ماهنامه مثلث شماره 154
ماهنامه مثلث شماره 154
ماهنامه مثلث شماره 154
دموکراسی نخبگانی یا
دموکراسی عمومی؟
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاه وچهارم 18/اذر ماه 88/1391صفحه2000/تومان
بررسی دالیل انتقاد تند احمدی نژاد از پارلمان
تحلیل و بررسیاستراتژیحامیاندولت برایانتخابات92
گزینه نهاییکیست ؟
ایا اسفندیار رحیم مشایی گزینه اصلی
حامیان دولت در انتخابات است
اعتراض
پرونده ای درباره یک فیلم جنجالی
در گفت وگو با فریدون جیرانی
و صادق کوشکی
در مذاکرات الر یجانی
بشار اسد چه گذشت؟
به همراه روایت هایی از همراهان
سفر منطقه ای رئیس مجلس
یک سیاست قدیمی؛ چماق و هویج
چرا هیالری کلینتون از گفت وگو با ایران سخن
می گوید؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
درمیانهلیبرالیسم وسلفی گری
محمد مرسی روزهای سختی را می گذراند
نمی خواهیم
جایگزین حماس شویم
گفت وگو با نماینده جهاد اسالمی در ایران
پایانکفاشیان؟
چرا رئیس فدراسیون به اوین رفت
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
توصیه هایی برای انتخابات
حضرت امام خمینی (ره) در استانه برگزاری انتخابات
مجلس س��وم توصیه های مهم��ی را خطاب ب��ه مردم و
همچنین کاندیداها مطرح کرده بودند .حاال در حالی که
تنها دوهفته به برگ��زاری دور دوم انتخابات مجلس نهم
زمان باقی مانده است گزیده هایی از فرمایشات ایشان را
خبرنامه
12 - 19
شکار دوم
چه کسانی کاندیدا می شوند
فرضیه هایتازه
سناریوهایانتخاباتی
نقد و نظر
20 - 25
شرایط زمانی مهمتر از محتوا
یک سیاست قدیمی
قضات دوران مبارک علیه مرسی
سیاست یا مقاومت؟
سیاست
26-43
تغییرات در پاستور
دموکراسی نخبگانی یا دموکراسی عمومی؟
اصالح قانون انتخابات نیازمند رفراندوم است
حمله تندروها به عارف
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاهوچهارم 18/اذرماه 88/1391صفحه2000/تومان
گزینه نهایی کیست ؟
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
بررسی دالیل انتقاد تند احمدینژاد از پارلمان
تحلیل و بررسیاستراتژیحامیاندولت برایانتخابات92
ایا اسفندیار رحیم مشایی گزینه اصلی
حامیان دولت در انتخابات است
اعتراض
پروندهای درباره یک فیلم جنجالی
در گفتوگو با فریدون جیرانی
و صادقکوشکی
در مذاکرات الر یجانی
بشار اسد چه گذشت؟
به همراه روایتهایی از همراهان
سفر منطقه ای رئیسمجلس
یک سیاست قدیمی؛ چماق و هویج
چرا هیالریکلینتون ازگفتوگو با ایران سخن
میگوید؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
دموکراسی نخبگانی یا
دموکراسی عمومی؟
درمیانهلیبرالیسم وسلفیگری
محمد مرسی روزهای سختی را میگذراند
نمیخواهیم
جایگزین حماس شویم
گفتوگو با نماینده جهاد اسالمی در ایران
پایانکفاشیان؟
چرا رئیس فدراسیون به اوین رفت
شماره پیامک3000411711 :
که در قالب پیام در 11فروردین 67منتش��ر شده است را
بازنشر خواهیم کرد:
در اس��تانه انتخابات س��ومین دوره مجلس ش��ورای
اس�لامی هس��تیم .گمان نمی کنم که نق��ش و اهمیت
انتخابات و مجلس شورای اسالمی برکسی پوشیده باشد.
هم اکنون ،با توجه به اگاهی و شعور باالی سیاسی مردم
خداجوی ایران ،شاید ضرورتی به یاداوری اهمیت شرکت
در انتخابات نباش��د؛ ولی برای احتی��اط در ادای تکلیف
شرعی -سیاسی خود نکاتی را متذکر می شوم:
*از اغاز انقالب تاکنون ،یکی از اهداف ش��وم و پلیدی
که همواره مورد توجه استکبار جهانی و نوکران خارجی
و داخلی انان بوده اس��ت .دور کردن مردم از صحنه های
انقالب و گسس��تن پیوندهای پوالدین انان با ارمان های
اجتماعی -سیاسی اسالم بوده است؛ که در راه تحقق ان
به انواع حیله ها و ترفندهای گوناگون متوس��ل شده اند؛
که بحمداهلل سرشان به سنگ خورده است؛ و ملت پیروز
و س��رافراز ایران بانمایش قدرت عظی��م خود در حوادث
گوناگون انقالب این حقیقت و واقعیت را به اثبات رسانیده
و نشان داده اند که از دریای خروشان وحدت و انسجام انان
چیزی کم نشده و نخواهد شد.
*همان طور که بارها گفته ام ،مردم در انتخابات ازادند
و احتیاج به قیم ندارند ،و هیچ فرد و یا گروه و دسته ای حق
تحمیل فرد و یا افرادی را به مردم ندارند.
* نصیحتی اس��ت از پدری پیر ب��ه تمامی نامزدهای
مجلس شورای اسالمی که سعی کنید تبلیغات انتخاباتی
شما در چهارچوب تعالیم و اخالق عالیه اسالم انجام شود؛
و ازکارهایی که با ش��ئون اس�لام منافات دارد جلوگیری
گردد .باید توجه داش��ت که هدف از انتخابات در نهایت
حفظ اس�لام است .اگر در تبلیغات حریم مسائل اسالمی
رعایت نشود ،چگونه منتخب حافظ اسالم می شود.
بین الملل
44 -53
مذاکرات دو رئیس
بشار اماده مذاکره با مخالفان است
پیام صلح ایران در شام
جامعه دو قطبی
جهانجدید
54-59
جهاد اسالمی جایگزین حماس نمی شود
رسوایی عربی
مراجع شیعه حامی فلسطین
حقیقت فلسطین
فرهنگ
59 -71
اعتراض
مسئوالنبی تفاوتند
قربانیشدیم!
همهفیلم هایجنجالی
هیچ جریان سیاسی پشت این فیلم نیست
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :مصطفی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -فاطمه سیف -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر فنی و هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی
و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد سرخ خواه -محمد شکرالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -هادی انباردار
سید عارف علوی -رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان
علیرضا حسن زاده -محسن صاحبی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
خبرنامه
درخبرنامه این هفته گزارش هایی درباره شکار دومین پهباد امریکایی ،تحوالت انتخاباتی اصولگرایان و عارضه
قلبی محمد علی نجفی درج شده است.جزئیات جدید از پرونده مرگ یک وبالگ نویس به همراه مرور رسانه ها از
بخش هایخبرنامهاینهفتهاست.
خبرنامه
مثلث شماره 154
شکار دوم
نجفی در بیمارستان
فرضیه های تازه
سفر «لغو» شد
12
گزارش
پس از در اختیار گرفتن اولین پهپاد امریکایی در سال
گذشته توسط سپاه پاس��داران انقالب اس�لامی در شرق
ایران ،روز سه شنبه گذش��ته 91/9/14نیروی دریایی سپاه
اعالم کرد یک فروند دیگر از هواپیماهای بدون سرنشین
امریکایی که در منطقه خلیج فارس مشغول گشت زنی بود
را شکار کرده اس��ت .دریادار علی فدوی ،فرمانده نیروی
دریایی س��پاه با اعالم اینکه این پهپاد از نوع اسکن ایگل
( )ScanEagleبوده ،گفت« :این گونه پرنده ها معموال
ازرویناوه��ایب��زرگب��هپ��روازدرمی این��د».
این هواپیما که در چند روز گذشته با هدف شناسایی و
جمع اوری اطالعات در حال گشت زنی در منطقه عمومی
خلیج فارس بود ،به محض ورود به حریم فضای جمهوری
اس�لامی ایران در تور یگان های پدافندی و س��امانه های
کنترلی نیروی دریایی س��پاه پاس��داران انقالب اسالمی
گرفتار شد .سپاه پاسداران بالفاصله فیلم شکار این هواپیما
را نیز منتشر کرد.
از س��وی دیگر نی��روی دریای��ی امری��کا ادعا کرد
پهپادهای امریکایی را شمارش کرده و متوجه شده اند که
از انها کم نشده است .جیسون ساالتا ،یکی از سخنگویان
ناوگان پنج��م امریکا در خلی��ج فارس ب��ا رد این موضوع
گفت«:هم��ه هواپیماه��ای ب��دون سرنش��ین در منطقه
خاورمیانه بازشماری شده اند».
همچنین خبرگ��زاری رویترز به نق��ل از جی کارنی،
سخنگوی کاخ سفید در واشنگتن نوشت« :ما هیچ شواهدی
مبنی بر اینکه ادعاهای ایران درست باشد نداریم».
سردار رمضان شریف ،مسئول روابط عمومی کل سپاه
پاسداران در گفت و گویی در پاسخ به سوالی درباره ادعای
مقام��ات نظامی امریکا مبنی بر اینکه پهپاد ش��کار ش��ده
امریکا در ایران متعلق به ما نیست ،گفت« :امریکایی ها در
قضیه شکار ارکیو 170هم اینگونه صحبت ها یی را مطرح
کردند ،ولی بعدها گفتند که این مساله قابل بررسی است».
وی اف��زود« :فرماندهان نیروی دریای��ی انها اعالم
کرده اند که این موضوع صحت ن��دارد ،ولی بالفاصله یک
مقام دیگر امریکایی گفته ک��ه تلویزیون ایران تصاویر این
پهپاد را پخش کرده است؛ این مساله برای ما مفهوم دارد».
مسئول روابط عمومی کل سپاه با بیان اینکه کسانی
که علم اینگونه اقدامات را می دانند ،با اهمیت این موضوع
اش��نا هس��تند ،تصریح کرد« :توانمندی ما بیش��تر از این
حرف هاست و مطمئن هس��تم که در اینده نزدیک ،دیر یا
زود خودشان این شکار را تایید خواهند کرد».
سردار شریف درباره اینکه گفته می شود این پهپاد در
ماه های اخیر شکار شده اس��ت نیز تاکید کرد« :ما گفته ایم
که این اتفاق در چند روز گذشته و در منطقه خلیج فارس رخ
داده است».وی خاطرنشان می کند« :به فرمانده امریکایی
توصیه می کنم که یکبار دیگر پهپادهایش را به طور دقیق
شمارش کند».مس��ئول روابط عمومی کل سپاه پاسداران
اضافه کرد« :اگر نیاز باشد اطالعات جدیدتری از این شکار
اعالم خواهیم کرد».
سردار شریف با اشاره به اینکه این اقدام سپاه عظمتی
برای انقالب و خفت و خواری برای امریکایی ها به همراه
دارد ،تاکید کرد« :چشم عقاب» برای انها خیلی مهم بود و
برای همین دلشان نمی خواهد در این غائله بازنده باشند».
وی در پایان این گفت وگو خاطرنشان می کند« :انها
ما را خوب می شناس��ند ،این موضوع انچنان محکم است
مثلث شماره 154
شکار دوم
خبرنامه
ایران یک پهپاد امریکایی دیگر را دراختیار گرفت
که اگر نیاز باش��د چیزی را رو می کنیم که انها ابرویش��ان
برود بنابراین دوباره توصی��ه می کنم که فرمانده امریکایی
پهپادهایش را به دقت شمارش کند».
اس��کن ایگل در رده پهپادهای کوچک طبقه بندی
می شود .این پهپاد 1/2متر طول دارد و طول بال های ان به
3متر می رسد .ویژگی اصلی این پهپاد این است که به دلیل
وزن پایین ( 19کیلوگرم) می تواند زمانی بیش از 24ساعت
و در شرایط اب و هوایی بسیار بد در اسمان باشد.
ایران :تجاوز به حریم هوایی را پیگیری می کنیم
رامین مهمانپرست ،س��خنگوی وزارت امور خارجه
کشورمان نیز در واکنش به خبر شکار یک پهپاد امریکایی
توسط نیروی دریایی سپاه گفت که این یک قاعده در امنیت
هر کشور است که توانایی دفاع از حریم های کشور در سطح
باال و اقتدار نظامی موجب امنیت ،ثبات و ایجاد بازدارندگی
در طرف های مهاجم می شود.
وی گفت« :تجاوز به حریم هوایی ایران ،جزو مواردی
است که باید تحت عنوان نقض قوانین بین المللی و تمامیت
ارضی کشور در مجامع ذی ربط ثبت شود».
علی اکبر صالحی ،وزی��ر خارجه کش��ورمان نیز روز
چهارشنبه ۱۵ ،اذر ،با تاکید بر هش��دارهای گذشته نسبت
به امریکایی ها گفت« :ب��ه امریکایی ها اعالم کرده بودیم
که طبق کنوانسیون های بین المللی به انان اجازه نخواهیم
داد به مرزها و حریم ما تجاوز کنند اما متاسفانه انان رعایت
نکردند».وزیر ام��ور خارجه ایران تاکید ک��رد« :البته قبال
در این باره ب��ه امریکایی ها اعتراض ک��رده بودیم ،اما انان
ادعا می کردند در حریم ما حضور ندارند؛ این پهپاد س��ندی
در اختیار ماس��ت ک��ه از ان برای پیگی��ری حقوقی تجاوز
امریکایی ها در مراجع بین المللی استفاده می کنیم».
همچنین 205نماینده مجلس ش��ورای اس�لامی با
انتشار بیانیه ای از نیروهای سپاه برای شکار پهپاد امریکایی
تشکر کرده و از ان حمایت کردند .این نمایندگان از فرمانده
س��پاه برای حضور در مجل��س و ارائه گ��زارش این واقعه
دعوت کردند.
13
ابراهیم اقامحمدی ،عضو کمیس��یون امنیت ملی و
سیاست خارجی مجلس شورای اسالمی نیز در گفت وگویی
با اشاره به ش��کار پهپاد امریکایی توس��ط نیروی دریایی
سپاه پاسداران انقالب اس�لامی اظهار کرد« :شکار پهپاد
امریکایی بار دیگر ق��درت بازدارندگ��ی و دفاع جمهوری
اسالمی را به رخ جهانیان کشید».
بازتاب خارجی رسانه ای شکار پهپاد
رسانه های منطقه نیز هفته گذش��ته نگاهی ویژه به
ش��کار دومین پهپاد امریکایی از س��وی ایران داش��ته اند.
روزنامه الس��فیرلبنان در گزارشی اعالم کرد« :در حالی که
تلویزیون ایران تصاویر پهپاد شکار شده امریکایی را نشان
داده ،واشنگتن همچنان این رخداد را تکذیب می کند».
پایگاه النشره لبنان در گزارشی اعالم کرد« :تلویزیون
ایران پهپاد امریکایی را که با نق��ض حریم هوایی ایران بر
فراز خلیج فارس شکار شده ،به تصویر کشید».
گزارش
خبرنامه
ظهر جمعه گذشته خبر سکته قلبی محمدعلی
نجف��ی ،وزیر ام��وزش و پ��رورش دوران س��ازندگی و
از کاندیداهای احتمال��ی اصالح طلب��ان در انتخابات
ریاست جمهوری سال اینده از جانب معصومه ابتکار در
یک شبکه اجتماعی اعالم شد.
محمدعلی نجفی که به همراه معصومه ابتکار از
اعضای شورای اسالمی شهر ته ران است ،روز جمعه در
منطقه دماوند دچار عارضه قلبی شد .معصومه ابتکار
در این ارتباط در صفحه اجتماعی خود نوشت« :اقای
دکتر محمدعلی نجفی ،وزیر محبوب اموزش و پرورش
و معاون اق��ای خاتمی امروز دچار عارضه قلبی ش��ده
و تحت مراقبت ویژه بس��تری ش��دند .دکتر در شورای
شهر ،سنگ صبور و پناه ب ی پناهان زیادی بوده ....ب رای
س�لامتی او دعا کنیم».گزارش ها حاکی از این بود که
نجفی طی یک روز ،دو نوبت دچار ایس��ت قلبی شده
و سپس برای مداوا به بیمارستان شهیدرجایی تهران
منتقل شده است.
ابتکار همچنین در گفت وگویی درباره این خبر،
با بیان اینکه محمد علی نجفی صبح امروز دچار سکته
قلبی ش��د ،افزود« :بالفاصله ایش��ان به بیمارس��تان
شهیدرجایی منتقل و تحت نظر قرار گرفت».
وی اف��زود« :بع��د از انتق��ال محمد علی نجفی
به بیمارس��تان ،وی تح��ت انژیوگرافی ق��رار گرفت و
هم اکنون در س ی س��ی یو بیمارس��تان ش��هید رجایی
بستری است».عضو شورای ش��هر ته ران تاکید کرد:
«هم اکنون حال محمد علی نجفی بهتر شده و خطر
رفع شده اس��ت».همچنین محمدرضا تابش ،نماینده
یزد نیز با تایید این خبر گفت« :پزشکان اقدامات اولیه
در دماوند را انجام دادند که موثر ه��م بوده و وی پس
از ان به یکی از بیمارس��تان های ته ران منتقل شده و
انژیو کرده است».
او به نقل از همسر نجفی ادامه داد« :خوشبختانه
اقدامات اولیه ب رای معالجه و مداوای وی انجام ش��ده
و پزش��کان عنوان کردند که ح��ال وی رو به بهبودی
است».
تابش همچنی��ن از تماس تلفنی س��یدمحمد
خاتمی با همس��ر نجفی به منظور احوالپرسی از این
فعال سیاسی -اجتماعی اصالح طلب نیز خبر داد.
مثلث شماره 154
رفع شرایط اورژانسی و خطرناک
نجفی س��ه روز بعد در نامه ای ضمن تش��کر از
14
روزنامه العرب نیز در گزارش��ی با اشاره به شکار پهپاد
امریکایی اعالم ک��رد« :افزایش فعالیت های جاسوس��ی
امریکا بر ف��راز منطقه خلیج ف��ارس بیانگ��ر احتمال اغاز
یک درگیری نظامی است که زمان دقیق و حجم عملیاتی
ان مش��خص نیست».ش��بکه های العربی��ه ،الجزی��ره،
بی بی سی عربی و روزنامه های مهم منطقه از جمله الشرق
االوس��ط و الحیات نیز این خبر را به طور گس��ترده پوشش
داده اند.
«فیصل عبدالس��اتر» کارشناس مس��ائل سیاسی در
بیروت روز چهارشنبه گذشته در پاسخ به این سوال که چرا
امریکا زیربار ش��کار پهپاد خود نمی رود ،اظهار داشت« :ما
دلیل اصلی عدم اعتراف امریکا به شکار این پهپاد امریکایی
را نمی دانیم ،اما مدنظر داش��ته باشید که واشنگتن در مورد
شکار پهپاد قبلی از س��وی ایران نیز با تاخیر و افشای اسناد
ان از سوی ایران مجبور به اعتراف شد».
وی افزود« :من معتقدم این مس��اله از لحاظ روانی،
نجفی در بیمارستان
یک کاندیدای احتمالی
اصالح طلبان هفته گذشته
دچار عارضه قلبی شد
امریکایی ها را دچار مشکل کرده و انها نمی خواهند به این
سرعت به دومین شکس��ت نظامی اطالعاتی خود از ایران
در بخش هوافضا اعتراف کنند .ام��ا در هر صورت تصاویر
منتشر شده بهترین دلیل و مدرک برای شکار دومین پهپاد
امریکایی اس��ت و انها خواسته یا ناخواس��ته به این مساله
اعتراف خواهند کرد».
«طالل عتریس��ی» از کارشناس��ان ارش��د مسائل
خاورمیانه نیز در پاسخ به همین سوال اظهار می دارد« :من
معتقدم که ایاالت متح��ده امریکا در یک تنگنای ش��دید
اطالعاتی پس از شکار این پهپاد قرار گرفته که تایید ان را
برای انها مشکل کرده است».
وی افزود« :البته من پیش بینی می کنم که انها پس از
مدت کوتاهی به شکار این پهپاد اذعان کنند چون این رخداد
موضوعی نیس��ت که بتوان ان را کتمان ک��رد .در نهایت
امریکایی ها ناچار به تایید شکار دومین پهپادشان از سوی
ایران هستندg ».
همه کسانی که جویای احوال او ش��ده بودند ،نوشت« :روز جمعه در پی عارضه
قلبی به بیمارستان سوم ش��عبان گیالوند منتقل ش��دم و با مراقبت و مداخله
به موقع پرسنل پزش��کی و پرس��تاران جوان و مجرب این بیمارستان ،به لطف
خداوند متعال از شرایط کامال اورژانسی و خطرناک به وضعیت طبیعی رسیدم.
بر خود فرض م ی دانم از اقدام مس��ئوالنه کادر پزشکی ،مراقب ت های اورژانسی،
پرستاران بیمارستان سوم ش��عبان گیالوند دماوند و همچنین بیمارستان قلب
ش��هید رجایی خصوصا ب رادر بزرگوارم دکتر فاضل و دکتر سزاوار قدردانی کنم.
از تمامی عزیزانی که با حضور در بیمارس��تان و تماس تلفنی جویای سالمتی
اینجانب شدند ،سپاسگزاری م ی کنم و امیدوارم با دعای خیر عزیزان در اینده در
عرصه خدمت به مردم همچنان موثر باشم».
کاندیدای اصالح طلبان
انگونه که در خبرها امده بود ،طیف نزدیک به عبداهلل نوری ،حزب کارگزاران
سازندگی و طیف منتسب به سیدمحمد خاتمی ،رئی س جمهور پیشین ای ران در
اخرین رایزن ی های خود که طی ماه های گذشته صورت گرفته ،محمدعلی نجفی،
وزیر اس��بق اموزش و پرورش را بهترین گزینه ب رای نامزدی انتخابات پی ش رو از
جانب اصالح طلبان دانس��ته و بر حمایت از وی تاکید کرده اند.چندی پیش نیز
نشریه اصالح طلب «اسمان» ،در گزارشی با عنوان «اصالح طلبان وارد انتخابات
ریاس��ت جمهوری م ی ش��وند» از محمدعلی نجفی به عنوان گزینه مطرح این
جریان ب رای انتخابات س��ال اینده نام برده و تاکید کرده بود نجفی در مقایسه با
دیگر کاندیداهای احتمالی ،چهره مقبول تر و احتماال رای اورتری خواهد داشت.
البته نجفی پس از ان در گفت وگو با یکی از خبرگزاری های داخلی ،کاندیداتوری
خود در انتخابات اتی را شایعه و «گمانه زنی دوستان و رسانه ها» دانسته و تاکید
کرده بود « :فعال قصد ندارم بیایم و هیچ فکری نکرده ام».محمدعلی نجفی ،جزو
بنیانگذاران حزب کارگزاران س��ازندگی از احزاب نزدیک به هاشم ی رفسنجانی،
رئیس مجمع تشخیص نظام به حساب م ی اید.نجفی که هم اکنون در شورای
شهر ته ران عضویت دارد ،از سال 1360الی 1364وزیر فرهنگ و اموزش عالی
و در دولت موسوم به س��ازندگی نیز وزیر اموزش و پرورش بود که در دولت اول
سیدمحمد خاتمی به ریاست سازمان ب رنامه و بودجه منصوب شد.او در ایام پیش
از انتخابات دور نهم ریاست جمهوری هم به عنوان یکی از گزینه های احتمالی
مطرح بود ،اما این احتمال هیچ گاه به واقعیت نزدیک نشد.نجفی در سال 1385
توانست به همراه 3اصالح طلب دیگر به شورای 15نفره شهر ته ران راه پیدا کند.
اخرین وضعیت نجفی
برئیس شورای شهر ته ران صبح شنبه با اشاره به بستری
حسن بیادی ،نای
شدن محمدعلی نجفی ،عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر ته ران در
بیمارستان شهید رجایی ،حال وی را خوب و رو به بهبودی توصیف کرد.بیادی
گفت« :وی ب رای ادامه مداوا به بیمارستان شهید رجایی ته ران منتقل شده و پس
از عمل جراحی ،هم اکنون در بخش مراقب ت های ویژه بستری و حال وی رو به
بهبودی است».به گفت وی ،حبیب کاش��انی ،عضو کمیسیون برنامه و بودجه
شورای ش��هر ته ران به نمایندگی از شورای ش��هر ب رای پیگیری مداوای حال
نجفی ،در کنار وی حضور یافته استg .
چه کسانی کاندیدا می شوند
اصولگرایان در نیمه اذرماه هنوز به تصمیم قطعی نرسیده اند
از من خواسته اند کاندیدا شوم
در حالی که در ابتدای هفته گذشته خبری منتشر شد
مبن ی بر اینکه قرار اس��ت 150نماین��ده مجلس در نامه ای
خواستار کاندیداتوری علی الریجانی شوند ،رئیس مجلس در
نشست خبری هفته گذشته اش به خب رنگاران گفت« :برخی
خواس��تار کاندیداتوری من در انتخابات ریاس��ت جمهوری
هس��تند ».وی افزود« :چه از فراکس��یون ره��روان و چه از
بیرون افرادی به م��ن گفته اند و پیش��نهاد داده اند که ب رای
ریاست جمهوری شرکت کنم».
الریجانی در عین حال تصریح کرده اس��ت« :اما نظر
من همان نظر قبلی است و برنامه ای ب رای انتخابات ندارم و
چیز جدیدی اتفاق نیفتاده که به شما بگویم».
الریجانی در حالی این سخنان را مطرح کرد که پیش
از او یک عضو ارشد فراکسیون رهروان گفته بود« :کسانی
که خبر تنظیم نامه از س��وی 150نماینده و دعوت از رئیس
مجلس ب رای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را منتشر
کرده اند به دنبال تخریب اقای الریجانی هستند».
سیدحس��ین نقوی حسینی ،س��خنگوی کمیسیون
امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسالمی با بیان
این مطلب که حتی فراکسیون رهروان والیت مجلس نیز
به دنبال تنظیم چنین نامه ای نبوده و نیست ،افزوده بود« :این
اخبار یک نوع فضاسازی علیه اقای الریجانی است ،البته بنده
بارها گفته ام ایشان شان احراز پست ریاست جمهوری را دارد
اما کاندیدا شدن اقای الریجانی به خود ایشان مربوط است
و تاکنون نی��ز در این خصوص اظهارنظری نکرده اس��ت».
نقوی حس��ینی درباره ش��ائبه انتخاباتی خواندن سفرهای
رئیس مجلس گفت« :اقای الریجانی در مجلس هش��تم
هم به چنین سفرهایی م ی رفتند ،بناب راین امار سفرهایی که
ایشان در گذشته انجام م ی دادند گویایی این واقعیت است،
اما از انجایی که در حال حاضر حساسی ت ها زیاد شده بناب راین
چنین برداش��ت های غیرواقعی صورت م ی گیرد .به عنوان
مثال اقای قالیباف در نشس��ت ش��هرداران کالنشهرهای
دنیا ش��رکت م ی کند .وقتی اخبار س��فرهای ایشان منتشر
م ی ش��ود بعضا م ی گویند این س��فرها به دلی��ل انتخابات
ریاس��ت جمهوری اس��ت در حالی که
اینگونه نیست».
تعدد و تکثر نامزدها را به
حداقل کاهش می دهیم
حبی ب اهلل عسگراوالدی
م ی گوید« :اض�لاع متکثری پا به
عرصه رقابت م ی گذارند اما از میان این
اضالع ،نقش دو ضلع جبه��ه پایداری به
رهبری ایت اهلل مصباح یزدی و جبهه بخش
عظیمی از اصولگرایان ب��ه رهبری ایت اهلل
مهدوی کنی و ایت اهلل یزدی پررنگ تر خواهد
بود ».او ک��ه اکنون به عن��وان دبیرکل جبهه
پیروان روزهای ش��لوغی را س��پری م ی کند درباره
استراتژی جبهه پیروان خط امام و رهبری ب رای ورود به
انتخابات اتی نیز م ی گوید« :راهبرد جبهه پیروان خط امام
و رهب��ری در انتخابات این��ده همگرایی اح��زاب ،گروه ها،
رجال سیاس��ی و مذهبی اصولگرایان ب رای رسیدن به یک
خردجمعی است .باتوجه به اینکه تکثر نامزدها سبب حیرت و
علی الریجانی می گوید :
«برخی خواستار کاندیداتوری من
در انتخابات ریاست جمهوری
شده اند».
سرگشتگی مردم م ی شود ،ما بنا داریم از طریق گفت وگو
با اضالع رقابت اصولگرایان ،تع��دد و تکثر نامزدها را به
حداقل کاهش دهی��م و نوعی وفاق مل��ی پدید اوریم
و امیدواریم ان ش��اءاهلل به ای��ن هدف برس��یم .درباره
انتخابات شوراها هم تمهیداتی داشته ایم که به زودی
اعالم م ی نماییم».
مدل رقابتی مجلس نهم مدل موفقی بود
خبرنامه
یک نفر از اصولگرایان بیاید
در میان اظهار نظرهای متعدد در مورد نحوه حضور
اصالح طلبان ،حدادعادل درباره معرفی نامزد اصولگرایان
ب رای انتخابات ریاس��ت جمهوری ب��ه خبرنگاران گفته
است« :تالش م ی کنیم اصولگرایان گرفتار تعدد نامزد و
داوطلبان ریاست جمهوری نشوند.مصلحت اصولگرایان
و کشور در این است که بین اصولگرایان رقابت نباشد تا
رای اصولگرایان شکسته نشود».
حدادع��ادل اظهار امیدواری ک��رده که در
مجموع یک نفر از بدنه اصولگرایان در انتخابات
ریاست جمهوری حضور پیدا کند.
عس��گراوالدی درب��اره ارایش سیاس��ی جریان
اصولگرای��ی در انتخاب��ات ات��ی و قطب بندی ه��ای
جریان های سیاس��ی نیز م ی گوید« :م��ا در انتخابات
مجلس نهم یک م��دل از رقابت را تجرب��ه کردیم که
مدل موفقی بود؛ سطح مشارکت با چنین مدلی خوب و
قابل دقت بود .فکر م ی کنم قطب های اصلی رقابت در
انتخابات اینده تکرار تجربه موفق انتخابات مجلس نهم
باشد ،ممکن اس��ت اضالع متکثری پا به عرصه رقابت
بگذارند اما از می��ان این اضالع ،نق��ش دو ضلع جبهه
پایداری به رهبری ایت اهلل مصباح یزدی و جبهه بخش
عظیمی از اصولگرایان به رهبری ایت اهلل مهدوی کنی
و ایت اهلل یزدی پررنگ تر خواهد بود».
مثلث شماره 154
محمدرضا باهنر م ی گوید« :امکان شکس��ت در
پروژه «متحد کردن اصولگرایان» وجود دارد» .او در حالی
این موضع را بیان کرده که اکنون در میان اصولگرایان
افراد متعددی به عنوان کاندیدای احتمالی انتخابات 92
مطرح هستند.
افرادی که البته بس��یاری از انه��ا ترجیح داده اند
کاندیداتوری ش��ان را تکذیب نکرده و منتظر گذش��ت
زمان ب رای ارزیابی اوضاع باقی بمانند ،افرادی همچون
غالمعلی حدادع��ادل ،عل��ی الریجان��ی ،محمد باقر
قالیباف ،محسن رضایی ،عل ی اکبر والیتی ،مصطفی
پورمحمدی و منوچهر متکی.
حاال محمدرضا باهنر م ی گوید« :اگرچه تشکیالت
جبهه متحد اصولگرایان مربوط به انتخابات مجلس بود
و هم اکنون وجود ندارد اما معتقدیم این ساز و کار ب رای
انتخابات ریاست جمهوری نیز قابل احیاست».
باهنر با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری تصریح
کرد« :در جامعه اس�لامی مهندس��ین و جبهه پیروان
خط امام و رهبری رایزنی با سایر گروه ها در مورد مباحث
انتخاباتی اغاز شده که این رایزن ی ها پیش از انتخابات
امری طبیعی اس��ت ».او ب��ا بیان اینکه تش��کیالت
جبهه متحد مرب��وط به انتخابات مجل��س بود ،گفت:
«باتوجه به اینکه معتقدیم این ساز و کار ب رای انتخابات
ریاست جمهوری نیز قابل احیاست ،تالش م ی کنیم تا
حداکثر وحدت میان اصولگرایان ایجاد شود که البته در
این راه ممکن است موفق شده یا شکست بخوریم».
احتمال کاندیداتوری
ل ترقی از وضعیت اصولگرایان
تحلی
اما یک عضو ارش��د موتلفه هفته گذشته تعبیری
متفاوت درباره ارایش سیاسی اصولگرایان داشت.
حمیدرضا ترق��ی با بی��ان اینکه «خ��ط فکری
الریجانی و قالیباف همان خط کلی اصولگرایان است
ولی با سالیقی که خود انها دارند» گفت« :این دو نفر
عملکرد مش��خصی در حوزه های مدیریتی داشته اند و
نقاط ضعف و قوتی نیز دارند ».حمی د رضا ترقی با بیان
اینکه «باید از ظرفی ت های اصولگرایی ب ه نحو مطلوب
استفاده شود» ،درباره کاندیداهای احتمالی اصولگرایان
و اصالح طلب��ان در انتخابات ریاس��ت جمهوری اظهار
کرد« :کاندیدای احتمالی اصولگرایان هنوز مش��خص
نشده است».
ترقی با بیان اینکه «ما معتقدیم تفکر اصولگرایی
باید در قالب شاخ ص هایی که رهبری ب رای ان تعریف
کرده پیش ب��رود و ای��ن موضوع ایج��اب م ی کند که
گزینه های ما ب��رای انتخاب��ات ،افراد س��المی از نظر
اعتقادی باشند» ،تاکید کرد« :باید وحدت اصولگرایان
در انتخابات شوراها حفظ شود تا نگذارند افراد غی رارزشی
وارد شوراها شوندg ».
15
فرضیه های تازه
رئیس پلیس فتای تهران برکنار شد
خبرنامه
چند روزی از مرگ س��تار بهشتی نگذش��ته بود که با
نطق احمد توکلی در صحن علنی مجلس و نام بردن از او،
پرونده از حوزه رسانه های بیگانه به سطح جامعه و اظهارنظر
مسئوالن داخلی کشیده شد .مرگ مشکوکی که از ابتدا با
ضدونقیض گویی های فراوان در ارتباط ب��ا ان ،روز به روز
ابعاد گس��ترده تری یافت .در اخرین اتفاقات مربوط به این
پرونده تنها چند س��اعت مانده به برگزاری نشست مجلس
و مسئوالن ناجا درخصوص داس��تان مرگ ستار بهشتی،
رئیس پلیس فتای تهران برکنار شد .در اولین واکنش های
رس��می به موضوع مرگ این وبالگ نویس ،س��خنگوی
وزارت خارجه امریکا ،ویکتوریا نولند با انتشار بیانیه ای شدید
که لحن مداخله جویانه ان اشکار بود ،خواستار رسیدگی به
این پرونده ش��ده بود.با این وجود برخی منابع خبر مرگ او
را تایید نکردند ،اما احمد توکلی با اش��اره به این موضوع در
خالل نطق میان دستور خود ش��کل دیگری به ماجرا داد.
او با اش��اره به موضوع مرگ مش��کوک ستار
بهش��تی گفت« :وبالگ نویس��ی به نام ستار
بهش��تی ظاهرا به اتهام اهانت به مسئوالن به
دلیل فراخوان دادن در وبالگ خویش بازداشت
ش��ده و در زندان جان به جان افرین تس��لیم
کرده و چند روزی اس��ت رس��انه های خارجی
و دولت های غربی بر س��ر این مساله غوغا به
پا کرده اند».توکلی ادامه داده بود« :حاال یک
وبالگ نویس حرف های نامربوط زده باش��د و
فراخوانی را هم داده باشد ،سوال این است که
چقدر عملی ش��ده و چه تاثیری داشته است؟
چرا با ای��ن اقدامات ،نظام مظل��وم جمهوری
اس�لامی را زیر س��وال برده و از ابروی شهدا
هزینه می کنید؟»
ب��ه ای��ن ترتی��ب ن��ام س��تار بهش��تی
وبالگ نویس��ی در ص��در اخبار ق��رار گرفت.
پس از نطق توکل��ی ،تع��دادی از نمایندگان
به ان اعتراض کردن��د .نماین��ده رباط کریم
گفت« :از اقای توکلی می خواهم که ابتدا این
موضوع را با دقت بررس��ی و پس از ان اعالم
نظر کند».ساعاتی پس از ان ستاد حقوق بشر
قوه قضائیه با صدور بیانی��ه ای «از عزم جدی
دس��تگاه قضایی برای برخورد سریع ،قاطع و
بدون اغماض با مقصر ی��ا مقصران فوت یک
ش��هروند ایرانی» خبر داد.عالءالدین بروج��ردی ،رئیس
کمیس��یون امنیت ملی نیز در اظهارنظ��ری گفت« :طبق
اطالعات اولیه ،اثار ضرب و ش��تم در بدن ای��ن فرد دیده
نشده است».از این اظهارنظر زمان زیادی نگذشته بود که
سخنگوی دستگاه قضا در نشست خبری خود با خبرنگاران،
جزئیاتی درباره این پرونده ارائه کرده و با اشاره به گزارش
اولیه پزشکی قانونی ،از پنج نقطه کبودی در بدن فرد فوت
ش��ده خبر می دهد؛ از همین جا بود که تناقض در س��خنان
اشکار ش��د و البته در روزهای بعد با اعالم گزارش پزشکی
قانونی و تکذیب ان به فاصل��ه یک روز ،به ابهامات موجود
افزوده شد تا دیگر تنها شائبه های مطرح شده درباره مرگ
ستار بهشتی ،نامه کشف شده در سلول وی یا اخرین پست
وبالگش نباش��د .اما مجلس��یان نیز از دریچ��ه نماینده ای
که برای رس��یدگی به پرونده مرگ س��تار بهش��تی تعیین
کرده اند ،ماجرا را پیگیری کردن��د و مهدی دواتگری پس
مثلث شماره 154
16
بازدید از محل نگهداری و مرگ متهم ،نگهداری متهم در
تحت نظرگاه پلیس فتا (به عنوان بازداشتگاه انفرادی) بیش
از چند ساعت را تخلف دانسته و تاکید کرد که باید متهم را
به بازداشتگاه پلیس اگاهی ـ که زیر نظر قوه قضاییه است ـ
می بردند .فرمانده نیروی انتظامی در واکنش به این سخنان
نماینده مجلس در رسیدگی به این پرونده« ،تحت نظرگاه»
رباط کریم را بازداش��تگاه غیرمصوب دانسته و ضمن قابل
رسیدگی خواندن این موضوع ،در توضیح اینکه چرا متهم
در روز تعطیل از زن��دان اوین تحویل گرفته ش��ده،گفت:
«تحویل گرفتن نامبرده از زندان اوین و اینکه چرا سه روز
هیچ تحقیقی انجام نشده ،نوعی قصور و کوتاهی است».
از سوی دیگر اسماعیل کوثری در واکنش به موضوع
بازداش��ت های غیرقانونی گفت« :بعد از ماجرای کهریزک
دیگر هیچ بازداش��تگاه غیرقانونی نداری��م و هرکس چنین
ادعایی دارد غلط کرده اس��ت».این عضو کمیسیون امنیت
ملی و سیاست خارجی اقدام به استعفا را نادرست خواند .او با
تاکید بر اینکه تا مشخص شدن موضوع کسی نباید استعفا
کند ،گفت« :اینکه می گویند رئیس پلیس باید اس��تعفا کند،
حرف درس��تی نیس��ت .باید مقصر یا مقصرین (در صورت
وجود) مش��خص ش��ود ،بعد با انها برخورد قانونی شود».او
ادامه داد« :مردم مطمئن باشند اگر واقعا این مرگ ،طبیعی
نباشد ،مقصرین در هر سطحی که باشند شناسایی و محاکمه
می شوند».اما با این اظهارنظرها فرصت مناسبی پیش امد
تا عالءالدین بروجردی در گفت وگوی��ی دالیل اظهارنظر
روزهای نخست خود را بیان کند .او گفت« :روز اولی که خبر
مرگ این وبالگ نویس به کمیسیون امنیت ملی و سیاست
خارجی مجلس رس��ید ،در تم��اس تلفنی ب��ا رئیس پلیس
تهران ،پیگیر موضوع شدم که وی درباره ضرب و شتم این
وبالگ نویس ،صراحتا اعالم کرد ،هیچ گونه ضرب و شتمی
صورت نگرفته اس��ت .بر پایه اظهارات رئیس پلیس تهران،
با خبرنگاران صحبت کرده و تاکی��د کردم اظهار نظر من بر
مبنای گفته ه��ای رئیس پلیس تهران اس��ت».وی با تاکید
بر اینکه انتظارمان از مراجع مس��ئول این است که مطالبی
که به کمیس��یون اعالم می کنند ،دقیق و مبتنی بر واقعیت
باشد ،افزود« :مسلما درون بازداش��تگاه پلیس فتا ضرب و
شتم صورت گرفته که البته بر پایه گزارش پزشکی قانونی،
مرگ ستار بهشتی متاثر از این ضرب و شتم ها نبوده ،بلکه
ناشی از شوک و ترس بوده است؛ پلیس فتا باید در امر برخورد
با این قضایا بازنگری جدی در سیاس��ت های خود داش��ته
باشد».بدین ترتیب و به گفته رئیس کمیسیون امنیت ملی،
«ضرب و شتم» متهم محرز بوده اس��ت.در ادامه رسیدگی
مراجع قانونی به پرونده س��تار بهشتی و پس از روشن شدن
ابعاد مختلف قضیه ،سردار اسماعیل احمدی مقدم ،سرهنگ
محمدحسن شکریان رئیس پلیس فتای فرماندهی انتظامی
تهران بزرگ را برکنار کرد .او علت این امر را «قصور و ضعف
در نظارت کافی بر عملکرد پرسنل تحت امر و روند رسیدگی
پرونده متوفی» اعالم داشت.
اخرین اظهارات دادستان
در اخرین اظهارنظر محس��نی اژه ای ،دادس��تان کل
کشور نیز در ارتباط با این پرونده هفته گذشته گفت« :انچه
تا امروز مشخص شده این است که 7نفر از نیروهای پلیس
فتا دستگیر شدند و مورد بازجویی قرار گرفتند
که تعدادی از انها در بازداشت به سر می برند و
تعدادی دیگر ازاد شدند».دادس��تان کل کشور
س��هل انگاری در خصوص نگهداری از س��تار
بهشتی را اثبات شده دانست و گفت« :مجموعه
اقدامات قضایی و پزشکی تا امروز به این نتیجه
رس��یده که در خصوص نحوه نگهداری ستار
بهشتی قصور و سهل انگاری هایی رخ داده که
به همین دلیل فرمانده ناجا مسئول پلیس فتای
تهران را برکنار کرد؛ هرچن��د این فرد خودش
ارتباط مستقیمی با این جریان نداشت .به طور
کلی از زمانی که س��تار بهشتی دستگیر شده تا
مجموع س��اعاتی که در اختیار پلیس فتا بوده،
این فرد مورد ضرب و شتم قرار گرفته ،اما این
ضرب و شتم به گونه ای نبوده که منجر به فوت
این فرد شود ».محسنی اژه ای وجود 5کبودی
در بدن ستار بهشتی را تایید کرده ،اما ضربات را
منجر به مرگ ندانسته و تصریح کرد« :بررسی
پزشکان حاکی از ان است که با نهایت دقتی که
انجام شده هیچ نوع ضربه ای که منجر به فوت
این فرد شود در بررسی ها به دست نیامده است؛
هرچند در معاینات اولیه وجود 5نقطه کبودی در
حال جذب دیده شده است».دادستان کل کشور
گفت« :این عالئم می توانسته به گفته پزشکان
مربوط به 4روز قبل از مرگ هم بوده باشد که در قسمت ران،
زانو ،کتف و ساق پای چپ و راست می شده است .اثاری شبیه
شکستگی در کالبدشکافی ها به دست نیامده و در هیچ یک از
اعضای بدن اینگونه عوارض دیده نشده است».
وی در بخش دیگری از سخنانش به عدم تشخیص
علت مرگ توسط کمیته 7نفره اش��اره کرده و گفت« :در
تاریخ 24ابان ماه پزش��کی قانونی اعالم ک��رد که جواب
سم شناسی این فرد منفی است و دلیلی مبنی بر اینکه وی
مسموم شده باش��د وجود ندارد؛ هرچند نظر نهایی موکول
به روزهای اتی ش��د .س��رانجام در تاریخ 30ابان بار دیگر
پزشکی قانونی نتیجه تحقیقات را این گونه اعالم کرد که
کمیسیون 7نفره معتقد اس��ت نمی توان علت قطعی فوت
را با اقدامات پزش��کی اعالم کرد و مشخص نیست که چه
چیزی باعث مرگ این فرد شده است».سخنگوی دستگاه
قضا اذعان داشت« :تنها قید ش��ده که محتمل ترین علت
مرگ می توانس��ته پدیده شوک باش��د که وقتی من از انها
درباره نحوه شوک پرسیدم انها گفتند این شوک می توانسته
روانی یا فیزیکی باش��د .بار دیگر از انها پرسیدم ایا شوک
فیزیکی اثاری بر جای می گذارد یا نه؟ که انها گفتند هنوز
اثاری مشخص نشده است ».دادس��تان کل کشور افزود:
«تحقیقات در رابطه با این پرون��ده همچنان ادامه دارد ،اما
یک احتمال دیگ��ر درباره فوت این فرد وج��ود دارد که ان
هم دست داشتن خود جریان ضدانقالب است .این فرضیه
وجود دارد که ش��اید خود جریان ضدانقالب در زمان زنده
بودن این فرد اقدامی کرده باش��د تا هم از زمان زنده بودن
وی سود برده و هم از زمان فوت وی سود خود را ببرد».
وی گف��ت« :قرائنی که درباره نامه نوش��ته ش��ده و
منتسب به این فرد و همچنین عدم پیداشدن نسخه اصلی
ان و خبرهایی که در برخی رسانه ها از نحوه مرگ این فرد
منتشر شده ،مطالبی است که باعث شده روی این فرضیه نیز
بررسی های الزم انجام شود».سخنگوی قوه قضاییه گفت:
«اینکه درباره نگهداری این فرد سهل انگاری صورت گرفته
باشد و قصوری رخ داده باشد ،به طور قطع مسئول مربوطه
باید برخ��ورد کند و اگر در این رابطه جرمی هم واقع ش��ده
باشد سیستم قضایی با ان برخورد خواهد کرد».
کوثری :من قانع شدم
با این حال و بعد از سخنان محسنی اژه ای و برکناری
رئیس پلیس فتا ،کوثری در گفت وگوی��ی دیگر در این باره
اظهار داشت« :من قبل از اینکه چیزی ثابت شود ،هیچ کاری
را خوب نمی دانم ،مگر اینکه ثابت شود .کار غلطی است که
در حالی که هنوز چیزی قطعی نش��ده بیاییم پلیسی را که
دارد خدمت می کند برکنار کنیم .اگر به نتیجه رس��یدند که
سفر «لغو» شد
واکنش رفسنجانی ها به حضور ایت اهلل در زادگاهش
2
ماجرای لغو سفر
ام��ا در ادامه مباح��ث پیرامون لغو س��فر ،هاش��می
رفس��نجانی ترجیح داد بیانی��ه ای را ش��خصا در این مورد
صادر کن��د.او در پی��ام خود برای مراس��م اولین س��الگرد
حجت االسالم هاشمیان به صورت تلویحی به اعتراضات
صورت گرفته به سفرش اش��اره و اعالم کرده که با وجود
برنامه ریزی قبل��ی به دلیل برخ��ی مالحظات خ��ود را از
خبرنامه
هر چند گفته شده بود که س��خنرانی در مراسم ختم
امام جمعه رفسنجان و سخنرانی در دانشگاه های ازاد کرمان
و رفسنجان بخشی از برنامه های اقای هاشمی در این سفر
بوده اما پس از اینکه حواش��ی فراوانی در مورد این س��فر
به وجود امد برخی رس��انه ها اعالم کردند که مراسم بدون
حضور هاشمی رفسنجانی برگزار خواهد شد.
بی باک در این مورد نوشت« :رئیس مجمع تشخیص
هاشمی :برنامه ریزی شده بود به رفسنجان بیایم
س��عادت حضور در این مراس��م محروم کرده است .او در
پیامش نوشت:
«برگ��زاری مراس��م اولی��ن س��الگرد درگذش��ت
حجت االسالم والمس��لمین محم��د هاش��میان در ش��هر
رفسنجان هم تاسف و تاثر عمیقم را تجدید کرد و هم ذهنم
را به سال های دور و نزدیکی برد که عالوه بر نسبت فامیلی،
با هم از بهرمان تا قم در ی��ک مکتبخانه و بعدها در محضر
علمای بزرگوار حوزه علمیه قم تلمذ می کردیم.
در برگش��ت به خاطرات گذش��ته ،پاییز سال 1327
را به یاد م��ی اورم که با ه��م و به همراه والدی��ن که برای
زیارت عتبات عالیات به سفر می رفتند ،با استفاده از وسایل
مسافرتی ان روزها به بیاض و از راه یزد به قم رسیدیم و در
انجا و در منزل اخوان مرعشی مستقر شدیم ،در همسایگی و
همراهی با خورشید فقاهت ،سرامد روحانیت ،رهبر نهضت،
امام امت ،محبوب ملت و سرانجام پیروزی انقالب.اگرچه در
مقطعی از این همراهی طوالنی ،ایشان به درخواست مردم
رفسنجان و امر ایت اهلل بروجردی برای امر تبلیغ به زادگاه
خویش برگشتند ،اما در تمام دوران مبارزه با هم بودیم؛ حتی
پس از پیروزی انقالب هم حضور مشترک ما در نهادهایی
مانند مجلس خبرگان نمی گذاشت مسئولیت های خطیر و
بعد مسافت بین دیدارهای ما فاصله اندازد.
روحیه شاد ایش��ان در محافل دوس��تانه و طلبگی و
ش��جاعت ایش��ان در دفاع از مبانی اس�لامی و حمایت از
امام(ره) در همه مراحل مبارزه ،زبانزد همگان و باعث تقویت
روحیات بود و در سال های پس از انقالب هم در سنگر نماز
جمعه ،نمایندگی ولی فقیه ،دادگستری رفسنجان و تدریس
در حوزه و دانشگاه ،پرتالش بود و در سال های اخیر هم با
اینکه بیمار بود ،اما در راه اعتقادات خویش تالش می کرد.
روحش ش��اد ک��ه س��ال گذش��ته پرونده 84س��ال
زندگی اش بسته شد؛ ضمن تس��لیت مجدد فقدان ایشان
به فرزندان ،خانواده ،عموزادگان ،بس��تگان ،مردم بهرمان
و رفس��نجان ،امیدوارم با احیای اثار نوش��تاری و گفتاری،
باعث جاودانگی نام و یاد ایشان در جامعه و امکان استفاده
طلبه های جوان از انها فراهم ش��ود؛ چ��ون تردیدی ندارم
که برادر عالم و تالشگر ایشان حجت االسالم والمسلمین
ن هاشمیان و فرزند عالم و دلسوزشان جناب شیخ
شیخ حسی
علی هاشمیان مش��عل نورانی راه ایش��ان را ادامه خواهند
داد ».هاشمی در ادامه پیامش نوش��ت« :وظیفه ام بود که
هم در مراسم اولین سالگرد ایشان حضور یابم و هم در این
فرصت ،دیدار با بستگان و همش��هریان را تازه نمایم؛ دلم
می خواست و برنامه ریزی هم شده بود که بیایم ،اما به خاطر
فشردگی برنامه ها در مرکز و مالحظاتی که به ان اگاهید و
ضرورت پرهیز از هرگونه تنش و اختالف و گرفتن فرصت
از سوءاستفاده کنندگان و بدخواهان افراطی ،خود را از این
سعادت محروم می کنمg ».
مثلث شماره 154
«سفر هاشمی به زادگاهش لغو شد ».سفری که بنابر
اعالم برخی رسانه های محلی و برخی رسانه های سراسری
بنا بود با همراهی چهره هایی از اصالح طلبان انجام ش��ود
و گویا حتی ق��رار بوده برخی س��خنرانی ها و اعالم مواضع
انتخاباتی نیز در قالب ان صورت گیرد.ماجرا از این قرار بود
که از هفته ها قبل در محافل عمومی و رسانه ای رفسنجان
مطرح ش��ده بود که هاشمی رفس��نجانی برای شرکت در
نخستین سالگرد امام جمعه رفس��نجان که شوهرخواهر و
پسر عموی وی نیز بوده به زادگاهش سفر خواهد کرد.برخی
رس��انه ها اعالم کرده بودند که افرادی چون س��ید محمد
خاتمی ،سید حسن خمینی ،مجید انصاری و بسیاری دیگر
از ش��خصیت های اصالح طلب ،هاش��می را در این س��فر
همراهی خواهند کرد و هاش��می با حضور در نشست های
گزینشی دانشجویی طرح انتخاباتی خود را به صورت میدانی
و علنی اغاز می کند.
س��ایت بی باک در این مورد نوش��ته ب��ود« :اگرچه
رسانه های استان کرمان از چندی پیش خبر حضور هاشمی
در زادگاهش را منعکس کردند و حتی طراحان این س��فر،
تبلیغاتی در این راس��تا انجام داده بودند ام��ا مردم کرمان
و رفس��نجان به این موضوع واکنش نش��ان دادند و ضمن
هشدار به عواقب این س��فر اعالم کردند که در صورتی که
اقای هاشمی و سایر اصالح طلبان به شهرشان سفر کنند،
مردم در اعتراض به حضور هاشمی و سایر اصالح طلبان به
خیابان ها خواهند امد و به عملکرد نامناسب وی و کینه توزی
برخی اصالح طلبان علیه نظ��ام و انقالب اعتراض خواهند
کرد .به دنبال اعتراضات مردم شهرستان رفسنجان ،جوانان
و مردم سایر شهرس��تان های اس��تان کرمان نیز تهدید به
پیوس��تن به مردم رفس��نجان و اعتراض و تجمع علیه این
اقدامات کردند».
مصلحت نظام که قرار بود به بهانه حضور و س��خنرانی در
مراسم ختم امام جمعه فقید رفسنجان به این شهر سفر کند
و در قالب برنامه ه��ای متعدد و از پیش تعیین ش��ده ،زنگ
اغاز طرح و برنامه های انتخابات��ی و میدانی جریان تحت
امر خود را به صورت رس��می و از زادگاهش به صدا دراورد،
وقتی از خشم همشهریان خود نسبت به عملکرد سال های
اخیرش و احتمال تش��نج و تجمعات مردمی اگاه شد ،سفر
خود را لغو کرد».
در همین راستا رضا بهش��تی ،نماینده هیات نظارت
عالی در تش��کل های دانش��جویی دانش��گاه ازاد اسالمی
درباره حضور اکبر هاشمی رفس��نجانی در نشس��ت اساتید
دانش��گاه ازاد و تش��کل های دانش��جویی در دانشگاه ازاد
رفس��نجان همان زمان اعالم کرد« :باتوجه به اینکه هیچ
تش��کل دانش��جویی دعوتی از هاشمی رفس��نجانی برای
حضور در دانشگاه ازاد اس�لامی واحد کرمان و رفسنجان
نداشته است ،بنابراین تش��کل های دانشجویی نشستی با
هاشمی رفسنجانی نخواهند داشت.
هر گونه دعوت یا برگ��زاری همایش و اجالس در
واحد های دانشگاهی دانشگاه ازاد اسالمی منوط به ارائه
درخواست از سوی تشکل های دانش��جویی و اساتید به
هیات نظارت ان واحد دانش��گاهی و تصویب درخواست
از س��وی هیات نظارت ان واحد اس��ت ».ام��ا در ادامه
واکنش ها به ماجرای س��فر هاشمی رفس��نجانی ،روابط
عمومی مجمع تش��خیص مصلحت با صدور اطالعیه ای
اعالم کرد« :در پی انتشار مطالبی در برخی رسانه ها در
مورد برنامه های دی��داری ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی
در رفس��نجان به اطالع می رس��اند ایش��ان س��فری به
اس��تان کرمان و ش��هر رفس��نجان نخواهند داش��ت و
گمانه زنی های رس��انه ای در م��ورد برنامه ها و موضوع
دیدارها کذب بوده و صحت ندارد».
او را برکنار کردند حقش بوده؛ اما قبل از اعالم نتیجه نه».
کوثری در پاس��خ به این پرس��ش که «به نظر ش��ما
افکار عمومی این ح��رف که «مرگ وی طبیع��ی بوده» را
می پذیرند؟ خود شما به عنوان نماینده مردم قانع می شوید؟»
گفت« :بله .قطع��ا .ما همیش��ه باید به یک مرج��ع قانونی
مراجعه کنیم .نمی ش��ود هرک��س حرفی زد ما ب��ه ان اکتفا
کنیم .بای��د از طرف ی��ک مرج��ع قانونی و رس��می اعالم
ش��ود و ما هم باید تمکین کنی��م ».او همچنی��ن در مقابل
س��وال خبرنگاری که پرس��ید« :فرد 35س��اله وارد زندان
شده ،مورد ضرب و ش��تم قرار گرفته و جان خود را از دست
داده ،رئیس پلیس فتا هم برکنار ش��ده ،شما هنوز نتیجه ای
نمی گیرید؟» معتقد اس��ت« :بر اس��اس نتیجه ازمایش��گاه
و پزش��کی قانونی باید قبول کنیم و غی��ر از ان نمی توانیم
کاری کنیمg ».
17
مرور رسانه ها
عکس های خبری
محمود احمدی نژاد
در مراسم بزرگداشت
میرزا کوچک خان
رسانه ها در هفته ای که گذشت
سناریوهای انتخاباتی
یاسین سیف االسالم
غالمعلی حدادعادل
و احمد توکلی در صحن
علنی مجلس
خبرنامه
هفته گذشته بیشتر هفته الودگی هوا بود .معضلی که
یک بار دیگر به تعطیلی دو روزه تهران انجامید .در این هوای
الوده و پر از مونوکسید کربن اما سیاسیون کشور همچنان به
اعالم مواضع خود ادامه داده اند .طرح اصالح قانون انتخابات
و احکام رئیس جمهور برای مش��ایی ،موسوی و ملک زاده و
همچنین عزل وزیر ارتباطات از جمله مهم ترین رویداد های
هفته پیش بودند .مشایی به عنوان دبیر دبیرخانه نم منسوب
ش��د و ملک زاده به س��ازمان میراث فرهنگی رفت .در این
هفته الریجانی از یک سو با خبرنگاران نشست و سخنانش
را گفت و حدادعادل از س��وی دیگر در دانش��گاه عالمه به
سواالت دانشجویان پاس��خ داد .رقابت پنهان و اشکار میان
افراد و جریانات سیاس��ی با افق انتخابات ریاست جمهوری
همچنان همچون هفته های گذشته جریان داشته است .غیر
از برخی اظهارنظر های غیررسمی که مجال بروز در رسانه ها
را نیافته اند ،چهره های سیاسی همچنان مواضع خود را دنبال
می کنند .هاشمی رفسنجانی با طرح دولت وحدت ملی یکی
از این چهره هاست که به نوعی به منتقدانش در هفته گذشته
پاسخ گفته است.
افراطیون چپ و راست
مثلث شماره 154
همایشجمعیترهپویان
در مشهد برگزار شد
به گزارش روزنامه ارمان ،هاشمی رفسنجانی در دیداری
با کارشناسان رسانه از افراط گرایی در جریانات سیاسی انتقاد
کرده اس��ت .وی تصریح کرده« :قبل از انق�لاب ،ادبیات و
تفکرات مارکسیس��تی ،کمونیس��تی ،منافقین ،توده ای ها و
فدائیان خلق در ادبیات انقالبی ها رس��وخ ک��رده بود و پس
از انقالب نیز افراطیون چپ و راس��ت حت��ی در دوران دفاع
مق��دس و عمدتا با نیت خیر در مس��یر پیش��رفت انقالب و
امور کش��ور ،مانع ایجاد کرده و می کنند که البته در مقاطعی
این تفکر جا عوض کرده و اکنون سخنان افراطیون چپ از
حلقوم افراطیون راست شنیده می شود ».هاشمی ادامه داده:
«مدیریت دوران دفاع مقدس ،پیروزی های کسب ش��ده و
به ویژه ختم جنگ ،خود حرکتی ضدافراطی بود ،حتی برخی
مغرضان و طرفداران تفکرات افراطی ،در زمان حمله صدام به
کویت و حمایت امریکا از کویت اصرار داشتند در کنار صدام
وارد جنگ شویم».
دغدغه های احمدی نژاد
هم صحبت شدن دو وزیر
بهداشت اسبق در صحن پارلمان
18
عبد الرضا داوری در یادداشتی در روزنامه ایران به بررسی
موضوع وظایف مجمع تش��خیص مصلحت نظام پرداخته
و بخشی از شرح مذاکرات ش��ورای بازنگری قانون اساسی
را بازگو کرده اس��ت .وی با طرح اظهارات رئیس جمهور در
این باره افزوده است« :همان گونه که با مرور مذاکرات شورای
بازنگری قانون اساسی طی تصویب اصل 112برای تشکیل
مجمع تشخیص مصلحت نظام ،مالحظه فرمودید ،در تشکیل
این مجمع هر دو موردی که دغدغه دکتر احمدی نژاد را درباره
استفاده غیرقانونی از نهاد مجمع تشخیص مصلحت شکل
داده ،همان دغدغه هایی است که اعضای شورای بازنگری
قانون اساسی نیز در سال 1368تحت عنوان «شناور شدن
قانون اساسی» به انها دلمش��غول بوده اند ».داوری در ادامه
اورده اس��ت« :یادمان نرود که حض��رت امام خمینی (رض)
در پاسخ به نمایندگان مجلس ش��ورای اسالمی در سال 67
فرمودند :ان ش��اءاهلل تصمیم داریم در تمام زمینه ها وضع به
صورتی دراید ک��ه همه طبق قانون اساس��ی حرکت کنیم.
انچه در این سال ها انجام گرفته در ارتباط با جنگ بوده است.
مصلحت نظام و اسالم اقتضا می کرد تا گره های کور قانون
سریعا به نفع مردم و اسالم بازگردد».
واکنش شریعتمداری به احکام جداگانه
حس��ین ش��ریعتمداری در س��رمقاله خود در کیهان
درباره احکام صادره از س��وی رئیس جمهور برای اسفندیار
رحیم مش��ایی و چن��د ت��ن دیگر ،نوش��ته اس��ت« :اگرچه
رئیس جمهور محترم در متن احکام یاد ش��ده -مخصوصا
حکم انتصاب اقای مشایی -اصرار دارند این تغییر و تحوالت
را برخاسته از دالیل حساب ش��ده ای معرفی کنند که با نگاه
ایشان به منافع اس�لامی و ملی صورت پذیرفته است ،ولی
با عرض پ��وزش باید گفت برخالف تصور ایش��ان در تغییر
و تحوالت مورد اش��اره کمترین نش��انه ای از توجه به منافع
اسالمی و ملی دیده نمی ش��ود ».در این یادداشت همچنین
امده است« :متاسفانه مدتی است که اقای احمدی نژاد نیز در
پاسخ به این پرس��ش که چرا دولت برای مقابله با مشکالت
و دغدغه های معیش��تی مردم دس��ت به اقدام چشمگیری
نمی زند؟ همان پاسخ رئیس دولت مدعی اصالحات را ارائه
می کند که «می خواستیم ولی نگذاش��تند»! و باز هم ،مانند
اقای خاتمی توضیح نمی دهند قرار بود چه کاری انجام بدهید
که نگذاشتند؟»
به گزارش خبرگزاری اریا سید مسعود میرکاظمی ،وزیر
دولت نهم و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسالمی
در گفت وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری اریا تاکید کرده
است« :افرادی که روز گذشته در نهاد ریاست جمهوری تغییر
کرده اند تفاوتی با یکدیگر ندارند و همه انها از نظر سیاس��ی
فکری و کارای��ی در یک رده قرار دارند ».وی درباره ش��ائبه
انتخاباتی بودن تغییرات جدید در دولت و بحث کاندیداتوری
رحیم مش��ایی نیز گفته است« :اگر کسی باش��د که امید به
رای اوری داشته باش��د ،این موضوع درست است البته بنده
اطالعی از کاندیداتوری رحیم مشایی ندارم ،اما معتقدم ایشان
نباید به رای اوری امیدی داشته باشد ».نماینده مردم تهران
کاندیداتوری الهام را نیز از سوی دولت بعید دانست و تصریح
کرده« :ما در مالقات هایی که با اقای الهام داریم ایشان مطرح
نکرده اند که قصد کاندیداتوری در انتخابات را دارند ،از این رو
بنده نیز نامزدی اقای الهام را بعی��د می دانم ،مگر انکه اخیرا
تصمیم جدیدی اتخاذ کرده باشند».
سیاست های
نظامی دولت
المان در
اشپیگل
استقبال زیباکالم
به گزارش پایگاه خبری جهان نیوز به دنبال اس��تقبال
محافل اصالح طلب از مواضع رئیس جمه��ور درباره قانون
انتخابات ،ص��ادق زیباکالم هم در یادداش��تی به پیش��واز
احمدی نژاد رفت .هفته گذش��ته احمدی نژاد نسبت به طرح
اصالح قانون انتخابات انتقاد کرده بود .زیبا کالم در این رابطه
گفته اس��ت« :اساس��ا نفس اینکه یک نهادی بیاید به مردم
بگوید که چه کسانی صالحیت دارند و چه کسانی ندارند ،در
حقیقت مغایر با اصل و اساس دموکراسی است ».احمدی نژاد
درست می گوید که اساس دموکراسی روی این اصل استوار
شده که مردم باید خودش��ان و با رای مستقیم شان حکومت
را برگزینند ».جهان نی��وز در واکنش ب��ه این موضع گیری
نوشته اس��ت« :وی البته اش��اره ای به این موضوع نمی کند
که حتی در کشورهای غربی مدعی دموکراسی هم هر کس
نمی تواند کاندیدای انتخابات شود و برای ورود به نهادهای
حس��اس و تصمیم گیر باید از چند فیلتر عبور(مشابه شورای
نگهبان) کند».
تا بازگشت مدیر مسئول
تکلیف روزنامه مغرب تا ازادی مدیر مسئول ان مشخص
نخواهد شد .این خبری است که شورای نظارت بر مطبوعات
در این باره منتشر کرده است .جلسه هیات نظارت بر مطبوعات
در هفته گذشته با حضور اعضای هیات نظارت برگزار شد که
در این جلسه به پرونده روزنامه مغرب نیز رسیدگی شد .هیات
نظارت بر مطبوعات در این جلسه موضوع کاریکاتور مندرج
در روزنامه «مغرب» مورخ 2اذرماه سال جاری را مورد بررسی
و مشمول ماده شش قانون مطبوعات تشخیص داده و باتوجه
به تخلفات عدیده این روزنامه و عدم حضور مدیرمس��ئول و
عدم امکان ایفای مس��ئولیت محوله ،تصمیم گیری نهایی
درباره این روزنامه را موکول به تعیین تکلیف مدیرمسئول ان
روزنامه از سوی مرجع قضایی کرد .مدیرمسئول این روزنامه
از دو ماه پیش به خاطر اتهام غیرمطبوعاتی توسط دادستانی
بازداشت شده استg .
مثلث شماره 154
شرایط ویژه
امیر محبیان در س��رمقاله ای در روزنامه رسالت درباره
رقابت جریانات سیاسی در کشور نوشته است« :چالش میان
دو طیف بزرگ اصولگرایان و اصالح طلبان به رغم تحوالت
جدی در هر یک از این دو جریان هنوز ادامه داشته و به هنگام
انتخابات باال می گیرد .اصالح طلبان به دالیلی که اش��کار
است در ش��رایط ویژه ای قرار گرفته اند و عمال در انتخابات
اتی ریاست جمهوری بیش از انکه چگونگی حضور انان در
انتخابات محل بحث باشد؛ اصل مجوز یافتن انان برای حضور
هنوز پرسشی اساسی به شمار می رود ».وی اضافه کرده است:
«حضور در انتخابات ریاست جمهوری اتی به دلیل انکه دوبار
تالش جریان اصالحات برای پیروزی در دو انتخاب گذشته با
شکست مواجه شده و سابقه حضور انان در دور پیشین ،سابقه
رای مشایی
خبرنامه
کاندیدای روحانیت
سید رضا اکرمی نسبت به خبر مبنی بر معرفی کاندیدا
از س��وی جامعه روحانیت مبارز موضع گیری کرده و این
موضوع را تکذیب کرده اس��ت .به گ��زارش تهران امروز
این عضو جامعه روحانیت مبارز اع�لام کرده که «جامعه
روحانیت مبارز اصال وارد مصادیق انتخاباتی نشده است».
این در حالی است که چندی پیش گمانه زنی هایی مبنی بر
حضور مس��تقیم جامعه روحانیت زده می ش��د ،به طوری
که حسین ابراهیمی ،دیگر عضو ش��ورای مرکزی جامعه
روحانیت مب��ارز از احتم��ال معرفی کاندیدای مس��تقل از
س��وی جامعه روحانیت مبارز خبر داده بود .وی گفته بود:
«کمیته انتخاباتی جامع��ه روحانیت مبارز به منظور تبیین
راهکار های انتخاباتی تشکیل ش��ده است ».تهران امروز
در ادامه گزارش انتخاباتی خ��ود به نقل از الیاس حضرتی
اورده اس��ت« :در حال حاضر اصال ح طلبان ،اصولگرایان
س��نتی ،طیف دولت و طیف میانه رو به رهبری هاش��می
چهار پایه اصلی جناح های سیاس��ی در کشور هستند که
باید به مش��ارکت حداکثری م��ردم در انتخابات توجهی
ویژه کنند».
ذهنی بدی برای نظام پدید اورده است؛ برای این جریان به
ارزویی پر چالش مبدل ش��ده است ».محبیان تصریح کرده:
«در یک تقسیم بندی اولیه اصولگرایان به دو گروه موافقان و
مخالفان حضور اصالح طلبان در انتخابات تقسیم می شوند که
البته هر کدام نیز به شاخه هایی منشعب می شوند».
چالش های
المرسی
پرونده ویژه
تایم
چنگیزخان
مغول
روی جلد
نیوزویک
اکونومیست به
تکنولوژی های
نوین پرداخته
است
19
نقدونظر
نـقدونظر
مثلث شماره 154
شرایط زمانی مهمتر از محتوا
در بیان چرایی توقف «سوال»
فرشادمهدی پور/دانشجویدکترایسیاست گذاریفرهنگی
س��وال از رئیس جمهور متوقف ش��د و مدعای همه
مخالفان طرح به اثبات رس��ید .ح��ال اقایانی ک��ه مدافع
این رون��د بوده اند چه پاس��خی برای منتقل ک��ردن هزینه
اقداماتش��ان به س��مت عالی ترین بخش ه��رم حکمرانی
ملی دارند؟ این پرسش��ی اس��ت که باید پیگیری کنندگان
سوال به ان پاس��خ گویند ،چرا که متاس��فانه تجربه سوال
از رئیس جمهور در ایران ،هم شکس��ت خورده ش��ده است
و هم ازاردهنده.
20
سوال مانند هر کنش��ی ،احتماال غایت یا غایت هایی
را تعقیب می کند و به نظر می رس��د ایراد نهادی و محوری
بر رفتار سوالگران ،اش��کال در اصل اقدام انها نیست و به
غایت های انان باز می گردد .بررس��ی فرایندهای منتج به
طرح سوال دوم نشان می دهد که گرچه محتوای سوال در
نسبت با مسائل اقتصادی و نابسامانی های بازار سرمایه قرار
دارد (که امری بحق و مورد توجه افکار عمومی نیز ،هست)،
اما احتماال الیه های دیگری نی��ز در طرح محتوای مذکور
قابل شناس��ایی اس��ت؛ یک احتمال قوی ،واکنشی است
که در قبال بخش��نامه دولت مبنی بر ممانعت از همکاری
دستگاه های تابعه با نمایندگان ،از سوی ایشان نشان داده
شده و دلیل اثبات این مدعا نیز ترکیب بندی امضاکنندگان
سوال اس��ت که عمدتا ش��امل تهران و مراکز استان های
بزرگ نمی شود و از همین روست که حتی با فروکش کردن
موقت نوسانات بازار ،از حساسیت امضاکنندگان اصلی برای
پیگیری ان کاسته نش��د .البته این تنها غایت طرح سوال
نیست و در اینجا هدف عده ای دیگر نیز که در حال پیگیری
طرح تشکیل س��تاد فراقوه ای و محدودس��ازی اختیارات
رئیس دولت بوده اند را نیز می ت��وان مورد توجه قرار داد که
حتما پیشنهادهایی غیراجرایی و نامناسب به نظر می رسند؛
ان هم در شرایطی که دولتی متمرکز و مستقر با وجود همه
ابزارها (به هر دلیلی) ،در پاره ای موارد احساس و ابراز ناتوانی
می کند ،مگر می توان با دست هایی دیگر و خارج از سازمان
دولت ،ان را بسامان کرد؟
اما س��وال مجلس از دولت ،نه تابو است و نه ممنوع
و دقیقا عین قان��ون و به همین دلیل از زاوی��ه هنجارهای
عمومی نیز ،می توان تالش صورت گرفته برای طرح سوال
را مورد بررس��ی قرار داد .سعی س��نگین صرف شده برای
یک سیاست قدیمی
چرا هیالری کلینتون از مذاکره با ایران سخن گفت؟
موض��وع گفت وگوی جمه��وری اس�لامی ایران و
ایاالت متحده امریکا بارها از س��وی دولتمردان امریکایی
مطرح ش��ده و این بار نیز هیالری کلینت��ون ،وزیرخارجه
امریکا نسبت به استقبال امریکا از برگزاری باب گفت وگو و
مذاکره با ایران اعالم موضع کرد .هرچند اعالم این مواضع
با تردیدهایی در مقام تحلیل مواجه اس��ت .سیاس��ت های
ایاالت متحده امریکا در نگاه به مسائل ایران طی سه دهه
بعد از پیروزی انقالب اسالمی تغییر چندانی نداشته است.
به طوری که تنها اظهارنظرهای مقامات امریکایی رنگ و
بویی جدید پیدا کرده که بعضا تصور مواضع جدید را ایجاد
می کند.
این در حالی است که سیاس��ت اعمالی واشنگتن در
قبال تهران از یک س��یر پیوس��ته و دائمی حکایت دارد که
ان هم استفاده از سیاس��ت چماق و هویج است .گرچه این
سیاست در دهه 1990باب ش��د ،اما حتی در دوران قبل از
دهه 90و در سال های اغازین پیروزی انقالب اسالمی هم
این سیاست به کرات مورد اجرا گذاشته شد.
در این راس��تا امریکایی ها از ابزارهای مختلفی برای
تحت فشار قرار دادن ایران استفاده کردند که شامل حمایت
از رژیم بعث ب��رای حمله به ای��ران ،حمله ب��ه هواپیمای
مسافربری و انواع و اقس��ام تحریم هاس��ت و البته در این
راستا و به شکل همزمان اظهارات مقامات امریکایی مبنی
بر امادگی برای گفت وگو نیز همواره وجود داشته است.
البته ای��ن مهم نی��ز در قال��ب مذاک��رات دو جانبه و
چندجانبه و پیام های فی مابینی قابل بررسی است .بر همین
اس��اس اظهارات اخیر خانم کلینتون در خصوص برقراری
روابط می��ان تهران و واش��نگتن هم در همی��ن فضا قابل
ارزیابی است و به نظر می اید که هیچ حرف جدیدی در بین
نیست و به کرات نیز گفته شده بود که امریکا اماده مذاکره
و گفت وگو با ایران است.
البته در این خص��وص نمونه هایی وجود داش��ته که
موضوع روابط بین دو کش��ور یا مباحث بین المللی یا حتی
نـقدونظر
امیر علی ابوالفتح /کارشناس مسائل امریکا
موضوعاتی نظیر مباحث افغانستان یا عراق و در حال حاضر
هم مذاکره ایران با 5+1از این نوع است .در همین مذاکرات
5+1با ایران یکی از این ش��ش کش��ور ،ای��االت متحده
امریکاست که به نوعی پای میز مذاکره با ایران می نشیند.
بنابراین اعالم این مواضع از سوی خانم کلینتون ،وزیر
خارجه امریکا موضع جدیدی نیست اما باید این را نیز در نظر
گرفت که حضور یا عدم حضور یک نفر به عنوان وزیرخارجه
در کابینه دولت امریکا تغییر اساس��ی در سیاس��ت خارجی
امریکا ایجاد نمی کند و چه بس��ا حت��ی جابه جایی احزاب
جمهوریخواه و دموک��رات نیز این موضوع را دس��تخوش
تغییر نمی کند.
انچ��ه مس��لم اس��ت اینک��ه امریکایی ه��ا در حال
اماده کردن خود برای ایجاد فضایی در مباحث هس��ته ای
هستند که شاید شامل تش��دید تحریم ها یا ورود به بحث
برخورد نظامی باش��د اما بیش از ان در نظر دارند که خود را
به عنوان مدافع گفت وگو و برق��راری رابطه با ایران معرفی
کنند و از انجا که این موضوع از سوی ایران مورد استقبال
قرار نمی گیرد امیدوارند که مس��ئولیت ناکام��ی را متوجه
تهران کنند و در مقابل ش��رکای خود از جمل��ه انگلیس و
روس��یه و چین عنوان کنند که ما اماده مذاک��رات بودیم،
اما تهران از این فرصت اس��تفاده نکرد و با استفاده از چنین
فرصتی با شرکای خود برسر تشدید تحریم ها یا استفاده از
ابزار نظامی علیه ایران به تصمیم برسند.
در این بی��ن انچه مهم اس��ت اینکه هیچ نش��انه ای
مبنی بر اس��تقبال ای��ران از برگ��زاری ای��ن گفت وگو ها و
مذاکرات دیده نمی ش��ود به طوری که حتی نشستن بر سر
میز مذاکره هم راهگش��ا نیس��ت ،چرا که باید در ابتدا نگاه
امریکایی ها نسبت به ایران و نگاه ایرانیان نسبت به امریکا
تغییر کند و تنها به صرف پشت میز مذاکره نشستن و عدم
تغییر دیدگاه ها نمی تواند تحول خاصی در مسیر روابط میان
تهران ،واشنگتن ایجاد کند.
به هرحال هیالری کلینتون مطرح کننده این موضع
در مقام وزارت خارجه امریکاس��ت؛ حتی اگر فرصت کمی
هم برای ادامه فعالیت او در کاخ سفید باقی مانده باشد .به
هرحال او وزیر خارجه امریکاست و این موضوع چندان هم
به حضور یا عدم حضور او در دولت بعدی ارتباطی ندارد ،چرا
که اعالم چنین مواضعی برگرفته از اجماع سیاس��تگذاران
در داخل ایاالت متحده امریکاست که از زبان وزیر خارجه
مطرح می شود.
این اجماع س��ازی می تواند در داخل کابینه ،شورای
مثلث شماره 154
این امر ،در کن��ار بازی فراگیر برای تغیی��ر قانون انتخابات
ریاس��ت جمهوری (که شبهات بس��یاری درباره ان مطرح
اس��ت) ،این س��وال را به وجود می اورد که تالش ها عمدتا
مصروف جهات فرعی اس��ت و ن��ه اصلی و حت��ی در این
میانه ،توجهی به موضوع مرگ وبالگ نویس (که می تواند
مورد توجه طیف خاکس��تری باش��د) نیز نمی ش��ود (بابت
طرح موضوع توس��ط یک نماینده و مخالفت با ان از سوی
نماینده ای دیگ��ر که هر دو نفر از فراکس��یونی دیگرند که
درگیر تصویب این طرح ها و س��وال ها نیس��ت و مخالف با
انها) .همین تالش ها ،هنجار عمومی و ارامش را مخدوش
می کند؛ ان هم در جایی که اکثریتی جامع از عقال با تضعیف
دولت یا نیمه تمام ماندن ان ،موافقت��ی ندارند (و این عدم
توافق میان اصولگرای��ان و اصالح طلبان نی��ز مثال زدنی
است ،نظیر جمالت نقل ش��ده از رئیس جمهوری سابق در
جمعی دانش��جویی) و تنها ع��ده ای ،عجوالنه می خواهند
سریع تر از موعد به میدان ایند و غافل از اینکه اگر تسلسل و
نظم کنونی از ناحیه برخی جریانات انحرافی به هم می خورد،
حتما در نسبت با نفی انهاس��ت و چندان صید دندان گیری
برای شان به ارمغان نخواهد اورد.
یک سویه دیگر طرح سوال ،وسایل و شرایط ان است
که هیچ ک��دام چنین اقتضایی را ال��زام نمی کند؛ نگاهی به
روند مطرح ش��دن موضوع و زمینه های ان نشان می دهد
در ش��رایطی که تنها 2-3روز از س��خنان رهبری در باب
منع اختالف می��ان ق��وا و خیانت بار خواندن ان گذش��ته
بود ،رئیس مجل��س پس از نگارش یک نام��ه و حتی بیان
سخنانی شفاهی در مورد ان ،بر ضرورت طرح سوال تاکید
کرد و موض��وع را به جری��ان انداخت .در این ش��رایط این
پرسش به نحوی جدی مطرح ش��د که ایا میان طرح سوال
با دستور رهبری ،تضادی وجود ندارد؟ دقت در بیانات اخیر
رهبرانقالب که محتوای سوال را مورد تایید قرار دادند ،این
نکته را تایید می کند که مساله ،محتوای سوال نیست ،بلکه
روند و شرایط طرح ان است؛ شرایطی درگیر و دار تحوالت
منطقه ای که با نبرد غزه ،انتخابات امریکا و قفل شدن اوضاع
ی را برای کشور ایجاد
در سوریه ،می تواند گشایش های مهم
کند .از سوی دیگر ،وسیله به کار گرفته شده (سوال) نیز نباید
انقدر بی معنا و دم دستی شود که اگر روزی ،به ضرورتی ،نیاز
به کاربستن ان پیش امد ،این همه اختالف برانگیز نباشد و
خود تضعیف کننده ،چرا که همین شمشیر باالی سر دولت ها
بوده که تا امروز بسیاری از انها را وادار به انجام بسیاری از
کارها ساخته؛ کندساختن این شمشیر ظرفیت های قانونی
کش��ور را تحلیل می برد و اگر حتی پس ذهن طراحان این
سوال ،بازگشت به برخی وقایع سال های اول انقالب باشد،
شرایط عمومی در ان دوره به گونه ای بود که ان اهداف ،در
نهایت و حداکثر وفاق و قدرت اجرایی شد ،نه در هنگامه ای
که حتی درون مجلس ،الاقل یک س��وم نمایندگان به طور
جد با طرح سوال مخالفند.
انچه همچنان نیازمند موشکافی است ،هزینه ای است
که نظام در این رفت و برگشت می پردازد و پرداخته است .بروز
شرایطی پیش بینی نشده و غیرمنتظره در هنگامه طرح سوال
که پیش تر در اسفند 90هم احتمال ان می رفت و به گونه هایی
کنترل ش��د ،مفروضی است که اماره های بس��یاری در باب
ان وجود دارد؛ این اماره ها برای نکته بینان و سیاس��ت ورزان
اصلی طراح سوال پوشیده نبود و انها باید در این باب پاسخگو
باش��ند که چه نفعی در این هزینه زایی برای ایشان متصور
است؟ سوال از رئیس جمهور ،تیری نیست که به هر بهانه ای
ی که این پیام (منع از ادامه طرح سوال)
شلیک شود و هنگام
در مالء عام اعالم می شود ،همان نکته بینان بیش از دیگران،
احتماال معنای این اقدام را درک خواهند کرد و حتما روشن
است که تایید محتوای س��وال ،اصل کلی حاکم بر جایگاه
مجلس است و نه نحوه فعالیت در این موضوع ،وگرنه دلیلی
نداشت که ممانعتی بر سر اجرای ان حاصل شودg .
21
امنیت امریکا یا در البی های مختلف شکل بگیرد ،اما انچه
فعال مطرح شده این که امریکایی ها در نظر دارند که خود را
مدافع گفت وگو و تعامل با ایران مطرح کنند و در دولت های
قبلی هم چنی��ن اظهاراتی مطرح و از این ادبیات اس��تفاده
می شد اما اینکه چرا در این سی سال مذاکره دو جانبه ای بین
ایران و امریکا شکل نگرفته است موضوع دیگری است.
انچه مسلم است اینکه سیاس��ت کلی ایاالت متحده
امریکا در قبال ایران تغییری نکرده است ،تغییر در شرایطی
انجام می شد که دولت امریکا دچار چرخشی از دموکرات ها به
سوی جمهوریخواهان می شد ،در چنین وضعیتی می شد انتظار
داشت که با رفتن دموکرات ها و حضور جمهوریخواهان شاهد
تحول در روابط ایران و امریکا باشیم .اما مشاهده می شود که
در نهادهای قدرت در ایاالت متح��ده هیچ تغییری حاصل
نشده و دموکرات ها همچنان بر مس��ند قدرت حضور دارند،
ضمن اینکه ترکیب کنگره نیز دستخوش تغییر نشده است.
بنابراین دلیلی و جود ندارد که رویکرد امریکا نسبت به ایران
تغییر کند ،ضمن اینکه رفتار جمهوری اسالمی ایران هم در
موضوع هسته ای و موضوعاتی که از سوی دنیا نگران کننده
تلقی می شود تغییر نکرده است ،بنابراین در این فضا ،شرایط
در امریکا باید به شکل سیاست های گذشته باشد یعنی از یک
طرف فشار و تهدید علیه ایران و از طرف دیگر نشان دادن در
باغ سبز و ایجاد امید که در دولت اول اوباما شاهد ان بودیم و
شاید تنها تغییر در سطح وزارت خارجه انجام شود.
اگر قرار باش��د تغییراتی در سطح سیاست های ایاالت
متحده امریکا نس��بت به ایران رخ دهد فارغ از این است که
خانم کلینتون وزیرخارجه باشد یا خیر و البته فارغ از این است
که این مواضع واقعی باش��د یا خیر ،یعنی باید جای دیگری
اتفاقات��ی رخ دهد تا نتیجه ای حاصل ش��ود و ای��ن اتفاقات
حربه واشنگتن
پشت درخواست های مکرر مقامات امریکایی برای مذاکره با ایران چیست؟
دکترمحمدجمشیدی/استاددانشگاه
نـقدونظر
اگر امریکا درباره مذاکره صادق است به پیشنهادهای
ارائه شده توس��ط تهران در مذاکرات مس��کو پاسخ دهد و
اقدامات خصمانه کنگره را وتو کند.
هیالری کلینتون ،وزیر خارج��ه امریکا چند روز قبل
از امادگی واش��نگتن برای گفت وگوی دوجانبه هسته ای
با ایران خب��ر داد .این در حالی اس��ت که همزم��ان با این
مواضع از سوی وزیر خارجه امریکا ،سناتورهای امریکایی
دور جدیدی از تش��دید تحریم ها علیه ایران را به تصویب
رساندند.
خانم کلینت��ون ،وزیر خارج��ه ایاالت متحده در حالی
این مواضع جدید را مطرح می کند ک��ه در روزهای پایانی
دوره وزارت به سر می برد ،ضمن اینکه این مواضع در جمع
سران رژیم صهیونیستی مطرح شد و البته نقطه اساسی نیز
طرح این مواضع در چنین جمعی است؛ خانم کلینتون طی
چهار سال گذشته همواره نش��ان داده که از لحاظ عملکرد
بیش از انکه به منافع ایاالت متحده متعهد باش��د به منافع
رژیم صهیونیستی در قبال ایران متعهد است .به این معنا که
خانم کلینتون در موضوع ایران منافع اس��رائیل را بر منافع
ایاالت متحده ترجیح داده است.
رفت��ار خانم کلینت��ون در موض��وع بیانیه س��ه جانبه
تهران در بهار س��ال 2010نمونه بارز این مس��اله اس��ت.
در ش��رایطی که دو طرف ترکی��ه و برزیل بنا به خواس��ت
شخص رئیس جمهور امریکا به دنبال راهی برای حل مساله
هسته ای ایران ش��ده بودند و ایران نیز پس از رایزنی های
مختلف ای��ن بیانیه را امضا ک��رد خانم کلینتون با خش��م،
غضب و عجل��ه ای فراوان ای��ن بیانیه را محک��وم و ان را
غیر قابل قب��ول خواند .ضمن اینکه ب��دون انجام مقدمات
الزم در واکنش��ی س��ریع ،پیش نویس قرارداد 1929را به
شورای امنیت ارائه و باعث شد که دور جدید تحریم ها علیه
ایران رقم بخورد.
بر همین اس��اس و باتوجه به س��ابقه اع�لام مواضع
و نوع عملکرد خان��م کلینتون می توان دریاف��ت که او در
دوران وزارت خود بیش��تر نگاه صهیونیس��تی را نمایندگی
کرده تا نگاه ایاالت متح��ده امریکا را و ب��ه نوعی صدای
صهیونیسم در دولت اوباما به وضوح از زبان خانم کلینتون
شنیده می شد.
مثلث شماره 154
22
بنابرای��ن در چنین ش��رایطی اگرچه ای��ران همواره
به دنبال حل مساله بوده و از مذاکره به خصوص در چارچوب
5+1همیش��ه حمایت کرده ،اما باید مقداری در مورد نیات
ط��رف امریکای��ی و خانم کلینت��ون احتیاط ک��رد چرا که
امریکایی ها حداقل در دوره اول دولت اوباما که ادعا داشت
دس��ت خود را به س��وی ایران دراز کرده هم��واره به دنبال
ابزارهایی برای تشدید فش��ارها بودند که این نشان از عدم
صداقت انهاست.
بر همین اس��اس مذاک��ره همواره ابزاری در دس��ت
امریکایی ها برای رسیدن به اهداف دیگر بوده است .به این
معنا که مذاکره و راه حل برای امریکایی ها هیچ موضوعیتی
نداشته اس��ت .چرا که اگر امریکایی ها به دنبال حل مسائل
با طرف ایران در چارچوب مذاکره هستند ،می توانند به راه
حل های ایران که در قالب مذاک��رات 5+1ارائه داده توجه
کنند؛ امریکایی ها می توانند بنا ب��ه ابتکارهایی که در نظر
دارند در چارچوب پیش��نهادات ایران به سمت حل مسائل
موجود میان دو کش��ور گام بر دارند.هرچن��د ایران در قالب
5+1چارچوب حل مساله را به طرف های مذاکره ارائه کرده
اما تا کنون اراده ای از س��وی امریکایی ها برای حل مساله
مشاهده نشده است .انها یا منافع طرف های ثالث را در نظر
می گیرند یا یکسری توهمات و محاسبات غلط از وضعیت
ایران دارند که فکر می کنند با تداوم مس��یر فشار می توانند
به ان اهداف برسند؛ این در حالی است که اگر امریکایی ها
فرهنگ استراتژیک ایران را بدانند و رابطه حکومت و جامعه
را درک کنند و به نقش و جایگاه رهبری در نظام جمهوری
اسالمی ایران واقف باشند ،باید بفهمند که با این رویکرد و
فشار حداکثری به جایی نمی رسند.
اما در نگاهی دیگر ،مواضع به ظاهر دوس��تانه خانم
کلینتون در حالی مطرح ش��د که ش��اهد حرکت به سمت
فشار و تش��دید تحریم علیه ایران از سوی کنگره امریکا
بودیم؛ اگر امریکایی ها به دنبال این هس��تند که رویکرد
جدید و حس��ن نیت خ��ود را نش��ان دهند بای��د بصورت
عملی ای��ن را اثبات کنند .در این راس��تا باید یک رویکرد
جدید از س��وی کل حکومت امریکا ارائه ش��ود ،نه اینکه
تغییرات ظاهری تنها در سیس��تم دول��ت ایاالت متحده
مشاهده شود .چرا که کنگره امریکا همچنان پیگیر تشدید
تحریم هاست و البته به ش��دت متاثر از البی صهیونیست.
بنابراین نمی توان چن��دان به اعالم ای��ن مواضع اعتماد
هم در باالترین س��طوح تصمیم گیری دو کشور رخ خواهد
داد .چرا که به همان اندازه که در ایران نس��بت به مذاکرات
دو جانبه حساس��یت وجود دارد در امریکا هم این حساسیت
موجود است ،اما در ایران رس��ما اعالم می شود که امادگی
برای مذاکرات دو جانبه وجود ندارد در حالی که در واشنگتن
این موضوع مطرح نمی شود .اما در واشنگتن در سیاست های
اعمالی کامال از این نقطه نظر پیروی می کنند چرا که در غیر
این صورت نمی توان تصور کرد در روزی که خانم کلینتون در
مقام وزیرخارجه بحث گفت وگوی دو جانبه را مطرح می کند،
یک نهاد تصمیم ساز همچون سنا ،همزمان تحریم هایی را
علیه ایران مطرح کند که اینها همه نشان می دهد که اظهارات
خانم کلینتون خیلی جدی نیس��ت و داخل امریکا هم به ان
وقعی نمی نهند بلکه همان سیاست چماق و هویج را که از سی
سال پیش ادامه داشته دنبال می کنندg .
داشت؛ به خصوص که رویکردهای اطرافیان و مشاوران
دولت اوباما نیز داللت بر به شکس��ت کشاندن مذاکرات
دارد؛ یعنی انها به دنبال حل مس��اله نیستند ،بلکه به دنبال
اس��تفاده از ابزار مذاکره برای تش��دید فش��ار علیه ایران
هس��تند.امریکایی ها باید از طریق اقدامات عملی عکس
این موض��وع را ثابت کنند ،به عنوان مثال ش��خص اوباما
می تواند با وتو کردن تحریم های مصوب کنگره در جهت
ارائه س��یگنالی واقعی نسبت به حل مس��ائل با ایران گام
بردارد .ضمن اینکه دولت امریکا همواره در اظهارنظرهای
مختلف ،مخالفت خود را با تشدید تحریم ها توسط کنگره
ابراز کرده اند؛ ح��ال اگر واقعا ب��ه لحاظ هزین��ه -فایده
اینگونه اقدامات خصمانه به ضرر انهاس��ت با وتو کردن
تحریم س��یگنالی مثبت را برای برقراری اعتماد در مقابل
ایران ارس��ال کنند و گامی عملی در راس��تای حل مساله
بر دارند .اما انچه از برایند رفتاره��ا و مواضع امریکایی ها
به دس��ت می اید ،داللت بر این دارد که مذاکره به ابزاری
قدیمی برای افزایش فشار تبدیل شده است .این در حالی
است که «جوزف بایدن» معاون اوباما طی یک سخنرانی
تصریح کرد« :ما برای اینک��ه بتوانیم در اغاز دولت اوباما
فش��ارها را افزایش دهیم باید به یک اجماع می رسیدیم،
بر همین اس��اس به ص��ورت ظاهری به س��مت حرکت
دیپلماتیک گام برداشتیم تا به دیگر کشورها القا کنیم که
عدم برقراری رابطه خواست ایران است نه امریکا».اعالم
چنین مواضعی به نوعی یک فضاسازی است که از سوی
دولت امریکا انجام می ش��ود و نمی ت��وان از ان به عنوان
دیپلماس��ی عمومی یاد کرد .امریکایی ه��ا در نظر دارند
تا با صحنه س��ازی به دیگر کشورها نس��بت به نیات خود
اطمینان دهند بدون اینکه مخاط��ب واقعی و اصلی انها
ایران باشد.
بنابراین به نظر می اید باتوجه به اینکه دیگر کشورها
و قدرت های جهانی هم نس��بت به این سطح از تحریم ها
انتقادهای ج��دی دارند و بعض��ا ان را غیرقانونی و درعین
حال به ضرر منافع خود می دانن��د این نوع حرکت به جایی
نمی رس��د ،به خصوص که ایران طی چهار سال اول دولت
اوباما هیچ گاه پرچم مذاکره را زمین نگذاشت و همواره در
موضوع مذاکره پیشتاز بوده و جدیت خود را در این موضوع
نشان داده است؛ نمود این مس��اله را می توان در مذاکرات
مس��کو مش��اهده کرد .ضمن اینکه همه طرف های گروه
5+1نیز تاکید کردند که منطق و جدیت ایران در مذاکره و
تکنیک های ارائه بحث بسیار جدید بود و داللت بر امادگی
جمهوری اس�لامی در مذاکرات بود .ای��ران در این زمینه
مدعی اس��ت؛ بنابراین اگر امریکایی ها به دنبال حل مساله
هستند باید در راستای پیش��نهادات جمهوری اسالمی در
قالب 5+1پاس��خ های قانع کننده و در عی��ن حال ،برابری
ارائه دهندg .
قضات دوران مبارک علیه مرسی
این روزها در مصر چه می گذرد
دکتریحیىمصطفى کامل/استاددانشگاهوتحلیلگرمصری
نـقدونظر
نتیجه دکتر المرس��ی و گروه وی احساسات خشمگینانه
مردم علی��ه او و گروه��ش را متوجه نش��دند و انتخابات
دموکراتیک ریاس��ت جمهوری را ابزاری برای دستیابی
به قدرت به کار گرفتند تا بتوانند به هدف خود دسترس��ی
پیدا کنند و پس از ان همان دموکراسی را در نزدیکترین
«س��طل زباله» بیندازند .البته همزیس��تی و قبول طرف
مقابل و کرنش در برابر مخالفان تنه��ا واژه های زیبایی
است که در سخنان المرس��ی تکرار می شود اما در عمل
جایگاهی ندارد جز ابزاری برای فریبکاری .از سوی دیگر
گروه اخوان المسلمین اکنون بدین نتیجه رسیده است که
محبوبیت ان می��ان مردم چنان کاهش یافته که بیش��تر
مثلث شماره 154
در گذش��ته با اطمینان گفتم که مجموعه اقدامات
پرزیدنت المرس��ی و گروه اخوان المس��لمین به دنبال او،
همگی برای تحکیم و تقویت تس��لط ه��واداران وی بر
حکومت و قدرت در مصر ص��ورت می گیرد و این هدف
تنها با تهیه قانون اساس��ی جدیدی صورت می پذیرد که
تنها ارمان های انان ب��ه دور از منافع ملت مصر را در نظر
دارد.
فرمان پرزیدنت المرس��ی در همین راستا قرار دارد
و نگران��ی ملیونی را به وجود اورده چ��ون مرحله کنونی،
مرحله سرنوشت سازی در برابر ملت مصر به شمار می اید
و می توان��د دیکتات��وری نوینی را
برقرار کند که در اینجا مواردی در
این زمینه را متذکر می ش��وم:
یکم -اگرچه غزه و مس��اله
فلس��طین جزو اولویت ه��ای دکتر
المرس��ی و گروه وی قرار نداشت،
اما وی کوش��ش کرد و ش��اید هم
موفق شد تا ان را به کار گیرد و در
نتیجه م��ورد توجه فلس��طینیان از
یک سو قرار گرفت و از سوی دیگر
اعتماد امریکا و رژیم صهیونیستی
را به دس��ت اورد.
البته در این کشمکش حماس
(اخوان المس��لمین فلس��طین) وی
را درگی��ر کرد و المرس��ی چندین
اق��دام در این زمین��ه به عمل اورد
و مس��ائلی را مورد تاکی��د قرار داد
از جمله :الف -اینک��ه او خواهان
جنگ با رژیم صهیونیس��تی نیست
و در نتیجه س��تیزه جویی با تل اویو
را اغاز نخواه��د کرد و به هیچ کس
نیز اجازه نخواه��د داد وی را بدان
بکشاند حتى حماس.
ب -او ب��ه هیچ وج��ه در نظر
ندارد به ق��رار داد کمپ دیوید لطمه
وارد کند چه رس��د که خواستار تغییر
در ان شود.
ج -از هم��ه مهمت��ر اینک��ه
او می توان��د در زمین��ه صل��ح و
میانجیگ��ری فلس��طینیان و
به خصوص حم��اس ب��ا رژیم صهیونیس��تی همان نقش
حس��نی مبارک را برعهده بگیرد که البت��ه در اینجا یک
تفاوت اساس��ی میان مبارک و المرس��ی وج��ود دارد که
همانا اینکه حماس به اصطالح فرزند اخوان المس��لمین
در میان فلس��طینیان به ش��مار می اید و ب��ه همین علت
المرس��ی توانس��ت حماس را به امضای اتش بس وادارد
که برای رژیم صهیونیس��تی یک اقدام طالیی به ش��مار
امد .پرزیدنت المرس��ی برای امریکایی��ان ثابت کرد که
انان درباره پش��تیبانی از اخوان المس��لمین در رسیدن به
قدرت در مصر دچار اشتباه نشده اند و او همان شخصیتی
است که انان می توانند به او و گروه او (اخوان المسلمین
) به عنوان جانش��ین مبارک دست نش��انده در خاورمیانه
اعتماد کنند .در اینجا المرسی توانست به خوبی از فرصت
اس��تفاده کرده و زمینه پایداری قدرت خود و گروهش را
فراهم سازد.
دوم -به علتی نامش��خص گروه اخوان المس��لمین
کوش��ش کرد با عجله از ای��ن به اصط�لاح موفقیت در
زمینه سیاس��ت منطق��ه ای بهره برداری ک��رده و فرمان
وحش��تناک قانون اساس��ی را منتشر س��ازد که در اینجا
مس��ائلی وجود دارد که باید بدان اش��اره ک��رد؛ از جمله
اینکه ای��ن گ��روه اخوان المس��لمین پ��س از 25ژانویه
(انتخابات ریاست جمهوری) ،توانمندی خود در احساس
خواس��ته های افکار عمومی مصر را از دس��ت داده و در
اقش��ار ملت مصر با فقر و نداری به س��ر می برند و اوضاع
بدتر از دوران مبارک ش��ده اس��ت.
س��وم -جامعه مصر از تفاوت طبقاتی وحش��تناکی
رنج می برد که بیش��تر به وس��یله مبارک و خانواده اش و
یارانش برقرار شد که انان با دس��تیابی و تسلط بر ثروت
مردم مصر ،بر تفاوت ه��ای طبقاتی افزودند تا انجا که در
مصر به نام «خانواده طالیی» ش��ناخته ش��دند و این در
کنار نش��ر دیدگاه های واپسگرایی سیاس��ی و فروپاشی
نظام اموزش��ی و افزایش بی س��وادی و وس��ایل ارتباط
جمعی مزدور و ....بود .در اینجا اضافه می کنم که انقالب
مصر همچن��ان با رون��د تکامل روبه روس��ت ،اما در این
میان دس��ت های ناجوانمردان��ه ای کوش��ش دارند این
انق�لاب مردمی را از راه درس��ت خ��ود گم��راه نمایند و
همان نظام قبل��ی را همچنان پابرج��ا نگه دارند که تنها
نام دس��ت اندر کاران ان تغییر یافته و سیس��تم اقتصادی
ـ سیاسی گذش��ته همچنان پابرجا و زنده است .پرزیدنت
المرس��ی و گروهش کوش��ش کردند با برکناری شورای
نظامی و لغو قانون اساس��ی ارتباط با گذشته را همچنان
برقرار نگه دارن��د و اقدامات خود را در پوش��ش دینداری
برقرار کنن��د ،درحالی ک��ه عملکردهای اقتص��ادی انها
همان منافع س��رمایه داران است که در
دوران مبارک وجود داشت و قدرت را در
اختیار گرفته بود و در عین حال ارتباط
خود را با سرمایه داری غربی به رهبری
امری��کا حف��ظ ک��رد .چه��ارم -اقدام
زودهنگام دکتر المرس��ی همان اقدام
دیر هنگام انور س��ادات اس��ت .منظور
در اینجا درگیری ب��ا تمامی گرو ه های
سیاسی است ،البته به جز گروه خودش.
سادات در سپتامبر 1981دست به اقدام
گسترده ای در بازداش��ت مخالفان خود
کرد و انها را در بازداشتگاه ها نگه داشت
که هم��ه ملت مص��ر از ای��ن موضوع
اگاهی دارند و در ان بازداشتگاه ها خون
بس��یاری نیز بر زمین ریخته شد .البته
سادات پیش از دست زدن به ان اقدام،
مجموعه ای از یاران را برای خود دست
وپا کرد تا بتواند خشونت پلیس و ارتش
را به کار گی��رد که البته دکترالمرس��ی
به هیچ وجه دس��ت به چنین کاری نزده
اس��ت ! اما در ای��ن میان انچه بیش��تر
باعث شگفتی شده ،این است که دکتر
المرس��ی و یارانش خیل��ی زود نقاب از
چه��ره بر کندند! فرمان قانون اساس��ی
صادره از س��وی دکتر المرسی یکی از
برجس��ته ترین نش��انه های خودکامی
اس��ت که نه س��ادات و نه مبارک بدان
نزدن��د .وی مصر را در براب��ر یک روند
کشمکش نافرجام سیاسی قرار داده که
بسیار خونین به نظر می رسد .حال ،دکتر
المرسی تنها دو راه بیشتر در برابر خود نمی بیند ،یا اینکه
به اقدامات خود ادامه دهد و مصر با خونریزی و درگیری
بیشتری روبه رو ش��ود یا اینکه از اقدام خود عقب نشینی
نماید ،که البته در این صورت ،هیبت ریاس��ت جمهوری
از می��ان خواهد رفت ،ک��ه البته اگ��ر هم از اق��دام خود
عقب نشینی کند ،موقتی خواهد بود تا فرصت دیگری در
این زمینه برایش فراهم گردد .از دی��دگاه اینجانب دکتر
المرس��ی با گام های اطمینان بخش و اس��تواری به سوی
پرت��گاه پیش م��ی رود و مصر را ب��ا خش��ونت و ناکامی
روبه رو کرده اس��ت و در نتیجه وقوع انق�لاب دوم بعید
به نظر نمی رسدg .
23
مرسی در میانه لیبرالیسم و سلفی گری
چه کسانی مخالف حکومت مبتنی بر شریعت در مصر هستند؟
جعفر قنادباشی /کارشناس بین الملل
نـقدونظر
پیش نویس قانون اساسی مصر در 234ماده سرانجام
پس از گذشت 6ماه گفت وگو و مذاکره در مجلس موسسان
این کش��ور تهیه و برای رفراندوم در اختیار محمد المرسی
رئیس جمهوری مصر قرار گرفت.
هرچند انتش��ار این پیش نویس اعت��راض گروه ها و
جریان های مختلف سیاسی در صحنه مصر را برانگیخت تا
انجا که الئیک ها و س��کوالرها با اشاره به تاکید این قانون
بر شریعت اس�لامی از این قانون به عنوان یک کودتا علیه
دموکراسی در مصر نام بردند.
در این راستا جریان های سیاسی حاضر در صحنه مصر
وارد یک نبرد سرنوشت ساز شده اند .این بدان معناست که
در این نبرد هرکدام از گروه ها که برنده میدان رقابت شوند
می توانند اینده سیاس��ی مصر را رقم بزنن��د .البته این نبرد
پیش از این و از همان ابتدای خیزش مردمی در مصر اغاز
شده بود و در قالب یک رقابت انتخاباتی در صحنه پارلمانی
و در چنین ریاست جمهوری نمود پیدا کرد و در حال حاضر
چون بحث برای اینده سیاسی
کش��ور و ش��کل گیری ساختار
اینده اس��ت ،تبدیل ب��ه نبردی
سرنوشت ساز شده است.
انچه تا کن��ون در عرصه
مصر م��ورد توجه ب��ود ،بحث
فروپاش��ی نظ��ام ب��ود ک��ه
رقابت هایی نیز بر س��ر ان پدید
امد ،اما در ح��ال حاضر اینده و
قانون اساس��ی در صدر مباحث
قرار گرفته و دنیای غرب درصدد
است تا این نبرد سرنوشت ساز را
به نفع خود پیش ببرد .در چنین
شرایطی افرادی همچون محمد
المرسی یا حتی حزب حامی او
و احزاب مخال��ف را نمی توان
بازیگ��ران اصلی می��دان نبرد
تلقی ک��رد ،چراک��ه بازیگران
اصلی جریان هایی هس��تند که
در قالب افرادی مانند المرس��ی
یا عمرو موسی ظاهر می شوند.
در واقع این افراد صحنه بیرونی
جریان ه��ا را نش��ان می دهند.
بر همین اساس است که جریان
اسالمی قوی ،پایه دار ،مقاوم و
پر پتانسیل مصر با یک جریان
غرب گرا که بدنبال ایدئولوژی های وارداتی اس��ت ،درگیر
است .این جریان غرب گرا عالقه ای به برپایی یک ساختار
اساسی با تکیه بر فرهنگ خودی ندارد ،در حالی که جریان
اس�لامی به یک فرهنگ خودی می نگ��رد .به طوری که
جریان لیبرال غرب گرا به قانون اساسی اروپا چشم دوخته
و همواره پیش��نهاد می کند مصر با ان تم��دن تاثیرگذار و
فرهنگ ساز خود قانونی ش��بیه قانون فرانسه را دنبال کند؛
مثلث شماره 154
24
طبیعی اس��ت که فرهنگ مصر در این نبرد سرنوشت ساز
حرف های زیادی برای گفتن دارد .امروز جریان اسالمگرا
در مصر توانسته زیر بنای ساختار غربی حکومت مبارک را
فروبپاشد و االن در صحنه مصر حرف اول را بزند.
در جریان تح��والت کنونی مصر ،هم��ه چالش های
موجود حاصل درگیری دو جریان خ��ودی بومی و جریان
وارداتی اس��ت ،یعن��ی درگی��ری ب��ا ورود ایدئول��وژی و
گرایش های خارجی سکوالر ،لیبرالیسم است ،بنابراین نبرد
فعلی در مصر به نوعی نبرد با اس��تعمار است اما نه در قالب
جنگ نظامی ،چریکی و اقتصادی ،بلک��ه در قالب برپایی
یک نظام جدید که در قانون اساسی متصور می شود.امروز
جریان غربی خواست های خود را به شکل اشکار با مخالفت
با قانون اساسی مطرح می کند .انچه در پرتو تحوالت مصر
مهم است تالش رس��انه های غربی برای ارائه یک وجهه
افراطی از جریان اسالمگرای حاضر در این کشور است.
این رس��انه ها در صددند تا با اته��ام افراطی گری
به جریان اس�لامگرا ب��ه اف��کار عمومی الق��ا کنند که
اس�لامگرایان به دنبال پیاده کردن س��اختار س��کوالر
ش��بیه انچه اردوغان در ترکیه بنا کرده می باشند ،ضمن
اینکه به دنبال ایجاد ساختاری ش��بیه وهابیت عربستان
نیز هس��تند ،در حالی که تمام اینها اتهاماتی واهی است
چرا که مصر ی ه��ا هم خود اف��رادی متعادل هس��تند و
هم اینکه هرگز به دنبال لیبرالیس��م اس�لامی موجود در
ترکیه و سلفی گری عربستان نیس��تند و ان را به معنای
ان چیزی ک��ه در نظ��ر برخی ها مثل اردوغان هس��ت،
دنبال نمی کنند و در نهایت اینکه هرگ��ز وهابیتی مانند
عربس��تان را در چارچو ب های افراطی دنبال نمی کنند.
جریان اس�لامی مصر به دنبال ایجاد ساختاری متعادل،
بومی و فرهنگ ساز و البته تاثیرگذار است.
در چنین ش��رایطی ای��ن جریان اس�لامگرا برای
تایی��د قانون اساس��ی ،پیش نویس ان را ب��ه رفراندوم و
در معرض رای مردم قرار داده اس��ت .در اصل پیشنهاد
برگزاری رفراندوم یک نوع کمک گی��ری از بدنه اصلی
مردم برای پیشبرد برنامه های این جریان است .د ر واقع
اسالمگرایان به نوعی به دنبال اثبات محبوبیت اسالم و
جریان اسالمی می باشند.
در واق��ع رفراندوم اثب��ات مقبولیت جریان اس�لامی
برای انهایی است که این موضوع را رد می کنند .رفراندوم
در واقع یک شیوه اش��کار و شفاف برای ش��ناخت ترکیب
نیروها در مصر اس��ت ک��ه در همین حال غربی ها س��عی
دارند با تالش ه��ای فراوان ای��ن ترکی��ب را وارونه جلوه
دهند .اسالمگرایان در مصر برای سومین بار خواست های
خود را در معرض رفراندوم و رای مردم قرار می دهند تا در
عین حال حقانیت حرکت خود به سمت برگزاری یک نظام
اسالمی را اثبات کنند؛ بنابراین غربی ها در این راستا همه
تالش خود را به کار بس��ته تا این رفراندوم را به هم بزنند،
چرا که غرب می داند اکثریت در دست اسالمگرایان است؛
بنابراین در طیف وسیعی به دنبال برهم زدن بازی رفراندوم
و عدم برگزاری یک انتخابات ازاد است.
در صورتی که جریان اسالمگرا بتواند از تحوالت حال
حاضر مصر موفق بیرون اید به نوعی سردمدار حرکت های
دیگر کش��ورها خواهد ش��د .طبیعتا تصویب قانون اساسی
در مص��ر ،تصوی��ب قانون اساس��ی در کش��ورهایی نظیر
تونس ،لیبی و یمن را در پی خواهد داش��ت و این مس��اله
بس��یار مهمی اس��ت .به همین دلیل هم هست که جریان
اس�لامی در مصر بار س��نگینی را تحمل می کن��د ،چراکه
در ص��ورت تحق��ق اه��داف و
موفقیت در این مسیر به نوعی
راهگش��ا برای دیگر کش��ورها
خواهد بود.
اما انچ��ه در انقالب مصر
نباید به فراموش��ی سپرده شود
این است که مصر همچنان در
حال انقالب است و این حرکت
پایان نیافته است ،چرا که برخی
در عرص��ه تحلی��ل و تفس��یر،
تص��ور می کنند انق�لاب مصر
پایان یافته و محمد المرس��ی و
همراهان او در حال انجام امور
اجرایی هس��تند ،در صورتی که
هرگز این گونه نیس��ت .انقالب
مصر یک انقالب خاص اس��ت
که شعار ان اس��قاط نظام قبلی
بوده و هنوز پای��ان نیافته بلکه
تنها در بعضی بخش ها ،انقالب
به پایان رسیده است .متاسفانه
کس��انی انقالب مص��ر را یک
انق�لاب پی��روز و تکامل یافته
می بینن��د و این طبیعت��ا انها را
از واقعی��ات دور و از فضا خارج
می کند و البته باعث می ش��ود
که برخ��ی واقعی��ات درونی را
نبینند و حت��ی در مواردی انق�لاب را محک��وم کنند .این
درحالی اس��ت که انقالب در قام��وس تحلیلگران مقدس
اس��ت و انقالب مصر نیز چنین اس��ت و در ه��ر مرحله ای
بس��یار منطقی عمل کرده و همواره انتخاب��ات را پذیرفته
اس��ت .پس انقالب موجود در مصر برپایه منطق و اصول
حرکت ک��رده ،بنابراین در حال حاضر نی��ز نگاهی منطقی
را می طلبدg .
مجید صفاتاج /کارشناس ارشد مسائل فلسطین
چندی پیش عضویت فلسطین به عنوان کشور ناظر در
س��ازمان ملل متحد با اکثریت ارا تصویب شد .این در حالی
اس��ت که در رای گیری مجمع عمومی س��ازمان ملل 138
کشور به طرح عضویت ناظر فلسطین رای مثبت 9 ،کشور از
جمله امریکا و کانادا به این طرح رای منفی و 41کشور هم
رای ممتنع دادند .عضویت فلس��طین در سازمان ملل متحد
به عنوان ناظر ،به این کشور اجازه خواهد داد در نهادهای دیگر
بین المللی مانند دیوان کیفری بین المللی نیز پذیرفته شود.
هرچند ارتقای عضویت فلسطین بیش��تر نمادین است ،اما
اطالق لفظ دولت ،فلسطینی ها را قادر می سازد ،علیه جنایات
رژیم صهیونیستی به نهادهای بین المللی شکایت کنند.
از منظری دیگر ش��اید بتوان ط��رح تصویب عضویت
فلسطین به صورت ناظر در س��ازمان ملل متحد را به نوعی
نتیجه پیروزی مقاومت فلسطین در حماس دانست ،چه بسا
اگر این پیروزی حاصل نمی شد تصویب طرح عضویت ناظر
فلسطین در سازمان ملل نیز با رای باال امکان پذیر نبود .به نظر
می اید باتوجه به پیروزی های چش��مگیر حماس در جنگ
هشت روزه غزه کشورهای مختلف در سازمان ملل ارای خود
را به این طرح ارائه کردند .بنابراین این پیروزی فلسطین در به
تصویب رسیدن عضویت ناظر در سازمان ملل یک پیروزی
سیاسی است که در راستای پیروزی نظامی حماس در غزه
تلقی می شود.
بنابراین نمی توان تاکید داشت که دستاورد این پیروزی
در سازمان ملل تنها شامل محمود عباس ،رئیس تشکیالت
خودگران فلسطینی است و فعاالن حاضر در جنبش حماس
هیچ نقشی را در تصویب این طرح نداشته اند و به نوعی از قافله
این ماجرا عقب خواهند ماند .این در حالی اس��ت که نه تنها
حماس و تالش های انها بلکه فعالیت های دیگر گروه های
مقاومت در فلسطین نیز در پیروزی های اخیر موثر بوده است.
البته در این راستا نباید پیش شرط های فلسطین برای
پذیریش عضویت ناظر در س��ازمان مل��ل را فراموش کرد.
مقاومت فلسطین در شروطی عنوان کرده که این عضویت
را با اما و اگرهایی می پذیرد ،به نوعی که در راستای این طرح
به هیچ وجه چشم پوشی از کل سرزمین فلسطینی قابل پذیرش
نیست؛ یعنی فلس��طینی ها قائل به برسمیت شناخته شدن
فلس��طین در مرزهای 1967نیس��تند .چرا که اگر این طرح
موجب به رسمیت ش��ناخته ش��دن مرزهای 1967شود که
معنای ان چشم پوشی از 78درصد اراضی فلسطین و حدود
دو میلیون فلسطینی ساکن اراضی اش��غالی است قطعا این
طرح مضری خواهد بود.
فلس��طینی ها بازگش��ت اورگان را نیز یک��ی دیگر از
پیش شرط های خود قرار داده اند ،بر همین اساس اگر به دنبال
تصویب این طرح مس��اله بازگش��ت اوارگان فلسطینی به
فراموشی سپرده ش��ود ،ملت فلسطین که در برخی کشورها
اواره هستند به عنوان فلسطینی پذیرفته نشده و فقط ساکنان
سرزمین های اش��غالی ملت فلسطین محس��وب می شوند.
گروه ه��ای مقاوم��ت در فلس��طین درعین ح��ال به دنبال
نـقدونظر
پیروزی ابومازن و حماس چه تاثیری در اینده فلسطین دارد؟
مثلث شماره 154
سیاست یا مقاومت؟
ادامه یافتن مقاومت ضد صهیونیس��تی نیز هستند و معتقدند
که چنین مصوباتی نباید موجب توقف مقاومت و وارد کردن
فلسطین به مذاکرات سیاسی شود .در پیش شرط ها از عدم به
رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی نیز یاد شده است.
اگر انچه گروه های مقاومت به ویژه جهاد اسالمی برای
استقبال از این طرح مشروط کردند محقق شود می توان این
طرح را گام مثبتی در راس��تای احقاق حقوق ملت فلسطین
قلمداد کرد؛ گرچه پیش از رای گیری ابومازن عنوان کرده بود
که از حق بازگشت چشم پوشی خواهد کرد که البته با واکنش
شدید ملت فلسطین و گروه های مقاومت مواجه شد.
به هرحال به نظر می رس��د این دو پیروزی در کنار هم
بتواند موقعیت فلسطین را در دنیای بین الملل ارتقا دهد و بهبود
ببخشد .چرا که در راستای تحقق چنین مصوبه ای فلسطینیان
می توانند در قالب دولت فلسطینی با عضویت در سازمان های
بین المللی علیه اقدامات رژیم صهیونیستی اقامه دعوا کنند.
فعالیت های رژیم صهیونیس��تی در خالل بیش از 60س��ال
گذشته ثابت کرده که پایبند به اصول و قواعد بین المللی نیست
و به نظر نمی اید که از این پس نیز قائل به چنین رفتاری باشد.
اما به ط��ور کلی نفس تصویب عضویت فلس��طین در
س��ازمان ملل متحد به عن��وان ناظر و همچنی��ن همراهی
اکثریت قاطع مجمع عمومی سازمان ملل با این مساله یک
دستاورد بزرگ برای کل فلسطین ایجاد کرده است و این مهم
منحصر به یک جریان خاص یا تنها برای تشکیالت خودگران
فلسطینی نیست .به هرحال به نظر می رسد با تصویب چنین
طرحی در خصوص قضیه فلسطین موقعیت اقتدار و توانمندی
فلسطین و همچنین امیدواری فلسطینیان نسبت به اینده خود
و اعاده حقوق از دست رفته خودشان بیشتر خواهد شد و این
روند تصاعدی همچنان ادامه خواهد یافت.
یکی دیگر از دس��تاوردهای این دو پیروزی سیاسی و
نظامی ،اعالم ادامه گفت وگوهای صلح اس��ت که از سوی
محمود عب��اس و جنبش حم��اس مطرح ش��د .گروه های
فلس��طینی در نظر دارند که گفت وگو ه��ای صلح برای حل
اختالفات را ادامه دهند؛ بنابراین به نظر می رسد این موضوع
به کاه��ش تنش ها و اختالفات داخلی کمک ش��ایانی کند.
در عین ح��ال جنبش مقاوم��ت حماس نیز اع�لام کرد که
بازداشت شدگان جنبش فتح را ازاد خواهد کرد که در صورت
وقوع چنین اتفاقی قطعا شاهد انسجام درونی و یکپارچگی
فلسطینیان خواهیم بود .البته نباید فراموش کرد امریکایی ها
و صهیونیست ها برای تحمیل خواست و اراده خود در فلسطین
محمود عباس ،رئیس تش��کیالت خودگردان را تحت فشار
قرار خواهند داد و همچنان همان باورهای غلط گذش��ته را
در ادامه مذاکرات با اس��رائیلی ها مورد توجه قرار خواهند داد
و در عین حال حمایت از مقاومت را در ضعیف ترین س��طح
خود ادامه می دهد.
به هرحال محمود عباس ،رئیس تشکیالت خودگردان
فلسطینی به دلیل داشتن چهره و شخصیتی سیاسی و البته
مورد نظر و مطل��وب غرب ،امریکایی ها و صهیونیس��ت ها
به ش��کل طبیعی نمی تواند همانند فع��االن جنبش حماس
نسبت ب ه وحدت و انسجام درونی فلسطینی ها و البته انتخاب
یک خط مش��ی واحد و راهبرد واحد در مقابل سیاست های
توسعه طلبانه رژیم صهیونیستی کمک کند و در مقابل چنین
تهدیداتی مقاومت کند یا نس��بت به ان اقدام خاصی انجام
دهد.بنابرای��ن این موضوع یکی از چالش هایی اس��ت که از
قبل وجود داشته و به نظر می رسد در اینده هم ادامه پیدا کند،
مگر اینکه در کرانه غربی رود اردن ،جنبش حماس بتواند با
حصول ازادی های بیشتر فعالیت های الزم را انجام دهدکه
اگر حماس و تشکیالت خودگردان فلسطینی به نتایج مطلوب
دست پیدا کنند ،شاهد قدرت و اقتدار اسالمگرایان در کناره
کرانه باختری خواهیم بود و در نهایت تشکیالت خودگردان
مجبور به پذیرش و تمکین در برابر خواست و اراده عمومی
مردم فلسطین خواهد شدg .
25
سیاست
انتخابات کلید خورد
گزینه نهایی کیست؟
تحلیل و بررسی تغییرات جدید در دولت
سیاست
مثلث شماره154
26
مصطفی صادقی /دبیر تحریریه
1
اس��فندیار رحیم مش��ایی دیگر قرار نیس��ت در دفتر
رئیس جمهور به عنوان مس��ئول ایفای نقش کند؛ حاال فرد
جنجالی و پر حاشیه کابینه دوم احمدی نژاد قرار است مسئول
دبیرخانه جنبش عدم تعهد باشد .این اتفاق در ماه های اخر
دولت دهم نه با فشار مخالفان که با تدبیر محمود احمدی نژاد
رخ داده اس��ت؛ رخدادی که هر کس به گونه ای ان را تفسیر
کرده است.
برخی می گویند او به عنوان کاندیدای نهایی حامیان
دولت انتخاب شده و برخی دیگر می گویند این فقط نوعی
تست افکار عمومی و شاید برخی نهادهای موثر در برگزاری
انتخابات به شمار می رود.
هر چه هس��ت حاال محمود احمدی نژاد بار دیگر همه
را غافلگیر کرده تا ب��ازار گمانه زنی ها همچنان پیرامون او و
سایر دولتمردانش درباره انتخابات اینده داغ باشد؛ حال انکه
تا برگزاری انتخابات ریاس��ت جمهوری زمان زیادی باقی
نمانده و بسیاری از معادالت سیاسی همچنان در پشت پرده
و جلسات خصوصی در حال شکل گیری است.
در فضایی که هنوز اصالح طلبان نتوانسته اند از دوگانه
امدن ی��ا نیامدن یکی را ب��ا وحدت نظر انتخ��اب کنند و در
ش��رایطی که اصولگرایان نیز افراد متعددی را برای حضور
در انتخابات در میان خود دارند ،به نظر می رس��د این طیف
حامیان دولت اس��ت که با برنامه و بر اس��اس زمانبندی کار
انتخاباتی اش را انجام می دهد.
سیاست
باز گشت اقای سخنگو
محمود احمدی نژاد اگر چه به راحتی و به سادگی فردی
را از دولتش کنار می گذارد اما همیشه چنان بوده که فردی
که رفته بازگشتش یا غیرممکن بوده یا غیر معمول و سخت.
این چنین اس��ت که می توان گفت غالمحسین الهام
یک استثناست.
او که یار دیرین احمدی نژاد ب��ود ،در میانه راه دولت را
ترک کرد و ترجیح داد در کنار س��ایر اعضای س��ابق کابینه
نهم نشس��ته و جبهه پایداری را پدید اورد .تشکلی که هم
منتقد دولت محس��وب می ش��د و هم حامی دولت.مطلوب
انها محمود احمدی نژاد منهای اسفندیار رحیم مشایی بود.
هر چه ب��ود الهام انجا هم ف��رد موثری ب��ود .با پایان
انتخابات مجلس نهم و رسیدن به موعد تصمیم گیری درباره
انتخابات 92هم جبهه پایداری دستخوش تغییرات سیاسی
شد و هم سخنگوی سابق دولت.
او در س��ت همان زمان که جبهه پایداری بنا داش��ت
اعضای شورای مرکزی را رس��ما معرفی کند ،به انها گفت
دیگر زمانی برای همنشینی با انها ندارد و همراهی با دکتر در
کابینه را به ماندن میان انها ترجیح می دهد .این اقدام او البته
همراه و عجین شد با مصاحبه ای جنجالی با روزنامه دولت.
انجا که او به دفاع قاطعانه از دول��ت احمدی نژاد پرداخت و
گفت« :در تحلیل رفتار دولت اینکه دولت نهم و دهم با هم
تفاوت هایی دارند ،موضوعی نیست که بتوان انکارش کرد،
اما از نظر گفتمانی ،احمدی نژاد 84و احمدی نژاد 88تغییری
نداشته است».
دفاع او البته به مشایی هم اختصاص یافت« :نمی گویم
این شخص نباید مطرح می کرد ،خود او مهم نبود .خود اقای
احمدی نژاد مهم بود .اقای احمدی نژاد این ظرفیت ها را در
مقطعی زیاد به کار گرفت .فکر و گفتمانش تغییر نکرده بود،
امد تا از ظرفیت های جدیدی استفاده بکند ،اما رقبا و مخالفان
وی این را دامن زدند و این موضوع فرصت رخنه ایجاد کرد
و باعث شد تا مخالفان گفتمانی سوء استفاده کنند و کسانی
هم که ناظران با تاملی بودند ،دچار شک بشوند».
برخی معتقدند که اله��ام گزینه نهای��ی احمدی نژاد
نیس��ت ،اما عدم تکذیب این مس��اله موجب می ش��ود که
بخش های مهمی از جبهه پایداری همچنان نتوانند تصمیم
نهایی خود را برای انتخابات بگیرند و روابطشان را با دولت
تا زمان بیشتری نزدیک نگه دارند چرا که شاید الهام گزینه
مطلوب برخی از پایداری ها در سال 92باشد.
مثلث شماره154
احکام جدید اقای رئیس جمهور
محمود احمدی نژاد در اخرین «اب��ان» دولتش فقط
به تغییر سمت مشایی بسنده نکرده و فردی را نیز جایگزین
مش��ایی در دفترش کرده که پیش از ان در سازمان میراث
فرهنگی بوده اس��ت .فردی که نامش در حکم «سید حسن
موسوی» است و گویا در شناسنامه «میر حسن موسوی».
موس��وی از ی��اران نزدی��ک و همفکران اس��فندیار
رحیم مشایی به شمار می رود و البته از مدت ها پیش بحث ها و
گمانه زنی هایی در مورد اینکه ممکن است او کاندیدای دولت
باشد مطرح بوده ،مباحثی که حاال بار دیگر بازارش داغ شده
است .او البته کمتر در رس��انه ها ظاهر شده و مانند اسفندیار
رحیم مشایی خیلی پر خبر و حاشیه نبوده است.
دامنه تغییر و تحوالت البته به ص��ورت زنجیره ای به
سازمان میراث فرهنگی هم رسید .کسی هم که جایگزین
موسوی در ان سازمان شده فردی نزدیک به مشایی و البته
مانند او جنجالی است.
ملک زاده که پیش از این قرار بود معاون وزارت خارجه
شود و با جنجال های بین دولت و مجلس به ان سمت نرسید؛
بالفاصله پس از ان ماجرا راهی زندان شد و معروف است که
با حکم عفو ازاد شد.
حاال که چند ماه از ان ماجرا گذشته ملک زاده با حکم
احمدی نژاد معاون رئیس جمهور شده است.
این اما پایان کار صدور احکام محمود احمدی نژاد در
هفته گذشته نبود ،او یک حکم دیگر هم داشت؛ «برکناری
یک وزیر».
در حالی که مجلس هم از استیضاح برخی وزرا به دلیل
نزدیک شدن به پایان دولت منصرف شده ،شاید کسی گمان
نمی کرد خود محمود احمدی نژاد بنا داشته باشد کابینه را در
سطح وزیر با تغییرات مواجه سازد.
او در ماه های پایانی دولتش ،وزیر ارتباطات را برکنار
کرد و نیکزاد را که تا پی��ش از این گمانه هایی پیرامون او در
مورد کاندیداتوری اش مطرح بود جایگزین کرد.
این تغییر و تحوالت موجب شده محمود احمدی نژاد
بار دیگر ذهن تحلیلگران را به خود مشغول کند که تصمیم
نهایی او درباره انتخابات 92چیست؟
یک حکم ،چند تحلیل
تردیدی نیست که هر رئیس جمهوری عالقه مند است
تا کارها ،برنامه ها و سیاس��ت هایی که در دوران صدارتش
انجام ش��ده ،پس از او نیز تداوم یافته و فردی که جایگزین
می شود راه او را ادامه دهد .گویا محمود احمدی نژاد نیز از این
قاعده مستثنی نیست.
از همان اغاز دول��ت دهم خیلی ها دنب��ال این بودند
بدانند مطلوب احمدی نژاد برای دولت بعدی چه کسی است
و تا کنون که فقط چند م��اه به پایان ان مان��ده ،گمانه ها و
نظریه های فراوانی در این باب مطرح شده است.
در میان همه حرف و حدیث ها تحلیل قالب اما همیشه
این بوده است که احمدی نژاد بنا دارد از مدل پوتین – مدودف
اس��تفاده کند؛ مس��اله ای که همواره نه با تکذیب محمود
احمدی نژاد که با لبخند او مواجه شده است.
چنین اس��ت که اکنون اکثر تحلیلگ��ران حکم جدید
اسفندیار رحیم مشایی را به منزله درستی ان گمانه و تئوری
تلقی کرده و می گویند رئیس دفتر سابق همان گزینه نهایی
رئیس دولت برای انتخابات 92است.
بر مبنای تفکرات این تحلیلگران این دیگر فقط یک
گمانه نیست و از سطور طوالنی حکم جدید احمدی نژاد برای
مشایی و صفاتی که رئیس جمهور برای رئیس دفتر سابقش
به کار گرفته می توان فهمید که بی تردید مدودف احمدی نژاد
کسی نیست جز اسفندیار رحیم مشایی.
در همین راستاس��ت ک��ه انه��ا می گوین��د محمود
احمدی ن��ژاد بدون توج��ه به هم��ه جنجال ه��ا و حرف و
حدیث هایی که اوردن مشایی به میدان انتخابات به همراه
خواهد داشت ،او را فرد صالحی برای دولت می داند و برای
کاندیداتوری اش حاضر اس��ت وارد مج��ادالت احتمالی با
منتقدانش ش��ود .مجادالتی که البته در دوران دولت دهم
ینژاد دلیلی
کم سابقه نبوده است .در این مدل محمود احمد
برای عدم کاندیداتوری مشایی نمی بیند و با صفاتی که برای
او برشمرده ،معتقد است که باید همه همفکرانش پشت سر
او قرار گیرند.
صرف نظر از اینکه ایا اس��فندیار رحیم مش��ایی تایید
صالحیت می شود یا اینکه اگر با عدم صالحیت مواجه شود
ینژاد چه خواهد کرد ش��اید س��وال مهم این
محمود احمد
باش��د که در صورت کاندیداتوری رئیس دفتر سابق میزان
رای اوری او چقدر خواهد بود و اساسا سبد رای او شامل چه
طیف های سیاسی و اجتماعی می شود؟
گفته می شود تصمیم سازان حامیان دولت باورشان این
است که اگر انتخابات با سه ضلع اصولگرایان ،اصالح طلبان
و کاندیدای انها برگزار شود با تقسیم ارا انتخابات به مرحله
دوم م��ی رود و در چنین صورتی اس��ت که اگ��ر یک طرف
پیروز انتخابات ،حامیان دولت باشند ،طرف شکست خورده
در مرحله دوم به انها خواهد پیوس��ت و فرج��ام ان رقابت،
رئیس جمهور شدن گزینه مطلوب دولت خواهد بود.
از زاویه ای دیگر برخی بر ای��ن باورند که بخش های
زیادی از بدنه حامیان احمدی نژاد در شهرستان ها به نامزد
مورد نظر او رای خواهند داد و شاید افکار خاص رئیس دفتر
سابق موجب ش��ود طیفی از طبقه متوس��ط نیز به سمت او
جذب شوند.
حال انک��ه در س��طح دیگ��ری برخ��ی معتقدند اگر
اصالح طلبان نیایند ،ب��ه دلیل تفک��رات دولتی ها در حوزه
فرهنگ و اجتماع ،طیفی از طبقه متوسط و شاید بخش هایی
ی مشایی شوند؛ این اما همه ماجرا نیست.
از روشنفکران حام
واقعیت این اس��ت که دولت اکنون منتقدان فراوانی
دارد و البته بخش های��ی از حامیان خود را ب��ه دلیل برخی
مسائل سیاس��ی رخ داده در س��ال های اخیر و هم به دلیل
مش��کالت اقتصادی پدید امده ،از دس��ت داده است .چنین
است که ریزش حامیان دولت ممکن است کار را برای انها
سخت تر کند.
اما در مقابل این افراد خیلی ها هم هستند که معتقدند
هنوز نباید گفت مشایی کاندیدای نهایی است.
انها می گوین��د محمود احمدی ن��ژاد مانند یک مربی
فوتبال به بازیکنانش دس��تور گرم ک��ردن داده تا در زمان
مناس��ب فردی دلخواه را روانه میدان انتخابات کند؛ چنین
است که می گویند حکم جدید اسفندیار رحیم مشایی نوعی
تست افکار عمومی هم به شمار می رود.
بر این مبناس��ت که به جهت مباحثی ک��ه پیرامون او
پیش خواهد امد با افکار سنجی ها و نظرسنجی ها به میزان
محبوبیت و رای اوری او پرداخته می شود و همراستا با ان به
جمع اوری بازخوردهای سیاسی از اظهارنظرهای چهره های
مهم خواهند پرداخت و ش��اید در این زمان پیغام هایی هم
درباره ماجرای تایید صالحیت اقای رئیس دفتر سابق رد و
بدل شود .اما ایا اس��فندیار رحیم مشایی تنها گزینه ای است
که احمدی نژاد به ان فکر می کند؟
نیکزاد ،فرد مورد وثوق
یک فرد باید خیل��ی به محمود احمدی ن��ژاد نزدیک
باش��د که هم دوران وزارتش طوالنی شود و هم پست های
متعددی به او سپرده شود .نیکزاد هم در همین قاعده جای
می گیرد ،او حاال همزمان سرپرست یک وزارتخانه دیگر هم
27
شده است .تاکنون بارها و بارها نام او به عنوان فرد جایگزین
مشایی برای انتخابات ریاست جمهوری مطرح شده و رفتن
برادرش به اس��تانداری اردبیل که احمدی نژاد پایگاه خوبی
در انجا دارد به قوت ای��ن گمانه ها افزوده اس��ت.از الهام و
نیکزاد که بگذریم نام ه��ای دیگری هم به عنوان جایگزین
مشایی مطرح هستند ،از علی اکبر صالحی تا مهدی چمران.
حاال باید منتظر مان��د و دید ایا محم��ود احمدی نژاد یکی
از گمانه های مطرح ش��ده را عملی خواهد ک��رد یا اینکه او
بار دیگر از اصل غافلگیری بهره خواهد جست.
سیاست
واکنش ها به تغییرات جدید دولت
این ب��ار نی��ز همچ��ون دفع��ات قب��ل تح��والت
دول��ت از تی��ررس انتق��ادات دور نمانده اس��ت.غالمعلی
حدادع��ادل ،رئی��س فراکس��یون اصولگرای��ان مجل��س
در مراس��م روز دانش��جوی دانش��جویان دانش��گاه
عالمه طباطبایی در این خصوص گفت« :شاید اقای مشایی
پست مهم تری گرفته اس��ت ».او که در مقابل این جمله با
خنده دانش��جویان مواجه ش��د ،گفت« :نظر رئیس جمهور
هم همین اس��ت ».ش��دیدترین انتقاد اما از س��وی حسین
شریعتمداری مطرح شد.
مدیرمس��ئول روزنامه کیهان در یادداش��تی نوشت:
«اگرچ��ه رئیس جمهور محت��رم در متن احکام یاد ش��ده-
مخصوصا حکم انتصاب اقای مشایی -اصرار دارند این تغییر
و تحوالت را برخاسته از دالیل حساب شده ای معرفی کنند
که با نگاه ایشان به منافع اس�لامی و ملی صورت پذیرفته
است ،ولی با عرض پوزش باید گفت برخالف تصور ایشان در
تغییر و تحوالت مورد اشاره نه فقط کمترین نشانه ای از توجه
به منافع اسالمی و ملی دیده نمی شود ،بلکه شواهد و قرائن
فراوانی حکایت از ان دارند که اق��ای احمدی نژاد بار دیگر
و برای چندمین بار در دوره دوم ریاس��ت جمهوری خویش
پای در چنبره فریب حلقه انحرافی پیرامون خود نهاده اند و
بی انکه متوجه باشند دس��ت به اقدامی زده اند که نمی تواند
غیر از تنش افرینی در شرایط حساس کنونی ،نتیجه دیگری
داشته باشد.
این اقدام هرچند خوشبختانه با بی اعتنایی و کم محلی
نیروهای اصیل و انقالبی روبه رو شد ،ولی متاسفانه سوژه ای
به دست بدخواهان می دهد تا هوشمندی و مردم دوستی و
خدمات فراوان ریاست محترم جمهوری طی سالیان متمادی
را زیر س��وال ببرند .یعنی دقیقا همان نقطه مشترکی که در
پیوند نانوشته اما غیرقابل انکار حلقه انحرافی و عوامل فتنه
88دنبال می شود .ولی چرا...؟!»
ش��ریعتمداری با انتق��اد از انچه عدم توج��ه دولت به
مسائل اساسی دانست ،ادامه داد« :باید از جناب رئیس جمهور
یا مش��اوران ایشان پرس��ید براس��اس کدام توجیه یا دلیل
منطق��ی ،تغییر و تحوالت اخی��ر را بر ده ه��ا اولویت اصلی
و حیاتی کش��ور که مبارزه ب��ا گران��ی و برنامه ریزی برای
مقابله ب��ا تحریم ها و از جمله انهاس��ت ،ترجی��ح داده اند؟!
متاس��فانه مدتی اس��ت اقای احمدی نژاد نیز در پاس��خ به
این پرس��ش که چ��را دولت ب��رای مقابله با مش��کالت و
دغدغه های معیش��تی مردم دس��ت به اقدام چش��مگیری
نمی زند؟ همان پاسخ رئیس دولت مدعی اصالحات را ارائه
می کند که «می خواستیم ولی نگذاش��تند»! و باز هم ،مانند
اقای خاتمی توضی��ح نمی دهند قرار بود چ��ه کاری انجام
بدهید که نگذاشتند؟ و چه کسانی مانع انجام ان شدند؟!»
او با بیان اینکه «انتظار ان است که اقای احمدی نژاد
به این نکته بدیه��ی توجه کنند و مانن��د دولت اصالحات،
پرداختن به دغدغه های اصلی مردم و نیازهای حیاتی کشور
را که وظیفه دولت است بر مس��ائل حاشیه ای و کم اهمیت
ترجیح ندهند» ،از حکم احمدی نژاد برای مشایی انتقاد کرد:
«گویی اقای احمدی نژاد در گزاره یاد شده -نستجیرباهلل-
مش��خصات یکی از اولیای بزرگ الهی را بیان کرده اند! که
مثلث شماره154
28
«اشنایی و همراهی با حضرتش را هدیه ای الهی و افتخاری
بزرگ»! تلقی می کنند!»...
ش��ریعتمداری س��پس از انتصاب نیک��زاد به عنوان
سرپرس��ت وزارت ارتباطات نیز انتقاد کرد؛ انجا که نوشت:
«از برادر گرام��ی ،جناب اقای مهندس عل��ی نیکزاد ،وزیر
محت��رم وزارت راه و شهرس��ازی ک��ه اخیرا با ع��زل اقای
دکتر تقی پور از وزارت ارتباطات ،سرپرستی این وزارتخانه
هم با حفظ سمت به ایشان واگذار ش��ده است باید پرسید؛
ایا حضرتعالی که وزیر دو وزارتخانه ادغام شده راه و مسکن
هستید ،توان و ظرفیت الزم برای تصدی وزارت ارتباطات
و فن اوری را نیز دارید؟! اگر پاسخ منفی است -که به یقین
منفی است -چرا مسئولیت جدید را پذیرفته اید؟ و ایا نتیجه
این پذیرش ،بر زمین ماندن کار مردم و ایجاد اختالل در امور
هر دو -بخوانید هر سه -وزارتخانه نیست؟ اگر هست -که
هست -چرا پذیرفته اید؟!» او سپس خطاب به احمدی نژاد
ادامه داد« :اقداماتی نظیر ع��زل و نصب های اخیر به یقین
راه به جایی نمی برد ،چرا که مردم بسیار هوشیارتر و بصیرتر
از انند که حلقه انحرافی تصور می کند .اینگونه اقدامات به
جایگاه مردمی حضرتعالی اس��یب می رس��اند -که رسانده
است -و فقط فضا را به سود دش��منان اسالم و ایران و شما
و مردم تیره نش��ان می دهد بیانکه بدخواهان بتوانند از این
فضای کاذب بهره ای ببرند .ای��ن ابرهای تیره توان باریدن
ندارند و به قول ش��اعر :فض��ا را تیره م��ی دارد ،ولی هرگز
نمی ب��ارد!» در این میان پر س��ر و صداتری��ن اظهارنظر از
سوی دولتی ها متعلق به بهمن ش��ریف زاده ،روحانی حامی
اسفندیار رحیم مشایی بود .او در گفت وگویی با شبکه ایران،
ارگان رس��انه ای دولت گفت« :انتصاب مهندس مشایی در
جایگاهی مثل دبیرخانه جنبش عدم تعه��د ،از ژرف نگری
دکتر احمدی نژاد حکایت دارد ».شریف زاده در ادامه گفت:
«جناب احمدی نژاد با وسعت نظری که دارد به خوبی دریافته
که چگونه می توان ظرفیت جنبش عدم تعهد را در مس��یر
شکوفایی برای ساختن جهانی بهتر به حرکت دراورد».
او همچنین مش��ایی را از جمله ش��خصیت هایی نادر
دانست که اندیش��ه هایی فرهنگی ،اجتماعی و سیاسی در
مقیاس جهانی دارد« :مشایی مدت هاست که ساحت تفکر
خویش را وسعت بخشیده و جهانی اندیشیدن را تمرین کرده
اس��ت ...دکتر مش��عل جهان افروزی را به دونده تازه نفسی
همچون مهندس سپرد تا با الطاف خداوند ،جنبش عدم تعهد
را برای روشنایی جهان ،شعله ور سازد و صد البته که انتخاب
دکتر ،بهترین انتخاب بود».
شریف زاده در ادامه گفت« :تفاوت مهندس مشایی با
برخی دیگر از کسانی که داعیه جهانی اندیشیدن را داشتند
در این است که او جهانی شدن را با مبانی منطبق بر فطرت
الهی انسان تفسیر می کند .جهانی شدن در اندیشه مهندس
مش��ایی ،تصویری از مقدمه جهان تابناکی است که انسان
کامل ،مدیریت محسوس ان را برعهده دارد».
به زعم وی ،مش��ایی زندگی در س��ایه والیت فقیه را
تمرینی برای زندگ��ی در دوره ولی و حجت خ��دا می داند:
«این انتصاب ،موجب اشکار شدن زوایای پنهان شخصیت
مهندس مش��ایی می ش��ود و جهان��ی بودن ش��خصیت و
اندیشه های او را شفاف می سازد».
در این میان چهره های راس��ت سنتی هم به تحوالت
جدید دولت واکنش نشان دادند .شاخص ترین این چهره ها
حس��ن غفوری فرد عضو حزب موتلفه اس�لامی بود که از
مش��ایی ،الهام ،شیخ االس�لام ،نیکزاد ،صالحی ،رحیمی،
عزیزی و حاجی بابایی به عنوان نامزده��ای احتمالی مورد
حمایت دولت در انتخابات ریاست جمهوری اینده یاد کرد.
او در واکن��ش ب��ه اینکه برخ��ی معتقدند مش��ایی و
رحیمی توان عبور از فیلتر ش��ورای نگهبان را ندارند؛ گفت:
«تصمیم گیری در این باره با شورای نگهبان است و نمی توانم
قضاوت کنم که تایید صالحیت می شوند یا نه .اما بر اساس
انچه در قانون اساس��ی ام��ده ،رئیس جمهور بای��د از رجال
سیاس��ی یا مذهبی باشد .کس��انیس که در س��طح معاون
رئیس جمهور ،وزرا و نمایندگان مجلس باشند ،مصداق رجل
سیاسی هستند .اقای مشایی ،اگرچه به عنوان رئیس سازمان
میراث فرهنگی معاون رئیس جمهور بود ،اما وقتی به عنوان
معاون اول معرفی شد ،حضرت اقا با ایشان مخالفت کردند.
به همین دلیل رئیس جمهور او را به عنوان مسئول دفتر خود
منصوب کرد که می بینید عمال نقش او در تصمیم گیری ها
پررنگ تر از معاون اول است! بر اساس متن قانون می توان
مشایی را رجل سیاسی تصور کرد .البته مدیر ،مدبر و والیی
بودن هم از دیگر شروط نامزدی ریاست جمهوری است».
غفوری فرد با بیان اینکه «ممکن است برخی بگویند
که مش��ایی ایرادهایی دارد» ادامه داد« :اقای مش��ایی هم
می تواند بگوید هرس کس��ی هر ایراد و پرونده ای از من در
قوه قضائیه دارد بیاید و اعالم کند .ظاهرا هیچ پرونده ای هم
وجود ندارد .بنابراین احتمال مطرح شدن نامزدی مشایی و
تایید صالحیتش هم هست .اقای احمدی نژاد هم که با همه
وجود از اقای مشایی حمایت می کند و حتی اعالم کرده بود
که افتخار می کند معاون اول مشایی در دولت او باشد».
به گفته او ،اگر مش��ایی تایید صالحیت نشود ،او پشت
ی قرار می گی��رد که از س��وی دولت برای
س��ر نیروی دوم
انتخابات مطرح خواهد ش��د .یعنی از الهام ،صالحی ،نیکزاد
یا شیخ االس�لام حمایت خواهد کرد و اقای رئیس جمهور و
مشایی می کوشند تا به هر نحو ممکن (البته از طرق قانونی)
تاثیر مثبت در ارای این فرد دوم داشته باشد.
غفوری فرد معتقد اس��ت که اگر مشایی کاندیدا شود،
در انتخابات ریاس��ت جمهوری تاثیرگذار خواه��د بود؛ چه
تایید صالحیت شود و چه نشود .عضو حزب موتلفه اسالمی
در پاسخ به سوالی درباره احتمال نامزدی رحیمی هم گفت:
«اوال معلوم نیست که او کاندیدا باشد و به نظر می رسد تاکید
اقای رئیس جمهور بر نامزدی اقای مشایی باشد .تا کنون از
ی هم نشنیده ایم که تمایلی به نامزدی داشته
خود اقای رحیم
باش��د».غفوری فرد همچنین در پاس��خ به اینکه «مشایی
هم تاکنون نگفت��ه که متمایل ب��ه نام��زدی در انتخابات
ریاست جمهوری باش��د» ،افزود« :من به طور غیر مستقیم
این را از ایشان شنیده ام .ش��نیده ام که او عالقه مند است و
کارهای انتخاباتی اش را هم ش��روع کرده و حتی مش��غول
فوق لیسانس گرفتن است تا اگر قانون انتخابات تغییر کرد،
بتواند نامزد شود».تغییر و تحوالت جدید در میان نزدیکان
رئیس جمهور نقطه اغازی اس��ت بر انتخابات .1392انگار
رقابت شروع شده استg .
گفته می شود تصمیم سازان حامیان دولت باورشان این است که اگر
انتخابات با سه ضلع اصولگرایان ،اصالح طلبان و کاندیدای انها برگزار
شود با تقسیم ارا انتخابات به مرحله دوم می رود و در چنین صورتی
است که اگر یک طرف پیروز انتخابات ،حامیان دولت باشند ،طرف
شکست خورده در مرحله دوم به انها خواهد پیوست
احمدی نژاد پیام داد
گفت و گوی مثلث با امیر محبیان درباره تغییرات کابینه
2
«مشایی قادر است حداقل بخش�ی از ارای احمدی نژاد را به سمت خود بکش�اند ».این اعتقاد امیر محبیان
تحلیلگر مس�ائل سیاس�ی اس�ت .با او در مورد تغییرات جدید در کابینه و نحوه ورود حامیان دولت به انتخابات
گفت وگو کردیم.
تحلی�ل ش�ما از تغیی�رات جدی�د دول�ت
اقای احمدی نژاد چیست؟
lبه گمانم اقای دکتر احمدی نژاد در حال اخرین
چینش های سیاس��ی و اجرایی تیم خود اس��ت .البته بعید
نیست این اقدام در گام های دیگر ادامه یابد.
جدا از اهداف اجرایی به نظر می رسد در انتصابات اخیر
به ویژه انتصاب اقایان مشایی و ملک زاده ،نوعی پیام وجود
داشته باشد .انتصاب ملک زاده پیامی به قوه قضائیه دارد و
ادبیات مورد استفاده در نامه انتصاب اقای مشایی پاسخی
اس��ت به همه کس��انی که او را منحرف یا به مدیریت او بر
جریان انحرافی قائلند.
علت تغییر سمت اقای مشایی حرکتی تبلیغاتی
قلمداد می ش�ود یا برای تس�ت افکار عمومی یا
اینکه اقای احمدی نژاد واقع�ا اهدافی در عرصه
بین الملل با حضور مش�ایی در دبیرخانه جنبش
عدم تعهد دارد؟
او بوده اس��ت و کمتر در مورد اینکه ایا او اساس��ا ش��انس
رای اوری دارد بحث شده است.
سوالم این اس�ت که ش�ما چه میزان رای برای
اقای مش�ایی در ص�ورت حض�ور در انتخاب�ات
متصوری�د و دیگر اینکه س�بد رای او ش�امل چه
طبقه یا طیف هایی از جامعه است؟
lدر مقایسه با بسیاری از کاندیداها وضع مشایی بد
نیست .چهره جنجالی و شناخته شده ای است .از رانت حمایت
دولت و شخص احمدی نژاد هم برخوردار است .اینها او را در
زمره چهره های مطرح و جدی قرار می دهد .طیف های حامی
هم بستگی به میزان انتقال رای احمدی نژاد به او دارد .من فکر
می کنم تحلیل احمدی نژاد و مش��ایی از انتخابات این است
که هیچ کس دارای بیست میلیون رای برای برد در دور اول
نیست .بنابراین با 13میلیون رایی که حداقل برای خود قائلند
معتقدند که از مثلث اصولگرای��ان ،اصالح طلبان و نماینده
lمعموال قرار نیست
در سیاس��ت ،م��ا ب��ه کاری
بی ه��دف و بدون پی��ام قائل
باش��یم .احمد ی نژاد عمال با
انتص��اب اقای مش��ایی با ان
ادبیات خاص اعالم کرد سطح
اقای مشایی در سطح مدیریت
جهانی مطرح است .بنابراین
هم اهداف سیاسی و تبلیغاتی
در این انتصاب وج��ود دارد و
هم احمدی نژاد با این انتصاب
ارزش اقای مشایی در دیدگان
خود را به رخ همه کشید.
اصالح طلبان را هم به دست اورد؟
lبا متد ذکر شده ممکن است.
ایا اقای مش�ایی می توان�د از می�زان محبوبیت
احمدی نژاد در ش�هرهای کوچک استفاده کند و
دفاع احمدی نژاد از مشایی چقدر در میزان اعتماد
حامیانش به مشایی موثر است؟
lمطمئنا بی اثر نیست .مشایی قادر است حداقل
بخشی از ارای احمدی نژاد را به سمت خود بکشاند ،به ویژه
انکه وضع وحدت اصولگرایان متاسفانه مناسب نیست.
در صورت پی�روزی اقای مش�ایی یا ه�ر گزینه
دیگری که مورد نظر احمدی نژاد باش�د ،جایگاه
احمدی نژاد در کابینه اینده چگونه خواهد بود؟
lمدل مدودف -پوتین را نخستین بار من مطرح
کردم و االن فکر می کنم این مدل م��ورد نظر احمدی نژاد
باشد .البته به جای نخست وزیر معاون اول قرار دارد.
ایا احمدی نژاد بنا دارد مانن�د همتای روس اش
بار دیگر پس از چهار سال به قدرت بازگردد؟
lاحمدی نژاد برای خود رسالت و اصالتی بیش از
پوتین قائل است .بنابراین پاسخ احمدی نژاد به سوال شما
این است :چراکه نه؟
شما شانس اقای مشایی برای تایید صالحیت را
به چه میزان می دانید؟
lهیچ چی��ز در سیاس��ت ناممک��ن نیس��ت؛
هر چند ظاهرا امکان ان اکن��ون کم می نماید ،ولی محکم
هم نمی توان در این مورد سخن گفت.
نکته مهمی در ماجرای اقای مشایی وجود دارد و ان
اینکه همیشه صحبت بر سر تایید صالحیت یا رد صالحیت
مثلث شماره154
lای��ن باز ی ه��ا از
مش��ابهت اس��می ناش��ی
می ش��ود ،زیاد جدی نگیرید.
البته در مملکت ما ش��وخی ها
را هم باید جدی گرفت.
بازگش�ت اق�ای
اله�ام را به کابین�ه پس از
ما ه ها دوری چگونه تحلیل
می کنید؟ ایا ممکن اس�ت
او کاندیدای دولت باشد؟
ایا با ای�ن تغییر حاال
می توان ب�ه صورت صریح
گف�ت مش�ایی کاندیدای
قطعی انتخابات است؟
lما در فلسفه معتقدیم
که گاه احتمال ضعیف اس��ت،
ولی محتمل قوی اس��ت .فکر
می کن��م هیچ ک��س در طیف
احمدی نژاد از دید وی در سطح
مشایی برای ریاست جمهوری
مطرح نیست .شاید احمدی نژاد
بر این باور است که قادر است
در لحظات اخ��ر از مدل معین
اس��تفاده کرده و با یک حکم
حکومتی مجوز حضور مشایی در انتخابات را دریافت کند.
سیاست
فردی ک�ه جایگزین اقای
مش�ایی شده ش�خصی به
ن�ام میر حس�ن موس�وی
اس�ت ،برخ�ی می گوین�د
ممکن اس�ت او کاندیدای
انتخابات�ی حامی�ان دولت
باشد ،ایا ش�ما این احتمال
را قبول دارید؟
lممک��ن اس��ت
الهام طرح جایگزین ش��رایط
اضطرار باشد ،یعنی زمانی که
مشایی تایید نشود.
احمدی نژاد ،این نماینده احمدی نژاد مثال مش��ایی است که
در دور دوم با یکی از دو ضلع دیگ��ر رقابت می کند .اگر مثال
مشایی با کاندیدای اصولگرا برود ،اصالح طلبان برای افزودن
به شکاف درون حکومت به سمت رای دادن به مشایی می روند
تا چالش حاکمیت دوگانه را تعمیق کنند و اگر مشایی با یک
اصالح طلب به دور دوم رود اصولگرایان مجبورند پشت سر
مشایی جمع شوند یا به یک اصالح طلب رای دهند.
ایا اق�ای مش�ایی می توان�د ارای طیف هایی از
حمایت می کنند؟
نحوه تعامل جبهه پایداری
ب�ا حامی�ان دول�ت در
انتخابات چ�ه خواهد بود؟
ایا در نهای�ت از کاندیدای
م�ورد نظ�ر احمد ی ن�ژاد
lجبه��ه پای��داری ش��اخه ته��ران تح��ت کنترل
احمدی نژاد عمل می کند ،اگر الهام کاندیدا شود از او حمایت
خواهند کرد ،احتمال حمایت پایداری شاخه قم هم تا حدی
وجود دارد .البته فعال شاخه قم و خط برخی اصولگرایان مثل
ایثارگران و رهپویان به هم نزدیک شده اند و خط انها در پی
جا انداختن اقای حداد برای پایداری قم است که البته هنوز
موفق نشده اندg .
29
سیاست
مثلث شماره154
تغییرات در پاستور
احکام جدید احمدی نژاد واکنش های متفاوتی داشته است
علی حاجی ناصری
3
دولت دوم محمود احمدی نژاد به نسبت دولت اول او
کمتر شاهد تغیی رات بوده .اگر در دولت اول وزرای مختلف
در طول چهار سال طعم برکناری یا اس��تعفا را چشیده اند،
اما دولت دوم اقای رئی س جمهور از این جهت کمتر شاهد
تغییر بود .ب��ا این حال ام��ا در اخرین روزه��ای پاییز 91و
درحالی که حدود 6ماه تا انتخابات بعدی ریاست جمهوری
باقی مانده ،چند تغییر بزرگ حکایت از اماده شدن حامیان
دولت ب رای انتخابات ریاست جمهوری 92دارد .مهم ترین
انها جابه جایی اسفندیار رحیم مشایی از دفتر رئی س جمهور
به دبیرخانه جنبش عدم تعهد اس��ت و مهم تر از ان حکم
دکتر احمدی نژاد ب رای مهندس مشایی که سرشار از تمجید
از رئیس دفتر سابق اش است .در کنار این جابه جایی ورود
میرحسن موسوی به دفتر ریاست جمهوری هم کم اهمیت
نیس��ت .او از افراد مورد وثوق رئی س جمهور و به ویژه رحیم
مشایی است که برخی او را گزینه دوم دولت ب رای انتخابات
92م ی دانند .در عین حال ملک زاده هم به سازمان می راث
فرهنگی رفت تا حلقه اط رافیان رئی س جمهور کامال اماده
حضور در انتخابات بهار س��ال بعد باش��ند.عزل تقی پور و
اضافه ش��دن یک وزارتخانه به وزارتخانه تح��ت اداره وزیر
مس��کن و راه هم از اهمیت علی نیکزاد در انتخابات اینده
حکایت م ی کن��د.او را هم باید از گزینه ه��ای مهم حامیان
دولت در انتخابات اینده دانست؛ مردی که به واسطه پروژه
30
مسکن مهر میان مردم شناخته شده است .در گزارش پیش
رو درباره این چند نفر صحبت شده است.
پایان رئیس دفتری
«اسفندیار رحیم مش��ایی از دولت رفت ».این خبری
بود که غروب شنبه گذشته روی خروجی خبرگزاری ها قرار
گرفت تا تحوالت جدید در دولت اغاز شود .او با حکم جدید
محمود احمدی نژاد به عنوان مشاور رئی س جمهور و رئیس
دبیرخانه جنبش عدم تعهد منصوب ش��ده اس��ت؛ سمتی
که به اعتقاد بسیاری حضور پشت پرده او در دولت را تداوم
م ی بخش��د ،اما در عین حال از س��وی برخی تحلیلگران
به منزله اس��تعفای انتخاباتی مش��ایی تلقی م ی شود .چه
انکه این روزها قانون جدید انتخابات ریاس��ت جمهوری در
بهارستان در دست بررسی است و ممکن است با تصویب ان
نامزدهای انتخابات 92ملزم به استعفا از سمت خود ،شش
ماه پیش از برگزاری انتخابات باشند .مشایی در سال 84با
پیروزی محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاس��ت جمهوری
نهم ،به سمت معاون رئی س جمهور و رئیس سازمان می راث
فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری منصوب شد و این اغاز
حاشی ه های این سازمان و اسفندیار رحیم مشایی بود .او که
در زمان صدارت محمود احمدی نژاد در ش��هرداری ته ران،
رئیس س��ازمان فرهنگی هنری بود ،اش��نایی دیرینه ای با
احمدی نژاد داشت و از این رو از مورد اعتمادترین افراد نزدیک
به رئی س جمهور به شمار م ی امد .سازمان می راث فرهنگی در
دوره ریاست اسفندیار رحیم مشایی روزهای سیاسی را پشت
سر گذاشت و بیان نظ رات خاص و اجرای طرح های خاص،
این س��ازمان را به یکی از سیاس��ی ترین نهادهای دولتی
تبدیل کرد .موافقت با اب گیری سد سیوند ،احتمال اضافه
شدن میدان نقش جهان به لیست می راث جهانی در خطر
و خارج شدن ان از لیس��ت می راث جهانی ،ثبت جهانی اثار
تاریخی -فرهنگی ای ران مانند بیستون ،مجموعه کلیساها،
گنبد سلطانیه و سازه های ابی شوشتر ،ثبت ملی نوروز ،ثبت
ملی ایین شب یلدا ،تشکیل شورای عالی ای رانیان خارج از
کشور ،انتقال مدیریت س��ازمان حج و زیارت از وزارت ارشاد
به سازمان می راث فرهنگی و گردشگری همزمان با ایام حج
و همچنین حمل قران با االت موسیقی که مورد اعتراض
مراجع تقلید قرار گرفت از جمله این طرح ها بود که انتقادات
فراوانی را به س��وی مش��ایی روانه کرد .اما شاید مهم ترین
انتقادات به مش��ایی به اظهارنظره��ای جنجالی او مربوط
م ی ش��د .او از زمان اغ��از فعالی ت هایش در این س��ازمان،
مواضعی را اتخاذ کرد که به ش��دت مورد انتقاد اصولگرایان
قرار گرفت .مش��ایی در تیرماه 87اعالم ک��رد که ای رانیان
دوس��ت مردم اس��رائیل هس��تند؛ اظهارنظری که جنجال
فراوانی افری��د و س��رانجام جنجال ها ب��ا فصل الخطاب
رهبر معظم انقالب فیصل��ه یافت .او در دی م��اه 88نیز
در اظهارنظری گف��ت« :اگر امروز به اف��رادی مانند رازی و
ابوعل ی سینا افتخار م ی کنیم ،به طوری که قد انها از اعماق
تاریخ بیرون است؛ ب رای بلندی قد انها نیست ،بلکه کوتاهی
قد نس ل های بعدی ان را نمایان کرده است .حضرت نوح با
950سال عمر نتوانست مدیریت جامع کند چراکه عدالت
را ایجاد نکرده اس��ت .امدن پیامب ران در ط��ول تاریخ ب رای
تمام ش��دن دوره های قبل��ی پیامبری بوده اس��ت .اگر هر
پیامبر مدیریت درستی م ی کرد عدالت برقرار م ی شد ».این
اظهارنظر هم با انتقادات فراوانی مواجه شد.
محمدشریف ملک زاده
محمدش��ریف ملک زاده ،یکی از چهره های جنجالی
سیاست
علی نیکزاد
علی نیکزاد باز هم پس��ت گرفت .او حاال سرپرست
وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات شده تا ابوالوزرای دولت
دهم لقب بگیرد .نیکزاد که پی��ش از این وزیر دو وزارتخانه
ادغام شده «مس��کن و شهرس��ازی» و «راه و ترابری» شده
بود ،سوابقی همچون معاون هماهنگی امور عمرانی وزیر
کشور و رئیس سازمان ش��هرداری ها و دهیاری های کشور،
عضو شورایعالی مسکن کش��ور ،عضو شورایعالی معماری
مثلث شماره154
اما یکی از مهم ترین اظهارنظرهای مشایی ،سخنان
او درباره مکت��ب ای رانی بود .او در مراس��م اختتامیه دومین
همایش ای رانیان خارج از کش��ور گفت« :برخ ی از من خرده
م ی گی رند که چرا نم ی گویی مکتب اسالم و م ی گویی مکتب
ای ران .از مکتب اس�لام دریافت های متنوعی وجود دارد ،اما
دریافت ما از حقیقت ای ران و حقیقت اس�لام ،مکتب ای ران
اس��ت و ما باید از این به بعد مکتب ای ران را به دنیا معرفی
کنیم ».چندی بعد پس از انکه روزنامه کیهان خبری منتشر
کرد که حکایت از دیدار اسفندیار رحیم مشایی با هوشنگ
امی راحمدی داشت ،مش��ایی از روزنامه کیهان شکایت کرد
اما درنهایت دادگاه ،روزنامه کیهان را تبرئه کرد.
مالقات های اس��فندیار رحیم مش��ایی ب��ا بازیگران،
خوانندگان و کارگردانان نیز موجب جنجال ها و اعتراض های
زیادی از سوی اصولگرایان شد .او در ابتدای دولت دهم نیز
با حکم محمود احمدی نژاد به معاون اولی دولت منصوب
شد ،اما با حکم حکومتی رهبر معظم انقالب از این سمت
کنار گذاشته شد .مش��ایی پس از ان به سمت رئی س دفتر
رئی س جمهور و سرپرست نهاد ریاس��ت جمهوری انتخاب
شد و تاثیرگذارترین فرد در تصمیمات دولت بود؛ اما در عین
حال س��کوتی خودخواس��ته را در پیش گرفت تا از تیررس
انتقادات در امان بماند .او حاال با حکم جدید رئی س جمهور
ی بلندباال
بار دیگر در کانون توجهات قرار گرفته است؛ حکم
که چهره های سیاسی انتقادات فراوانی را به ان وارد کرده اند
و سعی در رمزگشایی از ان دارند.
احمدی ن��ژاد در این حک��م پس از مقدمه ای نس��بتا
طوالنی چنین نوشته است« :اینجانب جنابعالی را انسانی
موحد ،مومن ،پاک ،صبور و دارای قلب و اندیش��ه ای زالل،
عاشق و دلبس��ته به ارزش های الهی و احاد مردم جهان و
عمیقا عارف و متعهد به ارم��ان مهدوی ،حاکمیت جهانی
توحید ،عدالت ،عش��ق و ازادی و مدیریت مشترک ملت ها
و فردی شایس��ته ،مدیر ،مدبر و امین و از جهات گوناگون
توانمند م ی شناسم و اش��نایی و همکاری با ش��ما را ب رای
خود هدی��ه ای الهی و افتخاری بزرگ م ی ش��مارم .در ادامه
توفیقات الهی در خدمت به ملت ب��زرگ و ارمان های بلند
انقالب اس�لامی اینک با سمت «مش��اور رئی س جمهور و
رئیس دبیرخانه جنبش عدم تعهد» منشا خدمات گسترده تر
خواهید ب��ود .اطمینان دارم ک��ه با همت ،ژرف اندیش��ی،
جامع نگری و سع ه صدر ستودنی شما ،فرصتی فراهم خواهد
گشت تا همه اندیشمندان ،دلسوزان ،دانشگاهیان و حوزویان
ای ران و همه متفکران ،عدالت طلبان و ازادیخواهان جهان
و دولت ها و ملت های عضو و غیرعضو دست در دست هم
و ب رای ساختن دنیایی بهتر تالش نمایند و همه استعدادها
و توانمندی ها در عرصه های گوناگون فرهنگی ،سیاسی،
اقتصادی و اجتماعی با ارتب��اط و هم افزایی همگانی اجازه
ظهور و فرصت حضور یابند .از هم��ه دلدادگان و منتظ ران
بهار جهانی و الهی انس��ان ها دعوت م ی نمایم تا شما را در
این ماموریت خطیر یاری دهن��د .از خداوند متعال موفقیت
جنابعالی و س�لامت ،س��عادت و بهروزی ملت ای ران ،مقام
معظم رهبری و هم��ه ملت ها و اس��تق رار جهانی توحید و
عدالت در سایه حاکمیت امام عصر(ع) را مسالت دارم».
ایا مشایی باید خود را اماده انتخابات 92کند یا اینکه
او هم مانند احمدی نژاد از گزینه دومی حمایت خواهند کرد؟
و شهرسازی ،نماینده ویژه رئی س جمهور در کارگروه توسعه
حمل ونق��ل عموم��ی و مدیریت مصرف س��وخت ،رئیس
شورایعالی هماهنگی ترافیک ش��هرهای کشور ،استاندار
اردبیل ،معاون عمرانی اس��تانداری لرستان ،رئیس سازمان
مس��کن و شهرسازی اس��تان اردبیل ،سرپرس��ت معاونت
عمرانی اس��تانداری اردبیل ،مدیرکل دفتر فنی اس��تانداری
اردبیل و همچنین دبیر و عضو هیات مرکزی حل اختالف
شوراهای اسالمی کشور را درکارنامه خود دارد .برخی منابع
خبری مدت هاس��ت از او به عنوان نامزد احتمالی دولت یاد
م ی کنند .س��ایت دی پرس در این خصوص نوش��ت« :در
برخی محافل سیاسی ته ران شنیده شده است که در حلقه
اصلی حامیان احمدی نژاد نامزدی عل��ی نیکزاد ،وزیر راه و
شهرس��ازی به صورت جدی مورد بررس��ی قرار گرفته و در
حال حاضر یکی از جدی ترین گزینه های نامزدی انتخابات
ریاست جمهوری از س��وی احمدی نژاد و حلقه اطرافیانش
به ش��مار م��ی رود .عل��ی نیک��زاد در دول��ت احمدی نژاد
به عنوان چهره ای اقتصادی ش��ناخته م ی شود که در زمینه
مس��کن مهر فعالی ت های زیادیکرده اس��ت .ه��واداران
احمدی نژاد امیدوارند با نامزدی نیک��زاد بتوانند ضمن دور
کردن نکات سیاس��یکه درباره مش��ایی و حلقه نزدیکان
رئی س جمهور مطرح م ی ش��ود ،بار دیگر با ش��عار خدمت و
مهرورزی ارای طبقات فرودست جامعه را جلب کنند .گفته
م ی شود مطابق این تصمیم گیری ها ظرفیت احمدی نژاد و
مشایی به سوی نیکزاد سوق داده م ی شود تا بار دیگر یک
چهره از همین حلقه که البته شهرتش در زمینه مسکن و
اقتصاد بیشتر است بتواند با شعارهای سال 84احمدی نژاد
به احیای مدل احمدی ن��ژاد 84بپردازد و بار دیگر کرس��ی
ریاست جمهوری را از ان حلقه اصلی نزدیکان دولت کند».
این در حالی است که چندی پیش او خود خبر نامزدی اش
را تکذیب کرد« :در انتخابات ریاست جمهوری اینده ثب ت نام
نم ی کنم .من اصال کاندیدای ریاس��ت جمهوری نیستم و
نخواهم شد ».نیکزاد مرداد امسال در حالی که ب رای افتتاح
طرح های عمرانی به دماوند رفته بود ،دچار س��انحه شد و
برنامه کالن دول��ت ب رای تکمیل طرح های مس��کن مهر
ماندگار به ویژه در استان ته ران و حاشیه سایر کالنشهرهای
کش��ور و بازدیدهای س��رزده وزیر مس��کن و شهرس��ازی
درنهایت ب��رای این عض��و کابینه دولت دهم دردسرس��از
ش��د .ماجرا از این قرار بود که روز 12مرداد امسال در مسیر
ته ران – دماوند ،الس��تیک خودروی حام��ل علی نیکزاد،
وزیر مس��کن و شهرس��ازی دچ��ار ترکیدگ��ی و درنهایت
خودروی ای��ن مقام دولت��ی پ��س از برخورد ب��ا گاردریل
اتوبان واژگون ش��د .خ��ودروی لندکروز واژگون ش��ده وزیر
راه و شهرس��ازی چهار سرنشین داش��ت که حال عمومی
وزیر مسکن شهرس��ازی مس��اعد گزارش ش��د .به گفته
فرمانده پلی س راه ش��رق اس��تان ته��ران ،در این س��انحه
رانندگی که به علت س��رعت غی ر مجاز به وقوع پیوست با
عملکرد به موقع کیس��ه های هوای خودرو ،اس��یب جدی
به وزیر مس��کن و همراهان وی وارد نش��ده ،ام��ا وزیر به
بیمارس��تان ش��هید چمران ته ران و رئیس بنیاد مس��کن
کش��ور به بیمارستان س��وم ش��عبان دماوند منتقل شدند.
س��رانجام وزیر راه و شهرس��ازی به هم��راه تابش ،رئیس
بنیاد مس��کن کش��ور تا عص��ر روز حادثه در بیمارس��تان
شهید چمران اقدسیه بس��تری بودند ،اما پس از ازمایشات
کامل و نداشتن مشکلی حاد ،از بیمارستان مرخص و راهی
منزل ش��دند تا به دلیل کوفتگی بدن و اسی ب های جزئی
دیگر ،در منزل به اس��تراحت بپردازند .ایا همچنان که خود
نیکزاد گفته او را باید از جمع گزینه های ریاس��ت جمهوری
حذف شده بدانیم؟ باورش کمی سخت است .
دولت این بار با قرارگرفتن در صدر سازمان می راث فرهنگی
و گردش��گری ،خبرس��از ش��د .او حاال می راث دار اسفندیار
رحیم مش��ایی ،حمید بقایی ،روح اهلل احم��دزاده کرمانی و
میرحسن موس��وی است و ریاس��ت یکی از پرحاشی ه ترین
سازمان های دولتی را عهده دار شده است.
ملک زاده که اصالتی بیرجندی دارد سوابقی همچون
مش��اورعالی عب��داهلل جاس��بی در دانش��گاه ازاد و عضو
عل ی البدل هیات تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات انتظامی
اعضای هیات علمی دانش��گاه ازاد از سوی هیات موسس
دانشگاه ازاد به ریاست ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی ،معاون
اسفندیار رحیم مشایی در سازمان می راث فرهنگی در دولت
نهم ،ریاست ش��ورای صیانت از حقوق شهروندی ای رانیان
خارج از کشور ،دبیر شورای عالی امور ای رانیان خارج از کشور
و مش��اور اجرایی ایت اهلل س��ی د محمود هاشم ی شاهرودی
در قوه قضائی��ه را درکارنامه خ��ود دارد .او البته در روزهای
پایانی بهار 1390از س��وی عل ی اکبر صالح��ی ،وزیر امور
خارجه دول��ت دهم به س��مت معاون��ت اداری و مالی این
وزارتخانه منصوب شد .این انتصاب اما چنان پرحاشیه بود
که صالحی را تا مرز استیضاح پیش برد .وزارت اطالعات نیز
طی نامه ای به وزیر امور خارج��ه صالحیت ملک زاده ب رای
تصدی مسئولیت جدید را رد کرد و نمایندگان مجلس هم
به این انتصاب اعتراض کردند .درنهایت ملک زاده با استعفا
از این س��مت صالحی را از اس��تیضاح نجات داد و خود در
دوم تیرماه 1390بازداش��ت ش��د ،اما چندی بعد مورد عفو
رهبر معظم انقالب قرارگرفت و از زندان ازاد شد .او همچنین
طی حکمی از س��وی محمود احمدی نژاد به عنوان مشاور
رئی س جمهور منصوب شد ،اما این حکم چندی بعد منتفی
ش��د .ملک زاده حاال با حکم جدید محم��ود احمدی نژاد به
معاونت رئی س جمهور و ریاست س��ازمان می راث فرهنگی
و گردش��گری منصوب ش��ده اس��ت؛ حکمی که به دلیل
سابقه قضایی او مورد اعتراض بس��یاری از منتقدان دولت
قرارگرفت.
سید حسن موسوی
سی د حس��ن موس��وی که نام کامل او «میرحس��ن
موسوی» است ،جانشین اس��فندیار رحیم مشایی در دفتر
رئی س جمهور ش��د .او از زمانی که در راس سازمان می راث
فرهنگی و گردشگری قرار گرفت بیش از گذشته در رسانه ها
مطرح شد .موسوی البته پیش از ان نیز یکی از یاران نزدیک
اس��فندیار رحیم مش��ایی در مرکز ملی مطالع��ات جهانی
شدن بود .حتی در اردیبهش��ت 89برخی سایت ها ،خبری
را منتش��ر کردند که حکایت از حضور او در معاونت اجرایی
رئی س جمهوری داشت« :با وجود تکذیب خبر احیای معاونت
اجرایی رئی س جمهور از ط��رف محمدرضا رحیمی ،احیای
این معاونت نهایی ش��ده و از سی د حسن موسوی به عنوان
جدی ترین گزینه مطرح ب رای این پس��ت یاد ش��ده است.
موسوی ب رای پذیرش این سمت شرط کرده که دستش در
امور اجرایی و مالی باز باشد و بودجه این معاونت نیز افزایش
یابد ».این شایعه اما رنگ واقعیت به خود نگرفت و موسوی به
جای معاونت اجرایی به سازمان می راث فرهنگی ،صنایع دستی
و گردشگری رفت .دوران ریاس��ت سی د حسن موسوی بر این
سازمان را م ی توان ارام ترین دوران این سازمان در دولت های نهم
و دهم دانست .دوران ب ی حاشی ه ای که البته با سکوت اسفندیار
رحیم مشایی در عرصه سیاست همراه بود و نتیجه ان شد که
موسوی پس گذراندن این دوره جایگزین رحیم مشایی در دفتر
ریاست جمهوری شد .برخی از او به عنوان یکی از کاندیداهای
احتمالی دول��ت ب رای انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم یاد
م ی کنند.حمیدرض ا ترقی از اعضای شورایمرکزیحزبموتلفه
اسالمی در این خصوص م ی گوید« :افرادی در دولت هستند که
م ی توانند کاندیدای دولت باشند ،از جمله میرحسن موسوی،
رئی س دفتر جدید رئی س جمهورg».
31
حسین نجابت در گفت و گو با مثلث
سیاست
4
ارای خاکستری و حامیان دولت
مثلث شماره154
حسین نجابت ،عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران می گوید که کاندیدای اصلی حامیان دولت فردی غیر
از اسفندیار رحیم مشایی است و البته باورش این است که این طیف شانسی برای پیروزی در انتخابات ندارد.با او
تو گو نشستیم.
در مورد راهبردهای انتخاباتی حامیان دولت به گف
تح�رکات انتخابات�ی گرو ه ه�ای سیاس�ی از
سه،چهار ماه گذش�ته اغاز ش�ده و تقریبا در فاز
عملی و علنی شدن است .برهمین اساس ارایش
طیف های فعال اصولگرا را چگونه می بینید؟
lدر بین اصولگراها دو گفتمان در حال شکل گیری
است؛ یکی س��نتی ها یعنی جبهه پیروان خط امام و رهبری
و موتلفه هس��تند که گفتمان قدیم را پیگی��ری می کنند و
در حاش��یه جامعه روحانیت مب��ارز تهران قص��د دارند وارد
عرصه انتخابات ریاست ش��وند ،اما گفتمان دیگر یا همان
پیش��رفت اس�لامی را جوانان اصولگرا جلوداری می کنند.
محوریت این طیف با پایداری ،ایثارگران و رهپویان اس��ت
که به تدریج می رود که شکل بگیرد .در بین این دو گفتمان
برخی نامزدهای متفرقه به صحنه می ایند و خود را مستقل
معرفی می کنند .همین جا بگویم که دو گفتمان یادشده نام
اصولگرا دارند ،اما در مسائل گوناگون با رویکرد مختلف وارد
می شوند؛ در کل این ارایش اصلی صحنه اصولگرایان است.
دولت در این فضا چگونه تعریف می شود؟
lدولت از خیلی قبل ها حس��اب خ��ود را از جریان
اصولگرایی جدا کرد ،در برهه ای رئیس جمهور معتقد بود که
برامده از هیچ جناح و گروهی نیست .طبیعتا این طیف هم
همین رویکرد را در رقابت سیاسی پیش رو پررنگ تر دنبال
می کند ،البته از همین حاال انها شروع کردند ،به طوری که
قس��مت اصلی پایداری که در قم حض��ور دارد دیگر انطور
حامی دولت نیس��ت و متقابال دولت نیز خود را وابس��ته به
ان نمی داند .همانطور که گفت��م رئیس جمهور به تدریج ان
ایده ای که پس از چند سال ریاس��ت جمهوری اعالم کرد و
گفت «متعلق به هیچ جبهه و جناح و گروهی نیست» خیلی
صریح تر پیش می برد و حلقه ای نزدیک به وی این رویکرد را
32
دنبال می کنند ،بنابراین طیف دولت نیز جزو همان گروه های
مستقل تعریف می شوند چون ادعای اصولگرایی ندارند.
بنابراین از صحبت های شما این طور بر می اید که
در انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم سه طیف
«سنتی»« ،جوان شامل تحولخواهان (ایثارگران
و رهپویان) و پایداری» و «غیر اصولگرایان» فعال
خواهند بود ،درست است؟
lدولت هم جزو گروه سوم است ،البته افراد مستقل
همچون اقای محس��ن رضایی هم در همین طیف تعریف
می شوند.
فکر می کنید پایداری واقعا در انتخابات سال 92
از جریان دولت جدا شود؟
lمن پایداری را یک گفتمان می دانم ،اما ش��اید
برخی ان را در قالب افراد ببینند .وقتی اقای احمدی نژاد
ش��عار عدالت خواهی ،برگش��تن به اص��ول و ارزش های
انقالب و خدم��ت به مردم را مطرح ک��رد این طیف به او
ملحق ش��دند .در انتخابات ریاست جمهوری نهم به ویژه
مرحله دوم ان ،هس��ته اصلی گفتم��ان پایداری -که در
قم اس��ت -با تمام قوا از احمدی ن��ژاد حمایت کرد .البته
تعدادی هم در تهران خود را به این گفتمان وابسته کردند
و االن یک اختالف محسوس بین شاخه تهران -که افراد
هستند -با شاخه قم که یک فکر است به وجود امده .در
ش��اخه قم گفتمان پایداری افراد زیادی تحصیالت عالی
در دانش��گاه و حوزه دارند بنابراین این گفتمان روی خط
انها حرکت می کند .ممکن اس��ت برخی اف��راد پایداری
در تهران هنوز تعلق خاطر به دولت داش��ته باش��ند ،ولی
انچه اط�لاع دارم در برهه ای پایداری قم ب��ه راحتی از
احمدی ن��ژاد عبور کرد اما ب��ا این وج��ود االن پایداری،
رهپوی��ان و ایثارگران در صحنه سیاس��ی خود را موظف
به مقابله جدی با دول��ت نمی دانند ،چون اعتقاد دارند که
فضا باید ارام و خالی از تشنج باشد تا به مشکالت کشور
رسیدگی شود .دوباره تاکید می کنم که هم اکنون پایداری
از اقای احمدی نژاد عبور کرده اس��ت.
همان طور که اش�اره کردی�د برخی اف�راد طیف
تهران پای�داری هنوز چش�م به ح�رکات دولت
دارند ،ب�ه همین علت برخ�ی از اله�ام به عنوان
فرد مش�ترک بین پایداری و دول�ت در انتخابات
اتی نام می برند؛ ایا غالمحس�ین الهام می تواند
در جایگاه نامزد مش�ترک دول�ت و پایداری پا به
عرصه انتخابات ریاست جمهوری بگذارد؟
lنظر طیف تهران پای��داری را نمی دانم ولی حتما
در قم اینگونه نخواهد بود ،اقای الهام خود را قبل از منصوب
ش��دن به س��خنگویی دولت از گفتمان پایداری جدا کرد،
وانگهی نگاه نباید روی افراد باشد .ما در حال گذاریم و باید
به گفتمان های مختلف توجه کنیم و وزن اش��خاص را در
ارایش سیاسی کشور کاهش دهیم ،چون ان وقت است که
ائتالف ها معنا پیدا می کند و فکرها متن و حاشیه شان روشن
می شود و افراد می توانند حول یک فکر و گفتمان با یکدیگر
همکاری کنند ،بنابراین معتقدم هنوز رفتن سراغ مصادیق
رئیس جمهور اینده زود است .باید در یکی ،دو ماه اینده نیاز
جامعه را ش��ناخت ،گفتمان برتر را پر رنگ کرد و به فعاالن
سیاسی توجه داد که افق جایگاه کشور کجاست؟ نارسایی ها
چیست؟ ان وقت مردم اقبال می کنند ،اما اول باید انتظارات و
توقعات نخبگان سیاسی ساماندهی شود ،بعد وارد تحرکات
علنی شد.
حاال که صحبت از گفتمان شد ،به نظر شما طیف
دولت چه گفتمانی دارد؟
lطبعا دولت اگر بخواهد یک نفر در امتداد خود را
معرفی کند مقوله «خدمت فارغ از جناح های سیاس��ی» را
مطرح می کند .معتقدم نامزد این جری��ان بر میزان خدمت
و عدم وابستگی به جناح های سیاس��ی مانور می دهد ،چون
رویکرد دولت در سیاس��ت خارجی تغییراتی داشته بنابراین
جریان دولت از رسیدگی به اوضاع اقشار ضعیف و اسیب پذیر
جامعه حرف می زند.
یعنی جریان دولت در انتخابات اتی روی مسائل
و موضوعات سیاست خارجی صحبت نمی کند؟
lدولت در سیاست خارجی به اینجا رسیده که باید
با کشورهای مختلف و قدرت ها تعامل کرد ،بنابراین بیشتر از
عدالت طلبی و عدالت خواهی از رسیدگی به اقشار اسیب پذیر
و کنار زدن دانه درشت ها حرف خواهد زد.
جریان دولت چه استراتژی برای انتخابات دارد؟
lبا رویک��ردی که بخواهد مش��کالت را به دوش
دیگران بیندازد و بس��تر ان را با یک مساله اجتماعی فراهم
می کند.
فکر می کنی�د در چه حوزه ای از س�وی این طیف
بسترسازی شود؟
lمس��ائل اقتصادی را که باید خودش پاسخگو
باش��د .برخی از انه��ا می گوین��د مجلس ی��ا قوه قضائیه
کمک نکردن��د یا نگذاش��تند کار جل��و رود .البته ش��عار
روسای اجرایی سابق هم در اواخر دوره ریاست جمهوری
lخیر ،چون س��خنانی که ایشان در طول این چند
سال داشته و اسنادی که وجود دارد نشان می دهد که از یک
اندیشه مورد تایید بزرگان برخوردار نیست.
مکتب ایرانی را می گویید؟
lغیر از این هم هست؛ مسائلی مانند برداشت های
اعتقادی و فقهی و نوع اعتقاد به روحانیت از مصادیق دیگر
ان است .این تفکرات با فرمایش امام که فرمودند «اسالم
منهای روحانیت مثل کش��ور بدون طبیب است» مغایرت
دارد ،بنابراین مساله مهمی است.
اصال ایشان نامزد ریاس�ت جمهوری می شود یا
فقط فضا را برای نامزد پشت صحنه دولت اماده
می کند؟
lفکر می کن��م فرمول قدیمی اینکه ایش��ان به
صحنه بیاید تا هزینه را جم��ع کند بعد کاندیدای اصلی پا
به عرصه رقابت بگذارد پیاده ش��ود .شیوه کار هم همین
اس��ت که یک جناحی ی��ا گروه سیاس��ی تع��داد زیادی
کاندیدا معرفی می کند با عل��م به اینکه می داند این افراد
تایید صالحیت نمی ش��وند ،چون ش��رایط احراز نامزدی
ریاست جمهوری را ندارند بعد که نامزدهایش رد صالحیت
شد مظلوم نمایی می کند.
اقای مشایی از س�وی رئیس جمهور به ریاست
دبیرخان�ه اجلاس ن�م منصوب ش�د ،ع�ده ای
می گویند این کار برای ان بود که وجهه بین المللی
ایشان قوی شود ،نظر شما چیست؟
lاگر هم با این هدف انجام شده باشد جامعه ما در
وضعیتی نیست که اگر فردی در عرصه بین الملل محبوب
باش��د یا نباش��د ،خیلی برایش مهم باش��د .مگر خود اقای
احمدی نژاد ک��ه در مرحل��ه دوم رای اورد جامعه بین الملل
او را قبول داش��ت؟ بنابراین فکر نمی کنم مشایی چهره ای
بین المللی پیدا کند .فارغ از این مباحث دبیرخانه نم هم زیاد
جایگاه مهمی نیست.
فک�ر می کنی�د اگ�ر مش�ایی رد صالحیت ش�ود
کاندیدای پش�ت پرده دولت چه کسی باشد؛ در
گمانه زنی ها نام اقای الهام مطرح است؟
lنام افراد زی��ادی از جمله اقایان اله��ام ،نیکزاد و
صالحی مطرح است.
میرحس�ن موس�وی ،رئی�س دفت�ر کنون�ی
رئیس جمهور چطور؟
lبله .به نام ایش��ان هم توج��ه دارم .وی مدتی در
lپیش بینی خودم این اس��ت که نامزد دولت بازار
انتخابات را گرم می کند ،اما ش��رایط انتخاب ش��دن برای
رئیس جمهور را ندارد چون ظرفیت اجتماعی که احمدی نژاد
ان را جلوداری می کرد ظرفیت بسیار مهمی بود اما در طول
این چند سال اخیر ایشان بخش��ی از این ظرفیت را از دست
داد .اگر همان ظرفیت اولیه حفظ می شد ،مردم اقبال نشان
می دادند اما دیگر ان ظرفیت اشباع شده و قدرت مانور ندارد.
جامعه نیاز به تحرکی جدید و یک رئیس جمهور انقالبی ،ارام،
مدیر و مدبر دارد .کس��ی باید بیاید که ویژگی انقالبی گری
داشته باشد چون ایران در مرکز انقالب های منطقه و بیداری
اسالمی اس��ت و یک فرد انقالبی به تمام معنا ،مدیر و مدبر
باید اوضاع داخلی را ارام کند تا در ح��وزه بین المللی بتواند
پیشقراولی ایران را حفظ کرد.
فرض مح�ال ،محال نیس�ت ،اگر مش�ایی تایید
صالحیت ش�ود چه با حکم حکومتی و چه با نظر
شورای نگهبان ،ایش�ان ظرفیت اجتماعی برای
پیروزی دارد؟
lمن چنی��ن اعتقادی ن��دارم .به نظ��رم عملکرد
اقای احمدی نژاد و دوس��تانش باعث ش��د که این ظرفیت
اجتماعی اشباع شود و دیگر امکانی که حرف تازه ای بزند و
موضعگیری قابل توجهی کند وجود ندارد.
سیاست
یعن�ی می فرمایید دول�ت می خواهد ب�ا رویکرد
انتقادی وارد صحنه انتخابات شود...
ای�ا اق�ای مش�ایی می توان�د مص�داق نام�زد
ریاست جمهوری باشد؟
حتی اگر نام نامزد دولت برای ریاست جمهوری
یازدهم ویژه باشد؟
مثلث شماره154
lراهبرد جریان دول��ت تا زم��ان انتخابات این
اس��ت که فضا سیاسی باش��د ،افراد متعدد ردای نامزدی
ریاست جمهوری بر تن کنند و همه ش��اخه های مختلف
اصولگ��را کاندیدای مطل��وب خود را به صحن��ه بیاورند.
در گام بعدی این جریان مسائل یا نارسایی های اجتماعی
را محور فعالیت تبلیغاتی خ��ود قرار می دهد تا در چند ماه
مانده به انتخابات به جامعه القاء کند که دولت می خواهد
برای م��ردم کار کند اما ع��ده ای نمی گذارند .ب��از تاکید
می کنم که الزمه موفقیت این راهب��رد فضای اجتماعی
سیاسی اس��ت .بر همین اس��اس رئیس جمهور اقدام به
تغییراتی در ساختار کابینه خود کرد که شاهد سخنرانی
جنجالی رئیس جمهور برابر مجلس بودیم تا جریان دولت
با یک کار روانی و اجتماعی راهبرد خود را جلو ببرد .البته
این ش��رایط مطلوب برخی اصالح طلبان هم هست ،اما
من فکر می کنم دلسوزان انقالب و نظام که در کشور در
اکثریت هستند باید تش��خیص دهند که منطقه االن در
چه وضعیتی است .همانطور که رهبر معظم انقالب گفتند
در مرحله گذاری��م و نقاط قوت زی��ادی داریم .اگر خوب
موضع بگیری��م و از مرحله گذار به س�لامت عبور کنیم
دس��تاوردهای ما زیاد خواهد بود .بعد می ت��وان در پرتو
مسائل بین المللی ،مسائل داخلی را که یکی از انها اقتصاد
است حل کرد .اما اگر به جای توجه به مسائل منطقه ای
و اس��تفاده از ان برای تاثیرگذاری ب��ر جهان ،همه هم و
غم جریانات سیاس��ی معطوف به دعواهای داخلی ش��ود
زیان خواهیم دید .از نظر رویک��رد اصولگرایان واقعی و
دلس��وزان نظام بر می اید که فضا را ارام نگه می دارند که
هرکس انتخاب ش��د در کش��ور بتواند فعالیت و کار کند.
وقتی رهبری اش��اره می کنند که اگر کسی از احساسات
مردم اس��تفاده کند و هیجان کاذب ب��ه وجود اورد خائن
است باید کوشید که از س��رو صدا و بگو مگوهای بین قوا
کاس��ت ،چون هیچ فایده ای و دس��تاوردی برای شرایط
فعلی مملکت ندارد .اگر جایی کمبود اقتصادی یا قضایی
رخ داد نباید ان را برای جلب نظ��ر افکارعمومی بزرگتر
از اندازه اش توصیف کرد ،چون خالف نظر رهبری است،
نمی گویم به اینها توجه نشود بلکه نباید اسمان ریسمان
بافت .وقت��ی نماینده ای یا وزیری صحب��ت می کند و در
گوشه ای از کش��ور اتفاقی افتاده نباید ان را به کل کشور
تعمیم دهد .در کل مواقع��ی بگو مگوهای اجتماعی برای
انقالب الزم است اما االن موقع ان نیست.
همین بود که نگذاش��تند م��ا کار کنیم .دول��ت در حوزه
اقتصادی باید بیشترین پاس��خگویی را داشته باشد و در
امر پاس��خگویی مجلس و قوه قضائیه بی س��هم نیستند،
اما س��هم دولت از سایرین بیشتر اس��ت .حاال می خواهد
این پاس��خگویی برای موفقیت ها باش��د یا نارس��ایی ها.
کسانی که طراحی پش��ت صحنه می کنند دنبال شرایطی
در حوزه اجتماع��ی می گردند؛ یک حادث��ه می تواند این
بهانه را به انها بدهد ،بعد از روی ان واقعه مانور تبلیغاتی
می کنند ،حرف هایشان را می زنند .انهایی که می خواهند
بهره ب��رداری کنن��د این ظرفیت ه��ای بالق��وه را بالفعل
می کنند ،خیلی مهم نیس��ت جنس انها چه باشد .کسانی
که فضای ارام را تایید یا طلب نمی کنند انهایی هس��تند
که می خواهن��د منطقی بحث کردن ف��رار کنند ،ان وقت
یک حاشیه درست می شود و در پرتو ان حاشیه ،کارهای
خود را انجام می دهند .در دیگ��ر جاهای جهان هم دیده
می ش��ود که یک جام جهان��ی یک ماه توج��ه همگان را
به ح��وزه فوتبال معط��وف می کند و در ای��ن زمان دیگر
نارسایی ها کنار گذاشته می ش��ود ،اول و اخر دنیا مسابقه
فوتبال و برنده ش��دن یک تیم می ش��ود .می توان مدل
کوچکش را در ایران پیاده کرد.
صنایع خودرو سازی بود و بعد ریاست سازمان میراث فرهنگی
را در دست داشت ،اندازه اینها ،اندازه رئیس جمهوری نیست.
یک بار اتف��اق می افتد که ی��ک نفر از پش��ت پرده در بیاید
و رئیس جمهور ش��ود .اق��ای احمدی نژاد ش��هردار تهران
بود ،ش��هردار تهران اندازه اش حتی از جم��ع پنج وزیر هم
بزرگتر اس��ت چون حوزه کاری و تاثیرگ��ذاری اش فضای
اجتماعی تهران و به تبع ان سراسر کشور است .فکر نمی کنم
دوباره یک نفر از گوش��ه ای بیرون بیاید و پی��روز انتخابات
ریاست جمهوری شود.
اما اق�ای باهنر حرک�ت اقای احمدی ن�ژاد و تیم
ایش�ان را در انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری اتی
تعیین کننده می داند؟
lعرض کردم یکی از بازیگ��ران اصلی ،جریان
دولت اس��ت ،چون با کارهای غیرمنتظ��ره ای که انجام
می دهد می تواند اثرگ��ذاری کند ولی با همه این حرف ها
فکر نمی کنم چه مش��ایی و چه میرحس��ن موسوی و چه
هر کس دیگری بتواند مقبولی��ت عمومی پیدا کند .اقای
احمدی ن��ژاد خودش می گوی��د متعلق به هی��چ گروهی
نیس��تم؛ توجه ندارد که نهضت اصولگرایی که با شورای
دوم شهرتهران ش��روع ش��د ،بعد به مجلس هفتم رسید
و س��پس با یک حاش��یه ای ریاس��ت جمهوری را نصیب
احمدی نژاد کرد ی��ک جریان اجتماعی اس��ت که در ان
طیف وجود دارد .احمدی نژاد چ��ه بخواهد و چه نخواهد
جزو این طیف اس��ت .اگر برخی فک��ر می کنند که ارای
خاکستری در حوزه اصالح طلبی وجود دارد که به او رای
می دهند تحلیل درست نیست.
ان طیفی که به شخص اقای احمدی نژاد وفادارند
ایا به نامزد مورد حمایت وی رای می دهند؟
lاساس��ا کس��انی ک��ه ب��ه نام��زد م��ورد تایی��د
اقای احمدی نژاد رای می دهند دو قشر هستند؛ یکی انهایی
که کارکنان دولتند که از خدمات دولتی برخوردارند و خدمت
هم انجام می دهند ،دیگری اقشار اسیب پذیری هستند که
دولت نهم و دهم واقعا برای انه��ا کار کرد ،اما این جریانات
اخیر بعد از خانه نش��ینی احمدی نژاد و مشکالت اقتصادی
اخیر حجمش��ان کاهش یافته .اقای احمدی نژاد به اقش��ار
دهک های پایین کمک ک��رد و نمی ت��وان ان را انکار کرد
ولی با مس��ائل اقتصادی اخیر این جایگاه ب��ا چالش هایی
مواجهه شدg .
33
سیاست
اصالح پرحاشیه
سیاست
دموکراسی نخبگانی
یا دموکراسی عمومی؟
مثلث شماره154
انتقاد تند رئیس جمهور از طرح اصالح قانون انتخابات
1
جدال موافقان و مخالفان طرح اصالح قانون انتخابات
را ش��اید بتوان نماد رقابت دو اندیشه دموکراسی نخبگانی
یا پولیارش��ی با دموکراس��ی عمومی و نزدیک به اکثریتی
دانست .گروه اول معتقدند که ریاست جمهوری باید خصلتی
نخبه محور داش��ته باش��د و مردم باید از میان نخبگان که
اعتماد افراد مهم نظام سیاسی و مذهبی را به دست اورده اند
انتخاب ش��وند .درحالی که گروه مخالف معتقدند که برای
تایید صالحیت یک نامزد ،نظر شورای نگهبان کافی است
و نباید از اختیار توده ها به نفع نخبگان کاست.
مدل اول ،مدلی است که غلظت دخالت افراد شاخص
و نخبه را بیشتر می کند و فرد رئیس جمهور را از نظر مخالفان
وامدار گروه ها و طبقات اقتصادی و سیاسی می کند درحالی
که قانون فعلی از نظر این افراد استقالل رئیس جمهور را از
گروه های سیاسی و اقتصادی تضمین می کند .هرچه هست
رقابت میان این دو اندیش��ه در پارلمان ای��ران ادامه دارد؛
رقابتی که در نهایت شورای نگهبان باید ان را مورد بررسی
قرار دهد .اصالح قانون انتخابات حاال گویا تبدیل شده به
مهمترین موضوع در روابط دولت و مجلس.اصالح قانونی
که البته تالش در راستای ان به مجلس نهم ختم نمی شود
و از سال ها پیش خیلی ها به دنبال ان بودند.
انچ��ه اما ام��روز در صحن علنی مجل��س می گذرد،
تفاوت های زیادی دارد با انچه طراحان اولیه در نظر داشتند.
اصالحات جدید دامنه اش بسیار فراخ است و هم نحوه
برگزاری انتخاب��ات را تغییر داده و هم ش��رایط افراد برای
کاندیداتوری را با تغییراتی روبه رو کرده است.
در جدید ترین تحول در این مورد نمایندگان مجلس
34
شورای اسالمی پس از چند جلسه بحث و بررسی پیرامون
طرح اصالح قانون انتخابات ریاس��ت جمهوری ،این طرح
را با 144رای موافق 91 ،رای مخال��ف و 11رای ممتنع از
مجموع 253نماینده حاضر در جلسه به تصویب رساندند.
ام��ا مخالفان ای��ن طرح چه کس��انی هس��تند و چه
می گویند؛ منتقدان این طرح معتقدند ملزم کردن داوطلبان
شرکت در رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری به گرفتن
تاییدیه از «حداقل 100نف��ر از نمایندگان فعلی مجلس یا
کسانی که پس از پیروزی انقالب اسالمی ،سابقه نمایندگی
مجلس ،مقام وزارت ،معاونت رئیس جمهور ،معاونت وزیر،
سفارت و استانداری ،سابقه دبیرکلی احزاب و تشکل های
قانونی سراسری را داشته اند» یا «دارا بودن حداقل 8سال
س��ابقه مدیریت در س��مت وزارت و معاونت رئیسان قوای
سه گانه یا هم طراز انها از مسئولیت های اجرایی و فرماندهی
نیروهای مس��لح یا نمایندگ��ی مجلس یا ترکیب��ی از انها
مشروط بر انکه مدیر بودن داوطلب توسط حداقل یک صد
نفر از افرادی که پس از پیروزی انقالب اس�لامی س��ابقه
تصدی مقامات موضوع ماده ( )71قانون مدیریت خدمات
کشوری را داشته اند ،تایید شود» و نیز ارائه تاییدیه «مدیر و
مدبر بودن» از سوی «حداقل 200نفر از افرادی که سابقه
مقامات موضوع ماده ( )71قانون مدیریت خدمات کشوری
و پست های هم طراز در نهادهای غیردولتی را داشته اند» به
نتایج نامطلوبی منتج خواهد شد.
حداد عادل :خالف قانون اساسی است
اما یکی از مخالفان اصالح قانون انتخابات غالمعلی
حداد عادل ،رئیس فراکس��یون اصولگرایان مجلس است.
او می گوید« :به این طرح ایراد اساسی دارم و ان را خالف
قانون اساسی می دانم؛ مش��کالتی در این طرح وجود دارد
که موجب شد من و دوستانم به ان رای موافق ندهیم».
حداد ع��ادل در عین حال می گوید« :ب��ا تصویب این
طرح فاجعه ای رخ نمی دهد؛ بحث س��ر این است که به هر
مساله ای به اندازه خود ان باید بها داده شود».
بذرپاش :رقابت جمع اوری امضا راه نیندازیم
اما مهرداد بذرپاش نیز در زمره مخالفان این طرح قرار
دارد .این عضو فراکس��یون اصولگرایان مجلس که هنگام
بررسی این طرح در صحن علنی مجلس به عنوان مخالف
طرح سخن می گفت با بیان اینکه قانون اصالح انتخابات
با پنج بند قانون اساسی مغایر است ،اظهار داشته است« :ایا
رد صالحیت تعداد زی��ادی از ثبت نام کنندگان در انتخابات
وهن نظام اس��ت یا اینکه کس��ی چند صد امض��ا از علما و
مسئوالن جمع کند و بعد توسط شورا رد صالحیت شود .ما
که نمی خواهیم مثل مجلس ششم بگوییم با اینکه شورای
نگهبان مصوبه را رد می کند اما م��ا تصویب می کنیم تا به
مجمع برود».
وی با اش��اره به اینک��ه برخی می گوین��د این قانون
به نوعی گرته برداری از قانون انتخابات فرانس��ه اس��ت،
می گوید« :انتخابات فرانسه را هم دیدیم که اخرش امثال
سارکوزی انتخاب شدند».
اما کاظم جالل��ی و عل��ی مطه��ری ،دو نماینده ای
بودند ک��ه در موافق��ت با طرح اص�لاح قان��ون انتخابات
ریاست جمهوری نطق کردند.
کاظم جاللی ،نماینده ش��اهرود در موافقت با اصالح
قانون انتخابات ریاست جمهوری از ثبت نام بیش از 1200
نفر در انتخابات س��ال 84یاد کرد و فیلمی که از نامزدهای
ان دوره تهیه ش��ده را خ��وراک رس��انه های بیگانه خواند
و افزود« :ثبت نام انتخابات ریاس��ت جمهوری به واس��طه
حضور اف��رادی که ش��ان الزم را ندارند تبدی��ل به صحنه
جوک شده است .از س��وی دیگر بهانه ای به دشمنان برای
رد صالحیت ها داده می شود».
به گفته وی ،در قانون اساس��ی امده است که شرایط
اعتراضات شدید محمود احمدی نژاد
مخالفت ها با اصالح قانون انتخابات البته هفته گذشته
سطح باالتری پیدا کرد و هم محمود احمدی نژاد در قامت
اگر قرار بر تغییر اختیارات قوا باشد باید قانون
اساسی تغییر کند
رئیس جمهور در ادامه با اش��اره به اینکه تفسیرهای
متناقض��ی در مقاط��ع مختلف در قانون اساس��ی س��بب
وارد شدن خدش��ه به اصل ان می شود ،گفت« :تفسیر باید
با اصل قانون اساس��ی مطابق باش��د ،یعنی اکثریت قاطع
مردم این تفسیر را درست بدانند ،چرا که اصل قانون اساسی
به خاطر رای مردم است ،اگر مردم رای نمی دادند این قانون
اجازه اجرا پیدا نمی کرد .از این رو تفسیر قانون و اصل قانون
اساسی باید به گونه ای باشد که مردم نیز ان را درست بدانند
مثلث شماره154
مخالفت دولت با طرح اصالح قانون انتخابات
ریاست جمهوری
معاون سیاسی وزیر کشور از نظر مخالف دولت با طرح
اصالح قانون انتخابات خبر داد و گفت« :اگر مجلس شرکت
سهامی تشکیل دهد که هر کدام از قوا سهمی در برگزاری
انتخابات داشته باشند از قوه مجریه چیزی باقی نمی ماند».
س��ید صولت مرتضوی ،معاون سیاسی وزیر کشور در
جلسه علنی روز یکشنبه گذشته مجلس حین بررسی کلیات
طرح اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری در خصوص
نظر دولت درباره این طرح گفت« :سوال من از مجلس این
است که ایا قانونگذار در بیان اصل 115قانون اساسی است
یا در مقام تفسیر ان».
وی افزود« :اگ��ر مجلس در مقام بیان قانون اس��ت
که اص��ل 115به طور واضح ش��رایط انتخاب ش��وندگان
ریاست جمهوری را مش��خص کرده ،اما اگر در مقام تفسیر
است که تفسیر هم بر عهده شورای نگهبان است».
مرتض��وی ادام��ه داد« :ام��روز س��الگرد تصوی��ب
قانون اساسی است .اقای الریجانی در نطق اول وقت خود
فرمودند که چقدر مرحوم مدرس به قانون اهمیت می داد.
ایا این اقدام مجلس در صدد اصالح قانون اساسی است یا
اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری؟ به گمان ما این
طرح در صدد اصالح قانون ریاس��ت جمهوری نیست بلکه
در صدد اصالح قانون اساس��ی اس��ت .اگر مجلس شرکت
سهامی تشکیل دهد که هر کدام از قوا سهمی در برگزاری
انتخابات داش��ته باش��ند از ق��وه مجریه چه چی��زی باقی
می ماند؟ این مباحث موجبات وهن مجلس است».
سیاست
نامزدها باید در قوانین موضوعه تدوین ش��ود .از همین رو
قانون انتخابات ریاست جمهوری تدوین شده است .در این
قانون مواردی فراتر از قانون اساس��ی امده است .در طرح
اصالحی ان نیز م��وارد دیگری همچون افزایش س��طح
تحصیالت امده است».
رئیس مرکز پژوهش ه��ا با ابراز تاس��ف از اینکه این
اصالحیه را عامل فتنه خوانده اند ،خاطرنش��ان کرد« :بهتر
اس��ت برای تایید نتیجه انتخابات ،همه نظام را پش��ت سر
انتخابات بیاوریم .به گونه ای که نتیجه انتخابات را هر س��ه
قوه تایید کنند نه فقط وزارت کش��ور .این چه ایرادی دارد
که بی دلیل برخی ان را به مساله فتنه منتسب می کنند؟»
علی مطهری ،نماینده تهران ه��م در موافقت با این
طرح با اشاره به اینکه هر کسی از ظن خود درباره ان بحث
می کند ،ادامه داد« :برخ��ی این طرح را ب��رای حذف رقبا
می خوانند در حال��ی که قانون فعلی ایرادات��ی دارد که باید
رفع شود .این اصالحیه ربطی به انتخابات گذشته و ادعای
تقلب هم ندارد .اگر چنین منطقی درس��ت باش��د ،هیچ گاه
نمی توان قانون انتخابات را اصالح ک��رد .چون هر بار این
کار را بکنیم ،برخی می گویند سالمت انتخابات گذشته زیر
سوال می رود!»
وی با اش��اره به بخش��ی از این اصالحیه که به تغییر
ترکیب هیات اجرایی برگزاری انتخابات تعلق داشت ،ادامه
داد« :در ح��ال حاضر هیات اجرایی با ترکیب مش��ابهی در
شهرستان ها وجود دارد .اینکه تاکنون چنین هیاتی در مرکز
ستاد انتخابات وجود نداشته یک نقص بوده و ایجاد ان یک
کار عقالیی است».
مطهری با تاکید بر اینکه هیات اجرایی هیچ دخالتی
در کار نظارت و ش��ورای نگهبان ندارد ،متذکر ش��د« :این
هیات برای ان اس��ت که تصمیمات فقط از س��وی وزارت
کشور اتخاذ نشود و یک هیات این تصمیمات را اخذ کند».
یک منتقد تمام عیار اعتراضاتش را علنی و صریح بیان کرد
و هم علی الریجانی به عنوان رئیس مجلس وارد این ماجرا
شد و پاسخ حرف های رئیس جمهور را داد.
محم��ود احمدی ن��ژاد ک��ه ب��ا موض��ع مخالفت با
اصالح قانون انتخابات در مجلس یک��ی از جنجالی ترین
سخنرانی های خود را انجام داد رسما ،شفاف و صریح دالیل
مخالفتش را مطرح کرد.
رئیس جمه��ور گفت« :صرف نظ��ر از اینک��ه تغییر
قانون انتخاب��ات به چه سرنوش��تی دچار ش��ود ،این کار
خالف قانون اساسی اس��ت و برخالف اصل ششم و 115
قانون اساس��ی اس��ت ».او در س��خنانی که با اعتراضات
نماین��دگان هم مواجه ش��د ،گفت« :انتخاب��ات ازاد حق
مردم اس��ت و اینکه برخ�لاف قانون اساس��ی صالحیت
باالترین مقام اجرایی کشور به نظر عده ای که ملت هیچ
رائی به انها نداده است بند شود درس��ت نیست .در نظام
جمهوری اسالمی ،رئیس جمهور باالترین رکن جمهوری
اس��ت ،اینکه صالحیت نماینده مردم به عده دیگری که
نماینده اقلیت مردم محسوب می شوند منوط شود به هیچ
عنوان درست نیست ».احمدی نژاد گفت« :اگر می خواهید
قانون اساس��ی را عوض کنید ،این کار را انجام بدهید ،اما
از طریق راه و روش ان نه از طریق قانونگذاری ،البته قبال
چندین بار نیز تالش هایی در این باره ش��ده که ش��ورای
نگهبان ان را بر خالف اصول قانون اساسی دانسته است.
من فکر می کنم اصالح این قانون سبب می شود مردم فکر
کنند کسان دیگری به جای انها تصمیم می گیرند .قانون
اساس��ی در اصل 115خود ویژگی ه��ای رئیس جمهور را
ذکر کرده و اصل 116نیز برگزاری انتخابات و نحوه تعیین
رئیس جمهور را معین کرده است .نظارت بر قانون اساسی
نیز بر عهده ش��ورای نگهبان است .در واقع نظارت بر این
دو اصل نیز بر عهده ش��ورای نگهبان اس��ت».
رئیس جمهور ادامه داد« :اصل نظام مبتنی بر رای و
تصمیم گیری و اراده مردم است و به نظر من عقال و شرعا
چنین کاری درست نیست که ما مردم را محدود بکنیم چرا
که مردم به سرنوشت خود حساس هس��تند .البته این طور
نیس��ت که مردم چنین مس��ائلی را ندانند و اینکه عده ای
به دنبال این هس��تند که جایگاه مردم را محدود کنند ،این
اقدامات خالف قانون اساسی است».
محمود احمدی نژاد البته به همین هم بسنده نکرد و در
ادامه اعتراضاتش به تالش برخی نمایندگان برای اصالح
قانون انتخابات اشاره کرد« :اگر هم سیستم فعلی مشکلی
داشته اس��ت 33 ،سال اس��ت که با چنین نظامی انتخابات
برگزار شده است .قبل از شما بسیاری با همین قانون وزیر
شده اند ،نماینده شده اند و خود شما با همین قانون و با همین
وزیر کش��ور یا نماینده شدید و روس��ای جمهور گذشته نیز
با همین قانون انتخاب ش��دند .اینکه دست روی نقطه ای
بگذارید که دشمنان قصد سوءاستفاده از ان را دارند ،درست
نیست».
یکی از دوستان به شوخی گفت که اسم رئیس جمهور
را در پای مصوبه مجلس بنویس��ند و خیال مردم را راحت
کنند .البته چنین تالش هایی نیز مسبوق به سابقه است.
و ما نباید بگوییم مردم نمی فهمند».
احمدی نژاد با اش��اره به اینکه یک بحث مهم دیگر
تغییر اصول قانون اساس��ی اس��ت ،گفت« :البت��ه در این
خصوص ساز وکارهای خاص این مس��اله پیش بینی شده
است ،باید رهبری فرمان بدهند و یک شورای ویژه تشکیل
شود و سپس این مس��اله به رفراندوم گذاشته شود تا قانون
اساس��ی تغییر کند .با تفس��یر نمی توان قانون اساس��ی را
عوض کرد؛ حت��ی از طری��ق ارجاع به مجمع تش��خیص
مصلحت نظام .تشخیص مصلحت باید زمان داشته باشد.
ما نمی توانیم قانون اساسی را به نام مصلحت عوض کنیم؛
در این صورت دیگر نیازی به قانون اساسی نخواهد بود».
وی با اش��اره به اینکه تغییر قانون اساس��ی بر اساس
مصالح اشتباه اس��ت و نباید تبدیل به مس��یری برای دور
زدند قانون اساسی شود ،افزود« :اگر در جایی قرار است تا
مصلحت لحاظ ش��ود باید ان مصلحت به گونه ای باشد که
برای اکثریت مردم اشکار باشد».
رئیس جمهور ادامه داد« :بعضا مس��اله ای در مجلس
شورای اس�لامی برخالف قانون اساسی تصویب می شود
و بعد به ش��ورای نگهبان می رود و در انجا رد می شود و به
مجمع تشخیص مصلحت نظام می رود و انجا عده ای قلیل
که دور یکدیگر نشسته اند مصلحت را تشخیص می دهند،
چرا که فکر می کنند ملت نمی فهمد .این در حالی است که
ملت خودش انها را حاکم کرده ،یعنی نمی تواند مصالح خود
را تشخیص بدهد؟»
احمدی نژاد در ادامه س��خنان خود با اشاره به جایگاه
رئیس جمه��ور در قان��ون اساس��ی ادام��ه داد« :جای��گاه
رئیس جمه��ور صرف نظ��ر از احمدی نژاد ک��ه قطره ای از
دریای ملت است بسیار باالست .بر اس��اس قانون اساسی
رئیس جمهور تنها مقامی اس��ت که نماینده و نماد تحرک
و شکل گیری اراده ملی اس��ت .انتخابات ریاست جمهوری
تنها جایی اس��ت که تمام اراده ملت در ان جمع می ش��ود.
رئیس جمهور نمایندگی کل ملت را در اختیار دارد و باالترین
سطح نمایندگی بر اساس قانون اساسی بر عهده اوست».
احمدی نژاد با اشاره به اصل 113قانون اساسی گفت:
«بخش مهم مردم س��االری و جمهوری نظام در انتخابات
ریاست جمهوری متبلور می ش��ود که همه مردم می توانند
اعمال اراده کنند ،البته همه ارکان نظام باید بر اساس رای و
اراده مردم باشد اما مشکل اینجاست که اقلیتی می خواهند
کل ملت را کنترل کنند».
نمایندگان مجلس نماینده اقلیت مردم هستند
وی با اش��اره به اینکه نمایندگان مجلس نمایندگان
اقلیت��ی از مردم هس��تند ،اف��زود « :البته مجل��س جایگاه
نمایندگان مردم است ،اما به واس��طه قوانین عادی کار به
جایی رسیده است که اینها نماینده اقلیت مردم شده اند.
بر اس��اس قانون انتخابات در حوزه ه��ای انتخابیه با
رای نص��ف به عالوه ی��ک نماینده انتخاب می ش��د ،اما با
برخی از مش��کالت اجرایی درصد کس��ب ارا به 30درصد
رس��ید و در ادامه نیز پایین تر امد و 25درصد تعیین شد».
احمدی نژاد در ادامه انتقاداتش در مورد نمایندگان مجلس
گفت« :این یعنی در بهترین ش��رایط نماین��دگان ،نماینده
30درصد ازمردم هستند و 70درصد در ان مشارکتی ندارند
حاال اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود مشارکت پایین تر
نیز می اید ،چرا که در دوره اول انتخابات مش��ارکت مردم
باالتر است ».احمدی نژاد در ادامه سخنان خود با اشاره به
اینکه در انتخابات ریاس��ت جمهوری مشارکت مردم بسیار
باالتر اس��ت ،گفت« :رای مردم تنها یک ش��ماره نیست،
بلکه نمادی از اراده انان است .اگر نماینده اکثریت ملت در
جایگاه حکمرانی قرار بگیرد در ان زمان نظام با تمام قدرت
به جلو خواهد رفت .اگر نهادهایی که نماینده اقلیت هستند
اجازه حکمرانی پیدا کنند ،ان موقع به مشکل بر می خوریم.
35
اراده مردم است که تمام برایندهای قوا را شکل می دهد و
تا زمانی که ملت نخواهد هیچ اتفاق��ی نخواهد افتاد ،بلکه
نیروی ملت است که کار را جلو می برد ».وی افزود « :حاال
اینکه عده ای در اقلیت بخواهند کل ملت و اکثریت را کنترل
کنند ،درست نیست».
برخی فکر می کنند زمان حکومت قاجار است
رئیس جمهور با اش��اره به اینکه برخی فکر می کنند
هم اکنون زمان ،زم��ان حکومت قاجار اس��ت و ملت تمام
تالش خود را کردند تا تنها یک مجلس بر پا ش��ود ،گفت:
«البته جای��گاه مجل��س جایگاه بس��یار رفیعی اس��ت اما
دستاوردهای ملت نیز بسیار باال بوده است ».احمدی نژاد با
اشاره به اینکه تالش های بسیاری برای دخالت در جایگاه
قوه مجریه انجام می ش��ود ،گفت« :یک نمونه ان شورای
پول و اعتبار اس��ت ،برخی از بیرون قوه مجریه یا از سوی
برخی دستگاه های حکومتی ،حق تصمیم گیری در شورای
پول و اعتبار را دارند ،اما هیچ پاس��خگویی خاصی در قبال
مسائل ان ندارند ».وی افزود« :برخی فکر می کنند اگر هر
کاری دست انها باشد درست انجام شده است البته این نگاه
خوش بینانه است؛ برای اینکه همه چیز درست اجرا شود بهتر
است که قانون اساسی درست اجرا شود؛ حرف مقام معظم
رهبری نیز همین است .قانون اساسی را درست اجرا کنید
تا همه چیز درست ش��ود .چنین تصمیماتی بر خالف اراده
مردم است و اصال استبداد نیز از همین جا شکل می گیرد».
سیاست
علی الریجانی :سراغ مجمع نمی رویم
این سخنان محمود احمدی نژاد ان چنان برای رئیس
مجلس س��نگین امد که ترجی��ح داد با ترتی��ب دادن یک
نشس��ت خبری پاسخ برخی ش��بهات را بدهد؛ نشستی که
البته بر خالف اعالم قبلی با پوشش صدا وسیما مواجه نشد.
علی الریجانی در این نشس��ت در پاسخ به این سوال
که باتوجه ب��ه انتقادات موجود به اص�لاح قانون انتخابات
ریاس��ت جمهوری ،مجلس چه اصراری دارد که این قانون
به این نحو اصالح شود؟ چرا این اصالح در مجلس هشتم
انجام نش��ده اس��ت؟ گفت« :اگر دقت کرده باشید بیشتر
مناقشات حول ماده 35قانون انتخابات بود که روشی برای
تشخیص صالحیت کاندیداها مشخص کرده بود .شورای
نگهبان ضمن اینکه می گوید مفاد این بخش خوب است،
اما معتقد اس��ت چون خالف قانون اساس��ی است جایگاه
تصمیم گیری در مورد ان مجلس نیس��ت .ما هم ش��ورای
مثلث شماره154
نگهبان را مرجع تش��خیص خالف قانون اساس��ی بودن
می دانیم».
وی تصریح ک��رد« :مح��ور اصلی مخالف ش��ورای
نگهبان این اس��ت که هرچند مفاد این طرح مطلوب است
اما خالف قانون اساسی اس��ت ،بنابراین ما به نظر شورای
نگهبان احترام می گذاریم .اگر نمایندگان در جریان بررسی
این ماده اخطار بدهند که خالف قانون اساس��ی است ،من
به عنوان رئیس مجلس چون قائل به نظر شورای نگهبان
هستم ،ان را به رای می گذارم و در صورت رای نمایندگان
این ماده حذف خواهد شد».
رئیس مجلس یاداور ش��د« :حدس من این است که
نمایندگان عالقه مند نیستند قانونی خالف قانون اساسی را
تصویب کنند؛ البته ممکن است ما قانون تصویب کنیم که
تشخیص مان این نباشد که خالف قانون اساسی است ،اما
شورای نگهبان ان را خالف بداند .قائل به این نیستیم که
اصالح قانون انتخابات به مجمع تش��خیص برود و به نظر
شورای نگهبان احترام می گذاریم».
الریجانی در واکنش به سوال دیگر خبرنگار مبنی بر
اینکه مجلس در این رابطه به مجمع تش��خیص مصلحت
نظام امید بسته است ،گفت« :من معتقدم حرف هایی که در
بیرون زده شده با سوء تفاهم بوده است .تحلیل هایی مطرح
می کنند یا این موضوع را به مجمع تشخیص وصل می کنند؛
در حالی که چنین چیزی نیس��ت و ما قائل به این نیس��تیم
که اصالح قانون انتخابات به مجمع تشخیص برود .به نظر
شورای نگهبان احترام می گذاریم و ان را قبول داریم».
وی همچنی��ن گف��ت« :م��ا در مجلس هش��تم هم
برای احزاب ،ش��وراها و مجلس قوانین��ی تدوین کردیم،
اما به اخر کار مجلس نرس��ید ،در مجلس نهم هم از تجربه
مجلس هشتم استفاده می ش��ود و برخی قوانین در امتداد
پیگیری های مجلس هش��تم مورد بررسی قرار می گیرد».
رئیس مجلس گفت« :اگر مفاد طرح اصالح قانون انتخابات
ریاس��ت جمهوری را ببینید ،غی��ر از ماده 35ک��ه در مورد
صالحیت کاندیداهاست و احتماال نمایندگان با نظر شورای
نگهبان هماهنگی می کنند و این قصه خاتمه پیدا می کند،
بقیه مفادش اعتالبخش است و مشکلی ندارد».
وی اف��زود« :این طرح چن��د نس��خه دارد که برخی
مواد ان در مورد نحوه تشخیص صالحیت های کاندیدای
انتخابات ریاست جمهوری است که این موضوع در قانون
فعلی نیز امده اس��ت ،با این مضامین که رئیس جمهور باید
مدیر ،مدبر و رجل سیاسی و مذهبی ،دارای تابعیت ایرانی و
ویژگی های دیگری باشد ،بر این اساس در این طرح ضوابط
حداقلی برای نامزد انتخاباتی در نظر گرفته ش��ده تا زمان
نام نویسی در وزارت کشور و بعد از ان شورای نگهبان ان را
مورد بررسی قرار دهد».
رئیس ق��وه مقننه ادام��ه داد« :در ای��ن رابطه برخی
معتقدند تعیین این ضوابط برای تایید صالحیت کاندیداهای
انتخابات ریاس��ت جمهوری ،نگاه حصری را برای شورای
نگهبان ایجاد می کند و شورا را محدود می نماید ،ولی باز هم
اینکه این موضوع و اینکه اص�لاح قانون انتخابات خالف
قانون اساسی است یا خیر ،تش��خیص ان بر عهده شورای
نگهبان است و ممکن است هر کس نظری داشته باشد».
الریجانی تاکید کرد« :برای حاکم شدن نظم در کشور
و تشخیص خالف قانون اساسی بودن چیزی ،باید به نظرات
ش��ورای نگهبان قائل بود ،البته باز هم ممکن اس��ت ماده
مربوط به تعیین مصادیق رجل سیاسی و مذهبی کاندیداها
در طرح اصالح قانون انتخابات به تصویب مجلس نرس��د
یا حذف شود».
وی افزود« :بند دیگ��ر مربوط به اص��ل 116قانون
اساسی در مورد نحوه اجرای انتخابات است که طبق قانون،
هیچ اشکال قانون اساسی ندارد .اینکه کسی ادعا می کند که
مجلس می خواهد قانونی تصویب کند که ازادی ها را محدود
نماید ،خالف واقع اس��ت ،ما این قانون را برای صیانت از
ازادی ها تدبیر کرده ایم تا با ارامش انتخابات برگزار شود و
از سالمت قوی برخوردار باشد».
رئیس مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه این طرح
در اختیار تمامی رس��انه ها قرار دارد ،گف��ت« :اینکه هیات
اجرایی از معتمدین تش��کیل شود ،حس��ن قانون را نشان
می دهد چرا که در این طرح تاکید شده وزارت کشور مسئول
برگزاری انتخابات اس��ت و هیچ اختیاری از وزارت کش��ور
سلب نشده است؛ البته گفته شده که با نظر هیات اجرایی و
با مسئولیت وزارت کشور ،انتخابات برگزار شود ،رویه ای در
حال حاضر در شهرها نیز حاکم است و هیات های اجرایی در
شهرستان ها از معتمدین محل تشکیل می شود .تمامی این
اتفاقات گواهی بر این است که انتخابات در کشور ما توسط
مردم برگزار می شود و این معتمدین هستند که هیات های
اجرایی را انتخاب می کند».
الریجانی اف��زود« :همین فک��ر می خواهد در راس
کشور اجرایی شود و هیات اجرایی مرکزی انتخابات متشکل
از معتمدین تشکیل شود ،حسن این موضوع ان است که از
ازادی ها و حقوق ملت صیانت می شودg ».
گفت و گو با عضو هیات رئیسه مجلس ؛
2
ماده 35دخالت درکار شورای نگهبان است
محمد دهقانی ،عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی در گفت وگو با مثلث تاکید کرد« :جنجال سازی هایی
که در سال های اخیر صورت می گیرد برای تحت الشعاع قرار دادن برخی مشکالت است ».او می گوید« :سال هاست
اقای احمدی نژاد خود را محق می داند که درباره قوای دیگر نظر بدهد که این مساله خالف قانون اساسی است».
اقای احمدی نژاد در برابر طرح اصالح قانون
انتخابات واکنش و مواضع تندی داشتند ،نظر شما
در خصوص این اقدام رئیس جمهور چیست؟
lقانونگ��ذاری از اختیارات مجلس اس��ت؛ البته
مجلس هم موظف اس��ت در چارچوب قانون اساسی عمل
کند ،مثال در خص��وص ماده 35قانون اص�لاح انتخابات،
بنده زودت��ر از همه افراد حاضر در دول��ت و مجلس موضع
گرفتم و حتی وقت گرفتم و می خواستم در مجلس صحبت
کنم ،اما وقتی دیدم رئیس مجل��س هم نظر بر رد این ماده
36
دارد نیازی به موضع گیری مج��دد ندیدیم؛ به هر حال این
بحث درون مجلس��ی اس��ت و حلقه تکمیل��ی مجلس هم
شورای نگهبان اس��ت ،بنابراین ما هر چه تصویب می کنیم
شورای نگهبان درباره ان نظر می دهد ،البته رئیس جمهور
هم می تواند به عنوان یک ش��خصیت در خصوص قوانین
اظهارنظر کند .این موضوع اش��کالی ندارد ،اما اگر ایش��ان
از این منظر ک��ه باید بر قوای دیگر نظارت داش��ته باش��د
بخواهد درباره مصوبات مجلس نظر بدهد پذیرفتنی نیست.
قانون اساسی ما هم چنین اجازه ای به رئیس جمهور و هیچ
مقامی جز رهبر معظم انقالب نداده که بخواهد در مجلس
دخالت رسمی داشته باشد .در هر صورت سال هاست اقای
احمدی نژاد خ��ود را محق می داند درباره ق��وای دیگر نظر
بدهد که این مساله خالف قانون اساسی است.
پس دلیل این اظهارنظرها را چه می دانید؟
lجنجال سازی هایی که در سال های اخیر صورت
می گیرد برای تحت الشعاع قرار دادن برخی مشکالت است،
در واقع کار رئیس جمهور نیست به مس��ائل درون مجلس
بپردازد .ما خودمان در مجلس حضور داریم.
برخی معتقدن�د دلیل مخالف�ت احمدی نژاد و به
عبارت دیگر دولت با این طرح برای ان است که
در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم دستشان
برای معرفی کاندیدا باز ش�د شما چنین تحلیلی
ایا این قان�ون دخالت در کار ش�ورای نگهبان و
دولت محسوب نمی شود؟
lاین اختالف نظر وجود دارد ،در قانون اساسی امده
اس��ت نحوه برگزاری انتخابات را قانون مشخص می کند.
سخنگوی شورای نگهبان هم اعالم کرد در نحوه برگزاری
انتخابات قانونگذار هم می تواند دخالت س��ایر قوا را تامین
کند ،اما من نمی دانم نظر خود شورای نگهبان چیست.
ش�ما فرمودید با ماده 35قانون جدید انتخابات
مخالف هس�تید ،ایا فقط اش�کال ای�ن طرح در
سیاست
را قبول دارید؟
lبه نظر من هر ش��خصی می توان��د در انتخابات
کاندیدا شود؛ شورای نگهبان هم هر فردی که برای احراز
این پس��ت الیق باش��د را تایید می کند ،اما دولت به عنوان
مجری انتخابات بای��د از ورود بی محابا به عرصه انتخابات
پرهیز کند و وزانت و بی طرفی خودش را در انتخابات نشان
دهد .رفتاری که دولت انجام می دهد به نوعی به انتخابات
ضربه می زند ،در حالی که اگر کاندیدایی دارد باید با وزانت
کاندیدای خ��ود را معرفی کند ،دیگر نیازی نیس��ت مقابل
مجلس قرار گیرد.
مثلث شماره154
مدافعان طرح
باهن�ر ،نایب رئی�س مجل�س ش�ورای
اسلامی« :قانون فعلی انتخاب��ات معضالت جدی
دارد اما اینکه حاال زمان مناسبی ب رای تغییر و اصالح ان
هست یا نه ،قابل تامل است ه ر چند این مشکالت هر
چه زودتر رفع شود بهتر است».
کاظم جاللی ،رئیس مرکز پژوهش های مجلس
شورای اس�لامی« :اینکه در نظام جمهوری اسالمی
یکب��اره 1200نفر ب��رای انتخابات ریاس��ت جمهوری
ثب ت نام کنن��د و 1196نفر رد صالحیت ش��وند و چهار
نفر بمانند ،این موضوع هجمه ای را در جامعه جهانی
بیهوده علیه نظام ایجاد و هزینه ای بر نظام بار م ی کند.
در حالی که وقتی این رون��د را قاعده مند کنیم در این
روش خیل ی ه��ا ب راس��اس قاعده نم ی توانن��د ثب ت نام
کنند».
محسن رضایی ،دبیر مجمع تشخیص
مصلحت نظام« :بعد از ابالغ سیاست های کالن
رهبر انقالب در خصوص انتخابات ریاست جمهوری،
اگر کم و کس��ری در این سیاست ها باش��د ،در طرح
اصالح قانون انتخابات جب ران م ی ش��ود .طرح اصالح
قانون انتخابات مفید خواه��د بود .در دنیا نیز همواره
از تجربه ه��ا اس��تفاده و به وس��یله ان ،قوانین به روز
م ی شود؛ بنابراین امیدواریم نق ص های قانون گذشته
در اصالح برطرف ش��ود».
ح ق شناس ،عضو شورای مرکزی حزب
اعتماد ملی« :مطمئنا قان��ون انتخابات فعلی نیاز
به اصالح دارد و ضرورت ان بر کس��ی پوشیده نیست؛
چراکه قانون انتخابات یک قانون مادر و تضمی ن کننده
حقوق مردم اس��ت .یکی از مباحث مهم ی که باید در
قانون انتخابات لحاظ ش��ود ،پیوند ان با قانون احزاب
اس��ت ،چراکه در نظامی که مبتنی بر ارای مردم است
باید حتما نظ��ام انتخابات��ی ان یک پیوند درس��ت و
روشنی با قانون احزاب داشته باشدg ».
منتقدان مواد جنجالی طرح اصالح قانون انتخابات
حداد عادل« :تصویب این طرح و به خصوص این ماده به صالح کشور نیست».
کدخدایی ،سخنگوی ش�ورای نگهبان« :با این گونه اقدامات که االن در حال بررسی در مجلس است این مساله حل
نمی شود .شورای نگهبان اصل 115قانون اساسی را کافی می داند و می توان از بند های کیفی این اصل برای محدود کردن کاندیداها به
عنوان مثال از طریق کار حزبی عمل کرد».
احمد توکلی« :من با کلیات این طرح مخالف هستم ،اما این طرز اداره مجلس درست نیست .ان شاءاهلل کلیات رای نمی اورد ،اما
رئیس مجلس باید در اداره جلسه قانون را رعایت کند».
محمد دهقان« :اصالحیه کمیسیون شوراها درخصوص قانون انتخابات ریاست جمهوری محدودیت هایی ایجاد می کند که
ممکن است زمینه التهاب در جامعه را فراهم کند .با این روند کسی که می خواهد کاندیداتوری فردی را تایید کند ،ممکن است توقعاتی هم
داشته باشد و در واقع کاندیداهای ریاست جمهوری در تعهدی نانوشته با جمع کردن امضاها ،تیم کاری خود را مشخص می کنند .ممکن
است در این میان برخی مفاسد هم ایجاد شود و برخی افراد که شایسته نیستند در تیم ریاست جمهوری قرار بگیرند .به نوعی خرید امضا
هم با این روش به تدریج باب می شود و خطرناک است».
یدانم .بهنظرمخیلیموارددیگرهست کهبایددر قانونانتخاباتمدنظرقرار
علیرضازاکانی«:اصالحقانونانتخاباتراناکاملم
بگیرد و ماحصل ان بتواند قانون جامعی را برای کشور و نشاط انتخاباتی و حضور فعال گروه های مختلف فراهم کند .قانون باید درخصوص
نامزدها هم مانع ان باشد که عناصر فرصت طلب خود را نامزد کنند و هم موانع بی دلیلی را تحمیل نکند که فرصت را از عده ای بگیرد».
سید امیرحسین قاضی زاده« :بعد از وقوع فتنه این طرح القا کننده اشکال و اخالل در روش برگزاری انتخابات است و این
موضوع به نفع جریان فتنه است و دوم اینکه مشخصاتی که برای رئیس جمهور در این اصالحیه اورده اند یک رانت سیاسی و یک حلقه
بسته ایجاد می کند».
مرتضوی« :ما مخالف صددرصدی این طرح هستیم چرا که ان را مغایر با قانون اساسی می دانیم».
افضلی ،عضو کمیسیون اصل 90مجلس شورای اس�لامی« :برای احراز رجل سیاس��ی بودن داوطلب باید 100امضا از میان
چهره های سیاسی و مسئوالن جمع کند که این کار ،خود ترویج فرهنگ البی گری است و افرادی که در سطوح عالی هستند چنین کاری
را انجام نمی دهند .عالوه بر این اگر داوطلبی که 100امضا از مسئوالن جمع کرده توسط شورای نگهبان رد صالحیت شود یعنی عدم
صالحیت 100نفر از مسئوالن کشور».
بیژن نوباوه« :بحث هایی که در اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری درباره تعیین رجل سیاسی و شرایط و مولفه های ان
امده ،باتوجه به اینکه طبق قانون ،شورای نگهبان مسئول تشخیص رجال سیاسی است و شورای نگهبان پیش از این هم مواردی از این
دست را رد کرده بود ،قدری مخدوش است».
حسینیان« :کل طرح اصالح موادی از قانون انتخابات ریاست جمهوری ناقض اصل 115قانون اساسی است چون مجلس در
موردی قانونگذاری می کند که قانون اساسی به او اجازه قانونگذاری نداده است .در اصل 116قانون انتخابات ریاست جمهوری نیز تنها
نحوه برگزاری انتخابات مشخص شده است و شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان را قانون تعیین می کند ،پس سوال این است
که چرا ما باید قانونی را تصویب کنیم که شورای نگهبان ان را رد کند».
سید حسین نقوی حسینی« :این مساله که نامزد انتخابات ریاست جمهوری باید به تایید 100نفر از رجال سیاسی کشور برسد
موجب می شود متقاضیان کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری وارد مذاکره و معامله با این افراد شوند که این امر مشکالت زیادی
را به همراه داردg ».
همین مورد است؟
lعالوه بر ماده 35بن��ده در ماده 31این طرح نیز
که پیشنهاد حذف برخی قسمت های ان را که خالف قانون
اساسی می دانس��تم داده ام من نگاه قانونی به طرح ها دارم
و معتقدم قوانین باید در چارچوب قانون اساس��ی تدوین و
تصویب ش��ود .البته ماده 35قانون جدی��د انتخابات حتما
دخالت در کار ش��ورای نگهبان محس��وب می شد .برخی
قسمت های ماده 31نیز با اصل 60قانون اساسی مغایرت
دارد که باید شورای نگهبان در این خصوص نظر بدهد ،فکر
نمی کنم مواد دیگر مشکل زیادی داشته باشد.
نس�بت به برگزاری دو انتخابات یعنی انتخابات
ریاس�ت جمهوری و ش�وراها به ط�ور همزم�ان
انتقاداتی مطرح است ،نظر شما در این خصوص
چیست؟
lاین قان��ون از مصوبات مجمع تش��خیص نظام
است ،در ش��رایط فعلی صالح نمی دانیم در این خصوص
صحبتی کنیم ،زیرا این موض��وع به صورت قانون در امده،
بنابراین باید اجرا شود و از اختیارات مجلس هم نیست که
انتقادی در این خصوص داشته باشدg .
37
موسی قربانی
می گوید :قانون اساسی
تصریح دارد
رئیس جمهور باید از
میان رجال سیاسی،
مذهبی ،مدیر و مدبر
انتخاب شود
انتخابات 92با قانون قبلی برگزار می شود
گفت وگو با موسی قربانی درباره اصالح قانون انتخابات
سیاست
3
مثلث شماره154
موس�ی قربانی ،مستش�ار دیوان عالی کش�ور ،نماینده چهار دوره مجلس بود که در انتخابات نهمین دوره
مجلس شورای اسلامی دیگر نامزد نش�د .با او درباره طرح اصالح موادی از قانون انتخابات ریاست جمهوری به
گفت وگوپرداختی�م.
امید کرمانی ها
ط�رح اصلاح م�وادی از قان�ون انتخاب�ات
ریاست جمهوری که کلیاتش در مجلس تصویب
شد ،زیر تیغ نقد بسیاری از افراد قرار گرفت ،شما
در جایگاه یک حقوقدان و کس�ی ک�ه چهار دوره
سابقه تقنین دارد ،بفرمایید ایا مجلس حق ورود
به این مقوله را براساس اصل 116قانون اساسی
دارد یا خیر؟
lاز دو منظر می توان به این س��وال جواب داد که
یکی بحث حقوقی براس��اس قانون اساس��ی است و بحث
کارشناس��ی برمبنای مصلحت کش��ور؛ معتقدم قس��مت
پر سروصدا و جنجال افرین این طرح دو ماده 31و 35است
و نه بیشتر از ان .ماده 31به تشکیل هیات مرکزی اجرایی
انتخابات پرداخته و ماده 35به طور مصداقی به موضوع رجل
سیاسی ،رجل مذهبی و مدیر و مدبر پرداخته و انها را تعریف
کرده که هر دوی اینها به لحاظ کارشناس��ی و حقوقی قابل
بحث هستند.
تش�ریح و توضی�ح درب�اره م�واد یادش�ده از
موضوعات بعدی است ،نخست باید روشن شود
که مجلس حق ورود به این مساله را دارد یا خیر؟
چون عده ای از منتقدان این طرح معتقدند اصالح
قان�ون انتخابات ریاس�ت جمهوری از صالحیت
قوه مقننه خارج اس�ت ،نظر شما به لحاظ حقوقی
چیست؟
lمن نظ��ر این گ��روه را نه تنه��ا رد می کنم ،بلکه
معتق��دم به لح��اظ حقوقی دی��دگاه انها جایگاه��ی ندارد.
قوه مقننه در تمامی امور کش��ور می تواند قانون وضع کند،
جز مواردی که مغایر قانون اساسی و مغایر شرع باشد .البته
گاهی پیش می ای��د که مجلس با علم ب��ه مغایرت مصوبه
38
خود با قانون اساس��ی یا ش��رع بنا به مصلحت کشور برای
زمانی خ��اص به طرح یا الیح��ه ای رای می ده��د و وقتی
ش��ورای نگهبان ان را اعاده کرد ،دوباره به رای خود اصرار
می کن��د و مصوبه را ب��ه مجمع تش��خیص مصلحت نظام
می فرستد تا انجا تعیین تکلیف شود.
هم اکنون اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری
ضروری است؟
lبس��تگی دارد ضرورت این مساله چگونه تعریف
شود ،اگر منظور طراحان این باشد که در شرایط فعلی امکان
تخلف از سوی وزارت کشور در انتخابات پیش رو وجود دارد
و باید جل��وی ان را پیش از وقوع گرفت ،م��ن این را نه تنها
ضرورت نمی دانم ،بلکه این حرف را نادرست می خوانم .همه
انتخاباتی که در جمهوری اس�لامی ایران برگزار شد ،سالم
بود .ممکن است ش��خصی نامزد ریاست جمهوری شود و با
فضاسازی درصدد جمع اوری ارای عمومی براید ،اما نهایتا
نام ان کسی از صندوق خارج می شود که مردم به وی رای
دادند ،همین جا این ش��ائبه پیش می اید که «فضاسازی ان
نامزد موجب گمراهی و اش��تباه مردم در انتخاب می شود و
درص��دی از ارای عمومی را جابه جا می کن��د؛ بنابراین باید
جلوی این اتفاق را گرفت» اما معتق��دم این بحث دیگری
است ،چون در هر حال مردم رای دادند و همان رای خوانده
ش��د؛ بنابراین اس��تدالل پیش��گیری از انحراف یا تقلب در
انتخابات را برای اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری
درست نمی دانم.
اس�تداللی که کمیس�یون ش�وراها و امور داخلی
کشور مجلس می اورد این است که قانون فعلی
مصوب سال 1363اس�ت و نزدیک به 27سال
از زمان تصویب ان می گذرد؛ بنابراین نقایص و
خالء هایی دارد که باید پیش از برگزاری انتخابات
ریاست جمهوری سال 92انها را برطرف کرد ،ایا
این استدالل دلیلی بر ضرورت می شود یا خیر؟
lبله ،اگر حرف به روز کردن قانون قدیمی اس��ت
و س��یکل و چارچوبی ارائه دهیم که انتخابات س��الم است
و کس��انی که طوری دیگر فکر می کنند انه��ا هم بپذیرند
انتخابات سالم اس��ت این اقدام خوبی اس��ت که خالءها و
نواقص قانون گرفته شود.
بهترین زمان برای تصوی�ب طرح اصالح قانون
انتخابات را چه زمانی می دانید؟
lمعتق��دم هم اکن��ون کاره��ای کارشناس��ی و
تحقیقاتی این ط��رح باید در مجامع کام�لا حقوقی به دور
از هیاهوی رسانه ای اغاز ش��ود و بعد از برگزاری انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم و قبل از روی کار امدن دولت جدید،
بهترین و ایده ال ترین زمان است که طرح اصالح موادی از
قانون انتخابات برای بررسی و تصویب در دستورکار مجلس
قرار گیرد .اگر ان زمان نشد ،ابتدای دوره ریاست جمهوری
یازدهم این کار انجام شود تا این شائبه پیش نیاید که برای از
صحنه خارج کردن فردی یا به صحنه اوردن فردی ،مجلس
می خواهد قانونگذاری کند؛ به عبارت دیگر طوری نشود که
شائبه شخصی نگری پیش اید.
مجلس هش�تم همی�ن فرص�ت اصلاح قانون
انتخابات ریاس�ت جمهوری را داشت ولی چرا از
این فرصت استفاده نکرد؟
lاتفاقا این بحث مطرح شد که طرح جامع انتخابات
تدوین ش��ود ،حتی کمیس��یون مربوط��ه کارگروهی برای
این منظور تش��کیل داد ،اما چون حساس��یتی برای تکمیل
و جمع بندی نهایی طرح نش��ان ندادند ،بررسی ها عملیاتی
نشد ،اما حاال نزدیک انتخابات ریاست جمهوری دوباره بحث
جدی شده ،بر همین اساس برخی افراد خیلی راحت تشکیک
می کنند و اشکال و ایراد می گیرند.
بیایی�د درب�اره م�واد این ط�رح جزئی ت�ر بحث
کنی�م؛ یک�ی از نقده�ا ان اس�ت ک�ه گذاش�تن
محدودیت سنی 45تا 75سال برای نامزدهای
ریاس�ت جمهوری تنگ ک�ردن فضا س�ت ،ای�ا
تعیی�ن س�قف و ک�ف س�نی ب�رای داوطلب�ان
ریاس�ت جمهوری نیاز به کار کارشناسی بیشتر
دارد؟
lقانون اساس��ی تصریح دارد رئیس جمهور باید از
میان رجال سیاسی ،مذهبی ،مدیر و مدبر انتخاب شود؛ یعنی
چهار ش��رط برای نامزدها گذاشته اس��ت ،معتقدم هر گونه
قانونگذاری درباره تحصیل و س��ن داوطلبان باید بر همین
اساس انجام شود ،بنابراین اینکه به طور مطلق حداقل سن
کاندیداتوری برای نامزدهای ریاست جمهوری 45سال در
نظر گرفته شود ،به نظر می رسد مناسب نیست.
غیر دولت برگزار شود ،خالف قانون اساسی است ،مگر انکه
اعضای هیات طوری انتخاب شوند که اکثریت جزو دولت
باشند ،ان موقع ایرادی ندارد یا اگر اجرا را به ان ندهند و کار
هیات همکاری و نظارت باشد اشکالی ندارد.
lمفید است .دادستان یک ادم حقوقی و حقوقدان
اس��ت و می تواند در تصمیمات موثر باشد .وی از نزدیک در
جریان تخلفات قرار دارد و حض��ور وی می تواند مفید واقع
شود.
lدامنه ای که تعریف می ش��ود باید ب��ا معیارهای
قانون اساسی همخوان باشد.
lنظ��ارت روی کل انتخابات با ش��ورای نگهبان
اس��ت ،اگر نظارت هیات مرکزی اجرایی بر وزارت کش��ور
نوعی کمک محسوب شود اشکالی ندارد ،البته به شرطی که
نظارتش با کار شورای نگهبان تداخل نکند.
ترکیب هی�ات مرکزی اجرایی ش�امل وزیر
کش�ور (به عنوان رئیس هیات) ،یکی از اعضای
هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی (با انتخاب
رئی�س مجل�س) ،دادس�تان کل کش�ور ،وزی�ر
اطالعات و تعداد هفت نفر از شخصیت های دینی،
سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی به عنوان معتمدان
مردمی است که البته نحوه انتخاب این هفت نفر
هم مشخص است؛ وزیر کشور حداقل چهار ماه
قبل از زمان انتخابات 30نفر از ش�خصیت های
مذهبی ،سیاس�ی ،فرهنگی و اجتماعی کشور را
با اخذ نظر موافق دادس�تان کل کش�ور به هیات
مرک�زی نظارت ب�ر انتخابات معرف�ی می نماید
و پ�س از تایید هی�ات مرکزی نظ�ارت ،حداکثر
ظرف یک هفته جلسه ای با حضور حداقل دوسوم
معتمدان مذکور تش�کیل و ان هف�ت نفر معتمد
با رای مخفی و اکثریت نس�بی به عنوان اعضای
اصلی و چهار نفر نیز به عنوان علی البدل به ترتیب
ارا انتخاب می شوند .ایراد قانون اساسی به این
ترکیب وارد است؟
lچهار نفر نخس��ت که شخصیت حقوقی هستند،
ولی هفت نفر دیگر معلوم نیس��ت چه کس��ی هستند و به
پیشنهاد وزیر بس��تگی دارد؛ بنابراین ممکن است همه انها
غیر دولتی شوند.
lتبلیغات یکسری ش��رایط باید داش��ته باشد .در
قبال محدودیت هایی که ایجاد می شود ،ازادی از کاندیداها
برای ارائه برنامه هایشان سلب نشود ،فیلتر زیادی نگذارند
که نامزد نتواند حرف های��ش را بزن��د ،از طرفی تعرض به
حیثیت افراد ،تهمت نباشد که نمی توانند از خود دفاع کنند ،در
کل اگر بتوانند به تبلیغات چارچوب بدهند که به طور مساوی
امکانات در اختیار همه نامزدها برای تبیین برنامه هایش��ان
قرار بگیرد و حیثیت افراد غایب حفظ شود ،اقدام مثبتی است.
یعنی شما معتقدید باید محدوده سنی بازتر شود؟
پس به نوعی اینکه کف و س�قف س�نی گذاشتند
باید کارشناسی تر شود؟
lبله ،تعیین سقف نیز باید براساس عرف باشد .باالخره
انسان به یک سنی می رس��د و دیگر نیروی کار اجرایی ندارد؛
حافظ��ه اش کمرنگ می ش��ود ،توانایی های��ش کاهش پیدا
می کند بنابراین براساس نظر کارشناسان و متخصصان تعیین
سقف س��نی خوب اس��ت ،اما کف ان باید با معیارهای قانون
اساس��ی بخواند چون یک ادم 35س��اله هم می تواند درجات
علمی ،سیاس��ی و اجرایی الزم را برای قرار گرفتن در جایگاه
ریاست جمهوری کسب کند .فرد می تواند تا 25سال عالی ترین
مدارجعلمی راطیکندبعدسرکاربرودو 10سالتجربهکافیدر
حوزه اجرا پیدا کند و وقتی 35سالش شد برای ریاست جمهوری
نامزد شود؛ بنابراین 45سال سن زیاد است.
داش�تن مدرک کارشناسی ارش�د کف تحصیلی
اس�ت که برای نام�زد ریاس�ت جمهوری تعیین
شده ،این مساله با چهار شاخص قانون اساسی
همخوانی دارد؟
یعن�ی مقط�ع دکت�را را ش�رط نام�زدی ب�رای
ریاست جمهوری می گذاشتند؟
بحث تشکیل هیات مرکزی اجرایی مطرح است،
این مساله منع قانون اساسی دارد یا خیر؟
lدر طرح اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری
یک س��ری اختیارات برای این هیات تعریف شده و اخرش
هم گفتند که این اختیارات نافی اختیارات ش��ورای نگهبان
نیست ،یعنی نظرات هیات بیشتر به یک پیشنهاد شبیه است،
اگر همین منظور طراحان باشد که ایرادی ندارد؛ ثانیا قدری
در حوزه اجرایی هم شرح وظایف ان مبهم است ،چون گفتند
اجرای انتخابات با وزارت کشور است ،ولی وزیر زیر نظر این
هیات کار می کند.
در طرح امده که نتیجه ش�مارش ارای انتخابات
ریاست جمهوری پس از تایید این هیات به وسیله
وزیر کشور اعالم می ش�ود و تایید نهایی صحت
انتخابات برعهده شورای نگهبان است ،ایا از این
عبارت برداشت کار اجرایی می شود؟
lاگر این هیات اجرایی قرار باشد کار اجرایی کند،
اکثریت اعض��ای ان بای��د غیر دولتی باش��ند ،وگرنه مغایر
قانون اساسی تلقی می ش��ود چون براساس تصریح قانون
اساسی اعمال قوه مجریه از طریق رئیس جمهور و وزراست،
اال مواردی که زیر نظر رهبری اس��ت که از طریق ایش��ان
اعمال می ش��ود ،همان طور که اعمال قوه قضائیه از طریق
محاکم و اعمال قوه مقننه از طریق مجلس و همه پرس��ی
حس��ب مورد اس��ت؛ بنابراین اگر یک امر اجرایی از سوی
انتخاب معتمدین با وزیر است یعنی امکان دارد
که وی افراد غیر دولتی را پیشنهاد دهد؟
lچون ممکن است دادس��تان کل یا هیات رئیسه
تایید نکند ،به هر حال نمی شود روی ان حساب کرد.
یعنی باید لح�اظ کنند که این 7نف�ر حتما دولتی
باشند؟
lباید درج شود که اکثریت اعضای هیات مرکزی
انتخاب��ات جزو مقام��ات اجرایی و دولتی باش��ند که دولت
تصمیم گیرنده باش��د ،البته یک بحث مختصری هم دوباره
اینجا وجود دارد که انچه به مجلس مربوط است اجرا نیست
و شورای نگهبان براس��اس قانون اساسی در همه مصوبات
تذکر می دهد .مجلس در اجرا نمی تواند دخالت کند؛ بنابراین
درباره حضور عضو هیات رئیس��ه مجلس در ترکیب هیات
مرکزی اجرایی این ایراد وارد است اما اگر او عضو ناظر باشد
این اشکال مرتفع می ش��ود ،اما در مقام اجرا اشکال قانون
اساسی وجود دارد.
حضور دادستان کل کشور چقدر می تواند در این
ترکیب موثر باشد؟
lهمین االن هم در هیات اجرایی دادستان و رئیس
ثبت احوال و وزی��ر اموزش و پرورش طب��ق قانون حضور
دارند و این مشکلی ندارد .چون قوه قضائیه باید به تخلفات
انتخاباتی رسیدگی کند ،منتها مشروط بر اینکه این هیات
کارش اجرای انتخابات نباشد.
حض�ور دادس�تان کل کش�ور چق�در می توان�د
رس�یدگی به تخلفات را تس�ریع کن�د ،چون در
طرح اصالح قانون انتخابات ریاس�ت جمهوری
امده ک�ه حتم�ا باید به تخلف�ات خ�ارج از نوبت
رسیدگی شود؟
lمناظره به صورت زنده قابل کنترل نیست ضمن
انکه قبل از مناظره مردم می توانند سواالت خود را برای طرح
در برنامه ها بدهند .در ضمن اگر به حیثیت فرد غایب تعرض
شد می توان جلوی ان را گرفت و این اقدام خوبی است.
به سالمت انتخابات کمک می کند؟
lبله ،البته نامزدها می توانند در جاهای مختلف مثل
دانشگاه ها ،مساجد ،محافل عمومی و میتینگ های تبلیغاتی
با یکدیگر مناظره کنند و روزنامه ها و رس��انه های سایبری
پوش��ش دهند ،اما امکانات رس��انه ملی و امکانات دولتی و
حاکمیتی باید به طور مساوی به نامزدها داده شود.
این ط�رح در تعریف رجل سیاس�ی ورود کرده و
م�اده 35قان�ون انتخابات ریاس�ت جمهوری را
می خواه�د اصالح کند ،چق�در به لح�اظ قانونی
می توان به ان پرداخت؟
lدر قانون انتخابات مجلس ام��ده که نمایندگان
چند نفرند و شرایط انتخاب ش��وندگان و انتخاب کنندگان را
قانون تعیین می کند ،بر این اس��اس مجلس برای مصادیق
ان قانون می نویسد اما درباره ریاست جمهوری چنین چیزی
نیامده بلکه تصریح شده رئیس جمهور از میان رجال سیاسی،
مذهبی ،مدیر و مدبر انتخاب می شود و نظارت هم به عهده
ش��ورای نگهبان اس��ت ،بنابراین تعیین مصداق از س��وی
مجلس مغایر قانون اساسی اس��ت و رئیس مجلس هم این
را قبول دارد و در نشست خبری خود این مساله را تایید کرد.
مثلث شماره154
lهمین طور است ،مگر اینکه تجربه را کنار شرط
مدرک فوق لیس��انس لحاظ کنند ،باالخ��ره رئیس جمهور
ی تصمیمات اجرایی کشور را مدیریت کند؛
می خواهد در تمام
بنابراین هر قدر تحصیالتش باالتر باشد مفید تر است ،ضمن
اینکه محدودیتی هم برای هیچ کس نیست چون هم اکنون
تحصیل در کشور برای همه افراد کامال مهیاست و عدد قابل
توجهی از مردم تحصیالت عالی��ه دارند و ایجاد محدودیت
در جامعه نمی شود.
طب�ق ط�رح اصلاح قان�ون انتخاب�ات
ریاس�ت جمهوری مناظ�رات نامزده�ا نیز دیگر
پخش مستقیم نمی شود ،نظر شما چیست؟
سیاست
lخب االن داشتن مدرک فوق لیس��انس را برای
نامزد ریاست جمهوری گذاش��تند که خوب است ،حتی اگر
یک مقدار ان را باالتر می بردند شاید متناسب تر بود.
نظ�ارت روی مجری منظور شماس�ت یا نظارت
بر انتخابات؟
در نح�وه تبلیغات هم مالحظات�ی امده ،تصویب
انها چقدر الزم است؟
یعنی اینکه در طرح امده ،رئیس جمهور ،معاونان
و مش�اوران وی ،نماین�دگان مجل�س خبرگان
رهب�ری ،نمایندگان مجلس ش�ورای اسلامی
و نماین�دگان منص�وب مق�ام معظ�م رهبری در
نهادها و اس�تان ها ،رئیس قوه قضائیه ،معاونان
و مش�اوران وی و روس�ای دیوان عالی کش�ور،
سازمان بازرسی کل کشور ،دیوان عدالت اداری،
س�ازمان قضای�ی نیروهای مس�لح و دادس�تان
کل کش�ور ،اعضای مجمع تش�خیص مصلحت
نظام و دبی�ر ان و اعضای ش�ورای عالی انقالب
فرهنگ�ی و دبیر ان ،اعض�ای ش�ورای نگهبان،
وزرا و سرپرس�تان وزارتخانه ها و معاونان انها،
امرا و فرماندهان عالی نیروهای مسلح جمهوری
اسلامی ایران ،رئیس و معاونان س�ازمان صدا
و س�یمای جمه�وری اسلامی ایران ،روس�ای
سازمان ها و نهادهای کش�ور ،سفرا ،استانداران
و شهرداران کالنشهرها ،مدرسان سطوح عالی
حوزه های علمیه و اعضای هیات علمی دانشگاه ها
با مدارک علمی استادیاری و باالتر ،روسا ،دبیران
کل و قائم مق�ام ان�ان و دبیران سیاس�ی احزاب
و جمعیت های سیاس�ی رس�می در س�طح ملی
39
و مدی�ران مس�ئول و س�ردبیران روزنامه ه�ای
کثیراالنتشار ،حقوقدانان و وکالی پایه یک با 10
سال سابقه کار و مدیران غیر دولتی در حوزه های
صنعت�ی ،اقتص�ادی و فرهنگی در س�طوح ملی،
تعیین مصداق نامزد ریاست جمهوری است؟
lبله ،این تعیین مصداق اس��ت .کسی که چند نفر
از نمایندگان تاییدش کنند اینها هیچ ضابطه درستی ندارد.
من خیلی ها را می توانم نام ببرم که سابقه نمایندگی مجلس
داشتند اما نه رجل سیاسی و نه رجل مذهبی هستند .حاال هر
کسی سابقه نمایندگی ،وزارت ،استانداری و ...داشت که مدیر
و مدبر برای ریاست جمهوری نمی شود .انها در حد مسئولیتی
که داشتند مدیر و مدبر بودند.
اما تم�ام جایگاه هایی ک�ه از انها نامبرده ش�ده
شامل طیف وس�یعی از افراد می شود که باالخره
با کارهای اجرایی اشنا هستند ،چه مقام حاکمیتی
خارج از دایره مانده که باید لحاظ شود؟
lاگ��ر مغایر قانون اساس��ی نبود خ��وب بود یعنی
اینها را من از جهت حقوقی و قانون اساس��ی عرض کردم،
اما از نظر کارشناس��ی و مصلحت نظام اگر بشود جوری که
ایجاد محدودیت برای واجدین شرایط نشود و نامزدی افراد
ضابطه مند شود اقدامی مثبت و خوب اس��ت .البته یک راه
دیگر برای تصویب این ماده ان است که مجلسی ها بایستند
و اصرار کنند که مصوبه انها به مجمع تش��خیص مصلحت
نظام برود وگرنه خالف قانون اساسی است.
جم�ع اوری امض�ا ب�رای نامزده�ای انتخاب�ات
ریاست جمهوری چطور؟
سیاست
lان را کار خوب��ی نمی دانم ،چون بارها در مجلس
فرد پای یک طرحی را امضا می کن��د اما فردای ان خودش
به ان طرح رای منفی می ده��د ،مثال طرح رفتار نمایندگان
که بیش از 150امضا داش��ت ،اما در صحن علنی 70نفر به
ان رای مثبت دادند ،بنابراین امضاها سرجایش نیست .اگر
س��رجایش بود و هر کس��ی طرحی را با اعتقاد کامل امضا
می کرد این مساله می توانست شاخص باشد.
مثلث شماره154
بعض�ی می گوین�د ای�ن کپی ب�رداری از قوانین
کشورهای خارجی است ،نظر شما چیست؟
lبله ،هرچیزی که در ان کشورها اجرا می شود که
لزوما چیز خوبی نیست.
در طرح امده برای اجرای صحیح اصل 99قانون
اساس�ی و حفظ بیطرفی کامل ،اعض�ا و ناظران
ش�ورای نگهبان و اعض�ای هیات ه�ای اجرایی
موظفند در طول مدت مس�ئولیت خ�ود تحت هر
عن�وان بیطرفی کام�ل را حف�ظ نماین�د و اعالم
حمایت و تبلیغ و ابراز جانبداری انها به هر طریقی
از یکی از نامزدها جرم محس�وب می شود .مگر
چنین بندی در قانون فعلی نیس�ت که هم اکنون
می خواهد در ان لحاظ شود؟
lبیطرفی خوب اس��ت ،اما این تکرار قانونگذاری
است ،چون هم اکنون ما چنین بندی را در قوانین انتخابات
داریم و نقض ان جزء جرائم است ولی چون تاکنون در کشور
جرائم انتخاباتی را جدی نگرفتیم و به انها رسیدگی نکردیم
االن هم چش��مم اب نمی خورد که بعد از تصویب این طرح
اتفاقی بیفتد و به این جرائم رسیدگی شود.
بهنظرشمااصالحقانونانتخاباتریاست جمهوری
در این دوره باید اعمال شود یا خیر؟
lحتما به ریاست جمهوری یازدهم نمی رسد.
ایا ج�ز این مواد ،قس�مت های دیگ�ری هم باید
اصالح شود؟
lهمه مواد قانون را در ذهن ن��دارم که بگویم چه
قسمتی دیگر از ان باید به روز شود ،اما معتقدم که در فضای
کارشناس��ی و نه نزدیک ب��ه انتخابات اگر اص�لاح قانون
انتخابات انجام شود کار خوبی استg .
40
شائبه های یک مصوبه
گفت وگو با مهرداد بذرپاش
4
مهرداد بذرپاش ،عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسالمی در گفت وگو با مثلث تاکید
می کند« :طرح اصالح قانون انتخابات شائبه ها را افزایش می دهد ».وی می افزاید« :قانون انتخابات چیز خوبی نبود
که تصویب شد ».بذرپاش قانون جدید انتخابات را شائبه زا می خواند و می گوید« :رئیس جمهور باید با رای مستقیم
مردم انتخاب شود ،در حالی که بر اساس ماده 35این طرح جدید اول فرد کاندیدا باید از سوی یک عده افراد خاص
تایید شود ،سپس مردم ان فرد را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کنند».
زهره دیانی
اق�ای بذرپ�اش! لطفا نظ�ر خودت�ان را راجع به
جنجال هایی ک�ه در هفته گذش�ته بر س�ر طرح
اصالح قان�ون انتخابات بین مجل�س و دولت به
وجود امد و سخنانی که اقای احمدی نژاد درباره
این طرح مطرح کردند ،بفرمایید؟
lبنده نمی توانم در خصوص سخنان دوستان نظری
بدهم ،فقط می توانم بگویم قانون انتخابات چیز خوبی نبود
که تصویب شد.
شما از مخالفان این طرح هستید؟
lبله.
چرا؟
lبنده معتقدم در سالروز تصویب قانون اساسی ما
به قانون اساسی بی حرمتی کردیم و با این کار 7الی 8اصل
قانون اساسی زیر سوال رفته است و حتی شورای نگهبان هم
مخالفت خود را با این قانون اعالم کرده است .ما مثل مجلس
ششم نیستیم زیرا در مجلس ششم بحث بر سر این بود که ما
یک طرح را تصویب می کنیم تا شورای نگهبان ان را رد کند،
اما ما در مجلس فعلی چنین فضای��ی نداریم .وقت مجلس
باید به مسائل اقتصادی کشور و مشکالت حوزه های تورمی
و معیش��تی اختصاص پیدا کند ،درحالی که اوقات مجلس
به گونه ای تلف می شود که ممکن است در نهایت نتیجه قابل
قبولی برای مردم نداشته باشد .قانون انتخابات خیلی سریع
و با عجله امد و درحال حاضر هم مرتبا بندهای ان در صحن
مجلس رد می شود.
بیشترین اشکال این طرح را درکدام یک از موارد
ان می دانید؟
lماده 35این طرح که به طور کلی باید حذف شود؛
البته با حذفیاتی که انجام شد فلسفه این طرح زیر سوال رفته
است ،همانطور که اشاره کردم این طرح خیلی باعجله مطرح
شد .در حالی که چند کمیسیون تخصصی هم هنوز نظرشان
را در خصوص این طرح ارائه نداده بودند و فقط با نظر و تایید
کمیسیون شوراها این طرح به صحن اورده شد .برخی گفته
بودند ما از قانون فرانسه گرته برداری کردیم در این صورت
قطعا قانون فرانسه سارکوزی و اوالندا می شود؛ بنابراین یک
گرته برداری ناقص اس��ت .به هر حال این اتفاق خوبی نبود
که در مجلس رخ داد و همه بندهای ان مغایرت های اساسی
با قانون اساسی دارد که زیر س��وال بردن اختیارات شورای
نگهبان از جمله این مغایرت هاست.
برخی اعتقاد دارند این طرح ب�ا اختیارات دولت
نیز منافات دارد ،ایا شما هم معتقدید این ایراد به
قانون انتخابات وارد است؟
lبخش هایی از ای��ن قانون که با قانون اساس��ی
مغایرت دارد ،موجب می ش��ود تداخل قوا اتفاق بیفتد که با
تداخل در کار قوا دچار مشکالت اساسی خواهیم شد.
در واقع ما باید تالش کنیم زمان انتخابات شائبه ها را
به حداقل برس��انیم ،در حالی که این طرح شرایطی را برای
کاندیداها مطرح کرده که این شروط شائبه زا خواهد بود زیرا
رئیس جمهور باید با رای مستقیم مردم انتخاب شود ،در حالی
که بر اساس ماده 35این طرح جدید اول فرد کاندیدا باید از
سوی یک عده افراد خاص تایید شود ،سپس مردم ان فرد را
به عنوان رئیس جمهور انتخاب کنندg .
شما فرمودید با ش�رط مدرک تحصیلی مخالفید
چرا؟
lبله ،چ��ون معتقدم اگ��ر این ش��رط الزم بود در
قانون اساسی نوشته می ش��د .اگر اقایان فعلی در مجلس
گذشته بودند شهید رجایی هم رئیس جمهور نمی شد.
یعنی ش�ما قبول ندارید قانون اساس�ی پس از
گذشت چند سال به اصالح نیازمند است؟
lاشکالی در اصالح قانون اساسی وجود ندارد اما
باید این قانون به رفراندوم گذاشته شود تا اصالحات انجام
ش��ود .به هر حال با قانون جاری نمی توان قانون انتخابات
را اصالح کرد.
برخ�ی معتقدند با قان�ون فعل�ی انتخابات چون
امکان ثبت نام برای هر قش�ری فراهم است از
این رو به ش�ان نظام اس�یب وارد می شود ،نظر
شما در این خصوص چیست؟
lاین نقص نیست و شان نظام پایین نمی اید .اگر
به فرد ثبت نام کننده بگوییم تو حائز صالحیت نبودی شان
نظام پایین می اید .حال کسی به اشتباه ثبت نام کرده است
اگر اقایان راس��ت می گویند اطالع رس��انی کنند و بگویند
منظور از رئیس جمهور چنین فردی است.
اگر کس��ی خود را در حد ریاس��ت بر این قوه می بیند
ثبت نام کند .این موض��وع قابل انصراف دادن و مش��اوره
دادن اس��ت .در واقع کاری که می شود با مشاوره انجام داد
را نمی توان با قانون نویس��ی برای مدرک ،سن و ....افراد را
منع و محدود کرد.
علیرضا محجوب معتقد است « :گذاشتن شرایطی چون مدرک تحصیلی یا سابقه برای کاندیداها میزان مشارکت
تو گو کردیم
را کاهش می دهد ».با این نماینده مجلس درباره اصالحات جدید قانون انتخابات گف
اق�ای دکتر! نظر ش�ما در خص�وص واکنش تند
رئیس جمه�ور در خصوص اصالح ط�رح قانون
انتخابات چیست؟
lانچ��ه رئیس جمه��ور در باب قان��ون انتخابات
ریاست جمهوری فرمودند ممکن اس��ت ما هم درباره این
قانون بگوییم ،زیرا ما هم معتقدیم این قانون نیازمند اصالح
نیست و برداشت ما این است که قانون فعلی نکته یا مشکل
خاصی ندارد و تغییراتی ک��ه می خواهند انجام دهند کاری
اضافی است.
یعنی شما موافق واکنش رئیس جمهور هستید؟
نیاز دارد؟
lدر جاهایی از این قانون که دس��ت گذاشته شده
بنده نیازی برای انجام اصالح نمی بینم و معتقدم اصالحاتی
که نوشته شده برعکس اس��ت .همانطور که عرض کردم
اصالحات موجود تهدید یا محدود کننده قانون اس��ت ،در
حالی که تغییرات باید در جهت توسعه قانون باشد.
شما با این نظریه موافقید که این قانون از سوی
مجلس برای حذف رقبا صورت گرفته است؟
lخیر ،بنده ب��ا این نظریه مخالف��م و ان را مردود
می دانم.
lببینید ،قاعدتا باید دستگاه های تخصصی در این
خصوص اعالم نظر می کردند که البته در مجلس اظهارنظر
کردند .اگر اقای احمدی نژاد هم نقدی داشتند باید به زبان
نقادانه مط��رح می کردند ،اما م��ا نمی توانی��م بگوییم چرا
رئیس جمهور با این زبان صحبت کرده است.
در بحث گذاشتن شرط سنی برای کاندیداها این
تحلیل وجود دارد که این کار برای حذف افرادی
چ�ون هاش�می رفس�نجانی از گردون�ه رقابت
صورت گرفته ،این تحلیل را قبول دارید؟
lگذاشتن شرایطی چون مدرک تحصیلی یا سابقه
برای کاندیداها میزان مشارکت را کاهش می دهد .درست
است که بر اس��اس قانون اساسی رئیس جمهور باید شرایط
خاصی را احراز کند اما اینکه برای م��ردم در زمان ثبت نام
هم شرایطی بگذاریم قطعا این مس��اله به کاهش حجم و
مشارکت مردم منجر می شود.
پس به چه دلیل محدودیت ایجاد شده است؟
شما با چه موادی از قانون فعلی مخالف هستید؟
فکر نمی کنی�د در مواردی این قان�ون به اصالح
lبه نظر بنده شرط س��ن گذاشتن برای کاندیداها
محدود کننده است ،اما به این دلیل نیست.
lقطعا هرعامل جدیدی که ایجاد شود محدودیت
به وجود می اورد .حال این عامل یا ش��رایط جدید مختص
به س��ن ،میزان سواد،س��ابقه یا هر مورد دیگری که باشد
محدود کنن��ده تلق��ی می ش��ود ،بنابراین ما با هر ش��رط
مگر انچه در قانون اساس��ی
محدود کنن��ده ای مخالفی��م َ
امده است.
سیاست
5
گفت وگوی مثلث با علیرضا محجوب
lما به عل��ت مخالفت دولت با ای��ن قانون کاری
نداریم ،بلکه عل��ت مخالفت خودمان را مط��رح می کنیم.
انگیزه مخالفت ما این اس��ت که در قان��ون جدید موردی
نمی بینیم که باعث افزایش مش��ارکت مردم یا حق دخالت
مردم در امور انتخابات ش��ود .بنده معتق��دم این حق مردم
نادیده گرفته می شود ،چنین ش��رط گذاری هایی در قانون
انتخابات مجلس یا انتخابات ش��وراها دخالت ناروا در حق
مردم اس��ت؛ حال می خواهد مجلس یا دیگ��ران این کار
را انجام دهن��د .در قانون جدید امده اس��ت مردم عالوه بر
شناس��نامه کارت ملی در زمان رای دادن به همراه داشته
باش��ند هر بچه ای می داند وقتی اسم کس��ی را بزنیم چون
سیس��تم انتخابات متصل به بانک ثبت احوال است همان
موقع می توانی��م کد ملی فرد را اضافه کنی��م ،بنابراین این
موضوع دیگر نیازی به قانون نویسی ندارد یا اینکه انتخابات
شوراها و ریاست جمهوری همزمان برگزار شود .ما قبال این
را مصوب کرده ایم دیگر مفهومی ندارد بخواهیم دوباره ان را
مطرح کنیم .در واقع مشخص است طراحان حرف حسابی
برای گفتن نداشته اند.
مثلث شماره154
اصالح قانون انتخابات نیازمند
رفراندوم است
ایا مخالفت دولت به دلیل کم شدن نقش وزارت
کش�ور در انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم
است؟
ش�ما ب�ا برگ�زاری همزم�ان انتخاب�ات
ریاست جمهوری و شوراها با هم موافقید؟
lقبال مجلس به این مورد رای داده و قانون شده.
در واقع ج��ای این موضوع در انتخابات ریاس��ت جمهوری
نیس��ت ،بلکه در قانون انتخاب��ات شوراهاس��ت ،بنابراین
این موضوع خودش موجب نقض قانون اس��ت ،یعنی اگر
رئیس جمهور اس��تعفا دهد یا فوت کند چه باید بکنیم .این
قانون به عنوان منطق اول قانون نویس��ی قابل اس��تدالل
است.
پس دلیل مطرح شدن اصالح قانون انتخابات در
مجلس از نگاه شما چه بوده است؟
lبه نظر بنده از انجایی که برخی گاهی می خواهند
کتاب قطور و مطالب بیشتری بنویس��ند قانون را به شکل
وجبی می نویسند بنابراین این قانون نویسی را هم وجوبی
نوشته اندg .
41
سیاست
چندگانه اصالح طلبان
سیاست
مثلث شماره154
حمله تندروها به عارف
حضور معاون اول خاتمی در انتخابات 92جدی شد
6
«فعالیت های انتخاباتی محمدرضا عارف رسما اغاز
ش��د»؛ این مهمترین خبری بود که هفته گذشته در مورد
جناح اصالح طلبان منتشر شد.
خبری ک��ه البته این بار ن��ه بر مبنای ش��نیده ها بلکه
بر اس��اس رخداده��ای پیرام��ون او مطرح ش��د؛ چنان که
رس��انه های نزدیک به اصالح طلبان با اعالم خبری اعالم
کردند که عارف ،معاون اول سیدمحمد خاتمی فعالیت های
انتخاباتی خود را با راه اندازی ستادها و انتشار یک روزنامه،
رس��ما اغاز کرده اس��ت .روزنامه بهار پس از رفع توقیف و
انتش��ار مجدد طی روزهای اخیر ،به عن��وان تریبون عارف
فعالیت می کند .این روزنامه تاکنون س��ه بار توقیف شده و
اکنون برای دوره چهارم منتشر می شود.
این رس��انه ها همچنی��ن خبر دادند ک��ه محمدرضا
عارف با تع��دادی از چهره ه��ای سرش��ناس اصالحات و
اصولگرا نیز دیدار داشته و قرار اس��ت طی هفته های اتی،
سفرهای استانی خود را اغاز کند .فاز جدید تحرکات سیاسی
محمدرضا ع��ارف در حال��ی کلید خورده که پی��ش از این
طیف هایی از اصالح طالبان مخالفتشان را با کاندیداتوری
او اعالم ک��رده بودند .مخالفان��ی که البته غالب��ا در طیف
چپ اصالح طلبان ج��ای دارن��د و حتی در همی��ن زمینه
مطرح بود که شخص س��ید محمد خاتمی در صحبتی که
با محمد رضا عارف داش��ته ،خواس��ته بود ک��ه او از اعالم
42
کاندیداتوری منصرف ش��ود .برخی رس��انه ها نیز خبر داده
بودند که چهره هایی از میان اصالح طلب��ان مامور رایزنی
با معاون اول دولت اصالحات ش��ده بودند تا از نامزدی در
انتخابات منصرف شود.چندی پیش قدرت علیخانی ،مشاور
پارلمانی هاش��می گفته بود«:اقای عارف خودش��ان برای
ورود به عرصه انتخاب��ات تصمیم گرفته و جبهه اصالحات
روی افراد دیگری تمرکز دارد».
با این حال عارف با اشاره به دیدار چندی قبل خود با
خاتمی گفته بود که «خاتمی با امدن من مخالف نیس��ت.
او فقط نگران تشتت ارای اصالح طلبان مثل انتخابات 84
اس��ت .خاتمی به دنبال ایجاد یک مکانیس��م انتخاباتی در
میان اصالح طلبان است».
عارف تاکی��د تاکید کرده بود« :ش��انس من در میان
کاندیداهای مطرح اصالح طلبان از همه باالتر اس��ت و با
اجازه کسی نیامده ام که با اخم انها کنار بروم».
سخنان عارف البته در حالی بیان شده که در میان
همه اخبار تایید ش��ده و نشده موس��وی خوئینی ها رسما
اعالم کرد ک��ه باید در صورت حض��ور اصالح طلبان در
انتخابات فضا را به یک کاندیداتوری حداکثری س��پرد و
چهره های حداقلی مورد وث��وق انان برای کاندیداتوری
نخواهند ب��ود .او گفته بود که کاندی��دای اصالح طلبان
نباید یک نیروی دس��ته چندم باش��د .موسوی خوئینی ها
در سخنانی که به مخالفت با کاندیداتوری افراد میانه رو
و معتدل اصال ح طلبان تعبیر ش��د ،گف��ت« :نباید خیال
ش��ود هر چوب خش��کی که به مردم معرفی کنیم ،چون
اصال ح طلب��ان از او حمایت می کنند م��ردم هم حمایت
خواهند ک��رد .پای��گاه مردمی اصالح��ات از این جنس
نیست که چشم و گوش بسته حرف ما را قبول کنند .اگر
ببینند شما حرف حسابی می زنید از شما حمایت می کنند
و اگر ببینند که کاندیدایی اورد ه اید که خودتان هم باور
ندارید که می تواند رئیس جمهوری در طراز اصالح طلبان
باشد و می خواهید به بهانه معرفی یک فرد ،حرف هایتان
را بزنید ،این را می فهمند و پش��ت سرتان نخواهند امد و
در ان صورت است که حذف می ش��وید .مردم می گویند
اگر م��ا را می خواهید ب��ه صحن��ه بیاورید ،باید کس��ی
کاندیدا شود که بتوانیم به او دل ببندیم .ما چنین افرادی
در میان اصالح طلبان کم نداریم .باید کس��ی کاندیدای
اصال ح طلبان شود که تفکر و اندیش��ه اصال ح طلبی را با
خود حمل کند .درصورتی که چنی��ن فردی بیاید ،مردم
از او حمای��ت می کنن��د و طبیعی اس��ت ک��ه گروه های
اصال ح طلب نیز کمک و ی��ار ی اش خواهند کرد .او باید
خودش دارای تفکر و اندیش��ه اصالح طلبی باش��د و ان
اندیشه ها را بروز داده باشد و بتواند جریان اصال ح طلبی
و گفتم��ان اصال ح طلب��ان را در جامع��ه نمایندگی کند.
باید دارای جاذبه سیاس��ی -اجتماعی باشد و مردم باور
کنند که او می تواند رئیس جمهور خوبی باش��د .اگر این
ویژگی ها را داش��ته باش��د ،ان وقت ما ه��م برایش دعا
می کنیم و تبلیغ می کنیم و مردم هم حمایت می کنند».
اما عارف گویا این سخنان را برنتافته و در دیدار جمعی
از حامیان خود گفته اس��ت« :بنده عزمم را ب��رای ورود به
انتخابات جزم کرده ام و هیچ فردی جز خاتمی نمی تواند مرا
از این کار منصرف کند ».وی خاتمی را تنها دلس��وز جبهه
دوم خرداد دانسته اس��ت .عارف همچنین از مشورت های
گس��ترده خود با اقتصاددانان ،جامعه شناس��ان و اس��اتید
دانش��گاه ها برای تدوین برنامه انتخاباتی خود سخن گفته
اس��ت.چندی قبل نیز جمعی از وزیران و استانداران دولت
هاشمی و خاتمی با ارس��ال نامه ای خطاب به دکتر عارف
از وی خواسته اند به عنوان گزینه حداکثری اصالحات وارد
صحنه شود .در نامه این گروه امده بود« :باتوجه به گفتمان،
برنامه ،تیم مدیریتی و سوابق درخشانی که از جنابعالی سراغ
داریم ،ورود ش��ما می تواند همدلی و همبستگی را در میان
گروه های اصالح طلب به وجود اورد».
ع��ارف همچنین در دی��دار با تنی چند از مس��ئوالن
اقتصادی و بانکی دوره اصالحات ،با تاکید بر عزم راسخ خود
برای نامزدی در انتخابات ریاس��ت جمهوری ،گفته است:
«هدف بنده از حضور در صحنه انتخاب��ات ،حفظ گفتمان
اصالح طلبی و گرم نگه داش��تن تنور انتخابات توسط این
جریان در داخل نظام است».
سیاست
چپ ها نمی ایند؟
اما سخنان موسوی خوئینی ها که بیانگر دیدگاه رسمی
طیف چپ اصالح طلبان بود ،اکنون موجبات بروز تغییراتی
را در ارایش سیاس��ی جناح اصالح طلبان پدید اورده است؛
چنان که برخی طیف ها عزمشان برای حضور در انتخابات
جدی تر شده و برخی دیگر نیز همراستا با موسوی خوئینی ها
اعالم کرده ان��د که دیگ��ر در انتخابات ش��رکت نخواهند
کرد.چنین شده اس��ت که محمدرضا عارف ستادهایش را
رس��ما راه اندازی کرده اس��ت و درمقابل حزب منحل شده
مشارکت رسما با صدور بیانیه ای اعالم کرده که در انتخابات
حاضر نخواهد ش��د.این در حالی است که بس��یاری هنوز
منتظر موضع رسمی س��ید محمد خاتمی در قبال سخنان
موسوی خوئینی ها هس��تند؛ موضعی که تکلیف بخشی از
اصالح طلبان را روشن خواهد کرد.
در همین راس��تا یک عضو ش��ورای مرکزی جامعه
روحانیت مبارز با اش��اره به سکوت خاتمی در قبال سخنان
خوئینی ها گفت « :خاتمی تاکنون علیه فتنه موضعی نداشته،
از این رو باید حتما درباره اظهارات اخیر موسوی خوئینی ها
اعالم موضع کند ».حسین ابراهیمی ،عضو شورای مرکزی
جامعه روحانیت مبارز درباره س��خنان موس��وی خوئینی ها
گفته است« :در حال حاضر حزب منحله مشارکت با صدور
بیانیه ای انتخابات ریاست جمهوری را تحریم و به افرادی
که می خواهند در انتخابات شرکت کنند حمله کرده است ،
از سوی دیگر نیز رسانه های بیگانه به صورت هماهنگ این
بیانیه را پوشش دادند ».ابراهیمی با بیان اینکه کسانی که
در فتنه 88مشارکت داش��ته و هنوز از ان تبری نجسته اند
نمی توانند در انتخابات شرکت کنند ،افزود« :ما اگر به قانون
اساس��ی ،والیت فقیه ،جامعه عقال و ع��رف بین الملل هم
استناد کنیم ،به همین نتیجه می رسیم؛ هیچ کشوری اجازه
نمی دهد براندازان ،اداره کنندگان جامعه شوند».
عضو ش��ورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز یاداور
شد« :اگر کسی تا قبل از خطبه های 29خرداد در فتنه بوده،
مانعی ندارد ،اما بعد از خطبه های مقام معظم رهبری در نماز
جمعه دیگر دلیلی برای تایید فتنه وجود نداشت که امروز هم
بخواهند مدعی شوند ما شریک نظام هستیم».
ابراهیم��ی درباره س��کوت خاتمی در قبال س��خنان
ساختارشکنانه موس��وی خوئینی ها با وجود ادعای حرکت
در چارچوب نظام ،اظهار داش��ت« :اقای خاتمی شخصیت
متفاوتی دارد ،اما ادعای وی با عملکرد او فرق دارد که این
امر ما را به ش��بهه می اندازد چراکه خاتم��ی تاکنون علیه
فتنه موضعی نداش��ته؛ از این رو باید حتما در اظهارات اخیر
موسوی خوئینی ها اعالم موضع کند».
وی درباره تاکید انها بر لزوم برگزاری انتخابات ازاد در
ایران تصریح کرد« :انتخابات در ایران ازادترین انتخابات
مثلث شماره154
خاتمی ،نام�زد مجمع روحانی�ون در انتخابات
ریاست جمهوری؟
اما جدی ش��دن کاندیداتوری عارف تنها خبر مهم
هفته گذشته در جناح اصالح طلبان نبود .سایت مشرق با
اعالم خبری نوشت که تیمی از اعضای مجمع روحانیون
ماموری��ت یافته اند تا ب��ا کاندیداه��ای جبهه اصالحات
از جمل��ه محمدرض��ا ع��ارف ،محم��د ش��ریعتمداری،
مهرعلی��زاده ،کواکبی��ان و اس��حاق جهانگی��ری دیدار
و مذاک��ره داش��ته و انه��ا را از کاندیدات��وری منصرف
نماین��د .مجم��ع روحانی��ون به صورت چ��راغ خاموش
تالش می کند محم��د خاتمی را به عن��وان گزینه نهایی
اصال ح طلبان برای انتخابات ریاس��ت جمهوری معرفی
نماید .این س��ایت البته در ادامه نوشت که محمد خاتمی
کمیته های پنج گانه ای را در حوز ه های سیاسی ،امنیتی،
اقتص��ادی ،اجتماع��ی و بین الملل را ه ان��دازی کرده تا
اخرین گزارش ها و تحلیل ها را دریافت نماید .از یونسی،
ربیعی ،موس��وی الری ،نجفی و صادق خرازی به عنوان
مس��ئوالن این کمیته ها نام برده می شود.امادر عین حال
اصالح طلبان همچنان ترجیح دادند که خبر ورود خاتمی
را تایید نکنند و حتی مجید انصاری ان را تکذیب کرد.
محمد مق��دم ،دیگر عض��و مجمع روحانی��ون نیز با
اش��اره به اینکه تاکنون بحثی در این خصوص نشده است
از برگزاری جلسه مجمع در اولین روز هفته جاری خبر داد.
عبداهلل ناصری ،عض��و بنیاد باران نیز ب��ا بیان اینکه
اطالعی از تصمیمات مجم��ع روحانیون ندارم ،عنوان کرد
که مجموعه بنیاد باران تاکنون بحثی درب��اره انتخابات و
کاندیداتوری اقای خاتمی نداشته است.
در همین راس��تا رئی��س ش��ورای هماهنگی جبهه
اصالح��ات نیز خبر تش��کیل کمیت��ه انتخاباتی از س��وی
س��ید محمد خاتمی را تکذیب کرد و گفت که وی رسما به
این شورا اعالم کرده که در انتخابات 92کاندیدا نمی شود.
نجفقلی حبیبی هم با اش��اره به اخبار منتش��ره مبنی
تش��کیل کمیته ای پنج گانه از سوی س��ید محمد خاتمی،
گفت« :ای��ن خبر صحت ن��دارد و محمد خاتم��ی تمایلی
برای تشکیل کمیته انتخاباتی نداشته و ندارد ،وگرنه حتما
ش��ورای هماهنگی جبهه اصالحات از جزئیات این کمیته
باخبر می شد ».رئیس شورای هماهنگی جبهه اصالحات
خاطرنشان کرد« :خاتمی پیش از این بارها رسما به ما اعالم
کرده که قصد کاندیداتوری در انتخابات را ندارد».
حبیب��ی در ادامه ب��ه فعالیت های جبه��ه اصالحات
در فضای سیاسی کشور اش��اره کرد و با بیان اینکه کمیته
سیاسی جبهه فعال است ،گفت« :موضوع برگزاری همایش
اصالح طلبان را پیگیری می کنی��م و امیدواریم بتوانیم این
همایش را با حضور احزاب و فعاالن سیاس��ی اصالح طلب
برگزار کنیم ».وی گفت« :در ای��ن همایش اصالح طلبان
نظرات و دیدگاه های خود را در خصوص مس��ائل سیاسی
روز به ویژه انتخابات مطرح خواهند کرد».
است تا جایی که سطح سواد شرط نیست و 1000نفر در دور
گذشته نامزد شدند ،اما صالحیت الزم را نداشته و رد شدند،
اما کسانی که وارد رقابت شده و رای نیاورند ،مدعی تقلب
شدند ،در حالی که رای نیاوردن افراد ربطی به نظام ندارد و
اگر قرار باشد همه رای بیاورند به انتخابات نیازی نیست».
حمیدرضا ترقی نیز گفته است« :ارزوی محالی برای
اصالح طلبان خواهد بود که بدون پرداخت هزینه به عرصه
سیاسی کشور بازگردند».
عضو ارش��د ح��زب موتلف��ه اس�لامی تاکی��د کرد:
«اصالح طلب��ان در س��ال 88عام��ل اصلی اغتشاش��ات
و بی ثبات��ی در کش��ور بودن��د؛ بنابرای��ن بای��د بدانن��د
ورودش��ان به عرصه انتخاب��ات پیش رو ب��دون مرزبندی
با جری��ان فتن��ه ،نگرانی مردم و مس��ئوالن را نس��بت به
تک��رار حادثه 88ب��ه وجود م��ی اورد ک��ه البت��ه نگرانی
بجایی است».
وی افزود« :اف��رادی ک��ه در فتنه 88دخی��ل بودند
باید تکلی��ف خ��ود را با ای��ن جری��ان مش��خص کنند تا
طبق قان��ون اج��ازه حمای��ت از کاندیدای مطلوبش��ان را
داشته باشند».
این فعال سیاسی گفت« :بر اساس قانون به اعتراض
کسانی که به نتیجه انتخابات 88اعتراض داشتند ،رسیدگی
شد؛ بنابراین نباید فراتر از قانون توقع داشته باشند ،درواقع
مفهوم قانون گرایی این نیس��ت که قانون به نفع انها حکم
بدهد؛ بنابراین کس��انی که همچنان بر ای��ن مواضع تاکید
دارند نش��ان می دهند که بنا دارند هم��ان فتنه 88را تکرار
کنند».وی با رد تندروی ها از سوی همه جریان های سیاسی
تصریح کرد« :هیچ جریانی نباید فراتر از قانون عمل کند،
اما از طرفی نباید انتظار داش��ت با جریانی که در حق نظام
ظلم کرده و یکی از حماس��ی ترین دستاوردهای مشارکت
مردم در کشور را زیر سوال برده ،برخورد خوبی شود و به انها
نگویند باالی چشم شما ابروست».
ترقی ادامه داد« :ما نباید اجازه بدهیم فضای سیاسی
کشور رادیکالی شود ،اما اصالح طلبان هم نباید توقع داشته
باش��ند بدون انکه هزینه ای پرداخت کنند اجازه بازگشت
به قدرت به انها داده ش��ود ،درواق��ع ارزوی محالی برای
اصالح طلبان خواهد بود که بدون پرداخت هزینه به عرصه
سیاسی کشور بازگردند».
عضو ارش��د ح��زب موتلفه اس�لامی خاطرنش��ان
ک��رد« :اصولگرایان در وهل��ه اول به دنب��ال متعهد کردن
اصالح طلبان به قانون هس��تند نه حذف ای��ن طیف؛ البته
اعتق��اد به حذف اصالح طلب��ان هم اگر بی��ن اصولگرایان
وجود داشته باش��د منظور حذف تندروها و ساختارشکنان
اصالح طلب است که به قانون اساس��ی پایبند نیستند ،اما
معتدلین این طیف می توانند در عرصه سیاس��ی کشور به
فعالیت خود ادامه دهند ».به نظر می رسد نامزدی عارف که
با حمله چپ گرایان تندرو همچون موس��وی خوئینی ها و
مشارکت مواجه شده تا حدود زیادی به نظر خاتمی بستگی
داش��ته باش��د .هر چند احتماال خاتمی نمی تواند به صورت
علنی از وارد شدن عارف به این عرصه جلوگیری کندg .
سخنان موسوی خوئینی ها که بیانگر دیدگاه رسمی طیف چپ
اصالح طلبان بود ،اکنون موجبات بروز تغییراتی را در ارایش سیاسی
جناح اصالح طلبان پدید اورده است؛ چنان که برخی طیف ها
عزمشان برای حضور در انتخابات جدی تر شده و برخی دیگر نیز
همراستا با موسوی خوئینی ها اعالم کرده اند که دیگر در انتخابات
شرکت نخواهند کرد
43
بین الملل
دیپلماسی پارلمانی
بین الملل
مثلث شماره 154
الریجانی بلندپای ه ترین مقام ای رانی بودکه پس از اغاز بح ران در سوریه با بشاراسد،
رئی س جمهوری این کشور در دمشق دیدارکرد.
44
مذاکرات دو رئیس
1
در مذاکرات الریجانی -اسد چه گذشت؟
بین الملل
مثلث شماره 154
تنها یک روز پ��س از اعالم اتش بس می��ان حماس و
رژیم صهیونیس��تی ،رئیس مجلس شورای اسالمی و هیات
همراهش سفری منطقه ای را به کش��ورهای سوریه ،لبنان،
عراق و ترکیه اغاز کردند؛ س��فری که با وج��ود در بر گرفتن
اهداف زیاد تنها دو روز به طول انجامید .الریجانی در سوریه
با بشار اسد ،رئیس جمهور سوریه دیدار کرد تا باالترین مقام
ایرانی باش��د که از زمان اغاز بحران در این کش��ور با اسد در
دمشق دیدار و گفت وگو می کند .علی الریجانی در سفر خود
به دمشق با بشار اس��د دیدار و درباره مباحث مهم منطقه ای
گفت وگو کرد .الریجانی در این دیدار حمایت ایران از دولت
و ملت سوریه را به رئیس جمهور سوریه اعالم کرد .الریجانی
در اولین مقصد خود با اس��تقبال محم��د جهاد لحام ،رئیس
مجلس شعب س��وریه وارد این کشور ش��د و پس از دیدار با
گروه های فلسطینی در س��فارت جمهوری اسالمی ایران در
دمش��ق و مذاکرات بین پارلمانی با رئیس پارلمان سوریه نیز
دیدار و گفت وگو کرد .الریجانی در دی��دار با رئیس مجلس
شعب سوریه از س��ابقه دوس��تی ملت ایران و سوریه سخن
گفت و بیان داشت« :ایران مواضع سوریه را در قبال مقاومت
لبنان و فلس��طین س��تایش می کند ».به گفته وی ،امریکا و
کشورهای غربی در طول این دو سال اخیر ماجراجویی های
زیادی در سوریه انجام داده و مش��کالت فراوانی برای ملت
و دولت این کشور ایجاد کرده اند ،اما هیچ گاه توفیقاتی برای
رسیدن به اهداف خود به دست نیاوردند .همچنین الریجانی
حمایت جمهوری اسالمی ایران از کشورهای دموکراتیک در
منطقه را اعالم کرده و گفت که با سالح و خشونت نمی توان
دموکراسی ایجاد کرد .جهاد لحام ،رئیس مجلس سوریه نیز در
این دیدار اعالم کرد« :برای حل بحران فعلی دولت س��وریه
به دنبال مذاکره و گفت وگو با گروه های معارضی است که با
اقدام نظامی مخالفند و بر این اعتقاد هستیم که صندوق های
رای می تواند مش��کالت را حل و فصل کند ».او س��پس به
لبنان رفت و با برخی مقامات این کشور و سید حسن نصراهلل،
دبیرکل حزب اهلل لبنان مذاکره کرد .الریجانی البته در پاسخ
به این پرسش که «با توجه به اینکه نخست وزیر لبنان در این
کشور حضور ندارد ،ایا سفر شما به بیروت به دلیل انتقال پیامی
مهم و فوری از سوی ایران به لبنان است؟» گفت« :نه؛ حامل
ی فوری نیستم ».گام بعدی الریجانی در این سفر ،لبنان
پیام
و مذاکره با مسئوالن این کشور بود که باتوجه به حوادث اخیر
غزه این سفر از اهمیت بیشتری برخوردار شد .وی در دیدار با
نمایندگان گروه های مقاومت فلسطینی در لبنان نیز تاکید کرد؛
جمهوری اسالمی ایران حمایت از مردم فلسطین و مقاومت
اسالمی را به عنوان یک اس��تراتژی مهم و یک هدف اصلی
دنبال می کند .علی الریجانی در دیدار با نمایندگان گروه های
مقاومت فلسطینی در لبنان ،مقاومت فلسطین و پیروزی انها
در غزه را یک ظرفیت بزرگ دانست و اظهار کرد« :مقدمه ان
روحیه مجاهدت و پیروزی ملت لبنان در جنگ ۳۳روزه بود».
به عقیده وی اسرائیل برای به وجود اوردن یک ظرفیت برای
خود و خارج شدن از انزوای موجود ،جنگ جدیدی را علیه ملت
غزه ایجاد کرد ،اما موج مقاومت و قدرت فلسطین ،این جنگ
را به یک سونامی بی حیثیتی برای اسرائیل تبدیل کرد ،چرا که
در این جنگ اسرائیل با یک قدرت منسجم و روحیه مجاهدت
بسیار قوی مواجه شد .الریجانی گفت« :جمهوری اسالمی
حمایت از گروه های مقاومت در منطقه را افتخار خود می داند
و کمک های ما به نیروهای مقاوم��ت در منطقه بدون منت
است و حرف های کلفتی که برخی از کشورها مانند امریکا و
اسرائیل می زنند هیچ ارزشی برای جمهوری اسالمی ندارد .به
امریکایی ها گوشزد می کنیم که اگر صدای ملت های مسلمان
منطقه را تاکنون نشنیده اند بعد از این جنگ غزه گوش شنوا
داشته باشند و ما نیز باید بدانیم که روند امور در منطقه به چه
سمتی است و ایا امریکا در عراق توفیقی داشته است؟ ایا در
افغانستان توفیق داشته است؟ ایا در جنگ ۳۳روزه به موفقیتی
دست پیدا کرده و همین طور در جنگ ۲۲روزه یا اینکه ایا این
همه فشارهایی که بر جمهوری اسالمی اورده اند تاثیری بر
مساله هس��ته ای ما دارد؟ بنابراین مسیر حرکت و پیروزی ها
بسیار روشن است ».همچنین در ادامه این نشست ،نمایندگان
گروه های فلسطینی طی س��خنانی حمایت های جمهوری
اس�لامی ایران از مقاومت فلسطین را بس��یار مهم و اثرگذار
دانس��تند و ابراز امیدواری کردند که این حمایت ها ادامه پیدا
کند ،ضمن اینکه بر این موضوع تاکید داشتند که ماهیت رژیم
صهیونیس��تی مبتنی بر تجاوز و جنگ است و جنگ اخیر در
ی کامل فلسطین
فلسطین بدون شک اخرین جنگ برای ازاد
نخواهد بود .الریجانی در ادامه سفر به لبنان با نبیه بری ،رئیس
مجلس هم دیدار و بر لزوم تحکیم روابط ایران و لبنان تاکید
کرد .رئیس مجلس شورای اس�لامی پیش از ترک لبنان ،با
سیدحسن نصراهلل دبیرکل حزب اهلل نیز دیدار کرد.
نماینده مردم قم در این دی��دار با تبریک پیروزی مهم و
تاثیرگذار ملت و مقاومت فلسطین بر دشمن صهیونیستی ،این
ف ناپذیر ملت فلسطین و پایداری
پیروزی را مرهون روحیه وص
و نبرد شجاعانه گروه های مقاومت فلسطینی خواند و بر حمایت
اصولی جمهوری اسالمی ایران از مبارزات ملت های منطقه به
ویژهملتقهرمانفلسطینولبنانعلیهاشغالگرانصهیونیست
تاکید کرد .دبیرکل حزب اهلل ،پیروزی مقاومت در جنگ اخیر
غزه را دستاورد راهبردی و بزرگ در راستای تقویت توان نظامی
مقاومت و قدرت بازدارندگی گروه های مقاومت فلسطینی در
برابر دشمن صهیونیستی خواند .سید حسن نصراهلل با تقدیر از
حمایت های همه جانبه رهبری ،دولت و ملت ایران از مقاومت
در فلسطین و لبنان تاکید کرد؛ بی شک جمهوری اسالمی ایران
شریک اصلی در پیروزی های مقاومت در سال های گذشته در
لبنان و فلسطین است.
اس��تانبول ترکیه اخرین مقصد س��فر دوره ای رئیس
مجلس شورای اس�لامی بود که مورد اس��تقبال مسئوالن
استانداری استانبول و س��فارت جمهوری اسالمی ایران در
ترکیه و برخی شخصیت های مذهبی ترک قرار گرفت .دیدار
و گفت وگو درباره مس��ائل و تح��والت منطقه با رجب طیب
اردوغان ،نخست وزیر ترکیه و جمیل چیچک ،رئیس مجلس
این کش��ور دیگر برنامه های س��فر الریجانی به ترکیه بود
و پس از ان به تهران بازگش��ت .الریجانی هن��گام ورود به
تهران با اشاره به سفر خود به ترکیه گفت« :در ترکیه ضمن
شرکت در مراسم سوگواری اباعبداهلل الحسین (ع) مذاکراتی
با نخس��ت وزیر و رئیس مجلس این کش��ور در مورد روابط
اقتصادی دوجانبه و همچنین موضوعات منطقه ای داشتیم».
رئیس مجلس شورای اسالمی ادامه داد« :صحبت هایی هم
با مسئوالن ترکیه در مورد موضوع سوریه شد که البته نظرات
متفاوتی مطرح شد ،اما بر این موضوع تاکید شد که باید با ارائه
یک راهکار مشترک و مثبت ،س��وریه از بحران موجود عبور
کند و اصالحات مورد نظر نیز باید به صورت دموکراتیک و
بر سر صندوق های رای ایجاد شود ».وی تصریح کرد« :در
دیدار با مس��ئوالن ترک همچنین بر این نکته تاکید شد که
استقرار سامانه های موش��کی ناتو در ترکیه اثرات منفی در
منطقه خواهد داشت و الزم است برادران ما در کشور ترکیه به
این نکات توجه داشته باشندg ».
45
شیخ االسالم معتقد است
کهبرخالفتبلیغات
رسانه ای غربی و عربی
دمشق در حال سقوط
نیست و کامال وضعیتی
طبیعیدارد
بین الملل
مثلث شماره 154
بشاراماده مذاکره با مخالفان است
2
جزئیات سفر الریجانی درگفت وگوی مثلث با حسین شیخ االسالم
حسین شیخ االسالم ،سفیر پیشین ایران در س�وریه از جمله همراهان اقای علی الریجانی ،رئیس مجلس ایران در سفر منطقه ایشان به سوریه ،لبنان ،ترکیه و عراق بود؛
به همین خاطر با وی گفت وگویی پیرامون اهداف و دستاوردهای این سفر انجام دادیم .شیخ االسلام معتقد است که مهمترین توافقی که میان هیات ایران و شخص بشار اسد
حاصل شد ،صندوق رای بود و اینکه صندوق رای تعیین کننده اینده سوریه است .در هر حال طبیعی است که ابتدا باید ارامشی به وجود بیاید تا رای گیری و انتخابات مقدور باشد.
این کارشناس مس�ائل خاورمیانه می گوید« :تمامی گروهها توافق دارند که اعزام تروریست از خارج سوریه به این کشور و همچنین ارس�ال اسلحه مشکل اصلی است که باید
متوقف شود .اکنون برخی کشورهای عربی و همس�ایه در این رابطه همکاری نمی کنند و اهداف سیاس�ی خاصی را از ارسال اسلحه و اعزام تروریس�ت دنبال می کنند ».به گفته
شیخ االسالم در این رابطه ایران با بشار اسد هم عقیده بود ،اما پیرامون چگونگی راه حل ،ایران با اس�د به برخی توافقات دست یافت که در راستای اجرایی شدن انها نیز تالش
خواهد کرد .همچنین بش�ار اس�د در مالقات با هیات ایرانی امادگی خود را برای مذاکره با مخالفان اعالم داشت؛ منتها اکنون در طرف مقابل س�اختار قابل قبولی که توسط ملت
سوریه هم پذیرفته شود ،وجود ندارد.
به نظر شما مهمترین اهداف سفر منطقهای اقای
الریجان�ی ،رئیس مجلس ش�ورای اسلامی و
هیات همراه وی به برخی کشورهای منطقه مانند
سوریه ،لبنان ،ترکیه و عراق چه بود؟
lدر سفر به کشورهای سوریه ،لبنان ،ترکیه و عراق،
هیات ایرانی 5هدف را دنبال می کرد؛ نخس��ت گس��ترش
روابط پارلمانی با این کش��ورها ،دوم کاهش فضای تشنج
در منطقه ،س��وم پیگیری قضیه پیروزی غزه و مسائل پس
از ان ،چهارم تالش برای رفع گرفتاریها و مشکالت مردم
سوریه و در نهایت خنثی کردن تالش های دشمنان اسالم
برای ایجاد اختالف میان شیعه و سنی .در رابطه با گسترش
روابط پارلمانی طبیعی اس��ت که در هر کدام از این کشورها
این مس��اله بر اس��اس ماهیت ان پارلمان ،روابط سابق دو
کشور ،موضوع خاص کشور موردنظر و میزان قدرت پارلمان
ان کش��ور صورت می گی��رد .در همین رابط��ه موضوعات
مطرح ش��ده در پارلمان هر ی��ک از کش��ورهای مذکور نیز
46
متفاوت بود .در پارلمان س��وریه چون اق��ای لحام قبال به
ایران سفر کرده بود ،در پاسخ به سفر وی این سفر انجام شد.
روابط پارلمانی ایران و سوریه باتوجه به قانون جدید اساسی
و قانون جدید احزاب و انتخابات در این کشور شکل گرفته
اس��ت .در واقع پارلمان جدید س��وریه اکنون مطابق قانون
اساس��ی جدید تشکیل شده اس��ت ،به عالوه اینکه به دلیل
شرایط س��وریه و درگیری های جاری در این کشور ،نقش
پارلمان در ایجاد صلح ،ارامش و مردم ساالری بسیار پررنگ
اس��ت .در حقیقت ایران با اتحادیه بین المللی پارلمان ها نیز
همکاریهایی داشت و تالش کردیم از طریق انها شرایط
سوریه را بهبود بخشیم.
دی�دار اق�ای الریجان�ی و هی�ات هم�راه ب�ا
رئیس جمهوری سوریه به چه صورت بود؟
lمالقات بسیار موثری با شخص بشار اسد داشتیم،
به خصوص که این سفر بالفاصله پس از پیروزیهای غزه
انجام گرفت و سوریه نقش اساس��ی را در رابطه با غزه و در
زنجیره مقاومت ایفا می کند .همچنین مصاحبه مشترک اقای
الریجانی و اقای اسد بر س��ر موضوع غزه و قضیه مقاومت
به خصوص با تاکید بر سوابق پش��تیبانی سوریه از مقاومت،
هدف مشخصی بود که در این سفر محقق شد.
مهمترین توافقی که میان ایران و اقای بشار اسد
انجام پذیرفت ،چه بود؟
lمهمترین توافق ،صندوق رای بود و اینکه صندوق
رای تعیین کننده اینده سوریه است .در هر حال طبیعی است
که ابتدا باید ارامش��ی به وجود بیاید تا رای گیری و انتخابات
مقدور باشد.
لطفا کمی بیش�تر راجع به نقش سوریه در جنگ
غزه توضیح دهید.
lدر حقیقت از طریق سوریه بود که موشک ضدزره
«کورن��ت» در جنگ غزه مورد اس��تفاده ق��رار گرفت .این
موشک در زدن جیپ اسرائیلی که به خاک غزه تجاوز کرده
بود و همچنین در منع دخول نیروی زمینی اسرائیل به غزه
خیلی موثر عمل کرد.
با توج�ه به اینکه ش�ما اخی�را در س�وریه حضور
داش�تید ،وضعی�ت امنیتی ای�ن کش�ور را چطور
ارزیابی می کنید؟
lهیات ایران��ی با حضور در دمش��ق ،یک ارزیابی
میدانی هم از وضعیت سوریه کس��ب کرد .این سفر اگر چه
کوتاه بود ،اما ما توانستیم به نتایجی دس��ت یابیم؛ در واقع
برخالف تبلیغاتی که می گویند دمشق در حال ساقط شدن
اس��ت ،این طور نیست و این ش��هر در تمام مدتی که هیات
ایرانی انجا ب��ود ،ارام بود و تمامی ارگان ه��ا در حال انجام
وظایف خود بودند .مساله قابل توجه این بود که اغلب مردم از
حضور تروریستها و نوع عملیات انها که باعث از دست دادن
جان غیرنظامیان می شود ،ناراحت بودند .بشار اسد در مالقات
با هیات ایرانی امادگی خود را برای مذاکره با مخالفان اعالم
داشت ،منتها اکنون در طرف مقابل ساختار قابل قبولی که
توسط ملت سوریه هم پذیرفته شود ،وجود ندارد.
در برخی اخبار به این موضوع اشاره شده بود که
هیات ایرانی برای شخص اس�د حامل یک پیام
بود ،ایا این مساله صحت دارد؟
پیشبینی ش�ما از چش�مانداز تحوالت سوریه
باتوجه به س�فر منطقه ای اخیر هی�ات پارلمانی
ایران چیست؟
lایران در رابطه با س��وریه به دنب��ال یک راه حل
میانه اس��ت؛ راه حلی که بتواند ابروی همه طرف ها را حفظ
کند و مش��ارکت تمام گروه های سوری را ش��امل شود .به
عبارت دیگر راه حلی سوری -سوری و کامال ملی ،خواست
جمهوری اسالمی ایران است .طی این س��فر به رغم تمام
پیچیدگیهایی که در منطقه وجود دارد یک قدم در این رابطه
برداشته ش��د؛ یعنی باتوجه به نوع دموکراسی لبنان و عراق
که سالها نیز موفق بوده م
یتوان راه حلی نیز جهت رسیدن
کم�ی ه�م پیرام�ون س�فر ب�ه لبن�ان هم�راه
اقای الریجانی و همراهانش توضیح دهید.
lدومین مقصد هی��ات ایرانی ،لبنان ب��ود .در این
کش��ور نیز نخس��تین مالقات جمهوری اس�لامی ایران با
فلسطینیان بود .در بیروت برخالف سوریه تمامی گروههای
فلسطینی حتی حماس نیز حضور داشتند .طی این دیدارها
نیز مجددا پیروزی را به فلسطینیان تبریک گفتیم و همچنین
به تحلیل اینده اوضاع منطقه از جمله تاثیر حضور مقاومت
پرداختیم .در لبنان مالقات با سید حسن نصراهلل و نبیه بری
خیل��ی تعیین کننده بود زی��را این افراد ه��م از نزدیک انجا
حضور دارند و ه��م اینکه امکانات و تواناییهای بس��یاری
در اختی��ار دارند .همچنین از نظر سیاس��ی و غیرسیاس��ی
برای حل مشکل فلسطین و پشتیبانی از غزه امادگی کامل
دارند ،یعنی اگر موش��ک های حماس االن شمال تل اویو را
هدف قرار می دهد ،از این طرف نیز موش��ک های حزب اهلل
از جنوبی تری��ن نقط��ه محل س��کونت صهیونیس��ت ها تا
شمالی ترین نقطه را تحت پوش��ش دارد و این مقاومت یک
تغییر راهبردی در قضیه مقاومت ایجاد کرده است.
یک�ی از مقصدهای هی�ات ایران�ی ترکی�ه بود،
مهمترین دستاوردهای این بخش سفر چه بود؟
lدرترکیهاقایالریجانیابتدابهمناسبتعاشورابرای
شیعیان سخنرانی کردند .در این بین باید اشاره کنم که یکی از
اشتباهات اسرائیلیها این بود که هم در سال 2008و هم امسال
که به غزه حمله کردند این حمله ها مصادف بود با ایام محرم .این
مساله موجب می شود انها نزد مسلمانان با یزید مقایسه شوند و
صحنهغزهراباصحنهعاشورامقایسهکنند.
با توجه به اختالف نظرهایی که میان ایران و ترکیه
به خصوص بر س�ر مس�اله س�وریه وجود دارد،
ایا این س�فر در نزدیک ترک�ردن دیدگاه های دو
کشور موثر بود؟
lرفع مش��کالت سوریه با همس��ایگانش به ویژه
ترکی��ه از جمله اه��داف س��فر ایران ب��ود .هی��ات ایرانی
موافقت هایی را از جانب شخص اس��د در این رابطه کسب
کرد .باید توجه داشت که اختالف میان ترکیه و سوریه در این
بین الملل
چرا مردم سوریه با معارضان موافق نیستند؟
lس��وریها به این نتیجه رس��یدهاند ک��ه الاقل
حکومت خودش��ان ملی است ،محکم ایس��تاده و از دخالت
خارجی ممانعت می کند ،اما معارض��ان از نظر مردم مزدور
خارجی هستند و ملی نیستند.
lنخس��تین مالقات هیات ایرانی در این س��فر با
فلسطینیان بود؛ فلسطینیانی که جزو گروه مقاومت هستند
از جمله گروه اقای احمد جبرئیل که پدر شهید جهاد جبرئیل
است که عملیات علیه اتوبوس صهیونیست ها را در تل اویو
انجام داد .این نوع عملیات ها در تصمیم گیریهای گروه های
فلس��طینی ،نقش زیادی دارند .در حقیقت هی��ات ایرانی از
فرودگاه مستقیما به سمت سفارت جمهوری اسالمی ایران
در دمش��ق رفت و با گروه های فلس��طینی دیدار کرد .این
مالقات نخس��تین مالقاتی بود که طی ان پیروزی غزه را
به طرف مقابل تبریک گفتی��م .همچنین تاثیر این پیروزی
را در قضیه فلسطین و غزه مورد بررسی قرار دادیم .درواقع
توافق شد که غزه دیگر نقش گوشت قربانی را در منطقه بازی
نکند؛ چرا که اسرائیلیها تاکنون هرگاه خواسته اند در منطقه
به اهداف سیاسی شان برس��ند ،به قتل عام مردم غزه روی
اورده اند .اما دیگر این معادله به این صورت نیست که با فشار
این قتل عام ها ،اس��رائیلی ها بتوانند از دیگر کشورها امتیاز
بگیرند .اکنون با وجود موش��ک های فجر 5و موشک های
دوربرد در غزه ،دیگر فلس��طین توس��ط اس��رائیلی ها برای
چنین مقاصدی قربانی نخواهد شد .گروه های فلسطینی در
این دیدار از جمهوری اسالمی ایران به خاطر حمایت هایی
که انجام داده بود به ویژه حمایت های تسلیحاتی ،قدردانی
ویژه کردند.
مثلث شماره 154
lمهمترین هدف ما از این سفر تبریک پیروزی های
غزه بود زیرا س��وری ها نقش عم��ده ای در پیروزی حماس
داش��تند ،به خصوص موش��ک های کورنت در این پیروزی
خیلی نقش داش��تند؛ موش��کهایی که از طریق سوریه به
حماس داده شد .پیش از انجام این سفر ،در ایران جلسه ای
با گروه معارض سوری انجام شد .البته گروهی که به ایران
امده بودند معارضه خوشخیم را شامل میشدند ،معارضهای
که اعتقاد دارد از طریق نظامی به جایی نمی رسد و به دنبال
یک راهکار سیاسی است .به دنبال سفر به سوریه راه حل های
سیاسی مورد بحث با گروه معارضه به اقای اسد نیز منتقل
شد که وی نیز با این راه حل ها موافق بودند .تمامی گروهها
توافق دارند که اعزام تروریست از خارج سوریه به این کشور
و همچنین ارسال اسلحه مشکل اصلی است که باید متوقف
شود .اکنون برخی کشورهای عربی و همسایه در این رابطه
همکاری نمی کنند و اهداف سیاس��ی خاصی را از ارس��ال
اسلحه و اعزام تروریست دنبال می کنند .در این رابطه ایران با
بشار اسد هم عقیده بود ،اما پیرامون چگونگی راه حل ،ایران با
اسد به برخی توافقات دست یافت که در راستای اجرایی شدن
انها نیز تالش خواهد کرد .طبیعی است که ایران نیز راه حل
خارجی را برای بحران سوریه نمی پذیرد و راه حل باید کامال
سوری و ملی باشد .توافقات س��وری -سوری هر نتیجه ای
بدهد ،ایران نیز ان را پش��تیبانی خواهد کرد .فشار از بیرون،
مصوبه ش��ورای امنیت و تش��کیالتی که از بیرون ساخته
می شوند ،تماما تحت نفوذ کشورهایی هستند که به انها پول
می دهند و این اقدامات برای سوریه نیست ،بلکه برای هدف
خاص ان کشورهاست.
سوریه به دموکراسی پیدا کرد.
با توجه به اینکه این سفر بالفاصله پس از پایان
جنگ رژیم صهیونیس�تی و غزه ص�ورت گرفت،
ایا در این سفر در رابطه با فلس�طین نیز اقدامی
صورت گرفت؟
شرایط مورد سوءاستفاده دشمنان اسالم و طرفداران اسرائیل
قرار می گیرد .به ویژه اینکه این مساله زمینههای الزم را برای
باال بردن تشنج در منطقه فراهم می اورد و کشورهای خارجی
می توانند با استفاده از این موضوع دخالت های بیشتری در
مساله سوریه داشته باشند.
اقای الریجانی در ترکیه مالقات��ی نیز با رجب طیب
اردوغان ،نخست وزیر ترکیه داشتند .رئیس مجلس در این
سفر توضیح دادند راهبردی که توس��ط دولت ترکیه اتخاذ
شده تاکنون به نتیجه نرسیده است .چرا که قرار بود کشتار
کمتر شود اما بیشتر شد؛ قرار بود دخالت خارجی کمتر شود
اما افزایش یافت؛ قرار بود مشکل به سمت اسانتر شدن برود
اما حل مشکل دشوارتر شده ،اکنون به واسطه این راه حلها،
مشکالت دیگری ایجاد شده که خواست ترکیه نبوده ولی
در هر حال این مشکالت ایجاد ش��ده است .اکنون ترک ها
به فهم متقابلی رس��یده اند که وضع بهتر از گذشته نیست،
ولی به دلیل شرکت در یک سری گفت وگوها و برنامههایی
که غربیها یا ش��اهان عرب ،محور اصلیاش بودند در این
مخمصه گرفتار شدند .اکنون ایران به ترکیه کمک خواهد
کرد تا از این وضعیت رها ش��ود ،زیرا وضعیتی که در منطقه
پدید امده به خود ترکیه نیز لطمه خواه��د زد .ما به مقامات
ترک نیز گفتیم که در این شرایط کش��ورهای تاثیرگذار در
بحران س��وریه مانند ترکیه و ای��ران و همچنین گروه های
موافق و مخالف در س��وریه باید بر سر یک میز حاضر شوند
و مذاکره کنند تا به راه حلی دس��ت یابند .در واقع گروه ها و
کش��ورها باید ارزیابی کنند که از وضع نامطلوبی که اکنون
بر سوریه حاکم است تا ان وضع مطلوب ،چه گامهایی باید
توسط معارضه و حکومت سوریه برداشته شود .ایران اظهار
داشت که قدمهای دولت س��وریه را تضمین می کند ،ولی
ترکیه هم باید قدم های��ی که معارضه قرار اس��ت بردارد را
تضمین کند .اما متاسفانه تاکنون اردوغان امادگی مذاکره
با حکومت سوریه را نشان نداده است اگرچه نرمتر از دفعات
قبل بودند.
با در نظر گرفتن همزمانی بحث پذیرش استقرار
موش�کهای پاتریوت ناتو در م�رز ترکیه با این
سفر ،ایا در این رابطه نیز با مقامات ترک صحبت
شد؟
lدر رابطه با بحث اس��تقرار موشک های پاتریوت
ناتو در ترکیه ایران مراتب ناراحتی خودش را به مقامات ترک
اعالم کرد .اما ترکیه اعالم کرد که این موشکها علیه ایران
استفاده نخواهد شد بلکه این موشک ها تنها زمانی که اوضاع
س��وریه از کنترل خارج ش��ود و انها بخواهند علیه ترکیه از
موشک استفاده کنند ،مورد استفاده قرار می گیرند .اما ایران
استقرار این موشکها را دلیلی برای افزایش تشنج در منطقه
میداند و معتقد است اسرائیلی ها و ناتو پشتیبان ان هستند.
اخرین مرحله این سفر ،دیدار از عراق بود .هیات
ایرانی در این کشور چه کرد؟
lکشور عراق از انجا خیلی اهمیت دارد که ماهیت
عراق یک دموکراسی توافقی مانند دموکراسی لبنان است
و شیعه ،سنی و کرد به صورت مس��المتامیز در حال اداره
کش��ور هس��تند .پارلمان قدرتمند عراق نی��ز در تحوالت
منطقه ای از جمله س��وریه میتواند نقش عمدهای ایفا کند.
در این س��فر اقای الریجانی با نوری المالکی ،نخست وزیر
عراق و رئیس مجلس این کش��ور دیدار و گفت وگو کردند
که بسیار هم سازنده بود .همچنین بین ایران و عراق روابط
گسترده اقتصادی ،سیاسی و فرهنگی حاکم است .در رابطه
با سوریه نیز اکنون هم در عراق ،هم لبنان و هم ترکیه تفاهم
بیشتری حاصل شده اس��ت .تقریبا تمامی کشورها به این
نتیجه رسیده اند که اکنون مش��کل اصلی در سوریه ارسال
اسلحه و اعزام تروریست به این کشور است و اگر این مساله
به همین صورت ادامه پیدا کند برای اینده منطقه خطرناک
خواهد بودg .
47
جهانگیرزاده درگفت وگو با مثلث مطرح کرد
توصیه ایران به اسد؛ اصالحات بیشتر
3
جواد جهانگیرزاده ،عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس در گفت وگویی به بررسی سفر اخیر
هیات پارلمانی به کشورهای منطقه پرداخت .جهانگیرزاده در رابطه با دیدگاه ای ران نسبت به سوریه م ی گوید« :جمهوری
اسالمی ایران معتقد است س�وریه یکی از عناصر اصلی مقاومت و از برجس�ته ترین عناصر این گروه است؛ بنابراین
سقوط نظام سوریه ،ضرب های س�نگین به مقاومت خواهد بود ».به گفته وی ،ایران تمام رفتارهای حاکمیت سوریه را
صددرصد درست نم ی داند و اصالحات در این کشور را قطعی و گریزناپذیر م ی داند .وی بر این باور است که کشورهای
مخالف سوریه ب ه دنبال این هستند که با اسقاط حکومت اسد در ارامش ب ه سر ببرند اما روند تحوالت در سوریه و دیگر
کشورهایی که دچار تحول شده اند ،قابل پی ش بینی نیست و مشخص نیست حاکمی تهای اینده منطقه چگونه خواهد
بود؛ شاید در اینده حاکمی ت هایی روی کار بیایند که محدودیت ها و مشکالت بیشتری ایجاد کنند.
سفر اقای الریجانی به کش�ورهای منطقه یعنی
سوریه ،ترکیه ،عراق و لبنان با چه هدفی صورت
گرفت؟
بین الملل
lاین س��فر در راس��تای یک مجموعه سفرهای
منطقهای که قاعدتا برای افزایش ارتباطات با کش��ورهای
همسایه است ،صورت گرفت .طی این سفر منطقه ای ،سوریه
به عنوان اولین مقصد انتخاب شد که این مساله نشاندهنده
اهمیت و جایگاه اس��تراتژیک س��وریه در روابط جمهوری
اسالمی ایران با کشورهای همسایه است .اما پیرامون اینکه
چه اهدافی از جانب ایران در سوریه دنبال می شد باید گفت
ایران معتقد بود که نه تنها در مورد س��وریه بلکه در رابطه با
هیچ کشور دیگری با زور تفنگ و سرنیزه نمی توان حکومتی
را ساقط کرد و مردم ان کشور باید این امر را بپذیرند تا اتفاق
بیفتد .در مورد سوریه یک اشتباه استراتژیک در حال انجام
است؛ یک اشتباه بزرگ از جانب غرب و یک اشتباه بزرگ از
جانب کشورهای منطقه ای که به دنبال سقوط نظام سوریه
هستند .اش��تباهی که از جانب غرب س��ر زده این است که
می خواهد با اسقاط نظام سوریه ،محور مقاومت را در منطقه
تضعیف کند .اما حتی اگر چنین اتفاقی بیفتد که بش��ار اسد
کنار برود معلوم نیس��ت بعد از وی چه کسی روی کار بیاید.
در حال حاضر در کش��ورهایی که دچار تحول شده اند ،رشد
جریانات س��لفی و تفکرات القاعده ،مطمئن��ا مدنظر غرب
نیس��ت .در این نوع تفکرات امکان رس��یدن به یک سطح
مش��ترکی از نگاه ها و رفتارها در حاکمیتی مانند حاکمیت
مثلث شماره 154
48
سوریه کمتر ممکن است.
از جمله نکات مثبت س�فر به سوریه در این برهه
زمانی از نظر شما چه بود؟
lدر س��فر به س��وریه ،دکتر الریجانی با شخص
بشاراسد و همچنین رئیس مجلس این کشور دیدار کرد و بر
افزایش ارتباطات پارلمانی و جایگاه سوریه در تامین امنیت
منطقه تاکید ش��د .با وجود ش��رایط پیش امده به بشار اسد
توصیه ش��د تا با انجام اصالحات ،کنترل اوضاع را به دست
بگیرد تا شرایطی فراهم اید که مردم سوریه خود حاکمیت
ملی این کشور را تعیین کنند و راه به روی بازیگران مداخله گر
منطقه ای و فرامنطقه ای برای ایجاد اختالل در حلقه طالیی
جبهه مقاومت بسته شود.
کش�ورهای عربی و غرب�ی و در کل کش�ورهای
مخالف حکومت اسد در سوریه به دنبال چه هدفی
هستند؟
lدر رابطه با اقداماتی که توسط برخی از کشورهای
منطقه انجام می ش��ود ،باید گفت به نظر می رس��د که انها
به دنبال این هستند که با نبود اس��د در ارامش به سر ببرند.
اما من معتقدم که روند تحوالت در س��وریه قابل پیش بینی
نیست و مشخص نیست حاکمیتهای اینده منطقه چگونه
خواهند بود .ایا حاکمیت هایی بدون مشکل و بدون دردسر
روی کار خواهند امد یا خیر حاکمیت هایی که محدودیت ها
و مشکالت بیشتری ایجاد خواهند کرد .چون صورت بندی
حاکمیت اینده سوریه مشخص نیست مطمئنا خیلی به نفع
کشورهای غربی و عربی نخواهد بود که اسد برکنار شود .زیرا
حاکمیت فعلی سوریه با این وضعیت الاقل رفتارهایش در
قبال دیگر کشورها مشخص است.
جمه�وری اسلامی ای�ران در قبال س�وریه چه
رویک�ردی را دنب�ال می کن�د و در این س�فر چه
مواردی را با طرف سوری مورد بحث و گفت وگو
قرار داد؟
lجمهوری اس�لامی ایران معتقد است که سوریه
یکی از عناصر اصلی مقاومت و از برجسته ترین عناصر این
گروه است؛ بنابراین سقوط نظام سوریه ،ضربهای سنگین به
مقاومت خواهد بود .اگرچه طبیعی اس��ت که ایران نیز تمام
رفتارهای حاکمیت س��وریه را صددرصد درس��ت نمی داند
و اصالحات در این کش��ور را قطع��ی و گریزناپذیر می داند.
این نگاه ها در این سفرها منعکس شد؛ در عین حال تحلیل
منطقه ای جمهوری اس�لامی ایران بر این استوار است که
اس��قاط حکومت س��وریه می تواند چهره امنیتی منطقه را
دچار دگرگونی جدی بکند که این به نفع رژیم صهیونیستی
خواهد بود.
اقای الریجانی در سفر به سوریه از حمایت های
جمهوری اسلامی ایران از حکومت بش�ار اسد
سخن گفتند .این حمایت ها به چه صورت خواهد
بود؟
lاین حمایت ها عموما سیاسی است و تالش می شود
کشورهای منطقه به یک تحلیل دقیق تر و روشن تر پیرامون
سوریه دس��ت پیدا کنند .در عین حال کامال مشخص است
که ایران با س��وریه ارتباطات طوالنی و عمیق��ی دارد و ما
خودم��ان را مکلف می دانیم ک��ه با تقویت س��وریه ،جبهه
مقاومت در منطقه را نیز تقویت کنیم .در س��فرهای بعدی
که انجام ش��د نیز یکی از مهمترین محوره��ای مذاکرات،
مساله سوریه بود؛ حتی با مراجع معظم تقلید نیز در این رابطه
صحبت شد.
ایا س�فر اخیر ب�ه ترکیه در ح�ل اختالفات میان
دوکشور تاثیرگذار بود؟
lانتظار نمی رود که تنها با یک دی��دار مقامات دو
کشور به توافق نظر در رابطه با مساله ای مانند مساله سوریه
دست پیدا کنند .این انتظار درستی نیست که ایران و ترکیه به
سرعت به نتایج مشترک و مطلوبی در رابطه با مسائل مورد
بحثشان برسند .اما طی این س��فرها در واقع ،حقایق بیشتر
تشریح ش��ده و دیدگاه ها به هم نزدیک تر می شود .البته در
برهه کنونی تنها جمهوری اسالمی ایران به ترکیه سفر نکرد،
بلکه والدیمیر پوتین ،رئیس جمهور روسیه نیز اخیرا سفری به
ترکیه داشت تا در رابطه با موارد مورد بحث از جمله سوریه و
استقرار موشک های پاتریوت با مقامات ترک گفت وگو کند.
این سفرها و این نوع مذاکرات قطعا در تغییر نگرش دوستان
ترک ما و همچنین تعدیل دیدگاه هایشان موثر خواهد بود.
اکنون شرایط در س��وریه پیچیده اس��ت و نمی توان
گفت که ش��رایط سهل و اسانی بر این کش��ور حاکم است.
باید این مس��اله را مدنظر قرار داد که برخ��ی از تحلیلگران
غربی و منطق��ه ای و برخی از س��رویس های اطالعاتی از
17-18ماه قبل بیان می کردند که از عمر حکومت سوریه
چند هفته ای بیشتر باقی نمانده اس��ت .اما اکنون همین ها
یکباره به این مطلب رس��یدند که نزدیک به 20ماه اس��ت
از زمان تعیین ش��ده انها برای سقوط بش��ار اسد می گذرد
و چنین ام��ری اتفاق نیفتاده اس��ت .به نظر می رس��د یک
هماوردی جدی می��ان حاکمیت ملی س��وریه و معارضان
وجود دارد .نقطه تعیین کننده در این خصوص ،از یک س��و
مدیریت اینده نظامی حرکت توس��ط دولت بشار و از سوی
دیگر میزان موافقت ها و حمایت های مردمی است .تاکنون
حمایت های مردمی جدی بود و اگ��ر این رفتارها همچنان
تداوم پیدا کند بدون شک معادله به نفع دولت بشار اسد تمام
خواهد شدg .
پیام صلح ایران در شام
همه چیز درباره رویکردهای مختلف مخالفان دولت
حسن هانی زاده /کارشناس خاورمیانه
4
بین الملل
مثلث شماره 154
س��فر علی الریجانی ،رئیس مجلس شورای اسالمی
ب��ه س��وریه و چند کش��ور منطق��ه در چارچوب سیاس��ت
جمهوری اسالمی ایران برای حل مسالمت امیز بحران 20
ماهه سوریه ،قابل تجزیه و تحلیل است.دیدار الریجانی با
بش��ار اس��د رئیس جمهوری و نیز «قدری جمیل» و «علی
حیدر» از رهبران گروه های اپوزیسیون داخلی نظام سوریه
فضای تعامل جدیدی میان دولت و مخالفان برای کمک به
برون رفت سوریه از بحران فعلی ایجاد کرد.این سفر ،طرح
صلح ایران برای حل بحران سوریه را بار دیگر در مدار توجه
همه گروه های اپوزیسیون سوریه قرار داد و تروریست های
این کشور را در انزوای سیاسی شدیدی قرار داد.
بحران دردناک س��وریه در واقع بهایی است که نظام
بشاراس��د به دلیل مواض��ع ضدغربی و ضد صهیونیس��تی
خود پرداخت می کند و باال بودن این هزینه نش��انه اهمیت
ژئواستراتژیکی این کشور در منطقه است.سوریه که در قلب
خاورمیانه بحران زده ق��رار دارد ،به دلیل اهمیت جغرافیایی
و تاریخی جزو معدود کش��ورهای تاثیرگ��ذار منطقه تلقی
می شود .نقش س��وریه در پیروزی مقاومت اسالمی لبنان
در جنگ 33روزه و مقاومت اس�لامی فلسطین در جنگ 8
روزه غزه قابل انکار نیست.به همین دلیل است که امریکا و
غرب پس از سر نگونی رژیم حسنی مبارک در مصر در صدد
ایجاد یک حسنی مبارک جدید در سوریه بر امده اند تا بتوانند
از این رهگذر محور تهران -دمشق – بیروت را قطع کنند.
نظام س��وریه از س��ال 1970تا کنون همواره یک سیاست
پراگماتیستی در برابر مساله فلسطین و رخدادهای منطقه و
جهان اتخاذ کرده و هی��چ گاه از مواضع اصولی خود در برابر
مردم فلس��طین عقب نش��ینی نکرده .توطئه های متعددی
در طول چهار دهه گذشته از س��وی امریکا ،غرب و برخی
کشورهای عرب منطقه علیه نظام سوریه صورت گرفته که
همه این توطئه ها با تدبیر رهبران سوریه خنثی شده است.
در سال 1982مجموعه سلفی ها و اخوان المسلمین سوریه
در شهرهای حماه ،حمص و ادلب به تحریک غرب ،اردن،
عربستان و رژیم بعث سابق عراق دست به شورش خونینی
زدند.این شورش سر انجام با بیش از سی هزار کشته و نزدیک
به یکصد هزار مجروح با پیروزی حافظ اسد ،رئیس جمهوری
وقت سوریه به پایان رس��ید ،اما به عنوان اتش زیر خاکستر
میان الیه های اسالمگرای س��وریه باقی ماند.هر چند پس
از س��ال 1982یک فض��ای کامال امنیتی ب��ر عرصه های
اجتماعی و سیاسی سوریه حاکم شد اما اسالمگریان به ویژه
اخوان المس��لمین بصورتی کامال مخفی به س��ازماندهای
نیروهای خود پرداختند.تش��کیل مدارس دین��ی که در ان
اموزه های سلفی و وهابی به نوجوانان سوری القا می شد ،به
کانونی برای مقابله با نظام حاکم سوریه تبدیل شد.
هزاران نوجوان که در ان زمان به بهانه اموزش و حفظ
قران کریم وارد این گونه مدارس شده بودند ،امروز تحت تاثیر
اموزه های وهابی در برابر دولت سوریه دست به اسلحه برده
و در صدد سرنگونی نظام حاکم برامده اند .اغاز درگیری ها
در مارس 2011که کانون اولیه ان ش��هر مرزی درعا بود،
این بهانه را به س��لفی ها و وهابی ها داد تا انتقام رخدادهای
سال 1982را از نظام حاکم سوریه بگیرند.ورود قدرت های
فرامنطقه ای و منطقه ای به رخدادهای سوریه ،بحران این
کشور را پیچیده تر کرد تا جایی که دور نمای سیاسی سوریه
را در هال��ه ای از ابهام قرار داده اس��ت.دو جبهه قدرتمند در
مقابل یکدیگر در منطقه و جهان در پشتیبانی و نیز مخالفت
با دولت بشار اسد شکل گرفت که این دو جبهه ،هر یک ساز
و کارهای خاص خود را دارند.در یک سوی جبهه ،جمهوری
اس�لامی ایران ،روس��یه ،چین ،عراق و مجموعه 8مارس
لبنان قرار دارند که تالش می کنند انتقال قدرت در س��وریه
به صورتی ارام و س��یال صورت گیرد.در طرف دیگر جبهه
کش��ورهایی مانند امریکا ،غرب ،عربس��تان ،ترکیه ،قطر و
مجموعه 14مارس لبنان به رهبری سعدالحریری قرار دارند
که به راهکارهای خش��ونت امیز و نظامی برای سرنگونی
دولت بشار اسد معتقدند.
ایران همزمان با اغاز بحران سوریه از دولت بشار اسد
خواست تا یک سلس��له اصالحات اساس��ی برای تغییر در
س��اختار حاکمیت انجام دهد که رئیس جمهوری سوریه با
جدیت تمام اصالحاتی در کشور خود انجام داد.اما از انجایی
که امریکا ،غرب و نیز سه کشور محور ش��رارت در سوریه
یعنی قطر ،عربس��تان و ترکیه مایل به حل مس��المت امیز
بحران سوریه نیس��تند ،از رهگذر کمک مالی و تسلیحاتی
ی تروریستی س��وریه خشونت ها را در این کشور
به گروه ها
تش��دید کردند.قطر و عربس��تان در طول 20ماه گذش��ته
حد اقل 36میلیارد دالر کمک مالی و تس��لیحاتی در اختیار
تروریست های سلفی و وهابی سوریه قرار داده اند که این امر
تالش های صلح امیز ایران ،روسیه و چین را با ناکامی مواجه
کرد.در طول 20ماه اخیر مقامات جمهوری اسالمی ایران
سفرهای متعددی به دمشق داشته اند که مهمترین ان سفر
اخیر علی الریجانی ،رئیس مجلس شورای اسالمی ایران
بود.رئیس مجلس شورای اسالمی در این سفر بر ضرورت از
سرگیری گفتمان ملی میان دولت و نیروهای مخالف داخلی
تاکید کرد زیرا سیاست جمهوری اسالمی در خصوص بحران
سوریه بر ضرورت حل این بحران از رهگذر یک توافق ملی
تکیه دارد.اما مشکل تنها به گروه های مخالف داخلی سوریه
منحصر نمی شود ،بلکه اصرار ترکیه و مجموعه 14مارس
لبنان برای تشدید خشونت ها در س��وریه علی الریجانی را
به س��فر به لبنان و ترکیه مجبور س��اخت.در سفر به بیروت
علی الریجان��ی با نبیه ب��ری ،رئی��س پارلم��ان و یکی از
پرنفوذ ترین شخصیت های سیاسی لبنان دیدار کرد .در این
دیدار رئیس مجلس شورای اسالمی بر ضرورت منع ارسال
کمک تسلیحاتی از سوی گروه 14مارس ب ه تروریست های
س��وریه تاکید کرد .بر این��د این دیدار ،دس��تگیری «عقاب
صقر» یکی از اعضای فراکس��یون 14م��ارس در پارلمان
لبنان بود که به نمایندگی از سعدالحریری ،رئیس مجموعه
14مارس انواع سالح ها را در اختیار تروریست های سوریه
قرار می داد .در جریان سفر علی الریجانی ب ه ترکیه ،موضوع
نصب س��امانه ضدموشکی پاتریوت از س��وی ناتو در خاک
ترکیه م��ورد بحث قرار گرف��ت و رئیس مجلس ش��ورای
اسالمی صریحا نگرانی ایران را از دخالت ترکیه در مسائل
داخلی س��وریه به رجب طیب اردوغان ،نخست وزیر ترکیه
منتقل کرد.اختالف نظر میان ایران و ترکیه در مورد سوریه
بسیار عمیق اس��ت تا جایی که مقامت ترکیه حاضر نشدند
کمک های خود ر به تروریست های س��وریه قطع کنند.در
عین حال سفر رئیس مجلس شورای اس�لامی به عراق و
رایزنی وی با مقامات رس��می و مراجع دینی این کش��ور به
تضعیف جبهه تروریست ها در س��وریه منجر شد ،زیرا این
گروه ها پس از این س��فر بود که شکس��ت های سنگینی از
نیروهای دولتی سوریه متحمل ش��دند .در مقابل ،این امید
در میان گروه های مخالف داخلی سوریه ایجاد شد که طرح
صلح ایران برای حل بحران سوریه می تواند روزنه جدیدی
برای کاهش درگیری های داخلی س��وریه ب��از کند .ایجاد
انسجام میان نیروهای مخالف غیرمسلح در برابر گروه های
تروریستی و مخالفان دولت س��وریه در خارج ،از پیامدهای
سفر منطقه ای رئیس مجلس شورای اسالمی بود.به دلیل
اطمینانی که دو طرف یعنی دولت و مخالفان غیر مسلح به
حسن نیت ایران دارند «هیثم مناع» رئیس هیات هماهنگی
نیروه��ای مخالف دولت س��وریه در خارج ب��رای رایزنی با
مقام��ات جمهوری اس�لامی وارد تهران ش��د.مناع در این
سفر از طرح ایران و نیز طرح االخضر االبراهیمی ،فرستاده
دبیر کل سازمان ملل به سوریه برای حل بحران این کشور
و انتقال قدرت در ی��ک فرایند زمانی قابل قبول اس��تقبال
کرد .مناع که یکی از چهره های معت��دل و مورد قبول همه
طیف های سیاسی مخالف دولت بشار اسد به شمار می رود،
در گفت وگو با رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی در تهران
بر ض��رورت ادامه تالش ه��ای رئیس مجل��س برای حل
بحران س��وریه تاکید کرد.بن��ا براین به رغم وج��ود پاره ای
بدبینی ها پیرامون اینده نظام بش��ار اسد ،اما به نظر می رسد
تالش های جمهوری اسالمی به ویژه رئیس مجلس شورای
اس�لامی برای ایجاد وف��اق و همگرایی می��ان طیف های
سیاسی مخالف دولت س��وریه موفقیت هایی به دنبال دارد.
اگر این تالش ها که قطعا حمایت مجلس شورای اسالمی
را نیز به همراه دارد با جدیت دنبال شود امکان مهار بحران
س��وریه در اینده نزدیک وجود خواهد داشت و توطئه های
امریکا ،غرب ،عربس��تان ،قطر و ترکیه با شکس��ت مواجه
خواهد شدg .
الریجانی در سفر اخیر خود به سوریه تالش کرد
میان بشار اسد و مخالفانش پل ارتباطی برق رار کند تا
سوریه هرچه زودتر از بح ران سیاسی خارج شود
49
بین الملل
مثلث شماره 154
50
نگاهی دیگر
خاورمیانه
جامعه دو قطبی
چگونه رئیس جمهور مصر به مرد اول خاورمیانه در سال 2012تبدیل شد؟
بابی گش /ترجمه :رضا اقازاده
بین الملل
صعود به اوج از راه لس انجلس
مسیر المرسی در راه رس��یدن به ریاست جمهوری نه
تنها در مصر ک��ه در منطقه خاورمیانه منحصر بفرد اس��ت؛
منطقه ای که رهبرانش یا به خاندان سلطنتی تعلق دارند یا از
میان نظامیان هستند .محمد المرسی که در خانواده ای نسبتا
متوسط در روستایی در شمال قاهره به دنیا امده ،با موفقیت
در تحصیالت دانشگاهی از سرنوش��ت غم انگیز میلیون ها
نفر از هموطنان فقیر خود گریخت .او که مدرک مهندس��ی
را از دانشگاه قاهره اخذ کرده بود ،به امریکا رفت و در اواخر
دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد ،هفت سال با سختی و قناعت
زندگی خود را گذراند تا موفق به اخذ مدرک دکترای علم مواد
از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی شد .پس از ان به عنوان استادیار
در دانش��گاه ایالتی کالیفرنیا در نورتریج مشغول به تدریس
شد .به گفته یکی از دوستان قدیمش ،سال های زندگی در
کالیفرنیا همراه با عالقه متعصبانه به تیم فوتبال این دانشگاه
و نام مس��تعار «مو» بود .دو فرزند از پنج فرزند او در امریکا
متولد ش��ده و تابعیت امریکایی دارند؛ او با شنیدن این ایده
که ممکن اس��ت انها روزی واجد ش��رایط برای شرکت در
انتخابات ریاست جمهوری امریکا شوند ،می خندد .زمانی که
در سال 1985به مصر بازگشت ،در جمعیت اخوان المسلمین
مثلث شماره 154
مهم ترین مرد خاورمیانه ،سال 2012را در حالی اغاز
کرد که برای مردم مصر ،که حاال ب��ر انها حکم می راند ،به
اندازه باقی جهان ناشناس بود .محمد المرسی ،هرچند مدت
زمانی طوالنی عضوی از هس��ته مرکزی رهبری سازمان
اخوان المس��لمین مصر بود ،ولی او را یک عامل پشت پرده
به شمار می اوردند که در میان چهره های مذهبی و سیاسی
کاریزماتیک تر این حزب اسالمی چندان به چشم نمی امد.
تعداد انگشت شماری از کارشناسان امور عرب در وزارت امور
خارجه در واشنگتن بودند که حتی اسم او را شنیده باشند.
و حاال سال در حالی به پایان می رسد که المرسی برای
همه جهان شناخته ش��ده اس��ت حتی اگر نیات و اهدافش
در مصر و منطقه همچنان نامعلوم و نامش��خص باش��د .در
هفته های اخیر ،اس��رائیل و ایاالت متحده وی را بانی صلح
نامیده اند ،م��ردم فلس��طین ،ناج��ی اش خوانده اند ،بخش
بزرگی از جهان عرب وی را یک سیاستمدار می دانند و ده ها
هزار نفری که از 22نوامبر در میدان التحریر علیه او تجمع
کرده اند با فریاد او را مستبد و دیکتاتور می نامند .کوتاه انکه،
هر تصوری درباره محمد المرس��ی داشته باشید ،قهرمان یا
تبهکار ،این اسالمگرای چهارشانه به نحوی ماهرانه ،سوار
بر توفانی ترین اب های جهان ،کشتی خود را پیش می برد.
المرسی ،نه تنها وانمود نمی کند که دوره تصدی اش
کامل و بی نقص بوده ،بلکه معتقد اس��ت نمی تواند اینگونه
باشد .وی در اولین مصاحبه اش با رسانه های بین المللی پس
از بحران غزه اشاره می کند که دولت او در مصر ،اولین تجربه
واقعی دموکراسی در این کشور است و می گوید« :پس چه
انتظاری دارید؟ همه چیز خوب و ارام پیش برود؟ نه .مواجهه
با دشواری ،اجتناب ناپذیر اس��ت ».ولی در عین حال حالت
مردی را به خود می گیرد که سالی به یادماندنی را پشت سر
گذاشته است؛ «س��ال 2012بهترین سال برای مردم مصر
در طول تاریخ این کش��ور اس��ت .ما رنج می بریم ولی یک
تولد هرگز راحت و بی دردسر نیس��ت ،به ویژه اگر تولد یک
ملت باشد».
در زم��ان انج��ام مصاحب��ه ،المرس��ی در اوج ب��ود.
میانجی گری موفق او در اتش بس میان اسرائیل و حماس،
حمایت داخلی و خارج��ی روزافزونی نصیب��ش کرده بود؛
افتخاری که نصیب هی��چ یک از رهبران ع��رب در دوران
مدرن نشده و این وعده را نوید می دهد که مصر یک بار دیگر
رهبری منطقه را همانند زمان جمال عبدالناصر در دهه 50
به دست بگیرد .المرسی پیش از این در گرفتن قدرت اجرایی
از ارتش مصر ،مهارت های سیاسی زیرکانه و غیرمنتظره ای
از خود نش��ان داده بود .ب��رای لحظه ای حت��ی این احتمال
می رفت که المرس��ی اعتبار بین المللی و س��رمایه سیاسی
داخلی الزم را برای تحقق وعده بهار عربی کسب کرده ،ولی
بعد از ان ،المرس��ی به جای تحکیم قدرتی که در خدمت به
دموکراسی نوظهور کشورش کسب کرده بود ،برای افزایش
قدرت خیز برداش��ت .در زمان مصاحبه ب��ا «تایم» در کاخ
ریاست جمهوری واقع در هلیوپولیس ،بسیاری از شهرهای
بزرگ مصر دوباره همان شعاری را س��رمی دادند که فریاد
ف بود« :مردم سقوط رژیم را می خواهند».
تجمع های معرو
شعاری که به سرنگونی حسنی مبارک انجامید .حاال هم از
س��وی طرفداران مبارک و هم انقالبیونی که او را سرنگون
کردند ،علیه اولین رئیس جمهور غیرنظامی و منتخب مردم
مصر سر داده می شود .در میدان التحریر ،قضاتی که از جانب
دیکتاتور سابق منصوب شده بودند و او را قادر ساختند برای
دهه ها صدای مخالفان سیاسی را خفه کند ،حاال با فعاالن
لیبرال و سکوالر همصدا ش��ده اند .این روزها ،محبوبترین
شوخی در میان مردم مصر این است که المرسی غیرممکن
را ممکن کرده است؛ متحد کردن مخالفانش.
و این مهم با ص��دور فرم��ان اضط��راری 22نوامبر
به دست امده است؛ فرمانی که طی ان ،المرسی ،قدرت های
همه جانبه جدیدی به خود اختصاص داد؛ از جمله مصونیت
تصمیماتش از چالش حقوقی .رئیس جمهور مصر اصرار دارد
که این فرمان یک اقدام موقتی برای جلوگیری از صدمه زدن
به روند تدوین یک قانون اساس��ی جدید از س��وی قضاتی
اس��ت که انگیزه های سیاس��ی دارند .ولی از نظر منتقدان
یکی از مواد این فرمان به او «ق��درت اتخاذ همه تمهیدات
الزم» برای مقابله ب��ا تهدیدها علیه امنیت ملی و همچنین
انقالب سال گذشته را می بخشد .انها معتقدند از این فرمان
بوی دیکتاتوری به مشام می رس��د .محمد البرادعی ،برنده
جایزه صلح نوبل و سیاس��تمدار لیبرال ،المرسی را فرعون
جدید نامید .اگرچه از نظر باقی جهان ،به ویژه ایاالت متحده،
خطرات حتی بیش��تر است .اینکه مش��خص شود المرسی
یک اصالح طلب یا مس��تبد اس��ت ،نقش فوق العاده مهمی
در چش��م انداز تداوم صلح با اسرائیل ،سرنوشت دموکراسی
در منطقه خاورمیانه و تعادل قدرت در بی ثبات ترین منطقه
جهان بازی می کند .یکی از مقامات کاخ سفید معتقد است:
«به زودی مشخص خواهد ش��د که او چگونه رهبری است.
زیرا این واقع��ه ،ازمونی ب��رای توانایی و ظرفی��ت او برای
همکاری موثر با همه جناح ها در مصر است».
فعال شد؛ سازمانی که به دلیل مواضع به شدت ضدامریکایی
خود مشهور بود .ولی المرسی همچنان نسبت به خانه سابق
خود نوستالژی دارد و با اشاره به برخوردهای دوستانه مردم
در کالیفرنیا می گوید« :این حرف مردم را دوس��ت ندارم که
می گوین��د امریکا علیه ماس��ت .چون می دان��م که اینطور
نیست».
پس از بازگش��ت به مص��ر و همزمان ب��ا تدریس در
دانش��گاه ،به س��رعت پله های ترقی را در اخوان المسلمین
طی کرد؛ به عنوان نماینده مجلس انتخاب ش��د و س��پس
تبدیل به نوعی بازوی سیاس��ی در گروه شد .پس از سقوط
حسنی مبارک در س��ال گذش��ته ،انتخاب رئیس جمهور از
میان جمعیت اخوان المس��لمین تقریب��ا اجتناب ناپذیر بود؛
هرچند نام المرسی به ندرت ش��نیده می شد .وقتی از سوی
حزب عدالت و ازادی ،بازوی سیاسی اخوان المسلمین ،برای
انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد ،رقبایش با تمسخر به
وی لقب «الستیک زاپاس» داده بودند؛ لقبی با اشاره به این
واقعیت که المرس��ی رهبر مرجح حزب محسوب نمی شود.
ولی انتخاب اول حزب ،خیرات الشاطر ،تاجر میلیونر و مرشد
المرسی ،به دلیل داشتن س��وابق کیفری که به احتمال زیاد
برساخته دولت مبارک بود ،شرایط قانونی شرکت در انتخابات
را نداشت .وقتی تالش ها برای حضور الشاطر شکست خورد،
المرسی در اخرین روز ثبت نام ،نامزدی خود برای انتخابات
را اعالم کرد .المرسی ،هرچند از نزدیک شخصیتی مهربان
دارد ولی نطق ه��ای انتخاباتی اش طوالنی و کس��ل کننده
بودند ،در تنها مناظره تلویزیونی اش ش��رکت نکرد و حتی
به نظر می رسید فیلم های تبلیغاتی طوری طراحی شده اند که
او را از نظر مخفی کنند .المرسی در اولین دور انتخابات کمتر
از یک چهارم ارا را به دست اورد و تنها به کمک نظم سازمانی
اخوان المس��لمین بود که توانس��ت در دور دوم انتخابات در
روزهای 16و 17ژوئن با 51درصد ارا با اکثریت اندکی پیروز
ش��ود .به نظر نمی رسید المرس��ی به دلیل فقدان اختیارات،
کاریزمای مشخص یا تجربه در دنیای سیاست ،بخت و اقبال
چندانی در مقابل ش��ورای عالی نیروهای مسلح ،گروهی از
ژنرال هایی که پس از سقوط حس��نی مبارک کشور را اداره
می کردند ،یا دستگاه قضایی که عمدتا شامل قضات منصوب
دیکتاتور سابق است ،داشته باشد .پس از دور دوم انتخابات و
قبل از اعالم نتایج ،دادگاه قانون اساسی با غیرقانونی اعالم
کردن اولین انتخابات ازاد پارلمانی در مصر ،این فرصت را
برای شورای عالی نیروهای مسلح فراهم کرد که مجلس را
منحل کند؛ مجلسی که حزب المرسی اکثریت کرسی های
ان را کسب کرده بود .ژنرال ها همچنین با صدور یک فرمان
موقت ،فرماندهی کل نیروهای مس��لح را از رئیس جمهور
گرفتند و به خود ،حق وتوی مفادی از قانون اساس��ی جدید
را بخشیدند .اگر ش��ورای عالی نیروهای مسلح تصمیم به
تضعیف اقتدار المرسی می گرفت ،بعید بود از جانب احزاب
سکوالر و لیبرال به وی کمک شود؛ احزابی که مدت هاست
از برنامه های گروه اس�لامگرای اخوان المس��لمین هراس
داشته اند .المرس��ی ،حتی پیش از انکه سوگند بخورد شبیه
رئیس جمهوری ش��ده بود که دوران تصدی اش رو به اتمام
است .هبا مرایف ،مدیر مصری دیده بان حقوق بشر می گوید:
«دستان المرسی کامال بس��ته بود و ما انتظار چندانی از وی
51
بین الملل
نداش��تیم ».ولی اوضاع به گونه دیگری رقم خورد .المرسی
پس از تکیه بر صندلی ریاست جمهوری ،استعداد پنهان خود
و مهارتش در ارتباط با مردم را طی سخنرانی مراسم تحلیفش
در میدان التحریر نشان داد .المرسی در این سخنرانی ،کت
خود را دراورد تا به مردم نشان دهد ،برخالف مبارک ،نیازی
به پوش��یدن جلیقه ضدگلوله ندارد و م��ردی از جنس مردم
است .کمتر از دو ماه پس از ادای سوگند ،هم متحدان و هم
منتقدانش را با جایگزینی چندین نفر از ژنرال های عالیرتبه
و بازپس گرفتن فرماندهی کل نیروهای مسلح شگفت زده
کرد .اینکه وی چگونه موفق به اجرای این کار دش��وار شد
همچنان در هاله ای از ابهام باقی مانده است« :حدس برخی
از مردم مصر این اس��ت که او با مقام��ات رده باالی ارتش،
پیمانی فاوست گونه بسته اس��ت .دیگران احتمال می دهند
که المرسی توانسته به شواهد و مدارکی در اثبات مجرمیت
انها دس��ت یابد .انچه بیش از همه محتمل به نظر می رسد
ی را دور زده و به افسران
این است که المرسی ،نظامیان قدیم
درجه دومی متوس��ل شده اس��ت که از انتظار برای رسیدن
به رده های باال خس��ته بودند ».با این حال ،به نظر می رسد
ترسناک ترین کابوس لیبرال های مصری و برخی از ناظران
امریکایی ،تعبیر شده است؛ یک اسالمگرا در پرجمعیت ترین
کش��ور عربی ،عمال قدرت مطلق قانونگذاری را به دس��ت
گرفته است .انتش��ار یک ویدئوی ضداسالمی در یوتیوب با
اواز «به تو گفته بودم» منجر به یورش جمعیت خش��مگین
به سفارت ایاالت متحده در قاهره شد؛ حمله ای که المرسی
بعد از گذشت دو روز ان را محکوم کرد .اولین دور از سفرهای
معدود خارجی وی ،ب��ه چین و ایران ،به س��رعت به عنوان
نش��انه ای از تالش او برای خارج کردن مصر از حوزه نفوذ
امریکا تفسیر شد.
ولی المرسی در برخی زمینه ها نیز از خود خویشتنداری
نشان داده است .او تاکنون حاضر به اتخاذ تفسیرهای افراطی
از شریعت نشده است؛ برای زنان و گردشگران قوانین پوشش
وضع نکرده است؛ به رغم شعارها و سخنرانی های تندوتیز،
پیمان صلح با اس��رائیل را فس��خ نکرده و حتی مرز خود با
غزه را همچنان بسته نگه داشته اس��ت .انطور که از شواهد
و قرائن پیداست هدفش از س��فر به چین ،یافتن جایگزینی
برای حمایت های امریکا نبوده و س��خنرانی اش در تهران
در محکوم کردن بشار اسد ،موجب خوشحالی دولت اوباما
شد .اگرچه تالش های المرسی به همراه ترکیه و قطر برای
میانجی گری و متوقف کردن کش��تار غیرنظامیان شکست
خورد ،ولی این تالش ها نشان داد که هدف مصر در مسائل
سوریه ،مکمل تالش های دیگر کشورهاست.
مثلث شماره 154
ارامش و اعتراض
ش��اید اجتناب ناپذیر بود که اعتبار ریاس��ت جمهوری
المرسی در س��رزمینی کوچک و هم مرز با مصر که ماوای
یک میلیون و ششصد هزار فلسطینی است ،به بوته ازمایش
گذارده شود .اخوان المسلمین پیوندهای نزدیکی با حماس
دارد و المرسی سابقه سردادن شعارهای ضداسرائیلی را در
کارنامه خ��ود .هرچند او به پیمان صل��ح 1979بین مصر و
اسرائیل پایبند باقی مانده ،ولی این موضوع موجب نمی شد
نسبت به درگیر شدن اسرائیل با حماس بی تفاوت بماند.پس
از اغاز عملیات نظامی اس��رائیل علیه حماس در چهاردهم
نوامبر ،المرس��ی این حمله را به ش��دت محکوم کرد ،ولی
حتی این محکومیت ش��دیداللحن نیز با موضع رجب طیب
اردوغان ،نخس��ت وزیر ترکیه که اس��رائیل را یک «کشور
تروریس��ت» خواند ،فاصله زیادی داشت .او سفیر مصر را از
اسرائیل فراخواند ،ولی کانال های ارتباطی بین سازمان های
اطالعاتی مصر و اس��رائیل را باز نگه داشت .المرسی برای
نشان دادن همبس��تگی اش با حماس ،نخست وزیر خود را
در زمان بمباران س��نگین به غزه فرس��تاد ،ولی مرز مصر با
غزه را همچنان بسته باقی گذاشت .در همین زمان ،ظرف
52
مدت چندین روز شش بار با اوباما تلفنی صحبت کرد .وقایع
غزه ،موجب بهبود روابط اوباما و المرسی شد .در زمان حمله
به س��فارت امریکا در قاهره ،اوباما طی یک مذاکره تلفنی،
گله مندی خود نسبت به انفعال المرس��ی را ابراز کرده بود.
ولی در زمان وقای��ع غزه ،گفت وگوه��ای دو رئیس جمهور
بیشتر رنگ و بوی شخصی به خود گرفت؛ المرسی ساعت
2:30بامداد روز 20نوامبر با اوباما تماس گرفت و بابت این
تماس دیروقت عذرخواهی کرد .اوباما در پاسخ گفت که در
صورت نیاز در هر ساعتی از ش��بانه روز می تواند با او تماس
بگیرد .المرسی ،چند ساعت بعد دوباره تماس گرفت و اوباما
درگذشت خواهر المرسی پس از مدت ها مبارزه با سرطان را
به وی تسلیت گفت .او همچنین به المرسی گفت که درک
می کند مواجهه با مشکالت ش��خصی زیر ذره بین رسانه ها
کار بسیار دشواری است .المرس��ی پس از مکالمه گفت که
«صحبت با اوباما بسیار مفید و سودمند بوده است».
به رغم اینکه مذاکرات اتش بس بین اسرائیل و حماس
با مدیریت مقام��ات اطالعات��ی مصر انجام می ش��د ،ولی
المرسی دس��ت باال را در این مذاکرات داشت .به گفته یک
مقام مطلع امریکایی ،المرسی 75دقیقه با هیالری کلینتون
درباره شرایط اتش بس پیش��نهادی گفت وگو کرد و ضمن
خواندن بندهای توافقنامه به زبان انگلیس��ی ،نظر خود را در
مورد هر موضوع با هیالری کلینتون در میان می گذاش��ت.
مشاور امنیت ملی المرسی ،همزمان با گفت وگوی المرسی
و کلینتون درباره جزئیات ،مسائل الزم را یادداشت می کرد.
عمرو دراج ،رئیس کارگروه روابط خارجی در حزب عدالت و
ازادی ،می گوید« :ماموران س��ازمان اطالعاتی ما در زمان
حکومت مبارک با اسرائیل و حماس در تعامل بودند ،ولی این
تعامل نتیجه ای در بر نداشت .این بار ،تفاوت در حضور المرسی
بود که هم مشروعیت واقعی یک رهبر منتخب را دارد و هم
اعتبار واقعی نزد حماس ».برخی اس�لامگرایان مصری که
معتقد بودند المرس��ی انطور که باید به حماس کمک نکرده
ـ برای مثال با گشودن مرز با غزه ـ پس از صحبت های خالد
مشعل ،رهبر حماس که اعالم کرد «دولت مصر به مقاومت
خیانت نکرد» ،ناگزیر سکوت کردند .ستایش از نقش مصر
در مذاکرات اتش بس هنوز ادامه داش��ت که دولت ،پیروزی
بزرگ دیگری را اعالم کرد؛ توافق اولیه با صندوق بین المللی
پول برای یک وام 4/8میلیارد دالری؛ تزریقی حیاتی برای
اقتصادی که پس از س��قوط مب��ارک دچار رکود ش��ده و در
سراش��یبی قرار گرفته بود .به گفته تحلیلگ��ران ،این توافق
که مبتنی بر تعهد مصر برای کاهش کس��ری بودجه است،
به فعاالن بخش خصوص��ی اطمینان می دهد که ش��رایط
برای سرمایه گذاری مناس��ب اس��ت و این امر به نوبه خود
باعث کاهش نرخ بیکاری در مصر می شود؛ عاملی که ریشه
بسیاری از نارضایتی های دو سال گذشته بوده است .یک روز
پس از ان ،المرسی دلیل تازه ای برای اعتراض به مردم مصر
داد .او و معاونانش اصرار دارند که حکم روز 22نوامبر و قرار
دادن تصمیمات المرسی فراتر از چالش های حقوقی ،نه خیز
برداشتن برای قدرت بیشتر که تالش نومیدانه ای برای حفظ
فرایند دموکراتیک است .اس��تدالل دولت این بود؛ قضاتی
که توسط حس��نی مبارک در دادگاه قانون اساسی منصوب
ش��ده اند ،پیش از این ،مجلس منتخ��ب را غیرقانونی اعالم
کرده اند و تصمیم داش��تند همین کار را با مجلس موسسان
بکنند( .دادگاه ،اولین مجلس موسسان را در ماه اوریل منحل
کرد) .به اعتقاد معاونان المرس��ی ،رئیس جمهور نه به دنبال
قدرت مطلق که در پی تقویت س��ریع قوه مقننه است؛ پس
از تدوین قانون اساس��ی جدید و برگزاری انتخابات مجلس،
امکان واگذاری اختیارات فراهم خواهد ش��د .دراج ،دبیرکل
مجلس موسسان ،معتقد است« :اگر او یک فرعون جدید بود،
این همه برای مجلس و قانون اساسی جدید از خود اشتیاق
نشان نمی داد .نمی توان کس��ی را که در تالش برای تسلیم
قدرت است ،دیکتاتور نامید ».دراج می پذیرد که اعالم این
فرمان می توانست به نحو ماهرانه تری انجام شود و می گوید
«المرسی می توانست انگیزه های خود را بهتر و شفاف تر بیان
کند .او به مخالفانش این فرصت را داد ک��ه این فرمان را به
سالحی علیه خودش تبدیل کنند ».ولی از سوی دیگر تاکید
می کند که اختیارات جدید ،کامال موقتی بوده و پس از تدوین
قانونی اساسی جدید توسط مجلس موسس��ان و انتخابات
مجلس ،سلب خواهد شد .مشکل این استدالل ان است که
روند تهیه پیش نویس قانون اساسی که المرسی مدعی تالش
برای نجات ان است ،از نظر بسیاری از لیبرال ها و اقلیت های
مذهبی ،ارزش نجات ندارد .تاکنون بیش از 20عضو مجلس
موسسان از جمله افرادی که به نمایندگی از کلیسای قبطی
و احزاب لیبرال و س��کوالر در این مجلس حضور داش��تند،
استعفا داده اند؛ اس��تعفایی که اغلب به دلیل اختالف نظر بر
سر میزان استناد به قوانین اسالمی در تدوین قانون اساسی
بوده است .اکثر لیبرال ها ترجیح می دهند این پیش نویس را
دور ریخته و دوباره از نو شروع کنند .احتمال بدتری نیز وجود
دارد .بعضی از کارشناس��ان غربی معتقدند که چنگ اندازی
المرسی به قدرت نش��ان می دهد که هدف نهایی این بازی
طوالنی ،استقرار یک حکومت سلفی خشک و انعطاف ناپذیر
بدون ازادی های دموکراتیک یا مخالف با منافع غرب است.
اریک تراگر ،عضو موسسه واشنگتن در مطالعات خاور نزدیک
که از سال 2010به بعد چندین بار با المرسی مصاحبه کرده
می گوید« :عملکرد المرسی در اخوان المسلمین در مقام یک
مجری ،حذف کس��انی بود که با مرامنام��ه یا تاکتیک های
سازمان موافق نبودند ».حتی به نظر می رسد مردم در قاهره
هم چندان در مورد هدف نهایی المرسی مطمئن نیستند .در
بخش هایی از میدان التحریر ،به سختی می توان معترضان را
از افراد در حال تردد تمییز داد .جایی از میدان ،فروش��ندگان
ذرت بو داده ،بادام هندی ،پاپ کورن و ابنبات مصری برای
فروش کاالهای خود جار می زنند .در بخش دیگری از میدان،
پلیس ضدشورش در میان گروهی از جوانان که چهره خود را با
دستمال پوشانده اند گاز اشک اور پرتاب می کنند و برخی دیگر
چ ترسی مشغول تماشای این اتفاقات هستند .در نقطه
بی هی
دیگری ،خشم علیه المرسی ملموس و مشهود است .شادی
محمد 23ساله ،که خودش را یکی از هواداران سابق المرسی
معرفی می کند ،می گوید« :این یک تالش اشکار برای قبضه
کردن اختیاراتی است که زمانی مبارک داشت و ما مخالفیم.
ما برای بیرون کردن مبارک متحد شدیم .اگر المرسی مراقب
نباشد او را هم به زیر می کشیم».
راه بعدی چیست؟
به نظر نمی رسید المرسی در زمان گفت وگو با مجله
تایم ،نگران اعتراض های خیابانی باشد؛ «مردم مصر ازاد
هستند .انها وقتی با رئیس جمهور مخالف باشند می توانند
فریاد اعتراض سربدهند .ما اکنون یک مصر جدید داریم».
ولی ایا واقعا همینطور اس��ت؟ بعد از اولی��ن واکنش های
خشمگینانه به فرمان المرسی ،برخی از معاونان وی اشاره
کردند که المرس��ی حاضر به مصالحه خواهد شد .ولی این
اتفاق رخ ن��داد .پس از ریختن جمعیت ب��ه میدان التحریر،
عقب نشینی دشوارتر شد ،زیرا این عقب نشینی نوعی اعالم
ضعف محسوب می شود .یک راه خروج دیگر از این وضعیت
وجود دارد و ان هم عمل کردن المرس��ی ب��ه وعده خود و
اس��تفاده از این اختیارات برای تحویل سریع قانون اساسی
جدید است؛ قانونی که قدرت را به صورتی عادالنه تر میان
قوای مجریه ،مقننه و قضائیه توزیع کند .این امر مس��تلزم
بازگرداندن اعضای مس��تعفی به مجلس موسسان است.
وظیفه ای دشوار ،ولی نه برای مردی که توانسته ژنرال های
عالیرتبه مص��ری را متقاعد به کناره گی��ری از قدرت کند.
با وجود جمعیتی ک��ه دوباره به خیابان ه��ا ریخته و عوامل
پیش بینی ناپذیر تغییر که دوباره فعال شده اند ،شاید المرسی
هم حتی دیگر نداند که کشور را به کدام سو می بردg .
امریکا
سردرگمی در واشنگتن
مخالفت کاخ سفید با تحریم های جدید علیه ایران
نویسنده :جاش روژین /مترجم :رضا اقازاده
بین الملل
مثلث شماره 154
کاخ سفید مخالفت خود را با دور جدید تحریم ها علیه
ایران اعالم ک��رد؛ تحریم هایی که به عن��وان اخرین نمونه
فشارهای کنگره برای اقدامات تنبیهی توسط مجلس سنا
به اتفاق ارا به تصویب رسید و بسیار تهاجمی تر از ان چیزی
است که دولت اوباما صالح می داند.
س��ناتور رابرت منندز (دموکرات ،ایالت نیوجرسی) و
مارک کرک (جمهوریخواه ،ایال��ت ایلینویز) الحاقیه قانون
مجوز دفاع ملی را به س��نا ارائه کردند که این الحاقیه با 94
رای موافق بدون رای مخالف به تصویب رسید .قانون جدید،
بخش های انرژی ،بنادر ،کشتیرانی و کشتی سازی ایران را در
فهرست سیاه قرار می دهد و در همان حال محدودیت های
جدیدی برای امکان بیم��ه کردن این صنای��ع برای ایران
ایجاد می کند .این قانون همچنین امکانات بسیار بیشتری
برای حمای��ت ایاالت متحده از حقوق بش��ر در داخل ایران
فراهم کرده و علیه ایرانیانی که کمک های انسان دوستانه
را از هدف مورد نظر منحرف می کنند تحریم های جدیدی
اعمال می کند .منندز در مجلس س��نا گف��ت« :فرصت در
حال تمام شدن اس��ت و زمان بازی انتظار به سرامده است.
بله ،تحریم های ما اشکارا بر اقتصاد ایران اثر گذاشته ،ولی
ایران همچنان به سختی در تالش برای دستیابی به سالح
هسته ای است ».ولی کاخ سفید ،در تماس تلفنی با دفتر چند
سناتور به انها اعالم کرد که مخالف این الیحه است .تامی
ویتور ،س��خنگوی امنیت ملی ،ضمن اعالم موضع رسمی
دولت ،توضیح داد که به عقیده کاخ سفید در این برهه زمانی،
تحریم ها نه اثرگذار هس��تند و نه ضرورت دارند« .ما ضمن
همکاری با شرکای خود در راستای اجرای موثر این اقدامات،
معتقدیم که اختیارات اضافی تهدی��دی برای تضعیف این
اقدامات محس��وب می ش��وند .ما همچنین نگران برخی از
بندهایی هس��تیم که در متن الحاقیه گنجانده شده است و
قصد داریم با همکاری شرکای خود در کنگره از تاثیرگذاری
بیشتر این قانون و سازگاری ان با تحریم های فعلی اطمینان
حاصل کنیم تا موفقیت هایی که تا به امروز به دست اورده ایم
کمرنگ و بی تاثیر نشوند» .اواخر همان روز ،ایمیلی از دفتر
امور حقوقی ش��ورای امنیت ملی برای برخی از سناتورهای
دموکرات ارسال شد .در این ایمیل ،جزئیات کاملی در مورد
نگرانی ه��ای دولت درباره قانون جدی��د تحریم ها ،از جمله
تاثیرات منفی احتمالی ان بر تالش ه��ای دولت در اعمال
اخرین دور تحریم های ایران ،قان��ون کاهش تهدید ایران
و حقوق بش��ر س��وریه (مصوب 3اوت )2012بیان ش��ده
اس��ت؛ قانونی که در همان زمان به صراحت مورد اعتراض
قرار گرف��ت.در این ایمیل ک��ه به گفته دفت��ر امور حقوقی
شورای امنیت ملی ،نظر رسمی دولت است ،امده است« :ما
معتقدیم که در این برهه زمانی اختیارات اضافی برای اعمال
تحریم های بیشتر علیه ایران ضرورتی ندارد .در حال حاضر
نگرانی ما این است که این اصالحیه ،تکراری بوده و می تواند
موجب سردرگمی و تضعیف برخی از مفاد قانون قبلی [قانون
کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه] شود».
عدم اعطای اختیارات الزم به کاخ سفید برای اعمال
معافیت در راستای خنثی کردن یا به تاخیر انداختن اعمال
تحریم ها به صورت م��وردی ،یک��ی از نگرانی های عمده
کاخ سفید است .به نظر کاخ سفید ،تحریم های ثانویه باید تنها
در مورد ان دسته از افراد و نهادهای ایرانی اعمال شود که به
پیشبرد برنامه های هسته ای و موشکی ایران کمک می کنند.
در حالی که قانون جدید به نحوی طراحی شده که تمام افراد
و نهادهای دولتی ایران را ،فارغ از اینکه این افراد یا نهادها
به طور مستقیم درگیر چنین فعالیت هایی هستند یا نه ،تحریم
می کند .نگرانی دیگر کاخ س��فید این است که تحریم های
جدید به صورت گسترده ای شرکت های تامین کننده مواد را
دربرمی گیرد؛ موادی مانند برخی فلزات خاص که می تواند
در برنامه های هس��ته ای ،نظامی یا موش��کی بالس��تیک
استفاده ش��ود .با وجود اینکه قانون جدید اجازه می دهد این
مواد به نهادها و افراد ایرانی که در پی استفاده غیرنظامی یا
غیرهسته ای هستند فروخته ش��ود ،ولی دولت معتقد است
ابهام موجود در قانون ،اعمال ان را دشوار می سازد .در نهایت،
بخش��ی از قانون جدید دولت را ملزم می کند درباره هزاران
قایقی که در بن��ادر ایران پهلو می گیرن��د و ده ها هواپیمای
ایرانی که در فرودگاه های سراسر دنیا توقف دارند به کنگره
گزارش بدهد؛ گزارشی که دولت تمایلی به ارائه ان ندارد زیرا
چنین گزارشی «به لحاظ زمانی ،هزینه سنگینی را بر جامعه
اطالعاتی امریکا و ماموران بخش تحریم ،تحمیل می کند».
دولت اوباما اغلب تحریم های ایران را که خود زمانی مخالف
انها بود ،با افتخار در بوق و کرن��ا می کند .در اخرین مناظره
انتخاباتی در بیست و دوم اکتبر سال جاری ،اوباما اعالم کرد
که دولت او «قوی ترین ائتالف و ش��دیدترین تحریم ها در
تاریخ را علیه ایران سازماندهی کرده و این تحریم ها در حال
فلج کردن اقتصاد ایران است».
با این ح��ال ،تحریم های جدید باید در یک نشس��ت
مش��ترک بین س��نا و مجلس نمایندگان به بحث و بررسی
گذاشته شود و این احتمال وجود دارد که پس از این نشست،
بخش های خاصی از تحریم های جدید تغییر کند .پیش بینی
می شود که طی این فرایند کاخ سفید تالش کند تحریم های
جدید را تغییر داده و از شدت ان بکاهد.
یکی از دستیاران ارشد و جمهوریخواه مجلس سنا در
این زمینه به فارین پالسی می گوید« :واقعیت این است که
به رغم تالش بس��یار این دولت برای جلوگیری یا تضعیف
تحریم ها در ه��ر گام ،کنگره امریکا همچن��ان به رهبری
تحریم های جامع و بی امان علیه رژیم ایران ادامه خواهد داد.
ما سال گذشته انها را با 100رای موافق شکست دادیم و این
بار هم زمانی که سعی داشتند به صورتی مخفیانه تر مانع این
الیحه ش��وند ،باز هم با 94رای موافق ،بدون رای مخالف،
شکست خوردند .امیدوارم که مذاکره کنندگان سنا و مجلس،
در زمان برگزاری نشس��ت ،با قدرت در مقابل راهبرد دولت
برای تضعیف این تحریم ها مقاومت کنندg ».
منبع :فارین پالسی
تحریم های جدید
مجلس سنای امریکا در
حالی تصویب شد که
کاخ سفید مخالفت خود
را با اعمال تحریم های
جدید علیه ایران اعالم
کرده است
53
جهان جدید
واقعیت غزه
ناصر ابوشریف ،نماینده جنبش جهاد اسالمی
تو گو با مثلث:
در تهران در گف
جهان جدید
جهاداسالمی
جایگزین
حماس نمی شود
مثلث شماره 154
1
ناصر ابوشریف ،نماینده جنبش جهاد اسالمی در تهران است .او در تحلیل
از غزه بعد از جنگ ،اعتقادی به تغییر مواضع حماس در منطقه ندارد و م ی گوید
که کلیت بحث مقاومت فلسطینی در برابر دشمن صهیونیستی تغییری نیافته
است .ابوشریف در گفت وگو با مثلث البته برخی ناگفته هایی را در مورد رسیدن
سالح به گروه های مقاومت و ارتباط انها با اسرائیل بیان م ی کند.
تو گو :مصطفی شوقی
گف
جن�گ هش�ت روزه غ�زه باع�ث ش�د مقاومت
فلس�طین وارد مرحله جدیدی ش�ود .انها برای
رسیدن به این نقطه چه راهی پیمودند؟
lاوال در جن��گ 22روزه در غزه امکانات مقاومت
از نظر نظامی ،امکانات بس��یار س��اده ای بود؛ ان هم در حد
ساخت سالح های کوچک و دست ساز که با امکانات محدود
خود غزه ساخته می شد .در این مرحله مقاوت برای به دست
اوردن سالح سختی های زیادی را متحمل می شد؛ چه انکه
موانع زیادی از سوی تشکیالت خودگردان که ابتدا ابوعمار
(یاس��ر عرفات) و بعد محمود عباس ریاس��ت ان را برعهده
داش��تند وجود داش��ت .انها با این محدودیت ها به ش��کل
س��ازمان یافته ای مقابله می کردند ،در ای��ن زمان ممانعت
زیادی برای نرسیدن سالح در غزه وجود داشت .بعد از جنگ
33روزه حزب اهلل ،سبک جدیدی از مقاومت در برابر دشمن
صهیونیس��تی به وجود امد که با انچه در غزه وجود داشت
فضای نسبتا خوبی را مهیا کرد؛ زیر ا این امکانات و تجربیات
به غزه منتقل شد و ما به عنوان یکی از گروه های فلسطینی از
این تجربیات بهره زیادی بردیم .بعد از سال 2007رفت و امد
54
فلسطینی ها به خارج از فلسطین به نحوی بود که به پیشرفت
نظامی مقاومت و مجاهدین برای اموزش های جدید کمک
بسیار زیادی کرد.
در این سال ها شاید هزار نفر به سرزمین های مختلف
خارج از فلسطین مثل ایران ،سوریه و لبنان برای باالتر بردن
توان نظامی مقاومت سفر کردند و تجربیاتی را در سطح عالی
و باال کسب کردند.
ایران مشخصا چه کمک هایی کرد؟
lایران کمک زیادی به مقاومت می کند و این قابل
کتمان نیست .در این خصوص در اموزش ساخت موشک ها
و فناوری های موجود در ان به ما کمک کرده و نیازهای ما در
غزه را برطرف می کند.
این همکاری در چه سطحی است؟
lبعد از جن��گ 2008و 2009در نوارغزه مقاومت
فلسطینی همکاری خود را با ایران در این زمینه افزایش داد
و مساله توسعه پرسنل اموزش دیده ،انتقال سالح و توسعه
ساخت سالح در نواز غزه در دس��تورکار قرار گرفت .این امر
باعث شد مقاومت امکانات مناسبی را در اختیار داشته باشد.
اینها ک�ه فرمودید از نظ�ر نظامی بود ام�ا از نظر
سیاسی یک س�ری اتفاقات جدیدی رخ داده که
حماس به عنوان دولت در غزه ابتکارات سیاسی
را در کنار موضوعات نظامی پی گرفته اس�ت؛ به
صورتی که به پیمان صلح غ�زه با همکاری مصر
انجامید.
lحماس از نظر امکانات به دلیل اینکه دولت است
در میان گروه های مقاومت جایگاه باالت��ری دارد؛ این امر
باعث ش��ده که حماس ازادانه تر و منس��جم تر در موضوع
افزایش امکانات برای مقاومت و اموزش نیروهای امنیتی و
پلیس در غزه عمل نماید؛ جهاد اسالمی هم البته از این امر
مستثنی نیس��ت .ما هم ابتکاراتی را در نظر داریم که همراه
با دولت حماس در غزه انجام می دهیم .اما از نظر سیاس��ی
در ماجرای اخیر جنگ هش��ت روزه غ��زه ارتباط تحوالت
عربی در منطقه با مقاومت فلس��طینی است.در سال 2008
انچه ما شاهد بودیم عدم همراهی کش��ورهای عربی و در
مقاطعی ضدیت انها با مقاومت فلسطینی بود .اما هم اکنون
شاهد هستیم که مصر این روزها با مقاومت همراهی نشان
می دهد ،همچنین بسیاری از کشورهای عربی که پیش از این
سابقه حمایت از مقاومت را نداشتند ،مجبور شدند با مقاومت
همراهی کنند؛این دس��تاورد خوبی برای ملت فلس��طین و
مقاومت است.
ندارد؛ حماس به عنوان صاحب قدرت در غزه مجبور است در
چنین مسائلی وارد تعامل شود.
این نکته چه معنایی دارد؟
lموجودیت اسرائیل را نه حماس و نه جهاد اسالمی
قبول ندارد .این اقدام به ان معنا نیس��ت که خدای نکرده از
مقاومت عدول کنند .مس��اله ای که االن من گفتم یک امر
واقعی است و تعجبی هم ندارد.
مصر و قطر به هر ح�ال در تکاپوی تغییر تاکتیک
مقاومت فلسطینی هستند .ایا این تحلیل را قبول
دارید؟
جهان جدید
lتح��ول جدی��دی در رواب��ط مص��ر و گروه های
فلسطینی رخ داده است ،چه انکه در جنگ اخیر غزه ،مصر به
عنوان واسطه میان گروه های فلسطینی و رژیم صهیونیستی
عمل کرد و هیچ فش��اری بر حماس و جها د اسالمی -مثل
سابق همانند انچه در زمان مبارک بود -صورت نگرفت .در
گذشته همیشه طرف مصری با تهدید و فشار علیه مقاومت
عمل می کرد ولی در حال حاضر موضوع برعکس شده است
و به جای فش��ار در زمان هایی هم حمای��ت از طرف مصر
متوجه مقاومت فلسطینی است .انچه امروز در مصر رخ داده
است را باید درک کنیم .انقالب کنونی مصر همانند انقالب
بزرگ اسالمی ایران نیست ،چه انکه وقتی انقالب اسالمی
ایران به رهبری امام خمین��ی (ره) رخ داد ،ایران تمام روابط
خود با اسرائیل را برهم زد و به صورت مستقیم حامی مردم
فلسطین و مقاومت علیه رژیم اشغالگر صهیونیستی است.
ایران متحول شد اما مصر باتوجه به مسائلی که در داخل با
ان روبه روس��ت نمی تواند از روش ایران پیروی کند .به هر
حال یک سری توافقنامه هایی میان مصر و برخی کشورهای
غربی و البته اسرائیل بسته شده اس��ت .همچنین قطر هم
تغییراتی کرده اس��ت .وزیر امور خارجه این کشور گفت که
اس��رائیل قوی نیس��ت ،بلکه ما ضعیف هس��تیم .امیر قطر
هم گفت که اس��رائیل جز زب��ان زور و مقاومت هیچ چیزی
نمی فهمد.
مثلث شماره 154
شما پاسخ سوال من را ندادید! باتوجه به شرایط
موجود و راهی که حماس در حال پیمودن اس�ت،
ایا جهاد اسالمی جایگزین حماس از نظر مقاومت
نظامی خواهد شد؟
این مقدمه ای که ذکر کردید ترسیم فضای منطق ه
بود ،اما سوال مشخص من این است که بسیاری
از کارشناسان معتقدند بعد از جنگ غزه انچه در
مورد حماس رخ داد برجسته شدن شاخه سیاسی
در همراهی با مص�ر و قطر برای تفاه�م و توافق
اس�ت ،به صورتی ک�ه مقاومت در داخ�ل غزه به
حاشیه رانده می شود .ایا این تحلیل واقعی است؟
lنه! من این تحلی��ل را قبول ندارم؛ چ��ه انکه به
نظرم انچه در رسانه ها و کارشناسان در مورد تغییر خط مشی
حماس ،سیاسی ش��دن ان و کنار گذاشتن مقاومت حماس
بیان می کنند اغراق امیز است .به دلیل اینکه حماس جنبشی
است که توانسته میان سیاست و مقاومت توازنی ایجاد کند.
ایا رفتار حماس این مساله را نشان نمی دهد؟
lنه ،به نظرم افتراق موجود که بیان می شود از مساله
سوریه ناشی شده و همانطور که گفتم اغراق امیز است.
از نظ�ر مقاومت،جهاد اسلامی در چه مرحله ای
اس�ت؟ ایا حماس باتوجه به رویه سیاسی که در
نظر گرفته ،جای خود را به جنبش شما می دهد؟
lببینید ،این حرف از اساس باید مورد بازنگری قرار
گیرد .حماس باتوج��ه به اینکه دولت غ��زه را در اختیار دارد
از امکانات بیشتری برخوردار اس��ت و البته باید برای تامین
خود با ادم ها ،گروه ها و کشورهای زیادی ارتباط برقرار کند.
شاید به همین دلیل اس��ت که گفته می شود سیاست نزد او
برجسته شده اس��ت .ما در جهاد اسالمی باتوجه به امکانات
خودمان عمل می کنیم .خیلی وقت ها ما در جهاد اس�لامی
مجبور نیس��تیم با بسیاری از کش��ورها ارتباط داشته باشیم
و روحیه سیاسی برجس��ته ای در پیش بگیریم و مقاومت را
کنار بگذاریم .به همین دلیل جهاد اسالمی با حماس در این
مساله متفاوت است.
البته مسائل دیگری هم هس��ت که مردم شاید از ان
اطالع نداش��ته باشند؛ حماس مجبور اس��ت به دلیل همان
حاکمیت در غزه حتی با رژیم صهیونیستی هم ارتباط داشته
باشد .مسائلی مثل موضوعات مرزی و ورود و خروج کاال از
مرز غزه...
یعنی حماس با دشمن صهیونیستی طرف حساب
است؟
lبله ،به هر حال ان طرف مرز جز اسرائیل چه کسی
است؟! غزه که شرکت های حمل و نقل سوخت ندارد ،مصر
هم ندارد .چه کس��ی این امکانات را در اختیار دارد؟ پاس��خ
مشخص است؛ شرکت های اسرائیلی .این موضوع تعجب
lخیر ،از نگاه من حماس هیچ تغییر اساسی نداشته
است و هنوز میان گروه های مقاومت قرار دارد .تغییرات هم
ممکن است جزئی باشد که حماس باتوجه به استراتژی خود
وارد ان می شود .به نظرم اینها هم همان طور که گفتم جزئی
است و تغییر در کل ماهیت حرکت مقاومت حماس ندارد .این
افتراق هم زمانی شکل گرفت که در مساله سوریه حماس نه
طرفدار حکومت سوریه نه معارضین به حکومت سوریه بوده.
اما باید به شما بگوییم روابط موجود میان کشورهای
عربی و مقاومت فلس��طینی تغییر یافته است .برمی گردیم
به همان مس��اله ای که در سابق اش��اره کردم .به طور مثال
انچه امروز در مصر می گذرد متفاوت با دوران مبارک است.
رابطه انها با مقاومت تغییر کرده اس��ت اگر در گذشته سفر
رهبران مقاومت از حماس گرفته تا جهاد اسالمی به مصر با
ممانعت هایی روبه رو بود ،اما امروز انها به راحتی به این کشور
سفر می کنند.
باز ه�م من پاس�خ خ�ود را نگرفتم .ش�ما از نظر
سیاس�ی از تفاوت ه�ا می گویید ،از نظ�ر نظامی
چطور ،ایا جهاد اسالمی جایگزین حماس خواهد
شد؟
همان ط��ور که گفتم حم��اس از امکانات
lنه ،نه!
زیادی برخوردار اس��ت .از نظر نظامی حماس هنوز که هنوز
است کارهای بیشتری انجام می دهد چرا که امکانات نظامی
زیادی ،شاید 10برابر بقیه گروه های مقاومت داشته باشد؛ ولی
امتیاز جهاد اسالمی در این است که کاری که انجام می دهد
از حجم امکاناتش بزرگتر است .به خاطر همین ممکن است
55
در ظاهر جنبش جهاد اس�لامی در مقابله با اسرائیل تعداد و
حجم تس��لیحاتی که به کار می برد در حد حماس باشد ،در
جنگ اخیر نیز تعداد موش��ک هایی که جهاد اسالمی پرتاب
کرد در حد ان چیزی بود که حم��اس پرتاب کرد .حتی قبل
از این در درگیری های سابق ،جهاد اسالمی به تنهایی در این
درگیری ها وارد می شد و توانست از امکاناتی که در اختیار دارد
به خوبی استفاده کند و دوام بیاورد .از این نظر باید هر کس را
در جای خود دید ،اما همان طور که گفتم قرار نیس��ت ما کار
حماس را انجام دهیم و جایگزین انها نمی شویم.
این تحلیل وج�ود دارد که در اینده ت�وان نظامی
جهاد باتوجه به راهی که حم�اس دارد می پیماید
بیشتر شود.
lسیاست جهاد اسالمی به این صورت است که به
خاطر اسم و جایگاه کار نمی کند .ما عقیده ای داریم و طبق
ان عمل می کنیم و خوشحال می ش��ویم حماس باتوجه به
امکاناتی که در اختیار دارد بزرگ تر از جهاد اسالمی حرکت
کند ،این هم از خواسته های ما در جهاد اسالمی است.
شما به بحران سوریه اشار ه کردید .تحلیل شما از
اینده انچه در سوریه می گذرد چیست؟
lانچه در سوریه می گذرد برای گروه های مقاومت
ناگوار است و ناراحت کننده .سوریه برای کشورهای عربی،
اسالمی و مقاومت کشوری مهم اس��ت و جایگاه مهمی در
تحوالت جهان عرب دارد .خوش��حال می ش��ویم و دوست
داریم که ملت س��وریه خواس��ته های خود را از نظر سیاسی
پیگیری کنند ت��ا درگیری نظامی .گفت وگ��و راه حل نهایی
تغییر و تحول است ،اما متاسفانه امروز شاهد این امر هستیم
که برخی گروه ها از طریق نظامی درخواس��ت های خود را
پیگیری می کنند .برخی کشورها هم به دلیل سیاست های
خود در موضوع س��وریه ورود پی��دا کرده اند ک��ه اوضاع را
پیچیده تر می کند .امیدوار هس��تیم که دخالت های خارجی
در این کش��ور دیگر صورت نگیرد و ملت س��وریه خودشان
با دستان خودش��ان دس��ت به اصالحات بزنند .ما می دانیم
سوریه جایگاه انکارناپذیری میان گروه های مقاومت دارد و
روزگاری که هیچ کشور عربی حاضر نبود به مقاومت کمک
کند به گروه های مقاومت پناه داد و درهای خود را باز کرد و از
گروه های مقاومت حماس و جهاد اسالمی حمایت کرد .این
مساله برای گروه های فلسطینی و مقاومت فراموش نشدنی
است.
ش�ما در ابتدا از نقش ایران در جنگ غزه سخن
گفتی�د .این موش�ک ها چگونه به دس�ت ش�ما
می رسید؟
lمساله مهم تر از کمک نظامی ایران به گروه های
جهان جدید
مثلث شماره 154
رسوایی عربی
عملکرد رسانه های خلیج فارس در جنگ غزه یاس اور بود
جواد بصری /تحلیلگر فلسطینی
2
ناظران در ش��رق و غرب جهان عرب و در سراسر دنیا
عملکرد رس��انه های عربی در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی
به غزه را مش��اهده کردند و دیدند که این رسانه ها چگونه در
برابر جنایتکار و قربانی یکس��ان موضع گیری کردند و همان
برخوردی را کردند که وسایل ارتباط جمعی غربی انجام دادند
و حتی اینکه بعضی از این رسانه های عربی اخبار خود را به نقل
از منابع خبری اسرائیل نقل می کردند .بعضی از این رسانه های
عربی نیز گفت وگوهای خبری رهبران رژیم صهیونیستی را
پخش می کردند و از جمله دیدار وزیر جنگ رژیم صهیونیستی
56
از مناطق عملیاتی علیه نوار غزه را منتش��ر کردند تا در جنگ
روانی علیه فلسطینیان غزه شرکت کنند و به گمان خود انها را
از حمالت و عملیات اسرائیلی بهراسانند .رژیم صهیونیستی در
این نبرد روانی حتی از اعراب نیز کمک گرفت و خبرهای خود را
برای نادانان و مزدوران عرب و دست اندرکاران وسایل ارتباط
جمعی عرب مزدور از طریق بعضی رس��انه های عرب پخش
ی وس��ایل ارتباط جمع��ی عربی در چنین
کرد .نادانی و ناکام
مواردی دور از انتظار نیس��ت و از جانبداری بعضی از عرب ها
با قاتالن عرب ها نباید شگفت زده ش��ویم .به هنگام پخش
بعضی صحنه های اجالس وزرای خارج��ه عرب ،بینندگان
مالحظه کردند که مس��ئوالن سیاس��ت خارجی کشورهای
مقاومت ،جایگاه ایران و موضع گیری های ان در 33سال
اخیر در مساله فلسطین اس��ت .ایران در عرصه بین المللی
محوریت مساله فلسطین را در اختیار دارد و به خاطر همین
حاضر است با غرب بر سر مساله فلس��طین منازعه داشته
باش��د .به نظرم این موضوع اهمیت بیش��تری نس��بت به
کمک های م��ادی و نظام��ی دارد ،چه انکه ای��ران از نظر
معنوی حامی واقعی مردم فلس��طین اس��ت .اما باید یک
واقعیت را به شما بگویم .ایران در سال های اخیر باتوجه به
کمک های مادی و نظامی خود به مقاومت توانس��ته تولید
موشک و س�لاح را در غزه به سرانجام برس��اند .ابتکارات
خوبی در گذش��ته صورت گرفته اس��ت ،به طور مثال ما از
شکر به عنوان چاشنی برای موشک استفاده می کردیم که
شاید کارشناسان ساخت موشک را به تعجب وادار سازد ،اما
ایران در پیشرفت ساخت و تجهیز موش��ک ها در نواز غزه
کمک های زیادی ک��رده که عامل بازدارن��ده خوبی برای
مقابله با دشمن صهیونیستی است.
موشک ها چگونه به شما می رسد؟
lاین البته االن یک مقدار در رسانه ها روشن شده
اس��ت ،به هر حال تونل هایی که در نوار غزه در مرز با مصر
وجود دارد و از این طریق موش��ک هایی از لیبی و سودان به
نیروی مقاومت رسیده است g
عربی چگونه با مساله سرنوشت س��از اعراب برخورد کردند؛
بعضی از انها با تمسخر در برابر این مساله موضعگیری کردند و
برخی با قطع روابط خود با تل اویو مخالفت کردند و بعضی نیز
در همان اجالس در خواب فرو رفته بودند .از سوی دیگر همان
رسانه هایعربیچگونهنشست هایمقاماترژیم صهیونیستی
را که در حال تهدید فلسطینیان به قتل بودند را پخش می کردند.
وسایل ارتباط جمعی عربی به تمام معنا ناکام بودند و شبکه های
ی جهان عرب به گونه ای قابل قبول
ماهواره ای عربی و رسانه ها
و رضایتبخش با عملیات رژیم صهیونیستی علیه غزه برخورد
نکردند .رسانه های عربی بیشتر خبرهای خود را به نقل از منابع
اسرائیلی و غربی نقل می کردند و در نتیجه عامل شایعه سازی
و تضعیف روحیه جهان عرب به شمار امدند .رسانه های عربی
یدانند و به گونه ای خبر را منتشر
حتى چگونگی تنظیم خبر را نم
می سازند که به سود و مصلحت دشمن در می اید؛ تا انجا که
بعضی از ش��بکه های ماهواره ای گفت وگوهایی را با بعضی
از رهبران ناکام عرب که بر ملل خود تحمیل ش��ده اند انجام
دادند .هنوز یادمان نرفته که رسانه های مصر در دوران جمال
عبد الناصر چگونه جهان عرب را علیه دش��من صهیونیستی
می شوراندند که البته در ان هنگام این شبکه های ماهواره ای
مزدور در جهان عرب وجود نداشتند که برنامه هایشان فقط و
فقط به سود س��رمایه گذاران غربی و صهیونیست خود است.
ام��روزه رادیوها و ش��بکه های ماهواره ای عرب��ی تنها برای
ترویج فساد در جهان عرب و به بیراهه کشاندن جوانان فعالیت
می کنند و به اصطالح خود برای پیشرفت هنر ،مسابقه های
اواز و ملکه زیبایی تهیه و پخش می کنند ،در حالی که صدها
زن وکودک بی گناه و جوانان غیور و سالمندان در غزه و دیگر
مناطق سرزمین اشغالی فلسطین به خاک و خون می افتند ،اما
در این بین ،این رسانه های عربی هستند که جشن می گیرند
و برنامه های رقص و اواز پخش می کنند .تا چه هنگام وسایل
ارتباط جمعی عربی این چنین بی شرمانه عمل خواهند کرد؟!
تا چه هنگام ش��بکه های ماهواره ای جه��ان عرب به صورت
مزدور و دست نشانده بیگانگان رفتار خواهند کرد؟! این ناکامی
رسانه های ارتباط جمعی عرب ،چهره نامطلوبی از ما در جهان
برجای گذاشته که ما را بی شرم ،بی حیا و نادان نشان می دهد
که نمی دانیم کجا باید اندوهگین باش��یم و چ��ه هنگام باید
شادمان گردیم؟! چگونه باید درستی را از نادرستی تشخیص
دهیم؟! امیدواریم دست کم یک یا چند ماهواره و خبرگزاری
درستکار داشته باشیمg.
مراجع شیعه حامی فلسطین
زمینه های پیوند فلسطینیان شافعی مذهب با شیعیان
سید عباس رضوی
3
جهان جدید
مثلث شماره 154
اگر پیروان مذاهب ،یکدیگ��ر را کافر بدانند ،وحدت
داشتن با یکدیگر را بی معنی خواهند دانست ،در این صورت
نسبت به سرنوش��ت سیاسی یکدیگر ،اش��غال کشورهای
اسالمی به وسیله دش��من بیگانه و زنده ماندن یا قتل عام
پیروان مذاهب دیگر ،بی تفاوت خواهن��د بود .کافر معرفی
کردن مسلمانان یکی از مهمترین شایعات در دهه های اخیر
بوده است .جریان تفرقه می کوشد برای ضعیف کردن جهان
اسالم ،ش��یعیان را رافضی و کافر معرفی کند .در این میان
مساله فلسطین و همگرایی اس�لامی میان شیعیان و اهل
سنت برای ازادسازی قبله نخس��ت مسلمانان باعث شده،
صهیونیست ها تحرکات تفرقه گرای خود را بیشتر کنند؛ از
سویی فلس��طینیان را از خطر گسترش تشیع می ترسانند و
چهره مبارزان فلسطینی مرتبط با ایران را به عنوان عوامل
ایران و گس��ترش دهندگان تش��یع در فلس��طین معرفی
می کنند و از س��وی دیگر به ایرانیان و ش��یعیان این گونه
تلقین می کنند که فلسطینی ها ناصبی و دشمن شما هستند
و نه تنها نباید به انان کمک کرد بلکه این اراده خداست که
ظالمان را به جان ظالمان بیندازد و فلسطینیان ناصبی باید
توسط یهودیان از بین بروند!
امام خمینی(ره) حلقه ای از زنجی��ره عالمان مجاهد
و بیدار ش��یعه بودند که با حفظ باور استوار مذهبی خویش،
عمیقا درک کردند که خطر صهیونیس��م نه تنها اس�لام را
بلکه تمامی بش��ریت را تهدید می کند و برای مقابله با ان،
باید تمامی ازادگان و مستضعفان جهان را بسیج کرد .جالب
این است؛ عالمانی که بیشتر به تشیع خدمت کرده اند و در
خلوص اندیشه شیعی انان هیچ تردیدی نیست ،بیشترین
حمایت و مجاهدت را در راه فلس��طین انج��ام داده اند و در
مقابل متعصبانی که از دانش و معنویت ناب تشیع بهره ای
نداشته اند و تفرقه گرا بوده ،فلسطین را رها کرده اند.
هیچ ک��دام از مراجع تقلی��د مجاهد ش��یعه ،دغدغه
ناصبی بودن فلسطینیان را نداشته اند بلکه بارها بر مسلمان
بودن این مجاهدان تاکید کرده اند؛ عالمه شرف الدین که
مرد میدان گفت وگوهای مذهبی بود و ب��ر فراز قله ادب و
اندیشه ورزی «المراجعات» نشسته اس��ت ،جزو نخستین
عالمانی بود که در جهان عرب از روند مهاجرت یهودیان به
فلسطین ابراز نگرانی کرد .او انگلیس را مسئول این بحران
دانسته که تصمیم گرفته بود با اس��تفاده از خالء فروپاشی
دول��ت عثمانی ،پای اس��تواری برای خ��ود در قلب جهان
اسالم به وجود اورد .سید ش��رف الدین از دولت های جهان
خواست که با اعتراض و فش��ار به بریتانیا جلوی پیشروی
صهیونیست ها را بگیرند .عالمه کاش��ف الغطاء که نامه او
به پادشاه ال سعود در نقد اندیش��ه های تکفیری محمد بن
عبدالوهاب مش��هور اس��ت ،در عرصه دفاع از فلسطین و
مبارزه با رژیم صهیونیس��تی پیش رو بود .ایشان سفرهای
فراوانی به کشورهای اسالمی داشت و در دیدار با صاحب
نظران تالش کرد امواج بیداری و اگاهی اسالمی را نسبت
به توطئه های غرب ،خروش��ان تر کند .در یکی از سفرهای
تاریخی خود به فلسطین در سال 1350هجری قمری در
همایشی که در شهر بیت المقدس به مناسبت میالد پیامبر
اعظم(ص) برگزار شد ،ش��رکت کرد و با س��خنرانی موثر
خود درباره علل انحطاط مس��لمانان و ض��رورت پرهیز از
دوگانگی و خطر نوین جنبش صهیونیس��ت برای تسلط بر
جهان اسالم ،سخنرانی کرد و پس از ان از شهرهای حیفا،
نابلس و یافا دیدن کرد .بعد از تشکیل دولت صهیونیستی و
شکست ارتش های عربی هم زمامداران کشورهای اسالمی
را به جرم کوتاهی در مبارزه و بسیج عمومی مردم محکوم
کرد .ایش��ان دعوت رئیس انجمن امریکایی دوس��تداران
خاورمیانه را برای ش��رکت در کنگره بررس��ی راهکارهای
همکاری اسالم و مسیحیت رد کرد و طی نامه ای مشروح و
سرگشاده به نام «الکلمه العلیا فی االسالم ال فی بحمدون»
ثابت کرد که فتنه اصلی برای همه ادیان و مذاهب ،امریکا
و غرب است ،نه الحاد شرق.
ایت اهلل ش��یخ عبدالکری��م زنجانی یک��ی از فقهای
نجف اش��رف نیز مانند عالمه کاش��ف الغطاء در راه عزت
مسلمانان و دفاع از فلسطین سفرهای زیادی به کشورهای
اسالمی داش��ت .ایش��ان هم به دلیل این خدمات از سوی
کسانی که سنی بودن را «اتهام» می دانستند به سنی بودن
متهم ش��د! در حالی که دیدارهای ایش��ان باعث خدمات
شایانی به ش��یعیان در برخی کش��ورهای عربی شده بود.
ایشان به دعوت سیدامین حس��ینی ،مفتی فلسطین به این
کشور سفر کرد و سخنان پرشوری را بیان کرد ،به گونه ای
که مفتی فلس��طین بعد از سخنرانی ایش��ان گفت« :سود
این درس شما در مس��جداالقصی برای فلسطین و عرب
و مسلمانان ،بهتر از صدهزار سپاهی اماده کارزار بود».
ایت اهلل حکیم نیز یکی دیگ��ر از مراجع نجف بود که
با ارس��ال گروه علمی به کنفرانس ها و پاس��خ استفتائات
همواره تایید گر مجاه��دات فلس��طینیان و در خط مبارزه
با اسرائیل قرار داشت .فقها و عالمان ش��یعه معاصر ،مانند
ایت اهلل کاش��انی ،ای��ت اهلل بروجردی ،ام��ام خمینی(ره)،
ایت اهلل طالقان��ی ،عالمه طباطبایی ،ای��ت اهلل گلپایگانی،
ایت اهلل نجفی مرعشی ،ایت اهلل بهبهانی ،ایت اهلل سیدعبداهلل
ش��یرازی ،ش��هید مطهری و ....همچنین مراج��ع بزرگوار
زنده ،همگی به نوبه خود مواضع روش��نگری داشته اند که
تاکید همه این بزرگ��واران بر ضرورت حمایت از اس�لام
و «مس��لمانان فلس��طین» هر گون��ه ش��بهه ای را درباره
ناصبی بودن فلسطینیان می زداید و اثبات می کند کسانی
که چنین ادعایی دارند ،کاتولیک تر از پاپ هستند یا شیعه تر
از مراجع تقلید!
بعد از ش��روع مب��ارزات اما م خمین��ی(ره) مطالبه
تحری��م نفت��ی اس��رائیل و قط��ع رواب��ط دیپلماتی��ک
ایران با ای��ن رژی��م و همچنین تاکی��د امام ب��ر اینکه
یکی از عوام��ل مخالفت ایش��ان با ش��اه ،ارتب��اط او با
اس��رائیل اس��ت ،صهیونیس��ت ها ت�لاش کردن��د
با مطرح کردن این ش��بهه ،فض��ا را در براب��ر مبارزات
ضدصهیونیس��تی ش��یعیان ببندن��د .ای��ن ش��ایعه
به ویژه بعد از فتوایی که امام خمینی(ره) در سال 1347
در پاس��خ به نماینده گروه الفت��ح دادند ،بیش��تر مطرح
شد .در پاس��خ به این استفتاء ،امام اس��تفاده مقداری از
وجوهات شرعی را در راه مبارزه با اسرائیل به مجاهدان
فلسطینی مجاز دانستند.
مجاهدان شیعه در میان فلسطینیان زیاد وجود دارد.
لیال خالد ،چریک معروف فلس��طینی ک��ه در چند عملیات
هواپیما ربایی شرکت داشت ،شیعه است .او در چندین نطق
و سخنرانی خو د در مصر گفته است من شیعه ام ،ولی دشمن
صهیونیس��تی ،عده ای مزدور را وامی دارد ت��ا بگویند این
ناصبی و سنی است و با شیعیان دشمن است.
بیشتر مردم فلس��طین ،پیرو مذهب شافعی هستند و
اتفاقا ،ابوعبداهلل محمدابن ادریس شافعی ،رهبر این فرقه،
متولد غزه بوده است .پدر ش��افعی مرد فقیری بود از اهالی
حجاز ،به مکه و سپس به شام مهاجرت کرد و در «غزه» و
«عسقالن» در فلسطین ساکن شد .پدر شافعی اندکی بعد
از والدت شافعی از دنیا رفت و مادرش کفالت او را به عهده
گرفت .بعد از گذشت دو س��ال غزه را ترک کرد و به همراه
مادر در نزدیکی حرم در «شعب خیف» اقامت کردند .شاید
همین مس��اله در عالقه مندی مردم فلس��طین به مذهب
ش��افعی تاثیر گذار بوده است .روشن اس��ت پیروان مذهب
دو نمونه از استفتای امام خمینی(ره) درباره کمک به مردم فلسطین
س�وال :اکنون که دست صهیونیسم در تمامی شئون حیاتى
ایران مسلمان نفوذ کرده است به نظر حضرت عالى اساسى ترین راهى
که ملت مسلمان ایران براى قطع دست اسرائیل در ایران باید به ان
دست بزند چه می تواند مىباش��د؟ تا در نتیجه برادران ایرانى ما هم
بتوانند با پیکارجویان فلسطین همگام گردند.
جواب :بسم اهلل الرحمن الرحیم .راه اساسى این است که مردم
مسلمان ایران داد و س��تد خود را با ایادى صهیونیسم و دیگر عوامل
استعمار که در ایران هستند قطع کنند ،از لحاظ مادى و روحى انان
را در فش��ار بگذارند ،تمام روزنههاى حیاتى را بر انان تنگ سازند و
خالصه علیه انان به نبرد اقتصادى دست بزنند و نیز در دیگر زمینهها
با انان مبارزه کنند تا سرانجام مجبور ش��وند تمامی روابط خود را با
ایران و خلق مسلمان ان قطع نمایند و در نتیجه ملت ایران بتواند همه
امکانات مادى و معنوى خود را در اختیار مجاهدان فلسطین بگذارند.
زمان 19 :مهر 18 /1347رجب ،1388مکان :نجف ،موضوع :وجوب مبارزه با اسرائیل و همیارى با مبارزان
فلسطینى، مخاطب :نماینده «الفتح»
س�وال :پیش��واى مجاهد ،نظر مبارک را درباره دادن وجوه شرعى مانند زکات و س��هم امام ،به مجاهدان
شجاعى که تحت فرماندهى «فتح» در صفوف نبرد و در میدان شرف پیکار مىکنند بیان فرمایید .جواب :بسم اهلل
الرحمن الرحیم .اکیدا شایسته است بلکه واجب است که قسمتى از وجوه شرعى مانند زکات و سهم امام به مقدار
کافى به این مجاهدان راه خدا اختصاص یابد .به مجاهدانى ک��ه در صفوف نبرد و فداکارى به منظور از بین بردن
صهیونیسم کافر ضد بشر مىجنگند و براى احیا و بازگرداندن مجد و شرف اسالمى از دست رفته مىکوشند و براى
گرامیداشت تاریخ شریف اسالم نبرد مىکنند و بر هر مسلمانى که به خدا و روز جزا ایمان دارد واجب است که تمامى
قوا و نیروى خود را در این راه به کار برد و سرانجام به ْاح َدى الْ ُح ْس َنیین شهادت یا پیروزى دست یابد و بر شماست
که براى خونخواهى و زدودن لکه ننگ به خط اتش روى اورید و به یارى خداوند به پیروزى درخشانى که در انتظار
شماست دست یابید و به مومنان ازاده بشارت دهید که خداوند پشتیبان هر اراده مردانه و حق طلبانه است .برادران ما که به
یارى خداوند توانا پیروزى نهایى از ان انهاست ،یعنى مردان برجسته جنبش «فتح» و رزمجویانش نیروهاى «عاصفه» و
لى التَّوفیق»
دیگر فداییان ازاده از مجاهدان راه خدایند و پشتیبانى و کمک به انان با تمام نیرو و امکان واجب استَ « ،و اللهَّ ُ َو ُّ
57
جهان جدید
شافعی در میان اهل سنت بسیار عالقه مند به اهل بیت(ع)
هستند .همچنین بسیاری از فلس��طینیان اسامی فرزندان
خود را به ن��ام اهل بیت(ع) می گذارند و ب��ر این نامگذاری
نیز افتخار می کنند .در منطقه غزه و دیگر مناطق ،مس��اجد
فراوانی وجود دارد که به اس��م مبارک اهل بیت پیامبر(ع)
نامگذاری شده است ،از جمله :مسجد علی بن ابی طالب (ع)
در شهر غزه در محله زیتونه .مسجدحسین بن علی(ع) در
محله الصبره نوار غزه .مسجدحسین بن علی(ع) در خیابان
عین ساره شهر الخلیل .مس��جد علی بن ابی طالب(ع) در
منطقه حواره از توابع شهر نابلس در کرانه باختری .مسجد
فاطمه الزهراء(س) در روس��تای ارتاح در جنوب طولکرم.
مسجد فاطمه الزهراء(س) در شهر نابلس.
اصوال غزه را «غزه هاشم» می نامند زیرا قبر حضرت
«هاشم» جد پدری پیامبر اعظم(ص) در منطقه غزه است
که دارای گنبد و بارگاهی اس��ت که محل زیارت ،توس��ل
و تبرک س��اکنان این منطق��ه می باش��د .همچنین مقبره
حضرت ابراهیم (ع) و ضریحی که منتسب به حضرت ساره،
همسر ایشان است ،زیارتگاه دیگری است در فلسطین.
اعتقاد به قیام حضرت مهدی(ع��ج) در اخر الزمان و
پرکردن زمین از عدل و داد بعد از اینکه سرشار از ظلم و جور
شده است ،یکی از باورهای مشترک میان مذاهب اسالمی
اس��ت .همین باور و عش��ق به مهدی مصلح ،در فلسطین
یکی از وسایل بس��یج کردن مخلصان و مجاهدان مبارز با
صهیونیست است .یکی از روحانیون فلسطینی به صراحت
می گوید« :ما در مساجد فلسطین برای اماده شدن و جهاد
در رکاب مصلح اخرالزمان ،با مهدی موعود بیعت می کنیم».
همین بیعت با مهدی موعود ،در وصیتنامه یکی از شهدای
بزرگ جنبش حماس به ن��ام (خانم) «نضال فرحات» بیان
شده است .نضال فرحات ،س��ازنده موشک های «قسام»
است که باعث رعب و وحشت در قلب اسرائیلیان شده است.
نضال فرحات در ضمن وصیتنامه پرشور خود می نویسد...« :
هذا الزمان زمن المهدی فانا ابایعه من االن متى ظهر؛ این
زمانه دوران مهدی است و من با او از هم اکنون تا زمانی که
ظهورکند ،بیعت می کنم ».از سوی دیگر سایتی ضدشیعی
به نام «الحقیقه» به ش��کل تخصصی ،ش��یعه هراس��ی و
ایران هراس��ی را در فلس��طین دنبال می کند و تالش دارد
شیعیان را دشمنان مسجداالقصی معرفی کند.
برای مثال در ضمن مقاله ای با نام «التغلغل الشیعی
فی فلس��طین» با ذکر برخی ش��واهد کلی که گویای پیوند
فکری مجاهدان فلسطینی با ایران و اندیشه امام خمینی(ره)
است ،نتیجه گرفته ش��ده جنبش جهاد اس�لامی مسئول
گس��ترش تش��یع در فلس��طین اس��ت و این جنبش برای
فلسطین خطرناک معرفی شده است .این سایت همچنین
در مقاله ای تحت عنوان (جنبش جهاد اس�لامی و عش��ق
تشیع ایرانی) می گوید برای اینکه ایران جای پایی در غزه
پیدا نکند باید با ان مبارزه کرد.
«عبدالرحم��ن الدمش��قیه» یکی از عالم��ان وهابی
معروف ضد شیعه در نامه ای سرگش��اده به خالد مشعل به
نام «الى خالد مشعل االبن الروحی للخمینی» (نامه ای به
خالد مش��عل فرزند معنوی خمینی) ضمن تحریف سخنان
و باورهای امام خمینی(ره) به تصریح خود بر س��خن ملک
عبداهلل اردنی صحه گذاش��ته و فلس��طینیان را از گسترش
هالل شیعه ترسانده است .در عین حال خالد مشعل در متنی
که درباره امام خمینی(ره) نگاش��ته و در نشریه «االنتقاد»
ارگان حزب اهلل لبنان نیز منتشر ش��ده ،می گوید« :نوشتن
درباره مردی چون امام خمینی (ره) ،بس��یار دش��وار است؛
مردی که امت اسالمی به برکت او زنده شد و تخت طاغوت
را به ل��رزه دراورد و فلس��طین را دوباره زن��ده کرد و همه
مس��لمانان را برای مبارزه علیه دشمن صهیونیستی بسیج
کرد .هرچه درباره امام خمینی(ره) بنویس��یم کم اس��ت؛ او
به معنی کامل کلمه امام استg ».
مثلث شماره 154
58
حقیقت فلسطین
غزه قهرمان ،دوست را از دشمن جدا کرد
رشاد ابوشاور /تحلیلگر فلسطینی
4
این اولین یا اخرین نبرد غزه نبود .این قهرمانی غزه که
جهانیان را شگفت زده کرد در تاری خ کهن و امروزین بی سابقه
نبود .از اغاز نبرد با صهیونیس��ت ها ،غزه یک «عقده» برای
رهبران صهیونیس��م بوده وخواهد مان��د .در حالی که انها
ترجیح می دادند روزی از خواب بیدار ش��وند و ببینند که دریا
غزه را پوشانده اس��ت ،غزه به صهیونیست ها و رهبران انها
گفت که انان نمی توانند نام فلسطین یا حقیقت ان و تاریخ
ان و مقاومت ان و هوی��ت ان را تغییر دهن��د .غزه همواره
در براب��ر زور ازمایی صهیونیس��ت ها مقاومت کرده اس��ت.
صهیونیست ها همواره کوش��ش کردند با کشتار مردم ،غزه
را به س��رافکندگی وادار کنند اما غزه همواره ثابت کرده که
جنگ پایان نیافته است و صهیونیست ها با وجود اسلحه ای
که در اختیار دارند ارامش نخواهند یافت .حمله علیه نوار غزه
با ترور احمد جعبری که س��ال ها صهیونیس��ت ها را نگران
کرده بود ،اغاز نش��د .وی برای ازاد س��ازی فلسطین دست
به جه��اد زده بود؛ جهادی که از س��ال 1948در فلس��طین
اغاز ش��د و این همان چیزی اس��ت که صهیونیس��ت ها را
نگران کرده اس��ت .در س��ال 1955فدائیان فلس��طینی از
غزه عملیات خ��ود را با پش��تیبانی مص��ر در دوران جمال
عبد الناصر اغ��از کردند .در ان هنگام باندهای تروریس��تی
صهیونیس��تی عملیات خود را علیه غزه اغ��از کرده بودند تا
انان را به انقالب ناصریس��تی در مصر بدبین سازند .در ان
هنگام عبد الناصر ناچار شد به سوی بلوک شرق روی اورده
و اسلحه از چکسلواکی با نظارت شوروی به دست اورد .غزه
بخشی جدا ش��ده از فلسطین به ش��مار نمی اید .غزه نمودار
مقاومت فلس��طین بوده و خواهد ماند .غزه از صهیونیستی
شدن سینا جلوگیری می کند و همچنان پرچمدار مقاومت در
برابر اشغالگران خواهد ماند .غزه اکنون وبار دیگر به صحنه
باز می گردد و امید به ملت مقاوم فلس��طین را زنده می سازد
وثابت می کند با وجود حمالت وحشیانه دشمن و نیز تمامی
توطئه های سردمداران عرب و حکومت های عربی که دست
در دست رژیم صهیونیستی گذاشته اند ،ملت فلسطین ملتی
شکست خورده نیست و نخواهد بود .شاید نتانیاهو و لیبرمن
تصمیم برای ترور جعب��ری را اتخاذ کردند ت��ا در انتخابات
پارلمان صهیونیستی موفقیتی به دس��ت اورند ،چون خون
فلسطینیان همواره برای موفقیت های سیاسی سردمداران
جنایتکار رژیم صهیونیستی به کار رفته ،و در این میان امریکا
و اروپا موضعگیری های نژادپرستانه ای اتخاذ کرده اند و جامعه
بین المللی به خصوص شورای امنیت یا سازمان ملل یا دادگاه
بین المللی الهه وحتى رسانه های به اصطالح دموکراتیک
غربی ،عملکردهای رژیم صهیونیستی را محکوم نکردند و
همانند گذشته از تل اویو ستایش و تمجید کردند .غزه امروزه
بار دیگر چشم ها ،افکار و وجدان ها را بیدار می کند و انان را به
تجدید نظر درباره موضعگیری های خود در برابر کشمکش
عربی ـ صهیونیستی وادار می نماید .اردوگاه دشمن همواره از
هنگام برپایی رژیم صهیونیستی و با وجود حمالت وحشیانه
صهیونیست ها علیه فلسطینیان و اعراب ،از تل اویو طرفداری
کرده ،به خصوص که این اوبامای فرصت طلب نه تنها همانند
دیگر کاخ سفی د نشینان به جز هواداری از رژیم صهیونیستی،
روش دیگری را نمی داند ،بلکه همواره کوشش کرده کمک ها
و امتیازهای بیشتری در اختیار ان قرار دهد .این همان رفتاری
است که سیاستمداران انگلیسی نیز بدان دست می زنند ،در
حالی که خود بنیاگ��ذار رژیم صهیونیس��تی و اوارگی ملت
فلسطین بودند و همان رفتار است که همچنان گرفتار عقده
روانی کشتار یهودیان در دوران نازیسم است که کوشش دارد
با تقدیم اسلحه و پول و موضعگیری های دیپلماتیک نه تنها
علیه ملت و سرزمین فلس��طین اقدام نماید ،بلکه همه ملل
عرب را مورد تمسخر قرار دهد! غزه امروز عرب های خوب
و بد را از یکدیگر جدا می سازد .غزه با موشک هایش تل اویو
و هرتزلیا را مورد حمله قرار داد و دستش درد نکند هرکه این
موشک ها را به هر وس��یله ای که بود در اختیار مقاومت غزه
قرار داد .البته مشخص اس��ت که وزرای خارجه کشورهای
عربی چنین کاری را نکردن��د و تنها به صدور بیانیه ای اکتفا
کردند که هیچ کمک��ی برای غزه به دنبال نداش��ت .در این
میان اگر س��ردمداران عرب دوست صهیونیست ها و توطئه
گران علیه ملت فلسطین دس��ت به اقدامی زدند ،تنها برای
جلوگیری از نتیجه گی��ری فاجعه امیزی ب��ود که عرب ها
را با واقعیت موج��ود روبه رو می س��اخت و بدان ها می گفت
اختالف میان شیعه وس��نی را کنار بگذارید و کوشش های
غرب برای جایگزین کردن ایران به جای رژیم صهیونیستی
به عنوان دشمن را نادیده بگیرید .نبرد غزه ،یک نبرد بزرگ
و سرنوشت ساز در تاریخ ملت فلسطین بود که کمک کرد تا
ملت فلسطین دوست را از دشمن جدا نماید و برادر واقعی را
به هنگام سختی ها بشناسد و برادر ناجوانمرد و خود فروخته
دروغگو و دالل دشمن را از خود دور نماید؛ هرچند اشک های
فراوان بریزد .نبرد غزه در حقیقت نبرد سراسر فلسطین بود
و همه ملت فلسطین در ان ش��رکت داشت و در نتیجه نبرد
همه اعرابی بود که انقالب هایشان به گونه ای سرکوب شد.
نبرد غزه برای این نبود که دستاورد کوچکی از مصر انقالبی
به دست اورد که همانا بازگشایی گذرگاه رفح باشد .نبرد غزه
با خون فلس��طینیان بود که با وجود توطئه اعراب ،بار دیگر
مساله فلسطین را به عنوان مس��اله جهانی مطرح کرد .نبرد
غزه وحدت فلس��طینیان را زنده کرد و هرگونه سازش برای
کسب دستاوردهایی انچنانی نمی تواند به چیزی بینجامد جز
تفرقه و ستیزه جویی .برای انکه نبرد فلسطین به گونه ای دراید
که راه را بر توطئه گران عرب ببندد ،کرانه باختری نیز باید از
نبرد غزه الگو بگیرد وعلیه اش��غالگران صهیونیستی به طور
جدی وارد عمل شود ،نه انکه با دش��منان پای میز مذاکره
بنشیند .مقاومت فلسطینیان کرانه باختری با همان امکانات
کنونی ،این پیام را به دشمن خواهد رس��اند که نبرد تنها در
غزه نیست و توطئه و همدستی سردمداران عرب با دشمنان
به جایی نخواهد رسید .با وجود تلفات انسانی و حتى خسارات
مادی سنگین در نبرد ،ما همچنان در برابر توطئه هایی قرار
داریم که بعضی سردمداران عرب کوشش دارند با همکاری
امریکا ،دس��تاوردهای نبرد غزه را در نطف��ه خفه کنند و در
نتیجه بعضی از نیروهای مقاومت منطقه و به ویژه حزب اهلل را
به دخالت در نبرد غزه متهم کنند و با همکاری بعضی اعراب
و زیر نظر امریکا که همواره کوش��ش کرده خود را سردمدار
دموکراس��ی در جهان عرب قلمداد نماید ،به نبرد با دشمن
صهیونیستی پایان دهند و ستیزه جویی و دشمنی اعراب را
به سوی ایران هدایت کنند و سوریه را همچنان در حمام خون
قرار دهندg .
راهیابی فلسطین
به سازمان ملل،
رژیم صهیونیستی را
دچار شکست سیاسی
در کنار شکست نظامی
اخیر در غزه کرد و
مقامات ان را وادار به
این اظهارنظر کرد که
شناسایی فلسطین از
جنبه بین المللی ان چنان
اهمیتی ندارد.
راه های پیش روی ابومازن
پنج توصیه به رئیس حکومت خودگردان
جهان جدید
5
ماه نوامبر ،تاریخ جدید فلس��طین را وارد مرحله تازه ای
خواهد کرد؛ چون ملت فلس��طین در این ماه س��ه دستاورد و
ی معادالت
پیروزی ارزشمند به دس��ت اورد که م ی تواند تمام
منطقه را برهم بزند.
نخست:پیروزینظامیارزشمنددرموفقیتموشک های
مقاومت فلسطین حال چه ای رانی باش��د و چه ساخت داخل
تالمقدس و
فلسطی ن؛ مهم این است که توانست به تل اویو ،بی
دیگر شهرهای اشغالی فلسطین برسد و بیش از چهار میلیون
اسرائیلی وحشت زده را وادار به فرار به سوی پناهگاه ها نماید.
دوم :موفقیت دیپلماتیک محمود عباس (ابومازن ) در
به دست اوردنشناساییفلسطینبه عنوانناظردرسازمانملل
با موافقت 138دولت و مخالفت 9دولت که بیشتر انها چنان
کوچک هستند که باید با دوربین انها را در نقشه جستوجو کرد
که البته این افتخاری ب رای امریکا یا رژیم صهیونیستی نیست.
سوم :تحکیم فرصت های اش��تی ملی فلسطینیان و
برقراری تفاهم جدی میان طرف های اصلی فلسطینی یعنی
دو جنبش فتح و حماس.
راهیابی فلسطین به سازمان ملل ،رژیم صهیونیستی را
دچار شکست سیاسی در کنار شکس��ت نظامی اخیر در غزه
کرد و مقامات ان را وادار به این اظهارنظر کرد که شناس��ایی
فلسطین از جنبه بی ن المللی ان چنان اهمیتی ندارد و در عین
حال کوشش کردند با اجرای طرح احداث سه هزار واحد مسکونی
در کرانه باختری اشغالی به گونه ای انتقامجویی نمایند .پرسشی
که اکنون همچنان مطرح م ی گردد همانا چگونگی بهره برداری
از این دستاوردهای سیاسی و نظامی طی هفته ها و ماه های
اینده است ،به گونه ای که رژیم صهیونیستی نتواند در این زمینه
دست به خ رابکاری بزند و در عین حال کوشش ب رای به دست
اوردن دستاوردهای جدید در دیگر نهادهای بی ن المللی از جمله
مثلث شماره 154
عبد الباری عطوان /سردبیر القدس العربی
دادگاه جنایت های جنگی صورت بگیرد .در این زمینه چندین
پیشنهاد را ارائه م ی دهیم:
-1خ��ودداری از زیاده روی در جش��ن گرفتن این موفقیت
دیپلماتیک،چوندولتیکهموردشناساییقرارگرفتتنهانامی
رویکاغذاستوشایدبهترباشددراینجابهجشن هایگسترده ای
که در س��ال 1988صورت گرفت ،اش��اره کنیم که در ان هنگام
مجلسملیفلسطیناعالماستقاللکردودرپیانقرارداداسلو
به امضا رسید ،تا انجا که بعضی از اقایان شاخه زیتون را در دهانه
تفنگ هایسربازاناسرائیلیقراردادندوچنینگمانیبه وجودامد
کهتشکیلدولتفلسطیننزدیکاست.
-2افزایش ش��ورش و نافرمان ی ه��ای غی ر نظامی در
ی ش��هرها و روس��تاهای کرانه باختری علیه اشغالگری
تمام
صهیونیس ت ها در جهت حفظ س��طح مخالفت از یکسو و
جلوگیری از فروکش کردن شادی به دست امده از پیروزی در غزه
و موفقیت در سازمان ملل .حال اگر حکومت رام اهلل (حکومت
خودگردان) م ی تواند ده ها هزار تن را ب رای موافقت و پشتیبانی
از محمود عباس و اقداماتش در سازمان ملل ،بسیج نماید ،چه
بهتراست اینان را علیه شهرک نشینان صهیونیست و اقدامات
ذلت بار صهیونیس ت ها به کار گیرد.
-3تحکیم وحدت ملی از طریق اتخاذ اقداماتی مثبت
در ب رابر استقبال جنبش حماس از عضویت در سازمان ملل از
جمله ازادی بازداشت شدگان فلسطینی و پاکسازی زندان ها و
ادامه به کارگیری اقداماتی ب رای تحکیم موقعیت فلسطینیان و
از جمله ادامه عملیات مقاومت با شکل های گوناگون.
-4تاکید بر تمامی اصول فلسطینی از جمله حق کامل
بازگشت و پایبندی به بی ت المقدس به عنوان پایتخت دولت
فلسطین و جلوگیری از کنار گذاردن راه حل یک دولت.
- 5خودداری از تس��لیم در ب رابر فشارهای امریکایی و
اروپایی در بازگشت به روند گفت وگوهای بدون قید و شرط یا
خودداری از پیوستن به دادگاه بی ن المللی جنایت های جنگی
ب رای محاکمه جنایتکاران جنگی رژیم صهیونیستی.
البته محمود عباس توانست از انزوای خود نجات یابد و
باردیگر به صحنه جهان عرب و بی ن المللی بازگردد ،به خصوص
که اخی را از سوی دولت ای ران ب رای شرکت در اجالس عدم تعهد
دعوت گردید ،چون در ب رابر ترورهای روانی رژیم صهیونیستی
در ماه های اخیر مقاومت نشان داد و از کرنش در ب رابر فشارهای
دولت اوباما خودداری کرد ،بناب راین بهتر است همین روند را ادامه
دهد چون در مرحله اینده با به اصطالح مجازات های اسرائیلی
س��نگی ن تری روبه رو خواهد ش��د ،به خصوص ک��ه نتانیاهو،
نخس ت وزیر رژیم صهیونیستی که اخی را با دو شکست نظامی
و سیاسی در غزه و نیویورک روبه رو شده ،ممکن است در استانه
شرکت در انتخابات و ب رای جلوگیری از ناکامی و کاهش ه واداران
خود در فلسطین اشغالی ،دست به اقدامات انتقامجویانه ای بزند.
از جمله اقدامات دولت نتانیاهو خودداری از تحویل درامد مالیاتی
حکومت خودگردان ،اعمال فشار بر کنگره امریکا ب رای خودداری
از تقدیم کمک س��االنه دویس��ت میلیون دالری به حکومت
خود گردانونیزلغوکارت هایشخصی ت هایبرجستهحکومت
خودگردان فلسطینی ( )V.I.Pاست .به ه ر حال چنین اقداماتی
خشم مردم فلسطین را چند ب رابر خواهد کرد و به انتفاضه سوم
خواهد انجامید .حال و با پایان یافتن جش��ن ها ،فلسطینیان
خواهند دید که اشغالگران همچنان حضور دارند و گذرگاه ها و
شهرک سازی ها همچنان در اوج خود است و عرب ها همچنان از
پشتیبانی فلسطینیان خودداری م ی کنندو رسانه هایعرب نیز
از مطرح کردن مسائل فلسطین خودداری م ی نمایند ،در نتیجه
باید طرح نوینی ب رای مقاومت به اج��را گذارند که تمامی موارد
منفی موجود را پاکسازی کرده و در ب رابر ان مقاومت نماید؛ این
البته مسئولیت حکومت خودگردان و رئیس ان است .محمود
عباس دارای بیش از پنج نام اس��ت ،از جمله رئیس فلسطین،
رئیسحکومتخودگردان ،رئیسجنبشفتح،فرماندهنیروهای
مسلح فلسطین ،اما نام مهمتری که ان را به دست اورده و البته از
سوی«لیبرمن»وزیرخارجهرژیم صهیونیستیبهاواعطاگردیده
اس��ت ،همانا «تروریست سیاسی» اس��ت که پس از رفتن به
سازمانمللصورتگرفتولیفنیجاسوسموسادکهبهکشتن
عرب ها طی سال های طوالنی فعالیتش افتخار دارد ،اقدام اخیر
محمود عباس را «حمله تروریستی استراتژیک» نامید .من اگر
به جای محمود عباس بودم ،از این دو نام بسیار خرسند م ی شدم
چون از دیدگاه فلسطینیان نش��ان دهنده افراط گرایی دشمن
است .دستاورد بزرگ محمود عباس که بر عضویت در سازمان
ملل به عنوان ناظر سرپوش خ واهد گذارد ،همانا لغو قر ارداد اسلو
است ،مشروط بر اینکه مراسم عزاداری به این مناسبت برگزار
نشود چون این قرا رداد یکی از بزرگترین اشتباه های جنبش ملی
فلسطین به شمار م ی ایدg.
59
فرهنگ
یک فیلم جنجالی
اعتراض
همه حاشیه های فیلم جدیدجیرانی
شاهین فتحیان
1
فرهنگ
تازه ترین فیلم اکران ش��ده فری��دون جیرانی چندی
است که انگار سینما را بحث اول کشور کرده است؛ البته نه
به واسطه اهمیتش ،بلکه از نظر حواشی و اعتراض هایی که
به حوزه جناح بندی های سیاسی هم مربوط است .این روزها
از نظر گروه��ی فیلم جیرانی در ادامه هم��ان روندی تلقی
می شود که در جش��نواره اخیر یک خط فکری و محتوایی
خاص را در فیلم ها دنبال می کرد .این گروه معتقدند که این
خط فکری از یک جریان مرموز و حامی ش��به روشنفکران
نش��ات گرفته ،اما خود جیرانی با تاکید ب��ر اینکه این تلقی
بیشترین ازار و تاسف ذهنی را برای او دارد ،می گوید فیلمی
که تنها دو سال در انتظار دریافت مجوز اکران قرار داشته و
پیش از ان هم مدتی برای تولیدش صرف ش��ده نمی تواند
در ادامه این جریان بوده باش��د .هرچند برخ��ی هم بر این
اعتقادند که اگر هم فیلم جیرانی بر این مبنا س��اخته نشده
باشد ،انتخاب زمان اکرانش از همین خاستگاه تاثیر گرفته
است .ضمن انکه بسیاری متفقا بر این اعتقادند که انتخاب
این زمان اکران ،به مجادله بین معاونت س��ینمایی وزارت
ارشاد و حوزه هنری مربوط اس��ت .اما مروری بر فیلم ها و
نیز فیلمنامه های فریدون جیرانی در سه دهه گذشته نشان
می دهد که او اساسا به یک سینمای ملودرام تعلق دارد که
معموال در ان قتلی اتفاق می افتد و برق هم در سکانسی از
فیلم می رود و خاموشی حاکم می شود .فیلم های او به همین
نس��بت که به مخاطب میانه توجه دارد ،در عین حال از اثار
جشنواره ای به دور اس��ت و هیچ گاه جیرانی تمایل نداشته
فیلمی بسازد که بتواند در جشنواره های خارجی حضور یابد.
خود جیرانی می گوید همیشه به یک سینمای میانه معتقد
بوده که نه روشنفکرانه باشد و نه به شعور مخاطب توهین
کند ،در عین حال نیز بتواند مخاطب عام را به سینما بکشاند.
او البته کار در جریان س��ینمای میانه را س��خت می داند و
می گوید« :من سعی کردم روند س��ینمای میانه را در همه
کارهایم حفظ کنم .این تالش گاهی موفق بوده و گاهی نه،
اما هرچه پیش می رویم ،به علت محدودیت هایش ،این کار
سخت تر می شود .در 10سال گذشته فیلم هایی موفق شدند
که فروش خوبی داشتند؛ هرچند در دو سال اخیر با شکست
روبه رو شده اند ،اما توانستند جریان بخش خصوصی تولید
مثلث شماره 154
60
را جهت دار کنند .در دهه 60برای انکه سالم سازی به وجود
بیاید ،الگوی میانه مطرح ش��د که تعریفی نداشت و تالش
می کرد از س��ینمای فعلی خود فاصله بگیرد .در حال حاضر
تعریف سینمای میانه نازل شده و نباید ان را نازل تر کرد».
جیرانی همچنین معتقد اس��ت ک��ه دهه 80ب��ه بعد ،دهه
مضمون است ،نه ساختار؛ «اکنون سینمای معناگراست که
طرفدار دارد .مضمونی که خط قرمزی را شکسته باشد .این
گرایش به مضمون باعث می شود ملودرام خانوادگی را کمتر
تحت الشعاع قرار دهیم».
کارنامه جیرانی
فریدون جیرانی س��ال 1330در کاش��مر به دنیا امد.
فعالیت تئاتری را از سال 1351و فعالیت در حوزه سینما را از
سال پس از ان ،در مشهد اغاز کرد .او از سال 1360فعالیت
جدی در حوزه فیلمنامه نویسی را برای فیلم های سینمایی
اغاز کرد که تا سال 1374به طور جدی ادامه داشت و پس از
ان هم البته تداوم یافت .ازجمله نوشته های او در سال های
دور و نزدیک برای این فیلم ها بوده اس��ت :افتاب نشین ها
(رسول صدرعاملی) ،رهایی (رس��ول صدرعاملی) ،سناتور
(مهدی صباغ زاده) ،پرونده (مهدی صب��اغ زاده) ،گل های
داوودی (رس��ول صدرعاملی) ،گمشده (مهدی صباغ زاده)،
تصویر اخر (مهدی صباغ زاده) ،پاییزان (رسول صدرعاملی)،
ش��ب حادثه (س��یروس الوند) ،زی��ر بام های ش��هر (اصغر
هاش��می) ،در ارزوی ازدواج (اصغر هاش��می) ،گریز (ناصر
مهدی پور) ،دو همسفر (اصغر هاشمی) ،در کمال خونسردی
(سیامک شایقی) ،اشک و لبخند (ش��اپور قریب) و زاگرس
(محمدعلی نجف��ی) .او همچنین با فیلم های دبیرس��تان
(اکبر صادقی) به عنوان مش��اور کارگردان ،پاییزان (رسول
صدرعاملی) و نرگس (رخشان بنی اعتماد) به عنوان نورپرداز
و دو روی سکه (محمد متوسالنی) به عنوان مشاور فیلمنامه
همکاری داشته است.
او از سال 1370تا سال 1384هم سردبیری هفته نامه
س��ینما را برعهده داش��ت و به نوعی جزو مطبوعاتی های
عرص��ه س��ینما به ش��مار می اید ،ام��ا برخالف بس��یاری
دیگر ،از عرصه نقد به فیلمس��ازی نرسیده اس��ت ،بلکه از
فیلمنامه نویس��ی به عرص��ه مطبوعاتی س��ینما گام نهاد و
همزمان به س��اخت فیلم ه��م پرداخت .جیرانی در س��ال
1366فیلم «صع��ود» را کارگردانی کرده ب��ود ،اما به واقع
فرهنگ
مثلث شماره 154
61
فیلمسازی او از سال 1374با فیلم قرمز اغاز شد که یکی از
پرفروش های ان زمان با ب��ازی هدیه تهرانی و محمدرضا
فروتنی ش��د که به خاطر بازی در این فیلم سیمرغ بلورین
بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره فیلم فجر گرفت.
فریدون جیرانی پس از ان هم فیلم های اب و اتش ،ش��ام
اخر ،صورتی ،ساالد فصل ،ستاره ها :۳ستاره بود ،ستاره ها
:۲س��تاره است ،س��تاره ها :۱ستاره می ش��ود و پارک وی
و نیز«مرگ تدریجی ی��ک رویا» را نوش��ته و کارگردانی
کرده است .او دو سال پیش هم پس از «قصه پریا»« ،من
مادر هستم» را فیلمبرداری کرد .س��یدغالمرضا موسوی
تهیه کننده این فیلم اس��ت و باران کوثری ،حبیب رضایی،
هنگامه قاضیانی ،فرهاد اصالن��ی و پانته ا بهرام بازیگران
اصلی ان هستند .جیرانی البته تله فیلم «مسافر بهشت» را
هم در زمان نزدیکی به «قصه پریا» و «من مادر هس��تم»
ساخته است .در مجموع سینمای جیرانی ،متعلق به سینمای
بدنه است و خیلی نمی توان ان را جدی فرض کرد .در عین
حال فضای فیلم های او اش��فته ،پر از خشونت ،اس��ترس و
گهگاه نزدیک به ژانر وحشت ارزیابی می شود.
تو مادر نیستی!
فرهنگ
پس از انکه بعد از مدت ها گفته شد فیلم اخیر جیرانی
اذرماه و پس از ایام عزاداری محرم اکران خواهد ش��د ،روز
قبل از اغاز اکران فیلم ،انصار حزب اهلل در بیانیه ای خواستار
لغو مجوز نمای��ش این فیلم ش��دند و فری��دون جیرانی و
غالمرضا موس��وی ،کارگردان و تهیه کنن��ده این فیلم هم
پاسخی را منتشر کردند.
در بخش های��ی از متن بیانیه س��ازمان اجرایی انصار
حزب اهلل امده بود:
« ۱۹مهرماه سال جاری انصار حزب اهلل ایران از سوی
هزاران عضو خود در سراسر کش��ور ،با استناد به ماده ۶۳۹
قانون مجازات اس�لامی از جواد شمقدری ،رئیس سازمان
سینمایی وزارت ارشاد اسالمی به عنوان مسئول ارائه مجوز
به چهار فیلم «ب��رف روی کاج ها»« ،پ��ل چوبی»« ،من
مادر هستم» و «من همس��رش هستم» و نمایش عمومی
ان در سینماهای کشور به دادس��تان تهران شکایت کرد و
در مقابل سازمان س��ینمایی نیز در یک عقب نشینی اشکار
توقف نمایش عمومی ان را اعالم کرد .اما با گذشت یک ماه
از اعالم وصول شکایت امت حزب اهلل هنوز هیچ نشانه ای
از رسیدگی به این شکایت مشاهده نمی گردد .این درحالی
است که سازمان سینمایی ،این تعلل قوه قضائیه در رسیدگی
به اتهامات رئیس س��ازمان س��ینمایی را حمل بر مسامحه
در ش��رایط کنونی کش��ور کرده و با فرصت طلبی هنگامه
فرارس��یدن ایام عزای ساالر شهیدان ،رس��ما اغاز نمایش
عمومی فیلم س��اخته ش��ده در حلقه مجموع��ه فیلم های
موجود با موضوع خیانت را از هش��تم اذرماه س��ال جاری
اعالم کرده است ،تا از مماشات قوه قضائیه و مصروف شدن
توان متدینین در مراسم عزاداری امام حسین علیه السالم
حداکثر بهره برداری را کرده و با نمایش عمومی فحش��ا به
عادی سازی زنا پرداخته و بخش اعظمی از جامعه را مبتال
به این فحشا نشان دهد تا درد جامعه روشنفکرنمای سازنده
چنین اثار مستهجنی به ناحق به کل امت شهیدپرور ایران
تعمیم داده شود.
امروز س��ازمان اجرایی انصار حزب اهلل به نمایندگی
از هزاران عضو خ��ود ضمن اقامه اعت��راض به قوه قضائیه
به دلی��ل فراه��م اوردن فرصت ب��رای هتاکان ب��ه دین و
شریعت و به سخره گیرندگان نظام و انقالب و خون شهدا،
اعالم می دارد که امت همیشه در صحنه حزب اهلل در برابر
عملکرد ...سازمان سینمایی هوشیار اس��ت و بدین وسیله
هشدار می دهد که این سازمان موظف به پیروی از احکام
اسالم و رای علمای دین بوده و در این راستا تا پایان وقت
اداری روز سه ش��نبه هفتم اذر مهل��ت دارد حکم لغو مجوز
مثلث شماره 154
62
نمایش عمومی فیل��م «من مادرهس��تم» را اعالم نماید؛
در غیر این صورت مردم متدین با اقتدا به امام شهیدش��ان
راس��ا وارد عمل گردیده و با عم��ل به ترتیب��ات بند «م»
وصیتنامه امام خمینی(ره) اعتراض خود را در عرصه عمل
و با تحصن در مقابل ساختمان وزارت ارشاد ادامه خواهند
داد .بدیهی است توقف اجرای ترتیبات بند «م» موکول به
تمکین مسئوالن بی مسئولیت در برابر مطالبه برحق مردم
خواهد بود».
اما در پی انتشار این بیانیه ،فریدون جیرانی و غالمرضا
موسوی بیانیه مشترکی منتش��ر کردند که در متن ان امده
بود« :فیلم «من مادر هس��تم» نه درباره خیانت اس��ت نه
درباره زنا ،نه نمایش فحشاس��ت .فیلم «من مادرهستم»
یک فیلم اخالقی اس��ت که یک نوع س��بک زندگی را به
چالش می کش��د .بنابراین از عده ای ک��ه ندیده تحت تاثیر
تحریکات پشت پرده ،جوسازی ناجوانمردانه ای را علیه فیلم
شروع کردند و قضاوتشان را قضاوتی اسالمی تلقی کردند
دعوت می کنیم که از فردا به تماشای فیلم بنشینند و بعد از
دیدن فیلم نظر بدهند».
سازندگان فیلم «من مادر هستم» معتقدند که شرایط
اکران به دلیل تصمیم یک نه��اد دولتی در معرض بحران
قرار گرفته است و کس��انی که به بقای سینما و حیاتش در
این ش��رایط اعتقاد دارند باید جلوی این تصمیم نادرس��ت
بایستند .سکوت برخی از روشنفکران مسلمان داخل سینما
در این رابطه توجیه پذیر نیست .ما نمی خواهیم با کسانی که
این سکوت را در پیوند منافع انها با بخشی از قدرت تحلیل
می کنند ،همصدا ش��ویم ،ما هنوز انها را دوستان سینمای
ایران می دانیم .امیدواریم انها بعدها در مقابل تاریخ دلیلی
برای این سکوت خود داشته باشند.
ما به دلیل همین جوسازی ناجوانمردانه نمایشمان در
سینماهای محدودی صورت می گیرد ،بنابراین از همه مردم
عزیز که به ادامه حیات سینمای اجتماعی معتقدند دعوت
می کنیم در همین سینماها به تماشای فیلم بنشینند.
اما درحال��ی که وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی در
مواجهه خود با خبرنگاران از اظهارنظر درباره این موضوع
امتن��اع ورزید ،اک��ران افتتاحیه فیلم س��ینمایی «من مادر
هس��تم» به کارگردانی فریدون جیرانی با ازدحام جمعیت
و حضور تعدادی از مخالفان فیلم برگزار ش��د .پیش از اغاز
نمایش فیلم که س��اعاتی پس از بیانیه دوم انصار حزب اهلل
درباره اک��ران این فیلم برگزار می ش��د ،ازدحام جمعیت در
سالن س��ینما افریقا جلب توجه می کرد و این ازدحام باعث
ش��د پیش از نمایش فیلم و تا دقایق ابتدای اکران ،تعدادی
از تماشاگران با وجود اینکه شماره صندلی داشتند به دلیل
بی نظمی و حضور بی��ش از اندازه مخاطبان سرجایش��ان
ننشینند و با تماشاگرانی که جایشان را گرفته بودند ،مجادله
و فضای سالن نمایش را ناارام کنند.
با سپری ش��دن دقایقی از فیلم ،سرانجام تماشاگران
بدون صندلی به نشس��تن روی س��کوها و پله های سالن
رضایت دادند و فضای س��الن ارام ش��د .اما هنگام نمایش
فیلم «من مادر هس��تم» در البی سالن س��ینما تعدادی از
مخالفان این روزهای فیلم ،حاضر شدند و فریدون جیرانی،
کارگ��ردان فیلم که دقایقی ب��ا انها مکالمه داش��ت از انها
پرسید که فیلم را دیده اند که تعدادی از انها گفتند هنوز فیلم
را ندیده اند.
جیرانی از انها خواس��ت که ابتدا فیل��م را ببینند و بعد
با هم صحبت کنن��د ،دقایقی این مکالمات ادامه داش��ت
و س��رانجام این گروه ،س��ینما را ترک کردند .این در حالی
بود که انصار ح��زب اهلل در بیانیه دوم ش��ان از تجمع مقابل
وزارت ارشاد خبر دادند .در بیانیه دوم انصار امده بود« :پیرو
بیانیه صادرشده از سوی س��ازمان اجرایی انصار حزب اهلل
ایران مبنی بر تعیین ضرب االجل برای س��ازمان سینمایی
وزارت ارشاد به منظور منع نمایش فیلم «من مادر هستم»
تا پایان وقت اداری روز سه ش��نبه ۷اذر ۱۳۹۱و باتوجه به
اینکه مهلت تعیین شده منقضی و سازمان سینمایی وزارت
ارش��اد نس��بت به مطالبه بحق مردم متدین تمکین نکرده
اس��ت ،روابط عمومی انصار حزب اهلل براساس وعده قبلی
اعالم می دارد ،اجرای ترتیبات بن��د «م» وصیت نامه امام
خمینی(ره) را با توسل به اصل ۲۷قانون اساسی جمهوری
اس�لامی ایران در دس��تورکار قرار می دهد و بدین وسیله
به اطالع امت حزب اهلل می رس��اند که در اعتراض به سیر
عملکرد سازمان سینمایی وزارت ارشاد و اراده این سازمان
مبنی بر نش��ر عامدانه منکرات و با تمرکز بر مطالبه توقف
نمایش فیلم سراس��ر ابتذال «من مادر هس��تم» ،تحصن
متدینین از ساعت ۱۱صبح روز شنبه مورخ ۱۱اذر ،۱۳۹۱
۱۶محرم الحرام ۱۴۳۴در مقابل در اصلی وزارت ارش��اد،
واقع در میدان بهارستان ،خیابان کمال الملک اغاز خواهد
شد.
بنابراین بدین وسیله از عموم مردم شهید پرور دعوت
می شود با اقتدا به امام شهیدمان حسین(ع) برای ادای دین
به اسالم و انقالب و خون شهدا در روز و ساعت تعیین شده
در محل یادشده حضور یابند .بدیهی است اجرای ترتیبات
بند «م» وصیتنامه امام راحل متوقف به تحصن نخواهد بود
و اجرای ان از ط��رق الزم و قانونی تا حصول نتیجه نهایی
تداوم خواهد یافت».
دو اعتراض در یک روز
تجمع انصار حزب اهلل در نهایت برگزار شد ،اما درحالی
که این گروه ،در مقابل س��اختمان وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی در قبال سیاست های این وزارتخانه شعار می دادند،
گروهی از سینماگران و دست اندرکاران در سوی مقابل انها
تجمع کرده و علیه انها ش��عار دادند .در پایان هم دو گروه
پس از س��اعاتی با صدور بیانیه هایی به تجم��ع خود پایان
دادند.
در جریان این حوادث ،وزارت ارشاد ولو در لفظ ،یک
گام عقب نشست و اعالم شد که مطابق نظر شورای عالی
اکران وزارت فرهنگ و ارشاد اس�لامی که با حضور وزیر
محترم تشکیل شده برای جلوگیری از هر گونه سوء تفاهم
یا برداشت نادرست در خصوص حکم حیات بخش قصاص،
تغییر و ح��ذف الزم در انتهای فیلم س��ینمایی «من مادر
هستم» تعیین و ابالغ شده ،اصالحیه های مورد نظر اعمال و
تمام کپی های نمایش را در سطح کشور در برخواهد گرفت.
اما جدال دو طرف به خیابان و رس��انه ها محدود نشد و در
نشست نقد و بررسی این فیلم هم که در فرهنگسرای رسانه
ترتیب یافت ،با حاشیه های فراوانی همراه شد .تا حدی که
حاضران در نشس��ت در برخی موارد ش��اهد درگیری های
ش��دید لفظی بین برخی از موافقان و مخالفان فیلم بودند
و درگیری ها ب��ه حدی بود که گاه تا اس��تانه درگیری های
فیزیکی نی��ز پیش رف��ت .همچنین در بخ��ش میانی این
مناظره درگیری های لفظی شدیدی بین امیر قادری منتقد
که اجرای جلس��ه را برعهده داش��ت با یکی از مخالفان در
جلسه رخ داد که برای لحظاتی این نشست را تحت الشعاع
خود قرار داد .اواخر این برنامه نیز درگیری های لفظی بین
مسعود فراس��تی به عنوان موافق فیلم و سید حسین علوی
به عنوان مخالف فیلم رخ داد.
عالوه بر فراستی که س��ابقه همکاری با جیرانی را در
برنامه تلویزیونی هفت دارد ،رضا میرکریمی نیز در دفاع از
او برامد و با انتشار یادداشتی ،ضمن حمایت از ان ،این نکته
را مطرح کرد که نمی تواند بفهمد معترضان به چه چیز فیلم
معترض هستند .به هر حال ،حاش��یه هایی که در روزهای
نخس��ت ،این هراس را برای دس��ت اندرکاران فیلم ایجاد
کرده بود که مبادا فیل��م انها از پرده های س��ینماها پایین
کشیده ش��ود؛ اما رفته رفته به حس ش��یرین فروش بیشتر
تبدیل شدg .
lدبیر س��ی امین جش��نواره فج��ر ،ش��هریور ماه
امسال گفت که در سینمای امروز ما تمسخر باور ها ،ایمان،
دفاع مقدس و روحانیت ش��دت گرفته است و مسئوالن هم
بی تفاوت هس��تند .پس اتفاقی رخ داده است.در این شرایط
توقع این است که وزارت ارش��اد سینما را با ارزش ها منطبق
کند و هدایت ان را ب��ه عهده بگیرد .یا اینکه اجازه س��اخت
و نمایش به فیلم هایی که حریم ه��ای اخالق دینی را نقض
می کنند ،ندهد.
اما در چند ماه اخیر و به طور مش�خص از ابتدای
امسال ،ش�اهد این بوده ایم که این اعتراض ها،
به خصوص به سه فیلم «گشت ارشاد»« ،زندگی
خصوصی» و «من مادر هستم» بیشتر بوده است.
lنه ،تنها این سه فیلم نبوده.
خوب چند فیلم بوده؟
lس��یزده فیلم بوده که در انها موضوع خیانت در
خانواده مطرح ش��ده ،اعتراض ها هم مال امسال نیست ،از
همان سال گذش��ته و از جش��نواره اعتراض ها شروع شده،
امام جمعه های مشهد ،کاش��ان ،بابل و جاهای دیگر در دو
سال اخیر نس��بت به این روند در س��ینما اعتراض کرده اند.
خیلی از شخصیت های دیگر هم اعتراض کرده اند .وقتی دبیر
بزرگ ترین جشنواره سینمایی کشور این طور به صراحت از
اهانت به ارزش های دینی و مقدسات جامعه به عنوان یک
روند رو به گسترش در سینمای ایران صحبت می کند ،این
نش��ان می دهد که موضوع مربوط به یکی دو فیلم و امسال
نیست.
اما امس�ال و به خصوص در مورد چند فیلم شکل
اعتراض ها متفاوت بود.
بنا نیست کسی سخنگوی دیگری باشد ،با این حال یک نفر باید تشریح کند اعتراض جریانی که با عنوان انصار
حزب اهلل شناخته شده اند ،به کجای سینماست و چرا این روز ها یکباره این قدر تند و پررنگ شده است؟
محم د صادق کوشکی ،یکی از کسانی است که م ی تواند این ماجرا را تشریح کند ،هرچند تاکید م ی کند ارتباطی
با بدنه انصار حزب اهلل ندارد و از طرف انها در مورد اعتراض انها صحبت نم ی کند ،اما لحن حرف هایش به انصار نزدیک
است و راهنمای ی های خوبی هم به سرنخ ماجرا های اخیر سینما م ی کند ،که دعوا های کهنه را به یاد م ی اورد .خبرنگار
مثلث برای دریافت دیدگاه های دکتر کوشکی ،با او به گفت وگو نشست.
علت اصل�ی انتق�اد معترضان ب�ه وضعیت فعلی
سینما در کشور چیست؟
lمن از موضع ش��خصی خودم می توان��م در این
مورد نظر بدهم ،من سخنگوی انصار حزب اهلل نیستم ،انها
خودشان تشکل هستند و خودشان سخنگو دارند ،موضعشان
را باید از خودشان بپرسید.
می دان�م ک�ه ش�ما به عن�وان س�خنگوی انصار
حزب اهلل صحبت نمی کنید ،اما می خواهم تحلیل
شخصی خودتان از این موضوع را بدانم.
lمن همان طور که گفت��م از جانب خودم صحبت
می کنم.
من ه�م می خواهم نظر خود ش�ما را در این مورد
بدانم.
lما به عنوان یک نظام دینی یک س��ری افق های
مطلوب داریم که این افق ها از ط��رف رهبران نظام ،قانون
اساس��ی ما و باور های دینی ملت ما مشخص می شود .امام
راحل (ره) هم فرموده اند که نظام ما برای اجرای احکام دینی
ایجاد شده اس��ت .اصال فلسفه تش��کیل حکومت اسالمی
اجرای احکام است.
در نظام اسالمی همه تابع این قاعده هستند و سینما
هم از ان مستثنا نیست .سینما هم باید در خدمت اعتقاد ها و
باور های دینی مردم و ترویج ارزش ها و باور های دینی باشد.
اما در این 20سال گذشته ،سینمای ما ،ان هم نه همه
بخش ها ،بلکه برخی بخش های ان ،روند متفاوتی را در پیش
گرفته اند .اینها نه تنها به این مس��ائل اعتقاد ندارند ،بلکه در
فیلم هایشان اینها را خدشه دار می کنند.
با این وجود به نظر می رسد اعتراض ها به سینما
در این چند ماه اخیر افزایش پیدا کرده است.
lنه ،من گفت��م که بخش هایی از س��ینمای ما در
این 20سال گذشته در فیلم هایشان این روند زیر پا گذاشتن
احکام و اخالق و اعتقادات دین��ی را پر رنگ تر کرده اند .این
نبوده که در این مدت اعتراض اتفاق بیفتد ،این اعتراض ها
مدت هاس��ت که از طرف ائمه جمعه ،برخ��ی کارگردانان و
بخش هایی از جامعه اتفاق می افتد و وزارت فرهنگ و ارشاد
اسالمی هم در این روند کاری انجام نمی دهد.
این اعتراض ها؟!
فرهنگ
2
گفت وگو با محمدصادق کوشکی درباره وضعیت امروز سینمای ایران
مثلث شماره 154
مسئوالن بی تفاوتند
lامس��ال وزارت ارش��اد بی اعتنایی را به اوج خود
رسانده ،تا انجا که عده ای مجبور شده اند برای مقابله با روند
رو به گس��ترش توهین به ارزش های دینی به قوه قضاییه
شکایت کنند.
فکر می کنید اینها از کجا ناشی شده است؟
lاینه��ا کارهایی اس��ت که س��ازمان س��ینمایی
مرتکب ان شده ،حاال وزیر ارش��اد هم یا قدرتش را ندارد ،یا
اختیارش را ندارد یا نمی خواهد با اینها مقابله کند .س��ازمان
سینمایی،زیرنظر وزیر ارشاد این کارها را انجام داده.
یعنی از نظر ش�ما بخش�ی از دولت در این ماجرا
دست دارد؟
lمن اگ��ر بخواهم دولت را متهم ب��ه چیزی کنم،
می توانم از واژه دولت و واژه اتهام استفاده کنم.
منظورم این اس�ت ک�ه ایا فکر می کنی�د جریان
خاصی در دولت در این ماجرا ها دخیل است؟
lس��ازمان سینمایی و ش��ورای عالی سینما که به
ریاست رئیس جمهور تشکیل جلسه می دهد.
االن چه چیزی بیشتر مورد اعتراض است؟
lدر تع��دادی از فیلم ه��ا ما ش��اهد رون��د ترویج
مفاس��د و منکرات هس��تیم .اعتراض ،به مضمون ،محتوا
و جهت گیری هاس��ت .اعتراض به این بی اعتنایی اس��ت.
اعتراض نسبت به اکران تعدادی فیلم است ،نه تنها یک فیلم.
حوزه هنری هم به همین دلیل اجازه اکران برخی فیلم ها را
نداده است .حتی در برخی اس��تان ها هم نمایش تعدادی از
این فیلم ها متوقف شده است.
ولی به طور مش�خص عده ای در مراس�م اکران
افتتاحیه فیلم اخیر جیرانی در محل سینما حضور
یافته و تجمع کرده اند.
lمن می خواهم بگویم حتی انهایی که جلو سینما
رفته اند هم انهایی نبوده اند که شما می گویید .انها سخنگو
دارند ،اطالعیه و بیانیه دارند و خودشان در مورد موضعشان
صحبت می کنن��د .ایا انها اطالعی��ه داده ان��د و گفته اند ما
تجمع کردی��م؟ انها اگر تجم��ع کنند خودش��ان اطالعیه
می دهندg .
63
باشید ،می دانید که مدام اقدامات عجیبی انجام شده است.
این کار های حوزه هنری البته در حدی قابل پذیرش است.
اینکه حوزه بخواهد هر از گاهی یک بار یک شوک به سینما
وارد کند ،حاال به هر دلیلی ،قابل پذیرش اس��ت ،اما گاهی
اصرار می کنند که وارد حیطه جلوگیری از نمایش بش��وند،
محدودیت هایی برای س��ینما ها درس��ت کنن��د و در مورد
ممیزی ها اظهارنظر کنند که البته در اغلب موارد هم ناشی
از مسائل سیاسی است ،این کار ها همه با نگاه های سیاسی
انجام می شود.
غالمرضا
موسوی که
زمانی در
روزنامه کیهان
کار می کرد
سال هاست در
سینمای ایران
تهیه کنندگی
کرده است.
«بغض» و «من
مادر هستم»
از اخرین
فعالیت های
اوست
اینها که می گویید به دنبال چه چیزی هستند؟ بعد
از این چه می خواهند؟
lبعد از این درگیری های سیاس��ی اغاز می شود و
تا انتخابات هم به ش��کل های مختلف و توسط گروه های
مختلف ادامه پیدا می کند .متاس��فانه در نهایت هزینه تمام
این اقدامات از جیب فرهنگ پرداخته می شود.این حاشیه ها
و داس��تان ها ب��ه انتخابات و نگاه��ی که بعضی ه��ا دارند
بر می گردد ،عده ای هس��تند که می خواهند تسویه حساب
کنند.
خوب چرا این همه حاش�یه ،هم�ه اش برای فیلم
شما؟
lببینی��د اینجا اص�لا فیلم م��ن و دیگری مطرح
نیس��ت ،اینها به دنبال حاشیه هس��تند .حال این فیلم یا هر
فیلم دیگری ،مساله فیلم خاصی نیست.
ولی مشخصا علیه فیلم شما بیانیه صادر می کنند.
فرهنگ
مثلث شماره 154
قربانی شدیم!
گفت وگو با تهیه کننده فیلم «من مادر هستم»
3
غالمرضا موسوی ،تهیه کننده فیلم «من مادر هستم» معتقد است ،فیلمش در واقع همان گفتمان انقالب اسالمی
اس�ت .او می گوید فیلمش قربانی بازی های سیاس�ی و جناحی شده اس�ت .تهیه کننده این فیلم همچنین می گوید
که این فیلم درباره انتقام س�اخته ش�ده و حاال یک نفر می خواهد به وسیله حاشیه س�ازی برای این فیلم از او انتقام
شخصی بگیرد و چیز هایی را تالفیکند .در این شماره از مثلث با تهیه کننده اثاری چون «بغض»« ،گل یخ» و «جنگ
نفت کش ها» که پیش از این در «قرمز»« ،صورتی» و «پارک وی» هم سابقه همکاری با فریدون جیرانی را داشته ،به
گفت وگو نشستیم.
فاطمه کریمخان
قاعدتا اولین س�والی که می ش�ود در م�ورد این
فیلم حاشیه ساز با شما مطرح کرد ،درباره میزان
فروش اس�ت ؛ اس�تقبال را در روزهای گذش�ته
باتوجه به حواشی به وجود امده ،چطور دیده اید؟
lاستقبال بد نبود ،حتی می ش��ود گفت با شرایط
فعلی سینما استقبال خوب بوده است.
چند سینما را در تهران و شهرستان ها در اختیار
دارید؟
lاالن فیلم در 15سینما نمایش داده می شود ،در
بعضی از شهرس��تان ها هم البته روی پرده رفته اس��ت ،اما
جزئیات را باید از شرکت پخش بپرسید.
این همه حاش�یه روی فروش فیلم تاثیر داشته
است؟
64
lتاثیر که داش��ته ،ام��ا به نظرم مس��اله اصلی در
این همه حاشیه ،اصال درباره این فیلم یا من یا چیز دیگری
نیست.
پس مساله اصلی چیست؟
lمش��کل اساس��ی ما در حال حاض��ر مربوط به
این اس��ت که داریم به انتخابات یازدهم ریاست جمهوری
نزدیک می شویم.
خوب ای�ن به حاش�یه های فیلم ش�ما چه ربطی
دارد؟
lوقت��ی داریم ب��ه انتخابات نزدیک می ش��ویم ،
گروه های مختلف سیاس��ی س��عی می کنند از راه ورود به
فضای سینما ،به عرصه فرهنگ وارد شوند و تسویه حساب
کنند .در واقع حاشیه های فیلم ما بیش��تر از همین جا ناشی
شده است ،ما داریم در این ماجرا قربانی می شویم.
منظورتان کدام ماجرا است؟
lاز ابتدای امس��ال اگر ماجرا ه��ا را پیگیری کرده
lاطالعیه انصار حزب اهلل ،روز سه شنبه ،یعنی یک
روز قبل از اکران افتتاحیه فیلم صادر ش��ده است .در حالی
که صادر کنندگان حتی فیلم ما را ندی��ده بودند« .من مادر
هستم» نه در جشنواره نمایش داده ش��ده است و نه برای
گروه خاصی .تنها کس��انی که این فیلم را دیده بودند ،یک
عده بسیار معدود و انتخاب شده و البته برخی در حوزه هنری
بودند .اینها در حالی اطالعیه صادر می کنند که حتی فیلم
را ندیده اند.
یعنی این مساله برای شما کافی است که بگویید
انتقاد این حاشیه ساز ها سیاسی است؟
lاینها کارهای سیاسی اس��ت ،بعد از انقالب قرار
بود رویه در مورد مسائل فرهنگی این گونه باشد که هرکس
انتقادی به مساله فرهنگی خاصی دارد ،ان انتقاد را با صدای
بلند بیان کند ،بعد مردم در مورد ان مساله قضاوت کنند ،اما
برخی می خواهند مساله ش��ان را به کف خیابان ها بکشند ،
این رویه کار فرهنگی نیست.
به هرحال فیلم ش�ما قبل از اکران ه�م ،مدت ها
درگیر پروانه نمایش بوده است ،انجا چه مشکلی
وجود داشت؟
lدو س��ال پیش که فیلم را ب��رای دریافت پروانه
نمایش ارائه کردیم ،با مش��کالتی رو به رو ش��دیم .بعد ،از
شورای بازبینی درخواس��ت نماینده کردیم تا بتوانیم برای
دریافت مجوز با انها تعامل کنیم و اصالح هایی را بر اساس
نظر شورا اعمال کنیم ،شورای بازبینی اقای سیدضیا دری
را به عنوان نماینده معرفی کرد و ایش��ان ه��م اگر چه تمام
سعی اش را کرد ،اما از مواضع شورا هم کوتاه نیامد؛ در واقع
تالش انجام شد تا همه ان چیزی که شورا می خواهد لحاظ
شود .به هر حال ،فیلم بعد از س��ه مرحله بازبینی و اصالح،
باز هم با نکاتی از نظر انان مواجه بود ،البته ما تمام چیزی را
که شورا می خواست ،اعمال کردیم .ما برای گرفتن پروانه
نمایش تالش زیادی کردیم و باالخره س��ال گذشته بعد از
دوسال توانستیم پروانه را بگیریم.
در جری�ان ان درگیری ه�ا با ش�ورا ،اش�کال بر
س�ر کدام موضوع ه�ا بود؟ چ�ه چیز های�ی را در
اصالحیه ها اعمال کردید تا پروانه را گرفتید؟
lچیز های مختلفی بود که من ترجیح می دهم در
مورد انها صحبت نکنم.
این اصالحات ،مش�ابه همی�ن چیز هایی بود که
االن در م�ورد فیلم ش�ما مطرح اس�ت؛ خوردن
مشروب و قصاص و مانند ان؟
lم��ن ترجی��ح می ده��م در این م��ورد صحبت
نکنم .ان موقع موضوعات متفاوت��ی مطرح بود و االن هم
موضوعات متفاوتی مطرح است.
فیلم شما همان طور که خودتان هم اشاره کردید،
با حاش�یه هایی برای دریافت مجوز رو به رو شد ،
عده ای تصور می کنند که ی�ک جریان خاص در
مورد دریافت مجوز فیلم شما دخالت کرده است ،
واقعا چنین اتفاقی افتاده است؟
ان معنی ندارد .باید تا انتهای ان نمایش داده شود ،تا مبتدا
بی خاصیت نشود.
شما می گویید که مبتدا بدون پایان بندی ان معنی
نخواهد داشت ،در حالی که ش�ما کوتاه امده اید
و قبول کرده اید که س�کانس پایانی فیلم حذف
شود ،این چه معنی می دهد؟
lخ��وب همان ط��ور که از ما خواس��ته ش��ده ،ما
سکانس پایانی را حذف کرده ایم؛ اما خوب این سانسور در
سانسور است ،ما به این اقدام می گوییم سانسور مضاعف.
اصال این در خواست از کجا امد؟ مگر شما سه بار
فیلم را اصالح نکرده اید؟
lتا جایی که من می دانم ،کل فرایند دریافت پروانه
برای این فیلم کامال به صورت عادی طی شده ،تمام روند
کار همان طوری بود که برای هر کسی که فیلمش با ممیزی
رو به رو می ش��ود ،اتفاق می افتد .حتی می خواهم بگویم که
در مواردی به دلیل مس��ئولیت های صنفی م��ن به عنوان
مسئول ش��ورای عالی که با خانه سینما هم در تماس بوده ،
سختگیری های بیشتری اتفاق افتاده است.
lمتاس��فم که ما درجایی هس��تیم ک��ه عالوه بر
وزارت ارشاد که وظیفه قانونی در مورد ممیزی فیلم ها دارد ،
جا های دیگری هم هس��تند که رفتار های��ی خاص انجام
می دهند و با اعمال فشار نظرشان را تحمیل می کنند.
lاگر بنا بود از من حمایت شود ،این حمایت باید در
تولید هم اتفاق می افتاد .در سه فیلم اخیر من هیچ کمکی از
بودجه عمومی و به اصط�لاح بیت المال یا دولت نگرفته ام.
در حالی که بسیاری از فیلمساز ها هس��تند که بودجه های
میلیاردی از بودجه عمومی یا دولتی دریافت می کنند .البته
اگر حمایتی صورت بگیرد ،خوب است؛ اما در مورد این سه
فیلم هیچ کمکی به من نشده است.
lببینید ،فیلم واقعا هیچ اشکالی ندارد ،اما حتی اگر
مساله سیاسی هم نباشد ،یک نفر هست که تصمیم گرفته
حساب های شخصی اش را با ما صاف کند.
یعنی هیچ حمایتی از شما نشده است؟
جدای از اعتراض های انص�ار حزب اهلل ،عده ای
هم در مورد تصویر قصاص در این فیلم اعتراض
دارند ،نظر شما در این مورد چیست؟
lموضوع این فیلم مساله اعدام و قصاص نیست ،
نکته فیلم این است که یک انتقام شخصی اتفاق می افتاد نه
قصاص .خانم بر اساس وکالت از برادر مقتول ،برای انتقام
سوءاستفاده می کند .اینجا مساله قصاص نیست .ما تالش
کرده ایم یک زندگی فرنگی را به چالش بکش��یم و عاقبت
ان را نشان دهیم .ضمن انکه این نمایش بدون پایان بندی
lببینید ،دو جناح خاص دارند با هم دعوا می کنند.
این در حالی اس��ت که خیلی ه��ا فیلم را دیده ان��د و موافق
ان بوده ان��د .اکثر بینندگان فیل��م ان را اخالق گرا توصیف
کرده اند.
درگیری کدام جناح ها؟
lنمی دانم .م��ن نمی توانم بگویم که چه کس��ی
پشت این داس��تان است ،من سیاس��تمدار نیستم که بدانم
چه اتفاق��ی دارد می افتد .نمی دانم چه کس��ی یا کس��انی
پش��ت این ماجرا هس��تند .من تنها می دانم که ما قربانی
هس��تیم و اینکه سیاس��ت فرهنگی بای��د به گونه دیگری
باشد.
من شخصا مانند هر ادم دیگری گرایش های سیاسی
خودم را دارم اما ای��ن گرایش ها در هیچ کج��ا به جز پای
صندوق رای نمود پیدا نمی کنن��د .من هیچ وقت پای هیچ
اطالعیه و بیانیه ای را امض��ا نکرده ام که هم دالیل صنفی
دارد وهم دالیل دیگر .فکر می کنم هر کس��ی باید نظرات
اعتقادات مردم را نشانه گرفته اند
رئیس س��ازمان تبلیغات اس�لامی درواقع در راس
نهادی قرار دارد که حوزه هنری به ان تعلق گرفته و به تبع
ان ،س��ینماهای متعلق به حوزه هنری نیز در زیرمجموعه
تشکیالتی او محس��وب م ی ش��وند .حجت اهلل خاموشی
معتقد است فیلم هایی چون «من مادر هستم» اعتقادات
دینی مردم را نشانه گرفته اند و چنین مسائلی به دلیل نبود
نظارت بر فیلم ها از سوی وزارت ارش��اد رخ داده است.حجت االسالم سیدمهدی خاموشی که
در اوج دعواهای مربوط به این فیلم ،در نشست رونمایی از انیمیشن «تاریخ از این ور» حضور
ش امده در حوزه سینمای ای ران را در فقدان
یافته بود ،در جمع خبرنگاران ،ریشه مسائل اخیر پی
نظارت ازسوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی دانس��ت و گفت « :مسئوالن و دست اندرکاران
تولید فیلم هایی از این دست ،هنگام ساخت یک اثر سینمایی باید مجموع مختصات فرهنگی،
اجتماعی و اسالمی کش��ورمان را درنظر بگیرند .در واقع تاثی رات مثبت و منفی فیلم هایی را
که تولید و بعد اکران م ی شود ،باید در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم سنجید و بعد دست به
ساخت و اکران فیلم هایی از این دست زد».خاموشی اعتقاد دارد ،فیلم ی چون «من مادر هستم»
اعتقادات دینی مردم را نشانه گرفته اس��ت .این درحالی است که سینمای ای ران با ساخت اثار
درخور باید مسائل اعتقادی ،باورهای دینی و احادیث بزرگان دین را ترویج و اشاعه دهند.
lبرای اینک��ه اقایان ب��ه تازگ��ی از دو فیلم دیگر
خالص ش��ده اند .من نمی دانم ک��ه چه اتفاق��ی افتاده که
این فیلم با این همه حاش��یه رو به رو شده است ،در صورتی
که فیلم ما بسیار اخالق گرا اس��ت .در رفسنجان جمعی از
مسئوالن فرهنگی ،سیاس��ی ،نظامی و امنیتی کار جالبی
کرده اند و دس��ته جمعی رفته اند فیل��م را دیده اند و متوجه
شده اند که فیلم بسیار اخالق گراست.
به نظر ش�ما این درگیری ه�ا تا کج�ا ادامه پیدا
خواهد کرد ،فکر می کنید با اعمال تغییرات جدید
باز هم حاشیه ها ادامه داشته باشد؟
lکافی اس��ت مردم ،بدون غرض سیاسی فیلم را
تماشا کنند ،بعد در مورد ان قضاوت کنند .این فیلم نقد یک
نوع زندگی است و در واقع همان گفتمان انقالب اسالمی
است.
شما اشاره کردید که این درگیری ها و حاشیه ها
ناشی از نزدیکی به انتخابات است ،فکر می کنید
این ماجرا ها تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟
lاین گرفتاری ها از ابتدای امس��ال برای سینما و
به خصوص برای بخش خصوصی ایجاد ش��ده اس��ت و به
همین دلیل اس��ت که بخش خصوصی هم تقریبا دست از
کار کشیده است.این روز ها می بینید که فیلم ها بیشتر دولتی
هستند ،با پول دولت ساخته می ش��وند و حتی هزینه های
تبلیغات خودش��ان را هم در نمی اورند و با شکس��ت کامل
و مطلق پروژه مواجه می ش��وند .با این روش ها می خواهند
بخش خصوص��ی را حذف کنن��د .واقعیت هم این اس��ت
که این روش خوبی اس��ت؛ در صورتی ک��ه بخواهیم کال
سینما نداش��ته باش��یم .اگر ما بخواهیم فیلم ایدئولوژیک
هم بس��ازیم ،اول باید مردم عادت فیلم دیدن داشته باشند
تا ان فیلم ها را ببینند؛ وگرنه ،ش��ما فیل��م ایدئولوژیک هم
بسازید ،چه کسی قرار اس��ت ان را ببیند؟اگر قرار است ما
در س��ینما به جای قابل قبولی برس��یم ،بای��د برنامه ریزی
داش��ته باش��یم .من از همه مردم می خواهم فیلم را ببینند
و در م��ورد ان قضاوت کنند .م��ردم عاقل و بالغ هس��تند
و می توانند در م��ورد فیلم به نتیجه برس��ند ،ب��ه هر حال
هر مس��اله ای هم که باش��د از طریق گفت وگ��و برطرف
خواهد شدg .
مثلث شماره 154
lاگر کسی می خواس��ت به ما در این مورد گوشه
چشمی داشته باشد ،دریافت مجوز این همه طول نمی کشید .
اگر چنین چیزی بود ،ما هم با یک اشاره پروانه می گرفتیم.
ولی ش�ما قبال اش�اره کرده اید که این حاشیه ها
ناشی از مسائل سیاسی است؟!
پس فکر می کنید چ�را این درگیری ه�ا درمورد
فیلم شما ایجاد شده؟
فرهنگ
در مورد مجوز ه�م هیچ دخالتی از جایی نش�د؟
هیچ حمایتی برای گرفتن مجوز صورت نگرفت؟
فیلم ش�ما یک بار مجوز گرفته اس�ت ،حاال هم
که اعالم کرده اید اصالح�ات مورد نظر را دوباره
اعم�ال می کنید ،با این حال ،حاش�یه ها هنوز هم
وجود دارد.
سیاس��ی اش را به صندوق اع�لام کند .م��ن ادم حزبی و
گروهی نیستم.
جلسهگفت وگو برگزارکنیم
وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی ک��ه در اغاز موج
اعتراض ها به نمایش فیلم «من مادر هستم» سیاست
سکوت را در مواجهه با خبرنگاران در پیش گرفته بود ،در
زمان برگزاری تجمع اعتراضی انصار حزب اهلل در مقابل
ساختمان وزارتخانه اش گفت« :از نقد استقبال م ی کنیم
اما باید در محیط منطقی بحث ش��ود و فضا به سمتی
برود که خود تهی ه کننده و کارگردان جوابگوی نقدها باش��ند ،البته م��ا هم وظیفه نظارتی
خود را انجام م ی دهیم ».س��یدمحمد حس��ینی که برای کنگره میرزاکوچک خان جنگلی
در گیالن به س��ر م ی برد ،بدون نام بردن از فیلم خاصی ،تصریح ک��رد« :در برخی فیلم ها
وقتی م ی خواهیم نشان دهیم شیوه زندگی برخی خانواده ها اسالمی نیست باید نشان داد
چه تخلفات و روابط نامناس��بی دارند که منجر به بن بس��ت هایی در زندگی انها م ی شود.
گاهی فیلم م ی خواهد به موضوعی اش��اره کند و بعد تبعات منفی ان را بیان کند که این
برای جامعه پنداموز اس��ت ،بنابراین جامعه باید سع ه صدر داشته باش��د ،البته چارچوب ها
باید رعایت ش��ود ».او اما در چند روز بعد ،در اظهار نظری صریح تر گفت« :بهتر است اگر
مخالفتی با موضوعی داریم به جای شعار دادن در خیابان ،سعی کنیم اختالف نظرها را در
جلس��ات بحث و گفت وگو حل کنیم.
65
فرهنگ
همه فیلم های جنجالی
مثلث شماره 154
بر سر چه فیلم هایی در سینمای ایران غوغا به پا شده است؟
محمد تاجیک
4
در این گزارش به واسطه مخالفت «انصار حزب اهلل» با
فیلم «من مادر هستم» ،به فیلم های جنجالی سه دهه اخیر
پرداخته شده است که هر یک در مقطع خود با مخالفت هایی
روبه رو ش��ده اند؛ فیلم هایی که در زمان خود جنجال س��از
شده اند و در نهایت از پرده سینماها هم برداشته شدند.
«برزخی ها» رکورد شکنی کرد و از سینماها برداشته
شد
برزخی ها از اولین فیلم هایی است که در ابتدای انقالب
س��اخته ش��د و پس از مدتی که از اکران ان گذشت از پرده
ی به کارگردانی ایرج
سینماها برداشته ش��د .برزخی ها فیلم
قادری و تهیه کنندگی محمد زاده ساخته سال ۱۳۶۱است.
این فیلم در سال ۱۳۶۱با هشت میلیون تومان فروش رکورد
فروش فیل��م در ایران را شکس��ت و بعد از مدت��ی از اکران
برداشته شد.
برزخی ها درباره چه بود؟
در خالصه این فیلم ام��ده« :در روز ۲۲بهمن ۱۳۵۷
گروهی مجرم عادی از زندان می گریزند .انها که قصد دارند
از کش��ور خارج ش��وند ،در دهکده ای مرزی با مردی به نام
سید یعقوب اشنا می شوند که می کوشد با اعمال و گفتارش
زندانیان را از فرار باز دارد .انها ابتدا موعظه های سید یعقوب را
به ریشخند می گیرند ،اما به مرور پس از تجاوز ارتش بیگانه
66
به خاک میهن تح��ت تاثیر فداکاری س��ید یعقوب و اهالی
دهکده قرار می گیرند و از روستا دفاع می کنند و جان خود را از
دست می دهند ».ایرج قادری ،محمدعلی فردین ،محمدعلی
کش��اورز ،حسین ش��هاب ،س��عید راد و ناصر ملک مطیعی
بازیگران اصلی این فیلم بودند.
روایت ایرج قادری از برزخی ها
خود ایرج قادری در مصاحبه ای با س��ایت پرده سینما
درباره برزخی ها گفته« :اقایی بود به ن��ام اقای محمد زاده
و انطوری که من عکس های ایش��ان را در دفترش دیدم از
دوستان نزدیک امام خمینی(ره) بودند .روزی ایشان امدند
ی را دادند .مرد بانفوذی بودند.
و به من پیشنهاد ساختن فیلم
فیلم محمد رسول اهلل را او وارد ایران کرده بود .من نمی دانم
چه اتفاقی افتاد و قرعه به نام من افتاد .اما ایشان با من تماس
گرفتند و با هم دیداری داشتیم .به من گفتند می خواهم با شما
فیلمی بسازم .من هم هنرپیشه های مشهور ان زمان را دور
هم جمع کردم .مثل اقای [ناصر] ملک مطیعی که خودش به
تنهایی سلطان یک فیلم بود ،یا اقای فردین .فردین هنرپیشه
تک یک فیلم بود و وقتی تهیه کنن��ده ،فردین را برای بازی
در فیلمش می گذاشت ،دیگر همه چیز تمام بود .من در ان
زمان تنها کاری که کردم و مدت ها فکرم را مشغول ساخته
بود ،این بود که تمام این هنرپیشه های مطرح را برای بازی
در این فیلم گذاشتم .فردین ،ملک مطیعی ،سعید راد ،قادری
و ...یا کسانی مثل خسرو شجاع زاده که هنرپیشه نقش اول
فیلم اقای بیضایی [غریبه و مه] بود .و [محمد علی] کشاورز
و ...من تمام اینها را برای بازی در فیلم انتخاب کردم و ساخت
فیلم را ش��روع کردم .بودن تمام ستاره ها در کنار شما خیلی
مشکل است .مثال شما در سینمای خارج که نگاه کنید باید
حقوق مارلون براندو در کنار یک ستاره دیگر حفظ شود و خب
ان موقع همه ما هنرپیشه های نقش اول بودیم و به سختی
همه راضی شدند که در ان فیلم در کنار یکدیگر بازی کنیم.
اما من تمام انها را متقاعد کردم که همه ش��ما در این فیلم
س��هم دارید و بیایید این کار را انجام بدهید .در ان زمان به
اینها و مثال به اقای فردین اجازه نمی دادند که در فیلم بازی
کند .من در واقع ان زمان دوستی کردم و برای اینها «ویزا»
گرفتم تا توانستند برزخی ها را بازی کنند».
این کارگردان فقید سینما در ادامه به نقش مخملباف
در پایین کشیدن فیلم برزخی ها اش��اره کرده وگفته« :باور
کنید س��ینماها برای اکران فیلم خیلی ش��لوغ بود .ان وقت
اقای محس��ن مخملب��اف ی��ک روز جمعه با ع��ده ای راه
افتادن��د و طوماری درس��ت کردند مبنی ب��ر اینکه انقالب
ش��ده و ما انقالب کردیم ،اما اینها هنرپیشه های طاغوتی
هستند .درس��ت جلوی همین س��ینمایی که در میدان 24
اسفند [انقالب] است ...اس��مش چه بود ...کاپری[ .بهمن]
و یونیورس��یتی .این ادم ها می گفتند بروید دم در س��ینماها
ببینید چقدر غلغله اس��ت ،ان وقت مراسم روز جمعه خلوت
است .این شد که فیلم من را از اکران کشیدند پایین .امثال
اقای مخملباف چنین بساط هایی را زیاد سر من اورده اند».
روایت سینایی از برداشته شدن زنده باد
«زنده باد» ساخته خسرو سینایی نیز از جمله فیلم هایی
بود که همان اوایل انقالب از پرده س��ینماها برداش��ته شد.
خس��رو س��ینایی درباره چگونگی س��اخت فیلم زنده باد در
مصاحبه ای گفته« :تصمیم گرفتم نخستین فیلم سینمایی
بلندم را با گروه فیلمسازی خودم و بودجه اندکی که از ساختن
فیلم کوتاه گرداورده بودیم ،بس��ازم .لوکیش��ن نود درصد
داس��تان خانه خودم بود .از سر اتفاق ،س��اختن این فیلم با
روزهای پیروزی انقالب اسالمی در ایران هم زمان شد و در
عین حال که نام فیلمم «زنده باد »!...بود .،فیلم ،سال 1980
در جش��نواره «کارلووی واری» یک جایزه ب��رد و در اکران
امفی تئاتر دانشگاه فنی وین با موفقیت بزرگی روبه رو شد و
( Pretty Babyلویی ماله) به عن��وان یکی از فیلم های برتر
هفته دو روزنامه اتریشی انتخاب شد .اما اکران این فیلم در
ایران خیلی زود ممنوع شد و هنوز هم ممنوع است».
چند سال پیش نیز اقای سینایی در مصاحبه ای با ایسنا
درباره فیلم زنده باد گفته بود« :همین فیلم را که خواس��تند
در ایران نمایش دهند رئیس س��ندیکای سینماداران امد و
گفت که «گفتند سر در س��ینماها ،صور قبیحه است و حق
ندارید سردر بزنید ،در تلویزیون ان زمان و روزنامه ها نمی شد
تبلیغ کرد.فیلم زنده باد در شرایطی روی پرده امد که سر در
سینمایی نداشت .البته با هزار بدبختی پول جمع کرده و سر
در سینما را چاپ کرده بودند .س��ر دری که فقط یک دست
خونی بود بر دیوار و یک سری سایه ای که مشت شده بود.
فیلم زنده باد در این شرایط روی پرده امد .بعد از چهار روز که
مردم حتی در جنوب تهران در وس��ط فیلم ،برای ان دست
می زدند فیلم را برمی دارند و بعد توقیف می شود و بعد همه
سینماها سر در می زنند».
روایت ده نمکی از ماجرای ادم برفی
مارمولک به چه می پرداخت؟
رضا مثقالی معروف به رضا مارمولک دزد سابقه داری
اس��ت که باره��ا دس��تگیر و زندانی ش��ده ،ام��ا در اخرین
دستگیری ،اتهام او سرقت مسلحانه است .رضا را به زندانی
تحویل می دهند که رئیس ان (اقای مجاور) مردی بس��یار
س��ختگیر و انعطاف ناپذیر اس��ت .او عقیده دارد باید انقدر
نس��بت به مجرمان -با روش هایی خاص – س��ختگیری
کند که حتی فکر اعمال خالف به مغزش��ان نرسد و معتقد
است زندانیان را به زور هم که شده باید وادار به درستکاری
کرد تا به بهش��ت بروند .رضا در حادثه ای مجروح شده و به
بیمارستان خارج از زندان منتقل می شود .در انجا لباس یک
روحانی بیمار را می رباید و در لباس روحانیت موفق به فرار
از زندان می شود .او با مصونیتی که در لباس تازه پیدا کرده
به یک ش��هرک مرزی می رود تا با گذرنامه جعلی از کشور
خارج شود ،اما به دالیلی با یک روحانی دیگر اشتباه گرفته
می شود و امامت جماعت محلی را برعهده اش می گذارند .او
با ش��یوه های خودش مردم را موعظه و راهنمایی می کند و
چندین بار اعمال خالفکارانه اش با س��وءتعبیر ،نیکوکاری
قلمداد می ش��ود .به هر حال در روستا مریدهای زیادی پیدا
می کند و خود او نیز کم کم تحت تاثیر لباس و موقعیت جدید
به اعمال مثبتی روی می اورد ت��ا اینکه اقای مجاور ،رئیس
زندان که همه جا به دنبال او می گردد ،به س��راغش می اید،
اما او هم دیگر مایل نیست رضا را با دستبند دستگیر کند.
«خانه ای روی اب» فرمان ارا
خانه ای روی اب بهمن فرمان ارا نیز از جمله فیلم هایی
بود که در اوایل دهه هشتاد بامشکل مواجه شد و برای مدتی
از پرده سینماها پایین کشیده شد.
دکتر سپیدبخت شبی موقع رانندگی فرشته ای را زیر
می گیرد و دستش با لمس انگش��تان فرشته زخمی عمیق
برمی دارد .فردا وقتی دکتر به بیمارس��تان می رود ،مسئول
بخش به او می گوید پسربچه ای حافظ قران را که بی هوش
شده ،اشتباها به بخش درمانی دکتر (زنان و زایمان) منتقل
کرده اند .دکتر در بیمارستان با یکی از همکاران قدیمی اش
که س��ابقا میان انها رابطه و عالقه ای بوده برخورد می کند.
ژاله ،منش��ی دکتر از او به دلیل رابطه گذشته ش��ان و اینکه
دکتر در نهایت باعث ش��ده دیگر هیچ وق��ت نتواند بچه دار
ش��ود گالیه می کند .دکتر برای دیدن پ��در پیرش به خانه
سالمندان می رود و بین انها برخورد تلخی صورت می گیرد.
واکنش فرمان ارا به اعتراضات
در همان زمان فرمان ارا در مصاحبه های خود س��عی
می کرد به اعتراضات واکنش مناسبی دهد .بهمن فرمان ارا در
مصاحبه ای در پاسخ به سوالی که عده ای می گویند فرمان ارا
پاس��خ تمام مش��کالت را با چهار ایه پایان فیلم داده است،
گفته بود« :این برداشت هایی است که من هیچ کنترلی روی
ان ندارم 4 .ایه از س��وره بقره که من در پایان فیلم استفاده
کردم ،مضمونش این است که انهایی که تظاهر می کنند به
مذهبی بودن برای فریب دادن مومنین واقعی عذابی بزرگ
در انتظارشان است».
فرهنگ
روایت شریفی نیا از نقش ده نمکی
اما در زمان نمایش اخراجی ها 3محمد رضا شریفی نیا
مارمولک جنجالی
مارمولک فیلم دیگری است که از سینماها پایین امد.
این فیلم همچون فیلم دیگر کارگردان بنام لیلی با من است
که نگاه متفاوتی به مساله جنگ داشت ،نگاهی متفاوت به
مساله روحانیت دارد.
شخصیت اصلی این فیلم سارقی حرفه ای به نام رضا
مثقالی ا س��ت که به دلیل مهارتش در باال رفتن از دیوار به
رضا مارمولک معروف است .به طور خالصه این فیلم درباره
روحانیت با زبانی طنز س��اخته شده اس��ت .مارمولک تنها
چند هفته پس از اکران عمومی نمایش��ش در سینماها ،به
درخواست دست اندرکاران فیلم متوقف شد.
مثلث شماره 154
خود ده نمکی در مصاحبه ای که در س��ایت پارس��ینه
منتشر ش��ده درباره ش��ایعه سقط جنین س��ر فیلم تحفه ها
گفته« :اص�لا ان یک حکایت سیاس��ی دارد .برای این بود
که ان موق��ع ،بچه های انص��ار ح��زب اهلل می رفتند جلوی
شهرداری تظاهرات می کردند و جلوی بانک مرکزی؛ به دلیل
سیاست های اقتصادی و الگوی توسعه .جلسه ای بود با یکی
از س��ران جناح چپ درباره اینکه چرا خبرهای اینها را توی
روزنامه شان تحریف می کردند .او گفت :شما چرا فقط جلوی
دستگاه هایی می روید که متعلق به کارگزاران یا ما هستند؟
گفتیم چه کار کنیم؟ گفت :شما چرا نمی روید جلوی وزارت
ارش��اد؟ این بنده های خدا هم تصمیم گرفتند بروند جلوی
وزارت ارش��اد که سیاست های ارش��اد باید اینطوری باشد،
بعد امدند مصداق یابی کنند ،رفتند جلوی س��ینما قدس ،در
اعتراض به اکران فیلم تحفه ها.در هر صورت از وزارت ارشاد
به س��مت ولیعصر تجمعی بود .بعد از مراسم رسمی ،جلوی
در س��ینما قدس ،بر اثر ازدحام جمعیت و هل دادن ،یکی از
شیشه ها شکس��ت .فردا ،روزنامه همین ادم جناح چپی که
بچه ها را تحریک کرده بود بروید جلوی وزارت ارشاد ،تیتر
اولش این بود که یک زن جلوی س��ینما قدس سقط جنین
کرد .کل قصه ،قصه سیاس��ی بود ».اما در مصاحبه دیگری
ده نمکی در گفت وگویی در نشریه متعلق به رشید پور روایت
دیگری از شایعات مربوط به خودش را بازگو می کند .رشید پور
از ده نمکی می پرسد« :می گویند وقت اکران ادم برفی سینما
قدس را ده نمکی با همراهانش به هم ریخت و یک نفر هم
انجا س��قط جنین کرد».ده نمکی پاسخ می دهد« :من یک
س��وال دارم! این خانمی که من هر جا می روم سقط جنین
می کند چه کسی است که همیشه هم اماده به سقط کردن
است؟ این حرف را چندین جا گفته اند .یک نفر بیاید و این ادم
را به من نشان بدهد ».وی درادامه گفته« :در مورد ادم برفی
من هیچ موضعی نگرفتم .یعنی مطلب طنز نوشته بودم اما ته
قصه را می دانستم که اقای زم از بزرگان نظام تائید گرفته که
این فیلم اشکال ندارد .به انهایی که این کار را کردند هم قصه
را گفتم اما گوش نمی دادند و در بازی سیاسی افتادند و با این
کارش��ان فروش فیلم را باال بردند .بعد که این اتفاقات افتاد
نظرات بزرگان چاپ شد که این فیلم ایرادی نداشته است.
خدایی ان کسی که اعتراض می کرد مقصر بوده یا ان کسی
که کاغذ را در جیبش قایم کرده بود؟»
در نشستی در فرهنگسرای رسانه حرف های جالبی درباره
نقش ده نمکی در حمله به ادم برفی زد .شریفی نیا گفته بود:
«زمان اکران «ادم برفی» اقای ده نمکی یا می خواستند این
فیلم را از پرده پایین بکشند یا نمی خواستند .به هر حال ایشان
متهمند و من هم جواب می خواهم .اخه این مساله که کی در
فیلم زن پوش باشد که نیاز به مجوز ندارد .همان طور که اگر
کسی در فیلم دزدی کند نیاز به مجوز ندارد ...درباره زن پوش
بودن ایراد این است که فرد انگشت نما شود و ...اما دیگر نباید
که فیلم را روی پرده به اتش بکشند!»
دکتر به ژاله می گوید مدتی اس��ت سرنش��ینان یک پیکان
سفید در تعقیبش هس��تند و از او نش��انی یک نصب کننده
دزدگیر را می گیرند .مانی پس��ر جوان دکتر سپیدبخت پس
از پانزده سال به کشور می اید ،اما در فرودگاه به جرم حمل
مواد مخدر بازداشت می ش��ود .دکتر باالخره موفق می شود
مانی را خالص کند ،اما نیمه شب می فهمد پسرش در حال
تزریق مواد مخدر اس��ت و تصمیم می گیرد او را برای ترک
اعتیاد به کلینیک ببرد .پس��ر از کلینی��ک می گریزد و دکتر
که در جس��ت و جوی پسرش به جنوب ش��هر رفته اتفاقی
پدر ژاله را می بیند و متوجه می ش��ود که او مدت هاس��ت با
خان��واده اش ارتباطی ن��دارد و تنها زندگی می کن��د .ژاله با
تعقیب کنندگان دکتر س��پیدبخت در ارتباط اس��ت و رفت
و امدهای دکتر را به انها خبر می دهد .انها س��پس س��راغ
نصب کنن��ده دزدگیر خانه دکت��ر می روند و ب��ا ارائه کارت
و مدارکی از او رمز دس��تگاه دزدگی��ر را می گیرند .دکتر در
بیمارس��تان کاموایی رنگی می بیند و رد ان را می گیرد و به
اتاقی که پس��ر قاری قران در ان خوابیده می رس��د .پسر از
خواب بیدار می شود و به دکتر می گوید او را با خودش ببرد.
دکتر با صدای اژیر خطر بیدار می شود و می فهمد چند مرد
سیاه پوش به خانه او وارد ش��ده اند .او پسر حافظ قران را در
کمد پنهان می کند و به طبق��ه پایین می رود ،اما مورد حمله
مهاجمان س��یاه پوش قرار می گیرد و ب��ا ضربه های متعدد
چاقوی انها کشته می شود.
گرفتاری های فیلم فرمان ارا از کجا شروع شد؟
به گفته فرمان ارا تم��ام گرفتاری های «خانه ای روی
اب» از ثانیه ای شروع شد که جایزه بهترین فیلم دینی سال
را به ان دادند .چ��ون یک عده این مح��دوده را منحصر به
خودش��ان می دانند و نمی پذیرند کسی که چشم هایش ابی
است و کروات هم می زند راجع به مس��ائل قرانی صحبت
کند ،در حالی که من باره��ا در صحبت هایم گفته ام که من
63ساله ام و تنها 27سال اس��ت که انقالب اسالمی اتفاق
افتاده .بنابراین من 36سال قبل از این اتفاق مسلمان بوده ام.
من از کتاب اس��مانی چهار ایه گفتم که کالم خداس��ت و
می خواهم بدانم که چرا به کالم خدا اعتراض می شود؟ اول
گفته شد زیرنویس فارسی ایات را بردارید و بعد گفتند که ان
بخش فیلم را کامال حذف کنید .اگر من تلفظ ایات را اشتباه
به کار برده بودم ،می گفتیم اشتباهی صورت گرفته است ،اما
وقتی هیچ اشتباهی نش��ده ،باید گفت متاسفانه در مملکت
ما تعداد افرادی که تظاهر ب��ه مذهبی بودن می کنند خیلی
بیش��تر از مومنین واقعی اس��ت و این ایات ممکن است که
بعضی ها را ناراحت بکند .حاال اگر انها مهمترین جمله فیلم
من را در می اورند ،مقاومت نمی کنم ،اما فکر می کنم حرفی
که زده شده ،فقط یک هشدار اجتماعی است .مثال ان بچه
حافظ قران اخر سر حرفی می زند و می گوید« :من اول برای
جلب توجه قران می خوان��دم .بعد که معنی اش را فهمیدم و
به من ارامشی داد ،کم کم همه اش را خودم حفظ کردم ،ولی
بعد دیدم که مرتب من را این طرف و ان طرف می برند که
قران بخوانم و انها پول بگیرند .من از خش��م خدا ترسیدم و
ان روز که بی هوش ش��دم برای یک لحظه حس کردم که
67
دیگر خدا را نمی بینم و از ترس نبودن خدا بیهوش ش��دم».
من ان بچه 9ساله را مظهر پاکی می دانم و گفته او به نظرم
حقیقت مطلق است.
نیمه پنهان تهمینه میالنی
فرهنگ
در اوایل دهه هشتاد فیلم نیمه پنهان تهمینه میالنی نیز
با مشکل مواجه ش��د و حتی واکنش هایی که نسبت به این
فیلم صورت گرفت منجر به بازداشت این کارگردان سینما
ش��د .البته بعد از یک هفته تهمینه میالنی ازاد ش��د و نیمه
پنهان مدتی بعد به شکل محدود و کوتاهی دومرتبه اکران
ش��د.اما در همان زمان تعدادی از فیلمسازان به دستگیری
تهمینه میالن��ی و نمایش فیلم نیمه پنهان واکنش نش��ان
دادند .ابوالقاسم طالبی در همان زمان در یادداشتی در نشریه
متعلق به خود یعنی س��ینما ویدئو نوش��ت« :این مدیر کل
نظارت و ارزشیابی سینماست که باید مورد سوال قرار گیرد».
کارگردان فیلم اقای رئیس جمهور ادامه داده بود« :من
به قاضی و دستگاه های عمل کننده می گویم ،وقتی فیلم را
در جشنواره دیدم ،متوجه تحریفات ان در تاریخ انقالب شدم،
اما خانم میالنی فقط به عنوان یک هنرمند و شهروند ایرانی
این فیلم را تصویر کرده که به نظر خودش دروغ نبوده است یا
او مسائل را واقعا انگونه دیده .او فیلم خود را تولید کرده و در
اختیار حافظان انقالب قرار داده تا اگر با ارزش های کلی نظام
و انقالب در تضاد است ،ان را تایید نکنند .دولت ما هم ساز و
کار قانونی در این زمینه ایجاد کرده است و مدیر کل نظارت
را برای این امر قرار داده است».
صاحب امتیاز هفته نامه سینما ویدئو در سرمقاله خود
تاکید کرده بود« :ح��ال اگر مدیر کل نظ��ارت اهمال کرده
و بدون انکه وظیف��ه اش را در نظر بگیرد ،ب��ه دیدگاه های
شخصی خود تکیه کرده و حساس��یت الزم را نداشته است،
باید او را محکوم کرد؛ در هر صورت یا شوراهای مختلف را
حذف کنید و مس��ئولیت را بدوش تهیه کنن��ده و کارگردان
بگذارید یا مدیر کل را بازخواست کنید».
مثلث شماره 154
مشکل از مسئوالن نظارتی است
ابوالقاسم طالبی مشکل اساس��ی را از جانب مدیر کل
نظارت بر سینما دانسته و عنوان کرده بود« :اگر من قاضی
بودم و قرار بود در مورد این فیلم از خود اقدامی نشان بدهم،
به طور قطع و یقین ،مدیر کل نظارت بر س��ینما را بازداشت
می کردم؛ زیرا او مسئول اس��ت که نگذارد هنرمندی پشت
میله های زندان قرار بگیرد».
واکنش احمد رضا درویش
68
احمدرضا درویش ،کارگردان س��ینما ،نی��ز در همان
زمان در گفت وگویی با ایسنا گفته بود« :وجود بستری امن
برای هنرمندان ،سبب می شود انان با تمرکز و ازادی عمل
بیش��تری به ترویج افکار خود بپردازند و دردهای اجتماع را
باز گویند .فضایی که متاثر از س��و ءتفاهم باش��د ،قطعا روی
تولیدات هنری تاثیر سوء می گذارد ».درویش با بیان اینکه
هنرمند همچون دیگر انسان ها از حق شهروندی برخوردار
اس��ت ،تصریح کرده بود« :در حیطه قان��ون ،هنرمند باید
پاسخگوی مجموعه اعمال و رفتار خود باشد .اینکه یک نفر
بنا به مسائل رایج اجتماعی ،مورد پیگرد قرار گیرد و جرم او
ثابت شود یا نشود ،جزو حقوق اجتماعی است که ارکان دولتی
یا قضایی ان را معین می کنند ».وی ادامه داده بود« :از سوی
دیگر هنرمند پاسخگوی تاثیرات اثر هنری خود روی جامعه
است؛ این بخش اگر با حوزه تعاریف قضایی و قانونی تفسیر
شود ،حساسیت خاصی به وجود می اورد ».به اعتقاد درویش:
«اگر اثر هنری تفسیر شود و فرض را بر این بگیریم که اتهام
خانم میالنی ،مربوط به فیلم اوست ،روش برخورد با چنین
اتهامی با روش های جاری ،چون بازداشت پاسخ نمی دهد و
قطعا عکس العمل های منفی در برخواهد داشت ».وی با بیان
اینکه دستگیری تهمینه میالنی بازتاب های منفی در جامعه
خواهد داشت ،تصریح کرد« :هر فردی حتی اگر مورد اتهام
قرار گیرد ،از حق شهروندی برخوردار است ».سوال هایی از
قبیل اینکه چرا تاکنون اتهام های خانم میالنی به طور دقیق
اعالم نش��ده و ایا وی از حقوق قانونی خود از قبیل داشتن
وکیل برخوردار است؟ پرس��ش هایی است که هنرمندان از
دستگاه قضایی دارند ».این کارگردان سینما در ادامه گفته بود
دستگیری خانم میالنی ،روش جدیدی است که در برخورد با
هنرمندان اغاز شده است و این مسیر حساسیت هایی دارد که
امیدوارم متصدیان ان به این حساسیت توجه کنند.
«گشت ارشاد» و «خصوصی» ،اخرین فیلم هایی که
برداشته شدند
«گش��ت ارش��اد» و «خصوصی» اخرین فیلم هایی
هستند که تاکنون از سینماها برداشته شده اند .این دو فیلم
که از فیلم های اکران نوروزی س��ینماها در سال 91بودند،
ابتدا پس از شش روز اکران به دلیل مخالفت انصار حزب اهلل
توقیف شدند ،اما پس از مدتی علیرضا سجادپور ،مدیر نظارت
و ارزشیابی وزارت ارشاد از اکران محدود این فیلم ها خبر داد
و پس از این اظهار نظر نمایش فیلم در شهرستان ها متوقف
شد و نمایش ان در تهران هم پس از چند هفته متوقف شد.
حواشی «گشت ارشاد» درشبکه نمایش خانگی
اما حواشی فیلم «گشت ارش��اد» در «شبکه نمایش
خانگی» نیز ادامه داش��ت .فیلم «گش��ت ارش��اد» در ۱۳
ش��هریور ۱۳۹۱توسط موسس��ه تصویر گس��تر پاسارگاد
وارد ش��بکه نمایش خانگی ش��د .این فیلم با حذف برخی
صحنه های اکران و تغییر عنوان ان به شبکه نمایش خانگی
راه یافت .کارگردان فیلم می گوید فیلمی که در حال حاضر
وارد شبکه نمایش خانگی ش��ده به دلیل اصالحات متعدد،
دیگر فیلم او نیست و در این باره توضیح می دهد« :این فیلم
در سه مرحله دچار حذفیات و اصالحات عدیده شد .در مرحله
اول قبل از ورود به جش��نواره یک سری اصالحات خواسته
شده را روی فیلم اعمال کردیم ،سپس برای اکران عمومی
هم موارد اصالحی ش��ورای بازبینی اعمال شد و در نهایت
برای ورود فیلم به ش��بکه نمایش خانگی ه��م گفتند باید
۷دقیقه از فیلم را حذف کنیم که همین طور هم شد.
توقیف پیامکی
ول��ی همین موض��وع هم مخالف��ان فیل��م را راضی
نک��رد و با اعت��راض ب��ه عملک��رد وزارت ارش��اد خواهان
توقیف فیلم ش��دند و جمعی از انصار حزب اهلل روز سه شنبه
( ۱۳ش��هریور ماه) همزمان با ش��روع توزیع فیلم سینمایی
ت ارشاد» در ش��بکه نمایش خانگی ،به طرح شکایت
«گش
از موضوع توزی��ع این فیلم در ش��بکه نمای��ش خانگی به
دادسرای فرهنگ و رسانه ش��عبه ۹پرداختند و پس از چند
روز س��عید جابری انصاری ،دبیر س��تاد حمای��ت و صیانت
از محص��والت فرهنگ��ی و هن��ری وزارت ارش��اد اعالم
کرد که تا پایان یک ش��نبه ،نوزدهم ش��هریور ای��ن فیلم و
متعلقات��ش را جمع اوری می کن��د .همچنی��ن نمایندگان
مجلس در جلس��ه ای در مورد نمایش خانگ��ی این فیلم از
وزیر ارشاد س��وال کردند .انصار حزب اهلل تهران در اقدامی
نسبت به جمع اوری فیلم «گشت ارشاد» فراخوان داد .این
فراخوان که به صورتی پیامکی و در حد نس��بتا گسترده ای
انجام شده ،پس از توزیع این فیلم در شبکه خانگی صورت
گرفته اس��ت.تاکنون فیلم های زیادی در ایران به واس��طه
مضمون جنجالی ش��ان یا با عدم اکران و یا با اعتراض پس
ازاکران مواجه ش��دند .فیلم هایی مثل از کرخه تا راین ،موج
مرده و به رنگ ارغ��وان ابراهیم حاتمی کیا ک��ه هر یک با
مشکالتی در اکران مواجه بودند ،یا حتی فیلم بانو و سنتوری
از داری��وش مهرجویی.به نظر می رس��د ضع��ف نظارتی و
مدیریتی در سازمان سینمایی موجب شده مدیریت صحیحی
در تصویب فیلمنامه و مجوز اکران وجود نداشته باشد تا کار
به جنجال های پس از اکران کشیده شودg .
تابوشکنی و ارزش های جامعه
گفت وگو با رضا درستکار درباره سینمای تابوشکن
5
درباره سینمای تاب و شکن با رضا درستکار که یکی از منتقدان سینما و همچنین مولف کتاب هایی درباره زندگی
و اثار «بهمن فرمان ارا» و «مجید مجیدی» است ،به گفت گو نشستیم .او که از جسارت فنی و فرم ی در فیل م ها بسیار
استقبال م ی کند ،اعتقاد دارد فضای فعلی ،سینمای جسور را ک م کار کرده و همی ن طور هنرمندان اصالح گر را به گوشه
رانده است.
فاطمه سیف
سینما برای بیان مس�ائل مورد نظر خود چقدر به
جسارت و تابو شکنی نیاز دارد؟
lاگر نگاه کلی به سینما داشته باشیم ،فیلم هایی که
بتوانند به لحاظ جذب مخاطب و باز کردن فضاهای تازه ،در
فرم و تکنیک و هم محتوا موفق باشند ،جسارت دارند .حال
سینماگرانی که از این جسارت نترسند و به سمت ان بروند،
جسور تلقی می ش��وند .اما یک تابو شکنی هایی هست برای
مقابله با هنجارها ،قوانین و ارزش های یک جامعه که اینها
جسارت نیست؛ حماقت است! این تابوشکنی در مورد کشور
ما هم به دلیل پیشینه فرهنگی و تغییراتی که بعد از انقالب
در نظام ارزشی ما به وجود امد ،محدوده ها و قواعدی ایجاد
کرد .نمایش برهنگی ،خشونت زیاد و حتی نقد مسائل ارزشی
خاص و حوزه هایی مقدس مثل جنگ ،شهدا و ...تغییر کرد
و مرزهای ما شد.
محاسن و معایب فیلم های تابو شکن چیست؟
lتابوشکنی باید دو قسمت شود؛ تابو شکنی در فرم
و تکنیک و در مضمون .اگر بحث درباره اولی باشد ،بسیار زیبا
و فوق العاده است .فیلمی مثل «قیصر» به لحاظ ترکیب و فرم
بسیار تازه گویی ،تاریخ سینما را به دو نیم تقسیم کرد؛ قبل از
ی مثل «عروس»
ساخت «قیصر» و بعد از ان .همچنین فیلم
بهروز افخمی بعد از سال ها که سینما خط و خطوط خاصی
داشت ،در نمایش ارایش زنان و نماینزدیک ،چنین نقشی
ایفا کرد .کس��ی مانن��د «الرس فون تریه» ک��ه فیلم «ضد
مس��یح»اش غوغا به پا کرد ،در دنیا از تابو شکنان محسوب
می شود .حتی کشیش ها و کاتولیک های اروپا هم نمی توانند
برخی از این فیلم ها را ت��اب بیاورند .فیلم های دیگری چون
«اخرین وسوسه های مسیح» س��اخته «اسکورسیزی» که
نگاهی بسیار جسمانی به مسیح دارد و او را در زندگی عادی
حل کرده و همینطور «مصائب مسیح».
جس�ارت در محتوا چه مضراتی می تواند داشته
باشد؟
lش��اید در نگاه اول گفته ش��ود به باورهای مردم
س�ینمای بی جس�ارت چقدر در ج�ذب مخاطب
اسیب می بیند؟
lیک سری فیلم هایی هستند که تولید می شوند ،به
نمایش در می ایند ،فروش می کنند یا نمی کنند و بعد از طی
سیر طبیعی خود ،فراموش شده و از چرخه فیلم های سینمایی
در می ایند .اینها یک بار مصرفند ،حکم غذای روزانه را دارند
که شاید مسموم هم بکنند! اما فیلم های دیگری داریم مثل
«جدایی نادر از سیمین» با محتوا و ساختار بسیار خوب .این
فیلم ها اگر هنری و پر باش��ند ،هم تاثیرگ��ذار و ایجادکننده
جریان های فکری می ش��وند و هم ماندگار .به ویژه حاال که
محدودیت هایی برای سینمای ایران وجود دارد ،ساخته شدن
یک فیلم خوب و ماندگار بسیار سخت شده؛ به طوری که در
ح�اال بهتر اس�ت به بررس�ی برخ�ی فیلم های
تابو شکن و جسور بپردازیم.
lاولین فیلم تابو شکن در سینمای ایران فیلم «خانه
خدا» بود س��اخته ش��ادروانان «جالل مقدم» و «ابوالقاسم
رضایی» در سال .1344انها جسارت بسیار زیادی کردند ،اما
با اعتراض عقیدتی مواجه شد و حتی رضایی مضروب شد و
به خارج از کشور رفت .این فیلم که برای اولین بار از خانه خدا
تصویری را روی پرده سینما نش��ان می داد ،برای مردم مثل
زیارت کردن بود و مردم مذهبی ان زمان پایش��ان به سینما
باز ش��د .فیلم بعدی «قیصر» بود که با سینمای زمان خود و
فیلم های «ابگوشتی» فاصله بسیار زیادی داشت! بعد از ان
هم فیلم هایی مانند «ارامش در حضور دیگران» و «شازده
احتجاب» و «سایه های بلند» از فیلم های قابل توجه بوده اند.
مثلث شماره 154
اساسا چه نوع جسارتی برای سینما الزم است و
این مولفه چه محدوده ای دارد؟
lوقتی می گوییم س��ینما هنر کامل است ،در مورد
یک جور فرایند خاص هنری صحبت می کنیم که این یک
پیش اگاهی در مورد سینمای اینده و جامعه دارد .قرار است
اتفاقی در اینده پیش بینی شود و زمانی جلوتر را نشان دهد.
انها می خواهند اینده را نشانمان بدهند و به همین دلیل ممکن
اس��ت در زمان خود درک نشوند و عجیب و مخالف عرف به
ن حاال هم فیلم های ما یک سال بعد ممکن
نظر بیایند .همی
است اکران شوند ،فیلمساز باید ان ذکاوت الزم را داشته باشد
که فیلمی که برای سال اینده از او به نمایش در می اید ،تازگی
داش��ته و به روز باشد .مثال «اس��پیلبرگ» در فیلم «گزارش
اقلیت» از دانشمندان خواسته بود هر اتفاقی که ممکن است
در 50س��ال اینده رخ دهد را به او بگویند و جالب بود بعضی
از این اتفاقات فقط پنج س��ال بعد از ان دیده ش��د .فیلم باید
این گونه باشد .برای مثال «ادم برفی» در زمان خود بد فهم
شد ،اما بعدا تلویزیون بارها ان را پخش کرده است .همین طور
«اژانس شیشه ای» در زمان خود بسیار سر و صدا کرد ،اما حاال
که به انها نگاه می کنیم ،انگار چندان هم جسور نبود ه است.
هنوز هم بعد از «اژانس شیشه ای» همان مرزبندی ها وجود
دارد .هنوز هم حاج کاظم هایی وجود دارند و حاال عادی تر به
نظر می ایند .فیلم های «حاتمی کیا» هم در گذشته و نه این
چند وقت اخیر این گونه بوده اند.
فرهنگ
lسینما به عنوان یک هنر کامل و به دلیل فراگیری
و زبان همه فهمی که دارد ،برای طرح مسائل مختلف توانایی
بسیار باالیی دارد .چنین هنری این قدرت را نیز داراست که
برای ان مقاصد ،دست به جسارت و تابوشکنی بزند .افرادی
چون «الیور استون» و «مایکل مور» از این دست سینماگرانند
که فیلم های «مور» به دلیل انتقاداتی که به هش��ت س��ال
ریاست جمهوری جورج بوش داش��ت ،در ایران بسیار مورد
اس��تقبال قرار گرفت .ی��ک بخش را فیلم های��ی این چنین
انتقادی در محتوا و مضمون تشکیل می دهند و بخش بعدی
ی است که سازنده ان در حوزه فنی جسارت
مختص فیلم های
کرده ،مانند «جیمز کامرون» سازنده فیلم های جسوری چون
«ترمیناتور »ها و «اواتار» .این جسارت ها ،هر دو برای سینما
الزم و اساس��ی می نماید؛ چراکه یکی از رسالت های سینما،
روشنگری و دادن اگاهی به مردم است.
خدشه وارد می ش��ود ،اما من با جمله ای از شهید اوینی این
حرف را رد می کنم .نقل به مضمون ان« :اگر مفهوم رسالت
و راه انبیا ادامه پیدا می کرد ،خدا می خواس��ت برای عصر ما
پیامبرانی بفرستد ،س��ینماگران پیامبر عصر ما می شدند».
زیرا س��ینما اصوال روشنگر اس��ت و اوینی هم به ان اعتقاد
داشت .سینمای امروز باعث ارتقای بینش و باال رفتن سطح
دانایی می شود .اگر کسی مخالفت کند ،انگار نسبت قیمی به
تماشاگر دارد و فکر می کند مخاطب تحت تاثیر این فیلم ها
ی که به رتبه
منحرف می ش��ود .من این را قبول ندارم؛ فیلم
هنری می رسد ،روشنگر است.
اگر قرار بود سینما به طور کلی و سینمای ما به طور اخص
بر مخاطب فقط تاثیر بد بگذارد 50 ،س��ال فیلمفارسی هایی
که در بدترین نقاط شهر و با بازی بازیگرانی بد و با مضامین
نادرست تولید می شدند ،مخاطبان ایرانی را چطور به انقالب
کردن کش��اند؟ اگر این گونه بود مردم انقالب نمی کردند و
همین طور این حرف تس��ری پیدا می کند در زمان حال .این
تعداد کثی��ر فیلم های با محتوای خوب ب��رای چه تاثیر خود
را نمی گذارند؟ اینها به این دلیل اس��ت که فیلم به مقام هنر
ی که ساختار هنری دقیق و زیبایی نداشته
نرسیده است و فیلم
باشد ،ماندگار و تاثیرگذار نخواهد بود.
10ساله گذشته فیلم های شاخص بسیار کمی داشته ایم.
بعضی فیلم ها بوده اند که در زمان خود بسیار مورد
توجه قرار گرفته و تابو ش�کن لقب گرفته اند ،اما
رفته رفته عادی ش�ده اند و مثل قبل ب�ه انها نگاه
نمی شود؛ دلیل این امر چیست؟
و بعد از انقالب؟
lبعد از انق�لاب هم فیلم هایی مانن��د «عروس»،
«شوکران» و همین طور «گاوخونی» به لحاظ فرمی بسیار
مورد توجه ق��رار گرفتند؛ همین ط��ور فیلم هایی مثل «موج
مرده»« ،قارچ س��می» و «نسل س��وخته» .اینها عالوه بر
جسارت ،ساخت و اجرای بسیار خوبی داشتند .اینجا باید تاکید
کنم من جز فیلم های «قیصر» و «گاوخونی» که به لحاظ فرم
و ساختار بسیار بدیع بودند ،بر هیچ فیلم دیگری ارزشگذاری
نمی کنم .باید تاریخ بیش��تر از این بگذرد تا نشان دهد کدام
فیلم ها مانده اند و ارزشمندند.
همین طور ج��ا دارد راجع به فیلم اخی��ر جیرانی« ،من
مادر هستم» صحبت ش��ود .اینها هم جسور تلقی می شوند،
اما باید گفت در این زمان و شرایط ما تابوشکنی نداریم .اینها
جسارت است؛ یعنی فیلمس��از به سمت موضوعات تاریکی
رفته که یا رها شده اند یا کس��ی به سراغشان نرفته؛ چراکه
نگاه اصالح گر دارد .می خواهد بخشی از جامعه را جراحی کند.
نگاه جیرانی هم توام با ندامت است .اینها تابو شکنی نیست،
جسارت در طرح موضوع اس��ت .هیاهوهای اخیر را من کال
این طور ارزیابی می کنم که شاید دیوار سینما را کوتاه دیده اند،
اما سینما بعدا برمی گردد و از همین رفتارها و واکنش ها فیلم
می س��ازد و مردم ،خود قضاوت می کنند .یک فیلم سینما را
پایین و باال نمی کند.
69
امام راحل می فرمایند« :س��ینما از مظاهر تمدن است.
ما با ان مخالف نیستیم ».این پیام جمهوری اسالمی ایران
است .ما نمی توانیم به سلیقه خودمان چیزی به ان اضافه یا
کم کنیم.
اگر بخواهیم جهت های فکری بارزی را که بعد از
انقالب برامده از فیلم ها هستند مورد بررسی قرار
دهیم ،به کدام فیلم ها اشاره می کنید؟
lدر دهه 70فیلم های بسیاری روانه سینماها شد که
نگاه زمینی به روابط مرد و زن می کرد .پیش از ان این رابطه
فقط امری ماورایی بود؛ مثل فیلم «عروس» و «لیال» و ....در
دوره بعدی ،موسوم به اصالحات ،فیلم هایی با رویکردهای
سیاسی ازادتر که شاخص ترین انها «اعتراض» بود ،به پرده
سینما امدند .فیلم های دیگری چون «مارمولک»« ،خانه ای
روی اب» و «پارت��ی» و ...که با نگاهی تیزتر به این حوزه ها
نگاه می کردند؛ به خصوص به دلیل باز شدن پای جوانان در
فعالیت های سیاسی در ان دوران در مطبوعات و سینما هم به
انان میدان بیشتری داده می شد .این فیلم ها بسیار زیاد بودند
اما رفته رفته تعداد انها کم شد و جایگزینش هیچ شد! از نظر
من اصال جسورانه ترین فیلم همین «اخراجی های» ده نمکی
است که جسارت بسیار زیادی در به تصویر کشیدن مسائل
ارزشی و مقدسات مردم به این شیوه داشته است .البته جسارت
فقط به اینها محدود نمیشود .گاهی با طراحی صحنه و لباس
مثل «اتش بس» و حتی فیلم هایی که محمدرضا گلزار بازی
می کند با شکل لباس پوشیدن خاص ،جسارت به خرج داده
می شود و برای مردم هم الگوسازی می شود .اینها اگر جنبه
هنری داشته باشند ،ماندگارند؛ واال فراموش شده اند.
فیلم های جس�ور این روزهای سینما به مردم چه
کمکی می کنند؟
فرهنگ
lحکم فیل��م ،حکم زمان م��رده اس��ت .باید این
حکم از عالمان و مراجع پرس��یده ش��ود .در زم��ان امام(ره)
فیلم «پایی��ز صحرا» ب��ه کارگردانی «اس��داهلل نیک نژاد»
پخش می ش��د .برخی اعت��راض کردند که ح��دود در این
فیلم رعایت نمی ش��ود ،ارایش زنان ،رواب��ط زن و مرد و....
امام فرمودند« :حک��م تصویر ،حک��م زمان م��رده را دارد.
اگر کس��ی به گناه می افتد ،خودش نگاه نکند .الزم اس��ت
فیلم هایی از گذش��ته س��اخته ش��ود تا مردم اش��نا شوند با
ان زمان«».من مادر هستم» هم برای جوانان امروز ما نیاز
است ،باید ببینند تا با عواقب این کارها اشنا شوند.
مثلث شماره 154
پیشنهاد ش�ما برای داشتن س�ینمایی جسورتر
چیست؟
lاگر می خواهیم سینما داشته باشیم ،باید روحیه نو
شدن و به روز شدن داشته باشیم .این تفاوت دارد با امروزی
ش��دن .ما در دوره تاریخی خاصی زندگی می کنیم که باید
خوراک فرهنگی را خودمان پیدا و تولید کنیم .اگر ما این کار
را نکنیم ،بیگانگان این کار را برای ما خواهند کرد .باید به این
وضعیت کمک کنیم ،با استفاده از «جسارت»! اگر سینماگران
امنیت خاطر بیشتری داشته باشند ،می توانند با پیش اگاهی
دادن به مردم کمک حال انها باشند و حتی کمک حال مدیران
جامعه .چراکه این هنرمندان نیز از میان مردم اند و حرف انها
و نیازهای انه��ا را به خوبی می فهمند؛ ن��ه اینکه عده قلیلی
خود را قیم همه بدانند و با رفتار خود ،محدودیت هایی برای
سینماگران و مردم ایجاد کنند .اگر با هنر و هنرمند سر سازش
نداشته باش��یم ،خودمان ضرر کرده ایم .هنرمندان به کمک
جوامع می روند برای بهترشدن و زیباتر شدن زندگی مردم.
این افراد باید محترم شمرده ش��وند و در این زمانه که عصر
روشنگری است برای رساندن پیام از بهترین روش ها استفاده
می کنند اما ما با افکار خود به پیکار انها می رویم.
تاریخ امروز ما نشان می دهد افرادی که بعد از انقالب
جسارت داشته اند بر صدر نشسته اند و از پیشکسوتان ما هستند
مثل «مهرجویی»« ،کیارستمی»« ،تقوایی»« ،کیمیایی»،
«بیضایی» وg ...
70
هیچ جریان سیاسی پشت این
فیلم نیست
گفت وگو با فریدون جیرانی درباره اخرین فیلمش و حاشیه های ان
6
فریدون جیرانی شاید در تمام سال هایی که به فعالیت رسانه ای مشغول بوده و حتی در زمان ساخت برنامه هفت،
با این حجم و شدت از حاشیه مواجه نشده که فیلم اخیرش« ،من مادر هستم» برایش ایجاد کرده است .او البته در
دوران فیلمسازی اش با فیل م هایی چون «قرمز» و «پارک وی» و حتی سه گانه ستاره هایش با حاشی ه هایی مواجه بود ،اما
نه از جنس سیاست محض .شاید تنها در زمان خداحافظی از تلویزیون ،طعم سیاست را ب ه طور جدی چشید .جیرانی
البته خودش اعتقاد دارد که فیلمش نه تابوشکن است و نه جریانی سیاسی پشت ان قرار دارد ،بلکه تنها قصد داشته
یک ملودرام اجتماعی مورد پسند عام بسازد که با یک پیام اخالقی هشداردهنده نیز همراه باشد.
در سه دهه گذشته س�ینمای ما فیلم هایی وجود
داش�ته اند ک�ه در زمان س�اخت یا اکرانش�ان با
حاشیه های بسیاری از جهت تابوشکنی هایی در
شکل و محتوا مواجه شده ،اما پس از مدتی همان
مسائل در اثار سال های بعد خیلی عادی شده اند.
ایا فکر می کنید فیلم اخیر شما «من مادر هستم»
هم با همین شرایط مواجه شده است؟
lقویا معتقدم که من در فیلمم تابوشکنی نکرده ام.
از ای��ن فیلم ها و ش��رایطی ک��ه می گویید در س��ینمایمان
مثال های بس��یاری داریم .مث�لا س��ال 73و 74که فیلم
«ادم برفی» داوود میرباقری یک نمایش خصوصی داشت
و دوس��تان زیادی از منتق��دان ان را دیدند ،هم��ان زمان
سرمقاله ای در روزنامه «رسالت» به قلم همین اقای گبرلو
چاپ ش��د که گفته بود اگر فیلم به نمایش عمومی دربیاید،
خیلی ها به ان معترض می شوند .من ان سرمقاله را به عنوان
یک سند تاریخی نگه داش��ته ام ،چون به نظرم مهم بود اما
نکته اینجاست که دو سال بعد ،فیلم در سینما ها اکران شد و
نه تنها هیچ مشکلی برایش به وجود نیامد ،بلکه اتفاقا به یکی
از پرفروش ترین فیلم های زمان خود تبدیل ش��د .چند سال
بعد هم در تلویزیون پخش و به صورت گس��ترده در شبکه
نمایش خانگی توزیع شد!
اما در مورد فیلم خودم می توان��م بگویم ان زمان که
فیلمنامه را می نوش��تیم ،بر این نکته تاکید داش��تم که من
می خواهم یک فیلم با ساختار ملودرام و با یک پیام اخالقی در
پایان بسازم .می خواستم بگویم در این ملودرام که درباره یک
خانواده از هم پاشیده اس��ت ،اگر انها از سبک زندگی کامال
وارداتی اس��تفاده نمی کردند ،با چنین فجایعی که می بینید،
روبه رو نمی شدند ،همین!
در هر ص��ورت در گذر زمان بعضی چیزه��ا که از انها
به عنوان تابو یاد می کنیم ،شکل خود و تابو بودنش را از دست
می دهد ،ضم��ن انکه باید دقت کنیم برخی حواش��ی برای
فیلم ها در زمان هایی بیش از اندازه بزرگ می شود که یکی
از دالیل ،جو سیاس��ی موجود در ان برهه زمانی است .مثل
همین اتفاقی که برای «من مادر هستم» افتاده است و جو
ی شده است.
سیاسی این روز ها باعث این حواش
اما در هرصورت معترضان فیلم شما به مظاهری
از فیل�م اعت�راض می کنن�د ک�ه مص�داق همین
تابوشکنی اس�ت ،هم در مورد صحنه های شرب
خمر و هم درباره حکم قصاص.
lبه هر حال من قبول ندارم که این فیلم تابوشکنی
کرده اس��ت .این فیلم فقط ی��ک ملودرام اس��ت که تاکید
شده حتما با پیام اخالقی همراه باشد .به هر حال درباره ان
تابو شکنی که برخی می گویند در فیلم شده ،باید دوباره این
موضوع را تاکید کنم که من به دنبال تابوش��کنی و مسائل
این چنینی نبودم ،چون در فیلمم تابویی نبوده که بشکنم.
مثال صحنه مش�روبخواری در فیلم خیلی واضح
نشان داده می شود.
lخود من در سریال «مرگ تدریجی یک رویا» یا
دیگران در سریال «در چشم باد» ،خانواده های مرفه الئیک
را نش��ان دادند که مش��روب می خوردند .در همین سریال
«کاله پهلوی» هم می بینید که از مشروب استفاده می شود.
طبیعتا وقتی شما می خواهید بگویید که مشروب خوردن چیز
بدی است و چه اتفاقاتی بدی را رقم می زند ،باید نشان بدهید
که مصرف می شود ،ضمن انکه در «من مادر هستم» ،من
اصال استفاده ابزاری از مشروبخواری نکردم.
حرفی که می خواهم در فیلم بزنم این اس��ت که االن
یک سری در خانواده هایشان مشروبخواری را عادی می دانند،
اما ببینید در همین خانواده هایی که این امر عادی است ،براثر
این مشروبخواری چه فجایعی پیش می اید .در هر صورت
اکنون در جامعه ما برخی می گویند خوردن کمی مش��روب
هیچ اشکالی ندارد و عادی اس��ت .درواقع براساس زندگی
خانواده اروپایی که در فیلم ها ی��ا از نزدیک می بینند ،چنین
چیزی را عادی می پندارند و می گویند دختر و پسر می توانند
مثل یک خانواده اروپایی مشروب بخورند و مواردی از این
دس��ت ،اما واقعا در جامعه ما چنین چیزی نمی شود و فاجعه
به بار می اید .تمام حرف من به ان برخی از خانواده هاست.
ممکن است من وارد س��بک زندگی ای ش��ده ام که بسیار
انتقادبرانگیز است و درصد کمی از مردم ما این طور زندگی
می کنند ،اما یادمان نرود که این سبک زندگی به شدت و به
شکل اخطاردهنده و نگران کننده ای در جامعه در حال گذار
ما قابلیت گسترش دارد و خطرناک است .من می خواستم به
خانواده هایی که شاید درصدد چنین زندگی هایی هستند و
اتفاقا یک سری از نوکیس��ه ها که همین طور هستند هشدار
lاوال که واقعا منظورم این نبوده و این را با صراحت
همین جا می گویم ،ضمن انکه انتشار ان گفت وگو به شدت،
هم در حق من و هم در حق ان دوس��تان معترض که با من
صحبت می کردند ،ناجوانمردانه بود.
ش��ب نمایش خصوصی فیل��م در س��ینما «افریقا»،
دوستانی که خودشان را منتس��ب به انصار حزب اهلل و سایر
گروه ها معرف��ی می کردند ،دور من را گرفتند و یک س��ری
سواالت را در فضای بسیار شلوغی پرس��یدند و من هم در
همان فضای شلوغ ،پاسخ هایم را می دادم .حاال چرا می گویم
انتشار ان صحبت ها ناجوانمردانه بود؟
اوال که پرسش ها و پاسخ ها کامل منتشر نشد و به نوعی
این کار به ذهن مخاطب جهت داد ،ثانیا ان گفت وگوها بسیار
خصوصی و در یک فضای بسیار عامیانه مطرح می شد .ان
دوستان سواالت شان را به صورت گفت وگوی محاوره ای،
عامیانه و به شدت خصوصی با کارگردان مطرح می کردند و
من هم به ش��دت محاوره ای ،عامیانه و خصوصی برای ان
دوست سوال کننده پاسخ می دادم .انتشار چنین گفت وگویی
ان هم گزینشی کاری غیراخالقی بود .در گفت وگوی سینما
«افریقا» با معترضان ،من اصال مقصودم این نبوده که بگویم
«اگر کم می خورد .»...من در کل ان نوع زندگی و این رفتار
را تقبیح کرده ام.
یکی از دالیل اعتراض به فیلم شما این است که
متهم است به س�اخته ش�دن بر مبنای یک خط
فکری که از بخش�ی سیاس�ی به س�ینما تزریق
ش�ده و فیلم ه�ای خیانت مح�ور از دل ان بیرون
امده .ایا اساسا فیلم ش�ما درباره خیانت است یا
تجاوز و ایا به این جریان ارتباطی داشته است؟
ایا پرداختن ب�ه موضوع خیانت در اث�ار یکی ،دو
سال اخیر تاثیرگرفته از جو حاصل از سریال های
شبکه های ماهواره ای اس�ت یا تفکری سیاسی
پشت ان قرار دارد؟
lهمین اول بگویم که فیلم من اصال و ابدا درباره
خیانت نیس��ت و اینک��ه ان را بین فیلم ه��ای خیانت محور
دسته بندی می کنند ناشی از درست ندیدن فیلم است .تاکید
می کنم موضوع خیانت مبنای ساخت «من مادرم هستم»
نبوده و اصال من به این موضوع فکر نمی کردم .اما اینکه چرا
در سینمای ما عده ای به سراغ بحث خیانت در فیلم های شان
رفته اند ،تحلیل دیگری جدای از این فیلم می طلبد که بعدا
باید راجع ان صحبت کنیم.
تاکید می کنم ما یک خانواده تصویر نکرده ایم که زن یا
شوهرش به فرد دیگری فکر می کنند ،بلکه تاکیدمان از ابتدا
بر این بوده که این خانواده از هم متالشی شده است .شاید
اگر این خانواده ها و زن و ش��وهرهای فیلم مان به یکدیگر
پایبند بوده و با هم زندگی می کردند و در این شرایط ما نشان
می دادیم که به فرد دیگری فکر می کنند ،می توانستند بگویند
به هر حال گاهی ممکن اس�ت فیلمی براس�اس
جریان فکری خاصی ساخته نشده باشد ،اما زمان
اکران ان برمبنای منویات جریان فکری خاصی
تعیین ش�ود .چند ماه قبل ،زمزمه هایی می ش�د
که یکی از ش�خصیت های سیاس�ی که زیاد از او
نام برده می شود ،پشت فیلم شما ایستاد تا فیلم
پروانه نمایش بگیرد ،واقعا ان ش�خصیت خاص
دخالتی در این امر کرد؟
lخیر؛ به هیچ وجه .این اتهام ه��ا در این مدت مرا
خیلی عصبانیکرده است .برخی فکر می کنند هر فیلمی که
در وزارت ارشاد پروانه نمایش می گیرد و با مشکالتی مواجه
می شود ،پشت ان یک جریان یا یک فرد خاص قرار گرفت!
من با فیلم های دیگری که با مش��کل مواجه شدند ،کاری
ندارم اما «من مادر هستم» کامال با سرمایه شخصی ساخته
شده است و هیچ فردی پش��ت ان نیست .در اینکه سیاست
به شکل بسیار بدی وارد عرصه فرهنگ شده ،شکی نیست.
مشکل اینجاست که دوستان سیاس��تمدار یا سیاست پیشه
بعضا عالقه دارند هم��ان رفتارها و کن��ش و واکنش های
سیاس��ی را در عرصه فرهنگ پیگیری کنن��د ،در حالی که
متاسفانه نمی دانند فرهنگ مانند سیاست نیست که بتوان
با فشار در ان تغییر ایجاد کرد .تغییر در فرهنگ نیاز به زمان
دارد .حتی شما اگر بیشترین ممیزی ها را هم در این عرصه
به کار بگیرید باز هم نمی ت��وان فرهنگ را از دل ممیزی ها
کنترل کرد .این عرصه ،عرصه ای اس��ت که با تبادل نظر،
کنترل و اصالح می شود .معتقدم دوستانی که عالقه دارند
دغدغه های انقالبی و دینی از سینما بیرون بیاید (که معتقدم
اتفاقا هم الزم و هم بسیار خوب است) باید فیلمسازان طیف
خودشان را به ساخت ان فیلم ها مجاب کنند و این کار جز با
گفت وگو و تبادل نظر ایجاد نمی شود .یک نکته بسیار مهم
دیگر هم اینجا وجود دارد .عرصه فرهنگ ،عرصه ای نیست
که بتوان یک تفکر را با حذف تفکر دیگر اشاعه داد.
فرهنگ
اما شاید بعد از فیلمفارس�ی های قبل از انقالب،
هیچ گاه به این وضوح صورت نگرفته است.
اتفاق�ا در همی�ن زمین�ه ،هم اق�ای رس�ایی در
برنامه هفت و هم س�خنگویان معترضان بر یک
اظهارنظر شما تاکید داشتند که در شب افتتاحیه
فیل�م گفته ای�د خان�واده اگ�ر «کمتر» مش�روب
می خوردن�د ...در واقع معترضان می گویند ش�ما
انگار اصل خوردن مشروب را نهی نکرده اید ،بلکه
سر میزانش بحث دارید!
مثلث شماره 154
lبله؛ خب دوستان می گویند در فیلم مشروبخواری
نمایش داده ش��ده در حالی که ش��ما در برخی سریال های
تلویزیونی هم ای��ن را می بینید .تاکید من این اس��ت که ما
برای اولین بار مش��روبخواری را به نمایش نگذاشته ایم که
ی در این زمینه کرده باشیم ،من بر این موضوع
یک تابوشکن
تاکید دارم.
بدهم که حاصل چنین زندگی ،چنین عاقبتی می شود .اتفاقا
فیلمنامه نویس ما اقای سیفی ازاد خودش ادم مذهبی است و
اتفاقا ایشان هم خیلی بر این موضوع تاکید داشتند که پایان
فیلم باید تلخ باشد ،چون ما از اول فیلم مدام نشان می دهیم
که شخصیت ها مشروب می خورند ،روابط بسیار ازاد دارند و
به هیچ چیز پایبند نیستند .در واقع ایشان هم معتقدند بودند
که در پایان فیلم هیچ یک از ش��خصیت های داستان نباید
رستگار شوند وگرنه ش��اید از ان روابط اشتباه ،تاثیر مثبتی
بیرون می امد.
که عشق ضربدری ترویج ش��ده ،اما االن این بحث مطرح
نیست .ما در «من مادر هستم» ،نشان می دهیم که دوست
پدر براساس اعتمادی که ناشی از یک سبک زندگی است،
وارد خانواده می شود و پدر و مادر حاضر می شوند دخترشان
را به دست این فرد که معتمدشان است ،بسپارند ،اما همین
اعتماد باعث می شود که برای دختر خانواده مشکالت بعدی
پیش بیاید .در واقع انتقاد ما این اس��ت که ان سبک زندگی
باعث ش��د که این فجایع پیش بیاید .حرف نهایی مان این
اس��ت که خیلی وقت ها از دل زندگی هایی که از این سبک
پیروی می کنند ،فجایع��ی رخ می دهد؛ مخصوصا در جامعه
در حال گذار ایران.
البته خودم هم قبول دارم که این التهاب و فکر کردن
به این موضوعات ،شاید برای برخی استرس ایجاد کند که
اتفاقا به نظرم باید هم ایجاد کند .اصال منظور من این بوده
که مخاطب از بروز این فاجعه در زندگی اش بترسد.
اما همین سیاست االن باعث فروش بیشتر فیلم
شما شده است.
lطبیعتا یک جاهایی سیاس��ت به فرهنگ نفع هم
رسانده اس��ت ،اما در حال حاضر حضور پررنگ سیاست در
عرصه فرهنگ باعث اتفاقاتی ش��ده که امنیت فکری را با
مش��کالتی مواجه کرده اس��ت .یک چیزی را هم فراموش
نکنید .فضای جامعه روی فیلمساز خیلی تاثیر می گذارد.
متاس��فانه در هف��ت ،هش��ت س��ال اخیر ب��ه دلیل
سیاست گذاری های اشتباه ،سینمای میانه ما که بین سینمای
مبتذل و سینمای جش��نواره ای قرار می گرفت ،از بین رفته
اس��ت .محدودیت هایی که برای این نوع سینمای میانه در
سال های اخیر به وجود امده ،باعث شده سینمایی که در ان
سوی مرزها مورد توجه قرار می گیرد رشد عجیب و غریبی
داشته باشدg .
71
ورزش
ورزش
مثلث شماره 154
72
پایان عصرکفاشیان؟
چرا رئیس فدراسیون فوتبال به اوین رفت
1
مصطفی تاجیک
ورزش
مثلث شماره 154
هنوز طعم شیرین کس��ب عنوان بهترین فدراسیون
فوتبال اس��یا زیر زبان علی کفاش��یان بود که احضارش به
اوین لبخند روی لبش را خش��کاند .علی کفاشیان مشغول
مانور بر عنوانی بود که البته بحث های زیادی درباره اش به
وجود امد .او قصد داشت از اینکه فدراسیون فوتبال به عنوان
بهترین فدراسیون فوتبال اس��یا انتخاب شده بهره برداری
ویژه ای داشته باشد ،اما احضارش به اوین همه نقشه های
اقای رئیس را به هم ریخت .خبر احضار کفاشیان به اوین
خیلی زود به تیتر یک بس��یاری از سایت ها و خبرگزاری ها
تبدیل شد .رئیس فدراسیون فوتبال اما بالفاصله نسبت به
گمانه های رسانه ای واکنش نش��ان داد .رئیس فدراسیون
فوتبال ای��ران بعد از اعالم خب��ر بازداش��ت در مصاحبه با
رسانه های نزدیک ،حضورش در اوین را تایید کرد ،اما دلیل
ان را نه بازداشت که بازجویی نامید .کفاشیان گفت« :من
بازداشت نشدم ،بلکه برای پاسخ به برخی مسائل و اتفاقاتی
که افتاده بود احضار شده بودم که به انها پاسخ دادم».
گفته می شود رفت و برگشت کفاشیان که بسیار هم
خبرس��از ش��د ،به موضوع کناره گیری او از سمت ریاست
فدراس��یون فوتبال بی ارتباط نیس��ت .البته خود کفاشیان
همواره در این خصوص واکنش منفی نشان داده است اما
این بار با لحنی متفاوت درباره موضوع اس��تعفایش سخن
گفت .هر چند کفاش��یان در انتهای ای��ن اظهارنظر دو پهلو
همه نگاه ها را متوجه مجمع و هیات رئیس��ه می کند« :من
بارها تاکید ک��رده ام باید تصمیمی گرفته ش��ود که به نفع
فوتبال باشد .اگر کسی باشد که بتواند بهتر فوتبال را اداره
کند خودم کنار می کشم .نباید کاری کنیم فوتبال ضرر کند.
رفتن یا نرفتن من با تصمیم مجمع و هیات رئیسه است».
اما به دنبال خبر بازداشت کفاشیان شایعات مختلفی
نیز درباره وی مطرح شد .چندی پیش ش��هاب دادگرنژاد،
مشاور و دستیار پیش��ین علی کفاشیان که اتفاقا کشتی گیر
بود بازداشت شد؛ دستیاری که پیش از این نیز مورد تعقیب
قرار گرفته بود و سپس به تمامی حوزه ورزش کشور اعالم
شده بود که این شخص ممنوع الفعالیت است و حق حضور
در ورزش را ندارد .گفته می شد ارتباط وی با مجموعه فعلی
فدراسیون فوتبال و شخص کفاشیان قطع شد.
اما این موض��وع رس��انه ها را قانع نکرد .حاال فش��ار
انتقادات نسبت به کفاشیان بیشتر هم شده است .کفاشیان
از دادسرای کارکنان دولت راهی اوین شد ،اما شب را در انجا
ماندگار نشد .گفته می شود به زودی تغییر و تحوالتی ایجاد
خواهد شد چون رئیس این فدراس��یون به این جمع بندی
رسیده که باید از راس فدراسیون فوتبال استعفا بدهد و این
مجموعه را به اهلش بسپارد.
شنیده ها حاکی از ان است که علی کفاشیان حداکثر تا
زمان برگزاری مجمع عمومی فدراسیون فوتبال ،استعفای
خود را تقدیم اعضای مجمع کرده و در اقدامی دیرهنگام،
فوتب��ال ملی را ره��ا می کند .ی��ک منب��ع اگاه در این باره
می گوید« :پس از ازادی کفاش��یان از اوین ،وی و رفقایش
در فدراس��یون فوتبال در حال بررسی س��ازوکار استعفای
ابرومندانه کفاشیان هستند».
البته خ��ود کفاش��یان خیل��ی زود در مصاحبه ای به
ابهامات و شایعات پاسخ داد.کفاش��یان در مورد اینکه این
موارد مربوط به بازداش��ت ش��هاب دادگرنژاد مش��اورش
اس��ت ،گفت« :بله؛ مربوط به او بود و برخی مس��ائل دیگر
هم وجود داشت .من به عنوان مطلع رفتم تا به این سواالت
پاسخ بدهم .ممکن اس��ت دوباره مرا برای سوال و جواب و
تحقیقات بیشتر بخواهند ،انها باید تحقیقاتشان را تکمیل
کنند».وی در مورد اینکه بازداش��تش بحث های زیادی را
برانگیخته است ،گفت« :احضاریه قبل از سفر به مالزی به
دستم رسیده بود ،اما به دلیل سفرم به مالزی ،رفتنم و بیان
توضیحات مقداری طول کشید».
رئیس فدراسیون فوتبال در مورد اینکه حکمی برای
پیگیری مسائل اقتصادی به دادگرنژاد داده است یا نه ،گفت:
«او مش��اورم بود و برخی کارها را پیگیری می کرد که تمام
اسناد و مدارکش مشخص است ».کفاشیان در مورد اینکه
سایر مواردی که از او سوال ش��د ،چه چیزهایی بود و ایا در
مورد مسائل مالی هم س��وال شد ،گفت« :راجع به عملکرد
فدراسیون مسائلی بازگو شد ،اما ما مسائل و مشکالت مالی
نداریم و اکنون هم به فدراس��یون برگش��ته ام ».کفاشیان
درخصوص اینکه گفته می شود در خصوص بحث بازنشسته
بودن او نیز س��وال شده ،گفت« :س��وال های زیادی از من
پرسیده ش��د که یکی از س��وال ها نیز همین مساله بود ،اما
بحث اصلی این مساله نبود ».وی درمورد اینکه در اظهارات
قبلی خود اعالم کرده ب��ود با دادگرنژاد 9ماه اس��ت قطع
همکاری کرده ،ولی او را به این سبب دعوت کردند ،اظهار
داش��ت« :دلیل این دعوت کار هایی بود که به قبل از قطع
همکاری ما بازمی گردد .من به عنوان مطلع از پرونده به اوین
احضار شدم و بحث خاصی نبود که بخواهد متوجه من باشد.
امیدوارم اطالعاتی که من در اختیارش��ان قرار دادم ،مفید
باش��د ،ضمن اینکه من به عنوان شخصی که از این پرونده
اطالعاتی داشتم باید پاسخگو باشم».
کفاشیان در مورد اینکه ایا برای استعفا در جلسه روز
گذشته تحت فشار بوده یا نه گفت« :به هیچ عنوان در این
جلسه درباره استعفای من صحبت نشد .اصال ماهیت جلسه
در مورد این قضیه نبود و مراجع قضایی شاید گاهی اوقات در
مورد فعالیت ها و کارهای ما حکمی صادر کنند ،اما در مورد
رفتن یا ماندن من فقط مجمع فدراسیون پاسخگو است و
می تواند مرا برکنار کند .این اولین بار نیست مراجع قضایی
مرا می خواهند و اخرین بار هم نخواهد بود».
کفاشیان در مورد شرایط کنونی و فشارهای انتقادی
گفت« :من از فوتبال خس��ته نشدم ،بلکه از رسانه ها خسته
شدم .هیچ وقت پیش بینی این روزها را در فوتبال نمی کردم
و تصورم این ب��ود که روزهای خوبی را در فوتبال س��پری
می کنم .شرایط و فضای کنونی بسیار سخت است؛ البته ما
کارمان را با تمام قدرت انجام می دهیم».
وی تاکید کرد« :فدراس��یون با قدرت به کارش ادامه
می دهد .ما در حال حاضر فعالیت ه��ای خودمان را داریم.
خللی در کارهایمان به وجود نیامده و الزم اس��ت ذکر کنم
من فوتبال را دوس��ت دارم؛ هرچند رسانه ها تلخی هایی را
برایمان به وجود می اورند اما تالش��م را تا زمانی که هستم
ادامه خواهم داد».
شاید در روزهای اینده اتفاقی که خیلی ها انتظارش را
دارند رخ ندهد و علی کفاشیان همچنان رئیس فدراسیون
فوتبال باقی بماند ،اما احضار به اوین و بازجویی از کفاشیان
درباره مسائل مختلف نیز برگ دیگری از کارنامه درخشان
رئیس فدراسیون فوتبال محسوب می شود.
علی کفاش��یان س��عی دارد بگوید احضارش به اوین
و بازجویی از وی صرفا به خاطر دادگرنژاد اس��ت؛ در حالی
که یک مقام اگاه درباره جلس��ه بازجویی رئیس فدراسیون
فوتبال می گوید« :کفاش��یان به اوین رفت تا درباره برخی
جریان های فاس��د که اتفاقا به درون گروه ها و کمیته های
مختلف فدراسیون فوتبال راه پیدا کرده اند توضیحاتی ارائه
بدهد ».گفته می ش��ود افرادی که حاال حساس��یت برانگیز
شده اند در واقع همان هایی هستند که علی کفاشیان برای
نزدیک نگه داش��تن ش��ان تاوان هایی چون تخل��ف را نیز
به گردن گرفت .این مقام اگاه ادامه می دهد« :کفاش��یان
در جلس��ه بازجویی خود نه از موضع قدرت ک��ه از موضع
ضعف س��خن گفته اس��ت .گویا قرارهایی نیز بس��ته شده
اس��ت ».به طوری که علی کفاش��یان به این مقامات قول
کناره گیری داده ،اما از انها خواسته است که خود مقدمات
رفتنش را فراهم کند .هر چند وی این قول را قبال به مقامات
وزارت ورزش نیز داده بود و متعهد شده بود که در انتخابات
فدراسیون فوتبال اصال شرکت نکند .اینها چالش های علی
کفاشیان اس��ت .ایا او می تواند از این بحران نیز با لبخند و
بی اعتنایی عبور کند یا اتفاقات دیگری رخ خواهد داد؟
اما چرا ای��ن روزها علی کفاش��یان تا ای��ن حد مورد
سرزنش قرار می گیرد؟ ش��اید دالیل ان روشن است؛ چه
برای مقامات بلندپایه ورزش کش��ور روشن شده که علی
کفاشیان درست از اس��فندماه سال گذش��ته تاکنون بازی
خود را در زمین فیفا دنبال می کند؛ «اگر من را برکنار کنید
فوتبالمان تعلیق می ش��ود ».عده ای حتی معتقدند به دلیل
انک��ه علی کفاش��یان و این فدراس��یون مخالف خواس��ته
دولت حرکت می کند ،فیفا در سفارش��ی ب��ه AFCاز انها
خواس��ته تا با اهدای عنوان فدراس��یون برتر اس��یا از وی
تقدیر به عمل اورند .درواقع عنوان فدراس��یون برتر اس��یا
عکس العمل فیفاس��ت ب��ه مخالفت و مقاومت کفاش��یان
براب��ر وزارت ورزش .هر چن��د این نگاه کم��ی بدبینانه به
نظر می رس��د ،اما به هر حال تحلیلی است که این روزها از
س��وی برخی مدیران فوتبال مطرح شده است .نکته دیگر
اینکه فدراس��یون فوتبال چندی پیش مجمع س��الیانه اش
را تش��کیل داد؛ مجمعی که در ان قرائت گزارش عملکرد
ساالنه و ترازنامه مالی صدای اعتراض خیلی ها را بلند کرد.
گفته می شود همین گزارش کار به صورت اغراق شده و با
تغییر زبان ان به زبان انگلیسی در اختیار AFCقرار گرفته
است .ماجرا انجایی جالب می شود که مسئوالن فدراسیون
و شخص کفاشیان ادعا می کنند فوتبال ما در برخی موارد
پیشرفت هایی داشته و این توس��عه درست در بخش هایی
صورت گرفته که AFCامتیازات ویژه ای برایش قائل است.
در حالی که با مقایس��ه ای س��اده میان عملکرد فدراسیون
فوتبال ازبکستان با کشور خودمان به این نتیجه می رسیم
که قدرمطلق پیشرفت انها در بسیاری از زمینه ها اگر بیشتر
از فوتبال ما نباشد یقینا کمتر نیست .با همه اینها دلیل خشم
مقامات بلندپایه ورزش کشور از علی کفاشیان چیست؟ پاسخ
روشن است؛ رئیس فدراسیون فوتبال در تمام اتفاقاتی که
در سال های گذشته رخ داده هرگز میلی به استقالل نداشته
است .عزل و نصب های پی درپی که گفته می شد به سفارش
مقامات مافوق وی انجام شده نش��ان می دهد که او اساسا
عالقه مند نبوده با تنش در فدراسیون فوتبال کارش را دنبال
کند ،اما این شاید از پیچیدگی های وی به شمار می رود که
در سال اخر حضور این دولت سعی دارد ژست استقالل به
خود بگیرد .این ژست اگر با ادامه فعالیتش به عنوان رئیس
فدراسیون فوتبال همراه نشود ،کمترین فایده اش این است
که قهرمانانه از فدراسیون فوتبال جدا خواهد شد و ان وقت
خیلی ها ب��ه جای ارزیاب��ی کار وی در فوتبال ایران ش��اید
دم دستی ترین موضوع یعنی دخالت سیاسیون در ورزش را
دوباره مورد انتقاد قرار دهند .باید دید علی کفاشیان چگونه
از وضعیتی که در ان اچمز شده رهایی خواهد یافتg .
73
دردسرهای
یک انتخاب
هیچ کس برتر شدن فدراسیون
کفاشیان را باور نکرد
2
ورزش
بد نیس��ت قبل از م��رور خب��ری که هفته گذش��ته
واکنش ه��ای متف��اوت اهال��ی فوتب��ال را باعث ش��د با
واقعیت هایی تلخ شروع کنیم؛ دانش فنی فوتبالمان محدود
است و البته انتقال دانش فنی در چند سال اخیر به درستی
صورت نگرفته است .از طرفی مربیان ما با همین بضاعت
و دانش محدود این فوتب��ال را اداره می کنند و البته یکی از
دالیل مهمی که امروز تماش��اگران ما برای تماشای بازی
تیم های بزرگ پایتخت هم حاضر نیس��تند بیش از 5یا 10
هزار نفر به ورزشگاه بروند به خاطرهمین فوتبال یکنواخت
و یک شکلی است که زیبایی های خود را از دست داده است.
اینها همه واقعیت های تلخ فوتبال ایران نیس��ت ،اما شاید
بد نباش��د با یاداوری همین بضاعت اندک سراغ اصل خبر
برویم؛ فدراس��یون فوتبال ایران به عنوان فدراسیون برتر
اسیا انتخاب شد.
چرا این انتخاب تا این حد خبرساز شد؛ این سوالی بود
که اهالی فوتبال پاسخ های متفاوتی به ان داده اند.
اگ��ر بپذیری��م ک��ه شکس��ت یک��ی از فاکتورهای
س��وء مدیریت یا عدم مدیریت در یک مجموعه اس��ت در
این صورت موض��وع انتخاب فدراس��یون فوتبال به عنوان
فدراسیون برتر اسیا بیش از پیش عجیب می نماید .هرچند
در نگاهی معتدل باید بپذیریم که فدراسیون فوتبال ایران
فاکتورهای مثبتی هم داشته است.
اما شایعات در طول روزهای پس از انتخاب فدراسیون
فوتبال انق��در باال گرفت تا جایی که مس��ائلی درباره البی
علی کفاشیان با مسئوالن اسیایی و بحث تبانی نیز مطرح
ش��د .حرف و حدیث هایی که محمدرضا کسرایی ،مسئول
امور بین الملل س��ازمان لیگ برتر خیلی زود نسبت به انها
واکنش نشان داد.
کسرایی گفت« :کنفدراسیون اسیا ،برترین فدراسیون
قاره کهن را بر حسب پیش��رفت هایی که در یک سال اخیر
صورت گرفته ،انتخاب می کنند .مس��ائلی از جمله توسعه
در جهت اس��تاندارد شدن س��ازمان لیگ ،تعداد بازی های
برگزارشده ،پیشرفت زیرساخت ها و امور مختلف در تعیین
این انتخاب موثر هس��تند .همچنین در سیستم امتیازدهی
مثلث شماره 154
74
برای باش��گاه ها 11ایتم وج��ود دارد ،در انتخاب بهترین
فدراسیون نیز ش��رایط به همین گونه اس��ت .یک سری از
معیارها وجود دارد که هرکدام زیرشاخه هایی دارد .نمودار
پیشرفت فدراسیون ها فزاینده و کاهنده است ،یعنی به طور
مثال ژاپنی که در حال رش��د اس��ت ،هر چه به قله نمودار
نزدیک تر می شود رشدش اهس��ته تر صورت می گیرد ،اما
انتخاب ایران به عنوان فدراسیون برتر نشان دهنده این است
که در یک سال اخیر رشد بیشتری داشته است».
هر چند گفته می شود برگزاری کالس های داوری و
سرمربیگری و دعوت از داوران و سرمربیان برای شرکت در
این کالس ها ،برگزاری لیگ نوجوانان ،جوانان ،بزرگساالن
در رشته های فوتبال ،فوتسال و فوتبال ساحلی در دو بخش
بانوان و اقای��ان از دیگ��ر امتیازهای در نظر گرفته ش��ده
کنفدراسیون اس��یا اس��ت .تمامی این رده ها نیز در بخش
بین المللی حضور دارند.
اما مس��ئوالن فدراس��یون تاکید می کنن��د از عوامل
مهمی که در این انتخاب تاثیر داش��ت ،پیشرفت ایران در
بخش امتیازدهی باش��گاه ها بود .ایران س��ال گذش��ته در
مجموع هشتم بود و امسال پنجم شد .در غرب اسیا نیز سال
گذشته پنجم بود و امسال سوم شد .در حالی که قطر برای
جام جهانی اماده می شود و با ان زیرساخت ها ،مسائل مالی و
بودجه کالن تنها 25امتیاز باالتر از ایران کسب کرد .امارات
با س��رمایه گذاری کالن 63امتیاز از ایران کمتر گرفت .با
تمام این مسائل ایران توانست در رده سوم غرب اسیا قرار
بگیرد .فقط کشورهای چین ،ژاپن ،کره جنوبی ،عربستان،
ایران ،قطر و امارات بودند که توانستند امتیاز تمام معیارها
را کسب کنند .کشورهایی همچون ازبکستان و استرالیا با
نواقصی روبه رو بودند.
حضور بانوان و پیش��تازی ایران در کمیته مسئولیت
اجتماعی نیز از عوامل دیگری بوده که مسئول کمیته روابط
بین الملل فدراسیون فوتبال به ان اشاره کرد .کسرایی گفت:
«از دیگر امتیازاتی که کنفدراسیون اسیا به ایران داد ،بحث
کمیته های مسئولیت اجرایی است که ایران باالترین امتیاز
را گرفت ،زیرا حتی قبل از اینکه AFCاین کمیته را درنظر
بگیرد ،ما در برگزاری مس��ابقات مختلف در بحث خیریه و
مراسم مختلف پیشگام بوده ایم».
اما کسرایی در ادامه به موردی اش��اره می کند که در
جای خود قابل تامل اس��ت .او تاکید می کند که فدراسیون
فوتبال ایران با حضور در اکثر کمیته های AFCبه پیشرفت
کش��ورهای دیگر نیز کمک کرده است« :ما در کمیته های
مختلف کنفدراسیون اس��یا حضور داریم .تنها حضور مهم
نیس��ت بلکه افراد در انجا فعال هستند و مسئوالن اسیایی
نسبت به پیش��نهادهایی که می دهند ،استقبال می کنند .ما
پنج ناظر در مس��ابقات مختلف اس��یایی داریم ،چهار ناظر
داوری هم داریم .فدراسیون فوتبال ایران در کنار کارهایی
که برای پیشرفت خود می کند به س��ایر کشورها نیز برای
رشد کمک می کند .مثال برگزاری کالس های داوری برای
کشور عراق ،یکی دیگر از مواردی بود که در انتخاب ایران
بسیار تاثیرگذار بود .همچنین برگزاری مسابقات نوجوانان
اسیا در تهران از جانب AFCمورد تقدیر و تشکر قرار گرفت
که در بحث انتخاب بهترین فدراسیون تاثیرگذار بود».
کسرایی همچنین یاداور ش��د« :از دیگر مواردی که
می توان به ان اشاره کرد ،بحث کمیته پزشکی است .کنترل
و نظارت خوبی در مساله دوپینگ صورت گرفته ،به طوری
که تعداد کل تست های مثبت اعالم ش��ده نسبت به تعداد
کل تس��ت ها کمتر از نیم درصد است .ما در بخش پزشکی
پیشنهاداتی به AFCدادیم که انها در بخش ایین نامه خود
قرار دادند .در ضمن ایران یکی از بیشترین داوران و کمک
صفحاتی از بروشور ارسالی فدراسیون ایران برایAFC
واکنش وزارت ورزش به فدراسیون فوتبال
ورزش
گفته می ش��ود علی کفاش��یان در ی��ک گفت وگوی
خصوصی با یک خبرنگار از برخورد س��رد وزارت ورزش با
فدراسیون فوتبال ابراز نگرانی و دلخوری کرده است .این
ش��ایعه در حالی از سوی برخی س��ایت های خبری منتشر
ش��د که گفته می شود کفاش��یان قصد دارد پس از خرداد و
مش��خص ش��دن تکلیف صعود یا عدم صع��ود تیم ملی به
جام جهانی اس��تعفا دهد تا ه��م وزارت ورزش دولت جدید
مهره خود را به فدراس��یون بیاورد و هم اینکه فدراس��یون
فوتبال از مش��کالت مالی رها شود.استقالل کفاشیان که
این روزها گفته می شود باعث بهترین شدن فدراسیونش در
اسیا شده است ،بی پولی را برای فدراسیون فوتبال به ارمغان
اورده چون وزارت ورزش ماه هاست به فدراسیون پولی نداده
است .این واقعیت وجود دارد که وزارت ورزش عالقه مند بود
حسین قریب رئیس فدراسیون فوتبال شود ،اما کفاشیان و
مجمع عمومی فدراسیون مقابل قریب ایستادند تا کفاشیان
در یک انتخابات دموکراتیک رئیس فدراسیون فوتبال شود.
هر چند پس از این انتخابات کفاش��یان قول تغییرات
وس��یعی را در فدراس��یون داد ،اما این کار را انج��ام نداد تا
منتقدانش روز ب��ه روز افزایش پیدا کنن��د .حذف تیم ملی
فوتس��ال در جام جهانی ،حذف تیم ملی جوانان و شکست
مقابل ازبکستان باعث شد تا این انتقادها به اوج برسد.
به هر جهت بهترین فدراس��یون ش��دن در اسیا برای
کفاشیان می تواند یک خوش شانس��ی بزرگ باشد اما وی در
واکنشی تاکید کرده است« :اس��تقالل فدراسیون به تنهایی
یعنی کشک .اگر همه حمایت نکنند زودتر از خرداد می روم!»
منظور کفاشیان روش��ن اس��ت .وزارت ورزش مدت هاست
حمایتش را از فدراسیون فوتبال قطع کرده است .انها با رفتن
کفاش��یان موافقند ،اما واقعیت دیگری هم وج��ود دارد؛ اگر
کفاش��یان حاال از فوتبال برود چهره برنده به خود می گیرد و
در حالی که عنوان بهترین فدراسیون اس��یا را در کارنامه اش
می بیند از فوتبال خواهد رفت .موضوع��ی که احتماال برای
وزارت ورزش اهمی��ت چندانی نخواهد داش��ت؛ چه اگر قرار
اس��ت وزارت ورزش خود گزینه ای برای فدراسیون فوتبال
در نظر بگی��رد ،برایش چه اهمیت��ی دارد کفاش��یان خود را
برنده بداند یا بازنده؟ از این گذش��ته فدراس��یون فوتبال ان
قدر در س��ال های اخیر گاف ه��ای بزرگ داش��ته که وزارت
ورزش دیگر نی��ازی نمی بیند برای تخریب این فدراس��یون
بهانه تراشی کندg.
مثلث شماره 154
داوران را در بخش بین المللی اس��یا دارد .ما در جام جهانی
فوتبال و فوتسال ساحلی داورانی داشتیم که قضاوت های
خوبی نیز داشتند».
وی گفت« :در بحث توس��عه اکادمی فوتبال و سالن
بدنسازی به گونه ای عمل کردیم که مسئوالن کنفدراسیون
اسیا به برخی کشورهای اسیایی نیز اعالم کردند می توانند
از این بخش ایران استفاده کنند .همچنین در سیستم نقل
و انتقال و بحث صدور ITCاز سوی فیفا در غرب اسیا رتبه
اول را کسب کردیم».
مس��ئول امور بین الملل س��ازمان لیگ با اش��اره به
حضور تماشاگران در مس��ابقات لیگ قهرمانان اسیا گفت:
«حضور تماشاگران تاثیر بسزایی در این انتخاب داشت .ما
11بازی در لیگ قهرمانان اسیا داشتیم که 38670امتیاز
کس��ب کردیم .چین 33342امتیاز گرفت و کره جنوبی که
میزبان 17بازی بود 7646امتیاز دریافت کرد و عربس��تان
با 15بازی 13985امتیاز کس��ب کرد ».البته مصاحبه این
مقام مسئول انجایی جالب تر می ش��ود که پیشرفت هیات
فوتبال استان ها را نیز عاملی مهم در انتخاب بحث برانگیز
کنفدراسیون فوتبال اسیا می داند .کسرایی می گوید« :ما در
بخش هیات فوتبال استان ها پیشرفت بسزایی داشتیم که
در مورد جزئیات این مس��اله خود کنفدراسیون فوتبال اسیا
در جریان اس��ت ».این اظهارنظر در حالی انتقاد خیلی ها را
به دنبال داشته که فدراسیون فوتبال ایران الاقل در همین
مورد به خصوص اتفاقا عملکرد س��المی از خود نشان نداد.
بروز تخلفات متعدد در انتخابات هیات فوتبال استان های
شیراز و کرمانشاه ش��اهدی بر این ادعاست که فدراسیون
فوتبال در این مورد ابدا عملکرد درستی نداشت .هر چند علی
کفاشیان همچنان به منتقدان فدراسیون فوتبال در این مورد
اصال حق نمی دهد و تاکید می کند« :این اس��تنباطی است
که برخی دارند اما با واقعیت مطابق نیس��ت .هیچ وقت در
فدراسیون تقلب و خالفی نبوده و به هیچ وجه اهل این کار ها
نیستیم .در برخی از رده ها شاید نتایجی که ما گرفتیم افراد
دیگر نداشتند .ممکن اس��ت تیم ژاپن و کره نوجوانان شان
به مسابقات جهانی بروند و جوانانشان از این کار باز بمانند.
در فوتسال و فوتبال ساحلی ما اول هستیم اما کسی توجه
نمی کند .متاسفانه ما خودمان را نمی بینیم و فقط دیگران را
قبول داریم ،چون مرغ همسایه همیشه غاز است».
کس��رایی همچنین درباره امتیازدهی لیگ قهرمانان
اسیا نیز گفت« :نس��بت به عملکرد تیم های باشگاهی در
لیگ قهرمانان اسیا ،از 200امتیاز الزم ،ایران 133/5امتیاز
گرفته ،کره جنوبی ،196ژاپن ،157عربستان 141؛ یعنی
ایران در رده چهارم قرار دارد .استرالیا در این زمینه 105/6
امتیاز کسب کرده است».
اما این توضیحات باعث ش��د تا این س��وال به ذهن
خیلی ها برسد که فدراسیون فوتبال ایران چه برتری نسبت
به فدراسیون فوتبال ژاپن یا کره جنوبی داشته که به عنوان
فدراسیون برتر انتخاب شده اس��ت؛ چه اگر قرار بر این بود
که با معیارهای منتشر شده از سوی فدراسیون فوتبال ایران،
فدراسیون نمونه سال انتخاب ش��ود ایا ژاپن یا کره جنوبی
نمی توانستند معیارهایی به همین سبک و سیاق در تعریف
و تمجید از خود منتشر کنند و عملکردشان را مورد ستایش
قرار بدهند؟ واکنش فدراسیون نشین ها در مورد ویژه بودن
فدراس��یون فوتبال ژاپن نیز در نوع خود جالب اس��ت« :در
این مساله که ژاپن بهترین فدراسیون اسیاست هیچ شکی
نیست ،همه ان را قبول دارند .دلیل منطقی این موضوع این
است که ژاپن 20س��ال پیش لیگ حرفه ای فوتبال خود را
راه اندازی کرد و مسئوالن اسیایی برای برگزاری مسابقات
لیگ از این کش��ور الگوبرداری کردند .ش��کی نیست این
کشور بهترین فدراسیون است ،اما جایزه برترین فدراسیون
قاره کهن براساس میزان پیش��رفت نسبت به عملکرد یک
ساله کشورها اختصاص داده می شود .اگر قرار باشد هر سال
ژاپن به عنوان کش��ور برتر انتخاب ش��ود که سایر کشورها
انگیزه ای برای پیش��رفت ندارند ».کفاش��یان در این مورد
می گوید« :ژاپن در 8یا 9مورد به عنوان نخس��ت رس��ید.
ژاپنی ها 25سال است برنامه های خود را دنبال می کنند و از
این موضوع هم نتیجه گرفتند .ما نیز مدتی است برنامه های
خود را شروع کردیم و کار های خود را جلو می بریم .ممکن
اس��ت ژاپنی ها پس از س��ال ها دیگ��ر در بخش هایی نیاز
نداشته باشند کار کنند و فعالیت انجام دهند .ما فعالیت هایی
داشتیم که توانسته نظر AFCرا جذب کند و امتیاز الزم را
کسب کردیم».
با این اس��تدالل باید بپذیریم کنفدراس��یون فوتبال
اسیا هر ساله به صورت چرخشی یک فدراسیون را انتخاب
می کند تا بقیه کشورها از رسیدن به عنوان فدراسیون برتر
اسیا ناامید نشوند!
اما اصرار فدراسیون فوتبال درباره پیشرفت رده های
پایه در حالی به محل سوال تبدیل شده که عده ای معتقدند
اگر قرار بود از لحاظ فنی بهترین فدراس��یون انتخاب شود،
ازبکستان باید انتخاب می شد .زیرا ازبکستان تنها کشوری
اس��ت که هم در بخش نوجوانان و هم جوانان ،تیم هایش
راهی جام جهانی شدند و در بخش بزرگساالن نیز شانس
صعود دارد.
75
بی معنایی اس��ت ،حتما البی در کار بوده ،چون انهایی که
با الفب��ای ارتباطات بین المللی اش��نا هس��تند می دانند در
برخی م��وارد ،کوچک تری��ن مالحظات ،تاثی��رات بزرگی
بر تصمیم گیری ها می گ��ذارد ،اما از ط��رف دیگر هم اگر
بخواهیم با نگاه خاصی همه چیز را به البی متصل کنیم این
هم پذیرفتنی نیست .به هرحال واقعیت این است که فوتبال
ما در زیرساخت ها مشکل دارد ،در تیم های پایه از باشگاهی
تا رده ملی مش��کل دارد ،اگرچه این موارد در شاخص های
ارزیابی AFCتحلیل نشود.
چ�را AFCمعیاره�ا و فاکتوره�ای انتخ�اب
فدراسیون برتر اسیا را منتشر نمی کند؟
lاین مهم در اختیار تصمیم گیران کنفدراس��یون
فوتبال اسیاست .به نظر می رس��د در صورت شفاف کردن
تمامی ش��اخص ها موجبات انتقادات کارشناس��ان فراهم
می شود و کنفدراس��یون فوتبال باید جوابگوی بسیاری از
اصحاب رس��انه باش��د ،بنابراین ترجیح می دهد در فضای
محدودتری میان مدیران خود ،انتخاب های خود را نهایی
کند.
ایا معیارهایی که در 16مورد چند روز پیش یکی
از کارکنان فدراس�یون مطرح ک�رد را منطقی و
درست می دانید؟
ورزش
مثلث شماره 154
نمی توانیمبگوییمالبیتاثیرگذارنبوده
3
گفت وگو با منصورعظیم زاده درباره انتخاب بحث برانگیز AFC
مصاحبه با رئیس سابق کمیته روابط بین الملل فدراسیون که بعد از او نیز تاکنون طی سه سال گذشته هیچ کس
با عنوان رئیس در این کمیته مسئولیت نداشته و با سرپرستی ان را اداره کرده اند ،جالب بود.دانشجوی ممتاز (رتبه
اول) رش�ته اقتصاد به مدت 7س�ال پیاپی در دانش�گاه امام صادق (ع) در س�ال های 71تا ،78مدیرعامل و رئیس
سابق هیات مدیره موسسه فرهنگی هنری اهنگ اتیه که مدیر مس�ئولی هفته نامه اتیه که به روزنامه خورشید تغییر
وضعیت داده ،مشاور مدیرعامل و مدیرکل سابق روابط عمومی امور بین الملل سازمان تامین اجتماعی ،رئیس سابق
اداره مطالعات و تدوین بین المللی تامین اجتماعی و نهایتا رئیس س�ابق روابط بین الملل فدراسیون فوتبال از جمله
مسئولیت های او در 17سال عمر کاری اوست.
اقای عظیم زاده! به نظر ش�ما ایا ایران مستحق
عنوان فدراسیون فوتبال برتر اسیا بود؟
lبه نظرم این م��ورد را باید با یک دید جامع بدون
حب و بغض را بررس��ی کرد .در این زمین��ه نقطه نظر علی
دایی کارشناس��ی تر از بقی��ه دیدم .همان طور که ایش��ان
گفته اند بر اس��اس ایتم های AFCایران فدراس��یون برتر
شد و نتیجه گیری تیم های ملی مالک این انتخاب نیست.
AFCبر اساس گزارش های فدراسیون ها عمل می کند و به
این کاری ندارد که این گزارش ها تا چه میزان درست است
یا نه .به عبارت دیگر نوع بیان مطلب مهم اس��ت .گزارشی
76
که از قبل توسط فدراسیون فوتبال کشورمان اماده شده و
به کنفدراسیون اسیا ارسال ش��ده در 50صفحه با طراحی
زیبایی ارسال ش��ده ،که به نظرم در تصمیم گیری ها موثر
بوده است .مضاف بر اینکه در بخشی از این گزارش عملکرد
جاری و وظایف کمیته های فدراسیون فارغ از بحث زمانی
هم درج شده که به حجم باالی گزارش کمک کرده است.
در هر صورت به نظرم باید به فدراسیون تبریک گفت.
به نظر شما البی های پشت پرده در این انتخاب
موثر بود؟
lاینکه بگوییم الب��ی اصال وجود ن��دارد ،حرف
lاین موارد جزو گمانه زنی هاست چون هیچ سند
شفاف در مورد معیارها و ش��اخص های ریز تصمیم گیری
مدیران کنفدراسیون منتشر نش��ده است .برای فهم دقیق
موضوع اجازه بدهید مثالی روش��ن بزنم .در مورد کس��ب
سهمیه در لیگ قهرمانان اسیا AFC ،یک مجموعه کامل
از ش��اخص ها بالغ بر 100مورد با ریز دقیق امتیاز بندی را
منتشر کرده ،در چندین کمیته ان را بررسی کرده و متعاقبا
با بازرس��ی موردی و همه جانبه از کشورهای عضو ،میزان
انحراف معیار یا تطبیق با این ش��اخص ها را ارزیابی دقیق
کرده اس��ت ،از این روست که هیچ کش��وری نمی تواند به
این مسیر ارزش��یابی انتقاد ویژه و خاصی بکند؛ اما در مورد
انتخاب برترین های اس��یا موارد فوق انجام نپذیرفته و این
فضا وجود ندارد ،از این رو کسی نمی تواند ادعا کند براساس
مستندات رسمی و ریز دقیق امتیاز دهی این انتخاب ها انجام
شده و در بیشتر موارد گمانه زنی افراد و کارشناسان است.
ایا دیگ�ر فدراس�یون ها مس�تحق ای�ن عنوان
نبودند ،مثل ژاپن ،کره جنوبی یا حتی ازبکستان؟
lاین سوال وقتی می تواند پرسیده شود که معیارها
و مالک های انتخاب شفاف باشد که نه من و نه بسیاری از
اصحاب فوتبال در رده های مختلف از ان اطالعی ندارند.
بنابراین اگ��ر بگوییم فدراس��یون های دیگری مس��تحق
هستند ،صرفا نظر شخصی بیان ش��ده ،مگر اینکه بگوییم
با مفروض داشتن شاخص هایی نظیر نتیجه گیری تیم های
ملی در رده های مختلف نظیر تیم ملی بزرگساالن ،جوانان،
نوجوانان ،بانوان و فوتسال و همچنین مد نظر گرفتن دقیق
بررسی س��اختار کاری منظم و به روز با بهره گیری مناسب
از منابع انس��انی در جایگاه مدیران و تصمیم گیران ،ایا این
فدراسیون ها استحقاق بیشتری داشته اند یا خیر ،این سوال
مناس��ب تر خواهد بود که به نظرم جواب به این سوال هم
مشخص است.
این دومین بار است که فدراسیون فوتبال ایران
به این عنوان می رس�د .این بار ب�ا دفعه قبل چه
تفاوت هایی دیده می ش�ود؟ چه پیشرفت هایی
ب�ه وج�ود ام�ده ی�ا چ�ه ضعف های�ی همچنان
پابرجاست؟
lبه نظرم در مقایسه با س��ال 2008در خصوص
نتایج تیم های مل��ی در رده های مختلف ضعف داش��تیم.
چون در ان سال رنکینگ تیم ملی بهتر بود ،در واقع بهترین
رنکینگ دوران مدیریت اقای کفاشیان عدد 37در تیرماه87
با س��رمربیگری علی دایی اس��ت ،از طرف دیگر هم نتایج
تیم ملی نوجوانان در قهرمانی اس��یا قاب��ل توجه بود و هم
تیم ملی فوتسال در ان سال به بهترین نتیجه 10سال اخیر
در عرصه بین المللی از نظر رنکینگ و جایگاه دس��ت یافته
بود ،ضمن انکه در ارزیابی کنفدراسیون فوتبال اسیا برای
اولین بار ما 4سهمیه مستقیم داشتیم.
به نظر ش�ما ایا رون�د تغییرات چش�مگیری در
کمیته روابط بین الملل دیده می شود؟
ماجرای استعفای شما و ارسال ایمیل تبریک به
رژیم صهیونیستی چه بود؟
lتمامی ش��رح ماوقع بعد از 22ماه از ناگفته های
ایمیل به رژیم صهیونیس��تی در تاری��خ 10مهر ماه 1390
در خبرگزاری رس��می اوج نیوز تحت عن��وان از «ایمیل تا
به میل» درج شده اس��ت ،تا تحریفی از این حیث در تاریخ
صورت نگرفته و تحلیلگ��ران بتوانند حداقل زوایای پنهان
این واقعه را بشناس��ند .ضمن انکه هیچ ی��ک از افراد ذکر
ش��ده با جزئیات دقیق مطروحه در مت��ن فوق الذکر بعد از
انتشار رسمی این مطلب در س��ایت مذکور و روزنامه های
کثیر االنتش��ار ،هیچ مطلبی در رد این موضوع طی 14ماه
اخیر نداشته اند.
واقعیت ای��ن موض��وع همان اس��ت ک��ه در اولین
مصاحبه ام با خبرگزاری ها در روز جمعه 88/10/11ساعت
11صبح قبل از هرگونه درج خب��ری در این مورد از جمله
سایت خبرگزاری دانشجویان ایسنا گفتم و در بیانیه سایت
فدراس��یون فوتب��ال در 88/10/12اوردم؛ البته به جز خط
اخر ان س��ایر موارد قبل از اینکه حتی کسی از ان مطلبی
رس��می منتش��ر کند؛ اما اضافاتی هم دارد نظیر اینکه ان
ایمیل گروهی به دستور من ،توسط یکی از کارکنان بخش
بین الملل از ایمیل رس��می فدراس��یون نه ایمیل اینجانب
از بخش بین الملل ارس��ال ش��د و ایش��ان نیز همانند من
گروه ارس��الی را چک مجدد نکردند ،اگرچه ایمیل رسمی
فدراسیون فوتبال رژیم صهیونیستی از ان حذف شده بود و
ایمیل شخصی فرد مذکور باقی مانده بود.
یعنی شما هنگام ارسال ان ایمیل در فدراسیون
هم نبودید؟
lبله در ان لحظه یعنی ظهر پنج شنبه ،88/10/10
من اصال در فدراس��یون نبودم؛ مساله ای که تمام کارکنان
بین الملل و خیلی های دیگر از ان مطلع بودند .از این رو این
جس��ارت و مردانگی را هم داش��تم به رغم انکه خود ان را
ارسال نکردم ،اما به واسطه صدور دستور ارسال این ایمیل
گروهی و از استفاده از پکیج ایمیل های دپارتمان TMSدر
فیفا ،مسئولیت کامل صفر تا صد ان را پذیرفتم؛ مساله ای
که اصال در فوتبال کنونی ایران و کمتر در غیر فوتبال اتفاق
می افتد .به نظرم فرهنگ استعفا حتی اگر فرد لطمه بخورد
تا منافع ملی حفظ شود باید نهادینه شود .این قضیه کمک
می کند تا منافع جم��ع را بر منافع ش��خصی ترجیح داده و
فرهنگ قابل دفاعی را ایجاد کنیم .ش��ما در همین قضیه
تیم ملی امید نگاه کنید چندین مقام مسئول مستقیم فاجعه
فوتبالی تیم امید و ...بیش از چندین میلیارد تومان را به باد
داده ،تقصیرات را به دوش همدیگر انداختند و باالخره معلوم
نشد تقصیر چه کسی بود؛ در حالی که اتفاق رخ داده بود.
پس چرا این قدر فشار برای استعفا به شما اورده
ش�د ،در حالی که موضوعی ساده و با توضیحات
داده شده پذیرفتنی بود؟
lببینید ،فضای خاص سیاسی حاکم طی هفته دوم
دی ماه سال 1388و سایر موارد اتفاقی در عرصه ورزش به
سنگینی این موضوع کمک کرد .در همان موقع سه اتفاق
مطلع ش�دیم حتی رئی�س فراکس�یون ورزش
هم از شما حاللیت خواس�ته بود .ایا این موضوع
درست است؟
lصادقانه عرض کنم دو هفته بع��د از این اتفاق،
اقای سید جالل یحیی زاده ،رئیس وقت کمیته تربیت بدنی
مجلس با من از طریق موبایلش��ان و تلفن مجلس تماس
داش��ت و س��ه بار عذرخواهی و طلب حاللی��ت کرد .وی
عنوان کرد باتوجه به اطالع از واقعیت امر و سابقه عملکرد
اینجانب ،از اینکه به واسطه مصاحبه ها و دیدارهای ایشان،
برخ��ی از افراد جهت اس��تعفا به من فش��ار اوردند ناراحت
هستند و عذر خواهی می کنند .حتی به من گفت که به رئیس
فدراسیون هم گفتم که اس��تعفای شما را نپذیرد ،ولی حاال
دیگر موضوع گذشته و من هم انان را حالل کردم.
البته این را هم بگویم بس��یاری از افراد بر این باورند
که در این فوتبال اگر وصل باشی تمام اش��تباهاتت را ولو
فاحش به حس��اب تجربه ،دانش ،درایت ،فهم و ارتباطات
گ��ذارده و ب��اج می دهن��د و اگر نباش��ی حت��ی زحماتت
را به عن��وان وظیف��ه ب��ا رویک��ردی نقادان��ه و طلبکارانه
می بینند.
ورزش
اشکاالت ساختاری این کمیته چیست؟
lما در بخش ساختاری روابط بین الملل با کمبود
نیرو مواجه هستیم که در مقایسه با فدراسیون ژاپن تقریبا
کمتر از یک چهارم نیرو مشغول به فعالیت هستند ،مضاف
بر اینکه به علت دانش پایین زبان انگلیس��ی میان س��ایر
کارکنان فدراس��یون به ویژه در ارتباط��ات بین المللی بار
اضافی این قسمت هم به روابط بین الملل تحمیل می شود
و از وظایف اصلی خود باز می ماند .به عبارت دیگر چنانچه
سطح ارتباطات بین المللی در سایر قسمت های فدراسیون
و تس��لط به دانش زبان انگلیس��ی افزایش یابد ،به خودی
خود حجم مراجعات و مکاتبات این بخش کاهش می یابد
و می تواند به وظایف خود در رایزنی ب��ا مجامع بین المللی
کنفدراسیون ها ،فدراس��یون ها و باش��گاه های مطرح دنیا
بپردازد .از جمله دیگر موارد س��اختاری نگاه صفی دیدن و
نه ستادی بودن این کمیته در فدراسیون فوتبال است .این
پارادایم فارغ از بحث درست بودن یا غلط بودن ان ،کمیته
روابط بین المل��ل را به اصطالح ب��ه کار گل وا می دارد و از
وظایف مهمتر بازمی ماند.
دیگر در عرصه ورزش هم افتاده بود که از ان جمله ماجرای
کش��ف حجاب کاراته کاران دختر ایرانی در خارج از کشور،
حضور بی حجاب همراهان تکواندوکاران خارجی در کیش
و سه شکست پیاپی تیم ملی فوتبال بزرگساالن در تورنمنت
قطر و بازی برگش��ت مقدمات��ی جام ملت ها ب��ا اردن بود.
بنابراین ،این برخوردهای تند به موضوع ایمیل را در واکنش
به این اتفاقات و در جهت رفع تکلیف در نظام جاری مدیریت
کشور طبیعی ارزیابی می کنم .ضمن انکه بعدها در فاصله
اندک از این موض��وع ،حتی زیر اب نیز با ش��ناگران رژیم
غاصب مسابقه رسمی و اب از اب تکان نخورد.
مثلث شماره 154
lابت��دا باید تغیی��رات را تفس��یر کنی��م .در دوره
20ماهه ای که مسئولیت کمیته را برعهده داشتم ،در چندین
محور بهبود وضعیت جدی داش��تیم ،به عنوان مثال تهیه و
ارسال مکاتبات بین المللی برای تمامی واحدها با احتساب
تمامی نامه های ارسالی الکترونیکی به طور میانگین بیش
از 1000مورد در ماه و ده ها مورد ارجاعی حسب موضوعات
خاص از س��وی تمام��ی کمیته های فدراس��یون مرتبط با
حوزه های بین الملل��ی بوده که قابل مقایس��ه با دوره های
قبل نیس��ت .اگرچه این نکته نی��ز خالی از لطف نیس��ت
که هیچ گاه در 10س��ال اخیر تا دوره کنونی ،فدراس��یون
فوتبال دارای ایمیل رس��می ه��م نبود و تنه��ا به صورت
ایمیل شخصی مکاتبات مهم الکترونیکی به فیفا و AFC
منعکس می شد .از این رو برای اصالح وضع نابسامان نحوه
ارتباطات بین المللی ،ایمیل رسمی راه اندازی که به صورت
شفاف و قابل دسترس برای نظارت ،صرفا به طور میانگین
روزانه حدود بیش از 40ایمیل دریافت و ارس��ال می شود و
س��رجمع تمامی مکاتبات در 20ماه مذکور 20000مورد
بوده و اطالع من این است که همین روند ادامه یافته است.
یکی دیگر از موارد برنامه ریزی دقیق با پیوس��تن به
سیس��تم الکترونیکی نقل و انتقاالت بین المللی بازیکنان
زیر نظر مستقیم ،FIFAتمام باش��گاه های لیگ حرفه ای
طی دو نوبت دوره اموزش��ی را گذرانده تا از این پس ITC
بازیکنان از سیس��تم تحت وب و نظارت فیفا انجام پذیرد.
جالب تر انکه قرار بوده برای س��هولت اجرا طی دو س��ال
ایران در سال 2007به این سیس��تم داوطلبانه بپیوندد که
با تصمیم مدیران وقت رد ش��ده و باتوجه ب��ه الزام این کار
طبق تصمیم صریح کمیته اجرای��ی فیفا برای اجرای ان از
اکتبر ،2010این کار یک سال قبل از این مهم اجرایی شد
این خود پیشرفت و گامی مهم در حرفه ای سازی باشگاه ها
بوده ،به دلیل انکه اوال هم الزام به درج دقیق تمام مکاتبات
توافقات اخذ بازیکنان بین المللی می باشند و ثانیا باید واحدی
به همین منظور در باش��گاه خود ایجاد نمایند .همه اینها به
نحوی انجام شد که در این دوره با کمبود شدید نیرو مواجه
بوده و حتی دو نفر از سه نفر نیروهای کارازموده برای ادامه
تحصیل و کار کش��ور را ترک کرده بودند .در همان موقع
چند نفر نظیر اقایان کس��رایی و مومنی کادر س��ازی شدند
که در حال حاضر مس��ئولیت های مختلفی را در فدراسیون
برعهده دارند.
دو هفته بعد از داستان ایمیل اقای یحیی زاده ،رئیس وقت کمیته
تربیت بدنی مجلس با من از طریق موبایلشان و تلفن مجلس
تماس داشت و سه بار عذرخواهی و طلب حاللیت کرد .حتی به
من گفت که به رئیس فدراسیون هم گفتم که استعفای شما را
نپذیرد ولی حاال دیگر موضوع گذشت و من هم انها را حالل کردم
از این فضا خارج ش�ویم؛ چند س�وال خصوصی
داریم .ش�ما نس�بتی با محمد علی ابادی و داود
مددی دارید؟
lبه واقع دست اندرکاران مطلع در حوزه اطالعات
عمومی و خصوصی به خوبی می دانند که خوش��بختانه یا
متاسفانه من با هیچ یک از مسئوالن دولتی فعلی و قبلی از
جمله اقایان علی ابادی و مددی رابطه فامیلی اعم از نسبی
و سببی نداشته و ندارم .از طرف دیگر هفت یا هشت سال
قبل از ورود این مدیران به شهرداری تهران در انجا فعالیت
می کردم.
اما ش�ایعه ش�ده که داود مددی ،رئیس س�ابق
سازمان تامین اجتماعی ،دایی شما هستند؟
lبله ،این ش��ایعه را بیش از صدها ب��ار خودم هم
ش��نیده ام .این مورد از زمانی اغاز ش��د که مدیرکل روابط
عمومی و امور بین الملل س��ازمان تامین اجتماعی ش��دم.
به نظرم باتوجه به درک عموم��ی از انتصابات فامیلی طی
چند دهه در سازمان های بزرگی نظیر تربیت بدنی و تامین
اجتماعی به این ش��ایعات دامن زده شده است ،ضمن انکه
اینجانب از زمان بدو تولد در بیش از 38سال قبل سه دایی
داشتم که دو نفر انها بازنشس��ته ارتش و اموزش پرورش
بوده و دیگری نی��ز از داوران فوتبال بوده ک��ه االن راننده
تاکسی استg .
77
غروب غول
ایا کنکور حذف می شود؟
دیـــدار
...کنکور حذف م ی شود؟
این از ان دست خب ر هایی اس��ت که حتی اگر واقعی
باش��د هم باورکردنی نیست! نسل ما،نس��ل کنکور است،
چه مایی که از سدش گذشتیم و چه مایی که پشت سدش
ایستادیم .به هرحال کنکور ،بخش��ی از هویت ما بود و ما
نس��لی بودیم که همه چیزمان س��خت بود و باید سخت
م ی گذشت و سخت ترین چیز این همه چیز هم کنکور بود.
کنکور چیزی بود مثل همه چیزهایی که بر زندگ ی مان سایه
افکنده بود؛ مثل فوتبال ،مثل گل کوچک ،مثل نوشابه های
شیشه ای که بدون ساندویچ نم ی فروختند،مثل شیرکاکائو
و ت ی تاب ،مثل منچ ،مثل اتاری ،مث��ل هادی و هدی ،مثل
زندگ ی شیرین م ی شود سریال اینه ...تصور زندگی بدون این
خرده ش��ادی های ناچیز امکانپذیر نبود ،اما کنکور ب رایمان
مثل غول مرحله اخر بازی های سگا م ی مانست ،یک شادی
بزرگ ،بزرگترین شادی ...ش��اید هم نه یک شکست بزرگ،
بزرگترین شکس��ت،خیلی بزرگ تر از اینکه اقای همسایه
توپی را که با پول دسته جمعی خریده ایم را پاره کند ،ان هم
مقابل چش��م خودمان .کنکور بخشی از ما بود؛ بخشی که
س��ال ها با ما از این کالس تا ان کالس حمل م ی شد و در
تمام روزهایی که در انشاهایمان دکتر یا مهندس م ی شدیم
این کنکور بود که م ی توانست به رویاهایمان خط بدهد...
زندگی بدون کنکور؟ باورمان نم ی شد.
کنکور حذف م ی شود؟
باورکردنی نیس��ت حتی اگر واقعی باشد؛ انگار واقعا
واقعی اس��ت .این خب��ر را باید ج��دی گرف��ت ،گام اول را
دانش��گاه ازاد برداش��ت ،با این خبر که فرهاد دانش��جو در
جمع خبرنگاران گف��ت« :پس از مذاکره ب��ا وزارت علوم و
اعالم امادگی دانش��گاه ازاد ب رای حذف کنک��ور در مقاطع
کارشناسی پیوس��ته و ناپیوس��ته وزارتخانه مذکور به این
نتیجه رسید که کنکور م ی تواند در این دوره ها حذف شود.
با موافقت وزارت علوم ،کنکور در 80درصد رشته محل های
دانشگاه ازاد برگزار نم ی شود و منتظر ابالغیه این وزارتخانه
در خصوص عملی ک��ردن این اقدام هس��تم .ان بخش از
رشته های کارشناسی که نیاز به برگزاری کنکور دارند ،برگزار
م ی شوند ،اما امیدوارم این شیوه برگزاری به صورت مشترک
مثلث شماره 154
78
با سازمان س��نجش صورت گیرد ».انگار خبر را باید جدی
گرفت .دانشگاه ازاد پیشقدم ش��د ب رای برداشتن سدی که
س��ال ها پیش روی ما بود .اما این طرح ادامه پیدا م ی کند،
دولت و مجلس ش��ورای اس�لامی به دنبال طرحی ب رای
حذف کنکور هستند که بر اساس ان کنکور ب رای 50درصد
رشته ها برگزار نشود ،طبق گزارش��ی که سازمان سنجش
اموزش کش��ور به کمیس��یون اموزش ارائه کرد 30 ،درصد
پذیرش های دانش��گاه ها نیازی به برگزاری کنکور ندارند و
پذیرش دانشجو عمال در این رشت ه ها م ی تواند بدون نیاز به
ازمون صورت گیرد.
کنکور حذف م ی شود؟
ان روزها که ما کنکور داش��تیم هن��وز ،خیلی راحت
م ی ش��د فهمید که یک خانه کنکوری دارد ،وارد محله که
م ی ش��دی یک چراغ بود که همه ش��ب ها روشن م ی ماند.
حتی اگر کسی روی کتاب هایش خوابش م ی برد بازهم این
چراغ روشن م ی ماند ...ان روزها که ما کنکور داشتیم چهره
یک کنکوری از یک فرسنگی معلوم بود ،چشم های سرخ،
ظاهری نامرتب ،روحی نگران و البته استرس.
ان روزها که ما کنکور داشتیم هنوز ،شب بیداری یک
عادت بود ،قهوه کاالی بسیار لوکسی بود که خانواده ها به
فرزندان خود هدی��ه م ی کردند تا فنجان فنجان به س��وی
دکتر و مهندس ش��دن ق��دم بردارند.رقاب��ت ب ی نظیر بود،
چشم و هم چش��می غوغا م ی کرد ،ان روزها ب رای زدن یک
تست بیشتر و فقط یک تست بیش��تر حاضر بودیم همه
کار کنی��م .کالس های کنکوری بود ک��ه در یک اتاق صد
و پنجاه نفر را جا م ی دادند .ان روزها که ما کنکور داش��تیم
هنوز ...خب کنکور داش��تیم ،اس��ترس داش��تیم ،نگرانی
داشتیم ،دلواپسی داشتیم ،افسانه ها داشتیم ،یک رقم ی ها
و دو رقم ی ها قهرمان های ما بودند .خواب مانده ها ،تس��ت
این ور ان ور زده ها ،بهت زده ها و شکس ت خورده ها اینه های
عبرتمان .ان روزها ما کنکور داشتیم هنوز.
کنکور حذف م ی شود؟
حتی اگر اس��مش را حذف کنک��ور نگذاریم ،م ی توان
اسمش را گذاشت اسان س��ازی کنکور .تازه ترین راهکارهای
پذیرش دانشجو ب رای سال تحصیلی 93با حضور مسئوالن
وزارتخانه های اموزش��ی کش��ور بررسی ش��د ،رضا صابری،
رئیس کمیته اموزش عالی مجلس م ی گوی��د 30« :درصد
پذیرش های دانش��گاه ها نیازی به برگ��زاری کنکور ندارند و
پذیرش دانش��جو عمال در این رش��ته ها م ی تواند بدون نیاز
به ازمون ص��ورت گیرد .ب رای این گ��روه از داوطلبان ،مالک
سنجش و پذیرش نمراتی است که در دوران دبیرستان کسب
م ی کنند .ب رای 50درصد رشته ها شاید احتیاج به کنکور خیلی
اس��ان(عمومی) به عالوه بررسی سابقه تحصیلی داوطلبان
کفایت کند .اگر این دو گروه 50و 30درصدی در کنار هم قرار
گیرد مشخص م ی شود که رقابت شدید داوطلبان تنها ب رای
20درصد رشته ها در قالب کنکور صورت م ی گیرد .قالب اصلی
شیوه پذیرش دانشجو در سال 93تا حدودی به دست امده که
طیف ان شامل سابقه تحصیلی به عنوان مبنای سنجش
داوطلب تا برگزاری یک کنکور تخصصی سخت م ی شود.
هرچند این شیوه منتقدانی دارد و کارشناسانی اعتقاد
دارند که این ش��یوه بیش��تر به نفع دانش��گا ه های پولی و
ب ی کیفی ت تر است ،چراکه در عمل به نظر م ی رسد کنکور
ب رای ورود به دانشگاه هایی که ش��هریه دریافت م ی کنند،
حذف م ی شود.
کنکور حذف م ی شود؟
جواب منفی است انگار ،شاید هم جواب مثبت باشد...
کس��ی چه م ی داند ،بس��تگی دارد چگونه به موضوع نگاه
کنیم .راس��تش حذف کنکور انقدر ها هم بد نیست ،اینکه
تمام روزهای اینده ات را چهار جواب ی ها تعیین کنند خیلی
هم عادالنه نیست.
اینکه ی��ک اش��تباه و ی��ک روز یک اش��تباه همه
سرنوش��تت را تعیین کند باز هم عادالنه نیست ،اما انگار
کنکور دیگر قرار نیس��ت غول مرحله اخر باشد ،قرار است
شیوه عوض شود ،فرمول ها تغییر کند ،شاید ورود به بعضی
دانشگاه ها اسان تر شود و ورود به بعضی دانشگاه ها بسیار
سخت تر .اما کنکور هنوز هست ،شاید به یک معنا نیست.
حداقل دیگر کنکور انچه ب رای نسل ما بود نیست ،کنکور
اگر اسان شود که دیگر اسمش کنکور نیست ،کنکور ب رای
ما همانی ب��ود که نامش چن��ان اس��ترس م ی افرید که با
هی چ چیز قابل قیاس نبودg .
مکتوب
فرهنگایران
«انتونلو ساکتی» خب رنگار ایتالیایی در کتاب جدیدش از ادبیات و فرهنگ ای رانی م ی گوید.
وی در این اثر از شیفتگ ی اش به فرهنگ و س��رزمین ای ران سخن گفته است .انتونلو ساکتی،
خب رنگار و نویسنده ایتالیایی اهل رم ،به تازگی کتابی را با نام «ترنس ای ران» منتشر کرده است .او
که عالقه بسیاری به ای ران دارد ،در کتابش انعکاسی گسترده از فرهنگ و به ویژه ادبیات ای ران اورده
است .نویسنده ،در میانه راه ،سفری هم به ته ران دارد .انتونلو ساکتی م ی نویسد« :شناخت من از
ای ران به دلیل شغلم نیست .من خب رنگار هستم و به مقوله ارتباطات در محیط کاری مشغولم.
در سال 2005ب رای نخستی ن بار به ای ران سفر کردم ،کشوری که همیشه مرا شیفته خود کرده بود
و دلم م ی خواست انجا را ببینم ،بناب راین به عنوان توریست به ای ران مسافرت کردم و این جرقه از
انجا زده شد .سفرم به ای ران چهار ماه به طول انجامید و از ان پس تبدیل به عالقه ای شد که در
زندگ ی ام سهم داشت» .ساکتی تاکنون کتاب هایی با نام های «بچه های ای ران» و «رازهای پارسی»
نوشته و در کتاب نخست جوانان ای رانی و در کتاب دوم فرهنگ ای ران را بررسی کرده است .نشر
«اینفینیتو» چاپ و انتشار کتاب های «ساکتی» را بر عهده دارد« .ساکتی» تا به حال ب رای معرفی
کتاب جدیدش به رم ،فلورانس ،تورین و جنووا سفر کرده استg.
کتاب زندگی و ش��عر ادیب الممالک فراهانی همراه با گزیده ای از اش��عار این شاعر به
کوشش علی موسوی گرمارودی در کتابی با عنوان «ادیب الممالک فراهانی» از سوی انتشارات
موسسه خانه کتاب منتشر ش��د .گرمارودی در این اثر شعر این شاعر را از نظر کمی و کیفی
سنگین و دیریاب معرفی کرده ،ضمن انکه بر مشکالت وی در زمینه خلق اثر و زندگی و روزگار
این شاعر نیز مروری داشته است .موسوی گرمارودی در پیشگفتار کتاب از این شاعر به عنوان
فردی که قدر و ارزش شعری و حتی تاریخی دیوانش مهجور مانده ،یاد کرده است .او شعر این
شاعر را از نظر کمی و کیفی سنگین و دیریاب معرفی کرده و اشاره ای به مشکالت این شاعر
در زمینه کارهای تحقیقی در ارتباط با زندگی و اثار وی داشته است .یکی از این مسائل مفقود
شدن دیوان دست نوشته خود ادیب است .بخش زندگینامه ادیب الممالک شامل مباحثی درباره
کودکی ،نوجوانی و خانواده ،خاندان ،زادگاه ،درگذشت و روزشمار وی است .موسوی در بخش دوم
به تخلص ها و لقب های شعری ادیب و اینکه ادیب در کدام قالب سخنورتر بوده و واژگان شعر
وی پرداخته است .ادیب الممالک از سال 1316تا اخر عمر ،به نشر و سردبیری هشت روزنامه
غی ر دولتی و نیمه دولتی اشتغال داشته که موسوی گرمارودی عنوان این نشریه ها و توضیحاتی
درباره انها را در بخش س��وم کتاب ارائه کرده است .ادیب و مش��روطه و ادیب و فراماسونری،
مباحث بخش چهارم کتاب هستند و فهرستی از اثار غیر شعری وی مانند برخی از اثار منثور
ادیب در بخش پنجم ارائه شده است .در بخش ششم ،موقعیت ادیب ،در نگاه دوستان ،اشنایان
و همدوره ها و نیز دیگران بعد از او در دایره المعارف بزرگ اسالمی بررسی شده است .در پایان
کتاب نیز عالوه بر گزیده ش��عرهایی از ادیب در قالب های چکامه ها ،مس��م ط ها ،غزلیات،
مثنوی ها ،قطعات و رباعیات ،فهرست منابع و ماخذ و فهرست اعالم ارائه شده استg .
مکتوب
چهل ویکمجلس
کتاب «چهل و یک مجل��س» با موضوع بازخوان��ی چهل و یک روایت از غ��زوات پیامبر
لو یک مجلس» عنوان کتابی
اکرم(ص) و مقایسه ان با حادثه عاشورا منتشر ش��د .کتاب «چه
لو یک مجلس روضه و تغزیه
است که به کوشش محمدجواد مرادی نیا و با موضوع بازخوانی چه
درباره شرح غزوات پیامبر که ب راساس نسخه خطی کشف شده در این زمینه در عصر ناصرالدین
شاه قاجار است ،منتشر شده است.متن اصلی این نسخه خطی توسط نویسنده ای ناشناس تالیف
شده ،اما حاشیه کتاب خبر از کتابت ان توس��ط فردی به نام «حسی ن ابن محمد خوانساری» در
سال 1295هجری قمری م ی دهدg .
رویداد
برنده جایزه کتاب بزرگ روسیه
دانیل گرانین ،نویسنده برجسته روسی عنوان ب رنده جایزه معتبر ادبی روسیه با نام «کتاب
بزرگ» س��ال 2012را دریافت کرد.این جایزه معتبر ادبی که هر س��ال اهدا م ی شود ،گرانین
93ساله را ب رای رمان «رصدبان من» شایسته دریافت این جایزه سه میلیون روبلی خواند.دانیل
الکساندرووچی گرانین نویسندگی را از دهه 30قرن بیستم و زمانی که دانشجوی مهندسی
بود ،اغاز کرد .یکی از نخستین کارهای تحسی ن شده وی داستان کوتاهی درباره دانشجویان
فارغ التحصیل بود که سال 1949در یک مجله ادبی منتشر شد .او به عنوان یکی از اعضای
هیات مدیره اتحادیه نویسندگان لنینگراد سال ها کار کرد و مدال ها و جوایز متعددی چون جایزه
ادبیات 1978را در کارنامه اش دارد .وی که از دوره سوسیالیستی م ی نوشت در این دوره نیز به
فعالی ت های نویسندگی خود ادامه داده و 20عنوان کتاب در کارنامه دارد .جایزه دوم به الکساندر
کاباکوف و اوگنی پوپوف ب رای کتابی با عنوان «اکسینوف» تعلق گرفت و جایزه سوم به مارینا
استپانووا ب رای «زن الزاروس» رسید .به دانیل گرانین جایزه افتخار و بزرگی نیز تعلق گرفت.
وی زمان دریافت این جایزه گفت از دریافت ان احساس ناراحتی م ی کند چون این واژه ها ،بسیار
بزرگند و نم ی توانند ب رای او باشند و او خود را هنوز یک سرباز م ی شماردg .
نمایش
دیـــدار
مکتوب
ادیب الممالک فراهانی
کتاب «ماه بر فراز مانیفست» نوشته «کلر وندرپول» ب ا ترجمه کیوان عبیدی اشتیانی منتشر
شد .این کتاب داستانی راز الود درباره تاریخ امریکا دارد و موضوعات مطرح شده در ان در قالب داستان
و درباره مسائلی چون جنگ جهانی اول ،شیوع انفلوانزا ،مرگ و میر جمعی و خشکسالی در برخی
ایالت های امریکا و رکود اقتصادی دهه 1930است .نویسنده این کتاب را با نگاهی به تاریخ امریکا
نوش��ته و تالش کرده حوادث کتاب به واقعی ت های تاریخی نزدیک باشند .در معرفی این کتاب
امده اس��ت« :راز پدر در این شهر چیست؟ اقای گیدئون ش��غل ثابتی ندارد و دائم در سفر است و
دخترش ابیلین را هم با خود م ی برد .پدر که نگران ابیلین است او را به شهر مانیفست م ی فرستد
که رازهایی دارد .دوشیزه سادی ،پیشگوی شهر داستان هایی ب رای ابیلین تعریف م ی کند که همه
مردم مانیفست در انها حضور دارنند جز پدرش!» کتاب «ماه بر فراز مانیفست» در 480صفحه با
شمارگان 2هزار نسخه و قیمت 16هزار و 500تومان از سوی نشر افق وارد بازار کتاب شده است.
این کتاب ب رنده جایزه سال 2011نیوبری ،معتبرترین جایزه ادبیات کودک جهان شده استg .
کتاب «وارنا تا واراس» به فعالی ت های شهید سیدمحمد محمدنژاد جعفرابادی در طول دوران
هشت سال دفاع مقدس پرداخته است .این اثر را نشر فاتحان به چاپ رسانده است .این داستان به
زندگی و فعالی ت های شهید سیدمحمد محمدنژاد جعفرابادی پرداخته اس��ت .او در سال 1360به
عضویت سپاه پاسداران درامد و با حضور در جبهه های دفاع مقدس ،فرماندهی تدارکات و پشتیبانی
لشکر 16قدس گیالن را پذیرفت و روز دهم شهریور ماه سال 1365در عملیات کربالی دو در منطقه
حاج عمران به شهادت رسید .وارنا نام قدیمی زادگاه شهید است و واراس هم یکی از ارتفاعات منطقه
عملیاتی کربالی دو که وی در جریان همین عملیات در ان شهید شد .این عنوان معرف مکان تولد
و شهادت شهید سیدمحمد محمدنژاد جعفرابادی است .محور اصلی کتاب به موضوع تدارکات و
پشتیبانی در جبهه های دفاع مقدس اختصاص دارد .این داستان در دو بخش نوشته شده و مخاطب
نقش شهید سیدمحمد محمدنژاد جعف رابادی را در پشتیبانی از دفاع مقدس م ی شناسدg.
من سیاوش نیستم
نمایش من «سیاوش نیستم» به کارگردانی حسین فرخی و نوشته سی د مهدی شربتی ،اجرای
خود را با نگاه تلفیقی به ایی ن های مذهبی و نمایشی کشور در تاالر سنگلج اغاز کرده است.داستان
این نمایش به قرار زیر است« :سیاوش و اسفندیار دوس��تان دوران کودکی هم هستند که سال ها
به عنوان بازیگر ،نمایش اجرا م ی کنند و در زمان حال نیز مشغول تمرین یک نمایش سیاه بازی هستند
و قصه این نمایش روایت گذشته این دو دوست است ».این نمایش ترکیبی از سب ک های مختلف
نمایشی مثل تعزیه ،سیاه بازی و لرکاست .در این نمایش تالش شده از نگاه کلیشه ای به عاشورا دور
شویم و زاویه ای دیگر از عاشورا و محرم به مخاطب نشان داده شده است .داوود داداشی ،محمد طیب
طاه ر ،مهدی زمی ن پردار ،مهرداد مصطفویی ،حامد پشتیبان ،سونیا اسماعیلی ،سی د مهدی سجا د پور،
ماندانا ناصری ،امی ر حجت صابری و محمد جمشیدی بازیگران این اثر نمایشی هستند .اجرای این
نمایش تا هشتم دی س��اعت 19در تاالر س��نگلج ادامه دارد .یکی از نکات این نمایش بازی داوود
داداشی است .پس از بیماری سعدی افشار ،تنها سیاه باز ای ران ،داوود داداشی است .وی در سال 1341
در سلطانیه زنجان به دنیا امد .داداشی به رغم سیاه باز بودن ،تعزیه خوان حرفه ای نیز هست .وی در
سال 1363در کانون نمایش های مذهبی و ائینی سنتی زیر نظر فتحعلی بیگی دوره نمایش های
ائینی سنتی را گذراند .سپس به مدت شش ماه در کنار سعدی افشار به بررسی سیاه بازی پرداخت.
تا اینکه یک روز به دلیل بیماری سعدی افشار خرقه سیاه را به تن کرد و دیگر از تن در نیاوردg.
مکتوب
مثلث شماره 154
مکتوب
ماه بر فراز مانیفست
مکتوب
وارنا تا واراس
کتاب اقای سرمربی
کتاب «کامال تنها» به قلم ریموند دومنک ،س��رمربی تیم فوتبال فرانس��ه با استقبال
کتابخوانان فرانسوی روبه رو شد .در این کتاب که بخشی از ان به شکست ریموند دومنک از
سرمربی تیم ایتالیا و واگذاری جام جهانی به این کشور پرداخته ،دومنک لحظات حساسی از
بازی ها را باتوجه به رفتار بازیکن ها تحلیل کرده است .ریمون دومنک 60ساله که از سال های
۲۰۰۴تا ۲۰۱۰سرمربیگری تیم ملی فرانس��ه را برعهده داشت ،در جام جهانی ۲۰۰۶با تیم ملی
فوتبال فرانسه به فینال مس��ابقات راه یافت ،اما بعد از جام جهانی ۲۰۱۰به علت کسب نتایج
ضعیف از سمتش برکنار شد .در این کتاب دومنک ادعا کرده وقتی فرانسه در جا م جهانی 2010
به مکزیک باخت ویلیام گاالس خندید .دومنک در این کتاب م ی گوید:
ـ انلکا مهاجم سابق تیم چلسی فردی خودخواه بود که فقط به خودش فکر م ی کرد.
ـ انلکا پس از شکست در مکزیکوسیتی الفاظ ناخوشی را بین دو نیمه خطاب به مرب ی اش
بیان کرد و به همین دلیل از تیم کنار گذاشته شد.
ـ تیری انری ،خ واستار بازی بود و وقتی دید در ساختار تیم جای ندارد ،به شدت اعتراض کرد.
ـ فرانک ریبری از یوهان گورکف متنفر بود و پس از اینکه انلکا اخ راج شد ،اختیار خود را
از دست دادg .
79
روبرتو باجو (شماره )10
باجو با برش��یا به عنوان یک س��تاره به فوتبال ایتالیا
معرفی ش��د .او خیلی زود توانس��ت دل هواداران برش��یا را
به دس��ت بیاورد .بعد از خداحافظی باجو ه��واداران این تیم
با امضای طوماری خواستار بایگانی ش��دن پی راهن شماره
10او ش��دند و مس��ئوالن باش��گاه هم با این درخواس��ت
موافقت کردند.
پائولو مالدینی (شماره )3
پی راهن ش��ماره 3پائولو مالدینی در باشگاه اث میالن
ج��زو می��راث روسونری هاس��ت .او از س��ال 1984ت��ا 2009
با 14س��رمربی مختلف در میالن تجربه کاری داش��ت و به
محبوبترین اسطوره این باشگاه تبدیل ش��د .بعد از مالدینی
ه��واداران می�لان دیگ��ر ش��ماره 3دیگ��ری را در تیم خود
نخ واهند دید.
یک شماره،
یک ستاره
یوهان کرایف (شماره )14
کرایوف بزرگ شماره 14باشگاه اژاکس را ب رای همیشه
به خود اختصاص داد .محص��ول اکادمی اژاکس ه ر چند به
بارسلونا پیوست ،اما همیشه بین طرفداران اژاکس بهترین و
محبوبترین بازیکن بوده است.
پیراهن بکام بایگانی می شود
دیـــدار
دیوید بکام ،ستاره فراموش نش��دنی فوتبال انگلیس
شنب ه شب اخرین بازی خود با پی راهن گالکسی را برگزار کرد
و موفق شد ب رای دومین بار پیاپی قهرمانی در لیگ MLS
را جشن بگیرد .باشگاه گالکس��ی به واسطه 5سال حضور
بکام توانست نام خود را بیش از گذش��ته در دنیای فوتبال
مطرح کند و به همی��ن خاطر هم مس��ئوالن این تیم ،این
ستاره انگلیسی را مرد تاریخ ساز باشگاه خود معرفی کرده اند.
حضور درخشان و به یادماندنی بکام در گالکسی باعث شده
تا مسئوالن این تیم به فکر جاودانه کردن پی راهن شماره 23
تیمشان بیفتند و این شماره را ب رای همیشه بایگانی کنند.
در صورتی که چنین اتفاقی رخ دهد بکام نام خود را در کنار
اسطوره هایی همچون کرایوف ،مارادونا و مالدینی م ی بیند؛
اسطوره هایی که یک شماره را با نام خود عجین کرده اند.
دیگو مارادونا (شماره )10
خیل ی ها معتقدند ناپولی دوران درخشش خود را فقط
مثلث شماره 154
و فقط مدیون ی��ک بازیکن اس��ت؛ دیگو ارمان��دو مارادونا
بازیکنی بود که یک تنه ناپولی را قهرمان ایتالیا کرد .مارادونا
در ناپل هرگز فراموش نخواهد ش��د و خاط رات ش��ماره 10
فراموش نشدنی در این ش��هر به تاریخ پیوسته و دیگر زنده
نخواهد شد.
پله (شماره )10
پله ،اس��طوره فوتبال برزیل 18س��ال پی راهن شماره
10سانتوس را به تن کرد و بیش از 1000گل ب رای این تیم
برزیلی به ثمر رساند .اما جالب اس��ت بدانید مسئوالن این
تیم کم لطفی کردند و بعد از پله حاضر نش��دند ش��ماره 10
خود را بایگان��ی کنند .پله بعد از ان فقط 2س��ال ب رای تیم
نیویورک کاسموس توپ زد و مس��ئوالن این تیم تصمیم
گرفتند کاری را انجام دهند که مسئوالن سانتوس در انجام
ان کوتاهی کرده بودند .بعد از پله در نیویورک کاس��موس
دیگ��ر بازیکن��ی نتوانس��ت پی راه��ن ش��ماره 10این تیم
را بر تن کند.
از کاخ شاه تا پایان
احسان ن راقی در گذشت
...و م��رگ عاقبت به س��راغ احس��ان نراق��ی امد؛
پیر مردی که در معرفی اش اینگونه می نویسند« :نویسنده
و جامعه ش��ناس ایرانی و تنها فرد ایرانی اس��ت که معاون
یونسکو بوده اس��ت ».و زندگینامه اش را این گونه خالصه
می کنن��د« :احس��ان نراقی،جامعه ش��ناس ،و از ن��وادگان
مال احم��د نراقی و مالمه��دی فاضل نراقی س��ال 1305
در تهران به دنیا امد .او تحصی�لات مقدماتی را تا کالس
یازدهم در کاشان گذراند ،اما سال بعد به تهران نقل مکان
کرد و در دارالفنون کالس دوازدهم را به پایان رساند .سپس
دو سال در دانشگاه تهران به تحصیل حقوق پرداخت و بعد
به توصیه پدرش برای ادامه تحصیل راهی س��وئیس شد و
مدرک لیسانس جامعه شناسی را از دانشگاه ژنو دریافت کرد.
احسان نراقی پس از مراجعت به ایران و بعد از دو سال اقامت
در تهران ،موف��ق به اخذ بورس تحصیل��ی در مقطع دکترا
80
از دانشگاه سوربن فرانسه ش��د ».وی در دوره دانشجویی،
به برخی جریانات سیاسی پیوس��ت و در جریان ملی شدن
صنعت نفت روابط خود را با ایت اهلل کاش��انی گسترش داد.
نراقی در ابتدای دولت دکتر مصدق ،مترجم ایت اهلل کاشانی
در برابر خبرنگاران خارجی بود.
نراقی س��ال ۱۳۳۱به ایران بازگشت و چندی بعد در
دانشگاه تهران مشغول به کار شد .نراقی پس از ان در اداره
امار عمومی ،ش��ورای عالی فرهنگی ،موسسه مطالعات و
تحقیقات اجتماعی ،دانشسرای عالی ،شورای عالی اقتصاد ،
کمیته عالی انقالب اداری اشتغال داشت و نیز عضو انجمن
بین المللی جامعه شناس��ی و انجم��ن بین المللی مطالعات
علمی در ایران بود و همچنین در سال ۱۳۴۴در ساواک به
تدریس اشتغال داشت.
اورا از روشنفکران نزدیک به پهلوی و مشاور فرح دیبا
بابی مور (شماره )6
شماره پی راهن 6باشگاه وستهام ب رای بابی مور مشهور
اختصاصی ش��ده .او محبوبترین س��تاره تاریخ چکش های
ابتون پارک به حس��اب م ی اید و هواداران این تیم افتخارات
تیمشان با درخشش این بازیکن را فراموش نخواهند کرد.
جان فرانکو زوال (شماره )25
ش��ماره 25باشگاه چلس��ی بعد از جان فرانکو زوال بر
تن بازیکن دیگری دیده نخواهد نش��د .هیچ گاه اب ی پوشان
لندنی بازی های زیبای وی در اواس��ط دهه 90و ضربات ازاد
و گل های استثنایی وی در زمان سرمربیگری رود گولیت را
فراموش نم ی کنند.
فرانکو باره سی (شماره )6
شماره 6میالن هم مانند ش��ماره 3این تیم بایگانی
ش��ده و بعد از فرانکو باره س��ی بازیکن دیگری این شماره را
به تن نکرده استg .
و همچنین از نظریه پردازان حزب رس��تاخیز می دانندکه
طبق اسناد منتشر شده ساواک و اسناد النه جاسوسی امریکا
و نیز کتاب خاطرات احسان نراقی ،وی از نزدیکان دربار و ...
بوده ،به گونه ای که به قول خودش هر موقع که می خواست
با محمدرضا و فرح پهلوی مالقات می کرد.
او در دوره ریاس��ت فدریکو مایور در یونس��کو جزو
مشاوران ارش��د و تاثیرگذار او به ش��مار می رفت .احسان
نراقی ،نویس��نده ،در س��ال 1391پس از ط��ی یک دوره
بیماری در سن 86سالگی درگذشت .در مورد او می گویند:
«او با نوشتن کتاب «انچه خود داشت» به جریان بازگشت
به خویش��تن که با مردانی چون ال احمد ،شریعتی و فردید
ش��کل گرفته بود همصدا ش��د ،موجی علیه غرب گرایی و
انتخاب راهی برای بازگش��ت به ریشه های فرهنگ بومی
البته با خط مش��ی کامال متف��اوت ».برخ��ی از اثارش هم
به این قرار اس��ت« :از کاخ ش��اه تا زندان اوی��ن» و «ایین
جوانمردی؛ ترجمه از هان��ری کربن»« ،پایان یک رویا :در
نقد مارکسیسم علوم اجتماعی و سیر تکوینی ان»« ،مسائل
و چش��م اندازهای فرهنگ»« ،مارکس و س��ایه هایش»،
«اقبال ناممکن»« ،ان حکایت ها :گفت وگوی هرموز کی با
احسان نراقی» وg ...
قاب
کنسرت قیامت عشق
1
2
مراسم ورود پیکرهای شهدا در شلمچه
موسوی گرمارودی در شب شعر عاشورایی
3
4
خانه موزه میرزا کوچک جنگلی
دیـــدار
مثلث شماره 154
الودگی هوا تهران را نیمه تعطیل کرد
5
6
رونمایی از تمبر یاد بود روز جهانی ایدز
استقالل قهرمانی نیم فصل را از دست داد
7
8
تشییع پیکر زنده یاد محمود جوادی پور
81
بازا ر
مدیرعامل بانک کارافرین اعالم کرد
اعمال محرومیت برای چک برگشتی ها
«بخشنامه بانک مرکزی اگر در همه بانک ها به طور
جدی اعمال شود ،اعتبار چک را افزایش می دهد ».ولی اهلل
سیف درباره دستورالعمل بانک مرکزی درباره حساب های
ج��اری و محدودیت ه��ای ص��دور چک گف��ت« :یکی از
بحث های اساس��ی در نظام بانکی همه کشورها استفاده از
ابزارها و اسناد بانکی اس��ت که باید از اعتبار الزم برخوردار
باش��د ».وی افزود« :متاسفانه در کش��ور ما امار چک های
برگش��تی وضع قابل قبولی ندارد و سیاست گذاران درصدد
هس��تند با اعمال روش هایی ،اعتبار این اب��زار مبادله ای را
که در مراودات تجاری و اقتصادی مردم نقش زیادی دارد
به ان بازگردانند ».س��یف گفت« :با ایجاد بانک اطالعاتی
متمرکز ،اطالعات چک های برگش��تی به ط��ور دقیق در
یک جا جمع اوری می شود و فردی که چک برگشتی دارد از
بسیاری عملیات های بانکی محروم می شود ».مدیرعامل
بانک کارافری��ن تصریح ک��رد« :این کار باع��ث افزایش
بانک مسکن هشت ماهه 3350میلیارد ریال وام داد
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره149
مدی��ر امور ط��رح و برنام��ه بانک مس��کن گفت:
«از ابتدای س��ال تا پایان ابان ماه س��ال جاری مجموع
تسهیالت ساخت بانک مسکن از محل صندوق و اوراق
گواهی حق تقدم مبلغ سه هزار و 350میلیارد ریال بود».
اردش��یر بیژنی با بیان این مطلب گفت« :همچنین کل
مبلغ تسهیالت خرید واحد مس��کونی در این مدت زمان
مبلغ ۱۷هزار و ۵۰۲میلیارد ریال بود ».بیژنی با بیان اینکه
این مبالغ کل تسهیالت خالص پرداختی اس��ت ،افزود« :در واقع با میزان تسهیالت ساخت،
تعداد شش هزار و ۹۰واحد مسکونی ساخته شده اس��ت ».وی افزود« :همچنین با استفاده از
تسهیالت بانک مسکن تعداد ۹۴هزار و ۵۱۷واحد مسکونی خریداری شد ».مدیر امور طرح و
برنامه بانک مسکن همچنین از استقبال ۱۸۴۷نفر تا پایان ابان ماه سال جاری از مسکن ویژه
مهر تهران خبر داد و اظهار کرد« :کسانی که انصراف داده اند از این امار حذف شده اند و این رقم
امار خالص ثبت نام کنندگان مسکن ویژه تهران است ».وی افزود« :متقاضیان خرید مسکن
ویژه تهران که خود را واجد شرایط ثبت نام دیده اند با واریز ۲۰میلیون تومان در حسابی که در
یکی از شعب بانک مسکن گشوده اند امادگی خود را اعالم کرده اندg ».
حضور بانک انصار در نمایشگاه جامع مدیریت شهری
و دستاوردهای شهرداری ها
بانک انصار در س��ومین نمایش��گاه جامع مدیریت
شهری و دستاوردهای ش��هرداری های کشور به صورت
فعال حضور یافت .به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات
بانک انصار ،در این نمایشگاه که با حضور شهرداری ها و
دهیاری های کش��ور در مصلی امام خمینی (ره) برپا شد،
این بانک باتوجه به رویکرد خدمت رس��انی شهرداری ها
و دهیاری ها به عم��وم م��ردم از حمایت کنندگان اصلی
برگزاری این نمایشگاه تخصصی بود و در همین راس��تا با برپایی غرفه اختصاصی به معرفی
کارت شهروندی و سایر خدمات مرتبط با فعالیت های مذکور پرداخت .بنا بر این گزارش ،در
طول برگزاری این نمایشگاه ،مسئوالن و بازدیدکنندگان ضمن بازدید از غرفه بانک انصار با
مزایای کارت شهروندی نیز اشنا شدندg.
بانک ملت عامل پرداخت ارز به مسافران شد
رئی��س هیات مدی��ره ش��رکت مخاب��رات ای��ران
گفت« :مخابرات در س��ال 91برنامه سرمایه گذاری دو
هزار و 500میلی��ارد تومان را دارد که ب��ا تغییر نرخ دالر
1225تومان به نرخ مبادله ای ،ای��ن میزان عمال نصف
می شود ».سید مصطفی سیدهاشمی ،در خصوص میزان
سرمایه گذاری برنامه ریزی شده شرکت مخابرات برای
س��ال 91اظهار داش��ت« :مخابرات در س��ال جاری در
بخش تلفن ثابت بیش از هزار و 200میلیارد تومان سرمایه گذاری دارد ».رئیس هیات مدیره
ن همراه (همراه اول) نیز بیش
شرکت مخابرات ایران افزود« :همچنین مخابرات در بخش تلف
از هزار و 300میلیارد تومان سرمایه گذاری دارد که در مجموع در سال 91مخابرات دو هزار
و 500میلیارد تومان سرمایه گذاری می کند ».وی تصریح کرد« :این میزان سرمایه گذاری با
دالر 1225تومان دیده شده بود و هم اکنون به نرخ ارز مرکز مبادالت ارزی تغییر کرده است».
سیدهاشمی ادامه داد« :با این تغییر قطعا میزان سرمایه گذاری نصف خواهد شدg».
سخنگوی مرکز مبادالت ارزی کشور اعالم کرد:
«از بانک ملت خواسته ایم که باجه های خود را در مبادی
خروجی کش��ور برای ارائه ارز به ن��رخ ارز مبادله ای به
مس��افران اماده کند ».صمد کریمی با بیان این مطلب
افزود« :اگر مس��افران در این زمینه با مشکالتی مواجه
ش��دند می توانند موارد را به مرکز مبادالت اطالع دهند
تا ان را رفع کنیم ».وی در پاسخ به این سوال که برخی
مس��افران عنوان می کنند که ظاهرا ارز به نرخ مبادله ای فقط به مسافرانی داده می شود که
بلیت تهیه کرده باشند و اگر مسافری با خودروی شخصی خود از کشور خارج شود نمی تواند
از ارز به نرخ مبادله ای استفاده کند ،گفت« :تاکید قانونگذار بر مسافر خارجی است و فرقی
نمی کند مس��افر از چه طریقی از کشور خارج شود و مس��افرانی که با خودروی شخصی از
کشور خارج می شوند در مبادی خروجی کشور احراز هویت شده و اطالعاتشان ثبت می شود
و با مهر ورود و خروجی که به پاسپورت شان زده می شود این ارز تعلق می گیرد ».وی ادامه
داد« :اگر مشکالتی در این زمینه در مبادی ورودی و خروجی وجود داشته باشد ما اماده ایم
این مش��کالت را با بانک ملت حل کنیم ».س��خنگوی مرکز مب��ادالت ارزی تاکید کرد:
«بانک ملت به عنوان بانک عامل برای مس��افران حداکثر 300دالر یا معادل ان به س��ایر
اسعار ،ارز به نرخ مبادله ای در نظر گرفته است و این ارز فقط یک بار در سال به هر شخص
داده می شودg ».
اعالم نحوه و زمان واریز وجوه در طرح شاپرک
راه اندازی کالن شعبه بانک اقتصاد نوین
رئیس هیات مدیره شرکت مخابرات خبر داد
سرمایه گذاری 2500میلیارد تومانی امسال مخابرات
با دالر 1225تومانی
واریز وجوه تراکنش های انجام گرفته روی پایانه های فروش در طرح شاپرک در بازه
زمانی حداقل یک تا 3ساعت ،بس��ته به زمان انجام تراکنش انجام خواهد پذیرفت .زمان
واریز وجوه در روزهای تعطیل در دو مقطع زمانی ۱۴:۱۵و ۱۶:۳۰به حس��اب پذیرندگان
واریز خواهد شد و واریز وجوه تراکنش های انجام گرفته بعد از ساعت ۱۴روزهای تعطیل،
س��اعت ۷صبح روز بعد صورت می گیرد .در عین حال واریز وج��وه تراکنش های ناموفق
و دارای مغایرت پس از ۴۸س��اعت توس��ط گروه رفع مغایرت ش��اپرک به حساب واریز
خواهد شدg.
82
انضباط در نظام بانکی در برخورد با موارد چک های برگشتی
می شود و تاثیر مثبتی در عملکرد بانک ها خواهد داشت ».بنا
بر اعالم روابط عمومی بانک کارافرین سیف در ادامه اظهار
کرد« :در صورت اج��رای همزمان در هم��ه بانک ها ،این
کار نه تنها لطمه ای به چک نمی زند ،بلکه اعتبار را به چک
بر می گرداند و نقش موثر و مثبتی خواهد داشت ».وی افزود:
«اگر همه بانک ها با این مقول��ه به طور جدی برخورد کنند
در بلندمدت اثار خوبی خواهد داشت ».مصوبه دستورالعمل
حس��اب جاری به مصوبه 9خرداد امسال در شورای پول و
اعتبار مربوط است که قرار شد 6ماه پس از ان یعنی 9اذر ،
الزم االجرا شودg .
مدیرعامل بانک اقتصاد نوین از راه اندازی کالن شعبه بانک متبوعش در صنعت بانکداری
برای اولین بار خبر داد و گفت« :این کالن ش��عبه در واقع یک شعبه بس��یار بزرگ با خدمات
جامع بانکی است ».دکتر هاشم بت ش��کن گفت« :در این کالن ش��عبه همه خدمات بانکی
ش��امل الکترونیک ،خرد ،بین المللی و اعتبارات و فعالیت ه��ا و کارکرد های بورس ،صرافی،
به عنوان یک سبد در اختیار مش��تری قرار می گیرد ».وی افزود« :در واقع وقتی مشتری وارد
این کالن شعبه می شود همه سرویس ها را یکجا خواهد داشت ».بت شکن خاطر نشان کرد:
این کالن شعبه به شکل رسمی افتتاح شده استg ».
از سوی بانک مهر اقتصاد در 22اذرماه
همایش تخصصی بانکداری اسالمی برگزار می شود
همایش تخصصی بانکداری اسالمی همزمان با اغاز
بیستمین سال تاسیس بانک مهر اقتصاد برگزار می شود .به
گزارش اداره کل روابط عموم��ی بانک مهر اقتصاد ،ابراهیم
صفرلکی ـ مدیرکل ـ اظهار ک��رد« :این همایش 22اذرماه
امسال در دانشگاه جامع امام حس��ین (ع) با حضور مدیران
بانکی ،کارشناس��ان و متخصصان حوزه بانکداری اسالمی
برگزار می شود ».وی «نقش بانکداری اسالمی در سالمت
فضای کسب و کار» را یکی از محورهای این همایش عنوان
کرد و گف��ت« :نقش نظارت ش��رعی در تحق��ق بانکداری
اسالمی و مالحظات اجرای صحیح ابزارهای مالی اسالمی
دو محور دیگر این همایش هستند ».مدیرکل اداره کل روابط
عمومی بانک مهر اقتصاد با اشاره به پیشینه و فعالیت های
این بانک در حوزه بانکداری اس�لامی تصریح کرد« :بانک
مهر اقتصاد حدود 12سال در زمینه استقرار بانکداری اسالمی
فعالیت پژوهش��ی و عملی انجام داده است و مجموعه ای از
پژوهش ها در کمیته فقهی بانک تدوین شده که اماده ارائه به
نظام بانکی کشور است ».صفرلکی با بیان اینکه بانک مهر
اقتصاد اکنون خود را پرچمدار تحقق بانکداری اس�لامی در
کش��ور می داند ،ادامه داد« :نتیجه مطالعات جامع و فعالیت
های پژوهشیکمیته فقهی بانک منتج به ارائه یک مدل تقریبا
جامع برای تحقق بانکداری اسالمی ش��ده است که در این
همایش مورد نقد و بررسی کارشناسان و خبرگان قرار خواهد
گرفت ».مدیرکل روابط عمومی بانک مهر اقتصاد گفت« :در
نظر داریم با برنامه ریزی ه��ای هدفمند و دقیق در افق ،95
مدیرعامل بانک سپه خبر داد
عرضه اوراق سلف نفتی برای اولین بار در کشور توسط بانک سپه
بانکی پیشرو و اسالمی برای کلیه احاد جامعه باشیم ».وی
پیاده سازی کامل بانکداری اسالمی را از اهداف اصلی بانک
دانست و افزود« :تاکنون 23هزار نفر ساعت کالس اموزشی
احکام فقهی بانکداری اسالمی برای کلیه کارکنان و مدیران
بانک برگزار شده اس��ت ».صفرلکی تاکید کرد« :بانکداری
اسالمی در کشور به نظر ما امری مظلوم و غریب واقع شده
اس��ت و تمامی دغدغه های بانک مهر اقتصاد این است که
پول ش��رعی و طیب را جمع اوری و در اختیار مشتریان خود
قرار دهد .یکی از مهمترین گام ه��ای بانک در همین زمینه
پرداخت سود قطعی به سپرده گذاران در سال گذشته بود که
این اقدامی عملی در راس��تای بانکداری اسالمی محسوب
می ش��ود ».همایش تخصصی بانکداری اسالمی از سوی
بانک مهر اقتصاد در روز چهارشنبه 22اذرماه از ساعت هشت
تا 14در سالن بصیرت دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی
دانشگاه جامع امام حسین(ع) برگزار می شودg.
مدیرعامل بانک اقتصاد نوین:
بانکداری شرکتی ،ثروت ملی را ماندگار می کند
ک پاسارگاد به عنوان مدیریت برترمعرفی شد
مدیریت بان
مدیرعامل بیمه معلم اعالم کرد
در نخس��تین دوره جایزه ملی مدیریت ،مدیریت بانک پاس��ارگاد موفق شد در جایگاه
«مدیریت برتر» قرار بگیرد .خسرو رفیعی ،مشاور مدیرعامل و مدیر روابط عمومی ضمن اعالم
این خبر گفت« :مدیریت بانک پاسارگاد موفق ش��د با کسب معیارها و قابلیت های مدیریتی،
در نخس��تین دوره جایزه ملی مدیریت ،در جایگاه «مدیریت برتر» قرار گیرد ».وی ادامه داد:
«اهدای این جایزه ،با س��نجش توانایی ها و رفتارهای مدیریتی که از یک اس��تاندارد جهانی
پیروی می کند ،قابلیت های مدیریت موفق را می س��نجند که در نتیجه ان مدیریت مجموعه
بانک پاسارگاد توانس��ت با رهبری توانمند خود که مهم ترین عامل در تولید و خدمات در هر
سازمانی است ،به عنوان مدیریت برتر شناخته شود ».گفتنی است؛ نخستین دوره جایزه ملی
مدیریت با همکاری وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماع��ی و وزارت صنعت ،معدن و تجارت در
راستای منویات مقام معظم رهبری در خصوص اهتمام به تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه
ایرانی و در جهت ارج نهادن به خدمات مدیران کشور برگزار شدg.
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره149
مدیرعامل بانک س��په از عرضه اوراق سلف نفتی
توسط نخستین بانک ایرانی و برای اولین بار در کشور خبر
داد .رامین پاش��ایی فام با تاکید بر اهمیت تاریخی عرضه
اوراق س��لف نفتی ،اظهار داش��ت« :با برنامه ریزی انجام
شده اوراق سلف نفتی برای اولین بار در بازار سرمایه ایران
توسط ش��رکت ملی نفت ایران منتش��ر و از طریق شعب
منتخب بانک سپه عرضه می شود که به زودی زمان عرضه
ان اعالم خواهد شد ».وی با بیان اینکه صدور و عرضه اوراق سلف نفتی با هدف ایجاد جذابیت
الزم برای سرمایه گذاری از حیث س��وداوری و اطمینان ،قابلیت رقابت با سایر اوراق مشابه به
لحاظ نقد شوندگی و سود اوری صورت گرفته ،تصریح کرد« :این اوراق هم راستا با سیاست های
پولی کشور و مطابق با قوانین و مقررات تهیه و عرضه خواهد شد و معاف از مالیات خواهد بود».
مدیرعامل بانک سپه با بیان اینکه قرارداد سلف یک قرارداد اسالمی است که با استفاده از این
روش ،مردم می توانند در تولید و استخراج نفت سرمایه گذاری کنند و سود قابل توجهی نصیب
انها شود ،افزود« :شرایط مناسبی برای فروش اوراق سلف نفتی برنامه ریزی شده و امیدواریم
این اوراق که قابل خرید از سوی مردم و مشتریان با دالر و ریال است ،با استقبال خوب انها به
فروش برسد ».پاشایی فام ادامه داد« :فروش اوراق سلف نفتی به عنوان ابزاری کارامد و موثر در
صنعت بوده و قرار است با اجرای این روش ،سرمایه کالن و جزء افراد حقیقی و حقوقی در این
صنعت به کار گرفته شود ».مدیرعامل بانک سپه درخصوص نحوه نقدشوندگی اوراق مذکور
قبل از تاریخ سر رسید اظهار داشت« :شرکت تامین س��رمایه امید به عنوان بازارگردان و بانک
سپه ،نقدشوندگی گواهی های سلف نفتی را قبل از سررس��ید تعهد کرده اند ».وی تاکید کرد:
«نرخ سود این اوراق در مقایسه با ابزارهای موجود در بازار نظیر گواهی سپرده ،اوراق مشارکت،
اوراق صکوک و سپرده های بلند مدت از مزیت نسبی و مطلق باالتری برخوردار استg».
مدیرعامل بانک اقتصاد نوین گفت« :شبکه بانکی
بهترین کانال برای توزیع منابع صندوق توس��عه ملی در
داخل کشور است ».محمدهاش��م بت شکن در همایش
ثروت ملی و توسعه پایدار افزود« :باتوجه به اهمیت منابع
صندوق توسعه ملی ،ش��بکه بانکی این توان را دارد تا با
بررسی دقیق متقاضیان بهترین گزینه ها را برای استفاده
از منابع این صندوق معرفی کند ».وی با اش��اره به اینکه
منابع صندوق توس��عه ملی ماندگارترین ثروت کشور محسوب می ش��ود ،گفت« :در چنین
فضایی بانکداری شرکتی این توان را دارد تا با معرفی بهترین مشتریان ،ماندگاری و رشد این
ثروت ملی را فراهم کند ».مدیرعامل بانک اقتصادنوین گفت« :باتوجه به ماهیت بانکداری
شرکتی این خدمت می تواند کسب و کارهای ماندگار ،سوداور و توانمند را شناسایی و معرفی
کند تا منابع ارزشمند صندوق توسعه ملی در بهترین مسیر مورد استفاده قرار گیرد ».بت شکن
ادامه داد« :ش��رکت ها عالوه بر منابع صندوق به خدمات دیگر از جمله س��رمایه در گردش،
خطوط اعتباری و ...نیز نیاز دارند که بانکداری ش��رکتی توانایی تامین این خدمات را دارد».
بر اساس این گزارش ،محمدهاشم بت شکن ،مدیرعامل بانک اقتصادنوین با ارائه مقاله ای در
پنل تخصصی «صندوق های ثروت ملی و تجارب اندوخته» در نخستین همایش ثروت ملی
توسعه پایدار با عنوان «بانکداری شرکتی؛ مدل جامع تامین بنگاه ها با استفاده از منابع صندوق
توس��عه ملی» ابعاد عملیاتی تاثیرگذاری بانکداری ش��رکتی در توزیع مناسب منابع صندوق
توسعه ملی را تشریح کرد .همایش ملی «ثروت ملی ،توسعه پایدار» به همت صندوق توسعه
ملی در روزهای 12و 13اذرماه با حضور وزرای نفت ،امور اقتصادی و دارایی ،صنعت ،معدن و
تجارت ،نمایندگان مجلس شورای اسالمی ،مدیران عالی رتبه بانکی ،استادان ،کارشناسان و
پژوهشگران در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیمای تهران برگزار شدg.
در بیمه نفتکش های ایرانی تحریم ها را دور زدیم
مدیرعامل بیمه معلم با اشاره به محدودیت های بین المللی و اعمال تحریم علیه ایران از
موفقیت این شرکت در انجام بیمه نفتکش های ایرانی خبر داد .محمود تدین درمورد فعالیت های
لو نقل
بیمه معلم در زمینه بیمه نفتکش ها گفت« :این مجموعه از ابتدا به طور انحصاری بیمه حم
دریایی بار کشور ( )P&Iرا اجرا می کند و اگرچه این اقدام کاری سخت و پیچیده است و نهادهای
بین المللی ان را رصد می کنند ،اما این ش��رکت موفق به انجام این کار شده است ».مدیرعامل
شرکت بیمه معلم با اش��اره به ایجاد محدودیت های بین المللی در این زمینه برای کشور افزود:
«گروه بسیار خوبی از همکاران بیمه ای و مدیران کشتیرانی در حال مدیریت این کار هستند».
وی افزود« :حجم فعالیت ها در زمینه بیمه نفتکش ها متناسب با شبکه حمل و نقل دریایی کشور
و سایر شرکت های حمل و نقل داخلی است و هر سال نیز درصدی رشد دارد ،اما به دلیل مواجهه
بخش کشتیرانی کشور با محدودیت ها ما نیز هماهنگ با این بخش عمل می کنیمg».
83
تا سال 93محقق می شود
تولید ساالنه یک میلیون دستگاه خودروی سبک در ایران خودرو
بر اساس اهداف تعیین شده در افق ،1404ایران خودرو
کو نیم
در سال 1393یک میلیون و در سال 1404حداقل ی
میلیون دستگاه خودروی سبک در سایت های داخل و خارج از
کشور تولید خواهد کرد .مهندس جواد نجم الدین ،مدیرعامل
گروه صنعتی ایران خودرو با بیان این مطلب گفت« :تا سال
93حداقل 15درصد کل تولیدات معادل 150هزار دستگاه
و تا س��ال 1404حداقل 35درصد کل تولیدات ایران خودرو
معادل 500هزار دس��تگاه به بازارهای جهانی صادر خواهد
ش��د ».وی س��هم برند ملی در تولید خودروهای س��بک را
در س��ال 1393حداقل 30درصد و در س��ال 1404حداقل
50درصد عنوان کرد و گفت« :تولید حداقل 60هزار دستگاه
خودروی تجاری در سال 1404و صادرات حدود 25درصد
ان از دیگر موارد برنامه استراتژیک گروه صنعتی ایران خودرو
اس��ت ».نجم الدین افزود« :بر اس��اس برنامه کالن صنعت
خودرو ،تا سال 1404تولید س��االنه صنعت خودروی ایران
حداقل سه میلیون دستگاه خواهد بود که یک میلیون دستگاه
ان به بازارهای خارجی صادر خواهد شد و سهم برند ملی در
این میان 50درصد هدف قرار گرفته است ».مدیرعامل گروه
قائم مقام مدیرعامل ایران خودرو خبر داد
تامین 80درصد ورق های فوالدی از منابع داخلی
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره149
ای ران خودرو در س��ال تولید ملی و حمایت از کار و
سرمایه ای رانی ،تامین ورق های فوالدی مورد نیاز خود را از
منابع داخلی تا پایان سال 91به 80درصد افزایش م ی دهد.
دکترحس��ین نجاری ،قائم قام مدیرعامل ای ران خودرو در
تولید با بیان این مطل��ب افزود« :به منظور اس��تفاده از
ظرفی ت های تولیدی کش��ور ،پروژه توسعه داخلی سازی
ورق در سطح گروه صنعتی ای ران خودرو در مهرماه امسال
تع ریف و با ایجاد بسترهای الزم ،ب رنامه اجرایی پروژه تدوین شد ».وی از تشکیل تیم های مشترک
داخل ی سازی ورق فوالدی میان ای ران خودرو و شرکت های تولیدکننده ورق؛ از جمله شرکت فوالد
مبارکه اصفهان و همچنین شرکت تولید ورق خودرو در چهارمحال و بختیاری خبرداد و گفت:
«با تشکیل این تیم ها گام های بلندی در ارتقای شرایط کیفی تولید ورق و بدنه خودرو برداشته
خواهد ش��د ».وی گفت« :از نتایج اولیه حاصل از تشکیل چنین تیم هایی م ی توان به تدوین
ب رنامه توسعه مصرف ورق های داخلی به بیش از80درصد با رعایت استانداردهای فنی و کیفی
الزم تا پایان سال 91اشاره کرد ».نجاری تاکید کرد « :در اینده ای نزدیک شاهد داخل ی سازی کامل
منابع تامین ورق های فوالدی ای ران خودرو خواهیم بود ».نجاری اظهار امیدواری کرد« :با تشکیل
تیم های مشترک تخصصی ب رنامه ریزی ،کیفیت و فنی میان ای ران خودرو و صنعت فوالد کشور
و پایش مداوم کیفیت محصوالت بتوانیم بر محدودیت های بی ن المللی موجود غلبه کرده و در
زمینه تامین فوالد به صورت کامال مستقل عمل کنیمg ».
لیست جدید گروه های 19گانه
دریافت کنند ه ارز مبادله ای
طی بخشنامه ای در تاریخ س��یزدهم اذرماه مصارف یا
گروه های خدماتی که بانک ها مجازن��د ارز به نرخ مبادله ای
از بانک مرکزی برای پوشش تقاضاهای انها خریداری کنند،
از س��وی بانک مرکزی ابالغ ش��د .پیرو اطالع رسانی های
قبلی بانک مرکزی ارز مسافرتی حداکثر 300دالر یکبار در
سال برای کلی ه مقاصد به مس��افران هوایی ،زمینی ،ریلی و
دریایی ،دانشجویان غیربورسیه (مقطع فوق لیسانس و باالتر)،
مامورین دولتی از جمله این خدمات هستند .سخنگوی مرکز
مبادالت ارزی کشور با اعالم این خبر به خبرنگار بانک ایسنا
گفت« :فرصت های مطالعاتی و هزینه های درمانی اعضای
هیات علمی ،انتقال ارز باب��ت حق عضویت و حق ثبت نام در
سازمان ها و مجامع بین المللی و محافل علمی ،هزین ه چاپ
مقاالت علمی ،هزینه شرکت در نمایشگاه های خارج از کشور
و فروش یا انتقال حق الوکاله در رابطه با دعاوی حقوقی از دیگر
گروه های خدماتی هس��تند ».صمد کریم��ی در ادامه اظهار
84
صنعتی ایران خودرو ارزش تامین قطعات در داخل کشور را
حداقل 25میلیارد دالر عنوان کرد که شش میلیارد دالر ان به
بازارهای مستقل خارجی شامل خطوط تولید ،یدکی و متفرقه
صادر خواهد شد .نجم الدین دس��ت یابی به جایگاه نخست
اقتص��ادی ،علمی وفناوری در اس��یای جنوب غربی با تاکید
برجنبش نرم افزاری و تولید علم را از اهداف مهم مقرر شده در
سند چشم انداز جمهوری اسالمی ایران در افق 1404ذکر کرد.
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو افزود« :بر این اساس،
جایگاه نخس��ت صنعت خودروی منطقه ،رتبه پنجم اسیا و
رتبه یازدهم جهان در اختیار ایران خواه��د بود که از طریق
رقابت پذیری مبتنی بر توسعه فناوری محقق می شودg».
مهندس سلیمانی خبر داد
تولید روزانه 300دستگاه 206ساخت داخل
«تحریم های بین المللی موجب دستیابی ایرانی ها
به پیچیده ترین فناوری در تولید قطعا حساس و پیچیده
خودرو شده که این فناوری در اختیار معدودی از کشورهای
خارجی قرار داشت ».مهندس میر جوادسلیمانی ،قائم مقام
مدیرعامل ایران خودرو در محصول و کیفیت در بازدید از
هفتمین نمایش��گاه بین المللی قطعات و مجموعه های
خودرو با بیان این مطلب گفت« :بومی سازی مغز هوشمند
موتور و برق و الکترونیک خودرو از جمله دستاوردهای مهم صنعت قطعه سازی کشور در شرایط
تحریمی است که بیانگر اجرایی کردن اهداف اقتصاد مقاومتی است ».وی از دیگر اثار مثبت
تحریم های بین المللی را تولید 206ساخت داخل و داخلی سازی قطعات خودرو و ارتقای کیفی
انها دانست و اظهارداش��ت« :طی ماه جاری حدود 500دس��تگاه پژو 206داخلی سازی شده
تولیدخواهد شد و تیراژ تولید این خودرو از ماه اینده به روزانه 300دستگاه افزایش خواهد یافت».
سلیمانی تاکید کرد« :تا دو هفته اینده میزان تولیدات این شرکت افزایش چشمگیری خواهد
داشت ».قائم مقام مدیرعامل ایران خودرو از برنامه تولید بیش از 15هزار دستگاه خودرو در هفته
توسط ایران خودرو خبر داد و اظهارداش��ت« :با برنامه ریزی های انجام شده تا شش ماه اینده
میزان ارزبری خودروهای تولیدی گروه صنعتی ایران خودرو تا 50درصد کاهش می یابد ».وی
تصریح کرد« :در حال حاضر قطعه سازان ایران خودرو در گرید Aو Bقرار دارند و کیفیت اکثر
قطعه سازان این شرکت با کیفت سازندگان کشور های اروپایی رقابت می کندg».
کرد« :بابت اصل و سود س��رمایه گذاری خارجی ،کارمزد ها،
ارز درمانی ،هزینه دفاتر خارج از کشور ،هزین ه اجاره و اشتراک
ش��بکه های اطالعاتی (اینترنت و غیره) ،هزین��ه برگزاری
همایش های بین المللی و هزین��ه انجام ازمایش های علمی
و فنی از دیگر خدمات و گروه هایی است که در این بخشنامه
عنوان شده و به انها ارز به نرخ مبادله ای اختصاص داده می شود.
همچنین انتشار اگهی در خارج از کشور و دریافت گواهی های
بین المللی ،هزینه خرید امتیاز پخش فیلم و دریافت ش��بکه
ماهواره ای (اینترنت و ،)...هزینه های س��وخت ،هندلینگ،
حقوق خدمه خارج��ی و حق بیم ه ش��رکت های هواپیمایی
ایرانی از موارد دیگری است که مطابق این بخشنامه تقاضای
انها به نرخ مبادله ای پاسخ داده می ش��ود».کریمی در ادامه
هزینه ش��رکت های بیم ه ایرانی ،شرکت های منتخب برای
اعزام زائرین ب��ه عمره مفرده و عتبات عالیات (ع��راق و ،)....
بازپرداخت تس��هیالت اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی
و ، ...بانک جهانی و بانک توسعه اسالمی را از دیگر مصارف
و خدماتی اعالم کرد که در این بخش��نامه اورده شده است.
پیش از این 20گروه خدماتی جدید برای دریافت ارز مبادله ای
اعالم ش��ده بود که بر اس��اس تصمیمات بانک مرکزی این
میزان ب��ه 19گروه رسید.لیس��ت کامل 19گ��روه خدماتی
جدید که مرک��ز مب��ادالت ارزی ،ارز انه��ا را تامین می کند:
-1ارز مس��افرتی حداکثر 300دالر در سال -2دانشجویان
غیر بورسیه (مقطع فوق لیسانس و باالتر) -3ماموریت های
دولتی -4فرصت های مطالعاتی و هزینه های درمانی اعضای
هیات علمی -5انتقال ارز بابت حق عضویت و حق ثبت نام در
سازمان ها و مجامع بین المللی و محافل علمی و هزین ه چاپ
مقاالت علمی -6هزین ه شرکت در نمایش��گاه های خارج از
کش��ور -7فروش یا انتقال حق الوکاله درباره دعاوی حقوقی
-8اصل و سود سرمایه گذاری خارجی -9کارمزد ها -10هزینه
دفاتر خارج از کش��ور -11هزین ه اجاره و اشتراک شبکه های
اطالعاتی (اینترنت و غیره) -12هزین ه برگزاری همایش های
بین المللی -13هزین ه انجام ازمایش های علمی و فنی و انتشار
اگهی در خارج از کش��ور و دریافت گواهی ه��ای بین المللی
-14هزین ه خرید امتیاز پخش فیلم و دریافت شبکه ماهواره ای
(اینترنت و -15)...هزینه های س��وخت ،هندلینگ،لندینگ
و حقوق خدمه خارجی و حق بیم ه ش��رکت های هواپیمایی
ایرانی -16ارز درمانی -17هزینه ش��رکت های بیم ه ایرانی
-18شرکت های منتخب برای اعزام زائران به عمره مفرده و
عتبات عالیات (عراق و -19)....فروش ارز جهت بازپرداخت
تسهیالت اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی وg...