ماهنامه مثلث شماره 158
ماهنامه مثلث شماره 158
ماهنامه مثلث شماره 158
هاشمی با گزینه جدید می اید؟
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاه وهشتم 16/دی ماه 88/1391صفحه2000/تومان
گفت وگو و گزارش هایی درباره احتمال نامزدی
قنوری
حسن روحانی و ناط
گفت وگو با محمد رضا عارف
درباره انتخابات 92
خبرنامه
مثلث شماره 158
پروازمعلم اخالق
19
با تکثرنامزدها
مخالفم
پرواز
معلم اخال ق
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
جایگاه بشاراسد در طرح ژنو2
اخضر ،مسکو – واشنگتن را به هم می رساند؟
انتقادی ترینفیلم هارابچهحزب اللهی هاساختند
گفت وگوی مثلث با وحید جلیلی
خداحافظی با خانم وزیر
ایا تغییرات در دولت ادامه می یابد؟
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
روابط با کشورها با حفظ استقالل
البته ما طرفدار همه مظلومین در همه جا هستیم ،و
میل داریم که مظلومین بر همه س��تمگران غلبه کنند.
و اقایان توجه کنند که روابط زمان س��ابق نباشد که در
زمان سابق روابط یک طرفه بود؛ اقایی و نوکری ،چه در
زمان قاجار و چه زمان رضاخان و تا اخر .وشما دیدید که
از اول اینطور بود که وقتی سفیری از انگلستان یا امریکا
می امد ،کس��ی جرات نمی کرد حتی کلمه ای برخالف
مصالح انها بگوید .ولی ایران ،امروز این طور نیست ،و ما
هیچ کشوری مثل ایران س��راغ نداریم که این طور ،دنیا
خبرنامه
18 - 33
پرواز معلم اخالق
مردم بدلی ها را رسوا می کنند
برائت از فتنه
خداحافظی با خانم وزیر
اخراجی ها در یک نگاه
نقد و نظر
34 - 39
حمایتغیر مستقیم
سال سقوط پادشاه اردن
نقدگفتمانجاوید انگاری
مذاکرات سری
سیاست
40-61
?????????????
تصمیم دو شیخ
برنامه هاشمی برای انتخابات 92
نامه های اقای عسگراوالدی
باید دنبال جامعتین باشیم
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاهوهشتم 16/دیماه 88/1391صفحه2000/تومان
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
گفت وگو با محمد رضا عارف
درباره انتخابات 92
خبرنامه
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
مثلث شماره 158
پروازمعلم اخالق
سردبیر :سعید اجورلو
19
با تکثرنامزدها
مخالفم
پرواز
معلم اخال ق
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
جایگاه بشاراسد در طرح ژنو2
اخضر ،مسکو – واشنگتن را به هم می رساند؟
انتقادی ترین فیلم ها را بچه حزب اللهی ها ساختند
گفت وگوی مثلث با وحید جلیلی
عکس جلد :امیر طالیی کیوان
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
هاشمی با گزینه جدید می اید؟
گفت وگو و گزارش هایی درباره احتمال نامزدی
ق نوری
حسن روحانی و ناط
خداحافظی با خانم وزیر
ایا تغییرات در دولت ادامه می یابد؟
شماره پیامک3000411711 :
و ش��رق و غرب به ان نظر داشته باشند ،و مستقل بوده و
بگوید ما نه با امریکا کار داریم و نه با شوروی و ما خودمان
هس��تیم .و این که با همه دولت ها رابطه داش��ته باشیم
یعنی ،رابطه دوس��تانه ،نه روابط بین ارباب و رعیت ،و ما
این روابط را نمی خواهیم مادامی که این طور هس��ت .و
مااستقالل خودمان را می خواهیم حفظ کنیم و در دنیا
زندگی کنیم و اس�لام را به پیش ببریم .
این روابط باید هر روز محکمتر بش��ود ،و شما از اول
باید ب��ه انها بفهمانید ای��ن معنا را ک��ه مانمی خواهیم
روابطمان مثل روابط زمان ش��اه باش��د ،بلکه ما روابط
خاص اس�لامی داریم که اس�لام نه ظالم بود و نه زیر بار
ظلم می رفت ،و ما هم می خواهیم این طور باشیم که نه
ظلم کنیم ،نه زیر بار ظلم برویم.
مش�روط بودن رابطه باامریکا
و ش��ما این نکته را توجه داشته باشید که ؛ ان قدرتی
که شما را به استقالل و ازادی رساند ،قدرت خدای تعالی
ب��ود و تا وقتی که این عنایات الهی محفوظ باش��د ،هیچ
قدرتی نمی تواند کاری بکند .همان طور که در این جنگی
که علیه ما به راه انداخته و از همه جا به دشمن ما کمک
می کنند ،مع ذلک همه ملت ما و جوانان ما و تمام کشور
ماایستاده اند ،و ما برای دفاع تا اخر ایستاده ایم ،و دامنه
تبلیغات هم علیه ما می دانید از کجاتا کجاست .ان وقتی
که فرانسه ان هواپیماها را به عراق فرستاد ،چقدر تبلیغ
کردند که کارتمام شد و صدام خارک را با خاک یکسان
می کند .ان مس��اله تمام شد ،حال مساله دیگری شروع
کرده ان��د که هلیکوپتره��ا و هواپیماهای تازه ای امده و
همه جا را می زن��د ،و فاصله بین خاک ع��راق تا خارک
سیصد کیلومتر است و اینها پانصد کیلومتر رامی زنند .ما
می دانیم ،اگر صدام یک روز هم قدرت این را داشته باشد
ک��ه ایران و منافع ایران را به هم بزند ،این کار را می کند،
و اگ��ر نمی زند نمی تواند .در عین ح��ال ،رادیوها مرتب
می گویند که انها می توانند همه جا را بزنند.
پروندهویژه
72 -75
انتقادی ترین فیلم ها را بچه حزب اللهی ها ساخته اند
عماریون
بین الملل
62-71
سناریوی « اخضر»
دیپلماسیسری
جان کری؛ رقیب ریگان ،رفیق اوباما
البی اسلحه
ورزش
76 -81
تالش اخر
وزیر قدرتمند می ماند
چرا وزیر ورزش در لندن به علی ابادی ملحق نشد؟
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :مصطفی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -فاطمه سیف -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر فنی و هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان و نیوشا
ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد سرخ خواه -محمد شکرالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -هادی انباردار
سید عارف علوی -رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان
علیرضا حسن زاده -محسن صاحبی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
مثلث شماره 158
12
زهیر توکلی/نویسنده و شاعر
سحرگه رهروی در سرزمینی
هم ی گفت این معما با قرینی
که ای صوفی شراب ان گه شود صاف
که در شیشه بماند اربعینی
مثلث شماره 158
حافظ
و اکن��ون چه��ل روز گذش��ت و ش��راب ان��دوه و
دل شکس��تگی در شیش��ه قلب هایمان صاف ش��د و ما
هم چنان بر ش��هید معصوم ب ی گناه ،حس��ین پسر علی
– که درود خداوند بر او باد – اشک م ی ریزیم:
خون گری چون نیست بر گریه مزید
کاب چشم افتاد چون خون شهید
نرگس چشمت گر ارد شبنمی
نقد شوید اب رویت عالمی
قطره اشک تو در سودا و شور
اتش دوزخ بمی راند به زور
مصیب ت نامه ،عطار نیشابوری
و به راس��تی اگر در این بیت عطار دقیق ش��ویم،
فارغ از همه دالیل عقلی و نقلی ،حکمت گریستن بر ان
عزیز مظلوم ب ی کفن را در ژرف ترین شکل ،درم ی یابیم:
خون گری چون نیست بر گریه مزید
کاب چشم افتاد چون خون شهید
چرا عطار م ی فرماید« :اب چشم چون خون شهید
اس��ت»؟ چرا «اشک چشم ما دنباله خون شهید است»؟
در اینجا ذکر مقدماتی الزم به نظر م ی رسد.
مقدمه اول :ش��هید ،اگاهانه و ب��ا انتخاب و اختیار
خود به اس��تقبال مرگ و نیستی م ی رود و خداوند از نزد
خود به او حیاتی دیگرگونه م ی بخش��د ،یعنی شهید در
مرتب��ه ای باالتر از حیات ،زندگ��ی جاوید را اغاز م ی کند
اّ
وال هیچ مرده ای ،نیس��ت نم ی شود و همه مرده ها پس
از مرگ ،هستند و حیات دارند ،منتها فرق شهید با مرده
در انتخاب پیش��ین و اگاهانه است؛ مرده را برده اند ولی
ش��هید خواسته است که برود؛ ش��هید ،رفته است که او
را برده اند .مقدمه دوم :ش��هید بر دو نوع اس��ت :شهیدی
که در جهاد اصغر جان م ی سپارد و شهیدی که در جهاد
اکبر ،جان م ی س��پارد .بد نیس��ت اگر یک بار با تامل و
مثل کسی که فارسی ،زبان مادری اش نیست ،به عبارت
«جان س��پردن» گوش دهیم .جان را م ی س��پریم به چه
کسی؟ واقعیت این است که عبارت «جان سپردن» که
در معنای «مردن» استفاده م ی شود ،افزوده معنایی دارد،
یعن��ی چیزی بیش از مردن را القا م ی کند زی را از س��نت
معنوی دین وارد زبان شده است .جان را که امانتی بوده
است به صاحب جان م ی سپریم.
ل چرخ��ه حیات ،در این دو گروه متمم ی خالصه
ک
م ی ش��ود« :از او و ب��ه س��وی او» .و کل معرفت همین
است که این شدن این صیرورت در تو محقق شود :این
شناخت که خود را از او و به او و به سوی او ببینی و این
نم ی ش��ود مگر انکه خود را نبینی زی را از اساس ،ان که
هست اوس��ت و تو اگر هستی «از اویی» و «به اویی»
و «به سوی اویی».
اما این شدنی نیست .همین که من و تو م ی گوییم
من امدم و م��ن رفتم ،حکایت از این دارد که ب رای خود
«من» قائلی��م و ادراکی از «خود» داریم و میان «خود»
و دیگران ،دیگر «هس��ت ها» ف��رق م ی گذاریم؛ تا ب رای
خودت «م��ن» و «خود» قائل نباش��ی ،به دنبال زندگی
و جل��ب منفعت و دفع ضرر نم��ی روی؛ به عبارت دیگر
ت��ا وقتی که در این نش��ئه وج��ودی و در این مرتبه از
هس��تی یعنی در عالم ما ّده و جسم هستی ،این «من»
که تو را از س��ایر «من ها» جدا م ی کند ،با توست؛ اینکه
ش��اعر م ی فرمای��د« :زین دو هزاران م��ن و ما ای عجبا
من چه منم؟» اش��اره به همین نش��ئه وجودی ،همین
مرتبه هس��تی دارد ک��ه « دو هزاران م��ن و ما» در ان
ادراک م ی شوند و به خاطر همین ،به ان م ی گویند :عالم
کثرت یعن��ی عالمی که در ان من های کثیر و من های
بس��یار هست ،عالم ی که هویت یکپارچه و یگانه در ان
ادراک نم ی شود.
عرفا م ی گویند ک��ه همین عالم «دو هزاران من و
م��ا» همین عالم کثرت ،اندرونه و تویه و باطنی دارد که
اگر راه به ان ببرید ،م ی بینید که انجا یک «من» بیشتر
نیست«:اهلل» .به قول تورات« :من انم که هستم» و به
قول قران« :انّنی انا اهلل» .ما تا در این نش��ئه هس��تیم،
تا وقتی که در این عالم کثرت به س��ر م ی بریم ،خود را
دارنده خیلی چیزها م ی دانیم و مرکزی ترین چیز در میان
همه داش��ته هایمان ،همین «خود» و «من » اس��ت که
س��ایر داش��ته هایمان را به ان اضافه م ی کنیم :تن من،
هوش من ،احساس��ات من ،کار من ،مال و سرمایه من،
زن و بچه من و ...ولی در روز رس��تاخیز که همه پرده ها
برم ی افتد ،این« اهلل» اس��ت که م ی فرماید و م ی پرس��د:
«لمن الملک الیوم؟ :از ان کیس��ت پادش��اهی و دارایی
و دارندگ��ی ام��روز؟» و خودش – جل جالله و تق ّدس��ت
اسمائه – م ی فرماید و پاسخ م ی دهد« :هلل الواحد الق ّهار:
از ان اهلل یکتای یگانه بس��یار چیره» حکایت کسی که
قدم در راه معرف��ت خداوند م ی گذارد و م ی خواهد از این
عالم «دو هزاران من و ما» سفر بیاغازد به سوی عالمی
که تنها یک «من» در ان هست و ان ،خداست ،حکایت
کس��ی است که او را زنده زنده پوست م ی کنند .چرا؟ زی را
اینج��ا ما با یک امر ذات��ا متناقض طرفیم؛ از یک طرف
در این عالم ،هس��تی و الزمه زندگی در این عالم ،همان
ادراکی اس��ت ک��ه از خودت داری ،هم��ان که م ی گویی
«م��ن» و از طرف دیگ��ر باید این من را انکار کنی و ان
را ندی��د بگیری و نه تنها این م��ن را بلکه همه من های
دیگر را که ادراک م ی کنی ،انها را هم انکار کنی و ندید
بگیری تا شاید روزی افتاب حقیقت بر تو هم تابید و ان
«من» واقعی ،ان «من» همیش��گی که اگاهی او همه
ای��ن «من ها» را احاطه کرده اس��ت و نام ه��ای او ارکان
هر باش��نده ای را اکنده و سرش��ار از خویش س��اخته ،به
دی��دار بیاید .این عین زنده زنده مردن اس��ت .م ی گویی:
پ��س این راه چگونه طی م ی ش��ود و چنین رنجی قابل
تحمل نیست .جواب م ی دهم که عشق ،مستی م ی اورد
و مس��ت ،نم ی فهمد که چه بر وج��ودش م ی گذرد( .چه
بس��یار ش��ده اس��ت که متاهالن ،وقت��ی دیوانگ ی ها و
ب ی باک ی های دوران عش��ق و عاشقی خودشان را به یاد
م ی اورند ،از خودش��ان م ی پرس��ند :واقعا من این کارها را
م ی کردم؟) گزارش عموم عرفا از چگونگی طی شدن این
راه ،سراسر سکر و مس��تی است ،پس اینکه فرموده اند:
«ه��ل الدین اال الحب و البغ��ض فی اهلل عز و جل؟ :ایا
دین ،چیزی غیر از دوست داش��تن و دشمن داشتن در راه
خ��دا و به خاطر خدا – عز و جل – اس��ت؟» ریش��ه در
همین نکته بنیادی��ن دارد که معرفت جز از طریق حب
به دست نم ی اید .نکته دیگر این است که تا تو هستی،
تا «نفس» تو بر جای اس��ت ،هر کار کنی انکار اس��ت،
زی را ریش��ه همه ادراکات نفس این است که من هستم
و سپس بر اس��اس همین ادعای موهوم «من هستم»
توهم ه��ای بعدی تکثیر م ی ش��وند ،در حالی که نه «تو
هس��تی» نه «هیچ چیز دیگری هست» بلکه اوست که
هس��ت و تو و هرچه تو ادراک م ی کنی ،همگی «تجلی
و اش��کار شدن» اوست؛ همه در یک دانش محض ازلی
و ابدی شناور هستیم.
پس ق��دم به قدم این راه ،خطر اس��ت زی را نفس
و «من» به مجرد کوچک ترین فرصتی به س��ر ش��رک
و «دوبین��ی» خ��ودش بازم ی گردد و هر ب��ار پیچیده تر
از پیش؛ پس اگر عاش��ق صادق باش��ی و خواست
قلب ی ات خواس��تی راستین باش��د و تو را به چیزی
بگیرن��د ،قدم به ق��دم در این راه تو را م ی ش��کنند
تا در حال دل شکس��تگی ،التف��ات و اعتنایی که به
خودت داری ،لحظاتی منقطع شود و از خودت ببری
و احساس کنی که به بن بست رسیده ای و از دست
هی چ کسی کاری س��اخته نیست؛ در چنین لحظات
دل شکس��تگی اس��ت که «او» را ص��دا م ی کنی و
«من» تو «من» او م ی شود زی را دلت شکسته است
و امیدت به اوست ،تنها به او؛ در این لحظات است
که شدیدا احساس تنهایی و ب ی کسی م ی کنی و او
که «تنهاترین» اس��ت ،انیس و جلیس تو م ی شود.
این ضربه هایی که به «من» تو وارد م ی ش��ود ،تو را
ارام ارام با تجربه «نیس��تی» اشنا و اشناتر م ی کند
تا جایی که اثری از «من» نماند و جان به یکباره از
همه چیز و همه کس ببرد و به انقطاع مطلق برس��د
و اویخت��ه و معل��ق به ذات قدس بش��ود .این را در
اصطالح عرفا «فنا» م ی گویند .کسی که در جهاد با
نفس ،به جایی م ی رسد که خود را دیگر نم ی بیند و
او را م ی بیند و بس ،به واقع یک بار نمرده ،بلکه در
هر نفسی هزار بار مرده است:
قوم ی که در فنا به دل یکدگر زیند
روزی هزار بار بمیرند و برزیند
عطار نیشابوری ،دیوان
چنین کسی را شهید عشق م ی گویند:
شهید عشق که تنگ است پوست بر بدنش
تو خصم بین که به یغما زره برد ز تنش
نیر تبریزی
ش��هید عش��ق ،شهیدی اس��ت که در میدان
جهاد با نفس ،از خود به درامده ،از صفات محدود و
ناقص و نیست شونده خود مرده و به او زنده شده و
زندگی جاوید یافته است.
مقدمه س�وم :چرا مج��روح میدان جنگ و
به اصطالح ام��روز «جانباز جنگ» در کنار ش��هید
نام برده م ی ش��ود؟ زی را او اگرچه ش��هید نشده ،هزار
هزار ب رابر من و ش��ما درک مستقیم تر و نزدیک تری
از ش��هادت دارد .این ،حکایت جهاد اصغر اس��ت .در
جه��اد اکبر و مبارزه با نفس ،دل شکس��تگی ،حکم
همان جراحت در میدان جنگ را دارد( .یک بار دیگر
مقدمه دوم را با دقت بخوانید)
مقدمه چه�ارم :این تجربه فن��ا ،همگانی
اس��ت .چه بخواهیم چ��ه نخواهیم ،فن��ا را تجربه
خواهی��م ک��رد .عزی��ز حکی��م در کتاب اس��مانی
«ثم استوی الی السماء و هی دخان فقال
م ی فرمایدّ :
له��ا و لالرض ائتیا طوعا او کرها قالتا اتینا طائعین:
سپس اهنگ (افرینش) اسمان کرد و ان بخاری بود
پس به ان و زمین فرم��ود :بیایید چه بخواهید چه
نخواهید .گفتن��د :م ی اییم و م ی خواهیم» در جایی
دیگ��ر م ی فرماید« :یا ایها االنس��ان انّک کادح الی
ربّک کدحا فمالقیه :ای انسان! حقا که تو به سوی
پ��روردگارت به س��ختی در تالش��ی و او را مالقات
خواه��ی کرد» دقت کنید که در این ایه انس��ان به
مفهوم ع��ام ان مورد خطاب قرار گرفته اس��ت زی را
تجرب��ه مالقات با خدا ناگزیر و همگانی اس��ت .نیز
م ی فرمای��د« :من کان یرجوا لق��ای اهلل فانّ اجل اهلل
الت :هرکه به دیدار خدا امید دارد پس بداند که اجل
(او از سوی) خدا امدنی است» پس در تجربه نیستی
که مظهر ما ّدی و جس��مانی ان مرگ اس��ت ،لقای
خ��دا رخ م ی نماید .فرق عارف با دیگران ان اس��ت
که منتظر مرگ جس��مانی نم ی ماند و پیشاپیش به
پیشواز نیستی م ی رود .مولوی م ی فرماید:
بمیرید بمیرید در این عشق بمیرید
در این عشق چو مردید همه روح پذیرید
13
و ای��ن ،تلمیح��ی اس��ت ب��ه حدیث مش��هور که
م ی فرمای��د« :موتوا قبل ان تموتوا :بمیرید پیش از انکه
بمیرید».
مقدمه پنجم :قاعده ای در عرفان هس��ت که به
ما م ی گوید :هرچه ابدی اس��ت ازلی هم هس��ت؛ هرچه
در پایان ،ناگزیر و محتوم باش��د ،در پیشان کار ،یک بار
رفته اس��ت .بناب راین ،اگر تجربه فنا ب رای همه انسان ها
ناگزیر و محتوم است ،قطعا یک بار ،تجربه ای مجمل و
ادراکی بازنش��ده و سر به مهر از ان را همه داشته ایم .از
این تجربه نخس��تینی فنا و لقاء اهلل ،در متون عرفانی به
«عهد الست» تعبیر م ی کنند.
ان��گاه اگر چنین تجربه ای ،به صورت اس��تعداد و
امادگی ب رای پذیرش ازم��ون ان در این جهان ،نهاده ای
در سرشت ادمی باشد ،ذکر یعنی به یاد اوردن ان تجربه
فنا ،رس��الت و امانتی اس��ت که بر دوش انسان برگزیده
م ی افتد و این اس��ت معنی ان جمله اسمان فرسا که به
اباعب د اهلل الحس��ین گفته شد« :ان اهلل شاء ان ی راک قتیال:
حقا که چنین است که اهلل م ی خواهد تو را کشته ببیند».
مقدمه ششم :هر چیزی که در این عالم م ی بینیم،
ظاه��ری دارد که م��ا ان را م ی بینی��م و در زبان قران از
ان ب��ه دنیا ،اولی (بر وزن حورا به معنی اول) ،ش��هادت
(انچه مشاهده م ی ش��ود) تعبیر شده است و باطنی دارد
که باز در زبان قران ،اخرت و غیب (انچه پنهان اس��ت)
نامیده ش��ده اس��ت .یکی از نکات بنیادین در دین و در
گوهر معنوی اسالم این است که ادمی باید به ان حالت
ارمانی برس��د که در ان ،فیزی��ک و متافیزیک وجودش
یکی ش��وند .در اس�لام ،شریعت هس��ت زی را اگر ادمی،
فیزی��ک خود یعنی کنش های رفتاری خ��ود را (رفتار به
مفهوم اعم که گفتار و حتی پردازش های س��امانه ذهنی
را در بر م ی گیرد) با انسان کامل ،منطبق کند ،متافیزیک
وجودش هم رفته رفته همسان انسان کامل م ی شود .در
متون دینی به کسی که فیزیک و متافیزیک وجودش به
یگانگی رسیده باشد« ،ص ّدیق» گفته م ی شود.
حال م ی گوییم که امام حس��ین – علی ه السالم –
ی��ک نمونه منحصر به فرد اس��ت؛ در هی چ یک از ادوار
تاریخ ،ب رای هی چ یک از اولیای خدا ،چنین اتفاقی نیفتاده
است و نخواهد افتاد که تجربه متافیزیکی فنا و نیستی
که تجربه ای اس��ت روحی و الج��رم تجربه ای المکان و
الزمان ،به چنین وضوح ش��فافیت و ش��یوایی ،در ظرف
زمان و مکان ،نمود فیزیکی پیدا کند .راحت تان کنم :اگر
ش�ما را ب�ه خواندن ابیات�ی از منظومه «ضربان ذات» س�روده دوس�ت
عزی�زم ،دکتر قربان ولیئی ف�را م ی خوانم که در بیان همین معانی ،ک م نظیر
افتاده است:
مثلث شماره 158
جویبار است هر چه م ی بینی
رهسپار است هر چه م ی بینی...
شور موسیقی حیات است این
ضربان ظهور ذات است این
ذات خاموش ،گرم گفتار است
طور ،ماییم و وقت دیدار است
وقت فرخندۀ فروپاشی
واقف از وقت خود اگر باشی
رهنورد قیامت جان شو
ش بنوش و ویران شو...
جام ات
منهدم شو جهان ،خرابات است
نفی خود کن که نفی ،اثبات است
«نیست» معمار این خرابات است
مرگ ،دیوار این خرابات است
ارمغان جالل را بپذیر
فرصت ابتهال را بپذیر
کشته م ی خواهدت جالل ،بمیر
زنده ات م ی کند جمال ،بمیر
لمن الملک م ی زند ق ّهار
لیس فی الدار غیره دیار....
اه اگر از نهاد برخیزد
فیض ،ابری شود ،فرو ریزد
نام ها جمله از زبان خیزد
اه از ژرفنای جان خیزد
نام جانپرور خدا ،اه است
س ّر تاثیر اسم اهلل است
از طلب تا وصال ،راهی نیست
جز به میزان مد اهی نیست
راه وهم است و هیچ حائل نیست
عشق را منزل و مراحل نیست
گام اخر همان نخستین است
در طریقی که ال یاسین است
جهد عاشق ،جهاد اصغر نیست
اصغر اینجا به غیر اکبر نیست
مرد باید که سینه چاک شود
نفس اماره تا هالک شود
14
م ی خواهید ببینید؛ اری؛ اگر م ی خواهید فنا را به چش��م
ببینید ،مقتل حسین را بخوانید.
نتیج�ه :او را ان ب��زرگ را ان بزرگتری��ن را در زیارت
اربعین چنین ندا م ی کنیم« :الس�لام علی اسیر الکربات و
قتیل العب رات :س�لام بر انکه اندوه ها او را دربند کشیدند و
به اس��ارت بردند (سالم بر) کشته اشک ها» راز و رمز چنین
خطابی چیست؟ ایا او کشته شد تا ما بگرییم؟ بله؛ او کشته
شد تا دل ها بشکنند و چشم ها بگریند؛ او کشته شد تا فنا
و نیستی اگاهانه و داوطلبانه ب رای خدا و به خاطر خدا و در
راه خدا ،یک بار ب رای همیش��ه تاریخ ان چنان ظهور مادی
و عینیت زمینی و تحقق فیزیکی خود را نش��ان بدهد که
هرک��ه حتی همان ص��ورت مادی و تاریخ��ی و زمانمند و
مکان مند فنای حس��ین در خدای��ش را به یاد بیاورد ،دلش
بش��کند و بدین ترتیب او با انتخاب چنین مرگی و پذیرش
چنین تقدیری ب��رای مرگ خود ،دل شکس��تگی و امکان
نزدیک ش��دن به دروازه شهر ب ی نشان فانیان را به رهروان
راه خ��ود هدیه کرد و ما امروز پس از گذش��تن یک اربعین
بر داغی که اندوه حسین در شیشه دل هایمان سرازیر کرد،
گرد هم م ی اییم و ان عزیز معصوم ب ی گناه را ندا م ی کنیم:
«السالم علیک یا اسیر الکربات و قتیل العب رات» g
دست از دست ،هر که بردارد
از سلوکی چنین خبر دارد
تشنه را ساقی اب خواهد داد
به شکسته جواب خواهد داد
در شکست است پرگشایی روح
با فتوحات اشنایی روح
درد درماندگی چه درمانی ست!
مردگانیم اگر که در ما نیست
باده پیش ار و مست را بپرست
حال اهل شکست را بپرست
عرش خواهی ،دل شکسته بخواه
ملکوت از قلوب خسته بخواه
کربال را ببین و ویران شو
پرفشانی ببین ،پریشان شو
این طرف نور و ان طرف نار است
بامداد جلیل دیدار است
عرش ،عرش شکسته انجا بود
ملکوت گسسته انجا بود
عرش ،عرشی که شعله ور شده بود
ملکوتی که مختصر شده بود
گریه کن ،گریه تشنگ ی بخش است
گریه کن ،گریه زندگ ی بخش است
گریه کن ،گریه شبنم روح است
گریه کن،گریه مرهم روح است
گریه کن ،گریه عاشقانه تر است
گریه عاشقانه راهبر است
م ی برد گریه تا بهار تو را
م ی دهد گریه برگ و بار تو را
اشک از چشم ه های رب ّان ی ست
گریه از نغم ه های روحان ی ست
گریه کن بر صحیفه چرخان
بر سر نیزه رفتن قران
بر سر نیزه نور م ی پاشید
متبس م ،سرور م ی پاشید
ّ
منفصل بود سر ولی در وصل
اسم مشتق رسیده بود به اصل
راز این انفصال را دریاب
ابتهاج وصال را دریاب
ه ر چه اندوه ،زاده فصل است
ه ر چه شادی ،شکوفه وصل است
مثلث شماره 158
اتمام حجت با بشریت
دکتر محمد حسین رجبی دوانی در گفت وگوبا مثلث
دکت ر محمدحس�ین رجبی ،مورخ و پژوهش�گر تاریخ اسالم است که با بیان شیوا توام با مستندات تاریخی
خود به موضوعات تاریخی به ویژه واقعه عاشورا م ی پردازد .محمدحسین رجب ی دوانی در سال ۱۳۳۹در شهر قم
در خانواده ای روحانی ب ه دنیا امد .وی فرزند مورخ مش�هور عالم ه علی دوانی اس�ت .تحصیالت ابتدایی را در قم و
دوره دبیرستان را در سال ۱۳۵۰در تهران طی کرد .وی دارای دکترای تاریخ و تمدن ملل اسالمی از دانشگاه تهران
ی دانشگاه امام حسین(ع) است .اثار وی که به صورت کتاب چاپ و منتشر
و به مدت ۲۰سال عضو هیات علم
شده عبارتند از :کوفه و نقش ان در قرون نخستین اسالمی ،تاریخ تحلیلی دوران امامت امی ر المومنین علی(ع)،
پشتیبانی نظامی در سپاه های صدر اسالم و ترجمه و تلخیص و بازنویسی لحوف سیدبن طاووس ،مقاالتی هم
در دانش نامه امام علی(ع) و برخی مجالت علمی پژوهشی و تخصصی تاریخی.
دکت�ر رجب�ی در گفت وگو با مثلث با تبیین تردیده�ای ب ی موردی که این روزها در مورد وقایع عاش�ورا بیان
م ی ش�ود ،از وقوع انچه برنام ه های دش�من در خصوص اس�تحاله باورهای دینی مردم مسلمان م ی داند ،هشدار
م ی دهد.
گفت وگو :مصطفی شوقی
در مواجه�ات واقع�ه کربلا چ�ه هن�گام
عاشورا و بعد از ان در کوفه و شام از سوی
ش�بهه افکنان گفته م ی ش�ود که حضرت
اب ا عبداهلل الحس�ین(ع) با یزید بن معاویه
پس�ر عمو بوده و اساس�ا این مجادله ای
خانوادگی اس�ت؛ این در حالی اس�ت که
موضوع فراتر از اینهاست و ماجرا را نباید
در سطح یک منازعه فامیلی کوچک کرد.
lه��ر دو اینه��ا نسبش��ان م ی رس��د ب��ه
عبدمناف جد س��وم حضرت محم��د(ص) .اگر بن ی امیه
ان ط��ور ک��ه خودش��ان معتق��د هس��تند ،فرزن��دان
امیه بن شمس��ه بن عبدمناف هس��تند ،نزدیک ترین تیره
در بین تیره های مختلف قریش به بن ی هاشم م ی شدند.
اما نقلی هم داریم که امیه منس��وب به شمس��ه ش��ده
اس��ت ،چه انکه برده ای بوده و ب��ه عنوان فرزند پذیرفته
15
مثلث شماره 158
شده اس��ت .بناب راین نسل او نس��ل واقعی نیست و به
عبدمن��اف ب ر نم ی گردد .حاال این نق��ل وجود دارد و من
نم ی خواهم در رد یا تایید ان س��خن بگویم ،اما منافاتی
با اصل ماجرا ندارد ،مهم انحرافی است که پدید م ی اید،
حتی بعدها توس��ط فردی که نس ب اش به رسول مکرم
اسالم (ص) هم م ی رسد انحراف پدید م ی اید.
ما کس��ی را در تاری��خ داریم به ن��ام جعفر کذاب
ک��ه فرزن��د امام معصوم ،ب��رادر امام معص��وم و عموی
حضرت صاحب الزمان (عج) اس��ت ،بناب راین صرف اینکه
چگونه اس��ت خویش��اوندی با خویش��اوند خ��ود درگیر
منازعه ای م ی ش��ود بحث منطقی نیس��ت .چه بس��ا در
تاریخ و زمان کنونی نیز اختالف در میان خویش��اوندان
امری بدیهی و طبیعی اس��ت که بر س��ر قدرت و ثروت
ب رادری با ب رادری درگیر شده و خون همدیگر را ریخته اند.
نکت�ه اینک�ه ام�ر فامیل�ی حض�رت
سی د الش�هدا(ع) ب�ا یزید برجس�ته ش�ده
است ،فکر م ی کنید چرا؟!
lببنی��د ،م��ا در هی��چ منبع تاریخ��ی نداریم
که موضوع خویش��اوندی سی د الش��هدا (ع) و امویان گفته
ش��ده باش��د .در یک جا تنها و ان هم روز عاشوراس��ت
که قی س بن اشعث بن قیس (لعنت اهلل) خطاب به امام (ع)
م ی گوید که به فرمان پس��ر عموی��ت یزید در بیا که او
کاری با تو نخواهد داشت.
این به این معنا نیس��ت که انها با یکدیگر نسبت
و بس��تگی داشته باشند .در عرب اگر کسی با کسی در
قبیله ای بود او را ب رادر زاده هم م ی نامیدند و اگر از طرف
مادر نس��بت داشت ،خواه رزاده م ی گفتند؛ نه اینکه واقعا
او فرزند خواهر یا ب رادر ش باشد.
حض��رت امی ر المومنین عل��ی (ع) در جنگ خندق
وقت��ی ب��ه مص��اف عمربن عب��دود رفت��ه او خطاب به
حضرت عل��ی (ع) گفت که ب��رادرزاده ،م��ن نم ی خواهم
با ت��و بجنگم .این به معنای این نیس��ت که او عموی
حضرت عل ی (ع) اس��ت ،بلکه بدین معنی اس��ت که او از
قریش است و حضرت امیر(ع) نیز قریشی است.
یا مثال ش��مر (لعنت اهلل علیه) وقتی ب رای حضرت
عب��اس(ع) و ب رادران��ش امان نامه م��ی اورد ،م ی گوید که
خواه ر زاده های من کجا هس��تند .معنایش این نیس��ت
که ش��مر دایی انهاس��ت؛ م��ادر ان بزرگ��واران حضرت
ام البنین(ع) از قبیله ای اس��ت که ش��مر ه��م متعلق به
اوست .پس ر عمو به این معناست که هر دو از دو خانواده
بزرگ قریش هستند.
ول��ی همانطور که عرض کردم از پیش از اس�لام
بین این دو تیره از قریش رقابت بوده است؛ وقتی اسالم
ام��د هدفش زدودن غبار ش��رک و کف��ر از جامعه بود و
چون بن ی امیه در گروه مخالف بود ،در گروه کفر و الحاد
قرار گرفت ،بناب راین سرسخت ترین دشمنان پیامبر(ص)
از بنی امیه بودند تا پیش از فتح مکه نیز حاضر به اسالم
اوردن نبودند .با این حال پیامبر (ص) بر س��وابق ننگین
انها قلم عفو کش��ید و انها را «طولقا» نامید؛ به معنای
اینکه من انها را ازاد کردم.
ب�ا این پرس�ش ها م ی خواس�تم ب�ه این
برس�م که عده ای م ی گویند در ابتدا انچه
در وق�وع کربال موثر ب�ود ،همین مجادله
خویش�اوندی برای س�روری عرب بود که
رقاب�ت میان بن ی هاش�م و بن ی امیه را رقم
زده بود.این ق�ول چقدر در منابع تاریخی
مشهور است یا اینکه اساسا محلی برای
وقوع واقعه عاشورا و ماجراهای بعد از ان
بوده است؟
lباید به این نکته بس��یار دقت کرد؛ چه انکه
این تردیدافکنی متعلق به عصر حاضر اس��ت و س��ابقه
تاریخ��ی ن��دارد ،یعنی ما در تاری��خ نم ی بینیم که گفته
ش��ده این ماجرا دعوای دو قبیله اس��ت و به ما ارتباطی
16
ندارد یا این منازعه ای قدیمی میان بن ی هاشم و بن ی امیه
اس��ت که گاهی در بن ی هاش��م در بدر و خن��دق پیروز
ب��وده و بن ی امی��ه در صفین و کربال پیش برده اس��ت.
ای��ن ش��بهه افکنی را در عص��ر امروز و بع��د از پیروزی
انقالب بزرگ اس�لامی که ملهم از قیام بزرگ عاشورای
سی د الش��هدا(ع) است دشمنان در پیش گرفته اند .دشمن
م ی خواس��ت این انگیزه پذیری بزرگی ک��ه مردم از قیام
امام حس��ی ن (ع) گرفته را به گمان خود از بین ببرد تا به
نیات شوم خود نائل شود.
اکب��ر گنجی این ف��راری ب ی ارزش و ب ی س��روپای
ضد انقالب در س��ال 1378این توطئ��ه را به عملگی از
دش��منان ملت ای ران کلید زد .او در مقاله ای نوش��ت که
کربال و صفین حاصل بدر و احد بوده است .پیامبر(ص)
کس��ان انها را کش��ت و اینها نیز امدند و انتقام گرفتند
تا ب ی حس��اب ش��وند .او م ی خواس��ت اینگونه القا کند
ت��ا ارزش ها را از بین بب��رد .اخی را نیز در اس��تانه محرم
ش��بهه افکن ی های اینچنین��ی را در دس��تورکار خود قرار
داده ان��د .از جمله اینکه به ما چه ربط��ی دارد ،ما ای رانی
هس��تیم و چ��را در جن��گ دو قبیله عرب ما به س��ر و
سینه بزنیم .یا مثال به چالش کشیدن وجود یا عدم وجود
حضرت رقیه یا اینکه اینها اصال تش��نه نبودند یا اینکه
وقتی امام و اصحاب در ش��ب عاش��ورا غس��ل شهادت
کردند ،پس به این معنی اس��ت که انها اب داش��تند و
تش��نه نبودند .اینه�� ا تردید افکن ی هایی اس��ت که ب رای
ی به وجود امده است.
تخریب عزاداری های پرشور مردم
اینهایی که عرض کردم هیچ سابقه تاریخی ندارد.
در گذش��ته تنها اسالف س��لف ی های امروز در اهل
س��نت م ی گفتند که چرا امام حسین (ع) ،در ب رابر کسی
که قدرت دارد ایستاده و قیام کرده است...
در واق�ع هم�ان تئوری تبعی�ت محض از
حاکم�ی ک�ه تنه�ا برتری اش مس�لمانی
است؟
lبله ،صحیح م ی گویید .انها م ی گفتند که چرا
چنین کردی و اینکه وقتی که م ی دانس��تی دست خالی
هستی خودت را در دامان مرگ انداختی! تازه این سخن
نی��ز به هیچ وجه داللت بر این نبود که این دو قبیله ای
هس��تند که با هم بر س��ر قدرت به مجادله برخاستند.
بناب راین باید این هوش��مندی نزد ما باش��د که در دامن
چنین تردید افکن ی هایی که به اعتقادات ما ضربه م ی زند
نیفتیم و ب��ه مقابله با ان برخیزیم .باید بدانیم که انچه
در کربال گذشت جنگ بین ارزش ها و ضد ارزش هاست.
کربال صحنه مصاف حق با باطل است.
امام حسی ن (ع) مظهر حق و حقیقت است و دنبال
نجات نه تنه��ا مردم زمان ،اصحاب و ی��اران خود بلکه
دغدغه اش نیروهای دش��من نیز ب��ود .در احتجاجاتی در
روز عاشورا در تبیین واقعیت موجود ،به دنبال این است،
نه اینک��ه به س��پاه او بپیوندند بلکه انه��ا را از ارتکاب
جنایتی بزرگ بر حذر دارد .امام (ع) م ی خواس��ت انها را از
شقاوتی که انجام م ی دادند هدایت کند.
امام حس��ی ن (ع) در مس��یر هدایت مردم اس��ت و
یزیدیان در مس��یر ش��قاوت انها.بناب راین وقتی یک عده
قلیلی در ب راب��ر 30هزار نفر قرار گرفته اند حتما به خاطر
اعتقادش��ان به حق اس��ت ،پس در این ش��رایط دعوای
خانوادگی معنا ندارد.
منازعه حق با باطل و ارزش ها و غی ر ارزش هاس��ت.
پس مجادله خانوادگی معنای منطقی ندارد.کس��ی این
س��خن را م ی گوید ک��ه به ارزش ها اعتق��ادی ندارد و به
تقابل جبهه حق با باطل اعتقادی ندارد.
در م�ورد حضرت رقیه (س) این روزها نی ز
تردیدهایی توس�ط برخی مطرح م ی شود
و در رس�انه ها بازتاب م ی یابد که موضوع
را بیش از پیش حس�اس م ی کند .ایا این
ماجرا را نیز م ی توان در گروه تردید افکنی
نسبت به وقایع عاشورا دانست؟
lدر م��ورد وجود حض��رت رقی ه (س) نیز همان
قضی�� ه تردیدها در حال وقوع اس��ت تا امروز به این باور
برس��ند که حضرت رقی ه (س) وجود نداشته است؛ کسی
که این همه عزاداری ها ،توس��ل ها و ذکر مصیب ت ها در
مورد ایش��ان صورت گرفته تا رفته رفته مردم به این باور
برسند که پس مابقی عزاداری های انها دچار تردید است.
یک نگاه ش��ک امیز به واقعه عاشورا در چنین شرایطی
به وجود م ی اید به این معنی که بپذیریم حضرت رقی ه ای
وجود نداش��ته پس از ان امام و اصحاب در روز عاش��ورا
تشنه هم نبوده اند ،پ س فردا هم م ی شنویم که طفلی که
بر دس��تان امام (ع) قرار گرفت نیز تشنه نبوده است .در
نهایت ما را م ی برد به جایی که کربالیی که ب رای ش��ما
ساخته اند و شما با یاد و تاسی از ان در ب رابر دشمن قرار
م ی گرفتی��د و روی مین م ی رفتید و ش��هید داده اید ،زیر
سوال است! معنی این عمل این است که نظام اسالمی
را از داش��تن قدرت نرم واقعه عاش��ورا محروم م ی س��ازد
و خدایی ناکرده در چنین ش��رایطی ضربه پذیری بیشتر
م ی شود و دشمن به مقاصد شوم خود م ی رسد.
در مورد حض�رت رقیه(س) منابع تاریخی
چه م ی گویند؟
lام��ا در م��ورد وجود حضرت رقی��ه(س) بنده
معتقدم که این تش��کیکات ب ی مورد است و ایشان وجود
داشته اند .سه نقل در مورد دختران امام حسی ن (ع) داریم.
اولی توس��ط شیخ مفید نقل شده اس��ت که امام (ع) دو
دخت��ر به نام های فاطمه و س��کینه داش��ته اند .ش��هید
مطهری این نقل را در کتاب حماسه حسینی که در واقع
سخنرانی ایشان اس��ت بیان کرده اند که حضرت رقی ه ای
وجود نداشته است.
این یک نقل اس��ت و چه بس��ا شیخ مفید اشتباه
کرده باش��د ،چ��ه انکه این م��رد بزرگ متکل��م و فقیه
برجس��ته ای بوده است نه مورخ .ایش��ان شاید احساس
کرده باشند که باید یک کاری را ب رای اهل بی ت (ع) انجام
دهن��د که تاکنون جای ان خالی بوده اس��ت ،به همین
دلیل ایشان کتاب ارش��اد را نوشته اند .حال انکه همین
کتاب ارش��اد که کتاب بسیار ارزشمندی است و از منابع
ما نیز است خالی از اشکاالت نیست.
نقل دیگر اینکه امام حسین(ع) سه دختر داشته اند
ولی نام دو دختر را برده اند که از نظر اعتبار همانند نقل
ش��یخ مفید است .نقل س��وم اینکه حضرت چهار دختر
داش��ته اند که نام سه تن از انها بیان شده است؛ فاطمه،
سکینه و زینب.
نقل س��وم چهارمین دختر م ی تواند حضرت رقیه
باش��د.به این معنی که ما وقتی چنی��ن موردی را داریم
نم ی توانیم اساس ماجرا را انکار کنیم.
نکته دیگر نام ایش��ان است .در منابع متاخر برخی
گفته اند که نام ایش��ان فاطمه صغری بوده است ،برخی
نقل کرده اند نامشان زبیده و گروهی دیگر بیان داشته اند
رقیه .اصل بحث این اس��ت که ما وج��ود او را بپذیریم
ک��ه این نقل موید این نکته اس��ت .نکته بعد مربوط به
داس��تان ایش��ان در خ رابه شام اس��ت .برخی م ی گویند
چ��ون این داس��تان در منابع متقدم نیامده پس ایش��ان
وجود نداش��ته اند .اولی��ن منبعی که به داس��تان خ رابه
ش��ام اش��اره داش��ته ،کتاب کامل بهایی اثر عمادالدین
طبری شیعی است .ایشان در قرن هفتم هجری و معاصر
س��ی د بن طاووس زیس��ت م ی کرده اند .وقت��ی ما کتاب
معروف لهوف اثر س��ی د بن ط��اووس را به دلیل صداقت
گفت��ار و نیک رفتاری بدون ذکر س��ند م ی پذیریم چطور
کتاب عماد الدین طبری شیعی که او نیز مرد راست گفتار
بوده است را نپذیریم .تازه اینکه او ب رای داستان حضرت
رقیه(س) در کتاب خود س��ندی ذکر م ی کند .او م ی گوید
در کتاب هاویه که من این کتاب را دیده ام و از بین رفته
اس��ت ،در ان در مورد دختر خردسال حضرت حسی ن (ع)
مثلث شماره 158
در خ رابه شام اشاراتی را ذکر کرده است.
به خص��وص اینک��ه تاکی��د م ی کن��م عمادالدین
طبری ش��یعی توثیق شده و توس��ط علما سالمتش در
ذکر حدیث مورد قبول واقع ش��ده است .همانطور که از
سی د بن طاووس م ی پذیریم نیز باید از عمادالدین طبری
نیز بپذیریم .بناب راین نظر شخصی من است که حضرت
رقیه وجود دارند و داس��تان ایشان نیز بر مبنای حقیقت
است و قابل انکار نیست.
چند س��ال پیش من با یکی از پژوهشگران واقعه
عاش��ورا گفت وگویی م ی کردم .ایش��ان م ی گفت از همه
اقوام در واقعه عاشورا و بعد از ان حضور داشته اند ،ترک،
ای ران��ی ،افریقایی و رومی و ...او تعبیری به کار برد اینکه
به همین دلیل عاشورا واقع ه ای جهانشمول است.
من مس��اله را فراتر از اینکه ی��ک رومی ،یهودی،
ای رانی و ...در مجلس یزید یا صحنه عاشورا وجود داشته
باش��ند م ی بینم .نم ی توان با دالل��ت بر این امر که چند
نفری از اقوام مختلف در کربال حضور داشته اند گفت این
مساله امری جهانی اس��ت .قیام حضرت سی د الشهدا(ع)
یک اتمام حجتی با بشریت در طول تاریخ است.
حاال اینکه یک رومی یا یک ای رانی در اینجا وجود
داش��ته باشد یا نداشته باش��د معنایی ندارد و اینکه یک
غالم ای رانی در لشکر دش��من وجود داشته است پس با
ای ران ی ها هم اتمام حجت صورت گرفته است ،امر درستی
نیس��ت .در کوفه ان موقع ای رانیان مسلمان زیادی وجود
داش��ت .بحث اصلی اینجاست که امام حسین(ع) درس
ازادگی به تمام ازادیخواهان جهان داد .یعنی ش��ما باید
ب رای رسیدن به ارمان های ارزشمند و واالی خود بایستید
و مبارزه کنید و نه راسید.
این موضوع را چه شیعه و چه سنی از امام حسی ن (ع)
درس م ی گیرند و غیرمسلمان هم اگر به دنبال مبارزه با
ظلم و اس��تکبار باش��د از مکتب امام حس��ین(ع) درس
م ی گیرد.
همانط��ور که گاندی ب��ه صراحت بی��ان م ی کند
ک��ه ما در قیام خود در مقابل اس��تکبار انگلیس از قیام
امام حس��ی ن (ع) الهام گرفته ایم .یعنی اگر کسی بخواهد
راه مب��ارزه ب��ا ظل��م و اس��تکبار را پیدا کن��د از طریق
امام حسی ن (ع) به راحتی م ی تواند به این مهم نائل شود.
با این نقشه راه ایا وجود اقوام مختلف در
عاش�ورا بر این پایه سندیت تاریخی دارد
ی�ا اینکه در مواجه�ه دراماتیکی که حول
محور واقعه کربال رخ داده چنین نقل هایی
بیان شده است؟
lبل��ه ،در منابع تاریخی مس��ائلی وجود دارد.
مثل اس��لم ترک در لشکر امام حس��ین(ع) اما نم ی توان
ای��ن را مالک��ی ب��رای نقش ت��رکان در واقعه عاش��ورا
م�لاک بدانیم ،یا ی��ک غالم ای رانی به نام رس��تم ب رای
شمرملعون یا مه ران غالم عبیداهلل بن زیاد(لعنت اهلل علیه)
یا دورید غالم عمربن س��عد(لعنت اهلل علیه) محلی ب رای
نتیجه گی��ری نیس��ت؛ یعنی اینکه ما بخواهیم نقش��ی
ب رای ای رانیان قائل باش��یم ،خیر! این توهین به ای رانیان
اس��ت که نقش انه��ا را به عنوان چند غ�لام ب ی اختیار
در ن��زد ظالمان تنزل دهیم .ای ران ی ها به س��بب تبعیض
بسیار ناروا و غلط خلیفه دوم که بدعت گذاشت و حاضر
نش��د با اع راب انها را یکس��ان بداند در صحنه سیاسی
و اجتماعی صدر اس�لام حضوری کم رنگ دارند .اع راب
مس��ائل سیاس��ی و اجتماع��ی را قوم ی ک��رده بودند و
معتق��د بودند این امر ب��ه ما ارتب��اط دارد و به ای ران ی ها
مرتبط نیست.
در زم��ان حضرت امی رالمومنین عل ی (ع) ایش��ان با
درایتی که داش��تند این تبعیض را برداش��تند و چه بسا
همین امر باعث ش��د که اع��راب در تضعیف حکومت
ایشان بکوشند و یکی از عوامل ضدیت با ایشان همین
ام��ر بها دادن ب��ه ای رانیان بود.اش��راف عرب به حضرت
امی��ر(ع) ای راد م ی گرفتن��د که چرا ای رانی��ان را با ما ب رابر
ک��رده ای! بناب رای��ن بعد از صلح امام حس��ن مجتب ی (ع)
معاوی��ه (لعنت اهلل علیه) این سیاس��ت را به ش��دت کنار
گذاش��ت و ای رانیان را پ راکنده ساخت .همین جاست که
وقتی امام حس��ین(ع) قیام م ی کنند ،ای ران ی ها نم ی توانند
نقشی داشته باشند.
اما باید دقت کنیم در عین حال وقتی خبر شهادت
امام حس��ی ن (ع) به سیستان در ش��رق ی ترین نقطه ای ران
م ی رس��د ،پی��ش از قی��ام توابین این ای ران ی ها هس��تند
که سیس��تان ی ها به خونخواهی امام حس��ین (ع) به پا
م ی خی زن��د .بناب راین قیام امام حس��ین (ع) به طور کلی
جهانشمول است و هر کسی اندک معرفتی داشته باشد
با خواندن واقعه کربال در ب رابر این عظمت س��ر تعظیم
فرود م ی اورد.
در طرف مقابل نیز شهادت امام حسین(ع) به قول
یک��ی از منابع تاریخی «کار حکوم��ت را ب رای بن ی امیه
راس��ت نکرد» و مجادالتی در میانش��ان به وجود امد با
این مضمون که اساسا چرا حسین بن علی را کشتید.
اوال ،معاوی��ه بن یزید یا همان معاوی��ه دوم اندکی
بع��د – برخی گفته اند چه��ل روز و برخی دیگر دوماه-
از خالفت اس��تعفا گفت و از اعمال پدر ب رائت جس��ت؛
مخصوصا از واقعه کربال.
ضمن اینکه نقل شده که او حتی به پدر بزرگ خود
نیز انتقاد کرد در ب رابر کسی – منظور حضرت علی (ع)
اس��ت -ایستاد که از وی س��رتر بود و در ب رابر حضرت
عل ی (ع) ،او را محکوم م ی نماید.
چ�را این واقعه رخ م ی دهد ،به هر حال ان
هم در محیط ضد شیعی شام؟!
lاین برم ی گردد به اینکه نقل است او معلمی
داش��ته که گرایشات شیعی داش��ته است .اما انسان اگر
اندک انصافی داش��ته باش��د و به واقعه کربال نگاه کند
س��ر تعظیم در ب راب��ر ان فرود م ی اورد .این امر نش��ان
م ی دهد گرچه معاویه دوم فرزند یزید پلید اس��ت ،اما اگر
اندک معرفتی کسب نماید نم ی تواند در ب رابر این فاجعه
سکوت نماید.
اما نکته ای که ش��ما اش��اره کردید درباره منازعات
میان بن ی امیه در مورد واقعه عاشورا؛ وقتی که حکومت
به ش��اخه مروانیان بن ی امیه م ی رسد و عبدالملک مروان
ب��ا اینکه خلیفه پلید و س��تمگری اس��ت در مواجهه با
اه��ل بیت دیگر احتیاط م ی نمای��د و م ی گوید که من را
از برخ��ورد با خاندان عل��ی (ع) بازدارید ،چرا که ب رای من
ثابت ش��د بن ی سفیان (معاویه ،یزید) وقتی با این خاندان
ب��ه مقابله پرداختند چگونه محو و نابود ش��دند .با اینکه
او جنایتکار بزرگی بود از تعرض به امام س��جاد در واقعه
حمل��ه حجاج به مکه نه به دلیل احترام به امام بلکه به
دلی��ل ترس از به خطر افت��ادن حاکمیت خود خودداری
م ی کند و به او م ی گوید با عل ی بن حسین(ع) و بن ی هاشم
کاری نداشته باش!
بح�ث خوب�ی ش�کل گرف�ت در م�ورد
تردیدهای�ی ک�ه به واقع�ه عاش�ورا وارد
م ی ش�ود .در ابت�دا ب�ه نظر م ی رس�د که
یک روایت داس�تانی از واقعه کربال ایجاد
م ی ش�ود و بعد نس�بت به ان تردیدهایی
ب�رای ضرب�ه زدن ب�ه اصل ماج�را ،ایجاد
م ی کن�د .این در حالی اس�ت که اساس�ا
روای�ت دراماتی�ک و داس�تانی از واقع�ه
عاش�ورا با تم�ام ظرفی ت ه�ای عرفی که
دارد همانط�ور ک�ه گفتی�د اص�ل مس�اله
نیس�تند و ح ق طلب�ی و ارزش های واقعی
قیام م�ورد توجه این تردیدهاس�ت .باید
چه کنیم در مقابله با این امر؟!
lدر زمان قاجار و پهلوی که مومنان مورد ظلم
حاکمان واقع بودند ،انها با پناه بردن به واقعه عاش��ورا و
قیام امام حس��ی ن (ع) خود را تس��کین م ی دادند و انهایی
که معرفت بیش��تری داشتند ب رای عمل به تکلیف خود
در مقابله با اس��تبداد و ظلم حاکم بر جامعه ای رانی از ان
درس م ی گرفتن��د .اما با پیروزی انقالب اس�لامی که از
قیام حضرت سی د الش��هدا(ع) مدد گرفته بود ،دشمن روی
مفاهیم ان کار کرد.
پیش از این غرب ی ها در مواجهه خود با اس�لام ،به
اس�لام س��نی برخورده بودند و حرکت خود را با اس�لام
بر مبنای اس�لام س��نی تنظیم کرده بودند .انها ش��یعه
را فرق��ه ای کوچک م ی دانس��تند و ان را نم ی ش��ناختند.
بناب راین انها ب رای مقابله با اس�لام س��نی راهکارهایی را
اندیش��یده بودند و از طریق استعمار نو نیز حکومت های
کش��ورهای اهل تسنن را از خود حاکمان جیره خوار خود
گمارده بودند.
از س��وی دیگ��ر از نظر فقهی و کالم��ی نیز این
اس�لام توجی ه گر حض��ور این حاکمان ب��ود ،به صورتی
ک��ه بن علی ،مبارک و صالح یمنی به صرف مس��لمان
بودن ،حکومتشان توجی ه پذیر ش��ده بود .تصور غرب ی ها
این بود که توانس��ته اند برعالم اس�لام چیره ش��وند ،اما
قیام انقالب اس�لامی ای ران به پیروزی رس��ید و با الهام
از قیام سی د الش��هدا جبهه جدیدی در ب رابر ظلم س��تیزی
به وجود اورد.
ای��ن انق�لاب ن��ه تنها حاک��م را واج��ب اطاعت
نم ی دانس��ت ،بلکه معتقد بود ک��ه او حکومت را غصب
کرده و حکومت حق امام معصوم یا نایب بر حق اوست.
وقتی چنین حرف جدیدی زده ش��ده و دیده شد که عالم
تسنن نیز از ان تاسی گرفته بناب راین به وحشت افتادند.
در همی��ن کش��ورهای عرب��ی دیدید ک��ه اعتقاد
س��نتی گذش��ته ب��ه چال��ش کش��یده ش��د و در ب رابر
حکومت س��تمگر مردم گرچه 30س��ال دیرتر از انقالب
اس�لامی ،ام��ا به پاخاس��تند .نکت��ه جالب اینجاس��ت
نماینده ان تفک��ر در االزهر هیچ گاه در هیچ تظاه راتی
در مص��ر حضور رس��می و جدی نداش��ت ،چ��را چون
ای��ن روحان��ی االزه��ری تا کن��ون توجی ه گ��ر حکومت
مبارک بوده است.
یک�ی دیگ�ر از تردیدهایی که ب�ه واقعه
عاش�ورا وارد م ی ش�ود ای�ن اس�ت ک�ه
امام حس�ین(ع) از هم�ان ابت�دا ب ه دنبال
حکوم�ت ک�ردن قی�ام کردن�د ،اخیرا هم
مقال�ه ای م ی خوان�دم که در س�یر تبیین
حکوم�ت ش�یعی از امام حس�ین(ع) ت�ا
صفوی�ه و جمهوری اسلامی ایران دلیلی
بر حکوم ت طلبی قیام های شیعه از واقعه
کربال تا کنون به ش�کلی انتقادی س�خن
گفته بود.
lاین حرف به نوعی درست است ،اما در جهت
ایجاد تردید .امام حسین (ع) ماموریت و هدف اصل ی اش
ایس��تادگی در ب رابر یزیدی بود که داشت اساس اسالم را
از بی��ن م ی برد .حضرت م ی فرمود که اگر فرصت بدهیم
یزید ،اسالم را نابود م ی کند .امام حسین (ع) حتی اگر ان
72تن هم نبودند ب��رای ادای تکلیف خود اگر یک تن
هم بودند م ی ایستاد.
س��خن اینجا حفظ جان امام نیست که تکلیف بر
ایش��ان چنان مهم اس��ت که جان خود را نی��ز در ب رابر
ان م ی ده��د .ام��ا وقتی حضرت ب رای عم��ل به تکلیف
قیام م ی کنند ،گروهی از مردم کوفه زمانی که م ی شنوند
به قیام ایش��ان متمایل م ی ش��وند و م ی گویند ما هم در
حرکت شما شرکت م ی کنیم.
در اینج��ا موض��وع حکومت امری ثانویه اس��ت و
اصل بر ادای تکلیف اس��ت ،اما اگ��ر جمعی در حرکتی
ب رای اصالح جامعه به حکومت برس��د چ��ه ای رادی دارد
ضمن اینکه امام حس��ی ن (ع) م ی فرمایند هی چ کس ب رای
حکومت از خاندان ما بحق تر نیستg .
17
خبرنامه
خبرنامه این هفته شامل صفحاتی درباره ارتحال ایت اهلل مجتبی تهرانی است .مروری بر تغییرات کابینه در
سال هایاخیروبرگزاریسالگرد9دیازدیگربخش هایخبرنامهاینهفته است.
خبرنامه
مثلث شماره 158
وزرایی که رفتند
برائت از فتنه
خداحافظی با خانم وزیر
18
خبرنامه
مثلث شماره 158
پروازمعلم اخالق
19
1
خبرنامه
حضرت ایت اهلل اق��ا مجتب ی ته ران��ی از مراجع تقلید
ساکن ته ران در نخستین ساعات بامداد چهارشنبه گذشته
پس از 75س��ال عمر پربرکت به ملکوت اعلی پیوست .او
که س��ال ها «اخالق» را به مثابه بحث اصلی در جلس��ات
عمومی خود تدریس م ی کرد از ش��اگردان برجسته و مبرز
حضرت امام خمین��ی(ره) بود که البته هی��چ گاه مناصب و
مسئولی ت های سیاسی و رس��می را نپذیرفت .او دارای دو
ب رادر بود؛ یکی ایت اهلل شیخ مرتضی ته رانی از علمای بزرگ
ته ران و دیگری مهدی کلهر ،مشاور محمود احمدی نژاد در
دوره انتخابات ریاست جمهوری نهم.
مرحوم ای��تاهلل میرزا عبدالعلی ته رانی از ش��اگردان
مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی ،فقیهی مجاهد
و عارفی س��ترگ بود که در زمان حکوم��ت پهلوی اول ،با
همراهی و رفاقت مرحوم ایت اهلل شاه ابادی بزرگ ،به اقامه
نماز جماعت در مسجد جامع بازار ته ران مشغول بود و در
امر تربیت نفوس مستعد و راهنمایی سالکان اهتمام ویژه ای
داشت .در س��ال 1316خداوند پس��ری به او عطا فرمود که
نامش را «مجتبی» نهاد.
حضرت ایت اهلل حاج اقا مجتبی ته رانی ،طبق رس��م
تمام ی خاندان ه��ای عل��م و معرفت ،تحصی��ل در علوم
دینی و اش��تغال به علوم ح��وزوی را از دوران کودکی اغاز
کرد و در امر تحصیل علوم ،جدیتی فوق العاده داش��ت .او
با هدایت و ارش��اد پدر بزرگوار خود ،ب رای مدت چهار س��ال
به مشهد مقدس مهاجرت کرد و در س��ایه الطاف حضرت
عل ی بن موس ی الرضا(ع) مشغول به گذراندن دوره سطح شد و
از محضر اساتید برجسته ای چون ادیب نیشابوری بهره مند
شد .چندی بعد به قم مهاجرت کرد تا در حوزه نوپای ان دیار،
که به تازگی تمام ی اهل علم جهان تشیع را به سوی خود
جذب م ی کرد ،حضور یابد و سطوح عالی دروس حوزوی را
نیز به اتمام برساند.
شیخ جوان با جدیت و پشتکار بسیار ،دروس سطح را
بهسرعت تمام کرد و در س��نین نوجوانی به محضر علمی
بزرگانی چون ایت اهلل روح اهلل خمین��ی(ره) ،مرحوم ایت اهلل
العظم ی بروجردی ،مرحوم ایت اهلل العظمی سی د محمدرضا
گلپایگانی و مرحوم عالمه طباطبایی راه یافت .در جدیت
و پش��تکار او همین بس که خود م ی گوید« :در زمانی که
مشغول به دروس سطح بودم ،دو مرتبه تمام وسائل الشیعه
را مطالعه کردم تا ب رای شرکت در درس خارج اماده شوم».
سال های جوانی شیخ مجتبی به سبب نبوغ و تالش
مثال زدن ی اش به کسب درجه اجتهاد انجامید و او خیلی زود
توانست از نزدیکان و معتمدین حضرت امام(ره) واقع شود.
مقبولیت علم ی شیخ مجتبی ته رانی نزد استاد خویش ،به
اندازه ای بود که حضرت امام به طلب��ه جوان خود اجازه داد
تا تقری رات و نوش��ته های درس «بیع» ایشان را جمع اوری
و در قالب یک اثر مستقل منتش��ر کند .اینگونه بود که به
اهتمام طلبه جوان ،کتاب مکاس��ب محرمه حضرت امام و
همچنین دوره دو جلدی رس��ائل اصولی حضرت امام(ره)
تنظیم و منتشر شد.
هنوز مدت زیادی از کس��ب فیض ای��ن طلبه فاضل
و ج��وان از محض��ر زعیم عالم تش��یع ،حض��رت ایت اهلل
العظم ی بروجردی نگذشته بود که این مرجع بزرگوار رحلت
کرد و بار هدایت امت را ب��ه دوش حضرت امام خمینی(ره)
نه��اد .ان گاه که امر خطیر مرجعی��ت متوجه حضرت امام
شد ،ایش��ان ش��اگرد فاضل خود ،حاج اقا مجتبی ته رانی را
مامور جمع اوری فتاوا و تنظیم اولین نسخه از رساله عملیه
و مناسک حج خویش گردانید؛ رس��اله ای که در همان ایام
به چاپ رسید و در دس��ترس مقلدان امام خمینی(ره) قرار
گرفت .ایت اهلل اقا مجتبی ته رانی ب رای انجام این امر مهم،
ضمن بهره گیری از دست نوشته های متعدد استاد خویش،
با ایشان هم بحث شد و رساله ای دقیق و علمی اماده کرد که
بعدها جزو دقی ق ترین رساله های منسوب به امام خمینی(ره)
مثلث شماره 158
20
مطرح شد .همه این امور در حالی اتفاق افتاد که اقا مجتبی
ته رانی هنوز کمتر از بیست و پنج سال از عمر شریف خود
را پشت سر م ی گذاشت.
او عالوه ب��ر یادگیری فقه و اصول در محضر اس��تاد
بزرگوار خود ،چندین س��ال نیز از مشرب اخالقی و عرفانی
ان عارف کامل و عالم ربانی س��ی راب ش��د و با دیدگاههای
اجتماعی و سیاسی امام خمینی به طور کامل اشنا شد .در
میانه بهره مندی اقا مجتب��ی ته رانی از محضر نورانی امام
و دیگر اولیای الهی ،جرقه های بیداری اسالمی ملت ای ران
زده شد و امام خمینی(ره) تبعید گردید.
اینگونه بود که حضرت ایت اهلل مجتبی ته رانی س��ه
س��ال پس از تبعید امام خمین��ی(ره) ،راه نجف را در پیش
گرفت تا از یکسو س��یر معنوی خود را در س��ایه فیوضات
امی ر المومنین(ع) و دیگر ائمه معصومین – علیهم السالم-
تکمیل نماید و از سوی دیگر از تربیت استاد خویش ب ی بهره
نماند .اما زمان زیادی از این هجرت نگذشته بود که به امر
حضرت امام به ای ران بازگش��ت تا در ته ران حضور داش��ته
باشد .ایت اهلل اقا مجتب ی ته رانی در سال 1349به زادگاه خود
بازگشت و به کارهای مهم و بر زمین مانده مشغول گردید.
حضرت استاد از زمان بازگش��ت به ته ران تا پیروزی
انق�لاب اس�لامی ای��ران در س��ال ،1357ضم��ن اقامه
نماز جماعت در مس��جد جامع بازار ،تدریس سطوح عالی
خود را در مدارس علمیه ته ران اغاز کرد و تربیت و هدایت
جوانان انقالبی را به عهده گرفت؛ از جلسات بسیار محرمانه
با گروهی از انقالبیون تا جلس��ات عموم��ی اخالق که در
برخی مقاطع زمانی ب��ه دلیل ممانع��ت حکومت پهلوی،
تعطیل م ی ش��د .حضور در بازار ته ران و هدایت و رهبری
مردم کوچه و ب��ازار از دیگر فعالی ت ه��ای معظم له پیش از
انقالب بود .حضور عادی اقا مجتبی ته رانی در پایتخت و
فعالی ت های مخفی ایشان در راهنمایی و رهبری مجاهدان
انقالبی ،انقدر مفی��د و موثر ب��ود که بعد از مدتها س��ر
تاکیدهای حضرت امام(ره) مبنی بر مراجعت او به ته ران را
روشن ساخت .عنایت ویژه حضرت امام به ته ران موجب شد
که حضرت استاد ،تا سال ها در عاصمه جهان تشیع بماند و
این شهر را از برکات خود بهره مند نماید.
پس از پیروزی انقالب اس�لامی و سوابق درخشان و
مراودات حضرت اس��تاد با حضرت امام ،انتظار م ی رفت که
او یکی از مسئوالن نظام اسالمی شده و گوشه ای از بار این
انقالب را به دوش بکش��د .اما ای��ت اهلل از پذیرش هرگونه
مسئولیتی اجتناب ورزید؛ انگونه که خود م ی گوید ،با دعا به
درگاه خدای متعال و توسل به حضرات معصومین(ع) ،خود
را از قبول مسئولی ت های اش��کار کنار کشید و با حضور در
عرصه نیروس��ازی ب رای انقالب ،همچنان بهصورت گمنام
و موثر ب��ه تربیت نیروه��ای جوان و کارامد ب��رای انقالب
اسالمی پرداخت.
شاید از همی ن رو بود که جلس��ات درس خارج ایشان
همواره مملو از طالب س��طوح عالی بود که ب��رای انجام
وظیفه به ته��ران امده بودند و از فض��ای علمی قم فاصله
داشتند .این جلسات به حدی مفید بود که بسیاری از فضال
را به خود جذب کرد و حسرت دوری از فضای علمی قم را به
رضایت و شکرگزاری شرکت در این جلسات علمی تبدیل
کرد .روشن است که درس خارج فقه مبرزی که به گفته خود،
بیش از سی مرتبه کتب اربعه را مرور کرده و اغلب عبارات
ان را در ذهن حاضر دارد ،باید سرشار از نکات دقیق و بدیعی
باشد که کمتر نصیب اهل علم شده است.
او که ملقب به اس��تاد اخالق بود جلس��ات عمومی
اخالق و معارف اس�لامی خ��ود را تا پایان عم��ر ادامه داد.
این جلسات که پیش از انقالب نیز برپا بود و از سال 1356
بهطور منظ��م و هفتگی دائر م ی گردی��د ،مامن ب ی نظیری
ب رای پیروان حضرت امام خمینی(ره) و سکوی پرشی ب رای
حیات یافتگان انقالب اسالمی بود.
ایت اهلل اقا مجتب ی ته رانی از سال ها پیش در مسجد
جامع بازار ته ران مراس��م احیای ش��ب های ق��در را برگزار
م ی کرد؛ مجالس��ی که مملو از جمعی��ت و فضای معنوی
باشکوه ان زبانزد خاص و عام بود.
او سرانجام پس از 75س��ال عمر بابرکت در ساعات
اغازین چهارش��نبه گذش��ته ب��ه ملکوت اعلی پیوس��ت و
شاگردان و شیفتگان خود را در حزن و اندوه فرو برد.
در پ��ی رحلت این عال��م ربانی چهره های ش��اخص
سیاس��ی و مذهبی با صدور پیام های جداگانه این ضایعه
بزرگ را تسلیت گفتند.
در پی ارتحال ایت اهلل حاج اق��ا مجتبی ته رانی ،رهبر
انقالب اسالمی در پیام تسلیتی ،درگذشت ان عالم عامل
ربان��ی و معلم اخ�لاق را ضایع��ه ای ب رای ح��وزه علمیه و
روحانیت و جامعه مذهبی ته ران خواندند و این مصیبت را
به بازماندگان بیت شریف ایشان تسلیت گفتند.
متن پیام به این شرح است:
«بسم اهلل الرحمن الرحیم
با تاسف و تاثر فراوان ،خبر درگذشت عالم عامل ربانی،
مرحوم ایت اهلل اق��ای حاج اقا مجتب��ی ته رانی رحمت اهلل
علیه را دریافت ک��ردم .این حادثه ناگ��وار ،ضایع ه ای ب رای
حوزه علمیه و روحانیت و جامعه مذهب��ی ته ران و به ویژه
ارادتمندان و شاگردان ایشان و جوانانی است که از مجالس
پ ر فیض و درس های سازنده این معلم اخالق بهره م ی بردند.
اینجانب تس��لیت صمیمانه خود را به ان بیت ش��ریف و
بازماندگان ،ب��ه ویژه اخوی بزرگوار و نیز به همس��ر مکرم و
اقازادگان ارجمند و دیگر بازماندگان این بیت شریف تقدیم
داشته ،علو درجات ان فقید سعید را از خداوند متعال مسالت
م ی نمایم.
سیدعلی خامنه ای
۱۳دی ماه »۱۳۹۱
بصیرت فتنه را کور می کند
مش��اور فرمانده کل سپاه ،زدن ریش��ه اعتقادات مردم
و سس��ت کردن رابطه مردم با رهبری را دو مش��خصه عام
فتنه برشمرد.
محمدحس��ین صفارهرندی که به مناسبت سالگرد
حماسه 9دی در مس��جد شهرک ش��هید محالتی سخن
م ی گفت ،به رهبری پیامبرگونه حضرت امام و مقام رهبری
اشاره کرد و به انتقاد از جریان انحرافی پرداخت .او همچنین
گفت که «مردم هوشیار و با بصیرت بدل ی ها را رسوا خواهند
کرد».
عضو مجمع تش��خیص مصلحت نظ��ام گفت« :به
برکت رشته محبت و ارادت مردم به اهل بیت علیهم السالم،
امروز ای رانیان غیرتمند در هرکجای دنیا که هستند م ی گویند
ما به ای رانی بودن خود افتخار م ی کنیم که با همه فش��ارها
و تنگناهایی که از س��وی اس��تکبار جهانی علیه جمهوری
اسالمی ای ران صورت م ی گیرد ،بحمداهلل شاهد پیشرفت های
چش��مگیر ای ران در عرصه های گوناگون علمی و پژوهشی
هستیم».
صفارهرن��دی در ادامه با اش��اره به نق��ش رهبری در
مدیریتی الهی کشور ،اظهارکرد« :واقعا در این زمان ،رهبری
پیامبرگونه را در امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری به چشم
دیدیم که چگونه با رعایت همه جانبه اخالق اسالمی ،حتی
عصبانیت دیگران را کنترل م ی کنن��د و همواره تاکید دارند
که در هیچ شرایطی نباید از مدار حق و عدالت خارج شد».
مشاور فرهنگی فرمانده کل س��پاه یاد اور شد« :باید
ش��اکر لطف خدای متعال باش��یم که در زم��ان خودمان از
غی ر معص��وم هم رفتار مش��ابه معصومی��ن را دیدیم .البته
کس��انی توقع داشتند ،دس��ت به هر فتنه و اش��وبی بزنند،
دست اخر هم مورد عفو رهبری قرار گی رند ،ولی رهبر معظم
انقالب اس�لامی در دفاع از انقالب ،ارمان های امام ،شهدا و
حقوق مردم همانطور که فرمودند به کسی باج نخواهند داد
و معظم له همواره تکی ه شان خداس��ت و دست یاری خدا را
پشت سر انقالب م ی بینند».
وزیر سابق فرهنگ و ارشاداسالمی با اشاره به جریان
انحرافی تصریح کرد« :کسی که ادعای محبت به حضرت
خبرنامه
محمد حسین صفار هرندی
مثلث شماره 158
مراجع تسلیت قم نیز با ارسال پیام هایی جداگانه این
ضایعه اسفناک را تسلیت گفتند.
حض��رت ای��ت اهلل العظم��ی صاف��ی گلپایگانی در
پیام خ��ود تاکید کرد« :ارتح��ال عالم ربانی ،اس��تاد بزرگ
ح��وزه علمیه ته��ران ،حضرت ای��ت اهلل اقای حاج ش��یخ
مجتب ی ته رانی (رحمه اهلل علیه) موجب تاثر و تاسف گردید.
ان عالم بزرگوار از مفاخر حوزه علمیه قم بودند و سال ها در
حوزه علمیه ته ران کرس��ی تدریس دروس خارج را برعهده
داشتند و طالب فاضل و عالی از ایشان استفاده های فراوان
کرد ند و از طرفی استاد و مربی اخالق ب رای نفوس مستعد ه و
جوانان متدین بوده و سال ها در نشر و ترویج معارف نورانی
اهل البیت -علیهم السالم -بسیار موفق بودند».
ایت اهلل العظم ی مکارم ش��ی رازی نیز در پیام تسلیت
خود نوشت« :فقدان اس��فناک عالم ربانی حضرت ایت اهلل
حاج ش��یخ مجتبی ته رانی(قدس س��ره) موجب تاثر شدید
گردید .این عالم بزرگ در ط��ول عمر پربرکت خود خدمات
فراوانی به جهان اسالم و عالم تشیع کرد و همواره منادی
اخالق و تقوا بود و ش��اگردان بس��یاری در محضر ایش��ان
پرورش یافتند».
ایت اهلل العظمی نوری همدانی هم به همین مناسبت
پیام تس��لیتی صادر کرد .این مرجع تقلید در پیام تسلیت
خود با تجلیل از خدمات ایت اهلل ته رانی تاکید کرد« :ایشان
منش��ا خدمات فراوانی ب��رای حوزه های علمی��ه بودند و
شاگردان بسیاری را تربیت کردند».
ای��ت اهلل محمدرض��ا مهدوی کنی ،رئی��س مجلس
خبرگان رهب��ری نی��ز در پیامی رحلت ایت اهلل حاج ش��یخ
مجتبی ته رانی(ره) را به ساحت قدسی ول ی اهلل االعظم عجل
اهلل تعالی فرجه الشریف ،مقام معظم رهبری ،مراجع عظام،
حوزه های علمیه شیعه خصوصا قم و ته ران ،شاگردان ان
فقیه عالیقدر و بی ت شریف و اخوی معظمشان ایت اهلل حاج
شیخ مرتضی ته رانی تسلیت گفت.
همچنین محمود احمدی نژاد ،رئی س جمهور در پیام
تسلیت خود نوش��ت« :فقدان عالم و عارف وارسته و ربانی
حضرت ایت اهلل اقامجتبی کلهر ته رانی که از علمای شجاع
و انقالبی و مبارزین نهضت اسالمی بوده و از اغاز پیروزی
انقالب اس�لامی همواره در تمامی صحنه های حس��اس
انقالب حضور فعال و موثر داش��ته ،ثلمه ای جب ران ناپذیر و
ضایع ه ای بزرگ است .ارتحال این مرجع تقلید عالیقدر که
عمر با برکت خویش را در مس��یر مجاهده و تهذیب نفس
سپری کرده و س��الیان متمادی حوزه های علمیه و طالب
علوم دینی از وجود ایشان بهره مند بودند را به پیشگاه امام
عصر (عج) و رهبر عظیم الشان انقالب اسالمی ،حوزه های
علمیه ،تمامی ارادتمندان و عموم ملت شریف ای ران تسلیت
م ی گویم و در استانه اربعین سرور و ساالر شهیدان از خداوند
متعال مسالت دارم که روح پرفتوح ایشان را با امام حسین(ع)
و شهدای دشت کربال محشور نماید».
ایت اهلل ص��ادق امل ی الریجانی ،رئی��س قوه قضائیه
نیز در پیامی این ضایعه را تس��لیت گفت« :ارتحال عالم
ملکوتی ،فقیه وارسته ،مرجع عالیقدر تشیع و استاد معزز و
مسلم اخالق« ،حضرت ایت اهلل العظم ی اقامجتبی ته رانی»
که عمر پربرک��ت خویش را در راه تهذی��ب نفس ،تحکیم
مبانی تش��یع و ترویج اخالق و تعالیم اسالمی سپری کرد،
موجب تاسف و تاثر اینجانب ش��د .این ضایعه را به محضر
حضرت ول ی عصر (عج) ،مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)،
مراجع معظم تقلید و حوزه های علمیه و همه مس��لمانان
تسلیت عرض کرده ،از خداوند متعال ب رای ان مرحوم علو
درجات و ب رای خان��واده محترم صبر جمی��ل و اجر جزیل
مسالت دارد».
علی الریجانی ،رئیس مجلس هم در بخشی از پیام
تسلیت خود تاکید کرد« :ایت اهلل مجتبی ته رانی با اهتمام
فراوان و پشتکار ،دروس حوزوی را در محضر علمای برجسته
و بزرگی همچون حضرت امام خمینی(ره) ،ایت اهلل العظمی
بروج��ردی ،ای��ت اهلل العظم ی گلپایگان��ی و مرحوم عالمه
طباطبایی فرا گرفتند که این امر در ش��کل گیری و ارتقای
جایگاه رفیع علمی و معنوی و مذهبی ایش��ان بسیار موثر
و تاثیرگذار بود .به طوریکه با همین نبوغ و اس��تعداد فکری
که از خود نشان دادند در همان جوانی به درجه رفیع اجتهاد
رس��یدند .ایش��ان همچنین دارای محبوبیت و مقبولیت
فراوانی نزد استاد خویش یعنی بنیانگذار جمهوری اسالمی
بودند و ط��ی چندین س��ال متمادی از مش��رب اخالقی و
عرفانی ان عارف کامل بهره های ب ی شماری بردند .ایشان
نقش ممتازی در راهنمایی و راهبرد مجاهدان انقالبی دوران
ستمشاهی و س��ال های مبارزه داشتند و برخی اقداماتشان
منحصر به فرد و سرنوشت ساز بود و پس از پیروزی انقالب
اسالمی نیز تحت زعامت حضرت امام خمینی(ره) اصرار بر
گمنامی و ناشناخته بودن داشتند و از قبول مسئولی ت های
اشکار کنار کشیدند و با عشق و عالقه به نشر و گسترش
علوم دینی و اخالقی و تربیت ش��یفتگان مذهب تش��یع
پرداختند .به گونه ای که جلسات درس خارج و اخالق ایشان
مورد استقبال فراوان طالب و فضال قرار داشتg ».
مهدی(عج) را دارد و اظهار م ی کند اگر ما رابطه قلبی خود را
با امام زمان(عج) حفظ کنیم ،کفایت م ی کند ،چنانچه کمی
توجه کند ،م ی فهمد که دروغ م ی گوید و در راه غلطی است».
وی اظهارکرد« :دش��من م ی گوید وقتی رابطه مردم و
رهبرش��ان اینگونه پرمحبت و صمیم ی است ،هیچ کاری
نم ی توانیم انجام دهیم».
صفارهرندی با اش��اره به فتنه های اینده خاطرنش��ان
کرد« :مشخصه عام همه فتنه ها این اس��ت که اول ریشه
اعتقادات مردم را بزنند ،دوم رابطه م��ردم با رهبری و والیت
را سس��ت کنند .بناب راین مردم در پرتو بصی��رت و پیروی از
والیت م ی توانند در ب رابر هر فتنه ای و در هر زمانی با صبر و
مقاومت ،فتنه گران را در هر شکلی رسوا و ناکام بگذارند .انچه
مانع ظهور فتنه م ی شود صبر و بصیرت است .اگر مساجد ما
کم رونق شود و سیاست غی ر دینی بخواهد حاکم شود ،بدون
تردید زمینه فتنه فراهم خواهد شد .امروز که نور اسالم همه
جا جلوه گر است و خواست مردم در کشورهای خالص شده از
یوغ طواغیت ،حاکمیت شریعت و روی اوردن به گوهر اسالم
است ،متاسفانه سرحلقه جریان انحرافی م ی گوید دوره اسالم
به پایان رسیده!»
صفارهرندی تاکید کرد« :وسوس��ه ،توهم و محاسبه
غلط خیل ی ها را زمین زده ،چه خوب است از فتنه 88عبرت
بگیرند و اگر اعتباری کسب کرده اند مغرور نشوند که مردم
هوش��یار و با بصیرت بدل ی ها را رسوا خواهند کرد و بصیرت
است که م ی تواند خط فتنه را کور کندg ».
21
گزارش
خبرنامه
مثلث شماره 158
برائت از فتنه
در نهم دی سال 1391چه گذشت؟
این روزها در حالی که بیش از سه سال از فروکش کردن
فتنه پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم م ی گذرد حاال
چهره های سیاسی در استانه انتخابات ریاست جمهوری 92
تالش م ی کنند تا با تبیین زوایای مختلف این حادثه بزرگ از
تکرار فتنه ای که در سال 88رخ داد جلوگیری کنند.
در ش��رایط سیاس��ی فعلی از یک س��و اصالح طلبان
راه س��کوت پیش��ه کرده اند و از س��وی دیگر برخی دیگر از
گروه های سیاسی عمدتا اصولگرا با گرایش های متفاوت با
اظهارنظرهای خود تمام هم و غم خود را ب رای اگاهی جامعه
از اثار فتنه 88به کار م ی گیرند .سالگرد حماسه 9دی البته
22
فرصتی اس��ت ب رای اظهارنظرهای گوناگ��ون در خصوص
این حادثه.
روزی که کاسه صبر ملت لبریز شد
غالمعلی حدادعادل ،رئیس فراکس��یون اصولگرایان
مجلس نهم که سیاست ورزی را از مجلس ششم اغاز کرد و
در مجلس هفتم بر کرسی ریاست پارلمان اصولگرا تکیه زد
این روزها به چهره ای پخته در عرصه سیاس��ت تبدیل شده
که مواضع منطق ی ای را اتخاذ م ی کن��د .این دانش اموخته
فلسفه که این روزها زمزمه هایی مبنی بر کاندیداتوری اش
خبرنامه
مثلث شماره 158
23
خبرنامه
در انتخابات 92شنیده م ی شود در گفت وگویی با هفته نامه
9دی از عظمت 9دی ،88نقش خود در تبیین ابعاد فتنه و
خرج کردن از وجاه��ت خود در بزنگاه هایی ک��ه نظام به ان
وجاهت نیاز دارد ،سخن گفت.
او تحلیل 9دی را از دیدگاه جامع ه شناس��انه اغاز کرد:
«من معتق��دم روز 9دی جل��وه دیگری از حض��ور مردم در
نمازجمعه 29خرداد مق��ام معظم رهبری ب��ود .نمازجمعه
29خرداد ،اهمیتش کمتر از 9دی نب��ود .به ویژه از ان جهت
که یک هفته بیشتر از شروع انتخابات فاصله نگرفته بودیم
و مردم ان حضور شگفت انگیز را در نمازجمعه ته ران نشان
دادند .اصال ان نمازجمعه نقطه عطفی در فضای رس��انه ای
جهان علیه ش��عار تقلب در انتخابات ب��ود .چون در فاصله
جمعه انتخابات تا جمعه بعد ک��ه تظاه راتی هم در بین ان
بود ،رسانه های بیگانه فعالیت عجیبی داشتند .اگر کسی به
شبکه های خبری ماهواره ای مراجعه م ی کرد ،م ی دید که به
صورت منظم هر یک ربع ساعت ،خبر مستقیمی از ته ران
پخش م ی شد .در واقع ب رای انها این امید ایجاد شده بود که
کار انقالب تمام اس��ت .نمازجمعه ته ران نش��ان داد نظام،
س��رمایه ای از ظرفیت مردم دارد که هنوز وارد صحنه نکرده
است .منتها در 29خرداد مردم با ارامی در نمازجمعه شرکت
کردند و به ارامی هم به خانه هایشان برگشتند و خیلی هم
بعد از نماز ،شعار سیاسی ندادند .بنده یادم هست مسیری را
که همیشه از نمازجمعه تا منزلمان در 20دقیقه طی م ی شد،
ان روز در دو س��اعت طی کردم .مردم به رسانه های خارجی
پیام دادند که تصور نکنید ما پشت رهبری را خالی کرده ایم و
دست از انقالب کشیده ایم .یکی از سف رای ما در کشورهای
اروپایی ،یکی ،دو ماه بعد از فتنه 88در همین اتاقی که االن
شما نشستید ،امد به دیدن من و گفت که وزارت خارجه ان
کشور اروپایی در طول هفته هرچه ما تماس م ی گرفتیم که
با انها صحبتی بکنیم به ما وقت نم ی دادند ،ولی یک ساعت
بعد از نمازجمعه 29خرداد خود انها زنگ زدند و وقت دادند.
کامال محسوس بود که در محاسبات خودشان تجدیدنظر
کرده اند و در ان امیدی که داش��تند به تردی��د افتاده اند .در
یوم اهلل 9دی همین جمعیت با یک بصیرت بیشتر و با یک
انگیزه بیش��تری امدند ،منتها نه ب رای حضور در نمازجمعه
بلکه ب رای اعتراض و محاکمه فتنه گران»...
حدادعادل در خصوص اینکه چرا مردم هشت ماه پس
از اغاز فتنه در 9دی ب��ه خیابان ها امدند ،چنین گفت« :این
اعتراض نتیجه مش��اهده رفتار هش��ت ماه��ه فتنه گران از
22خرداد تا روز عاشورا در دی ماه بود که حلقه حلقه و پله پله
ماهیت اینها را نشان داد ...قطعا این حرکت دفعی نبود ،بلکه
مثل کتری روی اتش ،این اب کم کم به نقطه جوش رسید.
ش��ما اگر حوادث فاصله بین 22خرداد تا 9دی را مرور کنید؛
این چندماه نشان م ی دهد که مردم چرا به خیابان امدند .فقط
هم در ته��ران نیامدند ،بلکه این راهپیمایی در کل کش��ور
بود .شما فقط اگر بیانی ه هایی را که از جریان فتنه صادر شد
ببینید ،کامال مشخص است .مثال در 13ابان بیانیه دادند
و از همه چیز صحبت کردند غیر از تسخیر النه جاسوسی.
خب مردم موضع صادرکننده این بیانیه را با موضعی که قبال
داشته مقایسه م ی کنند و ب رایشان سوال م ی شود .در همین
ایام بود که شعار «نه غزه نه لبنان ،جانم فدای ای ران» را سر
دادند و از همه بدتر حرکت روز عاشورا بود .این مسیر قهق رایی
فتنه گران ،مردم را به تصمیم واداشت».
او س��پس به بیان تحلیل خود از حرکت اشوبگران در
عاش��ورای 88پرداخت؛ انجا که گفت« :حدس م ی زنم که
اینها چون در تاریخ انقالب دیده بودند که مردم در روز تاسوعا
و عاش��ورا تظاه رات کردند و با تظاه راتشان ضربه سنگینی
به رژیم پهلوی زدند ،اینها هم فکر م ی کردند اگر روز عاشورا
از مردم دعوت کنند و جمعیت طرفدار خودشان را به میدان
بخوانند ،م ی توانند همان اتفاقی را که در عاشورای انقالب
افتاد رقم بزنند( ...درواقع دنبال یک شبی ه س��ازی بودند) این
مثلث شماره 158
24
شبی ه س��ازی اصوال در اصالح طلبان یک رفتار دائمی است
که به دوره فتنه کشیده شد .در دانشگاه هم سعی م ی کردند
دانش��جوها را در مقابل نظام قرار دهند ،در واقع شبی ه سازی
با س��ال های قبل از انقالب بود .همین اهلل اکبری که روی
بام ها م ی گفتند و تاکید داشتند که بگویند این همان اهلل اکبر
مردم در شب های محرم س��ال 57روی بام هاست یا مراسم
هفت ،چهلم و توصیه به اینکه س��یاه بپوشید اینها همه در
بیانی ه هایش��ان امده بود .اینها را که کنار ه��م بگذارید بعد
م ی بینید که حرکتشان در روز عاشورا در حقیقت یک تقلیدی
از حرکت ملت در تاسوعا و عاشورای سال 57بود».
رئیس فراکسیون اصولگرایان در عین حال از اشتباه
محاس��باتی فتنه گران در روز عاشورا س��خن گفت« :نکته
مهم ی که اینه��ا نم ی توانند به ان توجه کنن��د این بود که
حرکت امام بر پای��ه یک موضع حق ب��ود و حرکت اینها بر
پایه یک ادعا که نم ی توانس��تند اثباتش کنن��د .همه این
طلبکاری ها و اردوکش ی های خیابانی به تعبیر رهبری و همه
این موضعگیری ها ب ر اس��اس این ادعا بود که در انتخابات
تقلب ش��ده و این مطلبی بود که اقای��ان از اثبات ان عاجز
بودند .حاض��ر هم نبودند در هیچ محکم��ه ای این موضوع
به نقد کشیده شود و هنوز هم حاضر نیستند .ب ر اساس یک
مطلبی که اصلش محقق نبود ،م ی خواستند تقلیدی بکنند
از انقالب که البته تمام اینها محکوم به شکست بود .بعد از
ان ب ی حرمت ی ها که در روز عاشورا صورت گرفت ،ملت دیگر
کاسه صبرش لبریز شد».
حدادعادل تاکید کرد که طبعا همه کسانی که ان روز
از مردم پاسخ دندان شکن شنیدند ،نه از اصل ان واقعه و نه از
خاطره ان دل خوشی ندارند و دوست دارند 9دی به فراموشی
کشانده شود.
ریشه خارجی فتنه 88
اما بدون شک یکی از مهمترین اظهارنظرهای امسال
درباره حادثه 9دی اظهارات ای��ت اهلل علم الهدی ،امام جمعه
مشهد و سخنران حماسه 9دی 88بود.
او که ب��ا خبرگ��زاری اصولگرای فارس ب��ه گفت وگو
نشس��ته بود ،به بازخوانی فتنه 88و عوامل اصلی ان ،روند
شکل گیری فتنه ،88منشا و خاستگاه حماسه عظیم 9دی و
چگونگی رخداد این حماسه و انتخابات 92پرداخت.
او با تقسیم گروه های موجود در فتنه 88انها را به سه
گروه و سوژه اصلی تقس��یم کرد« :گروه اول همان عوامل
اصلی یعنی فتنه گ��ران و فتنه انگی زان بودن��د که عوامل و
ن خارجی و استکباری هستند.
جریا
دسته دوم ابزارها و افرادی بودند که ابزار فتنه شدند و
با فتنه هماهنگ بوده و به گونه ای عوامل اجرایی فتنه قرار
گرفتند .دسته سوم در فتنه هم کس��انی بودند که بستری
ب رای فتنه شدند؛ شاید هم به صورت ناخوداگاه بستر شدند
و با تصمی��م و اراده خود و با هماهنگی ب��ا فتنه گران نبوده
است ،ولی در عین حال به صورت جریان ناخوداگاه و جریان
انفعالی بستری ب رای فتنه قرار گرفتند .این سه دسته را باید
از یکدیگر جدا دانست؛ چراکه حتی مقام معظم رهبری هم
برخوردشان با این سه دسته متفاوت بوده و به صورت یکسان
با انها برخورد نکردند».
عضو مجلس خبرگان رهبری با ذکر خاطره ای از دیدار
اعضای این مجلس با رهبر معظم انقالب گفت« :در سال 88
در شهریورماه که اعضای مجلس خبرگان رهبری به خدمت
حضرت اقا رسیدند ،ایشان فرمودند من به ایشان گفتم و اقا
اشاره به اقای هاشم ی رفسنجانی کردند و گفتند که م ی دانید
که این کار پشتش خارج ی ها هستند و م ی خواهند فتنه کنند
و در واقع مساله تقلب در انتخابات را انها مطرح کردند؛ اقای
هاشم ی رفسنجانی هم سری به نش��انه تایید تکان دادند و
بیانات مقام معظم رهبری را تایید کردند.
بناب راین باید دانست که عوامل اصلی فتنه خارج ی ها
بودند و انها اینچنین فتنه ای را برپا کردند».
اما جنج��ال ب رانگیزترین بخش اظه��ارات امام جمعه
مشهد موضع او درباره حادثه روز دانشجو در مقابل دانشگاه
ته ران بود« :دیدیم که در روز دانش��جو وارد دانشگاه ها شده
و عکس امام (ره) را پاره کردند ،در حال��ی که نه کروبی و نه
میرحس��ین موس��وی هیچ یک اهل عکس امام پاره کردن
نبودند ،حتی اهل توصیه به این کار هم نبودند .بناب راین قصد
نداریم به ای��ن افراد فتنه گر و فتنه انگی��ز لقب دهیم چراکه
مسلمان هستیم و نم ی خواهیم به مردم لقب و نسبت ناروا
داده و تهمت بزنیم؛ به هر حال انها راه را ب رای عوامل خارجی
و استکبار باز کردند و بستری ب رای فتنه شدند .انها راه را باز
کردند تا این افراد عکس امام (ره) را پاره کنند».
او سپس به بیان دیدگاه خود درباره نهم دی پرداخت:
«9دی ثابت کرد مس��اله والیت در نظام جمهوری اسالمی
ای��ران به عنوان ی��ک قائمه اصلی اس��ت که مح��ور تمام
وابس��تگی مردم به نظام والیت است .اگر والیت نباشد کل
نظام از مردم منفک م ی شود ،به خاطر والیت ،مردم به نظام
وابسته هستند .وابستگی مردم به نظام صرفا به خاطر رهبری
و والیت اس��ت؛ اگر رهبری و والیت از نظام جدا شود ،ذره ای
دیگر مردم نسبت به نظام وابستگی نخواهند داشت و این
نکته جریانی موجود ،جدی و واقعی در کشور است که یک
نمایشگاه ان 9دی بود.
از طرفی باید توجه داشت که مردم باور کردند که این
نظام به دین وابسته اس��ت؛ بناب راین مقابله با نظام ،مقابله
با دین و مبانی اعتقادی انهاس��ت و این نکته هم در 9دی
به خوبی نمایش داده شد .پس 9دی یک حادثه نبود ،بلکه
یک جریان بود .مردم باور کردند که سرنوش��ت دین انها با
سرنوشت این نظام گره خورده است ،بناب راین با همه وجود
پای این نظام ایستادند9 .دی در واقع جریانی است که بر این
دو اصل متکی و مبتنی بوده ک��ه این دو اصل نیز کامال در
کشور تثبیت شده و قابل ب راندازی و مقابله هم نیست».
پس از این اظهارات و در حالی که رسانه های وابسته
به گروه فتنه و بیگانه تالش کردند با تقطیع بخش هایی از
س��خنان ایت اهلل علمالهدی به مناسبت 9دی ،از چراغ سبز
نظام ب رای خروج موس��وی و کروبی از لیس��ت سران فتنه
س��خن بگویند ،امام جمعه مش��هد در گفت وگویی دیگر با
خبرگزاری فارس با تکرار مواضع خود در قبال سران فتنه در
حماسه تاریخی 9دی 88از «باغی» بودن سران داخلی فتنه
و لزوم محاکمه انها بر مبنای احکام بغی و خروج بر حکومت
اسالمی سخن گفت و اعالم کرد« :گناه بستر سازان داخلی
فتنه 88بیش از ط راحان و مجریان خارجی و ضدانقالب این
کودتای خزنده و شوم در سال 88بوده است».
این عضو مجل��س خب��رگان رهبری تصری��ح کرد:
«عوامل و اب��زار اجرایی فتنه ،ضد انق�لاب خارجی و داخلی
و عوامل کافر ،بهایی و اپوزیس��یون همراه انها بودند .اینها
شعار «نه غزه نه لبنان» و ش��عار «جمهوری ای رانی» را سر
دادند ،عکس امام را پاره کردند ،پرچم امام حسین (ع) را اتش
زدند و کردند انچه از اهانت علیه مقدسات در این هشت ماه
انجام شد».
ایت اهلل علم الهدی گفت« :زوایه دیگر فتنه بسترسازی
ب رای فتنه بود .بس��تر فتنه را اقایان فرصت طلبی تشکیل
دادند ک��ه در ارزوی به دس��ت اوردن مقام و ق��درت در این
کشور بودند».
وی افزود« :این افراد بس��تری ب��رای تحقق این فتنه
شدند .به عبارت دیگر اگر اینها وس��یله و بستر نم ی شدند،
طرح و برنامه ری��زی امریکا و انگلیس هم ام��کان اجرا پیدا
نم ی کرد و عوامل اجرایی ضدانقالب نیز نم ی توانستند ،این
طرح را پیاده کنند».
وقت شناسی و دشمن شناسی
محمدباق��ر قالیباف ،ش��هردار ته ران یک��ی دیگر از
ایت اهلل عل م الهدی از «باغی» بودن سران داخلی فتنه
و لزوم محاکمه انها بر مبنای احکام بغی و خروج بر حکومت
اسالمی سخن گفت و اعالم کرد گناه بست ر سازان داخلی فتنه
بیش از طراحان و مجریان خارجی و ضدانقالب بوده است.
فریاد زینب وار ملت ایران
س��ردار محمدرضا نق��دی ،رئیس س��ازمان بس��یج
مستضعفین که در ماه های میانی سال 88فرماندهی بسیج
را برعهده گرف��ت ،حاال تجربیات و خاط��رات فراوانی از ان
دوران دارد .او در سومین یادواره شهدای ورزشکار که به یاد
استاد شهیدمحمد قورچانی در هتل المپیک ته ران برگزار
شد ،با اشاره به فتنه 88و ایس��تادگی ملت ای ران تاکید کرد:
« 9دی در حقیقت فریاد زینب وار ملت ای ران علیه بن ی امیه و
جمل دوران بود».
اصحاب ِ
نقدی به واکنش ملت ای ران علیه فتنه گران اشاره کرد
و ادامه داد 9« :دی واکنش ملت به توهین علیه عاشورا بود
چراکه انقالب ما با نام سی د الش��هدا اغاز شده و در استمرار و
ماندگاری اش نیز مدیون خون ان امام عزیز است».
رئیس سازمان بسیج مستضعفین شهیدان را یاریگر
مردم در خلق حماس��ه 9دی دانس��ت و گفت« :ملت ای ران
فتنه گران را رسوا کرد و مشت محکم ی به مدعیان ازادی و
حقوق بشر زد».
نق��دی در اظهارنظری دیگ��ر در س��خنرانی پیش از
تودهنی مردم به فتنه گران
حمید رس��ایی ،نماینده ته ران که ای��ن روزها به دلیل
موضع گیری های تن��د علیه هاشم ی رفس��نجانی بیش از
گذشته مورد توجه رسانه ها قرار م ی گیرد در همایش 9دی ماه
که در تاالر فرهنگس رای اداره فرهنگ و ارشاد اسالمی توسط
معاون فرهنگی و خانواده سپاه شهرستان دشتی برگزار شد،
به فتنه 88اش��اره کرد و مدعی شد« :هاش��می قبل از نامه
جنجالی استعفا کرده بود».
او در ادامه گفت« :حادثه 9دی هرچند سه سال است از
وقوع ان م ی گذرد ،اما این حادثه در دل و باور مردم وجود دارد و
ان بصیرتی که سه سال پیش مردم را به خیابان ها کشاند ،در
تمام شهرستان ها و شهرهای کشور ان حالت همچنان وجود
دارد و اگر الزم باشد حادثه 9دی دیگری خلق خواهد شد».
رسایی با طرح این سوال که چرا رهبر انقالب 9دی را
یوم اهلل نامید ،خاطرنشان کرد« :فرق 9دی با روزهای دیگر
در این است که در این روز حادثه ای اتفاق افتاد و مردم کشور
اس�لامی اوج عصبانیت و انزجار خود را س��ه سال پیش در
چنین روزی به نمایش گذاشتند».
عضو سابق جبهه پایداری افزود« :چون حضور مردم در
9دی ماه حضوری اگاهانه ،همراه با اعالم ب رائت از دشمنان
این انقالب و اس�لام بود ،رهبر انقالب به ای��ن روز یوم اهلل
گفتند».
نماینده ته ران در مجلس با اشاره به اینکه عظمت در
دل های شما مردم اس��ت ،افزود« :در 9دی هیچ نقطه ای از
کشور نبود که مردم تجمع میلیونی نداشته باشند و عظمت
صداو سیما نم ی تواند به نمایش بگذارد».
روز 9دی را
رسایی اضافه کرد« :مردم در روز 9دی ماه با حضور در
خیابان ها سیلی را به صورت فتنه گران و راس فتنه زدند».
وی افزود« :مردم ی که در 9دی به فتنه گران «تو دهنی»
زدند در انتخابات اینده هم اگر ببینند کسی با شعار انتخابات
ازاد مقدمه یک اشوب و اغتشاش را فراهم م ی کند بازهم در
دهانش م ی زنند».
عضو سابق جبهه پایداری خاطرنشان کرد« :مردم در
9دی ماه ثابت کردند که از اقایان اس��م و رسم دار که شش
محافظ دارند بیش��تر م ی فهمند زی را بعضی از اینها سکوت
کردند و اینها کاسبین فتنه بودندg ».
خبرنامه
اساس��ی فعالیت سیاس��ی دارند ،گفت« :ب راندازان فتنه گر،
اقلیتی کوچک بوده و هستند که همواره از سوی ملت ای ران
و جریا ن ه��ای سیاس��ی درون نظام حذف و طرد ش��ده اند.
واقعه عاش��ورای 88ماهیت و چهره واقعی ضددینی و ضد
میهنی این اقلیت مزدور را ب رای همه ملت اشکار ساخت و
در حماسه 9دی نیز اکثریت قاطع ملت ای ران و جریا ن های
سیاسی نشان دادند که هیچ نسبتی با این فتنه گران ندارند.
ب ی تردید ب راندازان فتنه گر نزد همه ملت ای ران و جریا ن های
سیاسی ما محکوم و مطرودند .انها مطمئنا هم در پیشگاه
خداوند و هم در پیشگاه قانون و مردم ،گناهکار و مجرمند.
بدیهی است امکان بازگشت به قدرت و فعالیت سیاسی ب رای
مجرمین ب رانداز وجود ندارد و باید پاسخگوی اعمال و رفتار
خود باش��ند .اما به همان اندازه که باید پیگیر برخورد شدید
قانونی با ب راندازان فتنه گر بود ،به همان اندازه هم باید حساب
این اقلیت معدود را از جریا ن ها و چهره های سیاس��ی درون
نظام جدا کرد .ما پیرو ان دینی هس��تیم که از ما م ی خواهد
«اشداء علی الکفار رحماء بینهم» باشیم .به همان اندازه که
باید در ب رابر دشمنان و ب راندازان و معاندان سرسخت و مصمم
باشیم ،به همان اندازه هم باید به دنبال ایجاد وحدت و همدلی
میان نیروهای درون نظام باشیم و با دست خودمان نیروهای
خودی را به جبهه دشمن نفرستیم .نباید با رفتار خود دشمن
را از اینکه موفق به یارگیری از درون جبهه انقالب شده است،
خوشحال کنیم».
خطب ه های نماز جمعه همدان هم حماسه مردمی 9دی ماه را
مولود بصیرت باالی ملت در تبعیت از رهبری دانست و اظهار
داش��ت« :ملت قهرمان ای ران زمین زینب وار علیه اصحاب
کفر دوران خروشیدند و حماسه بزرگ و جاودان 9دی را ب رای
همیشه در تاریخ انقالب اسالمی خلق کردند».
مثلث شماره 158
چهره هایی بود که به بیان مواضع خود درباره حماسه 9دی
پرداخت.صحب ت های از این جه��ت دارای اهمیت بود که از
س��وی برخی جریان های اصولگرا متهم م ی شد که پس از
فتنه 88مواضع روشن و شفافی نداشته است .او درباره این
روز گفت« :یکی از مهم ترین ویژگ ی های 9دی این است که
در کنار وقت شناسی و دشمن شناسی ،یک مناسک سیاسی
ب رای داعی ه داران انقالب اسالمی است».
او که در مراس��م میثاق ام��ت با والیت در ب��اغ موزه
دفاع مقدس سخن م ی گفت با اشاره به واقعه عاشورا گفت:
«امروز هم باید بدانیم که همان منحرفی��ن و فتنه گرها با
روش های مختلف و ابزار مختلف به دنبال این هس��تند که
بیایند عقالنیت ،دیانت و والیت م��ا را از ما بگیرند و اگر این
فتنه گران عقالنی��ت ،دیانت و والیت م��ا را بگیرند و بر این
موضوعات فائق ایند ،به اهداف خود دست م ی یابند».
شهردار ته ران سپس به بیان دیدگاه خود درباره 9دی
پرداخت؛ انجا که گف��ت« :به نظر من یک��ی از مهم ترین
ویژگ ی های 9دی که نباید ان را در تاریخ انقالب مان فراموش
کنیم این اس��ت که در کنار وقت شناسی و دشمن شناسی
م ی توان گفت 9دی یک مناسک سیاسی ب رای داعی ه داران
انقالب اسالمی است.
با این موضوع نباید شعاری برخورد کرد؛ نه اینکه شعار
خوب نیست ،حتما شعار مهم اس��ت و ما در جبهه از شعار،
روحیه حماسی و عاطفی بهره م ی جس��تیم ،اما در کنارش
عقالنیت ،تدبیر ،گذشت ،ایثار ،مه ربانی و توکل هم بود .تنها
با شعار نم ی شود کارها را درست کرد».
قالیب��اف همچنین گفت« :امروز بعد از س��ه س��ال
وقتی بر م ی گردیم و به حوادث س��ال 88ن��گاه م ی کنیم،
م ی بینیم که چه کسانی مکر سیاس��ی کردند ،چه کسانی
بده بستان سیاسی کردند .ش��اید حتی در سالگرد اول 9دی
هم این مسائل اینگونه که امروز باز شده است باز نشده بود
و نم ی توانستیم مثل امروز با صراحت به جامعه نگاه کنیم؛
چون امروز ان حوادث طی شده است.
امروز ما در یک مقطع حس��اس هس��تیم و مطمئن
باش��ید این فتنه ها تمام ش��دنی نیس��ت تا زمانی که ما در
مسیر عاشورا حرکت م ی کنیم ،فتنه سایه به سایه همراه ما
م ی اید و روزی دشمنان ما دس��ت از سر ما برم ی دارند که در
مسیر عاشورا حرکت نکنیم و به تعبیر حضرت امام(ره) که
فرمودند هنگامی در کارهایتان شک کنید ،که مورد حمایت
دشمنانتان قرار گرفته اید».
او همچنین در مراس��م ی دیگر در جم��ع گروهی از
مدی ران ش��هری با اشاره به سومین س��الگرد حماسه 9دی
درخصوص تفاوت فتنه گران و کسانی که در چارچوب قانون
محمدباقر قالیباف گفت « :بران�دازان فتنه گر نزد همه
محکوم و مطرودند .انها مطمئنا هم در پیشگاه خداوند و هم
در پیشگاه قانون و مردم ،گناهکار و مجرمند .امکان بازگشت
به قدرت و فعالیت سیاسی ب رای مجرمین ب رانداز وجود ندارد».
غالمعلی حداد ع�ادل ،رئیس فدراس�یون اصولگرایان
گفت « :طبعا همه کسانی که ان روز از مردم پاسخ دندان شکن
شنیدند ،نه از اصل ان واقعه و نه از خاطره ان دل خوشی ندارند و
دوست دارند 9دی به ف راموشی کشانده شود».
25
گزارش
خداحافظی با خانم وزیر
ایا تغییرات دولت ادامه می یابد؟
خبرنامه
مثلث شماره 158
26
خبرنامه
مثلث شماره 158
تنها ٨م��اه مانده به پایان دولت دهم وزیر بهداش��ت
برکنار ش��د تا عمر وزارت اولین وزیر زن جمهوری اسالم ی
به کمتر از چهار س��ال برس��د .اگرچه پیش از این و پس از
انتقاد وزیر بهداش��ت از نحوه تخصی��ص ارز واردات دارو و
کاالهای پزش��کی زمزمه های برکناری اش از این وزارتخانه
شنیده م ی ش��د ،اما باالخره با کش و قوس های فراوان وی
توس��ط رئیس دولت برکنار ش��د .مرضیه وحی د دستجردی
که در ابتدای کار دولت دوم محم��ود احمدی نژاد به عنوان
ی به مجلس معرفی شد،
اولین وزیر زن تاریخ انقالب اسالم
توانست رای اعتماد مجلس را ب رای احراز این پست کسب
کند .او در نهایت دوران مسئولیت خود را به طور ناخواسته
به پایان رساند.
برکناری وزیر بهداش��ت در حال��ی رخ داد که تنها دو
هفته پیش محمدرضا رحیم ی در اظهار نظری در جلس ه ای
با حضور وزیر بهداش��ت گف��ت« :تا وقتی ک��ه من و اقای
احمدی نژاد هستیم ،خانم وزیر نیز هست».
اولین بار ٢٤ابان ماه بود که شایعه برکناری دستجردی،
به دلیل عدم برکناری دکتر باقر الریجانی از ریاست دانشگاه
علوم پزشکی ته ران بر س��ر زبان ها افتاد .خانم وزیر همان
وقت در پاسخ به این پرس��ش خبرنگاران و خطاب به انها
گفته بود« :ش��ما خبرنگاران کار و زندگی ندارید؟» و افزوده
بود« :هر امدنی یک رفتنی دارد و همه م��ا دیر یا زود باید
برویم .مهم این اس��ت که امدن و رفتن ما چ��ه تاثیری در
زندگی دیگران داشته باشد».
بار دیگر س��ه هفته پیش خبر برکناری وزیر بهداشت
ش��نیده ش��د؛ اینبار به عل��ت انتق��اد از دول��ت 26 .اذرماه
قاض ی پور ،نماین��ده مجل��س در جلس��ه ای علنی گفت:
«شنیده ایم که دولت م ی خواهد وزیر بهداشت را برکنار کند
چرا که او گفته دولت ارز مرجع را ب رای واردات لوازم ارایشی
اختصاص داده ،اما ما نمی گذاریم که این اتفاق بیفتد ».این
اظهارنظر بار دیگر برکناری وزیر بهداشت را در کانون توجه
قرار داد .یک هفته پیش از ان وزیر بهداشت از «تعلل» بانک
مرکزی کشور در تخصیص ارز ب رای دارو انتقاد کرده و از این
بانک خواسته بود که به «تعهدات» خود عمل کند.
خانم وحی د دستجردی گفته بود« :بانک مرکزی تعلل
در اختصاص ارز دارو را جب ران کن��د ،زی را نقل و انتقال ارز در
خارج از کشور را از طرق غیررسمی م ی توانیم دور بزنیم ولی
مشکل تخصیص ارز توسط بانک مرکزی در داخل کشور را
نم ی توانیم دور بزنیم .با دارو که وابسته به جان مردم است
نم ی توان شوخی کرد ،ما به هر طریقی که شده داروی مردم
را تامین م ی کنیم».
وی افزوده بود« :مشکل ما مش��کل نقل و انتقال ارز
در خارج از کش��ور و تخصیص ارز در داخل کشور است که
باید از طریق بانک مرکزی حل ش��ود .ما نقل و انتقال ارز را
در خارج از کشور دور م ی زنیم ،ولی تخصیص ارز در داخل را
نم ی توانیم دور بزنیم .بناب راین باید مسئوالن بانک مرکزی
به تعهدات خود عمل کرده و تعلل ه��ای صورت گرفته در
تخصی��ص ارز دارو را از این پس جب ران کنن��د .البته بانک
مرکزی به تازگی اقدامات خوبی در تخصیص ارز دارو انجام
داده است که امیدواریم این روند ادامه داشته باشد تا بتوانیم
داروی مردم را که ب رایشان از نان ش��ب هم واجب تر است،
تامین کنیم».
وزیر بهداش��ت اظهار کرده بود« :اگر خدای نکرده در
این زمینه تعللی صورت بگیرد و زمان را از دست بدهیم در
اینده دچار مشکالت بیشتری خواهیم شد و امیدوارم بانک
مرکزی به انچه تعهد کرده ،عمل کند .می زان ارز مورد نیاز
ب رای تامین دارو ب رای امس��ال 2/5میلیارد دالر اس��ت که
بانک مرکزی تاکنون ۶۰۰میلی��ون دالر ارز به واردکنندگان
دارو اختصاص داده است».
س��خنان وزیر بهداش��ت با واکنش مس��تقیم بانک
مرک��زی و وزارت اقتصاد روبه رو نش��د ،ام��ا در راهروهای
مجلس زمزمه های برکناری خانم وزیر به گوش م ی رسید.
چند روز بعد حسین عل ی حاجی از اعضای کمیسیون برنامه
و بودجه از جلس��ه این کمیس��یون و رئیس بانک مرکزی
خبر داد .او درب��اره اینک��ه در این جلس��ه از بهمنی درباره
عدم اختصاص ارز به دارو توضیحی خواست یا خیر؟ گفت:
«اتفاقا این موضوع هم در جلس��ه مطرح شد ،اما از انجایی
که دستور کار کمیسیون نبود انطور که باید پیگیری صورت
نگرفت ».حاجی تاکید کرد« :بهمنی در جلسه رقم بسیار
س��نگینی را اعالم کردند که تاکنون ب��رای واردات دارو به
وزارت بهداشت اختصاص داده اس��ت؛ اما رئیس کل بانک
مرکزی در همین ارتباط گفت ،ارزی را که ب رای واردات دارو
اختصاص داده بودیم ب��ه جای واردات دارو دوس��تان لوازم
ارایشی وارد کشور کرده اند».
اما پس از این ش��ایعات بود ک��ه محمدرضا رحیمی
در جلس ه ای در پاسخ به این ش��ایعات گفت« :دولت همه
را حمایت م ی کن��د ،ولی خان��م وحی د دس��تجردی را ویژه
حمایت م ی کند چون ایش��ان اولین وزیر خانم ی است که
وارد وزارتخانه ش��ده و موفق عمل کرده و من نمره باالیی
به ایشان م ی دهم .ایش��ان و همکارانشان گام های اساسی
در وزارت بهداشت برداشتند و یک بانوی مومن و غیرتمند
هستند که وزارت بهداشت را به حرکت دراورده است».
مع��اون اول رئی س جمهور در حاش��یه س��یزدهمین
جشنواره پژوهشی دانشگاه علوم پزش��کی شهید بهشتی
در جمع خبرنگاران در مورد تحریم ه��ا و گرانی دارو گفت:
«اولویت دارو ب رای ما خیلی مهم است و این هم ربطی به
گرانی ندارد .کشورهای استکباری ما را تحریم کردند و نفت
ما و بانک مرکزی را نیز در این تحریم ها قرار داده اند که یک
زحمت مضاعف ب رای ما ایجاد شد .در ابتدا کارهایمان را کند
کردند و تا زمان��ی که مانند تحریم های قبل��ی تجربه پیدا
کنیم و تحریم ها را دور بزنیم کمی زمان م ی برد».
او با اش��اره به اینکه ب��ا افزایش قیمت ارز در کش��ور
قیمت ها باال رفت و گرانی پیش امد افزود« :اما نباید نگران
بود چرا که 97درصد داروها را خودمان تولید م ی کنیم و تنها
سه درصد داروهای ویژه و خاص وارداتی است.در این راستا
وزیر بهداشت ب رای تهیه ان با قدری مشکل مواجه شد که
من در حضور ایشان قول م ی دهم که در اینده این مشکل را
ی تصریح کرد« :ان چیزی که برخی
نخواهیم داشت ».رحیم
افراد ب ی اطالع درباره اولویت بندی دارو م ی گویند واقعیت ندارد و
مطمئن باشید دولت با تمام همت وارد عرصه شده است .باید
قبول کنیم که مشکل داریم 33.سال است از سوی قدرت های
ظالم مدام تحریم م ی شویم و این تحریم شدید ترین انهاست.
به تمام بیماران نیازمند و وزیر بهداشت اطمینان م ی دهم که
کندی در کار وجود دارد ولی کمبود ارز وجود ندارد ».او در پایان به
شایع ه ای نیز اشاره کرد و افزود« :دولت و رئی س جمهوری تالش
خود را در حمایت از خانم دستجردی دریغ نخواهد کرد و نباید
به شایعات توجه کرد .خود من هنوز نیامده گفتند فالنی رفت
در صورتی که من گفتم تا اقای احمدی نژاد هست من هستم
و اکنون م ی گویم تا اقای احمدی نژاد هست خانم دستجردی
هم هست».
با ای��ن حال خانم وزیر ب��ار دیگر تاکید ک��رد که «به
هیچ وج��ه نگران��ی از رفتن ن��دارم و تا زمانی که هس��تم،
دغدغه ام سالمت مردم است» .و بار دیگر انتقاداتش را تکرار
کرد و گفت« :با توجه به تغیی رات نرخ ارز باید یا ارز مرجع را
در اختیار تولیدکنندگان قرار دهیم که بتوانند قطعات الزم
را ب رای س��اخت تجهی زات وارد کنند یا اینکه این موارد را در
قیمت گذاری لحاظ کنیم تا شرکت ها بتوانند روی پای خود
بایستند و کار تولید را ادامه دهند».
وزیر بهداشت همچنین در پاس��خ به پرسشی مبنی
بر روند تخصیص ارز به کاالهای تجهی زات دندانپزش��کی
گفت« :باید به سمتی حرکت کنیم که ببینیم ایا ب رای بانک
مرکزی این امکان وجود دارد که ارز تخصیص دهد یا خیر؟
ضمن اینکه اولویت بندی اقالم ب��رای دریافت ارز هم بارها
وی رایش شده».
خانم دس��تجردی ادامه داد« :کاری که بن��ا داریم در
این خصوص انجام دهیم ،این اس��ت که یا ب رای گرفتن ارز
مرجع تالش کنیم ،یا قیمت گذاری مناسب بر اساس ارزی
که قرار اس��ت با ان این تجهی زات وارد شود ،صورت پذیرد.
درهر صورت در یکی از این دو مسیر کار را ادامه م ی دهیم
تا شرکت ها بتوانند ارتقا پیدا کنند».
س دولت از انتقادات وزیر بهداشت
اما مشخص بود رئی
ناراضی است .او در گفت وگوی ویژه خود در دو هفته گذشته
صحب ت های وزیر بهداش��ت خود را رد کرد و گفت« :زمانی
که شرایط عادی اس��ت کس��ی اعتراض نم ی کند ،اما اگر
مشکلی ایجاد شود همه به دنبال س��هم بیشتر هستند و
ب رای گرفتن سهم بیشتر بقیه را نقد م ی کنند».
احمدی نژاد افزود« :در دولت در خصوص واردات دارو
نیز به طور کامل بحث کردیم ،س��ال پی��ش دارو با دو ارز
واردکنندگان و بانک مرکزی وارد م ی شد و ارز بانک مرکزی
در سال جاری بیش از سال گذشته است و طی ۹ماه گذشته
با ارز سابق ب رابری م ی کند .حاال اگر در انجا صرف نشده یا
به جای دیگر رفته باید رسیدگی ش��ود .من از همی ن جا به
مردم عزیز اعالم م ی کنم احدی به بهانه نبود ارز حق ندارد
قیمت را باال ببرد».
رئی س جمه��ور ادام��ه داد« :دول��ت ارز را ارائه کرده و
من امار شرکت ها را دارم و کدام ش��رکت ارز ۱۲۲۶تومانی
گرفته است .قیمت ارز ب رای دارو و تجهی زات پزشکی هیچ
تفاوتی نکرده اس��ت .ب رای دارو تغییر ن��رخ ارزی نداریم که
کسی بخواهد ان را اضافه کند و خود وزارت بهداشت ان را
کنترل کند و اجازه ندهد چند نفر چهره بهداشت و درمان را
مخدوش کند .دولت به این شکل نیست که بتواند دو هزار
و ۴۰۰قلم کاال را کنترل کند .دولت به تمام شرکت هایی که
واردکننده دارو یا سازنده ان با مواد اولیه خارجی بودند ارز ارائه
داده است و ترتیب ان را نیز م ی دانیم».
به دنبال این اظهار نظر ،بار دیگ��ر خانم وزیر در جمع
روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور عنوان داشت که
حرف ما همان گفته های قبلی است و تنها یک سوم از ارز
دارو تامین شده است .این درحالی بود که روزنامه ای ران طی
چند روز با ارائه گزارشاتی به انتقاد شدید از عملکرد تنها وزیر
زن دولت احمدی نژاد م ی پرداخت.
ی��ک هفت��ه پ��س از ان هفت��م دی م��اه ب��ود که
رئی س جمه��ور در حکم��ی محمد حس��ن طریقت منفرد
را ب��ه عن��وان «سرپرس��ت وزارت بهداش��ت ،درم��ان و
اموزش پزش��کی» منصوب کرد و به ای��ن ترتیب مرضیه
وحی د دستجردی از سمت خود برکنار شد.
روزنامه ای ران نیز در تیتری با عنوان «دالیل برکناری
وزیر بهداش��ت و درمان» به ارزیابی دالیل ای��ن برکناری از
دیدگاه دس��تجردی پرداخته و عنوان داش��ته وزیر سابق با
یادداش��ت هایی که نوش��ته است ،خواس��ته چنین وانمود
کند که دلیل برکناری او از وزارت بهداش��ت ،عدم برکناری
رئیس دانش��گاه علوم پزش��کی ته ران بوده است .روزنامه
ای ران ،مواردی غیر از این موض��وع را در برکناری خانم وزیر
موثر خوانده که از جمله انه��ا مصاحبه علیه بانک مرکزی
و سیاست های ارزی کشور بوده اس��ت .همچنین روزنامه
ای ران وجود مافیای دارویی در وزارت بهداشت را یکی دیگر
از دالیل برکناری دستجردی عنوان کرده است .روزنامه های
داخلی نیز با تیترهای «خداحافظی خاتون سالمت»« ،وزیر
بیست دیگر نیست»« ،احمدی نژاد وزیر نمره 20خود را عزل
کرد» و «نخس��تین وزیر زن به خط پایان نرسید» واکنش
نشان دادند .همچنین این اتفاق در مطبوعات خارجی نیز
بازتاب های زیادی داش��ت .روزنامه های «نیویورک تایمز»،
«گاردی��ن» و «دیل ی تلگ��راف» و «دویچه ول��ه» المان با
مواضعی مش��ابه ،با پرداختن به خبر عزل وزیر بهداش��ت
27
جمهوری اسالم ی ای ران نوش��تند« :این وزیر که تنها وزیر
زن ای رانی از اول انقالب اسالم ی تاکنون بوده است ،پس از
اعتراض به کمبود دارو در کشور توسط رئی س جمهور ای ران
برکنار شد».
خداحافظی باقر الریجانی
خبرنامه
در ماج��رای برکناری وزیر بهداش��ت گفته م ی ش��د
مخالفت وی با برکناری باقر الریجانی نقش مهمی در این
امر داشته است .پس از برکناری وزیر بهداشت در خبری که
دانشگاه علوم پزشکی ته ران در این باره منتشر کرده ،نشان
داد باقرالریجانی چند هفته پیش از ریاس��ت دانشگاه علوم
پزشکی ته ران ،شورای سیاس��ت گذاری وزارت بهداشت و
قائم مقامی وزیر خداحافظی کرده است .در این خبر امده« :او
چند هفته قبل در خصوص نحوه ادامه کار در دانشگاه علوم
پزشکی ته ران و شورای سیاس��ت گذاری وزارت بهداشت،
درمان و اموزش پزشکی با وزیر بهداشت مکاتبه کرده بود.
متعاقب مکاتبه دکتر الریجانی در این مورد ،دکتر دستجردی
نیز ضمن مخالفت با تقاضای دکتر الریجانی از وی خواسته
بود تا انتهای دوران مسئولیت وی به کار خود ادامه دهد».
دانشگاه علوم پزش��کی ته ران همچنین تصویر نامه را به
همراه این خبر منتشر کرد.
اما مرضیه وحی د دس��تجردی هم پاس��خ او را چنین
داده بود:
«بسمه تعالی
ب رادر گرانقدر جناب اقای دکتر الریجانی
با سالم و احترام
دس��تاوردهای س��ال های اخی��ر وزارت بهداش��ت
در عرصه ه��ای مختلف محص��ول همدل��ی ،هماهنگی
و همکاری مدی ران مجموعه بوده اس��ت .بن��ده اصرار دارم
که ای��ن مجموعه مدی��ران باالخص حضرتعال��ی تا پایان
مس��ئولیت اینجانب با وزارت بهداش��ت همکاری نمایید.
اینجانب فش��ارهای وارده از جانب مدیریت اجرایی کش��ور
ب رای تغییر ریاست دانشگاه علوم پزش��کی ته ران را که به
تعبیر مقام معظم رهبری نماد اموزش عالی کشور است ،به
مصلحت نظام سالمت نم ی دانم و بر اساس شناخت بیش
از سه دهه از جنابعالی اطمینان دارم که سکان کشتی علم
و دانش به دست ش��خصیتی مدیر ،دانشمند و امین سپرده
شده است .بر این اساس از جنابعالی م ی خواهم به همکاری
خود تا پایان دوران مسئولیت اینجانب ادامه داده و رسالت
خطیر هدایت عرصه دانشگاه را همچنان تقبل فرمایید.
دکتر وحید دستجردی»
مثلث شماره 158
واکنش تند رئیس کمیسیون بهداشت
به دنبال برکناری مرضیه وحیددس��تجردی واکنش ها
و اعتراضات به ای��ن تصمیم رئی س جمهور اغاز ش��د .رئیس
کمیسیون بهداشت مجلس گفت« :برکناری وزیر بهداشت جز
هوای نفس و مسائل شخصی چیز دیگری نیست و امیدوارم
رئی س جمهورشهامت اینراداشتهباشد کهعلت اینجا به جایی
را توضیح دهد ».حسینعلی ش��هریاری افزود« :برکناری وزیر
بهداش��ت گر چه از اختیارات رئی س جمهوری اس��ت ،اما کار
عاقالنه ای نبود و هیچ منطق قابل قب ولی ندارد».
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد:
«چطور است که اقای رئی س جمهوری یک ماه و نیم پیش
گفت نمره وزیر بهداش��ت ۲۰است و معاون او ۱۰روز پیش
گفت تا زمانی که اقای احمدی نژاد هس��ت من هستم و تا
زمانی که من هستم وزیر بهداش��ت هم هست ،اما در این
۱۰روز چه اتفاقی افتاده است که اقای رئی س جمهور چنین
تصمیمی م ی گیرد».
روش تحقیر امیز عزل
احمد توکل��ی نی��ز در گفت وگویی با اش��اره به روند
28
برکناری وزی ران در ماه های پایان��ی عمر دولت دهم گفت:
«این کار اقای احمدی نژاد که ه ر چه به پایان دوره نزدیک تر
م ی شویم مصادیق بیشتری پیدا م ی کند ،از لحاظ مدیریتی،
سیاس��ی ،اقتصادی ،فرهنگی با منافع ملی و زندگی مردم
ناس��ازگار اس��ت ».توکل ی افزود« :روش تحقیر امیز عزل
بس��یار مخرب اس��ت؛ گرچه در این روش زشت خانم دکتر
دس��تجردی با دف��اع از حقوق م��ردم در اعم��ال مدیریت
ارزی ،عزت یافت ،ول��ی این نتیجه چیزی از زش��تی رفتار
رئی س جمهور نم ی کاه��د .روش این فرد چنان اس��ت که
افراد را حتی به شکل غلو امیز م ی ستاید ،ولی وقتی از انان
ناخرسند شد ،به طرز بسیار بدی انان را کنار م ی گذارد».
وی یاد اور شد« :در همین مورد ،همین چندی پیش
بود که اقای احمدی نژاد در دفاع از خانم دکتر دس��تجردی
گفت که من نم��ره 20به وی م ی دهم ،ح��اال بدون ذکری
از وی حکم سرپرس��تی م ی زن��د ،ان هم بع��د از انکه وزیر
به اقتضای مس��ئولیتش به مردم خبر داد ک��ه دولت ب رای
اتومبیل میلیاردی پورش��ه ارز داده ولی ب��رای دارو نداده و
الاقل سیاس��یون مطلع ش��ده اند که رئی س جمهور فش��ار
اورده که وزیر کسی از منصوبان خودش را بردارد و او صالح
ندیده است».
تکرار تجربه تلخ
همچنین باقری لنکرانی پس از عزل وزیر بهداش��ت
با انتش��ار نامه ای با اشاره به پیش��ینه این موضوع در سال
٨٨که منجر به جدایی او از کابینه ش��د ،نوشت« :این رویه
در بس��یاری از تغییر و تحوالت گذشته از جمله در ماه های
پایانی س��ال ۸۸و پس از ان فرصت های مهم ی را از نظام
س�لامت گرفت .تکرار این تجربه تلخ چیزی جز هدر رفت
وقت خدمتگزاری به ارمغان نم ی اورد .هر سازمانی به حافظه
سازمانی خود پویا و ماندگار م ی ماند .ه ر چند تغییر مدیریتی
در ماه های اخر عمر دولت را چندان مناسب نم ی بینم ،ولی
همه باید طبق قان��ون به انتخ��اب و رای رئی س جمهوری
محترم ،احترام بگذاریم».
گز
اظهار تاسف حداد عادل
غالمعلی حدادعادل نیز درباره خبر عزل وزیر بهداشت
واکنش نشان داد و ان را مایه تاس��ف خواند و گفت« :خبر
عزل وزیر بهداش��ت ،درمان و اموزش پزشکی خبر خوبی
نبود و از دو جهت مایه تاسف شد».
نماینده مردم ته��ران در مجلس تصریح کرد« :یکی
از این جهت که خانم دس��تجردی نخستین زنی بود که در
جمهوری اسالم ی به وزارت رسید و کاش تا پایان این دوره
به خدمت خود ادامه م ی داد چرا که عزل وی م ی تواند یک اثر
منفی به ویژه در ذهن خانم هایی که در دانشگاه ها هستند
و هنگام انتخاب وی به وزارت خوشحال شده بودند داشته
باش��د ».وی افزود« :همچنین با توجه به اینکه چند ماهی
بیشتر از این دولت باقی نمانده است هر فرد دیگری انتخاب
شود فرصتی ب رای تحول ندارد».
برخی حت��ی برکناری وزی��ر را ب ی ارتب��اط با جریان
انحراف��ی ندانس��تند .از ان جمل��ه ج��واد جهانگی��رزاده
در گفت وگوی��ی گفت« :با توج��ه به رفتاره��ا و گفتارهای
رئی س جمهور چنین اتفاق��ی قابل انتظار بود و واقعیت این
است که دولت دهم توانمندترین وزیر خود را از دست داد».
نماین��ده مردم ارومیه در مجلس ش��ورای اس�لام ی
تصریح کرد« :ب هراحتی م ی توان ردپای جریان انحرافی را در
صدور این برکناری مشاهده کرد چرا که وزیر بهداشت همواره
مخالف این جریان و نفوذ ان در درون دولت بو د».
او همچنی��ن گفت« :یک��ی از دالیل ع��زل مرضیه
وحیددس��تجردی در واقع تاکید وی بر لزوم توانمند سازی
بخش بهداش��ت و درمان و عدم سرسپردگی به برخی افراد
خاص در درون دولت بودg ».
وزرایی
که رفتند
کابینه دهم باز هم تغییر کرد
در فاصله زمانی کمتر از دو ماه ،محمود احمدی نژاد با
برکناری دو وزیر ارتباطات و بهداشت کابینه دهم ،بار دیگر
توجه همه را به س��وی تغییر و تحوالت در ح��وزه مدی ران
ارشد دولتی جلب کرد .از روزی که او در سال 84بر صندلی
ریاست جمهوری تکیه زد ،تا امروز بیشتر حجم تغیی رات در
مثلث شماره 158
حوزه وزی ران را در طول تاریخ انقالب اسالمی رقم زده است؛
برکناری هایی که عموما با حاشی ه های فراوانی همراه بوده
و جداشدگان از قطار دولت را در مس��یری متفاوت و بیشتر
رودر روی دولت قرار داده است.
تقریب��ا ب��دون اغ��راق م ی ت��وان گفت ک��ه عموم
اخ راج ی ه��ای کاروان دولت از منتقدان بودند؛ کس��انی که
اعتراضات��ی در حوزه کاری خود نس��بت ب��ه عملکردهای
دولت داشتند.
جنجال ب رانگی ز ترین این برکناری ها ،ماجرای برکناری
هم زمان سه وزیر در روزهای پایانی دولت نهم بود .انجا که
ی به حکم
ت و فرهنگ و ارشاد اسالم
وزرای اطالعات ،بهداش
انتصاب رحیم مش��ایی به عنوان معاون اول دولت اعتراض
کردند .دولت این اعتراض را نپذیرف��ت ،اما تنها به خاطر از
اکثریت نیفتادن دولت که منجر به رای اعتماد دوباره کابینه
م ی شد ،حکم به اخ راج وزیر اطالعات داد .همچنین برکناری
وزیر امورخارجه درحالی که در یک سفر ماموریتی در خارج
از کشور به سر م ی برد ،نه تنها در داخل که در خارج از ای ران
هم بازتاب های فراوانی داشت .ادغام وزارتخانه ها و استعفا
در پی بروز اختالف از دیگر شیوه های برکناری در دو دولت
محمود احمدی نژاد بود.
هنوز دو برکناری اخیر اتفاق نیفتاده بود که حبی ب اهلل
عسگراوالدی طی یک مصاحب ه با اشاره به برکناری وزرای
موفق دولت هش��دار داد« :در انتخابات ریاس��ت جمهوری
اینده باید مواظب باش��یم تا رئی س جمهور ریشه اجتماعی
و تشکیالتی داشته باشد ،زی را در غیر این صورت هر کس
که م ی اید رشد پیدا کند کنار زده م ی شود .تعداد وزرایی که
احمدی نژاد کنار زده کم نیستند و همین که در کارشان در
حال توفیق بودند کنار گذاشته شدند».
یکی از ش��یوه های احمدی نژاد ب رای برکناری وزرای
کابینه خود ادغام وزارتخانه هاس��ت .در اخرین مورد کمتر
از دو ماه پیش وزیر ارتباطات و فن��اوری به علت ادغام این
وزارتخانه با وزارت راه ،مس��کن و شهرسازی برکنار و جای
خبرنامه
زارش دستجردی
خود را به وزیر پرکار کابینه ،یعنی نیکزاد داد.
وزیر ارتباطات
یازدهم اذر رئیس دولت در حالی
که چند ماه بیش��تر به عمر دولت
دومش باقی نمانده ،طی حکم ی
دکتر تق ی پور را از وزارت ارتباطات
برکنار و س��مت مش��اور به او داد.
همچنی��ن در حکم ی جداگان��ه
سرپرس��تی وزارت ارتباطات را به
مهندس نیکزاد سپرد .او در حکمش به نیکزاد نوشت« :نظر
به تعهد و دان��ش و تجربیات ارزنده و به اس��تناد اصل 135
قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران و ب ر اساس این حکم
با حفظ سمت به عنوان سرپرست وزارت ارتباطات و فناوری
اطالعات منصوب م ی گردید .امید است با استعانت از خداوند
متعال در انجام وظایف محوله موفق و موید باشید ».با این
29
وجود تق ی پور به مراسم تودیع و معارفه خود نرفت و در پاسخ
به سوال یک خب رنگار که از وی در مورد موضوع برکناری اش
پرسیده بود ،گفت« :موضوع ان مفصل است و قصد پاسخ
نداردم» و تا امروز نیز در مورد اختالفات سخنی نگفته است.
پرویز کاظمی
خبرنامه
پرویز کاظم��ی اولین وزیر کابینه
بود که توسط محمود احمدی نژاد
در مهرماه س��ال 85برکنار ش��د.
هرچن��د احمدی نژاد هن��گام رای
اعتماد به پرویز کاظمی ،وزیر رفاه
دولت نهم گفته بود کاظمی را خدا
به او معرفی کرده .وی البته پس از
برکناری به مدیرعاملی شرکت گس��ترش و سرمایه گذاری
ای ران خودرو منصوب شد؛ جایی که س��عیدلو ،معاون وقت
احمدی نژاد ان را یک پس��ت مهم صنعتی دانس��ت .او در
ابت��دای دوران وزارت خود با مددی ،رئیس س��ازمان تامین
اجتماعی دچار اختالف شد و وی را به دلیل عدم تمکین در
ب رابر دستورات برکنار کرد .یک روز بعد کاظمی وی را مجددا
منصوب کرده و گفت که اختالفات در حال حل شدن است
و گفته م ی ش��د که انتصاب مجدد به دس��تور رئیس دولت
انجام گرفت.
چند روز بعد جهاندیده ،معاون اطالع رس��انی دولت از
زحمات یکساله وزیر رفاه تش��کر و قدردانی کرد و در ادامه
گفت« :رئیس دولت گفت که کاظمی در یکی از بخش های
صنعت کشور مشغول به کار خواهد شد ».او افزود« :البته
اعضای هیات دولت تاکید داش��تند که برکناری کاظمی به
معنای عدم لیاقت وی نیس��ت و مجموعه دولت تصمیم
گرفته فرد دیگری را جایگزین کند».
مثلث شماره 158
وزیری هامانه
او که چهار ماه بعد از سایر وزرا کار
خود را ب��ا گرفت��ن رای اعتماد از
مجلس اغ��از ک��رده ب��ود بعد از
گذشت یک سال و نیم مرداد 86
توسط دولت برکنار شد .وزیری در
حاشیه مراسم تودیع و معارفه اش
گفت« :من اصال استعفا نکردم زی را
هنوز از توان الزم ب رای کار برخوردار هس��تم و خواهم بود و
کس��ی که از توان الزم ب رای کار برخوردار اس��ت ،اس��تعفا
نم ی دهد .برکناری من از پست وزارت ،نظر رئی س جمهوری
بوده و من تابع نظر ایشان هستم».
برخی از ناظ ران معتقد بودند که «مخالفت وی با ارائه
کامل درامد نفتی کشور به دولت است» .همچنین یکی از
برنامه های دولت احمدی نژاد از بین بردن مافیای نفتی بود؛
امری که وزیری هامانه وجود ان را انکار م ی کرد.
ناظمی اردکانی
محمود احمدی نژاد ۶ابان ماه 86
از برکناری ناظم ی اردکانی خبر داد.
رئیس دولت دلی��ل خاصی برای
برکناری وی بی��ان نکرد و ضمن
تقدیر از عملک��رد او گفت که قرار
اس��ت از وی در پس��ت دیگ��ری
استفاده ش��ود .او دومین تغییر در
کابینه دولت بود و برخالف پرویز کاظم��ی که ترجیح داد
ب ی دردسر از س��مت خود کنار برود «خواهان شنیدن دالیل
منطقی ب رای کناره گیری خود» شده بود.
برخی رس��انه ها تایید کردند که او حاضر به اس��تعفا
30
نشده و گفته که عملکردش ضعفی نداشته تا استعفا دهد.
نهایتا احمدی نژاد وی را طی حکمی برکنار کرد .احمدی نژاد
پ��س از برکناری وی تنها ب��ه این توضیح بس��نده کرد که
«تغییرات کابینه در راستای خدمت رس��انی بهتر به مردم
است» .ناظمی اردکانی اندکی بعد به پست ریاست موسسه
استاندارد منصوب شد.
داوود دانش جعفری
محمود احمدی نژاد ۲۳مرداد ۱۳۸۴
دانش جعف��ری را ب��رای تص��دی
وزارت ام��ور اقتص��اد و دارایی به
مجلس معرفی ک��رد .وی با ۲۱۶
رای به سمت وزارت اقتصاد دولت
احمدی نژاد رسید.
زمزم��ه جدای��ی او از دولت
همراه با پور محمدی وزیر کش��ور در اوایل س��ال ۱۳۸۷به
گوش رسید؛ در ش��رایطی که صندوق بی ن المللی پول در
گزارش خود اعالم کرد که ای ران رتبه اول خاورمیانه از لحاظ
تورم را دارد و رتبه پنجم در جهان است.
نشریه اکونومیس��ت هم از کاهش رش��د اقتصادی
ای ران ب��ه ۴/۵درصد خبر داد .گرچه غالمحس��ین الهام در
اولین مصاحبه مطبوعاتی خود در سال ۱۳۸۷خبر تغییر در
کابینه را دروغ سیزده دانسته بود که توسط مطبوعات کمی
دیرتر منتشر شد ،با این حال دانش جعفری با نوشتن نامه ای
انتقادی به رئی س جمهور نسبت به سیاست های اقتصادی
دولت مدتی بر سرکار خود حاضر نشد و پس از برکناری ،به
جای او حس��ین صمصامی به طور موقت سرپرس��تی این
وزارتخانه را برعهده گرفت.
تا س��رانجام ۱۶مرداد ۱۳۸۷ب��ا رای اعتماد مجلس
شورای اسالمی به سی د شم س الدین حسینی ،دانش جعفری
رسما جای خود را به او داد.
مصطفی پورمحمدی
ب��ا روی کار ام��دن دول��ت نهم
مصطفی پورمحم��دی به عنوان
وزیر کشور به مجلس معرفی شد.
مصطف��ی پورمحم��دی در
اردیبهشت ٨٧یک هفته پیش از
افتتاحیه مجلس هشتم ،از سمت
خود برکنار و به جای او علی کردان
به مقام مدیریت وزارتخانه کلیدی کشور رسید.
روز چه��ارم اردیبهش��ت 87و در ش��ب برگ��زاری دور دوم
انتخابات ،معاون اجرایی رئی س جمهور اعالم کرد که حکم
محمدرضا رحیمی به عنوان سرپرس��ت وزارت کشور امضا
شده اس��ت .پورمحمدی نیز اذعان داشت که پیش از ان و
در فروردین ماه احمدی نژاد ب��ه او گفته بود که «دیگر وزیر
نیست».
بعدها رئی س جمهور در دیدار با دانش��جویان گفت که «از
اذر ماه ٨5و بعد از برگزاری انتخابات شوراها قصد برکناری او
را داشته ،اما شرایط سیاسی باعث شده اجرای این تصمیم
16ماه به تعویق بیفتد».
چندی بع��د احمدی نژاد در حض��ور مردم ش��هر قم دلیل
برکناری های مقامات دولت��ی را«کوتاهی در انجام وظایف
خود یا همراهی با برخی باندها» بیان داشت.
پورمحم��دی درباره نظر مقام معظ��م رهبری با جابه
جایی خود از وزارت کشور بعدها گفت« :در مورد جابه جایی
بنده نیز ظاه را نظر رهبری گرفته نش��ده بود و چون قضیه
علنی ش��ده بود ،حضرت اقا نیز در این رابطه اظهار نظری
نکردند ».همچنین وی گفت« :از من خواسته شد که استعفا
بدهم .این پیغ��ام را دکتر «الهام» از س��وی رئی س جمهور
به م��ن داد .من هم گفتم که اهل اس��تعفا دادن نیس��تم،
البته اصراری هم به ماندن ندارم .من از کس��ی درخواست
مس��ئولیت نکرده ام و االن هم حاضر به اس��تعفا نیستم».
ماجرای برکناری پورمحمدی از پرس��روصداترین تغیی رات
کابینه بود و او را به یکی از منتقدان دولت بدل کرد.
برکناری سه وزیر
در اردیبهشت ماه 90احمدی نژاد
در راس��تای اجرای اجرای ماده 53
قان��ون برنام��ه پنج��م مصوب
مجلس شورای اسالمی اقدام به
ادغام س��ه وزارتخانه ک��رد و طی
نامه های جداگانه پایان مسئولیت
ص��ادق محصول��ی ،عل ی اکب��ر
محرابیان و مسعود میرکاظمی را اعالم کرده و از خدمات و
تالش ه��ای انان قدردان��ی ک��رد؛ اتفاقی که ب��ا انتقادات
مجلسیان همراه بود .مجلس معتقد بود که این امر باید با
هماهنگی انها صورت بگیرد .همچنین شورای نگهبان با
این تفسیر دولت از قانون موافق نبود .کدخدایی ،سخنگوی
ش��ورای نگهبان در این رابطه گفته ب��ود« :قطعا ب رای هر
تغییر باید ابتدا از مجلس مجوز دریافت ش��ود و الیحه به
مجلس ارائه و پس از تصویب مجلس ادغام انجام شود».
اما دولت بدون توجه به ای��ن انتقادات وزارتخانه ها را در هم
ادغام و سه وزیر خود را برکنار کرد.
مسعود میرکاظمی
از میان سه وزارتخانه ای که با طرح
ادغ��ام ،وزیر انه��ا برکنار ش��دند
وزارتخانه نفت از همه مهمتر بود.
رئی س جمهور در نامه ای جداگانه
پای��ان مس��ئولیت سیدمس��عود
میرکاظم��ی را اعالم ک��رده بود و
شخصا مسئولیت این وزارتخانه را
به عنوان سرپرس��ت پذیرفت .رئیس کابینه دولت دهم در
مجم��وع 18روز به عن��وان سرپرس��ت وزارت نفت به طور
مستقیم فعالی ت های این بنگاه اقتصادی را بر عهده گرفت،
در نهایت در اخرین ساعات اداری پنجشنبه 12خرداد ماه و
همزمان با افزایش تذکرات قانونی دس��تگاه های مختلف
همچون مجلس ش��ورای اس�لامی ،محمدعلی ابادی را
به عنوان سرپرست جدید وزارتخانه نفت معرفی کرد.
گفته م ی شد که میرکاظمی در دیداری با رئی س جمهور
به انتق��اد از عملکرد برخ��ی ازاط رافی��ان و نزدیکان دولت
پرداخته بود .موضوعی که واکن��ش احمدی نژاد را به دنبال
داش��ته و به بهانه ادغام وزارتخانه های نفت و نیرو کاظمی
ی که به مرور رنگ باخ��ت و هرگز دنبال
برکنار ش��د؛ ادغام
نشد .روزنامه خ راسان نیز همان موقع در مورد علت برکناری
میرکاظمی نوشت« :دلیل اصلی برکناری میرکاظمی ،وزیر
نفت از سمت خود گزارشی بوده که وی از نحوه هزینه کرد
مبال��غ ف��روش اوراق مش��ارکت پارس جنوبی ب��ه یکی از
مسئوالن عالی نظام ارائه کرده است».
غالمحسین اژه ای
در روزهای پایانی دولت نهم و بعد
از انتخ��اب دوب��اره محم��ود
احمدی نژاد ،جنجال برکناری سه
وزیر همزمان از کابینه دولت همه
را شگفت زده کرد .این اتفاق پس از
انک��ه رئی س دول��ت اس��فندیار
رحیم مشایی را به سمت معاون اولی خود منصوب کرد ،رخ
داد .در جریان جلسه هیات دولت تعدادی از وزرا با اشاره به
نظر مقام معظم رهبری در مورد معاون اولی مشایی ،مخالفت
خ��ود را اع�لام کردن��د .ب راس��اس اخبار حجت االس�لام
غالمحسین محس��ن ی اژه ای وزیر اطالعات ،صفارهرندی
وزیر ارش��اد و باقری لنکرانی وزیر بهداش��ت جزو منتقدان
بودند.
به دنبال این موضوع شایعات برکناری برخی از اعضای
کابینه توسط رئی س جمهور منتشر شد و این شایعات موجب
ش��د برخی رس��انه ها و افراد با اس��تناد به اصل 136قانون
اساسی ،دولت نهم را ب رای ادامه فعالیت محتاج کسب رای
اعتماد مجدد از مجلس بدانند.
به رغم اخبار رسانه ای مبن ی بر تغییر وزیران اطالعات،
فرهنگ و ارشاد اسالمی ،بهداشت درمان و اموزش پزشکی
و کار و امور اجتماع��ی ،دفتر رئی س جمه��ور تنها برکناری
محسن ی اژه ای از وزارت اطالعات را تایید کرد.
اژه ای بعدها گفت که خبر عزلش را از معاونش شنیده
و بسیاری از مقامات در جریان عزل وی قرار نداشتند .اگرچه
صفارهرندی تا پایان عمر دولت اول محمود احمدی نژاد به
گفته خودش «به عنوان یک عدد ب رای از رسمیت نیفتادن
دولت» باقی ماند ،اما همیش��ه خود را جزو پیاده شدگان از
قطار دولت نهم م ی داند.
منوچهر متکی
خبرنامه
طهماسب مظاهری
طهماسب مظاهری روز ۱۴شهریور
۱۳۸۶به دنبال اس��تعفای اب راهیم
شیبانی از ریاست کل بانک مرکزی
ی و با حضور محمود
طی مراس��م
احمدی ن��ژاد ،رئی س جمهور ای ران،
به عنوان رئیس کل بانک مرکزی
ای��ران معرف��ی ش��د.اما پ��س از
اختالف نظر با احمدی نژاد در مورد افزایش نقدینگی و مخالفت
با سیاست های بانکی احمدی نژاد و تقاضاهای متعدد وزیر کار
دولت نه��م در تزریق نقدینگی به ص��ورت وام به بنگاه های
زودبازده و همچنی��ن مخالفت با کاهش ن��رخ بهره بانکی
ی که تورم بیش از ۲۹درصد بود ،برکنار شد .مهمترین
هنگام
عامل برکناری طهماسب مظاهری اختالف با جهرمی ،وزیرکار
و امور اجتماعی بود .در نهایت این تنه��ا مظاهری بود که از
کابینه کنار گذاشته شد و جهرمی تا پایان دولت نهم در سمت
خود باقی ماند.
فرهاد رهبر
۲۴ابان 1385پس از باال گرفتن
اختالفات میان احمدی نژاد و فرهاد
رهبر بر سر انحالل سازمان برنامه
و بودج��ه وی برکن��ار ش��د و
احمدی نژاد امی ر منصور برقعی را به
عنوان رئیس جدید این س��ازمان
معرفی ک��رد ،درحال��ی که صبح
همان روز روابط عموم ی سازمان مدیریت و برنامه ریزی خبر
اس��تعفای رهبر را تکذیب کرده بود .او نیز همچون برخی
مقامات حاضر به پذیرش استعفا نشده بود.
پی ش تر فرهاد رهبر در نام��ه ای به احمدی نژاد ضمن
اعتراض به تغیی رات موردنظر احمدی نژاد در سازمان برنامه
از استعفای سه تن از معاونان و ۴۰نفر از کارشناسان سازمان
در اعتراض به این طرح خبر داه بود .او همچنین پیش��نهاد
رئی س جمهور ب رای پذیرش پس��ت معاونت در اجرای اصل
۴۴نظام را نپذیرفت .مدتی پس از برکناری اش ،احمدی نژاد
سازمان مدیریت و برنامه ریزی را نیز منحل کرد .فرهاد رهبر
پس از ان به دانش��گاه ته ران رفت و ریاس��ت ان را تا امروز
برعهده گرفته است.
مثلث شماره 158
منوچهر متکی با پنج سال و چهار
ماه طوالن ی ترین سابقه وزارت در
دو دولت احمدی نژاد را دارد .متکی
در 22اذر ماه ۱۳۸۹در حالی که به
منظ��ور اب�لاغ پی��ام محم��ود
احمدی ن��ژاد در س��نگال به س��ر
م ی برد ،از س��مت خود برکنار شد.
متکی حین مذاکره و توس��ط رئی س جمهور سنگال از عزل
خود باخبر شد.
متعاقبا دولت س��نگال این اقدام را توهی ن امیز تلقی کرده،
سفیر خود را از ته ران فراخواند.
ع��زل وی اغ��ازی ب��ر ش��کل گیری انتق��ادات ب��ر
رئی س جمهور در خصوص تصمیمات حلقه ای موس��وم به
حلقه انحرافی شد که در بس��یاری از برکناری ها موثر بود.
مجلس در این باره از دولت توضیح خواست که احمدی نژاد
در پاس��خ اظهار داش��ت که ایش��ان را من ب رای ماموریت
نفرستاده بودم.
یک��ی از م��وارد اخت�لاف متک��ی ب��ا رئی س دولت
سیاس��ت های موازی کارانه در حوزه وزارت خارجه بود که با
انتقاد صریح رهبری نیز روبه رو شده بود.
رئی س جمه��ور با تعیی��ن «نماین��دگان وی��ژه» در
حوزه های مختلف جغ رافیایی برنام��ه دیگری را به موازات
دستگاه دیپلماسی رسمی کش��ور اغاز کرده بود که پس از
انتقاد رهبری از بین رفت.
منوچهر متکی در اعتراضی تلویحی به مراسم تودیع
غیرمتعارف و ش��تابزده ای ک��ه ب رای وی ترتیب داده ش��د،
حاضر نشد.
محمدرض��ا رحیمی ،مع��اون اول احمدی نژاد در این
مراس��م گفت متکی قبال در جریان عزل خود قرار گرفته و
حتی از تاریخ مراسم تودیع نیز اطالع داشته است.
عل��ی الریجانی در هم��ان موقع در اغاز نشس��ت
علنی مجلس با انتقاد از نحوه برکناری متکی گفته بود:
«حق این بود که چنانچ��ه قصد بر جا ب��ه جایی بود ،با
حفظ حرمت انجام گیرد ،نه حین س��فر وزیر امور خارجه
در خارج از کشور».
تغییر نیمه تمام مصلحی
حجت السالم حیدر مصلحی که
با اغاز به کار دولت دهم در پست
وزارت کلیدی اطالعات قرار گرفته
بود ،در فروردین ماه ٩٠تا اس��تانه
جدای��ی از دولت پی��ش رفت .در
اخرین س��اعات کاری ش��ب 29
فروردین خبری روی تلکس های
خبری مبن ی بر برکناری وزیر اطالعات منتش��ر ش��د ،اما با
فاصله اندکی خبرگزاری های رسمی در گزارش های تکمیلی
خود از استعفای مصلحی و پذیرش ان از سوی احمدی نژاد
و انتصاب وی به س��مت «مش��اور رئی س جمه��ور در امور
اطالعاتی» خبر دادند.
این خبر با گذش��ت کمتر از یک س��اعت از خروجی
خبرگزاری ها حذف شد و دقایقی بعد خبرگزاری ها در خبری
متحد الشکل اعالم کردند حجت االس�لام حیدر مصلحی
به دلیل مخالف��ت رهبر معظم انقالب ب��ا کناره گیری اش
در وزارت اطالع��ات ماندنی ش��د ،در حالی ک��ه خبرگزاری
جمهوری اسالمی ای ران تا ساعت 22:30هنوز خبر استعفای
مصلحی را روی خروجی خود قرار داده و ان را حذف نکرد.
فردای ان روز رهبری طی نامه ای به حجت االس�لام
مصلحی نوشت:
«حجت االسالم جناب اقای مصلحی دام توفیقه
وزیر محترم اطالعات
استحکام و انسجام و روزامد بودن دستگاه اطالعاتی
کش��ور یکی از پایه های مهم اقتدار نظام اس�لامی است،
بناب رای��ن از ش��ما م ی خواه��م بی��ش از پی��ش در انجام
ماموریت ه��ای مه��م داخل��ی و خارج��ی وزارت اطالعات
اهتمام به خرج داده و با سرمایه عظیمی که ان وزارتخانه از
نیروی انسانی توانمند و انقالبی و متدین و فناوری های روز
برخوردار است و با حمایت دولت خدمتگزار و همکاری سایر
نهادهای اطالعاتی اجازه ندهید کوچکترین فترت و سستی
در انجام وظایف قانونی ان دستگاه مهم پیش اید.
ب رای شما و معاونان و مدی ران محترم و همه فرزندان
عزیز انقالب��ی ام در وزارت اطالعات دع��ا م ی کنم .موفق و
موید باشد.
سیدعلی خامنه ای/30فروردین»1390/
این اتف��اق باع��ث مان��دگاری مصلح��ی در وزارت
اطالعات ش��د ،اما این واقعه نقطه عطف��ی در تاریخ دولت
دوم احمدی ن��ژاد بود؛ جایی ک��ه بعدها ب��ه «دورکاری» یا
«خانه نشینی یازده روز» رئی س جمهور معروف شد.
داوود احمدی نژاد
در دولت احمدی نژاد برکناری ها تنها
ش��امل اف��راد دور نب��ود .داوود
احمدی ن��ژاد ،ب��رادر بزرگت��ر
رئی س جمهور ک��ه در دولت اول در
پست ریاست بازرسی رئی س جمهور
منصوب شده بود ،در مرداد 87برکنار
ش��د .علت این برکناری بنا به گفته
رسانه ها اختالف با ب رادر کوچکتر بر سر انتصاب علی کردان به
عنوان وزیر کشور بود؛ اختالفی که خود او بعدها نیز ان را تایید
کرد .پس از ان وی از س��وی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
یپدافندغیرعاملمنصوبشد.
به عنواندبیرجدیدکمیتهدائم
وی تا مدت ها به یک��ی از منتقدان اصلی جریان موس��وم به
انحرافی تبدیل شده بود.
مرضیه وحید دستجردی
در اخرین تغیی��رات رئیس دولت
دهم ،مرضیه وحی د دستجردی وزیر
بهداشت را از س��مت خود برکنار
ک��رد .احمدی ن��ژاد ب��ا معرف��ی
دس��تجردی به مجلس به عنوان
وزیر پیشنهادی بهداشت ،درمان و
اموزش پزشکی ب رای اولین بار پای
زنان را به کابینه باز کرد .اما کمتر از یک سال مانده به پایان
عمر دولت ده��م ،تنها وزی��ر زن پس از انق�لاب ،به علت
اختالفات ناشی از تامین ارز ب رای واردات دارو ،از سمت خود
برکنار شد .اگرچه پیش از این گفته می شد اختالف دولت و
وزیر بهداشت بر سر تغییر باقر الریجانی (ب رادر روسای قوای
مقننه و قضائیه) اس��ت ،اما انتقاد اخیر او از عدم تخصیص
ارز ،ب��رای واردات دارو نش��ان داد که موض��وع برکناری اش
مساله مهمتری است.
لو انتقال
دستجردی در یک اظهارنظر گفته بود« :ما نق
ارز را در خارج از کش��ور دور م ی زنیم ،ولی تخصیص ارز در
داخل را نم ی توانیم دور بزنیم .بناب راین باید مسئوالن بانک
مرکزی به تعهدات خ��ود عمل ک��رده و تعلل های صورت
گرفته در تخصی��ص ارز دارو را از این پ��س جب ران کنند».
همین انتقادات سبب شد تا رئی س جمهور نتواند او را تا پایان
عمر دولت تحمل کند و از کار برکنار شدg .
31
عکس های خبری
چهر ه ها
دیدار اعضای مجمع خیرین
سالمتبارهبرمعظمانقالب
خروج از دولت؟
محمدرضا رحیمی
گفته م ی شود احتمال رفتن معاون اول رئی س جمهور
از پاس��تور قوت گرفته تا جایی که با برخ��ی افراد نیز ب رای
تصدی این پست گفت وگو شده اس��ت .از جمله این افراد،
رئیس یکی از مجموعه های بزرگ اقتصادی است که البته
پاسخ وی منفی بوده است .گفتنی اس��ت؛ از سال گذشته
برکناری اقای رحیمی کلید زده ش��د تا جایی که رسانه های
وابسته به جریان انحرافی خبر از انتخاب محمود صالحی،
استاندار خ راس��ان رضوی به جای او دادند .برخی اتهامات
مانور نیروی دریایی ارتش
تغییروضعیت
فائزه هاشمی
خبرنامه
غالمحسین اس��ماعیلی ،رئیس س��ازمان زندان ها،
اقدامات تامینی و تربیتی کشور با بیان اینکه فائزه هاشمی
با دس��تور مقامات قضایی ب��ه انف رادی اوین منتقل ش��ده
اس��ت ،گفت که بازگش��ت او به محل س��ابقش ،بستگی
به رفت��ار خ��ودش دارد .وی همچنین گفته اس��ت« :فائزه
هاش��می قوانین و مقررات زن��دان را مکررا زیر پا گذاش��ته
بود و متاس��فانه تذکرات تاثی��ری بر رفتارهایش نداش��ت.
مثلث شماره 158
اربعین در کربال
دانشگاه ازاد و انتخابات
فرهاد دانشجو
فرهاد دانشجو هفته گذشته در گفت وگویی تفصیلی
با خبرگزاری مهر به موضوعات گوناگونی پرداخت که پس
از انتصابش به ریاست دانش��گاه ازاد ب رای اولین بار بود که
درباره انها س��خن م ی گف��ت .وی در خص��وص انتخابات
اتی سه سیاست کلی را ب رای تش��کل های دانشجویی این
دانش��گاه تبیین کرد و با بیان اینکه فلس��فه اصلی تبیین
ش��اخ ص های اصلی یک رئی س جمهور در نظام جمهوری
ترکیب جدید هیات دولت
انتصابدیپلماتیک؟
حمید بقایی
روابط عموم��ی معاونت اجرایی ریاس��ت جمهوری با
صدور اطالعی ه ای نس��بت به خبر انتصاب حمید بقایی به
یک سمت دیپلماتیک و سفر وی به خارج از کشور واکنش
نشان داد و این موضوع را تکذیب کرد .این اطالعیه پس از ان
منتشر شد که برخی حرف و حدیث هایی درباره پست جدید
معاون اجرایی رئی س جمهور در رس��انه ها مطرح ش��ده بود.
در این اطالعیه همچنین امده اس��ت« :باتوجه به مصاحبه
32
اسالمی ای ران ،از جمله این ش��اخ ص های مهم است ،ادامه
داده« :این ش��اخ ص ها باید در دانشگاه ،علمی تبیین شوند
به عنوان مثال شاخص ظرفیت پذیرش باخت یا پیروز شدن
را کاندیداها باید داشته باشند و یک کاندیدا تا پیروز شد نباید
فکر کند همه امکانات و ظرفی ت های کشور باید در اختیارش
قرار گیرد .گاهی اوق��ات هم ظرفیت باختم��ان خیلی کم
است ».وی همچنین تصریح کرده« :چارچوب فعالیت افراد
رعایت چارچوب نظام جمهوری است و ما بلندگویمان را به
کسی نم ی دهیم که تمام نظام جمهوری اسالمی را زیر سوال
ببرد .هیچ جای دنیا کسی با دست خودش ،خودش را زمین
نم ی زند .ما فضا را باز گذاشتیم که اگر کسی تبیین عقیده
دارد بتواند به صورت غیرژورنالیس��تی در چارچوب مباحث
علمی ان را ارائه کند».
دانش��جو متولد 1336در دامغان اس��ت .در تاریخ ۲۷
دی ماه ۱۳۹۰جلس��ه هیات امنای دانشگاه ازاد ب رای تعیین
رئیس این دانشگاه برگزار شد و هاشم ی رفسنجانی خواستار
ارائه برنامه از س��وی کاندیداهای ریاست و سپس رای گیری
بود ،اما طیف مقابل لزومی به ارائه ب رنامه ندیده و اعالم کردند
که به ریاست فرهاد دانشجو رای مثبت م ی دهند .پس از پایان
جلسه بیش از نیمی از اعضای هیات امنا ریاست دانشجو بر
دانشگاه ازاد را اعالم کردند و در مقابل دبیرخانه هیات امنای
دانشگاه با صدور بیانی ه ای انتخاب وی را رد کرد و گفت که
ریاست جلس��ه با هاشم ی رفس��نجانی بوده و از سوی وی
رای گیری انجام نشده اس��ت .پس از مدتی و در پی مالقات
رئیس جدید با هاشم ی رفسنجانی رئیس هیات امنا ،ریاست
دانشجو بر دانشگاه ازاد تثبیت شدg .
وزیر اس��بق کار با ی��ک هفته نامه تخصص��ی اقتصادی و
انتساب نقل و قول و مطالب تحریف ش��ده و ساختگی در
ان ب��ه عال ی ترین مقام اجرایی کش��ور و مجموعه دولت به
اطالع م ی رساند که این مطالب کذب محض بوده و بعضی
موارد ان کامال وارونه مطرح شده است .با کمال تاسف روند
ناصواب و مخرب انتشار اتهامات جهت دار و مطالب کذب با
هدف تخریب دولت خدمتگزار تشدید شده و کمترین انتظار
از دستگاه قضایی این اس��ت که از گسترش بداخالق ی ها و
انتشار مطالب مغرضانه و دروغین در سطح جامعه جلوگیری
نماید».
بقایی متولد 17فروردین 1348در همدان اس��ت .وی
رئیس سابق سازمان می راث فرهنگی و گردشگری (از سال
۱۳۸۸تا )۱۳۹۰و همچنین دبیر سابق «شورای عالی مناطق
ازاد کش��ور و ویژه اقتصادی» ای ران اس��ت .او دارای مدرک
تحصیلی لیسانس در زمینه ای تی اس��ت .بقایی در تاریخ
۲۰فروردین ۱۳۹۰با حفظ سمت از سوی محمود احمدی نژاد
به عنوان معاون اجرایی و سرپرس��ت نهاد ریاست جمهوری
برگزیده شد .وی در سال های پایانی جنگ تحمیلی در وزارت
اطالعات و در اداره کل تحت مدیریت اسفندیار رحیم مشایی
فعالیت داشته است .بقایی اواخر اردیبهشت ۱۳۹۰به حکم
دیوان عدالت اداری ،به علت ارتکاب برخی تخلفات در سمت
ریاست س��ازمان گردشگری به مدت چهار س��ال از هرگونه
خدمت دولتی منفصل ش��د ،ولی پ��س از مدتی این حکم
توسط قضات دیوان نقض شدg .
گفت وگوی
اعتماد با
غالمحسین
کرباسچی
خبرنامه
بناب راین تخلفاتش به دادس��رای شهیدمقدس منتقل شد و
مقامات قضایی نیز دس��تور دادند که وی به سلول انف رادی
منتقل شود».
محسن ی اژه ای ،سخنگوی قوه قضائیه نیز در نشست
خبری هفته پیش خ��ود با نمایندگان رس��انه های گروهی
در این ب��اره گفته بود که «زندان یک س��ری مقرراتی دارد و
اگرچنانچه ان مقررات زیرپا گذاشته شود ،اقداماتی تنبیهی
وجود دارد که توسط خود زندان انجام م ی شود .ب راساس ان
چیزی که من ش��نیده ام ،ایشان (فائزه هاش��می) اقداماتی
داش��ته اند که به لحاظ همان مس��ائل تنبیهی از س��ه روز
پیش به انف رادی رفته ان��د ».فائزه هاش��می متولد 17دی
ماه 1341در قم و فرزند اکبر هاشم ی رفس��نجانی است .او
مدیرمسئول سابق روزنامه زن و نماینده ته ران در مجلس
پنجم بوده اس��ت .نطق های انتخاباتی فائزه هاش��می در
جریان انتخابات ریاست جمهوری دهم بیش از انکه حمایت
از کاندیدای موردنظر او باش��د ،حاوی تخریب و توهین به
رئی س جمهور بود .س��اماندهی دختران فیروزه ای به عنوان
ابتکار وی ش��اید نقطه عطف فعالی ت ه��ای تبلیغاتی فائزه
ب رای ستاد موس��وی بود که ظهور و بروز بس��یاری یافت.
برخ��ی معتقدند وی نقش وی��ژه ای در اغتشاش��ات پس از
انتخابات 1388داشته اس��ت .وی از سوی شعبه 15دادگاه
انقالب اسالمی ته ران به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام
به شش ماه حبس محکوم شده که در حال گذراندن دوران
محکومیت خود استg .
پرونده ویژه
پنجره درباره
مظفر بقایی
مثلث شماره 158
مالی به رحیمی وارد شده اس��ت .رئی س جمهور در یکی از
کنف ران س های خبری خود به خبرنگاری ک��ه پرونده مالی
محمدرضا رحیمی را دستمایه به چالش کشیدن شعار مبارزه
با مفاسد اقتصادی دولت قرار داده بود ،گفت« :از اینکه قوه
قضائیه مصمم به مقابله با فس��اد است استقبال م ی کنیم
و انتظار داریم این مقوله در عمل نیز محقق ش��ود ».او در
ادامه با اعالم پش��تیبانی دولت از اجرای عدالت توسط قوه
قضائیه اذعان کرد« :در این زمینه محدودیتی ب رای کسی
نیست ».رحیم
ی متولد 1327در قروه کردستان ،در سه دوره
اول مجلس شورای اس�لامی نماینده استان کردستان و از
۱۳۷۲تا ۱۳۷۶استاندار کردس��تان بود .او در مجلس هفتم
ریاست دیوان محاسبات کشور را برعهده داشت و در دولت
نهم معاون حقوقی پارلمانی رئی س جمهور بود .رحیمی در
تاریخ ۲۲شهریور ماه ۱۳۸۸توس��ط محمود احمدی نژاد به
سمت معاون اولی ریاست جمهور منصوب شد .رحیمی در
مراسم افتتاح هفته هنر استان کردستان که در فرهنگس رای
نیاوران ته ران برگزار شد ،بر کرد بودن خود تاکید کرده است.
او سابقه دادستانی در قروه و س��نندج ،ریاست انجمن شهر
سنندج و ریاست دانشکده حقوق واحد ته ران مرکز دانشگاه
ازاد را هم داشته اس��ت .وی در دولت هاشم ی رفس��نجانی
استاندار کردس��تان بود .رحیمی برخالف س��ه معاون اول
سابق رئی س جمهور ای ران (حسن حبیبی ،محمدرضا عارف
و پروی��ز داوودی) حاش��ی ه هاای زیادی داش��ته و مخالفان
متع��ددی دارد .به عنوان مثال الیاس ن��ادران هفتم دی ماه
۱۳۸۹ادعا کرد که محمدرضا رحیمی در اواخر دوره مجلس
هفتم در حالی که رئیس وقت دیوان محاسبات اداری بوده
صدها میلیون تومان پول بدون داش��تن منبع مالی توزیع
کرده استg .
دکه
روزنامه
شرق به تغییر
و تحوالت
در وزارت
بهداشت
پرداخته
است
مهرنامه
گفت وگویی
را با
سعید حجاریان
انجام داده
است
33
نقد و نظر
نـقدونظر
مثلث شماره 158
هاشمی رفسنجانی در انتخابات سال 1392چه خواهد کرد؟
حمایت غیر مستقیم
فرشادمهدی پور/دانشجویدکترایسیاست گذاریفرهنگی
هنگام ی که یک رس��انه ش��خصی از عبارت «پایان
عمر سیاسی» برای چهره مورد نظرش اس��تفاده م ی کند،
این س��خن را به چند گونه م ی توان تحلیل کرد .وجه اولیه
و بدیهی ان به پذی��رش این واقعیت از س��وی هواداران و
هواخواهانش باز م ی گردد که از منظر اقبال عمومی و توان
فردی ،تاریخ حضور ش��خصیت متبوع ش��ان در مناقشات
سیاس��ی را به پایان امده و تمام ش��ده تصور م ی کنند .اما
34
اگر ای��ن اتفاق (پایان عمر فعالیت سیاس��ی) مش��روط به
نقش افرینی متمایزی در فضای سیاس��ی کش��ور باش��د،
م ی ت��وان ان را ایجاد زمینه ب��رای انج��ام مجموعه ای از
اقدام��ات پردامنه ،متن��وع و متکثر توصیف ک��رد که وجه
مشخصی از ان ،در مخالفت با رویه جاری اداره جامعه خود
را بروز خواهد داد .یعنی ان چه مکررا از سوی رئیس مجمع
تشخیص مصلحت نظام در پانزده ساله اخیر تکرار شده و
او را واداش��ته تا در س��ه جایگاه مختلف ،بخت مجدد خود
را ب رای فعالیت در اداره کش��ور بیازماید :انتخابات مجلس
ششم که به تیر غیب هواداران امروز و مخالفان ان روزش،
نفر س ی ام ته ران شد؛ دوم ی ریاست جمهوری نهم که حتی
شعار «هاشم ی »2004هم نتوانست کاری در ان پیش ببرد
و او نتیجه الزم را به دست نیاورد و پیروزی اولیه در انتخابات
خبرگان از ته ران و ریاس��ت ب��ر این مجلس و س��رانجام
انتخاب نش��دن مجدد بدین سمت در س��ال .89یعنی در
تمامی مواردی که وی تالش داشته به شکلی مستقیم به
صحنه سیاست بازگردد یا در مرحله اول (به رای مردم) یا در
مراحل دیگر ،از ادامه حرکت بازمانده و تنها سمتی که وی در
همه این پانزده ساله بر ان تکیه زده ،همانا ریاست شورای
مشورت ی است که با حکم چندین باره رهبری انقالب ،بدان
منصوب شده است.
تجرب��ه حمای��ت غیررس��می از نام��زد اصل��ی
شکس��ت خورده در انتخاب��ات 88یا برخی فهرس��ت های
دیگر انتخابات مجلس نیز ،یاداور همین بازگشت ناموفق
سال سقوط پادشاه اردن
محمد انور مخدوم /روزنامه نگار پاکستانی
نـقدونظر
کارشناسان غربی پی ش بینی م ی کنند در سال 2013
شاهد وقوع رویدادهای سیاسی برجسته ای خواهیم بود که
اهمیت ان از رویدادهای س��ال 2012کمت��ر نخواهد بود؛ از
جمله سرنگونی رژیم پادش��اهی اردن و فراهم امدن سقوط
رژیم های بحرین و عربستان.
به عقیده کارشناس��ان غربی ،سیاست خاورمیانه ای
امریکا از جمله عقب نش��ینی از ع��راق و موضعگیری در
ب رابر مب��ارک تحوالتی را به وجود خواه��د اورد که یکی از
پیامدهای ان برتری یافتن نقش ای ران در منطقه به گونه ای
اس��ت که نقش کش��ورهای عربی را پوش��ش خواهد داد.
هم اکنون هیچ یک از س��ردمداران ع��رب در ب رابر تحوالت
عربی مصونیت ندارند ،اگر چه اغاز انها در تونس بن علی را
سرنگون کرد و در مصر به سقوط مبارک انجامید ،در حال
حاضر رژیم های س��لطنتی دیگری از جمله اردن ،بحرین و
عربستان و نیز مغرب با خطر سقوط روبه رو هستند.
شاید شاه اردن توانست با بعضی اقدامات هوشمندانه
خود در سال 2012در ب رابر انقالب مردم مقاومت نماید ،اما
بازتاب های انقالب عربی همچنان بر این کشور تاثی ر گذار
هس��تند و در نتیجه پی ش بینی م ی گردد شاه اردن در سال
2013ناچار به کناره گیری یا به اصطالح فرار شود .همچنین
پی ش بینی م ی ش��ود همین وضعیت در مغ��رب نیز تکرار
گردد.
رویداده��ای کنون��ی مصر نوعی ازم��ون ب رای
انقالب های عربی به شمار م ی اید ،چون این کشور
هم��واره زمینه ازم��ون تحوالت منطق��ه بوده،
به گونه ای که موجودیت اسرائیل با خطر روبه رو
خواهد شد و ترکیه نیز دچار سرخوردگی خواهد
شد .در این میان کشورهای عرب خلی ج فارس از
جمله عربستان شاهد نا ارام ی هایی خواهند شد
چون سردمداران این کشور عقیده دارند پیروزی
و به ثمر نشس��تن هریک از انقالب های عربی
به فروپاش��ی رژیم های س��لطنتی خلی ج فارس
سرعت خواهد بخشید و در نتیجه روند قرارگرفتن
اسرائیل در سراشیبی س��قوط شدید تر خواهد گشت،
چون س��ردمداران عرب خلی ج فارس ،اکن��ون هم پیمانان
جدید تل اویو می باشند .از س��وی دیگر اکنون ثابت شد که
امریکای ی ها دچار اشتباه شده اند و انقالب ع ربی به همسویی
کشورهای عربی با غرب نخواهد انجامید و امیدهای اوباما
ب رای روی اوردن اع راب به س��وی واشنگتن تنها یک رویای
پیچیده است.
ملت های منطقه اکنون چنان بازیگر تحوالت شده اند
که امریکا دچار سردرگمی شدیدی شده که در نتیجه نقش
ایران تقوی��ت خواهد ش��د ،در حال ی که ترکی��ه و اردوغان
کوشش دارد جای امریکا را اشغال نماید ،اما به نظر نم ی رسد
کشورهای منطقه با کوشش های ترکیه موافق باشند ،چون
اردوغان را بازیگر کاخ سفید م ی دانند .اردوغان کوشش کرد
نقش برجس��ته ای در بح��ران خاورمیانه برعه��ده بگیرد و
خود را ب رای اع راب یک امید نجات بخش در ب رابر اسرائیل
جلوه دهد ،اما عرب ها هیچ گاه دلخوشی از ترکیه عثمانی
نداش��ته اند و اکنون اردوغان را نمونه دیگری از س�لاطین
عثمانی م ی دانند .در عین حال تحوالت اخیر مصر و امیدهای
امریکا و اسرائیل ب رای برعهده گرفتن نقش عمده در اقتصاد
مصر ،ثابت کرد پی ش بین ی های واشنگتن و تل اویو ممکن
است نتیجه بخش باشد ،مش��روط بر اینکه این کوشش ها
جدی ت��ر و پیگی ر تر صورت بگیرد ،به خص��وص که اقتصاد
کنونی مص��ر بهترین فرصت ب��رای حض��ور امریکاییان و
اسرائیل ی هاست .از سوی دیگر پرزیدنت المرسی به این نتیجه
رسیده که پشتیبانی مردم مصر از وی تنها به علت سرکوبی
است که ملت در دوران مبارک با ان روبه رو بوده
و نه طرفداری از اخ وان المسلمین.
المرسیباسرمایه گذاری های
خارجی که بتواند اقتصاد
مصررازندهکندمخالفت
نخ واهدکرد،به خصوص
که قرارداد «کویز» میان
مص��ر و اس��رائیل
همچنانپابرجاست
م ی توان��د
و
تکنولوزی اسرائیل را
وارد بازار مصر گرداند.
g
مثلث شماره 158
اس��ت و با این وجود ،باز هم برخی اصرار ب��ه تکرار چنین
س��ناریوی هایی دارند .چرا؟ چون اوال نام هاشمی با انقالب
گره خ��ورده و نم ی ش��ود او را در فرایندهای ش��کل گیری
جمهوری اس�لامی نادیده گرفت و فراموش کرد .شکست
مکرر این چهره مهم تاریخی که متاس��فانه با اتخاذ برخی
راهبردهای اش��تباه در این مس��یر نیز گام برداشته است،
موجب خواهد ش��د ک��ه در نهایت یکی از مش��هورترین و
شناخته شده ترین ش��خصی ت های سیاس��ی ایران و بلکه
خاورمیانه جدید ،در عمل وجاهت سیاس ی اش را به کلی از
دس��ت دهد و از انجا که ایجاد رابطه مستقیم میان هویت
کش��ورها با افراد از س��وی غرب ،ب رای تخطئ��ه یا ترغیب
مفاهیم در قبال کش��ور مورد نظر ،روش��ی شناخته شده در
عملیات روانی به شمار م ی رود ،بدین گونه طومار فرد مذکور
و همه افکار و اعمال مرتبط یا منتس��ب ب��ه او نیز در هم
پیچیده خواهد شد.
ثانیا در ای��ن فراگرد حض��ور دوب��اره ،تمایزیاب ی ها و
تش��خ ص طلب ی های مورد نی��از ،خط جدای��ی و افتراق در
حاکمیت را تایید و تداعی م ی کند که نمونه های متعددی
از ان را با وجود بح��ث از رفاقت شصت س��اله در قضایای
ریز و درش��ت داخلی و خارجی م ی توان دی��د ،این اختالف
اگر با درایت و خبرگی (چنا نچه تا امروز ش��ده) مهار نشود،
م ی تواند پیامدهای سهمگینی ب رای نظام سیاسی مستقر
داش��ته باش��د ،چرا که به علت باالبودن می زان چسبندگی،
حتما ب��ر ارکان بس��یاری اث��ر گذاش��ته و انه��ا را متزلزل
خواهد کرد .پس س��ود حداکثری در ان اس��ت که حضور
مجدد با ش��عارهایی کام�لا متمایز همراه ش��ود تا در هر
صورت (پیروزی یا شکس��ت) بت��وان اهداف بیش��تری را
محقق کرد.
یک سوی دیگر این تحلیل ان است که دولت پس از
جنگ ،دولتی رویایی و ایده ال اس��ت و باید ان را به صحنه
بازگرداند و حافظه همه ملت نیز درباره نامالیمات ان دوره
به هیچ گرفته م ی ش��ود .دولتی که هم در رس��م و هم به
اسم ،عملگرا بود و متناس��ب نیات و رفتارها و اندیشه های
عملگرای��ان گام برم ی داش��ت و همین که توس��عه ،مرکز
تمامی برنامه ریزی ها و سیاس��ت گذاری هایش قرار گرفت،
وجهی نظری در پیوند با این ایده داشت؛ عمل بدون فلسفه
که صرفا تامین و تدارک جهان امروز را مورد نظر دارد و مدام
پتک عین ی گرایی را بر سر ارمان خواهی بکوبد .همین هم
بود که چه چپگرایان ان روز (و دوم خردادی های سال های
بعد و اصالح طلبان امروز) را در مخالفت با خود م ی دید و هم
سنت ی ها و راست ی های گذشته (و اصولگرایان امروزین) را.
اصل ی تری��ن جلوه ه��ای ای��ن مخالف��ت را م ی توان
در اعتراضات مداوم انجمن های اس�لامی دانش��جویی و
نیروهای مش��هور به عناصر حزب اهلل دید که معموال نیز با
برخوردهای سخت و سنگین مواجه م ی شدند .این برنامه ها
نتیجه خود را در شورش های سال 71نشان داد (که تقریبا
هیچ مس��تندنگاری ای نیز درب��اره انها ص��ورت نگرفته و
همه تحلیلگران ب��ر این باورند که ریش��ه هایش را باید در
خواسته های اقتصادی تظاهرکنندگان غی ر سازمان یافته اش
جس��ت وجو کرد) و بعد از ان ،اجرای سیاس��ت موس��وم به
تعدیل اقتصادی و اص�لاح هدف گذاری ه��ای برنامه دوم
توسعه.
انچه بعید به نظر م ی رسد ان است که شخصیت مورد
نظر ،بنای نامزدی مستقیم را ندارد ،اما حتما از برخی نامزدها
و جریان ها حمایت م ی کند تا شب ه گفتمان مورد نظرش را با
استفاده از انها بسط و رونق دهد .این اتفاق روی دو سازه بنا
خواهد شد :اول نقد انچه در 7-8ساله اخیر گذشته و ترغیب
به هشت ساله پس از جنگ .نقدهایی که گوش ها ،خسته
از شنیدن شان است و وعده بهش��ت شدادی که از ان طعم
تلخ فضای بسته سیاسی و فرهنگی و فشارهای اقتصادی
بر جا ماندهg .
انچه در سال 2013رخ می دهد
35
نقدگفتمان جاوید انگاری
ت ملی
تاملی در دیدگاه های مختلف در باب هوی
شاپور سلیمی /دانشجوی دکترای علوم سیاسی
نـقدونظر
با رج��وع ب��ه فرهنگ لغ��ات انگلیس��ی اکس��فورد
در م ی یابیم که واژه هویت یا Identityریشه در زبان التین
دارد ( identitasکه از idemیعنی «مشابه و یکسان»
ریش��ه م ی گیرد) و دو معنای اصل��ی دارد؛ اولین معنای ان،
بیانگر تشابه مطلق است؛ یعنی این با ان مشابه است .معنای
دوم ان ،به مفهوم تمایزات است که با مرور زمان ،سازگاری و
تداوم را فرض م ی گیرد به این ترتیب ،به مفهوم شباهت از
دو زاویه مختلف راه م ی یابد و مفهوم هویت به طور همزمان
میان افراد یا اشیا دو نسبت محتمل برقرار م ی سازد؛ از یک
طرف شباهت و از طرف دیگر تفاوت(.)1
هویت در پاسخ به مساله کیس��تی بودن فرد یا افراد
مطرح م ی شود و این کیستی بودن نیز ،در تقابل با دیگران
مفهوم م ی یاب��د؛ برخی ویژگ ی ها و جنب ه های اساس��ی ان،
ملموس و برخی نیز ناملموس است .همچنان که زیگموند
باومن بحث م ی کند ،مساله هویت ،چیز جدیدی نیست؛ اما
مساله هویت مدرن ،متمایز از عصر پیشامدرن است ،این به
ان مفهوم نیس��ت که قبل از قرن هجدهم ،افراد مفهومی
از خودش��ان نداش��ته اند ،بلکه هویت به مثابه یک مس��اله
اجتماعی ،در عصر مدرنیته پدیدار م ی ش��ود؛ در این زمینه،
درگذار به شرایط پس ت مدرن ،تغیی رات عمده ای بعد از سال
1970به وقوع پیوسته است(.)2
م ی توان گفت ،پدیده هویت ف��ردی و هویت به مثابه
یک پدیده سیاس��ی و اجتماعی ،محص��ول عصر جدید و
به عنوان یک مفهوم علمی ،بر ساخته علوم اجتماعی نوین
است .عالوه بر هویت فردی ،هویت اجتماعی نیز ،به فرایندی
که به واسطه ان افراد و جماعت ها در روابط اجتماعی ،خود
را از افراد و جماعت های دیگر متمایز م ی کنند ،و برقراری و
متمایز ساختن نسب ت های ش��باهت و نیز به تفاوت میان
انها اشاره دارد (.)3
هویت اجتماعی ،درک ما از این مطلب اس��ت که چه
کسی هستیم و دیگران کیستند و از ان طرف ،درک دیگران
از خودش��ان و افراد دیگر (از جمله خود ما) چیست .از این رو
هویت اجتماعی نیز ،همانند معنا ذاتی نیس��ت و محصول
توافق و عدم توافق است ،ولی م ی توان در باب ان به چون
و چرا پرداخت(.)4
هویت سرچشمه معنا و تجربه مردم است .همان طور
ی نم ی شناسیم،
که کالهن م ی نویسد« :ما هیچ مردم ب ی نام
هیچ زبان یا فرهنگی س��راغ نداریم ،که بین خود و دیگری،
ما و انها تمایز برقرار نساخته باشد ...شناسایی خویشتن ،که
همواره نوعی بر ساختن محسوب م ی ش��ود ،صرف نظر از
اینکه تا چه حد همچون یک کشف احساس شود ،هرگز از
داعی ه های شناخته شدن به طرف خاص به وسیله دیگران
جداناپذیر نیست ».هویت ،در صورتی که سخن از کنشگران
اجتماعی باشد ،عبارت اس��ت از فرایند معناسازی ب ر اساس
یک ویژگی فرهنگی یا مجموعه مهم به هم پیوس��ته ای از
ویژگ ی های فرهنگی که بر منابع معنایی دیگر اولویت داده
م ی ش��ود .ب رای هر فرد خاص یا ب رای هر کنش��گر جمعی،
ممکن است چندین هویت وجود داشته باشد ،اما این کثرت
ب رای خود باز نمای��ی و کنش اجتماعی سرچش��مه تنش و
مثلث شماره 158
36
تناقض است(.)5
در بعد هویت جمعی نی ز ،مقوالت مختلفی تعیی ن کننده
الیه های متنوع هویت جمعی انسان ها م ی باشند که م ی توان
به عناصر منطقه ای ،دینی یا مذهبی ،نژادی ،زبانی و ...اشاره
کرد که م ی توانند خلق کننده احس��اس تعلق مردم به انها
در مناطق مختلف جهان باش��ند( .)6اما یکی از ابعاد هویت
جمعی ،که الیه کالن و قابل توجه ان نیز هس��ت ،هویت
ملی اس��ت که نقش مهم��ی در دوره مدرن به ط��ور اعم و
امروزه به طور خاص ایفا م ی کند .هویت ملی در واقع نوعی
احساس تعلق به ملتی خاص است که ممکن است دارای
سرزمین ،تاریخ ،فرهنگ ،اداب و رسوم مشترک یا عناصری
از انها باشد .هویت ملی روی مرزهای سیاسی و خود مختار،
اغلب با اس��تدالل هایی که محورش روی می راث فرهنگی
مشترک است ،توجیه و ترویج م ی ش��ود؛ اما در اغلب جاها
عناصر قوم��ی ،مولفه ه��ای اجتناب ناپذیر هس��تند( .)7در
خصوص منشا این پدیده ،بین صاحب نظ ران علوم اجتماعی
اختالف نظرهای عمده ای وجود دارد .در این زمینه نظریات
مختلفی ب رای بحث در خصوص مسائلی چون ملت ،هویت
ملی ،ناسیونالیسم و ...مطرح شده اند که کمک زیادی به فهم
ما از این پدیده ها م ی نمایند .پژوهش��گران مختلف هریک
دسته بندی های متفاوتی از این نظریات ارائه کرده اند؛ اما در
این مقاله ،ما دسته بندی اسمیت را ،که نظریات مختلف را در
قالب سه پارادایم ازل ی انگاری ،مدرنیسم و نماد پردازی قومی
تقسیم بندی کرده اس��ت ،مد نظر قرار داده ایم؛ در چارچوب
هر یک از این پارادایم ها ،رویکردها و نظریات مختلفی قرار
دارند و این رویکردها و نظریات مختل��ف باتوجه به تفاوتی
که با هم دارند ،نقطه نظرهای مشترکی به شکل عام نیز با
همدیگر دارند(.)8
چار چوب نظری:پارادایم ازلی انگاری
اصطالح ازلی و تقری ر های مبتن ی بر ازل ی انگاری ،ابتدا
با هدف تبیین ریشه ها ،سرش��ت و قوت هویت های قومی
تدوین و ارائه شده اند و اولین کس��انی هم که این اصطالح
و مباحث را مط��رح کرده اند ،ادوارد ش��یلز و کلیفورد گیرتز
بودند که از انها ،جهت توصیف ماهیت تعلقات قومی بهره
برده اند( .)9اما در پیوند با تبیین منش��ا و ماهیت پدیده های
ملت و هویت های ملی نیز از ان بهره گرفته ش��ده اس��ت.
ازل ی انگاری ،اصطالحی عام ،ب رای توصیف محققانی است
که معتقدند ملیت جزئ��ی فطری از ادمیان اس��ت ،فطری
همچون س��خن گفتن ،دیدن یا بوییدن و اینکه ملت ها از
ازل وجود داش��ته اند( .)10ملتی که شخص بدان تعلق دارد از
پیش تعیین شده و به طور طبیعی معین است؛ به بیان دیگر
شخص در یک ملت متولد م ی شود ،درست همان گونه که
در خانواده ای متولد م ی شود .تقس��یم ادمیان به گروه های
متفاوت با خصوصی��ات فرهنگی مختلف جزئ��ی از نظم
طبیعی است و این گروه ها دافع یکدیگرند(.)11
این رویکرد طبیعت گرا در قال��ب پارادایم ازل ی انگاری،
دارای قرائت ها ی��ا روای��ت معتدل تری که اس��میت از ان
جاوید انگاری یاد م ی کند ،است؛ اسمیت ان را به جاوید انگاری
پیوسته و جاویدانگاری تکرار شونده تقسیم م ی کند.
جاوید انگاری ،در حین اینکه طبیعی و تغیی ر ناپذیری
ی یا ملی را نم ی پذیرد ،اما به قدمت ملت و هویت
هویت قوم
ملی معتقد است؛ مطابق این نظر گاهی به ملت هایی در قرن
میانه و حتی عصر باستان بر خورد م ی کنیم .ملت ها ادواری
از انحطاط یا فطرت را در جریان س��یر تاریخی خود ش��اهد
هستند ،اما اقبال بد نم ی تواند جوهر ملی را تخریب کند(.)12
جاوید انگاری پیوسته ،تصریح م ی کند ملت های خاصی دارای
یک تاریخ طوالنی و مستمر هستند که م ی توان ریشه شان
را تا قرون وسطی و حتی دوره باس��تان دنبال کرد؛ در اینجا
بر تداوم و استمرار تاکید م ی ش��ود ،در حالی که گسس ت ها
و ناپیوس��تگ ی ها نادیده گرفته نم ی ش��ود ،انها با تاکید بر
اهنگ های کند هویت فرهنگی جمعی نسبی م ی شوند(.)13
مثال به رغم تغیی رات قابل توجه در یونان و مصر جدید ،منشا
انها را به مثابه ملت ها ،م ی توان به یونان کالسیک و مصر
باستان بازگردانید؛ به رغم اینکه هر دو کشور ،قرن ها متحمل
تهاجمات ،مهاجرت ها و دگرگون ی های فرهنگی در س��طح
گسترده شده اند ،اما هویت ملی ایشان عمدتا دست نخورده
باقی مانده است(.)14
عالوه بر رویکرد طبیعت گرا و رویکردهای دیگری چون
زیست شناس��ی اجتماعی و فرهنگ محور ،در قالب رویکرد
ازل ی انگاری هویت قوم ی قرار م ی گیرن��د که خارج از بحث
این مقاله هستند.
پارادایم مدرنیسم
پارادایم مدرنیسم که منتقد عمده پارادایم ازل ی انگاری
است ،عمدتا در اوایل دهه 70پدیدار گشت و در مدت کوتاهی
تا اواخر دهه ،80به رهیافت مس��لط در تحقیقات مربوط به
مساله ناسیونالیس��م و ملت ها تبدیل گشت؛ عقیده غالب
پارادایم مدرنیستی که نظریه پردازان گوناگون را در چارچوب
پارادایم فوق به یکدیگر پیوند م ی زد ،اعتقاد به مدرن بودن
ملت ها و ناسیونالیسم اس��ت؛ مدرنیس ت ها تحوالت اواخر
قرن هجدهم ،به طور خاص انقالب 1776امریکا و انقالب
فرانسه در 1789را ،سر اغاز تاس��یس ملت به مفهوم مدرن
همچون یک واقعیت سیاس��ی تعیی ن کننده ب ر م ی شمارند
و بحث از ش��کل گیری ای��ن پدیده ها ،در 250س��ال اخیر
م ی نمایند(.)15
انتونی اس��میت در ای��ن زمینه م ی نویس��د« :امروزه
مدرنیس��م تبدیل به دیدگاه غالب در این حوزه ش��ده است؛
مطابق نظر مدرنیس��ت ها ،مل��ت و ناسیونالیس��م هر دو
به نوعی محص��ول تحوالت اخیرند؛ پدی��ده ملت یک ابداع
و سازه عصر مدرن اس��ت ،که از اواخر قرن هجدهم ،در اثر
گسترش یک پروسه تاریخی نو ،ازقبیل روند مدرنی زاسیون،
س��رمایه داری ،صنعت ی ش��دن ،شه ر نشینی س��ریع ،دولت
بروکراتیک (دیوان ساالر) ،دموکراسی توده ای ،اموزش عمومی
و سکوالریزاس��یون که بر حیات جوامع غربی غلبه یافت،
به وجود امده است(.)16
مدرنیس��ت ها ،عمدتا بر این نظرند که فضایی ب رای
ملت ها و ناسیونالیس��م در روزگار قبل مدرن وجود نداشت.
به طور خالصه ،ناسیونالیسم مقدم بر ملت هاست .ملت ها،
دولت ها و ناسیونالیسم را نم ی سازند ،بلکه ب ر عکس است(.)17
گذشته از این اعتقاد اساس��ی ،نظریات مدرنیستی شباهت
اندکی با یکدیگر دارند ،هر یک از انه��ا اولویت را به عوامل
خاص��ی در پیدای��ش ملت ،هوی��ت ملی و ناسیونالیس��م
م ی دهند؛ مثال تام نیرن ،محقق نو مارکسیست اسکاتلندی،
متاثر از نظریه های مکتب وابس��تگی ،ب��ر مولفه اقتصادی
اولویت م ی دهد؛ از منظر او ظهور ناسیونالیس��م ،ریش��ه در
ظهور س��رمایه داری در جهان و پیدایش توس��عه نامتوازن
بین مرکز پیشرفته و پی رامون توسع ه نیافته که با گرایشات
امپریالیستی و کلینالیس��م مرکز همراه بود ،زمینه را ب رای
ظهور ناسیونالیسم در مناطق پی رامونی فراهم ساخت.
از منظر ارنس��ت گلن��ر ،ناسیونالیس��م و ملت ها به
لح��اظ جامع ه ش��ناختی ،پدیده های ض��روری عصر مدرن
روش��نفکران ای رانی نیز مانند روشنفکران کشورهای
دیگر ،به ویژه انان که گرایش��ات ناسیونالیس��تی داشته اند،
س��هم عمده ای درتروی��ج رویک��رد ازل��ی – جاوید انگارانه
نس��بت به هویت ای ران��ی داش��ته اند؛ رویکرد ف��وق میان
ناسیونالیس��ت های افراط��ی ملل مختلف رایج و مرس��وم
بوده اس��ت؛ این رویکرد از دوران مش��روطه تا همین اواخر
نیز در ای ران رویکرد مس��لط بوده و هس��ت .می��رزا اقا خان
کرمان��ی ،از روش��نفکران ناسیونالیس��ت دوره مش��روطه،
در رس��اله «س��ه مکتوب» که بخش��ی از ان رونویسی از
«مکتوبات کمال الدوله» فتحعلی اخوند زاده است ،انجا که
به تمجید از ایران باستان به مثابه «عصر طالیی» م ی پردازد
و ریش��ه وضعیت نامطلوب ای ران تا نیمه دوم قرن نوزدهم
را ،نتیجه حمله اع راب به ای��ران م ی داند و با رویکرد افراطی
گرایشات شدید عرب ستیزی از خود بروز م ی دهد ،مروج چنین
رویکردی به هویت ای رانی اس��ت .مثال مطرح کرده اس��ت:
« ...مختصر اینکه به وعده های ب ی اساس و ...دولت با شکوه
و ملت با غیرت و علم ،مدنیت ایران را بر باد دادند و تخت و
تاج کیان را تاراج کردند ».)23( ..همچنین در ایینه سکندری،
که در زمره اولین تالش های روش��نفکران ناسیونالیس��ت
ای رانی ،جهت پ ی ریزی و تالیف تاریخ ای ران ،به مثابه یک کل
به هم پیوسته و منسجم ،به شکل تاریخ و تاریخ نگاری ملی
در غرب محس��وب م ی شود ،امده اس��ت که عظمت تاریخ
ای ران با هخامنش��یان اغاز ش��د و کورش «موسس شوکت
فریدون ادمیت و اقاخان کرمانی
ازمروجانناسونالیسمجهانس
بودند
نـقدونظر
روش�نفکران ایران�ی و رویک�رد جاوید ان�گاری به
هویت ایرانی
مثلث شماره 158
و صنعتی هس��تند که در گذار به «مدرنی زاس��یون» ظاهر
م ی شوند؛ ملت ها تجلیات «فرهنگ عالی» تحصیلکردگان
و انتقال یافته از طریق مدرسه هستند که از سوی متخصصان
و با ام��وزش همگانی ،توده ای اس��تاندارد و اجب��اری مورد
حمایت قرار م ی گی رند .ملت ها با اموزش نیروی کار با سواد و
انعطاف پذیر ،به نوبه خود از نظام صنعتی حمایت م ی کنند
و دقیقا به همین صورت نظام صنعتی نیز ناسیونالیس��م را
ترویج م ی کند(.)18
اری��ک هاب��ز ب��اوم و بندکی��ت اندرس��ون از دیگ��ر
نظریه پردازان س��اختارگرا و تاثیرگذار در چارچ��وب پارادایم
مدرنیس��تی هس��تند که بر خصلت ،به لح��اظ اجتماعی
ساخته ش��ده ملت ها و هویت ملی تاکید دارن��د .به عقیده
هابز باوم ،ملت ها بیش��تر مرهون «س��نت های ابداعی» و
محصوالت مهندسی اجتماعی هستند و اساسا ب رای تامین
عالیق و منافع نخبگان حاکم از طریق هدایت کردن انرژی
توده های تازه حق رای یافته ،ایجاد شده اند( .)19او سه نواوری را
به طور خاص که در قالب ابداع سنت قرارم ی گی رند ،این گونه
ب ر م ی ش��مارد)1 :ش��کل گیری یک هم تراز س��کوالر ب رای
اموزش ابتدایی کلیس��ایی ،که از اصول و محتوای انقالبی
و جمهوریخواهانه ب ر خوردار بود )2ابداع ایی ن های عمومی
)3تولید انبوه بناهای یادبود ملی(.)20
اندرس��ون نیز ،ملت ه��ا را به عنوان اجتماع سیاس��ی
تصوری م ی بیند ک��ه خالیی را پر م ی کنند ک��ه بر اثر افول
مذاهب کیهانی و نظام های س��لطنتی به وجود امده است،
برداشت های جدید از زمان و س��رمایه داری مبتن ی بر چاپ،
تصور ملت هایی که یک زمان خطی طی کرده اند را ممکن
ساخته اس��ت( .)21این اجتماع سیاس��ی ،تصوری (تخیلی) و
دارای حاکمیت ،که سرحدات ان میان اعضایش مشخص
است ،بدین خاطر ،تصوری است ،چون اعضای کوچکترین
ملت ،هرگز بیشتر هموطنان خود را نم ی شناسند ،مالقاتشان
نم ی کنند یا چیزی درباره انها نم ی دانند ،اما در اذهان هریک
از انها ،تصوری از اجتماع ک��ه در ان زندگی م ی کنند ،وجود
دارد( .)22تاکید اندرس��ون بر تصوری (تخیلی) بودن ملت ها،
مستلزم کذب بودن انها نیست؛ البته همین مساله اسباب
بد فهمی را از نظریه او ایجاد کرده است.
حقیقی ای ران» است؛ بزرگواری موسس هخامنشیان ،در این
است که از میان ملت کوچک پارس برخاست و با دا نشوری ها
و مردم ی ها بود ک��ه دل های اهالی ای��ران را ربود و همگان
را رهین س��نت خود کرد( .)24او همچنین اورده اس��ت« :در
نهاد ملت ایران خصوصیاتی پدید امده ،که در ب رابر س��یل
حادثه ها و صاعقه های تاریخ همیش��ه توانس��ت «ملیت،
قومیت و جنس��یت» خود را حفظ کند و به دنبال هر مرحله
فترت و شکست ،اس��تقالل خود را تجدید کند و مهمتر از
ان فاتحان را مغروق فرهنگ خود گرداند؛ از این رو س��ت که
م ی بینیم ،دوران حکومت مقدونیان زود سپری شد و نیز با
یورش تازیان ،ملت ای ران ب ر خالف ملل دیگر منقرض نگشت
و هنوز هشتاد س��ال از حمله عرب نگذ شته بود که ای رانیان
سلطنت امویان را ب ر انداختند و نه فقط «حیات ملی» خود را
تجدید کردند ،بلکه دین اسالم به دست انان «راست و بر پا»
شد .از یک سو ،زمینه تاسیس سلطنت های مستقل ای رانی
اماده شد و از سوی دیگر قوانین سیاست و علم و ادب ای ران در
عصر عباسیان فائق امد و در دانش و هنر بزرگان ای ران ممتاز
شدند؛ بر همین قیاس اقوام ترک و تاتار مقهور فرهنگ ایران
شدند و حتی عثمانیان به اداب و قواعد حکومت ای رانیان اقتدا
کردند( ».)25این سطور به ش��کل عیانی ،حکایت از رویکرد
جاوید انگارانه اقاخان به هویت مل��ی ای رانی دارد و او در این
خصوص ،در جرگه پی ش اهنگان این رویکرد قرار دارد.
میرزا فتحعل��ی اخون��د زاده نیز ازجمله روش��نفکران
ناسیونالیست دوره مشروطه است که حامل چنین رویکردی
به هوی��ت ایرانی ب��وده اس��ت؛ او در اثرش تح��ت عنوان
«مکتوبات» نوشته است« :ای ای ران ،زمانی که سالطین تو
به پیمان فرهنگ عمل م ی کردند ،چند هزار سال در صفحه
ارم مثال دنیا به عظمت و سعادت کامران م ی بودند و مردم
در زیر سایه سلطنت ایشان از نعمات الهی بهره یاب شده،در
عزت و اسایش زندگانی م ی کردند ،ب ی چیزی نم ی داشتند و
گدایی نم ی دانستند ،در داخل مملکت و در خارج ان محترم
م ی بودند و ش��هرت و عظمت س�لاطین ای ران کل افاق را
فراگرفته بود ،چنان که در این خصوص ش��هادت م ی دهد
تواریخ ملت یونان نه اخب��ار ملت ای ران ،به س��بب انکه در
میان ای رانیان اثار س�لاطین ای ران و کتب و قوانین ایش��ان
نمانده اس��ت( ».)26یا در جایی دیگر از همین کتاب ،بعد از
اب راز گرایشات شدید عرب س��تیزی ،م ی نویسد ...« :ترجیح
من به ان است که انسان در این دنیا نیک بخت و ازاد تواند
باشد .حاال تو به من جواب بده ،که ایا در مدت این یک هزار و
دویست و هشتاد سال ،ظهور این همه سلسله های سالطین
ب رای ملت چه فایده داشته و ملت چرا باید این قدر ناتوان باشد
که هر دد و دام از گوشه و کنار سربلندکرده ،ملت ای ران را دچار
اینگونه بلیات نماید(».)27
فریدون ادمیت نیز از جمله روش��نفکران دوره پهلوی
دوم اس��ت که به باز تولید چنین رویکردی نسبت به هویت
ای رانی پرداخته است؛ چنانکه در بحث از ناسیونالیسم مطرح
م ی سازد« :فرهنگ سیاسی گذشته ما ،امادگی ذهنی خاصی
را ب رای رشد س��ریع فکر ناسیونالیس��م فراهم م ی ساخت؛
بدین معنی که برخی از عناصر و مواد اصلی ناسیونالیس��م
مانند تصور ای ران زمین ،ملت ای ران ،زبان و فرهنگ فارسی،
دلبستگی به پیوند های کهن تاریخی(حتی پیش از ظهور
ناسیونالیس��م اروپایی) وجود داش��تند که در مجموع بدون
مبالغه ،نوعی هوشیاری تاریخی م ی بخشید(».)28
ادمی��ت در اثر دیگرش اورده اس��ت« :مفه��وم واحد
سیاس��ی و جغ رافیای ای ران زمین ،تصور ق��وم اریایی ،غرور
نژادی (و حتی غرور برت��ری نژادی) ،زبان و کیش و س��نن
مشترک ،دید فکر خاص ای رانی و از همه مهمتر هوشیاری
تاریخی و تصور حاکمی��ت واحد ،هم��ه در فرهنگ کهن
ای ران وجود عینی داش��تند .به عبارت دیگ��ر ملیت ای رانی،
پیوس��تگی ایلی و قبایل��ی نبود ،بلکه کردار ملت پرس��تی
خاص ای رانی بود و وجود همان تصور حاکمیت سیاس��ی و
37
ملیت واحد بود که حتی در ادوار فترت و ناتوانی کش��ور ،هر
فرمانروایی که بر خاس��ت ،هدفش تاسیس دولت متشکلی
بود که بر سرتا سر خاک ای ران به مفهوم جغ رافیای سیاسی
ان حکمران��ی کن��د( ».)29او همچنی��ن ادع��ای اخوندزاده
را ،مبن��ی بر اینک��ه دولت صفوی��ان نماین��ده وحدت ملی
و موس��س نخس��تین دولت ملی در این دوره تاریخ است،
تایید م ی کند(.)30
امروزه نیز نویسندگان مختلفی ،علی رغم غیر علمی
بودن و اش��کار ش��دن نقطه ضعف های چنی��ن رویکرد،
همچنان به باز تولید ان پرداخته و م ی پردازند؛ و متاسفانه در
میان اکثر نویس��ندگان تاریخ و بحث هویت پارادایم مسلط
می باشد.
پارادای�م مدرنیس�م و رویکرد جدید روش�نفکران
ایرانی به هویت ایرانی
نـقدونظر
ب��ا مط��رح ش��دن پارادای��م مدرنیس��م در مطالعات
مربوط به هوی��ت و ناسیونالیس��م در خالل ده��ه 1970و
نق��د پارادایم ازل��ی – جاویدانگاری و نمایان س��اختن نقاط
ضع��ف و غی ر علم ی ان ،برخ��ی از روش��نفکران ای رانی نیز
متاث��ر از رهیافت فوق ،ب��ه باز اندیش��ی در رویکرد معمول
(ازلی ـ جاوید انگاری) نس��بت به هویت ای رانی پرداخته اند.
این��ان متاثر از نظریات مدرنیس��ت ها از جمل��ه هابز باوم و
اندرس��ون و رویکرد نظریه پردازان پس��ت مدرن ب��ه تاریخ،
به نقد رویک��رد افراط��ی روش��نفکران ایران��ی در رابطه با
هویت مل��ی و تعبیره��ای مل ی گرایان��ه از ان پرداخته اند؛
بر همی��ن اس��اس ،متاثر از همی��ن نظریه پ��ردازان مطرح
م ی کنند ک��ه پدیده ملت نه طبیعی اس��ت و ن��ه جاودانه؛
هویت مل��ی مورد بحث ،چیزی نیس��ت ج��ز مجموعه ای
از اداب و رس��وم ابداع��ی .ملی گرای��ی نیز چی��زی بیش از
مصنوع فرهنگی حاصل از تخیل نیس��ت و ملیت بیش��تر
در باورهای ذهنی ریش��ه دارد تا در واقعی ت های عینی .و یا
متاثر از دیدگاه پس ت مدرنیس��ت ها ،اب راز می دارند که مدل
سنتی تاریخ به مثابه مطالعه گذشته انگونه که بوده است،
امروز مناقشه ب ر انگیز است .اس��تدالل پس ت مدرنیس ت ها
این است که مفروضات اساس��ی تاریخ دانان درباره گذشته
بیشتر تعابیری ایدئولوژیک است؛ تاریخ دانان نیز در حصار
هویت فرهنگی خ��ود قرار دارند؛ تاریخ ماهیتی ناپیوس��ته
دارد و باالخ��ره اینکه دان��ش تاریخی ش��کلی از گفتمان
اس��ت .به عالوه ،انها ادعا م ی کنند هوی��ت امری ذهنی و
خودش افسانه ای است برخاسته از زبان و جامعه؛ به عبارت
دیگر ،هوی��ت ملی و اگاهی ملی نه ماهیت ذاتی زیس��تی
دارد و نه ماهیت فوق طبیعی ،بلکه کامال س��اختگی است
.بر همین اساس ،چنین روش��نفکرانی در نقد رویکردهای
مل ی گرایان به هوی��ت ای رانی مطرح م ی س��ازند که ،انان
قربانی تعریفی غی ر تاریخی از هویت اصیل ای رانی بوده اند
و مفهوم مورد نظ��ر خود از هویت را ب��ر قالب هایی از زبان،
تاریخ نگاری گزینش��ی و مل ی گرایی قومی قرار داده اند که
پاس��خگوی جامعه ناهمگون یا چند قوم��ی ایرانی نبوده
و نیست.
مصطفی وزیری از نخس��تین روش��نفکران پیشگام
در این زمین��ه ،در کتابش به بحث از ظهور ناسیونالیس��م
و هویت ملی در اروپ��ا ،متاثر از نظریه پردازان مدرنیس��ت
از جمله بندیکت اندرس��ون و اریک هابزب��اوم م ی پردازد؛ او
مطرح م ی کند که این پدیده ها بر کشورهای مختلف شرقی
از جمله ای ران ،به واسطه اش��نایی با تمدن مدرن و گفتمان
شرق شناسی تاثیر گذاش��ت؛ به طوریکه اثار شرق شناسی
نقش مهم ی در ساخت هویت ای رانی ایفا کرد .وزیری در این
کتاب به نقد رویکردهای شرق شناسان و پژوهش های ای رانی
در خصوص هویت ای رانی م ی پردازد و عناصری چون زبان و
شکل تاریخ نگاری که در پیوند با ان ،در ای ران رواج پیدا کرد
رامحصول تالش های شرق شناسان و روشنفکران ای رانی از
مثلث شماره 158
38
دوره مش��روطه به بعد م ی داند .او هویت ای رانی را پدیده ای
نو ب ر م ی شمارد که بعد از دوره مش��روطیت و ظهور دولت
رضاشاه شکل گرفته است(.)32
وزیری ب��ا بحث در م��ورد اث��ار اولیه شرق شناس��ان
(پژوهش ه��ای متاث��ر از کش��فیات باستان شناس��ان و
زبان شناسی) معتقد اس��ت که تالش های انها در خصوص
ساخت تاریخ ملی (اتصال سلسله ها و پیوند زبان فارسی با
ان) ،بحث سلسله های محلی و برداشت استقالل و مقاومت
ملی از ان ،تئوری اریایی ،همگونی فرهنگی و تداوم تاریخی،
نقش مهمی در س��اخت هویت ای رانی از لح��اظ تئوریک و
عملی داش��ته اند .او ضم��ن نقد رهیافت شرق شناس��ان و
نادرس��ت قلمداد کردن کاربس��ت منطق تاریخ اروپا ،جهت
تبیین و فهم تاریخ فالت ای ران و دی��دگاه جاویدانگارانه انها
نسبت به هویت ملی ای رانی اب راز م ی دارد که« :هویت ملی
و ناسیونالیس��م کامال گرایشات جدیدی هس��تند؛ مربوط
ساختن انها با گذشته اشتباه بزرگی است؛ بحث ابداع سنت
اریک هابزباوم ،نقطه نظری مناس��ب با این بحث اس��ت ،تا
به جای ،رهیافت نادرست شرق شناس��ان نسبت به هویت
ملی و ناسیونالیسم و رابطه ان با فرایند پیچیده تاریخ فالت
ای ران به کار رود(».)33
نتیجه گیری
درخصوص منش��ا پدیده هایی همچون ملت ،هویت
ملی و ناسیونالیس��م پارادایم ها و نظری��ات مختلفی بعد از
1970مطرح شده است که تا به امروز نیز این مباحثات ادامه
دارد .انتونی اسمیت با قرار دادن نظریات مختلف در چارچوب
سه پارادایم ،انها را دس��ته بندی کرده اس��ت .در این مقاله،
ما به بحث در خص��وص پارادایم ازل ی انگاری و مدرنیس��م
پرداخته و به شکل فشرده به رویکردها و نظریات مختلف در
چارچوب انها اشاره کردیم .سپس به بحث درخصوص اثار
روشنفکران ای رانی ،که هویت ای رانی را از منظر دو پارادایم فوق
نگریسته اند ،پرداختیم .بسیاری از روشنفکران ای رانی تا همین
اواخر ،به دالیل مختلف ،پدیده هویت ملی را بیشتر از منظر
ازلی ـ جاویدانگاری که رویکردی افراطی و غیرعلمی است
و عمدتا در میان ناسیونالیس ت های ملل مختلف رایج بوده،
نگریسته اند؛ اما برخی روش��نفکران در خالل دو دهه اخیر،
باتوجه به نظریه پردازی جدید در این حوزه (متاثر از پارادایم
مدرنیسم و ارای پس ت مدرنیس ت ها) به بازنگری در رویکرد
معمول به هویت ای رانی پرداخته اند.
یادداشت ها
1ـ جنکینز ،ریچ��ارد ،هوی��ت اجتماعی ،ترجمه تورج
یاراحمدی ،ته ران ،انتشارات شی رازه،1381 ،ص .5
2- Isin ,Engin. F and wood, patricia. k.,
citizenship and Identity, London:Sage
Publication,1999, p.14.
3ـ جنکینز ،ریچارد ،پیشین ،ص.7
4ـ همان ،صص 7-8
5ـ کاس��تلز ،مانوئل ،عصراطالع��ات :اقتصاد ،جامعه
و فرهنگ ،ترجمه اح��د علیقلیان ،افش��ین خاکباز ،ته ران،
انتشارات طرح نو ،1380 ،صص 23ـ. 22
6 -Fullerton Joireman, Sandra, Nationalism and Political Identity,London:New
York,continuum, 2003.p.2.
7 -Joseph, John.E, Language and Identity.national.Ethnic.Religious, palgrave
Macmillan,2004, p.163.
همچنین ب رای بحث درخصوص ماهیت هویت های
Ibid , pp92 -94.
ملی ن ک به:
8ـ در ای��ن خصوص ن ک به :اس��میت ،انتونی .دی،
ناسیونالیسم ،ترجمه منصور انصاری ،ته ران ،انتشارات تمدن
ای رانی ،1383،صص 90ـ. 67
9ـ اوزکریملی ،اوم��وت ،نظریه های ناسیونالیس��م ،
ترجمه محمد علی قاسمی،ته ران ،انتشارات تمدن ای رانی،
،1383ص . 87
همچنین ب��رای بحث در خص��وص ماهیت تعلقات
قوم ی و قومیت از منظر رهیافت ازل ی انگاری و قرائت های
مختلف و انتقاداتی که بدان وارد شده است ،ن ک به:
- Fullerton. Joireman, Sandra,op.cit, pp.
19-34. and see also: Horowitz, Donald. L,
The Primordialists,in Walker connor and
the Study of Nationalism, Ethnonationalism in the Contemporary World, London
and NewYork, Routledge, 2004, pp.72-82.
ب رای مباحثه های ت��ازه ازل ی انگاران و س��اختارگرایان
درخصوص ماهیت پیوند زبان و قومیت ن ک به :
-Fishman, Joshua. A ,The Primordialist – Constructivist Debate Today. The
Language – Ethenicity Link in Academic
and in every day Life Perspective , in Walker
Connor ,Ethnonationalism in the Contemporary World,London and NewYork
,Routledge,2004,pp.83-90.
10ـ اوزکریملی ،اوموت ،پیشین ،ص .85
11ـ همان ،ص .88
12ـ همان ،ص..90
13ـ اسمیت ،انتونی .دی ،پیشین ،ص.75
14-AnthonyD.Smith,Dating the Nation,
in Walker Connor, Ethnonationalism in
the Contemporary World, London and
NewYork: Routledge, 2004, p.53.
15-Joseph, op.cit, p.15.
16-Smith, op.cit, p.54.
17ـ اوزکریملی ،اوموت ،پیشین ،ص .109
18ـ اسمیت،انتونی.دی ،پیشین ،ص .72
19ـ همان ،ص .72
20ـ هابزباوم ،اریک ،ملت به عنوان سنت های ابداعی،
در هاچینسون و انتونی .دی اس��میت ،مل ی گرایی ،ترجمه
یزاد ،ته ران ،پژوهشکده مطالعات
مصطفی یونسی و مرشد
راهبردی ،1386 ،صص 129ـ.128
21ـ اسمیت ،انتونی .دی ،پیشین ،ص .72
.Joseph,op.cit.,p .115 -22
23ـ کرمانی ،میرزا اقاخان ،سه مکتوب ،به کوشش و
وی رایش به رام چوبینه ،ص .139
24ـ ادمیت ،فریدون ،اندیشه های میرزا اقاخان کرمانی،
ته ران ،انتشارات پیام ،1357 ،ص .166
25ـ همان ،ص .175
26ـ اخوندزاده ،میرزا فتحعلی ،مکتوبات ،تهی ه ش��ده
ب راس��اس نس��خه انتش��اریافته ،از انتش��ارات مرد ام��روز،
خرداد،1364ص .10
27ـ همان ،ص .15
28ـ ادمیت ،فریدون ،اندیش��ه های طالبوف تبریزی،
انتشارات دماوند ،صص 90ـ.89
29ـ ادمی��ت ،فری��دون ،اندیش��ه های میرزا فتحعلی
اخوندزاده ،ته ران ،انتشارات خوارزمی ،تیرماه ،1349صص
114ـ.113
30ـ همان ،صص 135ـ.134
31 -Vaziri. Mostafa, Iran as Imagined
Nation.The Construction of National
Identity, New York: Paragon House, 1993,
pp.169-202.
32-Ibid, p.101. g
مذاکرات سری
ایا طالبان و کرزای به یک دیگر نزدیک می شوند؟
پیرمحمد مالزهی/کارشناس مسائل افغانستان
3
از طریق کشاندن طالبان به میز مذاکره حل و
فصل کند
قرار دهند ،ش��اید بتوان از طریق مذاکره ب��ه راه حلی
دست یافت .همچنین اخی را اعالم شد که دولت کرزای
با تاسیس دفتر نمایندگی طالبان در قطر موافقت کرده
است .تاس��یس دفتر نمایندگی طالبان در دوحه قطر
از جانب امریکای ی ها طرح ریزی ش��ده است .از چندی
پیش امریکای ی ها به دنبال مذاکره ب��ا طالبان بودند و
مذاکراتشان در مرحله اول شکس��ت خورد؛ به هرحال
طالب��ان اکنون در موقعیت��ی قرار دارند ک��ه به جایی
به عنوان دفتر سیاسی با ادرس و نام و نشان مشخص،
نیاز دارند .کرزای نیز این نی��از را حس کرده و اینگونه
تحلیل کرده که اگر قرار اس��ت با طالبان مذاکره کنند
با چه کسی طرف هستند .اکنون اصال مکان طالبان
مشخص نیس��ت و هیچ کس نم ی داند که مالمحمد
عمر در کجا به س��ر م ی برد .بنابراین این مس��اله که
طالبان در قطر یک دفتر نمایندگی و ادرس مشخص
داشته باشد به نفع دولت کرزای خواهد بود ،ولی در این
مساله که از کانال قطر این مذاکرات بخواهد به نتیجه
برس��د ،کمی باید تردید کرد ،چرا که در این داس��تان
قطعا امریکای ی ها نقش اصلی را دارند .همچنین باید
توجه داشت که طالبان در قطر دفتر نم ی زند تا با دولت
کرزای وارد مذاکره ش��ود ،بلکه انها هدفشان دور زدن
دولت کرزای و مذاکره با امریکاست .زی را طالبان معتقد
است که مشکل انها کرزای نیست و اصال کرزای را به
حساب نم ی اورند .مش��کل اصلی انها امریکا و خروج
نیروهای امریکایی از افغانس��تان است .مساله حضور
نظامی امریکا در افغانس��تان و اینکه امریکای ی ها در
س��ال 2014به چه شکلی از افغانس��تان خارج خواهند
ش��د ،اکنون مس��ائل مهم ی اس��ت؛ ایا امریکای ی ها
تمامی نیروهای ش��ان را خارج خواهند ک��رد یا اینکه
پایگاه نظامی تاس��یس م ی کنند و به ش��کل دیگری
باقی م ی مانند؟
با در نظر گرفتن هر یک از این دو حالت ،وضعیت
تغییر خواهد کرد .در هر حال انچ��ه قابل پی ش بینی
اس��ت ،این که در نهایت امریکای ی ه��ا ،پایگاه نظامی
در افغانس��تان تاس��یس م ی کنند و طالب��ان با دولت
کرزای کنار نخواهند امد .باتوجه ب��ه اینکه انتخابات
ریاست جمهوری در سال 2013برگزار م ی شود ،شاید در
دولت بعدی ،فردی روی کار بیاید که مورد قبول اکثریت
قرار بگی��رد؛ در این صورت طالب��ان م ی تواند با دولت
جدید بر سر چگونگی شراکت قدرت و تبدیل شدن به
یک حزب سیاسی وارد گفت وگو شود؛ البته این مساله
نیز دشواری های خودش را داردg .
نـقدونظر
خودشان برداش��ت م ی کنند ،تغییر دهند .طالبان در پی ان
هستند در افغانستان یک امارت اس�لامی تشکیل دهند.
اکنون مش��کلی که وجود دارد این اس��ت که از یک طرف
طالبان ،قانون اساسی را رد کرده اند و از طرف دیگر کرزای و
دولتش ،پذیرش قانون اساس��ی از طرف طالبان را به عنوان
یک شرط قرار داده اند .این مش��کل تنها در سایه مذاکرات
حل و فصل خواهد ش��د .حداقلش این است که در پاریس
تمام کسانی که حضور داشتند به یک تفاهم رسیدند و ان،
این بود که راه حل نظامی ب رای مش��کل افغانس��تان وجود
ندارد .این نقطه ای اس��ت ک��ه اگر هم دولت ک��رزای ،هم
مخالفان سیاس ی اش و هم مخالفان نظام ی اش به صورت
واقع بینانه به تفاهم برسند که راه حل سیاسی را مورد توجه
غرب تصمیم گرفته است جنگ افغانستان را
مثلث شماره 158
صحب ت ها و اخباری ک��ه از دس��تاورد مذاکرات
پاریس مطرح م ی شود ،شاید خیلی با واقعی ت هایی که
در انجا گذشت ،همخوانی نداش��ته باشد .فقط از یک
زاویه م ی توان گفت این مذاکرات دستاورد داشته و ان،
این است که ب رای نخستین بار گروه طالبان با مخالفان
سیاس��ی دولت حامد کرزای ،پشت یک میز نشستند.
باید توجه داش��ت می��ان مخالفان سیاس��ی کرزای و
مخالفان نظام ی اش یعنی طالبان ،تضادهای جدی به
چشم م ی خورد .از لحاظ تاریخی ،جبهه ملی و ائتالف
ملی عمدتا نیروهای ش��مالی هس��تند و ش��مال ی ها،
کسانی هستند که با نیروهای ناتو و نیروهای امریکایی
همکاری کردن��د تا طالب��ان را از قدرت ح��ذف کنند.
بناب رای��ن از این زاوی��ه م ی توان گفت ،نشس��ت اخیر
دستاوردهایی داشته است .یعنی کمترین دستاوردش
این است که طرفین دعوا ،حرفهای یکدیگر را شنیدند
و به مواضع یکدیگر به صورت مستقیم گوش کردند.
ولی حقیقت این است از جمله شروطی که طالبان در
این نشست خواستار ش��دند ،این بود که قانون اساسی
تغییر کند و کامال اسالمی باشد .استدالل شان نیز این
بود که این قانون اساسی زیر نظر امریکاییان تصویب
شده است .این در حالی اس��ت که دولت کرزای ،روی
قانون اساس��ی تاکید جدی دارد و پی ش ش��رطش این
است که طالبان نیز این قانون اساسی را بپذیرند .البته
تعدیل یا اصالح قانون اساسی را طبق سازوکارهایی که
پی ش بینی ش��ده ،م ی پذیرند .اما طالبان ،اساس کار را
نپذیرفته اند و بر این اساس نم ی توان گفت که اجالس
پاریس موفقیت ش��ایانی به همراه داشته است .با این
حال طالبان ،در ای��ن اجالس نش��انه هایی بروز دادند
که شاید برخی ،این نش��انه ها را دلیلی ب رای موفقیت
اجالس پاریس م ی دانند ،از جمل��ه اینکه حقوق تمام
اقوام و مذاه��ب را در پاریس مورد تاکید ق��رار دادند و
گفتند قانون اساسی باید به گونه ای تدوین شود که اوال
اسالمی باشد و ثانیا حقوق اقوام و مذاهب را نیز محترم
ش��مارد .از این زاویه ش��اید ب رای جبهه ملی و ائتالف
ملی این امی��دواری به وجود بیاید اکن��ون که طالبان
حاضر نیستند با دولت کرزای کنار بیایند شاید در دوره
بعدی با انها کنار بیایند .در واقع اگر بعد از دوره کرزای
و انتخابات س��ال ،2013این دو گروه بتوانند به قدرت
برسند ،م ی توان فکری کرد تا طالبان در قدرت شریک
شوند و مشکالت افغانستان پایان یابد .اکنون مخالفان
سیاسی و نظامی کرزای روی یک نقطه نظر به تفاهم
رسیده اند و ان این اس��ت که دولت فعلی کارایی ندارد
و نم ی تواند مش��کل صلح را حل و فصل کند .بناب راین
دولت بعدی باید یک دولت شراکتی باشد میان طالبان
و مخالفان سیاس��ی کرزای؛ تا هم جنبه قوم ی مساله
و هم جنبه سیاس��ی ان رفع ش��ود .وقتی صحبت از
شراکت م ی شود ،این شراکت باید به گونه ای باشد که
هم پشتون ها و طالبان در ان نقش داشته باشند و هم
نیروهای شمال .اکنون این سوال مطرح م ی شود که ایا
ممکن است قانون اساسی افغانستان به گونه ای تغییر
یابد که شریعت اسالمی را شامل شود؟
در این مس��اله که جامعه افغانستان یک جامعه
مسلمان است ،هی چ تردیدی نیست ،ولی تلقی و برداشت
از اس�لام در بین گروه های مختلف فرق م ی کند .به عنوان
نمونه برداشت طالبان از اسالم ،یک برداشت رادیکال است
و به نظر نم ی اید باقی گروه های سیاسی ،اجتماعی و قومی
با این رویکرد موافقت کنند .اسالم سختگی رانه ای که طالبان
در دوران حکومتداری ش��ان در کابل اجرا کردند ،با واکنش
منفی بسیاری روبه رو است .اما یک نوع اسالم دیگر نیز در
افغانستان وجود دارد و ان اس�لام میانه رو است .شمال ی ها
از جمله «برهان الدین ربانی» و جمعیت اس�لامی این نوع
اسالم را مدنظر دارند .این اسالم در قانون اساسی توسط همه
پذیرفته خواهد شد .بناب راین برداشت های متفاوتی از اسالم
وجود دارد و همین قرائت متفاوت برخی دشواری ها را ایجاد
کرده است .اما اصل مس��اله که قوانین اسالمی در کشور
مسلمان نشین افغانستان اجرا شود ،مشکلی نخواهد داشت.
همچنین بای��د توجه داش��ت تغییر قانون اساس��ی
یک بحث اس��ت و اصالح قانون اساس��ی یک بحث دیگر.
در این راس��تا باید گفت طالبان خواهان اصالح نیس��تند،
بلکه خواهان این اس��ت که کل قانون اساسی را انطور که
چان هزنی با رادیکال ها
39
سیاست
سیاست
مثلث شماره 158
40
گفت وگو
با تکثرنامزدها مخالفم
گفت و گوی مثلث با محمد رضاعارف
برای اینکه قواعد بازی رعایت شود علی االصول باید با حمایت اصالح طلبان بیایم
مردم را نباید مقابل نامزدهای متعدد قرار داد
صادقانه می گویم دوست دارم انتخابات یک مرحله ای باشد
نظام ما ،نظام شرط پذیری نیست و باید طبق قانون جلو برویم .برهمین اساس شرط نمی گذارم
هنوز فضای سیاسی کشور به خصوص دانشگاه ها انتخاباتی نشده است
lبرخی از بنده تصور سیاس��ی دارند .چندان مایل
نیستم فقط از دریچه سیاست شناخته شوم.
پس اگ�ر مایلید ب�ا این س�وال ش�روع کنیم؛ از
خودتان چه تصویری در ذهن دارید؟
lدر تصویری ک��ه از خودم دارم،خود را همیش��ه
دانش اموز یا دانش��جو می دانم و همیش��ه ب��ه این جایگاه
افتخار کرده ام .از دوران نوجوانی احساسم این بود که این
جایگاه ارزش��مند است ،بنابراین س��عی کردم خوب درس
بخوانم .در تمام طول تحصیلم -چ��ه در ایران و چه خارج
از کشور -ش��اگرد اول بودم .حتی در بهترین دانشگاه دنیا
یعنی استنفورد که PhDگرفتم ،انجا هم شاگرد اول بودم.
به علت اینکه انگیزه معنوی داشتم ،احساس می کردم اجر
خوب درس خواندن کمتر از نماز مستحبی خواندن یا سایر
عبادات نیست؛ با این نگاه درس می خواندم .به هر حال بنا
به ضرورت هایی از اول انقالب به ح��وزه کارهای اجرایی
امدم ،البته فقط به خاطر ضرورت وارد اجرائیات شدم ،وگرنه
ترجیحم کارهای علمی بود ،ولی فراموش نکردم که یک
دانشجو هستم ،بنابراین هیچ وقت ارتباطم را با دانشگاه قطع
نکردم .یعنی مستقل از سمت اجرایی ،همیشه در دانشگاه
درس دادم و حضور داشتم .همیشه دانشجو داشتم.
یعنی حتی وقتی مع��اون اول رئیس جمه��ور بودم و
سیاست
اقای دکتر! س�واالت م�ا در دو بخ�ش؛ یکی به
مباح�ث سیاس�ی مخصوص�ا ب�ه اصالح طلبان
مربوط می ش�ود و یکی هم معطوف به ش�خص
شما و حضورتان در مباحث سیاسی است.
مسائل امنیتی جدی تر مطرح بود ،ان موقع هم درس را رها
نکردم و کالس هایم را در دانشگاه تش��کیل می دادم .من
تمام کالس هایم به موقع در دانش��گاه تشکیل می شد .در
بخش های مختلف از اول انقالب مسئولیت داشتم ،اما اگر
از من سوال ش��ود بهترین ایام کار اجرایی که به ان عشق
ورزیدی در چه مقطعی و کجا ب��ود؟ می گویم به رغم اینکه
خدمتگزاری در ی��ک حکومت الهی در همه س��طوح و در
هر جا یک افتخار است و هیچ فرقی نمی کند کجا باشد ،اما
من دانشگاه تهران را می گویم.
سه سالی که در دانش��گاه تهران رئیس بودم به رغم
مشکالتی که داش��ت -در دعواهای عجیب و غریب چپ
و راست -جزو خاطرات ارزش��مندم است .اینکه چرا بیشتر
دوس��ت دارم در فعالیت های علمی باش��م احساس��م این
اس��ت که اگر بخواهیم ارمان های انق�لاب را جلو ببریم و
برنامه های توسعه و پیشرفت کش��ور را عملیاتی کنیم باید
به توس��عه علمی بها بدهیم و برای ان اولویت باالیی قائل
باشیم ،در این راستا برای انجمن های علمی و تشکل های
غیر دولتی اهمیت خاصی قائل بودم ،سهم اینگونه تشکل ها
در تولید علم و تبدی��ل علم به فناوری و ث��روت و تجاری
سازی علم در دنیا باالست .با این نگاه و با همکاری جمعی از
اساتید برجسته و کارشناسان مجرب در سال 1378انجمن
علمی «رمز» ایران را راه اندازی کردیم .اس��تقبال خوبی از
طرف دانش��گاهیان متعهد و نهادهای حاکمیتی ،اجرایی و
خدماتی از این انجمن شد؛ یک انجمن قوی و فعال شکل
گرفت که خوشبختانه االن در فضای تبادل اطالعات کشور
مثلث شماره 158
1
دکتر محمدرضا عارف اگرچه می گوید که دوست ندارد او را فقط با وجهه سیاسی اش بشناسند اما
بدون شک نمی توان حاال که او در فهرست کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم قرار
دارد ،کاراکتر سیاسی اش را نادیده گرفت .محمدرضا عارف اکنون که 4ماه به ثبت نام در انتخابات زمان
مانده می گوید اگر کاندیدای انتخابات شود برای « برد» می اید .به سراغ او رفتیم و درباره مسائل مختلف
به گفت وگو پرداختیم.
نقش افرین اس��ت و در بخش دفاع س��ایبری یک انجمن
علمی است.
عموما رئیس و خدمتگ��زار این انجمن ب��ودم ،ولی
به هیچ وجه اجازه ورود مس��ائل سیاس��ی را به این انجمن
ندادم .درباره ریاس��ت انجمن هم باید بگویم در اساسنامه
انجمن مقرر کردیم که هیچ فردی بیشتر از سه دوره متوالی
نتواند عضو شورای اجرایی باش��د .بعد از سه دوره باید برود
کنار ،حداقل برای یک دوره ،بنابرای��ن من این دوره رفتم
کنار چون س��ه دوره ام تمام ش��د ،ولی الحمدهلل االن یک
شورای اجرایی بسیار قوی توسط مجمع انتخاب شده است.
در دوره جدید اگرچه عضو ش��ورا نیستم اما در فعالیت های
انجمن حضور دارم .در زمین��ه مدیریت علمی فرماندهی و
کنترل یک انجمن علمی در بخش دفاعی در س��ال 1380
تشکیل شده بود .با رایزنی بعضی اساتید دانشگاه و اعضای
برجسته این انجمن را در سال 1384تحت عنوان «انجمن
علمی فرمانده��ی و کنترل ای��ران» به ثبت رس��اندیم که
بحثش ن��گاه علمی به مقول��ه فرماندهی و کنترل اس��ت،
مثال اگر ای��ن علم را در زم��ان زلزله بم داش��تیم ،قطعا در
سرویس دهی بهتر و کاهش تلفات موثرتر عمل می کردیم.
االن در انجمن ،اساتید برجسته و کارشناسان و مهندسان
برجس��ته از بخش های مختلف حضور دارن��د .در کل یک
انجمن خیلی ارزن��ده و خوب را راه انداختیم و یک س��ری
کارهای علمی در دانشگاه ها انجام دادیم.
تاکنون شش کنفرانس در دانشگاه های مالک اشتر،
صنعتی ش��ریف ،دانشگاه تهران و دانش��گاه شهید بهشتی
برگزار کردیم؛ هر یک با یک جهت گیری و رویکرد خاص
برای پاسخگویی به نیازهای کشور .مسئولیت این انجمن
هم با من است .بحث شبکه های هوشمند یکی از مباحث و
اولویت های روز کشور های پیشرفته است .اینکه از راه دور
بتوان هر چیزی را در منزل کنترل کرد و منزل و هر مکان
دیگر را به صورت هوشمند و امن اداره کرد ،در مصرف انرژی
با نهایت صرفه جویی و کاهش هزینه عمل کرد و بهره وری
41
سیاست
از امکانات را باال برد از مباحث مربوط به ش��بکه هوشمند
است .سال گذش��ته انجمن جدیدی به نام «انجمن علمی
شبکه های هوش��مند انرژی ایران» را با کمک تعدادی از
اساتید دانشگاه و مهندس��ان برجس��ته صنعت راه اندازی
کردیم که مسئولیت این انجمن نیز با بنده است .اگرچه در
این انجمن بزرگان زیادی حض��ور دارند ،اما لطف کردند و
من را انتخاب کردند .همچنین بنیادی به نام «بنیاد پیشبرد
علم و فناوری ایران» را راه ان��دازی کردیم .می دانید که ما
در تولید علم مشکلی نداریم و وضعیت مان خوب است .در
منطقه اول هستیم و رتبه 18در دنیا را داریم ،اما در مرحله
بعد که این علم باید به فناوری تبدیل شود و ارزش افزوده ان
را داشته باشیم -در حقیقت در تجاری سازی علم -مشکل
داریم .تبدیل علم به فناوری با وجود اولویت داشتن در سند
چش��م انداز هنوز انطور که باید محقق نشده و جدی گرفته
نشده است .سال 1384که از امور اجرایی فارغ شدم به همراه
جمعی از برجستگان علمی و فناوران کشور بنیاد «پیشبرد
علم و فن��اوری» را -ک��ه یک NGOاس��ت -راه اندازی
کردیم؛ ب��ا این نگاه ک��ه جهت گیری اصلی روی توس��عه
فناوری ها باش��د .خوش��بختانه گام های خوبی برداشتیم.
االن یک نشریه علمی -ترویجی به نام «نشاء علم» داریم
که چهار ،پنج شماره منتش��ر شده است و جهت گیری های
خوبی دارد .مج��وزی هم برای راه اندازی یک دانش��گاه از
وزارت علوم گرفته ایم ،اما به دلیل مشکالت مالی تاکنون
نتوانس��ته ایم این دانش��گاه را راه اندازی کنیم .بنای هیات
موسس این است که یک دانشگاه کیفی و پژوهشی محور
راه اندازی شود.
اگر مش��کل مالی حل ش��ود ،انش��اء اهلل دانش��گاه را
راه می اندازیم .در حال حاضر مسئولیت قطب علمی کشور
که در دانشگاه صنعتی شریف تش��کیل شده را نیز برعهده
دارم .عضو پیوسته فرهنگس��تان علوم و رئیس گروه علوم
مهندسی فرهنگس��تان نیز هس��تم .بنابراین طبیعی است
باتوجه به عالقه و اعتقادی ک��ه به علم و فناوری دارم امور
علمی را در اولوی��ت قرار دهم و همانطور که اش��اره کردم
مزیت اصلی کش��ورمان را منابع انس��انی و تولید «علم و
فناوری» می دانم و اطمین��ان دارم برای پاس��خگویی به
نیازهای م��ردم و ارتقای ش��اخص ها در هم��ه زمینه های
اقتص��ادی و اجتماعی و فرهنگ��ی باید رویک��رد دانایی و
علم محور را در همه برنامه های توس��عه و پیشرفت مدنظر
قرار دهیم .تجاری سازی علم نه تنها جایگاه ما را در منطقه
و جهان باال می ب��رد بلکه رفاه و تعالی کش��ور را نیز نتیجه
می دهد.
مثلث شماره 158
خیل�ی از کس�انی ک�ه در مظ�ان نام�زدی برای
انتخابات ریاست جمهوری قرار دارند به صراحت
اعالم کاندیدات�وری نکردند ،در واقع ش�ما نیز
می خواهید همچنان جزو همین دسته باشید؟
lمن هم تقریبا جزو همین افراد هستم.
نمی خواهید با صراحت اعالم کنید؟
lخیر.
دلیلش چیست؟
lفکر کنم در صحبت های قبلی ام اشاره کرده ام که
در طول این 34سال بعد از انقالب برای هیچ کاری کاندیدا
نشدم ،ولی وقتی مسئولیتی به بنده پیشنهاد می شد و فکر
می کردم توانایی اج��رای ان را دارم جواب منفی نمی دادم.
بر همین اساس در شرایط فعلی کشور تکلیف می دانم که
جلو بیایم .ش��رایط منطقه و کشور ،برگزاری یک انتخابات
پرش��ور با مش��ارکت حداکثری را برای ما الزامی می کند.
بنابراین هم��ه افرادی ک��ه در خود توانایی اداره کش��ور را
می بینند باید در این حرکت ملی سهیم باشند و به صورتی
مشارکت داشته باشند .تجربه ناموفق اجرایی در بخش هایی
مختلف ک��ه کار کردم ،ندارم .مش��کالت کش��ور را خوب
می شناس��م و می دانم کش��ور در بخش ه��ای مختلفی با
42
مشکالت متعددی رو به روس��ت .بنابراین طرح موضوع را
ضروری می دانم ،ام��ا برای خودم معیارهایی گذاش��تم ،از
جمله اینکه اگر فضای انتخاباتی بیانگر حضور پرشور مردم
شد و امکانات الزم برای بیان نقطه نظرات و ارائه برنامه ها در
اختیار قرار گرفت و در تحلیل ها شانس باالیی برای پیروزی
داشتم اعالم نامزدی کنم ،وگرنه همان کارهایی که از قبل
انجام می دادم را ادامه می دهم.
خود شما االن چه برداش�تی از فضای سیاسی و
گرایشات مردم دارید؟
lهنوز فضای سیاسی کشور به خصوص دانشگاه ها
انتخاباتی نشده است.دانشگاه ها را با دوره های قبل مقایسه
کنید .االن باید در دانشگاه یک شور باالی انتخاباتی باشد،
از دعواها و چالش های دانشجویی ،حضور افراد و خبرگان،
تحلی��ل درباره اوضاع کش��ور ،تحلیل فض��ای انتخابات و
مسائل دیگر خبری نیس��ت .بنابراین هنوز برداشتی روشن
از انتخاباتی ش��دن فضای کشور احس��اس نمی شود .من
نگران هستم که فضا به سمت مش��ارکت حداکثری نرود
و این برای کش��ور نامطلوب اس��ت .در این مرحله حضور
کاندیداهای مختلف مفید است .باالخره هر کسی عقبه ای
دارد .در زمین��ه ای کار می کن��د و ممکن اس��ت کمکی به
فضای انتخاباتی کند بنابرای��ن از تکثر نامزدها در دو جناح
اصلی نگران نیس��تم و فکر می کنم کار خوبی است اما باید
در نهایت به س��مت معقولی برود با تعداد محدودی نامزد.
مردم برای تصمیم گیری نهایی باید کمک شوند ،به عبارت
دیگر با مکانیزم هایی که فعاالن سیاسی و گروه ها و احزاب
انتخاب می کنند باید به سمت یک تعداد محدود نامزد رفت.
یعنی ش�ما در نهایت با حضور تع�داد محدودی
کاندیدا موافق هستید؟
lبه نظرم مردم را نباید مقاب��ل نامزدهای متعدد
قرار داد .ما رئیس جمهوری با رای باالی مردم می خواهیم
و صادقانه می گویم دوس��ت دارم انتخابات یک مرحله ای
باش��د .این مطلوب اس��ت .بنابراین برای ای��ن اتفاق ،باید
فضای کشور انتخاباتی ش��ود و مردم احساس کنند که به
حضورشان بها داده می شود ،احس��اس کنند مشارکت انها
ضرورت دارد .ایجاد این حس بخش��ی با نخبگان و مردم
است ،بخشی با جریانات سیاسی ،بخشی با دست اندرکاران
انتخابات و بخشی هم با گروه های مرجع به ویژه دانشگاه ها
و مراکز فرهنگی.
هم اکنون فضای دانشگاه ها انتخاباتی نیست ،دانشجو
و اس��تاد انگیزه ندارند .نه تنها انگیزه ندارند ،بلکه احساس
می کنند حضورش��ان در صحنه های سیاس��ی هزینه بردار
است؛ برخوردهایی که 3 ،2س��ال اخیر با دانشجویان شد ،
انها را به سوی س��ردی و بی تفاوتی هدایت کرد .از این رو
همه باید کم��ک کنند تا فضا اصالح ش��ود ،این مهمترین
رسالت رس��انه ها اس��ت که کمک کنند فضای دانشگاه ها
و کشور انتخاباتی ش��ود -البته فضای کش��ور در 3 ،2ماه
اخربه طور طبیعی انتخاباتی می شود -اما مکان هایی مثل
دانشگاه که س��هم باالیی در ایجاد انگیزه برای مشارکت
مردم دارن��د باید از هم اکنون در این مس��یر ق��رار بگیرند.
استمرار فضای امنیتی و سرد بر دانشگاه ها و عدم مشارکت
فعال دانشجو و اس��تاد در این امر مهم ملی به هیچ وجه به
صالح کشور نیست.
اگ�ر بخواهی�د وارد عرص�ه انتخاب�ات
ریاس�ت جمهوری ش�وید به عنوان اصالح طلب
می ایید یا مس�تقل؟ چ�ون این بح�ث را قبال در
خ�ود مجل�ه مثلث هم داش�تیم ک�ه ای�ده ای در
بی�ن اصال ح طلب�ان اس�ت ک�ه در ای�ن دوره
تکنوکرات های مای�ل به اصالح طلب�ان به جای
سیاس�یون وارد ش�وند یا به تعبیری نس�ل دوم
جای نسل اول اصالح طلبان را بگیرند ،نظر شما
چیست؟
lهنوز کمی زود اس��ت به این مس��اله بپردازم و
خاس��تگاه حضور در انتخابات را بیان کنم ،اما در کشور دو
جناح اصلی (اصالحات و اصولگرا یا چپ و راس��ت) وجود
دارد و من به هرحال به جریان اصالح طلب وابسته هستم.
بنابراین فکر می کنم برای اینکه قواعد بازی رعایت ش��ود
علی االصول باید با حمایت ای��ن اردوگاه بیایم ،منتها االن
نمی خواهم بگویم که با چه برنامه ای این کار را می کنم.
با این حال ایا ممکن اس�ت به عن�وان کاندیدای
مس�تقل بیایی�د؟ حض�ور ش�ما در انتخاب�ات
ریاس�ت جمهوری یازدهم به چه چیزی بستگی
دارد؟
lمن همیشه س��عی کرده ام در موضع اعتدال در
جریانات سیاسی قرار بگیرم .به نظرم همواره نیاز به اعتدالی
در موضع گیری ها و برخوردها داریم ،به همین دلیل زمانی
که یک جریان سیاس��ی حاکم بود ،من را متهم به جریان
رقیب می کردند ،ولی هیچ گاه جواب نمی دادم .در کل تفکر
اصالح طلبی را قبول دارم که اقای خاتمی ان را نمایندگی
می کرد و منجر به دوم خرداد 76شد.اصالح طلبی در داخل
نظام و برای پاسداری از ارزش ها و ارمان ها و اجرای کامل
قانون اساسی است.
البته اصالح طلبان مثل همه جریانات سیاسی ممکن
است مشکالتی در تندروی داشته باشند .اگر تندروی را در
هر دو جناح کنار بگذاریم ،دو جریان را اصیل و ریش��ه دار
در انقالب می دانم که در پیروزی و تثبیت انقالب س��هیم
بودند .بارها هم مطرح کرده ام؛ اشتباه است که یکی از این
دو جریان فکر کند می تواند جری��ان دیگری را حذف کند.
این مس��اله امکان ندارد ،بنابراین بهتر است به جای تفکر
حذف و نگاه کوتاه مدت ،بیاییم واقعا در یک فضای س��الم
رقابت کنیم و بعد از رقابت و پی��روزی ،رفاقت کنیم .یعنی
در زمان انتخابات هیچ اشکال ندارد به صورت جدی با هم
رقیب باشیم ،اما بعد از انتخابات تا دور بعد رفیق باشیم و با
هم همکاری کنیم .همیش��ه این نگاه را داشته ام .مشکل
برخوردهای حذفی که وجود دارد را باید خود این جریان های
سیاسی حل کنند .متاسفانه بعد از پیروزی یک جریان ،تازه
تسویه حساب ها شروع می شود .این مس��اله حکایت از ان
lمن هیچ محدودیتی نمی بینم .شعاری می دهم
که بتوانم عمل کن��م ،منش من حت��ی در کارهای علمی
همیش��ه همین بوده .هرچه گفتم س��عی کردم چند درصد
باالتر ان را اجرایی کنم ،باید شعاری داد و به مردم وعده ای
داد که عملی شود و با عملی شدن ان مردم را نسبت به اینده
امیدوارتر و دلگرم تر کرد.
منظور شعارهایی اس�ت که گروه های تندرو ان
را پیگیری می کند؟
lمعیش��ت مش��کل مردم اس��ت و مطلوب همه
بخش ها از جمله اصالح طلبان.
پس به اصالح اقتصادی نظر دارید؟
lما در دولت اصالحات به ان عمل کردیم .اولویت
کشور در حال حاضر حل مشکالت اقتصادی است .در کنار
اصالح اقتصادی منزلت اجتماعی بسیار مهم است ،وفاداری
به ارمان های انقالب و قانون اساسی جزو منش انتخاباتی
باید باشد .ما کسی را اصالح طلب می دانیم که نظام را قبول
دارد و به ارمان های انقالب وفادار است.
ول�ی بخش�ی از اصالح طلب�ان در ای�ن موضوع
اختالف نظر دارند؟
lطبیعی است در هر جریان سیاسی اختالف نظرها
و تندروی هایی وجود دارد .نمی شود اگر یکی تندروی کرد
یا از خط قرمز عبور کرد بقیه را هم به خاطر او محکوم کنیم.
گرفتاری ما این اس��ت که جریان حاکم به خصوص چون
همه تریبون ه��ا در اختیارش بوده هر تهم��ت و هر حرفی
خواسته علیه جریان اصالح طلب زده است .ما اصالح طلبی
را خط امام و پایبندی به قانون اساسی و ارزش ها می دانیم،
برهمین اساس اگر کسی بگوید من اصالح طلب هستم ولی
دنبال براندازی باشد را اصالح طلب نمی دانیم.
بین سال های 84تا 88طبیعی بود که وقتی یک
گروه قدرت گرفت به گروه قبل انتقاد کند ولی از
سال 88به بعد فضا متفاوت ش�د و یک تفکیک
سیاست
ورود ش�ما به عرصه انتخابات ریاست جمهوری
ش�اید دو محدودیت داش�ته باش�د؛ یکی اینکه
اگر شما بخواهید به سمت ش�عارهای رادیکال
بروید هم با مش�ی ش�ما نمی س�ازد و هم اینکه
اعتماد حاکمیت سلب می ش�ود .از سویی دیگر
اگر شعارهای اصالح طلبانه ندهید در جذب رای
بدنه اصالح طلب به مشکل برمی خورید ،با این دو
محدودیت چگونه کنار می ایید؟
این شعارها که می فرمایید ،مطلوب کدام بخش
اصالح طلبان است؟
مثلث شماره 158
می کند که ما به بلوغ سیاسی نرسیده ایم و اخالق انتخاباتی
را رعایت نمی کنیم ،حال انکه فرات��ر از ان ،ما در چارچوب
یک نظام اسالمی مشغول کار هستیم.
بنابرای��ن باید اخ�لاق اس�لامی را رعای��ت کنیم و
ویژگی های یک مسلمان متعهد را داشته باشیم .باید بعد از
انتخابات مسائل تمام شود و همه وارد فاز رفاقت و همکاری
ش��وند .متاس��فانه فضای دانش��گاه هم همین طور است.
دانشجو احساس می کند در انتخابات سال 88تالش کرده،
وقت گذاشته و حتی نمره درسش به دلیل عدم فرصت برای
مطالعه بد ش��ده ،اما بعد هزینه داده و بعضا با برخوردهای
انضباطی رو به رو شده اس��ت .برخی از انها می گویند دیگر
نمی اییم .برای چه هزینه بدهیم ،این رویگردانی به علت ان
است که وقتی به یک کاندیدای غیر پیروز رای داده ،بعد از
انتخابات با او تسویه حساب شده ،این بد است و باید اصالح
شود .گاهی در گزینش ها سوال می شود که در انتخابات 88
به چه کس��ی رای داده اید؟ این کار خطرناکی است.به نظر
من هر کس به کاندیدای مورد تایید ش��ورای نگهبان رای
داد ،باید از وی تقدیر شود و مورد سرزنش و عتاب و خطاب
قرار نگیرد.
lمن ش��عار خودم را می دهم .به تفکر اصالحات
همانطور که گفتم اعتق��اد دارم .تفکر اصالحات با عملکرد
اصالح��ات متف��اوت اس��ت .اصالح طلبان ه��م باالخره
بعد از هش��ت س��ال که در حکومت بودند ب��ا نقدهایی در
عملکرد روبه رو هستند .اما بحث درباره ان در این مصاحبه
نمی گنجد .من شعارهای عملیاتی می دهم .بنابراین حتما
حل مشکل مردم به خصوص مشکل معیشت در شعارها در
اولویت قرار می گیرد ،نباید ش��عارهای رای اور داد و وعده
کارهایی را داد که روشن است به نتیجه نمی رسد یا امکان
اجرای ان را نداریم.
را بین اصالح طلبان شاهد بودیم ،یک گروه کامال
با نامزد معترض بعد از انتخابات همراه شدند تا
اخرش هم رفتند و با فتنه همراه شدند و هنوز بر
همان اعتقاد هستند ،اما یک گروه اصالح طلبان
این طور نبودن�د و باالخره تفاوت داش�تند با ان
گروه تن�درو .فکر می کنم ش�ما جزو گ�روه دوم
هس�تید ،ایا از این می توان تعبیر به یک تفکیک
میان اصالح طلبان کرد؟
lخیر ،رویکردها متفاوت است و هر کس بر اساس
تحلیل خود از اوضاع و شرایط تصمیم گیری می کند.
اختالف ها وسیع تر از رویکرد است اقای دکتر...
lمن نمی خواهم وارد انشعاب و چند دستگی شوم.
اگر این ش��ود گرفتاری پیش می اید ،ضم��ن انکه همین
اتهام ها را می توان به اصولگراها هم زد .باالخره امام (ره) با
عده ای از راست ها در مجلس شورای اسالمی برخورد شدید
کردند ،ایا می توان به انها ضدوالیت فقیه گفت؟ من هیچ
وقت برچس��ب نمی زنم ،انها در مقطع��ی موضعی گرفتند.
امام (ره) هم برخورد کردند و تمام شد .به عبارت دیگر اینکه
یک خطایی انجام شد بیاییم انشعابی را دنبال کنیم یا همه
جریان را محکوم کنیم کار درستی نیست .تعریف خودم از
اصالح طلبان را گفتم؛ انها پیرو تفکر خط امام (ره) هستند،
اقای خاتمی این تفکر را نمایندگی کرد و طی هشت سال
هم دستاورد ارزشمندی برای کش��ور داشت .هرکس این
تفکر را در چارچ��وب ارزش ها و قانون اساس��ی قبول دارد
اصالح طلب است.
با این تعریف شما هم انها را اصالح طلب واقعی
نمی دانید؟
lم��ن نمی خواهم از این تقس��یم بندی های نظیر
اصالح طلب بدلی یا امثال اینها استفاده کنم.
از حرف های اقای خوئینی ها اس�تنباط می ش�ود
که ش�ما و دیگر دوس�تان تان را به عنوان نامزد
اصالح طلبان قبول ندارند .پاس�خی برای ش�ان
ندارید؟
lبه این گونه صحبت ها پاس��خی ن��دارم .یکی
از شعارهای ما ازادی بیان اس��ت .اگر ازادی بیان برای
43
افراد نخبه و کس��انی که در حاکمیت نقش داشتند ،قائل
نباش��یم که دیگر وای به حالمان اس��ت .م��ردم دنبال
ازادی هستند پس باید به حقو ق ش��ان احترام بگذاریم.
وقتی ش��عار دموکراس��ی و ازادی می دهی��م نمی توان
نظر یک اصالح طلبی را که مخالف مان اس��ت را تحمل
نکنیم .خیر ،م��ن هیچ وقت پاس��خ نخواه��م داد .اقای
موسوی خوئینی ها جایگاه ویژه ای در اصالح طلبان دارد.
از چهر ه های ش��اخص قبل و بعد از انقالب است .وقتی
ایشان در مس��جد نیاوران قبل از انقالب نماز می خواند
به ایشان ارادت داش��تم و گاهی در نماز جماعت ایشان
ش��رکت می کردم ،البته هیچ گاه با هم همکاری نزدیک
نداشتیم ،ولی بنا نیست که به محض اینکه یک عزیزی،
بزرگ��ی یا فردی نظری خ�لاف من بدهد ب��ا او برخورد
کنی��م و عکس العمل نش��ان دهیم .گرفتاری کش��ور را
ناش��ی از این روش می دانم که به محض اینکه کس��ی
حرفی زد به او حمله شود.
یک س�ری ش�ایعات درباره رابطه ش�ما و اقای
خاتمی و برخی نقل قول ها در سایت های مختلف
مطرح می شود .ش�ما هم انها را تکذیب کردید،
واقعیت چیس�ت؟ اقای خاتمی چه نظری درباره
نامزدی شما دارند؟
سیاست
lنقل قولی از م��ن درباره اق��ای خاتمی عنوان
کردند که به هیچ عنوان صحت نداشت .رابطه من و اقای
خاتمی همیش��ه باالتر از رابطه میان دو همشهری است.
من از قبل انقالب ارادت خاصی نسبت به ایت اهلل خاتمی
(پدر اقای خاتمی) داش��تم ،چون ایشان را جزو روحانیون
روشنفکر می دانستم .البته بیش از دو بار قبل از انقالب به
دیدار ایشان موفق نشدم .در کل ایت اهلل خاتمی را دوست
داشتم و بعد به پسر ایش��ان (محمداقا) ارادت پیدا کردم.
زمانی که اقای خاتمی وزیر ارش��اد بود ،م��ن هم معاون
وزیر علوم بودم و طبعا همدیگ��ر را می دیدیم .از ان زمان
کوچکترین مساله ای بین ما تاکنون نبوده است .جلساتی
با هم داری��م و مرتب همدیگر را می بینی��م .زمانی که ان
صحبت در رسانه ها امد ،مش��غله های من طوری بود که
سه ،چهار هفته ای اصال همدیگر را ندیده بودیم .ان زمان
این نقل قول ها شایع ش��د .کسی نمی تواند رابطه بین من
و ایشان را به هم بزند .ممکن است من و اقای خاتمی در
برخی مس��ائل اختالف نظر داشته باش��یم که این طبیعی
اس��ت .من برای اختالف نظر ارزش قائل��م ،چون حرکت
ایجاد می کند ول��ی اختالف نظر هیچ ربط��ی به رفاقت و
صمیمیت ندارد .بنابراین گاهی حرف هایی زده می ش��ود
و نقل می کنند که هم ایش��ان به ان نقل قول ها می خندد
و هم من و هیچ کدام از ما بنا نداریم حتی االمکان به این
قبیل صحبت های دروغ و دور از اخالق اس�لامی جواب
دهیم .مردم هم بداخالقی ها و اخبار و ش��ایعات کذب را
باور نمی کنند.
مثلث شماره 158
درباره نامزدی با ایشان مشورت کردید یا خیر؟
lهنوز ب��ا هیچ ی��ک از ب��زرگان و بزرگوارانی که
طی 30سال گذش��ته مورد مش��ورت من قرار می گرفتند
مش��ورت رس��می نداش��ته ام .قاعدتا باید این کار را بکنم
ولی خ��ودم هنوز ب��ه یک جمع بندی روش��ن نرس��یده ام.
احس��اس می کنم هم اکنون در یک ش��رایط خاکس��تری
حرکت می کنم ،امیدوارم ش��رایط کمی روش��ن تر ش��ود
ک��ه در ای��ن ص��ورت رایزنی ه��ا و مش��ورت ها را دنبال
خواهم کرد.
در نهای�ت تحلی�ل ش�ما از جری�ان اصالح�ات
چیس�ت؟ ای�ا حض�ور انه�ا در انتخاب�ات
ریاس�ت جمهوری مث�ل انتخاب�ات مجلس نهم
خواهد بود که در حد رای دادن به صحنه امدند؟
lروشن نیست .همان طور که عنوان شد جریان
اصالحات جری��ان تک صدای��ی نیس��ت و هرکس نظر
44
محمدرضا عارف می گوید :شرکت در انتخابات
هم وظیفه و هم حق است .بنابراین باید وظیفه مان را
انجام دهیم .ضمن انکه حق ما هم هست که این کار
را بکنیم
و صدای��ی دارد .در ای��ن ش��رایط ک��ه محدودیت های
مختلف از جمله رس��انه برای پوش��ش خبری شان دارند
اگ��ر بخواهند موفق ش��وند باید به س��مت اجماع بروند.
فع�لا اردوگاه رقیب اردوگاه ب��ه هم ریخته ای اس��ت.
کاندیداه��ای مختل��ف در بخش ه��ای مختل��ف حاضر
هستند و این طبیعی اس��ت .برای اصال ح طلبان هم این
وضعیت در س��ال 84پیش امد .به عبارت دیگر جریانی
که در حاکمیت است تعداد نامزدهای بیشتری دارد .االن
چون اصالح طلبان در حاکمیت نیس��تند به نظرم فرصت
خوبی است تا روی یک سازوکار روشن به اجماع برسند،
اگر انها با ی��ک نامزد بیایند ،ش��انس موفقیت را خواهند
داشت .در هشت سال گذش��ته مدیریت کشور به صورت
یکپارچه در اختی��ار اصولگرایان ب��ود .البته اصولگرایان
هم اکنون می خواهند حساب خود را از دولت جدا کنند و
این امکان ندارد که بگویند دولت اصولگرا نبوده اس��ت.
اصالح طلبان طی هشت سال گذشته کمترین انتقاد را به
دولت به ویژه در چهار س��ال اول کردند ،تمام تریبون ها
با سیاست های دولت همراهی کردند ،این کار خوبی بود
و من ان را نف��ی نمی کنم ،اما در عملکرد با مش��کالتی
رو به رو شدند.
اصالح طلبان سال 77با نفت هش��ت دالر کشور را
اداره کردن��د .هزینه ای ک��ه ما برای تک نرخ��ی کردن ارز
دادیم هزینه خیلی باالیی بود ،سال 80که من در سازمان
مدیریت بودم بحث تک نرخی کردن ارز را با مرحوم اقای
دکتر نوربخش (خدا رحمتش کند) مطرح کردیم .او گفت؛
برای انکه تک نرخی کردن پایدار بمان��د دولت باید حدود
ش��ش میلیارد دالر برای ما تفاوت ال سی های بخش های
دولتی و خصوصی هزینه کند و ما ان را دو س��ال در بودجه
لحاظ کردیم و پرداختیم و ارز تک نرخی شد ،از ان تاریخ به
بعد مردم برای چند سال به جای انکه از بانک ارز بخرند از
صرافی می خریدند .حت��ی ارز در صرافی ها گاهی یکی ،دو
تومان ارزان تر بود.
این دستاورد اصالح طلبان بود ،اصالحات ساختاری
در حوزه اقتصادی و دیگر بخش ها ،حساب ذخیره ارزی که
بعدا به صندوق توس��عه ملی تبدیل شد نیز دستاورد بزرگی
بود ،چون درامد نفت درامد دولت نیست ،درامد ملی و متعلق
به نسل های اینده هم اس��ت .ما حق داریم بخشی از ان را
تبدیل به سرمایه های دیگر کنیم .برهمین اساس در برنامه
سوم دیده شد که وابستگی بودجه جاری کشور به نفت سال
به سال کمتر شود تا این حساب ذخیره وضعیتش بهتر شود
و بخش خصوصی بیشتر بتواند از این حساب استفاده کند.
lمن در این باره به صورت رسمی صحبت نکرده ام.
lبله ،شرکت در انتخابات هم وظیفه و هم حق
است .بنابراین باید وظیفه مان را انجام دهیم .ضمن انکه
lرابطه من با اقای خاتمی ،رابطه ای نیس��ت که
کتمان کن��م و اتفاقا هم این 4 ،3س��ال اخیر من به دالیل
مختلفی که به اخالق فردی برمی گردد ،سعی کردم ارتباطم
را با اقای خاتمی بیشتر کنم؛ مثال اگر زمانی در عید غدیر به
پس توصیه ش�ما به اصالح طلبان این است که
حتما در انتخابات شرکت کنند و با یک گزینه هم
به صحنه رقابت بیایند؟
حق ما هم هست که این کار را بکنیم .اصالحات یکی از
جریان های اصیل انقالب اس��ت .شاید اصالح طلبان در
مقطعی براساس تش��خیص خود برای انتخابات کاندیدا
معرفی نکنن��د ،اما حض��ور در صحنه انتخاب��ات را یک
ضرورت می دانم؛ البته باید ش��رایط برای مشارکت همه
گروه ها از جمله اصالح طلبان فراهم شود ،بخشی از این
نگرانی را باید جناح حاکم رفع کند .باید تریبون هایی در
اختیار اصال ح طلبان قرار بگیرد .با نگاهی به برنامه های
تلویزیون و سایر رس��انه های ملی می توان قضاوت کرد
که ایا برای کسانی که در مظان کاندیداتوری انتخابات
ریاست جمهوری هستند ،ش��رایط حضور یکسان است؟
با چ��ه بهانه های��ی در برنامه ه��ای مختلف ب��ه عده ای
تریبون می دهند؟ این ش��رایط برابری نیس��ت .حاال از
ش��رایط برابری که بگذریم ش��رایط حداقلی باید فراهم
ش��ود .در مورد ی��ک گزینه ه��م هما ن طور که اش��اره
کردم رس��یدن به اجماع زمینه پی��روزی در انتخابات را
هموارتر می کند.
شما گفتید ،شرط گذاشتن برای ازادی زندانیان
سیاسی به هم زدن قواعد بازی است؟
lمن معتقدم نظام ما ،نظام ش��رط پذیری نیست
و باید طب��ق قانون جل��و برویم .برهمین اس��اس ش��رط
نمی گذارم؛ به هر حال این ذهنیت و فضا باید اصالح شود
چون اتهام زدن ها هیچ نتیجه و فایده ای در دراز مدت ندارد.
نمی خواهی��م چهار س��ال حکومت کنیم بع��د برویم کنار،
معتقدیم این حکومت باید به حکومت حضرت مهدی(عج)
وصل شود .پس باید به جای ایجاد کدورت و تسویه حساب با
نگاه مثبت کار کرد ،یعنی یک مقدار نگاهمان به اینده و حل
مسائل باشد .ش��رط نمی گذاریم ،اما امیدواریم حل مسائل
ش��امل کاهش کدورت ها و حتی االمکان ازادی زندانیان
سیاسی باشد .برخی از این زندانیان را من می شناسم و افراد
متدین و وفادار به ارمان ها و انقالب هستند که ممکن است
خطایی انجام داده باش��ند ،ولی باید با نگاه به اینده و برای
رسیدن به یک همدلی و همراهی همه نیروهای وفادار به
نظام و دلسوز برای پیشرفت و توسعه کشور و برای رسیدن
به یک فضای شاداب در انتخابات ،مسائل جاری به صورتی
مطلوب حل و فصل گردد .امیدوارم انتخابات اینده پر شور
برگزار شود.
اگر صادقان�ه بگویم این ب�اور که ش�ما تاکنون
درب�اره نامزدی خ�ود با اق�ای خاتم�ی صحبت
نکردید ،سخت است ،بیشتر توضیح می دهید؟
همان غیررسمی را بفرمایید؟
دیدار وی نمی رفتم حاال اصرار بر این کار دارم چون این را
اخالق اسالمی می دانم .اگر جلسات ماهانه بنیاد باران زمانی
با جلسات شورایعالی انقالب فرهنگی برخورد می کرد و به
انجا نمی رفتم االن سعی می کنم حضور بیشتری در جلسات
ماهانه بنیاد باران داشته باشم .اخالق اسالمی این را حکم
می کند و ربطی به اختالف س��لیقه ندارد و بنابراین طبیعی
است صحبت هایی با هم داشته باشیم.
اقای دکتر! ش�ش ماه تا انتخابات بیشتر نمانده
اس�ت ،چه زمانی برای صحبت رس�می تصمیم
می گیرید؟
lهنوز زود است .در این فضای سرد و به هم ریخته
نمی توان تصمیم گیری کرد.
درباره عملکرد بعد از انتخابات ریاست جمهوری
88اقای خاتمی ،شاید مجموعه حاکمیت انتظار
داش�ت ک�ه ان انتقاداتی ک�ه ایش�ان در خفا به
دوستان خود گفت ،علنی کند.
lاوال که من نماینده ایشان نیستم تا از سوی ایشان
صحبت کنم .انتقاد ایشان به جناح حاکم بود .وقتی روز بعد
از انتخابات به معترضان و مردم خس و خاش��اک لقب داده
می ش��ود ،چه کار باید کرد و چه باید گفت؟ من به دالیلی
نخواس��تم به میدان بیایم ولی ادم عذاب می کشد از اینکه
جریان پیروز به ج��ای انکه تقدیر کند از م��ردم و از رقبای
شکست خورده دلجویی کند ،به انها این طور می گوید .حاال
اقای خاتمی و امثال ایشان چه موضعی باید می گرفتند؟
حداقل یک جاهایی تایید شد که ایشان با رهبری
نامه نگاری کرده و مس�ائلی را مطرح کردند و از
تند روی برخی اصالح طلبان هم انتقاد کردند.
lحتما ای��ن کار را می کن��م و به رقی��ب پیروز در
انتخابات تبریک می گویم.
اگر بخواهید وارد انتخابات ش�وید رقیب اصلی
خود را کدام یک از طیف های اصولگرا می دانید؟
lبخشی اصولگرایان سنتی هستند و در انتخابات
نهمین دوره مجلس ش��ورای اس�لامی هم تالش کردند
محور باشند ،اما جبهه پایداری تش��کیل شد .قطعا جریان
حامی دولت نامزد معرفی می کند ،ضمن انکه تجربه گذشته
نشان می دهد که ممکن است عده ای از اصولگرایان با یک
اسم نوظهور پا به عرصه بگذارند.
همان کاری که مثال به اس��م ابادگران در دوره های
قبل انجام دادند .به عبارت دیگر غیر از سه جریان یادشده
یک جریان چهارم هم ممکن اس��ت ایجاد شود .خوشحال
می ش��وم اصولگرایان بتوانند با ائتالف و با حداقل کاندیدا
وارد صحنه رقابت شوند که سازوکار ان را خودشان تعریف
می کنند ،ولی تحلیل ها این است که اصولگرایان قرار نیست
با هم کنار بیایند.
درباره مثلثی که تشکیل ش��ده هم خوشبینی وجود
ندارد که تا اخر ادامه پیدا کند ،غیر از س��ه کاندیدایی که در
مثلث یاد ش��ده قرار دارند افراد دیگری هم هستند .باالخره
انها سازوکارهایی دارند و فعال هستند.
همان طور که گفتم جریان سنتی اصولگرا فعال است،
ائتالف سه نفره بینابین عمل می کند و طیف دولت و حامیان
ان ،جبه��ه پایداری -که بخش��ی از ان خود را همس��وی
دولت می داند .امیدوارم نظری ک��ه در مورد اصالح طلبان
برای اجماع دارم ب��رای اصولگرایان ه��م رخ دهد ،اگر دو
جناح اصلی هر کدام یک نف��ر را معرفی کنند مردم در مقام
انتخاب براساس برنامه اقدام خواهند کرد و انتخابات پرشور
می ش��ود .با این حال برخی اصولگرایان تحلیل ش��ان این
است که طرفداران دولت ترجیح می دهند تا تکثر کاندیداها
lخی��ر ،من معم��وال در م��ورد تصمیم��ات مهم
رایزنی می کنم و اهل رایزنی هستم .این روحیه را در قبول
مس��ئولیت هایی که پس از انقالب داش��تم نشان دادم که
بدون مش��ورت بزرگان انها را قبول نکردم .عده ای از این
بزرگان را از قبل از انقالب می شناختم و به انها از قبل ارادت
داشتم ،مس��تقل از دیدگاه های سیاسی شان حتما با انها در
کارها مش��ورت می کردم ،اما برای نام��زدی در انتخابات
ریاس��ت جمهوری ،وضعیت خودم را خاکستری می دانم و
نمی خواهم فعال به انها زحمت بدهم .طبیعی اس��ت بعد از
رسیدن به یک جمع بندی روشن تر ،این کار خواهم کرد.
در م�ورد احتم�ال کاندیدات�وری اق�ای خاتمی
خودتان چه حدسی می زنید؟
lهیچ اطالعی ن��دارم ،اما موضع خ��ودم را قبال
در مورد روس��ای جمهور س��ابق مطرح ک��رد ه ام .معتقدم
روس��ای جمهور گذش��ته باید در میانجی گری ها و هدایت
جریانات داخل و نمایندگی غیررس��می کش��ور در مجامع
بین المللی نقش داشته باشند که این جایگاه باالتر و فراتر از
ریاست جمهوری است .زمانی که نظام به مشکل می خورد،
مثال رابطه ایران با یک کشوری به سردی می گراید ،اینها
می توانند نقش افرینی کنند یا در داخل کشور بین نهادهای
مختلف میانجی گری کنند و در حقیقت نقش راهبری کالن
و اشتی جویانه در کشور و انتقال تجربیات گذشته و ...برای
انان قائل هستم.
نظر شما درباره دولت وحدت ملی چیست؟
lدر مصاحب��ه ای گفتم اگ��ر این اتف��اق بیفتد
خیلی خوب است ،اما به هیچ وجه ان را عملی نمی دانم.
من بحثم دول��ت ائتالفی 51درصدی اس��ت که عملی
باش��د .واقعا بین دلس��وزان اصال ح طل��ب و اصولگرای
انقالب اختالفی در اصول وجود ن��دارد ،بلکه تفاوت در
تاکتیک ها و روش هاست .بنابراین اگر تفاهم بیش از 50
درصد را مبنا قرار دهیم عملی اس��ت و می تواند به دولت
وحدت ملی هم ختم شود.
درباره صحب�ت جدیدی که اق�ای خاتمی گفتند
باید به دنب�ال تعامل ب�ا اصولگرای�ان برویم ایا
ایشان هم دنبال دولت وحدت ملی است؟
lقبال مطالب را خدمت ش��ما عرض کردم و عین
حقیقت بود .در تمام عمرم یک کلم��ه دروغ نگفته ام و یاد
نگرفته ام وارد بازی باخت شوم .من همه بازی هایی که در
ان شرکت کردم بازی برد-برد بوده ،یعنی اگر اقای خاتمی
و دیگران بگویند بیا اما تحلیلم این باشد که اگر بیایم به هر
دلیلی رای نمی اورم ،نمی ایم .ضمن انکه اقای خاتمی در
این زمینه با من تاکنون صحبت نکرده و قطعا مرا از امدن
منع نکرده ،چون اصوال ایشان ادم منفی باف و منفی گویی
نیست.
با این جواب روشن تکلیف تحلیل هایی که در این
رابطه بیان می شد مشخص شد...
lامیدوارم چنین باشد.
یک سوال دیگر این است که می گویند حاکمیت
از شما خواسته که کاندیدا ش�وید ،توضیح شما
چیست؟
lتا به ح��ال با هی��چ مقامی در این ب��اره صحبت
نکرده ام ،البته با دوستان در شورایعالی انقالب فرهنگی یا
در مجمع تش��خیص گعده می کنیم ،ولی هنوز با هیچ مقام
رسمی در هیچ سطحی از حاکمیت درباره انتخابات صحبتی
نکرده ام و این را با صراحت می گویم.
چه زمانی رئیس دانشگاه تهران بودید؟
lس��ال 1373ت��ا 1376در این مس��ئولیت بودم
که س��ال 1373اوج بحران ها و دعواهای چپ و راست در
دانشگاه بود.
به فرض که امروز انتخابات با پیروزی شما تمام
شود ،مسائل مربوط به تحریم های بین المللی و
بحث هسته ای را چگونه حل می کنید؟
lدر چارچوب منافع ملی و باتوجه به اصول عزت،
حکمت ،مصلحت و با تعامل بیش��تر س��عی می کنم از یک
طرف از حقوق قانونی و بحق کش��ور دفاع کنم و از طرفی
با ارتباط بیشتر با کش��ورهای مختلف و به ویژه کشورهای
منطقه و اس�لامی و برخی کش��ورهای بزرگ و نهادهای
بین الملل��ی ،کاهش فش��ارها و تعدیل اث��ار تحریم ها را تا
حذف انها پیگیری کنم .استفاده از فناوری های پیشرفته را
حق همه کشورها از جمله کشور خودمان می دانم .بنابراین
استفاده صلح امیز از انرژی هسته ای را حق مسلم کشورمان
می دان��م و برای رس��یدن به ای��ن حق باید ت�لاش کرد و
اعتمادسازی الزم انجام شود.
lاین منش اقای خاتمی بوده ،ایشان رابطه اش با
اصولگرایان قطع نش��ده ،اینکه می گویند اینها بیرون دعوا
می کنند ،اما در افطاری ها و عروس��ی با هم هس��تند واقعا
همین اس��ت ،ما با هم رفیقیم ،چون روی اصول مش��کلی
نداریم ،اصال گرفتاری کشور همین اس��ت .کسانی که در
اصول با هم اختالف ندارند در می��دان عمل گاهی از روی
اختالف سلیقه ها یا خودخواهی ها و منیت ها وارد دعواهایی
می شوند که جز ضرر چیزی ندارد.
lدولت شایسته س��االر اس��ت .برجس��ته ترین ها
باید در ان حضور داشته باش��ند .همان طور که در مدیریت
دستگاه های اجرایی تحت مس��ئولیتم این رویکرد را اجرا
کردم.
ن هم کم لطفی یکی
lمن به این صورت نگفتم .ای
از رس��انه ها بود .در یک جلس��ه خودمانی دانشجویی -که
معموال در این قبیل جلس��ات راحت تر حرف زده می شود-
بحثم این بود که اگر حضور من ،ن��ه در مقام نامزدی بلکه
فعالی��ت در عرصه سیاس��ی باعث افزای��ش 10درصدی
مشارکت مردم ش��ود ،وظیفه ام را انجام داده ام ،وگرنه من
همواره گفته ام اگر بیایم به قصد پیروزی می ایم .حاال اگر
ان گفته اول صحت داشته باش��د این دو با هم در تناقض
lمس��اله سلس��له مراتب در اصول قانون اساسی
مشخص است .به ان اعتقاد دارم .ضمن انکه همیشه در هر
سمتی بودم با مافوقم مشورت می کردم ،نگاهم نگاه حرکت
جمعی بوده است ،چون می خواهیم کش��ور پیشرفت کند،
می خواهیم برنامه ها اجرا شوند .دولت به تنهایی نمی تواند
کارها را انجام دهد .باید همه قوا و همه نهادها پشت برنامه
دولت قرار گیرند و در راس این نهادها مقام معظم رهبری
هس��تند .بنابراین همراهی و تفاهم یک امر بدیهی و یک
اصل استg .
یک جایی شما گفتید که اگر 10درصد حضورم
به مش�ارکت مردم کم�ک کند ب�رای انتخابات
ریاست جمهوری نامزد می شوم.
مثلث شماره 158
ایا ش�ما در صورت حضور در انتخابات به نتیجه
ان تمکین می کنید؟
با مجموعه حاکمیت و مقامات ارش�د نظام برای
نام�زدی انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری صحبتی
کردید؟
سیاست
lبا خود اقای خاتمی قرار مصاحب��ه بگذارید و از
خود ایشان بپرسید تا جزئیات را برایتان بازگو کنند.
در انتخابات ریاست جمهوری رخ دهد ،چون در این شرایط
رقابت به دور دوم کشیده می ش��ود و چون امکانات رسانه،
مالی و تش��کیالتی در اختیار دولت اس��ت ،در این صورت
شانس پیروزی کاندیدای طرفدار دولت بیشتر می شود.
قرار می گیرد.
اینکه برخی خبرهای رس�می و غیررسمی روی
حدس نوشته می شوند ش�کی نیست ،اما سوال
این اس�ت که ایا واقعا تاکنون اق�ای خاتمی به
ش�ما گفتند ک�ه در انتخابات ریاس�ت جمهوری
کاندیدا نشوید؟
دولت ش�ما دولت اصالح طلب اس�ت ی�ا دولت
وحدت ملی؟
رابطه شما در مقام ریاس�ت جمهوری با رهبری
چگونه خواهد بود؟
45
سیاست
کدام یک کاندیدا می شوند؟
سیاست
مثلث شماره 158
تصمیم دو شیخ
نظرسنجی سایت ناطق نوری درباره نامزدی در انتخابات
به عالوه تمایل تلویحی حسن روحانی به کاندیداتوری ،طرح
دولت وحدت ملی را در شرایط جدیدی قرار داد
46
1
حس��ن روحانی می گوید« :کاندیداتوری در انتخابات
اینده را نف��ی نمی کن��م» و علی اکبر ناطق ن��وری هم که
هر گونه حضور در انتخابات را رسما رد کرده بود حاال رسانه
نزدیک به او نظرسنجی برای کاندیداتوری اش را اغاز کرده
است .اگر این دو تحول مهم را در کنار سخنان اخیر معاون
پارلمانی مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تش��خیص
مصلحت نظام قرار دهیم که گفته اس��ت « :هاشمی نیاید،
ناطق ی��ا روحانی کاندیدا می ش��وند»به خوب��ی می توانیم
به این نتیجه برس��یم که ضلع جدی��دی در فضای رقابت
انتخاباتی س��ال 92ایجاد ش��ده اس��ت؛ ضلعی ک��ه البته
می توان��د تداعی کننده ت�لاش برای تحقق ط��رح دولت
وحدت ملی باشد.
سیاست
ناطق نوری می اید؟
اگرچه در اغ��از گمانه زنی ها برای حض��ور علی اکبر
ناطق نوری در انتخابات سال 92وی ترجیح داد سکوت را
در برابر سواالت انتخاباتی پیشه کند ،اما شاید موج انتقادات
و واکنش ها ب��ه او پ��س از مصاحبه اش با ی��ک هفته نامه
و س��خنرانی در صحن حرم رض��وی و البت��ه رایزنی های
انتخاباتی موجب شد تا او به این نتیجه برسد که باید رسما
حضورش را در ای��ن انتخابات نفی کند.چنین ش��د که در
چند مرحله متوالی از سوی دفترش اعالم شد او کاندیدای
انتخابات نیست.
در اخرین م��ورد در این خصوص در پ��ی درج برخی
تحلیل ها و اخبار در برخی رسانه ها مبنی بر اعالم شرط رفع
حصر از موسوی و کروبی از سوی ناطق نوری برای حضور
در انتخابات ریاس��ت جمهوری ،مس��ئول دفتر وی ،شرط
اعالم شده را به شدت تکذیب کرد.
مسئول دفتر علی اکبر ناطق نوری به سایت سفیر گفته
بود« :جناب اقای ناطق ن��وری در این رابطه هیچ صحبتی
انجام نداده و جمله نقل شده از اساس نادرست است».
شیخ و اصولگرایان
صرف نظر از اینکه ایا علی اکبر ناطق نوری در صورت
کاندیداتوری احتمالی نامزد مطل��وب و مورد حمایت اکبر
هاشمی رفسنجانی خواهد بود یا اینکه ایا او همان گزینه ای
اس��ت که بناس��ت در کاراکتر نامزد دولت وحدت ملی قرار
گیرد ،باید به ای��ن نکته توجه کرد که اصولگرایان س��نتی
که او نزدیکی بیش��تری به انان دارد چه رویکردی در قبال
کاندیداتوری او خواهند داش��ت؟ هفته نامه مثلث در شماره
پیشین خود نوشته بود که حبیب اهلل عسگراوالدی در جلسه
اخیر حزب موتلفه گفته است« :بنا دارم در جلسه ای اعالم
کنم نظر ما سنتی ها این است که اقای ناطق نوری بازگردد
و چنانچه نظرها روی ایشان مثبت بود ،برای انتخابات اینده
روی ایشان سرمایه گذاری کنیم .خود اقای ناطق هم گفته
است که اگر نشانه های مثبتی ببینم می ایم ».این خبر البته
هنوز از سوی وی به صورت رسمی تایید نشده است.
عسگراوالدی هفته گذشته نیز در جلسه جبهه پیروان
با بیان اینکه در شرایط کنونی نباید خط ضدهاشمی یا خط
ضدناطق نوری باز کنیم ،گفته بود« :این چنین مس��ائلی را
مثلث شماره 158
داستان یک طرح انتخاباتی
همین چن��د ماه پیش ب��ود که با مطرح ش��دن طرح
هاشمی رفس��نجانی برای تش��کیل انچه نام��ش را دولت
وحدت ملی گذاش��ته بود ،نام علی اکب��ر ناطق نوری نیز به
میان امد.
حال انکه او خود چند س��ال پیش مبدع این ایده بود
و البته رایزنی هایی نیز در این ب��اب انجام داده بود .اگرچه
در ان برهه بنا بر رسانه ای شدن ایده رئیس مجلس پنجم
برای انتخابات سال 88نبود ،اما شاید درز خبر این ماجرا به
رسانه ها کاتالیزوری بود برای ناکام ماندن این تالش شیخ
علی اکبر ناطق نوری.
چن��د س��ال پ��س از ان ماج��را ح��اال ای��ن اکب��ر
هاشمی رفسنجانی است که بار دیگر بنا بر احیای این طرح
دارد .هر چق��در هم که علی اکبر ناطق ن��وری در ان دوران
تالش داش��ت تا قبل از عملی ش��دن طرحش از رسانه ای
شدن پرهیز ش��ود ،اما اکبر هاشمی رفس��نجانی گویا تمام
تالشش بر این است که قبل از مهیا شدن مقدمات طرحش
با رسانه ها در این مورد صحبت کند.
بی شک چنین است که او در هر جلسه ای که تشکیل
می دهد در این مورد صحبت می کند و از علل تالشش برای
تحقق چنین دولتی سخن به میان می اورد.
ح��اال س��وال اولی��ه و مه��م ای��ن اس��ت ک��ه
هاشمی رفسنجانی به چه گزینه یا گزینه هایی برای تحقق
دولت وحدت ملی می اندیشد؟
علی اکبر ناطق نوری ،حسن روحانی ،علی اکبر والیتی
و اخیرا علی الریجانی سیاسیونی هستند که مورد گمانه زنی
رس��انه ها در این مورد ق��رار گرفته اند ،اف��رادی که از دید
رس��انه ها ممکن اس��ت در کاراکتر کاندیدای نهایی طرح
دولت وحدت ملی قرار گیرند.
وی در مورد حضور یا عدم حضور ناطق نوری به عنوان
کاندیدا در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو اظهار داشت:
«از ماه ه��ا پیش مراجع��ات مکرری برای دع��وت از اقای
ناطق نوری ب��رای کاندیداتوری به ایش��ان صورت گرفته،
اما اقای ناطق نوری همچنان معتقد است که برای حضور
در انتخابات به عنوان کاندیدا احساس تکلیف نمی کند».
اما یک رویداد جدید پیرامون او موجب شده تا بار دیگر
بازار گمانه زنی ها در مورد کاندیداتوری اش داغ شود.
سایت س��فیر نیز که منس��وب به رس��انه نزدیک به
اوست یک نظر سنجی انتخاباتی را روی خروجی خود قرار
داد؛ یک نظرسنجی که البته س��والش این بود« :باتوجه به
شرایط سیاسی و اقتصادی کش��ور و نزدیک شدن به زمان
انتخابات ریاست جمهوری ،شما باتوجه به گرایش سیاسی
خود موافق حضور حجت االس�لام والمس��لمین علی اکبر
ناطق نوری به عنوان کاندیدا در انتخابات ریاست جمهوری
یازدهم هستید؟»سایت سفیر در توضیح این اقدامش نوشته
بود« :نام حجت االسالم و المس��لمین علی اکبر ناطق نوری
در ماه های اخی��ر به عنوان یکی از کاندیداه��ای انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم مطرح شده است».
به گ��زارش خبرگزاری اریا؛ گرچ��ه ناطق نوری عدم
کاندیداتوری خود را در انتخاب��ات ردنکرده ،اما تاکید کرده
که برای حضور در انتخابات به عنوان کاندیدا هنوز احساس
تکلیف نکرده است ،از همین رو باتوجه به شرایط سیاسی،
اقتصادی و اجتماعی کش��ور ،پایگاه خبری س��فیر درباره
تمایل یا عدم تمایل مردم با گرایش های سیاس��ی مختلف
نس��بت به کاندیداتوری ناطق ن��وری در انتخابات پیش رو
این نظرس��نجی را برگزار می کند .کاربران و عالقه مندان
به ش��رکت در این نظرس��نجی می توانند به صفحه اصلی
پایگاه خبری س��فیر مراجعه نمایند و در این نظرس��نجی
شرکت کنند.
دشمن می خواهد ».حسن غفوری فرد نیز پیش از این گفته
بود« :احتمال نامزدی ایش��ان هم نزدیک به صفر اس��ت.
ایشان هم مثل من معتقدند که نوبت حضورشان در عرصه
سیاست تمام شده و از این پس باید به عنوان مشاور در این
عرصه باش��ند ،مگر انکه ش��رایطی خاص به وجود بیاید.
مثال اینکه ایش��ان بفهمند که مقام معظم رهبری دلشان
می خواهد که او کاندیدا شود .البته مقام معظم رهبری قطعا
و یقینا دخالتی در امر انتخابات نخواهند داشت».
اما مجموع تحوالت سیاس��ی نش��ان می دهد اراده
فراوانی میان برخی سیاسیون برای دعوت از علی اکبر وری
از ماه ها پیش وجود داشته است.
چنان که اکبر هاشمی رفس��نجانی مهرم��اه در یک
مصاحبه مکتوب گفته بود« :اقای ناطق نوری همیشه جلسه
داریم .بعد از جلسه مجمع ،معموال چهار ،پنج نفر از دوستان
می مانند و با هم ناهار می خوریم و مسائل کشور و راهکارها
را مطرح و بحث می کنیم .این حرف را هم من به اقای ناطق
زدم و هم ایشان به من زدند .گفتم :هنوز وضع جسمی و سن
شما بهتر از من است و بیایید .ایش��ان هم برعکس به من
می گفت .اما همه حرف بود .گفتم که دیگر نمی توانم بیایم
و اقای ناطق هم عذرهایی داشت».
و پس از ان نیز اخیرا محمد رضا باهنر ،دبیرکل جامعه
اس�لامی مهندس��ین به خبرنگاران درب��اره کاندیداتوری
ناطق ن��وری و روحان��ی ب��رای طرح وح��دت مل��ی ابراز
بی اطالعی کرد و در عین حال از مالقات خود با ناطق نوری
خبر داده و افزوده است« :بنده دوبار با ناطق نوری صحبت
کردم و او گفت که نامزد نمی ش��وم و این مساله را تکذیب
کرد ،اما در عالم سیاست هیچ احتمالی منتفی نیست».
مرتض��ی نبوی ،عض��و مجمع تش��خیص مصلحت
نظام نیز چن��دی پیش در پاس��خ به س��والی در خصوص
مطرح شدن علی اکبر والیتی و علی اکبر ناطق نوری به عنوان
کاندیداهای ریاست جمهوری یازدهم گفت« :ظاهرا اقای
ناطق از نام��زدی در انتخابات ریاس��ت جمهوری منصرف
شده اند اما اقای والیتی مطرح هستند».
رایزنی ها البته گاهی با پاس��خ نزدی��کان ناطق نوری
مبنی بر نیامدن او مواجه می ش��د و چند بار با پاسخ مستقیم
خود علی اکبر ناطق نوری.
او حتی یک بار در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ایا در
انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم کاندیدا خواهید شد یا
خیر ،تاکید کرد که در انتخابات کاندیدا نخواهد شد.
این عضو مجمع تش��خیص مصلحت نظ��ام درباره
شایعاتی که راجع به کاندیداتوری وی در رسانه ها و محافل
سیاس��ی مطرح ش��ده بود نیز گفت که در اینده درباره این
ش��ایعات و همچنین موضوع انتخابات ریاس��ت جمهوری
یازدهم صحبت خواهد کرد.
عباس عبدی ه��م پیش از این درب��اره کاندیداتوری
علی اکبر ناطق ن��وری گفته بود« :ناطق نوری با س��ال 76
خیلی فرق کرده؛ اگر کاندیدا ش��ود ،هاش��می از او حمایت
می کند ،اگر اقای ناطق نوری بتواند به اصالح طلبان ضمانت
کافی در تحقق این هدف بدهد ،می تواند روی حمایت انها
صرف نظر از اینکه ایا علی اکبر ناطق نوری در صورت
کاندیداتوری احتمالی نامزد مطلوب و مورد حمایت
اکبر هاشمی رفسنجانی خواهد بود یا خیر ،باید به این نکته
توجه کرد که اصولگرایان سنتی که او نزدیکی بیشتری
به انان دارد چه رویکردی در قبال کاندیداتوری او خواهند
داشت؟
47
حس��اب کند .یعنی اینکه قبل از ریاس��ت جمهوری ناطق،
اصالح طلبان امکان فعالیت پیدا کنند ،محدودیت ها کمتر
شود و ناطق نوری بتواند نقش رابط حاکمیت و اصالح طلبان
را برای تامین حداقل های ضروری بازی کند».
انچه پیداس��ت چه از ش��نیده های غیررسمی و چه
از اخبار رس��می همه و همه می تواند روایتگر این باشد که
علی اکبر ناطق نوری در صورت کاندیداتوری گزینه مطلوب
راست سنتی خواهد بود؛ گزینه ای که البته شاید طرفدارانی
هم در میان سایر طیف های اصولگرا داشته باشد.
سیاست
حسن روحانی می اید؟
اگر چه در ادوار گذش��ته انتخابات همواره نام حس��ن
روحان��ی به عنوان ی��ک گزین��ه محتم��ل در تحلیل های
انتخاباتی ق��رار می گرفته اما گویا این ب��ار این گمانه قوت
بیشتری یافته اس��ت .چرا که این بار برخالف ادوار پیشین
س��کوت تنها گزینه حس��ن روحانی در برابر س��وال های
انتخابات��ی نبوده و حتی هفته گذش��ته او ترجی��ح داد تا به
خبرنگاران بگوی��د« :حضورم را در عرص��ه انتخابات نفی
نمی کنم».
این جمله به ع�لاوه این گفته اش« :قطعا هر کس��ی
برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شود باید
برنامه داشته باشد بنده هم اگر تصمیم نهایی برای حضور
در انتخابات ریاست جمهوری اینده را اتخاذ کنم برای تغییر
وضعیت موجود برنامه خواهم داشت» ،به خوبی روایت گر
اغاز رایزنی های در سطح باال برای کاندیداتوری این مدیر
تکنوکرات است.
او البته چند ماه پیش در یک اظهارنظر ش��دیداللحن
بر اقدامات دولت محمود احمدی ن��ژاد تاخت؛ اعتراضاتی
که از س��وی تحلیلگران نش��انه ای از تمایل حضور وی در
انتخابات سال 92بود .وی ان زمان در نقد سیاست خارجی
احمدی نژاد گفته بود« :نحوه ارتباط ما با کشورها مشخص
نیست .امروز با بعضی از کشورها دوست صمیمی هستیم،
فردا رقیب و پس از ان متخاصم و دش��من می شویم .مگر
رابطه با دنیا هوس است که هر ساعت به یک سمت و سو
حرکت کنیم .حقیقتا سیاست خارجی نیاز به علم و هنر دارد
و دیپلماسی سلیقه و شعار نیست».
مثلث شماره 158
سایت سفی ر که
رسان ه نزدیک به
علی اکبر ناطق نوری
به شمار می اید
هفته گذشته یک
نظرسنجی انتخاباتی
درباره او روی
خروجی خود قرار
داد
48
او همچنین سیاس��ت های اقتصادی دولت را هم نقد
کرده و گفته بود« :سخنرانی راه حل نمی شود .اداره کشور
نصیحت نمی خواهد ،باید کار کرد .همه باید به سمت تولید
حرکت کنیم ،باید کاری صورت گیرد ت��ا تولید به صرفه و
با امنیت باشد .اگر این اقدام صورت گیرد مردم خود به دنبال
تولید می روند و دیگر نیاز به ش��عار نیست .باید موانع تولید
را برطرف کنیم تا محیط مناسب برای تولیدکنندگان اماده
شود .مشکل ما در نحوه اجراست ،مگر کسی با اجرای قانون
یارانه ها مخالف بود؟ همه با اجرای این قانون موافق بودند
اما قانون یارانه ها چگونه اجرا شد؟» تندترین بخش سخنان
وی هم انجا بود که گفت« :مردم دالر نمی خواهند ،صداقت
و برنامه می خواهند .ما نیاز به نوکر نداریم نیاز به مدیر داریم.
ما نیاز به نوکر مدیر داریم ،نه نوک��ر خالی .تنها نوکر بودن
کافی نیست».
هر چه هس��ت حاال گویا بای��د با قوت بیش��تری در
تحلیل ه��ای رس��انه ای از حس��ن روحانی به عن��وان یک
کاندیدای احتمالی نام برد.علی عسگری؛ معاون پارلمانی
مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تش��خیص مصلحت
نظام نیز اخیرا در مورد کاندیداتوری احتمالی حسن روحانی
گفته اس��ت« :اقای روحانی هیچ گاه کاندیداتوری خود در
انتخابات ریاست جمهوری اینده را نفی نکرده است ،بلکه
در حال مصلحت اندیشی است تا ببیند شرایط نظام چگونه
می شود».
اگرچه حس��ن روحانی عضو جامع��ه روحانیت مبارز
به ش��مار می اید ،اما همانگونه که خودش گفته گویا هنوز
هیچ رایزنی در این مورد با جامعه روحانیت صورت نگرفته
است.
حس��ین ابراهیمی ،عضو ارش��د جامعه روحانیت نیز
در مورد کاندیداتوری حس��ن روحانی گفته است« :حسن
روحان��ی جزو جامع��ه روحانیت مبارز اس��ت ،ام��ا در حال
حاضر ما مواض��ع خودم��ان را در خص��وص کاندیداهای
ریاست جمهوری اعالم نمی کنیم.
بارها گفت��ه ام بنده نمی دانم منظور از طرح تش��کیل
دولت وحدت ملی چیست؟ در واقع سوال این است مگر ما
در حال حاضر وحدت ملی نداریم .وحدت ملی حول دولت
ش��کل نمی گیرد بلکه حول رهبری اس��ت که االن چنین
وحدتی شکل گرفته است».
البت��ه رویک��رد متف��اوت اصالح طلب��ان در م��ورد
کاندیداتوری حس��ن روحانی نیز قابل توجه اس��ت .مجید
محتشمی ،سخنگوی جبهه اصالح طلبان در این مورد گفته
است« :حسن روحانی نمی تواند نمادی برای تشکیل دولت
وحدت ملی باش��د .با توجه به تجربیاتی که حسن روحانی
داشته از جمله افرادی است که خارج از جبهه اصالح طلبی
و حتی جبهه اصولگرایی قرار دارد ،البته نزدیکی ایشان به
جریان اصولگرایی نس��بت به جبهه اصالح طلبان بیش��تر
است .همانطور که اشاره کردم باتوجه به تجربیات بین المللی
که حسن روحانی در طول خدماتش��ان داشته اند می توانند
به عنوان ی��ک کاندیدای مس��تقل و منف��رد و نزدیک به
جریان اصولگرایی اعالم کاندیدات��وری کنند .در واقع هر
چه جناح های مختلف بتوانند حضور بیشتری در انتخابات
اتی داشته باش��ند ،در باش��کوه تر برگزار ش��دن انتخابات
یازدهم تاثیرگذار خواهند بود و اقای روحانی نیز از این جنبه
برخورداراست».
در موضعی متف��اوت داریوش قنب��ری از نمایندگان
اصالح طلب مجلس هشتم گفته است« :اگر خاتمی قبول
کند اصالح طلبان از حسن روحانی حمایت خواهند کرد».
علی عسگری هفته گذشته گفته بود 200« :محقق و
چهره های شناخته شده دانشگاهی و نمایندگان ادوار مجلس
از حسن روحانی برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری
دعوت کرده اند .عمده این افراد پژوهشگر و محقق هستند
و به واسطه همکاری با مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع
تشخیص مصلحت نظام با س��بک مدیریتی اقای روحانی
اشنا هستند».
وی با بیان اینکه از حوزه علمیه قم نیز دعوت هایی از
اقای روحانی صورت گرفته است ،ادامه داده بود« :کماکان
اقای روحانی موضع گی��ری درباره نام��زدی در انتخابات
ریاست جمهوری را به بعد موکول می کنند و به دنبال ارزیابی
شرایط هستند».
به هر روی گویا با این اخبار و مواض��ع باید در انتظار
تحقق پیش بینی علی عسگری باشیم .انجا که گفت« :اگر
هاش��می نیاید از میان ناطق نوری و حس��ن روحانی یکی
کاندیدا می شودg ».
علی عسگری
می گوید :هاشمی
تالش خواهد کرد
که چهره ها و افراد
توانمند را به نحوی
برای ورود به عرصه
انتخابات تشویق
کند
2
علی عسگری ،رابط پارلمانی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت وگو با نشریه مثلث
درباره وضعیت طرح تشکیل دولت وحدت ملی و فردی که می خواهد این گفتمان را نمایندگی کند چنین سخن می گوید.
امید کرمانی ها
اقای عسگری! هر روز که م ی گذرد ،معادالت برای
ورود جریان ه�ای سیاس�ی به عرص�ه انتخابات
روش�ن تر م ی ش�ود .از انجا که تقریبا پنج ماه تا
زمان این رقابت سیاس�ی پی ش رو باقی اس�ت،
بفرمایید گفتم�ان وحدت ملی در چ�ه وضعیتی
قرار دارد؟
lدر فصل نهم قانون اساسی وظایف رئی س جمهور
و دولت مورد توجه قرار گرفته است .در یکی از اصول همین
س از مقا م معظم رهبری،
فصل قانون اساسی تاکید شده که پ
ت
ت و مسئولی
ن مقا م رسمی کشور اس
رئی سجمهور عال ی تری
ی ک ه
ت قو ه مجری ه را جز در امور
ی و ریاس
ن اساس
ی قانو
اجرا
ی مربوط م یش��ود ،برعهده دارد .در اصل
مستقیما ب ه رهبر
ن
115قانون اساسی نیز امده است« :رئی سجمهور باید از میا
رجال مذهب ی و سیاس ی که واجد شرایط ای ران یاالصل ،تابع
ن
ی حسن سابق ه و امانت و تقوا ،موم
ای ران ،مدیر و مدبر ،دارا
ب رسمی
ن و مذه
ی اس�لامی ای را
ی جمهور
و معتقد ب ه مبان
کشور انتخاب شود.
همچنی��ن در اص��ل 121قانون اساس��ی نیز قس��م
رئی سجمهور ک��ه در مجل س ش��ورای اس�لامی با حضور
ن انجام م ی شود و
ی شورای نگهبا
س قوه قضائی ه و اعضا
رئی
ن
ن ب ه عنوا
قسم نامه را در حضور انان امضا م یکند ،امده« ،م
رئی سجمهور در پیشگاه قران کری م و در ب رابر ملت ای ران به
ب رسمی
خداوند قادر متعا ل سوگند یاد م یکن م ک ه پاسدار مذه
ی کشور باش م و هم ه
ن اساس
ی اسالمی و قانو
و نظا م جمهور
ی
ی مسئولی ت های
ش را در را ه ایفا
ت خوی
اس��تعداد و صالحی
که برعهده گرفتهام ب��هکار گیرم و خود را وق��ف خدمت به
ق
ی از ح
ن و اخالق ،پشتیبان
ج دی
ی کشور ،تروی
مرد م و اعتال
ی بپرهیز م
ت س��از م و از هرگون ه خودکامگ
ش عدال
و گس��تر
ی
ن اساس��
ی ک ه قانو
ص و حقوق
ت اش��خا
ی و حرم
و از ازاد
ت از مرزها و
ت کنم .در حراس
ت شناخت ه است ،حمای
ی مل
ب را
ی کشور از هی چ اقدام ی
ی و فرهنگ
ی و اقتصاد
استقال ل سیاس
دریغ نورزم و با استعانت از خداوند و پیروی از پیامبر اسالم و
ن امانت ی
ائمه اطهار علیهمالسالم قدرت ی را که ملت بهعنوا
ی پارسا و فداکار نگاهدار
ن امین
ن سپرده همچو
س ب ه م
مقد
س از خود بسپارم ».این قبیل
تپ
ب مل
ن را ب ه منتخ
باش م و ا
از مسئولی ت ها و وظایفی که در قسم نامه اقای رئی س جمهور
به ان تاکید شده و همچنین در نظر گرفتن تجربه دوره دهم
ریاست جمهوری که در ان قرار داریم ،ما را بر ان داشته که با
نگاه به گذشته و حال تمرکز و توجه مان به دولتی باشد که از
ان به عنوان دولت وحدت ملی یاد م ی شود.
دولتی که رفتار فراجناحی و غی ر باندی داش��ته باش��د،
از تصمیم های ش��تابزده و خلق الس��اعه بپرهیزد ،در مسیر
قانون حرکت کند و دارای ب رنامه ب رای پیش��رفت و رفاه ملت
باشد .چنین دولتی پس از سه دهه از نظام جمهوری اسالمی
به طور قطع با مش��ارکت همه نخبگان و افراد دارای تجربه
ی س�لایق و جناح های
و صاحب صالحی��ت فکری ،از تمام
سیاست
گفت وگوی مثلث با علی عسگری
مثلث شماره 158
برنامه هاشمی برای انتخابات 92
وفادار به نظام و رهبری امکان تحقق دارد .طبیعی است که
محور وحدت ملی رهبری و میثاق ملی مردم و کشور یعنی
قانون اساسی باید باشد و ما بر این باوریم که اگر چنین دولتی
شکل گیرد کار اصلی ان در مسیر تنش زدایی ،حفظ وحدت،
توسعه نهادهای مدنی ،حمایت از بخش خصوصی و تعاونی،
مهار تورم ،افزایش ارزش پول ملی ،قدرت خرید مردم ،ارتقای
مشارکت قومی ت ها و احزاب سیاسی ،تقویت ازادی بیان ،دفاع
موثر و عملی از حقوق بشر در چارچوب قانون اساسی ،تامین
اجتماعی مطلوب ،حل مش��کالت مربوط به جوانان و حل
مشکل اقتصادی کشور و نظام خواهد بود .در حوزه سیاست
خارجی هم ضمن انکه تنش زدایی به حداقل م ی رسد ب راساس
س��ه اصل عزت ،حکمت و مصلحت در جهت توسعه روابط
همه جانبه با کشورهای اسالمی و جذب سرمایه های خارجی
به ویژه سرمایه های ای رانیان خارج کشور ب رای توسعه اقتصادی
و نیل به اقتصاد مولد پایدار حرکت م ی شود .دولت وحدت ملی
ب رنامه ای ارمان گرایانه و واقع بینان��ه ارائه خواهد داد که ب رای
توجه به سرمایه انسانی کشور و نظام به عنوان یک ضرورت،
بانک اطالعات جامع فراگیر نیروی انسانی تشکیل م ی دهد
و سرمایه های انسانی کشور و نظام را شناسایی و بنا به تعهد
و تخصص انها به ش��کل فراجناحی در دولت و قوه مجریه
چیدمان نیرو م ی کن��د .چون این دولت برامده از مش��ارکت
نخبگان و س�لایق مختلف خواهد بود ،فرد گرایی و استبداد
رای در ان به حداقل م ی رسد و به معنای واقعی کلمه گفتمان
فراجناحی وحدت ملی شکل خواهد گرفت که این جدال بر
س��ر قدرت که هم اکنون به شکل جنگ حیدری -نعمتی در
کشور به وجود امده کمرنگ م ی شود.
در عین حال ما برداشت مان این است که چون انتخابات
شوراهای شهر و روس��تا و انتخابات ریاست جمهوری در 24
خرداد 92با هم انجام م ی ش��ود ،بناب رای��ن انتخابات ماهیت
محلی و ملی پیدا م ی کن��د و انتخاب م��ردم از صفر تا صد
در حوزه اجرا مبنای نظر قرار م ی گیرد .ما فکر م ی کنیم این
انتخابات از نظر نوع و شکل خود م ی تواند بسترساز گفتمان
وحدت ملی و دولت فراگیر و فراجناحی وحدت ملی باشد .االن
49
نخبگان زیادی از جمله ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی ،اقای
ناطق نوری ،دکتر حس��ن روحانی و دیگر چهره های شناخته
شده منتظر هستند ببینند سیاست کلی نظام در امر انتخابات
به چه شکل ط راحی م ی شود.
ما برداش��ت مان این اس��ت که چهره های برخوردار از
عقالنیت و تدبیر در کشور کم نیستند و قحط الرجال وجود
ندارد ،اما همه نگاه ها االن معطوف است به استراتژی برگزاری
انتخابات و اینکه ایا مقابله و مهار جریان افراط که در انتخابات
گذشته التهاب افرین بود مورد نظ ر قرار خواهد گرفت یا خی ر ،به
خاطر انکه جریان افراط ،ریشه نابسامانی و مدیریت قانون گریز
و غیر پاس��خگوی فعلی را به نوعی با خود ب��ه همراه دارد و
فرسنگ ها این جریان از مدیریت علمی ،شاخ ص ها و اصول
مدیریت کارامد ،اعتمادافرین و مش��ارکت جو فاصله دارد .بر
همین اساس باید دید از باب صالح مملکت خویش خسروان
دانند ،مسئوالن دست اندرکار و تصمیم ساز در موضوع مربوط
به انتخابات ،چگون��ه از وضعیت فعلی و نابس��امان ی های
جاری ،کش��ور و نظام را به نحوی عب��ور م ی دهند .در عین
حال دولت وحدت ملی یا گفتمان وح��دت ملی که از ناحیه
ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی مطرح ش��ده ،به واقعی ت های
عینی «کشور و نظام»« ،منطقه و جهان خارج» و «نوع تصادم
و تقابل دش��منان با نظام جمهوری اس�لامی» توجه دارد و
شرایط به گونه ای است که همانند اول انقالب همه دلسوزان
نظام و همه کسانی که به اس�لام ،انقالب ،نظام و راه امام و
رهبری معتقد هستند باید در یک گفتمان اثرگذار ،فراجناحی
و وحدت ملی به میدان عمل پا گذارند و به حوزه سیاست در
امر انتخابات ورود کنند.
واکنش ها نسبت به گفتمان وحدت ملی چگونه
بوده است؟
سیاست
lواکنش ها به پیشنهاد تشکیل دولت وحدت ملی
خیلی متفاوت بود .بعض ی ها ان را چیزی شبیه شوخی تعبیر
کردند ،بعض ی ها خیلی مقابله منف ی تری با ان داشتند و گفتند
اینجا نه سوریه و نه ع راق است و تاکید کردند گفتمان وحدت
ملی را فقط مربوط به دوره ای م ی دانند که یک جنگ داخلی
تمام عیار در کشور شکل گیرد .در حالی که واقعیت مساله
این نیست ،جنگ سیاسی و جنگ قدرت در کشور وجود دارد
و افراط گرایان اصالحات در گذشته و هم اکنون افراط گرایان
اصولگرا عرصه را ب رای بسیاری از دلسوزان نظام تنگ کردند
و نتیجه رفتاری انها این شد که فرصت سوزی در کشور پیش
امد؛ بس��یاری از فرصت ها را در حوزه ه��ای مدیریتی به ویژه
اقتصادی از دست دادیم و به رغم سرمایه انسانی زیاد و مواهب
خدادادی بس��یار حاصل از فروش نفت ،شرایط مطلوب که
نیست بلکه نگران کننده هم هست.
در عین حال فکر م ی کنم چون قانون باید مبنای عمل
قرار بگیرد و همه باید در چارچوب قانون اساسی و میثاق ملی
در انتخابات حرکت کنیم ،در فرص��ت و زمان باقیمانده باید
یک گفتمان ازاد و ش��فافی را نخبگان پیش روی خود قرار
دهند و اثرگذارانه مباحث و مسائل و چالش های کشور و نظام
را بحث و اسی ب شناسی کنند و ب رای برون رفت از این وضعیت
راهکار و ب رنامه دهند .برداشتم این است که با گفتمان دولت
وحدت ملی م ی توان با ارائه ب رنامه از طریق روش های مناسب
و مطلوب با ایجاد یک بانک اطالعات نیروی انس��انی ب رای
ی افراد کارامد و دلس��وز -که امروز بسیاری
شناس��ایی تمام
خانه نشین ش��دند -گام های موثرتری ب رای پیشرفت اینده
کشور و نظام برداشت.
مثلث شماره 158
نگاه جامعه به چنین ایده ای چیست؟ ایا ارزیابی
داش�تید؟ اقبال عمومی به این پیشنهاد چگونه
است؟
lاز نظر جامع ه شناس��ی ،روان شناسی اجتماعی و
تبلیغی ،در موضوع انتخابات و مس��ائل سیاسی نم ی شود
کلیشه ای برخورد کرد .در همین رابطه هم اصالح طلبان و هم
اصولگرایان امتحان خود را پس دادند .بسیاری از نخبگان بر
50
این باور هستند که کشور را نم ی شود به شکل جناحی و باندی
اداره کرد و سیاستگذاری دقیق الزمه اداره کشور و نظام است
که معتقدیم سیاستگذاری در قالب س��ند چشم انداز ،برنامه
توسعه ،سیاست های اصل 44قانون اساسی از سوی مجمع
مورد نظر قرار گرفت و به تایید رهبر معظم انقالب رس��ید،
اما امروز مهمترین چالش کش��ور در قوه مجریه این اس��ت
که از برنامه توسعه ،چش��م انداز ،سیاست های کلی ابالغی
یا غفلت کرده یا ناتوان از اجرا و عمل ب��وده ،در نتیجه مردم
به یک معنا از اصالح طلبی و اصولگرایی به ویژه از ش��کل و
نوع افراطی و باندی ان عبور کردند و گرایش جدی مردم به
ویژه نخبگان به دولت فراگیر ،فراجناحی و کارامد است .بنا به
تجربه و سابقه ای که مردم در ش��کل مدیریت های کالن از
ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی در دوران جنگ ،دولت سازندگی
و ریاست مجمع تش��خیص مصلحت نظام سراغ دارند ،تیم
همراه ایش��ان را -که هم اکنون عمدتا در مجمع تشخیص
حضور دارند -در سیاست گذاری و اینده نگری ،کارامد م ی دانند.
ما فکر م ی کنیم که ارزیابی مردم و بیشتر نخبگان و دلسوزان
اعم از نخبگان دانش��گاه و حوزه نس��بت به این پیشنهاد و
گفتمان مثبت است و بیشتر کسانی با ان مخالفت م ی کنند
که نان خود را در دعوا دیدند و از راه التهاب افرینی و تخریب و
تمسک به رویه های افراطی سعی م ی کنند خود را به قدرت
برسانند یا تالش دارند خود را در قدرت حفظ کنند.
اینها یک اقلیت محدود و قدرت طلب و جوساز بیش
نیستند .برداشتم این اس��ت که اگر فضای انتخابات سالم و
رقابتی باشد ،فضایی باشد که ش��انتاژ ،دروغ و تهمت در ان
اصل قرار داده نشود ،در واقع یک شرایط سالم و اخالق مدارانه
و دلسوزانه بر فضای تبلیغات انتخاباتی حاکم باشد به ویژه
رس��انه ملی ،اصحاب رس��انه و تریبون های رس��می کشور
شرایط را تعدیل کنند ،مسائل از روی انصاف پیش رود .من
فکر م ی کنم به خودی خود گفتمان وحدت ملی م ی تواند هم
در تبلیغ ب رنامه و هم در عمل حرفی ب رای گفتن داشته باشد.
درب�اره مصادی�ق ان کس�انی ک�ه م ی توانن�د
ای�ن گفتم�ان را نمایندگ�ی کنن�د از اقای�ان
هاشم ی رفسنجانی ،ناطق نوری و حسن روحانی
نام م ی بردید ،ایا افراد دیگری هستند که بتوانند
در مقام نمایندگی این گفتمان وارد صحنه شوند؟
lشخص اقای هاشمی تا به حال از فرد یا شخصی
نام نبرده و حمایت نکرده ولی نظر به دلس��وزی که شخص
ایشان نسبت به نظام و انقالب و رهبری و مردم دارند و اصوال
خط قرمز ایشان ،نظام و رهبری و پیشرفت و توسعه و اعتالی
اینده کش��ور اس��ت ،عل ی القاعده ب ی تفاوت نخواهند بود و
به نظر م ی رس��د درصدد برایند که همه دلسوزان نظام را به
نحوی تشویق به حضور گرم و گی را در انتخابات پیش رو کنند.
البته یک طرف قضیه اقای هاش��می اس��ت و طرف
دیگر بستگی به سیاستگذاری مسئوالن نظام دارد ،من فکر
م ی کنم ایشان اگر شرایط و فضا را مناسب بعضی از چهره های
نزدیک خودش��ان بدانند از انها حمایت خواهند کرد .اقایان
روحانی و ناطق و تع داد دیگری از اعضای تشخیص مصلحت
نظام در واقع کسانی هستند که به ایش��ان از نظر سبک و
سلیقه و ب رنامه فکری و مدیریت خیلی نزدیک هستند.
معتقدم به جهتی که مجمع تشخیص مصلحت نظام
نهاد مستشار رهبری است و اتاق فکر نظام محسوب م ی شود
اقای هاشمی تالش خواهند کرد که چهره ها و افراد توانمند
را به نحوی ب رای ورود به عرصه انتخابات تش��ویق کنند و به
عنوان دولت در س��ایه و تفکر کارامد و برنامه ریز و اینده نگر
عل ی القاعده در چیدمان نیرو و مشورت دادن کمک حال انها
خواهند بود ،اگر چنین اتفاقی رخ دهد قطعا یک اتفاق میمون
و مبارکی ب رای اینده کشور و نظام خواهد بود.
هس��تند بس��یاری که م ی گویند کاش دولت فعلی و
اقای احمدی نژاد به جهت پیشبرد ب رنامه های کاری و تحقق
سیاس��ت های کلی -که در مجمع تصویب شده و به تایید
رهبری رسیده -از پتانسیل مجمع تشخیص مصلحت نظام
و شخص ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی استفاده م ی کردند و
تهاجم علیه ایشان نم ی شد چون ضرر ان مستقیما به نظام و
انقالب برمی گردد ،من بارها گفتم یکی از دالیل عدم توفیق
دولت این بود که اقای احمدی نژاد دولت را در چیدمان نیروی
انسانی با ش��هرداری اش��تباه گرفت؛ البته یا نخواست این
حقیقت را بپذیرد یا از ان غفلت کرد؛ هم اکنون دولت در بحث
کاهش ارزش پول ملی ،گرانی ،تورم ،رفاه و معیشت مردم با
چالش جدی رو به روست که همین چالش های موجود را اگر
بخواهیم در اینده از سر راه نظام برداریم حتما الزم است که
رویه سیاسی و مدیریتی کشور تغییر کند و شکل فراجناحی و
مدیریت فراگیر به خود گیرد.
از صحب ت ه�ای ش�ما برم ی ای�د که اگ�ر اقایان
هاشمی ،ناطق نوری و حس�ن روحانی به صحنه
نیایند ،فرد دیگری نیست که گفتمان وحدت ملی
را نمایندگی کند؟
lبله ،فعال کس��انی که مطرح هستند همین سه
نف رند ،اما من فکر م ی کنم تجربه مدیریتی اقای احمدی نژاد
هم تا حدودی به نفع روحانیت دلسوز و چهره های امین امام و
رهبری قرار گرفته است .یعنی هرچند تخریب علیه روحانیت
و ش��خص اقای هاش��می و چهره های روحانی دیگری که
اط راف ایش��ان بوده ،زیاد بود ،ام��ا تخریب ها نتیجه عکس
داده است.
اق�ای ناطق نگاه ش�ان ب�ه گفتمان وح�دت ملی
چیست؟
lمن در مش��هد -در ان اتفاقی که 23ماه رمضان
افراط گرایان ب رای او پی��ش اوردند -و مواق��ع دیگر با اقای
ناطق نوری صحبت داشتم ،ایشان چهره ای است که در واقع
تجربه گران سنگی از مدیریت سیاسی و اجرایی و تقنینی دارد
و دو دوره رئیس مجلس ش��ورای اسالمی بوده ،همچنین از
نظر شرایط و روحیه کاری بس��یار اخالقمدار هستند؛ همان
رفتار ارزش��مندی که ب��ه رقیب خود ،اق��ای خاتمی تبریک
گفتند نمونه این مدعا است ،من فکر م ی کنم اقای ناطق اگر
خود کاندیدا نشود ،حتما کس��ی را مد نظر قرار خواهد داد که
فراجناحی باشد و به منافع کالن کشور و گشایش در کار مردم
توجه و به معنای واقعی کلمه ب رای برون رفت از وضع اقتصادی
فعلی با ب رنامه عمل کند .اصوال اقای ناطق برعکس بسیاری
از چهره های جنجالی دیگر یک ادم تش��کیالتی و با برنامه
است و همه مس��اعی و تالش او بر این بوده که ریزش ها در
نظام کم و رویش ها زیاد شود .همه تالش وی این بود که افراط
را مهار کند چون افراط گری را سم مهلک ب رای نظام م ی داند
و در عین حال با روحیه تش��کیالتی ک��ه دارد ،هر وقت وارد
عرصه شود کارساز و نقش افرین خواهد بود .در همان شورای
هماهنگی نیروهای انقالب که ایشان در راس ان قرار داشتند
اگر برخی گرایش ها نبود -که به نحوی خود ایش��ان را هم
منکوب و از وی عبور کردند -م ی توانستند مدیریت سیاسی و
رهبری تشکیالتی اصولگرایان را خیلی بهتر از ان چیزی که
اتفاق افتاد به پیش بب رند.
اما اقای باهنر م ی گویند حضور اقای ناطق نوری در
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم منتفی است،
ایا این مساله صحت دارد؟
lاق��ای ناطق و هر ف��رد دیگری ک��ه بخواهد وارد
عرصه انتخابات ش��ود معادالت را م ی سنجد ،اینطور نیست
که ب ی گدار به اب بزند و خلق الساعه تصمیم بگیرد .معادالت
فعلی در واقع این امیدواری را نه تنها در ایشان بلکه نزد بسیاری
از چهره های دیگ��ر هنوز ایجاد نکرده که م��ا یک انتخابات
با نشاط ،اخالقمدار و رقابتی خواهیم داشت ،چون در عین حال
اثرگذاری برخی نهادهای قدرت در انتخابات گذشته مسائلی
را نش��ان داد و کدهایی از خود باقی گذاشت که چهره هایی
همچون اقای ناطق در جریان مسائل هستند و نقاط ضعف
را م ی دانند و درست هم اسی ب شناسی کردند و دلسوزانه هم
مباحث را به مسئوالن نظام منتقل کردند .در واقع شاید هنوز
هم تردید اقای ناطق نوری این است که در اتاق فکر و اندرونی
نظام حضور داشته باشند و اثرگذاری شان شکل علنی و اشکار
به خود نگیرد.
اقای روحانی چه نگاهی به طرح تش�کیل دولت
وحدت ملی دارد؟
lایشان در صحب ت هایی که دارد بحث دولت فراگیر
و فراجناحی را مطرح کرده و م ی کند و معتقد اس��ت که نظام
از افراد کارامد زیادی ب رای پیش��برد اهدافش در عرصه های
خارجی و داخلی برخوردار است که باید زمینه و بستر الزم ب رای
بازگشت و حضور همه انها به عرصه های مدیریتی سیاسی،
اقتصادی و فرهنگی فراهم شود.
ایا حاضرند این گفتمان را نمایندگی کنند؟
lاصال ش��اکله ،چهره و ش��خصیت ایشان بسیار
بر این گفتمان انطب��اق دارد ،از این رو خیلی خود را محصور
و محدود در جریان اصالح��ات یا جریان اصولگ��را نکرده و
عمدتا در چارچوب قانون اساس��ی به عنوان نماینده رهبری
در ش��ورای عالی امنی��ت ملی و چه��ره ای که م��ورد وثوق
مقام معظم رهبری بوده ،ایفای نقش ک��رد .بهترین نمونه
و س��ند در این باره گزارش 16س��ال مس��ئولیت ایشان در
ش��ورای عالی امنیت ملی به مقام معظم رهبری و بیانات و
مطالبی که معظم له در ان دیدار مطرح کردند است.
صری�ح بفرمایید خود اقای روحان�ی قبول کردند
ک�ه نام�زد گفتم�ان وح�دت مل�ی در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم شوند؟
lبا اتفاقاتی ک��ه در دولت ب رای اق��ای احمدی نژاد
و جریان انحراف��ی پیش امد ،به نظر م ی رس��د اصولگرایان
انتخابات را به صورت دو قطبی خواهند داش��ت .احمدی نژاد
هنوز هم خ��ود را در جرگ��ه اصولگرایان م ی دان��د ،هم او بر
اصولگرایان خارج دولت انتقاد دارد و ه��م اصولگرایان خارج
دولت به او انتق��اد دارند ،کال ای��ن دو مجموعه ،ش��رایط را
به این س��مت بردند .برهمین اس��اس فکر م ی کنم شرایط
دو قطبی شدن انتخابات متفاوت ش��ده و حالت دوقطبی در
طیف اصولگرایان خود نمایی م ی کند و قطب سوم انتخابات
کاندیدای مستقل و کاندیدای فراجناحی خواهد بود.
م ی گویند حامیان طرح دولت وحدت ملی محدود
و منحصر در اط رافیان اقای هاشمی است و طیفی
خارج از این جمع به طرح یادش�ده اقبالی نشان
نداده اس�ت ،بنابراین نم ی توان گفت فراجناحی
است ،حتی شما هم در مصاحبه گفتید که کسانی
که در مجمع هس�تند یا قبال س�ابقه همکاری با
اقای هاشمی را داشتند موافق طرح دولت وحدت
ملی هستند؛ نظر شما چیست؟
lمسلما ضرورت و مقتضیات کشور و نظام باعث
شده اقای هاشمی این ایده را مطرح کنند .کسانی که مخالفند
سعی م ی کنند ان را محدود به هاشمی و کارگزاران جلوه دهند
و با عناوین ای��ن ایده را تخریب کنن��د؛ بناب راین تنگ نظ رانه
درباره ان اظهار نظر م ی کنند .اقای هاشمی فردی فراجناحی
استg .
صادق زیباکالم ،استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل سیاسی کاندیداتوری حسن روحانی را تنها
در حد گمانه زنی می داند و از علی اکبر والیتی به عنوان کاندیدای نهایی اصولگرایان نام می برد.
اق�ای دکت�ر! اولی�ن س�وال م�ن در خص�وص
کاندیداتوری اقای حس�ن روحانی است؛ همان
ط�ور ک�ه در جری�ان هس�تید ایش�ان یک�ی از
گزینه ه�ای مط�رح ب�رای نام�زدی در انتخابات
ریاس�ت جمهوری یازدهم هس�تند .به نظر شما
م ی توان از ح�اال اقای روحان�ی را ب ه عنوان یکی
از کاندیداهای اصلی انتخابات پی ش رو دانست؟
اگر اوضاع و احوال سیاسی ای ران ظرف شش ماه اینده
کم وبیش در همین وضعیت فعلی بماند ،یعنی ما حداکثر
ش��اهد صحب ت هایی از اقای احمدی نژاد باشیم و دالر فقط
500یا 1000تومان افزایش قیمت داشته باشد و اتفاق خاصی
نیفتد ،بنده معتقدم دکتر حسن روحانی در انتخابات کاندیدا
نخواهند شد و صحب ت ها در حد گمان هزنی باقی خواهد ماند.
یعنی شما م ی فرمایید اگر اوضاع بر همین منوال
باشد ایشان کاندیدا نم ی شود؟ دلیل این تحلیل
شما چیست؟
lچون در شرایط فعلی اصالح طلبان بنا ندارند در
انتخابات شرکت کنند؛ بناب راین از این کانال نم ی توان رایی
ب رای اقای حسن روحانی متصور بود.
یعنی ش�ما معتقدید س�بد رای اقای روحانی از
اصالح طلبان خواهد بود؟
lاگر ایش��ان کاندی��دا ش��وند عل ی القاعده بخش
عمده ای از س��بد رای ایشان از س��وی اصالح طلبان است.
البته بخ��ش دیگری از رای ایش��ان از جان��ب اصولگرایان
معتدل م ی تواند باش��د .در واقع کسانی که قصد حضور در
انتخابات را ندارند ،قطعا به ایشان رای نخواهند داد .از طرفی
حس��ن روحانی منتخب اصولگرایان رادی��کال و تندرو هم
نخواهد بود .بناب راین رای ایشان فقط از ناحیه اصولگرایان
معتدل و میانه رو و همچنین اصالح طلبان معتدل و میانه رو
است .منتها این امر در صورتی تحقق م ی پذیرد که بزرگان
اصولگرایان با امدن حسن روحانی موافقت کنند ،در غیر این
صورت ایشان شانس زیادی ب رای موفقیت نخواهد داشت.
سیاست
ی هاشمی -احمدی نژاد در انتخابات سال
دو قطب
84و 88رخ داد ،ه م اکنون برخی معتقدند اگر اقای
هاش�می یا نزدیکان ایش�ان در قالب طرح دولت
وحدت ملی به صحنه رقابت پی ش رو گام بگذارند،
برخی طیف ها از دو جناح م ی کوشند که فضا را به
همان شکل دوقطبی کنند ،نظر شما چیست؟
3
گفت وگوی مثلث با صادق زیباکالم
البته این گونه نیست که وی از سوی ش��ورای نگهبان رد
صالحیت شود ،اما شاید به اش��کال دیگر از ایشان خواسته
شود در انتخابات شرکت نکند.
مثلث شماره 158
lایشان در حال ارزیابی اس��ت .مراجعات زیادی از
طی ف های مختلف همچون نخبگان دانشگاهی و حوزوی و
نمایندگان ادوار گذشته مجلس م ی شود ،چون ایشان مدت ها
نایب رئیس مجلس بود و در انجا ایفای نقش کرد .دوستان
قدیم و جدیدش��ان زیاد مراجعه به وی دارند ،اما او در مقطع
ارزیابی موضوع و مساله است.
شرایط کاندیداتوری حسن روحانی
منظ�ور ش�ما از ب�زرگان اصولگ�را چه کس�انی
هستند؟ یعنی چه کسانی از ایشان م ی خواهند
در انتخابات کاندیدا نشود؟
lمقص��ودم چهره ه��ا و ش��خصی ت های بانفوذ
اصولگراست که ب رای حضور یا عدم حضور حسن روحانی
تعیین تکلی ف کننده هستند .مسلم است حسن روحانی هر
قدر بخواهد در انتخابات شرکت کند و هر قدر هم مورد نظر
و تایید اقای هاشم ی رفسنجانی قرار گیرد که در انتخابات
شرکت کند و حتی موافقت اقای خاتمی را هم کسب کند،
از انجایی که ایشان سرد و گرم مسائل سیاسی را چشیده اند
م ی دانند که اگر رهبری اصولگرایان با امدنش موافق نباشند
ب رای نامزد شدن و رای اوردن با مش��کل مواجه خواهد شد
و حتی اگر رئی س جمهور هم ش��ود یقین��ا رئی س جمهوری
نخواهد ش��د که بتواند کاری از پیش ببرد چون با مخالفت
اصولگرایان مواجه م ی شود .بناب راین طبیعی است در چنین
وضعیتی اقای حسن روحانی نامزد نم ی شود .بناب راین بنده
معتقدم اگر اوضاع بر همین منوال باقی بماند کاندیداتوری
وی منتفی اس��ت ،مگر انکه تغیی��ر و تحولی در وضعیت
سیاسی ای ران به وجود اید.
lچ�را امدن اق�ای حس�ن روحان�ی در میان
اصولگرایان طرفدار ندارد؟
اق��ای روحانی بی��ن اصولگرای��ان تن��درو و رادیکال
جایگاهی ندارند زی را ایشان به جای پیوستن به این بخش از
ن ترجیح داده اند در کنار اقای هاشم ی رفسنجانی
اصولگرایا
باقی بمان��د .یعن��ی دقیقا ب��ه هم��ان دلیلی ک��ه اقای
هاشم ی رفسنجانی جایی بین اصولگرایان تندرو و رادیکال
ندارد ،به همان دلیل حس��ن روحانی هم بین این بخش از
اصولگرایان جایگاهی ندارند.
اما اقای دکتر! ش�ما پیش از این هم درباره اقای
51
والیتی همین صحبت را کردید و فرمودید اقای
والیتی ب�ه اق�ای هاش�می نزدیک اس�ت ،ولی
اصولگرایان ایش�ان را قبول دارن�د ،پس چطور
م ی ش�ود حس�ن روحانی را به دلی�ل نزدیکی با
هاشمی قبول نداشته باشند؟
lاقای دکتر والیتی به هاش��می نزدیک است ،اما
نزدیک بودن ایشان به هاشمی یک نزدیکی سازمان یافته
و ارگانیزم نیس��ت ،یک نزدیکی تش��کیالتی و سیاس��ی
هم نیس��ت ،بلکه دکتر والیتی یک احت��رام عمیق ب رای
هاشم ی رفسنجانی قائل اس��ت و این موضوع به سال های
قبل از انق�لاب ،دوران جن��گ و ده��ه اول و دوم انقالب
بازم ی گ��ردد .در حقیقت به جز ای��ن احترام چی��ز دیگری
اقایان والیتی و هاش��می را به یکدیگر وصل نم ی کند .در
واقع اتص��ال دکتر والیتی ب��ه اصولگرایان اس��ت و ارتباط
تشکیالتی و سیاس��ی را دکتر والیتی با اصولگرایان دارند
نه با هاشم ی رفسنجانی .بناب راین انچه بنده گفتم به نوعی
احترامی اس��ت که دکتر والیتی ب رای هاشمی قائل است و
حاضر نیس��ت همچون اصولگرایان افراطی و رادیکال به
اقای هاشمی توهین کند.
همان طور که اطالع دارید اقای هاشم ی رفسنجانی
طرح دولت وحدت ملی را ارائه دادند .البته شما هم
جز اولین کس�انی بودید که بحث تشکیل دولت
اش�تی ملی را مطرح کردید .به نظر ش�ما ایا اقای
روحانی م ی تواند گزینه مناسبی ب رای دولت وحدت
ملی باشد؟
سیاست
lبنده همان طور که باره��ا گفته ام بهترین گزینه
ب رای دولت اشتی ملی اقای ناطق نوری است البته گزینه دوم
و با اختالف زیاد اقای حس��ن روحانی است .در واقع از بین
نامزدهایی که مطرح هستند مثل اقایان قالیباف ،والیتی،
حدادعادل و سعید جلیلی از میان همه اینها حسن روحانی
به دلیل صالبت و ریشه های سیاس��ی که دارند از شانس
بیشتری برخوردار است تا بتواند دولت اشتی ملی را تشکیل
دهند ،اما شخصیت اصلی و واقعی که م ی تواند دولت اشتی
ملی را تحقق ببخش��د قطعا ناطق نوری است و بزرگترین
مخالف دولت اش��تی ملی اصولگرایان تن��درو و رادیکالی
ی قدرت را م ی خواهند و حاضر نیستند ب رای
هستند که تمام
دیگران سهمی از قدرت قائل باشند.
مثلث شماره 158
ای�ا ش�خص اق�ای هاش�می م ی توان�د گزینه
مناسبی برای تش�کیل دولت وحدت ملی باشد
تا سیاست های مورد نظر خود را اعمال کند؟
lاقای هاش��می قطعا گزیده ایده الی ب رای دولت
وحدت ملی خواهد بود ،اما مش��کل اساس��ی این است که
اصولگرایان به هیچ وجه حاضر نیستند اقای هاشمی وارد
عرصه قدرت ش��ود و نهایت تالش خود را مبذول خواهند
داشت تا هاشمی نتواند وارد قدرت شود .قطعا اگر هاشمی
نامزد ش��ود اصولگرایان رادیکال و تندرو حاضر نیستند در
جهت پیشبرد کشور به سمت و سوی اشتی ملی با ایشان
همکاری کنند.
ش�ما فک�ر م ی کنی�د رقاب�ت در انتخاب�ات
ریاست جمهوری یازدهم میان کدام گزینه هاست؟
lدر یک طرف انتخابات ریاست جمهوری یازدهم
اصولگرایان حضور خواهند داش��ت و در س��وی دیگر اقای
احمدی نژاد .به عقی��ده من اگر اصولگرای��ان بتوانند اقای
احمدی نژاد را کنار بزنند و ایش��ان دیگر نقشی در انتخابات
نداش��ته باش��د این طیف اخرین مانع را هم پش��ت س��ر
گذاشته اند و خواهند توانست زمینه پیروزی کاندیدای خود
که اقای والیتی است را فراهم کنند.
یعنی در صورت حذف کاندیدای دولت احمدی نژاد،
همه بر س�ر کاندیداتوری اقای والیت�ی به اجماع
م ی رس�ند و ایش�ان پی�روز نهای�ی انتخاب�ات
م ی شوند؟
52
lبله ،بن��ده معتقدم ه��م اصولگرای��ان معتدل و
میانه رو و هم اصولگرایان تندرو بر س��ر کاندیداتوری اقای
والیتی وحدت نظر دارند؛ منتها بنده می زان رای اقای والیتی
را در س��طح کش��ور بیش از پنج میلیون رای نم ی دانم ،اما
اصولگرایان م ی توانند با اس��تفاده از نیروها و امکاناتی که
در اختیار دارند رای ایشان را از پنج میلیون افزایش دهند.
نزدیکی اق�ای والیت�ی به هاشم ی رفس�نجانی
موج�ب نم ی ش�ود اصالح طلبان هم به س�مت
ایشان گرایش پیدا کنند؟
lبنده عرض کردم نزدیک��ی اقای والیتی به اقای
هاشمی نزدیکی سیاس��ی ،تش��کیالتی ،خطی و مرام
ی
نیست ،بلکه یک نزدیکی اس��ت که م ی شود گفت از یک
سو ش��بیه به هم هس��تند زی را اقای والیتی همچون اقای
هاش��می یک فرد معتدل و میانه رو اس��ت و حاضر نیست
همچون اصولگرایان تندرو به منتقدین و مخالفین سیاسی
توهین کند .اقای والیتی ب رای هاشمی احترام قائل است،
اما رابطه تشکیالتی و سیاس��ی با یکدیگر ندارند.البته اگر
اق��ای ناطق نوری نامزد ش��وند احتمال اینک��ه درصد قابل
توجهی از اصالح طلبان راضی ش��وند به اقای ناطق نوری
رای بدهند ،باالی 50درصد است ،اما اگر دکتر والیتی نامزد
اصلی انتخابات شود در ان صورت فکر نم ی کنم در بهترین
حالت ممکن که به اصرار اقای هاش��می فراهم شود بیش
از 20یا30درصد اصالح طلبان حاضر ش��وند به اقای والیتی
رای بدهند.
چرا اصالح طلبان حاضر نم ی ش�وند به فرد مورد
حمایت یا مورد تایید اقای هاشمی رای بدهند؟
lچون اق��ای دکتر والیت��ی را اصالح طلبان نامزد
اصولگرایان م ی دانند و این درصدی ه��م که گفتم حاضر
م ی شوند به اقای والیتی رای بدهند ،بخشی از ان به دلیل
حمایت اقای هاشم ی رفس��نجانی از والیت��ی خواهد بود و
بخش دیگر هم به دلیل معتدل و میانه رو بودن اقای والیتی
است؛ از این رو ممکن اس��ت این درصد از اصالح طلبان به
ایشان رای بدهند.
جبه�ه پای�داری یک�ی از مدعی�ان سرس�خت
انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم اس�ت ،این
طیف تاکید دارد نامزدشان یک فرد اصلح از این
جبهه خواهد ب�ود؛ فکر نم ی کنی�د این موضوع
زمینه ساز رقابتی همچون انتخابات مجلس نهم
بین اصولگرایان م ی شود؟
lبن��ده گفت��م رقاب��ت اصل��ی در انتخاب��ات
ریاس��ت جمهوری یازده��م می��ان اق��ای احمدی ن��ژاد و
اصولگرایان خواهد بود.
یعنی در واقع ش�ما جبهه پایداری را همس�و با
دولت م ی دانید؟
lبل��ه؛ دقیق��ا همی��ن طور اس��ت ،بن��ده اقایان
اقاته ران��ی ،روح اهلل حس��ینیان و حمی��د رس��ایی را جدا از
احمدی نژاد نم ی دانم و اینها را با احمدی نژاد یکی م ی دانم؛
بناب راین وقتی م ی گویم رقابت بین احمدی نژاد و اصولگرایان
خواهد بود ،در حقیقت منظورم از احمدی نژاد شامل جبهه
پایداری نیز م ی ش��ود .بناب راین بعید به نظر م ی رسد جبهه
پایداری و احمدی نژاد و دولت حاضر ش��وند از اقای والیتی
حمایت کنند.
فکر م ی کنید کاندیدای جبه�ه پایداری یا دولت
چه کسی باشد؟
lکاندی��دای اول دولت ی��ا جبهه پای��داری اقای
رحیم مشایی اس��ت ،دوم ایت اهلل هاشم ی شاهرودی و سوم
عل ی اکبر صالح��ی خواهد ب��ود .به نظر اینه��ا نامزدهایی
هس��تند که جبهه پایداری و طرف��داران احمدی نژاد حاضر
خواهن��د بود از اینه��ا حمایت کنن��د .درواقع اگ��ر ایت اهلل
هاشم ی شاهرودی بتواند رضایت دیگر اصولگرایان را جلب
کند ،کاندیداتوری در انتخابات را م ی پذیرد ،اما دکتر عل ی اکبر
صالحی همچون عارف تنها چه ره ای است که اصولگرایان
حاضرند کاندیداتوری وی را بپذیرند ،زی را صالحی نشان داده
که قواعد بازی را رعایت م ی کند ،بناب راین اقای صالحی تنها
شخصیتی اس��ت که احمدی نژاد و اصولگرایان م ی توانند
روی ان شخص توافق کنند.
غیر از این س��ه گزینه به نظر بنده فرد چهارم ی ب رای
نامزدی از سوی دولت وجود ندارد که مورد تایید احمدی نژاد
و دیگر اصولگرایان باشد.
ب ه نظر شما درنهایت اصالح طلبان در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم شرکت م ی کنند؟
lاز نظر من اصالح طلبان غای��ب بزرگ انتخابات
ریاس��ت جمهوری یازده��م خواهن��د ب��ود و اصولگرایان
به هی چ وجه اجازه نم ی دهند اصالح طلب��ان وارد انتخابات
92شوند.
پس دیدارهایی که اصالح طلبان برگزار م ی کنند
به چه دلیل است؟
lاین دیدارهایی که برگزار م ی کنند در راس��تای
تالش در جه��ت حض��ور در انتخابات اس��ت ،اما وقتی
با حض��ور خاتم��ی در انتخاب��ات مخالفت م ی ش��ود و
م ی گویند ایش��ان باید توب��ه کنند بنابرای��ن دیگر جایی
برای اصالح طلبان باقی نم ی ماند .از طرفی اصولگرایان
تبلیغ��ات زی��ادی م ی کنند که ب��ا مطرح ک��ردن بحث
کاندیداتوری اقای��ان کواکبیان ،عارف ،حس��ین کمالی
و ش��ورای هماهنگ��ی اصالح طلبان س��عی م ی کنند با
مانور روی ای��ن افراد وانمود کنند ک��ه اصالح طلبان هم
در انتخابات حض��ور دارند ،ام��ا واقعیت این اس��ت که
مردمساالری و شورای هماهنگی اصالحات ،اقای تابش،
کواکبیان و مهرعلیزاده نمایندگی از سوی اصالح طلبان
ندارند ،بنابراین همان طور که گفتم اصالح طلبان غایب
بزرگ انتخابات خواهند بود.
با ای�ن اوصاف ش�ما رئی س جمهور این�ده را چه
کسی م ی دانید؟
lاگر از حاال تا 24خرداد 92تحول خاصی رخ ندهد،
رئی س جمهور اینده دکتر عل ی اکبر والیتی خواهد بود.
و هم�ه اصولگرایان بر س�ر ایش�ان ب�ه توافق
خواهند رسید؟
lبل��ه؛ هم��ه اصولگرای��ان و حاکمی��ت منهای
احمدی نژاد و متحدین ایش��ان روی دکتر عل ی اکبر والیتی
به توافق خواهند رسیدg .
سیاست
نامه های تازه
نامه های
اقای عسگراوالدی
سنت نامه نگاری دبیرکل جبهه پیروان تداوم یافته است
سیاست
حبیب اهلل عسگراوالدی ا ز چهره های باسابقه
سیاسی است .مواضع او همواره در ادوار مختلف
مورد توجه بوده و البته محل بحث .او که سال ها پیش
حرف هایش را مکتوب و در قالب نامه به اهالی سیاست
منتقل می کرد حاال بار دیگر دست به قلم شده است.
اغاز نامه نگاری و سرمقاله نویسی او در روزنامه رسالت
که هر بار به موضوعی مورد بحث درباره مسائل روز
می پردازد انجا اهمیت یافته است که زمان زیادی تا
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم باقی
نمانده است.
مثلث شماره 158
1
«ما باب گفت وگ��و با منتق��دان را هیچ وقت بس��ته
نمی بینی��م .نامه نگاری ه��ا ب��ا محمدرضا خاتم��ی برای
شفاف س��ازی و نق��د مبان��ی تئوریک گردانن��دگان حزب
مش��ارکت بود و قطع گفت وگو هم از طرف اینجانب نبود.
انها اخرین نامه بنده را بی پاسخ گذاشتند».
این جمل��ه حبی��ب اهلل عس��گراوالدی در گفت وگو
ب��ا روزنام��ه اعتماد تنه��ا بخش��ی از اظه��ارات او درباره
نامه نگاری هایش با سید محمدرضا خاتمی ،برادر سید محمد
خاتمی ،رئیس جمهور س��ابق است؛ نامه نگاری هایی که به
منظور رسیدن به تفاهمی در خصوص اداره کشور و نزدیک
شدن نظرات حزب مشارکت و جمعیت موتلفه اسالمی در
عرصه سیاست انجام گرفت.
حاال مدت ه��ا پ��س از ان نامه نگاری ها ،ب��ار دیگر
حبیب اهلل عس��گراوالدی که ای��ن روزها دبی��رکل جبهه
پیروان خط امام و رهبری است بار دیگر قلم به دست گرفته
و جریانات مختلفی از جریان حامیان دولت تا س��ید محمد
موسوی خوئینی ها را به نقد می کشد.
نامه «پامنبری» به شریعتمداری
جدیدترین مکاتبه دبیرکل جبه��ه پیروان خط امام و
رهبری نامه او به حسین ش��ریعتمداری است .او در نامه ای
به مدیرمس��ئول روزنامه کیهان ،ضمن انتقاد از یادداشت
وی در روزنامه خواس��تار ان ش��د که به س��خنان ایت اهلل
هاشمی رفسنجانی با حسن ظن نگریسته شود.
عس��گراوالدی به یادداشت شش��م دی ماه روزنامه
53
سیاست
کیهان با عنوان «این نشانه ها دیدنی نبود؟!» واکنش نشان
داد؛ یادداشتی که در ان نقدی به برخی سخنان و رفتارهای
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام وارد شده بود.
او در این نامه خود را «پامنبری» حسین شریعتمداری
نامید و تاکید کرد که در تعهد و وفاداری مدیرمسئول کیهان
به مبانی انقالب اسالمی و راه پرفروغ و ماندگار امام راحل
عظیم الش��ان و منویات رهبر معظم انق�لاب کوچکترین
تردیدی ندارد« :سوابق درخشان شما قبل از انقالب و بعد از
انقالب نشانگر دلبستگی و اعتقاد به نظام مقدس جمهوری
اسالمی است و همین موجب ارادتم به شماست».
عسگراوالدی در توصیه ای به او نوشت« :شما برادر
عزیز ،نماینده محترم رهبر معظم انقالب اس�لامی هستید
و باید مش��ی پدرانه س��کاندار انقالب و ولی امر مس��لمین
را س��رلوحه خود قرار دهید و در ارامش بخش��ی به فضای
سیاسی کشور نقش افرین باشید».
او ب��ا اش��اره ب��ه انتخابات این��ده در بخش��ی دیگر
از نامه خود به ش��ریعتمداری نوش��ت« :به نظر می رس��د
جهت گیری ایت اهلل هاشمی رفسنجانی در استانه انتخابات
ریاس��ت جمهوری یازدهم برای جذب و حضور حداکثری
مردم و تقویت همبستگی ملی و حضور تمامی افراد جامعه
که وفادار به نظام اسالمی هستند می تواند بستر مناسبی را
برای تحکیم مردم ساالری دینی فراهم کند و توطئه های
دشمنان اسالم در القای عدم مقبولیت مردمی نظام را خنثی
نماید ،از این جهت فارغ از هر پیش داوری باید با حسن ظن
به دیدگاه ایشان نگاه کرد.
البته شایسته بود هم به لحاظ شخصیت حقیقی و هم
شخصیت حقوقی ایت اهلل هاشمی رفسنجانی طوری سخن
بگویند که ساختار برگزاری انتخابات و ده ها هزار از مردان
و زنانی که به عنوان معتمدین مردم طی س��ه دهه گذشته
انتخابات را در سراس��ر کش��ور برگزار می کنند ،زیر سوال
نروند .نباید ایشان طوری حرف بزنند که ساز و کار حقوقی
در انتخابات را معیوب نشان دهند و احتمال دخل و تصرف
در ارای مردم را قوی بدانند .این یک توهم است ،اهل خرد
می دانند که این ادعا صحیح نیست».
دبیرکل جبهه پی��روان خط امام و رهب��ری در پایان
نامه خود نوشت« :انتخابات طی س��ه دهه گذشته با وجود
حاکمیت س�لایق گوناگون در قوه مجریه ،به دلیل نظارت
جامع ش��ورای محترم نگهبان و حضور شش فقیه عادل و
ش��ش حقوقدان برجس��ته منتخب مجلس با هدایت های
صحیح امام خمین��ی(ره) و مقام معظم رهب��ری دام ظله،
بحمدهلل ازاد ،ش��فاف و قانونی بوده و دلیل صحت ان هم
این است که همواره جریان منتخب مردم از صندوق ارایی
بیرون می امدند که مجریان انتخابات از جریان رقیب بودند.
از این رو س��خن دو پهلو گفت��ن در م��ورد انتخابات
به گونه ای که بوق های استکباری و ضدانقالب از ان بهره
ببرند مس��موع نیس��ت .این نوع موضع گیری ها حسن ظن
نس��بت به دیدگاه ه��ای اق��ای هاشمی رفس��نجانی و نیز
جهت گیری های خیرخواهانه ایش��ان را می تواند خدشه دار
نماید».
مثلث شماره 158
توصیه عسگراوالدی به «برادر رسایی»
نطق جنجالی حمید رس��ایی در انتق��اد علیه خانواده
هاشمی رفس��نجانی کاف��ی ب��ود تا ب��ار دیگ��ر حبیب اهلل
عس��گراوالدی دس��ت به قلم گیرد و زبان به انتقاد از این
نماینده طیف منتسب به حامیان دولت بپردازد .او با نگارش
یادداش��تی چنین نوش��ت« :اینکه ما با ساده اندیشی فکر
کنیم در اردوگاه ما کسی مفتون فتنه گری های دشمن نشد
و همگی پاک و صالح ماندند ،درس��ت ندی��دن کل معادله
فتنه است .نقشه دش��من این بود که به شکاف رقابت های
سیاسی وارد شود ،انها را فعال نگه دارد و هر دو را به سمت
افراطی گری ببرد.
54
انها بس��تر منازعات را برای نشستن ش��تر فتنه مهیا
دیدن��د .از غفل��ت ،جهل منجر ب��ه لجاج��ت ،عصبانیت و
خش��م و کینه توزی برخی بهره ها بردند و ش��د انچه نباید
می شد .تردیدی نیس��ت که باید با این ش��رارت در دو بعد
حقوقی و سیاسی برخورد می شد و فتنه گران سرجای خود
می نشستند.
در بعد حقوقی دادگاه ها برگزار ش��د و کسانی که اهل
فتنه بودند به زندان و مجازات های مشخص محکوم شدند.
در بعد سیاسی مردم ش��رارت منافقین ،س��لطنت طلب ها
و ضد انقالب و غفل��ت زدگان را نیز رصد کردن��د و در قیام
تاریخی 9دی در برابر انها ایستادند و کار را یکسره کردند.
دراین معرکه عمارهای تاریخ معاص��ر به میدان امدند و به
ندای تاریخی «اَین عمار»های رهبر معظم انقالب پاسخ
دادند و نگذاشتند توطئه دشمن در غلبه نبرد نرم علیه ملت
عملی شود».
عسگراوالدی در بخش دیگری از این یادداشت ادامه
داد« :برادر عزیز ،اقای رس��ایی! موضوع اصلی جنگ نرم،
سربازگیری از دشمن اس��ت و ما نباید در این جنگ دشمن
را در این س��ربازگیری یاری رس��انیم .ب��رای پرهیز از این
غفلت باید بدانیم در ان س��وی نبرد امری��کای جنایتکار و
رژیم صهیونیستی روسیاه و انگلیس مکار قرار دارند و در این
سوی نبرد ،رهبر مظلوم انقالب هدایت ،رهبری و مدیریت
نبرد نرم را به عهده دارند.
ما باید گوش به فرمان ایش��ان باش��یم و اگر تندتر از
ایش��ان حرکت کنیم هم ردی��ف مارقین می ش��ویم که در
این صورت احتم��ال خروج از دین وج��ود دارد و اگرکندتر
از ایشان هم حرکت بکنیم ،این فاصله ما را به دره نابودی
می کشاند و بی تردید اگر کس��ی همراه ایشان باشد به حق
جبیب اهلل عس�گراوالدی
در چند س�رمقاله روزنامه
رس�الت مواضع�ی را در
م�ورد مس�ایل سیاس�ی
اعالم کرده اس�ت جدید
حسین ش�ریعتمداری در
روزنامه کیهان نیز واکنش
نشان داده است
خواهد رسید .لحن شما در این دو نطق حکایت از این دارد
که ق��درت خارق العاده رهبری در مهار نبرد نرم دش��من را
دقیق و روشن در محاسبه ندارید .نقد شما به مهدی هاشمی
یک مساله است و تسری ان به ایت اهلل هاشمی رفسنجانی
و خانواده اش که اکنون با حکم رهبری در درون خیمه نظام
و در مسند ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام نشسته
مساله ای دیگر .این لحن نشان می دهد شما از این حضور
(در خیمه نظام و رهبری) خشنود نیستید .این درست جایی
اس��ت که ممکن است در اثر یک غفلت انس��ان در راهبرد
دشمن در جنگ نرم عمل کند».
عسگراوالدی همچنین با اشاره به اینکه ما اکنون در
پیچ تند وحساس و خطیر تاریخ قرار داریم ،ادامه داده است:
« در نقد فتنه و انحراف باید دقت کنیم؛ اولی را مظلوم نکنیم
و دوم��ی را تا مرز س��یاه نمایی عملکرد دول��ت و حتی نقد
رئیس جمهور جلو نبریم.
البته تمام شخصیت های نظام در معرض نقد مردم و
نخبگان هستند و خود را باید برای پاسخگویی اماده کنند.
اما ما هم باید جانب انصاف و عدال��ت را رعایت کنیم و در
نقد ایت اهلل هاشمی رفسنجانی حریم گفته های امام(ره) و
رهبری را در مورد ایشان نگاه داریم».
دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری همچنین به
رسایی توصیه کرد که مراقبت در س��خن گفتن و نطق در
مجلس به عنوان روحانی ،نماینده مجلس و عضو کمیسیون
اصل 90باید مبتنی بر رعایت دقیق موازین شرعی و قانونی
باش��د« :قبل از محکومیت و رای نهایی دس��تگاه قضایی
در مورد فرد متهم س��خن گفتن ،مبنای قانونی ،انس��انی و
اخالقی ندارد و فضای کشور را در استانه انتخابات ملتهب
و متش��نج کردن با اص��ول راهبردی مق��ام معظم رهبری
سازگاری ندارد.
همچنین لحن ش��ما در نقد نهاده��ای قانونی نظام
در پیگیری فراین��د حقوقی جرائم مهدی هاش��می نباید
به گونه ای باش��د که دش��منان نظام را ش��اد کند و همان
رفتاری را که اش��رار اهل فتنه در نقد دس��تگاه قضایی یا
دیگر نهادهای نظام داش��تند در ذهن ه��ا تداعی کند .ما
و ش��ما به نظام و رهبری وفاداریم و این وفاداری باید در
موضع گیری ها و رفتار سیاسی ما و حتی لحن نقدهایمان
تجلی داشته باشد».
نامه منتشرنشده به موسوی خوئینی ها
«من یک نامه خصوصی به اقای خوئینی ها نوشتم که
قصد انتشار ان را ندارم و هر وقت اقای خوئینی ها مصلحت
بداند منتشر می کنم .در ان نوشتم که شما می گویید کسانی
که در خیابان ها ریختند از ما نبودند .ایشان می گوید؛ گفتند
از موسوی و کروبی تبری بجویید.
من گفتم چه کسی گفته از موس��وی و کروبی تبری
بجویید؟ نیازی نیست از موسوی و کروبی تبری بجویید ،از
فتنه تبری بجویید .فتنه را امریکا ،انگلیس و اسرائیل به پا
کردند و باید از ان تبری بجویید».
این جمالت عسگراوالدی در گفت وگو با سایت خبری
قانون حکایت از ان دارد که او نامه ای به موسوی خوئینی ها
نوش��ته و در ان از او خواس��ته اس��ت که از اقدامات انجام
ش��ده در فتنه 88ابراز برائ��ت کند .این در حالی اس��ت که
موسوی خوئینی ها چندی بعد در اظهارنظری تند اعالم کرد
که اصالح طلبان به هیچ وجه از مواضع خود درباره انتخابات
88کوتاه نمی ایند.
عسگراوالدی از انحراف می گوید
با وجود این مواضع اقای دبیرکل ،دغدغه این روزهای
عسگراوالدی را باید در سرمقاله هایش در روزنامه رسالت
جست وجو کرد .او باز هم دست بهقلم شده تا علیه جریان
انحرافی روشنگری کند و توضیح دهد این جریان با خط امام
سیاست
مثلث شماره 158
و رهبری زاویه جدی دارد« :بهانها توصیه می کنیم که به
اهنگ والیت توجه کنند چرا که معتقدیم انحراف خطوطی
است که نظام ما را به بیغوله می برد».
عس��گراوالدی ک��ه باره��ا ارادت خ��ود را ب��ه
هاشمی رفس��نجانی اثبات کرده ،به طیفی از کمیس��یون
که هاش��می را رقیب اصلی خود می دانند به سختی انتقاد
می کند .او در این رابطه می نویس��د« :ام��روز نحوه بعضی
از برخوردها با ایت اهلل هاش��می قابل قبول نیست؛ اگرچه
جمعی از برادران صمیمی ما نیز چنین برخوردهایی راکرده
باشند .من با ایت اهلل هاشمی در زندان قبل از انقالب بودم
و دیدم که هاش��می در زمان غربت اس�لام از هیچ کاری
کوتاهینکرد.
ایت اهلل هاش��می مجتهدی اس��ت که نظرات خاص
خود را دارد .من نمی پذیرم که هم اکنون خطی با عنوان خط
ضدهاشمی یاناطق نوری باز شود .اساسا نباید کسانی را که
سابقه زیادی در انقالب دارند به راحتی از دست بدهیم .ما
موسوی و کروبی را س��ران فتنه نمی دانیم ،اما معتقدیمکه
اهل فتنه دور انها جمع شده اند».
او در بیان برداش��ت خود از س��خنان ایت اهلل جنتی
هم گفته است« :اقای جنتی نیز منظورش اهل فتنه بود و
اشاره ای به اسامی افراد نکردهاست».
عسگراوالدی در یادداش��ت خود در بیان دیدگاه خود
از ش��رایط دولت احمدی نژاد نوش��ت« :گاه��ی از خدمات
دولت فعلی به گونه ای س��خن گفته می ش��ود که گویی در
گذش��ته هیچ کاری صورت نگرفته اس��ت .تاریخ انقالب
اسالمی مشحون از فداکاری ش��مار زیادی از مسئوالن در
دولت های پیشین است .دولت هش��ت سال دفاع مقدس،
دولت سازندگی و دولت اصالحات هر کدام به سهم خود به
مردم خدمت کرده اند و فصلی از تاریخ پر افتخار جمهوری
اس�لامی را رقم زده اند .نقد برخ��ی عملکردهای ناصواب
همراهان انها نباید باعث شود خدمات انها را نادیده بگیریم
و انها را تخطئه کنیم و خدای ناکرده تصویری سیاه از انها
نشان دهیم».
او در عین حال در بخشی دیگر از این یادداشت ادامه
داد« :یکی از توفیقات دولت نهم و دهم به فضل الهی این
بوده که از سال های 84تاکنون رقم درامد نفتی ایران یک
رقم فوق العاده بوده اس��ت؛ به طوری ک��ه از اغاز انقالب تا
پایان دولت اصالحات رق��م درامد نفتی ایران 383میلیارد
و 796میلیون دالر بوده اس��ت؛ در حالی ک��ه تنها در طول
برنامه پنج ساله چهارم درامد نفتی ایران رقمی بالغ بر 465
میلیارد و 400میلیون دالر بوده است؛ یعنی ما در این دوره
بیش از همه دولت های گذش��ته به لطف الهی درامد نفت
داشتیم و زیرساخت های اقتصادی کشور مهیای یک جهش
اقتصادی بوده اس��ت .بنابراین حجم خدمات به مردم نباید
برخی را مغرور کند و مدام ام��ار و ارقام را به رخ دولت های
پیشین بکشند».
دبیرکل جبه��ه پیروان خط ام��ام و رهبری ب��ا انتقاد
از اطرافی��ان رئیس جمه��ور تاکی��د کرد« :جع��ل تئوری
مکتب ایرانی و حذف اس�لام در ادبیات گفتاری اطرافیان
رئیس جمهور و تاکید بیش از حد روی اومانیس��م و اصالت
انس��ان و به بهانه های گوناگون ،ستایش از ایران باستان و
تجلیل از کوروش و به رخ کش��یدن منش��ور حقوق بشر او
نوعی بازگشت به گذشته است ،بی انکه به مردم بگوییم این
رویکرد چه جایگاهی در گفتمان امام(ره) و رهبری دارد .ما
این رویکرد را نوعی انحراف می دانیم».
او به نظرات ایت اهلل مصباح یزدی در خصوص دولت
هم اشاره کرد؛ انجا که نوشت« :مواضع انحرافی اطرافیان
دکتر احمدی نژاد ،حتی نزدیک ترین دوستان رئیس جمهور
را رنجاند و نقد صریح ایت اهلل مصباح یزدی به حلقه انحراف
و م��وارد انح��راف را اطرافی��ان رئیس جمه��ور باید جدی
بگیرندg ».
هیات سه گانه سنتی ها
طیف راست اصولگرایان هنوز نتوانسته به راهکار واحدی برای انتخابات برسد
2
اگر در ادوار اخیر انتخابات ریاست جمهوری و مجلس،
اصولگرایان س��نتی همواره از سیاس��یون بابرنامه به شمار
می امدند حاال اما گویا اوضاع سیاس��ی در این طیف خیلی
مساعد نیست.
کمتر از چهار ماه به ثبت نام کاندیداها زمان باقی مانده
و انها هنوز نتوانس��ته اند به یک تصمیم واحد برسند .اخبار
هفته گذشته نیز روایتگر این بود که سه ضلع جبهه پیروان،
جامعه روحانیت و جامعه مدرس��ین به ای��ن راحتی ها کنار
یکدیگر قرار نمی گیرند .انجا که اعالم شد جامعه مدرسین
با تش��کیل هیات انتخاباتی مش��ترک با جامعه روحانیت و
جبهه پیروان مخالفت کرده و جامعه روحانیت اعالم کرد:
«تصمیمی برای ائتالف با جبهه پیروان نگرفته ایم».
یک همایش مهم
ش��اید جدی ترین و البت��ه تازه ترین اقدام س��نتی ها
برگزاری همایش��ی انتخاباتی تحت قالب جبهه پیروان در
55
هفته گذش��ته بود .این همایش فرصتی بود که چهره های
مهم راست س��نتی کنار هم جمع ش��وند و به رایزنی های
انتخاباتی بپردازند و البته از طرح انتخاباتی شان نیز رونمایی
کنند.
همچنین در همین مراس��م بود که اعالم شد« :باهنر
به عنوان نایب رئیس اول ،متکی نایب رئیس دوم ،کوهکن
رئیس واحد سیاس��ی ،سجادی س��خنگوی جبهه ،حبیبی
رئیس واحد اس��تان ها و ارتباطات ،مقصودپیش��ه بازرس
ویژه و خانم محمدزاده به عنوان بازرس علی البدل انتخاب
شده اند».
دعای انتخاباتی
س��خنران میهم��ان ای��ن کمپی��ن انتخابات��ی
ایت اهلل محمدعلی موحدی کرمانی ،نماینده مردم تهران در
مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت جدید تهران بود.
او در سخنرانی اش خطاب به کاندیداهای ریاست جمهوری
با بیان اینکه برای رضای خدا ،انهایی که احساس می کنند
زمینه کمتری برای رای دارند و برادران شان زمینه بیشتری
دارند کنار بروند ،از خدواند خواس��ت تا احساس وظیفه را از
این کاندیداهای ریاست جمهوری نگیرد« :شما سعی کنید
تعداد کاندیداهایتان را کم کنید چراکه ارا شکسته می شود
و این خطر است و باید برای رضای خدا ،انهایی که احساس
می کنند زمینه کمتری برای رای دارند و برادران شان زمینه
بیش��تری دارند کنار بروند و جبهه پیروان سعی کند به یک
نفر برسد چراکه افت انتخابات همین است».
سیاست
سه قطب انتخاباتی
ان همای��ش ی��ک س��خنران دیگ��ر هم داش��ت؛
«محمدرضا باهنر» .دبی��رکل جامعه مهندس��ین که چند
هفته ای اس��ت زمزمه های کاندیداتوری اش نقل محافل
سیاسی شده اس��ت و او هم البته اخیرا ترجیح داده احتمال
کاندیدات��وری اش را با این جمله که در سیاس��ت هیچ چیز
محال نیست ،نفی نکند.
او در این همایش گف��ت« :تحلیل ما این اس��ت که
انتخابات پیش رو سه قطب خواهد داشت که قطب نخست
ان اصولگرایان هستند .اصالح طلبان قطب دیگر انتخابات
س��ال اینده ریاس��ت جمهوری هس��تند که بارها از سوی
مقامات رسمی کش��ور اعالم شده که س��ران فتنه در این
انتخابات جایی ندارند چراکه در س��ال 88چراغ سبز هایی
را به استکبار نشان داده و به وحدت امت حمله کرده است؛
البته اگر توبه کنند شاید مردم انها را در حد شهروند عادی
بپذیرند .اصالح طلبانی ک��ه می خواهند در چارچوب قانون
اساس��ی فعالیت سیاسی داش��ته باش��ند ،راه برای انها باز
است که البته انها نیز باید موضع خود را در برابر سران فتنه
مش��خص کرده و تعریفی از عنوان اصالح طلبی ارائه کنند
چرا که اغلب از واژه های مبهم زیاد استفاده می کنن د» .
باهنر قطب دیگ��ر انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری را
احمدی نژاد دانس��ت و گفت « :اق��ای رئیس جمهور اگرچه
می گوی��د که ب��رای انتخاب��ات کاری نمی کند ،ام��ا ما دم
خروس را می بینی��م که بیرون زده اس��ت و این حرف ها را
باور نمی کنیم .البته رئیس جمه��ور حقوقی دارد ،اما باید به
چند خط قرمز نیز توجه کن��د و نباید از موقعیت دولت برای
انتخابات ریاست جمهوری اس��تفاده کند .امیدواریم اقای
رئیس جمهور برخی مباحث را که هم اکنون مطرح کرده از
روی عدم دقت باش��د چراکه در غیر این صورت مساله دار
می شو د» .
باهنر با بیان اینکه امروز ش��اهدیم ک��ه حرف برخی
اصالح طلبان تندرو و افراطی در حرف های احمدی نژاد دیده
می شود ،گفت « :حرف هایی همچون تاکید بر انتخابات ازاد
و اینکه همه باید حق شرکت در انتخابات را داشته باشند و
عده ای حق اینکه جلوی مردم را بگیرند ندارند و از این قبیل
مثلث شماره 158
56
حرف ها .اگر بحث نظارت اس��تصوابی است باید بگویم که
ما با همه مخالفان خود همچ��ون منافقین و توده از ابتدای
انقالب این بحث را داشتیم ».
یک خبر عجیب
اس��داهلل بادامچیان در این همایش یک خبر مهم را
اعالم کرد .خبری ک��ه البته پس از اع�لام ان از چند منبع
مختلف تکذیب شد .عضو ش��ورای مرکزی حزب موتلفه
اس�لامی با اش��اره به رقابت های انتخابات��ی و کاندیدای
احتمالی اصالح طلبان مدعی شده بود خاتمی به مقام معظم
رهبری نامه داده که راهی باز ش��ود تا ما به صحنه بیاییم.
به گفته وی ،این نامه توس��ط ایت اهلل هاش��می به رهبری
داده شده بود.
موج تکذیب ها ان چنان زیاد بود که اسداهلل بادامچیان
مجبور ب��ه ارائه توضی��ح درباره س��خنانش ش��د .او چند
روز بعد گف��ت« :در جمع پی��روان خط ام��ام (ره) و رهبری
گروه های مختلف در انتخابات اینده را تحلیل می کردم و از
اصالح طلبان هم گفتم که دچار تشتت گوناگونی هستند،
یک گروه از اصالح طلبان می خواهن��د انتخابات را تحریم
کنند و برخی از انها می خواهند اپوزیس��یون را فعال کنند و
گروهی دیگر نی��ز می خواهند فرد معتدل��ی بیاورند .ضمن
این تحلیل بیان کردم که گویا اقای خاتمی توس��ط اقای
هاش��می پیامی برای مقام معظم رهبری فرستاده است و
بنابراین اصل بحث من بنا بر احتمال بوده است و به عنوان
نقل خبر در اثنای تحلیل و به عنوان پیام بیان شده است نه
نامه .بالفاصله بعد از تحلیل بنده دیدم که برخی س��ایت ها
نوش��ته اند که من گفته ام نامه ای در کار بوده است و به طور
قطع هم این موضوع را از قول بنده نق��ل کرده اند .البته در
هم��ان روز من این موض��وع را تصحیح ک��ردم و به نظرم
مساله ان چنانی نبود که به این صورت مطرح بشود زیرا در
فعالیت های سیاسی این چنین مسائل هم اتفاق می افتد که
افراد پیامی برای شخصیت های مختلف می فرستند .اینکه
یک مرتبه این موضوع را به صورت یک هیاهو برای هیچ
دراورده اند ،نش��انگر این اس��ت که در درون اصالح طلبان
مسائل انتخاباتی به شدت مطرح است و خودشان هم هنوز
به اجماع سیاسی نرسیده اند و اگر بر فرض مثال این نامه هم
سیاست یک مجموعه از انها باشد ،مشخص است که خود
نامه یک مساله ای میان اصالح طلبان بوده است؛ ولو اینکه
من به طور قطعی این مساله را بیان نکردم ،اما اصالح طلبان
در این مسائل اختالف نظر زیادی دارند .این خبر به صورت
شایعه بوده اس��ت و من در تحلیل هایی که انجام می دهم
نقل شایعات هم می کنم».
گروه هشت
اینکه س��نتی ها چگون��ه وارد انتخابات ش��وند یک
دس��تورکار مهم برای نشس��ت جبهه پیروان بود .منوچهر
متک��ی ،نایب رئیس جبهه پی��روان خط ام��ام و رهبری در
همین همایش از نظر مثبت ایت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل
یزدی نسبت به استراتژی انتخاباتی جبهه پیروان خبر داد و
گفت« :کارهای تشکیالتی برای ایجاد امادگی برای ورود
به انتخابات ریاس��ت جمهوری و شوراها یک تکلیف جدی
برای جبهه پیروان است .از دو ماه قبل نشست های شورای
مرکزی تشکل های عضو جبهه برگزار شد و تصمیماتی در
ان نشست اتخاذ و تکالیفی به شورای مرکزی جبهه برای
پیگیری واگذار شد».
نایب رئیس جبهه پیروان خط ام��ام و رهبری با بیان
اینکه استراتژی جبهه پیروان تدوین شده است ،ادامه داده
بود« :استراتژی و راهبرد دوره یازدهم ریاست جمهوری در
12صفحه طراحی شده و سناریوهای مختلف کار انتخاباتی،
نوع ن��گاه ،چگونگی رس��یدن ب��ه نامزده��ای موردنظر و
چگونگی رسیدن به نامزدهای والیی در ان پیش بینی شده
و سپس این اس��تراتژی برای نقد و ارزیابی به جامعه معزز
روحانیت مبارز و همچنین جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
ارائه شد».
متکی با اشاره به دیدار برخی از اعضای جبهه پیروان
با ایت اهلل مهدوی کنی گفت« :از سوی هیات رئیسه جبهه
یک کمیته 9نفره انتخاب و به خدمت ایت اهلل مهدوی کنی
رسیدند و این چارچوب تدوین شده در جبهه را که به صورت
بسیار ساده ،روشن اما جهت دار بود را بیان کردند و دیدگاه
ان بزرگواران را جویا ش��دند .خوش��بختانه مانند همیشه
اعضای جبهه پی��روان مورد توجه ،تفق��د و تقدیر حضرت
ایت اهلل مهدوی کنی قرار گرفتند و بحث های خوبی در این
جلسه شد و توصیه هایی نیز داشتند که این کمیته 9نفره ان
را پیگیری خواهد کرد».
او همچنین با اش��اره به دیدار این کمیت��ه با رئیس و
اعضای جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم گف��ت« :در این
جلسه هم اقای عس��گراوالدی گزارش��ی را ارائه کردند و
بازتاب مثبت و نگاه سازنده رئیس و اعضای جامعه مدرسین
را مشاهده کردیم و قرار شد این همکاری ها ادامه پیدا کند».
نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری در ادامه با بیان
اینکه انتخابات ریاست جمهوری نباید انتخابات شوراها را
تحت الش��عاع قرار دهد ،گفته بود« :ما از انتخابات شوراها
نباید غفلت کنیم ،چراکه زیرساخت های جامعه در شوراها
شکل می گیرد ،بنابراین شورایی را نیز برای پیگیری بحث
ش��وراها به ریاس��ت بادامچیان انتخاب کردیم و این شورا
مکلف شد اس��تراتژی انتخابات ش��ورا و ارتباطات در این
رابطه را تنظیم کند».
پس از متک��ی این کمال الدین س��جادی بود که خبر
دیگری را در اختیار رس��انه ها ق��رار داد .او گفت« :هیاتی
هشت نفره از جبهه پیروان خط امام و رهبری در حال سامان
دادن فعالیت ه��ای انتخاباتی این جبهه اس��ت .این هیات
هشت نفره منتخب اعضای شورای مرکزی جبهه پیروان
خط امام و رهبری است که مساله انتخابات ریاست جمهوری
و مالقات هایی که باید در این مسیر با افراد و شخصیت های
مختلف انجام شود را پیگیری می کنند».
وی حبیب اهلل عس��گراوالدی ،باهنر ،متکی ،حبیبی،
به نظر می رسد روزگار سنتی ها این بار متفاوت از قبل
است .انها هنوز نمی دانند چگونه وارد انتخابات شوند
چرا که هنوز نتوانسته اند دو ضلع معنوی و دو تشکل
مهم روحانی یعنی جامعه مدرسین و جامعه روحانیت را
با خود همراه کنند
کوهکن ،صابر ،کریمی اصفهانی و شخص خودش را هشت
نفر عضو این هیات معرفی کرد.
مهمترین خبر همایش جبهه پیروان را هم حبیب اهلل
عسگراوالدی اعالم کرد و با اش��اره به دیدار جبهه پیروان
با ایت اهلل ی��زدی و مهدوی کنی گفت« :در ای��ن دیدارها
قرار ش��د جامعتین هر یک هیات��ی معرفی کنن��د ،ما هم
یک هیاتی معرفی کنی��م و به دنبال ائت�لاف اصولگرایان
باش��یم و از این ائتالف به جانب وحدت حرک��ت کنیم .با
نشس��ت های مش��ترک این هیات ها م��دل وحدتی برای
رسیدن به کاندیدای واحد ش��کل خواهد گرفت و نهایتا به
مصداق مشخص می رسیم و هیچ گروه اصولگرایی از این
قاعده مستثنی نیست و ما همه گروه ها و همه مستقلین را
دعوت به این وحدت می کنیم».
ائتالفی که تشکیل نشد
اما هرچه زمان می گذشت اخبار خوش متکی و سایر
سنتی ها روی دیگری به خود می گرفت.
یک عضو ش��ورای مرک��زی جامعه مدرس��ین حوزه
علمیه قم دو روز بعد از همایش جبهه پیروان به خبرنگاران
گفت ک��ه تش��کیل هیات های س��ه گانه از س��وی جامعه
روحانیت مبارز ،مدرس��ین و جبهه پی��روان برای انتخابات
ریاس��ت جمهوری به تصویب جامعه مدرسین حوزه علمیه
قم نرسیده است .ایت اهلل حس��ن ممدوحی ادامه داده بود:
«ممکن است جامعه مدرسین حوزه علمیه قم همکاری و
کمک فکری داشته باش��د ،اما نه به صورتی که ما با جبهه
پیروان متشکل شویم ،اما همس��ویی و همفکری خواهیم
داشت».
سیاست
باید دنبال جامعتین باشیم
مثلث شماره 158
برای وحدت تالش می کنیم ،اما...
پس از ایت اهلل ممدوحی ،حجت االس�لام اش��تیانی
نیز به رسانه ها گفت« :اقای عس��گراوالدی و دوستانشان
مالقاتی با ایت اهلل یزدی داشتند که در ان جلسه در خصوص
حضور در انتخابات و همچنین تفاهمی که بین جبهه پیروان
و جامعه روحانیت و مدرسین برقرار شود صحبت هایی شد،
اما اینکه شکل کار و روش چطور باشد ،معلوم نیست.جامعه
مدرسین جامعه علمی و حوزوی است و هرزمان نیاز کشور
و وقت اقتضا کند کار خودش را انجام می دهد .اصل تفاهم
خوب است ،اما اینکه شیوه کار چگونه باشد که ما یک طرف
باش��یم و جبهه پیروان طرف دیگر محل گفت وگو است».
اشتیانی با بیان اینکه برای رسیدن به روش سالم و یکسان
برای دس��تیابی به وح��دت و انتخاب کاندیداه��ا کارهایی
صورت گرفته است ،تصریح کرد« :مقدمات این کار در حال
انجام است ،اما به ش��یوه ای که اقای عسگراوالدی مطرح
کردند ،در قالب هیات های سه گانه یا شیوه ای همچون مدل
وحدت در انتخاب��ات مجلس نهم که ه��ر گروهی نماینده
داشته باشد ،نیست».
اما مخالفت ه��ا به جامعه مدرس��ین ختم نش��د و در
حالی ک��ه همه نگاه ه��ا به س��مت جامعه روحانی��ت بود،
حجت االس�لام س��یدرضا تقوی ،عضو ش��ورای مرکزی
جامعه روحانیت مبارز درباره تش��کیل کمیت��ه پنج نفره در
جامعه روحانیت مب��ارز گفت« :تصمیمی ب��رای ائتالف با
جبهه پیروان نگرفته ایم».او همچنین گفته بود« :نشستی
در این زمینه برگزار ش��د که هنوز به نتیجه قطعی نرسیده
است و قرار است مشورت شود و سپس تصمیم گیری کنند و
نتیجه را بگویند .اما هنوز هیچ تصمیم خاصی در این راستا
اتخاذ نشده است».
به هر روی به نظر می رس��د روزگار س��نتی ها این بار
متفاوت از قبل اس��ت .انها هن��وز نمی دانن��د چگونه وارد
انتخابات شوند چرا که هنوز نتوانس��ته اند دو ضلع معنوی
و دو تش��کل مهم روحانی یعنی جامعه مدرس��ین و جامعه
روحانیت را با خود همراه کنندg .
گفت وگو با محسن کوهکن درباره استراتژی انتخاباتی جبهه پیروان
3
محسن کوهکن ،نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری در گفت وگو با مثلث ،مکانیزم و استراتژی این جبهه
برای ورود به انتخابات ریاست جمهوری را تشریح کرد.
امید کرمانی ها
فضای سیاس�ی کش�ور هر روز که ب�ه انتخابات
نزدی�ک می ش�ویم ،انتخاباتی ت�ر می ش�ود ،چه
ارزیابی از تحرکات این صحنه دارید؟
lدر دوره یازدهم انتخابات ریاس��ت جمهوری همه
گروه ه��ا و مجموعه ه��ا با احتی��اط و وس��واس وارد عرصه
می شوند ،چراکه احس��اس می کنند یک شخصیت کاریزما
برای شرکت در انتخابات وجود ندارد ،در گذشته افراد وقتی
داوطلب می ش��دند حتی زمان تبلیغات رس��می در رس��انه
ملی ،بقیه داوطلبان انگشت اش��اره را به سوی گزینه اصلی
ل ۶۰
می بردند ،مثال زمان��ی که مقام معظم رهبری در س��ا
نامزد ریاس��ت جمهوری ش��ده بودند ،همه حتی نامزدهای
دیگر می گفتند کاندیدای اصلی ایش��ان است و ما به ایشان
رای می دهی��م ام��ا از دوم خ��رداد س��ال ۱۳۷۶انتخابات
ریاس��ت جمهوری وارد مرحله جدیدی از رقابت شد و امکان
توافق و اجماع شخصیت ها فراهم نشد و افرادی وارد صحنه
شدند که در رده هایی تقریبا نزدیک هم بودند .در کل هرچه از
انقالب فاصله می گیریم بستر برای کسانی که در زمینه ملی
بخواهند فعالیت کنند ،بیشتر می شود چون هم اصولگرایان
و هم اصالح طلبان نیروهایی دارند ک��ه در عرصه تقنین یا
اجرا حضور داش��تند و هم اکنون نقاط مثب��ت و منفی انها به
هم نزدیک است و در چنین شرایطی همه با احتیاط حرکت
می کنند .از طرف دیگر در کش��ور موسس��ه ملی فراجناحی
که نظرسنجی های انتخاباتی را با چارچوب استاندارد انجام
دهد ،وجود ندارد؛ اگرچه دستگاه هایی هستند که نظرسنجی
می کنند و س��ابقه این کار انها در بس��یاری موارد نزدیک به
نتیجه نهایی بوده ،اما هم اکنون موسس��ه ای که نظرسنجی
انجام دهد و نتیجه ان مورد وثوق و اجماع همه باشد ،نداریم؛
بنابراین افراد در پیشبرد فعالیت های انتخاباتی خود محتاطانه
عمل می کنند.
به نظر ش�ما برنامه اصالح طلبان برای حضور در
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم چیست؟
lاصالح طلبان افرادی را برای نامزدی در انتخابات
ریاس��ت جمهوری مطرح کردند اما از صحبت های اخیر انها
این طور برداشت می شود که می خواهند در نهایت روی یک
نفر به وفاق و وحدت برسند ،البته انها نگرانی و دغدغه جدی
دارند چراکه بخش قابل توجه��ی از اصالح طلبان در جریان
فتنه ساکت بودند و نمی دانند سکوت انها در جریان فتنه دلیل
عدم صالحیت انها خواهند بود یا خیر که البته این به شورای
نگهبان مربوط می ش��ود .وجود چنی��ن دغدغه هایی باعث
می شود که اصالح طلبان تا دقیقه ،۹۰روی یک نفر متمرکز
نش��وند؛ البته بخش��ی از انها که رادیکال و اقلیتند به دنبال
انتخابات نیستند و مشی تحریم را پیگیری می کنند که این
57
گروه وضعیت مطلوبی نسبت به دوره قبل ندارند .اصولگرایان
به دنبال حذف کسی نیستند؛ بنابراین به اصالح طلبان پیشنهاد
می دهیم که برای ورود به عرصه رقابت منشور اصالح طلبی
بنویسند ،گرچه ممکن اس��ت این کار در کوتاه مدت موجب
ریزش نیرو در مجموعه اصالحات ش��ود ،اما در بلندمدت به
نفع انها خواهد بود.
اصالح طلبان در انتخابات پیش رو س��ه راهکار دارند؛
نخس��ت انکه یک نف��ر اصالح طل��ب را از مجموعه خود
داوطلب کنند که تایید شود ،دوم اینکه با برخی جریانات که
از نظر فکری با انها نزدیک هستند و در چارچوب نظام قرار
ندارند ،مانند جریان انحرافی کنار بیایند تا اگر داوطلب انها
مورد تایید قرار نگرفت ،با جریان انحرافی ائتالف کنند و در
اخرین سناریو از بین کاندیداها ،کم ضررترین فرد را انتخاب
کنند چراکه حداقل دستاورد این است که در فضای رسانه ای
می گویند ما در صحنه بودیم و انتخابات را تحریم نکردیم.
در جریان اصولگرا وضعیت چطور است؟
سیاست
lدر جریان اصولگرایان با انکه از زبان رئیس جمهور
نش��نیدیم اما از کالم برخی نزدیکان وی شنیده می شود که
حس��اب و کتاب دولت را از اصولگرایان جدا کردند ،هرچند
رئیس جمهور در مقابل این ادعا س��کوت کرده ،اما گفته که
دولت دنبال تبلیغات برای ریاست جمهوری نیست؛ حتی اگر
حرف وی را حمل بر صحت کنیم مسلم این است که روزنامه
دولت و مواضع دولت در این روزنامه به خوبی مشخص است
و بر این اساس نباید برخی تحرکات را نادیده گرفت ،بنابراین
در تحلیل خود جایگاهی برای داوطلب اینده دولت باز کردیم
حتی اگر انها بگویند این فرد مس��تقل داوطلب ش��ده؛ البته
امیدوارم این فرض درست نباش��د و اقای احمدی نژاد پس
از ۸سال سکان اجرایی را به دست کس��ی بسپارد که مردم
انتخاب می کنند .فارغ از جری��ان دولت ،طیف های اصولگرا
س��لیقه های مختلفی دارند ک��ه در انتخاب��ات مجلس نهم
کم وبیش این خصوصیت را نش��ان دادند؛ ام��ا اگر ببینند در
انتخابات ریاست جمهوری فضای فتنه و انحراف است ،بیشتر
به سوی اتحاد و وحدت می روند.
تکثر خیلی مهم است ،اما اگر جریان مقابل فعال باشد
و رای سازی کند گذش��ت اصولگرایان باید بیشتر شود و به
سمت اتحاد و اتفاق وحدت حرکت کنند .در کل اصولگرایان
با اصالح طلبان و جریان انحراف��ی ائتالف نمی کنند چون
الزمه اصولگرایی این اس��ت ک��ه با جریانات بده بس��تان
نداشته باشد ،حاال اگر در مرحله نخست انتخابات ،داوطلبی
حائز اکثریت مطلق ارا نشود و کار به مرحله دوم بکشد ،این
اتفاق قابل پیش بینی است که دوستان دولتی تمایل دارند
اگر داوطلبشان در مرحله اول رای نیاورد ،با یک اصالح طلب
به مرحله دوم بروند ،ان وق��ت اصولگرایان چاره ای ندارند
تا به داوطلب دولت رای بدهند ،ام��ا مردم برایند مجموعه
اصولگرای��ی برامده از مجلس هفتم ،هش��تم و نهم را تابع
دولت نمی دانند .ضمن انکه ت�لاش جبهه پیروان خط امام
و رهبری این است که نامزدش چهره متینی باشد ،درست
حرف بزن��د ،مساله س��ازی نکند و در کنار حفظ اس��تقالل
دس��تگاه اجرایی ،با دو قوه دیگر قدرت تعامل خوبی داشته
باشد زیرا مطالبه جامعه امروز حفظ ارامش و برنامه محوری
و پرهیز از شعار محوری اس��ت .طرحی در جامعه اسالمی
ادوار نمایندگان مطرح شد و سپس به جبهه پیروان خط امام
و رهبری امد مبنی بر اینکه ب��رای اولین بار پس از انقالب
یک استراتژی طراحی شود و براساس ان حرکت انتخاباتی
شکل گیرد.
حدود شش ماه قبل اس��تراتژی جبهه پیروان خط امام
و رهبری در ۱۶صفحه با ۲۵سرفصل نوش��ته شد تا وقتی
ش��خصی می خواهد برای انتخابات بیاید ،شرایط اقتصادی
کشور به درستی برای وی تبیین شود که اگر سکان هدایت
امور اجرایی را به دست گرفت بداند با چه مسائلی روبه رو ست،
بحث تحریم ها را جدی بگیرد ،برای مقابله با انها برنامه داشته
مثلث شماره 158
58
باشد ،با حفظ اقتدار و استقالل ،مدیریت پروژه ها را پیش ببرد
و به تعهدات اقتصادی عمل کند .در کل رئیس جمهور اینده
شرایط سختی را پیش رو دارد و باید کارها را براساس تدبیر،
عقالنیت و محور بودن قانون ،پیش ببرد ،این طور نمی شود
که فرد با شانس و قرعه کشی از میان دیگر نامزدهای اصولگرا
انتخاب شود و توقع داشته باشیم کار جلو رود.
بنابرای�ن جبهه پی�روان خط ام�ام و رهب�ری در
مس�یر انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری ب�ه س�وی
برنامه محوری نامزد منتخب خود حرکت می کند؟
lبله ،در انتخابات ریاس��ت جمهوری چون خروجی
رای مردم یک نفر اس��ت باید روی یک نام��زد تفاهم کرد؛
بنابراین باید با گذشت ،تعامل و همفکری به اتحاد و ائتالف
رسید ،یعنی به سمت و سویی رفت که گروه ها اشتراک های
خود را مشخص و برجسته و اختالف ها را پنهان کنند اما اگر
درست مدیریت نکنیم امکان دارد وجه اختالف غالب شود و
به ائتالف نرسیم.
بعضی ها تفکرشان این اس��ت که در این کشور وزن
اش��خاص حقیقی از اشخاص حقوقی س��نگین تر است ،ما
این را نفی نمی کنیم اما می گوییم اینک��ه محور انتخابات
ریاست جمهوری روی محور اش��خاص حقیقی قرار گیرد،
اشتباه اس��ت .باید تلفیقی از اش��خاص حقیقی و تاثیرگذار
به اضافه ش��خصیت های حقوق��ی محور کار باش��ند .این
کار باعث می ش��ود تا به راحتی ائتالف می��ان اصولگرایان
شکل بگیرد .عالوه بر این معتقدیم اینکه یک سلیقه سکان
اجرایی کشور را به دس��ت بگیرد و بگوید یک تنه می تواند
مشکالت کشور را حل کند فکر باطلی است .داوطلب باید
در برنامه خ��ود بحث گروه و مجموع��ه را مطرح کند و اگر
مجموعه ای نگاه کنیم ،برایند افرادی که برای عضویت در
کابینه انتخاب می شوند باال می اید و اگر سلیقه ای نگاه شود
دایره انتخاب محدود می شود و باید به افرادی که نمره شان
پایین تر است تن داد.
تا کنون براس�اس اس�تراتژی تدوین�ی در جبهه
پیروان خط امام و رهبری پیش رفتید؟
lبله؛ دقیقا در چارچوب همان استراتژی جلو رفتیم.
بر این اس��اس بحث ارتباط با جامعه روحانیت مبارز تهران و
جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم در یک سرفصل مشخص
به صورت مستقل و پر رنگ امده است .جبهه خدمت اقایان
رسید ،نظر خود را مطرح کرد و جلساتی برگزار شد.
یعنی جامعتین می خواهند ای�ن نقش محوری را
ایفا کنند؟
lجبهه پیروان خط امام و رهبری چنین درخواستی
را از اقایان داشت.
جامعتین قبول کردند؟
lنمی توانم بگویم قبول کردند ،اما رد هم نکردند.
تقاضای جبهه از دو جامعه روحانیت مبارز و مدرس��ین حوزه
علمیه قم این بوده که نس��بت به اتحاد ،وح��دت ،برادری و
انسجام اصولگرایان توجه و عنایت کنند .چون جبهه پیروان
خود را از قدیم با جامعه هماهنگ می کرد.
همیش��ه در گذش��ته ن��وع ورود به صحن��ه انتخابات
ریاس��ت جمهوری این طور بود که بدون برنامه ای مشخص
گروه های سیاسی از شخصیتی درخواست حضور و نامزدی
در انتخابات می کردند ،بعد ان فرد به شکل خود تصمیم گیر به
صحنه می امد و گروه های دعوت کننده دور وی جمع می شدند
و شروع به تبلیغات برای او می کردند ،اما همان طور که گفتم
االن مکانیزم تغییر کرده و جبهه پی��روان بحث ارتباطات را
ادامه می دهد ،شرایط روز را رصد می کند ،بعد به فرایند انتخاب
گزینه نزدیک می شود.
در انتخاب گزینه ،جبهه پی��روان خط امام و رهبری
اصال و ابدا با یک نگاه تنگ نظرانه به موضوع نگاه نمی کند،
اولویت بن��دی دارد ،یعنی اگر افراد وجاهت الزم ،ش��رایط
قانون اساسی و مقبولیت اجتماعی را دارا بودند از درون جبهه
پیروان خط امام و رهبری ش��روع می کنیم ام��ا به این معنا
نیست که چشم بر سایر داوطلبان اصولگرا که درون جبهه
نیستند می بندیم؛ وقتی در مقام مقایسه به گزینه ای درون
جبهه رس��یدیم که نمره باال و محبوبیت مردمی دارد قطعا
می ایستیم و از او حمایت می کنیم ،ضمن انکه راه را هم به
دیگران نمی بندیم ،اما اگر به یک فرد غیر جبهه ای رسیدیم
که او شرایط الزم را داش��ت و از نظر مقبولیت در جامعه نیز
جایگاهش قابل توجه بود قطعا به سمت و سوی او می رویم.
هم اکنون جبهه پیروان خ�ط امام و رهبری در چه
مرحله ای از پیمودن استراتژی خود قرار دارد؟
lاالن کم کم به مرحله بررسی افراد واجد شرایط
نزدیک می شویم .حاال بعضی از این افراد خود برای نامزدی
تصمیم گرفتند و نام بعض��ی را دیگران مطرح کردند و انها
در قبال طرح نامشان موضعی نگرفتند .برهمین اساس در
چارچوب منشور اصولگرایی و معیارهای قانون اساسی قصد
اغاز بررسی ها را داریم .البته یک تجربه موفق از گذشته ان
اس��ت که تنها جامعتین می توانند برای اصولگرایان پدری
کنند و دست نوازش بر سر همه بکش��ند .تداوم ایفای این
نقش از س��وی جامعتین برای یک طرفه نشدن بررسی ها
ضرورت دارد .جبهه پیروان حتی تا رسیدن به خود مصداق،
به رعایت نگاه ،نظرات ،پیگیری ها و برنامه جامعتین کامال
مقید اس��ت و همکاری و همراهی الزم را تاکنون با این دو
مجموعه روحانی داش��ته اس��ت .باز تاکید می کنم که این
به معنی عدم ارتب��اط با دیگر طیف های اصولگرا نیس��ت.
ما االن ابتدای این س��رفصل از اس��تراتژی هستیم که به
ترتیب مراحل ،نخس��ت اولویت با تعیین داوطلبی از درون
جبهه پیروان ،بعد انتخاب داوطلبی با ش��رایط الزم و کافی
از مجموعه اصولگرایان و اتحاد روی او و گام سوم ائتالف
روی یک فرد اصولگرا خواهد بود که اگر یکی از این س��ه
مورد نشد ،اخرین خط اس��تراتژی ،گزینه عدم تنازع است.
یعنی از ابتدا تا انتها را بستیم و در این چارچوب جلو می رویم.
اقای بادامچی�ان گفتند که م�ا می خواهیم اول به
نامزدهای صالح برس�یم ،بعد از میان انها یکی را
انتخاب کنیم ،این فرایند انتخاب نامزد صالح برتر
چه خواهد بود؟ اگر به پنج گزینه رس�یدید ،جبهه
پیروان از میان انها چگونه به یک نفر می رس�د؟
این کار را با نظر س�نجی انجام می دهد یا به نظر
جامعتین متوسل می شود؟
lدر یک پروسه صحیح و معقول اول باید مساحت
دایره بررسی مشخص ش��ود تا در ان برای رسیدن به گزینه
واحد سعی و تالش صورت گیرد .افراد صالح کسانی هستند
که شرایط قانون اساس��ی همچون رجل سیاسی و مذهبی،
سابقه اجرایی ،فکر ملی و ذهن دوار ،توانمندی های مدیریتی،
تدبیر و تدبر را دارا باشند .بر اساس تمرکز روی همین معیارها
به یک جمع می رس��یم .تا اینجای کار بحث مقبولیت و رای
افراد مطرح نیس��ت ،چند نفری مش��خص می شوند و طبق
توانمندی و ش��رایطی که دارند نمره می گیرن��د .قطعا نمره
همه یکس��ان نیس��ت اما در یک دامنه قابل قبول تلورانس
خواهد داشت .قدم بعدی رس��یدن به کاندیدای واحد است و
سپس جلوگیری از تکثر؛ در این مرحله دو قدم باید برداشت
که اگر این کار درست انجام ش��ود نتیجه همراه با موفقیت
خواهد بود ،بنابراین بسیار مهم است .قدم اول انکه سازوکاری
انتخاب شود و داوطلبان کامال منطقی و معقول ان را بپذیرند
که اگر خروجی مشخص شد به سمت تکثر نروند .قدم دوم
اینکه اگر رس��یدن به نامزد واحد محقق نشد از تکثر بیش از
حد جلوگیری ش��ود ،چون در امر انتخابات اتفاقاتی می افتد
بنابراین نباید تکثر در حد دو یا س��ه نفر را بد بدانیم یعنی به
صورت مطلق نمی توان گفت یک نفر کافی است ،چون همه
جریانات همیشه سعی شان بر این اس��ت که یک نفر دوم را
برای ش��رایط خاص در نظر بگیرند ،چون تمام اتفاقات قابل
پیش بینی نیست ،بنابراین قدم اول رسیدن به داوطلب واحد
و قدم دوم جلوگیری از تکثر است .در بررسی های اولیه نوع
نگاه و برخوردی که با داوطلبان می شود در جلوگیری از تکثر
مهم است ،یعنی باید کامال محترمانه و با یک نگاه واحد به
افراد واجد شرایط نگریسته شود تا هیچ گونه ذهنیت خاص
نزد انها پیش نیاید که عده ای با برنامه ای از پیش تعیین شده
قصد کنار زدن انها را دارند.
اگر این مرحله به خوبی جلو رفت در گام بعدی حرکت
به سمت و سوی تعیین مولفه های نامزدی با مقبولیت بیشتر
است .اگر همه نامزدها روی این مولفه ها توافق صد در صدی
کنند و پایش بایستند به کاندیدای واحد می رسند .اگر توافق
صددرصدی پیش نیاید ول��ی اکثریت قبول کنن��د از تکثر
جلوگیری می شود.
فرض کنید در میان 10نفر ،فرایند نگرش سنجی را با
توافق همه انجام داده و نتیجه مشخص شد و شش نفر از ان
10نفر دیدند که با نیم تا یک درصد ارا جزو نفرات اخر هستند،
طبیعی است که ادم عاقل براس��اس نظرسنجی انجام شده
خود کنار می کشد.
فقط نظر سنجی معیار اس�ت یا نظر جامعتین هم
لحاظ خواهد شد؟
یک ائتالف 3نفره تش�کیل ش�ده ،این را چگونه
می بینید؟ ای�ا جبهه پی�روان خط ام�ام و رهبری
نامزدی برای عضویت در ان معرفی می کند؟
lما هنوز به نامزدی نرس��یدیم ،وقتی در استراتژی
انتخابات ریاست جمهوری به گزینه ای نرسیدیم این سه برادر
برای ما محترم هس��تند اما گزینه ما نیس��تند .اگر انها قصد
نامزدی در رقابت سیاس��ی پیش رو را دارن��د از گزینه هایی
خواهند بود که جبهه پیروان ش��رایط نامزدی انها را بررسی
می کند و اگر به نام یکی از انها رسید در خدمت وی خواهیم
بود.
به هر ک�س رس�یدید وی را برای اضافه ش�دن
به این جمع معرفی می کنید یا نخس�ت ش�رایط
نام�زدی گ�روه 3نف�ره را در کنار س�ایر نامزدها
بررسی می کنید و نامزد مطلوب را برمی گزینید؟
lما اساسا با اینکه خود داوطلبان بنشیند ،روی یک
چارچوبی با هم توافق کنند ت��ا از میان خود یکی را برگزینند
مخالفیم ،چون خیلی به خروجی این مکانیزم امیدوار نیستیم.
گفت وگوی مثلث با اسداهلل بادامچیان
4
اسداهلل بادامچیان ،عضو شورای مرکزی حزب موتلفه و مسئول ستاد انتخابات شوراهای شهر و روستای جبهه
پیروان خط امام و رهبری معتقد است« :انتخابات شوراها فقط در شهر تهران و چند کالنشهر شکل جریانی دارد ،از
این رو باید برای کل کشور یک برنامه عام و برای تهران یک برنامه خاص داشت».
امید کرمانی ها
در پنج ش�نبه (هفتم دی ماه) جبه�ه پیروان خط
امام و رهبری همایش�ی داش�ت و انجا ش�ما به
عنوان رئیس ستاد انتخابات ش�وراهای شهر و
روس�تای این مجموعه انتخابات معرفی شدید،
برنامه جبهه پیروان برای ورود به حوزه شوراها
چیست؟ ایا مدل وحدت را پیگیری می کند یا در
این حوزه رویکردی مستقل دارد؟
lمساله انتخابات شوراهای شهر و روستا در حوزه
خود مهم است چراکه جنبه محلی و بومی دارد و قرار است
در دوره چهارم حدود 150هزار نفر در سراس��ر کشور برای
مدیریت شهری و روس��تایی انتخاب ش��وند؛ بنابراین کار
عظیم ،بزرگ و ارزش��مندی اس��ت ،اما یاداور می شوم که
در تعیین جهت ارای مردم جناح ها و جریان ها چندان موثر
نیستند زیرا انتخابات جنبه سیاس��ی ندارد و بیشتر ماهیت
ان مردمی ،محلی و بومی اس��ت .جبهه پی��روان خط امام
و رهبری برای ورود به ای��ن عرصه می خواهد با حوزه های
مختلف در ارتباط باش��د ،با همراهی و کم��ک به مردم در
پرشور شدن انتخابات بکوش��د تا بهترین ها انتخاب شوند؛
بر همین اساس مشغول کار ،دسته بندی و تنظیم برنامه ای
برای برقراری ارتباطات الزم هستیم .همان طور که گفتم در
شهرستان ها چندان مسائل جریانی بر ارای مردم تاثیر ندارد
و این به خالف معادالت انتخابات شوراها در کالنشهرهایی
همچون تهران ،شیراز ،اصفهان ،مشهد و تبریز است .انجا
بیشتر مس��ائل بومی ،محلی و خدمات شهری و روستایی
مطرح است .در کل مشغول انجام وظیفه برای سازماندهی
ارتباطات مان هستیم.
در حوزه تهران می�زان تش�کیالتی عمل کردن
چق�در خواهد ب�ود؟ ایا فک�ری ب�رای رایزنی با
گروه های دیگر اصولگرا دارید یا خیر؟
lب��ا هم��ه گروه ه��ا در ح��ال تفاهم هس��تیم و
نمی خواهیم در انتخابات ش��وراها جزی��ره ای عمل کنیم،
چنان که در انتخابات ادوار گذشته نیز تا انجا که توانستیم
کوشیدیم همه گروه های اصولگرا را زیر یک چتر جمع کنیم،
حاال یک بار اسمش ابادگران و دوره ای نامش جبهه متحد
اصولگرایان شد ،بنابراین هدف ان است که همه با هم کار
کنیم .االن من در جبهه پیروان خط امام و رهبری مسئول
ستاد انتخابات شوراهای شهر و روستا هستم ،در موتلفه نیز
مسئولیت س��تاد انتخابات را برعهده دارم؛ هر دو مجموعه
ایا می توان گفت 2+1مدلی از شورای هماهنگی
نیروهای انقالب است؟
lخیر ،سه برادر محترم ،سه شخص حقیقی اصولگرا
هستند که برای ما محترمند .انها با یک نیت خوب اقداماتی
در جهت وحدت انجام دادند ،اما این سه برادر محترم حاصل
جمع اکثریت ظرفیت اصولگرایان نیس��تند .برای اینکه این
نیت خیر به نتیجه برسد باید روی یک چارچوب و ریلی قرار
گیرند که این ریل جامعتین است.
باالخ�ره پنج ماه ت�ا انتخابات ریاس�ت جمهوری
مان�ده ،ان نام�زدی ک�ه می خواه�د ب�ا م�ردم
صحبت کند ،ب�ه نشس�ت های دانش�گاه برود و
در شهرس�تان ها در جمع م�ردم برنامه هایش را
تشریح کند نیاز به فرصت زمانی دارد ،اما نه فقط
جبهه پیروان بلکه س�ایر طیف های سیاس�ی در
تعیین مصداق خود دست دس�ت می کنند ،علت
چیست؟ ایا به خاطر پیچیده بودن فضای سیاسی
در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری است؟
lخیر ،به این علت نیست ،عموم گروه ها روی میزان
مقبولیت ها با شک و تردید نگاه می کنند تا نظر سنجی اینها
بیاید و فضا شفاف تر شودg .
مثلث شماره 158
برای انتخابات شوراها برنامه داریم
شورای هماهنگی را می فرمایید؟
lدر دوره نهم گفتیم یک جمعی خودشان بنشینند و
با هم صحبت کنند تا خروجی یکی باشد ،این سازوکار برای
جلوگیری از تکثر و رسیدن به وحدت شکست خورد .مرجعی
بی طرف همچون جامعتین باید روی فرایند انتخاب داوطلب
نهایی و جلوگیری از تکثر مدیریت و نگهبانی کند تا ان فرایند
منجر به وحدت یا ائتالف شود.
سیاست
lاساس��ا جامعتین افراد فاقد صالحیت را در دایره
رسیدگی خود نمی اورند .شان انها اجل از این است ،بنابراین
انها این ن��گاه را دارند که گزینه مورد نظ��ر انها می خواهد از
مردم رای بگیرد و حتما و یقینا جامعتین به بحث مقبولیت فرد
مورد نظرش��ان در جامعه توجه می کنند و این حرف مصداق
دارد .در نخس��تین دوره انتخابات ریاس��ت جمهوری جامعه
روحانی��ت و جامعه مدرس��ین مقابل بنی ص��در بحث اقای
جالل الدین فارس��ی را مطرح کرد ،اما ش��بهه ایرانی نبودن
ایشان به میان امد ،بعد جامعتین از اقای حبیبی حمایت کرد،
چرا انها این کار را کردند؟ چون گزینه ای به نام سید ابوالحسن
بنی صدر را قبول نداشتند ،بنابراین روی اقای حبیبی متمرکز
شدند و می خواستند به جامعه این پیام را بدهند.
بر همین اس��اس به اعتقاد من حمایت جامعتین یک
زمینه جلب اعتم��اد مردمی برای داوطل��ب ایجاد می کند،
مشخصا به لحاظ صالحیت ها اعتماد مردم را بیشتر می کند،
اما اگر جامعتین چند گزینه دارای شرایط الزم را داشته باشند
شک نش��ود که انها از فردی حمایت می کنند که نزد مردم
مقبولیت بیش��تری دارد .اگر خاطرمان باش��د در دوره نهم
انتخابات ریاست جمهوری جامعتین گفتند در جایی که یک
داوطلب اصولگرا واجد شرایط اس��ت از او حمایت می کنند
اما اگر دو داوطلب اصولگرا قابل قبول وجود داش��ت باید به
سمت و سوی داوطلبی رفت که مقبولیت بیشتری دارد.
این مکانیزم یاداور یک تجربه شکس��ت خورده در انتخابات
ریاست جمهوری دوره نهم است.
قرار به حرک��ت جمعی دارند و می خواهن��د مولفه های این
نوع حرکت رعایت ش��ود تا جامعه از برکت جماعت خوبان
استفاده کند.
انتخاب�ات 24خ�رداد 92در دو ح�وزه
ریاس�ت جمهوری و ش�وراهای ش�هر و روستا
برگ�زار می ش�ود؛ باالخ�ره جامعه ه�دف یکی
کش�وری و دیگری محلی اس�ت ،جبهه پیروان
خط امام و رهبری در حوزه شوراها به ویژه تهران
با فهرس�تی به نام خ�ود برای تعیی�ن مدیریت
ی همچون جبهه متحد
شهری وارد می شود یا نام
یا ابادگران بر ان می گذارد؟
lیعنی منظور همان اتفاقی است که در انتخابات
شوراهای دوم و سوم رخ داد؟
اصولگرایان در انتخابات شورای دوم تهران به
تفاهم رسیدند و با نام ابادگران به میدان امدند،
اما در دوره س�وم این طور نش�د و گروهی مجزا
فهرست نامزدهایش را تنظیم کرد.
lموتلفه در بیش از 215شهر دفتر دارد؛ بنابراین
یک تشکل گسترده است .جبهه پیروان خط امام و رهبری
هم در شهرستان های گوناگون شعبه و دفتر دارد .مجموعه
جبهه یک مجموعه تشکیالتی از سلیقه های مختلف است
که در چارچوب گفتمان اصولگرایی در سراسر کشور فعالیت
می کند ،اما برای انتخابات ش��ورای ش��هر تهران ش��رایط
متفاوت از دیگر نقاط کش��ور اس��ت ،چون تهران شهری
10میلیون نفری با ویژگی های خاص خود است؛ بنابراین
نوع انتخاب اعضای ش��ورای ش��هر ان نیز با دیگر شهرها
فرق می کند ،بنابرای��ن باید با برنامه دقی��ق و جدی به ان
وارد ش��د .البته دیگر شهرها نیز گوشه چش��می به مسائل
این کالنشهر ،فضای حاکم بر کشور و اصل خط والیت و
اصولگرایی دارند ،بنابراین می توان گفت جبهه پیروان خط
59
امام و رهبری برای کل کشور یک برنامه عام و برای تهران
یک برنامه خاص دارد.
پس جبه�ه پیروان با ن�ام خود در ته�ران برای
انتخابات شورای شهر لیست می دهد؟
lبله ،تا االن که همین طور است.
اقای چمران در مصاحب�ه ای گفته اند ما در قالب
همان نام ابادگران در انتخابات ش�ورای ش�هر
تهران حضور پیدا می کنیم ،ایا فهرس�ت شما با
فهرست ابادگران متفاوت است؟
lابادگران هم یکی از جریان ه��ای اصولگرایان
اس��ت ،اما در مجموع اصولگرایان به یک وحدت نس��بی
می رسند.
یعنی فهرست های انها نام های مشترک خواهد
داشت؟
lبای��د این طور باش��د .جبهه پیروان خ��ط امام و
رهبری در هر انتخابات��ی زیر چتر جامع��ه روحانیت مبارز
تهران و جامعه مدرس��ین حوزه علمیه ق��م کار می کند ،اما
اینکه در انتخابات ش��وراهای شهر و روس��تا جامعتین چه
سیاستی پیش بگیرند به خود بزرگواران مرتبط می شود ،اما
جبهه تالش می کند که اصولگرایان با هم همکاری کنند.
اینکه جبه�ه پیروان خ�ط امام و رهب�ری ،طیف
ایثارگ�ران و رهپوی�ان ،ابادگ�ران و پای�داری
هر کدام به طور مجزا فهرست بدهند چقدر روی
شانس پیروزی اصولگرایان تاثیر می گذارد؟
سیاست
lتحرکات جریان ها برای انتخابات شوراها هنوز
در اغاز راه است .هرچه نزدیک تر به زمان انتخابات شویم
معموال اصولگرایان بیش��تر به س��مت وحدت گرایش پیدا
می کنند.
مثلث شماره 158
االن ی�ک نظر یک تحلیلی اس�ت ک�ه می گویند
اصالح طلب�ان بیش از میدان ریاس�ت جمهوری
می خواهند انتخابات شوراها را دروازه بازگشت
خود به حاکمیت قرار دهند ،تحلیل شما چیست؟
lهر مجموعه ای می خواهد ب��رای انتخابات کار
کند ،خود را ب��زرگ می بیند و می خواه��د همه جا را بگیرد،
اصالح طلبان هم مثل بقیه ،مگ��ر انها چقدر نفوذ در جامعه
دارن��د؟ در انتخابات مجل��س نهم چقدر حضور داش��تند؟
تعدادشان در مجلس 8نفر بیش��تر نیست ،مگر کسی مانع
انها بود؟ این همه نیرو دارند و خیلی تبلیغ می کردند که این
دفعه مجل��س را می گیریم اما چه ش��د؟ اینکه می خواهند
فعالیت کنند حقش��ان اس��ت ،اینکه می خواهند همه جا را
بگیرند طرح این ادعا طبیعی اس��ت ،همه مجموعه ها این
هدف را دنبال می کنن��د ،اما اینکه می توانن��د ،بعید به نظر
می رسد.
پ�س می گویید رقاب�ت احتمالی بی�ن طیف های
اصولگرا خواهد بود؟
lهنوز به تعیین فهرس��ت نرسیدیم ،هر مجموعه
از اصولگرا ی��ا غیر اصولگرا فعال نامزده��ای خود را مطرح
می کنند ،بعد هم نظراتش��ان را می گویند ،به تدریج به هم
نزدیک می ش��وند و وحدت می کنند .اصولگرایان همیشه
دنبال وحدت بودند .این رویک��رد در جبهه پیروان خط امام
و رهبری بیشتر اس��ت .بنابراین اصولگرایان این حوزه به
تکلیف شرعی ش��ان عمل می کنند .اگر هم همین دوستان
ابادگران مجموعه ای را معرفی کردند دوستان جبهه پیروان
و دیگر طیف های اصولگرا نامزده��ای خود را با انها قیاس
می کنند تا افراد اصلح ش��ناخته ش��وند ،این تکلیف شرعی
ماس��ت حاال اگر اصولگرایی صالحیت برای نشس��تن بر
کرسی شورای شهر را داش��ت طبیعی است که وی معرفی
می ش��ود ،ما که نباید در تنگناهای تش��کیالت خود باقی
بمانیم.
انتخابات ش�وراهای ش�هر و روس�تا هم�راه با
انتخابات ریاس�ت جمهوری برگزار می شود ،ایا
60
معادالت مثل دوره س�وم خواهد ب�ود یا متفاوت
خواهد شد؟
lطبعا یک تفاوت هایی دارد.
تفاوت های ان در چه حوزه هایی است؟
lمردم محلی و بومی هر منطقه که می خواهند به
نامزدهای شوراها رای دهند به نامزد ریاست جمهوری هم
رای می دهند ،و همین کثرت رای ایجاد می کند یا کسانی
که در انتخابات ریاست جمهوری رای می دهند در انتخابات
شوراهای شهر هم شرکت می کنند به عالوه از نظر تبلیغاتی
نیز وسعت و گستره کار بیشتر می شود.
س�لیقه سیاس�ی نامزد جبهه پیروان خط امام و
رهبری در انتخابات ریاس�ت جمهوری چقدر بر
ارای مردم به فهرس�ت نامزدهای شورای شهر
این جبهه تاثیر می گذارد؟
lبستگی به ش��ور انتخاباتی دارد که در رقابت ها
پدید می اید.
باالخره تاثیر دارد یا خیر؟
lقطعا تاثیر دارد .وقتی مثال بعد از شهادت رجایی و
باهنر ،ایت اهلل خامنه ای نامزد ریاست جمهوری شدند ،بر اثر
شخصیت ممتاز ایشان یک موج عظیم پدید امد که همان
جمعه هنوز نتایج شمارش ارای مردم اعالم نشده بود ،ملت
در نمازجمعه شعار دادند «تا چش��م منافقین شود کور ،شد
خامنه ای رئیس جمهور»؛ بنابراین تاثیر را می گذارد یا بهتر
بگویم انتخابات شوراها و ریاس��ت جمهوری بر هم تاثیر و
تاثیر متقابل دارند.
مکانیزم ش�ما چ�ه خواهد ب�ود؟ اقای س�روری
قائم مق�ام جمعی�ت رهپوی�ان انقالب اسلامی
می گف�ت ای�ن جمعیت همراه لیس�ت ش�وراها
می خواه�د ش�هردار پیش�نهادی خ�ود را ه�م
معرفی کند ،ایا جبهه پی�روان خط امام و رهبری
مکانیزم ه�ای این چنین�ی را برای خ�ود تعریف
کرده است؟
lباید جلوتر رفت و دید که معادالت به چه سمت
و س��ویی می رود .ضمن انکه ب��ه طرح یادش��ده مکانیزم
نمی گویند ،بلکه سیاستگذاری است و جبهه پیروان خط امام
و رهبری هنوز به سیاست یا استراتژی در این زمینه نرسیده
که قابل طرح باشد اما مس��ائل را در حال بررسی دارد و بعد
که نهایی شد سیاست گذاری های خود را اعالم می کند.
چه زمان�ی جبهه پیروان بحث سیاس�ت گذاری
خ�ود را در ح�وزه انتخاب�ات ش�وراها نهای�ی
می کند؟باالخره پنج ماه بیشتر تا 24خرداد 92
نمانده است.
lبه اقتضای زمان برنامه هایمان را می گوییم ،به
تدریج فرماندهی ،تش��کیالت و ستادها ش��کل می گیرد و
انشاءاهلل روی مسائل کار می کنیم.
بحث شوراها به ریاست جمهوری پیوسته است.
االن یک ائتالف بین اقای�ان حدادعادل ،قالیباف
و والیتی تشکیل شده ،موضع جبهه پیروان خط
امام و رهبری چیست؟ ایا این ائتالف باید از نظر
جبهه عام تر بش�ود؟ جبهه پیروان قصدی برای
معرفی نامزد به ائتالف یادشده دارد؟
lجبهه پیروان نه روی خوش و نه روی غیرخوش
به این ائتالف نش��ان داده .االن بحث های مقدماتی است،
این دوستان هم که با هم امدند نمی دانم چرا اسمش را 2+1
گذاشتند در این جمع عدد «یک» کدام نفر از انهاست؟
البته برخ�ی هم از ان ب�ه نام ائتلاف 3نفره یاد
می کنند.
lهر کدام از این نام ها یک بار معنایی و مفهوم
ی
دارد ،بنابراین اینکه می گویند 2+1یا گروه 3نفره باالخره
یک نفر از سه نفر رئیس جمهور می ش��ود و سه نفر انها که
نمی توانند به ریاس��ت جمهوری برسند؛ ضمن اینکه غیر از
اینها دیگران هم هستند ،در مجموع جبهه پیروان خط امام
و رهبری درحال گفت وگو و بحث اس��ت و هنوز به نتیجه
کاملی نرسیده که بشود برای اطالع عامه مردم بیان کرد.
ائتالف یادشده قابلیت عام تر شدن دارد؟
دارد.
lهر نوع احتم��ال کم ،زیاد یا ثاب��ت ماندن وجود
تجربه ش�ورای هماهنگی نیروهای انقالب را در
انتخابات ریاس�ت جمهوری س�ال 84داشتیم،
ارزیابی شما چیس�ت؟ ایا ائتالف سه نفره مدلی
از ان شوراست؟
lاین تکرار ان نیست ،طبیعی است که هر سیاست
انتخاباتی چارچوب های خاص خود را براس��اس مقتضیات
زمان دارد.
اقای احمد س�الک ،عضو شورای مرکزی جامعه
روحانیت مبارز گفته که جامعتین مشغول صحبت
و مذاکره روی مالک ها و معیارهای انتخاب اصلح
اس�ت؛ حدودا ۳۰معیار انتخاب شده ،بخشی از
انها در قانون اساسی اس�ت ،بخشی در ضوابط
قانون انتخابات و قس�متی بر اس�اس ش�رایط
فعلی جامعه مورد توجه اس�ت ،بر همین اساس
جبهه پیروان خط ام�ام و رهبری براس�اس چه
معیارهای�ی افراد را ب�رای انتخ�اب نامزد اصلح
ارزیابی می کند؟
lتالش اولی��ه ما این اس��ت که هم��ه نیروهای
اصولگرا طبق مبانی و ضواب��ط اصولگرایی با هم به تفاهم
برسند ،بر همین اساس در انتخاب نامزد ریاست جمهوری
ش��اخصه ها و ضوابط��ی را بای��د در نظر گرف��ت .یکی از
ش��اخصه ها اصل 115قانون اساسی اس��ت که به موجب
ان رئیسجمه��ور باید از می��ان رجال مذهبی و سیاس��ی
ایرانیاالصل ،تابع ایران ،مدیر و مدبر ،دارای حسن س��ابقه
و امانت و تقوا ،مومن و معتقد به مبانی جمهوری اس�لامی
ایران و مذهب رس��می کشور انتخاب ش��ود .یعنی ممکن
اس��ت فردی رجل سیاسی باش��د ولی رجل مذهبی نباشد
و برعکس .یک شاخصه دیگر اصل 121است که تصریح
ی
ی اسالمی در جلسها
س شورا
دارد« :رئیسجمهور در مجل
که با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضای ش��ورای نگهبان
تش��کیل میش��ود بهترتیب زیر س��وگند ی��اد میکند که
اگر همین دوستان ابادگران مجموعه ای را معرفی کردند
دوستان جبهه پیروان و دیگر طیف های اصولگرا نامزدهای
خود را با انها قیاس می کنند تا افراد اصلح شناخته شوند ،این
تکلیف شرعی ماست
lیکی از بحث ها اقبال عامه است.
چه فرجه زمانی را برای ان در نظر گرفتید؟
lزمانی که متناسب طرح در بین مردم باشد و اقبال
مردم را همراه بیاورد.
شما در همایش جبهه پیروان از نامه اقای خاتمی
به رهب�ر معظم انقالب مطلبی را بی�ان کردید که
این ح�رف موج خب�ری ایجاد ک�رد ،موضوع ان
چه بود؟
lپنجش��نبه هفتم دی ماه در جم��ع پیروان خط
امام (ره) و رهبری گروه ه��ای مختلف در انتخابات اینده را
تحلیل می کردم و از اصالح طلبان هم گفتم که دچار تشتت
گوناگونی هستند ،عده ای می گویند نباید به صحنه بیاییم
بعضی می گویند باید انتخاب��ات را بایکوت و تحریم کنیم،
بعضی می گویند باید ب��ه عنوان وظیفه ش��رکت کرد ولی
نامزدی معرفی نکرد ،عده ای معتقدند حتما باید نامزد معرفی
شود عده ای می گویند نامزد فرد مالیمی باشد تا رای بیاود،
بعضی می گویند نه باید ادم تندی معرفی کرد تا از موضعمان
عقب ننشینیم ،بعضی می گویند برویم سراغ یک اصولگرای
مدارا گر ،بعضی می گویند باید زمینه باز شود و مباحثی از این
دست میان انها وجود دارد.
ضمن این تحلیل بیان کردم که گوی��ا اقای خاتمی
توس��ط اقای هاش��می پیامی برای مقام معظ��م رهبری
فرستاده اس��ت؛ ما گفتیم «گویا پیام» عصری که از درس
حوزه امدم معلوم شد که شده «نامه و ارسال» ،ضمن انکه
اصل بحث من بنا بر احتمال بود .بالفاصله بعد از ان تحلیل،
بنده دیدم که برخی از س��ایت ها نوش��ته اند که من گفته ام
نامه ای در کار بوده و این موضوع را از قول من نقل کرده اند.
سیاست
چ�ه زمان�ی جبهه پی�روان خ�ط ام�ام و رهبری
می خواهد پنج فرد صال�ح را معین کند تا از میان
ب�رای انتخ�اب یک نف�ر از می�ان پنج نف�ر باید
نظر س�نجی انجام ش�ود تا می�زان مقبولیت هر
کس مشخص شود .اگر اینطور است نظر سنجی
چه زمانی برگزار می شود؟
مثلث شماره 158
«بس��ماهلل الرحمن الرحیم ،من به عنوان رئیسجمهور در
پیش��گاه قران کریم و در برابر ملت ایران ب��ه خداوند قادر
متعال سوگند یاد میکنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام
جمهوری اس�لامی و قانون اساس��ی کشور باش��م و همه
استعداد و صالحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت هایی
که برعهده گرفتهام بهکار گیرم و خ��ود را وقف خدمت به
ق
ی از ح
ن و اخالق ،پشتیبان
ج دی
ی کشور ،تروی
مرد م و اعتال
و گسترش عدالت س��ازم و از هرگونه خودکامگی بپرهیزم
و از ازادی و حرمت اش��خاص و حقوقی که قانون اساسی
برای ملت شناخته است حمایت کنم .در حراست از مرزها و
ی کشور از هی چ اقدامی
ی و فرهنگ
ی و اقتصاد
استقال ل سیاس
ی از پیامبر اسال م و
ت از خداوند و پیرو
دریغ نورز م و با استعان
ائمه اطهار علیهمالسالم قدرتی را که ملت بهعنوان امانتی
مقدس به من سپرده اس��ت همچون امینی پارسا و فداکار
نگاهدار باشم و ان را به منتخب ملت پس از خود بسپارم».
این انشای مرحوم شهید بهشتی است.
وقتی وی داشت این را می نوشت گفت« :این قدرت
چیز جالبی است ،هرکس به دست می اورد دلش نمی اید ان
را رها کند ».مستفاد از این سوگند ان است که فرد خودکامه
شایس��تگی ریاس��ت جمهوری ندارد .حاال ب��رای انتخاب
مصداق ریاست جمهوری نباید بحث جریانی و سلیقه ای و
گروهی کرد ،اولین شرط برای ریاست جمهور انطباق فرد با
معیارهای قانونی و شرعی است ،حاال اگر همه این شرایط
را داشتند سوال اینجاست که چه کسی باید انتخاب شود؟
فردی که از همه شایس��ته تر و بهتر اس��ت .بر اساس شرع
نمی توان فاضل را بر افضل یا غیر صالح بر صالح و صالح را
بر اصلح مقدم داشت ،یعنی باید از بین اینها اصلح را انتخاب
کرد و این خیلی بحث جدی است .هم اکنون جبهه پیروان
خط امام و رهبری در حال بحث و بررسی است .اگر به اینجا
رس��ید که اصلح نداریم و پنج نامزد صالح هستند ان فردی
انتخاب می شود که به لحاظ رای برتری دارد ،اما شاید بعد از
معرفی صالح برتر برخی بگویند که همه دنیا یک طرف و ما
نیز طرف دیگر ،اینها حسابشان جدا می شود.
انها صالح برتر انتخاب شود؟
lهنوز به این مرحله نرسیدیم ،هنوز افراد خودشان
را مطرح می کنن��د ،باالخره ب��رای تعیین پن��ج صالح دیر
نمی شود تا انشاءاهلل همه بزرگان دقت می کنند.
البته در هم��ان روز من این موض��وع را تصحیح کردم و به
نظرم مس��اله انچنانی نبود که به این صورت مطرح بشود،
زیرا در فعالیت های سیاسی چنین مسائلی هم اتفاق می افتد
که افراد پیامی برای ش��خصیت های مختلف می فرستند.
اصالح طلبان از هیچ هیاهو س��اخته اند .محمدرضا خاتمی
قضیه را تکذیب کرد ،اینک��ه انها یک مرتبه این موضوع را
به صورت یک هیاهو دراورده اند ،نش��انگر این است که در
درون اصالح طلبان مسائل انتخاباتی به شدت مطرح است
و خودشان هم هنوز به اجماع سیاس��ی نرسیده اند و اگر بر
فرض مثال این نامه هم سیاست یک مجموعه از انها باشد،
مشخص اس��ت که خود نامه هم یک مس��اله ای در میان
اصالح طلبان بوده است.
ولو اینک��ه من به ط��ور قطعی ای��ن مس��اله را بیان
نک��ردم ،ام��ا اصالح طلبان در ای��ن مس��ائل اختالف نظر
زیادی دارن��د .در واقع من برخی ش��نیده ها و اخب��ار را در
می��ان تحلیل های خود ب��ه کار بردم ،هر چن��د این خبر به
صورت شایعه بوده اس��ت؛ به هرحال من در تحلیل هایی
که انجام می دهم نقل ش��ایعات هم می کنم ،اما اینکه این
را تبدیل کنند به نامه و بعد بی بی س��ی فارسی عکس من
را در کنگره اعتماد ملی س��ال 87قبل از فتنه منتش��ر کند
و روزنامه ای��ران نیز در یک حرک��ت هماهنگ عکس من
را با اقای خاتم��ی چاپ کند ،ب��ه نظر من چی��زی در این
میان بوده که برخی به دنبال ان مس��اله هستند .همین جا
داخل پرانتز می گویم سال 87من عضو خانه احزاب بودم و
به کنگره احزاب می رفتم.
به هر ح��ال اصالح طلب��ان از درون به ش��دت دچار
اختالف نظ��ر هس��تند و همی��ن مس��ائل و اختالفاتی که
اق��ای خوئینی ها با دیگ��ر اعضای اصالح طل��ب دارند نیز
در همین راستاس��ت؛ بنابراین مس��اله این است که هیاهو
برای هیچ بوده است و البته این هیچی بوده است که برای
اصالح طلبان خیلی حرف دارد.
پس شما تحلیل خود را گفتید و از این اتفاق خبر
نداشتید؟
lمن وضعیت جریانات گوناگون را تحلیل می کنم.
این درج شود ،بقیه اش طلب نشریه مثلثg .
61
بین الملل
بین الملل
مثلث شماره 158
62
مصالحه بزرگ
جامعه بین الملل به مصالحه در مورد تحوالت سوریه نزدیک می شود؟
بین الملل
سناریوی « اخضر»
مثلث شماره 158
خبرگزاری های خارجی می گویند که اخضر
ابراهیمی فعالیت های خود را برای حل و فصل
دیپلماتیک بحران سوریه طی دو هفته گذشته
افزایش داده است .او با انجام برخی اصالحات
در طرح ژنو می خواهد ارامش را به سوریه
بازگرداند.
63
دیپلماسی سری
1
مخالفت کشورهای عربی با توافق واشنگتن -مسکو
بین الملل
ایا درگیری های نظامی در س��وریه به روزهای پایانی
نزدیک م ی شود؟! این سوالی اس��ت که این روزها با تشدید
تالش های اخضر اب راهیمی ،فرستاده ویژه سازمان ملل در
امور سوریه ،به ذهن هر مخاطبی خطور م ی کند.
ی تالش هایش را ب رای حل
از یک هفته پیش اب راهیم
بحران سوریه چندین ب رابر کرده و در سفرهای مختلفش به
کشورهایی چون روسیه ،مصر و سوریه به دنبال ان است که
این بار با طرح جدیدش این مساله را یکسره کند .این طرح
جدید م ی تواند م��ورد حمایت قدرت ه��ای جهانی از جمله
روسیه ،متحد کلیدی سوریه قرار گیرد .به گفته اب راهیمی،
وی درباره این طرح که یک راه حل سیاسی ب ر اساس بیانیه
ژنو در ماه ژوئن است با روسیه و سوریه گفت وگو کرده است.
ی پس از دیدار با نبیل الع ربی ،دبیرکل اتحادیه عرب
اب راهیم
در قاه��ره گفت« :من درباره این طرح با روس��یه و س��وریه
صحبت کرده ام .فکر م ی کنم این پیشنهاد بتواند به وسیله
جامعه بی ن المللی تدوین شود».
طبق طرح ژنو ،طرفین باید خشونت را متوقف کنند و
یک نهاد انتقالی تا زمان برگزاری انتخابات تشکیل شود .در
همین راستا ،اخضر اب راهیمی ،پس از سفر به مسکو و دیدار
با سرگئی الوروف ،وزیر امور خارجه روسیه ،وارد قاهره شد و
در این سفر اوضاع سوریه را بسیار بد و پیچیده بیان کرد .وی
عنوان کرد ادامه بحران در این کشور بدون حل و فصل ان
به کشتار بیشتر مردم سوریه م ی انجامد.
ی در نشس��ت خب��ری پس از دی��دار با نبیل
اب راهیم
العربی ،دبیرکل اتحادیه عرب در قاهره گفت« :ادامه شرایط
کنونی در سوریه کشتار بیش��تری را به همراه دارد و سوریه
بین راه حل سیاس��ی و جهنم قرار دارد ».وی در پاس��خ به
س��وال دیگری درباره موافقت با کناره گیری بش��ار اسد نیز
گفت« :م��ن هرگز نگفتم که بش��ار ب��ه زودی کناره گیری
کند یا در قدرت بماند .اکنون بحث حل بحرانی اس��ت که
سوریه با ان مواجه شده است .بناب راین اکنون مقامات غربی
و برخی کشورها چون عربستان ،قطر و ترکیه به این نتیجه
رسیده اند که راه حل بحران س��وریه حذف اسد نیست بلکه
ب رای عبور از این بحران باید به گونه ای عمل کنند که اکثر
مردم م ی خواهند».
اکنون به دنب��ال تالش های اب راهیم ی قرار ش��ده در
ی برگزار
روزهای اتی نشستی میان روسیه ،امریکا و اب راهیم
شود؛ نشستی که طی ان احتماال تصمیمات نهایی گرفته
خواهد ش��د .بنا به گفته «میخائیل بوگدانف» ،معاون وزیر
خارجه روسیه در نشس��ت اتی ،اب راهیم ی با مقامات روسیه
و امریکا ،یعنی بوگدانف و ویلیام برنز ،نماینده وزارت خارجه
امریکا دیدار خواه��د کرد .دی��دار اول اب راهیم ی ب��ا برنز و
بوگدانف دهم دس��امبر در ژنو برگزار شد که در ان حاضران
بر لزوم ممانعت از کش��یده ش��دن درگیری های سوریه به
س��ناریوی نظامی تاکید کردند .همچنین طی س��فر اخیر
اب راهیم ی مجددا بحث و گفت وگ��و میان مخالفان و دولت
سوریه مطرح شد؛ مساله ای که در ابتدا از جانب مخالفان و
سپس نیز از جانب دولت دمشق رد شد .یک نماینده مجلس
سوریه با تاکید بر قوی بودن نظام این کشور تصریح کرد که
دولت سوریه با تروریس تهای مسلحی که از سوی بیگانگان
حمایت م ی ش��وند ،گفت وگو نخواهد کرد .ولی��د الزعبی،
نماینده مجلس سوریه ،ضمن رد اظهارات اخضر اب راهیمی ،
فرستاده سازمان ملل متحد تاکید کرد که نظام سوریه قوی و
منسجم است .بوگدانف ،نیز هفته گذشته از معاذ الخطیب،
مثلث شماره 158
64
رئیس مخالفان سوری خواسته بود تا ب رای مذاکره در مسکو
یا هر جایی دیگ��ری که او تعیین م ی کن��د ،امادگی خود را
اعالم کند .این در حالی اس��ت که رئیس مخالفان س��وری
در پاسخ به دعوت مس��کو ب رای مذاکره ،کناره گیری بشار
اسد از قدرت و عذرخواهی روسیه از ملت سوریه را دو پیش
شرط اساسی مخالفان ب رای اغاز مذاکرات اعالم کرد!
در دیدار اخیر اب راهیم ی با اسد ،مسائل مهمی مطرح
شد؛ یک رسانه سوری در گزارشی به ش��روط نماینده ویژه
سازمان ملل در دیدار اخیرش با بش��ار اسد در دمشق ب رای
حل بحران س��وریه اش��اره کرد؛ ش��روطی که با مخالفت
رئی س جمهور سوریه روبه رو ش��د .شخصی ت های رسانه ای
عرب و نزدیک به اخضر اب راهیم ی ب��ه برخی از نکات مهم
دیدار اخیر اب راهیم ی با بش��ار اس��د ،رئی س جمهور س��وریه
پرداختند .به گفته یکی از این افراد ،دیپلماس��ی اب راهیم ی
پخته و کامل نبود و وی حامل خواسته های قطر و گرایشات
عربس��تان س��عودی بود .بنا بر اعالم این شخصی ت های
رسانه ای ،اب راهیم ی توافقات روس��یه و امریکا درباره سوریه
در ژنو را فرام��وش کرده بود و از مخالفان داخلی س��وریه یا
مخالفانی که موافق نشس��ت های دوحه و ان��کارا نبودند
سخنی به میان نیاورد.
طبق اطالعات موجود ،مسکو و واشنگتن به حداقل
توافقاتی درباره س��وریه دس��ت یافته اند ،اما این توافقات با
مخالفت قاطع کشورهای عربی از جمله کشورهای حاشیه
خلی ج فارس مواجه شده است ،به ویژه اینکه روسیه و امریکا
تصمیم گرفته اند بش��ار اس��د در حکومت باق��ی بماند که
این موضوع کشورهای حاش��یه خلیج فارس را به وحشت
انداخته است.
ی اخی را در سفر به دمشق و دیدار
درواقع اخضر اب راهیم
با بشار اس��د ،طرح جدید خود را ب رای حل بحران سوریه به
وی ارائه کرد؛ نکات اساسی این طرح که مورد رایزنی طرفین
قرار گرفت عبارتند از:
-1طرح توقف خش��ونت و درگیری که ترکیه ،قطر و
عربستان سعودی ان را تضمین م ی کنند توسط اب راهیم ی
مطرح ش��د .اما توقف این درگیری ،گروه تروریستی موسوم
به جبهه النصره را شامل نم ی شود.
-2طرح ابقای بشار اسد در حکومت همراه با اختیارات
محدود مطرح و اعالم ش��د که دیگر اختیارات اسد در دوره
انتقالی به نخس ت وزیری که از مخالفان خارج نشست دوحه
است واگذار خواهد شد.
-3نماینده ویژه سازمان ملل متحد ب رای حل بحران
سوریه از بشار اسد خواست که در انتخابات ریاست جمهوری
سال ۲۰۱۴س��وریه نامزد انتخابات نشود .بشار اسد روی هم
رفته مخالفت قاطع خود را با پیش��نهادات اب راهیم ی اعالم
کرد .این در حالی است که رئی س جمهور سوریه در پاسخ به
این شرط مطرح کرد ،کسانی که خواهان دخالت بیگانگان
در سوریه بودند ،نباید در دولت یا گفت وگوی ملی مشارکت
داشته باشند .بش��ار اس��د همچنین عدم مشارکت رهبری
اخوان المسلمین در هر گفت وگوی اتی در سوریه را مطرح
کرد.
اما پیش از این ،ای ران نیز طرحی را ب رای خروج سوریه از
بحران مطرح کرد؛ طرحی که بر بازگشت ارامش به سوریه و
تعیین سرنوشت این سرزمین توسط مردمانش تاکید دارد؛
این طرح شش ماده ای به طرفین درگیری در سوریه ارائه شد.
طرح شش ماده ای که جمهوری اسالمی ای ران ب رای حل و
فصل مسالمت امیز بحران س��وریه ارائه داده است شامل
محورهای ذیل است:
-1توق��ف ف��وری هرگون��ه اعمال خش��ونت امیز و
مسلحانه تحت نظارت س��ازمان ملل متحد .در این مرحله
دولت و تمام ی گروه های مس��لح مخالف باید ب ی درنگ به
تحرکات نظامی خ��ود به ویژه در مناطق مس��کونی پایان
دهند و به منظور تثبیت اوضاع و برگشت ارامش ،با نماینده
سازمان ملل و کمیته تحت نظر وی همکاری کنند.
-2پس از توق��ف درگیری ه��ا باید بالفاصل��ه ارائه
کمک های انسان دوس��تانه به مردم س��وریه در تمام نقاط
اس��یب دیده با جدیت و ب��دون تبعیض اغاز ش��ود .ب رای
تضمی��ن این مهم ضروری اس��ت تحریم ه��ای اقتصادی
سوریه برداشته ش��ود و زمینه بازگش��ت تمامی اوارگان به
محل اقامت شان فراهم شود.
-3هم زم��ان با برقراری ارام��ش ،گفت وگوهای ملی
فراگیر با حضور نمایندگان طی ف ها و گرایش های مختلف
اجتماعی ،سیاسی و دولت س��وریه به منظور تشکیل یک
کمیته اشتی ملی با فوریت دنبال شود .این گفت وگوها باید
زمینه تش��کیل یک دولت انتقالی را که مورد اجماع باشد،
فراهم کند .وظیفه اصل��ی این دولت ،برگ��زاری انتخابات
ازاد و رقابتی ب رای تشکیل پارلمان جدید ،تشکیل مجلس
موسس��ان جهت تدوین قانون اساسی و برگزاری انتخابات
ریاست جمهوری در موعد مقرر ان خواهد بود.
-4همه اف��رادی که صرفا ب��ه دلی��ل فعالی ت های
سیاسی مس��المت امیز بازداش��ت ش��ده اند ،از هر گروه و
فرقه ای که باشند ،باید از سوی دولت و گروه های معارض،
به سرعت ازاد ش��وند .به جرائم افرادی که مرتکب جنایت
شده اند باید در دادگاه های صالحه به طور عادالنه رسیدگی
شود.
-5روند اطالع رسانی نادرست از تحوالت سوریه باید
ه ر چه سریع تر متوقف شد .همه رسانه ها و ارباب جراید باید
در فضایی امن ،امکان تهیه و ارسال خبر از شرایط میدانی
سوریه را داشته باش��ند و بتوانند دیدگاه های همه مردم این
کشور را به دور از غرض ورزی ها و برخوردهای تبعی ض امیز
به اطالع افکار عمومی برسانند.
-6تشکیل کمیته براورد خسارت و بازسازی ،باتوجه
به خسارات وارده به زیرساخت های کش��ور سوریه .وظیفه
این کمیته ایجاد سازوکارهای مناسب ب رای جذب و هدایت
کمک های خارجی ،تعیین اولویت ها ب رای بازسازی و تعیین
چگونگی مشارکت سازمان ها و کشورهای دوست در فرایند
بازسازی خواهد بود.
اکنون که قرار اس��ت مجددا نشس��ت س��ه جانب ه ای
میان روسیه ،امریکا و اخضر اب راهیم ی برگزار شود ،روس ها
خواهان ان ش��ده اند که ای ران نیز در این نشس��ت حضور
داشته باشد .زی را هنوز این اعتقاد وجود دارد که بحران سوریه
بدون حضور ایران ح��ل و فصل نخواهد ش��د .همچنین
راهکارهایی که ای ران در طرح ش��ش ماده ای اش ارائه داده
راهکار جامعی است که حل بحران س��وریه را توسط خود
سوری ها در برم ی گیرد.
ب��رای روس ه��ا نیز ش��اید در ش��رایط فعل��ی ،طرح
اخضر اب راهیم ی مفر و گریزگاهی باش��د که بتوانند هم به
فش��ارهای بی ن المللی پاس��خ بدهند ،هم منافع خود را در
سوریه تا حدودی حفظ کنند و هم اینکه نوع روابط شان را با
قدرت های حامی مخالفین به سطح چالشی وارد نکنندg .
جنگ و صلح
سوریه در برزخ تصمیم گیری قدرت های بزرگ
2
حسن هانی زاده /کارشناس مسائل خاورمیانه
بین الملل
ب رای حل بح��ران 20ماهه س��وریه عملیاتی ش��ود .گزینه
دیگری که بس��یار پرهزینه و خطرناک خواهد بود ،استفاده
از ابزارهای نظامی اس��ت که در این صورت به ساختارهای
اقتصادی ،عمرانی و انسانی سوریه اسیب جدی وارد خواهد
امد .اکنون سوریه وارد یک جنگ فرسایشی پرهزینه ای شده
که با توجه به دادههای میدانی به نظر نم یرسد هیچ یک از
طرفین بتواند در کوتاه مدت بر طرف دیگر چیره شود .اگر این
جنگ ادامه یابد قطعا بازنده اصلی ملت سوریه و ب رنده نهایی
ان امریکا و رژیم صهیونیس��تی خواهند بود؛ زی را نیروهای
مسلح و نیز زیرساختارهای اقتصادی سوریه در درازمدت به
شدت دچار فرسایش خواهند شد و این امر در نهایت به سود
ر ِژیم اسرائیل تمام خواهد شد .هدف امریکا و غرب ،فروپاشی
ساختار قدرتمند نیروهای مسلح س��وریه است تا این ارتش
در س��الهای اینده نتواند در ب رابر ارتش رژیم صهیونیستی
ایستادگی کند .گمانهزن یهای زیادی پی رامون اینده سوریه
وجود دارد که یکی از این گمانهها مس��اله تقس��یم سوریه
مثلث شماره 158
«اخضر االب راهیمی» ،فرستاده دبی ر کل سازمان ملل به
سوریه ،اخی را در مسکو صریحا اعالم کرد که سوریه تنها دو
راه دارد؛ یا اشتی ملی یا جنگ داخلی پرهزینه و طوالنی مدت.
وی که در مسکو در جریان دیدار با «سرگئی الوروف» وزیر
خارجه روسیه ،سخن م یگفت ،تاکید کرد اگر طرحهای صلح
و گفتمان ملی در سوریه با شکست مواجه شود ،این کشور
به یک سومالی جدید در خاورمیانه تبدیل خواهد شد .پیش
از این ،اخضر االب راهیمی در دیدار با مقامات س��وریه راههای
پایان دادن به درگیریهای 21ماهه س��وریه را با انان مورد
بحث قرار داده بود .دیدار اخضر االب راهیمی ،فرستاده دبیرکل
سازمان ملل به سوریه با «بشار اس��د» رئی سجمهوری این
کشور ،در حالی صورت گرفت که گروههای تروریستی سوریه
مخالفت خود را با هرگونه گفتوگو با دولت این کشور اعالم
کردند .در جریان دیدار االب راهیمی
ب��ا رئی سجمهوری س��وریه ،طرح
مش��ترک امریکا و روسیه معروف
به ط��رح «برنز -بوگدان��ف» مورد
بحث قرار گرفت .ب��ه موجب این
طرح قرار ش��د یک دولت انتقالی
با توافق همه طرفهای درگیر به
ریاست بشار اسد برای یک فرایند
زمانی محدود تش��کیل شود .این
دولت انتقال��ی تا س��ال 2014که
زمان انتخابات ریاس��ت جمهوری
سوریه خواهد بود ،اداره امور سوریه
را به عه��ده خواهد گرف��ت؛ البته
مش��روط بر اینکه در س��ال 2014
اسد در انتخابات ریاست جمهوری
ش��رکت نکند .همچنین در طول
این مدت اس��د هی چ گونه اختیاری
در اداره امور کشور نخواهد داشت
و بای��د تنها نقش نظارتی داش��ته
باش��د .این طرح در جریان نشست
«ویلی��ام برن��ز» و «میخائی��ل
بوگدانف» ،معاون��ان وزارت خارجه
امری��کا و روس��یه در ژن��و تهی��ه
ش��د ،اما ای��ن ط��رح دربرگیرن��ده مطالب��ات هیچ یک از
طرفه��ای درگی��ر در بح��ران س��وریه نیس��ت .ط��رح
«ب رنز -بوگدانف» درواقع تکمی لکننده طرح «کوفی عنان»،
فرستاده س��ابق دبی ر کل س��ازمان ملل اس��ت که به دلیل
مخالفت رهب ران گروههای مسلح سوریه با شکست مواجه
شد .با اینکه ش��خص اخضر االب راهیمی اعتقاد چندانی به
طرح مشترک امریکا و روسیه نداشت ،اما تحت فشار دبی ر کل
سازمان ملل و امریکا ان را با دولت سوریه و گروههای مخالف
این کش��ور در خارج ،مورد بحث قرار داد .این طرح از س��وی
رهب ران گروههای مسلح مخالف و فرماندهان ارتش موسوم
به ارتش ازاد سوریه مورد قبول قرار نگرفت؛ این در حالی است
که دولت سوریه نیز ان را متناسب با شرایط سیاسی موجود
در این کشور نم ی داند .اگر چه مذاکرات اخضر االب راهیمی با
رهب ران اپوزیسیون ملی و غیرمسلح سوریه ادامه یافت ،اما
به نظر م یرسد ماموریت فرس��تاده دبیرکل سازمان ملل با
موفقیت همراه نبوده است .دولت سوریه و هیات هماهنگی
گروههای مخالف ملی سوریه معتقدند که تنها راه برونرفت
س��وریه از بحران فعلی ،اجرای طرح شش ماده ای جمهوری
اس�لامی ای ران است« .حس��ن عبدالعظیم» ،رئیس هیات
هماهنگی نیروهای ملی ب��رای تغییر در س��وریه ،در یک
کنف رانس مطبوعاتی مش��ترک با فرستاده دبی ر کل سازمان
ملل به سوریه ،طرح مش��ترک امریکا و روسیه را غیرعملی
دانست .بناب راین به نظر م یرسد اکنون تنها دو گزینه فرا روی
دولت و مخالفان س��وریه باقی مانده است؛ نخستین گزینه
توافق همه طی فهای مخالف س��وریه و دولت این کش��ور
بر سر طرح جمهوری اسالمی است .در این صورت م یتوان
امیدوار بود که گروه های مسلح با قبول حکمیت منصفانه
ای ران ،زمینه را ب رای برقراری اتش بس فراهم کنند .در چنین
فرایندی هی چ گونه بهانه ای ب رای دخالت نظامی کشورهای
غ ربی و ناتو در مسائل داخلی سوریه باقی نم ی ماند .متاسفانه
بازیگ��ران منطق��ه ای و بی ن الملل��ی مانند امری��کا ،غرب،
ع ربستان ،قطر و ترکیه مایل نیستند طرح جمهوری اسالمی
به سه بخش ،سن ی نش��ین ،علوی نشین و مسیحی نشین
اس��ت .برایند گزارش رسانههای عربی نش��ان م یدهد که
علویهای سوریه اخی را دولت بشار اس��د را تحت فشار قرار
داده اند تا در صورت س��قوط دمشق یک دولت علوینشین
در مناطق ساحلی الذقیه ،طرطوس و رقه تشکیل دهند .به
اعتقاد علویها که 12درصد از جمعیت 24میلیونی سوریه را
تشکیل م یدهند در صورت پیروزی سلف یها و وهاب ی ها بر
دولت بشار اسد ،انها علوی ها و شیعیان را قتل عام خواهند
کرد .این گزینه البته از س��وی دولت بشار اسد مورد موافقت
قرار نگرفته ،زی را اساسا تجزیه سوریه به سه بخش مختلف بر
مبنای جغ رافیای قومیتی با واقعی ت های تاریخی ،اجتماعی
و انسانی این کشور همخوانی ندارد .تجزیه احتمالی سوریه
به س��ه بخش ،مقدم��های ب��رای مناقش��ات خونین میان
طوایف مختلف س��وریه خواه��د بود و این مناقش��ات تنها
منحصر به مرزهای س��وریه نخواهد مان��د .به همین دلیل
رئی س جمهوری سوریه ،همزمان با دیدار اخضر االب راهیمی از
دمشق ،معاون وزیر خارجه سوریه را ب رای بررسی طرح شش
ماده ای جمهوری اسالمی به مس��کو اعزام داشت« .فیصل
مقداد» در دیدار با مقامات روسیه طرح شش ماده ای ای ران را
جامع و قابل قبول توصیف کرد و از مسئوالن روسیه خواست
در عملیات ی کردن این طرح کمک کنند .طرح شش ماده ای
جمهوری اسالمی ای ران برایند یک کار کارشناسی دقیق و
میدانی است و از جامعیت باالیی
برای عملیات ی ش��دن برخ��وردار
است .به موجب طرح شش ماده ای
ای ران ،اتش بس در سراس��ر سوریه
برقرار و ی��ک گفتوگ��وی ملی
فراگیر تحت نظارت سازمان ملل
میان طی فه��ای مخالف و دولت
سوریه برگزار خواهد شد .همزمان
با ان ،کمکهای انساندوس��تانه
بی نالمللی توس��ط س��ازمان ملل
و صلی��ب س��رخ جهان��ی ب��ه
اسی ب دیدگان درگیریهای داخلی
س��وریه س��ریعا ارس��ال م ی شود.
تش��کیل یک دولت وحدت ملی
با شرکت همه طی فهای سیاسی
و انتقال ق��درت از طریق مراجعه
به ارای عموم��ی و صندوقهای
رای گیری در س��ال 2014بخشی
از این طرح اس��ت .ش��خص اسد
ب��ا مطالع��ه دقیق این ط��رح ،ان
را مناس��ب ترین پیش��نهاد برای
برون رفت س��وریه از بحران فعلی
توصی��ف ک��رده اس��ت .بناب راین
ب ر خالف اظهارات بدبینانه فرستاده دبی ر کل سازمان ملل به
سوریه فرصت ب رای اجرای ی کردن طرح ش��ش ماده ای ای ران
همچنان باقی است .این طرح در جریان نشست اخیر رهب ران
گروه های اپوزیسیون غی ر مسلح سوریه در ته ران مورد موافقت
220تن از رهب ران سیاسی مخالف دولت بشار اسد قرار گرفت.
ی باید بازیگران عرصه های
بناب راین اکنون اخض��ر االب راهیم
داخلی س��وریه را قانع کند ک��ه تنها راه برون رفت س��وریه از
بحران فعلی ،اجرای ی کردن طرح ای ران است .به نظر م ی رسد
شرایط می دانی و سیاسی سوریه به گونه ای است که تا سه ماه
اینده ،اوضاع این کشور نهایی خواهد شد زی را اگر راه حل های
سیاس��ی به بن بس��ت برس��د ،قطعا در گیری های میدانی
تشدید خواهد ش��د .این در حالی است که تشدید درگیری ها
به مفهوم حرکت س��وریه به س��مت یک جنگ طایفه ای و
مذهبی اس��ت که به دلیل وجود 18طایفه قومی و مذهبی
در س��وریه امکان مهار چنین جنگی ب��رای جامعه جهانی
وجود نداردg .
65
حسین شیخ االسالم در گفت وگو با مثلث؛
3
بشار اسد در طرح جدید االبراهیمی
درقدرت می ماند
حسین شیخ االسالم ،سفیر سابق ایران در سوریه در گفت وگویی به بررسی طرح اخیر اخضر ابراهیمی برای سوریه
و مقایسه ان با طرح ایران پرداخت .وی معتقد است که اکنون طرف های غربی و کشورهایی چون ترکیه ،عربستان و
قطر نیز به این نتیجه رسیده اند که راهکار نظامی در سوریه به نتیجه نخواهد رسید و باید به راهکار سیاسی روی بیاورند.
در ابت�دا توضیح دهید چ�را طرح ژن�و که چندی
پیش مطرح شد تاکنون به نتیجه نرسیده است؟
lدر نشس��تی که در ژنو تشکیل شد یک اختالف
جدی میان جناح غرب و روس��یه و چین وجود داشت؛ جناح
غرب در ان زمان معتقد بود که «بشار اسد» رئی س جمهوری
سوریه را م ی تواند از لحاظ نظامی ساقط کند و به همین دلیل
به سالح ،تروریسم ،اموزش نیروهای مخالف سوریه و اعزام
نیرو از خارج به عنوان یک راهبرد روی اوردند .از طرف دیگر
کشورهایی مانند روس��یه و چین اعتقاد داشتند راه حل های
نظام ی گری در س��وریه ب��ه نتیجه نم ی رس��د و فقط باعث
تخریب این کشور م ی ش��ود ،بناب راین باید از طریق سیاسی
به نتیجه رس��ید .این دو جناح در ژنو در ب رابر هم قرار گرفته
بودند .این اتفاق مربوط به زمانی م ی شود که «کوفی عنان»
فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه ،ب رای حل موضوع
این کشور ،یک طرح شش ماده ای پیشنهاد داده بود؛ طرحی
که به دلیل عدم همکاری جناح غرب به شکست انجامید.
به نظر شما نقطه عطف طرح ژنو چه بود؟
بین الملل
lدر انجا تمامی کشورها پذیرفتند که باید از طریق
سیاسی به نتیجه رس��ید ،یعنی نخس��تین توافق ژنو این
بود که نظام ی گری در س��وریه به نتیجه نم ی رسد و باید به
یک توافق سیاسی دست یافت .دومین مساله این بود که
اکنون این توافق سیاس��ی چه مواردی را شامل م ی شود .در
حقیقت توافق سیاسی باید روی این مساله متمرکز باشد که
اینده سوریه را خود مردم تعیین کنند .جهت تحقق این امر
باید یک ارامشی در این کشور به وجود بیاید تا مردم بتوانند
در تعیین سرنوش��ت خودش��ان ش��رکت کنند و همچنین
مکانیزمی برقرار ش��ود تا انچه م��ردم در صندوق های رای
م ی اندازند ،همان بیرون بیاید .م��ردم باید اطمینان حاصل
کنند که انتخابات پاک و درس��تی انجام خواهد شد .در این
مثلث شماره 158
توافقبزرگ
مواضع غرب و روسیه به یکدیگر
نزدیک می شود
محمد ایرانی /سفیر سابق ایران در اردن
4
انچه امروز در صحنه سیاس��ی س��وریه مدنظر است،
درواقع نوعی جمع بندی است که به نظر م ی رسد جبهه غرب
در رابطه با تحوالت س��وریه و ناامیدی از اینکه به کارگیری
خشونت و سالح نم ی تواند مسیر اینده این کشور را تعیین
66
ش��رایط،غرب ی ها نیز به ناچ��ار و از لح��اظ منطقی خواهند
پذیرفت که نظام ی گری در سوریه راه حل درستی نخواهد بود
و باید به دنبال تشکیل حکومت ائتالفی باشند.
چگون�ه م ی توان س�وریه را از ای�ن مرحله یعنی
نظام ی گری به س�مت تش�کیل دول�ت ائتالفی
سوق داد؟
lوقتی صحبت از یک حکومت انتقالی یا ائتالفی
م ی ش��ود ،غرب ی ها م ی گویند که بش��ار اس��د نباید در این
حکومت حضور داشته باش��د .این در حالی است که اغلب
کشورها پذیرفته اند قس��متی از حکومتی که اکنون هست
همچنان باید وجود داشته باشد .چرا که این افراد ،کاربلدند و
با سوریه اشنا هستند .اما اگر غرب ی ها بخواهند افرادی را از
میان معارضه ب رای حکومتداری به سوریه بیاورند باید توجه
داشت که این افراد تجربه حکومتداری ندارند و نم ی دانند به
چه صورت باید انتخابات برگزار کنند یا حکومت تش��کیل
دهند .بناب راین توافقی ص��ورت گرفت بر این مبنا که دولت
انتقالی متشکل از کسانی باشد که اکنون در حکومت حضور
دارند و همچنین افرادی که از میان معارضه انتخاب شده اند.
غرب ی ها ،شاهان عرب و ترکیه بر این باورند بشار اسد نه در
حکومت انتقالی و نه در اینده سوریه جایی نباید داشته باشد.
در این م�ورد چ�ه اختالف نظری می�ان دو طرف
وجود دارد؟
اعالم مخالفت کردند؛ در واقع انها جای ملت سوریه ب رای این
کشور تصمیم گرفتند .اما در ب رابر این کشورها ،کشورهایی
مانند ای ران ،روسیه و چین اعالم کردند که فقط مردم سوریه
باید ب رای سرنوشت خودشان تصمیم بگی رند و از خارج کسی
حق ندارد در این رابطه تصمیم بگیرد .این درخواست مطابق
با منشور سازمان ملل و مطابق با قوانین و عرف بی ن الملل
است .از نظر کش��وری مانند ای ران این امر با قوانین داخلی
کشور نیز تطابق دارد؛ چراکه ماده 154قانون اساسی ای ران
به ای ران این اجازه را نم ی دهد که در امور داخلی دیگر کشورها
دخالت کند.
در نهایت نشس�ت ژنو با چه نتیج ه ای به پایان
رسید؟
lنشس��ت ژنو بدون اینکه نتیجه خاصی راجع به
سرنوشت اسد گرفته شود به پایان رس��ید؛ یعنی در نهایت
نیز مشخص نش��د بش��ار بماند یا برود و قسمت مربوط به
رئی س جمهوری سوریه مسکوت ماند .بناب راین مخالفان به
تبلیغ تعبیر خودشان پرداختند و روی ان پافشاری کردند .در
این شرایط طبیعی بود که ای ران نیز به پافشاری کردن روی
مواضع قانونی و مطابق با عرف بی ن الملل خودش بپردازد.
نحوه برخ�ورد و راهکارهایی که اخضر ابراهیمی
تاکنون برای حل بحران سوریه در پیش گرفته را
چطور ارزیابی م ی کنید؟
lدر ان زم��ان کوفی عنان دیگر نتوانس��ت با این
شرایط به ماموریتش در رابطه با سوریه ادامه دهد .بناب راین
اخضر اب راهیمی که ب رای این س��مت کاندیدا ش��ده بود این
پس��ت را پذیرفت .وی مدت زیادی را به مطالعه امور سوریه
اختصاص داد و با افراد بسیاری صحبت کرد .در نهایت نیز
اکنون به این نتیجه رسیده بشار اسد در دوره انتقالی حضور
داشته باشد ولی ب رای انتخابات اینده دیگر کاندیدا نشود .فعال
شدن اخضر اب راهیمی نشان دهنده ان است که نظام ی گری به
نتیجه نرسیده و تمامی گروه ها باید به یک راه حل سیاسی
روی بیاورند.
راه حل سیاسی که اخضر ابراهیم ی برای سوریه
در نظر دارد به چه صورت است؟
lتوجه کنید طرف مقابل یعنی ای ران ،روسیه و چین
این حرف را نم ی پذیرد و بر این باور است اگر قرار است مردم
سرنوشت خودشان را تعیین کنند ،خودشان نیز باید در رابطه
با ماندن یا رفتن اس��د تصمیم بگیرند .این همان اشتباهی
اس��ت که در ابتدا نیز کش��ورهای مخالف اس��د در رابطه با
سوریه مرتکب شدند .اشتباه از انجا ش��روع شد که شاهان
عرب و ترکیه بنا به دالیل خاص خودش��ان با حکومت بشار
lوی در طرح سیاس ی اش اعالم داشته که بشار اسد
تا پایان دوران ریاس��ت جمهوری اش در سال 2014در قدرت
بماند ،اما دیگر کاندیدا نشود .اما اکنون بازهم جناح مخالف
دارند راه را اش��تباه م ی روند و بدون اینکه نظر مردم سوریه را
بدانند دارند ب رای انها تصمیم م ی گی رند .انها باید این مساله را
مدنظر قرار دهند که اگر مطابق گفته انها مردم سوریه با اسد
کند به ان رس��یده اس��ت .جبهه غرب اکنون به این نتیجه
رسیده که راه حل نظامی نم ی تواند اینده سوریه را تعیین کند
و باید به دنبال یک راه حل سیاسی باشند .منتها انچه غ رب ی ها
دنبال م ی کنند راه حلی است که منهای حضور رهب ران فعلی
دمشق از جمله شخص بشار اس��د ،رئی س جمهوری سوریه
رقم م ی خورد .این مسائل میان ایاالت متحده امریکا و روسیه
همچنان مورد اختالف است چون روس ها همچنان اعتقاد
دارند هیچ نی��روی خارجی و هیچ ق��درت بیرونی به لحاظ
قواعد بی ن الملل حق ندارد تعیی ن کننده وضعیت سرنوشت
رهبر یک کشور باشد .این مساله به خواست خود مردم سوریه
بازم ی گردد .انچه امروز از خالل تحرکات اخضر اب راهیمی،
فرس��تاده ویژه سازمان ملل در امور س��وریه ،مطرح م ی شود
این است که راه حلی بیابد که طرفین یعنی هم مخالفان و
هم دولت سوریه را در یک دولت انتقالی دور هم جمع کند.
وظیفه این دولت انتقالی نیز برگزاری انتخابات اینده باشد؛
انتخاباتی ک��ه در موعد مقرر خودش در س��ال 2014برگزار
خواهد شد و وضعیت اینده س��وریه را مشخص خواهد کرد.
البته خیلی به جزئیات این طرح پرداخته نشده و این مسائل
نیز بیشتر تحلی ل هایی است که از طرف نزدیکان به جبهه
امریکا و روسیه مطرح م ی شود یا در نتیجه اخباری است که به
صورت غیررسمی به بیرون درز پیدا م ی کند .طبق این اخبار
روس ها همچنان اعتقاد دارند دوره انتقالی در سوریه باید با
حضور اقای بشار اسد باشد و در انتخابات نیز خط قرمزی ب رای
عدم نامزدی اسد وجود نداشته باشد ،اما ظاه را امریکای ی ها
اصرار دارند اگر قرار است چنین توافقی صورت بگیرد حداقل
حضور اسد بدون اختیارات رئی س جمهوری باشد و در نهایت
عدم نامزد ش��دن وی در انتخابات اینده سوریه حتما مدنظر
قرار گیرد؛ این نکاتی است که اکنون روسیه و غرب روی انها
بحث م ی کنند .نخستین بندی که در توافق اخیر ذکر شده،
توقف خشونت و نظارت نیروهای بی ن الملل که مورد توافق
دو طرف باشد را شامل م ی ش��ود .در بندهای بعدی نیز این
مورد مطرح شده که باید دولت انتقالی تشکیل شود که در ان
هم نیروهای معارض و هم برخی چهره های دولتی حضور
داشته باشند .در این توافق نیز مشخص است به این نتیجه
رس��یده اند که در س��وریه هیچ یک از طرفین قادر به حذف
دیگ��ری نخواهند بود؛ چی��زی که ام��روز در صحنه داخلی
سوریه نیز کامال مشهود اس��ت .بناب راین باید هر دو طرف
در حل بحران سوریه مشارکت داشته باشند و نقش پررنگ
انها در حداقل دو بند از بندهای این طرح نیز دیده م ی شود.
در حال حاضر شرایط سوریه پیچیدگ ی های خاص خودش
مخالف هستند ،وی به زور حکومت م ی کند و در حال ارتکاب
جنایت است ،دیگر مردمش به وی رای نخواهند داد .بناب راین
غ رب ی ها و دیگر کشورهای مخالف اسد از این موضوع ه راس
دارند که وی در صورت کاندیدا شدن دوباره رای بیاورد.
چرا فکر م ی کنید اس�د در صورت کاندیدا شدن
مجدد ،رای خواهد اورد؟
lبس��یاری از مردم بر این باورند که در این وانفسا
تنها اسد م ی تواند سوریه را حفظ و از دخالت خارجیان در امور
کشور جلوگیری کند .اس��د با وجود این همه فشار ،سازش
نکرد و تسلیم نشد .در واقع وی تاحدودی وحدت و تمامیت
ارضی سوریه را توانس��ته حفظ کند .اکنون در سوریه تعداد
اندکی افراد مسلح و شورش��ی از خارج وارد کشور شده اند و
م ی خواهند سرنوش��ت اکثریت را تعیین کنند .در واقع انها
م ی خواهند با زور ،ترور ،اسلحه و نظام ی گری عقاید خودشان
را تحمیل کنند.
در اخرین دیداری که اخضر ابراهیمی با بشار اسد
داشت به چه موضوعی پرداختند؟
lاب راهیمی در دیدار اخیرش با بشار اسد به وی گفت
که در ای رلند «هیالری کلینتون» و «سرگئی الوروف» و در
ژنو «بوگدانف» و «برنز» ،رایزن ی هایی با هم داش��ته اند و در
پی دست یافتن به نتایجی هستند .وی در این دیدار به این
موضوع اشاره کرد که اس��د دیگر بعد از سال 2014در قدرت
نباشد .این در حالی است که روس ها اعالم کردند در رابطه
با بودن یا نبودن اس��د پس از س��ال 2014تعهدی به هیچ
کشوری نداده اند.
در ح�ال حاض�ر ابراهیمی م ی خواه�د برای حل
مساله سوریه دست به چه اقدامی بزند؟
در این طرح جایگاه مخالفان به چه صورت است؟
را دارد و فراز و ف��رود همچنان در صحن��ه نظامی و میدانی
برقرار اس��ت .برخی مواقع دیده ش��ده که نیروهای مخالف
به نزدیک ی های پایتخت نیز م ی رسند و عملیات هایی انجام
م ی دهند و در نهای��ت بازم ی گردند و ارتش مجددا مس��تقر
م ی شود .در واقع مخالفان مناطق عملیاتی خودشان را در سه
بخش تقسیم کرده اند؛ یکی در شمال سوریه یعنی حلب که
منطقه مرکزی است ،یکی حماء و حمص و دیگری پایتخت
سوریه یعنی دمش��ق .مخالفان با اعزام نیروها و گردان های
ویژه ای که کارهای پارتی زانی انجام م ی دهند به این مناطق،
اسی ب هایی را به ساختمان ها و نیروهای دولتی و برخی مواقع
به حامیان اس��د و مردم وارد م ی اورند و سپس عقب نشینی
م ی کنند .به دلیل حمایت های ویژه ای که از این مخالفان در
صحنه صورت م ی گیرد به نظر م ی رسد این گروه ها هم به
لحاظ اموزشی و هم تجهی زات در حال تقویت شدن هستند
و فض��ای الزم ب رای حضور بیش��تر ای��ن معارضین فراهم
شده است .بناب راین ش��رایط ب رای خروج از وضعیت موجود
کمی دشوار اس��ت و به همین خاطر از جمله تمهیداتی که
طرف های بی ن المللی از جمله روس ها به ان م ی اندیشند این
است که با حضور ناوگان خودشان در دریای مدیترانه این پیام
را به طرف های غ ربی بدهند که فشارها را روی سوریه کاهش
دهند .در شرایط فعلی جنگ در سوریه به گونه ای است که
نه طرف مقابل توانایی چیرگی بر نیروهای دولتی را دارد و نه
دولت م ی تواند امنیت را به صورت کامل برقرار کند .در واقع
در سوریه مانند صحنه سیاسی که با بن بست مواجه شده،
صحنه نظامی نیز به بن بست خورده است .در نهایت اکنون
تحوالت سوریه به قدری پویاست که نم ی توان ارزیابی دقیقی
از ان ارائه داد؛ این تحوالت به صورت روزانه شکل م ی گیرد و
متغیرهای زیادی نیز در شکل گیری ان تاثیر دارد .به همین
خاطر به طور قاطع و مطلق نم ی توان گفت که ایا این طرح به
نتیجه خواهد رسید یا خیر .اما م ی توان گفت روند تحوالت
در سوریه به دلیل بن بست در صحنه میدانی و بن بست در
مباحث سیاسی در صحنه بیرونی ،به تدریج به سمتی خواهد
رفت که هر دو طرف را قانع کند که راه حل نظامی و کشتار
در این کش��ور نتیجه نخواهد داد .یعنی طرف های موثر در
بحران س��وریه به تدریج راه حل سیاسی را خواهند پذیرفت.
به ویژه اینکه امروز صحنه سوریه ش��اهد یک تحول دیگر
نیز هست و ان افزایش نیروهای تندروی نزدیک به القاعده
اس��ت .حضور این افراد تندرو و افراطی در صحنه س��وریه
موجب نگران ی های زیادی از جانب امریکای ی ها شده است.
همچنین این مس��اله ایجاب م ی کند که کشورهای غربی
کمی هم در رابطه با مفاد طرح شش ماده ای ایران
توضیح دهید؟
واکنش اخضر ابراهیمی به طرح ایران چه بود؟
lوی نیز این طرح را پذیرفت اما حرفش این است
که این طرح جنبه بی ن المللی ندارد ،یعنی مطابق ان امکان
دخالت کشورهای دیگر در مساله س��وریه وجود ندارد .انها
باید توجه داش��ته باش��ند که ای ران اصال اعتقاد ن��دارد که
کشورهای دیگر در بحران سوریه مداخله کنند و معتقد است
بحران سوریه باید توسط خود سوری ها حل و فصل شود و
کشورهای دیگر فقط نقش پشتیبان را داشته باشند.
lای��ران بارها تاکید داش��ته ک��ه در س��وریه باید
گفت وگوهای س��وری -س��وری میان مخالفان و حکومت
lان قس��مت هایی که مربوط به متوقف ش��دن
خشونت ،برقراری ارامش و ثبات و ایجاد اتش بس است ،در
هر دو طرح یکسان است .همچنین بحث کمک به اوارگان و
اسی ب دیدگان این بحران و بازگرداندن انها به زندگی عادی نیز
در هر دو طرح ذکر شده است .اما در رابطه با مساله گفت وگو
میان دو طرف برخی تناقض ها به چشم م ی خورد ،البته هر دو
طرح ،گفت وگوها را پذیرفته اما در رابطه با مکانیزم ان هنوز به
یک نقطه نظر مشترک نرسیده اند .چرا که طرف سوری دقیقا
مشخص است چه کسی است ،اما در طرح مخالفان معلوم
نیست چه کسی م ی خواهد بر سر میز مذاکره حاضر شود.
همچنین در رابطه با اینده سوریه نیز برخی اختالف نظرها
وجود دارد ،زی را ای ران اصال به ای��ن موضوع نپرداخته که چه
کس��ی در اینده در قدرت بماند و چه کس��ی نماند اما انها
حرف شان این است که بشار دیگر از س��ال 2014در قدرت
نباشد و در انتخابات شرکت نکند.
به نظر ش�ما در این ش�رایط چقدر احتمال دارد
طرح های سیاسی در سوریه به نتیجه برسند؟
مثلث شماره 158
lاب راهیمی قص��د دارد مجددا در ژنو یک جلس��ه
بی ن المللی تشکیل دهد و طرحش را مورد بررسی قرار دهد.
این در حالی است که روس ها اصرار دارند جمهوری اسالمی
ای ران نیز در این جلسه حضور داشته باشد .در نشست قبلی،
امریکای ی ها با حضور ای ران مخالفت و ان را وتو کردند .البته
هنوز ای ران اعالم نکرده که در این نشست شرکت خواهد کرد
یا خیر ،اما در هر حال باید توجه داشت که بدون حضور ای ران،
تالش های انها به نتیجه نخواهد رسید .طرح شش ماده ای
که ای ران ب رای بحران سوریه ارائه داده یک راه حل معقول و
منطقی است .این طرح اساس��ش با روح قوانین بی ن المللی
خیلی بیشتر از طرح اخضر اب راهیمی سازگاری دارد.
طرح اخضر ابراهیمی با طرح شش ماده ای ایران
چه تفاوت ها و تشابهاتی دارد؟
بین الملل
lای ران معتقد است باید در سوریه ارامش برقرار شود،
اوارگان و کسانی که از خشونت ها اسیب دیده اند ،به زندگی
عادی بازگردند و یک گفت وگوی سوری-سوری اغاز شود تا به
یک راه حل کامال ملی دست پیدا کنند .در این راه حل کامال
ملی باید دید چگونه رای مردم در تعیین سرنوشت خودشان
متجلی خواهد شد .در این شرایط پارلمان و مجلس موسسان
سوریه نیز طی یک روند ملی و دموکراتیک تشکیل خواهد
شد .همچنین این مجلس موسسان ،قانون اساسی جدید را
خواهد نوشت و در نهایت نیز این قانون با همه پرسی مردم به
نتیجه خواهد رسید .همچنین در طرح ای ران ذکر شده ،جهت
اینکه انتخابات اتی س��وریه مطمئن باشد و همه نتیجه ان
را بپذیرند باید یک مکانیزم نظارتی که همه در ان مشارکت
داشته باشند به کار گرفته ش��ود .در نهایت نیز کسانی که
جرائم جنگی انجام داده ان��د در یک دادگاه صالحه محاکمه
شوند و سازوکاری نیز ب رای بازسازی سوریه پی ش بینی شود.
دنبال شود .اما مش��کلی که اکنون وجود دارد این است که
مخالفان خودشان نم ی توانند بین خودشان یک اتحاد ایجاد
کنند .برخی مخالفان که از جانب کشورهای خارجی تقویت
م ی شوند و از انها پول م ی گی رند ،تنها به دنبال حفظ منافع این
کشورها هستند و هرچه انها بگویند اجرا م ی کنند .همچنین
رویکرد تمام مخالفان به یک صورت نیست .برخی کارهای
سیاسی انجام م ی دهند ،برخی نظامی و برخی نیز تروریستی.
این مخالفان چون هرکدام شان از یک کشوری پول م ی گی رند،
نوکر ان کشور هستند و مجبورند مطابق خواست انها عمل
کنند .بناب راین چون سیاس��ت های کش��ورهای مختلف در
رابطه با س��وریه یکس��ان نیس��ت این مخالفان نیز با هم
دچار اختالف م ی ش��وند .اکنون مشخص نیست اگر اخضر
اب راهیم ی درخواست اتشبس کند ،کدام یک از این گروه ها
پایبند خواهند بود و کدامیک خی ر.
lاکن��ون تقریبا تمام��ی طرف ها به ای��ن نتیجه
رسیده اند که گزینه نظامی در سوریه به نتیجه نخواهد رسید
و در نهایت باید به گفت وگو روی بیاورند .این مساله در این
برهه خیلی مثبت است ،اما دخالت خارج ی ها و اهدافی که
ن ترسیم کرده اند
انها در سوریه اسد و پس از ان ب رای خودشا
مشکل ساز خواهد بود .اما در نهایت تمام گروه ها چاره ای جز
این ندارند که بر سر میز مذاکره حاضر شوندg .
به دنبال راه حلی باشند که قدرت این افراط گرایان را محدود
کنند و اجازه ندهند که با برهم زدن وضعیت داخلی در سوریه
انها جایگاه مستحکم تری پیدا کنند .اکنون باتوجه به برخی
مواضع بعضا متناق��ض روس ها در قبال تحوالت س��وریه
م ی توان گفت ک��ه در بعضی از دیدگاه ه��ای انها باتوجه به
تحوالت موجود ممکن است تعدیالتی بوجود امده باشد .این
تعدیالت از ان جهت است که کمک کند طرف های مخالف
نیز سر میز مذاکره حاضر شوند و غرب نیز تمایل پی دا کند که
وارد یک سری مذاکرات جدی شود تا در نهایت راه حلی ب رای
خروج از بحران سوریه یافت ش��ود .روس ها در بحث سوریه
ب ر اساس منافع ملی ،منطقه ای یا شاید فراتر از ان یعنی منافع
بی ن الملل ی شان گام برم ی دارند .مساله مهمتر این است که
موضوع س��وریه امروز ب رای روس ها فراتر از موضوع داخلی
خود سوریه است.
بناب راین در س��ایه تحوالت بی ن الملل احتمال رخ دادن
هرگونه اتفاق��ی به خصوص تغییر مواضع روس��یه در قبال
برخی تحوالت جهانی وجود دارد .همچنین احتمال تعامل
روس��یه به عنوان یک قدرت مطرح در صحنه بی ن الملل با
طرف های مقابل و رقبای خودش نیز مساله دور از تصوری
نیستg .
67
میانجی گری میان قدرت ها
5
داود احمدزاده/کارشناس مسائل خاورمیانه
بین الملل
هفته گذش��ته اخضر اب راهیمی ،فرستاده ویژه سازمان
ملل در امور س��وریه ،با س��فر به برخی کش��ورهای منطقه
همچون روس��یه ،مصر و سوریه بر ان ش��د تا راه حلی ب رای
خروج س��وریه از بحرانی که 21ماه است در ان گرفتار شده،
پی دا کند .همچنین قرار است وی طی هفته های اتی طرحی
را مطرح کند که درواقع همان تکمی ل ش��ده طرح ژنو است.
طرح ژنو که چندی پیش مطرح ش��د به دلی��ل عدم توافق
پی رامون سرنوشت اس��د ،ناکام ماند و به مرحله اجرا نرسید.
محور اصلی طرح ژنو ،تشکیل دولت وحدت ملی با حضور
موافقین و مخالفین بش��ار اس��د ،رئی س جمهوری س��وریه
بود؛ اما این طرح با ابهامات متعددی روبه رو ش��د .این طرح
با قطب بندی ه��ا و گروه بندی های دو ط��رف مذاکره کننده
یعنی کشورهای چین و روس��یه از یک طرف و کشورهای
ضدسوری چون امریکا ،انگلیس ،قطر و اتحادیه اروپا مواجه
شد .طی این طرح نحوه باق ی ماندن بشار اسد در قدرت مانند
موضوع مورد مناقشه ژنو مس��اله اصلی بود .در نهایت نیز
در این رابطه که مشارکت اس��د درقدرت به چه صورت باشد
تصمیم گیری نهایی صورت نگرفت؛ چراکه روسیه همچنان
ی باق ی ماندن رئی س جمهوری س��وریه در قدرت است و
حام
مساله ماندن یا رفتن اسد را به خود مردم واگذار کرده است.
پس از نشس��ت اخیر ،بحث اساس��ی این بود که در سوریه
یک دولت انتقالی تشکیل شود؛ مس��اله ای که با موافقت
حکومت سوریه روبه رو ش��د ،اما معارضین ان را نپذیرفتند.
درواقع معارضین به کمتر از رفتن بشار اسد رضایت ندادند.
حرف انها این است که اسد نباید در قدرت باقی بماند و انها
با همه کس به جز شخص اسد حاضر به گفت وگو هستند.
این روند موجب تش��دید اختالفات و زمینه س��از اختالفات
نظامی و سیاس��ی ش��د .ولی در ان برهه زمان��ی یک گام
مثبت نیز برداشته شد که مطابق ان ،همه طرف های حام ی
دولت اس��د و هم مخالفان به این نتیجه رسیدند که بحث
س��وریه از طریق نظامی قابل حل نیس��ت و تنها از طریق
گزینه سیاس��ی م ی توان به یک تفاهم در سطح منطقه ای
و بی ن المللی دس��ت یافت .اکنون بحران س��وریه عالوه بر
این کشور ،کشورهای دیگر را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
البته ای ران و عربستان در نشست ژنو مشارکت نداشتند و به
نظر م ی رسد این نارضایت ی های منطقه ای از علل اصلی به
نتیجه نرسیدن این نشس��ت بوده است .باوجودی که ای ران
در این نشست مش��ارکت نداش��ت ،اما همچنان از موضع
خودش مبن ی ب راینکه خش��ونت ها و کش��تارها در س��وریه
باید متوقف ش��ود ،به این مس��اله نگاه م ی کرد .به گونه ای
ای ران نیز تاحدودی حامی طرح ژنو اس��ت و م ی گوید مساله
سوریه تنها از طریق گفت وگوهای ملی همراه با مخالفان و
موافقانی که سیس��تم را قبول دارند و به طرح وحدت ملی
فکر م ی کنند ،قابل بررسی است .این طرح که از ان با عنوان
ژنو 2یاد م ی کنند قرار اس��ت احیای همان طرح ژنو باش��د.
این طرح قرار است میان قدرت های درگیر در بحران سوریه
مانند سوریه و امریکا انجام ش��ود .اما هنوز به صورت دقیق
مفاد و بندهای ان مشخص نشده است .درحقیقت احتماال
همچنان اختالفاتی که در ژنو وجود داشت رفع نشده و بحث
مثلث شماره 158
68
اصلی یعنی ماندن یا رفتن بشار اسد هنوز یک مساله اساسی
است .اکنون برخی گمان م ی کنند که روسیه به نوعی ممکن
اس��ت با امریکای ی ها و طرف غربی بر سر بشار اسد معامله
کند .این تفکر از انجا ناش��ی م ی ش��ود که در ماه های اخیر
مواضع روسیه در قبال مخالفان تاحدودی متناقض و نرم تر
شده است .مقامات روسیه اعالم کرده اند تنها به ماندن اسد
فکر نم ی کنند و هدف اصلی انها حفظ سوریه است .بناب راین
ممکن است در دوره انتقالی قدرت ،بش��ار اسد کناره گیری
کند و یکی از معاونان ی��ا افراد نزدیک ب��ه وی قدرت را در
دست بگی رند یا اینکه اسد در قدرت باقی بماند به شرطی که
اختیار خاصی در تصمیم گیری های سیاسی نداشته باشد.
اکنون مواضع روس ها به این صورت اس��ت ،اما این مساله
که واکنش غرب به این پیش��نهادات چ��ه خواهد بود هنوز
مشخص نیست .اکنون مساله اینجاست که ایا غرب ی ها از
خواسته های قبل ی ش��ان مبنی بر اینکه نظام بشار اسد باید
ساقط شود کوتاه خواهند امد یا خی ر.
نگاه روسیه به سوریه یک نگاه استراتژیک است ،زی را
سوریه تنها کشوری است که روس��یه در ان پایگاه نظامی
و دریایی دارد .بعد از س��ناریوی لیبی که به از دس��ت دادن
یکی از پایگاه های مهم روس��یه در ش��مال افریقا انجامید
و همچنین نوع برخورد غرب با روسیه ،اکنون بحث سوریه
ب رای انها ،خیلی حیاتی و سرنوشت ساز شده است .به همین
خاطر در این شرایط ممکن است مواضع روسیه نرم تر شده
باشد و در انتخاب شان به گزینه پس از بشار نیز بیندیشند.
ولی در هر حال روس ها حاضر نیستند از منافع استراتژیک
خودشان چشم پوشی کنند .بناب راین بر سر همین منافع در
حال چانه زن ی های مفصلی با طرف غربی هس��تند و هنوز
یکی از کشورهای اثرگذار در بحران سوریه به شمار م ی روند.
اما باید توجه داشت روس ها حاضر نیستند منافع خودشان
را دس��تاویز چانه زن ی های پش��ت پرده با غرب ی ها قرار دهند
و هنوز مناف��ع کرملین اقتضا م ی کند ک��ه در روند تحوالت
سوریه اثرگذار باشند.
طبیعی است که با قدرت گرفتن مخالفان در سوریه،
روس ها منافع خودشان را در خطر م ی بینند ،زی را یک طرف
این قضیه حمایت از بشار اس��د بوده و مخالفان نیز یکی از
دالیل باقی ماندن اسد بر س��ر قدرت را همین حمایت های
علنی روسیه م ی دانند .به همین دلیل نیز به رغم دعوت های
مکرری که والدیمیر پوتین ،رئی س جمهوری روس��یه و کاخ
کرملین از رهب ران مخالفان داشته ،هنوز انها نپذیرفته اند که
بر سر این موضوع گفت وگویی با روس��یه انجام دهند .روند
تحوالت سوریه اکنون خیلی پیچیده شده است و به همین
خاطر روسیه تالش م ی کند به همراه کشورهایی چون ای ران
و چین که به نوعی مداخله نظامی در سوریه را برنم ی تابند،
تعادلی را در منطقه ایجاد کند و از نفوذ بیشتر غرب و سقوط
بشار اسد که منفعت انی انها را به خطر م ی اندازد ،جلوگیری
کند .به نظر م ی رس��د طی هفته های اتی ،مواضع روس ها
نسبت به رفتن بشار اسد نرم تر شود .زی را روس ها به دنبال ان
هستند که ساختار قدرت در سوریه به نوعی حتی ظاهری هم
که شده ،حفظ شود .در واقع هدف انها این است که در صورت
کنار رفتن اس��د ،علویان به همراه مخالفانی که گفت وگو را
قبول دارند ،دولت ائتالفی تش��کیل دهند .تالش روسیه بر
این است که برخی گروه های تندرو و دست نشانده القاعده و
سلف ی ها در سوریه قدرت نگیرند ،زی را در این صورت عالوه
بر اینکه سوریه از بین خواهد رفت ،منافع روس ها در حیاط
خلوت شان یعنی قفقاز به خطر خواهد افتادg .
نگاهی دیگر
یک سیاستمدار ماساچوستی
چگونه رفتار می کند؟
جان کری؛
رقیب ریگان
رفیق اوباما
جی نیوتن اسمال/ترجمه :رضا اقازاده
جان ک��ری ،به عنوان یک س��ناتور تازه کار در س��ال
1985به شدت درگیر موضوع فیلیپین بود .او که از حمایت
کورکوران��ه امریکا از فردیناند مارک��وس ناراضی بود با ارائه
متمم های پ ی در پی خواس��تار برگ��زاری انتخاب��ات ازاد و
عادالنه در فیلیپین شد .در ان زمان رونالد ریگان با اکراه و
ب ی میلی جان کری را به عنوان یکی از اعضای هیات ناظ ران
انتخاباتی منصوب کرد .کری ،پس از ای��ن انتصاب ،تمام
کشور را زیرپا گذاش��ت و با برگزارکنندگان نظرسنج ی های
انتخابات��ی گفت وگو کرد .ک��ری در پی ای��ن گفت وگوها
ش��واهدی مبتنی بر ی��ک تقل��ب گس��ترده در انتخابات
یافت .وی پس از سخنرانی در یک کنف رانس مطبوعاتی،
یافته های خود را ب رای رونالد ریگان ارسال کرد و در نتیجه
دولت وقت به تدریج حمایت خود را از مارکوس قطع و شروع
به پش��تیبانی از کرازون اکینو کرد که در سال 1986طی
انتخابات و به صورت��ی دموکراتیک به ریاس��ت جمهوری
فیلیپین رسید.
این اتفاق باعث ش��د تا جان کری روابط دوستانه ای
ب رای خود دست و پا کند ،ولی او نمونه کامل یک سیاستمدار
ماساچوس��تی بود .کری ،طی س��ال های گذشته در کلوب
بین الملل
مثلث شماره 158
س��ناتورها چندان محب��وب و م��ورد عالقه نب��وده ،ولی
هم قطارانش به تدریج نس��بت به سرس��ختی و فراست او
توجه نش��ان داده اند .زمانی که گمان م ی ش��د باراک اوباما
ممکن است سوزان رایس ،نماینده امریکا در سازمان ملل
متحد را به عنوان نامزد تصدی وزارت امورخارجه و جانشین
هی�لاری کلینتون به س��نا معرفی کند ،ص��دای اعتراض
بسیاری از سناتورها حتی اعضای حزب جمهوریخواه بلند
شد .لیندسی گراهام ،سناتور جمهوریخواه ایالت کارولینای
جنوبی ،در اعتراض به نامزدی رایس گفت« :مجلس سنا از
کری پش��تیبانی م ی کند چون ما همه جان را م ی شناسیم.
من در زمینه سیاس��ت داخلی و خارج��ی در اغلب موارد با
او اختالف نظ��ر دارم ،ولی او به طور ذات��ی اهل همکاری و
مشارکت است و تجربه زیادی دارد .او بیشتر افراد حاضر در
عرصه جهانی و دنیای سیاست را م ی شناسد».
اوباما ب��ا معرفی جان ک��ری ،ف��ردی را نامزد تصدی
وزارت امور خارجه کرده که از یک س��و س��ابقه ای طوالنی
و متمایز در زمینه سیاس��ت خارجی داشته و از سوی دیگر
سیاس��تمداری اس��ت که دارای متانت و تجربه است ،ولی
در عین حال فردی اس��ت که نظ��رات و عقاید خاص خود
را دارد .در حالی که س��وزان رایس به دلیل حضور و شرکت
در موضوعات بحث ب رانگیز خود را به دردس��ر انداخته ،جان
کری در جایگاه خود به عن��وان رئیس کمیته روابط خارجی
سنا ،اغلب کاسه صبر اوباما را لبریز کرده است .وی مدت ها
قبل از انکه ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی در دستور
کار امریکا قرار بگیرد با نوشتن مقاله های متعدد دولت را به
اتخاذ چنین سیاست ی ترغیب م ی کرد .او همچنین مدت ها
پیش از خاتمه حمایت کاخ سفید از حسنی مبارک ،خواستار
قطع این پش��تیبانی شده بود .کری در س��خنرانی خود در
()1
مرکز برنامه ریزی خاورمیانه سابان ،در موسسه بروکینگز
در اوریل س��ال ،2011دولت را به دلی��ل «اتالف» وقت در
«رویکردی اش��تباه» به صل��ح خاورمیانه ک��ه «غیرقابل
دستیابی» است به شدت مورد انتقاد قرار داد .در همان ماه
و در مصاحبه با نش��ریه یو.اس.ای تودی ،از سیاست دولت
در خصوص پاکس��تان به دلیل اینکه این سیاس��ت «یک
استراتژی واقعی نیست» انتقاد کرد .وی همچنین در سال
2012طی یک س��خنرانی دولت را تشویق به مسلح کردن
مخالفان دولت سوریه کرد؛ اقدام ی که گفته م ی شود دولت
امریکا این روزها در حال بررسی و ارزیابی ان است.
البته این مطالب به ان معنی نیس��ت که جان کری
نم ی تواند نقش یک پیاده نظام را به خوب��ی ایفا کند .او در
جلس��ه های امادگی ب رای مناظره های پی��ش از انتخابات
ریاس��ت جمهوری ،نقش میت رامن��ی را در مقاب��ل اوباما
بازی کرد .در سال 2009به افغانستان رفت تا حامد کرزای،
رئی س جمهور این کشور را مجاب کند به جای حفظ قدرت
به ش��یوه ای غیردموکراتیک ،اجازه بدهد انتخابات در دور
دوم برگزار شود .ب رای مذاکره درباره ازادی ری دیویس ،عامل
سازمان سیا ،به پاکستان رفت .جان کری همچنین حامل
پیغام های اوباما ب رای س��ودان ش��مالی و جنوبی ،پیش از
برگزاری همه پرسی منجر به جدایی این دو بخش از سودان
بود و نیز نقش فعالی در پیشبرد مذاکرات مربوط به پیمان
کاهش تسلیحات راهبردی (استارت) در کنگره داشت.
در واق��ع ،اوبام��ا برخ��ی از موفقی ت های سیاس��ی
خود را مرهون جان کری اس��ت .در س��ال 2004و در روزی
که کری توانس��ت نامزد ح��زب دموکرات ب��رای انتخابات
ریاست جمهوری شود ،ب رای شرکت در یک برنامه انتخاباتی
همراه با اوباما به ایلینویز پ��رواز کرد .مدتی بعد و در همان
سال ،یکی از بخش های اصلی س��خنرانی در گردهمایی
ملی حزب دموک��رات را به اوباما واگذار کرد .س��خنران ی ای
که به نوعی س��کوی پرتاب اوباما در عرصه ملی محسوب
م ی شود .کری همچنین در س��ال 2007با مقاومت در ب رابر
فشارهای وارده از جانب دوستان قدیم ی اش ،هیالری و بیل
کلینتون ،یکی از اولین سناتورهایی بود که از نامزدی اوباما
ب رای انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرد.
ه��م ب��اراک اوباما و ه��م جان ک��ری ب��ا نگاهی به
گذشته ،به ویژه در زمینه سیاس��ت خارجی ،پای به دور دوم
ریاست جمهوری اوباما م ی گذارند .هرچند مشکالت زیادی
وجود دارد .جنگ افروزی اسرائیل در غزه موجب توجه مجدد
به اهمیت صلح در خاورمیانه ش��ده اس��ت؛ اشاره ته ران به
احتمال مذاکره مستقیم با ایاالت متحده از یک سو و رفتار و
رویکرد نگران اسرائیل نسبت به پیشرفت ای ران در راستای
دستیابی به فناوری هسته ای از سوی دیگر؛ حضور ده ها هزار
معترض در خیابان های مصر؛ تداوم حکومت بش��ار اسد و
قرارداشتن سوریه بر لبه پرتگاه؛ ب ی قراری و بدبینی روسیه
نس��بت به برنامه دفاع موش��کی و دیگر طرح های امریکا؛
مشاجره و کلنجار کش��ورهای اروپایی در مورد کمک مالی
به یونان و ادغام بانک ها در حالی که اقتصاد این کش��ورها
در سراشیبی قرار گرفته است و اهدافی در اسیا که اوباما در
دور اول ریاست جمهوری خود بارها به انها اشاره کرده ،ولی
هنوز نتوانسته انها را محقق کند همه و همه از مشکالت
و چالش های پیش روی سیاست خارجی امریکا هستند.
کری در گرفتن تائید از کنگره دشواری چندانی نخواهد
داش��ت و پس از انتخاب به احتمال زیاد توجه خود را به این
موضوعات معطوف خواهد کرد .ولی سوال این است که ایا
کری در برنامه ه��ای خود اوباما را مدنظر ق��رار خواهد داد؟
هرچه باشد ،او تقریبا در تمام زندگی سیاسی و حرفه ای ،به
کسی پاسخگو نبوده اس��ت .به قول جو بایدن -که او نیز
مدت ها رئیس کمیته روابط خارجی بوده است -رهاکردن
جاه طلب ی های ش��خصی و پی��روی از جاه طلب ی های یک
شخص دیگر ،برای یک سناتور چندان ساده نیست .کری
ثابت کرده اس��ت که اگر عالیق و گرایش هایش همسو با
اوباما باشد ،اوباما هیچ متحدی بهتر از وی نخواهد داشت.
ولی ایا این گرایش ها همواره هم س��و و هم جهت خواهند
بود؟ کری که زمانی در وارد کردن فشار علنی ب رای تغیی رات
در سیاست خارجی مهارت داشت حاال باید خود را با پیشبرد
تغیی رات به صورت مخفیانه و از درون تطبیق دهد.
( )1بروکینگز یک س��ازمان سیاستگذاری عمومی و
غی رانتفاعی مستقر در واش��نگتندیسی ،پایتخت ایاالت
متحده است .این اتاق فکر که در سال 1916تاسیس شده و
در زمره با تجربه ترین موسسات واشنگتن به حساب م ی اید،
در امر تحقیقات و اموزش عل��وم اجتماعی ،اصول اقتصاد،
سیاس��تگذاری ش��هری ،مدیریت دولتی ،سیاست خارجی،
اقتصاد جهانی و توسعه فعال استg .
منبع :تایم
69
پس لرزه های حادثه تیراندازی در سندی هوک
گام اول
ترجمه :رضا اقازاده
بین الملل
باراک اوباما روز 19دس��امبر در اتاق کنف رانس خبری
«جیمز بردی» در کاخ س��فید در حالی که ج��و بایدن را در
کنار خود داشت ،سیاس��ت های خود ب رای پیگیری موضوع
قتل عام در دبستان سندی هوک در نیوتاون ایالت کانتیکت
را اعالم کرد .اوباما اعالم کرد که کاخ س��فید ت��ا ماه اینده
پیش��نهادهای جدیدی ب رای کنترل س�لاح به کنگره ارائه
خواهد داد و همچنین متعهد شد تا از تمام توان دولت ب رای
شناسایی و ترویج سیاس��ت های جدید در جهت رسیدگی
به معضل خش��ونت مس��لحانه اس��تفاده کند .اوباما طی
همین برنامه جو بایدن ،معاون خود را به ریاست کارگروهی
مش��تمل بر اعضای کابینه ،اعضای کنگره و سازمان های
ناوابس��ته منصوب کرد .گروه��ی که وظیف��ه دارد ضمن
بررس��ی پیش��نهادهای موجود ب رای کنترل سالح و تدوین
پیش��نهادهای جدید ،مجموعه ای از پیشنهادهای «بسیار
ویژه» را ت��ا پایان ماه ژانویه ب��ه کنگره ارائه ده��د .اوباما از
بیان جزئیات بیش��تر در خصوص اینکه پیشنهادها شامل
چه نکات و جزئیاتی خواهند بود ،خودداری کرد ولی اش��اره
کرد که جو بایدن را ب رای سرپرستی این گروه انتخاب کرده
است .فردی که در زمینه موضوعات دشوار و پیچیده ،رابط
کاخ سفید با کنگره محسوب م ی شود .این انتخاب تا حدی
به نقش جو بایدن در تصویب الیحه ممنوعیت سالح های
ی در سال )1(1994مربوط م ی شد .از سوی دیگر دایان
تهاجم
فاینستاین ،سناتور حزب دموکرات ،س��وگند خورده تا زمان
تشکیل دوباره جلسات کنگره در ماه ژانویه ،الیحه جدیدی
ب رای ممنوعیت سالح های تهاجمی ارائه دهد .الیحه ای که
پس از گذشت 10سال از تصویب ان در سال ،1994در زمان
ریاست جمهوری بوش در سال 2004منقضی شد.
بعد از وقوع تی راندازی و کشتار در دبستان سندی هوک
نیوتاون و کش��ته شدن 26نفر (بیس��ت دانش اموز و شش
بزرگسال) در این حادثه ،این سومین باری است که اوباما به
صورت علنی در مورد خشونت مسلحانه صحبت م ی کند.
در اولین سخنرانی پس از کشتار ،اوباما به اقدام های ضروری
ب رای رس��یدگی به این موضوع اش��اره کرد .تعداد معدودی
از اعضای حزب دموکرات در اظهارات��ی ،امادگی خود ب رای
پذیرفتن محدودیت های جدید بر حمل و مالکیت سالح را
اعالم کرده اند ،ولی به رغم وعده های اوباما ب رای مقابله با این
مشکل و نیز اعتراض های گسترده مردمی که موجب بروز
خوش بینی نس��بت به احیای دوباره قوانین کنترل س�لاح
در ایاالت متحده گردیده ،همچن��ان نیروهای قدرتمندی در
مقابل اوباما صف ارایی کرده اند.
جمهوریخواهان در دوس��ال این��ده همچنان اکثریت
کنگره را در اختیار دارند .از سوی دیگر گروه های طرفدار ازادی
اسلحه ب رای به تاخیر انداختن تصویب الیحه در مجلس سنا
به تعداد کافی رای دارد .اوباما ،ب رای به جریان انداختن یک
الیحه ،نیازمن��د حمایت قانونگذاران از هر دو حزب اس��ت؛
افرادی که احس��اس م ی کنند به البی اس��لحه مدیونند یا
حداقل ب رای به چالش کشیدن ان اراده الزم و کافی را ندارند.
کاخ سفید همچنین باید با به صورت مستقیم با گروه های
تو پنجه نرم کند .انجمن
قدرتمند طرفدار ازادی اسلحه دس
ملی اسلحه ،طبق س��نت س��ابق و دیرینه خود در واکنش
به تی راندازی های این چنینی ،از زم��ان بروز واقعه غم انگیز
دبس��تان س��ندی هوک ،به جز صدور بیانی ه ای درخصوص
تعهد به «ارائه کمک های معن ی دار ب��رای اطمینان از عدم
مثلث شماره 158
70
وقوع چنین اتفاقاتی» تاکنون در ای��ن خصوص اظهارنظر
چندانی نکرده اس��ت .اوباما با پی ش بین��ی واکنش منفی و
شدید از جانب انجمن ملی اس��لحه ،ضمن تاکید مجدد بر
اعتقاد خود به متم��م دوم قانون اساس��ی( ،)2اعالم کرد که
به دنبال یافتن شالوده های مش��ترک با «اکثریت قریب به
اتفاق» مالکان مسئولی ت پذیر و وظیفه شناس اسلحه است.
اوباما در اظهارات خود اشاره کرد که «بین انچه در متمم دوم
قانون اساس��ی بر ان تصریح شده است و ب ی قانونی مطلق،
اختالف زیادی وجود دارد ».او در پاس��خ به س��والی در مورد
نفوذ البی اسلحه که اغلب موجب عقب نشینی قانونگذاران
از پرداختن به این موضوع م ی ش��ود ،گف��ت« :انجمن ملی
اسلحه ،سازمانی اس��ت که اعضایش از پدران و مادران این
کشور هس��تند و من انتظار دارم این حادثه انها را نیز متاثر
کرده باشد».
اوباما متعهد ش��د ک��ه گروه ویژه تشکی ل ش��ده فقط
یک حرکت نمادین نباشد .واش��نگتن سابقه ای طوالنی در
دادن وعده تغییر و تشکیل گروه های ویژه ب رای حل و فصل
یک مش��کل غامض و پیچیده دارد ،ولی همواره در نهایت
به محض انک��ه توجه جامعه به موض��وع دیگری معطوف
م ی ش��ود به ارام ی در مقابل نیروهای مق��اوم در ب رابر تغییر
سرتسلیم فرود م ی اورد .اوباما با تایید ضمنی اینکه ممکن
اس��ت این گروه ویژه نیز مانند یکی از همین موارد به نظر
برسد ،گفت« :این یکی از کمیسیون های واشنگتن نیست.
قرار نیس��ت گروهی جمع شوند و ش��ش ماه تمام موضوع
را بررس��ی کنند و بعد گزارش��ی را منتش��ر کنند که پس از
خوانده شدن کنار گذاشته م ی ش��ود .این یک تیم با هدفی
بسیار ویژه اس��ت؛ س��ازماندهی و اجرای اصالحات واقعی
همین حاال».
اوباما طی دوره اول ریاست جمهوری خود از پرداختن به
موضوع کنترل اسلحه اجتناب کرد .او اعالم کرده از ممنوعیت
سالح های تهاجم ی (یا به بیان دیگر و طبق گفته هایش در
مورد «س�لاح های جنگی») حمایت م ی کند و معتقد است
شیوه های بهتر مراقبت س�لامت روانی ،بخشی از راه حل
این مشکل است .در نتیجه این س��وال مطرح م ی شود که
اوباما از چه نوع پیش��نهادهایی حمایت خواهد کرد .وقتی
یکی از خب رنگاران با اصرار و سماجت او را متهم به انفعال در
زمینه کنترل اسلحه در زمان ریاست جمهوری اش کرد ،اوباما
به سرعت فهرس��تی طوالنی از چالش هایی که او را درگیر
خود کرده ،برشمرد و گفت« :من در این مدت در تعطیالت
نبوده ام».
اوباما گفت در راستای تالش ب رای جلب توجه همگانی
و همزمان با رسیدگی کنگره به این موضوع دشوار ،از فرصت
سخنرانی س��االنه خود در ماه اینده ب رای ب رانگیختن توجه
مردم اس��تفاده خواهد کرد .او ضمن تایی��د اینکه «حل این
مشکل س��اده نخواهد بود» اضافه کرد« :ولی این دشواری
نم ی تواند بهانه ای ب رای تالش نکردن باشد».
( )1قان��ون ف��درال ممنوعیت مالکیت س�لاح های
تهاجم
ی که از س��ال ۱۹۹۴به اجرا گذاش��ته ش��د ،مالکیت
س�لاح های خودکار و نیمه خودکار با ظرفیت بیش��تر از ۱۰
گلوله را ب رای شهروندان ممنوع م ی کرد.
( )2طبق متمم دوم قانون اساسی ،داشتن یک نیروی
منظم ش��ب ه نظامی مردمی که ب رای امنیت یک کشور ازاد
ضروری اس��ت و حق مردم ب رای حمل و نگهداری اس��لحه
محترم شمرده م ی شودg .
منبع :تایم
قاتل حادثه سندی هوک کارخانه های اسلحه سازی بودند
البی اسلحه
نیوزویک /مگان مک اردل /ترجمه حسین موسوی
قوانینیکهتغییرشکلمی دادند
بین الملل
امار دقیقی از تع داد سالح های شخصی در امریکا وجود
ندارد ،اما بنا به تخمی ن های جدید ح��دود ۲۷۰تا ۳۰۰میلیون
قبضه سالح (انواع مختلف) در مالکیت خصوصی شهروندان
امریکایی است .تا کنون سه بار در تاریخ امریکا قوانینی ب رای
محدودیت نگهداری س�لاح به تصویب رسیده است .نخست
در سال ،۱۹۳۴سپس در س��ال ۱۹۶۸و سرانجام در سال ۱۹۹۴
در زمان ریاس��ت جمهوری بیل کلینتون در سال ۱۹۹۴خرید و
فروش سالح های خودکار به مدت ۱۰س��ال ممنوع شد ،اما در
سال ۲۰۰۴در زمان ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش بار دیگر
اینممنوعیتلغوشد.البیاسلحهدرامریکابه طورعلنیدست
یزند .این درجه بندی از
به درجه بندی سیاستمداران این کشور م
طرفداران شدید اسلحه شروع شده و به مخالفان سرسخت سالح
ختم م ی شود .هدف از این کار اعمال فش��ار بر سیاستمداران
امریکایی است .اخ رین نظرسنجی که در روزهای اخیر در امریکا
انجام گرفته نش��ان م ی دهد که هم اکنون بیش از ۵۰درصد از
امریکای ی ها خ واهان اعمال ق وانین سخت گی رانه در رابطه با حق
مالکیتسالحهستند.
مثلث شماره 158
کلمات مناس��بی را نم ی توان پی دا کرد و کنار هم چید تا
در مورد فاجع��ه «نیوتاون» صحبت کرد؛ ای��ن یک جنایت در
معنای واقعی کلمه است .لعنتی در ذهنت باال و پایین م ی رود .با
خ واندن این مطلب نم ی توانید تصور کنید که چقدر دهشتناک
است که کسی به مدرسه ای ابتدایی برود و اتش روی کودکان
بگشاید؛ حتی اگر هم بخ واهید نم ی توانید تصور کنید .بیشتر
جنایت هایی که صورت م ی گی رند ب��ا انگیزه هایی نامطلوب
تحریک م ی شوند :میل به پول ،شهوت ،احترام و انتقام .ما هرگز
هیچ کدام از کارهای فوق را انجام نم ی دهیم ،چرا که اعتقاد داریم
مردم خوب چنین کاری نم ی کنند و ما دوست داریم که همیشه
در زمره ادمهای خوب قرار بگیریم .ما همیشه دوست داریم که
خانواده و اط رافیان ما تصور خوبی از ما داشته باشند .اما اگر روند
فوق به عکس شد و کسی به روشی دیگر خ واست خودی نشان
دهد چه م ی شود .نمونه عینی این گروه اما در نیوتاون پی دا شد؛
وقتی که یک نفر تصورات را از ذهن خود بیرون کشید و تصمیم
گرفتانرابهصورتطرحیعملیپیادهکند.دراینموردخاص
هم دوباره به بن بست م ی رسیم .اگر در این کشور هیچ قانونی
بر مبنای اخالق نباشد و در پی ان نه زندانی باشد و نه تنبیهی،
مطمئن هستم که به روی کودکان دوره ابتدایی اتش نخواهم
گشود .در هر حال این یک سوی ماجراست و ما نم ی توانیم ان را
درککنیموتغییردهیم.اززمانیکهمتوجهشده ایم،نم ی توانیم
ان را تغییر دهیم ،بهتری��ن ارزوهایمان را ب��ه داخل صندوقی
فرستاده ایم و قفلی محکم بر ان زده ایم .مخالفان کنترل اسلحه
عصبانی م ی شوند و لیب رال ها بالفاصله در مورد کنترل اسلحه
سخنرانیم ی کنند.اینبهترینراهب رایرسیدنبهیکخط مشی
خوب نیست .موارد سخت ،قوانین را بدتر م ی کنند .قوانین در
شرایط خاص به سوی تراژدی سوق پی دا م ی کنند و پیامدهای
ناخواس��ته فراوانی را به همراه خود م ی اورند ،اما اکنون در مورد
شرایطی صحبت م ی کنیم که 30کودک با یک لغزش اخالقی
کشتهشده اند.ماازهماکنونبایدبهفکرراهیباشیمکهبتوانیم
از وقوع فجایع اتی جلوگیری کنیم .من امیدوارم که هر چه زودتر
به یک پاسخ مناسب برسیم تا حادثه دلخراش دیگری به وقوع
نپیوسته است .ما همیشه باید به طنز معروف جانسون توجه
کنیم:چقدر کوچک! قلب انسان ها م ی تواند این همه را تحمل
کند /قانون یا پادشاهان م ی توانند ان را درمان یا بدتر کنند.
در م��اه نوامب��ر زمان��ی ک��ه مناظ��رات کاندیداه��ای
ریاست جمهوری ایاالت متحده به اوج خود رسیده بود ،یکی از
مهمترین مباحث مطرح شده قانون استفاده از اسلحه بود .اکنون
نیز این فاجع ه دلخراش سبب چرخش افکار عمومی امریکا در
رابطه با قانون مالکیت اسلحه شده است .قانون اساسی امریکا
یداند.
حملومالکیتسالحراب رایشهروندانامریکاییمجازم
در روزهای انتخاباتی در حالی که میت رامنی از منظر اخالقی
حمل اس��لحه را نقد م ی کرد و عمده خش��ونت های جاری در
ایاالت متحده را به دوش خانواده ها انداخته بود ،باراک اوباما قانون
استفاده از اسلحه را نیاز به ترمیم دانست و استفاده از اسلحه های
نیمه خودکارراغی ر ضروریدانستهبود.ایناسلحه هابیشترب رای
استفاده از قاچاقچیان مواد مخدر که عمدتا مکزیکی هستند،
استفاده م ی شود .خانم دایان فاینستاین ،سناتور دموکرات ایالت
کالیف رنیا نیز تصریح کرد که در سوم ژانویه سال جدید میالدی
طرحی ب رای محدودیت حق مالکیت س�لاح ب��ه کنگره این
کشور ارائه خواهد شد .هنوز باراک اوباما درباره قانون مالکیت
سالح س��کوت کرده ،اما به گفته منابع کاخ س��فید قرار است
رئی س جمهوری امری��کا در روزهای اتی موضع خ��ود را در این
باره اعالم کند .محدودیت قانونی تنها راه حل ممکن نیست.
جی کارنی ،سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد که هنوز راهکاری
مشخص ب رای کنترل حمل و مالکیت س�لاح از سوی دولت
اوباما تنظیم نشده است ،زی را موضوع جلوگیری از کشتارهای
مس��لحانه راه حلی همه جانبه را طلب م ی کند .باراک اوباما در
مراسمسوگواریقربانیانفاجعهکشتارکودکاننی و تاونخ واستار
حفاظت بهتر از دانش اموزان ش��د .وی بدون اش��اره به قانون
مالکیت و حمل اسلحه خ واهان تغییر شرایط موجود در امریکا
شد .سخنگوی کاخ س��فید تاکید کرد که تصویب یک قانون
به تنهایی قادر نخواهد ب��ود از تکرار چنین فجایعی جلوگیری
کند .به گفته سخنگوی کاخ سفید باراک اوباما به طور اصولی
خواهان تمدید ممنوعیت س�لاح های خودکار و نیمه خودکار
است.براساسطرحپیشنهادیسناتورفاینستاینخ ریدوفروش
و نگهداری سالح های خودکار با خشاب های بیش از 10فشنگ
ممنوع خ واهد شد .فاینستاین اب راز امیدواری کرد که باراک اوباما
ازاینطرحپشتیبانیکند.
قاتلکیست؟
«ادام النزا» مشخصا کسی است که دست به این جنایت
زده است .او فردی است که دارای مشخصات ادم های مبتال به
اوتیسم با دوز باالی نافرمانی در طول سالیانی است که او رشد
م ی کرده است .خانواده او ،به ویژه مادرش او را ب رای کار کردن رها
م ی کرده اند و به جای مراقبت از فرزند خود ،بیش��تر درگیر امور
اجتماعی م ی ش��دند .نکته ای که میت رامنی در مناظره های
خود بدان اشاره داشته اینجا مصداق پی دا کرده است .النزا در زمره
کودکانی قرار م ی گیرد که متعلق به طبقه باالی جامعه هستند
و والدین او نیز تمامی امکانات را ب رای او فراهم م ی کرده اند .او از
این ط ریق م ی تواند یک اسلحه نیمه خودکار تهیه و نقشه خود را
اجرایی کند .مادر او در به ثبت رساندن این اسلحه نقش اصلی را
داشته و اسلحه را به نام النزا تهیه م ی کند ،اما گذشته النزا نشان
م ی دهد که این اسلحه نباید به دست او م ی رسیده است .پس
از این حادثه ،معلم او به روزنامه وال استریت ژورنال گفته بود« :
او کودکی الغر ،گوشه گیر و به ش��دت دست و پا چلفتی بود».
براساستحقیقاتیکهصورتگرفتهاستاوساعت هایمدیدی
با بازی های رایانه ای س��ر و کار داشته که خشونت و استفاده از
اسلحه در ان نمود اصلی داشته استg.
71
پروندهویژه
پرونده ویژه
انتقادی ترین فیلم ها را بچه حزب اللهی ها ساخته اند
مثلث شماره 158
1
تو گو با وحید جلیلی درباره جشنواره عمار و سینمای ایران
گف
تو گویی که می خوانید وحید جلیلی به عنوان بنیان گذار جش�نواره عمار درباره این جش�نواره
در گف
توضیحاتی داده و در عین حال به صورت جدی از جریان سینمایی کش�ور در سطح مدیریتی و در سطح
عوامل ،انتقاد کرده اس�ت .نقد اصلی جلیلی به نوعی به سینمای روش�نفکری و خودباخته برمی گردد که
نمی گذارد روح انقالب اسالمی وارد سینما شود.
ویژه نامه «ماهنام�ه راه» که برای س�ومین دوره
جش�نواره عمار منتشر شده اس�ت؛ تعابیری به
نقل از داوران یا کارشناس�ان فرهنگ�ی دارد که
در م�ورد جش�نواره عم�ار گفته اند مثلا «صبح
صادقی پی ش روس�ت »...یا اینکه «قرار نیست
همه خوششان بیاید» و ...ایا شما با برگزاری این
جش�نواره در واقع ب ه دنبال ص ف بن�دی در مقابل
جریان دیگری در س�ینمای ایران هس�تید؟ این
پرس�ش را به این دلیل مطرح م ی کنم که ش�ما
در جایی گفته بودید؛ جشنواره عمار از درون یک
اسی ب شناسی بیرون امده است.
صف بندی که اشاره کردید در واقع و عمال در سینمای
ای ران وجود دارد .اگر کسی نگاه اجمالی به سینمای ای ران،
به خصوص در 20س��ال اخی��ر بین��دازد ،صف بندی های
بس��یار جدی ،واقع��ی و جبهه گیری های مش��خصی در
این س��ینما مش��اهده م ی کند .نکته جالب اینجاست که
این صف بندی در ش��دیدترین وضع خود از یک طرف اجرا
م ی شود و از همان طرف انکار م ی شود! مثال م ی زنم؛ در 20
سال اخیر حتی یک فیلم س��ینمایی در مورد تاریخ انقالب
اسالمی ای ران ساخته نشده است! س��ینمای ای ران در مورد
مهمترین رخدادهای 7-8سال اخیر مثل ترور دانشمندان
هس��ته ای ،تحریم های امری��کا ،جنایات تروریس��ت ها در
سیس��تان و کردس��تان و ...نیز کوچکترین واکنشی نشان
نداده اس��ت .ماجراها و اتفاقاتی که در هر کشوری رخ دهد،
72
به سرعت به حوزه دراماتیک وارد م ی شود و در حوزه سینما
به اثار مشخصی م ی رسد ،اما در ای ران این اتفاق ب رایش رخ
نم ی دهد .سینمای ای ران وضعیت غی ر طبیعی دارد .چون اگر
وضعش طبیعی بود این س��ینما باید نسبت به این هجمه
عجیب و غریب ،همه جانبه و اشکار تبلیغاتی ،سینمایی،
هنری و جنگ روانی غرب که علیه مردم ی ترین انقالب قرن
صورت م ی گیرد ،واکنشی نشان م ی داد؛ اما شما م ی بینید
که اینگونه نیست.
بعض ی ه�ا م ی گوین�د ک�ه ش�ما ب ه دنب�ال
یک س�ینمای انقالب�ی و دینی هس�تید و س�ینمای
روشنفکری ب ه دنبال یک سینمای انسانی است.
lاین تعابیر از درون یک س��ری مش��هورات غلط
ش��کل گرفته اس��ت که اگر دقی��ق ش��ویم م ی بینیم که
بعض ی ها علم سینمای انس��انی را بر دوش گرفته اند ب رای
حذف س��ینمای انقالبی و مردمی؛ انها نه تنها به سینمای
انسانی معتقد نیستند ،بلکه نوع سینمایی که ارائه م ی کنند
از سطح حیوانی هم پایی ن تر است تا چه رسد به انسانی .اگر
یک حیوان هم به او تعرضی بشود از خودش دفاع م ی کند و
واکنش نشان م ی دهد ،ولی شما در سال های اخیر م ی بینید
که غرب حتی تجهیزات مراکز شیم ی درمانی سرطان ی ها
را تحریم کرده و وحش��یانه ترین و غیرمنطق ی ترین رفتارها
را نس��بت به این ملت انجام م ی دهد؛ دانش��مندانش را در
روز روش��ن در خیابان م ی کش��د ،اما در س��ینمای کشور
کوچکترین واکنشی نس��بت به این رفتارها داده نم ی شود،
این چه سینمای انسانی است؟ انس��ان به هر حال باید در
قبال محرک ها یک سری پاسخ ها دهد .گفتم این هژمونی
روشنفکری م ی خواهد از سطح حیوانی هم سینمای ای ران
را پس ت تر کند .این وضعیت غیرطبیعی سینمای ای ران که
مصادیقش را عرض کردم ،قاعدتا از یک س��ری اس��ی ب ها
ناشی م ی ش��ود ،مدت ها کار شده و فضاس��ازی شده است
که به این س��طح نزول کند که هیچ رفتار انقالبی و ملی و
انسانی به این معنایی که عرض کردم نداشته باشد.
در هالیوود در م��ورد انواع و اقس��ام توطئه هایی که
علی��ه امریکا در جریان اس��ت ده ها و صدها فیلم س��اخته
م ی ش��ود .م ی بینیم که از خاورمیانه یا از داخ��ل امریکا یا
از مریخ! م ی خواهند امریکا را ناب��ود کنند .توطئه هایی که
قریب به اتفاقش توهمی است .ولی ما در این طرف در مورد
توطئه های واقع��ی علیه مان نم ی خواهیم فیلم بس��ازیم.
بیش از 17هزار شهید ترور در این کشور وجود دارد و حتی
درباره یکی از انها در 25س��ال اخیر یک فیلم ساخته نشده
اس��ت .در حالی که تقریبا کل بودجه این س��ینما را دولت
به صورت مستقیم یا غی ر مس��تقیم م ی دهد .این وضعیت
غیرطبیعی؛ طبیعتا به یک س��ری واکنش ها م ی رس��د که
یکی از انها جشنواره عمار بود.
فکر نم ی کن�م هیچ حکومت ی�ا دولتی هم پول
دهد که علی ه اش فیلم ساخته شود؟
lبله ،این هم یک مصداق دیگر این سینماست که
البته مثال های ان متعدد است .از حوزه هنری تا سیمافیلم
تا ارشاد و ...خودش��ان پول داده اند در دوره هایی و خودشان
هم توقیف م ی کنند! مورد اخیرش فیلم یک خانواده محترم
است .در شهرداری ته ران از تهی ه کنندگان ضد انقالبی ترین
فیلم ها حمایت جدی م ی شود .تهی ه کننده ای که با فیلمش
منویات ضدنقالب ی اش را فریاد م ی زند و پنهان هم نم ی کند،
توسط شهرداری ته ران دعوت م ی شود 50فیلم کوتاه ب رای
ش��هرداری بس��ازد؛ با اینکه م ی دانند که او چه خیانتی به
ملتش کرده است ،مملکتش را فروخته که غرب ی ها ب رایش
کف بزنند.
ش�ما گفتید ک�ه جش�نواره عم�ار از درون یک
اسی ب شناس�ی بیرون امد .ایا با این جش�نواره
م ی خواس�تید کادر س�ازی کنید و با تزریق ان به
بدنه سینما پاالیشی در ان انجام دهید که جای
گروه مقابل را بگیرد؟
lم��ا نم ی خواهی��م جای کس��ی را بگیری��م .ما
م ی خواهی��م جای خودم��ان را بگیریم یا ب��ه عبارتی پس
بگیریم .ما م ی خواهیم با انحصارطلبی کسانی که سینمای
«ای ران» را ب رای «ایاالت متحده ته ران شمالی و توابع» سند
زده اند مقابله کنیم.
ب ه خاطر همی�ن اعتقاد جش�نواره را با پس�وند
«مردمی» خطاب کردید؟
lمردم ی ب��ودن جش��نواره به چند دلیل اس��ت؛
اول اینکه بس��یاری از موضوعات این جش��نواره را در دیگر
جشنواره های مرسوم کش��ور نم ی بینید .دوم از جهت نوع
ساخت این فیلم هاس��ت که عمده انها با کمترین امکانات
ساخته شده اس��ت و نیروهایی که این فیلم ها را م ی سازند
بیشتر از هر چیزی همت و انگیزه شخصی خودشان دخیل
است و س��وم بحث مخاطب اس��ت که در عرصه نمایش
ی و اجتماعی در سراسر کشور
فیلم ها از پتانسی ل های مردم
بهره گرفتیم.
یک جور جنبش 99درصدی به راه انداخته اید؟!
در واقع جش�نواره عمار ،به گمان ش�ما ،حرکتی
برای 99درصد باقی مانده است؟
lحاال باید از یک جایی شروع شود .کسانی که این
سینما ب رایشان فیلم نم ی سازد کم کم متوجه م ی شوند که
نوع دیگری از فیلمس��ازی هم وجود دارد که م ی تواند ب رای
جمهور مردم باشد.
س�والی که به ذهن خیلی از کس�انی که من با
انها در مورد عمار سخن گفته ام متبادر م ی باشد
چرا جبهه انقالب اسالمی یک راست امده سراغ
سینما ،چرا سراغ ادبیات نرفته است؟
lاین ماجرا برعکس اس��ت .چ��ون اتفاقا ما در
حوزه تولی��د مضامین دراماتیک بس��یار موفق بوده ایم.
این هم یک��ی دیگر از جنب ه های غیر طبیعی س��ینمای
ایران است.شاید هیچ کشوری به اندازه ایران در نیم قرن
اخیر ماجرا نداش��ته باش��د،یک طرف انقالبی عظیم که
جهان را تکان داد و در س��وی دیگر جنگی هش��ت ساله
با یک پش��توانه عظی��م مردمی با 200هزار ش��هید که
هر کدام یک سریال اس��ت ،در حوزه خاطرات و ادبیات
دفاع مق��دس بی��ش از 10هزار عن��وان کتاب نوش��ته
شده اس��ت ولی انگار یک س��یم خارداری کشیده شده
اس��ت که این ماجراه��ای دراماتیک انقالب اس�لامی
به س��ینما راه پیدا نکند .امریکای ی ه��ا هنوز پس از 30
س��ال در مورد ماجرای النه جاسوس��ی فیلم م ی سازند؛
فیلم ارگو ،این تازه اولین و اخرین ان نیس��ت و نخواهد
بود .ما چرا در این طرف نیامدیم این فیلم را بس��ازیم ،در
حالی که یک مخاطب میلیاردی عالقه مند اس��ت بداند
که ماجرای تسخیر النه جاسوس��ی توسط چه کسانی و
با چه اهدافی صورت گرفته است .با اینکه اگر سینما گر
باشی باید به دنبال این داستان بروی اما یک سری سیم
خاردارهایی کشیده شده که س��ینماگر را از ورود به این
محوطه ب ر حذر م ی دارد .فضای روشنفکری چنان خفقانی
به وجود اورده که س��ینماگر جرات نم ی کند علیه امریکا
س��خن بگوید یا اینکه به نفع انقالب فیلم بسازد .در 10
سال اخیر یک فیلم ضد امریکایی توسط جریان عمومی
سینمای ای ران ساخته نشده است.
ش�ما در حالی به س�ینمای روش�نفکری انتقاد
م ی کنید ک�ه نهادهای رس�می حاکمیتی نیز در
سینما وجود دارند.
lاصال اینها یکی هستند .در بسیاری جاها ائتالف
کرده اند.
ب ه ه ر حال دولت ها برخاس�ته از انقالب اسالمی
پرونده ویژه
lام��روز پرفروش ترین فیلم های س��ینمای ای ران
چقدر فروش م ی کنند؟ چهار میلیارد یا پنج میلیارد تومان؛
این چند درصد جمعیت ای ران است؟ اصال چند درصد مردم
ای ران س��ینما م ی روند؟ یعنی یک فیلم��ی را یک میلیون
نفر ببینند ،م ی ش��ود چهار میلیارد توم��ان .عمده فیلم ها
کمتر از 200-300هزار نفر مخاطب دارند .در یک کش��ور
70میلیونی ،در یکی از جوانترین کشورهای دنیا ،هژمونی
مسلط سینمای ای ران دارد از یک بازار کوچک نفع م ی برد.
او م ی داند که اگر ان س��ینما بزرگ شود ،ضرر خواهد کرد و
ضع ف هایش دیده م ی ش��ود .بناب راین بای��د در به کار بردن
الفاظی مثل ذائقه عمومی س��ینما دقت کنی��م .این ذائقه
عمومی مردم نیس��ت چه انکه عموم ی تری��ن حرکت در
میان ای رانیان ،عزاداری عاشوراست که ده ها میلیون نفر در
روز عاش��ورا به خیابان م ی ایند که در جهان کم نظیر است؛
جریان روشنفکری اما اگر بتواند خودش را بکشد یک صدم
ان را جذب م ی کند .ما نم ی خواهیم مخاطب کنونی سینما
را جذب کنیم ،ما م ی خواهیم ب رای کس��انی که توسط این
سینما طرد و انکار ش��ده اند ،کار کنیم .ما م ی خواهیم ب رای
99درصد دیگر عملی را انجام دهیم.
lاینکه بچه های نس��ل نوی س��ینمای انقالب
اسالمی در بخش مس��تند قوی تر هس��تند به این معنا
نیست که در بخش های دیگر رویش نداشته ایم .به طور
مش��خص در جش��نواره دوم عمار در بخش داستانی -
انیمیش��ن کارهای خوبی صورت گرفته اس��ت .امسال
هم در بخش انیمیش��ن کارهای خوبی وجود داشت که
نش��ان از ارتقای این بخش در می��ان بچه های انقالب
اس��ت .ضمن اینکه مس��تند به معنای غیرجذاب بودن
نیست و حدود 700مکانی که فیلم های عمار در سراسر
ایران اکران شد در بخش مستند ،استقبال خوبی صورت
گرفته است .فیلم هایی مثل کوچه مقدس و اخراج ی های
چهار به شدت مورد قبول طی ف های مختلف قرار گرفته.
بنابراین جذابیت صرفا در فیلم داس��تانی نیست ،ضمن
اینکه در مس��تند مه��م درون مایه دراماتیکش اس��ت و
صرف چیدمان عکس ها و تصویرها نیست و باید روایت
دراماتیک داشته باش��د .باتوجه به فضایی که وجود دارد
به نظرم اتفاقات مثبتی رخ خواهد داد.
چرا؟!
lاگر شما م ی توانس��تید حرفتان را در قالب سینما
بزنید باتوجه به ظرفیت سینمای ای ران چه م ی شد؟ م ی دانید
که سینمای ای ران در جهان بعد از هالیوود و بالیوود جزو 7
یا 8کشوری است که م ی تواند تولیدات سینمایی سالیانه
باال داشته باشد .در منطقه ،ما مطمئنا اول هستیم .در جهان
هم جزو کشورهایی هستیم که م ی توانیم حدود 100فیلم
در س��ال تولید کنیم .من با ی��ک تهی ه کنن��ده فنالندی
که به ای��ران امده بود صحبت م ی ک��ردم ،م ی گفت در این
کشور سالیانه س��ه یا چهار فیلم س��اخته م ی شود .جالب
بود که م ی گف��ت تلفن اورژانس در فنالند 511اس��ت و در
امریکا911؛خیلی از مردم فنالن��د در مواقع ضروری به 911
زنگ م ی زنند چون در طول سال فیلم های امریکایی زیادی
درانجا اکران م ی شود و ...ای ران از این جهت در یک موقعیت
منحصر به فرد است و قدرت تولید فیلمش در رده های ممتاز
جهان است .اگر به شما بگویند امریکا امده نطنز یا بوشهر
را تس��خیر کرده تا اجازه ندهند که ای ران از انرژی هسته ای
استفاده کند چه واکنشی خواهید داشت؟ یا امریکا امده نطنز
و بوشهر را تسخیر کرده تا علیه ای ران بمب هسته ای بسازد!
امروز ب رای سینمای ای ران چنین اتفاقی رخ داده ،یعنی اوال
یک مک کارتیسمی در سینما حاکم کرده اند که هر کس
بخواهد علیه مفاهیم لیب رالیسم و امپریالیسم و سرمایه داری
حرف بزند ،با انواع و اقس��ام ابزارها او را ام��اج م ی کنند و از
طرف دیگر با ابزار و امکانات دولتی ده ها فیلم علیه انقالب
اسالمی ساخته م ی ش��ود که اوجش خانواده محترم است
و م ی بینید کودت��ای فرهنگی انقدر ق��وی عمل کرده که
کوچکترین هزینه ای نم ی توانید به خاطر این خیانت بزرگ
به هیچ کدام از دس��ت اندرکاران دولت��ی و غیردولتی فیلم
تحمیل کنید!
مثلث شماره 158
فکر نم ی کنید تولیداتی که در جش�نواره عمار
به نمای�ش در م ی اید ب�ا ذائقه عموم�ی مردمی
متفاوت باش�د؟ ایا تولی�دات کنونی س�ینمای
ایران که توسط مردم دیده م ی شود و در مورد ان
هزینه م ی شود را م ی توان با تولیدات عمار یکی
دانس�ت؟ اساس�ا جایگاه عمار بی�ن مخاطبان
س�ینمای ایران با همه جذابی ت س�نج ی هایش
کجاست؟
این است که جش�نواره عمار نم ی تواند در برابر
عظمت سینمای رسمی (لزوما حاکمیت نیست،
بلکه روایت غالب امروز س�ینما) برابری کند .به
هر حال س�ینما از نظ�ر ف�رم و موضوعات فنی
نیز جذابی ت هایی دارد ک�ه لزوما فیل م های عمار
از ان برخوردار نیست و شاید مانعی باشد برای
جذابی ت های ان .ضمن اینکه بیش�تر فیل م ها در
حوزه مستند است تا داستانی .با این واقعی ت ها،
من باز م ی خواه�م اصرار کنم که عم�ار برای به
قول ش�ما 99درصد مخاطب گمشده سینمای
ایران چه م ی کند؟
هستند .این حرف کمی عجیب نیست؟!
lجنگ ن��رم یعنی همین .یعن��ی ابتدا بمب های
شیمیایی خواب اور م ی زنند و ش��ما را خواب م ی کنند و با
امکانات خودتان علیه ش��ما اقدام م ی کنند .من یک مثال
بزنم؛ ایا س��ینمای ای ران در خدمت انقالب اس�لامی قرار
بگیرد ب رای غرب خطرناک تر است یا انرژی هسته ای؟! من
ادعا م ی کنم سینمای ای ران.
ش�ما در برنام�ه هفت گفتی�د س�ینمای ایران
مفهومی به نام خود «ایران» را نیز در خود دارد...
lما معتقد هس��تیم اگر سینمای ای ران م ی خواهد
سینما بشود ،باید ای رانی شود.هر چه ای ران در سینمای ای ران
پررنگ و واقعی بشود ،وجه سینمای ی اش هم تقویت م ی شود
و برعکس؛ اگر ای ران تضعیف بش��ود و به چهار تا محله در
شمال ته ران محدود بشود ،کما اینکه شده،سینمای ای ران
هم تضعیف م ی شود .چرا؟! سینما به جای اینکه از داستان،
جذابی ت های کارگردانی و فیلمسازی بهره ببرد دارد از حاشیه
ارتزاق م ی کند .اگر بتوانند ب رای فیلمی حاشیه درست کنند
بیشتر فروش م ی کند .یک اقایی هست به نام رسول اف،
یک فیلمساز ب ی مایه به معنای کامل کلمه – این را همه
رفقایش هم قبول دارند -بعد این ادم به عنوان چهره جهانی
مطرح م ی شود،چون در شب ه فیلمش به جمهوری اسالمی
فحش داده است .شما در جشنواره کن نیاز نیست کارگردانی
درخش��ان باش��ید یا اینکه فیلمنامه خوبی داش��ته باشی،
م ی گویند ان کاری را که ما م ی گوییم انجام بده! سینمایی
که ب رای چهره شدن باید به جمهوری اسالمی فحش بدهد،
هیچ وقت سینمایش رشد نم ی کند و روز به روز این سینما
ضعی ف تر م ی ش��ود .مثل تیم های فوتبال م ی ماند که اگر
باالترین قابلی ت های فنی را داش��ته باش��د در صورتی که
حاشیه داشته باشد باز ته جدول است.
لزوما اینگونه فیل م ه�ا از نظر فنی هم فیل م های
خوبی نیستند.
lصددرصد ،چون اصال نیازی ندارد که از نظر فنی
73
خوب باشد و بیشتر از وجه رسانه ای مطرح م ی شود .این در
خارج اس��ت .در داخل نیز همین طوری اس��ت .شما وقتی
م ی توان��ی به صرف فح��ش دادن به جمهوری اس�لامی،
سینماگر مشهوری بشوی ،چرا باید بروی روی فیلمنامه ات
زحمت بکشی و قصه ای درست کنی؟!
مرز ازادی بی�ان در اینجا کجاس�ت .به هر حال
اگر کسی به انقالب اسلامی معتقد نباشد باید
س�اکت بماند یا اینکه فیلمی بس�ازد و انتقادی
هم کند .ایا در دایره فیلمساز ضد انقالب است؟
پرونده ویژه
lدر این مورد باید کمی واقع��ی بحث کنیم .من
م ی گویم حزب الله ی ترین فیلم های بع��د از انقالب کدام
هستند .وقتی دقت م ی کنیم اینها انتقادی ترین فیلم های
بعد از انقالب هم هس��تند .از کرخه تا راین چگونه فیلمی
است؟! فیلمی است که م ی گوید همه چیز ارومه من چقدر
خوش��حالم؟! فیلم به شدت تلخی اس��ت و به شدت انتقاد
م ی کند .فیلم اژانس شیش��ه ای فیلمی است که م ی گوید
همه چیز خوبه؟! خیلی انتقاد دارد تا جایی که اس��لحه به
دست م ی گیرد تا شرایط را درست کند تا برسیم به اخ راج ی ها
و قالده های طال که در مورد این است که در رده های باالی
مدیریتی کشور خائن وجود دارد و جاسوس ،ادم های ریاکار
وجود دارد ،حاجی گرینوف ها وجود دارد .اینها را چه کسانی
گفته اند؟ بچه حزب الله ی ها.
وقتی با زبان س��ینما ح��رف زده اند چ��ه گفته اند؟
خواس��ته اند ملت را تخدیر کنند یا اینک��ه انتقادی ترین
فیلم ها را انها ساخته اند؟ این طرح غلط مساله و مغالطه
اس��ت ،اینکه اینها نم ی گذارند ما کار کنی��م .بلکه ماجرا
برعکس اس��ت .من البته این را در چن��د جای دیگر هم
گفته ام ،ما در نقد دو جور س��ینما داریم؛ یکی س��ینمای
طرح مساله و دیگری سینمای القای بن بست .سینمای
انتقادی جمهوری اسالمی ،س��ینمای طرح مساله است
که یک س��ری معل��وم داری و یک س��ری مجه��ول .با
اس��تفاده از معلومات ،مجهوالت را پاس��خ م ی دهی و با
استفاده از داشته ها ،نداش��ته هایت را به دست م ی اوری؛
سینمای انتقادی یعنی چنین سینمایی.
سینمای روش��نفکری صرفا دنبال بن بست است.
عال ی ترین مدل این س��ینما فیلم جدایی نادر از سیمین
م ی گوید سوال مطرح نکن! تمام شد .جامعه به بن بست
رسیده یک راه نجات هم بیشتر ندارد و باید بروی غرب.
یک اتوپیایی به نام غرب وجود دارد که باید بروی انجا.
جامعه ما هم از نظر اخالقی و اجتماعی و همه چیزش به
بن بست رسیده اس��ت! اگر ازادی بیان است چرا مسعود
ده نمک��ی اینگونه مورد هجمه واقع ش��د ،مگر چه گفته
بود .حجم فحاش ی هایی که به مسعود ده نمکی از جانب
منتقدانی که پ��ز دموکراس��ی نیز م ی گرفتن��د ب ی نظیر
اس��ت .م ی گفتند حتی نروی��د فیلم ای��ن ادم را ببینید.
فضا به صورتی بود که س��ه فیلم اول مس��عود ده نمکی
حتی به بخش مسابقه سینمای ایران نیز راه نیافت .ان
هم در یک دولت اصولگرا و وزارت ارش��اد صفار هرندی.
دو فیلم ی که رکورد پرفروش ترین فیلم تاریخ س��ینمای
ایران را شکس��ته است :مافیای روش��نفکری حتی اجازه
نداد که این فیلم در جش��نواره فجر قضاوت شود .اینها
جالب نیست؟ در همان زمان بس��یاری از فیلم هایی که
به بخش مس��ابقه راه پیدا کرده بودند به مراتب از لحاظ
فنی و هنری از اخ راج ی ها پایی ن تر بودند.
مثلث شماره 158
اخراج ی ه�ا دو و س�ه در مق�ام مقایس�ه با یک
نیست...
lمن بحث نس��بی دارم .فیلم ی مث��ل ب ی خود و
ب ی جهت که حداکثر یک فیلم متوس��ط تلویزیونی است،
اما معتبرترین مجالت سینمایی کشور این فیلم را به عنوان
بهترین فیلم سال معرفی م ی کنند! من سوال م ی کنم ب رای
اینها محتوا موضوعیت دارد یا سینما؟ ب ی خود و ب ی جهت
74
را مقایس��ه کنید با اخ راج ی ها .کدامش از لحاظ سینمایی
ظعی ف تر اس��ت؟! قضیه ب��ه نظرم همان ماجرای پادش��اه
لخت است که جریان روشنفکری چنان رعبی در سینمای
کش��ور به راه انداخته که کس��ی نتواند حرفی بزند .یکی از
این منتقدان کشور که تریبون خوبی هم در اختیار دارد در
مورد فیلم یک خان��واده محترم به من م ی گفت که فالنی!
سازندگان یک خانواده محترم از صدام هم جلوتر رفته اند،چه
انکه صدام ب��ه ملت ای ران حق م ی داد تا گرفتن خرمش��هر
بجنگند اما اینها به ملت م ی گویند شما بیخود کردید تا قبل
از فتح خرمش��هر هم جنگیدید! ولی همان منتقد مشهور
جرات نم ی کند این را علنی بنویس��د با اینکه تربیون های
متعددی در اختیار دارد.
ابراهی�م حاتم ی کیا ی�ک روز دغدغ�ه اش فیلم
اژانس شیشه ای است و بعد م ی رود بازیگر یک
فیلم سینمایی م ی شود.
lاتفاقا مث��ال خوبی زدید .چ��را حاتم ی کیا بعد از
اژانس شیشه ای افت کرد و نتوانست ان موفقیت را تکرار
کند و نه توانس��ت منتقدان را راضی کن��د و نه مخاطبان
خودش را .اتفاق��ا حاتم ی کیا را خ��وب دوره کردند .به نظر
من بعد از اژانس شیشه ای حاتم ی کیا دیگر فیلم خودش را
نساخت .مصاحبه روزنامه همشهری بعد از اژانس شیشه ای
با اقای حاتم ی کی��ا را مالحظ��ه کنید؛ اق��ای حاتم ی کیا
چرا ش��ما از هنر دور ش��دید و به موضوعاتی مثل عدالت
م ی پردازید؟! اولین س��والش ای��ن اس��ت .در فیلم اژانس
شیشه ای که در قله سینمای ای ران است او را اینقدر تحقیر
م ی کنند که چرا هنرمند نیستی؟! همین اخی را مجله ای به
نام نسیم بیداری تیتر کرده است؛ «اژانس شیشه ای ،فیلم
لوس و شعاری»! یعنی بعد از 15س��ال هنوز نم ی توانند...
اینجاس��ت که چه اتفاقی رخ م ی دهد حاتم ی کی��ا را دوره
م ی کنند و منفعل م ی کنند که دیگر اینگونه فیلم ها را نسازد
و از جمهوری اسالمی دفاع کند و برود دعوت بسازد ،روبان
قرمز و ارتفاع پست بسازد .در حالی که اگر حاتم ی کیا خط
اژانس شیشه ای را ادامه م ی داد از نظر سینمایی هم بسیار
رشد م ی کرد.
حاال با این خالء جشنواره عمار م ی خواهد اتفاقی
باشد که از درونش مثال حاتم ی کی ا ها بیرون بیاد
که مثلا با موض�وع عدالت فیلمی مث�ل اژانس
شیشه ای بسازد؟
lمعتقدم که اگر ما ش��روع نم ی کردی��م هم این
جریان موج نوی س��ینمای انقالب اس�لامی از یک جایی
ظهور م ی کرد .من این تعبیر را بارها گفته ام که جش��نواره
عمار یک اب باریکه اس��ت که ریش��ه در یک قنات دارد نه
در یک رگبار تند .این جریان به شکل واقعی وجود دارد که
صدها فیلمساز جوان و با انگیزه از فضای موجود سینمای
کش��ور که تحت حاکمیت اقلیت روش��نفکری قرار گرفته
است ،خسته شده و به این جنبش رسیده است .الزم است
این نکته را عرض کنم که بدنه س��ینمای ای ران به صورتی
نیست که در مقابل مردم؛ ای ران و انقالب باشد .در سینمای
ای ران یک کودتا رخ داده که یک اقلیت روشنفکر با ابزارهای
رسانه ای و تشکیالتی با کمک بخشی از مدیریت فرهنگی
جمهوری اس�لامی س��ینما را به چنگ گرفته که کس��ی
حاضر نباشد ب رای جمهوری اس�لامی ،تهدیدات امریکا و
قهرمانان این ملت فیلم بسازد .بدنه س��ینمای ای ران بدنه
خوبی اس��ت ،اما وقتی رس��ما یک فرد ضد انقالب توسط
نهادهای رس��می بودجه های میلیاردی ب رای فیلمس��ازی
م ی گیرد ،بدنه سینما چه پیامی از مدیریت فرهنگی کشور
م ی گیرد؟
حدود 80درصد بدنه سینمای ای ران اما با انها متفاوت
هستند و اگر هژمونی روشنفکری از سینمای ای ران برداشته
شود ،انها هم این امادگی را دارند که س��ینمای ای ران را به
مسیر واقعی و طبیعی بازگردانندg .
عماریون
در اختتامیه جشنواره عمار چه گذشت؟
2
اختتامی ه سومین دوره جش��نواره مردمی فیلم عمار
مثل خود فیلم های این جشنواره ب ی تکلف بود ،به خصوص
وقتی قرار شد با حضور مادران شهید و پدر شهید «احمدی
روشن» از داوود میرباقری تجلیل ش��ود .سینما فلسطین
هم شبی مثل شب سومین دوره عمار را به خود ندیده بود؛
جای سوزن انداختن نبود و خیل ی ها ایستاده نگاه م ی کردند.
«نادر طالب زاده» دبیر جش��نواره سوم وقتی به روی
س��ن امد به جمعیت اش��اره کرد و در همان ابتدا گفت که
«جمعیتی که امش��ب حضور پیدا کردند نس��بت به سال
گذشته قابل مقایسه نیست ».او در ادامه ادعا کرد که حدود
س��ی یا چهل اثر جش��نواره «عمار» قابل ارائه و عرضه در
جش��نواره های بی ن المللی هس��تند« .طالب زاده» به قوت
مستندهای حاضر در جشنواره اشاره کرد و افزود« :به دنبال
ان هستیم که در حوزه فیلم داستانی هم بچه های با نفس
انقالبی را که هنوز به ویروس سکوالریسم و انتلکتوئلیسم
الوده نشده اند ،کشف کنیم .کشف نیروهای انقالبی وظیفه
این جشنواره هاست .البته این کار یک مهندسی فرهنگی
م ی خواه��د که باید توس��ط رس��انه ها و سیاس��ت گذاران
فرهنگی انجام ش��ود ».تهی ه کننده برنام��ه «راز» تصریح
کرد« :خیلی خوشحالم افرادی که در این جشنواره حضور
دارند ،سینه سوخته انقالبند .انقالبی که طی تحوالت اخیر
به رقیب جدی نظام های حاکم بر جهان تبدیل شده است».
او بار دیگر به جمعیت اشاره کرد و این چنین سخنان
خود را به پایان برد« :چهره های نورانی زیادی در این جمعیت
هستند که فیلم های جش��نواره از روی پرسوناژ انها ساخته
شده است ».موضوعی که با خنده خیل ی ها و او بدرقه شد.
مجری برنامه که اعالم کرده ب��ود اختتامیه مختصر
خواهد بود و س��خنرانی نخواهیم داش��ت ،از عزت شاهی
دعوت کرد تا ب رای سخنرانی روی سن بیاید .او البته خیلی
کوتاه صحبت کرد ،اما تا پایان مراس��م خیل ی ها روی سن
رفتند و سخنرانی کردند و اصال نم ی شد مراسم را مختصر
پرونده ویژه
مثلث شماره 158
خواند .ع��زت ش��اهی در صحب ت هایش به نکت��ه جالبی
اش��اره کرد« :چند روز پیش در جمعی صحبت از جشنواره
عمار ش��د .برخی حاضران در جمع گفتند اینها یک سری
بچه های مذهبی هس��تند که کارهای سطح پایینی دارند
و بیشتر م ی خواهند خود را نش��ان دهند .البته من در اندازه
خودم جوابشان را دادم که اینها با امکانات بسیار کمی کار
کرده اند و از امکانات ارشاد و دیگر نهادها که معموال فیلم ها
و سریال هایی م ی سازند که ربطی به اسالم و انقالب ندارد،
ب ی بهره بوده اند ».عزت اهلل شاهی در ادامه پیشنهاد کرد که
اتحادیه ای ب رای حمایت از فیلمسازان «عمار» ایجاد شود.
وی در پایان با بیان اینکه زندگی هر ش��هیدی یک سریال
است ،خواستار توجه بیشتر هنرمندان به این موضوع شد.
بعد از صحب ت های یک��ی از اکران کننده های مردمی
جشنواره ،نوبت به بخش جذاب تقدیر از «داوود میرباقری»
رسید .در ابتدا مس��تندی از یک عمر فعالیت «میرباقری»
پخش ش��د که ح��اوی قس��مت های جذابی هم ب��ود .از
جمله اینکه ب��رای اولی ن بار تصاوی��ری از ارتباط تصویری
مس��تقیم رهبر معظم انقالب با پشت صحنه فیلمبرداری
س��ریال «مختارنامه» و ش��خص «میرباق��ری» از طریق
ویدئو کنف رانس پخش شد که در نوع خود جذاب بود .در این
مستند کوتاه« ،یوسفعلی میرش��کاک»« ،رجبی دوانی»،
«بهزاد بهزادپور» و «ناص ر هاش مزاده» در مورد «میرباقری»
نکاتی را بیان کردند که در این میان ،اظهارات «بهزادپور»
در مورد معامله «میرباقری» با خاندان اهل بیت به شدت بر
دل م ی نشست.
بعد از پایان کلیپ ،جمعیت داخل س��الن برخاسته و
به شدت «میرباقری» را تش��ویق کردند .سپس از تعدادی
از مادران ش��هید از جمله مادران بزرگوار شهیدان «حسین
غالم کبی��ری» و «احمدی روش��ن» به همراه پدر ش��هید
«احمدی روشن»« ،نادر طالب زاده» و «ابوالقاسم طالبی»
دعوت ش��د تا ب رای تجلیل از «میرباقری» روی سن بروند.
بدین ترتیب« ،میرباقری» در حالی روی سن رفت که حدود
10مادر شهید با همراه داشتن عکس فرزندان خود ،روی سن
حضور داش��تند .در کنار این موضوع ،تشویق ممتد و شدید
جمعیت هم باعث شد تا خالق مجموعه های به یاد ماندنی
«امام علی (ع)» و «مختارنامه» احساساتی شود .ه ر چند او با
تشکر از جمعیت و با اشاره دست ،از حضار خواست تا مادران
شهید را تشویق کنند.
میرباق��ری جای��زه اش را ک��ه ی��ک کاش��ی ح��رم
حض��رت «ابالفضل العباس» بود ،از دس��ت پدر «ش��هید
احمدی روش��ن» دریافت کرد؛ در حالی که ن��وای نوحه ای
در رث��ای علمدار کربال ،فض��ای س��الن را عطراگین کرده
بود .جالب انکه پدر شهید در اظهاراتی حاکی از صداقت و
بزاده» تشکر کرد
سادگی از «میرباقری»« ،طالبی» و «طال
و روی «میرباقری» را بوس��ید« .میرباقری» هم که اشکارا
احساساتی شده بود ،گفت« :خوشحالم در چنین جشنواره ای
با مضامینی ارزشی و در حضور چنین مادرانی که همه ما به
انها بدهکاریم ،از من تجلیل م ی شود .مطمئن باشید امشب
به عنوان یک ش��ب به یادماندنی در خاطر من خواهد ماند.
باور کنید خستگی دو دهه کار تاریخی طاقت فرسا امشب
در من از بین رفت .اگر این جش��نواره بخواهد به اهدافش
برس��د باید راه عمار را س��رلوحه خود قرار دهد .شخصیت
عمار شخصیت تاثیرگذاری در دوران والیت حضرت عل ی (ع)
بوده است؛ به خصوص اینکه عمار توجه ویژه ای به مساله
والیت داشت».
جالب انکه پدر ش��هید «احمدی روش��ن» در همین
حین تقدیر ،با ترک س��ن و برداش��تن چند کتاب از جایگاه
خود ،دوباره روی س��ن و پش��ت تریبون ام��د و در تقدیری
خودج��وش و از قب��ل برنامه ریزی نش��ده ،از «ابوالقاس��م
طالب��ی»« ،میرباقری» و «طالب زاده» خواس��ت تا مجددا
روی سن بیایند و س��پس به انها کتابی را تقدیم کرد .این
احتماال خودجوش ترین تقدیر تاریخ جش��نواره های هنری
در کشورمان بود که توسط پدر یک شهید صورت گرفت.
حضور «مشتی اسماعیل کیاس��ری»( ،سوژه اصلی
مستند تحسی ن شده «مشتی اسماعیل»)« ،حجت االسالم
عسگر اقایی» (سوژه اصلی مس��تند جذاب «اخوند چینی
دات کام») و س��وژه اصلی مس��تند «اخ راج ی ه��ا »4و دو
نف��ر از «اخ راج ی ها» (اف��رادی که پس از اش��نایی با یک
روحانی در کمپ ،اعتیاد را ترک کرده بودند) از جمله نکات
جالب تقدیرهای جش��نواره ب��ود .همچنین دو فیلمس��از
فرانسوی که پس از 20سال به دلیل ساخت اثاری با زمینه
ضد صهیونیس��تی از محل کار خود اخ راج ش��ده بودند ،با
دعوت «نادر طالب زاده» روی س��ن رفته و اعالم کردند که
تجلیل از سوی ای ران ی ها ب رایشان افتخار است.
جذاب تری��ن برگزیده جش��نواره ،کس��ی نب��ود جز
«محمدرضا عباسیان» -دبیر س ی و یکمین جشنواره فیلم
فجر -به خاطر ساخت مستند «مدرسه» .وقتی «عباسیان»
ب رای دریافت جایزه اش روی سن رفت ،مجری اختتامیه این
تقدیر را با این عبارت توصیف کرد« :جش��نواره فیلم عمار
به دبیر جش��نواره فجر جایزه م ی دهد ».در بین برگزیده ها،
«س��ی د محمد طباطبایی» هم که به خاطر س��اخت فیلم
کوتاه « »11 =1+1جایزه م ی گرفت ،پش��ت تریبون رفت
و با کنای��ه به اظه��ارات «وحید جلیل��ی» در برنامه هفت
در انتقاد از خروجی انجمن س��ینمای جوان ،از این انجمن
تقدیر کرد.
حضور افرادی چون «س��ردار نقدی» (فرمانده بسیج
مستضعفین)« ،علیرضا سجادپور» (مدیر مستعفی سازمان
س��ینمایی)« ،س��ی د احمد میرعالی��ی»( ،مدیرعامل بنیاد
فارابی)« ،دکتر پور حسین» (مدیر ش��بکه مستند)« ،علی
روئی ن تن» (کارگ��ردان فیلم دل شکس��ته» و «زمهریر»)،
«ش��هریار بحران��ی» «،ابوالقاس��م طالب��ی»« ،انس��یه
شاه حسینی»« ،محمدرضا عباسیان» (دبیر س ی و یکمین
جش��نواره فیلم فجر)« ،گلریز» (خواننده خاطره انگیزترین
نواهای انقالب)« ،حسن نجاریان» (قائم مقام بنیاد فارابی)،
«هاش��م میرزاخانی» (رئیس انجمن س��ینمای جوان) و...
جشنواره عمار را به یکی از شلوغ ترین روزها از حیث حضور
مدی ران دولتی و چهره های سرشناس تبدیل کرده بود.
پایان بخش جشنواره هم ،سخنرانی «سعید قاسمی»
بود که مثل همیشه با ان لحن جذاب و البته تند و تیزش،
نهادهای فرهنگی را ب��ه باد انتقاد گرف��ت و گفت« :ب رای
برخی فتنه گویا چنین بوده است که عده ای از مریخ امدند
و برگشتند! الحمدهلل امسال پس از سه سال اقایان در بنیاد
شهید اسم برخی را به عنوان ش��هید فتنه اعالم کردند که
باعث خرسندی است ».داور نخستین دوره جشنواره عمار با
بیان اینکه بر خالف دو دوره گذشته ،این بار نتوانستند این
جشنواره را سانسور کنند ،افزود« :در این س ی ساله شرایطی
ایجاد شده است که به هیچ وجه مافیای صدا و سیمای ی ها
و س��ینمای ی ها اجازه نم ی دهند بچه حزب الله ی ها با نگاه
روح اللهی وارد جرگه فیلمس��ازی شوند .جش��نواره عمار از
برکات فتنه بود .اما یادمان باشد مرکز فرماندهی فتنه هنوز
هم قابلیت ایجاد فتنه جدید را دارند ».وی در پایان از «وحید
جلیلی» و «حس��ن عباس��ی» و دیگر هنرمندان ضد فتنه
تشکر کرد.
بدی��ن ترتیب س��ومین دوره جش��نواره مردم ی فیلم
«عمار» به پایان رسید؛ در حالی که این بار خیلی از مدی ران
دولتی هم تحت تاثیر می زان استقبال باالی مردمی و البته
خیلی دیر ،سری به جشنواره زدند و حتی برخی قصد پاره ای
خاصه خرج ی ها و عکس گرفتن با ب رند جشنواره حزب اللهی
«عمار» را داشتند که البته با درایت مسئوالن جشنواره ناکام
ماندند .به ویژه انکه هیچ مسئول دولتی به عنوان سخنران
روی سن نرفت و س��خنرانی نکرد تا «عمار» نه دولتی ،که
«مردمی» باقی بماند .از حاال بای��د منتظر «عمار» چهارم
باشیم .اتفاقی در راه استg ...
75
ورزش
دوگانه علی ابادی -عباسی
ورزش
تالشاخر
مثلث شماره 158
ایاعلی ابادیمی تواندهمچنان
رئیسکمیتهملیالمپیکبماند؟
1
انتخاب��ات کمیته ملی المپیک ای ران نزدیک اس��ت.
نخس��تین بحث پی رامون انتخابات کمیت��ه ملی المپیک
ای ران ،زمان برگزاری مجمع انتخاباتی اس��ت .طبق قوانین
کمیته بی ن المللی المپیک و ب راس��اس تبصره ماده هفتم
اساسنامه این کمیته ،دوماه پس از پایان بازی های المپیک
باید مجمع انتخاباتی برگزار ش��ود؛ البته زمان برگزاری این
مجمع نباید چندان موضوع بحث باش��د ،اما شرایط ملی و
بی ن المللی ورزش ای ران ،زمان برگزاری این مجمع را بسیار
حساس کرده است.
پس از اختالفات به وجود امده در سال های اخیر بین
وزارت ورزش کنونی و س��ازمان تربی ت بدنی س��ابق از یک
طرف و کمیته ملی المپیک در طرفی دیگر ،بارها موضوع
تعویق یک ساله زمان برگزاری انتخابات مطرح شده است؛
تعویقی که م ی تواند دست دخالت های بیرونی در انتخابات
را کوتاه کند .این سیاس��ت موضوعی بسیار جدی بوده که
گویا مس��ئوالن کمیته ملی المپیک در ماه های گذش��ته
76
راهکارهای اجرایی ش��دن ان را در پنهان و اشکار پیگیری
م ی کردند.
در این میان ،عملکرد وزارت ورزش در ماه های اخیر و
عزل و نصب فدراسیون ها و شدت گرفتن دعوای داخلی و
رسیدن به گوش مجامع ناظر بی ن المللی همچون شورای
المپیک اسیا ،کمیته بی ن المللی المپیک و فدراسیون های
جهانی و قاره ای ،عرصه را ب رای اجرای سیاس��ت «تعویق
انتخابات» فراهم کرده است.
این موضوع تا جایی به طول انجامیده که اساسنامه
کمیته مل��ی المپیک ای ران که ب راس��اس منش��ور کمیته
بی ن المللی تدوین ش��ده بود ،بار دیگر ب رای تائید به IOC
فرس��تاده ش��ده اس��ت .همچنین با تعلیق پ رابهام برخی
فدراسیون های ورزشی – که همگی اعضای اصلی مجمع
انتخابات کمیته ملی المپیک ای ران هستند -زمان برگزاری
مجمع انتخاباتی این کمیته به عالمت سوال بزرگی تبدیل
شده است.
با این وج��ود مدی��ران کمیت��ه مل��ی المپیک که
مس��ئوالن اصلی برگزاری انتخابات هستند ،تاکنون بارها
اعالم کرده اند که انتخابات به تعویق نخواهد افتاد و نهایتا
تا مهر یا ابان ماه این انتخابات برگزار م ی شود؛ اتفاقی که
هرگز رخ نداد.
ساختمان مس��ی رنگ کمیته ملی المپیک ایران از
سازه هایی است که در زمان ریاس��ت محمد عل ی ابادی بر
س��ازمان تربی ت بدنی ساخته ش��د و خودش نیز نخستین
رئیس��ی بود که در این س��اختمان بر کمیته ملی المپیک
ای ران حکم راند ،اما اکنون که چهار سال از ریاست او بر این
کمیته م ی گذرد ،ارایش های جدیدی ب رای فتح این ساختمان
به وجود امده است.
البته عل ی ابادی به این دسته بندی ها اگاه است ،چراکه
خودش روزی با همین ارایش ای��ن کمیته را فتح کرده بود.
البته نه تنها عل ی ابادی بلکه بیشتر روسای سازمان پیش از
او نیز به همین شیوه وارد کمیته ملی المپیک شده بودند.
ورزش
مثلث شماره 158
اگر گذشته را مرور کنیم به این نتیجه م ی رسیم که اوج
این اختالف ها از زمانی اغاز شد که حسن غفوری فرد رئیس
سازمان تربی ت بدنی شد.
او پس از حضور بر راس ورزش کشور در دوره نخست
ریاس��ت جمهوری هاشم ی رفس��نجانی ،چندان ریاس��ت
مصطف ی هاشم ی طبا بر کمیته ملی المپیک را تاب نیاورد
و با تشکیل جلسه روسای فدراسیون ها از انها خواست تا به
صورت کتبی با برکناری هاش��م ی طبا موافقت کنند .او که
خود پیش از هاشم ی طبا ،رئیس کمیته ملی المپیک بوده،
با کش و قوس های فراوان و حتی دخالت دولت در هدفش
موفق بود و با کنار گذاشتن هاشم ی طبا ،عیسی کالنتری،
وزیر وقت جهاد کشاورزی را به مجمع توصیه کرد تا رئیس
کمیته ملی المپیک شود.
پس از ان نیز حس��ین محلوجی ،وزیر وقت معادن و
فلزات باتوجه به حضور پرتعداد باش��گاه های ورزشی حوزه
مدیریتش ،وارد عرصه انتخابات ش��د و باز ه��م با تکیه بر
پشتوانه دولت ی اش رئیس کمیته ملی المپیک شد.
پس از او نیز مصطفی هاشم ی طبا که خود این بار در
قامت رئیس سازمان تربی ت بدنی دوباره به ورزش بازگشته
بود ،وارد عرصه انتخابات شد و ب رای دو دوره متوالی هم بر
ریاست س��ازمان تربی ت بدنی و هم بر کمیته ملی المپیک
تکیه زد .بعد از هاش��م ی طبا ،نوبت به محسن مهرعلی زاده
رس��یده بود .مهرعلی زاده که از تاریخچ��ه انتخابات کمیته
ملی المپیک به خوبی اگاه ب��ود و در عین حال به خودش
اجازه نم ی داد وارد گود شود ،رضا قراخانلو ،قائم مقام و علی
کفاشیان ،معاون ورزش ی اش را به نبرد هاشم ی طبا فرستاد
و هاشمی طبا با همان شیوه ای که وارد کمیته شده بود ،از
عرصه مدیریت ورزش کشور کنار رفت .این گردونه که هر
چهار س��ال یک بار چرخیده ،بار دیگر صحنه را به محمد
عل ی ابادی ،رئیس وقت س��ازمان تربی ت بدنی س��پرد تا او
قراخانلو را با هم��ان روش قدیمی کنار بگ��ذارد و خودش
رئیس کمیته شود.
اکنون هشت سال از دخالت گروه نزدیک به محسن
مهرعلی زاده در انتخابات کمیته ملی المپیک و کنار گذاشتن
هاش��م ی طبا و گرفتن امتیاز حضور یک ای رانی در کمیته
بی ن الملل��ی المپیک م ی گذرد؛ چهار س��ال ه��م از زمانی
م ی گذرد که محم��د عل ی ابادی با ق��درت ،قراخانلو را کنار
گذاشت تا خودش رئیس شود .فضا و شرایط کنونی حاکم
بر ورزش نیز ،هم چهار س��ال پیش ،هم هشت سال پیش
و هم بیشتر دوره های انتخاباتی کمیته ملی المپیک را به
یاد م��ی اورد .اگرچه تاکنون وزیر ورزش به صورت رس��می
اعالم نکرده که در انتخابات حاضر خواهد ش��د ،اما مدی ران
این نهاد چه به صورت رس��می و چه به صورت غیررسمی
اعالم کرده اند که در انتخابات کمیته ملی المپیک ب ی طرف
نخواهند ماند و با نماینده یا نمایندگانی در انتخابات حضور
خواهند داش��ت؛ حضوری که اگر بر همان منوال گذش��ته
باشد ،با موفقیت احتمالی او نیز همراه خواهد بود.
در ش��رایط کنونی محمد عباس��ی ،وزی��ر ورزش و
جوانان و محم��د عل ی ابادی ،رئیس کمیت��ه ملی المپیک
دو نام��زد احتمالی ریاس��ت این کمیته خواهن��د بود .البته
شاید مدیرانی همچون مهدی هاشمی ،رئیس فدراسیون
تی راندازی و نماینده مردم ته ران در مجلس شورای اسالمی
یا حمید سجادی ،معاون ورزش��ی وزارت ورزش هم به این
جمع اضافه شوند.
با این حال هنوز هی چ ک��دام این موضوع را به صورت
رس��می اعالم نکرده اند ،اما اگر هرک��دام بخواهند وارد این
عرصه شوند ،باید ملزوماتی ب رای حفظ ظاهر و وجهه موجه
انتخابات با خود داشته باشند.
اما مجم��ع انتخاباتی کمیته مل��ی المپیک بیش از
70عضو دارد که بیش از 40عضو ان روسای فدراسیون ها
هستند و باقی نیز به نماینده های وزارت ورزش ،وزارتخانه ها
و نهادهای فعال در ورزش ،باشگاه ها ،مربیان و ورزشکاران
اختصاص دارد.
با این وجود فردی همچون محمد عل ی ابادی پس از
حدود هفت سال حضور در ورزش اکنون به صورت طبیعی
ارایی ب رای خود دارد و محمد عباسی نیز به واسطه حضور
در راس ورزش دارای ارایی است.
البته این همه بحث انتخابات نیست .به رام افشارزاده
به عنوان مدیری که چهار دوره دبیرکل کمیته ملی المپیک
مجمع انتخاباتی کمیته ملی المپیک بیش از 70عضو دارد
که بیش از 40عضو ان روسای فدراسیون ها هستند و باقی
نیز به نماینده های وزارت ورزش ،وزارتخانه ها و نهادهای
فعال در ورزش ،باشگاه ها ،مربیان و ورزشکاران اختصاص
دارد
77
بوده نیز م ی تواند نقش��ی در باال بردن شانس هر طرف در
انتخابات داشته باشد .افشارزاده که پس از یک دوره دوری
از کمیته المپیک با عل ی ابادی به این نهاد بازگشت ،پس از
المپیک لندن عضویت در هیات مدیره باشگاه استقالل که
از سوی وزیر ورزش پیشنهاد شده بود را پذیرفت تا رابطه اش
با عل ی ابادی دچ��ار تنش ش��ود .قبول این مس��ئولیت از
نظرعل ی ابادی و همراهانش به منزله سنگی ن تر کردن کفه
ترازو به نفع وزارت ورزش اس��ت ،اما به نظر افشارزاده قبول
نکردنش به منزله دهن کجی به وزیر ورزش بود .با این وجود
کسی نم ی تواند قبول مسئولیت جدید توسط افشارزاده را
به صورت مستقیم به موضوع انتخابات ربط دهد ،اما به طور
حتم پیشنهاد این مسئولیت نه چندان مهم با سیاست هایی
همراه بود.
در شرایط کنونی پشت درهای بسته نهادهای ورزشی
و حتی غی ر ورزشی ،جلسه و نشس��ت های مختلفی برگزار
م ی ش��ود که محور بس��یاری از انها انتخابات کمیته ملی
المپیک اس��ت .وزارت ی ها نحوه حضورش��ان را س��بک و
سنگین م ی کنند .به احتمال قریب به یقین وزارت ورزش با
جدیت در انتخابات حاضر خواهد شد و نماینده یا نمایندگانی
خواهد داشت .کمیته المپیک و در راس ان عل ی ابادی نیز
که حضورش��ان در انتخابات حتمی است ،یارگیری کرده تا
ببینند در رقابت المپیک چه پیامدی در انتظار انهاست و ایا
م ی توانند دوباره بر کرس ی های مدیریت این نهاد تکیه بزنند
یا خیر؟ البته نیم نگاهی هم به تعوی��ق انتخابات خواهند
داشت تا در اینده راحت تر بر کمیته المپیک مدیریت کنند.
تعیی�ن دبی�رکل کمیته مل ی المپی�ک در مجم�ع
انتخاباتی
ورزش
اعضای هیات اجرایی کمیته مل ی المپیک با پیشنهاد
مطرح ش��ده در مورد تفویض اختیار انتخ��اب دبیرکل این
کمیته از روسای فدراس��یون ها (اعضای مجمع) به رئیس
کمیته مل ی المپیک مخالفت کردند .پیش از این و ب راساس
روال عادی ،دبیرکل کمیته مل ی المپیک در مجمع انتخاباتی
این کمیته و توسط اعضای مجمع انتخاب م ی شد ،اما ب رای
برگزاری دوره جدید مجمع انتخاباتی کمیته مل ی المپیک،
پیش��نهاد انتصابی بودن دبیرکل به جای انتخابی بودن ان
مطرح ش��د.اعضای هیات اجرایی کمیته مل ی المپیک در
نشست هفته گذشته خود پیشنهاد تفویض اختیار انتخاب
دبیرکل این کمیته از روسای فدراسیون ها (اعضای مجمع)
به رئی��س کمیته مل ی المپیک را بررس��ی و با ان مخالفت
کردند.براین اساس دبیرکل جدید کمیته مل ی المپیک نیز
همچون گذشته از سوی اعضای مجمع انتخاب خواهد شد.
در حال حاضر به رام افشارزاده ،دبیرکل کمیته مل ی المپیک
است.
مثلث شماره 158
عل ی ابادی :روسای برکنار شده باید برگردند
رئیس کمیته مل ی المپیک گفت« :اساس��نامه جدید
کمیته مل ی المپیک به زودی ب��رای وزارت ورزش و جوانان
و کمیته بی ن المللی المپیک ( ) IOCارسال م ی شود».
محمد عل ی ابادی در حاشیه نشس��ت هیات اجرایی
کمیته مل ی المپیک در جمع خبرنگاران درباره این نشست
گفت« :اخرین اصالحات اساسنامه انجام و اساسنامه جدید
صددرصد تکمیل شد ،ش��اید یکی ،دو نکته باق ی مانده که
باید انها را هم تکمیل کنیم».
او درباره نامه اخیر روس��ای فدراس��یون های ورزشی
ب رای برگزاری مجمع فوق العاده گف��ت« :من خبری ندارم،
اما ش��نیده ام که یک نفر مامور ش��ده تا از بقیه روسا امضا
بگیرد».
عل ی ابادی با بیان اینکه درخواس��ت تشکیل مجمع
فوق العاده حق فدراسیون هاس��ت ،گفت« :دوس��تان ما در
وزارت ورزش و جوانان و فدراس��یون های ورزشی م ی دانند
78
بعد از پیگیری ها ،س��فر به ماکائو و مالقات با مس��ئوالن
IOCو OCAکه انجام شد ،انها از ما سه درخواست صریح
داشتند».
او درباره درخواست های مقامات جهانی از ورزش ای ران
افزود« :در گام نخست باید اساسنامه کمیته مل ی المپیک
ب راس��اس اخرین اصالحات منشور المپیک اصالح شود ،در
وهله دوم اساسنامه فدراس��یون های ورزشی طبق منشور
المپیک اصالح و به تایید فدراسیون جهانی و IOCبرسد و
در مرحله سوم نیز باید روسای برکنار شده برگردند تا ورزش
ای ران مورد تایید IOCقرار گیرد ک��ه وزیر ورزش و جوانان
تعهد داده به هر س��ه مورد عمل کند ».اظه��ارات محمد
عل ی ابادی در حالی مطرح م ی شود که وزیر ورزش تاکنون
درباره بازگرداندن روس��ای برکنار ش��ده با صراحت س��خن
نگفته است.
مسئوالن کمیته مل ی المپیک چند بار در جلساتی که
با همتایان خود در وزارت ورزش داشتند ،به محمد عباسی
پیشنهاد دادند تا ب رای رفع خطر تعلیق از سر ورزش کشور
روسای برکنار شده را یک بار دیگر به سر کار برگردانده و با
برگزاری مجامع انتخاباتی به صورت قانونی اقدام کند .یکی
از اعضای بلندپایه اجرایی کمیته مل ی المپیک با اعالم این
خبر گفته اس��ت« :در اخرین جلس ه مشترکی که مسئوالن
کمیته مل ی المپیک با وزارت ورزش برگزار کردند ،پیشنهاد
بازگشت روسای برکنار شده را به عباسی ارائه کردیم که وی
این موضوع را به هر دلیلی نپذیرفت و زیر بار این خواس��ته
نرفت .به نظر م ی رس��د رفتار و مصاحب ه های برخی روسای
فدراسیون های برکنار شده باعث ش��ده تا این تعداد به این
وسیله تمام پل های پشت سر خود را خ راب کرده و هیچ راه
بازگشتی ب رای انها وجود نداشته باشد».
محمد عل ی اب��ادی اما درب��اره بند « »10اساس��نامه
فدراس��یون های ورزش��ی مبنی بر اختیار وزی��ر در عزل و
نصب روسای فدراسیون های ورزش��ی هم گفت« :این بند
در اساسنامه کمیته مل ی المپیک نیست ،بلکه در اساسنامه
فدراسیون های ملی است ».او ادامه داد« :اصالح اساسنامه
فدراسیون های ملی هم برعهده وزارت ورزش و جوانان است
و ما باید ان را تایید کنیم».
عل ی ابادی با بی��ان اینکه وزارتخانه نی��ز باید کارش
را انج��ام دهد ،گف��ت« :البته م��ن دیدم که وزی��ر به همه
فدراس��یون ها نام��ه ارس��ال ک��رده ک��ه هرچه س��ریع تر
اساسنامه هایشان را اصالح کنند .اساس��نامه باید به تایید
IOCو OCAو فدراس��یون جهانی و کمیته مل ی المپیک
برسد و اگر این مراحل طی ش��ود ،انتخابات برگزار خواهد
شد».
رئیس کمیته مل ی المپیک در پاسخ به این سوال که
ایا همه اعضای هیات اجرایی مصوبات اساس��نامه را امضا
کرده اند ،گفت« :تغیی رات به امضای اعضا رسیده و اکثریت
اعضا ان را امضا کردند و ب رای تایید نیز نیازی نیس��ت هر
11عضو هیات اجرایی ان را امضا کنند ،بلکه با اتفاق ارا نیز
این تغیی رات تایید م ی ش��ود ».او افزود« :به احتمال فراوان
در یک نشست مطبوعاتی اصالحات اساسنامه را با مقررات
IOCتطبیق خواهم داد و در مورد انها صحبت م ی کنم».
رئیس کمیته مل ی المپی��ک درباره ترکیب مجمع در
انتخابات نیز گفت IOC« :چارچوب خاصی ب رای انتخاب
مجم��ع دارد و اعض��ای مجمع اگر بیش��تر از قبل نش��ده
باشند ،کمتر نش��ده اند ».او افزود« :فدراسیون هایی که در
المپیک های تابس��تانی و زمس��تانی حضور دارند 25عدد
هستند ،هشت فدراسیون نیز در بازی های اسیایی شرکت
م ی کنند و یکس��ری فدراس��یون های ملی مانند چوگان و
زورخانه ای هم داریم».
عل ی ابادی ادامه داد« :بخش��ی از فدراس��یون ها هم
حضورشان ضرورت دارد و بعید می دانم چیزی از این ترکیب
کم شده باشد ،ارگان ها نیز تعدادشان کم نشده استg».
تو گوبامصطفی هاشمی طبا
گف
دربارهتغییراتدراساسنامه کمیتهالمپیک
وزیر ،قدرتمند
می ماند
2
رئیس اس�بق س�ازمان تربی ت بدنی درب�اره هیات
مشترکوزارتورزشوکمیتهملیالمپیکبهنکتهجالبی
اش�اره م ی کند .او م ی گوید« :نیازی نبود که چندین نفر را
درگیر کار اصالح اساسنامه کنیم».درس�ت در زمانی که
بسیاری از ورزش�کاران کش�ورمان خود را ب رای حضور در
مسابقاتالمپیکلندنامادهم ی کردند،بنابهدستوروزیر
ورزش ،روسای برخی از فدراسیون ها از سمت خود برکنار
و به جای انها نف رات جدیدی ب ه عنوان سرپرست گمارده
ش�دند.در واقع بحث اصلی کمیته بی ن المللی المپیک
IOCو فدراسیون های جهانی این اس�ت که ارگان های
دولتینم ی تواننددرعزلونصب هایفدراسیون هادخالت
کنند؛موضوعیکهدرزمانریاستمصطفیهاشم ی طبا
درسازمانت ربی ت بدنیتصویبشد.اینسازماندیگرحق
عزلروسایفدراسیون هارانداردامااینقانوندردورهبعداز
هاشم ی طبایعنیدرزمانریاستمحسنمهرعلی زادهدر
سازمان ت ربی ت بدنی برداشته شد تا سازمان ت ربی ت بدنی
این حق را داشته باشد تا روسای فدراسیون ها را عزل کند.
گفت وگویمثلثبامهندسهاشم ی طبارابخوانید.
اقای مهندس هاشم ی طبا! در زمان حضور شما
در سازمان تربی ت بدنی ،تصویب شد که رئیس
ب روسای فدراسیون ها را
سازمان حق عزل و نص
ندارد ،اما این قانون توسط اقای مهرعلیزاده لغو
ش�د که همین مساله امروز مش�کالت زیادی را
برای ورزش ایران به همراه داشته است؟
lمتاس��فانه امروز ،اقایان مصوبه دوران محس��ن
مهرعلیزاده را هم رعایت نم ی کنن��د .یعنی طبق انچه در
دوران مهرعلی زاده مورد تاکید قرار گرفت ،اینکه وقتی رئیس
فدراسیونی تغییر کرد و سرپرست زمام فدراسیون را در دست
گرفت ،طی یک مدت زمانی ،مجمع انتخابات ان فدراسیون
ب رای معرفی رئیس جدید فدراس��یون برگزار شود ،اما االن
متاسفانه این موضوع را نادیده م ی گیرند.
متاس�فانه این موضوع حاشی ه های بسیاری هم
برای ورزش کشور ایجاد کرد .حتی گفته م ی شد
که ورزش ایران در استانه تعلیق کامل قرار دارد.
نظر شما چیست؟
lکار در ورزش خیلی س��اده اس��ت .من 8س��ال
در ورزش بودم .هر کس��ی س��ر جای خودش ب��ه فعالیت
م ی پرداخت و در کار دیگری دخالت نم ی کرد ،همه کارها به
خوبی پیش م ی رفت اما متاسفانه اعمال نظر در کار دیگران
کار را خ راب کرده اس��ت .این کار در ح��ال حاضر در ورزش
کشور انجام نم ی ش��ود و هر کس س��از خودش را م ی زند.
درس��ت به همین دلیل ه��م درحال حاضر ش��اهد برخی
نگران ی ها هستیم.
ب ه نظر ش�ما چه کار باید کرد ت�ا از این وضعیت
خ�ارج ش�ویم؟ در ح�ال حاض�ر هی�ات اجرایی
متشکل از نمایندگان وزارت ورزش و کمیته ملی
المپیک در جلساتی مشترک مدعی هستند که
درب�اره مش�کالت ورزش کش�ور گام های جدی
برم ی دارند .نظر شما چیست؟
lببینید ،اینکه نماین��دگان وزارت ورزش و کمیته
ملی المپیک با یکدیگ��ر همفکری م ی کنن��د کار خوبی
مهندسی نساجی نزد
بسیاری تاروپود ورزش
کشور را ایجاد کرده است؛
جایی که ب رای اولین بار
در تاریخ ورزش ای ران
انتخابات جای انتصابات
را گرفت
lن��ه ،به نظرم تش��کیل این هیات بیش��تر وقت
تلف کردن اس��ت .به یک هیات ش��لوغ نیازی نبود .انجام
یک کار س��اده مثل همین بحث اصالح اساسنامه که این
همه تمهیدات ظاهری نم ی خواهد .هدف مش��خص است
نقشه راه نیز مشخص اس��ت ،بهترین کار این است که دو
نماینده از ای ران ،یکی از کمیته مل��ی المپیک و دیگری از
وزارت ورزش را ب��ه مقر کمیت��ه بی ن المللی المپیک IOC
بفرس��تیم ،در انجا با نظر انها اساس��نامه ای که مربوط به
فدراسیون هاست تنظیم و در صورت نیاز اصالح و بعد از ان
تایپ شود و به تصویب اعضای کمیته بی ن المللی المپیک
IOCبرسد ،بعد به کشور بازگردند تا انتخابات فدراسیون ها
بنا به اساس��نامه مورد تایید IOCو بدون هیچ مش��کلی
برگزار شود.
در صورتی ک�ه ای�ن کار از ط�رف وزارت ورزش
صورت بگیرد ،پی ش بینی شما از تغییرات صورت
گرفته در اساسنامه فعلی چیست؟
اق�ای هاش�م ی طبا! ای�ا وزی�ر ورزش م ی تواند
کاندیدای ریاست انتخابات کمیته ملی المپیک
شود؟
lوزارت ورزش نم ی توان��د نام��زدی در انتخابات
کمیته ملی المپیک داشته باشد و اساسا مطرح کردن این
موضوع حرف اشتباهی اس��ت .ب رای اینکه فقط نمایندگان
فدراس��یون ها و کمیته ملی المپی��ک م ی توانند داوطلب
ریاس��ت کمیته مل��ی المپیک ش��وند؛ یعن��ی نمایندگان
ارگان ه��ای غی ر دولت��ی .البته ممکن اس��ت وزارت ورزش
بخواهد از یک نفر در انتخابات ریاست کمیته ملی المپیک
حمایت کند.
یعنی خود محمد عباسی ب ه عنوان وزیر ورزش
و جوانان نم ی توان�د نامزد ریاس�ت کمیته ملی
المپیک شود؟
lفکر نم ی کنم در این صورت تغییر اساسی صورت
بگیرد ،فقط در برخی موارد شاید بندهایی از اساسنامه اصالح
شود .در کل ،م ی خواهم بگویم مدی ران ارشد ورزش ما نباید
زیاد نگران این مس��اله باش��ند .تغیی رات احتمالی طبیعی
است .اگر اساس��نامه فعلی مشکل نداش��ت که ورزش ما
تهدید به تعلیق نم ی شد.
lمحمد عباس��ی اگر م ی خواهد داوطلب ریاست
کمیته ملی المپیک ش��ود ،باید از س��وی یک فدراسیون
ورزشی مثل فدراسیون وزنه برداری به عنوان نماینده معرفی
شود ،اما به عنوان معاون رئی س جمهور حق ندارد در انتخابات
شرکت کند ،ولی همانطور که گفتم به عنوان شخص محمد
عباسی ،باید از سوی فدراس��یون ورزشی به عنوان نماینده
معرفی شود.
lدر واقع همی ن طور است .اما وقتی گوش شنوایی
نیست چه کار م ی توان کرد؟ یک زمانی یک نفر نم ی خواهد
lطبق اساسنامه تا دو ماه بعد از مسابقات المپیک
به نظر م ی رس�د راه حل مش�کالت پی�ش امده
خیلی هم سخت نباشد؟
این روزها بحث تعویق انتخابات ریاست کمیته
ملی المپیک مطرح شده ،ایا این موضوع قانونی
است؟
ورزش
یعنی به نظر ش�ما تش�کیل این هیات ضروری
نبود؟
مثلث شماره 158
اس��ت .ای رادی هم ندارد .ام��ا ان موقع که م��ا در راس کار
بودیم دوستان ما کنایه معناداری داشتند که م ی گفتند اگر
م ی خواهید کاری به سرانجام نرس��د یک هیات مشورتی
درست کنید تا چند ماهی با یکدیگر بحث کنند و دست اخر
نیز هیچ اقدامی صورت نگیرد.
بش��نود چه م ی توان گفت؟ درس��ت مانند کسی است که
خودش را به خواب زده و ه��ر کاری کنید نم ی خواهد بیدار
شود .یک نفر حتی اگر نشنود هم م ی تواند یک موضوعی را
با ایما و اشاره به او فهماند ،اما کسی که نم ی خواهد بشنود،
هیچ کاری نم ی توان کرد .اگر قرار به تغییر باشد ،این کار به
زیباترین شکل ممکن صورت خواهد گرفت .در این مساله
ش��کی ندارم .تا در نهایت ورزش کش��ور ب��دون هی چ گونه
مشکلی کار خود را پیش ببرد.
باید مجمع انتخابات ریاس��ت کمیته المیپک برگزار شود
و هیچ دلیلی هم بر تعویق ای��ن انتخابات نم ی بینم؛ مگر
اینکه کمیته بی ن المللی المپیک IOCبگوید ،وگرنه نباید
انتخابات ریاس��ت کمیته ملی المپیک ب��ه تعویق بیفتد.
چنین چیزی هم پیش بینی نشده است.
ش�ما عملکرد محمد عل ی اب�ادی ،رئیس فعلی
کمیته مل�ی المپیک را چط�ور ارزیابی م ی کنید؛
چراکه به احتمال فراوان وی دوباره داوطلب احراز
این پست م ی شود؟
lاگر واقعیت را بخواهید ،من گزارشی از کارهای
انجام شده توسط روسای فعلی کمیته ملی المپیک ندارم تا
قضاوت کنم .دورادور اخباری م ی شنویم که باز هم نم ی تواند
معیار سنجش باشد .البته در اساسنامه کمیته ملی المپیک
یکسری پی ش بین ی ها درخصوص وظایف رئیس کمیته ملی
المپیک شده ،اما بنده اطالعی از چگونگی انجام انها ندارم.
به نظر شما چرا هیات اجرایی که در حال حاضر
داعی�ه ح�ل مش�کالت ورزش را دارد و از طرفی
نی م نگاهی نیز به اصالح اساسنامه دارد ،حرکت
کندی دارد؟
lچون به نظر من اقای��ان م ی خواهند ان چیزی
اتفاق بیفتد که انها دوس��ت دارند نه ان چیزی که باید رخ
دهد .همه چیز را کن��ار م ی گذاریم و وقت خودمان را صرف
این موضوع م ی کنیم که اختیارات دبیر کمیته ملی المپیک
را کم کنیم .خب این اشتباه اس��ت .کار و هدف اصلی چیز
دیگری است .در منش��ور المپیک نیز امده است که کارها
به فرد سپرده نم ی شود بلکه مجمع تصمیم گیرنده اصلی
است .رئیس تنها رئیس جلسات اس��ت و اگر نه او نیز باید
همسو با مجمع حرکت کند.
به نظر شما با اصالح اساس�نامه اختیارات وزیر
ورزش نیز کم م ی شود؟
lخیر ،تا زمانی که فدراس��یون ها زیر نظر وزارت
ورزش کار م ی کنن��د وزی��ر ورزش ب��ه لح��اظ حقوقی فرد
قدرتمندی خواهد بودg .
79
چرا وزیر ورزش در لندن به علی ابادی ملحق نشد؟
3
پشت پرده اختالفات وزارت ورزش با کمیته ملی المپیک
ورزش
داستان از انجایی شروع شد که محمد عباسی ،رئیس
فدراس��یون قایق رانی را برکن��ار کرد .او گم��ان م ی کرد که
برکناری احمد دنیا مالی نیز مثل بقیه برکناری هاست که هیچ
هزینه ای به دنبال نداشته باش��د ،اما این طور نبود .چه احمد
دنیا مالی در فدراسیون بی ن المللی قایق رانی جایگاه ویژه ای
داشت و موفق ش��د از ظرفی ت های بی ن المللی و ارتباطات
خود اس��تفاده کند و به مسئوالن فدراس��یون جهانی رشته
قایق رانی موضوع دخالت دولت در ورزش را گوشزد کند و حتی
این دخالت را همزمان با مقاومت وزارت ورزش برجس��ته تر
کند .البته فدراس��یون بی ن المللی قایق رانی نیز پاسخ برخی
رسانه های همسو با احمد دنیا مالی را داد و در نامه ای تاکید
کرد که دخالت دولت در ورزش را نم ی پذیرد.
در نامه ای که از سوی «جروم پلس» ،دبیرکل فدراسیون
بی ن الملل��ی قایق رانی به محمد عل ی اب��ادی ،رئیس کمیته
بی ن المللی المپیک ارس��ال ش��د و نس��خه ای از ان هم به
فدراس��یون قایق رانی ای ران و کمیت��ه بی ن المللی المپیک
فرستاده شد ،امده بود:
«اقایان عزیز!
فدراس��یون قایق رانی ای ران در تاریخ
19سپتامبر نامه ای به رئیس ما ارسال کرد
که طی ان «وضعیت استاندارد فدراسیون
اماتور قایق رانی ای ران» مورد بررس��ی قرار
بگیرد .م��ا به ای��ن نتیجه رس��یدیم که
پی ش نویس این قانون از سوی مسئوالن
دولتی ب رای تمامی فدراسیون های ورزشی
ای ران ،تهیه ش��ده و روش��ن است که این
قوانین از سوی فدراسیون قایق رانی ای ران،
مستقال پذیرفته نیست و به اجبار مقامات
دولتی تنظیم ش��ده اس��ت .این کامال با
ق وانین کمیته بی ن المللی المپیک تناقض
جدی دارد و روش��ن اس��ت که «سازمان
تربی ت بدنی (این عبارتی است که در متن
نامه به جای وزارت ورزش و جوانان استفاده
شده اس��ت) در ارتباط با فدراسیون های
ورزشی مداخله داشته است ».ما این هشدار
جدی فدراسیون بی ن المللی قایقرانی به
وزارت ورزش باعث ش��د تا دیگر روسای
برکنار شده از س��وی وزارت ورزش نیز به
صرافت بیفتند که اقداماتی را در جهت بازپس گرفتن کرسی
ریاست شان انجام دهند .کریم صفایی ،رئیس فدراسیون تیر
و کمان و زنگی ابادی ،رئیس فدراسیون دوچرخه سواری نیز
دست به کار شدند .این در حالی بود که کریم صفایی تا پیش
از منتشر شدن واکنش فدراسیون بی ن المللی قایق رانی نسبت
به برکناری دنیا مالی تقریبا از رسیدن به حق خود ناامید شده
بود .موضوع واکنش فدراس��یون های بی ن المللی قایق رانی،
دوچرخه س��واری و تیروکمان خیلی زود همه گیر شد .جالب
اینکه رسانه های داخلی نیز برخی شایعات را با نگرانی مطرح
م ی کردند؛ اینکه کاروان ورزش ای ران نم ی تواند به لندن برود
و ای ران از حضور در المپیک محروم خواهد بود .در عین حال
نماینده های مجلس نیز باتوجه به سمت و سوهای سیاسی
خود درباره این اتفاق اظهارنظر م ی کردند .وزیر ورزش هر روز
فشار بیشتری را روی دوش خود حس م ی کرد .فضا هر روز
نگران کننده تر م ی شد .طوری که ورزشکاران المپیکی ای ران
با نگرانی و ناامیدی درباره سرنوشت حرفه ای خودشان سخن
م ی گفتند .با روحی ه ترین های ش��ان نیز تاکید م ی کردند که
مثلث شماره 158
80
اگر به لندن برویم قول گرفتن م��دال نم ی دهیم .در چنین
شرایطی رونوش��ت نامه های فدراس��یون های بی ن المللی
قایق رانی ،دوچرخه سواری و تیروکمان به کمیته ملی المپیک
هم م ی رس��ید تا این کمیته نیز بیش از پیش وارد ماجرای
تعلیق ش��ود .البته طبق قانون نیز همی��ن کار باید انجام
م ی ش��د ،یعنی نامه هایی که ب��ه وزارت ورزش م ی اید باید
رونوشت ان ب رای کمیته ملی المپیک نیز ارسال م ی شد .در
این بین دو نظر وجود داشت که مشکالت ورزش ای ران حل
شود تا مبادا تهدید تعلیق شکل عملی به خودش بگیرد .نظر
اول گزینه ای بود که به رام افشارزاده ان را مناسب م ی دانست.
او معتقد بود که با ابزارهای س��نتی و البته با ریش سفیدی
مشکالت مرتفع خواهد ش��د .او م ی گفت بارها و بارها این
مشکالت به وجود امده و مساله تازه ای نیست که رسانه ها
بخواهند هیاه��وی خاصی درب��اره اش راه بیندازند ،در واقع
به جای مجادله باید تعامل در دس��تورکار قرار بگیرد .به رام
افشارزاده که سابقه حضور در هیات اجرایی شورای المپیک
اس��یا را نیز دارد تاکید م ی کرد که هی چ ک��س جز خودمان
نم ی تواند مشکالت را حل کند .افشارزاده که به نوعی قصد
داشت نقش ریش سفید ورزش کش��ور را ایفا کند همچنین
س��عی م ی کرد درباره دولت اظهارنظر افراطی نداشته باشد.
او در این باره به خواسته نهادهای بی ن المللی اشاره م ی کرد.
ی مهم در عرصه ورزش نباید
اینکه دولت به عنوان یک حام
به طور کلی نادیده گرفته شود .اتفاقا دولت باید حضور جدی
داشته باشد و ورزش هیچ کش��وری بدون حضور و حمایت
دولت نم ی تواند راه به جایی ببرد .در واقع افش��ارزاده قصد
داشت طرفین دعوا را به اشتی برس��اند تا تهدید تعلیق نیز
برطرف شود ،اما این همان گزینه ای نبود که عل ی ابادی به
ان فکر م ی کرد ،چه انکه رئیس کمیته ملی المپیک باتوجه
به در پیش بودن انتخاب��ات کمیته ملی المپیک ب ی عالقه
نبود که در فضای کنونی کارت ب رنده شدن در بازی انتخابات
ریاست کمیته ملی المپیک که همانا اصالح ایی ن نامه است
را از دست بدهد .شاید تحلیل محمد عل ی ابادی این بود که
با اصالح اساسنامه اوال زمان انتخابات کمیته ملی المپیک
به تاخیر م ی افتد و در ثانی او م ی تواند با ایجاد فضای مناسب
ب رای پرقدرت ماندنش در بندهای اساسنامه قدم های جدی
بردارد .با این حال یک مشکل اساسی وجود دارد و ان اینکه
محمد عل ی ابادی حاال بهت��ر از ه ر کس دیگری م ی داند که
وزارت ورزش مخالف ماندن او در راس کمیته ملی المپیک
است .ش��اید اظهارنظرهای عل ی ابادی بعد از المپیک لندن
باعث ش��ده تا وزارت ورزش شمش��یر را ب رای او از رو ببندد.
حتی برخی مقامات اگاه در وزارت ورزش تاکید داش��تند که
حرف های محمد عل ی ابادی در دیدار با مسئوالن بی ن المللی
کمیته ملی المپیک باعث ش��ده تا وی مورد خشم محمد
عباسی قرار بگیرد .چه وزیر ورزش اعتقاد دارد عل ی ابادی در
جلساتی که با مسئوالن بی ن المللی کمیته المپیک داشته
است حرف هایی زده که به ضرر وزارت ورزش تمام شده است.
جلسه مهمی که در لندن برگزار شد یک غایب بزرگ داشت؛
محمد عباسی .وزیر ورزش به ان جلسه دعوت بود اما باتوجه
به دلخوری ک��ه از عل ی ابادی و اقداماتش داش��ت ،ترجیحا
به بهانه ش��لوغ بودن و ماندن در
خیابان های شلوغ لندن از رفتن به
جلسه مهم مسئوالن بی ن المللی
کمیته المپیک خودداری کرد .شاید
به همین دلیل بود که وزارت ورزش
در مورد مجمع انتخابات ریاس��ت
فدراسیون اس��کواش به نوعی با
کمیته ملی المپیک تسویه حساب
کرد .وزارت ورزش و جوانان محل
برگزاری مجمع عمومی فدراسیون
اسکواش را به محل وزارت ورزش
و جوانان واقع در خیابان س��ئول
انتقال داد .ای��ن اتفاق در حالی رخ
م ی داد که کمیته مل��ی المپیک
خود را متول��ی برگ��زاری مجامع
س��الیانه و انتخابات فدراسیون ها
م ی دانست و به این ترتیب و پیرو
دس��تور وزارت ورزش ب رای انتقال
مجمع ب��ه وزارت ،اختالف این دو
نهاد بیش از گذشته علنی شد .در
س��وی مقابل اما عل ی ابادی بیکار
ننشس��ت .او مترصد فرصتی بود
که ضرورت اصالح اساس��نامه کمیته ملی المپیک توسط
نهادهای بی ن المللی مورد تایید قرار گیرد .پی ش بینی محمد
عل ی ابادی مبنی بر اصالح اساسنامه درست از اب درامد .بعد
از المپیک لندن بود که نامه نگاری ها اغاز ش��د .همه چیز از
اصالح اساسنامه خبر م ی داد و این همان اتفاق مطلوبی بود
که عل ی ابادی از رخ دادن ان خوشحال بود .ایا میان درخواست
نهادهای بی ن المللی مبنی بر اصالح اساسنامه کمیته ملی
المپیک با جلسه خبرسازی که در لندن برگزار شد ،رابطه ای
وجود داشت؟ این س��وال هنوز پا برجاست که چرا نهادهای
بی ن المللی که پیش از المپیک لندن تنها خواستار بازگشت
دنیامالی به فدراسیون قایق رانی بودند ،حاال خط و نشان های
تازه تری هم م ی کشند و از ضرورت و فوریت اصالح اساسنامه
کمیته ملی المپیک نیز سخن م ی گویند .اما این پایان ماجرا
نبود .تغییر و تحوالت به اینجا ختم نشد .چه انکه وزیر ورزش
تا استیضاح در مجلس نیز پیش رفت و باالخره نیز در مقابل
نمایندگان قرار گرفت تا از خودش دفاع کند.
-1علت دخال��ت وزیر ورزش در امور فدراس��یون ها و
علی زنگ ی ابادی همچنان به انتقادهای خود
علیه وزارت ورزش ادامه م ی دهد .رئیس برکنار
شده فدراسیون دوچرخه سواری م ی گوید« :من
را برکنار کردند و حاال به من م ی گویند استعفا
بنویس تا به ورزش اسیبی نرسد».
ورزش
مثلث شماره 158
انتخابات روس��ای ان که منجر به تضعیف فدراسیون ها در
عرصه ملی و بی ن المللی ش��د ،ب ر اساس چه اهدافی صورت
م ی گیرد و چیست؟
-2علت متوقف ماندن تمام ی پروژه های ورزشی که
برخی از انها قدمت چندین ساله دارد و عدم توجه به نیازهای
فنی و ورزشی و حمایت الزم در تعمیر و نگهداری سالن های
ورزش��ی که موجب تعلل مراکز و سردرگمی ورزشکاران شد
چیست؟
-3چرا تصمیم گیری های وزارتخانه ها توسط دیگران
و خارج از وزارتخانه اتخاذ م ی گردد؟
-4چرا وزی��ر ورزش در پای��ان ماه ه��ای دولت دهم
بحث جابه جای��ی مدی رانی ب��ا تحری��ک و تصمیم جریان
انحرافی را مطرح م ی کند؟ باتوجه به درپیش بودن انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم ،ایا این جابه جایی که نوعا مدی ران
الیق و امتحان پ��س داده که موجب��ات افتخار افرینی را در
المپیک فراهم کرده اند ،عزل و مدی��ران معلوم الحال مورد
توجه جریان انحرافی جایگزین م ی شود ،با اهداف خاصی به
منظور بهره گیری از ظرفیت ورزش دراینده نیست؟
-5چرا تاکنون همکاران وزیر ورزش اش��راف و تسلط
او را هنوز بر این وزارتخانه باور ندارند و ارجاعات وزیر را جهت
اصالح و نظر کارشناس��ی به دفتر اقای س��جادی ارس��ال
م ی دارند و به دستورات وی تمکین نم ی کنند؟
-6چرا در ارتباط با جوانان که سرمایه بالفعل و بالقوه
کش��ور هس��تند ،در وزارتخانه متبوع اقدام موثری صورت
نپذیرفت و جوانان هنوز نم ی دانند کار این وزارتخانه در قبال
جوانان چیست؟
اما اس��تیضاح ناکام محمد عباسی در مجلس باعث
ش��د تا محمد عل ی ابادی به ضرورت تغییر سیاس��ت خود
پی ببرد .فرار عباسی از برکناری ،در واقع هشداری بود ب رای
رئیس کمیته ملی المپیک .در نهایت محمد عباسی تصمیم
گرفت با مسئوالن کمیته ملی المپیک به توافق برسد .اینکه
نمایندگان وزارت ورزش در جلس��ه ای مشترک با نمایندگان
کمیته مل��ی المپیک ب رای رفع مش��کالت ج��دی ورزش
همکاری و تبادل نظر کنند .حمید س��جادی ،فالح و ساور از
طرف وزارت ورزش و از طرف کمیته ملی المپیک افشارزاده،
ی در این جلسات شرکت داشتند.
خسروی وفا ،شهنازی و قدم
اما تناقص در خصوص محور این جلس��ات وجود داشت و
دوگانگی در تعریف جزئیات جلسه چشمگیر بود.
نشست کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان
که درباره دلیل برگزاری ان به اصالح اساسنامه اشاره شده بود،
طی صحب ت های مهدی قدم��ی ،نایب رئیس کمیته ملی
المپیک و سخنگوی این جلسه رد شد.
مهدی قدمی گفت« :در این جلس��ه اعضای کمیته
اجرایی و س��ه نماینده از وزارت ورزش حضور داش��تند که
توانس��تیم به جمع بندی خوبی برس��یم ».وی درخصوص
خروجی این جلسه س��خنی نگفت و در مورد محور جلسه
بیان داش��ت« :محور بحث اساس��ا اصالح اساسنامه نبود.
این جلس��ه به منظور تصمیم گیری ب رای ارتباط مش��ترک
بی��ن کمیت��ه و وزارت ورزش ب��وده اس��ت .اهدافمان این
اس��ت که با هماهنگی بین کمیته ملی المپیک و وزارت
ورزش اهدافمان را جلو ببریم و به تقویت ورزش کشورمان
بپردازیم ».نایب رئیس کمیته ملی المپیک و س��خنگوی
جلسه در پاسخ به این سوال که ایا درباره اصالح اساسنامه
صحبتی ش��ده یا نه؟ بیان داش��ت« :اصالح اساسنامه در
دستورکار جلسه نبود ،اصالح اساس��نامه از سه سال پیش
توسط کمیته ملی المپیک مطرح شده بود که کمیته ملی
المپیک مکلف شده در دستورکار قرار بگیرد که با همفکری
وزارت ورزش باید به اصالحش بپردازیم.
اعض��ای اجرای��ی وزارت ورزش و جوان��ان با اعضای
کمیته ملی المپیک قرار اس��ت ب رای ارتقای سطح ورزش
کش��ور با هم همکاری کنند ».وی در م��ورد تعلیق برخی
از فدراس��یون ها گفت« :تعلیق نگران کننده نیست و قابل
برطرف ش��دن اس��ت .ب رای حل این موضوع باید جلسات
زیادی بگذاریم تا مساله را مورد بررسی قرار بدهیم ».قدمی
همچنین تاکید داش��ت« :انتخابات مجم��ع کمیته ملی
المپیک در زمان مقرر قرار اس��ت اخر ابان ماه برگزار شود
و مش��کلی در این ارتباط وجود ندارد ».خسروی وفا ،عضو
کمیته اجرایی کمیته المپیک نی��ز گفت« :من نم ی توانم
در مورد محتوای جلس��ه صحب��ت کنم ،چ��را که قدمی
به عنوان سخنگوی جلسه انتخاب ش��ده اما جلسه خوبی
بود .با معاونان ورزش و جوانان تفاه��م برقرار کردیم ».در
واقع نمایندگان وزارت ورزش تاکید م ی کردند که به منظور
بررس��ی مس��ائل روز ورزش با کمیته مل��ی المپیک وارد
همکاری شده اند ،اما در سوی مقابل نمایندگان کمیته ملی
المپیک م ی گفتند اصالح اساسنامه مهم ترین ماموریتشان
ب رای این همکاری مشترک است .با این حساب هیچ وقت
هم معلوم نشد که در این جلسات مشترک دقیقا چه اتفاقی
رخ داده و درباره چه مس��ائلی بحث ش��ده است .هیچ وقت
مشخص نش��د که محتوای جلسات چیس��ت تا اینکه به
یکباره روزنامه ورزشی دولت در گزارشی از اصالح اساسنامه
در هیات اجرای��ی کمیته ملی المپیک خبر داد .ب ر اس��اس
این گزارش بندهای اساس��نامه توس��ط احمد قدمی ،نایب
رئیس کمیته ملی المپیک به جلسه مشترک این دو نهاد
راه پیدا کرده است .اما اصالح اساس��نامه چه منفعتی ب رای
عل ی ابادی داشت؟ پاسخ روشن است .از انجا که مهم ترین
مس��اله اساس��نامه جدید انتصابی بودن دبیر کمیته ملی
المپیک اس��ت ،عل ی ابادی که تجربه همکاری ناموفق با
به رام افشارزاده را طی چهار س��ال اخیر در کارنامه اش دارد،
خواستار ان بود که نقش دبیر کمیته ملی المپیک (هر که
م ی خواهد باش��د) را حداقلی کند.کمیته ملی المپیک که
تا پیش از ریاس��ت محمد عل ی ابادی یک نهاد مش��ورتی،
نظارتی و البت��ه با حداقل ی ترین امور اجرای��ی همراه بود در
زمان عل ی ابادی ان قدر فربه شد که ب رای خود شانی در حد
ریاست سازمان تربی ت بدنی قائل بود .در واقع عل ی ابادی در
رویای ریاست خود در سازمان تربی ت بدنی کارمندان کمیته
ملی المپیک را چند ب رابر کرد .شرکت سرمایه گذاری کمیته
المپیک که در زمان هاش��م ی طبا ب رای تامین تنها بخشی
از درامدهای کمیته ملی المپیک در نظر گرفته شده بود در
زمان عل ی ابادی به یک شرکت اقتصادی بزرگ تبدیل شد
و هتل اکادمی ملی المپیک نیز به عنوان بازوی راست این
شرکت مورد بهره برداری قرار گرفت .حتی برخی سایت های
خبری از خرید و فروش زمی ن های متعل��ق به کمیته ملی
المپیک خبر دادند .اما همچنان ب��رای محمد عل ی ابادی
یک مانع بزرگ وجود دارد .او م ی خواهد نقش دبیرش را به
حداقل ی ترین شکل ممکن برس��اند و این از طنز ماجراست
که به رام افش��ارزاده که خ��ود مدیری جزی ی نگر اس��ت با
رئیس��ی جزی ی نگر تر از خودش هم��کاری م ی کند .هر دو
اینها عالقه مندند در جزی ی ترین امور کمیته ملی المپیک
دخالت کنند .بر همین اس��اس است که محمد عل ی ابادی
م ی خواهد اساس��نامه را طوری اصالح کند که دبیر کمیته
منصوب رئیس باشد نه مجمع؛ مس��اله ای که این مناقشه
را بیش از پیش دامن زده اس��ت .اما این تنها بند اصالحی
اساسنامه نیست .چه انکه در اساس��نامه جدید نقش وزیر
ورزش نیز کمرنگ خواهد شد .انجایی که نمایندگان وزارت
ورزش در امور اجرایی از پنج نماینده به س��ه نماینده تقلیل
م ی یابد .یکی دیگر از بندهای مهم اساسنامه این است که
خزانه دار باید به ص��ورت تمام وقت در کمیته ملی المپیک
حضور داشته باشد و این بدان معناست که عل ی ابادی عالوه
بر ریاس��ت و دبیرکلی ،به طور کلی هم��ه بازوهای اجرایی
کمیته ملی المپی��ک را در اختیار خود ق��رار خواهد داد .در
واقع عل ی ابادی به دنبال یکدس��ت کردن قدرت در کمیته
ملی المپیک استg .
احمد دنیامالی ،رئیس برکنار شده
فدراسیون قایقرانی تندترین انتقادها را درباره
وزیر ورزش به زبان اورده است .اوتاکید دارد
که مسئوالن وزارتخانه نم ی خواهند ارامش بر
ورزش کشور حاکم باشد.
محمد عباسی در حالی در واکنش به
همه ناکام ی ها در فدراسیون فوتبال ساز
حمایت کوک کرده که هنوز به صراحت
درخصوص بازگرداندن روسای برکنار شده
فدراسیون های دوچرخه سواری ،تیروکمان و
قایقرانی اظهارنظر نکرده است.
81
بازا ر
با حضور مدیرعامل بانک مهر اقتصاد
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 158
مرکز دیتا در استان اصفهان به
بهره برداری رسید
برای نخس��تین ب��ار در خ��ارج از پایتخ��ت؛ مرکز
داده ه��ای (دیت��ا س��نتر) بانک مه��ر اقتصاد ب��ا حضور
مدیرعام��ل بان��ک در اس��تان اصفه��ان افتت��اح و ب��ه
بهر ه برداری رس��ید .به گ��زارش رواب��ط عمومی بانک
مهر اقتصاد اس��تان اصفهان ،دکتر غالمحسن تقی نتاج،
مدیرعامل بانک در مراس��م افتتاح مرک��ز داد ه ها (دیتا
سنتر) با اشاره به ثبت شرکتی این بانک به عنوان شرکت
س��هامی عام بانک مه��ر اقتصاد گف��ت« :در بهمن ماه
امس��ال با 410میلیارد تومان وارد فرابورس می شویم و
تابلوهای شعب سراسر کش��ور نیز تا پایان سال جاری به
همین نام تغییر خواهند کرد».
مدیرعام��ل بانک مه��ر اقتصاد با اش��اره به اینکه
در گذش��ته تنها بنی��اد تعاون س��هامدار ای��ن مجموعه
بوده ،تاکید کرد« :در حال حاضر 10س��هامدار حقوقی،
49درصد از س��هام این بان��ک را در اختی��ار دارند و 51
درصد دیگر نی��ز بین 130ه��زار نفر س��هامدار حقیقی
تقسیم می شود».
نتاج با اش��اره به وجود بیش از 10میلیون مشتری
این بانک و تراکنش های مالی بس��یار باال اظهار داشت:
«ب��رای افزای��ش ضری��ب امنی��ت دیتاه��ا و اطالعات
مش��تریان گرامی و به روز کردن ای��ن تراکنش ها با در
اختیار گرفتن جدیدترین ابزارها و زیر س��اخت های این
حوزه موفق شدیم برای نخستین بار در کشور یک بستر
فعال الکترونی��زه را در خارج از پایتخ��ت فراهم کنیم».
نت��اج انج��ام فعالیت های بانک��ی را در عص��ر حاضر به
صورت دستی غیر ممکن دانست و افزود« :ارائه خدمات
به این تعداد مش��تری الزام��ا نیازمن��د تجهیزات مدرن
الکترونیکی اس��ت و به طور قطع این بس��تر الکترونیکی
نیز نیازمند پشتیبانی و اس��تفاده از فناوری های پیشرفته
اس��ت ».وی با تاکید بر ضرورت اس��تقرار پایگاه داده ها
(دیتا سنتر) در اس��تان اصفهان گفت« :اغلب تجهیزات
الکترونیک��ی و پش��تیبانی همه موسس��ات پولی و مالی
کش��ور عمدتا در تهران مس��تقر اس��ت؛ بنابراین باتوجه
82
به اینکه اس��تقرار تمامی ای��ن امکانات در ی��ک منطقه
جغرافیایی ریس��ک باالیی دارد و تمام��ی تراکنش های
مالی یک سیس��تم بانکی را تهدید می کن��د ،تصمیم به
ایجاد یک بستر پشتیبانی در خارج از تهران گرفته شد».
دکتر نتاج با اش��اره به اینکه ایجاد مرکز داده ها در
اس��تان اصفهان طی یک مطالعه پنج ساله و با توان فنی
متخصصان داخلی صورت گرفت��ه ،اضافه کرد« :بانک
مهر اقتصاد به عنوان نخس��تین بانک در کشور موفق به
عملیاتی کردن این بس��تر فعال در اصفهان شده است».
مدیرعام��ل بانک مهر اقتصاد با اش��اره ب��ه مزیت های
استان اصفهان به لحاظ بستر مناس��ب شبکه ارتباطی و
مخابراتی ،از جمله موقعی��ت جغرافیایی ،عدم زلزله خیز
ب��ودن ان و جاد ه های مواصالت��ی منتهی ب��ه ان بیان
داش��ت« :وجود این مزیت ها س��بب انتخاب این استان
برای ایجاد دیتا سنتر ش��د که تنها مرکز فعال پشتیبانی
اطالعات بانک مهر اقتصاد محسوب می شود».
وی با بیان اینکه این طرح طی یک هفته گذش��ته
ب��دون هی��چ اش��کالی عملیاتی و نهایی ش��ده اس��ت،
خاطر نش��ان کرد« :بالغ ب��ر 200میلیارد ری��ال در این
حوزه سرمایه گذاری شده که البته تمامی تجهیزات این
سیستم از پیش فراهم بوده است».
نتاج با اشاره به اینکه امروزه بیش از انچه نقدینگی
مشتریان دغدغه بانک باش��د دیتاها و اطالعات مربوط
به مش��تریان اعم از سپرده گذاران و س��رمایه داران یک
س��رمایه مهم محس��وب می ش��ود ،ادامه داد« :بانک ها
باید این اطمینان و امنیت را برای مش��تریان ایجاد کنند
و خوشبختانه این دیتا س��نتر به عنوان یک دیوار امنیتی
عمل می کند».
وی با بیان اینکه در حال حاضر تراکنش های بانک
مهر اقتصاد با مرکزیت اصفهان برای کل کشور در حال
انجام است و با بازس��ازی مرکز اطالعات تهران این دو
مرکز همدیگ��ر را همپوش��انی می کنند ،اف��زود« :اکتفا
کردن به یک نقطه ب��ه دلیل مش��کالت فنی و حوادث
غیر مترقب��ه طبیع��ی و همچنین برخ��ی تخلفات ممکن
است دیتا سنتر را دچار مش��کل کند بنابراین وجود یک
مرکز موازی فعال در کنار دیتا سنتر اولیه برای مدیریت
خطرات مربوطه از الزامات یک بانک محسوب می شود».
مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در ادامه با اش��اره به
الزام استقرار بانکداری اسالمی در سیستم بانکی کشور
گف��ت« :واژه بانکداری اس�لامی یک مفه��وم وارداتی
اس��ت ،اما با وجود تاکیدات بس��یاری ک��ه در این حوزه
وجود دارد متاسفانه در حال حاضر قوانین صریح و قابل
اجرایی وجود ندارد که در دسترس بانک ها قرار گیرد».
وی با بیان اینکه بانک ها واس��طه بین سپرده گذاران
و گیرندگان تس��هیالت هس��تند و بانکداری اس�لامی
تنها قرض الحس��نه نیس��ت ،تصریح کرد« :تس��هیالت
قر ض الحس��نه عمدت��ا وظیف��ه موسس��ات خیری��ه،
غیرانتفاعی ،قش��رهای متمکن جامعه و دولت اس��ت و
مطمئنا اقتصاد کش��ور با تس��هیالت قرض الحسنه اداره
نمی ش��ود و ترویج ان بیش از هر چی��زی نیازمند تامین
منابع قرض الحسنه اس��ت و این منابع یا باید توسط احاد
جامعه یا از طرف دولت تامین شود».
نتاج ب��ا تاکید ب��ر اینک��ه منابع بانک ه��ا از محل
س��پرده های مردم اس��ت و مردم در پایان س��ال انتظار
س��ود دارند ،ادامه داد« :اگر این س��ود معقول پرداخت
نشود س��پرده گذاران که از احاد جامعه هس��تند ،متضرر
می ش��وند ».مدیرعامل بانک مهر اقتص��اد اضافه کرد:
«س��ال گذش��ته 204میلیارد تومان به حس��اب بیش از
8/5میلیون مش��تری به عنوان مابه التفاوت س��ودهای
علی الحساب و س��ود قطعی 10سال گذش��ته پرداخت
شد».وی با اش��اره به اینکه در حال حاضر یک میلیون و
200هزار نفر سپرده گذار در اصفهان داریم و یک میلیون
و 400هزار نفر نیز از تس��هیالت بهر ه مند هستند ،بیان
کرد« :دو ه��زار و 500میلیارد تومان مناب��ع بانک مهر
اقتصاد مربوط به اصفهان اس��ت که از ای��ن میزان بالغ
بر دو هزار میلی��ارد تومان ان در قالب تس��هیالت ارائه
شده است».
مدیرعام��ل بانک مه��ر اقتصاد با اش��اره ب��ه امار
اخیر بان��ک مرکزی در خص��وص روند کاهش��ی حجم
س��پرده های س��رمایه گذاری افزود« :اگر س��پرده های
قرض الحس��نه کاهش پیدا کند وام های قرض الحس��نه
نیز کاهش پیدا خواهد کرد که این امر ناش��ی از شرایط
کنونی اقتصاد کشور است».
وی در ادامه بانک ها را س��دهای ذخیره انرژی پول در
اقتصاد کشور دانست و اظهار داشت« :اینکه نرخ تورم به عدد
25تا 26در سال رس��یده یک رویداد یک ساله نیست ،بلکه
یک بیماری اس��ت که طی ده ها س��ال هم اکنون حاد شده،
ک رقمی کردن این نرخ هم
بنابراین نجات از این بیماری و ت
ده ها سال طول خواهد کشید».
نتاج یکی از سیاس��ت های مهم ای��ن بانک را ارائه
تسهیالت و س��رمایه گذاری در صنایع برش��مرد و بیان
داشت« :در سه س��ال اخیر 550میلیارد تومان از وجوه
این بانک در استان اصفهان در اختیار صنایع قرار گرفته
و عالوه بر این ،بال��غ بر 200میلیارد توم��ان نیز به طور
مستقیم سرمایه گذاری در صنایع فوالد اصفهان صورت
گرفته است».
وی با تاکید ب��ر اینکه از 200هزار نفر ش��اغل در
عرصه بانکداری کش��ور ،ش��ش هزار نفر در بانک مهر
اقتصاد فعالیت دارند ،افزود« :اگر این بانک قصد داشت
به عنوان صن��دوق قر ض الحس��نه ادام��ه فعالیت دهد،
تنها به پانصد نفر نیروی انس��انی نیاز داش��ت ،اما شبکه
گسترده ش��عب و احترام به سالیق مش��تریان در حوزه
ارائه محصوالت ،این تعداد کارمند متعهد و کارشناس را
پای کار و خدمت رسانی اورده استg».
همه چیز
درباره
همبانک انصار
نحوه فعالسازی
جهت ورود به سیستم همبانک ،کد *763#را به وسیله
تلفن همراه خود وارد کرده و کلید تماس را انتخاب کنید.
ورود با رم�ز :در صورتی ک��ه دارای رمز همبانک
می باش��ید ،پس از ش��ماره گیری کد *763#می توانید از
این روش اس��تفاده کنید( .جهت دریافت رم��ز همبانک و
فعال سازی ان ،به شعب بانک مراجعه نمایید).
رئیس سابق اتحادیه طال:
تعیین قیمت طال با ارز مبادله ای شدنی نیست
رئیس سابق اتحادیه طال و جواهر گفت « :عرضه و تعیین قیمت سکه با ارز مبادله ای شدنی
نیست که بانک مرکزی نیز با درایت خود این بخشنامه را که از سوی اتحادیه طال و جواهر کشور بود
وارد ندانست ».کوروش گوهربین در پاسخ به این سوال که نظر شما در خصوص تعیین قیمت سکه
با ارز مبادله ای چیست ،افزود« :واردات شمش طال با ارز مبادله ای در اولویت ششم است بنابراین
تاکنون هیچ ارزی برای واردات طال اخذ نشده و کسی هم برای واردات ان گشایش اعتباری نکرده
است ».وی اضافه کرد« :اگر هم گشایش اعتبار می کرد ارز تعلق نمی گرفت چرا که اگر با این ارز
طال وارد کند الزاما باید با این ارز هم به فروش برساند ،ولی چون در بازار ایران تعیین کننده قیمت
طال و سکه دالر ازاد است ،این قیمت ها نمی تواند با هم همسان باشد ».گوهربین با بیان اینکه
تصور من این است که این خبر جز صحبتی بیش نیست ،گفت « :اگر هم تعیین قیمت سکه با ارز
مبادله ای تاثیری بر بازار گذاشته و قیمت ها را کاهش دهد کسی فروشنده نخواهد بود ».رئیس
هیات امنای صنف طال و جواهر تهران ادامه داد« :خبر جدید اعالم شده بر نخریدن سکه و طال
موثر بوده و همین موضوع باعث کاهش تقاضا و قیمت ها شده است ».وی تاکید کرد« :اگر چنانچه
این موضوع به مرحله عمل برسد خوب است ولیکن در شرایط فعلی که دولت مشکالت زیادی دارد
تصور نمی شود که روی واردات طال با ارز مبادله ای و تعیین قیمت سکه با این ارز وقت بگذارد».
گوهربین با بیان اینکه این طرح پیشنهاد اتحادیه طال و جواهر کشور بوده است ،گفت« :این طرح
جدید یک صحبت کارشناسی نشده بوده ،اما باز هم تاکید می کنم که اگر تعیین قیمت طال و سکه با
ارز مبادله ای باشد قیمت ها کاهش می یابد ،اما باید بانک مرکزی ان مقدار ارزی که مردم می خواهند
با قیمت یکسان در اختیار انها قرار دهد و رانت ایجاد نشود ».وی افزود« :تعیین قیمت سکه با ارز
مبادله ای در شرایط کنونی موجب خروج طال از کشور می شود و به نفع کشور و نظام نخواهد بود».
رئیس سابق اتحادیه طال و جواهر ادامه داد« :اگر بانک مرکزی اعالم کند که از فردا برای واردات
طال و تعیین قیمت سکه ارز مبادله ای می دهم طبیعتا بر کاهش قیمت ها موثر خواهد بود ،در حالی
که چنین صحبتی نکرده و حتی ان را تکذیب هم کرده استg».
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 158
همبانک انص��ار خدمتی نوی��ن در عرصه بانکداری
الکترونیک اس��ت که با اس��تفاده از ان می توان خدماتی
نظیر انتقال وجه ،دریافت موجودی ،صورتحس��اب ،خرید
ش��ارژ تلفن همراه ،پرداخت قبوض ،عملیات انتقال وجه
پایا و س��اتنا ،پرداخت اقساط تس��هیالت ،انسداد کارت،
ثبت چک ،مش��اهده وضعیت چک های ص��ادره و ...را به
انجام رس��اند .تمام این خدمات در لحظه و به صورت انی
انجام می پذیرد و اس��تفاده از همبانک انص��ار تنها با یک
ش��ماره گیری س��اده و بدون نیاز به نصب نرم افزار روی
گوش��ی تلفن همراه مش��تریان خواهد بود .این سرویس
بدون نیاز به اینترنت و GPRSبوده و استفاده از ان برای
تمام انواع گوش��ی های تلف��ن همراه امکان پذیر اس��ت.
دریافت و ارسال پیام از طریق س��رویس همبانک انصار
کامال رایگان بوده و مشتریان گرامی هیچ هزینه ای بابت
این ارتباط پرداخت نمی کنند.
با توجه به استفاده این س��رویس از امن ترین بستر
بانک��داری الکترونیک ( )USSDو کدگ��ذاری پیام های
ارس��الی و دریافتی توسط سیس��تم ،ضریب امنیتی بسیار
باالیی در انجام انواع خدمات برای مشتریان فراهم شده
است .استفاده از س��ه روش رمز عبور ،اطالع از حساب ها
و همچنی��ن ورود با کارت ش��تاب این ام��کان را فراهم
می س��ازد تا حتی کس��انی که در بانک انص��ار نیز دارای
حساب نیستند ،بتوانند از خدمات همبانک انصار از طریق
کارت شتاب خود اس��تفاده نمایند .تنها با شماره گیری کد
* #763و انتخاب دکمه تماس ،صفحه ورودی همبانک
انصار قابل مشاهده خواهد بود.
اطالع از حس�اب ها :در صورتی ک��ه دارای رمز
همبانک نیستید ولی در بانک دارای سپرده هستید ،پس از
شماره گیری کد *763#می توانید عدد مربوط به اطالع از
حساب ها را وارد نمایید .اما با این روش ،قادر به انجام برخی
عملیات ،نظیر انتقال وجه و ...نخواهید بود.
عملی�ات کارت :همچنین جه��ت انجام عملیات
کارت ،پس از ش��ماره گیری ک��د *763#می توانید عدد
سه مربوط به گزینه عملیات کارت های شتاب را انتخاب
نمایی��د .جهت اس��تفاده از گزینه عملیات کارت ،داش��تن
رمز همبانک الزامی نیس��ت و با مشخصات کارت (شامل:
شماره کارت ،رمز دوم ،کد CVV2و تاریخ انقضا) می توان
وارد شد.
تذکر :1در ارسال پیام ها ،زبان تلفن همراه خود را
به انگلیس��ی تغییر دهید.
تذکر :2ارس��ال درخواس��ت ها در انواع گوش��ی
متفاوت بوده و با گزینه هایی چون Request، Send،
Respو Replyیا س��ایر موارد صورت می پذیردg.
مدیرعامل بانک مسکن:
پرداخت 3188میلیارد ریال تسهیالت به زلزله زدگان اذربایجان
«پرداخت 3188میلیارد ریال تسهیالت به منظور
کمک به زلزله زدگان اس��تان اذربایجان شرقی توسط
کارکنان بانک مس��کن ،اقدامی شایس��ته و بی سابقه
بوده اس��ت ».ش��ریفی ،مدیرعامل بانک مسکن ،طی
گفت وگویی با بیان این مطلب اظهار کرد« :باتوجه به
اینکه احداث سرپناه برای هموطنان اسیب دیده از زلزله
قبل از رسیدن فصل سرما از اولویت های کاری تمامی
نهادها از جمله بانک مس��کن بوده اس��ت ،این بانک
تمامی تالش خود را در این خصوص به کار گرفت و تس��هیالتی را بالغ بر ۸۶۴میلیارد ریال
در شهرستان های اهر ،ورزقان ،هریس ،کلیبر ،مرند ،هادی شهر ،شبستر و تبریز به متقاضیان
پرداخت کرد ».شریفی میزان تسهیالت پرداخت ش��ده در بخش تسهیالت مشارکت مدنی
روستایی در شهرستان های ذکر شده را بیش از ۲۳۲۴میلیارد ریال ،در بخش تسهیالت جعاله
شهری ۳۵۹میلیارد ریال و تسهیالت مشارکت مدنی ش��هری را در حدود ۵۰۵میلیارد ریال
عنوان کرد .مدیرعامل بانک مسکن افزود« :این بانک تاکنون برای احداث واحدهای مسکونی
روستایی کشور ۴۲۱۵۲میلیارد ریال تس��هیالت پرداخت کرده و در استان اذربایجان شرقی
نیز بعد از وقوع زلزله اخیر که حجم گسترده ای از واحدهای مسکونی روستایی خسارت دیده
است ،همکاران ما در بانک مسکن استان به یاری زلزله زدگان شتافتند و به عنوان بانک عامل
پرداخت کننده تسهیالت ،تالش کردند با کمک بنیاد مسکن استان ،واحدهای مسکونی مردم
احداث شود ».شریفی در ادامه تشریح اقدامات انجام شده از سوی این بانک اظهار کرد« :بانک
مسکن برای احداث ۲۰هزار واحد مسکونی روستایی ،مبلغی بالغ بر ۲۳۸۰میلیارد ریال را به
صورت یکجا در اختیار بنیاد مسکن قرار داده تا از این طریق ،این بنیاد هر چه سریع تر مصالح
مورد نیاز برای ساخت مسکن روستایی را بدون فوت وقت تهیه کندg ».
83
طراحی و توسعه شبکه مولتی پلکس روی
خودرو پژو 206ساخت داخل
«گروه صنعت��ی ایران خودرو با به کارگیری سیس��تم
مولتی پلکس روی پژو 206س��اخت داخ��ل گام بلندی در
جهت خودکفای��ی و ارتقای کیفی این خودرو برداش��ته که
این مهم از نتایج اقتصاد مقاومتی در سال تولید ملی است».
نیما مصل��ح ،معاون طراحی و توس��عه محص��والت جدید
ایران خودرو با بیان این مطلب گفت« :شرکت ایران خودرو
توسعه شبکه داخلی خودرو با پروتکل CANو به کارگیری
این فناوری در تمامی محصوالت تولیدی را در برنامه های
کاری خود قرار داده اس��ت ».وی با اشاره به راهبرد افزایش
س��هم الکترونیک در خودرو به عنوان یک فناوری برتر در
شرکت های خودرو سازی اظهارداشت« :شبکه داخلی خودرو
به عنوان پای��ه و زیربنای الزم جهت توس��عه و به کارگیری
سیستم های جدید الکترونیک نقشی اساسی دارد ».مصلح
از توسعه شبکه داخلی خودرو بر اساس جدیدترین پروتکل
ارتباطی CANدر شرکت ایران خودرو خبر داد و تاکید کرد:
«این طرح توس��عه که با نام مولتی پلکس شناخته می شود
با جدیت در حال پیگیری اس��ت ».معاون طراحی و توسعه
محصوالت جدید ایران خودرو افزود« :این طرح توسعه ای
به عنوان پلتفرم برق و الکترونی��ک در تمامی محصوالت
ایران خودرو مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت ».مصلح
درباره مزای��ای بهره ب��رداری از این طرح که ب��ا کمترین
میزان تغییرات سخت افزاری همراه است ،گفت« :کاهش
قابل توجه حجم دسته سیم های خودرو ،سهولت عیب یابی
قطعات و مجموعه های الکتریکی خودرو و س��هولت تولید
انواع مختلف خودرو با ویژگی های فنی متفاوت مهم ترین
مزیت امکان نص��ب و توس��عه انواع جدید سیس��تم های
الکتریکی و الکترونیکی روی خودرو است ».معاون طراحی
و توسعه شرکت ایران خودرو در ادامه افزود« :این سیستم
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 158
رکوردزنی ایساکو در فروش قطعات
در سومین دوره جایزه ملی مدیریت مالی؛
تندیس بلورین جایزه ملی مدیریت مالی به تام رسید
ایس��اکو در س��ال «تولید ملی ،حمای��ت از کار و
ک بار دیگر در تاریخ 35ساله خود،
س��رمایه ایرانی» ،ی
رکورد فروش ماهانه را در اذر ماه س��ال جاری شکست.
علی نمکین ،مدیرعامل شرکت خدمات پس از فروش
ایران خودرو با اعالم این مطلب اف��زود« :با وجود برخی
محدودیت های بین المللی ،شرکت ایساکو با تامین بخش
عمده ای از قطعات مورد نیاز خود از منابع و قطعه سازان
داخلی ،برنامه ریزی دقیق و اجرای رهنمودهای مدیریت
ارشد گروه صنعتی ایران خودرو توانست در سی وپنجمین س��ال تاسیس شرکت ،رکورد فروش
بی سابقه دیگری را در کارنامه خود ثبت کند ».وی با تکیه مجدد بر اینکه شکستن رکورد فروش،
نشانگر عزم راسخ و تالش کارکنان و مدیران ش��رکت برای تامین قطعات کیفی و استاندارد به
منظور ارتقای رضایت مشتری در بازار خدمات پس از فروش است ،اظهار داشت« :مهم ترین هدف
شرکت ،توسعه کیفیت و کمیت شبکه خدمات پس از فروش متناسب با گستردگی جغرافیایی و
کسب سهم بازار مناسب در راستای اطمینان بخشی به مصرف کنندگان برای تهیه و استفاده از
قطعات یدکی اصلی و مناسب از نظر کیفیت و قیمت است ».الزم به ذکر است ،فروش سال جاری
که تاکنون محقق شده ،رشد 23درصدی نسبت به فروش سال گذشته را نشان می دهدg.
شرکت تام ایران خودرو در میان 100شرکت برتر
ایران در حوزه مدیریت مالی ،موفق به اخذ تندیس بلورین
سومین دوره جایزه ملی مدیریت مالی کشور شد .دریافت
این جایزه نتیجه بهبود مداوم و افزایش بهروه وری توام
با روند رو به رشد فعالیت های حوزه مالی تام ایران خودرو
در سه سال اخیر اس��ت .این گزارش می افزاید ،عملکرد
مالی تام در این مدت با تقویت سیستم های اطالعاتی،
گزارش دهی مدیریتی و گزارشگیری بدون بند حسابرسی
همراه بوده و اظهارنامه ای مشتمل بر 32معیار برای ان ایجاد شده است .بنابراین گزارش ،کمیته ای
متشکل از مرکز توسعه مدیریت مالی ایران ،سازمان حسابرسی ،انجمن حسابداران خبره انگلیس
( )ACCAو جمعی از استادان بزرگ حسابداری ،صالحیت شرکت کنندگان در این دوره را مورد
سنجش قرار دادند .این گزارش حاکی است ،تام ایران خودرو در نظر دارد با ارتقای هرچه بیشتر
حوزه مدیریت مالی ،سال اینده تندیس سیمین جایزه ملی مدیریت مالی ایران را از ان خود کند.
الزم به ذکر است که از گروه صنعتی ایران خودرو ،شرکت گسترش سرمایه گذاری نیز موفق به
دریافت تقدیرنامه در سومین دوره جایزه ملی مدیریت مالی شدg .
موسسات «حافظ» و «البرز ایرانیان» مجوز فعالیت ندارند
به همت بانک انصار؛
بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران در راستای ساماندهی موسسات پولی غیربانکی
به مردم هشدار داد از هر گونه همکاری با موسس��ات فوق از قبیل مساعدت به منظور ایجاد
شعبه ،سپرده گذاری یا دریافت تس��هیالت به طور جدی خودداری کنند .در غیر این صورت،
بانک مرکزی هیچ گونه مسئولیتی برای استرداد وجوه انان ندارد .بانک مرکزی با بیان اینکه
«حق پیگیری موضوع از طریق مراجع قضایی را برای این بانک همچنان محفوظ می داند»،
با اشاره به اطالعیه های پیش��ین تاکید کرده است« :مردم کش��ورمان ضمن توجه جدی به
هش��دارهای این بانک ،فریب تبلیغات برخی موسس��ات فاقد مجوز را در میادین ورزش��ی،
صداوسیما و بیلبوردهای نصب شده در سطح شهر و جاده های برون شهری مبنی بر تشویق
برای سپرده گذاری یا طرح های مختلف اعطای تسهیالت نخورند و تنها در بانک ها و موسسات
دارای مجوز این بانک س��پرده گذاری کنند .برای بانک ها و موسسات دارای مجوز ،عالوه بر
صدور مجوز کلی فعالیت ،برای هر یک از ش��عب ان نیز مجوز جداگانه ای صادر شده که باید
در شعب بانک /موسس��ه مربوطه ،طوری نصب ش��ود که در معرض دید همگان قرار گیرد و
سپرده گذاران قبل از س��رمایه گذاری باید این موارد را مدنظر قرار دهند و در غیر این صورت،
بانک مرکزی مسئولیتی در قبال سپرده های انان نداردg».
84
هم اکنون روی خودروهای تولیدی سمندو رانا نصب شده
است ».وی خاطرنش��ان کرد« :در پژو 206ساخت داخل
نیز این سیستم جایگزین شبکه قدیمی با پروتکل VAN
شده و تمامی تغییرات مورد نیاز سخت افزاری و نرم افزاری
مورد نیاز توس��ط متخصصان ش��رکت ایران خودرو اعمال
شده است».
مصلح تاکید کرد« :پژو 206س��اخت داخل با شبکه
CANمتعلق به ایران خودرو به مرحله تولید انبوه رسیده
اس��ت ».وی درباره توسعه ش��بکه مولتی پلکس و به ویژه
توسعه سیستم شبکه پرسرعت ( )High Speed CAN
عنوان کرد« :تمامی سیستم های مرتبط با EMSو ABS
خودرو و متعاقبا سیستم ایربگ در داخل شبکه قرار خواهند
گرفت و تا پایان سال جاری روی خودروهای تولیدی مجهز
به شبکه مولتی پلکس عملیاتی خواهند شد ».معاون طراحی
و توس��عه محصوالت جدید ایران خودرو ،توس��عه پلتفرم
الکتری��ک و الکترونیک خودرو در ش��رکت ایران خودرو را
نمادی از یک خودباوری فنی توصیف کرد و افزود« :نتایج
مثبت ناشی از این پروژه هم اکنون با تولید پژو 206ساخت
داخل به منصه ظهور رسیده است ».گفتنی است ،پروژه های
توس��عه ای ایران خودرو با همکاری و همراهی سازندگان
معتبر داخلی و اس��تفاده از تخصص و تجربه کارشناس��ان
مرکز تحقیقات ایران خودرو در حال انجام است که با اجرای
انها ضمن ارتقای کیفی محص��والت تولیدی ،دانش فنی
سازندگان ،میزان ساخت داخل مجموعه ها و امکان تامین
از منابع مختلف افزایش قابل توجهی خواهد یافتg .
مجتمع اموزشی بشاگرد احداث می شود
بانک انصار از س��اخت و بهره ب��رداری بزرگترین
مجتمع اموزشی در روستای بشاگرد استان هرمزگان خبر
داد .به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار،
احداث این مجتمع اموزش��ی در زمینی به مساحت یک
هزار و 400مترمربع اغاز شده که 500مترمربع فضای
مسقف ان دارای ش��ش کالس ،دو دفتر و یک خوابگاه
معلمان است .بر اساس اخرین گزارش دریافتی ،در حال
حاضر پروژه مجتمع اموزشی روس��تای بشاگرد استان
هرمزگان 90درصد پیشرفت فیزیکی داشته ،به طوری که ساختمان اصلی ان اماده و در ادامه با
دیوارکشی و ساخت محوطه اموزشگاه پایان خواهد یافت .گفتنی است ،با برگزاری نخستین مرحله
قرعه کشی سراسری پس انداز قرض الحسنه بانک انصار در سال ،1389اعتبار الزم برای انجام این
امر خداپسندانه و عام المنفعه تخصیص و مقرر شد این مبلغ در راستای خدمات اموزشی از جمله
ساخت و تجهیز مدارس با اولویت مناطق محروم کشور هزینه شودg .