ماهنامه مثلث شماره 152
ماهنامه مثلث شماره 152
ماهنامه مثلث شماره 152
پرونده ویژه جنگ غزه
گفت وگوی مثلث با
نماینده حماس در ایران
گزارشی درباره گروه های مبارز در غزه
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاه ودوم 6/اذر ماه 88/1391صفحه2000/تومان
گفت و گوی مثلث با عبد الرضا هال لی و
شماره 1
اذر 91
به همراه یک حلقه
مجله تصویری مثلث
ر و ح ا هلل بهمنی درباره
مداحان ،جامعه
و سیاست
گفتاری منتش�ر نش�د ه از ا س�تاد رحیم پور ازغدی
درباره معرفت شناسی عاشور ا
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
روحانی می اید؟
رایزنی برای معرفی گزینه دولت
وحدت ملی از سوی هاشمی ادامه دارد
سقوط یک جاسوس
گزارشی درباره انچه پترائوس را به برکناری کشاند
مشروعیت مجلس بیشتر شد
گفت وگو با روح اهلل حسینیان درباره توقف
طرح سوال از رئیس جمهور
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
اهمیت انگیزه و محتوا
در انقالب ها
در انقالباتی که در عالم واقع می ش��ود یا در ش��ورش ها یا
در کودتاها ،یکی اصل این ش��ورش و انق�لاب و کودتا ،یکی
انگیزه اش ،یکی محتوایش؛ اینها س��ه امری است که باید در
ان توجه کرد .خودش��ان ،خود انقالبات یا خود اینها ش��بیه
به هم اند ،یا ش��ورش اس��ت یا کودتاس��ت یا انقالب ،صورتا
خبرنامه
12 - 17
نتیجه جنگ غزه قابل پیش بینی است
انبوهی از موشک های فجر در اختیار مقاومت فلسطین است
پشت پرده یک جنگ
نقد و نظر
36 - 41
سلفی ها علیه شورای مخالفان
مزیت های محور شرق
معمایسیاست
خطر واقعی برای جهان
سیاست علیه اقتصاد
سیاست
42-51
مشروعیت مجلس بیشتر شد
سوال به نفع نظام نبود
هنوز وارد بحث مصادیق نشده ایم
روحانی می اید؟
گفت وگوی مثلث با
نماینده حماس در ایران
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاهودوم 6/اذرماه 88/1391صفحه2000/تومان
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
گفت و گوی مثلث با عبد ا لرضا هال لی و ر و ح اهلل بهمنی درباره
شماره 1
اذر 91
به همراه یک حلقه
مجله تصویری مثلث
مداحان ،جامعه
و سیاست
گفتاری منتش�ر نش�ده از ا س�تاد رحیم پور ازغدی
درباره معرفت شناسی عاشور ا
سردبیر :سعید اجورلو
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
روحانی میاید؟
رایزنی برای معرفی گزینه دولت
وحدت ملی از سوی هاشمی ادامه دارد
سقوط یک جاسوس
گزارشی درباره انچه پترائوس را به برکناری کشاند
عکس جلد :امیر طالیی
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
پرونده ویژه جنگ غزه
گزارشی درباره گروههای مبارز در غزه
مشروعیت مجلس بیشتر شد
گفتوگو با روحاهلل حسینیان درباره توقف
طرح سوال از رئیسجمهور
شماره پیامک3000411711 :
مثل انس��ان ها می ماند که همه صورتش��ان مثل هم هست
اما معناش��ان فرق با هم دارد .انگیزه ها مهم است و محتواها.
گاهی وقت ها انگیزه خوب است ،محتوا خوب نیست ،گاهی
وقت ها محتوا خوب است ،انگیزه درست نیست .ممکن است
یک نفر حاال -حاال نس��بت به یک نف��ر عرض می کنم -یک
نفر ادم ب��ا یک انگیزه خوبی بخواهد ی��ک کار خوبی به نظر
خودش انجام بدهد و او بد باش��د ،این ادم مصاب است لکن
کارش خالف اس��ت .یک اشخاصی می شود که یک کارهای
خوبی انجام می دهند با انگیزه بد .مثال یک کسی کشف یک
چیزی می کند و انگیزه اش بد اس��ت ب��رای این کار و کارش
خوب اس��ت ،یک وقت هم هر دویش خوب هستند .انقالب
فرهنگی هم همین جور است که یک انقالب است که تحول
است از یک حالی به حالی دیگر ،نه پیشبرد همان چیزی که
هست .چنانچه انقالب جمهوری اسالمی در کل هم همین
طور است ،یک انقالب ش��د توسط مردم ،یک انگیزه انقالب
بود و یک محتوای انقالب .امیدوارم که انگیزه انقالب در مردم
الهی باش��د .اما در انقالبات ممکن است که ما انقالب بکنیم،
یک حکومتی را برداری��م ،یک حکومت دیگر برای خودمان
درست کنیم ،خودمان می خواهیم به یک نوایی برسیم ،کار
نداریم ببینیم چه بشود .این چه محتوایش خوب باشد ،چه
محتوایش بد باشد برای ما فایده ندارد ،برای اینکه می خواهد
تش��کیل بدهد وقتی انگیزه اش این است که فقط به دستش
بیاید یک قدرتی ،بخواهند قدرتمند باش��ند ،او سابقی بوده،
ما ان قدرت را از او بگیریم ،خودمان بگیریم .این با او نس��بت
به اصل مساله انگیزه فرقی ندارد؛ یعنی ،یک حکومتی رفته
اس��ت ،یک حکومت دیگری هم امده است ،هر دویشان هم
مثل هم هستند ،مثل سایر کودتاها می ماند که در دنیا واقع
می شود ،این فرقی با هم ندارد.
یک وق��ت ای��ن اس��ت که ی��ک قی��ام می ش��ود ،یک
نهضتی می ش��ود برای ی��ک کار خوبی اما الهی نیس��ت .از
باب اینکه کار خوب اس��ت ب��رای ملتمان خدم��ت بکنیم،
کار خوب اس��ت ،ف�لان ،به ای��ن ممکن اس��ت ارج بدهد،
اما ان که مقصود است ،نیست.
پروندهویژه
18 -35
مداحان ،جامعه و سیاست
کربال ،افرینش معنا
یک واقعیت غیر قابل انکار
حسین(ع)؛ «عقل» عاشق و «عشق» عاقل
بینالملل
60-71
انزوایصهیونیسم
نشانه هایسقوط
سقوط یک جاسوس
تب رادیکالیسم
جهانجدید
52 -59
ایا تنها حماس با اسرائیل می جنگد؟
اگر حماس از مسیر مبارزه خارج شود ملت فلسطین
او را کنار خواهد زد
مغز متفکر قسام
ایوب ،یرموک ،قطر
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :مصطفی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -شادی خوشکار خیری -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی
و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد سرخ خواه -محمد شکرالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -هادی انباردار
سید عارف علوی -رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان
علیرضا حسن زاده -محسن صاحبی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
خبرنامه
درخبرنامه این هفته سخنان حضرت ایت اهلل العظمی خامنه ای ،رهبرمعظم انقالب اسالمی ،در جمع صدها نفر از
فعاالن طرح شجره طیبه «صالحین» ،درج شده است.گزارشی درباره اظهارات سردار قاسم سلیمانی به همراه
مروررسانه هاازبخش هایخبرنامهاینهفتهاست.
خبرنامه
مثلث شماره 152
پیش بینی حاج قاسم سلیمانی از نتیجه جنگ غزه
انبوهی از موشک های فجر در اختیار مقاومت فلسطین است
پشت پرده یک جنگ
12
مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از بسیجیان سراسر کشور:
خبرنامه
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،رهبر معظم انقالب اسالمی،
در جمع صدها نفر از فعاالن طرح ش��جره طیبه «صالحین»
بسیج را از معجزات انقالب اسالمی دانستند و با اشاره به نیاز
مستمر کشور ،ملت ،انقالب و تاریخ به بسیج ،بر ارتقای کیفی
فعالی ت های این نه��اد تاکید کردند.رهب��ر معظم انقالب در
بخشی از بیانات خود در این دیدار اظهار کردند« :طرح سوال از
رئی س جمهور که ت��ا اینجا کار مثبتی بود ،هم نش��ان دهنده
احساس مسئولیت مجلس و هم امادگی مسئوالن دولتی ب رای
پاسخگویی است ،اما ادامه این کار ان چیزی است که دشمن
م ی خواهد».حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای تاکی��د کردند« :از
نمایندگان محترم تقاضا م ی کنیم از اینجا به بعد ادامه ندهند».
ایش��ان در ادامه ،به مساله غزه اش��اره کردند و افزودند« :رفتار
کشورهای اسالمی در قضیه غزه مناسب نبود .انهایی که داعیه
دنیای اسالم را دارند در این مواقع باید خود را نشان دهند».ایشان
جنایات و وحش ی گری های رژیم صهیونیستی در حمله به مردم
نوار غزه را نشان دهنده سبعیت حیرت اور سردمداران این رژیم
خ واندند و با اشاره به وقاحت مضاعف و نفرت اور امریکا ،انگلیس
و فرانسه در حمایت از کشتار مردم غزه تاکید کردند« :کشورهای
اسالمی به خصوص دولت های ع ربی ،با اصالح رفتار خود در این
مساله ،ضمن کمک به مردم مظلوم اما شجاع و سرافراز نوار
غزه ،ب رای شکستن محاصره این منطقه تالش کنند و امت
اس�لام نیز به تاس��ی از مقاومت پیروز مردم غ��زه بداند که
ایستادگی و استقامت ،تنها راه نجات و غلبه بر دشمنان اسالم
است».حضرت ایت اهلل خامنه ای بخش مهمی از سخنانشان
در این دیدار را به حوادث هفته اخیر نوار غزه اختصاص دادند و
تاکید کردند« :وحش ی گری های صهیونیس ت ها در حمله به
مردم ب ی گناه و غی رنظامی غزه ،باید وجدان دنیای اسالم را تکان
دهد و حرکت عظیم ملت های مسلمان روح تازه ای پی دا کند».
ایشان در تبیین ابعاد حرکت رژیم صهیونیستی در حمله به غزه
افزودند« :سبعیت شگفت اور سردمداران رژیم اشغالگر در حمله
به غزه نش��ان داد این عناصر کامال وحش��ی ،هی��چ بویی از
انسانیت نبرده اند ».رهبر انقالب خاط رنشان کردند« :جنایات
صهیونیس ت ها در غزه همچنین ماهیت دشمنان جهان اسالم
و ماهیت مدعیان جمهوری اسالمی در مجامع بی ن المللی را
به خوبی اشکار کرد ».حضرت ایت اهلل خامنه ای با انتقاد شدید از
حمای��ت واض��ح س��ردمداران نظ��ام اس��تکبار از جنای��ات
صهیونیس ت ها خاط رنشان کردند« :امریکا ،انگلیس و فرانسه
به رژیم سنگدل و ب ی رحم صهیونیستی حتی یک اخم نکردند
و با حمایت ،تش��ویق و تقویت این جنایتکاران ،نش��ان دادند
دشمنان خشن و منفور امت اسالم چقدر از اخالق و انسانیت به
دورند».ایشان افزودند« :سردمداران استکبار از جمله امریکا که
از فجایع صهیونیس ت های وحشی در غزه حمایت م ی کنند،
یزنند و خود را در
چگونه با وقاحت مضاعف از حقوق بشر دم م
موضعمحاکمه کنندهملت هاوکشورهایدیگرقرارم ی دهند؟»
رهبر انقالب افزودند« :رفتار کشورهای ع ربی و اسالمی نیز در
قبال ح وادث غزه رفتار مناسبی نبود چرا که برخی فقط به حرف
اکتفا کردند و برخی حتی در حرف نیز صهیونیس ت ها را محکوم
نکردند».ایشان افزودند« :کسانی که داعیه دعوت به وحدت و
هدایت دنیای اسالم را دارند در مسائل دیگری که تامی ن کننده
اغ راض سیاستی انهاست به صراحت وارد م ی شوند ،اما در این
ماجرا چون طرف انها امریکا و انگلیس است از محکوم کردن
صریح و واقعی صهیونیس ت ها خودداری و حداکثر به حمایت
لفظی کم ارزش بسنده کردند ».حضرت ایت اهلل خامنه ای تاکید
کردند« :کشورهای اسالمی و به خصوص دولت های ع ربی باید
در حرکتی متحد ،ضم��ن کمک به مردم مظل��وم غزه ب رای
برداشته ش��دن محاصره این منطقه تالش کنند ».ایشان با
مثلث شماره 152
نمایندگان طرح سوال از رئیس جمهور
را ادامه ندهند
تجلیل از استقامت عزت افرین مردم و جوانان نوار غزه افزودند:
«انها به توفیق الهی ،یک بار دیگر ثابت کردند که با ایمان و
ایستادگی و سختکوش��ی ،م ی توان بر مجموعه های بزرگ،
مسلح ،پیچیده و حمایت شده از سوی مستکب ران نیز غالب
امد ».رهبر انقالب با اشاره به دستپاچگی رژیم صهیونیستی
ب رای اتش بس خاطرنش��ان کردند« :کس��انی که خباثت و
ددمنشی را اغاز کردند ،ضربات بیشتری نیز دریافت کردند ،به
شکلی که اکنون ب رای اتش بس ،از جمع کوچک مردم نوارغزه،
دست پاچه تر شده اند ».حضرت ایت اهلل خامنه ای افزایش قدرت
مادی و معنوی و دفاع جانانه و مقتدرانه در مقابل دشمنان اسالم
را پیام ح��وادث غزه ب رای امت اس�لامی خواندن��د و افزودند:
«ماجرای غزه نشان داد که ب رای غلبه بر توطئه ها ،خباثت ها و
نامردی ها هی��چ راهی جز دف��اع مقتدرانه نیست».ایش��ان
خاط رنشان کردند« :دنیای اسالم باید ب رای اسی ب ناپذیری در
مقابل دشمنان ،هم قدرت ایمانی و عزم و اراده خود را افزایش
دهد و هم با پیش��رفت علمی و فناوری به توانایی س��اخت
تجهی زات زندگی اعم از س�لاح و غیرسالح دست یابد ».رهبر
انقالب افزودند« :البته ملت ای ران ای��ن درس را از دوران دفاع
مقدس خود درک کرده است و به همین علت ،مردم ،جوانان و
دانشمندان این سرزمین ب رای پیشرفت و اقتدار کشور در حال
تالشند».رهبر انقالب ضرورت اتحاد امت اسالمی و نیز اتحاد
درونی هر ملت مس��لمان را از دیگر درس ه��ای حوادث اخیر
نامی دند و خاط رنشان کردند« :این واقعیت در مورد ملت ای ران نیز
صادق است ».ایشان از همین زاویه ،به تبیین فلسفه دعوت
مکرر خود به وحدت و همدلی پرداختن��د و افزودند« :توصیه
مداوم به صاحبان قلم و زبان فعاالن مطبوعاتی و پایگاه های
اینترنتی ،جناح های سیاسی و مسئوالن اجرایی و غی راجرایی
ب رای اتحاد به این دلیل است که وحدت ،در اقتدار و پیشرفت
کشور و حفظ جایگاه جمهوری اسالمی در جهان دارای تاثی راتی
عظیم و حیاتی اس��ت ».رهبر انقالب با تجلی��ل از وحدت و
همدلی ملت ،به پاسخ مثبت سران سه قوه به دعوت ایشان
ب رای همدلی اشاره کردند و افزودند« :از پاسخ مثبت و باارزش
مس��ئوالن ق��وا و تاکی��د ان��ان بر وح��دت در عی��ن برخی
اختالف نظرها و س��لیقه ها ،تش��کر م ی کنم و الزم است این
حرکت خوب با مراقبت در اظهارنظرها و اقدامات ،استمرار یابد».
ایشاندرهمینبحثبهموضوعسوالمجلسازرئی س جمهور
پرداختند و خاط رنشان کردند« :این حرکت تاکنون از دو جنبه
قابل تحسین و تمجید است ».رهبر انقالب در تشریح این ابعاد
مثبت ،س��وال از رئی س جمهور و سایر مس��ئوالن اجرایی را
نشان دهندهاحساسمسئولیتنمایندگانملتدرقبالمسائل
کشور دانستند و افزودند« :مس��ئوالن اجرایی نیز با اعتماد به
نفس و شجاعت ب رای توضیح و پاسخ اعالم امادگی کرده اند».
رهبر انقالب افزودند« :اقدام قوه مقننه در عمل به وظیفه و نیز
اعتقاد قوه مجریه به صحت و صداقت اقدامات خود ،امتحان
خوبی ب رای دو قوه بود ،اما معتقدم این حرکت تا همی ن جا کافی
است و دیگر ادامه نیابد ».ایشان افزودند« :مردم هم با بصی رتند
و تشخیص م ی دهند که ادامه این کار ،همان چیزی است که
دشمن م ی خواهد ».حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به نیاز
کامل کشور به ارامش خاط رنشان کردند« :ممکن است عده ای
از دو طرف تحت تاثیر احساسات و با استفاده از وسایل تبلیغ از
جمله روزنامه ها و پایگاه های اینترنتی فضا را شلوغ کنند ،در
حالی که همه مسئوالن ب رای عمل به وظایفشان نیاز به ارامش
دارند و مردم نیز خواستار ارامش هس��تند و ادامه نیافتن این
مساله نشان خ واهد داد که ق وای مقننه و مجریه بیش از هر چیز
به وحدت و ارامش احترام م ی گذارند ».حضرت ایت اهلل خامنه ای
همچنی��ن در سخنانش��ان در جم��ع مس��ئوالن و فعاالن
شجره طیبه صالحین بسیج ،تقارن هفته بسیج با حادثه عظیم
عاشورا را درس اموز دانستند و افزودند« :اگر حادثه جگرسوز اما
عبرت اموز کربال نبود از حقیقت اسالم چیزی باقی نم ی ماند؛ به
همین علت ماجرای عاشورا باید همواره به عنوان یک درس و
یک پرچم هدایت در مقابل چشمان جامعه اسالمی باشد».
13
خبرنامه
ایشان دوران دفاع مقدس را تداع ی کننده گوشه هایی از فداکاری
اصحاب سی دالشهدا (ع) خواندند و خاط رنشان کردند« :بسیج از
برجسته ترین و مهم ترین مظاهر این فداکاری ها بوده است».
رهبر انقالب اسالمی ،تشکیل بسیج را از مظاهر ژرف اندیشی و
حکمت الهی امام خمین ی (ره) برشمردند و افزودند « :بسیج در
دفاع مقدس دارای عیار باالی خلوص بود که امروز نیز همان
عیار باال ،باید حفظ و متجلی شود ».ایشان حفظ خلوص در
دوران دفاع مقدس را اسانتر از خالص ماندن در می دان پیچیده
اما غی رنظامی مقابله با دشمنان دانستند و تاکید کردند« :بسیج
در مجموعه های خود مراقب ایمان ،توکل ،معنویت و روحیه
فداکاری باشد ».رهبر انقالب پرهیز از افاتی نظیر غرور ،تظاهر
و ریاکاری را ضرورت بسیجی بودن و بسیجی ماندن خواندند و
با اشاره به اس��تمرار عمق بخش��ی و ارتقای مستمر کیفیت
فعالی ت ها افزودن��د« :باید از هرگونه س��طح ی نگری در ابعاد
مختلف پرهیز کرد ».ایشان طرح ش��جره طیبه صالحین را
به عنوان اقدامی ب رای عمق بخش��ی معرفتی و تربیتی ،مورد
تحسین قرار دادند و افزودند« :باید به گونه ای عمل کنیم که
بسیج به عنوان الگو و دستورالعملی زنده ،پویا و قابل پیروی ،در
دنیای اسالم تثبیت شود».حضرت ایت اهلل خامنه ای تقویت و
توسعه فعالی ت های بسیجی به همه ابعاد زندگی را از وظایف
اساسی دست اندرکاران این نهاد برشمردند و افزودند« :در بحث
سبک زندگی نیز بسیج و بسیجیان م ی توانند با عیارسنجی
رفت��ار خ��ود در خان��واده ،محی��ط کار و اجتماع ،ب��ه نوعی
خودشناسی و اصالح دست بزنند ».ایشان با تقدیر از حضور
موفق بسیج در زمینه های علمی ،فناوری ،خدمات اجتماعی
و نظریه پردازی در زندگی اجتماعی افزودند« :اگر روزی کشور
و انقالب ب��ه دفاع نظامی در مقابل دش��من نیازمند ش��ود،
ب ی تردید همین مجموعه های بسیجی و همه جوانان شجاع
ای ران ،دالوری و اقتدار و شکس ت ناپذیری ملت ای ران را به تمام
دنیا نشان خواهند داد ».ب ر اساس این گزارش ،سردار سرلشکر
محمدعلی جعفری ،فرمانده کل س��پاه و سردار محمدرضا
نقدی ،رئیس سازمان بسیج مستضعفین در ابتدای این دیدار
به ارائه گزارشی درباره بس��یج پرداختند .در ابتدای این دیدار
سردار سرلشکر جعفری ،فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب
اسالمی با اشاره به تالش ب رای ارتقای مستمر فعالی ت های
فرهنگی بسیج و ضرورت حضور سازمان یافته بسیجیان در
مقابله با جنگ نرم دشمنان گفت« :با تشکیل شجره طیبه
صالحین ،بیش از سه میلیون بسیجی در حلقه های معرفتی
تربیتی صالحین فعال ش��ده اند ».س��ردار سرتیپ نقدی،رئیس سازمان بسیج مس��تضعفین نیز با اشاره به استقبال
اساتید حوزه و دانشگاه و نخبگان جامعه از نظام معرفتی -
تربیتی صالحین اعالم کرد« :در سازماندهی جدید بسیج ابعاد
مختلف دفاعی ،علمی ،معرفتی ،تربیتی ،فرهنگی ،مردم یاری
و ورزشی بس��یج ،در هس��ته های ش��جره طیبه صالحین
سازماندهی ش��ده اس��ت».در ادامه این دیدار حجت االسالم
فرحانی رئیس مرکز تولید اندیشه و پاسخگویی به شبهات،
حجت االس�لام پاکباز س��رمربی طرح صالحین از اس��تان
خوزستان ،معصومه احمدی مربی طرح صالحین از استان قم،
دکتر محمدرضا عب��دی دکترای فیزیک اتمی از دانش��گاه
صنعتی اصفهان از بس��یج اساتید اس��تان اصفهان ،مژگان
کریمی جراح و متخصص زنان از بسیج جامعه پزشکی استان
یزد ،فتح اهلل فریدی وثوق دارنده مدال های جهانی و اسیایی
جودو و از بسیج ورزشکاران استان همدان و هادی زینلی فرزند
شهید از بسیج مساجد و محالت ته ران بزرگ درباره علل و
اهداف اج��رای ط��رح ش��جره طیبه صالحی��ن ،چگونگی
ساماندهی اساتید و بس��یجیان در سطوح سرمربی ،مربی و
سرگروه حلقه های معرفتی -تربیتی صالحین ،نظارت علمی
بر روند ارتقای کیفی فعالی ت ها ،شناسایی ظرفی ت های جدید
به موازات اسی ب شناس��ی علمی طرح ،رصد شبهات و ارائه
پاسخ های مس��تدل و توجه کامل به خودس��ازی معنوی در
حلقه های معرفتی نکاتی را بیان کردندg .
مثلث شماره 152
14
نتیجه جنگ غزه قابل پیش بینی است
روایت سردار قاسم سلیمانی از تاثیر دفاع مقد س در جبهه های مقاومت
سردار سرلشکر قاسم سلیمانی م ی گوید« :شبی ه ترین
و جامع ترین صحنه به حادثه کربال بدون اغماض اگر شرح
و توضیح خوبی داده شود ،همین دفاع مقدس بوده است».
فرمانده س��پاه قدس در مراس��م یادواره شهی د مهدی
زین الدین و ش��ش هزار ش��هید اس��تان قم که در مجتمع
فرهنگی امام خمین ی (ره) گلزار ش��هدای علی بن جعف ر (ع)
برگزار شد ،با بیان اینکه ش��هید مهدی زین الدین ،اسطوره
دفاع مقدس بود ،اظهار داش��ت« :ب رای هر کس��ی ش��رف
است که در یادواره شش هزار ش��هید که با محوریت یکی
از برجس��ته ترین فرماندهان دوران دفاع مقدس برگزار شده
حضور داشته باش��د ».وی گفت« :بعد از حادثه قیام عاشورا
که حادثه ای جامع و ضروری ب رای اسالم بود ،حادثه ای چون
دفاع مقدس با این جامعیت که همه زوایای تربیتی و اخالقی
را در ب ر داشته باشد نداشتیم ».فرمانده سپاه قدس گفت« :ما
هیچ جنگی را با جامعیت دفاع مقدس که شباهت بسیار باال
و کم نظیر با حادثه کربال داشته باش��د نه در بُعد جنگی ،نه
فرهنگی و اخالقی و نه در سایر موضوعات دینی که در ان
بروز و ظهور کرده باشد همانند دفاع مقدس سراغ نداریم».
دفاع مقدس شبیه ترین صحنه به حادثه کربالست
سردار سلیمانی تصریح کرد« :شبی ه ترین و جامع ترین
صحنه به حادث��ه کربال بدون اغماض اگر ش��رح و توضیح
خوبی داده شود همین دفاع مقدس بوده است».
وی ادامه داد« :یکی از دالیلی که امروز بعد از گذشت
۲۰سال در سالگرد ش��هدا ،این اجتماعات بزرگ را در برپایی
یادواره های مختلف شاهدیم یا حرکت راهیان نور که در ایام
مختلف سال به سمت جبهه ها حرکت م ی کنند را م ی بینیم،
مان��دگاری و زنده بودن ای��ن حادثه در درون ملت را نش��ان
م ی دهد که ناشی از نورانیت و حقیقت دفاع مقدس است».
وی اب راز داشت« :بحث های گسترده نظامی و انسانی
در دفاع مقدس وج��ود دارد و هرچه پی رام��ون دفاع مقدس
صحبت شود ،نم ی توانیم حق این حادثه بزرگ را ادا کنیم».
فرمانده لشکر ثاراهلل در دوران دفاع مقدس با اشاره به
خدمات و تالش های شهید زین الدین در دفاع مقدس افزود:
«وقتی نی ت ها ب رای خدا باشد وجود چنین انسانی که تماما
ب رای خدا بود ،م ی تواند در سن کم نیز منشا خدمات عظیمی
شود ».فرمانده س��پاه قدس اضافه کرد« :جوانی با سن کم
همانند مهدی زین الدین توانس��ت انقدر تاثیرگذار باشد که
این شش هزار شهید استان قم در رکاب او بودند و از او تبعیت
کردند و لشکر ۱۷علی بن اب ی طالب (ع) به نوعی متعلق به او
و خطی که او بنا نهاد است».
دفاع مقدس معرف مذهب و دین ما بود
سردار سلیمانی گفت« :سه عامل در جنگ ما جوهری،
ن عوام��ل این بودکه دفاع
مهم و برجس��ته بود که یکی از ا
مقدس ،معرف مذهب و دین ما بود ».وی با بیان اینکه در دنیا
بعید است جنگی وجود داشته باشد که ان جنگ بتواند معرف
یک مذهب و دین باشد ،اظهار داشت« :امریکای ی ها به ع راق
و افغانستان امدند ،در حالی که هیچ یک از ادیان مسیحیت و
یهودیت یا ادیان دیگر نم ی توانند قبول کنند که این جنگ ها
معرف دین و مذهب انها بوده اس��ت ».وی ب��ا بیان اینکه
هیچ انس��ان مذهبی در درون مذهب ی ه��ای انها نم ی تواند
به لشکرکش��ی امریکای ی ها به ع راق و افغانس��تان افتخار
کند ،افزود« :دفاع مقدس ،تنها جنگی بود که برجسته ترین
عالم دین و باال ترین فقیه و انسانی که به تعبیر رهبر انقالب
که فرمود شخصیت امام خمینی (ره) بعد از معصومین (ع)
ب ی نظیر بود ،مهر تایید زد ».فرمانده سپاه قدس اظهار داشت:
«امام فرمود جنگ ما جنگ ح��ق و باطل بود و دفاع مقدس
انقدر زیبای ی های ارزشمندی داشت که فرمود ما انقالبمان را
با جنگمان به دنیا صادر کردیم و البته با همین فرماندهان
شهید و نه از اتش تفنگ».
اسالم ناب در دفاع مقدس قابل لمس است
وی با بیان اینکه فرماندهان در دوران دفاع مقدس در
ابعاد مدیریتی سنت ش��کنی کردند ،ادامه داد« :علم نظامی
حکم م ی کند که فرماندهی فاصله ای با خط مقدم داش��ته
باش��د تا بتواند راحت تر میدان جنگ را کنترل و فرماندهی
کند ».فرمانده س��پاه قدس ادامه داد« :به دلیل ناب رابری که
در صحنه جنگ وجود داشت ،فرماندهان در سطوح مختلف
دوران دفاع مقدس سنت ها را شکستند».
حسن باقری در سن ۲۰سالگی لشکر می ساخت
فرمانده لش��کر ثاراهلل در دوران دفاع مقدس با اش��اره
به نحوه شهادت برخی از فرماندهان ش��هید اظهار داشت:
«حس��ن باقری ،بهش��تی جنگ بود و مس��تندی که این
روز ها از وی در تلویزیون پخش م ی کنند گوشه ای از زوایای
شخصیتی این فرمانده جنگ را نشان م ی دهد».
سردار س��لیمانی اضافه کرد« :حس��ن باقری در سن
۲۰سالگی لشکر م ی ساخت و جنگ را اداره م ی کرد و شهید
همت نیز که این روز ها نام او اوازه همه اقش��ار جامعه است
و جوانان با نام او عش��ق م ی کنند ،الگوی برجس��ته دینی
و معنوی در جن��گ بود که امروز ش��اهدیم بی��ش از یک
مرجع تقلیدی که از دنیا رخت بربس��ته است نام او را مشق
م ی کنند ».وی با بیان اینکه شهید همت در جزیره مجنون
فرماندهی یک دسته ۳۰نفری را ب ر عهده داشت ،افزود« :همه
رزمندگان در خیبر مجروح و شهید شده بودند و ب ی قراری های
او در ماندن در کنار باقیمانده رزمندگان کامال حس م ی شد
که وقت��ی ع راق ی ها به خ��ط او حمله کردند و یک س��نگر
را گرفتند تا ۳۰۰متر از خط او س��قوط ک��رد ».وی ادامه داد:
«شهید همت در ان عملیات به من گفت یک دسته نیرو به
من قرض بده تا بتوانم خط را نگه دارم».
فرمانده سپاه قدس با بیان اینکه شهید باکری در غرب
رودخانه دجله در گودالی که به واسطه بمباران ایجاد شده بود
محصور شده بودند ،افزود« :وقتی اصرار شد تا مهدی باکری
به عقب بازگردد او قبول نکرد و م ی گفت نم ی توانم ۲۰نفر
از نیرو هایم را تنها بگذارم ».وی افزود« :وقتی احمد کاظمی
پشت ب ی س��یم به او اصرار کرد که به عقب بیاید ،به شهید
کاظم ی گفت من اینجا نوری را احساس م ی کنم و اگر تو هم
بیایی تا اخر با هم خواهیم بود که شهید باکری در همانجا
مجروح و در رود دجله با ارپیجی دشمن مواجه شد و جنازه او
سردار س��لیمانی تصریح کرد« :فرماندهان جنگ در
خط ر پذیری ،معنویت ،شهادت طلبی و مهم تر از انها در ترویج
فرهنگ دینی و در راستای ایجاد موج فرهنگی در جبهه ها
نقش اساسی داشتند ».وی گفت« :فضای جبهه های جنگ
فضای معنوی و صمیمانه ای ب��ود و حق فرماندهان جنگ
در این زمینه همانند شهید زین الدین برجسته بود و همین
عامل مهم ترین علت دگرگونی در جنگ شد ».فرمانده لشکر
ث��اراهلل در دوران دفاع مقدس عنوان ک��رد« :این جمله امام
خمین ی (ره) که فرمودند مالک مسئولی ت ها باید تقوا و جهاد
ف ی سبی ل اهلل باشد در دوران دفاع مقدس محقق شد و تمامی
انتخاب هایی که ب رای سمت های مختلف صورت م ی گرفت
ب ر اساس همین مالک امام (ره) بود ».فرمانده سپاه قدس با
بیان اینکه کمتر انتخابی در جنگ صورت گرفت که اشتباه
و نادرست از اب در امده باشد ،افزود« :همه کسانی که ب رای
رده های مختلف فرماندهی در جنگ انتخاب ش��دند بدون
استثنا جزو بهترین انتخاب ها بودند».
مح�ور تم�ام مقاومت ها در جه�ان ریش�ه در دفاع
مقدس دارد
وی در بخش دیگری از س��خنان خود ب��ا بیان اینکه
محور تم��ام مقاومت هایی ک��ه در منطق��ه و جهان وجود
دارد به نحوی ریش��ه در دفاع مقدس دارد ،افزود« :امروز هر
مقاومتی که در دنیا شکل گرفته نتیجه دوران دفاع مقدس
اس��ت و جنگ ما در ابعاد مختلف توانس��ت نیازمندی های
جدی انق�لاب در عرصه های مختلف نظام��ی ،فرهنگی و
اجتماعی را تامین کند ».وی عنوان ک��رد« :در هر جنگی
ممکن اس��ت حوادث خارق العاده ای رخ ده��د که نمونه ان
را در جن��گ 33روزه و 22روزه دیدیم و امروز هم جنگی که
رژیم اش��غالگر علیه غزه اغاز کرده اس��ت ،قابل پی ش بینی
است ».سردار سلیمانی تصریح کرد« :حادثه جنگ مشیت
الهی بود تا نمایندگانی از احاد ملت وارد این صحنه شوند و
با ایجاد تحول هم جامعه و هم کشور را متحول کنند ».وی
با بیان اینکه دوران دفاع مقدس در راس��تای اشاعه فرهنگ
تشیع نقش موثری داشته است ،افزود« :اگر روحانیت شیعه
بخواهد در نمایشگاهی تالش های علما از ابتدا تاکنون را به
نمایش بگذارد هیچ مقطع و تالش��ی جامع تر از نمایشگاه
دفاع مقدس نیست ».فرمانده سپاه قدس ادامه داد« :امروز
وقتی به عرصه جهانی ن��گاه م ی کنیم مجاهدان فراوانی را
م ی بینیم که البته انها فاصله زی��ادی با رزمندگان ما دارند و
ان هم به دلیل حاکم بودن فرهنگ خاص دوران دفاع مقدس
است که در سایر جبهه های مقاومت دیده نم ی شودg ».
خبرنامه
شهید زین الدین در همه ابعاد در قله قرار داشت
فرمان��ده س��پاه ق��دس گف��ت« :اگ��ر لش��کر
۱۷عل ی بن ابی طالب (ع) را بررس��ی کنیم کسی را نم ی توان
یافت که در ابعاد تربیتی ،شجاعت و شهادت طلبی به پای
شهید زین الدین برسد ،او در همه ابعاد در قله قرار داشت».
وی با بیان اینکه ش��هید خ��رازی ه��م در بین همه
رزمندگان لشکر امام حسین (ع) در باال ترین نقطه قرار داشت،
افزود« :ویژگ ی هایی در فرماندهان ش��هید وجود داشت که
موجب تحول افرینی م ی شد که این فرماندهی از امام راحل
اغاز و در سطح فرماندهان تکثیر م ی شد».
س��ردار س��لیمانی عنوان کرد« :معرفت ،شجاعت،
ش��هادت طلبی و روح دینی و مذهبی امام راح��ل از طریق
فرمانده�ان در دف�اع مق�دس در ابع�اد مدیریت�ی
سنت شکنی کردند
فرماندهان جنگ در ایجاد موج فرهنگی در جبهه ها
نقش اساسی داشتند
مثلث شماره 152
وی تاکی��د کرد« :اگر کس��ی بخواه��د در معنویت و
عرفان حقیقی صحن��ه ای را ببیند که در ان اس�لام ناب را
حس و لمس کند هیچ صحنه ای با گس��تردگی و جامعیت
دفاع مقدس پیدا نم ی شود ».وی عنوان کرد« :دفاع مقدس
ظرفی بود که همه ملت در ان قرار داش��تند و صحنه جنگ
معرف مذهب شد که این امر برجسته ترین مشخصه قابل
دفاع جنگ ما بود».
سردار سلیمانی با بیان اینکه عامل دیگری که جنگ
ما را متمایز کرد عامل تربیت بود ،افزود« :بعید است کسی
تصور داشته باش��د که جنگ عاملی ب رای تربیت افراد شود
گرچه ممکن است در جنگ خاط راتی از شخصی بروز کند
اما اینکه احاد مردم بتوانند وارد این عرصه ش��وند و خروجی
ان تربیت باشد در دنیا استثناست ».فرمانده لشکر ثاراهلل در
دوران دفاع مقدس اب راز داش��ت« :در بعد تربیتی دو موضوع
مجاورت و القا مورد تاکید است که اگر انسان مدتی را با کسی
هم نشین باشد تاثیرپذیری سلبی و ایجابی دارد ».وی با بیان
اینکه یکی از محورهای اساسی دفاع مقدس ،تاثیر مجاورت
بود ،ادامه داد« :باال ترین نق��ش در موضوع تربیت و معرفی
مذهب در جنگ را فرماندهان شهید برعهده داشتند».
فرماندهان در همه احاد رزمندگان گسترش م ی یافت».
وی عنوان کرد« :فرماندهان شهید همانند اهنی که به
اهنربا متصل است و بعد از مدتی خود به میدان مغناطیسی
تبدیل م ی شود به دلیل تاثیری که از امام راحل گرفته بودند
همانند اهنربا عمل کرده و افراد را مجذوب خود م ی کردند».
ب رای همیشه از نظ ر ها پنهان ماند».
سرلشکر جعفری:
انبوهیاز موشک هایفجردراختیارمقاومتفلسطیناست
واکنش مقاومت فلسطین به حمالت جنایتکارانه
رژیم صهیونیس��تی به غزه بازتاب های فراوانی داشته
است .فرمانده کل س��پاه در همین زمینه گفته است:
«به دلیل محاصره غزه ،ما نم ی توانیم به انجا س�لاح
بفرس��تیم ،اما تجربیات خود را ب رای س��اخت موشک
فجر پنج در اختیارشان گذاشتیم و امروز انبوهی از این
موشک ها در حال ساخت و تولید است ».سردار سرلشکر
محمد علی جعف��ری ،فرمانده کل س��پاه پاس��داران
انقالب اس�لامی در حاشیه رونمایی از س��امانه ارتباط
تصویری بس��یج ،با حضور در جمع خبرنگاران در خصوص
حوادث جنگ غزه گفت« :اگر کوچکترین سازش��ی صورت
بگیرد ،به ضرر مردم فلسطین خواهد شد چرا که نم ی توان
انها را از مقاومت جدا کرد و تنها راه انها ایستادگی است».
فرمانده کل س��پاه پاس��داران در پاس��خ به سوالی در
خصوص کمک تس��لیحاتی ای ران به مقاومت فلسطین و
اینکه گفته م ی شود موشک های فجر متعلق به ای ران است ،
گفت« :ما به هر مس��لمانی که در ب رابر استکبار ایستادگی
کند ،کمک تکنولوژیک و فناوری م ی کنیم».
وی ادام��ه داد« :ب��ه دلی��ل محاص��ره غ��زه ،ما
نم ی توانیم به انجا سالح بفرس��تیم ،اما تجربیات خود
را ب رای ساخت موشک فجر پنج در اختیارشان گذاشتیم
و امروز انبوهی از این موشک ها در حال ساخت و تولید
است».
جعف��ری با رد ادع��ای صهیونیس��ت ها مبن ی بر
ممانعت ای ران ب رای ایجاد اتش بس گفت« :ما خواهان
اتش بس هس��تیم ،اما این موضوع باید همراه با اقتدار
ب رای مردم فلسطین باشدg ».
15
مرور رسانه ها
عکس های خبری
راهپیمایینمایندگانمجلس
علیهجنایت های
رژیم صهیونیستی در غزه
رسانه ها در هفته ای که گذشت
پشت پرده یک جنگ
یاسین سیف االسالم
رحیم مشایی در واکنش به
احتمال کاندیداتوری اش گفته
است :من نه راجع به خودم و نه
راجع به دیگران حرفی نمی زنم.
خبرنامه
مثلث شماره 152
حسینانتظامیدرهیاتنظارت
بر مطبوعات و خبرگزاری ها
ماندگارشد
دیدار سعیدجلیلیبا
ابراهیم جعفری
حمله رژیم صهیونیستی به نوار غزه و اغاز جنگی
دیگر در سرزمی ن های اشغالی و حواشی ان مهم ترین
محتوای خبری رسانه ها در هفته گذشته بود .اسرائیل
در حالی به غزه یورش برده که شرایط ویژه بی ن المللی،
تحلیل رخداد ها را با دشواری مواجه کرده .اقدام اسرائیل
در حمله به غزه در شرایطی توجه جهانی را به مقاومت
جلب م ی کند که یک��ی از مهم تری��ن حلقه های این
مقاومت ،درگیر در جنگ داخلی است .جنگی که ب رای
تضعیف محور مقاومت اغاز شده است .موضوع دیگری
که ب��ه عرصه سیاس��ت داخلی ما باز م ی گ��ردد ،ادامه
اقداماتی است که پی رامون طرح سوال از رئی س جمهور
در مجلس انجام شده است .حدود 90نفر از نمایندگان
با رئی س جمهور دیدار کردند که اکثر انها منتقد سوال در
صحن علنی هستند .مجلس از سویی دیگر نیز مورد
انتقاد برخی نیروهای جبهه انقالب بوده است .برخی
فعاالن عرصه سیاس��ی نقد های قابل توجهی به طرح
اصالح قانون انتخابات وارد کرده اند .انها بر این باورند
که برخی مواد این طرح ب ر خالف قانون اساسی است.
حاشیه های جنگ در غزه
روزنام��ه کیهان در س��رمقاله خود ب��ه تحلیل
مس��ائلی پرداخته که در حواش��ی جن��گ غزه مهم
تلق��ی م ی ش��وند .س��رمقاله نویس ای��ن روزنام��ه
نوش��ته اس��ت« :امیر قطر که ارتباط افشا شده ای با
رژیم صهیونیستی دارد ،در روز دوم ابان ماه 91تحت
عنوان بازس��ازی غزه ب��ه این قطعه محاصره ش��ده
س��فر م ی کن��د و ای��ن در حالی اس��ت ک��ه بخش
عم��ده خراب ی هایی که او برای بازس��ازی ان به غزه
رفته در س��ال 1389با پول های اهدای��ی خود او به
رژیم صهیونیس��تی به وج��ود امده اس��ت .چند روز
پس از س��فر ش��یخ حمد به غ��زه ،حمالت نس��بتا
سنگین هوایی رژیم صهیونیستی به این منطقه اغاز
م ی شود و کمی بعد اعالم م ی شود که با میانجیگری
مصر ،تل اویو اتش بس را پذیرفته اس��ت ».سع د اهلل
زارعی در این یادداش��ت ادامه داده« :ادامه عملیات
فلس��طین ی ها و هدف قرار داده ش��دن تل اویو و به
نتیجه نرسیدن فش��ارهای عربی -امریکایی نشان
م ی دهد که فلس��طین ی ها زیر ب��ار نرفته اند .بر این
اس��اس طی روزهای اخیر در بعض��ی از مطبوعات
عربی همزمان ب��ا طرح در رس��انه های اس��رائیلی
این زمزمه بلند ش��ده که ان که در غ��زه م ی جنگد،
فلسطینی نیست ،بلکه سربازان ای ران هستند».
برنامه های امریکا
س��رمقاله روزنام��ه وطن ام��روز به قل��م مهدی
محمدی به تاثی��ر برنامه های امریکا ب��رای ای ران در
شکل گیری جناح بندی های داخلی کشورمان پرداخته
16
است .در این یادداش��ت امده اس��ت« :ه ر چه امریکای ی ها
به روزی که م ی خواهن��د برگ های جدید خ��ود را رو کنند
نزدیک تر ش��وند ،در محیط داخلی ای ران تغیی رات بیشتری
را مش��اهده خواهیم کرد .در کل ،در صحن��ه داخلی ای ران
دو جبهه بیشتر نم ی تواند شکل بگیرد .یک جبهه ،جبهه
کسانی است که دش��من خود را جایی داخل ای ران انتخاب
م ی کنند ».س��رمقاله نویس وطن امروز ادامه داده« :یک بار
دیگر مجالی فراهم ش��ده تا ماهیت جری��ان فتنه در ای ران
تس��ت ش��ود .منظومه ای از گزاره ها از جانب دولت امریکا
درباره ای ران در حال تولید اس��ت که این جریان ماه هاست
عمال هی��چ کاری ج��ز تک��رار ان نم ی کن��د .در حالی که
دورنمای یک مواجهه دشوار دیپلماتیک ،راهبردی و امنیتی
اشکار شده ،فتنه گران ،جبهه خود را به طور شفاف انتخاب
کرده اند :امریکا راست م ی گوید و ای ران باید کوتاه بیاید».
طرح مناسک اصالح طلبان
دیدار رهپویان
به گزارش سایت خبری جهان نیوز ایت اهلل محمد تقی
مصباح یزدی در دیدار ش��ورای مرک��زی جمعیت رهپویان
انقالب اس�لامی که ظهر دوش��نبه در موسس��ه اموزشی
پژوهشی امام خمینی (ره) قم برگزار شد ،اظهار داشته است:
«باید خداوند را شاکر باش��یم که در این عصر اخیر منت بر
خبرنامه
تحلیل ایران
روزنامه ایران در تحلیلی از فضای سیاس��ی کشور
نوشته است« :به تدریج غلبه کلیدواژه جریان انحرافی و
بن ی صدریزاس��یون رئی س جمهور باعث شد که کلی د واژه
فتنه به محاق فراموش��ی ب��رود و هرچه جلوت��ر رفتیم
اتهامات بیشتری به دولت وارد شد .وقایعی که از ابتدای
س��ال 90اغ��از و در انتخابات مجلس نه��م اوج گرفت،
سبب شد حتی در مقاطعی بخشی از اساتید حوزه ،دولت
را به عنوان یکی از شدیدترین خطرهایی که از ابتدا اسالم
را تهدید کرده ،بدانند!» در ادامه این مطلب امده اس��ت:
«به راستی این عملیات سنگین رسانه ای با چه اهدافی
در حال پیگیری و انجام است؟ ش��اید بتوان با استناد به
حرف عبداهلل نوری که جریان اصالحات و س��بز را یکی
م ی داند و با مراجعه به بیانیه اخیر س��ازمان منحل شده
مجاهدین انقالب اسالمی به بخشی از اهداف پشت پرده
این ترفند رس��انه ای پی برد».
نزدیکی رهپویان و پایداری
ی��ک نماین��ده مجل��س از نزدیک��ی جمعیت
رهپویان ب��ه جبهه پایداری خبر داده و گفته اس��ت:
«ایت اهلل مصباح یزدی یکی از علمای مهم مذهبی
و سیاس��ی اس��ت؛ بنابراین مالقات ها و دیدارهایی
را که گروه ه��ا و جناح ها سیاس��ی با ایش��ان دارند
نم ی ت��وان در جهت طی ف بندی سیاس��ی در جامعه
تعری��ف و ان را دلیلی ب��رای طی ف بندی های جدید
سیاس��ی تصور کرد ،ام��ا مواضعی ک��ه رهپویان و
جبهه پای��داری در ماه های اخیر داش��ته اند یعنی از
انتخابات مجل��س نهم تا به ح��ال ،گویای نزدیکی
این دو طی��ف ب��ه یکدیگر اس��ت ».سی د حس��ین
نقوی حسینی افزوده است« :فراکسیون اصولگرایان
مجلس اغلب از همین دو طیف تش��کیل م ی شود؛
بنابرای��ن اگر چ��ه نم ی توانی��م مالقات ب��ا ایت اهلل
مصباح ی��زدی را به معن��ای این اش��تراک نظر تلقی
کنیم ،ام��ا رفتار و مواضع سیاس��ی این دو طیف در
صحنه عملیات به هم نزدیک ش��ده است ،بنابراین
از انجای��ی که حدادع��ادل کاندیدای انه��ا در حوزه
مجلس بوده ،در انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم
هم از کاندیداتوری حداد حمایت خواهند کرد».
اکونومیست
به بح ران
اقتصادی در
اروپا پرداخته
است
مثلث شماره 152
روزنام��ه ته ران ام��روز درب��اره فعالی ت ه��ای جریان
اصالح طلب معطوف به انتخابات ریاست جمهوری نوشته
است« :در حالی که گروهی از اصالح طلبان اصرار بر اجرای
طرح مناس��ک ب رای انتخابات ریاس��ت جمهوری دارند؛ اما
بس��یاری دیگر از اعضای همین جریان سیاسی که عمدتا
جزو حامیان ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی هستند ،تمایلی
نسبت به چنین طرحی نشان نم ی دهند؛ چرا که خود چندی
پیش بحث دولت وحدت ملی را که به زعم ایت اهلل هاشمی
راهگشای مشکالت کشور است ،در سپهر سیاسی کشور
مطرح کردن��د ،طرحی که با واکنش های فراوانی از س��وی
جناح های مختلف سیاس��ی کش��ور روبه رو ش��د .در این
گزارش همچنین امده اس��ت« :ان گونه که مرعشی بیان
کرده موضوع انتخاب��ات ب رای جناح اصالح طلب کش��ور و
هواداران شان در سطح جامعه مساله ای جدی نیست ».وی
همچنین در رابطه با گمانه زن ی هایی مبنی بر اختالف میان
خاتمی و عب��داهلل نوری به خبرگزاری ف��ارس گفته ممکن
است در تاکتی ک ها اختالف نظر باشد ،اما در بعد استراتژیک
و کلی کار ،اختالفی نیست.
جامعه اسالمی گذاشت و شخصی را از نسل ائمه اطهار
ب رای هدایت و رهبری جامعه ما برگزید که این جامعه را
از پستی به عزت رسانید و همچنین بعد از ایشان فردی
را به رهبری جامعه اسالمی رسانید که گویا روح امام(ره)
در وی تجلی پی��دا کرده ».عالم��ه مصباح همچنین
تصریح کرده است« :سطح ه ر کدام از روسای جمهور
که کار برخی از انان خالی از اشکال نیز نبوده است با
روسای جمهور دیگر کشورها از لحاظ فکری ،اخالقی
و انسانی قابل مقایسه نیس��تند و م ی بینیم مقامات و
روس��ای جمهور بعضی کش��ورها چه مفاسد اخالقی،
فکری و مالی به بار م ی اورند».
نیوزویک این
شماره خود
را به بالیای
طبیعی
اختصاص
داده است
بح ران غذا در
تایم
نامزد اول ،خاتمی
به گزارش تابن��اک گروه��ی از اصالح طلبان با
س��ی د محمد خاتمی دیدار کردند .تابناک نوشته است:
«مجید محتش��م ی ،س��خنگوی جبهه اصالح طلبان
درباره دی��دار این جبهه ب��ا خاتمی گف��ت« :اعضای
ده گانه احزاب اصالح طلب در این دیدار دو س��اعته به
طرح دیدگاه های خ��ود پرداختند و اقای��ان کواکبیان،
حق ش��ناس ،باقرزاده ،بهمن زاده ،صفرپور و خانم فرح
خس��روی و بنده نی��ز در این جلس��ه صحب ت هایی را
مطرح کردیم ».بنا به این گزارش محتشم ی ادامه داده:
«در این جلسه پیشنهاد شد خاتمی به صورت رسمی
رهبری سیاس��ی جبهه اصالح��ات را بپذیرد چراکه در
حال حاض��ر وی رهبر معنوی این جبهه اس��ت ».وی
تصریح کرده است« :در این جلس��ه تمام اعضا تاکید
داش��تند نام��زد اول اصالح طلبان خاتمی اس��ت و در
این جلسه مطرح کردند که خاتمی ه ر گاه صالح دید،
امادگی خود را ب رای حض��ور در انتخابات اعالم کند تا
بتوانیم از این طریق انتخاباتی رقابتی و پرشور داشته
باشیمg ».
عصر ای ران
اظهارات
رمضان
عبداهلل را در
حمایت از
ای ران منتشر
کرده است
17
پرونده ویژه
روزی که تاریخ را ساخت
پرونده ویژه
گفت وگوی مثلث با عبدالرضا هاللی
و روح اهلل بهمنی قبل از شروع ماه محرم
انجام شد و اکنون پس از پایان دهه اول
این ماه منتشر می شود .گفت وگویی که از
سیاست تا اجتماع و از مداحی تا زندگی
شخصی این دو مداح را دربرمی گیرد.
هاللی و بهمنی گرچه در سال های اغازین
دهه سوم زندگی خود به سرمی برند اما در
میان مردم بسیار مشهور و در میان جوانان
محبوب هستند .هاللی و پس از ان بهمنی
را باید نسل جدید مداحی دانست که با اتکا
به سبکی جدید و با شور فراوان به جذب
جوانان در هیات ها پرداخته اند .اکنون انها
ل اول مداحان دارند و
روابط خوبی با نس
سعی می کنند این رابطه را حفظ کنند .در
این گفت وگو سعی شده نسل دوم مداحی
ایران به سوال های متفاوت ما پاسخ دهند.
مثلث شماره152
18
گفت و گوی مثلث با عبد الرضا هال لی و
ح اهلل بهمنی درباره
رو
مداحان ،جامعه
و سیاست
پرونده ویژه
مثلث شماره152
19
گفت وگو :علی حاجی ناصری
مثلث :اجازه می خواهم به رس�م ادب و باتوجه به
اینکه اقای هاللی هم سن شان بیشتر است و هم
سابقه بیش�تری در امر مداحی دارند ،مصاحبه را
با ایش�ان اغاز کنیم .قصدم این اس�ت به زمانی
بازگردم که ش�ما هن�وز مداحی را ش�روع نکرده
بودید .تا جایی که می دانم ش�ما در هیات ها قاری
قران بوده و تا مراحلی هم در تحصیالت پیش رفته
بودید .با تمام این تفاس�یر چطور ش�د به مداحی
روی اوردید؟
lهاللی :فکر می کن��م هم بنده و ه��م اقا روح اهلل
و حتی اکثر مداحان -کار خودمان را با قرائت قران شروعکرده ایم؛ یعنی پایه ه��ای روضه ها و هیات ه��ا اول از قرائت
قران شروع شد .ما هم در مدرسه قاری قران بودیم و هم در
کالس های قرانی شرکت می کردیم .در کنار این فعالیت ها،
مجلس روضه ای در مدرس��ه برپا بود .ما یک معلم پرورشی
داش��تیم که به طور منظم جلس��ات هفتگی را در انجا برگزار
می کرد و ما هم در این جلسات شرکت می کردیم .همین باعث
شد ما به سمت هیات و روضه گرایش پیدا کنیم .در واقع این
نقطه شروع حرکت ما به سمت هیات های عزاداری بود.
مثلث :اقای بهمنی! شما هم ش�رایطی مشابه اقا
رضا داشتید؛ هم قاری قران بودید و هم در دانشگاه
تحصیل کرده اید؟ انگیزه تان برای مداحی چه بود؟
lبهمنی :درست است؛ البته من از سنین طفولیت در
پرونده ویژه
خانواده ای مذهبی بزرگ شده بودم و یکی از دوستان پدرم -که
در زمان جنگ شهید ش��د -من را از زمان کودکی به هیات
می برد و نوارهای مداحی را در اختیارم می گذاش��ت .خاطرم
هست که در ان زمان بیشتر نوارهای اقای اهنگران را گوش
می کردیم .نواهای ایشان ملکه ذهن ما شد اما وقتی مشغول به
تحصیل شدیم کم کم به قرائت قران روی اوردیم و بعد هم به
سمت هیات و جلسات مذهبی کشیده شدیم.
مثلث شماره152
مثلث :البته شما یک تفاوتی با اقا رضا دارید و ان هم
این است که پدرتان از کارگردانان سینما هستند.
چرا راه پدر را ادامه ندادید؟
lبهمنی :پدر من بیشتر نسبت به فیلم های ارزشی و
دفاع مقدس گرایش دارند و من هم از این کارها بدم نمی اید؛
حتی در چند کار تلویزیونی هم با ایشان همکاری کرده ام .اما
شرایط به گونه ای بود که ما مداحی را انتخاب کردیم.
مثلث :یعنی خودتان عالقه نداشتید؟
lبهمنی :عالقه ای به فعالیت در ان حوزه ندارم اما
مسائلی را که در این خصوص مطرح می شود ،دنبال می کنم.
مثلث :بیشتر به چه سبکی از فیلم ها عالقه دارید؟
lبهمن�ی :تقریبا همه ج��ور فیلم��ی را می بینم و
هر از گاهی فیلم های سینما و تلویزیون را نگاه می کنم.
مثلث :پس به طور جدی فیلم را دنبال نمی کنید.
lبهمن�ی :نه؛ ولی کاره��ای پدرم را ب��ا دقت نگاه
می کنم.
lهاللی :هم کارهای پدرشان را دنبال می کنند و هم
اینکه با ایشان همکاری دارند.
lبهمنی :از لحاظ مذهبی و فرهنگی هم در ارتباط
هستیم و مشاوره می دهیم.
مثلث :اشاره کردید که پیش از مداحی قاری قران
بودید؛ اما نکته ای که در اینجا وجود دارد این است
که سبک مداحی و قرائت قران با یکدیگر تفاوت
دارد و جابه جایی در این حوزه س�ختی هایی دارد.
شما چطور با این دشواری ها کنار امدید؟
lهاللی :مه��م قرار گرفتن در مس��یر و راه قرائت
قران یا روضه خوانی اس��ت؛ اینکه نوجوانی که تازه خودش
را می شناس��د در مس��یر اش��نایی با ق��ران و مداحی برای
اهل بیت(ع) قرار بگی��رد .در حالی که همین نوجوان ممکن
است براساس شرایط جامعه در مسیر دیگری حرکت کند؛
اما اینکه بتواند در مس��یر اش��نایی با ق��ران و مداحی برای
اهل بیت(ع) قرار بگیرد ،بسیار ارزش��مند است .برای ما هم
همین طور است؛ اگر قاری قران می شدیم افتخار می کردیم
و حاال هم که روضه خوان امام حس��ین(ع) هس��تیم باز هم
افتخار می کنیم .اگر می توانستم در مسیر فعالیت های قرانی
تاثیرگذار باشم ان را ادامه می دادم و شیفته این کار بودم .اما
به هر حال روزی ما این بود که در مسیر مداحی قرار بگیریم
و فکر می کنم توانسته ام در حد خودم و به اندازه جلسه خودم
ذره ای روی جوان ها تاثیر بگذارم.
مثلث :گویا شما در س�طوح باال قاری قران بودید
و رتبه هایی هم کس�ب کرده بودید .جابه جایی از
قرائت قران به سمت مداحی برای تان دشوار نبود؟
lبهمنی :اصال ریشه مداحی در نواها و اواهای قرانی
است .االن بیشتر س��بک هایی که ما با انها مداحی می کنیم
برگرفته از همان اواها و نواهایی اس��ت که در قرائت قران از
انها استفاده می ش��ود .مداحانی که از ابتدا با قرائت قران کار
خود را شروع کردند نسبت به کسانی که فعالیت خود را به طور
فی البداهه در مداحی اغاز کردند ،موفق ترند.
مثلث :اتفاقا من معتقدم دستگاه هایی که در مداحی
و قرائت قران به کار گرفته می شوند متفاوت هستند
و ممکن است جابه جایی از قرائت قران به سمت
مداحی به کار شما اسیب وارد کند.
lبهمنی :اصال اینطور نیست! نواها و دستگاه هایی
که در مداحی اس��تفاده می شوند همان دس��تگاه های قرانی
هستند.
مثلث :شما از چه زمانی احس�اس کردید مشهور
شده اید؟
lهالل�ی :البته به کار ب��ردن عبارت ش��هرت را در
خصوص مداحی چندان مناسب نمی بینم.
lبهمن�ی :من فکر می کن��م «محبوبی��ت» واژه
مناسب تری باشد.
lهاللی :فکر می کنم در س��نین 17 - 18سالگی
بود که بیش��تر بین مردم شناخته ش��دم .البته قبل از ان من
در مجیدی��ه -که محله خودم��ان بو د -میوه ف��روش بودم؛
یعنی صبح ها در مدرس��ه درس می خواندی��م و بعد از ان هم
به سراغ کارمان می رفتیم .در همان کار میوه فروشی عالقه
مردم را به هیات می دیدم؛ البته کارهای ما ضبط نمی ش��د،
اما به واسطه حضورشان در جلسه نس��بت به ما ابراز محبت
می کردن��د .مثال می گفتند فالن ش��خص در ف�لان هیات
می خواند و بعد هم مقابل میوه فروشی می امدند که ببینند ان
فرد چه کسی است .اما محبوبیتی که به درد ما بخورد و بتواند
هاللی :من سعی نکردم وارد سیاست شوم؛ چون برای ما
خطرناک است .ما چه از لحاظ سن و چه از لحاظ تجربه
شرایط ورود به این ماجرا را نداریم .اما یقین بدانید که در
سال های اینده من هم در کنار روضه خوانی فردی سیاسی
خواهم بود
20
ما را به اهل بیت(ع) نزدیک تر کند ،مهم تر است؛ شاید خیلی ها
شهرت های گوناگونی داشته باش��ند ،اما شهرتی که در خانه
امام حسین(ع) باشد ،چیز دیگری اس��ت .هر اسمی که روی
ان بگذارید زیباست.
مثلث :خاط�ره ای هم دارید که اولین ب�ار در کدام
مراسم بزرگ خواندید و با اس�تقبال مردم مواجه
شدید؟
lهاللی :حرم امام رضا(ع).
مثلث :چه سالی؟
lهاللی :مراسم سال تحویل س��ال 79یا 80بود.
البته در ان سال ها مردم ش��وری را که با سبک های جدیدتر
باشد نمی پسندیدند اما یادم هست شوری که در ان دقایق در
حرم امام رضا(ع) خواندم با استقبال بسیاری مواجه شد.
مثلث :اقای بهمنی! چه زمانی میان مردم به شهرت
رسیدید؟
lبهمنی :فکر می کنم در سال های 79یا 80بود.
مثلث :یعنی قبل از اقا رضا شروع کردید؟
lبهمنی :نه؛ تقریبا همزمان بود ،اما ایشان در جامعه
شناخته شده تر بود.
مثلث :یادتان هست کدام مجلس بود؟
lبهمنی :م��ن کارم را از قرائت قران ش��روع کرده
بودم و بعد از ان هم عضو گروه تواشیح بودم؛ به همین دلیل در
برنامه های مختلف با مردم در ارتباط بودیم .بعد هم که وارد
هیات های عزاداری و مداحی شدیم ،این ارتباط ادامه پیدا کرد.
در واقع قرائت قران و مداحی به هم وصل شد و فاصله زیادی
بین انها نبود.
مثلث :اقای هالل�ی! یادتان هس�ت اولین نوحه و
شوری که خواندید و معروف شدید چه بود؟
lهاللی« :مثل تموم شهدا به کام من عسل بذار»؛
فکر می کنم همین بود.
مثلث« :بی بی بی حرم قبرت کجاس�ت مادر» هم
بود.
lهاللی :ان را بعد از «مثل تموم شهدا» خواندم .این
ریتم تند سینه زنی برای مردم تازگی داشت .البته قبل از ما هم
بود؛ حاج قربان و نریمان می خواندند ،اما سبک و سیاق دیگری
داشت .اینکه بخواهند ش��عرهایی بخوانند که با زبان ساده با
امام حسین(ع) حرف بزنند و از زبان عامیانه در شورها استفاده
کنند خیلی مرسوم نبود .جوان خیلی خالصانه دوست دارد بگوید
من نوکرتم؛ در حالی که خیلی از مداحان پیشکسوت تر ما این
زبان را نداشتند .البته سید جواد ذاکر کمی بیشتر در این باره کار
می کرد و شعرهایی را در مورد «حرم»« ،مستی» و «دیوانگی»
وارد مداحی کرد .در ابتدا برخی این سبک ها را نمی پسندیدند،
برخی هم در برابر ان مقاوم��ت می کردند و گروهی هم نهی
می کردند .اما فکر می کنم مجم��وع این برنامه ها خوب بود و
خواننده ها هر سال یک البوم به بازار عرضه می کنند که هفت
یا هشت قطعه دارد؛ در حالی که ما هر هفته چندین جلسه داریم
که در هر کدام از این جلسات ش��عرها و سبک های جدیدی
خوانده می شود.
lهاللی :خواس��ته مردم این اس��ت؛ مردم پرتوقع
شده اند .قبال می گفتند که شعرها باید از حفظ خوانده شود اما
بعد از فرمایشات حضرت اقا مقداری از این توقع کم شد .امروز
مستمع ما به روز است؛ امروز شعر جدید می خواهد و فردا سبک
تازه .شاید ما کشش نداشته باش��یم که در این مسیر پابه پای
مردم حرکت کنیم .امروز سطح اگاهی جوان ها و مردم باالتر
رفته و به دست اوردن دل جوان ها بسیار مهم است .امروز هم
توقع بیشتری از شعرها و سبک ها دارند و باید این خواسته را در
حد بضاعت خودمان براورده کنیم.
مثلث :اقای هاللی! ش�ما ب�ه نوع�ی در این حوزه
خط شکن هستید و سبک جدیدی را ابداع کرده اید.
تناسب این موضوع با محتوا چگونه است؟ ایا پیش
امده است که به فرم نزدیک شوید و از محتوا دور
بیفتید؟ برای پاسخ دادن به سلیقه مخاطب با محتوا
چه می کنید؟
lهالل�ی :محت��وای اصل��ی ،محبت و عش��ق به
امام حسین(ع) است .گاهی انسان در مسیری قرار می گیرد که
روضه و گریه به طور ناخوداگاه روی او تاثیر می گذارد.
مثلث :میان س�بک و محتوا چطور تناس�ب ایجاد
انها هم توقع دارند و توقع درس��تی است .اما تکلیف جوانی
که اصال در این فضا نیس��ت و هیچ عالقه ای به شعرهای
شما نشان نمی دهد چیست؟ این جوان هم باید در این مسیر
قرار بگیرد .او هم باید روز عاشورا به در خانه امام حسین(ع)
بیاید .نه فقط روز عاشورا ،که باید 365روز سال را بیاید .حاال
سلیقه اش این است که می گوید من سبک سینه زنی اقای
فالنی را دوست دارم .باید از این فرصت برای بردن او به این
جلسات استفاده کنیم.
مثلث :مداحان سنتی و طیف هواداران انها می گویند
که جذب مخاطب و انچه پامنبری می خواهد ،باعث
شده که مداحان نسل جدید به سمت براورده کردن
این خواسته ها حرکت کنند .ایا شما چنین تهدیدی
را وارد می دانی�د؟ بر فرض وارد ب�ودن این انتقاد،
چگونه می توان با ان مقابله کرد؟ همیشه که نباید
براساس سلیقه مخاطب حرکت کرد...
lهاللی :نظ��ر مراجع راهگشاس��ت .من می گویم
نظرات کارشناسانه و دلسوزانه از س��مت افرادی که در بطن
کار باشند ،الزم است .اگر قرار باش��د انتقادی صورت بگیرد
باید از سر دلسوزی باشد و بتواند عیوب کار را برطرف کند .در
برهه هایی مثل محرم نظرات فوق العاده زیاد می ش��ود؛ همه
صاحب نظر می ش��وند و هجمه می اورند .بعد هم که محرم
تمام می شود تمام این مسائل تا سال اینده به فراموشی سپرده
می شود .در حالی که ما در طول سال گرمی و سردی این کار را
می چشیم و اگر هم قرار باشد کسی در این حوزه صحبت کند؛
صحبت بزرگان ما ،مراجع و کسانی اس��ت که در این رابطه
کارشناس هستند.
lبهمنی :ما هیچ گاه از محت��وا دور نیفتادیم .همه
تالش ما این اس��ت که راه درس��ت را به مس��تمعین خود
نشان دهیم .البته بس��تگی دارد ما این راه درست را چگونه
پرونده ویژه
مثلث :چند کار خوب ه�م درباره امیرالمومنین(ع)
داشتید.
lبهمنی :کار که زیاد اس��ت .ش��ما اگر دقت کنید
مثلث :یعن�ی ش�ما رس�الت خ�ود را در همین جا
تمام شده می بینید؟
lهاللی :نه؛ بای��د به مداحان ش��عر خوب بدهند.
مثلث شماره152
س ترغیب می کرد .در ان زمان
جوان ها را به سمت این مجال
دیدگاه بسیاری از جوان ها این بود که برای طبل و دهل زدن
به هیات بروند یا به همراه دسته های عزاداری در خیابان ها راه
بروند؛ البته همین هم بسیار ارزشمند بود .اما این روزها می ایند
که زیارت عاشورا ،روضه و س��خنرانی را گوش کنند و در اخر
مراسم هم سینه بزنند .می خواهم بگویم که این نگاه عوض
شده و پتانسیلی که در این هیات ها وجود دارد هنوز خودش را
نشان نداده است.
در ان زمان مجالس ما در منزل ش��هدا برگزار می شد.
در یکی از جلس��ات که در منزل ش��هید کریم��ی و در ایام
شهادت حضرت رقیه(س) بود ،من نوحه ای خواندم که روی
نوار ضبط ش��د .اما نوحه ای که خیلی عمومی تر ش��د همان
چیزی بود که من در مورد حضرت زهرا(س) خواندم؛ «پاشیم
بریم مدینه».
lبهمنی:اگراشتباهنکنمدرمدححضرت ابوالفضل(ع)
خواندم که در جلسه اقا رضا بود؛ «توشهریاری ،فاطمه تباری
س��االر ابوالفضل علمدار ابوالفضل» .مردم با ان شعر و نوحه
ارتباط خوبی برقرار کردند و از ما استقبال کردند.
می کنید؟
lهاللی :خدا می داند سعی نکردیم اسیر این مسائل
بشویم .به زبان ساده تر شاید شما تحت تاثیر جو قرار گرفته اید.
یقینا در میان شعرها و سبک ها ،گاهی چیزی پیدا می شود که
جوان را متاثر کند .اما بحث من بر س��ر تاثیر و اماده شدن دل
است .ما وظیفه ای داریم و ان این است که دل و روح افراد را
در جلسات اماده کنیم تا حقایق عاشورا را بپذیرند .همه کار ما
این نیست که در شعرها امیال گفته شود .باید همه اینها -حتی
به طور کوتاه – باش��د ،ام��ا گاهی هم گفتن به زبان س��اده و
اشناکردن روح و روان جوان ها با حقایق دینی کار بزرگی است.
حاال خودشان به مرور زمان مسیرشان را پیدا می کنند؛ همین
که در این مسیر قرار بگیرند کافی است.
به مستمعین مان نش��ان دهیم و انها را هدایت کنیم .گاهی
می بینیم که با یک اهنگ دلنشین یا یک حرف جدید مستمع
به هدف اصلی نزدیک تر می شود .برخی می گویند که باید
طبق روش گذشتگان و روش های سنتی این کار انجام شود؛
اما ما می گوییم نه! اگر ن��واوری در خواندن و حرف زدن ها
باشد ،مطمئنا مستمعین ما هم راه درست را پیدا می کنند .اما
اینکه صرفا بیایند انتقاد کنند و بگویند این راه اشتباه است،
نباید در این مس��یر حرکت کرد و این سبک ها نباید خوانده
شوند ،من موافق نیستم .به نظر من هر وسیله ای که جوان ها
را به درست اندیشی ترغیب کند ،راه درستی است.
lهاللی :هر وس��یله مش��روع و معقولی که محتوا
را بهتر ب��ه دل برس��اند و مظلومیت و جای��گاه اهل بیت(ع)
خصوصا امام حس��ین(ع) -را بهتر نشان دهد؛ مثل عنصرهنر ،نقاشی ،موسیقی ،تئاتر ،تعزیه و ...که بتواند این موضوع را
بهتر منتقل کند و مخاطب را بهتر جذب کند مهم است .مهم
«حضور» برای گریه و عزاداری اس��ت؛ ما از برکت ان گریه
غافلیم .ممکن اس��ت فردی که نمازخوان اس��ت بگوید من
خطاکارم ،گناهکارم ،دیگر نمی خواهم نماز بخوانم! این اشتباه
است .به پیامبر(ص) گفتند که شخصی گناهکار است اما نماز
هم می خواند .پیامبر(ص) فرمود :نمازش او را نجات می دهد.
گریه بر امام حسین(ع) هم باعث نجات خواهد شد .ما باید اجازه
و فرصت بدهیم که جوان ها بیایند و در این جلسات و روضه ها
قرار گیرند و بعد به انها مسیر درس��ت را نشان بدهیم .اما اگر
بخواهیم هجمه بیاوریم ،فشار وارد کنیم و همه چیز را از پایه و
بن خراب کنیم خیلی کار درستی نیست.
مثلث :قبال فضا نس�بت ب�ه این س�بک از مداحی
و مجالس تندتر ب�ود اما االن کمی ارام تر ش�ده؛
درست است؟
lهالل�ی :صد در ص��د .مخصوصا اوای��ل که اصال
این س��بک ها و س��ینه زنی ها را قبول نمی کردن��د؛ حتی با
گفتن ذکر امام حس��ین(ع) هم مخالف بودند .اداب سنتی را
بیش��تر می پذیرفتند و می گفتند که عزاداری باید به ش��کل
سنتی باشد ،مداح باید حتما عبا داش��ته باشد ،مداح حتما باید
کت و شلوار بپوشد.
lبهمنی :ما خودمان از برخی اقایان دعوت کردیم
که بیایند ،در جلسات ما حضور پیدا کنند ،ببینند و با فضا اشنا
شوند .بعد از اینکه امدند دیدند که تفاوت زیادی وجود ندارد.
اهنگ ها و لحن ها عوض شده اما حرف اصلی و هدف یکی
است .بعد از اینکه فضا را از نزدیک دیدند ،برخوردشان مالیم تر
و مالطفت امیزتر شد.
مثلث :من می خواه�م به همان ماجرای مش�هور
ش�دن برگردم .من به عن�وان یک فرد ع�ادی در
جامعه نسبت به کسی که اسم و رسم دارد شرایط
متفاوتی برای زندگی دارم .ش�ما بعد از اینکه در
21
هیات ها شناخته شدید چه تغییری در زندگی تان
ایجاد شد؟
lهاللی :قطعا برخی کارها نباید از ما سر بزند و مردم
به عنوان یک فرد عادی به ما نگاه نمی کنند .نگاه ها روی جامعه
مداحان -خصوصا جوان ترها -حساس تر است.
مثلث :حتی ممکن اس�ت با یک حرک�ت ،حرف و
حدیث جدیدی درباره انها ایجاد شود.
lهاللی :نه فقط حرف و حدیث؛ توقع دارند و شاید
پرونده ویژه
خیلی ها مداح را الگوی خود قرار می دهند ک��ه البته این کار
هم اش��تباه اس��ت .ما بهترین الگوها را داریم؛ مثل علی اکب ِر
امام حسین(ع) ،خود امام حس��ین(ع) و اهل بیت(ع) .اما وقتی
الگوهای اشتباه ایجاد می شود چه هنرمند و چه ورزشکار اسیب
وارد می کند .حاال ممکن اس��ت بگوییم ما به فالن شخص
عالقه داریم اما برخی «مداحان» را به عن��وان الگو انتخاب
می کنند و ما باید مراقب خودمان باشیم؛ مراقب کارها ،افکار،
رفت و امد و بقیه مسائل زندگی باشیم.
lبهمنی :مس��ائل زندگی افراد مش��هور بیشتر از
دیگران رصد می شود .حاال ما که با عواطف ،احساسات ،حس
باطنی و فطرت مردم کار داریم بیشتر مورد توجه قرار می گیریم.
ممکن اس��ت مداحی باش��د که در بین تعداد قابل توجهی از
جامعه شناخته ش��ده باش��د ،اما مردم با او ارتباط قلبی برقرار
نمی کنند .چون مداح مس��تقیما با عواطف و معنویات مردم
سروکار دارد خیلی دقیق تر به او نگاه می کنند؛ به همین خاطر
محدودیت هایی هم دارد .البته ما که معصوم نیستیم و ممکن
است گاهی خطایی هم از ما سر بزند.
lهالل�ی :این از خصائل امام حس��ینی بودن مردم
است؛ یعنی عالقه ای که به مداحان و ذاکران نشان می دهند
و حساس��یتی که نس��بت به انه��ا دارند ،نش��ان می دهد که
امام حس��ین(ع) و اهل بیت برای انها دارای ارزش هستند و
نسبت به انها اعتقاد خاصی دارند .به همین خاطر افرادی هم
که خود را به این خانواده منس��وب می کنند مورد توجه مردم
هس��تند و این افراد باید مراقب رفتارهای خود ،صحبت ها و
موضع گیری های تاثیرگذار خود باش��ند .االن مداحان ما در
مسائل گوناگون زندگی مردم تاثیر کمی ندارند؛ حتی در مسائل
سیاسی .نقش مستقیم هم دارند.
مثلث شماره152
مثلث:فکرمی کنممناسباستکهدرهمینبخش
به نقش مداحان در سیاست بپردازیم .سیاسیون
هیات ها را دارای پتانسیلی می دانند؛ باالخره شما
جماعتی را پ�ای منبرها می اوری�د و فکر می کنند
افرادی که به هی�ات می ایند ،خانواده هایش�ان و
دوستان شان ش�بکه گسترده ای هس�تند که اگر
مداح بگوید ای�ن کار را انج�ام دهید یا ن�ه تاثیر
می پذیرند .این مساله شما را ازرده خاطر می کند
یا از ان استقبال می کنید؟
lهاللی :اس��تقبال می کنیم .نباید ه��م ازرده کند.
اگر بر اس��اس صحبت های بزرگان و مراجع عمل می کنیم و
بخواهیم خط دهی کنیم از این مساله استقبال می کنیم .اگر
جوان مداحان را دوست نداشته باشد ،باید چه کسی را دوست
داشته باش��د؟ اگر با مداحان ،روحانیون و کسانی که به نوعی
در حوزه دین کار می کنند عکس یادگاری نگیرد با چه کسی
عکس بیندازد؟ اتفاقا این باید باعث خوشحالی ما می شود؛ نه
اینکه به خودمان مغرور ش��ویم و بگوییم «ما» چنین کاری
کرده ایم .این نش��ان می دهد که فطرت جامعه و مردم ما به
سمت امام حسین(ع) است .االن ش��ما به هیات ها که بروید
می بینید چند درصد از مردم نس��بت به این مس��ائل گرایش
دارند .اگر فالن چهره سیاس��ی بیاید و یک تجمع یا میتینگ
برگزار کند ،چند درصد از مردم دور او جمع می ش��وند؟ حاال
یک روضه خوان امام حسین(ع) یک تجمع برگزار کند چطور؟
مردم به واسطه امام حسین(ع) نسبت به مداحان رغبت دارند.
مداحان هم باید مراقب کاره��ا ،رفتارها و موضع گیری های
خود -خصوصا مواضع سیاسی -باشند .اما این موضع گیری ها
باید در حد کلی گویی باشد.
مثلث :پ�س ش�ما در مجم�وع موافقید ک�ه باید
پتانسیل سیاسی -اجتماعی مداحان فعال باشد؟
lهاللی :صد در صد .چون امام حس��ین(ع) ما یک
امام حسین سیاسی هم بود .او یک فرد صرفا مذهبی نبود .اعتقاد
شخصی من این است که مداحان باید در حد کلی گویی مواضع
سیاسی خود را بیان کنند.
مثلث :چرا نباید وارد جزئیات شد؟
lهاللی :جزئیات اصال در شان منبر نیست .ارزش
و جایگاه منبر باالتر از این اس��ت که من مداح بخواهم فالن
شخص را به عنوان مصداق بر باالی ان نام ببرم .اما کلی گویی
باید باشد ،از اصل انقالب دفاع شود و از صحبت های رهبری
گفته ش��ود .نباید این منبرها را مصادره به غیر کرد؛ پای این
منبرها و برای حفظ ان خون های زیادی ریخته شده .مملکت
ما یک اقا بیش��تر ندارد و بقیه «همه» زیرمجموعه ایش��ان
هستند .باید مطیع و مجری اوامر ایشان باشند .اقا هم همیشه
کلیات را فرموده ان��د و راه را برای همه روش��ن کرده اند .فکر
می کنم به همان اندازه که بتوانیم مجری و مطیع اوامر ایشان
باشیم کفایت می کند.
البته نگاه حاج منصور در میان مداح��ان در این بخش
بهمنی :ما خودمان از برخی اقایان دعوت کردیم که بیایند ،در
جلسات ما حضور پیدا کنند ،ببینند و با فضا اشنا شوند .بعد از اینکه
امدند دیدند که تفاوت زیادی وجود ندارد .اهنگ ها و لحن ها عوض
شده اما حرف اصلی و هدف یکی است .بعد از اینکه فضا را از نزدیک
دیدند ،برخوردشان مالیم تر و مالطفت امیزتر شد
22
برجس��ت ه تر و حرف های او دلسوزانه اس��ت .این را براساس
شناختی که از ایشان دارم می گویم.
مثلث :یعن�ی در واق�ع حاج منص�ور ب�ه نوعی از
داعیه داران مداحی سیاسی هستند؟
lهاللی :بل��ه؛ ایش��ان پرچمدار هس��تند .اعتقاد
حسین
حاج منصور این است که امام حس��ین(ع) فقط امام
ِ
نیزه خوردن نیس��ت؛ امام حسین(ع) سیاس��ی هم هست.
حرکت امام حس��ین(ع) هم یک حرکت سیاسی بوده و اگر
روزی کسی خطا کرد و از مسیر مشخصی که برای او تعریف
شده خارج ش��د باید او را به مردم معرفی کرد .باید به مردم
گفت که فالنی خطاکار است و دارد انحراف ایجاد می کند.
این نگاه حاج منصور اس��ت .ایش��ان دنبال منفعت سیاسی
شخصی نیست.
lبهمنی :در این قضیه برخی سیبل شده اند اما من
می گویم ما از کس��ی حرف می زنیم که همه نیت و حرفش
«حق گویی» و طرفداری از حق بود .به همین دلیل ما تا جایی
که می بینیم از حق تعدی نمی ش��ود ،از اقایانی که دم از حق
می زنند حمایت می کنیم؛ اما زمانی که می بینیم کس��ی راه و
روشی دارد که با راه مورد نظر امام حسین(ع) فرق دارد ،تذکر
می دهیم.
مثلث :االن رابطه شما با حاج منصور چطور است؟
هیات ایشان می روید؟
lهاللی :رابطه خوبی داریم .البته االن جلس��ات ما
ش��کل گرفته و خود انها هم راضی هستند که ما مسئولیت و
وظیفه مان را در همان هیات خودمان انجام دهیم .اما کماکان
با انها در ارتباط هستیم.
مثلث :به جلس�ه اخیری که در مسجد ارک برگزار
شد رفتید؟
lهاللی :فرصت نکردم.
lبهمن�ی :ته��ران نبودی��م و برای مراس��می به
شهرستان رفته بودیم.
مثلث :اما در مجموع ش�ما خیلی به عن�وان مداح
سیاسی شهرت ندارید...
lهاللی :من س��عی نکردم وارد شوم؛ چون برای ما
خطرناک است .ما چه از لحاظ سن و چه از لحاظ تجربه شرایط
ورود به این ماجرا را نداریم .اما یقین بدانید که در س��ال های
اینده من هم در کنار روضه خوانی فردی سیاسی خواهم بود.
مثلث :یعنی در اینده نزدیک؟
lهاللی :بله؛ اگر احساس کنم که ایجاب می کند این
کار را خواهم کرد ،ولی با شیوه خودم.
مثلث :واقعا از این جلسات دارید؟
lبهمنی :بله.
مثلث :مداحی برای تان شغل است یا کار دیگری
هم در کنار ان دارید؟
lهاللی :کار دیگر یقینا در کنارش داریم.
lبهمنی :ما شغل ازاد داریم.
lهالل�ی :من هم چند سالی است که وارد کارهای
ازاد شده ام.
مثلث :به خاطر ارتباط با مردم قطعا از مش�کالت
جامع�ه با خب�ر هس�تید .ای�ا م�ردم ب�رای گفتن
مشکالت شان به شما رجوع می کنند؟
lهاللی :بله .م��ردم مش��کالت و گرفتاری هایی
دارن��د و اکثر مس��ئوالن ما ه��م در قبال مش��کالت مردم
مس��ئولند و باید پاس��خگو باش��ند .مردم ما م��ردم خوب و
ی هستند و به وقتش هم نشان داده اند که پای انقالب
مظلوم
هستند .بچه های شان را داده اند ،خانواده های شان را داده اند،
زندگی شان را داده اند و باید قدر این مردم را دانست.
lبهمنی :در ماه های اخیر فضای کشور ما ،فضای
خاص و ملتهبی است و حتی اس��تنباط ما این بود که تکایا و
هیات ها مثل هر سال از محرم استقبال نمی کنند و ممکن است
هزینه ها کمتر از سال های قبل باشد اما مردم ما به قدری خوب
و معتقد هستند که وقتی به خیابان ها نگاه می کنیم می بینیم که
استقبال انها از سال های قبل هم بیشتر است .این نشان دهنده
این است که مردم ما در سخت ترین شرایط هم به گذشته شان،
فطرت شان و سرلوحه های دینی شان رجوع می کنند و از انها
استمداد و کمک می طلبند .این مساله وظیفه مداحان را در این
به دست بیاورم .این پول به قدری شیرین و پربرکت است که
حد و اندازه ندارد .من پاکت پول امام حسین(ع) را با هیچ چیز
عوض نمی کنم.
مثلث :همه ان�کار می کنند ،اما ش�ما خیلی راحت
می گویید که قبول می کنید.
lهاللی :حالل ترین پولی اس��ت که دیده ام .حتی
پیش امده که از ان پول به برخی نزدیکانم داده ام .گاهی وقت ه ا
تراول است و گاهی هم یک اسکناس ده هزار تومانی .خودشان
می گویند که پول حاج رضا خیلی برکت دارد .الحمدهلل خودم
هم برکات زیادی از پول امام حسین(ع) دیده ام؛ به شرطی که
خرابش نکنیم.
مثل�ث :البته بی�ن مداح�ان چن�د دی�دگاه وجود
دارد؛ گروهی هس�تند که قب�ل از رفت�ن به هیات
به اصطلاح «ط�ی می کنن�د» و می گوین�د تا پول
را ندهید نمی خوانی�م؛ گروه دیگری هم هس�تند
که چشمداش�تی ندارند و برای رض�ای خدا و دل
خودشان می خوانند.
هاللی :وظیفه ما فقط نوکری امام حسین(ع) است .پول
بدهند یا ندهند ،پاکت بدهند یا ندهند ،جمعیت بیاید یا نیاید،
من باید نوکری ام را بکنم .چه پنج نفر بیایند و چه ده هزار نفر،
من نباید وظیفه ام را فراموش کنم .در کنارش هم نباید توقع
ان چنانی از مردم داشت که من باید فالن مقدار پول بگیرم؛
ما نیامده ایم کاسبی کنیم .البته صاحب مجلس که فکر شام
هیات را می کند ،فکر جا را می کن��د ،فکر منبری را می کند،
فکر باران را می کند ،فکر صوت و بلندگو و سی دی را می کند،
باید فکر مداح را هم بکند؛ این هم جزئی از روضه است .شما
نگاه می کنید می بینید 10ش��ب به مداح زن��گ زده اند که
کجایی ،دستور داده اند که بیا ،بنشین و بلند شو؛ بعد که مداح
می اید و می نشیند و روضه می خواند ،صاحب مجلس شب
اخر تلفن هم به او نمی کند که بگوید خسته نباشی!
مثلث :یعنی االن اگر جایی شما را دعوت کنند که
بدانید پول نمی دهند ،نمی روید بخوانید؟
lبهمنی :الی ماشاءاهلل پیش امده که رفتم و خواندم.
مثلث شماره152
کریمی ،حاج سعید حدادیان و...
lهاللی :مردم شاید در ظاهر ارتباط مداحان را نبینند،
اما مطمئن باشید که پشت پرده ارتباطات ما خیلی قوی است.
lبهمنی :بله؛ واقعا تنگاتنگ است.
lهالل�ی :هم��ه در کنار ه��م هس��تند و خیلی از
خط دهی ها در همین جلسات مشترک مشخص می شود.
lبهمنی :جلسات پشت پرده( ...خنده)
مثلث :اگر شما به هیاتی بروید و بخوانید و بعد هم
به شما پاکتی بدهند قبول می کنید؟
lهاللی :با جان و دل قبول می کنیم.
lبهمنی :بله؛ اگر به عنوان هدیه باشد قبول می کنیم.
lهالل�ی :یعنی خدا نکند من بخواهم پول دیگری
پرونده ویژه
مثلث :رابطه تان با مداحان نسل قبل چطور است؟
با ح�اج منصور ارضی ،س�عید حدادی�ان ،محمود
کریمی...
lبهمنی :الحمدهلل با همه ارتباط خوبی داریم.
lهاللی :همه با هم خوبیم.
مثلث :قبال با حاج سعید می خواندید؟
lبهمنی :کن��ار خیلی ها خوانده ای��م؛ حاج محمود
ایام س��خت تر می کند که چه حرفی بزنند و چه تفکری را به
مردم القا کنند.
lهاللی :تا دلت بخواهد رفته ام .ما توقع یک تلفن
داریم .بارها پیش امده که گفته ان��د ما با فالن مداح صحبت
کرده ایم و گفته که مبلغ این اس��ت؛ من س��یزده شب محرم
را رفته ام و در همان هیات خوانده ام اما تا االن یک نفر به من
یک زنگ هم ن��زده که حالت چطور اس��ت؟ اتفاقا چند وقت
پیش یکی از صاحبان همان هیات را دیدم و با روی خوش با او
سالم و علیک کردم .من که برای او نوکری نکردم؛ من برای
امام حسین(ع) نوکری کردم.
lبهمنی :ب��ه نظر م��ن پاک تری��ن ،طیب ترین و
طاهرترین پول همین است .بهترین پولی که به زندگی انسان
می اید «صله» اس��ت .اصال ما در روایات می بینیم کسی که
مدح و ثنا و منقبت اهل بی��ت(ع) را می گفته باالترین پاداش
را به او می دادند.
lهاللی :اص�لا می گویند پولی که وارد دس��تگاه
امام حسین(ع) می شود ،پول دیگری است .من اعتقاد دارم.
دعبل برای امام رضا(ع) شعری خواند و حضرت به او پولی
دادند .دعبل پول را نگرفت و عرض کرد من پول نمی گیرم،
برای پول نخواندم .امام رضا(ع) فرمودند« :پولی را که ما به
شما می دهیم برنگردانید ».گفت من چیز بهتری می خواهم.
فرمود چه می خواهی؟ دعبل گفت« :من تکه ای از پیراهن
شما را می خواهم ».امام فرمود ان را هم می دهم و پیراهنش
را هم به او داد .وقتی از محضر امام رضا(ع) مرخص می شد،
نیم نگاهی به حضرت کرد و گفت« :اقا ما به خاطر شما یک
سنگ هم نخورده ایم ».حقیقتا هم همین است .دستبوسی،
احترام ،باالی مجلس نشستن ها و ...برای ما بوده ،اما کتک،
نیزه ،شمش��یر ،س��نگ و مصیبت برای سیدالشهدا(ع) .اجر
کمی هم ندارد .مداحان ما همیشه سعی خودشان را کرده اند
و باید حرمت خادمان امام حسین(ع) همواره حفظ شود.
مثلث :در م�ورد هجم�ه ب�ه مداحان چط�ور فکر
می کنید؛ کم هم نبود ،در این سال ها؟
lهاللی :در برهه هایی مثل مح��رم این هجمه ها
بیشتر هم می ش��ود؛ یعنی نظرات تند و مصاحبه های شدید.
بعد از ماه محرم دوباره همه چیز فراموش می شود و فروکش
می کند .دید انتقادی با رویکرد اسیب شناسانه خیلی خوب و
راهگشاست؛ به شرط اینکه از طرف افراد کارشناس باشد اما
اگر غیر از این باشد نه تنها مثبت نیست ،بلکه ضرر دارد و کار
را هم خراب می کند .انتقادات زمانی می تواند موثر باش��د که
کارشناسانه و از سر دلسوزی باشد.
م هادی(ع) ش�ما
مثلث :در ماج�رای توهین به اما
شخصا کفن پوشیدید و در هیات خود این کار قبیح
23
را محکوم کردید .دقیقا چه اتفاقی افتاد که ش�ما
این طور به میدان امدید؟
lهاللی :موض��وع اما م هادی(ع) ی��ک تلنگر بود.
پرونده ویژه
کار کردن دش��من روی این موضوعات عجیب نیست .انها
فهمیده اند که این هیات ها و جلس��ات هر چه باشکوه تر باشد
برای انها مش��کالت بیش��تری ایجاد می کند .انه��ا این را
فهمیده اند؛ این خوابیدن ما ،نشس��تن ما و بی تفاوت بودن ما
عجیب اس��ت .توهین به امام هادی(ع) تلنگری برای همه
بود؛ خصوصا جوان ها .انها خواستند با این کار درصد اعتقاد و
حساسیت جوان ها را نسبت به ائمه(ع) بسنجند .برنامه ریزی
کردند که یکی بیای��د ،اهنگی بخواند و به س��رعت ان را در
اینترنت پخش کنند .می خواس��تند با این برنامه ریزی درصد
حساسیت را بفهمند .الحمدهلل هیات ها برابر این کار سکوت
نکردند و در حد بضاعت خودشان تالش کردند .ما هم در حد
خودمان تالش کردیم واکنش نشان دهیم .بعد هم می بینیم به
فاصله چهل روز امدند و فیلم توهین امیز به پیامبر اسالم(ص)
را ساختند و در سراسر جهان پخش کردند.
اگر یک نگاه کارشناس��ی و دقیق وجود داش��ته باشد
متوجه می شود که اینها برنامه ریزی شده است و می خواهند
با این کارها حساسیت شیعه ،س��نی و جوان ها را نسبت به
اعتقادات شان بس��نجند .ما باید هوشیار باش��یم و به موقع
واکنش نش��ان دهیم .م��ن در قضیه امام ه��ادی(ع) دیدم
خیلی ها س��کوت کرده اند و می گفتند باید منتظر بزرگان و
مراجع باشیم؛ اگر انها صحبت کردند ما هم محکوم می کنیم.
این اشتباه است؛ در همه مس��ائل که نباید وارد شوند! یعنی
در هر مس��اله ای باید وارد ش��وند و بعد ما به خودمان بیاییم
که حرکت��ی انجام دهیم؟ این طبیعی اس��ت ک��ه برابر کار
زشت و ناپسند یک فرد -انهم نس��بت به انسانی مثل امام
هادی(ع) -من به عنوان یک روضه خوان باید یک واکنش و
حرکتی انجام بدهم .نسبت به امام هادی(ع) و زیارت جامعه
کبیره؛ حداقل موضوع اما م هادی(ع) را تقویت کنم .به خاطر
نقصان ما بود که اینها علیه امام هادی(ع) هجمه اوردند .در
مورد امام باقر ،امام جواد(ع) و امام حسن عسکری -علیهم
السالم -بیشتر باید برای جوانان صحبت شود .انها می دانند
کجا دست بگذارند .چندین بار حرم حضرت را منفجر کردند.
باید کارهایی در خور شان این بزرگواران انجام دهیم.
مثلث شماره152
مثلث :اقا روح اهلل! شما هم در ان جلسه بودید؟
lبهمنی :اقا رضا و دوستان ش��ان چندین جلسه در
همین رابطه برگزار کردند ،ولی ما در جلسه ای که منتسب به
هیات خودمان بود شرکت کردیم .هم محکوم کردیم و هم
یکی از جلسات را به این قضیه اختصاص دادیم .در ان جلسه
اشعاری خوانده شد ،تذکراتی نسبت به این موضوع به مردم
دادیم و تا جایی که از دست مان برمی امد مردم را اگاه کردیم.
مثلث :اش�اره کردید مردم با وجود مشکالتی که
دارند باز هم نس�بت به برپا کردن هیات ها و تکایا
اهتمام ویژه ای دارند .تحلیل شما چیست؟
lهالل�ی :مطمئنا بی تاثیر نیس��ت .عاش��ورا یک
حرکت است .عاش��ورا یعنی دشمن شناسی ،وقت شناسی و
حضور در عرصه مجاهدت .عاش��ورا همیشگی است .دهم
محرم فی نفسه تفاوتی با روزهای دیگر ندارد ،اما این حضرت
حسین بن علی(ع) اس��ت که به این روز جان می دهد و معنا
می بخشد .این را باید فهمید .یعنی در هر سال این عظمت،
شکوه ،مرتبت و تفکر تکرار می شود .از همه مهم تر علت این
اتفاق شناخت باطل است .باید علل این واقعه را بررسی کرد.
باید در این ایام توجه بیشتری به خطبه ها داشته باشیم .باید به
این جمله سیدالشهدا(ع) که فرمود« :شکم های شما از حرام
پر شده که از شنیدن کالم حق غافل هستید» فکر کنیم .اینها
برای همه ما درس است؛ برای پدر و مادرها ،برای جوان ها؛
یعنی اگر ما لقمه حرام بر سر سفره ها بیاوریم چنین تاثیری
دارد .البته عده ای هیچ گاه نخواهند فهمید .بعد پدر می پرسد
که چرا پس��ر من این راه را انتخاب کرد؟ باید این مسائل را
24
موشکافی کنیم .عاشورا فقط روضه خوانی و سینه زنی نیست؛
البته انها هم اثرات خود را دارد .انس��انی که در عطر فروشی
می نشیند ناخواسته بوی عطر می گیرد .بعضی ها می پرسند
تو چطور می گویی من امام حسینی هستم اما می روی و فالن
گناه را هم انجام می دهی؟ پس من دیگر هیات نمی ایم! نه؛
اشتباه نکن .هیچ وقت سعی نکن که این منافذ نور را ببندی.
همین نفس حضور در هیات ها یک روزنه اس��ت و یک روز
باعث نجاتت می شود .در جلسه می نشینی و در محضر اهل
بیت(ع) حض��ور داری؛ همین حضور به برک��ت روضه و به
برکت اشک تاثیر خودش را می گذارد .مگر رسول ترک نبود؟
شاید از نظر مردم فردی الابالی بود و اشتباهاتی هم داشت،
اما ارتباطش با جلسات امام حسین(ع) باعث تحول او شد .ما
به دنبال این تحول هستیم و عاشورا می تواند این کار را انجام
دهد .ممکن است فردی بگوید من خطاکارم؛ چه نمازی؟!
نه؛ ان نور است ،سعی نکن ان را ترک کنی .همین نماز باعث
نجات تو می شود .به پیامبر(ص) گفتند که شخصی گناهکار
اس��ت ،اما نماز هم می خواند .پیامبر(ص) فرمود« :نمازش
او را نجات می دهد ».عاش��ورا تکرار ان عظمت است .باید
از عاش��ورا درس گرفت و با اس��تفاده از ان ،حق و باطل را
شناخت .باز هم می شود عاشورا تکرار شود.
lبهمن�ی :به نظ��رم اینکه عاش��ورا در میان مردم
کمرنگ نمی شود ،مصداق این س��خن امام صادق(ع) است
که از شهادت امام حسین(ع) حرارتی در دل های مومنین است
که تا قیامت به خاموشی نمی گراید .به همین خاطر ما روز به
روز شاهد زیباتر شدن و اقبال عمومی مردم نسبت به عزاداری
سیدالش��هدا(ع) خصوصا در ایام محرم هستیم .واقعا عاشورا
سرلوحه زندگی همه ماس��ت و همه چیز در ان هست؛ ایثار،
گذشت ،فداکاری ،جانبازی و ...تمام حسن هایی که می تواند
در وجود یک انسان جمع شود در وجود اقا ابا عبداهلل(ع) جمع
شده است.
مثلث :پس در واقع عاش�ورا یک سبک زندگی به
انس�ان ها ارائه می کند که این طور از ان استقبال
می کنند.
lبهمنی :بله ،همین طور است .ما در روز عاشورا به
این تدبر و بینش می رسیم که چطور یک نفر که سرلوحه همه
خوبی های عالم بوده ،این طور مظلومانه به شهادت می رسد.
این فطرت درونی انس��ان ها را بیدار می کند .به همین خاطر
مردم به دنبال این هستند که چرا این حق و این خون پایمال
شده است.
lهاللی :باید فکر کرد تا به این بصیرت رسید.
lبهمنی :بهتری��ن زمانی که می ت��وان در این باره
تدبر کرد و به نتیجه رس��ید ،عاشوراست .این تفکر نقطه اوج
انسانیت است.
مثلث :این عزاداری و گریه بر سیدالشهدا(ع) چه
تاثیری دارد که مردم تا این حد نسبت به ان پایبند
هستند؟ به محرم که نزدیک می شویم خیلی ها کار
و زندگی شان را رها می کنند و به دنبال عزاداری و
مجالس روضه می روند.
lبهمنی :امام حس��ین(ع) می فرماید من کش��ته
اشک هستم.
lهالل�ی :حض��ور در جلس��ات ع��زاداری ،روحیه
ظلم ستیزی را در انس��ان زنده می کند .انس��ان ناخواسته از
زش��تی ها بدش می اید .همین که در مجلس امام حسین(ع)
ظلم هایی ک��ه به حضرت رقی��ه(س) و اهل بیت(ع) ش��ده،
تشنگی و مصیبت انها را می شنود از ظلم بیزار می شود .جنس
ظلم و باطل را می شناسد؛ یعنی وقتی انسان در این فضا قرار
می گیرد ،ناخواسته از کسی که به مظلوم کمک کند ،خوشش
می اید .قران عدم تعقل را س��قوط انسان می داند .در مجلس
عزاداری باید فکر کرد و حق و باطل را استخراج کرد .باید علت
کفر و سیاهی در عاشورا را فهمید .یکی از نمونه های ان لقمه
حرام است که عرض کردم .باید در منبرها بصیرت عمومی به
مردم داد که هر لقمه ای را سر سفره شان نبرند .عفت و حجاب
خانم ها ،چشم مردها و مسائل دیگر هم باید در منبرها گفته
ش��ود .نمونه های زیادی هم داریم .چطور ممکن است یک
مادر از فرزندش بگذرد که برود شهید بشود؛ ان هم به خاطر
یک حرف بچه حضرت زهرا(س) که گفت جوان ها به جبهه
بروند .باور کنید اینها اثرات روض��ه و محبت به اهل بیت(ع)
اس��ت .مادر به راحتی از چند فرزند خود و زن خیلی راحت از
ش��وهرش می گذرد .اصال هم مانع نمی شوند؛ مثل ماجرای
زهیر در عاشورا .می گویند برو .باید درباره همه اینها فکر کنیم
تا ناخوداگاه در مسیر باطل قرار نگیریم.
lبهمنی :در ش��ئون مختل��ف زندگ��ی تاثیرگذار
اس��ت؛ مثل حجاب و وقار زنان و دختران جامعه .ما می بینیم
حضرت زینب(س) با این همه مصیبت و سخت ترین داغ هایی
که دیده اند ،ذره ای از هدف واالی خود دس��ت نکشیده اند و
خللی در حجاب ایشان وارد نشده است .عبادات ،روشنگری ها
و افشاگری حضرت زینب(س) هم سر جای خودش است .همه
اینها برای ما درس است.
مثلث :درباره جوانان چطور است؟
lبهمنی :جوان هایی بوده ان��د که با دید دیگری به
سمت هیات امده اند ،اما بعد از مدتی تغییر کرده اند.
lهالل�ی :ش��اید اول رفته اند دنبال طب��ل و دهل.
ولی روضه تاثیر خودش را بر او گذاش��ته؛ بعد از مدتی شیفته
سینه زنی شده است.
lبهمنی :ما کس��انی را داشتیم که چنین روحیه ای
نداشتند ،مثال از صدای فالن اقا خوشش می امده ،در جلسات
او شرکت کرده و بعد دیده که این فضا یک فضای انسان ساز
است.
lهاللی :و االن خودش منبع شده...
lبهمن�ی :بل��ه؛ به جایی رس��یده ک��ه جوان های
همسن و سال خودش را جذب می کند و راه درست را به انها
نشان می دهد.
مثلث :از این بحث خارج شویم .برخی این انتقاد را
به شما وارد می کنند که سبک هایی را وارد مداحی
کرده اید که با س�بک های موسیقی در هم امیخته
است .شما چقدر این انتقاد را قبول دارید؟
lهاللی :من عرض کردم که هر وس��یله مش��روع
و معقولی که بتوان��د بهت��ر از روش های دیگر محت��وا را به
دل ها برس��اند و مظلومیت و جایگاه اهل بیت(ع) -خصوصا
سیدالش��هدا(ع) -را برای جوان ما بهتر نشان دهد ،می تواند
در عزاداری کاربرد داشته باشد .مثل عنصر هنر؛ پانتومیم اجرا
می کند ،تصویرسازی می کند .این جایی نوشته نشده اما چرا
مستمع گریه می کند؟ مثال زمین خوردن؛ تا این حرکت را انجام
می دهد همه گریه می کنند .مگر اینها جایی نوشته شده؟ مهم
این است که شما بتوانید گریه را جاری کنید .بستر را اماده کنید
تا روح و جان عزادار حقایق دین را بفهمد.
lبهمنی :در کنار این مساله باید شئون اهل بیت(ع)
حفظ شود .یعنی شاید یک شعر و سبکی به ظاهر زیبا خوانده
شود ،اما ش��ئونات اهل بیت(ع) را زیر س��وال ببرد؛ ما با این
مخالفیم .ما در خواندن س��بک ها و نوحه های��ی که به مردم
تحویل می دهیم همیشه دقت می کنیم ،با خالق اثر صحبت
می کنیم ،تحقیق می کنیم و بعد ان را به مردم تحویل می دهیم.
تا جایی که شئون اهل بیت(ع) زیرسوال نرود رعایت کرده ایم؛
اما شاید اشتباهاتی هم کرده ایم.
مثلث :ما و شما ،همه در دوره ای بزرگ شده ایم که
سبک مداحی انقالبی در گوش مان زمزمه شده و
در واقع با این نواها بزرگ ش�ده ایم .این سبک به
سبک های سنتی خیلی نزدیک تر بود تا سبک های
جدید؛ حتی پرچم�داران مداحی س�نتی در برابر
ایجاد و پ�ا گرفتن این س�بک مقاومت بس�یاری
کردند.
lهاللی :نواوری باید باش��د؛ م��ا نمی توانیم بدون
روضه و گریه مشخص است و هم اندازه سینه زنی .اما گاهی
کم و زیاد می ش��ود .رغبت جوان هایی ک��ه «پامنبری» ما
هستند بیشتر به شور و سینه زنی است و ما هم سعی می کنیم
ان را تقویت کنیم .اشکالی هم ندارد .شاید مداحی هم باشد
که مردم بیشتر به روضه او رغبت دارند .چه لزومی دارد که
حتما اصرار کند من باید س��ینه زنی بخوانم؟ من می خواهم
خودم را به م��ردم ثابت کنم ی��ا می خواهم ای��ن حرکت را
مثلث :برای روضه ها اطالعات تان را از کجا کسب
می کنید؟
lهاللی :کتاب های مقاتل که هر سال ب ا ترجمه های
به روز شده منتشر می شوند.
مثل�ث :وقت ت�ان بیش�تر ص�رف مطالع�ه برای
روضه خوان�ی می ش�ود ی�ا تمری�ن برای س�بک
سینه زنی؟
lهاللی :در ح��ال حاضر بیش��تر وقت مان صرف
تمرکز می شود.
مثلث :از چه لحاظ؟
lهاللی :به خاطر اینکه جلسات ما پشتیبان و اسپانسر
ندارد .درست است که مردم به اندازه وسع شان کمک می کنند
و هیات امام حسین(ع) با همین کمک ها می چرخد ،اما ما واقعا
با مش��کل مواجهیم .امروز ما یک جای ده هزار نفری برای
جلس��ات مان تدارک ندیده ایم .االن فقط یک مهدیه تهران
است که متاس��فانه به دلیل برخی عملکردهای غلط نه تنها
رشد نکرده ،بلکه س��یر نزولی هم داشته اس��ت .در حالی که
واقعا حیف است؛ چون به خاطر رفتارهای یک عده از افراد به
این روز افتاده است .به جای اینکه جوان ها به جلسات مهدیه
تهران بیایند و رفت وامد کنند ،در مهدیه قفل است .خیلی از
حسینیه های بزرگ هم چنین ش��رایطی دارند؛ به جای اینکه
جلسات در این حسینیه ها و مساجد برگزار شود در ورزشگاه ها
برگزار می شود .این درد است؛ ما برای هماهنگ کردن سالن
کش��تی برای ماه محرم چه مصائبی را تحمل کردیم .دیگر
تمرکزی برای مان نمانده اس��ت .به جای نظرات کارشناسی
درباره سبک ها و هیات ها بیایند برای ما جا فراهم کنند که مبادا
دوباره اتش بگیرد.
lبهمن�ی :اصال لطف اما م حسین(ع) است که این
هیات ها با این نظم برگزار می شود .ما انقدر که برای هماهنگی
و برگزاری جلسات زمان صرف می کنیم برای مطالعه ،شعر و
تمرکز وقت نمی گذاریم .االن همه فکر و ذکر ما این است که
محرم را چطور بگذرانیم .برای جلب حمایت ها زمان زیادی
صرف کردیم .عرف می گوید که تمام فک��ر و ذکر مداح باید
روی مطالعه و شعر و تمرکز باشد ،در حالی که ما اصال به این
مسائل نمی رسیم.
lهالل�ی :ما اص�لا ب��ه مطالعه نمی رس��یم .تمام
اطالعاتی که داریم مربوط به تجربیات سال گذشته است .ما
یک ماه است که درگیر هماهنگ کردن محل هیات هستیم
که بتوانیم ادم ها را زیر یک س��قف جمع کنی��م که زیر باران
خیس نشوند .اما کسی به این مش��کالت اهمیت نمی دهد.
جوان های زی��ادی به این هیات ها می ایند ،اما کس��ی از انها
استفاده نمی کند.
مثلث :در ایام محرم در چند هیات می خوانید؟
lهاللی :چهار هیات و برای سه قشر .هیات الرضا که
هیات خودمان است ،منزل اقای توکل که مقداری علمایی تر
است ،بعد از ان تهرانپارس است که مقداری فشن تر است ،اخر
شب هم که خدا شاهد است همه لوتی مسلک هستند.
مثلث :شما چطور؟
lبهمنی :من ،سه جا.
مثلث :از چهره های مش�هور سیاس�ی ،ورزشی و
پرونده ویژه
مثلث :ش�ما در هیات های�ی که دارید ،نس�بت به
روضه خوانی هم به اندازه سینه زنی بها می دهید؟
lهاللی :هر کدام زمان خ��ودش را دارد .هم زمان
سینه زنی به جوان ها انتقال دهید ،چرا نباید این کار بکنید؟
lهاللی :وقتی من می توانم با این روش سینه زنی ان
کاری را که می خواهم انجام بدهم و روی جوان ها تاثیر بگذارم،
چرا باید لقمه را دور س��ر خودم بچرخانم؟ روضه خوانی خیلی
ی دارد ما سینه زنی
خوب است و باید هم باش��د؛ اما چه لزوم
را نفی کنیم؟ جوان با س��ینه زنی هم به ان جایگاهی که باید
برسد ،می رسد.
مثلث :درباره این اس�امی نظرات خ�ود را در یک
عبارت کوتاه بگویید؛ حاج منصور ارضی.
lهاللی :نور
lبهمنی :پیرغالم
مثلث :محمود کریمی
lهاللی :مداح پرشور و توانمند
lبهمنی :توانمند
مثلث :حسن خلج
lهاللی :ارامش
lبهمنی :احساس
مثلث :سید جواد ذاکر
lهاللی :رحمت اهلل علیه
lبهمنی :شیدای امام حسین(ع)
مثلث :عبدالرضا هاللی
lهاللی... :
lبهمنی :مظلوم .مظلوم در اوج
مثلث :روح اهلل بهمنی
lهاللی :دوست خوب
lبهمنی :شاگرد
مثلث :جواد مقدم
lهاللی :ملودی
lبهمنی :با استعداد
مثلث :حسین سیب سرخی
lهاللی :هم کسوت
lبهمنی :هم کسوت
مثلث :شیخ حسین انصاریان
lهاللی :فوق العاده
lبهمنی :خطیب توانا
مثلث :مرحوم کافی
lهاللی :مهدیه تهران
مثلث :پیامبر اکرم(ص)
lهاللی :مظلوم
lبهمنی :پیامبر زیبایی ها
مثلث :امیرالمومنین(ع)
lهاللی :عدالت
مثلث :حضرت زهرا(س)
lبهمنی :مادرم
مثلث :امام حسین(ع)
lهاللی :شافع محشر
مثلث :امام حسن(ع)
lبهمنی :کریم
مثلث :حضرت عباس(ع)
lهاللی :برادر
مثلث :حضرت زینب(س)
lهاللی :مدافع
lبهمنی :پیامبر عاشورا
مثلث :امام رضا(ع)
lهاللی :مهربان
lبهمنی :رئوف
مثلث :امام هادی(ع)
lهاللی :جامعه کبیره
مثلث :امام زمان(عج)
lهاللی :غریب
مثلث :ارزوی تان چیست؟
lهاللی :امام زمان(عج) از من راضی باشند
lبهمنی :عاقبت به خیر شدن .ارزو دارم در محضر
مثلث شماره152
نواوری کاری از پیش ببریم .شما اگر بخواهید برای زیارت از
تهران به قم بروید با ماشین مدل باال می روید یا پیکان؟ من
اگر بتوانم این نواوری را ایجاد کنم حسن بزرگی است .ما در
این روزگار -س��ال 2012میالدی -چطور می توانیم با این
وضعیت فحش��ا ،منکرات ،ماهواره ها و هجمه ضدفرهنگی
مقابله کنیم؟ باید یک نواوری در مس��یر باشد تا جوان انگیزه
هیات رفتن داشته باشد.
lبهمنی :این نکته را هم در نظر داش��ته باشید که
همین سبک هایی که ما از انها به عنوان سبک های سنتی یاد
می کنیم ،در همان زمان نواوری همین اقایان بود که البته با
مقاومت نسل های قبلی مواجه شد؛ مثل حاج اکبر ناظم.
lهاللی :یعنی در هر دوره ای که یک فرد یا جریان
بیاید و نواوری به خرج دهد ،با هجمه هایی مواجه می شود .این
طبیعی است .البته می بینید که ارام ارام دارند این سبک ها را
قبول می کنند .مهم این است که صید ما خوب بود .این هیات ها
جوان ها را خوب صید کرده اند .ما نباید از این مسائل غافل شویم
و به سبک ها بپردازیم .سبک ها هم باید در مسیر خودش قرار
بگیرد ولی نواوری واقعا الزم است.
lبهمنی :مقام معظم رهبری هم چند س��ال پیش
فرمودند که مداحان باید در سبک ها نواوری داشته باشند ،اما
در عین حال به شئون هیات پایبند باشند.
lهاللی :اگر جوانی بدون اموزش و پشتوانه وارد امر
مداحی شود و فقط به اخالصش تکیه داشته باشد ممکن است
از بیراهه سر در بیاورد .در حالی که می توان با هدف گذاری او
را در مسیری که باید طی کند قرار داد .باید فضا را ارام کرد و
خوراک خوب داد .باید شاعران مذهبی را به یک جمع دعوت
کرد و شعر خوب را به دست مداح رساند .االن ما چند تا شاعر
خوب داریم؟ چند نفر داریم که س��بک خوب بسازند؟ بیایند
روی اینها برنامه ریزی کنند و از انها بخواهند که برای مداحان
سبک بسازند و شعر بگویند .بیایند اهداف خود را روی سبک ها
و ملودی ها خوب پیاده کنند .واقعا م��ی ارزد که برای این کار
هزینه کنند ،اما این کار را انجام نمی دهند و فقط از عزاداری ها
انتقاد می کنند .چطور برای یک بازیگر چند صد میلیون خرج
می کنند؟ بیایند برای اهل بیت(ع) خرج کنند .اگر سبک ها و
شعرها را به صورت کتابچه در سراس��ر کشور توزیع کنند ایا
هاللی به دنبال سبک های سخیف و اشعار ضعیف و بی محتوا
خواهد رفت؟ ولی ما هیچ برنامه ریزی نداریم؛ چند روز مانده
به محرم ش��روع می کنیم به حرف زدن و انتقاد کردن .همه
هم حرف می زنند! بعد از عاش��ورا هم پرونده بسته می شود تا
سال بعد.
lبهمنی :یک مشکل و دردی که ما داریم این است
که در بحبوحه شروع هیات ها و اقبال مردم به هیات ها شروع
به اسیب شناسی مداحی ها و هیات ها می کنند .در حالی که
در مواقع دیگر سال کاری به این کارها ندارند .ما نمی گوییم
انتقاد نکنند ،اما چهار تا حرف خ��وب هم بزنند .همه درها را
به روی ما بس��ته اند و در مقابل این همه انتقاد از ما حمایت
نمی کنند .خیلی از همی��ن اقایانی که بی رویه ب��ه ما انتقاد
می کردند وقتی به هیات ما امدند و شور و استقبال جوان ها را
دیدند ،نظرشان تغییر کرد و گفتند که ما از این به بعد از شما
حمایت می کنیم .همان کسانی که خواندن و سبک و سیاق
ما را قبول نداشتند.
پیش ببرم؟
مثلث :یعنی هر کس بر اساس س�لیقه ای که دارد
باید مداح سینه زن یا روضه خوان را انتخاب کند؟
lبهمنی :ش��ما وقتی می توانید روضه تان را با زبان
هنری چه کسانی به هیات شما می ایند؟
lهاللی :همه ج��ور ادم می ایند؛ از ه��ر تیپی .این
نشان دهنده زنده و پویا بودن دس��تگاه امام حسین(ع) است.
امام حسین(ع) متعلق به همه است.
رهبری روضه بخوانمg .
25
کربال ،افرینش معنا
بازخوانی عاشورا در محرم 1391
فرشادمهدی پور/دانشجویدکترایسیاست گذاریفرهنگی
پرونده ویژه
عاشورا ،در مرکز زندگی اکثریت ای رانیان قرار دارد و این را
م ی توان به خوبی دید و لمس کرد و فهمید؛ ب ی هیچ واسطه ای
و در شهود و حضور .این سخن بدان معناست که اگر عاشورا در
ذات و ماهیت خود ،جوهری شتابنده داشته و همین جوشش
اس��ت که سال هاس��ت ان را زنده نگه داش��ته ،این زندگانی،
وضعیتی دوس��ویه دارد و فرهنگ و جهان و پن��دار باورمندان
به افرینندگان حماس��ه کربال را نیز ،تداوم و شکل بخشیده و
م ی بخشد .این خاصیت ،تنها در زیس ت بوم ای ران ی های شیعه
تداعی نش��ده و نم ی ش��ود و اگر در این مجال ،بیش از دیگر
اشکال و ابنای این تاثیرگذاری بر چنین حوزه ای تاکید م ی شود،
رویت پذیری و نزدیک��ی بیش از پیش چنی��ن گفته هایی با
مخاطبان است.
اول :حریم های ایجادشده توسط مفهوم عاشورا ،اولین
وجهی است که م ی توان ان را مش��اهده کرد؛ حریم هایی که
مرز رفتارهای خطا و نابخردانه را مشخص م ی کند ،درست بر
همان روندی که در ایام ماه مبارک رمضان ،امار ُج رم و جنایت
را پایین م ی اورد .این مرزگس��تری ورای زیس ت بومی است که
عامل ها و ساختارهای شناخته شده ب رای خود م ی سازند و روح
یکه م ی خواهد حفظ نظم جامعه را به همگان تحمیل
جمع
کند .عصاره چنین تغییر در نیروی مذهبی درون ی شده ای است
که در اینجا صرفا با خانواده و ام��وزش ،تداوم نم ی یابد .تصور
اولیه ان اس��تکه در دورهکودکی چنین اطالعاتی به سطوح
زیرین مغز سرایت داده م ی شود و م ی ماند تا زمانیکه ظهور و
بروز بیرونی م ی یابد و البته که این تنها بخشی از معماست؛
فطرت ادم ی ،سازه ای است ناش��ناخت ه که خداوند انسان ها را
مثلث شماره152
ب راس��اس ان افریده ،که البته اکتسابی نیس��ت و همگانی و
جهانی است و این همانا رمز فراگیری شور حسینی است که
نه تنها شیعیان ،بلکه همه انهایی را که با فطرت شان گفت وگو
م ی شود ،در بر م ی گیرد .اگر جز این باشد ،با کدام توجیه شکسته
ی م ی توان عالم گیری عاشورا را
و بسته فلسفی یا جامع ه شناخت
توضیح داد؟ این نیروی محصورکننده ،نه فقط در کاهش جرم
و جنایت خود را نشان م ی دهد ،بلکه ساحت هایی مشابه را نیز
در برم ی گیرد :مجالس عروسی محدود و متروک و (به طرزی
خودخواسته) ممنوع م ی شود ،تا جایی که یک پیامد عادی و
معمول ان ،کاهش قیمت ساالنه طال در دهه اول محرم است؛
گونه شناسی حاضران در مراسم عزا نیز شاهدی دیگر است که
در ان طی ف های گوناگون پوششی ،سنی ،جنسیتی و قومیتی
قابل مشاهده است و در واقع همان مرز محدودکننده تداوم یافته
اصل
اینجا نیز دایره ای ایجاد م ی کند که حضور در ان ،بازتابی از ِ
زندگی است.
دوم :عاشورا ،تجلی تمام عیاری از پیوند ای ران و اسالم
است؛ به همین ترکیب «محرم »91بنگرید :شاید بسیاری از
انها که سیاه م ی پوشند و عزادار م ی شوند و سینه زن ،نم ی دانند
که سال قمری محرم امسال چیست ،اما م ی دانند که محرم
است و خورشید عید غدیر که غروب کند ،رخت عزا را باید شس ت
و اماده ساخت (و در این میان تنها استثنای قابل ذکر ،برگزاری
مراسمقال ی شویانکاشاناستکهبهتاریخشمسیب رپام ی شود
و بس) .باقی چیزها به همین دهه محرم برم ی گردد و تطابقش
با سال خورشیدی .از سوی دیگر ،سبک ای رانی عزاداری قابل
بحث و گفت وگوست و مجرد از تداوم یک سنت .سنت ان گاه
که از معنا تهی م ی شود تنها شکلی ایینی و به عبارتی دقی ق تر
عادتی م ی یابد؛ فرد ب رای حفظ پیوند خود ،مقید است در چنین
همایشی حضور یابد و اگر عادت از میان برود ،سنت نیز دست
و پای خود را جمع م ی کند ،درست مانند انچه ضرورت حضور
در ب رنامه یک ش��نبه کلیس��اها را مقدر م ی کرد و رفته رفته با
رنگ باختن عادت ،این ب رنامه نیز مهجور و دورافتاده ش��د .اما
عاشورا ،هزار وچهارصد سال است که ب رپاست و چون نهادی زایا،
هر روز بسط و بساط گسترده تری م ی یابد .به همین ایی ن های
رایج در شهرهای ای ران بنگرید؛ حداقل دو رویکرد جدید در این
ب رنامه ها طی دهه های اخیر قابل مش��اهده است :اوال اطعام
(با وجود دش��واری های متعددش) ،به طرزی شگرف همه گیر
و فراگیر ش��ده و گویی حداقلی از عرض ارادت به عاشوراییان
است و محل تجلی نیازها و ب راوردن ارزوها و ثانیا تقسیم بندی
زمان بندی شده ب رنامه های روضه خوانی (نامگذاری هر شب به
نام یکی از یاران و امامزادگان) در دهه اول محرم که اگر چه عقبه
تاریخ ی اش به سال هایی دور باز م ی گردد ،اما بدین گونه رواج و
رونق نداشته است و اینها حداقل هایی جزئی از تعمیق سنت
عاشورا میان عزاداران است.
سوم .عاشورا در جایی به پایان م ی رسد ،مثال روز دهم
محرم یا یازدهم و پس از ان فرد به زندگی عادی خود باز م ی گردد،
ی دیگر و
با جوششی فروخفته و رهاشده ،در س��ودای محرم
بازگشایی شال های س��یاه .این رفت و برگشت تنظیم شده و
منظم ،نوع��ی هم اهنگی را تداعی م ی کند ک��ه هم در درون
خود دارای حیات بخشی اس��ت و هم برطرف کننده فاصله ها
و شکاف ها .گویی نقش های از پیش تعیی ن شده در مناسک
عاش��ورایی ،م ی تواند از یکی به دیگری تحویل ش��ود و رنگ
تغییر اندکی نیز به خود بگیرد .این تاثی��رات بر فرد و جامعه
را در دو ش��کل م ی توان تحلیل کرد :س��ویه انقالبی قیام و یا
وجه غم انگیز و س��وگوارانه ان .اگر بتوان (ان چنان که برخی
حر
بررسی یک غفلت رنج اور تاریخی در ماجرای ّ
چه کسی می تواند در برابر خویش بایستد؟!
محمدرضا تقی دخت /شاعر و پژوهشگر
حربن یزید ریاحی» نقلی اس��ت تازه و بدیع
«مجلس ّ
با پرسش هایی عمیق از داس��تان مردیکه جهل زمان هزاد و
دشمنی نادانسته اش با حس��ی ن بن علی(ع) را ،در پی نهیبی
به خویش و در س��فری از تردید به گمان و از گمان به یقین
وا م ی نهد و به سرشت و سرنوشت اصیل خویش باز م ی گردد.
اصل این داستان را بارها و به تکرار ،در خالل روایت های
مختلف و ب ی شمار ش��نیده ایم ،از نقل های یکدست مشابه
تاریخ��ی و قهرمان پردازی های کتاب ه��ای مقتل گرفته تا
داستان ها ،شعرها و قصه هاییکه بر زمینه ای از تاریخ ،ساخته
شده اند ،بالیده اند و به روزگار ما رسیده اند .بضاعت این نقل ها
در نواوری ،عمق کاوی و طرح پرسش در این داستان شگرف،
ت تاریخی ،انچنان
یا گویی به واس��طه تکراری بودن روای��ا
زیاد نبوده ک��ه روایتی متف��اوت ،مرجح و ش��هره از ان را در
خاطره ها باقی بگذارد یا گویی مانند انچه در مقاتل و مجالس
روضه خوانی ،از قدیم نوشته یا گفته شده ،چندان اهمیتی ب رای
ذکر نیافته و در کنار داس��تان واقعه عاشورا ،چون حاشی ه ای
تکراری ،خود را تا امروز کشانده است.
واقع ان اس��ت که ارباب تاریخ و مقت��ل ،از ان روی که
بیش��تر ناقلند و راوی ،تا مفس��ران تحلیلگر ،اهمیت واقعه
26
درگذشتن مردی از خود و ایس��تادن در ب رابر خود را ،گویی به
اندازه الزم ،شایسته بسط درنیافته اند .داستان سفر از خویشتن
این مرد ریاحی ،به گمان من ،ان اندازه شگرف است که باید
ب رای ان درکنار واقعه عاشورا ،کتاب ها نوشت و نوشته ها کتاب
کرد .داستانی پرشور و پرجذبه که بر بستری از تردید و عشق
زاده م ی شود ،در حی رانی رنگ م ی گیرد و در یقین برگ و بار
م ی یابد؛ داس��تان ازاده بودن و به ازادگی نامدار و نامور شدن؛
داستان ایستادن در ب رابر خویشتن خویش و سفر از ان! اما چه
کس��ی م ی تواند از خویش بگذرد و در ب رابر خویش بایستد؟!
حر بن یزید،
عصاره و گرده تمامی روایت های منقول از داستان ّ
تا امروز ،همه چیز بوده است جز این سوال! همواره سواالتی
کم رنگ در این نقل ها طرح شده و رخ کرده است ،اما شکل و
شیوه پاسخ به ان ،هی چ گاه از دست کردن در انبانی از مکنونات
و بیرون اوردن چند عبارت و روایت کهنه و پاسخگوی ی های
برق اسا به سوال های تکراری مطرح ،فراتر نرفته و گویی ذهن
راویان ،یا از کاوش بیشتر در خود این سوال ها پرهیز داشته یا
در بضاعت نا ُپرسای خود ،اساسا رنج پرسش را درک نکرده و
ضرورت ان را درنیافته است .بدین سان ،تصویر فرتوت ،رنگ و
روفته و ب ی اندازه نخ نمایی از تاریخ ،با جور استادانه و مهر پدرانه
راویان و محقّقان ،سینه به سینه به روزگار ما رسیده است که
منعکس کننده کلیتی است از داس��تان دو ،سه روز از حیات
یکی از سرداران عبی داهلل بن زیاد ،که در راه گیری بر حسی ن بن
علی(ع) در واقعه سال 61هجری به اشتباه خویش پی م ی برد،
به حسین(ع) م ی گرود و به همراهی و مدافعه او م ی ستیزد و
پیکار م ی کند و در انجام نیز ،جان در اینکار م ی نهد.
شاید اگر به خویش باز گردیم ،از اینکه روایتی این سان
رنج اندیشیدن در این
سر راس��ت و موروثی ،س��ال ها ما را از ِ
حر بن
ماجرا مستغنی ساخته ،دچار حیرت شویم! ایا داستان ّ
یزید ،همین است و همین بوده اس��ت؟ انها که در کار و بار
تاریخ نویسی و تاریخ دانی دستی دارند ،م ی دانند تاریخ نگارهای
قرون اولیه ،از وقایع اسالم و رویدادهای اسالمی ،صادقانه ترین
روایت ها از این تاریخ پر فرا زو فرود است؛ از انکه در ان روزگاران،
مورخ هرچه را روی داده ،م ی دیده یا م ی شنیده ،فارغ از سود و
زیان اس�لام ،به تحریر درم ی اورده و ثبت م ی کرده اس��ت .از
جانب دیگر ،در ای��ن روایت ها ،چون زمان ن��گارش وقایع ،از
زمان وقوع انها ،پر دور نبوده ،چندان حاشیه و شاخ و برگی به
وقایع داده نم ی شده و هر شخصی یا هر واقع ه ای ،به فراخور
روزگارش ،به صورت ساده و ب ی پی رایه ،اما دور از قهرمان سازی،
الگوپروری و حاشی ه نویسی ،که محصول گذر تاریخ است ،به
جامه روایت اراسته م ی شده است.
علیرضا بهرامی /دبیر گروه فرهنگ
معروف است که وهابیت در عربستان نیز به مثابه بهائیت
در ای ران پدید امد تا یکی در میان اهل س��نت و دیگری در
میان اهل تش��یع افتراق و انحراف ایجاد کنن��د؛ اما چون
بهائیت در ای��ران چندان پ��ا نگرفت ،عمال ن��وک پیکان
وهابیت به سمت دشمنی با ش��یعیان چرخید .حاال بیش
از دو ق��رن از پیدایش این تفکر خاص در س��رزمین حجاز
م ی گذرد .ال سعود که در همان ابتدا به این دیدگاه گرایش
نشان دادند سال هاست حاکمان عربس��تان شده اند و خود
را خادم��ان حرمین ش��ریفین مدینه من��وره و مکه مکرمه
م ی دانند.
انها خیلی مصرند که خود را خادمان شایسته ای ب رای این
اماکن مقدسه بدانند ،اما عمال در رفتار و شرایطی متناقض،
تا جایی که م ی توانند عرصه را بر محبان اهل بیت (ع) تنگ
م ی گیرند و از س��ویی هم در زمین��ه فعالی ت های تبلیغی
انحرافی ،به ش��دت س��رمایه گذاری م ی کنند .موس��م حج
امس��ال هم در حال��ی به روزه��ای پایانی خود رس��ید که
مسئوالن حکومت سعودی فاش کردند در قالب ارشاد و امر
به معروف و نهی از منکر ،بیش از 26میلیون کتاب و نشریه
مبلغ تفکرات وهابیون و سلف ی ها را به زبان های مختلف در
میان سه میلیون نفر زائر و حاجی حاضر در مدینه منوره و
مکه مکرمه توزیع کردند.
این اثار به زبان های مختلف شامل اردو ،ترکی ،انگلیسی،
فرانسوی ،تایلندی ،اندونزیایی ،اسپانیایی ،ملیباری ،روسی،
ترکی ،المانی ،البانیایی و غیره منتش��ر ش��ده که مسائل
اس�لامی ،تربیتی ،ارزش ها ،اصول ش��ریعت و عقیدتی و
تفس��یر و احکام دین را از نگاه وهابیت ش��امل م ی ش��ود.
نسخه های فارس��ی این نش��ریات به اصطالح چالشی نیز
گویا در سال های اخیر با بهبود نثر و وی راست مواجه شده و از
غلبه واژگانی برخی گویش های افغانستانی رهایی یافته اند؛
اتفاقی که ب رای نشریه 12صفحه ای ش��ان به زبان فارسی
هنوز واقع نشده است .در این کتاب ها هرچند در ابتدا سعی
شده که چالش های ذهنی به ویژه ب رای جوانان شیعه ایجاد
شود ،اما در ادامه و در اکثریت حجم انها به نظر م ی رسد که
این اثار بیش��تر ب رای اهل س��نت و تقویت عقاید انحرافی
وهابی و سلف ی گری در میان انها تالیف شده اند ،چراکه در
این کتاب ها که بیشتر سمت و سوی انها متوجه اثاری چون
بحاراالنوار و اصول کافی اس��ت ،مواردی به عنوان عقاید و
تفکرات اهل تش��یع مورد هجمه و تکذیب قرار گرفته که
اساسا هی چ کدام از شیعیان در حال حاضر به اکثریت قریب
به اتفاق انها اعتقاد ندارند.
ازجمل��ه دروغ ه��ا و بهتان هایی ک��ه تکرر انها به ش��کل
چندش اوری در ای��ن کتاب ها وج��ود دارد ،این اس��ت که
اهل تشیع اساس��ا اهل س��نت را کافر و مرتد م ی دانند و بر
این اس��اس در این اثار سعی ش��ده که متقابال مرتد بودن
شیعیان و باطل و جهنمی بودن عقاید انها به اثبات برسد.
این یکی از دروغ هایی اس��ت که در کنار دیگر بهتان هایی
که اکنون در پیروان و بسیاری از شنوندگان عقاید وهابیت
شیوع یافته ،همچون تفاوت قران شیعیان با سنی مذهبان،
لعن جب رئی ل (ع) در پایان نماز اهل تشیع به دلیل نازل نشدن
قران بر عل ی ابن ابی طالب علی ه السالم و دیگر مواردی چون
نماز نخواندن اهل تشیع و مشرک بودن انها.
با توجه به اینکه عمال و اساس��ا هی چ کدام از این عقاید در
مکتب تشیع هی چ گاه حضور نداشته چه رسد به جاری بودن
انها ،به نظر م ی رس��د کتاب های یادش��ده ،بیشتر ،جوانان
و کم سوادان اهل س��نت را تحت تاثیر قرار دهد تا شیعیان
را .جالب انکه در این اثار ،در کنار اهل بی ت (ع) و ش��یعیان،
خلیفه س��وم مسلمانان اهل س��نت نیز از مواهب وهابیت
ب ی نصیب نمانده و حتی معاویه و اموی��ان عمال برتر از او
دانسته ش��ده اند .ضمن انکه در این اثار ،اعتقاد به عصمت
اهل بیت و نیز انتظار ب رای ظهور امام دوازدهم (عج) در کنار
مواردی چون غصب فدک و نحوه عزاداری و تعزیت عاشورا،
بس��یار مورد عصبانیت و تالش ب ی نتیجه مولفان این اثار
قرار گرفته است.
اما نکته جالب در تمام این اثار ان اس��ت که نویس��ندگان
انها درحالی که تا توانسته اند در تقلیل ائمه معصوم (ع) ما
تالش و قلم فرس��ایی کرده و عصمت و ارتباط با غیب انها
را زیر س��وال برده و در عین حال زمام��داران حکومت های
پس از ظهور اس�لام همچون معاویه و امویان و عباسیان
را به احترام و با جانب��داری یاد م ی کنن��د ،در حال ی که تمام
تالش خود را به کار گرفته اند تا عقاید مکتب تشیع همچون
انتظار را زیر س��وال ببرند ،وقتی به واقعه عاشورا م ی رسند،
تغییر لحن داده ،کام فرو برده ،بر مظلومیت و برحق بودن
اباعبداهلل الحسی ن (ع) تصدیق و به شکل حیرت اوری سخن
م ی گویند .انها هرچند در اینجا هم س��ع ی م ی کنند حرکت
تاریخی امام سوم ش��یعیان را هم راستا با تفکرات خود و در
راستای زدودن و اعتراض به انحراف های از منظر خودشان
معرفی کنند ،اما نم ی توانند بر پلیدی قاتالن حس��ی ن (ع)
و یارانش ،بر ب ی وفایی س��رزمین کرب�لا در میزبانی از نوه
پیامب ر (ص) و بر باطل بودن حاکمان وقت جهان اسالم که
مرتکب چنین خیانت خفت باری شده اند ،اعتراف نکنند.
گویی عظمت و حقانیت این رویداد چنان اس��ت که حتی
غیرصادق ترین مخالفانی که بر انصاف انها نم ی توان صحه
گذاشت ،یارای انکار و ایستادن در ب رابر موج ان را ندارندg .
پرونده ویژه
شاید بپنداریمکه اگر از خالل سطور ان گونه روایت ها،
حربن یزید نگاهی بیندازیم ،دیگر این داستان و
به داس��تان ّ
قهرمانش ،به واقع قهرمانی فرازمینی و انس��انی فرامعمول
نخواهد بود که از س��بب معجزه ای ،یک ش��به از حضیض
گمراهی ب��ه اوج جاللت و معنویت برس��د؛ اما باز هم چنین
نیست! و ان روایت های نزدیک به واقعه و دور از حاشی ه پردازی
نیز ،چهره ای متفاوت را از این مرد ریاحی ،تصویر و ترس��یم
نکرده اند!
پس بی راه نخواهد بود اگر بگویی��م انچه ما را در طول
این تاریخ پ ر افت و خیز ،همواره دلمشغول داشته ،این غفلت و
فراموشی تاریخی بوده استکه از یاد برده ایم در واقعه عاشورا
حر ،اساسا
حر بن یزیدّ ،
و هم در پی ش زمینه ان ،در داس��تان ّ
جزو ادم های سیاه معرکه بوده اس��ت ،با پیشینه خدمتی در
دستگاه بن ی امیه که او را به سرداری و ساالری یک کارزار مهم
و سرنوشت ساز رسانیده اس��ت .از این روی ،داستان این مرد،
که گویا از اعیان کوفه بوده و اجدادش هم در عداد منصوبان
بن ی امیه ،باید با سواالت مهم تر و اساس��ی تر از انچه درباره
شخصی ت های سپید ماجرا م ی پرسیم ،کاوش شود و چشم
واقع بی ن تری باید ماجرای این ایس��تادگی در ب رابر خویش را
ن در داس��تان این مرد،
بنگرد و روایت کند .انچه به گمان م
جای خالی این واقع نگری را پرکرده اس��ت ،چش��م دوختن
و چشم برنداشتن از «س��رانجا ِم» داستان اس��ت و سمت و
س��و دادن به ان و سرسری گذشتن از پیش��ین ه روایت ،ب رای
رسیدن به «سرانجام» ان؛ حال انکه ،نفس این روایت با افت
و خیزهایش ،به گمانم اموزاننده تر از خاتمت ان است و البته
هشیارکننده تر .روایتی کمی متفاوت تر را با هم بخوانیمg .
یک واقعیت
غیر قابل انکار
مثلث شماره152
پنداشته اند) ،قیام حضرت حسین (علی ه السالم) را در این دو وجه
خالصه کرد ،الزاما انها را نم ی توان در نقطه مقابل هم قرار داد و
گفت که یا این رویه در دوره ای مسلط است یا ان دیگری ،چرا که
ه ر کدام از این ها بخش هایی از واقع ه اند و الجرم در دل یکدیگر
قرار گرفته اند .فرد در هنگام فرودامدن ب رنامه های عزا ،هر دو
جنبه را حس م ی کند و خود را در غم و رنج خاندان نبوت ،محزون
م ی یابد و همزمان ،هیجان و توان و قوت م ی گیرد ب رای رشادت
و جنگ اوری و به می دان درامدن .جالب انکه این ترکی ب بندی
از ناحیه پدیداورندگان و مجریان و مداحان و س��خن وران نیز
به خوبی رعایت م ی ش��ود و کمتر نمونه ای را در زمانه کنونی
م ی توان یافت که فقط بر بخشی از ماجرا تمرکز کند و از نکات
دیگر فروماند .همین تک ساحتی تبلی غ نکردن و نشناساندن
کربال نیز از جمله دیگر توانمندی هایی است که موجبات تداوم
و تکثیر و تداول ان را فراهم ساخته.
اطالعی ه ای که اوایل مهر ماه گذش��ته مقاب��ل کارگاه
ساخت ضریح حرم حس��ینی در قم نصب ش��ده بود ،نشانه
رویداد غیرمنتظره ای نبود :اغاز اخرین بازدید عمومی از ضریح
مطهر ساالر ش��هی دان .خبری عادی که یک روز پس از وقوع،
رفت وامد خیابان های اط راف مدرس��ه معصومیه را دشوار کرد
و به ناچار ماموران پلیس را واداشت تا از مسافت هایی دور ،همه
مدخل های منتهی به کارگاه را مسدود کنند ،چرا که زائرانی که
شماره پالک خودروهای شان شهادت م ی داد که از راه های دور
و نزدیک امده اند ،در میانه ش��لوغی و خس��تگی به ان مکان
م ی امدند تا ساعتی را در صف انتظار بایستند و لحظاتی ،موفق
به زیارت ضریحی شوند که فعال چیزی جز فلزی تزیی ن شده
نبود .اگر غرض ،صرفا دیدن هن ِر عالی به کار رفته در ضریح بود
که در سراسر ای ران ،موارد بیشماری از این دست بوده و هست
و چه بسیار اثار باس��تان ی ای که دیدارکنندگانی اندک دارند؛ ان
گ و پرهیبتی که چنین گردهمای��ی را فراهم م ی اورد،
امر بزر
نام حضرت حسین (ع) است که معنا م ی افریند و به همه چیز
معنا م ی دهد و امکان درک معنا را نیز ب رای هر فردی (به وسع
و توانش) فراهم م ی س��ازد و البته که «ما هن��وز اندر خم یک
کوچه ایم» و کربال نشناختهg.
افراطی های سلفی هم در برابر مظلومیت
حسین (ع) دهان درکام می گیرند
27
گفتاری منتشر نشده از استاد حسن رحیم پور ازغدی
حسین(ع)؛ «عقل» عاشق و «عشق» عاقل
معرفت شناسی عاشورا در نسبت سنجی میان شرع ،عقل و عشق
متن پیش رو ،پیاده شده گفتاری است از استاد حسن رحی م پور (اَز َغدی) که اسفند 83در
تاالر ابن سینای مشهد به پاسداشت شهدای نهضت عاشورا ایراد شد و اینک برای اولی ن بار متن
کاملش منتشر م ی شود.
پرونده ویژه
مثلث شماره152
28
.1جنبش�ی برای پیروز نش�دن (معادل�ه تکلیف و
نتیجه)
.2ش�هاد ت طلبی« ،حس�ا ب گری» ب�دون
چرتکه اندازی بازاری
.3س�ه صورت مس�اله برای عقل (معادله ای با سه
معلوم)
یکی تن��ازع «عقل و عش��ق» ،میان عارف اس��ت با
فیلسوف که در وثاقت «عقل» ،شک می کند .دوم ،تعارض
میان طرفداران «قطعیت پذیری عقل» با ذهنیت شکاکانه
انتقادی در سنت کانت به بعد که در کفایت «عقل» ،اساسا
شک کردند .س��وم ،دعوی تفاوت میان «عقل» و «شرع»
«تعصب»
.5اسالم ،یک «تفکر» ،نه یک
ّ
امش��ب می خواهیم دس��ته جمع��ی درباره نس��بت
عقل ورزی ،عش��ق ورزی ،ش��ریعتمداری و شهادت طلبی،
«تعصب»،
فکر کنیم و بیندیشیم که اسالم ،نه به عنوان یک ّ
بلکه ب��ه عنوان یک «تفک��ر» ،این تضاده��ای تاریخی و
جهانی را چگونه حل کرده است که حتی در ملحمه عاشورا
و در اوج جهاد و شهادت ،این تعادل ،با سوءتفاهم ترک نشد
و جانب «عقل» و «شرع» ،به نفع «عشق» ،فروگذار نشد.
شخصیت امام حسین(ع) در شهادت طلبی و امادگی مطلق
برای فدا شدن ،تا کنون البته ش��ناخته و شنیده شده است.
هر روز و هر لحظه که می گذش��ت و به عاش��ورا و شهادت
نزدیک تر می شدند ،با طنینی واضح تر می فرمودند« :هر کس
با ما بیاید ،کشته خواهد ش��د و هر کس نیاید ،ذلیل و تحقیر
می شود و انتخاب سرنوشت شما با خود شماست».
وقتی امام پاس��خ نامه مردم کوفه را به دس��ت مسلم
یکی از شمشمیرزنان مش��هور عرب که حق و باطل
را تش��خیص داد« ،ق��درت» انتخ��اب داش��ت ،اما جرات
«انتخاب» نداشت ،ناخواسته بر سر کاروان خون قرار گرفت.
امام حسین(ع) خود ش��خصا به خیمه او رفته و وی را بر سر
دو راهی «عقل» و «نفس» ،قرار دادند که قضیه این است
و تو می دانی که چیست! امده ام از تو بخواهم که به ما و به
کاروان شهادت ،ملحق شوی .او پاسخ داد« :من به شما و به
پدر و مادر شما ارادت دارم و تفاوت شما و اینان را می فهمم،
اما زن و بچه هم دارم .ارادت دارم ،ام��ا زندگی هم دارم».
سپس گفت« :شمش��یری نادر و کمیاب و اسبی تیزرو دارم
که در این منطقه ،مشهور است .اگر اجازه بفرمایید این اسب
و شمشیر را تقدیم شما و کاروان عاشورایی کنم ».امام(ره)
فرمودند« :برای اسب و شمشیر تو نیامده ایم ،برای خودت،
برای نجات تو امدم و اکنون که به ما ملحق نمی شوی ،از
اینجا دور شو ،انقدر دور که صدای ما را نشنوی ،زیرا به خدا
سوگند فردا هر کس در این دشت ،صدای ما را بشنود و به ما
ملحق نشود ،با چهره در اتش افکنده خواهد شد».
این یک بُعد از شخصیت امام حسین(ع) ،مسیر کاروان
کربال از معرکه «عش��ق مطلق» و «عقل مطلق» را نشان
می دهد که عشق به شهادت با چشمان باز و عقل بیدار است،
بدون تردید در انکه از حیث نظامی ،شکست خواهیم خورد و
قطعه قطعه می شویم.
مثلث شماره152
این همان جاس��ت که هرک��س می��ان «وظیفه» و
«نتیجه» ،اصالت را به «نتیجه» ده��د ،گرفتار پارادوکس
«عقالنی��ت و جه��اد» یا «عش��ق و عقل» خواهد ش��د و
صورت مساله را معکوس می خواند .این نسبت چه وقت و
در ذهن چه کسانی به یک تضاد الینحل ،تبدیل می شود؟
و از چه چش��م و چشم اندازی« ،ش��هادت طلب» بودن را با
«عاقل» بودن ی��ا «مجاهد» بودن را با «حس��اب گری»
ناس��ازگار می یابد؟ این دو از چشم کسانی منافات دارند که
هر جهادی را جز برای «پیروزی فوری و ش��خصی» و جز
برای «س��ود کمی و خصوصی» ،غیرعاقالن��ه می بینند و
مالک «عقالنیت» را نه «بره��ان» ،بلکه «چرتکه اندازی
بازاری» می دانند .چرتکه می اندازند ت��ا قضاوت کنند چه
کسی در طول تاریخ پیروز شده و چه کسی شکست خورده
است .در همه منازعاتی که یک طرف ان «عقل» و در طرف
دیگر ،ارزش دیگری چون عشق یا ش��رع یا هنر انعطاف و
نقدپذیری باش��ند که بعضی نمی دانم چ��را در برابر «یقین
عقلی» قرار می دهند ،باید مطمئن بود که در حق «عقل»،
بدفهمی یا سوء تفاهم شده است .در تاریخ فرهنگ بشری،
دست کم س��ه نوع تقابل با «عقل» صورت بندی شده که
منشا سه نوع دس��ته بندی تاریخی گشته است و در هر سه
مورد ،اگر محل نزاع ،به درستی تقریر شود و به ضریب دقت
بحث بیفزاییم ،این سوء تفاهم را می توان برطرف کرد.
« .4عقالنیت» ،نه شکاکیت و نه عصبیت
در بینش امام حسین(ع) با استناد به تصریحات ایشان،
«عقالنیت» به گونه ای تعریف شده است که برخورد انتقادی
با مس��ائل «معرف��ت» را می پذیرد ،بنابراین هر «ش��ک»
را «شکاکیت» ،ندانس��ته اند .به ش��ک ،احترام گذارده ،اما
«ش��کاکیت» را مبنای معرفت و تفکر ق��رار نمی دهند و از
سوی دیگر« ،عقالنیت و قطعیت» را با جزمیت و عصبیت
تعصب ،اشتباه نمی گیرند .ایش��ان در مسیر مدینه تا مکه
و ّ
و سپس کربال ،بارها پاسخ شکاکان و نیز جزم اندیشان را با
منطق و مدارا می گویند .عرفان سازشکار و عافیت طلب را
رسوا می کنند ،چرتکه اندازان سودمحور را که «نفسانیت»
خود را ب��ه نام «عقالنی��ت» ،به میدان اوردن��د ،بی ابروی
تاریخ کردند و شرع فروش��ان مقدس نما را ه��رزه کوی و
برزن کردند.
عقل حسینی و عقالنیت اسالمی ،با عشق و شرع ،در
اشتی مطلق اس��ت و این برخالف بعضی مشهورات است
که میان ما رایج کردند؛ مش��هوراتی که از تعابیر ش��اعرانه
اغاز می شود و به تدریج به برداشت حقیقی و قرائت رسمی
می انجامد! و از تعبیر «شاعرانه» ،نتیجه «واقعی» و فلسفی
گرفته می شود .اگر تضاد «عقل» و «عشق» را بدین شکل
بپذیریم ،مشکالت معرفتی ،یکی دو مورد نخواهد بود .در
منطق حس��ین(ع)« ،عقل» در برابر «عش��ق» و در تقابل
با «شرع» ،تعریف نمی ش��ود .عقل حسینی و کربالیی ،نه
به معنای «جزمیت» و نه «خودبنیادی» اس��ت ،بنابراین،
نه نسخه «ش��کاکیت» را به عنوان درمان «بنیادگرایی»،
«تعبد بدون بره��ان» را برای
تجویز می کند و نه نس��خه ّ
درمان «خودبنیادی عقلی» عرضه کرده است.
.6دو راه�ی «عقل» و «نف�س» یا دو راه�ی عقل و
عشق؟!
پرونده ویژه
حضرت امام حسین(ع) هنگام خروج از مدینه ،عبارتی
فرمودند ک��ه عرایضم را با ان اغ��از می کن��م« :اَلّ ُله َّم اِن ِّی
ِب الْ َم ْع ُر َ
ک��ر»()1؛ خدایا ،من ارزش ها را
اُح ُّ
کر ُه الْ ُم ْن َ
وف و اَ َ
دوس��ت دارم و از ض ّد ارزش ه��ا بیزارم .امام حس��ین(ع) با
بیان این ش��عار ،جنبش را اغاز و خروج از مدینه را عمومی
و علنی کردند و با همین تعبیر در م��زار پیامبر(ص) ،از جد
خویش خداحافظی و س��فر خونین و تاریخ��ی خود را اغاز
کردند .معنای تاریخی و فراتاریخی ای��ن جمله کوتاه ولی
پردامنه ،ان بود که بی طرف نیس��تم و هرگز نخواهم بود.
پس از این قیام ،رویه های بس��یاری در تاریخ واژگون شد.
جنبش «کربال» ،انس��ان جدید و جهان جدیدی را ساخت؛
«انقالب» ،ب��دون امید به «پیروزی» ،انق�لاب با تاکید بر
«وظیفه» ،جنبش��ی برای «کشته ش��دن» ،برای «پیروز
نشدن» ،برای «بت شکس��تن» و برای به زیر سوال بردن
«مشروعیت» دستگاهی که به دین ،تظاهر می کرد و دروغ
می گفت .قیامی برای ادای «تکلیف» و نه الزاما دس��تیابی
فوری به «نتیجه».
انان که به «نتیجه» و نه به «تکلیف» می اندیشیدند،
«نتیجه» نگرفتند و از قضا جمع اندکی که به «تکلیف» و
نه به «نتیجه» ،می اندیشید« ،نتیجه» گرفت .انان که تنها
برای پیروزی می جنگن��د ،در واقع ،برای خود می جنگند؛ با
یک پیروزی« ،مغرور» و با نخستین شکست در دستیابی به
«نتیجه فوری مادی» ،مایوس می شوند .اما انان که برای
«پیروزی» برنامه ریزی می کنن��د ،اما برای «وظیفه» و نه
پیروزی ،می جنگند ،در شکس��ت و پیروزی ،به یک اندازه
پیروزند و امیدوار.
و مباحثات جدلی میان فیلس��وف با مح ّدث و متکلّمی که
در کفایت و دقت «عقل» ابراز تردید کند .این سه صورت
مس��اله را اگر با نگاهی جامع تر ،متعال��ی و از باال بنگریم،
با صلح و صفا ،حل ش��دنی اس��ت ،مش��روط به انکه سهم
«عقل» و س��هم «عشق» و سهم «ش��رع» ،همه به موقع
و به اندازه و در جای خود (نه دیگری) پرداخت ش��ود و این
همان کاری است که در عاشورا و کربال صورت گرفت .به
ما تلقین می شود که در کربال ،دعوای «عشق» و «عقل»
بود و شهدای کربال ،عشق را بر عقل ،ترجیح دادند ،بنابراین
عاقل نبودند ی��ا عاقالنه عمل نکردن��د .می خواهم در این
ذهنیت که بین ما مش��هور شده اس��ت ،تردید کنیم که در
کربال ،سهم «شرع» و «عقل» و «عشق» ،یکجا و به اندازه
ادا ش��د و منافاتی در این میان نبود .هرگاه سهم هر یک به
موقع پرداخت و عادالنه تقسیم شود« ،عشق» و «عقل» و
«شرع» ،نه در برابر یکدیگر ،بلکه به مثابه اجزای پروژه ای
واحد برای انسان س��ازی و ب��رای ماموریت واح��د ،به کار
می ایند.
دادند تا پیش تر به س��وی ان��ان رود به هن��گام وداع ،به او
فرمودند« :به س��وی کوفه برو ،اما بدان که در انتظار مقام
شهیدان برای خود و برای تو هستم».
همه اینها یعنی ما از این حرکت ،نتیجه ما ّدی فوری
نخواهیم گرفت تا بتوان چرتک��ه انداخت ،برای «وظیفه»
می رویم و برای «نتیجه» ی انسانی و تعالی بخش خود و نیز
«نتیجه» ای تاریخی پیش دیدگان همه بشریت ،هر که تا
ابد به ما بنگرد و صدای ما را بشنود.
.7اس�تدالل عاش�ورا :مقابله با حکومت کسری و
قیصر در کسوت مذهب!
بُع��د دوم ،ارتباط ای��ن حرکت جهادی و عاش��قانه با
ش��ریعت و عدالت خواهی و حقوق م��ردم ،حقوق ملموس
جامعه اس��ت که تبیین راه جدیدی در عص��ر تاریکی بود.
اینک به سخن حضرت امام حس��ین(ع) خطاب به فرزدق،
شاعر مشهور عرب ،دوباره توجه کنید؛ از کوفه می امد و با
امام که از مکه به کوفه می امدند ،شاید ناخواسته چشم در
چشم شد .امام از او پرسیدند« :از کوفه می ایی ،شهر در چه
وضعی بود؟» پاسخ گفت« :دل مردم با شما و شمشیر ایشان
حق هس��تید و شما را دوست
بر شماست .می دانند شما بر ّ
دارند ،اما شمشیرشان با انها و جسدهای شان در صف انان
است ،می خواهم از جناب عالی خواهش کنم که برگردید ،از
همین راه برگردید ».اما استدالل های نهضت عاشورا یک
به یک مطرح می شود.
یک نمونه همین جاس��ت و کمتر دیده ام نقل کنند و
چقدر تعابیر جناب مس��لم بن عقیل وقتی در کوفه بازداشت
و شکنجه شد به این استدالل حسین(ع) ،شبیه است .پس
مفصل با بدنی خونین ،در زنجیر و با دست
از ش��کنجه ای ّ
و پای شکسته ،در استانه «ش��هادت» ،وقتی برای اخرین
بازجویی او را مقابل ابن زیاد اوردند ،ابن زیاد گفت« :تو پیام
تفرقه و خشونت اوردی ،مردم زندگی شان را می کردند ،تو
مسبب تفرقه و
و حسین(ع) امدید و اوضاع را بر هم زدید و ّ
خشونت و خون ریزی شدید».
جناب مس��لم ،اس��تدالل های نهضت را به س��بک
موالیش حسین(ع) برشمرده و پاسخ گفت« :به خدا سوگند
برای تفرقه نیامدیم .این مردم از ما خواستند که بیاییم و در
29
نامه های فراوان اس��تدالل کردند که حاکمانشان به روش
کسری و قیصر ،حکومت می کنند».
.8حکومت دینی ،حکومت «بندگان» است
پرونده ویژه
به این عبارات دق��ت کنید .از جمله اس��تدالل های
نهضت عاشوراست و به این هدف بود که شهدای کربال به
خاک افتادند .ما با ش��ما می جنگیم زیرا به روش کسری و
قیصر ،چون شاهان و شاهنشاهان حکومت می کنید ،حال
انکه حکومت «اس�لامی» ،حکومت «بندگان» اس��ت و
حق حاکمیت
حکومت بندگان یعنی «هر که بنده تر استّ ،
دارد» .حکومت شما ،حکومت امپراتورهاست« .جعلوا مال
اهلل دوله بین جبابرتها و اغنیائها»؛ یعنی قیام کربال ،پاسخ به
قدرتمندان و ثروتمندانی است که اموال عمومی را ،مال خدا
و خلق را میان خود ،میان دولتی ها و ستمگران و اغنیا ،دست
حق ضعفا و فقرا به ایشان
به دس��ت می کنند و نمی گذارند ّ
برسد .با اینان می جنگیم ،زیرا «خانوا ا ُال ّمه»؛ به امت و مردم
خیانت کردند« .و تَا َّمر ُوا َعلیها بِغَی ِر ِرضی مِنها»؛ بر مردم و
جامعه اسالمی به زور و با استبداد ،حکومت می کنند و مردم
از دست ایش��ان عصبانی و ناراضی اند و چنین حاکمیتی را
دوست ندارند .امام حسین(ع) در پاسخ کوفیان نیز نوشتند:
دین
« َما االما ُم ا ِال
الحاکم ب ِ
ِ
الکتاب ،الْقائ ُِم بِالق ِْسطِ َ ،و ال ّدائ ُِن ب ِ ِ
ُ
ذات اهلل»؛ هیچ کس ،اری هیچ
س نَف َْس ُه َعلى ِ
َ
الح ِّق ،اَلْحاب ِ ُ
کس حق حاکمیت بر هیچ مردمی ن��دارد و هیچ حاکمیتی
مشروع نیس��ت و نخواهد بود ،مگر انکه با منطق قرانی و
بر اساس عدالت و شریعت ،حکومت کند .مالک مشروعیت،
در منطق امام حس��ین(ع) ،ان اس��ت که حاکم و حاکمیت
س نَف َْس ُه َعلى
مجری قسط و عدالت اجتماعی باشد« .اَلْحاب ِ ُ
ذاتِ اهلل»؛ در پی منافع خود و اباد کردن دنیای خود نباشند،
اهل تقوا و پاکیزه باشند و تنها برای خدا عمل کنند و به امر
الح ِّق»؛ جامعه را بر بنیان
خدا و به سوی خدا؛ « َو ال ّدائ ُِن ب ِ ِ
دین َ
دین خدا و
«ح��ق و حقوق» ،اداره کنن��د .تنها و تنها چنین
ّ
حق حاکمیت و مشروعیت دارند ،پس روشن است
کسانی ّ
چرا با دستگاه بنی امیه و یزید درگیر می شویم.
اری به این دلیل به کوفه می اییم .جالب است مردم
کوفه نیز عین همین عبارات و مطالبات را در نامه ها خطاب
به ایشان نوشته بودند و با همین استدالل ها ،امام حسین(ع)
را خواسته بودند :میوه ها رسیده است ،مردم ،اماده حرکتند،
فرمانده نداریم و تنها کس��ی که می تواند خال رهبری را پر
«حی َهال»؛ یعنی س��ریع خود را برسانید.
کند ،ش��ماییدَ ،
«اَلْ َع َجل ،اَلْ َع َجل»؛ وقت تنگ و گذر زمان به ضرر ماس��ت؛
هر چه سریع تر تشریف بیاورید.
مثلث شماره152
.9س�کوت و فری�اد ش�ما خودمحوران�ه اس�ت
نه خداپرستانه
تعبیر امام حسین(ع) خطاب به بعضی افراد مشهور و
حق به جانب نیز خواندنی است .امام(ع) در خطبه منا ،فرموده
ِکم
ّکم ب ِ َز ْعم ْ
بودندَ « :ف َا ّما َح ّق الضُّ َعف��ا ِء َف َضی ْع ُت ْم َو اَ ّم��ا َحق ْ
حق ضعیفان بی دست
َف َطلَ ْب ُت ْم»؛ مشکل شما این است که ّ
و پا و حق طبقه ضعیف و بی زبان را ضای��ع گذارده و بلکه
تضییع کردید ،اما انچه به نظرتان ،حق شماست ،منافع خود
را با جدیت ،مطالبه می کنید و فقط همان جا دادتان در می اید.
هرگاه منافع خود شما در خطر باشد ،فریاد می زنید و هر گاه
پای حق ضعفا در میان اس��ت ،س��کوت و محافظه کاری
می کنید .مردم به خاطر خدا به ش��ما احترام می گذارند ،اما
ش��ما خود ،احترامی برای احکام خ��دا و تکالیف الهی قائل
نیستید و جانب «وظیفه» را نگه نمی دارید.
بُعد س��وم ،نگاه امام حس��ین(ع) به «جه��اد و نبرد»
اس��ت :جنگیدن بدون کینه شخصی ،شمش��یرزدن بدون
قساوت قلب و این ،هنر بزرگ مردان خداست که بدون هیچ
نفرت خصوصی و بدون لذت بردن از جنگیدن و کش��تن،
می جنگند ،می کشند و کشته می شوند ،به خون کسی تشنه
نیستند ،اما برای نجات بش��ریت باید جنگید؛ برای دفاع از
30
«رشد بشر» ،نه برای خود و علیه «بشریت».
.10جهاد ،خشونت ،شهادت وعقل
جنگیدن بدون قس��اوت قلب و کینه شخصی و حتی
حب غلبه؛ برای «وظیفه» و نه
بدون ِ
هوس پیروزش��دن و ّ
برای «نتیجه» جنگیدن ،جهاد و نب��رد با صبغه «رحمت و
رحمانیت» و در پاسخ به کس��انی که دیروز و امروز و فردا،
«جهاد» را خشونت و «ش��هادت» را غیرعقالنی دانسته و
انان که بدون موضع علیه ظال��م ،مظلوم را دعوت به صلح
و س��ازش با ظالم می کنند ،با هر ادبیات و قیافه ای س��خن
گویند ،بی شک دستشان در دس��ت ظالمان است .ان کس
که بدون داوری علیه ظلم و بدون تصریح به موضع و داوری
میان ظالم و مظلوم ،طرفین! را به صلح! دعوت می کند ،جز
توجیه ظلم ،کاری نکرده اس��ت .نمی ت��وان پیش از تعیین
تکلیف ظالم و مظلوم ،دو طرف ماجرا را با یک لحن ،دعوت
کرد که ارام بنش��ینید و خش��ونت نکنید! این کار ،امضای
ننگین در پ��ای ظلم موجود و محافظه کاری بی ش��رمانه و
عوام فریبانه برای حف��ظ نامعادله ها و نابرابری های موجود
است .دعوت ظالم و مظلوم به گفت وگو ،بدون تعیین ظالم
و بدون ایستادن در کنار مظلوم ،خیانت است یا حماقت ،و
این بود کاری که عافیت پرستان در استانه عاشورا می کردند
و رسما امام حس��ین(ع) را موعظه کردند که باالخره ،انان
کارهایی کرده اند ولی در هر صورت ،دیگر وضعیت همین
است ،دس��ت نگه دارید و تس��لیم ش��وید! این نوع دعوت
به صل��ح ،پی��ش از تعیین تکلی��ف «ظل��م» ،هرگز وجهه
«رحمانی» دین نیس��ت ،بلکه یک بدعت و توجیه ستم و
نابرابری است .فرهنگ جهاد برای «رحمت و عدالت» ،از
عاشورا اغاز نشد .بسیار پیش از ان و در جنگ های تحمیلی
بر امیرالمومنین(ع) و حتی در جنگ های خلیفه سوم با کفار
ن شرکت کرده
که شاید اما م حسن(ع) و اما م حسین (ع) در ا
باشند ،این منطق دیده شد .در سراس��ر مبارزات سیاسی و
اجتماعی امام حس��ین(ع) این پیام پیدا بود که «مجاهد»،
تش��نه خون نیس��ت و جنگیدن ،نه ارزوی ما بلکه وظیفه
ماست و هر گاه وظیفه ش��د ،به عنوان اخرین راه حل ،دیگر
بدون هیچ ش��ک و ضعفی ،می جنگی��م و در دریای خون،
غوطه می زنی��م .جنگیدن بدون قس��اوت قلب ،هنر بزرگ
مجاهدان راه خداس��ت .در نبردهای بسیار پیش از عاشورا
نیز از امام حسین(ع) ثبت شده و این یکی از هزاران است:
ابن قحطبه قهرمانی از شمشیرزنان دش��من ،در گرماگرم
معرکه به امام حس��ین(ع) یورش اورد .امام (ع) شمش��یر را
چنان سریع زدند که هر دو پای او در یک لحظه ،قطع و نقش
بر زمین ش��د .در جنگ های تن به ت��ن ،در چنین موقعیتی
مرسوم بود که ضربه اخر یا تیر خالص می زدند؛ این عرف
بود و کسی ان را ناجوانمردی نمی دانست .اما امام حسین(ع)
به باالی سر او امدند .گمان می کنید نخستین کلمه ای که
دشمن شکست خورده از امام حسین(ع) می شنود ،چیست؟
درسی بزرگ برای انان که تفاوت جهاد و شهادت اسالمی
با خش��ونت و حماقت را نمی فهمند .امام حس��ین(ع) از او
پرسیدند« :ایا کمک می خواهی؟» او امده بود تا حسین(ع)
را بکش��د و اقا می پرس��ند« :می گذاری کمک��ت کنم؟»
می گوید« :اری .بگو مرا ببرند ».امام به جای تیر خالص رو
به سپاه دشمن می گویند بیایید او را ببرید.
.11جنگ بدون کینه ،صلح بدون ظلم
اری؛ جهاد بدون خون اش��امی ،کشتن و کشته شدن
ب��دون لذت ب��ردن ،جنگ ب��دون تعص��ب و برتری طلبی
دنیوی ،تنها برای رهایی ،رش��د و تکامل بشر و رفع موانع
رش��د از س��ر راه بش��ریت ،دس��تورالعمل جهادی اسالم
حس��ین(ع) اس��ت؛ از جنگ لذت نمی بریم ولی برای دفاع
از «کرامت و رشد بش��ر» ،حتی به جنگ نابرابر عاشورایی
تن می دهی��م .ای��ن من��ش امام حس��ین(ع) ،مخصوص
کربال نبود.
نمونه دیگ��ر ،به دوره جوانی امام حس��ین بن علی(ع)
باز می گردد؛ دوره ای که امام حس��ن(ع) و ایشان ،بیست و
هفت یا بیست و هشت س��اله اند و زمانه ،زمان خلیفه سوم
است که مس��لمانان در بخش��ی از ایران با بقایای ساسانی
می جنگیدند و پیش می رفتند .بخش��ی از ای��ران در زمان
خلیفه دوم و بخشی در عصر خلیفه سوم ،فتح شد .بر اساس
نقل یکی از مورخین اهل س�� ّنت ،دس��ت کم در یک مورد،
امام حس��ن(ع) و امام حس��ین(ع) ،در جن��گ ازادی بخش
ش��رکت کرده اند .در این جنگ ،فرمانده سپاه مسلمانان با
فرمانده ارتش ساس��انی ،قرارداد متارکه و اتش بس امضا
کردند ،اما شبانگاه ،فرمانده اموی به رغم امضای اتش بس،
به نیروهای دشمن ش��بیخون زد و اردوگاه انان را فتح کرد
ولی این پیروزی ،یک شکست اخالقی بود .امام حسن(ع) و
امام حسین(ع) به فرمانده ارتش عربی مسلمانان ،اعتراض
کردند که این ،ش��یوه ای کثی��ف ب��ود و ان گاه اردوگاه را
به نش��انه اعتراض علیه فرمانده عرب ،ت��رک کردند و به
مدینه باز گشتند .اس��تدالل ایش��ان ،ان بود که این روش
جهاد اس�لامی و منش «مجاهده» نیست« .جهاد» اری،
اما «پیمان ش��کنی» و «پیروزی به هر قیم��ت» ،نه .پس
جنگ را نیمه کاره گذاردند و به مدینه بازگش��تند و ماجرا را
به پدر بزرگوارشان ،علی بن ابی طالب(ع) (که خلیفه نبودند)،
گزارش کردند ،پس ان روز امام علی(ع) به همین مناسبت
در مس��جد ،بر منبر رفت��ه و فرمودند :اری ،ای��ن« ،جهاد
اسالمی» نیس��ت و ما این ش��یوه را نمی پذیریم .پیروزی
به این «قیم��ت» را نخواهید و در جنگ نیز مبادا ش��رف و
انسانیت و اخالق را برای غلبه بر دش��من ،زیر پا بگذارید.
این همان اموزه است که در درجه نخست« ،وظیفه محور»
و مامور به تکلیف باش��ید ،نه به «نتیجه» ،پس «مجاهد»،
پراگماتیست نیست و س��وداگرانه چرتکه نمی اندازد .برای
هدفی مقدس بجنگید و با هر ش��یوه ای نمی ت��وان به هر
هدفی رسید؛ با ش��یوه درست به س��وی هدف درست باید
حرکت کرد.
امام «یقین» و دفاع از «عقالنیت انتقادی»
ِ .12
بعد چه��ارم ،وجه نگاه اس�لامی امام حس��ین(ع) به
تعصب
عقالنیت و عقل گرایی انتقادی ،به دور از جزمیت و ّ
و پش��ت به ش��کاکیت و اش��فتگی و عقل گریزی اس��ت.
فرمودن��د« :اگر هر انچ��ه عالمان و متفک��ران می گویند،
تکبر به سراغشان می امد
بی استثنا درس��ت می بود ،جنون ّ
و تواضع نظری را بالمره ترک می گفتند ،پس در پی متفکر
بی خطا نگردید ،بلکه در جوامع بش��ری و میان بشر عادی،
حداکثر به دنبال کسانی باشید که اشتباهاتشان از دیگران،
کمتر اس��ت« ».انّما العال ُِم َمن یکثُر ثَوابُه»؛ عالم ،کس��ی
است که تش��خیص های صحیح او بیشتر باش��د ،نه انکه
«همه چیزدان» و «خطاناپذیر» باش��د .سیدالشهدا(ع) در
این عب��ارت به معض��ل تاریخی «مطلق س��ازی» از خود،
مطلق کردن «علم محدود و عقل ناقص بش��ری» اش��اره
می کنند که عامل اصلی انتقادناپذیری ها و تعصب های ما
همین خودمطلق بینی ماست.
حضرت امام حس��ین(ع) در این عب��ارت می فرمایند
همه ،همواره ذهن خود را به روی حقای��ق تازه و تازه تر باز
بگذارید و هرگز دریچه ذهن را به روی سخن دیگران نبندید
و همواره در حق خود ،احتمال خطا دهید .این خطاپذیری و
تواضع علمی و ترک عجب و گش��ودگی اخالقی و منطقی
به روی نقد و ن��واوری البته با «ش��کاکیت» جدید غربی و
عزل «عقل» به شیوه کانتی و نئوکانتی که امروز در دنیای
فرهنگ و فلسفه غرب رایج ش��ده ،هرگز یکی نیست .این
گشودگی به معنای «شکاکیت» نیس��ت« ،انتقادپذیری»
اس�لامی ،عصبیت و جزمی��ت را نفی می کن��د ،اما خطای
بشر را به رسمیت می شناس��د .چنین تعابیری درکالم امام
حسین(ع) و اهل بیت(ع) بارها امده و نشان می دهد جریان
وس��یعی که با ادبیات دنیاگرا و سکوالریس��تی و بر اساس
تعصب
«اصالت نفس» ،مفهوم «جهاد و شهادت» را درکنار ّ
و خرافه و جزمیت و ماجراجویی و خش��ونت طلبی و چنین
کلماتی به کار می برند و همه ارزش های بزرگ انس��انی و
فداکاری همه مجاهدان تاریخ را ،به ن��ام «جزم گرایی» و
«بنیادگرایی» می کوبند ،چگونه سفس��طه می کنند و ماال
فرهنگ یزیدی را به نام اس�لام می نویسند .در منطق امام
حس��ین(ع)« ،ایمان» نه «تعصب» ،بلکه «ض ّد تعصب» و
جزم بدون برهان است .نباید گفت هرکس شکاک و فاقد
«متعصب» است؛ چنان چه نباید
«یقین» نیست ،جزمی و
ّ
گفت هر کس «لیبرال» نیست« ،فاشیست» است و متقابال
نباید گفت که هر کس «جزم گرا» نیست« ،لیبرال» است؛
این دیدگاه ها از هردو س��و ،افراطی و نادرس��ت اس��ت .به
رسمیت ش��ناختن «علم بش��ر» و در عین حال ،محدود و
تدریجی دانستن ان و خطاپذیر دانستن «معرفت انسانی»،
هر دو در فرمایشات امام حس��ین(ع) امده است و امروز به
ویژه به این موضع دو بعدی و جامع معرفت شناختی صاحب
«عاش��ورا» باید توجه کنیم و بدانیم ک��ه می توانیم و باید
«مجاهد» و «ش��هادت طلب» و در عین حال «خطاپذیر»
و «نقدپذیر» باش��یم .می توان جزمی و متعصب نبود ،ولی
مجاهد ش��هادت طلب بود .مح��دود و خطاپذیر دانس��تن
معرفت بشر با «یقین» مجاهد و مش��روعیت «شهادت»
چه منافاتی دارد؟!
« .13یقین طلبی» ،بنیادگرایی یا لقاح معرفت؟
« .14جنای�ت کار» و «قدی�س»؛ در ت�رازوی کدام
«داوری»؟
اتفاقی که در معرفت شناس��ی جدید غ��رب رخ داد،
فقدان تفکیک میان «ش��کاکیت» با «عقالنیت انتقادی»
و تفکیک می��ان «جزمیت» با «یقین معرفت��ی» بود .ابتدا
به نام «روش��نگری» پرچم «دیکتاتوری مطلقه عقل» را
برافراش��تند و نفی «وحی» ،نفی «ش��هود» بشری و حتی
تضعیف کامل «تجربه حس��ی بش��ر» را نتیج��ه گرفتند و
امروز به ن��ام «نقد عق��ل» ،عاقبت حت��ی در ورطه «نفی
عقل» و نس��بی گرایی افراطی نیز افتاده و «ش��کاکیت» و
«الادری گری» و منطق های شخصی غیر قابل تعمیم ،بر
همه معارف مسلط شده اس��ت .مبنای این «پلورالیزم» ،نه
امکان «تکثر و تنوع عقالنی» بلکه نفی هر گونه «معیار»
برای هر ن��وع «داوری» اس��ت .این وضعی��ت ،به حذف
«عقل» از صحنه فرهنگ بشر ،شبیه تر است و نتیجه عملی
ان روشن اس��ت .با «الادری گری» ،عمال احمق ها و نوابغ
پرونده ویژه
رحیم پور ازغدی معتقد
است؛ امام حسین (ع)
در مسیر مدینه تا مکه
و سپس کربال ،بارها
پاسخ شکاکان و نیز
جزم اندیشان را با منطق
و مدارا می گویند .عرفان
سازشکار و عافیت طلب
را رسوا می کنند،
چرتکه اندازان سودمحور
را که «نفسانیت» خود
را به نام «عقالنیت»،
به میدان اوردند،
بی ابروی تاریخ کردند و
شرع فروشان مقدس نما
را هرزه کوی و برزن
کردند.
مثلث شماره152
این قبی��ل روایات ک��ه از سیدالش��هدا(ع) و س��ایر
اهل بیت(ع) به دفعات رس��یده اس��ت برای کسانی بیشتر
معنادار خواهد بود که نوس��ان میان «معرفت س��تیزی» و
«جزم اندیشی» را در فلس��فه غرب و در اثار شرقی ملهم از
غرب خوانده و دیده اند چگونه هر ن��وع «یقین منطقی» را
که در عمل به جهاد و ش��هادت طلبی ختم می شود ،معادل
با مفاهیمی چ��ون «جزم گرای��ی» و «بنیادگرای��ی» قرار
داده اند .ای��ن قبیل روایات حس��ینی برای ان��ان معنادارتر
است تا دوس��تانی که در این مقوالت ،سابقه ذهنی ندارند.
َ��اح الْ َم ْع ِر َفه َو ُط ُ
ول
امام حس��ین(ع) فرموده اند« :الْ ِعلْ ِ
��م لِق ُ
ْ��ل» نگاهی کام�لا واقع بینانه،
الت ََّج��ا ِر ِب َو ِزیا َده ِفی الْ َعق ِ
انتقادی و اسیب شناسانه به عقل و معرفت بشر ،بی انکه به
شکاکیت و «انارش��یزم معرفتی» تن دهد و شکاکانه هیچ
چیز را نه معلوم بالفعل و نه بالقوه ندانس��ته و همه چیز را با
همه چیز مساوی بخواند!
به هر س��ه تعبی��ر حضرت ام��ام حس��ین(ره) ،توجه
معرفت شناس��انه کنید :تعبیراتی چون «لق��اح معرفتی»،
«طول تجرب��ه» و نی��ز «کم و زی��ادی در عق��ل» ،دقیقا
نشان گشودگی به ساحت «رشد بش��ری» است ،نه نشان
ِ
«بن بست بودن معرفت».
این تعبی��رات ،یعنی ایش��ان علم بش��ر را محصول
«امیزش اندیشه ها» و نوعی «لقاح معرفتی» می دانند و به
نقش «تجربه بشری» در رش��د علم و ارتقای معرفت بشر،
تاکید می کنند و از «طول تجارب» و انباشته شدن تجارب
بشری بر یکدیگر می گویند ،پس «عقل» را یک شی ء جامد،
مس��قّف و ثابت نمی دانند ،در غیر این ص��ورت « ِزیا َده ِفی
الْ َعق ِْل» ،بی معنا بود .این س��ه رکن« ،تغییر تدریجی عقل»
بشر ،نقش «تجربه انباشته بشری» در معرفت و علم و «لقاح
و امیزش��ی بودن و اجتماعی بودن» علم و معرفت در نگاه
امام حسین(ع) را که شرح حال معرفت عادی «بشری» (نه
معرفت «وحیانی») است ،نشان می دهد که گرایش اسالمی
در «علم المعرفه» و «اپیس��تمولوژی» چیست .پس عنصر
شهادت طلبی مطلق را باید به درس��تی شناخت که ذره ای
«شک» در ان راه نداشت و انچه در ظهر عاشورا گذشت ،در
تضاد قطعی با «شک» بود و باید معرفت شناسانه نیز بررسی
شود .ظهر عاشورا ،مجسمه تاریخی «یقین» است و دیدیم
این نگاه چگونه در عین حال« ،علم و معرفت بش��ری» را
قابل زیادت و رشد می بیند و عقالنیت را به گونه ای متفاوت
با «جزمی��ت» ،تعریف می کند و راه نقد و ش��ک و امیزش
فکری اجتماعی و رشد و تحول و پرسش و پاسخ و تجدید
نظر را در حوزه «عقل اسالمی» ،باز می گذارد ،بی انکه به
سفسطه و شکاکیت و به نفی عقل و «انارشیزم معرفتی» تن
دهد .مرز «یقین» با «تعصب» همین جاست.
در یک س��طح معرفتی قرار می گیرند و دانا و نادان ،گاه به
یک اندازه ،ح��ق اظهارنظر و تصمیم گی��ری و حتی «حق
حاکمیت» خواهند یافت ،چنان که در عوالم رسانه و سیاست
جهانی می بینیم .در ای��ن منطق« ،جنایتکار» و «قدیس»،
ارزش مس��اوی می یابن��د؛ اندیش��ه «عدالت خواه��ی» و
شرافت انسانی با اندیش��ه نظریه پردازان هموسکسوئل و
همجنس باز ،به یک اندازه «اندیش��ه» بوده و به یک معنا
و یک اندازه« ،محترم» ش��مرده می ش��وند و این است که
در تفکر الئیک ،دولت ها نس��بت به هر دو گرایش اخالقی
و غیراخالقی ،باید بیطرف باش��ند و هیچ یک را تقویت یا
تضعیف نکنند .در ای��ن منطق ،عالم ،بازار مکاره اس��ت و
همه گرایش��ات به یک اندازه ،محترم خواهن��د بود .اما در
منطق معرفتی امام حس��ین(ع) می ت��وان تدریجی بودن،
نس��بی بودن ،بش��ری بودن و تکامل پذیر بودن «معرفت
بشر» را پذیرفت و در عین حال ،در دام «انارشیزم اخالقی
و معرفت��ی» در نغلتی��د .فرهنگ حس��ینی را بشناس��یم و
به خطرات اندیش��ه ای بیندیش��یم که از «عل��م»« ،الت
ق ّتاله» ساخت و به جان بشر افتاد و سپس به نام «بیطرفی
علم» ،توانس��ت علم را از اردوگاه «انس��انیت» ،خارج و در
جباران تاریخ و ابزار دس��ت
جبهه مقابل ،چونان جیره خوار ّ
سرمایه پرس��تان و قدرتمداران جهان ،ب��ه کار گرفت و از
تقسیم مس��اوی «حق حاکمیت» میان اندیشه های سیاه
تاریخ با اندیش��ه های ازادی بخش ،به تس��اوی! دفاع کرد
و می کند.
31
.15مساوات؛ ارزشی یا حقوقی؟
پرونده ویژه
ان��ان «تکث��ر» را ب��ا «تش��تت» ،عوض��ی گرفتند،
«انصاف» را با «بی تفاوتی» اشتباه کردند و «بی تعصبی»
را با «الادری گری» جا به جا کردند« ،عقالنیت» را قربانی
«شکاکیت» و مساوات «ارزشی» را با مساوات «حقوقی»،
مغالطه کردند .حال انکه در معارف اسالمی ،مساوی بودن
دو فرد با هر عقیده و تفکر ،از حی��ث «حقوق اجتماعی» و
مساوات از حیث «ارزشی» دو بحث مستقل می باشند؛ پس
شعار حس��ینی این است« :مس��اوات در حقوق اجتماعی و
مدنی «اری» ،اما مساوات ارزشی «هرگز»».
چرا دو تن عالم و جاهل یا عادل و فاسد باید مساوات
ارزشی داشته باش��ند؟! مگر خوب و بد مساوی است؟! انبیا
امدند تا همین را بگویند .گر چه مساوات «حقوقی» از حیث
مدنی و شهروندی ،امر دیگری اس��ت .انبیامامور شدند به
بش��ریت ابالغ کنند که «عقاید» ش��ما در «ارزش» شما
به لحاظ واقع بین��ی و حق گرایی ،تاثیر گ��ذارده و در میزان
«انس��ان» بودن ،دخالت دارد زیرا «معرفت» و واقع بینی و
عقالنیت ،در واقع ،سطح انسانیت انسان را تعیین می کند.
درجه «انس��انیت» پس از حقانیت «عقیده» و متناسب با
نوع عقیده اس��ت که معنا می یابد« .عقیده» افراد بشر را به
لحاظ «ارزشی» و نه «حقوقی» به «انسان » «نیمه انسان»
و «غیرانس��ان» تقس��یم می کند .در مدینه ،همه «حقوق
مساوی» دارند ،اما «ارزش مساوی» ندارند .مراقب مغالطه
بزرگ میان «مس��اوات ارزش��ی» با «مس��اوات حقوقی»
باشیم تا به نام «مساوات» ،عمال «فضیلت» را انکار نکنند
و «فضیلت» را با «رذیلت»« ،عدالت» را با «قس��اوت» و
«حقیقت» را با «ناحقیقت» در یک ردیف ،در صندلی های
شبیه به یکدیگر ننشانند و تمایز این دو را انکار نکنند .پیروان
این طرز تفکر در جهان اسالم ،دیروز با سالح «دیالکتیک»،
اسالم کمونیستی را دین انس��انی و مدرن دانستند و امروز
با سالح «هرمونتیک» ،اسالم لیبرالیستی و سرمایه داری
را دین انسانی و مدرن می خوانند و فردا شاید اسالم جعلی
دیگری از ای��ن کارگاه بیرون اید .ان��ان «معیاری» برای
داوری و «مالکی» ب��رای تش��خیص و «محکی» برای
تکلیف و «ترازویی» برای مقایسه ،خارج از چارچوب های
رایج دنیا نمی شناس��ند و مدام به دیگ��ران اویزانند ،در هر
دوره ای ،تابع ُمد سیاسی و فلسفی و پیرو حاکمان همان دوره
هستند و متاسفانه هزینه این خطاهای تاریخی را انان ،خود
نپرداختند .ملت ها بوده اند که هزینه پرداختند و متاسفانه باز
هم خواهند پرداخت .این خطاها ارزان نبود و برای ملت ها،
ارزان تمام نشده و بهای ان را نس��ل ها می دهند .ایا ذهن
ایشان با زبانش��ان دوگانه و ناهماهنگ اس��ت و ذهنشان
به بدی زبانشان نیست و زبانش��ان ،تیزتر از ذهنشان است
ولی واقعیت ،ان اس��ت که «ذهن» ،خود را به مرور زمان،
به شکل «زبان» ،نشان می دهد و ما جز «زبان» ،راه عادی
برای نقب زدن به «ذهن» نداریم و نمی توان میان «ذهن»
و «زبان» تفکیکی جدی در مفاهیم حصولی ،صورت داد.
مثلث شماره152
.16چه کسی می پرسد« :چه باید کرد؟»
بنابرای��ن ،در منطق حس��ینی ،نقد «عقل بش��ری»
پذیرفته می شود ،اما نفی «عقل» پذیرفته نیست .نفی عقل،
نتیجه ای جز مساوی شدن همه چیز و از دست رفتن اهمیت
و شرافت همه چیز و بی تفاوتی در همه صحنه های تاریخ و
پریدن از روی پرسش انسانی «چه باید کرد؟» است .حیوان
از خود نمی پرسد «چه باید کرد؟»
«باید» برای یک حی��وان و جامعه حیوانی معنا ندارد.
انسان اس��ت که می تواند از خود بپرس��د «چه باید کرد؟»
تفاوت انس��ان و حیوان در همی��ن «باید و نباید» اس��ت.
حیوانات «بای��د و نباید» ندارند ،زی��را «عقل و اخالق» در
حیوانات ،بی معناست .بر همین اس��اس ،انان که تفسیری
صرفا حیوانی و غریزی از «انس��ان» دارن��د ،همه «باید و
نباید»های اخالقی و حقوقی را کلیش��ه هایی ایدئولوژیک
از نوع استبدادی می دانند و با همه اصول عقلی و اخالقی،
مخالفت می کنند و «ازادی» را به معنای نفی همه «بایدها
و نباید»های شرعی و عقلی ،ترجمه و تفسیر می کنند .این
فرهنگ ،گذرنامه خروج از زندان سنت! را تنها به شرط ورود
به زندان «سرمایه و سرمایه داری جدید» ،مهر می زند .هاله
قداست «س ّنت» را شکستند تا قداست «سرمایه و شهوت»
را تثبیت کنند .سیاست ،صرفا فن کسب و تثبیت «قدرت»
شد و اقتصاد ،صرفا فن کسب و افزایش «ثروت» شد و هر
دو ،بریده از «حقیقت» و «فضیلت» و «عدالت» بررس��ی
می شوند .این ،همان منطقی است که در عاشورا و با شکل
ان روزی اش ،با حس��ین بن علی(ع) چهره به چهره ش��د و
اکنون با اَشکال امروزی ان مواجهیم.
هرگز اتفاقی نبوده اس��ت که در این منطق ،نس��بت
به پرسش «چه باید کرد؟» و نس��بت به هر «باید و نباید»
اخالقی و عقل��ی ،الرژی دارن��د .در این ن��گاه به فرهنگ
عموم��ی« ،مذهب» در ح��د «فال قهوه» ،حرم��ت دارد و
خواص و «اِلیت» (نخبگان)( ،)2ب ه جای ترجیحات اخالقی
و استدالل شرعی و عقلی ،چرتکه «س��ود و زیان مادی»
می اندازن��د که چه کاری س��ود مادی دارد و چ��ه کاری به
ضرر انان اس��ت و تنها از منافع ملموس کم��ی و ریاضی،
سخن می رود ،بدون انکه بپرسند چه «باید» و چه «نباید»
کرد؟ انان حدود و فضیلت را ،خرافات و خوراک بنیادگراها
می پندارند ،زی��را پس از نفی «عق��ل» و «وحی» و پس از
فروکاستن «عقالنیت» صرفا به عقل معاش و عقل ابزاری،
و تحقیر «عقل معاد» و «عقل ابدیت» ،پس از نسبی شدن
همه «ارزش ها» و نفی همه «اص��ول» ،دیگر کدام حریم
قطعی و ثاب��ت دینی ،عقل��ی و اخالقی ،باق��ی می ماند تا
ارزش «جهاد»« ،شهادت» و فداکاری داشته باشد؟ کدام
«اصول» باقی می ماند تا «اصولگرایی» معنادار باشد و کدام
«حدود» می ماند تا «حد نگهداری» بخواهند و پس از این،
دیگر کدام «حقیقت» ،ان قدر مهم ،جدی و عینی است که
بتوان برای ان کشته شد؟ و کدام «عدالت» محترم است که
به بریده شدن دست ها و س��رهای شهیدان در ظهر عاشورا
بیارزد؟ و اساسا «ارزیدن» ،یعنی چه؟ و «ارزش» چیست؟
.17چه کسی می تواند جهاد کند؟
چنین است که فرهنگ مادی ،همه مضامین سرشار
از انس��ان گرایی و فداکاری را که در پ��س کلمه «جهاد و
در کربال« ،تجربه معنوی باطنی» ،منشا «عدالت خواهی» شد و قهرمانان
«عدالت اجتماعی» بیش از همه عارفان شرقی« ،معنوی» و «از
دنیاگذشته» بودند .درست است که شیب تاریخ طبیعی بشر به سوی
راحت طلبی و خودخواهی است ،اما همواره مردان و زنانی بوده و هستند
که برخالف شیب زمانه و زمینه های اجتماعی ،رو به باال حرکت کنند
32
شهادت» و در دل عاشورا نهفته است ،ابتدا «نسبی» کرده،
سپس لغو و ان گاه حذف می کند .زیرا نفسانیت و استکبار ،با
هر نوع «لجام عقلی» و «حد اخالقی» مخالف است .انان
همه چیز را تج��اری و بازاری می کنن��د و در دنیای کنونی
چنین کردند و هیچ ارزش��ی را فراتر از «ل��ذت» و منفعت
هرچه فردی تر و کمی تر ،باق��ی نگذاردند تا «از جان و مال
گذش��تن» را معقول بدانند .مطابق این معرفت شناس��ی و
انسان شناس��ی ،هیچ چیز در ای��ن عالم ،مهم ت��ر از «من»
و «منافع من» نیس��ت تا جان و مال خ��ود را در راه ان به
خطر اندازم و هیچ عقی��ده ای مهم تر از اصل «زنده بودن»
بیولوژیک به هر قیمت و در هر ش��رایط نخواهد بود ،پس
در ایدئول��وژی مادی ،ه��ر «عقیده» باید ب��ه نفع ملموس
مادی دنیوی من باش��د ،نه انکه جان و مال من در خدمت
«حقیقت» و «عقیده» باش��د .حال انکه منطق حسین(ع)،
��روا َو َجا َه ُدوا فِی
منطق قرانی اس��ت« :الَّذ َ
ِین ا َم ُنوا َو َ
هاج ُ
یل اللهَّ ِ ب ِ َا ْم َوال ِ ِه ْم َو اَنفُسِ ِه ْم اَ ْع َظ ُم َد َر َجه عِن َد اللهَّ ِ َو ُاولَئِک
َسبِ ِ
ون»()3؛ خداوند به صراحت و قاطعیت ،میان انان
ُه ُم الْفَائ ِ ُز َ
که از جان و مال در راه خدا و ارزش های متعالی می گذرند و
انان که نمی توانند بگذرند ،مرز کشیده است.
َیر ُاول ِی الضَّ َر ِر
غ
ون م َِن الْ ُمو ِمن َ
یس َ��ت ِوی الْقَاع ُِد َ
ِین ُ
«لاَّ ْ
یل اللهَّ ِ ب ِ َا ْم َوال ِ ِه ْم َو اَنفُسِ ِه ْم فَضَّ َل اللهَّ ُ
ون فِی َس��بِ ِ
َو الْ ُم َجاه ُِد َ
ِین َد َر َجه َوکلاّ
ِین ب ِ َا ْم َوال ِ ِه ْم َو اَنفُسِ �� ِه ْم َعلَى الْقَا ِعد َ
الْ ُم َجا ِهد َ
ْ
َ
ِین
َو َع َد اللهَّ ُ الْ ُح ْس َ��نى َو فَضَّ َل اللهَّ ُ الْ ُم َجا ِهد َِی��ن َعلى القَا ِعد َ
اَ ْجرا َعظِ یما»()4؛ پس مجاهدین و قاعدین ،هرگز «ارزش
مساوی» ندارند .انها که از جان و مال خویش در راه «عقیده
حق» می گذرند و انها که نمی گذرند ،برابر نیستند .خداوند،
برت��ری بخش��یده و «قیام کنندگان» را بر «نشس��تگان»
ترجیح می دهد .اما در منطق مادیون و شکاکان خودخواه،
به راس��تی چه ترجیح عقلی در اینجا وجود دارد؟ خداوند در
قران کریم از کس��انی تجلیل می کند ک��ه در راه ارزش ها،
متجاوزان علیه جان بشر و عدالت و معنویت و ارزش های
الهی را بکشند و کشته شوند .چه کسانی می جنگند و کشته
می ش��وند؟ انان که با «جان» پای عقایدشان بایستند ،نه
برای منافع مادی خود دائما چرتکه بیندازند.
.18چه کسانی از شهادت می گریزند؟
این منطق عاشوراست .کس��انی عمال بنیاد ض ّدیت
با «وحی» و «عقل» را پی ریختند و این بنای پوش��الی را
باال اوردند که پیش تر در عرصه نظر ،از معرفت ناشناس��ی
«نس��بی گرا» و «ش��کاک» تا مکتب «اصال��ت لذت» و
«اصالت دنیا» را پوش��ش دادند« .سکوالریسم» ،در واقع،
«اصالت دنیا» اس��ت؛ اخرت را به س��ایه ب��ردن« ،ابدیت
انسان» را به حاش��یه راندن ،تعالیم انبیارا ج ّدی نگرفتن و
«وحی» را مبن��ای «حقوق» و «مش��روعیت اجتماعی»،
قرار ندادن و «عقل و ش��رع» را مالک تش��خیص «حق»
از «باطل» ندانس��تن است .نه انکه س��کوالریزم مطلقا با
هر نوع «معنویتی»! مخالف باش��د .دیدگاه های ضد جهاد
و ض ّد ش��هادت همه از محصوالت نهض��ت «ضد وحی»
و «ضد عقل» اس��ت و وظیفه ما به عنوان کس��انی که به
منطق «عقالنیت دین��ی» معتقدیم ،ان اس��ت که عالوه
بر «وحی» ،نس��بت به «عق��ل» نیز غی��رت بورزیم ،زیرا
«عق��ل» ،پیامبر درونی خ��دا( ،)5حجت اهلل( )6و رس��ول
حق( )7است .اس�لام حس��ینی می گوید پیامبران« ،عقل
بیرونی » ،یعنی همان «عقل» اند که از بیرون با ما س��خن
می گویند و «عق��ل و فطرت» ما ،پیامبر الهی اس��ت که از
درون ،با ما س��خن می گویند .پس «عق��ل» و «فطرت»
و «پیامبر» ،رس��ول اهلل می باش��ند و خداوند دو سفیر ضد
یکدیگ��ر ،نمی فرس��تد .هر جا تض��ادی می��ان «عقل» و
«وحی» ،میان «فطرت» و «دین» ،ادعا ش��ود ،بدانید که
یکی از دو طرف را به درستی نشناخته اید و سوء تفاهم شده
اس��ت .چرا تضادی نیست؟ زیرا محال اس��ت خداوند مبدا
حکیم واحد ،به دو سفیر ناهماهنگ نمایندگی دهد تا موضع
متناقض بگیرند.
در فرهنگ اس�لامی ،این دوگانگی این اس��ت .چرا
پیامبر اک��رم(ص) و اهل بی��ت(ع) و پی��ش از همه ،قران
کریم ،ان همه بر «عقل» ،تاکید کرده اند؟ اری «نقد عقل»
بشر را می پذیریم اما «نفی عقل» ،نفی «همه چیز» است.
محدودیت های عقل را می پذیریم ،ام��ا «مبارزه با عقل»
را هرگز.
.19عقل ،خود را نقد و محدود می کند
.21هرمنوتیک یزید و جاهلیت جدید
اینک نتیجه بگیریم« :عقل» را مطلق نمی کنیم ،اما
اجازه نمی دهیم که «عقل» ،نفی شود .حتی در ظهر عاشورا
نخواهیم گذارد «عقل» ،صحن��ه را ترک کند .جزئی ترین
اتفاقاتی که در ظهر عاش��ورا افت��اد ،به هم��ان میزان که
«عاشقانه» است و توجیه عرفانی دارد« ،عاقالنه» است و
توجیه عقالنی داشته اس��ت ،اگر «عقل» ،نفی شود ،دیگر
هیچ حقیقتی را نمی توان نه «اثب��ات» و «نفی» و نه حتی
«نقد» کرد.
از س��وی دیگر ،در طول تاریخ ،کسانی امدند تا به نام
«عقل» یا «تجربه» یا «عرفان» بشری ،عمال «وحی» را
از دایره «معرفت» ،حذف کنند .چنانچ��ه امروز در الهیات
اصطالحا مدرنی که از غرب ترجمه می شود ،از چند طریق
دیگر در مقام ثب��وت و در مق��ام اثبات مورد ی��ورش قرار
داده اند .نخس��ت ثبوتا وحی و نبوت را تجربه ای خطاپذیر و
بشری می دانند که لفظا ،مضمونا و مفهوما ،تابعی از متغیر
«فرهنگ بش��ری» روزگار انبیا(ع) بوده اس��ت .تجربه ای
خطاپذیر که یک بشر عادی ،ان را «معادل سازی مفهومی»
کرده و الفاظ و کلماتی برای «مفاهیم روانی و ذهنی خود» ،
دس��ت و پا کرده که در خور همان جامعه قبیله ای خرافی و
جاهلی بوده اس��ت .همچنین در مقام فهم و تفسیر نیز ان
«حقیقت غیرالهی» ،مخدوش تر و مش��وش تر می شود و با
تفسیرهای متکثر و متضاد بشری ،تکه پاره ،نسبی ،مشروط،
تاویل��ی ،مبهم ،نامفه��وم و بی اعتبارتر می گ��ردد .غرب و
پرونده ویژه
« .20مطلق گرایی» له و علیه عقل ،از دو سو!
از این سنخ عبارات در عرفان کالسیک و اثار عرفان
نظ��ری ،از کس��انی چون «اب��ن عرب��ی» و «قیصری» و
«قونوی» و دیگران ،در «فتوحات»« ،ش��رح الفصوص» و
«مصباح االنس» ،بسیار دیده می شود که تصریح می کنند
«عقل» را معتبر اما اسیب پذیر و محدود می دانند و «قلب»،
را نه ضد «عقل» بلکه شریف تر از ان می دانند که در منطق
ایشان «عشق» ،ناقض «عقل» نیست ولی محدودیت های
«عقل» را نیز یک به یک ش��مرده اند ک��ه نمی خواهم به
تفصیل وارد شوم.
مواردی از ای��ن قبیل که داوری ه��ای عقلی و حکم
نظری ،بسته به استعداد و عقل فیلسوفان مختلف ،متفاوت
بوده و این نش��ان می دهد «عقل» ،مثال دچار نس��بیت و
محدودیت است یا اختالفاتی که فالسفه بر سر «مساله ای
واحد» دارند ،دلیل بر ان اس��ت که پس قطعیتی مطلق در
کشف «عقل» نمی توان داشت یا چرا حتی یک فیلسوف،
در طول زم��ان ،بارها در مس��اله ای تجدیدنظ��ر می کند؟
و اینکه اساس��ا با «عقل جزئی» چیزی غی��ر از جزئیات را
نمی توان دانس��ت و نیز عقاید جزمی غیر عقلی بسیاری در
جامعه بشری ،منتشر و نسل به نسل منتقل می شود و کسی
از عقالنیت انها س��وال نمی کند ،حال انکه هیچ دلیلی نیز
به نفع انان اقامه نشده و این همه نشان می دهد که نه بشر،
موجودی کامال عقالنی اس��ت و نه عقل ،قدرت فراگیری
دارد تا اش��راف بر همه چیز و امکان حل همه مس��ائل و به
ویژه درک «حقایق بسیط» را داشته باشد .زیرا انچه جنس
و فصل منطقی ندارد ،قابل شناخت «حدی» نیست و تنها
شناخت «رسمی» ،یعنی ش��ناخت لوازم و اثار انها ممکن
است .حتی «انسان» را به «حیوان ناطق» تعریف می کنند
و در توضیح کلمه «حیوان» عباراتی چون جس��م ،رش��د،
حرکت ،اراده ،جوهر و ابعاد ثالثه می اید و عرفا در همه این
کلمات ،مناقشه می کنند که ایا این کلمات می تواند نشان
دهد «عقل» ما مفهوم «انس��ان» را ش��ناخته است؟ از ان
باالتر ،ایا ما حتی «حقیقت مجرد» خودمان را می شناسیم؟
حتی حقیقت «خود» را با عقل نمی توان ش��ناخت .ما برای
ش��ناخت «خود» دلیل نمی خواهیم؛ نه «دلیل» داریم و نه
به دنبال «دلیل» هستیم.
به رغم اش��کاالتی ک��ه ش��ده ،در عین ح��ال ،حتی
اشراقیون و عرفا (چه رسد به فالسفه مشّ اء) ،از این سخنان
نتیجه نگرفتند که «ادراکات عقلی» مطلقا نادرست است!
بلکه نتیجه گرفتند که ادراکات عقلی ،مطلقا درست نیستند.
گفتند «مطلقا درست» نیست ،نگفتند «مطلقا غلط» است.
و این چیزی غیر از «ش��کاکیت معرفت شناختی» است که
اکنون بر کل فرهنگ و فلس��فه و علوم انس��انی و معارف
رسمی بش��ر در غرب و شرق عالم حاکم اس��ت .از ان سو،
متش��رعین ،محدثین و متکلمی��ن نیز در «نق��د عقل» و
مش��روط کردن «اطالق عق��ل» ،اس��تدالل هایی قوی و
ضعیف ارائه کردند که بخشی مجاب نشده است.
غرب زدگان دنیاگرا با «مع��ارف وحیانی» چنین معامله ای
کرده و چنین هدفی داش��ته اند و از س��وی دیگر ،احکام و
ارزش های اخالقی دین را عالوه بر انکه تاریخ مند کرده و
تاریخ مصرف ان را هم منقضی و نسخ ش��ده به دست بشر،
اعالم کردند ،با ترفندهای معوج هرمنوتیکی ،معانی ان را
هم مشوش کرده و مدعی ش��دند که می توان تفسیرهای
کامال متضاد و بدون هیچ ام��کان «داوری» از هر عبارتی
و هر ایه و روایتی کرد تا عمال در این شبه تفس��یرها چیزی
از «ایمان» و معیارهای نظری و عمل��ی دین باقی نماند و
اثباتا نیز راه ها به س��وی حقیقت «دین» مسدود گردد .این
همان تفس��یری از وحی و دین اس��ت که اینک در غرب،
گفتمان حاکم است و در کش��ورهای اسالمی با نام الهیات
جدید و مدرن ،ترجمه و «بومی» می ش��ود .در این تفسیر،
معلوم نیس��ت که اگر چیزی هم از «ایم��ان» باقی بماند،
چه ارتباطی اوال با عقل و عقالنیت و معرف��ت دارد؟ ثانیا،
چه نسبتی با وحی و معارف وحیانی دارد؟ و ثالثا ،چه ربطی
با شریعت و تکلیف الهی بش��ر در زمین دارد؟ دیگر انکه با
عدالت و حقوق بش��ر چه می کند؟ و حتی چه سر و کاری با
«عقیده» دارد؟
این پ��روژه حذف دی��ن از صحنه و به حاش��یه بردن
ان ،گرچه روش��نفکری و م��درن به نظر رس��یده و اخرین
نس��خه ان به نام الهیات مدرن و پست مدرن غربی ،ترجمه
شده و با برچسب فلس��فه دین و کالم جدید و فلسفه زبان
و ...تئوریزه می ش��ود ،اما ماهیتا همان کاری اس��ت که در
عمل سیس��تم بنی امیه و معاویه کردند و ج��ای یزید را با
امام حسین(ع) در مرکز امت اسالم تغییر دادند .اموی ها هم
اصل نبوت را بش��ری و غیرالهی ،معرفی کردند و هم معیار
اصلی تفسیر دین را دچار هرج و مرج کردند و امکان داوری
عقلی و متنی را از مس��لمین گرفتند و عقالنیت و شریعت
و عدال��ت را از دین تفکیک کردند .ب��دون معرفت ،چگونه
می توان «مجاهد» ش��د؟! چه ایمان و معنویتی اس��ت که
به هیچ معرفتی پشت گرم نباش��د ،اما می تواند «مجاهد»
پرورش دهد؟
مثلث شماره152
منظور از «عقل» البته لزوما فلسفه کالسیک نیست
و فیلس��وفان برجس��ته که همواره در تاریخ ،نقش «وکیل
مداف��ع» عق��ل را در حوزه عق��ل «نظ��ری» و «عملی»،
بازی کرده ان��د ،انان نی��ز در باب «کامل نب��ودن عقل» و
«خطاپذیری» و نقد محدودیت های «عقل» توس��ط خود
عقل ،بحث هایی به تفصیل دارند.
جناب بوعلی که او را رئیس الفالسفه نامیده اند ،صریحا
می گوید« :اَل ُو ُ
یس فِی ُقدر ِه َالبشَ ر
قوف َعلی َحقایق االشیاء لَ َ
َحن النَع ِر ُف م َِن االشیاء اال الخَ واص َو اللّوا ِزم و االعراض
َو ن ُ
الم ّق ِومه ل ِّ
َ
ُ
ُص��ول
ف
ال
ف
ر
َو النَع
ِ��کل واح ٍد مِنه��ا الدالّ ِه َعلی
ِ
ُ
َحقیقَته(»)8؛ در وسع و توان عقل بشر نیست که «حقیقت
اش��یا» را دریابد و کنه «حقیقت» هیچ چی��ز را نمی توانیم
بدانیم .عق��ل ما حداکثر ،خواص و لوازم و عوارض اش��یا را
درک می کند.
این سخن کس��ی است که او را س��خنگوی فالسفه
محسوب کرده اند ،فیلسوف مشّ ائی صد در صد «عقل گرا»
این گونه از «محدودیت عق��ل» می گوید .بگذریم از انچه
در «عرفان نظری» یا «فلسفه اش��راق» گفته شده است.
انان در باب «عق��ل» ،غیرت بوعلی را ندارن��د و حتی او را
نقد می کنن��د« .قونوی» از جایگاه یک ع��ارف« ،بوعلی»
را در «شفا» و «نجات» ،یک قهرمان عقل گرای متصلب
می داند که باالخره ،در اواخر «اش��ارات» ،اعتراف می کند
«عقل» محدود اس��ت و بش��ر با این عقل ،توان اشراف بر
«حقیقت» هیچ چیز را ندارد و باید اهل «مش��اهده» بود نه
«مش��افهه»؛ یعنی با گفت و گو و علم حصولی و این قبیل
بحث های استداللی ،بسیاری «حقایق بزرگ» را نمی توان
«فهمید» ،بلکه باید «دید».
اینهاست که در منطق کربالیی« ،مجاهد» در هنگامه نبرد ،قساوت
قلب ندارد ،شهوت غلبه و پیروزی ندارد ،صرفا به نتیجه مادی ،فوری و
شخصی مبارزه ،فکر نمی کند ،با همه وجود می داند که چه می خواهد و
چه نمی خواهد ،چشم دقیقی برای دیدن «جزئیات» دارد و در عین حال،
یک شهادت طلب عاشورایی ،باید از موضع باال به کل جهان و زندگی و به
دیگران بنگرد و از ارتفاع به «کل تاریخ» بنگرد
.22مجاه�د عاش�ورایی ،ن�ه «فاناتی�ک» ،ن�ه
«فیدئیست»
این روش «مجاهد» درس��ت نمی کند« ،متعصب»
درست می کند .بدون معرفت و بدون ارتباط «معنویت» با
«معرفت» چگونه می توان به کربال رفت؟ اساسا ،مجاهد و
شهید ،مگر می تواند «فیدئیست» باشد و از «ایمان» منهای
«عقل» و جدای از «معرفت» بگوید؟ چگونه می توان گفت
معنوی ب��اش« ،ایمان» داش��ته باش ولی ن��وع اعتقادات
تو مهم نیس��ت؟! «فیدئیس��م» به نام تفکیک «عقل» از
«ایمان» به تقابل «عشق» و «عقل» دامن می زند.
بعضی ب��زرگان مس��یحیت را دیده ام که عاش��ورای
حس��ین(ع) را با تصلیب عیس��ی(ع) مقایس��ه کرده اند .از
«تفدیه» و فداش��دن عیس��ی(ع) بر صلیب ،گفته و سپس
«فدا شدن» حسین(ع) در عاشورا برای شفاعت بشریت را
به ان تشبیه کرده اند! این یک سوء تفاهم است .ما نهضت
33
«عاش��ورا» را از حیث معرفتی ،یک نهضت «فیدئیستی»
نمی دانیم .معتقد نیستیم که در عاشورا« ،ایمان از معرفت»
و «عشق از عقل» ،تفکیک شده اس��ت .معتقد نیستیم که
حس��ین(ع) به جای همه مومنان ،همه شیعه ،همه امت یا
همه بش��ریت فدا ش��ده تا گناهان همه را بخرد ،چنان چه
معتقد نیستیم عیسی(ع) به صلیب رفته باشد ،ان هم برای
خریدن گناهان همه بشریت و بخشیده شدن انان.
.23عاشورای حسین(ع) و صلیب عیسی(ع)؟!
پرونده ویژه
ما معتقد نیستیم که مسیح(ع) یا حسین(ع) ،مسئولیت
مردم را از دوش انان برمی دارند و خود به دوش می کشند.
با عاشورای حسین(ع) از هیچ کس سلب مسئولیت نشده و
نمی شود .عاشورا «مسئولیت اور» است نه «مصونیت اور».
این برداشت از عاشورا را میان برخی شیعیان رایج کردند که
حسین(ع) شهید شد تا ما گریه کنیم و گناهانمان بخشیده
شود ،یا شله و اش نذری دهیم تا بخشی از ربا و نزول هایی
که خورده ایم و گناهانی که کرده ایم ،جبران شود .این همان
برداشت کلیسا از ادعای به صلیب رفتن عیسی(ع) است که
حسین(ع) در عاشورا شهید شده باشد تا با گریستن بر او ما
بخشیده شویم.
ش��کی نیس��ت که با گریه بر حس��ین(ع) ،گناهانی
بخشیده می شود .شفاعت امام حسین(ع) در قیامت ،ارزوی
بزرگ همه ماست و تردید ندارم که گریه بر حسین(ع) ،در
جلب عفو و رحمت خداوند ،در تلطیف روح انسان ،در متوجه
کردن ما به قصورها و تقصیرهایم��ان ،در منقلب کردن و
پش��یمان کردن ما از خطاها و تالش برای توبه و جبران و
تجدیدنظر در زندگی عمیقا موثر است .کمترین ثمره گریه
بر حسین(ع) ،ان است که هر بار اعالم می کنیم ما در جبهه
حسینی و یزیدی تاریخ ،بیطرف و خنثی نیستیم و حتی گریه
مصنوعی« ،تباکی» و تظاهر به گریه نیز اعالم موضع است
که ما در صف حس��ین(ع) و با حسینی های تاریخ هستیم و
خواهیم ماند و نه بیطرف و نه با یزیدی ها نیستیم .گریه بر
حسین(ع) هم عبادت است و هم سیاست.
اما نه به ای��ن معنا که مس��یح ما به صلیب عاش��ورا
رف��ت و در کربال قطعه قطعه ش��د ،برای انک��ه گناهان ما
بخش��یده ش��ود .تالش برای غیرسیاس��ی کردن عاشورا
و توجیه عافیت طلبی ه��ا و بیطرفی های م��ا ،یک خیانت
معرفتی به امام حس��ین بن علی(ع) است و اتفاقا مورد تایید
اموی ها و ش��خص یزید هم بود .جریان تفکیک «ایمان»
از «عقیده» ،جدایی «عش��ق» از «عقل» و تقابل جهاد و
ش��هادت با «معرفت» را که تداوم «ایم��ان غیرعقالنی»،
تعصب و زائده ای فیدئیس��تی اس��ت ،مجددا در دهه های
ّ
اخیر می کوش��ند وارد گفت وگوهای اسالمی کنند و صرفا
اهداف فرهنگی ندارند ،بلکه انگیزه های صریح سیاس��ی
نیز در کار اس��ت .مبنای این ایده« ،ایمان بدون موضوع»،
«معنویت کور» و دینداری بدون معرفت اس��ت که ایمان
را امری صرفا «سابژکتیو» دانس��ته و به «واقعیت عینی»،
کاری ندارد و از «تجربه دینی» بی ربط با امر افاقی می گوید
که حتی «امر انفُس��ی» را نیز به معنایی که عرفا و حکمای
مس��لمان می گویند ،پس می زن��د و تنها ی��ک امر ذوقی،
ساختگی و شخصی است که تاثیری در مقوالت اجتماعی
و عدالت خواهانه و انقالبی ندارد و فاقد توضیح اس��تداللی
نیز است.
وقتی «عقاید دینی» ،دیگر از سنخ «معارف و اگاهی»
نباشد و «تعبد» به ضد «تعقل» معنا شود و صرافا کارکردی
و فونکسیونالیس��تی به دین نگریس��ته ش��ود ،هیچ دینی
در این منطق ،نه قابل اثب��ات و نه قابل نف��ی خواهد بود،
همه ادیان با یکدیگر و با بی دینی! مس��اوی شده ،توحید و
ش��رک و حق و باطل و عقل و خرافه ،همه یکی می شود و
«حقانیت منطقی» به مفهوم «صدق» و «تطابق با واقع»
در هیچ دی��ن و مکتبی ،ن��ه ضرورت و نه ام��کان نخواهد
مثلث شماره152
34
داش��ت« .دین حق» یا «دین برت��ر» ،بی معنی خواهد بود
زیرا وقتی اس��تداللی نباش��د ،عقالنیت ،معرفت و معیاری
نباش��د ،ادیان و عقاید با یکدیگر چه تفاوت��ی می کنند؟ و
اصوال میان دین با کفر چه تفاوت معرفتی اس��ت؟ در این
منطق« ،ش��رک» و «توحید» ،محترم و «اس��تدالل» با
«عدم اس��تدالل» و «عقل» با «جهل» ،مس��اوی است و
حق و باطل بی معناست .این منطق ضدمنطق ،حتی برای
حفظ ایمان توصیه می کند که در حوزه عقاید ،قید «یقین»
را بزنید و به هیچ مفهوم نظری« ،عقیده» معرفتی نداشته
باش��ید« .ش��کاکیت» را با «ایمان» ،قابل جم��ع می دانند
و ان را «بی ق��راری» می نامن��د بدان معنی ک��ه موضوع
«ایم��ان» ،هیچ «م��رز معرفت��ی»« ،هوی��ت منطقی» و
«واقعیت تاریخی» ندارد.
.24ایمان بدون تصدیق و تصور ،پلورالیزم اموی
دعوت به «ایم��ان ب��دون تصدیق» و حت��ی بدون
«تصور» ،دعوت ب��ه ایمان کور و در واق��ع ،همان تعصب
تعصب ها با یکدیگر
و جهالت است .بدین معنی ،اری همه ّ
مس��اوی اس��ت .با این حس��اب می بینید که اگ��ر یزید با
تئوریزه کردن اس�لام بی محتوا و نفی معیار داوری (کتاب
خبر
و عترت) و انکار هویت معرفتی و تاریخی اس�لام (ال ٌ
جاء و ال وح��ی نَ َز َل)« ،مدرن» به حس��اب می اید« ،ایمان
تعصب جاهل��ی یعنی ایمان
مدرن» غ��رب جدید ،نیز ب��ه ّ
بدون استدالل ،تبدیل می ش��ود .منطقی که دین و معارف
دینی را اساسا خرافه یا ساخته بش��ر می داند ،بی شک همه
ادیان و اندیش��ه ها را باید هم س��اختگی و علی السویه که
هیچ یک« ،ارزش معرفتی» ندارن��د ،بداند؛ همه خرافه اند
و خراف��ات ،همه مس��اوی و ه��ر گروهی به یک��ی از انها
عالقه مندند ،پس همه «محتر م» نیز می باش��ند ،به شرط
انکه شخصی ،درونی و تابع قانون سکوالر باشند ،دولت ها
و حکومت ها نی��ز باید در براب��ر همه خراف��ات ارام بخش
بیطرف باشند.
ببینید که ریشه پلورالیزم دینی و این گونه تکثرگرایی
و تسامح افراطی ش��کاکانه یا مادی در کجاست؟ و به این
معنا الابالی گری یزید و یزیدیان تاریخ در عرصه «عقاید»
و منطق نس��بی گرایی در عرصه اخالق و حقوق و تشکیل
حکومت سکوالر و دنیاگرا به نام خالفت اسالمی! ایا مدرن
نیست؟
« .25هدایت» و «ضاللت» ،مساوی است!
ایم��ان اس�لامی« ،اگاه��ی» و بلکه اس��تغراق در
«اگاهی» درونی و بیرونی اس��ت و گرچه از حیث جایگاه،
هر ایمانی «انفس��ی و قلبی» یا درونی و فردی اس��ت ،اما
از حیث «موض��وع و متعلق» ،پایگاه معرفتی و اس��تداللی
دارد و واقع��ی ( )Factualی��ا معطوف ب��ه «واقعیت عینی
همگانی» اس��ت ،بنابراین معنا ندارد که از تساوی منطقی
همه عقای��د با یکدیگ��ر س��خن بگوییم .عقای��د «حقه و
صادق» نمی توانن��د با عقاید «باط��ل و خرافات و کذب»،
برابر باش��ند چن��ان چه «هدای��ت» و «ضالل��ت»« ،حق
و باط��ل» ،واقع��ا و عین��ا متف��اوت و نقی��ض یکدیگرند.
ایمان در فرهنگ امام حس��ین(ع)« ،جه��ش در تاریکی»
و «ریس��ک معرفت��ی» نیس��ت؛ «اگاه��ی» اس��تداللی
و شهودی است.
امام حسین(ع) ،عشق و ایمانی را می پذیرد که از سویی
ریش��ه در «عقالنیت و معرفت» و عقیده روشن و از سوی
دیگر ،مرتبط با «ش��ریعت» و «قانون معطوف به عدالت»
و «حقوق و وظایف» بش��ر باش��د و نیز رابطه اش با جهاد و
شهادت و تالش اجتماعی عینی برای تحقّق حق و ابطال
باطل ،معلوم باشد .ایمان حسین(ع)« ،ایمان در صحنه» با
پشتوانه معرفتی است« .عاش��ورا» روز گره خوردن «ایمان
و تجربه باطنی» با «عدالت اجتماعی» و وظیفه سیاس��ی،
حقوقی و اقتصادی اس��ت« .کربال» س��رزمین یکی شدن
«عش��ق و عقل»« ،ش��رع و عقل»« ،رحم��ت و جهاد»،
«عقالنیت و شهادت» و محشر «وحدت همه متکثرات»
و اشتی «تضادهای صوری و ظاهری» است .ظهر عاشورا
در «کربال» ،میان «عشق و عقل» کشمکش و نزاع نبود.
«عشق» ،عاقل و «عقل» ،عاشق شد« .رحمت» ،جهادی و
«جهاد» ،رحمانی بود و مهربان ترین انسان ها ،مجاهدترین
بودند .در ظهر عاش��ورا« ،عقل» ،متش��رع بود و «شرع»،
عقالنی.
.26جمع بندی معرفتی در کربال
در کرب�لا« ،تجرب��ه معن��وی باطن��ی» ،منش��ا
«عدالت خواه��ی» ش��د و قهرمانان «عدال��ت اجتماعی»
بیش از همه عارفان ش��رقی« ،معنوی» و «از دنیاگذشته»
بودند .درس��ت است که ش��یب تاریخ طبیعی بشر به سوی
راحت طلب��ی و خودخواهی اس��ت ،ام��ا همواره م��ردان و
زنانی بوده و هستند که برخالف ش��یب زمانه و زمینه های
اجتماعی ،رو به ب��اال حرکت کنند .ظهر عاش��ورا ،تفکیک
«معنویت» از «معرفت» ،محال ش��د .تفکی��ک «تجربه
دین��ی» از «معرفت دین��ی» ،ممکن نبود .ظهر عاش��ورا،
تعصب و جهالت به کار نمی ام��د و دردی دوا نمی کرد .انها
ّ
که بر اساس «تعصب» امده بودند ،بریدند و تا انتها نماندند،
انان نیز که با «ش��ک و ش��کاکیت» امده بودن��د تا اخر به
استقبال «ش��هادت» نرفتند .ظهر عاش��ورا ،ظهور «یقین
معرفت��ی» و «تواضع معرفتی» توامان در صحنه اس��ت و
هر دو دس��ت در دس��ت حاضر بودند« .جاهل» نمی تواند
ب��رای «مجهول» ،ف��داکاری کن��د و «عالم» اگ��ر برای
متعصب،
«معلوم» ،ف��داکاری نکند ،پس نه ش��کاک و نه ّ
نبوده است.
انگاه که« ،عقل و عشق» با یکدیگر گره زده شدند،
«عالم» برای «معلوم» ،فداکاری می کند .بی ش��ک حتی
فداکارترین و استش��هادی ترین ادم های تاریخ که در ظهر
عاش��ورا به مثابه الگوی همه مجاه��دان ازل و ابد ،ظهور
کردند ،حتی انان محاسبه «هزینه -فایده» کردند و عاقالنه
سود و ضرر را سنجیدند ،اما نه تنها س��ود و ضرر در فرایند
«دنیا» ،بلکه س��ود و ضرر در فرایند «ابدی��ت» را دیدند و
نه تنها به سود خود ،بلکه به س��ود همه بشریت اندیشیدند
و مهم تر از ان ،حس��اب س��ود و ضرر را از حساب «حق و
باطل» جدا نکردند.
اینهاست که در منطق کربالیی« ،مجاهد» در هنگامه
نبرد ،قساوت قلب ندارد ،شهوت غلبه و پیروزی ندارد ،صرفا
به نتیجه مادی ،فوری و ش��خصی مبارزه ،فکر نمی کند ،با
همه وجود می داند که چه می خواهد و چه نمی خواهد ،چشم
دقیقی برای دی��دن «جزئی��ات» دارد و در عین حال ،یک
شهادت طلب عاشورایی ،باید از موضع باال به کل جهان و
زندگی و به دیگران بنگرد و از ارتفاع به «کل تاریخ» بنگرد
و انگاه دست به انتخاب سرنوشت ساز زند و محال است یک
حرکت انقالبی بدون هدف روشنی که بیش از همه زندگی،
بیارزد ،بتواند فداکارانه پیش رود .بدون «معرفت» و «یقین»
می توان شعار داد و تا نزدیک کربال هم امد ،اما محال است
بتوان جلوتر رفت و به اس��تانه «حقیقت» نزدیک تر ش��د.
حماسه فدا ،نه با شک و جهل می سازد ،نه با خرافات و تلقین
تعبدی که ض ّد عقل باشد و نه با ایمانی که با معرفت نباشد.
و ّ
حجت عقلی است ،اگر ریسک پذیری هم
مبارزی که فاقد ّ
دارد ،از نوع «تهور» است نه «شجاعت».
ش��هید کربالیی ،قهرم��ان گره زدن «ش��رع و عقل
و عش��ق» اس��ت و فتوح��ات معرفت ش��ناختی و معرفتی
عاش��ورائیان ،ک��م از فتوحات سیاس��ی ایش��ان و س��لب
مش��روعیت از امویان نبود .پیام معرفتی و فتوحات منطق
عاش��ورایی را هرگز از یاد نبریم که جاودانه باد «ش��رع»،
زنده باد «عقل» و پاینده باد «عشق»g .
شماره 1
اذر 91
اولینشمارهمجلهتصویریمثلث
منتشرشد
تو گو با عبدالرضا هاللی و روح اهلل بهمنی
گف
به مناسبت ماه محرم
به همراه تصاویری از مجالس عزاداری
نقدونظر
سلفی ها علیه شورای مخالفان
چرا امریکا شورای مخالفان را به رسمیت نشناخت؟
نـقدونظر
1
حسین رویوران /کارشناس مسائل بین الملل
مثلث شماره152
گروه های مخالف دولت س��وریه به منظ��ور برقراری
اتحاد در دوحه قط��ر گرد هم امد و با امض��ای توافقنامه ای
تشکیل ائتالف جدید خود را که دربردارنده گروه های مختلف
و جریان های مخالف دولت سوریه است ،اعالم کردند .این
گروه ها «احمد معاذ الخطیب» ،یکی از مخالفان سرشناس
دولت سوریه و امام سابق مسجدجامع بنی امیه دمشق را به
ریاس��ت این ائتالف برگزیدند .این توافقنامه که به امضای
جورج صبره ،رئیس ش��ورای ملی مخالفان س��وری و معاذ
الخطیب رسیده ،اولین ائتالف مخالفان سوری است که تقریبا
تمام گروه های مخالف دولت این کشور را در خود جمع کرده
و بنا به گفته مخالفان وظیفه تشکیل دولت انتقالی را برعهده
دارد .با تشکیل شورای جدید مخالفان سوریه در دوحه قطر،
دولت فرانسه به سرعت این ش��ورا و رهبر ان را به رسمیت
ش��ناخت ،اما ایاالت متحده امریکا در برخ��وردی متفاوت
همچنان نس��بت به پذیرش و به رسمیت شناختن این شورا
تردید دارند .از همین رو ب��اراک اوباما ،رئیس جمهور امریکا
در اولین کنفران��س مطبوعاتی خود ضمن ابراز خرس��ندی
از تشکیل ائتالف ش��کل گرفته تاکید کرد که اعضای این
ائتالف را به عنوان دولت در تبعید نمی شناس��د ،بلکه انها را
نماینده اپوزیسیون می داند .شاید دلیل این تردید به ساختار
مخالفان در سوریه برگردد .به عبارت دقیق تر در صحنه سوریه
معارضه ای وجود دارد که بخش��ی از ان سلفی ،اخوانی است
و بخش��ی دیگر س��لفی و تکفیری که همان القاعده است.
ایاالت متحده امریکا هم با وجود این گروه ها در تضاد و تقابل
است و نسبت به فعالیت برخی از انها تردید دارد ،به خصوص
بعد از حوادث لیبی و حمله برخی از گروه های سلفی به سفارت
امریکا در بنغازی و کشته شدن سفیر و چند تن از دیپلمات های
این کشور تردید و تضاد امریکا با این گروه ها بیش از گذشته
شده اس��ت ،چرا که پیش از این حوادث ،حجم گسترده ای از
کمک های امریکا از طریق ناتو ب��ه این گروه های حاضر در
صحنه لیبی انجام شد .اما در نهایت این گروه های سلفی در
مقابله با امریکا چنین رفتاری را از خود بروز دادند .بر همین
36
اساس دولتمردان امریکایی تا حدی دچار تردید در حمایت از
گروه های اسالمی سلفی و س��لفی تکفیری شدند .از سوی
ی تردید امریکا نسبت به فعالیت این نوع
دیگر در بررسی چرای
گروه ها باید به تجربیات این کشور در زمان تشکیل ائتالف
و شورای ملی س��وریه بازگش��ت .با توجه به انچه در ابتدای
تشکیل شورای ملی س��وریه رخ داد ،ش��اید بتوان گفت که
امریکا تجربه ای ناکام و ناموفق در عرصه سوریه دارد .چندی
پیش بود که هیالری کلینتون ،وزیر خارجه امریکا خواستار
تشکیل شورای ملی سوریه شد و این بحث را مطرح کرد و در
ان شرایط امریکایی ها در راس کشورهای خواستار تشکیل
چنین شورایی بودند ،اما بعد از گذشت یک ماه خانم کلینتون
عنوان کرد که شورای ملی س��وریه نماینده همه معارضان
نیست بلکه تنها بخشی از معارضان را نمایندگی می کند و این
نوع دوگانگی در گفتار و رفتار به نوعی شکست سیاست های
امریکا را نشان می دهد .وزیر خارجه امریکا همچنین مطرح
کرد که این کشور نسبت به مخالفان سوریه و میزان پایگاه
اجتماعی انها در داخل دچار تردید شده است .بر همین اساس
به نظر می اید امریکا که تا چندی قبل از معارضان در سوریه
حمایت می کرد ،نباید تشکیل شورای ملی یا ائتالف جدید را
زیر سوال ببرد و در اتخاذ مواضع نباید مطرح کند که شورایی
تحت عنوان ش��ورای ملی س��وریه نماینده همه گروه های
معارض نیست ،چراکه به نوعی مواضع پیش��ین خود را زیر
س��وال برده اس��ت ،مگر اینکه موضع و رویکرد جدیدی در
عرصه سیاس��ت خارجی ایاالت متحده ش��کل گرفته باشد
که س��ردمداران این کشور را به این س��مت و سو سوق داده
است .با همه این تفاسیر تنها برداش��تی که از این نوع رفتار
و نگرش امریکایی در طرح مواضع جدید نس��بت به ائتالف
جدید معارضان می توان داش��ت تردید این کشور نسبت به
اینده فعالیت این گروه ها در عرصه سوریه است .تغییر مواضع
امریکا نسبت به گروه های مخالف سوری حاصل مجموعه ای
از عوامل است؛ اینکه امریکا در بحران سوریه به دنبال تضعیف
ارتش این کش��ور است .به عبارتی ارتش س��وریه را خطری
بالقوه برای خود می داند البته اس��رائیل نیز خود را در معرض
خطر ارتش سوریه می بیند .بر همین اس��اس برای خروج از
چنین بحرانی به امریکا فشار می اورد که به گونه ای در تحقق
اهداف اسرائیل برای تضعیف ارتش سوریه و درگیر کردن ان
در داخل اقدام کند .بنابراین امریکا تحت فش��ار برای انجام
چنین کاری در عرصه سوریه اس��ت .از دیگر سو در صحنه
سیاس��ت خارجی امریکا تغییری راهبردی در حال رخ دادن
اس��ت ،به نوعی که حرکت از خاورمیانه به خاور دور در حال
شکل گیری است .شاید اولین سفر باراک اوباما ،رئیس جمهور
امریکا بعد از انتخاب به سوی کشورهایی نظیر تایلند ،میانمار
و ...بر پایه همین تغییر رویکرد باشد .چون راهبرد جدید امریکا
مبتنی بر محاصره چین است و مدتی پیش هم اعالم کردند
که در نظر دارند تا حضور نظامی خود را به اقیانوس ارام منتقل
کنند ،بنابراین باید حضور نظامی خود در خاورمیانه را تقلیل
دهد تا بتواند در انجا حضور یابد و همچنین بتواند استراتژی
جدید خود را دنبال کند.
چنین رویکردی در امریکا مطرح است و برنامه ریزی ها
و اس��تراتژی ها در ای��ن جهت حرک��ت می کن��د ،بنابراین
مجموعه ای از متغیرها در امریکا تاثیرگذار است و عمال این
کشور را به س��متی می برد که مقداری سیاست خاورمیانگی
خود را کاهش دهد؛ ضمن اینکه این سیاس��ت را با مقداری
تردید دنبال کند .در تحوالت سوریه کشورهای مختلفی از
جمله روسیه نیز دخیل هستند و البته روس ها با امریکایی ها
نقاط اشتراک و افتراقی نس��بت به روند بحران سوریه دارند.
همواره روس ها با سلفی های تکفیری حاضر در چچن (منطقه
مسلمان نشین روسیه) در تقابل و برخورد هستند و جنگ های
نظامی مختلفی نیز در این منطقه رخ داده و بر همین اساس
روسیه با فعالیت این گروه ها به شدت مخالف است و به نظر
می اید که یکی از نقاط اشتراک روسیه و امریکا در موضوع
ائتالف معارضان سوریه نیز همین مخالفت با گروه های سلفی
تکفیری باشد .چرا که امریکا نیز در چارچوب وقایع 11سپتامبر
با گروه های القاعده ،سلفی و تکفیری ها مشکل پیدا کرده و
درحال حاضر عدم همکاری و همراهی و همچنین برخورد با
این گروه ها از اولویت های سیاسی این کشورهاست .هرچند
گاهی برخی از مسئوالن امریکایی با گروه القاعده برای حفظ
منافع همکاری هایی را انجام می دهند .موضوع بحران سوریه
نیز یکی از این موارد است .بر همین اساس تصور می کنم در
این راستا اشتراکاتی بین روس��یه و امریکا در صحنه سوریه
وجود داشته باشد ،چرا که هر دو از تحرکات گروه های سلفی و
تکفیری احساس خطر می کنند؛ هرچند تاکنون امریکا از این
اشتراکات چشم پوش��ی می کرده ،اما در شرایط موجود شاید
با نوعی تامل بیشتر در این زمینه برخورد کند .نکته مهم دیگر
در تایید این فرضیه که تکفیری ها در میان مخالفان دست باال
را دارند مخالفت انها با اپوزیسیون سازی غرب تحت عنوان
شورای مخالفان است؛ موضوعی که در نهایت تالش محور
ترکیه ،قطر و غرب را دچار چالش در سوریه می کندg .
مزیت های محور شرق
دالیل اختالف امریکا با غرب در سوریه چیست؟
مثلث شماره152
2
گروه های مختلف معارض س��وریه با حضور در دوحه
قطر چندی پیش درصدد ایجاد نوعی اتحاد و وحدت بودند
که در نتیجه منجر به تشکیل ائتالفی جدید از این گروه ها
به رهبری «احمد معاذ الخطیب» شد.
طرح و ایده ابتدایی تش��کیل کنف رانس دوحه نتیجه
یک سلسله رایزن ی های مشترک امریکا ،غرب و سه بازیگر
منطقه ای یعنی عربستان ،قطر و ترکیه بود که عمده اصرار
به تش��کیل چنین کنف رانس��ی در دوحه از سوی امیر قطر
صورت گرفت.
این کنفرانس اندکی پ��س از انتق��اد خانم هیالری
کلینت��ون ،وزیرخارج��ه امری��کا نس��بت ب��ه ب ی تحرکی
شورای ملی س��وریه تش��کیل ش��د .برایند این نشست و
حاصل مذاکرات گروه ه��ای ش��رکت کننده در اجالس در
واقع ش��کل گیری مجموع��ه ای تحت عنوان «ش��ورای
ائت�لاف انقالبی��ون س��وریه» ب��ود ک��ه ریاس��ت ان به
عه��ده ش��خصی به ن��ام «احم��د مع��اذ الخطی��ب» که
ام��ام جماع��ت س��ابق مس��جد ام��وی دمش��ق و یکی
از رهب��ران تن��درو اخوان المس��لمین ب��ود ،واگذار ش��د.
ترکیب شورای ائتالف انقالبیون سوریه به گونه ای است که
موجب بروز اختالف میان کش��ورهای اروپایی از یک سو و
امریکایی از سوی دیگر شد.
از انجا که امریکای ی ها باتوجه به پیش��ینه تحرکات
اخوان المس��لمین نظر خوبی نس��بت به فعالی ت های این
گروه ندارند ،نس��بت به اینده فعالیت چنین گروه هایی در
عرصه سوریه نگران هستند و ش��اید با نوعی تردید وقایع
را دنب��ال م ی کنند و به اتخ��اذ مواضع م ی پردازن��د .این در
حالی اس��ت که دولت های انگلیس و فرانس��ه در گذشته
ارتباطاتی با گروه اخوان المسلمین در سوریه داشته اند .اما
در پرتو تحوالت س��وریه ،امریکای ی ها از انچه اینده سوریه
با حضور گروه های معارض اس��ت ،نگران هستند؛ چرا که
سوریه دارای مرز و زمین مشترک با فلسطین اشغالی است
نـقدونظر
ن هانی زاده /کارشناس مسائل بین الملل
حس
بناب راین از امنیت پایدار اسرائیل بعد از دولت بشار اسد نیز
بیم و نگرانی دارد .امریکای ی ها معتقدند که اگر گروه هایی
نظیر اخوان المسلمین یا اسالمگرایان که در شرایط کنونی
در طی ف ه��ای مختلف در صحنه س��وریه در حال مبارزه و
جنگیدن علیه نظام بشار هستند در اینده قدرت و حکومت
س��وریه را در اختیار بگیرند ،ممکن اس��ت این کش��ور به
پایگاهی ب رای فعالیت القاعده و نیروهای تندرو تبدیل شود.
چرا که در صورت تحقق چنین ام��ری این گروه ها با
فعالی ت های خود در س��وریه م ی توانن��د ضربه ای مهلک
به امنیت رژیم صهیونیس��تی از طریق ج��والن وارد کنند.
بر همین اس��اس و با این تحلیل دولتمردان امریکایی بر
س��ر موضوع انتخاب شخصی ت های سیاس��ی اسالمی با
اروپای ی ها اختالف نظر دارند.
این در حالی اس��ت که تجربه ثابت کرده دولت های
انگلیس و فرانسه مشکل اساسی و خاصی با اسالم گرایان
به خصوص گروه اخوان المس��لمین ندارند .اما در این راستا
امریکای ی ها به دنبال حضور هم��ه طی ف ها وگروه ها حتی
الئی ک ها و سکوالرها در ش��ورای ائتالف انقالبیون سوریه
هستند.
ش��اید نوع موضع گیری باراک اوبام��ا ،رئی س جمهور
امریکا نسبت به تش��کیل این ائتالف نیز بر همین اساس
باش��د .از انجا که اوباما در اولین موضع گیری در خصوص
ش��کل گیری این ائتالف تصریح کرد که ائت�لاف را دولت
در تبعید نم ی داند و انها تنها نماینده اپوزیس��یون س��وریه
م ی داند .به همین دلیل امریکا هنوز ائتالف جدید معارضان
را به رس��میت نش��ناخته ،در حالی که دولت فرانسه حتی
س��فیر ائتالف جدید معارضان را پذیرفت و شورای ائتالف
نیز در نخس��تین گام س��فیر خود در پاریس را تعیین کرد.
فرانس��وی ها در همان ابتدای کار این ائتالف را به رسمیت
شناختند و شاید از این منظر به دنبال کسب امتیازاتی باشند.
در این راس��تا به نظر م ی اید که فرانسوی ها و امریکای ی ها
در تالش هستند تا جای پایی در اینده سوریه پس از دولت
بشار اسد داشته باشند.
در این راستا شاید بتوان گفت که فرانسه از تجربیات
خود در صحن��ه مصر به��ره م ی برد و س��عی م ی کند این
بار اش��تباهات مصر را تکرار نکند؛ فرانس��وی ها در عرصه
مصر و پس از تحوالت و ش��کل گیری دولت در این کشور
نتوانستند س��همی ه ای را در دولت بعد از حسنی مبارک به
خود اختصاص دهن��د ،بناب راین دولتمردان این کش��ور در
تالش هستند تا کشور سوریه که یکی از مستعمرات سابق
فرانسه بوده را بار دیگر به فرانسه بازگردانند و طرح های خود
را عملیاتی کنند .به همین دلیل اس��ت که فرانسوی ها به
سرعت شورای انقالبیون س��وریه را به رسمیت شناختند و
سفیر این شورا را نیز پذیرفتند ،ضمن اینکه اقای «اوالند»
رئی س جمهور فرانس��ه از «احمد معاذالخطیب» به عنوان
رئی س جمهور جدید سوریه در کاخ الیزه استقبال کرد .اینها
همه نشان م ی دهد که فرانسوی ها روی اینده سوریه پس
از نظام بشار اس��د حس��اب باز کرده اند .به نظر م ی رسد که
همین موضوع وجه اختالف امریکا ،فرانسه ،انگلیس یا اروپا
و امریکا بر سر ترکیب شورای ائتالف انقالبیون سوریه باشد
که این اختالف همچنان ادامه دارد و چه بسا این اختالف به
انجا برسد که امریکای ی ها ترکیب شورای ائتالف را نپذی رند و
خواستار تغیی راتی در ان باشند .اما در این بین دیدگاه روسیه
نسبت به کشورهای اروپایی و امریکایی در تحوالت سوریه
کامال متفاوت است .یعنی اختالفات امریکا و روسیه بر سر
سوریه کامال مختلف است .روس ها تمایل دارند که انتقال
قدرت در سوریه از طریق راهکارهای سیاسی و در یک فرایند
طوالن ی تر از طریق صندوق های رای گیری انجام ش��ود و
اسیبی به کش��ور س��وریه وارد نیاید؛ در حال حاضر دیدگاه
روس��یه با جمهوری اس�لامی ای ران و جمهوری خلق چین
تقریبا یکسان و نزدیک به هم است.
در مقابل امریکای ی ها و غرب ی ها خواهان س��رنگونی
بشار اسد و دولت او هس��تند؛ با این تفاوت که امریکای ی ها
نگران نظام بعد از بشار اسد نیز م ی باشند که چه نوع نظامی
و با چه ترکیب��ی به وجود خواه��د امد .اگر اس�لامگرایان
افراطی و س��لف ی ها در س��وریه قدرت بگیرند ممکن است
جنگی مذهبی و طایفه ای در سوریه اغاز شود که به جنگ
گذشته لبنان شباهت داشته باش��د و در مقابل ان نیز یک
سلسله گروه های مبارز علیه اسرائیل سر براورند و امنیت
اس��رائیل را به خطر بیندازند ،بناب راین نگرانی امریکای ی ها
برای چگونگی ش��کل گیری دولت بعد از بشار اسد است،
در حال ی که روسیه خواس��تار حفظ بشار اسد و معتقد است
اگر انتقال قدرت��ی هم در اینده ص��ورت م ی گیرد از طریق
صندوق های رای گیری و انتخابات باشد.
در حال حاضر سوریه در دو خط موازی در این بحران
حرکت م ی کند؛ یک طرف ان ای ران ،چین و روس��یه است
و طرف دیگر کش��ورهایی نظیر امریکا ،فرانس��ه ،ترکیه و
قطرg .
37
سیاست علیه اقتصاد
«ژی جین پینگ» چه دشواری هایی برای اداره چین دارد؟
اسماعیل بشری /کارشناس مسائل بین الملل
نـقدونظر
جمهوری خلق چین در عرصه سیاس��ت و به طورکلی
حکومتداری به صورت حزبی اداره می شود و عموما رهبران
این کشور به شکل انتخاب درون حزبی بر عرصه قدرت تکیه
می زنند« .ژی جین پینگ» رهبر جدید چین نیز بر اس��اس
انتخاب درون حزبی به قدرت رسید و این اتفاقاتی است که
در عرصه چین به صورت طبیعی انجام می ش��ود ،چراکه در
این کشور انتخابات به شکل عمومی وجود ندارد ،بلکه همه
انتخاب ها به ص��ورت حزبی انجام می ش��ود و طبق برنامه
هر 10س��ال یکبار تغییراتی در کادر رهبری کشور صورت
می گیرد .رهبران س��ابق چین به صورت مسالمت امیز جای
خود را به نیروهای جدید در عرصه قدرت می دهند.
برهمین اس��اس در این دوره نیز زمینه فراهم ش��د تا
اقای «هوجین تائو» رهبر سابق چین از قدرت کناره گیری
کند و جای خود را به «ژی جین پینگ» بدهد و این روند از
زمان «تنگ ش��یائوپنگ» به بعد نهادینه شده به طوری که
تصمیم گیری برای تغییرات در سطح رهبری حکومت درون
حزب کمونیست انجام می شود و پس از ان در عرصه بیرونی
نمود پیدا می کند.
البته در این راستا عالوه بر تغییراتی که در سطح رهبری
حزب کمونیست انجام شده است ،هفت نفر از اعضای کمیته
دائمی دفترسیاسی حزب نیز که از سن باالیی برخوردار بودند
و البته کارایی الزم را برای انجام امور نداشتند ،تغییر کردند
و جای خود را ب��ه جوانترها دادند .این افراد سلس��له مراتب
حزبی را از رده های بسیار پایین
طی کرده اند و کم کم به جایگاه و
رده های باالی حزبی می رسند و
این سیر به صورت طبیعی انجام
شده است .بر همین اساس نباید
چندان انتظار داشت که تغییرات
شگرفی بعد از این جابه جایی ها
در عرص��ه حکومت��داری چین
انجام گیرد؛ چرا که این روندی
اس��ت که به صورت دائ��م ادامه
دارد.
اصوال تم��ام رهب��ران به
تدریج به س��مت های مختلف
درون قدرت دست می یابند .در
خصوص اقای «ژی جین پینگ»
نیز روال به همین صورت است.
او در ح��ال حاض��ر رهبر حزب
کمونیست است و چند ماه دیگر
بر عرصه ریاس��ت جمهوری نیز
تکیه خواه��د زد و پس از ان نیز
فرماندهی کل قوا را در دس��ت
خواه��د گرف��ت و ای��ن روندی
طبیعی است که همواره در سطح
رهبران چین وجود داشته است.
بنابراین قدرت مضاعفی به رهبر
جدید چین ارائه نمی شود.
اما در بررسی روش و منش رهبر جدید چین باید گفت
که او نگاه مثبتی به مس��ائل مختلف دارد؛ ضمن اینکه وی
همواره بر فس��اد موجود در عرصه اداری چین نقد داش��ته
مثلث شماره152
38
اس��ت و مبارزاتی را نیز در این راس��تا انجام داده است .البته
اقای «ژی جین پینگ» از محبوبیت کاریزماتیکی در جامعه
عمومی نیز برخوردار است .چرا که پدر او از رزمندگان قدیمی
در مبارزات برای تشکیل جمهوری خلق چین بوده است.
با این همه ب��ا حضور رهب��ر جدید چی��ن تغییراتی
هرچند تدریجی و کوچک در عرص��ه حکومتداری دیده
خواهد ش��د ،چراکه اصوال ش��رایط موج��ود در چین به
مقامات دیکت��ه می کند که حرکت به س��مت اصالحات
بیشتر اجتماعی را س��رلوحه امور خود قرار دهند ،هرچند
رهبران س��عی می کنند اصالحات اجتماعی را به ش��کل
کنترل ش��ده و قطره چکانی پیش ببرن��د .چراکه به دلیل
معذوریت های حزب��ی نمی تواند خارج از خواس��ت های
حزب گام هایی فراتر بردارند.
در م��ورد رهبر جدی��د چین بای��د گفت ک��ه اقای
«ژی جین پین��گ» خود در اص��ل یک��ی از اقازاده ها به
حس��اب می اید اما در عی��ن حال از محبوبی��ت و جایگاه
مناسبی بین اقش��ار مردم برخوردار اس��ت .ضمن اینکه
هم��ه معتقدند که او انس��انی س��ختکوش و تالش��گر و
خس��تگی ناپذیر اس��ت .ب��ه هرح��ال او از وج��وه مثبتی
برخوردار اس��ت اما در کنار اینها ش��اید رش��د او در جمع
اقازاده ها و اس��تفاده از این رانت برای رسیدن به درجات
باالی حزبی یک نقطه منفی برای رهبر جدید به حساب
اید ،اما به دلیل اینکه یک��ی از تالش های اصلی او خنثی
کردن فساد موجود در طبقه میلیونرهای برامده از درون
اقازاده های حزبی است ،شاید این نقطه منفی هم تبدیل
به نقطه قوت شود .چرا که در حال حاضر در عرصه حزب
کمونیست چین با طبقه ای از میلیونرهایی مواجه هستیم
که عمدتا از رانت های حزبی برای کسب قدرت و ثروت
اس��تفاده کرده اند.
در حال حاضر بیش از 80میلیون نفر از مردم چین عضو
حزب کمونیست هستند و برای رسیدن به عضویت در حزب
به صورت رسمی و دائمی باید تالش های زیادی انجام دهند،
ی در این کشور ورود
چرا که راه رسیدن به هر مسئولیت و مقام
به حزب اس��ت و از این طریق است که افراد می توانند حتی
مسئولیت های کوچک اداری را در سطح شهرها و استان ها
کسب کنند .بر همین اس��اس در رده های باال افرادی دیده
می شوند که برای رس��یدن به ترقی و پیشرفت از رانت های
مختلف استفاده کرده اند و قشر عظیمی از مردم چین به عنوان
کارگرانی محسوب می شوند که برای کارفرمایان رده باالی
حزب کمونیست کار می کنند.
بر همین اس��اس یک ش��کاف عظی��م طبقاتی بین
پایین ترین قشر جامعه با طبقه ثروتمند و جود دارد که در یک
حکومت ایدئولوژیک کمونیستی که قرار بود عدالت را اجرا
کند امری غلط است.
حضور اقازاده هایی که با اس��تفاده از رانت های بعضا
حزبی توانسته اند ثروت های میلیاردی و زندگی های اشرافی
را کسب کنند می تواند برای اینده کشور چین خطرناک باشد
و شاید باعث شورش ها و درگیری های گسترده ای بین دولت
و طبقه متوسط پرتعداد جامعه چین شود.
البته در این راس��تا مقامات حزبی نیز به مصلحت و
اینده کشور بیشتر از مصلحت میلیونرها اهمیت می دهند،
چرا که به دلیل گستردگی و وس��عت جغرافیایی جمهوری
خلق چین در صورت ب��روز بحران ،ش��ورش و درگیری
دولت مرکزی به راحتی نمی تواند ماج��را را کنترل کند.
در نتیجه تصمیم گیران در س��طح رهبری حزب ،چاره ای
جز این ندارند که از یک ط��رف راه حل هایی برای مبارزه
با فس��اد بیابند و از طرف دیگر س��عی کنند تا زمینه رفاه
عمومی بیش��تری را در جامعه
فراهم کنند و البته ازادی های
اجتماعی بیش��تری را به مردم
طبقه متوس��ط ارائه کنند.
هرچن��د طی س��ال های
متمادی وضعیت اقتصادی مردم
در چین نیز متفاوت از گذش��ته
شده اس��ت اما مردم این کشور
عمدتا مصرف کنن��ده تولیدات
عظیم خود نیستند .به این معنا
ک��ه مصرف کنن��ده ای از طبقه
متوس��ط برای کااله��ای بعضا
لوکس تولید شده در کارخانجات
چینی یافت نمی ش��ود ،به دلیل
اینک��ه ی��ا زمینه مص��رف ان
کاال در ای��ن س��طح از جامعه
وجود ندارد یا اینکه مردم توان
خرید و اس��تفاده از این کاالها
را ندارند .برهمین اساس مردم
طبقه متوس��ط با اس��تفاده از
اگاهی ه��ای بیش��تری ک��ه
در عصر س��ایبری فعل��ی پیدا
می کن��د به حق��وق خ��ود اگاه
می شوند و در نهایت به سمت
طرح خواست های بیشتر ترغیب
می شوند که اگر این خواست ها
به شکل معقول اجابت نشود منجر به یک سری شورش های
دامنه دار می شود که در کش��وری نظیر چین با تنوع قومیتی
مشکل ساز خواهد بودg .
سیاست اوباما
در قبال ایران
بازی پیچیده ای
را در بر می گیرد
که در ان اعمال
محدودیت های
استراتژیک مورد
توجه قرار گرفته
است
نـقدونظر
معمای سیاست
رویکرد دوگانه اوباما در قبال ایران؛ انعطاف پذیری و دیپلماسی فشار
انیشتین :دوست دارم افکار خدا را بدانم ...بقیه چیزها
فقط جزئیات است.
دنیای سیاست هولوگرافیس��ت است .مدیریت فعال
در دنیای سیاس��ت نیز به تبع این رویک��رد باید پیچیدگی
پدیده های هولوگرافیک را درک کند .یکی از پدیده هایی که
هولوگرافی را ممکن می سازد پدیده ای به نام تداخل است.
تداخل عبارت از نقشی ضربدری است که از دو یا سه موج
نظیر امواج اب که در هم تداخل پیدا کرده حاصل می اید.
مثال اگر ش��ما س��نگی را در یک دریاچ��ه بیندازید،
بی درنگ سلسله ای از امواج مشخص و هم مرکز پدیدار و از
هم دور می شوند .اگر دوتا سنگ بیندازید دودسته امواج هم
مرکز پیدا می شوند که از هم عبور کرده و پراکنده می گردند.
ترکیب پیچیده خطوط و ردیف ها و فرورفتگی بین امواج که
از چنین تالقی و برخوردی ایجاد می شود ،الگوی تداخلی
نام دارد.
هر نوع پدیده موج گونه می توان��د یک طرح تداخلی
ایجاد کند ،نظیر ام��واج رادیو و نور و از انجا که اش��عه لیزر
پرتویی بسیار خالص و روشن از نور است برای ایجاد طرح
تداخلی بس��یار مناسب اس��ت .به واقع مثل بهترین سنگ
و بهترین دریاچه اس��ت .یعنی در واقع الگ��وی هولوگرام،
ان س��ان که ما می شناس��یم ،تا زم��ان اختراع اش��عه لیزر
نمی توانست امکان پذیر باشد.
وقتی یک اش��عه لیزر به دو تابه مجزا تقس��یم شود،
هولوگرام به وجود می اید .اولین تابه با برخورد به شیئی که
قرار است از ان عکس گرفته شود به عقب می جهد .سپس
تابه دوم با انعکاس نور تا به اول برخورد می کند و حاصلش
یک الگوی تداخلی اس��ت که روی قطع��ه ای فیلم ضبط
مثلث شماره152
مهدی مطهرنیا /تحلیلگر و اینده پژوه سیاسی
می شود .به چشم بیننده تصویر توی فیلم به هیچ رو شبیه
شیء عکاسی شده نیست.
در واقع بیشتر ش��بیه حلقه های هم مرکزی است که
از افتادن مشتی س��نگ ریزه به داخل دریاچه به دست امده
است .ولی به محض انکه اش��عه لیزر دیگری (یا در بعضی
مواقع فقط اش��عه ش��فاف و نورانی) بر تصویر فیلم تابیده
شود تصویر س��ه بعدی از شیء اولیه به دس��ت خواهد امد.
حالت سه بعدی تصاویری از این دست به طرز حیرت اوری
متقاعدکننده اس��ت .می توان به واقع دور و بر یک تصویر
هولوگرافیک قدم زد و از زوایای مختلف بدان نگریست.
انگار به یک ش��یء واقعی نگاه می کنی��م .اما هرگاه
بخواهید این تصاویر را لمس کنید ،دس��ت شما از میان ان
گذر می کند و درمی یابید که در واقع چیزی انجا نیست.
اوباما نیز براساس هوش تکاملی خود در جریان حیات
سیاس��ی اش این نکته را دریافته اس��ت که باید با رویکرد
هولوگرافی مابانه ،سیاس��ت را مدیریت کن��د .او در اولین
مصاحبه خود پس از دستیابی به پیروزی ششم نوامبر در باب
ایران بار دیگر این رویک��رد را دنبال و در چارچوب دکترین
قدرت هوش��مند امریکایی تالش دارد تا با پرتاب سه موج
هدایت شده در ارتباط با پرونده هس��ته ای ایران تصویری
هولوگرافیک در قبال ایران به نمایش بگذارد .او نخس��ت
بر این نکته تاکی��د دارد« :من به دنب��ال اتخاذ راه حل های
دیپلماتیک برای موضوع هس��ته ای ایران هس��تم ».وی
می افزاید« :باید راه حلی باش��د ت��ا ایران بتوان��د از انرژی
هسته ای صلح امیز بهره مند شود و همچنین ضمانت دهد
که به دنبال تسلیحات هسته ای نیس��ت ».در همین جمله
کوتاه ،تحرکی هولوگرافیک را می توان باز شناخت.
موج اول :من به دنبال اتخ��اذ راه حل های دیپلماتیک
برای موضوع هسته ای ایران هستم.
موج دوم :باید راه حلی باش��د تا ایران بتواند از انرژی
هسته ای صلح امیز بهره مند شود.
موج س��وم :همچنی��ن ضمان��ت دهد ک��ه به دنبال
تسلیحات هسته ای نیست.
م��وج اول و دوم ،به مثابه یک اش��عه لی��زری عمل
می کنند که به دو تابه «تابش نور»؛ تقسیم می شوند .اولین
تابه با برخورد به شیئی که قرار است از ان عکس گرفته شود
به عقب می جهد .س��پس تابه دوم با انعکاس نور تابه اول
برخورد می کن��د و حاصلش یک الگوی تداخلی اس��ت که
روی قطعه ای فیلم ضبط می شود.موج سوم همان حاصلی
اس��ت که اوباما به دنبال ان اس��ت و ایجادکنن��ده تصویر
سه بعدی است که به طرز حیرت اوری متقاعدکننده است.
می توان در اطراف ان پرسه زد .هر بیننده ای از هر زاویه ای
به ان بنگرد ،امیال خود را در ان می بیند و واقعیت می پندارد.
ولی اگر به ان نزدیک شود و دست در تصویر هولوگرافیک
ایجاد شده ببرد ،دستش از میان ان می گذرد و دست خالی
و پای دراز تر بازمی گردد.
کیفیت سه بعدی بودن هولوگرام تنها وجه شاخص ان
نیس��ت .اگر تکه ای فیلم هولوگرافیک را مانند تصویری از
سیب از میانه دو نیم کنیم و سپس اشعه لیزر بر ان بتابانیم،
هر نیمه حاوی تصویر کامل سیب خواهد بود .حتی اگر این
نیمه را باز به دو نیمه و نیمه را دوباره به دونیمه تقسیم کنیم،
تصویر کاملی از سیب از هریک از قسمت های کوچک فیلم
به دس��ت خواهد امد (گرچه هر اندازه قسمت ها کوچک تر
باش��ند تصاویر محوتر خواهد ش��د) .برخالف عکس های
معمولی ،هر تکه کوچک از قس��متی از فیلم هولوگرافیک
نیز ،حاوی تمامی اطالعاتی اس��ت که در همه فیلم ضبط
شده است.
در واقع خلق این توهم که اش��یا انجای��ی قرار دارند
که نیس��تند ،مش��خصه اصلی یک هولوگرام اس��ت .این
خصوصی��ت هولوگرافیک نیز در سیاس��ت کاربرد بس��یار
39
نـقدونظر
پرمعنایی دارد .امریکا کش��وری با س��رمایه ای گرانبها از
علم به ویژه سیاست مدرن اس��ت .در این فضای گفتمانی
و حاصل از پادگفتمان های هولوگرامی در دنیای سیاست،
باید قبول کنیم که اوباما و تیمش ب��ه خوبی دریافته اند که
ای��ران ایدئولوژیک مح��ور و متکی بر قدرت نرم ناش��ی از
تصویرس��ازی های هولو گرافیک ایدئولوژیک را نمی توان
با یک تصویر تک بعدی از قدرت سخت ،مدیریت کرد .در
این فضای پرگستره از تحوالت پرپهنا ،با عمق تاثیرگذاری
فراوان است که «اشوبناکی» ،چهره نش��ان می دهد و اثر
پر پروانه ای «لورنز» و هولوگرامی در هم تنیده می ش��وند.
از این دریچه نگ��رش زاویه دید تحلیل سیاس��ی نباید در
حیرت افرینی ناش��ی از این تصویر س��ه بعدی غرق شود.
مرکز نگاه تحلیلگر باید متوجه حقیقت و ذات سیاست باشد
و ان چیزی جز «قدرت» و هویت «منابع – منافع» ان در
حوزه عمل سیاسی نیست .این بازیگر هولوگرافیک بسیار
خطرناک تر از بازیگر تک بعدی ای است که وایتهد در گزاره
فلسفی «هیچ نیست مگر »...بیان می دارد .وایتهد البته به
زبانی فلسفی از مغالطه ای نام می برد به عنوان «هیچ نیست
مگر »...که بر اساس این مغالطه و خطای اندیشگی بسیاری
از انس��ان ها حقیقت را همان چیزهای��ی می دانند که خود
می بینند و الغیر .مثال می گویند ادبیات چیزی نیس��ت جز
شعر و بر همین نگرش تک بُعدی هستی را تفسیر می کنند.
نگرش های تک بعدی چنان گرفتار دام این مغالطه می شوند
که حقیقت را فقط در ایده و عقیده و رشته و مکتب و کتاب
و ...خود می بینند.
اوباما یک هولوگرافیس��ت سیاس��ی اس��ت که در
سیاس��ت های اش��کار «اعالمی» و پنه��ان «اعمالی»
خود ضد ایران از این رویکرد س��ود برده است و میزانی
هزینه ه��ای راهب��ردی را ب��رای ای��ران در تح��رکات
منطق��ه ای و بین الملل��ی اش فراهم س��اخته اس��ت .او
به دنبال این بوده که ایران را از مرزهای رسمی سیاسی
و نظامی اش بیرون اورد و در درگیری های نیابتی جبهه
توافق ب��ا مقاوم��ت در درون س��وریه و نبردهایی چون
نبرد غزه وارد و به شکلی رس��می و اعالمی ،ایران را به
مرز های رودررویی بکش��اند .این تح��رکات ایران را به
سمتی برده که هم اکنون رئیس مجلس شورای اسالمی
ایران از ارس��ال س�لاح برای مبارزه در فلسطین ،سخن
می گوید و ایران اش��کارا از ارسال موشک های فجر پنج
با امضای سید حس��ن نصراهلل پرده برمی دارد .امریکا بر
ان نیس��ت که با ایران بجنگ��د بلکه بر ان اس��ت که با
جمهوری اس�لامی ایران در خارج از مر ز های ایران در
دو ح��وزه خلیج فارس تا خلیج ع��دن و در کناره مرزهای
فلس��طین با رژیم صهیونیستی وارد وزن کشی شود .این
اقدام می تواند در فردای نشس��تن گرد و غبار این جنگ؛
ادعای امریکا را مبن��ی بر پش��تیبانی های نظامی ایران
برای فلس��طینیان اثبات و ایران و فلس��طین را از الک
قدرت نرم هولوگرافیک خود بیرون کشد .انتفاضه مردم
فلس��طین را به نبرد قدرت میان اقطاب قدرت منطقه ای
و بین المللی سوق دهد و امواج قدرت نرم ایران را در بعد
قدرت س��خت ،به چالش های جد ی تری در محیط های
عملیاتی هدف هدایت کند .این در حالی است که ایران
باید در موج س��وم ضمانت دهد که به دنبال تس��لیحات
هسته ای نیست و این بعد چیزی نیست مگر خارج شدن
ایران از صحنه رودررویی و رقابت ب��ا امریکا در منطقه
خاورمیانه تا بردی در حد وزن تعریف ش��ده امریکایی ها
به جمهوری اس�لامی ایران اهدا ش��ود! و ان چیزی جز
ش��ناخت حق ایران برای دس��تیابی به انرژی هسته ای
نیست و این حق نیز به نوبه خود مشروط بر نظارت شدید
بر فعالیت های هس��ته ای ای��ران در چارچ��وب پادمان
هسته ای ناش��ی از پروتکل الحاقی است .این یک بازی
هولوگرافیکی سیاسی استg .
مثلث شماره152
40
خطر واقعی برای جهان
دموکراسی ،تهدید جدی امریکا در خاورمیانه
ن�وام چامس�کی ،اندیش�مند امریکای�ی
یهودی تبار این هفته یک سخنرانی در دانشگاه
امریکایی قاهره انجام داد .وی در این سخنرانی
به انقالب های عربی و رژیم صهیونیستی و موضوع
هسته ای ایران اشاره کرد .موضوع سخنرانی وی
«نظم جهانی زودرس و بهار عربی» بود .خالصه
سخنرانی وی از این قرار است:
یک پژوهش علمی ک��ه اخیرا انتش��ار یافت می گوید
که طی بیست س��ال اینده بیش از 100میلیون تن از مردم
جهان به عل��ت نابس��امانی های
زیس��ت محیطی ،جان خ��ود را از
دست خواهند داد.
از سوی دیگر نشانه ها حاکی
از ان است که خطر و تهدید کنونی
در خاورمیانه همانا خطر هسته ای
است .به هرحال غرب چنین گمان
می کند ک��ه ایران در نظ��ر دارد به
سالح هس��ته ای دسترسی داشته
باشد و من در اینجا می گویم جنبش
عدم تعهد در اجالس خود در تهران
از حق ایران در دستیابی به انرژی
هسته ای پشتیبانی کرد.
همزمان ب��ا این موضوع می بینیم که اس��رائیل همان
خطر یا در حقیقت همان تهدید هس��ته ای است که جهان با
ان روبه روس��ت .مردم کش��ورهای عربی عکس رژیم های
خودکامه خود با دستیابی ایران به سالح هسته ای مخالفتی
ندارند .ما هم اکنون می بینیم که چگونه اسرائیل عکس ایران
به بازرس��ان بین المللی اجازه بازرسی از تاسیسات هسته ای
خود را نمی دهد ،اما در عین حال ایران با تهدید اس��رائیل و
ایاالت متحده امریکا روبه روست که البته این تهدیدها تنها
گزافه گویی نیست و کار به جنگ اقتصادی کشیده شده است.
در این میان ایاالت متحده از روش دو گانه ای پیروی می کند،
از یکس��و تهدید و تنگناهای اقتصادی دیگران علیه خود را
بهانه ای برای اعالم جنگ می داند در حالی که خودش علیه
دیگران دست به تحریم های اقتصادی می زند.
از س��وی دیگر تکنولوژی امروزین یکی از گونه های
تجاوز نظامی به شمار می اید که البته اگر فقط علیه ما (امریکا)
باشد ،چنین اس��ت و اگر علیه ایران صورت بگیرد اینچنین
نخواهد بود.
ایا امریکا به پایان خود رس��یده است؟ بله ،این پایان از
هنگام جنگ جهانی اغاز شد البته با وجود فروپاشی امریکا
ان چنان که بعضی گمان می کنند نیست! هزینه های نظامی
امریکا همچنان بیش از مجم��وع هزینه های نظامی دیگر
کشورهاست و در عین حال امریکا در همه جای جهان پایگاه
نظامی دارد و در عین حال فروش تسلیحات امریکا معادل 10
برابر فروش های روسیه است.
با فرا رسیدن سال 1970س��هم ایاالت متحده امریکا
از ثروت های جهان کاهش یافت و 20س��ال بعد نیز اتحاد
شوروی فرو پاش��ید .امریکا در پایان جنگ سرد اعالم کرد
که صنایع عالی خود را برای رویارویی با جهان سوم به جای
رویارویی با ر وس ها حفظ خواهد ک��رد و پیمان ناتو به جای
کوچکتر شدن ،توسعه یافت و هزینه های ان نیز بیشتر شد.
در ان هنگام قرار بود ناتو به س��وی شرق توسعه نیابد،
اما به عکس در المان ش��رقی توس��عه یافت و باوجود خشم
گورباچف در ان هنگام ،بوش (پدر) به گورباچف گفت چنین
قولی به صورت نوشته وجود ندارد.
پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی همه
شادمان گشتند که ستیزه جویی و جنگ پایان یافته ،اما با روی
کار امدن جورج بوش (پسر) ستیزه جویی در خاورمیانه توسعه
یافت و اکنون یکی از دس��تاوردهای اوباما همانا واقع شدن
وی در سرازیری همان س��تیزه جویی اس��ت ،البته بیش از
جورج بوش.
اکنون سیاست خارجی امریکا بر اساس تسلط بر منابع
انرژی در خاورمیانه استوار اس��ت و نه تنها دستیابی به ان .با
وجود انکه ایاالت متحده امریکا در دهه 1950از قرن بیستم
بر نفت خاورمیانه اینچنین اعتماد
نداشت ،اما بازهم ،همان اندیشه در
میان بود؛ یعنی کنترل خاورمیانه.
در امریکا بیم و نگرانی از ان
وجود دارد که خاورمیانه به س��وی
دموکراسی گام بردارد چون به منزله
تهدید جدی برای امریکا به شمار
خواهد امد و واش��نگتن نمی تواند
بین ملل مص��ر و تونس و دیگران
دیدگاه��ی غیر از دش��منی درباره
ایران داشته باشد و به همین علت
مدت های طوالن��ی از دیکتاتوری
در مصر و تونس طرفداری کرد.
اکنون مالحظه کنید چگونه مردم فلس��طین مجازات
می شوند درحالیکه انتخاباتی که از سوی فلسطینیان برگزار
شد به گواهی ناظران غربی بسیار پاک بود (که دولت اسماعیل
هنیه برگزیده ان بود ) پس ما دیگران را درباره انچه خودشان
برگزیده اند مجازات می کنیم و نه انچه ما می خواهیم؟!
امریکا همواره در این اندیشه است که ان دموکراسی
که خود بدان تمایل دارد با هدف های اقتصادی و نظامی خود
همسو و هماهنگ باش��د ،اما در عین حال فروپاشی امریکا
به دست خود ایاالت متحده است ،چون شرکت های بزرگ
در سیاست دخالت های بس��یاری می کنند .این شرکت های
بزرگ اقتصادی به تسلط بیش��تر بر باقیمانده دموکراسی در
جهان ادامه خواهند داد.
در پایان این سخنرانی پرسش هایی از چامسکی عنوان
شد که نخستین پرسش از سوی رئیس دانشگاه امریکایی در
قاهره بود که سوال کرد چرا خود چامسکی اکنون در انستیتو
تکنولوژیک ماساچویتس ( )MITمش��غول به کار است ،در
حالی که این موسسه به طور مستقیم با موسسه نظامی امریکا
در ارتباط است؟ چامسکی پاسخ داد« :من در سال 1955به
این انستیتو پیوستم البته در دورانی بیش از 90درصد سرمایه
ان به وسیله پنتاگون تهیه می شد اما در عین حال و در هنگام
جنگ ویتنام هیچ گونه فعالیت نظامی نداشت و تنها مسائل
صلح در بخش علوم سیاسی ان مورد بررسی قرار می گرفت.
البته بخش بزرگی از ماموریت پنتاگون ،تسلط نظامی بر جهان
بود که خود بخشی از اقتصاد ایاالت متحده به شمار می رفت».
پرسش دیگری که از سوی حاضران عنوان شد چنین
بود« :مردم چه اقدامی را می توانند انج��ام دهند تا بر دولت
امریکا فشار وارد اورند که در برابر اسرائیل وارد عمل شود و از
حمله ان به ایران جلوگیری نماید؟»
چامس��کی به ط��ور خالصه تاکی��د کرد ک��ه فعاالن
افکارعمومی می توانند دس��ت به فعالیت گسترده ای در این
زمینه بزنند ،اما تاکنون رس��انه ها در ایاالت متحده امریکا از
اطالع رسانی برای مردم امریکا در این زمینه خودداری یا در
حقیقت جلوگیری کرده اند .من اسالم سیاسی را علیه کار و
حقوق کارگران نمی دانمg .
41
سیاست
سوال منتفی شد
سیاست
مثلث شماره152
بازگشت ارامش
به روابط دولت و مجلس
1
طرح سوال از رئیس جمهور متوقف شد
«اق��دام قوه مقنن��ه در عمل ب��ه وظیفه و نی��ز اعتقاد
قوه مجریه به صحت و صداقت اقدامات خود ،امتحان خوبی
برای دو قوه بود ،اما معتقدم این حرک��ت تا همین جا کافی
است و دیگر ادامه نیابد».این س��خنان رهبر معظم انقالب
در مورد طرح س��وال از رئیس جمهور پایان��ی بود بر چند ماه
کشمکش و مجادالت دو تفکر متفاوت در مجلس.
ماجرا از این قرار بود که طیف��ی از نمایندگان مجلس
بنا داشتند برای بار دوم محمود احمدی نژاد را در قالب طرح
سوال از رئیس جمهور به مجلس فراخوانند؛ تالشی که البته
مخالفان متعددی هم در مجلس داشت.
42
مخالفانی که معتقد بودند س��وال از رئیس جمهور در
شرایط فعلی به مصلحت نیست.
کار تا انجا هم پی��ش رفته بود که برخ��ی گمانه زنی
می کردند س��وال از رئیس جمهور در هیات رئیس��ه منتفی
می شود .اما این س��خنان محمدرضا باهنر که گفت« :یک
نماینده هم مصر باشد سوال از رئیس جمهور انجام می شود»
نشان دهنده این بود که هیات رئیسه به هیچ وجه قصد متوقف
کردن این طرح را ندارد.
نایب رئیس مجلس شورای اس�لامی گفته بود راهی
برای پس گرفتن امضاها از طرح سوال از رئیس جمهور وجود
ندارد و قرار ش��ده با دولت هماهنگ کنیم که رئیس جمهور
پس از عاشورا برای پاسخ به سوال به مجلس بیاید.
باهنر در خصوص انتقادات به اعالم وصول این طرح
از س��وی هیات رئیس��ه مجلس نیز گفته بود« :ما به وظیفه
خود درباره س��وال از رئیس جمهور عمل کردیم اما مدعیان
هم می توانند اس��تدالل خ��ود را مطرح کنند .م��ا ایین نامه
داخلی مجلس را اجرا کردیم ،البته مذاکراتی هم با منتقدان
داشتیم».
در کنار نمایندگان مخالف طرح سوال از رئیس جمهور،
دولتی ها هم طبعا مخالف برگزاری این جلسه بودند تا انجا که
محمد رضا میرتاج الدینی با بیان اینکه «سوال از احمدی نژاد
را به نفع مصالح کش��ور و مس��ائل اقتص��ادی نمی دانیم»،
تاکید کرده بود«:باتوجه به اینکه این س��وال مطرح ش��ده،
رئیس جمهور و دولت امادگی کامل دارد برای مردم درباره
مشکالت اقتصادی توضیح دهد».
دعوت به پاستور
ام��ا در حالی که هم��ه منتظر مشخص ش��دن زمان
احمدی نژاد :سوال حق نمایندگان است
محمود احمدی نژاد در این نشست با اشاره به اینکه در
این جلسه راجع به «طرح س��وال از رئیس جمهور» سخنی
نمی گویم ،گفت« :س��وال حق قانونی نمایندگان اس��ت و
می ایم و پاسخ نیز می دهم».
رئیس جمهور در خصوص مش��کالت اخی��ر ،افزود:
«دش��من خارجی امده تا از راه تحریم کشور را تحت فشار
قرار دهد ولی دشمنان باید بدانند که این تحریم ها را تبدیل
به فرصت خواهیم کرد؛ دشمن امده تا جلوی صادرات نفت
ایران را بگیرد ولی از این جهت هم شکست می خورد».
وی ادامه داد« :بانک مرکزی ما را تحری م کرده اند ولی
ما راهکارهای خنثی سازی ان را در اختیار داریم؛ ما در مساله
دولت تحت نظر والیت فقیه عمل می کند
وی خاطرنشان کرد« :دولت عالمانه و مدبرانه عمل
می کند و جلس��ات مختلفی هم برگزار کرده و تدابیر خوبی
در نظر دارد؛ مردم به اینده امیدوار باشند؛ دولت تحت نظر
والیت فقیه عمل خواهد کرد و کس��انی که به والیت فقیه
معتقدند از ان حمایت می کنند».
رئیس جمهور کشورمان در ادامه سخنان خود با بیان
اینکه «من از قافله شهدا 30س��ال عقب مانده ام» ،گفت:
«ما همه بچه های انقالب هستیم و همه چیز ما مال انقالب
اس��ت؛ انتخابات اینده در پیش اس��ت و نباید برای قدرت
یافتن باندبازی کرد».
رئیس جمهور کش��ورمان با بیان اینکه اجرای قانون
هدفمندس��ازی یارانه ها یک افتخار بین المللی اس��ت ،به
تاثیر برگزاری نشس��ت میان قوا پرداخ��ت و گفت« :وقتی
جلساتی با نمایندگان مجلس داریم و بر سر موضوعی توافق
می کنیم انتظار داریم بعد هم کمک کنند و بر همان نظری
که توافق کردیم تاکید بورزند».
وی افزود« :ان شاءاهلل به زودی برنامه های خوبی که
نتایج ان موجب خوش��حالی ملت بزرگ ایران می ش��ود را
اعالم می کنیم؛ من خیالم از اینده راحت است».
احمدی نژاد با بی��ان اینکه همه چیز ب��ه نفع انقالب
اس�لامی جلو می رود ،تاکید کرد« :به خدا قسم هر کس به
غیر از خدا چنگ زند ،خداوند از همان کانال او را می زند».
در پایان این نشس��ت ،نمایندگان مجلس ش��ورای
اسالمی پیشنهاد کردند تا این جلس��ات و نشست ها تداوم
یابد و هر ماه یک بار تکرار ش��ود که با استقبال احمدی نژاد
روبه رو شد.
نمایندگان طرح سوال را پس گرفتند
اما پس از س��خنان رهبر معظم انقالب ،نمایندگانی
که بنای طرح سوال از رئیس جمهور را داشتند ،در بیانیه ای
اعالم کردند از تصمیمشان منصرف شده اند .علی الریجانی
نیز در نام��ه ای به رهب��ر معظم انقالب نوش��ت« :نظرات
حکیمان��ه جنابعالی برای امت اس�لامی راهگشاس��ت و
اطاعت از اوامر حضرتعالی فرضیه و مایه افتخار اینجانب و
نمایندگان مجلس است.
حضرتعال��ی از جمله در مورد س��وال از رئیس جمهور
که عده ای از نماین��دگان مجلس پیگی��ر ان بودند ،ضمن
مطهری :سوال متوقف شد
اما علی مطهری نیز در این م��ورد گفت« :باتوجه به
حکم حکومتی مق��ام معظم رهبری برای توقف س��وال از
رئیس جمهور ،ما با وجود اینکه فکر می کنیم س��وال مفید
است ،اما تابع این حکم حکومتی هستیم».
وی در پاسخ به این پرسش که ایا بعد از منتفی شدن
س��وال از رئیس جمه��ور ،موضوع مش��کالت اقتصادی و
محورهای سواالت مطروحه را بر اس��اس ماده 223برای
ارائه گ��زارش به قوه قضائی��ه دنبال خواهید ک��رد ،گفت:
«این راه همیش��ه برای نمایندگان باز است؛ انها هر وقت
که بخواهند ای��ن کار را انجام می دهند و مش��کلی در این
زمینه وجود ندارد».
نماینده مردم تهران ادامه داد« :ما دنبال سوال بودیم؛
اما چون رهبری دستور دادند سوال متوقف شد؛ در واقع این
حکم حکومتی است».
سیاست
غایبان نشست با رئیس جمهور
با این وجود درحالی که هیات رئیسه مجلس معتقد بود
از این نشست بی اطالع بود و معاون پارلمانی رئیس جمهور
از دعوت همه نمایندگان س��خن می گف��ت و با وجود یک
روز کشمکش بر س��ر برگزار شدن یا نش��دن این نشست،
این جلس��ه بدون حضور رئیس و نواب رئی��س و همچنین
چهره های شاخص فراکسیون اصولگرایان مجلس از جمله
غالمعلی حدادعادل رئیس فراکسیون ،مرتضی اقا تهرانی،
الیاس نادران و احمد توکلی نمایندگان تهران برگزار شد .به
عالوه روسای کمیسیون های تخصصی نیز در این نشست
حضور نداشتند .نمایندگان حاضر در این جلسه سه ساعته با
رئیس جمهور به بحث و بررسی در مورد مسائل اقتصادی و
سیاسی روز پرداختند.
استقامت و همدلی تنها راه برون رفت
احمدی نژاد خاطرنشان کرد« :ما یقین داریم پیروزی
از ان ماست؛ باید بایس��تیم و تدبیر کنیم و به سالمت این
مرحله از ترفندهای دش��منان را پشت س��ر بگذاریم .مقام
معظم رهب��ری رهنمودهایی در خصوص بی اثرس��ازی و
خنثی س��ازی تحریم ها ارائه فرمودند و من هم گفتم چشم
و به ان نیز عم��ل کردیم؛ م��ن اطمینان دارم ب��ا همدلی
می توانیم از تحریم ها عبور کنیم».
وی ادام��ه داد« :نکته بعدی این اس��ت ک��ه اضافه
برداش��ت نقدی بانک ه��ای عام��ل از بان��ک مرکزی را
برگردانیم تا میزان نقدینگی نیز کنترل شود».
احمدی نژاد ب��ا تاکید دوباره بر اینک��ه دالل هایی که
در بازار اخت�لال ایجاد کرده اند را از صحن��ه اقتصاد بیرون
می کنیم ،گفت« :دش��من س��نگی را به نام تحریم در چاه
انداخته و ما طوری این س��نگ را از چاه خارج می کنیم که
چاه اب بیشتری هم بدهد و داغی بر دل دشمن می گذاریم
تا سالیان سال از یاد نبرد».
زاکانی :نیت طراحان سوال خیرخواهانه بود
در همین راستا علیرضا زاکانی ،سخنگوی فراکسیون
اصولگرای��ان نیز با اش��اره به اینک��ه بیان��ات رهبر معظم
انقالب برای همه ما حجت اس��ت ،گفت« :الزم اس��ت از
والیت پذی��ری س��وال کنندگان و لبیک گویی س��ریع انها
به فرمایش��ات مقام معظم رهبری در بازپس گیری سوال
تشکر کنیم».
علیرضا زاکانی ،سخنگوی فراکس��یون اصولگرایان
مجل��س و از مخالفان ط��رح س��وال از رئیس جمهور ،در
خص��وص بیانات رهبری و توصیه ایش��ان ب��ه مجلس در
خصوص سوال از رئیس جمهور اظهار داشت« :این موضوع
خیلی شفاف بود که در این مقطع زمانی دشمن عمده تالش
خود را در دو جهت متمرکز کرده اس��ت؛ اوال می کوش��د با
ایجاد فشار اقتصادی بر توده های مردم یاس و ناامیدی را
بین انها و نخبگان در جامعه ایجاد کند ،ثانیا با ایجاد تنش
و شکاف میان مسئوالن نظام عدم امکان مدیریت درست
صحنه توسط انها را فراهم اورد».
س��خنگوی فراکس��یون اصولگرای��ان تصریح کرد:
«نقشه خام و خواست دش��منان ایران اسالمی برهم زدن
ارامش در کشور و ایجاد تنگنای اقتصادی و جنگ روانی به
امید رویگردانی ملت رش��ید و مسلمان ایران و ایجاد زمینه
سازش و دست برداشتن مس��ئوالن نظام از سیاست های
اصول��ی در ح��وزه خارج��ی و هس��ته ای اس��ت؛ بنابراین
فراکسیون اصولگرایان با بیان دالیل متعدد و مواضع روشن
ضرورت پرهیز از سوال را با دالیل مختلف قبال ذکر کرده
بود چرا که از قبل مشخص بود که س��وال از رئیس جمهور
در شرایط خطیر کنونی به مصلحت کشور نیست و تعجب
ما این بود که برخی از هم��کاران عزیز ما در مجلس اصرار
بر این موضوع داش��تند ،در حالی که ظرفیت های خوبی در
ایین نامه مجلس امده که حتی بدون س��وال هم می توان
جنبه نظارتی مجل��س را اعمال کرد و ب��ه دور از هیاهو به
نتیجه مطلوب رسیدg ».
مثلث شماره152
برگزاری ط��رح س��وال از رئیس جمهور بودن��د ،خبری در
رس��انه ها منتشر ش��د که بر اس��اس ان دولت ،نمایندگان
مجلس را برای برگزاری جلسه ای با احمدی نژاد به پاستور
دعوت کرده بود.
بر این اس��اس رئیس جمهور از نماین��دگان مختلف
مجلس اعم از فراکس��یون اصولگرایان و ره��روان برای
شرکت در یک جلسه غیررس��می در روز یکشنبه 28ابان
ماه دعوت کرده بود .ارس��ال این دعوتنامه ها به نمایندگان
البته با واکنش هایی مواجه ش��د؛ مهمترین انها اظهار نظر
محمد رضا باهنر بود.
او در صحن علنی مجلس گف��ت« :از این نوع رفت و
امدها بی��ن دول��ت و مجلس وج��ود دارد؛ باالخ��ره دفتر
رئیس جمهور ممکن است 5نفر 10 ،نفر 50 ،نفر یا کمتر یا
بیش��تر ،نمایندگان را برای حضور دعوت کند ،این موضوع
اشکالی ندارد ،اما نام جلسه را نباید وحدت دو قوه بگذارند،
فقط بحث این است».
باهنر گفت« :ما در رابطه با جلسات مشترک دو قوه،
مکانیزم��ی داریم که همواره اجرا ش��ده اس��ت؛ یک دفعه
ریاس��ت جمهوری نمایندگان را دع��وت می کند که رئیس
مجلس و نمایندگان خدمت رئیس جمهور می رسند و یک
بار هم مجلس دعوت می کن��د و اقای رئیس جمهور و وزرا
تشریف می اورند .نام این جلسات ،جلسات مشترک بین دو
قوه است ،ولی مابقی رفت و امد است».
باهنر ادامه داد« :ممکن اس��ت نماین��دگان از دفتر
رئیس جمهور ب��رای مالقات وقت بگیرند ،ممکن اس��ت
ریاس��ت جمهوری تعدادی از نماین��دگان را دعوت کند،
اما نباید این موضوع را به نام جلسه مشترک بین دولت و
مجلس تبلیغ کنند .هیات رئیسه اطالعی از جلسه نداشته،
البته نمایندگانی که دعوت ش��دند و عالقه مند هستند در
این جلسه ش��رکت می کنند که این موضوع بحث جدایی
است ».ان جلس��ه اما به رغم همه اظهارنظرها همان گونه
که پیش بینی می ش��د با نزدیک 70نماینده برگزار ش��د و
رئیس جمهور ان جلس��ه مس��ائلی را با نمایندگان در میان
گذاشت.
ل شده علیه کشورمان دو راه بیشتر نداریم،
تحریم های اعما
یا اینکه تسلیم دشمنان ش��ویم یا اینکه استقامت کنیم که
باید موکدا بگویم که ما فرزند عاش��وراییم و فرزند عاشورا
هرگز تسلیم نمی شود».
اعالم درستی اقدام س��وال کنندگان ،امر فرمودید که این
اقدام همین جا متوقف گردد .قطعا نظر ولی امر مسلمین که
اشراف بر همه مصالح مسلمین دارند ،برای جامعه اسالمی
قرین س��عادت بوده و اطاعت از اوامر حضرتعالی فریضه و
مایه افتخار اینجانب و نمایندگان مجلس است».
فراکس��یون رهروان والیت مجلس شورای اسالمی
نیز در بیانیه ای با اش��اره ب��ه بیانات رهب��ر معظم انقالب
اس�لامی در خصوص طرح س��وال از رئیس جمهور تاکید
کردند« :قطعا نظر ولی امر مس��لمین بر رهروان ایشان در
مجلس ش��ورای اس�لامی ،حجت بوده و اطاعت از ایشان
وظیف��ه و افتخار اینجانبان در مجلس ش��ورای اس�لامی
است».
43
مشروعیت مجلس بیشتر شد
گفت وگوی مثلث با روح اهلل حسینیان
2
روح اهلل حسینیان ،عضو ارشد فراکسیون اصولگرایان مجلس در گفت وگو بامثلث درباره لغو حضور رئی س جمهور
در مجلس م ی گوید« :این مس�اله نش�ان م ی دهد که مجلس در یک چیز وحدت نظر دارد و ان هم تبعیت از رهبری
است ».وی تاکید م ی کند« :دش�من باید بداند با مجلسی طرف اس�ت که ب ه رغم بحث و مباحثه وقتی نظر رهبری را
متوجه م ی شود همه لبیک م ی گویند».
زهره دیانی
اقای حسینیان! طرح سوال از رئیس جمهور پس
از کش و قوس های فراوان و باتمام حواش�ی که
داش�ت باالخره با نظر مقام معظم رهبری منتفی
شد .لطفا بفرمایید این اقدام برای مسئوالن چه
پیامی به همراه داشت؟
lاالن حضرت اقا نظرشان بر وحدت است ،بنابراین
ما باید تالش کنیم این وحدت نظر را به اثبات برسانیم .البته
برای همه نمایندگان این تجربه را به همراه خواهد داشت
که ب��ه س��خنان مقام معظم رهبری دقت کنند و اس��تنباط
صحیحی از ان داشته باشند.
یعنی استنباط فراکسیون اصولگرایان مجلس از
سخنان رهبری علت مخالفت شان با انجام طرح
سوال در صحن مجلس بود؟
سیاست
lبله،دلیلمخالفتمخالفاناینبودکههمهمی گفتند
استنباط ما از حرف مقام معظم رهبری این است که این سوال
نباید مطرح شود و به مصلحت کشور نیست البته مخالفان و
موافقان سوال هر کدام استدالل های خود را داشتند در پایان
هم رهبری تکلیف را برای همه تعیین کردند.
نظر شما در خصوص پس گرفتن امضاها از سوی
موافقان سوال پس از تاکید مقام معظم رهبری بر
لغو این سوال چیست؟
lاهمیت موضوع در این است که به محض تاکید
مقام معظم رهبری بر لغو سوال بالفاصله همه لبیک گفتند
و امضای خود را برای س��وال پ��س گرفتن��د .در واقع این
مس��اله نش��ان می دهد که مجلس در یک چیز وحدت نظر
دارد و ان هم تبعیت از رهبری اس��ت ،این یک نکته بسیار
مثبتی بود که نشان داد مجلس صددرصد تابع نظر رهبری
است و دش��من باید بداند با مجلسی طرف است که به رغم
ده ها استدالل ،بحث و مباحثه وقتی نظر رهبری را متوجه
می شود همه لبیک می گویند.
بازتاب پس گرفتن ای�ن امضاها در جامعه و بین
افکار عمومی چگونه خواهد بود؟
lوقتی مردم تبعیت از رهبری را ببینند به این مجلس
امیدوار می شوند و مشروعیت مجلس هم بیشتر خواهد شد.
ش�ما به عن�وان نماین�ده مجل�س ب�رای ح�ل
مشکالتی که درخصوص ارز و گرانی وجود دارد،
چه راهکاری دارید؟
lباالخره همه مردم می دانند مشکالتی ناخواسته
و از بیرون به ما تحمیل می شود که با درایت مسئوالن این
ی و بی درایتی
مشکالت رفع خواهد شد ،البته یک نوع بی دقت
از سوی مسئوالن صورت گرفته که البته در حال ثبات است.
از س��وی دیگر قیمت ارز نیز روبه کاهش گذاش��ته و بازار
اقتصادی ما هم درح��ال تثبیت اس��ت بنابراین دامن زدن
مثلث شماره152
سوال به نفع نظام نبود
گفت وگو با اسماعیل کوثری
3
اس�ماعیل کوثری ،عضو فراکس�یون اصولگرایان مجلس درگفت وگو با مثلث م ی گوید که منتفی شدن سوال
از اقای احمدی نژاد موجب ناامیدی دشمنان ش�د .با او در مورد ماجرای س�وال از رئی س جمهور و منتفی شدن ان به
گفت وگو پرداختیم.
اقای کوثری! به عن�وان اولین س�وال نظرتان را
درباره نظ�ر مقام معظم رهب�ری در لغو س�وال از
رئیس جمهور و تمکین نماین�دگان به این حکم
بفرمایید.
lاز انجایی که سوال از رئیس جمهور در شرایط فعلی
به نفع نظام نبود بنابراین مقام معظم رهبری بر لغو سوال از
رئیس جمهور تاکید کردند زیرا منتفی ش��دن سوال از اقای
احمدی نژاد موجب ناامیدی دشمنان می شود.
شنیده ایم در جلسه ای که با رئیس جمهور داشتید
ایش�ان به حضور در صحن علن�ی مجلس تمایل
داش�ته و عن�وان کرده اند ام�اده پاس�خ دادن به
سواالت نمایندگان هستند.
lبله ،اقای رئیس جمهور خودشان گفتند در مجلس
حاضر می ش��وند و پاس��خ س��واالت را می دهند و البته این
شجاعتشان بس��یار قابل تقدیر بوده اس��ت .در واقع سخنان
نمایندگان و رئیس جمهور در ان جلس��ه گویای تفاهم بود،
ی که می تواند در ارامش جامعه اثرگذار باشد.
تفاهم
فکر می کنید لغو حضور رئیس جمهور در مجلس
44
چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟
lدشمنان فکر می کردند با حضور اقای احمدی نژاد
می توانند مطالبی را بگیرند و به عنوان خوراک در تبلیغ علیه
کشور ما استفاده کنند ،بنابراین این فرصت از انها گرفته شد.
از سوی دیگر باید یاداور شوم تبعیت از فرمان رهبری نشان
داد همه نمایندگان در اصول با یکدیگر مشکلی ندارند و در
اجرا و روش اختالفاتی دارند که از این طریق حل می شود .در
واقع حضور یک پدر در یک خانواده یا یک رهبر در یک جامعه
برای همین موارد است .یعنی اتخاذ تصمیمات استراتژیکی
اس��ت ،که در س��طح عملیاتی و تاکتیکی به کار می گیرد .از
نظر استراتژیکی وقتی مشاهده می ش��ود چه چیزی به نفع
نظام اس��ت بنابراین ان موضوع را مطرح می کنند ،االن هم
نمایندگان تشخیص داده اند به این موضوع بپردازند و امضاها
را پس بگیرند.
ش�ما چه راه�کاری برای ح�ل مش�کالتی که در
خصوص ارز و مش�کالت این چنینی وج�ود دارد،
ارائه می دهید؟
lاین تیم هایی که از طرف مجلس مشخص شده
به مشکالت نتیجه نامطلوبی در بر خواهد داشت و به نوعی
موجب نوسانات بازار ارز می ش��ود ،از این رو مردم می دانند
موضوعی که رهبری مصلحت دیده اند به نفع کشور،مردم
و وضعیت اقتصادی خواهد بود.
ایا مجلس و دولت برای بررسی مشکالت موجود
بازهم جلساتی با یکدیگر برگزار خواهند کرد؟
lبله ،ما در جلسه ای که هفته گذشته با رئیس جمهور
داشتیم پیشنهاد دادیم ماهانه جلسه ای با دولت داشته باشیم که
البته این موضوع مورد استقبال و قبول اقای احمدی نژاد هم
قرارگرفت .در همان جلسه هم نمایندگان پیشنهاداتی مطرح
کردند و دغدغه ها و نگرانی های خود را خدمت رئیس جمهور
مطرح کردند .اقای احمدی نژاد هم اس��تدالل ها و اطالعات
اقتصادی خودشان را با نمایندگان در میان گذاشتند که برای
طرفین س��ودمند بود؛ بنابراین امیدواریم همی��ن رویه ادامه
پیداکند ،زیرا بنده معتقدم بس��یاری از مس��ائل را می توانیم با
همدلیوهماهنگیحلکنیم.
همان ط�ور ک�ه اش�اره کردی�د ش�ما از جمل�ه
نماین�دگان حاض�ر در جلس�ه ب�ا رئیس جمهور
بودید .یکی از مسائلی که در خصوص این جلسه
گفته ش�د این بود که اقای احمدی نژاد بار دیگر
خطاب به نمایندگان س�خنان خاص�ی را مطرح
کرده اند ،ایا چنین صحبتی صحت داد؟
lخیر ،به هیچ وج��ه این گونه نبود ،بلکه چارچوب
صحبت ه��ای رئیس جمهور بس��یارمنطقی ب��ود .در واقع
برخ��ی از نماین��دگان نگرانی های��ی از پاس��خ های اقای
احمدی ن��ژاد در صحن علنی مجلس داش��تند که ایش��ان
در پاس��خ به این نگران��ی نمایندگان فرمودن��د من فرزند
انقالب و فدایی انقالب هس��تم ،بنابراین قطعا مسائلی که
به زیان انقالب باشد و موجب سوءاستفاده دشمنان شود را
نخواهم گفتg .
lقطع��ا این گونه خواه��د بود .درجلس��ه اخری که
با رئیس جمهور داش��تیم قرار ش��د ه��ر ماه یک ب��ار این کار
انجام شود.
یعنی در جلسات بعدی با رئیس جمهور نمایندگان
رهروان والیت نیز حضور خواهند داشت؟
lبله ،در جلس��ه قبل هم تعداد زیادی از نمایندگان
فراکسیون رهروان والیت حضور داشتند.
اما اکثر رهروان والیتی ها گفتند ما در این جلس�ه
نبودیم.
lبنده هم اش��اره کردم بعض��ی از اعضای رهروان
والیت حضور داشند و خیلی ها هم نبودند .در واقع دعوتنامه
رئیس جمهور برای همه نمایندگان فرستاده شده بود و فقط
برای فراکسیون اصولگرایان مجلس نبود ،البته خیلی ها هم در
این جلسه حاضر نشدند اما این گونه نبوده که بخواهیم بگوییم
این نشست تنها مختص به یک فراکسیون بوده دعوتنامه به
تک تک نماینده ها داده شده بود.
اقای کوثری! برخی ش�نیده ها حاکی از ان است
که رئیس جمهور در این نشس�ت خود به شوخی
صحبت هایی درباره علیه نمایندگان داشته اند ،ایا
این موضوع صحت دارد؟
lنه ،چنین چیزی نبوده .رئیس جمهور گفتند سوال
حق نمایندگان اس��ت بنابراین بنده می ایم و به سواالتشان
پاسخ می دهمg .
سیاست
ایا نمایندگان نمی خواهند با رئیس جمهور نشست
غیرعلنی داشته باشند؟
مثلث شماره152
و با دولت کار می کنند با تعامل ،کارشناسی و همکاری بیشتر
راه حل هایی را پیدا خواهند کرد ،البته خوشبختانه قیمت ارز
روبه کاهش است و به احتمال زیاد همان طور که خبر داریم
تاحد زیادی پایین خواهد امد.
دیدار با ایت اهلل در قم
فاز جدید فعالیت انتخاباتی اصولگرایان اغاز شده است
4
در حال��ی که هفت ماه به زمان مش��خص ش��دن نام
رئیس جمهور هفتم ایران زمان باقی است ،اکنون طیف های
مختلف اصولگرایان وارد فاز جدیدی از تحرکات انتخاباتی
خود شده اند .گویا اوضاع چنان ش��ده که گروه های مختلف
وارد فاز رایزنی برای رسیدن به مصادیق شده اند.
چنین اس��ت که بازار گمانه زنی ها پیرامون چهره های
مطرح و شاخص این جناح گرم تر ش��ده است .تقریبا روزی
نیست که تصویر و سخنان یکی از این چهره ها بر قاب صفحه
نخست مطبوعات ننشسته یا خبری پیرامون انها در فضای
مجازی منتشر نشود.
بررس��ی تحرکات سیاس��ی و اخبار موج��ود در مورد
گروه های سیاس��ی این جناح و البته شخصیت های مطرح،
فضای شفاف تری را برای رصد انچه در ماه های اینده به وقوع
خواهد پیوست در اختیار ما قرار خواهد داد.
اما در طیف راست اصولگرایان که از ان به اصولگرایان
سنتی یاد می شود ،جدیدترین تحول این است که قرار است
مجمع عمومی جبهه پیروان ۹ ،اذر برگزار شود.
س��یدکمال الدین س��جادی در این مورد گفته اس��ت:
« ترسیم خط مشی اینده جبهه پیروان خط امام و رهبری در
مورد انتخابات ریاست جمهوری و شوراها از جمله موارد مورد
توجه در این مجمع عمومی خواهد بود».
س��جادی همچنین گفته اس��ت« :معتقدی��م حدود
25اصولگرا کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری می شوند.
همچنین 15کاندیدا از میان مس��تقل ها و جناح به اصطالح
اصالح طلب ممکن اس��ت نامزد انتخابات ریاست جمهوری
اینده شوند».
وی همچنین گفت که جبهه پیروان خط امام و رهبری
در مورد انتخابات ش��وراها در حال طراحی یک س��اختار به
صورت ستاد در تهران است که شبیه ان در شهرستان ها نیز
تشکیل می شود.
سامان جدید سنتی ها
اما اصولگرایان سنتی با چه س��اختاری وارد انتخابات
ریاست جمهوری 92خواهند شد؟
نگاه��ی ب��ه ادوار مختلف انتخابات گذش��ته نش��ان
می دهد انها همواره از مدلی مانند شورای هماهنگی پیروی
کرده ان��د .چنان که حتی انچ��ه تحت عن��وان جبهه متحد
اصولگرای��ان در چند دوره اخیر هم وجود داش��ته کارکردی
مانند شورای هماهنگی داشته اس��ت .بی شک چنین است
که سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری می گوید« :با
مس��اعدت جامعتین که یک گروه مرجع هستند ،می توانیم
س��امانه جدیدی را برای انتخابات این��ده طراحی کنیم که
ویژگی های مثبت جبهه متحد را داشته باشد ،ولی حواشی ان
را نداشته باشد».اما سنتی ها بنا داشتند تا پس از دیداری که
اعضای شاخصشان با ایت اهلل مهدوی کنی داشتند به سراغ
ایت اهلل یزدی هم بروند تا خاطره رایزنی هایشان با جامعتین
در ادوارگذشته نیز زنده شود.
سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری درباره دیدار
اخیر اعضای این جبهه با ایت اهلل مهدوی کنی و دیدارهایی که
قرار است این تشکل در اینده داشته باشد ،اظهار کرد« :جامعه
روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،گروه های
مرجع و مرکز فکر و فعالیت های سیاسی هستند و ما خودمان
را ملزم می دانیم هرچند وقت یک بار به ویژه در فصل انتخابات
مالقات هایی با این عزیزان داشته باشیم .نظرات کارشناسی
45
سیاست
متراکمی در جبهه وجود دارد و ما به عنوان کارشناسان ارشد
سیاسی این نظرات را به اقایان منتقل می کنیم».
همچنین در مالق��ات اخی��ری که ح��دود هفت نفر
از اعض��ای جبهه با ای��ت اهلل مهدوی کنی داش��تند نظرات
کارشناسی و اس��تفاده از نظرات ایش��ان مدنظر قرار گرفت.
دیدار با ایت اهلل یزدی نیز در اینده انجام خواهد ش��د و همه
اینها رابطه ارگانی��ک بین جبهه و این بزرگ��واران را مدنظر
قرار می دهد.
خبرنگاری از سجادی پرس��ید« :ایا قرار نیست جبهه
پیروان خط امام و رهبری با ای��ت اهلل مصباح یزدی دیداری
داشته باشد؟» که وی پاس��خ داد « :در این مورد فعال بحثی
مطرح نشده و اگر اعضا پیشنهادی داشته باشند ان را بررسی
می کنیم ،اما هنوز چنین پیشنهادی مطرح نشده است».
سجادی البته در پاسخ به این سوال که «ایا جبهه پیروان
خط امام و رهبری و برخی از تشکل های ان همچون حزب
موتلفه کاندیدای خاص نخواهد داشت؟» گفته است « :نهایت
سعی ما بر این اس��ت که وحدت داشته باش��یم و در رابطه با
معرفی کاندیداها با ه��م حرکت کنیم .به ه��ر ترتیب انچه
در اینده پیش می اید از هم اکنون معلوم نیس��ت و بیشترین
تاکیدات در جلسات ما بحث وحدت و هماهنگی و هم اندیشی
در مورد انتخابات است.
اگرچه وحدت امکان پذیر نیست ولی ائتالف امکان پذیر
است و اصال ایده ال این است که اصولگرایان از بین خود یک
نفر را انتخاب کنند و او را مورد حمایت قرار دهند اما اینکه تا
کجا این مساله امکان دارد را اینده ثابت می کند .ضمن اینکه
باید این نکته را مدنظر قرار داد که اگر تعداد کاندیداها زیاد باشد
در میان اصولگرایان ارا تقسیم می شود که این اصال به صالح
اصولگرایان نیست».
مثلث شماره152
کدام کاندیداها از سنتی ها می ایند؟
بی شک اکنون مهمترین س��وال این است که کاندیدا
یا کاندیداهای این طیف از اصولگرایان چه کسی یا کسانی
هستند؟
پیرام��ون چهره ه��ای مط��رح ای��ن طی��ف تا کنون
گمانه زنی های فراوانی مطرح شده است.
از دکتر علی اکبر والیتی ک��ه هنوز کاندیداتوری اش را
تکذیب نکرده و برخی از او نه تنها به عنوان کاندیدای مطلوب
این طیف بلکه به عنوان یکی از افرادی که به عنوان کاندیدای
دولت وحدت ملی به شمار می رود نام می برند.
اگر چه در فضای غیررس��می خبرهایی از رایزنی های
سیاس��ی او ب��ا گروه ه��ا و چهره ه��ای مختلف��ی از جمله
اکبر هاشمی رفس��نجانی و علی الریجانی موجود است ،اما
هنوز رسما چیزی در مورد وی مطرح نشده است؛ گویی او نیز
مانند سایر کاندیداهای این طیف در حال ارزیابی اوضاع است.
در این میان اما برخالف س��ایر کاندیداهای این طیف
تقریبا مسجل شده که علی اکبر ناطق نوری دیگر بنایی برای
امدن ندارد .انگونه که برخی رسانه ها نقل کرده اند گویی او
در جلس��اتی اعالم کرده که قصد کاندیداتوری در انتخابات
سال اینده را ندراد.
اما در این میان اخبار موجود در برخی محافل پیچیده
بود که رایزنی هایی با محمد رضا باهنر برای کاندیداتوری در
انتخابات اینده صورت گرفته است.
محمد رضا باهنر اما در واکنش به این خبر گفته است:
«به هی��چ وجه کاندیدات��وری انتخابات ریاس��ت جمهوری
نمی شوم».
محمد رضا باهنر نایب رئیس مجلس شورای اسالمی
در مورد بحث هایی که پیرامون کاندیداتوری وی مطرح است
گفته است« :بنده صد در صد این موضوع را تکذیب می کنم».
مصطفی پورمحمدی ،منوچهر متکی و علی الریجانی
از چهره هایی هس��تند که هنوز بازار گمانه پ��ردازی در مورد
حضورشان در انتخابات ریاست جمهوری داغ است .از میان
46
انان مصطفی پورمحمدی احتم��ال کاندیداتوری اش را رد
نکرده ،منوچهر متکی با لبخند از کنار پاس��خ به این س��وال
گذشته و علی الریجانی نیز می گوید هنوز تصمیمی در این
مورد نگرفته است.
دیدار با ایت اهلل مصباح در قم
اما از طیف مقاب��ل اصولگرایان س��نتی هم خبرهای
مهمی می رسد.
در جدیدترین و مهمترین تحول در این مورد جمعیت
رهپویان انقالب اسالمی به دیدار ایت اهلل مصباح یزدی رفتند.
دیداری که برخی تحلیلگران ان را مقدمه ائتالف سیاس��ی
رهپویان و جبهه پای��داری در انتخابات اینده ارزیابی کردند.
ائتالفی همانند انچه در انتخابات هیات رئیسه مجلس نهم
شکل گرفت.
اما انچه ای��ت اهلل مصباح یزدی در ای��ن دیدار مطرح
کرد با بازتاب های گس��ترده ای در رسانه ها و فضای سیاسی
مواجه شد.
ایت اهلل مصباح یزدی در این دیدار در پاس��خ به سوال
محمد دهقان ،عضو هیات رئیس��ه مجلس درباره انجام کار
تش��کیالتی در بین نیروه��ای مذهبی و اینک��ه چرا گاهی
تش��کیالت گریزی در میان نیروهای حزب اللهی مش��اهده
می شود ،گفت« :در این مساله هم همانند اکثر مسائل زندگی
افراط و تفریط وجود دارد .اصل اینکه عده ای از انسان ها در
مسائل مختلف با یکدیگر همکاری و هم افزایی داشته باشند
یک اصل اسالمی اس��ت و در این مورد شکی نیست و شاید
بیشترین دستورات اسالم در خصوص همین همکاری ها و
تعامالت اجتماعی است».
رئیس موسسه اموزشی و پژوهش��ی امام خمینی(ره)
بیان داشت« :کالم در این است که در عالم سیاست حزب با
مفهوم خاصی شکل گرفته و ویژگی ها و مختصات خودش
را داراست و وقتی فعالیت های اجتماعی پیش از انقالب نیز
شکل گرفت .همین بحث مفهوم حزب و ارتباط ان با اسالم
وجود داش��ت که همراه با افراط و تفریط هایی بود ».ایت اهلل
مصباح افزود« :بعد از انقالب هم که بهترین حزب ان زمان
حزب جمهوری اس�لامی ش��کل گرفت در نهایت با دستور
امام(ره) منحل شد و این به خودمان بر می گشت که مقداری
الگو گیری از غرب داشتیم .اما اگر منظور از تشکیالت این باشد
که افرادی نیروهای خود را روی هم بگذارند به ویژه نیروهای
فکری روی هم گذاش��ته ش��ود ،در این باره شهیدبهش��تی
می فرمود حزب معبد اس��ت و ایش��ان حزب را عاملی برای
ی باعث شد ان معبد به
رشد فکری می دانستند ،اما رفتار برخ
چیز دیگری تبدیل شود و کسانی که از کار تشکیالتی فرار
می کنند این منظر از کار حزبی را می نگرند» .
ایت اهلل مصباح ی��زدی برخی اختالفات را بر اس��اس
ویژگی های فردی عنوان کرد و گفت« :این دسته اختالفات
در روانشناسی نیز مطرح اس��ت و عمال تضادی با هم ندارند
و نتیجه این اختالفات این می شود که اشخاص تفاوت هایی
دارند که بر اساس ان به کارهای مختلفی می پردازند .به عنوان
نمونه برخی مدیر مناسبی برای اداره جنگ بودند و برخی نیز
مدیریت اقتصادی خوبی دارند و این دلیل نمی شود که کسی
مدیر و فرمانده خوبی ب��رای اداره جنگ بوده مدیر اقتصادی
خوبی هم باشد».
نباید دچار عقبگرد سیاسی شویم
اما در هم��ان جلس��ه علیرض��ا زاکانی نی��ز اظهارت
قابل توجهی را مطرح کرد.
سخنگوی فراکسیون اصولگرایان مجلس با بیان اینکه
انتخابات اینده ریاس��ت جمهوری یک گذرگاه سخت است،
گفته اس��ت« :ما گفتمان انقالب اس�لامی را به عنوان یک
گفتمان برتر پذیرفته ایم و از منظر تحلیل به هیچ وجه نباید
دچار ارتجاع و عقبگرد شویم».
زاکانی با بیان اینکه در سه دوره روسای جمهور گذشته
انها مبانی نظری شفافی نداش��تند که برگرفته از اسالم ناب
باشد ،گفت« :انها مسیری را طی کردند که قدرت بر انها غلبه
کرد و در برخی موارد دچار مشکل شدیم».
وی مش��کل دیگر را عناصر پیرامونی روسای جمهور
گذش��ته عنوان کرد و گفت« :این عناصر انهایی نبودند که
نظام اسالمی به دنبال انها بود».
دبیر کل جمعیت رهپویان انقالب اسالمی افزود« :برای
انتخابات ریاست جمهوری اینده باید کسانی مورد نظر باشند
که هم مبانی شفاف و هم پیش��ینه شفاف داشته باشند و هم
اطرافیان انان افرادی باشند که در خدمت انقالب باشند .باید
به دنبال جریانی باشیم که به هیچ وجه و در هیچ سطحی دچار
عقبگرد سیاسی نشویم و بر اس��اس مصالح اسالم و انقالب
گام برداریم».
طرح طیف چپ اصولگرایان برای کابینه اینده
اما در اواسط هفته گذشته یک خبر مهم درباره این طیف
اصولگرا مطرح شد.
برخی رسانه ها هفته گذشته از تدوین طرحی خبر دادند
که براساس ان به محمد باقر قالیباف پیشنهاد شده بود که با
پذیرفتن معاون اولی کابینه ای که حدادعادل رئیس جمهور
ان است از نامزدی در انتخابات منصرف شده تا اتحادی برای
حمایت از رئیس مجلس هفتم در انتخابات اینده شکل گیرد.
این خبر با واکنش های گسترده ای مواجه شد.
علیرضا زاکانی در این مورد گفت که خبری در این باره
ندارد ،اما عوض حیدرپور ،عضو جمعیت ایثارگران اعالم کرد
که از این پیشنهاد استقبال می کنند.
دامن��ه واکنش ه��ا تا انج��ا پیش رفت ک��ه غالمعلی
حدادعاد ل ترجیح داد شخصا در این مورد به اظهار نظر بپردازد.
او به خبرگزاری اریا گف��ت« :هنوز ب��رای کاندیداتوری در
انتخابات تصمیمی نگرفته ام».
غالمعلی حداد عادل ،رئیس فراکس��یون اصولگرایان
مجلس ش��ورای اس�لامی ادام��ه داد« :بن��ده در خصوص
کاندیدات��وری هنوز هیچ تصمیمی نگرفت��ه ام ،از این رو هم
موضوع کاندیداتوری خودم و هم توافق بر س��ر معاون اولی
اقای قالیباف را تکذیب می کنم».
وی افزود« :بنده در این خص��وص تا به حال صحبتی
نکردم ،اما چون خبرگزاری ها به نحوی این موضوع را طرح
کرده بودند که به جامعه الق��ا کنند معاون اولی اقای قالیباف
نظر بنده است ،از این رو من این موضوع را تکذیب کردم».
حداد عادل تاکید ک��رد« :من می خواهم بدانم پش��ت
صحنه این خبر چه بوده است زیرا کسانی که این موضوع را
مطرح کردند خودشان به خوبی به معنای این خبر واقفند».
در تحولی دیگر در ای��ن مورد روح اهلل حس��ینیان نیز
گفت« :جبهه پایداری حتما ب��رای انتخابات کاندیدا معرفی
خواهد کرد».
روح اهلل حس��ینیان ،عضو ارش��د جبهه پایداری تاکید
کرد« :جبه��ه پای��داری س��ناریوهای مختلف��ی را در نظر
گرفته و در مورد ان بحث کرده اس��ت .ما در جبهه پایداری
باتوجه ب��ه صف بندی ک��ه در انتخابات ریاس��ت جمهوری
وج��ود خواه��د داش��ت ،برنام��ه و ط��رح قابل ارائ��ه ای
خواهیم داشت».
نماینده مردم تهران خاطرنشان کرد« :جبهه پایداری
حتما در انتخابات ش��رکت و کاندیدا نیز معرفی خواهد کرد،
منتها تصمیم نهایی بستگی به شرایط روز دارد که صف ارایی
چه خواهد شد تا ما هم مطابق ان صف ارایی موضع بگیریم».
حسینیان در پاسخ به این سوال که ایا این صحت دارد
که جبهه پایداری به کاندیداتوری حداد عادل نزدیک ش��ده
است ،تاکید کرد« :ما همیش��ه به اقای حداد عادل نزدیک
بوده ایم ،ام��ا حقیقتا تا کن��ون هیچ تصمیم��ی در خصوص
کاندیداتوری ایشان اتخاذ نکرده ایمg ».
پرویز
سروری می گوید:
اقای حدادعادل
از نظر گفتمانی به
ایثارگران و رهپویان
نزدیک است و قرابت
فکری جدی بین این
دو جمعیت با
اقای حدادعادل وجود
دارد
سیاست
مثلث شماره152
هنوز وارد بحث مصادیق نشده ایم
گفت وگو با پرویز سروری درباره گزینه های جمعیت رهپویان
5
ی ظرفیت های نیروهای انقالب
پرویز سروری ،قائم مقام جمعیت رهپویان انقالب اسالمی قائل به استفاده از تمام
است اما برای این کار شاخص های غربالگری معرفی می کند و معتقد است که این کار به شفاف شدن عرصه خدمت کمک
می کند .با وی درباره مکانیزم و برنامه طیف تحولخواه برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به گفت وگو نشستیم.
امید کرمانی ها
برنامه طیف تحولخواه جریان اصولگرا (جمعیت
ایثارگران و جمعی�ت رهپویان) ب�رای انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم چیست؟
lبرنامه انتخاباتی این طیف در کمیته ویژه ای در
حال تدوین اس��ت که البته مراحل نهای��ی را طی م ی کند.
وقتی به پایان رس��ید ب راس��اس ان بررس��ی مصادیق اغاز
م ی شود تا نامزد منتخب مشخص ش��ود؛ به عبارت دیگر
این تفاهم مش��روط خواهد بود ،مشروط به اینکه در برنامه
به تفاهم برس��یم تا مالک عمل دولت اینده همین برنامه
اصولگرا را در عرصه اجرایی به کار گیرد؛ به عبارت دیگر نامزد
نهاییکس��یخواهد بودکه مقبولیت و قدرت جاذبه داشته
باشد و ش��خصی ت ها و گروه های مختلف نیروهای انقالب
و اصولگرا که نگاه متفاوت دارند ،روی او به تفاهم برسند و
به او دست همکاری دهند .این نامزد برخورد گروهی ،حزبی
و محدود نم ی کند و با نگاهی موس��ع به نیروهای حزب اهلل
از تمام ی ظرفی ت های نیروهای انقالب ب رای اداره کش��ور
استفاده م ی کند .در چنین ش��رایطی فضای جدیدی ب رای
تفاهم ،انس��جام و وحدت به وجود م ی اید و گام های موثری
در دولت اینده ب رای اعتالی کشور و توسعه گفتمان خدمت
برداشته م ی شود.
باش��د .اگر هم نقدی به برنامه تدوینی وارد بود م ی توان ان
را با مفاهمه اصالح کرد .نکته دیگر ان اس��ت که عالوه بر
کاندیداها بر مبنای برنامه تنظیم ش��ده ب��ا گروه های دیگر
اصولگرا ائتالف م ی کنی��م .در نهایت زمانی که مذاکرات و
رایزن ی ها انجام شد نتیجه را معرفی کنیم.
حاال چه�ره کاریزماتیک و فراگی�ر که م ی گویید
همه ظرفی ت های اصولگرای�ی را در دولت جمع
م ی کن�د ،از درون طی�ف تحولخواه اس�ت یا به
مجموعه نیروهای اصولگرا ن�گاه م ی کنید و او را
بر م ی گزینید؟
lدر مرحله رایزنی باید تی��م اثرگذار رئی س جمهور
اینده به جامعه معرفی شود تا مردم به تیمی که م ی خواهد
کش��ور را اداره کند ،وقوف داش��ته باش��ند و با این نگاه به
رئی س جمهور این��ده رای دهند .قطعا گزین��ه ای مورد نظر
رهپویان و ایثارگران خواهد بود که بتواند نیروهای انقالب و
برخی سایت ها خبر دادند که اقای فدایی ،دبیرکل
جمعیت ایثارگران ،ستاد اقای حدادعادل را فعال
چرا به تفاهم بر سر برنامه اصرار دارید؟
lبه مجموعه نیروهای اصولگرا توجه خواهد ش��د
و همه گزینه ها مدنظر قرار م ی گیرد و این ش��اخصه ها در
ه ر کس بیشتر باش��د او مورد حمایت جمعیتین (جمعیت
ایثارگران و جمعیت رهپویان) قرار خواهد گرفت.
47
کرده ،ایا نظرتان روی حمای�ت از اقای دکترحداد
است؟ چون با توصیفاتی که بیان کردید ذهن ها
روی وی متمرکز م ی ش�ود ،ایا نهایتا م ی خواهید
به گزینه حمایت از اقای حداد برسید؟
lای��ن گمانه ه��ا از اول زده م ی ش��د ،خ��ود
اقای حدادعادل از نظ��ر گفتمانی به ایثارگ��ران و رهپویان
نزدیک اس��ت و قرابت فکری جدی بین این دو جمعیت با
اقای حدادعادل وجود دارد ،به همین دلیل رسانه ها گمانه
م ی زنند وگرنه ما هنوز درباره بررسی مصداق ورود نکرده ایم
و در دفتر سیاس��ی جمعیت رهپویان ه��م تصمیم بر ان
دارد که کل شخصی ت های اصولگرا را که قصد نامزدی در
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را دارند ،بررسی و بهترین
گزینه را -که این پارامترها در او قوی تر است -انتخاب کند.
عالوه بر این اساس��ا اقای حدادعادل ت��ا االن اعالم نکرده
نامزد ریاس��ت جمهوری م ی ش��ود یا خیر ،ب��ه همین دلیل
این گمانه زن ی ها ب راس��اس نکاتی که عرض کردم به وجود
ام��ده و طبیعتا جمعیتین هم��ه گزینه ه��ا را از جمله ورود
اقای حدادعادل به عرصه انتخابات بررسی م ی کنند.
اینکه ستاد ایشان ب ه وسیله اقای فدایی تشکیل
شده ،صحت دارد؟
lتا انجا که اط�لاع دارم صحت ندارد و س��تادی
تشکیل نشده اس��ت .اینها همه گمانه زنی است که برخی
رس��انه ها مطرح م ی کنند .تا انجایی که در جریان هس��تم
نه اقای حداد س��تادی را راه اندازی کرده و ن��ه اقای فدایی
اقدامی کرده است؛ البته ب رای تکمیل اطالعات م ی توانید با
اقای فدایی صحبت کنید چون من سخنگوی اقای فدایی
نیستم.
سیاست
تیم�ی را ک�ه م ی گویی�د نام�زد منتخ�ب طیف
تحولخ�واه باید قب�ل از انتخاب�ات ان را معرفی
کند ،شما به وی پیشنهاد م ی دهید یا او باید ان
را تکمیل و به شما پیشنهاد دهد؟
مثلث شماره152
lقطعا او بای��د به جامعه معرفی کن��د .طبیعتا ما
هم در این زمینه پیش��نهادات و نظ��رات خودمان را اعالم
م ی کنیم.
اینک�ه گفت�ه م ی ش�ود طی�ف تحولخ�واه ب�ه
اقای قالیب�اف پیش�نهاد داده ،مع�اون اول
رئی س جمهور اینده باش�د ،درست است؟ همان
ط�ور ک�ه بی�ان ش�د در خبره�ا امده ک�ه طیف
تحولخواه نظر ب�ه حمایت اق�ای حدادعادل در
ریاست جمهوری یازدهم دارد.
غالب ش��ود .از این نظر ما برنامه انتخاباتی خود را برمبنای
ائت�لاف گفتمانی دنب��ال م ی کنیم و با گروه ه��ا ،احزاب و
جمعی ت های مختل��ف مذاکره خواهیم کرد تا ان ش��ا ءاهلل
به تفاهم برسیم .در کل تالش این اس��ت اقداماتی انجام
شودکه انسجام و وحدت بیشتر نیروهای اصولگرا را فراهم
اورد و این جریان ب��ا حداقل گزینه ها ب��ه عرصه انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم پا گذارد تا ارایش نیروهای انقالب
خیلی متفرق و متشتت نشود.
در دیدار جمعیت رهپویان با ایت اهلل مصباح یزدی
چه گذش�ت؟ ای�ا این دی�دار اغاز تالش�ی برای
ش�کل گیری ائتالف گفتمانی با پای�داری بود که
ان را مطرح کردید؟
lاین از نکات��ی بود که متاس��فانه رن��گ و بوی
سیاسی گرفت .ش��ورای مرکزی جمعیت رهپویان انقالب
اس�لامی مصوبه دارد که در دوره زمانی مش��خص ،در هر
چند هفته یک ب��ار به طور ثابت جلس��ات ش��ورا را در قم
برگزار کند و با مراجع و علما جلس��ه داش��ته باشد .دیدار با
ایت اهلل مصباح یزدی نیز بر همین اس��اس انجام شد ،البته
با درخواست قبلی ما ب رای دیدار با حضرت ایت اهلل مصباح
به دالیلی موافقت نشد و وقت دوباره ای که تعیین شد ب رای
دوشنبه ( 30ابان ماه) بود .نشست شورای مرکزی رهپویان
با علما و مراجع بار سیاسی ندارد و بیشتر ب رای ان است که
اعضای ش��ورای مرکزی رهپویان زان��وی تلمذ پیش علما
بزنند و گزارش��ی از عملکرد خود را به انه��ا عرضه کنند و
رهنمودهای الزم را ب رای سالمت و توسعه کاری خود بگی رند؛
بناب راین دوباره تاکید م ی کنم که مالقات های ما سیاس��ی
نیست و از قبل ب راساس مصوبات شورای مرکزی بوده است
در اینده نزدیک نیز جلسه با علما و مراجع قم تکرار م ی شود،
اما در کل حضرت ایت اهلل مصباح ای��ن فرصت و امکان را
ایجاد کردند که ب رای سالم و ادب خدمت ایشان برسیم.
چه مباحثی در ان جلسه طرح شد؟
lمباحث کامال غی ر سیاس��ی بود .شاید یکی ،دو
مورد هم که محتوای سیاسی داش��ت به مسائل انتخابات
مربوط نم ی شد ،سوالی درباره احزاب و تشکل های سیاسی
مطرح شد و ایشان پاسخ دادند.
براس�اس فراکس�یون های ش�کل گرفته داخل
مجلس ،طیف تحولخواه ب�ه پایداری نزدیک تر
است؛ ایا این ائتالف گفتمانی را رد م ی کنید؟
lاساسا ما به مصداق نرسیدیم که بخواهیم درباره
معاون اولی او رایزنی کنیم .وقتی دور بررس��ی مصداق ها
هنوز شروع نشده ،این گمانه نم ی تواند درست باشد.
lاالن نم ی خواهم قضاوت کنم که راه البی ،مذاکره
و ارتباط محدود ش��ود .انچه مشخص اس��ت ب رای تحقق
ائتالف گفتمانی جمعیتین (جمعیت رهپویان و ایثارگران)
در نظر دارند با گروه ها و شخصی ت های مختلف وارد مذاکره
شوند ،از این رو بعدها ترکیب ائتالف مشخص خواهد شد.
lاواخر کار تدوین ان هس��تیم ،فکر م ی کنم این
موضوع به زودی اعالم و با گزینه ها و گروه های دیگر اصولگرا
رایزنی م ی شود تا ب راساس ب رنامه تنظیمی بتوانیم به صورت
ائتالفی وارد عرصه انتخابات شویم .من فکر م ی کنم یک
ارایش جدید سیاسی بین نیروهای اصولگرا در رقابت اینده
ش��کل گیرد .ذهنیتم این اس��ت که بین ائتالف هایی که
صورت م ی گی��رد ،یک ائتالف گفتمان��ی م ی تواند ائتالف
lاستفاده از ظرفی ت های نیروهای انقالب متفاوت
با نگاهی است که درباره دولت وحدت ملی مطرح م ی شود
و این دو از نظر مبنایی با هم تفاوت زیادی دارند .طرح دولت
وحدت ملی اساسا ب رای القای نابسامانی ،بحران و بن بست
این برنامه انتخاباتی طیف تحولخواه چه زمانی
نهایی م ی شود؟
با وجودی که دیدگاه تش�کیل دولت وحدت ملی
را رد م ی کنید ،از صحب ت های ش�ما برم ی اید که
طی�ف تحولخواه نی�ز م ی خواهد دول�ت وحدت
تشکیل دهد تا دولت اینده از تمام ظرفی ت های
نیروهای انقالب استفاده کند.
ما به مصداق نرسیدیم که بخواهیم درباره معاون اولی
او رایزنی کنیم .وقتی دور بررسی مصداق ها هنوز شروع
نشده ،این گمانه نمی تواند درست باشد
48
مطرح م ی ش��ود ،حال انکه انقالب در شرایط خوبی است و
مشکالت قابل رفع اس��ت .حتما عبور از مشکالت راه حل
دارد؛ بناب راین طرح یادشده را قبول نداریم و معتقدیم با یک
نگاه سیاسی این موضوع مطرح م ی شود و کسانی هم که
ان را طرح م ی کنند قائل به اجرایی کردن ان نیستند ،یعنی
اگر قدرت اجرایی را به دس��ت گیرند ،باز به صورت حزبی،
گروهی و متناسب با نوع تفکر خود چینش دولت را تعیین
خواهند کرد.
اما شما هم م ی گویید دولتی تشکیل شود که از
تمام ظرفی ت های نیروهای انقالب استفاده کند،
یعنی بر این ضرورت صحه م ی گذارید.
lاین متفاوت از تشکیل دولت وحدت ملی است،
ما یک س��ری مالک های��ی را ب��رای اس��تفاده از نیروهای
انقالب م ی گذاری��م ،یعنی نیروها باید با فس��اد ،انحراف و
فتنه ضدباشند ،همین ش��اخصه ها انها را غربال م ی کند.
از ظرفیت نیروهای انقالبی که در ش��رایط سخت وفاداری
خود را به نظام ثابت کردند اس��تفاده خواهد شد .نباید این
ظرفی ت ها کنار گذاشته ش��وند و مورد استفاده قرار نگیرند؛
بناب راین انچه گفته م ی ش��ود خیلی متفاوت از طرح دولت
وحدت ملی است.
ممکن است در این مورد بیشتر توضیح دهید؟
lایا کسی که الودگی مالی دارد باید در دولت وجود
داشته باشد؟ طبیعی است که جوابش منفی است .کسی که
شعارهای واگرایانه داده و در تضعیف نظام با دشمنان انقالب
هماهنگ بوده و االن هم دستش در دست دشمنان انقالب
است نباید در دولت نقش داشته باشد .اینها محدود کردن
نیروهای انقالب نیست ،بلکه به شفاف و زالل کردن عرصه
کمک م ی کند ،غالب نیروهای انقالب پاک ،ضد انحراف و
ضد فتنه هستند و در یک عرصه مشخص کارنامه درخشانی
دارند ،ام��ا م ی بینیم ک��ه در عرصه اجرایی ای��ن نیروهای
توانمند ،انقالبی و شایس��ته با دالیل واه��ی با نگاه حزبی،
گروهی و تش��کیالتی و خود ش��یفتگ ی های سیاسی کنار
گذاشته م ی شوند ،اساسا عرصه را کانالیزه م ی کنند و حکم
م ی کنند که همه ظرفی ت ها باید از این نوع نگاه و س��لیقه
باشند .این بد اس��ت یعنی اگر فردا قدرت اجرایی در دست
رهپویان و ایثارگران قرار بگی��رد انها بگویند هرچه چینش
اجرایی است باید از بین نیروهای این دو تشکل باشد قطعا
درست نیست .باید ظرفیت رئی س جمهوری که مورد حمایت
جمعیتین قرار م ی گیرد نگاهش موسع باشد .همه کسانی
که شایس��تگی ،ظرفیت و توانایی دارن��د باید قابلی ت های
خودش��ان را به منصه ظه��ور بگذارند و اجرای��ی کنند .در
چینش دولت اینده نباید نگاه س��لیقه ای یک گروه حاکم
شود و شایسته س��االری جای خود را به تشکیالت ساالری
بدهد .این افتی اس��ت که بسیار زیاد مش��اهده م ی کنیم.
این باعث ش��ده که خیلی از نیروهای توانمند و شایس��ته،
پ راکنده و به انزوا کش��یده ش��وند و بعضا اف��راد ناالیق در
مسندهایی قرار بگی رند که هزینه هایی را ب رای کشور و ملت
به وجود اوردند .این ،ان چیزی است که بد است و باید مانع
تحقق ان شد.
چه زمانی به بررسی مصداق ها ورود م ی کنید؟
lاالن نم ی توان زمان روش��نی را بی��ان کرد ،ولی
رفته رفته با اتمام تدوین برنامه ،بررس��ی مصادیق ش��روع
م ی شود.
رایزن ی ها با گروه های سیاس�ی را چه زمانی اغاز
کردید؟
lدر اینده نزدیک شروع م ی ش��ود .همان طور که
گفتم اواخر جمع کردن برنامه هستیم و پس از ان با گروه ها
و نامزدها صحبت م ی کنیم.
در اذرماه شروع م ی کنید؟
lبله؛ اذر ،ماهی اس��ت ک��ه به ای��ن عرصه ورود
م ی کنیمg .
سیاست
مثلث شماره152
روحانی می اید؟
رایزنی برای معرفیگزینه دولت وحدت ملی از سوی هاشمی ادامه دارد
6
نام حس��ن فریدون روحانی که حاال 64سال دارد ،با
پرونده هسته ای ایران گره خورده است .او که ۲۱ابان ۱۳۲۷
در سرخه سمنان متولد ش��ده ،نمایندگی مجلس خبرگان
رهبری ،عضوی��ت در مجمع تش��خیص مصلحت نظام و
عضویت در شورای عالی امنیت ملی و همچنین دبیری ان
را تجربه کرده است .او در سال ۱۳۴۰در حالی که ۱۳سال
بیشتر نداشت راهی قم شد و تحصیالت حوزوی خود را اغاز
کرد .روحانی در قم از محضر استادان بزرگی بهره جست.
در خارج فق��ه و اص��ول در کالس درس اس��تادانی
همچون ایت اهلل س��ید محمد محقق داماد ،ش��یخ مرتضی
حائری یزدی و ایت اهلل س��ید محمدرضا گلپایگانی شرکت
کرد و سپس در س��طح عالی از ایت اهلل س��لطانی ،ایت اهلل
محمد فاضل لنکرانی و شیخ محمد شاه ابادی کسب فیض
کرد.
روحانی البت��ه همزمان با تحصیل در ح��وزه ،از علوم
اکادمیک هم بهره ب��رد .او در فاصله س��ال های ۱۳۴۸تا
۱۳۵۱موفق به کسب مدرک لیس��انس حقوق از دانشگاه
تهران ش��د .روحانی س��پس در س��ال ۱۳۵۷ب��رای ادامه
تحصیالت به بریتانیا رفت و در انجا فوق لیس��انس حقوق
عمومی و دکترای حقوق اساس��ی را از دانش��گاه گالسگو
اخذ کرد.
با اغ��از فعالیت های مبارزات انقالبی مردم در س��ال
۱۳۴۱او نیز به مبارزان پیوست .حس��ن روحانی نخستین
بار در سال ۱۳۴۳دستگیر و در طول مبارزه بارها دستگیر و
ممنوع المنبر شد .اولین بار او بود که لقب «امام» را در ابان
ماه ،۱۳۵۶برای رهبر کبیر انقالب اسالمی به کار برد.
پس از پیروزی انقالب اسالمی روحانی مسئولیت های
مختلفی را بر عهده گرفت .او از بدو پیروزی انقالب اسالمی
به مجلس شورای اسالمی راه یافت و پنج دوره قانونگذاری
را تجربه ک��رد .روحانی در دوره ه��ای اول و دوم به عنوان
رئیس کمیس��یون دفاع و در دوره های چه��ارم و پنجم به
عنوان رئیس کمیسیون سیاست خارجی و نایب رئیس اول
مجلس حضور داشت .هم زمان با نمایندگی مجلس از سال
۱۳۶۲تا ،۱۳۶۴در مقام معاونت فرماندهی جنگ و از سال
۱۳۶۴تا ۱۳۶۷نیز در سمت رئیس س��تاد قرارگاه مرکزی
خاتم االنبی��اء در دوران جن��گ فعالیت می ک��رد .روحانی
همچنین از س��ال ۱۳۶۵تا س��ال ۱۳۷۰فرماندهی پدافند
هوایی کل کشور را بر عهده داشت .عضویت در هیات امنای
دانشگاه تهران و منطقه شمال از سال ۱۳۷۴تا سال ۱۳۷۸و
همچنین عضویت در شورای سرپرستی صداوسیما از سال
۱۳۵۹تا سال ۱۳۶۲از دیگر مسئولیت های وی در سال های
پس از انقالب بوده است .روحانی از زمان بازنگری در قانون
اساسی جمهوری اس�لامی ایران و تش��کیل شورای عالی
امنیت ملی ،در مق��ام نماینده رهبر معظ��م انقالب در این
شورا حضور دارد .وی البته به مدت ۱۶سال و در دوره های
ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی در
دولت های سازندگی و اصالحات به عنوان دبیر شورای عالی
49
سیاست
امنیت ملی جمهوری اسالمی ایران فعالیت کرد .همچنین از
اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیسیون
سیاسی ،دفاعی و امنیتی این مجمع است.
روحانی همچنین از سال ۱۳۷۱تاکنون رئیس مرکز
تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تش��خیص مصلحت نظام
بوده است.
وی در انتخاب��ات میاندوره ای س��ومین دوره مجلس
خبرگان رهبری در ۲۹بهم��ن ۱۳۷۸به نمایندگی از مردم
اس��تان س��منان به مجلس خبرگان رهبری راه یافت و در
انتخابات دوره چه��ارم این مجلس در س��ال ۱۳۸۵نیز به
عنوان نماینده تهران به عضویت این مجلس درامد.
روحانی در کن��ار فعالیت های سیاس��ی تالیفاتی نیز
داش��ته اس��ت؛ تالیفاتی که برخی از انها در دانشگاه ها نیز
تدریس می شوند .از جمله کتاب های او می توان به «انقالب
اسالمی؛ ریش��ه ها و چالش ها» (در دو جلد)« ،مبانی تفکر
سیاس��ی امام خمینی(ره)»« ،رویدادهای یازدهم سپتامبر
و مواضع جمهوری اس�لامی ایران»« ،تحوالت جهانی با
نگاه به موقعیت جمهوری اس�لامی ایران»« ،خاطرات»
(در دو جل��د انقالب و دف��اع مقدس)« ،اس��تراتژی امنیت
ملی جمهوری اس�لامی ایران» (در ۲جلد)« ،سیره امامان
شیعه در تاریخ» و همچنین کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی
هس��ته ای» که خاطرات دوران مس��ئولیت او ب��ه عنوان
مذاکره کننده ارش��د ایران را روایت می کند ،اشاره کرد که
این کتاب برای او حاش��یه هایی به همراه اورد و با نقدهای
مختلفی روبه رو شد .جدی ترین نقد اما به زمان انتشار کتاب
بازمی گش��ت در عین حال به نظر می رس��د حسن روحانی
این کتاب را در پاسخ به کس��انی که او را متهم می کنند در
مذاکرات با تروئیکای غرب کوتاه امده در این زمان منتشر
کرده است.
زندگی سیاس��ی روحانی اما هیچ گاه از حاشیه ها دور
نبوده و همواره شایعاتی پیرامون شخصیت و رفتارهای او در
سیاست به گوش می رسد.
در نخستین روزهای فروردین امسال اخباری مبنی بر
سفر روحانی به اروپا منتشر شد .سایت رجانیوز در خبری که
تیتر «سفر ناگهانی روحانی به اروپا» بر باالی ان خودنمایی
می کرد ،چنین نوش��ت« :ایام نوروز فرصت مناسبی برای
مسافرت و دید و بازدید با دوستان قدیمی است .با خبر شدیم
که اقای حسن روحانی از عوامل تیم اسبق هسته ای کشور
به صورت ناگهانی و بدون اطالع رس��انی به همکارانش به
اروپا رفته است .باتوجه به نقش اقای روحانی در مذاکرات
خفت بار س��عداباد و در پی برخورد با تع��دادی از افراد تیم
مذاکره کننده وقت از جمله حسین موسویان و به دنبال ان،
خروج وی از کشور ،سفر ناگهانی فوق به اروپا و هم زمانی
ان با مذاکرات ایران و 5+1که قرار اس��ت به زودی برگزار
شود ،قابل تامل است».
این س��ایت همچنی��ن در خبری تکمیلی ب��ه نقل از
خبرگزاری ایرنا نوش��ت« :در حالی که قرار است در اینده
نزدیک دور جدید مذاکرات ایران و گروه 5+1برگزار شود،
خبرها از سفر حسن روحانی ،مسئول اسبق تیم مذاکره کننده
هسته ای کش��ورمان به وین پایتخت اتریش حکایت دارد.
روحانی صبح روز دوش��نبه هفتم فروردین ماه جاری وارد
فرودگاه وین شد .داماد حسن روحانی ،هنگام ورود وی به
فرودگاه وین به استقبال او رفته است .داماد حسن روحانی
در اتریش اقامت دارد».
رجانیوز همچنین ادع��ا کرد که روحان��ی با گذرنامه
ش��خصی به این س��فر رفته و در فرودگاه نیز بدون لباس
روحانیت و با لباس شخصی دیده شده است.
پس از ان بود که س��ایت اصالح طلب افتاب نوشت:
«در پی انتشار خبری در برخی رس��انه ها درخصوص سفر
حس��ن روحانی ،رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع
تشخیص مصلحت نظام به اتریش ،دفتر وی اعالم کرد که
مثلث شماره152
50
این سفر صرفا به دالیل خانوادگی بوده است».
این دفتر در متن تکذیبیه خود چنین نوش��ت« :سفر
چندروزه حجت االسالم والمسلمین جناب دکتر روحانی به
اتریش صرفا به دالیل خانوادگی بوده و بدین ترتیب سیاسی
بودن سفر را تکذیب کرد.
روحانی اردیبهش��ت ماه امس��ال هم در گفت وگویی
با «مهرنامه» که بیش��تر به مس��ائل تئوری��ک می پردازد،
ناگفته هایی را از دوران مسئولیت خود در پرونده هسته ای
بیان کرد.
رئیس اسبق تیم مذاکره کننده هسته ای گفت« :در ان
مقطع تصمیم نظام بر این بود که با امریکا مذاکره نکنیم».
دبیر اسبق ش��ورای عالی امنیت ملی هشت سال پس
از تماس تلفنی البرادعی در س��ال ،83از درخواست امریکا
برای مذاکره با ایران خبر داد« :یک ب��ار اقای البرادعی به
واش��نگتن رفته بود ،بعد از انجا برگشت و به من تلفن کرد.
فروردین 83بود ،گفت که می خواهم به تهران بیایم .خیلی
س��ریع امد .تعجب کردم چرا با این عجله ب��ه ایران امده.
ظاه��ر کار این بود که برای مس��ائل خودم��ان و ادامه کار
اژانس به ایران امده است .اما بعد به من گفت که می خواهم
خصوصی با شما صحبت کنم .در ان جلسه خصوصی گفت
من هفته پیش امریکا بودم به بوش گفتم ش��ما هم بیایید
وارد مذاکرات هسته ای بشوید تا این مساله هسته ای ایران
حل و فصل شود.
بوش در جواب گفت که چرا مساله هسته ای؟ چرا ما
تمام مسائل بین خودمان را حل نکنیم؟ بوش در ادامه گفته
بود من خیلی اشنا نیس��تم که در ایران قدرت های مطرح
چه کس��انی هس��تند ،ولی یک نفر با اختیار تام از ایران به
امریکا بیاید .از طرف امریکا نیز خ��ودم مذاکره می کنم تا
همه مسائل ما الینحل نماند .البرادعی به من گفته بود که
االن فرصت بسیار خوبی پیش امده و امریکایی ها پا پیش
گذاشتند و داوطلب هستند یک نفر نیز از ایران با اختیار تام
برود انجا و تمام کنید این مسائل را .باالخره در منطقه نیز
این همه مشکالت وجود دارد و حل مسائل منطقه در گرو
حل مسائل شما با امریکاست».
روحانی با بیان اینکه در ان مقطع تصمیم بر این بود که
با امریکا مذاکره نکنیم ،گفت« :برای امریکا بسیار سخت
بود که یک مس��اله مهم بین المللی توسط اروپایی ها حل و
فصل شود .انها خود را کدخدای دنیا می دانند .خود اروپایی ها
نیز قبول داشتند که امریکایی ها باید به نوعی توافق کنند.
از طرف دیگ��ر اس��رائیل و عرب ها نیز فش��ار می اوردند و
کارشکنی می کردند».
دبیر اسبق ش��ورای عالی امنیت ملی گفت« :اصوال
تصمی��م نظام این ب��ود که با امری��کا مذاکره ای نداش��ته
باش��یم ،این یک تصمیم بود .بنابراین خود به خود امریکا
از گزینه های ما کنار گذاش��ته ش��د .من همان ایام نیز در
مصاحبه ای گفتم ما بین دوچرخه و پیکان و بنز باید یکی را
انتخاب می کردیم .خب تصمیم بر این بود که ما بنز س��وار
نش��ویم .پس ما ماندیم و پیکان و دوچرخه .بنز امریکا بود،
پیکان اروپا بود و دوچرخه نیز کشورهای غیرمتعهد بودند.
پس ما پیکان سوار ش��دیم .اتفاقا طرف های اروپایی ما نیز
گله کردند و از این حرف خوش شان نیامد و گفتند که به ما
توهین شده است».
او همچنین در بخش��ی دیگر از این گفت وگو گفت:
«در سال 85من سفری به برلین داشتم .دیگر دبیر شورای
عالی امنیت ملی نبودم .اقای فیشر را دیدم .او هم دیگر وزیر
خارجه المان نبود .انجا اقای فیش��ر به من گفت ما با شما
به توافق رس��یده بودیم اما امریکایی ها نگذاشتند .من فکر
می کنم ما درباره اصفهان به راحتی می توانستیم با اروپایی ها
به توافق برسیم .توافق هم انجام شده بود منتها امریکایی ها
مانع کار بودند .امریکا چون در مذاکرات حضور نداشت ،از
بیرون می خواست اعمال فشار کند».
روحانی ادامه داد« :اروپایی ها نیز نسبت به راه اندازی
اصفهان مشکل چندانی نداشتند اما نتوانستند توافق امریکا
را بگیرند .جک استراو برای همین موضوع به امریکا رفت
تا توافق انها را بگیرد .اما انها گفتند که صبر کنید تا ببینیم
رئیس جمهور بعدی ایران [در انتخابات ریاس��ت جمهوری
نهم در سال ]84کیست .انگلیسی ها نیز این استدالل را بیان
می کردند .می گفتند این دولت زمانش تمام شده و نمی دانیم
دولت بعدی کیست؛ توافق با این دولت بی فایده است .باید
صبر کرد که رئیس جمهور و دولت جدید مشخص شود پس
از ان توافق کنیم .یعنی انگلیس تا شهریور 84می خواست
صبر کند .چون پایه همه مباحث اعتماد بود ،طبیعی اس��ت
وقت��ی دولت��ی روی کار می ای��د و سیاس��ت های خارجی
دولت های قبلی را نفی می کند ،این اعتماد به سادگی از بین
می رود و به راحتی به نقطه اول بازنمی گردد».
او همچنین در کتاب خاطرات خود دیدارش با محمود
احمدی نژاد را اینگونه روایت کرد« :در تاریخ 1384 / 5 / 18
قرار بود در اژانس ،جلسه اضطراری شورای حکام تشکیل
شود .اقای احمدی نژاد دو روز قبل از ان ( )1384 /5 /16به
من زنگ زدند و خواس��تند که به ریاس��ت جمهوری بروم.
ایشان گفتند چرا اژانس می خواهد جلسه فوق العاده بگذارد؟
گفتم می خواهند مساله راه اندازی اصفهان را بررسی کنند.
گفتند اژانس حق ندارد چنین کاری بکند چون ما کار خالفی
نکرده ایم ،خوب است با البرادعی تلفنی صحبت کنید .گفتم
اینطور نیست که مدیرکل همه کاره باشد ،اعضای شورای
حکام اژانس ،سفرای 35کشور هستند که براساس گزارش
مدیرکل تصمیم می گیرند .بعد بحث ش��د که اژانس تحت
نفوذ غرب است .پرسیدند چرا اژانس تحت نفوذ انهاست؟
گفتم برای اینکه هم بیش��تر بودجه اژانس را انها می دهند
و هم بر اکثر کش��ورهای عضو ،نفوذ دارند .ایش��ان گفتند
هزینه های اژانس در سال چقدر است؟ گفتم نمی دانم ،مثال
چند صد میلیون دالر .گفتند ش��ما همین حاال به البرادعی
زنگ بزنید و بگویید ما کل مخارج اژانس را می دهیم.
گفتم اوال اژانس نمی تواند بپذیرد ،چون برای مخارج
اژانس و بودجه ان ،مقرراتی وجود دارد و ثانیا ما هم چنین
حق و اختیاری نداریم چون اگر ب��ه جایی بخواهیم کمک
بالعوض کنیم ،مجلس باید تصویب کند.
گفتند من به ش��ما می گویم ،شما چه کار دارید! گفتم
روش کاری من اینطور نیست و من چنین کاری نمی کنم.
اگر اصرار دارید ،خودتان با البرادعی صحبت کنید .در ادامه
حسن روحانی در اقتصاد نزدیک به تفکرات اقتصاد بازار
ازاد ،در روابط خارجی منتقد دیپلماسی تهاجمی و طرفدار
تنش زدایی با غرب و امریکا و در سیاست داخلی میانه رو
و محافظه کار محسوب می شود از همین رو رسانه های
اصالح طلب او را به خود نزدیک می دانند
سیاست
مثلث شماره152
گفتم شما من را خواستید تا به من چنین توصیه ای کنید یا
مسائل مربوط به بحث هس��ته ای را از من بپرسید؟! گفتند
من نظرم را به ش��ما می گویم .گفتم من فک��ر کردم من را
خواسته اید تا به شما مش��ورت بدهم .اگر می خواهید چنین
دس��توراتی را بدون مش��ورت و تصویب در جلس��ه سران
بدهید ،خوب اس��ت زودتر ،دبیر جدی��دی را منصوب کنید
و این دس��تورات را به او بدهید .بعد از ان جلسه هم با اقای
علی الریجانی تماس گرفتم و گفتم ظاهرا باید زودتر خود
را اماده کنید و دبیرخانه را تحویل بگیرید».
روحان��ی البته به اقتضای مس��ئولیت خ��ود در مرکز
تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تش��خیص مصلحت نظام
هر از گاهی انتقاداتی را نیز به به عملکرد دولت وارد می کند؛
یکی از نمونه های این انتقادات س��خنان او در بزرگداشت
شهدای هفتم تیر امسال در شهرستان نور بود« :باید همه
فدای مردم ش��ویم و مردم فدای اس�لام ش��وند تا از همه
خطرات عبور کنیم .اگر همه پشت سر رهبری قرار بگیریم
بازهم پیروز می شویم و مشکالت امروز کشور را پشت سر
می گذاریم».
او بابیان اینکه رهبری تصمیمات بزرگی اتخاذ کرده اند
که همه چیز به مردم واگذار ش��ود ،ادامه داد« :اصل 44در
واقع انقالب اقتصادی ایران است و دولت نمی تواند اقتصاد
کش��ور را اداره کند .اما در اولین تجربه ما با انکه بسیاری از
شرکت ها واگذار شد اما چقدر از مدیریت شرکت ها به مردم
واگذار شد؟»
روحانی با اش��اره به اینکه در طول 8سال گذشته 55
درصد مدیریت ها در قالب سهام عدالت به مردم واگذار شده
است ،گفت« :س��هام مالکیت مال مردم است ولی انچه ما
می خواس��تیم این بود که مدیریت این شرکت ها در اختیار
مردم ق��رار بگیرد 15 .درصد از ش��رکت ها ب��ه بخش های
عمومی غیردولتی واگذار شد که باز هم مدیریت ان در دست
دولت است و به طور واقعی تنها 13درصد از اقتصاد کشور
به مردم واگذار شده است».
او به این مساله هم اشاره کرد که «تا زمانی که دولت
تبدیل به هدایتگر ،نظارتگر نشده و دست از اقتصاد بر ندارد
با مشکل مواجه خواهیم بود».
یکی دیگر از اظهارنظرهای انتق��ادی روحانی گفت
وگوی تابستان امسال او با ایسنا بود.
روحانی در سخنانی گفت« :نمی توان تولید را با فساد
جمع بست .چطور ممکن است توقع داشته باشید رشد کنید
و هم زمان فساد هم افزایش یابد؟ امیدواریم دستگاه قضایی
دانه درش��ت ها را پای میز مذاکره بیاورد .البته هنوز که این
اتفاق نیفتاده است ،اما امیدواریم شاهد این مساله باشیم».
نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی
در ادامه با بیان اینکه تولیدکننده و سرمایه گذار باید نسبت
به مقررات و قانون کش��ور اعتماد و اطمینان داشته باشند،
ادامه داد« :اگر تولیدکننده نداند قوانین واردات چگونه تنظیم
شده یا امنیت الزم وجود دارد چگونه می تواند به دنبال تولید
باشد؟ اگر رابطه و مناسبات ما با جهان ساعت به ساعت در
حال تغییر باشد چگونه بازار هدف را تعیین کنیم؟ یک روز با
کشوری دوست هستیم و فردا رقیب استراتژیک و پس فردا
متخاصم و بعد دش��من؛ مگر رابطه با دنیا هوس است که
هر ساعت به یک س��مت حرکت کنیم .تولیدکننده بدون
س��اماندهی روابط خارجی با کش��ورهای دیگر نمی تواند
کاالیش را عرضه کند .دیپلماسی سلیقه و شعار نیست بلکه
یک علم و فن است و باید هنرمندانه به کار گرفته شود».
او س��پس بار دیگر پیکان انتقادات خود را به س��وی
دولت نشانه رفت« :متاسفانه در کشور ما دولت یعنی همه
چیز در حالی که در دنیا دولت یک هدایت گر و برنامه ریز و
اجرا کننده برنامه است.
برخی از نمایندگان مجلس اعالم کردند که به بانک
مرکزی دس��تور داده ش��ده تا یک ماه ارز وارد بازار نکند و
دیدید که چه بی ثباتی در کش��ور به وجود امد .این در حالی
است که ما قانون و اس��ناد فرادس��تی مثل قانون اساسی،
چشم انداز 20ساله ،سیاست های کلی برای برنام ه پنج ساله
و غیره را در اختیار داریم .مشکل ما در قانون و برنامه ریزی
نیست بلکه در مدیریت و اجرای قوانین است».
اما شاید یکی از اخرین موضوعاتی که درباره روحانی
مط��رح می ش��ود ،احتم��ال کاندیدات��وری او در انتخابات
ریاس��ت جمهوری یازده��م اس��ت .ای��ن خب��ر در حالی
در رس��انه های مختلف منتش��ر می ش��ود که در انتخابات
ریاس��ت جمهوری نهم و دهم در س��ال های 84و 88نیز
اخباری مبنی بر احتمال کاندیداتوری او شنیده می شد ،اما
هیچ گاه رنگ واقعیت به خود نگرفت.
روحانی البت��ه خود گفته اس��ت که برنام��ه ای برای
نامزدی در انتخابات اینده ن��دارد و نمی خواهد در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم کاندیدا شود.
این در حالی اس��ت که صادق زیباکالم ،اس��تاد علوم
سیاسی دانشگاه در گفت وگویی با سایت قانون در خصوص
احتمال کاندیداتوری حس��ن روحانی گفته است« :ممکن
اس��ت یک نامزد از جانب کارگزاران باش��د و ی��ک نامزد
هم فی المثل دکت��ر محمد رض��ا عارف از جری��ان اصلی
اصالح طلب��ان .کارگزاران ممکن اس��ت اقایان اس��حاق
جهانگیری یا حجت االسالم دکترحسن روحانی را معرفی
کند .در عین حال بایستی توجه داشت که ایا عارف از سوی
شورای نگهبان تایید صالحیت می شود یا خیر؟»
علی عسکری ،مشاور پارلمانی رئیس مرکز تحقیقات
اس��تراتژیک مجمع تش��خیص مصلحت نظام و از فعاالن
سیاس��ی نزدیک به «حس��ن روحانی» نیز گفته است که
او هن��وز در ارتباط ب��ا کاندیدات��وری در انتخاب��ات اینده
ریاست جمهوری اظهارنظری نکرده است.
او درباره احتمال حضور حسن روحانی در انتخابات اتی
ریاست جمهوری و اینکه مدتی است نام وی به عنوان یکی
از کاندیداهای احتمالی مطرح اس��ت ،گفت« :در این باره از
ایشان سوال کردم اما فعال اظهارنظری نکرده اند».
عسکری در ادامه گفت« :نظر خودم در این رابطه این
است که اقای روحانی ثبوتا و اثباتا جزو چهره های کارامدی
است که در فضای فعلی جهان و منطقه و باتوجه به پیشینه و
کارامدی که در ارتباط با دیپلماسی جهانی و هسته ای داشته
و مورد وثوق رهبری هم بوده است ،می تواند در این ارتباط
حرفی برای گفتن داشته باشد و باید در اینده منتظر تصمیم
ایشان در این رابطه بود».
روحان��ی البت��ه خ��ود در اظهارنظری اع�لام کرده
است که هاش��می رفس��نجانی و ناطق نوری در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم کاندیدا نخواهند شد؛ اظهارنظری
که برخی ان را زمینه سازی شیخ برای حضور در انتخابات
اینده می دانند.
رئیس مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تشخیص
مصلحت نظام در حاش��یه همایش بین الملل��ی برند برتر،
کیفی��ت برتر که در س��الن همایش های مرک��ز تحقیقات
استراتژیک مجمع تشخیص برگزار شد ،در جمع خبرنگاران
در پاسخ به این س��وال که ایا از کاندیداتوری ناطق نوری یا
هاشمی رفس��نجانی در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری
حمایت می کنید ،یا نه؟ گفت« :افرادی که ش��ما از انها نام
بردید اعالم کرده اند که در انتخابات اینده شرکت نخواهند
کرد ».روحانی البته به این پرس��ش که ایا ش��ما داوطلب
انتخابات ریاست جمهوری می شوید ،پاسخی نداد.
روحان��ی در ادامه درب��اره حض��ور اصالح طلبان در
انتخابات ریاس��ت جمهوری تصریح کرد« :بن��ده معتقدم
باید انتخابات پرشور برگزار ش��ود و انتخابات پرشور منوط
به حضور همه گروه ه��ا و جریان های سیاس��ی در عرصه
انتخابات اس��ت .به نظ��ر من بای��د همه اف��راد ،گروه ها و
تشکل های سیاسی در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری
حضور پیدا کنند».
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به
سوال دیگری درباره طرح وحدت ملی که از سوی هاشمی
رفس��نجانی ارائه شده اس��ت ،تصریح کرد« :معنای دولت
وحدت ملی ان است که همه افکار و جناح ها در دولت حضور
داشته باش��ند .به نظر من دولتی در ش��رایط فعلی می تواند
موفق ظاهر شود که فراگیر باشد .ما شرایطی نداریم که یک
جناح بتواند از معضالت فعلی عب��ور کند .از این رو با دولت
فراجناحی می توانیم از این معضالت عبور کنیم».
او در یک اظهارنظر انتخابات��ی دیگر با بیان اینکه در
سالمت انتخابات ش��کی نیس��ت ولی باید برای احساس
سالمت به اندازه کافی کار شود و ان را جدی گرفت ،گفت:
«اگر مردم به احساس سالمت در انتخابات پی ببرند حتما
حضوری فعال و چشمگیر در پای صندوق های رای خواهند
داشت».
رئیس مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تشخیص
مصلحت نظ��ام در گفت وگویی ب��ا خبرگ��زاری مهر ،در
خصوص تاکی��د مقام معظم رهبری بر س�لامت انتخابات
اظهار داش��ت« :ایش��ان درباره انتخابات به نکات بس��یار
ی اشاره کردند ،از این رو بنده نیز معتقدم باید در شیوه و
مهم
سالمت انتخابات توجه ویژه ای صورت گیرد ،البته دولت و
مسئوالن ذی ربط تمام تالش خود را به کار خواهند بست تا
انتخابات قانونی و سالم برگزار شود».
روحانی در عین حال گفت« :اما باید شیوه ای در نظر
گرفته شود که مردم در انتخابات احساس سالمت کنند ،ما
سالمت انتخابات را داریم و در ان ش��کی نیست ولی باید
برای احساس سالمت به اندازه کافی کار شود و ان را جدی
گرفت ،اگر مردم به احساس سالمت در انتخابات پی ببرند.
حتما حضوری فعال و چش��مگیر در پای صندوق های رای
خواهند داشت».
عضو مجلس خبرگان رهبری مخاطب اصلی سخنان
رهبری را دولتمردان دانست« :دولتمردان و مسئوالن باید
براساس فرمایشات مقام معظم رهبری حرکت کنند ،ضمن
انکه معظم له بر عدم فعالیت زودهنگام انتخاباتی تاکید کرده
بودند .براین اساس باید هم مسئوالن و هم شخصیت های
سیاسی در جهت سالمت انتخابات گام بردارند».
نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی
با اشاره به اینکه نحوه فعالیت احزاب و رجال سیاسی برای
ورود به عرصه انتخابات ریاست جمهوری بسیار عجوالنه
است ،گفت« :نباید از هم اکنون فضای جامعه را انتخاباتی
کرد ،اما انچه مسلم است حضور تمامی احزاب ،تشکل ها و
افراد شاخص در صحنه انتخابات الزم است و باید همه ما
در جهت پرشور شدن انتخابات اینده در زمان مناسب اقدام
کنیم ».تمام اینها در حالی است که علی عسکری اخیرا در
گفت وگو با مثلث اعالم کرده بود که حسن روحانی یکی از
گزینه های طرح دولت وحدت ملی اس��ت .اما در این میان
نظر شیخ چیست؟
حسن روحانی از چهره های نزدیک به ایت اهلل هاشمی
رفس��نجانی اس��ت .در عین حال او بامهم ترین تشکیالت
روحانی اصولگرا یعنی جامعه روحانیت مبارز و پدر معنوی
این تش��کل یعنی ایت اهلل مهدوی کنی ه��م قرابت هایی
دارد .او را شاید بتوان فصل مش��ترک هاشمی رفسنجانی
با جناح راس��ت اصولگرایان دانس��ت .حس��ن روحانی اما
در اقتصاد نزدی��ک تفکرات اقتص��اد ب��ازار ازاد ،در روابط
خارجی منتقد دیپلماس��ی تهاجمی و طرفدار تنش زدایی با
غرب و امریکا و در سیاس��ت داخلی میانه رو و محافظه کار
محسوب می شود .این ویژگی ها موجب شده او اکنون بیش
از انکه به اصولگرایان نزدیک باش��د از جانب رس��انه های
دوم خردادی ،اصالح طلب تلق��ی گردد و از جانب نزدیکان
هاشمی رفسنجانی به عنوان گزینه ای برای دولت وحدت
ملی فرض شودg .
51
جهان جدید
جنگ دوم غزه
عکس مربوط
است به انفجار یک
اتوبوس در تل اویو
طی روزهای گذشته
تغییر معادالت منطقه
جهان جدید
ایا تنها حماس با
اسرائیل می جنگد؟
مثلث شماره152
با تغییر بازیگران منطقه ای مساله فلسطین در مصر ،تونس و لیبی و
باتوجه به انقالب های عربی و حضور دولت هایی با تفکرات اخوانی
که همراهی تشیکالتی با حماس دارند ،این گمانه به صورت جدی
مطرح شد که در مواجهه سخت نظامی میان مقاومت و اسرائیل انها
از حماس دفاع خواهند کرد ،اما تحوالت بعد از حمله به غزه نشان داد
محمد المرسی تنها حمایت تبلیغاتی از مقاومت را در دستورکار دارد و
راه حل سیاسی را گزینه ای مناسب می داند که باتوجه به حضور دولت
راستگرای نتانیاهو تحقق ان دور از دسترس خواهد بود.
1
انچه امروز در غزه می گذرد نزد بسیاری یاداور جنگ
22روزه است ،اما از جهاتی باتوجه به تحوالت عمیقی که در
منطقه به وجود امده ،این روزها شباهت اندکی هم در جبهه
سیاس��ی و نظامی با دوران جن��گ 22روزه دارد .چه انکه
طرف های این منازعه تغییرات وس��یعی را در برنامه ریزی
و استراتژی خود داده اند.
در یک طرف رژیم صهیونیس��تی اس��ت که بس��یار
حساب ش��ده تر از جنگ 22روزه با اقدامات پیش دس��تانه
در ابتدا به کارخانه یرموک در سودان که به زعم انها گمان
می رفت کارخانه مونتاژ موش��ک برای مقاومت فلسطینی
باش��د ،حمله برد و خس��ارات زی��ادی را ب��ه ان وارد کرد.
رژیم صهیونیس��تی مدعی ب��ود قطعات مونتاژ موش��ک از
صحرای سینا به سوی غزه قاچاق می شده است ،انها گمان
می کردند با حمله به این کارخانه از نظر نظامی مقاومت با
مشکالت تسلیحاتی مواجه خواهد شد.
در سوی دیگر اما رژیم های عربی در منطقه هستند.
با تغییر بازیگران منطقه ای مساله فلسطین در مصر ،تونس
و لیبی باتوجه به انقالب های عربی و حضور دولت هایی با
تفکرات اخوانی که همراهی تش��کیالتی با حماس دارند،
52
این گمانه به صورت جدی مطرح شد که در مواجهه سخت
نظامی میان مقاومت و اسرائیل انها از حماس دفاع خواهند
کرد ،ام��ا تحوالت بع��د از حمله به غزه نش��ان داد محمد
المرس��ی تنها حمایت تبلیغاتی از مقاومت را در دستورکار
دارد و راه ح��ل سیاس��ی را گزینه ای مناس��ب می داند که
باتوجه به حضور دولت راس��تگرای نتانیاهو تحقق ان دور
از دس��ترس خواهد بود .در این خصوص اما میانداری امیر
قطر و اردوغان در ترکیه در رسیدن به صلح عرصه را برای
حماس که بیشتر از هر زمانی به تسلیحات نظامی احتیاج
دارد ،تنگ کرده است .از یکسو باید از دوستان جدید خود
تش��کر کند به خاطر حمایت هایی که از این گروه می شود
و از س��وی دیگر باتوجه به حمله وس��یع به غزه،مقابله با
دشمن صهیونیستی بیش از بیش نیاز است تا مذاکره؛ چه
انکه هماهنگی میان نیروهای مقاومت در جنگ 22روزه
و عدم انش��قاق در میان انها و از همه مهمتر پاسخ کوبنده
نظامی مقاومت باعث ش��د که رژیم صهیونیس��تی همانند
جنگ 33روزه در لبن��ان در جنگ 22روزه هم شکس��ت
خورده باشد.
باز شدن جبهه صلح به س��وی حماس ،نگرانی های
جهان جدید
مثلث شماره152
بس��یاری را به وجود اورده اس��ت چه انکه حماس جنبشی
مقاومتی اس��ت و نه سیاس��ی .با این حال در ش��رایط کم
ش��دن حمالت حماس به رژیم صهیونیس��تی اما برخی از
گروه های دیگر مقاومت همچنان به دشمن صهیونیستی
با موش��ک هایی که در اختیار دارند حمله می کنند .ش��اید
مهمترین ان حمله ش��اخه نظام��ی جبه��ه مردمی برای
ازادی فلس��طین به فرماندهی کل به ریاست احمد جبریل
بود که پس از اینکه بمب گ��ذاری در تل اویو دیگر صورت
نمی گرفت ،یک اتوبوس را در این شهر منفجر کردند.
در شرایط جدید س��ه گروه اصلی در زدن موشک به
سرزمین های اش��غالی در کنار حماس قرار دارند .ذکر این
نکته ضروری است که ش��هادت احمد الجعبری که نقش
مهم��ی در هماهنگی ه��ای گردان های قس��ام داش��ت و
همچنین حمله به انبارهای مهمات حماس ،این گروه را با
چالش های جدی روبه رو ساخته است .با این حال گروه های
دیگری هستند که در غزه با دشمن صهیونیستی می جنگند.
جنبش جهاد اسالمی فلسطین ،یکی از مشهورترین
گروه های نظامی فلسطینی است و نام ان در درگیری های
نظامی اس��رائیل و فلسطین بسیار ش��نیده می شود .با این
حال انها یک سازمان نسبتا کوچک و کم حاشیه محسوب
می شوند .انها مواضع تندتری از حماس دارند به صورتی که
این سازمان دولت خودگردان فلس��طین را نیز به رسمیت
نمی شناسد و خواهان انحالل ان است.
جهاد اسالمی فلسطین در اواخر دهه ۱۹۷۰توسط سه
دانشجوی فلسطینی در مصر؛ فتحی ش��قاقی و عبدالعزیز
عوده و بشیر موسی به عنوان بخشی از جهاد اسالمی مصر
تشکیل ش��د .این گروه به ش��دت متاثر از انقالب اسالمی
ایران بودن��د و ان را الگویی برای مب��ارزه در نظر گرفتند.
جهاد اسالمی مبارزه مس��لحانه را یک استراتژی سیاسی
برای ناب��ودی کامل اس��رائیل ،برپایی حکومت اس�لامی
در فلس��طین و اجرای قوانین اس�لامی در جامعه می داند.
عملیات های جهاد اسالمی مشابه جنگ های چریکی است
و خود را به اهداف نظامی و منطقه خاصی محدود نمی کند.
ساختار تشکیالتی این س��ازمان نیز با استفاده از گروه های
کوچک ضربتی و اس��تفاده از هس��ته های کوچک مستقل
چهار یا پنج نفره به جای شکل هرمی سنتی به ساختار ویژه
جنگ چریکی شباهت دارد.
شاخه نظامی این س��ازمان گردان های قدس نامیده
می شود .انان مس��ئول حمالت بس��یاری علیه اسرائیل از
جمله بمب گذاری های انتحاری و شلیک راکت های قدس
به شهرهای اسرائیلی هستند که کشته های زیادی برجای
گذاشت .پس از ان بود که اسرائیل به غزه در دسامبر ۲۰۰۸
حمله کرد .از مهمترین عملیات های جهاد اسالمی پس از
اغاز انتفاضه االقص��ی حمله به یک اتوبوس اس��رائیلی در
ژوئن ۲۰۰۲بود که به کشته شدن ۱۷نفر انجامید ،همچنین
حمله غافلگیرانه به شهرک نشینان و نظامیان اسرائیلی در
هبرون در نوامبر ۲۰۰۲بود که ۱۴نفر را کشت.
در میان گروه های فلسطینی ،جهاد اسالمی بیشترین
نزدیکی را با حماس دارد .هر دوی انها اسالمگرا هستند ،هر
دوی انها موجودیت اسرائیل را به رسمیت نشناخته و با هدف
نابودی ان می جنگند .عملیات های نظامی مشترکی را علیه
اسرائیل به انجام رسانده اند .اما انها برخالف حماس تاکنون
در هیچ انتخاباتی در دولت خودگردان فلس��طین ش��رکت
نکرده اند .جهاد اسالمی مخالف سرسخت موافقتنامه های
اسلو اس��ت و برای ناکام کردن مذاکرات صلح دو عملیات
انتحاری در ژانویه و مارس ۱۹۹۵در نتانیا و تل اویو صورت
داد.
جبهه خلق برای ازادی فلس��طین ،در هشتمین شاخه
نظامی این گروه پس از چند سال که نیروهای فلسطینی در
تل اویو عملیاتی انجام نداده بودند ،این گروه یک اتوبوس را
منفجر کرد .این گروه ،س��ازمان چپگرای سیاسی و نظامی
زیرزمینی فلس��طینی است که در س��ال ۱۹۶۸توسط احمد
جبرئیل با انش��عاب از جبهه مردمی برای ازادی فلس��طین
تاسیس شد .این سازمان گروهی مارکسیست و ناسیونالیست
است .احمد جبرئیل رهبر این سازمان از ابتدا تاکنون ،خلبان
نیروی هوایی سوریه بوده و اکنون در لبنان ساکن است.
این سازمان در سوریه تشکیل ش��ده و دفتر مرکزی
ان در دمش��ق و پایگاه نظام��ی ان در جن��وب لبنان قرار
دارد و اعض��ای ان در داخل فلس��طین حض��ور ندارند اما
در ماموریت های��ی ب��ه این کش��ور می رون��د .مهمترین و
مخرب ترین عملیات ه��ای این س��ازمان در دهه ۱۹۷۰و
۱۹۸۰انجام ش��ده اند .جنگجویان ان برای ورود به خاک
اسرائیل از وس��ایل غیرمتعارفی چون بالن و بادپر (گالیدر)
موتوری اس��تفاده می کنند(.س��ه بمب گ��ذاری انتحاری
همزمان در نزدیکی ش��هر کریات ش��مونه در اسرائیل به
کشته شدن ۱۸نفر انجامید ( ۲۷فوریه .)۱۹۷۰بمب گذاری
در یک هواپیمای مسافربری سوئیسی در مسیر اسرائیل ۴۷
کشته به جا گذاشت ۱۱( .اوریل ).)۱۹۷۴
این س��ازمان در ابتدا عض��و س��ازمان ازادی بخش
فلسطین (ساف) به رهبری یاسر عرفات شد ،اما در ۱۹۷۴در
اعتراض به مذاکرات صلح ساف با اسرائیل سازمان را ترک
کردند و پس از ان هیچ گاه با هیچ گروه دیگر فلسطینی وارد
ائتالف نشده اند .گرچه در س��ال های اخیر به عنوان واسطه
تحویل تجهیزات ضدهوایی و دیگر سالح های سنگین به
حماس و جهاد اسالمی عمل کرده اند.
ی مجموعه ای از گروه های
کمیته های مقاومت مردم
ش��به نظامی فلس��طینی در نوار غزه و کران��ه باختری رود
اردن اس��ت ک��ه در ۲۸س��پتامبر ۲۰۰۰در پ��ی درگرفتن
انتفاضه االقص��ی اعالم موجودی��ت ک��رد و از ان هنگام
عملیات های نظامی متعددی را علیه اس��رائیل انجام داده
است .بیش��تر اعضای کمیته های مقاومت مردمی از جمله
بنیانگذار ان جمال عطایا ابوسمهدانه ،در گذشته عضو فتح
و گردان شهدای االقصی بوده اند.
***
حماس این روزه��ا ،در یک پیچ تاریخی ق��رار دارد؛
پس از اینکه محور س��ازش موفق شد او را از حامی قدیمی
خودش سوریه جدا سازد ،حاال به سویی می برد که در ابتدا با
نام یعنی جنبش مقاومت فلسطین همخوانی ندارد؛ گرچه
بسیاری هنوز به حماس امید دارندg .
53
خالد قدومی ،نماینده جنبش حماس در تهران
در گفت وگوی اختصاصی با مثلث؛
اگر حماس از مسیر مبارزه
خارج شود ملت فلسطین
او را کنارخواهد زد
جهان جدید
مثلث شماره152
2
خالد قدومی از نسل فلسطین ی هایی است که بیشتر عمر خود را خارج از سرزمین مادری خود طی کرده؛ اصالتا
اهل نابلس است و جز در دو س�الگی که به فلسطین رفته ،در بیشتر مناطق خاورمیانه س�فر کرده یا ساکن بوده .او
پزشک است و در رش�ته مدیریت بیمارستان تحصیالت خود را نیز تکمیل کرده اس�ت .در حالی که اسرائیل به غزه
حمله کرده بود ،در دفتر جنبش حماس در تهران روب ه روی او نشس�تیم تا در مورد انچه ای�ن روزها در غزه م ی گذرد
گفت وگو کنیم .البته این تنها سواالت ما در مثلث نبود ،چه انکه این روزها سخنان زیادی در مورد اینده حماس و انچه
این جنبش با ان روب ه روست سخن م ی رود .مساله دیگر اینکه سوریه و حماس دچار اختالف شده اند .سوریه کشوری
است که سال ها میزبان رهبران حماس بوده و حاال پس از بحران هایی که در این کشور در حال وقوع است ،رابطه این
دو شکراب شده است .همه اینها و البته روابط ویژه حماس با اخوان المسلمین مصر و امیر قطر را در گفت وگوی ویژه
مثلث با خالد قدومی ،نماینده جنبش اسالمی فلسطین – حماس در تهران بخوانید.
گفت وگو :مصطفی شوقی
به عنوان نخستین سوال ،چرا رژیم صهیونیستی
در شرایط کنونی به غزه حمله کرده است؟
lدر ابت��دا الزم می دانم به ارواح طیبه ش��هدا درود
بفرستم .بی ش��ک خون این ش��هدا راه ما را برای پیروزی
هموار می س��ازد .برای پاسخ به سوال ش��ما مبنی بر اینکه
چرا رژیم صهیونیس��تی مقطع کنونی را برای حمله به غزه
انتخاب ک��رد ،الزم اس��ت چند نکت��ه را بیان کن��م؛ وجود
54
رژیم صهیونیستی به عنوان اشغالگر اراضی فلسطینی نشان
می دهد که هیچ گاه اش��غالگری انها پایانی نداشته است و
ادامه دار است .چه انکه از زمان تش��کیلش این اشغالگری
ادامه دارد ،اما نتانیاهو یک ش��خص خیره س��ر ،جاه طلب و
تجاوزگر است که اشغالگری کنونی را وسیله ای برای جذب
ارای بیشتر در انتخابات پیش رو کرده است .تفکر غالب هم
در جامعه اسرائیلی حرکت به سمت تندروی است ،به صورتی
که مردم به دنبال ان هستند کسی بر سر کار بیاید که بتواند
امنیت را برای انها به ارمغان بیاورد .این امنیت طبیعی است
که از طریق جنگ ممکن خواهد بود .نتانیاهو ،دولت را منحل
کرده و خواس��تار برگزاری انتخابات زودرس ظرف 9هفته
شده است .دلیل این امر هم این است که او ناچار شد به دلیل
اختالفاتی که در دولت ائتالفی اش وجود داشت ان را بر هم
زند .بنابراین با اتکا به همان اندیشه قدیمی و سنتی اسرائیل
که معروف اس��ت به «تفکر ژنرال ها» ،جنگی را برپا کرد تا
جنایت های بیشتری را مرتکب شود.
دلیل دوم اما ،این اس��ت که ما در حال حاضر ش��اهد
حضور دولت هایی هس��تیم که از درون انقالب های عربی
برخاس��ته اند .نتانیاهو برای ارزیابی اقدام��ات این دولت ها
در مساله فلسطین ش��هید احمد الجعبری ،این فرمانده دلیر
مقاومت را به عنوان ی��ک هدف بزرگ برگزی��د تا واکنش
انها را بسنجد .مساله س��وم اینکه براورد رژیم صهیونیستی
بعد از حمله به کارخانه اسلحه س��ازی یرموک س��ودان که
یک انبار سالح بود ،این اس��ت که موشک ها و سالح های
مقاومت اندک هس��تند .گرچه در این ه��دف ارزیابی توان
نظامی مقاومت نیز در دستور کار انها قرار داشت .انها گمان
منطقه ش��رق یعنی منطقه قدس با فاصل��ه 65کیلومتری
و همین طور تل اویو که در 75کیلومتری غرب غزه اس��ت
را هدف ق��رار دادن��د .نکته جال��ب اینکه اه��داف به دقت
هدف گیری ش��ده و تلفات زیادی را روی دس��ت دش��من
صهیونیس��تی به جای گذاش��ت .مقاومت هیچ گاه متوقف
نشده است.
ش�ما یک�ی از اه�داف حمله ب�ه غ�زه را ارزیابی
کش�ورهایی دانس�تید که در ان بیداری رخ داده
اس�ت .با این پیش فرض ،فک�ر می کنید انقالب
عربی چ�ه تاثیری ب�ر مقاوم�ت دارد و نکته دوم
فکر نمی کنی�د با حضور دولت هایی برخاس�ته از
این انقالب ها یک مقدار جبهه سیاسی برای حل
مساله فلسطین فعال تر شده باشد؟ می توان گفت
با مجموعه تالش هایی که در مساله اخیر غزه از
نظر سیاسی ایجاد شده اس�ت شکل جدیدی از
مقاومت به وجود امده است؟
lبله؛ نتانیاهو در نخس��تین سخنرانی خود و ایهود
باراک ،وزیر جنگ کابین��ه اش پس از حمل��ه اخیر به غزه،
دس��تپاچه بودند و اماری که ارائه کردند غلط و اشتباه بود.
چه انکه انها مدعی بودند 70-80درص��د توان مقاومت را
از بین برده اند.
ای��ن در حالی ب��ود ک��ه بعد از گذش��ت 36س��اعت
موش��ک هایی که تنها حم��اس ،منهای گروه ه��ای دیگر
مقاومت ،به تاسیسات صهیونیس��تی شلیک کردند ،چیزی
حدود 520موش��ک بود .دیدی��م که حماس ی��ا نیروهای
مقاومت ،پارلمان رژیم صهیونیس��تی را هدف ق��رار دادند.
دیدیم که نیروهای مقاومت 3محور را هدف قرار دادند ،یکی
در شمال ش��رق منطقه عس��قالن با فاصله 25کیلومتری،
lدر اینجا باید یک مس��اله را روش��ن کنم؛ مساله
فلس��طین یک عامل وحدت بخش در میان جهان اس�لام
است .فردی که مدعی است شناگر خوبی است باید در دریا
مورد امتحان قرار گیرد .یک فرد یا یک کشور -اصال نیازی
هم نیس��ت نام ببریم – مثال در قضیه فلسطین یک ابتکار
عمل دارد .ما به عنوان ملت فلسطین می خواهیم انها را مورد
lاز کودکی تا پس از ورود به جنبش عبارتی را به من
اموخته اند ،اینکه نباید «اشخاص یا سازمان هایی را مقدس
بدانیم» بلکه باید کارشان را مورد ارزیابی قرار دهیم ،باید دید
چه ایده ای با چه ایدئولوژی در برابر دشمن اشغالگر قرار دارد.
با توجه به اوارگی ،ستم و ظلمی که به ملت فلسطین
تحمیل ش��د ،انها برای برون رفت از مشکالت خود به طور
گس��ترده به اموزش علم و تحصیل روی اورده اند .در حال
حاضر درص��د تعلیم در میان فلس��طینیان باالی 97درصد
اس��ت ،این به لحاظ نظری .اما از نظر عملی مردم فلسطین
ازمون های زیادی را پشت سر گذاشته اند .همین تجربیات،
ملت فلس��طین را در برابر رهبرانی ک��ه می خواهند ارمان
فلسطین را پایمال کنند ،بسیار حساس کرده است .شخصیتی
مثل سالم فیاض (نخس��ت وزیر دولت انتصابی تشکیالت
خودگران) با ان همه قدرت مالی که در اختیار دارد ،هیچ گاه
مطلوب و مورد قبول مردم فلس��طین نیست ،می دانید چرا؟
چون با یک چتر امریکایی بر سر این ملت نازل شد .ملت هم
او را پس زده است ،خود امریکا هم نمی تواند او را بر سر ملت
حاکم کند .بگذارید یک نکته جالب در مورد او بگویم؛ او حتی
امنیت خودش را هم نمی تواند تامین کند چه انکه برای رفتن
به محل کار خود در رام اهلل به دلیل اینکه ساکن قدس شرقی
اس��ت باید از میان شهرک های صهیونیس��تی با اسکورت
اسرائیلی عبور کند.
حماس ،همان طور ک��ه از نامش پیداس��ت «جنبش
مقاومت اسالمی» است .ما اگر این سه عنصر تشکیل دهنده
حماس نباشیم ،چه هستیم؟! مثال جنبش نباشیم ،مقاومت
هم نباشیم ،اسالمی هم نباش��یم ،دیگر هیچ چیز نیستیم و
همه چیز خود را از دست داده ایم.
جهان جدید
یعنی شما معتقد هستید رژیم صهیونیستی به هیچ
یک از اهداف خود نرسیده است؟
یک بدبین�ی در می�ان برخی رس�انه های منطقه
خاورمیانه وج�ود دارد ،به این ص�ورت که برخی
معتقد هستند دولت های برخاسته از انقالب های
عربی در واقع برخاسته از طرح خاورمیانه جدید
غربی ه�ا هس�تند .در پ�س ای�ن ماجرا مس�اله
فلس�طین هم قرار دارد ،جایی که مثلا امیر قطر
میاندار مس�اله فلس�طین در ائتالفی با المرسی
و اردوغان اس�ت؛ به طور اجمالی همان تش�کیل
دولت فلس�طینی ضعیف ش�ده ای در تک�ه ای از
سرزمین های اشغالی.
با نگاه به صحبت های شما ایا حماس همچنان بر
مواضع خود استوار اس�ت؟ ایا حماس« ،حماس
خوبی» برای جبهه سازش نخواهد شد؟
مثلث شماره152
می کردند با این اقدام ب��ه ذخیره های نظامی مقاومت -که
به نظر انها اندک هس��تند -ضربه زده ان��د ،اما به صراحت
عرض می کنم امروز نتانیاهو در ارزیابی های خود شکست
خورده است.
lبه جای اینکه ان را ش��کل جدی��دی از مقاومت
بنامیم ،یک نمونه جدی��د در منطقه در حال ش��کل گیری
اس��ت .این الگو اما دارای ویژگی هایی است .این انقالب ها
برخاسته از نظر و ارای مردم اس��ت که فی نفسه یک خطر
برای رژیم صهیونیستی محسوب می شود.
دگرگونی جبهه های مختل��ف در منطقه خاورمیانه و
ورود بازیگرهای جدید در زمین بازی خاورمیانه بستر مناسبی
را در منطقه ایجاد کرده است؛ اما اینجا یک مساله مهم وجود
دارد و ان هم در اولویت های این کش��ورها در منطقه است.
دولت های جدید برخاسته از انقالب های عربی به هر حال
یک سری اولویت های منطقه ای داخلی ،بین المللی و امنیتی
دارند که طبق ان برنامه ریزی می کنند .برای مثال مصر را
عرض می کنم؛ ایا اولویت مصر در حال حاضر تقویت اقتصاد
ملی یا مسائل اجتماعی است یا اینکه تقویت جبهه مقاومت
در برابر رژیم صهیونیستی؟! ما فلسطینی ها نظر خاصی در این
رابطه داریم .ما معتقدیم که این دو هدف جدا از هم نیستند.
حال سوال این اس��ت این امر چطور ممکن است؟ پاسخ اما
روشن است .کشوری که خود را از نظر اقتصادی به درجه ای
از رشد و توسعه رسانده اس��ت پس می تواند در برابر حریف
خود نیز موفق باشد .بنابراین در این کشورها من اولویت ها را
از هم جدا نمی کنم و به عنوان یک بسته به ان نگاه می کنم.
در مقابل اگر بخواهم اولویت های موجود را از هم جدا کنم،
اصول و ارزش ها را زیر پا گذاش��ته ایم .اگر این کار را انجام
دهیم ،تبدیل به حکومت تندرویی ش��دیم که اولویت های
داخلی خود را فراموش کرده و دچار ریسک هایی می شود که
عاقبت خوشی ندارد .همه باید به شکل متوازن پیش بروند.
در ای��ن رابطه من به این��ده خوش بین هس��تم .البته
نیاز است که اندیش��مندان در مورد این اولویت ها مباحثاتی
انجام دهند.
ازمایش قرار دهیم که ایا چیزی از انها حاصل می ش��ود؟!
مقاومت هم در این شرایط اما چاره ای جز حضور در خط مقدم
ندارد .ابزار ما هم در مقابله با دشمن صهیونیستی هر چیزی
می تواند باشد؛ سنگ ،موشک ،هواپیما و...
می خواهم بگویم مقاومت امروز در جای خودش قرار
دارد ،در سوی دیگر اما کشورهای عربی -اسالمی در مساله
فلسطین چه اندیش��ه ای دارند؟ ایا حامی ازادسازی قدس
و فلسطین هستند؟ ایا حاضر هس��تند در یک منازعه جدی
نظامی ،سیاس��ی و دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی شرکت
کنند یا نه؟ ایا همچنان به دنبال همان اندیش��ه های قبل و
ماقبل انقالب های عربی هستند؟ امتحان و ازمون حقیقی
همین است.
قب�ول ،اما تح�رکات زی�ادی ای�ن روزه�ا برای
دورکردن حماس از ش�رایطی که در ان اس�ت،
وجود دارد.
lاتهاماتی مطرح است ،ان هم از سوی کسانی که
یا به حماس حسادت می ورزند یا اینکه دشمن هستند .انها
همچنان در اندیشه های قدیمی به سر می برند .حاال باید دید
ایا با این همه شهادت طلبی ،مقاومت و مبارزه علیه دشمن
صهیونیس��تی ایا حماس می خواهد به سمت مذاکره برود؟
مطمئن باش��ید هر گاه حماس از مس��یر مبارزه خارج شود،
خود ملت فلس��طین او را کنار خواه��د زد ،همان طوری که
ملت رهبران سازشکار گذشته را نپذیرفت و از انها عبور کرد.
اما مطمئن باشید شکر پروردگار ،حماس مصمم و پابرجا در
موضع خود که بر اساس مقاومت است محکم ایستاده است.
انچه این روزها در جنگ غزه توس�ط رسانه های
غربی همواره تکرار می شود ،کمک نظامی ایران
ب�ه مقاومت فلس�طینی اس�ت؛ به خص�وص که
انها می گویند موش�ک فجر 5ایران�ی به اهداف
صهیونیستی اصابت کرد.
( lمی خندد)
55
شفاف بگویید...
lمن بی پرده عرض می کنم ،مطمئن باشید با شما
ش��فاف و صریح خواهم بود .من در این مقول��ه به دو دلیل
نمی خواهم وارد جزئیات شوم .اول اینکه من یک فرد سیاسی
هستم و دوم اینکه ورود به این قضیه سودمند نخواهد بود.
این خیلی شفاف بود...
( lمی خن��دد) ...از ان طرف قضیه ه��م اما کمک ها
و مساعدت های برادران ایرانی به مقاومت چیز پوشیده ای
نیست .به هر حال برادران ما در جمهوری اسالمی ایران در
تمام سطوح به فلسطین کمک می کنند .بنابراین من نیازی
نمی بینم وارد این موضوع شوم.
ما پاسخ خودمان را گرفتیم.
lمتشکرم .جهان اسالم در کمک به فلسطین بخل
نمی ورزد ،به خصوص جمهوری اسالمی ایران.
در س�ال 2009میان گروه های محور مقاومت –
حزب اهلل ،حماس ،جهاد اسالمی و -...با ایران و
سوریه عهدنامه ای امضا شد که اگر به هر کدام از
انها تجاوزی صورت گرفت انها به وسایل مختلف
در جهت حمایت از یکدیگر کوشش کنند .با این
مقدمه صراحتا بفرمایید میان حماس و سوریه چه
رخ داده است که امروز شاهد هستیم که رفته رفته
میان این دو جدایی رخ داده است؟
جهان جدید
lاین سوال شما بس��یار مهم و حساس است .این
سوال البته میان رسانه ها مطرح اس��ت ،اما اشتباهی در ان
رخ داده است .البته از صراحت ش��ما در پرسش این مساله
تشکر می کنم.
ویژگی ما در جنبش حماس این است که هر کس ما را
یاری دهد از او تشکر می کنیم و به ان اقرار می کنیم .هر کس،
هر گروه ،کشور یا سازمانی به ما کمک کند می داند که مساله
کمک به حماس برگرفته شده از اعتقاد اوست و انها دو هدف
را پیش رو دارند .او خوب می داند که با حمایت خود از حماس
از امنیت جامعه اس�لامی و عربی در برابر رژیم صهیونیستی
حمایت کرده و دوم اینکه بر اساس این باور به طرفی کمک
می کند که مورد ظلم واقع شده است تا حق خود را بگیرد.
رژیم صهیونیستی همچنان خطر بالقوه جهان اسالم
اس��ت و در ان س��و می بینیم که حماس همچنان در سنگر
مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی قرار دارد .حماس تغییری
نکرده ،خطر و تهدید رژیم صهیونیستی هم همچنان پایدار
اس��ت .باید اینجا به نکته ای ظریف اش��اره کنم ،ایا طرف
سوم باورهایش دچار تزلزل شده اس��ت؟ ایا گمان می کند
رژیم صهیونیس��تی خطری برای جهان اسالمی نیست؟ ایا
گمان می کند حماس دیگر نیروی مقاومت ضد صهیونیستی
نیست؟ اینها پرسش های جدی هستند.
مثلث شماره152
سوریه را می گویید؟
lاسم نمی برم ،اما مس��اله سوریه که مورد پرسش
شماست .امروز در سوریه بحرانی است که از یک سال و نیم
پیش ادامه دارد .ما معتقد هس��تیم که فلس��طینی ها در این
مساله دخیل نیس��تند .اول اینکه این یک مساله صددرصد
داخلی است .دوم اینکه ملت سوریه دارای مطالباتی مشروع
است که خود رئیس جمهور بشار اس��د نیز در سخنرانی دوم
بر ان تاکید کردند .سوم ما طرفدار اصالحات به دست خود
مردم سوریه هستیم و مخالف ریختن یک قطره خون مردم
س��وریه .وقتی می گوییم یک قطره خون یعنی ریختن ان،
ریخته شدن خون همه مردم س��وریه است .مخالف دخالت
نظامی بیگانگان در سوریه هستیم .شک نکنید ،جدی عرض
می کنم .معتقدیم دخالت نظامی بیگانه ش��ر مطلق است و
هیچ خیری در ان نیست.
این درست! فکر نمی کنید کسانی که امروز به غزه
س�فر می کنند و از مخالفان سرسخت بشار اسد
هستند ،مطالباتی از حماس دارند.
lما از همه کس��انی که در مساله س��وریه خود را
56
درگیر کرده ان��د خواهش می کنیم ،چه کس��انی در داخل یا
خارج ان ،که طرف فلسطینی را در سوریه دخالت ندهند و از
ان به عنوان یک سوخت بر جنگ افروزی که در حال وقوع
است استفاده نکنند .این موضع شفاف ،دقیق و صریح ما در
موضوع سوریه است.
پس چرا دفتر حماس در دمش�ق بسته می شود؟
برگردی�م به صحبت ش�ما در م�ورد اینک�ه ما را
دخالت ندهید .ای�ا به نظر نمی رس�د که حماس
به طور ناخواس�ته با توجه به رواب�ط ویژه با مصر
انقالبی و قطر که مخالف سوریه هستند ،رابطه ای
برقرار کرده است.
lمن در پاس��خ بخش اول س��وال باید بگویم که
ش��ما باید این پرس��ش را از رهبری سوریه داش��ته باشید.
ت��ا دو هفته پیش دفاتر ما در دمش��ق باز بودن��د .با توجه به
دالیلی که قبال ذکر شد ،ما هیچ موضعگیری در قبال مسائل
سوریه نداشتیم؛ چه از نظر حمایت یا مخالفت .اما متاسفانه
دیدیم نیروهای دولت سوریه ،دفاتر ما را مهر و موم کردند.
درست است که رهبران جنبش با توجه به شرایط موجود و
ماموریت های مورد نظر در سوریه نبودند ،اما معتقد هستیم
هر جا یک حریمی دارد و باید حرمتش حفظ شود .گفتم دالیل
این امر را باید از انها پرسید.
من مایلم این مطلب را اش��اره کنم؛ ناچار شدیم که با
توجه به نیازهای کاری که داش��تیم به خارج از سوریه سفر
کنیم و خیلی ها پراکنده شدند .خب ما فلسطینی هم هستیم
و کشورمان اشغال شده اس��ت و هر کدام یک پاسپورت از
کشوری دیگر داریم .مثال اقای ابو مرزوق ساکن مصر است
و پاسپورت مصری دارد .اقای اسامه حمدان در لبنان اقامت
دارند ،اقای خالد مش��عل و برادران ما در رهب��ری در اردن
به سرمی برند .اقای ابولولید در قطر هستند و ...همه اینها به
صورت ابتکاری مشغول کارهای روزمره هستند.
شما گفتید که حماس یک جنبش است .با توجه
به پیش�ینه اخوان المس�لمین ش�ما چه قرابت و
نزدیکی با انها دارید؟ ایا از اخوان المسلمین مصر
تاثیر می پذیرد؟
lحماس ،اخوان المسلمین فلسطین است ،اما یک
موسسه واحد هستیم.
و مستقل؟
lبله مستقل؛ مثل اخوان المسلمین اردن ،مصر و...
سازمان ما مستقل عمل می کند.
این س�وال را به خاطر این پرس�یدم ک�ه در میان
اخوان المسلمین مصر قرائت های مختلفی وجود
دارد .ایا در حماس هم به اینگونه است؟ شفاف تر
بگویم ایا در حماس جناح های مختلفی وجود دارد؟
lما که همه فرش��ته نیس��تیم ،به هر حال اصل بر
شورا و اجماع است .ممکن اس��ت که ما دو رای متفاوت از
هم داشته باشیم .البته اینگونه نیست که ما در درون جنبش
کسانی را داش��ته باش��یم که اصول حماس را قبول نداشته
باش��ند .به هر حال ما در درون خودمان با اصولی که داریم
مباحثه و تبادل نظر می کنیم .در درون خودمان هم نظرات
مختلفی وجود دارد.
میانه رو یا یک مقدار رادیکال؟
lاین تقس��یم بن��دی خطرناک اس��ت .من گفتم
با حفظ اص��ول خودم��ان -داخل خطوط قرم��ز -اگر من
رژیم صهیونیستی را به رسمیت نشناسم شما من را رادیکال
می دانید؟ اگر از قدس چشم پوش��ی نکنم رادیکال هستم.
هیچ کس در جنبش نیس��ت مگر به این مسائلی که اصول
ماست معتقد باشد .این دسته بندی غربی است و مهم نیست.
در جنبش مس��ائلی مورد رای گیری ق��رار می گیرد و نظر با
اکثریت است و خدا را شکر می گویم که تاکنون به مساله ای
برنخورده ایم که فردی یا کسی در حماس غیر از رای اکثریت
اقدام کند و همه تابع نظر توافق موجود یا اکثریت هستندg.
مغز متفکر
قسام
احمد الجعبری که بود؟
3
خالد قدوم��ی ،نماین��ده جنبش حم��اس در تهران
در گفت و گ��و ب��ا مثلث وقت��ی س��خن از حمل��ه نظامی
رژیم صهیونیس��تی به غزه به می��ان امد ،گف��ت؛ تنها به
ش��هادت رس��اندن س��ردار ش��هید احمد الجعبری بود که
م ی توانس��ت همه را متوجه غزه کند ،او ه��دف بزرگی بود
که اسرائیل با شهادت او م ی خواس��ت کشورهای عربی را
مورد ارزیابی قرار دهد .احمد الجعبری که بود و چرا این قدر
مهم بود که به عن��وان یک��ی از افراد اصلی لیس��ت ترور
صهیونیس ت ها مطرح بود.
سایت خبری مش��رق در گزارش��ی به زوایای پنهان
زندگ��ی او پرداخته اس��ت .او پس از محم��د دیاب الضیف
(فرمان��ده کل یگان ه��ای عزالدین قس��ام) ،نف��ر دوم بود
ک��ه از ویژه ترین افراد تح��ت پیگرد س��ازمان های امنیتی
رژیم صهیونیستی به شمار م ی رفت.
در زندان های رژیم صهیونیس��تی بود ک��ه الجعبری
ب��ا ش��اخ ص ترین چهره ه��ای جنب��ش حم��اس نظی��ر
ش��هید عبدالعزیز رنتیسی ،ش��هید اس��ماعیل ابوشنب،
شهیدنزارالریان ،اب راهیم المقادمه و همچنین شهید صالح
شحاده ،بنیانگذار شاخه نظامی جنبش حماس همنشین
شد و همین همنش��ینی زمینه ساز پیوس��تن الجعبری به
گردان های قس��ام پس از ازادی از زندان ب��ود .الجعبری در
س��ال ( 1995پس از 13س��ال) از زندان رژیم صهیونیستی
ازاد شد و اداره موسسه رسیدگی به امور اسی ران وابسته به
جنبش حماس را به عهده گرفت.
در سال 1997رابطه اش با محمد الضیف ،سعد الع رابید
و عدنان الغول از شاخ ص ترین فرماندهان گردان های قسام
مستحکم شد و همین مس��اله سبب شد نیروهای امنیتی
ترور هدفمند
ایا اسرائیلی ها در غزه خبرچین دارند؟
ولید عوض /روزنامه نگار فلسطینی در رام اهلل
4
حمالت پ��ی در پی اس��رائیل ب ر ن��وار غزه ،مس��اله
خبرچینان فلسطینی در نوار غزه را که اطالعاتی در اختیار
سازمان های جاسوسی رژیم صهیونیس��تی قرار م ی دهند،
باردیگر به صورت موضوع روز دراورد و این مس��اله با هدف
قرار گرفتن دقیق ش��خصی ت های فلسطینی و هدف های
مهم و حیاتی در غزه به اثبات م ی رسد.
هم اکنون در محافل فلس��طینی سخن از خبرچینان
فلسطینی در غزه اس��ت که اطالعات بسیار دقیقی درباره
اتومبیل «احم��د الجعبری» فرمان��ده گردان های عزالدین
قسام (ش��اخه نظامی حماس) در اختیار اس��رائیل ی ها قرار
دادند که بر اث��ر ان ،اتومبیل وی عصر چهارش��نبه با یک
موش��ک هدف قرار گرفت و این اغاز تجاوز نظامی کنونی
صهیونیس��ت ها به غزه ب��ود .محافل امنیتی و سیاس��ی
فلس��طینی در غ��زه م ی گویند خبرچینان فلس��طینی که
به وسیله س��ازمان اطالعاتی اس��رائیل به کار گرفته شدند،
کس��انی هس��تند که به طور غی ر مس��تقیم یا مس��تقیم
هدف های م��ورد نظ��ر اس��رائیل ی ها در غزه را ب��ه اطالع
صهیونیس ت ها م ی رسانند.
خطر فعالیت این خبرچین��ان از انجایی اهمیت پیدا
م ی کند که انه��ا اهداف م��ورد نظر را به ط��ور دقیق ب رای
هواپیماهای اس��رائیلی تعیین م ی کنند و اطالعاتی درباره
گروه های مقاومت و اعض��ای ان در اختیار س��ازمان های
جاسوسی صهیونیستی قرار م ی دهند.
حکومت حماس در غزه روز پنج شنبه اعالم کرد این
خبرچینان را مورد تعقیب قرار خواهد داد .قابل توجه اینکه
هرکس که همکاری او با س��ازمان های جاسوسی اسرائیل
به اثبات برسد و مشخص ش��ود اطالعاتی درباره نیروهای
مقاومت در اختیار اس��رائیل ی ها قرار داده از سوی حکومت
غزه اعدام م ی گردد.
مقامات حکومت حماس در غزه روز پنج شنبه اعالم
کردند در ح��ال رهگیری بعضی ش��ایع ه افکنان هس��تند
که س��عی دارند تجاوز کنونی اس��رائیل علیه غزه را مورد
بهره برداری ق��رار داده و مردم غزه را نگ��ران وگمراه نمایند.
از س��ویی مقام��ات حکومت حم��اس در غزه به وس��ایل
ارتباط جمعی و رس��انه های ع��رب و بی ن المللی هش��دار
دادند در زمینه پوشش خبری حمالت اس��رائیل علیه غزه
ب ر اساس مسئولی ت های انسانی خود عمل نمایند و از پخش
شایع ه های انتشار یافته از سوی اسرائیل ی ها خودداری کنند.
مقامات حکومت حماس در غ��زه م ی گویند؛ بعضی
خبرچینان فلسطینی در غزه موبایل های بسیار پیشرفته ای
در اختیار دارند که به وسیله ان م ی توانند طی بیس ت وچهار
ساعت با سازمان های جاسوسی اسرائیل در تماس باشند،
بدون انکه کس��ی از راز انها اگاه ش��ود و این موبایل ها در
کورترین مناطق نیز قابل استفاده م ی باشند و به این علت
رهیابی چنین افرادی اسان نیست.
«ابو مجاهد» س��خنگوی گردان های مقاومت خلق
اظهار داش��ت دش��من صهیونیس��تی بعضی از نابخردان
فلس��طینی را برای خبرچینی در غزه به کار گرفته است و
اینان هم اکنون در حال تعقیب و پیگیری از سوی نیروهای
مقاومت هس��تند« .اب��و مجاهد» درباره مش��خص کردن
هدف ها برای اسرائیلیان اظهار داش��ت« :مشخص است
دشمن ب رای مشخص کردن هدف های مورد نظر خود بر این
خبرچینان تکیه دارد و ما هم اکنون و همچنین مس��ئوالن
حکومت فلسطین در غزه در حال پیگیری و شناسایی این
خبرچینان هستیم ».وی افزود مشخص است که موقعیت
اتومبیل «الجعبری» به وسیله همین خبرچینان به اطالع
اسرائیل ی ها رسیده اس��ت چون هواپیماهای صهیونیستی
توانستند وی را به طور دقیق هدف قرار دهند.
این در حالی اس��ت که بعضی کارشناسان اسرائیلی
ادعا کردند که شناسایی اتومبیل «الجعبری» و حمله به ان
از طریق ماهواره صورت گرفته چون این موضوع از س��وی
حکومت تل اویو و به وی��ژه ایهود باراک پیگیری م ی ش��د
و در چنین م��وارد با اهمیتی نم ی توان ب ر اس��اس اطالعات
خبرچینان عمل کرد.
در عین ح��ال بعضی ش��خصی ت های فلس��طینی
نقش خبرچینان فلسطینی در جمع اوری اطالعات را ناچیز
م ی دانند و ان را کوشش��ی از س��وی صهیونیس ت ها ب رای
تفرقه افکن��ی میان فلس��طینیان در غ��زه و کرانه باختری
م ی نامند .البته به گفته مقامات فلسطینی وجود خبرچینان
واقعیت دارد ،اما نه به طور گسترده ای که عده ای ان را مطرح
م ی سازندg .
جهان جدید
رژیم صهیونیستی در طول این مدت از طریق تهدید ،تالش
بس��یار کرد تا حماس را به تحویل دادن نظامی اسیر خود
وادار کند ،اما جنبش حماس هیچ گاه تسلیم این تهدیدات
نش��د .غیر از ان رژیم صهیونیستی بارها خواس��تار انعقاد
قرارداد ازادی شالیط شد ،اما به دلیل نپذیرفتن شرایط مورد
نظر مقاومت فلسطینی ،حماس از انعقاد هرگونه قرارداد با
تل اویو امتناع کرد.هنگامی که تالش های صهیونیس��تی
و اروپایی به نتیجه نرس��ید ،تل اویو به دلیل فشاری که از
جانب خانواده و افکار عمومی داخل اس��رائیل مواجه بود،
مجبور شد با میانج ی گری المان در 2اکتبر 2009میالدی،
20اسیر زن فلسطینی را در ازای دریافت اطالعاتی مبن ی بر
زنده بودن شالیط ازاد کند و در مقابل ان ،حماس یک فیلم
ویدئویی ی��ک دقیقه ای از او در اختیار رژیم صهیونیس��تی
قرار داد که ثابت م ی کرد ،وی همچنان زنده است .سرانجام
رژیم صهیونیستی بار دیگر تسلیم مقاومت فلسطینی شد
و قرارداد مبادله اس��را با جنبش مقاومت اسالمی (حماس)
را امضا کرد که به موجب ان ،جنبش حماس در ازای ازادی
بیش از 1000اس��یر فلس��طینی دربند رژیم صهیونیستی،
شالیط را به این رژیم تحویل دهد .ارتش رژیم صهیونیستی
بارها س��عی کرد الجعبری را ترور کند ک��ه مهم ترین اقدام
انها نیز حمله موش��کی بالگردهای اپاچی ب��ه خانه او در
18اگوس��ت 2004بود که به زخم ی ش��دن او منجر شد .در
این حمله تروریستی ،فرزند ارش��د الجعبری به نام محمد
(داماد شهید صالح شحاده) و ب رادرش و سه تن از نزدیکانش
شهید ش��دند .الجعبری خودش نیز داماد شهید عبدالعزیز
الرنتیسی بودg .
مثلث شماره152
وابسته به تشکیالت خودگردان او را در سال 1998به اتهام
ایفای نق��ش حلقه اتصال میان ش��اخه نظام��ی و رهبری
سیاسی جنبش حماس بازداشت کنند.
الجعبری در س��ال 2000همزم��ان با اغ��از انتفاضه
مسجد االقصی و هنگامی که رژیم صهیونیستی پایگاه های
امنیتی تش��کیالت خودگردان در باریکه غزه را هدف قرار
داد ،از زندان ازاد ش��د و توانس��ت گام هایی مهم در جهت
پیوستن به گروه عملیاتی گردان های قسام بردارد و در کنار
شهیدصالح شحاده و محمد الضیف ،توانست گردان های
قسام را از نظر مالی و نظامی به بهترین صورت ،ساماندهی
کند .حاال دیگر «الجعبری» به یکی از بزرگ ترین معضالت
سازمان های امنیتی اسرائیل تبدیل شده بود.
او ع�لاوه ب��ر فرمانده��ی عملیات ه��ای مختلف و
ب ی سابقه علیه رژیم صهیونیستی پیش از عقب نشینی این
رژیم از غزه در سال ،2005به عنوان یکی از مسئوالن اصلی
پاکسازی غزه از جاسوسان تش��کیالت خودگردان شناخته
م ی ش��د که به جدایی غ��زه در ژوئ��ن 2007انجامید .وی
همچنین به عنوان مغز متفکر عملیات ربودن گلعاد شالیط
و فرمانده عملیات اختفای او طی مدت 5س��ال در نوار غزه
به شمار م ی رفت.
«گلعاد شالیط» یکی از س��ربازان ارتش اسرائیل در
ژوئن 2006توسط گردان های عزالدین قسام و گردان های
ناصر صالح الدین وابس��ته به کمیته های مقاومت مردمی
فلس��طین در «عملیات کرم شالوم» به اس��ارت رزمندگان
فلس��طینی درامد.در س��پیده دم 25ژوئ��ن 2006بود که
رزمندگان فلسطینی موفق ش��دند با نفوذ به داخل مناطق
اشغالی میان دو ش��هر رفح فلس��طینی و اراضی اشغالی
رژیم صهیونیس��تی ،ی��ک نی��روی زره پ��وش از گ��ردان
گیوعاتی را مورد حمل��ه قرار دهند .این حمل��ه که از زمان
اغ��از انتفاضه دوم االقص��ی پیچیده ترین حمله به ش��مار
م ی امد ،موفقی ت امیزترین انها نیز بود و طی ان یک نظامی
صهیونیست کش��ته ،پنج نظامی مجروح و شالیط نیز به
اسارت گرفته و به درون نوار غزه منتقل شد .ظرف پنج سال،
رژیم صهیونیستی و به خصوص س��روی س های اطالعات
داخلی این رژیم (ش��ین بث) تالش بس��یار کردند تا ضمن
اطالع از سرنوشت ش��الیط وی را ازاد کند اما تمام اقدامات
انها با شکس��ت مواجه شد و ناتوانی اس��رائیل در به دست
اوردن کوچکترین اطالعی از وی ضربه س��ختی به دولت،
دستگاه های امنیتی و ارتش این رژیم وارد کرد .جدای از ان
57
حماس به امیر
قطر اطمینان داد
که از رهنمودهای
اخوان المسلمین
مصر در روابط با
رژی م صهیونیستی
پیروی خواهد کرد
جهان جدید
ایوب ،یرموک ،قطر
رژیم صهیونیستی به چه می اندیشد؟
مثلث شماره152
5
زهیر اندراوس /تحلیلگر فلسطینی
این سه نام با وجود انکه در ظاهر با یکدیگر ارتباطی
ندارن��د ،اما در نه��ان با یکدیگ��ر از رابطه بس��یار نزدیکی
برخوردار هستند.
از پهپاد «ایوب» اغاز م ی کنیم؛ هنگامی که این پهپاد
در خاک فلس��طین اش��غالی نفوذ کرد و 300کیلومتر را در
مدت سه ساعت طی کرد و تا نزدیکی تاسیسات هسته ای
رژیم صهیونیستی در صحرای «نقب» رسید ،سیستم گنبد
اهنین ( )Iron Domeرژیم اشغالگر نتوانست این هواپیما
را کشف ،رهگیری و س��رنگون نماید .این رویداد احساس
ی شدیدی در میان مقامات رژیم صهیونیستی به وجود
ناکام
اورد .چون ان��ان همواره از این گنب��د اهنین به عنوان یک
سپر دفاعی ب رابر هواپیماها و موشک ها سخن م ی راندند و
در نظر داشتند با فروش ان به بعضی کشورها ،هزینه های
چند میلیاردی ان را جب��ران نمایند .دس��تپاچگی مقامات
صهیونیستی و نیز ناتوانی انان در کنترل و فرود اوردن این
پهپاد ،یکی دیگر از ناکام ی های انان در ب رابر این هواپیمای
کوچک ولی با توانمندی های بزرگ بود.
عام��وس هرئی��ل ،از کارشناس��ان ارش��د نظام��ی
رژیم صهیونیستی در مقاله ای در روزنامه هاارتص نوشت:
«نهادهای امنیتی اسرائیل همچنان به سکوت خود درباره
پرواز پهپاد حزب اهلل در حریم هوایی اسرائیل ادامه م ی دهند،
اما کامال اشکار است که این پهپاد همانند سه هواپیمایی
که حزب اهلل در جنگ قبلی از ان استفاده کرد ،نبود .چرا که
ماموریت این هواپیما متف��اوت از هواپیماهای قبلی بود از
ت تصوی ربرداری از اهداف مورد نظر در اسرائیل،
جمله ماموری
ازمایش سیس��تم دفاع هوایی و ایجاد نوع��ی بازدارندگی
که عمال در دس��تیابی به این اهداف موف��ق بود .بحث ها
58
و اتهام های ش��دیدی میان مقامات رژیم اشغالگر پی رامون
این رویداد در پش��ت پرده صورت گرفت ،اما مهمتر از همه
ناکامی سیس��تم گنبد اهنین بود که کارشناسان پیش از
این درباره توانمندی ه��ای ان یاوه گوی ی های فراوانی کرده
بودند و به خصوص فروش ان را به بعضی کشورهای عرب
خلی ج فارس پیشنهاد کرده بودند.
چن��د روزی از پ��رواز پهپاد ای��وب نگذش��ته بود که
هواپیماهای رژیم صهیونیس��تی در نیمه ش��ب سه شنبه
23اکتب��ر کارخانه یرم��وک در جنوب خارط��وم ،پایتخت
س��ودان را بمباران کردند که البته در اغاز ،انها ب ی اطالعی
خود را از این رویداد اعالم کردند و س��پس اظهار داشتند که
یک کارخانه اسلحه سازی ای رانی بوده است .درباره این رویداد
مسائل بس��یاری وجود دارد؛ یکی اینکه تل اویو در جنوب
س��ودان یک پایگاه اطالعاتی در اختیار دارد و در عین حال
یک فرودگاه نیز در انجا احداث کرده که چند فروند جنگنده
در ان همواره اماده پرواز هستند تا در صورت ضرورت ،اقدام
به پرواز نمایند .س��خنان بس��یاری درباره فعالی ت های این
کارخانه عنوان شده اما ورود موشک های ساخته شده در این
کارخانه به نوار غزه موضوع بحث ب رانگیزی است .به ه ر حال
با وجود انکه روابط جمهوری اس�لامی ای ران طی ماه های
اخیر با جنبش فلس��طینی حم��اس فراز و نش��ی ب هایی
داش��ته ،اما به نظر م ی رسد این موش��ک ها در اختیار دیگر
گرو ه های مقاومت فلس��طینی قرار داده ش��ده است .البته
جمهوری اس�لامی ای ران این موضوع را ک��ه کارخانه ایوب
در اختیار ان بوده و یا موش��ک های ساخته شده در ان را در
اختیار فلسطینیان قرار داده ،تکذیب کرد که این خود یک
اقدام معمولی در این زمینه به شمار م ی اید .صهیونیس ت ها
اطمینان داشتند که موشک های کارخانه یرموک در سودان،
به غزه رسیده اس��ت .در اینجا انان دست به دامان سمسار
خود در خاورمیانه یعنی امیر قطر شدند تا این موضوع را با
حکومت حماس در غزه در میان گذارد.
امیر قطر ب رای انجام ماموریت محوله از سوی تل اویو
به وی ،تصمیم گرفت راهی غزه ش��ود تا از راز موش��ک ها
اطالع یابد .س��فر امی��ر قطر به غ��زه خود یک��ی از دالیل
ماموریت وی از س��وی صهیونیس ت هاس��ت چون تاکنون
هیچ رهبر عرب یا غی ر عرب نتوانسته پیش از حمله اسرائیل
به غزه از این منطقه دیدار نماید و اقدام صهیونیس ت ها در
به پ��رواز در اوردن هواپیماهای خود بر ف��راز غزه به هنگام
ورود امیر قطر ،در حقیقت نوعی اقدام احتیاط امیز و با هدف
جلوگیری از هرگونه اقدام علیه جان وی صورت گرفت.
رژیم صهیونیستی هنوز اطمینان نداشت موشک ها
در اختیار حماس ق��رار گرفته یا خیر و امیر قطر نخس��ت
وعده ه��ای گوناگون��ی ب رای کمک رس��انی ب��ه حکومت
حماس در غزه به اسماعیل هنیه پیش��نهاد کرد و باالخره
راز موش��ک ها را از هنی��ه جویا ش��د ک��ه وی دریافت این
موش��ک ها را رد کرد اما تاکی��د کرد که دیگ��ر گرو ه های
مقاومت فلسطینی اسلحه جدیدی را دریافت کرده اند .یکی
دیگر از مواردی که امیر قطر از هنیه درخواست کرد ،همانا
به کارگیری بعضی خب ر چینان فلس��طینی ب��رای دریافت
اطالعات درباره گرو ه های مقاومت فلس��طینی بود و قول
داد کمک های مال��ی را به جنبش حم��اس تحویل دهد.
البته خبرچینان فلس��طینی در غزه اطالعات ناقص درباره
موش��ک ها به صهیونیس��ت ها داده بودند ،اما هدف امیر
قط��ر اطمینان یافتن از تحویل این موش��ک ها به حماس
بود که م ی توان گفت به نتیجه گیری کافی رسیده بود که
موش��ک های با برد باال در اختیار حماس قرار نگرفته است
و دیگر گرو ه ه��ای مقاومت نیز چنین موش��ک هایی را در
اختیار دارند .حاال که اس��رائیل ،مصر ،قطر و البته حماس
ب رای توافق در قاهره گرد هم امده ان��د ،باید دید گرو ه های
مقاومت دیگری که به ارمان فلسطین بیشتر معتقد هستند
با موشک های خود چه م ی کنند.
نتیجه گی��ری 1 :ـ سیس��تم گنبد اهنین اس��رائیل
پوچ و ب ی ارزش اس��ت 2ـ حم��اس به امیر قط��ر اطمینان
داد که از رهنمودهای اخوان المس��لمین مص��ر در روابط با
رژیم صهیونیستی پیروی خواهد کردg .
رفتار شرم اور رهبران اعراب
مسئله ای که امروز فلسطینیان با ان روبه رو هستند
عبد الباری عطوان /سردبیر القدس العربی
6
جهان جدید
مثلث شماره152
موش��ک های غزه همه را چه در منطقه و چه در خارج
از ان با دردسر روبه رو ساخته است که هیچ کس بیش از این
نمی توانست ان را پیش بینی نماید و خود اوباما نیز که اکنون
به عرب ها و مسائل انان پش��ت کرده است ،خود را در مرکز
بحران می بیند و همچنان پای تلفن نشسته است و کوشش
می کند به ای��ن ماجرا پایان ده��د .وی گاهی ب��ا اردوغان
نخست وزیر ترکیه تماس می گیرد وگاهی دیگر با المرسی
رئیس جمهوری مصر ارتباط برق��رار می نماید و گاهی نیز با
بنیامین نتانیاهو...
ما اکنون با دو مس��ابقه همزمان روبه رو هستیم ،یکی
برای دستیابی به اتش بس موقتی که به ادامه حمالت کشتار
اسرائیل پایان دهد و موشک ها را به انبارهای خود بازگرداند
ی حمله زمینی اسرائیل به غزه که در هر لحظه امکان
و دوم
وقوع ان وجود دارد.
با افزایش تنش کنونی ،نتانیاهو بازنده بزرگ به شمار
می اید .چ��ون او همانند گذش��تگان خ��ود از جمله «ایهود
اولمرت» که در سال 2006تانک ها را به جنوب لبنان اعزام
کرد و پس از ان در زمستان 2008تانک ها را به غزه فرستاد،
اکنون با یک قمار بزرگ در حال از دست دادن همه چیز است
و در نتیجه بعید نیست وی زمینه نبرد زمینی را گسترش دهد
و بخواهد غزه را اشغال نماید.
حالت ترس و وحش��ت تنها شهرک نشینان اسرائیلی
در ش��مال غزه و تل اویو را در بر نگرفته است ،بلکه تمامی
س��ردمداران عربی را که گمان می کنند کشورهایش��ان از
اعتراض ها ،تظاهرات و انقالب ها در امان بوده و هست نیز
فرا گرفته ،چون بعضی از انها روابط مستحکمی با غرب دارند
و بعضی دیگر خزانه هایشان پر از میلیاردها دالر است.
کسانی که اجالس وزرای خارجه عرب را روز شنبه در
قاهره پیگیری کردند ،نتوانستند انچه را که زیر گنبد اتحادیه
عرب می گذرد باور کنن��د .وزرای خارجه عرب چنان با زبان
انقالبی سخن گفتند که انقالبی ترین عرب ها نیز بدین سان
س��خن نگفته اند! این اقایان ناگهان متوجه شدند عملکرد
اسرائیل بسیار وحشیانه اس��ت و هم اکنون در غزه دست به
خونریزی و کشتار زده است .این اقایان اکنون دانستند که
هواپیماهای اسرائیل ،غزه محاصره شده را بمباران می کنند
و ده ها زن وکودک و غیر نظامی فلسطینی را به خاک وخون
می کشند.
ش��اید بهتری��ن وضعیتی ک��ه این ترس و وحش��ت
وزرای خارجه عرب را مجسم می سازد ،همانا تصمیم گیری
برای اعزام یک هیات به ریاست نبیل عربی ،دبیرکل اتحادیه
عرب به غزه و اعالم همبستگی با مردم غزه است .البته باید
دید ایا باالگرفتن تنش و حمله اس��رائیل می تواند مانع سفر
نمایشی این هیات شود یا نه؟
***
رژیم صهیونیس��تی در ترس و وحش��ت به سر می برد
چون تصمیم گیری برای بمباران شهرک های صهیونیستی
یک تصمیم گیری عربی به شمار نمی اید ،بلکه یک تصمیم
انقالبی به دور از فرمایش��ات حکومت های عربی است که
تمامی مع��ادالت در پایتخت های عربی /غرب��ی را برهم
زده است.
میانجی گران عرب که همواره به رضایتمندی امریکا
توجه دارند ،اکنون باید منافع واالی عربی را در نظر بگیرند،
نه منافع امریکا و رژیم صهیونیس��تی را؛ این بدین معناست
که انها یک بار هم که ش��ده باید منافع مالی و سیاس��ی را
نادیده بگیرند و در اندیشه روح ش��هدای غزه باشند ،در غیر
این صورت باید توقع داش��ته باش��ند که مردم مقاوم غزه و
نیروهای مقاومت فلسطین در این باریکه همان رفتار را با انها
به عمل اورند و انها را نادیده بگیرند و گویی انها وجود ندارند.
هرگونه اتش بس باید مشروط به لغو محاصره فوری
غزه باشد .در عین حال باید تمامی عملیات شهرک نشینی در
مناطق اشغالی متوقف شود و ده ها تن از اسرای فلسطینی نیز
به عنوان نخستین گام ازاد شوند ،چون نتانیاهو و حکومت وی
در حال حاضر با موضعی بسیار ضعیف و ناتوان روبه روست
و باید این فرصت را مغتنم شمرد و فشار بیشتری بر ان وارد
کرد و نه بر مقاومت فلسطین ،همچنان که بعضی اعراب در
اندیشه ان هستند.
اشکالی ندارد که در اینجا رازی را فاش سازیم و بگوییم
که یکی از رهبران بزرگ جهاد اسالمی فلسطین به من گفت
چند کشور بزرگ عربی از وی خواس��تند که به نیروهایش
دستور دهد از شلیک موش��ک علیه تل اویو خودداری کنند
و تنها این موشک ها بر عسقالن ،اسدود و سیدروت و دیگر
شهرک های صهیونیس��تی منحصر شود تا کوشش های به
عمل امده برای اعالم اتش بس اسان گردد.
بسیار ش��رم اور است که س��ردمداران عرب ،مقاومت
فلسطین را تحت فشار قرار می دهند چون اینان باید به جای
مقاومت ،امریکا و اسرائیل را تحت فش��ار قرار دهند .شرم
اور تر اینکه بشنویم وزرای خارجه عرب که در قاهره گرد هم
امدند و بعضی از انها میلیاردها دالر برای خریداری اسلحه
امریکایی جهت به اصطالح جنگ با ایران هزینه کرده اند،
هیچ گاه سخن از خرید اسلحه برای مقاومت فلسطین به میان
نیاورده اند.
رئیس جمهوری مصر ،محمد المرسی نخستین رهبر
عربی است که باید هرچه زودتر هشدار شدیدی به اسرائیل
بدهد که اماده است اگر اس��رائیلی ها بمباران غزه را متوقف
نسازند ،یا انکه اگر غزه با حمله زمینی روبه رو شود و اشغال
شود،قرار داد کمپ دیوید را لغو نماید.
همین س��خن را به ش��اه اردن می گوییم و از موضع
حکومت وی در ش��گفت هستیم که چرا س��فیر اسرائیل را
بیرون نرانده و سفارت تل اویو را تعطیل نکرده است .در اینجا
کافی است به پرزیدنت المرسی و شاه اردن یاداوری نمائیم
که به هنگام کوشش موساد برای ترور خالد مشعل در پایتخت
اردن ،ملک حسین شاه اردن در ان هنگام به اسرائیل هشدار
داد که ممکن است قرارداد صلح «وادی عربه» را لغو نماید.
قابل توجه اینک��ه در ان زم��ان نیز نتانیاهو نخس��ت وزیر
رژیم صهیونیستی بود.
***
به شهادت رسیدن بیش از هفتاد فلسطینی که بیش از
بیست تن از انان کودک و زن هستند و همچنین زخمی شدن
بیش از هفتصد تن خطرناکتر از کوش��ش ب��رای ترور خالد
مشعل است .ایا خون این فلسطینیان ارزش لغو قراردادهای
ننگین صلح با اس��رائیل را ندارد که به وس��یله سردمداران
استکبار بر این دو کشور تحمیل گردیده است؟ البته فراموش
نمی کنیم ک��ه محمود عباس ،رئی��س حکومت خودگردان
فلسطین نمی تواند قراردادهای «اسلو» را لغو نماید و برای
همین چنین درخواستی از وی نداریم!
پرزیدنت اوباما که بر حق اس��رائیل برای دفاع از خود
تاکید دارد ،شایس��ته چنین برخ��وردی از س��وی اعراب و
مس��لمانان اس��ت ،ام��ا وی از ای��ن رهبران درخواس��ت
خویش��تنداری می نماید تا رژیم صهیونیس��تی بتواند شمار
بیشتری از مردم غزه را به خاک و خون بکشد .این چه دفاع
از خود است که اوباما عنوان می کند؟ درحالی که او به خوبی
می داند که فلسطینیان تنها هس��تند و اکنون با هواپیماها و
اسلحه ساخت امریکا کشتار می شوند.
ویلیام هی��گ ،وزیر خارجه انگلیس که کش��ورش در
قرن گذشته فلس��طین را دو دس��تی تقدیم صهیونیست ها
کرد ،همان واژه را به کار می گیرد ومی گوید که اس��یرائیل
در حال دفاع از خود است اما هنگامی که دانست کشتارهای
اسرائیل ممکن است بر منافع غرب و به خصوص کشورش
خطر افرین باشد ،تغییر موضع داد و گفت اقدام اسرائیل برای
اشغال غزه ممکن اس��ت برای خود اسرائیل نیز خطر افرین
گردد .یک بار دیگر می گوییم موشک های ایمان فلسطینی
که تمامی معادالت منطقه را برهم زده است می تواند به روند
ذلت و خواری اعراب که طی ش��ش دهه امریکا و اسرائیل
بدان دست زده اند ،پایان دهد.
ما در مرحله نوینی هستیم که باید در برابر ستمگران و
دست نشانده های انان مقاومت کنیم و از ملت مقاوم فلسطین
در غزه و در همه جای سرزمین های اشغالی طرفداری کنیم
و دس��ت نش��اندگان باید خود را هرچه زودتر نجات دهند و
بروندg ...
رئیس جمهوری مصر ،محمد المرسی
نخستین رهبر عربی است که باید
هرچه زودتر هشدار شدیدی به
اسرائیل بدهد که اماده است اگر
اسرائیلی ها بمباران غزه را متوقف
نسازند ،یا انکه اگر غزه با حمله زمینی
روبه رو شود و اشغال شود ،قرار داد
کمپ دیوید را لغو نماید
59
بین الملل
خاورمیانه ضدصهیونیستی
بین الملل
مثلث شماره 152
انزوایصهیونیسم
اسرائیل در جنگ غزه تنها ماند
1
صمد قائم پناه/کارشناس مسائل خاورمیانه
با تداوم درگیریهای موشکی میان رژیم صهیونیستی
و حماس در نوار غزه ک��ه تقریبا از 10روز پیش اغاز ش��د،
اکنون این مساله مطرح اس��ت که چه دالیلی باعث پیش
امدن درگیریهای اخیر ش��ده اس��ت .به نظر م یرسد این
درگیری مرهون چندین علت باش��د؛ نخس��ت اینکه داخل
سرزمی نهای اش��غالی ،رژیم صهیونیس��تی با بحرانهای
سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی مواجه اس��ت و ب رای فرار از
این بحرانها و ایجاد یک وحدت تصنعی میان هم طی ف ها
و هم مس��لکان خودش جهت پیروزی در ی��ک انتخابات
زودهن��گام نیاز به یک جنگ خارجی داش��ت ت��ا بتواند به
زعم خودش با پیروزی برق اس��ا به مجموعه دستاوردهایی
برسد .این سیاستها خالف سیاس��تهای دولت «ایهود
اولمرت» است؛ زی را انها در سال 2007نتوانستند به اهداف
خودشان دست پیدا کنند و به تبع ان مجبور شدند صحنه
قدرت را ترک کنند .در واقع همین مشکالت و ضع ف هایی
که دولت پیشین اسرائیل نش��ان داد ،باعث رویکار امدن
60
«بنیامین نتانیاهو» ش��د؛ وی نیز ب رای تداوم حضورش در
قدرت م ی خواهد در افکار عمومی اس��رائیل از موضع باال
خودش را مطرح کند .طبیعتا اکنون این مقایسه میان دولت
قبلی و دولت کنونی و دستاوردهایش��ان در افکار عمومی
ش��کل خواهد گرفت .از طرف دیگر طی چند ماه گذش��ته
شاهد اش��تی ملی میان تش��کیالت خودگردان و جنبش
حماس بودیم .حمایت هایی که برخی کش��ورهای منطقه
از جمله قطر و مصر نسبت به حماس داشتند و جایگاهی
که این گروه اسالمی در منطقه پیدا کرده نیز جای بحث و
بررسی دارد .اکنون حماس توانسته از موضع انزوا خارج شود
و در منطقه به مشروعیت دست پیدا کند؛ این مساله ب رای
اسرائیل به مثابه یک زنگ خطر خواهد بود ،زی را انها تالش
داشتند با ایجاد طرح های اختالف ب رانگیز از شکل گیری این
اتحاد ملی جلوگیری کنند .کما اینکه قبال هم در اظهارات
رهبر تش��کیالت خودگردان یعن��ی ابوم��ازن در ارتباط با
عدم پذیرش پناهدگان فلسطینی در فلسطین با دولت جدید
نشانههای این مداخله را دیده بودیم .همچنین ناکام یهایی
که اسرائیل در شکست جبهه مقاومت در منطقه با رهبری
سوریه و ای ران داشته این رژیم را دچار یک جنگ فرسایشی
کرده اس��ت .به همین خاطر س��ران رژیم صهیونیس��تی
ب ر اساس برنامه ریزیهایی که داشتند ،نتوانستند به اهداف
خودشان دس��ت پیدا کنند .موضوع دیگری که م ی تواند در
این رابطه مطرح ش��ود بحث راه حل هایی است که از طرف
کش��ورهای منطقه ب رای حل و فصل بحران س��وریه دنبال
م ی ش��ود؛ کش��ورهایی مانند ای ران ،ع راق ،ترکیه ،مصر و...
جهت حل بحران س��وریه وارد یک ش��ور جدی ش��ده اند.
طبیعتا اسرائیل از شکل گیری این اتحاد منطقه ای استقبال
نم ی کند و به دنبال این اس��ت که منطق��ه را با یک بحران
جدید روبه روکند یا به تعبیری ،جبهه مقاومت را از جنب ههای
مختلف مورد تهاجم قرار دهد .اکنون اسرائیل تمام تالشش
را ب��ه کار گرفته تا جبه��ه مقاوم��ت را در منطقه تضعیف
کند .از جمله حادثه هایی که چندی پیش ب رای کش��اندن
پای حزب اهلل به مس��ائل و موضوعات تروریستی در لبنان
صورت گرفت و تحریک برخی گروه ه��ای لبنانی از جمله
14مارس علیه ح��زب اهلل از اقدامات اس��رائیل بود .اکنون
نیز اوضاع سوریه و غزه ممکن اس��ت به تضعیف مقاومت
منجر شود و به نفع انها باش��د .به همین دلیل کشورهای
حام ی مقاومت باید با هوش��مندی بتوانند طرح های انها را
خنثی کنند .همچنین باتوجه به اینکه اکنون دولت جدید
امریکا نیز شکل گرفته و عملکرد اوباما طی ماه های اخیر
در قبال اس��رائیل به ویژه پی رامون بحث هس��تهای ای ران
انگونه که انها م ی خواس��تند نب��ود ،به نظر م ی رس��د که
2
حسین شیخ االسالم در گفت وگو با مثلث
تو گو به تحلیل دیپلماسی ای ران و اع راب در جنگ غزه پرداخته است.
حسین شی خ االسالم در این گف
ارزیابی ش�ما از تحوالت اخیر نوار غزه چیس�ت و
به نظر شما ایا صهیونیس�ت ها به تنهایی وارد این
جنگشده اند؟
ایا موض�ع دولت جدی�د مصر یعن�ی دولت محمد
المرس�ی در قب�ال درگیریه�ای می�ان حماس و
رژیم صهیونیستی موضع بجا و مورد انتظاری بوده
است؟
lاگربخواهیمدولتجدیدمصررابادولتمبارکمقایسه
کنیم ،می بینیم در س��ال 2006ی��ا 2007مصر به دلیل حضور
«حسنی مبارک» کامال همراه و پشتیبان صهیونیست ها بود،
به طور کامل در محاصره غزه مش��ارکت کرد و حتی اجازه نداد
یک مصدوم از غزه خارج شود ،اما در حال حاضر مصر نیز طرفدار
مقاومتاستوشخص«محمدالمرسی»،رئیس جمهوریاین
کشور نیز برخاسته از اخوان المسلمین است .باید توجه داشت که
قضیهفلسطینبرایاخوا نالمسلمینیکقضیهراهبردیاستو
بههمینخاطردولتجدیدمصراجازهنخواهددادهمچونزمان
مبارکعملشود.البتهباوجودیکهمصرفعالیتسیاسیخوبی
را اغاز کرده ،اما بازهم از این کشور انتظار میرود پشتیبانی عملی
بیشتروقاطع ترینسبتبهغزهوحماسداشتهباشد.البته به جز
مصر از دیگر کشورهای اسالمی نیز انتظار می رود که پشتیبانی
عملی و سازنده ای در قبال حماس داشته باشند و همچنان که
امریکایی ها به رژیم صهیونیستی سالح میدهند ،انها نیز برای
بین الملل
lاگر عکسالعملهای امریکایی ه��ا را در قبال غزه
دنبال کنی��م ،درمی یابیم انها خط��ی را در
پی��ش گرفته اند تا این حمالت را مش��روع
و قانونی نش��ان دهند .جنایت و خونریزی
صهیونیست هادرنوارغزهکهتاکنونموجب
شهادت بس��یاری از ش��هروندان از کودک
ش��یرخواره تا افراد مسن شده ،اس��تفاده از
انواع ادوات و سالح های جنگی و همچنین
ترورهای مشخص افراد حماس ،بیانگر ان
استکهاینحمالتباهماهنگیقبلیوبرای
یکهدفسیاسیمشخصصورتمی گیرد.
اما اکنون سوال اینجاست هدف سیاسی انها
چیست .به نظر می رسد که هدف سیاسی
صهیونیستها این است که با کمک یاران شان در منطقه ،سعی
کنند قدرت راهبردی جبهه مقاومت را که همین موشکهاست
از انها بگیرند .طراحی برخی ابزار و سخت افزارهای تکنولوژیک
از جمله گنبد اهنین نیز به منظور وارد شدن به چنین جنگی بود.
البتهباگذشتچندروزازدرگیریهامشخصشداینگنبدخیلی
هم اهنین نیست .در حقیقت در برابر تجهیزات جدید مقاومت
این گنبد خیلی موثر نخواهد بود و اسیب های جدی خواهد دید.
موشک های شلیک شده توسط حماس روی این گنبد اثر کرد و
اکنونانهادرپیانهستندکهباکشتارمردم بیگناهومظلومغزه
مقاومترامجبورکنندبپذیردکهسالحموشکراازردهمعادالت
منطقه ایوتسلیحاتمقاومتخارجکند.اینهدف،هدفسیاسی
رژیم صهیونیستیاستکهباهمراهیامریکاودیگرسازمانهایی
کهتابعامریکاهستندهمچونسازمانملل،طراحیشده است.
البته صهیونیست ها به نوعی اشتباه محاسباتی کردهاند ،چرا که
تجربه این مساله را در جنگ 22روزه و 33روزه داشتند و می دانند
مقاومت تسلیم این نوع باج خواهی ها نخواهد شد؛ مخصوصا
اکنون که معادالت منطقه نیز دگرگون شده است .البته هدف
دیگریکهرژیم صهیونیستیودولتبنیامیننتانیاهوازدرگیری
و خونریزی در نوار غزه دنبال می کند ،ج��ذب ارای تندروهای
صهیونیستیاست.
مقاومت در نوار غزه سالح ارس��ال کنند .این در حالی است که
اکنون مقاومت کامال مظلوم واقع ش��ده و با یک رژیم وحشی
روبه روست.د رواقعکشورهایاسالمیبایدکمک هایتسلیحاتی
وضد دفاعی شانرابهغزهارسالکنندتااجازهندهندهواپیماهای
اسرائیلی هر جور که مایل هستند ،رفتار کنند.
اکنون هواپیماهای اسرائیلی چون ضدهوایی
در برابرشان نیس��ت ،همه چیز را هدف قرار
می دهند و هر نوع کشتاری انجام می دهند.
اما اگر مقاومت نیز مجهز به ضدهوایی باشد
هواپیماهای اسرائیلی به این راحتی جوالن
نخواهند داد .مصر باید راه را برای ارسال این
تجهیزات به نوار غزه باز کند .در برهه کنونی
مصر فعالیت های سیاس��ی خوب��ی در قبال
بحران غزه انجام میدهد ،اما این فعالیتها
وتالشسیاسیکافینیست.اینمصر،مصر
اخوا نالمسلمیننیست.مصراخوا نالمسلمین
مانند سال 1348بایددر کنار فلسطینیهابایستدوحتیاگر الزم
بود در این راه شهید هم بدهد .اکنون اخوان المسلمین انتظارات
ملتهایمسلمانمنطقهرااصالانطورکهبایدبراوردهنمیکند؛
دولت مصر حداقل باید اجازه دهد تجهیزات دفاعی از طریق این
کشور به نوار غزه ارسال شود .بحث سالح های تهاجمی به کنار،
چرا که مقاومت خودش به این س�لاحها مجهز اس��ت و بدون
اینکه مصر یا کشور دیگری بخواهد اجازه دهد ،به این موشکها
دسترسیپیداکردهاست.درحالیکهصهیونیست ها،منطقهغزه
را بمباران می کنند ،الاقل مصر باید با ارسال تجهیزات دفاعی
موافقتکندکهحماسبتواندمقاومتکند.
مثلث شماره 152
رژیم صهیونیستی م ی خواهد با این اقدامات به نوعی نگاه
کشورهای غربی به ویژه امریکا را به سمت خودش هدایت
کند و از طریق سیاس��ت مظلوم نمای��ی در پی جلب توجه
انهاست .رژیم صهیونیستی تالش دارد از این شرایط نهایت
بهره را ببرد و ب رای چهار س��ال اینده نی��ز تضمین حمایت
ایاالت متحده امریکا را به دس��ت بیاورد .به نظر م ی رس��د
عکسالعمل گروههای مقاومت و نشان دادن موازنه قدرت
در شرایط موجود اسرائیل را ناکام خواهد گذاشت و به همین
خاطر ادامه این شرایط خیلی طوالنی مدت نخواهد بود .با
این اوصاف دور از تصور نیس��ت که رژیم صهیونیستی به
صورت یک طرفه حمالتش را متوق��ف کند .این در حالی
است که افکار عمومی جهانی نیز در شرایط فعلی دیگر از
ادعاهای اسرائیل حمایت نم ی کنند .طی چند روز درگیری
میان رژیم صهیونیس��تی و نوار غزه شاهد بودیم که برخی
جنب شهای حقوق بش��ر و صلح جو نیز در حمایت از مردم
مظلوم غزه شکل گرفتند.
در ط��رف دیگ��ر ماج��را با ش��دت گرفت��ن حمالت
رژیمصهیونیس��تی علیه نوار غزه و همچنین باال گرفتن
واکنشهای جهانی نسبت به این موضوع ،بررسی موضع
امریکا و مصر در رابطه با این مساله اهمیت دوچندانی یافته
است .ظرف چند روز گذش��ته ،عملکردی که ایاالت متحده
امریکا نش��ان داده حاکی از این اس��ت باتوجه به مسائل و
مشکالت داخلی در این کش��ور که بعد از پیروزی «باراک
اوباما» پیش امد ،به ویژه بحث استعفای رئیس سازمان سیا
یعنی «دیوید پترائوس» و همچنین مش��کالت اقتصادی،
این کش��ور همچنان درگیر مس��ائل داخلی است و دولت
جدید هنوز خیلی درگیر مس��ائل فرامنطقهای نشده است.
به همین دلیل در قبال رابطه اخیر عملیات صهیونیس تها
علیه نوار غزه ،امریکای یها همان سیاس��تهای پیش��ین
خودش��ان را دنبال م یکنند و موضعگیری جدید و خاصی
ک��ه در ان نکته جدیدی وجود داش��ته باش��د تاکنون دیده
نشده اس��ت .اما در رابطه با مصر و نگاهش به این مساله
باید گفت طبیعتا نگاه��ی که دولت جدی��د مصر در قبال
حمالت صهیونیس��تها دارد بالطب��ع در چارچوب منافع
ملی و سیاستهای این کشور خواهد بود .در حقیقت بعید
به نظر م یرسد «محمد المرسی» ،رئی سجمهوری مصر در
این زمینه تابع سیاستهای ایالت متحده امریکا باشد .ظرف
این چند ماهی که از روی کار امدن المرس��ی م ی گذرد ،از
یک طرف شاهدیم ،دولت مصر یک سیاست موازنه مثبت را
در منطقه خاورمیانه و در قبال بحران اع راب و اسرائیل دنبال
م یکند و از دیگر س��و به دنبال این اس��ت که حمایتهای
خودش را از اهداف و ارمانهای فلسطین و نمایندگانشان
از جمله تشکیالت خودگردان و جنبش حماس نشان دهد.
مصر در راس��تای خروج از محاصره غزه ،اقدامات ش��ایانی
انجام داد که رفع حصر گذرگاه رفح نیز در همین راستا جای
م یگیرد .این مسائل نشاندهنده این است که دولت مصر
دیگر سیاستهای گذش��تهاش را دنبال نم یکند .اما طی
همین مدت ،دولت مصر ،سفیر خودش را به اسرائیل اعزام
کرد و این بدان معناست که سیاست «موازنه مثبت» کامال
مورد توجه دولت المرسی است .در حال حاضر با حوادثی که
پیش امد ،دولت مصر نیز در سیاستهای خودش تغیی رات
تاکتیکی ایجاد ک��رد؛ یعنی س��فیر خ��ودش را از تل اویو
فراخواند و در راس��تای حمایت از جنبش اسالمی حماس
موضعگیریهای مثبتی بروز داد .مصر تاکیدش بر این است
که جنبش اسالمی حماس و غزه را تنها نخواهد گذاشت و
در کنار غزه خواهد ماند .البته باز باید منتظر بمانیم و ببینیم
که اگر خشونتها و حمالت صهیونیس تها علیه نوار غزه
ادامه پیدا کن��د مواضع مصر در عمل چگون��ه خواهد بود.
ایا در صورت فش��ارهای بیش��تر رژیم صهیونیستی ،مصر
همچنان بر مواضع خودش اصرار خواهد ورزید یا به نوعی
در ب رابر این فشارها کوتاه خواهد امدg .
معادالتدرمنطقهبهنفعمقاومتاست
دیپلماس�ی ایران در رابطه با مس�اله اخیر چگونه
بوده و ایا این سیاس�تی که ای�ران در پیش گرفته
کافی است؟
lجمهوری اسالمی ایران به اندازه ای که امکان داشته
باشد ،در این رابطه سرمایه گذاری خواهد کرد و هر انچه در توان
دارددرپشتیبانیازمقاومتبهکارخواهدگرفت.ایرانبایدتمامی
امکانات را همان طور که مقاومت میخواهد در اختیار انها قرار
دهد .اما متاسفانه اکنون به دلیل اینکه راه غزه بسته است ،خیلی
از امکانات از ایران سلب شده است.
در انتها نیز اگر ممکن است در مورد پیامدهای این
جنگتوضیحدهید؟
lاسرائیلیها با داش��تن تجربه جنگ 33روزه و 22
روزه و همچنین بحث توازن قوا در منطقه واقفند که این جنگ
به نفع مقاومت تمام خواهد شد .هر چند اکنون برخی مشکالت
در رابطه با س��وریه وج��ود دارد؛ طی جنگ 22روزه در س��ال
2008-2009حکومت بشار اسد کامال پشت مقاومت درامده
بود و تمام امکاناتش را در اختیار مقاومت گذاشته بود .تا جایی
که اقای بیانونی ،مرشد وقت اخوان المسلمین سوریه به دنبال
این افتخ��ارات در س��ال 2009بیانیه ای داد و اع�لام کرد که
مشکالتشان را با بشار اسد و حکومت سوریه منجمد خواهند
کرد .غیر از مشکالتی که در س��وریه وجود دارد منطقه نسبت
به سال 2009با توانایی های بیش��تری در کنار مقاومت است.
در ش��رایط کنونی اس��تواری ،صالبت و مدیریت مقاومت در
برابر تل اویو ،مساله کوچکی نیست .در شرایطی که مقاومت
به نسبت گذشته قوی تر شده است ،رژیم صهیونیستی با یک
اشتباه محاسباتی وارد این جنگ شد .در نهایت به نظر میرسد
که در ایندهای نه چن��دان دور ،رژیم تلاوی��و از اینکه وارد این
جنگ شده پشیمان شود چرا که اکنون معادالت در منطقه به نفع
مقاومت استg.
61
پراگماتیسم اخوانی
نقدی بر عملکرد مصر و ترکیه در موضوع غزه
اسداهلل اطهری/کارشناس مسائل ترکیه
3
بین الملل
جنگ امروز میان حماس و صهیونیس ت ها با جنگ 22
روزه که سال 2008-2009انجام شد ،تفاوتهای بسیاری دارد.
جنگ 22روز ه محوری بود که در ان سوریه ،ای ران ،حزب اهلل و
مقاومت حضور داشتند؛ حماس ی ها در قطر و نزدیک پایگاه
امریکای ی ها نبودند ،بلکه در دمش��ق مستقر بودند و در کل
اختالفات بس��یاری نس��بت به ان زمان وجود دارد .در برهه
کنونی تل اویو و بی ت المقدس توسط موشک های فجر پنج
مورد حمله قرار گرفته اند؛ اینها تماما اتفاقات مهمی هستند.
منتها باید ببینیم که اکنون ب رای رسیدن به چه هدفی این
حرکات صورت م ی گیرد؟ ایا ای��ن درگیری ها به منزله پایان
نظام ی گری ه��ای مقاومت خواهد بود؟ ایا اس��رائیل ی ها در
حال نابودکردن ساختارهای اصلی حماس هستند؟ اسرائیل
تاکنون توانسته مرکز نخس ت وزیری ،مراکز پلیس و بسیاری
از موش��کهای حماس را از بین ببرد .در حقیقت اسرائیل
تمام
ی زیرساختهای نظامی حماس را هدف قرار داده؛ شاید
بدین منظور که این گروه تبدیل به یک گروه سیاسی شود.
اکنون انتظار م ی رود با اغاز درگیری ها در نوار غزه ،کشورهای
دیگر به کمک این منطقه بروند،
اما باید توجه داش��ت غزه دیگر
چیزی ب رای از دست دادن ندارد
زی را چندین س��ال است که این
منطقه در محاصره به سر م ی برد
و با وجودی که رژیم مصر تغییر
کرد و المرس��ی به جای مبارک
امد ،ام��ا بازهم گ��ذرگاه رفح در
ش��بانه روز چند س��اعت بیشتر
ب��از نیس��ت ،بلکه بیش��تر به
صورت زیرزمینی محموله های
غذایی و غیره ارس��ال م ی شود.
اکنون ضعف کشورهای عربی
به خص��وص مصر و وابس��ته
بودن شان باعث ش��ده که این
کشورها کمک چندانی به غزه
نکنند.
ی که ن��وار غزه از
باوجود
زمین و دریا و هوا هدف حمالت
رژیم صهیونیس��تی قرار گرفته،
اما کش��ورهای عربی کاری جز
محکومیت انجام نداده اند .دولت
جدید مصر و اخوان المسلمین
در این کشور نیز رفتارهایش در
قبال غزه تفاوت چندانی با رژیم
حس��نی مبارک ندارد .این گروه
از زمان��ی که ق��درت را در مصر
در دس��ت گرفت و به یک گروه
عملگرا تبدیل شد و هیچ کاری
در قبال غزه انجام ن��داد ،بلکه
بیشتر در پی ان هستند از طریق
سیاسی مس��ائل را حل و فصل
کنند؛ بیشتر اقدامات کشورهای ع ربی اکنون حالت نمایشی
دارد .دنیای عرب اکنون مس��یر خاص خود را طی م ی کند
تاجایی که پی��ش از این درگیریها ،امی��ر قطر به غزه رفت
و میلیارده��ا دالر پول قط��ر را هزینه کرد تا صرف توس��عه
اقتصادی غزه و جنگهای چریکی شود.
مثلث شماره 152
62
همچنین باید توجه داش��ت مش��کالت و درگیریها
میان نوار غزه و رژیم صهیونیستی تا زمانی که مساله میان
انها حل نش��ود ادامه خواهد داشت؛ طی س��ال های اخیر
گروههای مقاومت در منطقه ه ر یک به می زانی پیش��رفت
داش��تهاند؛ به عنوان نمونه گروه مقاومت در غزه از س��نگ
شروع کرد و به موش��ک فجر پنج رسید .همچنین از دیگر
سو در منطقه نظم پیش��ین و قدیمی از بین رفت ،اما هنوز
نظم جدیدی شکل نگرفته و خط و خطوط به صورت واضح
مشخص نشده است .در حال حاضر مساله اکثر گروه های
مقاومت مانند حزب اهلل و حماس همین مس��اله فلسطین
است .مساله حائز اهمیت دیگری که در منطقه اتفاق افتاده،
به قدرت رس��یدن اس�لامگرایان در مصر و تونس و برخی
کشورهای دیگر است .حمله اسرائیل به نوار غزه را م ی توان
به نوعی امتحان و تست کردن اسالمگرایان دانست .این در
حالی است که اسالمگرایان یا ترکیه غیر از محکوم کردن
ش��فاهی تاکنون اقدام دیگری انجام نداده اند .البته حماس
نیز طی ماه های اخیر رفتار چندگانه ای داش��ته است ،مثال
در داخل یک جور رفتار م ی کند و در قطر جور دیگر .اکنون
از یک طرف با حماس ابومرزوق داخل فلسطین مواجهیم
و از طرف دیگر با حماس خالد مش��عل ک��ه در قطر دفتر
تاس��یس کرده است ،اما اکنون این س��وال مطرح است که
چرا این چند دس��تگی در حماس به خصوص پس از قضیه
سوریه به وجود امد؟ باید توجه داشت حماس نیز شعب های از
اخوان المسلمین است و اکنون بسیار تالش دارد که عملگرا
باش��د .البته احتمال دارد تمام این حرف و حدیث هایی که
صورت گرفته و اتفاقات ب رای تبدیل ش��دن حماس از یک
گروه نظامی به یک گروه سیاس��ی باشد« .شی ن فین» نیز
همانند حماس یک سازمان نظامی بود که ب رای ازادی ای رلند
با انگلی س ها م ی جنگی��د؛ این گروه بعدها به ش��اخه های
سیاس��ی و نظامی تبدیل ش��د .در حقیقت ای رلند از اواخر
قرن پانزدهم مس��تعمره انگلیس بود و سازمان شین فین
با هدف استقالل ای رلند توس��ط یک روزنامه نگار برجسته
ای رلندی به نام ارتور گریفیت در 13ژوئن تاسیس شد .روش
ش��ی ن فین در ابتدا ،مقاومت منفی در ب رابر انگلیس یها بود
ولی پس از چندی به مبارزه مسلحانه علیه دولت انگلستان
تبدیل گردی��د .در نهایت به دنبال ش��ورش مس��لحانه و
جنگهای چریکی که در س��ال 1920اغاز ش��د ،در س��ال
،1921استقالل ای رلند جنوبی به دس��ت امد .اما شین فین
به عنوان شاخه سیاس��ی ارتش جمهوریخواه ای رلند ،بعد از
اس��تقالل ای رلند جنوبی ،در کنار مبارزات مس��لحانه ارتش
جمهوریخواه ای رلند ش��مالی (ای را) ،ب��رای وحدت دو بخش
ش��مالی و جنوبی ای رلند ،به مبارزات سیاسی خود ادامه داد
تا اینکه پس از دو سال مذاکرات فش��رده با دولت انگلیس
و اح��زاب پروتس��تان طرف��دار
انگلیس در ایرلند ش��مالی ،در
اوریل ،1998رهب ران شی ن فین
موافقتنامه صلحی با انگلیس
امض��ا کردن��د .ب ر اس��اس این
موافقتنامه ،ایرلند ش��مالی به
یک منطق��ه خودمختار تحت
الحمای��ه انگلی��س تبدی��ل
م یگردد .در این میان ،مس��اله
ایرلند ش��مالی همچن��ان حل
نشده باقی ماند .به این ترتیب
م یتوان گفت در همه جای دنیا
س��عی م یش��ود که گروه های
مقاوم��ت سیاس��ی باش��ند تا
نظامی .در حال حاضر پی رامون
اخوان المس��لمین و شاخه های
مختل��ف ان اختالف نظرهای
بس��یاری وج��ود دارد ،ام��ا در
هر ص��ورت اخوان المس��لمین
نسبت به گروه های اسالمگرای
تندرو ،یک گروه میانه رو اس��ت
ت��ا جایی ک��ه حت��ی م ی توان
گف��ت اخوا ن المس��لمین در
ب رابر اقدامات س��لف ی ها و دیگر
گروههای اسالمگرای تندرو به
مثاب��ه یک ترمز اس��ت .اکنون
اخوا نالمس��لمین در ح��ال
تبدیل ش��دن به یک سیستم
پ راگماتیستی است و به گونهای
عمل م ی کند که انتظار م یرود
در اینده به برتری��ن خدمتگزار
ایاالت متحده تبدیل شود.
به عنوان نمونه استق رار سپر دفاع موشکی ناتو در خاک
ترکیه از همین مساله ناشی م ی شود .کمالیس تها هی چ گاه
چنین کاری نم ی کردند ولی حزب عدالت و توسعه که عضو
اخوانالمسلمین است دست به چنینکاری زد و ادوات دفاع
موشکی ناتو را در خاک کشورش مستقر کردg .
نشانه های سقوط
اسرائیل و تغییر ارایش نیروها در خاورمیانه
مثلث شماره 152
4
هرچن��د گس��تردگی دامن��ه جنای��ات ضدانس��انی
رژیم صهیونیس��تی در ش��هرها و ش��هرکهای پرجمعیت
واقع در باریکه غزه ،به ویژه به خاک و خون کشیدنکودکان
ب ی گناه فلسطینی ،هر انسانی را متاثر م ی سازد و احساسات
عمومی را جریح��هدار م ی کند ،ام��ا این ام��ر نباید عاملی
بازدارنده در راه محاسبه دقیق ش��رایط پدید امده در میدان
نبرد (نبرد تمام عیار نظامی) و مانعی ب رای درک شکس تهای
جب رانناپذیری ک��ه مقام��ات تل اوی��و در تازهترین یورش
نظام یش��ان به باریکه غزه ،متحمل ش��ده یا م یش��وند،
باش��د .بهخصوص که بنا به تجرب��ه (به طورمثال در جنگ
33روزه رژیم صهیونیستی علیه لبنان) برخی محاسب هگران
(در عرصه های رس��انه ای) در سنجش می زان س��ود و زیان
طرفین و در واقع ب رای معرفی طرف پیروز ،به مقایسه میان
تلفات جانی و خسارات مالی دو سوی این نبرد اکتفا م ی کنند
و قاعدتا از زیان ها و شکس ت هایی که از ناحیه این جدیدترین
جنگ افروزی ،متوجه منافع و موقعیت رژیم صهیونیس��تی
در داخل و خارج (در سطوح منطقه ای و جهانی) شده است،
غافل م ی مانند .بناب راین ب رای محاسبه دقیق انچه در یورش
نظامی رژیم صهیونیستی به غزه ،حاصل شده (و م ی شود) و
همچنین ب رای درک بهتر ماهیت و ابعاد این رویداد ،باید راه ها
و شیوه های مطمئن تر و واقع گرایانه تری را برگزید و از افتادن
در ورطه محاسبات سطحی ،به ش��دت پرهیزکرد؛ چنان که
در این خصوص ،شناخت اهداف اصلی رژیم صهیونیستی،
از اجرای طرح تهاجم نظامی به غزه و درک شرایطی که این
رژیم پیش از این تهاجم ،در ان قرارگرفته بود ،امری کلیدی
به نظر م ی رس��د .البته اگاهی از این امرکه مقامات تل اویو،
از نخستین روزهای این یورش نظامی به غزه (یعنی دقیقا
بعد از اصابت نخستین موش��ک های حماس به تل اویو و
بی ت المقدس) ،اصل ی ترین پیش��نهاددهنده اتش بس بوده
و این خواسته شان را از طریق واش��نگتن و لندن و در قالب
بین الملل
جعفر قنادباشی/کارشناس مسائل خاورمیانه
طرح های ع ربی اتش بس ،مطرحکرده اند نیز م ی تواند بخشی
از واقعیات را اشکار کند و برخی از نتایج زیانبار خطای نظامی
انها در حمله به غزه و نادرست بودن محاسبات کامال غلطی
را که در ورای ان داشته اند ،علنی سازد؛ زی را این امر به خودی
خود حاکی از ان است که ادامه روند جنگ علیه غزه ،متناسب
با اهداف مقامات تل اویو نبوده و انها ناگزیر ب رای جلوگیری
از ضرر و زیان های بیشتر ،به پیش��نهاد اتش بس ،ان هم از
طریق غیرمستقیم ،یعنی توسل به رژیم های مرتجع عربی
متوسل شده اند.
به هر ترتیب ،اگر بخواهیم به اهداف مقامات تل اویو
یا به عب��ارت دقی قتر به اه��داف و مقاصد دول��ت نتانیاهو
در این تهاجم هوایی ،دریای��ی و ...به غزه پ��ی ببریم ،باید
به مجموعه ای از انچه تحلیلگران و کارشناس��ان مس��ائل
خاورمیانه تاکنون در این ب��اره گفته اند ،اش��اره کنیم .البته
اغلب این تحلیلگران ،مقاصد انتخابات��ی نتانیاهو و حزب
تحت سرپرستی او یعنی حزب لیکود را عمده ترین هدف و
مقصد حمله به غزه دانسته اند و درکنار ان اهداف و مقاصد
فرعی دیگ��ر ،همانند کوش��ش ب رای فائق ام��دن بر تغییر
موقعیت حماس ،تالش ب��رای تاثیرگذاری بر تحوالت اخیر
منطقه و باالخره فشار بر ای ران را اضافه کرده اند؛ این در حالی
است که رای دهندگان اسرائیلی به ویژه در مقطع کنونی ،از
هیچ نوع ماجراجویی نظامی و منطقه ای ،نه تنها اس��تقبال
نم ی کنند ،بلک��ه از ان واهمه داش��ته و خواس��تار توقفش
هستند و در مقابل خواستار ان هستند به بحران اقتصادی
کنونی در اسرائیل رسیدگی شود؛ بناب راین تاکید بر مقاصد
و اهداف انتخاباتی نتانیاه��و انهم در تهاجم نظامی به غزه،
نم ی تواند برداش��ت دقیقی از این ماجراجویی نظامی ارائه
کند .اینجاست که باید گفت در مجموعه علل برشمرده شده
ب رای این تهاجم نظامی ،نقش و جایگاه راهبردکلی نظامی
رژیم صهیونیس��تی (اس��تراتژی نظامی این رژیم در مقطع
کنونی که اصل ی ترین دغدغه مقامات تل اویو نیز هس��ت)،
به فراموشی سپرده شده است؛ راهبردیکه به منظور اجرای
ان ،دولت نتانیاهو از خود ب ی تابی خاصی نشان م ی دهد (و از
سویی با خوی سیطره جویی نظامی و خلجانات روحی وی
و همقطارانش در رژیم صهیونیستی تطابق دارد) و عالوه بر
حمله نظامی به غزه ،عملیات اخیر حمله هوایی به کارخانه
اسلحه سازی س��ودان نیز از نتایج اجرای این راهبرد نظامی
محسوب م ی شود .ب رای تش��ریح این راهبرد نظامی ناگزیر
باید قدری به عقب بازگردیم و انچه س��بب شد در تابستان
سال 2006( 1385میالدی) ،افسانه دروغین شکس ت ناپذیری
اس��رائیل پایان یابد را بررس��ی کنیم .واقع ه ای که با هدف
ضرب��ه وارد اوردن به حزب اهلل لبنان و به نمایش گذاش��تن
توانمندی های تهاجمی جدید رژیم صهیونیس��تی اغاز شد،
ولی باوجود گذشت 33روز پیاپی (جنگ 33روزه) نتیجه ای
جز شکس��تی خفت بار ب رای این رژیم دربرنداشت (چنانکه
گزارش تاریخی وینوگراد نیز به خودی خود اعتراف اشکاری
به این واقعیت است) .به هر ترتیب از ان زمان ،راهبرد نظامی
رژیم صهیونیس��تی ،حول محور احیای ان افسانه دروغین
(افسانه شکس��ت ناپذیری رژیم صهیونیستی) تغییر جهت
داد و مجموعه اقدامات نظامی ،سیاسی و تبلیغاتی این رژیم
در این جهت به کارگرفته شد؛ کمااینکه جنگ 22روزه علیه
غزه که حدود دو سال بعد از جنگ 33روزه ،به وقوع پیوست
نیز دقیقا با هدف احیای افس��انه شکس ت ناپذیری اسرائیل
و اثبات به اصط�لاح قدرت تهاجمی این رژیم اغاز ش��د ،اما
به علت فجایع ضد انسانی که در غزه به وجود امد و همچنین
توانمندی هاییکه گروه های مقاومت از خود نش��ان دادند،
نه تنها به تحقق اهداف صهیونیس��تیکمکی نکرد ،بلکه
به عنوان اقدام خفت بار دیگری درکارنامه تل اویو ثبت شد.
با این حال ،این شکست نیز به تفکر و رویای احیای مجدد
افسانه شکس ت ناپذیری رژیم صهیونیستی پایان نداد .چنانکه
سران تل اویو را ناگزیر س��اخت تا در سال های اخیر ،پیوسته
از توان حفظ امنیت هوایی خود س��خن بگویند و همزمان
با برگزاری بزرگترین و ب ی س��ابقه ترین مانورهای مش��ترک
نظامی ب��ا امریکا ،از اج��رای طرح به اصط�لاح موفق گنبد
اهنین دم بزنند؛ طرحی که به ادعای سرکردگان صهیونیست
م ی تواند ب��ه نوعی متف��اوت با گذش��ته ،اس��ی ب ناپذیری
رژیم صهیونیستی را تضمین و احیا کند؛ در واقع در بحبوحه
اوج چنین تبلیغاتی بود که یکباره خب��ر پرواز پهپاد (ایوب)
حزب اهلل بر ف��راز مهمترین تاسیس��ات نظامی اس��رائیل،
همه بافته های چندس��اله مقامات تل اویو را به هم ریخت
و اسی ب پذیری نظامی و تکنولوژیکی اس��رائیل را ب رای بار
دیگر عیان س��اخت؛ امری که نه فقط همه تالش های چند
ساله انها را باطل ساخت؛ بلکه مقامات تل اویو را در صحنه
سیاسی داخلی در موقعیت انفعالی و بسیار شکننده ای قرار
داد .در واقع ط راحی حمله هوایی به نقاطی درکشور افریقایی
سودان در چنین شرایطی صورت گرفت تا شاید التیامی بر
زخم های ایجاد شده در تل اویو باشد و به نوعی تصور ایجاد
ش��ده در خصوص ضع ف های امنیتی و دفاعی در شهرها و
شهرک های صهیونیس ت نش��ین را از اذهان پاک نماید ،اما
بدیهی است حمله هوایی به یک کشور افریقایی (کشوری
که در عرصه دفاع هوایی هیچ ادعایی ن��دارد) به هیچ وجه،
به تنهایی نم ی توانست براورنده مقاصد و اغ راض تل اویو در
این شرایط باشد .بناب راین در چنین حالی بود که بار دیگر طرح
یورش نظامی به غزه در دستورکار نظامیان صهیونیستی قرار
گرفت؛ ان هم به این امیدکه بعد از حدود پنج سال محاصره
شدید غزه ،گروه های مقاومت و ش��اخه های نظامی تحت
فرماندهی حماسکه در این منطقه زندگی م ی کنند ،توانایی
گذشته خود را از دست داده باش��ند .این دقیقا همان اشتباه
بسیار بزررگ مقامات تل اویو بود که سبب شد با شگفتی و
حیرت تمام ،اصابت حجم بزرگی از موشک های حماس را در
شهرک های صهیونیس ت نشین مشاهده کنند و در حالتی
بس��یار بهت زده هدف گیری تاسیس��ات نظامی خود را در
شهرهای تل اویو و بیت المقدس شاهد باشند ،امری که انها
را واداشت که این بار خفت بار تر از همیشه و البته به صورت
مخفیانه ،خواستار برقراری اتش بس شوند و در این جریان،
درصدد سوءاستفاده از وجهه محمد المرسی ،رئی س جمهور
مصر برایند؛ سوءاستفاده ای که جریان های مرتجع منطقه و
س��فارتخانه های انگلیس و امریکا در قاهره دالل اصلی ان
هستندg .
63
نگاهی دیگر
بین الملل
مثلث شماره 152
64
سقوط یک جاسوس
فراز و فرود ژنرال پترائوس
بارتون گلمان
بین الملل
جشن ،لغو شده است
ب��رای پترائوس دیگر جش��ن تولدی وج��ود نخواهد
داش��ت .بعداز ظهر روز هفتم نوامبر ،روزی که پا به شصت
سالگی گذاشت در حال اماده ش��دن برای دیدار با اوباما بود
تا اس��تعفای خود را تقدیم کند .دو روز بعد و در سالروز چهل
سالگی برادول ،پترائوس رسما اعالم کرد که به دلیل «درگیر
شدن در یک رابطه خارج از ازدواج» از مقام خود کناره گیری
می کند .زمانی که اخبار شبانگاهی ،برادول را به عنوان طرف
دیگر این رابطه اعالم می کردند ،وی همراه با همسرش در
هتلی در ویرجینیا ،تولدش را جش��ن گرفته بود .ساعتی بعد
ش��وهرش با عجله با ایمیل به میهمانانی که برای جش��ن
دسته جمعی دعوت شده بودند خبر داد« :جشن روز شنبه لغو
شده است .متش��کرم!» و این تازه اغاز ماجرا بود .دوستان و
خانواده جیل کلی به رسانه ها گفتند که او به شدت از تبعات
ناخواسته شکایتش بر دوست قدیمی اش ،پترائوس ،پشیمان
و نادم است .همان تکنیک های قانونی و منجر به استعفای
پترائوس ،موضوعی را برمال کرد که به گفته مقامات وزارت
دفاع شامل 20تا 30هزار پیغام بین جین کلی و ژنرال نیروی
دریایی ،جان الن بود .ج��ان الن ،معاون س��تاد فرماندهی
مرکزی امریکا مستقر در تامپا و پس از ان به عنوان جانشین
پترائوس ،فرمانده نیروه��ای امریکایی و متح��دان ان در
افغانستان بود .به گفته کارشناس��ان دولت این تعداد پیغام
تصویر مبالغه امیزی از فراوانی پیغام ها ایجاد می کند زیرا به
دلیل قالب بندی دقیق مورد نیاز برای تدوین و مستندسازی
ش��واهد ،این اعداد و ارقام شامل س��رصفحه ها ،امضاها و
ایمیل های تکراری نیز هس��ت .با این ح��ال حداقل صدها
پیغام بین جان الن و کلی مبادله شده است.
الن ابتدا از طریق همکارانش داشتن رابطه با جیل کلی،
زنی متاهل و صاحب سه فرزند را تکذیب کرد .هرچند برخی
مقامات بدون اشاره به جزئیات ،اعالم کردند این حجم ایمیل
و سایر پیغام های مبادله شده موجب طرح سواالت بسیاری
در خصوص ماهیت ای��ن رابطه می ش��ود .جاروجنجال به
وجود امده ان ق��در بود که باعث به تعوی��ق افتادن نامزدی
مثلث شماره 152
پائوال برادول ،روز بیست و هشتم ژوئیه بعد از انتقاد از
رسانه های خبری به دلیل افشای بی پروای اسرار ،از محل
انجمن امنیتی اس��پن خارج ش��د .برنامه عصر سمینارها با
حضور دریاساالران ،ژنرال ها و سران کابینه برنامه ریزی شده
بود ولی برادول باید در جای دیگری به یک کار مطبوعاتی
می رس��ید .او مخفیانه از محل کنفرانس خارج شد ،تا برای
یافتن یک هدیه خاص برای تولد پترائوس به راه افتاد.
برادول و رئیس س��ازمان س��یا ،دیوید پترائوس ،پس
از سال ها ارتباط نزدیک در مقام ش��رح حال نویس و سوژه،
وارد یک رابطه خارج از ازدواج شده بودند .رابطه ای که افراد
درگیر در ان با بیست س��ال و دو روز اختالف سنی ،به 60و
40س��الگی نزدیک می ش��دند و برادول به دنبال هدیه ای
مناسب و سزاوار می گش��ت .همان طور که چندروز پیش از
ان با افتخار در توئیتر خود نوش��ته بود ،برادول قرار مالقاتی
برای یک «مسابقه تن به تن با النس ارمسترانگ» داشت.
ولی چی��زی در مورد برنامه هایش در م��ورد غافلگیر کردن
پترائوس ،که عالقه ش��دیدی به تناس��ب اندام دارد ،با یک
برنامه دوچرخه سواری همراه با ارمسترانگ به عنوان کادوی
تولد نگفته ب��ود .اگر همه چیز طبق برنام��ه پیش می رفت،
ژنرال چهارس��تاره و بازنشس��ته ،همراه با بزرگترین ستاره
دوچرخه سواری جهان به دهه هفتم زندگی اش پای می نهاد.
ولی گویا ای��ن برنامه قرار نبود به س��رانجام برس��د؛
هرچند هیچ ی��ک از انها در ان زمان هنوز نمی دانس��ت که
رسوایی در کمین شان نشسته است .جیل کلی که از طرف
شخصی با نام مستعار «گشت کلی» ایمیل های نگران کننده
دریافت می کرد در ماه مه ،ش��کایتی برای FBIارسال کرد.
فراداده ه��ای الکترونیک که مش��خص کننده زمان ،مکان
و ادرس های IPبودند نش��ان دادند که برادول فرس��تنده
این ایمیل هاس��ت .بازرس��ان به ده ها گیگابایت اطالعات
از محت��وای ایمیل های دیگر وی دس��ت پی��دا کردند که
برخی از انها به ن��ام خود وی و برخی دیگ��ر تحت نام های
مس��تعار بود .در حالی که مام��وران FBIایمیل های مزبور
را بررس��ی می کردند به گفت وگوهای��ی در خصوص نقل و
انتقاالت و فعالیت ه��ای مقامات نظامی در س��طوح باال و
پترائوس برخوردند .یکی از مقامات قضایی در این خصوص
می گوید« :این موضوعی بود که عالقه ماموران تحقیقات را
برانگیخت ».برخی پیام های رد و بدل شده دارای محتوای
غیراخالقی بودند .در این مرحله بود که ش��واهد و مدارک،
مس��اله را از یک اختالف داخلی به یک مساله امنیت ملی
تبدیل کرد.
تا همین حاال هم هزینه های این رسوایی بسیار سنگین
بوده است .متالشی شدن پایه های چند زندگی و به باد رفتن
شهرت افراد مختلف .وجهه چندین نفر از جمله یک رئیس
سازمان سیا و یک ژنرال چهارستاره ،اسیب دیده یا تخریب
شده است .تصمیم رئیس پلیس فدرال ،رابرت مولر و دادستان
کل ،اریک هولدر ،مبنی بر تعویق در اطالع رسانی در خصوص
پرونده تا پس از برگزاری انتخابات بار دیگر توجه کنگره را
به س��ازوکار درونی دولت اوباما جلب کرده اس��ت .اعضای
کمیته اطالعات کنگره ب��ه دلیل بی اطالع مان��دن از این
موضوع به شدت عصبانی هس��تند و این خشم ،رابطه بین
قانونگذاران و کاخ سفید را به ش��دت تیره و تار کرده است،
ان هم درس��ت زمانی که رای دهندگان پس از انتخابات در
انتظار هم��کاری این دو ارگان برای خارج کردن کش��ور از
بحران هس��تند .کل دس��تگاه امنیتی امریکا لرزان به نظر
می رسد و هر خبر جدیدی که به بیرون درز می کند ،موجب
بروز نگرانی های جدید در مورد قضاوت ،اخالقیات ،روش ها
و تمرکز برخی از قدرتمندترین کارمندان دولت می شود.
اوباما رئیس سازمان سیا و باقی تیم امنیت ملی خود در
جریان این پرونده را از دست داده است ،هیالری کلینتون در
تدارک ترک وزارت امور خارجه است و جایگزین کردن وی
به احتمال زیاد مستلزم جابه جایی بیشتر افراد کلیدی است.
جان الن فقط یک رئیس س��اده سازمان س��یا نیست ،بلکه
فردی با تجربه فرماندهی در خاورمیانه و جنوب اسیاس��ت،
انهم زمانی که امریکا نیاز به تمرکز روی مسائل لیبی ،سوریه
و خروج نیروهای امریکایی از افغانستان دارد .اوباما یکی از
باتجربه ترین افراد در زمینه اس��تفاده از هواپیماهای بدون
سرنشین برای قتل هدفمند ،روش انتخابی وی علیه القاعده،
را نیز در ای��ن ماجرا از دس��ت می دهد و هم��ه اینها زمانی
اتفاق می افتد که مس��ائل پیچیده در ای��ران و چین نیازمند
توجه روزافزون اوباما اس��ت .اوباما که امیدوار بود دوره دوم
ریاست جمهوری اش با همکاری بین دو حزب به سرانجام
بهتری برس��د ،حاال خود را زیر رگباری از سواالت در مورد
نحوه عملکرد تیمش در زمینه پیامدهای پردامنه یک رابطه
عاشقانه می بیند.
الن به عنوان فرمانده عالی نیروهای ناتو ش��ود .در حالی که
اوباما با ص��دور بیانیه ای ،اعتماد خود به ج��ان الن را اعالم
می کرد ،مشخص نیست چه کسی به عنوان باالترین مقام
نظامی امریکا در اروپا منصوب خواهد شد.
در همین حال ،زندگی و خان��واده کلی به مرکز توجه
رسانه ها تبدیل شد .گزارش ها شک و تردیدهایی در خصوص
فعالیت های عام المنفعه «بنیاد س��رطان دکتر کلی» مطرح
کردند .بنیادی که توسط جیل و همس��رش با شعار «انجام
تحقیقات سرطان و براوردن ارزوهای بیماران عالج ناپذیر
مبتال به س��رطان» تاس��یس ش��ده بود .گزارش ها حاکی
از ان هس��تند که این بنیاد بخش بس��یار اندکی از انچه را
ادعا می کن��د ،در این بنیاد هزینه ک��رده و بخش اعظمی از
بودجه ان صرف هزینه های غذا ،تفریح ،مس��افرت ،خودرو
و هزینه های اداری شده است .تجسس بیشتر رسانه ها در
خصوص وضعیت خانواده کلی نشان داد که پترائوس و الن
در اقدامی غیرمعمول به عنوان یک ژنرال چهارستاره ارتش،
در مورد یک حضانت و سرپرستی کودک دخالت داشته اند.
نیل کراویت��ز ،قاضی دادگاه عالی ایالت کلمبیا متوجه ش��د
که ناتالی ،خواهر جیل کلی ،ب��ه دروغ به صورت فردی که
«مشکلی ندارد» به دادگاه نشان داده شده است .پترائوس و
الن ،اعالم کرده بودند که او مادری محترم ،مهربان و قابل
اعتماد است .هرچند به نظر می رسد کراویتز اعتبار چندانی
برای حرف های انها قائل نشده و سرپرستی پسر ناتالی را به
شوهرش گریسون وولف س��پرد .وولف زمانی برای دولت
موقت ائتالفی در بغداد کار می کرد.
در ان زمان ،ذهن مردم درگیر جزئیات پرونده ای بود
که به نظر می رس��ید بازیگران ان ،خودشان به شدت درگیر
این موضوع هستند :به گفته نیویورک تایمز ،مقامات قضایی
افشا کردند فردریک همفریز ،بازرس ویژه ،FBIکه پرونده
جیل کلی را به اداره اجرایی در تامپا ارجاع داده بود ،خودش
هم به نوعی با او دوست بوده اس��ت و حتی یک بار عکسی
بدون پیراهن از خودش برای جیل کلی فرستاده بوده است.
منابع قانونی اعالم کردند که همفریز بارها در روند پیشرفت
پرونده ای مداخله کرده که مس��ئولیتی در ان نداشته و حتی
در ماه اکتبر در تم��اس تلفنی با دو نماین��ده جمهوریخواه
کنگره ،دیو ریچرت و اریک کانتور ،به انها گفته اس��ت که
اعتقاد دارد وزارت دادگس��تری اوباما سعی دارد بر پرونده به
دالیل نامعلوم سیاسی سرپوش بگذارد .مساله ای که از سوی
مقامات قضایی به شدت رد شده است .به نوشته وال استریت
ژورنال ،در حال حاضر پرونده همفریز از سوی اداره مسئولیت
حرفه ای FBIدر مورد مسائل اخالقی تحت بررسی است.
پس از انتشار این اخبار ،پائوال برادول به سرعت مورد
توجه رسانه ها قرار گرفت .از نام خانوادگی دیکنزی تا تناسب
اندام و جاه طلبی گس��ترده اش که برخی ان را یک سرمایه
و برخی دیگر یک لک��ه ننگ عنوان می کردن��د .همه چیز
در مورد این داستان ،روایت های اس��تاندارد در مورد روابط
جنس��ی ،قدرت ،ارزش ها و قربانیان را ب��ه هم می ریخت.
برادول که زمانی همکالسی هایش در داکوتای شمالی او را
«کسی که در یاد می ماند» می دانستند ،همانند پترائوس ،از
دانشگاه وست پوینت همراه با افتخارات تحصیلی و ورزشی
متعدد فارغ التحصیل و تحصیالت عالیه خود را در هاروارد،
جایی که برای اولین بار پترائوس را مالقات کرد و دانشگاه
دنور ادامه داده و پس از 11سپتامبر سه بار به خدمت وظیفه
فراخوانده شده است .پائوال روی توئیتر خود را یک نویسنده،
تحلیلگر مسائل امنیت ملی ،نظامی سابق ،فعال حقوق زنان،
دونده ،اسکی باز ،همسر و «مادر!» معرفی می کند .برادول با
همسرش اسکات ،رادیولوژیست یک گروه پزشکی محلی و
همراه با دو پسر خود حدود سه سال پیش به منطقه شارلوت
کارولینای شمالی نقل مکان کردند .برادول در ماه فوریه و در
مصاحبه با مجله «زن خالق» گفت« :بله؛ من فعالیت های
زیادی دارم ولی پیش از همه اینها یک مادر و یک همس��ر
65
هستم».
ازادی عمل یا حمایت
بین الملل
شکی وجود ندارد که اخبار مربوط به رابطه پترائوس،
روز چهارش��نبه هفتم نوامبر ،یک روز پس از انتخاب مجدد
اوباما به کاخ سفید رسیده است .اخباری که در تماس تلفنی
جیمز کلپر ،رئی��س اداره اطالعات در تم��اس تلفنی با تام
دانیلون ،مش��اور امنیت ملی بیان شده اس��ت .اوباما همراه
با خانواده و افراد ستادش مشغول جشن گرفتن پیروزی در
انتخابات در شیکاگو بود و دانیلون تصمیم گرفت اعالم این
خبر به رئیس جمهور را تا صبح پنج شنبه به تعویق بیندازد .به
گفته یک مقام دولتی ،چندساعت بعد اوباما به پترائوس گفت
که امادگی قبول استعفای وی را ندارد و می خواهد موضوع
را بیشتر بررسی کند.
روز جمعه دیگر امیدی ب��ه نجات پترائوس نمی رفت.
وزارت دادگستری کشف حجم عظیم مکاتبات الن با جیل
کلی را به دفتر مشاوران کاخ س��فید اطالع داد .نامزدی الن
برای فرمانده��ی نیروهای نات��و که قرار بود مجلس س��نا
در خص��وص ان تصمیم گیری کند به حال��ت معلق درامد.
این دومین بار در عرض چندروز بود که اوباما با اخبار نهایی
تحقیقات طوالنی مدتی که بدون اط�لاع وی درون دولت
انجام شده بود ،غافلگیر می شد .به گفته سخنگوی کاخ سفید،
جی کارنی ،رئیس جمهور «کامال شگفت زده بود».
ای��ا دادس��تان کل بای��د ای��ن موض��وع را زودتر به
رئیس جمهور اطالع می داد؟ اوباما به خبرنگاران گفت «من
فعال نظری نمی دهم ».کشف غیرمنتظره موضوع پترائوس
در پرونده کلی ،وزارت دادگس��تری را در منگن��ه قرار داد.
هیچ کس نمی خواهد به روزهایی بازگردد که جی ادگار هوور،
اسرار محرمانه را برای اهداف و مقاصد سیاسی را برای روز
مبادا نزد خود نگه می داشت .بنابراین تصمیم گیری در مورد
اعالم اخبار مربوط به زندگی خصوصی شخصیت های دولتی
نیاز به احتیاط زیادی دارد .مشاوران کاخ سفید اعالم می کنند
که با عملکرد وزارت دادگستری در پیروی از پروتکل های
رس��می مش��کلی ندارند .ولی مقامات فدرال تفس��یرهای
متناقض و گاه نادرس��تی در مورد چیس��تی پروتکل ها ارائه
داده اند .یکی از مقامات ارش��د اداره اج��رای احکام معتقد
است که یادداشت دادستان کل دولت جورج بوش ،مایکل
موکاسی ،در سال 2007محدودیت های شدیدی بر روابط
وزارت دادگستری و کاخ س��فید در زمینه تحقیقات کیفری
وضع کرده است .وی می گوید« :هشدار به کاخ سفید درباره
تحقیقاتی که در حال انجام است؟ به هیچ عنوان».
ولی موضوع یادداشت موکاسی کامال متفاوت از این
تعریف است .این یادداشت می گوید که در مورد پرونده های
کیفری ،دادگس��تری باید بین فضیل��ت رازداری از «منظر
اج��رای احکام» و اطالع��ات «مهم برای اج��رای وظایف
محول ب��ه رئیس جمه��ور» تعادل برق��رار کن��د و در مورد
پرونده های امنیت ملی ،یادداشت به ویژه تاکید می کند که
هیچ محدودیتی وجود ندارد .موکاسی در گفت وگو با «تایم»
می گوید که رابطه خارج از ازدواج رئیس سیا به صورت بالقوه
یک مساله امنیت ملی است؛ «انها در ان زمان می دانستند
که اسم پترائوس مطرح خواهد شد .او از یک اکانت جیمیل
برای این ارتباط اس��تفاده می کرد که هر دستگاه اطالعاتی
در دنیا اگر از این موضوع اطالع داش��ت ممک��ن بود از ان
بهره برداری کند».
مثلث شماره 152
در ورطه بحران
صدای پشت تلفن انچنان غمگین و ارام بود که ژنرال
جک کین ت��ا به حال ص��دای پترائ��وس را در این وضعیت
نش��نیده بود .پترائوس در طول تعطیالت اخر هفته ای که
اخبار رسوایی به بیرون درز کرده بود به مربی قدیمی گفت:
«من واقعا خراب کردم ».البته موضوع بس��یار فراتر از یک
66
خراب کردن ساده بود37 .سال زندگی زناشویی پترائوس،
اینده رهبری سازمان س��یا ،عملکرد FBIو دادستانی کل و
همچنین یکی از عالی رتبه ترین فرماندهان نظامی امریکا،
همگی ناگهان به مخاطره افتاده بود .پترائوس به سرهنگ
پیتر مانس��ور ،یکی از مورد اعتمادترین نظامیان امریکایی
گفت« :این اش��تباه من است و من به ش��دت از خسارت و
اسیبی که وارد کرده ام عذاب وجدان دارم».
پرونده پترائ��وس تا قبل از این ماج��را تقریبا عاری از
اش��تباه اس��ت .او پس از فارغ التحصیلی از وست پوینت در
سال ،1974با پیوس��تن به ارتش از ماموریت های میدانی
اغاز و مراتب پیشرفت را به کندی و ارامی طی کرد .در سال
1987از دانشگاه پرینستون مدرک دکترای خود را اخذ کرد
و مدتی را در مقام معاون ژنرال های قدرتمند ،از جمله رئیس
ستاد ارتش ،فرمانده نظامی ناتو و رئیس ستاد مشترک انجام
وظیفه کرد .در سال 2003فرماندهی ماموریت های هوابرد
101در ع��راق و بصره را به عهده داش��ت .مق��ام وی طی
سال های 2007-8و پس از بازگش��ت به عراق بازهم ارتقا
یافت .طی این مدت ،پترائوس با یک افزایش 30هزار نفری
در تعداد نظامیان امریکایی حاض��ر در عراق ،روند عملیات
نظامی را به یک راهبرد ضدش��ورش برمبنای محافظت از
غیرنظامیان تغییر داد .موفقیت وی در از بین بردن خطر یک
جنگ داخلی در عراق ،جورج بوش را واداشت تا پترائوس را
به مقام فرماندهی کل نیروهای ایاالت متحده منصوب کند.
ولی برخالف انچه معموال عنوان می شود پترائوس ،در
محافل نظامی ،همواره چهره ای بحث برانگیز بوده است .او
برای خود کادری شبه فرقه ای به وجود اورد که البته چندان در
میان ژنرال های امریکایی غیرمعمول نیست .هرچند به نظر
می رسید ملتزمان او بیش از حد به رئیس خود وفادار هستند.
مهارت پترائوس در پی ریزی دوستی و برقراری رابطه نزدیک
با سیاس��تمداران و خبرنگاران دس��ت کمی از مهارت های
نظامی وی و تعاملش با دشمن نداش��ت .نومحافظه کاران
پس از شدت گرفتن درگیری ها و وخامت اوضاع در عراق،
او را به چش��م پرچم��دار و نقطه امید خود ن��گاه می کردند.
داگالس مک کرگور ،یک سرهنگ بازنشسته ارتش امریکا
با صراحت می گوید« :پترائوس ،افسانه فوق العاده ای بود که
نومحافظه کاران در دولت ،رس��انه ها و دانشگاه خلق کرده
بودند .چطور ممکن است افسری که هیچ تجربه شخصی
و مس��تقیمی در نبردهای پاناما یا توفان صحرا نداش��ته به
فرماندهی منصوب شود؟»
ارتقای پترائوس از یک ژنرال چهارس��تاره به ریاست
سازمان سیا در سال 2011باعث شگفتی در واشنگتن شد .او
تنها یک سال در افغانستان خدمت کرده بود و به نظر می رسید
هدفش انتصاب به عنوان یکی از مقامات ارشد ستاد مشترک
ارتش باش��د .ولی رئیس سابق سازمان س��یا ،باب گیتس،
حرف دیگری مط��رح می کرد« :کاخ س��فید و اوباما ،نقش
دیگری برای پترائوس در نظر گرفته بودند .یکی از دوستان
نزدیک وی می گوید؛ «رفتن به سازمان سیا ایده پترائوس
بود .این اقدام مشکالت بسیاری را از سر راه اوباما برداشت
زیرا هم می توانست از استعداد و توانایی های ژنرال استفاده
کرده و هم او را از نامزدی احتمالی برای ریاس��ت جمهوری
بازدارد ».بیرون اوردن لباس نظامی و کوچ کردن به محلی
پر از تحلیلگران و جاسوسان در لنگلی ،مقر سازمان سیا ،نه
فقط یک تغییر شغلی چشمگیر برای پترائوس بلکه انتصابی
کم سابقه در س��ال های اخیر سازمان محسوب می شد .باب
گیتس پیش از حرکت به پترائوس گفت« :از روسای سابق
س��ازمان مانند پورتر گراس و جان دیوچ ک��ه با همراهان و
اطرافیان خود وارد سازمان شده بودند استقبال جالبی نشده
است ».پترائوس در جلسات بررسی گفته بود که از سوابق
و تجربیات خود برای به خدم��ت گرفتن بهترین ماموران و
تحلیلگران برای سازمان استفاده خواهد کرد .همچنین به
طور ضمنی اعالم کرد که مالزمان و همراهان همیشگی اش
را کنار خواهد گذاشت؛ «اگر به این سمت منصوب شوم در
روز معرفی خود به سازمان ،تنها وارد سازمان خواهم شد».
ولی برای بسیاری از افسران ارش��د ،حتی انهایی که
برخالف پترائوس به داشتن مالزم و همراه عادت نداشته اند،
جدا ش��دن از ارتش یک چالش بزرگ محسوب می شود و
به نظر می رسد ژنرال در وفق دادن خود با سازمان مشکالت
زیادی دارد .س��ازمان سیا ،عجیب ،س��ختگیر ،پرتوقع و به
همان اندازه که مرموز است متغیر نیز است .یک مقام ارشد
اطالعاتی سابق می گوید« :سازمان یک تشکیالت نظامی
نیست .انها به افرادی که بدون بحث و گفت وگو فقط دستور
می دهند روی خوش نشان نمی دهند .پترائوس در حالی پا
به سازمان گذاش��ت که مدال های نظامی خود را روی کت
شلوارش دوخته بود».
انتخابات هیچ تاثیری نداشت
هفته نام�ه تای�م در ش�ماره
هفته گذش�ته پرونده اصلی خود
را ب�ه رس�وایی ژن�رال پترائوس
رئیس س�ازمان مرک�زی امریکا
اختصاص داد
زمانی که پترائوس وارد س��ازمان س��یا ش��د ،برادول
س��ال ها بود که همکاری نزدیکی با وی داشت .بیوگرافی
به شدت احساس��ی ژنرال ،به قلم برادول ،در ژانویه 2012
منتشر شد .برادول بیش��تر از دیگران به خودش اجازه داده
بود تا از اسامی مس��تعار برای پترائوس استفاده کند .القابی
که دیگران ش��اید هرگز انها را روی کاغذ نمی اوردند؛ دِیو
خطرناک و حتی هلو .ولی به شدت مراقب بود تا جایگاه خود
را یک تذکره نویس جدی بنمایاند نه یک هوادار .برادول در
مصاحبه ای با ارتور کید ،مصاحبه گر مشهور در ماه فوریه به
صورتی بی مقدمه گفت «می دانید .این یک بیوگرافی نیست.
من عاشق دیوید پترائوس نیستم ولی فکر می کنم او در حال
حاضر نقش یک مدل فوق العاده برای جوانان ،برای مدیران،
زنان و مردان دارد ».پیتر دی لوکا ،دستیار سابق پترائوس و
سرتیپ ارتش ،معتقد است که می داند چه اتفاقی افتاده است:
«دیوید ،مردی فوق العاده باهوش ،مصمم و متعهد است .او
نزدیکترین نقش به تصویر اغلب ما از یک سوپرمن و در عین
حال یک انسان است».
برادول ط��رح بزرگت��ری در ذه��ن داش��ت .پس از
دوچرخه سواری با ارمسترانگ در ماه ژوئیه ،مقصود محرمانه
خود را حداقل با شش نفر از اشنایانش در کنفرانس اسپن در
بین الملل
افول و سقوط
نمایش رابطه نامش��روع پترائوس از بسیاری جهات
بیشتر از انکه تراژیک باش��د ،خنده اور بود .ولی تقریبا همه
افرادی که درگیر این نمایش بودند به سختی اسیب دیدند.
دوران جیل کلی به عنوان یک رابط برای هر مقام یا سازمان
دولتی به سر امده است .مساله ای که می تواند زنگ خطری
برای هر فرمانده پایگاه در ارتش باشد .اینده جان الن معلق و
نامعلوم است؛ ممکن است روزی به مقام فرماندهی نیروهای
امریکایی در اروپا منصوب شود ،ولی در حال حاضر نامزدی
وی برای فرماندهی نیروهای ناتو ب��ه حال تعلیق درامده و
سرنوشتش در دستان بازرسان پنتاگون است که بعید است
به این اس��انی او را رها کنند .برادول دسترسی غیرمجاز به
رسانه های امریکایی معتقدند که
رسوایی پترائوس ضربه مهیبی بر دستگاه
اطالعاتی امریکا بود
مثلث شماره 152
میان گذاشته بود .ان شب ،پس از صرف نوشیدنی ،برای جمع
کوچکی از افراد حاضر تعریف کرد که با اس��تاد خود درباره
اینده حرفه ای اش بحث کرده است .او در صحبت هایش به
این موضوع اشاره کرد که مشاوران اقتصادی جمهوریخواه
درباره نام��زدی مجلس س��نا در کارولینای ش��مالی به او
پیش��نهاداتی داده اند .برادول وسوسه ش��ده بود .هرچند با
لحنی ازرده و عصبان��ی اضافه کرد که پترائ��وس این ایده
را بالفاصله رد کرده اس��ت .پترائوس از او درباره عقایدش
در مورد س��قط جنین ،تغییرات اب و هوایی ،کنترل سالح،
ازدواج همجنس گرای��ان ،کاهش مالیات و مس��اله تامین
اجتماعی پرسیده بود و بعد از شنیدن جواب های برادول به او
گفته بود که عقایدش به هیچ کدام از دو حزب جمهوریخواه
و دموکرات نزدیک نیس��ت و او باید این فکر را از س��رش
بیرون کند.
چگونه به رغم اطالع مام��وران FBIبه رابرت میولر،
رئیس این تشکیالت در تابستان گذشته در خصوص روابط
پنهانی خارج از ازدواج پترائوس ،وی همچنان رئیس سازمان
باقی مانده بود؟ و چرا نحوه ارتباط و ایمیل های رد و بدل شده
اینطور غیرمحتاطانه است؟ اسیب پذیری در برابر باج خواهی
یا اخاذی یکی از متداول ترین تهدیدهای ضدامنیتی است.
بین مطلع شدن هولدر (دادستان کل) و میولر (رئیس پلیس
فدرال) و اعزامشان جویس ،معاون FBIبرای اطالع دادن به
کلپر در روز انتخابات ،دو ماه فاصله بود .طبق قانون همسان
دادگستری نظامی ،رابطه جنس��ی نامشروع ممنوع است و
گلن فاین ،بازرس س��ابق وزارت دادگس��تری ،معتقد است
که «بس��ته به زمان ،برای رئیس سازمان س��یا بسیار مهم
است» .مقررات ،ازادی عمل گس��ترده ای به میولر و هولدر
داده بود .یکی از حاضران در جلسات داخلی می گوید« :ما با
این موضوع درگیر بودیم .ولی خوش��بختانه هیچ نشانه ای
دال بر مسائل امنیتی وجود نداش��ت .پترائوس هک نشده
بود ،اطالعات محرمانه را به اش��تراک نگذاشته بود .از این
گذشته هرگز اطالعات مربوط به تحقیقات کیفری را منتشر
نمی کنید ،زیرا افراد متهم در پرونده اگاه ش��ده یا اقدام های
تحقیقاتی که قصد انجام انها را دارید با مانع تراشی روبه رو
می ش��ود ».پس چرا اصال موضوع رابطه جنسی نامشروع
به کلپر اطالع داده ش��د ،ان ه��م زمانی که پرون��ده اماده
بسته ش��دن بود؟ این مقام امنیتی می گوید« :در مورد این
مس��اله بحث های زی��ادی درگرفت و در نهای��ت ما به این
نتیجه رسیدیم که هرچند احساس می کنیم هیچ تهدیدی
برای امنیت مل��ی وجود ندارد ولی اط�لاع از این موضوع و
تصمیم گیری در خصوص ان چیزی نبود که ما خودمان در
مورد ان اقدام کنیم ».ماموران پلیس فدرال ،روز دوم نوامبر،
برادول را با یافته های خود روبه رو کردند .گزارش مصاحبه
تا اواخر عصر روز دوش��نبه ،پنجم نوامبر به دس��ت مقامات
عالیرتبه سازمان نرسید .میولر و هولدر ،گزارش را صبح روز
انتخابات بررس��ی کرده و تصمیم گرفتند کلپر را در جریان
بگذارند .تصادف مح��ض؟ این مقام امنیتی معتقد اس��ت
که انتخابات به هیچ عنوان تاثیری در این موضوع نداشت.
اطالعات طبقه بندی شده را انکار می کند ،ولی از سوی دیگر
با توجه به بررسی های پلیس فدرال از خانه وی ممکن است با
اتهامات جدیدی روبه رو شود .ایا در تحقیقات موازی ماموران
درباره رابطه برادول ـ پترائوس یا در معرض خطر هک شدن
قرار داشتن رئیس س��یا ،چیزی از دید ماموران پنهان مانده
است؟ اداره ای که طی چندین دهه گذشته ،وظیفه حفاظت
از منافع خود در کپیتول هیل ( )1را به نحو احسن انجام داده
است ،بایستی در مورد عملکرد خود در این تحقیقات حساس
و ناخوشایند پاس��خگو باش��د و برخی از جنبه های ان را به
صورت علنی با مردم در میان بگذارد .ولی تنها یک گاه شمار
مفصل و همراه با جزئیات از تحقیقات که پشت درهای بسته
به صورت غیرعلنی به کمیته های مربوط ارائه شود می تواند
رضایت کنگره را تامین کند.
پردردسرترین بخش موضوع ،تصمیمات گرفته شده در
باالترین سطوح قضایی و بدون اطالع رئیس جمهور است.
به سادگی می توان فهمید چرا اوباما انتظار داشته که رئیس
پلیس فدرال و دادس��تان کلش به او اطالع دهند که رئیس
سازمان اطالعاتی کشور ،به صورتی غیرمحتاطانه خودش
و معشوقه اش را در معرض باج خواهی بالقوه قرار داده است.
حاال قوانین و پروتکل های ویژه در پرونده های دادگستری
هرچه می خواهد باشد .این عقل س��لیم در یک دموکراسی
است .کاخ سفید معتقد است اعالم این موضوع می توانست
نگرانی هایی درباره مداخله سیاسی ایجاد کند ،ولی با توجه
به مخاطرات این پرونده برای امنی��ت ملی ،عدم اعالم ان
نگرانی های به مرات��ب بزرگتری در م��ورد نظارت اجرایی
صحیح بر مسائل مربوط به امنیت ملی را برمی انگیزد.
در مورد پترائوس و عمل ناش��یانه او در پنهان کردن
چنین رابطه ای در زمان ریاست بر سازمان جاسوسی کشور
این رس��وایی بس��یاری از مقامات نظام��ی و غیرنظامی را
حیرت زده کرد .ولی این موضوع که پترائوس و ظاهرا برخی
افراد دیگر تصور می کردند که پس از علنی شدن این رابطه،
می تواند همچنان در س��ازمان باقی بماند نشان می دهد که
تا چه اندازه از واقعیت های س��ازمان نااگاه بوده اس��ت .این
کژداوری و قضاوت نادرس��ت در باالترین سطوح امنیتی،
ماموران و مقامات سابق و حتی انانی را که سقوط پترائوس
را به چشم یک تراژدی شخصی می دیدند ،به شدت شوکه
کرد .مایکل هایدن ،رئیس سابق سازمان سیا ،معتقد است:
«بخش اعظم قدرت از اقتدار اخالقی سرچشمه می گیرد .زیرا
شما از مردم می خواهید کارهایی انجام دهند که درست در
مرزهای اخالقیات و قانون قرار دارند .در نتیجه باید احساس
کنند که شما کسی هستید که می توانند به او اعتماد کنند».
دیوید پترائ��وس ،به ویژه در لحظ��ات بحرانی ،هرگز
فردی خجالتی یا گوش��ه گیر نبوده و بعید اس��ت فردی که
تصویر اجتماعی خود را تا به این حد ج��دی می گیرد برای
همیشه س��اکت باقی بماند .دوس��تانش می گویند او در راه
بررسی این موضوع است که چگونه به بهترین وجه مسئولیت
اعمال خود را به صورتی علنی تر به عهده بگیرد .تا ان زمان،
مشهورترین ژنرال این نسل به س��والی پاسخ داده است که
در زمینه ای بس��یار متفاوت ،نزدیک به یک دهه پیش از او
پرسیده ش��ده بود .این س��وال که «به من بگو چطور تمام
می شود؟»(g )2
رئیس جمهور امریکا متهم شد
که رسوایی ژنرال پترائوس را در طول
رقابت های انتخاباتی پنهان کرده است
پائوال برادول با سوءاستفاده از رابطه
شخصی خود با ژنرال پترائوس اسناد سازمان
سیا را در اختیار رسانه ها و مطبوعات قرار
می داد
( )1محلی در واش�نگتن که مجلس نمایندگان ایاالت
متحده در ان واقع شده است.
( )2کتابی از لیندا رابینسون با عنوان کامل «به من بگو
چطور تمام می ش�ود؟ ژنرال دیوید پترائوس و جست وجوی
راهی برای خروج از عراق» که در س�ال 2008در امریکا به
چاپ رسیده اس�ت .جمله کنایه دارد به س�وال خبرنگاری از
پترائوس در زم�ان فرماندهی نیروه�ای امریکایی در عراق
و اینکه جن�گ چطور ب�ه پایان خواهد رس�ید؟ ح�اال پس از
گذشت 10سال گویی این خود پترائوس است که به پایان
رسیده است.
67
امریکا
تب رادیکالیسم
جمهوریخواهان پس از رامنی تندتر می شوند
نویسنده :دیوید وون درل /مترجم :رضا اقازاده
بین الملل
در صورتیکه جمهوریخواهان به جای بررس��ی نقاط
ضعف خود تمام تقصیر را متوجه رامنی بدانند ،به احتمال زیاد
پس از این شکست به این نتیجه م ی رسند که ب رای رسیدن
به پیروزی باید بیشتر به سمت راس��ت افراطی بروند .انها
بیش از پیش در باتالق کشمکش های فرهنگی فرو خواهند
رفت .موضع گیری خ��ود علیه مهاجرت را تش��دید خواهند
کرد ب ی توجه به اینکه همین رویه موجب شد تا کالیفرنیا از
سرزمین «ریگان» به ایالتی تبدیل شود که به صورتی خودکار
55رای الکترال را به حساب دموکرات ها واریز م ی کند .عدم
موفقیت در شکست دادن رئی س جمهوری که در مخمصه
افتاده باید این موضوع را به حزب جمهوریخواه یاداور شود که
سیاست ،بازی افزودن اس��ت نه بازداشتن و مانع شدن .ولی
افراد صاحب نفوذ و قدرتمندی در حزب وجود دارند که منافع
انها بیشتر حول ارتدوکسی ایدئولوژیکی دور م ی زند تا پیروز
ش��دن در انتخابات .افرادی همچون واعظان اوانجلیست،
مبلغان برنامه ه��ای تلویزیونی و رهب ران گروه های فش��ار
جناح راست .تاریخ نشان م ی دهد که تسلط این نیروها ب رای
ابد باقی نخواهد ماند .جزر و مد طبیعی نظام دو حزبی ،همه
چیز را به تدریج به میانه خواهدکشاند ،ولی دوران پادشاهی
انها هنوز به سر نیامده است .کس��ی باید انها را از این مقام
سرنگون کند ،چه کسی توان چنینکاری دارد؟
مثلث شماره 152
درس های انتخابات برای دموکرات ها
در س��وی دیگر ،پرده نازکی که برندگان را از بازندگان
جدا م ی کند ،دموکرات ه��ا در پی ثبت این پی��روزی به نام
خود هستند .حتی پیش از ش��مارش اخرین ارا و زمانی که
مش��خص ش��د تالش های رامنی ب رای برهم زدن بازی و
پیروزی در ایالت های پنسیلوانیا ،اوهایو و ایووا شکس ت خورده
است ،رهب ران حزب ،این پیروزی را تجدید قدرت اوباما اعالم
کردند .جان پودستا ،سرپرست گروه انتقال ریاست جمهوری
در چهارسال قبل ،به نیویورک تایمز گفت« :اوباما برگ های
برنده بسیاری در دست دارد .او م ی تواند خواسته های خود را
در ب رابر جمهوریخواهان قرار دهد و انها ناچار خواهند بود با
این خواسته ها کنار بیایند» .این نوع سخن گفتن در جایی که
ارا عین قدرت هستند و اوباما به طور رسمی میلیون ها رای
کمتر از دور قبل کسب کرده ،کمی جسورانه است .گزارش ها
حاکی از کاه��ش محبوبی��ت اوباما در می��ان طی ف های
مختلف رای دهندگان است .مقایسه نظرسنج ی های شبکه
CNNبین سال های 2008و 2012نشان م ی دهد که اوباما
68
چهاردرصد از ارای خود در میان مردان ،یک درصد در میان
زنان ،ش��ش درصد در میان رای دهندگان کمتر از 30سال،
هفت درص��د در میان ارای مس��تقل و دو درص��د در میان
فارغ التحصیالن دانشگاه ها را از دست داده است.
در صورتیکه دموکرات ها نمایش ضعیف خود را بررسی
کنند متوجه م ی شوند که درس اصلی در چهارسال گذشته
این است که توجه انها به واقعی ت های جامعه کم شده است.
وقتی اقتصاد کشور دچار مشکل است همه مسائل دیگر باید
کنارگذاشته شود .ولی اوباما و حزب دموکرات به جای انکه
خود را منحصرا وقف بهبود بازار مسکن یا وادارکردن بانک ها
به اعطای تسهیالت کنند ،از سازوکارهای مبهم قانونی ب رای
تحمیل یک الیحه اصالح مراقب ت های پزش��کی برکنگره
اس��تفاده کردند .هرچند برخی از مفاد ای��ن الیحه ،همانند
پوشش بیمه ای ب رای شرایط موجود و تضمین باقی ماندن
جوانان تا سن 26س��الگی تحت بیمه های درمانی والدین،
ب رای رای دهندگان مطل��وب بود ،ولی پیچیدگ��ی قانون و
س��ختی پذیرفتن این ادعا موجب ش��د تا میلیون ها نفر از
رای دهندگان ب��ه طرح خدمات درمانی اوباما بدبین ش��وند.
عالوه بر ان ،اصرار و پافشاری دموکرات ها بر تصویب قانون،
موجب تقویت سوءظن همیش��گی جناح راست نسبت به
انگیزه های حزب اوباما ب رای ایجاد یک دولت رفاه به سبک
اروپایی شد.
البته بعید به نظر م ی رس��د اوباما این اش��تباه را دوباره
تکرار کند .دس��تاوردهای دوره دوم ریاس��ت جمهوری وی،
چنانچه با موفقیت همراه باشد نه بسط و گشایش اعتبارات،
که کاهش انها خواهد بود .زی را بدون اصالحات هزینه های
مالی تحمیل ش��ده از ی��ک جمعیت رو به س��الخوردگی،
بانک ها را به ورشکستگی خواهد کش��اند .او به ناچار دیر یا
زود دست به «مصالحه بزرگی» خواهد زد که 30سال است
در واشنگتن به فراموشی سپرده شده است :مبادله و معاوضه
نرخ های پایی ن تر مالیات ب رای افراد و مشاغل در ازای بسته
شدن راه های فرار مالیاتی و حذف تخفی ف های قانونی که
در ایاالت متحده همه را -از شرکت های بزرگ تجاری گرفته
تا مشاغل کوچک و دانشجویان ـ عمال به طریقی تبدیل به
متخصص سوءاس��تفاده از خدمات و امکانات رفاهی کرده
است .هدف اوباما ،تا جایی که با مردم در میان گذاشته ،حتی
بزرگ تر از این اس��ت .او معتقد است که م ی تواند اصالحات
معطل مانده قوانین مالیاتی را با تغیی رات ساختاری در تامین
اجتماعی ،خدمات درمانی و بیمه بازنشس��تگی به صورتی
ترکیب کندکه از یک س��و باعث کاهشکسری بودجه ،بار
مالیاتی و می زان بدهی ش��ده و از سوی دیگر محرک موتور
اقتصادی کش��ور ش��ود .روی کاغذ ،جمهوریخواهان با این
موضوع همراه هستند زی را کاهش هزینه های دولت بر افرادی
غیر از انها تاثیر م ی گذارد .دموکرات ها نیز باید راضی باشند،
زی را این تغیی رات موجب کاهش پول و سرمایه ای م ی شود که
واشنگتن ب هدلیل استفاده صاحبان کسب و کار از راه های فرار
مالیاتی در قانون از دس��ت م ی دهد .ب رای نجات جمهوری،
هرکس باید بهایی بپردازد.
پذیرش این ن��وع مصالحه از س��وی دو طرف ممکن
است ماه ها طول بکش��د و احتمال دارد این اتفاق در 2سال
اینده و پیش از انک��ه دوره دوم ریاس��ت جمهوری اوباما به
سراشیبی انتهایی خود نزدیک شود ،رخ ندهد .معلوم نیست
که ایا مردانی مانند رهب ران جمهوریخواه کنگره ،میچ مک
کانل و جان بونر ،دارای روحیه الزم ب رای رس��یدن به چنین
مصالحه ای هستند یا نه .ب رای رسیدن به این منظور حتی
ممکن است فاقد قدرت الزم در حزبی باشند که عاری از افراد
میانه رو است .در همان حال دموکرات ها نیز از یکسو تا حد
زیادی اقلیت میانه روی خود را از دست داده اند و از سوی دیگر
اوباما را ب رای حذف ب رنامه های استحقاقیکه به نوعی می راث
حزب دموکرات محسوب م ی شود ،تحت فشار قرار دادند.
ای��ا انتخ��اب مج��دد اوبام��ا ،همان طورک��ه وی در
روزهای پیش از انتخابات پی ش بینیکرد ،بس��یاری از موانع
ایدئولوژیک در واشنگتن را از سر راه برخواهد داشت؟ رسیدن
به پاسخ این سوال ممکن است چندان طول نکشد .دولت به
سرعت در حال حرکت به سوی یک به اصطالح صخره مالی
است و زمان ان رس��یده که تکلیف مجموعه ای از مسائل
مالیاتی و هزینه ایکه هر دو حزب ان را تا پس از انتخابات به
تعویق انداخته بودند مشخص شود .اولین جایی که باید در
پی نشانه هایی از یک اغاز جدید بود ،واشنگتن است.
اوباما با دس��تی پرتر از انچه اعداد و ارای روز انتخابات
نش��ان م ی دهند وارد این مذاکرات خواهد ش��د .اول ژانویه،
موعد نرخ های پایین فعلی خاتمه م ی یابد و وعده اصلی او
در مبارزات انتخاباتیکه بازگشت به نرخ های مالیاتی دوران
کلینتون ب رای افراد پردرامد بود به اسانی محقق خواهد شد.
اگر حزب جمهوریخواه تصمیم به چانه زنی درباره مالیات ها
بگیرد ـ یک اگر بزرگ ـ زمان حل و فصل مشکالت قدیمی
فراخواهد رس��ید .پس از این تاریخ س��ایر اقدامات نیز اماده
اجرایی شدن هستند؛ کاهش ب ی سابقه در هزینه های پنتاگون
که بیش��تر به مذاق دموکرات ها خوش خواهد امد تا حزب
جمهوریخواه .به بیان دیگر ،ش��یرجه رفتن از باالی صخره
ـ که بسیاری از اقتصاددانان ان را محرک یک رکود اقتصادی
جدید م ی دانند ـ انقدر ش��رایط را بر جمهوریخواهان تنگ
خواهد کرد که ممکن است تصمیم بگی رند پس از چهارسال
مقاومت منظم ،حاضر به معامله ش��وند .البته این احتمال
وجود دارد که طرفین بازهم راهی ب رای طفره رفتن و به تعویق
انداختن این اقدامات پی دا کنند .از این گذشته ،نتایج انتخابات
تا حدی نشان داد که جامعه به یک رویکرد متفاوت رای داده
است .کسی چه م ی داند ،شاید دو حزب به این نتیجه رسیدند
که توافق بر سر یک توافق بزرگ درباره مالیات ها و هزینه ها
بعد از سقوط از صخره اسان تر است.
بی نهایت کسری
نویسنده :کتی اشتاینمتز /مترجم :میالد قاری حیدری
از میان تمام افرادی ک��ه در عرص��ه انتخاباتی امریکا
فعالیت م ی کردند« ،مارک لیویت» یکی از تاثیرگذارترین این
فعاالن بود ،ولی در عین حال حضوری کامال غیرمحسوس
داش��ت .او رئیس گروه انتقالی کاندیدای جمهوریخواه بود و
ب رای ریاس��ت جمهوری ب رنامه ریزی م ی کرد که هرگز محقق
نشد .لیویت در این باره م ی گوید« :ما یک کشتی بزرگ ساختیم
که هرگز به اب انداخته نش��د ».بخش��ی از اعتبار لیویت به
دوس��تی دیرینه او با میت رامنی برم ی گردد که بعد از کمک
این فعال انتخاباتی به رامنی ب رای تصدی سرپرستی برگزاری
مسابقات المپیک زمستانی در «سالت لیک سیتی» در سال
2002میالدی هر چه بیشتر تحکیم شد .با همه اینها پیشینه
حرفه ای لیویت نیز در مسئولی ت هایی که امروز به عهده دارد،
ب ی تاثیر نبوده است .او که پیش از این فرمانداری ایالت «یوتا»
و فعالیت به عنوان مشاور ارشد «جورج بوش» رئی س جمهوری
سابق امریکا در امور بهداشتی و خدمات عمومی را تجربه کرده
اس��ت ،یک تاجر و از پیروان فرقه «مورمون» است .لیویت از
ت در کمپی ن های انتخاباتی را
دهه 70میالدی س��ابقه فعالی
ی او در فعالی ت های انتخاباتی
دارد و ماه ها قبل از اینکه همکار
رامنی قطعی ش��ود ،به کاندیدای جمهوریخواهان مش��اوره
استراتژیک م ی داد .حضور رس��می او درکنار رامنی از ماه مه و
بعد از کنار کشیدن «ریک سنتوروم» از رقابت های درون حزبی
جمهوریخواهان اغاز ش��د.لیویت نیز مانند رامنی فرد بسیار
دقیقی است .او در دو ماه نخست دوره فعالیت خود 22کتاب
در زمینه انتقال ریاست جمهوری جمع اوری کرده و با افرادی که
پیش از این در چنین سمتی فعالیت کرده بودند ،مصاحبه کرد.
او همچنین طی جلساتی با افرادیکه تجربه زیادی در زمینه
انتقال ریاست جمهوری داشتند از جمله گروهی که مسئولیت
انتقال سمت ریاست جمهوری در سال 2008میالدی را برعهده
داش��تند ،رایزنی کرد .لیوی��ت در این باره م ی گوی��د« :یکی از
مهمترین درس هایی که باید به ان توجه داشته باشیم این است
که دولتی که روند انتقال را به طور موفقی ت امیز انجام م ی دهد،
موفق خواهد بود و دولتی که در انجام این روند ،ضعیف عمل
م ی کند ،به سختی م ی تواند خود را احیا کند».
او به عنوان شاهدی ب رای مدعای خود به دشواری هایی که
ی کارتر» رئی س جمهوری پیشین امریکا به دنبال
دولت «جیم
ب ی اهمیتی به روند انتقال ریاس��ت جمهوری با ان رو به رو شد،
اشاره م ی کند .به گفته لیویت ،دولت کارتر در زمینه نحوه اداره
امور و اینکه چه کسی باید زمام امور را در دست داشته باشد با
اختالف نظ ر های زیادی رو به رو بوده و همین مساله زمینه ساز
مشکالت فراوانی ش��ده بود.مهمتر از همه ،مسائلی بود که
لیویت یاد گرفت در جریان امادگی ب رای انتقال ریاست جمهوری
از انها خودداری کند .به گفته او بس��یاری از گروه های انتقالی
ت خود را در
افراد شایس��ته ای را دور هم جمع می کنند و فعالی
نهادهایی کامال مجهز پی م ی گی رند ولی رویکردهای انها بیش
از انکه منعکس کننده مواضع کاندیدا باشد ،بازتاب دهنده مواضع
یزنندکه
خودشاناست.انهاهمچنینازانجامب رنامه هاییدمم
در عمل ،غیرواقعی و امکان ناپذیر است .تصمیم لیویت این بود
که گروه انتقال روی وعده های کمپین انتخاباتی رامنی متمرکز
شود؛ فهرستی شامل لغو ب رنامه مراقب ت های بهداشتی اوباما،
تصویب خط لوله «کی استون ایکس ال» ،در نظر گرفتن چین
به عنوان کنترل کننده ارز و توقف اج��رای قوانینی که در دوره
ریاست جمهوری اوباما تصویب شده بودند .به گفته لیویت این
حجم از ب رنامه ها با زمانی که در اختیار بود ،همخوانی نداشت.
به گفته لیویت ،دوره انتقال به چهار مرحله تقس��یم م ی شود:
«مرحله امادگی» که از ماه مه اغاز ش��ده و تا زمان گردهمایی
اعضای حزب ادامه دارد ،مرحل��ه «ب رنامه ریزی» که بازه زمانی
گردهمایی تا روز برگزاری انتخابات را دربرم ی گیرد و دو مرحله
دیگر که این فعال جمهوریخواه هرگز به انها نرسید؛ «مرحله
انتقال» و «مرحله تحویل».طی مرحله امادگی ،لیویت گروهی
از فعاالن بخش عمومی و خصوصی که شامل عوامل اجرایی
از جمله «کریس لیدل» مسئول سابق امور مالی شرکت های
«جنرال موتورز» و «مایکروس��افت» و بوروکرات هایی مانند
«استیو پرستون» وزیر سابق مسکن و توسعه شهری در دوران
بوش بود را دور هم جم��ع م ی کرد .این افراد تقریبا دوش��نبه
هر هفته ب رای بررسی چشم اندازهای کمپین رامنی ،گرد هم
م ی امدند.اعضایگروه انتقالی پیش از گردهمایی سراس��ری
جمهوریخ واهان ،چشم اندازها و اهداف اصلی کمپین رامنی که
از انها به عنوان «دستورالعمل های عمومی» یاد م ی شد را تدوین
کرده و ب رای اجرایی کردن انها بازه زمانی 200روزه تعیین کردند.
این گروه همچنین 400مورد از مهمترین س��مت های دولتی
از سطح کابینه تا مس��ئولی ت های پایی ن تر و همچنین زمان
دقیقی که این سمت ها باید واگذار شوند را شناساییکردند .گروه
انتقال همچنین طی این دوره ،چارچوب بودجه را تعیین کرده
و فعالی ت هاییکه باید در مرحله «انتخاب رئی س جمهوری»
انجام شود را مش��خص کردند .لیویت از این مرحله به عنوان
مرحله «انتظار ب رای کاخ سفید» یادکرده است؛ مرحله ای که
طی ان تالش حداکثری ب رای خارج کردن رقیب از می دان صورت
م ی گیرد.لیویت در این باره گفته است« :باید بررس ی های دقیقی
انجام م ی شد تا مطمئن شویم در خالء ب رنامه ریزی نم ی کنیم.
با اعضای مجمع مذاکراتی درباره نحوه انجام امور برگزار کرده
بودیم» .زمانی که رامنی کمپین انتخاباتی خود را در «تامپا» اغاز
کرده ،گروه انتقالی 25عضو داشت و بعد از برگزاری گردهمایی
جمهوریخ واهان ،تع داد اعضای این گروه به حدود 300تن رسیده
بود.زمانی که کنوانسیون ملی دموکراتیک در تاریخ چهارم ماه
سپتامبر فعالیت خود را اغاز کرد ،گروه لیویت در حال نقل مکان
به ساختمان فدرال واقع در جنوب غرب واشنگتن بود .لیویت
از قانونی که در س��ال 2010میالدی تصویب شده و هدف ان
تس��هیل فرایند انتقال با فراهم کردن حمایت فدرال در قالب
ارائه مکان دفتر ،ایمی ل ها و شماره تلفن های دولتی ،اطالعات
امنیتی و ش��فافیت های امنیتی خاص بود ،حمایت م ی کرد.
گروه انتقال در مقر جدید خود که کمتر از دو مایل با کاخ سفید
فاصله داشت ،نس��خه ای کوچک از یک دولت فدرال بوده و
متخصصان ،تحلیلگران و استراتژیس ت های خاص خود را در
اختیار داشت .کارکنان این گروه در بین 40اژانس ویژه تقسیم
شده بودند و هر کدام از انها سا زو کار و فضای فیزیکی خاص
خود را داشت .سرانجام شب انتخابات فرارسید و زمانی که رویای
جمهوریخواهان ب رای پیروزی در انتخابات ریاس��ت جمهوری
امریکا ناکام ماند ،لیویت در «بوستون» در کنار رامنی بود .به
گفتهلیویتدرانزمان،کارکنانگروهانتقالباهیجانزیادانتظار
م ی کشیدند و اماده بودند طی 77روز پیش رو مسئولی ت هایی
سنگین و پیچیده برعهده بگی رند؛ قطعا این یک ناامیدی بزرگ
بود.درهرحالشبانتخاباتریاست جمهوریاخیرامریکااثبات
کرد که گروه انتقال نیز به رغم ب رنام هریزی هایدقیقیکهداشت،
ی شد.به گفته لیویت،
مانند کمپین جمهوریخ واهان دچار ناکام
رامنی از فعالیت تک تک اعضای گروه انتقال تقدیر کرد .بعد از
انتخابات ،گروه انتقال تنها س��ه روز فرصت داشت تا «فضای
دولتی» خود را جمع کند .با همه اینها لیویت م ی گوید که به
دلیل کارامد بودن این گ��روه ،تعطیلی محل کار 300تن طی
سه روز به هیچ عنوان با هرج و مرج و ب ی نظمی همراه نبودg.
بین الملل
منبع :تایم
نگاهی به سا زو کار درونیگروه انتقالی رامنی
مثلث شماره 152
در بررس��ی نتای��ج اولی��ه انتخاب��ات دو گرای��ش به
چش��م م ی خورد .رای دهندگان در س��ه ایالت ،ح��ق ازدواج
افراد همجنسگرا را به رسمیت ش��ناخته اند :مریلند ،مین و
واشنگتن .ماریجوانا نیز درکلرادو قانونی شده است.
اما این مبارزه انتخاباتی مبهم بدون مش��خص شدن
بزرگ ترین و مهمتری��ن چالش های پی��ش روی امریکا به
پایان رسیده است .نرخ بیکاری ،به ویژه در میان اقلی ت ها و
جوانانیکه تاثیر قاطعی در پیروزی اوباما داشتند ،همچنان
نگران کننده است .پیشرفت تحصیلی در زمانیکه نیازهای
رقابتی مستلزم وجود یک نیروی زبده تر و ازموده تر است ،در
مقایسه با دیگر کشورها وضع مطلوبی ندارد .در واقع درصد
امریکای ی ه��ای فعال در ب��ازارکار در حال کاه��ش و تعداد
ثب ت نام ش��دگان در برنامه های بازنشستگی و ازکارافتادگی
در حال افزایش است .به بیان دیگر این تور ایمنی بزرگ در
دست تعداد بس��یارکمی از فعاالن بازارکار است .در سطوح
ایالتی ای��ن موضوع به معنای بیش از یکه��زار میلیارد دالر
کسری در تامین بودجه بیمه های بازنشستگی خواهد بود
و در سطح فدرال ،عدم توازن و تعادل بین فعاالن بازار کار و
بازنشستگان ،به یک کسری بودجه ب ی نهایت ختم خواهد
شد که هیچ یک از دو حزب ب رای ان راه حلی ندارند.
یک اقتصاد رو به رش��د یقینا به حل این مش��کالت
کمک خواهد کرد .پس از گذشت چهارسال از بدترین رکود
اقتصادی (از زمان رکود بزرگ به بعد) ،کورس��وهایی از امید
به چش��م م ی خورد :اش��تغال زایی پایدار (هرچند ضعیف) و
رشد اقتصادی اهسته (ولی قابل اندازه گیری) .وضعیت بازار
مسکن کمی بهبود یافته اس��ت .درصد امریکای ی هاییکه
معتقدند کشور در مسیر اشتباهی قرار دارد کمتر از سال های
گذشته است .هرچند نم ی توان به این سوال پاسخ داد که این
بهبود مالیم و اهسته تا کی ادامه خواهد یافت .اقتصاددانان
معتقدند تا زمان��ی که کش��ورهای اروپایی نتوانن��د گره از
مشکالت اقتصادی خود باز کنند و رشد اقتصادی چین که
زمانی دو رقمی بود همچنان تک رقم ی باقی بماند ،احتمال
یک رکود دیگر وجود دارد .از سوی دیگر ،خاورمیانه همچنان
متالطم است .امریکا در حال اماده شدن ب رای عقب نشینی
از افغانستان به صورتی است که کمترین تبعات را ب رای این
کشور داشته باشد .ای ران در حال نزدیک شدن به قدرت اتم ی
است .سوریه در اتش جنگ داخلی م ی سوزد .قدرت های برتر
در اس��یا ـ چین و ژاپن ـ در حال کشمکش بر سر در اختیار
گرفتن کنترل منابع و منازعه بر س��ر حقوق خود در جنوب
دریای چین هستند .پس از پایان مبارزات انتخاباتی و به ویژه
در زمان های دشوار ،این س��وال پیش م ی اید که :چه کسی
خواهان این مقام است؟ ولی باید همواره به خاطر داشت که
این افتخار نصیب مردان و زنانی م ی شود که حاضرند خود را
در معرض خطر قرار بدهند ،زی را این مسئولیت همیشه دشوار
و اغلب ناخوشایند اما مهم و حیاتی است .باراک حسین اوباما
و ویالرد میت رامنی ،امسال سرسختانه مبارزه کردند و خود
را در معرض حمالت ب ی رحمانه ،نه تنها در خصوص مواضع
سیاس��ی ،که اخالقی و اعتقادی خود ق��رار دادند .این نظام
ماس��ت و پایداری و قدرت ان ثابت شده است .هرچند شاید
ظاهر زیبایی نداشته باشد .در پایان ،هر دو طرف همه انچه در
چنته داشتند را روکردند و اوباما به سختی و با اختالف اندکی
پیروز شد .امتحانی سخت؟ بله .تعالی؟ متاسفانه نهg .
رویای برباد رفته
منبع:تایم
69
امریکا
یک نفر و دشمنانش
ایا اوباما حاضر است هزینه انتخاب سوزان رایس را بدهد؟
نویسنده :جی نیوتن اسمال/مترجم :ازاده کشوردوست
بین الملل
یکی از مهمتری��ن تصمیم هاییکه «ب��اراک اوباما»
رئی س جمهوری امریکا بای��د در دوره دوم فعالیت خود اتخاد
کند ،انتخاب «س��وزان رایس» نماینده اینکشور در سازمان
ملل متحد به عنوان جانشین «هیالری کلینتون» وزیر خارجه
فعلی امریکاس��ت .مقام های رسمی کاخ س��فید به روزنامه
«نیویورک تایمز» گفته اندکه به رغم افزایش مخالفت تعداد
جمهوریخواهان در سنا ،س��وزان رایس در حال حاضر گزینه
محبوب اوباما ب رای تصدی سمت وزارت خارجه امریکاست.
تا کنون پنج سناتور جمهوریخواه با استناد به سخنان رایس
درباره حوادث 11سپتامبر در بنغازی ،با انتخاب او به عنوان وزیر
خارجه امریکا مخالفت کرده اند .با این وجود دفاع تمام قد اوباما
از رایس در جریان کنف رانس مطبوعاتی هفته گذشته نشان
داد که این مخالفت ها بر موضع رئی س جمهوری امریکا تاثیر
چندانی نداشته است .اوباما دراین باره گفته است« :برخی افراد
ظاه را به این دلیل که س��وزان رایس هدف اسانی است ،او را
مورد انتقاد شدید قرار م ی دهند و این مساله نشان م ی دهد که
انها با من مشکل دارند .ولی اگر من بر این باور باشم که رایس
بهترین گزینه ب رای خدمت به امری��کا به عنوان وزیر خارجه
است ،باید او را ب رای این سمت انتخاب کرده و معرفی کنم».
اوباما غیر از رایس گزینه های دیگری را نیز ب رای تصدی
سمت وزارت خارجه در نظر دارد که از جمله م ی توان به «جان
کری» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا« ،تام دانیلون»
مشاور امنیت ملی و «ویلیام ب رنز» مرد شماره دو وزارت خارجه
امریکا اش��اره کرد .با این وجود اوباما و رایس روابط شخصی
نزدیکی داش��ته و در برخی موارد نوع��ی اعتماد خاص بین
انها وجود دارد .همه موارد از جمله دالیلی اس��ت که احتمال
انتخاب رایس به عنوان وزیر خارجه اینده امریکا را پررنگ تر
م ی کند .با این وجود این انتخاب مخاط راتی را نیز به همراه
خواهد داشت .در زیر به برخی دالیل ب رای احتمال انتخاب یا
لغو معرفی رایس به عنوان رئیس جدید دستگاه دیپلماسی
امریکا اشاره م ی شود:
م�واردی ک�ه م ی توان�د ش�انس رای�س را
کمرنگ تر کند
س��ناتور «جان مک کین» کاندیدای جمهوریخواهان
در انتخابات ریاست جمهوری س��ال 2008میالدی و سناتور
«لیندسی گراهام» تاکیدکرده اندکه از طریق اقدام های قانونی
نامزدی رایس را به تعویق خواهند انداخت« .جاناتان کارل» در
برنامه شبکه خبری «ای ب ی سی» گفته بود که روند معرفی
رایس به عنوان گزینه منتخب ب رای تصدی سمت وزارت خارجه
امریکا س��ه هفته زمان خواهد برد ولی به نظر م ی رس��د این
چارچوب زمانی تا حدودی خوش بینانه باشد و این روند حتی
ماه ها طول بکشد.
چندین کمیته در کنگره امریکا اعالم کرده اندکه رایس
باید موضع خود در قبال حادثه بنغاری را اعالم کند .واضح است
که این موضع گیری باید پیش از تایید او به عنوان وزیر خارجه
جدید صورت بگیرد.
واقعیت این اس��ت که جمهوریخواهان خواستار یک
پاس��خ ش��فاف و دقیق در ارتباط با حادثه بنغازی هس��تند.
ژن��رال «دیوید پترائوس» رئیس س��ابق س��ازمان اطالعات
امریکا به ط��ورکلی پ��ای خ��ود را از ماجرا بیرون کش��ید.
مثلث شماره 152
70
«جی کارنی» سخنگوی کاخ سفید هم پای خود را از رایس
فراتر گذاشت و از این حادثه به عنوان «یک تظاه رات ساده»
یاد کرد .هر چند هیالری کلینتون طی سخنانی در پرو اعالم
کرد که مسئولیت کامل این حادثه را ب ر عهده م ی گیرد ،ولی او
سیاستمداری است که پیش از انتخابات به اندازه کافی هدف
انتقادهای جمهوریخواهان قرار گرفته است .اوباما نیز بارها
گفته که او باید مسئول این حادثه شناخته شده و سرزنش ها و
انتقادها باید متوجه شخص رئی س جمهوری باشد .ولی اوباما
اخی را از انتخاباتی مهم و تنگاتنگ ،پیروز بیرون امده و انتقاد
از او در ش��رایط فعلی ،جمهوریخواهان را به نوعی در موضع
حماقت قرار م ی دهد .به این ترتی��ب تنها گزینه ای که ب رای
انتقاد از دموکرات ها باقی م ی ماند س��وزان رایس خواهد بود
و جمهوریخواهان تالش م ی کنند او را به عنوان چماق روی
سر اوباما بزنند.
گراهام اخی��را گفته اس��ت« :اوباما به هی��چ عنوان از
حوادث خشونت بار ماه های گذشته در لیبی اطالعی نداشت.
در حال حاضر 10گروه شب ه نظامی در سرتاسر بنغازی فعالیت
م ی کنند و من رئی س جمهوری را مقصر م ی دانم».
از طرف دیگ��ر رایس به ش��دت ب ی پروا ب��وده و ب رای
تصدی س��مت وزارت خارجه به اندازه کافی مودب نیست و
موضع گیری های به ش��دت تندی دارد .ش��اید این ویژگ ی ها
در عرصه سیاس��ت یک امتیاز محسوب شود ولی در دنیای
دیپلماس��ی به طور قطع مشکل س��از خواهد ب��ود .روزنامه
نیویورک تایمز اخی را نوشت زمانی که مسکو و پکن با قطعنامه
دخالت در سوریه مخالفت کردند ،رایس طی پیامی در شبکه
اجتماعی «توییتر» نوش��ت که اقدام چین و روسیه که مانع
شدند شورای امنیت هدف خود را عملی کند ،تهوع اور است.
نکته اخر اینک��ه اوباما در کنف رانس خب��ری اخیر خود
گفت که مردم او را انتخ��اب کرده اند تا هر دو حزب همکاری
قابل قبولی داشته باش��ند ،نه اینکه در باتالق درگیری های
حزبی فرو روند .او همچنین گفت« :هرگز تظاهر نم ی کنم که
لو فصل همه مسائل ،اسان خواهد بود ،ولی اطمینان دارم
ح
که م ی توانیم این کار را انج��ام دهیم و م ی دانم که ناگزیر به
انجام این کار هستیم .این همان چیزی است که مردم امریکا
از ما م ی خ واهند و پیام روشن انتخابات ششم نوامبر نیز همین
است».شاید درس��ت در زمانی که اوباما در مقابله با چالش
«صخره مالی» به کمک و حمایت جمهوریخواهان نیاز دارد،
انتخاب فردی تندرو در س��متی کلیدی مانن��د وزارت خارجه
چندان منطقی نباشد.
مواردی که م ی تواند وزنه را به س�مت رایس
سنگی ن تر کند
جمهوریخواه��ان در انتخابات اخی��ر ،ارای اقلی ت ها و
زنان را از دس��ت داده بودند .ایا این گروه واقعا م ی خواهد که
تصویر گروهی پیرمرد سفیدپوست که با یک زن امریکایی
افریقای ی تبار سر جنگ دارد در اذهان عمومی از انها ترسیم
شود؟ اگر جمهوریخواهان نم ی خواهند بازنده این بازی باشند
باید موضع خ��ود را تا حدودی تعدیل کرده و سیاس��ت های
محتاطانه تری را در قبال این مساله در پیش بگی رند.
اکثریت دموکرات ها با انتخاب رایس به عنوان وزیرخارجه
جدید امریکا موافق هستند ولی ممکن است باتوجه به نیازی
که اوباما بهکمک جمهوریخواهان ب رای حل مشکل صخره
مالی دارد ،مجبور شود نامزدی رایس را به عنوان ابزار چان هزنی
مورد اس��تفاده قرار دهد ،به نوعی این مس��اله را کاالی مورد
معامله خود با راستگرایان قرار داده و فردی که مورد حمایت
انهاست را به عنوان وزیر خارجه معرفی کند .با همه اینها حتی
اگر جمهوریخواهان روند معرفی رایس را به تعویق بیندازند،
وی همچنان م ی تواند به کسب 60رای الزم ب رای تصدی این
سمت اطمینان داشته باشد؛ چه بسا که رایس با اکثریت قریب
به اتفاق ارا به عنوان نماینده امریکا در س��ازمان ملل متحد
انتخاب شد.
ه ر چند اگر رایس به عنوان وزیر خارج��ه جدید امریکا
انتخاب شود ،نخستین زن افریقای ی تبار نیست که این سمت
را ب ر عهده م ی گیرد (پیش از این کاندولی زا رایس نیز به عنوان
وزیر خارجه امریکا فعالیت کرده اس��ت) ول��ی نوعی جوانی
و تکاپو را وارد س��اختمان وزارت خارجه خواهد کرد .س��وزان
رایس تنها 48س��ال دارد .او در ارتباط با رسانه های اجتماعی
بس��یار باهوش و داناس��ت و به خوبی م ی داند که چگونه با
دیوان ساالری حاکم بر امریکا مقابله کند .او م ی داند که حتی
به بهای بازی با اتش باید با رسانه ها تعامل داشته باشد.
مساله مهم دیگر این است که رایس ب رای اوباما فردی
محترم و قابل قبول اس��ت و رئی س جمهوری به طور قطع از
کارکردن با چنین فردی ل��ذت خواهد برد .رایس تحصیالت
خود را در دانشگاه های «اس��تنفورد» و «اکسفورد» به پایان
رسانده است .او و همسرش اخی راً به ضیافت شام صمیمانه ای
به می زبانی اوباما و بانوی اول امریکا دعوت شده بودند .رایس
در سال 2008میالدی نیز از جمله مش��اوران ارشد اوباما در
زمینه سیاست خارجی بود .همه اینها گواهی بر اعتماد عمیق
اوباما به رایس است و ب رای مردیکه در واگذاری مسئولی ت ها
به دیگران مش��کل دارد ،پیدا کردن فردی که م ی تواند به او
اعتماد کامل داشته باشد ،مساله کوچکی نیست.
هیالری کلینتون گفته است که تا زمان انتخاب وزیر
خارجه جدید امریکا در این سمت باقی م ی ماند ،ولی اگر این
روند تا ماه ژوئن طول بکش��د ،او وزارت خارجه را ترک کرده و
این وزارتخانه تحت نظارت سرپرس��ت به فعالیت خود ادامه
م ی دهد .از طرف دیگر برخی گمانه زن ی ها حاکی از ان است
که «لئون پانه تا» وزیر دفاع امری��کا نیز تصمیمی به ادامه
فعالیت در این سمت نداشته و قرار است به کالیف رنیا بازگردد.
همین مساله باعث م ی شود تعیین فردی ب رای اداره پنتاگون
در اولویت قرار بگیرد .در این میان استعفای ژنرال پترائوس
نیز اوضاع را هر چه پیچیده تر کرده است.
در نهایت م ی توان گفتکه اوباما با دست گذاشتن روی
گزینه پرحاشی ه ای مانند سوزان رایس ،باید از خود بپرسدکه ایا
انتخاب او ارزش بهای سیاسی که ب رای ان پرداخت م ی شود
را دارد یا خیر .تنها خود اوباماست که م ی تواند به این پرسش
پاسخ دهدg .
منبع :تایم
ورزش
پس لرزه های شکست
تیم ملی برای دومین بار شاهکار
کرد و پ�س از باخت براب�ر لبنان،
ازبک ها را نیز ب ی نصیب نگذاشت
و تن به شکست داد.
ورزش
مثلث شماره 152
عل�ی کفاش�یان و همراهانش از
نزدیک ش�اهد ناکامی بزرگ تیم
مل�ی در ورزش�گاه ازادی بودن�د.
شاید دیگر عادت کرده اند.
72
کابوسابانماهیکفاشیان
1
تاکتیک رئیس فدراسیون برای مقابله با ائتالف مخالفان چیست؟
ائتالف باشگاه ها علیه کفاشیان
ورزش
باخت تیم ملی ب رابر ازبکستان باعث شده که مدی ران
بعضی از باش��گاه ها که خیلی موافق حضور کفاشیان در
فدراسیون فوتبال نیس��تند دست به کار ش��وند و در حال
جمع کردن امضا ب رای برکناری رئیس فدراس��یون فوتبال
باشند .مدیر یکی از باشگاه های لیگ برتری که مدتی است
رابطه اش با کفاشیان خوب نیست،در این زمینه پیش قدم
ش��ده و قصد دارد با جمع اوری امضا از مدی ران باشگاه های
لیگ برتری زمینه برکناری او را فراهم کند.
او کسی نیس��ت جز امیر عابدینی؛ کس��ی که از بعد
از مجمع انتخاباتی فدراس��یون فوتبال ک��ه در ان بهروان
به عنوان نایب رئیس دوم فدراسیون انتخاب شد ،اختالفش
را با کفاشیان علنی کرد و حاال هم تمام تالشش را م ی کند
تا زمینه برکناری علی کفاش��یان را فراهم کند.مدیرعامل
داماش ک��ه یکی از عوام��ل پیروزی فدراس��یون فعلی در
انتخابات بود در کمتر از ش��ش ماه حاال موضعش را تغییر
داده و ب رای برکناری رئیس تالش م ی کند.
حاال که با باخت های پشت سرهم تیم ملی شاید وزارت
ورزش هم خیلی موافق ادامه کار او در فدراس��یون فوتبال
نباشد ،عابدینی شرایط را مهیا دیده تا مدی ران باشگاه های
لیگ برتری را هم علیه رئیس فدراسیون فوتبال کند .یکی
از مدی ران فدراس��یون فوتبال که نم ی خواست نامش فاش
شود با تایید این مساله گفت« :من هم چیزهایی در این باره
شنیده ام .این اتفاقات طبیعی اس��ت و معموال با هر باخت
تیم ملی یک عده شمشیر را ب رای رئیس فدراسیون فوتبال
از رو م ی بندند».
او در حالی این حرف ه��ا را م ی زند که پیش از این هم
حسین هدایتی ب رای جمع اوری امضا علیه کفاشیان اقدام
کرده بود و به نظر م ی رس��د او حاال ه��م در جمع اوری این
امضاها نقش دارد.با این حال مدیر فدراس��یون فوتبال این
مساله را تکذیب کرد« :من فکر نم ی کنم هدایتی این کار را
کرده است.او قبال این کار کرده ،ولی بعید م ی دانم حاال در
جمع اوری این امضاها نقش داشته باشد».
در حالی که در این روزها عابدینی هر تالشی م ی کند
که مدی ران باشگاه های لیگ برتری را علیه کفاشیان کند،
از داخل فدراس��یون هم یکی از مدی ران فدراسیون فوتبال
تالش م ی کند تا اعضای مجمع را ب رای برکناری کفاشیان
راضی کند .گفته م ی شود عزیزی خادم هم که خیلی موافق
حضور کفاشیان نیس��ت،در داخل فدراسیون فوتبال ب رای
برکناری او فعالیت م ی کند .او حتی بعد از بازی با ازبکستان
هم اعالم کرد که باید با تغیی رات در فدراسیون فوتبال جواب
ناراحتی مردم را داد.
مثلث شماره 152
در حالی که باخت تیم ملی ب رابر ازبکس��تان خش��م
اهالی فوتبال را باعث شده است ،گمانه برکناری کفاشیان
و ک ی روش حاال جدی تر از قبل به گوش م ی رس��د .رئیس
فدراس��یون فوتبال ب��ه یک��ی از پ رالتهاب تری��ن روزهای
کاری اش رسیده است.
پیش از بازی ازبکستان ،مشاور عالی او دستگیر شد؛
مش��اوری که در تاس��یس و راه اندازی یکی از شرکت های
وابسته به فدراس��یون فوتبال به نام «امید فوتبال» نقش
مهم ی داش��ت و گویا به دلیل فعالی ت های همین شرکت،
پرونده ای روی پرونده هایش اضافه شد .گویا فعالیت اصلی
این ش��رکت ان اس��تکه به دلیل تحریم ها ،با فعالیت در
کشورهای اط راف ای ران ،مطالبات ای ران از FIFAو AFCرا
بگیرد و با ان به فعالیت بپردازد! در واقع فدراسیون فوتبال
قصد داشت با همکاری با ش��رکت فوق ،نه تنها به کارهای
این شرکت رونق ببخش��د ،بلکه خود نیز به سودی برسد.
رئیس فدراس��یون فوتبال نیز ،بالطبع باید در این زمینه به
سوال ها پاسخ دهد.
اما علی کفاشیان این روزها سکوت تام اختیارکرده و
منتظر اس��ت ببیند در جبهه مخالفان چه تحرکی صورت
م ی گیرد .این سیاست همیش��گی علی کفاشیان است .او
در ایامی که تحت فشار باشد ،سکوت رسانه ای م ی کند ولی
به محض انکه توپ را در زمین حریف ببیند ،شروع به نفوذ
م ی کند .در حال حاضر اغلب کارکنان فدراسیون فوتبال با
این سوال روبه رو هستند که ایا علی کفاشیان از کار برکنار
خواهد شد یا نه .برخی از اعضای مجمع فدراسیون فوتبال،
بعد از شکست مقابل ازبکس��تان ،به شرط رسانه ای نشدن
نامشان ،پرده از علت انتخاب کفاشیان برداشته اند .عده ای
عادل فردوس��ی پور و برنامه اش را عامل اصلی رای اوردن
علی کفاشیان م ی دانند.
در شرایط پیچیده این روزهای فدراسیون و انتقاداتی
ک��ه متوجه ش��خص اول اجرایی این فدراس��یون اس��ت،
هیات رئیس��ه قصد دارد س��ریعا تشکیل جلس��ه دهد .اما
هنوز کس��ی نم ی داند ایا کفاش��یان دوب��اره روی صندلی
خود م ی نش��یند ی��ا اینکه س��رانجام عطای ریاس��ت را به
لقایش م ی بخشد و م ی رود .احس��ان کفاشیان ،پسر علی
کفاشیان که خود ورزشی است ،درباره اینده کاری پدرش در
فوتبال م ی گوید« :ما معموال درباره این مسائل با او حرف
نم ی زنیم .پ��درم خودش تصمیم م ی گی��رد .مثال ما حتی
پیش از انتخابات نم ی دانستیم پدرم قرار است شرکت کند
یا انصراف بدهد».
ش��نیده های موثق حکایت از ان دارد که کفاشیان در
صورت برد مقابل ازبکستان ،قصد داشت پایه های ریاست
خود را در فدارسیون محکم تر از گذشته کند .انتخابات هیات
فوتبال ها و گزینش روسا ،در ماه های اخیر کامال باب میل
کفاشیان بوده اس��ت .نوع گزینش روس��ا در واقع نشان از
لشکرکش��ی رئیس ب رای انتخابات چهار س��ال بعد داشت.
به همین دلیل کسی این گفته های علی کفاشیان را شوخی
نگرفت« :من امده ام تا حاال حاالها بمانم».
اما شکست مقابل ازبکستان تمام نقشه های رئیس
فدراس��یون فوتبال را به هم ریخت .درست مثل شکست
مقابل لبنان ،حاال پس از شکس��ت ب رابر ازبکس��تان ،تمام
ش��ایعات حکایت از ان دارد که مجمع فدراس��یون فوتبال
م ی خواهد با تشکیل نشس��ت فوری ،رای به برکناری علی
کفاشیان بدهد ،اما فوتبال ای ران ثابت کرده همیشه بعد از
باخت ،از این دست ش��ایعات تکراری زیاد به خود م ی بیند.
همان طور که در گذش��ته این ش��ایعات به واقعیت تبدیل
نش��ده ،بعید به نظر م ی رس��د که حاال نیز درس��ت باشد.
مخالفان فدراس��یون در ای��ن روزها شمش��یر را ب رای علی
کفاشیان ناکام از رو بسته اند ،ولی ش��نیده م ی شود رئیس
م ی خواهد با سکوت و برکناری برخی از ادم های فدراسیون،
موج شکنی و صندلی خود را حفظ کند.
واکنش کفاشیان به منتقدان
رئیس فدراس��یون فوتبال که در تمام این روزهایی
که رس��انه ها او را نش��انه رفته بودند ب رای یک سفر کاری
در تایلند حضور داش��ته ،حاال بعد از بازگش��ت از این سفر
چند روزه با حالتی طلبکارانه م ی گوی��د چرا فقط حرف از
میزنی��د؟
رفت��ن
کفاشیان ضمن اشاره به اینکه هیچ فشاری از سوی
وزارت ورزش روی او نیست م ی گوید غیر از چند نفر معدود
از اعضای مجمع بقیه از وی حمایت م ی کنند .البته به گفته
اقای رئیس این هفته هیات رئیسه فدراسیون جلسه خواهد
داشت تا در خصوص تغیی رات صحبت شود!
کفاشیان درباره انتقاداتیکه پس از شکس ت های اخیر
از او شده ،م ی گوید« :به خدا قسم یک وقت هایی م ی خواهم
زار زار گریه کنم .م ی خواهم س��رم را بکوبم به دیوار .بعد از
دو برد مقابل کره و صعود نوجوانان به جام جهانی به مربی
نامه نوشتند و در رختکن پاداش دادند ،در حالی که ما اصال
خبردار نشدیم .تا تیم ملی یک باخت داد همه چیز را به هم
ریختند .خب بابا چرا نم ی گویید ای راد کفاشیان چیست؟ چرا
نم ی گویید کس��ی که قرار است جای کفاش��یان بیاید چه
کاری م ی تواند بکند که ما نم ی توانیم؟ خب اینها را بیایید
بگویید .فقط رفتن من مهم است؟»
کفاش��یان ادامه م ی دهد« :تا برد هس��ت ما کاره ای
نیستیم اما تا تیمی م ی بازد مس��اله را شخصی م ی کنند.
حاال من م ی خواه��م چیزی بگوی��م .اینها چ��را نم ی ایند
سناریو را بنویس��ند؟ بگویند کفاش��یان برود که این کارها
را کنیم؟س��ناریو را بنویسند تا معلوم ش��ود چه اتفاقی قرار
است بیفتد».
کفاشیان کم کم به کدهایی اش��اره م ی کند« :یکی
دنبال این بوده که اقای قریب بیاید ،موفق نش��ده اس��ت.
ح��اال دارد انتقام م ی گیرد .خدا ش��اهد اس��ت به رغم همه
بدبخت ی هایی که بوده هرکاری که الزم بوده ب رای تیم ملی
کرده ایم .حاال یک وقت اس��ت این کارها م ی ش��ود و تیم
نم ی برد .ایا رئیس فدراس��یون مقصر اس��ت؟ اساس��نامه
فدراسیون ب رای ما شرح وظایف نوشته .اما ایا گفته اگر هر
تیمی باخت باید رئیس عوض ش��ود؟ اخر این چه ایده ای
است؟»
و ح��اال جالب تری��ن بخ��ش حرف های کفاش��یان
اینجاس��ت؛ جایی که باالخره او حرف از رفت��ن م ی زند اما
ب رای این کار شرط م ی گذارد« :خدا شاهد است اگر سناریویی
بنویسند که موفقیت فوتبال را تضمین کند من یک لحظه
هم نم ی مانم ،ولی نم ی شودکه همه چیز را شخصی کنیم.
انواع و اقسام تهمت ها را به ما م ی زنند».
اما کفاش��یان درباره ش��ایعه برکناری ک��ی روش نیز
اینگونه اظهارنظ��ر م ی کند« :ک��ی روش 16-17روز دیگر
بر م ی گردد .در برنامه اش ب رای تیم مل��ی تغیی راتی در نظر
دارد ،اما فعال م ی خواهد تیم را ببرد غرب اسیا 1100.صفحه
اطالعات درباره همه بازیکن ها و هم��ه تیم هارا فایل کرده
وهمه را زیر نظر گرفته است».با این همه اما علی کفاشیان
روزهای سختی را پشت سر م ی گذارد .اگر ائتالف باشگاه ها
به جایی برسد که مجمع با دستور العمل برکناری کفاشیان
تشکیل ش��ود ،دیگر تندترین مصاحب ه ها نیز وی را نجات
نخواهد دادg .
73
فوتبال داش��ت؛ به همین خاطر از کفاش��یان حمایت کردم
تا اقت��دار فوتبال باقی بمان��د .ضمن اینکه من با ش��خص
کفاشیان مش��کلی ندارم ،بلکه کارنامه کفاشیان را ارزیابی
می کنم .در کارنامه کفاشیان انتخابات هیات فوتبال فارس
و کرمانشاه هم هست .نتایج تیم ملی فوتسال هم هست .در
این کارنامه موافقت یک ش��به کی روش هم برای برگزاری
جام حذفی هست .من انتقادهایم را می گویم زیرا ادم کسی
نیستم .مخلص فوتبال و فوتبال دوستان و دلسوزان فوتبال
هم هستم.
ب�ه نظر ش�ما کفاش�یان به اعتماد ش�ما پاس�خ
مناسبی داد؟
lخیر .پاسخ مناسبی نداد .باید کارنامه قابل دفاعی
از خود ارائه می کرد که متاسفانه این کار را انجام نداد .نه تنها
به اعتماد ما پاسخ مناسبی نداد ،بلکه کارنامه اش هم ضعیف
بود.
فک�ر می کنی�د اصلی ترین اش�کال او در ش�یوه
مدیریتی اش چیست؟
lعزل و نصب های اشتباه و از دست دادن کنترل
امور ،اصلی ترین ضعف کفاشیان است.
قبول دارید بروز تخلف در انتخابات هیات فوتبال
استان های فارس و کرمانش�اه نیز مزید بر علت
شد تا کفاشیان به شدت مورد انتقاد قرار بگیرد؟
lبله ،همین طور است .او پاسخگوی ابهامات نشد.
از طرفی ناکامی هایی که طی یک ماه اخیر در رده های ملی
پیش امد نیز باعث نشد علی کفاش��یان شیوه یا ال اقل رفتار
مدیریتی اش را تغییر دهد.
منظورتان از تغییر شیوه چیست؟
ورزش
lاینک��ه مربیان رده ه��ای ملی با الب��ی انتخاب
نشوند ،اما متاسفانه این اتفاق رخ داد.در فوتسال ،در تیم ملی
جوانان و در تیم ملی بزرگساالن ما عمال هیچ چیز ندیدیم
جز ناکامی .ما وقتی از کفاش��یان حمای��ت کردیم تا رئیس
فوتبال شود از او انتظار داشتیم تغییراتی ایجاد کند ،اما او به
تذکرات ما گوش نداد ،تذکراتی ک��ه خیر خودش و فوتبال
کشورمان در ان بود.
مثلث شماره 152
ایا برای برکناری علی کفاشیان در حال جمع اوری
امضا هستید؟
عابدینی :فوتبالی ها کفاشیان را
نمی خواهند
1
گفت وگو با حامی دیروز و منتقد امروز رئیس فدراسیون فوتبال
امیر عابدینی یکی از حامیان علی کفاشیان بود که اخیرا به صف منتقدان رئیس فدراسیون فوتبال پیوسته است.
مدیرعامل داماش در گفت وگو با مثلث تاکید می کند کفاشیان چاره ای جز ایجاد اصالحات در فدراسیون ندارد چون در
غیر این صورت خودش باید برود .عابدینی به سواالتی درباره دالیل تغییر موضعش پاسخ می دهد.
اقای عابدینی! در یک�ی ،دو هفته اخی�ر انتقادها
نس�بت ب�ه فدراس�یون فوتب�ال و مدیریت علی
کفاشیان شدت گرفته است .شما یکی از اعضای
مجمع هس�تید و ش�اید حاال یکی از جدی ترین
منتقدان رئیس فدراسیون فوتبال ،چرا این موضع
را اتخاذ کرده اید؟
lوقتی شما به یک نفر رای می دهید برای این کار
خود دالیلی دارید .من هم به دالیلی در انتخابات ریاس��ت
فدراسیون فوتبال از کفاشیان حمایت کردم .هر چند در حال
74
حاضر منتقد او و شیوه مدیریتی اش هستم.
چرا از کفاشیان حمایت کردید؟ مگر ان روز شیوه
کفاشیان را نمی شناختید؟
lان روز بحث اقتدار فوتبال و ع��دم دخالت وزارت
ورزش در بین بود .ما نمی خواس��تیم مجمع ،استقالل رای
خود را از دست بدهد .از این گذشته من همواره از انسان های
شریف دفاع می کنم.
ان زمان هم که از کفاش��یان دفاع کردم بحث اقتدار
فوتبال بود و موضع گیری که وزارت ورزش علیه فدراسیون
lاین مس��اله کذب محض اس��ت ،من امضا جمع
نمی کنم ،نی��ازی هم به جم��ع اوری امضا نیس��ت .ما که
با کفاش��یان دش��منی نداریم .ابت��دا با کفاش��یان صحبت
می کنیم تا چند نخبه را جمع کند و با انها صحبت کند .اگر
حرف نخبگان فوتبال را گوش ک��رد و انجام اصالحات در
فدراس��یون فوتبال را پذیرفت ،حمایتش می کنیم تا به کار
خود ادامه دهد ،اما اگر پیشنهاد اصالحات از سوی نخبگان
را نپذیرفت ،ان موقع از او می خواهیم استعفا دهد و اگر هم
استعفا نداد به راه سوم متوسل می شویم که ان هم متوسل
شدن به مجمع فدراسیون است.
بازگشت دادکان به فوتبال چقدر صحت دارد؟
lدادکان به فدراس��یون فوتبال بر نمی گردد ،ما هم
نمی توانیم او را برگردانیم.
طوری حرف می زنید که انگار نمی خواهید راه حل
کنارزدن کفاشیان را امتحان کنید؛ نه؟
lما به دنبال برکناری کفاشیان نیستیم ،بلکه او باید
اصالحاتی انجام دهد .ضرر برکناری کفاشیان بیشتر از نفعش
است .البته این نظر من است ،اما رفتار و عملکرد خود او نیز
باعث خواهد شد که ما تصمیمات بعدی را بگیریم.
ایا نمی خواهید این مش�کالت را با کفاش�یان در
میان بگذارید؟
lما هر قدر گفتیم او به حرف ها و تذکرات ما گوش
نکرد ،اما قرار اس��ت با هم صحبت کنیم .او باید پاسخگوی
انتقادات باشد در غیر این صورت باید استعفا بدهد و برود.
اگر پاسخگو نبود و استعفا نداد چطور؟
lان وقت اطمینان دارم که انقدر قدرت داریم که
مجمع را سازماندهی کنیم تا درباره او تصمیم بگیرد.
اما این احتمال هم وجود دارد که این اقدام ش�ما
از س�وی وزارت ورزش مورد بهره ب�رداری قرار
بگیرد ،قبول دارید؟
lبله ،این تحلیل درستی است .من هم به صراحت
می گویم همواره به شرایط نگاه می کنم .من هیچ وقت حاضر
نیستم فردی را کنار بزنم که دیگران به منافع شخصی شان
برسند و فوتبال اسیب ببیند .من عمله بی جیره مواجب هیچ
نهادی نیستم که بخواهم س��اده لوحانه کار کنم ،اما با همه
این حرف ها باز هم می گویم که اقای کفاشیان بداند ،اهالی
فوتبال او را نمی خواهند چون ضعیف عمل کرده است.
در حالی که برخی از مربیان
داخلی قصد داشتند از
ناکام ی های اخیر تیم ملی
به برخی اهداف دیرینه شان
برسند ،اخرین خبرها حاکی
از ان است که کارلوس
ک ی روش ظرف چند روز اینده
به ایران بازخواهد گشت
خیلی ه�ا معتقدن�د عل�ی کفاش�یان در دوره اول
ریاست خود مش�اوران خوبی داشت ،اما شرایط
را طوری تغییر داد که دیگر نتوانس�ت از افرادی
چون مهدی تاج و عزیز محمدی در کنار خودش
استفاده کند .حاال اطرافیان و مشاوران او از قرار
معلوم به بهتر ش�دن اوضاع فدراس�یون کمکی
نمی کنند .نظر شما چیست؟
lبله ،سالم خواهد بود .به نظرم مجمع در انتخاب
علی کفاشیان هم خوب عمل کرد چون قصد داشت به وزارت
ورزش بگوید ما فوتبالی ها خودمان درباره اینده فدراسیون
تصمیم می گیریم و کاری با گزینه سفارشی شما نداریم.
گفته می شود ش�ما یکی از گزینه های جانشینی
کفاشیان هستید؟
lبرخی دوستان به من پیش��نهاد کردند که رئیس
فدراسیون ش��وم ،اما من رئیس فدراسیون فوتبال نمی شوم
زیرا شرایط برای ریاس��ت را ندارم .من باشگاهدار هستم و
کارم را انجام می دهم .نمی خواهم رئیس فدراسیون فوتبال
شوم ،البته اگر کمکی از دستم بر بیاید ،انجام می دهم.
پیش بینی شما چیست؟
lسرنوش��ت علی کفاشیان س��خت به سرنوشت
کی روش وابسته شده است .کی روش هم نشان داده که کم
اش��تباه نمی کند .وقتی کره جنوبی را بردیم او تاکید کرد که
نباید جشن بگیریم.
به نظرم از تیزهوشی اش نبود؛ او از ازبکستان می ترسید
ن ترس به تیم ملی منتقل شد ،وگر نه ما از لحاظ مهره ای
و ای
چیزی کم نداریم .بهترین بازیکنان فوتبال ایران در اختیار
کی روش بوده اند ،اما او قدر این شرایط را ندانست.
به نظ��رم اگر کی روش نیاید ،کفاش��یان هم ش��رایط
س��ختی را پیدا می کند ،اما به عن��وان یک ب��رادر که علی
کفاشیان را دوست دارم ،به او توصیه می کنم اگر نمی تواند
اصالح��ات جدی در فدراس��یون ب��ه وج��ود اورد ،خودش
داوطلبانه کنار برود .چون هنوز افرادی هستند که می توانند
فوتبال ایران را نجات دهندg .
ورزش
به نظر شما با انتخاباتی که این فدراسیون برگزار
کرده است ،اگر مجمعی برای برکناری کفاشیان
و تعیین رئیس جدید فوتبال تشکیل شود ،شرایط
رقابت سالم خواهد بود؟
مثلث شماره 152
lمهمترین مساله این است که قدرت تصمیم گیری
در فدراسیون فوتبال کم ش��ده است .مغز فدراسیون نسبت
به بدنه ان کوچک است .عالمت س��وال هایی هم در مورد
انتخاب برخی افراد وج��ود دارد .اینکه نمازی چرا دس��تیار
کی روش اس��ت ،یکی از عالمت سوال هاس��ت .اینکه چرا
اکبر محمدی سرمربی تیم ملی جوانان است ،عالمت سوال
دیگری اس��ت .غیر از علی دوس��تی مهر بقیه مربیان پایه با
رابطه انتخاب شده اند.
برخی ادم های فدراسیون نیز انتخابشان جای سوال
دارد .به عقیده من کفاش��یان نتوانسته سوار بر کار شود و در
فدراسیون فوتبال تحول ایجاد کند .کفاش��یان در دور دوم
ریاست خودش یارکشی خوبی نداشت.
معمای بازگشت کی روش به ایران
«نه» کفاشیان به مربیان ایرانی
ک ی روش م ی رود؟ این اولین بار نیس��ت که ش��ایعه
جدایی کارلوس ک ی روش از تیم ملی ای ران به گوش م ی رسد.
به خصوص حاال که او نه مربی برنده بازی با کره جنوبی که
مربی بازنده ای ران -ازبکستان است و ترجیحا بعد از باخت
توضیحی ارائه نکرد .حتی عده ای که بدبینانه به رفتارها و
کارهای ک��ی روش نگاه م ی کنند ،معتقدن��د که او عمدا در
بازی ای ران ب رابر کره جنوبی اخ راج شد تا در بازی بعدی روی
نیمکت ننشیند .هر چند این حدس بدبینانه دور از واقعیت
به نظر م ی رسد اما سکوت سرمربی تیم ملی پس از باخت
ای ران ب رابر ازبکستان حاال همه فشارها را بردوش فدراسیون
فوتبال گذاشته اس��ت .عده ای نیز معتقدند ک ی روش دیگر
به ای ران برنم ی گردد .گفته م ی ش��ود او ب��ه دلیل تاخیر در
پرداخت حقوقش از فدراس��یون فوتبال دلخور اس��ت و تا
مبلغ قراردادش را در حس��اب ش��خص ی اش نبیند به ای ران
برنم ی گردد .ش��اید این گمانه به واقعیت نزدیک تر باش��د.
حاال شاید بهتر بتوان درباره مالقات ک ی روش با وزیر ورزش
دست به رمزگش��ایی زد؛ وقتی قرار بود س��رمربی تیم ملی
بیانیه مفصلی درباره تیم ملی منتش��ر کن��د و در ان تاکید
کند با شرایطی که م ی بینم تقریبا شک ندارم به جام جهانی
نم ی رویم.
اما این همه مشکالتی نیست که فدراسیون فوتبال با
ان دست به گریبان است .چه حاال باشگاه های فوتبال نیز
از علی کفاشیان به عنوان رئیس فدراسیون دلخور هستند.
اگر اقای رئیس در ادامه باز هم طرف کارلوس ک ی روش را
بگیرد و به تصمیمات او درباره تعطیالت طوالنی مدت لیگ
تن بدهد معلوم نیست باشگاه ها چه واکنشی نشان خواهند
داد ،اما حالت دیگری نیز وجود دارد؛ اینکه کفاشیان مقابل
تصمیمات ک ی روش بایس��تد و برنامه هایش را به شرطی
قبول کند که به لیگ و باشگاه ها خس��ارتی وارد نشود که
در این صورت نیز او باید تبع��ات نافرمانی از مرد پرتغالی را
بپذیرد .احتماال واکنش ک ی روش این خواهد بود که تیم ملی
به جام جهانی نخواهد رفت که در این صورت معلوم نیست
کفاشیان چگونه م ی خواهد از بحران عدم صعود تیم ملی به
جام جهانی نجات پیدا کند .در همین حال در داخل جوی به
وجود امده که پای مربی ای رانی را به تیم ملی بازکند .بعضی
افراد معتقدند باید مربی ایرانی باتجربه به کادر فنی اضافه
شود؛ شایع ه ای که علی کفاش��یان خیلی زود نسبت به ان
واکنش نش��ان داده اس��ت؛ «ما در کارهای فنی ک ی روش
نم ی توانیم دخالت کنیم .هیچ سرمربی اصال مربیان ای رانی
هم قبول نم ی کنند مربی به انه��ا تحمیل کنیم .اگر بنا بر
حضور مربی ای رانی در کادر فنی باشد ک ی روش م ی گوید من
نمازی و اقاجانیان را برداشتم ،ضمن اینکه هر سرمربی بیاید
طبیعی است بخواهد دستیارانش را هم بیاورد».
اما موافقان حضور مربی ای رانی در کادر فنی تیم ملی با
این استدالل که فدراسیون نتوانسته مربی ای رانی که سال ها
در باش��گاه ها کار کرده را به کادر فنی بفرستد ،قصد دارند
75
ورزش
فدراسیون را تحت فشار قرار دهند.
فدراسیون در این زمینه نیز توضیحاتی دارد .کفاشیان
م ی گوید« :ما مربیان ای رانی را معرف��ی کردیم تا ک ی روش
انتخاب کند ،مثال علیرضا منصوریان را هم خودمان معرفی
کردیم که نهایتا سرمربی تیم ملی زیر 22سال شد ،اما حتما
خیلی از مربیان ما ش��اید نپذیرند دستیار ش��وند که مثال
ک ی روش به انها امر و نهی کند! فرضا من مربی را هم به او
تحمیل کردم ،فردا ان مربی م ی خواهد به ک ی روش بگوید
تو این کار را بک��ن ،او هم بگوید تو ای��ن کار را بکن! با این
شیوه عمال در کادر فنی دعوا راه انداختم! مگر من م ی توانم
میان انها دعوا بیندازم؟ شما خوش اخالق ترین مربی ای رانی
را هم بیاور و به او بگو ش��ما س��رمربی ،اما فالن مربی هم
نماینده من در کادر فنی باش��د؛ ایا م ی پذیرد؟ اصال قبول
نم ی کند .او باید سیس��تمش یک کاسه باش��د و این حق
طبیعی اوست».
ک ی روش خواهد رفت؟ این س��والی اس��ت که علی
کفاشیان خیلی زود نسبت به ان واکنش نشان داد .او تاکید
کرده که حتی به این موضوع فکر هم نکرده است .چه برسد
به اینکه بخواهد شرایط برکناری ک ی روش را بررسی کند.
فدراسیون فوتبال حاال قویا شایعه بازگشت به مربیانی
چون امیر قلع ه نویی را تکذیب و تاکید کرده طبق برنامه تا
پایان مسابقات انتخابی جام جهانی با ک ی روش ادامه خواهد
داد و ب رایش فرقی نم ی کندکه چه نتایجی رقم خواهد خورد.
با این حساب در مسابقات غرب اسیا نیز سرمربی تیم ملی
ک ی روش خواهد بود.
اما درباره مسابقات غرب اسیا نیز حرف و حدیث هایی
به وجود امده که انتقادها نس��بت به کفاشیان و ک ی روش را
شدت بخشیده است.
گفته م ی ش��ود علی کفاش��یان به دلیل نایب رئیسی
غرب اس��یا تیم ملی را ملزم کرده در ای��ن بازی ها ان هم با
ترکیب اصلی ش��رکت کند ،اما رئیس فدراس��یون فوتبال
توپ را به زمین ک ی روش م ی اندازد و تاکید م ی کند سرمربی
تیم ملی اینطور خواسته و اختیار با ک ی روش بوده است .در
این صورت باید یک بار دیگر ش��اهد تنش میان باشگاه ها
با ک ی روش باش��یم؛ هرچند فدراسیون فوتبال معتقد است
حض��ور در این بازی ها ب��ه بازی های لیگ لطم��ه ای وارد
نم ی کند ،اما تجربه نش��ان داده نم ی توان به ادعاهای این
فدراسیون اعتماد کرد.
ثمره تعطیلی طوالنی لیگ شکست مقابل ازبکستان
بود ،اما این موضوع باعث نم ی ش��ود فدراس��یون فوتبال
کم ی به خواس��ته باش��گاه ها نی��ز اعتنا کند .فدراس��یون
همچن��ان از تعطیل ی های پیاپی لیگ اس��تقبال م ی کند.
کفاش��یان در این مورد طوری استداللکرده که به طور حتم
در روزهای اینده ش��رایط را ب رای خودش س��خت تر خواهد
کرد« :این اعتقاد کادر فنی اس��ت .ما با همان برنامه ای که
ک ی روش داده ،تا پایان مس��ابقه های انتخابی جام جهانی
پی ش م ی روی��م .اینهایی ک��ه مدام لی گ لی��گ م ی کنند،
بدانند لیگ ب��ا این برنامه تنظیم ش��ده تیم ملی ،صدمه ای
نم ی خورد و مس��ابقه ها در زمان خودش انجام خواهد شد.
لیگ تا اخر اردیبهشت تمام م ی شود ،جام حذفی را هم که
گذاش��تیم .یک جاهایی تاخیر م ی افتد که ان هم به خاطر
برنامه های تیم ملی اس��ت و بعد از مدتی مس��ابقات از سر
گرفته م ی شود ».در حالی که برخی مربیان داخلی مترصد
نیامدن ک ی روش به ای ران هس��تند این فدراسیون فوتبال
است که قویا از سرمربی پرتغالی تیم ملی به رغم باخت های
تاریخی ب رابر لبنان و ازبکستان حمایت م ی کند .هرچه باشد
علی کفاشیان نشان داده به مربیان خارجی بیشتر وفادار و
معتقد بوده تا مربیان ای رانی.
گمانه برکناری کفاش��یان و ک ی روش حاال جدی تر از
قبل به گوش م ی رسد ،رئیس فدراسیون فوتبال به یکی از
پ رالتهاب ترین روزهای کاری اش رسیده استg .
مثلث شماره 152
76
جاللی :حمله به کی روش
موج درستی نیست
وقتی بستر موفقیت فراهم نیست فرگوسن هم ناکام می شود
در حالی که مربیان داخلی به دنبال باخت تیم ملی برابر ازبکستان ،کی روش را سخت مورد انتقاد قرار می دهند،
این مجید جاللی است که سعی می کند به دور از هیجان و احساس درباره عملکرد این مربی قضاوت کند .گفت وگوی
مثلث با مربی علم گرای فوتبال ایران را می خوانید.
اقای جاللی! فوتبال ما دوب�اره روی نوار ناکامی
قرار گرفته است.
lبله ،متاس��فانه همینطور اس��ت .البت��ه همه ما
مقصریم .بارها این شرایط را تجربه کرده ایم و همیشه هم
دم دستی ترین راه را برگزیده ایم.
چه راهی؟
lگش��تن دنب��ال مقصر .همیش��ه دنب��ال مقصر
می گردیم .ح��اال هم هم��ه انتقادها را متوجه فدراس��یون
فوتبال و س��رمربی تیم ملی کرده ایم .این دور باطلی است.
من به اینگونه قضاوت ها اصال قائل نیستم.
اما این فدراسیون هم مقصر بوده است .مقصری
که درباره ناکامی هایش نه تنها پاسخگو نیست،
بلکه طلبکارانه نیز سخن می گوید .قبول ندارید؟
lمن قصد ندارم از کس��ی دفاع کن��م ،به همین
اندازه نیز قصد ندارم احساساتی قضاوت کنم .من می گویم
مش��کل فوتبال ما ریشه ای اس��ت .ما برای حل مشکالت
و بحران فوتبال چه می کنیم؟ االن من به ش��ما می گویم.
همیشه مش��کالتی را شناس��ایی می کنیم؛ مشکالتی که
در سطح قرار دارند و اساسا حل انها به برون رفت از بحران
نمی انجامد .وقتی این مشکالت را تیک می زنیم و هیاهو به
راه می اندازیم ،با خود می گوییم خب مقصر ها پیدا شده اند،
همین .یعنی در همین مرحله متوقف می شویم .اشکاالت را
تیک می زنیم و باز دوباره فوتبال مان به روز مرگی می افتد.
این روزمرگی چه تبعاتی دارد؟
lمهم ترین تبعات ان ،این است که هم خودمان را
سرگردان می کنیم و هم جامعه ای که به فوتبال عالقه مند
است ،اما در حسرت رسیدن به موفقیت می سوزیم.
چرا این اتفاق رخ می دهد؟
lاین از س��وال های ما ش��روع می ش��ود .از طرح
مساله ای که اساسی نیست .عمیق نیست .به عنوان مثال ما
همیشه از خودمان می پرسیم علت ناکامی های اخیر فوتبال
ایران چیست؟ خب این سوال اشتباه است .چون ما 40سال
است که ناکام بوده ایم نه سه یا چهار سال 40 .سال است که
در رده جوانان موفق نبوده ایم 40 .سال است که تیم امید ما
به المپیک نرفته است.
اما ریشه یابی مشکالت 40ساله نیازمند اراده ای
ملی اس�ت که بس�یاری از نهادها بای�د پای کار
بیایند؛ قبول دارید؟
lدقیقا همینطور است ،اما واقعیت این است که ما
برای رسیدن به موفقیت چاره ای جز این نداریم .باید قبول
کنیم که دکترینی که برای فوتبال ما طراحی شده ،دکترین
شکست خورده ای اس��ت و اگر به فکر نباشیم وضعیت مان
هر سال بدتر هم خواهد شد.
در این بین عده ای به طور مرت�ب از تغییر مربی
یا ایجاد تغییرات در مدیریت فدراسیون فوتبال
سخن می گویند ،نظر شما چیست؟
lتغییر مرب��ی و تغییر رئیس فدراس��یون فوتبال
راه حل مناسبی نیس��ت .خب این راهی اس��ت که ما بارها
و باره��ا ان را ازموده ایم ،اما به جایی نرس��یده ایم .اگر این
راه و روش کارگر بود تا به حال از ان س��ود برده بودیم .اما
اینطور نیست .اگر با این روش ادامه بدهیم و به تصمیمات
احساسی روی بیاوریم ،اینده امیدوارکننده ای نیز در انتظار
ما نخواهد بود.
از حرف های شما اینطور برداشت می شود که ما
باید اینده نگری کنیم و از رسیدن به موفقیت های
مقطع�ی بگذریم .در ای�ن صورت ب�ا مردمی که
جام جهانی می خواهند چه باید کرد؟ چگونه باید
انتظارات انها را براورده کنیم؟
lفدراسیون فوتبال با دو نوع مخاطب روبه روست.
مخاطبان خاص افرادی هستند که مشکالت بنیادی فوتبال
را می شناسند و می دانند مشکل ما تغییر مربی نیست .این
افراد به خوبی می دانند باالترین رقم ها نیز ضامن رس��یدن
به موفقیت نیست .من بارها این جمله را گفته ام که فوتبال
راه های رسیدن به پیشرفت را به ما نشان داده ،اما همیشه
بدترین راه ها را انتخاب کرده ایم .از طرف دیگر فدراسیون
فوتبال با مخاطب��ان ع��ام س��ر و کار دارد .مخاطبانی که
فدراسیون برای ارام کردن انها اکثرا تصمیمات عجوالنه ای
اتخاذ کرده است .در این صورت ما نه تنها به این مخاطبان
احترام نگذاشته ایم ،بلکه از احساسات انها سوءاستفاده هم
کرده ایم .یک بار مربی خارجی را با مربی داخلی و بار دیگر
مربی داخلی را با خارجی عوض کرده ای��م ،بی خبر از انکه
اصال مشکل فوتبال ما این تغییرات نیست.
پس مشکل اصلی چیست؟
lمش��کل اصل��ی این اس��ت ک��ه م��ا دکترین
شکس��ت خورده فوتبال ایران را همچنان پیاده می کنیم و
به تفکرات س��طحی مان پایبند هستیم ،در صورتی که باید
دست به بومی سازی بزنیم.
منظورتان از بومی سازی چیست؟
lفیفا نقشه راه را به ما نشان داده است .هر کشوری
باتوجه به امکانات و ظرفیت هایی که در اختیار دارد می تواند
راه هایی را برای رسیدن به موفقیت تجربه کند.
در فوتبال ما این راه ها تجربه شده است؟
lهیچ وقت ظرفیت ها را شناس��ایی نکرده ایم ،چه
برسد به اینکه بخواهیم از این ظرفیت ها در راستای تغییرات
مثبت در فوتبال مان بهره برداری کنیم .به این فدراس��یون
هم ربطی ندارد .چند دهه است که همینطور پیش رفته ایم و
بعید می دانم اتفاق خاصی هم رخ دهد که مثال تغییر روش
بدهیم .چون هیچ کدام از ناکامی ها در سال های اخیر باعث
نشده دکترین فوتبال ایران را تغییر بدهیم.
در هیچ فدراس�یونی ای�ن روش تجربه نش�ده
است؟
lدر مقطعی کوتاه در فدراس��یون های گذشته ما
به سمت ایجاد تحول در فوتبال پیش رفتیم ،اما این روش
ناتمام ماند و ما متوقف شدیم.
فوتبال ایران
همچنان روی
نوار ناکامی گام
برم ی دارد .در
چنین اوضاعی
بعض ی ها باز هم
همان راه حل
همیشگی را
پیشنهاد م ی کنند؛
تغییر رئیس
فدراسیون فوتبال
و سرمربی تیم
ملی!
ورزش
lبله ،همین طور است .یادم می اید تقریبا 20سال
پیش رئیس کمیته ملی المپیک که وزیر معادن هم بود در
جلسه ای به ما گفت که چقدر پول بدهیم تیم امید قهرمان
جهان شود؟ من همان موقع هم گفتم که این دیدگاه نه تنها
سطحی اس��ت ،بلکه مخرب اس��ت .این دیدگاه هنوز هم
وجود دارد.
ما فکر می کنیم با پ��ول و صرف هزینه های بس��یار
نجومی می توانیم این فوتبال را نجات بدهیم ،در صورتی که
فوتبال ما بیش��تر از پول به طرح و برنامه نیاز دارد .خب اگر
اینطور است شما بروید 20میلیون دالر به فرگوسن بدهید و
این شرط را با او مطرح کنید .به طور حتم اتفاقی رخ نمی دهد.
تا وقتی که مشکالت اساسی مان را شناسایی و حل نکنیم
حتی با بزرگترین مربیان دنیا هم به جایی نمی رسیم.
نظر شما در مورد کی روش چیست؟
lکی روش مربی بزرگ و کارامدی است ،اما کار
مفیدی نیس��ت که االن درباره اش صحب��ت کنم .ترجیح
می دهم در جلس��ه با مس��ئوالن درباره ک��ی روش حرف
بزنم و البته حرف های زی��ادی هم برای گفتن دارم ،اما اگر
انتقاداتی دارم ترجیح می دهم انها را در جلسات بسته تری
مطرح کنم تا اینکه با موجی که بعضی ها علیه کی روش به
راه انداخته اند همراهی کنم .این منطقی نیست .موج انتقاد
از کی روش منطقی نیست؛ در واقع حمله به کی روش موج
درستی نیست.
چه افرادی این موج را به راه می اندازند؟
lبه نظر من شبکه های س��ودجو در فوتبال ایران
روز ب��ه روز فربه تر می ش��وند .انها مترص��د فرصت هایی
lکی روش مربی خوبی است ،اما من فکر می کنم
در فوتبال ما بس��تر برای موفقیت هیچ مربی مهیا نیست.
حاال مربی می خواهد داخلی باش��د یا خارجی .وقتی بستر
lاگر از همین االن برنامه ریزی کنیم که تغییرات
اساس��ی در فوتبال مان ایج��اد کنیم ،دو س��ال دیگر تازه
نشانه هایی از پیشرفت را خواهیم دادg .
در چنین شرایطی فدراس�یون چگونه باید رفتار
کند؟
lباید واقعیت ه��ا را به مردم بگوین��د .صادقانه و
شفاف درباره تیم های ملی حرف بزنند و از فرافکنی و توجیه
بپرهیزند ،همین.
درباره کی روش نظری ندارید؟
مثلث شماره 152
به نظر می رس�د دیدگاهی وج�ود دارد که باعث
ش�ده فوتبال م�ا س�ال های متوالی درج�ا بزند،
درست است؟
هستند که از احساس��اتی شدن فضا سوءاس��تفاده کنند و
به مطامع خودشان برس��ند .ش��اید در مقاطعی یک مربی
را خودش��ان اورده باش��ند ،اما وقتی می بینند جو علیه ان
مربی اس��ت حتی به ان مربی نیز وفادار نمی مانند و سراغ
گزینه های دیگری می روند که افکار عمومی با انها قرابت
دارد .این کار انها نوعی پیش دستی است .اینها همان هایی
هستند که اصال عالقه مند نیس��تند فضای فوتبال منطقی
پیش برود.
موفقیت مهیا نیس��ت ،چه کی روش سرمربی تیم ملی باشد
چه هر فرد دیگری ،هیچ فرقی نمی کند .شما به لیگ نگاه
کنید .خروجی لیگ ما چیس��ت؟ ایا از لحاظ فنی این لیگ
پیشرفتی داشته؟ مثالی می زنم.
شما به فوتبال تیکی تاکا بیندیش��ید .شاید فکر کنید
چند س��ال اس��ت که این فوتبال به وجود امده و توس��ط
گواردیوال طراحی شده اس��ت ،در حالی که گواردیوال خود
یکی از محصوالت این طرح 15س��اله بود15 .سال پیش
بارسا فوتبال تیکی تاکا را طراحی کرد .مراحل ان را عملیاتی
کرد و طوری پیش رفت ک��ه بهترین های فوتب��ال دنیا از
دل همین برنامه ،خود را نش��ان دادند .ت��ا جایی که وقتی
گواردیوال رفت دستیارش چیزی کمتر از او نشان نداد و این
تیم هنوز روی نوار موفقیت است.
فوتبال ایران از چه زمانی باید شروع کند؟
ما همیشه از خودمان می پرسیم علت ناکامی های اخیر
فوتبال ایران چیست؟ خب این سوال اشتباه است .چون
ما 40سال است که ناکام بوده ایم نه سه یا چهار سال40 .
سال است که در رده جوانان موفق نبوده ایم 40 .سال است
که تیم امید ما به المپیک نرفته است
77
امام حسی ن (ع) و قیام ایشان است که توسط ایتاهلل العظم ی
سید صادق روحانی به انها پاسخ داده شده است.
ایش��ان در بخش اول و دوم کتاب به سواالتی درباره
اهداف قیام امام حسین(ع) ،علت ش��هادت امام ،علم اماماز
سرنوش��ت ،علت صلح امام حس��ن(ع) ،عدم صل��ح امام با
یزید ،نقش امام در جنب شهای ازادیبخش و اصالحطلب،
ریشههای استب داد در فرهنگ و ذهنیت مسلمانان ،چگونگی
احیای تعالیم اسالمی در غرب ،و در بخش های سوم و چهارم
به سواالتی درباره پرتاب کردن خون علی اصغر(ع) به اسمان،
علت ممانعت حضرت از مشارکت زنان در جهاد ،قیام مختار،
نقش حضرت زینب(س) در قیام عاشورا ،ارتباط سوره فجر و
امام حسین(ع) ،مقام حضرت عباس(ع) و حضرت زینب(س)،
سرگذش��ت حضرت رقیه(س) در حادثه عاشورا ،ثواب زیارت
امام حسین(ع) و ...پاسخ داده اند.
فرهنگ حماسه
معرفی کتاب در مورد عاشورا
دیـــدار
عاش��ورا یک روز اس��ت ،ام��ا روزی به گس��تره تمام
دوران ها...ان روز تبدیل به فرهنگی شد که م ی تواند بر تمام
زندگی ،برتمام اداب و رسوم اثر بگذارد ...تاثیر این فرهنگ تا
انجاست که هیچ مق وله ای نیست که بتوان یافت که فرهنگ
حسینی در ان اثر نگذاش��ته باش��د ...در طول این سال ها
کتاب های ارزش��مند فراوانی به چاپ رسیده که م ی تواند به
شناخت این فرهنگ بیشتر و بهتر
یاری کند ...از خیل این کتاب های
سترگ و وزین چند کتاب را انتخاب
کرده ایم...
مثلث شماره 152
حماس�ه حس�ینی اث�ر
شهید مطهری
حماسه حسین ی نام مجموعه
کتاب دوجلدی (و سابقا سه جلدی)
اس��ت از مرتض��ی مطه��ری،
مشتمل بر تمامی س��خنران ی ها
و یادداش��ت های او پیرام��ون
واقعه کرب�لا و تحریفات تاریخی
صورت گرفت��ه در نق��ل ان .بنابر
مقدمه خود کتاب ،به قلم «شورای
نظارت بر نش��ر اثار اس��تاد شهید
مطهری» مجموع��ه مزبور پس از
درگذش��ت اقای مطهری به چاپ
رس��ید .در مجموعه س��ه جلدی،
جلده��ای اول و دوم ش��امل
س��خنران ی های اق��ای مطهری و
جلد سوم ش��امل یادداشت های او
درباره واقعه کربال بوده که به نقل
از مقدمه کتاب (چاپ س��ی ام) ان
مجموعه نقایصی جزئی از جمل��ه حروفچینی ناهماهنگ
داش��ت که در مجموعه جدی��د رفع ش��ده و دقت های الزم
از قبیل عالمت گ��ذاری دس��توری و اموری ک��ه مربوط به
زیبایی کتاب م ی شود اعمال شده .همچنین مطالب کتاب
تیترگذاری و فهرست ان مفصل شده و سخنران ی ها مجددا با
دقت بیشتری از نوار استخراج و تنظیم گردیده است.
عاش�ورا و قی�ام ام�ام حس�ین(ع) اث�ر
هلل روحانی
ایت ا
این کت��اب مجموعه غن��ی از پرس��ش هایی درباره
78
فرهنگ عاشورا اثر جواد محدثى
فرهنگ عاشورا شامل اطالعاتی مختصر و مستند و
به ترتیب حروف الفباس��ت .هدف از تدوین این فرهنگنامه
ان اس��ت که یک مجموعه یک جلدی ،فشرده ،در دسترس
و کاربردی حاوی الزم ترین دانستن ی ها پی رامون موضوعاتی
که به نهضت جاوید امام حس��ین(ع) ،چ��ه در عصر حادثه
چه در زمان های پ��س از ان تا امروز مربوط م ی ش��ود ،ارائه
ش��ود .نکته جالب درباره کتاب این است که برخالف دیگر
فرهنگ های موجود در زمینه های مختلف که معموال فقط
ابزار کار نویسندگان و پژوهشگران جدی است ،این فرهنگ
به راحتی م ی تواند از س��وی یک خواننده ع��ادی هم مورد
خوانش قرار بگیرد.
فلسفه عاشورا اثر بخشعلی قنبری
کتاب فلسفه عاش��ورا از دیدگاه اندیش��مندان جهان
اس�لام از ان جهت ش��ایان توجه اس��ت که حاوی نظ رات
مختلف و رویکرده��ای متعدد اندیش��مندان در مورد قیام
عاشورا است.
نویس��نده این کتاب به این باور رسیده است که ب رای
جوابگویی به نیازهای علمی ،معنوی و روحی همه اقش��ار
جامعه و ارائه نگرش��ی همه جانب��ه از حادثه عاش��ورا باید
رویکرده��ای مختلف را در یکج��ا بررس��ی و ارزیابی کرد.
البته ذکر این نکته ضروری است که مولف در بعضی موارد
به دلیل وجود تناقض پنهانی نظری��ات و ب رای جلوگیری از
استفاده های نادرست ،ناچار به نقد انها نیز پرداخته است.
لهوف اثر ابن طاووس
کتاب «اللهوف على قتلى الطف��وف» که به لهوف
ش��هرت دارد ،از جمله اثار مشهور س��ی د ابن طاووس حلى
(م 664ه) در موضوع زندگانى و ش��هادت امام حس��ین(ع)
اس��ت .از انجا که وى این کتاب را ب راى مس��افران و زائران
حضرت سیدالشهدا نوش��ته ،بنای ان بر اختصار است و به
همین جهت ،سلسله اسناد روایات حذف شده و تنها اخرین
راوى یا منبع روایت ذکر شده است.
این کتاب ،به وس��یله انتشارات جهان ته ران ،در یک
جلد به زبان عربی چاپ و منتشر ش��ده است .این کتاب به
وسیله مرحوم شیخ فارس حسون تحقیق و به چاپ رسیده
است و همچنین چند بار این کتاب به فارس ی ترجمه شده
است؛ از جمله ترجمه س��ی د محمد صحفی قمی ،علیرضا
رجال ی ته رانی و عباس عزیزی.
روایت دلتنگی اثر سیدمهدی شجاعی
یکی از نویس��ندگانی که حضور پررنگ��ی در عرصه
ادبیات عاش��ورایی دارد ،س��یدمهدی ش��جاعی اس��ت .او
به خصوص در کتاب «از دیار حبیب» به شخصیت حبیب
ابن مظاهر با نثری ش��اع رانه م ی پردازد و با بیانی احساسی
به مرثی ه سرایی درباره هر کدام از شخصی ت های حاضر در
عرصه عاشورا م ی پردازد.
این کت��اب روایتی س��اده و صمیم��ی از چگونگی
پیوستن حبی ب ابن مظاهر به سپاه امام حسین(ع) و شرحی
از شهادت اوست.
از دی��ار حبی��ب ،روای��ت
پایمردی پیرمردی عاش��ق در راه
امامی ص��ادق ،رنج نامه ای از دل
خسته و تنهای حبیب و بازگویی
تنهای ی های امام حسین(ع) است.
این نوش��تار ،مقتلی جانس��وز از
حبیب حسین؛ حبی ب ابن مظاهر
را در 10نگاه و روایت عاشقانه به
تصویر م ی کشد و حرف های قلب
خسته و شرحه شرحه حبیب را در
اینه واژگان ش��رح م ی دهد« .پدر،
عشق و پسر» دیگر کتابی است
که در ان س��یدمهدی ش��جاعی
نگاهی دیگر به کربالی حس��ین
دارد.
پژوهش�ی ت�ازه پیرامون
قیام حس�ین(ع) اث�ر دکتر
سیدجعفر شهیدی
ای��ن کت��اب ،با ش��یوه ای
تحلیلی م ی کوشد علل و عوامل
پیدای��ش حادث��ه عاش��ورا را در
الب��ه الی گزارش ه��ای تاریخی
برخی پژوهش ها بررسی کند.
از مهمترین عناوین این نوش��تار م ی توان بررس��ی
اوضاع سیاس��ی و اقتص��ادی و بافت قوم ی ن��ژاد عرب و
تضادهای دو تیره بزرگ عدنانی و قحطانی و شعب ان از
قبل از اسالم تا س��ال 61هجری قمری و ادامه تنش های
قومی پس از سال ، 61اثار ظهور اس�لام در جزیره العرب
و خارج ان ،رواج شبهات کالمی ،بر اثر نفوذ فرهنگ های
فلس��فی و کالمی بالد مفتوحه و رقاب��ت مراکز قدرت در
پنج ش��هر مهم ان روز یعنی مکه ،مدینه ،بصره ،کوفه و
دمشق را نام بردg .
مکتوب
کوثرکربال
نمایشگاه
نسخ تعزیه
ی عبداهلل واعظ جوادی املی از س��وی
کتاب «کوث��ر کربال» اثر ایت اهلل العظم��
نشر «اس��را» قم روانه بازار کتاب ش��د .کتاب «کوثر کربال» در س��ه فصل با محتوای
«رسالت های معرفت کربال» « ،رسالت های عملی یا اجرایی کربال» و «بالنوشان کربال
یا مقتل» به رشته تحریر درامده است .این کتاب به مباحث و رویدادهای کربال توجه دارد و
نویسنده اثر معتقد است که «جریان نهضت کربال نه ب رای رهیافت به منطقه امتناع است
و نه اکتفا به هجرت صغ را و جهاد اصغر یا بسنده کردن به هجرت وسطا و جهاد اوسط
است ،بلکه کوشش ب رای پیروزی بر هجرت کب را و جهاد اکبر است که در این هدف واال
حضرت حسین بن علی(ع) کامال کامیاب شد .چنین امام همامی چنان سیدالشهدای
جامع جهان صغیر و کبیر مس��جود ملک عقل و قبله ملک و ملکوت و مطاف نسوط
و جبروت مکانی است ».نخس��تین چاپ کتاب «کوثر کربال» به قلم ایت اهلل العظم ی
عبداهلل واعظ جوادی املی با شمارگان سه هزار نسخه 376 ،صفحه و به بهای 85هزار
ریال از سوی نشر «اسرا» قم روانه بازار نشر شدg .
همزمان با ایام عزاداری س��االر شهیدان امام حس��ین علی ه الس�لام و دهه اول ماه محرم
نمایشگاه نسخ نفیس تعزیه در گالری شماره دو فرهنگس رای نیاوران ته ران گشایش یافت .اجرای
ایین تعزیه از روز اول محرم با حضور تعزیه خوانان شهرس��تان خوانسار در فرهنگس رای نیاوران
ته ران اغاز شده و در همین حال نمایشگاه نسخ نفیس تعزیه خوانسار نیز روز یکشنبه 28ابان در
سومین روز ماه محرم گشایش یافت.
در این نمایش��گاه بخشی از مجموعه نس��خ جمع اوری شده توس��ط علی یحیایی ،مدیر
انجمن تعزیه شهرستان خوانس��ار به نمایش گذاشته شده اس��ت .قدمت این نسخ بین 120تا
200سال است .هنر خوشنویسی نس��خ تعزیه از قدمت زیادی در منطقه خوانسار برخوردار است
و تعزیه خوانان قدیمی این شهرستان نسخه های ارزشمند و زیبایی در طول دو قرن اخیر از خود
بر جای گذاشته اند.
کوچک ترین نسخه نفیس این نمایشگاه به عرض یک سانتیمتر و طول شش سانتیمتر
به نمایش گذاشته شده که یکی از نس��خه های نفیس و کم نظیر در نوع خود به شمار م ی رود.
عالقه مندان م ی توانند تا پنجم اذرماه ساعت 10تا 19در گالری شماره دو فرهنگس رای نیاوران از
این نمایشگاه بازدید به عمل اورندg .
اجرای نمایش «طوفان» به نویسندگی سیدحسین فدای ی حسین و کارگردانی ارش دادگر
در تاالر قشقایی مجموعه تئاترش��هر از دهم ابان ماه اغاز ش��ده و تا 10اذر ادامه خواهد داشت.
«طوفان» درباره سفر مسلم بن عقیل به کوفه است که در راه دچار یک طوفان م ی شود و دو تن از
همراهانش کشته م ی شوند .مسلم اینده را پیشاپیش در طوفان م ی بیند و ایمان پیدا م ی کند که
باید حتما خود را به کوفه برساند .سیدحسین فدای ی حسین در «طوفان» با نگاهی تقریبا متفاوت
ماموریت مسلم بن عقیل را روایت م ی کند .بر خالف انکه ما همواره مسلم را از بیرون دیده ایم ،این
روایت در تالش است تا با طرح یک سوال و چندین برداشت در درون مسلم دنیایی از ذهنی ت ها را
به نمایش بگذارد که خود مسلم ان را ب رای مخاطب تعریف م ی کند .در واقع نوع نگاه نمایشنامه
به موضوع ،نخستین مساله ای اس��ت که «طوفان» را در گروه اثار مذهبی با رویکردهای جدید
اجرایی قرار م ی دهد .خوب ها و بدها در جریان وقایعی که حول و حوش ماموریت و اعزام مسلم
به کوفه رخ م ی دهند ،در روایت «طوفان» م ی ایند و م ی روند تا دنیایی ترسیم شود که در ان یکی
از وفادارترین یاران امام حسی ن (ع) در بحران ی ترین شرایط حادثه مبارزه با ظلم نشان داده شود .در
واقع نمایش قصد دارد طوفانی را نشان دهد که حاصل سوال ها و قوانین اجتماعی و ارزش های
انس��انی و مذهبی درون قهرمان ان اس��ت .از بازیگران «طوفان» م ی توان از یعقوب صباحی،
مه ران امام بخش ،امین طباطبایی ،کامبیز امینی ،مجید امیری ،ارش دادگر ،گیتی قاسمی ،عمار
عاشوری ،مه راب رستمی ،احسان ناجی و رسول مکوندی نام بردg .
سفرشهادت
نمایش
کریمی ،کارگردان فیلم سینمایی «سوت پایان» جایزه اول بخش مسابقه
نیکی
شصت و یکمین دوره جشنواره بی ن المللی فیلم مانهایم المان را از ان خود کرد.
نیکی کریمی که با این فیلم در بخش مسابقه ش��صت ویکمین دوره جشنواره
بی ن المللی فیلم مانهایم المان حضور داشت ،توانست جایزه اول این جشنواره را به دست
تو یکمین دوره این جشنواره که از 20ابان ماه جاری ( ۱۰نوامبر
اورد .هیات داوران شص
)2012اغاز به کار کرده بود با اعالم ب رندگان به کار خود پایان دادند .در بیانیه هیات داوران
امده است« :س��وت پایان» با قدرت در بیان تصویری س��ینمایی به زیبایی انسانیت و
کمک به همنوع را به ما نشان م ی دهد .کشمکش��ی که تا پایان ما را با خود م ی کشاند
و فیلمساز به ما خاطرنشان م ی س��ازد که ب رای سعادتمندشدن ابتدا باید به فکر کمک
به دیگران و همنوعان خود باشیم« .سوت پایان» که س��ال پیش در جشنواره پوسان
کره جنوبی ب رای اولین بار به نمایش درامده بود در جشنواره فیلم وزول فرانسه هم موفق
کریمی عالوه بر کارگردانی و نویسندگی ،بازیگری
به دریافت سه جایزه شده بود .نیکی
و تهی ه کنندگی این فیلم را هم برعهده داشته است .در «سوت پایان» شهاب حسینی و
هستی مهدوی فر به ایفای نقش پرداخته اندg .
یاد بود
نویسنده مشهور روسی درگذشت
بوریس استروگاس��کی ،از مش��هورترین نویس��ندگان اثار علمی -تخیلی روسیه در
79سالگی دار فانی را وداع گفت.
بوریس استروگاسکی در شهر زادگاهش سن پترزبورگ چشم از جهان فروبست .در پی
درگذشت وی ،دیمیتری مدودف ،نخس ت وزیر روسیه مرگ این نویسنده موفق را ضایع ه ای
غیر قابل جب ران ب رای ادبیات روسیه دانست .بوریس استروگاسکی ب رادر ارکادی استروگاسکی
( )1991 – 1925در 14اوریل 1933متولد ش��د .این دو ب رادر جزو نویسندگان مشهور سبک
هفتمین جلد از مجموعه «در قلمرو اندیش��ه امام موس��ی صدر» با عنوان «سفر
شهادت» شامل س��خنران ی ها ،پیام ها و مقاالت امام موس��ی صدر درباره واقعه عاشورا
منتشر شد .این کتاب شانزده سخنرانی ،مقاله و پیام از رهبر ای رانی شیعیان لبنان درباره
واقعه عاشورا را دربردارد و ب ا ترجمه مهدی فرخیان و احمد ناظم منتشر شده است.
«سفر شهادت»« ،حسین(ع) وارث انبیا»« ،پرتوهایی از انقالب کربال»« ،به سوی
خط حسینی»« ،امام حسین(ع) و قداست جانفشانی»« ،مناسب ت های ماه رجب و زیارت
امام حسین(ع)»« ،امام حسین(ع) ،پیش��وای اصالح گری» و «عطای حسینی در واقعه
کربال» از عناوین مطالب این کتابند.
همچنین «از دریچه عاش��ورا»« ،حس��ین(ع) ،چراغ هدایت و کش��تی نجات»،
«صلح ،پیوند پاینده اسالم و مسیحیت»« ،نامه ای به مردم لبنان»« ،شهادت ،چشمه
جوشان تحول»« ،زینب(س) ،شکوه شکیبایی(« ،»)1زینب(س) ،شکوه شکیبایی(»)2
و «رس��الت حضرت زینب(س) در عاش��ورا» دیگر عناوین منتشر ش��ده کتاب «سفر
شهادت»اند .امام موس ی صدر در این گفتارها به تبیین هدف امام حسین(ع) از این حرکت
و نیز اسی ب شناسی سوگواری و هدف از سوگواری ها پرداخته استg .
البوم
دیـــدار
نیکیکریمی جایزه مانهایم را برد
مکتوب
مثلث شماره 152
مکتوب
طوفان
زار چون ابر بهار
البوم «زار چون ابر بهار» شامل مجموعه ای از سوگواره هایی حاوی نوحه ها و مرثی ه های
اصیل عاشورایی در قالب موس��یقی ائینی -مذهبی با رویکردی نو به تولید رسید .اثر فوق به
منظور ترویج هر چه بیشتر فرهنگ عاش��ورایی به انتشار رسیده اس��ت .مجموعه موسیقایی
مداحی مذهبی «زار چون ابر بهار» حاوی چهارده مرثیه قدیمی در مدح س��االر و سرور شهیدان
امام حسی ن (ع) است که با صدای مهدی متفکر ،تنظیم شایان کریمی و گویندگی بهروز رضوی و
توسط «موسسه فرهنگی -هنری گلستان هزار و یک نقش» به بازار محصوالت دینی و مذهبی
عرضه ش��د« .زار چون ابر بهار» مجموعه س��وگواره های انتخابی از بین دهها نوحه ساخته شده
ب ر اساس ردیف موسیقی ای رانی است که نزدیک به یک دهه است توسط سازندگان ان -که همگی
تعلیم یافته موسیقی ای رانی یا به شکل اکادمیک و دانشگاهی یا تجربی م یباشند -در تکایا و
ی عزاداری اجرا شده و به مرور صیقل یافته است .تنظیم قطعات نیز به صورت ارکسترال
دستهها
انجام شده است .اشعار ،بیشتر نوحه گونهاند و به دلیل اهمیت انتقال حس نوحه و قابلیت زمزمه
ش��دن ،اینگونه انتخاب گردیدهاند .گردش ملودی ها از انچه در نوحهها به طور معمول ش��نیده
م ی شود ،بیشتر و از تصانیف کمتر است و در هر قطعه ب ر اساس فضا و مایه کار یک ساز به شکل
سلو حضور پررنگتری داردg .
علمی -تخیلی و مشهورترین نویسندگان روس این سبک شمرده م ی شدند و از معروف ترین
اثارشان م ی توان به رمان «پی ک نیک کنار جاده» منتشر شده به سال 1972و «خدا بودن کار
ساده ای نیست» منتشر شده به سال 1964اشاره کرد .رمان «پی ک نیک کنار جاده» مبنای
فیلمنامه فیلم «استاکر» اثر اندری تارکوفسکی نیز قرار گرفته است .مجموع فروش اثار این
دو ب رادر نویسنده به حدود 50میلیون جلد م ی رس��د .بوریس پس از درگذشت ب رادر بزرگش
در سال 1991تنها دو کتاب دیگر منتش��ر کرد .او مدام به اظهارنظر در مورد مسائل سیاسی
م ی پرداخت و از منتقدان سیاس��ت های والدیمیر پوتین ،رئی س جمهور وقت روس��یه بود و
معتقد بود روسیه با این سیاست ها به دوران رکودش در زمان شوروی سابق بازگشته استg .
79
زیبا چونگل ایبرا
زالتان گل سال را زد
دیـــدار
وقتی استیون جرارد ،کاپیتان تیم ملی انگلستان ،که
فقط صدبازی ب رای تیم ملی کش��ورش انجام داده م ی گوید
این بهترین گلی است که تا امروز دیده ...حتما این گل باید
گل زیبایی باش��د که این همه تعریف و تمجید را به همراه
داشته است ...این روزها بحث این است ب رای توصیف این
گل چه بخش��ی از زمان را انتخاب کنند ،بهترین گل سال؟
بهترین گل دهه؟ بهترین گل بیست سال اخیر؟ بهترین گل
تمام تاریخ؟ ...فرقی نم ی کند کدام گزینه را انتخاب م ی کنید،
در هرص��ورت گل چهارم س��وئد ب��ه انگلس��تان را باید به
مجموعه گل هایی اضافه کرد که هی چ گاه از خاطر نم ی رود،
یک گل ب ی نهایت دیدنی ...ان روز ،روز زالتان بود .سوئدی ها
در حالی که 1-2عقب افتاده بودند با گل های زالتان بازی را
با نتیجه 2-4به سود خودشان به پایان بردند .به این ترتیب
زالتان اولین بازیکن تاریخ فوتبال جهان اس��ت که در یک
دیدار چهار گل به تیم ملی انگلستان زده است .پیش از این
مارکو فان باستن در س��ال 1988سه گل به انگلیس ی ها در
یک بازی زده بود ،اما گل چهارم زالتان واقعا قابل توصیف
نیست و چند چهره مشهور فوتبال انگلستان از جمله الن
ش��در ،گلن هادل ،تری ونبلز و حتی روی هاجسون ،مربی
تیم ملی انگلستان این گل را یکی از بهترین گل های تاریخ
فوتبال جهان دانس��ته اند که حتی تصور به ثمر رساندنش
ب رای بازیکنان عادی سخت است.
اگر بخواهیم این گل را به صورت کلمه توصیف کنیم
باید چیزی مثل این بنویس��یم :در دقایق پایانی بازی یک
پاس عمقی بلند ب رای زالتان فرستاده شد ،اما ج و هارت زودتر
از دروازه بیرون امد و از ترس زالتان ،دفع توپ ناقصی داشت
قیچی به قلب تاریخی
مثلث شماره 152
مشهورترین گل های اکروباتیک تاریخ
گل ریوالدو به والنسیا
ریوالدو در اخرین بازی فصل اللیگا این گل را به والنسیا در دقیقه ۹۲بازی زد و باعث شد جایگاه
چهارمی والنسیا را بارسلونا تصاحب کند .این گل ب رای باشگاه بارسلونا که توانسته بود سهمیه جام
باشگاه های اروپا را بگیرد ،میلیون ها دالر ارزش داشت .ریوالدو با یک ضربه اکروباتیک که هنوز تیتراژ
بعضی از ب رنامه های ورزشی است ،دروازه والنسیا را باز کرد.
گل وین رونی به منچست ر سیتی
روی یکی از حرکات نانی در سمت راست و ارسال زیبای او ،وین رونی یکی از به یادماندن ی ترین
گل های تاریخ دربی منچستر را به ثمر رساند .ضربه قیچی برگردان مهاجم شیاطین سرخ در حالی
که ج و هارت تنها نظاره گر صحنه بود در گوشه دروازه سیتی جای گرفت .این گل به عنوان گل برتر
تاریخ لیگ برتر انتخاب شد.
گل کالوس فیشر به تی م ملی سوئیس
کالوس فیشر در سال 1977در دیدار مقابل تیم ملی سوئیس که با برتری 4بر 1المان ها به
پایان رسیده بود با ضربه ای استثنایی موفق به گلزنی شد .این گل به عنوان گل سال ،گل دهه و گل
قرن انتخاب شد و به این اسطوره باشگاه شالکه هدایایی نیز اختصاص داده شد.
80
تا توپ روی هوا سرگردان شود .این اشتباه هارت باعث شد
دو مدافع تیم ملی انگلیس بالفاصله به طرف دروازه خودی
بروند ،اما ایب را با حرکت به س��وی توپ از فاصله ای بیش از
20متر و در زاویه اریب با ضرب��ه قیچ ی برگردان توپ را به
سوی دروازه انگلیس ش��لیک کرد و گلی تاریخی در دروازه
انگلیس رویید.
این گل ان قدر استثنایی و کم نظیر بود که خود زالتان
که در کارنامه اش گل های دیدنی بس��یاری دارد -شادیگل فوق العاده ای انجام داد و پی راهن��ش را از تنش دراورد؛
پی راهنی که در پایان بازی ولب��ک ،مهاجم جوان انگلیس
مشتاقانه به دنبال به دس��ت اوردنش بود .گل زالتان از ان
دس��ت گل هایی بود که فقط در پل ی استیشن م ی شد نظیر
ان را دیدg .
یک گل ،یک عمر خاطره
پنج گل برتر تاریخ فوتبال
گل مارادونا به انگلستان
گل معروف به «دست خدا»ی دیه گو یک کار خارق العاده کرد ،او تک تک بازیکنان انگلستان
را دریبل زد و در حالتی نامتعادل دروازه پیتر شیلتون معروف را باز کرد .مارادونا در زمین خود توپ
را گرفت و وارد زمین انگلیس شد و با پشت سر گذاشتن پنج مدافع انگلیس گلن هادل ،پیتر رید،
کنی سانس��ام ،تری بوچر و تری فنویک و همچنین دروازه بان این تیم گل دوم تیمش را به ثمر
رساند و در نظرسنجی فیفا در سال ۲۰۰۲این گل به عنوان برترین گل قرن بیستم انتخاب شد.
گل روبرتو کارلوس به فرانسه
ضربه ازاد روب رتو کارلوس برزیلی در سال 1997در ب رابر فرانسه را به یاد دارید؟ ضربه ای که با سرعتی
باال مسیری منحنی را طی کرد به شکلی که فابیان بارتز ،دروازه بان را به شکلی میخکوب در جای خود
باقی گذاشت و وی تنها با دهانی باز شاهد ورود توپ به دروازه بود .این گل به اندازه ای زیبا و تماشایی و
عجیب بود که بسیاری نتوانستند ب رای به ثمر رساندن ان هیچ فن و تکنیکی تصور کنند.
گل دنیس برکمپ به نیوکاسل
گل استثنایی دنیس برکمپ در بازی مقابل نیوکاسل به عنوان زیباترین گل این دهه باشگاه
ارسنال انتخاب شده است .او پس از اینکه پاس تو در رابرت پیرس را دریافت کرد ،با یک حرکت
هوشمندانه هم استپ کرد و هم حریف را دریبل زد و خودش را در موقعیت تک به تک قرار داد.
گل رونالدینیو به وی ا رئال
رونالدینیو که در محوطه جریمه «ویارئال» در کمین توپ بود ،پاس ژاوی را با سینه کنترل
کرده و پس از چرخشی به سمت دروازه با یک ضربه قیچ ی برگردان زیبا توپ را از باالی سر باربوسا
دروازه بان «ویارئال» به تور دروازه رساند .رونالدینیو بعد از این گل گفت« :من از زمان کودکی همیشه
خواب به ثمر رسیدن گل این چنینی را م ی دیدم ،هی چ گاه این گل را فراموش نخواهم کرد».
گل مارکو فان باستن به شوروی
فینال جام ملت های اروپا ۱۹۸۸در مونیخ المان یاداور گل هنرمندانه مارکو فان باستن هلندی
است؛ گلی که با ضربه ای روپا و سر ضرب از زاویه ای بسته دروازه داسایوف ،دروازه بان نامدار شوروی
سابق را فرو ریخت.
گل مارکو فان باستن به دن بوش
پاییز سال ۱۹۸۶اژاکس با حساب ۲-۱از دن بوش عقب بود .این یک بازی از لیگ فوتبال هلند
بود و در ان زمان یوهان کرویف معروف اژاکس را مربیگری م ی کرد و این همان عصر و زمانه ای بود که
در ان فتح جام ب رندگان جام باشگاه های اروپا نیز شامل حال این تیم معروف و معتبر امستردامی شد.
در چنان دیداری یان و وترز ،هافبک وسط وقت اژاکس پاسی را ب رای مارکو فان باستن به درون محوطه
۱۸قدم فرستاد و او با یک ضربه قیچ ی برگردان عالی گل مساوی را به ثمر رساندg.
گل زیدان به بای رلورکوزن
فصل 2002-2001دو تیم رئال مادرید اسپانیا و بای رلورکوزن المان به فینال این رقابت ها راه
یافتند .دو تیم فوتبال ب رابری به نمایش گذاشتند اما در نهایت ستاره های کهکشانی رئال مادرید
به پیروزی رسیدند .زیباترین صحنه بازی ،گل تماشایی زین الدین زیدان به بوت ،دروازه بان سابق
لورکوزن بود؛ این گل روی سانتر روبرتو کارلوس از جناح چپ و شوت زیبای زیدان از فاصله هجده
متری به گوشه سمت راست دروازه به ثمر رسیدg .
_____
قاب
حسینیه ها و تکایای قدیمی در تهران
1
2
حال و هوای محرمی شهر تهران
ایین تعزیه خوانی شهادت دو طفالن مسلم
3
4
انتقال ضریح امام حسین(ع) به کربال
دیـــدار
مثلث شماره 152
واکنش مردم جهان به جنایت رژیم صهیونیستی
5
6
معرق با ساقه های گندم
چشم انداز زیبای پاییزی در حاشیه رود ارس
7
8
برد دراماتیک پرسپولیس مقابل ذوب اهن
81
بازار
اداری مستقیما با کاهش توس��عه منابع انسانی در کشورها
مرتبط است.
مدیرعامل بانک انصار در ایین دومین دوره جایزه مدیریت سالمت اداری:
سرمایه انسانی ،رکن اصلی
سالمت اداری است
کوتاه از اقتصاد
بانک انصار به عنوان نخستین سازمان پاک در کشور شناخته شد
مثلث شماره152
بانک انصار سومین سال فعالیتش را با عنوان بانک ،پشت س�ر می گذارد .این بانک در تداوم فعالیت موسسه
صندوق پس انداز و قر ض الحسنه انصارالمجاهدین که در س�ال 1367تاسیس شد فعالیت خود را تداوم بخشید.
در حال حاضر بان�ک انصار حدود 700ش�عبه و باجه مس�تقل دارد و تقریبا در تمام شهرس�تان ها در خدمت مردم
بزرگ ایران است .بانک انصار حدود 99هزار س�هامدار دارد و به عنوان یکی از شرکت های سهامی بزرگ در حوزه
فعالیت های پولی و بانکی ،عملکرد موفقی در این چند س�ال عمرش به یادگار گذاش�ته است .بانک انصار امروز در
خدمت بیش از هش�ت میلیون مش�تری اس�ت و بیش از 9میلیون حس�اب به صورت فعال در اختیار دارد و در واقع
خدمتگزار بیش از 10درصد جمعیت ایران اسلامی اس�ت .روایت روند رشد و توس�عه بانکی که خدمت محوری
و سالمت پذیری را در س�ایه تاس�ی از اموزه ها و تعالیم ناب اسالم محمدی (ص) س�رلوحه فعالیت های خود قرار
داده اس�ت از زبان مدیرعامل بانک انصار نمایه جامع تری ترس�یم می کند .انچه از نظر می گذرد ماحصل سخنرانی
ایت اله ابراهیمی در ایین دومین دوره جایزه مدیریت سلامت اداری در مجتمع ش�هید بهش�تی قوه قضائیه است
که پیش�ینه ،جایگاه ،اقدام�ات و تجارب بانک انص�ار را در حوزه مدیریت سلامت اداری پی�ش روی عالقه مندان
قرارمی دهد.
مروری بر پیشینه مدیریت سالمت اداری
ایت اله ابراهیمی معتقد اس��ت که کش��ورهای جهان
امروزه با مشکلی تحت عنوان فساد اداری دست به گریبان
هس��تند و در س��ازمان های مختلف چه در بخش دولتی و
چ��ه در بخش های عمومی ک��ه وظیفه س��رویس دهی به
احاد مش��تریان و مردم را دارند این موضوع به صورت یک
دغدغه بزرگ و در عین حال پیچیده مطرح است .مدیرعامل
بانک انصار با اش��اره به فعالیت های نهادهای بین المللی و
سازمان های مرتبط به ویژه رخدادهای پس از سال 1999
می افزاید« :این فعالیت ها منجر به ارائه بیانیه ها و پیشنهادات
بسیار منسجم و مناسبی برای استفاده و بومی سازی انها در
سراسر جهان ش��د .در کشور ما از س��ال 1382این حرکت
اغاز شد ولی به هرحال فرایند تدوین مقررات ان به کندی
دنبال شد به نحوی که در سال 1390بعد از مصوبه مجمع
تش��خیص مصلحت نظام ،قانون ارتقای سالمت اداری و
مبارزه با فساد ،مصوب و به دستگاه های ذیربط ابالغ شد».
استقرار نظام س�لامت اداری در س��طوح مختلف موضوع
دیگری است که مدیرعامل بانک انصار ان را در تحقق حقوق
شهروندی ،برقراری نظام مدیریت مشارکتی و رشد و توسعه
82
پایدار کشورها موثر دانس��ته و می گوید« :فقدان این نظام،
پیامدهای نامطلوبی را می تواند برای س��ازمان ها ،نهادها و
کشورها به دنبال داشته باشد .بی اعتمادی مردم و کارکنان و
هدر رفتن منابع ارزشمند اقتصادی ،یکی از موضوعاتی است
که مورد توجه است ».ایت اله ابراهیمی با اشاره به تحقیقی
که در سال 2001صورت گرفت و نشان داد که هر یک دالر
ارزش افزوده ای که از محل تقلب و فس��اد ایجاد می شود،
حدود 1/67دالر هزینه بر اقتصاد کشورها تحمیل می نماید،
تاکید می کند« :عدم تحقق اهداف سازمان و ناپایداری رشد
و توسعه و کند شدن توس��عه اقتصادی و همچنین افزایش
نابرابری درام��د و فق��ر و بی عدالتی نی��ز از پیامدهای این
مساله اس��ت ».مدیرعامل بانک انصار می افزاید« :تحقیق
دیگری که در همین زمینه در س��ال 2000صورت گرفت
نش��ان می دهد یک درصد افزایش در فس��اد اداری0/72 ،
درصد کاهش در رشد اقتصادی کش��ورها را به دنبال داشته
است .همچنین در حوزه توسعه نیروی انسانی ،فساد اداری
توانسته اثر بسیار مخربی بر توسعه نیروی انسانی در کشورها
بگذارد ».عالوه بر این ،تحقیق صورت گرفته در سال 1386
بیانگر این موضوع است که وجود فس��اد و فقدان سالمت
ویژگی های یک نظام اداری سالم
مدیرعامل بانک انصار در ادامه با تبیین ش��ش محور
اساسی از رهکردهای مقام معظم رهبری در ارتباط با سالمت
اداری و ویژگی های یک نظام اداری سالم ،به تشریح بخشی
از اقدامات بانک انصار در ارتباط با ارتقای س�لامت اداری
می پردازد .وی در این باره می گوید« :نهادینه سازی فرهنگ
س��ازمانی مبتنی بر ارزش های اس�لامی و کرامت انسانی،
دانش گرایی و شایسته س��االری بر اس��اس اخالق اسالمی
در نصب و ارتقای مدیران ،چابک س��ازی ،متناسب سازی و
منطقی ساختن نظام اداری ،حمایت از روحیه نواوری ،ابتکار
و بهبود مستمر به منظور پویایی نظام اداری ،عدالت محوری،
شفافیت و روزامدی در تنظیم و تنقیح قوانین و مقررات اداری
و نهایتا توسعه نظام اداری الکترونیک و فراهم اوردن الزامات
ان از جمله محورهای 26گانه ای است که مقام معظم رهبری
در ارتباط با نظام اداری کش��ور مطرح فرمودن��د ».ایت اله
ابراهیم��ی افزود« :با اس��تقرار این مفاهی��م در نظام اداری
کشور قطعا شاهد رشد ش��اخص ها در مقوله سالمت اداری
خواهیم بود؛ مفاهیمی که برگرفت��ه از رهکردها و منویات
مقام معظم رهبری است ».وی گفت« :یکی از محورهای
تضمین کننده سالمت اداری در سازمان ها ،مدیریت سرمایه
انسانی است .سرمایه انسانی به عنوان رکن اساسی سالمت
اداری بوده و در حقیقت عدم وجود اقدامات مناسب در حوزه
بهینه سازی مدیریت منابع انسانی می تواند مهم ترین خطر
در حوزه تهدیدات سالمت س��ازمان ها باشد ».مدیرعامل
بانک انصار وجود نیروی انسانی باتجربه ،متخصص ،متعهد
و اگاه نس��بت به مقررات ،باانگیزه و دارای روحیات مناسب
در سازمان ها را در به حداقل رساندن زمینه بروز رفتار ناسالم
و خطا موثر عنوان کرده و تصریح می کند« :فرایند گزینش
و انتصاب در س��ازمان ها به عنوان یکی از محورهای مطرح
در حوزه منابع انس��انی ،ضرورتی حیاتی و انکارناپذیر است،
چرا که تمامی مشکالتی که در حوزه سالمت اداری مطرح
است ناشی از حضور انسان هاست ».وی گزینش نیروهای
متخصص و متعهد و با انگیزه و عزل و نصب های حس��اب
ش��ده از بین افراد متدین و توانمند و متخصص و مبتنی بر
شایسته س��االری را عامل پیش��گیری کننده بروز فساد در
س��ازمان ها قلمداد می کند و می افزاید« :سازمان هایی که
توانسته اند این تجربه موفق را داشته باش��ند از بعد ارتقای
س�لامت نیز موفق بوده اند و نظام کارام��د جبران خدمات
کارکنان باید به عن��وان یکی از محورهای بس��یار مهم در
حوزه سازمان ها تلقی ش��ود ».ایت اله ابراهیمی با اشاره به
روایتی از حضرت علی (ع) با مضمون امروزی در خصوص
افزایش تورم و گرانی ،تصریح کرد« :در شرایطی که مشکل
اقتصادی برای یک فرد و خانواده اش وجود داش��ته باش��د
زمینه بروز ناهنج��اری های اداری و اجتماع��ی را به دنبال
خواهد داشت به گونه ای که انسان صادق در چنین فضایی
دروغگو و انسان امین نیز خائن می شود .نظام تشویق و تنبیه
مناسب از عوامل بازدارنده و پیش��گیرانه ارتکاب به جرم در
محیط اداری اس��ت .البته این اقدامات در داخل سازمان از
طریق تدوین ایین نامه ها ،ایجاد کمیته های انضباطی و غیره
نیز امکان پذیر است ».مدیرعامل بانک انصار ،انتشار اثار و
پیگردهای قانونی ناشی از تخلفات از طریق رسانه ها را توام
با اثار بسیار مثبت دانس��ته و می گوید« :وقتی برخوردها به
اطالع عموم برسد و مردم احساس کنند برای کسی حاشیه
امنی وجود ندارد ریسک تخلفات کاهش پیدا می کند .امروز
متاس��فانه برعکس اس��ت و فقط تخلفات به اطالع عموم
رسانده می شود ».وی با بیان اینکه اطالع رسانی به کارکنان
و ارباب رجوع به عنوان یکی از محورهای مهم و قابل توجه
در جهت ارتقای سالمت اداری است ،اظهار می دارد« :یکی
دومی�ن دوره جای�زه مدیریت سلامت
اداری روز پانزده�م ابان م�اه 1391در
محل مجتمع شهیدبهش�تی قوه قضائیه
برگزار ش�د و بانک انصار به عنوان اولین
بنگاه اقتصادی موفق ب�ه دریافت جایزه
مدیریت سالمت اداری در سطح سازمان
پاک گردید
کوتاه از اقتصاد
اقدامات بانک انصار در حوزه مدیریت سالمت
اداری
ایت ال��ه ابراهیمی در بخش دیگری از س��خنان خود
با اش��اره به اقدامات بانک انصار در حوزه مدیریت سالمت
اداری می افزاید« :بان��ک انصار در راس��تای ارتقای نظام
سالمت اداری با تاسی از رهکردهای ارزشمند مقام معظم
رهبری ،تالش های گسترده ای را اغاز کرده تا به عنوان یک
بانک ارزش��ی بتواند هرگونه ناهنجاری اداری را از پیش رو
بردارد و به عنوان یک سازمان پاک و خدمتگزار صادق برای
مردم به فعالیت خود ادامه بدهد ».وی التزام عملی به اصول
و احکام شرع مقدس اسالم ،رفتار مبتنی بر اقتصاد اسالمی،
رعایت اخالق اسالمی و برخورد صادقانه با مشتریان با دو
مولفه امانتداری و تخصص در بانکداری ،خدمت صادقانه
به بندگان خ��دا با برتری در خدمت رس��انی و حفظ و تعالی
کرامت انس��انی را از جمله محورهای سیاستگذاری بانک
انصار در ح��وزه س�لامت اداری عنوان ک��رده و می گوید:
«برنامه های بانک انصار نس��بت به مش��تریان ،کارکنان و
مثلث شماره152
از مش��کالتی که امروز در س��ازمان ها وجود دارد این است
که هم کارمندان به وظیفه و مقرراتی که بر سازمان ش��ان
حاکم است اگاهی ندارند و هم ارباب رجوع نمی داند چه باید
بخواهد و چگونه از حقوق خودش دفاع کند .اطالع رس��انی
به ارباب رجوع و افزایش اطالعات کارکنان و ماموریتی که
به عهده شان اس��ت می تواند از تهدیداتی که در حوزه فساد
وجود دارد مانند اش��تباهات یا احیان��ا تخلفاتی که صورت
می گیرد جلوگیری کند ».ایت ال��ه ابراهیمی محور دیگری
که در سازمان ها می تواند منشا افزایش سطح تقلب ها بشود
را وجود س��اختار اداری نامناسب می داند و می گوید« :نتایج
یک تحقیق در سال 1998نشان می دهد ارتباط مستقیمی
بین سطح بوروکراسی اداری در سازمان ها و افزایش سطح
تقلب ها وجود دارد .متناسب س��ازی س��ازمان ،روانس��ازی
فعالیت های عملیاتی و بهبود گردش نیروی انسانی و عوض
کردن مدیران در دوره های زمانی مختلف می تواند تقلب را
کاهش بدهد ».وی با بیان اینکه رهب��ری اثربخش ،یکی
از محورهای پیش��گیری از تقلب و ارتقای س�لامت اداری
محسوب می ش��ود ،اظهار می دارد« :امروزه در سازمان ها،
ارتباط کارکنان با مدیران ،وجود کانال های ارتباطی مدیران
با مدیران باالتر ،کارمندان با مدیران میانی و مدیران عالی
می تواند برای سازمان سودمند باشد و موجب می شود افراد
احساس راحتی بکنند و بتوانند پیش��نهادات و انتقاداتی که
نسبت به سازمان دارند را ازادانه از طریق ابزارها و روش های
مختلف از جمله بس��ترهای پیش��رفته الکترونیکی مطرح
نمایند .اگر غیر از این باشد باید تبعات ان را در قالب مسائل و
مشکالت دیگری که یکی از انها می تواند تقلب باشد ،شاهد
باش��یم ».مدیرعامل بانک انصار با اشاره به این موضوع که
وجود نظام های پیشگیری در س��ازمان های سالم ،یک امر
ضروری است ،تصریح می کند« :سازمان ها باید به این نکته
توجه داشته باشند که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.
اس��تقرار نظام های کنترل داخلی به ویژه در سال های اخیر
وجود پلتفرم های مناسب تر در حوزه سیستم های بانکداری
الکترونیک اداری و ارتقای سامانه های افزایش کنترل پذیری
ی و سازمانی ،سازمان ها را کنترل پذیرتر کرده است».
سیستم
وی نظارت و کنترل را از دیگر محورها بر می ش��مرد و ادامه
می ده��د« :یکی دیگ��ر از محورهایی که باید در س��ازمان
س��الم مدنظر قرار بگیرد ،به کارگیری شیوه های محسوس
و نامحس��وس در حوزه نظارت و اس��تفاده از تکنولوژی در
این حوزه است؛ به ویژه در ش��رایط حاضر که سازمان ها به
س��مت سیس��تم های یکپارچه اطالعات حرکت می کنند،
کنترل پذیرترند و عالوه بر کنترل هایی که در محل صورت
می گیرد امکان اینکه بتوان از راه دور کنترل ها و نظارت ها را
به طور نامحسوس اعمال کرد ،وجود دارد».
جامعه بر اساس این خط مشی ها تنظیم شده است ».استقرار
نظام راهبری ش��رکتی ،پیاده س��ازی نظام جامع کنترل و
نظارت ،استقرار نظام جامع مدیریت ریس��ک و راه اندازی
دفتر تطبیق و نظارت ضوابط شرعی در بانک انصار به عنوان
اقدامات ساختاری این بانک در حوزه ارتقای سالمت اداری
از جمله مباحثی اس��ت که ایت اله ابراهیمی ب��ر ان تاکید
می ورزد .ایت اهلل ابراهیمی با اش��اره به اینکه بانک انصار با
راه اندازی دفتر تطبیق و نظارت ضوابط ش��رعی توانسته تا
حدودی سطح س�لامت خود را ارتقا دهد ،می گوید« :یکی
از محورهایی که در سازمان ها ،س��طح سالمت را کاهش
می دهد عدم پایبندی به ضوابط و مقررات اس�لامی است.
توسعه این مفاهیم در بانک انصار و تعامل مستمر همکاران با
دفتر تطبیق و نظارت ضوابط شرعی موجب ارتقای سالمت
اداری بانک شده اس��ت ».ایت اله ابراهیمی با اشاره به این
موضوع که بانک انصار حجم وسیعی از مشتریان را در اختیار
دارد ،می گوید« :بانک انصار سالیانه حدود هشتصد تا نهصد
میلیون رکورد اطالعاتی دارد و حجم تراکنش ها در این بانک
بسیار باال س��ت و از طرفی ،باتوجه به حجم زیاد تسهیالتی
که بانک انصار پرداخت می کند ،وجود یک سامانه بانکداری
الکترونیک منسجم برای پشتیبانی از این فرایندها ضروری
و حیاتی است ».وی می افزاید« :بانک انصار پس از استقرار
نظام جامع بانکداری الکترونیک توانس��ت تمام اطالعات
بیست و چند ساله اش را به این سیستم منتقل کند و عملیات
مهاجرت اطالعات را با موفقیت دنبال نماید و امروز پایگاه
مناس��بی در اختیار بانک قرار دارد که می تواند کنترل های
خودش را به صورت یکپارچه و منس��جم اعم��ال نماید».
ایت اله ابراهیمی ،طراحی و استقرار سیستم جامع مدیریت
منابع انس��انی را به عنوان یکی از موفقیت های مثال زدنی
بانک انصار عنوان کرده و می گوید«:کارهای بسیار موفقی
در حوزه نیروی انس��انی که در واقع رکن اساس��ی سالمت
اداری است در بانک انصار انجام شده و در حوزه گزینش و
انتخاب همکاران دقت بسیار زیادی اعمال می شود ».این
مقام مسئول با بیان اینکه اس��تقرار سیستم کنترل و کشف
تقلب یکی از اقدامات بانک انصار در حوزه مدیریت سالمت
اداری و مبارزه با فساد اداری است ،ادامه می دهد« :موضوع
تخلف و تقلب در هم��ه جای دنیا یک موض��وع داینامیک
و پویاس��ت و راه های مقابله با ان نیز حتما باید پویا باش��د
تا بتوان در بس��تر زمان و در ش��رایط مختلف با روش های
جدید متقلبان��ه ای که احیانا ب��روز می کن��د مقابله کرد».
وی در ادامه با تاکید ب��ر این موضوع که ام��روزه کمترین
تقلب در بانک انصار وجود دارد ،می افزاید« :ما در سیس��تم
Core bankingبان��ک انصار حدود 170حف��ره امنیتی
کشف و برای هر یک از مشتریان و کارکنان سیستم مقابله
پیش بینی کردیم .این سیس��تم در ح��ال حاضر به صورت
گشت های س��ایبری ،تقلب های احتمالی و تراکنش های
مش��کوک را رصد می کند ».ایت اله ابراهیمی با اش��اره به
استقرار سامانه مدیریت ریسک با چارچوب یکپارچه Coso
در بانک انصار ،اظهار می دارد« :فائق امدن بر تهدیداتی که
در عرصه های عملیاتی و فن��ی به وجود می اید نیازمند یک
نظام منس��جم و چند الیه و همه جانبه است که بانک انصار
توانسته مدل مذکور را که تحت عنوان Cosoمعرفی شده و
ابعادی از ان مورد تاکید بانک مرکزی هم بوده مستقر کرده و
بهره برداری مناسبی از این مفاهیم در بانک انصار می شود».
ایجاد واحد حسابرس��ی داخلی مبتنی بر ریس��ک تقلب با
رویکرد مس��تقل از واحدهای عملیاتی از جمله موضوعاتی
است که ایت اله ابراهیمی به ان می پردازد« :واحد حسابرسی
داخلی به عنوان ارکان حسابرسی در سراسر کشور مستقل
از استان ها در حال فعالیت هستند .واحد حسابرسی و کنترل
حوزه مرکزی به صورت انالین در جریان مسائل و مشکالت
در سراسر کشور قرار دارد ».مدیرعامل بانک انصار با اشاره
به بهینه س��ازی نظام بازرس��ی رعایتی و راه ان��دازی واحد
بازرس��ی ضد تقلب به عنوان یکی از اقدامات اساسی بانک
در حوزه مش��تریان و کارکنان ،می گوی��د« :طبیعتا پویایی
نظام کنترل داخلی بان��ک نیازمند این اس��ت که خروجی
به صورت سیس��تماتیک دریافت و تجزیه و تحلیل ش��ود
و خوراک نظام کنت��رل داخلی بانک قرار بگی��رد و کنترل
داخلی بانک نیز متناس��ب با ش��رایط و اقتضائات روز تغییر
کند ».بسترسازی برای استقرار ،2012-Cosoایجاد نظام
سنجش رضایتمندی مش��تریان ،ایجاد کانال های سهل و
مناسب برای ارتباط با مشتریان و پیگیری مستمر و مداوم
نظرات انها به عنوان یک نهاد مدنی ،تدوین و تصویب منشور
حسابرسی داخلی برای استفاده حسابرسان بانک ،تشکیل
و راه اندازی کمیته های حسابرسی ،مدیریت ریسک ،مبارزه
با پولشویی و مطالبات معوق ،تدوین و انتشار سه جلد کتاب
در حوزه کنترل و نظارت ش��امل ارزیابی ریسک ،ایین نامه
رفتار حرفه ای برای حسابرسان داخلی و اشنایی با مفاهیم
کلی مبارزه با پولشویی و تهیه لوح فشرده انها و تولید بیش
از 10مقاله در حوزه نظارت و کنترل ،از جمله اقدامات بانک
انصار در حوزه نظارت و ارزیابی است».
اغازی نو
ایت ال��ه ابراهیمی در پایان با اش��اره ب��ه پایین بودن
نرخ مطالبات معوق بانک انصار که رتبه نخس��ت را در بین
بانک های دولتی و خصوصی داراس��ت به برخ��ی از دیگر
اقدامات بان��ک انصار در ح��وزه مدیریت س�لامت اداری
می پ��ردازد« :اخ��ذ گواهینامه های مدیری��ت کیفیت ISO
،9001:2008مدیری��ت ام��وزش 10015.1999 ISOو
تعالی سازمان EFQMو انجام الزامات گواهینامه رضایت
مشتریان از دیگر اقدامات بانک انصار است که سیستم ها و
فرایندهای بانک را در قالب استقرار این نظام ها کنترل پذیر
و پاسخگو می کند .در حقیقت با ایجاد کدهای اخالقی مورد
نظر و اعمال کنترل هایی که بر این سیس��تم ها برای بانک
انصار فراهم خواهد امد می توان س��طح سالمت بانک را به
نحو مناسبی ارتقا دادg».
83
همایش شرکای ماندگار در استان اصفهان برگزار شد
کوتاه از اقتصاد
همایش تجلیل از مشتریان کلیدی بانک مهر اقتصاد
استان اصفهان باعنوان «شرکای ماندگار» با حضور بیش از
600نفر از مشتریان و جمعی از مسئوالن استانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی بان��ک مهر اقتصاد ،این همایش با
شعار تجلیل از سرمایه گذار ایرانی در حمایت از تولید داخلی
برگزار شد تا ضمن بررس��ی نقاط قوت و ضعف سیستم های
بانکی در قبال انتظارات مشتریان ،به معرفی برنامه ها و اهداف
حال حاضر و اتی بانک مهراقتصاد در عرصه سیستم بانکی
کشور بپردازد.حسین امینی -رئیس دفتر مدیرعامل – در این
مراسم با بیان اینکه مشتریان مهمترین سرمایه یک مجموعه
اقتصادی ،به ویژه بانک ها به ش��مار می روند و طبیعی است
که سپرده گذاران در بانک مهر اقتصاد نیز از جایگاه ویژه ای
برخوردارند ،به تشریح اهداف کالن و عملکرد این بانک در
سطح کشور پرداخت .وی با بیان اینکه سهم بانک مهر اقتصاد
از مجموع نقدینگی کشور بالغ بر پنج درصد است ،افزود« :در
حوزه منابع در سال 82میزان موجودی این مجموعه بالغ بر
3800میلیارد ریال بوده است که این مبلغ در 6ماه اول سال
مثلث شماره152
91به دویس��ت و 11هزار میلیارد ریال افزایش یافته و رشد
6ماه اول سال 91نسبت به سال قبل 23درصد و رشد سال
90نسبت به 89افزون بر 35درصد بوده است».امینی ادامه
داد« :در حوزه مصارف ،تعداد کل وام ها و تسهیالت پرداختی
بانک مهر اقتصاد بالغ بر هش��ت میلیون و پانصد هزار فقره
بوده که حجم نقدینگی این تس��هیالت مبلغی بالغ بر 297
هزار میلیارد ریال را شامل می شود».وی با اشاره به اقدامات
بانک مهر اقتصاد در حوزه بانکداری اسالمی افزود« :پرداخت
مابه التفاوت سود علی الحساب و سود قطعی ،انطباق عملیات
بانکی با موازین ش��رع ،بازنگری تمام��ی قرار دادها ،تقویت
بنیه علمی کارکنان و برگ��زاری کالس های اموزش احکام
فقهی بانکداری بدون ربا ،نهادینه کردن فرهنگ بانکداری
اسالمی در سطح مشتریان و جامعه ،تشکیل مراکز مشاوره
فقهی و ایجاد نظام انگیزشی و بازدارنده از مواردی است که
تاکنون در راستای اس��تقرار بانکداری اسالمی در این بانک
صورت گرفته اس��ت».در ادامه طالبی -جانش��ین معاونت
اعتبارات -ضمن ارائه گزارشی در خصوص وضعیت و عملکرد
گسترش همکار ی ایساکو و رنو در حوزه
خدمات پس از فروش
مدیر ارشد خدمات پس از فروش گروه خودروسازی رنو – نیسان با تاکید بر توسعه
ش��بکه خدمات پس از فروش محصوالت رنو در ای ران اعالم کرد« :استانداردهای جدید
و به روز در ارائه خدمات ایجاد و اجرایی م ی شود ».کریس��تین بوکو ،مدیر ارشد خدمات
پ س ازفروش گروه خودروس��ازی رنو -نیس��ان در دیدار علی نمکین ،مدیرعامل شرکت
ایس��اکو با وی با بیان این مطلب خبر از مش��ارکت و همکاری الزم در راس��تای توسعه
و تکمیل دانش فنی و اموزش پرس��نل ایس��اکو در «رنو اکادم��ی» داد .علی نمکین،
مدیرعامل ش��رکت خدمات پس از ف��روش ای ران خ��ودرو در این دیدار ب��ه برنامه ریزی
ای ران خودرو ب رای تولید خودروهای وانت تندر ،تندر دنده اتوماتیک و تندر فاز دو اش��اره و
ضمن تشریح فعالی ت های این شرکت به منظور سروی س دهی مناسب ،خواهان همکاری
و ب رنامه ریزی صحیح در این حوزه باتوجه به تجربیات رنو شد .وی از دیگر توافقات ایساکو
و شرکت رنو – نیسان را در دو حوزه ارائه خدمات پس از فروش و تامین قطعات عنوان
کرد و اظهارداشت« :مش��ارکت در تامین خودروهای مورد نیاز ایساکو جهت دوره های
اموزش تخصصی توسط شرکت رنو ،پیش از ورود به بازار و برگزاری جلسات مستمر به
منظور ارتقای سطح کیفی سروی س دهی از دیگر توافقات بین ایساکو و رنو استg».
84
این بانک در اس��تان اصفهان و ترسیم جایگاه مجموعه مهر
در میان سایر بانک ها ،به وضعیت پراکندگی و توزیع شعب در
استان پهناور اصفهان پرداخت و گفت« :قدرالسهم و ضریب
نفوذ در منابع بانکی استان 8درصد است و بانک مهر اقتصاد
بعد از بانک های ملی ،ملت ،صادرات و تجارت جایگاه پنجم
را در استان داراس��ت».وی با بیان اینکه در حال حاضر بانک
مهر اقتصاد در استان اصفهان از لحاظ حجم و درصد منابع،
رتبه اول را در میان بانک های خصوصی استان در اختیار دارد،
افزود« :مجموعه مهر منابع جذبی را در حمایت از فرایندهای
اقتصادی صرف و هدایت می کند که در این زمینه در سه سال
گذش��ته ،مبلغ 5500میلیارد ریال در حوزه صنعت و 5100
میلیارد ریال در حوزه خدمات و بازرگانی ،تسهیالت ارائه شده
اس��ت».طالبی در ادامه به بیان برخی از افتخارات بانک مهر
اقتصاد اس��تان اصفهان پرداخت و گفت« :دریافت تندیس
بازاری��اب برتر در س��ال 1389از کان��ون بازاریابی حرفه ای
اس��تان ،قرار گرفتن در میان 100برند برتر اس��تان در سال
1389از مرک��ز مطالعات و پژوهش ه��ای وزارت بازرگانی،
اخذ گواهی ایزو 9001 -2008در س��ال 1387از نمایندگی
ش��رکت Tuvrheinlandو تمدید ان در س��ال های بعد و
دریافت نشان اهتمام در سال 1390از جشنواره فعاالن حوزه
ی دانشگاه اصفهان از جمله
سرامدی از مرکز پژوهش های علم
دستاوردهایی است که شعب استان با مشارکت و حمایت های
مشتریان گرانقدر کسب کرده است ».حمید نوری ،مدیرکل
شعب استان اصفهان نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود که
از سپرده گذاران به عنوان ذی نفعان و سرمایه های اصلی بانک
یاد کرد و پویایی و پیشرفت مجموعه را در گرو مشارکت های
همه جانبه و پررنگ هم میهنان عزیز دانس��ت و خاطرنشان
کرد« :ش��کوفایی و بالندگی در بانک مهر اقتصاد با رویکرد
مشارکتی مطلوبترین شاخص و روش اجرایی است ».در ادامه
این مراسم ،به پاس احترام به س��احت مقدس سرور و ساالر
شهیدان ،از زحمات ارزنده و شبانه روزی استاد حاج مصطفی
خدادادزاده ،سازنده ضریح مطهر حضرت اباعبداهلل الحسین(ع)
با اهدای لوح س��پاس و هدایا تجلیل به عم��ل امد و تمامی
مدعوین در فضایی صمیمی پس از حضور در ضیافت ش��ام
با دریافت لوح تقدیر و صنایع دستی استان ،بدرقه شدندg.
در چشم انداز ایران 1404صورت می گیرد
صادرات یک سوم تولیدات سایت های ایران خودرو
به خارج از کشور
در راس��تای تحق��ق س��ند چش��م انداز صنعت
خودرو در سال ،1404دس��تیابی به تولید ساالنه یک
و نیم میلیون دستگاه و حفظ سهم 50درصدی از تولید
و بازار ،گروه صنعتی ایران خ��ودرو ظرفیت تولید خود
را با ایجاد س��ایت های تولید در اس��تان های مختلف
افزایش می دهد .مهندس میرجواد سلیمانی ،قائم مقام
مدیرعامل ایران خودرو در کیفیت و توس��عه محصول
با بیان این مطلب گفت« :تا سال 1404عالوه بر تولید ساالنه یک و نیم میلیون دستگاه،
ایران خودرو در بیش از هشت نقطه کشور س��ایت تولیدی خواهد داشت ».وی با تاکید بر
لزوم اجرای سیاست تمرکززدایی و توسعه متوازن کشور گفت« :افزایش تیراژ سایت های
خراسان و تبریز و راه اندازی سایت های مازندران و فارس در سه سال اخیر با سیاست های
توسعه اس��تانی ،عدالت محوری و افزایش اشتغال همراستا بوده اس��ت ».سلیمانی افزود:
«پروژه سایت های س��منان و اذربایجان نیز در دست اجراس��ت که در پایان سال جاری و
ابتدای سال اتی به بهره برداری خواهند رسید ».وی توسعه سایت های استانی و تخصیص
بالغ بر 65درصد از مجموع تیراژ تولید به این س��ایت ها ،ارتقای کیفیت تولید و اختصاص
یک س��وم از تولیدات انها به صادرات و ایجاد 14هزار شغل جدید مستقیم و 30هزار شغل
غیر مستقیم را از دیگر برنامه های ایران خودرو در راستای تحقق چشم انداز صنعت خودرو
در افق 1404و چشم انداز 20ساله کشور عنوان کرد و گفت« :دستیابی به جایگاه نخست
صنعت خودروی منطقه ،رتبه پنجم اس��یا و رتبه یازدهم در جهان از طریق رقابت پذیری
مبتنی بر توسعه فناوری هدف های تعیین شده در این زمینه استg ».