فتا
او را از زندان احضار کرده ،در حالی که وقتی زندانی احضار
می شود خودش خبردار نخواهد شد .این در حالی است که
یکی از مهمترین ابهامات این اس��ت ک��ه خودش هیچ گاه
دسترسی برای انتقال نسخه اصلی نداشته است ،اما در اینکه
نسخه اصلی دست چه کسی وجود دارد و چگونه منتشر شده
ابهام وجود دارد.
به گفته دادستان کش��ور انچه مهم اس��ت جان هر
مسلمان و شهروندی است و بنابر احتمال اینکه او به مرگ
غیر طبیعی مرده باش��د ،وظیفه جدی ماست این موضوع را
پیگیری کنیم.
ایت اهلل املی الریجانی نیز هفته گذش��ته در جلس��ه
مسئوالن عالی قضایی به وضعیت رسانه ها درباره حمالت
حقوق بشری علیه قوه قضاییه اشاره کرد و با تاکید بر اینکه
این حمالت تازگی ندارد ،گفت« :متاس��فانه این بار نیز به
بهانه مرگ یکی از شهروندان که البته حادثه ای تلخ و ناگوار
است ،رسانه های خارجی و حتی متاسفانه برخی رسانه های
داخلی س��وار بر موجی از اطالع رس��انی علیه قوه قضاییه
شده اند».
ایت اهلل املی الریجانی در پاس��خ به پرسش برخی
رس��انه ها مبنی بر دلیل س��کوت قوه قضاییه درباره این
حادثه با تاکید بر اینکه «البته در قبال س��خنانی که علیه
نظام یا قوه مطرح ش��ود ،پاس��خ الزم را خواهد داد» به
دس��تور خود مبنی بر رس��یدگی همه جانبه به این واقعه
و لزوم مجازات خاطی��ان در صورت اثبات جرم اش��اره
ک��رد و گفت« :گرچ��ه این حادث��ه به صورت مس��تقیم
ربطی به ق��وه قضاییه ی��ا زندان اوین ن��دارد و متهم در
اختیار نیروی انتظامی بوده ،با این ح��ال قوه قضاییه به
وظیفه خود تا این لحظه عمل کرده و دس��تورهای الزم
صادر ش��ده و قطعا اگر اثبات ش��ود مرگ این ش��هروند
در اثر اهمال یا ش��کنجه در زمان بازداش��ت بوده است،
ماموران و مس��ئوالن این حادثه مجازات خواهند شد».
وی افزود« :اگر اثبات شود این فرد در اثر شکنجه فوت
کرده ،تخل��ف و جنایت چند مامور بوده اس��ت و نباید به
بهانه ای برای تضعی��ف نیروی انتظامی ی��ا قوه قضاییه
تبدیل شودg ».
23
جراحی ناتمام
مهر توقف کامل روی گام دوم هدفمندی یارانه ها
خبرنامه
مجلس روز سه ش��نبه در مصوبه دیگری مهر توقف
کامل را بر اجرای گام دوم قانون هدفمندس��ازی یارانه ها در
سال 91زد تا به همه اعالم کند طرح تحول اقتصادی کشور
که چند سالی اس��ت ذهن همه را به خود معطوف کرده در
اوایل راه متوقف م ی شود ،به این امید که سال بعد گام دوم
ان محکم تر برداشته شود.
نمایندگان مجلس جزئیات طرح الحاق یک تبصره به
بندهای 44و 45قانون بودجه سال 91را در مورد توقف گام
دوم هدفمندی یارانه ها در س��ال جاری به تصویب رساندند
که به نوعی ی��اداور «طرح تثبیت قیمت ه��ا» در مجلس
هفتم است.
بر این اساس مصوب شد «افزایش قیمت حامل های
انرژی و سایر کاالها و موضوع قانون هدفمند کردن یارانه ها
در سال 91نس��بت به سال 90ممنوع اس��ت ».همچنین
در تبصره دیگری تاکید ش��د «در ماه های باق ی مانده سال
91هرگونه افزایش یارانه س��رانه نقدی نسبت به پرداختی
شهریور ماه سال جاری از هر منبعی ممنوع است».
به این ترتیب قانون هدفمندسازی یارانه ها که به عنوان
یکی از هفت بند طرح تحول اقتصادی دولت از اذر ماه سال
89با پس��وندهایی چون «طرح عظی��م» و «جراحی بزرگ
اقتصادی» کار خود را اغاز کرد ،به دلیل شرایط کنونی اقتصاد
کشور ،فعال متوقف شد در حالی که این سوال اساسی را در
مثلث شماره151
مجلسی ها اجرای
فاز دوم یارانه ها را
تا پایان سال جاری
ممنوع کرده اند
24
پی دارد که ایا با این اقدام اثار فاز اول از بین نم ی رود و شکاف
قیمت حامل های ان��رژی در داخل و خارج کش��ور بار دیگر
افزایش نم ی یابد؟
ب ر اساس قانون هدفمندسازی یارانه ها دولت از زمان اجرا
باید طی پنج سال اقدام به ازادسازی قیمت ها کند .بناب راین
دولت باید در سال جاری گام دوم این قانون را اجرا م ی کرد و
به رغم انکه عجله زیادی ب رای اجرا داشت و حتی گفته م ی شد
که تالش بر این است که قانون به گونه ای اجرا شود که فاز
دوم تقریبا مرحله اخر ان باشد ،اما روند تصویب الیحه بودجه
در مجلس شرایط را به گونه ای رقم زد که تصمیم دولت ب رای
اجرای فاز دوم هدفمندی دستخوش تغییر شد.
ابتدا دولت رقم 135هزار میلیارد تومان را ب رای اجرای
قانون هدفمندسازی در الیحه بودجه س��ال 91کل کشور
پیش��نهاد کرد ،اما مجلس با این رقم مخالفت کرد ان را به
66هزار میلی��ارد تومان کاه��ش داد .همین موضوع باعث
ش��د دولت ب رای اجرای مرحله دوم تعجیل نکند و به گفته
مسئوالن اقتصادی به ب رنامه ریزی مجدد بپردازد.
در همین زمان در حالی که دولت با پرداخت یارانه نان
به حساب خانوارها نشان داد در پی اجرای مرحله دوم است،
اما شرایط اقتصادی کشور به خصوص نوسان های شدید در
قیمت ارز و نیز مصوبات مجلس باعث شد دولتمردان انگیزه
الزم ب رای برداشتن گام دوم را نداشته باشند».
در همین زمینه اوایل امسال محمدرضا فرزین -دبیر
ستاد هدفمندس��ازی یارانه ها -در پاسخ به این سوال که ایا
تعلل دولت در اجرای قانون به معنای توقف ان نیست ،اظهار
کرد« :اسم ان را نم ی شود توقف گذاش��ت ،در مورد فاز اول
هم در حالی که از فروردین م��اه اجرای قانون مطرح بود ،اما
قانون در اذر ماه اجرا شد ،بناب راین باید زمان ب رای اجرای قانون
مناسب باشد .اگر دولت در ش��رایط فعلی قانون هدفمندی
را اجرا کند باید پاس��خگوی همه هزینه های ان هم باش��د؛
بناب راین باید بررس��ی های کافی در مورد زم��ان اجرای این
قانون صورت بگیرد».
تفکر و تامل دول��ت در حالی بود که ای��ن نمایندگان
مجلس بودند که خواستار س��رعت دولت در اجرای گام دوم
هدفمندی بودند .مرداد ماه رئیس کمیسیون برنامه و بودجه
مجلس با تاکید بر اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه ها تا
پایان سال 91تصریح کرد« :یقینا دولتمردان گام دوم اجرای
هدفمندسازی یارانه ها را به سال 1392موکول نخواهند کرد
چرا که وقفه یا تاخیر در اجرای گام دوم هدفمندسازی یارانه ها
به مفهوم زمینه سازی ب رای قاچاق کاال و سوخت ،اسراف در
مصرف سوخت و کاهش منابع ریالی ناشی از فروش سوخت
و انرژی قاچاق است».
مصباح ی مقدم تاکید کرد که «اگر گام دوم اجرا نشود
نم ی توان به تامین منابع الزم ب رای اجرای بهداشت و درمان
دولتی ،رایگان شدن درمان ،کمک به تولید و صنعت و ارائه
تسهیالت به بخش های تولیدی امیدوار بود».
مصباحی مقدم هفته گذشته در جدید ترین اظهارنظر
خود گفته است« :مرحله دوم هدفمندی یارانه ها باید زمانی
انجام شود که تورم شیب نزولی داشته باشد و حتی نزدیک
به تک رقمی شده باشد».
غالمرضا مصباح ی مقدم در پاس��خ به این س��وال که
طرح توقف هدفمن��دی یارانه ها در مرحل��ه دوم چه تاثیری
صالحی به اظهار نظر درباره برقراری رابطه ایران و امریکا پرداخته است
این روزها بحث مذاکره با امریکا از س��وی جریان های
سیاس��ی کش��ور مطرح م ی ش��ود؛ یک روز اصالح طلبان
خواستار برقراری روابط با امریکا هستند و روزی دیگر طیفی
از اصولگرایان خواستار مذاکره م ی شوند .حتی در هفته های
اخیر ش��ایعاتی مبن ی بر س��فر دکتر والیتی به امریکا ب رای
مذاکرات پشت پرده منتشر شد.
همزمان ب��ا موضعگیری ه��ای متفاوت درب��اره این
موضوع ،رئیس دستگاه دیپلماسی نیز به اظهارنظر در این
باره پرداخت.
عل ی اکبر صالحی ،وزی رامورخارجه در این خصوص گفته
است« :تصمیم گیری درباره مذاکره جامع و کامل با امریکا که
بخواهد همه ابعاد را در برگیرد با مقام معظم رهبری است».
او که در حاشیه دومین همایش بی ن المللی حقوق بشر
و فرهنگ ها در جمع خب رنگاران سخن م ی گفت ،در پاسخ به
سوالی در این باره که معاون وزی رامورخارجه و نماینده روسیه
در 5 +1اعالم کرده از گفت وگوی مستقیم ته ران و واشنگتن
اس��تقبال م ی کند گفت« :گفت وگوی مستقیم بین ای ران و
امریکا موضوعی است که ص قبال هم بوده و به طور مثال
در بحث افغانستان و ع راق شکل گرفته است».
وزی رامورخارجه افزود« :اکنون نیز در خصوص پرونده
هسته ای به صورت غی ر مستقیم در چارچوب 5+1گفت وگو
وجود دارد ،چرا که نماینده امریکا انجا حضور دارد».
او با اشاره به اینکه گفت وگوی موضوعی با گفت وگوی
کامل و دوجانبه سیاس��ی ک��ه دربرگیرنده همه مس��ائل
سیاسی باشد فرق م ی کند بیان کرد« :تصمیم گیری درباره
گفت وگوی جامع و کامل که بخواهد همه ابعاد را در بر بگیرد
با مقام معظم رهبری است».
صالحی درباره اخرین خبرها از مذاکرات ای ران و 5+1
گفت« :اخرین خبرها مربوط به تماس تلفنی اقای جلیلی
و خانم اشتون بوده
که قبال نیز اعالم شده است».
وی افزود« :قرار بوده تا انتهای ابان ماه تماس دیگری
برقرار شود و راجع به زمان و مکان این جلسه به یک نتیجه
و تصمیم واحدی برسند ».وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه
اکن��ون از اخرین خبرها در ای��ن باره که ب��ه نتیجه واحدی
رسیده اند خبری ندارم بیان کرد« :امیدوارم این جلسه ه ر چه
زودتر برگزار شود و همان طور که قبال نیز اعالم کردیم ای ران
هی چ گاه از مذاکرات دوری نکرده که بخواه��د بازگردد .انها
هس��تند که گاهی مذاکرات را به تعویق م ی اندازند ،متوقف
م ی کنند ی��ا امادگی خ��ود را اعالم م ی کنند .این مش��کل
انهاست و ما هی چ گاه نگفته ایم که مذاکره متوقف شود .ما
اماده ایم مذاکرات ادامه پیدا کند تا به نتیجه برسد».
صالحی در این باره که برخی از رس��انه ها اعالم کردند
امری��کا و انگلی��س به دنبال ایج��اد طرح پ��رواز ممنوع در
مثلث شماره151
واکنشبهماجرایمذاکرهباامریکا
خبرنامه
بر جلوگی��ری از افزایش نرخ تورم تا پایان س��ال دارد ،گفت:
«هم اکنون نرخ تورم بنا ب��ر اعالم بانک مرکزی 24/9درصد
اس��ت و مرکز امار ای ران نرخ تورم را 25/9درصد اعالم کرده
است.
انچه مهم است اینکه شاخص قیمت تولی د کنندگان
نش��ان م ی دهد نرخ تورم فزاینده خواهد بود .امیدوارم دولت
روشی را در جذب نقدینگی به کار گیرد که شاهد افزایش نرخ
تورم بیش از این نباشیم.
نرخ تورم اعالمی نی��ز میانگین 307قلم کاالس��ت.
متاس��فانه بخش مهمی از تورم ما در ای��ن دوره مربوط به
کاالهای ضروری مورد نیاز است که افزایش قیمت بیشتری
پیدا کرده اند و همین ش��رایط اقتضا م ی کن��د که نگذاریم
ی به مردم وارد شود .ب رای
تا پایان س��ال ش��وک جدید تورم
جلوگیری از این شوک جدید تورمی نباید اجازه دهیم قیمت
حامل های انرژی افزایش مجدد داشته باشد تا ارامش از نظر
اقتصادی بر جامعه حکمفرما باشد و در شرایطی مرحله دوم
قانون هدفمندی یارانه ها را اجرا کنیم که شیب تورم نزولی و
حتی به تک رقمی نزدیک شده باشد.
بحث هایی امروز مطرح م ی شود که اگر قیمت بنزین
افزایش پیدا نکند ،با قیمت موجود ،بنزین قاچاق م ی شود.
این حرف درستی اس��ت وقتی قیمت بنزین و گازوئیل در
ترکیه لیتری هشت هزار تومان است معلوم است که قاچاق
م ی شود ،اما ما ضرر و زیان عمومی ناشی از افزایش قیمت
حامل های انرژی را بیشتر از ضرر و زیان ناشی از قاچاق ان
م ی دانیم .زی��را قاچاق راهکاری ب رای کنت��رل دارد ،اما ضرر
و زیان عمومی ناش��ی از افزایش قیمت ه��ا راه برون رفتی
ندارد».
مصباح ی مقدم گفته اس��ت« :اگر قیمت حامل های
انرژی بیش از این افزایش یابد ،باتوج��ه به وضعیت روانی
در جامعه ش��وک بلند دیگری به وجود خواهد امد و احتمال
دارد 10تا 15درصد دیگر بر نرخ تورم افزوده شود .در صورتی
که مرحله دوم اجرا نشود رشد تورم نخواهیم داشت و نهایتا
ممکن اس��ت این نرخ به 27درصد برسد .ما همه تالشمان
را در مجلس انج��ام دادیم که جلوی ای��ن افزایش 10تا 15
درصدی نرخ تورم را بگیریم».
وی در پاسخ به این سوال که علت اینکه دولت از طرفی
تاکید م ی کند ب رنامه ای ب رای اجرای فاز دوم ندارد ،اما از طرف
دیگر با قانونی کردن توقف هدفمن��دی یارانه ها در فاز دوم
مخالفت م ی کند ،چیست ،گفته است« :احتماالتی در این
زمینه وجود دارد؛ اینکه دولت م ی خواهد دستش باز باشد که
اگر روزی خواست قیمت حامل های انرژی مخصوصا بنزین
را افزایش دهد منع قانونی نداشته باشد».
رئیس کمیسیون ب رنامه و بودجه مجلس گفت« :قانون
هدفمندی یارانه ها دو طرف دارد؛ یکی طرح اصالح قیمت
حامل های انرژی است و طرف دیگر ان پرداخت یارانه است،
البته قانون تصریح دارد که پرداخت یارانه باید از درامد حاصل
از اصالح قیمت حامل های انرژی باشد ،اما در سال گذشته
دیدیم که دول��ت پرداخت ها را بدون انک��ه دریافت درامدی
داشته باش��د ،انجام داد و بار مالی کسری بر منابع عمومی
به وجود اورد و راه جب ران ان هم یا برداشت از درامد نفت است
یا اس��تق راض از بانک مرکزی و ما نگ��ران این طرف قضیه
نیز هستیم».
با این وجود در حالی ط��ی هفته های اخیر صحبت از
توقف فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه ها به میان م ی امد
که برخی کارشناس��ان این اقدام را باعث از بی��ن رفتن اثار
مثبت فاز اول م ی دانس��تند و حتی عنوان م ی کردند بیم ان
م ی رود قاچاق حامل های انرژی مجددا افزایش یابد.
در این باره جمش��ید پژویان -رئیس شورای رقابت -
معتقد است فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه ها در چارچوب
اصول اقتصادی و زیر نظر کارشناسان اقتصادی باید اجرا شود
و توقف ان اشتباه بزرگی است.
وی گفته اس��ت« :تصور م ی کنم ای��ن اقدام مجلس
اشتباه بزرگی است؛ به ویژه در ش��رایط فعلی اقتصاد کشور
که با مشکالتی مانند تحریم روبه رو هستیم و باید بیشتر به
اقتصاد داخلی و تولید ملی متکی باشیم».
این تئوریسین اقتصادی بر این باور است که با توقف
قانون هدفمندس��ازی مجددا ب��ا تغییر الگ��وی مصرف و
همچنین افزایش قاچ��اق حامل های انرژی روبه رو خواهیم
شد.
سی د ش��م س الدین حس��ینی -وزیر امور اقتصادی و
دارایی -نیز ب��ر این امر اذع��ان دارد .او چندی پیش در این
زمینه اظهار کرد« :در پی نوس��انات نرخ ارز ،شکاف قیمت
حامل های انرژی در داخل و خارج بیش��تر شده و در مجموع
ان مشکالتی که در مورد قاچاق بنزین به خارج که تا حدودی
حل شده بود ،دوباره پیدا شده است».
فرزین نیز با صحه گذاش��تن بر این مساله اعالم کرد:
«فاصله ایجاد شده بین نرخ حامل های انرژی در داخل و خارج
از کشور چیزی طبیعی است ،در واقع با افزایش نرخ ارز فاصله
مجددی بین نرخ حامل های انرژی در داخل و خارج از کشور
ایجاد ش��ده و طبیعی اس��ت باید در گام دوم بخشی از این
شکاف را جب ران کنیم».
حال باید دی��د ایا توقف گام دوم در س��ال 91و انتقال
ان به س��ال اینده که در میانه های خود تغییر چهره دولت
و انتخابات ریاس��ت جمهوری را ب��ه هم��راه دارد ،نهایتا به
جاانداختن این طرح ب��زرگ ملی کمک م ی کند ی��ا ان را از
اهدافش دور خواهد کرد.
ایا طرحی که به گفته دولتمردان با همراهی مردم به
خوبی اغاز شده بود و ب رای تداوم به همکاری انها نیاز داشت
و نیز قرار بود نهایتا در پنج سال به سرانجام برسد م ی تواند
اقتصاد کشور را به اهداف پی ش بین ی شده برساند؟ g
سوریه هس��تند بیان کرد« :ما با هر روشی که برخالف نرم
و کنوانسیون های بی ن المللی باشد و شائبه دخالت در امور
داخلی کشورها را داشته باشد ،مخالفت م ی کنیم و در این باره
نه فقط ما ،بلکه افکار عمومی جهان نیز مخالف هس��تند،
چرا که این شیوه منطق قدرت اس��ت و درست مثل اتفاقی
است که در کشورهای دیگر افتاد و نتایج ان را دیدیم».
وی در م��ورد وقایع میانم��ار نیز ادام��ه داد« :در مورد
میانمار با وزی��ر امور خارجه این کش��ور یک ب��ار در ته ران
به صورت حضوری و بار دیگر نیز بعد از اتفاقات تاسف ب رانگیز
در میانمار ،تلفنی تماس گرفتیم و قرار شد در اینده نزدیک
سفری به میانمار داشته باشیم».
وزیر امور خارجه همچنین درباره نقض حقوق بشر در
بحرین گفت« :جمهوری اسالمی ای ران ب ر اساس درخواستی
که مس��ئوالن بحرین مطرح کرده بودند ب رای کمک به حل
بحران بحرین اعالم امادگ��ی کرده بود .متاس��فانه به نظر
م ی رس��د برخ ی ها در بحرین عالقه مند نیستند که بحران
حل شود و ما امیدواریم دولت بحرین ه ر چه زودتر طی یک
نشست همه جانبه این مساله را حل کند».
صالحی افزود« :ما هم امادگی داریم که اگر خواس��ته
ش��ود کمک کنیم کما اینکه یک بار از ما خواس��ته شد اما
مشکالتی پیش اوردند .ما دلمان م ی خواهد موضوع بحرین
هر چه زودتر حل شود ،چرا که حاکمیت و استقالل بحرین
از نظر جمهوری اس�لامی ای ران محترم است .مردم بحرین
خواس��ته ای دارند و امیدواریم مانند هر ملت دیگری دولت
بحرین خواسته های انها را مورد توجه قرار دهد».
وی همچنین درباره اقدامات جمهوری اس�لام ی ای ران
درباره سوریه و نشست با معارضین گفت« :االن نم ی توانم در
این خصوص مطلبی بیان کنم و در هفته های اینده در این
باره اطالع رسانی خواهیم کردg ».
25
رویداد
شکست در خانه
کارلوس کی روش به پرتغال رفت .ایا او باز می گردد؟
خبرنامه
امیدواریم در این دقایق پایانی تیم ملی به گل برسد تا
فدراس��یون فوتبال در ناکامی های فوتبال هت تریک نکند.
این ابراز امیدواری کنایه امیز عادل فردوس��ی پور گزارشگر
بازی ایران -ازبکستان بود وقتی شاگردان کی روش هر چه
می زدند به در بس��ته می خوردند .تیم مل��ی باخت تا یک بار
دیگر علی کفاشیان سخت مورد انتقاد قرار بگیرد .او که در
ی تیم ملی را از نزدیک
ورزشگاه ازادی حضور داشت و ناکام
نگاه می کرد در پایان بازی تصمیم ت��ازه ای گرفت؛ لبخند
ی برای فدراسیون فوتبال باعث شده تا
نزد .هت تریک ناکام
منتقدان یک بار دیگر از علی کفاشیان بخواهند عطای فوتبال
را به لقایش ببخشند .کفاشیان کیست؟ در ورزش ایران چه
کرده و مهمتر از همه اینها او چطور شخصیتی است؟ شاید بد
نیست علی کفاشیان را دوباره مرور کنیم .به خصوص حاال
که دوباره خبرساز شده و منتقدان سراغش رفته اند .کارلوس
کی روش رکورد دیگری را در فوتبال ایران به ثبت رس��اند؛
اولین باخت مقابل ازبک ها! تیم مل��ی فوتبال ایران دومین
شکست خود را در رقابت های انتخابی جام جهانی متحمل
شد تا پس از ثبت نخستین شکس��ت برابر لبنان ،ازبکستان
هم برای اولین بار موفق به پیروزی برابر ایران ش��ده باشد.
تیم ملی ایران که پ��س از پیروزی روحیه انگی��ز خود برابر
کره جنوبی امیدها را برای صعود به جام جهانی باال برده بود،
چهارشنبه هفته گذشته با نتیجه یک بر صفر برابر ازبکستان
شکستی خانگی را متحمل شد تا با هفت امتیاز به رده سوم
رقابت های انتخابی جام جهانی س��قوط کند .برای کارلوس
کی روش که پس از برد حیثیت��ی مقابل کره جنوبی بارها در
مصاحبه هایش گفته بود فکر نکنید کار صعود به جام جهانی
با شکست کره جنوبی قطعی ش��ده است یا اینکه حاال وقت
جشن گرفتن نیس��ت و نباید فکر کنیم که برابر ازبک ها از
پیش برنده ایم ،چهارشنبه هفته گذشته همان طوری پیش
رفت که اصال دلش نمی خواست؛ بازیکنان از انگیزه باالیی
برخوردار نبودند .ش��رایط زمین بازی اصال مس��اعد نبود و
تیم ملی بدون برنامه و با کمترین تالش ظاهر شد تا در دقیقه
70همه رویاهای این مربی پرتغالی برای گرفتن سه امتیاز
از ازبک ها رنگ ببازد .هر چند همان طور که تیم ملی در بازی
رفت مستحق پیروزی نبود در این دیدار هم استحقاق باخت
مثلث شماره151
26
را نداش��ت .نکته ای که عادل فردوس��ی پور هم در گزارش
بازی به ان اشاره کرد .به خصوص اینکه تیم ملی در 20دقیقه
پایانی به دفعات حمله کرد اما هیچ کدام از موقعیت ها به گل
تبدیل نش��د .ایران در حالی به مصاف ازبکس��تان رفت که
سرمربی تیم ملی ایران به دلیل محرومیت نمی توانست در این
بازی برابر ازبکستان روی نیمکت بنشیند .کی روش ترجیح
داده بود بازی برابر ازبکس��تان را از طبقه دوم تماشا کند ،اما
همه چیز برای این مربی به کابوس تبدیل ش��د .مهمترین
اتفاق در این بازی در دقیقه 10رخ داد .بار دیگر دژاگه برای
ازبک ها خطرساز شد و با حرکات پیاپی خود و توپ گیری های
متعدد ،بارها ملی پوشان را صاحب موقعیت کرد .در نهایت در
یک صحنه ،توپ به تیموریان رس��ید تا این بازیکن با یک
پاس رو به عق��ب عالی ،محمد ن��وری را صاحب توپ کند.
این بازیکن هم توپ را به صورت تک ضرب به سمت دروازه
فرستاد و توانست دروازه را باز کند اما کمک داور با باال بردن
ی که با ابهام های
پرچم خود ،گل را مردود اعالم کرد؛ تصمیم
زیادی روبه رو شد .اما در دقیقه ،70ازبکستان به هدف خود
رسید .دقیقه ،70پوالدی با یکی از بازیکنان ازبکستان درگیر
ی را با ارنج
شد که در این صحنه بازیکن ازبک ضربه محکم
خود به گردن پوالدی زد .این اتفاق با درگیری بازیکنان دو
تیم همراه ش��د که داور غائله را تمام کرد .در نهایت ضربه
ایستگاهی ارسال شده توسط جباروف بهترین بازیکن سال
اسیا را باکایف ،به راحتی از داخل محوطه شش قدم ایران به
گل اول بازی تبدیل کرد.
علی کفاش��یان ،رئیس فدراس��یون ،هادی ایت اللهی،
نایب رئیس اول فدراسیون و عزیزی خادم از اعضای هیات رئیسه
فدراسیون نیز در جایگاه ویژه ورزشگاه ازادی حضور داشتند و این
باخت را از نزدیک تماشا کردند .کی روش و کفاشیان باید خود را
مهیایروزهایسخت تریکنند.هر چندرئیسفدراسیونفوتبال
نشان داده که با روحیه خاصش از این مرحله هم به راحتی عبور
خواهدکرد.ازاینگذشتهکی روشنیزکهتاهمینیکی،دوهفته
پیش به خاطر تعطیالت طوالنی مدت لیگ برتر از سوی مربیان
داخلی سخت مورد انتقاد قرار گرفته ،در روزهای اینده احتماال با
انتقادهای تندتری نیزروبه رو خواهد شد .کارلوس کی روش پس
از این بازی به کشورش رفت .ایا او باز می گردد؟g
خبرنامه
مثلث شماره151
27
مرور رسانه ها
عکس های خبری
غالمعلی حدادعادل و
علی اکبرناطق نوری در جلسه
مجمعتشخیصمصلحت
رسانه ها در هفته ای که گذشت
ویژگی رئیس جمهور اینده
یاسین سیف االسالم
محمد رضا عارف و مجید
انصاری که از چهره های
اصالح طلبمجمعهستنداین
روزها حضور پررنگ تری در
رسانه ها ددارند
خبرنامه
مثلث شماره 151
مانور مدافعان اسمان والیت4
سقوط بالگرد امدادگران
هفته گذشته نزدیک بود یک پهپاد دیگر هم به
دام مرزداران کشورمان گرفتار شود .روایت امریکای ی ها
این بود که این هواپیما توسط نیروهای ای رانی منهدم
شده است ،اما انچه سپاه پاس��داران اعالم کرد هشدار
به این هواپیمای جاسوس��ی بود که باعث ش��د تا این
میهمان ناخوانده خاک ای ران را ترک کند .موضوع مهم
دیگری که در ادامه این خبر در فضای رسانه ای منتشر
شد ،اخبار مربوط به رزمایش اسمان والیت بود؛ مانوری
که نیروهای مسلح کشور ب رای نشان دادن توان دفاعی
ای ران انجام دادند.
موض��وع س��وال از رئی س جمهور نی��ز در هفته
گذش��ته همچنان ادامه یافت و گمانه زن ی ها درباره ان
هنوز ادامه دارد .مخالفان سوال ،از رد این طرح انصراف
داده اند و فع�لا به دنبال کاهش نماین��دگان در فرایند
برگزاری جلسه س��وال از رئی س جمهور هستند .برخی
تحلیلگران بر این نظر بودند که تالش ها ب رای کاهش
اختالف��ات تا روز س��وال از رئی س جمه��ور م ی تواند از
حواشی این اتفاق بکاهد.
رفیق قافله
روزنامه کیهان در س��رمقاله خود ب��ه گروه هایی
پرداخته که تالش دارند از ش��رایط فعلی کشور به نفع
خود سوءاس��تفاده کنند .در این یادداشت امد« :نکته
دوم اما« ،بندبازی» جریانی است که به گواهی مواضع
و عملکرد گذش��ته خود ،مخصوص��ا در فصل 8ماهه
فتنه امریکایی -اس��رائیلی « ،88شریک دزد» بوده اند
و این روزها ،اصرار دارند در نقش «رفیق قافله»! ظاهر
شوند».
شریعتمداری نویس��نده این یادداشت ادامه داده
است« :جریان مورد اش��اره در جدیدترین توطئه خود،
دست به یک «تقسیم کار» زده است .شاخه اول شامل
تعداد اندکی از اصحاب فتنه اس��ت که متاسفانه شمار
اندکی از خودی های ساده اندیش نیز به ان دل بسته اند!
وظیفه یا ماموریت این ش��اخه ،ان است که ب رای عبور
از عقبه پی��ش روی« ،ادرس غلط» بده��د .نگاهی به
مصاحب ه های پ ی درپی افراد این ش��اخه نشان م ی دهد
که «ترجی ع بن��د» و «گزاره تک��راری» این مصاحب ه ها
و س��خنران ی ها ،نف��ی راه طی ش��ده و نادی��ده گرفتن
گام های بلندی اس��ت که طی چند سال اخیر برداشته
شده است».
خاتمی و سوروس
یک چهره شناخته شده سازمان جاسوسی امریکا
در دل مقاله ای که ب رای سایت نیوزمکس نوشته است،
روایت تازه ای از دیدار خاتمی و س��وروس را ارائه کرده
است .این خبری اس��ت که مبتدای گزارش وطن امروز
درباره اطالعات جدیدی است که از دیدار محمد خاتمی
28
و جورج سوروس منتشر شده است .این گزارش افزوده است:
«همزمان و کمتر از یک مایل دورت��ر از محل گفت وگوی
پهلوی با سانتوروم و ماتینز در سنای امریکا ،جورج سوروس
و س��ایر مخالفان دولت بوش در هتل های��ت گرد هم امده
بودند تا تعامل دولت با ته ران را خواستار شوند.
سوروس خطاب به ش��رکت کنندگان در این نشست
که به همت «بنیاد امریکای نوین» برگزار شده بود ،درباره
یک «معامله بزرگ» با ته ران س��خن گفت که به رسمیت
شناخته شدن جمهوری اسالمی ای ران از سوی امریکا ،پایان
رویارویی هسته ای از طریق مذاکرات و از سرگیری مناسبات
عادی میان دوکشور را در بر خواهد داشت».
مشخصات رئیس جمهور
مشکل احزاب
س��ی د رضا اکرمی ،نماینده س��ابق مجلس به روزنامه
ته ران امروز گفته اس��ت انچه مش��کل ورود زودهنگام به
انتخابات گفته م ی شود به خاطر نبود احزاب قوی در کشور
است .این عضو جامعه روحانیت مبارز ادامه داده« :مشکل
اصلی در این زمینه ،نبود احزاب و تشکل های فعالی است
که دارای اساس��نامه و مرام نامه ای باشند تا قبل از برگزاری
انتخابات و در زمان مطلوب ان اقدام به تشدید فعالی ت های
خود در این ارتباط کنند».
به گفته وی ،چون احزاب و تش��کل های منس��جم
بازخواست از اصولگرایان
روزنامه ای ران در گزارش��ی به برخی خطاب های
اخی��ر چهره ه��ای نزدی��ک ب��ه اصالح طلب��ان علیه
اصولگرایان پرداخته و نوشته است« :اصولگرایان باید از
احمدی نژاد اعالم ب رائت کنند؛ این فصل مشترک حرف
ی رسانه ها و شخصی ت های اصالح طلب است که
تمام
ی لزوم بازگشت به
امروز با توس��ل جستن به اس��تراتژ
عقب هاشمی س��عی دارند تا بدون کوچکترین ب رائتی
از عملکرد فتنه افرین خود یا دوستانشان در سال ،88
بر ان تاکید دارند».
این گزارش ادامه داده است« :اما اصالح طلبان،
تنها به این اظهارنظرها بس��نده نکرده و امروز در مقام
ش��اکی ،از اصولگرایان بابت حمایت های اولی ه ش��ان
از احمدی نژاد حساب کش��ی م ی کنند و رس��ما اعالم
م ی نماین��د اصولگرای��ان بای��د از احمدی ن��ژاد اعالم
ب رائت کنند! روزنام��ه اصالح طلب اعتماد در سلس��له
مصاحب ه هایی که ب رای تحقق این هدف ترتیب داده در
سوالی مش��ترک از تمامی مصاحب ه کنندگان م ی پرسد
«چرا امروز اصولگرایان به دنبال اع�لام ب رائت از اقای
احمدی نژاد هستند؟»
احمدی نژاد اصولگراست
مجید انصاری در گفت وگو با روزنامه اعتماد گفته
اس��ت« :اقای احمدی نژاد از دل جری��ان اصولگرایی
بیرون امد .اصولگرایان در انتخابات شورای شهر دوم
وارد بازی شدند و از دل انشورای شهر جریان جدیدی
با همان تفکر اصولگرایی و همراهی اصولگرایان به نام
ابادگران بیرون امد و شورای شهر را دردست گرفت و
اقای احمدی نژاد ،شهردار جریان اصولگرا بود».
این عضو مجمع تش��خیص تاکیده کرده است:
«ما در مجمع روحانیون مبارز ،نظام جمهوری اسالمی
را قبول داریم .ما قانون اساس��ی موجود را قبول داریم.
ما حرکت ه��ایب راندازانه را رد م ی کنی��م .ما معتقد به
اصالح��ات در درون نظام ب��ا همین س��اختار موجود
هس��تیم .این مس��ائل را بارها و بارها اقای خاتمیو
دوس��تان اصالح طلب با صدای بلند گفته اند .اگرچه ما
قانون اساسی را وحی منزل نم ی دانیم ،اما معتقدیم با
همین قانون اساس��ی وبدون اعمال اراده شخصی و
برخورد گزینش��ی م ی توان تامین منافع ملی را داشت
و م ی توان چه��ره ای دموکراتیک از نظ��ام به نمایش
گذاش��تg».
خنده های
رئیس جمهور
در نیوز ویک
مثلث شماره151
لویی جرگه اصالح طلبان
روزنامه ارمان نوشته است اصالح طلبان پس از مدت ها
دوری از یکدیگر قرار است طی نشستی در دی ماه امسال
دور هم جمع ش��وند .در خبر ارمان امده اس��ت« :نجفقلی
حبیبی درخصوص برنامه تدارک دیده ش��ده و چش��م انداز
پی ش بینی ش��ده ب رای حضور افراد و ش��خصی ت های این
جریان در جلس��ه فوق الذک��ر نیز تصریح م ی کن��د« :قرار
اس��ت این همایش بزرگ با مش��ارکت هم��ه احزاب عضو
و تش��کل های اصالح طلب و همچنین ش��خصی ت های
حقیقی و حقوقی جریان اصالحات صورت گیرد .ب ی گمان
ی شخصی ت ها و تشکل های اصالح طلب
گردهم اوری تمام
زیر یک س��قف کار س��اده و س��هلی نیس��ت و باتوجه به
جامعی��ت و تکثر این جری��ان نیازمند مداقه و س��عی وافر
است».
ارمان ادامه داده اس��ت« :حال باید دید این طلس��م
چندساله که قرار است با برگزاری مجمع بزرگ اصالح طلبان
شکسته شود ،چه ثمراتی خواهد داشت و ایا م ی تواند نقطه
عزیمتی ب رای گام گذاری در مسیری باشد که یک بار دیگر
بادها را در بادبان کشتی اصالحات به خروش دراورد؟»
نداریم ،بعد از برگزاری هر انتخابات ،بالفاصله ذهن ها
به س��مت انتخابات بعدی س��وق داده م ی شود؛ مثال
انتخابات مجلس ش��ورای اس�لامی که تمام ش��ده،
ذهن ها به س��مت انتخابات ریاست جمهوری معطوف
شده و دلیل ش��تابزدگی در ورود به این موضوع ،فقدان
احزاب و تش��کل های منسجم اس��ت .وی بر این باور
اس��ت که طرح چنین مباحثی منتج به ایجاد ش��کاف
و رخنه در طی ف های مردم خواهد شد و همین امر نیز
موجبات سوء استفاده دشمنان انقالب را فراهم خواهد
کرد و رقابت های سالم را به تهاجم گروه ها بر یکدیگر
تبدیل م ی کند.
خبرنامه
کاظم انبار لویی در س��رمقاله خود در روزنامه رسالت
درباره ویژگ ی های رئی س جمهور اینده نوشته و تصریح کرده
اس��ت« :قاعدتا رئی س جمهور در ساحات سیاست ،اقتصاد،
فرهنگ و اجتماع طب��ق فرایندهای قانون��ی که در قانون
اساسی و قوانین عادی وجود دارد باید شایستگی خود را در
امر مدیریت کشور و حس��ن تدبیر در اداره امور نشان دهد.
قاعدتا او شمه ای از این تدبیر ومدیریت ها را باید در کارنامه
خود غیر از این مسند داشته باشد».
سرمقاله نویس رس��الت ادامه داده« :انچه گفته شد
شمه ای از مطالبات مردم از ش��ورای نگهبان و نامزدهایی
اس��ت که خود را در معرض ارای مردم قرار م ی دهند .مردم
م ی گویند پس از گذشت 3دهه از انقالب باید کسانی خود را
در معرض رای بگذارند که خطاها و مشکالت روسای جمهور
گذشته را در ساحات مختلف کمتر داشته باشند».
پیروزی اوباما
در تایم
سایت
تابناک در
گزارشی به
برگزاری
نشست
سوریه
در تهران
پرداخته
است
سایت الف
مصاحبه ای
بامحمد
خوش چهره
درباره اوضاع
کنونی اقتصاد
انجام داده
است
29
نقدونظر
نـقدونظر
مثلث شماره151
30
اب ،اب ،اب ...کجا بود؟
در پاسخ به برخی شبهات
زهیر توکلی /نویسنده و شاعر
نـقدونظر
مثلث شماره151
این روزها از این گوشه و ان گوشه ،پرسش هایی حول
کمو کیف ایین ه��ای عزاداری به
و حوش تاریخ عاش��ورا و
گوش می رسد .این ش��بهه ها گاه بدیهیات تاریخی را نشانه
می رود .به نظر می رس��د فضای سیاست زده ایران معاصر و
اصرار برخی بر سیاس��ی کردن همه چیز و گره زدن تمامی
امور مقدس به مسائل روز ،باعث واکنش افراطی قشری از
تحصیلکردگان جامعه شده است .چندی پیش یکی از همین
عزیزان که خویشاوند من است و می دانم فردی است معتقد،
در کمال تعجب شبهاتی را با من درمیان می گذاشت حاکی از
اینکه اصال امام حسین(ع) و همراهانش تشنگی نکشیده اند
و این از مجعوالت روضه خوان هاس��ت! به غلط اس��تدالل
می کرد کربال اصال بیابان نیس��ت ،جلگه است و رودخانه از
انجا می گذرد ،کلی درخت نخل در عکس های امروز کربال
دیده می شود ،هزارس��ال پیش زمین خنک تر از االن بوده و
می شود تصور کرد کربال از امروزش هم سرسبزتر بوده است.
بنا بر این در روز عاشورا گرمای ان چنانی وجود نداشته است.
تازه از همه اینها گذشته ،امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع)
می توانسته اند قدری بیشتر اسب بتازند و از جایی دورتر اب
بردارند ،به فرض هم که لش��کر یزید بخشی از ساحل رود
را س��د کرده بوده اند ،همه س��احل رود فرات ک��ه غیر قابل
دسترس نبود؟
وقتی ادمی با چنین پرسش هایی مواجه می شود ،پیش
از پاسخ ،حرمان و حسرت را احساس می کند که چگونه در
دلش می خلد .حرمان و حسرت بر اینکه کار برخی جوانان به
جایی رسیده که ترکش هایش به اعتقادات سنتی هزار ساله
و بدیهیات تاریخ مقدس هم می گیرد ،اما ما هنوز در کش و
قوس امور روزمره و برخی مسائل سیاسی در سیر هستیم.
به او پاسخ دادم اوال جلگه ای بودن یک اقلیم ،دلیلی بر گرم
نبودن ان نمی ش��ود و مثال ان ،بس��یاری از مناطق جنوب
ایران اس��ت؛ ثانیا اردوگاه امام حس��ین – علیه السالم – در
محاصره بود؛ ثالثا از هر نقطه رودخانه نمی شد اب برداشت
همان طور که االن هم نمی شود برای اشامیدن از هر جای
رودخانه اب برداشت؛ کلماتی مثل ابشخور در زبان فارسی
و منهل در زبان عربی برای همین وضع شده اند که داللت
کنند بر نقاط خاصی از یک رودخانه یا نهر اب که می شود از
ان اب برداشت؛ رابعا وقتی درحالت جنگ و گریز هستی و
در محاصره ای ،نمی توانی از حدی بیشتر از اردوگاه خود دور
شوی ،حتی اگر در اوج بی ابی باشی زیرا احتمال فاجعه های
بدتر می رود.
خامسا اصل قضیه بی ابی و تش��نگی مربوط می شود
به س��اعاتی از صبح روز عاش��ورا به بعد؛ زیرا بنا بر شهادت
مقاتل معتبر ،حتی شب عاشورا هم اب در خیمه گاه شریف
بوده است ،نشان به ان نش��ان که روایت می کنند که برخی
اصحاب امام حسین – علیه السالم – ان شب ،با سهم ابی
که در اختیار داشته اند ،غسل ش��هادت کرده اند؛ البته در ان
روزگار ،اصوال با کمترین مقدار اب ،غسل می کرده اند چنان
که در روایتی از حضرت رسول – صلی اهلل علیه و اله –کسی
که با بیش از یک من اب (یعنی سه لیتر اب) غسل کند ،مورد
سرزنش قرار گرفته است.
از س��اعاتی پس از اذان صبح ،اب در خیمه گاه شریف
تمام ش��ده اس��ت .بنابراین باید دق��ت کرد چه بر س��ر ان
بزرگواران رفته که خود مس��اله تش��نگی ،به یک��ی از ابعاد
ناراحت کنن��ده واقعه تبدیل ش��ده اس��ت .نکته نخس��ت،
وج��ه ناجوانمردانه این کار اس��ت؛ کاری که کاف��ر با کافر
نمی کند؛ بلکه ادمی با س��ایر افریده ه��ای خداوند هم روا
نمی دارد ،چنان که یکی از این اش��قیا خطاب به امام حسین
علیه الس�لام – گفت که چرندگان و درن��دگان بیابان رامی گذاریم از این اب بخورند ،اما تو را نه .می خواهم بگویم
که خود انها هم با کمال بدذات��ی و خباثتی که از انها انتظار
می رود ،می دانستند چه می کنند و وقوف داشتند به اینکه با
این کار بی��ش و پیش از جنبه فیزیکی ان که رنج تش��نگی
است ،دارند دل امام حس��ین – علیه السالم – و خانواده اش
و ان بچه های معصوم را می سوزانند( .زهی خیال باطل که
انان داشتند و چه گواهی بر شکس��ت انان بهتر از ان جمله
حضرت زینب -علیه السالم – که فرمود :ما رایت اال جمیال؛
من جز خداوند جمیل و زیبا هیچ چیز ندیدم ).نکته دوم این
است که ان عزیزان ،درحال نبرد بودند و در کشاکش جنگ و
گریز و زخم و خونریزی ،تشنگی ده ها و صدها برابر می شود.
نکته س��وم این اس��ت که ادمی درحال هیجان و استرس،
نیازش به اب چندین برابر می شود.
در نظر بگیرید کودکانی را که نباید از خیمه ها بیرون
بیایند؛ خیمه هایی که بنابر گواهی مقاتل معتبر ،با ریسمان به
هم وصل شده بودند و پشتشان هم به شکل هاللی خندق
کنده شده بود و در خندق از ساعتی پیش از اغاز جنگ ،خار
و بوته و هیزم افکنده بودن��د و اتش زده بودن��د تا مبادا ان
حرامزادگان حرام لقمه از پش��ت به زنان و کودکان هجوم
ببرند .گرمای اواس��ط مهرماه منطقه گرمس��یری و نسبتا
شرجی کربال را هم بیفزایید و از همه مهمتر هلهله وحشیانه
چند هزار دشمن درنده خوی وقیح را و س��وگواری زنانی را
که م��ادران و خواهران این کودکان بوده ان��د بر جنازه های
پاره پاره مردانی که پدران و برادران و عموها و پسرعموهای
این کودکان بوده اند؛ در چنین حالتی این کودکان را چگونه
می شود از فرجام قطعی جنگ منصرف کرد و به چه شیوه ای
و با چه ش��گردی و به کدامین ترفند می شود کاری کرد که
انها این صحنه ها را نبینند و ان صداها را نشوند؟ ایا خیمه ای
مخصوص نگهداری و سرگرم کردن کودکان در نظر گرفته
ش��ده بود؟ ایا همت و توجه برخی بانوان خیمه گاه شریف تا
پیش از لحظه نهایی و عروج امام حس��ین -علیه السالم –
معطوف به نگهداری و سرگرم کردن بچه ها بوده؟ تا انکه ان
لحظه فرا برسد که شاعر گفته است:
عصر ماتم زده عاشوراست
کاری از دست کسی ساخته نیست
به فرض هم که خیمه ای برای نگهداری و س��رگرم
کردن کودکان در کار بوده و ب��ه فرض هم که برخی بانوان
بزرگوار حرم حس��ینی ،به رغم تکان ها و تنش های ثانیه به
ثانیه ان روز ،از بچه ها پرستاری می کردند و می خواستند و
تالش می کردند که سر انان را گرم کنند ،اما با چه وسیله ای؟
مگر ابی بود؟ غذایی بود؟ (که اگ��ر غذایی هم بود به خاطر
بی ابی نمی ش��د به بچه ها داد تا مبادا تش��نه تر شوند ).مگر
فضایی برای ب��ازی بچه ها وجود داش��ت؟ اصال ان بچه ها
اگر از بنی هاشم بودند ،خون پیامبر(ص) و موال علی(ع) در
رگ هایش��ان بود و اگر از فرزندان اصحاب امام حسین(ع)
بودند ،خون بزرگترین مردان ان روزگار از اصحاب پیامبر و
جنگاوران بزرگ کوفه ،بصره و یمن در رگ هایشان بوده .ایا
چنین کودکانی از چنان نسلی ،زیر بار شگرد و شیوه و ترفند
برای منصرف شدن حواسشان می رفتند؟ چنان بچه هایی را
اصال می شد در ان بحبوحه سرگرم کرد؟
این بچه ه��ا ادمی��زاد بودن��د و هرقدر ه��م که بچه
شیربه ش��یر برود ،اخر بچه بودند و دیدن ان همه مصیبت،
در یک روز ،چه حجم��ی از هیجان درد بر قلب این کودکان
وارد می ک��رد و اب ،اب ،اب ک��ه عنص��ر تس��لی بخش و
تس��کین دهنده هیجانات عصبی و روانی اس��ت ،کجا بود؟
بزرگترها دم فرو بس��ته بودند و تش��نگی را مثل بار امانت
می کش��یدند ،ولی بچه ها ش��اید ناله العطش را بهانه کرده
بودند و ش��اید این کار ناخوداگاه ص��ورت می گرفت تا مثال
به روی خودش��ان نیاورند ک��ه انها هم می دانن��د اینجا چه
خبر اس��ت و چه می گ��ذرد .اینها همه قابل ح��دس و قابل
درک است.
این توضیحات را که برای ان خویشاوند عزیزم دادم،
قدری راضی ش��د ولی بالفاصله شبهات بعدی را یکی پس
از دیگری در میان می گذاش��ت و من در دل می گریستم بر
غربت امام حسین -علیه السالم – که دشمنان ان خاندان
پاک از یهود و نصارا و بدتر از یه��ود و نصارا یعنی وهابی ها
و بهایی ها از یک طرف و دوس��تان ن��ادان و نااهل از طرف
دیگ��ر ،کاری کرده اند که م��ا امروز حتی ب��ا برخی جوانان
معتقدمان باید درباره اولیات و بدیهیات تاریخی بحث کنیم.
در شماره های بعد ،قدری درباره برخی از این شبهات ،سخن
خواهیم گفتg .
31
ما همه تهرانی مقدم هستیم
سرداری که جاودانه شد
مصطفی شوقی /دبیر گروه جهان جدید
نـقدونظر
پرواز ما با ان صدا همراه بود؛ ما به ش��رق می رفتیم و
صدا اما از غرب امد .جایی نزدیک خانه مان .وقتی موبایل را
روش��ن کردم ،اس ام اس بود که پشت هم می امد و صدایی
که نگرانم بود؛ می گفت صدا ان قدر بلند بوده که خانه تکان
شدیدی خورده بود ،فکر می کرده ش��اید هواپیمایی دوباره
سقوط کرده باشد.
تازه به مشهد رسیده بودیم و به رسم ادب پابوس حرم
امام رضای ایران .بی تکلف در حیاط بزرگ رضوی می رفتیم
و خوشحال و سرخوش .تا شب همین طور اس ام اس می امد
و خبر از انفجاری بزرگ در منتهی علیه غرب تهران جایی در
جاده مالرد .تا شب خیلی حرف ها زده شد ،از اینکه پمپ بنزین
بوده ،پادگان بوده انبار مهمات بوده ...ساعت دو اخبار چیزی
گفت که مثل همیش��ه نشان نبودن یک اس��تراتژی دقیق
رس��انه ای در بحران هاس��ت .همین طوری خبر می امد ،تا
ساعت ها کسی نمی دانست چه شده و کیست .خبرگزاری ها
خبر زدند که یکی از فرماندهان سپاه در میان شهداست .بعد
خبری دیگر و همین گونه اخبار ،تا ش��ب که خبر امد .حسن
تهرانی مقدم را خیلی ها نمی شناختند ،خواص اما او را خوب
می دانستند و مردم اما نه.
مثلث شماره151
حاج حسن مقدم
در زمان زندگی
برای مردم ناشناس
بود اما پس از
شهادتش بسیار از
رشادت هایش گفته
شد
32
بچه الغر اما سر به زیر و مو فرفری سرچشمه ،خیلی
دوست داشت مهندس ش��ود ،پدرش محمود تهرانی خیاط
بود و در خیابان شکوفه و بعد از بهارستان بساط دوخت و دوز
داشت .در همین محله درس خواند و دیپلم گرفت ،اما یک
اتفاق باعث شد که مسیر زندگی اش عوض شود.
در انجا مسجدی بود زیر نظر عالمی فرزانه که هنوز در
قید حیاط است -بعدها او را پس شهادت شهید تهرانی مقدم
دیدم -عالمی وارسته اس��ت و بی تکلف؛ ایت اهلل سید علی
لواسانی امام جماعت و مدیر مسجد زینب کبرای سرچشمه
بود،جایی که این روزها اگر مراسمی است مثل عید غدیر بعد
از شهادت تهرانی مقدم حداقل دو جین سردار سپاه می بینی
و کلی مهندس و معلم و...
ایت اهلل لواسانی می گوید« :محل ما خیابان امیرکبیر ،
کوچه امیز محمود وزیر است .انجا یک مسجد و یک حوزه
علمیه داریم و خانه ما هم کنار مسجد است .وقتی می رفتیم
برای نماز ،کارهای دیگری هم می کردیم .مثال با نوجوانان
کار می کردیم و برایشان نامه داشتیم .یک گروه سرود هم
درس��ت کرده بودیم که در روزهای انق�لاب برای خودش
بروبیایی داش��ت .مس��جد پررونقی بود و بچه های خوبی
در ان رفت و امد می کردند .برخی که نمی امدند ،کس��ی را
می فرس��تادم و می گفتم بگویید اقای لواسانی کارتان دارد.
به دنبالش��ان می رفتیم .الحمداهلل ان نس��ل حاال س��ردار و
سرتیپ ومتخصص شده اند و برای خودشان بروبیایی دارند
خدارا شکر»...
سه برادر بودند .محمد اقا که االن هستند ،حاج حسن
اقا و ش��هید علی ،برادر اینها .مادر خوب و متدینی داشتند.
حاج اقا لواس��انی اما در مورد حس��ن تهرانی مقدم یک جور
حس غریبی داشت؛ بعد از شهادتش «اینها رو اورد مسجد
پیش ما .چقدر این جاج حس��ن اقا با اخالص بود .ما با اینها
مانوس بودیم و برایشان کالس گذاش��ته بودیم وبرایشان
احکام می گفتیم .چقدر بچه های خوبی بودند».
نزدیک انقالب بود که در دانش��گاه قبول شد ،مقطع
فوق دیپلم در رشته صنایع (برش قطعات صنعتی) را مدرسه
عالی تکنیکیوم نفیس��ی گذراند .در روزه��ای انقالب مثل
خیلی از جوانان سر پرشوری داش��ت؛ در روزهای منجر به
پیروزی انقالب به اتفاق دوستانش در فعالیت های زیرزمینی،
نارنجک های دستی می ساخت ان هم با استفاده از سه راهی
لوله اب .ش��ب 22بهمن در میدان امام حس��ین(ع) (فوزیه
سابق) با پرتاب نارنجک دستی یک خودروی نظامی ارتش
را مصادره و سرهنگ سوار بر خودرو را به اسارت دراورد.
هن��وز درس می خواند ،پس از فوق دیپلم ،مهندس��ی
صنایعش را گرفت .ان روزها خیلی ها به س��پاه می رفتند و
مهندس الغر مسجد زینب کبری هم به تاسی از دوستانش
به سپاه رفت و در بس��یاری از غائله ها همراه دیگر سپاهیان
بود .در عملیات ثامن االئمه که منجر به رفع محاصره ابادان
شد ،از جمله غنائم به دست امده از عراق یک اتشبار توپخانه
155میلی متری کشش��ی بود که از جانب دشمن در شمال
ابادان بین دارخوین و پل مارد مستقر بود .این اتشبار توپخانه
بالفاصله تعمیر و عملیاتی شد.
حاج حس��ن بعد از عملیات ثامن االئمه متوجه ضعف
اتش پش��تیبانی خودی مس��تقر در خطوط مقدم جنگ شد ،
مدت ه��ا روی این موض��وع فکر ک��رد و س��رانجام طرح
ساماندهی اتش پش��تیبانی را به صورت س��نجیده و مدون
تقدیم حس��ن باقری کرد .نامه را محسن رضایی -فرمانده
وقت کل سپاه پاسداران انقالب اسالمی -امضا کرد و تحویل
حسن باقری داد و حسن باقری ان را به حسن مقدم داد .حاج
حس��ن نامه تایپ ش��ده را خواند و دید طرح خودش درباره
س��اماندهی خمپاره اندازها به منظور پش��تیبانی از نیروهای
پیاده است .نامه خطاب به فرماندهان قرارگاه قدس ،نصر،
فجر و فتح سپاه در جبهه های جنوب بود« :برادر حسن مقدم
به عنوان فرمانده پشتبیانی کننده اتش های خمپاره ای سپاه
معرفی می شوند ،الزم است با او همکاری کنید».
این اما راه حس��ن تهرانی مقدم این نبود ،او بعد از این
واحد توپخانه را تاس��یس کرد .او صاح��ب ایده های بزرگی
بود ،سازماندهی «فرماندهی موشکی زمین به زمین سپاه».
رفیق دوس��ت کارهایی در این زمینه شروع کرده بود و حاال
منتظر نظر امام(ره) بودند .امام(ره) پس از اینکه موشک باران
عراقی ها ش��دت گرفت اجازه دادند؛ اولین موشک ایران به
کرکوک شلیک شد .دومین موشک هم به بانک 18طبقه
رافدین بغداد اصابت کرد و موشک بعدی در باشگاه افسران
ارتش عراق در بغداد فرود امد و حدود 200نفر از فرماندهان
عراقی را به هالکت رساند .این راهی بود که تهرانی مقدم تا
روزهای پایانی زندگی اش به دنبال ان بود .موشک که پیش
از این در زمان ش��اه هیچ گاه در دکترین نظامی ایران جایی
نداش��ت حاال با همت تهرانی مقدم به ابزار مهم بازدارندگی
تبدیل شده بود.
اما یک چی��ز تهرانی مق��دم را متمایزکرده ب��ود ،او تا
روزهای اخر هیچ تغییری نس��بت به گذش��ته نکرده بود،
همانطور بی تکلف بود .س��رداری که جاودانه ش��د .یکی از
دوستان او در سفر مش��هد با ما همراه بود ،اخرهای شب در
اتاق مار زد و بی اختیار گریه می کرد .تازه فهمیده بود ،خیلی ها
تازه فهمیده بودند چه کسی از دست رفته است .این روزها در
تهران ،تابلوهای تبلیغاتی است که عکس شهید تهرانی مقدم
روی صورت مردم قرار دارد .نوش��ته ،ما همه تهرانی مقدم
هستیم ،البته.
بحران در سیاست مدرن
زنجیره ای از مشکالت اخالقی سیاستمداران غربی
فرشاد مهدی پور /کارشناس سیاسی
هست؛ سارکوزی دیوانه با یک مانکن بدنام ازدواج می کند و
ایضا؛ جانشین او ،اصال زن ندارد و به روشنی از لفظ شریک
جنسی برای هم زندگی اش اس��تفاده می شود؛ رئیس سابق
نـقدونظر
ژنرال جو الن متهم به روابط غیراخالقی شد
مثلث شماره151
اقتصاد ،سیاس��ت و فرهنگ ،جهان های��ی جدا از هم
نیستند و به قاعده ادبیاتی پارسونزی ،چنان عروسک هایی اند
که مرتبا در دل یکدیگر فرو می روند و در عین منفک بودن،
درونی و مرتبط با همند .حاال در امریکایی که همین منطق،
طالیه دار توصیف نظم متجددانه ان است و شاید از سویی
دیگر براساس همین ایده ،سامان یافته ،همه چیز به طرزی
باورنکردنی ،تو در تو ش��ده و نیویورک را اب برده و ابروی
سیاستمدارانش را هم و حاال جهانی به خواب رفته ،نظاره گر
اتفاقاتی در ب��اال و پایین امنیتی ترین س��ازمان های مدعی
جهانی است که عین تریلرهای سیاسی هالیوود است .گویی
رابطه فیلم های هالیوودی و زندگی سیاستمداران امریکایی
به قاعده مر غ و تخم مرغ هایی است که احتماال کسی جوابی
برای تقدم وجود یکی بر دیگری ان ندارد؛ فساد در باالترین
سطوح حاکمیت ،مفقودش��دن زن (یا زنان) مرتبط با ماجرا
(که احتماال به طرزی وحش��یانه و مرموز کشته شده اند) و
استعفای مقام مسئول مذکور جلوی دوربین های تلویزیونی
و عذرخواهی و ...و نقطه؛ پایان ماجرا.
اینجا نقطه تالقی سیاس��ت و اقتصاد و فرهنگ است
و ب��از هم به قاع��ده ای پارس��ونزی ،نظام فرهنگی اس��ت
که نظام های ش��خصیتی و اجتماعی را س��ازمان می دهد،
هنجارهایش را تنظیم می کند و ب��رای ان حدود می گذارد.
در این نظام فرهنگی ،سال هاست زیربنای خصوصی ترین
امر انسانی را سست کرده اند و اساسا این نکته ای تاریخی
در مغرب زمین اس��ت و پیوسته
با الهیات مس��یحی؛ در شریعتی
که طالق ،تنها ب��ا مرگ جاری
می شود ،امکان خروج از زندگی
بس��ته و سخت میس��ر نیست و
احتماال ابتن��ای اولی��ه ،رهایی
از س��ختی ای بوده که امروز ،با
تخصیصاتی فرویدی ،در قداست
خواسته ای غریزی و اولیه ،تبلور
یافته است .به عبارت روشن تر،
مرد یا زن ناراضی در خانواده ای
معتقد به یکی از فرق مسیحیت،
امکان رهایی قانونی و ش��رعی
از ُعس��ر و َحرج زندگی مشترک
را نداش��ته اند و الجرم ،نیازهای
خ��ود را در چارچ��وب روابطی
پنهان و ممن��وع و نامش��روع،
تعقیب می کرده ان��د؛ رفته رفته
این رفت��ار غیرعادی ،ش��کلی
عرفی یافته و خود به ضابطه ای
مقب��ول در زندگ��ی بدل ش��ده
(درس��ت همانند بالیی که پس
از دوگانه انگاری های دکارتی بر
سر فکر و فلسفه امد و راه زمین
و اسمان از هم گسست) و حتما
در پیوندی با نف��س رمیده ،مرز
رابطه یک زن -چند مرد یا بالعکس درنوردیده شده و امروز
به جایی می رسد که همجنس گرایی ،در قانون مدنی بسیاری
از ممالک ینگه دنیا ،در تغییر شناسنامه ای عنوان پدر و مادر
به والدین ،خود را علنی و قانونی می کند.
تغییر این نظام فرهنگی ،همه ارکان و س��طوح دیگر
را نیز دس��تخوش جابه جای��ی می کند و مرز خواس��ته ها و
اشتیاق های ش��خصی را به گونه ای خاص گسترش داده یا
محدود می سازد و در نهایت ،نظام اجتماعی که محل تجلی
و تسلط و انطباق اراده هاست ،شکل می گیرد.
فاجری همچ��ون «دیوی��د پترائوس» ک��ه صراحتا
می گوید :همه روسای پیشین سیا نیز چنین کارهایی کرده اند،
اسب افتاده،
اما کسی ابروی شان را نبرده است ،اکنون که از ْ
دهان گشوده و حرف هایی می زند که جز یک انتحار سیاسی
رنگ دیگری ندارد ،اما این نه همه ماجراست و نه حتی اصل
ان .سخن بر سر این نیست که چه دسیسه ها و سیاست هایی
پشت داستان اس��ت که چگونه یک جمهوریخواه حاضر در
دولت دموکرات ها ،باقی می ماند و این رس��وایی جنسی رخ
می دهد و نه «می��ت رامنی» دم بر م��ی اورد و نه دیگران و
انتخابات هم ،خوش و خرم تمام می شود و ...بلکه حرف این
اس��ت که چنین مرد قدرتمند و پرنفوذی در هنگامه ای که
افغانستان و عراق و دیگر ممالک خاورمیانه را در می نوردیده ،
با چه ازادی عملی ،همین رفتارها را انجام داده و هیچ کس
را نیز به واکنش وانداش��ته و چرا وانداشته؟ امر جنسی ،دال
مرکزی توحش مدرن است و اساس زندگی غربی شده ،بدون
ان معنا نمی یاب��د و این معنا هم��ه ارکان و اضالع را از خود
متاثر می کند ،به گونه ای که دیگر نمی توان فرد رده باالیی را
تصور کرد که چنین خواسته ها و خواهش هایی نداشته باشد.
فهرست بلندباالی غربی های درگیر این ماجراها را بنگرید:
برلوسکنی ،نخس��ت وزیر ایتالیا رسما مجالس خوشگذرانی
برگزار می کند و بازهم انتخاب می ش��ود و س��رخوش هم
بانک جهانی به اتهام چنین رس��وایی هایی کله پا می شود و
ده ها مورد دیگر.
تنها مرور همین موارد ،سرسام اور است و نگران کننده،
اما باز هم باید الیه ای دیگر را دی��د و ان اینکه گویی نوعی
بازگش��ت در توحش مدرن در حال ش��کل گیری اس��ت؛
بازگش��تی حیرت انگیز و عجی��ب .دو دهه پی��ش که بیل
کلینتون ،همسر همین وزیر خارجه بزک کرده کنونی امریکا،
درگیر ماجرایی با مونیکا لوینسکی شد ،محور اصلی اتهام،
رسوایی جنسی نبود ،بلکه دروغگویی و سوءاستفاده از قدرت،
لبه های تیز حمله به وی تلقی می شد ،اما در این ماجرای اخیر،
غربی ها به صراحت از تعبیر sex scandalبرای توصیف
افتضاحات رئیس س��یا بهره می گیرند ،ان هم در جایی که
دیگر ،همه قوانین در جهت تثبیت ازادانه زندگی جنس��ی،
در حال تغییر اس��ت :س��قط جنین ،تغییر جنسیت ،حضانت
فرزندان و ...چرا چنین دگردیسی ای در حال رخ دادن است
یا الاقل می توان نشانه های تغییر را در ان دید؟ فروید اول،
بی مرزی جنسی را توصیه می کرد و فروید اخر ،مرگ را محور
زندگی می دانست؛ شاید او ،هر چه به اخر عمر خود نزدیک تر
می شد ،بیش��تر پی می برد که بش��ر متجدد ،در چه گردتبی
گرفتار اس��ت و از ان خالصی ندارد و همی��ن بود که باعث
شد پیکان اندیش��ه هایش را تغییر دهد و این احتماال همان
تصویری است که پس ذهن ساکنان مغرب زمین نشسته و
حذ ف شدنی هم نیس��ت.وجهی دیگر از این استدالل را در
ن همه سر
ی سویل و بی بی سی می توان دید؛ ای
ماجرای جیم
و صدا و فغان بر س��ر ب��ر باد رفتن اعتماد اف��کار عمومی در
انگلستان ،حول چه چیزی چرخ می زند :سوءاستفاده جنسی از
کودکان ،ان هم در کشوری که طالیه دار همجنس گرایی و
رفتارهای نابخردانه دیگر است.
پ��س در اینجا ه��م ،چیزی که
اعتراض��ات را ش��کل می دهد،
همان نگرانی عمیقی است که
پس ذهن مخاطب��ان در جریان
است؛ امری ناروشن و مبهم که
می توان نس��بت ان را با ناتوانی
تجدد ،در نف��ی و جرح و اصالح
یکی از اساسی ترین وجوه زندگی
بشری دید :نهاد خانواده .غرب
با همه کبکب��ه و دبدبه در حال
پاپس کش��یدن یا حداقل دچار
اختالل ش��دن از ناحی��ه نهادی
اس��ت ک��ه نتوانس��ته ب��ا همه
دس��تکاری ها و دست اندازی ها
و دس��ت درازی ها ،ماهیت ان را
تغییر دهد یا نف��ی کند .خانواده،
نهادی ک��ه موجد تم��دن بوده
و درست مانند نشس��تن بر سر
شاخه ،غرب ،رفته رفته ریشه ان
را زده است؛ بی توجه به انکه این
شاخه ،اصیل و قدیمی و حتی به
عبارتی ،جزئی از نظام تکوینی
خلقت است و نمی توان ان را از
جا برکند .غرب پیش رفته ،حاال
نهاد اولیه خانواده را وانهاده و در
هر جایی که رسوایی رخ می دهد ،زیربنای نظری اعتراض و
سنجش میزان فاجعه ،نسبتی است که با این مقوله می یابد،
خواه گفته شود و خواه ناگفته بماندg .
33
نـقدونظر
عصر ملت ها
مثلث شماره151
تحوالت خاورمیانه چه تغییری در توازن قوا ایجاد کرده است؟
دکتر کیهان برزگر /استاد دانشگاه
تحوالت جه��ان عرب نقطه عطف��ی در توازن قدرت
در منطق��ه خاورمیانه محس��وب می ش��ود .پی��ش از این
«توازن قدرت» در منطقه در س��طح بازیگران کالس��یک
یعنی دولت ه��ا صورت می گرفت که اس��ان تر و س��ریع تر
بود .اما با بروز تح��والت عربی «توازن ق��درت» همزمان
بر محور «پویایی های سیاس��ت داخل��ی» جوامع عربی و
«نقش دولت ها» ص��ورت می گیرد ،بنابرای��ن در ماهیت،
پیچیده تر و کندتر است .با بروز تحوالت جهان عرب ،مسائل
سیاس��ی -اجتماع��ی داخل��ی کش��ورهای عرب��ی مث��ل
دموکراسی سازی ،اصالحات سیاسی ،خروج از اقتدارگرایی،
سیستم های اقتصادی ،حقوق بش��ر ،حقوق جوانان ،حقوق
زنان و غیره به عنوان اولویت اصلی مس��ائل این کش��ورها
تبدیل شده و این تحول خود جهت سیاست خارجی کشورها
در معادالت قدرت منطقه ای را تحت تاثیر قرار داده است.
تاکن��ون تجزیه و تحلی��ل تحوالت عرب��ی عمدتا بر
سه محور صورت گرفته است؛ نخست ،محور «مدل و الگو»
که منظور این اس��ت کدام مدل و الگوی دو کش��ور ایران و
ترکیه در منطقه پیروز می شود .دوم ،محور «بازیگر برنده و
بازنده» و اینکه کدامیک از بازیگران منطقه ای مثل ایران،
عربس��تان و ترکیه و بازیگران فرامنطق��ه ای مثل امریکا و
روسیه برنده این تحوالت هستند و سوم ،محور «ایدئولوژی»
34
و اینکه از سه ایدئولوژی «بهار عربی»« ،بیداری اسالمی»
و «لیبرالیس��م غربی» کدامیک غالب می شود .اما به اعتقاد
من محور اصلی تجزیه و تحلیل تحوالت عربی باید بر پایه
رقابت دولت ها برای افزایش «نقش و نفوذ» خود در چارچوب
توازن قوا صورت پذیرد ،محوری که کمتر به ان توجه شده
ولی روز به روز بر اهمیت ان افزوده می شود؛ به عنوان مثال،
پیچیدگی های بحران سوریه بیشتر به دلیل ترکیب «مسائل
و پویایی های سیاست داخلی» سوریه با «مسائل منطقه ای»
و نقش کالس��یک دولت ها برای حفظ توازن قدرت اس��ت
و همین موض��وع پیش بینی سرنوش��ت بحران س��وریه را
بسیار دش��وار کرده اس��ت .هر یک از بازیگران منطقه ای و
فرامنطقه ای افزایش نقش منطقه ای خ��ود را برای اهداف
خاص خود می خواهند .غرب و ترکیه نقش را بیش��تر برای
افزایش «نفوذ» و کسب رهبری سیاسی می خواهند .ایران،
روسیه ،چین و حتی عربستان نقش را برای «مهار» تهدیدات
و افزایش امنیت .براین مبنا ،محور «مدل»« ،ایدئولوژی»
و «اقتصاد» همگی به عنوان ابزارهایی برای افزایش نقش
بازیگران اصلی در منطق��ه در چارچوب مع��ادالت قدرت
صورت می گیرد .از این س��طح تحلیل ،اینده توازن قدرت
در منطقه بر رقابت دو بل��وک از بازیگران منطقه ای ()4+1
و بازیگران فرامنطق��ه ای خواهد بود .در بل��وک بازیگران
منطقه ای ( )4+1چهار بازیگر فع��ال و اصلی قدرت منطقه
یعنی ای��ران ،ترکیه ،عربس��تان و مصر همراه با اس��رائیل
به عنوان بازیگر پش��ت پرده و به ظاهر غیر فع��ال که منافع
خود را از طریق امریکا پیگیری می کند ،قرار دارند .در بلوک
بازیگران فرامنطقه ای نیز دو بازیگر اصلی امریکا و روسیه
هس��تند .در این چارچوب ،ویژگی جدی��د تحوالت عربی
تاثیر «پتانس��یل داخلی جهان عرب» بر سیاست منطقه ای
بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای است؛ بر این مبنا ،رقابت
تمامی بازیگران تاثیرگذار در تحوالت جهان عرب بر محور
«مهار» تهدید و افزایش «نقش و نفوذ» بوده است .به عنوان
مثال ،رقابت ایران و عربستان بیشتر بر مبنای «مهار» نقش
یکدیگر و افزایش «نفوذ» اس��ت تا بر محور رقابت شیعه و
سنی .عربستان افزایش نقش منطقه ای ایران را به ضرر منافع
و امنیت ملی خود می داند .در مقابل ایران افزایش نقش و نفوذ
منطقه ای خود را برای رفع تهدیدات امنیت ملی خود ضروری
می داند .رقابت ایران و ترکیه نیز بیشتر بر مبنای جلوگیری
از افزایش نقش منطقه ای یکدیگر اس��ت .سیاس��ت ترکیه
برای به دست گرفتن رهبری سیاسی در منطقه و به خصوص
دخالت اشکار در بحران س��وریه ،منافع ژئوپلتیک و توازن
قوایی ایران را در منطقه به خطر می اندازد .رقابت یا دوستی
بالقوه ایران و مصر نیز بیشتر در خصوص میزان تاثیرگذاری
بیشتر و بهتر بر تحوالت اینده منطقه است .رقابت ایران با
اسرائیل و امریکا نیز بر مبنای مهار یکدیگر و افزایش نقش
و نفوذ قرار دارد.
بنابراین چگونگی تاثیرگذاری پتانس��یل های داخلی
بر سیاس��ت منطقه ای بازیگران ،موضوع اساسی معادالت
قدرت در منطقه اس��ت .مصر سیاس��ت «تعامل» با تمامی
بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای را تحت تاثیر پویایی های
سیاس��ت داخلی و برای تحقق اهداف دولت دنبال می کند.
محمدالمرسی ،رئیس جمهور جدید مصر به این موضوع اگاه
است که برای تحقق هدف اصلی دولت خود یعنی نهادینه
کردن نقش اخوان المسلمین در س��اخت قدرت و سیاست
مصر ،باید در پی تحقق ثبات سیاس��ی ،تقوی��ت بنیه های
اقتصادی کشور و جلب رضایت طبقه متوسط باشد .به عبارت
دیگر باید خواس��ته های انهایی که در می��دان «التحریر»
انقالب کردند را در اولویت قرار دهد.
بر این اس��اس ،بازیگری در منطقه را بر مبنای تعامل
با تمامی کشورهای منطقه دنبال می کند ،مثال با عربستان
و قطر برای جذب و حمایت مالی این کش��ورها و با ایران و
ترکیه برای دستیابی به ثبات سیاس��ی در منطقه در تعامل
خواهد بود .همزمان مصر به روابط متعادل با امریکا ،روسیه
و چین ادامه خواهد داد .در واقع ،مصر برای حضور جدی در
معادالت قدرت در منطقه و دس��تیابی به اهداف اقتصادی
خود ،به تعامل با همه این کشورها نیاز دارد .ترکیه سیاست
کسب «رهبری سیاسی» در منطقه را دنبال می کند و سعی
دارد تا از پتانس��یل های داخلی جهان عرب در راستای بهره
برداری از «قدرت نرم» خود از یک س��و و در جهت تقویت
روابط اقتصادی با کشورهای عربی و کسب منافع در منطقه
از سوی دیگر بهره برد.عربس��تان نیز به عنوان یک بازیگر
محافظه کار س��نتی منطقه در پی «مهار» تهدیدات و حفظ
«امنیت» خود است .این کشور سعی می کند تا کمتر تحت
تاثیر پتانس��یل های داخلی جهان عرب از قبیل اصالحات
سیاسی ،حقوق زنان ،نقش جوانان و غیره قرار گیرد و به واقع
از سرایت تحوالت عربی به درون مرزهای خود جلوگیری
می کند .بر این مبنا ،سیاست مهار ایران در منطقه و حضور
فعال در بحران س��وریه و بحرین را با هدف افزایش امنیت
خود پیگیری می کند .ایران نیز با اس��تفاده از پتانسیل های
داخلی جهان عرب به ویژه در مصر و بحرین ،خواهان سرعت
تحوالت برای افزایش نقش و نفوذ منطقه ای خود و در سوریه
برای مه��ار تهدید و حفظ توازن ق��وای منطقه ای ،خواهان
کاهش س��رعت تحوالت و ورود به روند انتقال سیاس��ی و
اصالحات بر مبنای حفظ امنیت و ثبات در منطقه است.
اسرائیل بیش��تر در پی حفظ «بقا»ی خود است .این
کشور تحت تاثیر تحوالت جهان عرب ،نگران واکنش منفی
سیاس��ت داخلی جوامع عربی به موجودیت اسرائیل و روند
صلح اعراب و اسرائیل است .بنابراین سیاست منفعل «صبر
و احتیاط» را پیش��ه کرده و عمدتا از طریق امریکا خواهان
مدیریت تحوالت عربی است .امریکا سیاست سنتی افزایش
«نفوذ» و تسلط بر جریان های سیاسی-امنیتی و اقتصادی
در منطقه را با هدف مدیریت تحوالت جهان عرب از طریق
دیپلماس��ی عمومی و ارائه مدل غربی ب��ا تمرکز بر طبقه
متوس��ط و دموکراسی س��ازی در منطقه پیگیری می کند.
امریکا همچن��ان در انتخاب بین «مناف��ع» و «ارزش ها»
به دلی��ل اصل ب��ودن حفظ امنیت اس��رائیل در سیاس��ت
خاورمیانه ای این کشور ،طرف منافع را می گیرد .بر همین
اساس اخیرا امریکا اعالم کرده از ارسال سالح به مخالفان
دولت سوریه حمایت نمی کند چون نگران است سالح ها به
دست گروه های افراطی اسالم گرا بیفتد که یکی از تبعات
مهم این مساله این است که امنیت اسرائیل را با خطر مواجه
خواهد کرد .بنابراین امریکا برخالف ش��عارهای ظاهری،
سیاست منفعلی را در بحران سوریه انتخاب کرده و خواهان
بر هم خوردن ثبات منطقه ای نیست چرا که بر هم خوردن
ثبات منطقه ای ،منافع امریکا را به خطر می اندازد.
نهایتا روس��یه نیز با استفاده از پتانس��یل های داخلی
جهان ع��رب ،خواهان افزایش نقش منطق��ه ای خود برای
«مهار» امریکا در منطقه است؛ به عنوان مثال مخالفت های
روسیه با امریکا در بحران س��وریه ،به نگرانی این کشور از
احتمال توس��عه طلبی ها و افزایش قدرت بازیگری امریکا
در منطقه باز می گردد که می تواند روزی دامن گیر روس��یه
هم بشود .در این شرایط ،همه بازیگران با تمامی ابزارهای
قدرت ملی خود ،خواهان افزایش نقش و نفوذ خود بر مبنای
مهار و نفوذ هستند .در این میان ظرفیت های سیاست داخلی
جوامع عربی بر پیچیدگی های سیاست منطقه ای بازیگران
عبد الباری عطوان -سردبیر روزنامه القدس عربی
دو موضوع اساسی در س��خنان اوباما به مناس��بت اغاز دور دوم
ریاست جمهوری وی عنوان شد که در ارتباط با منطقه خاورمیانه است و
می تواندنشانازعملکرداودرایندهباشد:
نخست :وی با اش��اره به حمله به عراق و سرنگونی رژیم صدام
و همچنین لیبی و افغانس��تان تاکید کرد که دوران جنگ های خارجی
ایاالت متحده امریکا به پایان رسیده است.
دوم او به روش��نی اش��اره کرد که مایل به کاهش تکیه بر نفت
خاورمیانهاستوگفت«:مابایدخودمانرادربرابرنفتوارداتیخارجیازاد
کنیم ».اوباما در س��خنان 25دقیقه ای خود به هیچ وجه به اوضاع
خاورمیانه و بحران های ان از جمله موضوع صلح اعراب و اسرائیل یا
موضوعهسته ایایرانوبحرانسوریهوچگونگیبرخوردباانهااشاره ای
نکرد .البته این بدین معنی نیست که این بی توجهی برای مدت زمان
طوالنیبهدرازاخواهدکشید.طبیعیاستدیدگاه هادربارهپیروزیاوباماو
شکسترامنی،کاندیدایجمهوریخواهانبسیارهستندوگوناگون.عده ای
ازموفقیتاوباماوناکامی رامنیاحساسارامشکردندوگروهیدیگربه
عکسکهالبتهبهموضعگیری هایسیاسیبستگیدارد.عربستانسعودی
وبیشترکشورهایعربخلیج فارسپیروزیرامنیجمهوریخواهر اترجیح
یدادندچوناونسخهدومجورجدبلیوبوشبودوبه خصوصاینکهاقدام
م
به اشغال عراق کرد و صدام حسین را برکنار کرد و جنگ علیه تروریسم
یدادندچون
رااعالمکرد.عرب هایخلیج فارسسناتوررامنیرا ترجیحم
طبل های جنگ علیه ایران را به صدا در اورده بود و اوباما را به شدت مورد
یدادچونبرایبرکناریبشاراسددستبهحملهنظامیعلیه
انتقادقرارم
سوریهنزد.درنتیجهناکامی رامنی،عرب هایخلیج فارسرابسیارناراحت
کرد .یکی دیگر از مسائل بسیار مورد توجه اینکه نتانیاهو نخست وزیر
ی رامنی رنج می برد چون
رژیم صهیونیستی نیز همانند عرب ها از ناکام
تمامی امیدهای خود را به پیروزی وی بسته بود و درباره موضوع ایران
به شدت با اوباما در اختالف نظر بود که البته اوباما ترجیح داد خشم خود
را فرونشاند و چیزی نگوید و نتانیاهو ،نیز به وزرای خود دستور داد درباره
نتایجانتخاباتامریکااظهارنظرنکنند.اوباماکمک هاینظامیبسیاریبه
رژیم صهیونیستیتقدیمکردکهتاکنونروسایجمهوریپیشینامریکا
چنیننکردهبودندوطیچهارسالبرابرتمامی خواسته هاینتانیاهوسر
فروداورد،ازگسترششهرک هایصهیونیستیدرسرزمین هایاشغالی
گرفتهتااشارهبهاحتمالحملهبهتاسیساتهسته ایایران.فرضبراین
است که اوباما از تمامی فشارهای البی صهیونیستی هوادار نتانیاهو ازاد
شدهباشدودیگرهیچموردیوجودنداردکهبتواندبراثراندربرابراسرائیل
سرفروداورد،اماازادیعملاوهمچنانمحدودخواهدماندچوننتانیاهو
از هواداری هر دو مجلس کنگره امریکا (نمایندگان و سنا) که اکثریت
جمهوریخواه دارند ،برخوردار است .اکنون در برابر اوبامای پیروز ،چهار
موضوعداغوجودداردکهبایدبدونتاخیردربارهانهاتصمیم گیرینماید:
نخست،موضوعسوریه:ایادربارهدخالتنظامیامریکادرسوریهتصمیم
خواهدگرفتیااینکهاقدامبهفرماندهیازپشت پردهخواهدکردویااینکه
این موضوع را به کش��ورهای منطقه از جمله ترکیه ،قطر و اردن واگذار
خواهد کرد ،همچنان که در لیبی چنین کرد؟ گروهی عقیده دارند اوباما
ممکناستازطریقکشورهایعربخلیج فارساسلحهمدرندراختیار
مخالفاندولتسوریهقراردهدکهالبتهبادریافتضمانت هاییدربارهعدم
دستیابیگروهایاسالمگرایجهادیبهایناسلحه،بعیدنیستاقدامبه
تشکیل«نیروهایمبارز»درسوریهنماید،همچنانکهدرعراقنیزچنین
کرد .دوم ،موضوع هسته ای ایران :در سخنرانی اوباما روشن بود که وی
سیاستمهارومحاصرهاقتصادیرابردخالتنظامیدرموردایرا نترجیح
می دهد،مگراینکهازقبلتوافقیبانتانیاهوداشتهباشدمبنی براینکهاقدام
نظامیراتادورهپسازانتخاباتوبهارایندهبهتعویقبیندازد.اوبامامعتقد
است اقدام نظامی باید اقدام پایانی باشد ،اما جنگ همیشه فریب است و
نیروهای بسیار امریکایی و انگلیسی در خلیج فارس (چهار ناو هواپیما بر
وصدهاناووقایقجنگی)اشاره ایاستبهاینکهاقدامنظامیبعیدبه نظر
نمی رسد .سوم ،روند صلح در خاورمیانه و نجات دادن راه حل دو دولت که
هم اکنوندرحالفروپاشیاست.البتهدراینمیانهیچ گونهفشارعربی یا
فلسطینیبرایبازگشتبهاینموضوعوجودنداردچونازیک سوحکومت
خودگرداندرحالفلجشدنکاملوازورشکستگیسیاسیومالیدررنج
است و رئیس ان به عقب نشینی های مفتضحانه شهرت دارد و همیشه
تهدیدهایخودومواضعشراپسمی گیردوعقب نشینیمی کندکهبراثر
اناکنونهیچ کسدرمنطقهسخناناوراباورنداردچهرسدبهکشورهای
خارجازمنطقه .چهارم،چگونگیبرخوردباگروه هایاسالمگرایسیاسی،
چهمیانه روهاییکهقدرتراازطریقانتخاباتدرمصروتونسدردست
گرفتندوچهافراطیونیمانندالقاعدهودیگرسازمان هایفرعیان کهدر
حال حاضر در لیبی ،سوریه ،یمن و کرانه های افریقا و مالی حضور دارند.
حالاینپرسشمطرحمی گرددایااوبامامی خواهدجبههجدیدیراعلیه
القاعدهدرلیبیوکرانهافریقابگشایدکهازیک سوماموریتعملیاتیان
را به هواپیماهای بدون خلبان واگذارد و از سوی دیگر حمله زمینی را به
کشورهاییمانندالجزایر،نیجریه،چادوموریتانیبسپارد؟ خطایبزرگ
امریکا که همواره در حال تکرار است ،همانا موفقیت دخالت نظامی در
برکناریدیکتاتورهایورژیم هایخودکامهمانندصدامدرعراقوقذافی
درلیبیوهمچنینافغانستاناست،امادرعینحالپیامدهاییبهبارمی اورد
کهاوضاعکنونیعراق،لیبیوافغانستانبهتریننشانهاناست.دوردوم
ریاست جمهوریاوبامادشوارترازدوراولخواهدبودچونپراززمین های
مین گذاریشدهاست،به خصوصپسازپیدایشغولچینیوبازگشت
روسیهقدرتمندوببرهایهندوبرزیلوافریقای جنوبی،امریکادیگران
ابرقدرتیکتادرجهانبه شمارنمی اید.نتایجانتخاباتثابتکردامریکا
دگرگون شده و دیگر ان امریکای یکه تاز نیست که البته این موضوع بر
سیاست های داخلی و خارجی ان تاثیر خواهد گذاشت و این خود نمودار
هواداری گروه های پایین جامعه و بیچارگان و جوانان از اوست ،درحالی
که رامنی میلیونر با هواپیمای شخصی از اینجا به انجا می رفت و تنها در
اندیشهمنافعثروتمندانبود.پرسشیکهاکنونمطرحمی گرددایناست
ایااعرابمی توانندچنینتحوالتوتغییراتیرادرککنند؟پاسخایناست
گماننمی رودچنینشودچونعرب هاهمچنانیکگروه بی ارزشوکنار
گذادرهشدهخواهندماندوتنهاارزشانهاهمانبازارخریدتسلیحاتفرسوده
غربیودربرگرفتنپایگاه هاینظامیامریکاوغربیانخواهدبودg.
مثلث شماره151
عرب ها و بحران هایی که در انتظار اوباماست
نـقدونظر
زمین هایی پر از مین
افزوده اس��ت .نتیجه اینکه در پرتو تحوالت عربی نخست،
نوعی به هم پیوس��تگی میان عنصر «سیاس��ت داخلی» و
«مسائل کالسیک و بازیگری دولت ها» ایجاد شده است .به
عبارت دیگر ،پتانسیل داخلی کشورهای جهان عرب ،نقش
مهمی در جهت گیری سیاس��ت منطقه ای بازیگران اصلی
تحوالت جهان عرب دارد؛ مثال در بحران سوریه توجه بیش
از اندازه به مسائل و پویایی های داخلی و در مقابله دست کم
گرفتن نقش بازیگران سنتی یعنی دولت ها و مسائل امنیت
منطقه ای ،پیچیدگی خاصی را برای حل بحران این کشور
ایجاد کرده است .دوم ،دامنه نقش و نفوذ بازیگران منطقه ای
و فرامنطقه ای تغییر کرده است .سوم ،راه حل منطقه ای برای
حل بحران های منطقه ای تقویت شده است .سیاست های
منطقه ای بازیگران تحت تاثیر پتانسیل های داخلی جهان
عرب و تکیه بر روند های مستقل ملی ،باعث شده بازیگران
به صورت جدی به راه حل های منطقه ای برای حل مسائل
منطقه ای روی بیاورند.اما برای کشور ما ،الزم است تا نوعی
تعادل در جهت دهی سیاس��ت منطقه ای ایران در برخورد با
تحوالت عربی صورت گیرد .ضمن اینکه توجه به مس��ائل
حقوق بش��ر ،دموکراس��ی و حقوق و ازادی های اجتماعی
که کش��ورمان در انها در منطقه پیشرو اس��ت ،مهم است؛
همزمان بای��د به اهمیت و حفظ نق��ش و جایگاه منطقه ای
ایران در قالب مع��ادالت قدرت منطقه ای توجه داش��ت و
اینکه نگذاش��ت نقش و نفوذ ایران به س��ادگی توسط سایر
بازیگران در منطقه تضعیف شود .مطمئنا یک ایران ضعیف
در منطقه نمی تواند معضالت اس��تراتژیک خود را با غرب
حل و فصل کندg .
35
کنگره ساالنه
حزب کمونیست چین
و انتخاب کادر رهبری
جدید
سانترالیسم مرکزی
ساختار قدرت و تصمیم گیری در چین چگونه است؟
نـقدونظر
جواد منصوری /سفیر سابق ایران در چین
مثلث شماره151
جمهوری خلق چی��ن پرجمعیت ترین کش��ور دنیا با
بیش از 1/3میلیارد نفر سکن ه است .این کشور در شرق قاره
اسیا واقع شده و توسط حزب کمونیست چین در قالب نظام
تک حزبی اداره می شود.
ساختار تصمیم گیری در چین بیشتر برپایه یک نظام
جمعی اس��ت تا فردی ،بنابراین به ط��ور معمول تصمیمات
سریع ،فردی و کوتاه مدت کمتر به چشم می خورد .بر همین
اساس روند تصمیم گیری ها غالبا با کندی همراه است؛ البته
وقتی تصمیم مورد کارشناسی قرار گرفت و از سوی اعضای
حزب به تصویب رسید الزم االجراست و همه دستگاه های
حاکمیتی کشور نس��بت به اجرای تصمیمات حزبی پایبند
هستند.
به همین دلیل در کشوری مانند چین وقتی تصمیمی
مصوب شد تغییرناپذیر اس��ت و باید به مرحله اجرا گذاشته
شود .به طور کلی در نظام کشورداری چین نه تنها تصمیمات
فردی جایی برای طرح ندارن��د ،بلکه اظهارات و مواضع نیز
به شکل فردی مطرح نمی شود؛ به طوریکه همواره اظهارات
و اعالم مواضع در الیه های مختل��ف اجتماع و حکومت از
وحدت و یکپارچگی الزم برخوردار اس��ت .این نکته ایست
که شاید در کمتر کش��وری در دنیا دیده می شود؛ بر همین
اساس مقامات و مسئوالن چین در مالقات های خارجی نیز
غالبا مطالب خود را از روی نوشته ای که قبال مورد بررسی و
کارشناسی قرار گرفته است مطرح می کنند ،به همین دلیل
همواره هماهنگی کاملی در اظهارات و اعالم مواضع از سوی
مسئوالن چینی در مباحث مختلف دیده می شود.
از دیگر سو در سطح اجرایی نیز سهل انگاری هیچ معنا
و توجیهی ندارد ،چرا که همه افراد ملزم به رعایت و اجرای
دستورات و مصوبات کنگره و دولت می باشند و در صورت هر
نوع بی توجهی و قصور برخورد جدی می شود .هرچند بعضا
چینی ها خود را موظف به رعایت اصول و حرکت در چارچوب
وظایف ابالغ ش��ده می دانند .در کنار این ،مسئولیت پذیری
36
نیز یکی از مهمترین ویژگی های س��اختار حکومتی اس��ت
ضمن اینکه افراد از همان ابتدا با تاکیدات زیاد به سمت حفظ
مسئولیت در قبال دستورات و برنامه ها حرکت می کنند.
با این مقدمه ،این تصور که با تغییر یک فرد یا با حادث
شدن یک اتفاق یا با نوس��انات اقتصادی در سطح کشوری
نظیر چین تغییرات گسترده ای ایجاد می شود ،اشتباه است.
البت��ه دس��تگاه های مختلف چی��ن ب��ه کمیته های
کارشناسی ،تحقیقاتی و علمی مجهز هستند که به طور دائم
مسائل مختلف را مورد تحقیق و بررسی قرار می دهند و نتایج
را برای تصمیم گیری به مقامات باالت��ر ارائه می کنند؛ این
طرح ها در حزب یا در کنگره مطرح و درباره انها تصمیم گیری
می شود و هرگاه تصمیمی مصوب شد تبدیل به یک تصمیم
اجرایی می شود.اخیرا در محافل رسانه ای و سیاسی مطرح
می شود که با تغییر رئیس جمهور در چین اتفاقات بزرگی رخ
خواهد داد که این مهم باتوجه به سطح شناختی که از نظام
حکومتی این کشور دارم امری غلط است .هرچند هر انسانی
با انس��ان دیگر متفاوت اس��ت؛ بنابراین تنها ممکن است
تغییرات مختصری در سرعت اجرا وجود داشته باشد که البته
به توانایی ها و شرایط موجود کشور نیز بستگی دارد.
مجموعه ای که در ح��ال حاضر مدیری��ت چین را در
اختیار دارد بیش از دو سال اس��ت که بر تغییرات در مسائل
اجتماعی و سیاسی تاکید دارد؛ به طوریکه نخست وزیر فعلی
چین حدود دو س��ال پیش اعالم کرد که تغییرات تدریجی
برای ازادی های فردی و اجتماعی و همچنین ازادی برای
تشکل های سیاسی و رسانه ای به تدریج پیاده می شود که این
نشان می دهد این مباحث در کنگره حزب مطرح شده و مورد
تصویب اعضا قرار گرفته اس��ت .بر همین مبنا ایده این نوع
تغییرات به تغییر افراد مرتبط نیست ،بلکه تصمیمی است که
قبال گرفته شده و به مرحله اجرا رسیده است.
حدود چهار سال پیش کنگره حزب بحث ازادی مذهبی
در سراسر چین را به تصویب رس��اند که درحال حاضر این
مراکز به ش��کل تدریجی در حال نوس��ازی هستند و دولت
هم نه تنها مخالفتی نمی کند ،بلک��ه در مواردی به این نوع
فعالیت ها نیز کمک می کند .سیاس��ت تک فرزندی نیز چند
سال پیش در کنگره حزب مورد بررسی و تصویب قرار گرفت
و این روزها در سراسر کشور در حال اجراست ،بر این اساس
برخی ممکن است فکر کنند که این سیاست ها با تغییر دولت
لحاظ می ش��ود که تصور صحیحی نیست .براساس همین
تعریف نحوه ارتباط با دیگر کشورها و همچنین ارایش روابط
با دنیای بین الملل در کشور چین تعریف می شود اما همین
تنظیم روابط با دنیای بیرون نیز تابعی از ش��رایط موجود در
کشور است .هرچند کش��وری نظیر چین به برقراری رابطه
با کش��ورهای مختلف دنیا عالقه مند است ،اما این مهم نیز
بر اساس اصول و مبانی خاصی شکل می گیرد .چینی ها در
سیاس��ت خارجی خود بر این اصل پایبند هستند که با همه
دنیا روابطی عادی داشته باشند و بر این اعتقادند که در دنیا
هیچ کس دشمن انها نیست ،اما اگر کسی قصد دشمنی با این
کشور را داشته باشد سعی می کنند ،طرف مقابل را از دشمنی
بازدارند و در صورت ع��دم موفقیت به مقابله می پردازند ،اما
به طورکلی سیاس��ت ثابت س��ردمداران چینی عدم ورود به
جنگ و نزاع با دنیای بین الملل است.
همانط��ور که قب�لا گفته ش��د یک��ی از ویژگی های
حکومتداری در چی��ن ارائه نظرات جمعی اس��ت .البته این
به معن��ای ع��دم دخالت رئیس جمه��ور و اعض��ای دولت
در تصمیم گیری ها نیس��ت ،چرا که این افراد در جلس��ات
حزبی نظرات خود را مطرح می کنن��د و اگر مورد قبول قرار
گرفت ،به عنوان یک مصوبه جمعی مورد اجرا قرار می گیرد.
تازمانی که تصمیمات به عنوان مصوبه جمعی مطرح نشده،
رئیس جمهور موظف است به تصمیمات قبلی پایبند باشد.
اما انچه مهم اس��ت اینکه در جلسات مختلف حزب نه تنها
رئیس جمهور ،بلک��ه مقامامت پایین تر نیز نظ��رات خود را
مطرح می کنند اما مادامی که تبدیل به یک مصوبه نش��ده
اس��ت نمی توانند در خصوص تصمیمات ارائه ش��ده عملی
انجام دهند.بررس��ی صحنه سیاس��ی و اجتماع��ی چین و
چشم انداز تحوالت این کشور نش��ان از روند رو به رشد ان
دارد .تحوالت سال گذشته چین نشان می دهد که مدیریت
و سیاس��ت های این کش��ور به گونه ای اس��ت که به تدریج
به سمت توانمند ش��دن ،قدرت گرفتن و توسعه همه جانبه
پیش می رود .نظریه «هوجین تائو» ،رئیس جمهوری خلق
چین در زمینه توسعه نیز که حدود هشت سال پیش در کنگره
حزب مطرح شد نشان از همین مساله دارد؛ او نیز توسعه ای
ی و نگاه به وضعیت
متکی بر همه جوانب یعنی انسانی ،علم
روز کشور را مطرح کرد .در حرکت به سوی چنین توسعه ای
چینی ها فاکتورهای توس��عه را بومی ،علم��ی و همه جانبه
کردند و تنها توس��عه مادی یا اقتصادی در برنامه انها لحاظ
نشده است .درحال حاضر در کش��ور چین توسعه فرهنگی
به طور جدی در حال پیگیری است و البته حرکت به سمت
توسعه اجتماعی به صورت تدریجی در حال انجام است ،این
درحالی است که توسعه اقتصادی در این کشور به سرانجام
رسیده استg .
سیاست
گفت وگو
سیاست
مثلث شماره151
محمد شریعتمداری که س�ابقه دو دوره وزارت دارد این روزها از احتمال حضورش
در انتخابات ریاست جمهوری سال اینده م ی گوید .او حاال حرف های زیادی برای گفتن
دارد .با او گفت وگوی متفاوتی را در حوزه های مختلف انجام دادیم و او نیز به همه سواالت
ما پاسخ داد.
38
درگفت وگوی مثلث با محمد شریعتمداری مطرح شد
نامزدی خاتمی و هاشمی ،رابطه ایران -امریکا
و ناگفته هایی ازدولت اصالحات
رابطه با امریکا در شرایطی که بتوانیم صحنه بازی را تغییر دهیم و از شرایط گرگ و میش خارج شویم قابل بحث است
اگر گزینه هایی مثل هاشمی و خاتمی نامزد نشوند حضورم در انتخابات محتمل است
نمی خواهم نامزدی در انتخابات شغلم باشد
احتمال اینکه هاشمی و خاتمی نامزد شوند را کم می دانم
تندروها هنوز موفق نشده اند خاتمی را به سمت خودشان ببرند
سعید اجورلو -مصطفی صادقی -علی حاجی ناصری
در چه رشته ای درس می خواندید؟
مثلث شماره151
lمن در خان��واده ای بزرگ ش��دم ک��ه باتوجه به
س��وابق ،مس��ائل سیاس��ی -مذهبی در ان اهمیت زیادی
داشت و طبیعی بود که از دوران کودکی و نوجوانی با مسائل
سیاسی اش��نا ش��وم .از نوجوانی در برخی جلسات که جنبه
سیاسی -مذهبی داشت با راهنمایی پدرم شرکت می کردم
و مدتی نیز یکی از جلسات را دران دوره اداره می کردم .رفت
و امد علما و روحانیونی که پس از پیروزی انقالب ،بسیاری
از انها ش��هرت سیاس��ی یافتند با پدرم و منزل ما زیاد بود؛
بنابراین اصوال با اسم امام (ره) و مظالمی که به ایشان رفته
بود و سختی هایی که در مبارزه کشیدند ،اشنا بودیم .اولین
فعالیت تشکیالتی ضد شاه که در ان برخی دوستانم دستگیر
شدند ،پیش از پیروزی انقالب که در دوران صغر سنی ام بود،
من برای تحصیل به کرمان رفتم .شروع دوران دانشجویی
ما در س��ال های 56و 57و با درگیری های پیش از پیروزی
نهضت اسالمی ایران مقارن بود که باتوجه به شهرستان های
مختلف و جابه جایی بین کرمان و تهران و لرستان در حفظ
پوشش های الزم برای به هم ریختن اوضاع و شکل گیری
تظاه��رات و تکثیر و توزیع اعالمیه ه��ای حضرت امام(ره)
و انتقال انها مش��غول بودیم؛ یک بار نیز در حکومت نظامی
اصفهان در یک شب به محض ورود به اصفهان به دلیل جوان
بودن و اینکه کارت دانشجویی در جیبم نداشتم و نیز اینکه
اصال ساکی به همراه نداشته ام ،دستگیر و البته با شناسایی
توسط یکی از دوستان ارتشی که امروز از فرماندهان و سران
افتخار افرین ارتش هستند ،بدون بررسی بیشتر ازاد شدیم .با
این تفاسیر طبیعی است به محض پیروزی انقالب اسالمی،
در کنار بزرگانی که در پیروزی انقالب نقش اساسی داشتند،
در کمیته اس��تقبال از حضرت امام(ره) در مدرس��ه علوی و
سپس در کمیته مرکزی انقالب اسالمی که ان زمان کمیته
موقت انقالب اسالمی نام داش��ت در کنار حضرت ایت اهلل
باقری کنی و حضرت ایت اهلل مهدوی کنی در خدمت انقالب
و جمهوری اسالمی قرار گرفتیم.
سیاست
اقای شریعتمداری! حضور جدی شما در عرصه
سیاست به دولت اول اقای خاتمی بازمی گردد؛ اما
فعالیت های سیاسی شما پیش از ان چندان برای
جامعه بازگو نشده است .اگر مایل باشید بحث را
از همین موضوع اغاز کنیم تا مردم و مخاطبان ما
هم کمی با فعالیت های ش�ما پی�ش از حضور در
دولت اقای خاتمی اشنا شوند.
ی س��طوح تحصیلی همواره
lالکترونیک .در تمام
از محصلین رتبه 1تا 5محس��وب می ش��دم؛ البت��ه به دلیل
مشغله هایی که کار سیاس��ی ایجاب می کرد ،مقدار زیادی از
حوزه تحصیل دور افتادیم .در عین حال ،به محض بازگشایی
دانش��گاه ها همزمان با کار در زمان هایی مث��ل بعدازظهر و
شب س��عی می کردیم به درس و تحصیل بپردازیم تا اینکه
مسئولیت ها باز مدتی ما را از ادامه تحصیل دور کرد .همه ما
یعنی کس��انی که در ابتدای پیروزی انقالب دانشجو بودند،
باید اعتراف کنم که درس خواندن ب��رای ما پس از کارهای
مربوط به انقالب در اولویت دوم بوده اس��ت .دوستی دارم که
درسش را نیمه تمام رها کرد و به نوفل لوشاتو خدمت امام(ره)
رفت .در ان محیط هم ظرف می شست و هم ضبط صوت را
برای مصاحبه در مقابل ایش��ان می گذاشت .در هر نوبت که
می خواست به ایران بیاید خدمت امام عرض می کرد که من
بخش��ی از درس هایم نیمه تمام باقی مانده؛ تکلیفم چیست؟
امام می فرمود که ش��ما جهت را نگاه کنید؛ ببینید مردم ما را
به کجا می برند .پاسخ امام به او بسیار روشن بود .ایشان پاسخ
را گرفت و از فرانسه به لبنان رفت .از طرف یکی از دوستانی
که با اقای غرضی در ارتباط بود به ایش��ان ماموریت داده شد
امکاناتی را که برای دفاع مردم در کیف جاسازی شده با خود به
ایران بیاورد .طبیعتا او باید از طریق فرودگاه مهراباد وارد کشور
می شد اما مساله اینجا بود که هنوز رژیم شاه بر ایران حکومت
می کرد .باالخره این ریسک بزرگ را هم کرد و انها را در اختیار
شهیدعراقی قرار داد .اگر امروز با ایشان صحبت کنید و بگویید
که ش��ما در انجا درس می خواندی و بعد هم به داخل منتقل
ش��دی؛ چرا از ابتدا مانند دیگران که فقط به درس و تحصیل
می پردازند نبودی ،طبیعتا جواب خواهد داد که انقالب شد و
مسائل کشور این طور ایجاب می کرد.
ای��ن متهم کردن ه��ا در ح��وزه تحصیل بیش��تر به
عنوان ابزاری اس��ت که در ی��ک دعوای سیاس��ی کاربرد
عوام فریبانه ای دارد که البته از ان سودی عاید انها که برای
دنیای خودشان و هم قبیله ای هایشان ،اخرتشان را تخریب
می کنند ،نخواهد داش��ت .البته ابزارهای کثیف گوناگونی
همواره برای تخریب رقبا وجود دارد که این یکی از انهاست.
به هر صورت من ش��خصا اهمیت چندانی ب��رای این قبیل
مسائل قائل نیستم؛ اما چه از ماجرایی که برای اقای کردان
در مجلس پیش امد و چه در خصوص اقای رحیمی و حتی
در تقابل با انها برای اق��ای توکلی پیش ام��د و این ماجرا
همین طور در حال ادامه یافتن است ،مثل خیلی از دلسوزان
نظام راضی نیستم.
به هر صورت ،پ��س از انقالب به محض انکه ش��رایط
نس��بتا محدودی پیش می امد ،به تحصیل که در سال 56و
57اغاز شده بود ادامه داده و دوره کارشناسی را طی کردم و در
فرصت های بعدی وارد دوره کارشناسی ارشد شدم .البته به دلیل
اینکه ادامه رشته الکترونیک کاربرد چندانی برای من نداشت و
مدت ها بود که از ان فاصله گرفته بودم ،رشته مدیریت با گرایش
مدیریت بازرگانی را در این مقطع انتخاب کردم و سپس برای
دوره دکترا در خارج از کشور اقدام کردم .در حال حاضر حدود
چهار سال است که در این حوزه کار می کنم و البته چون در حال
ن نامه ام
رفت و امد هستم زمان زیادی برده است .هنوز از پایا
دفاع نکرده ام ،اما چیزی شبیه امتحان جامع را طی کرده و در
حال تکمیل کار و مراحل پایانی پایان نامه هستم.
از زمانی که شهید رجایی نخست وزیر شدند همراه چند
تن از دوستانم در کمیته مرکزی در خدمت دولت قرار گرفتیم.
در نخس��ت وزیری معاونتی با عنوان «معاونت امورانقالب»
تشکیل شده بود که ما به انجا رفتیم .اولین سمت رسمی من در
دولت ،جانشین معاون نخست وزیر بود (این عنوان تنها معاون
این معاونت در نخست وزیری محس��وب می شد) ،در دولت
اول اقای هاش��می به وزارت بازرگانی رفتم و در سمت های
قائم مقام وزیر بازرگانی ،معاون بازرگانی داخلی ،سرپرس��ت
معاونت امور جنگ و معاون خدم��ات بازرگانی و برخی دیگر
از بخش های وزارت بازرگانی کار ک��ردم .همچنین از زمان
اغاز رهبری حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای (مدظله العالی) ،در
دفتر رهبری مامور تاس��یس معاونت نظارت و حسابرس��ی
دفتر معظم له ش��دم و پس از ان با حفظ سمت معاون نظارت
و حسابرس��ی دفتر شدم و مس��ئولیت س��تاد اجرایی فرمان
حضرت ام��ام(ره) به بنده واگذار ش��د .در واقع بن��ده از اولین
کسانی بودم که در دوره ای که ایشان به عنوان رهبر جمهوری
اسالمی انتخاب شدند در خدمت دفتر ایشان قرار گرفتم و به
امر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) معاونت مذکور را تاسیس
کردم .وظیفه این معاونت ،نظارت عالیه ،حسابرسی ،بازرسی،
کنترل برنامه و بودجه و سازماندهی همه نهادهایی بود که به
نوعی به رهبری منتسب هستند .در انجا موسسه تخصصی
حسابرسی و مشاوره ای با نام «مفید راهبر» با همراهی مرحوم
اقای سید خلیل طباطبایی ،نادریان ،حاتمی یزد ،علی محمد و
دکتر منصوری تاس��یس کردم .با روی کار امدن دولت اقای
خاتمی ،من با اجازه رهبر معظم انقالب اس�لامی مس��ئولیت
معاونت نظارت و حسابرس��ی دفتر و مسئولیت ستاد اجرایی
را واگذار و ب��ه عنوان وزیر بازرگانی در خدمت دولت ایش��ان
قرار گرفتم .البته همان طور که عرض ک��ردم در دولت اقای
هاشمی رفسنجانی نیز پنج س��ال در وزارت بازرگانی حضور
داش��تم .بعد از اقای ال اس��حاق من مجددا به این وزارتخانه
39
سیاست
برگش��تم؛ البته این بار به عنوان وزیر .هشت سال در خدمت
دولت بودم و بع��د از ان هم تا زمان بازنشس��تگی به عنوان
کارشناس عالی دولت به فعالیت هایم ادامه دادم .البته همزمان
با این فعالیت ها به دستور مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در
شورای راهبردی روابط خارجی ،مامور و در انجا به همراه اقایان
ی فعالیت می کنیم؛ هم اکنون
والیتی ،خرازی ،شمخانی و طارم
بیش از شش سال است که در خدمت این شورا هستیم .البته در
کنار این مسئولیت ها ،برخی فعالیت های سیاسی هم داشته ام.
من پیش و پس از انقالب فعالیت حزبی نداشتم .اما اولین بار
در کنار ایت اهلل ری شهری و برخی دیگر از دوستان در تاسیس
جمعیت دفاع از ارزش ها مشارکت داشتم .این جمعیت قبل از
انتخابات مجلس پنجم تاسیس شد و حتی پس از انتخابات
ریاس��ت جمهوری دوم خرداد 76هم به کار خ��ود ادامه داد؛
اما مدتی بعد به دلیل کناره گیری جناب اقای ری ش��هری از
مسئولیت سیاسی جمعیت دفاع از ارزش ها و عدم تمایل ایشان
به ادامه فعالیت سیاسی این جمعیت ،طبیعتا چون ما هم فکر
می کردیم حضور یک مجتهد سیاس��ی مثل ایشان می تواند
چراغ راه باشد ،مصلحت ندیدیم بدون حضور ایشان فعالیت
سیاسی جمعیت ادامه پیدا کند .البته این جمعیت هنوز هم مجوز
ادامه فعالیت دارد اما فعالیت های ان فعال در حال تعلیق است.
بنابراین با افراد و مجموعه های مختلفی کار کردم؛ از همکاری
با حضرت ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل باقری کنی در کمیته
انقالب اسالمی و در مجموعه نخست وزیری در دوره شهید
رجایی که اقای تهرانی مسئولیت معاونت مربوطه را بر عهده
داشتند من در خدمت مجموعه بودم تا تاسیس وزارت اطالعات
که با اقای ری ش��هری همکاری کردم ،همچنین در وزارت
بازرگانی در دوره اقای وهاجی در دولت ایت اهلل هاشمی کار
کردم و پس از ان هم در دو دوره اقای خاتمی شخصا مسئولیت
این وزارتخانه را برعهده داش��تم .به واسطه ها مجموعه ها و
مسئوالنی که با انها کار کرده ام یک انتساب به چپ و راستی
را به ما هم نسبت داده اند؛ برخی می گویند فالنی هشت سال
در دولت اقای خاتمی بوده و به جناح اصالحات وابسته است و
برخی دیگر می گویند فالنی به جناح مقابل وابستگی دارد .البته
نمی توان در جامعه برای کسی تعیین تکلیف کرد که چگونه
سخن بگوید .با وجود اینکه همه فریاد می زنند که ازادی بیان
نیست ،اما در عمل هر چه می خواهند می گویند .البته برخی افراد
هزینه حرف هایی را که می زنند پرداخت می کنند؛ اما این مساله
کلیت و جامعیت ندارد و بسیاری از افراد هزینه حرف هایی را که
می زنند ،نمی دهند.
مثلث شماره151
موسس�ان جمعیت دف�اع از ارزش ه�ا طیفی از
شخصیت های سیاسی بودند که امروز مرزبندی
کامال روشنی با یکدیگر دارند؛ در یک سوی این
مجموعه اقای پورنجاتی بود که بعدها به عضویت
در جناح اصالح طلبان ش�هرت یافت و در سوی
دیگر اقای حس�ینیان ک�ه عضو جبه�ه پایداری
است؛ البته افرادی مثل خود شما هم بودند که در
طیف میانه قرار داشتند .طبیعتا این گرایش های
مختلف حول ش�خصیت ایت اهلل ری شهری معنا
پیدا می کرد و بیش�تر ش�خص محور ب�ود؛ البته
مش�خص اس�ت که افکاری در نقد وضع موجود
هم داش�ت .ش�ما در مناظ�رات انتخاباتی اقای
ری ش�هری به عن�وان نماینده ایش�ان صحبت
می کردید ک�ه در ان منتقد دولت اقای هاش�می
بودید؛ خصوصا در ح�وزه مصرف گرایی جمله ای
معروف داش�تید مبنی بر اینکه «دائما پفک نمکی
را تولی�د و تبلی�غ می کنند ».از س�وی دیگر اقای
ناطق نوری در خاطرات خود به دیدار خود با اقای
ری ش�هری اش�اره می کند و دلخوری هایش را
بازگو می کند که «س�بد رای ما ش�بیه هم است و
ش�ما بر رای من تاثیر گذاش�ته اید ».البته نقل به
مضمون؛ از این مساله می توان اینگونه استنباط
کرد که اقای ری شهری به نوعی به رئیس جمهور
ش�دن اقای خاتمی کمک ک�رد و انتخاب ش�ما
به عنوان وزی�ر دولت اقای خاتم�ی این گمانه را
تقویت می کند .باتوج�ه به اینکه تی�م حاضر در
دولت اول اقای خاتمی بس�یار به اقای هاش�می
نزدیک بود و باتوجه به این تحلیل ،چطور شد شما
را برای وزارت بازرگانی انتخاب کردند و همکاری
شما هشت سال ادامه یافت؟
lدر ان زمان تلویزیون برنامه ای به نام «به سوی
انتخاب» پخش می کرد که ش��اید برای اولی��ن بار بهترین
نوع تبلیغات انتخاباتی را تدارک دیده بود .این برنامه حدود
چهارماه به طور مستمر پخش می شد و نمایندگان کاندیداها
در ان شرکت می کردند و مباحثی از اقتصاد ،سیاست ،جامعه
و فرهنگ را در ان بررس��ی می کردن��د .در خصوص بخش
اول سوال شما باید بگویم در صورتی می ش��ود در این باره
اظهارنظر دقیقی کرد که حال و هوای ان ایام و دیدگاه های
اشخاص تاثیرگذار ان دوره را بشناس��یم .اوال دلیل اشتهار
سیاس��ی ما از زمان هم��کاری با اقای خاتم��ی این بود که
طبیعتا بنده از ان دوره به دلیل مس��ئولیت وزارتخانه بیشتر
وارد مطبوعات و رس��انه ها ش��دم .درباره جمعی��ت دفاع از
ارزش ها اقای حس��ینیان در ان دوره بیش��تر به عنوان یک
قاضی شناخته می شدند ،که دیدگاه های سیاسی شان برای
عموم شناخته ش��ده نبود .حتی تا مدت ها پس از ان نیز این
مساله در مورد ایشان صدق می کرد ،ولی ما روحیات یکدیگر
را می ش��ناختیم و من فکر می کنم دیدگاه امروز شما از انجا
نشات می گیرد که دیدگاه های این افراد را در ان زمان دقیقا
نمی شناسید ،البته در گذر ایام این دیدگاه به شدت دستخوش
تغییر شده است .نه اقای پورنجاتی امروز ان اقای پورنجاتی
اس��ت و نه اقای حس��ینیان امروز ان اقای حسینیان سابق
است .بنابراین نمی شود شما باتوجه به شرایط امروز ،ان روز
را تحلیل کنید .این اف��راد در ان دوره قرابت هایی به لحاظ
فکری داشتند و محوریت های روشنی همچون قبول قلبی و
عملی اساس جمهوری اسالمی ایران ،مساله اسالم ،قانون
اساس��ی ،والیت و رهبری و ارزش های انقالب اس�لامی،
اسالم و امام ،افکار اصولی مشترکی بود که این اعضا را دور
هم جمع می کرد .دغدغه ای هم که همه این افراد داشتند این
بود که اصول و ارزش های انقالب اسالمی ایران همچون
معنویت ،اخالق ،صداقت ،دفاع از مظلوم ،قیام علیه ظالم و
مسائلی از این دست -که متاسفانه این روزها گاهی بسیار
کمرنگ می شود و زیر پا می رود -احیا و در جامعه پیاده شود.
در واقع به نوعی منتقد وضع موجود بودید.
برخی در دولت بودند که اعتقاد داشتند تحصنی که صورت گرفت در حوزه
سیاست ،کاری معمول است و کار بدی نبوده و باید انجام می شد .انها ان
تحصن را کاری ضد انقالبی تشخیص نمی دادند ،اما گروهی دیگر هم در همان
دولت حضور داشتند که معتقد بودند این کارها در معیارهای سیاسی
جمهوریاسالمیایراننمی گنجد
40
lتا حدودی و معتقد بودیم که در حال فاصله گرفتن
از این ارزش ها هستیم و باید یک تشکل سیاسی ایجاد شود
و حرفش این باشد اگر می خواهیم این انقالب با هویتی که
حضرت امام (ره) ان را به لطف خدا خلق کردند و البته با کمک
این مردم بزرگوار و ایثارگری انها ،باید برای دوره ای طوالنی
حفظ شود .یک راه حل بیشتر وجود ندارد و ان فاصله نگرفتن
از این اصول و ارزش هاس��ت .این جماعت با این تفکر گرد
هم امدند و در ان برهه با یکدیگر هم نظر بودند .در ان دوره
اقای پورنجاتی همکار اقای ناطق نوری ،اقای ری شهری و
اقای الریجانی بود .ایشان با اقای الریجانی هم در وزارت
ارشاد همکاری می کرد و هم در صداوسیما؛ وزارت ارشادی
که پس از اقای خاتمی و با روش جدیدی شکل گرفت .در
وزارت ارشاد ،اقای پورنجاتی جانشین اقای امین زاده شد؛ در
حالی که ممکن است این روزها اقای پورنجاتی را برخی البته
به غلط تندروتر از اقای امین زاده بشناسند ،و صدا و سیمای
پس از اقای محمد هاش��می .می خواهم عرض کنم در ان
دوره شرایط با امروز بسیار تفاوت داشت و همفکری نزدیک
ان دوستان را باید در ان زمان شناخت و ارزیابی کرد .امروز از
تمام ان قرابت های فکری و ذهنی ،فقط رفاقت ها باقی مانده
و هر کدام از دوس��تان ان جمع راهی جدا از دیگران را برای
خود انتخاب کرده اس��ت .در عین حال باید بگویم اکثریت
دوستان ،هنوز بر همان منهج هستند و نظرات و دیدگاه های
اصول شان تغییر اساسی نکرده است.
اما در خصوص مس��اله ای که در خص��وص دلخوری
اقای ناطق از اقای ری ش��هری اش��اره کردید؛ باید عرض
کنم این تحلیل ناقصی اس��ت .این مس��اله یک حساب دو
دو تا چهار تاس��ت .یعنی اگ��ر هم اقای ری ش��هری نامزد
نمی ش��دند ،رای اقای ناطق از هفت میلیون و هفتصد هزار
رای خیلی فراتر نمی رفت ،که باز هم در مقایس��ه با بیست
میلیون رای اقای خاتمی فاصله زیادی داش��ت .حضور من
در دولت اقای خاتمی هم مزد رای اقای ری ش��هری نبود؛
بلکه به اش��نایی و ارتباط ما با اقای خاتمی بازمی گش��ت.
ایشان حتی زمانی که وزیر ارشاد بودند ،از من برای همکاری
دعوت کرده بودن��د .فکر می کنم اگر در این ب��اره از منظر و
زاویه اقای خاتمی ب��ه موضوع نگاه کنیم ش��اید به نتیجه
مناسب تری برسیم .دیدگاه ایش��ان این بود که من از جذب
سلیقه هایی که در دوره انتخابات با من مناظره کردند ابایی
ندارم .البته من نسبت به بقیه کس��انی که فکرشان قرابت
چندانی با اقای خاتمی نداش��ت و جذب دولت شدند ،رابطه
نزدیک تری با ایشان داش��تم .اقای خاتمی به دنبال افرادی
جامع نگر بود که بتوانند سلیقه های مختلف را دور هم جمع
کنند .برخی اعضای کابینه اق��ای خاتمی هم به حلقه اقای
موسوی نزدیک تر بودند ،اما در عین حال افرادی از طیف های
مقابل اقای خاتمی برای حضور در کابینه انتخاب شدند که
رابطه نزدیک تری با ایشان داش��تند .البته بنده برای وزارت
بازرگانی اولویت دوم بودم چراکه در ابتدا قرار بر این بود که
اقای اقازاده به وزارت بازرگانی برود ،اما بنا به دالیلی ایشان
رئیس س��ازمان انرژی اتمی ش��د و در نهایت من به وزارت
بازرگانی رفتم.
باتوجه به اینک�ه دولت اول اق�ای خاتمی دولتی
به شدت سیاسی بود و گرایش های تندی در ان
وجود داشت ،وضعیت ش�ما در ان دولت چگونه
بود؟ ایا انها به شما فشار می اوردند و شما با انها
کنار می امدید ی�ا اینکه در ح�وزه تخصصی تان
استقالل کاری داشتید؟
lم��ن تص��ور می کن��م دوس��تانی ک��ه در دولت
اول اقای خاتم��ی مش��غول ب��ه فعالی��ت بودن��د ،در زمینه
تصمیم گیری ها بر اس��اس دیدگاه ها و صالحدید خود عمل
می کردند؛ در عین حال همگان به س��ند جمعی که در دولت
به تایید همه اعضای کابینه رس��یده بود ملتزم بودند ،اما در
اعمال تغییرات تفاوت هایی میان اعضای کابینه وجود داشت؛
البت��ه در جری��ان اصولگرای��ی هم چنین مس��ائلی را
می بینیم .گاه��ی تندروی هایی ص��ورت می گیرد که بعدها
مشخص می ش��ود که س��ران این جریان با چنین کارهایی
مخالف هس��تند و ان را تقبی��ح می کنند .این ه��م یکی از
خصوصیات کشور ماست ،اما در دولت و مجلس این اختالفات
کامال بروز می یافت .گاهی برخی مطرح می کردند که ما در
این ماجرا برای به کرسی نشاندن نظر سیاسی خود از اهرم قوه
مجریه استفاده کنیم ،اما ما از گروه مخالفان جدی این دیدگاه
بودیم .بضاعت ما در این حد بود که بحث کنیم و تالش کنیم
تا اکثریت دولت متقاعد شوند که وقتی ما درون نظام مسئولیت
یک دستگاه اجرایی را برای خدمت به مردم برعهده داریم،
نمی توانیم مانند یک اپوزیس��یون و یک گروه سیاسی عمل
کنیم .در این صورت مردم نظر خود را در برهه هایی همچون
انتخابات اعم��ال می کنند؛ همان طور که ای��ن اتفاق افتاد و
دیدیم که در سال های اخیر با همین فعل و انفعاالت ،جناح
راس��ت و چپ ما با ه��م جابه جا ش��دند .باره��ا دیده ایم در
دیدگاه ه��ای مردم 180درجه تغییر ایجاد ش��ده اس��ت؛ در
انتخابات شوراها ،انتخابات دوره های مختلف مجلس و حتی
انتخابات ریاست جمهوری .در هیچ کدام از این انتخابات تخلف
تاثیرگذاری در جریان رای گیری تا اعالم ارا صورت نگرفته
است؛ یعنی میزان تخلفات در هیچ یک از انتخاباتی که تاکنون
انجام شده ،به اندازه ای نبوده که بگوییم فالن مجلس نماد
رای مردم نبود .مجلس چهارم هم نماد رای مردم بود؛ البته
ممکن اس��ت برخی ردصالحیت ها منجر به مشارکت کمتر
هواداران جناح چپ و به تبع ان ورود تعداد کمتری از منتسبان
به این جناح به مجلس شد .این محدودیت در مجلس سوم
کمتر بود و در مجلس پنجم متوسط بود ،اما در عین حال ارای
مردم هم بسیار مهم است؛ یعنی از میان همان جماعت موجود
در انتخابات حتی در مجلس چهارم این امکان وجود داشت که
اکثریتی از جناح چپ مجلس را در اختیار بگیرند .اما انتخاب
مردم چیز دیگری بود .من در دولت اقای خاتمی جزو گروهی
بودم که معتقد بودند ما به عنوان قوه مجریه مکلف به اجرای
همه وظایفی هستیم که قانون بر عهده ما گذاشته است .حتی
اگر ردصالحیت متحصنین از نظر برخی اعضای دولت قانونی
نبود ،حق نداشتیم از اهرم تعویق انتخابات در این خصوص
استفاده کنیم .ما قطعا با این کار مخالف بودیم و دولت هم در
نهایت چنین تصمیمی را اتخاذ نکرد .من خاطرم هست که
اقای خاتمی در یکی از دفعاتی که هیات دولت در حرم مطهر
امام حضور یافت اعالم کرد که ما از برگزاری یک انتخابات
رقابتی دفاع می کنیم .ایش��ان هیچ گاه نگفت ما انتخابات را
برگزار نمی کنیم ،اما در همان دولت کس��انی هم بودند که
تعوی��ق انتخاب��ات را پیگی��ری می کردند .البت��ه در نهایت
جمع بندی دولت بر این بود که انتخابات را برگزار کند و دیدید
که انتخابات هم انجام شد .در عین حال محصول ان انتخابات
افرادی بودند که در طیف اصالح طلبان نبودند و جالب این بود
که برخی در همان دول��ت و در همان جمع به هم پیوس��ته
یکدیگر را به تقلب در انتخابات متهم کردند .به عنوان مثال
اقای موسوی الری از سوی اقای کروبی به تقلب متهم شد.
می خواهم عرض کنم که بحث تقلب در انتخابات تنها یک
بحث جناحی هم نیست ،بلکه کسی که رای نیاورد و عقیده او
این باش��د که من را ح��ذف کرده اند و دیگری را بر کرس��ی
نشانده اند ،به صحنه می اید و چنین ادعایی می کند .برای او
تفاوتی هم ندارد که برگزار کننده انتخابات از جناح همسو باشد
یا جناح مقابل .اگر بخواهم به طور خالصه بگویم باید عرض
کنم که مباحث سیاس��ی همواره در دولت و حاشیه ان وجود
داشته است؛ چراکه همه تصمیمات پشت میز هیات وزیران
اتخاذ نمی شود .کمیسیون های مختلف دولت هم در رابطه با
تصمیم گیری ها بس��یار تاثیرگذارند .ما در جریان انتخابات
جلسات بس��یار زیادی خارج از هیات وزیران داشتیم .اقای
خاتمی به دلیل اعتمادی که به من داشتند و به دلیل روحیه ای
که در برخورد احترام امیز با دیگ��ران دارند -با وجود مباحث
تندی که در این جلسات مطرح می شد – هر از گاهی که قصد
تصمیم گیری درباره مساله مهمی را داشتند متناسب با موضوع
تاکید می کردند که اقای شمخانی ،اقای یونسی و بنده حضور
داشته باشیم .در واقع ایشان ابایی نداشت ما که عضو احزاب
اصالحات نبودیم ،اما می خواست در این جلسات حضور داشته
ی هم
باشیم ،مباحث را بشنویم و در انها مداخله کنیم .هنگام
که ما در بیان نظرات مشارکت می کردیم گاهی همان نظرات
به تصمیم نهایی دولت بدل می شد .در اوج اختالفات دولت و
ش��هرداری و ماجرای ترافیک تهران ،کار به جایی رسید که
اقای خاتمی و اقای احمدی نژاد به طور مستقیم در رسانه ها با
یکدیگر گفت وگوهای تندی کردند .مساله نمایشگاه هم که
در رسانه ها س��ر و صدای زیادی کرد و ما هر روز درباره این
موضوع با نهادهای دیگر درگیر بودیم .روزی نبود که در این
خصوص تحت فشار نباشیم .در همان دولت من مصوبه هیات
وزیران را گرفتم تا شرکت نمایشگاه های بین المللی تهران به
ش��هرداری تهران واگذار ش��ود .اگر قرار ب��ود مبنای همه
تصمیم گیری های دولت سیاسی باشد ،هیچ گاه دولت اقای
خاتمی شرکت نمایشگاه های بین المللی تهران را به شهرداری
تهران تحت مدیریت اقای احمدی نژاد واگذار نمی کرد .البته
درباره این موضوع اختالفات بسیار زیاد بود ،اما موضوعی که
جامعه تصور می ک��رد اکثریت دولت با ان مخالف اس��ت با
اکثریت موافق ارا به شهرداری واگذار شد .ما قانون مصوبی
داشتیم که شرکت نمایشگاه های بین المللی تهران را به بخش
خصوصی واگذار کنیم ،ما با اج��رای این تکلیف ،قانونی را با
دعواهایی که مطرح بود و یک تهدید نیز محسوب می شد به
فرصت بدل کردیم .من از اقای احمدی نژاد دعوت کردم تا در
جلسه ای سه جانبه که اقای قالیباف هم در ان حضور داشتند،
شرکت کند .در ان جلسه به اقای احمدی نژاد گفتم که می دانم
ورود پر سر و صدای شهرداری به این ماجرا از منظر ترافیک
نیست و من ان قدر خام نیستم که این مساله را متوجه نشوم.
ان روزها برخی رسانه ها به عنوان پشتیبانی رسانه ای از این
موضوع سیاس��ی این گونه وانمود می کردند که اگر کس��ی
ناراحتی قلبی داشته باشد ممکن است در ترافیک نمایشگاه
بین المللی تهران جان خود را از دست بدهد ،اما گویا این روزها
پس از هشت سال دیگر کسی در ترافیک شدید ان مسیر به
دلیل معطل��ی د ر ان نمی میرد! من با تمام مش��غله هایی که
داشتم باید گاهی سه روز در هفته برای پاسخگویی درباره این
سیاست
شما از دسته دوم بودید؟
lقطعا .من به هیچ وجه با ای��ن کار موافق نبودم و
معتقد بودم که تحصن راهکار مناس��بی برای حل مشکل
تایی��د صالحیت ها نیس��ت .حتی وقت��ی اق��ای خاتمی از
تحصن کنندگان خواس��ت که به این تحصن خاتمه دهند،
انها با درخواست ایشان مخالفت ورزیدند و اعالم کردند که
قصد برهم زدن این تحصن را ندارند .من خاطرم هست که
بعد از تقدیم بودجه به مجلس ،در جریان مذاکرات ایشان با
متحصنین قرار گرفتم .من به اقای خاتمی گفتم این کار به
جبهه اصالحات ضربه می زند اما ان دوستان معتقد بودند که
این کار باید ادامه پیدا کند.
محمد ش ریعتمداری از اعضای اصلی جمعیت دفاع
از ارزش ها محسوب م ی شد که توسط ای ت اهلل ری شهری
تاسیس شده بود
مثلث شماره151
به عنوان مثال شاید وزیری تمایل داشت تا سطح روستاها هم
مدیران خود را تغییر دهد ،اما وزیر دیگری اعتقاد داش��ت که
اگر من بخواهم معاونین خود را تغییر دهم یا فردی را از خارج
از مجموعه به وزارتخانه تح��ت مدیریت خود وارد کنم ،باید
دلیل قانع کننده ای برای این کار داشته باشم .این دو نظر نه تنها
مورد قبول اقای خاتمی بود ،بلک��ه گاهی مورد تایید و تقدیر
ایشان هم قرار می گرفت .در حوزه سیاسی افرادی که با اقای
خاتمی همفکر بودند می توانستند در این حوزه ،مشی تغییرات
حداکثری را تعقیب کنند .اگر مقامات وزارت کشور فرماندار
یک شهرستان را تغییر می دادند به دنبال این بودند که نگاه ها
و سالیق سیاسی اقای خاتمی با انها که از مردم رای اعتماد
گرفته بود در جامعه قابلیت اجرا پیدا کند .اگر تغییر سریع قانون
ممکن نبود ،اما امکان به کار گرفتن س�لایق نزدیکتر وجود
داشت؛ در هر صورت در حوزه هایی مثل بازرگانی شاید چنین
ضرورتی احساس نمی شد.
بنده صراحتا اع�لام می کنم که هی��چ گاه تحت هیچ
فشاری -چه از س��وی اقای خاتمی و چه از سوی اطرافیان
ایشان -برای اعمال تغییرات در وزارت بازرگانی نبودم .تمام
تصمیماتی که اتخاذ می کردم کامال داخلی و متکی به مشورت
با اهل خبره و خرد جمعی در ح��وزه بازرگانی بود .درمجموع
به نظر من در دستگاه اجرایی کش��ور به طور عام که شمول
ان بدنه فعالیت های جاری سایر قوا را نیز در بر می گیرد ،نگاه
جناحی ،گروهی ،قبیله ای به انتصاب ،خصوصا در بخش های
تخصصی و بخش های غیر سیاسی امری است مذموم و من
همواره از ان اجتناب کرده ام .در دولت اقای خاتمی هم از این
بابت تحت هیچ فشاری نبوده ام و شورای معاونین من در ان
هشت سال ترکیبی بود از کس��انی که با دانش ،تخصص و
تدین کافی برای مسئولیت هایشان از سلیقه های گوناگون
سیاسی کشور نظیر مش��ارکت ،کارگزاران ،موتلفه ،سازمان
مجاهدین انقالب ،حزب کار و بس��یاری دیگر از دسته های
سیاسی تشکیل شده بودند ،اما بر اساس میثاقی که داشتیم
این سالیق کوچکترین کارکردی در حوزه فعالیت های اجرایی
تحت مسئولیت شان نداش��ت .این را من یک افتخار بزرگ
می دانم؛ البته طبیعی بود که گاهی اختالف سلیقه هایی پیش
بیاید؛ به عنوان مثال زمانی که ان مسائل در زمان انتخابات
مجلس هفتم و پ��س از تحصن نمایندگان مجلس شش��م
ش��دت گرفت ،هیاتی برای مذاکره با متحصنین و ش��ورای
نگهبان در دولت انتخاب ش��د که من هم عض��و ان بودم.
جلسات جداگانه ای را با اعضای شورای نگهبان و نمایندگان
متحصنین برگزار کردیم و تالش می کردیم هزینه های این
تحصن را -که برخی اعضای دولت از ان دفاع می کردند و
برخی ان را قبول نداش��تند -به حداقل برسانیم .یعنی این
اختالف سلیقه ها و تفاوت دیدگاه ها به طور بسیار بارزی مطرح
می شد .برخی در دولت بودند که اعتقاد داشتند تحصنی که
صورت گرفت در حوزه سیاست ،کاری معمول است و کار بدی
نبوده و باید انجام می شد .انها ان تحصن را کاری ضد انقالبی
تش��خیص نمی دادند ،اما گروهی دیگر هم در همان دولت
حضور داشتند که معتقد بودند این کارها در معیارهای سیاسی
جمهوری اسالمی ایران نمی گنجد ،یک تخلف بزرگ سیاسی
تلقی می شود و به مثابه ضربه زدن به مصالح نظام است.
41
سیاست
موضوع به مجلس ،دیوان عدالت اداری و دس��تگاه قضایی
مراجعه می کردم .با این اوصاف انسان باید در متن این ماجرا
باشد و در ش��رایطی که در برابر ان اس��ت تصمیم بگیرد تا
مشخص شود که این کاره هست یا نه؟ من در جلسه ای که با
اقای احمدی نژاد داشتم به ایشان گفتم« :من کاری به منشا
این دعوا ندارم ،اما معتقدم ما به عنوان مسئوالن این کشور باید
فردا در برابر خداوند پاسخگو باشیم .من اماده ام که بر اساس
تکلیف قانونی که دارم ش��رکت نمایشگاه ها را به شهرداری
تهران واگذار کنم؛ بسم اهلل! اگر شما می گویید این کار ،یعنی
انتقال نمایشگاه بین المللی تهران به شهرستان به فوریت و
به قول شما 48ساعته عملی شدنی است ،من از همین لحظه
این کار را به شما واگذار می کنم و شما هر طور صالح می دانید
ان را اداره کنید ».اقای احمدی نژاد باور نمی کردند ،اما وقتی
جدیت من را دیدن��د در نهایت با هم دس��ت دادیم و اینک
نسخه ای از متنی که به قلم ایش��ان در این باره ان شب سوم
ش��عبان و والدت امام حسین (ع) نوشته ش��د ،هنوز نزد من
موجود است .صورتجلسه کردیم که وزارت بازرگانی 51درصد
از س��هام ش��رکت نمایش��گاه های بین المللی تهران را به
شهرداری تهران واگذار می کند و شهرداری تهران نیز تکلیف
می پذیرد که متناس��ب با این 51درصد در محل های جدید
نمایشگاهی سرمایه گذاری کند .تصمیم خیلی خوبی بود و باید
هم این کار انجام می شد .ایش��ان در ان جلسه که به تنهایی
تش��ریف اورده بودند ،از این پیش��نهاد و تصمیمی که اتخاذ
کردیم بسیار خش��نود بودند و پذیرفتند و به عبارت بهتر این
موضوع از امال و ارزوهای شهرداری تهران بود .قرار بر این
شد که اقای قالیباف به عنوان فرمانده پلیس ک ه ترافیک ،حوزه
تخصصی اوس��ت حکم باش��د؛ من ه��م قبول ک��ردم هر
نمایشگاهی که اقای قالیباف بگوید در ترافیک اخالل ایجاد
می کند نمایشگاه را در ان مکان برگزار نکنم .نمایشگاه های
کتاب ،فروش بهاره ،نمایشگاه خودرو و نمایشگاه بین المللی
عام (غیر تخصصی) -که بعدها منحل شد -از مصادیق این
نمایشگاه ها بود .البته در همان ایام شورای شهر به دلیل اینکه
سایه سیاست بر سر ان سنگینی می کرد ،به شهرداری تهران
در این باره مصوبه نداد! من به اقای احمدی نژاد تلفن کردم و
گفتم که مصوبه هیات وزیران را با همه مشکالتی که داشت
با حمایت اق��ای خاتمی گرفتم و کار اماده واگذاری اس��ت.
بنابراین از این به بعد کوچک ترین حرکت تبلیغاتی در این باره
علیه دولت را سیاس��ی می دانم و انگاه من هم حرف هایم را
خواهم زد .بح��ث در همین جا خاتمه پیدا ک��رد اما در نهایت
شورای شهر مصوبه ای نداد .علت این مساله هم بسیار جالب
بود؛ با وجود اینکه این موضوع از مصادیق کارهای عمومی
بود که شهرداری می توانست ان را بر عهده بگیرد و «دولت
سیاسی خاتمی» به این مساله رای مثبت داده بود ،اما «شورای
شهر غیرسیاسی و غیر خطی ما» (که برایندش فقط مذهبی
بود) چنین کاری را نپذیرفت .دلیل این امر هم احتماال ،تاکید
می کنم احتماال این بود که مبادا پس از ان افکارعمومی از انها
سوال کند ،شما که برگزاری نمایشگاه را برعهده گرفتید چرا
مشکل ترافیک را حل نکردید؟! احتماال وجهه سیاسی شان
لطمه می دید .انها از این موضوع غاف��ل نبودند ک ه ترافیک
تهران تنها مربوط به نمایشگاه نبود ،بلکه به موضوع راه های
ارتباطی و دسترسی به نمایشگاه و برنامه های عمران شهری
انتقال مترو به محل نمایش��گاه -هم مربوط بود ،که البتهانجام ان زمان می خواست .اما پل هایی که احداث شد و هم
کارهایی که تا این دوره انجام شده این مشکل را حل نکرده
است ،هنوز هم در اطراف نمایشگاه -حتی اگر نمایشگاهی
هم دایر نباشد – در اوقاتی از رو ز ترافیک سنگینی را مشاهده
می کنید زیرا نیاز منطقه تا امدن مت��رو به داخل منطقه رفع
نمی شود .در واقع تالش می شد که تصمیمی سیاسی اتخاذ
شود ،اما افکار و اندیشه ها با یکدیگر تضارب داشت؛ البته در
عی��ن ح��ال نتایجی ک��ه حاص��ل می ش��د نتای��ج خیلی
بدی نبود.
مثلث شماره151
42
به اس�تناد عملکرد ،دوره مس�ئولیت شما بر این
وزارتخان�ه یک�ی از بهتری�ن دوره ه�ای وزارت
بازرگان�ی بود؛ ام�ا در عین حال به نظر می رس�د
شما در حوزه سیاس�ی نیز نقش باالنس کننده را
میان گرایش های نزدیک به نظام با اقای خاتمی
داشتید.
lدرست است .اگرچه من مسئولیتی رسمی در این
خصوص نداشتم ،اما شاید یکی از دالیل اقای خاتمی برای
انتخاب من روحیات و ویژگی های شخصیتی بود .شاید در
جریان ش��رایط مبارزات انتخابات��ی ان روزها بین جماعت
مخالفی که در برابر ایشان بودند ،افراد دیگری هم بودند که
در مجموع صالحیت ها ،تجربه ،دانش ،سالیق و روحیاتشان
در مقایس��ه با من مورد قبول اقای خاتم��ی نبود و به دولت
ایشان راه نیافتند یا اصوال نخواستند خودشان را عرضه کنند.
بنابراین یک��ی از دالیل انتخاب من از س��وی اقای خاتمی
این بود که می توانس��تم تعدیل کننده نظرات و دیدگاه های
مختل��ف جامعه -و حت��ی جناحی که اق��ای خاتمی به ان
منتسب بود – باشم زیرا برخی از انها با من رابطه نزدیک تری
داشتند .فکر می کردم به این دلیل ایشان تالش می کرد که
من در کارهای غیر بازرگانی بیشتر مشارکت کنم و من هم
ابایی از این کار نداشتم؛ اگرچه مجبور و مکلف بودم که اداره
وزارتخانه را در اولویت کارهایم قرار دهم و فشار بسیاری را
تحمل کنم اما این مسائل را هم می پذیرفتم .اگر می دانستم
می توانم در جهت تعدیل اختالفات ،کاهش تنش ها و ایجاد
تعادل در مسائل سیاسی کشور کاری انجام دهم ،از این کار
امتناع نمی کردم و در این مسیر حتی از سرکشی به زندان ها
در نیمه های شب (به همراه مسئوالن دستگاه قضایی) هم
ابایی نداشتم.
باتوجه به اختالفاتی که به انها اشاره کردید ،وقتی
اقای احمدی نژاد رئیس جمهور شد از شما برای
همکاری دعوت نکرد؟
lاتفاقا ما با اقای احمدی نژاد رفیق بودیم و رابطه
بدی نداشتیم و ان ماجرای نمایشگاه هم بسیار بر رفاقت ما
افزود .اگرچه اختالفاتی بود اما به جمع بندی بس��یار خوبی
در این خصوص رس��یدیم .صورتجلس��ات این ماجرا برای
من بسیار ارزشمند اس��ت؛ چرا که ثابت می کند حتی در اوج
هرگونه اختالفات اساسی ،حتی سیاس��ی اگر گفت وگویی
منطقی و بر مبنایی اصولی و دلسوزانه صورت بگیرد بسیاری
از مس��ائل حل و فصل خواهد ش��د .هم من خداوند را شکر
می کنم و هم ایشان در ذهن ش��ان احتماال چنین تصوری
دارند که پس از این جریان رفاقت خوبی میان ما برقرار شد که
شاید نسبت به گذشته بیشتر هم بود .باوجود همه تنش هایی
که وجود داشت نهایتا ماجرا ختم به خیر شد که واسطه خیر
هم ،هر دو بودیم .در ابتدای فعالیت هر دولتی ،با همفکری
جمعی از افراد در خصوص همکاران تصمیم گرفته می شود و
در نهایت تصمیم نزدیکان اقای احمدی نژاد بر این بود که از
مجموعه همکاران اقای خاتمی فقط اقای رحمتی در دولت
نهم حضور داشته باشند .فکر نمی کنم که عدم دعوت از من
به ان اختالف ربطی داشته باشد ،بلکه احتماال به ضوابط و
معیارهای دیگری مربوط می ش��د که در ذهن ایش��ان بود.
البته اگر ایش��ان از من برای حضور در دولت دعوت می کرد
این حق برای بنده محفوظ بود که شخصا در این خصوص
تصمیم بگیرم.
چه تصمیمی می گرفتید؟
lاالن چه فرقی می کند که من نظرم را در این باره
بگویم؟ اگر پاس��خ من منفی یا مثبت باشد چه حسنی برای
ما دارد؟ (خنده)
ش�ما در اخرین گفت وگوی تان اعالم کردید که
تضمین ن�داده ام کاندی�دای انتخابات نش�وم و
به کاندیداتوری فکر می کنم .ممکن اس�ت کمی
بیشتر در این خصوص صحبت کنید؟
lبه نظرم این مساله چندان پیچیده نیست .دوستانی
که اعالم می کنند در انتخابات به عنوان یک کاندیدا حضور
خواهند داش��ت یا نامزدی خود را رد می کنن��د در ذهن خود
فضای سیاس��ی کشور را می شناس��ند ،با جناح بندی ها اشنا
هستند ،منابع الزم برای حضور در انتخابات و هزینه های ان
را براورد کرده اند و می دانند که کدام گروه های سیاسی از انها
حمایت خواهند کرد .شرایط امروز کشور به گونه ای است که
نمی توان نقش نهادهای مهمی همچون شورای نگهبان که
در تایید یا ردصالحیت ها دارای اختیارات کاملی است یا دیگر
نهادها در عرصه های گوناگون اجتماع��ی را نادیده گرفت.
به عنوان مثال اگر اصولگرایان س��نتی -که یکی از سالیق
متنوع اصولگرایان هستند -بخواهند وارد شوند تا حدودی
مشخص اس��ت که چه کس��ی را به عنوان کاندیدا انتخاب
می کنند .کاندیداهای جبهه پایداری اعم از ش��اخه تهران یا
شاخه قم -که از طیف های اصولگرایان حامی دولت است -را
هم می توان از میان کاندیداهای موجود حدس زد .در خصوص
اصالح طلبان نی��ز -اگر امکان تایی��د صالحیت کاندیدای
اصلی و موجه اجتماعی انها وجود داش��ته باشد -مشخص
است که چه کسانی پتانس��یل حضور در عرصه انتخابات را
دارند .پس هر کس در این عرصه وارد می شود نقش و جایگاه
خود و حد و امکان مشارکتش را -به عنوان یک رجل سیاسی
مذهبی ،مدیر و مدبر در این جریان مهم سیاسی کشور -تا
حدود زیادی می داند و می شناس��د .من هم به عنوان کسی
که مدت ها در دولت حضور داشتم و در بخش های مختلف
سیاس��ی ،اجرایی و اقتصادی قوه مجریه فعالی��ت کرده ام تا
حدودی با این ادبیات اش��نا هس��تم ،اما تص��ور می کنم که
عرصه انتخابات در جمهوری اسالمی -با شرایطی که دارد و
ممکن است من در برخی زمینه ها نسبت به ان انتقاد داشته
باشم -به گونه ای است که تا زمان نزدیک به برگزاری چندان
نمی توان درباره سرنوشت ان با اطمینان حرف زد .البته به نظر
من این خصوصیت ،یکی از خصوصیات مثبت انقالب ماست.
همه افرادی که حداقل شرایط را در خود می بینند این امکان
را پیدا می کنند که امیدوار باشند ،خدمتگزار مردم باشند .البته
نگاه من به این موضوع ،نگاه عملی و اجرایی است .من اهل
این نیستم که کاندیداتوری در انتخابات شغلم باشد .ممکن
اس��ت افرادی عالقه مند به کاندیدات��وری در هر انتخاباتی
باشند و هر انتخاباتی پیش امد بگویند بسم اهلل! اما من چنین
انگیزه ای ندارم .یا ممکن است برخی افراد شهرت حداقلی را
ارزو کنند؛ در حالی که به قول معروف «اگر نعمت بود چشیدیم
و اگر نقمت بود کشیدیم ».من این مساله را هم تجربه کرده ام.
بنابراین به شکلی عملگرایانه به این صحنه نگاه می کنم؛ اگر
امکان حضور واقعی و قرار گرفتن در کنار بزرگانی را داش��ته
باش��م که احتمال می دهند رای مردم را پشت سر خود دارند،
با طرح ایده ها و اندیشه ها و دیدگاه های سیاسی ،اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی خود حتما در انتخابات ش��رکت خواهم
کرد .اما اگر چنین زمینه ای را در وقت موعود که با س��نجش
خودم انجام می دهم نه انچه دیگران می سازند ،نبینم ،نیازی
به حضور در این صحنه نخواهم دید و پس از درک کارشناسانه
این موضوع کناره خواهم گرفت .ام��ا در هر برهه از زمان در
مورد این موضوع ملی بسیار جدی فکر می کنم.
ایا می ت�وان گف�ت ک�ه اگ�ر چهره ه�ای اصلی
اصالح طلبان مثل اقای خاتمی وارد میدان نشوند
شما وارد عرصه می شوید یا تا پایان رقابت ها در
این عرصه باقی می مانید؟
lمن فکر می کنم که اگر ش��رایط به گونه ای باشد
که هر کدام از ای��ن بزرگان بتوانند ش��ور و هیجان و حضور
حداکثری م��ردم در انتخابات را فراهم کنند ،برای کش��ور
بسیار مفید خواهد بود.
اگر ما دو شخصیت روحانی داشته باش��یم که از نظر
مردم ش��خصیت کاریزماتیکی دارند و از یک جناح سیاسی
وارد عرصه انتخابات شوند ،حسن چندانی در زمینه مشارکت
مردم نخواهد داشت .اما اگر این افراد از میان طرز تفکرهای
مورد قبول نظام جمهوری اسالمی باش��ند از این جهت که
امکان جذب حداکثری و مشارکت بیش��تر مردم در عرصه
اجرایی فراهم می ش��ود ،برای کشور بس��یار مقبول و مفید
خواهد بود .البته امکان تحقق این موضوع را بس��یار اندک
می دانم؛ ضعف الطالب والمطلوب.
باتوجه به شناختی که از اقای خاتمی دارید و انچه
لو نیم گذش�ته میان ایشان و حاکمیت
در سه سا
گذشته است ،ورود مجدد اقای خاتمی به حاکمیت
را ممک�ن می دانی�د یا ایش�ان هن�وز تحت تاثیر
گروهی هس�تند ک�ه ش�ما از ان به عن�وان گروه
تندروتر در هیات دولت یاد می کنید؟
lان گ��روه تن��درو همان هایی هس��تند که اقای
موسوی و اقای کروبی را تا مرحله حصر پیش بردند؛ من فکر
نمی کنم که اقای خاتمی تحت تاثیر این گروه باشد .البته انها
lایشان هنوز از من مش��ورتی نخواسته است .من
تصور می کنم که زمینه های حضور ایشان و امثال ایشان فقط
متوجه تصمیم گیری ش��خصی انها نیست ،بلکه مسئوالن
نظام نیز که باید شرایط سیاسی کش��ور را رصد کنند در این
زمینه نقش دارند .یعنی انها می توانند سیاست هایی را در پیش
بگیرند که قطعا چنین هم خواهند کرد که بر پایه ان سیاست ها،
گروه های سیاسی روحانی مانند مجمع روحانیون و روحانیت
مبارز ،جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم ،مجمع مدرسین و
حتی سایر گروه ها همسو با انها که در حاشیه نشسته اند – و
برخی اعض��ای انها که از س��ال های دور همزم��ان با دوره
رهبری حضرت امام (ره) گام هایی را در عرصه سیاسی کشور
برداشته اند – به اشکال و انحای گوناگونی ،طرف گفت وگو
قرار دهند و دیدگاه های جدی��دی را در برابر انها مطرح کنند
تا انها احساس کنند که مشارکت ش��ان در عرصه انتخابات
ریاس��ت جمهوری ممکن اس��ت .یعنی باتوجه به سالیق و
مواضع متفاوتی که البته در چارچوب قانون اساسی با همین
قواره و نظام اسالمی با همین شکل دارند امکان حضورشان
فراهم است و مانعی بر سر راه انها نیست و نشانه های عملی
هم برای این امید بخش��ی وجود دارد و حضورش��ان هم در
عرصه سیاسی و اجتماعی کشور ضروری است و هم موجب
قوام جمهوری اسالمی و موجب ایجاد وحدت ملی است .این
یک طرف داستان است؛ طرف دیگر هم اعضای این مجامع
و جمعیت و گروه های سیاسی که اینک احساس انزوا می کنند
هستند که اگر تشکل انها سیاسی است ،روحانی هم هست.
نگاه این تشکل ها به موضوع انتخابات باید نگاهی از درون
خانه باشد؛ به گونه ای که پیش ش��رط ها که نوعی معامالت
سیاسی را در اذهان زنده می کند و مقبول عامه مردم هم نیست
کنار بگذارند و مواضع خود را تعدیل کند تا زمینه برای حضور
فراهم شود .به نظرم در این ش��رایط اقای خاتمی یا فردی از
این جنس امکان فکر کردن به این موضوع را خواهد داشت.
بنابراین امر سیاست خصوصا در خانه ای که سالیق مختلف
در ان اس��ت ،یک موضوع دو طرفه است؛ کسانی که در این
سوی میدان هستند باید گفتمان سیاسی الزم را برای حضور
گروه هایی همچون مجمع روحانیون و نظایر ان فراهم کنند.
انها باید ادبیات جدیدی را به کار بگیرند و به این موضوع توجه
کنند که اینها به عنوان یک گروه سیاسی می خواهند در عرصه
حضور پیدا کنند و مواضع سیاسی ،اسالمی و انقالبی خود را
که در چارچوب نظام اس�لامی همواره به ان معتقد بوده اند،
بیان نمایند .هم من ش��ریعتمداری هستم هم مدیرمسئول
روزنامه کیهان جناب شریعتمداری است ،اما حرف های من و
سیاست
در مورد نامزدی اقای خاتمی و اقای هاش�می چه
فکر می کنید؟
اگر اقای خاتمی با شما مشورت کند ایشان را به
امدن توصیه می کنید یا نیامدن؟
مثلث شماره151
lیکی از معیارهای من این اس��ت ک��ه اگر از نگاه
کاریزماتیک در انتخابات ریاست جمهوری کشورمان فاصله
بگیریم ،طبیعی اس��ت که حضور امثال بن��ده در انتخابات
بیش��تر محتمل اس��ت .من انتخاب روحانیون سیاستمدار
تراز اول کش��ور همچون اقای هاش��می و یا اقای خاتمی
اقای ناطق ن��وری و اقای حس��ن خمینی را از این دس��ت
می دانم که تعدادش��ان چندان هم زیاد نیست .اینها افرادی
هستند که انتخاب انها اصوال انتخابی کاریزماتیک از سوی
مردم است و قشرهای مختلفی از مردم عالقه زیادی به انها
دارند و نگاه دقیقی هم به دیدگاه سیاس��ی انها ندارند .این
چهره ها چتر وسیع تری دارند و می توانند مجموعه بیشتری از
تفکرات سیاسی موجود و معتقد به نظام را به کار دعوت کنند.
همواره تالش هایی برای کش��اندن ایشان به اتخاذ مواضع
تند داش��ته اند اما به دلیل ش��خصیت اقای خاتمی تاکنون
موفق نبوده اند.
حسین اقا با هم تفاوت دارد .احتیاجی هم نیست که مثل هم
صحبت کنیم .اگر هم ضرورتی باش��د که من بیایم و در این
عرصه اظهارنظر کنم به خاطر این است که حرف های من با
حسین اقا تفاوت دارد؛ اگرچه هر دو شریعتمداری هستیم.
این دو نحل��ه فکری (مجم��ع و جامعه) ه��م اگرچه
روحانی هستند و به اصول کامال مهمی که ما از ان به عنوان
اصول انقالب اسالمی یاد می کنیم ،پایبند هستند؛ سال ها
در کنار امام(ره) بوده اند اما نمی توانند کامال ش��بیه یکدیگر
باشند .منظور من در سالیق اداره جامعه و نگاه به این مساله
است؛ نه اینکه دگراندیش��ی در اصولی که انقالب اسالمی
به انها معتقد است .کسی که نسبت به مفاهیمی مهم نظیر
اسالم ،جمهوری اس�لامی ،رهبری ،میزان رای ملت است،
فقر ستیزی و مشارکت مردم بی تفاوت است در واقع اعتقاد به
جمهوری اسالمی ندارد .اگر به نگاه اساسی جمهوری اسالمی
به حکومت داری یعنی مردم س��االری دینی معتقد هستیم
می توانیم صاحبان سالیق و اندیشه های گوناگون را در نحوه
اداره کشور و خدمت رس��انی به مردم مشارکت دهیم .همه
گروه ها بیایند حرف های شان را بزنند و مردم بهترین انها را
انتخاب کنند؛ فبشر عبادی الذین یستمعون القول و یتبعون
احسنه .اگر کسی زمین خورده باش��د ،لگد زدن به او هنری
نیس��ت .خاطرم می اید که در یکی از جلس��ات هیات دولت
همزمان ب��ا مالقات یک��ی از هیات های خارج��ی -که در
کاخ های نیاوران و س��عداباد اقامت داش��تند -کنگره یکی
از احزاب سیاس��ی حامی دولت در حال برگ��زاری بود .انها
در این کنگره (نقل به مضمون) اعالم کردند «که ما مدافع
دموکراسی هستیم و دست دموکراس��ی خواهان عالم را به
گرمی می فشاریم» .اقای خاتمی وقتی به جلسه هیات دولت
امدند ،از بیان چنین عباراتی بسیار عصبانی بودند و خطاب به
برخی اعضای دولت که از طیف های سیاسی مربوط بودند،
سخنان تندی را بیان کردند.
در هر ص��ورت اگر من از ش��رایط سیاس��ی مطلوب
صحبت می کنم ،منظورم افکار و اندیشه های مروج انقالب
اسالمی است و در این چارچوب صحبت می کنم.
اگر ش�ما تصمیم قطعی برای حض�ور در عرصه
انتخابات داشته باش�ید خود را منتسب به کدام
گروه و جریان سیاسی می دانید؟
lمن می خواهم در اینجا مساله ای را باز کنم و ان این
است که ما می گوییم «مجلس باید در راس همه امور باشد»
و پارلمان در تمام جهان به عنوان یک دستاورد مهم بشری
شناخته می شود .البته این یک مساله تاسیسی از سوی اسالم
نیست؛ اما از دیدگاه هایی است که بشر پایه گذاری کرده است
و مخالفتی با اسالم هم ندارد یا می تواند نداشته باشد .همزمان
با ش��کل گیری پارلمان یا با فاصله کمی از شکل گیری ان
احزاب سیاسی یا تشکل های مدنی اعم از صنفی یا سیاسی و
قومی و مذهبی مفهوم پیدا کرده اند .البته این مساله در طول
43
سیاست
تاریخ تغییراتی کرده است ،اما این نگاه که بدون وجود یک
نظام سیاسی مستحکم برخاسته از شبکه های حزبی اسالمی
(تشکل های مدنی اس�لامی) در کش��ور می توان پارلمانی
به وجود اورد یا دولتی را تشکیل داد که صرفا متکی به ارای
مستقیم مردم باشد و البته پول و قدرت احزاب بی نام و نشان و
زیر زمینی و کانون های قدرت برخاسته از پول و ثروت و قدرت
سیاسی و نظامی نقش مخربی در ان ایجاد نکند و همزمان
بگوییم افرادی که انتخاب می شوند نه باید بر پول تکیه داشته
باشند و نه بر تبلیغات متکی باشند و نباید مستظهر به حمایت
شخصیت های حقیقی و حقوقی قدرتمند در کشور باشند ،نگاه
نادرستی است و اصوال هیچ گاه امکان وقوع نخواهد یافت.
در ضمن ما به عنوان نظام نمی توانیم حتی صداوس��یما را به
نسبتی عادالنه و درست در اختیار صاحبان تفکر و گروه های
گوناگون جامعه قرار دهیم تا بتوانند افکار و اندیشه های خود
را به مردم بشناسانند و نه رسانه های دولتی را به طور عادالنه
میان جریانات مختلف می توانیم تقسیم کنیم .بدین ترتیب
این جریانات برای نش��ر عقاید و تفکرات خ��ود به راه های
دیگری روی می اورند .البته تحزب افات و اشکاالتی هم دارد
اما زبان هم افاتی دارد .اما ایا باید زبان را از بدن جدا کنیم یا
باید نسبت به ان کنترل داشته و به اصالح خروجی ان اهتمام
ورزیم؟ درست است که تحزب زیان هایی مانند فرقه گرایی،
یکسو نگری ،تعصبات قشری و .....دارد ،اما در مجموع امری
الزم است .ایا ممکن است یک حکومت سیستم اطالعاتی
نداشته باشد؟ البته سیستم اطالعاتی ابزاری است که می توان
به درست یا به غلط از ان بهره برد .اگر افرادی با تکیه بر پول
به مجلس راه یابند ،دو ضرر کلی وجود خواهد داش��ت؛ اول
اینکه کسانی که صاحب صالحیتند اما از پول بی بهره اند در
انزوا قرار می گیرند و دوم اینکه کسانی که به موفقیت دست
می یابند متعهد و ملتزم به پولی هس��تند که به انها داده شده
است .هر کس��ی هم بگوید من ملتزم و متعهد نیستم دروغ
می گوید؛ ممکن اس��ت خود فرد متعهد نباش��د اما می تواند
چش��م هایش را روی سوءاس��تفاده دیگران ببندد یا متوجه
نباشد .سیستم انتخاب رئیس جمهوری بسیار گسترده است؛
اگر من س��تادهای انتخاباتی ام را در سراس��ر کشور تشکیل
دهم ،جماعت بزرگی با من کار می کنند و در صورت انتخاب
من بخش قابل مالحظه ای از انها در اداره قوه مجریه به من
کمک خواهند ک��رد .اینها با بدنه مردم در ارتباط هس��تند و
نمی توان این مساله را انکار کرد .ولی ایا ما زمینه های سلبی
و ایجابی برخورد با این موضوع را فراهم کرده ایم؟ از نظر من
پاسخ منفی است .بیش از سی سال از انقالب می گذرد و اینها
مسئولیت های ماست .برخی فکر می کنند که تامین معیشت
مردم وظیفه اصلی ماست؛ بله ان هم سر جای خود باید باشد
و حتما اولویت هم با اوست .اما ما باید شرایطی را فراهم کنیم
که احزاب در درون خود افرادی را تربیت کنند و پرورش دهند
تا در انتخابات ریاست جمهوری مردم شناختی جامع نسبت به
انها داشته باشند؛ یا در قامت یک نماینده مجلس در یک دوره
طوالنی یا به عنوان یک مدیر اجرایی که قابلیت های اجرایی
خود را اثبات کرده باشند.
شما باید از من بپرس��ید که رای و سلیقه ات مورد دفاع
کدام یک از جریان های سیاسی کشور است؟ پاسخ من این
خواهد بود که شکل گیری جریان های حزبی متکی بر اصول
و اندیشه های برخاسته از انقالب اسالمی در حوزه سیاست را
فراهم نکرده ایم تا من بگویم کدام حزب یا جریان به سالیق
و تفکرات من نزدیک تر است و از من حمایت خواهد کرد .اما
من صاحب افکار و اندیشه هایی هستم که بخشی از انها در
سابقه اجرایی من موجود است و مردم انها را دیده اند و می توانم
انها را تبلیغ کنم .به دلیل عدم وجود ساز و کارهای قانونمند و
ضابطه مند حزبی و فقدان منابع مالی مستقل -اگر هم باشد
ما را به رذائلی می کش��اند که من از انها فراری هستم -باید
خدمت ش��ما عرض کنم که من متعلق به پایگاه فکری ای
هستم که به انتخاب مدیران اجرایی قدر برای حل مشکالت
مثلث شماره151
44
اجرایی امروز جامعه معتقد است .در واقع کسی که وارد صحنه
اجرایی کشور می شود باید به لحاظ اجرایی قوی و مرد میدان
باشد و این قدرت اجرایی را در حوزه های منطقه ای یا ملی به
اثبات رسانده باشد .بنده شخصا به کسی که این خصوصیات را
نداشته باشد ،رای نخواهم داد و به هر کسی که با من مشورت
کند خواهم گفت به چنین فردی رای ندهد .نامزد انتخابات
ریاست جمهوری باید افکار و اندیشه های خود را برای مردم
تش��ریح و قابلیت های اجرایی خود را تا حدودی برای مردم
اثبات کرده باشد .سه اصل اساسی اعتدال در فکرو اندیشه،
برنامه ،روش و عمل (به معنای عدم نوسانات فکری) ،اخالق
در همه شئون (از دروغ نگفتن تا پرهیز از قدرت طلبی و منافع
ملی را فدای منافع شخصی و گروهی نکردن) و خردگرایی
(استفاده واقعی از خرد جمعی کردن ،سرمایه های اجتماعی
یک ملت را تحت عنوان جوانگرایی و شایسته ساالری به دور
نریختن ،عمل به نظر خردمندان کردن و نه بی ادب دانستن
خردمندان و عمل به وصیت لقمان).
بخش عمده ای از تجربیات اجرای��ی ما حاصل خون
ش��هدا و ازمون و خطاهاس��ت .مدت های مدی��د مدیران
اجرایی کش��ور با تالش های فراوان به یک بلوغ نسبی در
فکر و اندیشه و برنامه و عمل و اجرا رس��یده اند .من باید از
بسیاری از مدیران خواهش کنم که با من در اداره قوه مجریه
همکاری نمایند و در تصمیم گیری ها و تصمیم س��ازی ها
به من کمک کنند .هنر این نیس��ت که مدیران باس��ابقه را
حتی در صحنه های مش��ورتی ،برنامه ریزی و پژوهش��ی و
مطالعاتی هم ح��ذف و به ان افتخار کنی��م .مگر به خیانت
هم می شود مفتخر بود ،حتی اگر از س��ر جهل و بی خردی
باشد .اما متاس��فانه گاهی این کارها را گاهی و فقط گاهی
کرده ایم که ان هم نباید بشود .اشاره من فقط به این هشت
سال یا چهار سال نیست ،بلکه ما نمونه های وقیح تر -اما در
عین حال محدودتر -از این مس��اله را در دوره های قبل نیز
شاهد بوده ایم .من نمی گویم مس��یحی را پیش نماز کنیم؛
اما از میان مسیحیان کشور هم کسانی هستند که در حوزه
انفورماتیک ،برق و انرژی و ...صاحب نظر هستند .همان طور
که قانون اساسی ما پذیرفته که مسیحیان در مجلس نماینده
داشته باشند باید از سایر پتانسیل های انها هم استفاده کرد.
مساله در خصوص سایر مسلمانان بسیار ساده تر است؛ پیامبر
اس�لام(ص) و ائمه معصومین(ع) چگونه ب��ا پیروان دیگر
مذاهب برخورد می کردند؟ امروز مقام معظم رهبری با پیروان
سایر مذاهب اسالمی چگونه برخورد می کنند؟ مگر ما پیرو
این بزرگان نیس��تیم؟ من نمی توانم بگویم که در میان این
افراد حتی یک فرد شایس��ته وجود ندارد .ما در ظاهر برای
تمام کارهای خ��ود از بزرگان هزینه می کنی��م اما در عمل
بر اس��اس نظر خود عمل می کنیم و به نام انها می نویسیم و
اگر کس��ی خالف نظر ما اظهارنظر کرد یا او را به وابستگی
به امریکا و غرب متهم می کنیم! یا او را به طالبان منتس��ب
می کنیم! در حالی که می دانی��م اغلب اینها اتهامات ناروایی
است .نه اینکه هیچ مسلمانی این کار را نمی کند ،بلکه کسی
که به ریاست جمهوری ایران انتخاب می شود و از مراحل و
فیلترهایی گذر می کند این کار را انج��ام نمی دهد .انصاف
بدهید الاقل این امر عمومیت ندارد .الاقل می توانید بگویید
تمام کسانی را که بر اس��اس ضوابط و شرایط تعیین شده در
صحنه انتخابات ریاس��ت جمهوری می پذیریم اسرائیلی و
امریکایی نیستند .اگر هم بودند یا هستند به بی عرضگی ما
مربوط می شود .با این همه ابزارها ما حدود سی سال با یک
فرد کار می کنیم اما بیست روز بعد از انتخابات می گوییم که
این فرد اسرائیلی است؛ در حالی که خود ما صالحیت این فرد
را برای حضور در انتخابات تایید کرده ایم ،اما مردم می فهمند
و نمی توان مس��ائل را اینگونه برای انها تبیین کرد .ما باید
بگوییم این فرد متخلف اس��ت ،این فرد مجرم اس��ت .این
فرد وقتی مرتکب خالف قانون روش��نی شد باید به مراجع
ذیربط پاس��خ بدهد ،اما نمی ش��ود بگوییم از اول جاسوس
اجنبی بوده است.
اقای ش�ریعتمداری! بحث های درونی جلس�ات
ش�ورای راهبردی سیاس�ت خارجی چن�دان در
رسانه ها منتشر نشده اس�ت و اقای خرازی هم
به طور کلی اهل سکوت هستند.
lرئیس ما هستند دیگر (خنده).
کال دیپلمات ها چنین خصلتی دارند.
lن��ه دیپلمات ه��ا ک��ه اص��وال اه��ل رابطه اند.
روابط عمومی خیلی قوی دارن��د .می ایند حرف می زنند ،اما
اگر بخواهند در اخر نمی فهمید چه گفته اند.
من تعجب می کن��م .البته اقای خرازی بیش��تر معلم
اس��ت تا دیپلمات؛ ضمن انکه معلم ها هم اهل گفت وگو و
حرف زدن هستند.
البته اق��ای خرازی بدون اینک��ه کوچکترین تحرکی
در این زمین��ه کنند و بخواهن��د خودش��ان را عرضه کنند،
پتانسیلی دارند که رسانه ها همواره از ایشان به عنوان یکی
از پتانسیل های حاضر در عرصه ریاست جمهوری اسالمی
ایران سخن می گویند.
اینکه جلسات شورا به چه ترتیبی برگزار می شود،
ارتباط شورا با رهبر معظم انقالب چگونه است و
ایا در این شورا در خصوص رابطه با امریکا بحث
شده است یا نه؛ همه اینها سواالتی است که در
جامعه پیرامون این شورا وجود دارد.
lالبته این کلیات بارها پاس��خ داده ش��ده اس��ت.
ش��ورای راهبردی روابط خارجی از جمله اقدامات تاسیسی
مقام معظم رهبری (مدظله العالی) اس��ت .البته فکر می کنم
که ایش��ان از مدت ها قبل به ای��ن امر عالقه من��د بودند و
نسبت به ان اهتمام داشتند و به نظرم کاری بسیار ضروری و
مناسب بود .ما فقط افتخار این را داریم که به امر ایشان این
مجموعه را پایه گذاری کردیم و ان را ذخیره ای برای اخرت
خود می دانیم .رهبرمعظم انقالب از دوره ریاست جمهوری
عالقه داش��تند که چنین اقدامی انجام گیرد و قصد اساسی
ایش��ان این بود که خارج از قوای مجری��ه ،مقننه و قضاییه
صاحبان افکار و اندیش��ه ها در حوزه های گوناگون سیاسی،
اجتماعی ،فرهنگی ،اقتصادی و سیاس��ت خارجی گردهم
بیایند تا هم بن بس��ت های احتمالی را پیش بینی کنند و هم
افق هایی جدیدی را در حوزه روابط خارجی جست وجو کنند
و تا جایی که ممکن است این افق ها را به جامعه علمی کشور
بشناس��انند .مهمتر از همه اینها برای سیاست گذاران نظام
در تدوین سیاس��ت های عموم��ی نقش «عق��ل منفصل
غیر وابسته به دستگاه های اجرایی» را ایفا کنند .این مساله
در بسیاری از کشورها تجربه شده اما شکل ان با تشکیالتی
که در جمهوری اس�لامی ایران وجود دارد متفاوت اس��ت.
شما نمی توانید ش��ورای راهبردی روابط خارجی ایران را با
ش��ورای راهبردی روابط خارجی امریکا مقایسه کنید؛ نه از
لحاظ وظایف و نه از لحاظ شکل گیری .این نهاد به محض
تاس��یس ،قابلیت اجرای تمام ایده های خود را نداش��ت .به
نظرم اولین مساله حائز اهمیت ،توانمندسازی است؛ ما هنوز
در دوره طفولیت و کودکی این ش��ورا هس��تیم و تلقی های
مختلف نس��بت به روابط خارجی در حوزه های گوناگون را
سازماندهی می کنیم .ساختارهای جمهوری اسالمی ایران
از پیروزی انقالب اسالمی تاکنون و مزیت های ذاتی که این
کشور در حوزه های مختلف فرهنگی ،سیاسی ،اجتماعی و...
از گذشته های دور تاکنون داشته اس��ت نیز از دیگر مسائل
مهم در این خصوص است .این کار بسیار کار بزرگی است
اما در عین حال به این زودی ها نتیجه نخواهد داد و مساله ای
زمان بر اس��ت .در یک دوره زمانی از عم��ر این نهاد که این
شورا به نهادی جوان تبدیل شود ،نقش ان در سایر حوزه ها
همچون اندیشه ورزی در سیاست خارجی -متصل به نظام
جمهوری اس�لامی ایران اما منفصل از دستگاه های اجرایی
-روشن تر خواهد شد .به بیان دیگر ،مسائلی از این دست را
برای سه قوه موجود تبیین کرده و ارتباطات خود با بدنه این
سه حوزه فکری مهم را تقویت خواهد کرد .یعنی فعاالن در
عرصه سیاس��ت خارجی ،فعاالن در عرصه روابط اقتصادی
خارجی ،فعاالن در عرصه تبادل فرهنگی جمهوری اسالمی
با سایر کشورها و فعاالن حوزه امنیتی و اطالعاتی و همچنین
اندیشمندان و صاحب نظران دانشگاهی با این نهاد در ارتباط
خواهند بود .البته در حال حاضر هم شکل نازلی از این ارتباط
وجود دارد .ممکن اس��ت محصوالت این مجموعه زمانی
امکان بروز و ظهور در قالب یک مجله را بیابد؛ به طوری که
مقدمات این کار هم انجام شده و گاهی هم به صورت داخلی
توزیع می شود .اما فعال جنبه بیرونی ندارد و نباید هم داشته
باشد؛ چرا که هنوز قوام کافی و جایگاه مستحکمی پیدا نکرده
اس��ت .در عین حال حداقل ضرورت که ارائه مش��ورت به
رهبرمعظم انقالب در حوزه روابط خارجی است به طور تمام و
کمال انجام می شود .ما حداقل در دو مقطع در این پنج سال
ش��اهد ابراز رضایت مکتوب و شفاهی مقام معظم رهبری از
عملکرد این ش��ورا بوده ایم که برای ما مای��ه دلگرمی بوده
است.
درباره پرونده هسته ای و رابطه ایران و امریکا در
این شورا بحثی نشده است؟
lجمهوری اسالمی ایران به عنوان نظام برامده از
انقالب اسالمی دارای دیدگاه هایی است که در انها اصول و
ثوابتی وجود دارد و فروع و سالیقی .یکی از اصول و ثوابت
نظام جمهوری اس�لامی ایران این اس��ت که این انقالب و
این جمهوری هیچگاه رفیق هیچ قدرت اس��تکباری نبوده،
نیست و نخواهد بود؛ مگر اینکه نام جمهوری اسالمی را تغییر
دهیم و ما این نظام را ترک کنیم .اگر ما هم حضور داش��ته
باشیم و چنین اقدامی را انجام دهیم دیگر جمهوری اسالمی
نیس��تیم .به هر حال ما معتقد ب��ه یک ایدئولوژی هس��تیم
که دارای یک س��ری مبانی اس��ت و این نظام بر اساس ان
مبانی شکل گرفته است .این نظام هم از سوی هیچ قدرت
داخلی یا خارجی به مردم تحمیل نشده است؛ بلکه در بستر
حرکت های اجتماعی از زمان مش��روطه تا انقالب اسالمی
شکل گرفته اس��ت .این نظام زمانی شکل گرفت که نوعی
تاکید می کنم ب ه نظر من رهبری نظام
در ش رایطی به جز اطمینان کامل از
حفظ هم ه جانبه منافع ملی کشور اعم از
کوتاه مدت و بلند مدت و در عرصه های
گوناگون سیاسی ،انقالبی و گفت وگو در
ش رایط ب رابر و وجود برخی پی ش زمینه های
الزم ،اجازه اقدامی نخواهند داد .فقط
در ان صورت است که م ی توان ش رایط را
ب رای مذاکره ف راهم دانست
سیاست
باتوجه به مسائلی که درباره رابطه ایران و امریکا
مطرح می شود تحلیل شخصی شما از این رابطه
چیس�ت؟ پیروزی اوباما ای�ن رابط�ه را به کدام
جهت سوق خواهد داد؟
مثلث شماره151
lتقسیم بندی کمیسیون ها به صورت موضوعی است
و البته باتوجه به شرایط کشور کمیسیون های ویژه ای در این
شورا فعالیت می کنند که شرکت اعضای شورا در ان ازاد است
و از صاحب نظران دیگری که بر اس��اس ضوابطی مشخص
در شورا حضور می یابند دعوت می شود .این کمیسیون های
موضوعی ممکن است گاهی پرونده هسته ای را بررسی کنند
یا به مساله رابطه ایران و امریکا بپردازند .حتی گاهی مسائل
مربوط به بیداری اسالمی در این کمیسیون ها بررسی می شود
اما عموما فعالیت ها در کمیسیون های چندگانه انجام می گیرد.
البته گاهی هم کمیس��یون های موضوعی در شورا تشکیل
می شود که یکی از اعضا مسئولیت ان را برعهده می گیرد.
بلوغ اجتماعی در میان مردم ایجاد ش��د .می خواهم عرض
کنم که اساس شکل گیری این نظام مردم ،امام(ره) و رهبری
هستند .حاال اگر گروهی بیایند و اعالم کنند که ما می خواهیم
با امریکا با همین شرایط امروز رابطه دوستی برقرار کنیم و
نظام هم همان جمهوری اسالمی بماند؛ از این موضوع غافل
هستند که دیگر جمهوری اسالمی نیست .این یک واقعیت
غیرقابل انکار است .سوال می کنند که مگر قرار است افکار
ما ثابت باقی بماند؛ انگار ما این مسائل را نمی فهمیم! اتفاقا
تفکر سیاسی برخاسته از اسالم کامال هم پویاست و به این
مس��ائل هم فکر می کند .با همین تفکر و اندیش��ه پویا هم
می گوید که این کار به منفعت جمهوری اسالمی ،مردم و این
اب و خاک نیس��ت .اگر بخواهیم از این منظر به ماجرا نگاه
کنیم هیچگاه با امریکا رابطه اس��تراتژیک یا رابطه دوستی
برقرار نخواهیم کرد .اما هرگونه تغییر این سیاس��ت اصولی
صرفا متکی به تغییر اساسی صحنه و وجود تحلیل روشنی از
اثار و نتایج مثبت و تعیین کننده منافع ملی و البته واقع بینانه
است که ارزیابی این وضعیت صرفا از مسئولیت ها و اختیارات
رهبری انقالب اس�لامی اس��ت که طبیعتا با بهره گیری از
نظر کارشناس��ان امین مقدور و ممکن خواهد بود .پر واضح
است من در این عرصه نه انکه تصمیم گیر ،که در این زمینه
مسئولیتی هم در تصمیم س��ازی ندارم .این عرصه به دلیل
خصوصیاتی که در این سی سال یافته است بسیار مهمتر از
سیاست های کلی نظام و مهمتر از فرمان جنگ و صلح است
و از شئون رهبری نظام ش��ناخته می شود .طبیعی است این
امر از مسئولیت های رئیس جمهور و حتی سران سه قوه هم
نیست .همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند این انقالب
بی نام خمینی (ره) در هیچ جای جهان شناخته شده نیست،
جمهوری اسالمی هم بدون روحیه استکبارستیزی و مبارزه
با ظالم در هیچ جای جهان شناخته شده نیست .در عین حال
کشورهای دیگری هس��تند که روحیه استکباری دارند و به
ما هم ظلم کرده اند اما ما با انها روابط سیاسی و دیپلماتیک
داریم .این به معنای پذیرش دیدگاه ها و نظرات انها نیست،
اما مقتضیات در خصوص برقراری ان رابطه فراهم ش��ده و
برای جمهوری اسالمی ایران زیان اساس��ی نداشته است.
امریکایی ها پیش از پیروزی انقالب اسالمی صحنه گردان
سیاس��ت های ما بودند اما پس از پیروزی انقالب و تسخیر
النه جاسوس��ی روابط ما به کلی قطع ش��د ،بنابراین روابط
ما روابطی دوس��تانه نبوده و به قول اقای خاتمی هنوز این
دیوار بلند بی اعتمادی میان ایران و امریکا پابرجاست .اگر ما
بخواهیم در شکستن این دیوار پیش قدم شویم هیچ منفعتی
نصیب مان نخواهد شد ،اما اگر توانستیم صحنه بازی را تغییر
دهیم ،می توانیم در این خصوص اقدام کنیم .درست است که
بر اثر عدم رابطه ،فشارهایی بر ما وارد می شود و مشکالتی
در زندگی اقتصادی مردم با اقدامات ظالمانه و ناجوانمردانه
انها ایجاد می ش��ود ،اما در عوض ما نسبت به اعتقادات مان
مومن تریم .انه��ا می گویند هر جا دموکراس��ی موردنظر ما
برقرار نباشد ان کشور را له می کنیم و با حقوق بشر در عمل
ثابت کرده اند در گوانتانامو ،ویتنام ،سودان و ژاپنی که به طور
ریش��ه ای با ان مخالف هس��تند ،انها جز در داخل کشورها
که به حداقلی از حقوق اساسی انس��ان ها ان هم با تعریفی
که خودشان از بشر دارند ،توجه می کنند ،در خارج از مرزها
هیچ حقی برای هیچ فردی در مقابل خودشان قائل نیستند.
همین اوبامای دموکرات که رای بیشتری اورد ،از شعارهای
مهم او دفاع از حقوق اساسی سیاهان ،اقلیت های جمعیتی
و مهاجران بوده اس��ت .یعنی این حقوق هنوز هم مراعات
نمی شود و می توان با تبلیغ درباره ان به پیروزی در انتخابات
امیدوار شد .درگیری های موس��وم به جنگ وال استریت در
جامعه امریکا می گویند ما 90درصد جامعه امریکا هس��تیم
اما فقیر در حالی که به وسیله 10درصد از ثروتمندان همین
جامعه به اسارت گرفته شده ایم .ایا این نظام سیاسی می تواند
پیشگام حقوق بشر شناخته شود؟ اما سردمداران این جوامع
غربی وقتی به ما می رسند داد سخن از دموکراسی و حقوق
بشر س��ر می دهند .هنوز تابلوهای ورود سگ و سیاه ممنوع
در سردر مغازه های انها در انبار خانه های امریکایی ها یافت
می شود ،ولی مدعی تر از همه اند .ولی ما دروغگو نیستیم و
به خیلی از مسائلی که می گوییم اعتقاد داریم .ما می گوییم
که می توانیم در ع��راق ظالمان متج��اوز امریکایی را نابود
کنیم اما این کار را نمی کنیم؛ چراک��ه مصالح ملت مظلوم
عراق را در نظ��ر می گیریم .انه��ا در مرزهای ش��رقی ما از
هیچ جنایتی علیه ما ابا ندارند؛ مس��ئول مستقیم شرارت در
مرزهای شرقی ما عمال دولت امریکایی هستند .بلوچ های
ایران ،پاکستان و افغانستان که مش��کل خاصی با یکدیگر
ندارند .مگ��ر دولت های امریکایی و اس��رائیلی ها که امروز
خیلی شبیه هستند ،خودشان به ترور دانشمندان هسته ای
که هیچ ظلمی به هیچ کس نک��رده بودند ،اعتراف نکردند؟
یعنی خودش��ان به جنایت بارترین کارها علیه مظلوم ترین
انسان ها اعتراف کرده اند .پس هرگاه توانستیم صحنه بازی
را تغییر دهیم ،دقت کنید صحنه بازی راتغییر دهیم و شرایط
را از شرایط گرگ و میش خارج کنیم ،انگاه می توانیم برای
مذاکره با امریکا در ش��رایط برابر و بدون پیش شرط اعالم
امادگی کنیم و به نظرم این کار شدنی است .البته بخشی از
عدم توانایی برای تغییر صحنه بازی به مدیریت خودمان هم
بازمی گردد ،چراکه اگر می توانستیم با قوت و قدرت بیشتری
در برخی دوره ها و حوزه ها عمل کنیم ،به هر صورت برخی
فرصت ها را از دست نمی دادیم و برخی فرصت ها را به تهدید
تبدیل نمی کردیم.
به نظرت�ان اگ�ر بخواهی�م زمان�ی را ب�رای این
مس�اله در نظ�ر بگیری�م ،ب�ه بع�د از انتخاب�ات
ریاست جمهوری ایران موکول خواهد شد؟
lاین مس��اله به قدری ظریف اس��ت که نمی توان
چند پارامتر خاص -حتی انتخابات امریکا و ایران -را در ان
دخیل این امر در ایران و امریکا تصمیمی است استراتژیک.
بنابراین خیلی ارتباط به انتخابات در کشور ندارد.
یعنی ساختارها بر این موضوع مسلط است؟
lحتما همین طور است .هم در دولت اقای خاتمی
و هم در دولت فعلی این مس��اله وجود داشته و مجریان در
ان نقش داش��ته اند ،اما هم��واره ورود به این امر از ش��ئون
رهبری نظ��ام بوده و خواه��د بود .منطقا بای��د صبر کنیم و
ببینیم که رئیس جمهور بعد از اقای احمدی نژاد چه کس��ی
اس��ت؛ اما به نظر من تف��اوت چندانی ن��دارد ،چون نقش و
تاثیرگذاری دولت ها در حوزه ه��ای مختلف برای منطقه و
برای کش��ورهای حامی دو طرف به قدری مهم اس��ت که
نمی توان جابه جایی دولت ها را در این خصوص خیلی مهم
دانست .اما باز هم تاکید می کنم به نظر من رهبری نظام در
شرایطی به جز اطمینان کامل از حفظ همه جانبه منافع ملی
کشور اعم از کوتاه مدت و بلند مدت و در عرصه های گوناگون
سیاسی ،انقالبی و گفت وگو در ش��رایط برابر و وجود برخی
پیش زمینه های الزم ،اجازه اقدامی نخواهن��د داد .فقط در
ان صورت است که می توان ش��رایط را برای مذاکره فراهم
دانستg .
45
سیاست
روزهای سرنوشت ساز اصالح طلبان
نشست انتخاباتی حزب مردم ساالری
که طرح مناسک را دنبال می کرد،
با استقبال چهره های سرشناس
اصالح طلب مواجه نشد.
سیاست
چرخش
به سوی خاتمی
مثلث شماره151
1
چرا اصالح طلبان به طرح مناسک نرفتند؟
هنوز چن��د روزی از دیدار انتخابات��ی اصالح طلبان با
هاشمی رفسنجانی نگذشته بود که فعالیت علنی این جریان
سیاسی برای انتخابات ریاست جمهوری 92کلید خورد.
انها که از حضور در انتخابات مجلس نهم امتناع ورزیده
بودند ،حاال به فکر فراهم کردن شرایط حضور خود در عرصه
قدرت رس��می افتاده ان��د؛ البته برخ��ی از اصالح طلبان نیز
سودای بازگشت به قدرت را ندارند و تنها به دنبال راهی برای
ادامه حیات سیاسی جریان متبوع خود هستند.
ان گون��ه ک��ه مجی��د محتش��می ،دبی��رکل حزب
ازادی جزئی��ات دی��دار مجموع��ه ای از اصالح طلب��ان با
هاشمی رفس��نجانی را روایت کرده اس��ت ،در ای��ن دیدار
هاشمی رفس��نجانی بر حض��ور منس��جم اصالح طلبان در
انتخابات با کاندیدای مشخص تاکید کرد.
او که خ��ود نیز به عن��وان دبیرکل تش��کل متبوعش
در این جلس��ه حض��ور داش��ته ،چنین گفت« :س��خنرانان
جلس��ه به نمایندگی از مجموعه اصالح طلبان ،مشکالت
پیش روی انتخاب��ات و عدم انس��جام و کم رغبتی که بین
اصالح طلبان برای حضور گس��ترده در انتخابات وجود دارد
را مطرح و راهکارهایی را برای برون رفت از شرایط موجود
پیش��نهاد دادند که از جمله ای��ن پیش��نهادات ایجاد جبهه
واحد اصالح طلبان ب��ا حضور همه گروه ها و تش��کل های
اصالح طل��ب و پرهیز از انزوای اصالحات بود .س��خنرانان
جلس��ه بر برگزاری انتخابات کام�لا ازاد و رقابتی همچون
انتخابات گذشته تاکید و پرهیز از تکروی احزاب اصالح طلب
46
و انسجام هر چه بیشتر برای حضور قدرتمند در انتخابات را
خواستار شدند».
انگونه که محتشمی گفته ،هاشمی نیز با اصالح طلبان
هم نظر بوده اس��ت« :هاشمی رفس��نجانی بر حضور همه
س��لیقه ها در انتخاب��ات یازده��م در قال��ب تش��کل های
اصالح طلب و اصولگرا و ایجاد همدلی و انسجام ملی تاکید
کرد و نارس��ایی های کنونی را نتیجه برخ��ی تندروی ها در
مدیریت کشور دانست .هاشمی همچنین بر ایجاد همدلی
و انتخابات رقابتی و ازاد تاکید کرده و خواستار حضور همه
گروه ها و سالیق و احاد مردم در انتخابات شده است».
در نشست «مناسک» چه گذشت؟
تنها چند روز پس از برگزاری این دیدار ،اصالح طلبان
در نشستی انتخاباتی که با عنوان «طرح مناسک» برگزار شد،
به فعالیت های انتخاباتی خود رسمیتی دوچندان بخشیدند و
ان را علنی کردن��د .انها که تا چندی پیش ،از انتش��ار اخبار
درون گروهی خود نیز ابا داشتند ،حاال با برگزاری این نشست
نش��ان دادند که به دنبال فعالیت رس��می در انتخابات اینده
هستند .هر چند طرح مناسک از سوی حزب مردم ساالری و
و توسط کواکبیان دنبال می شد و با استقبال سرد چهره های
سرشناس اصالح طلب برگزار گشت ،اما نشست انتخاباتی
این حزب می تواند مقدمه ای باشد بر اغاز فعالیت های علنی
دیگر طیف های اصالح طلب؛ گویی با برگزاری این نشست
فضا برای حضور احتمالی اصالح طلبان محک خورده است تا
دیگر طیف های این جریان سیاسی نیز خود را مهیای حضور
در رقابت های انتخابات��ی کنند .د رحالی که گفته می ش��د
محمدعلی نجفی و محمدرضا عارف از میهمانان نشس��ت
باشند اما در نهایت هیچ یک از این دو حضور نیافتند تا غالب
سخنرانان از سیدمحمد خاتمی برای نامزدی دعوت کنند.
مصطفی کواکبیان ،دبیرکل حزب مردم س��االری در
این همایش گفت« :سید محمد خاتمی اولویت اول ماست
و از او درخواست می کنیم تردیدها را کنار بگذارد و به عرصه
انتخابات بیاید .درصورتی که خاتمی به صحنه بیاید ،دیگر
اختالفی نیست و همه اجماع نسبی روی وی دارند».
این نماینده اصالح طلب مجلس هش��تم ب��ا تاکید بر
اینکه تغییر اوضاع کش��ور تنها با حضور گرم اصالح طلبان
در سراسر کش��ور میس��ر خواهد بود ،گفت« :با انزواطلبی
هیچ اتفاقی نمی افتد .ما معتقدیم روش اصالح طلبی روش
امام حسین(ع) و روش انبیا بوده و ما هم تا جایی که توانایی
داریم باید به دنبال اصالح جامعه و امور باشیم».
کواکبیان با اش��اره به پیگیری طرح مناسک از سوی
حزب اعتماد ملی ،درس گرفتن از تجربه تلخ انتخابات 84را
علت این امر دانس��ت و افزود« :ما اصالح طلبان این دولت
را تحویل جامعه دادیم؛ چراکه در ان زم��ان افراد زیادی از
اصالح طلبان ،کاندیدا شده بودند .من همان موقع طرح هایی
داشتم که دوستان اصالح طلب به ان توجه نکردند ،وگرنه
این اتفاق نمی افتاد .حتی اگر ی��ک میلیون رای برای اقای
کروبی تقسیم می ش��د ،این وضع را نداشتیم ».کواکبیان با
سیاست
مثلث شماره151
انتقاد از اینک��ه برخی ،اصالح طلبان را مس��اوی فتنه گران
می دانند ،گفت« :متاسفانه کاری که می شد در یک ماه ان
را حل کرد هشت ماه طول دادند تا بگویند اصالح طلبان از
صحنه حذف شوند ،اما اصالح طلبان زنده اند و همین همایش
این موضوع را نشان می دهد .اصالح طلبان باید ادامه حیات
دهند زیرا با یک جناح نمی شود کشور را اداره کرد».
دبیرکل حزب مردم س��االری با بیان اینکه اگر دولت
بعدی دست اصالح طلبان بیفتد باید از اصولگرایان معتدل و
واقع بین هم استفاده کنند ،افزود« :همه باید دست در دست
هم کش��ور را اداره کنند .طرح مناس��ک هم جرقه اولیه ای
است که مجمع روحانیون می تواند پیشتاز اجرای ان شود .ما
خوشحال می شویم حصرها برداشته شود ،زندانیان سیاسی
ازاد شوند ،از مطبوعات رفع توقیف شود ،از سایت ها رفع فیلتر
و از احزاب اصالح طلب رفع توقیف ش��ود ،اما شرط اصلی،
رعایت دقیق قانون انتخابات است».
رسول منتجب نیا قائم مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی
سخنران دیگر این نشست بود .او با اشاره به شرایط انتخابات
ریاست جمهوری اینده گفت« :اصالح طلبان قهر نکرده اند
و اهل قهر هم نیس��تند اما اصالح طلب��ان از صحنه بیرون
رفتند!» وی با بیان اینکه انهایی که سوار بر اریکه مسئولیت
هس��تند ،مراقب باش��ند و واقعیت ها را بهتر ببینن��د ،افزود:
«انها نمی توانند به تنهایی کشور را به س�لامت اداره کنند
زیرا تجربه نش��ان داده ،نبود اصالح طلبان در جامعه همین
وضعی را به وجود می اورد که اکنون شاهد ان هستیم .البته
خطاب من به عقالست و نه تندروهای افراطی که می گویند
نباید سر به تن اصالح طلبان باشد .عقال باید انها را کنترل و
هدایت کنند و شرایط را در نظر بگیرند ».منتجب نیا با تاکید
بر لزوم ایجاد وحدت ملی در کش��ور خاطرنشان کرد« :این
موضوع با شعار و بخشنامه محقق نمی شود ،بلکه باید به ان
عمل کرد .اصالح طلبان از اینکه ببینند مردم رنج می کشند
و تهدیداتی متوجه کشور می شود ،دلشان می سوزد .عقالی
قوم باید یک مرزبندی نسبت به س��ال 91 ،88و 92ایجاد
کنند؛ چراکه عده ای می خواهند تسویه حساب و عقده گشایی
کنند و از صبح تا ش��ام چهره های اصیل اصالحات را مورد
حمالت خود قرار دهند .بنابراین این بزرگواران باید جلوی
این کار زشت را بگیرند و بین گذشته و اینده مرزبندی قائل
شوند ».منتجب نیا با تاکید بر ضرورت حضور اصالح طلبان
در عرصه سیاسی تاکید کرد« :اصالح طلبان جزو پیشتازان
مبارزات بوده ان��د و اغلب کتک خورده ه��ای قبل از انقالب
و رنج برده های بع��د از انقالبند و حض��ور فعالی در جبهه ها
داشته اند .انصاف ایجاب نمی کند این پیشتازان را از صحنه
خارج کنیم و کنار بگذاریم .البته باید منصفانه قضاوت کرد.
بین اصولگرایان هم افراد اصیل و کتک خورده ای هستند ،اما
عده ای هم از راه رسیده ها و بی ریشه ها هستند».
وی در ادعایی عجیب که انتخاب��ات اخیر خالف ان
را ثابت ک��رده ،با بیان اینکه دو س��وم ملت ای��ران طرفدار
اصالح طلبان هستند ،اظهار کرد« :بدنه جامعه ،اصالحات
را می خواه��د .حکومت م��ا حکومت مردم س��االر دینی و
جمهوری اس�لامی اس��ت و اینها (حضار همایش) عصاره
ی از مل��ت و نماینده جمع کثی��ری از ملت
جمعی��ت عظیم
هستند .به مسئوالن کش��ور می گویم پیام ما به مسئوالن
این اس��ت که تجدیدنظر کنید .ما التماس نمی کنیم ،بلکه
می گوییم اصالح طلبان دو سوم ملت را تشکیل می دهند و
کنار زدن انها یعنی کنار زدن دو سوم ملت ایران .بنابراین به
ملت توجه کنید .حضور اصالح طلبان حق مسلم ملت است،
اما این با تعارف و بخش��نامه محقق نمی شود ،بلکه با ایجاد
فضای مناسب امکان پذیر است .باید دهان رسانه های هتاک
را ببندید و قلم قلم به دس��تان مزدور و فحاش را بشکنید و از
دستشان بگیرید که هر روز به بزرگان اصالح طلب توهین
نکنند .اصالحات از متن جامعه ،انقالب و افکار و ارمان های
مترقی و پیش��رفته امام(ره) نش��ات گرفته اس��ت نه افکار
ارتجاعی که به امام مظلوم ما نس��بت می دهند .متاس��فانه
امروز مظلوم ترین چهره محبوب در کش��ور امام(ره) است.
افکار و اندیشه مترقی ،پیشرفته و به روز امام(ره) ،خاستگاه
اصالحات بوده و هس��ت و اصالح��ات درون نظام با حفظ
قانون اساسی و منافع و مصالح ملت به وجود امده است».
علیرضا محجوب ،دبی��رکل خانه کارگ��ر هم در این
همایش با اشاره به س��خنان اخیر مقام معظم رهبری مبنی
بر ع��دم ورود زودهنگام به عرصه انتخاب��ات گفت« :هنوز
حرف انتخابات نشده و رهبری هم در این زمینه توصیه هایی
داشته اند ،ایشان حتی از اینکه برخی اصولگرایان به عرصه
انتخابات ورود پی��دا کردن��د ،دلخورند ».او با بی��ان اینکه
هم اکنون وقت انتخاب مصادیق انتخاباتی نیس��ت ،گفت:
«معتقدم وضع فعل��ی در اقتصاد کش��ور نتیج��ه عملکرد
اقتصادی دولت اس��ت ».محجوب در ادامه به لزوم اجماع
اصالح طلبان اش��اره کرد و گف��ت« :اجماع ب��ه این معنی
است که همه اصالح طلبان تصمیم بگیرند و در نهایت یک
خروجی انتخاب شود .معتقدم از هم اکنون باید رقابت داخلی
اغاز شود و هر کس که انتخاب ش��د روی ان اجماع کرد».
دبیرکل خانه کارگر با بیان اینکه با سیاه نمایی و خوب نمایی
مخالفیم ،گفت« :همانقدر که سیاه نمایی موجب سوءاستفاده
دشمن می شود ،انهایی که امار را بسیار خوب جلوه می دهند
هم به کشور خدمت نمی کنند ».وی با تاکید بر اینکه راهکار
حل مش��کالت اقتصادی مردم پرداختن به واقعیات است،
ادامه داد« :متاس��فانه در مجلس شش��م هم که اکثریت با
اصالح طلبان بود به مشکالت اقتصادی مردم توجهی نشد».
محمدجواد حق شناس ،عضو ش��ورای مرکزی حزب
اعتمادمل��ی نیز در س��خنانی گفت« :امروز پی��ش از اینکه
اصالح طلبان نیاز به حضور در انتخابات داشته باشند ،مردم
نیاز به حضور اصالح طلبان دارند؛ بنابرای��ن باید از فرصت
پیش رو اس��تفاده حداکثری داشته باش��یم ».عضو شورای
مرکزی حزب اعتماد ملی با بیان اینکه برای رسیدن به مرحله
نجات ملی نیازمند اجماع عمومی در قاطبه ملت هس��تیم،
گفت« :این نیاز اصالح طلبان نیس��ت ،بلکه نیاز تمام مردم
اس��ت .تنها راه اصالح طلبانه از طریق انتخابات و صندوق
رای می گذرد و رویکرد سال 92ما هم کامال متفاوت است
و ملت برای اینکه در س��ال 92به نتیجه برس��د و از بحران
دراید باید نگاهش را از سال 88جدا کند .گفتمان سال 92
ما متفاوت از گفتمان سال 88است ».اگرچه گفته شده بود
این همایش با حضور دبیران کل احزاب جبهه اصالح طلبان
و جمعی از اصالح طلبان از شهرس��تان های کشور با هدف
اجماع اصالح طلبان برای رس��یدن به کاندی��دای واحد در
انتخابات 92برگزار می شود ،اما جای چهره های شناخته شده
اصالح طلب خال��ی بود .در حال��ی که مطهری ن��ژاد وعده
حضور عارف ،موس��وی الری ،عبداهلل ن��وری ،محمدرضا
خاتمی و محمدعل��ی نجفی را نیز داده بود ،ام��ا انها در این
همایش حضور نیافتند .البته به گفته کواکبیان از 35حزب
اصالح طلب برای حضور در این همایش دعوت ش��ده بود،
تنها 5تا 6حزب حض��ور نیافتند و مابقی در س��طح دبیران
47
کل یا اعضای شورای مرکزی در جلس��ه حضور داشته اند.
او در عین حال گفت« :برخی از دوستانی که دعوت داشتند
بهانه هایی اوردند ،مثال گفتند عروسی داریم یا حاجی داریم
یا می خواهیم به ختم برویم؛ البته اگر هم می امدند وقت برای
سخنرانی انان نداشتیم».
سیاست
چرا اصالح طلبان به نشست مناسک نرفتند؟
هفته گذشته پس از انتقاد تلویحی مصطفی کواکبیان
از چهره های سرشناس اصالح طلب به علت عدم حضور انها
در نشست مناسک ،محمدرضا تابش ،نماینده اصالح طلب
اردکان و خواهرزاده سید محمد خاتمی در گفت وگویی به این
انتقادات پاسخ داد .تابش گفت« :خاتمی از رسانه ها گالیه مند
اس��ت».او درباره تصمیم خاتم��ی ب��رای کاندیداتوری در
انتخابات گفت« :بنده از طرف اقای خاتمی حرفی نمی زنم،
اما الزم است به گالیه ایشان از برخی رسانه های اصولگرا
که خودشان را اخالق گرا می دانند ،اشاره کنم .این سایت ها
جس��ته و گریخته مطالبی ب��ه نقل از اق��ای خاتمی عنوان
می کنند که موضع ایشان نیست؛ البته شاید امداد های غیبی
موجب کشف این سخنان می شود».
تابش در ادامه گفت« :امیدوارم مطبوعات و رسانه ها
اخالق حرفه ای را رعایت کنند و قبل از اینکه سخنی را مطرح
کنند ،سند و مدرک ارائه دهند؛ زیرا این مسائل از رسانه های
با نام و نشان پذیرفتنی نیست».
این نماینده مجلس با اش��اره به این مطلب که موضع
خاتمی را برای کاندیداتوری نمی دانم ،گفت« :این موضوع را
می دانم که موضع اقای خاتمی در مورد انتخابات این است
که زمینه باید برای مشارکت حداکثری مردم و خروج کشور
از این وضعیت نامطلوب فراهم شود».
تابش اظهار داشت« :اصالح طلبان تاکید دارند خاتمی
در انتخابات حضور پیدا کند؛ زیرا ایشان انسان منظمی است
که در توده های مردم پایگاه و جای��گاه باالیی دارد و اقبال
کشورهای دیگر هم نس��بت به اقای خاتمی خوب است .از
این رو در مجموع در این برهه از زمان خاتمی می تواند کشور
را از بحران خارج کند».
وی درباره نشست اخیر مردم ساالری نیز گفت« :بنده
به دلیل بیماری مادر نتوانستم در نشس��ت اقای کواکبیان
حضور پیدا کنم ،اما باید اصالح طلبان یک جلس��ه جامع و
فراگیر داش��ته باش��ند ».این چهره اصالح طلب علت عدم
حضور چهره های شاخص در این جلسه را نامناسب دانستن
زمینه برای مشارکت اصالح طلبان در انتخابات ذکر کرد و
گفت« :خوب است گروه های کوچکی از اصالح طلبان قصد
فعالیت و ایجاد وفاق را دارند ،اما همان طور که اشاره کردم
باید یک جلسه فراگیر ترتیب داده شود تا همه سران جبهه
اصالحات در ان حضور پیدا کنند».
او در گفت وگویی دیگر ،مدعی ش��ده است اگر مانعی
ایجاد نکنند ،اصالح طلبان پیروز انتخابات خواهند بود.
مثلث شماره151
نقشه راه اصالح طلبان
داری��وش قنبری که در مجلس هش��تم س��خنگوی
فراکسیون اصالح طلبان بود ،هفته گذشته در گفت وگویی
صراحتا اعالم کرد که در شرایط فعلی ،بیشتر انگیزه حضور
اصالح طلبان مطرح است تا ارایش و کاندیداهای احتمالی
انها برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم .او در رابطه با
ارایش حضور اصالح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری،
با بیان اینکه اصالح طلبان در ش��رایط فعل��ی برای حضور
در انتخابات بی انگیزه هس��تند ،اظهار کرد« :اصالح طلبان
تحرک انتخاباتی چندانی ندارند و به نظر می رس��د در حال
حاضر در حال رصد کردن اوضاع هس��تند تا ببینند شرایط
چه اندازه برای حضور انها مناس��ب اس��ت ».قنبری تاکید
کرد« :اصالح طلبان بیش از انکه به دنبال معرفی کاندیدای
مشخصی برای انتخابات یازدهم ریاست جمهوری باشند ،در
48
حال بررسی این هستند که شرایط تا چه اندازه برای حضور
انها فراهم است».
این نماینده س��ابق مجلس با اش��اره به اینکه برخی
تش��کل های سیاس��ی اصالح طلب فعالیت چندانی ندارند،
گفت« :رغبت چندانی می��ان اصالح طلبان برای حضور در
انتخابات دیده نمی شود ،مگر اینکه شرایط به نحوی تغییر
کند که رغبت بیشتری برای اصالح طلبان فراهم شود».
وی اضافه کرد« :تا زمان��ی که اصالح طلبان مطمئن
نباشند در شرایط برابر با رقیب اصولگرا به رقابت می پردازند،
انگیزه ای برای حضور در انتخابات نخواهند داشت».
قنب��ری تصری��ح ک��رد« :اگ��ر زمینه ه��ای حضور
اصالح طلبان فراهم شود ،حضور شخصیت هایی مثل خاتمی
و هاشمی می توانند برای اصالح طلبان اجماع افرین باشند».
چهره جدید اصالح طلبان کیست؟
محمدرضا راه چمنی ،دبیرکل حزب وحدت و همکاری
ملی ایران پیش بینی کرده چهره های جدیدی وارد انتخابات
می ش��وند .او گفت« :ما نیز همچون دیگر احزاب و گروه ها
قطع��ا در انتخابات ش��رکت می کنی��م زیرا م��ا یک حزب
اصالح طلب معتدل خط امام هس��تیم و با س��ایر گروه های
اصالح طلب رایزنی می کنیم».
او با بیان اینکه ممکن اس��ت چهره های نو کاندیدای
انتخابات ریاس��ت جمهوری ش��وند ،افزود« :به عقیده من
بسیاری از مدیران دولت خاتمی یا هاشمی صالحیت الزم
برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را
دارند؛ بنابراین ممکن است این افراد وارد صحنه شوند».
این فعال سیاسی اصالح طلب تاکید کرد« :ما معتقدیم
از انجایی که در جامعه سالیق متعددی وجود دارد برای انکه
مردم انگیزه بیشتری برای حضور در انتخابات پیدا کنند و از
دولت اینده حمایت کنند ،ضروری اس��ت سالیق سیاسی
مردم در اداره قوه مجریه مشارکت داش��ته باشند .البته این
امر مستلزم این است که رئیس جمهور اینده توانایی تشکیل
کابینه قدرتمند و برگرفته از سالیق مختلف سیاسی را داشته
باشد؛ حال این کابینه را می توان کابینه وحدت ملی یا اتحاد
و تفاهم ملی نامید ».وی تصریح کرد« :از سوی دیگر در بعد
جهانی نیز باید از کاندیدایی حمایت کنیم که با به کارگیری
تدابیری صحیح و تنش زدایی در منطقه ،فضای جهانی را به
نفع جمهوری اسالمی تغییر دهد و به کاهش تحریم ها کمک
کند و از تهدیدهای دشمنان جلوگیری کند .البته دولت بعدی
در بعد داخلی نیز باید با استفاده از نخبگان نسبت به اصالح
سیاست های موجود کشور اقدام کند؛ در واقع احزاب سیاسی
نخبگان جامعه هستند .از انجایی که کشور ما دموکراتیک
است بنابراین انتخابات بدون حضور احزاب معنا ندارد».
دبیرکل ح��زب وح��دت و هم��کاری ملی ای��ران از
کاندیداتوری یک چهره جدید در انتخابات خبر داد و گفت« :در
حال حاضر ما موردی سراغ داریم که ایشان در خارج از کشور
حضور دارند .این شخص در حالی که گرایش اصالح طلبانه
دارد ،اما مستقل است و س��ابقه کار اجرایی و وزارت نیز دارد.
باتوجه به سوابق بسیار روشن ایشان و البته از انجایی که در
درگیری های سیاس��ی نیز نبوده نمی توانند تخریبش کنند.
معتقدم این چهره می تواند جوانان ،نخبگان و نیروهای ارزشی
نظام را جذب کند».وی افزود« :این چهره سیاسی اکنون برای
دیدن فرزندانش که در خارج از کشور مشغول تحصیل هستند
از کشور خارج شده و به زودی باز می گردد ».راه چمنی درباره
کاندیداتوری سید محمد خاتمی نیز اظهارنظر کرد؛ انجا که
گفت« :از انجایی که خاتمی بنا ندارد کاندیدا ش��ود ،در این
خصوص نظری ندارم؛ البته اگر ایش��ان وارد صحنه ش��ود،
مقبولیت خوبی خواهد داشت؛ با این وجود از حاال نمی توانیم
قضاوت کنیم این مقبولیت در چه حدی باشد».
وی ادامه داد« :بن��ده معتقدم اگر هاش��می ،ناطق و
خاتم��ی وارد صحنه انتخابات ش��وند ،از نظر ارا نس��بت به
دیگر کاندیداها وضعیت و مقبولیت بهتری خواهند داشت؛
اما تا انجا که می دانم هیچ کدام از انه��ا قصد کاندیداتوری
ندارند .اگر این سه شخصیت با راه اندازی یک جریان جدید،
دولتی تشکیل دهند که معتدالن هر دو طیف اصولگرایان و
اصالح طلبان در ان حضور داشته باشند ،قطعا چنین دولتی
راهکار مناس��بی برای حل مش��کالت و معضالت موجود
کشور خواهد بود».
می خواهند انتخابات را مهندسی کنند
روزنامه ایران ،ارگان رسانه ای دولت سه شنبه گذشته در
مطلبی که تیتر ان در صفحه نخست این روزنامه خودنمایی
می کرد ،از تحرکات سیاسی این روزهای هاشمی رفسنجانی
انتقاد کرد و اتهاماتی را به او نسبت داد.
روزنامه ایران در این مطلب نوشت« :به نظر می رسد
افرادی هس��تند که اکنون درصدد جااندازی این تفکرند که
به هر قیمتی نباید اج��ازه داد گفتمان احمدی نژاد که همان
گفتمان اصیل انقالب و زنده کننده ارمان های ان است ،تکرار
شود .از همین روست که برخی عزم خود را جزم کرده و قصد
اثرگذاری در این رویداد تاریخی را دارند».
این روزنامه در بخش��ی دیگر از این مطلب نوش��ت:
«می توان مدعی شد انتخاباتی وجود ندارد که هاشمی در ان
نقش نداشته باشد .وی در طول سالیان متمادی و به مناسبت
هر انتخابات ،یا خود در یک سوی رای گیری به طور مستقیم
دخیل بوده یا اینکه پشت صحنه ان حضور داشته است».
ارگان رس��انه ای دولت در ادامه نوشت« :هاشمی را به
راستی باید یک شخصیت فراجناحی دانست ،نه بدان جهت
که هاشمی فاقد علقه های سیاسی و جناحی است ،بلکه بدان
جهت که وی همیش��ه احزاب ،گروه ها و شخصیت ها را (چه
اصالح طلب و چه اصولگرا) دستمایه ای قرار داده برای رسیدن
ی که پس از فتنه 88
به مقصود ».ایران در ادامه نوشت« :هاشم
و سکوت محض درخصوص ان در ظاهر به انزوای سیاسی
رفته بود ،با نزدیک شدن به ایام انتخابات ریاست جمهوری،
بار دیگر قبای حضور و تاثیرگذاری را بر تن کرده است و این
بار با توسل به شرایط روز سیاس��ی و با بزرگنمایی از شرایط
خاص اقتصادی و ایده های کهنه ای چون دولت وحدت ملی،
دوباره به صحنه بازگشته است؛ بازگشتی که با هدف خاصی
دنبال می شود و هرچه به ایام انتخابات نزدیک تر می شویم،
پررنگ تر می گردد .از همین روست که او از ابتدای سال جاری
بر کثرت مالقات های عمومی و رس��انه ای اش و نیز سخنان
چندپهلو و گزنده در فضای رس��انه ای افزوده و به صراحت از
لزوم بازگشت به قبل از سال 84سخن می گوید و با سیاه نمایی
صرف از عملکرد دولت در این هفت سال ،خود را در قامت یک
ناجی معرفی می کند ،مسیری که البته برخالف نظر هاشمی،
بارها با تاییدات مقام معظم رهبری همراه بوده است و ایشان
همواره تاکید داشته اند که احمدی نژاد قطار انقالب را به ریل
اصلی ان بازگردانده است .هاشمی رفسنجانی در دیداری که
س��ه روز قبل از برگزاری همایش اخی��ر اصالح طلبان با انها
برگزار می نماید ،رسما اعالم می کند که نباید اشتباه سال 84
تکرار شود».
حضور اصالح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری وارد
فاز جدیدی شده .در حالی که ابتدا سخن از کناره گیری از فعالیت
انتخاباتیمی گفتندبهفاصلهکوتاهیسخنازگزینه هایحداقلی
انها به میان امد اما این گزینه ها از سوی سران اصالح طلب مورد
استقبالقرارنگرفتتااینکهبه تازگیتئوریگزینهحداکثریکه
مورد حمایت موسوی خوئینی ها و مجمع روحانیون مبارز است
دست باال را بگیرد و عمده اصالح طلبان از سیدمحمد خاتمی
دعوت به حضور در انتخابات کنند .حتی هاش��می رفسنجانی
هم در این میان خاتمی را گزینه مطلوب دانس��ته .خاتمی اما
همچنان درب��اره حوادث س��ال 88مواض��ع دوپهلویی اتخاذ
می کند و این شاید تردیدها را درباره امکان ورودش به انتخابات
بیشتر کندg.
نجفی یا خاتمی؟
رقابت میان طرح هاشمی و طرح موسوی خوئینی ها
2
مصطفی صادقی /دبیر تحریریه
سران اصالح طلب به گزینه حداکثری می اندیشند ،از
دیگر سو چهره هایی از نسل دوم بر شکاف میان بدنه و
رهبری اصالح طلبان می افزایند و از احتمال حضور سخن
می گویند .در زاویه ای دیگر نیز این اکبر هاشمی رفسنجانی
است که سودای رهبری بخشی از اصالح طلبان را در سر
می پروراند
هاشمی؛ بازگشت این بار با اصالح طلبان
انچ��ه ام��د هم��ه ان چی��زی نیس��ت ک��ه ام��روز بر
اصالح طلبان می گ��ذرد .حاال در فراغ چهره های س��ابق ،این
اکبرهاشمی رفسنجانیاستکهسعیداردخالرهبریدرطیفی
از اصالح طلبان را پرکند .او اگر چه با طرح دولت وحدت ملی سعی
دارد طیفی از اصولگرایان را نیز با خود همراه سازد ،اما بی شک
نگاه او به انچ��ه از اصالح طلبان باقی مان��ده و بدنه اجتماعی
انان پر اهمیت تر می نمایاند ،اینگونه اس��ت که او با مهره های
تکنوکرات نزدیک به خودش س��عی دارد منتهی علیه راست
جناح اصالح طلبان را مدیریت و هدایت کند .شاید باورش این
اس��ت که فرجام انچه رادیکال های طیف چپ در سر دارند به
تحریم و عدم مش��ارکت می انجامد و س��رانجام او خواهد بود
که توس��ط نامزد تکنوکراتش پرچم اصالح طلبی را بر دوش
خواهد گرفت .او به این می اندیش��د که در شرایط کنونی هنوز
هم می توان با یک کاندیدای میانه که فصل مشترکی باشد بین
اصالح طلبان و اصولگرایان صحنه بازی را تغییر داد .ارا و عقاید او
البته برای بسیاری از اصالح طلبان که در بدنه قرار دارند و متفاوت
از سران اصالح طلب می اندیش��ند ،مهم است .تقریبا هفته ای
نیست که حزبی از میان اصالح طلبان یا چهره های نزدیک به
انان میهمان هاشمی رفسنجانی در ساختمان مرمر نباشند .او در
همه این دیدارها حرف هایی از جنس اصالح طلبان بر زبان اورده
و البته انها را به وحدت نظر فراخوانده است .بی شک حرف های
دیگر او را می توان به خوبی از زبان چهره های تکنوکرات نزدیک
به او که احتمال کاندیداتوری ش��ان می رود شنید .چهره هایی
که هر روز حضورشان در رس��انه ها پررنگ تر می شود .حاصل
جمع انچه امد موجب می ش��ود که نتوان پیش بینی دقیقی از
سرانجام تصمیم این جناح سیاسی برای انتخابات اینده داشت.
از یک سو سران اصالح طلب به گزینه حداکثری می اندیشند ،از
دیگر سو چهره هایی از نسل دوم بر شکاف میان بدنه و رهبری
اصالح طلبان می افزایند و از احتمال حضور سخن می گویند .در
زاویه ای دیگر نیز این اکبر هاشمی رفسنجانی است که سودای
رهبری بخشی از اصالح طلبان را در سر می پروراند .گویا بیشتر
از اینها باید منتظر گذشت زمان باشیم تا با اخرین ارایش سیاسی
انان مواجه شویمg.
مثلث شماره151
نسل اول به چه می اندیشد؟
اگر روزی چهره های سنتی و قدیمی تر اصالح طلبان به
عدم شرکت در انتخابات می اندیشیدند و سیاست ورزی را در
این عرصه امری عبث می دانستند امروز اما گویا انها رسمشان
را تغییر داده و البته از موض��ع باالتر به حضور در این انتخابات
فکر می کنند .انها که تداوم حضور در قدرت رسمی را با شرایط
موجود انجام ناپذیر می پنداشتند امروز حتی بر انند که با حضور
قدرتمند برای بازگشت به قدرت هر کاری می توانند انجام دهند.
این طیف از سران اصالح طلب که راهشان را از بدنه جدا کرده اند
اکنون به این باور رسیده اند که باید با چهره هایی از نسل اول
اصالحات که از ان به عنوان کاندیدای حداکثری نام می برند راه
به این رقابت مهم پیدا کنند .چهره ای که شانسی برای رای اوری
در صورت تایید صالحیت داشته باشد و به باورشان سهمشان از
انتخابات فقط گرم کردن تنور این رقابت سیاسی نباشد .این اما
همه ان چیزی نیست که نسل اولی ها به ان می اندیشند .مواضع
تند و رادیکال انها چنین می نمایاند که می خواهند در صورت
عدم تایید صالحیت احتمالی کاندیدایشان سهمی از انتخابات
کاندیدای نسل اولی ها کیست؟
حاال سوال مهم این اس��ت که این کاندیدای حداکثری
کیس��ت؟ بی ش��ک در میان افرادی ک��ه این طیف ب��ه انان
می اندیش��ند ش��اخص ترین گزینه ها سید حس��ن خمینی و
س��ید محمد خاتمی هس��تند .دوگزینه ای که به نظر می رسد
بیشترین نزدیکی فکری را با انها دارند والبته به زعم انان شانس
بیشتری برای رای اوری در انتخابات .اما انچه رخ داده این است
که با تدوین طرح جدید انتخابات حاال گویا سیدحسن خمینی
اگر هم قصد کاندیداتوری داشت دیگر با محدودیت سنی ایجاد
شده نمی تواند نامزد این دوره باش��د .حاال هرچه زمان جلوتر
می رود گویا شانس س��ید محمد خاتمی هم افزایش می یابد.
اگر چه او بارها در جلسات خصوصی و عمومی گفته است که
قصد بازگشت به عرصه رس��می قدرت را ندارد اما گویا حجم
رایزنی ها برای کاندیداتوری او امروز بیش از همیشه افزایش
یافته اس��ت .او گزینه ای مناس��ب برای اجرای طرح س��ران
اصالح طلب یعنی حضور با چهره ای حداکثری است .خاتمی اما
خوب می داند که اگر تایید صالحیت هم شود راه بسیار سختی
پیش رو خواهد داشت .بی ش��ک اینگونه است که او بر حجم
مالقات هایش با اصالح طلبان افزوده و س��عی می کند انها را
یکدستکند.
اما ایا او تسلیم فش��ارهای احتمالی برای کاندیداتوری
خواهد شد؟
ایااگراوکاندیداشودهمچنانچهره هاییچونمحمد رضا
عارف بر نامزدیشان اصرار خواهند ورزید؟
ایا این کاندیداتوری موجب نمی ش��ود که اصولگرایان
متحدتر مقابل اصالح طلبان ظاهر ش��وند؟ انچه مسلم است
نسل دومی ها و انتخابات92
اگر روزی گروه های اصالح طلب در هنگامه انتخابات
راهی دفاتر چهره های رده باالی این جناح می شدند تا برای
حضور در انتخابات از انها دعوت به عمل اورند ،این بار اما پس
از وقایع سال 88که تغییرات فراوانی را در جغرافیای سیاسی
اصالح طلبان پدیداورد حاال چهره های نس��ل دوم انها بدون
دعوت گروه های اصالح طلب و بی توجه به تصمیمات سران
این جناح راه انتخابات در پیش گرفته و سودای حضور در این
رقابت مهم را دارند .چهره هایی همچون محمدرضا عارف که
معتقدند زمان برای کاندیداتوری افرادی همچون سیدمحمد
خاتمی به پایان رسیده و صریح و شفاف مطرح می کنند که انها
حاال باید به کاندیداتوری چهره های جدید بیندیشند .اینچنین
است که از میان انان روزی محمدرضا عارف از عزمش برای
حضور می گوید و روز دیگر تصویر محمدعلی نجفی بر ویترین
رسانه های اصالح طلب نقش می بندد که از حرف ها و سخنانش
به خوبی می توان عزم حضور را دریافت یا از جانبی دیگر افرادی
مانند اس��حاق جهانگیری که بال دیگری از تکنوکرات های
نسل دوم اصالح طلب است از احتمال حضور می گویند و در
برخی مصاحبه هایش خبر می دهد که شاید اصالح طلبان با
نسل دومشان به سیاست بازگردند.
سیاست
هفت ماه مانده تا برگزاری انتخابات 92و حاال مهمترین
دستورکار گروه ها و احزاب سیاسی بی شک تعیین نحوه حضور
دراینرقابتمهماست.اگرازانچهدرمیاناصولگرایانوحامیان
دولت می گذرد عبور کنیم و بنا باشد بهتحلیل وضعیت موجوددر
میان اصالح طلبان بپردازیم بی پرده و صریح باید بگوییم شرایط
امروز انان بسیار پیچیده و غیرقابل پیش بینی است .غیر قابل
پیش بینیالبتهنهازانجهتکهرایزنی هاوجلساتانهامحرمانه
برگزارمی شود،بلکهازانبابکهصاحبانتفکراتواندیشه های
گوناگون در میان انها هر یک طرحی و رسمی جدا دارند برای
انتخابات سال .92از نگاهی دیگر تصمیم سازان اصالح طلبان
اکنون تعدادش��ان افزایش یافته و البته شکاف میان انان نیز با
گذشت زمان شفاف و هویداتر می شود .اوضاع چنان است که
می توان از اظهارنظرها و تحرکات سیاسی انان به خوبی به این
تحلیلرسیدکهمیانبدنهوسراناینجناحسیاسیاکنونفاصله
بیشتر از همیشه است .صورت دیگر این تعبیر این است که نسل
دوم گویا راهش را از نسل اول اصالحات جداکرده و این البته همه
اتفاقاتی نیست که در میان اصالح طلبان در حال وقوع است .در
نگاهیدیگرحتیمی توانبه خوبیدریافتکهچهره هاییدیگر
در فراغ سایر افرادی که روزگاری از سران اصالح طلبان به شمار
می امدند اکنون داعیه تصمیم سازی برای این جناح را دارند.
ی که از هزینه عدم تایی��د صالحیت حاصل
بگیرند ،س��هم
می شود .به دیگر سخن اینکه بر انند تا به جای تحریم انتخابات
یا مشارکت حداقلی در یک مشارکت حداکثری در صورت عدم
تایید صالحیت فرد مورد نظرشان با هزینه سازی برای نظام
انتخابات را به گونه ای دیگر با چالش مواجه کنند .چنین است
که بیانیه ها و سخنرانی های این نسل اولی ها هر روز رادیکال تر
می شود و از پیوند جنبش موسوم به سبز و اصالح طلبان سخن
به میان می اید .در این میان اگرچه روزی انها به یک گزینه دیگر
یعنیحمایتازیککاندیدایمشترکبااصولگرایانکهقرابتی
با انها داشته باشند هم می اندیشیدند امروز اما تصمیم سازانشان
فقط به حضور حداکثری فکر می کنن��د و انها هم که قرار بود
روزی فصل مشترکی شوند میان انان و اصولگرایان هم گویا
از ایفای چنین کاراکتری در انتخابات پیش رو منصرف شده اند.
سید محمد خاتمی بر اساس تجربه سیاسی اش برای حضور در
انتخابات به این زودی ها تصمیم نخواهد گرفت .حاال خیلی از
اصالح طلبان منتظر تصمیم نهایی او هستند؛ حال انکه در این
میان هستند اصالح طلبانی که امدن یا نیامدنشان را مرتبط با
یدانند.
حضورسید محمدخاتمینم
49
lاقای خاتمی از ان دس��ت افرادی است که اشتباهات
فاحشی در انتخابات 88داشتند ،به نظر من ایشان باید گذشته
خود را جبران و با صراحت با مردم صحبت کند و در حقیقت
چرایی ان اشکال و جرم گذشته خودش را بیان و از پیشگاه
مردم عذرخواهی کند .اقای خاتمی در کنار دوستانشان عمال
سرمایه های اعتقادی و ملی این کشور را در سال 88به بازی
گرفتند و به باد دادند ،بنابراین همان طور که اشاره کردم باید
اقای خاتمی مسیر گذشته خود را جبران کند.
ش�ما قبول دارید اق�ای خاتم�ی می تواند رقیب
جدی برای کاندی�دای اصولگرایان در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم محسوب شود؟
lمردم در انتخابات مختلف نظرات خودشان را مشخص
و معلوم کرده اند ،به هر حال هر کس وارد انتخابات شود یک
وزنی دارد ،حال این وزن چه مقدار باشد بحث دیگری است.
ارزیاب�ی ش�ما از کاندیدات�وری اق�ای
هاشمی رفسنجانیازسویاصالح طلبانچیست؟
lاقای هاش��می باید خودش درب��اره کاندیداتوری اش
اظهارنظر کند ،بنده در این خصوص نمی توانم نظر بدهم ،اما
معتقدم در صورت امدن توفیقی نخواهند داشت.
گفت وگوی مثلث با علیرضا زاکانی
سیاست
طرح دولت وحدت ملی
سیاسی و تبلیغاتی است
مثلث شماره151
3
علیرضا زاکانی ،عضو ارشد فراکسیون اصولگرایان مجلس درگفت وگو با مثلث تاکید می کند« :اصالح طلبان
قطعا در انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم همچ�ون انتخابات مجلس نهم حضور فعالی خواهند داش�ت ».وی
می گوید« :بخشی از اصالح طلبان در تالش�ند همان مس�یر فتنه 88را ادامه دهند».زاکانی درباره کاندیداتوری
خاتمی نیز معتقد است« :خاتمی اشتباهات فاحشی در انتخابات 88داشته که باید ان را جبران کند و صراحتاً در
پیشگاه مردم عذرخواهی کند».این نماینده مردم تهران طرح تش�کیل دولت وحدت ملی را نیز دارای اشکاالت
زیادی می داند و می افزاید« :این طرح بنیان درس�تی ندارد ،با تشکیل شرکت س�هامی نمی توان کشور را اداره
کرد ،عالوه بر اینکه این طرح مخدوش کننده مرزبندی هاس�ت که به صحنه رقابت اس�یب می زند».
زهره دیانی
اقای زاکانی! به عنوان اولین س�وال می خواستم
درباره ش�روطی که اصالح طلبان ب�رای ورود به
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم مطرح می کنند
صحبت بفرمایید که ایا واقعا شرایط برای فعالیت
انتخاباتی اصالح طلبان فراهم نیست؟
lبه عقیده من اصالح طلبان یا بهتر بگویم کس��انی که
در این قالب فعالیت می کنند یک طیف هس��تند که بخشی
از انان زمینه ساز فتنه بودند و جرم شان دامن زدن به شرایط
سخت و فتنه س��ال 88بود .این بخش امروز می خواهند از
موضع طلبکارانه بدون طی مس��یر درست بازگشت و بدون
انکه از اشکاالت ،جرم و خطای بزرگ گذشته خود پشیمان
شده و از مواضع دشمن پسندشان عدول کرده باشند و بدون
عذرخواهی از ملت ،همان مسیر گذشته را دوباره با طلبکاری
دنبال کنند؛ بنابراین این گروه اگر امروز ادعایی دارند ،ادعای
انها در پیشگاه ملت معلوم است ،زیرا جفا و حرکت ضد مردمی
و ضد اسالمی انها در سال 88کامال مش��خص است که با
اعتقادات مردم ،منافع ملی و ابروی نظ��ام بازی کردند ،اما
یک بخش هم در این طیف و مجموعه هستند که در گذشته
مسیر فتنه گران را طی نکردند که به اعتقاد من همین بخش
50
در انتخابات حاضر خواهند بود و مثل انتخابات مجلس نهم
فعاالنه در این رقابت شرکت خواهند کرد.
ش�ما به عنوان یک اصولگ�را تمایلی ب�ه حضور
اصالح طلبان در انتخابات پیش رو و رقابت با این
طیف دارید؟ ایا به این موض�وع اعتقاد دارید که
حضور اصالح طلبان می تواند به پرشورتر شدن
انتخابات کمک کند؟
lهمان طور که گفتم ب��ه اعتقاد م��ن اصالح طلبان در
انتخابات حضور خواهند داشت ،در واقع این بخش با معرفی
نامزد خود ،با رقبای دیگر رقابت می کنند ،یعنی درست مثل
انتخابات قبل که تعداد زیادی از نامزدهای دوم خردادی در
رقابت حاضر بودند و تمام تالش خودشان را برای پیروزی
به عمل اوردن��د .در این میان ع��ده ای از ای��ن چهره های
اصالح طلب جواز ورود به مجلس نهم را اخذ کردند و امروز
در خانه ملت همکار ما هس��تند ،اما بخش دیگری از انها در
این رقابت پیروز نش��دند ،البته این عدم موفقیت انها به نوع
انتخاب مردم بازمی گردد.
برخیاصالح طلبانازکاندیداتوریشخصیت هایی
چون سید محمد خاتمی نام می برند ،به نظر شما
ایا این چهره سیاس�ی می تواند گزینه مناس�بی
برای این طیف تلقی شود؟
همان طور که مطلع هستید اقای هاشمی طرحی
با عنوان دولت وحدت ملی پیشنهاد داده اند ،نظر
ش�ما در رابطه با این طرح چیس�ت؟ ایا تشکیل
چنین دولتی می تواند راهکار مناس�بی برای حل
اختالفات باشد؟
lبنده اش��کاالت خیلی جدی به بحث دولت وحدت ملی
دارم؛ البته فکر می کنم این طرح بیش از انکه طرحی جدی و
قابل اجرا باشد طرحی سیاسی و تبلیغاتی است .چرا که دولت
مورد ادعای اینها در صورت ش��کل گیری مثل یک شرکت
سهامی اس��ت که از قبل عقیم اس��ت و کارامدی ندارد .مگر
می شود بدون مبنای مشترک و به واسطه کنار یکدیگر نشستن
افراد با سالیق مختلف ،دولت هماهنگ وکارامدی تشکیل
داد و به جای یک مجموعه پرکار ،هدفدار و پرتالش و با مبانی
مشترک و بهره مند از همه ظرفیت های مهیا برای خدمت در
کشور ،کار را به مجموعه ای متشتت اما با رنگ و لعاب تبلیغی
داد .عالوه بر اینکه این طرح ها برای کشورهایی با ساختارها
و فرهنگ متفاوت از کشور ما و بیشتر مواقع در زمان بحران
مطرح می شود که از این منظر نیز طرح ناقص و ناکارامد است.
یعنی دولت وحدت ملی نمی تواند یک نوع اشتی
ملی میان گروه های سیاسی ایجاد کند؟
lهمان طور که اش��اره ک��ردم در طرح اقای هاش��می
به موضوع��ات جدی توجه نش��ده اس��ت؛ از ای��ن رو بنده
معتقدم دولت وحدت ملی عالوه بر مش��کالت پیش گفته،
مخدوش کننده مرزبندی های سیاسی هم هست و به صحنه
رقابت هم اس��یب می زند .معتقدم در رقاب��ت ،باید نامزدها
با مبانی نظری ش��فاف و برنامه های مدون و معلوم نمودن
ش��مایی از همکاران خود وارد رقابت شوند و بعد از پیروزی
با دوری از باندبازی و تنگ نظ��ری از ظرفیت های نخبگان
کشور سود برند .بنده اساسا راه طی شده در دولت های قبل
را نیز نادرست می دانم ولی جبران راه غلط قبلی که متاسفانه
در دولت های قبلی رس��م ش��ده که هرکس رئیس جمهور
می ش��ود این حق را به خود می دهد که تا دربان در مدارس
را عوض کند را قبول ندارم .مسیر درست مسیری است که
در ان مبنای فکری و نظری مشخص بوده و برنامه ها معلوم
اس��ت و اس��تخوان بندی دولت ،معتقد و متعهد به جهت ها
و برنامه هاس��ت و برای اج��رای ان از هم��ه ظرفیت های
کش��ور به ویژه در حوزه عناصر نخبگانی با فراست و بدون
تنگ نظری سود می برد .راه نادرس��ت قبلی که دولت های
شش��م ،هش��تم یا دهم دنبال کردند را نمی ت��وان در قالب
عنوان مقدسی به نام وحدت ملی اصالح کرد و راه دیگری با
اشتباهات فاحش تر اما با رنگ و روی متفاوت و سرگرم کننده
را تبلیغ نمودg .
گفت وگو با عضو جامعه روحانیت مبارز
4
بایدازهاشمیوخاتمیعبور کرد
سید رضا اکرمی ،عضو جامعه روحانیت مبارز در گفت وگو با مثلث تاکید م ی کند« :هر اصالح طلبی یک اصولگرا و
ی در
هر اصولگرایی باید یک اصالح طلب باشد ».این نماینده سابق مجلس دیگر اعتقادی به حضور چهره های قدیم
انتخابات ندارد و م ی گوید« :باید از امثال اقای خاتمی و هاشمی گذشت کنیم و بگذاریم چهره های جدید که پرنشاط
باشند وارد صحنه رقابت شوند تا گردش مسئولیت و قدرت در جامعه ما عملیاتی شود».
اقای اکرمی! ایا شما تحلیل برخی اصالح طلبان
مبنی بر اینکه شرایط برای ورود اصالح طلبان به
عرصه رقاب�ت انتخاباتی فراهم نیس�ت را قبول
دارید؟
یعن�ی از نظر ش�ما اصالح طلبان در ه�ر صورتی
موظف به حضور در انتخابات هستند؟
برخ�ی از اصالح طلب�ان معتقدن�د کاندیداتوری
اقای خاتم�ی موج�ب پرش�ور ش�دن انتخابات
می شود ،نظر شما در این خصوص چیست؟
lمن البته نمی توانم در حال حاضر پیش بینی کنم
که چه کس��انی برای انتخابات کاندیدا می شوند اما به نظر
lبعی��د می دانم ش��رایط امروز با ش��رایط س��ال
76و 80یکی باشد ،زیرا امروز نسل جدیدی به صحنه وارد
شده اند بنابراین این نسل جدید دنبال افراد جدید و شاداب
می گردند .البته روح قانون اساس��ی هم ب��ر این نکته تاکید
دارد که یک فرد بیش از دو دوره ،نمی تواند پش��ت سر هم
رئیس جمهور شود؛ همان طور که اشاره کردم این موضوع به
این دلیل است که گردش قدرت وجود داشته باشد.
یکی از مسائلی که اصالح طلبان در ماه های اخیر
مطرح کرده اند طرح تش�کیل دولت وحدت ملی
است ،لطفا نظرتان را درباره تشکیل چنین دولتی
بفرمایید.
lبنده معتقدم این واژه هم از همان الفاظی اس��ت
که ظاهر زیبای��ی دارد اما تاکنون مورد نقد و بررس��ی قرار
نگرفته است .یعنی می گوییم همه زیر خیمه قانون اساسی،
اس�لام و رهبری و بر اس��اس این اصول پیش می رویم و
مجلس و دولت ما هم بر این اساس ش��کل خواهد گرفت
یعنی به طور طبیعی این موضوع را قبول داریم اما وقتی یک
عنوانی بگوییم که از گوینده مورد بحث اس��ت تا برسیم به
مفاد ان چیزی از ان خارج نمی شود و فقط یک ایده است.
سیاست
lببینید ،مساله گله مندی و شکایت در یک جامعه
انقالبی امری طبیعی اس��ت ،ما قطعا ممکن اس��ت گاهی
از عملکردهای خودمان یا دیگران راضی نباش��یم اما این
را نباید س��وژه ای قرار دهی��م برای اینکه نس��بت به اصل
انقالب و نظام حرف و حدیث داش��ته باش��یم؛ بلکه باید با
یکدیگر مذاکره و مباحث��ه کنیم و ببینیم چه خواس��ته ای
داریم و ایا خواسته هایمان در چارچوب قانون است که اگر
این گونه باشد حتما زمینه عملیاتی دارد اما اگر مطرح کردن
برخی مباحث و خواسته ها در چارچوب قانونی نباشد صرفا
گالیه و ش��کایت از یکدیگر است که این گالیه ها هیچ گاه
تمام شدنی نیست.
در واقع معتقدم هر قش��ری که چهاراصل یاد شده را
قبول داشته باشد و در انتخابات شرکت کند ،قطعا انتخابات
از نظر کمی و کیفی باشکوه تر خواهد بود.
ولی بسیاری از اصالح طلبان معتقدند از انجایی
که اقای خاتمی 22میلیون رای داشته ،بنابراین
محبوبیت زی�ادی دارد و در نتیج�ه در انتخابات
اینده نی�ز می تواند رقیب جدی ب�رای کاندیدای
اصولگرایان باشد.
ن�گاه اصولگرایان ب�ه بازگش�ت اصالح طلبان و
حضور انها د رانتخابات چگونه است؟
lدر اینج��ا باز به س��خنانی ک��ه در ابت��دای این
گفت وگو مط��رح ک��ردم ،بازمی گردیم یعنی بای��د ببینیم
اصولگرا به چه کسی گفته می ش��ود و اصالح طلب به چه
کسی ،به نظر من در ایران هیچ شهروندی نمی تواند برای
خودش بیش از دیگری حقی قائل باشد ،قانون اساسی هم
بیش از یک شهروند برای انتخابات معرفی نمی کند که ان
فرد یک ایرانی اس��ت که وارد صحنه انتخابات می شود و
ایفای وظیفه می کندg .
مثلث شماره151
lاوال باید یاداور ش��وم از انجایی که حدود هفت
ماه دیگر تا انتخابات ریاست جمهوری یازدهم فرصت داریم
بنابراین باتوجه به این زم��ان طوالنی که تا انتخابات مانده
است نمی توانیم یک پیشگویی از اینده داشته باشیم که چه
اقشاری از داوطلبان وارد عرصه رقابت می شوند .نکته دیگر
این است که متاسفانه در جامعه ما هنوز واژه های سیاسی ما
یک تعریف جامع ندارد و واقعا مشخص نیست که اصولگرا
به چه کس��ی می گویند یا اینکه چه کس��ی را اصالح طلب
خطاب می کنند .بن��ده معتقدم هر اصولگرای��ی قطعا باید
اصالح طلب باش��د زیرا درحین انجام کار انس��ان بعضا با
موانع و شرایط ویژه ای مواجه می شود .از این رو الزم است
در روش هایش تجدید نظر کن��د و اصالحاتی انجام دهد.
از س��وی دیگر هیچ اصالح طلبی ه��م نمی تواند اصولگرا
نباشد ،زیرا در خال نمی تواند اقدام کند در واقع باید اصولی
وجود داشته باشد تا بر اساس ان فرد با حرکت به سمت جلو
اصالحات را عملیاتی کند .در حال حاضر در جامعه ما افرادی
به نام اصالح طلب معرفی می شوند در حالی که یک تعریف
جامع و مانعی از این واژه وجود ندارد .نکته سوم اینکه تجربه
نش��ان داده در جامعه ما حداقل بر چهار اصل یعنی اسالم،
انقالب اسالمی ،قانون اساسی و رهبری توافق جدی وجود
دارد ،بنابراین اگر این چهار اصل را قب��ول داریم همه باید
تالش کنیم انتخابات پرشور و ش��وق انجام شود ،بنابراین
هرکس به اسالم و انقالب عالقه مند است و به قانون اساسی
احترام می گذارد و رهبری را فصل الخطاب می داند باید در
انتخابات شرکت کند؛ به عبارت دیگر اگر چنانچه یک فرد
خودش را واجد شرایط می داند داوطلبانه و اگر واجد شرایط
برای داوطلبی نیست باید باز هم در انتخابات حضور فعالی
داشته باش��د تا انتخابات باش��کوهی را در خرداد 92داشته
باشیم.
من دیگر بای��د از امثال اقای خاتمی و هاش��می گذش��ت
کنیم و بگذاریم چهره های جدید که پرنش��اط باش��ند وارد
صحنه رقابت شوند تا گردش مسئولیت و قدرت در جامعه
ما عملیاتی شود.
سیدرضا اکرمی م ی گوید:
شرایط اصالح طلبان مانند
سال های 76و 80نیست
51
هاشمی گزینه اول طرح وحدت ملی
5
گفت وگو با علی عسگری از حامیان اصلی طرح ائتالف ملی
علی عس�گری ،رابط پارلمانی مرک�ز تحقیقات اس�تراتژیک مجمع تش�خیص مصلحت نظ�ام و از نزدیکان
ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی ،گفتمان وحدت ملی را براساس شکل گیری در چارچوب قانون اساسی و التزام به اصل
والیت فقیه ضرورت کشور م ی خواند و معتقد است« :همه دلسوزان و نخبگان برای برون رفت از وضعیت کنونی کشور
باید فارغ از نام در قالبی فراگیر کمک کنند ».این گفت وگو چالشی است از جانب مصاحب ه کننده با یکی از مدافعان
طرح وحدت ملی.
امید کرمانی ها
چند وقتی اس�ت که برنامه ریزی ب�رای ورود به
انتخابات ریاس�ت جمهوری در فضای سیاس�ی
کش�ور کلید خورده و خیلی از جریانات سیاس�ی
به تحلیل اوضاع ارای�ش نامزدهای احتمالی این
رقابت می پردازند ،ارزیابی شما چیست؟ به نظر
جنابعال�ی طیف های سیاس�ی مختلف ب�ه کدام
سمت و سو حرکت می کنند؟
سیاست
lانچه مس��لم اس��ت عناصر اثرگذار بر انتخابات
به ویژه انتخابات ریاست جمهوری مختلف و متنوع است .یک
خصیصه بارز و عنصر مهم رقابت سیاسی پیش رو ،تجمیع
دو انتخابات ریاست جمهوری و شوراها با یکدیگر است که
پس از مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام ،مجلس ان
را در دستورکار قرار داد و به تصویب رساند .بر همین اساس
24خرداد 92برای اولین بار در سراسر کشور انتخابات ملی
ریاس��ت جمهوری و انتخابات منطقه ای و محلی ش��وراها
به طور همزم��ان برگزار می ش��وند .عالوه بر ای��ن فاکتور،
اصالح قانون انتخاب��ات ،نقش مجریان و ناظ��ران ،نحوه
ارایش نامزدها و احزاب و ماهیت گفتمان های انتخاباتی از
جمله عوامل اثرگذار بر رقابت سیاسی پیش رو هستند .با در
نظر گرفتن همه اینها فکر می کنم تنش های سال 88شرایط
انتخابات کشور را دچار پیچیدگی های خاصی کرد که در این
فضا ضرباتی بر نظام ،مردم و نخبگان وارد امد.
بنابراین همان طور که مقام معظم رهبری تاکید کردند
فضای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم باید دور از تنش،
تقابل و لشکرکشی های خاص -از نوع انچه در گذشته اتفاق
افتاد -باش��د .باید ان اوضاع دیگر تکرار نشود و چهره ها و
ش��خصیت هایی که برای انتخابات کاندیدا می ش��وند ،در
مثلث شماره151
علی عسگری
می گوید :ناطق نوری،
خاتمی ،بسیاری از
نخبگان سیاسی با
گرایش های مختلف
و چهره های دلسوز
در قم و مراکز
استان ها نامزدی
هاشمی در انتخابات
را یک ضرورت برای
تلقی می کنند
52
درجه اول مصالح و منافع نظام و مشارکت حداکثری مردم را
اولویت اول قرار دهند و در مرحله بعد به فکر پیروزی سیاسی
باشند .معتقدم از انجا که چنین ضرورتی مورد نظر است ،به
احتمال قوی تکثر کاندیداها را شاهد باشیم .اصالح طلبان
برعکس انتخابات مجلس در ای��ن دوره خواهند امد .چون
ان زمان نقاری بین شان بود و غیر از اقای خاتمی و عده ای
دیگر که از موضع محافظه کاری رای دادند ،برخی شان ورود
به عرصه انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسالمی را
تحریم کردند ،اما امروز به نظر می رس��د ش��رکت در رقابت
سیاس��ی پیش رو را برای خ��ود سرنوشت س��از می دانند و
قطعا کاندیدا معرف��ی می کنند .دولتی ها نی��ز هرچند فعال
درباره نامزد خود اظهارنظر نکردند و چراغ خاموش حرکت
می کنند ،اما ب��رای حمایت از یک کاندی��دا با حضور اقایان
احمدی نژاد و مشایی و برخی یاران و نظریه پردازان جلسات
محفلی دارند تا از گروه های سیاس��ی عق��ب نمانند؛ انها به
بحث ضعف تش��کیالتی خ��ود معترفند ،از ای��ن رو به فکر
راه اندازی تشکیالت بدون نام و عنوان حزبی هستند؛ در عین
حال برای تامین مالی تح��رکات انتخاباتی نیز برنامه ریزی
می کنند .در یک جمل��ه می توان گفت دولت ع��زم خود را
برای ورود به رقابت سیاسی پیش رو جزم کرده و سعی دارد
با ژست نقدگرایانه گفتمان انتخاباتی خود را شکل دهد که
نشس��ت مطبوعاتی رئیس جمهور و نوع پاسخ وی به بحث
نامه نگاری ها در همین چارچوب قابل ارزیابی است .در همین
راستا پیش بینی می ش��ود که اصولگرایان نیز کاندیداهای
متکثری داشته باشند ،ضمن انکه قطعا نامزدهای مستقلی
هم به میدان می ایند .ورود کاندیداهای مستقل از ان جهت
اس��ت که انها می بینند ذائقه م��ردم از افراطیون اصولگرا و
اصالح طلب تلخ ش��ده و جامعه به نحوی از انها عبور کرده
است .مردم به عینه دیدند که تندروی در جریان اصالح طلب
منجر به فتنه ش��د و هم اکنون افراد زیادی از این جریان در
خارج کشور با عنوان جنبش سبز به جرگه اپوزیسیون نظام
پیوس��ته اند ،جریان اصولگرا نیز با برخی افراط گرایی منجر
به انحراف کشیده شد و هم اکنون فتنه و انحراف در تصادم
و رو درر ویی با هم ق��رار گرفتند که این اتف��اق از نظر مردم
ناخوشایند است ،بنابراین برای اینکه نظام را تنها نگذارند به
چهره فراجناحی و افراد مستقل بیشتر گرایش نشان می دهند؛
من معتقدم انتخابات ریاست جمهوری یازدهم فرصتی برای
چهره های مستقل و فراجناحی است که خود را معرفی کنند
تا از موضع اصولگرای اصالح طلب واقعی بتوانند یک گفتمان
سومی را شکل دهند و در میدان رقابت سیاسی عرضه اندام
کنند .علی القاعده افرادی که با تیم ،برنامه و گفتمان جدید
کار می کنند می توانند دولت وحدت ملی یا دولت رضایتمندی
و کارامدی را تشکیل دهند؛ البته این گفتمان جدید هر روز
که می گذرد بیشتر تقویت می شود.
ش�ما درب�اره ش�کل گیری گفتمان وح�دت ملی
صحبت کردید؛ چه طیف های سیاسی حامی این
نوع گفتمان انتخاباتی هس�تند؟ چراکه شاهدیم
طیف های اصلی دو جریان اصولگرا و اصالح طلب
مخالف ان هستند.
lعن��وان دول��ت وح��دت مل��ی را مدت ه��ا قبل
اقای ناطق نوری مط��رح کرد ،وی از چهره های دلس��وز و
مورد اعتماد امام و رهبری است .اقای ناطق قبل از انتخابات
ریاس��ت جمهوری دهم این موضوع را اع�لام کرد و گفت
«حاال که مدیریت احمدی نژاد جواب نداد چون بیشتر ایشان
از مدیریت شوک استفاده کرد و باعث اختالف و نقار بیشتر
در کشور شد ،رویارویی و تقابل با اصالح طلبان شرایط بدی
را برای نظام پیش می اورد؛ بنابراین باید به س��وی تشکیل
دولت وحدت ملی رفت».
همان زمان اقای ناطق نوری در مظان کاندیدا شدن
بود و یادم هست که چهره های سیاسی زیادی در همان زمان
به اقای هاشمی ،اقای ناطق ،اقای والیتی و دکتر روحانی
رجوع داشتند و خواستار ان بودند که این چهره های اثرگذار
با گفتمان وحدت ملی به انتخابات ورود کنند ،اما در مقابل،
دولت که با این اتفاق مخالف بود بهتر از مجموعه های دیگر
موقعیت را درک کرد ،شخص اقای احمدی نژاد بیشتر از همه
فعال شد ،حضور خود را بسط داد و در قالب عناوین گوناگون
همچون سود سهام عدالت 9هزار میلیارد تومان میان مردم
توزیع کرد ،از طرفی سفرهای استانی را فشرده تر کرد ،کوشید
به این شکل با گفتمان وحدت ملی که از ناحیه اقای ناطق
و برخی چهره های دیگر مطرح شد ،مقابله کند .هم اکنون از
تشدید تقابل و دعوای دو جریان انحراف و فتنه دشمن بیشتر
سود می برد و تداوم این اوضاع سرانجام خوبی هم برای نظام
و انقالب ندارد چون به اختالفات و رودررویی ها دامن می زند
و معاندان جری تر ش��ده و از این فضا سوءاستفاده می کنند،
به همین علت چن��دی پیش ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی
برای تغییر شرایط به لزوم وحدت ملی اشاره کردند که یک
کلیت و راهبرد سیاسی مطلوب است ،اما این مساله با برخی
تحلیل های منفی مواجه شد .این تحلیل منفی -حاال چه از
چهره های س��نتی و چه از ناحیه دولتی ها -عمدتا برای این
بیان شد که فکر می کردند گفتمان دولت وحدت ملی ممکن
است قاعده بازی انها را به هم بزند و سهم انها را از قدرت کم
کند چون این گفتمان ویژگی فراگیری دارد و همه دلسوزان
و مجموعه کسانی که به اصل اسالم ،انقالب ،نظام ،قانون
اساسی و اندیشه ها و ارمان های امام و رهبری التزام دارند را
شامل می شود .به عبارت دیگر گفتمان وحدت ملی سالیق
مختلف سیاسی را در بر می گیرد ،همه انها را در قدرت سهیم
و ش��رایط مدیریت کش��ور را از حالت باندی و داالن تنگ
جناحی خارج می کند .در این فضا طبیعی است کسانی که با
تابلوی جناحی و افراطی به قدرت رسیدند تالش دارند قدرت
خود را حفظ کنند ،از این رو با گفتمان وحدت ملی همراهی
نمی کنند و سعی در تخریب ان دارند ،ولی در مقابل دلسوزان
زیادی از عرصه دانش��گاه ،حوزه ،ش��خصیت های مستقل،
مجرب ،دلسوز و نخبه باتوجه به شرایطی که کشور در ان قرار
دارد به ویژه اوضاع نابسامان مدیریتی ،سیاسی ،اقتصادی،
فرهنگی و اجتماعی به این نکته تاکی��د دارند که باید برای
برون رفت از وضع موجود همه توان و سرمایه انسانی نظام
به میدان بیاید تا براساس عقالنیت و اعتدال یک همگرایی
و یک هم افزایی در کشور به وجود اید.
ش�ما به برخی نگاه های منفی به طرح تش�کیل
دولت وحدت ملی اش�اره کردید ،طی�ف حامیان
دول�ت ب�ا ان مخال�ف اس�ت ،طی�ف تحولخواه
(جمعیت ایثارگران و رهپوی�ان) و پایداری ان را
مردود می شمارند و طیف س�نتی قائل به تعریف
مش�خص از واژه وح�دت ملی اس�ت؛ چ�را نوع
نگاه ها در جریان اصولگرا ب�ه این گفتمان خیلی
متفاوت است؟
lیک رس��انه از من پرس��ید اقای محسن رضایی
تاکیدش به ائتالف اس��ت نه گفتمان وح��دت ملی ،اما من
عرض کردم دعوا بر سر وصف نیست ،مهم این است که از
وضع موجود هیچ کس رضایت خاطر ندارد و برای برون رفت
از وضع موجود هم همگرایی ،هم افزایی ،وحدت و همدلی
نخبگان و چهره های اثرگذار الزم است .کسانی که از معدل
جامع و باالیی برخوردارند کافی است با هم بنشینند ،از میان
خود فردی را به عنوان کاندیدای وحدت ملی انتخاب کنند
و بقیه با او پیم��ان و میثاق ببندند که این میثاق براس��اس
کارامدی خواهد بود .اما بعد دیدم یک رسانه بعضی افراد را که
از انها نام بردم به عنوان کاندیدای احتمالی دولت وحدت ملی
یاد کرد و سعی داشت به نحوی چهره های ان شخصیت ها را
تخریب کند که این اقدام زیبنده یک رسانه اخالقی نیست.
شما از چه کسانی نام بردید؟
lمن انجا گفتم اقایان نجفی ،والیتی ،ناطق نوری،
روحانی ،خاتمی ،هاشمی ،الریجانی و بسیاری از چهر ها که
lبه طی��ف رادی��کال و چهره های تن��درو جریان
اصالحات که انتن شان به س��وی غرب کار می کند ،کاری
نداریم .هرکس خود را در مجموعه نظام و در چارچوب قانون
اساس��ی تعریف کند و می خواهد در ای��ن چارچوب فعالیت
سیاسی انجام دهد می تواند وارد این گفتمان شود .البته بهتر
این بود که احزاب قوی و کارامد قبل از این شکل می گرفت
چون یکی از مشکالت کشور این است که نظام نیمه پارلمانی
نیمه ریاستی است ،ولی اعتنایی به شکل گیری احزاب قوی و
کارامد در کشور نشده است ،به خصوص این دولت که با فعال
شدن جریانات حزبی مخالف بود ،اما حاال تیم وی به ضعف
تشکیالت در مجموعه خود معترف است.
بحث وحدت ملی چه زمانی کلید می خورد؟
lزمانی که همه دلس��وزان به ب��اور ضرورت های
نظام و انقالب برس��ند .هدف از تشکیل دولت وحدت ملی،
وحدت با ض��د انقالب و عوامل برانداز جمهوری اس�لامی
ایران نیست ،بلکه فقط مجموعه کسانی که اسالم ،انقالب،
نظام ،امام و رهبری و قانون اساسی را قبول دارند می توانند
به ان وارد شوند.
شورای هماهنگی نیروهای انقالب برای انتخابات
ریاس�ت جمهوری نه�م تقریب�ا بهمن م�اه 83
تشکیل ش�د ،روش�ن تر بفرمایید نخستین گام
برای تعیی�ن کاندیدای گفتم�ان وحدت ملی چه
منظورتان را دقیق تر می فرمایید؟
lاقایانی که روزی جناح راس��ت و چپ مجاهدین
انقالب اسالمی در دهه شصت بودند ،دعوا و اختالفات خود
را در دولت موسوی به اوج رساندند .در ان روزها ضلع چپ
را بهزاد نبوی رهبری می کرد و ضلع راست را اقای فدایی و
مجموعه دوستان وی بودند که در تقابل با هم قرار داشتند
و نهایت اختالف انها در دولت به حزب جمهوری اس�لامی
کش��ید و ش��رایط به گونه ای ش��د که دیگر حزب در جهت
ارمان های مرحوم بهش��تی حرکت نمی کرد ،مواضع افراد
در قبال یکدیگر ناخالصی داشت و همین امر باعث شد امام
دس��تور به تعطیلی حزب دادند چون حزبی که برای وحدت
نیروهای انقالب تشکیل شده بود تبدیل به کانون اختالف،
رودررویی و تقابل انها شده بود.
پ�س ش�ما می فرمایی�د بای�د از تجرب�ه حزب
جمهوری اسالمی و ش�ورای هماهنگی نیروهای
انقالب استفاده کرد تا چنین اتفاقی برای گفتمان
وحدت ملی رخ ندهد؟
سیاست
گویا تعبیر اقای محس�ن رضای�ی از این طرح با
گفته شما تناقض داشت؟
با این تفاسیر طیف سنتی جریان اصولگرا به نگاه
دولت وحدت ملی نزدیک تر از بقیه طیف هاست،
ایا اصالح طلبان هم این رغبت را دارند؟
lهر وقت دلسوزان نظام و نخبگان خودشان را از
هوای نفس تهی و به ضرورت های کشور فکر کنند و به هر
میزان که این مساله در افکار عمومی پیشرفت و گشایش پیدا
کند ،به همان میزان بستر برای کلید خوردن این مساله فراهم
و مساعد می شود .خود اقای ناطق نوری شورای هماهنگی
نیروهای انقالب را تاس��یس کرد تا نیروهای دلسوز را کنار
هم قرار دهد و اثرگذاری مجموع نیروهای انقالب را برای
خدمت به نظام فراهم کند ولی یک جریان و الیه قدرت طلب
ان ش��ورا را به ه��م زد و خروج��ی کار انها پی��روزی اقای
احمدی نژاد شد.
lتجارب گذش��ته را هرگز نبای��د فراموش نکنیم،
انها تجارب ذی قیمتی هستند .گذش��ته می تواند چراغ راه
اینده باش��د .اگر بخواهیم اختالفات را به حداقل برسانیم،
قطعا با دقت در گذشته عوامل موفقیت و شکست نیروهای
انقالب را می توان شناس��ایی کرد .باید از منافع شخصی و
گروهی به گفتم��ان اکثریت جمعی ،عقالنیت ،مش��ارکت
نخبگان و عاقالن و چهره های کارامد رسید .وضع موجود،
برای هیچ فردی از دلسوزان نظام مطلوب نیست ،از این رو
باید نگاه به اینده داشت ،این نگاه به اینده نیاز به شرح صدر
دارد .معتقدم ش��رح صدر اقایان ناطق و هاشمی در این باره
مثال زدنی است .البته باید منتظر ماند و دید که رهنمودهای
رهبری درباره انتخابات شامل چه مواردی است .ایشان کد
خوبی در س��فر به خراسان ش��مالی دادند .معظم له در جمع
بسیجیان فرمودند رقیب انتخاباتی شما شیطان اکبر نیست،
شیطان بزرگ امریکا و اسرائیل است؛ این در واقع حاوی یک
پیام بلند است برای مجموعه نیروهایی که خود را دلسوز و
والیتمدار می دانند و می خواهند در مجموعه سازماندهی شده
و تشکیالتی در انتخابات نقش افرین باشد .گفتمان وحدت
ملی ضرورت نظام است که می تواند به همگرایی و هم افزایی
در مدیریت کشور منجر شود و رودررویی ها و تقابل ها را به
حداقل برساند .دوباره می گویم در تقابل فتنه و انحراف اگر راه
برون رفت سومی در بین نباشد ،ممکن است موجب ضایعات
جبران ناپذیری برای نظام ش��ود .در اینک��ه تصمیم نظام و
سیاست گذاران کلی انتخابات در این رابطه چه باشد ،مجمع
می تواند به عنوان بازوی مشورتی مقام معظم رهبری نقش
ایفا کند ،همان طوری که ب��رای برون رفت از اقتصاد دولتی
سیاست های اجرایی اصل 44قانون اساسی را طراحی کرد و
مورد تایید رهبری قرار گرفت که دولت به ان عمل نکرد یا به
شکلی ناقص ان را اجرا کرد .در انتخابات ریاست جمهوری
نیز نظ��ر رهبری هرچه باش��د فصل الخطاب اس��ت؛ حتی
اقای هاش��می در س��خنرانی خود گفت« :رهبری تصمیم
بگیرند و تعیین تکلیف کنند ،ما هم عمل خواهیم کردg ».
مثلث شماره151
lهمان طور که اشاره شد نگاه گروه های اصولگرا به
یکدیگر خیلی متشتت اس��ت .خیلی از انها در شرایط عادی و
طبیعی نیز با هم تقابل دارند ،ولی گفتمان وحدت ملی چیزی
نیست که همین اقایان و حضرات ان را نفهمند و درک درستی
از ان در ذهن خود نداشته باشند .چندی پیش به یک خبرگزاری
گفتم که منظور ایت اهلل هاشمی رفسنجانی از گفتمان وحدت
ملی ،وحدت در چارچوب قانون اساس��ی با شاخص قرار دادن
مقام معظم رهبری و اصل 110قانون اساس��ی اس��ت چراکه
رهبری سیاست های کلی نظام را تعیین می کنند و دولت وحدت
ملی برای کار و به عنوان دولت کارامدی تشکیل می شود که
بهترینشاخصومصداقاندولتایت اهللهاشمیبودکهاقای
خاتمیواقایوالیتیهردودرانحضورداشتند؛عرصهحساس
نالمللیبهشکلیکارامدزیرنظر
سیاستخارجیودیپلماسیبی
اقای والیتی اداره می شد به طوری که می توان گفت پیروزی
در دفاع مقدس یک پیروزی سیاسی بود ،در حوزه فرهنگ هم
عمدتا سعی شد فرهنگ انقالب از جمود گرایی و تحجر رهایی
داده شود که در دوره ای اقای خاتمی در این حوزه نقش افرین بود.
به نظر من اقبالی که به اقای خاتمی بعد از دوره ریاست جمهوری
اقای هاشمی شد ،به دلیل نوع نگاه ،تفکر و اندیشه وی به حوزه
فرهنگیبود.درعینحالمی گویمتفکرخودایت اهلل هاشمینیز
مطابق با اندیشه های امام و رهبری است که افراط گرایی در ان
جاییندارد.درکلگفتمانوحدتملیگفتماناعتدال،عقالنیت
وکاراستوهمهچهره هاییکهدرگذشتهامتحانپسدادندوبه
نحوی مدیریت کشور را از شرایط بحران به ساحل ارامش ،ثبات
و سازندگی رهنمون ساختند در ان نقش افرین خواهند بود .انها
می توانند در سایه تعامل و هم افزایی ،مدیریت کشور را به مسیر
مطلوبهدایتکنند.
به نحوی از مقبولیت نس��بی در افکار عمومی برخوردارند،
اگر نشستی با هم داشته باش��ند می توانند حول چهره های
اثرگذارت��ری با معدل باالتری مثل هاشمی رفس��نجانی به
تفاهم برسند .البته پیش بینی می شود اقای هاشمی کاندیدا
نشود ،ولی می تواند از این حیث به عنوان یک چهره اثرگذار
برای به وحدت رس��اندن همه چهره ه��ای دارای مقبولیت
نس��بی اقدام کند تا یک خروجی از میان هم��ه انها بیرون
اید و گفتم��ان فراگیر -که محدود ب��ه جریان اصالحات و
اصولگرا نیست -را نمایندگی کند .این فرد قطعا حضورش
اختالف شکن است و می تواند اختالفات را به حاشیه براند.
من به عن��وان اعتقاد و باور خ��ودم معتقدم اقای هاش��می
به عنوان یک اصولگ��رای اصالح طلب عملگرا بهترین فرد
برای قرار گرفتن در این مقام اس��ت چون در ش��رایطی که
اصولگرایی در زمان دوم خرداد مظلوم واقع ش��د ،ایش��ان
نیروهای این جریان را حمایت ک��رد و وقتی اصالح طلبان
معتدل در زمان حاکمیت اصولگرایان مظلوم واقع ش��دند،
اقای هاشمی حامی انها بود ،از این رو وی هم اکنون در مقام
یک چهره عملگرا ،پدر معنوی بس��یاری از نیروهای دلسوز
سیاسی کشور محسوب می ش��ود؛ بنابراین ایشان از معدل
باالتری در قیاس ب��ا دیگران برخوردار اس��ت؛ ضمن انکه
اقای ناطق نوری ،اقای خاتمی ،بسیاری از نخبگان سیاسی
با گرایش های مختلف و چهره های دلس��وز در قم و مراکز
استان ها نامزدی اقای هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری
را یک ضرورت برای انقالب تلقی می کنند .اگر ایشان بیاید
می تواند یک نقش محوری داشته باشند ،به عنوان چهره دوم
بعد از رهبری ،ریاس��ت جمهوری را احیا کند و دولت وحدت
ملی را با جذب مجموعه سرمایه انسانی کشور و نظام تشکیل
دهد که متاسفانه خیلی از انها هم اکنون به حاشیه رانده شدند.
اگر خود اقای هاشمی نخواهد بیاید می تواند میانداری کند
و همین چهره هایی که از انها نام برده شد و برخی دیگر مثل
اقای پورمحمدی براس��اس یک رایزنی سیاسی کارامد ،به
فردی که جامعیت بیشتری دارد برسند و بقیه در دولت وحدت
ملی به وی کمک کنند ،اما هنوز کسی به عنوان کاندیدای
دولت وحدت ملی تعیین نش��ده برخی به دنبال تخریب ان
هس��تند .این گفتمان الیه های اجتماعی و سیاسی زیادی
بین نخبگان دارد چراکه انها منتظر چنین پیشامدی هستند.
زمانی برداشته می ش�ود تا افرادی که نام بردید
کنار هم بنشینند؟
53
بین الملل
بین الملل
مثلث شماره 151
54
دیپلماسی اوبامایی
روش های نرم ،برخوردهای سخت
اوباما چگونه به مساله ایران می اندیشد؟
دکترمحمودواعظی/معاونمرکزتحقیقاتاستراتژیک
1
بین الملل
مثلث شماره 151
در س��ال ،٢٠٠٨باراک اوبام��ا در حال��ی در انتخابات
ریاس��ت جمهوری بر رقی��ب جمهوریخواه خ��ود فائق امد
که مناس��بات امریکا با ای��ران و جهان اس�لام در وضعیت
نامطلوبی قرار داش��ت .چهار س��ال بعد اگرچه تالش های
دستگاه دیپلماس��ی امریکا ،اندکی موجبات تلطیف روابط
امریکا با جهان اسالم شد ،اما خاورمیانه همچنان دستخوش
ناارامی و اشفتگ ی های سیاسی– اجتماعی به واسطه بروز
جنب ش های اجتماع��ی و تحوالت در کش��ورهای عربی و
فروپاشی برخی نظام های استبدادی است و تنش در روابط
غرب با جمهوری اسالمی ای ران مجددا باال گرفته است.
درخصوص تصمیم گیری در قبال تحوالت جاری در
خاورمیانه ع ربی و شمال افریقا ،به ویژه در سوریه ،لیبی ،یمن
و بحرین ،ش��اهد برخوردهای دوگانه و تبعی ض امیز از سوی
غرب به خصوص امریکا بوده ایم .دلیل عمده این امر ،شاید
به حساس��ی ت های دولت اوباما در اس��تانه انتخابات شش
نوامبر ٢٠١٢باز م ی گش��ت .اینک با پیروزی باراک اوباما بر
رقیب جمهوریخواه خود ،انتظار م��ی رود که دولت اوباما در
دور دوم ریاست جمهوری اش نسبت به تحوالت منطقه مهم
خاورمیانه با مالحظه کمتری تصمیم گیری نماید؛ امری که
ب رای اینده سیاس��ی خاورمیانه ،از اهمیت بسیاری برخوردار
است .تحوالت دو سال گذشته خاورمیانه موجب فعال شدن
گروه های افراطی نظیر س��لف ی ها ش��ده و افزایش تنش در
سوریه با حضور گروه های افراط گرا ،م ی تواند پیامدهای منفی
امنیتی در این منطقه بسیار استراتژیک داشته باشد .بناب راین
در خصوص بحران س��وریه ،امریکای ی ه��ا باتوجه به تجربه
لیبی ،با نوعی پارادوکس مواجه هس��تند؛ یعنی از یک سو
خواهان تقویت مخالفان بش��ار اسد و س��رنگونی حکومت
وی هستند و از س��وی دیگر نگران قدرت گرفتن گروه های
افراط گ��را و عملکرد انها پس از فروپاش��ی حکومت اس��د
م ی باشند .بناب راین پیچیدگی صحنه سیاسی سوریه باعث
بروز دش��واری هایی ب رای اتخاذ تصمیمات عملی از جانب
امریکای ی ها شده است .امریکا ب رای هرگونه تصمیم گیری
در خصوص اینده سیاسی این کشور باید عوامل و جنب ه های
مختلفی را مد نظر قرار ده��د ،همچنین مالحظات و منافع
برخی بازیگران خارجی به ویژه چین و روسیه نیز مطرح است.
با این وجود به نظر نم یرسد امریکا بخواهد بر سر موضوع
سوریه وارد چالشی جدی شود.
ت خارج��ی ،یکی از
ام��ا در رابطه با مس��ائل سیاس��
تمایزهای بارز جمهوریخواهان با دموکرات ها را شاید بتوان
در نحوه رویکرد و تاکتی ک های نحوه مواجهه انان با موضوع
ای ران تلقی کرد .به لحاظ روش��ی ،جمهوریخواهان گرایش
بیشتری ب رای به کارگیری ابزارهای س��خت افزارانه در حوزه
سیاس��ت خارجی دارند .حداقل عملکرد هشت ساله دولت
بوش گواه این مس��اله اس��ت و در مبارزات انتخاباتی اخیر
نیز این گونه اعالم کرده بودند .در مقابل ،دموکرات ها تمایل
بیشتری به ائتالف سازی با کشورها داشته و بر این باورند که
بهره گیری از روش های نرم و همکاری با هم پیمانان در حوزه
سیاست خارجی ،کارامدی و اثربخشی سیاست های امریکا
در سطح نظام را ارتقا خواهد بخشید.
در ارتب��اط ب��ا پیام��د ای��ن انتخاب��ات ب��ر تعامل با
جمهوری اس�لامی ای ران ،همان گونه که بارها توسط اوباما
اعالم ش��ده ،گزینه مذاکره در فضای فشار همچنان مطرح
خواهد بود .اوباما طی چهار سال گذش��ته ،از طریق تمرکز
رویکردهای نرم افزارانه در حوزه سیاست خارجی در ارتباط با
ای ران ،ضمن جلب نظر افکار عمومی داخل امریکا ،با کمک
هم پیمانان غربی توانست گام هایی در جهت تحریم علیه
ای ران بردارد .در شرایط کنونی ،پیروزی اوباما این پیام را منتقل
م یکند که امریکای ی ها تمایلی به پیگیری سیاس��تهای
ماجراجویان��ه و جنگ طلبانه نداش��ته و خواه��ان کاهش
هرچه بیش��تر تنش در سیاس��ت خارجی امریکا با جهان و
همچنین کاهش هزینه و درگیریهای بی ن المللی این کشور
هستند .از این روس��ت که اوباما در فضایی که هنوز امریکا
با دشواری های اقتصادی قابل توجهی مواجه است ،از طرح
خروج زمانبندی شده از افغانستان حمایت م ی کند .بناب راین
پیروزی مجدد اوباما در واقع شکس��ت مواضع سرسختانه
جمهوریخواهان در حوزه های داخلی و خارجی است.
در خص��وص موضوع ای��ران ،ب��ا عنایت ب��ه درک و
دریافتی که غرب ی ها طی چند ماه گذش��ته از زمان اجرایی
ش��دن دور تازه تحریم های امری��کا و اتحادی��ه اروپا علیه
جمهوری اسالم ی ای ران دارند ،به نظر م ی رسد سیاست تحریم
و فشار پا برجا بوده و روند تحریم ها همچنان تداوم یابد؛ مگر
انکه تغیی راتی ج��دی و معنادار در رویکرد و سیاس��ت های
طرفین ب رای حل مساله و دستیابی به یک نتیجه ملموس
و عینی بهوجود اید و این پیش از هر چیز به شرایطی که دو
طرف در ان قرار دارند و درک انها از موقعیت خود بازمی گردد.
در حال حاضر ،دولت اوباما همچنان با یک رشته چالش های
جدی رو به روس��ت که عبارتند از :گس��ترش افراط گرایی و
فعال شدن گروه های سلفی؛ گس��ترش ب ی ثباتی در برخی
کشورهای عربی؛ به طور کلی کاهش نفوذ امریکا؛ افزایش
مخالفت ها با سیاس��ت های اس��رائیل در منطقه؛ ضرورت
س��اماندهی نیروهای نظامی در منطقه باتوجه به ش��رایط
افغانستان و ع راق؛ توجیه برخوردهای دوگانه و تبعی ض امیز
با تحوالت خاورمیانه و نهایتا موضوع ای ران که هر کدام از این
موضوعات نیازمند بحث و تحلیل مفصل استg .
55
ارزیابی محمد جمشیدی از سیاست خارجی اوباما در 4سال اینده
سیاست تشدید مخاصمه برای
تاخیر در مصالحه
حضور دوباره «باراک اوباما» ،کاندیدای پی�روز انتخابات ایاالت متحده امریکا در کاخ س�فید ،گمانه زنیها پیرامون
سیاستهای احتمالی وی در قبال ایران را تشدید کرده است .اکنون مساله اینجاست که ایا رئیسجمهور دموکرات به
تشدید فشارها علیه ایران خواهد پرداخت یا در فضایی جدید امکان گفت وگوهای دوجانبه را فراهم خواهد کرد .همچنین
تفاوت سیاستهای دموکراتها و جمهوریخواهان در قبال مساله هستهای ایران نیز یک پرسش اساسی است که با
انتخابات اخیر به صورت جدیتر مطرح شد .در این رابطه گفت وگویی با دکتر محمد جمشیدی ،عضو هیات علمی دانشکده
حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران انجام دادیم و نظر وی را جویا شدیم .به گفته این کارشناس چون در قبال ایران به
دلیل محدودیتهای راهبردی و داخلی امریکا ،امکان توسل به تمام گزینهها وجود ندارد ،بنابراین انها به رویکرد ترکیب
گزینههای فشار روی اوردهاند .جمشیدی معتقد است اساسا واشنگتن اراده مستقلی برای تصمیم گیری و سیاست گذاری
در قبال ایران ندارد و این اسرائیل و البی صهیونیسم در امریکاست که هدایت این بخش را به عهده دارد .وی در رابطه
یگوید جمهوریخواهان مثل ب�وش و رامنی در برابر ایران
با تفاوت سیاس�تهای جمهوریخواهان و دموکراتها نیز م
ابتدا ابزار سخت را به دست می گیرند و کم کم به بی فایده بودن ان پی می برند ولی دموکرات ها از طرف دیگر گود وارد
می شوند و همه ابزارهای نرم ،چندجانبه و پنهان را امتحان می کنند و از سر ناچاری تهدید به ابزارهای سخت می کنند.
2
بین الملل
با پیروزی باراک اوباما برای دومین دور متوالی در
انتخابات امریکا ،وی چه سیاستی را در قبال ایران
در پیش خواهد گرفت؟ ایا همان سیاس�ت های
پیشین را ادامه م ی دهد یا مواضعش را علیه ایران
تندتر خواهد کرد؟
مثلث شماره 151
lای ران یکی از موضوعات اصلی سیاست خارجی
دولت ایاالت متح��ده در دوره اوباما بوده اس��ت .اهمیت
مساله ایران صرفا در چارچوب دوجانبه یا حتی منطقه ای
محدود نم ی ش��ود ،بلکه باتوجه به اسناد راهبردی دولت
اوباما ،اهمی��ت جهانی دارد؛ به این معن��ی که در راهبرد
جهانی امریکا ،موضوع ایران به وضوح جلوه گری م ی کند
و اهمیت دارد ،اما سیاس��تی که اوبام��ا در قبال ایران در
پیش گرفت ای��ن بود که به رغ��م ش��عارهای اولیه برای
مذاکره مس��تقیم با تهران ،عمال به س��مت تشدید فشار
همه جانبه علیه ای ران حرکت کرد .البته جمهوری اسالمی
ایران هم از ابتدا نس��بت به این ش��عارها محتاطانه نگاه
م ی کرد ،بهطوری که در همان ابت��دا رهبرمعظم انقالب
اسالمی نسبت به امکان وجود مشت چدنی زیر دستکش
مخملی ب��ه امریکای ی ها هش��دار دادن��د .در عین حال
امریکای ی ها م یدانس��تند که هیچ گزین��ه ای به تنهایی
از ظرفیت اعمال فش��ار واقعی به ایران برخوردار نیست
و از طرف دیگ��ر به دلی��ل محدودیت ه��ای راهبردی و
داخلی خود امریکا و همچنین قدرت سهمگین ایران در
دفاع از منافع خود ،امکان توس��ل به همه گزینه ها علیه
ایران وجود ندارد؛ بنابرای��ن در نهایت انها رویکرد ترکیب
گزینه های فش��ار را علیه ایران دنبال کردند ،اما در میان
مسیر ،باز هم از رویکرد هوش��مندانه به سمت فلج کننده
تغییر مس��یر دادند؛ به ای��ن معنی که بهج��ای تمرکز بر
تغییر محاس��بات تصمیم گی��ران ،انتقام گیری از مردم از
طریق تشدید فشار بر انها با هدف ایجاد اشوب داخلی و
تضعیف حکومت را دنبال کردند .این بلندپروازی ها عمال
امریکای دوره اوباما را در راهبرد تغییر رژیم قرار داد که باز
هم در تعارض با شعارهای اولی ه اش بود ،اما اکنون پس از
چهار سال باید این سوال را از امریکای ی ها پرسید که اگر
فرض کنیم ب ر اساس انچه ش��ما م ی گویید تهدید ایران
برای ش��ما موضوعیت دارد و جدی اس��ت ،انگاه ایا این
56
سیاست فشار همه جانبه ،ش��ما را به حل مساله نزدیکتر
کرده است یا با تشدید خصومت و ب ی اعتمادی ،عمال حل
مس��اله را به تعویق انداخته اس��ت؟ در اینجاست که باید
این سوال را پرسید که ایا در طراحی سیاست دولت اوباما
واقعا منافع امریکا لحاظ شده یا منافع طرف ثالثی وجود
دارد که لزوما با منافع امریکا س��ازگار نیس��ت؟ مثال اگر
مساله امریکا با انتقال مواد هسته ای از ایران حل م ی شد
و ایران در بیانیه ته��ران ان را م ی پذیرفت ایا مخالفت با
این بیانیه و حرکت به س��مت تصوی��ب قطعنامه 1929
منفعت امری��کا را تامین م ی کرد ی��ا منفعت طرف ثالثی
مثل اس��رائیل را؟ ایا همه بازیگران سیاسی رسمی داخل
امریکا از جمل��ه وزارت خارجه و کنگ��ره ،متعهد به منافع
امریکا هس��تند یا منفعت اس��رائیل؟ به ه��ر حال انچه
امریکای ی ها باید تا حاال درک کرده باش��ند این است که
به رغم تشدید تحریم ها و فش��ارها ،انها نم ی توانند هیچ
انتخابی را بر مقام��ات و جامعه ایران تحمی��ل کنند .از
طرف دیگر ،تداوم سیاست تحریم هم یک واقعیت است
و مانورهای تبلیغاتی غ��رب درباره کاهش انها چیزی جز
عملیات روانی برای اس��ی ب پذیر و حساس کردن جامعه
نسبت به این مقوله نیست .در این چارچوب ،دیپلماسی
عمومی هم جایگاه خاصی در طراح ی های سیاسی انها
علیه ملت ای ران دارد.
به نظ�ر ش�ما سیاس�ت های جمهوریخواهان و
دموکرات ه�ا در قبال ای�ران تا چه ح�د متفاوت
است؟
lانچه عمال مش��اهده م ی شود ان است که اساسا
واشنگتن اراده مستقلی ب رای تصمیم گیری و سیاستگذاری
در قبال ای ران ندارد و این اس��رائیل و البی صهیونیس��م در
امریکاست که هدایت این بخش را به عهده دارد؛ امریکای ی ها
باید اس��تقالل رای خود را در این رابطه اثبات کنند؛ بناب راین
تفاوتی بین دموکرات ها و جمهوریخواهان وجود ندارد و این
تفاوت صرفا در سطح تاکتی ک ها و همچنین مالحظات در
باب می زان همراهی دیگر شرکای بی ن الملل ی شان خودنمایی
م ی کند .در مبارزات اخیر انتخاباتی امریکا دیدیم انچه بیش
از همه اهمیت داشت شدت رقابت هر یک از دو کاندیدا در
اثبات وفاداری بیشتر خود به منافع اسرائیل بود .این مساله در
همه جای دنیا شناخته شده است و بدیهی است که در ته ران
هم مشاهده م ی شود .جمهوریخواهان از جمله بوش و رامنی
در ب رابر ای ران ابتدا ابزار سخت را به دست م ی گی رند و کم کم به
ب ی فایده بودن ان پی م ی ب رند ،ولی دموکرات ها از طرف دیگر
گود وارد م ی شوند و همه ابزارهای نرم ،چندجانبه و پنهان را
امتحان م ی کنند و از س��ر ناچاری تهدید به ابزارهای سخت
م ی کنند .بناب راین در واقع دو نوع ورود به مس��اله داریم ولی
ناکارامدی هر دو نگاه ،ناشی از یک واقعیت است و ان اینکه
انها واقعا به دنبال حل مشکالت نیستند و در موارد مختلف با
فریبکاری رفتار کرده و در سطح راهبردی به دنبال ضربه زدن
به مردم و نظام هستند.
ایران باید در برابر دولت جدید اوباما چه سیاستی
را دنبال کند؟
lسیاس��ت هوش��مندی ،اقتدار و منطق ،چیزی
است که عمال مشاهده م ی شود .این سیاست باید در دوره
دوم ه��م ادامه پیدا کن��د .متاس��فانه امریکای ی ها بهخاطر
فرهنگ عمومی و همچنین برتری طلبی که دارند هرگونه
رویکرد همکاری جویانه که فاقد عنصر قدرت و اقتدار باشد
را به عنوان نقطه ضعف تفس��یر م ی کنند .بناب راین هرگونه
موفقیت سیاس��ی منوط به اثبات اقتدار نیز م ی باشد .رفتار
ای ران در قبال پهپاد متجاوز امریکایی نمونه خوبی در این
رابطه است .نوع پاسخ ای ران حاوی پیام های راهبردی بسیار
اموزنده ای بود که عبارتند از اشراف اطالعاتی ،اراده پاسخ،
قدرت پاس��خ ،عقالنیت راهبردی و نهایتا ع��دم تمایل به
سیاسی کردن مس��ائل .طرف مقابل حتما به خوبی درک
کرده که موضوعاتی از این دس��ت م ی توانست چگونه بر
انتخابات امریکا تاثیر بگذارد .در عین حال به نظر م ی رسد
اینک باتوجه به تشدید سیاس��ت فشار ،گزینه تداوم مذاکره
را باید از روی میز برداش��ت چراکه اساسا افکار عمومی نیز
وجهه چندانی ب رای گفت وگو با کس��انی که صرفا به دنبال
فشار باشند ،نم ی بینند.
پس ب ه رغم فضاسازی های اخیر ،امریکا به مذاکره
مستقیم با ایران روی نم ی اورد و همچنان افزایش
تحری م ها را دنبال خواهد کرد؟
lبه نظر م ی رسد فضاسازی درباره کاهش تحریم ها
اساسا نمادین است و این سیاس��ت خصمانه بدون داشتن
هزینه -فایده راهبردی تداوم خواهد داشت ،اما انها به دنبال
این هستند که باالخره نتیجه این گزینه های ترکیبی را باید
در دیپلماسی جس ت وجو کرد .فضاسازی های اخیر رسانه ای
در امریکا در استانه مناظره س��وم و همچنین روز انتخابات
حداقل بیانگر این اس��ت که در ذهن انها این دیپلماس��ی
منتهی به راه حل اس��ت که قدرت جذب افکار و ارای مردم
امریکا و همچنین تحس��ین نخب��گان امریکایی را در پی
دارد و تشدید فشاری که نهایتا امریکای دوره اوباما را گرفتار
سرنوشت دولت بوش در خاورمیانه کند ،چیزی جز حماقت
نیس��ت ،بهخصوص انکه منطقه خاورمیانه ،امروز متعددتر
از دوره بوش است و عمق راهبردی ای ران به مراتب افزایش
یافته است.
به نظر شما باراک اوباما به مثابه یک فرصت برای
ایران تلقی م ی شود یا یک تهدید؟
lبه نظر بنده س��وال باید برعکس پرس��یده شود،
یعنی اینکه اکنون باید دولت امریکا انتخاب کند که به ای ران
به عنوان فرصت نگاه کند یا تهدید .ای ران هر دو ظرفیت را
به خوبی دارد چراکه چارچوب حل مس��اله را عمال در قالب
مذاکرات 5+1ارائه کرده است و اکنون نوبت انهاست که از
ب ی تصمیمی یا عدم تصمیم ب رای حل مس��اله خارج شده و
به مجموعه پیشنهادهای ای ران پاسخ دهند یا انکه با قدرتی
که خود انها با عنوان س��همگین از ان یاد م ی کنند ،مواجه
شوندg .
ابراهیم متقی /استاد دانشگاه تهران
3
در بسیاری از فرایندهای انتخاباتی ریاست جمهوری
امریکا ،خاورمیانه هم��واره به عنوان یک��ی از اصلیترین
محورهای رقابته��ای کاندیدای ح��زب جمهوریخواه و
دموکرات مطرح بوده است .چنین نش��انههایی را میتوان
در ارتباط با رقابتهای انتخاباتی «باراک اوباما» و «میت
رامنی» نیز مورد مالحظه ق��رار داد .در اخری��ن مرحله از
مناظرههای انتخاباتی ،وقتی که «باب شیفر» ،برگزارکننده
مناظ��ره انتخابات��ی از کاندی��دای ح��زب جمهوریخواه و
دموکرات این پرسش را به عمل اورد که اصلیترین تهدید
امنیتی فراروی شما چیس��ت ،هردو کاندیدا به موضوعات
خاورمیانه اش��اره داش��تند؛ باراک اوباما موضوع مربوط به
تروریسم در خاورمیانه را بیان داشت ،میت رامنی نیز مقابله
با ایران هستهای را مورد تاکید قرار داد.
در ش��رایط موج��ود ،انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری
در امریکا ب��ه اتمام رس��یده و باراک اوباما ب��ا تفاوت 116
کارت الکترال به پیروزی رس��یده است .در چنین شرایطی
اوباما ،محور اصلی سیاس��تهای امنیتی خود را در ارتباط
با خاورمیانه ،ش��مال افریق��ا و اس��یای جنوب غربی قرار
خواهد داد .هریک از محورهای یاد شده بخشی از ضرورت
راهبردی امریکا در سالهای 2013-2016خواهد بود .در
اولین روزهای بعد از انتخابات ریاست جمهوری امریکا و در
شرایطی که نتایج رقابتهای انتخاباتی مشخص شده بود،
اف.بی.ای موضوعاتی را در ارتباط با پیگیریهای امنیتی
خود از ریاست سازمان اطالعات مرکزی امریکا منتشر کرد
که در نتیجه ان زمینه برای اس��تعفای «دیوید پترائوس»
فراهم گردی��د .به موازات پترائوس ،اف��راد دیگری همانند
لئون پانتا و هیالری کلینتون نیز در کابینه دوم باراک اوباما
حضور نخواهند داشت.
برخی از خبرهای منتشر شده نشان میدهد که سوزان
رایس و دنیس رایس به عنوان دو کاندیدای اصلی پس��ت
وزارت امورخارجه در امری��کا خواهند بود .از جان کری که
در انتخابات 2004در برابر جورج بوش به عنوان کاندیدای
بین الملل
راهبرد اوباما در مقابل ایران تغییر می کند
مثلث شماره 151
دیپلماسی اجبار به جای سیاست تهدید؟
حزب دموک��رات ایفای نقش کرد نیز به عن��وان وزیر دفاع
احتمالی نام برده شده است .به این ترتیب ،نیمی از شورای
امنیت ملی امریکا در دوره اینده ریاس��ت جمهوری باراک
اوباما تغییر پیدا خواهند کرد .چنی��ن تغییراتی تاثیر خود را
بر فرایندهای سیاس��ت خاورمیانهای اوبام��ا به جا خواهد
گذاشت.
ارزیاب��ی فراینده��ای سیاس��ی و امنیت��ی اوباما در
خاورمیانه براساس شاخصهای اینده پژوهی امکان پذیر
میباش��د .هرگونه اینده پژوهی در ارتباط با سیاستگذاری
امنیتی رئیس جمه��وری دموکرات امری��کا در خاورمیانه
مبتنی بر الگوهایی میباش��د که در چهار سال گذشته مورد
توجه کارگزاران سیاست خارجی و امنیتی امریکا قرار گرفته
اس��ت .در س��الهای اینده فرایندهای امنیتی خاورمیانه
پیچیدهتر خواهد ش��د .در ش��رایط موجود نشانههای تغییر
را میتوان در کویت ،س��وریه و امارات عربی متحده مورد
مالحظه قرار داد .اینده سیاسی عربستان سعودی نیز کامال
مبهم میباشد .در چنین ش��رایطی ،قرعه استراحت به نام
اسرائیل خورده است.
جداله��ای خاورمیان��ه ،فراین��د پیگی��ری اهداف
گروههای فلسطینی برای سازماندهی دولت فلسطینی را به
فراموشی سپرده است .زمانی که «محمود عباس» ،رئیس
دولت خودگردان فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل بر
ضرورت اعاده حقوق فلس��طینیها تاکید داشت« ،بنیامین
نتانیاهو» از الگوی تهدید در مجمع عمومی اس��تفاده کرد.
او تاکید داش��ت که اینده فلس��طین و اس��رائیل از طریق
مذاکرات دوجانبه شکل میگیرد؛ فرایندی که مزیت نسبی
و مطلوبیت قدرت راهبردی را برای اس��رائیل ایجاد خواهد
کرد .طبیعی است که در چنین ش��رایطی ،انگیزه عملیاتی
اسرائیل برای تاثیرگذاری در موضوعات راهبردی خاورمیانه
به گونهای افزایش پیدا میکند که امکان کنترل گروههای
تندرو و محافظهکار برای امریکا کار دش��واری خواهد بود.
اگرچه باراک اوبام��ا در اولین دوره ریاس��ت جمهوری خود
با مش��کالتی در ارتباط با اس��رائیل روبه رو بود ،اما شواهد
نش��ان میدهد که چنین فرایندی در اینده شدت بیشتری
پیدا خواهد کرد.
- 1خاورمیانه در حال گذار در سیاست امنیتی اوباما
تغییر و تداوم ،بخش��ی از واقعیت اجتناب ناپذیر رفتار
سیاسی و کاندیدای ریاس��ت جمهوری محسوب میشود.
در هر دوران ،روس��ای جمهور امریکا و هر کشور دیگری
از قابلیتهایی برخوردار میش��وند و به نتایجی میرس��ند
که متفاوت از دوره گذشته ریاس��ت جمهوری میباشد .در
سال ،2008سیاست تغییر به عنوان اصلیترین جهتگیری
سیاس��ت خارجی باراک اوباما محس��وب میش��د .اگرچه
عدهای بر این اعتقادند که نامبرده در اجرای سیاست تغییر
با ناکامی روبه رو ب��وده ،اما واقعیت ان اس��ت که الگوهای
کنش اوباما در مقایسه با سیاست خارجی امریکا در دوران
جورج بوش با تغییرات مش��هودی روبه رو بوده اس��ت .در
دوران جدی��د بخش��ی از سیاس��ت تغییر اوباما ب��ه الگوی
مبتنی بر تداوم راهبردی تبدیل گردیده اس��ت.فرایندهای
تاریخی نشان میدهد که در بس��یاری از مقاطع تاریخی،
سرنوش��ت محیطهای منطقهای در رویک��رد کارگزاران
سیاس��ت خارجی و امنیتی قدرتهای بزرگ شکل گرفته
اس��ت .چنین وضعیتی هم اکنون با تغیی��رات قابل توجهی
در سیاست جهانی و امنیت بین الملل روبه رو گردیده است.
علت ان را میتوان نشانههایی از تغییر در ژئوپلیتیک نظام
جهانی دانست؛ فرایندی که نشان میدهد وضعیت امروز
دنیا در ش��رایط تغییر و تح��ول قرار گرفته اس��ت .ازجمله
نشانههای اوضاع جدید و هندسه جدید ژئوپلیتیکی اسیای
جنوب غربی ان اس��ت که تحوالت این منطقه جغرافیایی
میتواند بر شکل بندی قدرت ،امنیت و فرایندهای سیاست
57
بین الملل
بین الملل تاثیرگذار باش��د .علت تغییر در شکل بندیهای
جدید ژئوپلیتیکی نظام جهانی را بای��د در ظهور نیروهایی
دانس��ت که به گونهای تدریجی ش��کل گرفته و تبدیل به
نیروهای تاثیرگذار بر امنیت بین الملل گردیده است .باری
بوزان در این ارتباط تاکی��د دارد که باوجود مداخالت قوی
و مستمر قدرتهای بزرگ در محیطهای منطقه ای ،شاهد
شکل گیری فرایند جدیدی میباشیم که اوال دارای کنش
مقتدر و موثر میباشد ،ثانیا کنش در این حوزه ژئوپلیتیکی
مس��تقل از رویکرد قدرتهای بزرگ ش��کل گرفته است.
به همین دلیل اس��ت که موضوعات اس��یای جنوب غربی
تا مدیترانه شرقی به ش��کل بارزی در مناظرات انتخاباتی
روسای جمهور امریکا مشاهده میشود.
نیروی تاثیرگذار جدید از اسیای جنوب غربی تا شرق
مدیترانه و شمال افریقا تداوم یافته اس��ت .به این ترتیب،
منطقهای که از افغانستان تا شمال افریقا را دربر میگیرد ،از
پویشهای درون ساختاری برخوردار میباشد .پویشهایی
که نش��ان میدهد فرایندهای امنیت منطقهای توانس��ته
اس��ت اثار خود را در رقابته��ای بین الملل��ی به جا گذارد.
همبس��تگیهای هویتی هم اکنون بخش��ی از شکل بندی
ق��درت در خاورمیانه را منعکس میس��ازد .هویت دینی را
باید به عنوان زیربنای گفتمان مقاومت در برابر نظام جهانی
دانس��ت؛ نظامی که دارای ساختار سلس��له مراتبی بوده و
تالش دارد تا ب��ر فرایندهای محیط داخل��ی ،منطقهای و
بینالمللی تاثیر به جا گذارد .واقعیتهای منطقهای بیانگر
ان اس��ت که در خاورمیان��ه ،نیروهای سیاس��ی رقیب در
وضعیت تعارضی قرار گرفتهاند .نیروهایی که میتوانند بر
ش��کلبندی قدرت بازیگران نظام جهانی تاثیرگذار باشند.
نیروهایی در این ح��وزه جغرافیایی ایف��ای نقش میکنند
که با نگرش مبتنی بر فرادس��تی قدرتهای بزرگ جهان
مخالفت دارند .انان بر ای��ن امر واقفند که ان��رژی در این
منطقه عامل اصلی تداوم اقتصاد س��رمایه داری محسوب
میش��ود .بنابراین نیروهای جهانی همواره تالش دارند تا
موجهای تغییر ،دگرگونی و تع��ارض را در روابط نیروهای
اجتماعی و سیاسی خاورمیانه گسترش دهند .بخش قابل
توجهی از سیاستهای امنیتی باراک اوباما در دومین دوره
ریاس��ت جمهوری نامب��رده ،درباره ح��وادث و فرایندهای
امنیتی سوریه ،لبنان ،ایران و عراق قرار گرفته است .شاید
بتوان چهار کش��ور یاد ش��ده را به عنوان لوزی ژئوپلیتیکی
جبهه مقاومت در منطقه دانست .در حالی که لوزی امنیتی
دیگری در منطقه ش��کل گرفته که به عنوان نیروی دست
نشانده نظام سلطه محسوب میش��ود .بازیگرانی همانند
عربستان ،ترکیه ،قطر و امارات عربی متحده را میتوان در
زمره چنین بازیگرانی دانس��ت .نکته جالب توجه ان است
که تمامی بازیگران یاد ش��ده در حوزه همج��وار مرزهای
جغرافیایی ،امنیتی و ژئوپلیتیکی ای��ران و عراق قرار دارند.
در میان چهار کشور یاد شده ،عربستان ،از انگیزه بیشتری
برای بحرانیسازی فضای امنیتی خاورمیانه برخوردار است.
رهبران سیاسی عربستان بر این اعتقادند که برای جلوگیری
از گس��ترش انتظارات گروههای اجتماعی به ویژه شیعیان،
باید در محیط امنیتی خاورمیانه به انجام الگوهایی مبادرت
کرد که منجر به تصاعد بحران ش��ود .به همین دلیل است
که وزیر اطالعات عربستان در اجالسیه چهارجانبه شرکت
نکرد .این امر نشان میدهد که الگوی عربستان معطوف به
گسترش خشونت در سوریه میباشد.
چندجانبهگرای��ی ب��اراک اوبام��ا در اولی��ن دوره
ریاس��ت جمهوریاش ،مطلوبیته��ای امنیت��ی زیادی را
برای او به وجود اورده اس��ت .بنابراین ،تالش میکند تا از
این گزینه برای تحقق اهداف راهبردی در اینده اس��تفاده
کند .ش��اید بتوان این موضوع را مطرح کرد که اصلیترین
جهتگیری سیاس��ت امنیت��ی اوباما در خاورمیان��ه را باید
بهرهگیری از چندجانبهگرایی راهبردی با کشورهایی همانند
مثلث شماره 151
58
ترکیه ،مصر و عربستان سعودی دانست .یکی از نشانههای
رفتار سیاست امنیتی باراک اوباما در خاورمیانه را میتوان
گسترش دموکراسی دانست .این رویکرد اولین بار در دوران
ریاست جمهوری جورج بوش دوم و در قالب خاورمیانه جدید
مطرح شد .اوباما در دومین دوره ریاست جمهوری خود ناچار
است تا فرایندی که در قالب بیداری اسالمی و بهار عربی
شکل گرفته است را به عنوان بخش��ی از واقعیت غیرقابل
اجتناب در خاورمیان��ه پیگیری کند .طبیعی اس��ت که در
چنین رویکردی ،اثار و مخاطرات زیادی برای کشورهایی
همانند سوریه خواهد داشت .سیاس��ت اجتماعی اوباما در
گسترش حقوق بشر و دموکراسی با تاکید بر محورهایی از
قبیل حمایت از حقوق اقوام ،اقلیت های دینی ،تصویرسازی
مجازی از نقض حقوق زنان ،ایجا د تردید نسبت به برگزاری
انتخابات ازاد و سالم ،انحراف اخبار واقعی پیرامون زندانیان
سیاسی ـ امنیتی و متهمسازی جمهوری اسالمی ایران به
نقض معاهدات بین المللی بشردوس��تانه مانند «عهدنامه
بین المللی حقوق سیاس��ی و مدنی»« ،معاهده حذف تمام
اش��کال تبعیض ن��ژادی» و «معاه��ده بین المللی حقوق
فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی» از نگاه امریکا ظرفیتهای
الزم برای متمرکزسازی گروههای اپوزیسیون امکان پذیر
می باشد.
-2سیاست راهبردی اوباما در برخورد با ایران
بخش��ی از سیاس��تهای اینده دولت ب��اراک اوباما
در برخورد با ایران در ش��رایطی اتخاذ میش��ود که برخی
از اصلیتری��ن کارگ��زاران سیاس��ت خاورمیان��ه امریکا
در دومی��ن کابینه اوباما حض��ور ندارند .موض��وع ایران از
این جهت برای سیاس��ت امنیتی باراک اوبام��ا در دومین
دوره ریاس��ت جمهوریاش در امری��کا اهمی��ت دارد که
جمهوری اس�لامی نقش مح��وری در ش��کلبندی های
قدرت و امنیت��ی خاورمیانه ایفا مینمای��د .ایاالت متحده و
اس��رائیل در چندین مرحله تاریخی تالش کردند تا حوزه
نفوذ خود را در این منطقه گسترش دهند .سیاست مبتنی بر
مقاومت از س��وی ایران را باید در زمره نشانههایی دانست
که مانع از تحق��ق اهداف امنیت��ی امری��کا در مناطقی از
جمله فلس��طین ،لبنان و سوریه گردیده اس��ت .باتوجه به
ش��اخصها و مولفههای ژئوپلیتیکی میتوان این موضوع
را مورد تاکید قرار داد که در دومین دوره ریاست جمهوری
باراک اوباما ،ای��ران موقعیت خود را به عن��وان اصلیترین
بازیگر خاورمیان��ه در تفکر راهبردی امری��کا حفظ خواهد
کرد .اوباما در اولی��ن دوره ریاس��ت جمهوری خود تالش
کرد تا از الگوی مهار و تش��دید تحریمه��ای اقتصادی در
برخورد ب��ا ایران اس��تفاده نماید .او مخال��ف حمله نظامی
اسرائیل به ایران بود و اعتقاد داشت که از طریق الگوهای
مرحلهای و سازوکارهای نهادی میتواند قدرت راهبردی
ایران را به گون��ه قابل توجهی کاهش ده��د .اگر چه اوباما
در دومین دوره ریاس��ت جمهوری خ��ود در ایاالت متحده،
دارای رویکردهای مشخصی نسبت به ایران میباشد ،اما
فرایندهای جدیدی در منطقه در حال ش��کلگیری است؛
فرایندهایی که میتواند بر سیاس��ت راهب��ردی امریکا در
برخورد با ایران تاثیر به جا گذارد .رویکرد باراک اوباما برای
تحریم ایران مبتنی بر «استراتژی چماق و هویج» است که
بر دو محور اعمال توامان تحریم و ارس��ال سیگنالهایی
برای مذاکرات انتقادی با گروه 5+1بنا شده است .نامزدهای
جنگ طلب امریکا اذعان داشتند اعمال تحریمهای جهانی،
ائتالفی و یکجانبه امریکا نتوانسته روند بومیسازی دانش
هس��تهای را در ایران متوقف کند و خواه��ان تغییر راهبرد
امریکا از سیاس��ت تهدید و تطمیع به تقابلگرایی نظامی
بودند .طبیعی اس��ت که چنین رویکردی ب��ا رویکردهای
امنیتی دس��تگاه بوروکراتیک امریکا در برخ��ورد با ایران
هماهنگی نخواهد داشت .واشنگتن ،یکی از ابزارهای موثر
برای تغییر رفتار تهران را محدودسازی منابع مالی و ذخایر
ارزی ایران به ویژه در بخش ارزهای معتبر و سخت همچون
دالر و یورو ارزیابی میکند و بر این باور اس��ت که بخشی
از راهبرد امنیتی امریکا برای تغییر رفتار ایران بایس��تی بر
جنگ ارزی و تضعیف پول ملی ایران متمرکز شود .باراک
اوباما در تبیین الگوی موثر برای تغییر در سیاست راهبردی
ایران تصریح میکند که تعمیق جنگ ارزی از طریق رایزنی
برای مشارکت سایر کشورها در تحریم بانک مرکزی ایران
میتواند بازخورد خود را به ص��ورت بروز و ظهور نارضایتی
داخلی ،افزایش تورم و محدود ش��دن ق��درت مانور ایران
برای تامین کاالهای ضروری نش��ان دهد .از سوی دیگر،
اوباما اعتق��اد دارد که اجماع س��ازی ب��رای تحریم نفت و
بانک مرکزی ایران به صورت مس��تقیم توان مالی و قدرت
بازدارندگی ایران را کاهش میدهد.
رفتار دولت اوباما در اینده امنی��ت منطقهای مبتنی بر
ادامه کاربرد سازوکارهای قدرت نرم میباشد .اوباما تالش
دارد تا ش��کلهای جدیدی از ادبیات راهب��ردی در ارتباط با
امنیت منطقهای خاورمیانه ارائه دهد .طبیعی است که چنین
رویکردی در رابطه با ایران به ویژه در موضوعات هستهای و
تحریمهای اقتصادی دارای کاربرد میباشد .باراک اوباما بر
این باور است به جای گزینه نظامی ،بایستی از طریق چانه زنی
با متحدان واشنگتن در اروپا و شرق اسیا مقدمه همگرایی و
همافزایی ظرفیتها برای اعمال فشار بر جمهوری اسالمی
ایران را فراهم کرد.رویکرد باراک اوبام��ا در برخورد با ایران
بر اساس سنتهای نئولیبرالی قدرت نرم شکل گرفته است.
اگرچه اوباما به عن��وان رئیسجمه��ور ایاالت متحده دارای
رویکردهای مشخصی نسبت به ایران میباش��د ،اما اینده
سیاس��ت امنیتی امریکا تحت تاثیر مولفههای س��ازمانی،
بوروکراتیک ،منطقهای و بین المللی نیز قرار خواهد داشت.
باراک اوباما بر این باور است که همسو با به کارگیری سیاست
گزینه تحریم ،بایستی عمق استراتژیک حمایتهای مردمی
از حاکمیت کاهش پیدا نماید.
از منظر اوباما ،سیاستهای تحریمی دولت و کنگره
در قال��ب گفتمانهای بشردوس��تانه بایس��تی بیش��تر به
مفاهیمی متمرکز شوند که بتوانند بیش��ترین دامنه تاثیر را
بر طیف گس��تردهای از جامعه ایران داش��ته باشند .در این
میان تاکید بر محورهایی از قبیل حمای��ت از حقوق اقوام،
اقلیتهای دینی ،تصویرس��ازی مج��ازی از نقض حقوق
زنان ،ایجاد تردید نسبت به برگزاری انتخابات ازاد و سالم،
انحراف اخبار واقعی پیرامون زندانیان سیاس��ی ـ امنیتی و
متهمس��ازی جمهوری اس�لامی ایران به نقض معاهدات
بین المللی بشردوس��تانه مانند «عهدنامه بین المللی حقوق
سیاس��ی و مدنی»« ،معاهده حذف تمام اش��کال تبعیض
نژادی» و «معاهده بین المللی حقوق فرهنگی ،اجتماعی و
اقتصادی» از منظر امریکا ظرفیتهای الزم برای تجمیع
بس��یج معترضان داخلی برخوردارند .چنین فرایندی نشان
میدهد که محور اصلی سیاست امنیتی و رویکرد اوباما در
دومین دوره ریاست جمهوریاش را باید در قالب دیپلماسی
اجبار تبیین کرد .دیپلماسی اجبار ماهیت نهادی و چندجانبه
دارد ،در حالیکه سیاست تهدید دارای جهت گیری یکجانبه
و مقابله جویانه است.
-3سیاس�ت امنیتی ب�اراک اوباما در افغانس�تان،
پاکستان و عراق
در اولین دوره ریاست جمهوری اوباما ،شرایط امنیتی
امریکا در افغانستان و عراق تا حد قابل توجهی ترمیم پیدا
کرد .باراک اوباما بر این اعتقاد بوده است که کنترل محیط
امنیت��ی خاورمیانه ب��دون توجه به تحوالت افغانس��تان و
پاکستان امکان پذیر نمیباش��د .براساس چنین رویکردی
بود که از یک سو بر حمایت از دولتهای افغانستان ،عراق
و پاکستان تاکید داشت و از س��وی دیگر تالش میکرد تا
شرایط مناسب برای مذاکره چیست
پیروز مجتهدزاده /استاد دانشگاه
4
انچه طی چه��ار س��ال ریاس��ت جمهوری «باراک
اوباما» ش��اهد بودیم به گونه ای اس��ت که نمی توان انتظار
داش��ت اکنون وی به افزایش فش��ارها علی��ه ایران روی
بیاورد؛ البته در حال حاضر برخی از ایرانیان از سیاست های
اوباما علیه کشورمان ناراضی هس��تند ،ولی این شرایط در
مقایسه با ش��رایط دوران «جورج بوش» بیانگر این مساله
اس��ت که دموکرات ها نس��بت به جمهوریخواهان مواضع
نرم تری علیه ای��ران در پیش گرفته ان��د چرا که بوش طی
دوران ریاست جمهوری اش تماما وعده جنگ و بمب افکنی
می داد و تا یک قدمی اغاز جن��گ علیه ایران نیز پیش رفته
بود .وقتی اوباما به قدرت رسید ،وعده او به ملت امریکا و به
بقیه جهان تغییر سیاست های جنگ افروزی زمان بوش بود؛
وی صحبت از تغییر کرد و حت��ی در روابط با ایران صحبت
از این کرد ک��ه می خواهد بحران هس��ته ای که بزرگترین
مانع در توسعه و بهبود روابط میان ایران و غرب است را از
طریق صلح امیز و مذاکره حل کند .همچنین شاهد هستیم
طی چهار سال گذشته ،وی این وعده را حداقل به صورت
ظاهری نیز ب��ه عمل دراورد و به رغ��م تهدیدها ،تحریم ها
و تش��دید فش��ارهای تبلیغاتی ،موجب ش��د اصل مذاکره
میان ایران و غرب یعنی 5+1اغاز ش��ود؛ موضوعی که به
موفقیت هایی نیز دس��ت یافت و حتی تفاهم و توافق هایی
را نیز به دنبال داشت .البته در تمام این مدت شخص اوباما
تالش داشت که فشارها علیه ایران را تشدید کند و حتی در
یکی ،دو نوبت نیز بسیار افراطی عمل کرد .اگر این دوران
را با دوران پیش از اوباما مقایس��ه کنیم در می یابیم در این
دوران ،شاهد یک گام به جلو از جانب ایاالت متحده بوده ایم.
در دور دوم ریاست جمهوری اوباما ،وی دست بازتری برای
پیشبرد سیاست هایش خواهد داشت .همان چند موردی هم
که رئیس جمهوری امریکا در رابطه با مذاکرات خرابکاری
بین الملل
-4سیاست امنیتی باراک اوباما در برخورد با سوریه
برخی از گروههای تندرو در ساختار سیاسی و امنیتی
امریکا تالش داشتند تا زمینههای الزم برای انجام اقدامات
نظامی ایاالت متحده علیه دولت س��وریه را فراهم اورند.
چنین رویکردی نتوانس��ت اثار خود را در کوتاهمدت به جا
گذارد .به عبارت دیگر ،دولت اوباما حداکثر تالش خود را به
انجام رساند تا تغییرات سیاسی را در سوریه شکل دهد .در
شرایط موجود عربستان ،اخوان المسلمین و گروههای سلفی
از موقعیت ویژهای در سوریه برخوردارند .چنین گروههایی
توانستهاند بیش از 60درصد حوزههای راهبردی سوریه را
کنترل نمایند .امریکا در 20ماه گذشته تالشهای زیادی
به انجام رساند تا زمینه جابه جایی قدرت در سوریه را فراهم
اورد .باراک اوباما در شرایطی سیاست مقابله با دولت سوریه
را در دستورکار قرار داد که نشانههایی از توازن نسبی در این
کشور به چشم میخورد .اگرچه اجالسیه اپوزیسیون سوریه
در 12نوامبر 2012در دوحه قطر برگزار شد و به موجب ان
زمینه برای شکلگیری دولت موقت سوریه ایجاد گردید،
اما هنوز دولت اوباما حمایت خود را از چنین مجموعهای به
انجام نرسانده است .موج دوم درگیریهای سوریه مربوط
به شرایطی است که اپوزیسیون در جنگ داخلی به پیروزی
برس��د ،بنابراین دس��امبر را باید ماه سرنوشت سازی برای
سوریه دانستg .
میل اوباما به مذاکرات هسته ای
به جای تنش؟
کرد و فشارها را تش��دید کرد ،تمامی تحت فشار اسرائیل و
البی یهود بود .در دور دوم ریاس��ت جمهوری ،اوباما دیگر
این فشار را پشت خودش احس��اس نخواهد کرد و امکان
بیش��تری برای پیش��برد اهدافش خواهد داشت .در خالل
انتخابات ریاس��ت جمهوری ،اوباما موفق ش��د فشارهای
اس��رائیل و البی یهودی را خنثی کند؛ به همین دلیل طی
دور دوم ریاس��ت جمهوری اش ،خیال اس��وده تری خواهد
داشت تا سیاست هایی را که خودش پیشنهاد کرد و به اجرا
دراورد ،در ش��رایط بهتری پیش ببرد .اکنون منطق حکم
می کند وضع بدین صورت باش��د و ب��ه هیچ وجه نمی توان
تصور کرد اوباما تمامی ای��ن برنامه ها را تغیی��ر بدهد و به
س��مت ش��عار جنگ و زدوخورد با ایران برود؛ این گزینه با
هیچ منطقی قابل پذیرش نیس��ت .رئیس جمهوری امریکا
وقتی اوایل ماه نوامبر انتخاب می شود باید تا ژانویه منتظر
بماند تا دولت جدیدش شروع به کار کند؛ از همین رو منطق
امریکایی حکم می کند تا تاریخ مذکور فش��ارها ادامه یابد
و س��پس سیاس��ت جدیدی ش��کل بگیرد .برخی معتقدند
اوباما ط��ی دوران جدید ریاس��ت جمهوری اش ،ش��اید به
رژیم صهیونیس��تی برای حمله به ایران چراغ س��بز نشان
دهد چراکه دیگر نمی خواهد در دور بعد کاندیدا ش��ود ،اما
من به شدت با این نظر مخالفم و معتقدم اوباما به هیچ وجه
چنین کاری نخواهد کرد .رئیس جمهوری دموکرات یکی
از مهمترین کارهایی که در دوران ریاس��ت جمهوری اش
انجام داد این بود که فشارهای اسرائیل را خنثی کرد ،پس
چطور ممکن اس��ت اکنون که توانس��ته در برابر خواست
اسرائیل و نخست وزیرش بایس��تد ،دوباره تغییر مسیر دهد
و خود را در اختیار البی صهیونیست بگذارد؟ طی 20سال
گذشته اسرائیل موفق شده بود سیاستی را در پیش بگیرد تا
ایران و خواست های این رژیم علیه ایران ،به موضوع اصلی
کاندیداها برای دس��ت یافتن به کرس��ی ریاست جمهوری
تبدیل شود ،یعنی اسرائیل موفق ش��ده بود مساله ایران ،را
به ش��اخصه اصلی مبارزات انتخاباتی تبدیل کند .طی این
مثلث شماره 151
روندهای جدیدی را در ارتباط با سیاست خارجی و امنیتی
چنین کشورهایی مورد استفاده قرار دهد.
رویکرد باراک اوباما ب��ر لزوم حضور نظامی بلندمدت
امریکا در افغانستان قرار داشته است .این امر از منظر امنیت
ملی ایران حائز اهمیت اس��ت ،زیرا ع�لاوه بر تقویت توان
امادی و ستادی واش��نگتن برای حمله احتمالی به ایران،
چتر جنگهای اطالعات��ی امریکا را نیز س��تادی افزایش
میدهد ،به طوری که پرواز بسیاری از پهپادهای امریکایی
برای جاسوس��ی از محی��ط امنیتی ای��ران از طریق مراکز
جاسوس��ی پنتاگون و س��ازمان اطالعات مرکزی امریکا
ازجمله پایگاههای اطالعاتی هوالنگ و خیبر انجام میشود.
اقدامی که ایران در مقابله با پهپادهای امریکایی به انجام
رساند ،نشان میدهد که جمهوری اسالمی از قابلیت الزم
برای کنت��رل محیط منطق��های و بازدارندگ��ی منطقهای
برخوردار اس��ت .چنین موضوعی اثار خ��ود را بر تحوالت
عراق ،افغانستان و پاکستان نیز به جا خواهد گذاشت.
جهتگیری سیاس��ت امنیتی اوبام��ا در دومین دوره
ریاس��ت جمهوریاش بیانگر این نکته میباشد که امکان
شکلگیری هرگونه تحول بنیادین سیاست امنیتی امریکا
در افغانس��تان و عراق در کوتاه مدت وجود ندارد .دو کشور
یاد شده به عنوان ذخایر راهبردی ایاالت متحده محسوب
میشوند .الزم به توضیح است که عربستان سعودی تالش
دارد تا دولت باراک اوبام��ا را در مقابله با ایران ،س��وریه و
حزب اهلل لبنان تهییج نماید .طبیعی است که چنین فرایندی
مورد توجه باراک اوباما قرار نخواهد گرفت.
اگرچه دول��ت نوری المالک��ی مطلوبی��ت راهبردی
محدودی برای سیاس��ت امنیتی امریکا در عراق دارد ،اما
وجود چنین افرادی بخشی از مش��کالت منطقهای اوباما
در خاورمیانه را کاهش می دهد؛ بنابراین سیاس��ت حمایت
محدود از متحدین امریکا در عراق ،افغانس��تان و پاکستان
را میتوان بخش��ی از راهبرد امنیتی باراک اوباما در دومین
مرحله ریاست جمهوریاش دانس��ت .علت ان را میتوان
تاکید باراک اوباما بر مقابله با تروریسم دانست .کشورهای
یاد ش��ده عمدتا در معرض اقدامات تروریستی قرار دارند.
چنین فرایندی اثار خود را در ارتباط با امریکا نیز به جا خواهد
گذاشت .چنین نشانه هایی را باید اصلیترین عامل حمایت
محدود و برنامه ریزی ش��ده امریکا از دولتهای مستقر در
عراق ،افغانستان و پاکستان دانست.
59
بین الملل
دور از انتخابات ریاس��ت جمهوری ،اوباما موفق شد تمامی
این فشارها را خنثی کند ،انچنان که حتی کاندیدای حزب
مخالف نیز نتوانست در این رابطه علیه اوباما چیزی بگوید؛
حزب مخالفی که همیشه حامی و سینه چاک اسرائیل بود،
در این زمینه کوتاه امد و چیزی نگفت.
اما در رابطه با روابط رژیم صهیونیستی و امریکا احتمال
نمیرود اتفاق خاصی بیفتد زی��را ان چیزی که پیش از این
اتف��اق افتاد خنثی ک��ردن زیاده خواهی های نخس��ت وزیر
حیرتانگیز اس��رائیل ب��ود .بی منطقی های نخس��ت وزیر
اس��رائیل از بی منطقی های عادی صهیونیست ها نیز فراتر
رفته بود .روابط میان امریکا و اس��رائیل مانند س��ابق ادامه
پیدا خواهد کرد ،منتها این دوره به نظر می اید اوباما در دولت
جدید بیشتر برابر اسرائیل و البی صهیونیسم بایستد و اجازه
دهد مس��ائل هس��ته ای ایران از طریق مذاکرات حل شود.
البته طبیعی است اس��رائیل از تمام توان و نیروی خود برای
خدشه دار کردن این اتمسفر جدید استفاده خواهد کرد .انچه
پیش از انتخابات امریکا اتفاق افتاد به روابط شخصی اوباما
و نتانیاهو مربوط می شود و روابط اسرائیل و امریکا همچنان
پابرجا خواهد بود .پیرامون مذاکرات می��ان ایران و امریکا
باید گفت از یک سال و نیم پیش که نشست های 5+1پیش
امد ،این مذاکرات نیز به نوعی شکل گرفت چرا که در گذشته
امریکایی ها حاض��ر نبودند در مذاک��رات 5+1با ایران وارد
مذاکره شوند ،اما از چندی پیش به دستور اوباما ،نمایندگان
امریکا مستقیما در مذاکرات شرکت کردند؛ بنابراین تابوی
مذاکرات مس��تقیم امریکا و ایران همان زمان شکسته شد.
انچه تاکنون پیرامون مذاکرات ایران بیان می ش��د ،مذاکره
برای حل مس��اله هس��ته ای ایران بود ،اما اکنون یکسری
بازی های مبهم و نامعلوم پیش امده که مشخص نیست به
چه منظور پیگیری می شوند .در این مدت هیچگاه صحبت
از این نش��ده که در خالل این مذاکرات ،مذاکرات دیگری
به طور پیدا و پنهان صورت بگیرد .اکنون مشخص نیست این
صحبت ها به چه دلیل انجام می گیرد و این شایعات تنها جای
تاسف دارد .باید توجه داش��ت روابط ایران و امریکا ،مساله
سادهای نیست که افراد بتوانند با پنهان کاری و شایعه پردازی
به ان برسند .باید دقت شود این وضعیت ،وضعیت خطرناکی
است زیرا در داخل کش��ور هیچ گونه اجماعی برای رابطه با
امریکا وجود ندارد .در غیاب ای��ن اجماع اگر افراد و گروهی
دست به برخی کارهای گاه پیدا و گاه پنهان بزنند؛ باید بدانند
این شرایط ممکن اس��ت به روند مذاکرات 5+1لطمه بزند.
باوجود شایعاتی که به وجود امده به عقیده من تا این لحظه،
هیچ عالق��ه ای از جان��ب امریکا برای مذاکرات مس��تقیم
مشاهده نشده و این مسائل ،شایعاتی بیش نیستند .کسانی
که وارد این بازی ها می ش��وند باید خیلی دقت کنند که در
تاریکی پا در کجا می گذارند چراکه ممکن است تله هایی در
این میان قرار داشته باشد که سرانجام ایران را به نتایج بسیار
دلخراشی برساند .شکل گیری روابط مستقیم ایران و امریکا
مساله بسیار مهمی است و منظور من از این صحبت ها این
نیست که این روابط شکل نگیرد؛ بلکه به عقیده من هیچ دو
کش��وری نمی توانند تا ابد با هم در حالت قطع روابط به سر
ببرند ،اما از انجایی که روابط ایران و امریکا در درازای تاریخ
جمهوری اسالمی ،بسیار سخت و پیچیده و پیچیده تر شد،
اکنون باید با دقت بیشتری قدم برداریم .نخستین کاری که
جمهوری اسالمی در راستای بهبود یا از سرگیری روابط با
ایاالت متحده باید انجام دهد این است که نشانه ها و عالئم
حقیقی از طرف مقابل دریافت کند .زیرا طرف مقابل تصمیم
به قطع روابط گرفت و به همین خاطر اکنون نیز همان طرف
باید تصمیم به برقراری رابطه بگیرد .مساله بعدی این است
که ایران باید در برابر این عالقه واقعی ،در داخل به س��مت
حصول اجماع حرکت کند .بدون اجماع اگر هرگونه قدمی
در این زمینه برداشته شود ،بدون شک منجر به نگرانی هایی
خواهد شدg .
مثلث شماره 151
60
بین الملل
امریکای دوقطبی
حاشیه علیه متن
اوباما چگونه در انتخابات 6نوامبر به پیروزی رسید؟
احسان ابطحی
1
بین الملل
باراک اوباما ،رئیس جمهوری ایاالت متحده در شرایطی
موفق شد برنده انتخابات ریاست جمهوری امریکا شود که
این پیروزی را مدیون ارای اقلیت ها ،زنان و جوانان است.
پیروزی نخستین رئیس جمهوری رنگین پوست تاریخ
امریکا پس از ان تکرار شد که جامعه این کشور به شدت میان
زنان و مردان ،سفید پوستان و اقلیت ها ،ثروتمندان و فقرا و
جوانان و سالمندان تقسیم شده و دوقطبی گردیده است.
انتخابات اخیر ریاست جمهوری امریکا نشان داد جامعه
امریکا چه از لحاظ سیاسی ،چه از بعد جغرافیایی ،چه از نظر
جمعیتی و چه از منظر فرهنگی جامعه ای دو قطبی شده است.
شاخص ترین تصویر این شکاف اجتماعی میان هیسپنیک ها
دیده می شود که قاطعانه از باراک اوباما ،حمایت کردند.
به نظر می رس��د دلیل اصلی این موضوع این باشد که
اگرچه مردم نسبت به گذش��ته کمتر به اوباما عالقه دارند،
اما دس��تکم او کمتر از رقیب اصلی اش میت رامنی مردم را
خشمگین کرده است.
رامنی 65ساله و نامزد جمهوریخواهان از حمایت قوی
سفید پوستان ،مردان و افراد سالمند جامعه بر خوردار بود.
در مقاب��ل ،اوبامای 51س��اله ،میان زن��ان 11درصد
بیش از رقی��ب جمهوریخواه خود رای داش��ت .با این همه،
اختالف 11درصدی او با رامنی در میان زنان کمتر از سال
2008بود .او در سال 2008با 13درصد اختالف میان زنان
از رقیب جمهوریخواه خود پیش بود .در انتخابات امریکا از
سویی محافظه کاران و س��نت گرایان به دنبال بازگشت به
سیاس��ت های کالس��یک امریکایی بودند .این گروه که از
قدرت زیادی در ساختار تصمیم گیری امریکا برخوردارند به
نوعی متن جامعه امریکا را شکل می دهند اما در مقابل طی
این سال ها حاشیه ای در جامعه امریکا رشد کرده که خود را
بیش از پیش به قلب سیاست امریکا تحمیل می کند .رقابت
این متن و حاشیه ،تمثیلی است از رقابت میت رامنی و باراک
اوباما .رقابتی نیابتی از س��وی حاشیه علیه متن یا برعکس.
رقابتی که به برد حاشیه انجامید.
مثلث شماره 151
اوباما ،محبوب اقلیت ها
رئیس جمهوری دموکرات ایاالت متحده موفق شد 39
درصد ارای رای دهندگان سفید پوست را به دست اورد .اوباما
در سال 2008موفق ش��ده بود 43درصد ارای این گروه را
کسب کند .در ایالت اونگی اوهایو ،او اندکی بهتر عمل کرد
و موفق شد 41درصد ارای سفید پوس��تان را به دست اورد.
در مجموع 72درصد کل ارای رای دهندگان را سفید پوستان
تشکیل می دادند که دو درصد کمتر از سال 2008است.
اوباما که نخستین رئیس جمهوری سیاه پوست تاریخ
ایاالت متحده است همچنین موفق شد 93درصد کل ارای
رای دهندگان امریکایی افریقایی تبار را به دس��ت اورد .این
امار در سال 2008برای اوباما 95درصد بود .او در این زمینه
هم در ایالت اوهایو بهتر عمل کرد و موفق ش��د 95درصد
ارای سیاه پوستان را به دست اورد.
در میان هیس��پنیک ها – امریکایی های التین تبار-
اوباما توانست 44درصد ارا را به دست اورد .رامنی هم موفق
شد 27درصد ارای این گروه را به دس��ت اورد .این در حالی
اس��ت که نامزد جمهوریخواهان در س��ال 2008میالدی
31درصد ارای هیسپنیک ها را کسب کند.
همزمان حمایت قاطع اقلیت ها از اوباما به پیروزی او در
انتخابات کمک زیادی کرد .او توانست ارای این افراد را در
ایالت های اونگی به دست اورد و در نهایت به پیروزی برسد.
در فلوریدا ،اوباما موفق شد ارای مناطق جنوب شرقی
ی دید که پای��گاه اصلی
از جمل��ه ب��روارد ،پالم بیچ و میام��
دموکرات ها به شمار می رود را به سوی خود سرازیر کند.
در میام��ی دی��د ،ک��ه بی��ش از 65درصد س��اکنین
61
هیسپنیک هستند ،اوباما توانس��ت 62درصد ارا را به دست
اورد .ای��ن بهترین عملک��رد یک نامزد دموک��رات از زمان
ریاست جمهوری لیندون جانس��ون در سال 1964میالدی
است.
اوباما در اورن��ج کانتی در حوال��ی اورالندو هم موفق
شد 59درصد ارا را به دست اورد که دقیقا برابر با عملکرد او
در سال 2008میالدی اس��ت .جمعیت هیسپنیک اورالندو
در س��ال 2010میالدی نس��بت به یک دهه پی��ش از ان
19درصد افزایش پیدا ک��رده که دلیل اصل��ی ان افزایش
جمعیت پورتوریکویی است که به طور سنتی به دموکرات ها
گرایش دارند.
اما ارای اوباما میان رای دهندگان سفید پوست ،کمترین
رای یک دموک��رات میان این گ��روه از رای دهن��دگان از
سال1992میالدی است.
اوباما موفق شد نسبت به سال 2008تعداد ارای خود
را تنها در 9منطقه از 67منطقه ایالت فلوریدا افزایش دهد.
دومنطقه از این 9منطق��ه مناطق پرجمعیت��ی به نام های
میامی دید و منطقه برووارد هس��تند .در میام��ی دید ارای
اوباما 62درصد بود که چهار درصد بیش��تر از س��ال 2008
بود .در برووارد هم اوباما 67/3درصد ارا را به دست اورد که
0/2درصد بیشتر از چهار سال پیش است.
اوبام��ا همچنی��ن موف��ق ش��د 53درص��د ارا در
منطقه هیلزبرو را به دس��ت اورد ،از جمله ارای ش��هر تامپا
که امسال کنوانسیون ملی جمهوریخواهان در انجا برگزار
ش��د .معموال برنده منطقه هیلزبورو برنده ایالت فلوریدا نیز
می شود.
در منطقه کالرک ایالت نوادا ،یعنی جایی که شهر های
الس وگاس و هندرسون در انجا واقع است ،اوباما توانست
56درصد کل ارا را به دست اورد .این مناطق مناطقی هستند
که سفید پوس��تان غیر هیس��پنیک در انجا ساکن هستند و
اکثریت جمعیت را تشکیل می دهند .جمعیت هیسپنیک ها
در کالرک از 22درصد در سال 2000به 29درصد در سال
2010افزایش یافته است.
ارای ایالت اوهایو
در ایالت اوهایو ک��ه برن��ده ان در 13انتخابات اخیر
به کاخ س��فید راه یافته اس��ت ،اختالف ارای اوباما با رقیب
جمهوریخواه خ��ود در مراکز پرجمعیت بس��یار باال بود و به
او کمک کرد تا پیروزی رامنی در مناطق روستایی و اطراف
شهر ها را جبران کند.
اوباما همچنین موفق ش��د 52درص��د ارای منطقه
همیلت��ون در اط��راف سینس��یناتی را به دس��ت اورد که
یک درصد کمتر از ارای او در سال 2008است.
همیلتون یکی از شش منطقه اوهایوست که در سال
2008از اوبام��ا حمایت ک��رد .این منطقه در س��ال 2004
لیبرالیسم فرهنگی به جای سنت گرایی
چرا جمهوریخواهان نتوانستند پیروز شوند؟
امیرعلی ابوالفتح /کارشناس مسائل امریکا
2
بین الملل
پیروزی «باراک اوباما» ب رای بار دوم در انتخابات
ریاست جمهوری امریکا اکنون افکار عمومی را با این
پرس��ش روبه رو کرده که چرا اوبام��ا رای اورد و رامنی
شکس��ت خورد .اگر انتخابات ایاالت متح��ده امریکا
صرفا از منظر اقتص��ادی و اولویتهای اقتصادی مورد
قضاوت قرار م یگرفت ،قاعدتا باید باراک اوباما در این
انتخابات شکس��ت م ی خورد؛ چراکه نرخ رشد بیکاری
حدود هشت درصد طی 60سال گذشته به گونهای بوده
که اگر هر رئی سجمهوری در دور دوم انتخاباتش با این
چنین نرخ بیکاری مواجه م ی ش��د ،قاعدتا در انتخابات
شکست م ی خورد.
نارضایتی از وضعیت معیش��تی ،تبعات کسری
بودج��ه و افزای��ش بده ی ها ک��ه باعث ش��ده برخی
برنامه های دولت رفاهی در ایاالت متحده متوقف شود،
تمامی این فرضیه را ایجاد کرده بود که باید برنده پیروز
این میدان «میت رامنی» ،کاندی��دای جمهوریخواه و
رقیب رئی سجمهور مستقر باشد چراکه باراک اوباما به
هر حال مسئولیت اداره ایاالت متحده را طی چهارسال
برعهده داش��ت و تقریبا تم��ام این ناکام یه��ا به نام
رئی س جمهور مستقر نوشته م یشود ،اما عوامل دیگری
نیز در فرایند انتخابات و پیروزی اوباما دخالت داشت.
نقش عوامل ایدئولوژیک ،فکری ،اجتماعی و فرهنگی
در این انتخابات بسیار پررنگ بود.
در درجه نخست به نظر م ی رس��د ایاالت متحده
امریکا بعد از سه دهه راستگرایی و محافظه کاریکه از
اوایل دهه 1970و تا اواخر دهه 1990به طول انجامید،
در حال تغییر است و جایش را به تفکرات لیب رالیستی
از نوع امریکایی م ی دهد.
در این مفهوم کالن م ی توان گفت امریکای ی ها
با هر انچه نشانه بازگش��ت به عقب و محافظه کاری و
سنتگرایی باشد مخالفت م ی کنند و هر چیزیکه نشانه
ازادی ،تحمل عقاید و تکثرگرایی باش��د ،خودش را در
فرایند انتخابات نش��ان خواهد داد .اگر این فرض کلی
مثلث شماره 151
62
را در نظر بگیریم در زیرمجموعه ان م ی توان گفت اتفاقاتی
در ایاالت متحده طی دو دهه اخیر رخ داده که زمینه پیروزی
یک رئی س جمهور محافظ��ه کار را در این کش��ور بیش از
پیش ضعیف م ی کند .بافت جمعیتی ایاالت متحده امریکا
یکی از عوامل مهم است .تا چند دهه پیش سفیدپوستان
اروپای ی تب��ار اکثری��ت قریب ب��ه اتفاق جامعه را تش��کیل
م یدادند و اقلی ت ها ش��امل سیاهپوست ها ،هیسپانی ک ها
و اسیای ی تبارها در مکانی قرار داش��تند که نم ی توانستند
تهدیدی باش��ند ب رای اکثریت سفی د پوست اروپای ی تبار ،اما
با گذش��ت زمان هم بر جمعیت سیاهپوس��تان افزوده شد
و هم بر جمعیت هیس��پانی ک ها .باالترین رشد جمعیتی
را در حال حاضر هیس��پانی ک ها دارند و به نظر م ی رسد تا
سال 2050تعداد هیسپانی ک ها به 30درصد جمعیت برسد.
این مساله بدان معناس��ت هرکسکه دیدگاهها ،انتظارات و
دغدغههای هیس��پانی کها را نتواند محقق کند ،شانسی
ب رای پیروزی در انتخابات نخواهد داشت .پایگاه اجتماعی
دو ح��زب جمهوریخواه و دموک��رات به گونه ای اس��ت که
م ی توان گفت جمهوریخواهان ،حامیان خودشان را از میان
سفیدپوستان تحصیلکرده ،میانسال ،با درامد متوسط رو به
باال ،پروتستان مذهب و مردساالر انتخاب م ی کنند .بناب راین
کس��انی که به جمهوریخواهان رای م ی دهند در این گروه
طبقه بندی م ی شوند ،در حال ی که دموکرات ها طیف وسیعی
را در بر م ی گیرندکه عموما اقلی تها هستند .این اقلی تها
ش��امل اقلی تهای ن��ژادی و مذهبی اس��ت .کاتولی کها،
مسلمانان ،یهودیان ،زنان ،جوانان و اتحادیههای کارگری که
عموما خودشان را جزو اقلیت قلمداد م یکنند نیز از حامیان
اصلی حزب دموکرات هستند.
از انجاییک��ه جمعیت ایاالت متح��ده در حال رفتن
به سمت رشد گروههای غیرسفیدپوس��ت غی ر اروپای ی تبار
حرکت م ی کند ،در حال جوان شدن است ،تعداد جوانانش
رو به افزایش است و همچنین از انجاییکه تع داد افراد مجرد
یا خانوادههای تک والدینی در حال زیاد شدن است م ی توان
انتظار داش��ت نامزد دموکراتها در انتخابات پیروز شود .به
لحاظ سنی نیز امارها نشان م ی دهد جوانان بیشتر به نامزد
حزب دموکرات اقبال دارند زی را این حزب در وهله نخس��ت
به دنبال ایده های جدیدی است ،بیشتر از جمهوریخواهان
به ازادیهای فردی احترام م ی گذارد و کمتر سنتی است.
باید توجه داش��ت درکش��وری مانند امریکا مباحثی
همچون س��قط جنی��ن و ازادی ازدواج همجن س گرایان از
مباحثکلیدی اس��ت؛ طرف��داران این دو دی��دگاه از منظر
ازادی های فردی به این قضیه نگاه م ی کنند و معتقدند یک
زن و یک مادر تنها حق دارد در رابطه با نگه داشتن یا نداشتن
فرزندش تصمیم بگیرد نه هیچ کس دیگر .همچنین برخی
افراد در امریکا معتقدند که هر فردی حق دارد راجع به شریک
جنس ی اش تصمیم بگیرد که چه ش��ریکی را انتخاب کند.
این فضای لیب رالیس��تیکه در داخل امری��کا به وجود امده
همزمان با تغییر بافت جمعیتی و رش��د اقلی تهایی مانند
اسیای ی تبارها ،التی ن تبارها و سیاهپوس��تان که به تدریج
فاصله خودش��ان را با اکثریت سفیدپوست اروپای ی تبار زیاد
م ی کنند ،باعث شده امکان پیروزی از جمهوریخواهان سلب
ش��ود .نکته بعدی اینکه در رابطه با ایاالت کلیدی نیز باید
گفت که انها از همین الگو پیروی م ی کنند .در ایاالتی که
مرددین بیشتر هستند ،مباحثی نظیر شکاف های اجتماعی
خودشان را بیشتر نشان م ی دهند.
در ایالت اوهایوکه یک مینیاتور از هر ان چیزی است
که در کلیت ای��االت متحده امریکا وج��ود دارد ،م ی بینیم
در مناطق ش��هری به دلیل پررنگ ب��ودن مباحث کارگری
و همچنین مباحث مدرنیته و پس ت مدرنیس��تیکه شامل
میالدی هم به جورج بوش پسر رای داد و منجر به پیروزی
دوباره او در ان انتخابات شد.
اوباما همچنین 60درصد ارای منطقه فرانکلین را هم
به دست اورد ،منطقه ای که شهر مهم کلمبوس در انجا واقع
است .اوباما موفق ش��ده بود در این منطقه 59/7درصد ارا
را به دس��ت اورد .رئیس جمهور دموکرات امریکا همچنین
موفق شد 69درصد ا ای منطقه کویاهوگا را به دست اورد،
منطقه ای که دیگر ش��هر مهم اوهایو یعنی کلولند در انجا
واقع اس��ت .ارای اوباما در این منطقه نسبت به سال 2008
تغییری نکرده است.همه نامزد ها موفق ها شدند 9رای از 10
رای هواداران حزب متبوعشان را به دست اوردند ،از سویی
اما ارای رامنی میان مستقل ها اندکی افزایش یافت و از 45
درصد برای مک کین در سال 2008به 49درصد برای رامنی
در سال 2008رسید.
ارای جوانان
انچه مانند س��ال 2008ب��ه کمک اوبام��ا امد ،ارای
جوانان بود .اوباما موفق شد 60درصد ارای جوانان بین 18تا
24سال را به دست اورد .از سوی دیگر اما ارای رامنی میان
افراد باالی 65سال بیش��تر بود و او توانست 56درصد کل
ارای این گروه رای دهنده را به دس��ت اورد.اوباما همچنین
موفق شد 71درصد ارای منطقه بولدر در کلرادو را به دست
اورد ،منطقه ای که دانش��گاه کلرادو در انجا واقع اس��ت .او
همچنین توانست 67درصد ارای جانسون واقع در ایالت ایوا
را به دست اورد که دانشگاه ایوا در انجا قرار دارد.
ارای دانشگاهیان
اوباما اما همچنین موفق ش��ده ارای بیشتر کسانی را
که مدرک دانشگاهی داشته اند ،به دست اورد .او 50درصد
کل ارای دارن��دگان مدرک دانش��گاهی را به دس��ت اورد،
در ش��رایطی که رامنی 48درصد ارای این گروه را کس��ب
کرده است.
رامنی جمهوریخ��واه همچنین توانس��ت 54درصد
ارای کسانی را که ساالنه بیش از صد هزار دالر درامد دارند
به دس��ت اورد .اوباما هم در مقابل توانست 54درصد ارای
کسانی را به دست اورد که ساالنه کمتر از صد هزار دالر در
امد دارند.
ارای مذهبیون
ارای رامنی همچنین میان افراد مذهبی بیشتر بود .او
توانست 59درصد ارای کسانی را که هفتگی به طور مرتب
مناسک مذهبی انجام می دهند ،به دست اورد .او 57درصد
ارای پروتستان ها را هم به دست اورد ،در شرایطی که اوباما
موفق شده بود سهم بیشتری از ارای کاتولیک ها را به دست
اورد ،به طوری که 50درصد کاتولیک ها به اوباما رای داده
بودندg .
بین الملل
مثلث شماره 151
ازادی های فراتر از معمول جامعه اس��ت مانند ازادی ازدواج
همجن س گرایان ،سقط جنین ،دسترسی به اینترنت و نفی
محدودیتهاییکه بر اینترنت و شبکههای ارتباطی متصور
اس��ت ،باعث م یش��ود دموکراتها در این ای��االت امکان
پیروزیشان افزایش یابد.
نکته دیگر این اس��ت که تعادل در ایاالت جنوبی که
عمدتا پایگاه حزب جمهوریخواه اس��ت با رش��د گروههای
هیس��پانیک در حال برهم خوردن است و به نظر م ی رسد
در ایالتهای هم مرز با مکزیک که تعداد هیس��پانی کها
در حال افزایش اس��ت ،این منطقه دیگر دژ تسخیرناپذیر
جمهوریخواهان نباشد؛ به عنوان مثال نئومکزیکو با اینکه
در جنوب قرار دارد و طبق سنت باید از حزب جمهوریخواه
حمایت کند ،اما به دلیل اینکه تعداد زیادی از هیسپانی ک ها
اروپای ی تبار را شامل م ی شود ،در نهایت به دموکرات ها رای
م ی دهند .دلیل رشد جمهوریخواهان در ایاالت جنوبی که به
ان اشاره شد نیز تفکرات مردساالرانه و ضدیت با همگونی
نژادی است .در یک جمع بندیکلی م ی توان گفت اگر حزب
جمهوریخواه همچنان م یخواهد به اصول محافظهکاری
پایبند باش��د و از س��نتها و اصول امریکاییکه مبتنی بر
پایبندی به خانواده و ارزش های اخالقی است ،حمایت کند
شانسی ب رای پیروزی در انتخابات ندارد.
به نظر م ی رس��د ایاالت متحده امریکا در نیمه قرن
بیس��ت و یکم ،یک ایاالت متحده امریکای��ی خواهد بود
نه یک ایاالت متح��ده اروپایی .در قرن بیس��تم هر چه در
اروپا به خصوص جهان انگلوساکس��ونی وجود داش��ت در
ایاالت متحده نیز دیده م ی ش��د .حال از سیاس��ت گرفته تا
فرهنگ و اجتماع تماما بازتابی از انگلوساکس��ونی بود که
بنیانگذاران امریکا ان را از مناطق شمال اروپا اورده بودند ،اما
اکنون ایاالت متحده امریکا در حال حرکت کردن به سمت
قاره امریکاست؛ یعنی نیمه جنوبی امریکا که هیسپانی ک ها
وکاتولی ک ها ،نفوذ بیش��تری دارند ،ضم��ن اینکه الزامات
زندگی فوق مدرنی که در ای��االت متحده امریکا وجود دارد،
زمینه این را به وجود اورده که یک همجن س گرا وارد س��نا
م ی شود ،چند ایالت به ازدواج همجن س گرایان رای م ی دهند،
چند ایالت به استفاده از ماری جوانا رای م ی دهند و چند ایالت
نیز نسبت به گسترش قمارخانهها ،نظر مثب ت شان را اعالم
م ی کنند.
در ای��ن فض��ا جمهوریخواه��ان اگ��ر بخواهن��د بر
ارزش های دینی ،اخالقی و خانوادگی تکیه کنند ،ش��انس
زیادی در انتخابات ریاست جمهوری نخواهند داشت؛ هرچند
هنوز بخش وس��یعی از جامعه امریکا ب��ه همین تفکرات
اعتقاد دارند و به همین دلیل 50درصد از جامعه امریکا به
اوباما اعتماد نکردن��د و جمهوریخواهان همچنان اکثریت
مجلس نمایندگان را در اختیار دارندg .
دموک رات های محبوب
انتخابات نشان داد که پایگاه
جمهوریخواهان سفیدپوستان
امریکایی است و دموکرات ها نیز به
پشتوانه حمایت اقلیت ها در انتخابات
به پیروزی رسیدند
63
سفیدپوستان اقلیت می شوند
3
گفت وگو با فواد ایزدی درباره تمایالت جدید جامعه امریکا
پنجاه و هفتمین انتخابات ریاست جمهوری تاریخ امریکا برای بار دوم «باراک اوباما»ی رنگین پوست را ساکن کاخ
لو پنجمین رئی س جمهور ایاالت متحده امریکا برگزیده شد .این در حالی
سفید کرد .وی در این انتخابات ب ه عنوان چه
است که ارای اقلی ت ها در امریکا وی را در کاخ س�فید ماندگار کرد؛ اقلی تهایی همچون هیسپانی ک ها ،سیاهپوست ها،
اسیای ی تبارها و ...در این رابطه گفت وگویی با فواد ایزدی ،کارشناس مسائل امریکا انجام دادیم .وی بر این باور است که
عالوه بر رای اقلی ت های نژادی ،ارای زنان ،همجن س بازها و قشر فقیر نیز در پیروزی کاندیدای دموک رات تاثیر داشتند .به گفته
این کارشناس جامعه امریکا به سمت قهوه ای شدن پیش م ی رود ،زیرا در حال ی که سفیدپوستان تنها 39درصد به اوباما
رای دادند و چیزی حدود 60درصد ارای شان را به صندوق کاندیدای جمهوریخواه ریختند ،بازهم اوباما پیروز انتخابات شد.
در ابت�دا کم�ی پیرام�ون ارای جمهوریخواهان و
دموکرات ه�ا و طرف�داران انها در جامع�ه امریکا
توضیح دهید.
بین الملل
lدر امریکا یکسری افراد هستند که به صورت سنتی
به جمهوریخواهان رای می دهند ،یک سری دیگر نیز هستند
که به طور سنتی به دموکرات ها رای می دهند و در نهایت نتیجه
انتخابات را افراد خاکستری که گاهی جمهوریخواه هستند و
گاهی دموکرات ،تعیین می کنند .ب��اراک اوباما طی انتخابات
اخیر موفق شد رای خاکستری ها را نیز جذب کند .مهمترین
بحث رامنی این بود ک��ه اوباما در حوزه اقتصاد طی 4س��ال
گذشته موفق نبوده؛ بحث اصلی اوباما نیز این بود که بله ،من
شاید به تمام اهدافی که می خواستم نرسیدم ولی این مشکالت
زمان جمهوریخواهان پیش امده بود و این منطقی نیست که
دوباره سکان هدایت کشور را به دست همان افرادی سپرد که
این مشکالت را به وجو د اورده اند .در نهایت نیز مردم گفتمان
اوباما را بهتر پذیرفتند و بحث اصلی میان دو کاندیدا نیز همین
بود .در حوزه دموکراسی نیز مباحثی وجود دارد؛ در نهایت اگر
دموکراسی امریکا مانند 20سال پیش بود رامنی رای میاورد
اما چون دموکراسی در این کشور تغییر کرده ،شاهد موقعیت
فعلی هستیم .مهمترین شاخص ش��اید بحث هیسپانیک ها
یا اسپانیایی تبارها و کسانی که از جنوب امریکا به این کشور
امده اند ،است .درصد این افراد در حال افزایش است و در کنار
این رشد جمعیت ،بسیاری از این افراد طی سال های گذشته
تابعیت امریکایی گرفته اند و حق رای پیدا کرده اند .در نهایت در
انتخابات اخیر 71درصد به اوباما رای دادند و نزدیک به20درصد
به رامنی .یعنی رئیس جمهوری امریکا موفق شده بود درصد
قابل توجهی از این افراد را به سمت خودش جلب کند .همچنین
دورگه بودن اوباما کمک کرد تا 93درصد سیاهپوستان به وی
رای دهند .در حال حاضر جمعیت سیاهپوست و هیسپانیک
امریکا هر یک نزدیک به12درصد را شامل می شوند .همچنین
درصدی اسیایی تبار نیز در ایاالت متحده ساکن هستند که انها
نیز به اوباما رای دادند؛ درنتیجه رای رنگین پوس��تان ،اوباما را
برای بار دوم راهی کاخ سفید کرد.
مثلث شماره 151
در یک نگاه جامعه شناختی ،دیگر ارایی که اوباما
جذب کرد از چه گروه ها و اقشاری بود؟
lبه طور س��نتی زنان بیش��تر ب��ه دموکراتها رای
می دهند و همجنس بازها که اکنون تعدادشان در ایاالت متحده
کم نیس��ت نیز گرایش ش��ان به س��مت دموکرات هاست تا
جمهوریخواهان .در نتیجه مجموعه ای از اقلیت های نژادی و
طیف افراد خاص به سمت دموکرات جذب می شوند.
ارای سفید پوس�تان برای دو کاندیدای حاضر در
انتخابات به چه صورت بود؟
lجالب است که در میان سفیدپوستان تنها 39درصد
به اوبام��ا رای دادند و چیزی ح��دود 60درصد ارای ش��ان را
به صن��دوق کاندیدای جمهوریخ��واه ریختند .اگر ش��رایط
مانند دو دهه پیش بود رامن��ی به دلیل رای باالیی که از جانب
سفیدپوستان کس��ب کرده بود پیروز انتخابات می شد ،منتها
مساله این است که جامعه امریکا در حال تغییر است و به سمت
قهوه ای تر شدن پیش می رود.
64
چرا می گویید جامعه امریکا به سمت قهوه ای شدن
پیش می رود؟
lببینی��د اکن��ون در امری��کا در ح��وزه تولیدمثل،
سفیدپوستان ضعیفتر هستند؛ چراکه بحث خانواده در میان
سفیدپوستان ماهیت خودش را از دست داده است .عده ای از
سفیدپوستان امریکا اکنون همجنس باز شده اند و دیگر تولید
مثلنمی کنند.درحقیقتتعدادسفیدپوستانیکهاکنوندرجامعه
امریکا تولیدمثل می کنند بسیار اندک است .همچنین مساله
طالق و جدایی ها نیز به استمرار بنیان خانواده در ایاالت متحده
ضربهمی زند.درطرفدیگرماجرا،تولید مثلمیانهیسپانیک ها
بسیار باالست ،چرا که نگاه انها به خانواده خیلی سنتی تر است.
در نهایت پیش بینی می شود که تا سال 2050یعنی 38سال
دیگر ،سفیدپوستان به اقلیتی در ایاالت متحده تبدیل شوند.
در عمل جمهوریخواهان متوجه شده اند رای مردم سفیدپوست
برای پیروزی در انتخابات کافی نیست؛ این مساله را هم در سال
2008تجربه کردند هم در سال .2012به نظر می رسد مجموعه
جمهوریخواهانبایدتجدیدنظریدرنوعتقابلشانبااقلیت های
نژادی و گروه های دیگر انجام دهند تا بتوانند در انتخابات های
اتی به پیروزی دست یابند.
چرا ارای اوباما در میان سفید پوستان تا بدین حد
پایین است؟
lاین مساله که سفیدپوستان به اوباما رای نمیدهند
ریشه در مسائل نژادی دارد و در میان بخشی از سفیدپوستان
یک نگاه نژادپرستانه حاکم است .مشکل دیگر این است که
سفیدپوستان در جامعه امریکا درصد باالیی از افراد ثروتمند
را تش��کیل می دهند و سیاهپوستان و هیس��پانیک ها ،اقشار
ضعیف تر جامعه هستند .حزب جمهوریخواه به گفته خودشان
قشربیزینس منرانمایندگیمی کنند.امادموکرات هاشعارشان
این است که اقشار متوسط و پایین را نمایندگی می کنند .این
در حالی است که قشر ثروتمند در امریکا در حال کوچک شدن
است .البته یک درصدی های کالن که هر روز نیز بر ثروت شان
افزوده می شود وجود دارد منتها افرادی که شرکت های متوسط
و کوچک تر دارند در حال تحلیل رفتن هستند و به همین خاطر
به قشر فقیر جامعه امریکا افزوده می شود .چون جامعه امریکا
به سمت فقیرتر شدن پیش می رود ،دموکرات ها که در رابطه با
بحث فقر و سرویس دهی دولت به بخش فقیر بیشتر صحبت
کرده اند ،ارای بیشتری را کسب خواهند کرد.
دلی�ل محبوبی�ت ب�اراک اوبام�ا در می�ان بانوان
امریکایی چیست؟
lبخشی از دلیل محبوبیت اوباما در میان زنان به بحث
سقط جنین باز می گردد .سقط جنین در امریکا میان زنان خیلی
طرفدار دارد ،چراکه به دلیل مشکالت فرهنگی که وجود دارد
ممکن است بخشی از خانم ها مایل به سقط جنین باشند .این
در حالی است که در این حوزه اکثر جمهوریخواهان مخالفند
و دموکرات ها موافق .قش��ر زنان نیز به دلیل همین موضوع
فرهنگی به دموکرات ه��ا متمایل می ش��وند .در حوزه های
اش��تغال و حقوق نیز تاکنون دموکرات ها بیش��تر از خانم ها
جانبداری کرده اند .همچنین برخی سیاست های جنگ طلبانه
جمهوریخواهان نیز موجب شده که خانم ها نسبت به انها اقبالی
نش��ان ندهند ،زیرا اصوال دموکرات ها از ادبی��ات نرم تری در
سیاست های شان استفاده می کنند و خانم ها نیز از این ادبیات
نرم استقبال بیشتری می کنند.
به نظر شما مهمترین دلیل شکس�ت میت رامنی،
کاندیدای جمهوریخواه از منظر جامعه شناسانه در
انتخابات اخیر چه بود؟
lبه طور حت��م اکن��ون در می��ان جمهوریخواهان
این بحث مطرح است که چرا شکس��ت خورده اند و به دنبال
راهکاری برای حل این موضوع هس��تند .یکی از مشکالت
جمهوریخواهان این است که انتخابات درون حزبی دارند و طی
این انتخابات ،کاندیداهای جمهوریخواه برای جذب افرادی
که کامال جمهوریخواه هس��تند باید به سمت سیاستهای
راس��تگرایانه و افراطی گری در محوره��ای جمهوریخواهی
حرکت کنند .اما وقتی پای انتخابات اصلی و عمومی به میان
کشیده می شود کاندیدایی که ماه ها راستگرا بوده باید با یک
رقیب چپ گرا رقابت کند .بنابراین به ناچار باید به سمت چپ
یعنی مرکز حرکت کند؛ این مس��ائل باعث می ش��ود که در
گفتمان فرد نوعی تناقض ایجاد ش��ود ،اتفاقی که در رابطه با
رامنی ش��اهد ان بودیم .بحث هایی که وی ش��ش ماه پیش
مطرح می کرد خیلی تند و افراطی بود اما در رقابت با اوباما به
تعدیل سیاست هایش پرداخت .یکی از انتقادات اوباما به وی
نیز همین بود که نظراتش را مدام تغییر می دهد .این مس��اله
ضربه بزرگی به رامنی زد ،چراکه در نهایت مردم متوجه نشدند
سیاستهای کنونی وی را باید بپذیرند یا سیاست های شش
ماه پیشش را .همچنین باید توجه داشت که اوباما ،رقیبی در
انتخابات درون حزبی نداشت و تمام نیرویش را برای مبارزه با
رامنی ذخیره کرده بود .اما رقیب وی ،یک پروسه چندین ماهه
بحث و جدل با جمهوریخواهان را پشت سر گذاشته بود تا بتواند
به عنوان کاندیدای اصلی معرفی شود.
در رابطه با ای�االت م�ردد ،چرا رامن�ی اغلب این
ایاالت را از دست داد و اوباما پیروز شد؟
lبرخی ایاالت مانند اوهایو ،ایووا و ویسکانسین،
ایاالتی هس��تند ک��ه در ش��مال امریکا ق��رار دارن��د؛ این
ای��االت مرتبط ب��ا صنع��ت خودروس��ازی هس��تند .این
در حالی اس��ت که یکی از اقدامات��ی که اوبام��ا در ابتدای
دوران ریاس��ت جمهوری اش انجام داد این بود که صنعت
خودروسازی امریکا را که در حال فروپاشی و از بین رفتن بود
با سرمایه دولتی احیا کرد .این مساله روی ارای اوباما در این
ایاالت خیلی تاثیرگذار بود تا جایی که در تبلیغات دموکرات ها
نیز دیدیم شعارشان این بود که جی ام(شرکت خودروسازی
امریکایی) زنده اس��ت و بن الدن مرده .فلوریدا نیز به دلیل
اینکه جمعیت هیس��پانیک باالیی دارد در نهایت کاندیدای
دموکرات را برگزید.
و س�وال اخر اینکه باتوجه به اعتراضاتی که اخیرا
در ایاالت متحده صورت گرفت ،شرکت مردم در
انتخابات و نگاهشان به این مقوله چطور بود؟
lدر انتخابات اخیر امریکا تقریبا به نس��بت همیشه
14میلیون نفر کمتر ش��رکت کردند؛ بخش��ی از این مساله
بازمی گردد به جنبش ضد وال اس��تریت .طی اعتراضات این
جنبش شاهد بودیم که انها تاکیدشان بر این بود که سیاست
دو حزبی برای کشور مشکل ایجاد کرده است و دو حزب تحت
تاثیر یک درصدی ها هستند .درصدی از افرادی که در جنبش
وال استریت بودند نهایتا در انتخابات شرکت نکردند .به طور
کلی در انتخابات ریاس��ت جمهوری ایاالت متح��ده امریکا
50درصد بیشتر شرکت نمی کنند؛ این میزان برای انتخابات
کنگره35درصد و برای انتخابات محلی نیز نزدیک به 15درصد
اس��ت .همچنین 50درصدی که در انتخاب��ات اصلی امریکا
شرکت می کنند بخش عمده شان میان بد و بدتر ،بد را انتخاب
می کنند و اگر کسی به اوباما رای داده بدین مفهوم نیست که
معتقد به اوباماست ،بلکه به دلیل خوف از سیاست های رامنی
به او رای می دهدg .
نگاهی دیگر
امریکا
توازن میان دوستان و دشمنان
تغییرات بزرگ درکابینه دوم اوباما
مترجم :ازاده کشوردوست
بین الملل
مثلث شماره 151
در ش��رایطیکه «هیالری کلینتون» وزی��ر خارجه و
«تیموتی گایتنر» وزیر خزانه داری فعلی امریکا اعالم کرده اند
که تصمیم قطعی خود را ب رای ع��دم حضور درکابینه اینده
اتخاذ کرده اند ،گمانه زنی درباره دولت اینده از وزارت خارجه و
خزانه داری گرفته تا وزارت دفاع ،اغاز شده است.
گفته م ی شود «باراک اوباما» رئی س جمهوری امریکا
نیم نگاهی هم به جمهوریخواهان دارد .واقعیت این اس��ت
که اوباما ترجی��ح م ی دهد اعض��ای جدید را از می��ان افراد
وفادار ب��ه خود انتخاب کن��د ،ولی ب رای عم��ل به وعده ای
که ش��ب انتخابات مبنی بر تالش ب رای وحدت و مصالحه
با اپوزیس��یون داده بود ،ناگزیر اس��ت یک یا دو سیاستمدار
جمهوریخواه را نیز در این ترکیب بگنجاند.
گمانه زنی درب��اره ترکی��ب کابینه اوبام��ا در دور دوم
ریاست جمهوری او ،درس��ت مانند نگاه کردن به یک پازل
هزار تکه اس��ت؛ گیج کننده و دش��وار .برخ��ی گمانه زن ی ها
حاکی از ان اس��ت که اوبام��ا تصمی��م دارد «جاکوب لیو»
رئیس کارکنان کاخ س��فید را به عنوان جانش��ین تیموتی
گایتنر انتخاب کند ،ولی پیدا کردن فرد مناس��بی که بتواند
جانشین لیو ش��ود نیز کار چندان س��ادهای نیست« .جیم
مسینا» مدیر کمپین انتخاباتی اوباما از جمله افرادی است
که به عنوانکاندیدای بالقوه ب رای تصدی س��مت ریاس��ت
کارکنان کاخ سفید به شمار م ی رود.
از طرف دیگر ع��ده ای معتقدن��د باتوجه به ش��رایط
اقتصادی نه چن��دان پایدار امری��کا ،الزم اس��ت اوباما فرد
مجرب تری را ب رای تصدی سمت وزارت خزانه داری در نظر
بگیرد؛ فردی که بتواند به رئی س جمهوری امریکا در محقق
شدن وعده های اقتصادی وی کمک کند.
هیالری کلینتون نیز با تاکید بر اینک ه ترجیح م ی دهد تا
حدودی از دنیای سیاست فاصله گرفته و زمان خود را صرف
خانواده و مسائل زنان کند ،اعالم کرده تمایلی ب رای حضور
در دولت اینده اوباما ندارد .کلینت��ون درگفت وگو با روزنامه
«نیویورک تایمز» تاکیدکرد« :فقط م ی خواهم بخوابم ،ورزش
و تفریح کرده و به مسافرت بروم .همه این کارها بسیار عادی
هستند ،ولی من طی 20سال گذشته از انها محروم بوده ام».
او در عین ح��ال گفته تا زمان تعیین جانش��ین خود،
وزارت خارجه را اداره خواهد کرد .محتمل ترین گزینه ها ب رای
نرایس» نماینده امریکا در سازمان
جانشینیکلینتون« ،سوزا
ملل متحد و «جان کری» رئیسکمیته روابط خارجی س��نا
هس��تند .اخی را نیز نام «تام دانیلون» مشاور شورای امنیت
ملی امریکا ب رای تصدی س��مت وزارت خارجه مطرح شده،
ولی باتوجه به اینکه وی چهره چندان شناخته شده ای نیست
و حتی در تلویزیون نی��ز به ندرت ظاهر م ی ش��ود ،در کنار
رقبای قدر خود حرف چندانی ب رای گفتن نخواهد داش��ت.
برخی کارشناس��ان نیز تاکید م ی کنند او به عنوان مش��اور
ش��ورای امنیت ملی عملک��رد خوبی داش��ته و باید در این
سمت ابقا شود.
به نظر م ی رسد نحوه موضع گیری س��وزان رایس در
ارتباط با تحوالت لیب��ی و به ویژه حمله ب��ه دیپلمات های
امریکای��ی در بنغازی ش��انس او را ب��رای در اختیار گرفتن
سمت وزارت خارجه امریکا کمرنگ کرده باشد .رایس گفته
بود که حمله بنغازی در اثر تظاه رات خودجوش مسلمانان
خشمگین صورت گرفته و به نظر م ی رسد این موضع گیری
چندان به مذاق اعضای کنگره امریکا خوش نیامده اس��ت.
چنانچه سوزان رایس عهده دار س��مت وزارت خارجه امریکا
شود ،دومین زن امریکایی افریقای ی تبار خواهد بود که این
سمت را بر عهده م ی گیرد .یکی از سیاستمداران دموکرات
که رابطه نزدیکی با کاخ س��فید دارد ،در ای��ن باره م ی گوید:
«اوباما به س��وزان رایس ایمان داش��ته و معتقد اس��ت وی
م ی تواند به خوبی عهده دار سمت وزارت خارجه امریکا شود.
تنها مساله ایکه وجود دارد ،چگونگی دور زدن سناست».
همین مساله باعث ش��ده برخی کارشناسان از جمله
«فیلیپ ج ی کراولی» سخنگوی سابق وزارت خارجه امریکا
بر این باور باش��ند که انتخاب رایس ،م ی تواند ازمونی ب رای
محک زدن فضای سیاس��ی حاکم بر س��نای جدید امریکا
باشد.
یک��ی از مقام ه��ای روس نی��ز با اش��اره ب��ه مواضع
سرس��ختانه رایس و اختالف نظر با مسکو و پکن به عنوان
اعضای دائم ش��ورای امنیت در قبال مسائلی مانند مساله
هس��ته ای ای ران و تحوالت س��وریه ،تاکید کرده کشورش
سناتور جان کری را ب رای تصدی سمت وزارت خارجه امریکا
گزینه مناس��ب تری م ی داند .ب��ه گفته مقام های مس��کو،
چنانچه رایس عهده دار س��مت وزارت خارجه امریکا ش��ود،
تعامل واشنگتن و مسکو بسیار دشوار خواهد بود و باتوجه به
بسیاری از مسائل حل نشده کلیدی میان دو طرف از جمله
مساله سپر دفاع موشکی ،انتخاب رایس احتمال اب شدن
یخ روابط دو طرف را ه ر چه کمرنگ تر م ی کند.
پیش از این از س��وزان رایس به عنوان نامزد احتمالی
دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016میالدی
نیز نام برده م ی شد.
س��مت کلیدی دیگ��ر در کابینه امریکا ک��ه احتمال
م ی رود شاهد تغییر و تحول باشد ،وزارت دفاع است؛ ه ر چند
زمان زیادی از بازنشستگی «رابرت گیتس» وزیر دفاع سابق
امریکا و روی کار امدن وزیر دفاع جدید نم ی گذرد ،ولی به نظر
م ی رس��د «لئون پانه تا» وزیر دفاع فعلی نیز از جمله افرادی
است که در کابینه اینده حضور نخواهند داشت .با این وجود
باتوجه به اینکه پانه تا از جمله چهره های کلیدی در پایان سال
مالی اس��ت ،احتمال م ی رود تا زمان حل مس��اله «صخره
مالی» در س��مت خود بماند« .میش��ل فلورن��وی» معاون
سابق وزیر دفاع امریکا و «اشتون کارتر» جانشین او ،از جمله
اصل ی ترین گزینه ها ب رای تصدی سمت وزارت دفاع هستند.
چنانچه قرعه به نام میشل فلورنوی افتاده و او عهده دار این
سمت شود ،نخستین زنی خواهد بود که به عنوان وزیر دفاع
امریکا انتخاب م ی شود.
برخی اعضای فعلی کابینه امریکا نیز ب رای باق ی ماندن
در س��مت های خود – ه ر چند ب رای مدتی مح��دود -اب راز
تمایلکرده ان��دکه از ان جمله م ی توان ب��ه «اریک هولدر»
دادس��تان کل امریکا اش��اره کرد .هولدر گفته تمایل دارد تا
زمان بزرگداشت پنجاهمین س��الگرد تصویب طرح حقوق
مدن��ی در دهه 60می�لادی در س��مت خود باق��ی بماند.
«جانت ناپولیتانو» وزیر امنی��ت داخلی امریکا نیز از افرادی
اس��تکه درکابینه اینده س��مت خود را حف��ظ خواهدکرد.
ناپولیتانو گفته چنانچه هولدر از س��مت خود اس��تعفا دهد،
تمایل دارد به عنوان دادستان کل امریکا فعالیت کند.
نام «جان پودس��ا» نیز ب��رای تصدی س��مت وزارت
انرژی مطرح ش��ده اس��ت .انرژی پاک یک��ی از مهمترین
دغدغه های پودساست و گفته م ی شود که وی توانایی زیادی
در جمع کردن نخب��گان در کنار هم و اس��تفاده از بهترین
سیاست گذاری ها دارد .پودسا در دوره دوم ریاست جمهوری
«بیل کلینتون» به عنوان رئیس کارکنان کاخ سفید فعالیت
م ی کرد« .هوارد برمن» سیاستمداری که از ورود به مجلس
نمایندگان امریکا در ایالت کالیف رنیا باز مانده است ،به عنوان
کاندیدای بالقوه ب��رای تصدی س��مت وزارت نیرو معرفی
شده است.
برخ��ی گمانه زن ی ه��ا نی��ز حاک��ی از احتم��ال ورود
«میت رامنی» کاندی��دای جمهوریخواه��ان در انتخابات
ریاست جمهوری س��ال 2012میالدی به کابینه اوباماست.
رئی س جمهوری امریکا در شب انتخابات وعده تعامل با رقیب
را داده و از تصمیم خود ب رای دیدار با رامنی و رایزنی با او درباره
مسائل کلیدی کشور خبر داده بود .برخی تحلیلگران بر این
باورند که اوباما باتوجه به تجربه های مالی رامنی ،س��مت
وزارت بازرگانی را ب رای وی در نظر گرفته است .کارنامه اوباما
در تبدیل دشمن به دوس��ت از جمله به کار گرفتن هیالری
کلینتون در س��مت وزارت خارجه ،باعث شده این گمانه زنی
ان قدرها هم دور از ذهن نباشدg .
65
امریکا
شبح چپ گرایی در حال گذشت و گذار است
ایا محافظه کاران به سمت تغییر سیاست های شان حرکت می کنند؟
نویسنده :دیوید وون درل /مترجم :رضا اقازاده
2
بین الملل
در سخنرانی پس از پیروزی ،م ی توان با ظ رافت پیام
خود درباره انچه رخ خواهد داد را ماه رانه گنجاند .اوباما ثابت
کرده نه تنها با سوار ش��دن بر بال رویاها ،که با فائق امدن
بر کشمکش و جنجال نیز م ی تواند به پیروزی دست یابد.
ط سنجیده دارد؛
امری که نشان از اغاز عصر جدی ِد یک انضبا
انضباطی که نقطه اغاز ان خانه خود اوست .اوباما چهارسال
پیش ،پس از پیروزی در انتخابات و در حرکتی نمادین ب رای
رساندن پیغام تغییر و امید ،توله س��گی دوست داشتنی به
دخترانش هدیه داد .این ب��ار اما همه انچه در ش��یکاگو و
در ب رابر جمعیت ش��ادمان از پیروزی ،نصیب دختران شد،
نوازشی محب ت امیز بود و جمله «ساشا و مالیا ،من به شما
افتخار م ی کنم ،ولی فکر م ی کنم همان یک سگ احتماال
کافی است».
جمله پایانی مناس��ب ب��رای یک مب��ارزه انتخاباتی
طوالنی .اوباما و رقیبش ،ماه ها و حتی س��ال ها ایستادند،
به یکدیگر حمله کردند ،طفره رفتن��د و بحث کردند .انها و
حامیانشان پول هایکالنی صرف مبارزات انتخاباتی کردند؛
نه میلیون ها ک��ه میلیاردها دالر .با این ح��ال ،منصفانه یا
غیرمنصفانه ،هر دوکاندیدا در حالی به انتهای مبارزه رسیدند
که دیگر ان هیبت سابق را ندارند .اوباما که زمانی پشت به
ستون هایی یونانی م ی ایستاد و انبوهی از جمعیت را در یک
اس��تادیوم فوتبال به هیجان م ی اورد ،حاال و پس از کسب
حدود 9میلیون رایکمتر نس��بت به سال 2008فناپذیر به
نظر م ی رسد .فناپذیری ماهر؛ او دریافتکه چگونه یک نقطه
ضعف نسبی را به اهرمی ب رای پیروزی تبدیلکند.
میت رامن��یکه زمان��ی منجی بازی ه��ای المپیک
زمستانی در س��الت لیک بود و به همان راحتی که بچه ها
کارت های بازی را رد و بدل م ی کنند ،شرکت های تجاری را
خرید و فروش م ی کرد ،پنج سال ب رای پیروزی در انتخابات
تالش کرد ،ولی چیزی به دس��ت نیاورد .رامنی سنگرهای
سنتی حزب جمهوریخواه در ایالت های ایندیانا و کارولینای
شمالی را با چنگ و دندان از اوباما پس گرفت و موفق شد
26رای از ارای الکترال اوباما نسبت به دوره قبل انتخابات
کم کند ،ولی میادین اصلی نب��رد را یکی پس از دیگری به
حزب رقیب واگذار کرد .اوباما اولین رئی س جمهور دو دوره ای
امریکا طی یک قرن اخیر اس��ت ک��ه ارای انتخابات ی اش
نس��بت به دور اولکمتر بوده اس��ت .اوباما باوجود اقتصاد
راکدی که مانند لنگری سنگین رهایش نم ی کرد و رقیبی
سرس��خت و مصمم که همه توانش را صرف غرق کردن
وی کرده بود ،هدف خ��ود را معطوف به نجات یافتن از این
گرداب کرد و انتخاب مج��ددش را به عنوان نش��انه ای بر
اثبات حقانیتش دانست .هرچه باشد در این دوران عذاب اور
اقتصادهای راکد و تالطم ها و خیزش های فرهنگی ،نجات
یافتن ،خود نوعی پیروزی است.
انتخاباتی طوالنی و نف س گی��رکه لحظه ای تاریخی
و سرنوشت ساز در تاریخ امریکا بود ،تغیی رات اندکی در پی
داشت .رهبری در واشنگتن بدون تغییر باقی ماند :اوباما در
کاخ س��فید ،هری رید دموکرات در مجلس سنا و جان بونر
مثلث شماره 151
66
جمهوریخواه در مجلس نمایندگان .حدود ش��ش میلیارد
دالر هزین��ه انتخاباتی در نهایت به همان تس��اوی تقریبی
رسید که این روزها امریکا را به یک وضعیت 50-50تبدیل
کرده اس��ت .اغلب مردم معتقدند واش��نگتن کارایی الزم را
ندارد ،یا حداقل این چیزی اس��ت که در نظرسنج ی ها بیان
م ی کنند .برخی ،رئی س جمهور و هم��کاران دموکرات او را
به دلیل برنامه ه��ای مجدانه دولت که منج��ر به افزایش
کسری بودجه ش��ده و همچنین سیاست حمایت از صنایع
سبز و مراقب ت های بهداشتی ب رای همه مقصر م ی دانند و
برخی دیگر جمهوریخواهانی را که در هر قدم مقابل اوباما
ایس��تاده و بر سر راهش مانع تراش��ی م ی کنند؛ ولی تقریبا
تمام بررس��ی ها و پیمایش ها از خواس��ت عمیق مردم به
چیزی غیر از دولت فدرال حکایت دارند .هر دو گروه در روز
انتخابات به صورت موثری همدیگر را خنثی کردند .تقریبا
120میلیون رای دهنده ارای خود را به صندوق ها ریختند و
نتیجه نهایی یک عدم تغییر تمام عیار ب��ود .امریکا برای
خرید یک اتومبیل جدید رفت و با همان خودروی اس��قاط
و کهنه قدیمی به خانه بازگش��ت .تعداد معدودی کرس��ی
ب ی اهمیت در مجلس نمایندگان جابه جا شد ،از جمله الن
وس��ت ،قهرمان حراف ت ی پارتی در فلوری��دا ،البته اگر این
نتیجه همچنان در بازش��ماری پابرجا باش��د .در حالی که
جمهوریخواهان ب��ا کاندیدا کردن نامزده��ای افراط گرا که
از خطابه ها و س��خنران ی های خود ب رای بی��ان دیدگاه های
عجی��ب و غریبش��ان ،یک بار دیگ��ر به بخت خ��ود ب رای
به دست گرفتن مجلس سنا لگد زدند .ولی همان طور که در
سیلیکون ولی ( )Silicon Valleyم ی گویند ،این نتیجه
نه به دلیل اشکال در نرم افزار که یکی از ویژگ ی های ان بود،
بلکه نتیجه بدیهی طرح های با دقت اجرا شده در بوستون و
شیکاگو است .هر دو طرف از ماه ها قبل جهت وزش بادهای
سیاس��ی را بررس��یکرده و تصمیم گرفته بودند که جامعه
امریکا را به طور مس��اوی تقس��یم و راهبردهای خود را بر
مبنای قطعی ت ها بنا کنند .انها که یک انتخابات تنگاتنگ و
نزدیک را پی ش بینی م ی کردند ،انرژی خود را صرف تحریک
و به هیجان اوردن حامی��ان اصلی خود کردند .هر دو طرف
فضا را اکنده از تبلیغات منفیکرده و از ایده های تازه به شدت
دوری کردند .در نتیجه به جای یک مبارزه انتخاباتی درباره
اینده کشور ،این انتخابات با توافق دوجانبه مشاوران سیاسی
دو طرف تبدیل به مبارزه بر سر پیروزی در چند ایالتی شد
که اوردگاه اصلی دو کاندیدا بودند.
در نهایت ،جبهه اوباما از سوی رای دهندگانی تقویت
ش��د که او هرگز ب رای پیروزی روی انها حساب نکرده بود:
مردان سفیدپوست فراموش ش��ده ای که او زمانی انها را با
عنوان اینکه «نس��بت به کس��انی که همچون خودشان
نیستند ،ترش رو و متوسل به سالح و انزجار هستند» سرزنش
کرده بود .ارای ساکنان نواحی شمال غربی و مرکزی امریکا
در س��ال 2008به هیالری کلینتون و یک نس��ل پیش از
ان به حس��اب رونالد ریگان ریخته ش��ده بود .اضافه شدن
این ارا به ائتالف اوباما متش��کل از لیب رال ها ،جوانان ،زنان
شاغل ،امریکای ی های افریقای ی تبار و التی ن تبارها توانست
زنجیره ای از پیروزی را در ش��هرهای صنعتی میانه غربی
ب رای وی به ارمغان اورده و احتم��ال موفقیت راهبرد رامنی
در این مناطق را از بین ببرد .این رای دهندگان ب رای ماه های
متمادی به طور مداوم و مستمر زیر بمباران شعارهایی بودند
که م ی توان انها را به این صورت جمع بندی کرد :ادم هایی
با کت وشلوارهایی خوش دوخت و ظاهری شیک و اراسته
سال هاس��ت کارخانه های ش��ما را تعطیل و فرصت های
شغلی شما را از امریکا خارج م ی کنند و رامنی ب رای تغییر این
وضعیت امده اس��ت! این واقعیت که رامنی با کمک مالی
اوباما به جنرال موتورز و کرایسلر مخالف بود ،موجب شد تا
صدها هزار نفر از کارگرانیکه در اوهایو و ایاالت نزدیک ان،
به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در استخدام این غول های
صنعتی بودند ،به سمت اوباما کش��یده شوند .اوباما ،جایی
بین موضع رامنی درباره کمک دولت به دیترویت و موضع
خش��مگین و تدافعی حزب جمهوریخواه در مورد مهاجرت
التی ن تبارها ،چیزی را که ب رای س��اختن دیوارهای تدافعی
خود نیاز داشت به دست اورد .اوبامای نجات یافته ،ساعتی
پس از نیمه شب و پس از انکه بیش از 90دقیقه ب رای تماس
از جانب س��تاد مرکزی مبه��وت رامنی و تبری��ک پیروزی
منتظر ماند ،در شیکاگو به روی سن رفت .چهارسال پیش،
درگرانت پارک شهر شیکاگو ،سناتور جوان ایلینویز پیروزی
قاطع خ��ود را ماموریتی ب��رای تغییر نامید .اما به س��رعت
دریافت که تاریخ مصرف س��خنران ی های پ��س از پیروزی
در واش��نگتن حتی از گارانتی یک ساعت مچی قاچاق هم
کوتاه تر است .با هر قدم جسورانه ای که اوباما ب رای رسیدن
به اهداف و برنامه های گسترده خود برداشت ،بیشتر در گل
فرو رفت تا انجا که در باتالق ت ی پارتی کامال به گل نشست.
چهارسالی که ردپای کشمکش ها و مبارزاتش را م ی توان در
موهای سفیدشده اوباما یافت.
اوباما گف��ت« :م ی دانم مبارزه های سیاس��ی گاهی
کوچک و حتی احمقانه به نظر م ی رسند ،ولی سیاست مهم
است .دموکراسی در کشوری با سیصد میلیون نفر جمعیت
ممکن است پر سروصدا ،اشفته و پیچیده باشد».
وی ادامه داد« :هری��ک از ما ب رای خ��ود اعتقادات و
باورهایی داری��م و زمانی ک��ه دورانی س��خت و پرتنش را
پشت س��ر م ی گذاریم ،زمانی که باید به عنوان یک کشور
تصمیم های بزرگ بگیریم ،این اعتقادات مختلف احساسات
را برم ی انگیزد و به اختالف نظرها دامن م ی زند ...این بحث و
جدل ها نشانه ای از ازادی ماست».
دو نیروی بی رمق
اوباما هیچ وعده جس��ورانه جدیدی مط��رح نکرد ،در
عوض قول داد تا برکاهشکسری بودجه ،بازنگری اساسی
قانون مالیات��ی و حل اختالف ها درب��اره موضوع مهاجرت
متمرکز ش��ود .عدم طرح وعده های جدید ب��رای دور دوم تا
حدی به این دلیل بود که او در این انتخابات هرگز به دنبال
چنین هدفی نبود .نباید فراموش کرد انتخابات سال 2012
تجربه جدیدی ب رای او و اولی��ن باری بودکه اوباما با چالش
س��خت انتخاب مجدد در یک منصب روبه رو بود .فعالیت
سیاسی او تا امروز تقریبا همواره یک نردبان یکطرفه و رو
به ترقی بوده است .کاهش محبوبیت وی در نظرسنج ی ها
یک ماه پیش از انتخاب��ات ،اولین برخ��ورد اوباما با قانون
جاذبه بود و پیش از بازشدن چترنجاتش تا سقوط فاصله ای
بین الملل
رو در روی خود را در سوم اکتبر در دانشگاه دنور برگزار کردند.
رامنی ان قدرها که تبلیغات منفی حزب اوباما نشان م ی دا د
ترسناک به نظر نم ی رسید .هرچند اوباما با حضور ب ی انرژی
و ضعیف خود ،همان موج��ود ب ی رمقی بود ک��ه تبلیغات
منفی رامنی تصویر م ی کردند .نظرسنجی موسسه گالوپ
هم نشان داد که 52درصد افراد رامنی را پیروز اولین مناظره
م ی دانس��تند .کمی پس از ان معلوم شد که اوباما به دلیل
اعتماد به نفس بیش از حدش ،بسیاری از جلسات امادگی
خود را لغو کرده و تصورش این بوده است که نیازی به درگیر
ش��دن با رامنی جدی و مصمم در ب رابر دیدگان میلیون ها
بیننده را ندارد .هرچند یکی از افراد حزب دموکرات ،در تالش
مثلث شماره 151
نداشت.
اگر بتوان اولین مبارزه انتخاباتی وی را در یک لحظه
خالصه کرد ،ان لحظه یکی از روزهای ژوئیه 2008است که
اوباما ب رای دیدار از نیروه��ای امریکایی به کویت رفته بود.
طی این برنامه اوباما به یک س��الن تربی ت بدنی رفت و در
موقعیتی غیرمنتظره ،در حالی که میکروفون به لباس��ش
وصل بود ،کفش های غیرورزش��ی به پا داشت و خودش را
گرم نکرده بود ،توپ بس��کتبالی به وی دادند .در حالی که
دوربی ن ها مشغول فیلمبرداری از این اتفاق بودند و موفقیت
یا ع��دم موفقیت در پرت��اب این توپ به نوعی اس��تعاره از
انتخابات محسوب م ی ش��د ،اوباما ب ی هیچ واهمه ای توپ
را بین انگش��تانش چرخاند
و با پرتابی سه امتیازی ان را
درون سبد انداخت .چهارماه
بعد با کسب 53درصد ارای
مردم��ی ،باالترین رای یک
نامزد دموکرات در چهل سال
گذشته را به دست اورد.
اما در ای��ن انتخابات،
ب��ازی اوبام��ا به نوع��ی با
درگیری زیر سبد همراه بود.
با افت اقبال عمومی نسبت
به دس��تاورد طرح های دوره
چهارساله ریاست جمهوری،
ک��ه مهمتری��ن انه��ا
Obamacareمحسوب
م ی ش��د ،اوباما و متحدانش
از همان ابتدا تصمیم گرفتند
دست به تبلیغات منفی زده
و در تابستان میلیون ها دالر
ص��رف حم�لات تبلیغاتی
به رای دهن��دگان ایالت های
غیرحزبی کنند .ایده اصلی،
ارائ��ه تصویری ترس��ناک و
اس��کروچ وار از می ت رامنی
ب��ود .تصوی��ری از یک فرد
سرمایه دار که در سکه های
ط�لای به دس��ت ام��ده از
ش��رکت های بزرگ��ش که
کارگ��ران زحمتک��ش انها
را اخ��راج ک��رده ،غوط��ه
م ی خ��ورد .به ای��ن ترتیب
به اظهارنامه ه��ای مالیاتی
رامنی حمله ش��د ،به خاطر
برنام��ه نمایش اس��ب که
همسرش برگزار م ی کرد به
وی طعن��ه زدند و ب��ه دلیل
مرگ زنی که شوهرش زمانی در یکی از شرکت های رامنی
کار م ی کرد مورد شماتت قرار دادند.
ترفندی که یکی از بازی های کثیف جمهوریخواهان
در س��ال 2004بود .در ان س��ال ،جورج ب��وش ضعف خود
در نظرسنج ی ها را با انتقاد ش��دید و ب ی رحمانه از رقیبش،
جان کری ،جب ران کرد .رامن��ی این حمله را با تاکتی ک های
مشابهی پاس��خ داد ،هرچند شواهد نش��ان م ی دهد رگبار
تبلیغات منف��ی وی دیرتر اغاز ش��د .طبق ی��ک تجزیه و
تحلی��ل ،در اخری��ن روزهای مب��ارزات انتخابات��ی ،تقریبا
90درصد حجم تبلیغ��ات انتخابات��ی در ایالت های محل
منازعه ،تبلیغ��ات منفی بودند .هیچ ی��ک از دو طرف پول
خود را در برنامه های تبلیغات��ی «صبح بخیر امریکا» هدر
نم ی دادند .در چنی��ن مبارزه انتخابات��ی خونینی ،عجیب
م��ردان مبارز ان ب ی عاطفه و س��رد بودند؛ رامنی
ان بود که
ِ
حسابگر در ب رابر اوبامای عزلت گزین و دوراندیش.
در ماه سپتامبر و پس از گردهمای ی های حزبی ،اوباما
بر رقیب خود پیش��ی گرفت .بیل کلینتون که بر شهرتش
با گذش��ت زمان و تجربه مردم امریکا از رئی س جمهورهای
پس از وی ،افزوده شده از اوباما که زمانی رقیب همسرش
بود ،جانانه دفاع کرد .این شاید اولین و اخرین سخنرانی در
مبارزات انتخاباتی بود که طنی��ن و انعکاس قابل توجهی
در جامعه یافت ،ولی پس از ان اوباما و رامنی اولین مناظره
ب رای سرپوش گذاشتن بر این شکست گفتکه بزرگ ترین
شگفتی ان ش��ب این نبود که اوباما در پنهان کردن انچه
هس��ت شکس��ت خورد ،بلکه این بودکه رامنی موفق شد
تصویری خالف انچه هس��ت از خود به نمای��ش بگذارد.
این قضاوت نشان م ی دهد که چرا در نظرسنج ی های پس
از اولین مناظ��ره ناگهان از رقابتی جدید پرده برداش��ت که
نتیجه ان قابل پی ش بینی نبود .حیرت انگیز بود که طبق
برخی بررس ی ها ،نظر افکار عمومی در 10روز پایانی رقابت
درست به همانجایی برگشت که اواسط تابستان بود :پس
از ان همه هیاهو و رقابت شدید ،چیزی تغییر نکرده بود .در
اخرین ساعت انتخابات ،مردم کشور با ابیگیل ایوانز ،دختر
چهارساله کلورادویی همراه
بودند که گریه کنان در یک
ویدئوی به اشتراک گذاشته
ش��ده در یوتیوب م ی گفت
«من از برونک��و باما و میت
رامن��ی خس��ته ش��ده ام».
و بعد پیش��گویی باستانی
ش��گفتی اکتبر( ،)1همانند
س��تاره دنباله دار هالی که از
اعماق فضا از راه برس��د به
حقیقت پیوس��ت .مبارزات
انتخابات��ی تم��ام فض��ای
سیاس��ی و اجتماعی کشور
را پر کرده بودند تا زمانیکه
توفان س��ندی از راه رسید و
کشور را غافلگیر کرد.
کش��وریکه در میانه
ی��ک مب��ارزه انتخابات��ی
تمام عی��ار ق��رار دارد ه��ر
توفانی را به چشم یک بازی
سیاس��ی خواهد دید .اوباما
که از توف��ان کاترینا درس
گرفته بود ،تمام برنامه های
مسافرتی خود را لغو کرد تا
به کاخ سفید بازگردد و زمانی
که توفان سواحل نیوجرسی
و نیوی��ورک را درم ی نوردید،
اوض��اع را تح��ت کنت��رل
داش��ته باش��د .توفان ،تمام
توجه رسانه های مستقر در
نیویورک را به خود معطوف
کرد و موجب ش��د ت��ا ب رای
رامنی کاری جز س��کوت و
اهدایکی ف های امداد باقی
نماند .زمانی ک��ه فرماندار
جمهوریخواه نیوجرس��ی و
سخنران کلیدی در گردهمایی حزب ،واکنش سریع اوباما را
ستود و همراه با رئی س جمهور به بازدید از مناطق اسی ب دیده
رفت ،فعاالن ستاد انتخاباتی رامنی در بوستون از عصبانیت
منفجر ش��دند .طبق اخرین نظرس��نج ی های انجام شده،
رای دهندگان نیز عملکرد اوباما در ب رابر توفان را تایید کردند
و اوباما را به انچه ب رای قطعی کردن پیروزیش نیاز داش��ت
رساندند .هیلی باربور ،فرماندار سابق ایالت م ی س ی س ی پی
و یکی از جمهوریخواهان سرشناس که در پاکسازی توفان
کاترینا نیز نقش مهمی داش��ت ،پس از ای��ن اتفاق گفت:
«توفان سندی ،برتری رامنی را در هم کوبید» .انتخاب دوباره
اوباما و ادامه شکاف در کنگره ،تاییدکننده واقعیت این نسل
67
است« :فارغ از تالش پرش��ور و حرارت هواداران هرکدام از
احزاب ،فارغ از به کار گرفتن فناوری های نوین ب رای رساندن
پیام ،فارغ از حجم عظیم س��رمایه و پول های اسراف شده
ب رای داده کاوی ه��ای انتخاباتی ،انواع و اقس��ام تبلیغات و
بسیج رای دهندگان ،مردم امریکا حاضر نیستند هیچکدام
از این دو حزب را به طور کامل بر دیگری برتری ببخشند».
جمهوریخواهان در سال های اولیه ریاست جمهوری بوش،
کنترل دولت را در دس��ت داش��تند و دموکرات ه��ا نیز این
فرصت را زمانی که اوباما وارد کاخ سفید شد .اتفاقات بزرگی
در این دوره های زمانی رخ داد .ابت��دا در زمان کنترل کامل
جمهوریخواهان (کاه��ش مالیات ،توس��عه مراقب ت های
پزش��کی و جنگ در ع راق و افغانس��تان) و سپس در زمان
تس��لط دموکرات ها (تجدید س��اختار نظ��ام مراقب ت های
درمانی و صنایع خودروسازی ،مقررات جدید بانکی و شروع
برنامه های دولت ب رای انرژی پاک) ،ولی هربار رای دهندگان
ناگهان نظر خود را تغییر داده اند .ایاالت متحده ،حداقل در
حال حاضر ،یک نظام دو حزبی اس��ت که هیچ حزبی بر ان
حاکم نیس��ت .در هفت انتخابات گذشته ریاست جمهوری
حتی ی��ک رای عمومی ب��االی 55درصد وجود نداش��ته،
اتفاق��ی که از اواخ��ر قرن نوزدهم به بعد س��ابقه نداش��ته
است .دانش��مندان علوم سیاس��ی همچنان در کتاب های
خود م ی نویسند اکثریتی غالب در راه است که تحت لوای
دموکرات ها یا جمهوریخواهان گرد خواهد امد .هرچند این
اکثریت هنوز ظهور نکرده است و ما همچنان منتظریم.
ایا این تب فروخواهد نشست؟
بین الملل
تح��والت اتی ب��رای فع��االن انتخاباتی ،بس��تگی
ت��ام و تمامی به ائی ن ه��ای قبیل��ه ای دارد .ائی ن هایی که
بالفاصله پس از اع�لام نتیجه انتخابات اغاز م ی ش��وند.
جمهوریخواهان در مقام بازنده به دنبال مقصر ب رای سرزنش
م ی گردند و دموکرات ها در مق��ام پیروز انتخابات در تقالی
ثبت پیروزی به نام خود هستند.
در بازی یافتن و سرزنش مقصر ،ساده ترین گامبی(،)2
س��رزنش فرد کاندی��دا اس��ت و در محکوم ک��ردن رامنی
لحظه ای تردید نش��د .جنی بت مارتین ،از اعضای جنبش
ت ی پارتی پس از انتخاب��ات گفت «انچه ما داش��تیم یک
کاندی��دای ضعیف و متوس��ط ب��ود که توس��ط نخبگان
س��رمایه دار و پایتخت نش��ین حزب جمهوریخواه انتخاب
شده بود .انها هم در این شکست انتخاباتی سهیم هستند».
فرمان��دار س��ابق ایالت ماساچوس��ت ،بدون ش��ک هدف
سهل الوصول و اسانی محسوب م ی شود .رامنی ،با چهره ای
مصمم ،هیکلی چهارشانه و موهایی به سفیدی گرائیده ،در
مقام کاندیدای ریاست جمهوری احتماال بهتر بود دیده شود
تا شنیده .او به خوبی م ی دانس��ت که ستاد انتخاباتی اوباما
از تبلیغات منف��ی خود چه هدفی دارد؛ ب��ا این حال به نظر
م ی رس��ید مصمم اس��ت به انها در رس��یدن به اهدافشان
کمک کند .رامنی یکبار گفت «دوس��ت دارم بتوانم افراد را
اخ راج کنم» یا در جای دیگری گفت که همسرش «چندین
خودروی کادیالک دارد» .در واقع رامنی ب رای دیوید اکسلراد،
استراتژیس��ت کمپین انتخاباتی اوباما ،به صورت رایگان و
بدون هیچ مزدی واژه سازی و ب رای تبلیغات منفی انها خبر
تولید م ی کرد .اخباری که شاید مهلک ترین شان سخنرانی
وی ب رای جمعی از سرمایه داران درباره امریکای ی هایی بود که
مالیات بر درامد فدرال را پرداخت نم ی کنند 47« .درصدی»
که خود را قربانی م ی دانند و به نوعی مانع پیشرفت و ترمز
اجتماع هس��تند .اظهاراتی که به زب��ان اوردن انها با وجود
میلیون ها نفر از بازنشس��تگان ،نظامیان ،دانش��جویان و
کارگران کم درا مد که خود را همانند دیگر شهروندان امریکا
سزاوار حقوق شهروندی م ی دانند ،به شدت وجهه رامنی را
تخریب کرد .افرادی که به واسط وجود مالیات های مختلف
به غیر از مالیات بردرامد ،ممکن است باتوجه به درامد خود
مثلث شماره 151
68
درصد مالیات بیشتری نسبت به رامنی بپردازند.
سوال این است که ایا جمهوریخواهان در بازی یافتن
مقصر و سرزنش فقط به قربانی کردن نامزد انتخاباتی خود
اکتفا ک��رده و از این جلوتر نم ی روند؟ انها ،اگر با خودش��ان
صادق باش��ند ،درم ی یابند که حزب جمهوریخواه به جای
تس��هیل کار رامنی ان را دشوارتر س��اخته بود .موضوعی
که با نمایش تقریبا مضحک «هی چ ک��س غیر از رامنی»
در انتخابات درون حزبی ش��روع ش��د .جایی ک��ه گروهی
از اف��راد غیرتاثیرگذار و از دور خارج ش��ده ب��ا رامنی رقابت
کردند و ح��زب ،کاندیدای خود را ب��ا چرب زبانی و تحریک
در موقعی ت های مخربی همچون موضوع مهاجرت ،سقط
جنین و حقوق همجن س گرایان قرار داد .از نظر انها اینکه
رامنی فقط بر سابقه درخشان و تجربه ها و مسئولی ت های
مالی و تجارت ازاد خود متکی باشد ،کافی نبود .انها انتظار
داش��تند رامنی بتواند هم رای التی ن تباره��ا را جذب کند و
هم به نحوی مانع ش��هروندی مهاجران غیرقانونی ،حتی
اعضای ارتش شود .از رامنی انتظار م ی رفت ب رای کسب رای
زنان رقابت کند ،در حالی سناتورهای جمهوریخواه معنای
تجاوز را واکاوی و تحلی��ل م ی کردند( .)3جنبش ت ی پارتی
را م ی توان همانند ش��وک الکتریکی ب رای کالبدی دانست
که از س��ال 2008مرده بود ،اما دس��تاورد جنبش در س��ال
2012شبیه به نوعی هیوالی فرانکش��تاین بود؛ ملغمه ای
مس��موم از ایده های فراموش ش��ده .حزبی که به پیروزی
در انتخابات اینده ریاست جمهوری عالقه مند باشد از خود
خواهد پرس��ید چرا کاندیداهایی که م ی توانس��تند رقیبان
انتخاباتی جدی تری نس��بت به رامنی باشند ،ترجیح دادند
امسال در حاش��یه باقی بمانند .شاید اس��تعدادهایی مانند
کریستی و هوزیر میچ دانیلز به سرنوشت باب بنت در یوتا و
ریچارد لوگار در ایندیانا در زمان جنبش ت ی پارتی نگاه کردند
و تصمیم گرفتند ت��ا زمانی که تب ش��دید محافظه کارانه
حزب فروکش نک��رده ،صبر کنند و چرا اقب��ال عمومی به
رامنی درس��ت پس از مناظره اول در دنور به شدت افزایش
یافت؟ مناظره ای که طی ان رامنی به مردم اطمینان داد که
رئی س جمهوری میانه رو و منصف باشد .این اقبال ناگهانی،
پیغامی ب رای جناح راست با خود داشت .همان طور که کارل
راو در فاکس نیوز گفت« :اگر م ی خواهیم در انتخابات بعدی
پیروز ش��ویم ،جمهوریخواهان باید عملک��رد بهتری میان
التی ن تباره��ا و در میان زن��ان ،به ویژه زنان مجرد ،داش��ته
باشند ».ولی این درس به احتمال زیاد تا انتخابات بعدی به
فراموشی سپرده خواهد شد.
پاورقی:
( )1در ادبی��ات سیاس��ی امریکا ،اکتبر س��ورپ رایز به
اخباری اطالق م ی ش��ود که قابلیت تاثیرگ��ذاری بر نتیجه
انتخابات به ویژه انتخابات ریاست جمهوری را داشته باشد.
دلیل این نامگذاری ان است که انتخابات ملی بین روزهای
2تا 8نوامبر انجام م ی ش��ود و بناب راین وقایع رخداده در ماه
اکتبر قابلیت زیادی ب رای تاثیرگ��ذاری در نتیجه انتخابات
خواهد داشت.
( )2گامبی به گروهی از گش��ایش های بازی شطرنج
گفته م ی ش��ود که در ان یکی از بازیکنان( ،معموال سفید)،
یکی از مهره های خود( ،معموال پی��اده) را در خطر نابودی
قرار م ی دهد تا در مقابل پوزیسیون بهتری به دست اورد.
( )3اش��اره ب��ه اظه��ارات ریچ��ارد م��ورداک ،نامزد
جمهوریخواه س��نای امریکا که درباره س��قط جنین گفته
بود« :مخالف س��قط جنین حتی در نتیجه بارداری ناشی
از تجاوز است زی را این بارداری چیزی است که خواست خدا
بوده است» و همی ن طور اظهارات تاد اکین در یک مصاحبه
تلویزیونی که «اگر تجاوزی مشروع باشد ،احتمال انکه زن
باردار شود کم استg ».
منبع :تایم
اوباما ناگزیر است که میانه رو باشد
چالش های
رئیس جمهور
مترجم :میالد قاری حیدری /نویسنده :جو کالین
اکنون به نقطه عطفی در تاریخ امریکا رسیده ایم؛ دیگر
یک حزب منطقه ای ،روستایی و حزبی که به لحاظ گرایشات
نظامی تنها ش��امل یک طیف خاص م ی ش��ود ،نم ی تواند
پیروز انتخابات ریاست جمهوری باشد .امریکا اکنون به طور
اشکار به کشوری متفاوت تبدیل شده است؛ ه ر چند مناطق
جنوبی بیش از هر زمان دیگری در گذشته پیچیده شده اند،
ولی مسائلی که باعث تفاوت انها با س��ایر مناطق از زمان
استعمار شده را مجددا مطرح نخواهند کرد« .باراک اوباما»
رئی س جمه��وری امریکا که ب��ا پی��روزی در انتخابات اخیر
توانست جای پای خود را محکم کند ،در نخستین جمله های
سخنرانی خود ،طی موضعی که حاکی از به رسمیت شناختن
این زلزل��ه جمعیتی ب��ود ،گفت که مس��ئولیت ما مبن ی بر
متحد کردن کشور ،حرکتی رو به جلو دارد.
این موضع گیری منعکس کنن��ده دو رویداد کلیدی در
تاریخ امریکاست :حکم و الزام قانون اساسی ب رای «تشکیل
اتحادی کامل تر» و تالش «اب راهام لینکلن» رئی س جمهوری
پیش��ین امریکا ب رای جلوگی��ری از این اتحاد .این مس��اله
به دوره ای 50س��اله در تاری��خ امریکا پای��ان داد؛ زمانی که
جرقه های جنگ داخلی به واس��طه جنب��ش حقوق مدنی
روشن ش��ده و پیروزی جمهوریخواهان ،فردگرایی رادیکالی
که از اغاز در شخصیت ش��هروندان امریکایی نهادینه شده
را احیا کرد .ولی در ش��ب انتخابات ریاس��ت جمهوری سال
2012میالدی ،در مناطق جنوبی هیچ سنت ش��کنی اتفاق
نیفتاد و به عنوان مثال ایال��ت «ویرجینیا» -به عنوان قلب
اتحاد امریکا -همان رویکرد همیش��گی خود را حفظ کرد.
ایالت های غرب��ی نیز به هم��ان رویه همیش��گی از زمان
«رونالد ریگان» رئی س جمهوری پیش��ین امریکا ،همچنان
در مسیر افزایش تسلط و قدرت التی ن تبارها و ازاداندیشانی
که ماریجوانا را در ایالت «کلرادو» ازاد کرده و از سیاست های
لیب رال سوسیالیستی در ساحل غ ربی حمایت م ی کردند ،قدم
گذاشتند .تمامی انچه از سیاست جنوبی «ریچارد نیکسون»
رئی س جمهوری پیش��ین امریکا باقی مانده بود ،نوار شرقی
اسکاتلندی -ای رلندی و نوارش��مالی المانی – اسکاندیناوی
بود .درواقع این رویکرد ،سیاس��ت امری��کا در ابتدای ی ترین
حالت ان بود.
باراک اوبام��ا در تاری��خ امریکا به نم��اد تغییر تبدیل
ش��ده ،ولی ب رای ارزیابی اینکه ایا وی رئی س جمهور موفقی
خواهد بود یا خیر ،به زمان نیاز است .درک اهمیت تاکتیکی
انتخابات امریکا ب رای رس��یدن به یک سیاس��ت پخته تر و
کامل تر ضروری به نظر م ی رسد .این مساله باید مورد تاکید
قرار بگیرد که انتخابات ب رای رسیدن به اعتدال و میانه روی
یک شرط الزم است .اقدام ماه گذشته کمپین «میت رامنی»
کاندی��دای جمهوریخواهان در انتخابات ریاس��ت جمهوری
اخیر ،زمان��ی که او وارد میدان ش��ده و ان را به ش��کل یک
رقابت دراورد ،اراده و خواسته واقعی مردم را نشان داد« :یک
نقطه عطف
انتخابات اخیر نشان داد که دیگر
احزاب دموکرات و جمهوریخواه
نمی توانند با دستور کارهای
سنتی خود به پیروزی های بزرگ
دست یابند
بین الملل
اشغالی خواهد شد و این در حالی است که انتخابات
اسرائیل نیز تنها دو روز بعد از مراسم تحلیف اوباما
برگزار م ی شود .او در جریان این سفر باید به سنت
دیرین امریکا به اس��رائیل ادای احت��رام کرده و بر
حمایت خود از این رژی��م تاکید کند ،از طرف دیگر
به وضوح زمان ان رسیده است که امریکا ب رای حل
مش��کل خاورمیانه اقدامی عمل��ی انجام دهد که
پیش از هر چیز مستلزم توقف شهرک سازی های
غیرقانونی اسرائیل است.
اوباما در عرصه داخلی نیز چندان اس��وده و
فارغ نخواهد بود .او باید مس��ائلی مانند تغیی رات
اب و هوای��ی و ط��رح مراقب ت های بهداش��تی را
مجددا روی میز برگردانده و به اصالحات مربوط به
مهاجرت نیز توجه جدی داشته باشد؛ مساله ای که
م ی تواند به نوعی تفسیر جمهوریخوهان از نتیجه
انتخابات اخیر را به ازمون بگذارد.
با همه اینها چنانچه اوباما بتواند نس��بت به
گذشته تصویر سیاستمداری کارازموده تر را از خود به
نمایش بگذارد و جمهوریخواهان نیز درس های الزم
را از رقابت اخیر بگیرند ،م ی تواند به اینده امریکا و
تحقق شعار «بله ،ما م ی توانیم» خوشبین بودg .
مثلث شماره 151
رویکرد معتدل و میانه روکه نسبت به رویکردهای سهمگین
و افراط گرایانه ای که به نظر م ی رسد رسانه ها را تحت تسلط
قرار داده اند ،در الیه ه��ای عمی ق تری ق��رار دارد .انتخابات
اخیر نشان داد که مسیر سوم سیاست امریکا ،مرگ قطعی
گروهی که برنامه ه��ای حقوقی مانند امنی��ت اجتماعی و
برنامه مراقب ت های بهداش��تی را زیر سوال م ی برند ،در اغاز
مس��یر از دس��ت دادن وجاهت قانونی قرار گرفته اند ».ولی
این مس��یر با یک جاده دیگر جایگزین ش��ده است :قدرت
بسیار زیاد منافع خاص اعم از چپ یا راست ب رای جلوگیری از
مصالحه و تالش رسانه های دست راستی ب رای ایجاد بدبینی
درباره تمامی اقدام های دولت .ش��اید تالش ب رای شکستن
این بن بست ،از پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری
دش��وار تر و دلهره اورتر باش��د .اوباما دیگر دغدغه ای درباره
سیاس��ت های انتخاباتی ندارد ،ولی مهمترین چالش او در
شرایط فعلی ،تبدیل شدن به سیاستمداری تاثیرگذارتر است.
ولی اوباما چگونه باید این مسیر را طی کند؟ به رغم موضع
سردیکه جمهوریخواهان و به ویژه «میچ مک کنل» رهبر
اقلیت س��نا در ب رابر اوباما اتخاذ کرده اند ،دو طرف در تالش
ب رای پشت سر گذاشتن بحران موسوم به «صخره مالی»،
منافع مش��ترکی دارند .ممکن است موضع گیری مک کنل
به دلیل نتیجه انتخابات اخیر باشد که طی ان کاندیداهای
جنبش «ت ی پارتی» در ایالت های «میسوری» و «ایندیانا»
کرس ی هایی که احتمال اختصاص انها به جمهوریخواهان
بسیار زیاد بود را از دست دادند .مهمتر از ان ،جمهوریخواهان
هم در مجلس نمایندگان و هم در مجلس سنا ممکن است
از نتیجه انتخابات اخیر درس گرفته باشند و اندکی میانه روتر
شوند.دو سیاستمدار جمهوریخواهی که احتمال م ی رود طی
ماه های اینده در کانون توجه قرار بگیرند ،عبارتند از سناتور
«المار الکساندر» و «جان بونر» رئیس مجلس نمایندگان.
الکساندر که سیاستمداری نسبتا میانه رو از ایالت «تنسی»
است ،سال گذش��ته میالدی از س��مت خود به عنوان رهبر
جمهوریخواهان در سنا اس��تعفا داده و به نیروهای دوحزبی
پیوست تا تالش خود را روی پیشبرد الیحه بودجه متمرکز
کند .در واقع الکس��اندر با اس��تعفای خود به رهبری تبدیل
شده است که م ی تواند راه را ب رای سایر همکارانش در مسیر
رس��یدن به س��ازش و مصالحه هموارتر کند .الکساندر نیز
باید مانن��د بونر تصمیم قطع��ی خود را بگیرد .او در س��ال
2011میالدی به توافق با باراک اوباما در زمینه نهایی کردن
بودجه بسیار نزدیک ش��ده بود ،ولی «اریک کانتور» مشاور
بلندپ��روازش و همچنین اعضای جنب��ش ت ی پارتی او را از
این توافق ترساندند .از طرف دیگر نیز فعاالن لیب رال اوباما
را ترسانده بودند ،ولی این مساله دیگر جای نگرانی چندانی
ب رای رئی س جمهور ندارد .چنانچه اوباما و بونر فعالی ت های
خود را از میانه احزابش��ان به یک اکثریت دوحزبی معطوف
کنند ،احتمال دستیابی به یک توافق و مصالحه پررنگ تر
خواهد شد .اوباما در شب انتخابات از همکاری با رامنی سخن
گفته و تاکید کرده بود که با او دیدار کرده تا راهکاری ب رای حل
مشکالت و پیشرفت کشور پی دا کند .اوباما باید در این ارتباط
رویکرد و برخوردی جدی داش��ته باشد .شاید کمپین رامنی
شاه راه اصلی به سوی دس��تیابی به توافق در زمینه بودجه
باشد .رامنی در این زمینه پیشنهاد کاهش 20درصدی مالیات
گروهی خاص را مط��رح کرده که مس��لما در عمل کارایی
چندانی ندارد .او از طرف دیگر پیش��نهاد کرده که مالیات بر
درامد ثروتمندان افزایش یافته و ارائه خدمات به انها محدود
ش��ود تا با ثابت نگه داش��تن می زان فعلی هزینه ها ،افزایش
چهار تریلیون دالری درامد امریکا محقق شود .اوباما نیز در
گذشته نسخه محدودی از این طرح را پیشنهاد کرده بود .در
اینده مشخص م ی شود بونر و الکساندر درباره این طرح چه
نظری دارند .ولی اگر رامن��ی و اوباما با یکدیگر دیدار کرده و
درباره مسائل مهم کشور رایزنی کنند ،فرماندار سابق ایالت
«ماساچوس��ت» م ی تواند ایفاگر نقش مهمی باشد« .هری
تورمن» که با هجمه بوروکراسی فدرال بعد از جنگ جهانی
دوم رو به رو شده بود« ،ه ربرت هوور» رئی س جمهوری سابق و
رهبر اپوزیسیون را به همکاری فراخواند تا رهبری کمیسیون
دوحزبی که در عمل اصالحات زی��ادی در دولت ایجاد کرد
را بر عهده بگیرد .این همان مس��اله ای اس��ت ک��ه امروز
م ی تواند در مورد رامنی هم مصداق داشته باشد .شاید یکی
از کارامد ترین اقدام ها در کمپین انتخاباتی او ،اشکار کردن
زمان ،فرصت ها و منابعی بود که دول��ت در حال هدر دادن
ان اس��ت (از ۴۷برنامه اموزش��ی فدرال که توس��ط دولت
اجرا م ی ش��ود تا قوانین کهنه و تاریخ مصرف گذشته ای که
همچنان توسط عده ای بوروکرات در پنتاگون مورد تاکید قرار
م ی گیرند ).واضح است این تصمیم با یک مخاطره سیاسی
همراه خواهد بود ،ولی اگر جزئیات ان به دقت مورد بررسی
و مذاکره قرار بگیرد ،باعث بهبود وجهه سیاسی رامنی شده،
به اوباما نیز به دلیل در پیش گرفتن رویکرد دوحزبی اعتبار
بیش��تری خواهد داد و در نهایت باعث کارایی دولت خواهد
ش��د .اوباما در جریان مبارزات انتخاباتی خ��ود گفته بود در
صورت پی��روزی در انتخابات با موض��ع «منعطف تری» با
«والدیمیر پوتین» رئی س جمهوری روس��یه درباره سیستم
سپر دفاع موشکی گفت و گو خواهد کرد .واقعیت این است
اوباما در خارج از مرزهای امریکا چهار سال پرمشغل ه را پیش
رو دارد .برنامه هس��ته ای ای ران و مس��ائل منطقه
خاورمیانه از جمله مهم ترین محورهای سیاس��ت
خارجی اوباما در دوره دوم ریاس��ت جمهوری است.
او به عنوان نخس��تین مقصد س��فر خارجی خود
در دور دوم ریاس��ت جمهوری ،عازم سرزمی ن های
منبع :تایم
69
جمهوریخواهان باید با اصول همیشگی خود خداحافظی کنند
محافظه کاری تعدیل شده
علی علی نقی زاده
بین الملل
ضرب المثل دس��ت بردن در طرح و نقش انجایی معنا
پی دا م ی کند که یک عکس هی چ وقت نم ی تواند ان حقیقت را
بیان کند .تالش میت رامنی ب رای ایجاد یک ذهنیت فردی از
خود در انتخابات اولیه جمهوریخواهان و ایجاد ذهنیتی کامال
متفاوت در چشم مردم و در مسیر انتخابات ریاست جمهوری،
رای دهندگان را نتوانست متقاعد کند که او خودش را کامال
م ی شناس��د .پس چگونه انها م ی توانس��تند به شخصیت
حقیقی او پی بب رند؟ انتخابات اولیه حزب جمهوریخ واه به یک
امتحان تبدیل شده که نامزدهای انتخاباتی را مجبور م ی کند
در ب رابر یک نهاد کامال سفی د پوست و ضد شهری ایفای نقش
کنند تا بتوانند گوی رقابت را از دیگر کاندیداها ب ربایند .رامنی،
که به عنوان یک میان��ه رو در ایالت ماساچوس��ت حکومت
م ی کرد ،ناچار شد به سرعت به سمت راستگرایی متمایل شود
تا بتواند خمیره و درون مایه محافظه کار خود را در ب رابر ریک
پری و میشل بکمن ،رقبای خود ثابت کند و در انتخابات ب رابر
اوباما قرار بگیرد و ب��ه او در مواردی چون مهاجرت ،مالیات و
انرژی سالح جنگی تقدیم کند .در عین حال ،جمهوریخواهان
ب رای بار دوم و در جریان انتخابات نتوانستند کنترل سنا را در
دس��ت بگی رند چراکه برخی اعضای حزب مانند تاد اکین در
میسوری و ریچارد مورداک در ایندیانا بیشتر رای دهندگان خود
را در انتخابات اولیه از دست دادند و حاال زمان یافتن مقصر فرا
رسیده است .پس از موج عظیم حضور جمهوریخواهان
در کنگره در سال ،۲۰۱۰بسیاری از انان بر این باور
بودند اوبام��ا بدون ش��ک در انتخابات ۲۰۱۲
مغل��وب خواهد ش��د؛ رئی س جمهوری
که به مدت چهار سال در بدترین
ش��رایط از نظر ام��ار بیکاری
حکومت کرد و در برنامه های
فاکس نیوز و رادیویی به طور
مت��داوم در مورد گس��ترش
نفرت از وی در سطح جامعه
صحبت م ی شد ،ب رای کنار
زدن اماده به نظر م ی رسید.
انتخاب مج��دد وی برخی
س��ران حزب جمهوریخواه
را نگ��ران این مس��اله کرده
که ش��اید این ح��زب کمی
از اماره��ا و ایدئولوژی ه��ای
حاک��م در جامع��ه دور افتاده
اس��ت و کم کم ش��نونده های
خود را از دس��ت م ی دهد .انها
نم ی خواهند به حزب احمقی که
جو اس��کاربوروگ ،سناتور اسبق
و مجری برنامه های تلویزیونی از
ان صحبت م ی کند تبدیل شوند،
حزبی با عقاید پوسیده و متعصبانه
در م��ورد جلوگی��ری از ب��ارداری و
قانون های تبعیدی در ب رابر مهاجران
غیرقانونی که ارای مردمی را اینگونه
از دست م ی دهد .باوجود همه زمزمه ها
درباره جنگ داخلی جمهوریخواهان ،به
نظر نم ی رسد این حزب بخواهد به تغیی رات
جدی در درون خود دست بزند یا اینکه اساسا
مثلث شماره 151
70
بتواند به چنین تغیی راتی دست بزند؛ حتی نخبگان این حزب
با وجود نگران ی هایی که از شکس��ت در پیروزی های مسلم
دارند و ب��ر این باورند ک��ه این پیروزی ه��ا قربانی نگاه های
افراطی ش��ده ،م ی گویند حزب جمهوریخواه به مسیر خود
مانند سال ۲۰۱۰ادامه خواهد داد .تام کول ،سناتور اوکالهوما
و مشاور اس��بق این حزب ،به یکی از چهره های افراطی در
اثبات طهارت و پاکی در درون حزب تبدیل شده است .او باور
دارد که هیچگونه تغییر اساس��ی و رادیکالی در درون حزب
پس از انشعاب روز سه شنبه(ش��ش نوامبر) روی نخواهد داد.
او م ی گوید« :از دس��ت دادن صندل ی های سنا مساله بسیار
مهمی است ،ولی من هیچ تفرقه ای در این بین نم ی بینم .من
یک حزب همبسته و کامال محافظه کار م ی بینم که نگران
رشد و گسترش اندازه دولت است .واقعا چه کسانی قرار است
ما را در جنگ مدنی هدایت کنند؟»
وابستگی شدید به گذشته
تقریب��ا تم��ام جمهوریخواه��ان به اینک��ه این حزب
مش��کالت اماری فراوانی دارد ،اذعان دارند .ه��ر روز از تعداد
رای دهندگان سفیدپوست ،روستایی و مذهبی کاسته م ی شود
و به بیانی دیگر ،هر روز از تع داد رای دهندگان که به طور سنتی
جمهوریخواه شمرده م ی شوند ،کم م ی شود .امارها نشان داد
که اوباما نه تنها بیش از ۹۰درصد ارای سیاهپوستان و دو سوم
ارای شهروندان التین را به دست خواهد اورد ،بلکه اکثریت
ارای جوانان ،همجن س گرایان و زنان را نیز از ان خود خواهد
کرد .همگونی کس��انی که رامنی را در تامپا نامزد انتخاباتی
کردند ،بس��یار جالب بود ،به خصوص در ب رابر تنوعی که در
هفته پس از ان در ب رنامه معرفی دموکرات در شارلوت شاهد ان
بودیم .این همگونی در اتحادیه جمهوریخواهان شاید کارامد
باشد ،اما مطمئنا نم ی تواند در درازمدت و در سطح ملی کارایی
داشته باشد .برخی جمهوریخواهان بر این باورند که حزب باید
در مورد مساله اصالحات در مهاجرت با اوباما اتمام حجت کند
تا شهروندان التین به این حزب به عنوان یک نیروی متخاصم
ننگرند .نئومکزیکو از یک ایالت مردد به یک ایالت ابی تبدیل
شده است .ایالت اریزونا نیز شاید به زودی از یک ایالت قرمزبه
یک ایالت مردد تبدیل ش��ود .با این حال هس��تند کسانی
که برخی مش��کالت حزب را به رای دهندگان رنگی ن پوست
و پدیده ای ب��ه نام «رئی س جمهوری رنگی ن پوس��ت» ارتباط
م ی دهند .انها عقیده دارند ح��زب به طور مداوم قدرت جذب
خود را گسترش م ی دهد و در این بین به کسانی مانند سوزانا
مارتینز ،فرماندار التی��ن نئومکزیکو ،مارکو روبیو ،س��ناتور
فلوریدا و تد کروز ،س��ناتور جدید تگزاس که جملگی التین
و جمهوریخواه هستند ،اشاره م ی کنند .پاتریک مک هنری،
عضو کنگره کارولینای شمالی ،معتقد است حزب نباید ب رای
خوش امد اقلی ت ها ،اساس و اصول اولیه خود را تغییر دهد؛ انها
تنها باید بکوشند که این اصول را به این دسته از شهروندان
بقبوالنند .او در این باره م ی گوید« :ایا ما در حال حاضر بیشتر
از قبل تنوع نژادی داریم؟ بله ،ایا این پدیده به سرعت در حال
گسترش است؟ خی ر .ما باید سعی کنیم به جماعت مختلفی
در سطح مملکت نزدیک شویم ،ولی در عین حال باید به ان
چیزهایی که معتقدیم و به خ��ود حقیق ی مان پایبند بمانیم.
همین مس��اله چیزهایی که به انها معتقدیم شاید در انتها
مش��کالت فراوانی ب رای حزب جمهوریخواه ایجاد کند .در
عصر اوباما این حزب مسائلی را با هم ادغام کرده که به طور
خالصه واقعی��ات را نفی م ی کند ،گرم ش��دن زمین را قبول
نم ی کند ،اصرار دارد ارکان دولت ،البته شاید جز پنتاگون،
توانایی ایج��اد کار در جامعه را ندارن��د و قرض های
مالی کش��ور را تقبیح م ی کند ،در حالی که خود
راهکارهایی را ارائه م ی دهد که به این قرض ها
دامن خواهد زد .برخی اتش افروزان این حزب
سال گذشته به این مطلب اشاره کردند که
با از بین بردن دولت فدرال و کاهش دادن
مس��ئولی ت های ان ،اوضاع اقتصادی
بهتر خواهد شد .کمی پی ش تر ،برخی
سران این حزب از انتشار گزارشی که
سازمان پژوهش کنگره انجام داده
بود که در ان به مساله عقاید مذهبی
ازاد پرداخته شده بود ،جلوگیری کردند.
جان هانتزمن ،فرماندار اس��بق ایالت
یوتاه و یک اقتص��اددان محافظه کار،
نگرانی خود را بابت اینکه شاید شانس
اولی ه اش توسط نیروهای قدرتمند تیم
اوباما با یک توییت کوچک از بین رفته،
اظهار داشت« :من فرضیه سیر تکامل
را قب��ول دارم و به دانش��مندان در مورد
مس��اله افزایش دمای زمین ب��اور دارم.
م ی توانید مرا یک دیوانه خطاب کنید».
رای دهندگان جمهوریخواه دقیقا همین
کار را کردند ،ولی امارها بعدا نش��ان داد
بسیاری از جمهوریخواهان عادی حتی به
اینکه اوباما مسیحی است اعتماد ندارند و به این
مساله که او متولد امریکاست شک دارند؛ هرچند
پس از انکه اوباما اوراق تولد خود را منتش��ر کرد،
برخی از انها نظرشان را تغییر دادندg .
امریکا
شکست مرگبار
مالحظاتی درباره روز انتخابات و تکنولوژی رای دادن
گلناز فخاری
بین الملل
کردیم .این اصال یک شکست حقیر و پست نبود ».با این
حال ،بسیاری از کسانی که ب رای ستاد انتخاباتی رامنی کار
م ی کردند با این نظریه مخالفند ،چراکه مشکالت بسیاری
در روز انتخابات روی داد .ب رای نمونه ،برخی لیس��ت هایی
که حاوی اس��امی رای دهندگان ب��ود مطلقا ب��ا حوزه های
مربوطه شان مطابقت نداش��تند؛ به عالوه اینکه مشکالت
اعتباری بسیاری روی داد که باعث شد برخی از مراقبان ستاد
رامنی نتوانند در پاره ای از حوزه ها فعالیت کنند .در بسیاری
از حوزه های روستایی ،به علت انتن دهی ضعیف تلفن های
همراه ،نیروهای رامنی نم ی توانس��تند اطالعات را مخابره
کنند و در نهایت به دلیل اینکه بیش��تر مراقبان حوزه های
انتخاباتی اش��خاصی مس��ن و تکنولوژی گریز هس��تند و
اموزش در این زمینه بس��یار محدود بود ،افراد نتوانستند با
جنب ه های تکنیکی این سیس��تم کنار بیایند .جان اکدال،
یکی از مراقبان انتخابات در فلوریدا ،درباره «ارکا» م ی گوید:
«من به عنوان یک مطلع در زمینه نرم افزار و برنامه نویسی
م ی گویم این اقدام تنها پول دور ریختن ب رای سیستمی بود
مثلث شماره 151
هنگامی که مدی ران مالی ستاد انتخاباتی میت رامنی
ب رای جمع اوری پ��ول به بزرگترین حامیان مالی این س��تاد
درخواست م ی فرس��تادند ،کانون تمرکزشان ب رای هزینه ها،
یک تکنولوژی جدید در راستای یافتن رای دهندگان احتمالی
به رامنی و کشاندن انها به پای صندوق های رای بود .عالمان
سیاسی به این ،سیستم تبلیغاتی ش��هر به شهر و خانه به
خانه در زمین بازی م ی گویند؛ در حال ی که تمرکز رس��انه ها
بیش��تر روی س��خنران ی ها و مناظ رات نامزدهای انتخاباتی
و نحوه تبلیغات انهاس��ت .ای��ن زمی ن های ب��ازی «پیروز
انتخابات» را مشخص م ی کنند .در روز سه شنبه ،شش نوامبر
جمهوریخواهان شکس��ت خوردند و ح��اال زمانی که حزب
جمهوریخواه سعی در فهم و بازپرداخت این شکست سخت
دارد ،بیشتر تقصیرها متوجه زمین بازی است که افراد
مطلع ،از ان به عنوان یک «شکست مفتضحانه» یاد
م ی کنند .این داستان ب ر م ی گردد به سال .۲۰۰۸در ان
زمان تیم انتخاباتی رامنی سعی کرد تا ب رای مقابله با
سیستم پیشرفته تیم اوباما که سروصدای بسیاری
ایجاد کرده بود و نقطه هدفش رای دهندگان بودند و
با نام مستعار «ناروال» ،نهنگ تک شاخ معروف بود،
راهی بیابد« .ناروال» به تیم اوباما این اجازه را م ی داد
که رای دهندگان مورد نیاز را به طور دقیق بررس��ی
کند؛ به عنوان مثال انها م ی توانستند با استفاده از این
سیستم زنان مجردی که در شهرهای محافظه کار
زندگی م ی کردند را پیدا کنند یا به خانواده هایی که
فرزندان معلول دارند دسترسی یابند .در سال ،۲۰۱۲
تیم رامنی سیستم انتخاباتی مهیج خود را رونمایی
کرد و بر ان نام «ارکا ،نهنگ قاتل» نهاد .این دو اسم
مستعار کامال در ب رابر هم قرار گرفتند ،چرا که نهنگ
ارکا در حقیقت قاتل اصلی ناروال ،نهنگ تک ش��اخ
است .در این میان تنها یک مش��کل وجود داشت؛
ارکای ش��یکاگو ب ی دندان از کار در امد! این سیستم
به طور مش��خصی با سیس��تم اوباما فرق داش��ت.
«ارکا» به س��تاد رامنی این فرصت را م ی داد تا در س��اعات
حس��اس روز انتخابات ،رای دهندگان احتمالی رامنی را که
هنوز به پای صندوق های رای نیامده بودند شناسایی کند .با
باال امدن اسامی اشخاصی که رای داده بودند ،کامپیوترها در
بوستون م ی توانستند کسانی را که رای نداده بودند و باید به
میزهای انتخاباتی کشانده م ی شدند ،پیدا کنند .دست کم به
نظر م ی رسید که« ارکا» قرار است این چنین کارایی داشته
باشد .روز سه شنبه ،بر همگان اشکار شد که استفاده از ارکا
بیش از انکه سوداور باش��د ،مضر اس��ت .یکی از مقامات
رسمی ستاد رامنی در این باره م ی گوید« :به نظرم باید گفت
که تمام انچه از این سیس��تم انتظار م ی رفت و تمام کاری
که سیس��تم قرار بود انجام دهد ،با شکس��ت روبه رو شد».
این مقام رس��می ،خود ش��اهد از کار افتادگ��ی ارکا در طول
انتخابات در دفتر اصلی ستاد رامنی در بوستون بود .مقامات
ارشد ستاد رامنی ،این سیستم را به طور محرمانه ای پایه ریزی
کرده بودند به این امید که بتوانند از ان سود رقابتی بسیاری
ببرند ،ولی با محدود کردن تعداد افرادی که م ی توانس��تند
به «ارکا» دسترسی داشته باشند ،س��تاد رامنی نتوانست به
عاملین خود طرز اس��تفاده از این سیس��تم را اموزش دهد
تا انها بتوانند به طور س��ریع و کارامد ب��ا ان کار کنند ریک
بیسان ،مدیر سیاس��ی س��تاد رامنی ،در مصاحب ه ای گفت:
«سیستم خیلی عالی عمل نکرد ».او اعتراف کرد که «ارکا»
درس��ت در صبح انتخابات از کار افتاد .در ابتدا ،ستاد تصور
کرد که سیستم هک شده ،پس نام های کاربری و رمزهای
عبور ب رای ۳۴هزار داوطلبی که با ارکا کار م ی کردند مجددا
راه اندازی شد .ب ی سان همچنین م ی گوید که ارکا م ی توانست
اطالعات الزم درباره ۹۱درصد حوزه ها را بدهد و چیزی حدود
3/14میلیون رای دهنده تولید کند .او م ی گوید« :من در هر
حال م ی توانم در چش��م ه ر یک از حامیان مالی ستاد خیره
بشوم و بگویم که ما از همه منابع خود به طور مثبتی استفاده
که به هی چ عنوان کارایی نداشت ».اکدال نخستین بار انتقاد
خود را از سیستم «ارکا» در صفحه «ایس اف اسپید» متعلق
به محافظه کاران منتشر کرد .برخی دیگر از مراقبان انتخابات
که خواسته اند نامشان فاش نشود ،عقایدی مشابه دارند .روز
سه ش��نبه و به محض اینکه مقامات ستاد انتخاباتی رامنی
متوجه شدند که تکنولوژی جدیدش��ان چیزی بیش از یک
شکست عظیم نیست ،اوضاع به شدت مشوش شد .به نقل
از یکی از فعاالن ستاد ،هنگام قدم زدن در اتاق اصلی ستاد
رامنی در روز انتخابات ،این صدای ارام دس��تگاه شمارش ارا
نبود که شنیده م ی شد ،بلکه صدای مضطرب اپ راتورهایی را
م ی شنیدید که به طور مداوم با فعاالن در حوزه های مختلف
به دلیل بروز مشکالت تکنیکی و اغتشاشات بسیار ،کلنجار
م ی رفتند .هنگامی که مقامات ستاد ،کامپیوترهای اصلی را
در بوستون کنترل م ی کردند ،به جای اینکه ب رای زمی ن های
بازی یکس��ری متخصص بیاورند ،پیام ه��ای عاجزانه ای از
فعاالنی به دستشان م ی رس��ید .برخی از افراد به حوزه های
اش��تباهی رفته بودند ،برخی دیگر تلفن های همراهشان به
درستی کار نم ی کرد و از برخی دیگر به دلیل در دست نداشتن
اوراق شناسایی کافی و الزم ،ب رای ورود به حوزه ها ممانعت
شده بود .یکی از فعاالن ستاد م ی گوید« :واقعا که روز ،بسیار
غی ر حرفه ای بود ».در ایالت هاییکه رقابت بیشتر بود
یک سری مش��کالت دیگر ب رای زمین بازی رامنی
بوجود امد؛ به عنوان مثال ،تیم اوبام��ا ب رای امریکا
دقیقا کمی پس از انتخاب��ات ۲۰۰۸دفاتر عملیاتی
خود را در ایالت هایی مانند اوهایو راه اندازی کردند ،اما
تیم رامنی دفترهای حوزه ای خود را در ۲۰۱۰بست.
ب ی سان م ی گوید« :ما هرگز نم ی توانستیم ستادی
به بزرگی و پ ر جمعیتی تیم اوباما داش��ته باش��یم».
او اضافه م ی کند که کمیته ملی حزب جمهوریخواه
حتی موقعی که مایکل استیل ،رئیس سابق کمیته،
کنار رفت ،مبالغ هنگفت��ی را مقروض بود و همین
امر باعث شد که شرایط اضط راری بر دفاتر میدانی
مانند دفتر اوهای��و تحمیل ش��ود .در نهایت انکه،
جمهوریخواهان نم ی توانستند با سیستم پیشرفته
تیم اوباماکه کارایی باالیی در زمینه دسترس��ی به
اطالعات نام نویس��ی رای دهندگان ب رای انتخابات
داش��ت و م ی توانس��ت ارس��ال پیام های خاص به
رای دهندگان خاص را ب ر اس��اس یک فرایند «هدف
میکرویی» س��ازماندهی کند ،رقابت کنند .به گفته
استراتژیس ت های جمهوریخواه ،این حزب نخستین
بار در انتخابات س��ال ۲۰۰۴ب رای اس��تفاده از این سیس��تم
پیشقدم ش��د .با این حال انها تنها از این داده ها ب رای هدف
قرار دادن تبلیغات تلویزیونی ،مرسوالت پستی و تماس هایی
تبلیغاتی استفاده کردند .دموکرات ها توانستند از این فرایند
ب رای بسیج نیروهای خود ب رای رفتن به در منازل رای دهندگان
و هدف قرار دادن این رای دهندگان به طور مستقیم استفاده
کنند .ب ی س��ان اعتراف م ی کند که حزبش تالش دارد تا از
دموکرات ها روش استفاده از این تکنولوژی را فرا گیرد .او در
این باره م ی گوید« :انها از این فرایند استفاده کامال اساسی
کرده اند .ما سعی خواهیم کرد بفهمیم انها چگونه این کار را
کرده اند» .ب ی سان عقیده دارد رامنی در کل ،رقابت انتخاباتی
بسیار خوبی داشته است ،ولی ستاد اوباما کارش بهتر بوده
است .او خاطر نشان م ی سازد که« :عوامل و منابعی که ما در
دست داشتیم نشان م ی داد ستاد خیلی خوب گردانده شده.
ولی ما فکر نم ی کردیم ارایی که این مجموعه به دست اورد
به این شکل باشدg ».
منبع :تایم
71
ورزش
ماجرای یک رئیس
ورزش
مثلث شماره 151
کفاشیان می رود؟
دردسرهای اقای رئیس وارد مرحله جدیدی می شود
1
این روزها برای علی کفاش��یان س��خت می گذرد .از
س��ویی تیم ملی مقابل ازبکس��تان شکس��ت خورده تا در
طول یک هفته فدراسیون او سه شکس��ت را تجربه کرده
باشد .از س��ویی دیگر خبر بازداشت مشاور او ،تیم مدیریتی
فدراس��یون را دچار چالش کرده اس��ت .ایا او از فدراسیون
فوتبال کنار می رود؟
علی کفاشیان متولد ۱۵مرداد ۱۳۳۳در نایین و رئیس
کنونی فدراس��یون فوتبال ایران اس��ت .وی دارای مدرک
کارشناسی اقتصاد از دانشگاه شهید بهشتی و فوق لیسانس
تجارت بین الملل از دانشگاه ماستریخت است .از مهمترین
پس��ت های اجرایی وی می توان به مدیری��ت اداره نظارت
ارز بانک مرکزی ،معاون ورزش��ی و امور فدراس��یون های
س��ازمان تربیت بدنی و دبیرکل کمیته ملی المپیک اشاره
کرد .کفاش��یان از قهرمانان تیم ملی دوومیدانی کش��ور و
رکورددار رشته دوی ۱۱۰متر با مانع بوده است.
کفاشیان در س��ال 55در بانک مرکزی استخدام شد
72
و کارش را ب��ا دالر 7تومانی در بخش ارزی ش��روع کرد.
س��ال 58مدیر امور نظارت بر ارز ش��د .چون در دانش��گاه
شهیدبهشتی اقتصاد خوانده بود پست های مدیریتی باالیی
به وی پیشنهاد داده شد ،ولی کفاشیان ترجیح داد در طول
دوران خدمتش همواره در بخش ارزی فعالیت داشته باشد.
علی کفاشیان عضو انجمن اس�لامی بود ،به همین
دلیل بچه های بعد از انقالب بانک مرک��زی ،وی را به کار
گرفتند .البته قبل از انقالب هم افراد کارشناس��ی در بانک
بودند که بعد از انقالب هم به کار خود ادامه دادند.
اما علی کفاش��یان در مقطعی ک��ه در بانک مرکزی
فعالیت داشت ،همزمان فعالیت سیاسی هم داشت .خودش
می گوید« :زمانی ک��ه بنی صدر رئیس جمهور ش��ده بود و
شهید رجایی نخست وزیر بود ،اقایی به نام نوبری رئیس کل
بانک مرکزی بود .مرحوم نوربخش هم سرپرس��ت وزارت
امور اقتصادی و دارایی بود .با افزایش اختالف میان شهید
رجایی و بنی صدر ،نوب��ری هم اطالع��ات بانک مرکزی
را به وزارت اقتصاد نمی داد .م��ن اطالعات بانک مرکزی
را به مرحوم نوربخش می رس��اندم و به نوعی پل ارتباطی
بودم تا ایشان بدانند که در بانک مرکزی ،حامیان بنی صدر
چه می کنند».علی کفاش��یان همچنان در بخش ارزی به
کارش ادامه داد .او در دوره ریاس��ت مرح��وم نوربخش در
بانک مرکزی و همچنین دوره قاس��می که بعدا رئیس کل
بانک مرکزی ش��د ،با این اقایان رابطه نزدیکی داش��ت و
چون به کار تخصصی ارز عالقه من��د بود ،در همین بخش
ماندگار شد؛ هر چند بعدا معاون اداری شد.دوره ریاست علی
کفاشیان در فدراسیون دو و میدانی اما دوره درخشانی بوده
است .او توانست در این فدراسیون کارهای مهمی صورت
دهد و دست به ساختار سازی بزند .بسیاری از اهالی ورزش
اعتقاد دارند اگر او در فدراس��یون دوومیدانی می ماند و وارد
حوزه های دیگر مدیریتی نمی شد ،این رشته ورزشی حاال
در بهترین جایگاه ممکن قرار داشت ،اما کفاشیان پست های
مختلف��ی را تجربه کرد و در ورزش کش��ور تجارب باالیی
به دست اورد.
سوابق ورزشی
عضو تیم مل��ی دوومیدانی در رش��ته های ۱۱۰متر و
۴۰۰متر بامانع ()۱۳۵۵-۱۳۵۹
رکوردار رشته ۱۱۰متر بامانع کشور
رئیس فدراسیون فوتبال جمهوری اسالمی ایران (از
سال ۸۷تاکنون)علی کفاشیان اما درباره ضرورت استقالل
در مدیری��ت اظهارنظر جالبی دارد« :اس��تقالل برای یک
رئیس مثال رئیس کل بانک مرکزی امری بس��یار ضروری
است .مدیر نباید بله قربان گو باشد و همه مسائل بخش های
مختلف را درک کند».
با این حال بعضی ها اعتقاد دارن��د خودش وقتی وارد
عرصه فوتبال شد چندان مس��تقل کار نکرد .خیلی ها هنوز
برنامه نودی که علی کفاش��یان پس از ریاس��ت دوباره در
فدراسیون فوتبال در ان حضور یافت را فراموش نکرده اند.
علی کفاشیان میهمان عادل فردوسی پور بود .فردوسی پور
به صورت متداوم از کفاشیان درخواست می کرد که توانایی
«نه» گفتن به باال دستی های خود را داشته باشد.کفاشیان
در پاس��خ به اتهام توصیه پذیری اش از مقامات باال دستی
خود گفت« :بعضی اوقات توصیه های خوبی به ما می شود.
ما نیز بر این باوریم که نباید به صورت انفرادی تصمیم گیری
کنیم و مشورت می کنیم ،اما برخی اوقات نیز طبق مقررات
توصیه ها را نیز اجرا می کنیم».فردوسی پور همچنین در این
برنامه از او درباره نحوه ورودش به فوتبال پرس��ید و با اشاره
به س��ریال مرد هزار چهره که ش��خصیت اصلی این سریال
در همه جا اش��تباهی بود ،خطاب به کفاشیان گفت شما هم
اشتباهی در فوتبال بودید؟کفاشیان در پاسخ گفت« :روزهای
س��ختی در فوتبال داش��تم .در ابتدای امر این پست جدید
برای من نااش��نا بود؛ البته هرچند من ۳۰س��ال در ورزش
حضور داشتم ،اما فوتبال فضای خاص خودش را داشت .من
بهترین نبودم ،اما احس��اس می کنم اعضای مجمع متوجه
شدند که من بیشتر از سایرین به درد این فوتبال می خورم».
مثلث شماره 151
سوابق مدیریتی ورزشی
معاون ورزش��ی و ام��ور فدراس��یون های س��ازمان
تربیت بدنی به مدت سه سال
رئیس شورای برون مرزی
رئیس ستاد مسابقات دهه فجر
عضو شورای راهبری ورزش
رئیس مجامع ورزشی تمامی فدراسیون های ورزشی
به مدت سه سال
رئیس س��تاد نظارت بر عملک��رد بازی های المپیک
۲۰۰۴اتن و بازی های اسیایی ۲۰۰۶قطر
رئیس نخستین دوره مسابقات داخل سالن دوومیدانی
اسیا در سال ۲۰۰۳
رئی��س فدراس��یون دو و میدان��ی به مدت ۱۷س��ال
(از سال ۱۳۶۰تا ۱۳۷۰و از سال ۱۳۷۵تا )۱۳۸۲
سرپرس��ت فدراس��یون های ورزش ه��ای رزم��ی،
ژیمناس��تیک ،بولین��گ و بیلیارد ،س��وارکاری ،ش��طرنج،
قایقرانی و اسکی روی اب
دبیرکل کمیته ملی المپیک (از سال ۸۳تا )۸۷
رئیس کمیسیون رسانه های کمیته ملی المپیک
دبیرکل فدراسیون بازی های غرب اسیا
عضو هیات اجرایی فدراس��یون همبس��تگی ورزشی
کشورهای اسالمی
ورزش
عملکرد تیم های ملی در دوره ریاست علی کفاشیان
از 16فرصت حض��ور و قهرمانی در تورنمنت ها برای
تیم های ملی فوتبال ،فقط س��ه موفقیت برای فدراس��یون
فوتبال ثبت شده است؛ یعنی 19درصد موفقیت و 81درصد
ناکامی! ناکامی تیم نوجوانان و حذف تیم ملی فوتسال؛ اینها
اخرین اتفاقات تلخی است که در فدراسیون علی کفاشیان
رخ داده است.
21ابان ی��ک روز بد در تقویم کاری فدراس��یون علی
کفاش��یان بود :دو شکس��ت بد در مس��ابقات جوانان اسیا و
جام جهانی فوتسال باعث حذف تیم های ملی جوانان ایران و
فوتسال از گردونه مسابقات شد .سایت گل یک ماه پیش و بعد
از شکست تیم ملی نوجوانان در گزارشی به بررسی عملکرد
تیم های ملی ایران در مس��ابقات مختلف در دوره مدیریت
کفاشیان پرداخته بود که اکنون با این دو باخت ،می توان گفت
کلکسیون ناکامی های فدراسیون کفاشیان کامل شده است!
تنها امید فدراسیون علی کفاشیان ،صعود به جام جهانی 2014
است تا سرپوشی بر ناکامی های متعدد فدراسیون او در رده های
مختلف باشد .کفاشیان و تیم مدیریتی اش برای رسیدن به این
هدف ،اختیار کاملی به کی روش داده اند و مسابقات لیگ برتر
را به طرز عجیب و غریبی برگزار می کنن��د و حتی تا همین
امروز بر حذف جام حذفی نیز مصمم بودند! تیم ملی ایران در
مسابقات مقدماتی جام جهانی 2010توفیقی نداشت و از صعود
به این تورنمنت بزرگ بازماند .یک ماه پس از انتخاب کفاشیان
به عنوان رئیس فدراسیون ،تیم ملی کار خود در این مسابقات را
اغاز کرد و در مرحله اول از سد امارات ،کویت و سوریه گذشت.
در مرحله دوم ایران عملکرد مناس��بی نداشت و پس از تغییر
سرمربی نیز نتایج تفاوت زیادی نداشت .تیم ملی در حالی با
11امتیاز از 8بازی صعود نکرد که در صورت پیروزی در بازی
اخر مقابل کره جنوبی راهی جام جهانی می شد .پس از ناکامی
در راه صعود به جام جهانی ،تیم ملی در مس��ابقات غرب اسیا
نیز در فینال مغلوب کویت شد و از تکرار سه قهرمانی متوالی
خود بازماند .در مسابقات جام ملت های 2011نیز تیم ملی در
مرحله یک چهارم نهایی و در وقت اضافی مغلوب کره جنوبی
شد و از دور مس��ابقات کنار رفت .تیم زیر 23س��ال ایران در
بازی های اس��یایی 2010توفیقی نداش��ت و پس از سه برد
متوالی در مرحله مقدماتی و شکست مالزی و عمان در مراحل
حذفی ،در نیمه نهایی مغلوب ژاپن شد و در بازی رده بندی نیز
بازی 1-3برده را 3-4به کره جنوبی باخت .امیدهای ایران
در مرحله انتخابی المپیک 2012نیز پس از حذف قرقیزستان
در مرحله اول ،در دور دوم حذفی با ان اش��تباهات عجیب در
بازی دادن به بازیکن 2اخطاره ،در نهایت مغلوب عراق شده
و از دور مسابقات حذف شدند .اخرین مسابقاتی که این تیم با
نام تیم زیر 22سال برگزار کرد ،مسابقات مقدماتی قهرمانی
اسیا بود که موفق به صعود به مرحله نهایی شد .جوانان ایران
در دوران مدیریت کفاشیان سه بار در مسابقات قهرمانی اسیا
شرکت کرده اند که هیچ توفیقی نداش��ته اند :سال 2008در
عربستان و سال 2010در چین که در هر دو دوره در گروه خود
سوم ش��ده و از صعود به مراحل باالتر بازماندند .در این دوره
نیز تیم جوانان ایران فقط یک مرحله نسبت به دو دوره قبلی
پیشرفت داشت و در مرحله یک چهارم نهایی حذف شد .تنها
موفقیت فدراسیون کفاشیان ،کسب قهرمانی نوجوانان اسیا در
سال 2008در ازبکستان بود که با مربیگری علی دوستی مهر
به دست امد .این تیم روند موفقیت های خود را در جام جهانی
2009نیز ادامه داد و به جمع 16تیم برتر رسید .نوجوانان ایران
در سال 2010با مربیگری اکبر محمدی از گروه خود صعود
نکردند و در سال 2012نیز در مرحله نیمه نهایی حذف شدند،
هر چند به جام جهانی 2013راه یافتند .فوتسال ایران در دوره
ریاست علی کفاشیان سه بار در مسابقات قهرمانی اسیا شرکت
کرده که دو بار در سال های 2008و 2010قهرمان شده که
همین نتیجه هم انتظار می رفت ،اما تیم ملی فوتس��ال در
سال 2012در اسیا سوم ش��د و از صعود به فینال بازماند.
فوتسال ایران دو بار نیز در س��ال های 2008و 2012در
جام جهانی حضور یافته اس��ت ک��ه در دوره قبلی به رغم
بازی های تماش��ایی و زیبا فقط به خاط��ر تفاضل گل از
صعود به جمع چهار تیم بازماند ،ام��ا در این دوره نه بازی
زیبایی ارائه داد و نه خوب نتیجه گرفت و حتی به جمع هشت
تیم برتر هم نرسید.
عملکرد کل�ی :چه��ار تیم ملی فوتب��ال در رده های
مختلف در مجموع تاکنون فرصت حض��ور و قهرمانی در
17تورنمنت مهم را داشته اند که فقط یک قهرمانی نوجوانان
اس��یا و دو حضور در جام جهانی نوجوانان ()2013 ،2009
تنها موفقیت های فوتبال ایران در س��طح ملی بوده است.
تنها تورنمنت باقی مانده ب��رای فوتبال ملی نیز جام جهانی
2014اس��ت که امید زیادی به صعود تیم ملی به این جام
می رود .فوتسال ایران نیز از سه فرصت قهرمانی و دو حضور
در جام جهانی ،دو قهرمانی به دست اورده است و اگر حضور
درخشان در جام جهانی قبلی را یک موفقیت محسوب کنیم،
حضور در جام جهانی 2012یک شکست مطلق بود.
ناکامی ها
ی��ک جام جهانی و یک ج��ام ملت های اس��یا برای
تیم ملی بزرگساالن ،یک بازی های اسیایی و یک المپیک
برای تیم ملی امید ،سه جام جهانی و س��ه جام جوانان اسیا
برای تیم ملی جوانان ،یک جام جهان��ی و دو جام نوجوانان
اسیا برای تیم ملی نوجوانان و یک جام اسیایی برای تیم ملی
فوتسال.
موفقیت ه�ا :یک قهرمانی نوجوانان اسیا ،دو حضور
در جام جهانی نوجوانان ،دو قهرمانی اسیایی و دو حضور در
جام جهانی برای تیم ملی فوتسال
نتیجه :از 16فرصت حضور و قهرمانی در تورنمنت ها
برای تیم های ملی فوتبال (مقدماتی جام جهانی 2014هنوز
در جریان است و در این محاسبه منظور نشده است) ،فقط
سه موفقیت برای فدراسیون فوتبال ثبت شده است؛ یعنی
19درصد موفقیت و 81درصد ناکامی! g
73
تیمور غیاثی از سال ها همکاری با کفاشیان می گوید
کفاشیان اصال ادم ساده ای نیست
2
تیمور غیاثی یکی از بزرگان د وو میدانی اس�ت که تجربه کارکردن با علیکفاشیان را دارد .او خیلی خوب رئیس
فدراسیون فوتبال را می شناسد .اگر چه به نظر می رس�د گاهی متعصبانه از شاگرد دیرینه و دوست فعلی خود سخن
می گوید ،اما حرف های جالبی را درباره شخصیت علی کفاش�یان مطرح می کند .متن گفت وگوی اختصاصی مثلث با
تیمور غیاثی را می خوانید.
از علی کفاشیان بگویید.
lعلی کفاش��یان را خوب م ی شناس��م؛ ورزشکار
است و با شرف.
از چه زمانی او را م ی شناسید؟
lاز خیلی وقت پیش او را م ی شناس��م؛ از س��ال
55یعنی ان زمانی که وارد دو و میدانی ش��ده بود و خوش
م ی درخشید.
شاگرد شما هم بود؟
ورزش
lاو در مدرس��ه عالی بازرگانی تحصیل م ی کرد،
مدرسه ای که خیلی از بزرگان ما در انجا تربیت شدند و بعدها
توانستند منشا خدمات زیادی باش��ند .من در ان زمان دبیر
فدراسیون د وو میدانی بودم .علیکفاشیان را به همراه 12نفر
دیگر به مسابقات رومانی اعزام کردیم .در انجا هم عل ی اقا
خوش درخشید .در مس��ابقات بی ن المللی خیلی خوب کار
م ی کرد و رکوردهای خوبی را به جای م ی گذاش��ت .بعدها
هم که در پس��ت های مختلف قرار گرفت ،به نظرم خوب
کارکرد ،چه به عنوان رئیس فدراسیون دو و میدانی و چه در
پس ت هایی که بعدا به او محول شد ،عملکرد خوبی داشت.
او را چطور م ی بینید؟ چه ویژگ ی هایی دارد؟
مثلث شماره 151
lبیشتر از 30س��ال از ان روزها م ی گذرد .از زمانی
که علی کفاشیان در دو و میدانی خیلی خوب کار م ی کرد و
سرعت رشد چشمگیر او حیرت خیل ی ها را ب رانگیخته بود.
به نظر من علیکفاشیان مردی است که همیشه با انرژی
مثبت با دیگران کار م ی کند .من رفتارهایش را دوست دارم
چون ش��یرین اس��ت .او اصال فرق نکرده است .ان سال ها
دقیقا همان طوری بود که حاال هست؛ شوخ طبع و باهوش.
lدوران ریاس�ت علیکفاشیان در فدراسیون
دو و میدانی چطور گذشت؟
lاو در دو و میدانیکارهای زیادی انجام داد .در واقع
او را به این دلیل بهترین رئیس تاریخ فدراسیون د وو میدانی
م ی دانندکه وی توانست از الب ی های خودش به نفع ورزش
بهره ببرد و به نظرم هر موفقیتیکه به دست م ی امد ،نتیجه
زحمات خودش بود.
چرا این حرف را م ی زنید؟
lچون از سن پایین وارد کار شد .پله های ترقی را
یکی پس از دیگری پشت سرگذاشت و در نهایت موفق شد
در پس ت های مختلف خدمت کند.
حض�ور او در فدراس�یون د وو میدان�ی تا چه حد
موثر بود؟
lخیلی حضور مهمی داش��ت .تاثی راتش را هنوز
هم م ی توانیم ببینیم .در دو و میدان��ی واقعا خوب کار کرد.
توانس��ت رده ه��ای پای��ه را دارای اهمیت کند .دس��ت به
ساختار سازی زد .احس��ان حدادی ،س��جاد مرادی و خیلی
از بهترین ه��ا محصول همی��ن طرز تفکر هس��تند که در
زمان کفاشیان ش��کل گرفت .او در حالی رئیس فدراسیون
دو و میدانی ش��دکه خودش به عنوان ورزش��کار همه فراز و
نشی ب های کار را پشت سر گذاشته بود.
ش�ما خیل�ی سرس�ختانه از او دف�اع م ی کنید،
درس�ت مثل ی�ک وکی�ل مداف�ع که قص�د دارد
عی ب ها و اشتباهات موکل خود را پنهان کند.
74
lشاید من را خوب نم ی شناس��ید که این حرف را
م ی زنید .من با عزیزترین های خودم هم تعارف ندارم .خیلی
کم علیکفاشیان را م ی بینم .خدا شاهد است که یکی ،دو
بار در سال های اخیر بیشتر او را ندیدم.
اما او در فدراس�یون فوتبال چن�دان موفق نبود،
قبول دارید؟
lخب ،او خودش این راه را انتخاب کرد .نم ی توانم
بگویم اشتباه کرد که وارد فوتبال ش��د ،اما خدا م ی داند که
هی چ یک از بزرگان د وو میدانی دلشان نم ی خواست این اتفاق
رخ بدهد .همه ما دوست داشتیم کفاش��یان در فدراسیون
دو و میدانی بمان��د چون دوران طالی��ی دوومیدانی زمان
او ش��کل گرفت؛ بناب راین با تجربه ای که کفاشیان داشت،
خیلی بیش��تر از اینها م ی توانس��ت دو و میدانی کشورمان
را رونق ببخشد.
به نظر شما بهتر نبود کفاش�یان در فدراسیون
دو و میدانی بماند و وارد عرصه فوتبال نشود؟
lنم ی دانم .الب��د مصلحت این بود .بهتر اس��ت
خودش به این س��وال ها جواب بدهد ،ام��ا خدا م ی داند من
ارزویم ماندن کفاشیان در فدراسیون د وو میدانی بود.
البته انتخاب ش�دن کفاش�یان هم در دوره اول
انتخابات ب ی حرف و حدیث نبود.
lکفاشیان چهره ای ورزشی بود که وارد انتخابات
ریاست فدراسیون فوتبال شد .در این دوره هم انتخاب شد،
اما این اتفاق ساده ای نبود .انتخاب شدن کفاشیان به عنوان
رئیس فدراسیون فوتبال در ان س��ال در حالی رخ داد که او
رقبای سرسختی را کنار زد.
تیمور غیاثی از
سال ها همکاری با
علی کفاشیانمی گوید
اما تک کاندیدایی بود که وارد مجمع ش�د و رای
اورد ،این طور نیست؟
lم��ن واقعا نم ی خواه��م از کفاش��یان به صورت
کورکورانه دفاع کنم .حرف شما را قبول دارم.
بگذری�م .از رابط�ه خودتان ب�ا علی کفاش�یان
بگویید.
lاوایل اصال با هم خوب نبودیم.
جدا؟
lبله ،س��ایه اش را با تی��ر م ی زدم .ج��وان بود ،اما
اصال خودش را نم ی باخت .جس��ور بود و همین جس��ارت
باعث شد تغیی رات خیلی خوبی را در حوزه تحت مدیریتش
اعمال کند.
پس رابطه تان تیره و تار بود.
( lم ی خن��دد) بله ،اص�لا رابطه خوبی نداش��تیم.
در س��ال 62امد و من بالفاصله فدراس��یون را ترک کردم؛
البته به هی چ وجه فدراس��یون را ارث پدری ام نم ی دانستم و
به همین دلیل وقتی از فدراسیون جدا شدم علیه هیچ کس
موضع گیری نکردم.
چرا چنین تصمیم ی گرفتید؟
lمن خیلی غرور داشتم .نم ی توانستم قبولکنم
که یک جوان بیاید و همه کاره شود .اوایل اصال خوشبین
نبودم.
به چه چیزی خوشبین نبودید؟
lبه اینکه کفاشیان موفق ش��ود ،اما بعدا به مرور
کارهایکفاشیان را زیر نظر گرفتم .واقعا اطمینان پیدا کردم
که او ب رای مقاصد شخصی وارد فدراسیون نشده است؛ بلکه
امده تا تالش کند و تغیی راتی ایجاد کند.
وقتی رئیس فدراسیون دو و میدانی شد ،با شما
صحبتی نکرد؟
lبه من گفت از شما م ی خواهم درکنار ما باشید و
با ما همکاری کنید.
شما هم البد دلخور شدید ،درست است؟
( lم ی خندد) دقیقا ،مغرور بودم .به او گفتم که زود
است ب رای شما که به من بگویید همکار.
بعد از ان ب ه طور کلی قطع رابطه کردید؟
lنه ،جدایی من از فدراسیون دو سال بیشتر طول
نکشید .سال 64برگشتم .دو سال از فدراسیون و کفاشیان
او در مصاحبه هایش خوب نیست
فاصله گرفتم ،اما انصافا او ان قدر بزرگوارانه با من صحبت
کرد که باالخره متقاعد شدم به فدراسیون برگردم.
تحت چه عنوانی؟
lمشاور عالی فدراسیون دو و میدانی.
در نقد و بررسی اقای رئیس
فقط با همین سمت در کنار او کار کردید؟
lبعدها من را به عنوان مرب��ی در تیم ملی به کار
گرفت .من هم چون م ی شناختمش با جان و دل ب رایش کار
کردم .او هم انصافا سعی م ی کرد همه امکانات را در اختیار
ما قرار دهد و اردوهای تدارکاتی خوبی ب رای ما فراهم کرد.
رابطه اش با شما در ان مقطع چطور بود؟
lهیچ وقت به من دستور نداد ،هی چ وقت .با من و
بقیه اعضای فدراسیون دو ومیدانی خوب رفتار م ی کرد.
در این سالها کفاشیان تغییری نکرده است؟
lاو هم��ان موقع هم همی ن طور ش��وخ طبع بود.
چه اش��کالی دارد؟ چرا فکر م ی کنیم مدیری که اخم کند و
بد اخالق باشد ،مدیر خوبی است و او که لبخند به لب دارد،
مدیر بدی است.
این حرف ها درست نیست .علیکفاشیان همین است
که م ی بینید .هیچ وقت هم خودش را عوض نکرده اس��ت.
همیشه با ش��رافت کارکرده و س��عی کرده در همه شرایط
خونسردی اش را حفظ کند.
اما او یک مدیر فوتبالی نبود؛ فوتبال مدیر خاص
خودش را م ی خواهد.
lبله ،من ه��م نم ی گویم او یک مدی��ر فوتبالی
است ،اما مدیر ورزشی که هست.
اما هنوز هم بعض ی ها معتقدند کفاش�یان نباید
وارد فوتبال م ی شد؛ نظر شما چیست؟
lخب به من ثابت شد که او خوب کار م ی کند .بر
سر تمرین تیم های ملی حضور پیدا م ی کرد و به طور مرتب
به استان ها سرکشی م ی کرد و از مشکالتشان با خبر م ی شد.
امار رکوردهای گذشته در فدراسیونی شکسته شدکه ریاست
ان را علی کفاشیان بر عهده داشت.
اخرین بار چه زمانی با یکدیگر مالقالت داشتید؟
lاخرین بار همین چند وقت پیش او را دیدم .او را
دعوت کردیم که به مجمع انتخاب��ات دو و میدانی بیاید ،او
هم امد.
حرف خاصی از فوتبال نزد ،گالی ه ای یا حرفی؟
lحالش را پرس��یدم .خیلی دلش پر بود .گفت در
فوتبال خیلی اذیت ش��دم .بعض ی ها واقعا اذیت م ی کنند،
پرتوقع هس��تند و در عین حال اج��ازه نم ی دهند با ارامش
کارها پیش برود.
اقای غیاثی! اما قب�ول داریدکمی هم متعصبانه
درباره کفاشیان حرف م ی زنید؟
lنه ،علی کفاش��یان اج��ازه نداد ان زم��ان من با
تیم ملی به المپیک بروم .به طور حتم اگر قرار بود شخصی
به او و شخصیتش نگاه کنم باید االن منتقد او م ی شدم ،اما
من این طور قضاوت نم ی کنم .معتقدم او همیشه با وجدان
کارکرده است.
lکفاشیان چه ویژگی داردکه برای شما تا این
حد جالب است؟
او اصال ادم ساده ای نیست .بسیار ادم با هوشی است و
بلد است با ه ر کسی عین خودش رفتارکند .تخصص او هم
در پیچاندن اس��ت؛ البته پیچاندن ادم هایی که قصد دارند
او را بپیچانندg .
ورزش
برگردیم ب�ه دو و میدانی؛ چرا موافق�ت کردید با
او کار کنید؟
3
وقتی علی کفاشیان رئیس فدراسیون فوتبال شد ،هیچ
شناختی از فضای فوتبال نداش��ت .زمان زیادی گذشت تا او
نسبت به این فضای متفاوت ،ش��ناخت پیدا کرده و به تدریج
پخته تر عمل کند .خب من درکنار علی دایی کار م ی کردم.
ما خیلی با کفاش��یان در ارتباط نبودیم .بیشتر با مهدی تاج
ارتباط داشتیم .فکر م ی کنم یکی از کارهای کفاشیان ،همین
تقسیم وظایف بود .در مورد تیم ملی هم کارها را به مهدی تاج
سپرده بود .ش��اید به همین دلیل است که در سال های اخیر
به نظر م ی رسد این تقسیم کار گاهی کار دست کفاشیان داده
و بعض ی ها از جمله خود من اعتقاد داریم فدراسیون کفاشیان
چند چهره ای است .چون کفاشیان شیوه مدیریتی خاصی دارد
و همین شیوه باعث م ی شود بعض ی ها بیش از پیش احساس
استقالل داشته باشند.اما مایلم قبل از اینکه نقطه ضع ف های
کفاشیان و شیوه مدیریت ی اش را بگویم ،درباره نقاط مثبت او
و فدراسیونش صحبت کنم.
اول :ب رای اولی ن بار در فدراسیون فوتبال بود که تقویم
ساالنه لیگ برتر به باشگاه ها اعالم م ی شد .البته در دوره های
قبل هم ای��ن تقویم وجود داش��ت ،اما ان قدر دس��تخوش
تغییر م ی ش��د که فدراس��یون فوتبال ترجیحا برنامه را نزد
خود نگه م ی داشت و در اختیار باش��گاه ها قرار نم ی داد .شاید
عده ای بگویند همین حاال هم لیگ ب رتر دستخوش تغیی راتی
م ی شود ،اما من باتوجه به دوره های قبل در این مورد پیشرفت
محسوسی م ی بینم .هر چند عزیز محمدی ،رئیس پیشین
سازمان لیگ در این پیش��رفت نقش مهمی داشت .باز هم
شاید عده ای بگویند در فوتبال المان 50سال است که ب رنامه
و تقویم ساالنه اعالم م ی ش��ود ،اما توجه داشته باشیم که در
فوتبال ما گاهی ب رای برگزاری برخی بازی ها باید با چند نهاد
دولتی هماهنگ ی هایی صورت بگیرد.
دوم :کفاشیان در سال های اخیر سعی کرده به رده های
پایه اهمیت بدهد .اتفاقات بزرگی ب رای تیم های رده های پایه
ما رخ داده و قهرمان ی های��ی نصیب نوجوان��ان و جوانان ما
شده که نم ی توان نس��بت به انها ب ی تفاوت بود .مهم ترین
اتفاقی که ب رای رده ه��ای پایه ما رخ داده این اس��ت که انها
ب ر خالف دوره های قبل مورد توجه قرار م ی گیرند .ب رای انها
ب رنامه های مدون در نظر گرفته شده و انجام بیش از 20بازی
بی ن المللی در برنامه شان گنجانده م ی ش��ود .خب ،این امار
خیلی خوبی اس��ت؛ ه ر چند به تیم امید که م ی رسیم دوباره
انتقادهایی متوجه فدراس��یون فوتبال م ی ش��ود که به نظر
من چندان منطقی نیس��ت .ب رای این حرف هم دلیل دارم؛
تیم امید هی چ وقت تکلیف روشنی نداشته است ،نه در دوره
ریاست کفاشیان و نه در هیچ دوره دیگری .این تیم همواره در
تعلیق بوده است .فدراسیون م ی خواهد مسئولیت این تیم و
حمایت ان را بر عهده بگیرد ،در حالی که کمیته ملی المپیک
هم رقیبی سرس��خت ب رای فدراس��یون محسوب م ی شود.
جالب اینکه کمیته ملی المپیک در سال های اخیر نشان داده
همواره به مربیان تیم امید نگاه سلیقه ای داشته .از هر مربی
که خوشش امده حمایت کرده و نسبت به مربی که دوستش
نداش��ته همواره سیاس��ت منفی در پیش گرفته است .این
مشکل کمی نیست و از این گذشته بحث سربازی بازیکنان
مثلث شماره 151
lاگر این طور اس��ت چرا همی��ن فوتبال ی ها از او
حمایت کردند؟ مگر عابدینی نبود که در مجمع به شدت از
کفاشیان دفاع کرد؟ مگر مجمع فوتبال از ادم های بیرون از
رشته فوتبال تشکیل شده است؟ انها به کفاشیان رای دادند
و دوباره پای او ایستادند .اگرکاربلد نبود چرا او را نگه داشتند؟
هومن افاضلی /مربی فوتبال
تیم امید و ممنوع الخروج بودن انها نیز همواره مشکل دیگری
بوده که باعث شده تیم امید نتواند بازی های تدارکاتی خوبی
ب رای خود ترتیب دهد .بناب رای��ن در این مورد به خصوص هم
نم ی توان کفاشیان را خیلی مقصر دانست؛ ه ر چند ناکامی
تیم امید در دوره ریاست او ثبت شده و این واقعیت را نم ی شود
ندید .با این حال اینکه او مثال در مورد اکبر محمدی به انتقاد
شدید رسانه ها و برخی کارشناس��ان اعتنایی نکرد و تصمیم
گرفت یک مربی جوان با ایده های نو را مورد حمایت قرار دهد،
کار ویژه ای بود.
سوم :کفاشیان به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال در
بحث ساختارس��ازی عملکرد خوبی داشته است .در مقطعی
صفای ی فراهانی کمپ تیم های ملی را س��اخت .خب قبل از
ان ما کمپی نداشتیم و به همین دلیل همان خوابگاهی که
تختخواب های اهنی داشت هم ب رای ما نعمت بزرگی بود ،اما
تجهیز این کمپ که حاال واقعا استانداردهای یک هتل را دارد،
یکی دیگر از کارهای خوب فدراسیون بود.
چهارم :س��ازماندهی مدارس فوتبال ،یک��ی دیگر از
کارهای خوب فدراسیون فوتبال بود؛ ه ر چند هنوز مشکالتی
در مدارس فوتبال وجود دارد اما فدراسیون فوتبال و شخص
کفاشیان حساسیت باالیی در این خصوص نشان داد .مردم
به جایی رسیده بودند که واقعا بچه های خودشان را به مدارس
فوتبال نم ی فرستادند .انها دغدغه های خاصی داشتند اما در
یکی دو س��ال اخیر مدارس فوتبال سازماندهی شد و به طور
مرتب به انها نظارت م ی ش��ود .این باعث خواهد شد اعتماد
مردم دوباره به فدراسیون جلب شود.
پنجم :فدراس��یون فوتبال در م��ورد اکادمی فوتبال
به عنوان مرکز پژوهشی و علمی و همچنین در مورد بخش
پزشکی ورزش��ی فعالی ت های خوبی داشته اس��ت و این دو
بخش را به خوبی و در حد اس��تاندارد تجهیزکرده است .این
چند مورد و برخی دیگر از کارهاییکه در دوره ریاست کفاشیان
در فدراسیون فوتبال انجام ش��ده در واقع کارهای ساختاری
است که کمتر به چش��م م ی اید .ساختارس��ازی در فوتبال
ای ران همیشه کمتر به چشم م ی اید .فدراسیون فوتبال هم
هیچ وقت نتوانس��ته این فعالی ت ها را به خوبی معرفی کند
و درباره شان مانور بدهد.اما در دوره ریاست کفاشیان ما نقطه
ی داشته ایم و اتفاقات عجیب
ضع ف هایی هم داشته ایم .ناکام
هم دیده ایم .به نظرم یکی از اصل ی ترین مشکالت کفاشیان
این اس��ت که نوع مدیریت او در فدراسیون به تناقض گویی
یزند .ما در فدراس��یون چند صدایی را شاهد هستیم؛
دامن م
یزند و این اصال در
انگار هر فردی ب رای خودش یک س��از م
شان فدراسیون فوتبال نیست .نکته دیگریکه به نظرم یکی
از ضع ف های فدراسیون کفاشیان اس��ت به نبود بازی های
تدارکاتی بزرگ برم ی گردد .ما جز بازی ب��ا برزیل بازی بزرگ
دیگری ب رای تیم ملی نداشتیم؛ ه ر چند این مشکل هم تنها
به دوره ریاست کفاشیان مربوط نم ی شود .همواره این معضل
در فوتبال ما وجود داش��ته که تیم ملی بازی های دوس��تانه
بزرگی نداش��ته اس��ت ،اما موردی وجود داردکه به خود علی
کفاشیان برم ی گردد .او از فضای دیگری وارد فوتبال شد.کارش
د وو می دانی بوده است نه فوتبال؛ به همین دلیلگاهی به دلیل
روحیه غی ر مدیریتی که دارد حرف هایی را در مصاحب ه هایش
مطرح م ی کند که درس��ت به نظر نم ی رس��د یا دس��ت کم
حاش��ی ه های فراوانی را به وجود م ی اورد؛ البته او حاال نسبت
به گذش��ته بهتر عمل م ی کند ،اما به نظرم کفاشیان جلوی
دوربین اصال عملکرد خوبی نداشته و در مصاحب ه هایش هم
حرف هایی زده که مشکل ساز بوده استg .
75
ورزش
جای پدرم بودم همیشه لبخند نمی زدم
مثلث شماره 151
4
گفت وگویی صریح با فرزند علی کفاشیان درباره پدرش
صدای احسان کفاش�یان را که م ی ش�نوید برای چند لحظه احساس م ی کنید علی کفاش�یان است که سخن
م ی گوید ،اما تفاوت هایی نیز میان پدر و پس�ر وجود دارد .تفاوت هایی که البته طبیعی اس�ت .گفت وگو با احس�ان
کفاشیان ،پسر رئیس فدراس�یون فوتبال از این حیث جذاب اس�ت که هر دو نفر به صورت حرفه ای ورزش را دنبال
کرده اند .احسان کفاشیان ب ه عنوان مربی در رشته د وو میدانی فعالیت م ی کند و البته در مواردی خاص منتقد پدر نیز
به حساب م ی اید ،اما ه ر چه هست احسان نیز درست مثل علی کفاشیان خوش برخورد و شیرین زبان است؛ هر چند
این خوش رفتاری برای پدر او ال اقل در فوتبال نه تنها امتیازی محسوب نشده ،بلکه سخت مورد انتقاد هم قرار گرفته
است .با احسان کفاشیان ه م صحبت شدیم .سعی کردیم با او درباره پدرش حرف بزنیم نه رئیس فدراسیون فوتبال،
اما احسان کفاشیان انقدر اخبار و اتفاقات ورزش را خوب رصد م ی کند که عالقه مند شدیم با او درباره برخی ضع ف ها
و قوت های رئیس فدراسیون فوتبال هم حرف بزنیم .گاهی پاسخ ها طوری داده م ی شد که احساس م ی کردی پسر
وکی ل مدافع پدر است که البته حتی اگر این شائبه واقعیت داشته باشد باز هم احساس احسان قابل درک است .متن
گفت وگوی اختصاصی مثلث با پسر علی کفاشیان را م ی خوانید.
از خودتان شروع کنیم یا از همین شروع مصاحبه
درباره علی کفاشیان بپرسیم؟
lب رای من فرق��ی نم ی کند؛ ه ر طور ک��ه خودتان
راحتید.
شما هم انعطاف پذیر هستید ،درست مثل پدرتان.
( lم ی خندد) بله ،همی ن طور است.
خب در حال حاضر کجا هستید؟
lمن مربیگری تیم دو و میدانی نوجوانان نفت را بر
عهده دارم .خدا را شکر وضعیت خوبی داریم .همان طور که
م ی دانید نفت یکی از تیم های قدرتمند دو و میدانی است و
من از اینکه در خدمت نوجوانانی مستعد هستم ،خوشحالم.
از چه زمانی وارد د وو میدانی شدید؟
lاز س��ال 80ب��ود .من ،احس��ان حدادی و س��ایر
مل ی پوش��ان به اردوهای خارجی م ی رفتیم و سخت تالش
م ی کردیم .چندین اردوی خوب داش��تیم که همه شان ب رای
من خاط راتی ش��یرین اس��ت و من خیلی تجربه ه��ا از ان
76
اردوها به دس��ت اوردم؛ ضمن اینکه در ان سال ها که پدرم
رئیس فدراسیون دو و میدانی بود با اوردن مربیان خارجی از
کشورهای صاحب نام رشته د وو میدانی توانست رونق خوبی
به این رشته ورزش��ی بدهد .خیلی از رکوردها در همان زمان
شکسته شد و روزهای پ ر افتخاری ب رای د وو می دانی رقم خورد.
شما در چه رشته هایی فعال بودید؟
lدر رش��ته های مختلفی از د وو میدانی فعال بودم.
تقریبا در سه رشته هم کار کرده ام .من از 17سالگی وارد این
رش��ته ش��دم .خب خیلی عالقه مند بودم .حض��ور پدرم که
خودش قهرمان د وو میدانی بود ه��م خیلی به من دلگرمی
م ی داد .از طرفی خودم هم خیلی دوست داشتم بتوانم سال ها
به طور حرفه ای کار کنم.
توانستید؟
lنه.
چرا؟
lچون به مرز 30سالگی که رسیدم احساس کردم
نم ی توانم همچنان به طور حرفه ای کار کنم ،به همین دلیل
تصمیم گرفت��م کناره گیری کنم ،اما همچنان این رش��ته را
دوست داش��تم .به همین دلیل تالش کردم به عنوان مربی
کارم را در د وو می دانی ادامه بدهم .در حال حاضر هم ما یکی از
بهترین تیم های لیگ هستیم.
شما گفتید پدرتان موفق شد د وو میدانی را رونق
تازه ای ببخشد؛ چرا چنین ادعایی را مطرح کردید؟
lخب ،پدرم با تجربه خیلی خوبی وارد فدراسیون
شد .در فدراس��یون د وو میدانی خیلی زود و به بهترین شکل
ممکن موفق ش��د کارها را با افرادی که ب��ا او کار م ی کردند
هماهنگ کند .او تقسیم وظایف کرد .حقوق ورزشکاران این
رشته در دوره ریاست پدرم در فدراسیون خوب و قابل توجه بود.
اردوهای خارجی به طور مرتب برگزار م ی شد .مربیان خوب و
مطرحی وارد کشورمان شدند.
علی کفاشیان در فدراس�یون دو و میدانی موفق
بود ،در فدراسیون فوتبال چطور؟
lاج��ازه بدهی��د من قض��اوت نکنم ،چ��ون علی
کفاشیان پدر من اس��ت .نم ی خواهم این شائبه پیش بیاید
که من جانب دارانه درباره پدرم حرف زده ام.
اما از شواهد و قرائن پیداست مدافع خوبی برای
پدر هستید.
( lم ی خندد) من یک ورزشکار حرفه ای هستم .واقعا
تنها چیزی که باعث م ی شود ورزش ما پیشرفتی نداشته باشد،
حاشی ه هاست .حاشی ه ها هم که خودتان بهتر م ی دانید خیلی
زود و به سرعت منتشر م ی شود.
قبول دارید فوتبال پر از حاشیه است؟
lبله ،همین طور است.
و این را هم قبول دارید که پدر شما روحیه خشنی
ندارد.
lبله.
بنابراین بهتر نب�ود علی کفاش�یان وارد فوتبال
نم ی شد؟
lه ر کس��ی ب رای خودش م ی تواند تصمیم بگیرد.
به طور حتم پدرم ب رای تصمیم خود دالیلی داشته ،اما این را
قبول دارم فوتبال ما پر از حاشیه است .هر اتفاقی که در سطح
فوتبال که ملی رخ بدهد ،یقه رئیس فدراسیون را م ی گیرند؛
ه ر چند من این سیستم ارزشیابی را قبول ندارم.
چطور؟ بیشتر توضیح م ی دهید؟
lوقتی قرار است سیس��تم حرف بزند ،بناب راین ما
حق نداریم در قضاوت های خودمان همه تقصیرها را به گردن
یک نفر بیندازیم .متاس��فانه در فوتبال ما این معضل وجود
دارد .به محض اینکه مش��کلی پیش م ی اید همه م ی ایند
یقه پدر من را م ی گیرند .این درس��ت نیس��ت .چون من به
خوبی م ی دانم پدرم همواره با سیستم کار کرده است .سیستم
یعنی اینکه ب رای ه ر کس وظایفی تعیین شده .هرفردی در
مجموعه تحت مدیریت پدرم وظیف��ه ای دارد .باید کارش را
درست انجام بدهد ،اما به هر دلیل در مواقعی که کوچکترین
کوتاهی صورت م ی گیرد ،رس��انه ها تیغ تیز انتقاد را متوجه
پدرم م ی کنند.
اما گاهی هم اقای کفاش�یان از پاسخگویی فرار
کرده است.
lواقعا این را قبول ندارم .من قصد ندارم متعصبانه
حرف بزنم ،ام��ا باید بگویم پدرم همواره با رس��انه ها و مردم
صداقت داش��ته اس��ت؛ از انتقاد فراری نبوده و هر وقت که
اشتباهی مرتکب شده ،خالصانه اشتباهش را پذیرفته است.
شما خیلی فوتبالی هستید انگار!
( lم ی خندد) من بیشتر از اینکه فوتبالی باشم سعی
م ی کنم یک ورزشکار حرفه ای باشم.
فوتبالی هستید یا نه؟
lشدید .فوتبال را دوست دارم و پیگیری م ی کنم.
شما پرسپولیسی هستید یا استقاللی؟
lمن استقاللی هستم.
علی کفاشیان چطور؟
lزیر پایم را م ی کشید؟ (م ی خندد)
ن�ه ،واقع�ا یک س�وال اس�ت .عل�ی کفاش�یان
استقاللی است یا پرسپولیسی؟
lهم اس��تقالل را دوس��ت دارد ،هم پرسپولیس را.
یعنی دوست دارد هر دو تیم موفق باشند .تعصب پدرم بیشتر
درباره تیم ملی است که البته امیدوارم بتوانیم به جام جهانی
صعود کنیم.
بقیه اعضای خانواده چطور؟
lبقیه ه��م همی ن ط��ور .فق��ط من هس��تم که
استقالل ی ام.
lنم ی ترس�ید از اینک�ه ت�ا ای�ن ح�د راح�ت
م ی گویید استقاللی هستید؟
نه ،چون واقعا به نظر من مردم ما به جایی رسیده اند که
م ی توانند سلیقه های مختلف را درک کنند .از طرفی ب رای هیچ
یک از ما قرمز یا ابی فرقی نم ی کند .همه دوست داریم که
تیم ملی بزرگ و مقتدری داشته باشیم.
به نظر شما االن چنین تیمی داریم؟
lبرد مقابل کره جنوبی خیل��ی چیزها را ثابت کرد.
به نظرم ما در فوتبال م ی توانیم حرف های زیادی ب رای گفتن
داشته باشیم.
گاه�ی اوقات پدرتان س�خت م�ورد انتق�اد قرار
م ی گیرد؛ شما در چنین مواقعی چه م ی کنید؟
lمن خیلی خوب م ی توانم ش��رایط را درک کنم.
همان ط��ور که پدرم در چنی��ن اوضاعی واقعا خوش��حال
نیست ،اما از انجایی که همیش��ه روحیه باال و مثبتی دارد
اما این تقسیم کار واقعا بعضی وقت ها و البته در
یک جاهایی جواب نم ی دهد.
lاما این مهم است که مدیریت درست یعنی انجام
همین کار .پ��درم ه��م در د وو میدانی و هم در فدراس��یون
فوتبال این کار را انجام داده اس��ت .در کار افرادی که به انها
مسئولیت سپرده است ،دخالت نم ی کند .او سعی م ی کند به
مجموعه اش ازادی عمل بدهد.
در تی م ملی اما مشکالتی داشته ایم.
lمش��کالت در کجا وجود ندارد؟ مهم این اس��ت
پدرم وظایف خودش را به خوبی انجام م ی دهد .واقعا عذاب
وجدان ندارد .او س��خت تالش م ی کند ،ب��رای این تیم ملی
ایا مربی بزرگ تر از ک ی روش وجود داش��ت؟ ش��اید در مورد
هر مربی که شما دس��ت روی ان بگذارید بازیکنانی که در
س��ال های اخیر مل ی پ��وش بوده اند به نقاط ضعفی اش��اره
کنند ،اما در مورد ک ی روش تقریبا همه بازیکنان اعتقاد دارند
که مربی فوق العاده ای است .در هر مجموعه از تدارکاتچی
گرفته تا مدیر همه و همه باید ش��رح وظایف خودش��ان را
بدانند و کارشان را به درس��تی انجام دهند .این درست است
که وقتی ی��ک ناکامی اتف��اق م ی افت��د در کارنامه رئیس
ان مجموعه ثبت م ی ش��ود ،اما ما س��ال های س��ال است
که همی ن ط��ور نگاه کرده ای��م .با همین دیدگاه دس��ت به
ارزشیابی زده ایم و به همین دلیل نتوانسته ایم ان طور که باید
پیشرفت کنیم.
دقیقا به چه چیزی اعتراض دارید؟
lمن کال چهره معترضی نیس��تم ،اما م ی گویم ما
روزنامه م ی خوانید؟
lبله.
روزنام ه های ورزشی؟
lبله ،خب ر ورزشی را هر روز با پدرم م ی خوانیم.
پدرتان در خانه هم پ ر انرژی است؟
lصد در صد .اص�لا اخمش را نم ی بینی��م .واقعا
به خاطر ندارم که با ما بدرفتاری کرده باشد .همیشه خوش رفتار
است و پ ر انرژی.
اما گاهی همین لبخند کار دست پدرتان م ی دهد.
وقتی تی م ملی باخته یا ناکامی رخ داده این لبخند
خیلی خوشایند نیست .انگار یک نوع ب ی تفاوتی
را به ذهن مردم متبادر م ی کند؛ نظر شما چیست؟
lش��اید اگر من ج��ای پدرم بودم همیش��ه لبخند
نم ی زدم ،اما من جای او نیستم .این را هم بگویم او از ناکام ی ها
اصال خوش��حال نم ی ش��ود .لبخندش همیش��ه به معنی
خوشحالی نیست .فکر م ی کنم همه ما گاهی پیش امده که
لبخندهای تلخی زده ایم.
مثلث شماره 151
( lم ی خندد) نه ،واقعا این طور نیس��ت .البته ما در
مورد فوتب��ال خیلی با هم حرف م ی زنیم اما پدرم همیش��ه
س��عی کرده در کارش به هدفش نزدیک شود .اگر قرار است
اطالعاتی داشته باشد سعی م ی کند از منابع مختلف و البته
با پیگیری های خودش این اطالعات و دانش را به دست اورد.
lهر مدیری وقتی وارد یک مجموعه جدید م ی شود
به زمان نیاز دارد تا بتواند شرایط را به خوبی ارزیابی کند .مهم
این اس��ت پدرم هرگز ب ی تفاوت نبوده است .یادم م ی اید ان
اوایل به واس��طه اینکه خیلی پیگیر فوتب��ال خارجی نبود،
برخی رس��انه ها حاش��ی ه نگاری کردند و مطالبی را نوشتند.
البته دستشان هم درد نکند .نه پدرم اعتراض کرد و نه من،
اما حاال اعتراض م ی کنم چون انتقاد سازنده همیشه باعث
م ی شود فرد خود را به سمت و سوی شرایط بهتر پیش ببرد.
خب پدرم ه ر چه گذشت بیشتر در فضای فوتبال قرار گرفت؛
ه ر چند هم من و هم خیل ی ه��ای دیگر م ی دانیم فوتبال ما
پر از حاشیه اس��ت .ذات فوتبال ما انگار حاشیه است .مگر
اقای رویانیان در پرسپولیس امس��ال بد کار کرد؟ من نظر
شخص ی ام را م ی گویم .کارشناس��ان هم نظ راتشان محترم
است ،اما به نظرم نباید به رویانیان انتقاد کنند .او مدیر خوبی
است .یک مدیر خوب چه کاری باید ب رای مجموعه اش انجام
بدهد که اقای رویانیان انجام نداده است؛ اما ه ر کسی یک
وظیفه ای دارد .مدیر نم ی تواند برود وسط زمین گل بزند ،این
بازیکن است که باید حرفه ای عمل کند .مدیریت یعنی همان
کاری که پدرم در فدراس��یون د وو میدانی انج��ام داد ،یعنی
تقسیم کار و اعالم شرح وظایف به افراد؛ کاری که اطمینان
دارم در فدراسیون فوتبال هم انجام م ی دهد.
lبله ،همیشه پیگیر هستم و معتقدم دوران معجزه
به پایان رسیده است .باید کار کنیم ،ب رنامه داشته باشیم و همه
در کنار یکدیگر باید .بودجه داشته باشیم ،امکانات داشته باشم
و بعد شجاعانه وارد کار شویم.
اما قبول دارید او در ابتدا که وارد فوتبال شد خیلی
نتوانست خوب عمل کند؟
خود شما پیگیر مسائل فوتبالی هستید؟
ورزش
بنابراین ان کس�ی ک�ه علی کفاش�یان را در این
س�ال ها از لحاظ اطالعات فوتبال�ی تغذیه کرده
باالخره پیدا شد.
س��عی م ی کند با لبخند و صبوری مش��کالت را پشت سر
بگذارد ،اما صادقان��ه بگویم وقتی پدرم اس��ترس دارد من
واقعا او را درک و حتی گاه��ی به او کمک م ی کنم؛ ه ر چند
این خود اوس��ت که در اکثر مواقع به ما کمک م ی کند و به
ما روحیه و امید م ی دهد .خب برخی انتقادها منطقی است.
خیلی راحت با ان کنار م ی اییم .پدرم ادم لجبازی نیس��ت.
این را همه م ی دانند ،او همیش��ه اش��تباهات خود را قبول
م ی کند .شاید باورتان نشود ،اما گاهی قبل از اینکه رسانه یا
فردی از پدرم انتقاد کند ،من به او صادقانه و دلسوزانه انتقاد
م ی کنم و او با صبر و متانت ب��ه حرفم گوش م ی کند .یا از
ایده اش دفاع م ی کند یا اشتباهش را م ی پذیرد .م ی خواهم
بگویم من هم گاهی منتقد علی کفاش��یان م ی شوم چون
او جنبه باالیی دارد.
باید یاد بگیریم که از باخت ها پیروزی بسازیم .وقتی تیم ملی
در یک بازی م ی بازد ش��رایط را به سمت جهنم شدن پیش
نبریم ،بلکه کمک کنیم ان بحران حل شود .وقتی تیم ملی
م ی بازد یک اتفاق تلخ رخ داده که همه ما ناراحت شده ایم ،اما
این دلیل نم ی شود که همه کاسه کوزه ها را بر سر یک نفر خرد
کنیم .واقعا یک جاهایی احساس کردم پدرم ب ی تقصیر بوده،
اما از انتقادات فرار نکرده است ،منتقدان را پس نزده و با صبر
و حوصله نشسته و پاس��خگو بوده .باید یک جاهایی دست
همدیگر را بگیریم ،چون اگر قرار به نابود شدن باشد همه ما
از ان رخداد تلخ ضرر م ی کنیم ،به خصوص در مورد تیم ملی
که افتخارش ب رای همه ماست ،این موضوع صدق م ی کند.
این را هم بگویم که حتی اگر پدرم هم رئیس فدراسیون نبود
و در عنوان دیگری با شما گفت وگو م ی کردم ،همین حرف ها
را م ی زدم.
ایا در کار مربیان تی م ملی دخالت م ی کند؟
lهرگز چنین عادتی نداشته است.
نود را م ی بینید؟
lهر هفت��ه .یکی از طرفداران عادل فردوس��ی پور
هستم.
چرا پدرتان برنامه نود را نگاه نم ی کند؟
lچون صبح زود س��ر کار م ی رود .بن��ده خدا خیلی
خسته م ی ش��ود 10 .یا نهایتا 10:30م ی خوابد .یک شب از
برنامه نود زنگ زدند رفتم پ��درم را بیدار کنم ،ه ر کاری کردم
بیدار نشد .واقعا خس��ته بود و ه ر چه صدایش م ی زدم انگار
نه انگار.
کدام یک از اهالی فوتبال را بیشتر دوست دارید؟
lاز قدیم ی ها کریم باقری و علی دایی را واقعا دوست
دارم .انها انسان های با شخصیت و دوست داشتنی هستند .از
بازیکنان فعلی هم دوست صمیم ی ام جواد نکونام است؛ البته
ی را هم دوست دارم.
عل ی کریم
بهترین خاطره زندگی شما با پدرت چیست؟
lاولین مدال قهرمان ی ام در دو و میدانی را پدرم که
ان موقع رئیس فدراسیون د وو میدانی بود ،به گردنم انداخت.
امیدوارم همیشه ه ر جا هست سالمت و موفق باشد.
راستی چند وقت پیش پدر در مجمع فدراسیون
فوتبال به سبک ژاوی و مسی با همکارانش حرف
م ی زد .این حرکت برای خیل ی ها جالب بود.
lپدرم عاشق بارسلوناست و بازیکن محبوبش لیونل
مسی است .اکثر بازی های بارسا را تماشا م ی کندg .
77
جالل ال قلم
دوم اذر سالروز تولد جالل ال احمد است
دیـــدار
می دانی س��یمین! یک ادم ،ملغمه تضادهاست...
نمی خواهم ادا دربیاوری و از خواندن این کاغذ ،خودت
را ناراحت شده بدانی و بعد جوابش را بدهی
که همچه شدی و همچه! می خواهم اینها را
بخوانی و بدانی که این مرد ،چه جوری دارد
خودش را برای خودش وصف می کند ...من
گاهی فکر می کنم که یک عمر واخورد ه ام؛
س��رخورده و وازده ش��د ه ام؛ ...گیر کرد ه ام
میان ادب و سیاست و از هر دو ماند ه ام! گیر
کرده ام میان مدرنیس��م و عهد بوقی بودن و
باز وازده ش��د ه ام! گیر کرد ه ام میان قناعت
انزوا و جبروت قدرت و باز سرخورد ه ام! ..نه
این را دارم و ن��ه ان را...گیر ک��رد ه ام میان
عشق و عقل.
مثلث شماره 151
جالل ال احمد
ای��ن جم�لات از نامه ج�لال ال احمد
به همس��رش س��یمین دانش��ور ش��اید یک
معرفی نامه یا یک مقدمه خوب برای معرفی
جالل باش��د ،در همین واژ ه ه��ا می توان با
نثر او اش��نا ش��د ،نثری که امض��ای جالل
را دارد ،نث��ری تلگرافی ،ش�لاقی ،عصبی،
پرخاشگر ،حس��اس ،دقیق ،تیزبین ،صریح،
صمیمی ،منز ه طلب ،حادثه افرین ،فش��رده،
کوتاه ،بریده و در عین حال بلیغ ...در همین
جم�لات می ت��وان روحی��ه و فلس��فه او را
اس��تخراج کرد.
به نظ��ر ا ل احم��د می��ان تعب��د دینی
از یک س��و و روش��نفکری از س��وی دیگر،
سازگاری وجود دارد و به دنبال راه میان این
دو می گردد ...جالل اهل مبارزه اس��ت و...
جالل با این مشخصات اس��ت که تبدیل به
یک چهره تاثیرگذار در تاریخ شده است .مردی که مقام
معظ��مرهب��ریاورا«ج�لالال قل��م»خوانده ان��د.
زندگینامه
78
جال ل الدین س��ادات ا ل احمد ،مع��روف به جالل
ال احمد ،فرزند سید احمد حسینی طالقانی در سال 1302
در محله سید نصرالدین از محله های قدیمی شهر تهران
به دنیا امد .پدرش در کس��وت روحانیت بود و از این رو
ج�لال دوران کودک��ی را در محیطی مذهب��ی گذراند.
پ��س از اتمام دوره دبس��تان ،تحصیل در دبیرس��تان را
اغاز کرد ،پس از ختم تحصیل دبیرس��تانی ،پدر او را به
نجف نزد برادر بزرگش س��ید محمد تقی فرس��تاد تا در
انجا به تحصیل در علوم دینی بپ��ردازد ،البته او خود به
قصد تحصیل در بیروت به این س��فر رفت ،اما در نجف
ماندگار شد .این سفر چند ماه بیشتر دوام نیاورد و جالل
به ایران بازگش��ت.
در سال 1324با چاپ داستان «زیارت» در مجله
س��خن به دنیای نویس��ندگی قدم گذاش��ت و در همان
سال ،این داس��تان در کنار چند داس��تان کوتاه دیگر در
مجموعه «دید و بازدید» به چاپ رسید .در سال 1326
به اس��تخدام اموزش و پرورش درامد.
در همان س��ال کت��اب «از رنجی ک��ه می بریم»
چاپ ش��د که مجموعه 10قصه کوتاه بود و در سال بعد
«سه تار» به چاپ رسید .پس از این سا ل ها ا ل احمد به
ترجم��ه روی اورد .در این دوره ،به ترجم��ه اثار «ژید»
و«کامو»« ،س��ارتر» و «داستایوفسکی» پرداخت و در
همین دوره با دکتر س��یمین دانش��ور ازدواج کرد.
طی سا ل های 1333و « 1334اورازان»« ،هفت
مقاله» و ترجم��ه «مائده های زمینی» را منتش��ر کرد و
در سال « 1337مدیر مدرسه» و «سرگذشت کندوها»
را به چاپ سپرد .از سال 40تا « 43نون و القلم»« ،سه
مقاله دیگر»« ،کارنامه س��ه س��اله»« ،غ��رب زدگی»
«سفر روس» و «سنگی بر گوری» را نوشت و در سال
« 45خس��ی در میقات» را چاپ ک��رد و هم «کرگدن»
نمایش��نامه ای از اوژان یونس��کو را.
«در خدم��ت و خیان��ت روش��نفکران»« ،نفری��ن
زمین» و ترجمه «عبور از خط» از اخرین اثار اوس��ت.
ا ل احم��د در صحن��ه مطبوعات نی��ز حض��ور فعاالنه و
مستمری داش��ت .این نویس��نده پرتوان در اواخر عمر،
به کلبه ای در میان جنگل های اس��الم کوچ کرد .جالل
ا ل احمد ،در غروب روز هفدهم شهریور ماه سال 1348
در چهل و ش��ش س��الگی زندگی را بدرود گفت.
جالل و ادبیات
جالل در مورد نوش��تن جایی نوش��ته است « :اگر
متخصص س��یم پیچی ب��ودی ،البته که ح��ق نداری در
کار فیزی��ک اتم دخال��ت کنی ک��ه اولی فنی اس��ت و
دومی علمی و هر ک��دام با فرمو ل ه��ا و قواعد و دفتر و
دس��تک ها .اما کار این قلم فرمو ل بردار نیست .سر و کار
انکه قل��م می زند اص�لا با «علم» نیس��ت ،ب��ا «هنر»
اس��ت ،با مجموعه فرهنگ اس��ت؛ چه در ش��عر ،چه در
نثر ،چه در نمایش��نامه ،چ��ه در نقد و چه در برداش��ت
و در چنی��ن صورت��ی خوش��ا به ح��ال صاح��ب قلم که
« بی هنر» نباش��د ،یا کمتر باش��د و ان وقت بدا به حال
تو اگر بخواهی از س��ر بی هن��ری و بی فرهنگی بخوانی
و اصال تو ب��ه حر ف ها بنگ��ر و به اندیش��ه ها ،اگر پرت
ب��ود؛ وای به ح��ال انکه می نویس��د و اگر درس��ت بود
زهی تو که می خوان��ی و به هر صورت تو که مجس��مه
نیستی .تو هم زبان داری و قلم و البد فرهنگ ،خب بردار
و بنویس».
اگر بخواهیم ش��اخصه های نوش��تن ج�لال را ذکر
کنی��م بای��د بگویی��م ال احمد یک نویس��نده رک اس��ت
یعن��ی اینکه هیچ گاه نخواس��ته ب��ه نوعی
خودسانس��وری تن بدهد که این مشخصه
در کارهای غیرداس��تانی او کامال مش��هود
اس��ت ،به گونه ای می توان گفت که ادبیات
و تاریخ معاصر بدون داش��تن این نویسنده
چیزی کم دارد ،زی��را او در مقام یک معلم
و نویس��نده با زبانی خاص خ��ود نکاتی را
به گوش نس��ل های بعد رس��انده ...جالل
ال احمد از س��ال های ۱۳۲۶به معرفی اثار
و نویسندگان بزرگ معاصر غربی پرداخت.
از جمله اینکه برای اول بار با ترجمه
رمان بیگان��ه از البر کام��و او را به جامعه
ادبی معرف��ی کرد یا اینکه چند س��ال بعد
با ترجمه های��ی از اندره ژید ،یونگر ،اوژن
یونس��کو و داستایوس��کی نقش بس��یار
موث��ری در پیش��برد ادبیات معاص��ر ایفا
کرد .از نظرس��بک نوشتن جالل ال احمد
ادامه دهن��ده راه��ی بود ک��ه محمدعلی
جمالزاده و صادق هدایت در ساد ه نویسی
و اس��تفاده از زبان و لحن عموم مردم در
محاورات ،اغاز ک��رده بودند .در واقع این
نوع نوشتن و اس��تفاده از زبان محاوره ای
به وسیله جالل به اوج می رسد و گسترش
می یابد ...و تعهدجالل ک��ه از کنار ان به
راحتی نمی توان گذش��ت؛ جالل در دوره
ادبی��ات متعه��د زندگی می ک��رده و هنر
نویس��ندگی اش ،هنری متعهد بوده و این
موضوع در کتاب هایش اشکار است.
مهمتری��ن ویژگی هن��ر متعهد تلقی
اب��زار ،وس��یله و رس��انه بودن هنر اس��ت،
یعن��ی انچه اهمی��ت دارد پیامی اس��ت ک��ه از طریق این
رس��انه منتقل می شود ...ش��خصیت کاریزماتیک جالل و
تاثیرگذاری او بر جریانات زمانه اش هم مساله ای غیرقابل
انکار استg .
مکتوب
زندگی به سبک روح اهلل
مکتوب
کتاب «زندگی به سبک روح اهلل» شامل برداشت ها و برش هایی از سیره خانوادگی
حضرت امام خمین ی (ره) اس��ت که به کوشش علی اکبر س��بزیان انتخاب و به صورت
مصور در قالب یک کتاب منتشر شده است.
نویسنده در این کتاب فرازهایی از خاط رات نقل شده از همسر و خانواده حضرت
امام (ره) در مورد نوع برخورد ایشان با خانواده ش��ان را ذکر کرده و در کنار ان و به تناسب
موضوعاتی که در هر خاطره مطرح شده ،احادیثی را نیز نقل کرد ه است.
این کتاب که دربرگیرنده نزدیک به 120خاطره از امام راحل اس��ت ،سیره ،زندگی
و شیوه ب رنامه ریزی ایشان در زندگی خانوادگ ی شان را ب رای مخاطبان بازگو کرده است.
در یکی از خاط رات این کتاب و به نقل از مرحوم سیدمصطفی خمینی امده است:
وقتی امام ازدواج کردند ،خ��ب ،معموال ادم وقتی تازه زن م ی گیرد ،قدری از اش��تغاالت
معمولی روزانه اش و از کتاب و مطالعه دور م ی شود .غروب پس از نماز جماعت م ی امدند
شام م ی خوردند و م ی خوابیدند .از ان طرف اخرهای شب بلند م ی شدند ،نماز شب و تهجد
و مطالعاتشان را دنبال م ی کردند .یک ب رنامه ای تنظیم کرده بودند که هم خانواده ناراحت
نشود و هم به مطالع ه شان برسند.g.
مکتوب
دوباره به اسمان نگاهکن
رویداد
تعزیه در تهران
باتوجه به اس��تقبال عالقه مندان از برگزاری ایین تعزیه در س��ال های گذشته
به میزبانی فرهنگس��رای نیاوران در دهه اول محرم سال جاری برای سومین سال
پیاپی مراسم تعزیه خوانی عاشورایی هر شب س��اعت 21در این فرهنگسرا برگزار
خواهد ش��د 10 .مجلس تعزیه با هم��کاری و حمایت معاونت ام��ور هنری وزارت
فرهنگ و ارشاد اس�لامی و اداره ارشاد شهرس��تان خوانس��ار با حضور هنرمندان
انجمن تعزیه خوانس��ار از روز جمعه 26ابان ،اول محرم ساعت 21در سالن اصلی
فرهنگس��رای نیاوران اغاز شد .گروه تعزیه شهرستان خوانس��ار به سرپرستی علی
یحیایی از 26ابان تا 5اذر ماه هر ش��ب با اجرای ائین تعزیه عاش��ورایی از ساعت
21ب��ه روی صحنه م ی رون��د و عالقه من��دان م ی توانند با حضور در س��الن اصلی
فرهنگسرای نیاوران به صورت رایگان تماشاگر اجرای این برنامه باشند .همچنین
نمایشگاه نس��خ خطی نفیس تعزیه از روز 28ابان تا 5اذر به مناسبت ایام عزاداری
ساالر شهیدان در گالری شماره دو فرهنگسرای نیاوران تهران دایر خواهد بود .این
نسخ با قدمت 120تا 200سال مجموعه ارزش��مندی است که توسط علی یحیایی
مدیر انجمن تعزیه خوانسار جمع اوری شده و ب رای نخستین بار در ته ران به نمایش
گذاشته م ی شودg .
دیـــدار
یادبود
همزمان با نزدیک ش��دن به ماه محرم ،کتاب «چهار گفت��ار در تبیین زمینه ها ،علل و
اثار حادثه عاشورا» حاوی چهار س��خنرانی رهبر معظم انقالب اس�لامی ،با موضوع تبیین
و تحلیل زمینه ها و عوامل موثر در بروز حادثه عاش��ورا منتشر ش��د .این کتاب که به همت
دفتر حفظ و نش��ر اثار حضرت ایت اهلل العظم ی خامنه ای (مدظله العالی) منتش��ر شده است
شامل چهار س��خنرانی معظم له اس��ت که موضوع مشترک س��خنران ی ها ،تبیین و تحلیل
زمینه ها و عوامل موثر در بروز حادثه عاشورای س��ال 61هجری قمری در کربالست .گفتار
اول در بیست و دوم تیرماه 71مصادف با سالروز شهادت امام سجاد (ع) و در جمع فرماندهان
گردان ها و گروهان ها و دس��ته های عاشورایی نیروهای مقاومت بس��یج سراسر کشور ایراد
ش��ده و باتوجه به موضوع درس ها و عبرت های عاش��ورا ،مس��اله عبرت های عاشورا مورد
تشریح قرار گرفته اس��ت .گفتار دوم در 19خرداد 74مصادف با س��الروز عاشورای حسینی
در قالب خطبه اول نماز جمعه تهران ایراد ش��ده و هدف اصلی قیام امام حس��ی ن (ع) مورد
تحلیل و بررس��ی قرار گرفته اس��ت .گفتار س��وم در بیس��تم خرداد 75در دیدار فرماندهان
لشکر 27محمدرسول اهلل (ص) بیان شده و باتوجه به تاکید قران کریم بر لزوم عبرت گیری از
تاریخ ،موضوع دالیل انحراف جامعه اسالمی پس از 50سال از بعثت پیامب ر اکرم (ص) مورد
بحث قرار گرفته اس��ت .گفتار چهارم در محرم س��ال 77مصادف با 18اردیبهشت در قالب
خطبه اول نماز جمعه تهران ایراد ش��ده و با اش��اره به گفتار اول ،موضوع عبرت های عاشورا
مجددا با وسعت بیشتر مورد بررسی قرار گرفته استg .
مثلث شماره 151
جلد دوم مجموعه روایت تفکر ،فرهنگ و تمدن از اغاز تاکنون با عنوان «دوباره به اسمان
نگاه کن :از ظهور اس�لام تا تمدن اسالمی» به چاپ رسیده اس��ت .با رسالت پیامبر اکرم(ص) و
زحمات طاقت فرسای او و مومنین و پیروان راستین او ،ش��ب ه جزیره عربستان سرامد فرهنگ و
تمدن شدند .با حمله مغول ها و شکست مسلمانان این تمدن رو به افول نهاد ،اما به رغم شکست
مسلمانان ،اسالم بر مغول پیروز شد و با گذشت سال ها این مغول ها بودند که مسلمان م ی شدند.
تمدن اسالمی در دوره صفویه دوباره به اوج بازگشت و این بار از فرهنگ شیعه هم بهره هایی برده
بود .به گواهی تاریخ ،این دو دوره از درخشان ترین دوره های تمدن در جهان است .پیشرفت های
مسلمانان در فرهنگ ،علم ،اخالق ،اندیشه ،طب ،هنر ،ادبیات و شکوه و عظمت تمدن اسالمی
در این دوره ها برگرفته از تعالیم پیامبری بود که ب رای ابادی زمین نگاهش به اسمان بود ،نگاهی
که سال هاست میان مسلمانان کمرنگ شده است .ب رای رسیدن به دوره های درخشان گذشته باید
دوباره به اسمان نگاه کنیم .این کتاب در پنج بخش تنظیم و تدوین شده است .بخش اول به تمدن
مسلمین ،تمدن اسالمی ،پی دایش جامعه اسالمی ،خالفت امویان و بن ی عباس م ی پردازد .بخش
دوم به اغاز ای ران اسالمی ،خاندان های ای رانی ،سلسله های ترک ،دولت های فاطمی و اسماعیلی،
تجاوزات مس��یحیان و جنگ های صلیبی و امپ راتوری عثمانی م ی پردازد .زوال تمدن اسالمی،
مغول ها ،ملوک الطوایفی ایلخانی و ملوک الطوایفی تیموریان در بخش سوم م ی اید .بخش چهارم
به جریان های فکری جهان اسالم ،دانش و نظام علمی در تمدن اسالمی ،هنر و ادبیات اسالمی
و س��ایر وجوه تمدنی (تجارت و فناوری) م ی پردازد .ظهور دوباره تمدن اسالمی (تاسیس دولت
صفویه ،ش��اه عباس و دوران اقتدار صفویان و ضعف صفویان و انحالل انها) و فرهنگ و تمدن
دوره صفوی نیز در بخش پنجم م ی ایدg .
چهارگفتار
گلزنی با یک چشم
کریستیانو رونالدو ستاره پرتغالی باشگاه رئال مادرید هرگز بازی یکشنبه شب تیمش
در شهر والنسیا و مقابل لوانته را فراموش نخواهد کرد .تنها دو دقیقه از شروع بازی گذشته
بود که برخورد ارنج داوید ناوارو به صورت رونالدو ،باعث شد تا باالی پلک سمت چپ رونالدو،
زخمی شده و خون صورتش را فرا بگیرد .بعد از این برخورد خشن ،پزشکان تیم رونالدو را به کنار
زمین اوردند و سعی کردند با بخیه زدن ،جلوی خونریزی را بگی رند .این کار حدود پنج دقیقه ای
به طول انجامید و در نهای��ت کریس در حالی که روی زخم صورتش یک چس��ب کوچک
زده بود به زمین مسابقه بازگشت .در این بازی که گونس��الو ایگواین و کریم بنزما هر دو به
دلیل مصدومیت شانس حضور در ان را از دست داده بودند ،اقای خاص با تدابیر خاصی که
اندیشیده بود ،مسئولیت بازی در پست مهاجم نوک (بازیکن شماره )9را بر دوش کریس قرار
داده بود .انخل دی ماریا ،مسعوت اوزیل و خوس��ه کایه خون هم یک خط عقب تر از کریس
بازی م ی کردند .نیمه اول درحالی به پایان م ی رس��ید که همه فکر م ی کردند مشکل رونالدو
برطرف شده ،ولی بین دو نیمه بود که ستاره پرتغالی در رختکن تیمش دچار مشکل بینایی
شده و سرگیجه داشت و از همین رو مورینیو مجبور شد تا رونالدو را تعویض کرده و به جای او
رائول البیول را روانه می دان کند .جالب اینجا بود که رونالدو در ان شرایط هم از مورینیو خواسته
تا در نیمه دوم هم بازی کند .این روحیه جنگندگی و شکس ت ناپذیری ستاره رئال ی ها باعث شده
این روزها خیل ی ها غرور او را فراموش کنند و فقط به تمجید از این ستاره پرتغالی بپردازند.
درخشش رونالدو در بازی لوانته -رئال ،در حال ی که چشم او صدمه شدیدی دیده بود ،مورد
تحسین فوتبال ی های جهان قرار گرفت .او مقابل لوانته ان قدر مقاومت کرد و در زمین ماند
تا با چشمانی تقریبا بسته دروازه حریف را باز کند .این گل خاص و به یاد ماندنی باعث شده تا
بسیاری از ستارگان دنیای فوتبال با پیام های خود رونالدو را مورد ستایش قرار دهند .در ادامه
بخشی از این پیام های حمایتی را با هم م ی خوانیم:
ی که بازی کن ی ! تو
دروگبا :با اینکه چشمت بسته بود ،بین دو نیمه از مرب ی ات خواست
ی پس ر! عجیبه این رونالدو !
تک
ی قبول نکرده
ویالش بواش :معجزه است! دکتر تیم ازش خواسته بود که بازی نکنه ،ول
ی داری کریس!
بود و به بازی ادامه داد .چه دل
ریو فردیناند :رونالدو رو به خوبی م ی شناسم ،از هیچ چیزی ترس نداره و همیشه دنبال
پیروزیه چون تو منچستر بوده ،رونالدو مثل یه بمب م ی مونه!
ی کنه! بعد از گلش تو خونه
پیتر چک :رونالدوس��ت که با یه چش��م هم م ی تونه گلزن
ب راش دست زدم!
ی خوشحال بود و
ی بعد از گل رونالدو خیل
دیوید بکام :پسر کوچکم طرفدار ارسناله ،ول
ی شرط رو باختم.
دست م ی زد ،باهاش شرط بستم که رونالدو تو این بازی نم ی تونه گل بزنه ،ول
ی گل بزنی!
فکر نم ی کردم با یه چشم هم بتون
کالس یان هونتالر :ش��ما یه هیوال رو در خط حمله دارید ،اون بهترین بازیکن اس��ت
بدون شک!
ی نم ی تونس��ت ببینه! او شجاعتش رو ب رای
مس��عوت اوزیل :تو رختکن رونالدو هیچ
همه ثابت کردg .
79
بحران انگلیسی
بی بی سی بدترین روزهای
سال های اخیر را پشت سر
می گذارد
دیـــدار
یکبحراندیگرویکعذرخ واهیدیگر...دیگرمخاطبان
ب ی بی سی عادت کرده اند به این مساله ،هنوز جنجال مربوط به
جیم ی ساویل داغ بود که بار دیگر این بنگاه خبری در راس اخبار
قرار گرفت ،به طوری که یک روزصبح تیتر اول تمام روزنامه های
انگلیسی به این بحران جدی در بی ب ی سی اختصاص داده شد...
این جنجال خبری به گونه ای است که مدی ران این بنگاه خبری
مثل یک دومینوی لرزان یکی پس از دیگری در حال فرو افتادن
هس��تند و هر روز دامنه این بحران ابعاد تازه ای پی دا م ی کنند...
به گونه ای که خیل ی ها این روزها را بدترین دوران ب ی ب ی سی در
یدانند.
نیمقرنگذشتهم
مثلث شماره 151
سابقه بحران
مدت هاست که مخاطبان ب ی بی سی به عذر خ واه ی های
این ش��بکه عادت کرده اند ،در همین سال اخیر چندین و چند
اتفاق رخ داده است که مجری های این شبکه معذرت خواهی
کردند .در اگوست سال 2011در جریان اعتراض های خیابانی،
فیونا ارمسترانگ خب رنگار و مجری ب ی ب ی سی به دلیل توهین
به «دارکوس هو» ،مسئوالن این شبکه را مجبور به عذرخ واهی
از او کرد .هو از خب رنگارهای قدیمی و باس��ابقه انگلیس است.
وی در زمان اعتراضات خیابانی در لندن ،به حمایت از معترضان
پرداخته بود .در س��پتامبر 2011مج��ری «نیوزنایت» یکی از
ب رنامه های ب ی بی سی یکی از مقامات ارشد کمیسیون اروپایی
ک مغز» خواند.
را که در این ب رنامه حاضر شده بود ،بارها «سب
توهی ن های مجری این ب رنامه به حدی تکرار ش��د که «امادئو
التافاج تاردیو» سخنگوی پ رتغالی کمیسیون اروپایی به نشانه
اعتراض استودیوی ب رنامه را ترک کرد .در ماه می 2012ب ی ب ی سی
مرتکب یکی از بزرگترین گاف های رسانه ای خود شد .این شبکه
در پایگاه اینترنتی خود ،ب رای پوش��ش اخبار سوریه ،عکسی از
جنازه هایی منتشر کرد که در س��تون های متعدد در کنار هم
قرار گرفته بودند .این شبکه مدعی شد که این تصویر مربوط
به منطقه «الحوله» در سوریه اس��ت و این افراد نیز در نتیجه
حمله ارتش این کشور کشته شده اند ،اما مدتی پس از انتشار این
عکس« ،مارکو دی الور» عکاس ایتالیایی بیانی ه ای صادر کرد و
گفتکهعکسمنتشرشدهدرسایتب ی ب ی سی،عکسیاست
که او 27مارس س��ال 2003در منطقه «نصیب» ع راق گرفته
است .از این قبیل خبرها انقدر هس��ت که این جمله مشهور
شده که ب ی بی س��ی هر ماه یک عذر خواهی در استین دارد...
دامنه بحران های ب ی بی سی تنها به بحران های اطالع رسانی
محدود نیست ،جنجال های مربوط به فساد اخالقی هم وجود
دارد که تنها به ذکر یک نمونه از ان بس��نده م ی کنیم :پرونده
جیمی ساویل.
80
جیمی ساویل
س��اویل مجری ده��ه 70و 80ب ی ب ی س��ی اس��ت و
س��ال قبل در سن 84س��الگی درگذشته اس��ت .با مرگ او
ادعاهای زیادی در مورد فس��اد اخالقی او مطرح ش��ده ،به
نحوی که پلی��س اعالم کرده 300ش��کایت ازار جنس��ی
کودکان از س��اویل مطرح اس��ت .تحقیق و تفحص پلیس
درباره سوءاس��تفاده های جنس��ی که احتماال «س��اویل» و
اط رافیانش مرتکب شده اند ،ممکن اس��ت گسترده تر شده
و به نوارهای ضب ط شده ای کشیده شود .این پرونده و شائبه
اطالع مدی ران ب ی ب ی سی از فساد اخالقی ساویل ،به خودی
خود بحران بزرگی را ب رای این شبکه به وجود اورد ،به نحوی
که افرادی چون «جان سیمپس��ون» این پرونده را بدترین
بحران 50سال اخیر در ب ی ب ی س��ی خوانده است ...اما این
بحران ادامه یافت تا سال گذش��ته هنگامی که یک برنامه
ی ساویل»
تحقیقی درباره سوءاس��تفاده های جنسی «جیم
در دهه های گذش��ته اماده کرده بود .در این هنگام سردبیر
برنامه خبری نیوزنایت ب ی ب ی س��ی جلوی پخش گزارش را
گرفت .این مساله انتقادات فراوانی را به همراه داشت و باعث
ب ی اعتمادی مخاطبان به این شبکه شد ....هلن بودن ،مدیر
خبر ب ی ب ی سی و استیو میچل ،معاون او به طور موقت و تا
زمان مشخص شدن نتیجه تحقیقات داخلی ب ی ب ی سی ،از
سمت های خود کنار رفتند.
اخرین بحران
در حالی که تحقیقات گس��ترده درباره فساد اخالقی
جیمی ساویل و پنهان کردن اخبار و گزارش های این فساد
توسط مقامات ب ی بی سی در دس��ت اقدام بود ،نیوزنایت روز
دوم نوامبر گزارشی پخش کرد که به مطرح شدن اتهام ازار
جنس��ی در یک مرکز نگهداری ک��ودکان در ولز علیه یک
سیاس��تمدار قدیمی حزب محافظه کار انجامید .جریان از
این قرار اس��ت که در گزارش برنامه نیوزنایت فردی نشان
داده شد که م ی گوید وی در سال 1980هنگامی که در یکی
از مراکز نگهداری کودکان به س��ر م ی برد ،توسط یک مقام
سیاسی مورد تجاوز قرار گرفته بود .این ادعا توسط فردی به
نام استیو میشم مطرح شد ،میشم در ان ب رنامه بدون اینکه از
کسی نامی ببرد ،یک سیاستمدار معروف حزب محافظه کار
در دوران مارگارت تاچر را به عنوان فردی شناس��ایی کرد که
چند 10سال پیش او را مورد ازار جنسی قرار داده بود .روزنامه
گاردین نام ل��رد مک الپاین ،وزیر س��ابق دارای��ی بریتانیا را
به عنوان فرد مورد اشاره میشم ذکر کرد .لرد الپاین با محکوم
کردن این حادثه این گزارش ها را جنون رس��انه ای خواند و
گفت« :طرح چنین اتهامات مخرب و افترا امیزی درباره من
به طور کلی ب ی اساس است ».وکالی او هم اعالم کردند که
علیه این رسانه ها و در راس انها شبکه ب ی بی سی شکایت
خواهند کرد .عقب نشینی میشم تیر خالص به ب ی بی سی
بود .او به طور علن��ی عذرخواهی کرد و گف��ت که ان فرد،
شخصی نبوده که به وی تعرض کرده بود...
تبعات بحران
بی ب ی س��ی به س��رعت بابت پخش چنین برنامه ای
عذرخواهی کرد ،اما برخی افراد مانند جان ویتینگدیل ،نماینده
محافظه کار مجلس بریتانیا ،عذرخواهی را کافی ندانستند.
این فشارهای محافل سیاسی ،رسانه ای و افکارعمومی ادامه
یافت تا اینکه انتویس��تل مجبور به کناره گیری ش��د .جورج
انتویستل که 23سال س��ابقه فعالیت در رده های مختلف
«بی ب ی س��ی» را دارد ،کمتر از دو ماه قبل به سمت مدیرکل
منصوب ش��ده بود و تنه��ا 54روز در این پس��ت باقی ماند.
انتویستل هنگام اعالم اس��تعفای خود بار دیگر اشتباهات
در ب رنامه نیوز نایت را غیرقابل پذی��رش خواند و اعتراف کرد
مسئولیت نهایی این اشتباهات با مدیرکل است .بحران حتی
با این استعفا هم به پایان نرسید چون توافق میان لرد پاتن،
رئیس هیات امنای ب ی بی سی و انتویستل مبن ی بر دریافت
یک سال حقوق ب رای استعفا جنجال خبری دیگری بود که
نگذاشت جریان خاتمه یابدg ...
_____
قاب
همایشسیاهپوشانحسینی(ع)
1
2
اعطای دکترای افتخاری به شهید حسن تهرانی مقدم
بارش برف در منطقه زلزله زده اهر
3
4
رونمایی از البوم عاشورایی «ساقی سرمست»
دیـــدار
مثلث شماره 151
تجلیل از اثار نویسندگان برگزیده طرح رمان نوجوان
5
6
برداشت زعفران در تربت حیدریه
سومین نمایشگاه دستاوردهای علمی و پژوهشی دانشگاه تهران
7
8
اختتامیهجشنوارهفروغابدیت
81
بازا ر
در اولین حضور خود در ارزیابی سالمت اداری:
بانک مهر اقتصاد؛ تندیس سطح یک پیشرو
مدیریت سالمت اداری را از ان خود کرد
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره149
در همایش دومین دوره جایزه ارزیابی مدیریت سالمت
اداری که در مجموعه فرهنگی ش��هید بهشتی قوه قضاییه
برگزار ش��د ،بانک مهر اقتصاد که برای نخستین بار در این
ارزیابی شرکت کرده بود ،موفق به دریافت تندیس سطح یک
پیشرو مدیریت سالمت اداری گردید.
به گزارش اداره کل رواب��ط عمومی بانک مهر اقتصاد،
دکتر غالمحسن تقی نتاج -مدیرعامل -در همایش سالمت
اداری که در مجموعه فرهنگی ش��هید بهشتی قوه قضاییه
برگزار شد به عنوان اولین سخنران سازمان های برگزیده ،بر
اهمیت و ضرورت توجه تمامی مدیران سازمان ها به موضوع
مدیریت س�لامت اداری تاکید کرد و اهم اقدامات زیربنایی
بخش نظارت و کنترل بانک مهر اقتصاد را در راستای مدیریت
سالمت اداری برای شرکت کنندگان تشریح کرد .دکتر نتاج
اقداماتی نظیر تدوین ،بازنگری و بهینه سازی سند راهبردی
بانک با تاکید بر بانکداری اسالمی ،تعیین اهداف عملکردی و
ممیزی داخلی و خارجی در راستای اطمینان از اجرای فرایندها
و انجام بهبودهای الزم ،مهندسی مجدد فرایندها با استفاده
از مشاورین بانکی در راستای کاهش موازی کاری ،مدیریت
هزینه و افزایش بهره وری ،طراحی نظام جامع منابع انسانی،
اس��تقرار نظام مدیریت بهره وری ،ارزیابی روسای شعب و
مدیران در راستای انگیزش کارکنان ،افزایش بهره وری و
ایجاد خود کنترلی ،به کارگیری زیرساخت های ICTدر فرایند
ارائه خدمات و مدیریت دانش و اطالعات در راستای تقویت
کنترل های داخلی و تهیه ایین نامه انضباطی در راس��تای
اگاهی کارکن��ان و بازدارندگی از تخلفات و تش��ویق افراد
منضبط و مبتکر را به عنوان اهم اقدام��ات زیربنایی بانک
مه��ر اقتصاد بر ش��مرد .وی همچنین در قس��متی دیگر از
بیانات خود اهم اقدامات بخش نظارت و کنترل را اقداماتی
نظیر تدوین ماموری��ت و اولویت های راهب��ردی معاونت
بازرسی و حسابرسی بانک ،تقویت اداره حسابرسی داخلی و
در همایش بزرگان توسعه ملی
از مدیرعامل بانک مهر اقتصاد تجلیل شد
در همایش بزرگان توس��عه ملی از مدیرعامل بانک مهر اقتصاد ب��ه پاس کارافرینی و
مدیریت جهادی قدردانی شد .در این همایش که با رویکرد تجلیل از اندیشمندان کارافرین
کش��ور در مرکز همایش های بین المللی صدا و س��یما و با حضور بیش از ص��د نفر از مدیران
جهادی واحدهای صنعتی پیشرو و استوار در عرصه صنعت ،تجارت و بانکداری کشور برگزار
ش��د ،از غالمحس��ن تقی نتاج – مدیرعامل بانک مهر اقتصاد – تجلیل به عمل امد .در این
رویداد ملی که با هدف حمایت از صنعت و تولیدکنندگان داخلی در سال تولید ملی و حمایت
از کار و سرمایه ایرانی اغاز به کار کرد ،جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسالمی و مقامات
عالی رتبه کشوری به عنوان سخنران اصلی اجالس حضور داشتند که به بررسی ،نقد و تفسیر
برنامه پنجم توسعه و ارائه برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت قابل اجرا در واحدهای تولیدی،
صنعتی و اقتصادی کش��ور و معرفی برنامه های اتی در افق چش��م انداز ایران در سال 1404
پرداختند .معرفی متفکرین و پرچمداران صنعت و تجارت کشور و تبیین اهمیت نقش کلیدی
راهبری سازمانی در کنار مدیریت به عنوان عنصری مهم در رشد و ارتقای منابع انسانی و ایجاد
فضای ارتباطی موثر بین مدیران و مقامات عالی رتبه کشوری از مهم ترین محورهای برگزاری
اجالس رهبران صنعت ،تجارت و توسعه ملی بود .این گردهمایی که با همکاری و پشتیبانی
نهادهایی چون انجمن بهره وری ایران ،انجمن صاحبان واحدهای تولیدی و صنعتی تهران،
انجمن مهندسی صنایع ایران و اتاق های بازرگانی کشور و با استراتژی تبادل دانش روز جهان
در حوزه مدیریت برگزار شد ،راه های افزایش توان ایستادگی در دوران اعمال تحریم ،بررسی
و راهکارهای مقابله صحیح و عبور از بحران در دوره رک��ود اقتصادی با تکیه بر ظرفیت ها و
توانمندی های داخلی ارائه شدg .
82
تدوین برنامه استراتژیک حسابرسی داخلی عالوه بر بازرسی
چند مرحله ای از ش��عب ،برگزاری مجامع داخلی استان ها،
پیاده سازی بازرس��ی الکترونیک در کنار بازرسی حضوری
در راس��تای بهره گیری از ICTدر امر نظ��ارت و کنترل و
افزایش س��رعت ،دقت و بهره وری ،توس��عه و بهینه سازی
رسیدگی به شکایات و توسعه کانال های ارتباطی با مشتریان
و کارکنان در راستای افزایش رضایتمندی و بهره گیری از
نظارت عمومی جامعه ،ریشه یابی و پیشگیری از تخلفات و
انحرافات و شناسایی نقاط خطر خیز و تهیه ابالغ هشدارهای
نظارتی ،ارزیاب��ی کنترل های داخلی در بررس��ی رویه ها،
دستورالعمل ها و نرم افزارها و ارائه پیشنهادهای اصالحی
جهت پیشگیری از انحرافات و تخلفات و تکرار ان ،برگزاری
کمیته عالی انضباط کار و کمیته فنی کارشناسی رسیدگی
به تخلفات به منظور رس��یدگی تخصص��ی به پرونده های
تخلفات با هدف احق��اق حقوق بانک و رعای��ت عدالت و
انصاف در برخورد ب��ا متخلفین که منجر ب��ه کاهش روند
وقوع تخلف در بانک گردیده است ،عنوان کرد و در خاتمه از
زحمات تمامی مدیران و کارکنان بانک مهر اقتصاد از جمله
مدیران و کارکنان بخش نظ��ارت و کنترل که زمینه ایجاد
زیر ساخت ها و بهبود شاخص های سالمت اداری را در این
بانک فراهم کرده اند ،تشکر کرد.
گفتنی است در راس��تای برنامه ششم بنابر 10برنامه
تحول نظام اداری کشور و فرمان هشت ماده ای مقام معظم
رهبری در خصوص مبارزه با فساد اقتصادی ،از سال 1390
دبیرخانه ارزیابی س�لامت اداری تش��کیل شده که پس از
ارزیابی س��ازمان ها در ش��ش محور (رهب��ری ،فرایندها،
کارکنان ،سخت افزارها ،فرایندهای سالمت اداری و نتایج)
جایزه سالمت اداری در چهار سطح شامل-1 :سازمان پاک
-2سازمان پیشرو س��طح یک ،دو و سه -3سازمان همگام
-4سازمان متعهد به سالمت اداری اعطا می گردد ،که بانک
مهر اقتصاد با ارائه گزارش ها و مستندات مورد نظر دبیرخانه
سالمت اداری و برخورداری از امتیاز مناسب در شاخص های
سالمت اداری از جمله زیرساخت های کنترلی و اثربخشی
اهداف و برنامه های معاونت بازرسی و حسابرسی ،در اولین
مرحله حضور خود در دومین دوره ارزیابی به عنوان سازمان
پیشرو س��طح یک مدیریت سالمت اداری ش��ناخته شد و
تندیس و تقدیرنامه این همایش را دریافت کردg.
ضوابط ورود و خروج طالی همراه مسافر
بر اس��اس مقررات مربوط به ورود و خروج زیوراالت
طالی همراه مسافر ،ورود زیوراالت طال از قبیل گردنبند،
دستبند ،گوش��واره ،انگشتر ،النگو ،س��اعت و غیره در حد
متعارف و برای مصارف شخصی به صورت واحد (از هر کدام
یک عدد و در مورد گوشواره یک جفت و النگو شش عدد)
مجاز بوده و مازاد بر ان منوط به کسب اجازه قبلی از بانک
جمهوری اسالمی ایران است .خروج زیوراالت شخصی،
همراه مسافر حداکثر تا میزان یکصد و پنجاه گرم از انواع مصنوعات طال ،مجاز خواهد بود .چنانچه
زیوراالت مورد بحث مزین به سنگ های گرانبها از قبیل الماس ،زمرد و برلیان باشد ،نباید وزن
نگین منصوب به انها از اجزای قیراط (کمتر از یک قیراط) تجاوز نماید .خروج مصنوعات و ظروف
نقره به عنوان هدیه و سوغات توسط مسافر حداکثر تا میزان سه کیلوگرم مجاز است ،مشروط بر
اینکه اشیای مذکور در زمره اثار فرهنگی و تاریخی محسوب نگرددg .
برگزاری مجامع پست بانک پس از تعیین تکلیف هیات مدیره
قائم مقام پست بانک گفت« :برای برگزاری مجامع مالی سال های 89و 90منتظر تعیین
تکلیف هیات مدیره جدید شرکت هستیم ».مرتضی فراهانی از تصمیم این بانک برای بر طرف
کردن موانع قانونی برگزاری مجامع مالی سال های 89و 90این بانک خبر داد .قائم مقام پست بانک
افزود« :برای این کار منتظر تعیین تکلیف هیات مدیره جدید هستیم ».وی تاکید کرد« :پس از ورود
هیات مدیره جدید ،مجامع مالی سال های 89و 90را برگزار خواهیم کردg ».
جلسه کمیسیون هماهنگی مطالبات معوق بانک ها
به میزبانی بانک انصار تشکیل شد
پنجاه و دومین جلسه کمیسیون هماهنگی مطالبات
معوق بانک ها با حضور نماین��دگان 25بانک خصوصی و
دولتی به میزبانی بانک انصار برگزار ش��د .به گزارش اداره
کل بازاریاب��ی و تبلیغات بانک انصار ،در این جلس��ه که به
ریاس��ت اداره پیگیری و نظارت بر وصول این بانک برگزار
شد ،پیرامون ایجاد وحدت رویه در خصوص اجرای بند 29
قانون بودجه سال 91کشور در رابطه با تقسیط تسهیالت
پرداختی مربوط به مشتریان حقیقی و حقوقی در بخش های
تولیدی ،صنعتی ،کشاورزی و خدماتی که به دالیل موجه
معوق شده اند ،همچنین مطالبات معوق مربوط به تسهیالت
ارزی و نح��وه تعامل با بانک مرکزی در خصوص ارس��ال
اطالعات مربوط به اقدامات انجام شده ،بحث و تبادل نظر
ش��د .همچنین در این جلسه ،پیش��نهاد قبلی مسئول اداره
پیگیری و نظارت ب��ر وصول مطالبات بان��ک انصار مبنی
وصول ۵۱۲هزار میلیون ریال از مطالبات غیر جاری بانک مسکن
بر «ایج��اد دادگاه ویژه مطالبات مع��وق بانکی» به منظور
تسریع در پیگیری پرونده های مطالباتی و جلوگیری از اطاله
دادرسی مطرح شد که باتوجه به اهمیت موضوع مقرر شد
جلسه بعدی کمیسیون به طور کامل به بررسی و کارشناسی
این ام��ر اختصاص یاب��د .از دیگر موضوعات این جلس��ه،
انتخاب رئیس اداره کل پیگیری مطالبات بانک کشاورزی
به عنوان دبیر جدید کمیسیون هماهنگی مطالبات بانک ها
بود .قابل ذکر است میزان مطالبات معوق بانک انصار حدود
چهار درصد اس��ت که به جهت کنترل بهین��ه ان ،در صدر
بانک های دولتی و خصوصی قرار داردg.
مدیرعامل بانک ملت خبرداد
امادگی بانک ملت برای پروژه های بخش انرژی
ارامش خانواده اقتصاد نوین با تابان نوین
معرفی مدیرعامل بانک انصار به عنوان مدیر ارشد ارتباط گستر
مدیرعامل شرکت لیزینگ اقتصاد نوین گفت« :در
استراتژی ها و اهداف باید نس��ل اینده و همکاران جوان
خانواده بانک اقتصاد نوین و مس��ئولیت های اجتماعی در
قبال انها هم��واره مورد توجه قرار گی��رد ».محمد کاظم
در بازدید از دفتر مرکزی شرکت اتیه تابان نوین (شرکت
تامین اتیه کارکنان بانک اقتصاد نوین) با بیان این موضوع
گفت« :باید استراتژی و اهداف س��ازمان ها انسان محور
باشد و هدف گیری ان ،تامین اتیه انسان ها و برنامه ریزی برای گسترش و توسعه رفاه اجتماعی
برای یکایک انها باشد ».وی افزود« :جهت گیری راهبری سازمان های بزرگ در دنیا به سمت
مسئولیت اجتماعی و توجه به نسل اینده و برنامه های انسان محور است .این رویکرد راهبردی
در مجموعه تابان نوین کمک می کند تا ارامش و اتیه همکاران خانواده اقتصاد نوین تامین شود.
کاظم با بیان اینکه جهت گیری ش��رکت اتیه تابان نوین به س��مت حل مشکالت این خانواده
می رود و فعالیت های صورت گرفته در تابان نوین را نباید به عنوان نقش واس��طه گری تحلیل
کرد ،گفت« :این خدمات می تواند نوعی از مسئولیت اجتماعی این شرکت را به نمایش بگذارد
و افتخار ارائه خدمات را به تمام اعضای خانواده اقتصاد نوین بدهد و حاصل و ثمره این خدمت،
رفاه اجتماعی باشد ».وی ابراز امیدواری کرد« :همه همکاران باید خارج از جایگاه سازمانی برای
سرعت بخشیدن به این خدمت کمک کنند و این شرکت می تواند به عنوان یک مجموعه چابک
به سرعت به سوی اینده ای روشن برای خانواده بزرگ اقتصاد نوین حرکت کند و به کمک سایر
بخش های بانک ،این حرکت ها را گس��ترش دهد ».جواد مهدوی عادلی ،مدیرعامل اتیه تابان
نوین با ارائه گزارشی از روند فعالیت های صورت گرفته در دوره پنجم هیات مدیره شرکت گفت:
«بررس��ی نظرات و بازخوردهای مجمع عمومی ۱۰ابان ۱۳۹۱نشان داد فعالیت ها به صورت
درست و اصولی در حال انجام است و سهامداران این فعالیت ها را در راستای منافع خود می دانند».
مدیرعامل تابان نوین تاکید کرد« :راهبرد اصولی ما در شرکت ،انجام برنامه ها با کمترین هزینه و
نیروی انسانی با حداکثر اثر بخشی است ».وی افزود« :تالش ما این است که از تمام ظرفیت هایی
که تا کنون مغفول مانده و توجهی به ان نشده ،استفاده کنیمg».
در هشتمین س��مپوزیوم بین المللی روابط عمومی،
ایت اهلل ابراهیمی ،مدیرعامل بان��ک انصار به عنوان مدیر
ارشد ارتباط گستر معرفی شد .به گزارش اداره کل بازاریابی
و تبلیغات بانک انصار ،براساس رای هیات داوران هشتمین
جشنواره برترین های روابط عمومی ایران در سال ،1391
به دلیل خدمات موثر ،توسعه ارتباطات با جامعه مخاطب،
توجه به افکار عمومی و حمایت از برنامه های ارتباطی و نگاه
تخصصی به روابط عمومی ،لوح سپاس مدیر ارشد ارتباط گستر به ایت اهلل ابراهیمی ،مدیرعامل
بانک انصار اهدا شدg.
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره149
با اجرای طرح بخشودگی شش درصد جرایم بانک
مسکن ،از چهارم تیرماه سال جاری تا چهارم شهریورماه
بالغ ب��ر ۵۱۲میلی��ارد و ۷۷۷میلیون ری��ال از مطالبات
غیرجاری بانک مس��کن مرب��وط ب��ه 16/318پرونده
وصول ش��د .رئیس اداره کل پیگیری وص��ول مطالبات
بانک مس��کن ضمن اعالم این مطلب همچنین اظهار
کرد« :باتوجه به استقبال مشتریان از طرح بخشودگی و
درخواست مسئوالن شعب بانک مسکن ،تس��ویه کامل بدهی های معوق تا چهارم بهمن ماه
سال جاری تمدید ش��د ».حمیدرضا صحابت در ادامه با اش��اره به ویژگی های اعتباری بانک
مسکن گفت« :باتوجه به بررسی های صورت گرفته ،بانک مس��کن دارای کمترین ریسک
اعتباری بین سایر بانک های کش��ور است ».دریافت کنندگان تس��هیالت بانک مسکن که
تاکنون به هر دلیلی موفق به پرداخت اقساط خود نشده اند ،در صورت تسویه کامل بدهی های
معوق خود در بانک مس��کن تا تاریخ چهارم بهمن ماه سال جاری از طرح بخشودگی ۶درصد
جریمه تاخیر بهره مند خواهند شدg.
مدیرعامل بانک ملت گفت« :ای��ن بانک امادگی
انتشار صکوک پروژه محور در بخش نفت و برق را دارد».
علی دیواندری در اولین همایش بورس انرژی اظهار کرد:
«روش های مختلف��ی برای س��رمایه گذاری بانک ملت
در بخش انرژی وج��ود دارد و این بان��ک امادگی دارد تا
صکوک پروژه محور در حوزه ه��ای نفت و برق را مبتنی
بر عایدات اتی منتشر کند ».وی افزود« :برای انتشار این
اوراق ،مطالعه های الزم انجام ش��ده و تمام زیرساخت ها اماده اس��ت تا به عنوان یک تجربه
جدید در س��رمایه گذاری اجرایی ش��ود ».مدیرعامل بانک ملت افزود« :بانک ملت در حوزه
تامین مالی صنایع باالدستی نفت و گاز حضوری موفق داش��ته و امادگی دارد در بخش برق
نیز به سرمایه گذاری بپردازد ».وی ادامه داد« :نظام بانکی کشور می تواند زمینه سازی برای
تولید بیشتر انرژی در کشور را اسان سازی کند و بانک ملت نیز در این مسیر اماده همکاری با
وزارتخانه های نفت و نیرو استg».
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو خبرداد:
دنا ،نماد دستیابی به دانش ساخت قالب بدنه خودرو
تولید ازمایش��ی جدیدترین محصول پیش��رفته ایرانی با برندملی و برپایه پلتفرم داخلی
و مطابق با اخرین اس��تانداردهای ایمنی و زیس��ت محیطی اروپایی به نام «دنا» در بهمن ماه
س��ال جاری اغاز می ش��ود .مهندس جواد نجم الدین ،مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو با
بیان این مطلب گفت« :این خودرو با هدف معرفی توانمندی ای��ران خودرو در طراحی و تولید
محصوالت جدید با نشان ملی سال 92وارد بازار خواهد ش��د ».وی افزود« :محصول یادشده
توسط مهندسان ایرانی و بدون مشارکت خارجی ها و با استفاده از ظرفیت ها و امکانات ایران خودرو
طراحی شده است؛ بنابراین برای نخس��تین بار تمامی فرایندهای طراحی این محصول توسط
متخصصان توانمند ایرانی و بدون هیچ گونه دریافت مشاوره از منابع خارجی انجام شده است».
مهندس نجم الدین ،تولید مدل های مختلف بر اس��اس یک پلتفرم را رویکردی رایج در صنعت
خودروسازی جهانی عنوان کرد و اظهارداشت« :دنا بر پایه پلتفرم داخلی و مطابق با استاندارد های
ملی و بین المللی و با هدف ارتقای توسعه برند ملی طراحی شده است .این محصول با بیشترین
خودکفایی ساخت داخل ،تولید و روانه بازار خواهد شدg ».
83
مهندس نجم الدین در سمنان خبرداد
اغاز تولید 206ساخت داخل تا ماه اینده
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره149
مهن��دس نجم الدین از اغاز تولید پژو 206س��اخت
داخل حداکثر تا یک ماه اینده خب��رداد .مدیرعامل گروه
صنعتی ایران خ��ودرو در اولین همایش مل��ی موتورهای
درون سوز ،در تاالر خوارزمی دانشکده مهندسی دانشگاه
سمنان با اش��اره به اینکه این گروه صنعتی برای جهانی
شدن ش��ش توانایی را در برنامه راهبردی خود قرار داده
است ،خاطرنشان کرد« :دارا بودن مالکیت معنوی قوای
محرکه ،تولی��د محصوالت گوناگ��ون و با کیفیت ،عرضه
کوتاه مدت محصول ب��ه بازار ،کاه��ش هزینه های تولید
و افزایش رقابت پذیری محص��والت از جمله راهبردهای
مهم ایران خودرو در این زمینه اس��ت ».وی با اش��اره به
شرایط حاکم بر جامعه و محدودیت های بین المللی گفت:
«خودکفایی پلتفرم 206در دس��تورکار ایران خودرو قرار
گرفته اس��ت ».مهندس نجم الدین در ای��ن زمینه افزود:
«مهمترین دس��تاورد ان اولین قدم در راه خودکفایی در
س��اخت مجموعه قطعات الکترونیکی این خودرو است».
وی همچنی��ن در بخش دیگری از اظه��ارات خود گفت:
«به منظور توسعه سبد سوخت کش��ور ،طراحی و توسعه
خانواده موتور ملی دیزل ب��رای محصوالت جاری و اتی
ایران خودرو در دس��تورکار ق��رار دارد ».مدیرعامل گروه
صنعتی ایران خودرو گفت« :در حال حاضر پروژه طراحی و
ساخت موتور دیزلی ،با حجم 1/5لیتر با ساخت نمونه هایی
از ان در دست اقدام اس��ت ».وی افزود« :اولین خودروی
س��واری با برند ایرانی و موتور دیزل ملی در س��ال 93به
اجرای ایده های نوین در ایساکو برای ارتقای سطح خدمات
ش��رکت خدمات پس از ف��روش ای ران خودرو
(ایس��اکو) ،روش پش��تیبانی از راه دور (ریم��وت
کنترلینگ) دس��تگاه های عی ب یاب را اجرایی کرد.
شهریار س��لطانی ،معاون فنی و مهندسی شرکت
ایساکو ضمن بیان مطلب فوق گفت « :در این روش
کارشناسان با استفاده از سیستم های ط راح ی شده،
ای رادات دس��تگاه های عی ب یاب یا فعال کردن انها
را به وسیله نرم افزار دس��تگاه های موجود که ب رای نمایندگ ی های سراسر کشور تدارک
و تجهیز شده است ،از راه دور بررس��ی و برطرف خواهند کرد ».وی تشریح کرد« :با این
روش در بیشتر موارد دیگر نیازی به ارسال دستگاه های معیوب از نمایندگ ی های سراسر
کشور به شرکت ایساکو نیس��ت و اس��تفاده از این روش صرفه جویی در زمان و هزینه
را در بر خواهد داش��ت ».معاون فنی و مهندس��ی ایس��اکو در ادامه ،با اشاره به رهنمود
مقام معظم رهبری در راس��تای حمایت از تولید ملی گفت« :ش��رکت ایساکو به عنوان
بزرگ تری��ن مجموعه خدمات پ��س از ف��روش در خاورمیانه ،تامی��ن از منابع داخلی و
حمایت از تولیدکنندگان داخلی را در راس برنامه های تامی��ن خود قرار داده و به همین
منظور در مدیریت مهندس��ی خودرو در حال برنامه ریزی و تامین تجهی زات الکتریکی
استاندارد و دستگاه های عی ب یاب از منابع داخلی است ».شایان ذکر است ،با برنامه ریزی
صورت گرفته از س��ال گذشته ،ش��رکت ایس��اکو تهیه و تدارک تجهی زات الکتریکی از
شرکت های خارجی را کاهش داده و بنا را بر تامین این تجهی زات از منابع داخلی گذاشته
است .از جمله این تجهی زات م ی توان دستگاه عی ب یاب خودروهای داخلی ،تستر باتری،
دستگاه شبی ه سازی سنس��ورها ،ابزار تست پی ش کش��نده کمربند ایمنی و کیسه هوا و
همچنین ابزار انهدام کیسه هوا را نام بردg.
84
بازار عرضه خواهد شد ».مهندس نجم الدین اظهار داشت:
«موتور ملی دیزل ضم��ن تایید الزامات اس��تاندارد یورو
پنج و شش ،دارای 1500سی س��ی گنجایش 110 ،اسب
بخار مع��ادل 90کیلووات توان 256 ،نیوتن متر گش��تاور
و مصرف س��وخت 5/2لیتر در هر صد کیلومتر اس��ت».
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو با اشاره به خودکفایی
ایران خودرو در تولید موتورهای کم مصرف اظهار داشت:
«این گ��روه صنعتی براس��اس یک ه��دف راهبردی به
تمامی فرایند طراحی و تولید انواع موتورهای کم مصرف
دست یافته اس��ت ».وی تاکید کرد« :ایران خودرو برنامه
راهب��ردی خودکفایی موتور ه��ای تی ی��و 5و تی یو 3را
تدوین و س��ازو کارهای الزم برای تحقق ای��ن برنامه به
کار گرفته ش��ده اس��ت ».مهندس نجم الدین خاطرنشان
کرد« :در راستای کاهش مصرف سوخت در خودروهای
تولیدی این ش��رکت ،به کارگیری فناوری میکروهیبرید
روی محصوالت جاری و اتی با کاهش مصرف س��وخت
10درصد و استفاده از فناوری مایلدهیبرید روی پالتفرم ها
و موتورهای اتی ایران خودرو با کاهش مصرف سوخت 20
درصد در دستورکار قرار گرفته اس��ت ».مدیرعامل گروه
صنعتی ایران خ��ودرو به کارگیری و توس��عه موتورهایی
با فناوری توربوش��ارژ (پرخوران) و دس��تیابی به فناوری
فول هیبری��د را از برنامه های راهبردی ای��ران خودرو در
قوای محرکه دانست .وی یاداوری کرد« :هم اکنون سبد
س��وختی تولیدات ایران خودرو به طور متوس��ط 70درصد
بنزین و 30درصد گاز اس��ت که در هدفگذاری اتی ،سبد
سوختی این شرکت 60 ،درصد بنزین 20 ،درصد گاز10 ،
درصد دی��زل و 10درصد هیبرید در نظر گرفته ش��ده که
به تدریج سهم سوخت دیزل افزایش خواهد یافت ».گفتنی
اس��ت اولین همایش ملی موتورهای درون سوز با حضور
مهندس نجم الدین ،مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو،
رئیس دانشگاه س��منان ،معاون سیاسی ،امنیتی استاندار،
صنعتگران و دانش��جویان در س��منان برگزار ش��د .این
همایش در روزه��ای 24و 25اب��ان ماه دای��ر و در این
همایش دو نشس��ت تخصصی و هفت کارگاه اموزشی با
رویکرد قوای محرکه برگزار شدg.
مهندس مدنی تاکید کرد
کارگران،تاثیرگذارترینعاملدرشرایطاقتصادمقاومتی
مدیرعامل گروه خودروس��ازی س��ایپا با اشاره
به نقش مه��م و تاثیر گذار کارگ��ران عرصه تولید در
شرایط اقتصاد مقاومتی ،گفت« :با همراهی کارگران
متعهد و فعال در صنعت خودرو ،مشکالت فعلی تولید
را برطرف خواهی��م کرد ».مهندس س��عید مدنی در
پاسخ به س��والی درخصوص اهمیت جایگاه کارگران
و اثرگذاری ان��ان در راه عب��ور از بح��ران ایجاد در
صنعت خودرو اظهار داشت« :باوجود موانع ایجاد ش��ده در راه تولید و مشکالت فراوان
فعلی ،کارگران مجموعه های صنعتی به ویژه کارگران س��ایپا با تعهد و تخصص باالی
خود موجبات برون رفت از ش��رایط حاضر را فراهم خواهند ک��رد ».وی افزود« :رویکرد
س��ایپا همواره تکیه بر س��رمایه اصلی خود یعنی نیروی انس��انی و کارگران و کارکنان
مجموعه بوده و این روند ادامه خواهد داش��ت ».وی با تاکید بر وجود نیروهای خالق و
توانمند در سایپا خاطرنش��ان کرد« :باور ما این است که نیروی انس��انی فعال در سایپا،
از لحاظ توانمندی و توانایی های ش��غلی ،تخصص ،تعهد ،وج��دان کاری و انضباط جزو
مجموعه های نمونه در کشور بوده و کمتر س��ازمانی را می توان یافت که چنین سرمایه
عظیمی در اختیار داشته باشد ».مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا تصریح کرد« :شرایط
اقتصادی فعلی و مش��کالت تولید ،نمادی از ی��ک جنگ تمام عیار اقتصادی از س��وی
دشمنان ایران اسالمی است که کارگران در میدان این نبرد در خط مقدم قرار گرفته اند».
مدنی در خاتمه گفت« :امیدواریم انچه تاکنون با زحمات و تالش های نیروی انس��انی
خالق و توانمند به دست امده ،با گذار از این مرحله حساس و سرنوشت ساز برای صنعت
خودرو ،در اینده نیز ادامه یابدg».