ماهنامه مثلث شماره 159
ماهنامه مثلث شماره 159
ماهنامه مثلث شماره 159
هند،گزینهاحتمالیمیزبانی
مذاکرات ایران و 5+1
تحوالت جدید در پرونده هسته ای؟
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالچهارم/شمارهصدوپنجاه ونهم 24/دی ماه 88/1391صفحه3000/تومان
هاشمیدر انتخابات
دخالت نمی کند
گفت وگو با محسن رضایی
درباره ویژگیهای انتخابات 92و اینده اقتصادی و سیاسی ایران
گفت وگو با احمد سالک درباره ائتالف اصولگرایان
پیمانسهنفرهمدلمناسبیبرای
وحدتاست
سمجلس
گفت وگو باعضو ارشد فراکسیون نزدیک به رئی
احتمالامدنالریجانیضعیفاست
مگرشرایطتغییرکند
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
ایا کی روش تنبیه می شود؟
در حاشیه گفت وگوی سرمربی تیم ملی
با یک رسانه مخالف کشور
برخی فکر می کنند اسکورسیزی هستند
شروع حاشیه های جشنواره فیلم فجر
ایا شورشیان سیاستمدار می شوند؟
مذاکراتطالبان،کرزای
و دولت های غربی در پاریس
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
ضعف ایمان منشاء اختالفات
یکی از اموری که در اخالق توجه به ان مهم است اینکه
مسائل تکرار شود و این تکرار و تذکر ،هم در خود انسان و
هم در دیگران تاثیر می گذارد .از این جهت ،من بعضی از
مس��ائل را تذکر میدهم .شما میدانید ان چیزی که این
نهضت و این انقالب را به ثمر رساند ایمان بود و مومنین،
همان طور که قران شریف فرموده است ،برادر یکدیگر بوده
و فرقی بین انها نیس��ت .هوای نفس انسان میخواهد هر
چه بشود ،بگوید من کردهام ،و این اثار خودخواهی است
و اختالفاتی هم که مشاهده میشود ،از ضعف ایمان است.
خبرنامه
16 - 23
مکتبتهران
احمدی نژاد باز هم در مجلس
سخنرانی در مجلس
طرح صلح
نقد و نظر
24 - 31
فرهنگ،جانشینسیاست
الگوی تناقض امیز
رابطه نفت و زندانیان عربستان
سیاست
32-47
هاشمی در انتخابات دخالت نمی کند
موج تازه
یک گام به پیش
تصمیم جدید برای وحدت
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
عکس جلد :امیر طالیی کیوان
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
شماره پیامک3000411711 :
انها که میخواهند برای خدا کار کنند ،چه خودش��ان و
چه برادرانشان و چه افرادی دیگر انجام بدهند ،برای انها
فرقی نمیکند .و من امیدوارم همه ما بتوانیم در جمهوری
اسالمی این قدم را ،که باالترین قدم هاست ،برداریم .ان
روزی که شما احساس کردید محبت و برادری بین شما
و سایر قش��رهای خدمتگزار زیادتر میش��ود ،بدانید که
ایمانتان زیادتر شده است .شما میدانید که االن کشور ما
محتاج این است که قوای مسلح با هم باشند و اگر -خدای
نخواس��ته -بین کمیتهها و سپاه پاسداران تفاهم نباشد،
به مقصدی که ان اس�لام اس��ت نخواهید رسید و هرگز
در این فکر نباش��ید که من کمیتهای هس��تم و باید تنها
کمیته کارش بهتر باشد و سپاه هم همین را بگوید در این
فکر باش��ید که با برادری کارها را انجام دهید و این اصل
قرانی را که مومنین با هم برادر هس��تند ،بپذیرید و با هم
دوس��ت و به یکدیگر محبت داشته باشید و خیر همدیگر
را بخواهید و ان ظواهر نفس��انی و باطن��ی ،که عبارت از
جدایی سپاه از کمیتهها باش��د ،را دور بیندازید .این رمز
موفقیت جامعه است.
رمز دوم اینکه گرچه کش��ور ایران باال و پایین ندارد و
ان «دولهها» و «سلطنهها» رفتهاند و ما خودمان هستیم،
لکن باید نظم و نظام باش��د .ش��ما باید برای خدا مراتب و
سلس��له مراتب را حفظ کنید و اگر بنا باش��د هر کس��ی
خودش رای بدهد و علیحده عمل بکند ،ان وقت اس��ت
که معنویات و موفقیتهای عادی هم از بین میرود .و شما
میدانید با انکه پیغمبر اکرم(ص) در مسجد مینشست
و کسی که وارد میشد نمیدانس��ت که کدام یک از انها
پیغمبر است ،با این حال ،همه مامور اطاعت از او بودند .ما
همه با هم برادر هستیم ،لکن اگر نظام نباشد ،برادری هم
به هم میخورد؛ مثال ،اگر در جنگ بنا باشد از فرماندهی
اطاعت نشود ،مس��لما شکست خواهیم خورد .در جنگ،
ان وقتی شکست نیس��ت که همه گوش به فرمان کسی
باشند که وقتی نقشه و فرمان میدهند همگی به ان عمل
کنند :و ذکر فان الذکری تنفع المومنین.
بین الملل
48-63
ایا شورشیان طالبان سیاستمدار می شوند؟
احتمال بازگشت به کابل
موازنه شرقی
واشنگتن زیر پای جمهوری خواهان
فرهنگ
64 -71
بازگشتسینما
به سوی سیمرغ
جشن بگیریم ،دعوا نکنیم
برخی فکر می کنند اسکورسیزی هستند
ورزش
72 -77
مسیریک طرفه
کی روش باید جریمه شود
او خودسرانه عمل می کند
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :مصطفی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -فاطمه سیف -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر فنی و هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان و نیوشا
ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد سرخ خواه -محمد شکراللهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری
مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی -هادی انباردار
سید عارف علوی -رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان
علیرضا حسن زاده
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
خبرنامه
در خبرنامه این هفته سخنان رهبر معظم انقالب در جمع هزاران نفر از مردم قم درج شده است .گزارش هایی
درباره مدارس اخالقی و عرفانی ش�هر تهران و نیز حضور محمود احمدی نژاد در مجلس از دیگر بخش های
خبرنامهاینهفته است.
خبرنامه
مثلث شماره 159
مکتب تهران
احمدی نژاد باز هم در مجلس
ازادی گروگان های ایرانی از سوریه
16
خبرنامه
توصیه های
رهبرمعظم انقالب
درباره انتخابات
مثلث شماره 159
17
خبرنامه
1حضرت ایت اهلل خامن��ه ای ،رهبر معظم انقالب
اس�لامی ،سه ش��نبه هفته گذش��ته در جمع هزاران
نفر از م��ردم متدین و انقالبی ق��م ،پیامدهای مبارک
و تعیی ن کنن��ده قیام 19دی مردم ق��م را جلوه هایی از
تحقق وعده های ص��دق الهی خواندن��د و با تاکید بر
ایستادگی و هوشیاری کامل در مقابل طرح ها ،روش ها
و حرکات دشمن به ویژه در قبال انتخابات خرداد اینده،
نکات مهمی را درباره وظایف مسئوالن ،خواص ،مردم،
رسانه ها و کسانی که قصد نامزدی در این انتخابات را
دارند ،بیان کردند.
حضرت ای��ت اهلل خامنه ای با تامل��ی در حوادث
دوران انق�لاب و س��ه ده��ه اخی��ر ،درس ام��وزی از
مناسب ت های ماندگاری همچون قیام 19دی را ضروری
دانستند و خاطرنشان کردند« :برخی پیروزی ملت بر
رژیم پر کبکب��ه و مغرور طاغوت و خارج ش��دن ای ران
عزیز از چنبره حقارت امیز سلطه امریکا را امری محال
م ی دانستند ،اما به یاری پروردگار رژیم سلطنتی در ای ران
به زباله دان تاریخ رفت و جمهوری اسالمی و ملت ای ران
با استقالل کامل در مقابل امریکا ،در چشم جهانیان به
ملت و نظامی تبدیل شدند که نامشان ملت های جهان
را به وجد م ی اورد».
ایشان پیروزی ها و موفقی ت های سه دهه اخیر را
جلوه هایی از تحقق وعده های نصرت الهی دانستند و
با استناد به ایات متعدد قران افزودند« :ملت های مومن،
هوشیار و با استقامت در زمان متناسب ،قطعا و یقینا از
یاری پروردگار برخوردار م ی شوند و این حقیقت ،سنت
تغیی ر ناپذیر الهی است و ب ر اساس همین سنت الهی
ملت ای ران در این مرحله و همه مراحل دیگر بر دشمنان
خود پیروز خواهد شد».
رهبر انقالب اسالمی ،با اش��اره به ضرورت طرح
صحیح اهداف ،حرفهای ناب ملت ای��ران در جهان و
تدبیر ب رای پیشبرد این اهداف افزودند« :اگر ملت عزیز
و جوانان خوش روحیه و پ ر توان ای ران ،مس��یر خود را با
پایداری ادامه دهند ،بدون شک و ب راساس سنت صادق
الهی در زمان مناس��ب ،همه امال ،ارزوها و شعارهای
«ملی ،اس�لامی و جهانی» انان تحقق پیدا م ی کند،
مسیر تاریخ عوض م ی شود و زمینه های ظهور حضرت
ول ی عصر (عج) فراهم خواهد شد».
حضرت ایت اهلل خامنه ای همدس��تی دولت های
اس��تکباری را ب رای تحریم ای ران و به س��توه دراوردن
ملت یاداور ش��دند و افزودند« :مس��تکب ران برخالف
گذشته به صراحت اذعان م ی کنند که هدف تحریم ها،
خسته کردن ملت ،تحریک مردم به مقابله با جمهوری
اسالمی ،افزایش فشار بر مس��ئوالن ای ران و در نتیجه
تغییر محاسبات مسئوالن است».
ایش��ان افزودند« :اما گرایش مردم این سرزمین
بزرگ ،به مبانی اسالم و انقالب و عزت ملی ای رانیان روز
به روز بیشتر م ی شود و این ،درست نقطه مقابل خواست
دشمنان است».
ایش��ان در تحلیل عوام��ل تاثیرگ��ذار در تقابل
دولت های مس��تکبر با ملت ای ران ،هوشیاری و زیرکی
ملت را کامال ضروری دانس��تند و خاطرنش��ان کردند:
«باید ب��ا «تق��وای جمع��ی و مراقبت و هوش��یاری
همگانی» ،متوجه طرح های دش��من باش��یم و اجازه
ندهیم هیچ مساله ای حواسمان را از دشمن پرت کند».
رهبر انقالب ،توصی ه ها و تاکیدات مکررش��ان به
مس��ئوالن ،مطبوعات و پایگاه ه��ای اینترنتی را ب رای
پرهیز از سرگرم کردن مردم به مسائل فرعی و نادرست،
یاداوری کردند و افزودند« :همه این توصی ه ها ،به خاطر
این اس��ت که باید حواسمان به دش��من جمع باشد تا
بفهمیم که دنبال چه طرح و هدفی است».
مثلث شماره 159
18
معلوم است که انتخابات باید ازاد باشد ،مگر بیش از
سی انتخابات سه دهه اخیر ازاد نبوده است؟ در کدام
کشور انتخابات از ایران ازادتر است؟ مراقب باشید این
حرف های شما مردم را از انتخابات مایوس نکند.
حضرت ایت اهلل خامنه ای در چارچوب منطق ارائه
شده یعنی هوشیاری ملی ب رای درک اهداف و طرح های
دشمن افزودند« :بررسی رفتار و گفتار مستکب ران ،نشان
م ی دهد که ذهن دشمن بر انتخابات مهمی که پنج ماه
دیگر یعنی در خرداد 92برگزار م ی ش��ود ،متمرکز شده
است ».ایشان در تشریح اهداف ،تکنی ک ها و روش های
بیگانگان در قبال انتخابات یازدهم ریاست جمهوری
افزودند« :انها در درجه اول اگر بتوانن��د مانع برگزاری
انتخابات خواهند ش��د؛ اما م ی دانند ک��ه نم ی توانند،
بناب راین از این مساله مایوسند».
رهبر انقالب در همین زمینه خاط رنش��ان کردند:
«یک بار برخی تالش کردند که انتخابات را حتی اگر شده
دو هفته به عقب بیندازند ،اما ما تاکید کردیم که انتخابات
حتی یک روز هم نباید عقب بیفتد .به همین علت راه
تعویق یا برگزار نشدن انتخابات کامال مسدود است».
حضرت ایت اهلل خامنه ای مانع تراشی در راه حضور
پرش��ور و همگانی مردم در انتخابات را هدف ملموس
دشمنان برشمردند و افزودند« :همه ،حتی کسانی که
ممکن است از سردلسوزی درباره انتخابات توصی ه های
عمومی کنند ،حواسش��ان باش��د که به این مقصود
دشمن کمک نکنند».
ایش��ان ب��ا انتق��اد از برخ��ی ک��ه به ط��ور مکرر
م ی گوین��د انتخاب��ات بای��د ازاد برگ��زار ش��ود،
افزودن��د« :معل��وم اس��ت ک��ه انتخاب��ات بای��د ازاد
باش��د ،مگ��ر بی��ش از س��ی انتخاب��ات س��ه ده��ه
اخیر ازاد نبوده است؟ در کدام کشور انتخابات از ای ران
ازادتر است؟ مراقب باشید این حرف های شما مردم را از
انتخابات مایوس نکند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای در ادامه بیان روش هایی
که به تحقق هدف دشمن در انتخابات کمک م ی کند،
خاطرنشان کردند« :در کدام کشور درباره صالحی ت ها،
مالحظات الزم اعمال نم ی ش��ود؟ چرا این قدر بر این
مس��اله تکیه و تالش م ی کنید تا در ذه��ن مردم این
تصور به وج��ود بیاید که ش��رکت در انتخاب��ات فایده
ندارد؟»
رهبر انقالب به اشخاصی که خواسته یا ناخواسته
در این چارچوب حرک��ت م ی کنند تاکید کردند« :مبادا
دچار غفلت شوید و جدول مورد نظر دشمن را پر کنید».
ایش��ان با انتقاد از کس��انی که س��عی م ی کنند
به م��ردم تلقین کنند ک��ه انتخابات س�لامت الزم را
ندارد ،این گونه رفتارها و سخنان را از دیگر روش هایی
برش��مردند که به تحقق اهداف دولت های مستکبر
کمک م ی کند.
رهبرانقالبتاکیدکردند«:البتهبندهنیزاصراروتاکید
دارمکهانتخاباتبایدباسالمتوامانتداریکاملانجامشود
ومسئوالندولتیوغیردولتیبارعایتکاملق وانینوتق وا
و پاک دستی ،انتخابات سالمی را برگزار کنند که مطمئنا
همین جور خواهد شد ».حضرت ایت اهلل خامنه ای با
اشاره به راه ها و روش های بسیار خوبی که در قوانین
ب رای سالم برگزار شدن انتخابات پی ش بینی شده است،
افزودند« :پایبندی همه به این راه ها و قوانین سالمت
انتخاب��ات را تضمین م ی کن��د ،مگر اینکه کس��انی
بخواهند از راه های غیرقانونی عمل کنند همچنان که
برخی در سال 88این طور عمل کردند و ب رای مردم و
کشور مزاحمت و ضرر به وجود اوردند و ب رای خودشان
نیز در زمین و در مالءاعلی ،اس��باب سرشکستگی و
بدبختی فراهم کردند».
رهبر انقالب اسالمی در تشریح بیشتر روش هایی
که به هدف اصلی دش��من در انتخابات یعنی حضور
کمرنگ مردم کمک م ی کند ،افزودند« :ممکن است
کسانی س��عی کنند در ایام انتخابات با به وجود اوردن
حادثه ای یا ماجرایی اقتصادی ،سیاسی یا امنیتی سر
مردم را به چیزهای دیگ��ری گرم کنند که این هم جزو
نقشه هاست؛ البته بنده مطمئنم که ملت ای ران بسیار
با بصیرت تر و با هوش تر از این اس��ت ک��ه با چنین
ترفندهای خصمانه دش��منان یا عوام��ل انها فریب
بخورد».
رهب��ر انق�لاب در ادام��ه سخنانش��ان نکات��ی را
درباره نامزده��ای احتمالی انتخابات ریاس��ت جمهوری
این��ده بی��ان کردن��د .ایش��ان ش��رکت در انتخاب��ات
را ی��ک ح��ق و ی��ک وظیف��ه دانس��تند و افزودن��د:
«فردف��رد مل��ت ک��ه به نظ��ام جمه��وری اس�لامی
معتقدند و قانون اساس��ی را قبول دارند م ی خواهند از
حق خود استفاده کنند یا وظیفه شان را انجام دهند و در
این میان عده ای هم م ی خواهند صالحی ت های خود را
در معرض انتخاب مردم قرار دهند».
رهبر انقالب با اشاره به س��نگین بودن کار اداره
اجرایی کش��ور افزودند« :اداره مملک��ت ،کار اجرایی
کوچکی نیست ،بلکه کار سنگینی است که بر دوش
مجریان س��طح باال قرار م ی گیرد؛ بناب راین کسانی به
میدان نامزدی بیایند که این توانایی را در خود احساس
م ی کنند و کار اجرایی را بلدند».
ایش��ان در همین زمینه افزودند« :ممکن است
کس��انی که در س��طوح دیگ��ری کار م ی کنند بعضا
تش��خیص ندهند که اداره کش��ور چقدر بار سنگینی
است؛ بناب راین اشخاصی نامزد ش��وند که توان انجام
دادن این وظیفه را در خود م ی بینند».
رهبرانقالباسالمیافزودند«:افرادیکهم ی خ واهند
نامزد شوند عالوه بر درک سنگینی کار ،صالحی ت های
الزم در قانون اساسی را که شورای نگهبان نیز بر انها تکیه
خ واهد کرد ،در خود مالحظه کنند».
ایش��ان افزودن��د« :نامزده��ای انتخاب��ات
ریاست جمهوری باید واقعا وابس��ته و دلبسته نظام و
قانون اساسی باش��ند و بخواهند حقیقتا قانون اساسی
را اجرا کنند چراکه رئی س جمهور در این زمینه قس��م
م ی خورد و طبعا نم ی تواند قسم دروغ بخورد ».حضرت
ایت اهلل خامنه ای در پایان سخنانشان درباره انتخابات
اینده تاکید کردند« :ان ش��اءاهلل ب��ه اذن الهی و فضل
پروردگار ،در خرداد 92انتخاباتی خوب و پرشور برگزار
خواهد شدg ».
گزارش ها
خبرنامه
مثلث شماره 158
19
مکتب تهران
نگاهی به 200سال مدرسه اخالق و عرفان پایتخت در پی رحلت ایت اهلل اقا مجتبی تهرانی
ته ران در عرفان راهی به س��وی اخالق دارد .این شهر
از دی رباز با مجالس اخالقی مانوس بوده و در طول 70س��ال
اخیر سه عارف بزرگ را به منبر اخالق و موعظه های اخالقی
فرستاده اس��ت؛ عارفانی که گرچه در عرفان به سطح باالیی
رس��یده بودند اما مردم کوچ��ه و خیابان ،کاس��ب و بازاری و
دانشجو درس اموز مکتبی بودند که اخالق را بر همه چیز ارجح
یدانست و گاهی هم اموزه های عرفانی و کشف االسرار های
م
حکمت اموز را با زبانی س��اده مطرح م ی کردن��د .از رجبعلی
خیاط تا ایت اهلل مجتب ی ته رانی که مجالس شان با نام و ذکر
ائمه اطهار به خصوص امام حسین (ع) مانوس بود؛ راهی که
انها پیمودند راه علمایی بود که تربیت مردم را بر هر چیز ارجح
م ی دانس��تند .انها گرچه در حوزه علمیه ب رای طالب درس
م ی گفتند ،اما قاعده مدرسه عرفان با درس اخالق فاصله ای
همانند طلبه و کسبه داشت که این دو مشترکاتی داشتند و
تفاوت هایی .در این میان مکتب عرفانی ته ران چه بود و چه
کسانی را در خود جای داده است؟
تهران شهر اخالق و عرفان
خبرنامه
ته ران در عرفان و حکمت می راث دار اصفهان است؛ چه
انکه ورود اقاسیدرضی الریجانی از اصفهان به ته ران سراغاز
تاسیس حوزه عرفانی ته ران است؛ شهری که بعدها به صورت
مهمترین مرکز اموزش عرفان نظری درامد .اقاس��یدرضی
که از سادات بزرگ الریجان بود نخس��ت و در اوان جوانی از
الریجان مازندران ب رای تحصیل به اصفهان رفت و در محضر
استادان بزرگی چون مالعل ی نوری به تحصیل حکمت متعالیه
مالصدرا و علوم عقلی و عرفان نظ��ری پرداخت .الریجانی
در عرفان از پیروان مکتب ابن عربی و در فلس��فه و حکمت
متعالیه از وارثان مکتب مالصدرا به شمار م ی رود که قدرت
خاصی در تحریر عرفان داشته است.
با این حال اما شاگرد سی د رضی ،محمدرضا قمشه ای
حوزه عرفانی ته ران را تا اندازه بس��یاری گسترش داد؛ او نیز
اصفهانی است اما به ته ران امد و در مدرسه صدر منزل گرفت
و همان جا تدریس کرد .با این حال مکتب عرفانی ته ران را از
حوزه علمیه بیرون نبرد و بعد از محمد رضا قمشه ای ،نظرعلی
طالقانی پ��س از تحصیالت در نجف و بازگش��ت به ته ران
در مدرسه ای س��اکن ش��د که بعدها تا امروز و پیش از فوت
اقا مجتبی ته رانی در کنار علوم دینی ،عرفان جایی واال در ان
داشت .او در مدرسه خان مروی کتاب کاشف االسرار خود که
شامل یک دوره معارف الهیه و حکمت و عرفان بود را تدریس
م ی کرد .مدرس��ه مروی بنایی اس��ت که ب��ه دوران ابتدایی
ی ته ران برم ی گردد
شکل گیری ته ران به عنوان پایتخت قدیم
که از موقوفات محمد حس��ی ن خان مروی است .مدرسه در
زمان فتحعلیشاه در ته ران ساخته شد .امروز ،در قسمت شرقی
خیابان ناصر خسرو ،مقابل ساختمان شم س العماره در بازارچه
مروی قرار دارد .بانی این مدرسه ،حاج ی محمد حسین خان
مروی ،که به خ راسان گریخته و از نزدیکان دربار فتحعلیشاه
بود ،پس��ر بی رامعلی اقا از طایفه عز الدین لوی قاجار بود که
در مرو به دست ش��اهمراد ،معروف به بیک خان کشته شد.
او که در مدت اقامت خود در ای ران بس��یار متمول شده بود،
مدرسه خان مروی را در ته ران بنا کرد .بازارچه و باغ مروی در
نزدیکی این مدرسه نیز از جمله بناهای یادگار محمد حسین
خان مروی است .وی تمام امالک مزروعی خود را که شامل
چندین پارچه ابادی بود وقف س��اخت مسجد و مدرسه کرد.
البته 70سال پیش حوزه علمیه مروی را تبدیل به دبیرستانی
مثلث شماره 159
20
به سبک مدرن کردند ،اما باالخره در دو سال گذشته مدرسه به
حالت نخست خود درامد و حوزه علمیه ته ران رونقی دوباره
یافت و یک��ی از مراجع تقلید ته��ران اقا مجتبی ته رانی که
دستی در عرفان داش��ت در انجا وضع و خطابه های اخالقی
م ی کرد .مدرسه مروی مرکز درس حوزه علمیه ته ران و درس
اخالق و عرفان بوده است در 200سال اخی ر.
ایت اهلل شاه ابادی
اصفهان ی ها در عرفان ته��ران روحی ت��ازه دمیده اند؛
متاخرترین انها ای��ت اهلل محمدعلی بیداب��ادی معروف به
شاه ابادی اس��ت .او در خانواده ای که عرفان را با اصول و فقه
ش��یعه پیوند زده بود به دنیا امد .پدرش عالم ربانی ایت اهلل
محمد ج��واد بیدابادی ،فقیه و مجتهد مش��هور در اصفهان
به دنیا امد .پس از تحصیالت مقدماتی و س��طح و فراگیری
عرفان نظری و فلسفه نزد میرزا هاشم اشکوری (یکی دیگر از
معلمان مشترک مکتب عرفان ته ران و اصفهان) به نجف رفت
و مدت هفت سال شاگرد اخوند خ راسانی و میرزا محمدتقی
شی رازی بود و از این دو تن و سه تن از مراجع دیگر اجازه اجتهاد
یافت 17 .سال در ته ران اقامت گزید و در این مدت به تدریس
در مدرسه مروی و امامت جماعت اشتغال داشت .همچنین
در این دوران با سی د حس��ن مدرس رابطه نزدیکی داش��ت.
در ماه های اخر اقامت در ته��ران ،در اعتراض به حرکت های
رضاشاه در حرم عبدالعظیم حس��نی متحصن شد و پس از
ان به درخواس��ت حائری یزدی به قم عزیمت کرد و در انجا
به تدریس فق��ه و اصول و عرفان پرداخت .از ش��اخ ص ترین
ش��اگردانش در این زمان امام خمینی(ره) ب��ود که به مدت
هفت س��ال متون عرفان نظری را نزد وی فراگرفت .در سال
۱۳۵۴ق دوباره راهی ته ران شد و در انجا به تدریس و اقامه نماز
جماعت پرداخت .تالش های وی در ته ران ،موجب زمینه سازی
دیگر فعالی ت ها و حرکت هایی ش��د که توسط روشنفکران
مذهبی پس از شهریور ۱۳۲۰ادامه یافت .وی عالوه بر علم
فقه و اصول ،بر ریاضیات و علوم غریب��ه و بنا به قولی زبان
فرانس��ه نیز مس��لط بود .مکتب عرفانی و اخالقی ایت اهلل
شاه ابادی برکات زیادی ب رای حوزه علمیه داشت ،به خصوص
اینکه امام خمین ی (ره) شاگرد مخصوص او درس اخالق را به
تاسی از اموزه های استاد در حوزه بنا گذاشت که به طور کل
شیوه درس های مرسوم اخالق را تغییر داد و شاگردانی از طلبه
گرفته تا کسبه و مردم عادی را در خود جای داد.
رجبعلی خیاط
رجبعلی نکوگوی��ان در عصر ناصری ب��ه دنیا امد و در
عصر شتاب پهلوی به سوی مدرنیته از دنیا رفت .از 1262تا
1340که او زیست ،ته ران به عنوان پایتخت کشور دستخوش
تغیی رات زیادی شد ،اما این عارف مشهور که پدرش محمد باقر
پیشه وری ساده بود را از عارفان و اهل باطن دانسته اند و گفته
شده که توانایی شناس��ایی باطن افراد -در اصطالح چشم
برزخی -را داشته اس��ت .رجبعلی نکوگویان دارای 9فرزند،
شامل :پنج پس��ر و چهار دختر بود که یکی از دخترانش در
کودکی از دنیا رف��ت .رجبعلی نکوگویان در عالم سیاس��ت
نبود ،اما با رژیم پهلوی و سیاس��تمداران حاکم ان به ش��دت
مخالف بود .وی مرید پیرمراغه محبوبعلیشاه بوده و از او اجازه
دستگیری داشته اس��ت .زندگینامه و گفته های شیخ توسط
محمد محمدی ری شهری در چند کتاب به رشته تحریر درامده
است .نکته جالب در مجالس او این بود که تا جایی که برخی
از اهل علم به خصوص کسانی که در مدارس جدید و دانشگاه
درس خوانده معترض بودند که چ��را افرادی که تحصیالت
باالی دانش��گاهی دارند در جلس��ات این عالم که تحصیل
رسمی نداشته شرکت م ی کردند .اما ایشان بسیاری از استادان
برجس��ته کش��ور همچون دکتر عبدالعلی نکوگویان ،دکتر
غالمعلی نکوگویان ،علی مدرسی و استاد روشن را تربیت کرده
بود .شیخ رجبعلی خیاط ،عامل پیشرفت خود در معنویات را
اخالص عمل توصیف م ی کرد .شیخ مکتب نرفته ،با همان
صفای باطن و صمیمیت دوست داشتنی ،خود به چنان باور و
ایمانی رسید که تا دم مرگ لحظه ای از دعا و مناجات به درگاه
الهی غافل نبود .خانه خشتی و ساده ش��یخ که از پدرش به
ارث برده بود در خیابان مولوی کوچه سیاه ها قرار داشت .وی
تا پایان عمر در همین خانه محقر زیست .لباس اش بسیار
ساده و تمیز بود ،نوع لباسی که او م ی پوشید نیمه روحانی بود،
چیزی شبیه لباده روحانیون بر تن م ی کرد و عرقچین بر سر
م ی گذاشت و عبا بردوش م ی گرفت.
اسماعیل دوالبی
نام کاملش محمداس��ماعی ل خان احمد دوالبی است.
100سال زندگی کرد و شیوه نوینی را در مجالس خود پیش
گرفت ،به صورتی که در جلساتی که سال ها در ته ران برگزار
م ی کرد مفاهیم عرفانی را به روش دو سویه با مخاطب بازگو
م ی کرد .او در روستای دوالب از توابع ته ران زاده شد .در جوانی
به شغل کشاورزی اشتغال داش��ت و در عین حال به صورت
ازاد به دانش اموزی در جلس��ات علمای دینی معاصر مانند
ایت اهلل سی د محمد شریف شی رازی ،ایت اهلل شاه ابادی(استاد
ی و شیخ
عرفان امام) ،ایت اهلل تقی بافقی ،شیخ غالمعلی قم
محمدجواد انصاری پرداخت.
محمداس��ماعیل دوالب��ی در محاف��ل پی رامون خود
نماینده درک متفاوت و فراگیری از دی��ن با تکیه بر مفاهیم
محبت و زیبایی بود و این بیان جدی��د باعث جذب جوانان
و قشر تحصیلکرده در جلس��ات هفتگی وعظ او بود.از انجا
که وی س��لوک معنوی را از خود اغاز ک��رده بود مطالب وی
بیشتر بیان زندگینامه عرفانی و ش��رح حال خویش است و
روش و ابزار و اسلوب سلوک وی بیش��تر بر پایه «محبت»
اس��توار اس��ت؛ «در دنیا غیر از دیوانه ها همه عاشق اند ،ولو
اغلب عش��ق مجازند ،اما همان عشق هم پیش خدا شریف
ی حقیقت است و از حقیقت سر در
است ،مجاز هم پلی به سو
م ی اورد ».وی «مرگ اندیش نیست و مرگ را وی ران م ی کند».
دیدگاه او پی رامون مرگ دو وج��ه دارد؛ یکی انکه این رویداد را
مالقات با خداوند ارزیابی م ی کند و از سوی دیگر ان را هماره
همراه انس��ان م ی داند« :موت همیشه همراه ماست .وقتی
م ی خوابیم گویا م ی میریم و ان را تمرین م ی کنیم .وقتی که
نفس را بیرون م ی دهیم ،در حقیقت م ی میریم و با نفس دیگر
ادامه حیات م ی دهیم ....وقت جان دادن خیلی خوب وقتی
است ،هنگام تجلی خداست ...با نزدیک شدن به ان مست
م ی شوند به همین خاطر بدان سکرات گفته م ی شود ».وی
مرگ خواه نیست اما امادگی ب رای ان را سبب استفاده بهتر از
عمر م ی داند« :امادگی موت خوب است ،نه زود مردن ،بعد از
این امادگی ،عمر دنیا بسیار پر ارزش خواهد بود .حضرت امیر
فرمود یک ساعت دنیا را به همه اخرت نم ی دهم».
دیدگاه ها و سلوک عرفانی وی گذشته از همه مفاهیم
عرفان اس�لامی دیدگاه هایی نو دارد .روش ها و اداب توصیه
شده توسط وی ساده است از گفتارهای وی کتابی موضوعی
با نام «مصباح الهدی» توسط یکی از شاگردان و دوستداران
وی (مهدی طیب) گرداوری ش��د ه که در زمان حیات دوالبی
توسط خود وی ای راداتی از این مجموعه گرفته شد .سخنان
دوالبی در کتاب مصباح الهدی توس��ط طیب دس��تخوش
تغیی رات اندکی شد که این موضوع باعث شد طیب اجازه چاپ
این کتاب را با نام اقای دوالبی از دست بدهد .سری کتاب های
طوبای محبت تا سال ،۱۳۹۱شش جلد م ی باشند که توسط
فرزند او ،محمد دوالبی توسط انتشارات محبت چاپ و توزیع
ش��دند .جلد یک این کتاب در زمان حی��ات دوالبی به چاپ
رسید .انتش��ارات محبت ،چاپ اثار محمداسماعیل دوالبی
را بر عهده دارد .طوبای محبت تنها کتابی است که سخنان
دوالبی بدون هیچ تغییر و دخل و تصرفی در ان موجود است.
کتاب دیگری با عنوان (طوبای کربال) توسط دوستداران وی با
اقتباس از کتاب های طوبای محبت موجود است .این کتاب،
سخنان دوالبی در مورد امام حسین (علی ه السالم) و کربالست
که از سری کتاب های طوبای محبت جمع اوری شده است.
در مجلس او اما نس��لی از انقالبیون پ��رورش یافتند
که بعدها به س��مت های دولت انقالب اسالمی درامدند؛ در
مجالس او هم از چپ بودند و هم از راست و شاید به همین
دلیل بود که در روزی که وفات یافت ،همه گروه های سیاسی
چه در روزنامه ها و چه در مراسم از وی تجلیل کردندg .
خبرنامه
احمدی نژاد باز هم در مجلس
مثلث شماره 159
رئیس جمهور هفته اینده راهی پارلمان می شود
رئی س جمهور با نوش��تن نامه ای تقاض��ای حضور در
ترئیسه داشته و طبق اعالم یکی از اعضای
مجلس را از هیا
هیات رئیس��ه مجلس قرار است تا چهارش��نبه 27دی ماه،
احمدی نژاد به صحن مجلس برود.
محمد دهقان ،عضو هیات رئیس��ه مجلس ش��ورای
اس�لامی در گفت وگو با خبرنگار پارلمانی مهر با اش��اره به
درخواست رئی س جمهور ب رای جلسه مشترک با نمایندگان
مجلس ،اظهار داش��ت« « :قرار اس��ت در جلسه مشترک
رئی س جمهور با نمایندگان در خصوص مسائل اقتصادی و
هدفمندی یارانه ها بحث و گفت وگو شود».
دهقان در توضیح چگونگی برگزاری این جلسه گفت:
«در خواست معاونان رئی س جمهور ب رای برگزاری غیرعلنی
جلسه بوده تا مباحث بهتر و در یک فضای صمیمانه تر بین
نمایندگان و رئی س جمهور مطرح شود».
در همین راستا لطف اهلل فروزنده ،معاون رئی س جمهور
گفت« :در این نشست که کامال علنی خواهد بود ،شماری
از وزرا از جمله تیم اقتصادی دولت ،رئی س جمهور را همراهی
م ی کنند و البته دکتر احمدی نژاد د ر مورد مسائل اقتصادی و
مدیریت تحریم ها با نمایندگان رایزنی خواهد کرد تا کارهای
کش��ور در فضای هماهن��گ ،تعامل ،همفک��ری و وحدت
حداکثری مدیریت شده و پیش برود ».گفته م ی شود وزرا در
این جلسه گزارش کار خود را هم ارائه خواهند داد.
همچنین روزنامه خورشید ،رسانه نزدیک به دولت در
گزارش��ی در ارتباط با چرایی درخواست رئی س جمهور ب رای
حضور در مجلس با یاداوری بیانات رهبری در مورد اتحاد و
همکاری قوا نوشت« :تعامل سه قوه ب رای پیشرفت کشور
و رفع ضع ف ها از موضوعاتی بوده که بارها مورد تاکید مقام
معظم رهبری ق��رار گرفته و ایش��ان در تذک��رات خود این
موضوع را به س��ه قوه یاداوری کردند ،حتی در همین زمینه
ایت اهلل ش��اهرودی را به عنوان نماینده خود ب رای تعامل سه
قوه منتصب کردند ،حال این بار در راستای عمل به بیانات
مقام معظم رهبری ،رئی س جمهور محمود احمدی نژاد ،قرار
است به مجلس شورای اس�لامی برود و درخصوص پاره ای
از مشکالت اقتصادی با انها بحث کرده تا در نهایت راه حلی
ب رای ادامه فعالیت مطلوب کشور متولد شود».
این گ��زارش ب��ا اش��اره ب��ه تفس��یرهای مختلف و
گمانه زن ی های متفاوت از انچه قرار اس��ت رئی س دولت در
جلس��ه علنی مطرح کند ،م ی نویس��د« :درس��ت است که
جوسازی و ش��ایعه خودی و ناخودی در زمینه های مختلف
از جمله موضوع مورد بحث تمام نشدنی است ،درست است
که عده ای خودی هم برخی اوقات تعامالت را طوری تفسیر
م ی کنند که دشمنان در ان می مانند (مثل عده ای که دعوت
رئی س جمهور از نمایندگان ب رای تعامل را طور دیگری تفسیر
کردند) اما اگر هدف خدمت باش��د و پیشرفت کشور نهایت
ارزوی مس��ئوالن قرار گیرد ،ب ه این شایعات ب ی اساس توجه
نکرده و با پیش گرفتن بیانات مقام معظم رهبری به ابادانی و
شکوفایی کشور اسالمی کمک خواهند کرد».
همچنین رئی س دولت در حاشیه اخرین جلسه هفته
گذش��ته خود در م��ورد حض��ورش در مجلس گف��ت « :در
دولت طرح های بزرگی اماده کرده ایم که در روز چهارش��نبه
هفته اینده در صحن علنی مجلس این طرح ها را با ملت و
نمایندگان در میان م ی گذاریم .ما تالش داریم با استفاده از
این راه ها و طرح ها سرعت پیشرفت کشور را تضمین کنیم و
مشکالتی را که وجود دارد برطرف کنیمg ».
21
عکس های خبری
چهر ه ها
محمود احمدی نژاد و علی الریجانی
درمراسمترحیماقامجتبیتهرانی
سخنرانی در مجلس
محمود احمدی نژاد
محمود احمدی نژاد ،رئی س جمهور هفته گذش��ته طی
ترئیس��ه مجلس ش��ورای اسالمی خواستار
نامه ای به هیا
حضور در مجلس و گفت وگو با نمایندگان شد .هیات رئیسه
مجلس نیز ی��ک روز بع��د از ارس��ال این نام��ه از پذیرش
درخواس��ت رئی س جمهور خبر داد .یک مق��ام اگاه در نهاد
ریاس��ت جمهوری نیز در این باره به واحد مرکزی خبر گفته
اس��ت« :اقای احمدی نژاد قرار ب��ود اواخر ای��ن هفته ب رای
وزیر اقتصاد بار دیگر از مجلس
کارت زرد گرفت
اعتماد مردم
مرتضی نبوی
خبرنامه
مرتضی نبوی ،مدی ر مسئول روزنامه رسالت در گفت وگو
با خبرگزاری مهر درباره برخی اظهارنظ ر ها درباره انتخابات اتی
و طرح بحث انتخابات ازاد گفته اس��ت« :به ه ر حال متاسفانه
این کار ب ی سابقه نیست .مثال در س��ال 76اقای هاشمی که
رئی س جمهور بود و دولتش مج��ری انتخابات ،در نماز جمعه
س��خنرانی کرد و انتخابات را ط��وری زیر س��وال م ی برد که
انگار قرار است تقلب ش��ود .این روش معمولی نیست و این
ضربه زدن به اعتماد مردم اس��ت .البته اعتماد مردم نیز ضربه
مثلث شماره 159
رایزنی عسگراوالدی و شجونی
پس از مجادالت رسانه ای
طرح صلح
بشار اسد
«ما با دشمنی وحشی و ب ی رحم از خارج روبه رو هستیم.
درگیری در س��وریه ،درگیری میان داخل با خارج از این کش��ور
یعنی درگیری میان استقالل سوریه و کسانی است که قصد
سلطه بر سوریه را دارند .ما با جنگی تمام عیار روبه رو هستیم،
اما از خ��ود و وطن دفاع م ی کنیم ».این بخش��ی از س��خنان
بشار اسد،رئی س جمهور سوریه اس��ت که پس از شش ماه در
جمع گروهی از مردم سوریه بیان کرده است .بشار اسد بعد از یک
ازادی گروگان های ایرانی از
سوریه
کاندیدایانتخابات؟
علیرضا زاکانی
اما یک��ی از مهمترین اخبار انتخاباتی هفته گذش��ته
اعالم کاندیداتوری احتمالی علیرضا زاکانی ،دبیرکل جمعیت
رهپویان و نماینده مردم ته ران در مجلس بود .پرویز سروری،
قائم مقام جمعیت رهپویان انقالب اس�لامی هفته گذشته
به رس��انه ها گفت« :بسیاری از تش��کل های دانشجویی و
22
مدت نسبتا طوالنی هفته گذشته با مردم سوریه سخن گفت و
طرحی را ب رای برون رفت از وضعیت موجود این کشور ارائه داد .او
اضافه کرده است« :وضعیت سوریه دردناک است .من جزو ملت
سوریه هستم و باقی خ واهم ماند .پس ت ها همه از بین م ی روند،
این وطن است که م ی ماند .این خون شهی دان سوریه است که از
وطنومنطقهحمایتم ی کندوخونشهدابهاردروغینغربرا
بهپاییزکشاند.بهارع ربیدرسوریههمچونحباباست.سوریه
ب رای کسی نیست که به مبارزه با ان برخاسته بلکه به کسی
تعلق دارد که از ان دفاع م ی کند ».بشار اسد سومین فرزند حافظ
اسد ،رئی س جمهور پیشین سوریه است و بعد از مرگ پدرش
قدرت را در این کش��ور در اختیار دارد .او در سال ۱۹۶۵در شهر
دمشق به دنیا امد .بشار پس از تمام کردن مدرسه رشته پزشکی
در دانشگاه دمشق را انتخاب کرد و در سال ۱۹۸۸فارغ التحصیل
و در بیمارستان نظامی مشغول به کار شد .وی سپس در سال
۱۹۹۲ب رای ادامه تحصیل به انگلس��تان رفت و در سال ۱۹۹۴
موفق به اخذ مدرک تخصصی چشم پزشکی گردید .او عالوه
بر زبان ع ربی ،به زبان های انگلیس��ی ،فرانس��ه و اسپانیایی
تسلط دارد .همسر بشار اسد ،اس��ماء نام دارد و انها دارای سه
فرزند هستند .بشار اسد پس از به قدرت رسیدن ،سعی کرد تا
اقتصاد بسته سوسیالیستی سوریه که در زمان پدرش ،حافظ
اسد ساخته شده بود را به یک اقتصاد باز و غی ر سوسیالیستی
تغییر دهد .از اواسط سال 2011تا کنون سوریه دچار یک جنگ
داخلی فرسایشی است که میان نیروهای حکومت از یک سو
و مخالفان ان در جریان است .مخالفان بشار اسد که از سوی
کشورهای خارجی تقویت م ی شوند خواستار کناره گیری او از
قدرت هستند .این در حالی اس��ت که اسد با این استدالل که
همچنان محبوبیت خود را در میان اکثریت جمعیت س��وریه
حفظ کرده ،در قدرت باقی مانده استg.
نیروهای اصولگرا از زاکانی درخواست کرده اند تا در انتخابات
اتی به عنوان کاندیدا حضور یابد .او در عین حال این را هم
گفت که بسیاری از تش��کل های دانش��جویی و نیروهای
اصولگرا از زاکانی درخواس��ت کرده اند ت��ا در انتخابات اتی
به عنوان کاندیدا حضور یابد.
زاکانی تاکنون این درخواس��ت ها را نپذیرفته اس��ت
و ب رای حضور در انتخابات متقاعد نش��ده اس��ت ».علیرضا
زاکانی که روزگاری رئیس بسیج دانشجویی بود در انتخابات
مجلس هفتم در فهرس��ت ابادگران ق��رار گرفت و اینگونه
بود که به نمایندگی از مردم ته ران ب��ه خانه ملت راه یافت
و از ان پس به چهره ای ش��ناخته ش��ده و البت��ه تاثیر گذار
تبدیل ش��د .تالش او ب رای تحقیق و تفحص از دانش��گاه
ازاد در زمان فعالیت مجلس هفتم با واکنش های متفاوتی
مواجه ش��د و البت��ه بی��ش از پیش ن��ام او را در رس��انه ها
مطرح کرد.
زاکانی در انتخابات مجلس هش��تم نیز در فهرس��ت
اصل��ی اصولگرایان ک��ه تابلوی جبهه متحد ب��ر باالی ان
خودنمایی می کرد قرار گرفت و توانست بار دیگر به مجلس
راه یابد.
در س��ال 87در حالی که زمان چندانی ت��ا انتخابات
ریاس��ت جمهوری دهم باقی نمانده بود جمعیت رهپویان
را تاس��یس کرد .او مدیر مس��ئول هفته نامه پنجره است.
عضویت در هیات منصفه مطبوعات از دیگر سوابق زاکانی
استg .
جلد متفاوت
مجله لوپوئن
خبرنامه
چندانی نم ی خورد چون طی سی و چند انتخاباتشان به عینه
دیده اند که همان چیزی که رای داده اند از صندوق در امده است».
وی اضافه کرده« :کسانی که این مس��ائل را مطرح م ی کنند
ممکن است توجه نداش��ته باش��ند که اب به اسیاب دشمن
م ی ریزند و ممکن اس��ت بعضی از انها از روی دلسوزی باشد؛
اما باید توجه داشته باش��ند که دامن زدن به این مساله اعتماد
مردم به نظام را زیر سوال م ی برد ،زبان دشمن را علیه خودمان
دراز م ی کنید و این جفای به انقالب و جمهوری اسالمی است.
بناب راین این اعمال باید مراقبت شوند ».نبوی ،عضو مجمع
تش��خیص مصلحت نظام و عضو ش��ورای مرکزی جامعه
اسالمی مهندسین است .او پیش از این و در دهه 60وزیر پست
و تلگراف و تلفن بوده است .وی دارای سابقه مبارزاتی در دوران
پیش از انقالب است و مدتی از سوی رژیم پهلوی در زندان بوده
است .خود او درباره سوابقش گفته است« :سال 50از دانشکده
فنی دانشگاه ته ران فارغ التحصیل شدم ،دوران سربازی را هم
در دانشکده فنی گذراندم و فعالی ت های سیاس ی ام را از دانشکده
فنی دانش��گاه ته ران اغاز کردم ».وی در خاط رات خود درباره
دورانی که زندانی بوده اضافه کرده« :دوران زندان ب رای من بسیار
اموزنده بود ،در انجا به اهمیت شعائر دینی بسیار پ ی بردم ،اینکه
یدادند
نماز چقدر انسان را استوار م ی کند ،به دلیل انکه اجازه نم
در زندان نماز جماعت بخوانیم با دوس��تان قرار م ی گذاشتیم
و همگی در حیاط زندان همزمان نماز م ی خواندیم؛ این اقدام
ابهتی داشت و هم به ما روحیه م ی داد و هم روحیه طاغوت را
م ی شکستg».
پس لرزه های
طوفان سندی
در تایم
مثلث شماره 159
بررسی برخی موضوعات و همفکری با نمایندگان به مجلس
شورای اسالمی برود که به دالیل کاری ،این جلسه به هفته
اینده موکول ش��د .اعالم نش��ده اس��ت که دلیل درخواست
رئی س جمهور ب رای حض��ور در مجلس چه بوده اس��ت؛ اما
برخی ناظ ران احتمال م ی دهند این درخواس��ت با اجرای فاز
دوم هدفمندی ب ی ارتباط نباشد ».دهقان ،عضو هیات رئیسه
مجلس نیز در این باره به خبرگزاری ها گفته است« :پیشنهاد
دولت ی ها ب رای برگزاری جلس��ه غی ر علنی است ».وی اضافه
کرده« :قرار است در جلسه مشترک رئی س جمهور با نمایندگان
در خصوص مسائل اقتصادی و هدفمندی یارانه ها بحث و
گفت وگو شود ».وی همچنین تاکید کرده« :جلسه مشترک
دول��ت و نمایندگان مجلس ،جلس��ه تصمیم گیری در مورد
موضوع خاصی نیس��ت و تنها قرار اس��ت در مورد مسائل
اقتصادی کشور و موضوع هدفمندی یارانه ها بحث و گفت وگو
ش��ود ».اخرین باری ک��ه از حضور احمدی ن��ژاد در مجلس
شورای اسالمی سخن به میان امده بود مربوط به طرح سوال
از رئی س جمهور بود که با نظر مق��ام معظم رهبری متوقف
شد .گروهی از نمایندگان مجلس در ماجرا ،خواستار حضور
احمدی نژاد در مجلس و پاسخگویی وی به سواالت ساکنان
خانه ملت بودن��د .موضوعاتی مانند معض�لات اقتصادی و
قیمت ارز از جمله مسائلی بود که مورد نظر نمایندگان خواهان
سوال از رئی س جمهور قرار داشت .پس از سخنان مقام معظم
رهبری مبنی بر ع��دم ضرورت این طرح در ش��رایط کنونی
کش��ور ،نمایندگان ط راح س��وال طی بیانی ه ای اعالم کردند:
«رهنمودهای مقام معظم رهبری و فرامین ایشان نصب العین
و فصل الخطاب ب رای نمایندگان بوده است .با لبیک به فرمان
ایشان نمایندگان سوال کننده مراتب انصراف خود را از ادامه
طرح سوال از رئی س جمهور اعالم م ی کنندg ».
دکه
بازگشت
امریکا به
سوی اروپا در
اکونومیست
انتقاد از
صدراعظم
المان در
اشپیگل
23
سیاست داخلی در اینجا تعیی ن کننده باشد ،در نظر گرفتن مبانی
و هنجاره��ای بنیادین تعیی ن کننده مس��یر حرک��ت جریان های
سیاسی در حوزه داخلی اس��ت .یک نمونه بارز این موضوع ،توجه
یا فهم مفهوم والیت فقیه است که به نظر م ی رسد بر س ِر اصل یا
مصداق این موضوع ،پس از تحوالت انتخابات 88میان گروه های
ِ
داخلی تفاوت های��ی بروز کرده و ُقرب و بُعد تازه ای در این مس��اله
قابل مشاهده اس��ت (که در جای خود نیازمند شرح و بسط است).
این دوری و نزدیکی ،ریشه در اعتقادات ،باورها و مبان ی ای دارد که
الزاما ابش��خور انها دیگر سیاست نیس��ت و باید از منظری دیگر
به دنبال تبیین انها گشت .همان نقطه ای که تحلیل زیربنا -روبنا
از بازنمایی ان ناتوان است و تالش شده در عناوینی چون هژمونی،
جامعه مدنی و ...این غفلت شرح داده شود .فرهنگ ،فصل نوینی
است که جریان شناسی تحوالت سیاسی کشور را شکل م ی دهد و به
همین اعتبار است که مشابه انچه در سیاست داخلی رخ م ی دهد در
اینجا نیز قابل مشاهده است ،به گونه ای که تحولخواهان -سنت ی ها
را در ب رابر دولت ی ها -دوم خردادی ها ق��رار م ی دهد .این تفاوت در
همه سیاس��ت های مربوط به حوزه فرهنگ خود را نشان م ی دهد،
از سیاست های مربوط به کتاب و س��ینما و موسیقی تا رفتارهای
مرتبط با حجاب و ورزش و ...شاید بتوان در یک عنوان بندی کلی
(و با تس��امح) گرایش های انقالب ی تر را در گروه اول و گرایش های
لیب رال تر را در گروه دوم جای داد .بدین صورت عمال متغیر تازه ای
در حیات سیاسی کشور نقش افرین م ی شود که حتی تفاوت های
مدخلی بر جریان شناسی انتخابات 92
ن ناحیه
موج��ود در خود مقوله سیاس��ت نیز بازتولیدش��ده از هما
اس��ت و این فرهنگ است که ش��اخص اصلی تصمیم سازی ها و
برنامه ریزی ها م ی ش��ود .تفاوت های فرهنگی البته در حد شعارها
ﻣﺪﺧﻠﯽ ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت 92این توصیف ب ی ش��ک دارای نواقصی است و ممکن است
فرشادمهدی پور/دانشجویدکترایسیاست گذاریفرهنگی
و سیاست ها نیز متوقف نیست و کامال حوزه فردی سیاستمداران
گویای مطلق همه جریان��ات دخیل در انتخابات 92نباش��د؛ اما
ﻓﺮﺷﺎد ﻣﻬﺪیﭘﻮر
مش��هور و مطرح را نیز دربر م ی گیرد ،به گون��ه ای که کنش های
برساخته ثنویت گرای مارکس (روبنا و زیربنا) ،وجهی فرهنگی
اینکه چرا چنین اتفاقی روی داده و مقس��م اصلی ب رای تقس��یم
فردی ،روابط بین افراد ،نوع ارتباطات کالمی و غیرکالم ی شان و...
نداش��ته و ندارد و همه قرائت های متکثر مارکسیس ت های غربی
کنونی چیس��ت ،موضوعی قابل توجه است ،چراکه اگر در فرض
همگی معنادار شده و (خوب یا بد) به مدد انبوه داده های عرضه شده
بروز جریان شناس ی های تازه تفاوتی وجود نداشته باشد ،حال باید
نیز برای ان بوده و هست که از درون توصی ف های مارکس جوان
انتشار و
نشس��ت.ﺑﻮده
ﺑﺮای ان
ﻏﺮﺑﯽ بهﻧﯿﺰ
ﻗﺮاﺋﺖ
شناساییووضعﻫﻤﻪ
این ﻧﺪارد
ﻧﺪاﺷﺘﻪ و
زﯾﺮﺑﻨﺎ(،
)روﺑﻨﺎ و
قضاوت
ﻫﺎیدر این باره
ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺖی توان
ﻫﺎی ﻣﺘﮑﺜﺮدر فضای مجازی م
عالم واقع
شده یا در
ﻓﺮﻫﻨﮕﯽمی زانی برای
اقتصاد،وﺟﻬﯽ پرسید ،چه
سیاست و
ﻣﺎرﮐﺲاز دوگانه
ﮔﺮایشود تا فراتر
ﺛﻨﻮﯾﺖاستنتاج
ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪچیزهایی
و پیر،
فالن
زیستی
ه
ساد
محک
سنگ
قیمت
ن
ا
ر
گ
خودرویی
خرید
سند
های
ت
مش��ابه
کند،
ی
م
نظر
جلب
امر
ابتدای
در
انچه
دارد؟
وجود
نگرش
همین
مانده
ه
ت
باشد.
نیز
فرهنگ
حوزه
مسائل
پاسخگویاز درون ﺗﻮﺻﯿﻒﻫﺎی ﻣﺎرﮐﺲ ﺟﻮان و ﭘﯿﺮ ،ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ اﺳﺘﻨﺘﺎج ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﺮاﺗﺮ از دوﮔﺎﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ و اﻗﺘﺼﺎد ،ﭘﺎﺳﺦﮔﻮی ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ
ﻫﺴﺖ ﮐﻪ
نماینده مجلس م ی ش��ود و تصاویر نامناس��ب دختران و پس��ران
عجیب دیدگاه های جریانات مذکور در مسائل اقتصادی (صرف نظر
بود که در ایران تحلیل راس��ت -چپ را در قامت س��نتی-مدرن،
ﻫﺎ-
ﺧﺮدادی
دوم
سابق و
انقالبیونﮐﺮد
الاقلﺻﻮرتﺑﻨﺪی
ﻣﺪرن،
جزئیات را
راﺳﺖو-ﭼﭗ
اﯾﺮان
ﺑﻮد
ﻧﮕﺮش
ﺑﺎﺷﺪ .ﺗﻪ
سنجیدن
ای برای
ﺷﮑﻞوزنه
دراجتماعی،
ﺑﻌﺪﻫﺎ های
در ش��بکه
مدعاﺳﻨﺘﯽاین
ﻗﺎﻣﺖای اثبات
دراست؛ بر
برنامه )
ﺗﺤﻠﯿﻞکم و کیف
از
درح طلبان
ﮐﻪاصال
ها -
خردادی
ﻫﻤﯿﻦشکل دوم
ﻣﺎﻧﺪهبعدها در
بندی کرد و
ﻧﯿﺰ صورت
امیال فرهنگی پدران و مادران شان .جانش��ینی فرهنگ به جای
دو دلیل عمده م ی توان ارائه کرد :اوال بررس��ی برنامه های توسعه
و محافظه کاران -اصولگرایان خود را تداوم بخشید .محور اصلی
ﻣﻔﺮوﺿﺎت
ﺟﺮﯾﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ،ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﻧﮕﺮش ﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺎه
مفروضات ﺧﻮد را ﺗﺪاوم ﺑﺨﺸﯿﺪ .ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ در اﯾﻦ
جای��گاهﮔﺮاﯾﺎن
نگرش یااﺻﻮل
ﮐﺎران-
اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن و ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ
اقتصاد در تحلیل فض��ای عمومی ،الزاما پدیده مبارکی نیس��ت،
پنج ساله کش��ور که دو برنامه در دولت اکبر هاشم ی رفسنجانی،
در این جریان شناس��ی ،بازخوان��ی
ﺳﯿﺎﺳﺖ
اﯾﻦن ناپذیری
مناقشات پایا
ﺳﺎولِبر سر ان
7است
عمیق
چ
دولت
برنامه نیز
ﺳﯿﺎﺳﯽو یک
س��یدمحمد خاتمی
برنامه درازدولت
ﮐﺸﻮر،دو نحله
ﺟﺎﻧﺸﯿﻦکدام از
ادارههر
کشور ،توسط
دراداره
اﻗﺘﺼﺎدینحوه
سیاسیوو اقتصادی در
ﻃﺮف،
ﭘﯿﺶ ﺑﻪ
امری -6
فرهنگ از
ﺗﺼﻮﯾﺮ،راکهﺣﺪاﻗﻞ
ﺑﻮد.در اﯾﻦ
اﺻﻠﯽ
دو ﻧﺤﻠﻪ
ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮدوﮐﺪام
ﻓﺮﻫﻨﮓ،ﻧﺤﻮه
ﺳﯿﺎﺳﯽ
وجود دارد ،همین عامل باعث م ی شود محک مناسبی ب رای پایش
محمود احمدی نژاد نوشته شده نشان م ی دهد که این برنامه ها در
این
به
پیش
سال
6-7
از
حداقل
سیاس��ی اصلی بود .این
تصویر ،ﺟﺮﯾﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت 92
ﻣﺪﺧﻠﯽ ﺑﺮ
چنینﺑﻪ
ﻣﺸﻬﻮر
پیدا و ارﺗﺎمائه ونشود وﺗﻤﺎم
ﺷﺪن
اﺻﻞ
ﮕﺰﯾﻦ ان
اهداف ﺟﺎﯾ
روﺷﻨﯽ ﻧﯿﺰ
اﺳﺖ
ﺷﺪه
ﻣﺨﺪوش
ﺗﺎﺣﺪود
ﺟﺮﯾﺎﻧﺎتارگرفتن
دشواری محور قر
اﻗﻠﯿﺖل ها
ﺑﻪی ها و عم
اﯾﻦاییﺧﺪﺷﻪ را
های اجر
ﻧﺸﺪه؛برنامه
یکدیگرند ،اما در
بسیار شبیه
ﭼﺎرﭼﻮب کلیات و
اﻟﺒﺘﻪروشنی
البته وچارچوب
است و
مخدوش شده
زﯾﺎدیزیادی
طرف ،تاحدود
ﻣﻬﺪیﭘﻮر
ﻓﺮﺷﺎد
شدن
ه
سنجید
قابلیت
حتما
اقتصاد
گردد.
دوچندان
نادقیقی،
ر
معیا
روی
همگانی
تقریب��ا
توافق
ثانیا
و
اند
ه
ش��د
های��ی
ت
تفاو
ای
ر
دا
تمام
و
تام
شدن
ت
اقلی
به
خدشه
این
اصل
نشده؛
ان
جایگزین
دوم نیز
ِ
ﺧﺮدادی ﺑﺎز ﻣﯽﮔﺮدد و اﯾﻦﮐﻪ اﺻﻮلﮔﺮاﯾﺎن ﻓﺎﯾﻖ اﻣﺪه در اداره ارﮐﺎن اﺻﻠﯽ ﮐﺸﻮر ،ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﻌﺐ و ﮔﺮوهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﺷﺪهاﻧﺪ،
داش��ت و حاال که در مرکز تفاوت ها نیست ،این بدان معناست که
کالن سیاست های اقتصادی کشور نظیر تفسیر اصل ،44اجرای
جریانات مش��هور به دوم خردادی باز م ی گردد و اینکه اصولگرایان
ﮔﺮاﯾﯽ-
ﺑﺎﺧﺘشﻦ
ﺷﺎﺧﺺ
بندیﻫﻤﻪﻗﺒﻠﯽ
ﻫﺎی
دوﻗﻄﺒﯽ
زﯾﺮﺑﻨﺎ( ،ﺻﺮﻓﺎ
ﺳﯿﺎﺳﯽ
ﻫﺎی
ﮔﺮوه
وزن
دﯾﮕﺮ
فائقای
ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ
اﺻﻮلپذیرفته و
دوﻗﻄﺒﯽغیربومی،
شده و الز
سفار
ﻫﺎیجهانی
نسخه
ﻧﯿﺴﺖ .یک
ﻣﻤﮑﻦهمه
ﻫﺎیدر
و( ...که
سوخت
س��همی
ﺑﺮاﺳﺎسیارانه
هدفمندی
گروهو های
شعب و
ﮐﺸﯽخود به
کش��ور،
ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪاصلی
ﮐﻪاداره ارکان
امده در
ﺑﻮدهاماو
دادهان
ﺑﺮای
رﻧﮓو ﻧﯿﺰ
ﻏﺮﺑﯽ
ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺖ
ﻣﺘﮑﺜﺮ
ﻗﺮاﺋﺖ
ﻧﺪاردهو
ها ،و
ﻧﺪاﺷﺘﻪ
قانونﻓﺮﻫﻨﮕﯽ
وﺟﻬﯽ
)روﺑﻨﺎ
ﻣﺎرﮐﺲ
ﮔﺮای
ﺛﻨﻮﯾﺖ
معقول و مفروض گرفته شده .این اقتصاد هم پیوند با نظام جهانی،
دولت ها با اسامی دیگری مطرح شده) وجود دارد .با نگاهی بدبینانه
مختلفی تقس��یم بندی ش��ده اند ،به گونه ای که دیگر وزن کشی
محصوالتدر
ﺑﺎزﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪ.
ﺣﻮزهدر 88
ﻣﺠﺪدا
ﻧﮋاد(ﭘﺎﺳﺦﻇﺎﻫﺮ
اﺣﻤﺪی
)ﻫﺎﺷﻤﯽ-
ﺟﻤﻬﻮری
ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽرﯾﺎﺳﺖ
اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت
ﻣﺮﺣﻠﻪ
ﺗﻮﺻﯿﻒﮐﻪ
ﻧﻮﯾﻨﯽ اﺳﺖ
ﻓﺮﻫﻨﮓ
ﮔﻮی وﻣﺴﺎﺋﻞ
اﻗﺘﺼﺎد،
ﺳﯿﺎﺳﺖ و
ﻓﺮاﺗﺮ84از دوﮔﺎﻧﻪ
اﺳﺘﻨﺘﺎج ﺷﻮد ﺗﺎ
دوم ﭘﯿﺮ،
ﺟﻮان و
ﻫﺎیدرﻣﺎرﮐﺲ
دوﻗﻄﺒﯽ از درون
اﺻﻼحﻃﻠﺒﯽ ،ﻫﺴﺖ ﮐﻪ
حتما تبعات خود را در فرهنگ عمومی ،سبک زندگی،
م ی توان نیل به اقتصا ِد بازار ازاد را محور مشترک برنامه های همه
گروه های سیاس��ی صرفا براس��اس دوقطب ی های قبلی ممکن
رفتهﻫﺎبا-
ﺧﺮدادی
دوم
ﺷﮑﻞ
ﺑﻌﺪﻫﺎ
اﺷﮑﺎر و
ﻫﺎﯾﯽﺑﻨﺪی ﮐﺮد
ﺻﻮرت
ﺳﻨﺘﯽ-
وﺟﻮدورا در
اندکی-ﭼﭗ
ﺗﺤﻠﯿﻞ
اﯾﺮان
اﺻﻮل ﮐﻪ
ﻫﻤﯿﻦ
ﻣﺎﻧﺪه
باختنﺗﻪ
ﺑﺎﺷﺪ.
فرهنگ ،ان
داد و رفته
خواهد
نش��ان
فرهنگی و...
ﺗﻔﺎوتاین جا
ﻣﺪرن ،در
ﻋﻘﺒﻪ ترتیب
بدین
دانست و
تبصره
ها،
دارگروه
ﺑﻮدح
ﻧﮕﺮشاصال
ایی-
اصولگر
دوقطبی
شاخصﻧﯿﺰرنگ
ﭼﭗ
استحالهاﺻﻠﯽ
دﻋﻮای
دﯾﮕﺮ
ﻇﺎﻫﺮا
داﺷﺘﻨﺪ،دراﻣﺎ
ﻗﺎﻣﺖدر
حاشیهﮐﻪ
ان
راﺳﺖﺑﺎ
ﺑﻮدﻧﺪبا و
طلبی،درﻣﯿﺎن
ﮔﺮا
ﻫﺎی
ﭼﻬﺮه
ﺑﻨﺪی،
ﺟﻨﺎح
نیست .اﯾﻦ
دو ﺳﻮی
ﻣﻔﺮوﺿﺎتی کند .بدین توصیف
خاصیت و هم سان م
ی
ب
خود،
همچون
نیز
ا
ر
بندی
م
تقسی
ای
ر
ب
معیاری
ا
ر
ان
بتوان
که
ندارد
وجود
تمایزی
اصال
جمهوری
ریاست
انتخابات
دوم
مرحله
در
که
است
نوینی
دوقطبی اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن و ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﮐﺎران -اﺻﻮلﮔﺮاﯾﺎن ﺧﻮد را ﺗﺪاوم ﺑﺨﺸﯿﺪ .ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ در اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ،ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﻧﮕﺮش ﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺎه
ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار داﺷﺖ.
ﺗﺎزهدرای 88ﻣﻮرد
ﻧﺒﻮد و
راﺳﺖ ﻗﺪﯾﻢ
جانشینی فرهنگ با اقتصاد ،چندان جای خوشحالی ندارد و م ی تواند
تفکیک جریان های سیاسی در انتخابات قرار داد.
بازتولید شد .در
ﻣﻔﺎﻫﯿﻢمجددا
نژاد) ظاهر و
(هاش��می -احمد
و 84
ﺑﻮد .اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ ،ﺣﺪاﻗﻞ از 7-6ﺳﺎلِ ﭘﯿﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮف،
ﮐﺸﻮر ،ﺗﻮﺳﻂو ﻫﺮ ﮐﺪام از دو ﻧﺤﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺻﻠﯽ
ﻧﺤﻮه اداره
اﻗﺘﺼﺎدی در
ﺳﯿﺎﺳﯽی و
نگران کننده تر نیز باشد ،چرا که بازه فراختری را برای دست و پا زدن
محور دیگر ،سیاس��ت اس��ت که الاقل در دو ح��وزه داخلی
دو س��وی این جناح بندی ،چهره های اصولگرا میان��دار بودند و با
میانﺑﻪ اﻗﻠﯿﺖﺷﺪن ﺗﺎم و ﺗﻤﺎم ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ
ﺧﺪﺷﻪ
سیاس��تاﯾﻦ
ﻧﺸﺪه؛ اﺻﻞ
ﮕﺰﯾﻦ
روﺷﻨﯽ ﻧﯿﺰ
اﻟﺒﺘﻪ
ﺷﺪه امااﺳﺖ
ﻣﺨﺪوش
تفاوتزﯾﺎدی
ﺗﺎﺣﺪود
خارجی
اندر حوزه
ش��ود.
ﺟﺎﯾ م ی
تمییز داده
ﭼﺎرﭼﻮبخارج��ی،
و
ظاهراو دیگر
داش��تند،
هایی اش��کار
وجود انکه در عقبه
و مارپیچ رفتن جریانات سیاسی فراهم م ی اوردg .
اﺻﻼحﻃﻠﺒﯽ
ﮔﺮاﯾﯽ
اﺻﻮل
مورد
ای
ه
ت��از
مفاهیم
و
نب��ود
قدیم
اس��ت
دومو ر
دعوای اصلی چپ
و
است
مش��اهده
قابل
محدودی
تفاوت
ها
ی
خرداد
م
دو
با
ها
ی
دولت
اﻧﺪ،
ﺷﺪه
ﺑﻨﺪی
ﺗﻘﺴﯿﻢ
ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ
ﻫﺎی
ﮔﺮوه
و
ﺷﻌﺐ
ﺑﻪ
ﺧﻮد
ﮐﺸﻮر،
اﺻﻠﯽ
ارﮐﺎن
اداره
در
اﻣﺪه
ﻓﺎﯾﻖ
ﮔﺮاﯾﺎن
اﺻﻮل
ﮐﻪ
اﯾﻦ
و
ﮔﺮدد
ﻣﯽ
ﺑﺎز
ﺧﺮدادی
-1نیروهایسیاسینوگ را،برون شدهازجبههپیرواندراواخر
تحولخواهانند
تنها
و
شوند
ی
م
نزدیک
چارچوب
بدین
نیز
ها
ی
سنت
گیریشورایهماهنگی
اﺻﻮلشکل
موثریدر
تالش های
داشت.ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ دﯾﮕﺮ وزنﮐﺸﯽ ﮔﺮوهﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮاﺳﺎس دوﻗﻄﺒﯽﻫﺎی ﻗﺒﻠﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ .ﺷﺎﺧﺺ دهه
ﮔﺮاﯾﯽ-
دوﻗﻄﺒﯽ
کهﻦ
رﻧﮓهفتادﺑﺎﺧﺘ
توجه قرار ﺑﻪ
بار
ن
ای
داخلی
سیاس��ت
در
برخوردارند.
متفاوت��ی
معیارهای
از
که
نامید!)
االن
کنایه
به
ا
ر
ان
ت��وان
ی
م
(که
ان
ر
ای
امروز
در حال
نیروهایانقالبو...داشته انددرایندستهق رارم ی گی رند.
ﮔﺰاریﺷﺪ .در
ﻣﺠﺪداو دردار88ﺑﺮﺑﺎزﺗﻮﻟﯿﺪ
اﺣﻤﺪیﻧﮋاد(
)ﻫﺎﺷﻤﯽ
84
ﺟﻤﻬﻮری
ﮐﻨﺎﯾﻪﻣﺮﺣﻠﻪ
در
اﺳﺖﺑﻪﮐﻪ
ﻧﻮﯾﻨﯽ
دوﻗﻄﺒﯽ
عمدهﻃﻠﺒﯽ،
اﺻﻼح
ﺳﻮدای
اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و
ﻇﺎﻫﺮ ودرﮔﯿﺮ
ﺳﯿﺎﺳﯽ،
ﺟﺮﯾﺎندر -ﻋﻤﺪه
اﻧﺘﺨﺎﺑﺎتﻧﺎﻣﯿﺪ!(
اﻻن
اﻻنسنتﯾﺎ
سیاس��ی،ﻣﯽ
)ﮐﻪ
اﯾﺮان
اﻣﺮوز
در ﺣﺎلِ
وضعیتی
ﭼﻬﺎرو دولت ی ها
شوند
ﻻاﻗﻞی
رﯾﺎﺳﺖنزدیک م
تحولخواهان
دومی ها به
انتخابات
انزرااری
برگ
ﺗﻮاندار
درگیر و
جریان
الاقل چهار
-2موتلف�ه و تش�کل های همس�و در پایین و ب�االی ان،
1
4
3
2
1
ﭼﭗ
اﺻﻠﯽ
دﻋﻮای
دﯾﮕﺮ
ﻇﺎﻫﺮا
اﻣﺎ
داﺷﺘﻨﺪ،
اﺷﮑﺎر
ﻫﺎﯾﯽ
ﺗﻔﺎوت
ﻋﻘﺒﻪ
در
ﮐﻪ
ان
وﺟﻮد
ﺑﺎ
و
ﺑﻮدﻧﺪ
دار
ﻣﯿﺎن
ﮔﺮا
اﺻﻮل
ﻫﺎی
ﭼﻬﺮه
ﺑﻨﺪی،
ﺟﻨﺎح
اﯾﻦ
ﺳﻮی
دو
گیرند .ان چه
ﻫﺎ ق��روار م ی
طلبان
نزدیک ،به اصالح
ناپایدار ،اما
جمهوری اینده اند؛
ریاست
دست گیری
سودای به
ﺑﻪ و
تحولخواهان ،
شمارم ی روند.
اینجریانبه
ﻣﻤﮑﻦبخش
مشخ ص ترین
ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﻣﯿﺎن
ﻧﻬﺎﯾﺖ
هایدر
اﺳﺖ
ﺧﺮدادیدرﻫﺎاین ،ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ
دوم
دوﻟﺘﯽ
ﺳﻨﺘﯽﻫﺎ
ﺗﺤﻮلﺧﻮاﻫﺎن ،
اﯾﻨﺪهاﻧﺪ.
ﺟﻤﻬﻮری
رﯾﺎﺳﺖ
ﮔﯿﺮی
دﺳﺖ
داﺷﺖ.توجه م ی کند این است که بیش از انکه وجوه کارکردی
میان جلب
ممکنایاست در
ﻧﺒﻮد هاو ،4که البته
خردادی
راﺳﺖ دوم
دولت ی ها 3و
-3بدنه و بخش های انقالبی جبهه پایداری در این جریان
ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار
ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺎزه
ﻗﺪﯾﻢ
س��نت ی ها ،2و
ﻓﻬﺮﺳﺖ
ﻫﻤﯿﻦ
تحولدر
ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت را
ﻧﻈﺮی
گرفته ودر ﺷﮑﻞﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﻮﻧﺪ ،اﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮان زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ
ﮔﺮﻓﺘﻪ و
ﺻﻮرت
میان از
پیوندهاییﻫﺎﯾﯽ
نهایتﺑﺨﺶ
ﺗﻤﺎم ﯾﺎ
انها صورت
انبخﻫﺎش هایی از
تمام یا
منظورگشته اند.
خواهان
اﯾﻦاجماالدرردیف
نشده اندو
جایداده
نظری
زیرساخت
توان
ی
م
اما
ش��وند،
متولد
متفاوتی
های
ل
شک
در
-4هوادارانفتنه،جریاناتب رانداز،نیروهایسکوالرو...دراین
اﺻﻼحﻃﻠﺒﯽ
فهرستداد.
همینﺟﺎی
ﺗﻮان
ﻣﯽ
ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ
اﺻﻮلﮔﺮاﯾﯽ
داد.
جای
چهارگانه
در
ا
ر
جریانات
این
جریانجایدادهنشده اند.
نقد و نظر
فرهنگ ،جانشین سیاست
ﻓﺮﻫﻨﮓ ،ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖ
نـقدونظر
مثلث شماره 159
در ﺣﺎلِ اﻣﺮوز اﯾﺮان )ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان انرا ﺑﻪ ﮐﻨﺎﯾﻪ اﻻن ﯾﺎ اﻻن ﻧﺎﻣﯿﺪ!( ﻻاﻗﻞ ﭼﻬﺎر ﺟﺮﯾﺎن ﻋﻤﺪه ﺳﯿﺎﺳﯽ ،درﮔﯿﺮ و دار ﺑﺮﮔﺰاری اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و ﺳﻮدای
دومﺧﺮدادیﻫﺎ
دوﻟﺘﯽﻫﺎ
ﺳﻨﺘﯽﻫﺎ
ﺗﺤﻮلﺧﻮاﻫﺎن
ﺑﻪدﺳﺖﮔﯿﺮی رﯾﺎﺳﺖﺟﻤﻬﻮری اﯾﻨﺪهاﻧﺪ .ﺗﺤﻮلﺧﻮاﻫﺎن ،1ﺳﻨﺘﯽﻫﺎ ،2دوﻟﺘﯽﻫﺎ 3و دومﺧﺮدادیﻫﺎ ،4ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎﯾﯽ ﻣﯿﺎن
ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ از انﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺷﮑﻞﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﻮﻧﺪ ،اﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮان زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﻧﻈﺮی اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت را در ﻫﻤﯿﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ
ﻧﻮاﻗﺼﯽ اﺳﺖ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮔﻮﯾﺎی ﻣﻄﻠﻖ ﻫﻤﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت دﺧﯿﻞ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت 92ﻧﺒﺎﺷﺪ؛ اﻣﺎ ﭼﺮا ﭼﻨﯿﻦ اﺗﻔﺎﻗﯽ روی
دارای
ﺑﯽﺷﮏ
ﺗﻮان ﺟﺎی داد.
ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻣﯽ
داده
اﯾﻦ ﺗﻮﺻﯿﻒ
و24ﻣﻘﺴﻢ اﺻﻠﯽ ﺑﺮای ﺗﻘﺴﯿﻢِ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﭼﯿﺴﺖ ،ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ،ﭼﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ در ﻓﺮض ﺑﺮوز ﺟﺮﯾﺎنﺷﻨﺎﺳﯽﻫﺎی ﺗﺎزه ﺗﻔﺎوﺗﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ
ﺧﺮدادی
ﺧﻮاﻫﺎن
ﺑﺎدیﻫﺎاﻣﺮ ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖﻫﺎی
دوﻟﺘﯽﻫﺎوﺟﻮد دارد؟ انﭼﻪدومدر
ﺳﻨﺘﯽﻫﺎﺷﺪه ﯾﺎ در ﻋﺎﻟﻢ واﻗﻊ
اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ وﺿﻊ
ﺗﺤﻮلﺑﺮای
ﺑﺎﺳﺪ ،ﺣﺎل ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺮﺳﯿﺪ ،ﭼﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ
اصل دین و برداشت ما از دین
در نقد یک شبهه
زهیر توکلی/نویسنده و شاعر
2
نـقدونظر
مثلث شماره 159
ان گونه که منتقدان و به نوعی ناسیونالیس��ت های
افراطی می گویند؛
-1فرهنگ ای ران پیش از اس�لام ،فرهنگ شادی و
شادمانی بوده است.
-2فرهنگ اسالمی و به طور خاص ،فرهنگ شیعه،
غ مزا و غم ستاست و با شادی و شادمانی میان ه چندانی ندارد.
-3ایی ن های س��وگ در ش��یعه و به ویژه عزاداری بر
امام حسین – علی ه الس�لام – نقش اصلی را در اندوه محور
بودن فرهنگ کنونی ای ران دارد.
انچه در باال اوردیم ،تحلیل و تجزیه ش��بهه ای است
که در هفته های اخیر ،ب��ه ان پرداخته ای��م .تاکنون در این
چند گفتار ،ب��ه «اغلوطه هایی» پرداخته ایم که س��اختمان
این ش��بهه بر پایه انها باال رفته است ،یعنی ان خشت های
کج ،ان گزاره های نخستین که بر پایه بدیهی فرض کردن
انها یک ش��بهه ساخته م ی ش��ود ،در حالی که قدم به قدم،
درباره یکای��ک ان گزاره ها ،حرف و حدیث و اش��کال و ای راد
وجود دارد .بناب رای��ن از خواننده محترم خواهش م ی کنم که
خسته نشود از اینکه هنوز به خود شبهه نپرداخته ایم و ایضا
این هفته نیز م ی خواهیم به مبادی اولیه این ش��بهه حمله
کنیم به امید خدا.
***
یکی دیگ��ر از بنیادهای غلطی که ب ر اس��اس بدیهی
انگاشتن انها این شبهه جعل شده ،این انگاره است:
«فرهن��گ دینی ،س��نت های دینی و اداب و رس��وم
دینداران ،همان دین اس��ت» .در اینجا -چنان که خواننده
عزیز و هوشمند هم به خوبی حواسش جمع است – فرض
گرفته ایم که اصال ادعای شماره 2درست است؛ یعنی فرض
کرده ایم که « فرهنگ اس�لامی و به ط��ور خاص ،فرهنگ
ش��یعه ،غ مزا و غم ستا باش��د و با شادی و ش��ادمانی میانه
چندانی نداشته باش��د» .م ی خواهیم این بحث را اغاز کنیم
که با فرض این ادعا هم ،ط راحان این شبهه باید ثابت کنند
که نمادها و نمودهای غ مزا و غم ستا که در فرهنگ دینی ما
هست ،از خود دین برخاسته است.
توضیح ،اینکه ما یک دین داریم و یک س��نت دینی.
تمام ادی��ان جهان و به طور خ��اص ،ادی��ان اب راهیمی ابتدا
این گونه به وجود امده اند که شخصی از میان جمع« ،فرد»
امده است و این «فرد امدن» ،به خاطر «ازمونی» است که
او از س��ر گذرانده و «تجربه» ای که از خ��ود خدا درک کرده
اس��ت .اورده او از ان «ازم��ون» و «تجرب��ه» ،همان چیزی
است که به ان «وحی» م ی گوییم .ان شخص «ازموده» ،ان
«فرد»ی که «تجربه» ای منحصر به فرد را ادراک کرده است
و ب ر اساس «شناختی مستقیم و ب ی واسطه» ،از «حقیقت»
جهان س��خن م ی گوید ،به میان جمع م ی اید و می فرماید
که من پیام ی ب رای شما اورده ام ،من «خبری» دارم که شما
باید ان را بشنوید .او تاکید م ی کند که در رساندن این پیام و
ابالغ این خبر «به خود» نیست ،بلکه ب رانگیخته شده است؛
«مبعوث» شده است .او مردم را م ی خواند:
«دعوت» خود را اشکار م ی کند .از میان قوم او ،کسانی
پیدا م ی شوند که دلشان به او م ی گرود ،دلشان قرص است
که او راست م ی گوید و به سخنان او «م ی ارمند»« .ایمان»
م ی اورند« .دیدار فرهی» و ارمیدگی (= ایمان به فرستاده) نزد
این مومنان صدر اول باعث م ی شود که گوهر دین داری نزد
انان «پیروی» باشد :از پی او م ی روند و بر اثر این «تبعیت»،
این «تشیع» (به مفهوم لغوی تشیع :پیروی) گفتار و رفتار و
کردار «فرستاده» ،تبدیل به «سیره» یعنی «راه و روش ویژه»
م ی ش��ود و ارام ارام ،در پی رامون ان اموزه معنوی و ان گوهر
نخس��تین معرفتی (یعنی همان خبر عظیمی که او با خود
اورده است) مجموعه ای از «ادب» ها شکل بگیرد .تمام انچه
ما به عنوان احکام عملی و مناسک عبادی و در درجه بعدی،
سنن (جمع س��نت و در اصطالح ،مس��تحبات و مکروهات
و مرجوح��ات) م ی شناس��یم ،مجموع��ه ای از «ادب» های
دینداری اس��ت که با نگریس��تن در راه و روش «فرستاده»
شناسایی شده است.
اینکه حضرت امی ر المومنی��ن ،عل ی ابن اب ی طالب –
درود خدا بر او و پدرش – در جنگ صفین ،خطاب به خوارج
م ی فرماید که انچه معاویه و عمرو عاص بر سر نیزه کرده اند،
قران نیست بلکه ورق هایی است شی رازه بسته میان دو جلد
اما قران س��خنگو منم ،ناظر به همین حقیقت اس��ت؛ این
حقیقت بسیار بنیادین که حتی نوعا ظاهری مذهبان سوپر
دولوکس مقدس هم از ان غافلن��د« :دین» یعنی «صاحب
دین»؛ انچه او هست ،دین است؛ او هست که دین هست و
اگر دینی هست ،هم اوست :او و انچه او م ی گوید و م ی ورزد.
در یکی از مهم ترین س��ندهای معتبر معرفتی شیعه
یعنی کتاب «مفاتیح الجن��ان» در دعا ب رای ام��ام زمان –
عجل اهلل تعالی فرجه الشریف – م ی خوانیم « :و جدد به ما
امتحی من دینک و بدل من حکمک حتی تعید دینک به و
علی یدیه جدیدا غضا محضا صحیحا ال عوج فیه و ال بدعه
معه :بارخدایا! انچه از بنای دین و حکم شر ع تو را که (دشمنان
و منافقان) وی ران ساخته و تغییر و تبدیل داده اند ،به وجودش
از نو بنیاد کن تا انکه به واسطه او و به دست او شرعی جدید و
ایینی کامال تازه که در ان هیچ ناراستی و بدعت نباشد ب رای
امت باز اید( ».نقل ا ز ترجمه استاد فقید ،مرحوم مح ی الدین
اله ی قمشه ای /با مختصری تصرف)
خودمانیم؛ معنی راست حسینی این عبارات وحشت اور
چیست؟ معن ی اش این است که هرقدر از روزگار «فرستاده»
فاصله م ی گیریم« ،دگرشدگی :تبدیل»« ،کژ و کوژی :عوج»،
«برساختگی :بدعت» بیشتر و بیشتر به «دین» یعنی امانت
و س��پرده و ودیعه و یادگار معرفتی -رفتاری «فرستاده » راه
م ی یابد تا جایی که بنا به مف��اد این دعا ،وقتی که «صاحب
دین» بازگردد ،دین «بازم ی گ��ردد» .در دعا ،فعل «تعید» به
کار رفته است ،یعنی اعاده کنی دین را از نو و عودت بدهی
دین را به مردمان ،تو گویی دین را از میان مردمان برداشته اند
و با بازگش��ت موعود ادیان ،دین بازم ی گردد .سپس ببینیم
ب رای این دین��ی که همراه موعود بازم ی گ��ردد ،چه صفاتی
برشمرده شده است:
« -1غض» به تش��دید ضاد به معنی باط راوت؛ یعنی
دینی که ما االن داریم ،ط راوت ندارد.
« -2مح��ض» یعنی دینی ک��ه م��ا االن داریم ،دین
محض نیست؛ به اصطالح عامیانه «قاطی تویش دارد».
« -3جدید» یعن��ی با ظه��ور موعود ،مش��هورات و
انگاره های دینی ،انچنان خانه تکانی م ی ش��ود که انگار او
«دین جدید» اورده است .از همین جاست که اتفاقا مدعیان
دینداری مثل بنده باید بترسند ،زی را انکه ب ی دین است ،طبعا
عادات دینی هم ندارد ،ولی کسانی مثل من که عادات دینی
دارند ،از انجا که «ترک عادت موجب مرض اس��ت» ممکن
اس��ت به خاطر این «عادت زدایی» که در ذات ظهور نهفته
اس��ت ،با موعود از در مخالفت درایند و او را متهم به اوردن
«دین جدید» کنند و در نتیج��ه او را اصال «مهدی موعود»
ندانند و نعوذباهلل بگویند که مهدی موعود این اقا نیست ،این
هم یکی از مدعیان دروغین مهدویت است که پیش از این،
نمونه هایش را بسیار دیده ایم.
« -4صحیح» یعنی دینی که ما داریم ،دینی است که
درست و نادرست در ان به هم امیخته اند.
« -5ال عوج فیه» یعنی دینی ب ی کژ و کوژی.
« -6ال بدعه معه» یعنی دینی پی راسته از برساخته ها.
واقعیت این اس��ت که به مرور زمان ،ه��ر دینی دچار
تحریف شده و اینکه قران ،تحریف نشده است ،یک استثنا
در همه ادیان است .تازه قران هم که تحریف نشده ،به علت
روی گرداندن امت اسالم از خاندان پیامبر – درود خدا بر او و
خاندانش -به سرعت ،دستخوش انواع و اقسام تاویل ها –
تاویل های متناقض و متضاد – شد تا جایی که پی ش بینی
پیامبر گرام ی – صل ی اهلل علیه و اله – درست از اب درامد؛ ان
حضرت فرموده بود که پس از من امت من هفتاد و سه فرقه
م ی شوند و تنها یکی از انها رستگار است .حافظ م ی فرماید:
جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه
چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند
چنین اس��ت که ط راحان این ش��بهه ب��ه فرض که
ادعایشان درس��ت باش��د و بتوانند اثبات کنند که اسالم و
تشیع در ای ران ،با غم ،هم زیستی دارد ،راه درازی تا نفی خود
اسالم در پیش دارند زی را چه بسا مساله برعکس باشد ،یعنی
چه بسا این غم ،مرده ریگ فرهنگ و تاریخ ای ران باشد و اگر
در شکل های دیگر بومی اسالم مثال اسالم مردم شرق دور یا
حتی اسالم هندیان بنگریم ،ببینیم که چقدر شاد و راحتند.
در گفتار هفته اینده ،به تفصیل درباره این موضوع ،س��خن
خواهیم گفت تا خدا چه بخواهدg .
25
نـقدونظر
مثلث شماره 159
الگوی تناقضامیز
ترکیه به واسطه مشکالت داخلی نمی تواند مدل خود را صادر کند
3
شاپور سلیمی/دانشجوی دکترای علوم سیاسی
ترکیه یکی از کشورهای خاورمیانه است که همیشه
نقش مهمی در تحوالت منطقه داشته است؛ این کشور در
دهه های اخیر سعی کرده در مسیر دموکراسی گام ب ر دارد؛ اما
روند گذار و نهادینه شدن دموکراسی در این کشور ،تا امروز
با چالش های جدی مواجه بوده و هس��ت و تا دس��تیابی به
استانداردهای یک دموکراس��ی با ثبات ،راه پر فراز و نشیبی
پیش رو دارد .اما در سال های اخیر ،سیاستمداران این کشور
به ویژه در خالل انقالبات عرب��ی ادعاهای حیرت انگیزی را
مطرح و مدل این کشور را الگویی ب رای کشورهای خاورمیانه
معرفی کردند؛ گاهی در جاهایی نیز اعالم داشتند که « :ما
ادعا نداریم که یک مدل هستیم؛ اما ترکیه م ی تواند به مثابه
یک منبع الهام به کار گرفته شود)1(».
به هر حال بحث فوق از سوی مقامات ترکیه و حمایت
کشورهای غ ربی به ویژه ایاالت متحده از ان ،منشاء مجادالت
و مباحثات عم��ده ای در برخی از مطبوع��ات غ ربی ،ترکی و
ع ربی در خاورمیانه بوده اس��ت .ترکیه به عنوان یک کش��ور
مسلمان که برخی از موازین دموکراتیک در ان کشور رعایت
و نهادینه ش��ده اند ،اس�لامگرایی معتدل و رش��د اقتصادی
خیرهکننده اش در یک دهه اخیر ،در منطقه خاورمیانه اهمیت
قابل مالحظه ای دارد و همین مسائل است که جذابیتی به ان
کشور داده اس��ت؛ اما همانطور که گفته شد ،ترکیه در مسیر
گذار و نهادینه ش��دن دموکراس��ی هنوز با چالش های جدی
مواجه است .این مساله نیز از چشم ناظ ران و صاحب نظ ران
26
غربی ،ترکی��ه پنهان نمان��ده و انها را ب��ه مخالفت با طرح
چنین بحث هایی واداش��ت .مقاله زیر به ط��ور خالصه ،به
بحث از چالش هایی که ترکیه در فرایند گذار و نهادینه شدن
دموکراسی با ان مواجه بوده و هست م ی پردازد؛ این چالش ها
خود گویای این است که این کشور در مسیر دموکراسی راه
درازی در پیش دارد.
موانع حقوقی پروسه دموکراتیزاسیون
قانون اساسی دموکراتیک و شفاف در دموکراس ی های
مدرن و ب��ا ثبات اهمی��ت کلیدی ب رای س��امان و مدیریت
دموکراتیک جامعه داشته و دارد؛ چنانچه با نگاهی اجمالی
به برخی قانون های اساس ی ،بدون توجه به کار ویژه حقیقی
ان در عرصه واقعیت م ی توان به ابعاد غیردموکراتیک ان پی
برد .یکی از موانع حقوقی پیش روی فرایند دموکراتی زاسیون
در ترکی��ه ،قانون اساس��ی نظامیان در س��ال 1982بوده و
هس��ت .این قانون بعد از بازگشت به س��وی سیستم چند
حزبی در سال ،1983همواره از سوی احزاب سیاسی مختلف
و محافل دموکرات مورد انتقاد بوده و از سوی پارلمان نیز در
س��ال های ( 1999 ،1995 ،1993 ،1987دو بار) 2002 ،2001 ،و
2012اصالح شده است؛ اگرچه اصالحات فوق در جهت حذف
و تعدیل بندهای غیردموکراتیک ان قابل توجه بوده اس��ت
( )2اما هنوز دارای مشکالت عمده ای است .ترکیه همیشه
به دلیل کم توجهی به حقوق بشر به ویژه ازادی اندیشه ،بیان،
تجمعات ،انجمن ها و ...مورد انتقادات شدیدی بوده است؛ این
نقض حقوق ب راساس بندهایی از قانون اساسی که تئوریزه
و جنبه قانونی به ان داده شده است یا بندهایی از قانون جزا
که در مورد افراطی گری سیاسی – مذهبی یا جدایی طلبی
بحث م ی کن��د )3( .همچنین بند دوم قانون اساس��ی این
کشور ،بر وفاداری به ناسیونالیسم اتاتورک تاکید م ی کند؛ بند
سوم این قانون نیز فقط زبان ترکی را به رسمیت م ی شناسد
و دیگر هویت های قومی را غیرقانونی کرده است .این عدم
شناس��ایی هویت های قوم ی – فرهنگی متکثر و اقلیت در
قانون اساس��ی این کش��ور ،زمینه را ب رای پیشبرد سیاست
همگون سازی س��اختاری – فرهنگی سیس��تم سیاسی و
نقض گس��ترده حقوق فردی و اجتماعی این گروه ها فراهم
ساخته است.
محدودیت های مختلف ای��ن قانون به رغم اصالحات
متعدد ان و انتقادات وس��یع محافل دموکرات و اقلی ت ها در
داخل و اتحادیه اروپا از سوی دیگر باعث شده است که حزب
حاکم عدالت و توسعه ( ،)AKPبعد از پیروزی در انتخابات
اخیر ،در پ��ی ارائه یک پیش نویس قانون اساس��ی جدید و
مدنی باش��د که پاس��خگوی نیازهای ش��هروندان و ترکیه
امروز باشد.
دخالت مستقیم نظامیان در سیاست
در دموکراس��ی های مدرن و غربی ،نظامیان به عنوان
بازوی نظامی و قهرامیز دولت مدرن عمل م ی کنند؛ هرچند
که ارتش در برخی از این کش��ورها نیز ،ب��ه مثابه یک گروه
ذی نفوذ بر سیاس��ت و تصمیم گیری ها در عرصه داخلی و
خارجی تاثیرگذار م ی باش��د؛ اما تمایلی به مداخله مستقیم
در عرصه سیاست ندارد و چنانچه این مساله نیز اتفاق بیفتد
با مقاومت شدید احزاب ،افکار عمومی یا جامعه مدنی قوی
این کش��ورها مواجه خواهد ش��د .طبیعتا دخالت مستقیم
نظامیان در سیاس��ت یکی از نمادهای ضعف مشروعیت
نهادهای دولتی ،نهادینه ش��دن قواعد ب��ازی دموکراتیک،
ضعف حکومت قانون و ...است که عمدتا در کشورهای در
حال توسعه امری رایج و مرس��وم است و چالش های جدی
نـقدونظر
میراثاتاتورک(کمالیسم)و عناصر غیردموکراتیک ان
نهادینه شدن کمالیس��م و برخی عناصر افراطی این
ایدئولوژی تا ام��روز ،در نهادهای دولت��ی و اکثریت جامعه
مثلث شماره 159
را ب رای فرایند دموکراتی زاس��یون ایجاد ک��رده و خواهد کرد.
به طور کلی ،این دخالت های مس��تقیم نظامی��ان ،یکی از
ش��اخصه های توسعه نیافتگی سیاس��ی و ضعف فرهنگ
سیاسی دموکراتیک اس��ت .در ترکیه نیز این سنت دخالت
مستقیم نظامیان در سیاست و کنترل حکومت ب رای تحقق
اهداف کوتاه مدت یا بلندمدت ،ریشه تاریخی دارد.
اریک کورنل ،سنت این مداخله مستقیم و غیرمستقیم
نظامیان و ارتش را به اوایل قرن نوزدهم و دوران امپ راتوری
عثمانی برم ی گرداند و معتقد اس��ت که ینی چریها یا جان
نثاران که هسته اصلی ارتش امپ راتوری بودند ،گاهی به دالیل
مختلف در سیاست مداخله و نقش عمده ای را در شکل دادن
به تصمیمات سیاسی ایفا کرده اند)4( .
درگیر ش��دن ارتش در جنگ های استقالل و تاسیس
جمهوری سکوالر ترکیه با رهبری یک نظامی برجسته چون
مصطفی کمال (اتاتورک) زمینه مداخالت بعدی نظامیان در
سیاست ترکیه را بیش از پیش فراهم کرد .کمال ،اگرچه بعدا
به ریاست جمهوری این کشور (تا سال مرگش )1938رسید
و یونیفرم نظام��ی اش را از تن دراورد و دیگر ان را نپوش��ید
و همکارانش را تش��ویق به چنی��ن امری در هن��گام احراز
پس ت های مدنی کرد ،اما این اصل را پایه گذاشت که رهب ران
نظامی بایستی به صورت محافظان حکومت پارلمانی عمل
کنند و اگر زمانی پروس��ه دموکراتیک در کش��ور با خطر یا
وقفه ای در ان مواجه شد ،باید در سیاست مداخله کنند)5( .
ب رای همین بود که ارت��ش بعد از مرگ او ،همیش��ه
به می راث کمالیس��تی و ارزش های جمه��وری وفادار بود و
مقاطعی نیز که احس��اس م ی کرد این ارزش ها در معرض
تهدید قرار گرفته اند ،مانند س��ال های 1980 ،1970 ،1960و
،1996در سیاست مستقیما مداخله و کودتا کرده است .البته
زمینه های حقوقی این مداخالت به ویژه در قانون اساسی و
تعریف های مبهم از برخی از مفاهیم که به مثابه تهدیدات
ب رای منافع ملی ترکیه معرفی شده اند ،زمینه ساز و توجی ه گر
این مداخالت بوده است .عالوه بر مداخالت مستقیم ،ارتش
از حل و فصل برخی از مسائل چون مساله کردی جلوگیری
ل نظامی
کرده و به جای توسل به راه حل های سیاسی ،راه ح
را به سیاست مداران این کش��ور تحمیل کرده است؛ چنین
مداخالتی تا قبل از س��ال 2000چالش ه��ای جدی را ب رای
فرایند دموکراتی زاسیون در این کشور ایجاد کرد.
کورنل ،عواملی را که سبب مداخالت ارتش در سیاست
ترکیه گردیده چنین بر م ی ش��مارد )1 :افراط گرایی مذهبی
یا سیاس��ی ،که دس��ت گرفتن قدرت سیاس��ی یا هدایت
ان تهدید کننده باش��د )2حالت انارش��ی ی��ا ب ی قانونی )3
دیکتاتوری اکثریت )4جدای ی طلبی )5اقداماتی که هدفش
تقلیل ظرفی��ت و توانایی نیروهای مس��لح ب��ه مداخله در
سیاست باشد)6( .
در هر صورت مداخله نظامیان ،نه تنها پروسه سیاسی
و نهادمندی ان را با چالش مواجه ساخته ،بعضا چالش هایی
را ب رای فرایند دموکراتی زاس��یون (جلوگی��ری از حل و فصل
سیاس��ی مس��اله کردی) ایجاد کرده و وظایف ارتش را نیز
با ابهامات عمده ای مواجه س��اخته اس��ت .یکی از انتقادات
اتحادیه اروپا به ترکیه ،همواره بحث این مداخالت نظامیان
و چربیدن قدرت انها در نظام سیاسی این کشور بر حکومت
مدنی بوده است .هرچند در یک دهه اخیر ،با اصالح بندهایی
از قانون اساس��ی و محاکم��ه برخی از ژنرال های س��ابق و
ژنرال هایی که در ارتش در پ��ی کودتا بر علیه حزب عدالت
و توسعه بودند ،تا اندازه ای قدرت نظامیان نسبت به گذشته
محدود شده است ،ولی همچنان یکی از نیروهای تاثیرگذار
در سیاست ترکیه به شمار م ی روند.
ترکیه (ناسیونالیسم افراطی – درک افراطی از سکوالریسم)
همواره چالش های جدی را ب رای فرایند دموکراتی زاس��یون
در این کش��ور ایجاد کرده اند؛ تا امروز نیز ،نقد و به چالش
کش��یدن اتاتورک و می راث��ش ،مطابق قان��ون توهین به
فرهنگ ترکیه قلمداد م ی ش��ود و منتقدین با مجازات های
قابل مالحظه ای روبه رو ش��ده و م ی ش��وند .ناسیونالیسم
افراطی ،ضدیت اش��کار و خیره کننده ای نس��بت به تکثر
فرهنگ��ی – قوم��ی و مخال��ف تفویض حق��وق جمعی
اقلی ت هاس��ت و همیش��ه بر اعمال و اجرای سیاست های
همگونسازی ساختاری – فرهنگی ،به شیوه ای افراطی پای
فشرده و م ی فشارد .تساهل و پلورالیسم فرهنگی ،در ادبیات
و رفتار سیاسی نیروها و گروه های حامل این ایدئولوژی جای
نداش��ته و ندارد؛ این نیروها ،درکی جاویدانگارانه از هویت
ترکیه ای را همچنان تبلیغ و به شدت گرایشات دگرستی زانه
از لحاظ داخلی و خارجی دارند .حزب حرکت ناسیونالیست
( )MHPبه رهبری دولت باغچه لی که گرایشات تندروانه
ناسیونالیستی دارد ،در پارلمان این کشور دارای کرس ی های
قابل توجه داش��ته و س��ومین حزب بزرگ در ترکیه است؛
همین مس��اله گویای اس��تعداد و عالقه ش��گرف بخشی
از اقش��ار و نیروهای اجتماعی در ترکیه به ناسیونالیس��م
و نیروه��ای افراط��ی دارد .درک افراطی کمالیس��ت ها از
سکوالریس��م و دفاع انها از هویت غربی ترکیه ،همیش��ه
توام با تحقیر هویت دینی – اس�لامی م��ردم ترکیه بوده
اس��ت؛ چنین درکی بین نیروهای سیاس��ی کمالیس��ت
چون حزب جمهوریخواه خل��ق ( )CHPو ( )MHPرایج
اس��ت .با قدرت گیری اس�لامگرایی بعد از ده��ه 90و به
قدرت رسیدن حزب عدالت و توس��عه که گرایشات معتدل
اس�لام گرایی دارد ،این تقابل و مرزبندی نیروهای سکوالر
افراط��ی و اس�لام گرای��ان به س��طح اف��کار عمومی نیز
کشیده شد .مس��اله اقلی ت های ملی و مذهبی نیز ،ترکیه
را با چالش های جدی و انتقادات وس��یع بی ن المللی مواجه
ساخته اس��ت .عالوه بر مس��اله علوی ها ،مس��اله کردها
برجسته ترین مس��اله یک اقلیت ملی در این کشور است.
( )7سیاس��ت س��رکوبگرانه و تبعیض علیه انها و ضدیت
با هویت ش��ان( ،ت��ا یک دهه پی��ش) در ترکیه به ش��کلی
سیستماتیک و گسترده جریان داشت .سیاست های ترکیه
در ای��ن زمینه و تالش ه��ای چند جانبه داخل��ی و خارجی
ب رای محو هویت کردی ،یک��ی از نمونه های تامل ب رانگیز
و نمایان عدم تس��اهل و ضدیت با پلورالیسم فرهنگی در
خاورمیانه بوده اس��ت .اعمال سیاست های همگون سازی
ساختاری – فرهنگی به ش��یوه ای افراطی ،اگرچه توانست
بقی��ه اقلی ت ها را در هوی��ت غالب ترکی��ه ای ادغام نماید
ام��ا در ادغام کردها کامی��اب نبود )8( .از ط��رف دیگر این
سیاست ها با مقاومت وس��یع کردها در اوایل جمهوری و از
سال 1980تا امروز مواجه بوده است؛ این مقاومت با ظهور
حزب کارگران کردستان ()PKKراه و راه انداختن مبارزه ای
خونین با ارتش ترکیه در س��ه دهه اخیر بعد تازه ای به خود
گرفت و ترکیه را با چالش های مختلف داخلی و بی ن المللی
مواجه ساخته است.
امروزه نیز احزاب و فعالین سیاس��ی – فرهنگی کرد،
همچنان نسبت به تالش ها و تمایل حزب عدالت و توسعه
ب رای حل و فصل سیاس��ی این مس��اله بدبین م ی باشند و
عمدتا ،تاکیدشان بر این اس��ت که دستاوردهای عملی این
حزب در برخورد با مس��اله فوق اندک بوده اس��ت .هرگونه
مصالحه و حل این مس��اله ،مس��تلزم به رسمیت شناختن
هویت و حقوق جمعی این اقلیت در قانون اساسی و اعطای
ش��کلی از خودمختاری به انها و مش��ارکت دادن نیروهای
سیاسی انها در قدرت سیاسی (س��طح خرد و کالن) است؛
چیزی که با مخالفت ش��دید اپوزیس��یون ناسیونالیست و
نظامیان مواجه ش��ده و خواهد شد و مقامات حزب عدالت و
توسعه نیز زیر بار ان نم ی روند .عالوه بر مسائل فوق ،مساله
نقض حقوق زنان و خشونت خانگی نیز همواره نگران ی های
عمده ای را در بین هوادار حقوق بشری ایجاد کرده است؛ این
مساله ،در بحث های مربوط به دموکراسی و در داخل ترکیه،
نیز بدان کمتر بها داده شده است)9( .
همانطور که در مقاله به ش��کلی خالصه اش��اره شد،
ترکیه با چالش ه��ای زیادی جه��ت گذار و نهادینه ش��دن
دموکراسی مواجه بوده و هست؛ بناب راین بحث مدل بودن این
کشور ب رای خاورمیانه یا جهان اسالم ،ادعایی شگفت انگیز
به ش��مار رفته و م ی رود؛ به همین خاط��ر برخی از صاحب
نظ��ران به مخالف��ت با طرح چنی��ن بحث ه��ای انحرافی
پرداخته اند؛ هنری ج بارکی و مورتون ابروموتیس در مقاله ای
که در این باب نگاش��تند ،عنوان کردند « :ترکیه نم ی تواند
مدلی ب رای کش��ورهای خاورمیانه (عربی) باشد ،چراکه این
مساله با لحاظ داخلی و خارجی با تناقض روبه روست .ترکیه
باتوجه به نقش فراین��ده اش در خاورمیان��ه ،اوال در عرصه
سیاست خارجی باید نشان دهد که اماده پذیرش دموکراسی
در هر کجای منطقه اس��ت و سیاس��تی انتقادی و شفاف،
نسبت به برخی از رژیم های اقتدارگرای منطقه در پیش گیرد
و دوم ،فرصت های دموکراتیک واقع��ی را ب رای اقلی ت های
خودش به ویژه کردها فراهم کند؛ اردوغان و حزبش ،گام های
قابل توجهی در جهت بازکردن فضای سیاس��ی و تضعیف
ژنرال ها برداش��ته اند ،اما از کاهش حداقل 10درصد اراء در
انتخابات پارلمانی ،عامل تعیین کننده ،در بیرون نگه داشتن
احزاب کردی در پارلمان ترکی��ه امتناع م ی کنند .اردوغان به
سیاست همگون س��ازی در قبال ترک های مهاجر شکایت
م ی کند ،اما سیاس��ت همگون س��ازی را در قب��ال کردها،
مردم ی که هزاران س��ال است در س��رزمین خوشان زندگی
م ی کنند ،به مثابه یک رون��د کامال طبیعی م ی نگرد؛ ترکیه
نم ی تواند ادعای دموکراسی کند در حال ی که حقوق سیاسی
20درصد مردمانش را انکار کرده استg )10(» .
omer taspinar, the tyrkish model and the -1
.2001 ,june 3 ,today zaman ,)1( ,arab world
amendments 2001 Levent gonence, The – 2
constitution of turkey, Ankara Low 1982 to the
.89 .p ,)2004 summer( , 1 .No ,1 .review, vol
21st Century, Erick cornell, Turkey in the – 3
London, .2001 ,opportunities, challenges, Threats
.70 .Curzon press, p
برای ترجمه انگلیسی قانون اساسی ترکیه نگاه کنید به:
constitution 1982/http://www.anayasa.gen.tr
.Pdf .1-1995
.69.Errck cornell, Ibid, p – 4
Graham E.Fuller and lesser, Turkey’s New– 5
.8.westview press, p ,1993 ,Geopolitics
.75.Erick, cornell, Ibid, p -6
Nader Entessar, Kurdish – 7
laynne Rienner publishers, ,1992 Ethonationalism
.81.111 .pp
70 .Erick cornell, Ibid, p – 8
همچنین برای بحث در مورد مس��اله کردی ن��گاه کنید به همین
کتاب:
.133-119 .Cornell, Ibid, pp
Dilek cindoglu and others, An action – 9
research report on the rising democracy
s Turkey, Women’s studies.’2000 discourse in
473-465 .pp )207( 30 International forum
Henti j. Brakey and Morton – 10
Abromowitz, Turkey: Democracy Yes, But no
.17 .model, Turkish policy quartevly, Mondoy
.2011 ,Oct
27
رابطه نفت
و زندانیان عربستان
در نقد حقوق بشردوستی کشورهای غربی
دکتر سعید شهابی /متفکرمعترض بحرینی
4
نـقدونظر
نهادهای حقوق بشری هر سال روز جهانی حقوق بشر
را جشن م ی گی رند و فعاالن حقوق بشری در این مراسم رویداد
64سال پیش را به یاد می اورند که کشورهای عضو سازمان
ملل ،بیانیه جهانی حقوق بشر را به تصویب رساندند.
واقعی ت هایی در زمینه حقوق بش��ر وجود دارد که ان را
م ی توان با بیطرفی مطرح کرد:
نخست « :این واقعیت تلخ است که پایبندی واقعی از
سوی تمامی کشورها به این حقوق وجود ندارد ،ضمن اینکه
پایبندی نسبی در زمینه اجرای این موازین بی ن المللی از سوی
کش��ورهای مختلف به چش��م م ی خورد .پایبندی لفظی در
حقیقت گونه ای از تبلیغات سیاس��ی و پوشش موضع گیری
حکومت ها در ب رابر رژیم هایی اس��ت که دست به نقض این
یزنند ،به خصوص اگر «دوست» یا «هم پیمان» ان
حقوق م
ابر قدرت ها باشند .در واقع همان کشورهای مدعی دموکراسی
خودشان نقض کننده حقوق بش��ر بودند و همچنان هستند
و موارد بزرگ و برجس��ته نقض این حقوق در رفتارهایش��ان
دیده م ی شد .از جمله ایاالت متحده امریکا طی 10سال اخیر با
اعمال شکنجه درباره زندانیان گوانتانامو و ابو غریب در ع راق و
بگرام ،موارد عمده نقض این حقوق را مرتکب شد .گزارش های
سازمان ملل طی 10سال اخی ر ،روش های شکنجه زندانیان در
این زندان ها از س��وی امریکاییان را عنوان کردند که از جمله
برجسته ترین انها روش «وانمود کردن به غرق شدن» است.
پس از سرنگونی رژیم قذافی ،بسیاری از شهروندان لیبیایی که
قبال و پس از رویداد 11سپتامبر به دست ایاالت متحده بازداشت
شده بودند ،نیروهای امریکایی را متهم کردند که انها را شکنجه
داده ان��د .بعضی از انان اظهار داش��تند که ماموران س��ازمان
اطالعات مرکزی امریکا (س��ی ای ای) زندانی��ان را درون یک
صندوقچه م ی گذاشتند تا از انها اعتراف بگی رند یا در حقیقت
انتقام بگی رند .همچنین بعضی از شهروندان انگلیسی اظهار
داشتند که در بازداش��تگاه های محرمانه و با حضور بازپرسان
بریتانیایی شکنجه شدند .در این زمینه چندین پرونده شکایت
علیه دستگاه اطالعاتی انگلیس مطرح شد که در ان شکایت
شده که این دستگاه اطالعاتی در شکنجه انان دست داشته
یا اینکه درباره رفتار یا ش��کنجه انان چشم پوشی کرده است.
هم اکنون بعضی کارشناسان در انگلیس وجود دارند که ادعا
م ی نمایند بر دس��تگاه های امنیتی و پلیس نظارت به عمل
م ی اورند تا «اصالح» شود یا مسائلی بدان ها «اموزش» داده
شود .از جمله این کارشناسان سر دانیال بی ت لحم مشاور سابق
وزارت خارجه انگلیس و سر جفری جاول استاد علم قانون در
دانشگاه یونیورستی کالج لندن و جان بیتس ،نایب رئیس سابق
پلیس لندن هستند .اما به جای کاهش موارد نقض حقوق بشر،
روند افزایش این نقض ها چنان باال رفته که هم اکنون به طور
مثلث شماره 159
28
علنی صورت م ی گیرد و گویی کوششی ب رای متوقف کردن این
نقض ها و شکنجه ها وجود ندارد ،چون یکی از موارد کمک به
حکومت ها ب رای نجات از مجازات ها و نظارت های بی ن المللی
ی بدون ب رانگیختن توجه
و سرکوب قیام ها و انقالب های مردم
بی ن المللی به شمار م ی اید.
دوم :سخنان بس��یاری درباره «دوگانگی ارزش ها» در
برخورد و رفتار کشورهای غ ربی با جهان عنوان م ی گردد .این
کشورها درحالی از موارد نقض حقوق بشر از سوی هم پیمانان
خود چشم پوش��ی م ی کنند ،که همین موارد حقوقی را علیه
نظام های «غی ر دوست» عنوان م ی نمایند .البته این روش و
سیاست کهنه ای است که ب ر اساس اصل منافع ،استوار است و
ارتباطی به اصول ندارد .همواره درباره نظام های «غی ر دوست»
ادعا م ی گردد که حقوق شهروندان خود را نقض م ی کنند ،اما
در عین حال همان موارد نقض ش��ده که از سوی رژیم های
هم پیمان صورت م ی گیرد ،نادیده گرفته م ی ش��ود .از جمله
اینکه غرب ی ها و به ویژه امریکا و انگلی��س تاکنون هی چ گاه
درباره رفتار و برخورد ضد حقوق بش��ری حکومت های عضو
ش��ورای همکاری خلیج فارس ،مطلبی را عن��وان نکرده اند.
هم اکنون در ع ربستان بیش از 10هزار زندانی سیاسی وجود
دارند که بیشتر انان بدون محاکمه در زندان به سر م ی ب رند و
به خانواده های انان اجازه دیدار با انها داده نم ی شود .بعضی از
این زندانیان بیش از 10سال اس��ت که در زندان هستند ،اما
غرب توجهی به این واقعی ت ها نشان نم ی دهد ،چون غ رب ی ها
فقط خواستار به دست اوردن نفت بیشتر و امضای قراردادهای
فروش تسلیحات بیشتر به ع ربستان م ی باشند و حقوق بشر
در کشورهای عرب نفتی خلیج فارس جایگاهی ندارد .حکومت
بحرین نیز از مصونیت غ رب ی ها برخوردار است و موضع گیری
غرب در ب رابر قیام و انقالب مردم بحرین به گونه ای دیگر بوده
است .کشورهای خلی ج فارس از برخورد و رفتار ویژه ای برخوردار
هستند ،چون دارای منابع سرشار نفتی م ی باشند و نیز از شرایط
همسایگی با ای ران برخوردار و کشورهای غ ربی همواره دارای
شزایی با ته ران بوده اند؛ به همین علت مایل هستند
روابط تن
از رژیم های هم پیمان خود در این منطقه طرفداری کرده و از
رسیدن نسیم انقالب از ای ران و تغییر و تحول به این کشورها
جلوگیری نمایند تا همچنان هم پیمان راهبردی غرب در این
منطقه بمانند .یکی از فجی ع ترین نشانه های نظام سیاسی
حاکم بر جهان امروز ،پدیده دوگانگی ارزش هاست که همراه
با فساد مالی ،اداری و سیاسی و نبود عدالت در تقسیم بندی
کشورها به سود قدرت های بزرگ به کار گرفته م ی شود که در
عین حال ب رای اعمال فشار بر دیگران نیز عنوان م ی گردد .با
وجود حضور سازمان های حقوقی بی ن المللی با هدف اصالح
این اشکال در روابط بی ن المللی و اثر ان بر ارزش های اخالقی
و اصول حقوق بشری ،این حقوق بشر همچنان به صورت یک
سیستم ناتوان ب رای احداث تغییر و تحول درجا زده است ،چون
کش��ورهایی که در دهه 1940ب رای این حقوق بشر پیشقدم
بودند ،خود هی چ گونه احترامی به حقوق بشر در دو جهان عرب
و اسالم نشان ندادند ،چون اینان بر طرفداری از رژیم های حاکم
در این کشورها اصرار دارند و نقض حقوق بشر در این کشورها
را نادیده م ی گی رند تا مبادا حکومت های ان ناراضی گردند.
سوم :این «حقوق» دیگر کلی نیست بلکه «نسبی»
است .یعنی کشورهای دوست م ی توانند به بهانه های گوناگون
از جمله «حفظ امنیت و ثبات»« ،فرهنگ و فلسفه حقوقی
متفاوت»« ،ضرورت های تامین منابع و ادامه رشد و توسعه»
و دیگر موارد ،اقدام به نقض حقوق بشر نمایند که این ادعاها
خود دلیل برجسته ای بر تبعیض یا به اصطالح دو گانگی در
ارزش هاست .با وجود اختالف در این زمینه ها ،باید گفت که
ارزش های حقوقی در فرهنگ ها و ادیان یکسان و ثابت است
از جمله اینکه هیچ یک از ادیان اس��مانی یا قوانین زمینی،
یدانند ،همچنین تبعیض ب ر اساس رنگ
شکنجه را مشروع نم
و نژاد یا دین یا هرگونه انگیزه دیگر ،ممنوع است .انسان ها درباره
برقراری عدالت میان مردم و ب رابری میان خود اتفاق نظر دارند
و درباره مس��ائل ازادی های شخصی نیز اختالف نظر ندارند،
مش��روط بر اینکه ازادی ها یا حقوق دیگران را نقض ننماید و
به تجزیه جوامع یا به پیدایش اش��وب های اجتماعی منجر
نگردد .س��ردمداران خودکامه نم ی توانند ازادی های دیگران
را در زمینه ازادی بیان یا انتقادهای سیاس��ی بپذی رند ،ضمن
اینکه نبود اصل مش��ارکت سیاس��ی در بعضی کشورها ،به
محاص��ره ازادی های عمومی م ی انجام��د و همین ازادی ها
تهدیدی ب رای خودکامان محسوب م ی ش��ود .هنگام ی که
رژیم های حاکم ب ر اساس اصل انتخاب مردمی برقرار باشند،
س��ردمداران ،ازادی ها را تهدیدی علیه خود به شمار م ی اورند
که م ی تواند به س��رنگونی انان بینجامد .این رژیم ها از یک
سو زمینه های سرنگونی خود را به همراه دارند و از سوی دیگر
با هرگونه کوش��ش یا دعوت ب رای اصالح مب��ارزه م ی کنند.
سردمداران کشورهای «مدعی دموکراسی» هم واره ب رای توجیه
پشتیبان ی های خود از رژیم های وابسته و مزدور بهانه هایی را
مطرح م ی کنند که همواره نش��ان دهنده حقوق نقض شده یا
ناتمام ملت هاست.
چه�ارم :سیستم حقوق بشر در حال حاضر اسیر یک
نظام سیاسی بی ن المللی گشته که تنها کسانی را که دارای
جایگاه سیاس��ی هس��تند ،مورد توجه قرار م ی دهد و تمامی
ارزش های انسانی را نادیده م ی گیرد و در نتیجه این اشخاص
در صورت نقض ای��ن حقوق ،هم��واره از مج��ازات مصون
م ی باشند .همچنان که قوانین داخلی کشورهای سرکوبگر
و خودکامه ،امکان گریز ش��کنجه گران و ج�لادان را فراهم
م ی کند« ،مصونیت دیپلماتیک» یک س��پر حمایتی ب رای
رهب ران و وزرای این کشورها در ب رابر قوانین به شمار م ی اید.
همچنان که شاهد هستیم رئیس کشوری که شهروندان خود
دعوت تبلیغاتی رژیم ال خلیفه به گفت وگو در بحرین
کدام راه حل؟
5
نـقدونظر
از هنگام اغاز جنبش مردم��ی در بحرین در 14فوریه
2011نهادهای س��نتی مخالف دولت در زمینه گفت وگو با
رژیم ،امید به ولیعهد این کشور دوخته اند و از فراخوان وی
که در سخنان هفت ماه جاری عنوان گردید ،استقبال کردند.
از هنگام مطرح شدن این موضوع ،تاکنون هیچ اقدام ی
در این زمینه صورت نگرفته است و گویی «صدای اسیاب
خالی از گندم» است.
از س��وی دیگر باتوجه به اس��تقبال مخالفان و ب رای
از بین ب��ردن هرگونه نگرانی و توهم ،خانم س��میره رجب،
وزیر مشاور در امور اطالع رسانی بحرین گفت که فراخوان
ولیعهد انچنان نیست که مخالفان گمان کرده اند ،چون این
گفت وگوها نم ی تواند میان مخالفان و دولت صورت بگیرد
بلکه باید میان گروه های مردمی بحرین یعنی ش��یعیان و
اهل تس��نن انجام ش��ود .این اظهارات وزیر دولت بحرین
یعنی گفت وگوهای طایفه ای ! گویی بحران بحرین ،اختالف
میان شیعه و سنی است.
بدون تردید منظور اظهارات خانم س��میره رجب این
اس��ت که مقصود فراخوان ولیعهد و دیگر مقامات دولتی
ب رای انجام گفت وگوها ،همین اختالفات ش��یعه و س��نی
است و هیچ اختالف دیگری میان دولت و مردم وجود ندارد
و درگیری میان حکومت و جنبش 14فوریه ،طایفه ای است
و نه سیاسی که البته مخالفان ،این دیدگاه را نم ی پذیرند.
این دیدگاه رس��می دولت ،درباره گفت وگو است و به
اصطالح دولت نقش میانجی میان ش��یعیان و اهل تسنن
را در گفت وگوها برعهده خواهد داشت ،چون بحران بحرین
طایفه ای است و نه سیاسی!
طرح این چنین گفت وگوه��ا در حقیقت نوعی فرار از
سوی نظام و نادیده گرفتن ریش��ه بحران سیاسی به شمار
م ی اید.
بحران کهن و نوین موج��ود در بحرین میان ملت از
یک سو و خانواده خلیفه از س��وی دیگر است که حکومت
کوشش دارد ان را از جنبه سیاسی دور نماید.
هنگامی که ولیعهد بحرین درباره گفت وگوها سخن
م ی گوید ،اظهاراتش در حقیقت گون��ه ای از تبلیغات رژیم
اس��ت که ه��ر از گاهی به عل��ت مناس��ب ت های مختلف
عنوان م ی گردد تا دولت این کش��ور را به عنوان نظامی که
با گفت وگو مخالفتی ندارد و هم��واره بدان دعوت م ی کند،
جلوه گر س��ازد .هدف از این چنین اظهاراتی رو سفید کردن
نظام اس��ت و نه گفت وگوهای واقعی که بتواند کشور را از
این بن بست کنونی نجات دهد و همواره چنین بوده است.
زمانی که انگی��زه اظهارات ولیعه��د درباره گفت وگو
از میان برود و دیگر نیازی بدان نباش��د ،اظه��ارات وی به
مثلث شماره 159
را شکنجه م ی دهد ،حتی وزرا و فرزندان انان بازداشت نم ی شوند
و فرار از مجازات پدیده خط رناک و انگیزه اصلی ب رای ادامه و
اصرار رژیم های سرکوبگر در نقض حقوق بشر و شکنجه دادن
مردم بدون هیچ گونه نگرانی و ترس اس��ت .تا زمانی که این
رهب ران و مسئوالن و سیاستمداران از این مصونیت برخوردار
باشند ،سخن از حقوق بشر در این کشورها گونه ای از تبلیغات
سیاسی ب رای انها خ واهد بود و از جنبه بی ن المللی تنها بهانه ای
ب رای برگزاری جش��نها و کنف ران س ها به مناسبت حقوق بشر
خواهد بود .انتظار م ی رود نهادهای بی ن المللی مسئول حقوق
بشر در چارچوب سازمان ملل ،ابتکار عمل های جدیدی را وضع
نمایند که مصونیت سران و روسا را نادیده بگیرد و اگر قربانیان
نقض حقوق بشر در زمینه شکنجه یا قتل بدون مجوز قانونی،
علیه انان شکایتی را ارائه کردند ،مورد بررسی قرار گیرد .البته
باتوجه به نبود نهادهای قضایی بی ن المللی ب رای بررسی چنین
موارد و شکایت ها و بدون امکان وادار کردن کشورها به امضای
قراردادهای مربوط به حقوق بشر ،سیستم کنونی حقوق بشر
همچنان در چارچوب واژه هایی خواهد ماند که عدالت را ب رای
قربانیان برقرار نم ی کند و در عین حال نم ی تواند قصاص را در
مورد نقض کنندگان ان به اجرا دراورد.
پنج�م :طرح دموکراسی هم اکنون از سیستم حقوق
بشر جدایی ناپذیر گشته است ،بناب ر این مدعیان دموکراسی
اگر از حقوق بشر طرفداری و دفاع نکنند و با مشت اهنین بر
دست نقض کنندگان حقوق بشر نکوبند ،ادعای دموکراسی
انان بیهوده و بی ارزش خ واهد بود .یکی از افت های دموکراسی
و حقوق بش��ر این اس��ت که بعضی رژیم ه��ا در صورت نیاز
بدان متوسل م ی ش��وند و این باعث ضعف در پایبندی بدان
م ی گردد و رژیم های خودکامه به اسانی م ی توانند از ان گریزان
ش��وند .دموکراس��ی را جز با احترام به ازادی های عمومی و
ی موارد نقض حقوق بشر ،نم ی توان
دست کش��یدن از تمام
برقرار کرد یعنی رژیم های سرکوبگر که نم ی توانند این حقوق
را محترم شمارند ،نم ی توانند به حکومت خود ادامه دهند ،مگر
با سرکوب و خاموش کردن صدای مردم .در این صورت اصالح
چنین رژیم هایی محال است چون برقراری ازادی های عمومی
و احترام به حقوق بشر و اجرای عهدنامه های بی ن المللی مربوط
بدان ،به طور حتم به رویارویی با ش��کنجه گران و قاتالن در
دس��تگاه های دولتی خواهد انجامید .چون این موارد نقض
به جز با دستور مقامات عال ی رتبه صورت نم ی گیرد و این بدان
معنی است که طنابدار ،نفر اول حکومت را گرفتار م ی کند چون
اوست که تصمیم گی رنده است ،مگر اینکه ثابت شود کسانی از
یزنند.
مسئوالن رده پایین خود کرده دست به چنین اقداماتی م
اوضاع موجود در کشورهای عضو شورای همکاری خلی ج فارس
نمونه زنده نقض حقوق بشر هستند .بناب راین نباید موضوع
حقوق بش��ر به صورت دستاویزی سیاس��ی از سوی مدعیان
دموکراسی غ ربی به کار گرفته شودg.
یوسف مکی /جامعه شناس بحرینی
فراموشی سپرده م ی شود و مخالفان بار دیگر ،خود با توهم
گفت وگو م ی مانند که البته در صورت واقع ی بودن ان ،همان
گفت وگویی خواهد بود که ولیعهد ب��دان فراخوانده یعنی
میان شیعیان و اهل تسنن.
فراخوان گفت وگو که هر از گاهی از س��وی مقامات
رژیم مطرح م ی گردد ،ان گفت وگوی جدی و سازنده نیست،
بلکه گونه ای از گفت وگوی «ناشنوایان» است که رژیم سعی
دارد ان را به عنوان جایگزین اعتراض ها و تظاه رات مردمی
عنوان کند که البته کوششی اس��ت ناموفق ب رای تحریف
قیام 14فوریه است و نادیده گرفتن خواسته های مرمی.
رژیم حاکم بر بحرین یک رژیم قبیله ای است که فقط
خود را در نظر دارد و هی چ گاه ملت را مورد توجه قرار نداده و
گفت وگو با ان را نیز به رسمیت نم ی شناسد و در عین حال
خاندان خلیفه از درگیری ها و اختالفات داخلی خود نیز رنج
م ی برد که از هنگام اشغال بحرین به وسیله این خاندان وجود
داشته و درگیری ها و کشمکش ها پی رامون قدرت ،ثروت و
امنیت ،همچنان میان شخصی ت های ان ادامه دارد.
بناب راین هرگونه گفت وگو که از س��وی مقامات رژیم
عنوان م ی گردد ،در واقع با هدف بهبود بخش��یدن جایگاه
یک گروه مشخص در خانواده خلیفه و وابستگان ان است و
نه بهبود بخشیدن به اوضاع مردم این کشور یا دستیابی به
راه حلی ب رای بحران ان.
مقامات رژیم ب رای دس��تیابی به قدرت با یکدیگر در
کش��مکش هس��تند ،در نتیجه رژیم نم ی تواند با مخالفان
به گفت وگو بنشیند و در نتیجه امادگی ندارد خواسته های
مردمی را ب��ه اجرا گذارد و این همان اش��تباهی اس��ت که
مخالفان مرتکب ان شده اند و گمان دارند که دولت مایل به
اجرای گفت وگوست.
این در حالی اس��ت که بعضی محاف��ل منطقه ای و
بی ن المللی با انگیزه های خاصی از رژیم ال خلیفه هواداری
م ی کنند یا در حقیقت دیدگاه ها و موضع گیری های خاصی
را بر مقامات بحرین وارد م ی سازند ،از جمله دخالت نظامی
عربستان در بحرین و نیز حضور نظامی امریکا و انگلیس
در این کشور که ال خلیفه گمان دارند از سقوط و فروپاشی
حکومت انها جلوگیری خواهد کرد.
در نتیج��ه راه حل مس��اله بحری��ن ،ان گفت وگویی
نیس��ت که دولت بدان دعوت م ی کند ،بلک��ه یک راه حل
بحرینی اس��ت که البته رژیم ان را قبول ندارد .در حقیقت
بحران این کش��ور ،دارای پ س زمینه تاریخ��ی ،منطقه ای
و داخلی اس��ت که به ناچ��ار باید ب رای رفع ان کوش��ید و از
دخالت های بیگانه دوری جس��ت .دول��ت بحرین با قبول
دخالت نظامی عربس��تان در بحرین به هر دلیلی که باشد،
زمینه را ب رای قب��ول هرگونه دخالت بیگان��ه و بی ن المللی
اماده کرده استg .
29
عبور از بحران
ایا طرح اسد ،سوریه را از بن بست خارج می کند؟
داوود احمدزاده/کارشناس مسائل خاورمیانه
6
نـقدونظر
سخنرانی «بشار اسد» ،رئی سجمهوری سوریه ،تحت
عنوان راهبردی ب رای بحران سوریه با واکنشهای متفاوتی
در س��طح داخلی ،منطقهای و نیز بی نالمللی مواجه گردید.
انتظار هم نم یرف��ت محور عربی -ضد س��وری به رهبری
عربس��تان و قطر با طرح بش��ار اس��د موافقت کند؛ چرا که
ریاض و دوحه به عن��وان حامیان اصلی جری��ان تکفیری و
س��لفی همچنان گزینه نظامی را تنها راه برون رفت بحران
س��وریه م ی دانند .اسقاط نظام س��وریه ،برپایی دولت سنی،
ضربه زدن به محور مقاومت و تضعیف منافع حیاتی ای ران
در منطقه ،ج��زو اولویت های ریاض و دوحه بوده و هس��ت.
البته انکارا نی��ز در قامت متح��د نزدیک غرب
همچنان بر مداخله نظامی و رفتن بش��ار اسد
تاکید دارد .در محور غربی نی��ز اتحادیه اروپا و
امریکا از طرح جدید اسد استقبال نکردند .جبهه
معارضین سوری خارج نشین به رهبری خطیب
معاذ ،تحت عنوان ش��ورای ملی نی��ز ه ر گونه
مصالحه سیاسی با حضور اسد در مسند قدرت
را غی ر واقع بینانه م ی داند و اع�لام کرده که این
ش��ورا حاضر به گفتوگو با هر شخصی غیر از
بشار اسد است .سلف ی های تکفیری نیز با تداوم
عملیات نظامی و بمب گذاری های گسترده در
مراکز نظامی و غی ر نظامی همچنان در تالشند
که به رغم تنفر عمومی از اقدامات تروریس��تی
و طرد از طرف امریکا ،خ��ود را به عنوان نیروی
اثرگذار در اینده سیاسی سوریه مطرح سازند .قبل
از سخنرانی بشار اس��د ،بحران سیاسی سوریه
چه در ابع��اد داخلی و چه میدانی و سیاس��ی با
بن بست اش��کاری مواجه شده بود ،به طوری که
پس از پیروزی مقطعی معارضین س��وری در جبهه نبرد و
نزدیک ش��دن انها به فرودگاه سوق الجیشی دمشق و ادامه
پیش��روی ها در حمص ،حلب و دیر الزور ب ر اس��اس راهبرد
گسترش همه جانبه جنگ با حمایت لجستیکی و اطالعاتی
غرب ،عربس��تان ،قطر و ترکیه ،موازنه قوا به نفع نیروهای
دولتی در هفته های اخیر تغییر یافت .پس از ان ،ارتش پس از
عقب نشینی تاکتیکی در برخی از شهرها توانست با اقدامات
هدفمند ابتکار عمل را از نیروهای مخالف بگیرد .ب راساس
برخی از تحلی ل های کارشناسان مراکز امنیتی و اطالعاتی
غرب ،بشار اس��د از نظر سیاسی و نظامی نسبت به گذشته
از موقعیت بهتری برخوردار اس��ت .بناب راین طرح راهبردی
مبتنی بر برقراری اتشبس ب��ا نظارت ناظ ران بی ن المللی و
تشکیل مجلس موسسان اصالح قانون اساسی که منجر به
تشکیل دولت وحدت ملی گردد ،را نیز نباید ناشی از ضعف
موقعیت و احتمال سقوط وی دانست .بناب راین تغییر تحوالت
در عرصه می دانی سوریه نشان م ی دهد که نظام دمشق از پیچ
خط رناک بحران عبور کرده و در اینده هم م ی تواند با مدیریت
ان ،تعیین سرنوشت درگیریهای داخلی را نیز در دست داشته
باشد .به نظر م ی رسد در کنار حمایت ای ران از طرح جدید بشار
اس��د ب رای خروج از بحران پیچیده سوریه توافق و مصالحه
روسیه و امریکا در س��رانجام خروج و نیز سرنوشت شخص
مثلث شماره 159
30
بشار اسد بسیار تاثیرگذار باشد.یکی از مواردی که همواره به
کشیدگی اوضاع سیاسی و تطویل بحران سوریه انجامیده،
رویکرد واشنگتن – مسکو به بقا یا سقوط بشار اسد از مسند
قدرت بود .گرچه در ماههای اخیر ،صداهای متفاوتی از زبان
دولتمردان کرملین در رس��انه های جهانی منعکس ش��د و
گویا روس��یه اعالم داشته که این کش��ور ب رای حفظ منافع
راهبردی خویش در س��وریه و منطقه ،تنها به شخص بشار
اس��د نم ی اندیش��د و انکه مهم است مردم س��وریه اند ولی
ب ی تردید رژیم بعثی سوریه در طول 40سال حیات سیاسی
خود نزدیکترین متحد روس��یه در منطقه بود و روسیه ب رای
حفظ نفوذ س��نتی خود در خاورمیانه به ویژه پس از سقوط
متحدان نزدیک خود مانند صدام حسین در ع راق و نیز معمر
قذافی در لیبی ،پشتیبان جدی نظام سوریه بوده و هست و
تسلیم اخرین پایگاه سوق الجیشی در منطقه در ب رابر غرب به
منزله سقوط کامل پرستیژ سیاسی و نظامی روسیه و نزدیکی
هرچه بیش��تر اردوگاه غرب به حیاط خلوت کرملین(اسیای
میانه و قفقاز) خواهد بود .ولی سوال جدی که در این موضوع
مطرح است اینکه واقعا توان نظامی و مقاومت دیپلماتیک
روسها در قب��ال تهاجم غرب و متح��دان منطقه ای ان تا
چه می زان اس��ت؟ ب ی تردید منطق بازی روس ها با غرب در
بحران های متعدد جهانی و منطقه ای ب راساس قواعد دوران
دو قطبی و نظام حاکم بران نیست وروسیه با درک واقعیات
جدید بی ن المللی به دنبال گسترش تنش با غرب هم نیست.
در موضوع سوریه نیز روسیه در قبال غرب و قصد انها ب رای
ایجاد ساختار جدید سیاسی در سوریه راهبرد تدافعی اتخاذ
کرده وبه رغم همراهی چین در وتوی قطعنامه های ضد سوری
غرب در شورای امنیت قدرت روس ها محدود بوده است.
پس چرا غرب ب��ا علم به توانمن��دی نظامی و قدرت
نرم خود در منطقه هنوز از به کارگیری گزینه نظامی و تکرار
سناریوی لیبی در سوریه واهمه دارد؟ ب ی تردید غرب اعتنایی
به مخالفت های جدی روسیه و هم پیمانی ای ران با دمشق
ندارد .بازوی نظامی غرب در بح��ران بالکان به رغم حمایت
روسیه از صرب ها تصمیم به مداخله نظامی گرفت و روسها
تو تاز ماشین جنگی غرب در یوگسالوی سابق
نظاره گر تاخ
بودند و همچنین سرنگونی صدام حسین و نیز معمر قذافی
بدون رضایت کاخ کرملین انجام شد .پس دلی ل تردیدهای
امریکا و برخی از متحدان نزدیک منطقه ای ان نس��بت به
راه حل نظامی و احتمال توافق بر س��ر ماندن بش��ار اسد بر
مس��ند قدرت تا 2014را در متغیرهای دیگر باید جس ت وجو
کرد .ترس از قدرت یابی جریان تندروی سلفی در سوریه بعد
از بشار اسد و تبدیل ان به معضل جدید امنیتی ب رای اسرائیل،
متحد نزدیک امریکا در خاورمیانه باعث ش��ده که امریکا از
تاکتیک هرج و مرج فزاینده ب رای فرس��ایش بحران سوریه
استفاده کند .مراکز امنیتی غرب تنها راه خالصی از نیروهای
تندروی وابس��ته به القاعده را تقویت و اع��زام انها به داخل
س��وریه در نبرد با نیروهای دولتی سوریه م ی بینند .بناب راین
تطویل بحران س��وریه از طریق برقراری موازن��ه قوا میان
موافقان و مخالفان بشار اسد م ی تواند گزینه مطلوب غرب
در وضعیت فعلی سوریه قلمداد شود .بناب راین از این منظر
امکان توافق میان مسکو و واشنگتن بر سر ادامه حضور بشار
اسد در قدرت و تعیین سرنوشت وی از طریق صندوق های
رای وجود دارد .در این شرایط بش��ار اسد با علم به گسترش
تشتت اراء در جبهه معارضان داخلی و عدم پشتیبانی جدی
م��ردم از طرح های مخالفان خارج نش��ین با ابت��کار جدید،
خواسته مواضع مخالفانش را در ابعاد داخلی و بی ن المللی با
چالش جدی مواجه کند و فرایند انتقال قدرت
را به شکل مسالمت امیز از طریق صندوق های
رای و نه از مس��یر نظامی هم��وار کند .نکته
اساس��ی اینکه امریکا نیز توان پرداخت هزینه
نظامی بیشتر در بحران سوریه را ندارد و از تجربه
تکرار مجدد ظهور طالبانی دیگر در منطقه در
دوره بعد از بشار اس��د واهمه دارد .بناب راین تیم
امنیتی اوبام��ا در بحران س��وریه همچنان بر
کنترل اوضاع و تقسیم بیشتر هزینه های بحران
میان متحدان منطقه ای تاکید دارد .از این منظر
هم اگر به ترس��یم اینده بحران سوریه نگاهی
داشته باشیم ،باید گفت همانطور که بشار اسد
نیز به درستی اشاره داشت ،بحران داخلی سوریه
باید از طریق گفت وگو و مصالحه طرفین منازعه
در سطح داخلی و بی ن المللی حل و فصل گردد.
گذشت بیس��ت ماه از وقایع خونین و سرایت
بحران به دیگر کشورهای منطقه نشان م ی دهد
تاکید بر گزینه نظامی از س��وی طرفین درگیر
یک نوع بازی باخت -باخت اس��ت .انتظار م ی رود که توافق
نهایی در سطح بی ن المللی میان دو بازیگر اصلی تاثی ر گذار
در بحران سوریه در ژنو 2میان امریکا و روسیه صورت گیرد.
به نظر م ی رسد که قدرت های بزرگ از اینده سوریه نگرانند
و تاکنون طرحهای مختلفی از س��وی نهادهای بی نالمللی
و کش��ورهای مختلف ب رای خروج از بحران ارائه شده است؛
طرح هایی که بر تعیین سرنوشت سیاسی سوریه از طریق
انتخابات ازاد و فراگیر و تشکیل دولت وحدت ملی و خاتمه
خشونتها تاکید دارند و این موارد در گفتمان بشار اسد و در
سخنرانی اخیر وی نیز انعکاس یافت .ش��اید با تغییر رفتار
بازیگران منطقه ای و بی ن المللی حاضر در بحران س��وریه،
منطق گفت وگو و اش��تی ملی ،جایگزین حربه خشونت و
ترور شود .گرچه انتظار نم ی رود که جریان تندروی سلفی از
اقدامات خود در ایجاد رعب و وحش��ت و ترور فاصله بگیرد.
ولی ب ی شک با ش��فاف ش��دن مواضع گروههای میانه رو و
حامی گفت وگو ،افقه��ای جدیدی ب رای خ��روج تدریجی
بحران و توافق احتمالی در داخل سوریه پدیدار خواهد گشت.
نزدیکی مواضع روسیه و امریکا و نیز فعال شدن تالشهای
منطقه ای از سوی ای ران در قالب رایزن ی های مستمر با ترکیه،
مصر و حتی عربس��تان و قطر م ی تواند در تقویت ساز وکار
سیاسی ثمر بخش باشدg .
گفت و گو
سیاست
مثلث شماره 159
بعید می دانم اصالح طلبان به اجماع برسند
تردید ندارم ولی تصمیمم را بعدا اعالم می کنم
انتخابات اینده چندقطبی خواهد بود
ما فقط باید در قالب 5+1با امریکا مذاکره کنیم
دولت اینده باید از همه نامزدها تشکیل شود که البته به معنای رقابت نکردن در دوران انتخابات نیست
32
هاشمی در انتخابات
دخالت نمیکند
گفت وگو با محسن رضایی درباره ویژگی های
انتخابات 92و اینده اقتصادی و سیاسی ایران
1
محس�ن رضایی به عنوان یکی از کاندیداه�ای اصولگرای انتخابات ریاس�ت جمهوری نهم و دهم
چهره ای خاص در عرصه سیاست اس�ت.او در انتخابات « 88فدرالیستی کردن اقتصاد» را مطرح کرد.
محسن رضایی در استانه انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم یکی از گزینه های احتمالی برای حضور
تو گویی تفصیلی درباره موضوعات مختلف انجام دادیم.
در این رقابت مهم به شمار می رود .با او گف
اق�ای رضایی فضای سیاس�ی کش�ور را در پنج
ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم
چگونه ارزیابی می کنید؟
lاین مساله نیاز به بحث طوالنی تر دارد ،همیشه
وقت��ی فضاهایی برای رش��د و بالندگی اح��زاب و گروه ها
به وجود می امد به دلیل اس��تفاده نادرس��ت از این فضاها،
انتظاری که از تشکیل احزاب و جناح ها وجود داشت محقق
نشد .همین شرایط را قبل از انقالب هم داشتیم .تقریبا طی
صد سال اخیر در چهار یا پنج مقطع همچون دوران نهضت
مش��روطه ،دوران ملی شدن صنعت نفت ،س��ال های اول
انقالب و دوران اصالحات فرصت هایی برای ایجاد احزاب
و رسانه های پایدار به وجود امد ،اما از این فرصت ها استفاده
نشد .این مساله دالیل فراوانی دارد؛ فرهنگ سیاسی فعاالن
سیاسی و افراط گرایی و احساساتی برخورد کردن انها با امر
سیاست
فرضیه شما درباره شرایط جریان های سیاسی
تا حدودی مصداق دارد .به نظر شما تشتت بین
جناح اصولگ�را و اصالح طلب دلیلش چیس�ت؟
حت�ی اکن�ون درون اصولگرای�ان س�نتی چن�د
گرای�ش وج�ود دارد یا پای�داری گوی�ا دو طیف
ش�ده و طیف های مختلف جری�ان اصالحات نیز
همین طور هستند .این به فرهنگ سیاسی جامعه
ایران برمی گردد یا انکه دوره جناح گرایی تمام
شده است؟
مثلث شماره 159
lمن فکر می کنم باتوجه به فضای جامعه سیاسی
و شرایط بین المللی ،ایران در حال عبور از یک دوره جناحی
به یک دوره جهادی است .یعنی شرایط سیاسی – اجتماعی
که احزاب و جناح ها فع��ال بودند تغییر کرده اس��ت .بنا به
دو دلیل ای��ن فضا در حال تغییر و تحول اس��ت؛ یکی انکه
خود جریان های سیاس��ی ایران تحت عن��وان اصولگرا و
اصالح طلب نتوانستند در این دوره 20ساله به یک وضعیت
با ثبات و پایدار برسند و در حال فروپاشی هستند .خودشان
نیاز به کمک دارند و نمی توانند به مردم کمک کنند .مساله
دوم ش��رایط بین المللی ایران اس��ت که وضعیت از حالت
تنش زدایی و اتش ب��س با غرب خارج و وارد یک ش��رایط
رویارویی اقتصادی و فرهنگی ش��ده اس��ت .براساس این
دو عامل جامعه سیاسی ایران به سوی یک حالت جدیدی
حرکت می کند ک��ه این حالت جدید را م��ن حالت جهادی
می نامم.
سیاس��ت ،عقب ماندگی های اقتصادی م��ردم و عدم نگاه
صحیح دولتمردان به احزاب و کار حزبی ،دالیلی هس��تند
که مانع شکل گیری تحزب در کشور شدند و مصداق های
ان خیلی روشن است .در دهه اخیر ،تقریبا از دو سال پایانی
دولت اقای خاتمی جریان اصالح طلبی شروع به فروپاشی
کرد .بعد از ان ،تشتت در جریان اصولگرای جناحی اغاز شد.
البته طی این صد سال اخیر همیش��ه اندیشه اصالح طلبی
و اصولگرایی وجود داشته و این نش��ان می دهد که این دو
اندیشه از جامعه سیاسی ایران خارج شدنی نیست .همیشه
این اندیشه ها با عناوین مختلف مطرح هستند ،اما معموال
به طور مصداقی در مقطعی ش��کل می گیرند و بعد از یک
دوره 10تا 15س��اله کنار می روند و مصداق های جدیدی
می ایند و این دو اندیشه را نمایندگی می کند.
تحلیل شما درباره جهادی شدن فضای سیاسی
کش�ور ،چگون�ه خ�ود را در انتخابات ریاس�ت
جمهوری نشان می دهد؟ تغییر ارایش سیاسی،
مصادیق و چهره ها چطور بروز و ظهور می کند؟
lجامع��ه ایران منتظ��ر یک جنب��ش اجتماعی با
محوریت اقتصادی -فرهنگی است ،یعنی جامعه به شدت
دنبال این اس��ت که اخالق ،صداقت و وف��اداری را ببیند،
وضعی��ت زندگی خود را س��امان بخش��د و ارام��ش را در
خانواده ها برق��رار و تقویت کند .ام��روز در بازارهای ایران
بی ثباتی و ناارامی کامال به چشم می خورد ،ارامش در میان
خانواده ها نیس��ت و از نظر معیش��تی و بیکاری جوان های
کشور تحت فشار هستند؛ از نظر اخالقی میان دولتمردان
و فعاالن سیاسی تا قشرهای پایین جامعه نوعی بداخالقی
رواج پیدا کرده و این مسائل کافی است که جنبش اجتماعی
اصالحی برای امور فرهنگی -اقتصادی در کش��ور شکل
گیرد .در این انتخابات ،ما با این مساله مواجه هستیم و این
مساله خود را نش��ان می دهد .یعنی این انتخابات تبدیل به
یک حرکت با خواست های اقتصادی و فرهنگی خواهد شد.
من این اس��تعداد را می بینم ،اما اینک��ه در همین انتخابات
انجام ش��ود یا بعد از ان بروز و ظهور پی��دا کند باید دید چه
پیش می اید .باالخ��ره جامعه ما نیازمند تحولی اس��ت که
بتواند مسائل فرهنگی و اقتصادی خود را ساماندهی کند.
نسبت خود شما با این حرکت س�لبی و ایجابی
چگونه است؟
lمن همه تالشم این اس��ت که چنین جنبشی را
33
برای رس��یدن به چش��م انداز ایران 1404و توسعه متعالی
انجام دهیم .چون بدون چنین جنب��ش فراگیری که همه
اقش��ار به صحنه بیایند ،راه دیگری برای دسترس��ی به ان
اینده سراغ ندارم .بنابراین تالش خواهم کرد که در ایجاد
این جنبش و نهضت نقشی و سهمی را برعهده بگیرم.
ایا ش�ما مجموعه صحبت ه�ا و رفتارهای جدید
اق�ای احمدی ن�ژاد را در نس�بت با ای�ن جنبش
ارزیاب�ی می کنید؟ یعنی ایش�ان ه�م می خواهد
سردمدار این جنبش باشد؟
lبه نظ��ر من اق��ای احمدی نژاد بیش��تر به دنبال
برون رفت از مسیری است که خود و مخالفان ایشان شروع
کرده اند .ایشان مسیری را شروع کرد که احساس می کند
به نتیجه نمی رس��د .بنابراین می خواهد ب��ا نوعی اقدامات
سلبی ،انتقادی و مخالفت خوانی از ان عبور کند ،در حالی که
جنبش اجتماعی که ما دنبالش هستیم تکیه اصلی اش روی
زندگی ،اقتصاد و اخالق است .با دست مردم و با کمک دولت
درپی ان هستیم ،یعنی در این جنبش اجتماعی مساله مهم
و تعیین کننده تغییر نگاه های فعلی دولتمردان از سیاس��ت
به مسائل اجتماعی اس��ت .دولت و مجلس با راهکارهای
سیاسی و دولتی می خواهند مسائل اجتماعی را حل کنند.
فک�ر می کن�م ش�ما در دوره انتخابات ریاس�ت
جمه�وری نه�م و ده�م در س�ال های 84و 88
تصمیم تان ب�رای حضور قطعی تر ب�ود ،اما االن
احساس می شود که کمی تردید دارید.
lخیر ،من هیچ تردیدی ندارم .من مشورت هایم را
به پایان بردم ،کارهای مطالعاتی ام را انجام دادم ،به موقع و
سر فرصت نظر و تصمیم خود را اعالم می کنم.
تصمیم شما مبنی بر ورود است یا عدم ورود؟
سیاست
lبعدا تصمیم خود را اعالن می کنم.
مثلث شماره 159
برگردیم به بحث اول ،ش�ما در سال 84سابقه
ائتالف با دیگر کاندیداهای ریاس�ت جمهوری را
دارید .هم اکنون نیز زمزمه هایی درباره ائتالف در
جریان اصولگرا شکل گرفته ،ایا ماهیتا ائتالف را
قبول دارید؟ تجربه شما چیست؟
lمن معتقد به دولت فراگیر و جامعه امید هس��تم،
هر نوع ائتالفی که ب��رای به وجود اوردن ی��ک جامعه پویا و
با نشاط و سرزنده صورت بگیرد ما از ان استقبال می کنیم ،ولی
ائتالف های سیاسی که برای حل و فصل مشکالت جناح ها
یا اشخاص است ،این معلوم نیست نتیجه مفیدی برای جامعه
داشته باشد .وقتی می گوییم دولت فراگیر و جامعه امید ،منظور
این است که دولتی درست کنیم که بتواند امید ،نشاط و پویایی
را در جامعه ش��کل بدهد و ارامش را ب��ه خانواده ها برگرداند،
اقتصاد را درست کند و ان را سروسامان دهد؛ بنابراین من از
یک دولت فراگیر استقبال می کنم و خود من اگر بعد از انتخابات
رئیس جمهور شدم حتما سعی می کنم همه نیروهای توانمند
و متعهد کشور را وارد دولت کنم تا بتوانیم با قدرت از وضعیت
فعلی کشور عبور کنیم .دولت ائتالفی باید در یک جمع چند
نفره از نخبگان شکل بگیرد که هر تیمی که کارامدی و برنامه
و توانایی بیشتری دارد انتخاب شود و بقیه متناسب با رای انها
وارد دولت ائتالفی شوند.
در ح�وزه فرهنگ�ی اش�اره داش�تید ب�ه جنب�ش
فرهنگی .به طور مصداقی وارد ش�ویم؛ بخشی از
مس�ائل مربوط به حوزه قانونگذاری می شود ،مثل
ممنوعیت نصب و استفاده از ماهواره ،بخشی هم
مثل گشت ارش�اد به ش�کل طرح اجرا می شود .با
اینها می خواهید چه کار کنید؟ با این فرض که شما
اصولگرا هس�تید و با اصالح طلب�ان در این حوزه
تفاوت دارید.
lامر به معروف و نهی از منکر که یک اصل بنیادین
در دین ماس��ت را باید به مردم واگذار کرد و دولت نظارت
کند ،باید کاری کرد که مس��ائل اجتماعی به دس��ت خود
34
مردم و نخبگان صورت گیرد؛ یعنی اگر جامعه احساس کند
دولت مسئول کاری ش��ده ،پایش را عقب می کشد ،اما اگر
احساس کند که یک مسئولیتی روی دوشش است خودش
این مسئولیت را انجام می دهد .میزان تفاوت مراسم دولتی
با مراسم مردمی خودجوش مشخص خواهد شد؛ بنابراین
اجازه حل و فصل خیلی از مسائل اجتماعی را باید به دست
مردم داد ،بعد دولت می تواند نظارت و حمایت کند.
پاسخ سوالم را نگرفتم اقای دکتر .شما به عنوان
نامزد انتخابات ریاس�ت جمهوری ی�ا به فرض
رئیس جمهور اینده لطفا روشن تر مقصود از اینکه
«مردم خودشان تصمیم بگیرند» را بفرمایید.
lمنظورم این اس��ت که مس��ئولیت کار به دوش
مردم بیفتد ،دول��ت بیش از حد به اقتص��اد و فرهنگ ورود
کرده است؛ من می گویم نباید فرهنگ و اقتصاد را سیاسی
و امنیتی کرد ،مدیریت این دو را باید به خود مردم داد .چون
خود مردم قدرت س��ازمان دادن اقتصاد و فرهنگ را دارند.
انها می توانند موسس��ه ،تش��کیالت و نهادهای رسمی و
قانونی امر ب��ه معروف و نهی از منکر درس��ت کنند و انواع
اقدامات جمعی می تواند در جامعه در چارچوب قانون شکل
گیرد ،البته دولت هم نظارت کند.
در حوزه های اقتصادی و اجتماعی معتقد به دولت
کوچک هستید؟
lمعتقد به دولت چابک هستم .دولت چابک یک
دولت کیفی بسیار قدرتمند مخصوصا از بعد نظارتی است،
ولی از بعد تصدی گری و اجرایی کمت��ر دخالت می کند و
بیشتر نقش هدایتی و نظارتی دارد.
ش�ما اقتصاد خوانده اید ،االن دورانی اس�ت که
سیاست داخلی و خارجی به اقتصاد پیوند خورده
است .مبنای تحلیل و پیش بینی غرب و امریکا از
تحریم ها این بود که نوع�ی نارضایتی اجتماعی
در ایران اتف�اق می افتد ک�ه ای�ن پیش بینی به
واقعیت تبدیل نشد .تحلیل شما چیست؟ در پنج
ماه اینده تا انتخابات چگون�ه می توان این فضا
را مدیری�ت کرد؟ اصال قابل مدیریت اس�ت؟ به
فرض که فردا ش�ما رئیس جمهور شوید ،برای
مدیری�ت حوزه های اقتصاد و سیاس�ت خارجی
چه اقدامی می کنید؟
lدو بحث است .در بحث اقتصاد نیاز داریم که اوال
هرکس س��ر جای خودش قرار گیرد .یک بخش زیادی از
مسائل اقتصادی به علت سوء مدیریت و ضعف تدبیر است،
در ادبیات فارسی تدبیر ،دوراندیشی تعریف می شود؛ یعنی
کس��ی که بتواند اینده را ببیند .اکثر حوادثی که االن روی
می دهد حاکی از عدم دور اندیش��ی است .اگر مشکالت ارز
چند ماه قبل پیش بینی می ش��د فرصت به اندازه کافی بود
تا جلوی این حادثه گرفته ش��ود ،اما حادث��ه ارز اتفاق افتاد
و دولتم��ردان و نمایندگان مجلس ما چند م��اه بعد متوجه
ش��دند که چه کارهایی باید بکنند .بنابراین اولین مساله در
اقتصاد مساله مدیریت است و هرکس باید سر جای خودش
قرار بگیرد .االن ادم ها سرجای خود نیستند ،بعضی ها هم
بیرون هستند ،در حالی که باید در اداره کشور سهم به عهده
بگیرند؛ مساله دوم برنامه قوی اقتصادی است که االن وجود
ندارد .مثال برای ایجاد اشتغال پایدار ،نه تنها برنامه اقتصادی
نمی بینیم ،بلکه کارخانجات یکی پ��س از دیگری در حال
تعطیل شدن هستند .یعنی ش��اغالن فعلی هم دارند بیکار
می شوند؛ مساله سوم نظارت است ،یک نظارت درست این
نیست که همه چیز با پلیس ،دستگیری و حکم دادگاه حل
شود .نظارت از جنس پلیس اخرین مرحله است که به ندرت
هم باید اتفاق بیفتد ،اما نظارت در کش��ور فوق العاده پایین
است ،حال انکه دستگاه های نظارتی زیادی وجود دارند و
هزینه زیادی برای این دس��تگاه ها می شود ولی راندمان و
کارامدی الزم را از انها نمی بینیم.
در حوزه سیاس�ت خارجی به ص�ورت مصداقی
درباره مذاکره مستقیم با امریکا و تئوری توافق
بزرگ در این ایام بین ایران و امریکا چه نظری
دارید؟ ای�ا اکنون زمان مناس�بی ب�رای این کار
است؟
lتا زمانی که مس��یر 5+1باز باش��د ،نی��از به راه
دیگری نداریم .مهم این اس��ت که این مسیر جدی گرفته
ش��ود و یک دیپلماس��ی فعال و با برنامه را ب��ا 5+1ترتیب
دهیم .چون اگر غیر از این مس��یر طی ش��ود و با هر کشور
دیگری جداگانه به نتیجه برس��یم ،بقیه کش��ورها در اینده
برای ما مش��کل درس��ت می کنند و ایران این تجربه را در
صد سال اخیر داشته اس��ت .ما وقتی به سمت انگلیسی ها
رفتیم با روسیه تزاری درگیری داش��تیم ،وقتی قاجارها به
سمت روس��یه رفتند با انگلیسی ها به چالش خوردند ،وقتی
ایران به س��مت امریکا رفت با شوروی درگیر شد؛ بنابراین
باید همان سیاست نه ش��رقی و نه غربی را از طریق ارتباط
با 5+1دنبال کنیم.
ولی اقای حس�ن روحان�ی در کتاب دیپلماس�ی
هسته ای نوشتند که «وقتی ما با سه کشور غربی
توافق کردیم امریکا توانست این توافق را به هم
بزند و ج�رج بوش از طری�ق البرادعی به تهران
پیغام داد که بیایی�د با هم به مذاکره بنش�ینیم»
همین االن هم در واقع 5+1به شدت تحت تاثیر
امریکاس�ت و از خودش اراده ای ن�دارد .ایا این
نش�ان نمی دهد که مس�اله اصلی می�ان ایران و
امریکا است؟
lاگر امریکایی ها به تنهایی می توانس��تند تصمیم
بگیرند هیچ گاه با پنج کش��ور دیگر هم��کاری نمی کردند.
اینکه امریکا با پنج کش��ور دیگر مجموع��ه ای برای حل
پرونده هسته ای ایران درس��ت کرد ،موید این است که به
بقیه کش��ورها نیاز دارد و بدون بقیه نمی تواند کاری انجام
دهد .بنابراین بهتر است با 5+1جلو برویم چون منافع ایران
در مذاکره با 5+1خیلی بیشتر از مذاکره با امریکاست.
پیش بینی شما از مذاکرات اینده چیست؟
lبا یک مذاک��ره دقیق ،درس��ت و هوش��مندانه
می توانیم به یک نقطه بینابین برس��یم که بازی برد -برد
حاصل ان باشد.
می توانید تحلیلتان را مصداقی بفرمایید؟
lاالن زود است.
خط قرمز ما کجا می تواند باشد؟
lخط قرمز ما این اس��ت که فناوری هس��ته ای را
باید داشته باشیم.
یعنی تعلیق غنی سازی نمی کنیم؟
lما فناوری هس��ته ای را خواهیم داشت ،مواردی
هم که امریکایی ها از ان سوء استفاده می کنند حل می کنیم
که بتوانیم راهی را در سیاست خارجی باز کنیم.
ش�ما به مس�ائل منطقه نیز تس�لط داری�د ،فکر
می کنید در سوریه فضا به س�وی راه حل نظامی
برود یا سیاسی؟ نفع ما درکدام راه است؟
lاالن که راه حل نظامی با همه شدت ادامه دارد.
دلیلش این اس��ت که معارضان س��وری دو گروه هستند؛
یک گروه که بیش��تر اهل س��وریه هس��تند و به مذاکرات
مسالمت امیز اعتقاد دارند .گروه های دیگری هم که بیشتر
از جنس القاعده هس��تند کار مس��لحانه را دنبال می کنند.
بنابراین اینده وضعیت س��وریه نامشخص شده .االن انچه
مسلم است ،جمعیت هایی که درون س��وریه هستند اینده
این کشور را تعیین خواهند کرد و هیچ شیوه ای به جز شیوه
دموکراسی جواب نخواهد داد و طرفداران اسد در اینده در
این دموکراسی نقش برجسته ای دارند.
یعنی می فرمایید اگر راه حل سیاسی دست باال را
داشته باشد ،ایران می تواند در انجا برنده باشد؟
lبله ،شرایط اینده به نفع ملت سوریه است.
چیزی شبیه انچه در عراق رخ داد؟
lدموکراس��ی و انتخابات ازاد به نفع ملت سوریه
تمام می شود.
اگر موافق باشید به سواالت سیاسی وارد شویم.
در واقع جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام،
تبدیل ب�ه جلس�ات مجم�ع نامزده�ای احتمالی
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم شده .در جریان
ی هاشمی
جلس�ات بعد از مجمع هس�تید که اقا
اق�ای ناطق ن�وری و اقای حس�ن روحان�ی با هم
نشستی تش�کیل می دهند ،ش�ما به جلس�ه انها
می روید؟
lاز همان ابتدای مجمع تشخیص مصلحت نظام
همیش��ه اقای هاش��می با 5یا 6نفر از اقایان روحانی که
عمدتا در جامعه روحانیت مبارز بودند ،جلسه ای داشت.
تصور شخص شما از برنامه اقای هاشمی برای
انتخابات چیست؟ ایشان خودشان می اید یا به
سمت یک نامزد متمایل می شود؟
کند.
lبعید می دانم اقای هاشمی در انتخابات شرکت
ای�ن را درب�اره حض�ور خ�ود اقای هاش�می در
انتخاب�ات می فرمایید یا اینکه از کس�ی حمایت
کنند؟
بله ،بسیار بعید می دانم دخالت داشته باشند.
پس طرحی که می گویند نامزد ان از میان اقایا
ن
هاشمی ،ناطق نوری و روحانی خواهد بود ،منتفی
است؟
سیاست
lبسیار بعید است.
یعنی تئوری تشکیل دولت وحدت ملی از جانب
ایشان پیگیری نمی شود؟
مثلث شماره 159
lایشان ایده سیاسی خود را مثل هر سیاستمداری
طرح می کند.
نمی خواهند این ایده را عملیاتی کنند؟
lباید از خودشان سوال کنید.
درباره اصالح طلبان چطور فکر می کنید؟
lاصالح طلبان بستگی به خودش��ان دارد .به هر
حال اگر انها در انتخابات حضور داش��ته باشند به نفع شان
خواهد بود.
فکر می کنید با گزینه حداکثری بیایند؛ به عبارت
دیگر روی یک نفر اجماع کنند؟
lبعید می دانم اجماعی در جمع اصالح طلبان روی
یک نامزد صورت بگیرد.
درباره حض�ور اقای خاتم�ی در انتخابات چطور
فکر می کنید؟
lخود وی باید به این سوال جواب دهد.
اگر موافق باشید ،درباره وقایع پس از انتخابات
س�ال 88صحب�ت کنی�م ،به هر ح�ال مجم�وع
مواضعی که ش�ما از ان موقع تا حاال داشتید ،در
جاهایی متفاوت با س�ایر فضای کلی اصولگراها
یا حت�ی برخی نهادها ب�وده ،االن که به مس�ائل
چهار سال گذشته نگاه می کنید چگونه می توان
مقص�ران را در این قضیه تقس�یم بندی و با انها
برخورد کرد؟
lفتنه سال 88واقعا اسیب خیلی جدی به مردم و
نظام وارد کرد ،یعنی هم مردم و هم نظام اسیب دید .اوال از
بعد سرمایه گذاری های اقتصادی حداقل هفت ،هشت ماه
کش��ور عقب افتاد و این میلیاردها پول و ثروت می شود .از
بُعد جمعی ،هموطنان ما اذیت ش��دند ،مردم عادی اسیب
دیدند ،بچه های بس��یجی ،نیروه��ای پاس��دار ،نظامی و
انتظامی ش��هید و مجروح ش��دند .تعدادی از جوانان های
کش��ور زخمی و چندنفری کش��ته ش��دند و از این بعد هم
35
سیاست
خس��اراتی به جامعه وارد ش��د .از بعد بین المللی دشمنان
ما خیلی سوءاستفاده کردند و خواس��تند نوعی بی ثباتی را
در ایران ب��ه نمایش بگذارند؛ اینها جزو اس��یب های جدی
وقایع بعد از انتخابات س��ال 88بود .به نظر من چند عامل
دخالت داشت؛ یکی خودخواهی ها ،کینه ورزی ،عدم توانایی
و ضعف مدیریت رهبران اعتراضات در ساماندهی و هدایت
معترضان و جلوگیری از ساختارشکنی و قانون شکنی انها.
سوءاستفاده شبکه های ماهواره ای و عوامل خارجی خیلی
در بروز این حادثه موثر بوده .نکته دیگر این بود که می توان
گفت رهبر انقالب به نحوی در ان مقطع تنها شدند؛ کسانی
می توانس��تند برای کمک به صحنه بیایند و حداقل با این
افراد که در حمایت از اعتراضات فعالیت می کردند ،صحبت
کنند تا ادامه ندهند ولی این کار نشد .اینکه می گویند خواص
نقش خود را در وقایع پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم
ایفا نکردند ،تاحدودی درست اس��ت و یکی از مصادیق هم
اینجاس��ت ،امیدواریم این تجربه ای برای اینده ش��ود .چند
نتیجه می توان از این قضیه گرفت؛ هر نوع اعتراضی باید در
مسیر قانونی انجام شود ،وگرنه ممکن است به اشوب و هرج و
مرج کشیده شود .مساله دوم اینکه ما از تجارب گذشته استفاده
کنیم .مش��ابه این حادثه را در زمان امام (ره) هم داشتیم ،اما
فردی مثل احمداقا می امد کنترل می کرد؛ مشخصا در رابطه با
ایت اهلل طالقانی و یا در قانون اساسی که اصل مذهب رسمی
شیعه باشد و مساله اقای منتظری حداقل سه حادثه بزرگ
در ان زمان رخ داد که اینها داشت تبدیل به فتنه های بزرگ
می شد ،اما احمد اقا با مدیریت خود توانست این کار را انجام
دهد ،حاال این چهارمین حادثه بود که اتفاق افتاد و ما از ان
تجارب گذشته اس��تفاده نکردیم .باید وقتی یک حادثه رخ
می دهد از تجربه اندوزی گذشته اس��تفاده کرد و اجازه نداد
مشابه ان تکرار شود .امیدوارم درس گرفتن از این تجربه از
دل حادثه سال 88با خساراتی که ایجاد کرد به دست اید.
مثلث شماره 159
در جایی گویا ش�ما گفته بودید اگر جای اقایان
هاش�می و الریجانی بودید می توانستید فتنه را
دو ،سه روزه جمع کنید.
lمن اسم کسی را نیاورده بودم.
مخاطب شما مسئوالن مرتبط با موضوع بودند.
lباالخره روس��ای قوا و رئیس مجمع تش��خیص
مصلحت نظام می توانند در این ش��رایط نق��ش ایفا کنند.
س��ازوکار غیررس��می فرا قوه ای در همه دنیاست و بعضا از
نهادهای رس��می و س��ازوکارهای قانون��ی موثرتر جواب
می دهد .بنابراین از این س��ازوکارهای غیررسمی می توان
برای ایجاد وحدت و بحران شکنی استفاده کرد.
درباره دو نامزدی که ب�ه نتایج انتخابات تمکین
نکردند ،چگونه فکر می کنی�د؟ راهکار نظام چه
می تواند باشد؟
lدیگر باید قوه قضائیه تصمیم بگیرد ،چون انها در
اختیار قوه قضائیه هستند.
اظهارنظرهایی از جانب برخی اقایان ش�ده که
حاال این افراد فتنه گر نیستند و انها در زمین فتنه
بازی کردند .شما موافق این حرف هستید؟ اقای
عسگراوالدی این حرف را گفتند.
lبه هر حال خواه کس��ی خودش فتنه گر باش��د ،یا
در بازی و میدان فتنه عمل کند باالخره در ایجاد خسارات
شریک است.
بعضی نظرش�ان این اس�ت که حتی در صورت
عذرخواهی نیز راه بازگش�تی برای انها نیست،
نظر شما چیست؟
lاینها مسائلی اس��ت که قوه قضائیه و نظام باید
تصمیم بگیرد.
یعنی در حوزه تصمیم رهبری است؟
lبله ،اینها در ح��وزه قوه قضائیه و تصمیم رهبری
است .اینکه افرادی بیایند برای رهبری تعیین تکلیف کنند
36
که نظام این کار را انجام بدهد ی��ا انجام ندهد خب این کار
شایسته ای نیست.
درب�اره انتخابات فرمودی�د هن�وز نمی خواهید
تصمی�م خودت�ان را بگویی�د .اینطور س�والم را
می پرسم که شما در چه شرایطی وارد انتخابات
می شوید؟
lدر چه شرایطی ندارد .تصمیم خودم را گرفته و در
موقع مناسب اعالم می کنم.
اگر به فرض ائتالف سه نفره از شما دعوت کند،
به ان وارد می ش�وید؟ ایا ب�رای ورود خود به ان
جمع رایزنی کردید یا مایل نیس�تید وارد فضای
ائتالفی شوید؟
lدولت اینده باید از همه کاندیداها شکل بگیرد،
اما این دلیل نمی شود که ما قبل از انتخابات صورت مساله
رقابت را پاک کنیم .من مخالف این هس��تم که رقابت در
کش��ور ضعیف ش��ود ،مخصوصا اگر اصالح طلبان نیایند،
اصولگراها نباید رقابت را در کش��ور از بین ببرند .چون اگر
رقابت از بین برود مردم چگونه مشارکت کنند؟ بنابراین باید
رقابت جدی باشد و من ترجیح می دهم در یک رقابت جدی
انتخابات برگزار ش��ود.ولی دولت ائتالفی قبل از انتخابات
باید توس��ط جمعی از نخبگان ک��ه به تی��م و برنامه نمره
بدهند تعیین ش��ود نه انکه پش��ت درهای بسته ائتالف ها
را تعیین کنند.
درباره اصولگرایان س�نتی و جبهه پایداری ،دو
ضلع دیگر اصولگرایان که در این ائتالف حضور
جدی ندارند ،به نظرش�ما انها به چه روشی وارد
می شوند؟
lبستگی به خودشان دارد.
اقای والیتی جریان سنتی را نمایندگی می کند؟
lهنوز اعالن نکرده اند.
پایداری و جریان ایت اهلل مصباح یزدی چطور؟
lاطالعی ندارم.
جریان پایداری می تواند نامزد مس�تقل بدهد؟
اصال این کار به صالح است؟
lمن معتقد به رقابتم .هیچ اشکالی ندارد که جبهه
پایداری هم کاندیدا بدهد.
درباره جریان دولت و اقای احمدی نژاد ،تحلیل
ش�ما از اینکه اقای احمدی نژاد چ�ه خواهد کرد
چیس�ت؟ هم از نظر فردی سیاس�ی و هم کسی
که در مجمع تش�خیص مصلحت نظام هستید،
تحلیل بفرمایید.
lپیش��نهاد من این اس��ت که اق��ای احمدی نژاد
و مخالفان وی وارد درگیری نش��وند تا ای��ن پنج ماه اینده
با ارام��ش طی ش��ود .در چنین ش��رایطی بهتر می ش��ود
اینده سیاس��ی اف��راد را حفظ ک��رد .بنابراین بهتر اس��ت
اقای احمدی نژاد و مخالفان ایشان به چالش و درگیری با
هم نپردازند.
فکر می کنید نهادهای حاکمیتی این فرصت را به
اقای احمدی نژاد بدهند که ایشان از یک گزینه
مثل اقای مشایی یا الهام حمایت کند؟
lمانعی نیس��ت ک��ه اق��ای احمدی ن��ژاد از یک
کاندیدایی که شورای نگهبان او را رد نکرده حمایت کند ،به
عبارت دیگر اقای احمدی نژاد می تواند از نامزدی حمایت
کند اما اگر کاندیدای ایشان کسی باشد که شورای نگهبان
او را ردصالحیت کند قاعدتا صورت مساله عوض می شود.
بنابراین ایش��ان می تواند نامزدی داش��ته باشد که شورای
نگهبان او را تایید کند.
ف�رض کنید اق�ای ع�ارف گزین�ه طیف هایی از
اصالح طلب�ان باش�د و بخش�ی از اصالح طلبان
هم از ایش�ان حمایت کنند .به هرح�ال وی نماد
اصالحات در انتخابات ریاست جمهوری می تواند
باش�د ،در کن�ار اقای ع�ارف جری�ان دولت هم
یک نامزد حداقلی داش�ته باش�د ،این ش�رایط
فضا را ب�رای رقاب�ت درون�ی اصولگرایان تنگ
نمی کند؟
lاین انتخاب��ات چون دو قطبی نیس��ت لذا چنین
اتفاقی در انتخابات نمی افتد ،این انتخابات ش��بیه سال 84
رقابت چند قطبی است .اگر این اتفاق نیفتد ،شاید مردم فکر
کنند یک رقابت تشریفاتی در حال انجام است ،معتقدم هر
نوع عالمت تشریفاتی نش��ان دادن این انتخابات به ضرر
مردمساالری دینی تمام می شود.
با ای�ن اوص�اف پیش بین�ی می کنی�د انتخابات
دو مرحله ای شود؟
lاگر چندقطبی ش��ود احتمال دومرحله ای شدن
وجود دارد ،ولی ممکن اس��ت مردم بخواهند همان مرحله
اول کار را تمام کنند.
در انتخابات چند قطب�ی اضالع ان چه طیف هایی
هستند؟
lبس��تگی به افراد دارد ،جناح ها در این انتخابات
نقش زیادی ندارند .اشخاص هستند که چند قطب را شکل
می دهند.
چ�ه اف�رادی قطب ه�ای انتخاب�ات را ش�کل
می دهند؟
lهمین افرادی که هستند قاعدتا خواهند بود.
یعنی از ائتالف س�ه نف�ره اخر یک نفر ب�ه میدان
می اید یا ممکن اس�ت اینها هم با یکدیگر رقابت
کنند؟
lنمی توانم االن درباره این سه نفر نظر دهم ولی
احتماال اقایان حداد و عارف ،از سمت دولت یک نفر ،جبهه
پایداری یک نفر و برخی افراد دیگر مجموعا پنج یا ش��ش
نامزد جدی به صحنه بیایند.
نامزدی شما هم که معلوم نیست؟
lف��ال ب��د نزنید ،دف��اع از م��ردم و نظ��ام تردید
نمی خواهدg.
دولت اینده باید از همه کاندیداها شکل بگیرد ،اما این
دلیل نمی شود که ما قبل از انتخابات صورت مساله رقابت
را پاک کنیم .من مخالف این هستم که رقابت در کشور
ضعیف شود ،مخصوصا اگر اصالح طلبان نیایند ،اصولگراها
نباید رقابت را در کشور از بین ببرند .چون اگر رقابت از
بین برود مردم چگونه مشارکت کنند؟
سیاست
الریجانی می اید؟
موج تازه
نزدیکان علی الریجانی او را ترغیب به حضور در
انتخابات اینده می کنند
37
2
سیاست
«برخی از من خواس��ته اند کاندیدای انتخابات شوم».
این جمله علی الریجانی هم پاسخی بود به شایعات متعدد در
مورد احتمال کاندیداتوری اش و هم فتح بابی برای تحلیلگران
که نام او را با قوت بیش��تری در فهرست نامزدهای احتمالی
انتخابات 92بگنجانند .عل��ی الریجانی همچنین گفته بود:
«چه از فراکسیون رهروان و چه از بیرون افرادی به من گفته اند
و پیش��نهاد داده اند که برای ریاس��ت جمهوری شرکت کنم.
اما نظر من همان نظر قبلی است و برنامه ای برای انتخابات
ندارم و چیز جدیدی اتفاق نیفتاده که به ش��ما بگویم!» حاال
چند هفته ای از این اظهارنظر گذشته و یک عضو هیات رئیسه
فراکس��یون رهروان والیت مجلس با بیان اینکه فراکسیون
بر کاندیدات��وری الریجانی در انتخابات ریاس��ت جمهوری
اصرار دارد ،می گوید« :هرچه فراکس��یون ره��روان بگوید،
اق��ای الریجانی باید بگوید چش��م» .بهروز نعمت��ی با بیان
اینکه فراکسیون بر کاندیداتوری علی الریجانی در انتخابات
ریاست جمهوری اصرار دارد ،در پاسخ به این سوال که باتوجه
به صحبت اقای الریجانی مبنی بر عدم حضورش در انتخابات،
باز هم ای��ن اصرار وج��ود دارد؟ نیز می گوید« :بل��ه؛ البته در
انتخابات های گذش��ته نیز وی می گفت که حضور نخواهد
یافت .وی یک نفر است و فراکسیون حدود 200نفر است ،در
نتیجه الریجانی باید نظر فراکسیون را بپذیرد ».این اظهارنظر
عضو ارش��د فراکس��یون رهروان والیت همراه با خبرهای
جدیدی که از درون اصولگریان س��نتی می رسد رصد گران
مسائل سیاسی را به این تفسیر رسانده که یک ضلع رقابت 92
راستگرایان سنتی هستند و البته با احتمال کاندیداتوری علی
الریجانی .پیشتر از همه البته این غفوری فرد بود که در ابتدای
تابستان امسال به رسانه ها گفت« :علی الریجانی گزینه نهایی
اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد».
مثلث شماره 159
الریجانی کاندیدای نهایی سنتی ها؟
از سنتی ها چه کسی می اید؟ این سوال مهم این روزهای
رصدگران مسائل سیاسی اس��ت ،ان هم در حالی که کمتر از
4ماه به ثبت نام کاندیداها برای انتخاب��ات زمان باقی مانده
اس��ت .روزی خبر از کاندیداتوری شیخ علی اکبر ناطق نوری
می رسد و روز دیگر نام افرادی چون حجت االسالم مصطفی
پورمحمدی ،منوچهر متکی ،محم��د نهاوندیان ،محمد رضا
باهنر و ...به میان می اید.
چند کنگره و نشس��ت هم در میانش��ان برگزار شده و
البته فرجامش نه به معرفی مصداق منجر ش��ده و نه حتی به
مشخص شدن راهکار و رویه ورود به انتخابات .92
از همه این افرادی که نامشان امد اگر عبور کنیم باید به
یک گمانه سیاسی بپردازیم که چند روزی است بسیار جدی
شده؛ احتمال کاندیداتوری علی الریجانی .فردی که در رسانه
ملی به عنوان رئیس حضور داشت .س��پس عزم پاستور کرد
و پس از ناکامی راهی خیابان اذربایجان ش��د تا پا جای پای
حسن روحانی بگذارد و دبیر ش��ورایعالی امنیت شود .پس از
مدت کوتاهی اما به واسطه اختالف با رئیس جمهور جایش را
به سعید جلیلی داد و با نزدیک شدن هنگامه انتخابات پارلمان،
از قم راهی مجلس شد .او بر کرسی بر جای مانده از غالمعلی
حدادعادل تکیه زد و بر صدر مجلس نشس��ت .او این جایگاه
سیاسی را با زحمت فراوان در مجلس نهم نیز حفظ کرد .حاال
و در حالی که سنتی های اصولگرا هنوز نمی دانند چه باید بکنند
و در میان نام های متعدد هنوز به یک گزینه رای اور نرسیده اند
گویا این عزم علی الریجانی اس��ت که هر چه زمان می گذرد
جزم تر می شود.
الریجانی ،مخالفان و موافقان
اگر فرض بر این باش��د که علی الریجان��ی کاندیدای
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم است ،حاال باید به این فکر
کرد که او از حمایت کدام طیف های سیاسی برخوردار خواهد
شد .در شرایطی که اصولگرایان س��نتی هنوز نتوانسته اند به
38
راهکاری واحد برای ورود به انتخابات 92برسند برخی خبرها
حکایت از رایزنی های غیررس��می در میان برخی چهره های
راستگرای سنتی دارد .رایزنی هایی که گویی قرار است منجر
به ورود یکی از چن��د گزینه مطرح این طیف ب��ه انتخابات و
حمایت س��ایر چهره ها از او منجر شود .چنین است که برخی
می گویند علی الریجانی در صورت کاندیداتوری می تواند به
حمایت جبهه پیروان خط امام و رهبری و البته جامعه روحانیت
مبارز نیز خوش بین باشد .چه اینکه علی الریجانی خروجی
ش��ورای هماهنگی نیروهای انقالب در ماج��رای انتخابات
سال 84بود؛ اگرچه او نتوانست فرد پیروز انتخابات باشد .حاال
هفت سال از ان ماجرا گذشته و برخی برانند که بار دیگر ان
انتخاب را تکرار کنند .این البته همه ماجرا درباره کاندیداتوری
علی الریجانی نیست .چنانکه برخی معتقدند علی الریجانی
می تواند یکی از گزینه های مدنظر اکبر هاشمی رفسنجانی
برای تحقق طرحش جهت ایجاد دولت وحدت ملی باشد .او
اکنون هم منتقد دولت محمود احمدی نژاد اس��ت و هم البته
زاویه هایی دارد با طیف هایی از اصولگرایان که البته از منتقدان
هاشمی رفسنجانی نیز به شمار می اید .از نگاه و زاویه ای دیگر
علی الریجانی منتقدانی نیز دارد ،منتقدانی که اتفاقا در میان
اصولگرایان جای دارند .انها می گویند رئیس مجلس هشتم
و نهم در ماجرای انتخابات سال 88عملکرد مناسبی نداشته
است .انها می گویند علی الریجانی باید در مورد مواضعش در
ان سال پاسخگو باشد .موج انتقادات و البته تکرار انها باعث
شده علی الریجانی در جدیدترین سخنانش به انها پاسخ دهد.
او در پاسخ به سوالی در خصوص موضعگیری هایش پس از
حوادث انتخابات به خصوص در شنبه پس از نماز جمعه رهبر
معظم انقالب در گفت وگوی ویژه خبری ،گفته است« :بنده
به عنوان یک مسئول وظیفه داشتم فضای کشور را ارام کنم
و فضای التهابات موجود را برطرف کنم ».علی الریجانی در
حالی به واکنش به این مس��اله پرداخته است که منتقدانش
همواره از این مس��اله به عنوان یک نقطه منفی در کارنامه او
یاد می کنند .رئیس مجلس نهم البته در ادامه مواضعش گفته
است« :بنده در ان زمان به این جمع بندی و ننتیجه رسیدم که
با چنین موضعگیری می توان ارامش را به کشور بازگرداند؛ البته
افراد ارشد فراکسیون رهروان در پی دعوت از علی
الریجانی برای کاندیداتوری هستند
انسان جایزالخطاست و هرگز نیت اب به اسیاب دشمن ریختن
را نداش��تم .البته هر کس یک نوع برداش��تی دارد و می تواند
حوادث را از نگاه خود برداشت کند ».منتقدان الریجانی البته
به مخالفان اصولگرایش خالصه نمی ش��وند .از جمله اینکه
اصالح طلبان نیز هنوز ماجراهای دهه 70و روابطش��ان را با
علی الریجانی در ان سال ها فراموش نکرده اند .چنین است
که مفسران مسائل سیاس��ی می گویند« :اصالح طلبان اگر
کاندیدای اختصاصی داشته باشند و بنای حضور در انتخابات،
علی الریجانی را از انتقادات و اعتراضات خودشان بی نصیب
نخواهند گذاشت».
مکاتبات ائمه جمعه با علی الریجانی؟
سید رمضان شجاعی کیاس��ری ،سخنگوی فراکسیون
رهروان والیت هفته گذشته یک خبر جدید را در اختیار رسانه ها
قرار داد .او از مکاتبات ائمه جمعه با علی الریجانی برای قبول
کاندیداتوری در انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم خبر داده
و افزوده اس��ت که در چند روز اخیر اقای الریجانی مراجعات
زیادی داشته که از وی درخواس��ت نامزدی در انتخابات شده،
اما رئیس مجلس هنوز نظر نهایی خودش را در این خصوص
اعالم نکرده است.
الریجانی متقاعد شده است؟
علی برومن��د ،عضو دیگر فراکس��یون رهروان والیت
نیز گفته است« :ما در سفری که با اقای الریجانی به اردبیل
داشتیم به ایشان پیشنهاد کاندیداتوری دادیم .رئیس مجلس
برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم تا حدودی
متقاعد شده است ».وی افزود« :هیچ کس عقبه رئیس مجلس
را ندارد .ایشان در مجلس طرفداران زیادی دارد ،از این رو اکثر
نمایندگان نیز از کاندیداتوری علی الریجانی حمایت کرده و
ارای حوزه انتخابیه خود را برای رئیس مجلس جمع خواهند
کرد ،در حالی که دیگر کاندیداها چنین عقبه ای ندارند ».برومند
اظهار داش��ت« :تا انجایی که بنده می دان��م اقای الریجانی
می خواهد به جمع بندی کلی برسد .در این راستا ما و اقای علی
مطهری به طور جدی کاندیداتوری ایشان را پیگیری خواهیم
کرد ،البته در چند هفته اخیر نی��ز اقای مطهری به طور جدی
رئیس مجلس را تشویق می کند تا در انتخابات کاندیدا شود».
الریجانی نمی اید
اگر چه همه اعضای فراکس��یون رهروان از زمزمه های
حضور علی الریجانی در انتخابات سخن می گویند ،اما برخی
افراد نزدیک به علی الریجانی از انصراف او برای کاندیداتوری
خبر می دهند .سبحانی نیا از درخواست مکرر این فراکسیون از
علی الریجانی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری
خبر داد و گفت« :فراکسیون رهروان والیت بین گزینه های
مطرح ب��رای کاندیداتوری ،الریجان��ی را دارای ویژگی های
مناسب و شاخص های الزم برای ریاست جمهوری می داند و
بر همین اساس فراکسیون چندین بار از ایشان درخواست کرده
کاندیدا شوند اما ایشان تاکنون این امر را نپذیرفته و رد کرده اند.
نپذیرفتن اقای الریجانی ب��رای ورود به انتخابات به این معنا
نیست که فراکسیون در انتخابات بدون نظر است یا در اینده
ورود جدی به صحنه ندارد .ایشان تاکنون کاندیداتوری شان
را رد کرده اند و حضورشان را در سنگر مجلس الزم و ضروری
دانسته اند اما اینکه در اینده چه تصمیمی بگیرند با خود ایشان
است ،اگرچه تا این لحظه درخواس��ت های فراکسیون برای
کاندیداتوری را نپذیرفته اند ».ح��اال گویا باید منتظر بمانیم و
ببینیمکهعلیالریجانیتدامحضوربرکرسیریاستقوهمقننه
را ترجیح خواهد داد یا با سودای بر تن کردن ردای بر جای مانده
ینژاد راه پاستور را در پیش خواهد گرفت .به
از محمود احمد
نظر می رسد علی الریجانی فعال در حال ارزیابی فضا برای ورود
به انتخابات است و ترجیح می دهد دوگانه امدن یا نیامدن او در
فضای سیاست کشور همچنان ادامه داشته باشدg.
جهانگیرزاده معتقد
است که اگر اتفاق خاصی
نیفتد الریجانی برای
انتخابات نامزد نخواهد
شد
سیاست
گفت وگو با جواد جهانگیر زاده ،عضو ارشد فراکسیون رهروان والیت
جواد جهانگیرزاده از اعضای برجسته فراکسیون رهروان والیت معتقد است که علی الریجانی مجلس
را با کفایت تمام اداره می کند و اگر بخواهد درباره حضور در انتخابات ریاست جمهوری اظهارنظر کند ممکن
است نظارت مجلس بر دولت تحت تاثیر قرار گیرد .او در عین حال تمایل تعداد قابل توجهی از نمایندگان
نسبت به کاندیداتوری الریجانی را نفی نمی کند .جهانگیرزاده بر این مساله هم تاکید می کند که هنوز تمام
مولفه هایی که توانایی تغییر نتیجه انتخابات را دارند ظهور نکرده اند یا حداقل زمان بروز چنین مولفه هایی
فرانرسیده است.
علی حاجی ناصری
3
این روزها زمزمه هایی مبنی ب�ر حضور احتمالی
اقای الریجان�ی در انتخابات ریاس�ت جمهوری
اینده ش�نیده می ش�ود .مدتی پیش ه�م تعداد
قابل توجه�ی از نمایندگان فراکس�یون رهروان
والیت در نامه ای از ایش�ان ب�رای کاندیداتوری
در انتخابات دعوت کردند .اساس�ا چنین نامه ای
صحت دارد؟
lچنین نامه ای نه نوشته شده و نه امضا شده است.
اما تمام رسانه ها خبر این نامه را منتشر و اسامی
نمایندگان امضا کننده را اعالم کردند.
lحتی اگر تمام رسانه ها هم چنین خبری را منتشر
کرده باشند ،این مساله صحت ندارد .چنین کاری مصداق
ورود زود هنگام به عرصه انتخابات ریاست جمهوری است؛
از یکسو شخص اقای الریجانی از ورود زودهنگام به مباحث
انتخاباتی پرهیز می کند و از س��وی دیگر باتوجه به تبعیت
جدی رئیس مجلس از مقام معظم رهبری ،اقای الریجانی
موافق فعالیت های زودهنگام انتخاباتی نیستند .البته رئیس
مجلس فعالیت های زودهنگام انتخاباتی را برای کشور مضر
می داند؛ چراکه معتقد اس��ت دولت فعلی در ماه های پایانی
فعالیت خود باید وظایف خود را به نحو احس��ن انجام دهد.
زمانی که اس��امی افراد مختلف برای حض��ور در انتخابات
مطرح می ش��ود ،کش��ور در یک مدار انتخاباتی نامناسبی
قرار می گیرد که باعث می شود دست مدیران دولتی بلرزد و
کارها به نحو شایسته پیش نرود .از همین رو نامه ای که به
ان اشاره کردید صحت ندارد .البته نفی نمی کنم که در میان
بسیاری از نمایندگان این گرایش وجود دارد ،اما من تاکنون
از اقای الریجانی سخنی نشنیده ام که نسبت به حضور در
عرصه انتخابات ابراز تمایل کند.
مثلث شماره 159
احتمال امدن الریجانی ضعیف است
مگر اینکه شرایط تغییر کند
با تمام این تفاسیر شما و فراکسیون متبوع تان
چه برایندی در خصوص احتمال حضور رئیس مجلس
نهم در انتخابات 92دارید؛ اقای الریجانی می اید یا
نمی اید؟
lم��ن س��خنگوی فراکس��یون نیس��تم و عضو
هیات رئیسه فراکسیون هم نیس��تم؛ باید از دوستانی که در
فراکسیون مسئولیت دارند بپرسید .در عین حال که بسیاری
بر این عقیده اند که ظرفیت و توانایی اقای الریجانی برای
ریاس��ت جمهوری تقریبا بی نظیر اس��ت ،اما درباره ورود یا
عدم ورود ایش��ان به این عرصه ارای متفاوتی وجود دارد.
نظر شخصی من این است که در حال حاضر اقای الریجانی
مجلس را با کفایت تمام اداره می کند و نقش او در مس��ائل
داخلی و سیاست خارجی نقشی شایس��ته و برجسته است.
اقای الریجانی ریاست قوه ای را بر عهده دارد که مسئول
نظارت بر عملکرد دولت اس��ت و طبیعی است که اینگونه
اظهارنظرها درباره حضور ایشان در عرصه انتخابات ،نظارت
جدی مجلس بر دول��ت را تحت تاثیر قرار ده��د .اما اینکه
اقای الریجانی بیاید یا نیاید ،تحت تاثیر این مس��اله است
که ایشان ریاست یکی از قوای موثر کشور را برعهده دارد.
حضور احتمالی اقای الریجانی در انتخابات چه
تاثیری در معادالت انتخاباتی خواهد داشت؟
lمن معتقدم ک��ه نباید انتخابات را به س��ادگی و
ساده انگارانه تحلیل کرد .هنوز مولفه هایی که توانایی تغییر
39
نتیجه انتخابات را دارند ،ظهور نکرده اند یا حداقل زمان بروز
چنین مولفه هایی فرا نرس��یده است .از س��وی دیگر برخی
فعاالن و کنش��گران عرصه رقابت های انتخاباتی سمت و
سوی خود را تعیین نکرده اند .همچنین بعضی از مولفه هایی
که می توانند در کلیت انتخابات تاثیر بگذارند تکلیفش��ان
روشن نشده است .از این رو نمی توان به سادگی به تحلیل
انتخابات اینده نشست؛ می توان برخی از کنشگران و فعاالن
عرصه انتخابات را نام ب��رد و اینگونه گفت که برخی دارای
برنامه و گفتمان هستند و برخی دیگر بدون برنامه و گفتمان
وارد عرصه انتخابات می ش��وند .اینها پدیده هایی است که
می تواند در اینده انتخابات نیز موثر واقع شود؛ اما به عقیده
من حضور احتمال��ی اقای الریجان��ی در عرصه انتخابات
بسیار تاثیر گذار است .اگر ایشان وارد عرصه انتخابات نشود
می تواند باتوجه به ظرفیت ویژه خود با س��ازماندهی جدی
جریان اصولگرا این��ده انتخابات را در ح��وزه اصولگرایی
مدیریت کند .اگر هم اقای الریجانی تصمیم به حضور در
انتخابات بگیرد خواهید دید که از جمله مولفه ها و اشخاصی
است که در نتیجه انتخابات تاثیر بسزایی خواهد گذاشت.
البت�ه با وج�ود اینک�ه ش�ما می گویی�د ارایش
انتخاباتی و گروه ه�ای تاثیرگ�ذار در انتخابات
هنوز مش�خص نش�ده ،اما هر فردی که احتمال
حضور او در انتخاب�ات وج�ود دارد ،دارای عقبه
و پیشینه ای اس�ت که می توان بر همان اساس
درباره نح�وه و مق�دار تاثیرگ�ذاری او و جریان
متبوع�ش اظهارنظر ک�رد .اگر اق�ای الریجانی
تصمیم بگیرد که در انتخاب�ات اینده حضور یابد
نماینده کدام طیف یا جریان سیاسی خواهد بود؟
سیاست
lدر ابتدا تاکید می کنم که باتوجه به نفی چند باره
اق��ای الریجانی درباره حض��ور در عرص��ه انتخابات ،من
احتمال کاندیداتوری ایشان را بسیار ضعیف می دانم؛ مگر
اینکه شرایط بسیار تغییر کند و مولفه های جدیدی بروز یابد
که ایشان وادار به حضور در عرصه انتخابات شود.
مثلث شماره 159
مثال چه مولفه هایی؟
lبه عنوان مثال اتفاق نظر بخش های قابل توجهی
از جریانات سیاس��ی ،برخی از رجال سیاس��ی ،گروه های
تاثیرگذار اجتماعی یا احتمال وقوع شرایط بغرنج در استانه
انتخابات؛ اما گمان من بر این اس��ت ک��ه اقای الریجانی
در ش��رایط عادی تمایلی به حض��ور در انتخاب��ات ندارد.
در عین ح��ال اگر ش��رایط خ��اص و ویژه ای ایجاد ش��ود
که اق��ای الریجانی احس��اس کند حض��ورش در عرصه
ریاست جمهوری مفید اس��ت احتمال ورود رئیس مجلس
به صحنه انتخابات وجود دارد .اما ب��ر فرض کاندیداتوری
اقای الریجانی در انتخابات و اینکه ایش��ان از سوی کدام
جریان یا گروه سیاس��ی یا اجتماعی وارد عرصه می ش��ود،
طبعا نمی توان رئیس مجلسظ را از جریان اصولگرایی جدا
دانس��ت .اگر ش��ما اصولگرایان را به دو گروه اصولگرایان
س��نتی و جریان اقای احمدی نژاد تقسیم کنید ،قطعا اقای
الریجانی به اصولگرایان سنتی نزدیک تر است ،اما در عین
حال روش و مشی خاص خود را دارد و قائل به همکاری با
نیروهای وفادار به انقالب و رهبری است.
ای�ا می توانی�م از صحبت ه�ای ش�ما این گونه
برداشت کنیم که اگر نیروها و جریانات سیاسی
قائل به ایده وحدت ملی اقای هاشمی رفسنجانی
به این نتیجه برسند که اقای الریجانی کاندیدای
مناسبی اس�ت و حول محور او به اجماع برسند،
در این ص�ورت ایش�ان وارد عرص�ه انتخابات
خواهد شد؟
lمن به هیچ وجه به این مساله معتقد نیستم .ایشان
با این تعبیر از دولت وحدت مل��ی که همه جریانات در یک
چارچوب مشخص به فعالیت های سیاسی بپردازند موافق
نیس��ت .چارچوب های الزم را رهبر معظ��م انقالب تعیین
40
کرده اند و ضرورتی برای تعیین چارچوب های جدید نیست.
طبیعتا ما بیشتر از انکه به این گونه روش ها معتقد باشیم باید
به روش هایی توجه کنیم که منجر به حفظ چارچوب های
انقالب ،دفاع از بنیادهای اساس��ی انق�لاب ،ارتباط جدی
رئیس جمهور با رهبر انقالب (به گونه ای که رئیس جمهور
به لحاظ اعتقادی خود را موظف به اطاعت از رهبری بداند)
شود و بر اساس تز فکری حضرت امام(ره) در کتاب والیت
فقیه باش��د .این چارچوب ها بر این اس��اس تعیین ش��ده و
جایگاه رهبری جایگاه رفیعی اس��ت که نه فقط بر اس��اس
قانون بلکه بر اس��اس اعتقادات دین��ی و مذهبی اطاعت از
ایشان واجب است .به نظر من تراشیدن چارچوب های جدید
نه تنها مش��کلی را حل نخواهد کرد ،بلکه بر سوءتفاهمات
نیز می افزاید.
در میان گروهی از اصولگرایان ائتالفی تشکیل
ش�ده که اقایان حدادعادل ،قالیباف و والیتی به
نمایندگی از جریانات مختلف در ان حضور دارند و
جلساتی نیز با یکدیگر برگزار کرده اند .اگر اقای
الریجانی بنای حضور در انتخابات را داشته باشد
ممکن است به این ائتالف بپیوندد یا رقیبی برای
ائتالف مذکور خواهد بود؟
lاین س��ه بزرگوار چهره های ممتازی هستند اما
اینکه چنی��ن چارچوبی تا چ��ه حد می توان��د در اینده دوام
داشته باش��د ،محل تردید اس��ت؛ چرا که گفتمان فکری،
س��وابق اجرایی ،روش ها و توانایی های مدیریتی این سه
نفر با یکدیگر متفاوت اس��ت و امکان به سرانجام رسیدن
چنین چارچوبی بسیار بعید به نظر می رسد .روش هایی که
این دوس��تان برش��مرده اند که یک نفر از میان انها بیاید و
کاندیدا ش��ود روش چندان متقنی نیست .رجوع به نظرات
مردم روش مناس��بی به نظر نمی رس��د؛ چراکه مشخص
نیست دستگاه های نظرسنجی در کشور مورد پذیرش هر
سه نفر قرار بگیرد.
البته اعالم کرده اند که این جمع سه نفره ،ائتالف
بسته ای نیس�ت و امکان پیوس�تن کاندیداهای
دیگر نیز به ان وجود دارد.
lبله .اما اینکه افرادی خودش��ان کاندیدا باش��ند
و بخواهند درباره دیگر کاندیداه��ا نیز تصمیم گیری کنند،
احتمال پیوس��تن س��ایر کاندیداها به این ائتالف را کمتر
می کن��د و کاندیداهای دیگ��ر تمایلی به پیوس��تن به این
جمع نخواهند داش��ت .این روش قاعده مندی برای بازی
نیس��ت که کس��انی که خودش��ان فعاالن عرصه ورود به
عرصه انتخاب��ات هس��تند چارچوبی را مش��خص و برای
دیگران هم خط مش��ی تعیین کنند .اگ��ر چنین ائتالفی در
چارچوبی همچون جامعتین تش��کیل می شد قابل دفاع تر
از این ائتالف بود و امکان پیوس��تن دیگر کاندیداها به ان
نیز وجود داشت .من نمی دانم اگر اقای الریجانی بخواهد
بیاید -که البته در این مساله تردید دارم و با فرضی که شما
دارید چنین موضوعی را مطرح می کنم -به چنین ائتالفی
می پیوندد یا نه؛ اما اگر من شخصا با چنین پدیده ای مواجه
شوم ،خودم را در قید و بند کس��انی که خودشان کاندیدای
انتخابات هس��تند قرار نمی دهم .این ی��ک انتخاب فردی
است؛ انها برای خودشان تصمیم می گیرند و زمانی که شما
وارد این جمع می شوید الزاما یک عنصر وارداتی هستید که
در متن پیمان اولیه نبودید .بنابراین طبیعی اس��ت که این
متن چندان به ش��ما اجازه ندهد که عرض ان��دام کنید .اگر
افراد جدی��دی هم به این ائتالف بپیوندن��د باز هم اکثریت
با جمع اولیه اس��ت و انتخاب نهایی را خدش��ه دار می کند،
بنابراین طبعا کاندیداه��ای دیگر در براب��ر چنین ائتالفی
مقاومت خواهند کرد.
بر این اساس شاهد تعدد کاندیداهای اصولگرا
و فضایی مشابه انتخابات ریاست جمهوری نهم
خواهیم بود؟ چراکه شواهد و قرائن حاکی از ان
است که جبهه پایداری نیز کاندیدای اختصاصی
معرفی خواهد کرد.
lفرض اولیه که چنین اس��ت؛ مگر اینکه نگرانی
دوستان کاندیدا از جریان فتنه و جریان نزدیک به دولت به
قدری جدی باشد که بزرگان وارد صحنه شوند تا مبادا اینده
انقالب لطمه ای ببیند .من معتقدم با ائتالف هایی نظیر 2+1
رسیدن به چنین نتیجه ای بسیار دشوار است اما ائتالفی که
زیر چتر جامعتین باشد بسیار به صواب نزدیک تر است.
اگ�ر اق�ای الریجان�ی در قام�ت کاندی�دا
وارد عرص�ه انتخاب�ات ش�ود چ�ه نس�بتی ب�ا
اقای هاشمی رفس�نجانی و اصالح طلبان خواهد
داشت؟
lاگر به دوره حاکمی��ت اصالح طلبان و خصوصا
مجلس ششم توجه کنید ،اقای الریجانی یکی از ستون های
اساسی جریان اصولگرایی بود .من در طول چند سال اخیر
نیز ایش��ان را بر همین مش��ی پایدار و وفادار به این جریان
دیده ام و فکر می کنم که هنوز هم اقای الریجانی یکی از
افراد خوشفکر جریان اصولگرایی است .من گمان نمی کنم
که اقای الریجانی بخواهد با جری��ان اصالح طلب درباره
انتخابات حتی به یک مذاکره ساده بیندیشد.
یعنی هنوز ه�م اصالح طلب�ان خط قرم�ز اقای
الریجانی هستند؟
lاین برداشت شخصی من اس��ت که یک تمایز
جدی میان اق��ای الریجانی با اصالح طلب��ان وجود دارد.
ما هن��وز «س��یمای الریجان��ی» را فرام��وش نکرده ایم.
بیش��ترین اعتراض ها و حمالت به جری��ان اصولگرایی از
س��وی تندروهای جبهه اصالحات علیه اق��ای الریجانی
بود .در همان زمان هم نمایندگان��ی از جریان اصولگرا در
مجلس ششم حضور داشتند که حرمت انها رعایت می شد
و اصالح طلبان ب��ا مالطفت با انها برخ��ورد می کردند ،اما
هیچ گاه حرم��ت اقای الریجان��ی را رعای��ت نکردند و به
تندی با ایش��ان برخورد می کردند .ت�لاش اصالح طلبان
بر محکوم کردن اقای الریجانی و خرد کردن ش��خصیت
او بود .اقای الریجانی فرد زیرکی اس��ت که در عین حال
حافظه خوب تاریخی و سیاس��ی دارد .گم��ان نمی کنم که
ان روزه��ای تلخ را به س��ادگی از یاد بب��رد و در عین حال
معتقدم که مبنای ایش��ان در خصوص افراد و شخصیت ها
نزدیک��ی انها به رهب��ری اس��ت؛ از این جه��ت فاصله از
رهب��ری را برنمی تابد و جهت گیری ه��ا ،موضع گیری ها و
خط کش��ی های اقای الریجانی بر همین اس��اس صورت
می گیردg .
ایشان با این تعبیر از دولت وحدت ملی که همه جریانات در یک
چارچوبمشخصبهفعالیت هایسیاسیبپردازندموافقنیست
منگمان نمی کنمکه اقایالریجانی بخواهد با جریان اصالح طلب
دربارهانتخاباتحتیبهیکمذاکرهسادهبیندیشد
سیاست
ائتالف اصولگرایان
یکگام به پیش
ایا به تعداد نفرات ائتالف اضافه می شود؟
سیاست
مثلث شماره 159
41
تصمیم جدید برای وحدت
حداد عادل از افزایش تعداد اعضای ائتالف اصولگرایان خبر داده است
1
سیاست
«اعضای ائتالف اصولگرایان از سه نفر به چهار یا پنج
نفر افزایش پیدا می کند ».این خبری که غالمعلی حدادعادل
اعالم کرده اس��ت جدی ترین تحول در مورد ائتالف بزرگ
اصولگرایان اس��ت؛ ائتالفی که با پیمانی س��ه نفره توسط
رئیس مجلس هفتم ،شهردار تهران و وزیر امور خارجه اسبق
شکل گرفته و تاکنون توانسته حمایت بخش های مهمی از
اصولگرایان را جلب کند.
اظهارات جدی��د غالمعلی حدادع��ادل البته می تواند
واکنشی باش��د به توصیه های اخیر در مورد این پیمان سه
نفره.چه اینکه پیش از این برخی چهره های مطرح اصولگرا
با استقبال و حمایت از حرکت وحدت بخش اخیر سه چهره
اصولگرا خواهان گس��ترش دامنه این پیمان سیاسی شده
بودند .حاال غالمعلی حداد عادل در جدیدترین اظهارنظرش
درباره مطرح ش��دن برخ��ی اخبار مبنی بر امضای منش��ور
انتخاباتی توس��ط خودش ،والیتی و قالیباف گفته اس��ت:
«بحث منش��ور هیچ گاه مطرح نبوده ،بلکه میان ما سه نفر
توافقی است که اگر از میان ما فردی انتخاب و نامزد انتخابات
ریاست جمهوری شد ،دیگران با او رقابت نکنند و رای نشکند
.فعال هیچ فرد جدیدی برای پیوستن به 2+1مطرح نیست و
تاکنون کسی هم اظهار تمایل نکرده ،اما ما اعالم کرده ایم
در ائتالف بسته نیست و هر اصولگرایی که بخواهد ،می تواند
در جمع ما حضور داشته باشد».
وی سه شنبه هفته گذشته نیز در نطق میان دستورش
در مجلس گفت« :از هم اکنون باید گذشته را چراغ راه اینده
کنیم .حوادث 16سال گذش��ته را باید به یاد بیاوریم .نباید
کاری کنیم که مخالفان اصولگرایی با هرنام و عنوانی اختیار
این کشور را به دست گیرند .نباید فتنه سال 88را فراموش
کنیم .مخالف��ان اصولگرای��ی از تفرقه می��ان اصولگرایان
خوشحال و به پیروزی خود امیدوار می شوند .تعدد نامزدهای
اصولگرایی می تواند خدایی ناخواس��ته زمینه شکس��ت در
انتخابات ش��ود .در انتخابات باید ارمان گرایی و واقع بینی را
همان طور که رهبری در دیدار اخیر خود با مسئوالن کشور
توصیه و تبیین کردند توامان مد نظر داشته باشیم».
مثلث شماره 159
کدام کاندیداها اضافه می شوند؟
پس از مطرح ش��دن س��خنان حدادعادل بسیاری از
تحلیلگران مسائل سیاسی به دنبال پاس��خ این هستند که
افرادی که قرار است به این ائتالف سه نفره اضافه شوند کدام
چهره های اصولگرا هستند .با رصد ارایش کنونی نامزدهای
اصولگرا این گمانه بیش از همه ایجاد می شود که مصطفی
پورمحمدی و محس��ن رضایی دو کاندیدایی هس��تند که
ممکن است به جمع س��ه نفره پیمان اخیر اضافه شوند؛ دو
نامزد احتمالی که از سخنان و مواضعشان می توان به خوبی
دریافت که از حاضران انتخابات 92هستند.
محس��ن رضایی در جدیدترین اظهارنظ��رش درباره
ائتالف 2+1ب��ه خبرن��گاران گفته اس��ت« :باید مجمعی
متش��کل از 100نف��ر از نخبگان کش��ور ش��امل نخبگان
دانش��گاهی و حوزوی تشکیل ش��ود و انها مشخص کنند
چه کس��انی وارد ائتالف ش��وند .نخبگان باید برنامه های
افراد را بررس��ی و مش��خص کنند چه کس��ی برای پست
ریاست جمهوری مناسب است .این نوع ائتالف را من هشت
سال پیش اعالم کردم ولی متاسفانه عملی نشد .باید در این
ائتالف ها منطق وجود داشته باش��د ،وگرنه بی دوام خواهد
42
بود ».پیش از این س��خنان رضایی ،حس��ین کنعانی مقدم،
مسئول کمیته سیاسی جبهه ایستادگی با اشاره به اظهارات
اخیر حدادعادل درباره گس��ترش ائتالف 2+1و پیوس��تن
محس��ن رضایی به ان گفته بود« :ما از هرگونه س��ازوکار
مش��ترک بین اصولگرایان که همه جریانات را در بر گیرد ،
حمایت می کنیم و بررسی این موضوع به مالقات با محسن
رضایی موکول شده است».
ام��ا غالمعلی حدادع��ادل درباره مطرح ش��دن دیدار
محسن رضایی با اعضای ائتالف 2+1به خبرنگاران گفته
است« :ما هیچ دیداری با اقای رضایی نداشته ایم و نشنیده ام
که وی ابراز تمایلی برای حضور در ائتالف 2+1داشته باشد».
گویا برای مشخص شدن پیوستن محسن رضایی به ائتالف
اصولگرایان باید منتظر گذر زمان باش��یم .محسن رضایی
سال 84نیز یکی از اعضای ائتالف بزرگ اصولگرایان بود.
اما مصطفی پور محمدی دیگر گزینه اصولگراست که
احتمال پیوستنش به ائتالف وجود دارد .او که از وزرای سابق
محمود احمدی نژاد بوده و اکنون رئیس س��ازمان بازرسی
اس��ت تا کنون احتمال کاندیدات��وری اش را رد نکرده و در
جدید ترین اظهارنظرش در مورد ائتالف 2+1گفته اس��ت:
«همگرایی بسیار مثبت اس��ت و ما از ان استقبال می کنیم،
اما چون هنوز اعالم نامزدی در انتخابات نکرده ام ،وارد این
ائتالف هم نشده ام».
او البته گفته اس��ت« :هنوز برای شرکت در انتخابات
ریاست جمهوری سال اینده اعالم کاندیداتوری نکرده ام و
در زمان مناسبی اعالم می کنم که ایا در انتخابات به عنوان
کاندیدا حضور پیدا می کنم یا خیر».
این اظهارات مصطفی پورمحمدی در حالی مطرح شده
که پیش از این س��ایت تعامل نیوز که از رسانه های نزدیک
به راست سنتی اس��ت در خبری نوش��ته بود« :در مجموع
جمع بندی های انجام ش��ده مقرر ش��ده که از میان اقایان
الریجانی ،پورمحمدی ،متکی و باهنر یک نفر به ترکیب سه
نفره ائتالف افزوده شود و تمامی ظرفیت ها برای شکل گیری
ستاد مرکزی متمرکز ائتالف اصولگرایان ساماندهی گردد.
بنا بر این اجماع ،مقرر گردیده است که دیگر فعاالن انتخابات
نیز در انتخابات شوراها محوریت بیش��تری داشته باشند».
افزوده شدن گزینه مصطفی پورمحمدی از جمع چهار نفره
ذکر شده به ائتالف س��ه نفره تقریبا قطعی شده و رایزنی ها
برای هماهنگ شدن دیگر کاندیداهای احتمالی در انتخابات
شوراها ادامه دارد.
ایت اهلل مهدوی کنی :اصولگرایان ائتالف کنند
جامعه روحانیت همواره در استانه هر انتخاباتی یکی
از مهمترین اضالع است؛ چه اینکه حمایت و موضع گیری
این تش��کل روحانی هم��واره در روند انتخابات منش��ا اثر
بوده اس��ت .ایت اهلل مهدوی کن��ی در حالی که در اس��تانه
انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم ق��رار داریم در اخرین
اظهارنظرش نف��س ائتالف را مثبت ارزیاب��ی کرده و گفته
است« :اصولگرایان را به ائتالف در انتخابات پیش رو دعوت
می کنم ».رئیس مجلس خبرگان رهبری ،در پاسخ به سوالی
درخصوص وحدت اصولگرایان اظهار داشت« :انشاءاهلل در
این دوره از انتخابات نیز وحدت محقق خواهد شد».
وی همچنی��ن در خص��وص ائتالف س��ه کاندیدای
احتمالی انتخابات ریاست جمهوری موسوم به ائتالف ،2+1
نفس ائتالف را مثبت ارزیابی و تاکید کرد« :بنده همواره بر
ائتالف در انتخابات تاکید داشته ام؛ از این رو اصولگرایان را
در انتخابات پیش رو به ائتالف دعوت می کنم و امیدوارم در
انتخاباتی که پیش رو داریم ،شاهد انشعاب و اختالف در میان
اصولگرایان نباشیم ».این موضع ایت اهلل مهدوی از سوی
تحلیلگران سیاسی ،تصمیم جامعه روحانیت برای جلوگیری
از تکثر نامزدهای اصولگرا قلمداد شده است.
هدف مشترک
اما یکی از مهمترین محورهایی که در تحلیل وضعیت
پی��ش روی اصولگرایان وج��ود دارد این اس��ت که جبهه
پایداری برای انتخابات س��ال اینده چ��ه تصمیمی خواهد
گرفت و چه رویک��ردی اتخاذ خواهد ک��رد؟ انها اخیرا یک
همایش انتخاباتی برگزار کرده اند و چهره های شاخصشان
عنوان کرده اند که بن��ا دارند با کاندی��دای اختصاصی وارد
انتخابات ش��وند .مهمترین مخالفت انها با ائتالف سه نفره
از سوی روح اهلل حس��ینیان عنوان شد؛ انجا که او با تاکید بر
اینکه جبهه پایدار از ائتالف این سه نفر حمایت نخواهد کرد ،
گفت« :جبهه پایداری کاندیدای مشخصی خواهد داشت».
نماینده تهران با بیان این مطلب که جبهه پایداری با
برخی از افراد و کاندیداهای احتمالی در حال رایزنی و مذاکره
است ،خاطر نشان کرد« :ما هرگز روی این قبیل ائتالف ها
حساب باز نمی کنیم ».اما در مهمترین و جدیدترین واکنش
ایت اهلل مصباح یزدی که عضو شورای فقهی جبهه پایداری
نیز است گفته است« :اجماع بر یک کاندیدا عملی نیست»
او با بیان اینکه اصولگرایان س��عی کنن��د در انتخاب
افراد ،مشخصات و شاخص هایی که باید رعایت شود با هم
توافق کنند ،خطاب به گروه های اصولگرا از انان خواست که
همدیگر را تخریب نکنند ،چرا که هدف مشترک همه این
گروه ها دین و انقالب است.
این سخنان ایت اهلل مصباح یزدی در دیدار با دبیرکل و
جمعی از اعضای شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقالب
اسالمی بیان شده است .او در این دیدار با بیان اینکه قلبا به
همه گروه هایی که به اصولگرایی معروف هس��تند ،ارادت
دارم و انه��ا را متدین ،فع��ال ،مخلص ،رنجدی��ده و اماده
تحمل سختی ها و تهمت ها می دانم ،افزود« :در سوی دیگر
گروه هایی در مقاب��ل اصولگرایان قرار دارند که بر اس��اس
تجربه و عقل و انچه درک کرده ایم ،حس��ن نیت ش��ان در
حد نصاب نیست .این گروه ها منافع خود و بستگان و مقام و
پستشان را بر منافع جامعه اسالمی ترجیح می دهند.
ما دس��ت کم به چنی��ن گروه هایی(گروه های مقابل
اصولگرای��ان) اعتماد نداری��م و برای بعض��ی از این موارد
حتی باید به دلیل رفتارهایش��ان با انه��ا مقابله هم بکنیم و
نه تنها عدم صالحیت انها را باید تایید کنیم ،بلکه باید جلوی
فسادهایی که از ناحیه انها پیش می اید گرفته شود».
ایت اهلل مصباح یزدی در بخش مهمی از اظهاراتش
گفته است« :یکی از ایرادات ما در این مساله ،این است که
افراد مذکور در مقابل فتنه 88موضعی نگرفتند و بنده بینی
و بین اهلل هنوز برای برخی از رفتارهای این گروه ها در فتنه
88توجیهی ندارم».
رئیس موسسه اموزش��ی و پژوهشی امام خمینی(ره)
توضیح داد که منظور وی از این گروه ها« ،فتنه گران ،حامیان
انها و ساکتین فتنه و کسانی هستند که االن به عنوان سران
ایت اهلل مهدوی کنی بار دیگر اصولگرایان را به ائتالف دعوت کرده است
سیاست
گفته می شود مصطفی پورمحمدی به جمع پیمان 3نفره اضافه می شود
مثلث شماره 159
ایت اهلل مصباح یزدی از گروه های اصول گرا خواسته است یکدیگر را تخریب نکنند
فتنه در داخل شناخته شده یا معروف هستند».
ایت اهلل مصباح یزدی همچنین ادام��ه داد« :در بین
اینها کسانی هس��تند که متاس��فانه برخی از انها سال ها به
کشور خدمت کردند و از طرف امام(ره) هم حکم داشتند».
وی با تاکید بر اینکه گروه های ذکر ش��ده کارشان در
فتنه هیچ توجیهی نداشته و ما نمی توانیم اینجور رفتارها را با
حسن ظن توجیه کنیم ،بنابراین باید حساب اینها را از حساب
اصولگرایان جدا بدانیم ،خاطرنش��ان کرد« :اما سایرین که
با اخالص عم��ل کردند ،در مقابل فتن��ه 88موضع گرفتند
و وفاداریشان را نسبت به والیت نش��ان دادند ،ما همه این
گروه ها را خادم می دانیم و به خاطر همین واقعا دوستش��ان
داریم .البته خواه ناخواه هم اختالف نظرهایی بینشان هست،
هرچند ایده ال این است که س��ازوکاری وجود داشته باشد
که اختالف نظرها برداش��ته ش��ود و همه این گروه ها یک
خط مشی سیاسی داشته باشند ،اما این یک «ایده ال» است
و تجربه تاریخی از بدو اس�لام تا کنون نشان می دهد چنین
چیزی عملی نیست ».رئیس موسسه اموزشی و پژوهشی
امام خمینی(ره) مجددا تاکید کرد« :اینکه توقع داشته باشیم
همه خوبان تشخیص ش��ان درباره یک کاندیدا یکی شود،
عملی نیس��ت مگر اینکه این امر دایر باشد که اگر ما به این
فرد رای ندهیم ،فرد فاسدی رای می اورد که در اصالحات
گاهی اتفاق افتاد».
ایت اهلل مصباح ی��زدی ادامه داد« :ای��ن فکر که همه
توافق کنند روی یک نفر ،عملی نیست .این بهترین حالت
است ،اما در یک صورت محقق می ش��ود و ان اینکه رقیب
قوی وجود داش��ته باشد که احتمال برنده ش��دن او باشد و
به عنوان فرد ثانوی روی ان توافق کنند تا فردی مفس��د و
خائن سر کار نیاید».
وی با تاکید بر اینکه «ما همه مصالح اسالم و انقالب
را می خواهیم و نمی توانیم بی تفاوت باشیم» ،ادامه داد« :اما
انچه عملی اس��ت و اقل کار به عنوان وظیفه دینی اس��ت،
ان اس��ت که س��عی کنیم در انتخاب افراد ،مش��خصات و
شاخص هایی که باید رعایت شود را با هم توافق کنیم .این
کار مشکلی نیست .حال ممکن اس��ت یک عده روی یک
شاخص کمتر و یک عده بیشتر تاکید داشته باشند ،ولی در
اصل شاخص ها که حتما باید این شاخص باشد یا نباشد هیچ
اختالفی وجود ندارد .معموال همه بر عالقه مندی به اسالم،
انقالب ،والیت فقیه و کارایی تاکید دارند که اینها ش��رایط
عمومی است که هر مسئولی باید داشته باشد».
رئیس موسسه اموزشی و پژوهش��ی امام خمینی(ره)
افزود« :بعد از توافق بر سر شاخص ها ،باید سعی کنیم بینی
و بین اهلل مصداق را بر این اس��اس تعیین کنیم .باید به همه
توصیه کنیم که اغراض را کنار بگذاری��م و هر کس به این
مصداق ها نزدیک تر بود او را انتخاب کنیم».
رئیس موسسه اموزشی و پژوهش��ی امام خمینی(ره)
تصریح کرده اس��ت« :البته ممکن اس��ت گروهی را بیشتر
بپسندم اما درباره ان گروه نیز معنایش ان نیست که هرچه
انها بگویند من قبول داشته باشم .نسبت انها با من مناسب تر
است ولی من به همه گروه های اصولگرا خوش بین هستم».
ایت اهلل مصباح یزدی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد:
«باید نسبت به برادران ایمانی خود تا زمانی که در مقابل حق
نایستاده اند ،خوش بین باشیم و نظر مشورتی خود را هم ارائه
بدهیم .ش��ما نظر و دلیل خود را بگویید ،دیگری هم نظر و
دلیلش را بگوید .همدیگر را متهم و تخریب نکنیم».
به هر روی به نظر می رس��د چهره های اصولگرا در
حالی که به پای��ان دولت محمود احمدی ن��ژاد نزدیک می
شویم از پیش گامی حداد عادل ،قالیباف و والیتی برای شکل
گیری وحدت درمیان اصولگرایان استقبال کرده و با تصمیم
جدید درمورد اضافه ش��دن چهره های دیگر به جمع 3نفره
فعلی دایره این وحدت افزایش یافته و گروه های بیشتری از
اصولگرایان در این مدل همکاری کنندg .
43
پیمان 3نفره
مدل خوبی برای
وحدت است
سیاست
مثلث شماره 159
گفت و گو با احمد سالک درباره
ائتالف اصولگرایان
2
زهره دیانی
حجت االسلام احم�د س�الک ،نماین�ده
مردم اصفهان و عضو جامع�ه روحانیت مبارز در
گفت وگو با مثلث ائتالف را شیوه ای برای رسیدن
اصولگرایان به وحدت می دان�د و می گوید« :این
ائتالف هم شیوه ای است برای حفظ وحدت میان
اصولگرایان .در واقع اگر به خوبی پیش برود چرا
نباید بتواند باعث وحدت شود؟» وی تاکید می کند:
«اگر گفتم�ان منطقی و منطبق ب�ا ضوابط قانونی
و بر اس�اس فصل الخطاب قرار دادن فرمایشات
حضرت اقا مالک عمل ق�رار گیرد ،قطعا مدعیان
کاندیداتوری از مواضع خود کوتاه امده و بین خود
به نتیجه خواهند رسید و یک نفر را محور حرکت و
وحدت قرار می دهند».
مش�روح گفت وگوی مثلث با عض�و جامعه
روحانیت را در ذیل بخوانید.
اقای س�الک !ای�ن روزها ائتالف ی�ا وحدت میان
اصولگرایان از جمله مباحثی اس�ت که در محافل
سیاس�ی ب�ه نوعی م�ورد بح�ث و بررس�ی قرار
می گیرد .لطفا بفرمایید از نظر شما این مهم از چه
طریقی تحقق پیدا می کند؟
lدر بح��ث وحدت یا ائت�لاف می��ان اصولگرایان و
طریق رس��یدن به ان ابتدا باید به فرمایش حضرت امام(ره)
و رهبر معظم انقالب نگاه کنیم .در ش��رایط کنونی توجه به
نظر و فرمایش مق��ام معظم رهبری حائز اهمیت اس��ت .در
واقع اگر معیار حرکت ،فرمایش حضرت اقا باشد ما مشکلی
44
نخواهیم داشت ،بنابراین نکته اصلی بحث ما همین موضوع
اس��ت .اما نکته دوم گفتمان هایی اس��ت که در به کارگیری
ان باید دقت داش��ت و مصلحت انقالب ،م��ردم و مطالبات
مقام معظم رهب��ری را در وحدت و ائت�لاف مد نظر قرار داد.
در واقع گفتمان هایی باید اتخاذ ش��ود که منطقی ،مستدل و
قانع کننده برای حفظ نظام و تعالی انقالب اس�لامی باشند.
نکته سوم پرهیز از هر گونه تشنج ،بحران و نگرانی هایی است
که در این سطح مطرح اس��ت .زیرا جامعه دیگر تحمل این
مسائل را ندارد .بنابراین باید رقابت سالمی را برای بستر سازی
وحدت خوب و عملیاتی فراهم کرد .نکته چهارم این اس��ت
که یک تحلیل خوب و بس��یار قوی از وضعیت داخل کشور،
جریانات و محیط پیرامونی از دشمنانی چون امریکا و اسرائیل
داشته باشیم .به نظرم می رسد که اینها مسائل مهمی است که
باید مورد توجه قرار گیرد.
درباره ائتالفی که اخیرا از طرف اقایان حدادعادل،
والیتی و قالیباف تشکیل شده ،چه نظری دارید؟
lاین ائتالف اکنون گسترده تر ش��ده ،یعنی اقای
حدادعادل دایره را بازتر کرده ان��د و گفتند هر کس بخواهد
می تواند در این ائتالف قرار بگیرد.
منظورم این است که ایا این ائتالف می تواند منجر
به وحدت اصولگرایان شود؟
lبله ،این ائتالف هم ش��یوه ای اس��ت برای حفظ
وحدت میان اصولگرایان ،در واقع اگر به خوبی پیش برود چرا
نباید بتواند باعث وحدت شود؟
این ائتالف ب�ا اتخاذ چه سیاس�ت ی�ا راهکاری
می تواند به خوبی پیش برود؟
ی که
lاین مس��اله بازمی گردد به همان محور دوم
عرض کردم؛ یعنی اتخاذ و انتخاب گفتمان منطقی و مستدل.
یعنی این گفتمان تنها باید از جانب افراد حاضر در
این ائتالف مورد توجه و تاکید قرار گیرد؟
lبه هر حال کسانی که مدعی هستند می توانند این
مس��ئولیت بزرگ را بر عهده بگیرند .باید کنار هم بنشینند و
فردی که مقبولیت ،مشروعیت و امکان بیشتری در این زمینه
دارد را وارد میدان کنند.
در ح�ال حاض�ر واکنش ه�ای متفاوت�ی در مورد
شکل گیری این ائتالف مطرح ش�ده است .شما
فکر می کنید تشکل های دیگر اصولگرایی از این
ائتالف حمایت خواهند کرد؟
lقض��اوت در این مورد زود اس��ت ،بای��د مقداری
جلوتر برویم.
اق�ای س�الک! واقعی�ت ای�ن اس�ت ک�ه اکنون
چهره ه�ای متع�ددی از اصولگرای�ان در مظ�ان
کاندیدات�وری هس�تند .برخی از ای�ن افراد حتی
به ص�ورت غیر مس�تقیم و غیر ش�فاف احتم�ال
حضورش�ان در انتخابات س�ال این�ده را مطرح
کرده اند .فکر می کنید این افراد چه موضعی درباره
ائتالف 3نفره اتخاذ کنند و ایا به جمع حامیان این
پیمان سیاسی خواهند پیوست؟
lمن در مقام سخنگوی این افراد نیستم که بتوانم
به این سوال پاسخ بدهم ،اما اگر گفتمان منطقی و منطبق با
ضوابط قانونی و بر اساس فصل الخطاب قرار دادن فرمایشات
اقا مالک عمل قرار گیرد قطعا مدعیان کاندیداتوری از مواضع
خود کوتاه امده و بین خود به نتیجه خواهند رسید و یک نفر را
محور حرکت و وحدت قرار می دهند .این مهمترین مساله ای
است که به نظر من تحققش اهمیت دارد.
از نظ�ر ش�ما از بی�ن چهره ه�ای مط�رح ب�رای
کاندیدات�وری کدام ی�ک به این ائتلاف نزدیک
هستند و می توانند وارد این جمع سه نفره شوند؟
lمساله اینجاست که هنوز کسی به طور جدی وارد
میدان رقابت نشده است .بنابراین نمی توانیم وارد گمانه زنی
در این مورد شویم.
اما برخی افراد هستند که کاندیداتوری انها رنگ
و بوی جدی تری به خود گرفته است.
lبنده اکنون نمی توانم در این خصوص قضاوت کنم.
باید مسائل زیادی را در نظر گرفت و عملکرد این اقایان را در
گذشته مورد تحلیل ،بررسی و ارزیابی دقیق قرار داد .در واقع
این یکی از مسائل اس��ت .نکته دوم میزان التزام عملی این
افراد به والیت فقیه است .البته همه این افراد به والیت فقیه
التزام دارند اما در دنیای عمل و اجرا باید این التزام را مورد دقت
قرار داد .اگر نوع تفکرات باز باش��د قابل نفوذ است .از این رو
فکر می کنم االن زود باشد که پاسخ سوال شما را بدهم زیرا
باید توجه و دقت بیشتری کرد.
با این تفاسیر ممکن است بفرمایید کدام یک از
افراد حاضر در میان اصولگرایان را دارای تفکرات
باز می دانید که قابل نفوذ هستند؟
lاگر شما به دنبال این هستید که اسم فردی را ببرم
بنده به هیچ وجه نام کسی را نخواهم برد.
بهتر است سوالم را به گونه ای دیگر مطرح کنم.
شما گفتید برخی از اصولگرایان تفکری باز دارند،
چگونه می توان به تفکر باز کاندیداهای اصولگرا
پی برد؟
lاش��اره من به ان تحلیل واقعی از اخرین وضعیت
داخل کش��ور باز می گ��ردد .در حال حاض��ر جریاناتی چون
اصالح طلب ،دولت یا افرادی که ب��ه دلیل ضربه خوردن به
منافعشان از وضع موجود ناراضی هس��تند در داخل حضور
دارند .از حیث خارجی نی��ز اروپا و امری��کا در ماجرای فتنه
ی خورده اس��ت ،بنابراین بی تردید به دنبال
88سیلی محکم
جبران این س��یلی در انتخابات 92خواهد بود ،بنابراین این
جریانات نمی توانن��د در انتخابات پیش رو بی تاثیر باش��ند و
حضور نداش��ته باش��ند .کما اینکه برخی اف��راد از انتخابات
ازاد یا تش��کیل دولت وحدت ملی سخن می گویند ،در حالی
که پش��ت این جمالت تفکری نهفته است که ما در انقالب
مخملی جین شارپ می بینیم که وضعیتی را در سطح جهانی
در برخی کشورها ایجاد کرده که هر گونه کالمی مثل تقلب،
اردوکشی خیابانی یا انتخابات ازاد و تشکیل کمیته صیانت از
ارا و حضور عناصر بین المللی برای حفظ ارای مردم متعلق
به فرهنگ های ضد انقالبی است .بنابراین ان کسانی که در
خصوص انتخابات ازاد بحث می کنند به مردم و دستگاه های
نظارتی توهین می کنند که نمی توان به س��ادگی از ان عبور
کرد ،بنابراین مجموعه این تحلیل ها و مس��ائل می تواند در
مقابل اصولگرایان ی��ک جبهه واحد را تش��کیل بدهد و به
اختالفات درون جریان اصولگرای��ی دامن بزند ،زیرا ممکن
اس��ت یکی از سیاس��ت های انها همین باش��د؛ یعنی رشد
اختالف بی��ن اصولگرایان به بهانه های مختل��ف .بنابراین
هوشیاری اقایان اصولگرا در این قضیه بسیار مهم است که
نباید از ان غافل بود و در جریان وحدت یا ائتالف اصولگرایی
خرده حساب ها را مطرح کرد ،بلکه باید شرایط مکانی و زمانی
را دقیق س��نجید که ما در چه مقطعی از تاریخ تصمیم به امر
مهمی یعنی انتخاب رئیس جمهور می گیریم .اینها مسائلی
است که باید اصولگرایان به ان توجه کنند.
منظور شما این است که می توان از دولت وحدت
منظور شما به صورت شفاف و دقیق چیست؟
lببینید ،اینگونه نیست .ممکن است از مطرح شدن
این مباحث سوءاستفاده هایی بشود .در واقع کسی نگفته اقای
هاشمی خارج از نظام است .ایشان ریاست مجمع تشخیص
مصلحت نظام که جای بسیار حساسی است را بر عهده دارد.
در اینجا مشورت های اساسی برای مقام معظم رهبری صورت
می گیرد ،بنابراین در مسئولیت و داخل نظام هستند اما بحثی
که مطرح است نقطه نظرات و تفکرات در خصوص مسائل
اس��ت .اصولگرایان هم نقطه نظرات زیادی دارند مگر اقای
عسگراوالدی راجع به موسوی و کروبی نگفتند اینها سران
فتنه نیستند؟ ایشان نظرشان را گفتند؛ در واقع اظهارنظر در
جمهوری اسالمی ممنوع نیس��ت و ازاد است اما در اینجا ما
برای اینکه انتخاب اصلح داشته باشیم باید بررسی کنیم .یکی
از راه هایی که می توانیم انتخاب اصلح کنیم بررسی بیانات،
عملکرد و نوع موضع گیری افراد در مقاطع مختلف است .به
این نکته باید دقت کنیم اما مباحثی که بعضا مطرح می شود
مثل انتخابات ازاد یا تقلب در انتخابات یا تشکیل دولت وحدت
ملی اینها در مبحث 150بندی انقالب مخملی جین شارپ
مطرح است ،بنابراین توقع نداریم چنین موضوعاتی از زبان
افرادی که خودشان را اصولگرا می دانند بیان شود.
گفته می شود جریان دولت یکی از مدعیان حضور
در انتخابات است .از نظر شما ایا این جریان هم
می تواند رقیبی برای طیف اصولگرایان باشد؟
lطبیعی اس��ت که این جریان رقیب اصولگرایان
خواهد بود.
مگر این جریان بخشی از اصولگرایان نیستند؟
lخیلی ها ج��زو اصولگرایان بوده و هس��تند .این
دلی��ل نمی ش��ود باالخ��ره اق��ای احمدی ن��ژاد در دو دوره
ریاست جمهوری حضور داش��تند و تجربه فراوانی هم دارند،
بنابراین نمی توانند نس��بت به انتخابات ریاس��ت جمهوری
بی تفاوت باش��ند و بگویند دوره ما تمام ش��ده و کنار بروند.
ایش��ان به هیچ وجه چنین تحلیلی ندارند ،بلکه احمدی نژاد
تحلیلی ب��رای حض��ور پر ق��درت در انتخاب��ات دارد .یعنی
همانط��ور ک��ه رس��انه ها عن��وان کردن��د جریان س��وم از
ناحیه دولت نش��ات می گیرد .ش��اید تحلیل این باش��د که
اصالح طلبان اختالف نظر دارند و اصولگرایان هم مش��غول
اختالف خود هس��تند بنابراین جریان سومی مسئولیت را بر
عهده بگیرد.
ایا ممکن است اقای احمدی نژاد یا همان جریان
ی گرای�ش پیدا
س�وم به س�مت طرح وحدت مل
کند ی�ا به عنوان جری�ان مس�تقل وارد انتخابات
خواهد شد؟
باشد.
lاین قضاوت زود است ،البته فکر نمی کنم اینگونه
این اعتقاد وجود دارد ک�ه پرداخت یارانه ها برگ
برنده ای برای رای اوری جریان س�وم یا جریان
با این اوصاف ممکن است اصولگرایان به رقابت
درون گروهی کشانده شوند؟
lیک سناریو این اس��ت که رقابت بیرونی صورت
بگیرد ،یعنی خ��ارج از جریان اصولگرایی ام��ا اگر جریانات
اصالح طلب و دولت در انتخابات شرکت کنند طبیعی است
حضور اصولگرایان برای ورود به این رقابت باالتر خواهد رفت،
اما اگر بناب ر دالیلی این جریانات در انتخابات حاضر نشوند و
فقط اصولگرایان وارد میدان رقابت شوند ضرورتا یک رقابت
درون گروهی نیاز است.
فکر می کنی�د پیروز انتخابات ریاس�ت جمهوری
یازدهم چه طیفی باشد؟
lقضاوت در این خصوص نیز زود هنگام است ،زیرا
نمی دانیم شرایط رقابتی چگونه شکل می گیرد .در واقع ساختار
بحث رقابت نکته قابل توجهی است .سناریوی اول این است
که اصالح طلبان یا جریان فتنه بتوانند از فیلتر شورای نگهبان
عبور کرده و در انتخابات حضور پیدا کنند .در سناریوی بعدی
ممکن اس��ت رقابت بین عناصر دولت احمدی نژاد با دیگر
اصولگرایان صورت گیرد اما س��ناریوی س��وم این است که
احتمال دارد رقابت میان تشکل های اصولگرا باشد .از این رو
قضاوت پیرامون اینکه رقابت بیشتر میان کدام طیف ها خواهد
بود مقداری زود هنگام است.
مثلث شماره 159
ش�ما کدام تش�کل یا کاندیدا را مهمترین رقیب
انتخابات�ی ائتلاف 3نفره ی�ا به طور کل�ی طیف
اصولگرایان در انتخابات پیش رو می دانید؟
lبنده چنین چیزی نگفتم ،ش��ما اینگونه برداشت
کردید.
lتا حدودی تاثیر این مسائل بر مردم طبیعی است اما
اگر مردم واقعیت را بدانند که باید30درصد از این یارانه ها برای
اثر بخش��ی به بخش تولید تعلق می گرفت ،اینگونه قضاوت
نمی کردند ،زیرا بخش اعظم یارانه ها در مباحث تولیدی بوده
است ،بنابراین اگر این موضوع برای مردم توضیح داده شود
مردم خواهند پذیرفت البته توده زی��ر خط فقر که حقیقتا به
یارانه ها نیاز دارند تحت تاثیر این یارانه ها خواهند بود ،بنابراین
ما در حال حاضر قانون هدفمندی یارانه ها و اثر و عملکرد ان
را مورد بررسی قرار می دهیم.
سیاست
lبنده اش��اره کردم به نوع تفکر باز و تفکر محض
والیتی .تفکر اف��راد با یکدیگ��ر فاصله دارد ک��ه باتوجه به
عملکردشان می توان به چگونگی افکار شان پی برد.
ملی اینگونه برداشت کرد که ممکن است انقالب
مخملی را در ذهنشان داشته باشند؟
دولت در انتخابات محسوب می شود .شما چنین
موضوعی را قبول دارید؟
نظرت�ان راجع ب�ه اقبال م�ردم ب�ه اصولگرایان
چیست؟
lالبته جریان اصولگرایی در این قضیه ضربه خورده
اس��ت ،اما اینطور نیس��ت که اقبال عمومی نداشته باشد .در
واقع اگر شما عمق جامعه را بررسی کنید خواهید دید نسبت
به اصولگرای��ان نظرات ،بس��یار مثبت اس��ت .این موضوع
بس��تگی به این دارد که اصولگرای��ان چگونه موضع گیری
کنند .مردم به کیان اسالم ،والیت و مملکتشان اعتقاد دارند.
مردم دستاوردهای انقالب را در سطح جهانی در حوزه های
مختلف علمی مشاهده کرده اند .جمهوری اسالمی در بیداری
اسالمی ،وال استریت ،انرژی هسته ای و ...نقش افرین بوده
است .مردم به این مس��ائل معتقدند .از سوی دیگر می دانند
این انقالب ناشی از اس�لام و والیت اس��ت البته همانطور
که شما می گویید درست اس��ت که مردم نسبت به شخصی
اقبالی نداشته باشند اما این مساله به اصل موضوع ارتباطی
ندارد ،ب��ه هر حال م��ا امیدواریم حضور م��ردم در انتخابات
ریاس��ت جمهوری یازدهم همچون 9دی حضور پرش��وری
باشدg .
اگر گفتمان منطقی و منطبق با ضوابط قانونی و بر اساس
فصل الخطاب قرار دادن فرمایشات حضرت اقا مالک عمل
قرار گیرد قطعا مدعیان کاندیداتوری از مواضع خود کوتاه
امده و بین خود به نتیجه خواهند رسید و یک نفر را محور
حرکت و وحدت قرار می دهند
45
گفت وگو با اسماعیل کوثری
3
مقدمه ای برای وحدت
سیاست
اسماعیل کوثری می گوید افراد جدیدی به جمع ائتالف اصولگرایان اضافه خواهند شد .گفت وگویی
را با او در این مورد انجام دادیم.
از کش��ور کار می کنند و هم در داخل .اصالح طلبان و جریان
انحرافی اجازه نمی دهند ک��ه اصولگرایان به راحتی به نتیجه
علی حاجی ناصری
برسند .شایعه پراکنی ،جنگ روانی و ابزارهایی از این قبیل را به
کارمی گیرندتابااصولگرایانمقابلهکنند.اینمسائلرانمی توان
اصولگرایاندردوره هایگذشتهمدل هایمختلفیرا
انکار کرد؛ کار دشمنان ما دش��منی کردن است .همانطور که
برای وحدت در پیش گرفته اند؛ از شورای هماهنگی
و ابادگ�ران تا جبهه متحد اصولگرای�ان .البته این
حضرت اقا در سخنان هفته گذش��ته خود تاکید کردند انها از
مدل هادرانتخاباتریاست جمهوریکمرنگ تربوده
هم اکنون بحث انتخابات ازاد را کلیدواژه خود قرار داده اند و در
وبرخیکاندیداهابه طورمستقلدرانتخاباتحضور
واقع به دنبال ایجاد شک و شبهه هایی هستند .دشمنان مدعی
یافته اند .در انتخابات 92اصولگرایان براساس چه
هستند که انتخابات در ایران به طور ازاد برگزار نمی شود .البته
این موضوع تازه ای نیست؛ انها در انتخابات ریاست جمهوری
مدلی به وحدت خواهند رسید؟
گذش��ته نیز بحث تقلب را مطرح کردند .یک س��ال پیش از
lهر کسی که بخواهد وارد عرصه انتخابات شود در
انتخابات برخی افراد از ایران رفتند ،با امریکایی ها نشستند و به
درجه اول باید حتما خداوند و منافع نظام را در نظر بگیرد؛ چراکه
منافع نظام بس��یار مهم تر از منافع افراد و گروه هاس��ت و تمام
این نتیجه رسیدند که باید بحث تقلب را مطرح کنند .البته رهبر
کاندیداهای اصولگرا باید این مساله را در نظر بگیرند .در غیر این
معظم انقالب در سخنان خود در نوروز 88که دو ماه تا انتخابات
باقی مانده بود گوشزد کردند که اینها می خواهند با طرح اینگونه
صورت از تفکر اصولگرایی -که تفکری برخاسته از ریشه نظام
مباحث ،انتخابات را کم اهمیت جلوه دهند .امروز هم همین طور
و انقالب است و اکثریت مردم ان را می خواهند -سوءاستفاده
کرده اند .اگر همه بخواهند بگویند «فقط من می توانم» و باعث
است؛ برخی در داخل کشور اگاهانه یا نااگاهانه -که البته بیشتر
تکثر کاندیداها در جریان اصولگرایی ش��وند ،رای ها شکسته
بازی با کلمات است -بحث انتخابات ازاد را مطرح می کنند.
می شود و اصالح طلبان و جریان نزدیک به دولت از این مساله
اینها ناشی از توطئه هایی است که دشمن به راه انداخته است.
س��ود می برند .از این رو ه��م کاندیداها و هم ب��زرگان جریان
قطعا این روزها شما و همکارانتان در مجلس اخبار
انتخاباتی را دنبال می کنید و به دنبال راهکاری برای
اصولگرایی باید به این مساله توجه داشته باشند تا بتوانند از میان
کاندیداها شایسته ترین فرد را معرفی کنند ،به وحدت برسند و
وحدت میان اصولگرایان هستید .شما خودتان چه
کاندیداییراکهبه دنبالمصالحنظاموپیشرفتاندرایندهاست
مدلی را برای وحدت مناس�ب تر می دانی�د و ان را
معرفیکنندتامردمهمدچارسر در گمی نشوند.
پیشنهادمی کنید؟
ایا ش�ما برای این پیش�نهاد خود ضمانت اجرایی
lهمان طور که عرض کردم اگر م��ا خداوند و منافع
هممی بینید؟
نظام را در نظ��ر بگیریم و ان را اصل ق��رار بدهیم ،به ان پایبند
باشیم و در نهایت قائل به شایسته ساالری باشیم ،یک نفر که
lاگر ضمانت اجرایی برای این مدل وجود نداشته باشد،
نس��بت به دیگران برتری دارد انتخاب می شود و دیگران به او
در واقع باید بگوییم که ما و کاندیداها نسبت به نظام و جریان
کمکخواهندکرد.
اصولگرایی توجه کافی نداریم.
مثلث شماره 159
ما ش�اهد رقابت در درون دیگر جریانات سیاسی
همچون اصالح طلبان هستیم .اساسا چه مسائلی
ایجاب می کند که اصولگرایان به وحدت برسند؟
lاینگونه نیست که افراد ش��ناخته شده نباشند؛ انها
توانمندی ها ،کارایی ها و پایبن��دی خود را اثب��ات کرده اند .از
این رو اگر جمعی همچون جامعتین یا شورای هماهنگی برای
وحدت تالش می کنند ،باید به انها احترام گذاشت و از نظرات
انها تبعیت کرد .اگر از سوی افرادی که به انها اطمینان داریم
و انها را دلسوز می دانیم مجموعه ای مشخص شود ،همه باید
به تصمیمات ان مجموعه پایبند باشند و به فردی که مشخص
می شود کمک کنند .این مساله سبب حفظ یکپارچگی در درون
جریان اصولگرایی می شود و این امکان را فراهم می کند که این
تفکرجایگاهوارزشخودراحفظکند.تفکراصولگراییدرهشت
سال اخیر نشان داده است که جز خدمت و حفظ ارزش های الهی
هدفدیگریرادنبالنمی کند؛اگرچهنمی توانبرخیمشکالت
را که در اجرا وجود داشته انکار کرد ،اما واقعیت این است که در
اجرا بسیاربهترازدوره هایقبلعملکردهاست.ماامیدواریمکه
بتوانیم در همین راستا به پیشرفت سرعت ببخشیم و به سوی
اهدافی که حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری مش��خص
کرده اندحرکتکنیم.
البته نمی توان انکار کرد که برخی تهدیدهایی که
اصولگرایان با ان مواجه هستند ایجاب می کند که
انها به وحدت در انتخابات اینده دست یابند.
lهمین طور است .رقیبان اصولگرایان هم در خارج
46
ش�ما ائتالف 3نفره را که میان اقایان حدادعادل،
قالیبافووالیتیتشکیلشدهاست،راهکارمناسبی
برای وحدت میان اصولگرایان می دانید؟
lاین ائتالف مقدمه ای برای وحدت است .اینها افرادی
هستند که در جبهه اصولگرایان قدم گذاشته اند و این ائتالف به
همین جا ختم نمی شود .سایر کاندیداهای اصولگرا هم می ایند
و به این افراد اضافه می شوند .البته در عین حال باید تا بعد از 22
بهمنتاملکنیمتااعضایجدیداینائتالفمشخصشوند.
یعنی این پیمان ،ائتالف نهایی اصولگرایان برای
انتخابات 92نیست؟
lخیر؛ من این ائتالف را نهایی نمی بینم.
ممک�ن اس�ت کاندیداه�ای جدی�دی از می�ان
اصولگرایانظهورکنند؟
lقطعا همین طور است.
از میان کدام جریانات؟
lطبعا از می��ان افرادی با تفک��ر اصولگرایی؛ چراکه
اصالح طلبان هم اختالفات ش��دیدی دارند و هم می خواهند
علم تفکر خود را به اهتزاز دراورند .جریان منتسب به دولت هم
که حضوری فعال و البته جدای از اصولگرایان خواهد داش��ت.
البته در انتخابات ریاست جمهوری احتمال حضور کاندیداهای
مستقلکمتراست.
در می�ان اعض�ای فراکس�یون ره�روان والی�ت
بحث هاییدرخصوصکاندیداتوریاقایالریجانی
در انتخابات اینده مطرح اس�ت .ایا ممکن اس�ت
ایشان در انتخابات حضور پیدا کند؟
lاعضایاینفراکسیون بی میلنیستنداقایالریجانی
کاندیدا شود .ایشان گاهی در عمل نشان داده که مایل به حضور
درعرصهانتخاباتاستوگاهیهمصراحتااعالمکردهبرنامه ای
برای حضور در انتخابات ندارد .البته همان طور که عرض کردم
باید تا یک ماه دیگر صبر کنیم تا ببینیم چه کسانی وارد عرصه
انتخاباتمی شوند.
ایا اق�ای الریجانی هم ب�ه ائتالف 3نف�ره خواهد
پیوس�ت یا ممکن اس�ت رقیبی برای این ائتالف
باشد؟
lمادربارهیکتفکربحثمی کنیم.اصولگراییتابلوی
یک جریان سیاسی نیست .ایثارگران ،رهپویان ،حزب موتلفه،
جبهه پایداری و اکثریت نمایندگان مجلس اصولگرا هستند ،اما
هنوزبهتصمیم نهایینرسیده اندکهبیایندوافرادموردنظرخودرا
مطرح کنند؛ از این رو باید تامل کنیم.
البتههمان طورکهاشارهکردیداینانشقاقوشکاف
باعث شکسته ش�دن ارا در جری�ان اصولگرایان
خواهد شد.
lبله؛ اما این جریانات فقط در حوزه اجرا اختالف نظر
دارند .اقای حدادعادل هم در نطق هفته گذشته خود در مجلس
مطرح کرد که اگرچه ما جمعی با عنوان اصولگرایان تشکیل
داده ایم ،اما جریانات مختلفی در درون این جریان در مجلس با
یکدیگر همکاری می کنند .این نکته را هم اعالم کرد که اگرچه
ما در قالبی متفاوت از ره��روان فعالیت می کنیم ،اما دعوایی با
یکدیگر نداریم .در واقع دو فراکسیون تعامل خوبی با یکدیگر
دارند؛ اگرچه در حوزه اجرا دچار اختالف نظرهایی هس��تند ،اما
در اصول ،اختالفی با یکدیگر ندارند .باز هم تاکید می کنم که
باید تا روزهای پایانی بهمن ماه تامل کنیم؛ چراکه نظام ما مثل
نظام های اروپایی و امریکا حزبی نیست و این جریانات سیاسی
هستندکهتصمیممی گیرند.
ای�ا ممکن اس�ت جبهه پای�داری ه�م کاندیدای
اختصاصیمعرفیکند؟
lدرباره این جریان هم باید تامل کرد .باید بر اس��اس
اخرینوضعیتسیاسیجامعهتصمیممناسبیرااتخاذکرد.
امااقایاقاتهرانیکهدبیرکلجبههپایداریاستاز
اقای حدادعادل به دلیل ائتالف با اقای قالیباف انتقاد
کرده و همین مساله می تواند این احتمال را تقویت
کند که پیوستن جبهه پایداری به ائتالف 2+1دور
از انتظار است.
lاینها نظرات شخصی است و تا جایی که من اطالع
دارم جبهه پایداری هنوز تصمیم نهایی را در این رابطه نگرفته
استg.
راهی برای پیروزی اصولگرایان
4
گفت وگو با عضو شورای مرکزی جمعیت رهپویان
زهره الهیان ،عضو شورای مرکزی جمعیت رهپویان در گفت وگو با مثلث ،شکل گیری ائتالف 2+1را در
راستای ایجاد وحدت بین اصولگرایان می داند .وی می گوید« :اقای دکتر حدادعادل اشاره کردند این ائتالف
محدود به 2+1نمی شود و افراد دیگری هم می توانند به این ائتالف ورود پیدا کنند ».الهیان تاکید می کند:
«ایجاد ائتالف بین اصولگرایان می تواند یک راهکار باشد ،البته 2+1نباید اخرین قدم باشد».
درباره ائتلاف 3نفره دیدگاه ه�ای مختلفی بیان
شده است و شما ب ه عنوان یکی از اعضای اصلی
جمعیت رهپویان چه دیدی در م�ورد این پیمان
سیاسی دارید؟
lبا توجه به حضور ش��خصی ت هایی چون اقایان
حدادع��ادل ،قالیباف و والیت��ی در ائتالف 3نف��ره م ی توان
گفت در مجموع این ائت�لاف به نیت ایج��اد وحدت میان
اصولگرایان شکل گرفته اس��ت ،اما اینکه ایا این ائتالف به
نتیجه برسد یا خیر ،جای بحث دارد .در واقع تفاوت دیدگاه ها،
س�لایق و روش ها بین ای��ن بزرگواران و توده هوادارانش��ان
زیاد اس��ت .نکته مهم در این خصوص این اس��ت که اقای
دکتر حدادعادل اخی را اشاره کردند این ائتالف محدود به 2+1
نم ی شود و افراد دیگری هم م ی توانند به این ائتالف ورود پی دا
کنند .نظر من این است که باید مصالح نظام مورد توجه قرار
گیرد و هدف نهایی پیروزی اصولگرایان باشد؛ در این صورت
م ی توان راهی ب رای حضور سایر شخصی ت های اصولگرا در
این ائتالف باز کرد تا در جهت پیروزی اصولگرایان تالش شده
و به یک نقطه مشترک برسند.
اگر در فاصل�ه پنج مانده تا انتخاب�ات بخواهید
در مورد ارایش سیاس�ی کش�ور صحبت کنید،
وضعیت اصولگرایان را چگونه م ی بینید؟
lمن یک دغدغه مه��م دارم و ان ،این اس��ت که
اصولگرایان نبای��د از خطر حضور اصالح طلب��ان و جریان
انحرافی به انتخابات ریاست جمهوری غافل باشند .در واقع
ب ر اساس همین دغدغه تاکید م ی کنم که باتوجه به ارزیابی
شرایط رقیب ،اصولگرایان باید به تصمیم واحدی برسند .از
زاویه دیگر باید این را مطرح کنم که اصولگرایان در صورتی
م ی توانند با یکدیگر رقابت کنند و در این ائتالف حضور پیدا
نکنند که خطر حض��ور رقیب جدی نباش��د و از این منظر
راهکار رقابت بین اصولگرایان ه��م م ی تواند به عنوان یک
گزینه مطرح شود.
یعنی شما م ی گویید ب ه رغم این ائتالف ،ممکن
اس�ت ش�رایط ایجاب کند ک�ه اصولگرای�ان با
یکدیگر رقابت کنند؟
lهمانطور که اشاره کردم باید شرایط را سنجید.
اگر حضور اصالح طلبان و جریان انحرافی جدی باشد ایجاد
ائتالف بین اصولگرایان م ی تواند یک راهکار باشد؛ البته 2+1
نباید اخرین قدم باشد بلکه سایر اصولگرایان هم باید تالش
کنند در این چارچوب ورود پی دا کنند و باتوجه به شرایط رقیب
و س��نجیدن صحنه انتخابات ائتالف صورت بگیرد .البته
راهکار دیگر رقابت بین اصولگرایان اس��ت که در انتخابات
دوره های قبل نیز این رقابت را شاهد بودیم .اگر این ائتالف
به صورت گس��ترده بین اصولگرایان اتفاق بیفتد م ی تواند
عاملی ب رای برتری اصولگرایان بر سایر رقبا باشد.
مهمترین مزایای این ائتالف این اس��ت که م ی تواند
زمینه س��از ایجاد وحدت و البته در نهایت منجر به پیروزی
اصولگرایان بر اصالح طلبان و جری��ان نزدیک به دولت در
صورت حضور در انتخابات شودg .
سیاست
مثلث شماره 159
47
بین الملل
بین الملل
مثلث شماره 159
48
مذاکرات پاریس
مذاک�رات رس�می و غیررس�می
دولت افغانستان با طالبان تا کنون
نتیج ه اینداشتهاست
دوئل در پاریس؛ اشتی درکابل
1
بین الملل
صلح میان دولت افغانستان و جریان افراط یعنی طالبان،
در این کشور به داستانی دنبال هدار تبدیل شده که هر بار نیز یک
کشور صحنهگردان ان اس��ت؛ یک بار المان ،یک بار قطر و
اخی را نیز فرانسه .این در حالی است که اغلب کارشناسان بر این
اعتقادند مساله میان طالبان و دولت افغان باید بی ناالفغان به
نتیجه برسد و راه حلهای دیگر جواب نخواهد داد .طرح صلح
در افغانستان در حالی پیگیری م ی شود که طالبان اعالم کرده اند
تا زمان حضور نیروهای خارجی در این کشور حاضر به پذیرش
هیچ صلحی نخواهند بود .این در حالی اس��ت که نیروهای
امریکایی به دنبال ایجاد پایگاه های نظامی در افغانستان پس از
سال 2014قصد خروج کامل از این کشور را ندارند .با این اوصاف
انتظار نم ی رود که ب رای اتمام درگیری ها در افغانس��تان به این
زودی ها راه حلی یافت شود ،چرا که افغانستان اکنون در برهه ای
به سر م ی برد که از یک سو دولت به دنبال صلح است و از طرف
دیگر ،طالبان همچنان بر خواسته های گذشته خود از جمله
ایجاد امارت اسالمی پافشاری م ی کند .دولت حامد کرزای در
راستای جلب رضایت و اعتماد طالبان ،اخی را اقدام به ازادی بیش
از 80زندانی طالبان کرد ،این در حالی است که به عقیده بسیاری
از کارشناسان این اقدام نه تنها به برقراری صلح کمکی نم ی کند،
بلکهموجبخ واهدشدایننیروهانیزبهنیروهایافراطبپیوندند
و افغانستان را بیش از پیش در ورطه خشونت و ناارامی گرفتار
کنند .به منظور اشتی ملی میان افغان ها ،پیش تر نشستی در
پاریسباحضورگروه هایمختلفافغانستانازجملهنمایندگان
طالبان برگزار شد .در واقع ب رای نخستین بار بود که نمایندگان
رسمی طالبان در چنین نشس��تی شرکت داشتند .نمایندگان
دولت افغانستان و دیگر جناح های سیاسی و برخی نمایندگان
پارلمان افغانستان نیز در این نشست حضور پی دا کردند؛ در واقع
این مذاکرات میان مقام های دولتی افغانس��تان و نمایندگان
گروه های مسلح در حومه پاریس ،نخستین مذاکراتی است که
رودررو میان نمایندگان طالبان و جبهه ملی به رهبری «عب داهلل
عب داهلل» و ائتالف ملی به رهبری «یونس قانونی» که متشکل
از نیروهای مخالف در قومی تهای غی رپشتون هستند ،صورت
م یگیرد؛ هر دوی این گروهها از نیروهای جبهه متحد شمال
سابق هستند .طالبان در این نشس��ت اعالم کردند که نظام
کنونی و قانون اساسی افغانستان را به رسمیت نم ی شناسند و
با دولت کابل مذاکره نخواهند کرد .نماینده طالبان ایجاد توازن
در حکومت اینده و تدوین قانون اساسی جدید را الزم دانست.
در مورد انتخاب��ات هم نظر نماینده طالبان ای��ن بود که تمام
پروسه های انتخاباتی که بعد از سرنگونی گروه طالبان موسوم
به «امارت اسالمی» برگزار شده ،فاقد مشروعیت بوده است ،اما
دولت افغانستان در واکنش به مواضع طالبان ضمن استقبال
از نتایج نشست پاریس ،ش��رایط صلح با گروه طالبان را اعالم
کرد« .جانان موس ی زی» ،سخنگوی وزارت خارجه افغانستان
در کابل ،در این رابطه م یگوید «:در رابطه با روند صلح ،اصول
و شرایط دولت کابل بسیار روشن است ».وی احترام کامل به
قانون اساسی افغانستان ،حفظ دستاوردهای 10سال گذشته،
احترام به حقوق ش��هروندان افغان ،قطع رابطه با تروریس��م
بی ن المللی و قطع خش��ونت علیه مردم افغانس��تان را شروط
دولت ب رای صلح با گروه طالبان اعالم کرد .از سوی دیگر برخی
کارشناسان ،مذاکرات پاریس را مذاکراتی توصیف کردند که با
همکاری برخی دوستان بی ن المللی افغانستان صورت گرفت.
به نظر م ی رس��د در این مذاکرات طالبان انعطاف و نرمشی از
خود نشان دادند؛ گرچه طالبان در این مذاکرات خواهان تغییر
قانون اساسی افغانستان بودند ،اما به نظر نم ی رسد که دولت و
مردم افغانستان موافق از دست رفتن دستاوردهای 10ساله این
کشور باشند .بناب راین هر شخص یا گروهی خ واهان پیوستن به
صلح است باید در چارچوب قانون اساسی افغانستان و انتخاباتی
که با رای مردم باش��د حرکت کند .درخواست های طالبان در
نشست پاریس به گونه ای بود که تقریبا باعث شد این نشست
به نتیجه مشخصی نرسد؛ خروج نیروهای خارجی از افغانستان
موضع همیشگی و شرط اول طالبان ب رای مذاکرات صلح بوده
که در کنف رانس پاریس نیز بر ان تاکید شد .تغییر قانون اساسی
افغانستان یکی دیگر از خواسته های گروه طالبان است که به
نظر معقول نیست چرا که تغییر قانون اساسی افغانستان ب رای
این کشور بحرانساز خواهد بود .به عقیده کارشناسان افغان،
دیدگاه اق وام مختلف افغانستان و همچنین مصلحت هایی که
الزم بود ،در قانون اساسی فعلی افغانستان گنجانده شده است
و تغییر در ان بحران افرین خواهد شد.اکنون این سوال مطرح
است در حالی که تاکنون هیچ چراغ سبزی از سوی طالبان ب رای
مذاکره و صلح مشاهده نشده ،برگزاری نشس ت ها و ادامه بحث
مذاکره چه سودی م ی تواند داشته باشد؟ به همین خاطر دولت
افغانستان نیز پس از دریافت نظ رات اخیر طالبان و عدم مشاهده
تغییر در مواضع این گروه ،شروطی را ب رای مذاکره با انان مطرح
کرده از جمله پذیرش قانون اساس��ی و احترام به حقوق مردم
و موارد دیگری که به ان اشاره ش��د .اما ایا طالبان این شرط ها
را م ی پذیرد؟ دولت افغانس��تان تاکنون بارها در ب رابر طالبان از
خود نرمش نشان داده ،اما تاکنون جریان افراط نسبت به این
حس ن نیت دولت افغانستان هیچ پاسخی نداده است .چندی
پیش نماینده های طالبان اعالم کردند که دفتر رسمی انها در
قطر است و ان را یگانه مرجع این گروه خواندند؛ بناب راین دولت
افغانستان نیز با گشایش دفتر طالبان در قطر موافقت کرد .اما
پس از این موضوع نیز گشایشی در مواضع طالبان ایجاد نشد.
حتی برخی کارشناسان ادامه نشس��ت با طالبان را وقت تلف
یدانندومعتقدندبرخیکشورهایخارجیهم وارهباعث
کردنم
تحریک این گروه و تنش در افغانستان م ی شوند .دلیل این امر
نیزبهمنافعانهاباز م ی گردد؛یعنیتازمانیکهمنافعشانایجاب
کند که در افغانستان تنش باشد نه تنها کمکی به ایجاد صلح و
ارامش نخ واهند کرد ،بلکه بر دامنه ناارام ی ها نیز خ واهند افزود.
در این میان صحبت از برخورد نظامی با طالبان نیز بعضا مطرح
م ی شود ،اما به اعتقاد برخی سیاستمداران و کارشناسان افغان
این نظر مورد تایید نیست ،چراکه دولت افغانستان از قدرت و
توانایی الزم برخوردار نیست که بتواند از طریق نظامی با انها
برخورد کند .از سوی دیگر اگر این قضیه بی ن االفغان حل شود
بهتر است .گروه های متخاصم دور یک میز بنشینند و مسائل
خود را بدون دخالت خارج ی ها حل کنند .اگر گروه های افغان
نتوانند مشکل خود را حل کنند ،هیچ انتظاری نباید از کشورهای
خارجی داشته باشیم .این در حالی است که طالبان نیز موضع
رسمی ش��ان را اعالم کرده و بارها گفته اند ،حاضر نیستند بار
دیگر با امریکا وارد مذاکره شوند و تنها راه به توافق رسیدن با
این کشور خروج تمام نیروهای امریکایی از افغانستان است.
دولت افغانستان دولت ضعیفی است و با زور نم ی تواند طالبان
را مهار کند .در نهایت تنها راه حل بحران افغانس��تان مذاکره
اس��ت ،انهم مذاکراتی بین االفغان .اما مساله اینجاست که
اصال طالبان ،شخص کرزای را قبول ندارند تا با دولت وی ب رای
تحقق صلح پای میز مذاکره بنشینند .در این شرایط که طالبان
نه حضور نیروهای خارجی را برم ی تابند ،نه دولت کرزای را ب رای
مذاکره قبول دارند و نه حاضر به مذاکره با امریکای ی ها هستند،
مشخص نیست اینده صلح دولت افغانستان با جریان افراط به
چه سمتی خواهد رفت و اصال ایا این مذاکرات و گفت وگوها
نتیجه خ واهند داد یا خی رg.
مثلث شماره 159
دول�ت ک�رزای و امری�کا س�عی
م ی کنن�د طالب�ان را از مبارزان�ی
شورش�ی ب�ه سیاس�تمدارانی
مصلحت گرا تبدیل کنند
ایا شورشیانطالبانسیاستمدارمی شوند؟
49
عجله غرب برای خروج از افغانستان
عقب نشینی های حامد کرزای ،طالبان را تقویت کرده است
محمد ابراهیم طاهریان /سفیر سابق ایران در افغانستان
2
بین الملل
تاکنون چندین نشس��ت می��ان دولت افغانس��تان و
جریان افراط در کشورهای مختلف انجام شده است؛ نشست
پاریس و دیگر نشس��تهایی از این دست که میان طالبان
و دولت «حامد کرزای» ،رئی سجمهوری افغانس��تان ،برگزار
تو گو م ی نامن��د و برخی گردهمایی.
م یش��ود را برخی گف
اکنون که مدتی از نشست اخیر میان این جریانات م یگذرد
ارزیاب یهایی که نسبت به این پدیده وجود دارد ،در دو جهت
کامال متفاوت اس��ت .ارزیابی کس��انی که در این اجالس
شرکت کردند ،خصوصا کسانی که از جانب دولت و گروهی
غیر از جریان افراط بودند نسبت به این نشست خوشبینانه
است .این گروه امیدوار هستند که این پدیده ،اغاز تحوالت
مثبت در این زمینه باشد .عدهای دیگر نیز معتقدند که هیچ
امیدی به اینده چنین گردهمای یهایی نیس��ت؛ دلی لشان
تو گو نبود ،چرا که
نیز این اس��ت که این نشس��ت یک گف
جریان طالبان گفته بودند که تنها ب رای اعالم مواضع در این
نشست ش��رکت کردهاند و حاضر به گفت و گو نیستند .این
گروه اعتقادشان بر این بود ،وقتی یک نشست یا گردهمایی
دستورکار نداشته باش��د ،لزوما خروجی مشخصی نخواهد
داشت .بناب راین به نظر م ی رس��د اکنون مجموعه امتیازاتی
که طالبان درخواس��ت کرده اند ،یک راه یک سویه است .به
این معنی که جریان افراط متقاضی تغییر در قانون اساسی و
سازوکار انتخابات است؛ این در حالی است که معلوم نیست
این گروه متقابال چه امتیازاتی خواهند داد و از چه مواضعی
حاضر به عقبنشینی هس��تند .به همین دلیل در مجموع
نس��بت به ان چیزی که در پاریس اتفاق افتاد نباید خیلی
خوشبین بود که یک ش��روع باش��د ب رای بهبود اوضاع در
افغانستان .ولی در رابطه با گردهمایی پاریس حتی پیش از
برگزاری اجالس ،کارشناسان بر این اعتقاد بودند که اصوال ان
چیزی که انجا اتفاق م یافتد در جهت ضرورتهایی است
که کشورهای فرامنطقه ای با ان روبه رو هستند؛ به این معنا
که سال 2013سال اغاز خروج نیروهای فرامنطقهای و ناتو
از افغانستان است و کشورهایی که در افغانستان نیرو دارند
نیازمند این هستند که به افکار عموم یشان بقبوالنند این
کشور در حال پیش رفتن به سمتی است که شاید منجر به
گفتوگو میان طرفهای مختلف شود .از این جهت سعی
م یکنند با مجموعه وقایعی که از این جنس است ،از جمله
نشست پاریس دست به بزرگنمایی بزنند .در نتیجه ان دسته
از کارشناس��انی که م یگویند این نشست منجر به نتیجه
نخواهد شد بیشتر بر این باور هس��تند که نشست پاریس
بنا بر ضرورتهای کش��ورهایی برگزار ش��د که م یخواهند
نیروهایش��ان را از افغانس��تان خارج کنند تا ه��م به نوعی
افکار عمومی را توجیه کنند و هم ب��ا دادن جایزه به جریان
طالبان ،ش��رایطی را فراهم کنند که ه��م داخل جغ رافیای
افغانس��تان و هم در خارج از ان هزینههایشان کاهش یابد.
اما این قبیل نشس تها از یک منظر دیگر نیز قابل بررسی
مثلث شماره 159
50
توگوهایی که در رابطه با
هستند؛ مجموعه نشس تها و گف
طالبان از سه سال پیش اغاز شده از جمله نشست پاریس،
المان ،قطر و ...به صورتی ب��ود که حداقل در افکار عمومی
افغانستان و منطقه ،باعث ارتقای موقعیت سیاسی و شرایط
بهتر ب رای جریان طالبان جهت چانهزنی و گرفتن امتیازات
بیشتر شده است.
اکنون هیچ نش��انه و عالمتی مبن ی ب��ر اینکه جریان
افراط ،دکترینش را تغییر داده باش��د ،وجود ندارد؛ س��ابقهای
که مردم افغانستان ،منطقه و جامعه بی نالملل از حاکمیت
این جریان در بخش��ی از جغ رافیای افغانس��تان دارند ،این
اس��ت که انها حکومتی بر مبنای امارت اس�لامی داشتند.
تاکنون طالبان در هی چ یک از مواضع��ی که اتخاذ کردهاند،
تغییری ایجاد نکردهان��د؛ حتی در اخری��ن مصاحب های که
پیش از اجالس پاریس یکی از اعضای سابق امارت اسالمی
انج��ام داد ،همچنان از همی��ن اصطالح امارت اس�لامی
استفاده کرد .بناب راین به نظر م یرس��د هیچ موضع رسمی
تاکنون اتخاذ نش��ده که نش��ان دهد نوع نگاه جریان افراط
نس��بت به حکومتداری عوض شده باش��د.به همین خاطر
کارشناس��ان خیلی به نتیجه مذاکرات خوشبین نیستند.
اکنون افغانس��تان قانون اساس��ی مش��خص و نهادهای
مشخصی دارد ،بناب راین اگر نشستی در داخل خود افغانستان
میان جریان افراط و دولت برگزار شود و نهادهای بی نالمللی
نیز در ان حضور داش��ته باشند ،ش��اید به نتیجه برسد ،اما
این گونه نشس��تها که در سه دهه گذش��ته افغانستان به
کرات با ان روبه رو بوده معموال به نتیجه نم یرس��ند .بعضا
نیز اگر نشس تهایی به نتیجه رس��یدهاند به این دلیل بوده
که بی ناالفغ��ان بودهاند و از حمایت جامع��ه بی نالملل نیز
برخوردار بودند .همچنین س��ازمان ملل نیز در برگزاری انها
نقش داشته است؛ از این رو نشستی همچون نشست پاریس
به نظر نم یاید که نتیجهبخش باش��د .تنها مسالهای که
اکنون در حال رخ دادن است ارتقای موقعیت جریان طالبان
و امتیازگیری انهاس��ت .نوع رفتار حاکمیت با جریان افراط
همواره یک رفتار متناق��ض و بعضا غیرکارشناس��انه بوده
است .در برخی موارد حاکمیت به طالبان امتیازاتی داده که
این امتیازات منجر به پیچیدهتر ش��دن اوضاع شده است.
به عنوان نمونه «برهانالدین ربانی» ،رئیس ش��ورای عالی
صلح ،رئی سجمهور سابق افغانستان و یکی از برجستهترین
رهب ران جهادی ،به تصور اینک��ه م یتواند با جریان افراط به
تفاهم برسد ،در منزل خودش و طی یک حمله انتحاری به
شهادت رسید؛ در حقیقت جواب حس ن نیت اقای ربانی به این
ترتیب داده م یشود .در این شرایط باز حاکمیت در افغانستان
این قضیه را تکرار م یکند و در نتیجه حدود یک ماه پیش،
باالترین مسئول امنیتی -اطالعاتی افغانستان در منزلش
به همان ترتیب مورد سوءقصد انتحاری قرار میگیرد .این
مسائل نشان م یدهد که ارزیابی مقامات افغان منطبق بر
یک کار کارشناسی نیس��ت چرا که در غی راین صورت نباید
نتیجه اینگونه باشد .حتی طی چند روز گذشته ازادی تع دادی
از عناصر طالبان که در زندانهای افغانستان بودند نیز همان
رویکرد غیرکارشناسانه مقامات دولتی افغان است .کارشناسی
اغلب مقامات افغان این را نشان م ی دهد که یا به اجبار یا به
اختیار ،درصد باالیی از این زندانی��ان مجددا به صف جریان
افراط خواهند پیوست و افرادی هستند که علیه امنیت مردم
باز هم وارد کارزار خواهند شد.اکنون چه از سر ارزیابی غلط
و چه از این جهت که به یک گروه خاص امتیازی داده شود
این اتفاقات در حال روی دادن اس��ت و خیلی باید خوشبین
بود که تصور ش��ود چنین اقداماتی نتیجهبخش باشند .در
حقیقت م یتوان گف��ت تا امروز هر امتی��ازی که به جریان
افراط دادهاند ،باعث جریتر ش��دن این جریان ش��ده و هیچ
نشانه ای مبتنی بر اینکه این جریان از تمامیت خواه یاش
عقبنشینی کند ،دیده نشده است .حتی این جریان حاضر
نیست با بقیه خانواده جهاد ،کسانی که سالها به مبارزه با
اشغالگری های شوروی س��ابق پرداختند و سپس نیز ب رای
استقالل افغانستان از جانشان مایه گذاشتند ،یعنی مشخصا
جبهه متحد ش��مال س��ابق به مش��ارکت بپردازد .به نظر
م یرسد جریان افراط ،حتی بنا را روی یک مشارکت جدی با
گروههایی غیر از حاکمیت مانند جبهه متحد شمال سابق
نیز نگذاشته اس��ت .بناب راین این روند از این جهت م یتواند
نگرانکننده باشد؛ چراکه این وقایع به سمتی در حال پیش
رفتن هستند که م یتوان گفت کشورهایی که طی یک دهه
گذشته در افغانستان جا خوش کردهاند و اکنون قصد خروج
از این کشور را دارند با سرعت دهی به روند مذاکرات و شدت
امتیازدهی به جریان افراط هدفشان خوشامد این جریان و
کم کردن هزینههایشان ب رای خروج از افغانستان است .اکنون
تقریبا هیچ شاخصی وجود ندارد که بتوان ب ر اساس ان گفت
که تحوالت افغانس��تان در حال پی ش رفتن به سمت بهبود
اوضاع است .ناکارامدی دولت ،عمل نکردن جامعه بی نالملل
به تعهداتش و ارتقای موقعیت جریان اف��راط هم در رابطه
با اقدامات نظامی و هم سیاس��ی ،همگی بیانگر ان است
که تحوالت افغانستان و مذاکرات دولت و طالبان به سمت
بهبود پیش نم یرودg .
صورت قدرت گرفتن یا مشارکت در قدرت ،تمامی قوانین و
جریانات را اسالمی کند که این مساله با شرایط فعلی دولت
کرزای اصال جور درنم ی اید .اکنون در افغانستان بسیاری از
رسانه ها ازاد هستند و بس��یاری از زنان نیز به صورت کامال
ازاد مشغول فعالیت هستند و در ساختار اداری جامعه حضور
دارند؛ مساله ای که ب رای طالبان ظاه را غیرقابل قبول است.
هرچند اکنون این گروه اندکی مواضع��ش را تعدیل کرده و
م ی گوید زنان حق مالکیت و اش��تغال دارند ،اما در مجموع
دیدگاه های کلی طالبان حفظ شده است؛ بناب راین در این فضا
تقریبا گفت وگو و مذاکره دشوار است.
ب ا توجه به اینکه تاکنون برخی مطالبات طالبان
براورده نش�ده اس�ت ،از این پس ای�ن گروه چه
روندی را در پیش خواهد گرفت؟
تو گویی به بررسی مذاکرات اخیر میان طالبان
پیرمحمد مالزهی ،کارشناس مسائل افغانستان درگف
و دولت افغانستان و همچنین اینده این روند پرداخت .به عقیده وی طالبان هدفش این است که در صورت
قدرت گرفتن یا مشارکت در قدرت ،تمامی قوانین و جریانات را اسالمی کند که این مساله با شرایط فعلی
دولت کرزای اصال جور درنمی اید .همچنین به گفته مالزهی کرزای با ازاد کردن نزدیک به 80نفر از طالبان
از زندان به دنبال این است که حسن نیت خود را نشان دهد ،اما اینکه حسن نیت از طرف مقابل نیز درک شود،
بحث دیگری است .عالوه بر این هیچ کس نمی تواند تضمین کند طالبانی که ازاد شده اند به زندگی عادی
بازگردند و مجددا سالح در دست نگیرند.
ارزیابی ش�ما از مذاکرات اخیر میان دولت حامد
ک�رزای و طالب�ان ک�ه در پاری�س انجام ش�د و
همچنی�ن ازادی بی�ش از 80زندانی سیاس�ی
طالب�ان توس�ط رئی س جمه�وری افغانس�تان
چیست؟
lدر رابط��ه با مذاک��رات اخیر دولت افغانس��تان و
طالبان نم ی توان خیلی خوشبین بود .زی را وقتی مواضع دو
طرف را در نظر م ی گیریم با دو موضع و دو گروه کامال متضاد
روبه رو م ی شویم .نخست دولت حامد کرزای ،رئی س جمهور
افغانستان است؛ این گروه همواره از این سخن م ی گویند که
م ی خواهند مسائل را از طریق گفت وگو و راه حل سیاسی با
طالبان حل و فصل کنند .طرف مقابل نیز طالبان هستند که
تاکنون هیچ تغییری در مواضع شان دیده نشده است .مطابق
مذاکراتی که تاکنون در پاریس ،قطر و دیگر جاها انجام شده،
طالبان همچنان روی مواضع اصل ی شان پافشاری م ی کنند.
از جمله اینکه طالبان قانون اساس��ی فعلی را قبول ندارند
و معتقدند که این قان��ون باید تغییر کند ،اما ش��رط دولت
افغانستان این اس��ت که همین قانون اساس��ی را طالبان
بپذی رند و اگر اصالحاتی الزم باشد ،طبق پی ش بین ی هایی که
در قانون اساسی شده این اصالحات صورت بگیرد .اما اینکه
کال این قانون را نادیده بگیرند ب رای دولت کابل قابل قبول
نخواهد بود .مساله دوم حضور نظامی امریکا در افغانستان
است؛ چرا که طالبان اعالم کرده اند تا زمان حضور نیروهای
خارجی حاضر به گفت وگو و پذیرش صلح نخواهند بود .این
در حالی است که هفته گذش��ته نیز حامد کرزای به همین
منظور به واشنگتن رفت تا اخرین گفت وگوها پی رامون این
مس��اله انجام گیرد و در رابطه با معاهده امنیتی به توافقات
نهایی برسند .پی ش بینی م ی شود که در این معاهده امنیتی
بین 20تا 60هزار نی��روی امریکایی بعد از س��ال 2014در
پایگاه ها باقی بمانند .بناب راین اگر این قرارداد به مرحله اجرا
دراید شرط طالبان پذیرفته نشده است .در این صورت طالبان
در این فضا خیلی سخت خواهند پذیرفت که وارد مذاکرات
سیاسی شوند هرچند انها مذاکره را رد نم ی کنند اما م ی گویند
باید شرط و شروطی که دارند ،رعایت شود .همچنین کرزای
با ازاد کردن نزدیک به 80نفر از طالبان از زندان به دنبال این
است که حس ن نیت خود را نشان دهد اما اینکه حس ن نیت
از طرف مقابل نیز درک شود این بحث دیگری است .عالوه
بر اینکه هیچ کس نم ی تواند تضمین کند طالبانی که ازاد
ش��ده اند به زندگی عادی بازگردند و مجددا س�لاح در دست
نگیرن��د .این ابهامات اکن��ون وجود دارد و با گذش��ت زمان
مشخص م ی ش��ود که ایا طالبان به راه حل سیاسی پاسخ
خواهند داد یا خی ر.
بحث ایجاد امارت اسلامی در افغانستان که از
جانب طالبان مطرح شده ،چقدر جدی است؟
lاز جمله دیگر ش��روط مهم طالب��ان ،ایجاد امارت
اسالمی در افغانستان است؛ طالبان هدفش این است که در
ایا طالب�ان به این حداق�ل رضای�ت خواهند داد
یا ای�ن را مقدم�ه ای م ی دانند تا کل ق�درت را در
افغانستان به دست بیاورند؟
مثلث شماره 159
3
گفت وگو با پیرمحمد مالزهی درباره اینده طالبان
بین الملل
احتمال بازگشت به کابل
lاین مس��اله که طالبان پس از این چه سیاستی
را در پیش بگیرند ،بستگی به این دارد که دولت کرزای چه
سیاستی را در پیش خواهد گرفت .بحثیکه وجود دارد طرحی
است که شورایعالی صلح افغانستان در پاریس مطرح کرد؛
طبق این طرح ،طالبان م ی توانند بخش های پشتون نشین را
در شرق و جنوب افغانستان به دست بیاورند و در دولت مرکزی
نیز شریک قدرت شوند .این طرحی است که در پاریس روی
ان بحث شد ،اما چون مخالفان سیاسی کرزای ،یعنی جبهه
ملی و ائتالف ملی نیز نمایندگان شان در انجا حضور داشتند
در مجموع در انجا بحث بر سر این بود که اگر قرار است یک
راه حل سیاسی ب رای افغانستان در نظر گرفته شود بخشی
از قدرت را در اختیار طالبان بگذارند .این طرحی اس��ت که
حامد کرزای خیلی امیدوار است نتیجه دهد؛ یعنی طالبان
موافقت کنند که برخی وزارتخانه ها را در داخل افغانستان و
قدرت محلی را نیز در مناطق پشتون نشین در دست بگی رند.
در این مناطق ،طالبان م ی توانند امارت اسالمی و قوانین را
نیز همان گونه که م ی خواهند اجرا کنند؛ چراکه این مناطق
خیلی با حاکمیت کلی در افغانستان ارتباط ندارد.
lحقیقت این استکه حتی اگر طالبان تبدیل به یک
حزب سیاسی شوند و دست از سالح بردارند ،باتوجه به اینکه
قدرت س��ازماندهی خوبی دارند و مناطق پشتون نشین نیز
به نوعی ب رای دس��تیابی دوباره به ق��درت اماده اند ،بناب راین
طالبان و پش��تون ها م ی توانند دوباره قدرت ش��ان را به کابل
بازگردانند .بعد از س��ال 2001که امریکا وارد افغانستان شد و
در امور این کش��ور دخالت کرد ،به نوع��ی توزیع قدرت میان
ی و مذهبی ش��کل گرف��ت و اکنون طالبان و
گروه های قوم
پش��تون ها م ی توانند این مس��اله را به ان دوران بازگردانند.
بناب راین این تحلیل وجود دارد که اگر طالبان به یک حداقلی
رضایت دهند به این معنا نیس��ت که ب رای همیش��ه به این
حداقل قناعت کنند و حداکثر را نخواهن��د .اکنون باتوجه به
اینکه امریکای ی ها اعالم کرده اند در س��ال 2014از افغانستان
خارج م ی ش��وند ،طالبان از لحاظ نظامی نیز خودش��ان را در
موضع قدرت م ی بینند و از لحاظ سیاسی نیز ،پشتوانه مردم ی
در میان قوم پشتون دارند .اگر طالبان طرح صلح شورای عالی
صلح را بپذیرد درحقیقت با یک نگاه تاکتیکی این امر را پذیرفته
نه یک نگاه استراتژیک؛ یعنی به شکل تاکتیکی قدرت را در
یک منطقه به دست م ی اورند و سپس به لحاظ استراتژیک
نیز به دنبال انحصار قدرت م ی روند .اینها مشکالتی است که
بعدها بروز خ واهد کرد زی را گروه های قومی دیگر حاضر نیستند
انحصار قدرت قوم پش��تون و طالبان را بپذی رند .بناب راین این
خطر وجود دارد که در این صورت گروه های دیگر مسلح شوند
و علیه حاکمیت بعدی وارد جنگ ش��وند .در مجموع به نظر
م ی اید مساله صلح افغانستان به گونه ای نیست که با انجام
مذاکرات صلح و ازاد کردن 80زندانی طالبان ،دولت کرزای به
نتیجه ای که م ی خواهد دست یابدg .
51
بین الملل
بین الملل
مثلث شماره 159
52
توافق فنی پیش زمینه مصالحه سیاسی؟
ایا هند میزبانی مذاکرات ایران و 5+1را می پذیرد؟
بین الملل
موازنهشرقی
مثلث شماره 159
رسانه های خارجی در هفته گذشته مدعی
شدندکه سعید جلیلی با سفر به هند در استانه
مذاکرات احتمالی ایران و 5+1قصد وارد کردن
بازیگر جدیدی را به صحنه مذاکرات
هسته ای دارد
53
نشانه های مثبت از تغییر مسیر مذاکرات هسته ای ایران و 5+1
یخ مذاکرات اب می شود؟
1
بین الملل
نزدیک به یک دهه اس��ت که اژان��س بی ن المللی
انرژی اتمی درگیر مساله هسته ای ایران است و با وجود
رفت و امده��ای مکرر بازرس��ان اژانس به ای��ران ،هنوز
گشایش��ی در این امر حاصل نش��ده اس��ت .در حقیقت
م ی توان گفت دست و پنجه نرم کردن اژانس بی ن المللی
انرژی اتمی با مس��اله هس��ته ای ایران و رفت و امدهای
بازرسان به کش��ورمان به امری روتین مبدل شده است.
تاکنون با وجود ارائه بیش از ۵۰گزارش از سوی اژانس،
گره مس��اله هس��ته ای ایران همچنان کور است .با این
حال چندی پیش یعنی پنج ش��نبه س��یزدهم دس��امبر
هیات نمایندگی اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی به تهران
وارد ش��د و س��ومین دیدار خود را از ایران در سال جاری
انجام داد .در حاش��یه این دی��دار ،اجازه بازرس��ی هیات
بازرس��ان اژانس از پایگاه نظامی پارچین موضوعی بود
که توجه مجامع بی ن المللی را به س��وی خود جلب کرد.
«هرمان ناکارتس» ،معاون مدی��رکل اژانس بی نالمللی
انرژی اتمی ،که پشت درهای بس��ته با مقام های ایرانی
دیدار ک��رد از احتمال رس��یدن به ی��ک چارچوب کاری
مش��خص در دیدار بع��دی اش از تهران خب��ر داد .وی
پس از بازگش��ت از ایران ضمن «خ��وب توصیف کردن
نشس��ت تهران» گفت که انتظار م ی رود مذاکرات میان
اژانس بی ن المللی انرژی اتمی و ای��ران درباره چگونگی
انجام تحقیقات از برنامه هس��ته ای ایران م��اه اینده به
یک توافق منجر ش��ود .ب��ه گفته ناکارتس در نشس��ت
پیشین توافق ش��ده که دو گروه تا یک ماه دیگر دوباره
دیداری داشته باشند و در ان رویکرد ساختاری را نهایی و
بالفاصله اجرایی کنن��د .همچنین وی افزود که پارچین
«بخش��ی از این رویکرد ساختاری اس��ت» .از دیگر سو
«عل ی اصغر س��لطانیه» نماینده دائم��ی ایران در اژانس
بی ن المللی ان��رژی اتمی ،نیز پس از پای��ان این مالقات
توضیح داد ،دو طرف در این گفتوگو به پیشرفت مثبتی
دس��ت یافته و به توافق نظر رس��یده اند ک��ه دور بعدی
گفتو گوها احتماال ش��انزدهم ژانویه در ته��ران برگزار
ش��ود .در این میان و در رابطه با پرونده هسته ای ایران،
غرب نیم نگاهی نیز به انتخابات اتی ریاس��ت جمهوری
ایران دارد و چه بسا یکی از دالیل به کما رفتن مذاکرات
5+1با ایران ،تعلل برای تغییر دول��ت و در نتیجه تغییر
احتمال��ی طرف ه��ای ایرانی باش��د .همچنی��ن «یوکیا
امانو» ،مدیرکل اژان��س بی ن المللی ان��رژی اتمی نیز از
پیشرفت در مذاکرات ایران و اژانس سخن گفت و اعالم
کرد به نظر م ی رسد هر دو طرف خواس��تار دستیابی به
نوعی توافق هس��تند .وی با تاکید ب��ر لزوم حل و فصل
هر چه سریع تر مساله هس��ته ای ایران گفت که اژانس
خواستار حل دیپلماتیک این مساله است .وی همچنین
تاکید ک��رد که مذاکرات ای��ران و اژان��س روندی کامال
مس��تقل از مذاکرات این کش��ور با گروه 5+1اس��ت .از
طرف دیگ��ر دو ماه پی��ش «فریدون عباس��ی» ،رئیس
سازمان انرژی اتمی ایران ،اعالم کرد که برخی اطالعات
مربوط به برنامه های هسته ای ایران از طریق اژانس در
اختیار گروه های تروریس��تی قرار م ی گی��رد؛ اما اژانس
درباره این موضوع س��کوت کرده اس��ت.
این در حالی اس��ت که بازرس��ی از پایگاه نظامی
پارچین همچنان از محورهای مورد توجه افکار عمومی
محس��وب م ی ش��ود .پایگاه نظام��ی پارچی��ن واقع در
مثلث شماره 159
54
س��ی کیلومت��ری جنوب ش��رقی ته��ران ی��ک پایگاه
تحقیقات و توسعه عادی است .غرب همواره این پایگاه
را به عنوان تجهی��زات محرمانه زیرزمین��ی برای انجام
برنامه هس��ته ای زیر سوال برده و خواس��تار بازرسی هر
چه سریع تر از این پایگاه شده است .هرمان ناکارتس در
استانه س��فر به ایران اعالم کرد گروه نمایندگان اژانس
اماده بازرس��ی از پایگاه نظامی پارچین اس��ت .وی ابراز
امیدواری کرد که ایران هرچه زودتر ب��ه این گروه اجازه
بازرسی دهد .یوکیا امانو نیز پیش از این عنوان کرده بود
ایران در حال نابود کردن اثار هسته ای از پایگاه نظامی
پارچین است که این اقدام باعث م ی شود قضاوت درباره
فعالیت این پایگاه بس��یار مش��کل صورت گیرد؛ با این
وجود ،بازرسی از این پایگاه بسیار ضروری و مهم است.
گروه نمایندگان اژانس ماه فوریه امسال در جریان دیدار
از تهران ،درخواس��ت خود را برای بازرس��ی از این پایگاه
به دول��ت ایران مطرح کردن��د که با پاس��خ منفی دولت
ایران رو به رو ش��دند .مقام های ایرانی پ��س از ان بارها
اعالم کردند مانعی برای بازرسی از پایگاه پارچین وجود
ندارد ،اما شرط مقدماتی برای بازرس��ی ،به دست امدن
توافقنامه چارچوبی بین ایران و اژانس اس��ت .ش��ایان
ذکر اس��ت که موضوع پارچین و ادعاه��ای اژانس برای
اولین بار در س��ال ۲۰۰۳میالدی مطرح شد؛ این سایت
در س��ال ۲۰۰۵و ۲۰۰۶مورد بازرس��ی قرار گرفت و همه
ادعاهای مطرح شده درباره ان رد شد ،اما اژانس همچنان
اصرار دارد باز هم از این سایت نظامی دیدن کند .این در
حالی است که اژانس موظف است فقط مراکز هسته ای
را مورد بازدید قرار دهد.در طول سال های اخیر همزمان با
مذاکرات ایران و اژانس انرژی اتم��ی ،گفت و گوی ی های
نیز به صورت م��وازی میان ایران و گ��روه 5+1صورت
گرفته اس��ت .اگر چه این مذاکرات به ص��ورت جدا گانه
انجام م ی شود ،اما هر دو گروه م ی گویند در تالش برای
حل مساله هسته ای ایران هستند .مذاکرات ایران و 5+1
که پیش از این سه بار صورت گرفته بود ،از ماه ژوئن سال
جاری متوقف شده اس��ت .با این حال بنا به گزارش ها در
استانه برگزاری مذاکرات ایران و اژانس« ،هلگا اشمیت»،
معاون کا ترین اشتون ،مسئول سیاست خارجی اتحادیه
اروپا با «علی باقری» ،معاون دبیر ش��ورای عالی امنیت
ملی ایران ،تماس��ی تلفنی برقرار کرده بود؛ تماس��ی که
از مدت ها پیش بنا بود برقرار ش��ود و هم��واره به دالیل
مختلف به تعویق م ی افت��اد .به گ��زارش المانتیور ،این
گفت و گ��وی تلفنی در خصوص زمان و م��کان احتمالی
دور بعدی گفت و گو ها بوده ،اما هنوز مش��خص نیست
این مذاک��رات چه زمان��ی انجام خواهد ش��د .احتمال از
سرگیری مذاکرات با علم به رضایت دو طرف به این امر
جدی تر م ی شود .همچنین یک خبرگزاری غربی از ابراز
امیدواری دیپلمات های اژان��س بی ن المللی انرژی اتمی
در خصوص دس��تیابی ای��ن نهاد و جمهوری اس�لامی
ایران درباره چارچوب همکاری خب��ر داد .درواقع اژانس
بی ن المللی ان��رژی اتمی در یادداش��تی به کش��ورهای
عضوش ابراز امیدواری کرده تا در مذاکرات اتی با ایران
قرارداد «چارچوب همکاری» را نهایی کند.
بنابر این یادداش��ت ،طبق این ق��رارداد چگونگی
بازرس ی های اژانس از تاسیس��ات هسته ای ایران تعیین
خواهد شد و بالفاصله این قرارداد اجرایی م ی شود .البته
به گفته یکی از ای��ن دیپلمات ها ،یکی از مش��کالت بر
سر راه مذاکرات طرفین این است که ایران خواستار این
است که پرونده موضوعاتی که یکبار ایران به انها پاسخ
داده بس��ته اعالم ش��ود ،اما اژانس م ی خواهد بازبماند.
دیگ��ر دیپلم��ات غرب��ی نیز یک��ی دیگر از مش��کالت
موجود بر س��ر راه توافقات را درخواس��ت ایران مبن ی بر
دسترس��ی ایران ب��ه اس��ناد گزارش هایی دانس��ت که
موجب نگران ی هایی برای اژانس ش��ده اس��ت ،در حالی
که اژانس این درخواس��ت ای��ران را به بهانه شناس��ایی
منابع اطالعات��ش نم ی پذیرد که بیانگر سیاس��ی کاری
اژانس اس��ت .در ادامه تحوالت هس��ته ای ای��ران اخیرا
سعید جلیلی ،دبیر ش��ورای عالی امنیت ملی نیز سفری
به هند داشت؛ در رابطه با این س��فر ،غالمرضا انصاری،
س��فیر جمهوری اس�لامی ایران در هند ،در گفتوگو با
خبرگزاری ها ،سفر جلیلی را س��فری بسیار خوب ارزیابی
کرد و گفت« :در این س��فر مذاکرات گس��ترده ای برای
همکاری ه��ای منطق��ه ای و دوجانبه ص��ورت گرفت».
وی در این ب��اره که ایا در این س��فر جلیلی ب��ا مقامات
هند درباره برگزاری دور بع��دی مذاکرات ایران و 5+1در
این کش��ور گفتو گو کرد یا خیر ،اظهار ب ی اطالعی کرد
و گف��ت نم ی داند که ای��ا در این مورد صحبتی ش��ده یا
خیر .دور بعدی مذاکرات ایران و اژانس نیز قرار شده 27
دی ماه در تهران برگزار شود؛ این در حالی است که اغلب
کارشناسان معتقدند در پرونده هسته ای ایران باید دست
به ابتکارات تازه زد و نم ی توان با تکرار مس��یر گذش��ته
مش��کالت را حل کردg.
غالمرضا انصاری ،سفیر جمهوری اسالمی ایران در هند در
توگو با خبرگزاری ها ،سفر جلیلی را سفری بسیار خوب
گف
ارزیابی کرد و گفت« :در این سفر مذاکرات گسترده ای برای
همکاری های منطقه ای و دوجانبه صورت گرفت ».وی در
این باره که ایا در این سفر جلیلی با مقامات هند درباره برگزاری
تو گو کرد یا
دور بعدی مذاکرات ایران و 5+1در این کشور گف
خیر ،اظهار بی اطالعی کرد
دیپلماسی سری رمز موفقیت
مذاکرات ایران و اژانس
دستورکارهای
قدیم؛ توافقات
جدید
حسن بهشتی پور /کارشناس مسائل بین الملل
بین الملل
2
مثلث شماره 159
طی مذاکراتی که ماه گذش��ته میان ای��ران و اژانس
برگزار شد ،دو طرف تالش کردند ،موضوع را علنی نکنند و
فقط به صورت کلی اعالم کردند که مذاکرات موفقی ت امیز
بوده است .اما این مساله که چرا این دیدار موفقی ت امیز بوده
هنوز جزئیاتش اعالم نشده است .تنها یک دیپلمات مقیم
وین که نم ی خواهد نامش فاش شود جزئیاتی را در این رابطه
بیان کرد .ای ران و اژانس در حال بررسی سه موضوع اساسی
هستند؛ نخست اینکه م ی خواهند به یک دستورکار مشخص
که نامش را مدالیته گذاشته اند ،دست پیدا کنند .این موضوع
در س��ال 2007میان اقای علی الریجانی و محمد الب رادعی
نیز در شش بند به نتیجه رس��ید .اکنون اژانس م ی خواهد
روی یک مدالیته جدید با ای ران همکاری کند که هنوز روی
جزئیات ان به توافق نرسیده اند .اگر صحبت از پیشرفت در
مذاکرات اخیر م ی شود ،منظور این است که الاقل در رابطه با
کلیات این مدالیته به توافقاتی دست یافته اند .طبق برنامه
کاری مدالیته ،ای ران باید به موضوعاتی که ب رای اژانس جای
سوال دارد ،تک تک پاس��خ دهد تا مرحله به مرحله شبهات
برطرف شود .در حقیقت این درخواست ای ران است که طبق
مدالیته ،این مسائل را گام به گام ب رای اژانس پاسخ دهد تا
اژانس نیز اعالم کند که پرونده این مسائل بسته شده است.
اما اژانس در پی ان است که یک دفعه و به صورت کلی این
لو فصل شود .در حقیقت دلیل مخالفت اژانس با
مسائل ح
طرح ای ران این اس��ت که اوال این روند طوالنی م ی شود و در
ثانی ممکن اس��ت موافقت با هر بندی منوط به موافقت با
بندهای دیگر شود که این مساله نیز احتمال دارد ب رای اژانس
مشکل افرین شود .اما این مسائل قابل رفع است و دو طرف
پی رامون کلیات به تفاهم رسیده اند .موضوع دیگری که میان
ای ران و اژانس وجود دارد این است که ای ران م ی گوید اژانس
باید مدارکی که پی رامون اتهامات یا مطالعات ادعایی در رابطه
با ای ران مطرح کرده ،از جمله اینکه گفته ای ران م ی خواهد در راه
رسیدن به سالح هسته ای گام بردارد ،را به صورت مکتوب به
ای ران ارائه دهد تا ای ران بتواند نسبت به این اتهامات به دفاع
از خود برخیزد .اگر این مس��ائل به صورت مکتوب نباش��د،
ای ران نم ی تواند از نظر حقوقی ابعاد موضوع را بررسی و پاسخ
درستی بدهد .زمانی که کسی را متهم م ی کنند قاعدتا طرف
انتظار دارد ،مدارک مربوط به اتهام را از جانب کسی که مدعی
ش��ده دریافت کند .اما اژانس همواره م ی گوید این مدارک را
دیده ولی نم ی تواند در اختیار ای ران بگذارد .زی را کش��ورهایی
که این مدارک را در اختیار اژانس گذاش��ته اند ،اجازه نداده اند
که این مدارک را به ای ران تحویل دهند .باز مس��اله به اینجا
نیز ختم نشد و جمهوری اسالمی ای ران بر این باور است که
اگر این مدارک اشکالی ندارند حداقل باید کپی شان در اختیار
ای ران قرار بگیرد .اژانس همچنان این مساله را نم ی خواهد
حل و فصل کند و حرفش نیز این اس��ت که به ای ران اعتماد
ندارد و ممکن است در پی اعالم مدارک ،افشاکنندگان ان به
دردسر بیفتند .این در حالی اس��ت که این توجیهات راه به
جایی نخواهد برد و در نهایت انها نخواهند توانست مقامات
ای رانی را به درستی قانع کنند .سومین موضوع مورد بحث و
بررسی میان ای ران و اژانس ،مساله پارچین است؛ در حقیقت
اژانس اصرار دارد که باز هم از سایت نظامی پارچین بازدید
کند اما ای ران م ی گوید طبق توافقنامه ان پ ی تی ،اژانس ملزم
اس��ت تنها از مراکزی دیدار کند که هس��ته ای هستند .اما
پارچین چون هسته ای نیست و پیش از این نیز دو بار اژانس
از این مکان دیدار و اعالم کرده که در انجا فعالیت هسته ای
انجام نم ی ش��ود ،اکنون ای ران با این امر مخالفت م ی کند.
ای ران معتقد است این مس��اله پارچین یک بار ب رای همیشه
باید حل و فصل شود؛ یعنی بازرس��ان اژانس یک بار بیایند
بازدید کنند و این پرونده را ب رای همیشه مختومه اعالم کنند.
این روند ،روند درستی نیست که اژانس هر چند وقت یک بار
درخواست بازدید از سایت نظامی پارچین را مطرح کند چراکه
پارچین یک مرکز نظامی است و این خطر وجود دارد که طی
این بازدیدها اطالعات نظامی این مرکز افشا شود .این سابقه
در ع راق نیز وجود داشته و به همین خاطر ای ران م ی خواهد
اطمینان کافی داش��ته باش��د که اژانس دس��ت به چنین
یزند .البته انها نیز اعالم کرده اند که تضمی ن های
اقدام ی نم
الزم را در رابطه با این موضوع م ی دهند ،اما بحث ش��ان این
است که نم ی توانند تضمین کنند که اگر این بار بازدید کردند
دوباره درخواست بازدید را مطرح نکنند .بناب راین شرط ای ران
همین است که یک بار ب رای همیشه پرونده پارچین بسته
شود و انها نیز در حال بررسی این درخواست هستند.
بناب راین ای ران هیچ مخالفتی با بحث بازدید اژانس از
پارچین ندارد چنان که در س��ال 2005نیز این بازدید صورت
گرفت ،در حالی که انها هیچ حقی نداشتند که بازدید کنند،
اما ای ران موافقت کرد تا شفاف سازی انجام شود .اژانس نیز
در ان زمان در گزارش��ش اعالم کرد ک��ه در این محل هیچ
فعالیت هسته ای انجام نم ی شود ،منتها اژانس ادعا م ی کند
که گزارش��ات جدیدی دریافت کرده که مطابق انها ای ران در
این مرکز در حال انجام فعالی ت های هس��ته ای است .ای ران
در این رابطه نیز راهکار بازدید یک بار ب رای همیشه را پیش
پای اژانس قرار داده اس��ت .اکنون برخ��ی مباحث مبن ی بر
اینکه ای ران پارچین را پاکس��ازی و شس ت وشو کرده است،
مباحثی کامال اش��تباه اس��ت ،چراکه تمامی کارشناس��ان
هسته ای م ی دانند که اورانیوم با شس ت وشو و کندن زمین
پاک نخواهد شد.
مش��کل ای ران و اژانس یک بعد سیاسی را نیز شامل
م ی شود و این بعد ،فشاری است که از سوی امریکا و اسرائیل
بر اژانس وارد م ی شود .این در حالی است که این موضوع در
چارچوب مذاکرات ای ران و 5+1قابل حل است نه در چارچوب
مذاکرات ای ران و اژانس ،چراکه مذاکرات ای ران و اژانس جنبه
سیاس��ی ندارد ،بلکه جنبه حقوقی دارد بناب راین این بخش
از پرونده هس��ته ای باید در انجا حل و فصل شود .البته این
بحث سیاسی بودن موضع اژانس به شخص دبیرکل یعنی
یو کیا امانو نیز بس��تگی دارد زی را وی به شدت تحت تاثیر
فشار امریکای ی هاست.
در جهت رسیدن ای ران و اژانس به یک نتیجه مثبت
دو طرف باید برخی گام ه��ا را بردارند ،از جمل��ه اژانس در
درجه نخس��ت باید فشارهای سیاس��ی اش را نادیده بگیرد
زی را اکنون به ش��دت از جانب امریکا و اسرائیل روی اژانس
فشار سیاسی اس��ت و اگر اژانس خودش را از این فشار رها
کند ،مسائل سمت و س��وی بهتری پیدا م ی کنند .از طرف
دیگر ای ران نیز ب رای اینکه به حل هرچه سریع تر این مساله
کمک کند باید به این سمت برود که سیاست هایش را بیش
از گذشته شفاف کند .البته شفاف سازی و رسانه ای کردن این
موضوعات بدین مفهوم نیست که اسرار نظام را فاش کنند،
بلکه با تهیه پکیج های رس��انه ای خوب و توضیح و تبیین
مواضع هس��ته ای ،کمک کنند که س��ریع تر ب��ا اژانس به
توافق برسیم ،چون اکنون یک حجم گسترده ای از تبلیغات
منفی علیه ای ران در رس��انه های دنیا در حال انجام است و
ای ران نیز باید با اس��تفاده از فضای رسانه ای این تبلیغات را
خنثی و ب ی اثر کندg .
55
تو گو با مثلث؛
فرهاد کلینی ،کارشناس مسائل هسته ای درگف
سناریوسازی ،روابط ایران و اژانس را مخدوش می کند
3
تقریبا یک ماه پیش بود که هیات هفت نفره فنی اژانس به سرپرس�تی «هرم�ان ناکارتس» ،رئیس
بازرسان اژانس بی ن المللی انرژی اتمی ،سفری به ایران داشتند؛ سفری که پس از وقفه ای چندماهه صورت
گرفت و برخی مقامات اژانس ان را مثبت ارزیابی کردند .همچنین در همان نشست قرار شد دیدار بعدی
نمایندگان دو طرف ،چهار هفته بعد در ایران برگزار شود؛ اگر نشست بعدی در موعد مقرر برگزار شود ،ایران
تو گویی با
و اژانس بار دیگر 27دی ماه در تهران دیداری خواهند داش�ت .این مسائل بهانه ای شد تا گف
فرهاد کلینی ،کارشناس ارشد مسائل استراتژیک انجام دهیم .وی بر این باور است که طی نشست اخیر
نی م گام های مثبتی در راه کش�ف مراحل جدیدی از همکاری ها میان ایران و اژانس برداش�ته ش�ده است.
کلینی در رابطه با موانعی که بر سر راه رسیدن به تفاهم میان دو طرف وجود دارد ،م یگوید« :هیچ موضوع
پنهانی در این میان وجود ندارد اما انچه خیلی خودنمایی م ی کند موضوع دخالت عناصر ثالث است .این
عناصر تالش شان بر این است که برخی موضوعات را مطرح یا سناریوسازی کنند تا روابط ایران و اژانس
را مخدوش کنند».
ارزیاب�ی ش�ما از مذاک�رات اخیر می�ان ایران و
اژانس و مباحثی که در این دیدار صورت گرفت،
چیست؟
بین الملل
lطی مذاکراتی که در ته ران به عنوان شش��مین
دور مذاکرات ای��ران و اژان��س در دوران اخیر برگزار ش��د،
طرفین به دنبال کش��ف مراحل جدیدی از همکاری بودند.
در ای��ن خص��وص مذاک��رات
مفصلی بین نمایندگان ایرانی
و نمایندگان اژانس برگزار ش��د
و مطابق مواضع��ی که پس از
این اجالس از جان��ب طرفین
مشاهده ش��د ،م ی توان نتیجه
گرفت ک��ه نیمگام های��ی را در
این خص��وص برداش��ته اند .از
طرف دیگ��ر باتوجه ب��ه اینکه
در ح��ال حاض��ر تفاهم��ات
ضمن��ی ص��ورت پذیرفت��ه،
به گون��ه ای« ،یوکی��ا امان��و»،
دبی��رکل اژان��س بی ن المللی
ان��رژی هس��ته ای ،بای��د این
پیش��نهادات و نقطه نظ��رات
را تایید کن��د ت��ا متعاقب این
موض��وع ،گ��روه 5+1و طرف
ایران��ی ،باتوجه ب��ه مذاکراتی
که میانش��ان برگزار م ی شود،
بتوانند راهکاره��ای اجرایی را
دنب��ال کنند .از ای��ن رو در ش��رایط فعل��ی نم ی توان یک
قضاوت مطلق و کامل پی رامون ای��ن دور از مذاکرات ارائه
داد .همچنین این��ده این مذاکرات منوط به این اس��ت که
اقای امانو ،به عنوان دبیرکل اژانس هر توافقی حاصل شد
بعد از تایید رسما به اطالع طرف ای رانی برساند.
مثلث شماره 159
ب ه نظر شما رویکرد امانو ب ه عنوان دبیرکل اژانس
تاکنون نسبت به پرونده هسته ای ایران چگونه
بوده است؟ ایا وی یک موضع بیطرفی و منصفانه
را در پیش گرفته است؟
lاز زمانی که امانو در سمت جدیدش قرار گرفت،
همواره طرف های ای رانی تاکید داش��تند که نباید مذاکرات
ای ران و اژانس که دارای ابعاد فنی است ،تبدیل به موضوعی
سیاسی شود .این نکته همیشه در مالقات مقامات ای رانی
با مقامات اژانس مورد تاکید قرار گرفته اس��ت .طبیعتا در
همین راستا انتظار م ی رود اژانس نیز رفتار حرفه ای خودش
را دنبال کند .شاید بتوان گفت در ش��رایط جدید اگر شاهد
رویکردهای مثبتی از جانب اژانس باشیم م ی توان از برخی
56
موضوعاتی که در گذشته باعث سوءتفاهم شده ،عبور کرد.
در هر حال طرف ای رانی انتظار دارد ک��ه بحث موضوعات
حقوقی و ابعاد فنی ،پابه پا و همراه با یک همکاری متقابل
صورت بپذیرد.
چرا تاکنون ایران و اژانس موفق نشده اند به یک
نتیجه مشخص دست پیدا کنند و چه موانعی بر
سر راه این مذاکرات وجود داشته است؟
lهیچ موض��وع پنهانی در این می��ان وجود ندارد
اما انچه خیلی خودنمای��ی م ی کند موضوع دخالت عناصر
ثالث است .این عناصر تالش ش��ان بر این است که برخی
موضوعات را مطرح یا سناریوس��ازی کنند تا روابط ای ران و
اژانس را مخدوش کنند .ای��ن موضوع بارها از جانب برخی
رژیم ها مشاهده ش��ده و حتی در س��ازمان ملل نیز تالش
کرده اند تا به اشکال مختلف نس��بت به این موضوع اعالم
موضع کنند .البته چون صحب ت هایی که در صحن سازمان
ملل مطرح ش��د در ابعاد فنی و در ابعاد حقوقی با مس��ائل
موجود مغایر بود ،باعث شد برخی از دانشمندان بی ن المللی
نس��بت به اظهارات سرکرده رژیم صهیونیس��تی ،بنیامین
نتانیاهو ،موضع گیری داشته باشند .به همین خاطر بحث
دخالت عناصر ثالث همواره به عن��وان یکی از موانع اصلی
مطرح بوده و انها س��عی کرده اند یا مس��تقیم یا ب ر اساس
فعالی ت های تبلیغاتی این موضوع را دنبال کنند و خودشان
را در قامت یک عضو پنهان درون 5+1معرفی کنند.
ایا موضوع بازدی�د از پارچین همچنان ب ه عنوان
مانعی بر س�ر راه مذاکرات ای�ران و اژانس قرار
دارد؟
lموضوع پارچین ،از جمله موضوعاتی اس��ت که
طرفین در حال بحث و مذاکره در رابطه با ان هستند .طرف
ای رانی هرگونه انحراف برنامه صلح امیز هس��ته ای ای ران را
مردود و بارها نیز روی این مس��اله تاکید کرده است .البته
شاهد این موضوع هستیم که حتی در گزارش های مسئوالن
اژانس بی ن المللی انرژی هس��ته ای نی��ز روی این موضوع
تاکید ش��ده که تاکنون هیچ انحرافی در موضوع هسته ای
ای ران مشاهده نشده است.
جهت اینکه روابط ایران و اژانس یک روند رو به
بهبود را طی کند ،دو طرف چ�ه رویکردی را باید
در پیش بگیرند؟
lرابطه ای ران و اژانس یک رابطه کامال حقوقی است
و رابطه ای اس��ت که باید ب ر اس��اس قوانین بی ن المللی تداوم
داشته باش��د .اما انچه در این میان اهمیت دارد و م ی تواند به
این فرایند کمک کند نحوه مذاکرات و پیش��نهاداتی اس��ت
که اعض��ای 5+1طی اجالس اتی
مطرح خواهند ک��رد .فکر م ی کنم
در اینده نزدیک شاهد این تعامل و
اغاز دور جدید مذاکرات به اش��کال
مختلف باشیم .به نظرم طبیعتا در
این خصوص هرچقدر با رویکردها و
سیاست های تعاملی بیشتری ظاهر
شوند ،ارزش و اهمیت همکاری ها
ی طرفین افزایش خواهد
میان تمام
یافت .ای ران هم واره سیاست متوازنی
را در رابطه با پرونده هسته ای در پیش
گرفته و همکاری های��ش با اژانس
حتی بیش از تکالیف حقوق ی اش
بوده است .در بسیاری موارد ای ران به
صورت داوطلبانه اقداماتی را انجام
داده که خارج از حوزه مس��ئولیتش
بوده است .باید توجه داشت سیاست
اعتمادسازی نم ی تواند یک مسیر
یک طرفه باشد و نحوه و رفتار دیگر
اعضا به خصوص اعض��ای غربی
5+1نیز به عنوان یک الزام مطرح اس��ت .انها هم باید در این
خصوص روند اعتمادسازی با ای ران را تقویت و با پیشنهاد های
قابل قبول ظاهر شوند.
ای�ا ممکن اس�ت در این�ده نزدی�ک طرفین در
خصوص یک مدالیته مشخص به تفاهم برسند؟
lدر حال حاض��ر طرفین به خص��وص اژانس از
به کار بردن کلم��ه مدالیته تاحدودی خ��ودداری م ی کند.
چرا که انها تجربه فراین��د مدالیته 2007را دارند و به همین
خاطر فکر م ی کنند در شرایط جدید باید یک نوع همکاری
ساختارمند داشته باش��ند و همچنین از ادبیات ساختارمند
اس��تفاده کنند .البته اکن��ون بح��ث ،اس��تفاده از ادبیات
نیس��ت ،بلکه موضوع اهمیت محورها ،اصول و پایبندی
به تفاهماتی است که طرفین باید با یکدیگر داشته باشند.
در حقیقت هرقدر اعض��ای 5+1بتوانند با یک سیاس��ت
دقی ق ت��ر و با یک رویکرد تعاملی و س��ازنده ظاهر ش��وند،
بیشتر م ی توان به افق های همکاری نگریست و نسبت به
ان امید داشتg .
دیگر
نگاهیدیگر
نگاهی
صف ارایی نیروهای سیاسی در انتخابات 2016
امریکا چگونه خواهد بود؟
استراتژی حزب جمهوریخواه ب رای سال 2016کم کم
در حال اشکار شدن است؛ استراتژی ای که احتمال پیروزی
ان کم نیست.
چند روز گذش��ته ب رای من یاداور روزهای اس��تیضاح
کلینتون بود .در اواخر دهه ،90کنگره رادیکال و جمهوریخواه
ـ ک��ه معتقد بود فقط خ��ودش قادر به جلوگیری از س��قوط
امریکا به شیوه روم باستان است ـ در ب رابر یک رئی س جمهور
دموکرات و محبوب که به تازگی ب رای دومین بار در انتخابات
ریاست جمهوری پیروز شده بود قد علم کرد .در ان زمان حزب
جمهوریخواه نه فقط علی��ه هزینه های دولت که علیه ازدیاد
زاد و ولد غی راخالقی نیز اعالم جه��اد کرده بود .در اواخر دهه
90نیز ،همانند امروز ،تاکید و پافش��اری حزب جمهوریخواه
بر خل��وص ایدئولوژی��ک ،منجر ب��ه برخ��ورد و اختالف با
افکار عمومی شد و رهب ران این حزب ،همچون امروز ،خود را
در مخمصه و تنگنای بین نزاع طلبی نمایندگان خود در کنگره
و الزامات و ضرورت های واقعیت سیاسی گرفتار م ی دیدند .این
پویایی ،که دیوید گرن یکی از اعضای حزب جمهوریخواه ان
را «روبسپیریسم جناح راست» نامیده است ،در ان زمان نیوت
گینگریچ( )1را در هم کوبید و ح��اال در حال خرد کردن جان
بونر است .این موضوع دور باطلی از اختالفات داخلی را نیز در
میان جمهوریخواهان دامن زده است.
اجازه بدهید منظورم را به ص��ورت دیگری بیان کنم؛
فاجعه اس��تیضاح جمهوریخواه��ان [درمقاب��ل کلینتون]
مثلث شماره 159
پیتر بینارت/مترجم :پوریا محمدی
در نهای��ت به انتخ��اب جورج ب��وش به ریاس��ت جمهوری
کمک کرد .این اتفاق به دو دلی��ل رخ داد :یک ،به رغم انکه
امریکای ی ها بیشتر جمهوریخواهان را مقصر این ابروریزی
م ی دانستند ولی این موضوع باعث شد تا در واشنگتن وجهه
همه خدشه دار ش��ود .امریکای ی ها از این چاقوکشی حزبی
و از اینکه رهب ران انها چقدر حقیر به نظر م ی رس��ند ،متنفر
بودند .مجموع این عوامل باعث ش��د تا برخالف ش��رایط
موجود و وضعیت ش��کوفای اقتصادی در اوایل سال 2000
با اغوش بازتری از یک پیغام ضدواش��نگتن استقبال کنند.
جورج بوش که در انتخاب��ات در ب رابر ال گور رقابت م ی کرد،
نومیدی و سرخوردگی نسبت به واشنگتن را به عنوان پیام
اصلی کمپین خود برگزید .این در حالی بود که بس��یاری از
کارشناسان و تحلیلگران پیش از انتخابات ،ال گور را ب رنده ان
م ی دانستند .بوش مدام در مورد اینکه چگونه با دموکرات ها
در ایالت تگزاس همکاری کرده است به خود م ی بالید و به ان
افتخار م ی کرد .او وعده م ی داد که یک عامل وحدت بخش
باشد و نه یک تفرقه انداز؛ موضوعی که ال گور ،که خود یکی
از مسافران کشتی توفان زده اس��تیضاح بود ،نم ی توانست
وعده دهد.
ولی شکست طرح استیضاح نه تنها به جورج بوش این
امکان را داد که روند انتخابات را به مبارزه ای علیه واشنگتن
تبدیل کند که ای��ن امکان را نیز ب رای��ش فراهم کرد که ان
را به نمایش��ی علیه جمهوریخواهان واش��نگتن بدل سازد
و نوعی جمهوریخواهی متفاوت با جری��ان اصلی به وجود
اورد .بیل کلینتون در سال 96توانست باب دال ،نامزد حزب
بین الملل
واشنگتن زیر پای
جمهوری خواهان
جمهوریخواه را به نیوت گینگریچ وصل کند( .)2ولی در سال
2000بوش با فاصله انداختن بین خود و کنگره این ترفند را
عمال غیرممکن کرد .عدم توافق ها و اختالف نظرهای بوش
با جمهوریخواهان کنگره اغلب مبهم بود ،ولی بوش طبق
فرمول «محافظه کاری دلسوزانه» خود توانست این تصور را
ایجاد کند که او ،گینگریچ و سایر جمهوریخواهان همفکرش
را بیش از حد غیرمنصف و بازدارنده م ی داند .بوش با استفاده
از این ترفند و فاصله گذاری بین خود و دیگر جمهوریخواهان
در واشنگتن و کنگره توانست از ان مهلکه جان سالم به در
ببرد .زی را با وجود فاجعه استیضاح و در پی ان شکس ت های
حزب جمهوریخواه در انتخابات میان دوره ای کنگره در سال
،98حزب چنان تحقیر شده بود که این اقدامات بوش موجب
ناخش��نودی و رنجش رای دهندگان جمهوریخواه نم ی شد؛
رای دهندگانی که بوش ب رای پی��روزی در انتخابات به ارای
انها نیاز داشت.
توافق بین دولت و کنگره ب��رای عبور از پرتگاه مالی
و در پی ان کلنجار و درگیری بر س��ر برنامه بودجه ،زمینه
را ب رای یک کمپین انتخاباتی بوش ب رای جمهوریخواهان
فراه��م م ی کند .حت��ی اگ��ر دموکرات ها ب��رای انتخابات
س��ال 2016هیالری کلینتون را انتخاب نکنند ،نامزد انها
در انتخاب��ات مدافع وضع موجود محس��وب خواهد ش��د.
هرچه وجهه واش��نگتن بیش��تر تخریب ش��ود ،به همان
می زان مب��ارزه انتخابات��ی ب رای جمهوریخواهان اس��ان تر
خواهد بود .همان طور که تصوی��ر اوباما نیز در میان افکار
عموم��ی ،تصویر یک غیرخ��ودی مص��ون از الودگ ی ها و
57
کژکارکردی های واش��نگتن بود .مهم تر از همه اینکه ،روند
مداوم شکس ت های حزب جمهوریخواه ـ از جمله ناتوانایی
بونر در کنترل فراکس��یون خود ،نقض تعه��د ضدمالیات
و ب ی توجه��ی به قربانیان توفان س��ندی ـ انتقاد ش��دید از
رهبری حزب در واش��نگتن را ب رای اعضای ان اسان کرده
است .کریستوفر کریستی ،فرماندار ایالت نیوجرسی ،طی
صحب ت هایی در یک کنف رانس خبری روز چهارشنبه ،دوم
ژانوی��ه 2013در ترنتون ،جان بونر را ب��ه دلیل تصمیم وی
در روز سه شنبه گذش��ته ب رای به تاخیر انداختن رای گیری
در مورد کمک به اس��ی ب دیدگان در توفان سندی به شدت
مورد انتقاد ق��رار داد و این ع��دم اقدام را «نابخش��ودنی»
دانست .به حمله لفاظانه و پرهیاهوی کریستی علیه بونر،
به ویژه قسمتی که معتقد است مردم در نیوجرسی ،برخالف
واشنگتن از تمام احزاب و گروه ها دست یاری و همکاری به
هم داده اند ،گوش بدهید .م ی توانید صدای از راه رس��یدن
یک میانه روی جدید بوش مانند ضدواش��نگتن را بشنوید.
به عبارت دیگر شاید موفقیت جمهوریخواهان چندان دور
از دسترس نباشد .در انتخابات ریاست جمهوری سال 2012
و به ویژه در دور مقدماتی ،میت رامنی جرات ان را نداش��ت
که نش��ان بدهد بین او و جریان اصلی حزب جمهوریخواه،
فاصله زیادی وج��ود دارد .ول��ی کریس��تی از همین حاال
نش��ان داده که بعد از توافق مالی کنگره با دولت و باتوجه
به اش��فتگی جمهوریخواهان در واشنگتن و زیرپا گذاشتن
سنت ضدمالیاتی ،جمهوریخواهان امادگی بیشتری برای
استقبال از رهب رانی دارند که خود را در تقابل با رهبری حزب
تعریف م ی کنند ،حتی اگر این تعریف ،نوعی میانه روی را با
خود به همراه داشته باشد.
البته قصدم مبالغه کردن نیس��ت .ب��وش ثابت کرد
که میانه روی اش بیشتر س��طحی و ظاهری است .در سال
2016نیز حزب جمهوریخواه به احتمال زیاد همچنان متمایل
به بخش افراطی ان خواهد بود و از نامزد کردن کس��ی که
چالشی ب رای جزمیت ضددولتی حزب باشد ،سر باز خواهد
زد .ولی طی هفته گذشته ،زمینه ب رای نامزد شدن فردی که
مخالف سیاست های اعضای حزب در واشنگتن باشد فراهم
ش��د و ب رای حزبی که دس��تاورد چندانی در هفته های اخیر
نداشته ،این م ی تواند دلیلی ب رای امید باشد.
( )1نی��وت گینگری��چ؛ سیاس��تمدار و عض��و حزب
جمهوریخواه .نمایش ضعیف این حزب در انتخابات س��ال
1998و فش��ارهای وارده از سوی سایر جمهوریخواهان ابتدا
منجر به استعفای وی از ریاست کنگره در سال 98و سپس
استعفای وی از نمایندگی در سال 99شد.
( )2در انتخاب��ات س��ال 96کلینت��ون توانس��ت در
فعالی ت های تبلیغاتی ،باب دال را بدی��ل رئیس نامحبوب
کنگره ،نیوت گینگریچ ،نش��ان داده و اف��کار عمومی را به
این س��مت س��وق دهد که دال در صورت انتخاب شدن با
همکاری کنگره ،از وسعت ب رنامه های رفاهی محبوب مانند
تامین اجتماعی و بیمه پزش��کی سالمندان به شدت خواهد
کاستg .
جمهوریخواهان مانع از تصویب طرح کمک به توفان زدگان سندی می شوند
محافظه کاران سنگدل
جان اولون 5 ،ژانویه /2013ترجمه :پوریا محمدی
بین الملل
جمهوریخواهان کنگره که نیویورک را به چشم یک
دستگاه خودپرداز نگاه م ی کنند ولی چشم خود را بر رنج و
سختی مردم در این منطقه م ی بندند باید پاسخگو باشند.
ش��صت و هفت عضو کنگره که همگی از حزب
جمهوریخ��واه هس��تند روز چه��ارم ژانوی��ه علیه طرح
9میلیارد دالری ب رای کمک به توفان زدگان سندی رای
منفی دادند .اسامی انها را به خاطر بسپارید زی را این افراد
باید روزی ب رای این رای خود پاسخگو باشند.
دوازده نف��ر از ای��ن 67نف��ر ب��ه ط��رح کمک به
توفان زدگان کاترینا در منطقه «س��احل خلیج»( )1رای
داده بودند؛ طرحی که 10روز پ��س از این توفان وی رانگر
به تصویب رس��ید .ولی حاال با وجود گذش��ت 69روز از
توفان سندی در مناطق شمال شرقی امریکا ،طرح ویژه
کمک رسانی به مردم این مناطق با رای منفی انها روبه رو
شده است .این دوازده نفر عبارتند از :ترنت فرانکز (اریزونا)،
اد رویس (کالیف رنیا) ،سام گریوز (میسوری) ،استیو پیرس
(نیومکزیکو) ،اس��تیو چاب��وت (اوهای��و) ،جیمی دانکن
(تنسی) ،کنی مرچانت (تگزاس) ،رندی نیوگبار (تگزاس)،
مک تورنبری (تگزاس) ،باب گودلیت (ویرجینیا) ،تام پتری
(ویسکانسن) و پاول رایان (ویسکانسن).
این نمایندگان کنگ��ره زمانی که پ��ای انتخابات
و تامین مناب��ع مالی مبارزات انتخاباتی در میان باش��د
به نیویورک و نیز نیوجرس��ی و کانتیکت به چشم یک
دس��تگاه خودپرداز نگاه م ی کنند؛ با این حال زمانی که
صدها هزار خانه و مشاغل کوچک اسیب دیده یا از بین
رفته و بیش از صد امریکایی جان خود را از دست داده اند،
به راحتی و عامدانه چشم خود را بر این فاجعه م ی بندند.
دق��ت کنید ک��ه ن��ام مع��اون نام��زد انتخاباتی
جمهوریخواهان در س��ال 2012و نامزد بالقوه انان ب رای
انتخابات سال ،2016پاول رایان نیز در این فهرست دیده
م ی شود .کمک کنندگان به ستاد انتخاباتی باید از او بابت
این رای بازخواست کنند .نمایندگان ایالت تگزاس زمانی
که توفان ایالت خودش��ان را درنوردیده و وی ران کرده بود،
خواستار تامین کمک از محل بودجه فدرال بودند ،ولی
حاال رنج و زیان مردم س��اکن در مناطق شمال شرقی را
مثلث شماره 159
58
به سادگی نادیده م ی گی رند.
البته داس��تان همواره به همین صورت بوده اس��ت.
محافظ��ه کاران ،زمانی که یک اتفاق گریبانگیر خودش��ان
م ی شود تبدیل به افرادی لیب رال م ی شوند .دو سال پیش ،سام
گریوز ،نماینده ایالت میسوری در کنگره ،ملتمسانه از اوباما
خواستار بیانیه اضط راری ب رای مقابله با سیل در ایالت متبوع
خود بود؛ حاال او هم به فراموشی مصلحتی دچار شده است.
در میان 67نفری که به طرح کمک به اسی ب دیدگان
از توفان س��ندی رای منفی داده اند ،اغلب انها از ایالت های
منطقه خلیج و جمهوریخواهانی هستند که ایالت هایشان
اغلب دچار وقوع بالیای طبیعی است.
پاول رای��ان ،که بعد از انتخاب ش��دن اوباما در س��ال
،2008رئی س جمهور منتخب را «مارکسیست» نامیده بود و
او را با هیتلر مقایس��ه کرده بود ،کسی که به رغم حضور در
کمیسیون علوم کنگره معتقد است نظریه تکامل «دروغی
برامده از اعماق جهنم» است و ان را تقبیح م ی کند ،در سال
2009هیچ مشکلی با این مساله نداشت که خواستار بودجه
اژانس مدیریت بحران فدرال ب رای ایالت سی ل زده اش شود.
مو بروکس ،نماینده ایالت االباما در کنگره نیز زمانی که در
سال 2011توفان تورنادو این ایالت را وی ران کرده بود ،به همان
اندازه مشتاق گرفتن بودجه اضط راری از دولت فدرال بود.
البته مساله مهم تر این است که امدادرسانی گسترده در
مناطق بحران زده از وظایف دولت فدرال است .گاهی اوقات
ما در نقش پنجاه ایالت مجزا و مستقل ظاهر م ی شویم ،ولی
زمان هایی نیز هس��ت که باید متحد باشیم و در قالب یک
کشور عمل کنیم .کمک به مناطق توفان زده باید یک امر
بدیهی باشد.
ولی «باش��گاه توس��عه» ( )2و دیگ��ر گروه های فعال
محافظه کاران تصمیم گرفتند تا کمک به اس��یب دیدگان
توفان سندی را تبدیل به ازمایشی ب رای سنجش امتیازهای
س��االنه خود کنند .مخالفت با اس��تفاده از بودجه فدرال در
طرح اولیه کمک به توفان زدگان در مجلس سنا کامال قابل
پی ش بینی بود .ب رای مثال من در مقاله ای که در س��ی ان ان
منتشر شد ،خواس��تار حذف بخش��ی از بودجه صد و پنجاه
میلیون دالری ب رای ش��یالت در االسکا و 41میلیون دالری
ب رای پایگاه های نظامی در خلیج گوانتانامو ش��دم .ولی این
بودجه به درستی از الیحه نهایی س��نا و کنگره حذف شد،
در حالی که فعاالن محافظ��ه کار هرگز زحمت به روز کردن
محورهای بحث را به خود نم ی دهند ،به همین دلیل اس��ت
که اس��تدالل های انها در اغلب اوقات ناشی از عدم اطالع و
نااگاهی است.
عالوه ب راین ،طرحی که جمع��ه در کنگره به تصویب
رسید تنها دربرگی رنده 9میلیارد دالر از مجموع شصت میلیارد
دالر طرح امدادرسانی توفان س��ندی بود؛ مبلغی که بسیار
کمتر از 80میلیارد دالر مجموع خس��ارت های براورد شده
است .بناب راین باید تا روز پانزده ژانویه ب رای رای گیری درباره
51میلیارد دالر باقیمانده منتظر ماند.
67نماینده کنگره ای ک��ه به طرح امدادرس��انی رای
منفی دادند اگر این توفان در منطقه انتخاباتی انها رخ م ی داد
قطعا به این طرح رای م ی دادند .ولی اگر این شصت و هفت
نفر تصمیم م ی گرفتند همین امروز از استاتن ایلند یا ساحل
نیوجرسی یا راک اوی بازدید کنند و شهروندان و داوطلبانی
را م ی دیدند که همچنان در تالش ب رای بازس��ازی وی رانه ها
هستند ،ممکن بود تصمیم ش��ان عوض شود .این مردم به
امدادرسانی نیاز دارند و منطقه به افزایش انعطاف پذیری خود
ب رای جلوگیری از هزینه های اتی احتیاج دارد.
ریاکاری و دورویی در عالم سیاست ،گناهی نابخشودنی
اس��ت .گناهی که در میان ایدئولوگ های کنگره فراوان به
چشم م ی خورد .ولی اینجا مساله فقدان همدردی و شفقت
اس��ت .زی را اگر تهدید گروه های فعال حزبی انقدر تاثیرگذار
باشد که ش��ما تالش و تقالی هم میهنان امریکایی خود را
ب رای غلبه بر مشکالت و سخت ی های ناشی از توفان نادیده
بگیرید ،شاید وقت ان رسیده باشد که در اینه نگاهی به خود
بیندازید و زمینه شغلی دیگر غیر از عالم سیاست را انتخاب
کنیدg .
( )1منطقه «س�احل خلی�ج» اغلب ب�ه ایالت های
جنوبی امری�کا اطالق م ی ش�ود که در مج�اورت خلیج
مکزیک قرار دارند و شامل ایالت های تگزاس ،لوئیزیانا،
م ی س ی س ی پی ،االباما و فلوریدا م ی شوند .این ایالت ها
به ویژه تگزاس جزو پایگاه های سنتی جمهوریخواهان
محسوب م ی شوند و تنها رای الکترال ایالت فلوریدا در
سال های 2008و 2012بهحساباوباماریختهشدهاست.
( )2باشگاه توسعه یک سازمان اقتصادی وابسته
به محافظه کاران است که به مسائلی همچون مالیات
و دیگر موضوعات اقتصادی م ی پردازد.
منبع :نیوزویک
اپوزیسیون ونزوئال برای
دوران پس از چاوز اماده
می شود
سردرگمی
درکاراکاس
تیم پجت /ترجمه:ازاده کشوردوست
بین الملل
بتواند مراس��م تحلیف را به جا اورد ».بر مبنای قوانین داخلی
ونزوئال دوره ریاس��ت جمهوری وی در تاریخ 10ژانویه به پایان
م ی رسد .ب ر اساس زمانی که رئی س جمهوری به طور موقت قادر
به فعالیت نیست ،معاون وی اداره امور را در دست م ی گیرد .ولی
ایا این روند بعد از 10ژانویه و در صورتی که چاوز قادر به حضور در
مراسمتحلیفنباشدنیزبههمینصورتدنبالخ واهدشد؟این
مساله که رئی س جمهوری بالقوه ب رای پر کردن جای خالی وی
وجود ندارد ،چه تاثیری بر اوضاع داخلی ونزوئال خواهد گذاشت؟
اکثر هواداران چاوز همانطور که ایس��توریز اش��اره کرده است،
معتقدندکهاینمادهقانونینبایددربارهرئی س جمهوریکهدرحال
حاضر قدرت را در دست دارد ،اعمال شود .انها معتقدند که مراسم
تحلیف چاوز باید به تعویق افتاده و این مجوز به مادرو داده شود
که تا زمانی که چاوز از اداره امور ناتوان است – یا حتی در صورت
مرگ وی -قدرت را در دست بگیرد .این مساله تا حدودی به این
واقعیت برم ی گردد که چاوز که به طور دموکراتیک انتخاب شده،
ولیدرادارهاموراهمیتچندانیبهدموکراسیندادهاست،بهمردم
یادندادهکهخودراچگونهبااینقبیلشرایطوفقدهند.به عنوان
یک مثال مهم م ی توان به این اشاره کرد که هر چند شهروندان
ونزوئالرفراندومسال 2007میالدیچاوزب رایلغومحدودیت های
دوران ریاست جمهوری را رد کردند و با وجود اینکه قانون اساسی
ونزوئال برگزاری دو همه پرسی درباره یک موضوع واحد در یک
دوره ریاست جمهوری را منع م ی کند ،چاوز ب رنامه خود را عملی
کرده و در سال 2009میالدی و در همان دوره ریاست جمهوری
همه پرس��ی دیگری برگزار کرد تا راه را ب رای انتخاب مجدد خود
بهسمتریاست جمهوریهم وارکند.
این همان مساله ای است که قانون اساسی بولیوار درباره
ان کامال صریح و ش��فاف اس��ت« :اگر چاوز پیش از دهم ماه
ژانویه بمیرد ،انتخابات جدید باید طی 30روز برگزار ش��ود و در
این مدت ،رئیس مجمع ملی باید وظای��ف رئی س جمهوری را
ب ر عهده بگیرد» .چنانچه چاوز بتواند به هر نوعی تا تاریخ دهم
ماه ژانویه به ونزوئال برگردد ،ولی طی چهار س��ال نخست دوره
ریاست جمهوری جدید خود تسلیم مرگ ش��ود ،باز هم قانون
اساسی این کش��وری برگزار انتخابات جدید طی مدت 30روز را
ن بار ،معاون رئی س جمهوری
ایجاب م ی کند ،با این تفاوت که ای
به عنوان رئیس دولت انتقالی فعالیت خ واهد کرد .اگر چاوز طی
دو سال اخر دوره ریاست جمهوری خود با زندگی خداحافظی کند،
معاون رئی س جمهوری در این دوره دو ساله وظایف وی را عهد هدار
خ واهدشد.روندانتقالقدرتدرقانوناساسیبولی وارونزوئالبسیار
پیچیدهبهنظرم ی رسدوتحلیلگرانمعتقدندکهاینمس الهکامال
عمدی و ب رنام هریزی شده است .در قانون اساسی ونزوئال جایگاه
معاونرئی س جمهوریضعیفنگهداشتهشدهتاب رایموقعیتو
قدرت حاکمیت رئی س جمهوری تا زمان زنده بودن او تهدیدی به
شمار نرود ،ولی در عین حال با دادن مجوز به اپوزیسیون ب رای به
راه انداختن کمپین انتخاباتی در صورت مرگ رئی س جمهوری در
یک بازه زمانی 30روزه ،به نوعی به ادامه بقای انقالب چپگرای
ضد امریکایی کمک م ی کند .به اعتقاد «اس��تفن جانسون»
نالمللیواستراتژیکدر
مدیربخش امریکای مرکز مطالعاتبی
واشنگتن،گزینه ایکهممکناستچاوزراغافلگیرکند،استفاده
مناسب اپوزیسیون از این فرصت و روی کار امدن فردی از گروه
مخالفان است .این مساله باتوجه به اینکه مخالفان دولت فرد
مطرحی مانند «انریکه کاپریلس» رقیب چاوز در انتخابات ماه
اکتبر را در اختیار دارند ،چندان دور از ذهن به نظر نم ی رسد .چاوز
در ماه گذشته میالدی و پیش از ترک کاراکاس به مقصد هاوانا،
تابوی انتقال قدرت در ونزوئال را شکست و از نیکالس مادرو که
درسمتوزیرخارجهنیزفع الیتم ی کند،به عنوانکاندیدایمورد
حمایت خود در صورت برگزاری انتخابات جدید یاد کرد .بسیاری
از تحلیلگران معتقدند که میان ه واداران چاوز در زمینه حمایت از
مادرویاکابیوشکافیجدیوجوددارد.درحالیکهمادرونسبتبه
کابیوسوسی الیس ت تراست،کابیوعمل گراتربودهوبه طورخاص،
ی با ارتش دارد .وی همچنین اخی را بار دیگر
روابط مس��تحکم
به عنوانرئیسمجمعملیونزوئالانتخابشد«.جورجسیکاریلو
ماهر» استادتاریخو علومسیاسیدردانشگاه«درکسل»درایالت
«فیالدلفیا» و نویسنده کتاب «ما چاوز را خلق کردیم :حافظه
تاریخیمردمازانقالبونزوئال»معتقداستکهمادروازسایررقبای
خودیکسروگردنباالتراست.اوتاکیدم ی کندکهشانسمادرو
از کابیو یا کاپ ریلس ب رای جانشینی چاوز باالتر است .با این همه
او همچنان بر این باور است که چشم اندازی که قانون اساسی
ونزوئال از اینده ترسیم م ی کند ،تاریک و مبهم بوده و نگران ی ها
دربارهاینکهونزوئالچگونهاینبحرانراپشتسرخ واهدگذاشت
را برطرف نم ی کند .کاپ ریلس و سایر فعاالن اپوزیسیون ونزوئال
دربارهرویکردهایمحرمانه ایکهمسئوالندولتیدربارهوضعیت
یچاوزوهمچنینمس الهمراسمتحلیفویاتخاذکرد هاند،
جسم
به شدت عصبانی بوده و ان را «توهین به شهروندان ونزوئال»
یدانند.ازطرفدیگر،مادروبه شدتازاپوزیسیونب رایدامنزدن
م
به شایعات درباره بیماری چاوز انتقاد کرده و تاکید م ی کند که انها
ونزوئال را با نفرت مسموم کرده اند .حتی اگر چاوز دیگر به ونزوئال
ب رنگردد شکاف تلخی که ریاست جمهوری وی را تحت تاثیر قرار
داده ،همچنان به قوت خود باقی م ی ماند .این مساله حداقل از
قانون اساسیونزوئال شفاف تر استg.
منب ع:تایم
مثلث شماره 159
قانون اساسی ونزوئال که در سال 1999میالدی تصویب
شد،یکیازافتخارامی زترینتکی ه گاه هایسیاسی«هوگوچاوز»،
رئی س جمهوری این کشور اس��ت .رهبر سوسیالیست ونزوئال
تمایل دارد همواره نسخه ای جیبی از این منشور را که 14سال
پیش و اندکی پ��س از روی کار امدن وی تصویب ش��د ،همراه
خود داشته باشد .قانون اساسی ونزوئال درست زمانی تصویب
شد که کمونیس��ت های چینی روی کتاب سرخ کوچک مائو
یدادند .با این وجود اکنون که رئی س جمهوری 58ساله
جوالن م
ونزوئال بعد از یک عمل جراحی دشوار سرطان در بیمارستانی در
کوبا با مرگ دست و پنجه نرم م ی کند ،شهروندان این کشور به
قانون اساس��ی بولیوار وی روی اورده اند؛ ولی انچه با ان رو به رو
شده اند نقشه ای تیره و مبهم است که م ی تواند نفت خیزترین
کشورنیمکرهغ ربیرادرسالجاریمیالدیبهیکبرزخمتزلزل
دولتی تبدیل کند.در میانه این سردرگمی تنها یک واژه به چشم
م ی خورد؛ «دائمی».
بر مبنای قانون اساسی ونزوئال ،چاوز که ماه اکتبر گذشته
ب رای یک دوره شش ساله دیگر به عنوان رئی س جمهوری ونزوئال
انتخاب شد ،باید تا تاریخ دهم ماه ژانویه سوگند ریاست جمهوری
یاد کند ،ولی به نظر م ی رسد شرایط وی باعث به تعویق افتادن
این رویداددولتی شود.ماده 233قانوناساسیونزوئالبهصراحت
تاکیدم ی کند«:زمانیکهرئی س جمهوریمنتخببه طوردائمی
در دسترس نباشد تا بتواند مراسم تحلیف خود را انجام دهد ،باید
طی 30روزانتخاباتجدیدبرگزارشود».برمبنایاینمادهقانونی
«در دسترس نبودن دائمی» بر مرگ ،استعفا ،برکناری از قدرت و
یداللتداردولیهیچ کدامازاین
عدمثباتدائمی ذهنییاجسم
موارد حداقل انطور که «نیکالس مادرو» معاون رئی س جمهوری
ونزوئال بعد از دیدار با چاوز بیان کرده ،در مورد وی مصداق ندارد.
بناب راینمهمترینپرسشایناستکهاکنونچهبایدکرد؟
اول از همه باید تقدسی را که توسط ه واداران چاوز به دنبال
ارائه ب رنامه های مبارزه با فقر توسط دولت ونزوئال به او داده شده
است ،مورد توجه قرار دهیم .هواداران چاوز به رغم اینکه ونزوئال
باالترین امار فقر در امریکای التین را داشته و یکی از باالترین
نرخ های تورم در جهان را دارد ،دین خود را ادا کرده و با رای دادن به
او در جریان انتخابات اخیر ریاست جمهوری ،زمینه پیروزی مجدد
وی را فراهم کردند.
زمانی که چاوز ماه گذشته زیر چاقوی جراحی رفت ،مادرو
طی سخنانی گفت« :تو باید برگردی .ما فرزندان تو هستیم و
در انتظارت م ی مانیم .ما سوگند خورده ایم که بعد از این زندگی
هم به تو وفادار بمانیم ..ما ب رای همیشه سربازان تو هستیم».
همینمس الهباعثشدهکهمادرووسایرمقام هایبلندپایهدولتی
ونزوئال از جمله «دیوسدادو کابیو» رئیس مجمع ملی ونزوئال
به رغمبهپایانرسیدنضرب االجلدهمماهژانویهتمایلینداشته
باشند تا زمانی که چاوز هنوز زنده است ،او را «به طور دائم دور از
دسترسبدانند».
«اریستوبلوایستوریز»یکیازه وادارانبانفوذچاوزوفرماندار
جدیدایالتشرقی«انزوتگوی»اخی راگفتهاست«:اگرچاوزنتواند
تا دهم ژانویه سوگند یاد کند ،تا زمانی رئی س جمهور م ی ماند که
59
مروری بر تحوالت ایاالت متحده در سالی که گذشت
امریکا بر لبه پرتگاه
ترجمه :ماندانا رحیمی
بین الملل
اقتصاد ایاالت متحده امری��کا ،بزرگترین اقتصاد ملی و
دومین اقتصاد بزرگ جهان اس��ت .با بیش از ۱۳تریلیون دالر
تولید ناخالص داخلی ،امریکا به تنهایی در مقابل ۱۵کش��ور
قدرتمند ناحیه یورو ق��رار م ی گیرد که تاکنون توانس��ته اند
مجموعا به تولید ناخالص داخلی ح��دود ۱۴تریلیون دالری
دس��ت یابند .نظام اقتصادی مختلط ،که ب��ر پایه «اقتصاد
بازار ازاد» و «اقتصاد ب رنامه ریزی شده» اس��توار است ،در این
کشور حاکم بوده و نفوذ و قدرت همین نظام ،بیش از نیمی از
سرمایه گذاران جهان را به سوی خود سوق داده است .در طول
تاریخ ،از زمان ش��کل گیری ایاالت متحده ،اقتصاد این کشور،
همواره تحت تاثیر سایر تحوالت تاریخی و سیاس ی اش بوده
است و ه ر گونه تحولی در ان ،اقتصاد سایر نقاط جهان را نیز
دستخوش تغیی رات قابل توجهی کرده است .نظام اقتصادی
امریکا ،در طول تاریخ ،با بحران های بسیار مواجه بوده است که
یکی از مهمترین انها ،بحران ناشی از سیاست های اقتصادی
دولت «جورج بوش» بوده که بازار مسکن این کشور را نشانه
گرفت و به دنبال ان ،به ادغام شرکت های اعتباری بزرگی چون
«فنی می» و «مریل لینچ» منجر شد .اثار سوء و پیامد های
این بحران ت��ا پایان دولت ب��وش همچنان ادامه داش��ت تا
اینکه در سال ۲۰۰۹قانون بهبود و س��رمایه گذاری مجدد ،به
همت دولت اوباما و ب رای رفع این بحران به تصویب کنگره و
کاخ سفید رسید .تالش ها ب رای خروج از این بحران ادامه دارد
و این مقاله قصد دارد ،سیر تحوالت اقتصادی و تاثی رات ان بر
چندین شاخص اصلی اقتصادی را به طور اجمالی بررسی کند.
بدون شک از هر دریچه ای اقتصاد ایاالت متحده را نظاره کنیم،
فراز و نشی ب های ان در سال ،۲۰۱۲بیشتر به جادویی م ی ماند
که مشخص نیست چوب جادویی ان در دست کیست.
پروسه بهبود ش��رایط اقتصادی در س��ال ۲۰۱۲تقریبا
از حرکت باز ایستاد اما این تمام داس��تان نیست .امار و ارقام
منتشر شده از سوی مراکز و دفاتر رسمی امار در ایاالت متحده
حاکی از انند که ظهور مشاغل جدید که در پایان سال ۲۰۱۱
رقم امیدوار کننده ای را نشان م ی داد ،با اغاز سال ۲۰۱۲ناگهان
رنگ باخت .در وصف همانندی س��ال ۲۰۱۲با س��ال پیش
از ان ،بد نیس��ت به نقل قولی از «یوگی ب را» ،ستاره مشهور
بیسبال امریکا اشاره کنیم که اغاز سال ۲۰۱۲را به سال تحقق
پدیده «دژا وو» تشبیه کرد (حالتی که در ان فرد پس از دیدن
مثلث شماره 159
60
صحنه ای ،احساس م ی کند که ان صحنه را قبال دیده است)،
و از انجایی که اغاز س��ال ۲۰۱۲تفاوت چندانی با اغاز س��ال
۲۰۱۱نداشت ،ه ر چند با تالشی ب ی وقفه ب رای ایجاد تحوالتی
اقتصادی در ابتدای سال که بیش��تر به نخستین ثانی ه های
مسابقات ماراتن شبیه بود ،دست اخر ،صدای نف س نفس زدن
اقتصاد در ماه سوم سال نو ،ناگهان به گوش رسید.
جای تعجبی نیس��ت .چرا که از تاری��خ تصویب قانون
«بهبود و س��رمایه گذاری مجدد امریکا» در س��ال ۲۰۰۹که
اخرین تالش قابل توجه کاخ سفید و کنگره ب رای تزریق ۸۳۱
میلیارد دالر به اقتصاد این کشور بوده است ،سه سال م ی گذرد.
قانونی که به تنهایی ،ب رای برقراری رشد اقتصادی کافی نبود.
تولید ناخالص داخلی ،که در حقیقت نشانگر بازدهی اقتصادی
ایاالت متحده است ،در سه ماهه نخست سال ،به می زان ۱/۹
درصد و در سه ماهه دوم ،تنها 1/3درصد افزایش یافت .انچه
تعجب بسیاری از کارشناس��ان اقتصادی را ب رانگیخت ،رشد
اقتصادی 3/1درصدی در سه ماهه س��وم بود .ارقام نشانگر
رشد اقتصادی امریکا در سه ماهه چهارم ،هنوز در دست بررسی
است ،اما رقم تولید ناخالص س��االنه ایاالت متحده در سالی
که گذشت ،بدون شک ،با رقم پی ش بینی شده از سوی بانک
«فدرال رزرو» تفاوت چندانی نداشته است؛ رشد اقتصادی میان
2/2درصد تا 2/7درصد.
این ارق��ام اما به تنهایی نش��انگر وضعی��ت اقتصادی
ایاالت متحده در س��ال ۲۰۱۲نیس��تند .انچه بیش از هر رقم
دیگری نظر همگان را به خود جلب م ی کند ،نمودار نرخ بیکاری
است که در اغاز سال رقم 8/5درصد را نشان م ی داد و در پایان
سال ،به رقم 7/7درصد رسید ،عمدتا به این علت که بسیاری
از متقاضیان کار ،دس��ت از تالش ب رای یافتن کار کشیدند و
بالطبع ،از دامنه اماری خارج شدند.
سال ۲۰۱۲را در ایاالت متحده ،م ی توانیم سال «نه چندان
حیرت انگیز» بنامی��م ،چرا که در این س��ال ،تالش چندانی
از س��وی واش��نگتن ،ب رای رفع بح��ران اقتص��ادی صورت
نگرفت .تمام انچه این سو و ان س��و به گوش م ی رسد ،فریاد
لزایی» دموکرات ها و جمهوریخواهان است ،هرچند
«اشتغا
که مقامات ،به سختی حتی یک ب رنامه اشتغالزایی جدید را به
مذاکره گذاشته اند ،چه برسد به انکه شغلی در عمل ایجاد شود.
همین ب ی تفاوتی از سوی مقامات واشنگتن ،طرح الیحه ای
را در سال ۲۰۱۱موجب ش��ده است که بر اس��اس ان ،سقف
بده ی های دولتی امریکا به طرز ب ی سابقه ای افزایش خواهد
یافت .جمهوریخواهان پذیرش این طرح را بر اقداماتی ب رای
کاهش کسری بودجه دولت مشروط کرده اند .اگر تا پایان ژانویه
،۲۰۱۳توافق جدیدی بر سر بودجه ایاالت متحده صورت نگیرد،
این طرح به تصویب خواهد رسید.
این ایده که مقامات منتخب ،بودج��ه ای را به تصویب
برس��انند که به باور «دفتر بودجه کنگ��ره امریکا» (،)CBO
اقتص��اد ایاالت متح��ده را به مخاط��ره انداخته و ب��ه بحران
باز خواهد گرداند ،ب رای بس��یاری از کارشناس��ان قابل درک
نیس��ت .ایا در اقتصاد امریکا ،چیزی ش��بیه بازی روسی در
جریان است؟ شاید به نظر عجیب باشد ،اما این صحت دارد.
چرا که مذاکرات تا امروز ب ی نتیجه بوده و اکنون نی ز ،سال نو اغاز
شده است.تالش ها ب رای به حرکت انداختن این اقتصاد بیمار،
محدود به فعالی ت های بانک «فدرال رزرو» بوده است که در
سال های اخیر ،در طرح سیاست های پولی جدید و خالقانه ،به
موفقی ت هایی دست یافته است.موثر ترین ابزار این بانک ب رای
به راه انداختن چرخه اقتصاد امریکا ،کاهش نرخ بهره وام بوده
است که در سال ،۲۰۰۸به پایی ن ترین می زان ممکن ،از صفر تا
0/25درصد رسید .ژانویه ،۲۰۱۲این بانک وعده داده بود که این
نرخ را تا پایان سال ۲۰۱۴میالدی ،در پایی ن ترین حالت ممکن
نگه خواهد داشت .تا ماه دس��امبر و مادامی که نرخ بیکاری
رقمی باالتر از 6/5درصد را نش��ان م ی داد ،بانک فدرال رزرو،
ملزم به نگه داشتن این نرخ در پایی ن ترین حد ممکن بود ،که
این امر انها را ضرورتا ناگزیر از افشای اسرار تجاری م ی کرد که
در طول تاریخ همواره سر به مهر مانده بودند.این بانک اما در
سال ،۲۰۱۲سیاست های زیرکانه ای را به کار گرفت .از جمله
انکه متعهد شد مخارج ماهانه دولتی را در سقف ۸۵میلیارد دالر
متوقف سازد ،که تق ریبا نیمی از ان به صندوق خزان هداری امریکا
ی دیگر ،صرف مخارج امنیتی م ی شد.
اختصاص م ی یافت و نیم
به عالوه ،این بانک همچنین اعالم کرده بود که سیاس��تی
موسوم به «عملیات چرخش» را به اجرا خواهد گذاشت که با
ب رنامه ای شامل تبادل اوراق قرضه ،به منظور حفاظت از اقتصاد
اسی ب پذیر امریکا طرح شده بود .این بانک تصمیم داشت تا
با خرید اوراق قرضه بلند مدت از طریق درامد حاصل از فروش
اوراق کوتاه مدت ،مردم را به وام گرفتن و هزینه کردن تشویق
کند .این ب رنامه همچنین وع��ده م ی داد نرخ بهره همچنان و
ب رای مدت طوالن ی تری پایین نگه داشته خواهد شد.
سیاست گذاران نگرانند که اجرای این ب رنامه ،موجب رشد
تورم خواهد شد ،اما این ب رنامه یکی از معدود نقاط امیدی است
بین الملل
مثلث شماره 159
که در تاریکی این اقتصاد بحران زده به چشم م ی خورد .طبق
اخرین امار منتشر شده در نوامبر ،۲۰۱۲قیمت مصرف کننده با
کاهش 0/3درصدی مواجه شده است.
این امر موجب ش��کل گیری نرخ تورم 1/8درصدی شد
که ظاه را از رقم پی ش بینی ش��ده توس��ط بانک فدرال رزرو
0/2درصد پایی ن تر بوده است .ب هراس��تی ،پشت این بهبود
اقتصادی ارام و دست نیافتنی چه م ی گذرد؟ در ابتدا ،تولیدات
ایاالت متحده با رشد نس��بی از ژانویه تا اکتبر به سطح قابل
قبولی رس��ید .تا ابتدای م��اه نوامبر ،ش��اخص مدی ران خرید
(شاخص نشان دهنده فعالیت مالی شرکت ها که تبادالت مالی
مدی ران خرید ش��رکت ها را تعیین م ی کند) ،از نقطه سربه سر
سقوط کرده و به 49/5درصد رسید؛ رقمی که به وضوح نشانگر
اغاز انقباض اقتصادی بود.
به باور کارشناسان خبرگزاری «یونایتد پرس» ،تحوالت
بازار مسکن ایاالت متحده ،نقطه روش��ن دیگری در اقتصاد
امریکا محسوب م ی شد که در ان ،نشانه هایی از رشد و تحول
را م ی توان دید؛ هرچند بسیاری از کارشناسان امار ،با این ادعا
مخالفند .در ماه اوریل ،پنج بانک بزرگ امریکا« ،بانک امریکا»،
«سیتی بانک»« ،جی پی مورگان چیس»« ،ولز فارگو» و «الی
فیننشیال» ،بر سر پرداخت ۲۶میلیارد دالر جهت خسارت به
دارندگان مسکن ،توافق کردند .تا پایان س��ال ،بیش از ده ها
بانک ،به اتهام جرائم اقتصادی ،از جمله تبلیغات گمراه کننده
شامل نرخ های بهره کاذب به منظور فریفتن سرمایه گذاران
مورد بازرسی قرار گرفتند .برخی از بانک ها تالش م ی کردند
تا موقعیت مالی خود را در شرایط بحران ،مطلوب جلوه دهند.
نرخ بیکاری امریکا در مارس ،۲۰۱۲حدود 8/2درصد تخمی ن زده
شده بود که طبیعتا فشاری مضاعف را بر اقتصاد این کشور وارد
خواهد کرد؛ از انجایی که مصرف کنندگان ،یا توانایی پرداخت
مخارج خود را نداشته یا اینکه تمایلی ب رای هزینه کردن ندارند.
دفتر بودجه کنگره امریکا ( )CBOدر ژانویه ،۲۰۱۲گزارشی را با
این محتوا منتشر کرد« :به علت تاثی رات سوء بحران اقتصادی
و رکود و همچنین سیاست های مالیاتی دولت تحت قانون
جاری ،سرعت رشد اقتصادی طی دو سال اینده همچنان ارام
خواهد بود ».ب رای سال ها ،دفتر بودجه کنگره ،ایتم های سبد
کاالی خانوار را به منظور محاسبه شاخص هزینه تغییر داده
است .به عنوان مثال ،سال ها پیش ،در س��بد کاالی خانوار،
استیک جانشین گوشت مرغ شد .قضاوت در این باره که چنین
تغییری بر نرخ تورم تاثیری خواهد گذاشت یا خیر با شماست،
اما حتی وقتی دس��ت از اعمال این تغیی رات بر م ی داریم و به
استاندارد های دولتی سال ۱۹۸۰ب ر م ی گردیم ،باز هم نرخ تورم
همان است که هست.
نظ ر سنجی اخیر فدراسیون ملی مشاغل مستقل امریکا،
که در ماه نوامبر منتشر شده است ،نشان دهنده بد بینی مردم
نسبت به بهبود شرایط اقتصادی امریکاست .بر اساس این
نظ ر سنجی ،شمار ش��رکت هایی که نسبت به بهبود شرایط
اقتصادی امیدوار بودند ،در مقایسه با نظ ر سنجی سال ۲۰۰۸از
سوی همین فدراسیون ،که با ورشکستگی بانک سرمایه گذاری
«ب رادران لمن» مصادف ب��ود ،به می زان قابل توجهی کاهش
یافته است .شاخص خوش بینی شرکت های کوچک در ماه
سپتامبر نیز بر اساس بررس ی های این فدراسیون ،با 0/1واحد
سقوط به 92/8درصد رسید .برخی بر این باورند کارشناسانی
که اغلب رش��د تولید ناخالص ملی را تنها معیار بررسی رشد
اقتصادی م ی دانند ،در نخستین ماه های سال ،۲۰۰۸متوجه
اغاز بحران نش��ده بودند .درس��ت زمان ی که «بن ب رنانکی»،
مدیرفعلی بانک فدرال رزرو به اجرای ی کردن طرح موس��وم به
«امداد دارای ی های مش��کل دار» اس��رار م ی ورزید و به کمیته
بانکداری سنا چنین گفت« :اگر این طرح قانونی نشود ،مشاغل
از بین خواهند رفت و با انقباض تولید ناخالص داخلی مواجه
خواهیم شد ».زمزمه های بحران ب رای نخستی ن بار به گوش
رسید .در شرایطی مشابه در هفته گذشته ،او بار دیگر هشدار داد
اگر از تاثی رات سوء ناشی از افزایش مالیات و کاهش هزینه ها
جلوگیری نشود ،با بحرانی مضاعف مواجه خواهیم شد.بهبود
شرایط اقتصادی امریکا ،از زمان تصویب طرح قانون بهبود و
سرمایه گذاری مجدد امریکا در سال ۲۰۰۹رسما اغاز شده است.
بر اساس گزارش سایت شورای روابط خارجی امریکا ،توسعه
اقتصادی ایاالت متحده از زمان تصویب این قانون تاکنون ،در
ضعی ف ترین حالت ممکن از زمان جنگ جهانی دوم به س��ر
م ی برد ،اما بنا به گزارش دفتر بودجه کنگره امریکا ،در صورت به
پایان رسیدن طرح تخفیف مالیاتی بوش که به امضا و تمدید
اوباما نیز رسیده بود ،بحران کسری بودجه به ارامی رفع خواهد
شد .البته سیاست های اقتصادی کنونی ،در مقایسه با بهبود
سال ۱۹۸۰که با بحران دیگری در سال ۱۹۸۱تداخل یافت ،به
مراتب موثرتر بوده است .با نگاهی به نمودار های منتشر شده
از سوی این سایت در م ی یابیم که سقوط قیمت مسکن ،به
بحرانی تبدیل شده است که به دنبال ان ،مردم تمایلی ب رای
خرید مسکن از طریق دریافت وام از خود نشان نم ی دهند و این
امر موجب کاهش تقاضا گشته و روند بهبود اقتصادی را کندتر
ف ترمیم اقتصادی کنونی امریکا در بازار کار
خواهد کرد .ضع
نیز کامال نمود پیدا کرده اس��ت .بر اس��اس امار منتشر شده
از س��وی «اداره امار کار امریکا» ،از بی��ن رفتن فرصت های
شغلی در نخستین ماه های اغاز طرح بهبود اقتصاد همچنان
ادامه داش��ته اس��ت؛ هرچند بنا بر برخی گزارش ه��ا ،از بین
رفتن فرصت های ش��غلی در دوران ریاس��ت جمهوری باراک
اوباما ،در مقایس��ه با دوران جورج بوش کاهش چشمگیری
داشته است.
به رغم پی ش بین ی های کارشناسان ،مبنی بر روند سریع
بهبود اقتصادی ،افزایش تولی��دات صنعتی ایاالت متحده در
دوران بهبود ،به کندی پیش م ی رود .به گزارش نیویورک تایمز،
در ماه س��پتامبر ،این رقم حدود 0/2افزایش یافته و در اکتبر
همین سال ،به علت توفان سندی ،این رقم ناگهان 0/4درصد
سقوط کرده است .الزم به ذکر اس��ت وقوع توفان سندی ،به
تعطیلی سه روزه مراکز اقتصادی مهم ایاالت متحده انجامید
و خسارات بسیاری را به دنبال داشت .به گزارش وال استریت
ژورنال ،خسارات ناشی از این توفان ،تا ۵۰میلیارد دالر تخمین
زده شده است .به باور برخی کارشناسان ،رکود سطحی و موقتی
اقتصادی پس از وقوع بالیای طبیع��ی ،امری اجتناب ناپذیر
است.
ظرفیت تولید و اس��تخراج معادن ،برق و گاز معموال از
ابتدای بهبود اقتصادی کامال به طور یکنواخت افزایش م ی یابد.
هرچند به علت کندی س��رمایه گذاری در نخستین ماه های
بهبود اقتصادی ،ظرفیت این تولی دات کاهش یافته بود ،اما از
ابتدای سال ،۲۰۱۲این روند رو به افزایش گذاشته و به نقطه ای
مشابه سال ۲۰۰۹بازگشته است .بنا به گزارش نیویورک تایمز
در تاریخ ۱۲اکتبر ،بودجه ایاالت متحده ب رای چهارمین س��ال
متوالی ،با کسری بیش از یک تریلیون دالر مواجه بوده است؛
هرچند این رقم در مقایسه با سال پیش از ان ،نزدیک به 0/2
کاهش داشته است.می زان صادرات ایاالت متحده در مقایسه
با امار منتشر شده در سال ،۲۰۱۰حدود ۱۲درصد افزایش یافته
که البته هنوز با رشد ایده ال ۱۵درصدی باراک اوباما ،با هدف
دو ب رابر کردن صادرات امریکا ،فاصله زیادی دارد.کشوری که
روزی ،بر خاکی عاری از منابع سوختی و زیرزمینی بنا شده بود،
امروز اما ،در صدد شکس��ت رکورد ع ربستان سعودی در تولید
فراورده های نفتی است .در ب رنامه اقتصادی اوباما ،ظهور یک
میلیون شغل جدید به چشم م ی خورد و او همچنین قصد دارد
سرمایه گذارانی را که خاک امریکا ر ا ترک کرده و سرمایه گذاری
در س��ایر نقاط جهان را برگزیده اند ،به این کشور باز گرداند .او
همچنین قصد دارد واردات حامل های انرژی را تا پایان سال
،۲۰۲۰به یک دوم می زان کنونی کاهش دهد .در رابطه با بودجه،
او در نظر دارد ،هزینه های دولتی را به می زان چهار هزار میلیارد
دالر کاهش دهد و بدین منظور ،او به اعمال مالیات بیشتر بر
درامد افراد ثروتمند تمرکز م ی کند .خ��روج نیروهای نظام ی
ایاالت متحده از خاک افغانستان به کاهش این هزینه ها کمک
خواهد کرد .او همچنین در نظر دارد ،بودجه نظامی امریکا را
ظرف مدت 10سال اینده ،کاهش دهد .به هر تقدیر ،با وجود
انتشار برخی گزارشات امیدوار کننده ،اقتصاد امریکا ،همچنان
با بحرانی عمیق دست و پنجه نرم م ی کند و تا رفع این بحران،
راهی طوالنی در پیش است .شرایط بحران زده کنونی اقتصاد
امریکا این گونه ایجاب م ی کند که رئی س جمهور این کشور،
فارغ از قید و بند های حزبی ،با مجلس س��نا و نمایندگان به
گفت وگو نشس��ته و ب رای رفع این بحران ،دست به اقداماتی
موثر و فوری بزندg .
منابع :گاردین ،دنیشن و ایندیپندنت
61
بمب های دست ساز بزرگترین تهدید برای امنیت ملی افغانستان
صلح در تعلیق
مجیب مشعل /مترجم :میالد قاری حیدری
بین الملل
مرد جوانی که حدود 27سال داشته و « کالم» نام دارد،
م ی گوید که ب رای تعطیالت کوتاه به قندهار امده اس��ت .او
ریش مرتب دارد ،ژاکت س��یاه چرمی پوشیده و پارچه را هراه بژ
کمرنگ بر سر گذاشته است .او ب رای پنج سال در مرکز علوم
دینی در شهر مرزی «چمن» واقع در ایالت بلوچستان پاکستان
تحصیل کرده است .دو سال از اغاز زمان تحصیل او گذشته
بود که «باراک اوباما» رئی س جمهوری امریکا دستور اعزام 33
هزار سرباز دیگر به افغانس��تان را داد که اکثر انها قرار بود در
مناطق جنوبی مستقر شوند .در همین زمان خانواده 11نفری
کالم تصمیم گرفت محل زندگی خود در منطقه «پنجوای»
واقع در 40کیلومتری قندهار را ترک کرده و به چمن نقل مکان
کند .با همه اینها «تعطیالت کوت��اه» کالم در خانه اش که
معموال س��الی دو بار فرصت ان دست م ی دهد ،چندان امن و
ب ی خطر نیست .پنجوای یکی از مناطقی است ک ه تراکم مین
در انها باالترین می زان در کل افغانس��تان است .شیوه مبارزه
طالبان معموال کار گذاش��تن بمب های دست س��از یا تله در
جاده های خاکی ،درخت های انار و مزارع سبزیجات است .این
گروه همچنین ب رای ساکنان محلی بین ساعت هشت شب
تو امد وضع کرده است .کالم
تا هشت صبح مقررات منع رف
م ی گوید که عالوه بر تحصیل علوم دینی ،بخشی از زمان خود
را نیز با متخصصان پاکستانی مواد منفجره م ی گذراند .او با به
کار بستن اموخته هایش در عرصه عمل ،تاکنون به انجام 20
حمله انفجاری کمک کرده است.
افزایش تعداد نیروهای نظامی امریکا و همچنین باال
رفتن سطح دسترسی نظامیان افغان باعث تضعیف طالبان
به عنوان یک نیروی جنگی طی سال های اخیر شده است .ولی
این گروه شب ه نظامی که به داشتن تاکتی ک های انعطاف پذیر
مشهور است ،بیش از هر چیز دیگر به راهکار استفاده از مواد
انفجاری روی اورده است .ساختن این مواد انفجاری بسیار اسان
بوده ،مواد اولیه انها ساده و در دسترس بوده و عمدتا از کودهای
شیمایی استفاده م ی شود و عالوه بر ان ،انتقال این مواد اولیه از
مرز پاکستان بسیار اسان است.
دولت امری��کا از س��ال 2006میالدی ب��رای مقابله با
تاکتی ک های انفجاری طالبان بیش از 21میلیارد دالر هزینه
کرده اس��ت .واش��نگتن معتقد اس��ت که این مواد انفجاری
سالح های استراتژیکی است که م ی تواند «تهدیدی درازمدت»
ب رای امریکا باق��ی بماند .این تالش ها ب��ه رهبری «جیدو»
سازمان مش��ترک مبارزه با مواد انفجاری دنبال م ی شود ،ولی
کارایی و نحوه مدیریت این سازمان هموار ه تردیدهایی را ایجاد
کرده است .این سازمان تالش خود را روی استفاده از تکنولوژی
ب رای مقابله با این مش��کل متمرکز کرده و یک اس��تراتژی
سه سویه در نظر گرفته است؛ حمله به شبکه ،مقابله با مواد
انفجاری و اموزش افراد .با این وجود شواهد حاکی از ان است
که این روند بسیار دش��وار بوده ،عمدتا منجر به شکست در
نبرد م ی شود و از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه نیست.
در حالی ک��ه در ع��راق اس��تفاده از بمب س��از بعد از
رکودشکنی در س��ال 2007میالدی و صورت گرفتن 23هزار
حمله ،کاهش یافته اس��ت ،این روند در افغانستان همواره در
حال افزایش بوده است .پنتاگون اعالم کرده است که حمالت
با اس��تفاده از مواد انفجاری طی دو س��ال گذش��ته به می زان
80درصد افزایش یافته است .تنها در سال 2012میالدی حدود
15هزار حمله با استفاده از مواد انفجاری انجام شده که در اثر ان
مثلث شماره 159
62
به هزار و 900تن از نیروهای امریکایی اسیب وارد شده است.
در مجموع بیش از 60درصد اسی ب های انسانی در افغانستان
به دنبال استفاده از مواد انفجاری ایجاد م ی شود .هر چند به نظر
م ی رسد استفاده از این تسلیحات تا سال 2014میالدی و زمان
خروج نظامیان امریکایی در افغانستان ،صدمات چشمگیری
به این نظامی��ان وارد کند ،ولی قربانی اصل��ی این حمالت
همچنان نیروهای افغان خ واهند بود که تجهی زات ضعی ف تری
در اختیار داشته و از پتانسیل بیشتری ب رای هدف قرار گرفتن
در می دان های مین برخوردارند .مواد انفجاری عامل 85درصد
اسی ب های جانی در ارتش و نیروهای پلیس افغانستان هستند.
مقام های مسئول و تحلیلگران معتقدند که مقابله با این پدیده
از طریق تکنولوژی تجسس ،راهکاری کوتاه مدت و مقطعی
است .قابلیت تخریبی این تسلیحات در انعطاف پذیر بودن
انها نهفته است .تکنولوژی تجسس که از طریق قراردادهای
عمده دفاعی ارتقا پی دا م ی کند ،توانایی مقابله با این تجهی زات
انفجاری را ندارد .ژنرال «عبدال رازق» 33ساله فرمانده پلیس
قندهار که تاکنون از حدود 40سوء قصد جان سالم به در برده
است ،در این باره م ی گوید« :دشمنان در عمل از سربازان من
مجهزتر هستند .انها دوربی ن های دید ش��ب در اختیار دارند
و م ی توانند روی چگونگی عبور خود از مرز در ش��ب ،اشراف
بیشتری داشته باشند .انها همچنین نوعی از مواد منفجره و
تسلیحات نظامی کنترل از راه دور را در اختیار دارند که حتی
تجهی زات جدید ما نیز نم ی تواند انها را ردیابی و شناس��ایی
کند ».پلیس افغانستان در سراسر این کشور 97گروه می ن یاب
در اختیار دارد که تحت اموزش های بسیار مختصر و ابتدایی
قرار گرفته و تنها مجهز به ابزارهایی هستند که ب رای بمب های
زمان شوروی س��ابق ط راحی ش��ده اند .این نیروها عمدتا به
اطالعات انسانی متکی هستند که به شدت تحت تاثیر کاهش
بودجه در سه سال اخیر قرار گرفته است.
«صدیق صدیقی» سخنگوی وزارت کشور افغانستان با
اشاره به سرویس اطالعاتی پاکستان گفت« :دشمن ما منابع
مالی خود را از سرویس اطالعات پاکستان ،مواد مخدر و موارد
دیگر تامین م ی کند .ما باید بتوانیم با سرمایه گذاری های انها
مقابله کنیم ».بیش از 70درصد مواد منفجره در افغانستان با
نیترات امونیوم کلسیم ساخته م ی شود که در دو کارخانه در
پاکستان تولید م ی شود .به دنبال اعمال قوانین جدید بر این
کارخانه ها ،تشکیل ش��بکه انتقال قاچاق ،تنها ب رای رساندن
این مواد اولیه به افغانستان است .ژنرال «مایکل دی باربارو»
مدیر سازمان مشترک مبارزه با مواد انفجاری گفته است« :در
حالی که نیترات امونیوم کلسیم در کشورهای دیگر نیز تولید
م ی شود تا کنون هیچ شاهدی وجود ندارد که این مواد از کشور
دیگری غیر از پاکستان وارد افغانستان شده باشد».
ارتش پاکستان اقدام هایی را ب رای مقابله با این مشکل
انجام داده ،ولی این تالش ها تنها به مرزهای داخلی این کشور
محدود شده است .در پاکس��تان حداقل 900حمله با استفاده
مواد منفجره و س��ه هزار و 700مورد صدمات جانی ناشی از
ان گزارش شده است .به گفته باربارو ،دولت امریکا تالش کرد
که به طور مستقیم با این دو کارخانه مقابله کند ،ولی نتیجه
ان تنها بس��ته بندی های کوچک تر و تغییر در نحوه انتقال و
بازاریابی این محصوالت بود .با این وجود ارتباط مستقیم توسط
دولت پاکستان متوقف شد .تنها در سال 2012میالدی444 ،
تن مواد منفجره در افغانستان کشف و ضبط شد ،با این وجود
همچنان قاچاق این مواد در حجم باالیی ادامه دارد.
ژنرال رازق گفته است که «دشمنان ،نیترات امونیوم را با
ارد ،سیمان و پودرهای شوینده در کاالهای مسافران مخلوط
کرده و ان را از م��رز رد م ی کنند .ما نم ی توانیم همیش��ه بار
مسافران را با چاقو پاره کرده و ان را بازرسی کنیم» .نیروهای
رازق حتی روی تمامی مرز 44کیلومتری قندهار با پاکستان نیز
کنترل کاملی ندارند .این منطقه مرزی تنها بخش کوچکی از
مرز گس��ترده دو هزار و 400کیلومتری افغانستان و پاکستان
اس��ت .رازق همچنین م ی گوید« :اگر من در شوراواک 300
سرباز داشته باشم 500،تروریست در حال امورش در پنجپای در
ان سوی مرز هستند .انها در طول مرز ،مقرهای باز و می دان های
اموزش دارن��د و زخم ی های خود را به بیمارس��تان های انجا
م ی ب رند ».در شرایطی که این مواد اولیه در کشور وجود دارد،
شبکه گسترده ای از افراد اموزش دیده ،ماموران فعال ،اعضای
سابق خلع س�لاح ش��ده جنبش و افرادی که با انها باورهای
مش��ترکی دارند ،در روند تبدیل این مواد اولیه به تسلیحات
انفجاری نقش مهمی ایفا م ی کنند .گفت وگوهایی با برخی
از این افراد انجام شده اس��ت .یک فرمانده 35ساله چاق که
ریش های خود را کوتاه کرده و س��ر نیمه طاسش را زیر پارچه
س��فیدرنگ پنهان کرده ،مس��ئول یک گروه 10نفره در 70
کیلومتری حومه شهر قندهار اس��ت .او که دو سال پیش در
ش��هر چمن اموزش دیده ،این 10مرد را در چگونگی ترکیب
مواد منفجره در قوط ی های روغن ،زودپز و اخی را در بطری های
یک و نیم لیتری اب های گازدار که حمل و نقل انها اسان تر
است ،هدایت م ی کند .حتی یکی از مقام های اطالعاتی قندهار
سوگند م ی خورد که دیده است مواد منفجره در نسخه هایی
بزرگ از کتاب جاسازی شده اند .در مرحله بعد افرادی هستند
که به تسهیل کارها کمک م ی کنند .از جمله یکی از اعضای
سابق 38ساله طالبان که به مخفی کردن این مواد در منزل
شخصی خود در «دامن» کمک کرده و انها را در پشت موتور
سیکلت خود حمل م ی کرد .در نهایت افراد دیگری مانند راننده
33ساله اهل روستای «ارغنداب» هستند که هشت وسیله
انفجاری در کامیون خود جاسازی کرده بود .او معموال از این
کامیون ب رای حمل و نقل میوه استفاده می کند.
این فرمانده نیمه طاس صدای خود را اهس��ته کرده و
م ی گوید« :ب رای انتقال مواد منفجره ،از ماش��ین ،حیوانات و
حتی برخی مسئوالن دولتی استفاده م ی کنیم».
استفاده از خودرو ب رای حمل و نقل مواد منفجره و حتی
انجاماینحمالت،چندانغیرمعمولنیست.گزارش هاحاکیاز
ان است که فرمانده پلیس ایالت «نیمروز» ماه گذشته میالدی
در اثر انفجار موادی که در خودروی وی کار گذاش��ته شده بود،
کشته ش��د .افراد محلی م ی گویند که طالبان همچنین به
انعقاد قراردادهای دس��ت دوم روی اورده ان��د که تاکنون یکی
از ویژگ ی ه��ای نیروهای ائتالف بوده اس��ت .ب��ه گفته انها،
شب ه نظامیان مواد انتحاری را ذخیره م ی کنند ،ولی کار گذاشتن
انها به عهده جوانان بیکار اس��ت .اگر انها موفق ش��وند یک
خودروی پلیس افغان را منفجر کنند ،مبلغی معادل 10هزار تا20
هزار روپیه پاکستان ( 100تا 200دالر) دریافت م ی کنند .اگر انها
یکی از خودروهای ائتالف را هدف قرار دهند ،جایزه دریافتی به
100هزار روپیه پاکستان نیز م ی رسد .اثبات این ادعا دشوار است.
با این وجود یک ساختار داخلی اعطای پاداش ب رای افرادی که
حمالت انفجاری را با موفقیت انجام م ی دهند ،وجود دارد .کالم
گفته است که تاکنون 20هزار روپیه ب رای منفجر کردن یک
خودروی امریکایی و 10هزار روپیه ب رای منفجر کردن خودروی
نیروهای افغان دریافت کرده است .او همچنین م ی گوید« :قطعا
پاداش و جایزه های تشویقی هم داریم ».وجود این مشوق ها و
جایزه ها به این معنا اس��ت که حتی یک روز نیز در افغانستان
بدون انتش��ار خبری درباره حمله انفجاری س��پری نم ی شود.
مانندتمامی جنگ ها،غی رنظامیانمتحملپیامدهایسنگین
م ی شوند .سازمان ملل متحد گزارش داده است که طی چهار
ماه گذشته حداقل 967غی رنظامی جان خود را از دست داده و
هزار و 590تن نیز زخمی شدند که عامل 56درصد انها استفاده
از مواد انفجاری بوده استg .
منبع :تایم
جنگ برای «هگل»
وزیر دفاع پیشنهادی اوباما نزاع جدیدکاخ سفید و کنگره را رقم می زند
مثلث شماره 159
به نظر م ی رس��د باراک اوباما بعد از رس��یدن به توافق
با رهب ران حزب جمهوریخواه در اس��تانه سال نو میالدی و
عبور از پرتگاه مالی ،تصمیم گرفته نبرد جدیدی را با کنگره
اغاز کند؛ نبردی که به گفته منابع اگاه با معرفی چاک هگل
66س��اله ،س��ناتور س��ابق و جمهوریخواه ایالت نب راسکا
به عنوان وزیر دفاع جدید در کابینه اوباما اغاز شد.
دموکرات های کلیدی که از نزدیک در روند انتخاب و
معرفی نامزدهای مورد نظر ب رای تصدی وزارتخانه ها حضور
و فعالیت دارند به «دیلی بیست» گفتند که انتظار م ی رفت
اوباما انتخاب چاک هگل را اع�لام کند .به گفته این منابع،
اوباما تا هفته گذش��ته و در زمان ارزیاب ی اش از کارتر ،معاون
فعلی وزیر دفاع و میشل فلورنوی ،معاون سابق سیاستگذاری
وزارت دفاع امریکا و فرد شماره 3پنتاگون ب رای این مقام ،در
مورد هگل تصمیم نگرفته بود.
ماه گذشته و زمانی که ب رای اولین بار نام چاک هگل
به عنوان گزینه احتمالی تصدی وزارت دفاع و جانشین لئون
پانه تا در پنتاگون مطرح ش��د ،همکاران این س��ناتور سابق
جمهوریخواه همچون لیندس��ی گراهام و حت��ی برخی از
اعضای حزب دموک��رات مانند الیوت انجل ،نماینده ش��هر
نیویورک که ارشدترین عضو دموکرات در کمیته امور خارجه
مجلس نمایندگان است ،اعتراض خود را به صورت تلویحی
نشان دادند.
س��ناتور جان کورنی��ن ،نماینده جمهوریخ��واه ایالت
تگزاس ،در گفت وگو با «دیلی بیس��ت» گفت« :مخالفت
چ��اک هگل ب��ا تحریم ه��ا علیه ای��ران و حمای��ت وی از
گفت وگوی مس��تقیم و بدون قید و ش��رط ب��ا رهب ران این
کشور هم در تقابل با سیاست های فعلی ایاالت متحده و هم
تهدیدی ب رای امنیت جهانی است .انچه موضوع را از این هم
بدتر م ی کند ،درخواست او ب رای مذاکرات مستقیم با حماس
است .چاک هگل ،بدترین پیغامی اس��ت که ما م ی توانیم
بین الملل
الی لیک /مترجم :رضا اقازاده
ب رای دوس��ت خودمان ،اس��رائیل و س��ایر متحدان خود در
خاورمیانه مخابره کنیم».
از س��وی دیگر ،هگل حمایت برخی از روزنامه نگاران،
کارشناسان و مقامات س��ابق امنیت ملی را نیز با خود دارد.
افرادی که به دلیل فعالیت علیه البی پ رنفوذ طرفدار اسرائیل
مشهور هستند .عالوه بر این به گفته مجله فارین پالسی،
گروه پودس��تا( ،)1یک��ی از الب ی های واش��نگتن ،کمپینی
به ارزش 35هزار دالر در حمایت از قانونگذار س��ابق ایالت
نب راس��کا اغاز کرده اس��ت .هگل یک مجروح جنگی است
که به دلیل خدمت در جنگ ویتنام موفق به دریافت نشان
قلب بنفش( )2شده است .وزیر دفاع بعدی در دولت اوباما در
حالی هدایت سکان ان را به دست خواهد گرفت که انتظار
م ی رود طی این دوره بودجه ارتش یک بودجه ریاضتی بوده
و ارتش��ی که زمانی قادر به راه انداختن دو جنگ زمینی به
صورت همزمان بود به یک ارتش مخف��ی با توانایی انجام
ماموریت های ضدتروریسم تبدیل شود.
اس��تیو کلمونز ،یکی از اعضای ارش��د بنیاد امریکای
نوین( )3و دوست هگل م ی گوید« :من فکر م ی کنم مساله
اساسی و بنیادی این است که کاخ سفید چندین نامزد پرجذبه
و بانفوذ ب رای تصدی این مقام دراختیار دارد که م ی توانست
هرکدام از این نامزدها را انتخاب کند .ب��ا این حال تصمیم
گرفته است ب رای اولین بار طی سی سال گذشته یک مجروح
جنگی را ب رای ریاست بر پنتاگون معرفی کند».
چاک ه��گل در حالی حمایت روزنامه ن��گاران نخبه،
متفکران حوزه سیاس��ت خارجی و مقامات س��ابق دولتی
را با خ��ود دارد که چن��دان محبوبیتی در میان بس��یاری از
دیگر گروه های ذینفع ،از جمله البی طرفدار اسرائیل ،البی
حمایت از حقوق همجنس��گرایان و حت��ی امریکای ی های
ارمنس��تان ی االصل ندارد .در نتیجه ،نبرد س��نگینی بر سر
هگل ،حتی پیش از هرگونه اعالم نامزدی وی ب رای پس��ت
وزارت دفاع ،اغاز ش��ده بود .حامیان و طرفداران این سناتور
س��ابق جمهوریخواه ،انچ��ه را به اعتقاد انه��ا یک کمپین
لجن پ راکنی و شایع ه سازی اس��ت ،به شدت تقبیح کرده اند.
کمپینی که توس��ط اف��رادی همچون ویلیام کریس��تول،
سردبیر هفته نامه ویکلی اس��تاندارد و جاش بالک ،رئیس
«پروژه اس��رائیل»( )4رهبری و هدایت م ی ش��ود .منتقدان
هگل معتقدند که مدافعان وی به نگران ی های مطرح شده در
خصوص سوابق هگل به عنوان یک سناتور و زاویه داشتن
دیدگاه ه��ا و موضع گیری های وی با اوباما درباره مس��ائلی
همچون ای ران و حماس توجه نم ی کنند.
هگل در دوران سناتوری خود ،اغلب ترتیبی م ی داد تا
به نحوی نامه های منتشر شده توسط کمیته روابط عمومی
امریکا و اس��رائیل (ایپاک) را امضا نکند .او همچنین علیه
قطعنامه های پیشنهادی ب رای اعمال تحریم ها علیه ای ران
و نیز اعالم س��پاه پاسداران انقالب اس�لامی به عنوان یک
گروه تروریستی رای داد .هگل ،در سال 2009و پس از اتمام
فعالیتش در مجلس سنا و بازنشستگی ،با امضای نامه ای
خواستار ان شد که دولت اوباما ،مقامات تشکیالت خودگردان
فلسطین را ب رای تشکیل یک دولت وحدت با حماس تشویق
کند .در حالی که از نظر الب ی های طرفدار اس��رائیل و دیگر
سازمان ها ،حماس ،سازمانی است که در منشور خود بر لزوم
نابودی اسرائیل تاکید کرده است.
به گفته یک��ی از مقامات حزب دموک��رات که در روند
انتخاب و نامزدی ه��گل فعالی��ت دارد ،هرگونه اختالف و
ناهمخوانی بی��ن مواضع هگل در زمان س��ناتوری و عزم و
اراده رئی س جمهور ،در روند تائید صالحیت مدنظر قرار گرفته
است .این مقام اگاه معتقد است« :رئی س جمهور به صورتی
کامال شفاف و صریح ،سیاست های خود در زمینه مسائلی
همچون ای ران و اسرائیل را مش��خص کرده و سناتور هگل
این فرصت را خواهد داش��ت تا این موضوعات را در جلسه
رسیدگی و تاییدصالحیت به بحث بگذارد».
به اعتقاد استیو کلمونز ،انتظار م ی رود هگل در دیدار با
اعضای گروه های طرفدار اسرائیل و گروه های حامی ب رابری
همجن س گرایان ،به نگران ی های ای��ن گروه ها در خصوص
مواضع و دیدگاه هایش پاس��خ دهد .وی که از انتخاب هگل
از س��وی اوباما راضی به نظر م ی رس��د ،م ی گوید« :انتخاب
فردی ب راساس منطق و اجتناب از همسویی با جهت وزش
بادهای سیاسی ،نشان از بلوغ و ثبات قدم رئی س جمهور دارد.
این واقعیت که اوباما حاضر شد رو در روی برخی گروه های
مخالف این انتخاب بایستد ،نشان م ی دهد که رئی س جمهور
در دیدگاه های خود در زمینه مسائل سیاست خارجی و امنیت
ملی به بلوغ رسیده و اعتماد به نفس بیشتری به دست اورده
است».
( )1گروه پودس��تا ی��ک بنگاه الب ی گری مس��تقر در
واشنگتن است که در س��ال 1988تاسیس شده است .این
گروه ارتباطات گسترده ای با شرکت های تجاری ،سازمان های
غی رانتفاعی و دولت دارد .به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران این
گروه همچنین روابط بس��یار نزدیکی با ح��زب دموکرات و
همچنین دولت اوباما در حال حاضر دارد.
( )2نشان قلب بنفش ،یک نش��ان افتخار نظامی در
ایاالت متحده است که توسط رئی س جمهور به افرادی اعطا
م ی ش��ود که طی دوران خدمت در ارتش امریکا از 5اوریل
1917به بعد کشته یا زخمی شده اند.
( )3بنی��اد امریکای نوین یک س��ازمان پژوهش��ی و
تحقیقاتی غی رانتفاعی مس��تقر در واش��نگتن است که در
حال حاضر ریاست ان را اریک اشمیت ،مدی راجرایی گوگل،
برعهده دارد.
( )4پ��روژه اس��رائیل ،ی��ک س��ازمان ب��ه اصط�لاح
غی رانتفاعی و اموزشی اس��ت که رسالت خود را انتشار اخبار
و واقعی ت ها درباره اسرائیل و خاورمیانه م ی داند و مانیفست
ان «کمک ب��ه حفاظت از اس��رائیل با بهب��ود تصویر ان»
استg .
منبع :دیل ی بیست
63
فرهنگ
فرهنگ
مثلث شماره159
64
زنگ اغاز
بازگشت سینما
فیلم هایی که می ایند ،فیلم هایی که نمی ایند
1
یو یکم
پر بازیگرترین بازیگر در جشنواره س
یو یکمین دوره جشنواره فیلم فجر
وضعیت فیلم های س
به گونه ای است که برخالف سال های گذشته کمتر بازیگری
وجود دارد که همزمان در چهار الی پنج فیلم بازی کرده باشد
و فقط محمدرضا فروتن اس��ت که با سه فیلم دلتنگ ی های
عاش��قانه به کارگردانی رضا اعظمیان ،هی چ کجا هیچ کس
به کارگردانی اب راهیم شیبانی ،تجریش ناتمام به کارگردانی
یو یکمین دوره
پوریا اذربایجانی عنوان پرکار ترین بازیگر س
جشنواره فیلم فجر را دارد .بعد از وی شهاب حسینی ،جمشید
هاشم پور ،امیر اقایی ،میترا حجار ،رویا تیموریان ،محمدرضا
شریف ی نیا ،مصطفی زمانی ،امیر جعفری ،رضا عطاران ،همایون
مثلث شماره 159
چه فیلم های مهمی در جشنواره حضور ندارند؟
فیلم های پرویز به کارگردان��ی مجید برزگر که در چند
جش��نواره خارجی نیز حضور داشته اس��ت« ،اقای الف» به
کارگردانی علی عطشانی که به عنوان اولین فیلم سینمایی
جدی و سه بعدی ای ران نام برده م ی شود ،زندگی مشترک اقای
محمودی و بانو ،ب��ه کار گردانی روح اهلل حج��ازی« ،عقاب
صحرا» به کارگردانی مهرداد خوش��بخت و فرزند چهارم به
کارگردانی وحید موسائیان که توسط بنیاد سینمایی فارابی
تهیه ش��ده اس��ت و جزو فیلم های میلیاردی است ،اسمان
زرد کم عم��ق به کارگردان��ی به رام توکل��ی ،لرزاننده چربی
به کارگردانی محمد شیروانی 13 ،به کارگردانی هومن سیدی،
گس به کارگردانی کیارش اس��دی زاده ،این یک رویاست به
کارگردانی محمود غفاری و مهمونی کام��ی به کارگردانی
ی هستند که با وجود
علی احم دزاده ،از جمله فیلم های مهم
انکه تصور م ی ش��د در جش��نواره فیلم فجر حضور داشته
باشند ،اما توسط هیات انتخاب برگزیده نشدند .در این میان
بعضی فیلم ها همچون مهمونی کام��ی ،گس و این یک
رویاست اصالح ش��دند ولی بازهم مورد توجه هیات انتخاب
قرار نگرفتند.
معرفی فیلم های مهم حاضر در جشنواره فیلم فجر
افتاب ،مهتاب ،زمین :به کارگردانی و تهی ه کنندگی
علی قوی تن ساخته ش��ده اس��ت .این فیلم یازدهمین کار
سینمایی قوی تن اس��ت و فضایی مانند کارهای قبلی وی
دارد .سال گذش��ته او با فیلم «پرواز بادبادک ها» در جشنواره
فجر حضور داشت و در بخش بی ن الملل جوایزی را هم از ان
ی که از وی اکران شده است «نسکافه
خود کرد .اخرین فیلم
داغ داغ» است که ساخت ان به سال 85برم ی گردد و پس از ان
سه فیلم دیگر وی هنوز امکان اکران عمومی پی دا نکرده اند.
فیلم اخیر او ی��ک مل��ودرام اجتماعی و درب��اره دختر
دانشجویی است که بخش��ی از خاط رات کودکی خود را مرور
م ی کند« .افتاب ،مهتاب ،زمین» درب��اره کودکان و نوجوانان
ساخته شده و به روابط ساده و بدون پیچیدگی ادم ها م ی پردازد.
صدف بهش��تی ،مهسا معرفتی ،حس��ین محمدیان ،شادی
محمدپور ،محمود مرتضایی ،توحید رستمی و دنیا نجفی در
این فیلم به ایفای نقش پرداخته اند.
اس�ترداد :فیلم��ی از عل��ی غف��اری اس��ت که به
تهی ه کنندگی محس��ن عل ی اکبری و بنیاد سینمایی فارابی
ساخته شده است .سومین فیلم غفاری با حاشی ه های زیادی
روبه رو شد .در ابتدا اب راهیم حاتم ی کیا مش��اور کارگردان این
پروژه بود ،اما پس از مدتی به دلیل برخی اختالفات ،حاتم ی کیا
از ادامه کار با این پروژه منصرف شد.
همچنین در مراحل فنی نیز فیلم با مش��کالت مالی
روبه رو شد ،اما پس از مدتی ب رای حضور در جشنواره دوباره این
بخش از کار از سر گرفته شد .همچنین پس از اینکه محصول
نهایی توسط بنیاد فارابی دیده شد با توجه به نظ رات مسئوالن
این مرکز ،فیلم دوباره تدوین مجدد شد.
استرداد یکی از پروژه های فاخر و میلیاردی این دوره از
جشنواره به ش��مار م ی رود که افراد زیادی تمایل دارند نتیجه
چنین هزینه هایی را روی پرده ببینند .قطعا جلسه مطبوعاتی
این فیلم نیز در جشنواره خالی از حاشیه نیست .فیلمبرداری
این فیلم در مسکو ،ته ران و شمال کشور انجام شد .همچنین
به دلیل اینکه پروژه تاریخی و سنگینی نیز در سینمای ای ران
محسوب م ی شود ،فیلمبرداری ان زمان زیادی طول کشید.
این فیلم ب رای اولی ن بار به بازخوانی برهه حساس��ی از تاریخ
معاصر کشورمان م ی پردازد .حساسی ت های فراوان تاریخی
درباره روایت های گوناگون مورخ��ان و همچنین خاط رات به
جای مانده از ان س��ال ها پی رامون درگیری ناخواسته ای ران در
جنگ جهانی دوم با وجود اعالم ب ی طرفی ،س��بب شد زمان
طوالن ی ای ب رای بازنویس ی های چند باره فیلمنامه صرف شود.
بشارت به یک شهروند هزاره سوم :چهارمین
فیلم محمدهادی کریمی اس��ت که پی��ش از این به عنوان
فرهنگ
برگزاری سی و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر ارام ارام
نزدیک م ی ش��ود اما امس��ال عملکرد هیات انتخاب حرف
و حدیث هایی در پی داش��ت که به نظر م ی رس��د جشنواره
امسال بدون حاشیه نباشد .با این حال توجه به کارگردان های
فیلم اولی قابل تامل است .درخشش بسیاری از فیلم اول ی ها
در جش��نواره های س��ال های اخیر این نوید را م ی دهد که در
جشنواره امسال نیز شاهد دس��ت کم چند فیلم خوب از این
کارگردان ها باشیم.
در سی و یکمین دوره جشنوراه فیلم فجر 95فیلم به
جشنواره رسید که 51فیلم مربوط به فیلمسازان فیلم اولی بود
و 44فیلم توسط سایر فیلمسازان ساخته شد .اگر عالقه مند
هستید که درباره فیلم های جشنواره امسال و چندو چون ان
اطالعاتی کسب کنید این گزارش را بخوانید.
ارشادی ،افشین هاشمی و مهناز افشار با دو فیلم درجشنواره
حضور دارند.
65
فرهنگ
فیلمنامه نویس ب��ا کارگردانان متعددی در س��ینمای ای ران
همکاری داشته است .فیلمبرداری این فیلم در سکوت خبری
مدتی پیش در ته ران اغاز شد و به تازگی نیز به پایان رسیده
است .فیلم هم اکنون در مراحل فنی قرار دارد« .بشارت به یک
شهروند هزاره سوم» یک فیلم پ ربازیگر محسوب م ی شود.
ی در بیست و
برف روی شیروانی داغ ،فیلم قبلی کریم
نهمین جشنواره بی ن المللی فیلم فجر به نمایش در امد و با
استقبال خوبی هم از طرف منتقدان روبه رو شد.
نیکی کریم��ی ،هنگام��ه قاضیانی ،حمی��د فرخ نژاد،
امی ر حس��ین ارمان ،مهدی احم��دی ،بیتا فرهی ،ش��هرزاد
کمال ی نژاد ،احمد ساعتچیان ،فرهاد بشارتی و شیما نیکپور
از بازیگران این فیلم هس��تند .همچنین کریمی چهره های
جدیدی را با این فیلم به سینما معرفی کرده است.
جی ب بر خیابان جنوبی :به کارگردانی س��یاوش
اسعدی و تهیه کنندگی علی سرتیپی -حسن داد خواه دادگر
س��اخته ش��ده اس��ت« .حوالی اتوبان» عنوان کار قبلی این
کارگردان سینمایی است که در زمان اکران با ممیزی روبه رو شد
و نسخه ای که از این فیلم در جشنواره بیست و نهم به نمایش
درامد با نسخه اکران شده تفاوت هایی داشت .عمدتا فیلم های
این کارگردان در مراحل فیلمبرداری با توقف روبه رو م ی شود.
فیلم اول وی نیز مش��کالت این چنینی داشت .در «جی ب بر
خیابان جنوبی» نیز ب رای دو بازیگر اصلی فیلم مصطفی زمانی
و نورا هاشمی مشکالتی پیش امد و مدتی فیلمبرداری متوقف
شد .در این فاصله نیز مصطفی زمانی در فیلم «ب رلین منفی
هفت» در المان جلوی دوربین رفت و همین موضوع باعث شد
که زمان توقف فیلمبرداری طوالنی شود .اما درهرصورت پس
از بازگشت زمانی از المان دوباره کار ادامه پی دا کرد .در «جی ب بر
خیابان جنوبی» مصطفی زمانی و نورا هاشمی به همراه بهناز
جعفری ،افشین س��نگ چاپ ،امیر جعفری ،هومن برق نورد،
محمود جعفری ،لیال بلوکات ،علیرض��ا جعفری و ...به ایفای
نقش م ی پردازند.
چه خوبه که برگش�تی :بیست و چهارمین فیلم
داریوش مهرجویی اس��ت ک��ه قطعا همه اهالی س��ینما و
عالقه مندان به س��ینما و رس��انه ها منتظر دیدن جدیدترین
ساخته این کارگردان پیشکسوت هس��تند .البته مهرجویی
در چند سال اخیر از روند همیش��گی فیلمسازی اش فاصله
گرفته و فضای متفاوتی را تجربه م ی کند .از این رو این نگاه
تازه وی مخالفان و موافقان زیادی دارد .در خالصه داستان این
فیلم که در ان بازیگران متعددی بازی م ی کنند و گریم های
متفاوتی هم دارند ،امده است« :فرزاد (جراح دندانپزشک) پس
از س��ال ها به ای ران م ی اید تا دور از مسائل اشفته زندگ ی اش
نفسی تازه کند .ولی ورود او همزمان است با پدیدار شدن یک
شی مرموز ش��ب ه فضایی و خانم دکتر یاسمین و سنگ های
جادوی ی اش که رفاقت دیرینه فرزاد و کامبیز را که سال هاست
در همس��ایگی هم و در کنار دریا زندگی م ی کنند ،به جدالی
بیهوده م ی کشاند ».حامد بهداد ،مهناز افشار ،رضا عطاران،
همایون ارشادی ،علیرضا جعفری ،عل ی اصغر طبسی ،راضیه
فرجی ،محمد کارت ،محسن بشیر ،عرش��یا توفیقی ،اکبر
نیری ،محمد ثانی ،قربان خدادوست ،رویا تیموریان و حسن
پورشی رازی از بازیگران این فیلم هستند.
حوض نقاش�ی :ب��ه کارگردان��ی مازی��ار میری و
تهی ه کنندگی سازمان توسعه سینمایی سوره -حوزه هنری
ساخته شده اس��ت .این فیلم شش��مین کار بلند سینمایی
میری اس��ت .این فیلم هم با حاش��ی ه هایی در زمان ساخت
روبه رو ش��د؛ به همین دلیل عوامل فیل م ترجیح دادند کار در
سکوت خبری ساخته شود .پیش از این نام منوچهر محمدی
به عنوان تهی ه کننده پروژه اعالم ش��ده بود ام��ا پس از مدتی
عظیمی میراب��ادی ،مدی ر کل وقت اداره نظارت و ارزش��یابی
وزارت ارشاد در گفت وگویی عنوان کرد که پروانه ساخت این
فیلم با تهی ه کنندگی حوزه هنری صادر ش��ده و نام محمدی
حذف شد .در خالصه داس��تان فیلم امده است« :مریم و رضا
مثلث شماره159
66
با ادم های دیگ��ر فرق دارند ،ان هم نه یک فرق س��اده ،بلکه
بس��یار بزرگ و انها باید تالش کنند تا به دیگران ثابت کنند
این تفاوت بزرگ را با معجزه عشق حل کرده اند ».در «حوض
نقاشی» شهاب حسینی ،نگار جواهریان ،فرشته صدرعرفایی
و ...بازی م ی کنند.
دربند :به کارگردانی پرویز ش��هبازی و تهیه کنندگی
امیر سماواتی س��اخته شده اس��ت .این فیلم با عنوان قبلی
«سالم -خداحافظ» پنجمین فیلم پرویز شهبازی است که در
سکوت خبری ساخته شد .پی ش بینی م ی شود «دربند» یکی از
اثار خوب جشنواره امسال باشد .فیلم درباره دختر دانشجویی
اس��ت که ب رای ادامه تحصیل در ته ران با دختر ناشناس��ی
هم خانه م ی شود و شرایط خاص این خانه و ادم هایش پای او را
به ماجراهایی پیچیده م ی کشد .پگاه اهنگرانی ،احمد مه ران فر،
به رنگ علوی و ...از بازیگران این فیلم هستند.
دلتنگ ی های عاشقانه :به کارگردانی رضا اعظمیان
و تهی ه کنندگی محمدرضا شرف الدین تولید شده است .فیلم
پنجمین کار بلند سینمایی اعظمیان است .این فیلم داستان
فرشته و منوچهر است که هنگام بازگشت از ماه عسل متوجه
حمله نیروهای ع راقی به ای ران ش��ده و زندگی عاشقانه شان
دستخوش تغیی راتی م ی شود.
محمدرضا فروتن ،میترا حجار ،رویا تیموریان ،ش��اهرخ
فروتنیان ،مریم کاویانی و ...از بازیگران فیلم هستند .در این
فیلم حجار و فروتن پس از سال ها بعد از فیلم «اعتراض» و
«متولد ماه مهر» در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند.
دهلیز :به کارگردانی بهروز ش��عیبی و تهی ه کنندگی
سیدمحمود رضوی ساخته شده است .بهروز شعیبی در کنار
بازیگری در فیلم هایی چون «طال و مس»« ،اژانس شیشه ای»
و ...تاکنون س��اخت چند تله فیلم را هم برعهده داشته است.
سیدمحمود رضوی نیز در کارنامه خود تاکنون تهی ه کنندگی
ی چون «درباره الی» و «خیابان های ارام» را عهده دار
اثار مهم
بوده است .البته تله فیلم های شعیبی جزو اثار موفق تلویزیون
به شمار م ی رود که با استقبال نیز روبه رو شده اند .این فیلم که
فیلمبرداری ان هنوز ادامه دارد ،اولین کار بلند سینمایی شعیبی
به ش��مار م ی رود که در دو بخش نگاه نو و سودای سیمرغ به
نمایش در م ی اید .در این فیلم با توجه به عکس هایی که از ان
منتشر شده است ،رضا عطاران باید نقش متفاوتی داشته باشد.
«دهلیز» با بازی رضا عطاران و هانیه توسلی داستان زنی به نام
شیواست .او سرپرست خانوار است و با تالش و کوشش سعی
کرده زندگی خوب و ابرومندی ب رای خود و تنها پسرش فراهم
کند .با رس��یدن نامه ای ،زندگی انها دچار تحول م ی شود و در
مسیری جدید قرار م ی گیرد.
رسوایی :به کارگردانی و تهی ه کنندگی مسعود ده نمکی
اولین فیلم وی بعد از س��ه گانه «اخ راج ی ها» است .عکس ،
خالصه داستان و تیزری که از این فیلم منتشر شده نشان از این
دارد که «رسوایی» مانند کارهای قبلی این کارگردان با فروش
باالیی روبه رو خ واهد شد .در این فیلم اکبر عبدی ب رای اولین بار
در نقش یک روحانی جلوی دوربین رفته است .البته این بازیگر
تاکنون نقش های متفاوتی را در سینمای ای ران ایفا کرده و تمام
انها نیز موفق بوده و با استقبال روبه رو شده است .سال گذشته
هم وی در فیلم اول رضا عطاران در نقش یک پیرزن بازی کرد
که باعث فروش باالی این فیلم شد .الناز شاکردوست ،کامران
تفتی ،مریم کاویانی ،مجید مشیری ،اس��ماعیل خلج ،امیر
نوری ،محبوبه بیات ،تینا اخوندتبار ،ارسالن قاسمی ،ابوالفضل
همراه ،ارزو افشا ،مهسا کامیابی ،مجید شه ریاری ،اسداهلل یکتا،
فرامرز روشنایی ،فریبا ترکاشوند ،یوسف قربانی ،مختار سائقی،
مجتبی امینی و کمال سی د محسن در این فیلم بازی م ی کنند.
هنوز هیچ خالصه داستان مشخصی از این فیلم منتشر نشده،
ولی از تیزر ان م ی توان حدس هایی درباره داس��تان زد؛ البته
بدون فهمیدن پایان فیلم.
زیباتر از زندگی :به کارگردانی انسیه شاه حسینی و
تهی ه کنندگی سیدسعید سیدزاده ساخته شده و مانند کارهای
قبلی این کارگردان زن س��ینمای ای��ران ،در ژانر دفاع مقدس
است .این فیلم در سکوت خبری ساخته شده و مراحل تحقیق
ان توسط کارگردان حدود یک سال طول کشید .این فیلم با
محوریت زندگی شهید علم الهدی ،ساخته شده و فیلمبرداری
نیز گویا در هویزه انجام شده است« .زیباتر از زندگی» داستان
زندگی شهید علم الهدی و رزمندگانی است که در عملیات نصر
حضور داشتند .این عملیات توسط ارتش اوایل جنگ در منطقه
جنوب اهواز در دشت ازادگان انجام شده است.
غریبه :به کارگردان��ی حمید بهمنی و تهی ه کنندگی
محم��د قهرمان��ی س��اخته ش��ده و محص��ول موسس��ه
فرهنگی -هنری ش��هید اوینی اس��ت .ای��ن فیلم دومین
اثر در ژانر دفاع مقدس اس��ت که امس��ال در جشنواره فجر
حض��ور دارد .لوریت حنین��و ،بازیگر لبنان��ی در این فیلم در
نقش یک سرباز امریکایی بازی م ی کند .جمشید هاشم پور ،
بهنوش طباطبایی ،کوروش تهام ی ،محمدرضا شریف ی نیا و
فخرالدین صدیق شریف دیگر بازیگران این فیلم سینمایی
هستند .فیلم س��ینمایی «غریبه» به موضوع اشغال ع راق
توسط امریکا در س��ال 2005م ی پردازد و در خالصه داستان
ان اماده است« :جولیا به خدمت ارتش ایاالت متحده درامده
و تالش دارد مدارکی را که حین انجام وظیفه در این کش��ور
به دست اورده به دوست خبرنگار خود برساند .در جریان این
اتفاقات یکی از پرده های سناریوی ازادسازی ع راق به تصویر
کشیده م ی شود».
قاعده تصادف :دومین فیلم بهنام بهزادی است که
پی ش بینی م ی شود یکی از بهترین اثار این دوره باشد .فیلم
قبلی این کارگردان با نام «تنها دوب��ار زندگی م ی کنیم» نیز
که اثری متفاوت بود با استقبال منتقدان و اهالی رسانه ساخته
شد .مراحل ساخت و پی ش تولید این فیلم نیز در سکوت خبری
انجام شد .عمدتا بهزادی خیلی تمایل ندارد در زمان تمرین ها،
دورخوانی و حتی زمان فیلمبرداری خبری از کارش منتش��ر
شود و ترجیح م ی دهد بدون حاشیه به کار خود ادامه دهد .وی
در این فیلم عمدتا از حضور بازیگران جدید و جوان سینمای
ای ران بهره گرفته است و بهزادی خیلی تالش م ی کند عکسی
از چهره گریم ش��ده امیر جعفری در این فیلم منتشر نشود.
گویا یکی از برگ های ب رنده این اثر گریم متفاوت این بازیگر
محسوب م ی شود .این فیلم به روابط بین جوانان با همدیگر
و والدینشان م ی پردازد .اش��کان خطیبی ،مهرداد صدیقیان،
بهاران بن ی احمدی ،محمدرضا غفاری ،الهه حصاری ،مارتین
شمعون پور ،ندا جب رائیلی ،روشنک گرامی ،سروش مالمیر و
امیر جعفری ،سروش صحت ،امید روحانی از بازیگران «قاعده
تصادف» هستند.
کالس هنر پیش�گی :هجدهمین فیلم علیرضا
داوود نژاد اس��ت که مانند کارهای قبلی این کارگردان در ان
خانواده وی نیز حضور دارند و به ایفای نقش م ی پردازند .این
فیلم هم در سکوت خبری ساخته ش��د و اخبار کمی از ان در
زمان فیلمبرداری منتشر شد .به گفته کارگردان ،این فیلم به
همه فیلم هایش شبیه است و رنگ و بویی از همه فیلم های
او دارد ولی شبیه هی چ کدام از انها نیست.
در فیل��م «کالس هنرپیش��گی» بازیگرانی چون رضا
داوودنژاد ،محمدرضا داوودنژاد ،زه را داوودنژاد ،علی داوودنژاد،
مهرداد کی ش مهر ،احترام السادات حبیبیان ،عباس حبیبیان،
مس��عود میری ،کیارش داوودن��ژاد ،یلدا محم��ودی ،انوش
نزاده ،اقدس س��عادت رضایی ،زه را
محمودی ،کبری حس��
حبیبیان و مه رانگیز عدالت ایفای نقش م ی کنند.
گناهکاران :این فیلم ب��ه کارگردانی فرامرز قریبیان
ساخته شده است .قطعا خیلی از سینمادوستان منتظر دیدن
فیلم این بازیگر قدیمی سینمای ای ران هستند .داستان فیلم
درباره دختری اس��ت که در زندگی خود با ادم های مختلفی
برخورد م ی کند و هر یک از این ادم ها برداشت خاص خود را
نسبت به او دارند .نویسندگی این فیلم برعهده پسر قریبیان
است که سال ها در خارج از کشور زندگی کرده است .همایون
ارش��ادی ،هومن برق نورد ،رامبد جوان ،رض��ا رویگری ،امید
روحانی ،فرامرز قریبیان و ...از بازیگران این فیلم هستند.
هیس دخترها فریاد نم ی زنند :به کارگردانی پوران
درخشنده و تهیه کنندگی خود او ساخته شده است .شنیده ها
حاکی است این فیلمی یکی از بهترین اثار درخشنده است.
گویا این فیلم با ممیزی روبه رو ش��ده و ممکن است پایان ان
تغییر کند .اما درخشنده با این موضوع موافقت نکرده است.
شهاب حسینی ،مریال زارعی ،جمشی د هاشم پور ،طناز
طباطبایی ،فرهاد اییش ،مائده طهماسبی ،شیرین بینا ،بابک
حمیدیان ،مجید مشیری ،اسماعیل سلطانیان ،هادی مرزبان،
امیر دژاکام و مهدی ماهانی ،امیر اقایی ،ستاره اسکندری و نیما
صفایی بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
یزنند» به بررس��ی مس��ائل
«هیس! دخترها فریاد نم
دختران جوان م ی پ��ردازد و ترس از ابرو را در این دوره س��نی
اسی ب شناسی می کند .مرتضی پورصمدی ،فیلمبرداری این
فیلم سینمایی را برعهده داشته است .تهی ه کنندگی این پروژه
پ ربازیگر برعهده درخشنده استg.
فرهنگ
به سوی سیمرغ
سید رضا صائمی
2
شمارش معکوس ب رای اغاز سی و یکمین جشنواره فیلم
فجرشروعشدهوصدایبالسیمرغ ها،کم کمبهگوشم ی رسد.
مشتاقان هنر هفتم و اهالی هنر و س��ینما به ویژه منتقدان و
نویسندگان سینمایی به تدریج کوله بار خویش را ب رای سفری10
روزه به عالم تصویر و دنیای مجازی و پرده نقره ای سینما اماده
م ی کنند هرچند در جهان رسانه ای و تصویری معاصر ،گویی
دیگر میان عالم واقعی و خیال فاصله چندانی نیست و قدرت
تصوی ر ،دوربین و تکنولوژی های دیجیتال میان مجاز و واقعیت،
نسبتییکسانبرقرارکردهاستوچه بسابهگفتهبودریارتصویر
واقعیت واقع ی تر و باشکوه تر از حقیقت ان به دیده بنشیند و
بسیار جذاب تر ،چشمگی رتر و عظیم تر از انچه هست جلوه گری
کند .سینما در جشنواره فیلم فجر اتفاقا به دلیل رسانه ای شدن
و خود سوژگی به تصویر بدل و بر هویت خویش دمیده و موجب
فربهی ان م ی شود .در واقع سینما خود موضوع سینما شده و
کسوتی رسانه ای به تن م ی کند ؛ کس��وتی که سینما را فراتر
از ماهیت درونی خویش به ساحت بیرون ی اش م ی کشاند و به
افکار عمومی معرفی و عرضه م ی کند؛ یعنی فراتر از جریان های
سینمایی و مباحث تخصصی فیلم ،خود سینما به عنوان یک
مدیوم و ابژه سرگرم کننده و مسرت بخش و البته تامل ب رانگیز
و اثرگذار به نمایش خود م ی پردازد و دست کم این فایده را دارد
که منزلت و جایگاه خویش را در ساختار فرهنگی -اجتماعی
موجود ،یاداوری کند و به نمایش بگذارد .در این ضیافت باشکوه،
سینما نه به خاطر فیلم ها ،قصه ها ،بازیگران و ...که سینما به
ماهو سینما اهمیت م ی یابد و بازارگرمی م ی کند تا الاقل یک
بار هم شده حتی به ش��یوه ای پروپاگاندایی این هنر جذاب اما
پرحاشیه در کش��ورمان ب رای مدت کوتاهی به طور جدی مورد
توجه قرار گی��رد و در صدر اخبار و تیتر و عکس ها باش��د .اگر
سینما را یک هنر -صنعت -رسانه بدانیم ،در هنگامه جشنواره
این گزاره اخری است که برجستگی م ی یابد و سینما به واسطه
تکیه بر این جزء خویش خودنمایی م ی کند .جش��نواره فیلم
فجر بیش از هر چی ز ،لذت سینما رفتن و تماشای فیلم در سالن
سینما را که این روزها به دلیل بحران مخاطب و ورشکستگی
اقتصاد سینما به نوستالژی غم انگیز بدل شده بازتولید م ی کند و
حیاتم ی بخشد،درواقعجشنوارهفیلمفجرفرصتیاست ب رای
بازخ وانی و احیای کنش سینما رفتن و فیلم دیدن که در رهگذر
روزمرگ ی ها و دشواری تامین معیشت به فراموشی سپرده شده یا
به واسطه بسط غیرعقالنی و غی راخالقی رسانه های جایگزین
و کپی رایت و قاچ��اق فیلم ها ،مورد ب ی مه��ری و کم توجهی
قرار گرفته است .در این یخ زدگی و دلزدگی فرهنگی ،حضور
جش��نواره فیلم فجر به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین
اتفاقفرهنگیکشورجدایازسطحکیفیوچگونگیقضاوت،
داوری و خط قرمز های همیشه موجود ،غنیمتی است که باید
قدر ان را دانست و با استفاده از مدی ریت درست رسانه ای و هنری،
ان را به فرصتی ارزشمند جهت فرهنگ سازی و خلق عادت های
صحیح فرهنگی در حوزه سینما تبدیل کرد .شب های جشنواره
ب رایسینماگرانهمچونشب هاییم ی ماندکهتقدیریکسال
یزندونتایجانقطعادرسرنوشتحرفه ای انان
دیگرانهارارقمم
بسیار تاثیر م ی گذارد .چه بسا نتایج این ماراتن سینمایی ،سراغاز
یکجهشهنریدرکارنامهیکسینماگریانقطهپایانیحرکت
او شود .به طور کلی جشنواره فیلم فجر را م ی توان در سه حوزه
مختلف مورد بررسی قرار داد« :مخاطب عام و خاص ،کارگردانی
تالشعاع
وبازیگری».البتهدیگرمشاغلموجوددرسینمانیزتح
این اتفاق قرار م ی گی رند ،اما شدت و ضعف ان کمتر از موارد فوق
است .قطعا در حوزه کارگردانی و بازیگری جشنواره فیلم فجر به
عاملی اثرگذار و سرنوشت ساز در نقد شغلی و هنری انان تبدیل
م ی شود که م ی تواند در موفقیت یا شکس ت های احتمالی اتی
مثلث شماره 159
جشنواره فیلم فجر و کارکردهای ان
اثرگذار باش��د ،اما قوام و دوام جشنواره به مخاطبان ان وابسته
است و با قبض و بس��ط ان دچار دگرگونی و تحول م ی شود.
فراموش نشود انچه در این مقال بیش از هر چیز اهمیت دارد و
محور تحلیل قرار گرفته خود جشنواره به عنوان یک اتفاق بزرگ
فرهنگی و سینما در مقام می زبان اصلی این جشن است .از این
منظر سینما در نس��بت با مخاطب شناخته م ی شود و هویت
م ی گیرد بناب راین جشنواره فیلم فجر در این خاستگاه به فرصت
اب راز عالقه عالقه مندانسینمابا عشققدیم ی شانم ی ماندکه
ی فرصت
گویا در هیاهوی سرگیجه اور زندگی مدرن شهری دم
خلوت کردن با یار فراموش شده را غنیمت بدانند و با تنفس در
فضای فرهنگی جشنواره ،گمشده خویش را در اغوش بگی رند.
بخش عمده ای از این تجربه شیرین به فرصت درک و تعامل
مخاطبان س��ینما به ویژه منتقدان و نویسندگان سینمایی با
عوامل س��ینما به ویژه کارگردان های مولف و مورد عالقه انها
برم ی گردد و البته لذت دیدار دوستان و اهالی مطبوعات و سینما
نیز خود بر ش��یرینی این میهمانی م ی افزاید .از س��وی دیگر
مخاطبان عام و مردم عادی نیز اگرچه سینما را نه به عنوان یک
ی و تجربه مفرح
کنش عقالنی و جدی ،اما در مقام یک سرگرم
م ی پذیرند و از تجربه ان لذت م ی ب رن��د .مردمی که در روزهای
عادی حتی در روز شنبه که قیمت بلیت نیز نیم بهاست میل
چندانی ب رای رفتن به سینما ندارند ،تا نیمه های شب های سرد
زمستانیدرصف هایطوالنیجشنوارهم ی ایستندتاحتییک
بار هم ش��ده لذت فیلم دیدن در جشنواره و چه بسا افتخار و پز
روشنفکرانهانراتجربهکنند.امادریغازتعمیماینتجربهوکنش
فرهنگی که به عنوان یک خرده فرهنگ اجتماعی در جامعه ما
نهادینه شده است .جشنواره فیلم فجر فراتر از کارکردهای ذاتی
و ماهوی خویش اگر بتواند به نهادینه کردن فرهنگ فیلم دیدن
در سینما کمک کند و لذت تماشای فیلم در سینما را به سطح
فرهنگ جامعه تعمیم دهد ب رای سینمای ایران کافی استg.
67
فرهنگ
مثلث شماره159
جشن بگیریم ،دعوا نکنیم
گفت وگو با محمدرضا عباسیان ،دبیر سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر
3
یو یکمین جشنواره فیلم فجر م ی شناسیم ،محم د رضا عباسیان پیش از این به عنوان دبی ر جشنواره بی ن المللی فیلم ویدئویی تهران فعالیت
این روزها او را در سمت دبیر س
م ی کرد و حال که مسئولیتی بزرگتر را عهده دار شده تمام تالشش را م ی کند برای برگزاری جشنواره یا به قول خودش جشنی باشکوه تر که در شان سینمای ایران باشد .معموال با
امدن مدیر یا دبیر جدید هر تغییر و تحولی طبیعی به نظر م ی رسد .چون ب ه ه ر حال سلیقه ها متفاوت است و شرایط هم برخی جاب ه جای ی ها را ایجاب م ی کند .اتفاقی که در جشنواره
س ی و یکم هم افتاده و برخالف دوره های قبلی شاهد حذفیاتی از بخش های مختلف جشنواره بودیم .عباسیان همه این تغییرات را در جهت رشد و اعتالی سینمای ایران م ی داند
و در مصاحب ه اش با مثلث نیزتاکید م ی کند این تغییرات نظر شخصی او یا فرد دیگری نبوده و با نظر کارشناسان صورت گرفته .یکی از مهمترین این تغییرات بحث هایی مبن ی بر
تغییر در جوایز نقدی بخش های مختلف جشنواره است که او ان را هم در صورت قطعی شدن به نفع جشنواره و سینما م ی داند چون معتقد است جشنواره فجر و سیمرغ ان بعد از
یو یکم را در ادامه م ی خوانید.
30سال برگزاری انقدر اعتبار دارد که کسی به فکر جوایز نقدی ان نباشد .گفت وگوی ما با دبیر جشنواره س
نژال پیکانیان
بعد از دبیری جشنواره بی ن المللی فیلم ویدئویی
تهران ای�ن روزها مس�ئولیت بزرگتری به ش�ما
سپرده شده ،تجربه جدیدی که برایتان متفاوت
هم هس�ت .از دبیری جشنواره امس�ال برایمان
بگویید.
lسیاست سازمان سینمایی کشور بر این بوده که
حوزه برگزاری جش��نواره ها و بخش بی ن الملل از موسساتی
68
که هر کدام مس��تقل و به نحوی این کار را انجام م ی دهند،
جدا شود و در جایی واحد متمرکز ش��ود .از سال گذشته این
مسئولیت به موسسه رس��انه های تصویری واگذار شد تا در
غیاب موسسه امور جشنواره ها که قرار بود راه اندازی شود به
صورت همزمان این بخش را هم سرپرستی کند .دوره گذشته
نیز بعد از بیست و نه دوره که برگزاری جشنواره بر عهده بنیاد
س��ینمایی فارابی بود ،این کار برعهده موسس��ه رسانه های
تصویری گذاشته شد ،اما دبیر جش��نواره سال گذشته اقای
خزاعی بودند .در واقع س��ال گذش��ته هم تا حدودی تجربه
برگزاری جش��نواره را داش��تیم و همان طور که گفتید بعد از
اجرای موفق جشنواره فیلم ویدئویی ته ران مسئولیت دبیری
جشنواره فیلم فجر هم به بنده واگذار شد .من به عنوان یکی
از خادمین سینمای کشور تمام تالش��م را ب رای هرچه بهتر
برگزار شدن این دوره از جشنواره م ی کنم.
تغییرات زی�ادی در ای�ن دوره از جش�نواره دیده
م ی شود ،مثل حذف یکسری از بخش ها .هدف از
این تغییرات چه بوده؟
lمن به واس��طه فعالی ت های بی ن المللی در حوزه
سینما و تلویزیون ،تجربه س��ال ها حضور در جشنواره های
بی ن المللی را داش��تم .واقعیت این اس��ت که جشنواره های
معتبر این همه بخش ندارند ،این تع داد فیلم دریافت نم ی کند
و اینقدر هم جایزه نم ی دهند .از وقتی که مسئولیت جشنواره
فجر بر عهده ما گذاش��ته ش��د به همراه تیم کارشناسی با
عزیزانی که سال ها درگیر و دس��ت اندرکار برگزاری جشنواره
فیلم فجر بودند و بیشترین تجربه را در زمینه برگزاری جشنواره
و استانداردهای بی ن المللی ان داشتند ،بند بند ایی ن نامه های
قبلی جشنواره و چرایی ه ر کدام از بخش ها همچنین هر یک
از جوایز را مطرح کردیم و مورد بررس��ی قرار دادیم تا بتوانیم
پاسخ خوبی به انها بدهیم.
البت�ه معم�وال در دوره ه�ای قبل ه�م تغییراتی
ایجاد م ی ش�د که عمدتا اضافه کردن بخشی به
بخش های دیگر بود ،اما امسال نه تنها این اتفاق
نیفتاده بلکه شاهد حذف چند بخش هم بودیم.
دلیل این اتفاق چیست؟
lدرست اس��ت ،در س��ال های اخیر هر دبیر تقریبا
یک بخش را به جشنواره فیلم فجر اضافه کرده .اما م ی توان
گفت ما به جشنواره امسال بخش��ی را اضافه نکردیم و اگر
هم تغییری صورت گرفته حذف بوده ،به خصوص در بخش
سینمای ای ران.
دلیل حذف ش�دن این بخش ها چه بوده؟ هدف
خاصی مدنظرتان بوده؟
ظاهرا یک بخش هم اضافه شده...
صحب ت هایی مبن ی ب�ر تغیی�ر در جوایز بخش
بی ن الملل هم شنیده شده (کم شدن جوایز نقدی)،
ایا احتمال عملی شدن این تصمی م ها وجود دارد؟
lبله ،تغیی راتی ممکن است اتفاق بیفتد .اما درباره
کم یا زیاد شدن جوایز نقدی در بخش بی ن الملل باید بگویم
معموال جش��نواره هایی که اعتباری ندارند به واسطه اعالم
جوایز نقدی ش��ان س��عی م ی کنند فیلم ها را جذب کنند یا
ب رای خودشان بازار گرمی کنند اما جشنواره فیلم فجر بعد از
گذراندن سی دوره سیمرغش به تنهایی ارزش بسیار باالیی
دارد .ما ممکن است حتی در بخش ملی جایزه نقدی داشته
باش��یم و این امکان هم وجود دارد که این جایزه را نداش��ته
باشیم ،اما سیمرغ بلورین فجر ارزشش به مراتب بیشتر از هر
جایزه نقدی دیگر است.
در هر تغییر و تحولی معموال یکس�ری اعتراض
یا واکنش از س�وی موافقی�ن و مخالفین صورت
م ی گیرد ،شما نگران این واکنش ها نبودید؟
lمن معتقدم به دو روش م ی توان دبیر جشنواره بود،
یکی اینکه اهمیت و نگاه تان به اعتالی سینما باشد و خ واهان
برگزاری جشنواره ای حرفه ای باشید ،حتی اگر مورد اعتراض
بعضی عزیزان قرار بگیرید .در این روش اهداف و مسیر ب رایتان
کامال شفاف و قابل قبول است؛ بناب راین حرفی هم نم ی تواند
مانع این هدف شود .روش دیگر این است که تالش کنیم با
البته ای�ن روش حتما باعث دلخ�وری و واکنش
خیلی از فیلمس�ازانی که کارش�ان در جشنواره
پذیرفته نشده هم شده؟
اما ب ه ه ر حال ممکن اس�ت تفاوت سلیقه شما با
هیات انتخاب طبیعی باشد.
lبنده و هی��ات انتخاب تفاوت نظری نداش��تیم و
خوش��بختانه اتفاق نظر هم بین ما بود .گرچه من به عنوان
دبیر نقش��ی در انتخاب اثار ندارم و هیات انتخاب ب ر اساس
سیاست هایی که جشنواره دارد فیلم ها را ب ر م ی گزیند .قطعا
بین این هیات هفت نفره و یک هیات هفت نفره دیگر تفاوت
نظر وجود دارد .هنر را نم ی شود با متر اندازه گیری کرد ،چون
سلیقه ها متفاوت است .اما از نظر ما برگزار کنندگان و هیات
انتخاب این فیلم ها بهترین انتخاب ها بوده.
lمن خودم فیلمساز هستم و م ی دانم که به راحتی
نم ی شود با یک سری مسائل کنار امد 96 .فیلم به دبیرخانه
جشنواره رسید و هیات انتخاب انها را بازبینی کردند ،از بین
این تعداد انها سختگی رانه بهترین فیلم ها را از نظر خودشان
انتخاب کردند که 33فیلم انتخاب ش��ده به بخش مسابقه
راه پیدا کردند و 63فیلم هم از این رقابت جا ماندند .در واقع
63گروه فیلمبرداری اعم از تهی ه کننده ،کارگردان ،بازیگران
و سایر عوامل که زحمت کش��یدند ناراحت هستند .من هم
به اندازه انها ناراحت هس��تم و همان شبی که نتایج هیات
انتخاب اعالم شد من هم به درد این عزیزان تا صبح نتوانستم
بخوابم .خودم هم زمانی که به عنوان مستند ساز فیلم ی را
م ی ساختم و در جشنواره پذیرفته نم ی شد ،همین احساس را
ی هم به همه این عزیزان خسته نباشید گفتم
داشتم .در پیام
و ب رای زحمتی که ب رای سینمای ای ران کشیدند ،تشکر کردم.
اما واقعیت این اس��ت تا همین االن محک��م پای حرفمان
ایس��تاده ایم و م ی خواهیم س��ر همین تعداد فیلم بمانیم.
فیلم های منتخب بهترین انتخاب ها هستند ،در عین حال
م ی دانیم انتخاب در هنر نسبی است و ممکن است افرادی
بر این نظر باشند ،مثال یکی از فیلم هایی که به جشنواره راه
پی دا نکرده بهتر از فیلمی باشد که انتخاب شده .اما به هرحال
این انتخاب های هفت عضو هی��ات انتخاب بوده و من هم
به عنوان دبیر جش��نواره از انها حمایت کردم و جوابگو هم
هس��تم .این تصمیم ب رای من به عنوان دبیر سخت است
اما اگر تداوم داشته باش��د کمک خوب و بزرگی به پیشرفت
س��ینمای ای ران خواهد کرد .ضمن اینکه معتقدم رونمایی
از همه داشته های س��ینمای ای ران در جشنواره فجر اشتباه
است .ما فیلم های خوب زیادی داریم که در زمان اکرانشان
م ی توانند جذاب تر باشند .در حال حاضر عالقه مندان سینما
و اصحاب رسانه منتظر هستند ده ها فیلم در طول سال اینده
غیر از فیلم هایی که به جشنواره امسال راه پیدا کرده اند در
زمان اکران رونمایی شوند .ما جشنواره های خوب دیگری هم
در کشور داریم که چقدر خوب است برخی از این فیلم ها ب رای
اولین بار در ان جشنواره ها به نمایش در اید.
lهیات انتخاب کاری ب��ا ممیزی ها ندارد و ممکن
است برخی از این اثاری که پذیرفته شده اند را ممیزی ارشاد رد
کند .این هیات نه کاری با اسم فیلم ها داشته و نه مشخصا
موضوعات ممیزی و البته نه مراکز تولی د کننده فیلم ها .محتوا
بخش مهم و تاثی ر گ��ذاری در انتخاب ها بوده ،اما ممیزی به
معنای سانسور هیچ نقشی نداشته.
lدر جریان انتخاب اثار شعار امسال ما کیفیت است.
البته باید بگویم از نظر ما کیفیت دو جنبه دارد .فیلم باکیفیت
یعنی فیلمی که کیفیت فنی و هنری دارد ،در عین حال دارای
ی که صرفا به لحاظ فنی
کیفیت محتوایی هم هست .فیلم
و هنری قابل قبول باش��د اما محتوای ان قابل قبول نباشد
lما قرار است جش��نواره فیلم برگزار کنیم ،جشن
سینمای ای ران را بگیریم و بهترین تولیدات یک سال گذشته
را معرفی کنیم .هی چ کاری هم با دعواه��ای بیرونی نداریم.
دعوا ب رای بزرگان است .ما خادمانی هستیم که م ی خواهیم
جشن س��ینمایی را بگیریم که متعلق به همه سینماگران
کشور استg .
ب ا وجود تاکیدی ک�ه روی کیفی�ت فیل م ها و این
عامل ب�ه عنوان معیار انتخاب داش�تید امس�ال
جشنواره پررونقی را پی ش بینی م ی کنید؟
در چند سال اخیر فیل م اول ی ها پدیده های جشنواره
بودند و معموال نه تنها نظر مخاطبان عام را جلب
کردند ،بلکه مورد توجه منتقدان هم قرار گرفتند.
امسال برنامه ویژه ای برای حمایت از فیل م اول ی ها
داشتید؟
lما سه نسل سینماگر داریم؛ نس��ل جوان ،نسل
میانه و نسل قدیم ی ها .در سال های اخیر نسل جوان و میانه
بودند که امدند ،اثار درخش��انی عرضه کردند و پدیده شدند.
امسال هم این اتفاق افتاده .شان بزرگان سینما سرجایش است
و چند تا از بهترین فیلم ها ،فیلم های کارگردانان نسل قدیم
است .از کارگردانان نس��ل میانه هم فیلم های بسیار خوبی
داریم همانطور که نس��ل جدید هم اثار خوب و قابل قبولی
ارائه داده اند .البته ما امس��ال سقفی را مشخص کرده بودیم
که بیش از یازده فیلم اولی را نخواهیم پذیرفت .چون امسال
اولین سالی بود که هیات انتخاب فیلم اول ی ها را برگزیدند ،نه
مثل سال های گذشته که هر چه فیلم اولی بود م ی توانست
ش��رکت کند .اما در نهایت هیات انتخاب تشخیص داد که
تعداد بیشتری فیلم باید انتخاب ش��ود و 15فیلم به بخش
مسابقه راه پیدا کردند و چهار فیلم در بخش سینمای ای ران
هم حضور دارند .بناب راین امسال هم شاهد پدیده هایی در بین
فیلم اول ی ها خواهیم بود.
مثلث شماره 159
lما در بخش بی ن الملل هر سال بخش نمایش های
جنبی داریم که به فراخور ان سال بخش هایی ویژه نمایش
داده م ی شود .در واقع ما بخش جدیدی اضافه نکردیم و فقط
رویکردها تغییر کرده؛ مثال در دوره هایی مرور اثار سینماگران
برجسته را داشتند ،یا مرور اثار س��ینمایی کشورهای دیگر.
ما هم امس��ال در بخش خ��ارج از مس��ابقه بی ن الملل مرور
سینمای چین و لهس��تان را خواهیم داشت و همی ن طور در
بخ��ش غیررقابتی نیز فیلم های کش��ورهای عضو جنبش
غیرمتعهدها باتوجه به ریاست جمهوری اسالمی ای ران در این
جنبش شرکت خواهند کرد.
شما هم که امسال روش اول را انتخاب کردید؟
lبله ،من روش اول را انتخاب کردم ،چون معتقدم
سینمای ای ران ارزشش بیش از این است که من بخواهم وجهه
شخصی را ب رای خودم به وجود بیاورم .البته این نکته را هم
باید یاداور ش��وم این تصمیم نظر شخصی من نبوده و یک
تیم حرفه ای با در نظر گرفتن مسائل مختلف به ان رسیدند.
اما شخصا اعتقاد جدی دارم که فیلمسازان حرفه ای که یک
مقدار باالتر به قضیه نگاه م ی کنند نیز موافق نظر من و تیم
برگزاری جشنواره هس��تند و این تصمیم را در جهت رشد و
اعتالی سینمای ای ران م ی دانند.
فرهنگ
lمهمترین دلیل ما این بوده که جشنواره به سمت
حرفه ای تر و استانداردتر ش��دن برود .ضمن اینکه با این کار
ارزش سیمرغی هم که در بخش های مختلف اهدا م ی شود
بیشتر م ی شود؛ به همین دلیل دو بخش از جشنواره و چهارده
جایزه از ان حذف شده.
پی ش بینی که یک سال دبیر جشنواره باشیم رضایت همه را
کسب کنیم و محافظه کارانه دل همه را به دست بیاوریم .در
روش دوم که به نظر خیل ی ها منطق ی ت��ر م ی اید باید تعداد
زیادی بخش داشت تا بتوانید همه را از خودتان راضی کنید .اما
به نظرم باید نگاه حرفه ای و تخصصی داشت و بهترین ها را
ب رای حضور در جشنواره انتخاب کرد و ه ر چه کمتر جایزه داد
تا جوایز ارزشمند تر به نظر بیاید.
به جشنواره راه پیدا نم ی کند .فیلم ی که به لحاظ محتوایی
کیفیت دارد ،اما از نظر ارزش های هنری و فنی نازل باشد هم
به جشنواره راه پی دا نم ی کند و همین اتفاق هم افتاده .ممکن
است فیلم ی به زعم برخی از دوس��تان خوب باشد اما از نظر
داوران ،متناسب با شان جشنواره نباشد .تاکید م ی کنم همه
فیلم ها خوب بودند و ب رای همه انها زحمت کشیده شده .اما
اولویت اثار جشنواره اثاری است که ب ر اساس استراتژی و نگاه
جشنواره باشد .ضمن اینکه من معتقدم جشنواره فجر نیاز به
شعار ساالنه ندارد .به نظرم شعار جشنواره مشخص است؛ این
جشنواره مهمترین اتفاق سینمایی ایران و حتی منطقه است و
مهمترین جشن سالگرد پیروزی انقالب اسالمی ایران .نامش
هم فجر است .این جشنواره محل معرفی و عرضه محصوالت
سینمای ای ران است .با این معنا فیلم هایی که شان انقالب و
فجر را رعایت نکنند جایی در این جشنواره ندارند.
فیل م های�ی بودند که به دلیل ممی�زی نتوانند به
جشنواره راه پیدا کنند؟
با این حساب بحث اعمال نظر نهادهای فرهنگی
موازی منتفی است؟
69
علی معلم از انتخاب فیلم های سی و یکمین جشنواره فیلم فجر می گوید
برخی فکر می کنند اسکورسیزی هستند
4
همیش�ه همینطور بوده .از زمان انتخاب فیلم ها برای حضور در بخش مس�ابقه گرفته تا زمان داوری
هیات داوران ،حاشیه های زیادی با اغاز جشنواره فیلم فجر گریبانگیر این فستیوال به ظاهر بین المللی بوده
است .امسال هم مانند سال های پیش مدتی اس�ت هیات داوران انتخاب های خود را به شکل علنی اعالم
کردند .در همین راستا برخی از کارگردان هایی که فیلمشان انتخاب نشده است در مصاحبه های مختلف از
تو گویی داشتیم.
این انتخاب ها گالیه کردند .در این خصوص با علی معلم یکی از اعضای هیات انتخاب گف
مو کیف جشنواره ،حاشیه ها ،انتخاب ها و ...صحبت کرد.
معلم در این گفت وگو از ک
سمیرا جعفری
این روزه�ا انتخاب ش�ما و همکارانت�ان در هیات
انتخاب جش�نواره فیلم حواش�ی زیادی ب ه دنبال
داشته .با این حواشی و اظهارنظ ر ها چه م ی کنید؟
lبه هرحال زمانی که از بین نود و س��ه یا چهار فیلم
باید تع داد کمی را انتخاب کنیم طبیعتا تع دادی رد م ی ش��وند.
این طبیعی است که اعتراض هایی وجود داشته باشد .ممکن
ی هم مب دا و منشا داشته باشد ،ولی زمانی که شما در
است برخ
جشنواره ای شرکت م ی کنید باید تبعات ان را نیز بپذی رید .ما تا به
حال ندیدیم به طور مثال مارتین اسکورسیزی در جشنواره کن
معترضشودکهچرافیلممراشرکتنداده اید.متاسفانهاینهماز
اخالق ای ران ی هاست .برخی از کارگردان های ای رانی با پول دولتی
فیلمم ی سازندومدعیهمهستند.
فیل م های�ی که دیدید ت�ا چه اندازه م�ورد توجه
خودتان بود؟
فرهنگ
lاینجا مس��ال ه اصلی ارزش گذاری و انتخاب اس��ت.
به جرات م ی گویم بیش از نیمی از این تع داد فیلم هایی که به
جشنوارهرا هپی داکردندباسلیقهمنجوربودند.بهنظرمفیلم های
خوبی بودند .دیگر فیلم ها هم که با رای گیری به جشنواره راه پی دا
کردند.دراینبینیکیدوفیلمهمبودکهم ی توانستدرجشنواره
حضورداشتهباشند،ولیدوستانبهانهارایندادند.مس الهرایمن
نیست.یکنفردرجمعهفتنفرهچندانتاثیرگذارنیست.چون
باید طبق قانون دموکراسی پیش رفت .طبق این قانون دیگر
نم ی توان گفت چرا این فیلم به جشنواره راه پی دا کرد و دیگری
از حضور دران بازماند .به هرحال من هم نظر خود را دارم ،چه این
نظرمحتواییباشدوچهسینمایی.مادرانتخاباثارب رایحضور
دربخشمسابقه،تنهابهکیفیتواستانداردهایسینماییتوجه
کرده ایم.طبیعتادراینمیانممکناستچندفیلمی کهمدنظر
مننبودهبارایسایردوستانبهبخشمسابقهرسیدهباشدیاچند
فیلمی کهمنانتخابکردمبهمسابقهراه نیافتهباشد.اینسخنم
درباره س��ایر اعضای هیات انتخاب هم صدق م ی کند و بسیار
طبیعیاست.درهرصورتبیشازنیمی ازاثارب راساسجمع بندی
نظ راتهمهاعضاانتخابشدهاستوهرهفتنفراعضایهیات
انتخابرویانهاتاکیددارند.
مثلث شماره159
در کنار سلیقه شما و همکارانتان در هیات انتخاب،
نقش جناح بندی ها و رانت ها چقدر بوده؟
lفکر م ی کنم اگر احتمال وجود رانت در این انتخاب ها
باشدبه 10درصدهمنم ی رسد.اگراعتمادیبهبندهازطرفاهالی
سینماومردموجودداردبهواسطهدانشاستنهچیزدیگری.من
شداوری نکنند.
با دانش خودم به همه توصی��ه م ی کنم که پی
فیلم های جشنواره را ببینند .فیلم هایی که همه مدعی خ واهند
یالقاعده
امد.انهاراهمببینندوبعدنظربدهندوقضاوتکنند.عل
بهشمام ی گویمامسالتق ریباششفیلمبسیارخوبدرجشنواره
حضوردارند.بههمیندلیلفکرم ی کنمبهلحاظکیفیتجشنواره
امسال بهتر از جشنواره سال گذشته است .فکر م ی کنم حدود
ی از فیلم هایی که ب رای حضور در جشنواره انتخاب شده اند
نیم
فیلم های قابل تاملی هستند؛ هم از لحاظ ساخت و هم به لحاظ
معنافیلم هایقابل قب ولیهستند.امسالدرحوزه هایمختلف
70
فیلم داریم .ما امسال هم در حوزه اجتماعی و هم معنوی فیلم
داریم .به نظر م ی اید که انتخاب های بدی نیست .فیلم ها قابل
تامل هستند تا جایی که منتقدان ،کارشناسان و سینماگران را
راضیکند.
وفیل م هاییکهانتخابنشدندچه؟
lدوستانی که فیلمشان به جشنواره راه پی دا نکرده باید
بدانند که برخی از این فیلم ها اساسا مناسب فستیوال نیست.
تعجب من از این است که چطور همه دوستان فیلم هایشان را
یکهبندهب رای
ب رایجشنوارهم ی فرستند.به طورمثالدربارهفیلم
دلم ساختم یا اینکه فیلمی که کامال سفارشی بوده و اعتقادی به
ان ندارم نباید توقع داشته باشم انتخاب شود .فیلم خوب از اب
در نیامده و کاری نم ی توان کرد .بناب راین من نم ی توانم در ب رابر
این فیلم ها مقابل فستیوال پاسخگو باشم .به نظر من دو نوع
از فیلم هایی که به جشنواره رسیده بودند ،شکس ت خورده بودند؛
اول فیلم هایی که با خودشان نام سفارشی را یدک م ی کشند و از
نقطه ای خارج از پسند مردم ساخته م ی شوند و دوم هم فیلم های
متکب رانهشخص ی.اغلباثارایندوگروهفاقدارزش هایسینمایی
بودندوبیشتربهدردکلکسیون هایاگزارشعملکرد هام ی خورد.
تمام تالش ما در هیات انتخاب ،این بود که این دو نوع فیلم را که
نه استاندارد مناسبی داشتند و نه به مخاطب توجهی کرده بودند،
از بخش مسابقه جشنواره فجر دور نگه داریم و امیدوارم تا پایان
همی ن طوربماند.همچنینبایدمتذکرشومکهجشنوارهفجراخر
دنیانیست.جشن هاوجشنواره هایدیگریهمدرراهاست.به طور
مثال جشن دنیای تصویر که خود من هر سال برگزار م ی کنم.
رای ها ،انتخاب ها و داوری ها م ی تواند متفاوت باش��د درهر یک
از این جشن ها .این گالیه ها طبیعی است .ب ی شک این قضیه
ب رایهیاتداورانهمپیشخ واهدامد .مناحساسم ی کنماین
گله مندی ها ناشی از این است که ای ران ی ها به هیچ دیکته ای تن
نم ی دهندوهمهفکرم ی کنندنمره شانبیستاست.متاسفانه
این خصلت گریبانگیر سینمای ما هم شده است .واقعا تاسف بار
است.باالخرهبایدقاعده هاراقبولکنیم.کارگردانیدرمصاحب ه ای
گفته من باالخره فیلمم را نمایش م ی دهم .خب باشد .افرین به
ایشان که انقدر رانت دارد که م ی تواند فیلم بسازد .ولی در بحث
کارشناسیاینکهکهمنباپسرخالهفالنیدوستهستمیاب رادرم
رئیسفالنجاستو...بهمنبه عنوانکارشناسمربوطنیست.
خیل ی هابودنددرسینمایای رانکهبارانتفیلمشانجایزهگرفته
است .ولی امروز در تاریخ سینمای ای ران از انها یادی نم ی شود .به
هیچ عنوان ماندگار نشدند .شما از س ی سال پیش به این طرف
نگاهی بیندازید .به طور مثال به علی حاتم��ی جایزه ندادند .ایا
فیلم های علی حاتمی بد بود؟ یا اینکه ماندگار نشد؟ بسیاری از
یاندازندوسال هاستکهنتوانستند
ادم هاییکهکالهشانراباالم
فیلمبسازندب رایاینکههمیشهازرانتدولتیاستفادهم ی کردند،
یزند؟ شاید هم
کجا هستند؟ امروز چه کسی درباره شان حرف م
فیلمشاندرجشنوارهحضورداشتهوجایزههمگرفتهباشد.
حال که ما م ی خ واهیم جدا از این مسائل فیلم های خوب
و قابل تامل را انتخاب کنیم و جدی عمل کنیم ،برخی ناراحت
م ی شوند .امیدوارم فیلم های این دوس��تان هرچه زودتر اکران
عمومی ش��ود تا همه ببینید که چه فیلم هایی ساخته شده و
قضاوتکنند.
این قضیه بیش�تر در م�ورد کارگردان�ان مطرح
پیش م ی اید.
lقضیه اسم و نام در میان نیست .کسانی هستند که
یکفیلمم ی سازندوفکرم ی کنند،استیوناسپیلبرگهستند.
اینچهوضعیتیاست؟واقعاعجیباست.بهنظرمبایددرمقابل
این قضیه موضع گرفت و اعتراض کرد .باید از اینها پرسید شما
چه کسی هستید؟ مارتین اسکورس��یزی هستید؟ یا استنلی
کوبریککهمعتقدیدفیلمتانفخرجشنوارهخ واهدبود؟این جور
اظهارنظرها از نظر اخالق زشت است .به نظر من بهترین داوری
ن فیلم ها داوری مردمی است .در ضمن فیلم هایی که به
ب رای ای
قالعاده اینیستند.
جشنوارهراهپی داکردندفیلم های ب ی عیبوفو
این فیلم ها متوسط ساالنه سینمای ای ران است .به ه ر حال هر
مزرعه ای هر سال یک برداشتی دارد .فیلم هایی که ما انتخاب
کردیممحصوالتمتوسطبهباالیاینمجموعهاست.امیدوارم
کیفیتاینمحصوالتهرسالبهترشود.
امسال مانند سال های گذشته اس�امی کارگردان
تازه کار و فیلم اول ی ه�ا در کن�ار کارگردانان مطرح
دیده م ی شود .شما و همکارانتان در هیات انتخاب
چه تفاوتی برای فیل م اول ی ه�ا و کارگردانان مطرح
قائل هس�تید؟ ایا روی فیل م هایی که اولین تجربه
کارگردانشاناستدقتبیشتریم ی کنیدیاخیر؟
lبله .حتما .البته فیلم های اول امسال تع دادشان خیلی
باالبود.البتههمانقدرفیلمبدوجودداشتکهفیلم هایحرفه ای
حضور داشتند .ولی به نظر م ی اید برخی از این کارگردانان که به
مجموعهسینمایای راناضافهم ی شونداگردرتولیدمناسبیقرار
بگی رند،م ی تواننددرایندهفیلمسازانخوبیشوند.
پس در بین فیلمسازان اولی ،کارگردانانی بوده اند
که ایده های نویی داشته باشند .تا جایی که بتوانند
امیدسیمرغداشتهباشند؟
lبله .به هرحال بیشتر این فیلم ها متوسط هستند .به
این دلیل که از تولید خوبی در انها استفاده نشده است .ترکیب
کارگردانوتهی ه کنندهترکیبخ وبینیست.برخیازاینفیلم های
اول م ی توانس��تند فیلم های خیلی بهتری باشند .این مساله
برم ی گردد به نظام پروانه ساخت .این پرسشی است که سازمان
سینمایی و تشکیالت مربوطه باید پاسخ دهند .اینکه چقدر بد
روند پروانه س��اخت پیش رفته و چقدر نامناسب با فیلمسازان
برخورد شده است .چقدر با فیلمسازان کار اول بد برخورد شده .ما
باید شرایطی را فراهم کنیم که هر سال حداقل در سینمای ما از
نیروهایجدیداستفادهشود.خوشبختانهفیلم هایمتوسطیدر
میانفیلم هایاولیپی دام ی شدکهم ی توانستیمعدد 15رابهانها
بدهیم.البتهتع دادکمیهمفیلمدیدیمکهفیلم هایخ وبیبودند،
ولی مشکالت قانونی داشتند .برخی از انها اصال پروانه ساخت
نداشتند.متاسفانهاینفیلم هامشکالتقانونیداشتندکههیات
را وادار م ی کرد انها را انتخاب نکنند ،وگرنه م ی توانست فیلم های
دیگریبهاینمجموعهاضافهشود.
متاسفانه ما ایی ن نام ه ای برای انتخاب فیل م ها در
جشنواره نداریم .بیشتر این انتخاب ها ب ر اساس
س�لیقه اعضای هیات داوران ص�ورت م ی گیرد.
ایا تفاوت س�لیقه ها منجر به اختلاف نظر بین
اعضای هیات داوران نم ی شود؟
lاوال که ایی ن نامه ای وجود ندارد .ایی ن نامه سینما فیلم
خوباست.فیلمی کهخوبباشدیکادمنابیناهمم ی تواندباان
ارتباط برقرار کند؛ این یعنی یک فیلم استاندارد .ما باید به سمت
استاندارد سازی برویم .فیلمی که به جش��نواره م ی اید یا از وجه
صنعتییاتجربیبایدفیلماستانداردوبرجسته ایباشد.درهمهدنیا
همینطوراست.اساتیدسینمایدنیایافیلم هاییم ی سازندکهبه
لحاظصنعتفیلمبرجستهاستیاتجربهنوییرادرانفیلمدارند.
به طورمثالفیلمکالسهنرپیشگیعلیرضاداوودنژادفیلمقابل
تاملیاست.چونتجربه ایمتفاوتاست.شایددرادامهبرخیبه
انتخاباینفیلمخردهبگی رندولیبهنظرمندیدگاهونظام مندی
خاصیدراینفیلمبهچشمم ی خوردg.
ورزش
ابادی -عباسی
غیرقانونی
دوگانه علی
اقدام
مسیر
یک طرفه
ورزش
مصاحبه کی روش با رسانه مخالف نظام واکنش های زیادی
را برانگیخته است
مثلث شماره 159
72
1
کارلوس ک ی روش به عنوان اولین سرمربی تیم ملی ب رابر
دوربین شبکه بی.بی.سی فارسی ،شبکه معاند و مخالف نظام
نشس��ت تا با انها درباره اخرین وضعیت و شرایط تیم ملی در
مسیر مقدماتی جام جهانی 2014برزیل صحبت کند .البته این
یداد ،هر چند ب رای ک ی روش
ب رای اولی ن بار در فوتبال ملی ما رخ م
بار اول نبود و مرد پ رتغالی در سال هایی که در منچستر دستیار
سرالکس فرگوس��ن بود بارها به عنوان مربی شیاطی ن سرخ و
دستیار فرگی ب رابر دوربی ن های این شبکه صحبت کرده و با این
مق وله غریبه نبود ،چندروز پیش در حالی که در اکثر رسانه ها و
خبرگزاری ها برداشت های متفاوتی از این ب رنامه م ی شد ،برخی
هماشارهداشتنداوبعدازافشینقطبی،دومینسرمربیتیم ملی
استکهبدونتوجهبهخط قرمزهابارسانه ایضد ای رانیصحبت
کرده است.
حرکت های تاریخی ک ی روش
سوءمدیریت در فدراسیون فوتبال
ایا ک ی روش مجوز داشت؟
پس از پخش مصاحبه افش��ین قطبی و واکنش هایی
که در پی داشت ،فدراسیون ی ها در مورد ک ی روش با حساسیت
بیشتری عمل کردند .انها این بار وسواس به خرج داده و در تنظیم
قرارداد سرمربی جدید طوری عمل کردند که بندی هم ب رای این
مسائل رسانه ای ذکر شود .یکی از مسئوالن فدراسیون م ی گوید:
«فدراسیون ب رای جلوگیری از ماجراهایی مانند مصاحبه افشین
قطبی با بی.بی.سی که از پرسپ ولیس به تیم ملی امده بود ،در
قرارداد کارلوس ک ی روش بندی را قید کرده که ایشان ب رای هر
مصاحبه با رسانه های خارجی درباره تیم ملی و فوتبال ای ران باید
مجوز فدراسیون راداشته باشد .البته یکنکتهرافراموشنکنید،
در چند وقت اخیر چند نفر از مربیانی که ساکن داخل و خارج ای ران
بوده و در فوتبال ای ران رفت و امد دارند ،با این شبکه ها به عنوان
کارشناس همکاری دارند که شاید ک ی روش هم با دستاویز به
انهابگویدمنهمبه عنوانسرمربیتیم ملیبااینشبکهحرف
زدم که از لحاظ حقوقی نم ی تواند مورد پذیرش قرار بگیرد .شاید
در قرارداد کاری ان کارشناسان به این خط قرمزها اشاره ای نشده
باشد ،اما در قرارداد س��رمربی تیم ملی به صراحت امده که او از
لحاظشخصیتحقوقینمایندهتیم ملیای راناستونم ی تواند
برخالف موازین و ق وانین ما رفتار کند».
در حالی که خیل ی ها اعتقاد دارند فدراسیون فوتبال باید در
این زمینه با سرمربی تیم ملی برخوردی قانونی و حقوقی داشته
باشد ،این مقام اگاه تاکید م ی کند« :فدراسیون م ی تواند سرمربی
تیم ملی را جریمه کرده و تاوان بگیرد ،اما معلوم نیست که این
جریمه به چه صورت خ واهد بود و البته این امکان هم وجود دارد
که فدراسیون کوتاه بیاید».
ورزش
اما مسئوالن فدراسیون فوتبال در چنین شرایطی کجا
بودند؟ازدرون فدراسیونفوتبال خبر م ی رسد که مسئوالن اصال
توجهیبهب رنامهسفرک ی روشومرخصیاونداشته اند.گویاانها
درگیر مسائل حاشی ه ای همچون برخی پرونده های سنگین
هستند و به همین دلیل است که خیلی راحت اتفاقات عجیبی
در فدارسیون فوتبال رقم م ی خورد و سرمربی تیم ملی که طرف
قرارداد این فدراسیون است ،میهمان شبکه ضدانقالب وابسته
بهدولتبیگانهم ی شود.
پیش از این نیز اصغر شرفی و حسن روشن با شبکه های
ضد انقالب ب ی ب ی سی و صدای امریکا مصاحب ه هایی داشتند ،اما
اخی را در کمال تعجب کارلوس ک ی روش مقابل دوربین شبکه
ب ی ب ی سی فارسی رفت تا مشخص ش��ود نظارت فدراسیون
فوتبال بر امور مجموعه تحت مدیریت خود تا چه حد ضعیف
یو
و غیرقابل اعتماد اس��ت و این مهر دیگری است بر ناکام
سوء مدیریت علی کفاشیان در فدراس��یون فوتبال؛ مردی که
هی چ گاه نظارت درست و دقیقی درباره مربیان تیم ملی نداشته
است.
قطعا اگر مدی ران فوتبال ای ران از تجربه حضور افش��ین
قطبی در این شبکه تلویزیونی و اظهارات ضد ای رانی و خالف
واقع وی در ب ی ب ی سی فارسی درس گرفته بودند پیش از حضور
ک ی روش در این شبکه ضد ای رانی وی را در جریان سیاست ای ران
در قبال این شبکه قرار م ی دادند تا وی از پذیرش پیشنهاد انها
ب رای انجام مصاحبه خودداری کند ،اما غفلت مدی ران فدراسیون
فوتبال باعث شد دومین سرمربی تیم ملی فوتبال ای ران نیز در
ب رابردوربیناینشبکهضد ای رانیبنشیند.
کارلوسک ی روشباشبکه ب ی ب ی سیمصاحبهکردهاست.
گفت وگوی سرمربی تیم ملی با این شبکه بیگانه باعث شده تا
عده ای همه تقصیرها را به گردن وی بیندازند در صورتی که طی
هفته گذشته برخی ،سایت ها و خبرگزاری ها فدراسیون فوتبال
را مقصر این اتفاق خ واندند .حامیان سرمربی تیم ملی معتقدند
ک ی روش بر خالف مصالح نظام و مردم سخنی نگفته است و
برخی انتقادها تنها جنبه غرض ورزی دارد .این عده م ی گویند:
«اگر مدی ران فدراس��یون فوتبال در زمان عقد قرارداد کارلوس
ک ی روش ب��ه وی متذکر م ی ش��دند انجام مصاحب��ه با برخی
شبکه های ضد ای رانی خالف اصول و مقررات کشور است ،هرگز
ک ی روش تن به چنین کاری نم ی داد چ��ون وی به عنوان یک
یداند».
مربی حرفه ای خود را ملزم به پیروی از مقررات م
دقیقا همان طور که مربیان خارجی در بدو ورود به ای ران
و اغاز همکاری شان با ورزش ای ران مق وله حجاب اسالمی ب رای
خانواده خود و مقررات اس�لامی ای��ران را م ی پذی رند در صورت
تاکید مدی ران ورزش ای ران موضوع عدم همکاری با شبکه های
ضد ای رانی را نیز م ی پذی رند ،اما وقتی کسی به انها اطالع ندهد
نم ی توانانتظارداشتانهاخودراسااقدامبهچنینکاریبکنندیا
دست به خودسانسوری بزنند.
در واقع انهایی که سعی م ی کنند در هیاهوی به راه افتاده
موضع میانه در پیش بگی رند تاکید دارند که مسئوالن فدارسیون
فوتبال و وزارت ورزش و ج وانان باید به خاطر این اقدام ک ی روش
درمصاحبهبایکرسانهضد ای رانیبرخوردمتناسبراباویانجام
بدهند و ب رای این رویه مق رارت خاص خود را تنظیم کنند .اما این
ب رایاولینبارنیستکهسرمربیتیم ملیباشبکه ایضد ای رانی
صحبت م ی کند .اولین بار افشین قطبی دست به سنت شکنی
زد؛ سنت شکنی غی رواقعی که در ان انگار قرار بود از ای ران ،نا امنی
و از مردم چهره ای زشت ارائه کند .شاید اگر درباره مصاحبه افشین
قطبی برخوردی ص��ورت گرفته بود امروز ش��اهد این اتفاقات
غیر قابل توجیه در فضای رسانه ای و ورزشی کشور نبودیم.
کمبود امکانات و دوش گرفتن با شلنگ اب در کنار زمی ن؛
اینها دالیلی بود که افشین قطبی با اشاره به ان تاکید م ی کرد
نم ی تواندب رایدومینسالمتوالیدرای رانبماندوباپرسپ ولیس
همکاری اش را ادامه دهد .اما این پایان مصاحب ه های جنجالی
قطبی نبود .او با شبکه بیگانه ب ی ب ی سی مصاحب ه ای انجام داد
و در ان تصویری غی ر واقعی و زشت از ای ران و مردمش ارائه کرد.
البته به لطف فدراسیون علی کفاشیان ،وی خیلی زود پس از ان
گفت وگوبهته رانبرگشتتاهدایتتیم ملیدراخ رینبازی های
مقدماتی جام جهانی 2010افریقای جنوبی را برعهده بگیرد که
دست اخر هم موفق نشد ان را به سرانجام برساند.
همان وقت پس از بازگشت دوباره قطبی برخی از منتقدان
با اشاره به ان مصاحبه که با تصاویری از زندگی و روزگار کاری او در
اماراتهمراهبود،یاداورشدندسرمربیتیم ملی«امنیت»درای ران
را زیر سوال برده است .البته حاج باقر (مدی رب رنامه اش) با تکذیب ان
از قول قطبی ،دست به توجیه جالبی زد و تاکید کرد که منظور
قطبیازامنیت،همانامنیتشغلیمربیاندریکتیماستکه
چنین قاعده ای در فوتبال اسیا رعایت نم ی شود.
مثلث شماره 159
کارلوس ک��ی روش که اخی��را با نتایج ضعی��ف خود در
تیم ملی به تع داد مخالفان خود اضافه ک��رده ،نه تنها در ثبت
باخت های تاریخی تبحر دارد بلکه با رفت��ار خود نیز این روزها
مخالف خ وان ی های بسیاری را علیه فدراسیون فوتبال و خودش
باعث شده است .انجا که خیلی خونسرد رفتاری از خود نشان
م ی دهد که هرگز مورد تایید عرف کشورمان نیست .شاید این
خونسردی را از فدراسیون فوتبال و مقامات مافوق خود به خوبی
اموخته است؛ هر چهکههستمصاحبه اخیر سرمربیتیم ملی
با شبکه ضدانقالب ب ی ب ی سی حاال انتقادهای فراوانی را متوجه
وی و فدراسیون فوتبال کرده اس��ت .در این بین منتقدان این
اقدام عجیب سرمربی تیم ملی بر این عقیده اند که مصاحبه
کارلوس ک ی روش نباید با این شبکه تلویزیونی انجام می شد،
اما ب ی توجهی و تسامح بیش از حد مدی ران فدراسیون فوتبال در
توجیه فضا ب رای سرمربی پ رتغالی تیم ملی فوتبال باعث شده تا
کارلوسک ی روشدرب رابردوربینتلویزیونیبنشیندکهبارهاعلیه
مردم ای ران اقدام به فعالیت کرده است.
دو فرضیه درباره مصاحبه ک ی روش وجود دارد؛
فرض اول :ک ی روش واقع��ا از ممنوع بودن مصاحبه با
شبکه ب ی ب ی سی خبر نداشته اس��ت .هر چند که عرف جاری
در ای��ران نیز مصاحبه ب��ا چنین ش��بکه هایی را که به جهت
سیاست های رسانه ای نظام ای ران معاند محسوب م ی شوند را
قبول نم ی کند .اگر چنین حالتی بر این عمل ک ی روش حاکم
باش��د طبق قواعد باید به علت عدم اگاهی او را تب رئه کرد .اما
موضوعبههمینسادگیهمنیست،چهکارلوسک ی روشچند
وقت پیش مدیا افیسر قدیمی تیم ملی که وظیفه سازماندهی
مصاحب ه های کادر فنی را برعهده داشت را از تیم کنار گذاشت
و با رفتاری که اخی را از خود نشان م ی دهد قصد دارد خودش به
نوعیهمه کارهباشد.
ف�رض دوم :انطور که عقل حکم م ی کن��د او اگاهی
داشته است که مصاحبه با این شبکه ب ر خالف ق واعد ای ران است.
مهمترین س��ند این اگاهی هم این است که بنابر گفته منابع
موثق خود فدراسیون فوتبال ،بارها چه در زمان افشین قطبی
و چه همین اقای ک ی روش تاکید داشته است که هیچ یک از
اعضای کادر فنی اجازه مصاحبه با دو شبکه خارجی را ندارند .او
مدت زیادی از حضورش در ای ران م ی گذرد و دو ای رانی کارکشته را
ب رای مدت زمانی طوالنی در کنارش داشته و در همان زمان هم
به احتمال بسیار زیاد به او تاکید شده که باید مصاحب ه هایش
طبق اصول داخلی ای ران باشد.
عده ای هم اساسا کاری به این فرضی ه ها ندارند .انها تاکید
دارند« :س��رمربی پ رتغالی تیم ملی در دفتر ب ی ب ی سی فارسی
حاضر شده و ب رای مدت زمانی طوالنی پاسخگوی سواالت این
شبکه بوده و این در حالی است که در ای ران مصاحب ه هایش صرفا
محدود به سه رسانه خبری م ی شود .اگر مصاحب ه های ک ی روش
رادرمدتزمانحضورشدرای رانورقبزنیمبهراحتیپیم ی ب ریم
که او هیچ گاه در داخل کشور حرف هایی که در دفتر ب ی ب ی سی
فارسی زد را به زبان نیاورده بود .از زاویه ای دیگر او وقتی در ای ران
ی کنف ران س های خبری اش طی مدت زمانی کوتاه و
است تمام
درست نزدیک بازی های تیم ملی انجام م ی شود که طبیعتا در
انزمانخب رنگارهایداخلیبهخاطربحثحساسملی ترجیح
م ی دهندسکوتاختیارکنند».
جنجال تاریخی قطبی
ک ی روش چه گفت؟
«در ای ران تماشاگران شوق زیادی به فوتبال دارند که من
شبیه ان را جایی ندیده بودم»« ،ما فقط یک قدم تا جام جهانی
فاصله داریم»« ،ما همه امکانات را داریم و نباید غافلگیر شویم.
فقط باید اعتماد به نفس داشته باشیم»« ،جوانان ای رانی خیلی
مستعد هستند و شوق زیادی ب رای بازی دارند ،اما به اندازه کافی
نالمللیندارند»«،وقتیبهای رانرفتمتیم ملیزیاد
تجربهبازیبی
گل م ی خورد .ما تالش زیادی کردیم که این مشکل را حل کنیم.
در حال حاضر از این نظر بهتر شدیم»« ،ممکن است ۱۰بازیکن
تیم ملی عضو پرسپ ولیس باشند .این بازیکن ها وقتی به اردوی
تیم ملی م ی ایند همان فرم باشگاه را هم با خودشان م ی اورند و
باتوجه به اوضاع پرسپ ولیس انهایی که قبال روی فرم بودند االن
اماده نیستند»« ،ای ران ان قدر از لحاظ بازیکن غنی نیست که
یکباره بتوانیم تع دادی زی��ادی را از تیم ملی کنار بگذاریم»« ،از
73
ورزش
کار در ای ران راضی هس��تم»« ،هدف اصلی من بودن در برزیل
به همراه ای ران اس��ت و این ارزو را ب��ا هیچ چیز عوض نخواهم
کرد؛ البته تصمیم نهایی همیشه با فدراسیون فوتبال است ،اما
رویای من این است که به جام جهانی برویم و م ی خ واهم ان را به
حقیقتتبدیلکنم».
اینهابخشیازاظهاراتسرمربیپ رتغالیتیم ملیاستکه
حقایق فوتبال ما محسوب م ی شود .در واقع ک ی روش اظهارات
تق ریبا واقع نگرانه ای درباره فوتبال ای ران و تیم ملی داشته است.
اظهاراتیکهاگرتع ریفوتمجیدنیستدستکمخالفواقعیت
نیس��ت .او با افتخار درباره کار در ای ران سخن گفته است و این
تفاوت اظهارات این مربی خارجی با حرف هایی است که زمانی
افشین قطبی درباره کشورمان و مردم ای ران با ب ی ب ی سی مطرح
کرد .با این حال بیان این حرف ها هم نمی تواند توصیفی ب رای
گفتوگوبا یک رسانهمخالف کشورباشد.
ک ی روش همچنین در بخش پایان��ی مصاحبه خود در
مورد زندگی در ای ران صحبت کرد« :در ای ران شرایط خوبی دارم ،از
فرهنگای رانهمخوشمم ی اید.ای رانکشوریباتاریخغنیاست
یزنم.موسیقیای رانیزیباست.
ومنهرازگاهیبهموزه هاسرم
غذای ای رانی هم که بزرگترین مشکل ماست؛ چرا که انقدر غذاها
خوشمزههستندکهماهمیشهمجبوریمدرحالخوردنباشیم!
کباب های ای ران فوق العاده است و شی رین ی های خوشمزه ای هم
دارند .اما مهم تر از هر چیز باید بگویم من خود کشور را خیلی
دوست دارم .ای ران یک کشور زیبا و دوست داشتنی است .وقتی
بهشهرهایمختلفسفرم ی کنمتابازی هاراببینم،منظره های
بسیارزیباییرام ی بینم».
این حرف ها ما را به یاد مصاحبه چند سال پیش افشین
قطبی انداخت .مربی ای رانی -امریکایی که از پرسپ ولیس رفته
بود و در حالی که تا وقتی در ای ران بود از قشنگ ی ها و دل شیرها
م ی گفت ،در مصاحبه با رس��انه ضد ای رانی ب ی ب ی س��ی رنگ
عوض کرد« :زمانی که به پرس��پ ولیس ام��دم در هفته اول در
زمین تمرین دوش نداشتیم و بازیکنان و مربیان باید با شیلنگ
دوش م ی گرفتن��د .زمی نهایی بود که وقتی ت��وپ را م یزدیم
م ی توانست به هرجهت برود .بعضی اوقات یک پی راهن بیشتر
نداشتیم ،هر روز ب رای جوراب سوال م یکردیم که م ی توانید یک
جوراب به ما بدهید؟»« ،فوتبال ای ران فوتبالی است که شفافیت
و حرفه ایگری در ان به ندرت دیده م ی شود»« ،وقتی از حمله
لیدرهایتیمبهماشینهمسرممطلعشدم،فکرکردمانامنیت
اجتماعی که ب رای خانوادهام الزم بود ،دیگر وجود ندارد و ممکن
مثلث شماره 159
کارلوس ک ی روش چهارشنبه هفته
گذشته با استقبال جمعی از مسئوالن
فدراسیون فوتبال به ته ران برگشت.
همه منتظ رند ببینندکه فدراسیون
فوتبال درباره اقدام عجیب سرم ربی
تیم ملی چه واکنشی از خود نشان
خواهد داد؛ هرچند اصال بعید نیست این
واکنش درست مثل همه مواردیکه قبال
دیده ایم ،تنها سکوت باشد؛
تنها سکوت
74
است دفعات بعد چاقو و تفنگ باشد»« ،در ای ران بعضی مواقع
روابط بهتر از کیفیت ،تجربه و دانش است».
البته عده ای معتقدند انتقادهای قطبی سیاه نمایی صرف
بود .چرا که پس از بازگشت به ایران ان حرف ها را وارونه کرد و به
نوعی سعی کرد از مصاحبه ناج وانمردانه اش عبور کند.
جالب اینکه قطبی پس از ان مصاحبه در اتفاقی عجیب
سرمربی تیم ملی ش��د و پس از بازگش��ت به ای ران بار دیگر از
قلب شیر و صلح و عشق س��خن گفت ،اما حضورش در راس
کادر فنی تیم ملی جز ناکامی فایده دیگری نداشت .او حاال در
ژاپن مربیگری م ی کند و البته بخش فارسی سایت خود را حذف
کرده اس��ت!هر چند رفتارهای اخیر کارلوس ک ی روش با انتقاد
فراوان جامعه فوتبال همراه شده است ،اما مسئوالن فدراسیون
فوتبالبهصورتخود جوش سکوتکرده اند.حاال اینچوب خط
اقدامات عجیب و غریب سرمربی تیم ملی است که رفته رفته
پر م ی شود؛ از نپذیرفتن دستیار ای رانی باتجربه تا تعطی ل کردن
کمیته فنی ،توقف های گاه و بیگاه لیگ ،فرار از مس��ئولیت
مدی ریتتیم هایپایه،اخ راجسرپرستتیموحذفاینمسئولیت،
اخ راجمدیررسانه ایتیم ملی،موضع گیری هایتند علیه مربیان
والبتهرسانه هایای رانی،مرخص ی هایطوالنیکهمعلومنیست
تا چه حد در چارچوب قراردادش اس��ت و ...از ب ی انضباط ی ها و
خودمختاری های سرمربی تیم ملی است و شاهکار اخرش هم
حضور در استودیوی ب ی ب ی سی فارسی و مصاحبه با این شبکه
تلویزیونیاست!
ک ی روش در حالی این مصاحبه را انجام داد که اوال پیش از
این در اظهارنظری گفته بود که متوجه حساسیت دستگاه های
ای رانی نسبت به رسانه های انگلیسی هس��ت و ثانیا در بندی
از قرارداد او به صراحت قید ش��ده ک��ه «هرگونه مصاحبه عام
سرمربی تیم ملی با رسانه ها باید با هماهنگی فدراسیون باشد»
بناب راین یا ک ی روش قانون گریزی کرده و با اشراف به تبعات این
قانون گریزی ،این مصاحبه را انجام داده یا فدراسیون به او اجازه
مصاحبه با این رسانه را داده که احتمال دومی بسیار کم است.
با عملکرد مدیریتی که فدراسیون در بعضی بخش های
دیگر داشته ،احتماال هر دو حالت وجود دارد! علی کفاشیان در
یکی از مصاحب ه هایش با ایس��نا اذعان کرد که «ما هرقدر در
فدراسیون کار کنیم و موفق باش��یم ،باز ویترین عملکردمان
موفقیت تیم ملی بزرگساالن اس��ت؛ بناب راین اگر اینجا موفق
نباشیم انگار هی چ کاری نکردیم ».از این پاسخ واضح است که
فدراس��یون با هدف نتیجه گرفتن تیم ملی ،هرچه ک ی روش
گفته و خ واسته را پذیرفته و شخصیت فدراسیون را ب رابر او کامال
منفعل کرده است! ضمنا در قرارداد ک ی روش تع داد مرخص ی ها
هم قید شده و طبق اعالم یکی از مسئوالن فدراسیون که ان
زمان در جریان این قرارداد بود ،به هیچ وجه این مرخص ی ها فراتر
از عرف بی ن المللی نیست .البته عرف بی ن المللی حداکثر سه تا
چهار هفته مرخصی را ب رای سرمربی در سال قائل م ی شود ،این
در حالی است که ک ی روش از ابتدای سال تاکنون نزدیک به دو
ماه در مرخصی بوده است!
انتق�اد عض�و هیات رئیس�ه فدراس�یون فوتبال از
ک ی روش
حیدر بهاروند م ی گوید فدراسیون فوتبال باید به کارلوس
ک ی روشبهخاطرانجامگفت وگوباشبکهتلویزیونی ب ی ب ی سی
فارسیتذکر بدهد.
عضوهیا
ترئیسهفدراسیونفوتبالگفت«:صحب تهای
ک یروش ورزشی بوده و همچنیناز فرهنگغنیمردم ای ران هم
تعریف و تمجید کرده است .ایشان سالها در انگلیس حضور
داشتهوشایدنم
یدانستهانرسانه،معاندجمهوریاسالمیای ران
است».وی خاط رنشان کرد« :زمانی که ک یروش با تیم ملی ای ران
ترئیسه فدراسیون نبودهام ،اما فکر
قرارداد بسته ،من عضو هیا
کنمدرقراردادویبندیوجودداردکهاگربخ واهددرموردتیم ملی
باهررسانهایصحبتکند،بایدابتدابافدراسیونهماهنگکندو
اگرموافقتشدم یتواندمصاحبهکند».
بهاروند تاکید کرد« :مربیان حرفهای معموال پایبند قرارداد
هستند ،اما نم یدانیم چرا ک یروش به این بند از قرارداد عمل
نکرده است .فدراسیون باید به سرمربی تیم ملی تذکرات الزم را
بدهد و او حق ندارد بدون هماهنگی مصاحبه کند».
رئیس هیات فوتبال لرس��تان عنوان ک��رد« :چرا برخی
مربیان داخل کشور با رسانههای ضد انقالب گفتوگو م یکنند،
در حال یکه م
یدانند ماهیت این رسانهها چیست؟» وی تصریح
کرد«:کمیتهانضباطیبایدباانهابرخوردکندنهسرمربیخارجی
کهاطالعاتیازرسانههایضد انقالبندارد».درحالیکهانتقادها
نسبت به فدراسیون فوتبال و ک ی روش وارد فاز تازه ای شده است،
ترئیسهفدراسیونفوتبالاستکهنسبتبه
تنهااینعضوهیا
مصاحبه سرمربی تیم ملی با ب ی ب ی سی واکنش منفی نشان
م ی دهد .به هر حال بازگش��ت ک ی روش از مرخصی بلند مدت
م ی تواندثابتکندکهایامسئوالنفدراسیونفوتبالتوانبرخورد
با سرمربی تیم ملی را دارند یا خیر؟g .
معاند نظام مقدس جمهوری اسالمی است ،مصاحبه کند.
فدراس��یون فوتبال هم هی چ گاه در م��ورد کارهای عجیب
این مربی وی را مورد بازخواس��ت قرار نداده است .خب این
یعنی س��وءمدیریت؛ یعنی فاجعه ای که فقط از عهده این
فدراسیون برم ی اید.
فدراس�یون چه کاری بای�د در مقاب�ل ک ی روش
انجام دهد؟
lفدراس��یون باید در مورد این اقدام ک ی روش این
مربی را مورد بازخواس��ت قرار دهد .بازخواست نه به صورت
تشریفاتی ،بلکه فدراس��یون باید ک ی روش را توبیخ کند .در
ضمن فدراسیون باید عملکرد فنی این مربی را نیز بررسی
کند و واقعی ت ها را به مردم بگوید.
در واق��ع ای��ن فدراس��یون فوتبال و ش��خص علی
کفاشیان است که باید پاسخگو باشد.
چرا اینقدر فدراسیون را مقصر م ی دانید؟
کی روش بایدجریمهشود
انتقاد رئیسکمیته فوتبال فراکسیون ورزش مجلس از سرمربی تیم ملی
2
lاز دو منظر باید به این اقدام کارلوس ک ی روش نگاه
کرد؛ بحث فوتبالی و بح��ث غی ر فوتبالی .در بحث فوتبالی
ک ی روش سخنانی را مطرح کرده که فدراسیون وظیفه دارد ان
را بررسی کند و این کارشناسان فوتبال هستند که م ی بایست
با تحلیل این حرف ها درباره درست یا غلط بودن ان اظهارنظر
کنند .البته تا جایی که من خبر دارم بخشی از اظهارنظرهای
کارلوس ک ی روش در این مصاحب��ه باعث دلخوری برخی از
اهالی فوتبال هم شده است .به عنوان مثال مسئوالن باشگاه
پرس��پولیس اعتقاد دارند که خود ک ی روش در حواش��ی که
ب رای این تیم به وجود امد کم تاثیر نبوده اس��ت .اما در بحث
غی ر فوتبالی این اتفاق باید از این حیث مورد بررسی قرار بگیرد
که اقای ک ی روش با رسانه ای صحبت کرده است که در عناد
با جمهوری اسالمی ای ران از هیچ تالش��ی فروگذار نکرده و
همواره این دش��منی را در مقاطع مختلف اشکار کرده است.
شاید بهتر باشد این نکته به سرمربی تیم ملی گوشزد شود که
او در استخدام دولت ای ران است و حق ندارد خط قرمزهای نظام
مقدس جمهوری اسالمی را زیر پا بگذارد.
او باید منافع ملی ای ران را در نظ��ر م ی گرفت؛ اتفاقی
که به نظرم ن��ه تنها رخ نداد بلکه او اش��کارا به مردم و نظام
ب ی احترامی کرد.
درباره این منافع بیشتر توضیح م ی دهید؟
lاو باید رفتاری از خود نشان دهد که به نظام ای ران
لطمه ای وارد نشود.
به نظر ش�ما کارلوس ک�ی روش از انج�ام این
مصاحب�ه ان هم با رس�انه ای ک�ه گفت وگو با ان
نم ی توان فضا را خیلی بدبینانه دید .به نظرم باید این
اقدام ک ی روش را منصفانه بررسی کرد .او کار اشتباهی کرده
اس��ت .هر چند فدراس��یون فوتبال مقصر اصلی این ماجرا
اس��ت ،اما نظر شخصی من این اس��ت که ک ی روش با این
مصاحبه در واقع قصد داشته فضای ناکام ی های اخیر خود را
تغییر دهد و توپ را به زمین دیگری بیندازد.
منظورتان چیست؟
lمنظورم روش��ن است .او قصد داش��ته با این کار
مخالفت هایی بخرد تا نتایج ضعیف تیم ملی و باخت های
تاریخ ی اش به چش��م نیاید .در واقع مس��اله ما و او صورت
دیگری داش��ته باشد و گر نه چه کسی اس��ت که نداند خود
ک ی روش حتما از تبعات مصاحبه با رسانه ب ی بی سی مطلع
بوده است.
یعنی ک ی روش با این کار قصد داش�ته از فش�ار
انتقادات فرار کند؟
lشاید چنین چیزی حاال که تب بازی های لیگ باال
گرفته احتمالی قوی نباشد ،اما او به دنبال بهانه هایی است
که ناکام ی های اخیرش را توجیه کند .او با این کار قصد داشته
رسانه ها ،مسئوالن و همه ما را به نوعی از ارزیابی عملکردش
دور کند .ببینید ،ما بعد از انقالب مربیان زیادی را در تیم ملی
داشته ایم .اما تنها ب رای این مربی بوده که هر خواسته ای که
داش��ته به ان تن داده ایم .تمام امکانات و اختی��ارات را به او
واگذار کرده ایم .فدراس��یون در مقاطع مختلف هر کاری که
این مربی خواسته انجام داده است؟ او دو سال است که مربی
تیم ملی اس��ت اما چه اتفاقی ب رای فوتب��ال ملی ما رخ داده
است؟ ما بزرگ نشده ایم که کوچک تر شده ایم .تاریخ ی ترین
باخت ها را همین کارلوس ک ی روشی به ثبت رسانده که حاال
خیلی راحت به خودش اجازه م ی دهد با رسانه ای بیگانه که
lدلیل این اقدام فدراس��یون نیز روشن است .انها
سال هاس��ت در ب رابر هر اتفاق تلخی ک��ه در فوتبال ما رخ
م ی دهد س��کوت م ی کنند .وقتی تیم ملی ب��ه جام جهانی
نرفت این اقایان سکوت کردند .وقتی در رده های پایه ناکامی
نصی ب مان شد این اقایان سکوت کردند .وقتی تیم امید ما
به المپیک نرفت هیچ کدام از این اقایان پاس��خگو نبودند.
حتی وقتی تیم فوتس��ال ما که همیشه جزو بهترین ها بود
اخی را ناکامی بزرگی را در مس��ابقات جام جهانی تجربه کرد،
این فدراسیون سکوت کرد .بناب راین سکوت در مقابل اقدام
عجیب سرمربی تیم ملی نیز که دیگر جای خود دارد.
مثلث شماره 159
اقای زارع! اخیرا س�رمربی تی م ملی فوتبال ایران
با تلویزیون ب ی ب ی سی مصاحب ه ای داشته است.
این اق�دام کارلوس ک�ی روش حساس�ی ت ها و
واکنش های منفی خیل ی ها را باعث ش�ده است.
نظر شما در این باره چیست؟
خط قرم�ز جمه�وری اسلامی ایران محس�وب
م ی شود ،چه هدفی داشته است؟
اما فدراس�یون فوتبال فعال سکوت کرده است؛
چرا؟
ورزش
رحی�م زارع ،رئی�س کمیته فوتب�ال فراکس�یون ورزش مجلس ب�ا انتق�اد از فدراس�یون فوتبال و
سوء مدیریت علی کفاش�یان گفت وگوی کی روش با تلویزیون بی بی س�ی را اقدامی در جهت شکستن
خط قرمزهای نظام مقدس جمهوری اسالمی ایران برشمرد .وی تاکید می کند که سرمربی تیم ملی باید
مورد توبیخ قرار بگیرد .متن گفت وگوی مثلث با وی را می خوانید.
lمقصر اصلی فدراس��یون فوتبال است .چون اگر
زمانی که افشین قطبی ان حرف ها را علیه مردم و مملکت
ما در همین ب ی بی سی مطرح کرد این فدراسیون او را تنبیه
م ی کرد ،دیگر ب رای دومی��ن بار این اتف��اق رخ نم ی داد .اما
فدراسیون در ان مقطع مربی که با ان وضعیت و ناکامی از
پرسپولیس رفته بود و در ب ی بی سی چهره زشت و غی ر واقعی
از ای ران به دنیا معرفی کرد را به تیم ملی اورد و در نهایت هم
تیم ملی نتوانست به جام جهانی برود .افشین قطبی هم ان
زمان با ان مصاحبه قصد داشت ناکام ی هایش را توجیه کند.
مجلس شورای اسالمی و ب ه خصوص فراکسیون
ورزش مجل�س چگون�ه قص�د دارد ب�ه ماجرای
ک ی روش ورود کند؟
lببینید ،مجلس به عنوان نهادی نظارتی م ی تواند
اقدامات موثری در این زمینه انجام دهد .خوش��بختانه وزیر
ورزش با مجلس ارتباط مستقیم و خوبی دارد و هرگز نخواهد
گفت که من پاسخگوی سواالت مجلس نیستم .بناب راین ما
م ی توانیم در این زمینه با وزیر ورزش صحبت کنیم تا هر چه
زودتر به این مشکالت و حواش��ی که فدراسیون فوتبال به
وجود اورده اس��ت رس��یدگی کند یا اینکه از علی کفاشیان
بخواهیم در جلس��ه ای که به میزبانی ما انجام خواهد شد
در مجلس حضور پیدا کند و توضیحات��ی درباره این اتفاق
ناخوشایند مطرح کند .اینها راهکارهای عملی ما در ارتباط با
حاشیه اخیر است .به نظرم فدراسیون فوتبال باید این مربی
را جریمه کند.
اما فدراسیون م ی تواند با هماهنگی با این مربی
یک جریمه صوری برایش در نظر بگیرد و از این
بحران نیز عبور کند .این طور نیست؟
lطبیعی است که وقتی در فوتبال قراردادها شفاف
نیست چنین گمانه هایی نیز مطرح م ی ش��ود .اگر نهادهای
مسئول امروز از فدراسیون فوتبال قرارداد ک ی روش را بخواهند
خیلی راحت م ی توانند پیگیری کنند که این جریمه اعمال شده
است یا خی ر .به هر حال در همه جای دنیا این شفاف سازی وجود
دارد و در فوتبال ای ران نیز باید قراردادها به خصوص قرارداد مربیان
تیم ملی با مردم در میان گذاشته شودg .
75
گفت وگو با مدیر سابق رسانه ای تیم ملی درباره رفتار عجیب کی روش
او خودسرانه عمل می کند
3
خسرو والی زاده از زمانی که افشین قطبی به س�رمربیگری تیم ملی رسید به عنوان مدیر رسانه ای
تیم ملی به فعالیت مش�غول شد ،اما وی همین چند ماه پیش از این س�مت کنار گذاشته شد .با او درباره
رفتارهای رسانه ای قطبی و کی روش همصحبت شدیم .متن این گفت وگو را می خوانید.
اقای وال ی زاده! اخیرا کارلوس ک ی روش با ش�بکه
ب ی ب ی سی مصاحب ه ای انجام داده که واکنش های
منفی را همراه داشته است .نظر شما چیست؟
lببینید ،مقامات مس��ئول در تیم ملی باید مراقب
باشند که او طبق قرارداد عمل کند .این یک امر واضح است
و نیازی به توضیح ندارد.
البت�ه پی�ش از ک�ی روش برخ�ی مربی�ان
فوتب�ال ای�ران ه�م مصاحب ه هایی با دو ش�بکه
معان�د نظ�ام داش�ته اند ک�ه
حساس�ی ت برانگیز نب�وده
است.
رسانه های خارجی مصاحبه کنند اما طبیعی است و همه ما
م ی دانیم که برخی رسانه ها دشمنی خودشان را با نظام ما بارها
نشان داده اند و به همین دلیل مقامات مسئول در کشورمان
نباید به گفت و گو با انها تن بدهند.
مثال از طرف چه رس�انه هایی با مربیان تی م ملی
مصاحب ه هایی انجام شد؟
lاز طرف برخی رس��انه های فرانس��وی و در واقع
م ی توان��م بگویم مج�لات مختلف ب��ا مربی��ان تیم ملی
ورزش
مثلث شماره 159
معموال رس�انه های خارجی چگونه
س�عی م ی کنند با مربیان تی م ملی
ارتباط برقرار کنند؟
شما و اقای حاجیلو؟
76
به نظر ش�ما چرا ک�ی روش چنین
رفتاری از خود نشان م ی دهد؟
lمن طبق گفته اقای ترابیان
حرف زدم .باتوجه به این مورد به نظرم
ک ی روش کامال خودسرانه عمل کرده
است.
lخب ،من از اردیبهش��ت 89
به عنوان مدیر رسانه ای تیم ملی فعالیت
داشتم .زمانی که افشین قطبی سرمربی
تیم ملی بود .تا بعد از بازی با لبنان هم در
این سمت فعالیت کردم .همواره به ما
تاکید م ی شد که مراقب باشیم مربیان
یا بازیکنان با شبکه هایی که به نوعی
خط قرمز نظام هستند ،مصاحبه نکنند.
lالبته این را هم باید بگوییم که قطبی قبل از انکه
س��رمربی تیم ملی شود با شبکه ب ی ب ی س��ی صحبت کرد.
نم ی خواهم از او دفاع کنم اما وقتی س��رمربی تیم ملی شد
به طور مرتب از ما مشورت م ی گرفت و طبق اصول حرفه ای
رفتار م ی کرد .مش��کلی وجود ندارد که مربی��ان تیم ملی با
در مورد قطبی ماجرا چطور بود؟
lخب ما با قطبی مشکلی نداشتیم .وی با ما مشورت
م ی کرد .به اصول قراردادش احترام م ی گذاش��ت و زمانی که
سرمربی تیم ملی بود با هیچ رسانه بیگانه ای صحبت نکرد.
رس��انه های خارجی به طور مرتب ایمی��ل م ی زنند ،تماس
م ی گی رند و به دنبال رابط هایی م ی گردند که امکان مصاحبه
با مربیان تیم ملی را ب رای شان فراهم کند ،اما خب این مربیان
تیم ملی هستند که باید طبق ق واعد حرفه ای رفتار کنند .کاری
که قطبی در زمینه مصاحبه با رسانه های خارجی به خوبی
رعایت م ی کرد.
اگر در قرارداد ک ی روش امده است
که او حق مصاحبه با برخی شبک ه ها
را ن�دارد ب ه ط�ور حت�م وی مرتکب
تخلف شده است .این طور نیست؟
ش�ما در مقطع�ی ک�ه مدیر
رس�انه ای بودید چه اتفاقاتی
در این زمینه رخ داد؟
ع�ده ای معتقدن�د ک�ی روش در مصاحب�ه ب�ا
ب ی ب ی سی راهی را نرفته که افشین قطبی رفت.
قطبی حرف هایی زد که به مردم ما خیلی برخورد،
اما ک ی روش از مردم و ب ه طور کلی فرهنگی که در
ایران حاکم است دفاع کرد؛ هر چند انتقاداتی به
فوتبال ما داشت.
دیدگاه شما درباره این موضوع چیست؟
lمن نظر ش��خصی خودم را م ی گوی��م و کاری به
کسی ندارم .چطور است که وقتی تنها چند روز حقوق اقای
ک ی روش به تاخیر م ی افتد خیل��ی زود واکنش های منفی از
خودش نش��ان م ی دهد و حتی تهدی��د م ی کند که تیم ملی
با این اوضاع ب��ه جام جهانی نم��ی رود و ...اما وقتی خودش
قراردادش را نادیده م ی گیرد کس��ی نیست که به او اعتراض
کند و وی را توبیخ کند.
lببینید ،یک س��ری مسائل
دیگر نیازی به توضیح ندارد .تیم ملی در
حال حاضر نه سرپرست دارد و نه مدیر
رسانه ای .ک ی روش هم در چنین فضایی
هر کاری که صالح بداند انجام م ی دهد.
lبرخ��ی مربی��ان که ش��ما
م ی گویید در تیم ملی نبوده اند .در واقع
مربیان لیگی م��ا بوده ان��د و به عنوان
کارش��ناس فوتبال صحب��ت کرده اند.
هر چند همه مربی��ان و اهالی فوتبال
باید مراقب باشند که با برخی شبکه ها
از جمله ص��دای امریکا و ب ی ب ی س��ی
مصاحبه نکنند .اینه��ا خط قرمز هایی
است که باید رعایت شود.
lبله ،اقای حاجیلو سرپرست
تیم ملی بود .من هم به عنوان مدیر رسانه ای کمک م ی کردم
که طبق قواعد حرف��ه ای و اصول نظام مقدس کش��ورمان
رفتار کنیم.
انچه حاال روشن است زیر پا گذاشتن مفاد قرارداد با فدراسیون
فوتبال از طرف ک ی روش است .اقای ترابیان تاکید م ی کند
که بندی از قرارداد وی به این موضوع اشاره دارد که سرمربی
تیم ملی نباید با ب ی ب ی سی و صدای امریکا مصاحبه کند.
مصاحب ه هایی انجام شد .بخش رس��انه ای فیفا با ک ی روش
مصاحبه مفصلی در دبی انجام داد .خ��ب مانعی هم نبود.
مصاحب ه های خوبی هم از اب درامد.
ایا در ق�رارداد ک�ی روش امده که او ح�ق ندارد با
ب ی ب ی سی و صدای امریکا مصاحبه کند؟
lتا جایی که م��ن م ی دانم بله .اق��ای ترابیان هم
بارها اعالم کرده که در قرارداد ک ی روش و به طور کلی مربیان
تیم ملی ذکر شده که مصاحبه با این شبکه ها ممنوع است.
ب�ا ای�ن حس�اب فدراس�یون فوتب�ال م ی تواند
ک ی روش را بازخواست کند؟
lبله ،فدراسیون این اجازه را دارد.
به نظر ش�ما ای�ا فدراس�یون وی را بازخواس�ت
م ی کند؟
lنم ی دانم .این را باید از اقای کفاشیان بپرسید .اما
lدر هم��ه جای دنی��ا مدیر
رس��انه ای در تیم ه��ای مل��ی نقش
هماهنگ کنن��ده را ایف��ا م ی کند .در
حال حاضر هم��ه تیم ه��ای ملی در
دنیا و حت��ی تیم های باش��گاهی چه
در لی گ های ق��اره خودش��ان حضور
داشته باش��ند و چه در لیگ خودشان
بازی کنند مدی ران رسانه ای دارند که در واقع باعث م ی شود
تا رابطه رسانه ها با مربیان و بازیکنان به خوبی تنظیم شود.
فیفا و AFCتاکید م ی کنند که همه تیم ها باید مدیا افیسر
داشته باش��ند .در جام ملت های اس��یا در قطر اهمیت این
موضوع را به خوبی دیدم .طوری که مسئوالن تاکید داشتند
که سرمربی تیم ملی ،سرپرست و مدیا افیسر حتما باید روی
نیمکت حضور داشته باشند .این بدان معنا بود که اگر تیمی
تدارکات نداش��ت مس��ئوالن برگزاری بازی ها ای راد چندانی
نم ی گرفتند ،اما روی نقش مدیا افیسر تاکید داشتند .خب،
این قاعده ای است که در همه جای دنیا رعایت م ی شود ،اما
در تیم ملی ما سرمربی تیم ملی ،سرپرست و مدیا افیسر را
یزند و ترجیح م ی دهد که طبق مدل خودش کار کند.
کنار م
به هر حال من انچه در همه جای دنیا مرسوم است را مطرح
م ی کنم و کاری با فردخاصی ندارمg .
رها کرده و ب��رای کار به اب��ادان رفت و در ش��رکت نفت به
سوهانکاری مشغول شد .در دوره ای که در مدرسه المان ی ها
مش��غول تحصیل بود ،به س��ال ۱۳۱۹در همان مدرس��ه
تظاه راتی ضد کشف حجاب به راه انداخت.
فدایی اسالم
27دی ماه سالروز شهادت
نواب صفوی
دیـــدار
«من طهماسبی هستم و باکی از کشته شدن ندارم،
ذین
��ب َّن الَّ َ
ب رای اینکه خدای متعال م ی فرمایدَ « :و ال ت َْح َس َ
ون» پس
ُقتِل ُوا فی َس ِ
یر َز ُق َ
بیل اهللِ اَ ْمواتا بَ ْل اَ ْح یا ٌء ِع ْن َد َرب ِّ ِه ْم ْ
شما این را مس��لم بدانید کسی که شخصیتی را تشخیص
داد خائن به دین و مملکت است ،ترس از کشته شدن ندارد.
انها زنده ان��د .ما معتقد ب��ه این حقایق
هستیم.
27دی م��اه ،روز ش��هادت ن��واب
است ،روز شهادت گروه فداییان اسالم...
جمالت ب��اال را ن��واب در بازجوی ی ها بر
زبان اورد؛ جمالت��ی که به رغم کوتاهی
م ی توان تصویر کاملی از دنیای فکری و
روحیات او را به دست اورد .نگاهی داریم
به زندگی نواب صفوی و یارانش.
مثلث شماره 159
شروع زندگانی
س��یدمجتبی می رلوح ی صف��وی،
از روحانی��ون مب��ارز و رهب��ر جمعیت
«فدائی��ان اس�لام» در س��ال 1303در
محل��ه خان ی اباد ن��و و در خان��واده ای
روحانی دی��ده به جهان گش��ود .پدرش
س��یدجواد می رلوح��ی به دنب��ال صدور
قان��ون «لباس ه��ای متحدالش��کل»
ـ 1314ـ لباس روحانی��ت از تن بیرون
کرد و به عنوان وکیل دعاوی دادگستری
مش��غول ب��ه خدمت ش��د ،ام��ا پس از
چن��دی در پی یک مش��اجره س��خت،
س��یلی محکمی به ص��ورت عل ی اکبر
داور ،وزیر عدلیه وق��ت زد که نتیجه ان
گذران محکومیت سه ساله در زندان بود .طی این سه سال
سیدمحمود نواب می رلوحی ،از بستگان نزدیک سیدمجتبی،
عهده دار سرپرس��تی او بود .ن��واب ن��ام خانوادگی مادرش
بود که خ��ودش ان را برگزید .او از طرف مادری به س��ادات
ُدرچه اصفهان منتس��ب است .س��ی د مجتبی در ۷سالگی
وارد دبستان حکیم نظامی ش��د .سپس در مدرسه صنعتی
المان ی ها در رش��ته مکانی��ک ادامه تحصی��ل داد .انجا را
78
اموزش علوم دینی
اشتیاق به علوم حوزوی او را بر ان داشت تا دبیرستان را
رها سازد و به تحصیل علوم حوزوی روی اورد .او بعد از مدتی
ب رای ادامه تحصیل راهی نجف اشرف گردید .سی د مجتبی
با ورود به نجف اش��رف ،در «مدرس��ه علمیه قوام» اقامت
گزید .در همان روزها ،عالمه امینی رحمه اهلل صاحب کتاب
شریف «الغدیر» در یکی از حجره های فوقانی ان مدرسه،
کتابخانه ای دایر کرده و به تالیف الغدیر مش��غول بود .این
امر س��بب ش��د تا س��ی د مجتبی که تازه از ای ران به نجف
عزیمت کرده بود ،با او اش��نا ش��ود.او که در ته ران دروس
مقدماتی حوزه را فرا گرفته بود ،در نج��ف ،دروس عالی را
پی گرفت و در درس بزرگانی چون عالمه امینی رحمه اهلل،
ایه اهلل العظم ی حاج اقا حس��ین قمی رحم��ه اهلل و ایت اهلل
العظمی ش��ی خ محمد ته ران��ی رحمه اهلل حض��ور یافت و
عالوه بر علوم متداول حوزه ،اعم از فقه ،اصول و تفس��یر،
اصول فلسفه سیاسی اسالم را نیز اموخت و با فقه سیاسی
اسالم هم اشنا گردید .در همین دوران ،یکی از کتاب های
نویسنده مرتد« ،احمد کسروی» به دستش رسید که در ان
نویسنده کتاب ،اشکارا دست به توهین ائمه اطهار علیهم
السالم و به ویژه امام صادق علی ه السالم زده بود .وی کتاب
مذکور را به تنی چند از علمای برجس��ته نجف نش��ان داد.
در نتیجه ،مرح��وم ایت اهلل العظم ی حاج اقا حس��ین قمی
رحمه اهلل با صراحت ارتداد نویس��نده را اعالم داش��ت .این
موضوع ،س��ی د مجتبی را به تامل واداش��ت و او را به اتخاذ
تصمیم ی مهم وادار کرد .او تصمیم گرفت تا به وظیفه دینی
خود در ب رابر توهین به ائمه اطهار علیهم السالم عمل نماید
و از این رو به وطن بازگشت.
فدائیان اسالم
هنگام ی که سی د مجتبی نواب صفوی به ای ران رسید،
بدون فوت وقت به خانه کسروی رفت و با وی گفت وگو کرد و
او را از نوشتن مطالب توهی ن امیز به مقدسات اسالم و تشیع
برحذر داشت؛ اما سخنان وی در کس��روی که نویسنده ای
سرسپرده بود ،تاثیری نگذاش��ت .این گونه بود که حجت بر
سید تمام شد و تصمیم به قتل ان عنصر مهدور الدم گرفت.
ب رای تامین این منظور ،حدود چهارصد تومان وجه از مرحوم
«اقا شیخ محمد حسن طالقانی رحمه اهلل» از علمای پارسا و
مجاهد ته ران دریافت کرد و یک قبضه سالح کمری تهیه
کرد و در اردیبهش��ت ،1341در حالی که بیست و یک سال
بیشتر نداشت ،کسروی را در خیابان حشمت الدوله هدف چند
گلوله قرار داد؛ اما فقط یک گلوله به او اصابت کرد و از مهلکه
نجات یافت و نواب را دستگیر و زندانی کردند .او چندی بعد
به درخواس��ت روحانیون ای ران و نجف پس از دو ماه ،با قید
کفالت ازاد گردید.
نواب صفوی ،پس از ازادی از زن��دان طی اعالمی ه ای
جمعیت فدائیان اسالم را تش��کیل داد .نخستین اقدام این
جمعیت ،به قتل رساندن احمد کسروی در ۲۰اسفند ۱۳۲۴در
ساختمان دادگستری ته ران بود .سی د حسین امامی مخفیانه
به محافل کسروی راه یافت و در انجا او شاهد بود که کسروی
به فعالی ت های ضد شیعی خود ادامه م ی دهد .در ۲۰اسفند
۱۳۲۴سی د عل ی محمد امامی و سی د حسین امامی به همراه
9نفر دیگر از فدائیان اسالم کس��روی را در کاخ دادگستری
به همراه منش��ی اش ترور کردند .ترور عبدالحسین هژیر،
وزیر دربار محمدرضاش��اه پهلوی در ۱۳ابان ۱۳۲۸به دست
حسین امامی اقدام بعدی این گروه بود .همچنین به دستور
نواب صفوی ،فدائیان اس�لام توس��ط خلیل طهماس��بی،
سپهبد علی رزم ارا ،نخس ت وزیر ای ران را روز ۱۶اسفند ۱۳۲۹
ترور کردند.
پیمان س��نتو مساله ای اس��ت که پس از امدن نواب
به ای ران پیش امده اس��ت .رهبر فدائیان اس�لام با انتشار
اعالمی ه ای مخالفت خویش را ابالغ کرد و گفت« :مصلحت
مسلمین دنیا پیوستن و تمایل به هیچ یک از بلوک نظامی
جهان و پیمان های نظامی نبوده ،باید ب رای
حفظ تعادل نیروهای دنیا و اس��تق رار صلح
و امنیت ی��ک اتحادیه دفاع��ی و نظامی
مس��تقل تش��کیل دهند ».بدین وس��یله
نواب اش��کارا در مقابل امریکا و مهره های
دست نشانده ان قرار گرفت و به انها اعالن
جنگ داد .مجل س ترحیمی به مناس��بت
فوت مصطفی کاشانی فرزند ارشد ایت اهلل
کاشانی در مسجد ش��اه منعقد بود .ساعت
3:45بعد از ظهر حس��ین عال در مس��جد
حاضر شد ،محمد علی ذوالقدر به وی حمله
برد ولی بعد از ش��لیک یک تیر فش��نگ
دوم در لوله گی��ر کرد ،وی تنها توانس��ت
اعال را مجروح کند و خود توس��ط ماموران
دستگیر شد .رهبر فدائیان اسالم به همراه
یارانش در منزل ایت اهلل کاش��انی و پس از
ان در خانه حمید ذوالقدر به سر م ی بردند.
ماموران به منزل ذوالقدر وارد م ی ش��وند و
نواب صفوی و سی د محمد واحدی را دستگیر
م ی کنند 25 .تیر ماه 1334بیدادگاه دژخیم
به س��ی د مجتبی نواب صفوی و سه یارش
حکم اعدام م ی دهد .انان در 27همان ماه
مطابق با سالگرد ش��هادت صدیقه طاهره
حضرت فاطم��ه زه را(س) به خیل ش��هدا
م ی پیوندند .وی به هنگام ش��هادت در لحظ��ه اخر حیات
با لحنی دلن��واز ایاتی از قران کریم را ت�لاوت کرده ،بانگ
اذان س��ر م ی دهد و نزدیک ی های طلوع فجر به اسمان ی ها
م ی پیوندد .شهدا در مس��گر اباد به خاک سپرده م ی شوند.
وقتی تصمیم گرفته م ی ش��ود انجا پارک شهر شود شبانه
از ته��ران به قم انتق��ال یافته و در «وادی االس�لام» جای
م ی گیرندg .
پیشخوان
ماهنامه داستان
ماهنامه داس��تان را م ی توان در ژانری دس��ته بندی کرد که م ی توان به ان نام مجله های
ادبی داد .این ژانر در مجموعه رسانه های ای رانی ژانری دی ر پاست ،از سال های دور که جنگ های
ادبی مجال منازعه میان طرفداران شعرسنتی و نو بود تا سال های نزدیک به انقالب شکوهمند
اس�لامی که مجالتی نظیر ارش یا کتاب هفته ،هواداران ادبیات را پای کیوسک ها م ی کشاند،
تا دوران مجالتی نظیر ادینه ،دنیای سخن و بعدها کارنامه ....همین امروز هم روی پیشخوان
دکه ها مجالتی مثل کتاب داستان همشهری ،تجربه ،گلستانه و...حضور دارند ،اما تقسیم بندی
فوق یک ای راد بزرگ دارد ،ژانر مجالت ادبی یک تقس��یم بندی کامال کلی است ،ولی مجموعه
مجالتی که نام بردیم از نظر نگاه و محتوا دارای تناقض های فاحشی هستند .ماهنامه داستان
قصد دارد نوع ن��گاه و محتوای تازه ای را به تقس��یم بندی های فوق اضافه کن��د ،مجله ادبی با
پی ش زمینه اسالمی و انقالبی .محمد حسین بدری نام اشنایی است.
حس��ین بدری که پی ش تر س��ردبیر مهر نو بود و در حال حاضر مجله داستان را مدیریت
م ی کند .او پی ش تر در بیانی ه ای نوع نگاهش به روزنامه نگاری را این گونه تشریح کرده« :در خیلی
از روزنامهه��ا بهویژه بعضی روزنامههای اصولگرا – صفحههای سیاس��ی رویهای متناس��ب با
شعارهای اصولگرایانه و سیاستهای اعالم شده روزنامه دارد ،اما صفحههای دیگر ،هریک ساز
خود را م یزنند و حتی در روزهای مختلف یا در بخشهای متنوع یک صفحه نم یتوانند حرفی
کتاب «فلسفه فرانسه در قرن بیستم» نوشته اریک متیوز با ترجمه محسن حکیمی توسط
انتشارات ققنوس به چاپ رسید .این کتاب شرحی تاریخی و انتقادی از اثار فیلسوفان بزرگ فرانسه در
قرن بیستم است .نویسنده به زبانی ساده و شفاف نشان م ی دهد که سنت فلسفی سرچشمه گرفته از
دکارت در قرن بیستم در اثار چهره های مهمی چون برگسون ،سارتر ،مرلو پونتی ،کوژو ،التوسر ،الکان،
فوکو ،لویناس ،دریدا ،لیوتار و فمینیس ت هایی چون ای ریگارای ،کریستوا و لودوف متحول م ی شود و از
دل ان جریان هایی چون ساختارگرایی ،پساساختارگرایی و پسامدرنیسم بیرون م ی ایند .اریک متیوز
نویسنده کتاب استاد فلسفه در دانشگاه ابردین اس��ت .او همراه پل گریس ،گیلبرت رایل و ا .ج .ایر
در اکسفورد فلس��فه خوانده و از 1963به بعد ،جز ب رای مدت کوتاهی تدریس در دانشگاه نیواورلئان
امریکا ،در دانشگاه ابردین فلسفه درس داده است .فرانس��وی بودن فلسفه ،برگسون ،دو فیلسوف
دینی ،پدیدارشناسی و اگزیستانسیالیسم ،سه مارکسیست فرانسوی ،ساختارگرایی؛ الکان و فوکو،
فمینیس ت های متاخر فرانسه ،مروری بر گذشته و نگاهی به اینده و ...بخش هایی از کتاب هستند.
در بخشی از کتاب م ی خوانیم «:به دیده سارتر ما موجوداتی تاریخی هستیم زی را کنشگریم .رابطه ما
با جهان محل سکونتمان رابطه ای منفصل و نظاره گرانه نیست بلکه رابطه موجوداتی است که در
فعالیت خود در اندیشه یافتن راه هایی هستند ب رای پشت سر گذاشتن وضعیت خود و رفتن به سوی
اینده و به تمامیت رساندن عناصر گوناگون وضعیت کنونی در وضعیت نوینی که م ی خ واهند با کنش
خود بیافرینند ».این کتاب 328صفحه ای ،در شمارگان 1100نسخه و قیمت 11هزار تومان منتشر
شده استg .
امین حیایی از 24دی «قحطی نور» را به تاالر وح��دت م ی اورد .نمایش قحطی نور به
کارگردانی امین حیایی و بازی نیلوفر خوش خلق از یکش��نبه 24دی ماه در تاالر وحدت روی
صحنه م ی رود .گروه بازیگران این نمایش را هنرمندانی چون امین حیایی ،نیلوفر خوش خلق،
یاسر خاسب ،محس��ن گودرزی ،امیر محمودی ،بهادر فاضل ،مهسا خس��روی و ...تشکیل
م ی دهند .همچنین گروه موسیقی دارکوب به سرپرس��تی همایون نصیری و پدرام مرندیز با
اجرای زنده موسیقی ،گروه نمایش را همراهی م ی کنند.
حامد بهداد گروه موسیقی دارکوب را در «قحطی نور» همراهی نخواهد کرد و دلیل این
مساله سفری است که ب رای وی پیش امده است .قحطی نور حکایت دورانی است که سیاهی
و ظلمت دنیا را فرا گرفته و انسان ها همچون بردگانی در اسارت اهریمن ،بار گناهان و خطاهای
خود را به دوش م ی کشند و خواسته یا ناخواس��ته تامی ن کننده نیروی حیات اهریمن هستند.
زمان سلطنت نیروی خیر روی زمین فرارسیده است و با نشانه ای از خود که از جنس نور است
انسان های ایمان اورده را جذب خود کرده که در انتها به رستگاری م ی رسند .این نمایش از جمله
نمایش های خاص اس��ت که ب رای اولین بار به صورت تلفیقی اجرا م ی شود .اعضای گروه در
حال حاضر روی سن تاالر وحدت تمرین های خود را پشت س��ر م ی گذارند .نمایش «قحطی
نور» به کارگردانی امین حیایی از 24دی در تاالر وحدت روی صحنه م ی رود .امین حیایی در
مورد این نمایش م ی گوید« :دوست ندارم همه فکر کنند نکته مهم این تئاتر حضور من روی
صحنه است .حضور من روی صحنه اصال مهم نیست .من از دو سال پیش دارم روی این ایده
کار م ی کنم و وقتی ان را پیشنهاد دادم ،خیلی از ان استقبال شد .این یک طرح نمایشی است.
من مدت هاست که به ان فکر م ی کردم تا بتوانم در زمانی مناسب ان را اجرایی کنمg ».
یادبود
دیـــدار
مکتوب
فلسفه فرانسه در قرن بیستم
«به رنگ سبز» چهارمین دفتر از مجموعه هفت جلدی «دفترهای واپسین» سروده
احمدرضا احمدی منتشر شد .این شاعر پیشکسوت در این کتاب با زبانی ساده عنصر عاطفه
و احس��اس را به کار گرفته و به مس��ائل پی رامون انس��ان و جامعه پرداخته است .به تازگی
مجموعه ای هفت جلدی از جدیدترین س��روده های احمدرضا احمدی با عنوان «دفترهای
واپسین» از سوی موسسه کتاب نشر نیکا منتشر و راهی بازار نشر شد .هر یک از دفترهای
این مجموعه به نام یک رنگ نامگذاری ش��ده اند .در دفتر چهارم از این مجموعه 51قطعه
شعر امده است که اغلب انها شعرهای نس��بتا بلندند .همانند سه دفتر قبلی این مجموعه
و دیگر اثار احمدی انچه در شعرهای دفتر چهارم بیش از هرچیزی ذهن مخاطب را به خود
م ی کشاند ،تصاویر شعری پررنگ ،تخیل قوی شاع رانه و زبان ساده شاعر است .شاعر با زبانی
ساده و عنصر عاطفه و احساس به موضوعات مختلف پی رامون انسان و جامعه م ی پردازد .از
سوی دیگر در اغلب شعرهای این دفتر پرسش یا نکته ای مطرح م ی شود که سوال ب رانگیز
است و ذهن مخاطب را به پاسخگویی به ان پرسش و تامل درباره ان وام ی دارد .همچنین
برخی عناصر یا واژگان ش��عری س��روده های این مجموعه در بیشتر ش��عرها تکرار شد ه و
بدین گونه ارتباط محتوایی و مضمونی شعرهای این دفتر را مش��خص کرده اند« .چراغ ها
روشن م ی ش��وند»« ،پاریس -ژنو»« ،س��ایه ها»« ،دیر یا زود»« ،خاموش باشیم»« ،هفتاد
س��ال»« ،از کش��تی»« ،لحظه های ناب»« ،کاج ها ،زنان»« ،پرده های اب ی رنگ»« ،تهی از
صبح پاک»« ،هرچه نسیم در صحرا» و «خیابان در کسوف» عنوان برخی سروده های این
مجموعه هستندg .
نمایش
قحطینور
مثلث شماره 159
مکتوب
دفتر چهارم از دفترهای واپسین
بزنند که مبنای مشترکی داشته باشد».
با همین نگاه است که ماهنامه داستان پا به عرصه گذاشته است ،در این مجله قرار نیست
حوزه فرهنگ و هنر ،جایی انتزاعی و فانتزی باشد.
این نوع نگاه پشت داستان باعث م ی شود که محتوای ماهنامه داستان هم شکل بگیرد،
این محتوا را محمدحسین بدری اینگونه تبیین م ی کند« :ما رسانه داستان هستیم .البته قصه
مفهوم اصی ل تری دارد نسبت به داستان و بعض ی ها اینها را طوری تفکیک م ی کنند که قصه لزوما
واقعی است و داستان فقط داستان است .بعضی وقت ها هم ممکن است این تعاریف برعکس
باشند .به هر حال ب رای کسانی کار م ی کنیم که ب رای داستان وقت م ی گذارند .خودشان را جای
ش��خصی ت های ماجراها م ی گذارند و همذات پنداری م ی کنند ،چه خوانندگان و چه نویسندگان.
ما سع ی مان این است که محصولی تولید کنیم تا در کنار کتاب ها در اختیار مخاطب فرهنگی
باشد .صفحاتی هم داریم که در انها داستان های جدید و نخوانده را چاپ م ی کنیم .داستان هایی
ی هستند؛ توجه به زندگی واقعی مردم در داستان ها یعنی در یک داستان چقدر
که دارای این ویژگ
زندگی واقعی مردم جریان دارد .البته گاهی اوقات داستان به سمت فانتزی م ی رود ،اما م ی خواهیم
نگاهی جدی داشته باشیم تا نگاهی سطحی ،حتی به مقوله طنز»
هدف گذاری ماهنامه داستان این است« :ما ه ر قدر بتوانیم از فضای های تکراری دور بشویم
و به س��مت ادم ها حرکت کنیم ،ان موقع اتفاق بهتری م ی افتد .به ه��ر حال جای کار با همین
بضاعت وجود دارد و هدف قابل وصول است .هر چند مسیر طوالنی استg ».
قالب ماهیگیری برای پدربزرگ
مجموعه داس��تان «خرید قالب ماهیگیری ب رای پدربزرگ» نوش��ته گائو زینگ جیان،
نخستین نویس��نده چینی صاحب جایزه نوبل ادبیات در ای ران منتشر شد .مجموعه داستان
«خ رید قالب ماهیگیری ب رای پدر بزرگ» نوشته گائو زینگ جیان ،اولین نویسنده چینی برگزیده
جایزه نوبل ادبیات ب ا ترجمه مهسا ملک مرزبان منتشر شد .این کتاب دربرگی رنده داستان هایی
با عنوان معبد ،در پارک ،چنگه ،حادثه ،خرید قالب ماهیگیری ب رای پدریزرگ و در یک لحظه
است .متن اصلی این مجموعه داستان که به اعتقاد نویسنده همان چیزی را بیان م ی کند که
او در داستان نویسی به دنبال بیان کردن ان است ،دربرگی رنده 17داستان کوتاه بود ه که ناشران
چینی حاضر به انتشار ان نشده و وی در نهایت انها را در تایوان منتشر کرد .این داستان ها ب رای
نخستین بار و در خالل سال های 1983تا 1986در پکن نوشته شده و در مجالت ادبی چین
منتشر شده اند .نویسنده در متنی که پس از انتشار این مجموعه داستان و با عنوان بع د التحریر
درباره انها نوشته است عنوان م ی کند که این داستان ها قرار نیست قصه بگویند ،نظیر اغلب
داستان ها پی رنگی ندارند و تمام جذابی ت شان خود زبان است .گائو زینگ جیان ،نخستین نویسنده
چینی برگزیده نوبل ادبیات است .وی پس از اخذ مدرک دانش��گاهی زبان فرانسه در پکن به
نوشتن روی اورد و در سال 1987به تبعیدی خودخواسته تن داد و در پاریس اقامت کرد .زینگ
جیان همچنین در سال 1992نشان شوالیه در هنر نویسندگی را از دولت فرانسه دریافت کرده
است .مجموعه داستان «خرید قالب ماهیگیری ب رای پدر بزرگ» ب ا ترجمه مهسا ملک مرزبان
از سوی نشر اموت در شمارگان 1100نسخه و قیمت شش هزار تومان منتشر شده استg.
79
اکران 2013
کدام فیلم بهتر ین فیلم 2013
می شود؟
درسال 2013چهفیلم هاییقراراستدراکرانجهانی،روی
پرده نقره ای قرار بگی رند ،این فهرست فیلم هایی است که گفته
م ی شودبهترین هایسالایندهمیالدیهستند.
دیـــدار
جوخه گانگستر
فیلم جوخه گانگستر به کارگردانی روین فالیشر داستان
بین دهه 1940تا دهه 1950را روایت م ی کند که میکی کوهن
سانجلس
رئیسگروهتبهکاریاستکهمافیایساحلشرقیل
را در دست دارد و به دنبال گسترش فعالی ت های مافیایی خود
است.دراینمیانگروهیازافس رانپلیسلس انجلستصمیم
م ی گی رند خود در ب رابر این تبهکار ایستاده و وی را از شهر خود
بیرونب رانند.ازبازیگراناصلیاینفیلمم ی توانبهجاشبرولی ن،
رایان گاسلینگ ،نیک نولتی ،رابرت پاتریک ،مایکل پنا ،جووانی
ریبیسی ،انتونی مکی ،اما استون و شان پن اشاره کرد.
مثلث شماره 159
یک روز خوب برای «جان سخت»
داستان تازه ترین قسمت اکشن «جان سخت» در شهر
مس��کو اتفاق م ی افتد و بروس ویلیس و جای کانتری ایفاگر
نقش های اول و دوم این قس��مت هستند .داستان پنجمین
قسمت « جان س��خت» تصویرگر ماموریت بسیار حساس
«جان مک کالن» اس��ت که ب رای کمک به فرزندش مجبور
م ی شود به روسیه برود ،غافل از اینکه در این ماموریت مجبور
خ واهد شد تا به کمک فرزندش که حاال یک مامور اموزش دیده
سازمان سیا شده ،از یک سرقت هسته ای جلوگیری کند .در این
میان چند مافیا و سازمان امنیت روسیه نیز ب رنامه هایی ب رای
خود دارند که همین امر س��بب به وجود امدن زد و خوردهای
بسیاری م ی شود.
استوکر
«استوکر» یک فیلم درام و ترس��ناک است که در حال و
هوای فیلم های هیچکاک ساخته شده اس��ت .فیلم داستان
دختر نوج وانی است که بعد از مرگ پدرش با عموی عجیب خود
مواجه م ی شود و پس از ان سلسله اتفاقی در محیط اط رافش رخ
م ی دهد .فیلم «استوکر» را پارک چان ووک کارگردانی کرده و
بازیگرانی همچون متیو گود ،میا واسیکوسکی و لوکاس تیل
درکنارکیدمنایفاینقشم ی کنند.
اوز ،بزرگ و قدرتمند
«اوز ،بزرگ و قدرتمند» اولین پروژه سام ریمی از زمانی که
از کارگردانی چهارمین فیلم «اسپایدرمن» کنار کشیده است.
80
داستان فیلم در مورد جادوگری است که وارد شهر «اوز» م ی شود
و بدل به حکمران ان شهر م ی گردد .این فیلم پی ش درامدی بر
فیلم «جادوگر شهر اوز» به کارگردانی ویکتور فلمینگ است که
سال ۱۹۳۹توانست جایزه اسکار را کسب کند« .جیمز فرانکو»،
«میشل ویلیامز»« ،ریچل ویز» و «میال کونیش» از بازیگران
اینفیلمهستند.
کری
فیلم«کری»درسال 1976بهکارگردانی «ب رایاندی پالما»
و درخشش «سیسی اسپیسک»« ،پایپر لوری» و «جان تراولتا»،
ب ر اساس رمانی به قلم «اس��تیون کینگ» ساخته شده بود .در
بازس��ازی «کری» ج ولیان مور و کلوئی مورتس در نقش کری
حضور دارند .کیمب رلی پیرس کارگردانی این بازسازی را برعهده
دارد.
جایی پشت کاج ها
داستان فیلم درباره موتورسواری مرموز به نام لوک است
که در تالش ب رای ایجاد یک زندگی جدید او درگیر یک س��ری
از سرقت های بانکی م ی شود .از طرف دیگر افسر پلیسی که به
سرعتدردپارتمانپلیسرشدکردهبهجس ت وجوی او ب ر م ی اید.
اینفیلمساختهدرکسیافرنساستودرانرایانگاسلینگ،اوا
مندس و بردلی کوپر بازی م ی کنند
فراموشی
داستان فیلم فراموشی درباره زمانی است که بیگانگان
زمین را تصاحب کرده اند و بش��ریت در استانه نابودی قرار دارد.
در این حین تع داد اندکی از انس��ان ها با سفینه ای به سیاره ای
ک هارپر بعد از یک دهه جنگ انسان ها و
دور سفر م ی کنند و ج
بیگانگان وظیفه دارد با سفینه اش به زمین برگردد و به طور سری
و مخفیانه منابع حیاتی زمین را کشف کرده و اطالعات ان را در
اختیارانسان هایدیگریبگذاردتاانهااینمنابع مهم را استخراج
کرده و ب رای تامین انرژی مورد نیاز و در نهایت زنده ماندن از این
منابعاستفادهکنند«.تامکروز»«،مورگانفریمن»و«ملیسالئو»
بازیگراناصلیاینفیلمهستند.
مرد اهنی 3
شین بلک کارگردان سومین قسمت «مرد اهنی» است.
«رابرت داونی جونیور» که در دو قسمت قبلی این فیلم نیز در
نقش «تونی استارک» حضور یافته بود ،در این فیلم نقش خود را
ن تریلر در زره «مرد اهنی» تغیی راتی ایجاد
تکرار خ واهد کرد .در ای
شده و چهره تاریک تری از این قهرمان به نمایش گذاشته شده
است .داستان این فیلم در رابطه با یکی دیگر از دشمنان «مرد
اهنی» اس��ت که این بار قدرتمندتر از سایر دشمنان وی ظاهر
شده اس��ت« .بن کینگزلی» ،بازیگر ب رنده جایزه اسکار و ستاره
فیلم هایی چون «گاندی» و «هیوگ��و» در این فیلم در نقش
دشمن «مرد اهنی» ظاهر م ی شود.
گتسبی بزرگ
«گتس��بی بزرگ» بر مبنای رمان معروف اف .اس��کات
فیتزجرالد ساخته شده و لئوناردو دی کاپریو ،توبی مگوایر ،کری
مالیگان ،ایسال فیشر ،جوئل ادگرتن و الی زابت دبیکی در ان بازی
م ی کنند .داس��تان فیلم درباره مردی جوان به نام نیک کاراوی
(مگوایر) است که سال 1922از ایاالت مرکزی امریکا به النگ
ایلندم ی ایدو انجامجذوبسبکزندگیهمسایهخودم ی شود
که مردی مرموز به نام جی گتسبی (دی کاپ ریو) است .فیلمنامه
را باز لورمان با کریگ پیرس همکار قدیمی خود نوشته است.
پیشتازان فضا :به سوی تاریکی
اب رامز با س��ریال های «الست»« ،س��وژه»« ،انقالب» و
«فرینج»نشاندادهکهتق ریباسلیقهمخاطبراخوبم ی شناسد
و این موضوع را با س ه فیلم «پیشتازان فضای « ،»1سوپر »8و
«ماموریت غی ر ممکن »3تایید کرده است .او پیشتازان فضای
دوم را در همان حال و هوای قس��مت اول و با همان بازیگران
ساختهاست.
دانشگاه هیوالها
«دانشگاه هیوالها» قسمت دوم انیمیشن کامپیوتری
«شرکت هیوالها» است .قسمت دوم فیلم ،دنباله ماجراهای
اولین قسمت نیست و حوادثی را به تصویر م ی کشد که قبل
از شروع قسمت اول اتفاق افتاده اند .در دنیای سینما به این نوع
فیلم ها م ی گویند پی ش درامدی بر قسمت اول .به این ترتیب در
«دانشگاه هیوالها» تماشاگران با گذشته شخصی ت های اصلی
قصه اشنا م ی شوند .مایک وازوسکی و جیمز پی .سالیوان در
دانشگاه همدیگر را م ی بینند و نقشه م ی کشند تا باعث ترس در
شرکت هیوالها شوند .این فیلم توسط استودیوی پیکسار تولید
شده و توسط والت دیزنی توزیع خ واهد شدg.
_____
قاب
اولین سالگرد شهید احمدی روشن
1
1
2
یادواره شهدای سرباز
کنگرهشعرعاشورایی
3
4
اجرای نمایش سردار ماه و مهر
دیـــدار
مثلث شماره 159
روزهای الوده تهران
5
6
نمایشگاه اکسپوی عکس تهران91
سالگرددرگذشتجهانپهلوانتختی
7
8
برد پرگل پرسپولیس در جام حذفی
81
بازا ر
مدیرعامل بانک مهر اقتصاد؛
بانک ها برای رسیدن به اهداف خود باید از
سازمانی سالم برخوردار باشند
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 159
مدیرعام��ل بانک مهر اقتصاد در س��ومین کنفرانس
س��االنه پیش��گیری از تقلب و سوءاس��تفاده های مالی به
بررسی انواع تقلب و راه های پیش��گیری از ان در سیستم
بانک��ی پرداخت .ب��ه گ��زارش روابط عموم��ی بانک مهر
اقتصاد ،دکتر غالمحس��ن تقی نتاج ،مدیرعامل این بانک،
در این کنفرانس با ارائه مطالبی در خصوص کالبد شکافی
کلی تقلب های بانک��ی گفت« :هر بن��گاه اقتصادی برای
رس��یدن به اهداف خود نیازمند برخورداری از یک سازمان
س��الم اس��ت که از انواع تخلفات عمدی و سوء استفاده ها
مصون باشد ».نتاج با بیان اینکه بانک ها و موسسات مالی
به دلیل حج��م باالی تراکنش مالی در معرض بیش��ترین
تخلفات هستند و از این حیث قابل مقایسه با هیچ سازمان
دیگری نیس��تند ،افزود« :بانک ها در میان انواع ریسک ها
غوطه ور هستند ،انها در پایان س��ال مالی باید پاسخگوی
سپرده گذاران و س��هامداران باشند و س��ود مورد توقع انها
را تامین نمایند ،بنا بر این مدیران انه��ا ناگزیر از فعالیت در
چنین فضایی بوده و باید انواع ریسک ها را مدیریت کنند».
وی انواع تقلب را به صورت کلی در س��ه مقوله فساد مالی،
سوءاستفاده از دارایی ها و تقلب در گزارشگری مالی عنوان
کرد و ادامه داد« :تس��هیالت متقلبان��ه ،تقلب های انتقال
الکترونیکی ،م��دارک جعلی یا متقلبانه ،س��پرده های بیمه
نشده ،س��رقت هویت ،تقلب درخواس��ت حواله ،چک های
مسروقه و تقلب حس��ابداری از اهم تقلبات سیستم بانکی
ایران محسوب می شوند ».نتاج خاطر نشان کرد« :ساختار
سرطانی به هم پیوسته و پیش بینی پذیری در سطح خرد و
کالن از ویژگی ه��ای بنیادین تقلب هس��تند که در نهایت
منجر به کش��ف ان می ش��وند ،از این رو به رغم نقش فشار
و س��ختی در ارتکاب ان ،در صورتی که افراد بدانند تقلب
انها کشف خواهد شد ،کمتر دست به ارتکاب تقلب خواهند
زد و از سویی دیگر چنانچه بدانند با پنهان کاری می توانند
مانع کشف تقلب ش��وند از فرصت های به دست امده برای
ارتکاب ان اس��تفاده خواهند کرد ».مدیرعامل بانک مهر
طرح کاهش عیار طال منتفی شد
در حالی که رئیس انجمن صنفی کارفرمای��ان صنعت طال ،جواهر و نقره اس��تان تهران
خاطرنشان کرده بود تا نیمه نخست بهمن امسال کارهای مقدماتی اجرای پیشنهاد کاهش عیار طال
نهایی می شود ،رئیس اتحادیه طال و جواهرفروشان تهران گفت که کاهش عیار طال از نظر اتحادیه
فروشندگان کشوری تهران و شهرستان کامال منتفی است .احمد وفادار اظهار کرد« :کاهش عیار
طال فقط نظر اقای محمدولی است و ایشان همچنان به نظریه پردازی خود ادامه می دهند ».وی
خاطرنشان کرد« :اگر نظرسنجی از خریدار ،فروشنده خرد ،فروشنده عمده (بنکدار) و کارخانه های
تولید طال صورت گیرد ،اکثریت با کاهش عیار طال مخالفند ».او احتمال داد« :شاید کارگران و
سازندگان خرد طال با این طرح موافق باشند ،اما این گروه تمام صنف طال را تشکیل نمی دهند».
رئیس اتحادیه طال و جواهرفروشان تهران بیان کرد« :کاهش عیار طال باعث سلب اعتماد میان
خریدار و فروشنده و کاهش اعتبار طال می شود و ضربه بزرگی به اعتبار طال وارد می کند .در دنیا
طالی ایران با عیار 20 ،18و 21شناخته می شود ».وفادار گفت« :مغازه داران انچنان رغبتی برای
خرید طالی 18عیار مردم ندارند که باعث متض رر شدن مردم و ایجاد تقلب می شود ».او با اشاره
به این که مردم به طال به عنوان یک سرمای ه نگاه می کنند و با اجرای این طرح سرمای ه مردم از بین
خواهد رفت ،ادامه داد« :کشورهای دنیا عیار طالی خود را افزایش می دهند و عیار طالیشان بین
18تا 22عیار است .تنها المان ،روسیه ،هلند و قسمتی از امریکا عیار طالیشان 14استg».
82
اقتصاد ایج��اد قوانین س��ختگیرانه برای ارائ��ه اطالعات
ش��فاف در صورت های مالی ،اجرای اموزش های صحیح،
اش��اعه ارزش های اخالقی دینی در جامعه ،اطالع رسانی
و ایج��اد اگاه��ی از اثرهای مخ��رب تقل��ب در بازارهای
مالی ،بر خورد قاط��ع با افراد متقلب ،نظارت مالی مس��تمر
و نوش��ونده ،شناس��ایی مس��تمر تقلب های وی��ژه ،ایجاد
انضباط مالی با رعایت س��رعت ،هزینه و کیفیت محصول
و اگاهی بخشی برای مقابله با کشف به موقع ان را از جمله
اقدامات پیشگیرانه در این خصوص عنوان کرد .وی کاهش
سرمایه گذاری مولد در بلندمدت ،ایجاد شکاف طبقاتی در
سازمان و گسترش نارضایتی ها ،افزایش نا امنی اقتصادی،
اتالف منابع ،ایجاد نارضایت��ی عمومی ،انحطاط جامعه در
بلند مدت ،تضعیف فرهنگ کار ،رشد متخلفین ،نارضایتی
مشتریان ،ضعف اعتماد عموم مردم و کاهش منابع ،کاهش
ارزش سهام مجموعه ،فروش دارایی های سازمان از موضع
ضعف ،عدم امکان پاسخگویی مناسب به طلبکاران ،عدم
امکان بازیافت اقس��اط وام ها و مطالبات و ورشکس��تگی
را از پیامدهای تقلب برش��مرد .نتاج در حاشیه این مراسم
در پاس��خ به خبرنگاران هدف از برگزاری این کنفرانس را
افزایش و بهبود دانش و تجربه پیش��گیری و کشف تقلب
و سوءاس��تفاده های مال��ی ب��رای بخش ه��ای خصوصی
و عموم��ی اعالم کرد و گف��ت« :مخاطب��ان این همایش
عمدتا از دست اندرکاران حوزه های نظارتی در بخش های
عمومی و دولتی و همچنی��ن اعضای هیات مدیره ،مدیران
عامل ،حسابرسان ارشد ،کارشناسان دادگستری ،بازرسان
بانک ها و بیمه ها ،وکال و قضات دادگس��تری و در مجموع
همه مدیران ارشد و کارشناسان بنگاه ها و سازمان ها اعم از
خصوصی ،عمومی و دولتی هستند ».بر اساس این گزارش
سومین همایش پیشگیری از تقلب و سوءاستفاده های مالی
با هدف بررس��ی راه های ارتقا و اعتالی دان��ش ،تجربه و
ابزارهای پیشگیری و کشف تقلب و سوءاستفاده های مالی
در بخش های خصوصی و عموم��ی و حفظ منافع عمومی
برگزار شد که نقش راهبری شرکتی در پیشگیری و کشف
تقلب ،روش های پیش��گیری و کشف سوءاستفاده مالی در
سازمان های غیرانتفاعی عمومی ،نقش کنترل های داخلی
اثر بخش در پیشگیری از تقلب ،روش شناسی پژوهش های
دانشگاهی تقلب و سوءاستفاده های مالی ،تقلب در بانک ها
و موسسات اعتباری حسابرسی تقلب در صورت های مالی از
محورهای این همایش بودند .گفتنی است بانک مهر اقتصاد
از حامیان اصلی برگزاری این کنفرانس بود و با برپایی غرفه
به معرفی محصوالت و خدمات و اهم اقدامات خود در زمینه
بانکداری اسالمی پرداخت که مورد استقبال بازدیدکنندگان
قرار گرفتg.
استقبال کم نظیر هم میهنان از کارت مجازی بانک پاسارگاد
کارت مجازی پاسارگاد خدمت جدید و خالقانه دیگری از بانک پاسارگاد است که هم میهنان
گرامی با بهره مندی از ان امنیت را در خریدهای اینترنتی خود افزایش داده اند .خسرو رفیعی ،مدیر
روابط عمومی بانک ضمن بیان این مطلب گفت« :کارت مجازی پاسارگاد ( )Virtual Cardکه
هدف اصلی ان افزایش امنیت مشتریان در خریدهای اینترنتی است ،موجودیت فیزیکی نداشته
و صرفا یک اعتبار مجازی و الکترونیکی برای دارنده ان محس��وب می شود .مشتریان گرامی با
بهره مندی از این کارت می توانند از تمامی درگاه های اینترنتی عضو شبکه شتاب خرید کنند ».وی
ادامه داد« :خداوند را شاکریم که بانک پاسارگاد توانست ه با ارائه بهترین ها در عرصه بانکداری کشور،
ی قرار گیرد».
به خصوص عرضه خدمات بانکداری الکترونیک ،مورد توجه و اقبال هموطنان گرام
وی افزود« :بانک پاسارگاد با در اختیار داشتن سامانه بانکداری متمرکز ( )core-bankingخود،
انواع خدمات بانکداری الکترونیک مانند بانکداری مجازی و پرداخت امن پاسارگاد را برای اولین بار
در کشور به مشتریان خود ارائه می دهد ».رفیعی خاطرنشان کرد« :ترکیب موثر تجربه بانکداری،
دانش و انگیزه سرمایه انسانی در بانک پاسارگاد ،باعث شد ه این بانک به سرعت به سوی مهم ترین
چشم انداز خود که همانا کسب جایگاه شایسته در بین ۵۰۰شرکت برتر جهان است ،حرکت کند».
وی ادامه داد« :مدیرعامل بانک پاس��ارگاد بر این اعتقاد اس��ت که بانک پاسارگاد به هیچ عنوان
حیاط خلوت یک عده خاص نبوده و متعلق به هیچ شخص ،صنف یا گروهی نیستg ».
مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری کوثر خبر داد
موسسه مالی کوثر در سال 92بانک می شود
مهندس سلیمانی عنوان کرد
چرخ ه نواوری در محصول را کوتاه می کنیم
گروه صنعتی ایران خودرو ب��رای ورود به بازار های جهانی رویک��رد همه جانبه ای را برای
بهره گیری از دانش متخصصان و نواوری های محققان دانشگاهی در دستورکار خود قرار داده
است .مهندس میر جواد سلیمانی ،قائم مقام مدیرعامل ایران خودرو در محصول و کیفیت با بیان
این مطلب گفت« :راه ورود به بازار های جهانی ،همکاری تنگاتنگ دولت و صنعت ،خودرو ساز
و دانشگاه است و این نیاز بیش از هر زمان دیگری یک ضرورت اجتناب نا پذیر است ».وی عامل
موفقیت در بازار های جهانی را کوتاه کردن چرخه نواوری در محصول و فرایند ها عنوان کرد و
اظهارداشت« :ایران خودرو برای جهانی شدن نیازمند است که چرخ ه نواوری در محصول و فرایند
ان را به عنوان یک اولویت دنبال کند و در این راستا فعالیت مشترکی با خودرو سازان معتبر انجام
داده است ».سلیمانی اضافه کرد« :برای کوتاه کردن چرخه نواوری محصول ،همکاری نزدیکی
را با دانشگاه ها شروع کرده ایم و اس��تفاده از پتانسیل مراکز تحقیقاتی بین المللی باعث می شود
زمان نواوری محصوالت اینده کوتاه تر ش��ود و این گام مثبتی برای جهانی ش��دن است ».وی
اظهارداشت« :در نواوری تکیه ایران خودرو برای کوتاه کردن چرخه ،جذب فن اوری های پیشرفته
در همکاری های مشترک با خودرو س��ازان معتبر جهان است ».سلیمانی تاکید کرد« :مدیریت
برنامه ریزی تکنولوژی در سازمان می تواند موجب کوتاه شدن چرخه فروش و افزایش سود اوری
شرکت در مقایسه با رقبا ش��ود ».قائم مقام مدیرعامل ایران خودرو افزود« :ایران خودرو همواره
تالش کرده از تجارب علمی دانشگاهیان نهایت بهره را در طراحی و تولید خودرو ببردg ».
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 159
«طبق چشم انداز پنج ساله باید در سال ۹۴این موسسه
جزو پنج بانک خصوصی برتر کش��ور باش��د ،یعنی موسسه
کوثر باید به بانک تبدیل شود و در این خصوص باید به سمت
تبدیل شدن به بانک برتر حرکت کنیم ،زیرا موسسه را محل
گذر می دانیم ».مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری کوثر گفت:
ل تراکتورس��ازی به عنوان نماد مردم اذربایجان
«تیم فوتبا
دارای برند برتر در سطح کشور اس��ت و ما به خاطر هواداران
پرش��ور این تیم به دنبال حمایت همه جانبه و خودکفایی این
باشگاه هستیم ».عیس��ی رضایی در جمع کارکنان موسسه
کوثر اظهار کرد« :موافقت اصولی تاس��یس موسس ه مالی و
اعتباری کوثر در سال ۸۵توسط بانک مرکزی صادر شده و
فعالیت این موسسه از اواخر سال ۸۹اغاز شد ،به این ترتیب
موسسه کوثر اخرین موسسه ای است که پا به عرص ه حضور در
فعالیت های بانکی گذاشت ».وی از بانک شدن این موسسه در
سال ۹۲خبر داد و افزود« :قطار کوثر با سرعت زیاد به سمت
بانک شدن در حال حرکت است و ما باید در سال ۹۲تبدیل به
بانک کوثر شویم ».رضایی افزود« :طبق چشم انداز پنج ساله
باید در سال ۹۴این موسس��ه جزو پنج بانک خصوصی برتر
کشور باش��د ،یعنی موسس�� ه کوثر باید به بانک تبدیل شود
و در این خصوص باید به سمت تبدیل ش��دن به بانک برتر
حرکت کنیم زیرا موسسه را محل گذر می دانیم ».وی با بیان
اینکه این موسسه با ۲۳۰شعبه فعال بوده ،خاطرنشان کرد:
«در یک ماه اینده ۷۰شعبه دیگر به ش��عب این موسسه در
سراسر کشور اضافه خواهد شد که با الحاق ۵۵شعبه صندوق
جوانان خیر تعداد شعب موسسه مالی و اعتباری کوثر به ۳۵۰
افزایش خواهد یافت ».رضایی ،تعداد پرسنل این موسسه را
یک ه��زار و ۴۰۰نفر عنوان کرد و گفت« :ب��ا ادغام صندوق
قرض الحس��نه جوانان خیر در این موسس��ه و ملحق شدن
کارکنان این صندوق ،پرسنل موسسه مالی و اعتباری کوثر
به دو هزار و ۴۰۰نفر افزایش یافته است ».مدیرعامل موسسه
ی و اعتباری کوثر ،نیروی انسانی کارامد ،کارازموده ،متعهد
مال
و متخصص را موجب تعالی سازمانی دانست و تصریح کرد:
«این مهم جزو اهداف اولیه راه اندازی موسسه کوثر بوده و با
وجود اینکه پرسنل ما در رد ه سنی بسیار جوان هستند ،در جذب
پرس��نل در ابتدا اولویت را به افراد دارای مدرک حسابداری
دادیم ».وی تاکید کرد« :بنابراین افراد دارای مدرک بانکداری
و مدیریت بازاریابی و سپس ITبا معدل باال نیز در اولویت های
بعدی جذب نیروهای سازمانی قرار گرفتند و تمام تالش ما بر
این شد که دیگر گرایش های تحصیلی غیرمرتبط در موسسه
ی و اعتباری کوثر در ادامه
جذب نشود ».مدیرعامل موسسه مال
سخنان خود اضافه کرد« :کوثر منشا خیر کثیر است و این را در
عمل ثابت کرده ایم ».رضایی در مورد نرخ سود تسهیالت این
موسسه توضیحاتی ارائه داد و گفت« :موسسه کوثر مشتریان
را به سه دسته تقسیم کرده است و براساس نوع نیاز مشتریان
وام قرض الحسنه تا س��قف پنج میلیون تومان بدون کارمزد
ارائه می دهد و این بزرگ ترین برند موسسه است ».مدیرعامل
موسسه مالی و اعتباری کوثر ادامه داد« :همچنین کسانی که
قصد دریافت تسهیالت معیشتی و وام خودرو دارند طبق نرخ
بانک مرکزی به انها تسهیالت ارائه می شود و در گروه سوم
موسسه کوثر به کسانی که به دنبال تجارت هستند ،به صورت
مشارکتی اقدام به ارائه تسهیالت می کنند ».رضایی در مورد
ادغام موسس��ه جوانان خیر با موسسه کوثر خاطرنشان کرد:
«نقدینگی ما دو برابر موسسه جوانان خیر است و همین امر
سبب شد تا بانک مرکزی موسسه کوثر را برای ادغام با جوانان
خیر برگزیند ».مدیرعامل موسسه مالی اعتباری کوثر با تاکید
بر اینکه هدف اصلی ما صیانت از س��پرده های مردم است،
افزود« :مردم به هیچ عنوان نگران سپرده های خود نباشند ،ما
بازپرداخت سپرده های خرد و کالن را تا همین االن داشته ایم
و هیچ گونه محدودیت��ی در پرداخت ها نخواهیم داش��ت».
رضایی در مورد تعهدات موسسه جوانان خیروسیاست های
موسسه کوثر گفت« :در دفاتر ثبت شده تمام تعهدات بررسی
و شناسایی خواهد شد ،به گونه ای که مردم متضرر نشوند».
رضایی ،مهم ترین اهداف موسسه کوثر تا سال ۹۲را افزایش
ی شدن فعالیت رسمی این موسسه به بانک
سرمایه و عملیات
عنوان کرد و یاداور شد« :به واس��طه داشتن عملکرد خوب
و رضایت بانک مرک��زی از این مجموعه ،اعتق��اد داریم که
«کوثر» بهترین جایی است که در ان کار می کنیم و به تحقق
سازمانی خود که تا سال ۹۴جزو پنج بانک برتر کشور می شویم
خواهیم رسید و اعتقاد داریم اینده از ان ماست ».مدیرعامل
موسسه مالی و اعتباری کوثر در ادامه با اشاره به اینکه موسسه
مالی و اعتب��اری کوثر از تیم فوتبال تراکتورس��ازی حمایت
خواهد کرد ،افزود« :تیم فوتبال تراکتورسازی به عنوان نماد
مردم اذربایجان دارای برند برتر در س��طح کش��ور و منطقه
اس��ت و ما به خاطر هواداران پرشور این تیم به دنبال حمایت
همه جانبه و خودکفایی این باشگاه هستیمg».
افزایش 20درصدی تولید تندر 90ایران خودرو
تیراژ تولید تندر 90ایران خودرو از ابتدای س��ال جاری تا یازدهم دی ماه نس��بت به مدت
مشابه سال گذشته بیش از 20درصد رشد نشان می دهد .محمدرضا معتمد ،معاون تولید تندر90
ایران خودرو ضمن بیان مطلب فوق افزود« :روال عادی تولید تندر 90ایران خودرو ادامه دارد».
وی گفت« :از ابتدای سال جاری تا پایان روز کاری یازدهم دی ماه 27 ،هزار و 465دستگاه تندر90
تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 20درصد رشد نشان می دهد ».معتمد
با اشاره به تولید تیپ های مختلف تندر 90گفت« :بیش��ترین تیراژ تولید این محصول ،در تیپ
21 ، E2هزار و 20دستگاه است .پس از ان تیپ E1با پنج هزار و 424دستگاه بیشترین فراوانی
تولید را به خود اختصاص داده است ».وی گفت « :در مدت مذکور 1009دستگاه تندر 90برای
بازار های صادراتی تولید و ارسال شده و در حال بررسی سایر درخواست های صادراتی هستیم تا
به مرور انها را در برنامه تولید قرار دهیم ».معتمد همچنین به تولید 11دستگاه تندر 90تیپ E2
با گیربکس اتوماتیک تیپ ترونیک اشاره کرد و افزود« :طبق برنامه تعیین شده تا پایان سال بیش
از سه هزار دستگاه تندر 90اتوماتیک دیگر نیز تولید خواهد شد ».وی خاطرنشان کرد« :باتوجه به
محدودیت های تامین ایربگ سرنشین جلو و درصورت اخذ مجوز شماره گذاری تندر 90تک ایربگ
به صورت محدود و تا زمانی که تامین کننده جدید جایگزین تامین کننده قبلی شود ،ایران خودرو
تولید بیش از هشت هزار دستگاه از این خودرو با گیربکس معمولی را نیز در دستورکار قرار خواهد
داد ».معتم��د از تولید اولین وانت تندر 90خب��ر داد و پیش بینی کرد ،خط تولی��د این خودرو که
به روز ترین وانت تولید ساخت داخل خواهد بود ،تا پایان سال به بهره برداری برسدg .
83
در نشست مشترک مدیران ایران خودرو و سر دبیران خبری رسانه ملی مطرح شد
افزایش 104درصدی هزینه تولید خودرو در کشور
مدیران و سردبیران بخش های خبری صداو سیمای
جمهوری اس�لامی ای��ران از اخرین دس��تاوردهای فنی
ایران خ��ودرو ،عرضه محص��والت جدی��د و برنامه های
راهبردی این ش��رکت برای توس��عه اس��تقالل صنعتی
کشور در سال تولید ملی مطلع شدند .مدیران و سردبیران
بخش های خبری صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران
روز گذش��ته ضمن دیدار از خطوط تولی��د خودروی رانا و
روند افزایشی تولید در شرایط محدودیت های بین المللی،
در نشست مشترکی با مدیران گروه صنعتی ایران خودرو
با چالش های پیش روی صنعت خودروی کش��ور پیش تر
از گذشته اشنا شدند.
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 159
رسانه ملی و نقد های کارشناسی
در این نشست مهندس میر جواد سلیمانی ،قائم مقام
مدیرعامل ایران خودرو در کیفیت و محصول با اش��اره به
نقش رسانه ملی در سال تولید ملی گفت« :گروه صنعتی
ایران خ��ودرو تعامل و هم��کاری با رس��انه های گروهی
به خصوص صدا وس��یما را به عنوان رسانه ملی ،راهکاری
مهم و اساسی در تبیین و شفاف سازی فعالیت های صنعت
خودرو سازی کشور می داند ».وی افزود« :ایران خودرو از
نقدهای سازنده و بدون هرگونه تخریب استقبال می کند
و معتقد است صنعت خودروی کشور باید با نظرات انتقادی
کارشناس��انه و بدون حب و بغض مورد ارزیابی و سنجش
قرار گیرد تا از گذر این نقدها بتوان ضعف های احتمالی را
بهبود بخشید و نقاط قوت را توسعه داد ».سلیمانی تاکید
کرد« :متولیان صنعت خودروی کشور هیچ گاه منکر نقاط
ضعف و کاس��تی های موجود نبوده اند و همواره در تالش
برای رفع ان بوده و هستند و سعی کرده اند با بهره گیری از
دانش روز جهان فاصله ها را کوتاه کنند ».وی با اشاره به
شرایط رقابت نابرابر صنعت خودروی ایران با خودروسازان
خارجی گف��ت« :هزینه تامین مال��ی در صنعت خودروی
کشور نسبت به کش��ور های خارجی باالس��ت و این امر
بر قیمت تمام ش��ده محصول اثر می گ��ذارد ».قائم مقام
مدیرعامل ایران خودرو قیاس صنعت خودروی کشور را با
کشور کره از پایه و اساس نادرست خواند و اظهار داشت:
«عمر صنعت خودروی کشور کمتر از 20سال است نه 40
سال ».وی در ادامه به برنامه های راهبردی ایران خودرو
اش��اره ک��رد و اظهارداش��ت« :تولید رانا و 206س��اخت
داخل در ش��رایط محدودیت های بین المللی از مهم ترین
دس��تاوردهای این ش��رکت در س��ال تولید ملی است».
س��لیمانی خاطر نشان س��اخت« :باوجود محدودیت های
بین ا لمللی برنامه توس��عه محصول را متوقف نکرده ایم و
برنامه تولید روزانه 300دستگاه پژو 206ساخت داخل را
در دستورکار قرار دادیم».
افزایش 104درصدی هزینه های تولید
در ادامه این نشس��ت حمیدرض��ا تقوی نژاد ،معاون
اس��تراتژی و برنامه ریزی ایران خ��ودرو نیز با اش��اره به
افزایش نهادهای تولید اظهارداشت« :خودرو سازان امسال
در چند مرحله و مجموعا مج��وز افزایش قیمت 23تا 25
درصدی را دریافت کردند درحالی که افزایش هزینه های
تولید در سال 91نس��بت به س��ال 104 ،90درصد بوده
رجاء در مسیر توسعه
برات اهلل صمدی راد/کارشناس حمل ونقل
ش��رکت حمل و نقل ریلی رجاء با 16س��ال تجربه در
تولیت قطاره��ای مس��افری ،دس��تاوردها و موفقیت های
لو نقل رقم زده که میان کشورهای
بس��یاری را در حوزه حم
منطقه جزو شرکت های سرامد به حس��اب می اید .عناوینی
همچون دستگاه برگزیده ملی در تجارت الکترونیک ،کاهش
تصدیگری دولت در راستای خصوصی س��ازی ،پیاده سازی
84
سیستم فروش بلیت سراس��ری ،ONLINEفروش اینترنتی
بلیت ،استاندارد سازی خدمات ،تهیه و تعبیه قطارهای ویژه،
راه اندازی قطارهای بین المللی ،تقویت و نوس��ازی ناوگان،
راه اندازی قطارهای حومه ای و ...امروزه از رجاء شرکتی پویا،
نوگرا و خالق در افکار عمومی ساخته است که می توان از رجاء
به شرکتی در مسیر توسعه و تعالی نام برد .در این مجال اندک
پرداختن به دو نمونه از قطارها که تصویر مطلوب و مناسبی از
این شرکت به دست داده خالی از لطف نیست.
الف -قطارهای ترن ست پردیس
یک��ی از اقدامات مدرن و مهم رج��اء در مدت فعالیت
خود ورود ترن س��ت های پردیس و اف��زودن ان به ناوگان
حمل و نقل ریلی اس��ت .از انجا که مساله س��رعت یکی از
ضعف های حمل و نقل ریلی در ایران بود ،رجاء توانس��ت با
ورود ترن ست ها به کشور طلس��م کندی سرعت در ناوگان
ریلی را شکس��ته و تصویری مدرن و پوی��ا از این بخش به
مردم فهیم و افکار عمومی ارائه نماید که در حد خود باعث
مباهات و ابروی ایران اسالمی ش��د .سرعت 160کیلومتر
در س��اعت ،فضای زیبا ب��ا کیفیت عالی و مدرن ،سیس��تم
تهوی��ه مطبوع ،فواصل مناس��ب بین صندلی ها ،سیس��تم
اطالع رسانی مس��افری ،مجهز شدن به سیس��تم ماهواره
اس��ت ».وی افزود« :این افزای��ش 104درصدی هزینه
تولیدی در سال 91نسبت به سال 90ناشی از رشد 110
درصدی مواد 134 ،درصدی هزین��ه مالی و 61درصدی
هزینه های عملیاتی است ».تقوی نژاد تاکید کرد« :سهم
مواد اولیه در بهای تمام شده 75درصد ،هزینه های مالی
8درصد و هزینه ه��ای عملیاتی 17درصد اس��ت ».وی
افزود« :تاکن��ون دو میلی��ون ظرفیت س��ازی در صنعت
خودروی کش��ور صورت گرفته که یک میلیون متعلق به
ایران خودرو است».
تشکیل اتاق فکر صنعت خودرو
در این جلس��ه عل��ی مصری��ان ،مدی��ر ارتباطات و
اموربین المل��ل گ��روه صنعت��ی ایران خ��ودرو با اش��اره به
فعالیت های انجام ش��ده درح��وزه ارتباطات و گس��ترش و
تقویت کانال ه��ای ارتباطی گفت« :س��یمای ایران خودرو
(مجله تصویری) با هدف تقویت ارتباط صمیمی و مستمر با
پرسنل و خانواده بزرگ ایران خودرو راه اندازی شده است».
وی عامل نیروی انس��انی را یکی از شاخص های تاثیر گذار
در کیفیت محصول دانس��ت و اظهار داشت« :ایجاد ارتباط
عمیق تر با پرس��نل و خانواده انها و افزایش عرق سازمانی
موجب افزایش بهره وری نیروی انسانی در انجام کار خواهد
ش��د که این مهم می تواند تاثیر بس��زایی در ارتقای کیفی
محصوالت تولیدی ایران خودرو داش��ته باشد ».مصریان
اظهار داشت« :برنامه فعلی سیمای ایران خودرو تهیه برنامه
50دقیقه ای با محوریت کارگران اس��ت که به صورت لوح
فش��رده در مجموعه ایران خودرو توزیع خواهد ش��د ».وی
اظهار داشت« :درچشم انداز سیمای ایران خودرو ،راه اندازی
شبکه دیجیتالی صنعت خودرو دیده شده است ».مصریان
خبر از تشکیل اتاق فکر صنعت خودرو با همکاری معاونت
اس��تراتژی و مدیریت ارتباطات ایران خ��ودرو داد و افزود:
«ایران خودرو اماده پاس��خ گویی و اطالع رسانی به موقع و
ش��فاف به رسانه هاس��ت ».در پایان این نشست سردبیران
بخش های خبری صدا وس��یمای جمهوری اسالمی ایران
س��واالتی در زمینه ارزبری محص��والت و افزایش قیمت
خودرو پرسیدند که مدیران ایران خودرو به تمامی سواالت
انان پاسخ دادندg.
برای پخش برنامه های صداوس��یمای جمهوری اسالمی،
امکان جاسازی چمدان های خیلی بزرگ ،سیستم بهداشتی
ایرانی و خارجی و ...س��طح خدمات و زیبایی این قطار را به
استانداردهای هواپیمایی نزدیک ساخته است .این قطارها
که در حال حاضر در مسیرهای مشهد (با حدود هشت ساعت
سیر) خدمات دهی می کند از پر تقاضا ترین قطارهایی است
که بس��یار مورد توجه مردم عزیز قرار گرفته اس��ت .از این
نوع قطار در حال حاضر در مس��یرهای زنجان ،میانه و یزد
مورد بهره برداری قرار گرفته که رضایتمندی خوبی را برای
مسافران فراهم ساخته است.
ب -قطارهای دو طبقه اتوبوسی
این قطارها نیز جزو قطارهای زیبا و پرس��رعت رجاء
است که به نوبه خود نقش تعیین کننده ای در راستای تحول
و مدرن س��اختن ناوگان داشته اس��ت .این واگن ها عالوه
بر قابلیت س��یر تا س��رعت160کیلومتر بر س��اعت ،دارای
امکانات رفاهی همچون سیستم های تهویه مطبوع ،صوتی
و تصویری ،س��رویس بهداش��تی ایرانی و کوپه س��رویس
بوده و قابلیت اتصال به ماهواره برای دریافت ش��بکه های
تلویزیونی را داراس��ت .ای��ن قطارها در جابه جایی بیش��تر
مس��افران نقش بسزایی داش��ته و از توجه و استقبال خوبی
بین مسافرین برخوردار است .از این قطارها در مسیر تهران
زنجان بهره برداری می ش��ود و در اینده تعداد بیش��تری به
حم
لو نقل ناوگان خواهد پیوستg.