ماهنامه مثلث شماره 162

‫احتمال حمایت از نامزد خارج‬ ‫از ائتالف‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوشصتودوم‪ 14/‬بهمن ماه ‪ 88/1391‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫روحانی‬ ‫می اید؟‬ ‫ائتالف سه نفره رفته رفته به نهادی مرجع برای‬ ‫اصولگرایان تبدیل می شود‬ ‫ایا هاشمی صف خود را از اصالح طلبان‬ ‫جدا کرده است‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫کودتایسیاست مداران‬ ‫سکوالر‬ ‫مصر به سمت انقالب جدید می رود؟‬ ‫تکنوکرات های بی اراده‬ ‫و البته وابسته‬ ‫پرونده ای درباره رابطه نخبگان و نظام پهلوی‬ ‫در رسانه‪ ،‬جواب مکر را باید‬ ‫با مکر داد‬ ‫تو گو با نادر طالب زاده درباره فیلم ارگو‬ ‫گف ‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫حفظ روح انقالبی‬ ‫این صحیح است که ملت اگر بیدار باشد‪ ،‬چنانکه بود و‬ ‫متحد باش��د‪ ،‬چنانکه بود و مسیرش معلوم باشد‪ ،‬چنانکه‬ ‫بود و الهی باشد‪ ،‬چنانکه بود‪ ،‬واضح است که هیچ قدرتی‬ ‫نمی تواند ب��ا ان مقابله کند‪ .‬چنانکه دیدی��د که با مجهز‬ ‫بودن ان قدرت ش��یطانی به همه جهازات و با پشتیبانی‬ ‫هم��ه دول از او‪ ،‬یعن��ی دولت های اس�لامی و دولت های‬ ‫غیراسالمی و ابرقدرت ها همه پشتیبانی کردند از ان مع‬ ‫ذلک نتوانستند‪ .‬این معلوم است لکن نباید ماغافل باشیم‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14 - 19‬‬ ‫خواستار توقف مذاکرات نبوده ایم‬ ‫شرط نامزدی در انتخابات‬ ‫شاید خداوند کسی را در مقابل ما قرار داده که‬ ‫تا به حال به وی توجه نکرده ایم‬ ‫سیاست‬ ‫‪20 - 35‬‬ ‫روحانی می اید؟‬ ‫دیپلماتهسته ای‬ ‫مظفر‪ :‬احتمال حمایت از نامزد خارج از ائتالف‬ ‫بین الملل‬ ‫‪36-53‬‬ ‫سیاست بازی دالرهای امریکایی‬ ‫کشورهای مستقل یا پادگان های امریکا؟‬ ‫فرار غرب از مذاکره‬ ‫کودتای سیاست مداران سکوالر‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوشصتودوم‪ 14/‬بهمنماه ‪ 88/1391‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫روحانی‬ ‫میاید؟‬ ‫ایا هاشمی صف خود را از اصالحطلبان‬ ‫جدا کرده است‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫احتمال حمایت از نامزد خارج‬ ‫از ائتالف‬ ‫ائتالف سه نفره رفته رفته به نهادی مرجع برای‬ ‫اصولگرایان تبدیل میشود‬ ‫کودتایسیاستمداران‬ ‫سکوالر‬ ‫مصر به سمت انقالب جدید میرود؟‬ ‫تکنوکراتهای بیاراده‬ ‫و البته وابسته‬ ‫پروندهای درباره رابطه نخبگان و نظام پهلوی‬ ‫در رسانه‪،‬جواب مکر را باید‬ ‫با مکر داد‬ ‫گفتوگو با نادر طالبزاده درباره فیلم ارگو‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫از یک مطلب؛ و ان اینکه االن که ما در این جلسه هستیم‬ ‫اگر مطالعه کنی��م حاالت ملت را‪ ،‬می بینیم ان ش��وری‬ ‫که در اول بود کمتر ش��ده اس��ت‪ .‬ای��ن را نباید فراموش‬ ‫کنی��م‪ .‬ان وقت که همه م��ردم می ریختند در خیابان ها‬ ‫همه شان‪ ،‬همه می ریختند در خیابان ها و فریاد می زدند‬ ‫«اهلل اکبر» و ش��اه را نمی خواستند و جمهوری اسالمی را‬ ‫می خواستند‪ ،‬ان وقت یک شور بسیار عجیب خدایی بود‬ ‫و با همان ش��ور پیش بردند و با همان شور و شعف رای به‬ ‫جمهوری اس�لامی دادند که از صد‪ ،‬ن��ود و نه و نیم گفته‬ ‫می ش��ود که رای دادند که در دنیا سابقه نداشت‪ .‬اما حاال‬ ‫مثل اینکه ملت با دسیس��ه هایی که وج��ود دارد افتادند‬ ‫دنبال اینک��ه ما احتیاج به خانه داریم‪ ،‬م��ا احتیاج به کار‬ ‫داری��م‪ ،‬ما احتیاج به زندگی داری��م‪ .‬از ان قدرت ابتدایی‬ ‫که هم��ه یک جه��ت داش��تند و فراموش ک��رده بودند‬ ‫گرفتاری ه��ای خودش��ان را‪ ،‬می ریختن��د در خیاب��ان‪،‬‬ ‫هیچ کدام به فکر این نبودند که م��ا حاال کار داریم یا کار‬ ‫می خواهیم ی��ا خانه می خواهیم‪ ،‬اصال ای��ن مطرح نبود‬ ‫ان وقت‪.‬‬ ‫نگرانی از کاهش شور انقالبی‬ ‫حاال وقتی است که همه همت کنید‪ .‬نگذارید ان شوری‬ ‫که در مردم بود‪ ،‬ان اجتماع و اتحادی که بود‪ ،‬ان وحدت‬ ‫کلمه ای که بود‪ ،‬ان خدایی بودن کارشان‪ ،‬ان تحولی که‬ ‫در مردم از حیث اخالق و تعاون پیدا شده بود از بین برود‪.‬‬ ‫همین امروز یا دیشب بود که یکی که در همین معرکه ها‬ ‫بوده گفت که وقتی که یک س��اندویچ را یک کس��ی توی‬ ‫خانه می اورد به یک کسی می داد‪ ،‬ان تا ان اندازه می شد‬ ‫تکه تکه اش کن��د تکه تکه می کرد و م��ی داد به دیگران؛‬ ‫خودش اس��تفاده نمی کرد‪ .‬تا ان اندازه که می ش��د تکه‬ ‫کند تکه می کرد‪ .‬لقمه لقمه می داد به اشخاص؛ زن و مرد‬ ‫و کوچک و بزرگ با هم یک حس تعاون یک حس محبت‬ ‫پیدا شده بود که همین معنا اسباب این شد که بحمداهلل‬ ‫دشمن را از میدان بیرون کردیم‪ .‬اگر بتوانیم همین معنا‬ ‫را حفظ بکنیم شک نکنید که پیروزیم‪.‬‬ ‫پروندهویژه‬ ‫‪54-63‬‬ ‫تکنوکرات های بی اراده و البته وابسته‬ ‫نگاهی از درون‬ ‫اصل ‪ 4‬ترومن و نخبگان سمپات امریکا‬ ‫چپ گرایان چگونه جذب پهلوی شدند‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64 -71‬‬ ‫تحریف تاریخی در سینمای هالیوودی‬ ‫روایت غیرواقعی از یک داستان واقعی!‬ ‫ایران هراسی پشت پرده سینما‬ ‫در رسانه جواب مکر را باید با مکر داد‬ ‫ورزش‬ ‫‪72 -77‬‬ ‫وسوسهفرنگی‬ ‫علی اکبری‪ :‬فعال وقت کشی می کنیم‬ ‫لژیونر شدن کشتی گیران ایرانی اتفاق خطرناکی نیست‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ‪ :‬سیدرضا صائمی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬مصطفی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی کیوان و نیوشا‬ ‫ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد سرخ خواه ‪ -‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار‪ -‬مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‬ ‫دکتر غالم حسن تقی نتاج ‪ -‬حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری‬ ‫مهندس صدوقی‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫سید عارف علوی ‪ -‬رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان‬ ‫علیرضا حسن زاده‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫درخبرنامهاینهفته سخنانرهبرمعظمانقالبدردیدارجمعیازمسئوالننظام‪،‬میهمانانخارجی شرکت کننده‬ ‫در بیست و ششمین کنفرانس وحدت اسالمی‪ ،‬سفرای کشورهای اسالمی و قشرهای مختلف مردم درج شده‬ ‫است‪.‬گزارش هاییدربارهسخنانجدیداکبرهاشمیرفسنجانی‪،‬اخرینتحوالتهسته ایوسخنانانتخاباتی‬ ‫ثمرههاشمیازبخش هایدیگرخبرنامهاینهفتهاست‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫ خواستار توقف مذاکرات نبوده ایم‬ ‫ شرط نامزدی در انتخابات‬ ‫ شاید خداوند کسی را در مقابل ما قرار داده که تا به حال به‬ ‫وی توجه نکرده ایم‬ ‫‪14‬‬ ‫رهبر معظم انقالب در جمع مسئوالن نظام و میهمانان کنفرانس اسالمی‪:‬‬ ‫هر حرکت اختالفی در میان مسلمانان بازی در زمین دشمن است‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬شعار «اتحاد اسالمی» را یک شعار‬ ‫مقدس خ واندند و تاکید کردند‪« :‬اگر امروز پیامبر اسالمی (ص)‬ ‫در میان ما بودند‪ ،‬همه مسلمانان را به اتحاد و پرهیز از اختالفات‬ ‫دعوت م ی کردند‪ ».‬در خجسته سالروز میالد سراسر نور پیامبر‬ ‫رحمت‪ ،‬حضرت ختم ی مرتبت محمد مصطفی(ص) و فرزند‬ ‫گرامی ایشان‪ ،‬حضرت امام صادق(ع)‪ ،‬جمعی از مسئوالن نظام‪،‬‬ ‫میهمانان خارجی شرکت کننده در بیست و ششمین کنف رانس‬ ‫وحدت اسالمی‪ ،‬سف رای کشورهای اسالمی و قشرهای مختلف‬ ‫مردم با حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫دیدار کردند‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی در این دیدار ضمن تبریک هفدهم‬ ‫ربی ع االول‪ ،‬سالروز میالد پیامبر اعظم اسالم(ص) و حضرت امام‬ ‫جعفرصادق(ع)‪ ،‬اتحاد اسالمی را یک شعار مقدس و وحدت میان‬ ‫امت اس�لامی را مهمترین پیام رسالت نبی مکرم اسالم(ص)‬ ‫دانستند و با اش��اره به حرکت بی داری اسالمی در دنیای اسالم‬ ‫به ویژه در شمال افریقا‪ ،‬ان را بخشی از تحقق وعده الهی دانستند‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬امروز اصل ی ترین سیاست دنیای استکبار ب رای‬ ‫مقابله با بی داری اسالمی‪ ،‬ایجاد اختالف و به جان هم انداختن‬ ‫مسلمانان در کشورهای اسالمی است‪ ،‬بناب راین وظیفه خطیر‬ ‫نخبگان دینی‪ ،‬سیاس��ی و دانش��گاهی جهان اسالم تشریح‬ ‫ط راحی دشمن ب رای امت اسالمی و تالش جدی ب رای تحقق‬ ‫ش��عار اتحاد اسالمی اس��ت‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ماه‬ ‫ربی ع االول را به واسطه میالد پیامبر اسالم(ص) و امام صادق (ع)‪،‬‬ ‫یداشتن‬ ‫بهار زندگی و حیات خ واندند و خاط رنشان کردند‪« :‬گرام ‬ ‫این میالد بزرگ‪ ،‬فقط به جشن و شادی محدود نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫دنیای اسالم باید رابطه معنوی‪ ،‬قلبی و عاطفی خود را با نبی‬ ‫مکرم اسالم (ص) روز به روز تقویت کند‪».‬‬ ‫ایش��ان یکی دیگر از ضروریات گرامیداش��ت هفدهم‬ ‫ربی ع االول را تبعیت امت اسالمی از دستورات پیامبر اسالم (ص)‬ ‫دانستند و افزودند‪« :‬مسلمانان باید دس��تورات ان بزرگوار را در‬ ‫زندگی خود پیاده و در مسیر دستورات ایشان ب رای تربیت فردی‪،‬‬ ‫اجتماعی و رفتار سیاسی در جامعه‪ ،‬حرکت کنند‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی شرایط دنیای اسالم را ب رای پیروی عملی از دستورات‬ ‫حضرتخات مالنبیین(ص)رابواسطهاغازحرکتبی داریاسالمی‪،‬‬ ‫مهیا و اماده خواندند و تاکید کردند‪« :‬بعد از دهها سال فشار و‬ ‫سلطه غرب ی ها بر دنیای اسالمی‪ ،‬اینک مسلمانان احساس‬ ‫م ی کنند که اسالم‪ ،‬زمینه ساز تحقق عزت‪ ،‬سربلندی و استقالل‬ ‫انهاست و همه ارزوهای امت اسالمی‪ ،‬م ی تواند به برکت اسالم‬ ‫ب راورده شوند‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬شکل گرفتن احساس‬ ‫توانایی ایستادگی در مقابل استثمار و استکبار دولت های غ ربی‪،‬‬ ‫در میان مسلمانان‪ ،‬و وادار کردن غ رب ی ها به عقب نشینی را از‬ ‫برکات بی داری اسالمی برشمردند و افزودند‪« :‬بی داری اسالمی که‬ ‫سی و چهار سال قبل در ای ران اغاز شد و اکنون در دنیای اسالم‬ ‫در حال گسترش است‪ ،‬از نشانه های تحقق وعده الهی و حرکت‬ ‫به سمت پیروزی است‪ ».‬ایشان خاط رنش��ان کردند‪« :‬دنیای‬ ‫اس��تکبار از همان ابتدای حرکت بی داری اسالمی تالش کرده‬ ‫است در مقابل ان مشکل و سد ایجاد کند‪ ،‬اما اگر مسلمانان‬ ‫به خداوند متعال توکل کنند و عزم جدی ب��رای حرکت رو به‬ ‫جلو داشته باشند‪ ،‬سد دشمنان‪ ،‬قطعا مانع حرکت دنیای اسالم‬ ‫نخواهد شد و انان گام به گام به پیروزی های بیشتری خواهند‬ ‫رسید‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬ایجاد اختالف و مشغول کردن‬ ‫مسلمانان به یکدیگر را اصل ی ترین تالش دشمنان ب رای مقابله‬ ‫با بی داری اسالمی دانستند و افزودند‪« :‬در زمان پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی ای ران نیز از همان ابتدا سیاست ایجاد اختالف دنبال‬ ‫شد‪،‬اماجمهوریاسالمیباقاطعیتدرمقابلاینتوطئهایستاد‬ ‫و پرچم اتحاد اسالمی را ب رافراشت‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫خاط رنشان کردند‪« :‬امام خمینی(ره) در طول حیات خود بارها‬ ‫تاکیدکردندکهمامعتقدبهب رادریاسالمیهستیمواین مسی ر‪،‬‬ ‫بعد از ایشان نیز تا امروز‪ ،‬ادامه داشته است‪».‬‬ ‫ایش��ان تاکید کردند‪« :‬تنها راه مقابله ب��ا توطئه ایجاد‬ ‫اختالف‪ ،‬احساس اتحاد میان مسلمانان و همچنین در میان‬ ‫گروه ها‪ ،‬مذاهب و جناح های مختلف داخل ه ریک از کشورهای‬ ‫اسالمی اس��ت‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی نتیجه اختالف میان‬ ‫مسلمانان را به حاشیه رفتن مساله فلسطین و لزوم ایستادگی‬ ‫در مقابل زیاده خ واهی امریکا و غرب دانستند و افزودند‪« :‬حرکت‬ ‫جدیدی که امروز غ رب ی ها در افریقا ب رای تس��لط بر ملت های‬ ‫افریقایی اغ��از کرده اند‪ ،‬نتیج��ه اختالفات و مش��غول بودن‬ ‫مسلمانان به یکدیگر است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به نمونه هایی از نتایج‬ ‫ایجاداختالفدرمیانمسلمانانازجملهفجایعپاکستان‪،‬جنگ‬ ‫و کشتار در سوریه‪ ،‬بایکوت شدن صدای مردم در بحرین و در‬ ‫مقابل هم قرار گرفتن مردم در مصر‪ ،‬تاکید کردند‪« :‬هر حرکت‬ ‫اختالفی در میان ملت های مس��لمان یا در داخل هر کش��ور‬ ‫اس�لامی‪ ،‬به طور قطع و یقین‪ ،‬بازی کردن در زمینی است که‬ ‫دشمن ط راحی کرده است‪».‬‬ ‫ایشان نخبگان دینی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬دانش��گاهی و حوزوی‬ ‫کشورهای اسالمی را به جدی گرفتن موضوع وحدت فراخ واندند‬ ‫و افزودند‪« :‬نخبگان امت اسالمی باید ضمن تشریح ط راحی‬ ‫خط رناک دش��من ب رای ایج��اد اختالف‪ ،‬خود نی��ز از هرگونه‬ ‫اختالف یا تحریک احساسات سطحی و عامیانه پرهیز کنند‪،‬‬ ‫زی را ب رافروختن اتش اختالف ها‪ ،‬سرنوش��ت ملت ها را س��یاه‬ ‫م ی کند‪ ».‬رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬ش��عار «اتحاد اسالمی» را‬ ‫یک ش��عار مقدس خواندند و تاکید کردند‪« :‬اگر امروز پیامبر‬ ‫اس�لامی(ص) در میان ما بودند‪ ،‬همه مس��لمانان را به اتحاد‬ ‫و پرهیز از اختالفات دعوت م ی کردن��د‪ ».‬در ابتدای این دیدار‬ ‫اقای احمدی نژاد‪ ،‬رئی س جمهور در س��خنانی ضمن تبریک‬ ‫سالروز میالد نب ی مکرم اس�لام(ص) و حضرت امام صادق(ع)‪،‬‬ ‫پیامبر اسالم را ادامه دهنده و تکمی ل کننده راه همه انبیای الهی‬ ‫ب رای سعادت بشریت دانست و گفت‪« :‬تنها راه رستگاری امت‬ ‫اسالمی تبعیت از پیامبر(ص) است‪».‬‬ ‫رئی س جمهور با اش��اره به دعوت هم��ه پیامب ران الهی‬ ‫به ویژه حض��رت ختم ی مرتب��ت محمد مصطف��ی(ص) به‬ ‫توحید‪ ،‬خاط رنش��ان کرد‪« :‬هدف اصلی مستکب ران جهانی و‬ ‫صهیونیس ت های ب ی فرهنگ‪ ،‬غارت جهان و سیطره بر ان ‪ ،‬از‬ ‫ف است‪ ،‬بناب راین وحدت مهمترین موضوع‬ ‫طریق ایجاد اختال ‬ ‫در دنیای اسالم و حتی در جهان است‪».‬‬ ‫در پایان این دیدار رهبر انقالب اسالمی با حضور در میان‬ ‫جمعی از میهمانان شرکت کننده در کنف رانس وحدت اسالمی‬ ‫از نزدیک با انان دیدار و گفت وگو کردند‪g.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫شرط نامزدی‬ ‫در انتخابات‬ ‫ اکبرهاشمی رفسنجانی‬ ‫خواستار توقف مذاکرات نبوده ایم‬ ‫خبرنامه‬ ‫ی اکبر صالحی از اخرین تحوالت هسته ای‬ ‫روایت عل ‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫در حالی که مذاکرات ای ران و ‪ 5+1‬به دلیل نرسیدن به‬ ‫نتیجه در مورد مکان برگزاری جلسه متوقف شده‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫کشورمان در پاسخ به س��والی درباره مکان و زمان مذاکرات‬ ‫ای ران و گروه ‪ 5+1‬با بیان اینک��ه رایزن ی ها بین دو طرف در‬ ‫حال انجام است‪ ،‬یاداور شده اس��ت‪« :‬ما بارها اعالم کردیم‬ ‫که هیچ گاه خواستار توقف مذاکرات نبوده ایم و از همان ابتدا‬ ‫همواره بر این عقیده بوده ایم که مذاکرات باید ادامه یابد تا به‬ ‫نتیجه مرض ی الطرفینی برسد‪».‬‬ ‫صالحی عنوان کرده است‪« :‬همواره طرف مقابل بوده‬ ‫که مذاکرات را معلق کرده و ما همواره اعالم کرده ایم که اماده‬ ‫مذاکره هستیم ولی انها با استفاده از قدرت رسانه ای به افکار‬ ‫عمومی جهان القا م ی کنند که این ای ران است که از مذاکره‬ ‫فرار م ی کند تا بدین صورت ای ران را وادار به مذاکره کنند‪ ،‬اما‬ ‫افکار عمومی جهان متوجه این مساله شده اند‪».‬‬ ‫وی با اشاره به برگزاری مذاکرات قبلی در ژنو‪ ،‬استانبول‪،‬‬ ‫بغداد و مس��کو اظهار داشته است‪« :‬کش��ورهای متعددی‬ ‫عالقه مند می زبانی این دور از گفت وگوها هس��تند؛ از جمله‬ ‫قزاقستان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬سوئد و سوئیس‪».‬‬ ‫وزیر خارجه با اشاره به س��فر اخیرش به قاهره عنوان‬ ‫کرد‪« :‬به درخواست سعید جلیلی‪ ،‬دبیر شورای عالی امنیت‬ ‫ملی به مقامات مصری اعالم کردیم باتوجه به جایگاه مصر‬ ‫در عرصه منطقه ای و بی ن المللی‪ ،‬قاهره م ی تواند در صورت‬ ‫امادگی مکان مناس��بی ب رای این دور از مذاکرات باشد که‬ ‫دوس��تان مصری پذیرفتند و امادگی خود را اعالم کردند که‬ ‫البته ضرورت داشت طرف مقابل (‪ )5+1‬نیز بپذیرد که گویا‬ ‫طرف مقابل بنا به مالحظاتی تا امروز با این پیشنهاد موافقت‬ ‫نکرده است‪».‬‬ ‫رئیس دستگاه دیپلماس��ی در خصوص اخبار منتشره‬ ‫مبنی بر برگزاری ای��ن دور از مذاکرات در هفته اخر فوریه در‬ ‫قزاقس��تان گفت‪« :‬اطالعی در این زمینه ن��دارم اما به نظر‬ ‫م ی اید تا این لحظه مکان و زمان مذاکرات مشخص نشده‬ ‫است‪».‬‬ ‫صالحی اب راز امیدواری کرد که هر چه سریع تر مکان و‬ ‫زمان مذاکرات مشخص شود‪g .‬‬ ‫هیات اجرایی باقی ماند‬ ‫تایید طرح اصالح قانون انتخابات ریاست جمهوری در شورای نگهبان‬ ‫سخنگوی شورای نگهبان هفته گذشته از تایید طرح‬ ‫اصالح قانون انتخابات ریاس��ت جمهوری در اخرین جلسه‬ ‫اعضای این ش��ورا خبر داد‪ .‬عباس��علی کدخدای��ی با بیان‬ ‫اینکه پس از اصالحاتی که مجلس اعم��ال کرد؛ مغایرتی‬ ‫در اصالح قانون انتخابات ریاس��ت جمهوری در جلسه اخیر‬ ‫شورای نگهبان با شرع و قانون اساسی مالحظه نشده است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬هیات اجرایی مرکزی نیز در ای��ن قانون باقی ماند‬ ‫‪16‬‬ ‫اگرچه ای راداتی را نس��بت به اختیارات این هیات داشتیم که‬ ‫مجلس محترم انها را اصالح کرد و مق��داری اختیارات این‬ ‫هیات محدود شده است‪ .‬بر اساس طرح مجلس‪ ،‬انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری توس��ط هیات اجرایی مرکزی انتخابات‬ ‫متشکل از نمایندگانی از س��ه قوه و هفت نفر از چهره های‬ ‫ملی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی و به ریاست وزیر کشور‬ ‫اجرا م ی شود‪g ».‬‬ ‫«احتم��ال نام��زدی هاشم ی رفس��نجانی در‬ ‫انتخابات»؛ این مس��اله این بار نه توسط رسانه ها مطرح‬ ‫شده و نه توسط چهره های سیاسی بلکه این بار در حالی‬ ‫که ‪ 6‬ماه به برگزاری انتخابات زمان باقی مانده این خود‬ ‫هاشم ی رفسنجانی است که احتمال کاندیداتوری اش را رد‬ ‫نم ی کند‪ .‬هاشم ی رفسنجانی در دیدار با برخی خب رنگاران‬ ‫و اهالی رسانه گفته اس��ت‪« :‬هنوز بنا ندارم وارد صحنه‬ ‫شوم‪ ».‬استفاده از کلمه هنوز نشان دهنده این است که‬ ‫رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنان در این‬ ‫مورد به تصمیم نهایی نرسیده است‪ ».‬ه ر چند او در این‬ ‫دیدار گفته اس��ت‪« :‬اگر مطمئن بودم کسی غیر از من‬ ‫نم ی تواند شرایط کش��ور را تغییر دهد‪ ،‬لحظه ای تردید‬ ‫نم ی کردم و وارد عرصه م ی شدم‪».‬هاشم ی رفس��نجانی‬ ‫در این دیدار ب��ا بیان اینکه قران مجید م��ا را به اعتدال‬ ‫دعوت م ی کند‪ ،‬تصریح کرده اس��ت‪« :‬هیچ گاه وحدت‬ ‫کامل به دست نم ی اید و همیشه گرفتار افراط و تفریط‬ ‫بوده ایم ولی در ‪ 8‬سال گذشته‪ ،‬انصافا اختالفات عجیب و‬ ‫غریبی پیش امد‪.‬قبل از انتخابات مجلس نهم غ رب ی ها‬ ‫و امریکای ی ها چهار موضوع حاد هس��ته ای‪ ،‬تروریسم‪،‬‬ ‫حقوق بشر و صنایع موشکی را مطرح کردند و تبلیغات‬ ‫سهمگینی علیه ما راه انداختند‪ .‬در ان ایام با مقام معظم‬ ‫رهبری مالقات کردم و این مس��ائل را با ایشان در میان‬ ‫گذاشتم تا تدبیری اندیشیده ش��ود‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫فرمودند که تصور م ی کنم اگر همدلی در کش��ور ایجاد‬ ‫شاید خداوند کسی را‬ ‫در مقابل ما قرار داده‬ ‫که تا به حال به وی‬ ‫توجه نکرده ایم‬ ‫اظهارنظر انتخاباتی مشاور ارشد‬ ‫رئیس جمهور؛‬ ‫مش��اور ارش��د رئی س جمهور درباره انتخابات اتی به‬ ‫جمعی از اعضای یک تشکل دانشجویی گفته است ‪« :‬شاید‬ ‫خداوند به برکت کارهای خالصانه و انقالب اسالمی فردی را‬ ‫پیش روی ما قرار داده که به شاخ ص ها نزدیکتر بوده و ما تا‬ ‫به حال به وی توجه نکرده باشیم‪».‬‬ ‫او در گفت وگوی��ی این طور تاکی��د م ی کند که دولت‬ ‫احتمال کاندیداتوری‬ ‫اگر مطمئن بودم کسی غیر‬ ‫از من نمی تواند شرایط‬ ‫کشور را تغییر دهد‪ ،‬لحظه ای‬ ‫ تردید نمی کردم‬ ‫خبرنامه‬ ‫به دنبال انتخابات نیست و رخدادهای پنج ماه اخیر نیز ربطی‬ ‫به هدفمندی یارانه ها و مدیریت دولت ندارد‪.‬‬ ‫ثمره هاشمی همچنین گفته است‪« :‬امروز م ی بینیم‬ ‫برخی از جناح ها دچ��ار ریزش ش��ده اند و از موضع انقالبی‬ ‫فاصله گرفته اند‪ .‬به طور مثال ما تصور نم ی کردیم که برخی‬ ‫از گروه های سنتی این گونه موضع گیری کنند‪ .‬واقعا تعجب‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬اینها که خیلی مدافع نظام و انقالب بودند! اما امروز‬ ‫خیلی راحت تغییر موضع دادند‪ .‬برخی اوقات باورهای ذهنی‬ ‫ایجاد م ی شود که شکستن ان بسیار سخت است که مثال‬ ‫فالنی که س��ابقه مبارزاتی دارد‪ ،‬باور نم ی کنیم این مواضع‬ ‫را بگیرد‪».‬‬ ‫وی در عی��ن ح��ال اف��زوده‪« :‬در دول��ت‪ ،‬م��ا ب رای‬ ‫ریاس��ت جمهوری اینده هیچ بحثی نکرده ایم و صرفا دنبال‬ ‫کار خودمان هستیم‪ .‬باتوجه به این مقدمه باید بیان کنم که‬ ‫از س��ه مطلب حائز اهمیت‪ ،‬یکی این است که سازماندهی‬ ‫ارمانی و سیاس��ی جبهه ها را باید خوب بشناس��یم و خوب‬ ‫ببینیم‪ .‬دوم بحث گفتمان انقالب اسالمی است؛ این گفتمان‬ ‫قابل تغییر نیست‪ ،‬هرچند در برخی موارد برخی کمرنگ تر‬ ‫ش��ده و برخی پررنگ تر ول��ی تغییر نکرده اس��ت‪ .‬بناب راین‬ ‫وظیفه االن ما این است که مشخص کنیم در حال حاضر به‬ ‫کدام ارمان نیاز بیشتری داریم‪ .‬چیز جدیدی در ارمان ها پیدا‬ ‫نم ی کنید اما توضیح و شفاف سازی انها بسیار مهم است و‬ ‫بررسی اینکه چقدر این معیارها م ی تواند اجرا شود‪.‬‬ ‫وی تاکید کرده اس��ت‪« :‬نکته س��وم بحث اطاعت از‬ ‫مقام معظم رهبری است‪ .‬در این دوره من معتقدم که پیکان‬ ‫دشمن و اصناف داخل ی شان به س��مت مقام معظم رهبری‬ ‫است‪ .‬بناب راین ما باید با هوش��یاری کامل به گونه ای عمل‬ ‫کنیم که در دام دشمن گرفتار نشویم‪ .‬به نظر من فرمایشات‬ ‫ایشان یک شاخص و راهنماس��ت‪ .‬ب رای درک بهتر اهمیت‬ ‫ایش��ان باید نگاهی به نح��وه عملکرد ایش��ان در فتنه ‪88‬‬ ‫بیندازیم تا ابعاد توانایی ایش��ان روشن تر شود‪ ،‬بناب راین باید‬ ‫معیار ما مقام معظم رهبری باشد‪».‬‬ ‫وی افزوده است‪« :‬اینکه بگوییم اجرای طرح هدفمندی‬ ‫یارانه ها در واقع به خاطر انتخابات اس��ت‪ ،‬درس��ت نیست‪،‬‬ ‫چراکه رئی س جمه��ور از اول به دنبال این ط��رح بودند‪ .‬این‬ ‫موضوع تازه ای نیست که پنج ماه مانده به انتخابات بخواهند‬ ‫مطرح کرده و بهره برداری سیاسی از ان کنند‪ .‬اما نکته ای که‬ ‫شما باید مد نظر داشته باشید این است که به جای پرداختن‬ ‫به مصداق و بررسی ادم ها به دنبال تبیین شاخص باشید و‬ ‫ش��اخ ص ها را دنبال کنید و افراد را با انها تطبیق دهید‪ .‬ما‬ ‫از کجا خبر داریم‪ ،‬ش��اید خداوند به برکت کارهای خالصانه‬ ‫و انقالب اس�لامی فردی را پی��ش روی ما ق��رار داده که به‬ ‫ش��اخ ص ها نزدیکتر بود و ما تا به حال ب��ه وی توجه نکرده‬ ‫بودیم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫شود‪ ،‬بهترین وس��یله دفاعی است و دش��منان را از حمله به‬ ‫ما بازم ی دارد‪ .‬من گفتم که االن این همدلی نیست و از کجا‬ ‫باید ش��روع کنیم و چون بحث انتخابات ب��ود‪ ،‬طبعا باید از‬ ‫انتخابات شروع م ی کردیم‪ .‬ایش��ان تاکید کردند که مجلس‬ ‫ تریبونی اس��ت که باید نظ رات مختلف گفته شود و اگر هم‬ ‫کس��ی خطا گفت دیگران به ان جواب م ی دهند و این خطر‬ ‫نیست‪».‬هاشم ی رفسنجانی در پاسخ به برخی حضار که از‬ ‫او خواس��تند وارد عرصه انتخابات ش��ود‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬اگر‬ ‫مطمئن بودم کسی غیر از من نم ی تواند شرایط کشور را تغییر‬ ‫دهد‪ ،‬لحظه ای تردید نم ی کردم و وارد عرصه م ی شدم‪ .‬هنوز‬ ‫بنا ندارم وارد صحنه شوم و کار من مش��ورت با مقام معظم‬ ‫رهبری است و با ایشان ب رادرانه و دوس��تانه همچون دوران‬ ‫گذش��ته گفت وگو دارم و فکر م ی کنم این بهترین راه است‪.‬‬ ‫در این شرایط که دشمن دنبال اختالف افکنی است‪ ،‬برخی‬ ‫سعی م ی کنند بین من و رهبری را به هم بزنند؛ اما مصلحت‬ ‫نم ی دانم که راه دیگری جز همکاری با رهبری را بروم‪ .‬معتقدم‬ ‫اگر انتخابات به خوبی و با حضور انبوه مردم و پرشور برگزار‬ ‫یراند‪ ،‬اما اگر الوده باشد‪،‬‬ ‫شود‪ ،‬دشمنان ما را ‪ 10‬گام به عقب م ‬ ‫انها سوءاستفاده م ی کنند‪ .‬انتخابات باش��کوه به طوری که‬ ‫دشمنان ما اعتراف کنند ب ر اساس استانداردهای مدرن جهانی‬ ‫برگزار م ی ش��ود‪ ،‬نیاز امروز ماس��ت‪ .‬البته همیشه انتخابات‬ ‫ما این طور بوده و ذات و س��اختار ما دموکراتیک است و باید‬ ‫تالش کنیم که متهم به دیکتاتوری و غیردموکراتیک بودن‬ ‫نشویم‪ .‬انتخابات پرش��ور به معنای ان نیست که یک حزب‬ ‫یا جریان باشد‪ ،‬بلکه باید همه سلیقه ها در انتخابات حضور‬ ‫یابند و مردم به گزینه مورد نظر خود رای دهند‪».‬اما سخنان‬ ‫هاشمی رفسنجانی در این دیدار با انتقاداتی مواجه شده است‪.‬‬ ‫حسین شریعتمداری در سرمقاله روزنامه کیهان در این مورد‬ ‫نوشته اس��ت ‪«:‬باید خطاب به ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‬ ‫گفت؛ نیم نگاهی به انچه این روزها‪ ،‬افراد و جریانات به ظاهر‬ ‫حامی حضرتعالی و رسانه های تابلودار دشمنان بیرونی درباره‬ ‫جایگاه شما و چرایی رویکرد خود به جنابعالی بر زبان و قلم و‬ ‫قدم دارند‪ ،‬بیندازید! انها به صراحت و بدون پرده پوشی اعالم‬ ‫می کنند که حضرتعالی جایگاه قبل��ی خود در میان مردم را‬ ‫از دست داده اید و نقش موثر و تعیین کننده ای در‬ ‫معادالت سیاسی نظام ندارید‪ .‬ممکن است بپرسید‪-‬‬ ‫و کاش بپرسید‪ -‬که اگر چنین باوری دارند چرا اط راف‬ ‫شما پرسه می زنند و هر از چند گاه جماعتی اندک‬ ‫و کم شمار و غالبا‪ ،‬ورشکسته و بدنام را به مالقات‬ ‫حضرتعالی می اورند و از شما با تع ریف و تمجیدهای‬ ‫سالوسانه‪ ،‬اظهاراتی چندپهلو می گی رند و بالفاصله‬ ‫با شیپور رسانه های تابلودار بیگانه در ان می دمند؟!‬ ‫پاسخ این سوال را باید از زبان خود انان شنید‪ .‬انها با‬ ‫صراحت‪ -‬و نه دوپهلو و مبهم‪ -‬اعالم می کنند که‬ ‫قصد دارند از حضرتعالی به عن��وان «پرچم» ب رای‬ ‫فتنه انگیزی استفاده‪ -‬سوءاس��تفاده‪ -‬کنند‪ .‬انها از‬ ‫یکسو تاکید می کنند که حضرتعالی نمی توانید‬ ‫در معادالت سیاسی نظام نقش موثری داشته باشید‬ ‫چرا که پایگاه قبلی خود را در میان مردم از دس��ت‬ ‫داده اید و از سوی دیگر حمایت اشکار از شما را ب رای‬ ‫فضاسازی علیه انقالب و نظام ضروری ارزیابی می‬ ‫کنند و به صراحت می گویند‪ ،‬از انجا که نظام روی‬ ‫اقای هاش��می مالحظات وی��ژه ای دارد‪ ،‬می توان‬ ‫زیر پرچم ایش��ان قرار گرفته و ب رای زیر سوال بردن‬ ‫انتخابات پیش روی زمینه سازی کرد‪g ».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫عکس های خبری‬ ‫چهر ه ها‬ ‫حضور رهبر معظم انقالب در‬ ‫حرم مطهر حضرت امام (ره)‬ ‫اعتراض به یک حکم‬ ‫محمد جواد منتظری‬ ‫محمدجعفرمنتظری‪،‬رئیسدیوانعدالتاداریدرواکنش‬ ‫به ادامه کار مرتضوی در تامین اجتماعی گفته است‪« :‬اگر رای‬ ‫قضایی اش��کال دارد و به ان اعتراض داری��د‪ ،‬راه اعتراض و رفع‬ ‫اشکال ان در قانون پی ش بینی ش��ده است‪ .‬ما در دیوان عدالت‬ ‫اداری نشان داده ایم که اعتراض به رای اشتباه را هم در شعبه و‬ ‫هم در هیات عمومی مورد توجه قرار م ی دهیم‪ ».‬رئیس دیوان‬ ‫عدالت اداری در تشریح انچه در ارتباط با مدی ریت سازمان تامین‬ ‫اجتماعی رخ داده و واکنش دولت به ارای قضایی اظهار داشته‪:‬‬ ‫ایت اهلل جنتی درکنار‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫عباس عبدی در مصاحبه با بهار با بیان اینکه طیف‬ ‫اصالح طلب بعد از انتخابات س��ال ‪ 88‬فراتر از اصالح طلبی‬ ‫رفتن��د‪ ،‬گفت��ه اس��ت‪« :‬انه��ا نم ی توانن��د بی��ن دو نقطه‬ ‫اصالح طلبی و فراتر از رفورم‪ ،‬نقطه بهینه ای را انتخاب کنند‪،‬‬ ‫متاسفانه هم منافع این طرف را م ی خواهند و هم منافع ان‬ ‫طرف را‪ .‬منافع هر دو را م ی خواهند و نم ی خواهند هزینه اش‬ ‫را بدهند اما در واقع االن در نقطه ای هس��تند که هزینه هر‬ ‫دو فاز را م ی دهند اما منفعت هی��چ یک را نم ی برند‪ ».‬وی با‬ ‫بیان اینکه «اصالح طلبان نباید از مشی چهار سال گذشته‬ ‫برگردند» ادامه داده‪« :‬یا باید بگویند اصالحات تا اطالع ثانوی‬ ‫تعطیل اس��ت‪ ،‬یا این را بگویند که امدنم��ان به ان صورت‬ ‫اشتباه بود و اشتباه را تصحیح کنند‪ .‬تصحیحش این است‬ ‫خبرنامه‬ ‫تجدید میثاق اعضای‬ ‫هیات دولت با شهدا‬ ‫اشتباه اصالح طلبان‬ ‫عباس عبدی‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫مکانیسمموتلفه‬ ‫اسداهلل بادامچیان‬ ‫نسخ هنویسی‬ ‫کامران باقری لنکرانی‬ ‫اس��داهلل بادامچی��ان هفت��ه گذش��ته در گفت وگو با‬ ‫خبرگزاری مه��ر‪ ،‬خبر از معرف��ی تیم انتخاباتی از س��وی‬ ‫موتلفه و بخش��ی از اصولگرای��ان داد و گفته اس��ت‪« :‬ما‬ ‫معتقدیم در این دوره بهترین پیشنهاد ب رای انتخابات ب رای‬ ‫ملت عزیز معرفی یک تیم اس��ت‪ ،‬چراکه باتوجه به شرایط‬ ‫کنونی کشور یک نفر که واجد شرایط ب رای حل مشکالت‬ ‫مردم باش��د را در اختیار نداریم‪ ».‬وی اف��زوده‪« :‬هر کدام از‬ ‫کاندیداها در حوزه ای مثال سیاس��ت خارج��ی‪ ،‬اقتصاد و‪...‬‬ ‫تلویزیون و انتخابات‬ ‫عزت اهلل ضرغامی‬ ‫هفته گذشته صدا و سیما دومین جشنواره جام جم را با‬ ‫تقدیر از دست اندرکاران تلویزیون و رادیو برگزار کرد‪ .‬عزت اهلل‬ ‫ضرغامی در حاشیه این مراس��م در جمع خبرنگاران گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬گفت وگوهای دو نفره یا چند جانبه بین نامزدها یا‬ ‫طرفداران نامزدها به روشن ش��دن فضای انتخاباتی به ویژه‬ ‫برنامه های نامزدها و ایجاد ش��ور و حس و حال بیش��تر در‬ ‫‪18‬‬ ‫دکه‬ ‫تخصص و تس��لط دارند‪ ،‬بناب راین ما ترکیبی از این افراد را‬ ‫به صورت تیم به مردم معرف��ی م ی کنیم و اینها با یکدیگر‬ ‫قرار م ی گذارند که ب ر اساس نظرخواهی از مردم و حکمیت‬ ‫روحانی��ت معزز یک نفرش��ان به عنوان کاندی��دای نهایی‬ ‫انتخاب و بقیه با او کار کنند‪ ».‬او همچنین در مورد فعالیت‬ ‫انتخاباتی موتلفه و جبهه پیروان در مورد انتخابات شوراها‬ ‫گفت‪« :‬ب رای تعیین فهرس��ت نهایی هنوز در حال رایزنی‬ ‫با دیگر گروه های اصولگرایی هس��تیم و در هفته جلسات‬ ‫متناوبی در ای��ن خصوص با دیگر گروه ها برگزار م ی ش��ود‬ ‫که در اینده نزدیک تصمیمات نهایی اتخاذ خواهد ش��د‪».‬‬ ‫بادامچیان‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی است‪.‬‬ ‫او فوق لیسانس علوم سیاس��ی و دکترای روابط بی ن الملل‬ ‫دارد و با علوم حوزوی در حد س��طح اشناس��ت‪ .‬باتوجه به‬ ‫سابقه فعالیت سیاسی خود‪ ،‬در نگارش و بیان تاریخ وقایع‬ ‫سیاسی پنجاه سال گذش��ته فعال است‪ .‬با احزاب سیاسی‬ ‫قبل از تشکیل حزب جمهوری اسالمی همکاری داشته و‬ ‫از پایه گذاران موتلفه اس�لامی است‪ .‬وی تا کنون حدود ‪۵۰‬‬ ‫جلد کتاب تالیف کرده که اکثر انها توسط انتشارات اندیشه‬ ‫ناب به چاپ رسیده اس��ت‪ .‬وی از زندانیان سیاسی در دوره‬ ‫محمدرضا پهلوی بود که به دلی��ل همکاری با هیات های‬ ‫موتلفه اس�لامی و س��ازمان مجاهدین خلق چندین دوره‬ ‫محکومی��ت حبس کش��ید و مدتی قبل از انق�لاب ای ران‬ ‫(‪ )۱۳۵۷‬از زندان ازاد شد‪ .‬وی در حال حاضر قائم مقام دبیرکل‬ ‫حزب موتلفه اس�لامی است و س��ابقه دبیر اجرایی‪ ،‬رئیس‬ ‫مرکز امور سیاسی و مدیر مس��ئول هفته نامه شما در این‬ ‫حزب را دارد‪g .‬‬ ‫انتخابات کم��ک م ی کند‪ .‬ما نی��ز در این رابط��ه اقداماتی‬ ‫کرده ای��م و طرح های اولیه اماده ش��ده اس��ت‪ ،‬اما موضوع‬ ‫ط راحی ب رنامه مناظره به تع داد نامزدها هم بستگی دارد‪ ».‬وی‬ ‫تصریح کرده‪« :‬چون با افزایش هر نامزد به صورت تصاعدی‬ ‫تعداد مناظره ها نیز افزایش پیدا م ی کند‪ .‬تا اینجا هم که من‬ ‫دیده ام تاکنون تعداد زیادی اعالم نام��زدی کرده اند‪ .‬در این‬ ‫صورت باید ط راحی ب رای مناظره با تعریف مختص خودش‬ ‫قدری دقی ق تر ب رنامه ریزی شود تا زمان و فضای مناسب ب رای‬ ‫ارائه ان وجود داشته باشد‪ ».‬ضرغامی فارغ التحصیل مقطع‬ ‫کارشناسی رشته مهندس��ی عمران از دانش��گاه امی ر کبیر‬ ‫و مقطع کارشناس ی ارش��د رش��ته مدیریت اس��ت‪ .‬او پیش‬ ‫از انکه رئیس س��ازمان صدا و س��یما ش��ود از س��ال ‪ 71‬تا‬ ‫‪ 76‬به عنوان مش��اور عالی وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی‪،‬‬ ‫معاون امور مجلس و اس��تانها و معاون امور سینمایی این‬ ‫وزارتخانه خدمت کرد‪ .‬ضرغامی همچنین عضو شورای عالی‬ ‫سیاستگذاری خبرگزاری جمهوری اسالمی و شورای نظارت‬ ‫برسازمان صدا و سیما بوده است‪.‬وی از سال ‪ 76‬تا ‪ 79‬معاون‬ ‫امور مجلس وزارت دفاع و پس از ان تا ‪ 83‬به عنوان معاون‬ ‫امور مجلس و استانهای صداوس��یمای جمهوری اسالمی‬ ‫مشغول خدمت بوده است‪g .‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫که منطق ورود اصالح طلبان در انتخابات ‪ 88‬اشتباه بود‪ ».‬وی‬ ‫با بیان اینکه پیش از انتخابات سال ‪ 88‬نیز ادعاهایی مطرح‬ ‫م ی شد اما اعتنا نم ی شد‪ ،‬تصریح کرده‪« :‬این دوستان وقتی‬ ‫نوبت خودشان م ی رسد قبول ندارند و زیر بازی م ی زنند‪ .‬این‬ ‫نوع رفتارها درست نیس��ت‪ .‬بحث این نیست که انتخابات‬ ‫درس��ت بوده یا نه و اگر نبوده چقدر اش��کال داشته‪ ،‬بحث‬ ‫این است که یک بام و دو هوا نم ی شود‪ ».‬عبدی در بخش‬ ‫دیگری در ای��ن مصاحبه با تصریح ب��ر اینکه اصالح طلبان‬ ‫هاش��می را تغییر دادند‪ ،‬گفته اس��ت‪« :‬اقای هاشمی ‪2013‬‬ ‫یا ‪( 2005‬یادتان هس��ت ش��عار ‪ Hashemi2005‬را) فرق‬ ‫م ی کند‪ .‬این تغیی رات��ی که در ایش��ان م ی بینید محصول‬ ‫اصالحات است‪ .‬سخنران ی های اقای هاشمی سال ‪ 70‬تا ‪73‬‬ ‫را در کنار سخنران ی های امروز ایشان بگذارید و به خوانندگان‬ ‫بگویید قضاوت کنند‪ ،‬انگار متعلق به دو فرد متضاد اس��ت‪.‬‬ ‫اقای هاش��می تغیی راتش محصول اصالحات اس��ت‪ .‬این‬ ‫تغیی رات خیلی زیاد است‪».‬‬ ‫عبدی فارغ التحصیل رشته مهندسی پلیمر از دانشگاه‬ ‫امیرکبی��ر ته ران و از رهب��ران دانش��جویان حمله کننده به‬ ‫س��فارت امریکا در س��ال ‪ ۱۳۵۸‬و عضو ش��ورای سردبیری‬ ‫روزنامه های س�لام و صب��ح امروز و عضو ش��ورای مرکزی‬ ‫جبهه مشارکت ای ران اسالمی بوده است‪ .‬عضویت در هیات‬ ‫هفت نفره ف��ارس‪ ،‬بخش اطالعات خارج��ی دفتر اطالعات‬ ‫و تحقیقات نخس��ت وزیری‪ ،‬مس��ئول دفت��ر پژوهش های‬ ‫اجتماعی در معاونت سیاسی دادس��تان کل کشور‪ ،‬معاون‬ ‫فرهنگی مرکز تحقیقات اس��تراتژیک ریاس��ت جمهوری و‬ ‫عضویت در انجمن صنف��ی روزنامه نگاران ای��ران از دیگر‬ ‫س��وابق وی اس��ت‪ .‬عبدی س��ال ‪ ۱۳۷۸‬به دعوت سازمان‬ ‫اموزشی و تربیتی سازمان ملل (یونسکو) به پاریس رفت و در‬ ‫جریان سفر خود با باری روزن‪ ،‬اخرین وابسته فرهنگی سفارت‬ ‫امریکا در ته ران که از گروگان های دانشجویان پیرو خط امام‬ ‫بود‪ ،‬دیدار کرد‪ .‬روزنامه لوموند نوش��ت‪« :‬اش��تی گروگان و‬ ‫گروگانگیر؛ باید اصالحات سیاسی ای ران را باور کرد‪g ».‬‬ ‫پرونده‬ ‫هفته نامه‬ ‫متن درباره‬ ‫عسگراوالدی‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫«اینچهمعناداردکهیکقاضیمعزولرادرراسسازمانیبسیار‬ ‫گسترده‪ ،‬هم از لحاظ فراگیری و هم از این حیث که بنگاه ها و‬ ‫شرکت های اقتصادی متعددی در ذیل ان قرار دارد و از اهمیت‬ ‫بس زایی برخوردار است‪ ،‬قرار م ی دهید و به این ترتیب مجلس و‬ ‫قوه قضائیه را نسبت به موضوع حساس م ی کنید؟» وی افزوده‬ ‫است‪« :‬شکایتی را مطرح م ی کنند و در رسیدگی‪ ،‬تصمیمی که‬ ‫گرفته اید‪ ،‬مغایر قانون ش��ناخته م ی شود‪ .‬با تغیی راتی بر همان‬ ‫تصمیم اصرار م ی ورزید و در پیگیری بعدی و رسیدگی مجدد‬ ‫این تصمیم نیز خالف قانون تشخیص و رایی صادر م ی شود‪.‬‬ ‫یزنید و کار خودتان را انجام م ی دهید‪ .‬این به‬ ‫باز قانون را دور م ‬ ‫سخره گرفتن ارایدستگاهقضایی است‪ ».‬اوبه ضرورتاحترامبه‬ ‫دستگاه قضایی اشاره کرده و ادامه داده‪« :‬ما انتظار نداریم به خاطر‬ ‫این گونه مسائل‪ ،‬کشور دچار هزینه شود‪ ،‬بلکه توقع ما این است‬ ‫رایی که به صورت قانونی از سوی هر یک از مراجع قضایی صادر‬ ‫م ی شود‪ ،‬الزم االتباع و به مرحله اجرا دراید‪ .‬اگر ان را دارای اشکال‬ ‫یدانید‪،‬ازط ریققانونیباطیمسیرهایمشخ ص شدهنسبت‬ ‫م ‬ ‫به ان اعتراض کنید‪ ».‬منتظری در راس دیوان عدالت اداری به‬ ‫عنوان یکی از بازوان اصلی قوه قضاییه بیش از هر زمان دیگر‬ ‫طی ماه های اخیر و در واکنش به اختالفات سازمان متبوعش‬ ‫با دولت‪ ،‬یک چهره رسانه ای بوده است‪ .‬این سازمان در مواردی‬ ‫مانند غی ر قانونی بودن انتصاب مرتضوی به ریاس��ت سازمان‬ ‫تامیناجتماعیوپروندهبهمنی‪،‬رئیسکلبانکمرکزییکیاز‬ ‫محورهای اصلی ماجراست‪ .‬منتظری در راس این سازمان تالش‬ ‫کرده تا از اعتبار ارای دیوان در ب رابر مقاومت دولت پشتیبانی کند‪.‬‬ ‫او چندی پیش اعالم کرده بود رای مرتضوی مبن ی بر غی ر قانونی‬ ‫بودنحضورشدرتامی ن اجتماعیغی ر قابلتجدیدنظراست‪g.‬‬ ‫جزئیات‬ ‫بازداشت چند‬ ‫روزنامه نگار در‬ ‫سایت مشرق‬ ‫قانون اسلحه‬ ‫روی جلد‬ ‫این هفته‬ ‫نیوزویک‬ ‫رازهای المان‬ ‫در اشپیگل‬ ‫‪19‬‬ ‫سیاست‬ ‫گزینه دولت وحدت ملی ؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫روحانی‬ ‫می اید؟‬ ‫ایا هاشمی صف خود را از اصالح طلبان‬ ‫جدا کرده است؟‬ ‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫«ش��یخ حس��ن روحانی بنای ورود به انتخابات ‪ ۹۲‬را‬ ‫دارد»‪ .‬این گزاره البته با این جمله او تکمیل م ی ش��ود که‬ ‫گفت‪« :‬اگر بیایم‪ ،‬مس��تقل کاندیدا م ی ش��وم»؛ این حاال‬ ‫جدیدترین رویداد انتخاباتی در نیمه زمس��تان ‪ ۹۱‬اس��ت؛‬ ‫زمستانی که عباس عبدی و همفکرانی از جنس او در جناح‬ ‫اصالح طلبان تمایل فراوانی داشته و دارند تا شبیه ان چیزی‬ ‫ش��وند که نامش را «موقعیت ‪ »۷۵‬گذاشته اند؛ «موقعیت‬ ‫‪ »۷۵‬اشارتی دارد به انچه زمینه ساز خرداد ‪ ۷۶‬شد‪.‬‬ ‫در این میان اما احتمال کاندیداتوری فردی مطرح شده‬ ‫که اگرچه اصالح طلب نیست اما ارایش سیاسی انان را دچار‬ ‫و دستخوش تغیی راتی ناخوشایند خواهد کرد‪.‬‬ ‫به یک معنا تغییری که منجر به جدا ش��دن طیفی از‬ ‫انان و البته افزوده شدن به تکثر در میانشان خواهد شد‪.‬‬ ‫چنین اس��ت که با تورق و مداق��ه در اوراق روزنامه ها‬ ‫و رس��انه های اصالح طلب در هفته گذشته م ی توان به این‬ ‫تحلیل رس��ید؛ «کس��ی از اصالح طلبان به حسن روحانی‬ ‫خوشامد نگفت»‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫برادر بزرگتر اصالح طلبان؟‬ ‫اکبر هاشم ی رفس��نجانی اگرچه م ی گوید یک چهره‬ ‫فراجناحی است‪ ،‬اما تریدی در این نیس��ت که او اکنون نه‬ ‫تنها بیش از همیشه به اصالح طلبان نزدیک است بلکه به‬ ‫تعبیری در پی افرینش یک پهنه زیست سیاسی جدید ب رای‬ ‫این جناح ناکام عرصه سیاسی کشور است‪.‬‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در تمام سه س��ال گذشته سعی‬ ‫کرده تا در پوزیشن یک منتقد قرار گیرد‪ .‬این چنین بوده که‬ ‫هم مورد انتقاد اصولگرایان بوده و هم تکی ه گاهی مناسب‬ ‫ب رای اصالح طلبان؛ اصالح طلبانی که اواخر دهه ‪ 70‬منتقد و‬ ‫معترض سر سختش بودند‪.‬‬ ‫در این میان او اگر چه هرگز نتوانسته در کاراکتر یک‬ ‫پدر معنوی ب رای اصالح طلبان ایفای نقش کند‪ ،‬اما خودش‬ ‫گویا بدش نم ی اید ایفاگر نقش «ب��رادر بزرگتر» ب رای انان‬ ‫باش��د؛ کاراکتری که به نظر م ی رسد خوش��ایند کثیری از‬ ‫اصالح طلبان نباشد‪.‬‬ ‫در نگاهی دیگر هاشمی تا انجا ب رای انها شخصیتی‬ ‫کارامد است که حرف های انها را بازگو م ی کند‪ ،‬اما انجا که‬ ‫م ی خواهد ب��ه ایفای نقش بردار بزرگتری و تصمیم س��ازی‬ ‫ب رای اصالح طلبان بپردازد با صفی از تصمیم سازان مخالف‬ ‫مواجه م ی شود که نسخه های او را ب ر نم ی تابند‪.‬‬ ‫او حاال در اس��تانه انتخاباتی دیگر باز هم حرف و راه‬ ‫خودش را دارد و چندی اس��ت که طرح پیش��ین عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری را که در دوره قبل دنبال م ی شد در دستورکارش‬ ‫قرار داده تا به انچه م ی خواهد یعنی تشکیل دولت وحدت‬ ‫ملی برسد‪.‬‬ ‫دولتی ک��ه ب��ه ان��گاره او ترکیب��ی خواهد ب��ود از‬ ‫اصالح طلبان و اصولگرایان نزدیک خ��ودش؛ اصولگرایان‬ ‫و اصالح طلبانی که منتقد وضع موجودند و البته از گذشته‬ ‫قرابت هایی نیز با اکبر هاشم ی رفسنجانی دارند‪.‬‬ ‫او تقریبا در دیدار و جلس ه ای نیست که درباره تشکیل‬ ‫دولت وحدت ملی سخن نگوید‪.‬‬ ‫از همان ابتدا ک��ه هاشم ی رفس��نجانی این بحث را‬ ‫مطرح کرد‪ ،‬فارغ از اصل طرح خیل ی ها دنبال گزینه و مصداق‬ ‫موردنظر اکبر هاشمی رفسنجانی بودند‪ .‬نخستین نگاه ها‬ ‫ابتدا به سمت ش��یخ عل ی اکبر ناطق نوری بازگشت؛ فردی‬ ‫که خود مبدع طرح دول��ت وحدت ملی بود‪ ،‬ام��ا در اجرای‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫اصالح طلبان در موقعیت ‪۹۱‬‬ ‫عباس عبدی‪ ،‬عبداهلل نوری‪ ،‬رئی س جمهور پیش��ین‪،‬‬ ‫سعید حجاریان و دیگرانی از انانی که باور به حضور دگرباره‬ ‫در انتخابات دارند‪ ،‬هر یک به گونه ای متفاوت حال و روز این‬ ‫ایام اصالح طلبان را تفسیر م ی کنند‪.‬‬ ‫م ی ت��وان گف��ت صاحب��ان تصمی��م و تفک��ر در‬ ‫می��ان اصالح طلب��ان هرچه به زم��ان برگ��زاری انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم نزدیک م ی ش��ویم به یک محور‬ ‫مش��ترک قربت بیش��تری پیدا م ی کنن��د و ان «حضور در‬ ‫انتخابات» است‪ .‬نکته مهم اما این است که تمام ماجرا در‬ ‫این محور مشترک خالصه نم ی ش��ود‪ ،‬چرا که یک محور‬ ‫مش��ترک دیگر نیز میان انان وجود دارد که از هم اندیشی‬ ‫و همنشینی انان جلوگیری م ی کند؛ «چگونه باز گردیم‪».‬‬ ‫اما «چگونه باز گردیم »چرا باعث شده اصالح طلبان‬ ‫به چند طیف تقسیم ش��وند و اینکه چرا کسی از انان ب رای‬ ‫«روحانی» منتقد فرش قرمز پهن نکرد؟‬ ‫در تحلیل نخس��تین از انچه امروز به اصالح طلبان‬ ‫م ی گذرد‪ ،‬م ی توان یک صورت بندی ابتدایی از سامان این‬ ‫روزهای انان ترسیم کرد؛ سامانی که البته متفاوت است با‬ ‫تمام ادوار گذشته انان‪.‬‬ ‫نکته این است که حاال که اصالح طلبان در موقعیت‬ ‫‪ ۹۱‬قرار دارند فقط یک چهره نیست که بخواهد تصمیم ساز‬ ‫باشد‪ .‬به دیگر سخن‪ ،‬انچه از اصالح طلبان بعد از سال ‪۸۸‬‬ ‫باقی مانده اکنون مدعی فراوانی دارد؛ به یک معنا انان دچار‬ ‫«تکثر در رهبری» شده اند‪.‬‬ ‫یک س��وی میدان رئی س جمهور پیشین قرار دارد که‬ ‫اگرچه نم ی توان تفسیری واحد از حرف و سخنان او در پیدا‬ ‫و نهان به جهت چندگانه بودنش یافت‪ ،‬اما انچه هویداست‬ ‫او دست اخر به یک کاندیدای اصالح طلب خواهد اندیشید؛‬ ‫چه اینکه م ی گویند یک دلش با محمد علی نجفی است و‬ ‫یک دلش با محمد رضا عارف‪.‬‬ ‫در اظه��ارات اخی��ر او البته تفاوت ه��ا و فاصله هایی‬ ‫دیده م ی ش��ود نس��بت به انچ��ه عب��داهلل نوری ی��ا اکبر‬ ‫هاشم ی رفسجانی م ی گویند‪.‬‬ ‫در این میان تالش نزدیکان��ش در این چند ماه ب رای‬ ‫تبدیل او به رهبر اصالحات همچون س��ال های صدارتش‬ ‫به جهت نافرمانی و چندگانگی بدنه اصالحات ناکام مانده‬ ‫است‪.‬‬ ‫س��وی دیگر این ماجرا عبداهلل نوری ق��رار دارد؛ وزیر‬ ‫کش��ور دولت اصالحات که البته سیاس��ت های رادیکالش‬ ‫همواره مورد انتقاد بوده اس��ت‪ .‬او اکنون بیش از همیش��ه‬ ‫اصرار به مش��ارکت در رقابت ‪ 92‬دارد و البته خالف گذشته‬ ‫دیگر حرفی از شرط و ش��روط ندارد؛ او گویا به محمد علی‬ ‫نجفی م ی اندیشد‪.‬‬ ‫از جانبی دیگ��ر موس��وی خوئین ی ها چه��ره ای که‬ ‫ب ر خالف گذشته گویا دیگر تمایلی ندارد در پس پرده باشد‪،‬‬ ‫اندیشه های دیگری در سر دارد‪.‬‬ ‫او در اخری��ن اظهارنظ��رش ب ی پ��رده گف��ت‪« :‬م��ا‬ ‫اصالح طلبان از اصولگرا هم اصولگراتر هس��تیم‪ ،‬بناب راین‬ ‫دلیلی ندارد ک��ه از یک کاندیدای اصولگ��را حمایت کنیم‪.‬‬ ‫کاندیدای اصالح طلبان نباید یک نیروی دست چندم باشد‪،‬‬ ‫چرا که نباید خیال ش��ود که هر چوب خشکی که به مردم‬ ‫معرفی کنیم مردم ه��م حمایت خواهند کرد‪ .‬باید کس��ی‬ ‫کاندیدا شود که بتوانیم به او دل ببندیم‪».‬‬ ‫زاوی��ه ف��راوان او ب��ا اکب��ر هاشم ی رفس��نجانی و‬ ‫اندیش��ه هایش اکنون عیان تر از همیش��ه اس��ت‪ .‬صادق‬ ‫زیب��اکالم‪ ،‬تحلیلگ��ر اصالح طل��ب و البت��ه نزدی��ک به‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی م ی گوید‪« :‬اقای موسوی خوئین ی ها‬ ‫کال چشم دیدن اقای هاشم ی رفسنجانی را ندارد و هر وقت‬ ‫پای هاشم ی رفسنجانی وسط م ی اید‪ ،‬ایشان مسائل قدیمی‬ ‫ را پیش م ی کشد‪ ،‬در حال ی که عالم سیاست‪ ،‬عالم بغض و‬ ‫کینه و نفرت و دشمنی نیست‪ .‬اقای موسوی خوئین ی ها باید‬ ‫به فکر دموکراسی باشد‪ ،‬نباید به دنبال تسویه حساب های‬ ‫دهه شصت‪ ،‬پنجاه یا حتی چهل باشد‪».‬‬ ‫ان ناکام ماند‪.‬‬ ‫در این میان با مطرح شدن دگر باره طرح دولت وحدت‬ ‫ملی توس��ط هاشم ی رفس��نجانی اگرچه بار دیگر احتمال‬ ‫کاندیداتوری عل ی اکبر ناطق نوری نقل محافل سیاس��ی و‬ ‫رس��انه ای ش��د‪ ،‬اما گویا وی دیگر بنایی ب رای کاندیداتوری‬ ‫ندارد‪ ،‬حتی نظ ر سنجی انتخاباتی که از چند روز پیش روی‬ ‫خروجی سایت منس��وب به او قرار داشت اکنون دیگر قابل‬ ‫رویت نیس��ت و این یعنی دیگر احتمالی ب رای بازگشت به‬ ‫عرصه انتخابات ب رای شیخ محتمل نیست‪.‬‬ ‫اما پس از او این عل ی اکبر والیتی بود که در تحلی ل ها‬ ‫به عنوان گزینه مطلوب هاشمی به شمار م ی امد‪.‬‬ ‫او اما حاال راهی دیگر در پیش گرفت��ه و وارد ائتالف‬ ‫سه نفره اصولگرایان شده و این یعنی هاشمی رفسنجانی‬ ‫دیگر نباید روی این گزینه ب رای تشکیل دولت وحدت ملی‬ ‫حساب کند‪.‬‬ ‫در می��ان چهره ه��ای سیاس��ی نزدی��ک ب��ه‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی حاال این حس��ن روحانی اس��ت که‬ ‫م ی گویند بناست طالیه دار طرح هاشم ی رفسنجانی باشد‪.‬‬ ‫او نه مانند عل ی اکب��ر ناطق ن��وری کاندیداتوری اش‬ ‫منتفی ش��ده و نه مانن��د عل ی اکبر والیتی وارد پروس��ه ای‬ ‫متفاوت شده است‪.‬‬ ‫حس��ن روحان��ی در جدیدتری��ن اظهارنظ��رش‬ ‫گفته اس��ت که در حال بررس��ی شرایط اس��ت و احتمال‬ ‫کاندیدات��وری اش وج��ود دارد؛ تکنوکراتی عملگ��را که در‬ ‫صف بندی نیروهای سیاسی از چهره های نزدیک و متمایل‬ ‫به هاشمی رفسنجانی به ش��مار م ی رود و البته همچون او‬ ‫منتقد وضع موجود‪.‬‬ ‫نقد هایش به احمدی نژاد انقدر جدی و تند اس��ت که‬ ‫غالبا پس از طرح با بازخوردهای ف��راوان و متعددی مواجه‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫او در یکی از این جن��س اظهاراتش گفته بود‪« :‬مردم‬ ‫دالر نم ی خواهند‪ ،‬صداقت و برنام��ه م ی خواهند‪ .‬ما نیاز به‬ ‫نوکر نداریم نیاز به مدیر داریم‪ .‬ما نیاز به نوکر مدیر داریم‪ ،‬نه‬ ‫نوکر خالی‪ .‬تنها نوکر بودن کافی نیست‪».‬‬ ‫در این میان اما حسن روحانی بر یک نکته تاکید ویژه‬ ‫کرده و ان حضور مستقل در انتخابات است؛ این یعنی نه به‬ ‫اصولگرایان چشم دوخته و نه به اصالح طلبان‪.‬‬ ‫عدم انتظارش از اصولگرایان ب رای حمایت جریانی و‬ ‫متحد با ش��رایط موجود‪ ،‬ائتالف سه نفره و دیگر چهره های‬ ‫اصولگرا که راه پاستور در پیش گرفته اند بدیهی م ی نماید‬ ‫اما اینکه چرا به رغم مواضع منتقدانه و گاه معترضانه‪ ،‬حسن‬ ‫روحانی با استقبال اصالح طلبان ب رای کاندیداتوری مواجه‬ ‫نم ی شود مساله ای مهم به نظر م ی رسد؛ رخدادی که نشات‬ ‫گرفته از روزگار کنونی اصالح طلبان است‪.‬‬ ‫انچنان که شرحش امد هم میان رهبران و صاحبان‬ ‫تصمیم اصالح طلبان تکث��ر وجود دارد و ه��م انچنان که‬ ‫ش��رحش خواهد امد در می��ان بدنه اصالح طلب��ان تکثر و‬ ‫نافرمانی تشکیالتی حاکم است‪.‬‬ ‫س�طح دوم اصالحات‬ ‫عباس عب��دی م ی گوید‪« :‬م��ن این ف��رض را غلط‬ ‫م ی دانم که کس��انی بیایند و بگویند حتم��ا رای م ی اوریم‪.‬‬ ‫چرا؟ چون وقتی رای نیاورند‪ ،‬م ی زنن��د زیرش و م ی گویند‬ ‫تقلب شده‪ .‬این چه فرضی است که ما داریم م ی گذاریم؟ چه‬ ‫کسی این را گفته‪ ،‬اصال از کجا این را دراورده اند که اگر یک‬ ‫نامزد اصالح طلب بیاید‪ ،‬حتما و حتما رای م ی اورد‪.‬‬ ‫من از جمله کس��انی هس��تم که (حاال شاید خیلی‬ ‫صحیح نباش��د این را بگویم) معتقد نیس��تم که حتی اگر‬ ‫قوی ترین چهره اصالح طلب هم بیاید‪ ،‬لزوما رایش قطعی‬ ‫است‪ .‬اتفاقاتی ممکن اس��ت در عرصه سیاسی بیفتد که‬ ‫اصال چنین چیزی رخ ندهد‪ ».‬یا در جای دیگری م ی گوید‪:‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫«باید از خط مشی چهارسال ه گذشته شان برگردند‪».‬‬ ‫عبداهلل نوری هم با تاکید بر لزوم شرکت اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات بر این باور اس��ت که‪« «:‬موضع تند و افراطی‬ ‫گرفتن جز اینکه ع��ده ای ما را قهرمان بدانند و سازش��کار‬ ‫نخوانند خاصی��ت و ارزش دیگری ندارد‪ .‬به جای کوش��ش‬ ‫ب رای قهرمان شدن نزد افکار عمومی به این بیندیشیم که‬ ‫سخنان و اقدامات ما چه تاثیری در بهبود وضعیت مردم و‬ ‫اتیه کشور دارد‪».‬‬ ‫این دو چهره اصالح طلب در واقع به یک مساله بیشتر‬ ‫از نتیجه انتخابات فکر م ی کنند و ان بازگشت اصالح طلبان‬ ‫به عرصه قدرت رسمی است‪.‬‬ ‫به بیان دیگ��ر انه��ا برانند ک��ه راهی باز ش��ود تا با‬ ‫تجمیع نیروهای پ راکنده ش��ده اصالح طل��ب و نیز ترمیم‬ ‫همبس��تگ ی های از دس��ت رفته به جناح ناکام سال های‬ ‫ماضی اب حیات بدهند‪ .‬ب رای تصمیم گی��ری درباره اینده‬ ‫نگاه انان پیوسته به گذشته دوخته شده‪ ،‬انچنان که عبداهلل‬ ‫نوری م ی گوید‪« :‬فواید حضور اصالح طلب��ان در انتخابات‬ ‫س��ال ‪ ،1388‬از عدم حضور انه��ا در انتخابات مجلس نهم‬ ‫بیشتر بوده است‪».‬‬ ‫اما چرا انان نم ی توانند با هم نشینی و هم اندیشی به‬ ‫یک نتیجه واحد برسند تا انگونه که عباس عبدی م ی گوید‬ ‫موقعیت ‪ 75‬را در سال ‪ 91‬بازافرینی کنند؟‬ ‫واقعیت ان اس��ت که اکنون دامنه اصالحات پرشده‬ ‫از نیروهای گریز از مرکز‪ ،‬نیروهایی که دیگر نگاهش��ان به‬ ‫تصمیم سازان و تئوری پردازان اصالح طلب نیست‪.‬‬ ‫ای��ن نیروها الگ��وی فرمان��ی چهره ه��ای رده باال و‬ ‫تئوریسی ن های اصالح طلب را ب ر نم ی تابند و چنین است که‬ ‫فرمان همسازی که البته خودجوش نیست و دستوری است‪،‬‬ ‫فرمانبرداری در بدنه ندارد‪.‬‬ ‫انها هر یک به س��یاق خود اغاز گر راه جدیدی شده‪،‬‬ ‫تعریف های پیش��ین را به چالش کش��یده و خ��ود مدعی‬ ‫اینده شده اند‪ .‬اینگونه است که حاال با چهره هایی در میان‬ ‫اصالح طلبان مواجه هس��تیم ک��ه ب ی توجه ب��ه الگوهای‬ ‫فرمانی موجود‪،‬خود تالش ب رای کاندیداتوری را اغاز کرده اند؛‬ ‫کاندیداهایی که بیش��تر به صورت «حداق��ل» در نظرند تا‬ ‫«فراگستر» بودن در میان اصالح طلبان‪.‬‬ ‫هر چ��ه هس��ت انه��ا خ��ود را منتقد وض��ع موجود‬ ‫اصالح طلبان م ی دانند و مقصرش را تندروی تصمیم سازان‬ ‫سابق‪ ،‬که حاال مقاومند در ب رابر توضیح درباره انچه گذشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫این نیروها با نگاه و بیانی ش��کاکانه به توصی ه های‬ ‫چهره های رده باالتر اصالحات‪ ،‬هم تحریم را ب ر نم ی تابند و‬ ‫هم قرار گرفتن پشت سر کاندیداهای حداکثری اصالح طلب‬ ‫را قبول ندارند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫هاشمی م ی اید؟‬ ‫اکب��ر هاشم ی رفس��نجانی هفته گذش��ته در اخرین‬ ‫اظهارنظرش احتمال کاندیداتوری خود را رد نکرده و گفته‪:‬‬ ‫«هنوز بنا ندارم وارد صحنه شوم»‬ ‫اما ایا باید باور کنیم که قرار است یکی از کاندیداهای‬ ‫انتخابات یازدهم اکبر هاشم ی رفسنجانی باشد؟‬ ‫ایا شاهد رجعت دگر باره هاشمی به مهمترین رقابت‬ ‫سیاسی درون نظام خواهیم بود؟‬ ‫واقعیت این است که دیگر کمتر تحلیلگری درصدی‬ ‫از احتمال وقوع چنین رخ��دادی را با رصد ش��رایط موجود‬ ‫تصور می کند‪.‬‬ ‫هاشم ی اگرچه در س��ال های اخیر مواضعی متفاوت‬ ‫و البته نزدی��ک دارد به منتقدان اما هر چه هس��ت او هنوز‬ ‫اکبر هاشم ی رفسنجانی است؛ فردی که در هویت شناسی‬ ‫سیاس ی اش به چهره ای محافظه کار شهره است‪.‬‬ ‫ب ی ش��ک همین محافظه کاری‪ ،‬اکنون که هاش��می‬ ‫‪22‬‬ ‫در سن ‪ 77‬س��الگی قرار دارد هنوز همراه اوست و اجازه اخذ‬ ‫ی را به او نخواهد داد‪.‬‬ ‫چنین تصمیم ‬ ‫اما انچنان که فرزن��دان و افراد نزدیک به او م ی گویند‬ ‫حاال مهمترین تصمیم سیاس��ی هاش��می تاثیرگذاری بر‬ ‫انتخابات ‪ 92‬است‪.‬‬ ‫به دیگر س��خن اینکه حاال همه اف��راد نزدیک به او‬ ‫م ی گویند هاشمی تمام تالشش را در انتخابات ‪ 92‬انجام‬ ‫خواهد داد؛ تالشی که انگونه که خودش م ی گوید در قالب‬ ‫پروژه دولت وحدت ملی دنبال خواهد شد و حاال که حسن‬ ‫روحانی احتمال نامزدی اش مطرح شده‪ ،‬م ی گویند همان‬ ‫گزینه ای است که بناست طرح هاشمی را دنبال و اجرا کند‪.‬‬ ‫اما اگر چنین فرضی ه ای درست باشد باید به بررسی این‬ ‫مساله پرداخت که کدام بخش از اصالح طلبان و کدام بخش‬ ‫از اصولگرایان از نامزدی حسن روحانی حمایت خواهند کرد؟‬ ‫با رص��د اظه��ارات و تح��رکات سیاس��ی چن��د ماه‬ ‫اخیر م ی ت��وان فهمید ک��ه طیف چ��پ اصالح طلبان که‬ ‫رئی س جمهور پیشین‪ ،‬موس��وی خوئین ی ها‪ ،‬عبداهلل نوری‬ ‫و چهره هایی از این دست را در خود جای داده است قرابتی‬ ‫با حسن روحانی ندارند و انگونه که در چند روز گذشته نیز‬ ‫نمایان ش��د س��عی کردند از این ماجرا یعنی اعالم احتمال‬ ‫کاندیداتوری حسن روحانی ارام و ب ی صدا عبور کنند‪ .‬انچنان‬ ‫که امد انها به گزینه های دیگری که اگرچه رده باال نیستند‬ ‫اما اتیکت اصالح طلبی دارند‪ ،‬م ی اندیشند‪.‬‬ ‫در طیف مقاب��ل انان که جناح راس��ت اصالح طلبان‬ ‫به شمار م ی رود‪ ،‬اما اکنون شرایط دیگری حاکم است‪.‬‬ ‫کارگ��زاران ک��ه ح��زب سیاس��ی نزدی��ک ب��ه‬ ‫هاشمی رفس��نجانی اس��ت‪ ،‬اگر بخواهد موضعی داش��ته‬ ‫باشد به احتمال خیلی زیاد حمایت از طرح و گزینه هاشمی‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫غالمحسین کرباس��چی‪ ،‬دبیرکل حزب کارگزاران در‬ ‫جدیدترین اظهارنظرش گفته است‪« :‬حسن روحانی معتدل‬ ‫است نه اصولگرا‪ .‬کارگزاران عالوه بر نجفی و جهانگیری‪،‬‬ ‫سایر کسانی که خود را در معرض کاندیداتوری قرار داده اند را‬ ‫رصد خواهد کرد و هر کاندیدایی که خواهان تحول و تغییر‬ ‫در سیاست های جاری کشور باشد را در معرض انتخاب خود‬ ‫قرار خواهد داد‪».‬‬ ‫در دیگر تشکل ها و احزاب فعال و نیمه فعال این طیف‬ ‫نیز شرایطی مانند کارگزاران حاکم است؛ اگر چه در میانشان‬ ‫مخالفان سفت و س��ختی نیز در ب رابر حسن روحانی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اما هس��تند گروهایی از انان که چنین گزینه ای را در‬ ‫شرایط موجود مغتنم م ی شمارند‪.‬‬ ‫در میان اصولگرایان نیز بخش هایی که عمدتا نزدیک‬ ‫به سنت ی ها هس��تند قرابت هایی با حس��ن روحانی و البته‬ ‫هاشم ی رفسنجانی دارند‪.‬‬ ‫بنابر برخی تحلی ل ها محتمل است که انها حمایتی‬ ‫البته ن��ه چن��دان نمای��ان از حس��ن روحان��ی در صورت‬ ‫کاندیداتوری داشته باشند‪.‬‬ ‫در این سامان سیاس��ی متفاوت از همه ادوار گذشته‬ ‫حس��ن روحانی اگر کاندیدای انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫یازدهم ش��ود با حامیان و مخالفانی مواجه خواهد شد که‬ ‫البته هنوز هیچ کدام تصمیم نهای ی شان را ب رای انتخابات‬ ‫نگرفته اند‪.‬‬ ‫اما ایا حس��ن روحان��ی کاندیدات��وری در انتخابات را‬ ‫خواهد پذیرفت؟ و ایا انگونه ک��ه م ی گویند او مجری طرح‬ ‫دولت وحدت ملی خواهد شد؟و یک س��وال مهم دیگر؛ ایا‬ ‫هاشمی رفسنجانی با حمایت از حسن روحانی صف خود را‬ ‫از اصالح طلبان جدا کرده است؟‬ ‫تاکن��ون به نظر م ی رس��د که هاش��می و خاتمی دو‬ ‫راه جدا از هم را م ی روند و طیفش��ان از یکدیگر جدا ش��ده‬ ‫اس��ت و هر یک با گزینه ای متف��اوت پا ب��ه انتخابات ‪92‬‬ ‫م ی گذارند‪g .‬‬ ‫دیپلمات هسته ای‬ ‫حسن روحانی از پارلمان‬ ‫تا شورای عالی امنیت ملی‬ ‫‪2‬‬ ‫حسن فریدون روحانی‪ ،‬سیاس��تمدار تکنوکراتی است‬ ‫که سال هاس��ت در مناصب مختلفی حضور دارد‪ .‬او که ‪۲۱‬‬ ‫ابان ‪ ۱۳۲۷‬در سرخه سمنان متولد شده‪ ،‬نمایندگی مجلس‬ ‫خب��رگان رهبری‪ ،‬عضویت در مجمع تش��خیص مصلحت‬ ‫نظام و عضویت در ش��ورای عالی امنیت مل��ی و دبیری ان‬ ‫را تجربه کرده اس��ت‪.‬او در س��ال ‪ ۱۳۴۰‬در حالی که ‪ ۱۳‬سال‬ ‫بیشتر نداشت راهی قم شد و تحصیالت حوزوی خود را اغاز‬ ‫کرد‪ .‬روحانی در قم از محضر اس��تادان بزرگی بهره جست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫در خارج فقه و اص��ول در کالس درس اس��تادانی همچون‬ ‫ایت اهلل سی د محمد محقق داماد‪ ،‬شیخ مرتضی حائری یزدی‬ ‫و ایت اهلل سی د محمدرضا گلپایگانی شرکت و سپس در سطح‬ ‫عالی ایت اهلل سلطانی‪ ،‬ایت اهلل محمد فاضل لنکرانی و شیخ‬ ‫محمد شاه ابادی از استادان او بودند‪.‬روحانی البته همزمان با‬ ‫تحصیل در حوزه‪ ،‬از علوم اکادمیک هم بهره برد‪ .‬او در فاصله‬ ‫سال های ‪ ۱۳۴۸‬تا ‪ ۱۳۵۱‬موفق به کس��ب مدرک لیسانس‬ ‫حقوق از دانشگاه ته ران ش��د‪ .‬روحانی سپس در سال ‪۱۳۵۷‬‬ ‫ب رای ادامه تحصیالت به بریتانیا رفت و در انجا فوق لیسانس‬ ‫حقوق عمومی و دکترای حقوق اساسی را از دانشگاه گالسکو‬ ‫اخذ کرد‪.‬با اغاز فعالی ت های مبارزات انقالبی مردم در س��ال‬ ‫‪ ۱۳۴۱‬او نیز به مبارزان پیوس��ت‪ .‬حس��ن روحانی نخستین‬ ‫بار در س��ال ‪ ۱۳۴۳‬دس��تگیر و در طول مبارزه بارها دستگیر‬ ‫و ممنوع المنبر شد‪ .‬انگونه که مشهور است اولین بار او بود‬ ‫که لقب «امام» را‪ ،‬در ابان ماه ‪ ۱۳۵۶‬ب رای رهب ر کبیر انقالب‬ ‫اسالمی به کار برد‪.‬‬ ‫پس از پیروزی انقالب اسالمی روحانی مسئولی ت های‬ ‫مختلفی را ب ر عهده گرفت‪ .‬او از بدو پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫به مجلس شورای اسالمی راه یافت و پنج دوره قانونگذاری را‬ ‫تجربه کرد‪ .‬روحانی در دوره ه��ای اول و دوم به عنوان رئیس‬ ‫ن رئیس‬ ‫کمیسیون دفاع و در دوره های چهارم و پنجم به عنوا ‬ ‫برئیس اول مجلس حضور‬ ‫کمیسیون سیاست خارجی و نای ‬ ‫داش��ت‪ .‬وی هم زمان با نمایندگی مجلس از س��ال ‪ ۱۳۶۲‬تا‬ ‫‪ ،۱۳۶۴‬در مقام معاونت فرماندهی جنگ و از س��ال ‪ ۱۳۶۴‬تا‬ ‫‪ ۱۳۶۷‬نیز در سمت رئیس ستاد قرارگاه مرکزی خاتم االنبیاء‬ ‫در دوران جنگ فعالیت م ی کرد‪ .‬روحانی همچنین از س��ال‬ ‫‪ ۱۳۶۵‬تا س��ال ‪ ۱۳۷۰‬فرماندهی پدافند هوایی کل کشور را‬ ‫ب ر عهده داش��ت‪ .‬عضویت در هیات امنای دانش��گاه ته ران‬ ‫و منطقه شمال از س��ال ‪ ۱۳۷۴‬تا س��ال ‪ ۱۳۷۸‬و همچنین‬ ‫عضویت در شورای سرپرستی صدا و س��یما از سال ‪ ۱۳۵۹‬تا‬ ‫سال ‪ ۱۳۶۲‬از دیگر مس��ئولی ت های وی در سال های پس از‬ ‫انقالب بوده است‪.‬روحانی از زمان بازنگری در قانون ‏اساسی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و تشکیل شورای عالی امنیت ملی‪،‬‬ ‫در مقام نماینده رهبر معظم انقالب در این شورا حضور دارد‪.‬‬ ‫او البته به مدت ‪ ۱۶‬س��ال و در دوره های ریاس��ت جمهوری‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی و س��ی د محمد خاتمی در دولت های‬ ‫س��ازندگی و اصالحات به عنوان دبیر ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی جمهوری اس�لامی ای ران فعالیت کرد‪ .‬او همچنین از‬ ‫اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیسیون‬ ‫سیاسی‪ ،‬دفاعی و امنیتی این مجمع است‪.‬روحانی همچنین‬ ‫از س��ال‏‪ ۱۳۷۱‬تاکنون رئیس مرکز تحقیقات اس��تراتژیک‬ ‫مجمع تش��خیص مصلحت نظام بوده است‪.‬او در انتخابات‬ ‫میاندوره ای س��ومین دوره مجلس خب��رگان رهبری در ‪۲۹‬‬ ‫بهمن‏‪ ۱۳۷۸‬به نمایندگی از مردم استان سمنان به مجلس‬ ‫خبرگان رهبری راه یافت و در انتخابات دوره چهارم این مجلس‬ ‫در س��ال ‪ ۱۳۸۵‬نیز به عنوان نماینده ته ران به عضویت این‬ ‫مجلس درامد‪.‬روحانی در کنار فعالی ت های سیاسی تالیفاتی‬ ‫نیز داشته است؛ تالیفاتی که برخی از انها در دانشگاه ها نیز‬ ‫تدریس م ی شوند‪ .‬از جمله کتاب های او م ی توان به «انقالب‬ ‫اس�لامی؛ ریش��ه ها و چالش ها» (در دو جلد)‪« ،‬مبانی تفکر‬ ‫سیاس��ی امام خمینی(ره)»‪« ،‬رویدادهای یازدهم س��پتامبر‬ ‫و مواضع جمهوری اس�لامی ای ران»‪« ،‬تح��والت جهانی با‬ ‫نگاه ب��ه موقعیت جمهوری اس�لامی ای��ران»‪« ،‬خاط رات»‬ ‫(در دو جلد انقالب و دفاع مقدس)‪« ،‬اس��تراتژی امنیت ملی‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران» (در دو جلد)‪« ،‬سیره امامان شیعه‬ ‫در تاری��خ» و همچنین کت��اب «امنیت ملی و دیپلماس��ی‬ ‫هسته ای» که خاط رات دوران مسئولیت او به عنوان مذاکره‬ ‫کننده ارشد ای ران را روایت م ی کند‪ ،‬اش��اره کرد‪.‬اما نام حسن‬ ‫روحانی که حاال ‪ 64‬س��ال دارد‪ ،‬با پرونده هسته ای ای ران گره‬ ‫خورده اس��ت‪ .‬انگونه که خودش روایت م ی کن��د در یکی از‬ ‫سخت ترین شرایط مسئولیت این پرونده را برعهده گرفته بود‪.‬‬ ‫حسن روحانی در کتاب خاط راتش شرایط ان دوران را اینگونه‬ ‫تفسیر م ی کند‪« :‬عالوه بر توطئه های خارجی‪ ،‬برخی کنش ها‬ ‫و نگرش های داخلی شرایط را ب رای دشمن سهل تر و دفاع را‬ ‫ب رای ما تا حدودی سخت تر کرده بود‪ .‬به عنوان نمونه برخی‬ ‫از فعالی ت های هسته ای ای ران به دلیل رویکرد خصمانه غرب‬ ‫به ویژه امریکا‪ ،‬به اژانس گزارش نشده بود یا پس از جنجال‬ ‫تابستان ‪ 1381‬سازمان انرژی اتمی ای ران به برخی از سواالت‬ ‫اژانس به صورت دقیق پاسخ نداده بود‪ .‬کشف الودگی سطح‬ ‫باال اوایل سال ‪ 82‬توس��ط اژانس نیز بر نگران ی ها و ابهامات‬ ‫افزوده بود‪ .‬البته الودگی در این س��طح ب رای س��ازمان انرژی‬ ‫اتمی ای ران و قطعا ب رای مسئوالن سیاسی کشور شگفت اور‪،‬‬ ‫گیج کننده و غیر قابل توجیه بود‪.‬در مقاطعی هم در برخورد با‬ ‫اژانس از شیوه هایی استفاده م ی شد که ب رای انها شک ب رانگیز‬ ‫و ابهام افرین بود‪ .‬ب رای مثال مسئوالن و بارزسان اژانس ب رای‬ ‫سفر به ای ران گاهی با تاخی ر های قابل اجتنابی مواجه م ی شدند‪.‬‬ ‫بناب راین مقطع سال های ‪ 1381-1382‬یکی از بدترین مقاطع‬ ‫ب رای طرح اتهام س��اخت بمب اتم ی به ای ران بود‪ ،‬که شرایط‬ ‫را ب رای مقابله و زدودن این اتهام واهی‪ ،‬ب رای مس��والن نظام‬ ‫دشوار کرده بود‪ .‬با توجه به ش��رایط فوق در حالی که مسیر‬ ‫توسعه انرژی هسته ای در کشور با دستان توانمند متخصصان‬ ‫نسل جوان و تصمیمات مهم تاثیرگذار سیاستمداران کشور‬ ‫به اوج خود رسیده بود‪ ،‬ناگاه در پیچ و خم های توطئه گرانه و‬ ‫هوس الود غرب‪ ،‬به دامان تقابل و درگیری سیاسی افتاد و در‬ ‫تالش ب��رای از میان بردن یا حداقل زمی ن گی��ر کردن ان‪ ،‬از‬ ‫‪23‬مرداد ‪ 81‬با تبلیغات و هجمه رس��انه ای غرب به صحنه‬ ‫نزاعی دیپلماتیک وارد ش��د و در ‪ 21‬شهریور ‪ 1382‬منجر به‬ ‫صدور ش��دیدترین قطعنامه اژانس بی ن المللی انرژی اتمی‬ ‫ علیه ای ران ش��د و ای ران را با چالش��ی بزرگ روب��ه رو کرد که‬ ‫م ی توانس��ت ابعاد مختلف زندگی م��ردم را تحت تاثیر قرار‬ ‫دهد‪ .‬من با تصمیم جلسه سران نظام و مسئوالن عال ی رتبه‪،‬‬ ‫با حکم رئی س جمهور و با تاکید مقام معظم رهبری از ‪ 14‬مهر‬ ‫‪ 1382‬مسئولیت مس��تقیم تیم مذاکره کننده هسته ای را بر‬ ‫عهده گرفتم‪ .‬هم زمان ش��اهد ماجراجویی برخی در داخل و‬ ‫خارج کشور بودم‪ ،‬اما در جهت پاسداشت منافع و امنیت ملی‬ ‫دم ب رنیاوردم و از جنجال پرهیز کردم‪(».‬صفحات ‪)22-21-20‬‬ ‫اما ماجرای انتخاب حس��ن روحانی به عنوان مسئول‬ ‫پرونده هس��ته ای ای ران نی��ز قابل توجه اس��ت‪ .‬او در بخش‬ ‫دیگری از کتاب خاط راتش با شرح اختالف نظ ر ها و اقدامات‬ ‫موازی و ناهماهنگ ماجرای انتخابش به عنوان مسئول‪ ،‬این‬ ‫پرونده را این چنین شرح م ی دهد‪« :‬در نخستین جلسه سران‬ ‫پس از قطعنامه شهریور من جمع بندی مباحث کمیته عالی‬ ‫هسته ای را به ان جلسه گزارش دادم‪ .‬دیگران هم گزارش هایی‬ ‫ارائه دادند‪ ،‬ولی همه متعجب بودند که چطور چنین قطعنامه‬ ‫شدیدی علیه ای ران صادر شده اس��ت! اختالف بین تحلیل‬ ‫وزارت خارجه و پی ش بینی س��ازمان انرژی اتمی نیز زیاد بود‪.‬‬ ‫در ان جلسه وزیر امور خارجه معتقد بود که این مساله با روند‬ ‫لو فصل نم ی رسد و ادامه ان کشور را دچار مشکل‬ ‫فعلی به ح ‬ ‫م ی کند و بناب راین باید یک نفر با اختیار تام مس��ئولیت این‬ ‫پرونده را بر عهده گیرد و اینجانب را به عنوان مسئول پرونده‬ ‫پیشنهاد کرد‪ .‬اقای هاش��می و اقای خاتمی و دیگر اعضای‬ ‫جلسه نیز این پیشنهاد را تایید کردند‪ ،‬ولی من نپذیرفتم‪ .‬در‬ ‫واقع وزارت امور خارجه از سویی نگران پیامد های شدید پرونده‬ ‫هسته ای بود و از سوی دیگر با سازمان که مسئول مستقیم‬ ‫پرونده در ان مقطع بود اختالفات جدی داشت‪ .‬یکی از معاونان‬ ‫وزارت خارجه گفته بود این پرونده نیاز ب��ه یک قربانی دارد و‬ ‫خوب است دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی‪ ،‬قربانی ان باشد‬ ‫تا وزارت امور خارجه از تیررس خارج شود‪)129(».‬‬ ‫«‪...‬برخی س��ران کش��ور اصرار داش��تند تا اینجانب‬ ‫مسئولیت پرونده هسته ای را بپذیرم ولی من قبول نم ی کردم‪.‬‬ ‫اس��تدالل من این بود که م��ن عضو هیچ ی��ک از دو جناح‬ ‫قدرتمند کشور نیستم و در نتیجه ممکن است هدف مناسبی‬ ‫ب رای حمالت ناروای افراطیون دو طرف باش��م‪ .‬از طرفی نه‬ ‫امکانات وزارت ام��ور خارجه در اختیار من ب��ود که بخواهم‬ ‫ازادانه فعالیت دیپلماتیک داشته باشم‪ ،‬نه دستگاه تبلیغات‬ ‫در اختیارم بود تا بتوانم پاسخگوی س��خنان ناروا باشم و نه‬ ‫حتی امکانات اطالعاتی ویژه ای در اختیار داشتم تا بتوانم ب رای‬ ‫هماهنگ کردن بخش های مختلف با یکدیگر برنامه ریزی‬ ‫کنم‪ .‬گفتم چنانچه فرد دیگری مسئولیت این پرونده را بپذیرد‬ ‫حاضرم با تمام توان به او کمک کنم‪ .‬در نهایت همانطور که‬ ‫قبال اشاره شد وزیر امور خارجه این پیشنهاد را در جلسه سران‬ ‫مطرح کرد‪ .‬پس از چند نوبت اقای خاتمی حضوری و تلفنی‬ ‫با من تماس گرفتند و حتی یکبار یادداشت خصوصی در این‬ ‫زمینه ب رایم فرس��تاند‪ ،‬ولی من نپذیرفتم‪ .‬تا اینکه غروب روز‬ ‫‪ 1382/7/13‬در یک نامه دستنویس خصوصی حکمی را در‬ ‫این زمینه ب رای من ارسال کردند‪ ،‬که من ان نامه را در کشوی‬ ‫میزم گذاش��تم تا فردا حضورا دالیل امتناع خود را با ایشان در‬ ‫میان بگذارم‪ .‬ان ش��ب با مقام معظم رهبری ب رنامه مالقات‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫داش��تم‪ .‬در پایان ان مالق��ات‪ ،‬مقام معظم رهب��ری به من‬ ‫فرمودند چرا مسئولیت پرونده هسته ای را نم ی پذیری حاال که‬ ‫همه مسئوالن متفق القول هستند که شما این مسئولیت را‬ ‫بپذیرید و اقای رئی س جمهور هم به شما حکم داده اند؛ «خذها‬ ‫بقوه» (با همه نیرو ان را در اختیار بگیرید)‪ .‬من در پاسخ دالیل‬ ‫خود را ب رای نپذیرفتن مسئولیت توضیح دادم‪ .‬ایشان فرمودند‬ ‫که «این باری اس��ت بر دوش من‪ ،‬بگیر ب��ردوش خودت!»‬ ‫لحظه ای سکوت کردم و سپس گفتم حاال که نظرشماست‬ ‫م ی پذیرم‪ .‬ایشان دعا کردند و تشکر کردند‪ .‬در واقع با همان‬ ‫نامه دستنویس خصوصی باتوجه به نظر مقام معظم رهبری‬ ‫از فردای ان روز کار خود را اغاز کردم‪)138-137(».‬‬ ‫شروع به کار حس��ن روحانی به عنوان مسئول پرونده‬ ‫هسته ای انگونه که خودش روایت کرده در شرایط متفاوتی‬ ‫بوده است‪ ،‬در ان زمان مجلس و دولت در اختیار اصالح طلبان‬ ‫بود؛ اصالح طلبانی که در میانشان چهره های رادیکال و تندرو‬ ‫وجود داشت و همانطور که خود او پی ش بینی کرده بود در ادامه‬ ‫کار ب رای او موانع و مشکالتی را پدید اورده بودند‪ .‬مسائلی که‬ ‫موجب شد حتی حسن روحانی تهدید به استعفا کند‪ .‬او درباره‬ ‫یکی از مقاطعی که این نیروها ب رای او مشکل افرینی کرده‬ ‫بودند در کتاب خاط راتش به اتفاقات زمان مذاکرات با سف رای‬ ‫اروپایی پرداخته و نوشته است‪« :‬در استانه مذاکرات ته ران با‬ ‫چند اتفاق ناگوار مواجه شدیم‪ .‬نخستین انها‪ ،‬اشتباه یکی از‬ ‫سف رای ما در اروپا بود‪ .‬او به مقامات ان کشور گفته بود ای ران‬ ‫ب رای توقف غنی سازی امادگی دارد‪ .‬پس از اینکه تلکس این‬ ‫مذاکره به دست من رس��ید‪ ،‬با رئی س جمهور تماس گرفتم‬ ‫و گفتم من از ابتدا نم ی خواس��تم این مس��ئولیت را بپذیرم‬ ‫و م ی دانس��تم وزارت امور خارجه به ان��دازه کافی همکاری‬ ‫نم ی کند و حاال م ی بینید که شاهد نخستین اقدام نسنجیده‬ ‫هستم‪ .‬گفتم سفیر شما گفته اماده توقف هستیم! بناب راین‬ ‫من چطور بحث تعلیق محدود را با سه وزیر مطرح کنم؟ ظاه را‬ ‫برخی س��ف رای ما تفاوت توقف و تعلیق را چندان تشخیص‬ ‫نم ی دادند‪ .‬دومین مس��اله این بود که تعدادی از نمایندگان‬ ‫مجلس‪ ،‬طرح سه فوریت ب رای الزام به پذیرش پروتکل الحاقی‬ ‫را امضا کرده و در پی ان بودند تا ان را تقدیم مجلس کنند‪ .‬به‬ ‫رئی س جمهور گفتم که اگر طرح سه فوریت در مجلس مطرح‬ ‫شود‪ ،‬من اس��تعفا م ی دهم‪ .‬گفتم ظاه را مجلس از اغاز کار‪،‬‬ ‫کارشکنی را شروع کرده است‪ .‬در این زمینه من و اقای خاتمی‬ ‫با اقای کروبی (رئیس مجلس) صحب��ت کردیم تا این طرح‬ ‫متوقف شود و در مجلس مطرح نش��ود‪ .‬خوشبختانه ایشان‬ ‫مانع ش��د و طرح در صحن علنی مطرح نشد‪ ،‬ولی متاسفانه‬ ‫سف رای اروپایی از تهیه این طرح در مجلس با خبر شده بودند‪.‬‬ ‫سومین مساله این بود که پیش از انکه وزرا به ته ران برسند‪،‬‬ ‫رئی س جمهور در مصاحب ه ای مطبوعاتی اعالم کرده بود که ما‬ ‫تعلیق را م ی پذیریم‪ .‬با شنیدن این مطلب به تیم مذاکراتی‬ ‫گفتم در مورد پروتکل که در مجلس طرح س��ه فوریت تهیه‬ ‫کرده اند‪ ،‬تعلیق را هم که رئی س جمهور اعالم کرده‪ ،‬من دیگر‬ ‫قرار است بر سر چه موضوعی مذاکره کنم؟»(‪)174-173‬‬ ‫حس��ن روحانی در عین ح��ال از هماهنگی نیروهای‬ ‫اقتصادی دولت وقت اب راز خشنودی کرده و انها را همراه خود‬ ‫در ماجرای پرونده هسته ای توصیف کرده است‪ .‬او در این مورد‬ ‫چنین نقل م ی کند‪« :‬زمستان‪ 1382‬که اعضای ستاد اقتصادی‬ ‫دولت‪ ،‬اقایان شیبانی (رئیس بانک مرکزی )‪ ،‬صفدر حسینی‬ ‫(وزیر اقتصاد) و شریعتمداری (وزیر بازرگانی) به دبیرخانه امده‬ ‫بودند‪ ،‬گزارش��ی از وضع اقتصادی کش��ور ارائه دادند و از من‬ ‫خواستند دست کم دو سال ب رای کش��ور زمان بخرم؛ یعنی‬ ‫حداقل تا دو سال ایند پرونده به شورای امنیت ارجاع نشود‪ .‬انها‬ ‫م ی گفتند ب رنامه های اقتصادی خوبی دارند که اگر به سرانجام‬ ‫برسد کشور از لحاظ اقتصادی به نقطه ای م ی رسد که حتی‬ ‫اگر به شورای امنیت هم برویم‪ ،‬م ی توانیم با مشکالت کمتری‬ ‫در ب رابر ان ایستادگی کنیم‪ .‬این نکته بسیار مهم است‪ ،‬یعنی‬ ‫با ان زمان دو س��اله ای که خریدیم‪ ،‬وقتی در سال ‪ 85‬پرونده‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪24‬‬ ‫به شورای امنیت ارجاع شد تا حد زیادی امادگی ب رای مقاومت‬ ‫وجود داشت‪)161(».‬‬ ‫یکی از انتقاداتی که به حسن روحانی حتی سال ها پس‬ ‫از ترک مسئولیتش وارد م ی شود پذیرش تعلیق در مذاکرات‬ ‫است‪ .‬او اما در مصاحب ه ها و خاط راتش از ان دوران م ی گوید‬ ‫که این چیزی نبوده که در مذاکرات حاصل شده باشد‪ ،‬بلکه‬ ‫تعلیق خواست قطعنامه شورای امنیت بود‪.‬‬ ‫اما راه اندازی ‪ ucf‬اصفهان یک��ی از مهمترین مقاطع‬ ‫پرونده هسته ای ای ران اس��ت؛ اتفاقی که موجب شد پرونده‬ ‫هس��ته ای به فازی جدید وارد شود‪ .‬حس��ن روحانی در این‬ ‫مورد م ی گوید‪« :‬در تاری��خ ‪ 84/2/6‬مصادف با ‪ 17‬ربی ع االول‬ ‫پس از دیدار کارگزاران نظ��ام با مقام معظ��م رهبری‪ ،‬دیدار‬ ‫خصوصی کوتاه ولی سرنوشت سازی با ایشان داشتم‪ .‬در ان‬ ‫دیدار مقام معظم رهبری فرمودند نظرشان این است که ‪ucf‬‬ ‫اصفهان راه اندازی شود‪ .‬در واقع حرکت جدید از اینجا اغاز شد‪.‬‬ ‫اخرین جلسه سران در دوره مسئولیت من‪ ،‬در تاریخ ‪84/4/20‬‬ ‫تشکیل شد که اقای احمدی نژاد نیز به عنوان رئی س جمهور‬ ‫منتخب‪ ،‬ب رای نخستین بار در ان جلسه شرکت کرده بودند‪.‬‬ ‫در همین جلسه تصمیم گرفته شد که ‪ ucf‬اصفهان در دولت‬ ‫هشتم راه اندازی شود‪)578(».‬‬ ‫حسن روحانی تاکید م ی کند که اصرار به راه اندازی ‪ucf‬‬ ‫اصفهان در دولت س��ی د محمد خاتمی به این دلیل بوده که‬ ‫اروپای ی ها متوجه باشند پرونده هس��ته ای ربطی به دولت ها‬ ‫ندارد و یک مساله ملی اس��ت‪.‬او در عین حال از پیام هایی‬ ‫روایت م ی کند ک��ه برخی نامزدهای انتخاباتی در س��ال ‪84‬‬ ‫به کش��ورهای اروپایی در مورد مس��ائل هس��ته ای منتقل‬ ‫م ی کردند‪ .‬هر چه بود قبل از پایان دولت هشتم ‪ ucf‬اصفهان‬ ‫راه اندازی شد‪.‬‬ ‫با اغاز به کار دولت جدید گویی دوران ماموریت حسن‬ ‫روحانی نیز باید پایان یافته تلقی م ی شد‪.‬‬ ‫او حاال پس از همکاری با دولت هاشمی و خاتمی دیگر‬ ‫راهی ب رای ادامه کارش با دولت جدید نداشت‪.‬‬ ‫تفاوت اندیشه او با رئی س جمهور جدید از همان روزهای‬ ‫ابتدایی الاقل ب رای خود وی نمایان شده بود‪.‬‬ ‫روحانی در کتاب خاط راتش این ماج��را را اینگونه نقل‬ ‫م ی کند‪« :‬در تاریخ ‪ 84/4/5‬که جلس��ه بررس��ی استراتژی‬ ‫نظام درباره امریکا را در دبیرخانه داش��تیم‪ ،‬در پایان جلس��ه‬ ‫به من اطالع دادند ک��ه بع د از ظهر اقای احمدی نژاد مصاحبه‬ ‫مطبوعاتی دارند‪ .‬اقای الریجانی گفت خوب اس��ت ش��ما‬ ‫چارچوبی ب رای مس��ائل هسته ای و مس��ائل سیاسی ب رای‬ ‫ایشان بنویس��ید‪ .‬من در نامه دست نویس��ی‪ ،‬مواضع کشور‬ ‫نسبت به بحث هس��ته ای‪ ،‬ع راق و دیگر مسائل جهانی را‬ ‫نوشتم و ب رای ایشان ارسال کردم‪ .‬هر چند ایشان در مصاحبه‬ ‫مطبوعاتی چندان به نکات ان نامه توجهی نکردند‪ .‬چند روز‬ ‫بعد که ب رای نخس��تی ن بار ایش��ان را مالقات کردم‪ ،‬به مدت‬ ‫یک ساعت اخرین تحوالت در زمینه هسته ای را ب رای ایشان‬ ‫تش��ریح کردم و از همان جلس��ه تصمیم گرفتم تا در اولین‬ ‫فرصت از مسئولیت دبیرخانه شورای امنیتی ملی خداحافظی‬ ‫کنم‪)594(».‬‬ ‫او در کتاب خاط رات خود دیدارش با محمود احمدی نژاد‬ ‫‪ 1384 /5 / 18‬قرار بود در‬ ‫را اینگونه روایت م ی کن��د‪« :‬در تاریخ ‬ ‫اژانس‪ ،‬جلسه اضط راری ش��ورای حکام تشکیل شود‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد دو روز قبل از ان (‪ )1384 /5 /16‬به من زنگ زدند‬ ‫و خواس��تند که به ساختمان ریاس��ت جمهوری بروم‪ .‬ایشان‬ ‫گفتند؛ چرا اژانس م ی خواهد جلسه فوق العاده بگذارد؟ گفتم‬ ‫م ی خواهند مساله راه اندازی اصفهان را بررسی کنند‪ .‬گفتند‬ ‫اژانس ح��ق ندارد چنی��ن کاری بکند‪ ،‬چون م��ا کار خالفی‬ ‫نکرده ایم‪ ،‬خوب است با الب رادعی تلفنی صحبت کنید‪ .‬گفتم‬ ‫اینطور نیس��ت که مدیرکل همه کاره باشد‪ ،‬اعضای شورای‬ ‫حکام اژانس‪ ،‬سف رای ‪ 35‬کشور هستند که ب راساس گزارش‬ ‫مدیرکل تصمیم م ی گی رند‪ .‬بعد بحث ش��د که اژانس تحت‬ ‫نفوذ غرب است‪ .‬پرس��یدند چرا اژانس تحت نفوذ انهاست؟‬ ‫گفتم ب رای اینکه هم بیش��تر بودجه اژانس را انها م ی دهند‬ ‫و هم بر اکثر کش��ورهای عض��و‪ ،‬نفوذ دارند‪ .‬ایش��ان گفتند‬ ‫هزینه های اژانس در سال چقدر است؟ گفتم نم ی دانم‪ ،‬مثال‬ ‫چند صد میلیون دالر‪ .‬گفتند شما همین حاال به الب رادعی زنگ‬ ‫بزنید و بگویید ما کل مخارج اژان��س را م ی دهیم‪ .‬گفتم اوال‬ ‫اژانس نم ی تواند بپذیرد‪ ،‬چون ب رای مخارج اژانس و بودجه ان‪،‬‬ ‫مقرراتی وجود دارد و ثانیا ما هم چنین حق و اختیاری نداریم‬ ‫چون اگر به جایی بخواهیم کمک بالعوض کنیم‪ ،‬مجلس‬ ‫باید تصویب کند‪ .‬گفتند من به ش��ما م ی گویم‪ ،‬شما چه کار‬ ‫دارید! گفتم روش کاری من اینطور نیست و من چنین کاری‬ ‫نم ی کنم‪ .‬اگر اصرار دارید‪ ،‬خودتان با الب رادعی صحبت کنید‪.‬‬ ‫در ادامه گفتم شما من را خواستید تا به من چنین توصی ه ای‬ ‫کنید یا مس��ائل مربوط به بحث هسته ای را از من بپرسید؟!‬ ‫گفتند من نظرم را به شما م ی گویم‪ .‬گفتم من فکر کردم من‬ ‫را خواسته اید تا به شما مشورت بدهم‪ .‬اگر م ی خواهید چنین‬ ‫دستوراتی را بدون مشورت و تصویب در جلسه سران بدهید‪،‬‬ ‫خوب است زودتر‪ ،‬دبیر جدیدی را منصوب کنید و این دستورات‬ ‫را به او بدهید‪ .‬بعد از ان جلس��ه هم ب��ا اقای علی الریجانی‬ ‫تماس گرفتم و گفتم ظاه را باید زودتر خ��ود را اماده کنید و‬ ‫دبیرخانه را تحویل بگیرید‪)595-594(».‬‬ ‫این پایانی ب رای کار حسن روحانی در پرونده هسته ای‬ ‫و دبیرخانه ش��ورای عالی امنی��ت ملی بود‪ .‬روحان��ی اما در‬ ‫خاط راتش به جلس��ه ای اش��اره م ی کند که یک روز قبل از‬ ‫دیدارش با رئی س جمهور جدید تشکیل شده بود‪ .‬او م ی نویسد‪:‬‬ ‫«در تاریخ ‪ 15‬م��رداد ‪ 1384‬که خدم��ت مقام معظم رهبری‬ ‫رسیدم‪ ،‬به ایشان گفتم که من نم ی توانم به عنوان دبیر شورای‬ ‫عالی امنیت ملی ادامه کار دهم‪ .‬اس��تدالل من این بود که‬ ‫رئی س جمهور و دبیر شورای عالی امنیت ملی باید به همدیگر‬ ‫صد در صد اعتماد داشته باشند تا بتوانند کار را به خوبی پیش‬ ‫ببرند‪ .‬زمان اقای هاش��می اعتماد بین م��ا صد در صد بود و‬ ‫هیچ گاه مشکلی نداش��تیم‪ .‬با اقای خاتمی هم به تدریج به‬ ‫نقطه اعتماد کامل رس��یدیم‪ ،‬ولی با اقای احمدی نژاد قاعدتا‬ ‫نم ی توانم کار کنم‪ ،‬چون از یکدیگر شناختی نداریم‪ .‬ایشان‬ ‫گفتند من هم به همین ص��ورت م ی بینم‪ .‬حاال م ی خواهید‬ ‫چه کار کنید؟ گفتم م ی خواهم فعالیتم را در دانشگاه و حوزه‬ ‫اغاز کنم‪ .‬ایش��ان فرمودند نظر من این است که مسئولیت‬ ‫مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع را هم ب ر عهده بگیرید‪ .‬در‬ ‫مورد دبیر اینده شورا هم در همان جلسه بحث اقای الریجانی‬ ‫مطرح شد‪)601(».‬‬ ‫زندگی سیاسی روحانی هیچ گاه از حاشی ه ها دور نبوده و‬ ‫همواره شایعاتی پی رامون شخصیت و رفتارهای او در سیاست‬ ‫به گوش م ی رسد‪.‬‬ ‫در نخستین روزهای فروردین امسال اخباری مبن ی بر‬ ‫سفر روحانی به اروپا منتشر شد‪ .‬سایت رجانیوز از سایت های‬ ‫خبری حامی گفتمان ‪3‬تیر در خبری که تیتر «سفر ناگهانی‬ ‫روحانی به اروپا» بر باالی ان خودنمایی م ی کرد‪ ،‬چنین نوشت‪:‬‬ ‫«ایام نوروز فرصت مناسبی ب رای مس��افرت و دید و بازدید با‬ ‫دوستان قدیمی است‪ .‬با خبر شدیم که اقای حسن روحانی از‬ ‫عوامل تیم اسبق هسته ای کشور به صورت ناگهانی و بدون‬ ‫اطالع رسانی به همکارانش به اروپا رفته است‪ .‬باتوجه به نقش‬ ‫اقای روحانی در مذاکرات خفت بار س��عداباد و در پی برخورد‬ ‫با تعدادی از اف��راد تیم مذاکره کننده وقت از جمله حس��ین‬ ‫موسویان و به دنبال ان‪ ،‬خروج وی از کشور‪ ،‬سفر ناگهانی فوق‬ ‫به اروپا و هم زمانی ان با مذاکرات ای ران و ‪ 5+1‬که قرار است‬ ‫به زودی برگزار شود‪ ،‬قابل تامل است‪».‬‬ ‫این س��ایت همچنی��ن در خبری تکمیلی ب��ه نقل از‬ ‫خبرگ��زاری ای رنا نوش��ت‪« :‬در حالی که قرار اس��ت در اینده‬ ‫نزدیک دور جدید مذاک��رات ای ران و گروه ‪ 5+1‬برگزار ش��ود‪،‬‬ ‫خبرها از سفر حسن روحانی‪ ،‬مسئول اسبق تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای کش��ورمان به وین‪ ،‬پایتخت اتریش حکایت دارد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بیایم‪ ،‬مستقل م ی ایم‬ ‫روحان��ی اما در حاش��یه ای��ن کنگره نیز به س��واالت‬ ‫انتخاباتی خبرنگاران پاس��خ داد و البته احتمال حضور خود‬ ‫در انتخابات اینده را تکذیب نکرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫روحانی صب��ح روز دوش��نبه هفتم فروردین ماه ج��اری وارد‬ ‫فرودگاه وین ش��د‪ .‬داماد حس��ن روحانی‪ ،‬هنگام ورود وی به‬ ‫فرودگاه وین به استقبال او رفته اس��ت‪ .‬داماد حسن روحانی‬ ‫در اتریش اقامت دارد‪».‬رجانیوز همچنین ادعا کرد که روحانی‬ ‫با گذرنامه شخصی به این س��فر رفته و در فرودگاه نیز بدون‬ ‫لباس روحانیت و با لباس شخصی دیده شده است‪.‬پس از ان‬ ‫بود که سایت اصالح طلب افتاب نوشت‪« :‬در پی انتشار خبری‬ ‫در برخی رس��انه ها درخصوص سفر حس��ن روحانی‪ ،‬رئیس‬ ‫مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫به اتریش‪ ،‬دفتر وی اعالم کرد که این س��فر صرفا به دالیل‬ ‫خانوادگی بوده است‪».‬این دفتر در متن تکذیبیه خود چنین‬ ‫نوش��ت‪« :‬س��فر چندروز ه حجت االسالم والمسلمین جناب‬ ‫دکتر روحانی به اتریش صرفا به دالیل خانوادگی بوده؛ بناب راین‬ ‫مطالب یک سایت غرض ورز معلوم الحال در این زمینه قویا‬ ‫تکذیب م ی گردد‪».‬‬ ‫روحانی اردیبهشت ماه امسال هم در گفت وگویی با یک‬ ‫ماهنامه اصالح طلب ناگفته هایی را از دوران مسئولیت خود در‬ ‫پرونده هسته ای بیان کرد‪.‬‬ ‫رئیس اسبق تیم مذاکره کننده هسته ای گفت‪« :‬در ان‬ ‫مقطع تصمیم نظام بر این بود که با امریکا مذاکره نکنیم‪».‬‬ ‫دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی هشت سال پس از‬ ‫تماس تلفنی الب رادعی در سال ‪ ،83‬از درخواست امریکا ب رای‬ ‫مذاکره با ای ران خبر داد‪« :‬یک بار اقای الب رادعی به واشنگتن‬ ‫رفته بود‪ ،‬بعد از انجا برگشت و به من تلفن کرد‪ .‬فروردین ‪83‬‬ ‫بود گفت که م ی خواهم به ته ران بیایم‪ .‬خیلی س��ریع امد‪.‬‬ ‫تعجب کردم چرا با این عجله به ای ران امده‪ .‬ظاهر کار این بود‬ ‫که ب رای مسائل خودمان و ادامه کار اژانس به ای ران امده است‪.‬‬ ‫اما بعد به من گفت که م ی خواهم خصوصی با شما صحبت‬ ‫کنم‪ .‬در ان جلس��ه خصوصی گفت من هفته پیش امریکا‬ ‫بودم به بوش گفتم ش��ما هم بیایید وارد مذاکرات هسته ای‬ ‫لو فصل شود‪ .‬بوش در‬ ‫بشوید تا این مساله هسته ای ای ران ح ‬ ‫جواب گفت که چرا مساله هسته ای؟ چرا ما تمام مسائل بین‬ ‫خودمان را حل نکنیم؟ بوش در ادامه گفته بود که من خیلی‬ ‫اشنا نیستم که در ای ران قدرت های مطرح چه کسانی هستند‪،‬‬ ‫ولی یک نفر با اختی��ار تام از ای ران به امری��کا بیاید‪ .‬از طرف‬ ‫امریکا نیز خودم مذاکره م ی کنم تا همه مسائل ما الینحل‬ ‫نماند‪ .‬الب رادعی به من گفته بود که االن فرصت بسیار خوبی‬ ‫پیش امده و امریکای ی ها پا پیش گذاشتند و داوطلب هستند‬ ‫یک نفر نیز از ای ران با اختیار تام ب��رود انجا و تمام کنید این‬ ‫مسائل را‪ .‬باالخره در منطقه نیز این همه مشکالت وجود دارد‬ ‫و حل مسائل منطقه در گرو حل مسائل شما با امریکاست‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینکه در ان مقطع تصمیم بر این بود که‬ ‫با امریکا مذاکره نکنیم‪ ،‬گفت‪« :‬ب رای امریکا بسیار سخت بود‬ ‫که یک مساله مهم بی ن المللی توسط اروپای ی ها حل و فصل‬ ‫ش��ود‪ .‬انها خود را کدخدای دنیا م ی دانند‪ .‬خود اروپای ی ها نیز‬ ‫قبول داش��تند که امریکای ی ها باید به نوعی توافق کنند‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر اسرائیل و عرب ها نیز فشار م ی اوردند و کارشکنی‬ ‫م ی کردند‪».‬‬ ‫دبیر اسبق ش��ورای عالی امنیت ملی گفت‪« :‬اصوال‬ ‫تصمیم نظام این بود که با امریکا مذاکره ای نداشته باشیم؛‬ ‫این یک تصمیم بود‪ .‬بناب راین خود به خود امریکا از گزینه های‬ ‫ما کنار گذاشته شد‪ .‬من همان ایام نیز در مصاحب ه ای گفتم‬ ‫ما بین دوچرخه و پیکان و بنز باید یکی را انتخاب م ی کردیم‪.‬‬ ‫خب تصمیم بر این بود که ما بنز سوار نشویم‪ .‬پس ما ماندیم و‬ ‫پیکان و دوچرخه‪ .‬بنز امریکا بود‪ .‬پیکان اروپا بود و دوچرخه نیز‬ ‫کشورهای غیرمتعهد بودند‪ .‬پس ما پیکان سوار شدیم‪ .‬اتفاقا‬ ‫طرف های اروپایی ما نیز گله کردند و از این حرف خوش شان‬ ‫نیامد و گفتند که به ما توهین شده است‪».‬‬ ‫او همچنین در بخشی دیگر از این گفت وگو گفت‪« :‬در‬ ‫سال ‪ 85‬من سفری به ب رلین داشتم‪ .‬دیگر دبیر شورای عالی‬ ‫امنیت ملی نبودم‪ .‬اقای فیشر را دیدم‪ ،‬او هم دیگر وزیر خارجه‬ ‫المان نبود‪ .‬انجا اقای فیشر به من گفت ما با شما به توافق‬ ‫رسیده بودیم‪ ،‬اما امریکای ی ها نگذاشتند‪ .‬من فکر م ی کنم ما‬ ‫درباره اصفهان به راحتی م ی توانستیم با اروپای ی ها به توافق‬ ‫برس��یم‪ .‬توافق هم انجام ش��ده بود منتها امریکای ی ها مانع‬ ‫کار بودند‪ ،‬امریکا چون در مذاکرات حضور نداشت‪ ،‬از بیرون‬ ‫م ی خواست اعمال فشار کند‪».‬روحانی ادامه داد‪« :‬اروپای ی ها‬ ‫نیز نسبت به راه اندازی اصفهان مشکل چندانی نداشتند اما‬ ‫نتوانستند توافق امریکا را بگیرند‪ .‬جک استراو ب رای همین‬ ‫موضوع به امریکا رفت تا توافق انها را بگیرد‪ .‬اما انها گفتند که‬ ‫صبر کنید تا ببینیم رئی س جمهور بعدی ای ران {در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نهم در سال ‪ }84‬کیست‪ .‬انگلیس ی ها نیز‬ ‫این استدالل را بیان م ی کردند‪.‬‬ ‫م ی گفتند این دولت زمانش تمام شده و نم ی دانیم دولت‬ ‫بعدی کیس��ت؛ توافق با این دولت ب ی فایده است‪ .‬باید صبر‬ ‫کرد که رئی س جمهور و دولت جدید مشخص شود پس از ان‬ ‫توافق کنیم‪ .‬یعنی انگلیس تا شهریور ‪ 84‬م ی خواست صبر‬ ‫کند‪ .‬چون پایه همه مباحث اعتماد بود‪ ،‬طبیعی است وقتی‬ ‫دولتی روی کار م ی اید و سیاست های خارجی دولت های قبلی‬ ‫را نفی م ی کند‪ ،‬این اعتماد به سادگی از بین می رود و به راحتی‬ ‫به نقطه اول بازنم ی گردد‪».‬‬ ‫حاال بار دیگر در اس��تانه انتخابات نام حس��ن روحانی‬ ‫به عنوان یک کاندیدای احتمالی مطرح ش��ده است‪ .‬این بار‬ ‫اما برخالف گذش��ته او این احتمال را رد نکرده اس��ت‪ .‬اما ایا‬ ‫در ماه های اینده شاهد حضور او در این رقابت مهم سیاسی‬ ‫خواهیم بود؟ ایا به واقع او عزم بر تن کردن ردایی که از محمود‬ ‫احمدی نژاد در پاستور برجای م ی ماند را دارد؟‬ ‫حسن روحانی ‪،‬چندی پیش با حضور در کنگره حزب‬ ‫مردم س��االری بار دیگر خ��ود را به عنوان یک��ی از نامزدهای‬ ‫احتمالی انتخابات اینده مطرح کرد‪.‬‬ ‫شیخ ‪ 64‬ساله که حاال زمان زیادی از حضور او در عرصه‬ ‫سیاس��ت ورزی م ی گذرد‪ ،‬از احتمال حضور مستقل خود در‬ ‫انتخابات سخن م ی گوید‪ ،‬اما بسیاری م ی گویند که او همان‬ ‫طرح دولت مل��ی را نمایندگی م ی کند و در پ��ی جذب ارای‬ ‫طی ف هایی از اصالح طلبان و اصولگرایان است‪.‬‬ ‫او معتقد است که انتخابات ‪ 92‬دارای ویژگ ی های دیگری‬ ‫اس��ت و باید بیش از گذشته تالش ش��ود تا قدرت ملی را به‬ ‫نمایش بگذاریم‪ .‬روحانی گفته است‪« :‬انهایی که این طرف و‬ ‫ان طرف به گونه ای سخن م ی گویند که مردم را از حضور در‬ ‫انتخابات مایوس کنند‪ ،‬خدمتی به مردم نکرده و به منافع ملی‬ ‫صدمه م ی زنند؛ انها افرادی هس��تند که م ی خواهند از دیروز‬ ‫انتقام بگیرند و افراد دیگری نیز در مورد دیروز انتقاد و گالیه‬ ‫دارند‪ ،‬اما بهتر اس��ت دیروز را فراموش کنیم و به امروز و فردا‬ ‫بیندیشیم‪ ».‬عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر‬ ‫اینکه انهایی که م ی خواهند فضای انتخابات را امنیتی کنند‪،‬‬ ‫به ضرر مردم گام برم ی دارند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬فضای انتخابات‬ ‫باید فضای سیاسی‪ -‬فرهنگی باشد‪ ،‬نباید فضا را امنیتی کنیم‬ ‫چراکه این فضا به نفع کسی نخواهد بود‪».‬‬ ‫وی ادامه داد ‪« :‬یک عده که م ی خواهند فضا را امنیتی‬ ‫کنند‪ ،‬حاال به دنبال بهانه هستند‪ .‬تاکید م ی کنم امنیتی کردن‬ ‫فضا به نفع نظام و اینده ما نیست‪ ».‬عضو مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام یاداور شده است‪« :‬اگر م ی خواهیم مردم پای‬ ‫صندوق رای حاضر شوند باید بدانند که حضورشان تاثیرگذار‬ ‫اس��ت و نباید به گونه ای باش��د که انها بگویند م��ا برویم یا‬ ‫نرویم معلوم است که چه کسی انتخاب م ی شود؛ انتخابات‪،‬‬ ‫مهندسی ان و مدیریتش متعلق به مردم است و تمام کسانی‬ ‫که مجری و ناظر انتخابات هستند باید امانتدار مردم باشند‪».‬‬ ‫او در پاس��خ به این س��وال که ایا در انتخاب��ات اینده‬ ‫ریاس��ت جمهوری ش��رکت م ی کنید‪ ،‬پاس��خ داد‪« :‬در حال‬ ‫بررسی هستم‪».‬‬ ‫رئیس مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام که از او به عنوان یک��ی از کاندیداهای دولت‬ ‫وحدت ملی یاد م ی شود‪ ،‬در عین حال از حضور مستقل خود‬ ‫در انتخابات سخن گفت‪« :‬بنده اگر در انتخابات شرکت کنم‪،‬‬ ‫به صورت مستقل حاضر م ی شوم‪».‬‬ ‫اما یکی از ش��اخ ص ترین چهره هایی ک��ه به احتمال‬ ‫نامزدی روحانی واکنش نش��ان داد یاس��ر هاش��می‪ ،‬فرزند‬ ‫هاشم ی رفسنجانی بود‪.‬‬ ‫یاسر هاشمی نامزدی حسن روحانی را قطعی دانسته‬ ‫و گفته است‪« :‬به نظر باید گفت نامزدی دکتر حسن روحانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم قطعی است‪ .‬به همان‬ ‫دلیل که گفتم اکنون اعتدال یک خواس��ت عمومی شده و‬ ‫کارنامه ‪ 34‬س��اله روحانی نش��ان م ی دهد که ایشان همواره‬ ‫عملکرد معتدلی از خود نشان داده و با همه گروه های سیاسی‬ ‫هم رابطه حسنه ای داشته است‪ .‬شما به دوران حضور ایشان‬ ‫در جایگاه ه��ای مختلف‪ ،‬مانند معاون��ت فرماندهی جنگ‪،‬‬ ‫مجلس‪ ،‬ش��ورای عالی امنیت ملی‪ ،‬خبرگان و‪ ...‬نگاه کنید؛‬ ‫در هیچ نقط��ه ای وارد فضای اف��راط و تفریط نش��دند و به‬ ‫همین دلیل دکتر روحان��ی م ی تواند گزین��ه مطلوبی ب رای‬ ‫ریاست جمهوری باشد‪».‬‬ ‫او همچنین ب��ه دفاع از عملکرد روحان��ی در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای با غرب پرداخت؛ انجا که گف��ت‪« :‬هنگامی که‬ ‫اقای روحانی به عنوان مذاکره کننده ارش��د ای��ران در پرونده‬ ‫هسته ای فعالیت داشت‪ ،‬دیدیم که با تعامل و تعادل چگونه‬ ‫ی را در‬ ‫توانست ثبات را حفظ کند‪ .‬اقای روحانی هیچ تصمیم ‬ ‫زمینه هسته ای بدون مشورت با سران نظام انجام نم ی دادند‬ ‫و امروز م ی فهمیم که کارنامه ایش��ان در این بخش بس��یار‬ ‫درخشان است‪ .‬اصال روحیه ایش��ان با مشورت سازگار است‪.‬‬ ‫با اکثر مقامات عالی نظام به خصوص اقای هاشمی مشورت‬ ‫م ی کند و حتی اگر ش��ما به عنوان خبرنگار هم بخواهید به‬ ‫ایشان مش��ورتی بدهید‪ ،‬م ی پذیرد‪ ».‬یاس��ر هاشمی درباره‬ ‫اینکه اگر روحانی بخواهد وارد انتخابات شود‪ ،‬تیم انتخاباتی‬ ‫او و همچنی��ن اعضای کابینه اش چه کس��انی هس��تند‪،‬‬ ‫تشکیل دولت وحدت ملی را با حضور او امکان پذیر دانست‪:‬‬ ‫«اقای روحانی یک اصولگ��رای اصالح طلب یا اصالح طلب‬ ‫اصولگراست‪ .‬هم در دوران س��ازندگی و هم اصالحات این را‬ ‫اثبات کرده است‪ .‬نگاه اس��تراتژیک عمیقی دارد و در طول‬ ‫این ‪ 30‬سال با مدی ران الیقی در مرکز تحقیقات یا دیگر نهادها‬ ‫همکاری کرده است؛ در واقع این امکان وجود دارد که دولت‬ ‫وحدت ملی با اقای روحانی تشکیل شود‪».‬‬ ‫انچه مسلم است حسن روحانی در تمام سال های پس‬ ‫از انقالب یک جایگاه فراجناحی در ارایش نیروهای سیاسی‬ ‫داشته اس��ت و انچنان که خود می گوید همین مساله وجه‬ ‫تمایزش با بسیاری دیگر از چهره های سیاسی بوده است‪ .‬حال‬ ‫اگر احتمال حضور در انتخابات ریاست جمهوری به عنوان یک‬ ‫کاندیدا عملی شود تصمیم گیری او در مورد اینکه مستظهر‬ ‫به حمایت چه جریانی باشد بسیار مهم به نظر می رسد‪ .‬از‬ ‫ان مهمتر اینکه ایا او در صورت کاندیداتوری حمایت احتمالی‬ ‫اصالح طلبان را خواهند پذیرفت‪ .‬به نظر می رسد در صورت‬ ‫نامزدی در انتخابات او باید همچنان همان پوزیشن فراجناحی‬ ‫بودن خ��ود را حفظ ک��رده و از حرکات و تصمیم��ات ایذایی‬ ‫اصالح طلبان در ستادها و تبلیغات انتخاباتی جلوگیری کند‪.‬‬ ‫طرفه انکه کم نیستند نیروهای رقیبی که بنا دارند با استفاده‬ ‫از چنین فرصت هایی به نظام ضربه بزنند‪ .‬هر چه هس��ت‬ ‫حسن روحانی به جهت سوابق مبارزات ی اش قبل از انقالب و‬ ‫خدماتش در طول سال های پس از انقالب از چهره های مورد‬ ‫اعتماد و مقبول نظام به شمار می رود ‪ .‬چنین است که حفظ‬ ‫این جایگاه اکنون بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد‪g .‬‬ ‫‪25‬‬ ‫را به عنوان نامزد این طیف معرفی خواهند کرد نه حس��ن‬ ‫روحانی را‪.‬‬ ‫به هر حال اگر به شرایطی برسیم که از یک طرف‬ ‫محمدرضا عارف نامزد شود و از سوی دیگر حسن روحانی‬ ‫هم همچنان مصر باشد که به عنوان نامزد مطرح شود این‬ ‫موضوع نشان دهنده اختالف جدی بین اصالح طلبان خواهد‬ ‫بود‪ .‬به عبارت دیگر این موضوع نشان دهنده این است که‬ ‫بین هاشمی و نزدیکان ایش��ان و اقای خاتمی و نزدیکان‬ ‫ایشان توافقی صورت نگرفته است و دوباره شرایطی چون‬ ‫سال ‪ 84‬به وجود م ی اید‪.‬‬ ‫یعن�ی اگر ب�ر س�ر حس�ن روحان�ی در طیف‬ ‫اصالحات توافقی ص�ورت نگیرد‪ ،‬ای�ن موضوع‬ ‫نشان دهنده اختالف در این طیف است؟‬ ‫‪ l‬بله؛ بنده معتقدم اگر به نقطه ای برسیم که حسن‬ ‫روحانی و محمدرضا عارف هر دو در انتخابات کاندیدا شوند‪،‬‬ ‫قطعا این موضوع ب��ه معنای عدم تواف��ق اصالح طلبان با‬ ‫یکدیگر است‪.‬‬ ‫اصالح طلبان از حسن روحانی‬ ‫حمایت نخواهند کرد‬ ‫گفت وگوی مثلث با صادق زیباکالم‬ ‫‪3‬‬ ‫سیاست‬ ‫صادق زیباکالم معتقد است که اصالح طلبان درباره حمایت از حسن روحانی به جمع بندی نخواهند رسید ‪ .‬با او‬ ‫در مورد اخرین تحوالت انتخاباتی به گفت و گو پرداختیم‪.‬‬ ‫زهره دیانی‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫اقای دکتر! لطفا برای شروع‪ ،‬تحلیل خودتان را‬ ‫در خصوص احتمال کاندیداتوری حسن روحانی‬ ‫مطرح بفرمایید‪ .‬ایا از نظر شما ایشان م ی تواند‬ ‫گزینه مناس�بی ب�رای تحقق بخش�یدن دولت‬ ‫وحدت ملی باشد؟‬ ‫‪ l‬من معتقدم اگر اقای حس��ن روحانی در شرایط‬ ‫فعلی نامزد ش��ود و بتواند رای الزم را به دست اورد م ی تواند‬ ‫رئی س جمهور بسیار شایسته ای شود‪ .‬باتوجه به سیاست هایی‬ ‫که اصولگرایان ظرف هشت س��ال گذشته داشته اند‪ ،‬حسن‬ ‫روحانی رئی س جمهوری خواهد شد که بسیاری از مشکالت‬ ‫و مسائل فعلی را م ی تواند سامان دهد‪ ،‬اما دو مشکل اساسی‬ ‫سر راه نامزدی حسن روحانی وجود دارد؛ مشکل اول مخالفت‬ ‫جدی اصولگرایان با کاندیداتوری ایشان است‪ ،‬به طوری که‬ ‫این طیف به هیچ وجه با نامزدی وی موافقت نخواهند کرد‪.‬‬ ‫اگرچه رد صالحیت او توسط ش��ورای نگهبان بعید به نظر‬ ‫م ی رسد‪ .‬اما شکل دیگری که از طریق ان ممکن است جلوی‬ ‫نامزدی حسن روحانی گرفته شود این است که از طریق اقای‬ ‫هاشمی بر حسن روحانی فش��ار وارد شود تا از کاندیداتوری‬ ‫انصراف دهد‪.‬‬ ‫مشکل دومی که بر سر راه کاندیداتوری حسن روحانی‬ ‫قرار دارد این است که معلوم نیست رهب ران اصالح طلب از‬ ‫نامزدی ایشان حمایت خواهند کرد یا نه‪ .‬البته بنده معتقدم‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات شرکت نم ی کنند‪ ،‬اما اگر تصمیم‬ ‫این طیف تغییر کند و خواسته باش��ند در انتخابات حضور‬ ‫داشته باش��ند قطعا روی محمدرضا عارف توافق بیشتری‬ ‫خواهند داشت‪.‬‬ ‫س�وال دیگ�ر م�ن ه�م همی�ن اس�ت؛ چ�را‬ ‫اصالح طلب�ان از کاندیدات�وری حس�ن روحانی‬ ‫استقبال نم ی کنند؟‬ ‫‪ l‬دلیلش این است که حس��ن روحانی در مجموع‬ ‫هی چ گاه به عنوان یک فرد اصالح طلب شناخته نشده است‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫درس��ت اس��ت که او به هاشم ی رفس��نجانی نزدیک بوده‪،‬‬ ‫اما این موضوع به این معنا نیس��ت که بدنه جامعه حس��ن‬ ‫روحانی را به عنوان یک اصالح طلب بشناس��د‪ .‬البته جامعه‬ ‫خیلی از نزدیکان سیاسی هاش��می را به عنوان اصالح طلب‬ ‫م ی شناس��د‪ ،‬به عنوان مثال اقایان غالمحسین کرباسچی‬ ‫و حس��ین مرعش��ی از جمله این افراد هس��تند‪ ،‬اما حسن‬ ‫روحانی هی��چ گاه به عنوان ی��ک چهره اصلی و ش��اخص‬ ‫اصالح طلب شناخته نشده اس��ت‪ .‬یعنی در هشت سالی که‬ ‫اقای خاتمی رئی س جمهور بودند و در دوران اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫وی اصالح طلب قلمداد نش��د‪ .‬در واقع حس��ن روحانی یک‬ ‫چه��ره واقع بین و واقع گراس��ت و بس��یاری از خصوصیات‬ ‫هاشمی در حسن روحانی جمع شده است‪ ،‬اما با این وجود در‬ ‫جامعه به عنوان اصالح طلب شناخته نم ی شود‪ .‬مشکل این‬ ‫شخصیت سیاسی در این مورد همچون مشکلی است که‬ ‫اقایان کواکبیان‪ ،‬علیرضا محجوب‪ ،‬راه چمنی و خانم سهیال‬ ‫جلودارزاده دارند و در جامعه به عنوان اصالح طلب ش��ناخته‬ ‫نم ی شوند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر شما شانسی برای حسن روحانی‬ ‫نم ی بینید که از س�وی طی�ف اصالح طلب مورد‬ ‫حمایت قرار بگیرد؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلبان باید سبک‪ ،‬سنگین کنند و بگویند‬ ‫از انجایی که حسن روحانی شانس زیادی دارد تا بتواند ب رای‬ ‫خروج کشور از بحران گام هایی بردارد‪ ،‬بناب راین روی ایشان‬ ‫توافق کنیم‪ .‬به عبارت دیگر اگر رهب ران اصالح طلب حاضر‬ ‫شوند روی حسن روحانی توافق کنند ایشان م ی تواند روی‬ ‫ارای این طیف حساب باز کند‪.‬‬ ‫با شناختی که ش�ما از احزاب اصالح طلب دارید‬ ‫ایا وقوع چنین رویدادی را محتمل م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬چنین امری بعید به نظر م ی رسد زی را همان طور‬ ‫که گفتم هی چ گاه حس��ن روحان��ی به عن��وان یک چهره‬ ‫اصالح طلب شناخته نشده است‪ ،‬بناب راین اگر اصالح طلبان‬ ‫تغییر نظ��ر بدهند و بخواهن��د در انتخابات ش��رکت کنند‬ ‫بنده معتقدم روی عارف س��رمایه گذاری خواهند کرد و وی‬ ‫ایا این موض�وع جریان اصالحات را با چالش�ی‬ ‫جدی مواجه م ی کند؟‬ ‫‪ l‬قطعا اینکه این طیف دو یا سه نامزد در انتخابات‬ ‫داشته باشد یک شکس��ت ب رای جبهه اصالحات محسوب‬ ‫م ی شود زی را رای این طیف شکس��ته م ی شود و این به نفع‬ ‫اصولگرایان خواهد بود‪ .‬از ای��ن رو از تعدد کاندیدا در طیف‬ ‫اصالح طلب به وجد خواهند امد‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنید اق�ای والیتی هم ب�ه طرح دولت‬ ‫وحدت ملی نزدیک باشد؟‬ ‫‪ l‬بگذاری��د این طور ب��ه موضوع ن��گاه کنیم؛ اگر‬ ‫محمدرضا عارف و حس��ن روحانی نامزد ش��وند و بگوییم‬ ‫این دو نامزد از جبهه اصالح طلبان هس��تند و والیتی هم از‬ ‫طیف اصولگرایان نامزد باشد‪ ،‬ب رای اقای هاشمی مقداری‬ ‫تصمیم گیری دشوار خواهد بود‪ ،‬یعنی ضمن اینکه ایشان‬ ‫از نظر کارامدی و توان اجرایی حسن روحانی را ب رازنده تر و‬ ‫نیرومند تر از عارف م ی داند اما اقای هاش��می با این حال با‬ ‫این نکته نیز موافق اس��ت که جامع��ه و تحصیلکرده ها از‬ ‫محمدرضا عارف پشتیبانی خواهند کرد نه از حسن روحانی‪،‬‬ ‫بناب راین بنده فکر م ی کنم اگر قرار باش��د اصالح طلبان در‬ ‫انتخابات ش��رکت کنند یقین��ا نامزد انها ی��ک فرد خواهد‬ ‫بود و ما شاهد حضور همزمان حسن روحانی و محمدرضا‬ ‫عارف در انتخابات نخواهیم بود‪ .‬اما تاکید م ی کنم چنانچه‬ ‫عارف و روحانی هر دو کاندیدا ش��وند به این معناس��ت که‬ ‫اصالح طلبان نتوانس��ته اند ب��ه توافق برس��ند و این ب رای‬ ‫اصالح طلبان عالمت خوبی نیست‪.‬‬ ‫البت�ه همان ط�ور ک�ه ش�ما گفتی�د اکن�ون‬ ‫اندیش�ه های متفاوت�ی در می�ان اصالح طلبان‬ ‫وج�ود دارد‪ ،‬ام�ا واقعیت این اس�ت که بیش�تر‬ ‫تصمی م گی�ران اصالح طل�ب همچ�ون‬ ‫موس�وی خوئین ی ها از کاندیدات�وری حس�ن‬ ‫روحانی ی�ا ط�رح دول�ت وحدت ملی اس�تقبال‬ ‫نم ی کنند‪ ،‬دلیل این موضوع چیست؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلبان واقعی در خصوص موضوع شرکت‬ ‫یا عدم ش��رکت در انتخابات تا امروز نتوانس��ته اند به یک‬ ‫خردجمعی برسند‪ .‬در این میان شماری از اصالح طلبان بنابر‬ ‫دالیلی معتقدن��د ما نباید در انتخابات ش��رکت کنیم‪ .‬مثال‬ ‫مش��ارکت اعالم کرده در انتخابات شرکت نم ی کند‪ ،‬برخی‬ ‫از رهب ران اصالح طلب نیز در رابطه با حضور یا عدم حضور‬ ‫در انتخابات رسما موضعی نگرفته اند که این موضوع شامل‬ ‫خود اقای خاتمی هم م ی ش��ود‪ ،‬در واقع باتوجه به مجموع‬ ‫سخنان ایشان شما نم ی توانید بگویید که اقای خاتمی قطعا‬ ‫نگفته اس��ت که اصالح طلبان در انتخابات شرکت خواهند‬ ‫کرد یا برعکس یا اقای هاشم ی رفسنجانی هم همی ن طور‪،‬‬ ‫ایش��ان هم تاکنون به طور قطع در خصوص حضور یا عدم‬ ‫حضور اصالح طلب��ان در انتخابات س��خن نگفته اند‪ .‬این‬ ‫موضوع به واس��طه اختالفی است که بین اصالح طلبان بر‬ ‫سر شرکت یا عدم شرکت در انتخابات به وجود امده است‪.‬‬ ‫یعنی در ب رابر جبهه مش��ارکت یا سایرین که گفته اند نباید‬ ‫در انتخابات شرکت کنیم‪ ،‬جریان دومی بین اصالح طلبان‬ ‫وجود دارد که معتقد اس��ت عدم حضور در انتخابات اشتباه‬ ‫است و ما باید در انتخابات ش��رکت کنیم‪ .‬درست است که‬ ‫شرایط کشور به گونه ای است که اصالح طلبان امکاناتی در‬ ‫اختیار ندارند‪ ،‬با این حال باید در انتخابات شرکت کنیم‪ .‬در‬ ‫این میان اقایان اسحاق جهانگیری‪ ،‬نجفی‪ ،‬موسوی الری و‬ ‫کرباس��چی جزو اصالح طلبانی هستند که معتقدند باید در‬ ‫انتخابات شرکت کرد‪.‬‬ ‫ش�ما از اقای کواکبیان نام نبردید‪ ،‬ایش�ان هم‬ ‫معتقد به حضور در انتخابات هستند؟‬ ‫‪ l‬اگر ش��ما الزامات دولت اش��تی ملی را بپذیرید‬ ‫در ان ص��ورت تالش م ی کنی��د از نام��زدی حمایت کنید‬ ‫که ب رای ان هدف‪ ،‬بتواند مفیدتر باش��د‪ .‬بن��ده معتقدم بعد‬ ‫ازخرداد ‪ 88‬به دنبال ح��وادث و رویدادهایی که به وجودامد‬ ‫جامعه ما از انس��جام سیاس��ی و همرنگی سیاسی خارج‬ ‫ش��ده و گرفتار بغض و کینه و دش��من ی های سیاسی شده‬ ‫اس��ت‪ .‬در ابتدا این بغض و کین��ه می��ان اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان بود‪ ،‬اما در ادامه میان خود اصولگرایان تسری‬ ‫یافت‪ .‬بناب راین بنده معتقدم ه ر کس ب��ه اینده ای ران اعتقاد‬ ‫دارد یکی از اولین گام هایی که باید بردارد از بین بردن این‬ ‫فضا و ایجاد یک فضای سیاس��ی جدید در کشور است که‬ ‫عاری از این بغض‪ ،‬کینه و مخالفت ها و دش��من ی ها باشد‪.‬‬ ‫اما س��وال این اس��ت که چه کس��ی م ی تواند این وحدت‬ ‫از دس��ت رفته را بازگرداند و وضع کش��ور را بهبود بخشد؟‬ ‫به نظر م ی رس��د بهترین گزینه ب رای ایجاد اش��تی ملی در‬ ‫ای ران اق��ای ناطق نوری اس��ت‪ ،‬البته در خصوص ایش��ان‬ ‫با یک مش��کل بنیادی مواجه هس��تیم و ان این است که‬ ‫اصولگرای��ان به هیچ وجه حاض��ر نیس��تند ناطق نوری در‬ ‫انتخابات شرکت کند‪ ،‬البته خود ایشان هم با هوش سیاسی‬ ‫ک��ه دارد متوجه ش��ده اصولگرایان مخال��ف حضورش در‬ ‫انتخابات هستند‪.‬‬ ‫چرا این اف�راد نم ی توانند گزین�ه دولت وحدت‬ ‫ملی باشند؟‬ ‫‪ l‬چون اینه��ا همه نامزدهای یک جناح هس��تند‪،‬‬ ‫یعن��ی هم��ان جناح��ی ک��ه در به وج��ود ام��دن فضای‬ ‫کنونی نقش داش��ته اند‪ ،‬بناب رای��ن بنده معتق��دم انتخاب‬ ‫رئی س جمه��ور از جناح اصولگرا مش��کلی را حل نم ی کند‪.‬‬ ‫اما حس��ن روحانی م ی توان��د رئی س جمهور مناس��بی در‬ ‫جهت ایجاد دولت وحدت ملی باش��د‪ ،‬البته همان گونه که‬ ‫گفتم بعید م ی دانم اصولگرایان با نامزدی ایش��ان موافقت‬ ‫کنند‪ .‬از می��ان تمام نامزدهای اصولگ��را اقای والیتی نمره‬ ‫حداقلی یعنی نم��ره ‪ 6‬تا ‪ 7‬را در خصوص ب��ه وجود اوردن‬ ‫دولت اش��تی ملی م ی گیرد‪ ،‬ام��ا دیگ��ر کاندیداهای این‬ ‫طیف نم��ره خوب��ی نم ی گیرند‪ ،‬اق��ای ناطق ن��وری نمره‬ ‫‪ 17‬یا ‪ 18‬م ی گیرد و حس��ن روحانی هم نمره ‪ 15‬یا ‪ 16‬را به‬ ‫خود اختصاص خواهد داد‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما ایا ش�خص اقای هاشمی م ی تواند‬ ‫گزینه مناس�بی ب�رای دولت وحدت ملی باش�د‬ ‫زیرا اخیرا برخی احتمال م ی دهند ایشان یکی از‬ ‫کاندیداهای انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬اگر اقای هاشمی روزی در انتخابات کاندیدا شود‬ ‫به این معناست که خطر احمدی نژاد و رئی س جمهور شدن‬ ‫فرد مورد نظر احمدی نژاد بسیار جدی است و اصولگرایان با‬ ‫ورود هاشمی به میدان موافقت کرده اند‪.‬‬ ‫فک�ر نم ی کنید ای�ن حض�ور به تخری�ب اقای‬ ‫هاشمی منجر شود؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ بن��ده فکر م ی کنم اگر اقای هاش��می وارد‬ ‫میدان ش��ود‪ ،‬اصولگرایان و حامیان احمدی نژاد نم ی توانند‬ ‫ایش��ان را تخریب کنند زی را ادبیاتی که در سال ‪ 84‬توسط‬ ‫اصولگرای��ان علیه اقای هاش��می به کار گرفته ش��د دیگر‬ ‫کارایی ندارد‪ .‬در واقع اگر گفته ش��ود هاش��می اشراف زاده‬ ‫و اشراف گراس��ت‪ ،‬باتوجه به تحوالتی که پیش امده است‬ ‫دیگر این ادبیات نم ی تواند کسی را مجاب کند که به نامزد‬ ‫اصولگرایان رای بدهد‪.‬‬ ‫فک�ر م ی کنی�د س�ران اصالح�ات ه�م رویکرد‬ ‫مناس�بی به کاندیداتوری اقای هاش�می داشته‬ ‫باشند؟‬ ‫‪ l‬فرض بنده بر این است که اگر هاشم ی خودش‬ ‫وارد میدان شود‪ ،‬قطعا میان ایشان و رهب ران اصالح طلبان‬ ‫توافق صورت گرفته است‪ .‬درواقع به نظر من فاجعه خواهد‬ ‫بود که اقای هاشمی نامزد شود ولی رهب ران اصالح طلبان‬ ‫پش��ت ایش��ان قرارنگیرند‪ .‬بای��د رهب��ران اصالح طلبان و‬ ‫هاشم ی رفسنجانی بنشینند و حتی اگر روزها و هفته ها زمان‬ ‫ببرد مذاکره کنند و تکلیف مردم را روشن کنند‪ .‬یعنی یک‬ ‫تصمیم روش��ن و صریحی بگیرند‪ ،‬نه تصمیم دو پهلو‪ .‬در‬ ‫واقع مشخص کنند که ما م ی خواهیم در انتخابات شرکت‬ ‫کنیم و نامزد ما عارف یا هاشم ی رفسنجانی است یا تصمیم‬ ‫ما این است که اساس��ا در انتخابات شرکت نم ی کنیم‪ .‬اگر‬ ‫رهب ران اصالحات غیر از این تصمیم گیری کنند بزرگترین‬ ‫ضربه را به جنبش دموکراس ی خواهی ای ران وارد کرده اند‪.‬‬ ‫با این تفاس�یر ش�ما با ارایش فعلی نیروهای‬ ‫سیاسی‪ ،‬انتخابات را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬باید به یک نکته مهم دیگ��ر در مورد انتخابات‬ ‫اش��اره کنم‪ .‬من م ی گویم مهم این نیست که چه کسی در‬ ‫ب رابر احمدی نژاد بایس��تد‪ ،‬مهم این است که اصالح طلبان‬ ‫به صورت رسمی وارد انتخابات م ی شوند یا نه؟ تنها نیرو و‬ ‫جریانی که م ی تواند در ب رابر احمدی نژاد بایستد‪ ،‬فقط و فقط‬ ‫اصالح طلبان هستند و هیچ نامزد اصولگرایی قادر نخواهد‬ ‫بود نامزد احمدی نژاد را شکست بدهد‪.‬‬ ‫حتی اقای قالیباف؟‬ ‫‪ l‬حت��ی اق��ای قالیب��اف ه��م نم ی توان��د نامزد‬ ‫احمدی نژاد را شکست بدهد‪ .‬بهتر اس��ت این گونه بگویم؛‬ ‫فرض بگیریم اقای احمدی نژاد بتواند تاییدیه ورود اسفندیار‬ ‫رحیم مشایی به انتخابات را بگیرد‪ .‬اگر موفق به این کار شد‬ ‫تنها عاملی ک��ه م ی تواند جلوی پیروزی مش��ایی را بگیرد‬ ‫ش��خص خاتمی یا هاشمی اس��ت‪ .‬این دو تنها نیروهایی‬ ‫هس��تند که م ی توانند جلوی پیروزی مشایی را بگیرند‪ .‬در‬ ‫غیر این صورت اگر تمام جریان های اصولگرایی جمع شوند‬ ‫و نیروهای خود را روی هم بگذارند نم ی توانند رای به دست‬ ‫اورند زی را سقف رای اصولگرایان انچنان زیاد نیست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای دکتر! ش�ما پاسخ این س�وال را ندادید که‬ ‫از بی�ن اقای�ان والیتی و حس�ن روحان�ی برای‬ ‫طرح دولت وحدت ملی اقای هاشمی‪ ،‬کدام یک‬ ‫گزینه مناس�ب تری خواهد بود و م�ورد حمایت‬ ‫اقای هاشمی قرار خواهد گرفت؟‬ ‫‪ l‬بنده فکر م ی کنم احتمال حمایت اصالح طلبان‬ ‫از نامزدی ناطق نوری وجود داشته باشد زی را این موضوع به‬ ‫معنای تغییر فضای سیاسی کش��ور است‪ .‬اما گزینه بعدی‬ ‫که م ی تواند در راستای راهبرد دولت اشتی ملی گام بردارد‪،‬‬ ‫حسن روحانی است‪ .‬از این منظر حسن روحانی نسبت به‬ ‫والیتی ارجح است‪ .‬در واقع اقای والیتی به همان دلیلی که‬ ‫اقایان حدادعادل و س��عید جلیلی نم ی توانند در جهت به‬ ‫وجود امدن دولت اشتی ملی گام بردارند‪ ،‬ایشان هم نخواهد‬ ‫توانست در جهت تحقق چنین دولتی موثر واقع شود‪.‬‬ ‫‪ l‬در مجم��وع موس��وی خوئین ی ها نس��بت ب��ه‬ ‫هاشم ی رفسنجانی یک دشمنی و بغض و کینه دیرینه ای‬ ‫دارد که به س��ال های قبل و بع��د از انق�لاب باز م ی گردد‪.‬‬ ‫به نظرمن ش��رایط ملی کشور و ش��رایط پیشبرد جنبش‬ ‫دموکراس��ی خواهی در ای ران ایجاب م ی کند اقای موسوی‬ ‫خوئین ی ها دس��ت از این بغض و کینه تاریخ��ی بردارند و‬ ‫تسلیم تصمیم گیری جمعی اصالح طلبان شوند‪ .‬یعنی اگر‬ ‫رهب ران اصالح طلبان تصمیم گرفتند از کاندیداتوری هاشمی‬ ‫یا حس��ن روحانی دفاع کنند‪ ،‬اقای موسوی خوئین ی ها هم‬ ‫تسلیم رای حداکثری شود و احساس��ات فردی خود را کنار‬ ‫بگذارند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬بنده اقای کواکبیان را مثل اقای حسن روحانی‬ ‫اساسا جزو جریان اصالح طلب نم ی دانم‪ ،‬در واقع افرادی که‬ ‫از انها نام بردم کسانی هس��تند که جامعه انها را به عنوان‬ ‫اصالح طلب م ی شناس��د‪ .‬افرادی مثل اسحاق جهانگیری‪،‬‬ ‫موس��وی خوئین ی ها‪ ،‬موس��وی الری‪ ،‬محمدرض��ا خاتمی‪،‬‬ ‫بهزاد نبوی‪ ،‬س��عید حجاریان‪ ،‬مصطفی ت��اج زاده و عبداهلل‬ ‫رمضان زاده از چهره های شناخته شده اصالح طلب هستند‪،‬‬ ‫اما جامعه کواکبیان‪ ،‬حسن روحانی و راه چمنی را به عنوان‬ ‫اصالح طلب نم ی شناس��د‪ .‬البت��ه ممکن اس��ت این گروه‬ ‫دوم افکار و عقاید اصالح طلبانه ای هم داش��ته باش��ند‪ ،‬اما‬ ‫همان طور که گفتم جامعه این افراد را به عنوان اصالح طلب‬ ‫به رسمیت نم ی شناسد‪ .‬مقصودم از اختالفی که م ی گویم‬ ‫بین اصالح طلبان به وجود امده‪ ،‬بین اصالح طلبان واقعی‬ ‫است که جامعه انها را به این عنوان م ی شناسد‪.‬‬ ‫به ه ر حال هنوز این مس��اله میان خود اصالح طلبان‬ ‫حل نش��ده اس��ت‪ .‬در نهایت رهبری این جری��ان حکم بر‬ ‫حضور یا عدم حض��ور در انتخابات م ی ده��د‪ .‬اگر رهبری‬ ‫این جریان به ش��رکت در انتخابات رای بده��د در ان زمان‬ ‫بنده بعید م ی دانم نامزدش��ان حس��ن روحانی یا کواکبیان‬ ‫باش��د‪ ،‬بلکه دراین صورت قطعا نامزد اصالح طلبان عارف‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان چطور؟ ایا این طیف موافق حضور‬ ‫اقای ناطق در انتخابات هستند؟‬ ‫اقای دکتر! شما به این س�وال پاسخ ندادید که‬ ‫چرا رهبران اصالحات چون موس�وی خوئین ی ها‬ ‫با کاندیداتوری حسن روحانی مخالف هستند؟‬ ‫اما بسیاری از اصولگرایان گفته اند رحی م مشایی‬ ‫نم ی تواند از فیلتر شورای نگهبان عبور کند‪.‬‬ ‫‪ l‬ایش��ان نم ی تواند از این فیلتر عبور کند‪ ،‬اما به‬ ‫نظرم داستان دکتر معین رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫اگر سناریو را این گونه بچینیم که یکسو اقای احمدی نژاد‬ ‫و مشایی قرار بگیرد و در س��وی دیگر هاشمی یا کاندیدای‬ ‫ی هاشمی باشد‪ ،‬قطعا جدای از ارایی که احمدی نژاد دارد‪،‬‬ ‫اقا ‬ ‫افراطیون و دشمنان هاشمی تالش خواهند کرد که ادبیات‬ ‫سال ‪ 84‬را بازتولید کنند‪ .‬یعنی بگویند هاشمی اشراف گراست‬ ‫و رحیم مشایی همیشه طرفدار مستضعفین و عدالتخواه بوده‬ ‫است‪ .‬عرض بنده این است که این تاکتیک‪ ،‬سیاست و ابزار‬ ‫در سال ‪ 84‬ب رای اصولگرایان نتیجه بخش بود‪ ،‬اما رویدادها و‬ ‫اتفاقاتی که در هشت س��ال اخیر رخ داده‪ ،‬دیگر در خرداد ‪92‬‬ ‫نم ی تواند جواب بدهد‪ .‬رای مشایی همان ارایی است که در‬ ‫روستاها و مناطق محروم به احمدی نژاد داده م ی شود به عالوه‬ ‫ش��ماری از اصولگرایان رادیکال هستند که به دلیل بغض و‬ ‫کینه ای که از هاشمی دارند به رحیم مشایی رای خواهند داد‪،‬‬ ‫اما بدنه اصالح طلبان و حامیان هاشمی مجموعا م ی توانند‬ ‫مشایی را شکست دهند‪.‬‬ ‫اما ای�ن تحلیل ش�ما ممکن اس�ت در صورتی‬ ‫احتمال وقوع داشته باشد که انتخابات دو قطبی‬ ‫باش�د‪ ،‬یعنی یک قطب هاش�می باشد و قطب‬ ‫دیگر مشایی‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��ما هیچ تردیدی به خودتان راه ندهید که اگر‬ ‫در انتخاب��ات اصالح طلبان ش��رکت کنند قط��ب اصلی و‬ ‫مهم انتخابات اصالح طلب��ان خواهند بود و یک قطب هم‬ ‫اصولگرایان و قطب دیگر اقای احمدی نژاد خواهد بود‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫کاندیداتوری روحانی کار هاشمی‬ ‫را سهل میکند‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی عسگری‬ ‫‪4‬‬ ‫علی عسگری چهره نزدیک به حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی معتقد است که بخش هایی از اصولگرایان‬ ‫سنتی از نامزدی حسن روحانی حمایت خواهند کرد‪ .‬او در عین حال می گوید که حسن روحانی رایزنی هایش را برای‬ ‫حضور در انتخابات انجام داده است‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫ش�ما چندی پیش گفته بودی�د قرار ب�ود از بین‬ ‫اقایان ناطق نوری‪ ،‬هاشمی و روحانی یک نفر به‬ ‫عرصه انتخابات ریاست جمهوری وارد شود‪ ،‬چرا‬ ‫از میان این سه نفر‪ ،‬نامزدی اقای روحانی جدی تر‬ ‫شده است؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬چنین موضعی را هیچ یک از این س��ه شخصیت‬ ‫به ص��ورت جمعی اع�لام نکردند‪ ،‬اما انچه مس��لم اس��ت‬ ‫کاندیداتوری ایت اهلل هاشمی رفسنجانی هنوز منتفی نیست‬ ‫و صحبت هایی که ایش��ان در بین اصحاب رس��انه داشت‬ ‫قدری امیدواری برای حض��ور وی می داد ول��ی با توجه به‬ ‫مجموع صحبت ها و پیش بینی هایی که انجام شد‪ ،‬حضور و‬ ‫امدن خود ایشان را بعید ارزیابی می کنم و معتقدم اگر اقایان ‬ ‫هاشمی‪ ،‬ناطق‪ ،‬خاتمی یا سید حسن اقای خمینی نیایند ‪ -‬که‬ ‫مواضع شان گویای عدم حضور است ‪ -‬در ان صورت احتمال‬ ‫و شانس کاندیداتوری دکتر روحانی بیشتر می شود‪ .‬ایشان‬ ‫دیدارهایی با مقام معظم رهبری‪ ،‬اقای هاش��می‪ ،‬جمعی از‬ ‫دوستان روحانیت مبارز و همچنین برخی نمایندگان فعلی‬ ‫و ادوار مجلس داشت که بحث ورود وی به صحنه رقابت را‬ ‫جدی تر کرده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫ایا حضور اقای حس�ن روحان�ی در کنگره حزب‬ ‫مردم س�االری ب�ه معن�ای اس�تارت کاره�ای‬ ‫انتخاباتی تلقی می شود؟‬ ‫‪ l‬دکتر روحانی ب راس��اس یک قول و تعهد اخالقی‬ ‫گذشته که به اقای کواکبیان داشت در ان کنگره حاضر شد و‬ ‫سخنرانی کرد‪ ،‬کما اینکه برخی دوستان در مقام مشورت به‬ ‫ایشان م ی گفتند خروجی این کنگره اعالم حمایت از نامزدی‬ ‫اقای کواکبیان است‪ ،‬بناب راین در انجا حاضر نشوید اما اقای‬ ‫روحانی به دلیل علقه عاطفی و فکری‪ ،‬همش��هری بودن و‬ ‫قول اخالقی به اقای کواکبیان‪ ،‬در کنگره مردم ساالری حاضر‬ ‫ش��د‪ .‬ورود وی به انتخابات از زمانی جدی تلقی م ی شود که‬ ‫مسافرت استانی و شهرستانی خود را اغاز کند‪.‬‬ ‫به هر حال ایش�ان نه تنها کاندیدات�وری خود را‬ ‫رد نکرده‪ ،‬بلکه از بررس�ی شرایط سیاسی برای‬ ‫تصمیم گی�ری در این خصوص خبر داده اس�ت‪.‬‬ ‫شما هم فرد نزدیک به ایشان هستید‪ .‬می خواهم‬ ‫بپرسم چرا ایش�ان در حال تصمیم گیری در این‬ ‫مورد است؟‬ ‫‪ l‬االن شرایط کش��ور و نظام خاص است‪ ،‬یعنی در‬ ‫داخل پس از وقایع انتخابات ریاست جمهوری ‪ 88‬یک نقاری‬ ‫بین بخش��ی از نخبگان با دولت به وجود ام��د‪ ،‬همچنین‬ ‫تنگناهای سیاس��ت خارجی‪ ،‬روابط بی ن الملل‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫سوء مدیریت ها به نحوی مردم را ازرده کرده که این شکاف ها‬ ‫باید به نوعی با حضور چهره ها و ش��خصی ت های توانمند‬ ‫جب ران ش��ود‪ .‬عالوه بر این مس��ائل‪ ،‬اقای دکتر روحانی در‬ ‫گذش��ته یک بار به احترام اقای ناطق نوری در س��ال ‪ 76‬با‬ ‫وجود مطرح ش��دن نام شان کاندیدا نش��د‪ .‬یک بار هم سال‬ ‫‪28‬‬ ‫‪ 84‬در مظان کاندیداتوری بود‪ ،‬ولی به احترام اقای هاشمی و‬ ‫با وجود مراجعه دوستان و دلسوزان ثبت نام نکردند‪ .‬از انجا‬ ‫که اقای روحانی در بین اصالح طلبان و اصولگرایان معتدل‬ ‫ل دارای رای و نفوذ و اعتبار است و به جهت ضرورت‬ ‫و مستق ‬ ‫نظام و انقالب‪ ،‬فرصتی اس��ت که ب رای حضور در انتخابات‬ ‫به عنوان کاندیدا احس��اس مس��ئولیت کنن��د؛ مخصوصا‬ ‫انکه از چهره های شناخته ش��ده روحانی نیز کسی ثب ت نام‬ ‫نم ی کند‪ .‬اقای حسن روحانی ‪ 10‬س��ال دبیر شورای عالی‬ ‫امنیت ملی بود و عملک��رد وی در همان دیدار پایانی دوران‬ ‫مسئولیت که با کارکنان شورا خدمت رهبری رفته بودند‪ ،‬از‬ ‫سوی مقام عظمای والیت مثبت ارزیابی شد و این مساله در‬ ‫کتاب هسته ای اقای روحانی امده است‪ .‬وی عضو مجلس‬ ‫خبرگان رهبری‪ ،‬نماین��ده رهبری در ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی‪ ،‬عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس مرکز‬ ‫استراتژیک مجمع تشخیص است که این سوابق و پیشینه‬ ‫را معدود افرادی در حوزه داخل��ی و خارجی دارند‪ .‬هم اکنون‬ ‫اقای روحانی از ناحیه نخبگان‪ ،‬روحانیون و دانش��گاهیان‪،‬‬ ‫ب رای حضور در صحنه انتخابات تش��ویق م ی شوند‪ ،‬چراکه‬ ‫در کنار تحصیالت اکادمیک در حوزه حقوق اساسی‪ ،‬مورد‬ ‫وثوق امام و رهبری هستند و رابطه تنگاتنگ کاری و فکری‬ ‫با ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی دارند‪ .‬البته هنوز تصمیم ایشان‬ ‫ب رای نامزدی در انتخابات قطعی نشده‪ ،‬ولی ارزیابی من این‬ ‫است که شرایط اگر به همین صورت باقی باشد و از ان چهار‬ ‫چهره شناخت شده روحانی هیچ یک ثب ت نام نکند‪ ،‬ایشان‬ ‫قطعا پا به میدان رقابت سیاسی پیش رو م ی گذارد‪.‬‬ ‫ای�ا می توان گف�ت اقای روحانی کس�ی اس�ت‬ ‫ک�ه گفتم�ان اق�ای هاش�می را در انتخاب�ات‬ ‫نمایندگی می کند یا به عبارت دیگر تاثیر حضور‬ ‫اقای هاشمی در انتخابات از طریق اقای روحانی‬ ‫رقم می خورد؟‬ ‫‪ l‬من س��خنگوی این دو ش��خصیت نیستم‪ ،‬گرچه‬ ‫تعلق روح��ی و کاری به ه��ر دو انه��ا دارم‪ .‬در کل اولویت‬ ‫اول جمع دوس��تان بس��ته به ضرورت های نظ��ام حضور‬ ‫ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی در انتخابات است‪ ،‬اما حضور‬ ‫اقای روحانی کار را ب رای هاشمی سهل و اسان م ی کند‪ ،‬چون‬ ‫ایشان باید مطمئن باشد فرد دارای تجربه و سابقه و پیشینه‬ ‫مدیریت سیاس��ی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اجرایی و همچنین کارشناس‬ ‫خبره بی ن المللی که پاسخگوی نیازهای نظام است سکان‬ ‫امور اجرایی کشور را به دست م ی گیرد‪ .‬با توجه به نزدیکی و‬ ‫قرابت فکری اقای روحانی به اقای هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬اگر‬ ‫وی ثبت نام کند دیدگاه های ایت اهلل هاشمی درباره استمرار‬ ‫نظام هم از اطمینان بیشتری برخوردار م ی شود‪ .‬ایشان زمانی‬ ‫هم که حاضر به رقابت با احمدی نژاد ش��د پیش بین ی اش‬ ‫این بود که ش��رایط را ب رای نظام به نحوی در داخل و خارج‬ ‫مخاطره امیز م ی ش��ود و ان پیش بین��ی و دغدغه ها باعث‬ ‫ش��د پس از اینکه اصولگرایان روی ن��ام اقای دکتر والیتی‬ ‫اتفاق نکردند و اقای والیتی کناره گیری کرد‪ ،‬اقای هاشمی‬ ‫بنا به ضرورت ثبت نام کرد تا ب��ه نحوی به افکار عمومی و‬ ‫نخبگان این مساله و دیدگاه را عرضه کند که حوزه اجرایی‬ ‫کشور و ریاست قوه مجریه جای اسانی نیست که به هرکسی‬ ‫سپرده شود‪ .‬من فکر م ی کنم اقای روحانی م ی تواند گفتمان‬ ‫وحدت ملی و دولت فراجناحی را شکل دهد و مدیریت کند‪،‬‬ ‫چراکه ب رای این کار دارای برنامه است و مشکالت حوزه اجرا‬ ‫و مدیریت اقتصادی و روابط بی ن الملل را اسیب شناسی کرده‬ ‫و راه حل هایی ب رای برون رفت از وضعیت موجود در نظر دارد‪.‬‬ ‫ضمن انکه نیروهای کارامد و با تجربه خوبی حاضرند با وی‬ ‫در اداره دولت وحدت ملی همراهی کنند‪.‬‬ ‫اقای روحان�ی در کتاب خاطرات هس�ته ای خود‬ ‫نوشته که در زمان دبیری شورای عالی امنیت ملی‪،‬‬ ‫اصالح طلبان با وی زاویه داشتند و سعی می کردند‬ ‫در قالب وزارت خارجه با موازی کاری برنامه های ‬ ‫ترسیمی را با مشکل مواجه کنند‪ ،‬حتی امروز هم‬ ‫برخی اصالح طلبان می گویند اجرای طرح دولت‬ ‫وحدت ملی شدنی نیست‪ ،‬چطور اینها می خواهند‬ ‫در اداره دولت به اقای روحانی کمک کنند؟‬ ‫‪ l‬روشن است که دولت وحدت ملی بعد از انتخابات‬ ‫شکل م ی گیرد‪ .‬نوع سلیقه و اراده رئی س جمهور منتخب اینده‬ ‫در اجرایی کردن ان مهم است‪ .‬سبک مدیریتی اقای روحانی‬ ‫خیلی نزدیک و منطبق بر نگاه ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی‬ ‫است‪ ،‬چون زمان دولت ایشان در کشور ثبات مدیریتی حاکم‬ ‫بود و اقایان والیتی و خاتم ی نیز وزی ران ان دولت فراجناحی‬ ‫بودند‪ .‬قطعا افراط گرایان اصولگ��را و اصالح طلب در دولت‬ ‫فراجناحی وحدت ملی جایی ندارند‪ .‬اق��ای روحانی در زمان‬ ‫دبیری ش��ورای عالی امنیت ملی مورد انتقاد اصالح طلبان‬ ‫تند افراطی بود که انتن ش��ان به س��وی غرب کار م ی کرد و‬ ‫االن هم در ان طرف مرزها در خدمت دشمنان نظام و انقالب‬ ‫فعالیت م ی کنند‪ .‬اقای روحانی با انها زاویه داشت و دارد‪ ،‬وی‬ ‫در کنگره مردم س��االری نیز تاکید کرد که اگر حضورش در‬ ‫انتخابات قطعی شود به عنوان کاندیدای مستقل به میدان‬ ‫م ی اید‪ .‬کاندیدای مستقل یعنی کسی که سعی کرده امت‬ ‫وسط ملحوظ نظرش باشد و با ادم های معتدل سیاسی کار‬ ‫کند‪ .‬هم اکنون اصولگرایان و اصالح طلبان معتدل در عرصه‬ ‫سیاسی کشور کم نیستند‪ .‬اگر اقای روحانی با اقبال عمومی‬ ‫مواجه ش��ود‪ ،‬اینها عل ی القاعده همراهی م ی کنند‪ ،‬ان وقت‬ ‫بس��تر ب رای به وجود امدن دولت وحدت مل��ی و فراجناحی‬ ‫ن هاشمی‪،‬‬ ‫بیشتر فراهم م ی شود‪ .‬امروز نوع موضع گیری اقایا ‬ ‫روحانی‪ ،‬عسگراوالدی و مطهری و بس��یاری نخبگان این‬ ‫ضرورت را ب رای نظام مورد توجه و نظر ق��رار م ی دهد که از‬ ‫جنگ جناحی و باندی که به مدیریت سیاس��ی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫روابط خارجی کشور لطمه زده بپرهی زند و اگر اداره کشور در‬ ‫اختیار جمعی فرهیخته و کاردان قرار گیرد کمک به پیشبرد‬ ‫تفکر امام و رهبری م ی کند‪ .‬دکتر روحانی در مقطعی که دبیر‬ ‫شورای عالی امنیت ملی بودند ب رای مهار اتفاقات ‪ 18‬تیر و‬ ‫قضایای مربوط به افراط گرایان اصالح طلب توانمندی اجرایی‬ ‫و امنیتی خود را اثبات کرد‪ ،‬ضمن انکه وی جانشین قرارگاه‬ ‫خاتم و فرمانده پدافند ملی را نیز در کارنامه دارد و امروز اگر‬ ‫کس��انی دکتر روحانی را تخریب م ی کنند‪ ،‬نگران حضور در‬ ‫میدان انتخابات هستند‪.‬‬ ‫ش�ما می گویی�د س�خنرانی روز ‪ 23‬تی�ر ‪78‬‬ ‫دکتر روحانی در دانشگاه تهران که در اعتراض به‬ ‫وقایع ‪ 18‬تیر همان سال انجام شد‪ ،‬برای مقابله‬ ‫با اصالح طلبان تندرو ب�ود و به همین دلیل اکنون‬ ‫مخالفت هایی از سوی این طیف از اصالح طلبان‬ ‫با حسن روحانی مطرح می شود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ایشان در ان مقطع با ابالغ اقای خاتمی دبیر‬ ‫شورای عالی امنیت ملی بود و ب رای برون رفت نظام و دولت‬ ‫از وضع پیش امده ان سخنرانی را انجام داد و مواضع شفاف‪،‬‬ ‫امنیتی و اجرایی را به کار برد تا با بلوا و اشوب اصالح طلبان‬ ‫افراطی مقابله کند‪ .‬برداشتم این اس��ت که اگر ان اقدام به‬ ‫موقع انجام نم ی شد شرایط همانند وقایع بعد از انتخابات ‪88‬‬ ‫م ی شد‪ .‬اقای روحانی در مقاطعی خدماتی ب رای نظام داشت‬ ‫که در ذهن مسئوالن عال ی رتبه نظام و دلسوزان انقالب باقی‬ ‫مانده است‪.‬‬ ‫نگاه راس�ت س�نتی از قبیل جبهه پی�روان خط‬ ‫امام و رهبری و جامع�ه روحانیت مبارز تهران به‬ ‫اقای حسن روحانی چیست؟‬ ‫‪ l‬این به خود راست سنتی بر م ی گردد‪.‬‬ ‫ش�ما گفتی�د اق�ای روحان�ی ب�ا ای�ن طی�ف از‬ ‫اصولگرایان رایزنی داشته؛ نتیجه چه بوده است؟‬ ‫‪ l‬اقای روحانی رایزن ی هایش��ان همانطور که اشاره‬ ‫ک��ردم در الیه های ب��اال و ارکان نظام تا ح��دودی به انجام‬ ‫رس��یده و در ارتباط با نخبگان و چهره ها به صورت مستمر‬ ‫در دو الیه نخبگان حوزه و دانشگاه ادامه دارد‪ .‬چندی پیش‬ ‫جلس ه ای بسیار خوب و صمیمانه با روحانیون شناخته شده‬ ‫که هم اکنون نیز مسئولی ت هایی دارند برگزار کرد‪ ،‬همینطور‬ ‫با نماین��دگان ادوار و نماین��دگان کنونی مجل��س به طور‬ ‫فردی و چند نف��ره رایزنی در حال انج��ام دارد‪ ،‬با چهره های‬ ‫اکادمیک و دانش��گاهی مالقات م ی کند‪ ،‬مرکز استراتژیک‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت با مدیریت اقای روحانی چندین‬ ‫اجالس با موضوع سیاست خارجی‪ ،‬اقتصادی و کار و دستمزد‬ ‫منصفانه برگزار کرد‪ .‬هم اکنون به طور میانگین باالی ‪200‬نفر‬ ‫چهره اکادمیک و دانشگاهی در مرکز به شکل دائم و پروژه ای‬ ‫در حال فعالیت هستند که دیدگاه های خود را در حوزه های‬ ‫مختلف ارائه م ی کنند و خیل ی هاشان از حضور اقای روحانی‬ ‫همانطور که ش�ما گفتید اق�ای روحانی در یکی‪،‬‬ ‫دو مقطع دیگر می خواس�ت وارد عرصه شود که‬ ‫در یکی از ان دوره ها به خاطر اقای هاشمی کنار‬ ‫رفت‪ ،‬اقای والیتی ه�م همی�ن کار را انجام داد‪،‬‬ ‫قرابت کدامیک به اقای هاشمی بیشتر است؟‬ ‫‪ l‬اقای والیتی در سال ‪ 83‬ب رای حضور در انتخابات‬ ‫جلس��ه ای با نماین��دگان در خانه ما داش��ت‪ ،‬انج��ا من به‬ ‫اقای والیتی گفتم اگر اقای هاش��می بیاید م��ا حامی وی‬ ‫خواهیم بود‪ ،‬ایش��ان هم گفت اگر اقای هاشمی بیاید من‬ ‫قطعا نم ی ایم‪ ،‬ولی اقای هاش��می نظ��رش این بود که اگر‬ ‫اصولگرایان روی ن��ام اقای والیتی اتف��اق کنند و اطمینان‬ ‫حاصل شود که چهره ای همچون احمدی نژاد رئی س جمهور‬ ‫نم ی شود پا به عرصه انتخابات نم ی گذارند ولی اصولگرایان‬ ‫طیف اقای ناطق و باهن��ر از کاندیداتوری اق��ای الریجانی‬ ‫حمایت کردند‪ .‬جمعیت ایثارگ��ران و تحولخواهان نیز اول‬ ‫پای کار قالیباف و بعد از احمدی نژاد پش��تیبانی کردند‪ ،‬در‬ ‫مجموع اقای والیتی به لحاظ اتفاقات باندی و جناحی که در‬ ‫شورای هماهنگی نیروهای انقالب پیش امد ناراحت شد و‬ ‫این را بهانه قرار داد و از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫منصرف شد‪ .‬ان روز اگر اقای والیتی مورد اتفاق اصولگرایان‬ ‫ق��رار م ی گرفت‪ ،‬اص�لا ش��رایط و وضعی��ت انتخابات ‪84‬‬ ‫به گونه ای دیگر رقم م ی خورد‪.‬‬ ‫اقای عس�گری! من ج�واب س�والم را نگرفتم‪.‬‬ ‫می خواهم بدانم از بین اقای�ان والیتی و روحانی‬ ‫کدامیک به اقای هاشمی نزدیک ترند؟‬ ‫‪ l‬اقای والیتی سال های سال در کابینه اقای هاشمی‬ ‫بود‪ .‬درباره پیروزی سیاسی نظام در جنگ و بحث قطعنامه‪،‬‬ ‫اقای والیتی مذاکره کننده بود تا این پیروزی سیاسی حاصل‬ ‫شد‪ .‬بحثم این اس��ت که از ان مقطع تا االن شرایط افراد و‬ ‫فضا به کل متفاوت شده‪ ،‬اقای والیتی االن در جناح اصولگرا‬ ‫به عنوان کاندیدا خود را مطرح کرده و همین ش��رایط اقای‬ ‫والیتی را از نظر من نزد افکار عمومی‪ ،‬نخبگان و مستقل ها‬ ‫اسی ب پذیر کرد‪ .‬وی م ی توانس��ت حالت فراجناحی به خود‬ ‫بگیرد و از سرمایه اجتماعی اقای هاشمی استفاده کند ولی‬ ‫سیاست‬ ‫اصولگرایان سنتی هم اکنون کاندیدای مشخصی‬ ‫ندارن�د‪ ،‬انها حاضرن�د از اق�ای روحانی حمایت‬ ‫کنند؟‬ ‫در انتخابات استقبال کردند‪ .‬وی عضو جامعه روحانیت مبارز‬ ‫است و در همان جلسه با روحانیون‪ ،‬عده ای از دوستانشان در‬ ‫جامعه روحانیت حضور داشتند و گفتند که همراه ی کننده‬ ‫و کمک کنن��ده او در انتخابات اینده خواهن��د بود‪ .‬از طرفی‬ ‫اقایان موتلفه وارد مصادیق نش��دند ام��ا عل ی القاعده یکی‬ ‫از گزینه هایی که در مجموعه خود بررس��ی م ی کنند اقای‬ ‫روحانی خواهد بود‪ .‬برداشتم این است که درصد قابل توجهی‬ ‫از سنت ی ها حامی ایشان بوده و هستند‪.‬‬ ‫به هر دلیل این موارد ب رای اقای والیتی فرصت تلقی نشد و‬ ‫سعی کرد بین اصولگرایان سنتی خود را مطرح کند‪ .‬از طرفی‬ ‫به جهت اینکه برخی اصولگرایان ایشان را چهره نزدیک به‬ ‫ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی م ی دانند؛ نم ی پذیرند پای کار‬ ‫وی بیایند‪ .‬به نظر من ب رای برون رفت از وضع فعلی با توجه‬ ‫به اینکه اساس کار کشور و نظام به بحث سیاست خارجی‬ ‫و هسته ای مربوط م ی ش��ود‪ ،‬اقایان روحانی و والیتی هر دو‬ ‫کارامدی الزم را دارند‪ ،‬ولی در داخل کشور و نظام بین این دو‬ ‫تفاوت است‪ ،‬چون اقای روحانی خود را مستقل مطرح کرده‪،‬‬ ‫در نتیجه برداری از صفر تا صد مدی ران چهره کشور حاضرند‬ ‫پای کار وی بیایند‪ ،‬ولی اقای والیتی خود را در جناح اصولگرا‬ ‫جلو ب��رد؛ ان هم جناحی که یکی از ب��زرگان اصولگرا گفت‬ ‫اگر یک��ی از نیروهای این جریان رئی س جمهور ش��ود دیگر‬ ‫نامزدهای اصولگرا در کابینه وی مسئولیت قبول کنند‪ .‬این‬ ‫پی ش فرض در افکار عمومی ب رای اقای والیتی زیاد مقبولیت‬ ‫ایجاد نم ی کند که رئی س جمهور ش��ود‪ .‬بع��د ان عده ای از‬ ‫اصولگرایانی که کارامدی نداش��تند و باع��ث و بانی وضع‬ ‫کنونی هس��تند از چهره و موقعیت مقبول وی ب رای ماندن‬ ‫در عرصه های مدیریتی کشور و نظام استفاده کردند‪ .‬خیلی‬ ‫احترام به اقای والیتی دارم‪ ،‬خوب بود که او نیز همچون اقای‬ ‫روحانی موضع و مشی فراجناحی اتخاذ م ی کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬اقای روحانی در حوزه های مختلفی همچون پدافند‬ ‫کش��وری‪ ،‬نمایندگی مردم در مجلس‪ ،‬دبیری شورای عالی‬ ‫امنیت ملی و رئیس مرکز اس��تراتژیک مجمع تش��خیص‬ ‫مصلحت کار کردن��د‪ .‬در مجلس با بس��یاری اصولگرایان‬ ‫سنتی دورانی همکاری داش��تند‪ .‬رئیس کمیسیون امنیت‬ ‫ملی و نایب رئیس مجلس بودند‪ ،‬از دوران شهیدان بهشتی‬ ‫و مطهری با روحانیت مبارز همس��وی ی های خوبی داشتند‬ ‫که ان دوس��ت ی ها و صمیمی ت ها همچنان ادام��ه دارد‪ .‬در‬ ‫بحث ش��ورای عالی امنیت ملی و موضوع هس��ته ای هم‬ ‫عملکرد ش��ان مثبت و قابل دف��اع بود‪ ،‬چنانچ��ه در کتاب‬ ‫هسته ای‪ ،‬فرمایشات مقام معظم رهبری در تجلیل از ایشان‬ ‫امده است‪ .‬بعض ی ها همکاری ایش��ان با دولت اصالحات و‬ ‫دبیری ش��ورای عالی امنیت ملی را م ی خواهند س��وژه نقد‬ ‫کنند‪ ،‬حال انکه دبیری ان ش��ورا و حضور در تیم هسته ای‬ ‫با نظر مقام معظم رهبری انجام شد و مستنداتش در کتاب‬ ‫هسته ای ارائه ش��ده است‪ .‬در موضوع هس��ته ای هم اقای‬ ‫روحانی یک فعالیت بسیار قابل دفاع و کارامدی انجام داد؛‬ ‫همه تالشش این بوده که حق هس��ته ای ای ران به رسمیت‬ ‫شناخته شود‪ ،‬پرونده ای ران به شورای امنیت سازمان ملل نرود‬ ‫و در شرایطی که پرونده در شورای امنیت سازمان ملل قرار‬ ‫دارد به رغم تعامل با جامعه جهانی‪ ،‬سیاست بی ن الملل ای ران‬ ‫حالت تعامل فعال با جامعه جهانی داشته باشد تا تحریم ها‬ ‫گسترده نش��ود‪ .‬مقابل این تفکر برخی گفتند قطعنامه ها‬ ‫کاغذ پاره ای بیش نیست و خطاب به غرب م ی گفتند انقدر‬ ‫قطعنامه صادر کنی��د تا‪ ...‬اقای روحان��ی در موضع انتقاد از‬ ‫س��وء مدیریت ها و منفعل بودن سیاست خارجی حرف های‬ ‫زیادی ب رای گفتن دارد‪ ،‬ضمن انکه در کتاب هسته ای خود‬ ‫به طور مستند و علمی مسائل را پاسخ گفته و اگر مناظره ها و‬ ‫شرایط تبلیغی در اینده ایجاب کند‪ ،‬حرف های معقول و قابل‬ ‫دفاع زیادی به ویژه در حوزه هسته ای دارد که این ب رای افکار‬ ‫عمومی و نخبگان جامع��ه تعیی ن کننده خواهد بود‪ .‬در کل‬ ‫چهره و شخصیت ایشان از ناحیه سنت ی ها و چهره های کار‬ ‫کشته سیاسی سنتی غیر قابل خدشه و غی ر قابل انکار است‪.‬‬ ‫اقای روحانی‬ ‫در زمان دبیری‬ ‫شورای عالی‬ ‫امنیت ملی مورد‬ ‫انتقاد اصالح طلبان‬ ‫تند اف راطی بود که‬ ‫انتن شان به سوی‬ ‫غرب کار م ی کرد‬ ‫و االن هم در ان‬ ‫طرف مرزها در‬ ‫خدمت دشمنان‬ ‫نظام و انقالب‬ ‫فعالیت م ی کنند؛‬ ‫اقای روحانی با‬ ‫انها زاویه داشت‬ ‫و دارد‬ ‫ایا اگر اقای روحانی کاندیدا شود تبدیل به قطبی‬ ‫در انتخابات می ش�ود که ن�ام اقای هاش�می را‬ ‫پشت سر خود دارد؟‬ ‫‪ l‬انتخابات پیش رو دوقطبی نیس��ت‪ .‬یعنی دولت‬ ‫قطعا قطب اثر گذار اس��ت و نوع رفتارش نشان م ی دهد که‬ ‫نم ی خواهد به این اس��انی قدرت را واگذار به غیر خود کند‪،‬‬ ‫قطب دیگر اصولگرایانی هستند که حامی دولت بودند‪ ،‬ولی‬ ‫االن منتقد دولتند‪ .‬این قطب در قالب ائتالف ‪ 3‬نفره تعریف‬ ‫م ی شود‪ ،‬قطب سوم مستقل ها و اصولگرایان متعادل هستند‬ ‫و قطب چه��ارم اصالح طلبان خواهند بود ک��ه یقینا نقش‬ ‫پررنگی در انتخابات خواهند داشت‪ ،‬مخصوصا اگر کاندیدای‬ ‫ی را وارد صحنه کنند‪ .‬البته این احتمال‬ ‫اصلی خودشان خاتم ‬ ‫وجود دارد که اصالح طلبان تغییر جه��ت دهند ب رای اینکه‬ ‫عقالی اصالح طلبان معتقدند که به انگی��زه پیروزی نباید‬ ‫به این انتخابات ورود داشته باش��ند و اول باید ب رادری خود را‬ ‫به نظام ثابت کنند بناب راین م ی خواهند از فرصت انتخابات‬ ‫ب رای جب ران نقار به وجود امده استفاده کنند‪ ،‬به عبارت دیگر‬ ‫ممکن است انها با جانب احتیاط از کاندیدای مستقل‪ ،‬کارامد‬ ‫و اعتدال گرا همچون دکتر روحانی حمایت کنند‪ .‬این طیف‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬انهایی هستند که معتقدند وقایعی مثل ‪18‬تیر‬ ‫نباید رخ م ی داد‪g .‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫تحوالت جدید اصول گرایان‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫مظفر‪ :‬احتمال حمایت از نامزد خارج از ائتالف‬ ‫ائتالف سه نفره رفته رفته به نهادی مرجع برای اصولگرایان تبدیل می شود‬ ‫‪1‬‬ ‫حسین مظفر‪ ،‬رئیس س��تاد انتخاباتی ائتالف ‪ 3‬نفره‬ ‫که چندی پیش نخس��تین اظهارنظر رس��انه ای خود را در‬ ‫گفت وگویی با خبرگزاری تسنیم بیان کرده بود‪ ،‬هفته گذشته‬ ‫بار دیگر راه این خبرگزاری را در پیش گرفت تا در نشس��تی‬ ‫خبری پاسخگوی سواالت خبرنگاران باشد‪.‬‬ ‫او در این نشس��ت کناره گیری هر یک از کاندیداها به‬ ‫نفع دیگری را تکذیب کرد‪« :‬این که گفته می ش��ود یکی از‬ ‫این سه نامزد اصل اس��ت و دیگران در حاشیه هستند‪ ،‬جزو‬ ‫بداخالقی های انتخاباتی است‪ .‬فعال هیچ کدام به نفع دیگری‬ ‫کنار نرفته اند و هیچ یک قراردادی برای خدشه به ائتالف با‬ ‫هم نگذاش��ته اند و بر پیمان وثیق خود باقی هستند و تا اخر‬ ‫‪30‬‬ ‫هم باقی خواهند بود‪».‬‬ ‫نماینده تهران در مجلس سپس به سواالت خبرنگاران‬ ‫پاسخ داد‪ .‬خبرنگار فارس پرس��ید‪« :‬نامزد نهایی در ائتالف‬ ‫به چه صورت انتخاب خواهد ش��د؟ نظرسنجی نهایی را چه‬ ‫ارگانی انجام خواهد داد؟ چه کس��انی قرار است به ائتالف‬ ‫بپیوندند؟»‬ ‫مظفر پاس��خ داد‪« :‬در زمینه مکانیزم انتخاب نهایی‪،‬‬ ‫کمیته نظرسنجی را خواهیم داشت که جلساتی هم برگزار‬ ‫کرده‪ .‬مکانیزمی که برای انتخاب فردنهایی مطرح می شود‬ ‫این است که از کف بدنه اجتماعی اقبال عمومی را پیدا کنیم‬ ‫و مشخص کنیم نامزدی که شایستگی الزم را دارد‪ ،‬میزان‬ ‫اقبال عمومی به او در چه حدی است و چگونه است؟ یکی از‬ ‫مهم ترین فاکتورها نظرسنجی است؛ اما نوع نظرسنجی چه‬ ‫از نظر زمان و چه از نظر محت��وا و چه از نظر ارگان‪ ،‬در قالب‬ ‫ش��ورایی به تصمیمی می رسد که ان ش��اءاهلل این تصمیم‬ ‫مورد عنایت همه اعضای ائتالف خواه��د بود‪ ».‬او در ادامه‬ ‫از استقبال ائتالف ‪ 2+1‬از پیوستن کاندیداهای دیگر به این‬ ‫ائتالف سخن گفت‪« :‬از هر نامزدی که وارد عرصه انتخابات‬ ‫ش��ود اس��تقبال و زمینه را برای تفاهم با او اماده می کنیم‪،‬‬ ‫مکانیزم نوع هم��کاری را بعدا اعالم می کنی��م‪ .‬از مزایای‬ ‫ائتالف این است که فقط از میان خود نامزد نهایی را انتخاب‬ ‫نمی کند‪ ،‬بلکه هم از میان خود و هم از میان سایر اصولگرایان‬ ‫محمدباقرقالیبافائتالفسه نفرهرا‬ ‫ائتالفی عقیدتیمی داند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫می تواند انتخاب کند‪».‬‬ ‫رئیس ستاد انتخاباتی ائتالف ‪ 2+1‬در پاسخ به سوال‬ ‫خبرنگار باش��گاه خبرن��گاران مبنی بر اینک��ه گزینه نهایی‬ ‫چه زمانی معرفی می ش��ود؟ اینگونه پاسخ داد‪« :‬گزینه های‬ ‫مختلفی وجود دارد برای زمان معرف��ی‪ .‬یکی قبل از پایان‬ ‫س��ال‪ ،‬دیگری قبل از ثبت نام و زمان پیشنهادی دیگر‪ ،‬بعد‬ ‫از ثبت نام است‪ .‬انتخاب زمان بستگی به شرایط سیاسی‪-‬‬ ‫اجتماعی کشور دارد و نظرسنجی هایی که ما را به ثبات در‬ ‫تصمیم گیری برساند‪ ».‬مظفر البته از دادن پاسخ صریح به‬ ‫سوال خبرنگار مهر که ترکیب کمیته نظرسنجی را جویا شد‬ ‫امتناع ورزید‪ ،‬اما در عین حال از حضور نمایندگان کاندیداها‬ ‫در این کمیته خبر داد‪ .‬خبرنگارخبرگزاری خلیج فارس هم‬ ‫سوال کرد‪« :‬در این ‪2 ،2+1‬کدام ها هستند و ‪ 1‬کدام است؟‬ ‫ایا امکان دارد اقای قالیباف به نفع فرد دیگری کنار برود؟»‬ ‫رئیس س��تاد انتخاباتی ائتالف ‪ 2+1‬در پاس��خ به این‬ ‫سوال گفت‪« :‬برداشت های مختلفی از ‪ 2+1‬شد که درست‬ ‫نبود‪ ،‬اما مس��اله و نام اصلی ائتالف س��ه گانه اس��ت‪2+1 .‬‬ ‫موضوعیت ندارد‪ .‬هم قالیب��اف و هم دیگران ظرفیت هایی‬ ‫دارند؛ در این ائتالف انچه پایه ائتالف اس��ت‪ ،‬این است که‬ ‫میثاقی وجود دارد که هریک با هر ظرفیتی که دارند‪ ،‬امادگی‬ ‫همکاری و تعامل برای حمای��ت از یک نامزد که ائتالف به‬ ‫ان می رس��د را دارند و تخلفی از ان نخواهند داشت‪ ».‬او در‬ ‫ادامه تاکید کرد‪« :‬در جلس��اتی که خدمت اعضای ائتالف‬ ‫بودیم‪ ،‬پایداری بر این میثاق وجود دارد که همگی نفع خود‬ ‫را کنار می گذارند و به تصمیم ائت�لاف تن می دهند که این‬ ‫تصمیم با بدنه اجتماعی ان شاءاهلل همخوانی خواهد داشت‪».‬‬ ‫علی اکبر والیتی یکی از اعضای ائتالف سه گانه اصولگرایان‬ ‫که این روزها بیش��تر به اظهارنظرهای انتخاباتی می پردازد‬ ‫هفته گذش��ته از خبرگزاری اصولگرای مهر بازدید کرد و در‬ ‫گفت وگویی تفصیلی صراحتا اعالم کرد که تشکیل ائتالف‬ ‫‪ 2+1‬پیش��نهاد او بوده است‪ .‬این سیاس��تمدار ‪ 67‬ساله که‬ ‫بخش عمده ای از فعالیت های خود را در جمهوری اسالمی‬ ‫صرف حضور در فعالیت های دیپلماتیک کرده‪ ،‬حاال به عنوان‬ ‫یکی از کاندیداهای احتمالی اصولگرایان در انتخابات اینده‬ ‫مطرح است‪.‬‬ ‫او با اش��اره به ضرورت یکپارچگی‪ ،‬انسجام و وحدت‬ ‫میان نیروهای وفادار به اس�لام‪ ،‬انقالب و نظام‪ ،‬تش��کیل‬ ‫ائت�لاف ‪ 2+1‬را این گون��ه روایت ک��رد‪« :‬بن��ده باتوجه به‬ ‫حساس��یتی که در این رابطه وجود داش��ت‪ ،‬ابتدا موضوع را‬ ‫با اقای قالیباف و س��پس با اقای حداد در میان گذاش��تم و‬ ‫خوش��بختانه هر دوی این عزیزان موضوع را پذیرفتند و بر‬ ‫این اس��اس طرحی که مطرح ش��د مورد قبول هر سه نفر‬ ‫قرار گرفت‪».‬‬ ‫والیتی همچنین درباره اهداف این طرح نیز اظهارنظر‬ ‫کرد؛ انجا که گفت‪« :‬اصل این طرح این است که هدف گیری‬ ‫ما س��ه نفر این باش��د که از بین معتقدین به اسالم‪ ،‬نظام‪،‬‬ ‫جمهوری اسالمی‪ ،‬قانون اساسی و والیت فقیه یک کاندیدا‬ ‫بیشتر نداشته باش��یم‪ ،‬چون تفرق و تش��تت بین کاندیداها‬ ‫موجب می شود که از انتخابات نتایج مطلوبی به دست نیاید‪.‬‬ ‫باید هر کدام از ما سه نفر این امادگی را داشته باشیم که اگر‬ ‫اتفاق نظر بر هر یک از ما نبود‪ ،‬بدون چانه زنی فرد منتخب‬ ‫را پذیرفته و تقویتش کنیم‪ ،‬ولو اینک��ه ان فرد خارج از این‬ ‫سه نفر باشد‪ .‬این موضوع بیت الغزل این ائتالف است و این‬ ‫حرف تازه ای است که در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫در کش��ور ش��کل می گیرد‪ .‬دومین موضوعی که مورد نظر‬ ‫ائتالف است این که خدمت کردن در نظام فقط در کسوت‬ ‫ریاس��ت جمهوری اتفاق نمی افتد‪ ،‬بلکه فرد خدوم می تواند‬ ‫در دیگر س��مت ها خدمت کند؛ یعنی ان کس��ی که از بین‬ ‫اصولگرای��ان رئیس جمهور می ش��ود‪ ،‬دیگر اف��راد کارامد‬ ‫اصولگرای��ان را هم ب��ه کار می گیرد‪ .‬هیچ ک��س بی نیاز از‬ ‫مشورت نیس��ت و در عقل جمعی نتایج بهتر و مطلوب تری‬ ‫حاصل می شود‪ ».‬او س��پس از ضرورت معرفی تیم کاری‬ ‫کاندیداها س��خن گفت‪« :‬هر کس که به عن��وان کاندیدای‬ ‫نهایی اصولگرایان مطرح شد‪ ،‬همکاران اصلی خود (تیم خود)‬ ‫و حداقل رئوس تیمش را به مردم معرف��ی می‪‎‬کند؛ چرا که‬ ‫سمت های مختلف و مهمی در کشور وجود دارد که هر کدام‬ ‫دارای کارهای تعیین کننده ای است‪ .‬نمی شود رئیس جمهور‬ ‫کارامدی داشته باشیم که از اس��تفاده از اقتصاددانان خبره‬ ‫و متخصصان صنعت‪ ،‬کش��اورزی‪ ،‬سیاس��ت و امور امنیتی‬ ‫و دفاعی مورد اعتماد بی نیاز باش��د‪ .‬همچنین باید در حوزه‬ ‫تجارت‪ ،‬سیاس��ت خارجی‪ ،‬سیاس��ت داخلی‪ ،‬امنیت‪ ،‬دفاع‪،‬‬ ‫صنعت‪ ،‬فناوری‪ ،‬عل��م و فرهنگ از اف��راد کارامد و رده باال‬ ‫اس��تفاده کنیم‪ .‬یعنی لزوما همه مس��ئوالن اجرایی‪ ،‬عضو‬ ‫کابینه نیستند‪».‬‬ ‫«س��ازوکار برنامه ریزی ش��ده باید به گونه ای باش��د‬ ‫که کس��ی از اصولگرایان احس��اس عزلت نکند‪ ».‬والیتی‬ ‫با بیان این جمله صراحت��ا اعالم کرد که ائتالف س��ه گانه‬ ‫همچنان از حضور سایر کاندیداهای اصولگرا در این ائتالف‬ ‫استقبال می کند‪« :‬ما هر کدام مان طی این مدت باالخره با‬ ‫دوستان اصولگرا مالقات هایی داش��ته و خواهیم داشت و‬ ‫بنای ما این نیس��ت که هیچ کس از افراد شاخص و مطرح‬ ‫اصولگرایان را کن��ار بگذاریم‪ .‬ما چنین اختی��اری نداریم و‬ ‫چنین اختیاری هم برای خودمان قائل نیستیم‪ ،‬بلکه به عنوان‬ ‫کسانی که کار را ش��روع کرده ایم امیدواریم نمونه هایی از‬ ‫انسجام را قبل از انتخابات نشان دهیم که اعتماد همه جلب‬ ‫بش��ود‪ ».‬او هنگامی که با س��والی مبنی بر علت همکاری‬ ‫خود با حدادع��ادل و قالیباف مواجه ش��د‪ ،‬این گونه پاس��خ‬ ‫داد‪« :‬باالخره با هر کس کار را ش��روع می کردیم این سوال‬ ‫س��رجای خودش باقی بود که چرا با دیگری کار اغاز نشد‪.‬‬ ‫معتقدم که این کار باید از یک جا شروع می شد‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫در اصل ان تشکیک کنیم‪ .‬شما مالحظه می کنید که دوستی‬ ‫بنده با اقای الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس کمتر از اقایان حداد و‬ ‫قالیباف نیست‪ .‬ولی باالخره اگر قرار بود سه نفر هسته اولیه‬ ‫ائتالف سه گانه به شکل دیگری باشد باز هم می گفتند چرا‬ ‫نفر چهارم عضو اولیه نبوده و این دور باطلی می ش��د‪ .‬حتما‬ ‫بنای ما بر این اس��ت که هماهنگی و انسجام الزم را داشته‬ ‫باشیم‪ .‬این به معنای این نیست که دوستی و رابطه ما با اقایان‬ ‫عس��گراوالدی‪ ،‬پورمحمدی‪ ،‬الریجانی‪ ،‬باهنر و دوس��تان‬ ‫دیگری که هستند کمتر یا ضعیف تر باشد‪».‬‬ ‫والیتی در عین حال احتم��ال رقابت کاندیداهای این‬ ‫ائتالف با یکدیگر در صورت عدم حضور رقیب را رد کرد‪.‬‬ ‫عضو ائتالف س��ه گانه اصولگرای��ان همچنین درباره‬ ‫مکانیس��م انتخاب کاندیدای این ائتالف نیز اظهار داشت‪:‬‬ ‫«عواملی که جمع اصولگرا را به اجماع می رساند باید در نظر‬ ‫گرفته ش��ود؛ اما درباره جزئیات هنوز بحثی صورت نگرفته‬ ‫است‪ .‬باید عوامل مختلف موثر مورد محاسبه قرار بگیرد که‬ ‫قطعا یکی از انها نظرسنجی ارای عمومی است‪».‬‬ ‫او احتمال رقابت اعضای ائتالف با یکدیگر در خصوص‬ ‫نقض ان را ه��م رد کرد‪« :‬اصال انگیزه ما در این اس��ت که‬ ‫کاری برای نظام انجام بدهی��م؛ اینکه از همین حاال به فکر‬ ‫نقیض مکانیس��م تعیین شده باش��یم‪ ،‬متفاوت با ان چیزی‬ ‫است که به دنبال ان هستیم‪ .‬بنده که چنین انگیزه ای ندارم‬ ‫‪31‬‬ ‫و مطمئنم ان دو برادر دیگر هم چنی��ن انگیزه هایی ندارند‪،‬‬ ‫یعنی اینکه اگر عضوی به فالن بند میث��اق عمل نکرد‪ ،‬ما‬ ‫مختاریم تصمیم دیگری بگیریم‪ .‬این موضوع پایه ائتالف‬ ‫را سست می کند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫تکذیب انتخاب مصداق‬ ‫غالمعلی حدادع��ادل یکی دیگ��ر از اعضای ائتالف‬ ‫‪ 2+1‬اصولگرایان نیز هفته گذش��ته به اظهارنظر انتخاباتی‬ ‫پرداخت‪ .‬رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس در واکنش‬ ‫به انتش��ار اخباری مبنی بر اینکه حدادعادل در یک جلسه‬ ‫انتخاباتی اعالم کرده که حاضر اس��ت در اینده نزدیک به‬ ‫نفع علی اکبر والیتی‪ ،‬عض��و دیگر ائتالف ‪ 2+1‬کناره گیری‬ ‫کند‪ ،‬چنین گفت‪« :‬این توافق صحت ندارد و کذب محض‬ ‫اس��ت‪ .‬ائتالف ما همچنان در وضع قبلی قرار دارد و چنین‬ ‫توافقی به هیچ وجه صورت نگرفته و همچنان هر سه نفر ما‬ ‫در این ائتالف حضور داریم‪ .‬تاکنون هیچ تصمیم خاصی در‬ ‫ی موکول به‬ ‫خصوص انتخاب کسی گرفته نشده و هر تصمیم ‬ ‫اینده است‪ ».‬حدادعادل همچنین در پاسخ به این سوال که‬ ‫اعالم متعلق بودن ‪ 60‬درصد ارای مردم به اعضای ائتالف‬ ‫س��ه نفره با واکنش تعداد زیادی از فعاالن سیاس��ی مواجه‬ ‫شده است‪ ،‬گفت‪« :‬بنده رای ‪ 60‬درصدی ائتالف سه گانه را‬ ‫بر اساس نظرسنجی ها اعالم کردم‪ .‬به دلیل اینکه سخنانم در‬ ‫خصوص رای ‪ 60‬درصدی ائتالف سه گانه‪ ،‬اثر داشت عده ای‬ ‫واکنش نش��ان دادند؛ در حالی که بنده این نظر سنجی ها را‬ ‫از خودم نگفتم‪ ،‬بلکه بر اس��اس چندین نظرسنجی بوده که‬ ‫تاکنون صورت گرفته است‪ ».‬این چهره شاخص اصولگرا‬ ‫خاطرنش��ان کرد‪« :‬انچه درباره نظرس��نجی پیرامون رای‬ ‫ائتالف سه گانه گفتم‪ ،‬مبتنی بر واقعیت بود‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫ائتالف عقیدتی‬ ‫اما پس از سکوتی طوالنی محمد باقر قالیباف در مورد‬ ‫ائتالف سه نفره اظهار نظر کرد‪ .‬او هفته گذشته درباره ائتالف‬ ‫خود با دو چهره دیگر اصولگرا برای انتخابات گفت‪« :‬ائتالفی‬ ‫که از س�لایق مختلف اصولگرایی ش��کل گرفت��ه و مورد‬ ‫استقبال هم واقع شده‪ ،‬پیش از انکه سیاسی باشد‪ ،‬عقیدتی‬ ‫و برای تامین منافع ملی و عبور از مشکالت کشور است‪ .‬به‬ ‫نظر نمی رسد ضرورت هماهنگی و اتحاد که همواره مورد‬ ‫تاکید امام(ره) و رهبری و مطالبه مردم بوده و هست‪ ،‬نیازی‬ ‫به توضیح و تاکید داشته باشد‪».‬‬ ‫وی اف��زوده اس��ت‪« :‬م��ا معتقدیم ب��رای جهش به‬ ‫جایگاهی که برازنده کش��ور و مردم ما اس��ت چاره ای جز‬ ‫حرکت خردمندانه و جمعی بر اساس برنامه ای برای تحقق‬ ‫پیشرفت و عدلت نداریم و این برنامه جامع و مدون باید از قبل‬ ‫به ملت ارائه شده و پس از تائید و رای انان با بسیج تمام توانها‬ ‫و تیم های کارامد و مجرب به سرعت اجرا شود‪ .‬ائتالف سه‬ ‫گانه اصولگرایان بر همین مبنا شکل گرفته و درصدد معرفی‬ ‫شایس��ته ترین‪ ،‬مقبول ترین و کارامد ترین گزینه در مقطع‬ ‫حساس کنونی است‪».‬‬ ‫توصیه های ایت اهلل یزدی‬ ‫«حمایت صری��ح ای��ت اهلل محمد ی��زدی از ائتالف‬ ‫سه گانه اصولگرایان‪ ».‬این خبری بود که هفته گذشته تیتر‬ ‫صفحه نخست بس��یاری از روزنامه ها بود‪ .‬حاال ائتالف سه‬ ‫نفره با توصیه ایت اهلل یزدی مرجعیت بیش��تری به دس��ت‬ ‫اورده است‪ .‬رئیس جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم با بیان‬ ‫اینکه خوب است کس��انی که می خواهند کاندیدا شوند به‬ ‫ائتالف سه گانه اصولگرایان‪ ،‬اضافه شوند‪ ،‬گفت‪« :‬بهتر است‬ ‫کسانی که کنار می روند‪ ،‬همکار یا وزیر شوند‪».‬‬ ‫ایت اهلل ی��زدی این پیش��نهاد را در گفت وگو با فارس‬ ‫مطرح کرد و در پاس��خ به س��والی درباره ائتالف س��ه گانه‬ ‫اصولگرایان گفت‪« :‬باید دید در اینده وضعیت چگونه خواهد‬ ‫‪32‬‬ ‫بود‪ ،‬اما اینکه کسانی که در انتخابات موقعیت خوبی دارند با‬ ‫یکدیگر ائتالف کنند تا در اینده فردی که ش��رایط بهتری‬ ‫دارد نامزد ش��ود و باقی به نفع او کنار بروند و با دولت اینده‬ ‫همکاری کنند‪ ،‬کار خوبی اس��ت‪ ».‬رئیس جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم گفت‪« :‬نکته اصلی این است که در ائتالف‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬باید محور این باش��د‪ ،‬یک نفر که نامزد نهایی‬ ‫می شود‪ ،‬بقیه به عنوان وزیر یا همکار در کنار دولت باشند‪».‬‬ ‫او با تاکید بر اینکه بهتر است اعضای این ائتالف تا حدودی‬ ‫بیش��تر ش��ود‪ ،‬دیدار خود با برخی کاندیداه��ای اصولگرا را‬ ‫این گونه روایت ک��رد‪« :‬بنده با یک��ی‪ ،‬دو عضو این ائتالف‬ ‫حضوری صحبت کردم؛ مبنا این اس��ت افرادی که به نفع‬ ‫نامزد نهایی کنار می کش��ند در کابینه رئیس جمهور حضور‬ ‫داشته باشند و ان شاءاهلل کار همین طور هم خواهد شد‪».‬‬ ‫ائتالف با محوریت روحانیت‬ ‫محمدنب��ی حبیبی‪ ،‬دبی��رکل حزب موتلفه اس�لامی‬ ‫از گروه های اصلی جناح راس��ت س��نتی و یک��ی از احزاب‬ ‫تش��کیل دهنده جبهه پیروان خط امام و رهبری اس��ت که‬ ‫هفته گذش��ته در گفت وگویی تفصیلی با خبرگزاری فارس‬ ‫اس��تراتژی انتخاباتی این جریان را تشریح کرد‪ .‬او می گوید‬ ‫که قرار شده است نتیجه جمع بندی ‪ ۱۵‬تشکل جبهه پیروان‬ ‫نسبت به نامزد انتخابات ریاست جمهوری به ائتالف بزرگ‬ ‫اصولگرایان با محوریت روحانیت معرفی شود‪.‬‬ ‫او همچنین اعالم کرد که این جریان به دنبال محوریت‬ ‫روحانیت در انتخابات اینده اس��ت‪« :‬در ماه های اول بعد از‬ ‫انتخابات مجلس اعالم کرده بودیم که حزب موتلفه اسالمی‬ ‫مستقل به میدان خواهد امد‪ .‬علت اصلی این اعالم نیز این‬ ‫بود که ما به عنوان یک حزب نمی توانستیم معطل دیگران‬ ‫بمانی��م؛ چراکه تا ان زم��ان که ما موضوع مس��تقل امدن‬ ‫موتلفه را مطرح کردیم‪ ،‬جنب و ج��وش ویژه ای در فضای‬ ‫سیاسی کشور برای انتخابات در جریان اصولگرایی مالحظه‬ ‫نمی کردی��م و خودمان کار خودمان را ش��روع کردیم‪ .‬اما با‬ ‫ش��رایط جدیدی که پیش امد‪ ،‬تصمیم گرفتیم در چارچوب‬ ‫ائتالف با تشکل های وابسته جبهه پیروان خط امام و رهبری‬ ‫تصمیم گیری و تالش کنیم که محوریت روحانیت در جریان‬ ‫اصولگرایی برای انتخابات ریاست جمهوری تحقق یابد و این‬ ‫محوریت به میدان اید‪».‬‬ ‫حبیبی ادامه داد‪« :‬ای��ن نوع فعالیت ها را مس��تقل از‬ ‫جبهه پی��روان خط امام و رهب��ری انجام ندادی��م و در حال‬ ‫حاضر در این مس��یر حرک��ت می کنیم ک��ه اوال نظر جبهه‬ ‫پیروان راجع به نامزد ی��ا نامزدهای احتمالی به صورت یک‬ ‫ائتالف دراید و دوم اینکه جبهه پی��روان خط امام و رهبری‬ ‫از ارتباط و هماهنگی ب��ا بقیه اصولگرایان��ی که محوریت‬ ‫روحانی��ت را می پذیرند ی��ک زمینه ائت�لاف فراهم کند‪».‬‬ ‫دبیرکل حزب موتلفه معتقد است که می توان با این سازوکار‬ ‫نهایتا با محوریت روحانیت به یک ائتالف بزرگ در جریان‬ ‫اصولگرایی دست پیدا کرد‪« :‬نتیجه این سازوکار‪ ،‬امدن یک‬ ‫اصولگرا از طرف این ائتالف به میدان نامزدی است یا حداقل‬ ‫اینکه تعداد نامزدهای اصولگرا کاهش پیدا کند؛ چراکه اعتقاد‬ ‫ما بر این است که تعدد نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫از طرف جریان اصولگرا یک نتیجه منفی خواهد داش��ت و‬ ‫ان شکس��تن رای به ضرر اصولگرایان و به نفع رقیبان این‬ ‫جریان خواهد بود‪».‬‬ ‫او همچنی��ن به س��ایر ائتالف ه��ای اصولگرایان نیز‬ ‫واکنش نشان داد؛ انجا که گفت‪« :‬ما هر ائتالفی که در جریان‬ ‫اصولگرایی ولو به صورت مقطعی و محدود صورت گیرد در‬ ‫کلیات ایجاد این ائتالف ها نظر مثبت داریم؛ منتها تشکل ها‬ ‫یا ائتالف هایی که در داخل جریان اصولگرایی به ائتالفات‬ ‫محدود و مقطعی دست می زنند باید موضوع ائتالف بزرگ‬ ‫اصولگرایان را در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری مد نظر‬ ‫داشته باشند و فرض را بر این نگذارند که ائتالف خودشان‬ ‫معنایش ائتالف جمع اصولگرایان است‪».‬‬ ‫کاندیدای اختصاصی موتلفه کیست؟‬ ‫س��ایت خب��ری افکارنیوز هفت��ه گذش��ته در خبری‬ ‫اختصاصی از تالش حزب موتلفه ب��رای معرفی کاندیدای‬ ‫اختصاص��ی خب��ر داد‪« :‬مدتی اس��ت که برخی از س��ران‬ ‫حزب موتلفه از معرفی کاندی��دای اختصاصی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری صحبت می کنند و رسانه ها نیز با نیم نگاهی‬ ‫به سوابق چهره های این حزب در پی کشف کاندیدای حزبی‬ ‫موتلفه برامده اند‪».‬‬ ‫به نوشته این سایت‪ ،‬هرچند برخی اخبار از کاندیداتوری‬ ‫یحیی ال اس��حاق یا منوچهر متکی حکایت می کردند‪ ،‬اما‬ ‫برخی شنیده ها در محافل سیاس��ی حاکی است که موتلفه‬ ‫قصد دارد در انتخابات س��ال اینده ریاست جمهوری با چهار‬ ‫کاندیدا وارد صحنه ش��ود‪« :‬گفته می شود این چهار کاندیدا‬ ‫قرار است به عنوان یک تیم حضور یابند و با ارائه برنامه های‬ ‫خود در نهایت یک نفر نهایی را از میان خود معرفی کنند‪».‬‬ ‫افکارنیوز از اس��داهلل بادامچی��ان‪ ،‬محمدنبی حبیبی‪ ،‬یحیی‬ ‫ال اس��حاق و مصطفی میرس��لیم به عن��وان کاندیداهای‬ ‫اختصاصی این حزب نام برده است‪« :‬هرکدام از این چهره ها‬ ‫برنامه هایی را در حوزه تخصصی خویش پوش��ش خواهند‬ ‫داد‪ .‬میرس��لیم که روزگاری وزیر فرهنگ هاش��می بوده و‬ ‫ال اس��حاق نیز که اکنون رئیس اتاق بازرگانی است سابقه‬ ‫وزارت اقتص��ادی را در کارنام��ه خ��ود دارد و دیدگاه های‬ ‫اقتصادی اش مش��خص اس��ت‪ .‬حبیبی نیز که چند س��الی‬ ‫شهردار تهران بوده و بیشتر تخصصش در امور اجرایی است‬ ‫و بادامچیان س��ال ها نماینده مجلس و معاون سیاسی قوه‬ ‫قضائیه و‪ ...‬بوده است‪ ».‬این خبر در گفت وگوی بادامچیان‪،‬‬ ‫رئیس س��تاد انتخاباتی حزب موتلفه اسالمی با خبرگزاری‬ ‫مهر به طور تلویحی تایید ش��د‪« :‬ما معتقدی��م در این دوره‬ ‫بهترین پیشنهاد برای انتخابات برای ملت عزیز معرفی یک‬ ‫تیم است‪ ،‬چراکه باتوجه به شرایط کنونی کشور یک نفر را‬ ‫که واجد شرایط برای حل مش��کالت مردم باشد در اختیار‬ ‫نداریم‪ ».‬عضو شاخص شورای مرکزی حزب موتلفه تاکید‬ ‫کرد‪« :‬هر کدام از کاندیداها در حوزه ای مثال سیاست خارجی‪،‬‬ ‫اقتصاد و‪ ...‬تخصص و تس��لط دارند؛ از این رو ما ترکیبی از‬ ‫این افراد را به صورت تیم به م��ردم معرفی می کنیم و اینها‬ ‫با یکدیگر قرار می گذارند که بر اس��اس نظرخواهی از مردم‬ ‫و حکمیت روحانیت معزز یک نفرش��ان به عنوان کاندیدای‬ ‫نهایی انتخاب و بقیه با او کار خواهند کرد‪».‬‬ ‫مواضع انتخاباتی جبهه پایداری‬ ‫کامران باقری لنکرانی‪ ،‬س��خنگوی جبه��ه پایداری‬ ‫هفته گذش��ته در دیدار با اعضای «میز انتخابات» اتحادیه‬ ‫انجمن های اسالمی دانشجویان مستقل با اشاره به حمایت‬ ‫این جبهه از گفتمان انقالب اسالمی به سواالت انها درباره‬ ‫مسائل سیاسی و اجتماعی کشور پاسخ داد‪« .‬میز انتخابات»‬ ‫با هدف بررسی موضوع انتخابات ریاست جمهوری و تشریح‬ ‫گفتمان انقالب در این زمینه طراحی شده است‪.‬‬ ‫لنکرانی در بخش��ی از س��خنان خود از اغ��از برنامه‬ ‫انتخاباتی تشکل متبوعش س��خن گفت‪« :‬ما چند هفته ای‬ ‫است برنامه ای را تحت عنوان دولت یازدهم شروع کردیم‪.‬‬ ‫در این برنام��ه از صاحب نظران حوزوی و دانش��گاهی که‬ ‫در این عرصه حرف برای گفتن دارن��د دعوت به همکاری‬ ‫شده اس��ت‪ .‬از نظرات انها مستقیم و غیر مس��تقیم استفاده‬ ‫می ش��ود و تا همین جا به نتایج خوبی رس��یده ایم‪ .‬س��عی‬ ‫کردیم به نقاط ضعف برنامه ریزی کش��ور توجه کنیم‪ .‬یکی‬ ‫از معضالت ما بحث اقتصادی اس��ت‪ .‬در کنار این توجه به‬ ‫مقوله فرهن��گ کار زیر بنایی الزم اس��ت‪ .‬حفظ کردن این‬ ‫حرکت دوگانه همزمان با ه��م اهمی��ت دارد‪ .‬ارائه راه حل‬ ‫کوتاه مدت و میان مدت در مورد این مسائل اهمیت دارد‪ .‬در‬ ‫ای ت اهلل یزدی با استقبال از ائتالف اصولگ رایان گفته‬ ‫که بهتر است کسانی که کنار م ی روند همکار یا وزیر‬ ‫شوند‬ ‫سیاست‬ ‫گزینه های پایداری‬ ‫مرتض��ی اقاتهرانی‪ ،‬دبی��رکل جبهه پای��داری اما در‬ ‫اظهاراتی صریح تر برخی کاندیداه��ای موردنظر این جبهه‬ ‫را معرفی ک��رد و از احتمال معرفی نامزد مش��ترک با دولت‬ ‫سخن گفت‪.‬‬ ‫او در گفت وگویی تفصیلی ب��ا خبرگزاری اصولگرای‬ ‫فارس نظر خود درباره ائتالف سه گانه اصولگرایان را اینگونه‬ ‫بیان کرد‪« :‬افراد می توانند با هم ائتالف کنند و بگویند به ما‬ ‫س��ه نفر رای بدهید‪ .‬اینطور که گفتند و شنیدیم‪ ،‬قرار است‬ ‫سه نفری بیایند‪ ،‬ش��اید منظورشان این است که همدیگر را‬ ‫کسر و انکسار کنند؛ یعنی هر کدام ممکن است یک حسنی‬ ‫داشته باش��د و یکی ممکن اس��ت نقطه ضعفی داشته باشد‬ ‫وقتی این سه تا با هم بیایند شاید بتوانند همدیگر را جبران‬ ‫کنند‪ .‬نکته این است که در انتخابات ریاست جمهوری مردم‬ ‫به ائتالف رای نمی دهند‪ ».‬دبیرکل جبهه پایداری در عین‬ ‫حال اعالم کرد که اگر اصولگرایان نامزد اصلح معرفی کنند‬ ‫مس��تقل نمی اییم‪« :‬ما اگر ببینیم کاندی��دای اصلح در بین‬ ‫معرفی شدگان است‪ ،‬دلیلی ندارد کسی را جداگانه بفرستیم؛‬ ‫اما اگر ببینیم کسی نیست می گردیم و درخواست و دعوت‬ ‫ی را پیدا کنیم که شاخص ها را داشته‬ ‫می کنیم‪ .‬باید برویم ادم ‬ ‫باشد‪ .‬معموال اینهایی که خیلی ادم های درستی هستند‪ ،‬زیر‬ ‫بار این کار نمی روند‪ .‬چون خیلی تعهد بزرگی اس��ت ‪ ،‬کسی‬ ‫خیلی عاشق این کار نیست‪.‬‬ ‫باید رفت از افراد دعوت کرد و خواست که بیایند‪ .‬برای‬ ‫مجلس هم اینگونه ب��ود و ما دنبال برخی اف��راد می رفتیم‬ ‫و دعوت می کردیم‪ .‬خیلی از انها نیز هس��تند که احس��اس‬ ‫وظیفه می کنند و می ایند‪ .‬ما به عن��وان اینکه الزاما از داخل‬ ‫خود جبهه باش��د قبول نداریم‪ .‬اگر داخل جبهه فرد بهتری‬ ‫داشته باشیم وی را تش��ویق می کنیم که بیاید‪ ».‬اقاتهرانی‬ ‫همچنین از اظهارات برخی اعضای جبهه پایداری مبنی بر‬ ‫دعوت از س��عید جلیلی نیز حمایت کرد‪« :‬طبیعی است اگر‬ ‫ببینند صالحیت دارد خوب اس��ت و دعوت می کنند‪ .‬من با‬ ‫این کار موافق هستم‪ .‬دعوت از افرادی که واقعا صالحیت‬ ‫دارند اشکالی ندارد‪ .‬چرا نرویم و به انها بگوییم شما بیایید و‬ ‫ما حمایت می کنیم؟»‬ ‫نماینده تهران س��پس از احتمال عدم معرفی کاندیدا‬ ‫از سوی این جبهه سخن به میان اورد‪« :‬بعضی (کاندیداها)‬ ‫خط قرمز دارند؛ ی��ا والیت مدار نیس��تند یا کارامد‪ .‬ش��اید‬ ‫ش��رایط فعلی ایجاب کند که ش��خصی با یک ویژگی های‬ ‫خاصی تری بیاید‪ .‬من احس��اس می کنم ک��ه جلوتر برویم‪،‬‬ ‫موضوعات دقیق تر می ش��ود و ما باید نگاه م��ان به بیانات‬ ‫حضرت اقا باش��د‪ .‬بین افرادی که مطرح هس��تند می توان‬ ‫دایره را کوچک تر کرد و اگر نرس��یم ه��م وظیفه ای نداریم‬ ‫چراک��ه تکلیف گ��را عم��ل می کنیم‪ .‬م��ا اص�لا کاری به‬ ‫بدنه پای��داری نداریم‪ ،‬چنانچه ببینیم کس��ی نیس��ت اگر‬ ‫بتوانیم از کس��ی دعوت کنیم خوب اس��ت و نم��ره قبولی‬ ‫به او می دهیم‪».‬‬ ‫او در عین حال احتمال رس��یدن به گزینه مشترک با‬ ‫دولت را رد نکرد‪« :‬ممکن‪ ،‬محال نیست‪ ،‬اما برای ما اصلح‬ ‫مهم است و نکته این است که باید به کسی برسیم که اصلح‬ ‫باشد و اگر برسیم واقعا کمک می کند‪».‬‬ ‫با این تفاس��یر گویا می توان به این نتیجه رس��ید که‬ ‫انتخابات ‪ 92‬وارد فاز جدیدی شده است ‪ .‬از یک سو تحوالت‬ ‫و اظهارات جدید درب��اره ائتالف ‪ 2+1‬نش��ان از پیچیده تر‬ ‫شدن شرایط دارد و از دیگر سو برخی از گروه های اصولگرا‬ ‫از جمله جبهه پایداری خبر از احتمال معرفی کاندیدای مورد‬ ‫نظرش��ان در زمان نزدیک داده اند‪.‬چنین است که می توان‬ ‫گفت روزهای داغ سیاسی نزدیک است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫این برنامه دوستان کار می کنند و خوب پیش می روند‪ .‬یکی‬ ‫از محورهای اساس��ی برنامه ریزی ما مردمی کردن اقتصاد‬ ‫است‪ .‬جنس بحث ها از این قبیل است و تالش این است که‬ ‫جدی تر دنبال کنیم‪ ».‬او در عی��ن حال تاکید کرد که جبهه‬ ‫پایداری از حمایت از کاندیدایی که منتسب به جریان انحرافی‬ ‫یا نزدیک به ان باش��د‪ ،‬امتناع م��ی ورزد‪« :‬جبهه پایداری با‬ ‫رویکردی که دارد‪ ،‬به دور از تحزب اس��ت‪ .‬به همین دلیل با‬ ‫خیلی از کاندیداهای مطرح امروز نمی تواند به تفاهم برسد‪.‬‬ ‫از کاندیدایی که شائبه همکاری با گروهی که ما از نظر تفکر‬ ‫انها را انحرافی و از نظر اجرایی‪ ،‬حاشیه ساز دولت می دانیم‪،‬‬ ‫امکان حمایت وجود ندارد‪ .‬یعنی بهترین کاندیدا اگر در اینده‬ ‫با گروهی که ما ان را از نظر تفکر انقالبی منحرف می دانیم‬ ‫همکاری کند باز ه��م جبهه پایداری نمی توان��د این فرد را‬ ‫کاندیدای خویش اعالم کند‪».‬‬ ‫س��خنگوی جبهه پای��داری تاکید کرد که تش��کل‬ ‫متبوعش ب��ا محمدباقر قالیباف تفاوت مبنای��ی دارد و از او‬ ‫حمایت نخواهد کرد‪« :‬اقای قالیباف هم کاندیدا هس��تند و‬ ‫تالش می کنند و ما به دلی��ل تفاوت مبنایی در دیدگاهمان‬ ‫نمی توانیم به وی به عنوان کاندیدا توجه کنیم‪ .‬کتابی نوشتند‬ ‫و سخنرانی کردند و مدل توسعه ای که مطرح می کنند نوعا‬ ‫با ترازیابی از جاهای دیگر اس��ت‪ .‬مث�لا کتابی که تیم وی‬ ‫تهیه کرده اند و به اسم ایشان چاپ شده تحت عنوان برنامه‬ ‫توس��عه در هر دو جلدش ترازیابی از خارج از کشور کردند‪.‬‬ ‫مثال در زمینه ورزش گفته شده است که سنگاپور چه کرده‬ ‫است‪ ،‬انگلستان چه کرده و ما باید چه کنیم‪ .‬این مدل‪ ،‬مدل‬ ‫قابل تاییدی برای ما نیس��ت‪ .‬به دوست مشترکمان عرض‬ ‫کردم به ایش��ان بفرمایید ک��ه به غیر از بس��م اهلل الرحمن‬ ‫الرحیم اول کتاب هیچ کدام از مس��ائل این کتاب با ارمان‬ ‫امام و منویات رهبری س��ازگاری ندارد‪ .‬باالخره این نکته‬ ‫ظریفی بوده است که رهبری فرموده است‪ ،‬ما باید الگوی‬ ‫بومی خودمان را داشته باش��یم و مبنای حرکت کشورمان‬ ‫پیشرفت و عدالت باشد‪ .‬باید به این عمل کنیم‪ .‬نه اینکه فقط‬ ‫بگوییم پیشرفت و عدالت‪ ،‬ولی الگوی اقتصادی مان مدل‬ ‫دست و پا شکسته مالزی باش��د یا مدل دست و پا شکسته‬ ‫ترکیه‪ .‬صحبتی که رهبری در نوزده��م دی ماه فرمودند و‬ ‫بحث س��ابقه اجرایی را مطرح فرمودند‪ ،‬ش��اید عده ای که‬ ‫س��ابقه اجرایی ندارند به این نتیجه برس��ند که بهتر است‬ ‫حضور نداش��ته باش��ند‪ ،‬البته مصاحبه بعضی ها خالف این‬ ‫موضوع بود‪ ،‬ولی اگر من جای اینها بودم به این صحبت ها‬ ‫توجه می کردم‪».‬‬ ‫باقری لنکران��ی همچنین اعالم کرد ک��ه این جبهه‬ ‫به س��ه کاندیدا برای حضور در انتخابات رس��یده است؛ اما‬ ‫از بردن نام انها امتن��اع ورزید‪« :‬جبهه پای��داری تقریبا به‬ ‫فهرس��ت کوتاه شده و س��ه نفره ای از کاندیدا رسیده است‬ ‫که این جبهه بین اینها انتخ��اب می کند‪ .‬اینکه چه خواهیم‬ ‫کرد بس��تگی به مقتضیات دارد‪ .‬اگر مقتضی��ات به همین‬ ‫صورت باش��د‪ ،‬جبهه پای��داری کاندیدای خ��ود را معرفی‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬او در مصاحبه دیگری گفته اس��ت ‪« :‬جبهه‬ ‫پای��داری مجموع��ه کاندیداه��ای مطرح کش��ور را رصد‬ ‫کرده‪ ،‬با برخی جلس��اتی گذاش��ته‪ ،‬از برخی نظراتش��ان را‬ ‫جمع اوری کرده و بر اساس برخی از مصاحبه ها و جلساتی‬ ‫که با دیگران داشته تالش کرده اس��ت بر اساس دو معیار‬ ‫پایبندی به ارزش ه��ا‪ ،‬ارمانگرایی و کارامدی به کاندیدای‬ ‫مناس��بی برس��د‪ .‬تا االن از بین نزدیک به ‪ 40‬نفری که در‬ ‫این صحنه حضور داش��ته و مطرح بوده ان��د و همین طور‬ ‫تعدادی که داوطل��ب نبودن��د‪ ،‬ولی جبهه فک��ر می کرده‬ ‫اس��ت که اینها ظرفیت حضور دارند‪ ،‬بررسی هایی را انجام‬ ‫داده ای��م و مجموع این دو گروه ش��اید نزدی��ک به ‪ 70‬نفر‬ ‫می شدند‪».‬‬ ‫باقری لنکرانی که از او به عن��وان یکی از گزینه های‬ ‫نامزدی جبهه پایداری نام برده می شود این بار اما شفاف تر‬ ‫از گذش��ته به بیان دیدگاه هایش می پردازد تا شائبه احتمال‬ ‫نامزدی اش خالی از واقعیت نباشد‪.‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل می گوید‪ :‬که تا کنون هیچ تصمیم‬ ‫خـاصی در خصوص انتخــاب کســـی گـرفته نشده‬ ‫و هر تصمیمی موکول به اینده است‬ ‫باقری لنکرانی گفته است که جبهه پایداری به‬ ‫سه کاندیدا برای حضور در انتخابات رسیده است‬ ‫‪33‬‬ ‫مکانیزمی برای رسیدن به مصداق‬ ‫گفت وگو با مهدی فضائلی‬ ‫‪2‬‬ ‫مهدی فضائلی‪ ،‬تحلیلگر مس�ائل سیاس�ی با اس�تقبال از تش�کیل ائتلاف اصولگرای�ان می گوی�د ‪« :‬اخرین‬ ‫نظرسنجی ها باید مالک کاندیدای نهایی قرار گیرد‪ ».‬با او در مورد ائتالف اصولگرایان گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫طیف ه�ای مختلفی در عرصه سیاس�ی کش�ور‬ ‫حرکت انتخاباتی خود را اغاز کردند‪ ،‬یکی از این‬ ‫طیف ها ائتالف ‪3‬نفره است‪ .‬این ائتالف را چگونه‬ ‫ارزیابی می کنید؟ فکر می کنید نتیجه کار به کدام‬ ‫سمت و سو برود؟‬ ‫‪ l‬ای��ن حرکتی ک��ه در قالب ائتالف انجام ش��ده‬ ‫اقدامی مثبت اس��ت که اگر تعمیم پیدا کند و افراد دیگری‬ ‫به این ائتالف بپیوندند می تواند شرایط مناسب تری را برای‬ ‫انسجام بین نیروهای اصولگرا فراهم کند و در یک سازوکار‬ ‫منطقی فرد مناسب برای نمایندگی‬ ‫این طیف از اصولگرایان وارد صحنه‬ ‫انتخابات ش��ود‪ .‬در مجموع ائتالف‬ ‫‪3‬نف��ره را کار جدی��دی می دانم که‬ ‫می تواند به نتیجه برسد‪.‬‬ ‫نظرسنجی محل مناقشه نش��ود‪ .‬این یک مکانیزم منطقی‬ ‫است و شباهتی با مکانیزم مدل شورای هماهنگی نیروهای‬ ‫انقالب دارد ولی ماهیت‪ ،‬ترکیب حاضران در ائتالف و بقیه‬ ‫شرایط متفاوت است‪.‬‬ ‫چه کار بای�د کرد که سرنوش�ت ای�ن ائتالف با‬ ‫ش�ورای هماهنگی نیروهای انقالب یکی نشود‪،‬‬ ‫چ�ون انج�ا در نهای�ت اف�راد تمکی�ن نکردند‪،‬‬ ‫بنابراین حاضران در ائتالف سه نفره چطور باید‬ ‫پیش بروند؟‬ ‫‪ l‬مهمترین کار این است که اقایان مراقبت کنند‬ ‫تا تحت تاثیر وسوسه ها و شیطنت های برخی رسانه ها‪ ،‬افراد‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪34‬‬ ‫اخرین نظر س�نجی ها نس�بت ب�ه چ�ه زمانی؛‬ ‫ثبت نام نامزدها یا انتخابات ‪ 24‬خرداد؟‬ ‫‪ l‬نزدیک تری��ن نظرس��نجی به زم��ان برگزاری‬ ‫انتخابات‪ ،‬می تواند به نظر مردم نزدیک تر باشد‪.‬‬ ‫پس با ای�ن تفاس�یر می گویید بع�د از ثبت نام‬ ‫نامزدها نظرسنجی دیگری برگزار شود و مالک‬ ‫برای انتخاب نامزد نهایی ائتالف قرار گیرد؟‬ ‫‪ l‬بله؛ همین طور است‪.‬‬ ‫‪ l‬سخنگوی پایداری اخیرا‬ ‫صحبت کرده و بنای این جریان فعال‬ ‫حرکت مستقل در مس��یر انتخابات‬ ‫اس��ت‪ ،‬ولی فکر می کنم ت��ا تعیین‬ ‫نام��زد نهایی این ائت�لاف می تواند‬ ‫نظر جبهه پایداری ه��م تغییر کند‪.‬‬ ‫یعنی ممکن است بعضی از افراد اگر‬ ‫در این ائتالف براساس نظرسنجی ها‬ ‫جلو بیفتند‪ ،‬در پایداری ها این زمینه‬ ‫باش��د که انها هم حمایت کنند ولی‬ ‫نگاه کلی که االن از جبهه پایداری‬ ‫وجود دارد و احس��اس می شود این‬ ‫است که بنا دارند مستقل وارد شوند‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��ورای هماهنگ��ی‬ ‫ترکیب��ی بود ک��ه ان ترکی��ب باید‬ ‫افرادی را انتخاب می کرد در حالی که‬ ‫االن کس��انی در مع��رض نامزدی‬ ‫هس��تند و به طور انفرادی هر کدام‬ ‫می توانن��د خودش��ان وارد صحنه‬ ‫رقابت شوند‪ ،‬چنین ائتالفی را شکل‬ ‫دادند‪ ،‬بنابراین تف��اوت زیادی بین‬ ‫ائتالف ‪3‬نفره و ش��ورای هماهنگی‬ ‫نیروهای انقالب وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬این دو مدل به هر حال شباهت ها و تفاوت هایی‬ ‫با هم دارند‪ ،‬شاخص برای انتخاب فرد در ائتالف ‪3‬نفره ان‬ ‫است که هر سه ش��خصیت توانمندی و شرایط الزم برای‬ ‫احراز پست ریاس��ت جمهوری دارند‪ ،‬حال انکه شاید یکی‬ ‫در یک بخ��ش و دیگ��ری در بخش دیگر قوت بیش��تری‬ ‫داش��ته باش��د‪ ،‬در این حال و اوضاع انچه می تواند در این‬ ‫انتخاب به عنوان یک معیار نامزد نهایی را مش��خص کند‬ ‫نظر سنجی اس��ت‪ ،‬چون فرض بر این است که بقیه شرایط‬ ‫را همه دارند‪ ،‬اما اینکه از بین انها کدام شخصیت در جامعه‬ ‫مقبول تر است‪ ،‬مکانیزم نظرس��نجی ان را تعیین می کند‪.‬‬ ‫باتوجه به صحبت های اقای مظفر‪ ،‬رئیس س��تاد انتخابات‬ ‫ائتالف‪ ،‬سازمان نظرس��نجی کننده باید مورد توافق همه‬ ‫باش��د و خود این افراد هم بر نحوه کار نظارت داشته باشند‬ ‫و با تعیین نماینده این نظارت را اعمال کنند تا احیانا نتیجه‬ ‫‪ l‬قاعدتا وقتی ما مالک و معیار نظرسنجی را مبنا‬ ‫قرار می دهی��م باید اخرین زمان برای نظر س��نجی مالک‬ ‫باشد چون هرچه به زمان انتخابات نزدیک می شویم دیدگاه‬ ‫و نظر مردم شفاف تر می ش��ود‪ .‬طبیعی است افرادی که به‬ ‫این عرصه وارد شدند خودش��ان را عرضه کردند و مردم با‬ ‫برنامه و دیدگاه ها و سوابق شان بیشتر اشنا شدند و انتخاب‬ ‫مردم به انتخاب واقعی نزدیک تر می شود‪ ،‬بنابراین اخرین‬ ‫نظرسنجی ها باید مالک کاندیدای نهایی قرار گیرد‪.‬‬ ‫این ظرفیت وجود دارد که دیگر‬ ‫طیف ه�ای اصولگرا مثل راس�ت‬ ‫سنتی یا پایداری به جمع ائتالف‬ ‫بپیوندند یا باتوجه به زمان اندک‬ ‫باقیمانده ت�ا انتخاب�ات انها راه‬ ‫خود را پی خواهند گرفت؟‬ ‫برخی این را مشابه سازی‬ ‫با ش�ورای هماهنگ�ی نیروهای‬ ‫انقلاب در س�ال ‪ 83‬می دانن�د‪،‬‬ ‫ای�ن دو مدل چ�ه تفاوت هایی با‬ ‫هم دارند؟‬ ‫مکانی�زم انتخ�اب نام�زد‬ ‫نهایی در شورای هماهنگی‬ ‫نیروهای انقالب‪ ،‬نظر س�نجی بود و ائتالف س�ه‬ ‫نفره نیز با چنین مکانیزم�ی می خواهد جلو برود‪،‬‬ ‫یعنی ش�ما می گویی�د با وج�ودی ک�ه مکانیزم‬ ‫انتخاب نامزد در هر دو مدل یکی اس�ت‪ ،‬اما انها‬ ‫به لحاظ ماهیت با یکدیگر متفاوتند؟‬ ‫با توجه به تجربه شورای دوم هماهنگی نیروهای‬ ‫انقالب فکر می کنید باالخره چ�ه زمانی برای انتخاب‬ ‫نامزد نهایی ائتالف بهتر است‪ ،‬چون سه مقطع پایان‬ ‫سال‪ ،‬قبل از ثبت نام نامزدها و بعد از ثبت نام نامزدها‬ ‫برای نظرسنجی پیشنهاد شده است؟‬ ‫راست سنتی چطور؟‬ ‫و جریانات قرار نگیرند و به تعهدات خود پایبند باش��ند‪ ،‬این‬ ‫دو عامل می تواند ب��ه نتیجه کار کمک کن��د‪ ،‬ضمن انکه‬ ‫نظرسنجی باید با یک اتقانی انجام شود‪ ،‬یعنی توافق جمعی‬ ‫به وجود اید تا هیچ مناقشه ای رخ ندهد‪.‬‬ ‫چه�ار ماه ب�ه انتخاب�ات و س�ه ماه ب�ه ثبت نام‬ ‫نامزدها مان�ده‪ ،‬طبق صحبت های اق�ای مظفر‪،‬‬ ‫رئی�س س�تاد ائتلاف‪ ،‬این ائتلاف پتانس�یل و‬ ‫ظرفیت این را دارد که افراد دیگری به ان اضافه‬ ‫ش�وند‪ ،‬اما س�وال این اس�ت که در مدت کوتاه ‬ ‫باقیمانده اضافه ش�دن افراد دیگر موجب بر هم‬ ‫خوردن نظم داخلی این ائتالف نمی شود و مسیر‬ ‫ان را دچار تغییر نمی کند؟‬ ‫‪ l‬ت��ا انجا که مطلع��م از همان اغاز ش��کل گیری‬ ‫این بحث مطرح بود و حرف جدیدی نیس��ت‪ ،‬دیگران هم‬ ‫می توانند به ائتالف بپیوندند‪ ،‬اگر سازوکار و شرایط ائتالف را‬ ‫بپذیرند طبیعتا می توانند وارد ائتالف شوند ضمن اینکه مدت‬ ‫پیوستن هم نمی تواند خیلی طوالنی شود‪ .‬کسانی که فکر‬ ‫می کنند می توانند وارد شوند و خود را در معرض انتخاب قرار‬ ‫دهند باید هرچه زودتر تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫راست سنتی بیان شود‪.‬‬ ‫‪ l‬باید تعریف مشخصی از‬ ‫جامعه روحانیت مبارز و جبه�ه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری ه�م نگاهی ب�ه ائتالف ‪3‬نف�ره خواهند‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬جبهه پیروان خط امام و رهبری به همین سازوکار‬ ‫ائتالف نزدیک هس��تند ولی تا انجا که مطلع هس��تم این‬ ‫جبهه تاکید دارد که باید دامنه ائتالف گسترده تر شود‪.‬‬ ‫نظرشان به چه کسانی اس�ت که می گویند باید‬ ‫به ائتالف ‪3‬نفره اضافه ش�ود؟ ایا اش�اره انها به‬ ‫اقایان متکی‪ ،‬الریجانی و پورمحمدی است؟‬ ‫‪ l‬من اس��امی را دقیق نمی دانم‪ ،‬ولی می دانم که‬ ‫مثال یک جمع حدود ‪ 8‬تا ‪ 10‬نفره ای را معتقدند که می توانند‬ ‫در این ائتالف قرار بگیرند‪.‬‬ ‫اضافه ش�دن ‪ 8‬تا ‪ 10‬نف�ر به ائتالف س�ه نفره‬ ‫باعث نمی شود که تعادل کلی این مدل انتخاباتی‬ ‫به هم بخورد؟‬ ‫‪ l‬جبهه پی��روان خط امام و رهب��ری می گوید کل‬ ‫ائتالف ‪ 8‬تا ‪ 10‬نفره شود‪.‬‬ ‫خب این قاعده و نظام ائتالف را به هم نمی ریزد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬اگر هر کس که وارد می شود مبنا و سازوکار‬ ‫را بپذیرد‪ ،‬نظام ائتالف به هم نمی خورد و مش��کلی ایجاد‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫ای�ن پیش�نهاد ضمان�ت اجرای�ی دارد‪ ،‬چ�ون‬ ‫اقای مظف�ر گفت�ه ک�ه چنی�ن مس�اله ای قطعی‬ ‫نیست؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ این طور که نمی ش��ود‪ ،‬چ��ون ان وقت هر‬ ‫لحظه باید مکانیزم ان را تغییر داد‪ ،‬البته می توانند نظرات و‬ ‫سالیق بیایند و افراد توافق و اجماع کنند تا تغییراتی اعمال‬ ‫شود ولی چارچوب کلی ان است که اشخاص باید مکانیزم‬ ‫را بپذیرند بعد وارد ائتالف شوند‪.‬‬ ‫اگر اینطور باشد ائتالف سه نفره مربوط به قبل از‬ ‫انتخابات می شود نه بعد از ‪ 24‬خرداد ‪92‬؟‬ ‫یعنی نمی ش�ود کس�انی به این جمع سه نفره‪،‬‬ ‫ملحق ش�وند اما بعد بگوین�د بای�د مکانیزم ان‬ ‫عوض شود؟‬ ‫مدیریت چطور باید باش�د ک�ه ضمانت اجرایی‬ ‫پیدا کند‪ ،‬چون ایت اهلل ی�زدی گفتند که خروجی‬ ‫ائتالف ‪3‬نفره اگر پیروز شود بقیه در دولت اینده‬ ‫مسئولیت بگیرند؟‬ ‫‪ l‬این جزو سازوکارهایی است که قطعا در ائتالف‬ ‫روی ان صحبت شده‪ ،‬یعنی اینکه نامزد نهایی این ائتالف‬ ‫اگر پیروز شد افراد دیگر می توانند در تیم کاری دولت اینده‬ ‫مشغول همکاری شوند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬تالش بر ای��ن جهت می تواند باش��د که از‬ ‫افرادی که در ائتالف بوده اس��تفاده ش��ود‪ ،‬اما از هم اکنون‬ ‫نباید دست فرد منتخب را برای تعیین تیم کاری اش بست‪.‬‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬اگر س��ازوکار اینطور تعریف ش��ده باش��د‬ ‫همین طور است‪.‬‬ ‫ایا نظ�ر بزرگان کش�ور می توان�د روی خروجی‬ ‫ائتالف سه نفره تاثیرگذار باشد؟‬ ‫‪ l‬وقتی سازوکار نظرسنجی مطرح می شود‪ ،‬یعنی‬ ‫اینکه بقیه هم باید این را بپذیرند‪ ،‬وگرنه دیگر نظرس��نجی‬ ‫معیار قرار نمی گرفت‪ ،‬بلکه می گفتند می رویم پیش علما‪،‬‬ ‫هرکس مد نظر انها بود وی انتخاب می ش��ود‪ .‬وقتی مبنای‬ ‫کار نظر سنجی می شود معنایش این است کسی که مقبولیت‬ ‫بیش��تری در جامع��ه دارد خروجی ائتالف باش��د‪ ،‬بنابراین‬ ‫جامعتین‪ ،‬جبه��ه پیروان و مجموعه های دیگ��ر باید با این‬ ‫معیار هماهنگ باش��ند‪ ،‬وگرنه همان ابت��دا می رفتند پیش‬ ‫اقایان می گفتند نظر ش��ما بر ورود چه کسی است و بعد ان‬ ‫فرد را انتخاب می کردند‪.‬‬ ‫ضرورت�ی دارد که ای�ن ائتالف محور انس�جام‬ ‫اصولگرایان قرار گیرد؟‬ ‫‪ l‬به هر ح��ال ه��ر گروه��ی در انتخاب��ات‬ ‫ریاس��ت جمهوری می تواند س��ازوکار خود را داشته باشد و‬ ‫براساس سیاست های مورد قبول خود حرکت کند‪ ،‬در کل‬ ‫احساس می کنم به انتخابات ریاست جممهوری اینده تقریبا‬ ‫پنج یا شش ضلع ورود خواهند کرد‪.‬‬ ‫این اضالع چه کسانی خواهند بود؟‬ ‫‪ l‬ائتالف س��ه نف��ره‪ ،‬نامزدهای مس��تقل‪ ،‬جریان‬ ‫پایداری‪ ،‬مجموع��ه اصولگرایان نزدی��ک و هماهنگ تر با‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬جریان دولت و اصالح طلبانی که معتقد‬ ‫به چارچوب های قانونی کشورند و برای ورود شرط و شروط‬ ‫نمی گذارند‪ ،‬اضالع انتخابات پیش رو را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫بنابراین شاهد یک چند ضلعی خواهیم بود؟‬ ‫‪ l‬بله؛ پنج ضلعی خواهیم داش��ت و تعداد نامزد ها‬ ‫بین پنج تا هشت نفر متغیر خواهد بود‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫وابستگی به شمال‬ ‫بین الملل‬ ‫سیاست بازی‬ ‫دالرهای امریکایی‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫هدف واشنگتن از کمک های مالی به کشورهای منطقه چیست؟‬ ‫‪36‬‬ ‫ترجمه‪ :‬ازاده کشوردوست‬ ‫‪1‬‬ ‫کمک ه��ای امریکا ب��ه هم‪‎‬پیمانان خ��ود در منطقه‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬مساله محرمانه ای نیست و ه ر چند درباره هدف‬ ‫اصلی این کمک ها اختالف نظرهایی وجود دارد‪ ،‬ولی درباره‬ ‫اینکه این کمک ها نوعی س��رمایه گذاری در راستای تامین‬ ‫منافع واش��نگتن در منطقه بوده و به هی��چ عنوان ماهیت‬ ‫انسان‪‎‬دوستانه ندارد‪ ،‬کوچک ترین تردید و اختالفی به چشم‬ ‫نم ی خورد‪ .‬بس��یاری از متخصصان و تحلیلگران مس��ائل‬ ‫خاورمیانه از جمله «جرم ی ام ش��ارپ» تاکید م ی‪‎‬کنند که‬ ‫مهمترین اهداف منطقه‪‎‬ای امریکا‪ ،‬تضمین امنیت اسرائیل‬ ‫و تالش ب رای تسلط بر منابع نفتی خاورمیانه است‪ .‬در این‬ ‫میان کش��ورهایی مانند مصر‪ ،‬لبن��ان‪ ،‬اردن و عالوه بر ان‬ ‫دولت رژیم صهیونیس��تی همواره در صدر فهرست دریافت‬ ‫کمک های امریکا قرار داشته اند‪.‬‬ ‫مصر‬ ‫اردن‬ ‫امری��کا از س��ال ‪ 1951‬می�لادی ارائ��ه کمک‪‎‬های‬ ‫اقتصادی و نظامی به اردن را اغاز کرد‪ .‬مجموع این کمک‏ها‬ ‫تا سال ‪ 2010‬میالدی به ‪ 11‬میلیارد و ‪ 380‬میلیون دالر رسیده‬ ‫است‪ .‬کمک‪‎‬های امریکا به اردن کامال متغیر بوده و به ویژه‬ ‫در مقاطعی که دو کشور درباره مسائل سیاسی اختالف نظر‬ ‫داشته‪‎‬اند‪ ،‬به شدت کاهش یافته است‪ .‬در تاریخ ‪ 22‬سپتامبر‬ ‫س��ال ‪ 2008‬میالدی‪ ،‬امریکا و اردن به توافقی دست یافتند‬ ‫که بر مبنای ان واشنگتن به مدت پنج سال‪ ،‬ساالنه مبلغی‬ ‫معادل ‪ 660‬میلی��ون دالر را در قالب کمک‪‎‬های خارجی به‬ ‫اردن ارائه م ی‪‎‬کرد‪ .‬بر این اساس س��االنه ‪ 360‬میلیون دالر‬ ‫به کمک‪‎‬های اقتص��ادی و ‪ 300‬میلیون دالر به کمک‏های‬ ‫نظامی اختصاص م ی یافت‪.‬‬ ‫فلسطین‬ ‫بین الملل‬ ‫بعد از امضای پیمان اس��لو در س��ال ‪ 1993‬میالدی‪،‬‬ ‫دولت امری��کا متعهد ب��ه پرداخ��ت بیش از س��ه میلیارد‬ ‫و ‪ 800‬میلی��ون دالر کمک اقتصادی به فلس��طین ش��د‬ ‫که دو میلی��ارد و ‪ 300‬میلی��ون ان تا س��ال ‪ 2004‬میالدی‬ ‫تامین ش��ده اس��ت‪ .‬بعد از مرگ «یاس��ر عرفات» رئیس‬ ‫س��ابق تش��کیالت خودگ��ردان فلس��طین در ماه نوامبر‬ ‫س��ال ‪ 2004‬میالدی‪ ،‬می زان متوس��ط کمک های س��االنه‬ ‫امریکا ب��ه فلس��طین ‪ 388‬میلی��ون دالر بوده اس��ت‪ .‬در‬ ‫دهه ‪ 90‬میالدی می زان متوس��ط این کمک ها س��االنه ‪75‬‬ ‫میلیون دالر بوده اس��ت‪ .‬ب��اراک اوباما در ماه ژوئن س��ال‬ ‫‪ 2010‬میالدی وعده داده ب��ود که ‪ 400‬میلی��ون دالر دیگر‬ ‫در قالب کمک های اقتصادی به فلس��طینیان اختصاص‬ ‫خواهد داد ول��ی مبلغی ک��ه در عمل ب��ه انها ارائه ش��د‪،‬‬ ‫تنها ‪ 70‬میلیون دالر بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫تغییر رژیم در مصر و به ویژه ناارام ی های اخیر در ب رابر‬ ‫سفارت امریکا در قاهره‪ ،‬پرس��ش هایی را درباره چگونگی‬ ‫ادامه کمک های امریکا به مصر ایجاد کرده اس��ت‪ .‬در این‬ ‫راستا پیش از هر چیز باید به پرس��ش هایی از جمله اینکه‬ ‫می زان کمک های مالی امریکا به مصر چقدر اس��ت‪ ،‬بعد از‬ ‫تحوالت کشورهای ع ربی چه مسائلی تغییر کرده است و چه‬ ‫نفعی از این کمک های مالی بهره م ی برد‪ ،‬پاسخ داده شود‪.‬‬ ‫بعد از رژیم صهیونیستی‪ ،‬بیشترین می زان کمک های مالی‬ ‫خارجی امریکا به مصر تخصیص م ی یابد (این می زان شامل‬ ‫مبلغی که در جنگ های ع راق و افغانستان هزینه شده است‪،‬‬ ‫نم ی شود‪ ).‬می زان کمک های ساالنه امریکا به مصر متغیر‬ ‫بوده و تابعی از شرایط است ولی می زان متوسط این کمک ها‬ ‫از س��ال ‪ ۱۹۷۹‬میالدی و پس از انکه مصر به دنبال پیمان‬ ‫کمپ دیوید قرارداد صلح با اس��رائیل را امضا کرد‪ ،‬س��االنه‬ ‫دو میلیارد دالر بوده اس��ت‪ .‬این می زان ش��امل کمک های‬ ‫اقتصادی و نظامی م ی شود‪.‬‬ ‫از این مبلغ یک میلی��ارد و ‪ ۳۰۰‬میلیون دالر مربوط به‬ ‫کمک های نظامی است که از س��ال ‪ ۱۹۸۷‬ساالنه به مصر‬ ‫اختصاص پیدا م ی کن��د‪ .‬مقام های امریکای��ی بار ها تاکید‬ ‫کرده اند ک��ه کمک های نظام��ی به مص��ر و تقویت رابطه‬ ‫واش��نگتن و قاهره در این حوزه در واق��ع تامی ن کننده منافع‬ ‫انهاس��ت‪ ،‬به عنوان مثال زمانی که کش��ت ی های امریکایی‬ ‫از کانال س��وئز عبور م ی کنند‪ ،‬روند بازرس��ی انها با سرعت‬ ‫بیش��تری دنبال م ی ش��ود‪ .‬از طرف دیگر کم��ک مالی به‬ ‫مصر باعث م ی ش��ود این کش��ور ب رای خری��د تجهی زات و‬ ‫خدمات نظامی امریکا توان مالی بیش��تری داش��ته باش��د‬ ‫و به همین دلیل نوعی س��رمایه گذاری مضاعف به ش��مار‬ ‫م ی رود‪.‬‬ ‫همین مس��اله باعث ش��ده تمرکز کمک های مالی‬ ‫امری��کا به مص��ر روی ح��وزه نظامی باش��د و کمک های‬ ‫اقتصادی در درجه بعدی اهمیت قرار بگیرد‪ .‬کاهش می زان‬ ‫کمک های اقتصادی واشنگتن به قاهره از ‪ ۸۱۵‬میلیون دالر‬ ‫در س��ال ‪ ۱۹۹۸‬میالدی به ‪ ۲۵۰‬میلیون دالر در سال ‪،۲۰۱۱‬‬ ‫شاهدی بر این مدعاست‪.‬‬ ‫مساله مهم دیگر مخالفت برخی مقام های امریکایی‬ ‫به ویژه اعضای ح��زب جمهوریخواه ب��ا ادامه کمک های‬ ‫واش��نگتن به قاهره بعد از روی کار امدن اخوان المسلمین‬ ‫اس��ت‪« .‬باراک اوباما» رئی س‏جمهوری امریکا پیش از این‬ ‫وعده داده بود که در راستای گذار مصر به سوی دموکراسی‬ ‫بعد از سقوط رژیم س��ابق این کش��ور‪ ،‬مبلغی معادل یک‬ ‫میلیارد دالر به قاهره اختص��اص م ی دهد ولی بعد از حمله‬ ‫به سفارت امریکا در تاریخ ‪ ۱۱‬س��پتامبر این مساله تا حدی‬ ‫رنگ و بوی سیاس��ی به خود گرف��ت‪ .‬همچنین زمانی که‬ ‫حلو فصل بحران بودجه‬ ‫اوباما اعالم کرد که ب رای کمک به ‬ ‫در مصر ‪ ۴۵۰‬میلی��ون دالر به این کش��ور کمک م ی کند‪،‬‬ ‫«کی گرنگر» نماینده جمهوریخواه ایالت تگزاس و رئیس‬ ‫زیرکمیته ای که ب��ر کمک های خارجی نظ��ارت م ی کند‪،‬‬ ‫تاکید کرد این مبلغ را مس��دود م ی کند چرا ک��ه باتوجه به‬ ‫جهت گیری های اخوان المس��لمین‪ ،‬به ضروری بودن ارائه‬ ‫این کمک قانع نشده است‪.‬‬ ‫لبنان‬ ‫طی س��ال های اخیر میزان کمک های مالی امریکا‬ ‫به لبنان به شدت افزایش یافته‪ ،‬به طوری که طی سال های‬ ‫‪ 2006‬تا ‪ 2011‬میالدی افزایش شش ب رابری را نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫در واق��ع چالش ه��ای داخلی اقتص��ادی و امنیت��ی لبنان‬ ‫طی س��ال های ‪ 2005‬تا ‪ 2009‬میالدی‪ ،‬زمینه را ب رای ورود‬ ‫و مداخله امریکا در این کش��ور فراهم ک��رد؛ مداخله ای که‬ ‫امریکا با نقاب ارائه کمک تالش م ی کرد به ان مشروعیت‬ ‫بده��د‪ .‬جنگ اس��رائیل و ح��زب اهلل لبنان در س��ال ‪2006‬‬ ‫میالدی‪ ،‬عملی��ات ارتش لبن��ان در اردوگاه ه��ای اوارگان‬ ‫فلس��طینی در س��ال ‪ 2007‬و ادامه فعالی ت ه��ای حزب اهلل‬ ‫لبنان مس��ائلی بودند که امری��کا تالش م ی ک��رد از انها‬ ‫به عنوان بهان��ه ای ب��رای مداخله جویی بیش��تر در لبنان‬ ‫استفاده کند‪.‬‬ ‫دولت اوباما در سال ‪ 2011‬میالدی ب رای محکم کردن‬ ‫پایگاه خود در لبنان به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه‬ ‫خاورمیانه به دنبال ان بود تا می زان کمک های مالی خود به‬ ‫این کش��ور را به ‪ 246‬میلیون و ‪ 300‬هزار دالر افزایش دهد‪.‬‬ ‫این در حال��ی بود که این کمک ها در س��ال ‪ 2006‬میالدی‬ ‫‪49‬میلیون و ‪ 43‬هزار دالر بود‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیستی‬ ‫از س��ال ‪ 1976‬می�لادی‪ ،‬اس��رائیل عمده تری��ن‬ ‫دریافت کننده کمک های خارجی س��االنه از امریکاس��ت‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫وجود الب ی های بانفوذ یهودی و حمایت گس��ترده و قاطع‬ ‫کنگره امریکا باعث ش��ده ای��ن رژیم منابع و تس��هیالتی‬ ‫را از امری��کا دریاف��ت کن��د ک��ه در اختیار هیچ کش��وری‬ ‫نیس��ت‪ .‬به عنوان مث��ال رژیم صهیونیس��تی م ی تواند از‬ ‫کمک های نظامی واش��نگتن ب��رای تحقیق و پیش��برد‬ ‫هدف های خود در امریکا و ب��رای خرید تجهی زات نظامی‪،‬‬ ‫در اسرائیل اس��تفاده کند‪ .‬عالوه بر ان تمام ی کمک های‬ ‫مال��ی تخصی ص یافته به اس��رائیل طی ‪ 30‬روز نخس��ت‬ ‫هر سال مالی ارائه م ی ش��ود‪ ،‬در حالی که س��ایر دولت ها‬ ‫باید زمان به مراتب بیش��تری را در صف انتظار دریافت این‬ ‫کمک ها بگذرانند‪.‬‬ ‫در ماه اگوست سال ‪ 2007‬میالدی دولت «جورج بوش»‬ ‫رئی س جمهوری س��ابق امریکا اعالم کرد که طی یک دهه‬ ‫اینده می��زان کمک های نظامی واش��نگتن به اس��رائیل را‬ ‫به ش��ش میلیارد دالر افزایش خواه��د داد‪ .‬بر این اس��اس‬ ‫می زان کمک های نظامی س��االنه به تل اویو تا س��ال مالی‬ ‫‪ 2018‬میالدی به س��ه میلیارد و ‪ 100‬میلیون دالر م ی رسید‪.‬‬ ‫تحلیلگران نظامی معتقدند ک��ه افزایش بودجه کمک های‬ ‫نظامی به اس��رائیل‪ ،‬ب��ه مقام ه��ای تل اویو ای��ن امکان را‬ ‫م ی دهد تا ب��ه تجهی زات نظام��ی فوق پیش��رفته امریکا از‬ ‫جمله جنگنده ه��ای ‪ F-35‬دسترس��ی پیدا کنن��د‪ .‬بر این‬ ‫اس��اس تل اویو همچنان ق��ادر خواهد ب��ود ‪ 26/3‬درصد از‬ ‫کمک های اس��رائیل را در حوزه تجهی زات تولی��د این رژیم‬ ‫هزینه کند‪.‬‬ ‫یک پنجم رسیده اس��ت‪ .‬عده ای از تحلیلگران معتقدند که‬ ‫امریکا ترجیح داده حمایت خ��ود را در قالب ارائه کمک ها‬ ‫و خدم��ات نظام��ی به عربس��تان س��عودی اثب��ات کند‪.‬‬ ‫عده ای نیز بر این باورند که ای��ن کاهش کمک های مالی‬ ‫نش��ان از نارضایتی امریکا از تبدیل عربس��تان سعودی به‬ ‫پناهگاه و محل اموزش گروه های افراطی و زیرشاخه های‬ ‫القاعده دارد‪.‬‬ ‫عراق‬ ‫بین الملل‬ ‫عراق چهارمی��ن دریافت کننده عم��ده کمک های‬ ‫خارجی امریکاس��ت‪ .‬با این وجود مس��اله تعه��د امریکا‬ ‫به پرداخت کمک های مالی به عراق تا حدودی با س��ایر‬ ‫کش��ورهای دریافت کنن��ده کمک های مالی واش��نگتن‬ ‫متف��اوت اس��ت‪ .‬واقعیت این اس��ت که بخ��ش عمده‬ ‫ویران ی های ع��راق در نتیجه حمالت خ��ود امریکای ی ها‬ ‫ایجاد ش��ده و واش��نگتن این کمک های مال��ی را نه به‬ ‫نیت کم��ک‪ ،‬بلکه ب��ا قصد جب��ران خس��ارت پرداخت‬ ‫م ی کند‪ .‬ب��ا این وجود ارائه این کمک ها طی س��ال های‬ ‫اخیر روندی کامال نزولی داش��ته و مقام های واش��نگتن‬ ‫با ارائه دالیل موه��وم از فعالیت گروه های تروریس��تی‬ ‫در عراق گرفته ت��ا همکاری ته��ران و بغ��داد در زمینه‬ ‫نظامی و ادع��ای اینکه ایران ده ها ت��ن مهمات به عراق‬ ‫م ی فرس��تند‪ ،‬تالش کرده ان��د به نوعی ای��ن خلف وعده‬ ‫خ��ود را توجیه کنند‪ .‬ب ر اس��اس اس��ناد موج��ود‪ ،‬میزان‬ ‫کمک های امریکا به عراق در س��ال مالی ‪ ۲۰۰۵‬مبلغی‬ ‫معادل ش��ش میلی��ارد و ‪ ۵۰۰‬میلیون دالر ب��ود که این‬ ‫عربستان سعودی‬ ‫عربس��تان س��عودی یکی از مهمترین هم پیمانان‬ ‫میزان در سال ‪ ۲۰۰۶‬به چهار میلیارد و ‪ ۲۳۰‬میلیون دالر‬ ‫رس��ید‪ .‬میزان این کمک ها در س��ال بعد باز هم کاهش‬ ‫امریکا در منطقه بوده و همواره در راستای حمایت از منافع‬ ‫یافت و به یک میلی��ارد و ‪ ۳۰۰‬میلیون دالر رس��ید و در‬ ‫واشنگتن گام برداشته اس��ت‪ .‬این موضع گیری به ویژه در‬ ‫قبال ناارام ی های اخیر در سوریه نمود بیشتری پیدا کرده‬ ‫س��ال ‪ ۲۰۰۸‬باز هم تا یک میلی��ارد و ‪ ۱۹۰‬میلیون دالر‬ ‫و این کش��ور در حلقه نزدیکان امریکا جایگاه باثبات تری‬ ‫کاهش پیدا ک��رد‪ .‬این روند ت��ا جایی پیش رفته اس��ت‬ ‫که مقام ه��ای امریکایی ب��ا مطرح ک��ردن ادعای واهی‬ ‫پیدا کرده اس��ت‪ .‬امریکا نیز همواره گوش��ه چش��می به‬ ‫دخال��ت نظامی ای��ران در ع��راق‪ ،‬به طور علن��ی تهدید‬ ‫منابع نفتی عظیم عربس��تان داش��ته و س��عی داشته با‬ ‫کرده اند ک��ه کمک های مال��ی خود به ع��راق را به طور‬ ‫ارائه کمک به این کش��ور‪ ،‬س��همی از این ذخایر گسترده‬ ‫کامل قطع خواهن��د کرد‪ .‬این در حالی اس��ت که چنین‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫اقدامی نقض صریح تعهدهای امریکا در عراق به ش��مار‬ ‫با این وجود طی سال های گذشته میزان کمک های‬ ‫ رود‪.‬اﻓرﯾﻘﺎ )واﺣد‪ :‬ﻣﯾﻠﯾون دﻻر(‬ ‫ﺧﺎورﻣﯾﺎﻧﮫ و‬ ‫اﻣرﯾﮑﺎ‬ ‫ﻣﯾزان‬ ‫ﮐﺷورھﺎیحدود‬ ‫ ش��دتﺑﮫکاهش یافته و به‬ ‫ﮐﻣﮏریاض به‬ ‫واشنگتن به‬ ‫مالی‬ ‫می ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫ﻣﯾزان ﮐﻣﮏ اﻣرﯾﮑﺎ ﺑﮫ ﮐﺷورھﺎی ﺧﺎورﻣﯾﺎﻧﮫ و اﻓرﯾﻘﺎ )واﺣد‪ :‬ﻣﯾﻠﯾون دﻻر(‬ ‫‪‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﺟزاﯾر‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪    ‬‬ ‫‪ ‬ﺑﺣرﯾن‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﮐوﯾت‪‬‬ ‫اﻟﺟزاﯾر‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻟﯾﺑﯽ‪‬‬ ‫ﺑﺣرﯾن‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻣراﮐش‪‬‬ ‫ﮐوﯾت‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻋﻣﺎن‪‬‬ ‫ﻟﯾﺑﯽ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻗطر‪‬‬ ‫ﻣراﮐش‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻋرﺑﺳﺗﺎن‬ ‫ﻋﻣﺎن‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗطر‪‬‬ ‫‪ ‬ﺳﻌودی‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗوﻧس‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻋرﺑﺳﺗﺎن‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﻣﺎرات‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺳﻌودی‪‬‬ ‫ﻣﺗﺣده‬ ‫‪      ‬ﺗوﻧس‪‬‬ ‫‪ ‬ﻋرﺑﯽ‪‬‬ ‫اﻣﺎرات‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺗﺣده‬ ‫ﯾﻣن‪‬‬ ‫‪     ‬‬ ‫ﻋرﺑﯽ‪‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪     ‬‬ ‫ﯾﻣن‪‬‬ ‫کشورهای مستقل‬ ‫یا پادگان های‬ ‫امریکا؟‬ ‫امریکا ازطریقایرانهراسی‪،‬جیب‬ ‫کشورهایمنطقهراخالیمی کند‬ ‫مهدی مطهرنیا‪ /‬استاد دانشگاه‬ ‫‪2‬‬ ‫ابان ماه گذش��ته بود که روزنامه فایننش��ال تایمز به‬ ‫نقل از تحلیلگران گزارش داد‪« :‬موج جدید درخواس��ت ها‬ ‫ب رای خرید تسلیحات جدید یا سیستم های موشکی مدرن‬ ‫از واش��نگتن حاکی از ان است که کش��ور های عرب حوزه‬ ‫خلی ج ف��ارس به دنبال ایجاد یک س��پر نظام��ی در مقابل‬ ‫احتمال وقوع حمله امریکا یا اسرائیل به ای ران هستند‪».‬‬ ‫در همین روزهاس��ت که به نقل از خبرگزاری المان‪،‬‬ ‫مناب��ع اگاه مصر اعالم کردند ژنرال ج��وزف ووتل‪ ،‬فرمانده‬ ‫عملیات ویژه س��تاد مش��ترک ارتش امریکا و هیات همراه‬ ‫او در سفری چند ساعته به مصر با شماری از مسئوالن این‬ ‫کشور دیدار کردند‪.‬‬ ‫هیات عالی رتبه نظامی امریکا با مس��ئوالن مصری‬ ‫درباره اخرین رویدادهای منطقه غرب اس��یا و شمال افریقا‬ ‫به ویژه حوادث داخلی مصر و ادامه کمک های نظامی امریکا‬ ‫به این کشور ب رای حفظ امنیت و ارامش در مناطق صحرای‬ ‫سینا و کانال سوئز گفت و گو کرده بودند‪.‬‬ ‫ب راساس گزارش منابع اگاه؛ دو طرف همچنین راه های‬ ‫تقویت روابط و همکاری دو جانبه قاهره و واش��نگتن را در‬ ‫زمینه مبارزه با حمالت تروریس��تی در منطقه غرب اس��یا‬ ‫و شمال افریقا بررس��ی کردند‪ .‬هیات نظامی امریکا پس از‬ ‫پایان سفر به مصر‪ ،‬راهی ترکیه ش��د‪ .‬قرار بود این هیات با‬ ‫مقامات ترکیه درباره تحوالت منطقه گفت وگو کند‪ .‬هیات‬ ‫نظامی امریکا درحالی وارد مصر شد که هم زمان با دومین‬ ‫س��ال پیروزی انقالب مصر‪ ،‬برخی اس��تان های این کشور‬ ‫صحنه درگیری های شدید بین مخالفان و موافقان محمد‬ ‫المرسی‪ ،‬رئی س جمهور مصر است‪.‬‬ ‫واش��نگتن از دهه ها قبل در حال ارس��ال تجهی زات‬ ‫نظامی‪ ،‬کمک های بالعوض مالی و سایر اشکال حمایتی‬ ‫ب رای رژیم های گوناگون است‪ .‬ارس��ال این کمک ها ب رای‬ ‫رژیم های حاکم بر کش��ورهای خاورمیانه ک��ه اغلب انها از‬ ‫ساختاری غی ر دموکراتیک برخوردارند‪ ،‬این پرسش را پیش‬ ‫م ی کش��د که هدف از این کمک ها چیس��ت؟ این رژیم ها‬ ‫ب راساس اکثر نظرسنج ی ها جایی در بین مردم خود ندارند و‬ ‫به همین دلیل این کشورها به افشای دامنه همکاری های‬ ‫نظام ی شان با امریکا و وجود پایگاه های نظامی این کشور‬ ‫در خاک شان به عنوان جای پایی در خاورمیانه رغبتی ندارند‪.‬‬ ‫اما با این وج��ود می زان ف��روش و نوع تس��لیحات نظامی‬ ‫فروخته شده م ی تواند ابعاد این پیوستگ ی ها و وابستگ ی ها‬ ‫را اشکار سازد‪.‬‬ ‫گروهی بر ای��ن باورند که منازعه جاری ب��ا القاعده تا‬ ‫حدود زیادی ریش��ه در حضور نظامی امریکا در خاورمیانه‬ ‫دارد‪ .‬ب ی شک این مساله ب رای واش��نگتن از اهمیت زیادی‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬پوش��ش خبری حضور نظامی امریکا در‬ ‫سطح منطقه به حدی اش��کار نبوده که اطالعات جامعی‬ ‫در مورد تحرکات نظامی امریکا در منطقه به دست دهد‪ .‬با‬ ‫این حال بررسی اسناد دولتی امریکا‪ ،‬اطالعات مالی و سایر‬ ‫مستندات غیرمحرمانه این نکته را اشکار م ی سازد که ارتش‬ ‫امریکا به شکلی نامحسوس در حال تقویت حضور خود در‬ ‫خاورمیانه و مناطق مجاور ان بوده و هست‪.‬‬ ‫تحلیلگران با بررسی مورد به مورد کشورها و اقداماتی‬ ‫که جهت تقویت حضور نظامی امریکا انجام شده‪ ،‬به دنبال‬ ‫شناسایی دالیل این تحوالت هستند‪ .‬مروری کوتاه بر این‬ ‫حضور م ی تواند ابعاد مهمی از این مساله را اشکار سازد‪.‬‬ ‫قطر‬ ‫بین الملل‬ ‫بحرین‬ ‫پادش��اهی بحرین با ‪ 750‬هزار نفر جمعیت سه هزار‬ ‫نیروی نظام��ی امریکا را میزبانی م ی کن��د و به طور منظم‬ ‫شاهد پهلوگیری شناورهای نیروی دریایی این کشور است‪.‬‬ ‫حدفاصل س��ال های ‪ 2001‬تا ‪ 2009‬میالدی نیروی دریایی‬ ‫ارتش امریکا قراردادهایی ب��ه ارزش ‪ 203‬میلیون دالر ب رای‬ ‫اجرای پروژه های نظام��ی در بحرین منعقد ک��رد‪ .‬یکی از‬ ‫بزرگ ترین شرکت های طرف قرارداد ب رای اجرای این پروژه ها‬ ‫عمان‬ ‫تحرکات خزنده امریکا در عمان هم در جریان است‪.‬‬ ‫نیروی هوایی س��لطنتی بریتانیا در دهه ‪ 1930‬میالدی در‬ ‫جزیره میره پایگاه��ی هوایی احداث کرد ت��ا جای پایی در‬ ‫خاورمیانه داشته باشد‪.‬‬ ‫امروز نیروی هوایی ایاالت متحده و س��ایر شاخه های‬ ‫ارتش امری��کا به دنبال همین هدف هس��تند‪ .‬انها با ایجاد‬ ‫پایگاهی تحت عنوان «کمپ جاسمیکی» در حال گسترش‬ ‫فعالی ت های خود در این کش��ور هس��تند‪ .‬نی��روی هوایی‬ ‫ایاالت متحده حدفاصل س��ال های ‪ 2001‬ت��ا ‪ 2009‬میالدی‬ ‫‪ 13‬میلی��ون دالر در عم��ان هزینه کرد تا زیرس��اخت های‬ ‫مناسب ب رای حضور خود در این کشور را فراهم اورد‪ .‬شرکت‬ ‫مقاطع ه کاری ‪ EMTA‬هم اکن��ون در حال اجرای پروژه ای‬ ‫پنج میلیون دالری ب رای احداث شهرکی از چادر ب رای اسکان‬ ‫نیروهایی است که در مسیر عبور از خاورمیانه ممکن است‬ ‫در عمان اتراق کنند‪.‬‬ ‫هی چ کس به درستی نم ی داند چه حجمی از نیروهای‬ ‫امریکایی در عمان مس��تقر هس��تند و در این کش��ور چه‬ ‫امکاناتی را فراهم اورده اند‪ .‬اگرچه قرارداد همکاری نظامی‬ ‫بین ایاالت متحده و عمان به امضا رسیده لیکن پادشاهی‬ ‫عمان مجوز استق رار نیروهای امریکایی در خاک این کشور‬ ‫را فراهم اورده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫اگرچه قط��ر نیروی هوای��ی ندارد لیک��ن دولت این‬ ‫کشور در سال ‪ 1996‬اقدام به س��اخت پایگاه هوایی العدید‬ ‫با هزینه ای بالغ بر یک میلیارد دالر کرد‪ .‬هدف از این اقدام‬ ‫کامال مشخص بود؛ «جذب ارتش امریکا»‪.‬‬ ‫س��پتامبر س��ال ‪ 2001‬میالدی رون��د ف��رود و پرواز‬ ‫هواپیماهای نظامی امریکا از این پایگاه شروع شد و پیش‬ ‫از انکه سال ‪ 2002‬میالدی ش��روع شود‪ ،‬تانک ها‪ ،‬نیروهای‬ ‫زرهی‪ ،‬زاغه ه��ای مهمات‪ ،‬تجهی زات پیش��رفته ارتباطی و‬ ‫سایر ادوات ارتش امریکا به عالوه هزاران نیروی نظامی در‬ ‫این پایگاه و اط راف ان اس��تق رار یافته بودند‪ .‬دولت قطر در‬ ‫سال ‪ 2005‬با اختصاص ‪ 400‬میلیون دالر مرکز فرماندهی و‬ ‫کنترل پیشرفته ای احداث کرد که باتوجه به عدم پی ش بینی‬ ‫نیروی هوایی در ارتش این کشور عمال توسط امریکای ی ها‬ ‫مدیریت م ی شود‪.‬‬ ‫دولت قطر به تنهایی بار مالی گسترش زیرساخت های‬ ‫نظامی ارتش امریکا در این کش��ور را بر دوش نکش��یده و‬ ‫پنتاگون هم ط��ی یک دهه گذش��ته بودجه های کالنی را‬ ‫صرف گسترش و ارتقای تاسیسات نظامی قطر کرده است‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه پنتاگون حدفاصل س��ال های ‪ 2001‬تا‬ ‫‪ 2009‬میالدی در مجم��وع ‪ 209‬میلیون دالر ب رای توس��عه‬ ‫زیرس��اخت های نظام��ی در ای��ن شیخ نش��ین نفت خیز‬ ‫اختصاص داد‪.‬‬ ‫قطر در عین حال می زبان یکی از بزرگترین پایگاه های‬ ‫نظامی امریکا در خلیج فارس و خاورمیانه است‪ .‬این کشور‬ ‫کوچک که از ث��روت غنی نفت بهره مند اس��ت‪ ،‬به کمک‬ ‫ایاالت متحده توانس��ته از نق��ش فعالی در ح��وادث اخیر‬ ‫کشورهای مس��لمان برخوردار ش��ود‪ .‬ابزار نفت و میزبانی‬ ‫از بزرگترین پایگاه نظامی امریکا در خاورمیانه به قطر این‬ ‫امکان را داده که نقشی بزرگتر از ظرفیت خود را در منطقه‬ ‫بازی کرده و به عنوان پیشق راول غرب در منطقه عمل نماید‪.‬‬ ‫دولت قطر در عملیات ناتو ب��ر ضد حکومت قذافی همکار‬ ‫رسمی دولت های غ ربی بود و اکنون در تالش است تا زمینه‬ ‫را ب رای اجرای چنین سناریویی در س��وریه نیز فراهم کند‪.‬‬ ‫قطر در تجزیه سودان که ارزوی دیرینه غرب بود نیز نقش‬ ‫اساسی را ایفا کرد‪ .‬این همکاری ها به دولت قطر امکان داده‬ ‫تا فراتر از خاورمیانه رفته و می زبان گفت وگوهای صلح میان‬ ‫طالبان و امریکا نیز شود‪.‬‬ ‫شرکت (‪ )contrack International‬است‪ .‬این شرکت‬ ‫همین اواخر متعهد به ساخت دو مجموعه چند طبقه ب رای‬ ‫نیروی دریایی ارتش امریکا مجهز به تجهیزات مخاب راتی‬ ‫ارتباطی پیشرفته در سواحل بحرین شد‪.‬‬ ‫این ش��رکت در ماه س��پتامبر ‪ 2009‬برنده مناقصه ای‬ ‫‪29‬میلی��ون دالری ب رای احداث تاسیس��ات اب��ی ‪ -‬خاکی‬ ‫به س��فارش مرکز پش��تیبانی دریایی نیروی دریایی ارتش‬ ‫امریکا در سواحل بحرین ش��د‪ .‬این مجموعه در مجاورت‬ ‫تاسیس��ات ارزش��مند ‪ 188‬هزار فوت مربعی «بازار ازادی»‬ ‫احداث م ی شود‪.‬‬ ‫این بازار که در ان طیف وسیعی از محصوالت مصرفی‬ ‫عرضه م ی شود در تملک نیروی دریایی ارتش امریکاست و‬ ‫منافع ناشی از ان به مراتب فراتر از سود هنگفت اقتصادی‬ ‫است و نقش��ی قابل توجه در تغییر نظر شهروندان بحرین‬ ‫نسبت به امریکای ی ها ایفا م ی کند‪.‬‬ ‫در واقع از زمان گش��ایش س��فارت ایاالت متحده در‬ ‫منامه‪ ،‬پایتخ��ت بحرین در س��ال ‪ ۱۹۷۱‬مس��ائل امنیتی‬ ‫و دفاع��ی هم��واره مهمتری��ن خصیص��ه اصل��ی روابط‬ ‫ایاالت متحده و بحرین بوده اس��ت‪ .‬مس��اله ای��ران‪ ،‬ع راق‪،‬‬ ‫تروریسم و دزدی دریایی از موضوعات امنیتی خلی ج فارس‬ ‫هس��تند که ب رای ایاالت متحده مهم اس��ت‪ .‬ستاد مرکزی‬ ‫(فرماندهی مرکزی) نیروی دریایی ایاالت متحده و همچنین‬ ‫یگان پنجم نیروی دریایی ایاالت متحده در بحرین حضور‬ ‫دارند‪ ،‬که نش��ان از اهمی��ت ژئوپلتیک و ژئواس��تراتژیک‬ ‫بحرین در سیاس��ت خارجی ایاالت متحده دارد‪ .‬این کشور‬ ‫همواره در راستای سیاس��ت های منطقه ای ایاالت متحده‬ ‫حرکت کرده است‪ .‬در سال ‪ ۱۹۹۱‬بحرین در صف متحدان‬ ‫ایاالت متحده ب رای بازپ س گیری کویت قرار گرفت و پیمان‬ ‫دفاعی ‪10‬ساله ای را در ‪ ۲۸‬اکتبر ‪ ۱۹۹۱‬هفت ماه بعد از جنگ‬ ‫ع راق با ایاالت متحده امضا و در اکتب��ر ‪ ۲۰۰۱‬این قرارداد را‬ ‫تمدید کرد‪ .‬در سال ‪ ۲۰۰۱‬و در جنگ افغانستان‪ ،‬بحرین یکی‬ ‫از همراهان ایاالت متحده بود و در جنگ ع راق و ساقط کردن‬ ‫صدام حسین نقش مهمی ایفا کرد‪.‬‬ ‫پیمان دفاعی بی��ن ایاالت متح��ده و بحرین نه تنها‬ ‫دسترس��ی ایاالت متحده به پایگاه های هوای��ی بحرین را‬ ‫امکان پذی��ر م ی کند‪ ،‬بلکه موقعیت اس��تراتژیک بهتری را‬ ‫ب رای تدارکات نیروی هوایی فراهم م��ی اورد‪ .‬بحرین تنها‬ ‫کشور عربی اس��ت که به نیروهای ائتالف اجازه گشت زنی‬ ‫در خلی ج فارس را داده و در این رابطه یکی از ناوهای اصلی‬ ‫خودش را ب��رای ماموریت نیروهای ائتالف ب��رای مبارزه با‬ ‫دزدی دریایی در اختیار انها گذاش��ته است‪ .‬بحرین اولین و‬ ‫اصل ی ترین مکان ب رای انتقال کمک ه��ا ب رای عملیات در‬ ‫افغانستان است‪.‬‬ ‫بناب راین دولت ایاالت متحده از پش��تیبانی و تقویت‬ ‫دولت ال خلیفه هیچ گاه فروگذاری نکرده است‪ .‬گی رنده اصلی‬ ‫چنین کمک هایی نیروی نسبتا کوچک دفاعی بحرین است‬ ‫که حدود ‪ ۱۳۰۰۰‬پرس��نل دارد‪ ،‬به عالوه گارد ملی که ‪۱۲۰۰‬‬ ‫نفر پرسنل دارد‪ .‬نیروی دفاعی و پلیس بحرین از سن ی های‬ ‫بحرین هستند‪.‬‬ ‫اما گفته م ی ش��ود که درصد ناش��ناخته ای از انها از‬ ‫کش��ورهای پاکس��تان‪ ،‬یمن‪ ،‬اردن‪ ،‬ع��راق و جاهای دیگر‬ ‫هس��تند که به بحرین اورده ش��ده اند‪ .‬بناب راین در تحوالت‬ ‫بحری��ن م ی ت��وان ب��ا اطمین��ان گفت ک��ه مناف��ع ملی‬ ‫ایاالت متحده در این کش��ور اولویت داشته و ایاالت متحده‬ ‫در فرایند سیاس��ت خارجی خود در قب��ال تحوالت بحرین‬ ‫هم��واره به مناف��ع و امنی ت ملی خود چش��م داش��ته و در‬ ‫این می��ان حق م��ردم بحرین را ب��رای دس��تیابی به یک‬ ‫حکومت مردم��ی و دموکراتی��ک در درجه بعد م��ورد پروا‬ ‫قرار داده اس��ت؛ به گونه ای که به هیچ وج��ه مردم بحرین‬ ‫نتوانند به دموکراس��ی گرایی امریکای ی ه��ا در منطقه دل ‬ ‫خوش نمایند‪.‬‬ ‫جدیدترین امار و ارقام حاکی از ان اس��ت که در بین‬ ‫سال های مالی ‪ 2009‬و ‪ 2010‬افزایش ‪ 112‬میلیون دالری در‬ ‫فروش تسلیحات امریکا به بحرین‪ ،‬که محل ناوگان پنجم‬ ‫امریکاست‪ ،‬مشاهده شده و امریکا در سال ‪ ،2009‬صادرات‬ ‫‪ 88‬میلیون دالر تسلیحات نظامی به بحرین را به تصویب‬ ‫دراورد‪.‬‬ ‫پی ش تر این فروش به س��خت افزارهای نظامی ب رای‬ ‫هواپیماها و تجهی زات الکترونیکی نظامی محدود م ی شد؛‬ ‫در س��ال ‪ 2010‬دولت امریکا همچنین فروش سالح هایی‬ ‫چون تفنگ‪ ،‬تفنگ ساچمه ای و اسلحه تهاجمی به ارزش‬ ‫‪ 760‬هزار دالر به بحرین را تصویب کرد‪.‬‬ ‫کویت‬ ‫ارتش ایاالت متحده در س��ال ‪ 1991‬میالدی نیروهای‬ ‫ع راقی را که به دس��تور صدام حسین وارد خاک کویت شده‬ ‫و این کشور را اس��تان نوزدهم ع راق خوانده بودند از قلمرو‬ ‫کویت بیرون کرد‪ .‬پوش��ش خبری تالش امریکا در زمینه‬ ‫تقویت زیرس��اخت های الزم ب رای حفظ و حتی گس��ترش‬ ‫حضور نظام ی اش در خاورمیانه حداقل بازتاب رس��انه ای را‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫شی خ جابر اال حمد ال صباح‪ ،‬امیر کویت با وجود اخ راج‬ ‫س��ربازان ع راقی اعالم کرد تا زمانی که شمعدان های طال‬ ‫و تزئینات طال کوب حمام های کاخ بی��ان در پایتخت این‬ ‫کش��ور به جای خود بازنگش��ته اند به کش��ور باز نخواهد‬ ‫گشت‪ .‬اکنون در فاصله ‪ 25‬کیلومتری این کاخ زیبا و مجلل‬ ‫مجموعه پرهزین��ه و گرانبهای دیگری قرار گرفته اس��ت‪.‬‬ ‫اردوگاه نظام��ی عارف جان با اغاز جن��گ دوم خلیج فارس‬ ‫و تهاجم اتئ�لاف تحت رهبری ایاالت متح��ده به ع راق روز‬ ‫به روز گس��ترش یافت تا انجا ک��ه امروز ‪15‬ه��زار نیروی‬ ‫امریکای��ی را در خ��ود جای داده و ش��عب رس��توران های‬ ‫زنجی��ره ای امریکا چ��ون پیتزاهات‪ ،‬هاردی��ز و برگرکینگ‬ ‫در ان در ح��ال خدمات رس��انی ب��ه س��ربازان امریکای��ی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از تاسیس��ات ارتش امری��کا در کویت که‬ ‫به ویژه در جریان جنگ ع راق و پس از اشغال این کشور منشا‬ ‫خدمات زیادی به نظامیان امریکایی بود‪ ،‬کمپ بوهرینگ‬ ‫است‪ .‬این پایگاه در شمال شهر کویت و در مجاورت شهرک‬ ‫مسکونی اودیری قرار گرفته است‪ .‬در این پایگاه هم طیف‬ ‫‪39‬‬ ‫وسیعی از امکانات تفریحی و مراکز پذی رایی ب رای سربازان‬ ‫امریکایی پی ش بینی شده است و هیچ کس از تعداد دقیق‬ ‫نظامیان امریکایی مقر ع راق اطالع ندارد‪.‬‬ ‫امریکا س��ال دو هزار و دوازده میالدی ‪ 209‬موش��ک‬ ‫پاتریوت ب��ه ارزش نهصد میلیارد دالر ب��ه کویت فروخت‪.‬‬ ‫وزارت دفاع ایاالت متحده‪ ،‬همواره گس��ترش توانای ی های‬ ‫موشکی ای ران را تهدیدی ب رای منطقه خوانده است‪ .‬پنتاگون‬ ‫در بیانیه خود به کنگره درباره این قرارداد گفته بود‪« :‬کویت‬ ‫ب رای روبه رو شدن با تهدید های هوا به زمین دشمنان کنونی‬ ‫و اینده به این موشک ها نیاز دارد‪».‬‬ ‫در این بیانیه همچنی��ن امده بود ک��ه کویت از این‬ ‫قابلیت افزایش یافته اش به عنوان عام��ل بازدارنده در ب رابر‬ ‫تهدیدات منطق��ه و افزایش امنیت خود به��ره خواهد برد‪.‬‬ ‫وزارت دفاع ایاالت متحده در گ��زارش خود به کنگره گفت‪:‬‬ ‫«فروش این تس��لیحات نظامی به کویت‪ ،‬توازن نظامی را‬ ‫در منطقه تغییر نخواه��د داد و امنیت یک��ی از مهم ترین‬ ‫متحدان غی ر عضو نات��وی امریکا در منطق��ه خاورمیانه را‬ ‫تامین خواهد کرد‪».‬‬ ‫وزارت دفاع در ادامه این گزارش‪ ،‬فروش تسلیحات را‬ ‫نیروی مهم ی برای ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی در‬ ‫خاورمیانه عنوان کرد‪ .‬امریکا ایجاد نوعی موازنه در مقابله‬ ‫با گسترش قابلی ت های نظام ی جمهوری اسالمی ای ران را‬ ‫دلیل اصلی بس��تن این قرارداد های پ ر س��ود با کشور های‬ ‫ثروتمند نفتی در منطقه م ی خواند‪.‬‬ ‫عربستان سعودی‬ ‫بین الملل‬ ‫ب راس��اس یکی از گزارش های کنگره حدفاصل سال‬ ‫‪ 1950‬تا ‪ 2006‬میالدی عربستان سعودی از محل خریدهای‬ ‫تسلیحاتی‪ ،‬تجهی زاتی نظامی به ارزش ‪ 62/7‬میلیارد دالر‬ ‫و ‪ 17/1‬میلیارد دالر خدمات نظامی از امریکا دریافت کرده‬ ‫و در همین مدت ‪ 295‬میلیون دالر کمک نظامی بالعوض‬ ‫به این کشور اعطا شده است‪ .‬پس از عملیات توفان صحرا‬ ‫در سال ‪ 1990‬تا ماه های منتهی به جنگ دوم خلیج فارس‪،‬‬ ‫هزاران نظامی امریکایی در پایگاه های ارتش این کشور در‬ ‫قلمرو عربستان س��عودی مستقر ش��دند‪ .‬حضور نیروهای‬ ‫امریکایی در خاک عربستان سعودی که مقدس ترین اماکن‬ ‫اسالمی را در خود جای داده است‪ ،‬یکی از دالیل اغاز جنگ‬ ‫بین القاعده و حاکمیت پادشاهی این کشور بود‪.‬‬ ‫با افزایش فشار بر خاندان ال س��عودی بود که ارتش‬ ‫امریکا در س��ال ‪ 2003‬می�لادی اعالم ک��رد بخش اعظم‬ ‫نیروهای خود را به اس��تثنای واحدهای اموزش��ی از خاک‬ ‫عربستان سعودی خارج م ی کند‪ ،‬اما در عمل چنین نشد‪.‬‬ ‫ارت��ش امری��کا بی��ن س��ال های ‪ 2003‬ت��ا ‪2009‬‬ ‫میالدی بی��ش از ‪ 559‬میلی��ون دالر در پروژه های نظامی‬ ‫عربستان س��عودی هزینه کرد‪ .‬عالوه ب��ر ان ارتش امریکا‬ ‫مش��ارکت فعالی در اموزش یگان ه��ای نظامی ارتش این‬ ‫کشور دارد‪.‬‬ ‫چن��دی پیش ب��ود ک��ه س��خنگوی کاخ س��فید از‬ ‫اج��رای یک��ی از بزرگ تری��ن قرارداده��ای نظام��ی این‬ ‫کش��ور با عربس��تان س��عودی خبر داد‪ .‬ارزش این قرارداد‬ ‫نظامی‪ ،‬نزدیک به س��ی میلیارد دالر اس��ت‪ .‬س��خنگوی‬ ‫کاخ س��فید درب��اره معامل��ه تس��لیحاتی ب��ا عربس��تان‬ ‫اع�لام ک��رده ک��ه ای��ن ق��رارداد‪ ،‬نش��ان دهنده تعه��د‬ ‫امریکا ب��ه تامی��ن و تقویت ظرفی��ت دفاعی عربس��تان‬ ‫س��عودی به عنوان ی��ک بخش کلی��دی امنی��ت منطقه‬ ‫خلیج فارس است‪.‬‬ ‫هم اکن��ون ب��اراک اوبام��ا‪ ،‬رئی س جمه��وری امریکا‬ ‫ب رای تعطیالت س��ال ن��وی می�لادی در هاوایی اس��ت‪.‬‬ ‫امریکا اع�لام کرده که بنا ب��ر این ق��رارداد‪ 84 ،‬فروند جت‬ ‫جنگنده جدی��د اف ‪ ۱۵‬و همچنین قطعات��ی ب رای تقویت‬ ‫و نوس��ازی هفتاد جنگنده اف ‪ ۱۵‬اس به عربستان تحویل‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪40‬‬ ‫داده خواهد شد‪.‬‬ ‫به گفته مقام های رس��می امریکا‪ ،‬این قرارداد شامل‬ ‫تامین مهمات نظامی‪ ،‬قطعات یدکی جنگنده ها‪ ،‬اموزش‪،‬‬ ‫نگهداری و تدارکات الزم اس��ت‪ .‬توافقنامه جدید‪ ،‬بزرگترین‬ ‫قرارداد تس��لیحاتی بین امریکا و عربس��تان س��عودی در‬ ‫تاریخ هر دو کشور است‪ .‬س��خنگوی کاخ سفید م ی گوید‪،‬‬ ‫این قرارداد بیش از پنجاه هزار فرصت ش��غلی را در امریکا‬ ‫پشتیبانی و س��االنه س��ه و نیم میلیارد دالر به اقتصاد این‬ ‫کشور کمک م ی کند‪.‬‬ ‫ش��رکت بوئینگ ک��ه تولیدکنن��ده جنگنده های اف‬ ‫‪ ۱۵‬و بالگرد ه��ای اپاچی اس��ت‪ ،‬پی ش تر اع�لام کرده بود‬ ‫که قرارداد تس��لیحاتی با عربس��تان از ‪ ۷۷‬ه��زار فرصت‬ ‫ش��غلی در ‪ ۴۴‬ایالت امریکا پش��تیبانی م ی کند‪ .‬مقام های‬ ‫نظامی امری��کا‪ ،‬پی ش ت��ر اعالم ک��رده بودند ک��ه امریکا‬ ‫جنگنده پیش��رفته و جدی��د اف ‪ ۳۵‬را در اختیار اس��رائیل‬ ‫خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫سال گذشته‪ ،‬دولت اوباما از معامله گستره جدیدی با‬ ‫دولت عربستان پرده برداری کرد‪ .‬این فروش ب ی سابقه که به‬ ‫بیش از شصت میلیارد دالر م ی رسید‪ ،‬همه معامالت اسلحه‬ ‫ایاالت متحده تا کنون را کوچک جلوه م ی داد و از ان جهت‬ ‫قابل توجه بود که فروش تسلیحات نظامی دولت امریکا در‬ ‫سال ‪ 2010‬به ‪ 9‬درصد کاهش یافته بود‪ .‬این معامله بزرگ‪،‬‬ ‫ش��امل فروش ‪ 84‬فروند جت جنگن��ده اف ‪ 72 ،15‬بالگرد‬ ‫بلک هاوک و ‪ 36‬بالگرد تجس��س بود‪ .‬عربستان سعودی‬ ‫همچنین عالقه مند به خرید هفت��اد فروند بالگرد جنگنده‬ ‫اپاچی در معامل��ه ای ‪ 30‬میلیارد دالری ب��ود‪ .‬بالگرد اچ ‪60‬‬ ‫بلک هاوک که در تمرینات نظامی کره جنوبی در زمس��تان‬ ‫سال ‪ 2010‬به چشم م ی خورد‪ ،‬بخشی از اسلحه های فروخته‬ ‫شده به عربستان سعودی است‪.‬‬ ‫اما دولت اس��رائیل که در گذش��ته‪ ،‬بیش��تر به دنبال‬ ‫جلوگیری از معامالت تس��لیحاتی با کشور های عربی بود‬ ‫تاکنون اعتراضی به معامله اخیر دولت امریکا با عربستان‬ ‫سعودی نکرده است‪ .‬این در حالی اس��ت که سال گذشته‪،‬‬ ‫اس��رائیل به فروش موشک جدید کروز روس��یه به سوریه‬ ‫اعتراض کرد‪.‬‬ ‫گزارش ها حاکی از ان است که ب ی توجهی اسرائیل از‬ ‫ان روست که تسلیحات نظامی صادر شده به عربستان را‬ ‫بسیار ضعی ف تر از سالح های پیشرفته خود م ی داند؛ برای‬ ‫نمونه‪ ،‬اسرائیل در سال گذش��ته‪ ،‬اقدام به خرید هواپیمای‬ ‫اف ‪ 35‬اس��تیت اف ارت ک��رد‪ .‬در حال��ی ک��ه هواپیمای‬ ‫خریداری ش��ده توسط عربس��تان سعودی‪ ،‬نس��خه به روز‬ ‫شده مدل سی و چهار س��ال پیش این هواپیماست‪ .‬جای‬ ‫تعجب نیس��ت که این معامالت‪ ،‬نتیجه افزایش تهدیدات‬ ‫و مخالفت های غرب با پروژه انرژی هسته ای ای ران است‪.‬‬ ‫ام��ا انچ��ه ش��گفت اور اس��ت اینک��ه ای��ن معامله‬ ‫نش��ان دهنده تغیی��ر سیاس��ت ایاالت متح��ده در قب��ال‬ ‫ای ران اس��ت‪ .‬به بیان س��اده تر‪ ،‬تفاوت سیاس��ت امریکا در‬ ‫متوقف ک��ردن ای ران از دس��تیابی به س�لاح هس��ته ای و‬ ‫سیاس��ت جدید با هدف متوقف ک��ردن ای ران از اس��تفاده‬ ‫از ان‪.‬‬ ‫در این باره باید گفت‪ ،‬هزینه های نظامی عربستان در‬ ‫س��ال های ‪ 2000‬تا ‪ 2005‬به ‪ .11‬دو میلیارد دالر رسیده بود و‬ ‫دولت عربستان س��عودی م ی خواهد با صرف ده ها میلیارد‬ ‫دالر تا سال ‪ ،2020‬نیروی هوایی خود را به نخستین نیروی‬ ‫منطقه تبدیل کند‪ .‬نیروی هوایی عربستان سعودی دارای‬ ‫هجده هزار پرس��نل و نزدیک چهارصد فرون��د هواپیمای‬ ‫جنگی است و زیر نظر امریکای ی ها بنیانگذاری شده است‪.‬‬ ‫اردن‬ ‫پنتاگون سرمایه گذاری در زیرساخت های نظامی اردن‬ ‫و تالش ب رای بسط حضورش در خاک این کشور را فراموش‬ ‫نکرده اس��ت‪ .‬ارتش امریکا در دوره ‪ 6‬س��اله ‪ 2003‬تا ‪2009‬‬ ‫میالدی ‪ 86‬میلیون دالر ب رای ایجاد زیرساخت های نظامی‬ ‫در اردن هزینه کرد‪ .‬عالوه بر مشارکت در روند احداث مرکز‬ ‫اموزش ضدتروریس��م ملک عبداهلل دوم با هزینه ای بالغ بر‬ ‫‪ 200‬میلیون دالر‪ ،‬پنتاگون ب��ا اجرای پروژه هایی ‪ 729‬و ‪400‬‬ ‫هزار دالری پایگاه های هوایی اردن را با هدف فراهم اوردن‬ ‫امکان استفاده جنگنده ‪ -‬بمب افکن های امریکایی از انها‬ ‫نوسازی کرد‪.‬‬ ‫عبداهلل دوم‪ ،‬پادش��اه اردن در نطق اغ��از به کار مرکز‬ ‫ضدتروریس��تی که ن��ام او را یدک م ی کش��د و ‪ 70‬میلیون‬ ‫دالر از اعتب��ار س��اختش را پنتاگ��ون تامین ک��رده از اردن‬ ‫به عنوان متحد کلی��دی امری��کا در خاورمیانه و خط مقدم‬ ‫مبارزه با اش��اعه افراط ی گری و ناامن��ی در منطقه یاد کرد‪.‬‬ ‫هم او بود ک��ه چند س��ال پیش پ��روژه هالل ش��یعی را‬ ‫کلید زد‪.‬‬ ‫انچه در س��خنان او هیچ انعکاس��ی نداشت گستره‬ ‫همکاری های دو کشور و تعداد نیروهای امریکایی مستقر‬ ‫در خاک اردن بود‪ .‬اگرچه ارتش اردن ادعا دارد تنها چند یگان‬ ‫اموزش��ی ارتش امریکا در خاک این کشور مستقر هستند‪،‬‬ ‫اما پاره ای منابع از حضور چن��د واحد از نیروهای ویژه ارتش‬ ‫امریکا در اردن خبر داده اند‪.‬‬ ‫نفوذ در خلیج فارس‬ ‫درس��ت زمانی که ارتش امریکا ب رای خ��روج از ع راق‬ ‫اماده م ی ش��د پنتاگ��ون در تالش بوده ب��دون جلب توجه‬ ‫رسانه ها حضور خود را در حوزه خلیج فارس تعمیق بخشیده‬ ‫و به شکلی نامحس��وس تر در منطقه باقی بماند‪ .‬در داخل‬ ‫امریکا و در کش��ورهایی ک��ه می زبان نیروه��ای امریکایی‬ ‫هس��تند ب رای احتراز از تبعات رسانه ای ش��دن این حضور‪،‬‬ ‫هی��چ صحبتی در م��ورد ان نم ی ش��ود‪ .‬ارت��ش امریکا به‬ ‫استثنای ای ران‪ ،‬تقریبا تمام ی کشورهای حوزه خلیج فارس‬ ‫را با احداث پایگاه های هوایی‪ ،‬دریایی‪ ،‬مقرهای صحرایی‪،‬‬ ‫مراکز اموزش و سایر تجهی زات به پادگانی بزرگ ب رای خود‬ ‫تبدیل کرده است‪.‬‬ ‫تالش های پیشین س��ازمان اطالعات مرکزی امریکا‬ ‫(‪ )CIA‬ب رای مداخله در امور داخلی کش��ورهای منطقه و‬ ‫حضور ارتش این کشور طی دهه گذشته تبعات ناخوشایندی‬ ‫در برداشته است‪.‬‬ ‫س��رازیر ش��دن بودجه پنتاگون به کش��ورهای عرب‬ ‫حوزه خلی ج فارس و ممالک عربی با هدف گسترش حضور‬ ‫نظام��ی امریکا و باز کردن ج��ای پایی در انه��ا به افزایش‬ ‫مراودات واشنگتن با رژیم های حاکم بر انها و مسلح کردن و‬ ‫نظام ی شدن منطقه ای منجر شده که در زمزه ب ی ثبات ترین‬ ‫مناطق دنیا قرار گیرد‪.‬‬ ‫تالش پنتاگون ب��رای احداث پایگاه ه��ای نظامی در‬ ‫حوزه خلیج فارس و مناطق مجاور ان تاکنون میلیاردها دالر‬ ‫ب رای مالیات دهندگان امریکایی بار مالی داش��ته‪ ،‬در حالی‬ ‫که مشخص نیست این تحرکات چه نتایجی به بار اورد‪.‬‬ ‫اکن��ون ب��ا بهان��ه ق��رار دادن خط��ر تروریس��م و‬ ‫برجسته نمایی قدرت ای ران به عنوان یک تهدید منطقه ای‪،‬‬ ‫غرب تالش دارد‪:‬‬ ‫‪ -1‬حضور خ��ود در نوهارتلن��د و هارتلند ن��و را قابل‬ ‫پذیرش نماید‪.‬‬ ‫‪ -2‬با رمالی تالش های نظامی خود را بر کش��ورهای‬ ‫منطقه سرریز نماید‪.‬‬ ‫‪ -3‬اکنون پرسش ان است که بافت موقعیتی کنونی‬ ‫ایا به ضرر امریکاس��ت یا به نفع این کش��ور؟ در این میان‬ ‫انچه بیشتر اهمیت دارد فروش سالح های تهاجمی است‪.‬‬ ‫تا چند سال پیش و قبل از فروش ‪ 62‬میلیارد دالری اسلحه‬ ‫به منطقه خاورمیانه تنها س�لاح های تدافعی به خاورمیانه‬ ‫ارسال م ی شد! ‪g‬‬ ‫سیاست نفوذ‬ ‫مصر با کمک های مالی امریکا در مدار غرب قرارگرفته است‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪3‬‬ ‫در دوره حکومت حسنی مبارک‪ ،‬ایاالت متحده امریکا‪،‬‬ ‫مصر را به عنوان یک متح��د اس��تراتژیک در نظام امنیتی‬ ‫خاورمیان��ه به بهانه وج��ود تهدیداتی چند مانند گس��ترش‬ ‫بنیادگرایی‪ ،‬وج��ود س�لاح های کش��تار جمعی و تحرکات‬ ‫کش��ورهایی نظیر ای ران و س��وریه‪ ،‬انتخاب کرده بود‪ .‬شاید‬ ‫مهم‪‎‬تری��ن عامل تعیین کنن��ده در پایداری رواب��ط قاهره و‬ ‫واشنگتن‪ ،‬عامل اس��رائیل بود‪ .‬این در حالی است که یکی‬ ‫از محورهای اساسی سیاس��ت خارجی امریکا در منطقه در‬ ‫دهه‪‎‬های گذش��ته‪ ،‬اصوال تنظیم روابط با مصر و اسرائیل و‬ ‫حفظ ارتباطات استراتژیک با هر دوی انها بوده است‪.‬‬ ‫امریکا به واس��طه امضای قرارداد کمپ دیوید‪ ،‬ساالنه‬ ‫تقریبا دو میلیارد دالر کمک‪‎‬ه��ای بالعوض در اختیار دولت‬ ‫مصر م ی‪‎‬گذاش��ت و البته در راس��تای حفظ مص��ر در مدار‬ ‫منافع غرب در منطقه هم��واره از این کمک‪‎‬ها به عنوان ابزار‬ ‫نفوذ خویش نیز بهره م ی‪‎‬جس��ت‪ .‬در واقع وابستگی مصر‬ ‫به کمک‪‎‬های ایاالت متحده‪ ،‬یکی از نقاط اسی ب‪‎‬پذیری این‬ ‫کشور بود‪ .‬به‪‎‬طوری که مصر بعد از اسرائیل در منطقه دومین‬ ‫کش��ور دریافت کننده کمک به شمار م ی‪‎‬رفت و کمک‪‎‬های‬ ‫امریکا ‪ 20‬درصد از کمک‪‎‬های خارجی این کش��ور را شامل‬ ‫م ی‪‎‬ش��د‪ .‬از دید برخی‪ ،‬تضعیف ارتش مص��ر یکی از اهداف‬ ‫امریکا در س��ال‪‎‬های پس از پیمان کمپ دیوید بوده است؛‬ ‫گرچه کمک‪‎‬های امریکا به عنوان پاداش امضای صلح سادات‬ ‫با مناخیم بگین (نخس ت وزیر وقت اسرائیل) بود و نحوه ارسال‬ ‫این کمک به ش��کلی انجام م ی‏ش��د تا موازنه قوای منطقه‬ ‫کامال به نفع تل اویو پیش برود‪ .‬از این رو محور سیاست امریکا‬ ‫در قبال ارتش مصر‪ ،‬تضعیف روحیه ملی و وابسته کردن ان‬ ‫به منابع مالی خارجی بود‪ .‬بناب راین ارتش مصر در دوره مبارک‬ ‫فاقد کارایی و ظرفیت الزم ب رای توسعه و اقتدار الزم در برخورد‬ ‫با هر نوع ناامنی داخلی و خارجی بود‪ .‬این در حالی بود که خود‬ ‫مبارک هم به ارتش‪ ،‬اطمینان الزم را نداشت و ب رای حفظ بقای‬ ‫بین الملل‬ ‫داود احمدزاده‪ /‬کارشناس مصر‬ ‫سلطنت خود‪ ،‬به تقویت نیروهای امنیتی اهتمام ویژه‪‎‬ای داشت‬ ‫و امکانات و بودجه در مرحله اول به این نیروها اختصاص داده‬ ‫م ی شد؛ شاید همین عامل یکی از مولفه‪‎‬های تسریع‪‎‬کننده‬ ‫در س��قوط مبارک و عدم توانایی ارتش در قبال موج خیزش‬ ‫گسترده مردم در ‪ 28‬ژانویه ‪ 2011‬بود‪ .‬با این وجود در رابطه با‬ ‫تاثیر کمک‪‎‬های اقتصادی امریکا در اتخاذ نوع رویکرد مبارک‪،‬‬ ‫مسائل داخلی و خارجی ذیل قابل تبیین است‪:‬‬ ‫ال�ف‪ -‬واشنگتن م ی‪‎‬کوشید از این کمک‪‎‬ها به عنوان‬ ‫اهرم فشار ب رای وادار کردن قاهره در جهت اجرای سیاست‪‎‬های‬ ‫منطقه‪‎‬ای خویش بهره ببرد و در این راستا مبارک مجبور بود‬ ‫که تن به اصالحات امریکایی در داخل بزند‪ .‬الیگارشی حاکم‬ ‫بر نظام س��رزمین فراعنه و انحصار قدرت در دس��ت حزب‬ ‫دموکراتیک ملی‪ ،‬مانع هرگونه بهب��ود وضعیت اقتصادی و‬ ‫اجتماعی مردم م ی شد و عمده این کمک‪‎‬ها به دستگاه های‬ ‫امنیت��ی و اطالعاتی مب��ارک اختصاص داش��ت؛ البته این‬ ‫کمک‪‎‬ها ابزاری مهم ب رای تقویت ماش��ین س��رکوب و مانع‬ ‫هرگونه تغییر و تحول به نفع عامه مردم در داخل محسوب‬ ‫م ی‪‎‬گردید‪.‬‬ ‫ب‪ -‬در س��طح منطقه نیز کاهش یا قطع کمک‪‎‬های‬ ‫مورد نظر‪ ،‬منوط به موافقت کنگره ایاالت متحده امریکا بود‬ ‫که البته با نفوذ برجسته‪‎‬ای که البی صهیونیستی معروف به‬ ‫اپیک (‪ )APK‬در ان دارد‪ ،‬رویکرد ویژه‪‎‬ای به تضمین امنیت‬ ‫و حفظ برتری تل اویو در منطقه نس��بت به س��ایر کشورها‬ ‫برعهده دارد‪ .‬اوج اثرگذاری این کمک ها را در نوع وابس��تگی‬ ‫و اتخاذ سیاس��ت های حمایتی مبارک از رژیم صهیونیستی‬ ‫در جنگ ‪ 21‬روزه در حمله به نوار غزه و بس��ته نگه داش��تن‬ ‫گذرگاه استراتژیک رفح م ی توان مشاهده کرد‪ .‬مبارک در واقع‬ ‫با بسته نگه داشتن این گذرگاه باعث شد که پروسه تکمیل‬ ‫محاصره نوار غزه تس��ریع شود و ش��رایط ب رای وقوع فجایع‬ ‫انسانی فراهم گردد‪ .‬در این مسیر رژیم مبارک طبق توافقی‬ ‫که با امریکا و اسرائیل داش��ت تالش هایی ب رای ایجاد دیوار‬ ‫فوالدین در مرزهای مش��ترک خود با نوار غزه انجام داد تا از‬ ‫ارسال هر نوع کمک انسانی به داخل سرزمین در حصر نوار‬ ‫غزه ممانعت نماید‪.‬‬ ‫عالوه بر این در س��طح بی ن المللی نیز رژیم مبارک در‬ ‫قبال دریافت کمک‪‎‬های اقتصادی از امریکا و برخی کشورهای‬ ‫اروپایی‪ ،‬علیه محور مقاومت در منطق��ه به ویژه ای ران عمل‬ ‫م ی‪‎‬کرد و مقامات کاخ سفید از ان به عنوان اتحاد ع ربی علیه‬ ‫ای ران یاد م ی‪‎‬کردند‪ .‬از انجا که ای ران با اتخاذ سیاست مستقل‬ ‫و حمایت همه جانبه از مقاومت لبنان و حماس و حفظ روابط‬ ‫راهبردی‪ ،‬علیه منافع غرب و نیز کشورهای سازشکار عرب به‬ ‫رهبری مصر و عربستان عمل م ی‪‎‬کرد‪ ،‬امریکای ی‪‎‬ها درصدد‬ ‫بودند با تحریک اع راب و القای خطر ای ران به عنوان معضل‬ ‫اصلی ب رای امنیت منطقه از نفوذ طبیعی ان جلوگیری کنند؛‬ ‫از این منظر رژیم مبارک ماموریت داش��ت پس از فروپاشی‬ ‫تز دو ستونی نیکس��ون در منطقه خلیج فارس‪ ،‬با بازگشت‬ ‫به نظام عربی به عنوان جایگزین س��تون نظام��ی ای ران در‬ ‫کنار عربستان به عنوان س��تون مالی و لجستیکی‪ ،‬هدایت‬ ‫و حمایت از سیاست منطقه‪‎‬ای غرب را برعهده گیرد‪ .‬تحت‬ ‫این سیاست و القای رسانه‪‎‬ای غرب‪ ،‬خطر اصلی ب رای اع راب‪،‬‬ ‫ای ران بود نه اسرائیل‪.‬‬ ‫ب ی تردید کمک‪‎‬های اقتص��ادی امریکا نه تنها عاملی‬ ‫ب رای رشد و توسعه در مصر نبوده‪ ،‬بلکه در تثبیت حاکمیت‬ ‫دیکتاتور ‪ 30‬ساله مبارک در داخل و گسترش فقر و بیکاری‬ ‫هم اثرگذار بود‪ ،‬به طوری که مصر میان کشورهای ع ربی یکی‬ ‫از فقیرترین کشورها با نرخ تورم باالست (ده درصد) و با بیکاری‬ ‫فزاینده در میان نخبگان دانش��گاهی شرایط بسیار سختی‬ ‫را تجربه کرده اس��ت‪ .‬طبق امار صندوق بی ن المللی پول از‬ ‫جمعیت باالی ‪ 80‬میلیونی مصر ح��دودا ‪ 30‬درصد با کمتر‬ ‫از دو دالر روزانه به سر م ی ب رند و حتی در قاهره پایتخت مصر‬ ‫بسیاری از مردم ب هدلیل نداشتن سرپناه مناسب در قبرستان‪‎‬ها‬ ‫زندگی م ی‪‎‬کنند؛ از این منظر باید گفت مطالبات مردم مصر‬ ‫در انقالب ‪ 2011‬عالوه بر محوریت ازادی های مدنی و حقوقی‬ ‫انسانی بحث معیشت و رفاه اقتصادی بوده است‪ .‬متاسفانه‬ ‫به رغم گذشت دو سال از س��رنگونی رژیم مبارک هنوز هیچ‬ ‫تحول مثبتی در حوزه اقتصادی ب رای مردم روی نداده اس��ت‬ ‫و کش��اکش قدرت می��ان جریانات مختلف سیاس��ی ب رای‬ ‫کسب پس��ت های کلیدی به ویژه عدم انس��جام داخلی در‬ ‫میان نیروهای اس�لامگرا در اتخاذ مواضع مش��ترک ب رای‬ ‫برون رفت از معضالت اقتصادی – اجتماعی بر ناامن ی های‬ ‫موجود دامن م ی زن��د‪ .‬تحت این ش��رایط به رغ��م برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی اسالمگرایان به رهبری‬ ‫اخوان المس��لمین‪ ،‬نزاع قدرت میان جریان های اسالمگرا و‬ ‫غی راس�لامگرا ادامه دارد و امریکای ی ها نیز ب رای اثرگذاری در‬ ‫انتخابات پارلمانی اینده‪ ،‬تداوم کمک‪‎‬های اقتصادی را منوط به‬ ‫حفظ روابط دی رینه قاهره با تل اویو و تضمین منافع خود کردند‪.‬‬ ‫اکنون اسرائیل نیز بسیار نگران است که وضعیت شکننده‬ ‫موجود بین نیروهای سیاسی به ضرر منافع این رژیم تغییر یابد‬ ‫و گسترش تنش و اشوب بر سر قانون اساسی جدید و تقابل‬ ‫دو گفتمان س��نت گرا و تحولخواه به رادیکالیزه شدن هرچه‬ ‫بیشتر اوضاع داخلی منجر گردد‪ .‬هرگونه خوداتکایی در حوزه‬ ‫اقتصادی و بهبود شرایط معیشتی‪ ،‬قدرت مانور اخوان ی ها را در‬ ‫تصمیم گیری های مستقل باز خواهد گذاشت‪ .‬در واقع اکنون‬ ‫ ترس تل اویو از به خطر افتادن پیمان صلح کمپ دیوید است‬ ‫اگرچه المرسی بارها پایبندی خود را به اجرای کامل تعهدات‬ ‫بی ن المللی اعالم داشته اس��ت‪ .‬با این وجود مردم مصر هنوز‬ ‫اسرائیل را دشمن شماره یک خود م ی دانند و در اوج انقالب‬ ‫ژانویه ‪ 2011‬با حمله به سفارتخانه این رژیم و قطع مستمر خط‬ ‫لوله گاز صادراتی به سرزمی ن های اشغالی این دشمنی را اشکار‬ ‫ت‪‎‬ها‬ ‫کردند‪ .‬در این مس��یر امریکا تالش دارد از تشدید ضدی ‏‬ ‫نس��بت به اس��رائیل در داخل مصر جلوگیری و بناب راین از‬ ‫گفتمان اصالحی و اعتدال��ی اخوانی در قبال س��لف ی‪‎‬های‬ ‫تندرو حمایت کند و المرس��ی با علم به این موضوع به ادامه‬ ‫کمک‪‎‬های اقتصادی امریکا در اینده خوشبین است‪g.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫تامین امنیت انتقال انرژی‬ ‫از جنوب به شمال‬ ‫چرا امریکا به کشورهای خاورمیانه کمک مالی می کند؟‬ ‫جعفر قنادباشی‪/‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪4‬‬ ‫قابلی ت ه��ای فرهنگ��ی و تمدنی کش��ورهای خاورمیانه و‬ ‫ش��مال افریقا م ی توان اهداف پنهانی و بسیار مهم دیگری‬ ‫را به این هدف مهم اقتصادی اضافه کرد و ان کوشش ب رای‬ ‫جلوگیری از احیای تمدن اسالمی عظیمی است که ارکان‬ ‫اصلی ان‪ ،‬در برخی از کش��ورهای این منطقه‪ ،‬بیش از دیگر‬ ‫کشورها و به صورت بالقوه وجود دارد‪ .‬کما اینکه کشور مصر‬ ‫و جامعه فرهنگی ان از مصادیق اصلی چنین کشور و چنین‬ ‫جامع��ه ای در خاورمیانه محس��وب م ی ش��وند و باتوجه به‬ ‫راهبردهای خاورمیانه ای امریکا‪ ،‬بعد از رژیم صهیونیس��تی‪،‬‬ ‫نام این کشور در صدر فهرست اس��امی کشور های دریافت‬ ‫کننده کمک های اعطایی واشنگتن قراردارد‪ .‬در واقع کشور‬ ‫مصر ازجمله کشورهای خاورمیانه است که از برخورداری از‬ ‫منابع بزرگ نفتی و در نتیجه درامدهای هنگفت ناشی از ان‬ ‫محروم اس��ت ولیکن از لحاظ موقعیت راهبردی و داش��تن‬ ‫قابلی ت های نظامی و امنیتی مورد نظر واش��نگتن‪ ،‬ش��اید‬ ‫بیشترین اهمیت را در میان مجموعه کشورهای شمال افریقا‬ ‫و غرب اسیا به خود اختصاص م ی دهد‪ .‬در واقع مشرف بودن‬ ‫بین الملل‬ ‫«کمک مالی ب رای چپاول بیشتر» یا «سرمایه گذاری‬ ‫ب رای غارت» دو عبارتی است که در دوران جنگ سرد‪ ،‬برخی‬ ‫اندیشمندان چپ‪ ،‬ب رای کمک‪‎‬های مالی غرب به کشورهای‬ ‫جهان سوم به‪‎‬کار م ی بردند؛ کمک‪‎‬هایی که از دیدگاه انان به‬ ‫علت درامدهای هنگفت نفتی در خاورمیانه‪ ،‬مصادیقی در این‬ ‫منطقه نداشت و عمدتا در کشورهای ظاه را فقیر و در عین‬ ‫حال معدن‪‎‬خیز افریقا‪ ،‬به عنوان اهرمی ب رای تاثیرگذاری مورد‬ ‫اس��تفاده قرار م ی‪‎‬گرفت و از این نظر م ی‪‎‬توانست به تقویت‬ ‫دولت‪‎‬ه��ای متحد غرب و پیش��برد برخی ازسیاس��ت‪‎‬های‬ ‫دیکته شده دولت‪‎‬های غربی در دیگر نقاط جهان بینجامد‪.‬‬ ‫اما برخالف نظر این عده از کارشناس��ان‪ ،‬همه کش��ورهای‬ ‫خاورمیانه از درامدهای حاصل از فروش نفت و گاز برخوردار‬ ‫نبوده و نیس��تند؛ با این حال جایگاه کلی��دی برخی از این‬ ‫کشورها در منطقه و همچنین قابلی ت‪‎‬های سیاسی و نظامی‬ ‫که از ان برخوردارند‪ ،‬به گونه‪‎‬ای بوده و هس��ت که امریکا و‬ ‫برخی دیگر از کش��ورهای غربی را بر‬ ‫ان م��ی‪‎‬دارد تا نام انها را در فهرس��ت‬ ‫اسام ی کش��ورهای کمک گیرنده وارد‬ ‫کنن��د و حت��ی در بس��یاری از موارد‪،‬‬ ‫این کش��ورها را بر دیگر کش��ورهای‬ ‫معدن‪‎‬خیزی ک��ه در دیگر نقاط جهان‬ ‫واقعند‪ ،‬ترجیح دهند‪ .‬البته عامل بسیار‬ ‫تعیی ن کنن��ده دیگری نی��ز در اعطای‬ ‫کمک های مالی امریکا ب��ه برخی از‬ ‫کش��ورهای خاورمیانه نقش اساسی‬ ‫داشته و دارد و ان مقتضیاتی است که‬ ‫مقامات واش��نگتن همواره به منظور‬ ‫تامین امنی��ت رژیم صهیونیس��تی‪،‬‬ ‫در اصل ی‪‎‬تری��ن راهبردهای سیاس��ت‬ ‫خارج ی‪‎‬شان دنبال کرده‪‎‬اند‪ .‬همچنان‬ ‫پایگاه های نظامی امریکا بر مبنای مناطق نفت خیز‬ ‫که تامین امنیت مخ��ازن نفت و گاز‬ ‫این منطق��ه و تامی��ن امنیت خطوط‬ ‫بر کانال سوئز (کانال س��وئز به عنوان مهمترین اب راه انتقال‬ ‫لوله و اب راه‪‎‬های انتقال ان نیز استراتژیس ت‪‎‬های امریکایی را‬ ‫نفت از درون خاک مصر م ی گذرد) از یک سو‪ ،‬واقع بودن در‬ ‫واداشته تا در راهبردهای خارجی این کشور‪ ،‬به موضوع اعطای‬ ‫کنار ملتهب ترین منطقه فلسطین یعنی غزه و همچنین در‬ ‫کمک‪‎‬های مالی به برخی از کشورهای خاورمیانه‪ ،‬اهمیت‬ ‫کنار مرزهای جنوبی فلسطین اشغالی و شاید از همه مهمتر‪،‬‬ ‫بیش��تری بدهند‪ .‬چنانکه از دیدگاه برخ��ی از صاحبنظ ران‬ ‫قابلی ت های تبدیل شدن به یکی از هسته های اصلی احیای‬ ‫مس��ائل بی ن‪‎‬الملل��ی‪ ،‬حتی کمک‪‎‬ه��ای چن��د میلیاردی‬ ‫تمدن اسالمی‪ ،‬مهمترین علل کمک های اعطایی ساالنه‬ ‫س��االنه امریکا به رژیم صهیونیس��تی نیز در ای��ن ارتباط‪،‬‬ ‫امریکا به رژیم گذش��ته و س��رکوبگر مصر بوده و هس��تند؛‬ ‫قابل توجیه و تفسیر بوده و هس��ت؛ به خصوص که سران‬ ‫کمک هایی که مقامات واشنگتن در حال حاضر نیز تداوم ان‬ ‫رژیم صهیونیستی‪ ،‬از ابتدای غصب س��رزمین فلسطین و‬ ‫را تنها در صورت ادامه شیوه های گذشته رژیم مبارک و ادامه‬ ‫سپس طی سال‪‎‬های متمادی‪ ،‬م ی‪‎‬کوشیدند تا فلسفه وجودی‬ ‫پیمان کمپ دیوید امکان پذیر دانسته اند‪.‬‬ ‫خود را در خاورمیانه‪ ،‬صیانت از منافع غرب و به نوعی ممانعت‬ ‫کمک های��ی ک��ه همانگونه که اش��اره ش��د‪ ،‬بعد از‬ ‫از خط راتی که از جانب کشورهای اسالمی‪ ،‬منافع نفتی غرب‬ ‫کمک های امریکا به رژیم صهیونیس��تی‪ ،‬بیشترین مبلغ را‬ ‫را نش��انه م ی‪‎‬رفت‪ ،‬تعریف کنند و از این لحاظ‪ ،‬حمایت‪‎‬های‬ ‫به خود اختصاص م ی دهد و عالوه بران همانند کمک های‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی و تسلیحاتی بیشتری را از امریکا و دیگر‬ ‫ی کمک هایی که‬ ‫اعطایی امریکا به اسرائیل و برخالف تمام ‬ ‫کش��ورهای غربی طلب نمایند‪ .‬ب راین مبنا‪ ،‬م ی‪‎‬توان گفت‬ ‫به دیگر کشورها م ی شود‪ ،‬از اجزای اصلی بودجه ساالنه دولت‬ ‫کمک‪‎‬های اعطایی غرب و به ویژه کمک های مالی امریکا به‬ ‫امریکاست‪ .‬اعطای این کمک ها به مصر بعد از ان اغاز شد‬ ‫رژیم های خاورمیانه‪ ،‬عمدتا در راه تامین امنیت انتقال انرژی‬ ‫که حکومت مصر بر اثر سیاست های انور سادات‪ ،‬از دوستی‬ ‫به دنیای سرمایه داری مصروف ش��ده است‪ .‬اما با نگاهی به‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪42‬‬ ‫و همکاری با بلوک شرق دست برداشت و به جمع متحدین‬ ‫غرب در منطقه پیوس��ت‪ .‬امری که در س��ال ‪ 1979‬مصر را‬ ‫به سوی امضای کمپ دیوید و واردشدن به عرصه سازش با‬ ‫رژیم صهیونیستی سوق داد‪ .‬اینک نیز ب ر اساس قانونی که‬ ‫در کنگره امریکا به تصویب رس��یده است‪ ،‬دولت واشنگتن‬ ‫تنها در صورت��ی مجاز به اعطای کمک ه��ای اقتصادی به‬ ‫مصر است که بنا به تش��خیص وزارت خارجه امریکا‪ ،‬دولت‬ ‫قاهره به توافقنامه صلح خود با اسرائیل وفادار باشد‪ .‬عالوه‬ ‫بر این دول��ت امریکا ب��ا دادن وعده کم��ک‪ ،‬در صدد جلب‬ ‫همکاری مصر ب رای جلوگیری از ورود گروه های تروریستی‬ ‫به ش��ب ه جزیره س��ینا و همچنین میانج ی گری این کشور‬ ‫در گفت وگوهای اس��رائیل با گروه های فلس��طینی است‬ ‫که درواقع به معنی کوش��ش ب رای تحقق بخش��ی دیگر از‬ ‫خواس��ته های رژیم صهیونیستی به ش��مار م ی رود‪ .‬از دیگر‬ ‫تقاضاهای واش��نگتن در قبال ادامه کمک های اعطایی به‬ ‫مصر‪ ،‬ادامه روابط نظامی و اطالعاتی مصر با ایاالت متحده‪،‬‬ ‫تسهیل عبور کش��ت ی های جنگی امریکایی از کانال سوئز‬ ‫و س��رانجام دادن حق پرواز وی��ژه ای ب رای نی��روی هوایی‬ ‫امریکاست که قاعدتا استقالل این مصر را مخدوش م ی سازد‪.‬‬ ‫البته هیالری کلینتون‪ ،‬وزی رامورخارجه سابق امریکا هم در‬ ‫س��فر به قاهره‪ ،‬وعده اعطای کمک هایی پنج میلیاردی را‬ ‫مطرح کرد که طی پنج سال و در قالب نوعی سرمایه گذاری‬ ‫بخش خصوصی به مصر داده شود‪ ،‬ولیکن تحقق این وعده‬ ‫نیز عالوه بر چند و چون های بس��یار‪ ،‬بازهم به ادامه پیمان‬ ‫کمپ دیوید بس��تگی دارد‪ .‬ای��ن درحالی که ب راس��اس امار‬ ‫موجود‪ ،‬مجموع کمک های امریکا به رژیم صهیونیس��تی‪،‬‬ ‫بیش از یک س��وم از بودجه کمک های خارجی واش��نگتن‬ ‫را تش��کیل م ی ده��د‪ ،‬ای��ن امار ‬ ‫همچنان نش��ان دهنده ان است‬ ‫ک��ه کمک های اعطای��ی امریکا‬ ‫ب��ه رژیم صهیونیس��تی به س��ه‬ ‫بخش تقس��یم م ی شود؛ بخشی‬ ‫از انها‪ ،‬ب��ه ص��ورت کمک های‬ ‫مستقیم و به طور ساالنه در اختیار‬ ‫رژیم صهیونیس��تی قرارم ی گیرد‬ ‫و برخی دیگ��ر از ای��ن کمک ها‬ ‫در چارچ��وب رواب��ط دو جانب��ه‬ ‫میان واش��نگتن و تل اویو اس��ت‬ ‫ک��ه بیش��ترین بخش ه��ای ان‬ ‫تسلیحاتی است و سرانجام بخش‬ ‫سوم کمک هایی است که امریکا‬ ‫در قال��ب وام ه��ای در برگیرنده از‬ ‫سیستم های بی ن المللی در اختیار‬ ‫رژیم صهیونیستی قرار م ی دهد‪ .‬با‬ ‫این حال مش��کالت کالن اقتصادی در امریکا که در قالب‬ ‫سنگی ن ترین بده ی ها و بزرگترین کسری ها نمود پیدا کرده‪،‬‬ ‫سبب شده تا زمزمه های مخالفت با اعطای کمک اقتصادی‬ ‫به اسرائیل نیز در گوشه و کنار امریکا‪ ،‬حتی در مجالس سنا‬ ‫و نمایندگان این کشور شنیده شود‪.‬‬ ‫با این همه‪ ،‬گس��ترش دامنه خیزش های اس�لامی‬ ‫و مردم��ی در خاورمیانه باعث ش��ده تا مقام��ات امریکا در‬ ‫کنار دیگر اهرم ها‪ ،‬اه��رم اعطای کمک ه��ای اقتصادی را‬ ‫نیز فراموش نکنند و به منظور قوام بخش��یدن به برخی از‬ ‫حکومت های متحد و کم درامد خود در خاورمیانه‪ ،‬کمک های‬ ‫تازه ای را در نظر بگی رند که ازا ین لحاظ‪ ،‬م ی توان به تازه ترین‬ ‫کمک های اعطایی به حکومت پادش��اهی اردن اشاره کرد‪.‬‬ ‫گفته م ی ش��ود که مجموع کمک هایی که از سال ‪ 1951‬تا‬ ‫سال ‪ 2012‬در اختیار اردن قرار گرفته بیش از ‪ 13/10‬میلیارد‬ ‫دالر است که در س��رکوب خیزش های مردمی و همچنین‬ ‫سرکوب فلس��طینیان اواره س��اکن اردن به کار گرفته شده‬ ‫است‪g.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کارشکنی در پرونده هسته ای ایران‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫فرار غرب از مذاکره‬ ‫‪1‬‬ ‫تعویق مذاکرات ایران با ‪ 5+1‬از ژانویه به فوریه‬ ‫چند روز پیش با وجود امادگی ای ران ب رای برگزاری دور‬ ‫جدید مذاکرات ‪ 5+1‬در تاریخ توافق شده در ماه ژانویه‪ ،‬هلگا‬ ‫اشمید‪ ،‬معاون اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا‬ ‫طی تماسی تلفنی با همتای ای رانی خود اعالم کرد که ‪5+1‬‬ ‫امادگی الزم ب رای برگزاری مذاکرات در م��اه ژانویه را ندارد و‬ ‫تاریخ جدیدی در این گفت وگو ب رای ماه فوریه پیشنهاد کرد‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که طرف ای رانی ب��ر امادگی ب رای‬ ‫انجام مذاکرات تاکید کرد و همچنین از طرف مقابل خواست‬ ‫تا به تاریخ توافق شده ب رای برگزاری گفت وگوها در ماه ژانویه‬ ‫پایبند باشد‪.‬تاریخ های ‪ 28‬و ‪ 29‬ژانویه ب رای برگزاری دور جدید‬ ‫مذاکرات ای ران و ‪ 5+1‬تعیین شده بود‪ ،‬اما ب ر اساس اعالم یک‬ ‫دیپلمات اروپایی این تاریخ به م��اه فوریه تغییر کرد که این‬ ‫ب ر خالف توافقات قبلی میان ای��ران و این گروه بود‪ .‬به نظر‬ ‫م ی اید که این تغییر در تاریخ های توافق شده بیشتر نشان از‬ ‫پشت پرده ای سیاسی دارد‪.‬‬ ‫اینطور که پیداس��ت طرف های غرب��ی به خصوص‬ ‫رژیم صهیونیس��تی نه تنها عالقه ای به انجام مذاکرات بین‬ ‫ای ران و گروه ‪ 5+1‬ندارند‪ ،‬بلکه در تالش هستند با ایجاد تنش‬ ‫و فضاسازی‪ ،‬فضای مذاکرات را متشنج کنند‪.‬شاید برهمین‬ ‫اساس بود که چند روز پیش رسانه ها غربی با خبرسازی در‬ ‫خصوص وقوع انفجار در تاسیسات هسته ای فردو در صدد‬ ‫اجرای پروژه ای ب رای فضاس��ازی علیه فعالی ت های ای ران با‬ ‫هدف تخریب مذاکرات با ‪ 5+1‬ب ر امدند‪ .‬این نوع سناریوها از‬ ‫سوی رژیم صهیونیستی هدایت م ی شود چرا که اسرائیل ی ها‬ ‫و دولت حاکم از ایجاد فضایی دیپلماتیک ب رای حل مساله‬ ‫اتمی ای ران ه راس دارند و با این نوع خبرس��ازی ها به دنبال‬ ‫ایجاد شکست در حصول نتیجه هستند‪.‬‬ ‫ش��اید تعویق تاریخ برگزاری مذاکرات ای ران و ‪ 5+1‬نیز‬ ‫در راستای این هدف مورد تعریف باشد این در حالی است که‬ ‫روسیه با پادرمیانی‪ ،‬طرف های مذاکره کننده ب رنامه هسته ای‬ ‫ای ران ر ا ترغیب کرده تا دس��ت از اصرار بردارند و درباره زمان‬ ‫و مکان مذاکرات به توافق برسند‪ .‬البته این مواضع در حالی‬ ‫بیان م ی شود که جمهوری اسالمی ای ران هیچ گاه قطع کننده‬ ‫مذاکرات نبوده است‪.‬با این حال سخنگوی کاترین اشتون‪،‬‬ ‫ای ران را به تعلل در برگزاری مذاکرات متهم کرده و همچنین‬ ‫مدعی شده ای ران در حال وقت کشی است‪ .‬هرچند روسیه و‬ ‫چین مدام تاکید دارند که اصل مذاکرات مهم است نه زمان‬ ‫و مکان ان‪ .‬اما صالحی‪ ،‬وزیر امور خارجه ای ران طی نشستی‬ ‫مطبوعاتی در حاش��یه اتحادیه س��ران افریقا تاکید کرد که‬ ‫ادعاهای طرف های غرب��ی مبنی بر وقت کش��ی ای ران در‬ ‫انجام مذاکرات کذب است و ای ران همواره اماده مذاکره ب رای‬ ‫رسیدن به نتیجه بوده و هی چ وقت قطع کننده مذاکرات نبوده ‬ ‫شو قوس ها تا انجا پیش‬ ‫است‪.‬به ه ر روی این اختالف ها و ک ‬ ‫رفت که کم کم ماه ژانویه به پایان رسید و طرفین بر برگزاری‬ ‫مذاکرات در ماه فوریه توافق کردند‪.‬‬ ‫چهار پیشنهاد جدید برای مکان مذاکرات‬ ‫ب ر اساس توافق حاصل ش��ده و اعالم امادگی طرفین‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫قرار اس��ت در ماه فوریه ب رابر ‪ 13‬بهمن تا ‪ 1‬اسفند ماه سال‬ ‫جاری مذاکرات میان ای ران و ‪ 5+1‬بر س��ر موضوع هسته ای‬ ‫ای ران انجام ش��ود‪ ،‬اما هنوز مکانی ب رای مذاک��رات در نظر‬ ‫گرفته نشده و پیشنهادات مختلفی از سوی طرف های درگیر‬ ‫مطرح م ی ش��ود‪ .‬انچه از برایند اخبار به دست م ی اید اینکه‬ ‫ترکیه و در اصل استانبول نقطه مطلوب ب رای غرب ی ها بوده‬ ‫است در حالی که جمهوری اس�لامی ای ران عالوه بر گزینه‬ ‫پیشنهادی خود یعنی قاهره‪ ،‬کش��ورهای سوئیس‪ ،‬سوئد‪،‬‬ ‫قزاقستان و ترکمنستان را نیز به عنوان دیگر گزینه ها ب رای‬ ‫می زبانی مذاکرات معرفی کرده است‪ .‬حال باید دید که مصر یا‬ ‫قزاقستان کدام مقصد مذاکرات بعدی است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر رامین مهمانپرس��ت‪ ،‬سخنگوی وزارت‬ ‫امور خارجه نیز با اشاره به تعویق زمان مذاکرات ای ران و ‪5+1‬‬ ‫تاکید کرده که نباید زمان را از دست داد‪ .‬اگر مذاکرات سریع تر‬ ‫و در چارچوبی منطقی دنبال و در ان توافقی حاصل شود به‬ ‫نفع همه است‪.‬‬ ‫وی بدقولی و به نوعی تعویق مذاکرات از سوی ‪ 5+1‬را‬ ‫کار خوبی تلقی نکرده و در عین حال تصریح داشته که ای ران‬ ‫همیشه اماده گفت وگو بوده و ب رای زمان و مکان مذاکره نیز‬ ‫پیشنهاد داشته است‪.‬این در حالی است که یک مقام مسئول‬ ‫در وزارت خارجه امریکا در گفت وگ��و با یک روزنامه عربی از‬ ‫عدم پذیرش تاریخ ‪ 9‬بهمن ب رای مذاکرات در اس��تانبول از‬ ‫سوی ای ران خبر داده و مطرح کرده که تا کنون توافقی درباره‬ ‫دور اتی مذاکرات گروه ‪ 5+1‬و ای ران ایجاد نشده‪ ،‬اما تماس ها‬ ‫در این باره ادامه دارد‪.‬‬ ‫این مقام امریکایی افزود‪« :‬ای ران از یک ماه گذش��ته‬ ‫پیش��نهادات زیادی را درباره زمان و م��کان مذاکرات مطرح‬ ‫کرده که با هم متفاوت بودند‪ .‬اخرین پیش��نهاد انها مذاکره‬ ‫در قاهره بود که با وج��ود اظهارات برخی مقامات مصری در‬ ‫زمینه وجود ناارام ی در این کش��ور و نامناسب بودن شرایط‬ ‫قاهره مطرح شد‪».‬‬ ‫وی در ادامه با متهم کردن ای ران به وقت کش��ی افزود‪:‬‬ ‫«عدم توافق درباره دور جدید مذاکرات م��ا را دچار ناامیدی‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬ما درباره زمان و مکان مذاکرات از خود نرمش‬ ‫نشان دادیم‪ ،‬اما ای ران شروط جدیدی را مطرح م ی کند و این‬ ‫به معنای وقت کشی است‪».‬در راس��تای تعویق مذاکرات از‬ ‫سوی ‪ 5+1‬رسانه های غ ربی نیز در گزارش های متعددی این‬ ‫مهم را مورد ارزیابی قرار دادند‪ .‬در این خصوص یک روزنامه‬ ‫امریکایی نوش��ته است که پیشرفت های هس��ته ای ای ران‬ ‫موجب شده این کش��ور در مذاکره با کشورهای ‪ 5+1‬قدرت‬ ‫چان هزنی بیشتری داشته باشد‪.‬‬ ‫یک عضو ش��ورای روابط خارجی امری��کا در روزنامه‬ ‫نیویورک تایمز در گزارشی به چالش ها و موانعی پرداخته که‬ ‫ممکن است باعث شود کشورهای ‪ 5+1‬در رسیدن به توافق‬ ‫با ای ران دچار مشکل شوند‪.‬‬ ‫این گ��زارش در ابت��دا م ی نویس��د در می��ان طرفین‬ ‫شرکت کننده در این مذاکرات‪ ،‬کشورهای غ ربی سرگرم وضع‬ ‫تحریم علیه ای ران هس��تند و م ی گویند تنها در صورتی این‬ ‫تحریم ها را کاهش خواهند داد که ای��ران جنب ه های اصلی‬ ‫برنامه هس��ته ای اش را متوقف کند‪ .‬ای ران نیز از سوی دیگر‬ ‫م ی داند که توسعه قابلی ت های هسته ای اش باعث خواهد‬ ‫شد قدرت چانه زن ی اش افزایش یابد‪.‬‬ ‫نیویورک تایمز م ی افزاید‪« :‬هی چ ک��دام از دو طرف در‬ ‫مسیر دستیابی به امتیازات‪ ،‬حاضر نیس��تند از انچه انها را‬ ‫تکی ه گاهشان در این مذاکرات م ی دانند‪ ،‬چشم پوشی کنند‪».‬‬ ‫به هر روی به نظر م ی اید که غرب ی ها در صدد هستند‬ ‫تا با اس��تفاده از س��ناریوهای مختلف از جمله تعویق زمان‬ ‫مذاکرات یا استفاده از خبرس��ازی های کذب از جمله انفجار‬ ‫در سایت های هس��ته ای‪ ،‬به دنبال ایجاد فضایی ب رای عدم‬ ‫حصول نتیجه باش��د تا بتوانند از این طری��ق از ای ران وقت‬ ‫بخرند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪44‬‬ ‫ایا مواضع امریکا در مذاکرات ایران و‪5+1‬‬ ‫تغییرمی کند؟‬ ‫غربی ها اراده ای برای حل مسائل از طریق مذاکره و گفت وگو ندارند‬ ‫پروپاگاندای سیاه‬ ‫منصور حقیقت پور‪ /‬نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی‬ ‫‪3‬‬ ‫گروه‪ 5+1‬با اش��اره به ام��اده نبودن ب��رای مذاکره با‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران در ماه جاری خواه��ان به تعویق‬ ‫افتادن مذاکرات هس��ته ای به ماه فوریه ش��ده اس��ت‪ .‬این‬ ‫درحالی است که جمهوری اسالمی ای ران امادگی کامل ب رای‬ ‫مذاکرات و شرکت در گفت وگو ها با گروه ‪ 5+1‬را دارد و در عین‬ ‫حال از طرف مقابل نیز خواست تا به تاریخ مورد توافق ب رای‬ ‫برگزاری مذاکرات در ماه ژانویه پایبند باشد‪.‬‬ ‫انچه در این خصوص حائز اهمیت است اینکه غ رب ی ها‬ ‫و به خصوص اعضای گروه ‪ 5+1‬با تعمدی خاص در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای با ای ران ش��رکت م ی کنند‪ .‬انها همواره در تالش‬ ‫هس��تند تا فضای گفت وگو و مذاکره را از فضای حقوقی به‬ ‫فضای سیاسی بکش��انند‪ ،‬چرا که مذاکرات هسته ای از یک‬ ‫فضای کامال حقوقی برخوردار است و بر پایه همین فضا نیز‬ ‫قوانین و مقرراتی در دنیا وجود دارد که جمهوری اس�لامی‬ ‫ای ران نیز تابع ان قوانین است و ب ر اساس ان هم فعالی ت های‬ ‫هسته ای و به خصوص غن ی سازی اورانیوم انجام شد‪ .‬البته‬ ‫این در حالی اس��ت که ای ران حاضر اس��ت اگر انحرافی در‬ ‫فعالی ت های خود داشته به لحاظ حقوقی بررسی کند و در این‬ ‫راستا نیز پای میز مذاکره حاضر و به گفت وگو با طرف های‬ ‫مقابل بنشیند‪.‬‬ ‫اما در چنین ش��رایطی طرف مقاب��ل یعنی غرب ی ها‬ ‫فضای حقوقی حاکم بر فعالی ت های هس��ته ای ای ران را به‬ ‫فضای سیاسی تبدیل کردند و البته به نظر م ی اید که به جای‬ ‫مذاکره سیاسی بیشتر رقاصی سیاس��ی م ی کنند؛ اعضای‬ ‫گروه ‪ 5+1‬در مقابله با فعالی ت های ای ران با هر اهنگی و در هر‬ ‫موقعیتی رقص خاصی را پیاده م ی کنند و به نظر م ی اید که‬ ‫اینها به جز رقاصی سیاسی کار دیگری نم ی کنند‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫با این ش��رایط به نظر م ی اید غرب ی ه��ا اراده ای ب رای‬ ‫حل مسائل از طریق مذاکره و گفت وگو ندارند و تنها چشم‬ ‫امیدش��ان به نتایج حاص��ل از انتخاب��ات یازدهمین دوره‬ ‫ریاست جمهوری در ای ران است که البته امیدواریم با حضور‬ ‫انقالبی مردم در این مسیر مایوس شوند‪.‬‬ ‫انچه مهم اس��ت اینکه جمهوری اسالمی ای ران نباید‬ ‫از فعالیت خود در بحث غن ی س��ازی اورانیوم عقب نشینی‬ ‫کند‪ ،‬ای ران باید همچنان به فعالی ت های خود ادامه دهد‪ ،‬این‬ ‫درحالی اس��ت که همچنان ب رای حضور پای میز مذاکرات‬ ‫حقوقی و سیاسی امادگی الزم را دارد‪ ،‬اما به نظر م ی اید که‬ ‫طرف مقابل چندان تمایلی ب رای حل مش��کالت ان هم از‬ ‫طریق گفت وگو ندارد‪.‬‬ ‫غرب ی ها با رفتارهای این گونه درصدد هس��تند تا بازی‬ ‫را به نوعی به سود خود تمام کنند‪ ،‬انها با استفاده از موضوع‬ ‫هسته ای ای ران به مقاصد مختلفی دست م ی یابند‪ ،‬از جمله‬ ‫اینکه از این موضوع ب رای اس��تفاده به عنوان یک اهرم فشار‬ ‫بر سر فعالی ت های مختلف جمهوری اسالمی ای ران استفاده‬ ‫م ی کنند‪ ،‬ضمن اینک��ه موضوع فعالی ت ه��ای اتم ی ای ران‬ ‫همواره دس��تاویز و بهانه ای ب رای افزایش تحریم ها از سوی‬ ‫غرب علیه کشورمان است‪ .‬غ رب ی ها با استفاده از تحریم ها و‬ ‫تشدید این مواضع نشان م ی دهند که اراده جدی ب رای حل و‬ ‫فصل مشکالت ندارند‪.‬‬ ‫انها در قضیه مط��رح در خصوص انفجار در س��ایت‬ ‫غن ی س��ازی فردو نیز بر پایه همین خواست و اهداف عمل‬ ‫کردند و با ادعایی کذب و دروغین مدعی شدند که چند انفجار‬ ‫در این سایت رخ داده است‪ ،‬این درحالی است که تاسیسات‬ ‫فردو زیر نظر مستقیم اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی است‬ ‫و بازرس��ان اژانس به ش��کل مداوم به این مرکز رفت و امد‬ ‫م ی کنند‪ ،‬اما به همان دلیل نبود اراده ب رای حل مش��کالت‬ ‫غ رب ی ها و در راس انها رژیم صهیونیستی‪ ،‬به دنبال فضاسازی‬ ‫و سناریوسازی پیش از مذاکرات هستند‪.‬‬ ‫با این هم��ه ای ران در وضعیت کنون��ی هیچ تقابلی با‬ ‫طرف مقابل ن��دارد و تنها بر پایه ه��ای اصولی حقوق خود‬ ‫ایستادگی م ی کند چرا که اگر به همین مقدار نیز ایستادگی‬ ‫نکنیم انها پا را فراتر م ی گذارند و خواستار توقف غن ی سازی‬ ‫اورانیوم م ی شوند‪.‬جمهوری اسالمی ای ران همواره از حقوق‬ ‫حقه خود دفاع م ی کند و چیزی فرات��ر از این حقوق را طلب‬ ‫نم ی کند‪ .‬ما مجبور به استفاده از فناوری هسته ای ب رای رفع‬ ‫مشکالت خود هستیم‪ .‬در حال حاضر نزدیک به ‪ 800‬هزار‬ ‫بیمار در کش��ور وجود دارد که نیازمن��د داروهایی با فناوری‬ ‫خاص هس��تند و طرف مقابل داروها را در اختیار ای ران قرار‬ ‫نم ی دهد و اگر خود تولید نکنیم باید محتاج دیگر کشورها‬ ‫باقی بمانیم؛ درصورتی که جوانان و دانشمندان ما توانستند‬ ‫این دانش هس��ته ای را بومی و منطقه ای کنند و در اختیار‬ ‫خود بگیرند‪ .‬جمهوری اس�لامی ای ران هم��واره روی اصول‬ ‫و مبانی خود محکم ایس��تاده اس��ت‪ ،‬ای ران پایبندی خود را‬ ‫هم به قوانین بی ن المللی ثابت ک��رده و روی منافع ملی نیز‬ ‫حاضر به مذاکره با هیچ طرفی نیست‪ .‬این درحالی است که از‬ ‫مذاکره فرار نم ی کند‪ ،‬اما طرف مقابل به بهانه های مختلف از‬ ‫حضور پای میز مذاکره فرار م ی کند‪.‬انچه در خصوص تغییر‬ ‫مکان مذاکره مطرح شده است بیشتر به یک سناریو شباهت‬ ‫دارد که ب رای اتالف وقت انجام م ی ش��ود‪ .‬غرب ی ها درصدد‬ ‫هستند تا با استفاده از این وقت کشی به خرداد ماه و انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری نزدیک ش��وند تا از این منظر نتیجه ای‬ ‫بگیرند‪ ،‬اما نم ی دانند که با انتخابات ریاست جمهوری هیچ‬ ‫تغیی��ری در مواضع و اص��ول جمهوری اس�لامی ای ران رخ‬ ‫نخواهد داد‪.‬غرب بر پایه همین تحلیل احساس م ی کند که‬ ‫اگر تحریم ها را افزایش دهد و دامنه را تنگ تر کند و در این‬ ‫راس��تا می زان نارضایتی مردم را افزایش یابد‪ ،‬مردم از انقالب‬ ‫فاصله م ی گیرند و در انتخابات شرکت نم ی کنند‪ .‬این کامال‬ ‫نشانه ب ی تدبیری انها در طرز نگاه به مسائل ای ران است‪.‬‬ ‫امریکای ی ها از نظر نظامی و صنعتی بزرگ هس��تند‪،‬‬ ‫اما عقل و تدبیر بزرگ ندارن��د‪ ،‬ضمن اینکه بزرگ بودن انها‬ ‫دلیل بر درست عمل کردن نیست‪ ،‬انها در ع راق و سوریه و‬ ‫لبنان بد عمل کردند و اینها همه نش��ان از س��وء تدبیر این‬ ‫کشورهاست‪g .‬‬ ‫حسن بهشتی پور‪ /‬کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫ماه ژانویه تاریخ توافق ش��ده ای ران با گروه ‪ 5+1‬ب رای‬ ‫انجام دور تازه ای از مذاکرات هسته ای بود‪ ،‬اما چندی پیش با‬ ‫وجود امادگی ای ران ب رای این گفت وگو ها خانم هلگا اشمید‬ ‫در تماسی تلفنی با همتای ای رانی خود اعالم کرد که ‪5+1‬‬ ‫امادگی الزم ب��رای برگزاری مذاکرات در تاریخ توافق ش��ده‬ ‫را ندارد و تاریخ جدی��دی در این گفت وگو ب��رای ماه فوریه‬ ‫پیشنهاد شد‪.‬‬ ‫جدای مباحث مرتبط با تعویق مذاکرات هس��ته ای از‬ ‫سوی طرف های درگیر به نظر م ی اید که مذاکره بهترین راه‬ ‫لو فصلموضوعهسته ایجمهوریاسالمیای ران است‪.‬‬ ‫ب رایح ‬ ‫نباید به غلط متصور شد که در صورت عدم انجام مذاکرات‬ ‫هیچ اتفاقی نم ی افتاد‪ ،‬بلکه طرفین درگی��ر باید ب رای رفع‬ ‫سوء تفاهمات موجود در این پرونده پای میز مذاکره بیایند و‬ ‫با گفت وگو به حل مسائل بپردازند‪ .‬در غیر این صورت تنها‬ ‫راهی که ب رای موضوع هسته ای ای ران باقی م ی ماند از نظر‬ ‫مخالفان تندروی ای ران گزینه و اقدام نظامی است‪.‬‬ ‫بناب راین باید به دنبال مذاکره باش��یم که خوشبختانه‬ ‫مسئوالن مرتبط با پرونده هسته ای در کشورمان نیز پیگیر‬ ‫انجام مذاکرات هستند‪ .‬انچه در حواشی موضوع مذاکرات‬ ‫مه��م و حائز اهمیت اس��ت رفتار ایاالت متح��ده امریکا در‬ ‫ادامه مسیر است‪ .‬با وجود ش��کل گیری و اغاز به کار دولت‬ ‫جدید باراک اوباما هنوز نش��انه ای دال ب��ر تغییر مواضع و‬ ‫سیاست های امریکا نس��بت به ای ران مشاهده نم ی شود و‬ ‫رفتار دولتمردان این کش��ور نس��بت به ای ران همچنان در ‬ ‫هاله ای از ابهام اس��ت‪.‬امریکای ی ها طی چهار سال گذشته‬ ‫در مواجهه با صحنه جمهوری اس�لامی ای��ران همواره بر‬ ‫سیاست افزایش فش��ار از طریق تشدید تحریم ها پافشاری‬ ‫کردند‪ ،‬ضمن اینکه به هنگام مذاکره و گفت وگو نیز با طرح‬ ‫موضوعات مختلف در تالش بودند مباحث به نقطه مشترک‬ ‫نرس��د‪.‬وقتی س��ردمداران ایاالت متحده از سیاست تحریم‬ ‫و فش��ار دس��ت بردارند و به دنبال ایجاد فضای همکاری و‬ ‫همراهی ب رای ادامه مس��یر مذاکرات باش��ند‪ ،‬م ی توان به‬ ‫نتیج��ه گفت وگو ها و مذاک��رات امیدوار ب��ود و تصور کرد‬ ‫که مباحث مطرح در مذاکرات به نوعی س��ودمند اس��ت و‬ ‫نتیجه برد برد از ان حاصل م ی ش��ود ک��ه البته این مهم به‬ ‫نفع هر دو طرف اس��ت‪ .‬به نظر م ی اید ک��ه طرفین پیش‬ ‫از اینکه راجع به زمان و مکان مذاکرات چانه زنی کنند باید‬ ‫روی فضای حاکم بر مذاکرات بحث کنن��د چرا که فضای‬ ‫مذاکرات و در عین حال چگونگ��ی تامین منافع دو طرف‬ ‫و ارائ��ه تضمی ن های مرتبط ب��ا مباحث بس��یار مهمتر از‬ ‫مکان و زمان انجام گفت وگوهاس��ت‪ .‬باید دقت داشت که‬ ‫در طول مذاکرات حق ای ران ضایع نشود و از طرف دیگر هم‬ ‫مشخص شود که جمهوری اسالمی ای ران به دنبال ساخت‬ ‫سالح هسته ای نیست‪ .‬در این فضا باید به دنبال راهکارهای‬ ‫جدید بود و طرح های جدیدی را نیز ارائه داد‪ .‬عقبه مذاکرات‬ ‫نشانه برگزاری گفت وگوها در مکان های مختلف است‪ ،‬این‬ ‫مذاکرات شش ماه پیش در مسکو پایتخت روسیه انجام شد‬ ‫و در حال حاضر هم در هر جای دیگری اگر مذاکرات انجام‬ ‫شود و همان سیاست های قبلی س��رلوحه امور باشد‪ ،‬هیچ‬ ‫کاری از پیش نم ی رود و همان نتایج قبلی حاصل م ی شود‪.‬‬ ‫البته نباید فراموش ک��رد که در این بین طرف مقابل‬ ‫نیز با اس��تفاده از ترفندهای مختلف به فضاسازی پیش از‬ ‫مذاکرات م ی پردازد‪ .‬بر همین اس��اس ب��ود که چندی قبل‬ ‫شایعه وقوع چند انفجار در تاسیس��ات غن ی سازی فردو از‬ ‫سوی یک روزنامه اسرائیلی مطرح ش��د‪ .‬این درحال ی است‬ ‫که چنین شایعاتی کامال ب ی اساس و ب ی پایه است‪ .‬افرادی‬ ‫که در این زمینه اطالعات کافی داش��ته باشند این مسائل‬ ‫را باور نم ی کنند‪ ،‬چرا که تاسیسات غن ی سازی فردو مکانی‬ ‫اس��ت که کامال تحت نظارت و بازرسی اژانس بی ن المللی‬ ‫انرژی اتمی است البته تمام مراکز هس��ته ای ای ران تحت‬ ‫نظارت اژانس اس��ت و اگ��ر اتفاقاتی از این دس��ت بیفتد‬ ‫قطعا اولین خبر رسمی از س��وی اژانس انرژی اتمی مطرح‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬به هرحال وقتی این خبر منتشر شد ب رای همه‬ ‫مشخص بود که این مساله کامال دروغ و کذب است‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه اصال نم ی توان چنین اتفاقی را در صورت وقوع مخفی‬ ‫کرد چرا که اگر تشعش��عات اورانیوم پخش شود در طیف‬ ‫وسیعی قابل مشاهده است‪ ،‬بناب راین در این نوع اخبار افراد‬ ‫اهل فن کامال متوجه دروغ بودن ان هستند‪.‬‬ ‫در این راستا تنها یک روزنامه اسرائیلی با این ادعا خود‬ ‫را رسوا کرد این درحالی بود که حتی امریکای ی ها رسما اعالم‬ ‫کردند که نم ی توانند چنین خبری را تایید کنند‪.‬‬ ‫این ماجرا در واقع یک رس��وایی خبری بود که بسیار‬ ‫ناشیانه تنظیم شده بود و به هیچ جایی هم نرسید‪ ،‬چرا که‬ ‫اگر انفجاری رخ دهد کسی نم ی تواند ان را پنهان یا تکذیب‬ ‫کند بناب راین اساس ان دروغ بافی بوده و بعد هم رسوایی‪.‬‬ ‫اما در خصوص مذاکراتی که ب��ه هرحال در تاریخی‬ ‫توافقی قرار اس��ت بین ای ران و گروه ‪ 5+1‬انجام شود‪ ،‬مهم‬ ‫تغییر مواضع و سیاس��ت های امریکا در قبال ای ران اس��ت‬ ‫چرا که جمهوری اسالمی ای ران از یک سو و غ رب ی ها از سوی‬ ‫دیگر پیش��نهادات و مباحث و مطالبات خود را در مذاکرات‬ ‫مط��رح کرده اند‪ .‬ام��ا در این بی��ن باید به دنبال پیش��نهاد‬ ‫جدید بود‪ .‬باید در سیاس��ت های اوباما دقت کرد؛ اینکه در‬ ‫دوره جدید دولت او چ��ه تغییری در رفتار نس��بت به ای ران‬ ‫وجود دارد‪ .‬برخی معتقدند که شاید تغییر نماینده امریکا در‬ ‫تیم مذاکره کننده ‪ 5+1‬در روند گفت وگوها و در نهایت نتایج‬ ‫حاصل از ان تاثی ر گذار باشد‪ .‬این در حالی است که به نظر‬ ‫م ی اید درموضوع هس��ته ای ای ران این نوع تغیی رات چندان‬ ‫تاثیرگذار و تعیی ن کننده نیست‪.‬‬ ‫اما به طور کلی باید در نظر داش��ت که مواضع جان‬ ‫کری مواضع تعیی ن کننده ای بوده است و نسبت به سوزان‬ ‫رایس که نماینده امریکا در س��ازمان ملل است‪ ،‬جان کری‬ ‫معتدل تر است‪.‬‬ ‫به هر روی مس��اله اصل��ی در پرتو مذاک��رات اتمی‬ ‫ ای ران و گ��روه ‪ 5+1‬ارائه طرحی نو و جدید از س��وی باراک‬ ‫اوباما‪ ،‬رئی س جمهوری ایاالت متحده امریکاست و اینکه ایا‬ ‫تجدید نظری روی سیاست های غلط چهار سال گذشته خود‬ ‫اعمال کرده یا همچنان بر طبل تحریم م ی کوبد‪.‬‬ ‫چه بس��ا تا زمانی که امریکای ی ها بر طبل تحریم ها‬ ‫م ی کوبن��د به جای��ی نم ی رس��ند‪ .‬حداقل باید بخش��ی از‬ ‫تحریم ها را لغو کنند یا در صورتی که بتوانند باید سیاست و‬ ‫استراتژی جدیدی را نسبت به ای ران در پیش بگیرند‪.‬‬ ‫این در حالیست که اوباما در سخنرانی مراسم تحلیف‬ ‫خود مطرح کرد که در صدد است تا معضالت بی ن المللی که‬ ‫تاکنون داشته را از طریق مذاکره و گفت وگو حل کند؛ حال‬ ‫باید دید که در عمل چنین اتفاقی م ی افتد یا خیر‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪46‬‬ ‫اپوزیسیون علیه المرسی‬ ‫ کودتای‬ ‫سیاست مداران سکوالر‬ ‫مصر به سمت انقالب جدید می رود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪47‬‬ ‫معمای«پورت سعید»‬ ‫کودتای سیاستمداران سکوالر علیه دولت اخوانی در مصر‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مصر دو س��ال پس از س��رنگونی حس��نی مبارک‪،‬‬ ‫حاکم پیشین این کش��ور‪ ،‬اکنون مجددا ابستن تحوالت‬ ‫جدیدی شده است‪ .‬گس��ترش تنش‪‎‬های فزاینده سیاسی‬ ‫در پی اع�لام حک��م دادگاه عال��ی مصر ب��رای خاطیان‬ ‫باش��گاه پورت س��عید به تقابل جدی موافقان و مخالفان‬ ‫رئی س‪‎‬جمهور اسالمگرای مصر‪ ،‬محمد المرسی انجامیده‬ ‫و سایه بحران داخلی مصر‪ ،‬امنیت کش��ور را نیز با تهدید‬ ‫روبه رو س��اخته اس��ت‪ .‬مصر همچنان در تکاپوی رسیدن‬ ‫به ارامش و برقراری حکومت مردمس��االر با دشواری‪‎‬های‬ ‫جدی روبه روست‪ .‬درگیری ها و خشونت های روزهای اخیر‬ ‫در سه شهر اسماعیلیه‪ ،‬س��وئز و پورت سعید در شرایطی‬ ‫ادامه پیدا کرده که به گواهی س��اکنان‪ ،‬پورت سعید عالوه‬ ‫بر این‪‎‬که بیش��ترین تنش ه��ا و تلفات جان��ی در ان روی‬ ‫داده در روزه��ای اخیر ش��اهد تیران��دازی تک تیرانداز ها‬ ‫به س��وی مردم معترض بوده اس��ت‪ .‬به گفته پزش��کان‪،‬‬ ‫پ��س از ش��روع ناارام ی ها تنه��ا در پورت س��عید حداقل‬ ‫‪ ۴۲‬تن کش��ته و صد ها تن زخمی ش��ده اند‪ .‬این در حالی‬ ‫اس��ت که چندی پیش همه‪‎‬پرس��ی قانون اساسی مصر‬ ‫در یک فضای امنیت��ی توام با ب ی اعتم��ادی مطلق میان‬ ‫موافق��ان المرس��ی (اخوان ی ه��ا و س��لف ی ها) و مخالفان‬ ‫وی در طیف جریان گس��ترده س��کوالرها‪ ،‬ناصریس ت ها‪،‬‬ ‫گروه های مل ی گ��را و اقلیت پرنفوذ قبط��ی در دو مرحله‬ ‫برگ��زار گردید‪ .‬اکن��ون ب ی تردید مصر در ش��رایط گذار به‬ ‫دموکراس��ی پس از س��رنگونی رژیم اقتدارگ��رای مبارک‬ ‫قرار دارد و به رغ��م موانع متعدد با برگ��زاری انتخابات ازاد‬ ‫پارلمانی و ریاس��ت جمهوری‪ ،‬دوره جدی��دی را در حیات‬ ‫سیاس��ی خود تجربه م ی‪‎‬کند‪ .‬روند موجود نشان م ی‪‎‬دهد‬ ‫که به رغم پیروزی مقطعی محمد المرس��ی بر مخالفان‪،‬‬ ‫همچنان ش��اهد تداوم بحران و س��تیزهای اجتماعی در‬ ‫مصر خواهیم بود‪ .‬اکنون مخالف��ان رئی س‪‎‬جمهور‪ ،‬ضمن‬ ‫متهم ساختن وی به انحصارطلبی‪ ،‬م ی‪‎‬گویند که المرسی‬ ‫فقط به منافع اخوان و جریان‪‎‬های همس��و یعنی سلف ی ها‬ ‫فکر م ی‪‎‬کند‪ .‬اصوال حضور جریان س��لفی در الیه قدرت و‬ ‫تالش‪‎‬های این گروه تندرو ب رای ارائه چهره خشن از اسالم‪،‬‬ ‫پاشنه اشیل دولت میانه‪‎‬روی اسالمگراست‪ .‬اخوان ی‏ها که‬ ‫مدعی برقراری س��ازش میان دموکراسی با شریعت اسالم‬ ‫و ارائه چهره معتدل از اسالم هس��تند‪ ،‬به دنبال همسویی‬ ‫با جریان س��لفی در انتخابات اتی‪ ،‬بر هراس جریان‪‎‬های‬ ‫س��کوالر و مل ی‪‎‬گرا افزوده اند و حتی دامنه این نگران ی‪‎‬ها‬ ‫به خ��ارج از مصر هم رس��یده‪ .‬باید توجه داش��ت اقدامات‬ ‫خش��ونت‪‎‬بار این گ��روه تندرو‪ ،‬ضم��ن رادیکالی��زه کردن‬ ‫فضای دو قطبی جامعه‪ ،‬ممکن اس��ت بس��تر مناس��بی‬ ‫را نیز برای دخالت بیش��تر نیروهای امنیت��ی و نهادهای‬ ‫نظام ی در جامعه فراه��م اورد‪ .‬ب ی‪‎‬تردید گرچه در وضعیت‬ ‫موجود‪ ،‬ارتش همراهی و همکاری با دولت را ب رای برقراری‬ ‫نظم و امنیت در جامعه پذیرفته اس��ت‪ ،‬ولی تداوم چرخه‬ ‫خش��ونت به دلیل عدم تفاهم گروه‪‎‬های سیاسی م ی‪‎‬تواند‬ ‫نظامیان را در اقدام برای کنترل اوضاع سیاس��ی کش��ور‬ ‫تشویق نماید‪.‬‬ ‫این درحالی است که نیروهای امنیتی به‪‎‬عنوان افراد‬ ‫ازموده که با برخی از کشورهای غربی هم از زمان گذشته‬ ‫ارتباطات مستحکمی داشته و دارند‪ ،‬اوضاع متشنج جامعه‬ ‫را از نزدیک رصد م ی‪‎‬کنند و ب ی‪‎‬ش��ک هرگونه ب ی‪‎‬تدبیری‬ ‫انقالبیون اعم از جریان‪‎‬‏های اس�لامگرا و غی راس�لامگرا‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪48‬‬ ‫این فرصت طالیی را به برخ��ی از مهره‪‎‬های امنیتی رژیم‬ ‫گذشته و شکس ت‪‎‬خوردگان انقالب ژانویه ‪ 2011‬خواهد داد‬ ‫که در راستای بازگرداندن امنیت به جامعه اشوب‪‎‬زده دست‬ ‫به کودتای نظامی بزنند‪ .‬اکنون درحال ی‪‎‬که فقر گسترده در‬ ‫جامعه برپاس��ت‪ ،‬ناامیدی نیز میان اقشار مختلف جامعه‬ ‫شایع شده و اقتصاد رنجور مصر همچنان وابستگی خود‬ ‫را به کمک‪‎‬های بی ن‪‎‬الملل��ی و صندوق پول جهانی حفظ‬ ‫کرده است‪ .‬تصاعد بحران در سرزمین فراعنه به‪‎‬دلیل عدم‬ ‫پذیرش قواعد سیاس��ی و رویه‪‎‬های دموکراتیک از سوی‬ ‫جریان‪‎‬های مختلف بر مش��کالت موج��ود جامعه خواهد‬ ‫افزود‪ .‬در بررسی مولفه های اثرگذار و دلیل تشدید اوضاع‬ ‫سیاسی جامعه و سناریوهای احتمالی م ی‪‎‬توان به مسائل‬ ‫زیر اش��اره کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬به رغ��م پی��روزی مقطع��ی جریان اس�لامگرا‪،‬‬ ‫درگیری می��ان طرف��داران و مخالفان المرس��ی وارد فاز‬ ‫جدیدی خواهد ش��د‪ .‬ظاه��را طرفین حاضر ب��ه پذیرش‬ ‫مصالحه و عقب‪‎‬نشینی از مواضع خود نیستند و دوقطبی‬ ‫موج��ود در جامعه ک��ه در قال��ب دو گفتمان اس�لامگرا‬ ‫و غی راس�لامگرا قابل تش��خیص اس��ت‪ ،‬فقط ب��ه عامه‬ ‫مردم مح��دود نم ی‪‎‬ش��ود؛ بلکه در میان اصن��اف‪ ،‬وکال و‬ ‫قضات و قشر دانشگاهی هم ش��اهد این صف‪‎‬بندی‏ها و‬ ‫جبهه‪‎‬گیری‪‎‬های موافق و مخالف المرس��ی خواهیم بود‪.‬‬ ‫بنابراین سهم‪‎‬خواهی از قدرت و تفرقه موجود م ی‪‎‬تواند به‬ ‫درگیری داخلی بینجامد و سرنوشتی چون ع راق ب رای این‬ ‫کش��ور رقم بزند‪.‬‬ ‫‪ -2‬مسئولیت برقراری نظم‪ ،‬امنیت و توسعه جامعه‬ ‫برعهده دولت المرسی است‪ .‬وی به جای سرگرم شدن در‬ ‫بازی قدرت‪ ،‬که دقیقا خواست برخی مخالفان و گروه‪‎‬های‬ ‫تندرو در جبهه لیب رال و بازماندگان رژیم گذشته است‪ ،‬باید‬ ‫به‪‎‬عنوان یک فرد پراگماتیس��م‪ ،‬تصویر بازیگری مسئول‬ ‫را از خود به همگان نش��ان دهد و از رفتارهای سینوسی و‬ ‫چرخش های پ ی در پی به سمت گروه های تندروی هر دو‬ ‫جریان خودداری نماید‪ .‬باید توجه داشت یکی از مطالبات‬ ‫اصلی مردم در کنار اس�لام خواهی و عدالت طلبی‪ ،‬بحث‬ ‫معیش��ت و زدودن فقر از رخسار زنگ‪‎‬زده س��رزمین نیل‬ ‫بوده و هس��ت‪ .‬به همین خاطر المرس��ی بای��د به جای‬ ‫گس��ترش تنش و ش��عار «جنگ‪ ،‬جنگ تا پیروزی»‪ ،‬راه‬ ‫تعامل با گروه‪‎‬های مختلف سیاسی را در پیش گیرد تا در‬ ‫فضایی ارام و توام با احترام به مخالف و براس��اس قانون‪،‬‬ ‫شرایط را برای رشد پایدار جامعه مهیا سازد‪ .‬این نکته نیز‬ ‫حائز اهمیت است که در این مسیر‪ ،‬طیف تندروی لیبرال‬ ‫تالش دارد با دامن زدن به برخی از مواد قانون اساس��ی و‬ ‫جاری و ساری ش��دن شریعت اس�لام در راستای سیاست‬ ‫اسالم‪‎‬ه راس��ی در داخل و منطقه حرکت کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬به نظر م ی‪‎‬رسد اخوان برای تداوم اقتدار خویش‬ ‫در جامعه و تثبیت گفتمان سیاس��ی ‪‎‬اش ب ر‪‎‬اساس هویت‬ ‫دینی و عربی نیازی به جنجال‏سازی و ستیز با گروه‪‎‬های‬ ‫سکوالر‪ ،‬چپی و مل ی‏‪‎‬گرا نداشته باشد؛ چرا‪‎‬که سیر طبیعی‬ ‫تحوالت مص��ر م ی‪‎‬توان��د اخوان‪‎‬المس��لمین را در ازمون‬ ‫حکومتداری موفق نش��ان دهد‪ .‬بنابراین به رغم برخی از‬ ‫ریزش‪‎‬ها در جبهه اس�لامگرا هنوز هم اقب��ال عمومی با‬ ‫این جریان اس��ت‪ .‬با این وجود‪ ،‬حرکت در مسیر خواست‬ ‫س��لف ی‏های افراطی و تن ن��دادن به برخ��ی از مطالبات‬ ‫معق��ول انقالبیون م ی‪‎‬تواند سرنوش��تی چ��ون مبارک را‬ ‫ب رای المرسی رقم بزند‪ .‬بناب راین تفاهم و گفت‪‎‬و گو بهترین‬ ‫گزینه برای عبور از ای��ن پیچ تاریخی اس��ت و در مقابل‬ ‫به کارگیری قوه قهری��ه و ابزار زور بر خش��ونت‪‎‬ها خواهد‬ ‫افزود‪ .‬ب ی‪‎‬تردید م��دارا با مخالفان و همراهی با خواس��ت‬ ‫عمومی از س��وی المرس��ی م ی‪‎‬تواند ضمن خلع س�لاح‬ ‫گروه‪‎‬های تندرو‪ ،‬مس��یر را برای تفاهم ملی نیز در سطح‬ ‫کالن جامعه هموارتر س��ازد‪ .‬در وضعیت موجود‪ ،‬جامعه‬ ‫مصر به‪‎‬شدت تشنه ارامش و بازگشت ثبات است و مردم‬ ‫هرگونه ب ی‪‎‬قانونی را از سوی هر گروهی باشد‪ ،‬برنم ی‪‎‬تابند‪.‬‬ ‫از این رو ه��م اخوان ی‪‎‬ها و هم جریان‪‎‬ه��ای مخالف نباید‬ ‫به گونه‏ای عمل کنند که میوه انق�لاب را در کام مردم با‬ ‫ز‪‎‬دو‪‎‬خوردهای ب ی‪‎‬هدف و اغ راض سیاس��ی تلخ کنند‪.‬‬ ‫‪ -4‬جامعه مصر‪ ،‬جامعه اس��تبداد زده‪‎‬‏ای اس��ت و در‬ ‫طول شصت سال اخیر از سوی نظامیان اداره شده است‪.‬‬ ‫س��اختار قبلی هنوز حفظ ش��ده و در کنار فقر اقتصادی‬ ‫موج��ود‪ ،‬نباید از فق��ر فرهنگ��ی و عقب‪‎‬ماندگ��ی حوزه‬ ‫اجتماعی نیز به اسانی گذشت‪ .‬میزان ب ی سوادی در مصر‬ ‫باالست و المرس��ی از زمان به قدرت رس��یدن‪ ،‬نتوانسته‬ ‫تغییر محسوسی در س��اختار اجتماعی و فرهنگی جامعه‬ ‫ایجاد کند؛ بنابرای��ن مصر جدید با تراک��م بحران مواجه‬ ‫اس��ت‪ .‬از انجا که انقالب مصر بیشتر رویه‪‎‬های اصالحی‬ ‫و اقدامات تدریجی تمرک��ز دارد‪ ،‬انتظار نم ی‪‎‬رود وضعیت‬ ‫در کوتاه مدت با تغیی رات اساس��ی و بنیادی مواجه ش��ود‪.‬‬ ‫ولی اگر المرسی و جریان اخوان م ی‪‎‬خواهند در انتخابات‬ ‫پارلمان��ی همچنان پیش��تازی خود را حف��ظ نمایند‪ ،‬باید‬ ‫برای بازس��ازی اساس��ی کش��ور‪ ،‬برنامه داش��ته باشند و‬ ‫هرگونه غفل��ت از این موض��وع باعث خواهد ش��د حتی‬ ‫الیه‪‎‬های میانی جامعه و قش��ر تهیدس��ت نیز به س��وی‬ ‫جبهه مخالف��ان گرایش پی��دا کنند‪ .‬همچنی��ن اعداد و‬ ‫ارقام همه‪‎‬پرسی قانون اساس��ی و میزان مشارکت پایین‪،‬‬ ‫نشان داد جو ب ی‪‎‬اعتمادی به دولت در حال گسترش است‬ ‫و المرس��ی فرصت کمی ب��رای نجات دولت اس�لامگرا‬ ‫و بازیافت ق��درت خود در ج��دال با موافق��ان و مخالفان‬ ‫پی ش‪‎‬رو دارد‪ .‬در پای��ان باید پذیرفت که اه��داف انقالب‬ ‫ژانویه ‪ 2011‬تحقق نیافته و فرهنگ سیاسی نظام گذشته‬ ‫و مش��کالت اقتصادی همچنان پابرجاست‪ .‬به‪‎‬خصوص‬ ‫که ‪ 40‬درصد از مردم مصر زیر خط فقر به س��ر م ی‪‎‬برند و‬ ‫در این مسیر‪ ،‬شیوه مدیریتی المرس��ی با قوانین فعالیت‬ ‫ازاد سیاس��ی و حقوق عادالن��ه مدنی تناق��ض دارد‪ .‬در‬ ‫چنین وضعیتی‪ ،‬دش��وار اس��ت که مخالف��ان را پای میز‬ ‫مذاکره کشاند‪g.‬‬ ‫جامعه مصر‪ ،‬جامعه استبداد زد ‪‎‬ه‏ای است و در طول‬ ‫شصت سال اخیر از سوی نظامیان اداره شده است‬ ‫و المرسی از زمان به قدرت رسیدن‪ ،‬نتوانسته تغییر‬ ‫محسوسی در ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه‬ ‫ایجاد کند‬ ‫احمد بخشی‪ /‬کارشناس مسائل افریقا‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 25‬ژانویه مصادف با س��الگرد تحوالت مصر اس��ت؛‬ ‫روزی که دگرخواه��ان‪ ،‬انقالبیون و به عبارت��ی مردم مصر‪،‬‬ ‫اعتراضاتشان به ثمر نشست و رژیم حس��نی مبارک‪ ،‬جای‬ ‫خود را ب ه کارگزارانی جدید‪ ،‬با هویتی متفاوت داد‪ .‬ه ر چند این‬ ‫کارگزاران تغییر پیدا کردند‪ ،‬اما تحوالت دو س��ال اخیر نشان‬ ‫داده که این کشور‪ ،‬نتوانسته بحران گذار را با ارامش و همراهی‬ ‫بخش های دیگر جامعه طی کن��د‪ .‬در این قطار به اصطالح‬ ‫تغییر عده ای از همان ابتدا سوار نشدند‪ ،‬عده‪‎‬ای دیگر که دیده‬ ‫نشدند و عده ای هم پیاده شدند‪ ،‬دعواهای میان این گروه ها در‬ ‫ابتدا عمال اسقاط نظام و رژیم قبلی را شامل م ی شد‪ ،‬اما امروزه‬ ‫به خرده گفتمان هایی تبدیل ش��ده که اگر راه مصالحه را در‬ ‫پیش نگی رند‪ ،‬انان را به سرمنزل مقصود نخواهد رساند‪ .‬درباره‬ ‫چرایی این تحوالت و اینده مصر م ی توان نکاتی را ذکر کرد‪:‬‬ ‫ب ر خ�لاف عده ای که ب��ر تحوالت مصر‪ ،‬ن��ام انقالب‬ ‫م ی‪‎‬گذارند‪ ،‬باید این نکته را خاطر نشان ساخت که این حرکت‬ ‫را باتوجه به اینکه تغییری بنیادین در زیر ساخت‪‎‬ها و حتی افراد‬ ‫حاکم در کشور ایجاد نکرده‪ ،‬نم ی توان انقالب نام نهاد‪ .‬شاید‬ ‫تنها تغییر اساس��ی که م ی توان در این حرکت مردمی دید‪،‬‬ ‫کنار رفتن مب��ارک و خانواده او از سیاس��ت و حکومت مصر‬ ‫بود؛ امری که ب��ا روی کار امدن ش��ورای نظامی‪ ،‬خالء ان پر‬ ‫شد و انان توانستند عمال بیش از یک سال بر فضای به وجود‬ ‫امده حکومت کنند و حتی توانستند نامزد طرفدار خود (احمد‬ ‫شفیق) را به دور دوم انتخابات راهی کنند؛ در اخر هم با فاصله‬ ‫اندک‪ ،‬انتخابات را از دست دادند‪ .‬پیروزی محمد المرسی که‬ ‫در سال دوم تحوالت مصر روی داد‪ ،‬با ارایی شکننده صورت‬ ‫گرفت؛ عده ای از کارشناسان معتقدند که اعالم با تاخیر نتایج‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬خود نشان از وادار کردن المرسی به اعطای‬ ‫امتیازات به گروه های رقیب و طرفداران کاندیدای بازنده بود؛‬ ‫امری که به نظر م ی رسید حداقل المرسی در ظاهر به ان تن‬ ‫داد و طنطاوی را به وزارت دفاع منصوب و پس از مدتی تعداد‬ ‫دیگری از نظامیان را بازنشسته کرد‪ .‬این حرکت رئی س جمهور‬ ‫جدید اگرچه تالش ب رای خنثی کردن حرکتی ضد انقالبی بود‬ ‫اما به نظر م ی رس��د چون تحوالت مصر انقالبی و بنیادین‬ ‫نبوده‪ ،‬مطابق با س��اختار مصر عمل نشده است و بخشی از‬ ‫سازه قدرت در این کشور به حاشیه رفته اند و منتظر فضا ب رای‬ ‫بازگش��ت یا انتقام خواهند بود‪ .‬باید توجه داشت که ساختار‬ ‫مصر پس از تشکیل رژیم صهیونیستی در همسایگی این‬ ‫کشور به همراه سابقه جنگ های اع راب و اسرائیل و همچنین‬ ‫کودتای افس ران جوان با ضلعی به نام ارتش با نقش پررنگ‬ ‫نظامیان شکل گرفته است که در طول بیش از ‪ 50‬سال به‬ ‫ساختارهای سیاسی و اقتصادی نیز نفوذ کرده اند و خواهان‬ ‫ایفای سهمی در قدرت هستند؛ تهدید بالقوه و بالفعلی مانند‬ ‫رژیم صهیونیستی‪ ،‬به این گفتمان مشروعیت م ی بخشد و‬ ‫حذف انان از عرصه به معنای انتظار ب رای انتقام از سوی انان‬ ‫است‪ .‬تحوالت روی داده در این کشور و گروه‪‎‬های دخیل در‬ ‫ان و ترکیب گروه‪‎‬های معترض نشان داد که افراد متفاوت از‬ ‫نظر سن‪ ،‬جنس و ایدئولوژی در اعتراضات شرکت م ی کنند‪.‬‬ ‫این افراد در ابتدا خواهان مصری بدون مبارک بودند اما ب رای‬ ‫فردای این نظام هیچ برنامه ای نداشتند؛ خالیی که خود را از‬ ‫شکل انقالب گونه تحوالت متمایز م ی کرد‪ .‬فقدان ایدئولوژی‬ ‫و رهب��ری‪ ،‬به این ت��وده مردمی به فضای خ�لاء غایت داده‬ ‫بود‪ .‬در این شرایط درس��ت فردای رفتن مبارک‪ ،‬گروهی که‬ ‫بین الملل‬ ‫مصر دو سال پس از مبارک‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫المرسی؛ مبارک جدید؟‬ ‫تشکیالت و سیستم داشتند (ارتش��یان) رهبری تحوالت را‬ ‫در دست گرفتند و بین نیروهای مردمی که باتوجه به ساختار‬ ‫جامعه مصر‪ ،‬اسالمی هستند‪ ،‬شکاف هایی عمیق پیش امد‪.‬‬ ‫این تحولخواه��ان خود به گروه‪‎‬هایی ب��ا عناوین افراطیون‪،‬‬ ‫میانه روها و لیب رال ها دسته بندی شدند که دعواهای بین انان‬ ‫تا امروز نیز ادامه دارد‪ .‬از این بین گفتمان اسالمگرا باتوجه به‬ ‫سابقه حضور و مبارزه اخوان المسلمین توانست گوی سبقت‬ ‫را به طور نسبی از رقبا ب رباید‪ ،‬اما عدم تایید کاندیدای اصلی ان‬ ‫از سوی شورای نظامیان‪ ،‬باعث شد محمد المرسی به عنوان‬ ‫نیروی ذخیره اخوان المسلمین وارد عرصه شود که در نهایت‬ ‫با همراهی و اجماع دیگر گروه‪‎‬های مصری (به خاط ر ترس از‬ ‫روی کار امدن احمد شفیق) توانست ریاست جمهوری مصر‬ ‫را به دس��ت اورد‪ .‬اما ش��خصیت وی و تکروی های وی مانع‬ ‫از تداوم اجماع اس�لامگرایان گردید‪ .‬رویکرد تکروانه محمد‬ ‫المرس��ی در کنار عدم توجه به ش��رایط مصر پسا مبارک به‬ ‫همراه یک س��ری از فعالی ت ها‪ ،‬عرصه را ب رای تولید بحران‬ ‫به جای کنترل بح��ران اماده کرد؛ اگرچه ع��ده ای‪ ،‬حرکاتی‬ ‫مانند بازنشسته کردن فرماندهان ارتش و برکناری دادستان‬ ‫کل در کنار محاکمه عوام��ل رژیم قبلی‪ ،‬تصمیم وی مبنی‬ ‫بر افزایش اختیارات رئی س جمهور و رفراندوم قانون اساسی‬ ‫را تکمیل پازل ناتمام انقالب تفسیر م ی کنند‪ ،‬اما همان عده‬ ‫نیز در مورد قانون اساس��ی اختیارات وسیع رئی س جمهور را‬ ‫برنم ی تابند و ان را مصادره انقالب م ی نامن��د و این در کنار‬ ‫مخالفان‪ ،‬همراه��ان رئی س جمهور را با تردی��د مواجه کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬به طوری که عبارت جدیدی در جامعه مصر ش��نیده‬ ‫م ی شود و ان مبارک جدید اس��ت‪ .‬این نوع دعواها‪ ،‬به تولید‬ ‫بحران ه��ای جدید کم��ک م ی کند؛ بحران های��ی که هیچ‬ ‫ثمره ای ب رای مردم این کش��ور و به ویژه تحقق ارمان هایی‬ ‫که ب رای انها به خیابان ها امده اند‪ ،‬نخواهد داشت‪ .‬بلکه این‬ ‫دعواهای درون گفتمانی‪ ،‬خود در روزهای اخیر‪ ،‬نیروهایی که‬ ‫قبال در یک جبهه قرار داشته اند‪ ،‬را پ راکنده کرده و امروز نیز‬ ‫در مصر عده ای علیه گروه دیگر شعار «الشعب یرید االسقاط‬ ‫النظام» را سر م ی دهند‪ .‬عده ای از کارشناسان معتقدند با توجه‬ ‫‪49‬‬ ‫به اینکه المرسی و اخوان المسلمین ب رنامه ای اقتصادی ب رای‬ ‫اینده مصر ندارند‪ ،‬حکومتداری وی در این مدت نیز نشان داده‬ ‫است که از ضعف مدیریت اقتصادی برخوردار است‪ .‬این گونه‬ ‫حرکات از سوی وی (سیاسی کردن امور) فراتر از پاسخگویی‬ ‫است‪ .‬ه ر چند دولت در پاس��خ به مخالفان تغیی رات اخیر در‬ ‫کابینه را اقتصادی مطرح کرده است‪ .‬م ی توان گفت المرسی در‬ ‫ابتدا نیم ی از مصری‪‎‬ها را با خود نداشت و در بحث قانونگذاری و‬ ‫رفراندوم قانون اساسی نیز بسیاری از همراهان خود را از دست‬ ‫داد‪ .‬واقعیت این است که حکومتداری در جامعه مصر مستلزم‬ ‫شناخت جامع ه شناسی و جغ رافیای مصر است و متناسب با‬ ‫جامع ه شناسی و گروه بندی های قومی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫فرهنگی به اضافه جغ رافیایی که عمق استراتژیک مصر است‬ ‫باید ب رنامه ریزی شود‪ .‬محمد المرسی و اخوان المسلمین بدون‬ ‫توجه به این موارد فقط مباحث فرهنگی و قومیتی را پررنگ تر‬ ‫کردند و مباحث جامع ه شناسی و جغ رافیا را لحاظ نکردند و این‬ ‫مساله در بحبوحه رفراندوم قانون اساسی خود را نشان داد‪.‬‬ ‫نکاتی در مورد اینده مصر‬ ‫بین الملل‬ ‫عدم شناخت ساختار و بافت جامعه مصر باعث شده که‬ ‫اجماعی ناخواسته بین بازماندگان رژیم قبلی و ارتش از یکسو‬ ‫و اسالمگرایان افراطی و لیب رال ها از سوی دیگر علیه دولت‬ ‫محمد المرسی ش��کل گیرد که این امر باعث شده بسیاری‬ ‫از انرژی دولت به س��وی خنثی ک��ردن توطئه های داخلی و‬ ‫خارجی معطوف شود و دولت از وظایف اصلی خود باز ماند؛‬ ‫امری که م ی تواند ب رای اسالمگرایان به عنوان جریان غالب و‬ ‫اخوان المسلمین به عنوان جریان حاکم هزینه هایی را در پی‬ ‫داشته باش��د و مردم مصر به دنبال انتخاب الترناتیوی ب رای‬ ‫برون رفت از این فضا باشند‪.‬رفراندم قانون اساسی و پذیرش‬ ‫ان از سوی مردم مصر‪ ،‬به رئی س جمهور این کشور نشان داد که‬ ‫م ی توان با انتخابات‪ ،‬بسیاری از مطالبات و خواسته ها را پیش‬ ‫برد‪ ،‬اما در کنار اکثریت عددی ش��رکت گنندگان م ی بایست‬ ‫اکثریت مردم جامعه را نیز با خود همراه داشت و به خواسته ها‬ ‫و مطالبات انان نیز توجه کرد‪ ،‬وگرنه در فرصت های پی ش رو‪،‬‬ ‫مردم اعتراضات خود را در اشکال مختلف یا حتی به تحریک‬ ‫عوامل مخالف دولت انجام م ی دهند‪ .‬باید این نکته را مد نظر‬ ‫قرار داد که ب راساس همان قانون اساسی مصوب‪ ،‬انتخابات‬ ‫در مصر باید به زودی صورت گیرد و اگر محمد المرسی نتواند‬ ‫اجماع بین گروه های اجتماعی و سیاسی را فراهم کند‪ ،‬فضا‬ ‫ب رای اعتراضات مهیا م ی ش��ود و این نم ی تواند ب رای دولت‬ ‫مصر و اینده جامعه مفید باشد؛ امری که از هم اکنون بسیاری‬ ‫از دولتمردان و اعضای اخوان المسلمین را به تکاپو واداشته‬ ‫که چاره ای بیندیشند و گرنه ممکن است اینده سیاسی این‬ ‫جنبش نیز به خطر بیفتد و گروه رقی��ب برنده این تحوالت‬ ‫باشد‪ .‬باید توجه داشت که دخالت ارتش در سیاست و امنیتی‬ ‫کردن عرصه‪ ،‬خ��ود تبعاتی کالن(با توجه ب��ه نقش انان در‬ ‫ساختار سیاست و حکومت) ب رای کشور در پی خواهد داشت‬ ‫که از سویی فضا را به سمت خشونت سوق م ی دهد و از سوی‬ ‫دیگر موجب خواهد شد فعاالن حقوق بشر نیز ساکت نمانند‬ ‫و به بحران جنبه فراملی ببخش��ند‪ .‬باید توجه داش��ت که‬ ‫سیاست های محمد المرس��ی اگر چه انقالبی است‪ ،‬اما در‬ ‫درون مصر اصالحات با اغماض انقالبی ناتمام انجام ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬در نتیجه این راه حل نم ی تواند چندان کارایی داشته‬ ‫باشد و ممکن اس��ت تغیی رات دموکراتیک را با تاخیر از نوع‬ ‫دیگری مواجه کند و خط راتی را متوجه کش��ور و منافع ملی‬ ‫مصر نماید ک��ه م ی توان به تئوری پخش و س��رایت بحران‬ ‫به کل کش��ور و جلوه دادن عدم کارامدی دولت جدید به ویژه‬ ‫در بخش اقتصادی اش��اره کرد که خود احتمال کودتا باتوجه‬ ‫به نقش ارتش یا مطرح شدن گفتمان دولت وحدت ملی که‬ ‫از سوی الب رادعی و عمرو موسی و دیگر مخالفان مطرح شده‬ ‫اس��ت را در پی خواهد داش��ت‪ .‬این نوع رفتارها‪ ،‬به سیاست‬ ‫المرسی جنبه پوپولیس��تی بخش��یده و ممکن است چند‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪50‬‬ ‫صباحی پاسخگو باشد‪ ،‬اما باید توجه داشت که هزینه هایی‬ ‫را به مصر تحمیل کرده و خواهد کرد که مهمترین هزینه ان‪،‬‬ ‫گفتمان المرسی به مثابه مبارک جدید است‪ .‬محمد المرسی‬ ‫و دولت جدید بای��د به واقعی ت هایی مانند ن��وع تحوالت در‬ ‫مصر‪ ،‬ساختار جامع ه شناسی و سیاسی‪ ،‬ترتیبات منطقه‪‎‬ای و‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬نقش ارتش در ساختار حکومت و سابقه فعالیت‬ ‫اسالمگرایان و بافت اسالمی مصر و جبر جغ رافیایی کشور‬ ‫توجه نماید و با سیاست گام به گام و دموکراتیک بتواند منافع‬ ‫ملی مصر را پیش ببرد‪ .‬در غیر اینص��ورت‪ ،‬نه تنها نخواهد‬ ‫توانست از بحران عبور کند بلکه به بحران های کشور خواهد‬ ‫افزود و تولید بحران ان هم توس��ط دول��ت به مثابه فرصت‬ ‫س��وزی در عرصه امنیت و اقتصاد خواهد بود‪ .‬ان چیزی که‬ ‫مصر امروز نیازمند ان است‪ ،‬مش��روعیت کارکردی در کنار‬ ‫اجماع است‪ .‬از طریق این دستاورد م ی توان از بحران‪‎‬ها عبور‬ ‫کرد و سابقه خوبی را ب رای جریان اس�لامگرا باقی گذاشت‪.‬‬ ‫هر امری غیر از این از طرفی به معنای فرار از پاس��خگویی‬ ‫و مطالبات مردمی است که در حدود دو سال (به رغم تفاوت‬ ‫دیدگاه ه��ا) در عرصه ها حض��ور داش��ته اند و از طرف دیگر‬ ‫ایجاد فضا ب رای رقبا و دش��منان منطق��ه ای و بی ن المللی‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه جنب ش‪‎‬های اخوان المسلمین از سویی تداوم‬ ‫اندیش��ه های (به همراه تغیی رات ان) اخوان المسلمین مصر‬ ‫اس��ت و از س��وی دیگر رهیافت عدالت اجتماعی به همراه‬ ‫توس��عه اقتصادی را به عنوان رهنامه عملیات��ی خود اتخاذ‬ ‫کردند و الگوی ترکیه و حزب عدالت و توسعه را کپ ی برداری‬ ‫کرده اند‪ ،‬باتوجه به تحوالت موج��ود در مصر‪ ،‬در صورتی که‬ ‫تحوالت به سمت سیاسی شدن صرف (الگوی مصر) پیش‬ ‫رود‪ ،‬ممکن است ش��کاف عمیقی بین رهیافت‪‎‬های فکری‬ ‫و اندیش��ه‪‎‬ای(مصر) و کارکردی(ترکیه) روی دهد و شاهد تولد‬ ‫دعواهای درون گفتمانی در جنب ش های اخوان المسلمین(که‬ ‫حاال حکومت و سیاس��ت را نیز در دست دارند و از جنبش به‬ ‫حزب سیاسی معطوف به قدرت تبدیل شده اند) باشیم‪.‬‬ ‫با توجه به پازل ناتمام مصر و تحوالت دو س��ال اخیر‪،‬‬ ‫اینده مصر مبهم است‪ .‬بسیار مهم است که تا زمان انتخابات‬ ‫پارلمانی‪ ،‬فضای مصر به چه س��متی پیش ب��رود که بتوان‬ ‫انتخابات برگزار کرد‪ .‬چون ممکن است ناارامی به سطحی‬ ‫برس��د که زمینه ب رای انتخاب��ات اماده نش��ود‪ .‬بناب راین ارام‬ ‫کردن این فضا ب رای نیروهای امنیتی بس��یار سخت خواهد‬ ‫بود و م ی تواند به ریزش گفتمان و طرفداران محمد المرسی‬ ‫منجر ش��ود‪ ،‬گفتمان مخالفان را تقویت کند و انها را در یک‬ ‫جبهه واحد قرار دهد‪ .‬از طرف دیگر اگر مصر شاهد برگزاری‬ ‫انتخابات ش��ود‪ ،‬باتوجه به گفتمان های ایجاد ش��ده و عدم‬ ‫امکان حذف اسالمگرایان و ارتش و سهم خواهی هر یک از‬ ‫انها و همچنین در نظر گرفتن نقش سایر گروه ها و جریانات‬ ‫(اعم از لیب رال ها و افراط ی ها و‪ )...‬رقابت این گروه‪‎‬ها در سطح‬ ‫مجلس تش��دید خواهد ش��د و در زمان برگ��زاری انتخابات‬ ‫پی ش بینی م ی شود شاهد تشدید خشونت ها در مصر باشیم‪.‬‬ ‫چون قانون اساس��ی مصر به احزاب اجازه ن��داده که بیش از‬ ‫دو سوم اراء را داش��ته باش��ند و از انجایی که یک سوم افراد‬ ‫باید به صورت انف رادی در انتخابات ش��رکت کنند‪ ،‬در نتیجه‬ ‫احتمال پی��روزی هیچ یک از احزاب هم موجود نیس��ت‪ .‬در‬ ‫نتیجه این مساله سبب شکنندگی اراء م ی شود‪ .‬از هم اکنون‬ ‫نیز م ی توان پی ش بینی ک��رد که محمد المرس��ی و دولت‬ ‫وی و جامعه مصر پی چ های تاریخی خطرناک و س��ختی در‬ ‫پیش دارند‪ .‬المرسی م ی توانست در مقطعی با ایجاد اجماع‬ ‫و رویکرد بهتری‪ ،‬گروه‪‎‬های اجتماعی را به دور خود جمع کند‪،‬‬ ‫اما نتوانسته سیاست جمع گرایی و مش��ارکتی را حداقل در‬ ‫طول این مدت اعمال کند و بیش��تر به صورت س��لیقه ای‬ ‫و فردی اق��دام کرده اس��ت‪ .‬پی ش بینی م ی ش��ود تحوالت‬ ‫اینده مصر با خش��ونت بیش��تری همراه باشد؛ حتی ممکن‬ ‫است با عدم مقبولیت محمد المرس��ی و اخوان المسلمین‬ ‫در اینده روبه رو شویم‪g.‬‬ ‫ردپای دولت های عربی‬ ‫در خیابان های قاهره‬ ‫صادق الحسینی در گفت‪‎‬و‪‎‬گو با مثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫محم�د صادق الحس�ینی‪ ،‬کارش�ناس مس�ائل‬ ‫تو‪‎‬گویی به بررس�ی تحوالت اخیر‬ ‫خاورمیان�ه‪ ،‬در گف ‪‎‬‬ ‫مصر و ناارام ی‪‎‬ها در این کش�ور پرداخ�ت‪ .‬وی معتقد‬ ‫اس�ت که مصر در اس�تانه ی�ک تحول ب�زرگ و حتی‬ ‫ریش�ه دارتر از انقالب ‪ 25‬ژانویه ق�رار دارد؛ انقالبیون‬ ‫م ی‪‎‬خواهند در راستای نظام‪‎‬بندی انقالب‪‎‬شان حرکت‬ ‫کنن�د و گام‪‎‬های اساس�ی و ماه�وی به س�وی ایجاد‬ ‫یک س�اختار انقالبی بردارند‪ .‬این کارشناس م ی‪‎‬گوید‬ ‫اکنون مهمترین ماموریت المرس�ی این است که نوع‬ ‫رابطه اش را با رژی م صهیونیس�تی‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران و کشورهای عربی کامال مشخص کند‪ .‬وی باید‬ ‫معادالت بی ن المللی زمان حس�نی مب�ارک را ب ه گونه‬ ‫دیگری از نو ترس�یم کند‪ .‬همچنین صادق الحسینی‬ ‫بر ای�ن باور اس�ت ک�ه رئی س‪‎‬جمهوری مص�ر باید با‬ ‫گردهم اوردن نیروهای اپوزیسیون و غیراپوزیسیون‪،‬‬ ‫ی�ک تصمیم جدی ب�رای ریش�ه دارتر ک�ردن انقالب‬ ‫مصر بگی�رد‪ .‬امروز مص�ر در خط�ر اس�ت‪ ،‬بنابراین‬ ‫رئی س جمهوری باید تمامی صداها را بشنود و در جهت‬ ‫مصلحت مصری ها گام بردارد؛ المرسی باید صحنه را‬ ‫از حالت احتمال ایجاد درگیری خارج کند و به س�مت‬ ‫وحدت نیروهای انقالبی سوق دهد‪.‬‬ ‫مصر اخیرا بازهم ناارام شده است؛ تحوالت اخیر‬ ‫و درگیری میان برخی مخالفان محمد المرسی و‬ ‫نیروهای نظامی را چگونه ارزیابی م ی‪‎‬کنید؟‬ ‫‪ l‬مص��ر در اس��تانه یک تح��ول ب��زرگ و حتی‬ ‫ریش��ه دارتر از انق�لاب ‪ 25‬ژانویه ق��رار دارد؛ در واقع اکنون‬ ‫انقالبیون م ی‪‎‬خواهند در راس��تای نظام‪‎‬بندی انقالب‪‎‬شان‬ ‫‪ l‬باید توجه داشت حکومت کنونی اقدامی اساسی‬ ‫و انقالبی علیه امریکا و رژیم صهیونیستی انجام نداده است‪.‬‬ ‫این در حالی است که در شعارهای مردم و پالکاردهای شان‬ ‫این مس��اله کامال به عنوان یک مطالبه مشخص بود‪ .‬در‬ ‫حقیقت یک مدیریت خارجی جهت ایجاد فتنه در مصر به‬ ‫چش��م م ی خورد و برخی عناصر داخلی نیز به این دخالت و‬ ‫بحران دامن زدند‪.‬‬ ‫ایا المرس�ی توان مقابله ب�ا دخالت‪‎‬های خارجی‬ ‫را ندارد؟‬ ‫‪ l‬حکومت المرسی به دلیل نیازهای مبرم اقتصادی‬ ‫و غی راقتصادی به بس��یاری از حکومت‪‎‬های خارجی که در‬ ‫ایجاد تنش در مصر دخیل هستند‪ ،‬امتیازاتی داده است‪ .‬این‬ ‫در حالی است که این رویکرد المرسی موجب خواهد شد که‬ ‫حکومتش بیش از پیش به کمک‪‎‬های خارج وابسته شود‪.‬‬ ‫در کل م ی‪‎‬توان این گونه بیان داشت که مجموعه احزاب و‬ ‫گروه‪‎‬های انقالبی‪ ،‬تعامل با خارج را به تعامل با داخل ترجیح‬ ‫داده‪‎‬اند‪ .‬یعنی میان خودشان در داخل به تقابل پرداخته‪‎‬اند‬ ‫و در تعامل با خارج‪ ،‬وارد یک مس��ابقه شده‏اند‪ .‬در حقیقت‬ ‫‪ l‬محمد المرس��ی امروز به عنوان رئی س جمهوری‬ ‫منتخب مردم مصر بای��د از تردید خارج ش��ود؛ وی باید به‬ ‫عنوان رئی س جمهور تمام مردم وارد عمل ش��ود نه تنها به‬ ‫عنوان رئی س جمهور جنبش اخوان المس��لمین و هواداران‬ ‫خودش‪ .‬حرکت رو به جل��و ب رای مصر ام��روز یک امر الزم‬ ‫اس��ت؛ همچنین دولت مصر باید در س��ایه اتح��اد ملی و‬ ‫اطمینان بخشی به تمام طوایف‪ ،‬این مساله را ثابت کند که‬ ‫قدرت این را دارد به جای تقاب��ل در داخل به تقابل با برخی‬ ‫نیروهای مداخله گر در مصر بپردازد و همچنین به تعامل با‬ ‫تمامی گروه‪‎‬های داخلی روی بیاورد‪ .‬رئی س‪‎‬جمهوری مصر‬ ‫باید با گردهم اوردن نیروهای اپوزیسیون و غی راپوزیسیون‪،‬‬ ‫یک تصمیم جدی ب رای ریش��ه دارتر ک��ردن انقالب مصر‬ ‫بگی��رد‪ .‬اقدام های انقالب��ی به نفع طبقه مس��تضعفین و‬ ‫ضعی ف تر میان مردم مصر موجب خواهد شد این وضعیت‬ ‫رودررویی میان نخبگان از بین ب��رود‪ .‬امروز مصر در خطر‬ ‫است‪ ،‬بناب راین رئی س جمهوری باید تمامی صداها را بشنود‬ ‫و در جهت مصلح��ت مصری ها گام بردارد‪ .‬المرس��ی باید‬ ‫صحنه را از حالت احتم��ال ایجاد درگیری خ��ارج کند و به‬ ‫سمت وحدت نیروهای انقالبی سوق دهد‪ .‬بناب راین وی باید‬ ‫بین الملل‬ ‫چ�را م�ردم از حکوم�ت المرس�ی خش�مگین‬ ‫هستند؟‬ ‫ش�خص المرس�ی در جهت خروج کشورش از‬ ‫بحران چه اقداماتی باید انجام دهد؟‬ ‫دولت جدید مصر در حوزه سیاس�ت خارجی چه‬ ‫مسائلی را باید مدنظر قرار دهد؟‬ ‫‪ l‬دولت جدی��د مصر بای��د در سیاس��ت خارجی‬ ‫به خصوص در رابطه با مساله کمپ دیوید‪ ،‬امریکا و اتحادیه‬ ‫اروپا و ارتجاع عرب در منطقه خلیج فارس‪ ،‬چاره ای بیندیشد‪.‬‬ ‫اکنون برخی کش��ورهای عرب��ی در ایجاد ای��ن وضعیت‬ ‫در مصر نقش دارند؛ ان‪‎‬ها به وس��یله تجهی��ز مالی برخی‬ ‫گروه‪‎‬ها و اختالف افکنی میان ش��ان اکنون در مصر تنش‬ ‫ایجاد کرده اند‪ .‬اما المرسی باید از این عرصه خارج شده و به‬ ‫یک اقدام انقالبی روی بیاورد‪ .‬تنها در این صورت معادالت‬ ‫دشمنان مصر بر هم خواهد خورد و انها از بازی در سرنوشت‬ ‫مصر مح��روم خواهند مان��د‪ .‬اکنون مهمتری��ن ماموریت‬ ‫المرسی این است که نوع رابطه اش را با رژیم صهیونیستی‪،‬‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و کشورهای عربی کامال مشخص‬ ‫کند؛ وی باید معادالت بی ن المللی زمان حس��نی مبارک را‬ ‫به گونه دیگری از نو ترسیم کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫حرکت کنند و گام‪‎‬های اساسی و ماهوی به سوی ایجاد یک‬ ‫س��اختار انقالبی بردارند‪ .‬در حال حاضر با وجود گذشت دو‬ ‫سال از انقالب مصر‪ ،‬هنوز در تمام وزارتخانه‪‎‬ها‪ ،‬سازمان‪‎‬ها‪،‬‬ ‫نهادهای اطالعات��ی‪ ،‬ارتش و دولت‪ ،‬بقایای رژیم حس��نی‬ ‫مبارک حض��ور دارن��د؛ درواقع ای��ن افراد در ح��ال تالش‬ ‫ب رای بازگش��ت به زمان پیش از انقالب مصر هس��تند‪ .‬با‬ ‫صراحت م ی‏توان گف��ت انچه اکنون به عن��وان قتل عام‪،‬‬ ‫ش��ورش‪ ،‬تخریب اموال عمومی‪ ،‬حمله به متروها‪ ،‬قطارها‪،‬‬ ‫وزارتخانه‏های مختلف‪ ،‬رادی��و و تلویزیون و مقرهای حزب‬ ‫حاکم در مصر شاهد هس��تیم‪ ،‬یک حرکت هدایت شده از‬ ‫خارج و مدیریت شده در داخل به وسیله گروه احمد شفیق‪،‬‬ ‫بازنده انتخابات در ب رابر محمد المرس��ی اس��ت‪ .‬بناب راین‬ ‫س��اده‏لوحی و ساده‪‎‬اندیشی برخی سیاس��یون اپوزیسیون‬ ‫و ناتوان��ی و ضعف مدیریت حزب حاکم دس��ت به دس��ت‬ ‫هم داده‪‎‬اند تا اوضاعی ش��بیه اوضاع کودتای سال ‪ 32‬که‬ ‫جهت بازگرداندن ش��اه ای ران صورت گرف��ت‪ ،‬در مصر نیز‬ ‫انجام بگیرد‪.‬‬ ‫هم اپوزیس��یون و هم دولت حاکم تالش شان بر این است‬ ‫که خودشان را به مراکز قدرت منطقه و بی ن‪‎‬المللی نزدیک‬ ‫کنند؛ بناب راین این مس��ائل باعث م ی‪‎‬شود که دخالت‪‎‬های‬ ‫خارجی در مص��ر افزایش یابد‪ .‬وقتی ک��ه معادله معکوس‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬عمال خطر جنگ داخلی و ب رادرکشی نیز بیشتر‬ ‫م ی شود‪ .‬به دلیل این رویکرد‪ ،‬این گروه‪‎‬ها در داخل نتوانستند‬ ‫یک حکومت وحدت ملی ایجاد کنند‪ ،‬در صورتی که دو جناح‬ ‫اصلی اسالمگراها و مل ی گراهای ناصریستی که خودشان‬ ‫را به عنوان ستون اصلی جبهه اپوزیسیون معرفی کرده اند‪،‬‬ ‫در تله ای که برخی کشورهای خارجی ب رای شان گذاشته اند‪،‬‬ ‫گرفتار شده اند‪ .‬از یک سو کس��انی چون محمد الب رادعی‬ ‫و عمرو موس��ی‪ ،‬اغلب در وابس��تگی با خارج کارهای شان‬ ‫را تنظیم م ی کنند و از س��وی دیگر نیز محمد المرس��ی و‬ ‫اخوان المسلمین در زدوبندهای اش��کار یا مخفی با مراکز‬ ‫قدرت منطقه‪‎‬ای و بی ن‪‎‬المللی از عربس��تان و قطر گرفته تا‬ ‫ایاالت متحده امریکا در حال مسابقه با اپوزیسیون هستند‪.‬‬ ‫قاطعیت را همراه با نرمش در ب رابر گروه های داخلی سیاسی‬ ‫به کار ببرد تا بتواند انقالب مصر را به س��مت ریش��ه دارتر‬ ‫شدن هدایت کند‪.‬‬ ‫ای�ا مس�ائل اخی�ر در کاه�ش محبوبی�ت‬ ‫اخوان المسلمین نیز تاثیری خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬اخوان المس��لمین تشکیالت بس��یار گسترده‬ ‫و مستحکمی اس��ت؛ این جریان هم تش��کیالت وسیعی‬ ‫دارد و هم طرفداران بسیار زیادی‪ .‬اکنون م ی توان گفت که‬ ‫طرفداران این رژیم افزایش یافته اند و در مقابل سکوالرها‪،‬‬ ‫چپ ی ها و پان عربیس��ت ها ب��ه نوع��ی گارد گرفته اند‪ .‬این‬ ‫در حالی اس��ت که بس��یاری از حامیان رژیم سابق گمان‬ ‫م ی کردند المرسی در ب رابر گروه های مخالف سست خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬از این لحاظ بعید به نظر م ی رس��د پش��توانه مردم ی ‬ ‫المرسی یا حزب اخوان المسلمین کاهش یافته باشد‪.‬‬ ‫با این اوصاف چه اینده‪‎‬ای را برای مصر پی ش بینی‬ ‫م ی‪‎‬کنید؟‬ ‫‪ l‬این تابلوی��ی که از مص��ر اکنون نش��ان داده‬ ‫م ی شود‪ ،‬خیلی خوش��بینانه نیست‪ ،‬مگر اینکه گروه‪‎‬های‬ ‫مختلف مصری خیلی سریع به خود بیایند و از این مسابقه‬ ‫ب ی نتیجه دست بکش��ند و به دنبال یک اشت ی ملی واقعی‬ ‫حرکت کنند‪g .‬‬ ‫‪51‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫خاورمیانه‬ ‫ظهور یک گروه شبه نظامی‬ ‫احکام دادگاه «پورت سعید» مصر را به وضعیت فوق العاده کشاند‬ ‫نویسنده‪:‬اشرفخلیل‪/‬مترجم‪:‬میالدقاری حیدری‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ 25‬ژانویه سال ‪ 2013‬میالدی همزمان با دومین سالگرد‬ ‫انقالب مصر‪ ،‬روز خوبی ب رای این کش��ور نبود اما هی چ کس‬ ‫نم ی دانست که فردای ان روز‪ ،‬حوادث تلخ تری در راه است‪.‬‬ ‫این منابع دوگانه ناارام ی و خشونت‪ ،‬وضعیت متزلزل مصر‬ ‫مدرن را به طور کامل به صحنه درگیری و خون ریزی تبدیل‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫س��اعت ‪ 10‬صبح ش��نبه ‪ 26‬ژانویه بخش اول احکام‬ ‫پرونده متهمان حادثه فوتبال ورزش��گاه «پورت سعید» که‬ ‫خشونت بارترین حادثه فوتبالی در تاریخ مصر بود‪ ،‬اعالم شد‪.‬‬ ‫قاضی این پرونده بالفاصله بعد از اعالم حکم اعدام ب رای ‪21‬‬ ‫متهم این حادثه که شهروندان عادی هوادار تیم پورت سعید‬ ‫بودند‪ ،‬بالفاصله از محل دادگاه خارج شد‪.‬‬ ‫در تاری��خ اول ماه فوریه س��ال ‪ 2012‬می�لادی بعد از‬ ‫مسابقه تیم های فوتبال باشگاه «االهلی» قاهره و باشگاه‬ ‫«المصری» ش��هر پورت س��عید‪ ،‬هواداران تیم المصری به‬ ‫زمین بازی ریخت��ه و به رقبا حمله کردن��د‪ .‬پلیس نیز اقدام ‬ ‫خاصی انجام نداد و تنها تماشاگر این حادثه بود که در جریان‬ ‫ان ‪ 72‬تن که عمدتا هواداران تیم االهلی بودند‪ ،‬جان خود را از‬ ‫دست دادند‪ .‬در نهایت ‪ 73‬تن – از هواداران باشگاه المصری‬ ‫گرفته تا مسئوالن ورزشگاه و مقام های پلیس که به انفعال و‬ ‫نادیده گرفتن حادثه متهم شده بودند ‪ -‬در رابطه با این حادثه‬ ‫محاکمه شدند‪.‬‬ ‫هواداران تندروی باشگاه االهلی بارها خواستار اجرای‬ ‫عدالت در ارتباط با این پرونده شده و تاکید کرده اند که چنانچه‬ ‫نتیجه قضایی اعالم ش��ده مورد قبول انها نباشد‪ ،‬دست به‬ ‫اقدام های خشونت امیز خواهد زد‪.‬‬ ‫به دنب��ال اعالم حک��م دادگاه‪ ،‬صدها ت��ن از هواداران‬ ‫باش��گاه االهلی که در قاهره جمع ش��ده بودند‪ ،‬دس��ت به‬ ‫ش��ادی زدند ولی این حکم باعث نارضایتی شدید ساکنان‬ ‫پورت سعید شد‪.‬‬ ‫تنها چند دقیقه بع��د از اعالم حکم دادگاه‪ ،‬س��اکنان‬ ‫پورت س��عید به خیابان ها ریخته و تالش کردن��د به زندان‬ ‫محلی که متهم��ان این حادثه در ان نگهداری م ی ش��وند‪،‬‬ ‫وارد شوند‪ .‬تا ش��نبه عصر‪ ،‬تعداد قربانیان در پورت سعید به‬ ‫حداقل ‪ 30‬تن رس��یده بود و نیروهای ارتش در تمامی شهر‬ ‫مستقر شده بودند‪.‬‬ ‫به حادثه پورت سعید به عنوان نمودی از انقالب مصر و‬ ‫پیامدهای ان اشاره م ی شود‪ .‬تندروهای االهلی به طور فعال‬ ‫در انقالب مصر ش��رکت داش��تند و بعد از ان هم به دشمن‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪52‬‬ ‫سرسخت نیروهای پلیس و هم به منتقد جدی شورایعالی‬ ‫نیروهای مس��لح تبدیل ش��دند‪ .‬گروهی از این افراد تاکید‬ ‫دارند که حادثه پورت سعید نه به دلیل انفعال و ب ی توجهی‬ ‫مقام های رسمی بلکه در نتیجه یک اقدام امنیتی از پیش‬ ‫تعیین شده ب رای تنبیه این گروه از مخالفان رخ داده است‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر هواداران پورت سعید معتقدند که حکم صادرشده‬ ‫تنها جنبه نمایشی داشته و متهمان به دالیل واهی و بسیار‬ ‫جزئی‪ ،‬تنها ب رای ارام کردن تندروها به مجازات مرگ محکوم‬ ‫شده اند‪ .‬این مساله نشان م ی دهد که هی چ کدام از دو طرف‬ ‫به سیستم قضایی مصر و ب ی طرف بودن احکام صادرشده‬ ‫ایمان ندارد‪.‬‬ ‫به رغم ناارام ی ها و اعتراضات شنبه‪ ،‬تندروهای االهلی‬ ‫همچنان م ی توانند به دولت چشم داشته باشند ولی هواداران‬ ‫پورت س��عید تنها باید منتظر نهم ماه مارس و زمان اعالم‬ ‫حکم ‪ 52‬متهم دیگر – از جمله چند مقام ارشد پلیس‪ -‬باشند‪.‬‬ ‫تندروهای االهلی از هم اکنون تهدید کرده اند که چنانچه این‬ ‫مقام های امنیتی ازاد ش��ده یا احکام س��بک دریافت کنند‪،‬‬ ‫دست به خشونت و ناارام ی خواهند زد‪.‬‬ ‫این حادث��ه خش��ونت بار ب��ا ناارام ی های سیاس��ی‬ ‫همزمان بود که دو س��ال بعد از س��قوط «حسنی مبارک»‬ ‫رئی س جمهوری س��ابق مصر همچنان در این کشور ادامه‬ ‫دارد‪ .‬حدود ساعت هفت بعدازظهر جمعه ‪ 25‬ژانویه‪ ،‬میدان‬ ‫التحریر قاهره محلی پرتنش و ناارام ب��ود‪ .‬ده ها هزار تن از‬ ‫شهروندان معترض مصری از ساعت ها قبل به خیابان امده‬ ‫و علیه دولت شعار م ی دادند‪ .‬بسیاری از این شعارها از جمله‬ ‫«ما نم ی رویم‪ ،‬او باید برود» درست همان شعارهایی بود که‬ ‫در جریان انقالب دو س��ال قبل سر داده م ی ش��د‪ .‬به دنبال‬ ‫گس��ترش درگیری پلیس و معترضان‪ ،‬نیروهای امنیتی به‬ ‫استفاده از گاز اشک اور متوسل شدند‪.‬‬ ‫در این می��ان‪« ،‬صالح عنانی» هنرمند برجس��ته و از‬ ‫فعاالن انقالبی در حالی که صورتش را پوش��انده بود‪ ،‬پای‬ ‫بلندگو ب��ه صحب ت های خ��ود ادام��ه داده و تاکید م ی کرد‬ ‫که باگذش��ت دو س��ال از انقالب مصر که ب��رای برکناری‬ ‫حسن ی مبارک صورت گرفته بود‪ ،‬تنها چهره دشمنی جدید‬ ‫را اش��کار کرده اس��ت‪ .‬او همچنین فریاد م ی زد‪« :‬دوستان‬ ‫من! دولت فعلی مص��ر‪ ،‬کثی ف تری��ن و پلیدترین دولت در‬ ‫مصر اس��ت‪ .‬م ی دانیم که م��ا در ان زمان فک��ر م ی کردیم‬ ‫حسن ی مبارک الوده تردین فرد است ولی این دولت به مراتب‬ ‫کثی ف تر است‪».‬‬ ‫با توجه به شکاف ها و قطب ی شدن مصر‪ ،‬جای تعجب‬ ‫نیست که دومین سالگرد انقالب مصر‪ ،‬زمان مناسبی ب رای‬ ‫جشن گرفتن و گرام ی داش��تن تحوالت دو سال قبل نبوده‬ ‫اس��ت‪ .‬یکی از مهم ترین مس��ائلی که در فض��ای دومین‬ ‫س��الگرد انقالب مصر به ش��دت جلب نظر م ی کرد‪ ،‬نبودن‬ ‫هیچ تریبون یا محلی ب رای سخنرانی بود‪ .‬در واقع هیچ کدام‬ ‫از شرکت کنندگان و فعاالن حزبی حاضر در میدان التحریر‬ ‫این زحمت را به خود نداده بودند و تنها در بهترین حالت یک‬ ‫سخنران‪ ،‬حرف هایش را پای میکروفون فریاد م ی زد‪ .‬در حالی‬ ‫که در جریان انقالب ‪ 2011‬یکی از برجسته ترین مسائل‪ ،‬وجود‬ ‫سخنران ها و تریبون هایی بود که گروه های مختلف از پای‬ ‫ان سرودهای انقالبی م ی خواندند‪.‬‬ ‫مساله مهم دیگر به میدان امدن یک گروه از مخالفان‬ ‫سرس��خت و تندروی اخوان المس��لمین بود ک��ه به نوعی‬ ‫نخس��تین نمایش عمومی از حضور خیابانی انها به شمار‬ ‫م ی رف��ت‪ .‬این فعاالن ش��به نظامی ک��ه با الگوب��رداری از‬ ‫گروه های انارشیستی اروپایی فعالیت م ی کنند‪ ،‬در این روز‬ ‫به خیابان امده بودند تا هم ب��ه نیروهای پلیس ضربه بزنند‬ ‫و هم به س��اختمان های دولتی و دفاتری که ب��ه نوعی به‬ ‫اخوان المسلمین مربوط هستند‪ ،‬اسیب وارد کنند‪.‬‬ ‫این شب ه نظامیان که لباس های مشکی به تن داشته‬ ‫و صورت های خود را پوش��انده بودند‪ ،‬ظه��ور گروهی جدید‬ ‫از مخالفان انقالب��ی مصر را به نمایش گذاش��تند و حضور‬ ‫گسترده و چند صد نفری انها در خیابان های مصر‪ ،‬بحث ها و‬ ‫گمانه زن ی هایی را درباره فعالی ت ها و مواضع خشونت بار انها‬ ‫به دنبال داشت‪ .‬عده ای انقالبیون کهنه کار مصر بر این باور‬ ‫بودند که این گروه تازه ظهور کرده‪ ،‬از عده ای «بچه» تشکیل‬ ‫شده اس��ت که با تماش��ا کردن چند برنامه تلویزیونی وارد‬ ‫صحنه شده اند‪ .‬عده ای دیگر نیز بر این باور بودند که حضور‬ ‫و فعالیت انها به راحتی این امکان را ب رای المرسی و حامیان‬ ‫او فراهم م ی کند تا به مخالفان دولت برچس��ب انارشیست‬ ‫و خ رابکار بزنند‪.‬‬ ‫در هر حال‪ ،‬رویکردهایی که این گروه شب ه نظامی در‬ ‫جمعه ‪ 25‬ژانویه ‪ 2013‬در پیش گرفتن��د‪ ،‬با رفتارهای عمده‬ ‫مخالفان دولت اس�لامگرای فعلی تف��اوت چندانی ندارد؛‬ ‫درگیری با پلیس و حمله به ساختمان های دولتی‪ .‬با این حال‬ ‫انچه مهم به نظر م ی رسد کنترل این گروه شب ه نظامی است‬ ‫تا انقالبیونی که تمام امید خود به تغییر از طریق مذاکره و‬ ‫ابزارهای صلح امیز را از دست داده اند‪ ،‬ارمان های از دست رفته‬ ‫خود را در انها جست و جو نکنند‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫امریکا‬ ‫ورود یک غیرخودی به کاخ سفید‬ ‫جدال سناتورها با جان کری در کمیته روابط خارجی سنای امریکا‬ ‫ترجمه‪ :‬پوریا محمدی‬ ‫بین الملل‬ ‫و منجر به تش��دید خشونت هایی ش��ود که تاکنون موجب‬ ‫کشته شدن ‪ 65‬هزار نفر طی دو سال جنگ داخلی شده است‪.‬‬ ‫پرس��ش و پاس��خی که کمی به کج خلقی و ناراحتی‬ ‫انجامید با ران جانسون‪ ،‬سناتور جمهوریخواه ایالت ویکانسن‬ ‫و یکی از افراد محبوب جنبش ت ی پارتی بود‪ .‬جانس��ون که‬ ‫روز چهارشنبه گذشته هیالری کلینتون را ب رای پاسخگوی ی ‬ ‫درباره حادثه بنغازی تحت فش��ار قرار داده بود‪ ،‬از جان کری‬ ‫خواس��ت تا به سواالتی پاس��خ دهد که احس��اس م ی کرد‬ ‫هیالری کلینتون از پاس��خ دادن به انها طفره رفته اس��ت‪.‬‬ ‫کری به جانسون گفت‪« :‬س��ناتور! باتوجه به تمام جوانب‪،‬‬ ‫فکر م ی کنم ما م ی دانیم چه اتفاقی افتاده است‪ .‬یک جلسه‬ ‫توجیهی برگزار ش��د و نوارهایی در این جلس��ه ارائه شد که‬ ‫همه انهایی که در جلسه حاضر بودند این نوارها را دیدند‪».‬‬ ‫جانس��ون ادامه داد‪« :‬بله‪ ،‬ما م ی دانیم در بنغازی چه اتفاقی‬ ‫افتاده است‪ ،‬ولی نم ی دانیم چرا به ما اطالعات غلط داده شد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫جان کری‪ ،‬س��ناتور دموکرات ایالت ماساچوست‪ ،‬روز‬ ‫‪ 24‬ژانویه در جلسه بررس��ی نامزدی اش به عنوان وزیر امور‬ ‫خارجه در کمیته روابط خارجی مجلس سنا‪ ،‬در کاپیتول هیل‬ ‫واشنگتن حاضر شد‪.‬‬ ‫جان ک��ری اواخ��ر صحب ت ه��ای افتتاحیه خ��ود در‬ ‫مقابل کمیته روابط خارجی س��نا بود که ناگهان معترضی‬ ‫صحب ت های او را قطع کرد‪ .‬زنی که لباس��ی صورتی به تن‬ ‫داش��ت در حالی که پلیس به زور او را از اتاق خارج م ی کرد‪،‬‬ ‫فریاد زد‪« :‬ما احتیاج به صلح با ای ران داریم! ما داریم هزاران نفر‬ ‫را م ی کشیم! چندنفر دیگر باید کشته شوند تا بگوییم دیگر‬ ‫بس است! من از مردن دوستانم خسته شده ام!»‬ ‫کری ب��ه صندلی خود برگش��ت و در حالی‬ ‫که س��ر تکان م ی داد‪ ،‬با یاداوری اخرین باری که‬ ‫به عنوان یک معترض به جنگ ویتنام‪ 42 ،‬سال‬ ‫پیش در مقابل این کمیته قرار گرفته بود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«روزی که ب��رای اولین بار به واش��نگتن امدم و‬ ‫حرف زدم‪ ،‬جزو مردمی بودم که به اینجا امدند تا‬ ‫صدایشان شنیده شود‪ .‬حاال این اعتراض‪ ،‬به نوعی‪،‬‬ ‫نقطه پایان خوبی ب رای صحب ت های من است‪».‬‬ ‫حرکت جان کری از یک غیرخودی به خودی‪ ،‬بارها‬ ‫در طول زندگی حرف ه ای اش تکرار شده است؛ گذر‬ ‫از یک معترض پرتاب کننده سنگ تا یک سناتور‬ ‫قانون‪ ،‬از ی��ک انزواطلب معذب تا فردی محبوب‬ ‫هم قطارانش و حاال از یک منتقد خارج از دولت تا‬ ‫یک مدافع سیاست های ان‪ .‬این چالشی است که‬ ‫جان کری ب رای ان به خوبی اماده شده است‪ .‬اغلب‬ ‫سناتورها‪ ،‬چه از حزب دموکرات و چه جمهوریخواه‪،‬‬ ‫بخش زیادی از جلسه اس��تماع را صرف ستایش‬ ‫از جان کری کردند که به زودی با ریاس��ت کمیته‬ ‫روابط خارجی س��نا خداحافظی خواهد کرد‪ .‬باب‬ ‫کورکر‪ ،‬سناتور ایالت تنسی و جمهوریخواه ارشد‬ ‫این کمیته‪ ،‬گف��ت‪« :‬من به نامزدی ش��ما ب رای‬ ‫این مقام به چشم کسی نگاه م ی کنم که تقریبا‬ ‫تمام زندگ��ی اش را در تدارک ب��رای این لحظه و‬ ‫توانایی خدمت در این مقام گذرانده است‪ .‬هیچ فرد دیگری‬ ‫در مجلس سنای ایاالت متحده وجود ندارد که بیشتر از شما‬ ‫ب رای مسائل حیاتی و مهم ب رای کش��ورمان‪ ،‬وقت و انرژی‬ ‫صرف کرده باشد‪».‬‬ ‫در مقابل جان کری به شوخی اش��اره کرد که به نظر‬ ‫م ی رسد «بیرون انداختن او از سنا» تنها چیزی است که این‬ ‫روزها دموکرات ها و جمهوریخواهان را متحد کرده است‪ .‬او‬ ‫س��پس با جدیت تاکید کرد که اقتصاد همچنان مهم ترین‬ ‫اولویت در سیاست داخلی و خارجی ایاالت متحده است‪ .‬کری‬ ‫گفت‪« :‬بزرگترین چالش سیاست خارجی امریکا در دستان‬ ‫شما خواهد بود‪ ،‬نه من‪ .‬زی را با اینکه اغلب گفته م ی شود ما اگر‬ ‫در جهان نیرومند نباشیم‪ ،‬نم ی توانیم در خانه قوی باشیم‪،‬‬ ‫اما در این روزهای بحران مالی و به عنوان عضوی از کمیته‬ ‫عالی‪ ،‬به خوبی م ی دانم که ما نم ی توانیم در جهان نیرومند‬ ‫باشیم‪ ،‬مگر انکه در خانه قدرتمند باشیم‪».‬‬ ‫سواالت اغلب سناتورها حول نوع برخورد کری با ای ران‬ ‫دور م ی زد‪ .‬باتوجه به س��خنان بنیامین نتانیاهو درباره این‬ ‫موضوع که ای ران اواخر بهار یا اوایل تابستان به خط قرمز ـ‬ ‫نقطه ای که دیگر نتوان ای ران را از دستیابی به سالح هسته ای‬ ‫بازداشت ـ م ی رس��د‪ ،‬زمان ب رای راه حل دیپلماتیک در حال‬ ‫تمام شدن است؛ کری در پاس��خ به این سواالت گفت که از‬ ‫موضع رئی س جمهور مبنی بر «ممانعت‪ ،‬نه مهار» حمایت‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫ک��ری همچنین بر موضعش درباره مس��اله س��وریه‬ ‫پافشاری کرد‪ .‬وی که در جلس ه های قبلی به نظر م ی رسید‬ ‫موافق موضع جنگ طلبانه نیروهای مخالف دولت س��وریه‬ ‫است‪ ،‬با تایید موضع دولت‪ ،‬تاکید کرد که هرچند بشار اسد‪،‬‬ ‫رئی س جمهور سوریه باید برود‪ ،‬ولی کمک های تسلیحاتی‬ ‫در این وضعیت م ی تواند نتیجه معکوسی در پی داشته باشد‬ ‫کری در پاسخ به این گفته اکتفا کرد که وزارت امور خارجه‪،‬‬ ‫تحت هدایت او به همکاری در این زمینه همچون س��ابق‬ ‫ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫در این جلس��ه همچنین س��وال هایی درباره نامزدی‬ ‫چاک هیگل‪ ،‬س��ناتور سابق ایالت نب راس��کا‪ ،‬به عنوان وزیر‬ ‫دفاع از جان کری پرس��یده ش��د که کری حمایت خود را از‬ ‫این انتخاب اوبام��ا اعالم کرد‪ .‬کورکر‪ ،‬نس��بت به عضویت‬ ‫چاک هیگل در گروه��ی به نام «گروه صف��ر» که هدفش‬ ‫از بی ن بردن تمام سالح های هسته ای روی زمین است‪ ،‬اب راز‬ ‫نگرانی کرد‪ .‬کری در پاسخ به این نگرانی گفت‪« :‬من چاک‬ ‫هیگل را م ی شناسم‪ .‬چاک هیگل یک فرد میهن پرست و‬ ‫قوی اس��ت و در مقام وزیر دفاع نیز‪ ،‬وزیری میهن پرس��ت و‬ ‫قدرتمند خواهد بود‪».‬‬ ‫کری‪ ،‬هنگام صحب��ت درباره مصر با حالتی پرش��ور‬ ‫گزارش های رسیده از اظهارات ضد یهودی محمد المرسی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور مصر را محکوم ک��رد و گفت گه امریکا هنوز‬ ‫فرصت دارد روابط خود را با این کش��ور مهم و حیاتی بهبود‬ ‫ببخش��د‪ .‬کری گفت‪« :‬مصر‪ ،‬یک چهارم جهان عرب است‬ ‫و بخش��ی مهم از هرانچه در خاورمیانه به دنبال تحقق ان‬ ‫هستیم؛ صلح با اسرائیل‪ ،‬حفاظت از صحرای سینا‪ ،‬امنیت‪،‬‬ ‫توسعه و پیش��رفت این بخش از جهان باتوجه به‬ ‫یک اقتصاد باز و رقابتی و مبتنی بر حاکمیت قانون‬ ‫و اقتدار دولت‪».‬‬ ‫زمانی که از کری پرسیده ش��د ایا طرح های‬ ‫ابتکاری هیالری کلینتون در زمینه زنان و دختران‬ ‫را ادامه خواهد داد‪ ،‬ک��ری گفت که جایگاه معاونت‬ ‫وزارتخانه را ک��ه در زمان کلینتون ش��کل گرفته‪،‬‬ ‫حفظ خواه��د ک��رد و کار او را توس��عه خواهد داد‪.‬‬ ‫کری همچنین درباره موضوع چین گفت که او نیز‬ ‫همچون اوباما مشتاق است تا دولت تمرکز خود را‬ ‫به جای خاورمیانه به اسیا معطوف کند‪.‬‬ ‫برخ��ی از مس��ائلی ک��ه ک��ری در جایگاه‬ ‫وزی رامورخارج��ه و جزئ��ی از دولت با انها دس��ت و‬ ‫پنجه نرم خواهد کرد‪ ،‬همان مس��ائلی اس��ت که‬ ‫او در دهه ‪ 70‬با انها درگیر بود‪ .‬راند پائول‪ ،‬س��ناتور‬ ‫جمهوریخواه ایالت کنتاکی اش��اره کرد‪« :‬شما بعد‬ ‫از ویتنام‪ ،‬به شدت مخالف بمباران در کامبوج بودید‪،‬‬ ‫چون فکر م ی کنم احس��اس م ی کردید کنگره این‬ ‫عملیات را تائید نکرده است‪ .‬ایا عقیده شما درباره‬ ‫ان بمباران تغییر کرده است؟ ایا فکر م ی کنید قضیه‬ ‫لیبی با کامبوج فرق م ی کن��د؟» کری در جواب به‬ ‫این سوال گفت‪« :‬هیچ استاندارد مطلقی وجود ندارد‬ ‫که بگوید رئی س جمهور چه زمانی م ی تواند از قانون‬ ‫اختیارات جنگی استفاده کند و چه زمانی این حق را دارد که‬ ‫به صورت یکجانبه دست به اقدام بزند‪».‬‬ ‫کری در صحب ت های ابتدای جلسه‪ ،‬با یاداوری اینکه‬ ‫ب رای اولین بار سیاس��ت خارجی را از پ��درش ‪ -‬که کارمند‬ ‫بخش خدمات سیاس��ی وزارت امورخارجه بوده ‪ -‬و سر میز‬ ‫شام اموخته است‪ ،‬لحظه ای ساکت ش��د و سپس در حالی‬ ‫که صدایش م ی لرزید ادامه داد‪« :‬اگر مرا تائید کنید‪ ،‬به عنوان‬ ‫وزیری کارم را ش��روع خواه��م کرد که هم به خون س��نا در‬ ‫رگ هایش افتخار م ی کند و هم به اینکه عضوی از خانواده‬ ‫وزارت امورخارجه بوده است‪ .‬کار پدرم در زمان روسای جمهور‬ ‫دموکرات و جمهوریخواه‪ ،‬باعث ش��د تا م��ن و خانواده ام به‬ ‫نقاط مختلف جهان س��فر کنیم و من در این سفرها شاهد‬ ‫فداکاری ها و از خودگذشتگی و تعهد مردان و زنان این کشور‬ ‫در وزارت امور خارجه و به خاطر امریکا بودم‪g ».‬‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫‪53‬‬ ‫پروندهویژه ‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪54‬‬ ‫نخبگان وابسته‬ ‫نخبگان در دوره رضا و محمد رضا پهلوی چگونه به قدرت راه می یافتند و رابطه انها با شاه چگونه بود؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تکنوکرات های بی اراده‬ ‫و البته وابسته‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫رابطه نخبگان با رژیم شاه‪،‬رابطه ای پیچیده‬ ‫بود که گاهی در تناقض با اوامر شاهانه قرار‬ ‫می گرفت؛توسعه امرانه رضا و محمد رضا شاه‬ ‫پهلوی و ارتباط نخبگان با ان معجون مجعولی بود‬ ‫که هیچ گاه برنامه های شاه را به سامان نرساند‪،‬چه‬ ‫انکه در یک سو اجرای بی چون و چرای امر ملوکانه‬ ‫بود و در یک سوی دیگر نخبگانی که باید به این‬ ‫دستورات تن می دادند‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫«ش��اه نخب ه کش بود‪.‬نم ی توانس��ت نظ رات کسی را‬ ‫برخالف اوامر شاهانه متحمل ش��ود‪ .‬سرنوشت نخبگان در‬ ‫رژیم پهلوی راهی به سوی تاریکی بود‪ »...‬اینها جمالتی است‬ ‫که در کتاب خاط رات پرویز راجی و حسین فردوست بارها و‬ ‫بارها م ی توان مشاهده کرد؛ جایی که وقتی نویسنده در دیدار‬ ‫با شاه با دس��توری برخالف نظرش مواجه م ی شود در خلوت‬ ‫خود این گونه چهره رژیم پهلوی را روشن م ی کند‪.‬‬ ‫رژیم پهلوی نه از درون الیگارشی خانواده های سیاسی و‬ ‫نه از درون اح��زاب با اعضایی از دانش��گاه های سیاس��ی و‬ ‫محی ط های علمی بیرون امد‪ ،‬بلکه با شروع کودتایی ریشه‬ ‫دواند که در پیشانی خود‪ ،‬سربازی قلدر را داشت و در پ س پرده‬ ‫کانونی از نخبگان سیاسی که از قاجار دل شسته بودند و در‬ ‫پی فره ایزدی دیگری م ی گشتند‪ .‬پس رضاخان سوادکوهی را‬ ‫ش��اه کردند و خود در میانداری امور کوش��یدند‪ ،‬اما رضا قلدر‬ ‫روحیه مماشات با روش��نفکران و نخبگان را نداشت و انها را‬ ‫رنجاند و دل به ارمانی دیگری بس��ت ک��ه همانند او دولتی‬ ‫نظامی داشت و به دنبال تسخیر جهان بود‪ .‬افتراق اصلی از‬ ‫اینجا شکل گرفت که همان کانون های نخبگانی که روزی‬ ‫شاه را وادار به نوس��ازی ای ران کرده بودند و چادر را از سر زنان‬ ‫ای رانی کندند تا فرهنگی اروپایی شکل گیرد‪ ،‬این تغییر مسیر‬ ‫را نخواهد پذیرفت‪ .‬پس شاه باید برود و چه کسی بهتر از ان‬ ‫که او را نصب کرد و تاج بر سرش گذاشت؛ محمد علی فروغی‬ ‫خود رضا قلدر را شاه ای ران کرد و خود او را از سریر قدرت به زیر‬ ‫کشید تا فرزند او شاه شود؛تنها قولی که فروغی م ی توانست‬ ‫به شاه بدهد‪ .‬انگلیس با وسعت امپ راتوری خود‪ ،‬م ی دانست‬ ‫که ب رای غروب نکردن خورشید در سرزمینش باید با معتمدان‬ ‫محلی و خانواده های پ رنفوذ سر و س��ری به هم زند‪ ،‬پس در‬ ‫رقابت با روس��یه و بعدها امریکا او پایگاه های ‪ 200‬ساله ای از‬ ‫خاندان های ای رانی با تاثیرگذاری شگرف در جغ رافیای سیاسی‬ ‫ای ران را داشت‪ .‬از خزیمه علم در شمال شرق و شرق تا شیخ‬ ‫خزعل در جنوب غرب و از قوام الملک ش��ی رازی در جنوب تا‬ ‫میرزا حس��ین فرمانفرما زمینداری بزرگ در سراس��ر ای ران و‬ ‫بختیاری های غرب‪ .‬انگلیس نخب ه پرور نبود‪ ،‬خانواده ساز بود‪.‬‬ ‫شاید به همین دلیل است که امی راسداهلل علم‪ ،‬پسر خزیمه‬ ‫علم باید داماد قوام الملک شی رازی و وارث دو خانواده پرنفوذ‬ ‫شود‪ .‬در سیاست انگلیس این خانواده ها بودند که در سیاست‬ ‫یار و غار دولت فخیمه بودند‪ .‬اما رضا ش��اه گرچه با برخی از‬ ‫خاندان های همراه انگلیس نس��اخت و کمر به نابودی انها‬ ‫بست و خان ها را به امپول هوا سکته داد‪ ،‬اما با همه انها سلبی‬ ‫برخورد نکرد و برخی را تکریم کرد و در کنار خود قرار داد‪ .‬پس‬ ‫از رفتن رضا شاه‪ 12،‬سال کافی بود که نخبگان از تارک نشینی‬ ‫و عزلت دیکتاتوری بیرون بیایند و در دسته جات و گروه های‬ ‫سیاسی به صف شوند‪ .‬دانشگاه ها که روزی ب رای توسعه ای ران‬ ‫ساخته شده بودند در میتینگ های سیاسی مطالبات حزبی را‬ ‫طلب م ی کردند‪ .‬بسیاری از وابستگان بعدی رژیم پهلوی خود‬ ‫در دوران دانشجویی پ رالتهاب دهه ‪ 20‬مخالف رژیم سلطنت‬ ‫و رضا شاه بودند و در احزاب چپ یا ملی ب رای ارمان حزب در‬ ‫کلوب ها یا نش��ریات حزبی مب��ارزه م ی کردند‪ ،‬ام��ا پس از‬ ‫ی ترجیح دادند تا کارگزار رژیم شوند‪.‬‬ ‫گوشه نشینی در دهه بعد ‬ ‫در این میان حمله متفقین به ای ران راه را ب رای ابرقدرتی دیگر‬ ‫باز کرد؛ امریکا که سابقه ننگین انگلیس را در ای ران نداشت دل‬ ‫بسیاری از نخبگان ای رانی را برد‪ .‬این امر همزمان شده بود با‬ ‫اجرای ب رنامه ای ب رای توسعه و ابادانی ای ران توسط امریکایی‬ ‫که خود نزد روشنفکران ای رانی امری بس��یار پسندیده بود و‬ ‫بسیاری را ش��یفته خود کرد‪ .‬اصل چهار اشاره به بند چهارم‬ ‫سخنران ی ترومن پس از جنگ بود که در این سخنرانی خود‬ ‫گفته بود کشورهای غنی یک مسئولیت اخالقی ب رای کمک‬ ‫به کش��ورهای فقیر دارن��د‪ .‬در ان زم��ان ب رنامه کمک های‬ ‫ایاالت متحده امریکا محدود ب��ه کمک های فنی بود ولی از‬ ‫س��ال ‪ ۱۹۵۰‬برنامه امنیت مش��ترک امریکا ب رای کمک به‬ ‫کشورهای ضعیف‪ ،‬جهت جلوگیری از گرایش انان به سوی‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اردوگاه شرق بود‪ .‬در پاییز ‪ 1327‬دولت ای ران قراردادی با امریکا‬ ‫امضا کرد که ب راساس ان امریکا با اعزام یک هیات تحقیق‪،‬‬ ‫نیازهای اقتصادی ای ران را ارزیابی کند‪ .‬کارشناسان امریکایی‬ ‫پس از چهار ماه تحقیق به این نتیجه رسیدند که تخصیص‬ ‫یک وام ‪ 250‬میلیون دالری از بانک صادرات و واردات امریکا‬ ‫م ی تواند برنامه هفت ساله عمرانی ای ران را تامین نماید‪ .‬در‬ ‫ای ران تبلیغات فراوانی از سوی دولت «ساعد» به نفع اعطای‬ ‫این وام صورت گرفت و سفر شاه به امریکا در ابان ‪ 1328‬نیز‬ ‫بیشتر به منظور راضی کردن امریکای ی ها به پرداخت این وام‬ ‫بود‪ .‬البته شاه از این سفر دست خالی بازگشت و پرداخت این‬ ‫وام به بهانه ناتوانی ای ران در بازپرداخت به موقع ان موکول به‬ ‫امضای قرارداد جداگانه ای میان دو کش��ور راجع به مقررات‬ ‫اصل چهار گردید‪ .‬این ق��رارداد ‪ 27‬مهر ‪ 1329‬می��ان رزم ارا‬ ‫نخس ت وزیر و دکتر هنری گریدی ـ سفیر امریکا در ته ران ـ به‬ ‫امضا رسید‪ .‬در پی امضای این قرارداد هیات های کارشناسی‬ ‫بیشتری ب رای بررسی اوضاع اقتصادی ای ران از طرف امریکا به‬ ‫ته ران امدند و اقدامات خود را در پی این سفرها و در چارچوب‬ ‫اصل چهار ترومن در ای ران اغاز کردن��د‪ .‬در پروژه اصل چهار‬ ‫بسیاری از ای رانیان تحصیلکرده به خدمت این برنامه احیای‬ ‫اقتصادی ای ران در امدند که بعدها در کانون موسوم به مترقی‬ ‫جمع شدند‪ .‬کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬سپهر سیاست در ای ران را به‬ ‫تاریکی برد‪ .‬شاه در ب رنامه سیاسی بعد از کودتا با سمت دهی‬ ‫به احزاب دولتی‪ ،‬نخبگان واپس زده را جذب کرد‪ .‬اولین گزینه‬ ‫ب رای اجرای این سیاس��ت یکی از همان خانواده های پ رنفوذ‬ ‫سیاسی وابسته به انگلیس بود‪ ،‬امی ر اسداهلل علم که در میانه‬ ‫دهه ‪ 20‬به دربار راه پیدا کرده بود و مدتی معاون وزیر و وزیر و‬ ‫استاندار ش��ده بود‪ ،‬مسئول تاس��یس حزبی موسوم به مردم‬ ‫گشت‪.‬حزب مردم در ‪ ۱۳۳۶‬موجودیت خود را اعالم کرد‪ .‬سران‬ ‫ای��ن ح��زب غالب��ا چهره ه��ای علم��ی و دانش��گاهی و‬ ‫شخصی ت های سیاسی و حکومتی بودند‪ .‬رهبر عملی این‬ ‫حزب تا پایان حیات سیاس��ی ان اس��داهلل علم بود‪ .‬از دیگر‬ ‫بنیانگذاران این حزب م ی توان از پروفسور یحیی عدل (پدر‬ ‫جراحی نوین ای��ران)‪ ،‬دکت��ر پرویز ناتل خانلری (نویس��نده‪،‬‬ ‫پژوهشگر نامدار و شاعر)‪ ،‬دکتر موسی عمید (رئیس دانشکده‬ ‫حق��وق و از وکالی برجس��ته )‪ ،‬دکت��ر حس��ن س��توده‬ ‫ته رانی(حقوقدان) و‪ ...‬نام برد‪ .‬در این میانه ب رای رقابت با حزب‬ ‫دولتی مردم‪ ،‬حزبی دیگر باید جلوه گر م ی شد؛ حزب ملیون‪ .‬این‬ ‫بار نخس ت وزیر وقت منوچهر اقبال به میانه حزب داری امد‪.‬‬ ‫اعضای این حزب بیش��تر از می��ان وزرا‪ ،‬نمایندگان مجلس‪،‬‬ ‫مقامات وقت و رجال سیاسی اداری رژیم بودند‪ .‬دکتر اقبال در‬ ‫اولین جلسه حزبی خود عنوان کرد‪« :‬در دنیای امروز حکومت‬ ‫دموکراسی! بدون احزاب و تشکیالت اجتماعی معنی ندارد‪.‬‬ ‫شاهنشاه دستور فرموده ‏اند که سیستم دو حزب در مملکت‬ ‫برقرار شود‪ .‬پس حزب ملیون در مقابل حزب مردم تاسیس‬ ‫م ی گ��ردد‪ ».‬اوج فعالیت حزب��ی احزاب م��ردم و ملیون در‬ ‫سال‪ ۱۳۳۹‬مقارن با انتخابات پراشوب دوره بیستم مجلس‬ ‫شورای ملی متجلی م ی شود‪ .‬در این دوره از انتخابات تقلبات‬ ‫فراوان و زد و بند بسیاری صورت گرفت‪ .‬با اشکار شدن اسناد‬ ‫تقلبات انتخاباتی و زد و بند حزب مردم به عنوان اقلیت و حزب‬ ‫ملیون به عنوان حزب اکثریت انتخابات باطل اعالم شد و هر‬ ‫دو ح��زب اعتب��ار خ��ود را از دس��ت دادن��د‪ .‬بدی��ن ترتیب‬ ‫دکترمنوچه راقبال‪ ،‬نخس ت وزیر وقت از سویی و اسداهلل علم از‬ ‫س��ویی دیگر از دبیرکلی حزب ملیون و مردم استعفا دادند و‬ ‫حزب ملیون عمال با برکناری نخس��ت وزیر از میان رفت‪ .‬اما‬ ‫حزب مردم به صورتی کمرنگ با رهبری یحیی عدل و سپس‬ ‫علینق ی کنی‪ ،‬ناصر عاملی و محمد فضائلی تا سال ‪ ۱۳۵۳‬در‬ ‫صحنه ب��ود و در دوره ‪ ۲۱‬مجل��س در س��ال‪۱۳۴۲‬و ‪ ۲۲‬در‬ ‫سال‪۱۳۴۶‬و بیست و س��ه در س��ال‪ ۱۳۵۰‬در رقابت با حزب‬ ‫ای ران نوین همچنان به ایفای نقش اقلیت پرداخت‪ .‬حزب مردم‬ ‫در دوران حیات خ��ود با جناح بندی ها و اختالفات بس��یاری‬ ‫روبه رو بود و سرانجام در سال ‪ ۱۳۵۳‬با برقراری نظام تک حزبی‬ ‫نگاهی از درون‬ ‫درباره کتاب های افشاگرانه و تحلیلی نخبگان نظام پهلوی‬ ‫‪2‬‬ ‫کتاب های بس��یاری در مورد خاندان پهلوی از سوی‬ ‫نخبگان این نظام منتش��ر ش��ده که ش��اید مهمترین انها‬ ‫دو کتاب ظهور و س��قوط س��لطنت پهلوی و خاط رات پنج‬ ‫جلدی امی ر اسداهلل علم باش��د‪ .‬در این میان دو کتاب دیگر؛‬ ‫پش��ت پرده تخت طاووس و از کاخ ش��اه تا زندان اوین نیز‬ ‫نگاه روشنفکرانه نخبگانی اس��ت که با حضور در دستگاه‬ ‫شاه فکر م ی کردند م ی توانند این سیس��تم فاسد را اصالح‬ ‫کنند‪ .‬کتاب های دیگری نیز منتشر شده است از جمله کتاب‬ ‫خاط رات پرویز راجی‪ ،‬خدمتگزار تخت طاووس که به خاط رات‬ ‫اخرین سفیر شاه در انگلستان اشاره دارد و نگاهی به رقابت‬ ‫دو جریان انگلیسی و امریکایی در دربار شاه و یارگیری انها‬ ‫از نخبگان م ی کند‪.‬‬ ‫ظهور و سقوط سلطنت پهلوی؛ نگاهی به درون‬ ‫پش�ت پرده تخت طاووس؛ فعالیت ه�ای فرهنگی‬ ‫شهبانو!‬ ‫کت��اب پش��ت پرده‬ ‫تخت طاووس نوشته مینو‬ ‫صمیم ی از مسئوالن دفتر‬ ‫ف��رح پهل��وی توس��ط‬ ‫دکترحس��ین ابوترابی��ان‬ ‫ ترجمه و انتشارات اطالعات‬ ‫ان را منتشر کرده است‪ .‬مینو‬ ‫صمیم��ی دخت��ر «صادق‬ ‫صمیمی» رئیس اسبق موزه ای ران باستان در این کتاب پس‬ ‫از نقل مجمل زندگینامه خ��ود ـ از دوران نوجوانی تا پایان‬ ‫تحصیالت عالی در س��وئیس و بازگشت به ای ران ـ ابتدا به‬ ‫شرح دوره ای م ی پردازد که متعاقب استخدام در وزارت خارجه‬ ‫به عنوان منشی سفارت ای ران در سوئیس به کار مشغول بوده‬ ‫است‪ .‬وی طی شش سال خدمت در سفارت ای ران (از ‪1346‬‬ ‫تا ‪ )1352‬به سبب تسلط کامل به سه زبان فرانسه‪ ،‬المانی و‬ ‫انگلیس��ی‪ ،‬نقش مهمی در رت��ق و فتق ام��ور مربوط به‬ ‫سفرهای متعدد شاه و فرح به کشور سوئیس داشته و مسائل‬ ‫گوناگونی از انچه طی این س��فرها رخ م ی داده در کتابش‬ ‫اورده که هر یک به سهم خود ب رای اگاهی به حقایق اوضاع‬ ‫دربار از اهمیت خاصی برخوردار اس��ت‪ .‬نویس��نده در سال‬ ‫‪ 1352‬به دعوت ف��رح به ای��ران باز م ی گردد و سرپرس��تی‬ ‫دبیرخان��ه و دفتر روابط عمومی «س��ازمان ملی حمایت از‬ ‫کودکان» را (که زیر نظر فرح اداره م ی شد) به عهده م ی گیرد‪ ،‬‬ ‫تا انگاه که در س��ال ‪ 1355‬مس��تقیما وارد تشکیالت دفتر‬ ‫مخصوص فرح م ی شود و به عنوان منشی مخصوص او در‬ ‫امور بی ن المللی به کار م ی پردازد‪.‬‬ ‫در طول دو سالی که مینو صمیمی‪ ،‬مقام منشی امور‬ ‫بی ن المللی فرح را به عهده داشت‪ ،‬با جریان های پشت پرده‬ ‫ب ی ش��ماری در دربار اشنا م ی ش��ود و انطور که خود مدعی‬ ‫اس��ت‪ ،‬س��رانجام پی م ی برد که‪« :‬در درب��ار پهلوی مرزی‬ ‫بین خدمت ب رای رژیم و اس��تفاده های شخصی وجود ندارد‬ ‫و مقامات درباری از طری��ق کانال هایی که وجود دارد ثروت‬ ‫عمومی را به جی ب های خود سرازیر م ی کنند‪».‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫ظهور و س��قوط س��لطنت‬ ‫پهلوی عنوان کتابی اس��ت‬ ‫دو جلدی که در سال ‪۱۳۶۹‬‬ ‫توسط انتش��ارات موسسه‬ ‫اطالع��ات و موسس��ه‬ ‫مطالع��ات و پژوهش های‬ ‫سیاس��ی منتشر ش��د‪ .‬این‬ ‫کتاب تا مرداد سال ‪ ۱۳۸۶‬به‬ ‫چاپ نوزدهم رسیده و با شمارگان قریب به ‪ ۱۶۰‬هزار نسخه‬ ‫به عنوان پرفروش ترین کتاب تاریخی ای ران شناخته م ی شود‪.‬‬ ‫جلد اول شامل خاط رات ارتش��بد حسین فردوست‪ ،‬دوست‬ ‫صمیم��ی محمدرض��ا ش��اه پهل��وی از دوران کودکی و‬ ‫رئی س دفتر وی��ژه اطالعات وی اس��ت که توس��ط عبداهلل‬ ‫شهبازی‪ ،‬تاریخ نگار و پژوهشگر تاریخ معاصر وی رایش شده‪.‬‬ ‫جلد دوم‪ ،‬با عنوان «جس��تارهایی از تاری��خ معاصر ای ران»‬ ‫تالیف عبداهلل شهبازی است که در این جلد ب رای اولین بار‬ ‫اسناد اطالعاتی در تاریخ نگاری ای ران مورد استفاده قرار گرفت‬ ‫و برخی مقاطع مهم تاریخ معاصر ای ران و زندگی گروهی از‬ ‫رجال برجس��ته دوران پهلوی بازگو ش��د‪ .‬جلد دوم در واقع‬ ‫به نوعی توضیح اس��ام ی و رخدادهای جلد نخست است و‬ ‫تکمی ل کنن��ده خاط��رات فردوس��ت ب ر اس��اس اس��ناد و‬ ‫پژوهش های تاریخی‪.‬‬ ‫اما حسین فردوس��ت کیس��ت و چگونه وارد زندگی‬ ‫محمد رضا ش��اه ش��د؟ او دارای درجه ارتش��بدی‪ ،‬باالترین‬ ‫درجه نظامی ارتش شاهنشاهی و رئی س دفتر ویژه اطالعات‬ ‫محمدرضا شاه پهلوی بود؛ یکی از برجسته ترین و موثرترین‬ ‫چهره های سیاس��ی ‪ -‬اطالعات��ی رژیم پهلوی‪ .‬حس��ین‬ ‫فردوست از دوران کودکی به عنوان دانش اموز دبستان نظام‬ ‫وارد کالس مخصوصی شد که رضا ش��اه ب رای ولیعهدش‬ ‫محمدرضا پهل��وی ترتی��ب داده بود‪ .‬رضا ش��اه که تمایل‬ ‫داشت در کنار فرزندش دوست و همبازی درسخوانی باشد‪،‬‬ ‫فردوست را مورد توجه خاص قرار داد و وی را به دربار راه داد‪.‬‬ ‫فردوس��ت از کودکی نزدیک ترین دوست محمدرضا شاه و‬ ‫محرم اسرار او ش��د‪ .‬با عزیمت محمدرضا شاه به سوئیس‬ ‫ب رای تحصیل در کالج له روزه‪ ،‬فردوس��ت تنها همکالسی‬ ‫بود که با او به طور رس��می اعزام ش��د و طی این س��ال ها‬ ‫همچنان صمیم ی ترین یار محمدرضا ش��اه بود‪ .‬طی این‬ ‫س��ال ها این رابطه متقابل تعمیق یاف��ت و چنان پیوندی‬ ‫پدیدار ش��د که گویی فردوس��ت جزو مکمل شخصیت و‬ ‫زندگی محمدرضاشاه اس��ت‪ .‬با اغاز پادشاهی محمد رضا‪،‬‬ ‫فردوس��ت همچنان در کنار او بود و این رابط��ه چنان بود‬ ‫که ش��اه در کتاب ماموریت ب رای وطنم تنها کس��ی را که‬ ‫دوست خود معرفی کرده فردوست بود؛ «در ان موقع دوست‬ ‫صمیمی من پسری بود به نام حسین فردوست که پدرش‬ ‫ستوان ارتش بود‪ .‬حس��ین در دوران تحصیل در سوئیس‬ ‫با من هم��درس بود و بعد هم با درجه س��رهنگی س��مت‬ ‫استادی دانشکده افس��ری را عهده داری م ی کند و فعال در‬ ‫گارد شاهنشاهی مش��غول انجام وظیفه است‪ ».‬فردوست‬ ‫هم زم��ان در س��ال های ‪ ۱۳۴0 -۱۳۴9‬قائم مقام س��اواک‬ ‫(سازمان اطالعات و امنیت کش��ور) و در سال های ‪-۱۳۵7‬‬ ‫‪ 1350‬رئیس سازمان بازرسی کل کشور بود‪ .‬رفتار و مواضع‬ ‫ارتشبد فردوس��ت در زمان حوادث سال های ‪۱۳۵6-۱۳۵7‬‬ ‫که منجر به پیروزی انقالب ‪ ۱۳۵۷‬شد‪ ،‬ش��ایعاتی را درباره‬ ‫وی بر سر زبان ها انداخت‪ .‬فردوست در خاط راتش عملکرد‬ ‫خود علیه حکومت پهلوی در زمان اوج گیری انقالب را تایید‬ ‫م ی کند‪ .‬از جمله‪ ،‬فردوست در صدور اعالمیه بیطرفی ارتش‬ ‫در صبح ‪ ۲۲‬بهمن ‪ ۱۳۵۷‬که منجر به پیروزی نهایی انقالب‬ ‫شد‪ ،‬نقشی تعیی ن کننده داشت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫از میان رفت‪ .‬اما بعد از ‪ 28‬م��رداد این امریکایی ها بودند که‬ ‫به دنبال نفوذ سیاسی ب رای خود کانونی را با عنوان مترقی به‬ ‫می دان سیاست ای ران فرستادند‪ .‬تجربه حزبی در ای ران این گروه‬ ‫را متقاعد س��اخت تا از عنوان رس��می ح��زب پرهیز کنند و‬ ‫نخبگانی که وارد این تشکیالت م ی ش��دند در واقع عمدتا‬ ‫توسط گروهی از جوانان تحصیلکرده در امریکا و گروهی از‬ ‫وزرا و رجال دولتی چون حسنعلی منصور و امیرعباس هویدا‬ ‫تشکیل گشت و با از میان رفتن حزب ملیون‪ ،‬در نقش حزبی‬ ‫در مقابل حزب م��ردم ظاهر ش��د و در انتخابات ‪ ۲۱‬مجلس‬ ‫شورای ملی در سال ‪ ۱۳۴۲‬شرکت کرد‪ .‬تاسیس این کانون در‬ ‫واقع پی ش درامد حزب ای ران نوین بود که یک سال و اندی بعد‬ ‫از این کانون توسط همین اعضا ایجاد گشت‪ .‬وقتی دولت به‬ ‫کانون مترقی رسید‪ ،‬ای ران نوین از درون ان برامد‪ .‬حزب ای ران‬ ‫نوین بزرگ ترین و ماندگارترین حزب دولتی در عصر پهلوی بود‬ ‫که همواره تا تاس��یس نظام تک حزبی‪ ،‬اکثریت را در دست‬ ‫داش��ت و بیش از یک دهه در فضای خال��ی از فعالی ت های‬ ‫حزبی به حیات خود ادامه داد‪ .‬نخس��تین دبیرکل این حزب‬ ‫حسنعلی منصور بود که در اس��فند ‪ ۱۳۴۲‬به نخس ت وزیری‬ ‫رس��ید‪ .‬با قتل منصور معاون دبی��رکل حزب ای��ران نوین‪،‬‬ ‫امیرعباس هویدا نخس��ت وزیر و دبیرکل حزب شد‪ .‬فعالیت‬ ‫حزب ای ران نوین بسیار وس��یع بود و کمیته های متعددی را‬ ‫عالوه بر کمیته مرکزی دربر م ی گرفت‪ .‬این کمیته ها شامل‬ ‫کمیته اجرایی و دفتر سیاسی‪ ،‬سازمان جوانان‪ ،‬زنان‪ ،‬کشاورزان‪،‬‬ ‫کارگران‪ ،‬بازرگانان‪ ،‬سندیکاهای کارگری‪ ،‬اتحادیه های اصناف‬ ‫و تشکیالت وابسته دیگر بود‪ .‬حزب نشریاتی نیز در سراسر‬ ‫کشور منتشر م ی ساخت و روزنامه ندای ای ران نوین ارگان ان‬ ‫محسوب م ی ش��د‪ .‬حزب ای ران نوین ب رای اموزش کادر خود‬ ‫اقدام به تاسیس مدرسه عالی علوم سیاسی و امور حزبی کرد‬ ‫که پس از ادغام ان در حزب رس��تاخیز‪ ،‬ب��ه ان حزب متعلق‬ ‫گشت‪ .‬امریکاییان البته ساختار سیاسی حاکمیت در ای ران را‬ ‫نیز نیازمند تحول و نوس��ازی جدی تری م ی دانستند که ان‬ ‫نظام دو حزبی ظاه را موجود ولی به واقع ناتوان و مفقود‪ ،‬یارای‬ ‫تامین این مقصود را نداش��ت‪ .‬به عبارت دیگر امریکاییان در‬ ‫تالش بودند طیف گس��ترده و جدیدی از نخبگان سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی و اجتماعی را به حاکمیت وقت تزریق کنند که عالوه‬ ‫بر اعتماد متقابل قادر باشند تصویر جدیدی را که امریکاییان‬ ‫از اینده سیاسی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی ای ران در ذهن داشتند‬ ‫محقق سازند و شخص شاه هم البته نم ی توانست نسبت به‬ ‫این نگرش حامیان امریکایی خود با ب ی اعتنایی برخورد کند‪.‬‬ ‫بدین ترتیب و در راس��تای فراهم اوردن تمهی دات الزم‬ ‫ب رای تحقق این اه��داف‪ ،‬زمینه های تکوین و ش��کل گیری‬ ‫هس��ته های اولیه کانون مترقی در س��ال پایانی دهه ‪1330‬‬ ‫فراهم امد‪ .‬برخی از اعضای کانون مترقی هم بعدها تصریح‬ ‫کردند که طرح شاه و حاکمیت ب رای کنار نهادن سیاستمداران‬ ‫قدیمی و سالخورده که دیگر در راستای اجرای طرحهای موسوم‬ ‫ب س��فید نم ی توانستند موثر واقع ش��وند‪ ،‬مقدمات‬ ‫به انقال ‬ ‫تش��کیل این کانون را فراهم ک��رد‪ .‬باور ناپذیری محمد رضا‬ ‫پهلوی به گردش نخبگان در درون سیستم حکومتی‪ ،‬کار را‬ ‫به جایی رساند که شاه در فرمانی همه احزاب را تعطیل کرد و‬ ‫رستاخیر ملت ای ران را بنیان گذاشت که نمایشی از تنوع زیستی‬ ‫سیاس��تمداران ای رانی بود‪ .‬طنز ماجرا زمانی شکل گرفت که‬ ‫در کمیته های حزبی رس��تاخیز افرادی از همه گرایش ها باید‬ ‫حول محور شاه قرار م ی گرفتند که نه تنها کمکی به تشتت‬ ‫ارا نم ی کرد بلکه بن بست بزرگی را در رژیم پهلوی ایجاد کرد تا‬ ‫بسیاری از مورخان‪ ،‬تشکیل حزب رستاخیر را یکی از بزرگترین‬ ‫اشتباهات سیاسی ش��اه بدانند‪ .‬حزب رستاخیز نخب ه کشی را‬ ‫کامل کرد؛ همه راه ها به سوی شاه ختم م ی شود‪ ،‬غرور و تبختر‬ ‫شاهنشاه هم به هی چ کس اجازه نم ی داد تا نظ رات خود را بیان‬ ‫کند‪ .‬اینجا بود که همان دور باطل به ش��کلی دیگر در میان‬ ‫نخبگان کشور شکل یافت؛ ه ر کس وابسته تر باشد به یکی‬ ‫از کانون های انگلیسی یا امریکایی‪ ،‬کامیاب تر م ی شود‪g.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫مینو صمیمی در بخشی از کتاب خود راجع به هزینه‬ ‫برگزاری مراسم «س��ال جهانی کودک» که قرار بود توسط‬ ‫دفتر فرح در شهرهای مختلف ای ران ترتیب یابد‪ ،‬به موضوع‬ ‫اعانات مردمی اشاره کرده‪ ،‬م ی نویسد‪...« :‬من بیشتر راضی‬ ‫بودم که پولی بابت برگزاری جش��ن ها و مراسم تشریفاتی‬ ‫مصرف نکنی��م و تمام اعان��ات مردم را یکس��ره در اختیار‬ ‫خانواده های مس��تمند و محروم جنوب ش��هر ته ران قرار‬ ‫دهیم‪ ،‬نه اینکه تمام پول ها به سویی س��رازیر شود که در‬ ‫نهایت جیب مدیرعامل و مدی ر امور مالی سازمان را پر کند‪...‬‬ ‫و این حقیقت تلخی بود که اتفاق افتاد‪ .‬قبال شایعات زیادی‬ ‫راجع به اختالس مبالغ کالن در سازمان ش��نیده بودم‪ ،‬اما‬ ‫دراین مورد خودم با چش��مانم دیدم که چ��ه پول هنگفتی‬ ‫هدر رفت؛ و به جای کمک به خانواده های محروم ـ یا حتی‬ ‫فراهم کردن وسیله شادی و تفریح کودکان ـ کال در جیب‬ ‫حضرات انباشته شد‪».‬‬ ‫از کاخ ش�اه تا زندان اوین؛ دوای روشنفکری برای‬ ‫شاه‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫کتاب «از کاخ شاه تا زندان‬ ‫اوین» اثری بس��یار مهم در‬ ‫تحلیل ماه های پایانی رژیم‬ ‫پهلوی و سال های ابتدایی‬ ‫انقالب اس�لامی است که‬ ‫البت��ه ب��ه بخش های��ی از‬ ‫خاطرات پنج س��ال زندگی‬ ‫اق��ای احس��ان نراق��ی‬ ‫اختصاص دارد‪ ،‬اما م ی تواند تا حدودی در شناخت این چهره‬ ‫که همواره در هاله ای از ابهام قرار داشته موثر باشد‪ .‬از انجا‬ ‫که افرادی چون نراق��ی در تاریخ معاصر ما کوش��یده اند تا‬ ‫حت ی المقدور در سایه حرکت کنند‪ ،‬کمتر مطالب منسجمی‬ ‫ از انها به ثبت رسیده اس��ت؛ اصلی که نویسنده در تدوین‬ ‫کتاب «از کاخ ش��اه تا زندان اوین» نیز کامال به ان پایبند‬ ‫مانده است‪ .‬البته دالیل چنین گزیده گویی حتی در مورد این‬ ‫دوران کوتاه که عمده ان بعد از پیروزی انقالب سپری شده‬ ‫به مسائل مختلفی بازم ی گردد‪ .‬اما انچه در مورد این گونه‬ ‫روایت گ��ری خاط��رات‪ ،‬حساس��یت خوانن��ده را بیش��تر‬ ‫برم ی انگیزد ب ی توجهی کامل اقای نراقی به وعده ای است‬ ‫که در مقدمه کتاب م ی ده��د‪« :‬در هر دو بخش این کتاب‪،‬‬ ‫یعنی کاخ و زندان کوشش کرده ام تا همچون یک وقایع نگار‬ ‫عمل کنم و بدون هیچ پی ش داوری با صداقت تمام‪ ،‬انچه را‬ ‫بود تعریف نمایم‪(».‬ص‪ )15‬اولین نکته ای که در این زمینه‬ ‫نظر خواننده را به خود جلب م ی کند ناموزونی حجم مطالب‬ ‫ارائه ش��ده در کتاب با موضوعات جلس��ات طوالنی و چند‬ ‫ساعته اقای نراقی با شاه است‪ ،‬به طوری که عدم مطابقت‬ ‫حج��م مطال��ب ارائ��ه ش��ده در کت��اب ب��ا گفت وگوهای‬ ‫طوالن ی مدت صورت گرفته با شاه‪ ،‬حتی بر اقای نراقی نیز‬ ‫پوش��یده نمان��ده و بناب رای��ن وی در الب��ه الی ش��رح این‬ ‫گفت وگوه��ا‪ ،‬توضیحاتی را نی��ز جای داده ک��ه عالوه بر‬ ‫مخدوش ساختن شیوه و سبک وقایع نگاری‪ ،‬این ذهنیت را‬ ‫دامن م ی زند که نویس��نده به قصد پر ک��ردن جای خالی‬ ‫ی مبادرت کرده است‪ .‬این‬ ‫مطالب حذف شده به چنین اقدام ‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪58‬‬ ‫احتمال زمانی تقویت م ی شود که اقای نراقی در بخش دوم‬ ‫کتاب خود به موردی از گفت وگوهایش با شاه اشاره دارد که‬ ‫در بخش اول یافت نم ی ش��ود‪ .‬وی در مورد عوامل موثر در‬ ‫دومین دستگیری خود (هنگام تالش ب رای خروج از کشور به‬ ‫منظور چاپ دست نوشته های تهیه ش��ده از دیدارهایش با‬ ‫ش��اه) م ی گوید‪« :‬بعدها به کم و کیف قضیه پی بردم‪ .‬وزیر‬ ‫خارجه سابق دولت بازرگان‪ ،‬اب راهیم یزدی‪ ،‬که دیگر در دولت‬ ‫عضویت نداش��ت‪ ،‬ولی روابطش را با انقالبیون مس��لمان‬ ‫کماکان حفظ کرده بود‪ ،‬م ی ترس��ید تا مبادا من در کتابم‪،‬‬ ‫سخنانی از شاه را که درباره او گفته است‪ ،‬نقل کنم و احتماال‬ ‫از وابستگی تنگاتنگش با محافل امریکایی حرفی به میان‬ ‫اورم‪ .‬یزدی که رقیب سرس��ختی ب رای بن ی صدر به حساب‬ ‫م ی امد‪ ،‬شاید فکر م ی کرد من م ی توانم در زمینه بی ن المللی‬ ‫به بن ی صدر کمک کنم تا او موفق شود قضیه گروگان های‬ ‫امریکایی را حل کند‪ ،‬بناب راین عامل اصلی بازداشت من او‬ ‫بود‪(».‬ص‪ )270‬زمانی که خواننده مطالب مورد اشاره در مورد‬ ‫اقای اب راهیم یزدی را در گفت وگوهای درج شده اقای نراقی‬ ‫با شاه نم ی یابد‪ ،‬به این جمع بندی م ی رسد که نویسنده در‬ ‫فصل نخس��ت اگاهانه مطالبی را حذف کرده است‪ .‬البته‬ ‫دقت نظر اقای نراقی ب��رای پرهیز از دادن اطالعاتی از این‬ ‫دس��ت و احتماال منحصر به فرد‪ ،‬به ای��ن موضوع خالصه‬ ‫نم ی شود بلکه وی تالش بس��یاری کرده تا حت ی االمکان از‬ ‫کسی نامی برده نش��ود‪ .‬البته اقای نراقی قبل از این شرح‬ ‫مبس��وطی از تالش ه��ای خ��ود ب��رای خارج ک��ردن این‬ ‫یادداشت ها از کشور بیان داشته است‪.‬‬ ‫یادداشت های علم (‪5‬جلد)؛شرح نوکری‬ ‫مجموع��ه پن��ج جل��دی‬ ‫«یادداش��ت های عل��م» از‬ ‫جمله اثاری است که به شرح‬ ‫خاط��رات وزی��ر درب��ار‬ ‫محمد رض��ا پهل��وی ط��ی‬ ‫س��ال های ‪ 1345‬ت��ا ‪1356‬‬ ‫اختصاص دارد‪ .‬جلد اول این‬ ‫مجموعه‪ :‬خاط��رات علم از‬ ‫‪ 47/11/24‬الی ‪ ،48/12/29‬جلد دوم از‪ 49/1/1‬الی ‪،51/12/21‬‬ ‫جلد سوم از ‪ 52/1/24‬الی ‪ ،52/12/21‬جلد چهارم از ‪53/1/2‬‬ ‫الی ‪ 53/12/29‬و جلد پنجم از‪ 54/1/1‬الی ‪ 54/12/30‬را در بر‬ ‫م ی گیرد و مسئولیت وی راس��تاری‪ ،‬تدوین‪ ،‬مقدمه نویسی و‬ ‫پاورق ی های ان را علینقی عالیخانی‪ ،‬از دوستان نزدیک علم و‬ ‫وزیر اقتصاد دولت های علم‪ ،‬منصور و هویدا در دهه ‪ 40‬برعهده‬ ‫گرفته است‪ .‬خاط رات علم‪ ،‬نخستین بار در سال ‪ 1371‬در دو‬ ‫جلد با عنوان «گفت وگوهای من با ش��اه» به چاپ رسید که‬ ‫متن ناقصی بود‪ .‬چاپ دوم این خاط رات (متن کامل) در سال‬ ‫‪ 1380‬به صورت مشترک توسط انتشارات ی مازیار و معین در‬ ‫شمارگان ‪ 2200‬نسخه صورت گرفت‪.‬‬ ‫مجموعه پنج جلدی «یادداش��ت های عل��م» را باید‬ ‫یکی از مهم ترین و روش��نگرانه ترین منابع ب رای مطالعه و‬ ‫درک ماهیت رژیم پهلوی و ویژگ ی ها و خصایص ان دوران‬ ‫به ش��مار اورد و علت را در جایگاه و شخصیت نگارنده ان‪،‬‬ ‫یعنی وزیر دربار مقتدر محمدرضا‪ ،‬جس ت وجو کرد که شاه‪ ،‬او‬ ‫را از اشکار و نهان خویش اگاه م ی ساخت‪ .‬اگر از فردی به نام‬ ‫«ارنست پرون» که از دوران تحصیل محمدرضا در سوئیس‬ ‫با وی صمیمیت یافت و سپس به ای ران امد و از محارم «شاه‬ ‫جوان» گردید‪ ،‬بگذریم‪ ،‬قطعا هیچ فرد دیگری را نم ی توانیم‬ ‫به نزدیکی و محرمیت علم به ش��اه بیابی��م؛ البته تفاوت‬ ‫میان پرون و علم ان است که اولی خاطره مکتوبی از دوران‬ ‫صمیمیت خود با محمدرضا بر جای نگذارد تا ایندگان را از‬ ‫مسائل پشت پرده سیاست رژیم پهلوی اگاه سازد‪ ،‬اما دومی‬ ‫ با نگارش خاط رات روزانه اش به مدت چند سال‪ ،‬دریچه ای‬ ‫روی بسیاری از واقعیات ب رای ایندگان گشود تا اهل تحقیق‬ ‫و کشف واقعیات‪ ،‬با در دست داشتن سرنخ های فراوانی که‬ ‫از این خاط رات برجای گذارده شده است‪ ،‬به تعقیب مسائل و‬ ‫موضوعات بپردازند و به عمق حقایق دست یابند‪.‬‬ ‫این سخن شاید منتقدانی داشته باشد؛ چرا که از وزیر‬ ‫دربار محمدرضا که خ��ود از خاندانی وابس��ته به انگلیس‬ ‫و سرس��پرده رضاخان برخاس��ته و دوران رش��د جسم ی و‬ ‫فکری اش را در خدمتگزاری به پهلوی و اربابان انگلیس��ی‬ ‫و امریکایی ان سپری کرده اس��ت‪ ،‬جز بیان مشتی مجیز‬ ‫و مداهنه در حق ش��خص اول این رژی��م انتظاری نم ی رود‬ ‫و اتفاقا ادبیات درب��اری به کار گرفته ش��ده در نگارش این‬ ‫خاط رات نیز در نگاه اول چیزی جز همین تصور را به ذهن‬ ‫خواننده متبادر نم ی س��ازد‪ ،‬اما با تام��ل در متن‪ ،‬الیه های‬ ‫زیرین ان که ح��اوی انتقادات بعضا تند و تیزی نیز اس��ت‪،‬‬ ‫رخ م ی نماید و این عالمت سوال بزرگ را پیش روی ما قرار‬ ‫م ی دهد که چرا علم چنین نیش��دار و گزن��ده‪ ،‬بر وضعیت‬ ‫موج��ود دوران خویش نق��د م ی زند و در خ�لال انها حتی‬ ‫ش��خص ش��اه را هم ‪ -‬هرچن��د در قالب الف��اظ و عبارات‬ ‫رنگ و لعاب زده‪ -‬ب ی نصیب نم ی گذارد و نس��بت به اینده‬ ‫اظهار ناامیدی و یاس م ی نماید‪ .‬پرویز راجی‪ ،‬اخرین س��فیر‬ ‫محمدرضا ش��اه در لندن نمونه ای است از ناتوانی سیاست‬ ‫خارجی و سقوط سطح دیپلمات های وزارت خارجه ای ران در‬ ‫سال های پایانی رژیم گذش��ته‪ .‬وجود چنین دیپلمات هایی‬ ‫در پایتخت‪ ،‬از جمله عوامل سقوط و نابودی رژیم به شمار‬ ‫م ی رفت‪ .‬راج��ی هم اکنون زنده اس��ت و در لن��دن زندگی‬ ‫م ی کن��د‪ .‬تنها مطلبی ک��ه از کتابش فهمیده م ی ش��ود و‬ ‫در واقع‪ ،‬تمامی هم و غم اوست‪ ،‬کس��ب خشنودی و نظر‬ ‫ش��خص ش��اه اس��ت‪ .‬در مقابل‪ ،‬چیزی که هیچ گاه به ان‬ ‫اشاره نم ی ش��ود و در نوش��ته هایش به کار نرفته‪ ،‬مصالح‬ ‫ملی اس��ت‪ .‬جملگی فعالی ت های او در کتاب خاط راتش با‬ ‫نام «خدمتگزار تخت طاووس» گرد امده است و از روزهای‬ ‫پایانی خرداد ‪ 1355‬تا پیروزی انق�لاب را در بر دارد‪ .‬این اثر‬ ‫در اواخر ‪ 1371‬به زبان انگلیسی چاپ شد‪ .‬بحث او در این‬ ‫کتاب درباره س��ه محور اساسی اس��ت‪ -۱ :‬جلب نظر شاه‬ ‫‪ -2‬تامین زمینه ها و تسهیالت الزم ب رای سفر خاندان شاه‬ ‫و درباریان به انگلیس ‪-3‬فراهم کردن بساط خوشگذرانی‪.‬‬ ‫او در سراسر کتابش بیان م ی کند که نه در گفت وگوهایش‬ ‫با مقامات انگلی��س‪ ،‬نه در تم��اس با مطبوع��ات و نه در‬ ‫قانع کردن کارگردانان ب ی ب ی س��ی درباره تعدیل حمالت و‬ ‫انتقاداتش به رژیم‪ ،‬کوچک ترین پیروزی و بهره ای به دست‬ ‫نیاورد‪ .‬این کتاب را نیز انتش��ارات روزنامه اطالعات منتشر‬ ‫کرده است‪g .‬‬ ‫در قزاق رضا خان رشد داده ش��د و در واقع رضا خان جاسوس‬ ‫افس ران انگلیسی بود چون ساختار حاکم منافع انگلیس ی ها‬ ‫را کامال تامین م ی کرد‪.‬‬ ‫شما به نکته مهمی اش�اره کردید؛ اینکه ساختار‬ ‫(وابس�تگان اس�تعمار انگلیس) منافع را تامین‬ ‫م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬ساختار و به قول ش��ما کانون های وابستگی به‬ ‫استعمار در کنار خود رضا خان که تربیت یافته استعمار بود‬ ‫کار را جلو م ی بردند‪ .‬در ارتباط با پهلوی دوم هم غیر از دهه ‪20‬‬ ‫که کمی فضای ازادتری در ای ران ش��کل م ی گیرد بالفاصله‬ ‫پس از کودتای انگلیس و امری��کا و بازگرداندن پهلوی دوم‬ ‫به قدرت‪ ،‬س��اختاری با اراده بیگانه شکل م ی گیرد‪ .‬طبیعی‬ ‫اس��ت که اراده بیگانه منافع خود را ب ر اس��اس روابط خاص‬ ‫پ ی م ی گیرد‪ .‬هیچ کس به مجلس راه پی دا نم ی کرد جز با تایید‬ ‫سفارت امریکا و انگلیس‪ .‬سفارت این کشورها بر تشکیل قوه‬ ‫مقننه و همچنین قوه مجریه به طور کامل نظارت داشتند؛‬ ‫حتی مسئوالن ساواک را امریکای ی ها تعیین م ی کردند‪.‬‬ ‫در نقل قول هایی که این روزها در برخی سایت ها‬ ‫و ش�بک ه های تلویزیونی خارج از کش�ور منتشر‬ ‫م ی شود‪ ،‬س�خن از این اس�ت که ش�اه در برابر‬ ‫امریکا و انگلیس ایستاد‪ .‬ایا م ی توان این ادعا را‬ ‫درست دانست؟‬ ‫‪ l‬در برخی موارد شاه با انتخاب امریکای ی ها موافق‬ ‫نبود‪ ،‬ولی به ناچار به انتخاب امریکای ی ها تن م ی داد‪.‬‬ ‫م ی توانید مثال بزنید؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪ l‬در خصوص اولین رئیس س��اواک ش��اه راضی‬ ‫نبود‪ ،‬اما مجبور شد از نظر امریکای ی ها پیروی کند‪ .‬بناب راین‬ ‫نم ی توان گفت که محمد رضا پهلوی تصمیم گی رنده مطلق‬ ‫بود و کامال به طور مستقل عمل م ی کرد‪.‬‬ ‫اصل ‪ 4‬ترومن و نخبگان سمپات امریکا ‬ ‫گفت وگو با عباس سلیمی نمین درباره رابطه نخبگان و حکومت پهلوی‬ ‫‪3‬‬ ‫حضور امریکا و انگلیس در ایران تاثیرات فراوانی بر تحوالت سیاسی دوران پهلوی داشت‪ ،‬اما این میزان حضور‬ ‫در زمان پهلوی اول با زمان پهلوی دوم متفاوت است‪ .‬رضا خان و محمد رضاش�اه هرکدام باتوجه به شرایط موجود‬ ‫گاهی به این دو کشور نزدیک و گاهی از این دو کشور دور می شدند‪ .‬در این میان کانون نخبگان وابسته به این دو در‬ ‫دورن خود رقابتی سخت با یکدیگر داشتند‪ .‬مثلث طی گفت وگویی با عباس سلیمی نمین‪ ،‬کارشناس مسائل تاریخی و‬ ‫رئیس دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران‪ ،‬شرایط ان دوره و میزان رابطه ایران با این دو قدرت بزرگ را مورد واکاوی‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫براس�اس برخی فیل م ها ک�ه اخیرا درب�اره رژیم‬ ‫پهل�وی تهیه ش�ده و در ش�بک ه های ماهواره ای‬ ‫پخش شده‪ ،‬س�خنان درباریان سابق حاوی این‬ ‫ادعاس�ت که پهلوی دوم چندان به توصی ه های‬ ‫خارج�ی توج�ه نم ی ک�رد و در مواقعی مس�تقل‬ ‫تصمیم م ی گرفت‪ .‬برای ورود به بحث باتوجه به‬ ‫وجود کانون های نخبگان حامی انگلیس و امریکا‬ ‫این ادعا به لحاظ تاریخی تا چه حد صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬وقتی دولتی از طریق کودت��ای بیگانه روی کار‬ ‫م ی اید‪ ،‬ساختار سیاس��ی ان به گونه ای شکل م ی گیرد که‬ ‫قدرت کودتا کننده مناسبات و منافع خود را به طور کامل حاکم‬ ‫م ی کند‪ .‬پهلوی اول از طریق کودتا بر سر کار امد‪ ،‬رضا شاه‬ ‫توسط نیروهای نظامی انگلیس��ی حاضر در ای ران به تدریج‬ ‫در درون نیروهای قزاق ارتقا پیدا کرد‪ .‬نیروهای قزاق پس از‬ ‫تغییر نظام سیاسی در روس��یه تزاری و روی کار امدن نظام‬ ‫مارکسیستی در اتحاد جماهیر ش��وروی در ای ران رها شدند‪.‬‬ ‫پس از ان نیروهای قزاق تحت تسلط نیروهای انگلیس قرار‬ ‫گرفتند و انگلیس به این ترتیب توانست کودتایی را از طریق‬ ‫قزاق ها در ای ران صورت دهند‪ .‬طبیعتا مکانیزمی به وجود امد‪،‬‬ ‫وگرنه رضا خان فردی نبود که بتوان��د حکومت را به معنای‬ ‫واقعی خود به دست گیرد‪ .‬رضا خان نه دارای سواد و نه دارای‬ ‫اطالعات الزم ب��ود‪ .‬به این خاطر که رضا ش��اه دارای روحیه‬ ‫قلدر مابانه ای بود توسط افس��ران انگلیسی شناسایی شد و‬ ‫ب ر اساس اسناد سفارت این کشور از ابتدای حضور انگلیس‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫کانون هایی از نخبگان کشور حول امریکا شکل‬ ‫گرفت�ه بود ک�ه از دوران اص�ل چه�ار ترومن که‬ ‫دس�تگاهی ب�رای ش�ناخت نیازه�ای عمرانی و‬ ‫کش�اورزی ایران تاس�یس ش�ده بود‪ ،‬خ�ود را با‬ ‫سیاست های امریکایی تطبیق داده بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬این درست است؛ اصل چهار ترومن در واقع حرکتی‬ ‫ب رای تشکیل کانون های نخبگانی حول امریکا بود‪ .‬البته شاه‬ ‫هم سیاست های کالن کشور را کامال با سیاست های امریکا‬ ‫تطبیق م ی داد‪ .‬در مورد مخالفت شاه با تصمیمات امریکایی‬ ‫هم همان طور که گفتم ادله ها در عمل چیز دیگری م ی گوید؛‬ ‫به عنوان مثال در خصوص انتخاب علی امینی‪ ،‬شاه به شدت‬ ‫مخالف بود‪ ،‬اما علی امینی نخس��ت وزیر شد و شاه به ناچار‬ ‫به انتخاب وی تن داد‪ .‬منتها ش��اه با به کار بردن ترفندی و‬ ‫سخنرانی می دان جاللیه که طیفی از نیروهای مرتبط با علی‬ ‫امینی علیه امریکا س��خنرانی کردند‪ ،‬جایگاه علی امینی را‬ ‫در امریکا متزلزل کرد‪ .‬بالفاصله ش��اه به امریکا سفر کرد و‬ ‫در این س��فر به امریکای ی ها قول داد هرانچه قرار بود علی‬ ‫امینی انجام دهد خود انجام دهد‪ ،‬بناب راین امریکای ی ها راضی‬ ‫م ی ش��وند علی امینی کنار رود‪ .‬حتی در تاریخ به صراحت‬ ‫امده است میان نظر شاه و امریکا اختالف وجود دارد‪ ،‬اما شاه‬ ‫مجبور به اجرای نظر امریکاست‪.‬‬ ‫انچه گفتید در مورد رضا شاه نیز صدق م ی کند؟‬ ‫‪ l‬قطع��ا در م��ورد رضا ش��اه نیز ص��دق م ی کند‪.‬‬ ‫رضاش��اه پهلوی ک��ه خوان��دن و نوش��تن نم ی دانس��ت‬ ‫نم ی توانس��ت جامعه را اداره کند‪ .‬در واقع اش��خاصی مانند‬ ‫فروغی‪ ،‬تق ی زاده و امثالهم جامع��ه را هدایت م ی کردند‪ ،‬اما‬ ‫نماد قدرت فرد قلدری است که او عبور را با یک استب داد شدید‬ ‫پی م ی گیرد‪ .‬رضا شاه همواره یکی از نمادهایی است که از‬ ‫مقبولیتی در جامعه برخوردار نبود و در درون جامعه عنصر‬ ‫نامطلوبی بود‪ .‬بناب راین وقتی چنین فردی به قدرت م ی رسد‬ ‫توسط کس��انی که دارای علم بودند جامعه را اداره م ی کرد‪.‬‬ ‫این همان در خدمت و خیانت نخبگان به رژیم دیکتاتوری‬ ‫‪59‬‬ ‫و مردم است‪ .‬در مورد رضا ش��اه باز م ی بینیم که نقش اول‬ ‫را نه خود رضا ش��اه که نخبگان رژیم اجرا کردند‪ .‬زمانی که‬ ‫انگلیس به این نتیجه رسید که رضا ش��اه نماند خود با وی‬ ‫صحبت نکردند‪ ،‬بلکه از فروغی خواستند به رضا شاه اعالم‬ ‫کند‪ .‬با کمی مطالعه به این نتیجه م ی رسیم که درست است‬ ‫کس��انی که با کودتا بر س��ر کار امده اند دارای ویژگ ی های‬ ‫خاصی هس��تند‪ ،‬اما در سطح کالن توس��ط شبکه دیگری‬ ‫اداره م ی شوند‪.‬‬ ‫در دوره پهلوی کانون های متعدد نخبگانی حول‬ ‫دو محور انگلیس و امریکا ب�ه وجود امد‪ .‬از میان‬ ‫کس�انی که صاحب نفوذ بیشتری در دربار بودند‬ ‫کدام یک بیشتر به سمت امریکا و کدام بیشتر‬ ‫به سمت انگلیس تمایل داشتند؟‬ ‫‪ l‬در زمان پهلوی اول انگلیس��ی ها قدرت مطلق‬ ‫بودند و تا ان زمان امریکای ی ها در مناسبات سیاسی ای ران وارد‬ ‫نشده بودند‪ .‬انگلیس ی ها در ای ران و در بسیاری از نقاط جهان‬ ‫که بساط استعماری خود را پهن م ی کردند با ایجاد شبکه ها‬ ‫و ارتباطات با روسای قبایل و خانواده های پ رنفوذ‪ ،‬یک پایگاه‬ ‫سیاس��ی و جغ رافیایی را ب رای خود ایجاد م ی کردند‪ .‬این در‬ ‫سنت انگلیس��ی نیز اس��ت‪ .‬در ای ران نیز کانون های حام ی ‬ ‫انگلس��تان عمدتا از خانوادهای پرنفوذ درباری و زمی ن داران‬ ‫و خوانین بزرگ بودن��د‪ ،‬مثل خاندان خزیمه علم در ش��رق‬ ‫ای ران‪ ،‬قوان در شی راز‪ ،‬بختیاری ها در غرب و شیخ خزعل در‬ ‫جنوب شرقی‪ .‬اینها مدافع سیاس��ت های انگلستان بودند‪.‬‬ ‫پس انگلیس��ی ها نه تنها دنبال نفوذ سیاس��ی بودند‪ ،‬بلکه‬ ‫پایگاه های منطقه ای نیز در اختیار م ی گرفتند که در بسیاری‬ ‫از مواقع به سیاست های انها کمک م ی کرد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫امریکای ی ها که فاقد چنین مکانیزمی بودند چه‬ ‫م ی کردند؟‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬در زمان پهلوی دوم شرایط تغییر م ی کند‪ .‬با ورود‬ ‫متفقین به ای ران‪ ،‬انگلیس که در طول جنگ توان سیاسی و‬ ‫اقتصادی خود را از دست داده بود ناگزیر م ی شود حضور امریکا‬ ‫و روسیه را در کنار خود در ای ران بپذیرد‪ .‬از شهریور ‪ 20‬به بعد‬ ‫ارتش امریکا و ارتش روسیه وارد ای ران م ی شوند‪ .‬بسیار بدیهی‬ ‫است که انها در ای ران به دنبال پایگاهی بودند و انگلیس ی ها‬ ‫هم کامال به ای��ن امر واقف بودن��د‪ .‬در واقع ب��رای انکه بر‬ ‫مشکالت ناشی از جنگ فایق ایند به ناچار فرصتی را در اختیار‬ ‫رقبای خود قرار م ی دهند‪ .‬ش��هریور ‪ 1320‬حاکمیت مطلق‬ ‫انگلیس بر ای ران از میان رفت‪ .‬منتها انگلیس ی ها و امریکای ی ها‬ ‫به سرعت به یکدیگر نزدیک م ی شوند و در یک مطلب‪ ،‬کامال‬ ‫وحدت نظر داشتند و ان این بود که اجازه ندهند روسیه هیچ‬ ‫جای پایی در ای ران پیدا کند‪ .‬در سال ‪ 1320‬ارتش شوروی در‬ ‫ای ران حضور دارند‪ ،‬اما امریکای ی ها و انگلیس ی ها با هم متحد‬ ‫م ی شوند و بدون انکه روس ها کمترین امتیازی به دست اورند‬ ‫از ای ران بیرون م ی روند‪ .‬امریکای ی ها تا قبل از جنگ جهانی‬ ‫دوم حضور ک مرنگی در معادالت جهانی پی دا کرده بودند و تازه‬ ‫در ان زمان اعزام کارشناس به کشورهای مختلف را اغاز کرده‬ ‫بودند‪ .‬سیاست خارجی امریکای ی ها در این دوران فعال نیست‬ ‫و از سوی دیگر انگلیس ی ها نیز اجازه نم ی دهند امریکای ی ها‬ ‫وارد صحنه سیاسی ای ران شوند‪ .‬صاحبان نفوذ در دربار کامال‬ ‫انگلیسی بودند‪ ،‬حتی امریکای ی ها در بدو ورود به ای ران چنان‬ ‫تحت فشار قرار م ی گی رند که مجبور م ی شوند کارشناسان خود‬ ‫را از ای ران خارج کنند‪ .‬بناب راین در این مقطع هیچ نماینده ای‬ ‫در ای ران نداش��تند‪ .‬اما پ��س از جنگ جهان��ی دوم با حضور‬ ‫مستشاران اقتصادی و نظامی و همانطور که گفته شد‪ ،‬حضور‬ ‫اداره اصل چهار ترومن که در واقع دستگاهی ب رای نخب ه پروری‬ ‫بود‪ ،‬م ی بینیم که فضا تغییر م ی کند و پس از کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫این امریکای ی ها هستند که صاحب نفوذ بیشتری م ی شوند‪.‬‬ ‫پس م ی بینیم که در اینجا رقابتی میان نخبگان امریکایی و‬ ‫انگلیسی در پس رقابت امریکا و انگلیس در ای ران دوره پهلوی‬ ‫دوم در جریان است‪g .‬‬ ‫‪60‬‬ ‫نخبگان کاره ای نبودند‪ ،‬شاه تصمیم می گرفت‬ ‫‪4‬‬ ‫صادق زیبا کالم در گفت وگو با مثلث‬ ‫امریکا و انگلیس تاثیرات بسیاری بر روند سیاسی ایران در زمان پهلوی داشتند‪ .‬برخی معتقدند شاه در ان زمان‬ ‫کامال مستقل عمل م ی کرده و برخی دیگر دیدگاه و موضع گیری نخبگان سیاسی را در تمایل رژیم پهلوی به قدرت های‬ ‫غرب و شرق ب ی تاثیر نم ی دانند‪ .‬طی گفت وگویی با صادق زیب ا کالم‪ ،‬استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران شرایط ایران‬ ‫را در ان زمان مورد ارزیابی قرار داده ایم‪.‬‬ ‫امریکا و انگلیس در زمان پهلوی به چه اندازه در‬ ‫ایران نفوذ داشتند؟‬ ‫‪ l‬نف��وذ امریکا و انگلس��تان در ای��ران را باید به دو‬ ‫دوره قبل و بعد از کودتای ‪ 28‬مرداد س��ال ‪ 32‬تقسیم کنیم‪.‬‬ ‫در حقیقت عصر محمد رضا پهلوی به این دو دوره تقس��یم‬ ‫م ی ش��ود؛ ‪ 12‬س��ال اول یعنی از س��ال ‪ 1320‬تا سال ‪1332‬‬ ‫درجه ای از ازادی‪ ،‬انتخابات ازاد و احزاب مستقل از حکومت‬ ‫وجود داشت و قدرت در ان ‪ 12‬س��ال مقداری میان دربار‪ ،‬قوه‬ ‫مقننه‪ ،‬احزاب بزرگ و نیرومند در کش��ور به خصوص حزب‬ ‫توده‪ ،‬فعاالن سیاس��ی و مذهبی (مانند ایت اهلل کاش��انی و‬ ‫فداییان اسالم) تقسیم ش��ده بود‪ .‬در واقع هیچ کدام از اینها‬ ‫قدرت مطلق را در دس��ت نداشتند و بیش��ترین قدرت از ان‬ ‫مجلس‪ ،‬پس از ان قوه مجریه و در نهایت از ان دربار بود‪.‬در‬ ‫این مقطع انگلیس و امریکا در ای ران نفوذ داشتند اما از انجایی‬ ‫که هیچ یک تصمیم گی رنده اصلی نبود‪ ،‬از قدرت چندانی در‬ ‫مسائل اجرایی و تعیین سیاست ها در ای ران برخوردار نبودند‪.‬‬ ‫البته انگلیس به صورت سنتی و از ابتدای قرارداد دارسی(سال‬ ‫‪ )1901‬از قدرتی در نفت جنوب (خوزستان) برخوردار بود و این‬ ‫روند تنها تا کودتای ‪ 28‬مرداد ادامه داشت و از ان زمان به بعد‬ ‫نقش امریکا و انگلیس در ای ران پ ررنگ تر شد‪.‬‬ ‫چرا و چگونه میزان نفوذ امریکا و انگلستان پس‬ ‫از کودتای ‪ 28‬مرداد در ایران تغییر یافت؟‬ ‫‪ l‬دو س��ال قبل از ملی ش��دن صنعت نفت‪ ،‬ای ران‬ ‫صادرات نفتی نداشت‪ ،‬بناب راین عمال بودجه ای در کشور نبود‬ ‫و وضع اقتصادی بسیار خ راب بود‪ .‬امریکا و انگلیس در اولین‬ ‫اقدام خود به رژیم شاهنشاهی در قالب وام های کم بهره کمک‬ ‫مالی رساندند‪ .‬پس از مدتی رژیم شاهنشاهی اقتدار مالی خود‬ ‫را به دس��ت اورد (اواخر دهه ‪ ،30‬اوایل ده��ه ‪ ،)40‬محمد رضا‬ ‫پهلوی به اقتدار رسید و هیچ روزنامه‪ ،‬حزب و قدرت مخالفی‬ ‫را در مقابل خود ندید‪ .‬در ان زمان افرادی که اصالت بیشتری‬ ‫داشتند مانند قوام الس��لطنه و دکتر علی امینی به طور کامل‬ ‫از درون سیستم کنار گذاشته ش��دند و جای خود را به نسل‬ ‫هویدا‪ ،‬منوچهر اقبال‪ ،‬امی ر اسد اهلل اعلم دادند‪ .‬این افراد شاه را‬ ‫مانند بت م ی پرستیدند و از او اطاعت مطلق داشتند‪ .‬با افزایش‬ ‫درامدهای نفتی‪ ،‬شاه به لحاظ ب رنامه های اقتصادی و توسعه‬ ‫کشاورزی و صنعتی کشور به امریکا و انگلیس خیلی توجهی‬ ‫نم ی کرد و حداق��ل در برنامه های اقتصادی خود مس��تقل‬ ‫عمل م ی کرد‪ .‬هرچقدر از اوایل ده��ه ‪ 40‬فاصله م ی گیریم و‬ ‫به اواخر دهه ‪ 40‬و اوایل انقالب نزدیک م ی شویم ب رنامه های‬ ‫کالن توسعه اقتصادی توسط شخص شاه پایه ریزی م ی شد‪.‬‬ ‫هرچند شرکت های خارجی در این س��ال ها در کشور بسیار‬ ‫ی در جنوب‪ ،‬المان‬ ‫فعال بودند (ژاپن و کره در صنعت پتروشیم ‬ ‫‪40‬درصد امریکا و ‪60‬درصد انگلیس‬ ‫‪5‬‬ ‫تقسیم منافع ایران در عصر پهلوی دوم‬ ‫ایران همواره از لحاظ منابع‪ ،‬به ویژه منابع نفتی مورد توجه قدرت های ش�رق و غرب بوده است‪ ،‬به ویژه در زمان‬ ‫پهلوی رقابتی میان امریکا و انگلیس بر سر مسائل اقتصادی‪ ،‬ب ه خصوص تاراج منابع نفتی ایران وجود داشت‪ .‬هرکدام‬ ‫از این دو قدرت در داخل ایران طرفدارانی داش�تند و برای رس�یدن به مقاصد خود از هیچ کوششی فروگذار نکردند‪ .‬با‬ ‫این بهانه طی گفت وگویی با دکتر محمود رضا س�یدی‪ ،‬استاد دانشگاه ش�رایط ایران را در ان زمان به بحث و بررسی‬ ‫نشسته ایم‪.‬‬ ‫در زم�ان پهل�وی نف�وذ اقتص�ادی کدام ی�ک از‬ ‫قدرت های امریکا و انگلیس در ایران بیشتر بود؟‬ ‫‪ l‬در زمان رضا شاه‪ ،‬انگلیس تنها امتیاز نفت جنوب‬ ‫را داشت‪ .‬در س��ال ‪1922‬و ‪ 1924‬مجلس طبق مصوبه ای‬ ‫تصمیم گرفت امتیاز نفت را به یک شرکت امریکایی دهد‬ ‫که بنا به دالیلی انجام نش��د‪ .‬در واقع ما در ان زمان شاهد‬ ‫دو مرحله هس��تیم؛ رضا ش��اه و محمد رضا ش��اه‪ .‬در زمان‬ ‫رضا شاه با انکه تالش شده بود پای امریکا به مسائل نفتی‬ ‫ای ران باز شود اما این اتفاق رخ نداد و تنها انگلیس در ای ران‬ ‫نفوذ داشت‪ ،‬حتی تالش هایی ب رای گسترش نفوذ از سوی‬ ‫المان ها صورت گرفت‪ .‬همراه با اشغال ای ران توسط شوروی‬ ‫و انگلس��تان و جنگ جهانی دوم‪ ،‬امریکا با بهانه کمک به‬ ‫شوروی وارد ای ران شد‪ .‬پس از پایان جنگ ای ران از سیاست‬ ‫سنتی بیطرفی خود خارج ش��د و پس از ملی شدن صنعت‬ ‫نفت و کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬انگلستان به جبهه غرب پیوست‬ ‫و وارد پیمان بغداد شد‪ .‬در ان زمان ‪ 14‬درصد شرکت رویال‬ ‫دوچل‪6 ،‬درصد ش��رکت فرانس��وی و امریکا و انگلس��تان‬ ‫هرکدام ‪ 40‬درصد در نفت ای ران س��هیم شدند‪ .‬پیمان بغداد‬ ‫شامل ای ران‪ ،‬ترکیه‪ ،‬پاکستان‪ ،‬ع راق و انگلستان بود و امریکا‬ ‫به عنوان ناظر حضور داشت‪ .‬پس از کودتای ‪1958‬ع راق که‬ ‫ع راق از پیمان بغداد خارج ش��د‪ ،‬قرارداد هم��کاری امنیتی‬ ‫دوجانب ه ای میان ای ران و امریکا به امضا رس��ید و در س��ال‬ ‫‪ 1971‬امنیت خلیج فارس به عهده ای ران قرار گرفت‪ .‬در این‬ ‫زمان ای ران بخشی از تس��لیحات نظامی خود را از امریکا و‬ ‫بخش دیگر را از انگلیس خریداری م ی کرد‪ .‬همچنین ب رای‬ ‫اموزش اس��تفاده از این سالح ها کارشناس��انی از امریکا و‬ ‫انگلیس به ای ران امده بودند‪ ،‬هرچند پایگاهی در اختیار انها‬ ‫قرار نگرفته بود‪ .‬بناب راین حوزه نفوذ این دو کش��ور در حوزه‬ ‫نفت و خرید تسلیحات نظامی بود‪.‬‬ ‫این روند تا چه زمانی ادامه داشت؟‬ ‫‪ l‬این روند تا دهه ‪ 70‬ادامه یافت‪ .‬در ان زمان درامد‬ ‫نفتی ای ران افزایش یافت��ه بود و به خود متکی ش��ده بود و‬ ‫در ماشی ن سازی‪ ،‬انگلیس در بخشی از فعالی ت های نساجی‬ ‫و کشاورزی و در نهایت شرکت های امریکایی از لحاظ صنایع‬ ‫دفاعی در ای ران فعال بودند و در سال های اخر رژیم شاهنشاهی‬ ‫صنایع دفاعی بسیار پیشرفته ای در اصفهان‪ ،‬شی راز و پارچین‬ ‫به وجود امده بود) اما به هیچ عن��وان تصمیم گیرنده نبودند‬ ‫و چه تصمیمات درس��ت و چه تصمیمات غلط توسط شاه‬ ‫گرفته م ی شد‪.‬‬ ‫ای�ا امریکا و انگلی�س با تصمیمات ش�اه موافق‬ ‫بودند و از ان حمایت م ی کردند؟‬ ‫‪ l‬در برخی موارد خیر‪ ،‬به عنوان مثال در سال ‪ 53‬خود‬ ‫شخص ش��اه تصمیم گرفت ای ران دارای صنعت هسته ای‬ ‫ش��ود و امریکا به دالیل امنیتی خیلی موافق این کار نبود‪.‬‬ ‫شاه در ابتدا این مساله را با فرانس��وی ها و سپس با المان ها‬ ‫مطرح کرد‪ .‬در واقع م ی توان گف��ت امریکا و انگلیس خیلی‬ ‫در امور اقتصادی ای ران اعم از خ��رد یا کالن تصمیم گیرنده‬ ‫نبودند‪ .‬در واقع اینکه صنعت پتروشیمی پس از صنعت نفت‬ ‫در ای ران باش��د تصمیم خود ش��اه بود‪ .‬همچنین کشورهای‬ ‫مختلفی به صورت مستقل یا با شرکای ای رانی خود در ای ران‬ ‫سرمایه گذاری کرده بودند‪.‬‬ ‫موضع گی�ری نخب�گان سیاس�ی‪ ،‬درباری�ان و‬ ‫دانشگاهیان بیشتر به کدام سمت متمایل بود؟‬ ‫کانون های قدرت در ایران بیش�تر به چه سمتی‬ ‫متمایل بود؟‬ ‫‪ l‬ای ران بیشتر به طیف جهانی غرب تمایل داشت‪.‬‬ ‫پس از دهه ‪ 60‬که نظام بازدارنده جانش��ین نظام مهار ش��د‬ ‫میان غرب و ش��رق فضای جدیدی به وجود ام��د‪ ،‬بناب راین‬ ‫ای ران تعامالتی را نیز با شوروی در پیش گرفت‪ .‬صنعت پوالد‬ ‫اصفهان را شوروی ها عهده دار شدند و برخی خرید های ارتش‬ ‫از شوروی انجام گرفت‪ .‬با این تفاس��یر فضا اندکی متفاوت‬ ‫شده بود و بلوک غرب نیز از لحاظ اقتصادی تعامالتی با ای ران‬ ‫داش��ت‪ ،‬همچنین ای ران تعامالت اقتص��ادی را نیز با بلوک‬ ‫شرق‪ ،‬یا همان شوروی اغاز کرد‪.‬‬ ‫این نظریه که بخشی از درباریان خواهان ارتباط‬ ‫با انگلیس بودند و بخشی از فعاالن اقتصادی به‬ ‫امریکا نزدیک تر تا چه حد صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬در ابتدای ملی شدن صنعت نفت‪ ،‬امریکا بیشتر‬ ‫جانب ای ران را داش��ت و ب رای این کار خود دلیل داشت‪ .‬در ان‬ ‫زمان در امریکا دموکرات ها بر س��ر کار بودند و سیاست های‬ ‫دموکرات ها نسبت به جمهوریخواه ها کمی منعطف تر است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر امریکای ی ها معتقد بودند در قرار داد نفتی که بین‬ ‫ای ران و انگلیس امضا شده به ای ران اجحاف شده است‪ ،‬چرا که‬ ‫در بهترین حالت سهم ما از درامد نفتی چیزی حدود ‪ 20‬درصد‬ ‫سود ان بود‪ .‬در حالی که درست در همان زمان شرکت های‬ ‫امریکایی در عربستان‪ ،‬کویت و ونزوئال قرار دادهای نفتی را‬ ‫با س��ود پنجاه ‪ -‬پنجاه امضا م ی کردند و نیمی از درامد ب رای‬ ‫کش��ور دارنده نفت و نیم دیگر از ان امریکا ب��ود و در نهایت‬ ‫پس از جنگ جهان��ی دوم مبارزه با کمونیس��ت بزرگ ترین‬ ‫دغدغه امریکا ب��ود‪ .‬امریکای ی ها در ان زم��ان معتقد بودند‬ ‫که دولت مصدق که از حمایت مردم ی باالیی برخوردار بود‪،‬‬ ‫م ی توانست سدی در مقابل کمونیست باشد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫حزب کمونیستی توده در ای ران بسیار قدرتمند بود و ای ران با‬ ‫شوروی مرز مشترک داشت‪ ،‬بناب راین امریکا از قدرت گرفتن‬ ‫کمونیس��ت در ای ران بیم و به دولت مصدق تمایل بیشتری‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه امریکا‪ ،‬انگلیس را رقیب خود در‬ ‫ایران م ی دانس�ت و در ابتدا با ملی شدن صنعت‬ ‫‪ l‬در نظر داشته باش��ید در ان زمان تقسیم منافع‬ ‫صورت گرفته ب��ود؛ ‪ 40‬درصد امری��کا و ‪ 60‬درصد انگلیس‪.‬‬ ‫در مورد تجهی زات نظامی که ب��رای حفاظت از خلی ج فارس‬ ‫خریداری م ی شد بخشی از سمت امریکا و بخشی از سمت‬ ‫انگلیس تامین م ی شد‪ .‬ظاه را رابطه با امریکا اولویت داشت‪،‬‬ ‫با این وجود رژیم پهلوی تالش م ی کرد هر دو طرف را راضی‬ ‫نگه دارد‪.‬‬ ‫گفت�ه م ی ش�ود ک�ه نخب�گان بیش�تر از اینکه‬ ‫ب�ه امری�کا و انگلیس تمایل داش�ته باش�ند به‬ ‫سوسیالیس ت ها متمایل بودند‪ ،‬نظر شما در این‬ ‫خصوص چیست؟‬ ‫‪ l‬پس از کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬روشنفکران و نخبگان‬ ‫نسبت به غرب به ویژه نسبت به امریکا نگرشی منفی پیدا‬ ‫کردن��د‪ .‬بناب راین غیر از ح��زب توده تمایل ب��ه چپ چندان‬ ‫وجود نداش��ت‪ .‬برخ��ی از جناح های چپی که ایجاد ش��دند‬ ‫(مانند مجاهدین خلق) سوسیالیس��ت های اسالمی بودند؛‬ ‫همچنین چریک های فدایی اقلیت و اکثریت و جنب ش های‬ ‫اس�لامگرایی ک��ه در ای ران نی��ز روبه رش��د ب��ود‪ .‬بناب راین‬ ‫فعالی ت های اولیه بیشتر از سمت چپ گراها انجام م ی شد‪.‬‬ ‫در ان زمان یک هدف مشترک وجود داشت و ان تغییر وضع‬ ‫موجود در ای ران بود و هر گروهی فکر م ی کرد بعدها امکان‬ ‫در دست گرفتن قدرت ب رایش وجود دارد‪ .‬در واقع این هدف‬ ‫مشترک تحقق نیز یافت‪.‬‬ ‫در جایی به کودتای ‪ 28‬مرداد اشاره کردید؛ امریکا‬ ‫که انگلیس را رقیب خود در ای�ران م ی دید چرا و‬ ‫چگونه در این کودتا با انگلیس همکاری کرد؟‬ ‫‪ l‬ملی کردن صنعت نفت تنها بعد اقتصادی نداشت‪،‬‬ ‫در واقع باید بدانید نخبگان سیاسی‪،‬‬ ‫درباریان‪ ،‬نخست وزیر‪ ،‬هیات دولت‪،‬‬ ‫بههیچعنوانقدرتی نداشتندوهمه کاره‬ ‫شخص اول کشور یعنی شاه بود‬ ‫نفت موافق بود‪ ،‬چرا در کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫با این کشور همکاری کرد؟‬ ‫‪ l‬طی دو س��ال پس از ملی شدن صنعت‬ ‫نفت شرایط به گونه ای شد که امریکای ی ها احساس‬ ‫خطر کردند‪ ،‬چرا که هی��چ توافقی بی��ن امریکا و‬ ‫دولت مصدق به وجود نیامد و از س��وی دیگر حزب‬ ‫توده در ای ران هر روز نیرومند تر م ی ش��د‪ .‬همچنین‬ ‫یک س��ال پس از ان در امریکا انتخابات برگزار شد‬ ‫و یک ژنرال بازنشسته راس��تی ‪ -‬ژنرال ایزنهاور ‪-‬‬ ‫به ریاست جمهوری رس��ید‪ ،‬البته جمهوریخواه ها‬ ‫سیاست های تندتری نسبت به دموکرات ها داشتند‪.‬‬ ‫همچنین امریکای ی ها فکر م ی کردند که ش��رایط‬ ‫ای ران به س��مت ب ی ثباتی م ی رود و ادامه ان شرایط‬ ‫به نفع کمونیس ت هاست‪ .‬با این تفاسیر امریکای ی ها‬ ‫که در ابتدا مخالف کودتا و سرنگونی مصدق بودند‬ ‫با انگلیس در کودتای ‪ 28‬مرداد همکاری کردند‪g .‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حتی به بسیاری از کشورها وام م ی داد‪ .‬ای ران در ان زمان یک‬ ‫میلیارد دالر به لندن بابت فاضالب کمک کرد‪ ،‬یک میلیارد‬ ‫دالر وام به فرانسه داد‪ ،‬س��هام شرکت تجهی زات هسته ای را‬ ‫به ارزش یک میلیارد دالر خرید‪ .‬همچنین یک میلیارد دالر‬ ‫به مصر‪ ،‬چهارصد میلیون دالر به سوریه‪ 90 ،‬میلیون دالر به‬ ‫سودان‪ 70 ،‬میلیون دالر به پاکستان و بیش از یک میلیون‬ ‫دالر به افغانستان کمک کرد‪ .‬در ان زمان ای ران از لحاظ مالی‬ ‫در جایگاه ویژه ای قرار داشت‪ .‬شرکت های فرانسوی در مورد‬ ‫برق و المان ها در خصوص تکنولوژی هس��ته ای بوش��هر‬ ‫با ای ران همکاری داش��تند‪ .‬همچنین قراردادهایی با امریکا‬ ‫درخصوص ایجاد چهار سایت هس��ته ای به امضا رسید که‬ ‫بس��یاری از این قرار دادها با انقالب اس�لامی ای ران خود به‬ ‫خود ملغی شد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد امریکا در ابتدای امر با ملی شدن‬ ‫صنعت نفت موافق بود‪ ،‬دلی�ل همراهی امریکا با‬ ‫این مورد صرفا رقابت با انگلیس بود؟‬ ‫قدرت شاهانه‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬در واق��ع باید بدانید نخبگان سیاس��ی‪ ،‬درباریان‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر‪ ،‬هیات دولت‪ ،‬وزرا‪ ،‬نمایندگان مجلس و سناتورها‬ ‫به هیچ عنوان قدرتی نداشتند و همه کاره شخص اول کشور‬ ‫یعنی ش��اه بود‪ .‬این ش��اه بود که تصمیم م ی گرفت که باید‬ ‫اصالحات ارضی صورت گیرد یا نگیرد‪ .‬این ش��خص ش��اه‬ ‫بود که تشخیص داد ای ران باید ذوب اهن داشته باشد‪ .‬وقتی‬ ‫شرکت های غ ربی‪ ،‬اعم از امریکایی و انگلیسی حاضر نشدند‬ ‫در ای ران کارخانه ذوب اهن ایجاد کنند‪ ،‬شاه بسیار مکدر شد‪،‬‬ ‫به روس��یه رو کرد و قرار داد بزرگی را با اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫به امضا رس��اند و این قرار داد منجر به تش��کیل ذوب اهن‬ ‫اصفهان شد‪ .‬روس ها تکنولوژی و مهندسان اگاه را در اختیار‬ ‫داش��تند‪ ،‬ای ران توان پرداخت هزینه ذوب اهن را نداشت و در‬ ‫مقابل به روسیه گاز صادر م ی کرد‪ .‬اصال به این ترتیب نبود‬ ‫که نظر نخبگان سیاسی در ایجاد‪ ،‬کاهش یا افزایش رابطه‬ ‫با امریکا‪ ،‬انگلیس و سایر کش��ورها تاثیری داشته باشد‪ .‬در‬ ‫واقع نظر نخبگان سیاسی در زمان پهلوی از اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار نبود‪.‬‬ ‫بلکه جنبه سیاسی ان اولویت داشت‪ .‬به گفته دکتر مصدق؛‬ ‫ملی شدن صنعت نفت درواقع یک رنسانس سیاسی بود تا‬ ‫دخالت سنتی انگلس��تان را در ای ران قطع کند و ای ران بتواند‬ ‫خط مشی مس��تقلی را در عرصه های سیاسی و اقتصادی‬ ‫در پیش گیرد‪ .‬از سوی دیگر ای ران تالش کرد از تعارضات و‬ ‫تضاد های موجود استفاده کند‪ ،‬به خصوص اینکه قراردادهای‬ ‫نفتی جدیدی بین امریکا و ونزوئال و امریکا و ونزوئال و کویت‬ ‫امضا شده بود‪ ،‬اما انگلستان حاضر نشد در قرارداد ‪ 1933‬اصل‬ ‫پنجاه‪ -‬پنجاه را بپذیرد‪ ،‬فقط حاضر شد ب رای هر تن که پیش‬ ‫از ان چهار ش��یلینگ فروخته م ی شد دو شیلینگ اضافه تر‬ ‫پرداخت کند‪.‬‬ ‫نکته دیگر نیز اختالف میان شرق و غرب و همچنین‬ ‫رقاب��ت امری��کا و انگلی��س در خص��وص انرژی ب��ود‪ .‬در‬ ‫دو کنف رانس ان��رژی واش��نگتن به خصوص س��ال ‪1944‬‬ ‫امریکای ی ه��ا خواهان ان بودند که انحص��ار انرژی در ای ران‬ ‫پایان پی دا کند و در این سود شریک شوند‪ ،‬اما انگلیس ی ها این‬ ‫را نپذیرفتند و تنها قبول کردند مقادیر قابل توجهی نفت را با‬ ‫قیمت ارزان تر به شرکت های امریکایی بفروشند‪ .‬ای ران نیز‬ ‫از این رقابت بهره جست و سعی کرد منافع خود را پیش ببرد‬ ‫و اصل ملی شدن انجام گرفت‪ .‬در نهایت دو قدرت خارجی‬ ‫که تحقق خواسته های خود را محقق نم ی دانستند از عوامل‬ ‫داخلی حکومت استفاده کردند و کودتا انجام گرفت‪ .‬نه تنها‬ ‫امریکا در جریان کودتای ‪ 28‬مرداد به جریان توسعه اقتصادی‬ ‫ای ران لطمه زد‪ ،‬بلکه به پروس��ه توسعه دموکراسی ای ران نیز‬ ‫صدمه ش��دیدی زد‪ .‬بناب راین فرایند این دو موجب شد تا در‬ ‫روشنفکران‪ ،‬نواندیش��ان و نخبگان نگرش متفاوتی نسبت‬ ‫به غرب پدیدار شود‪g .‬‬ ‫‪61‬‬ ‫چپ گرایانچگونهجذبپهلویشدند‬ ‫وضعیت نخبگان در عصر پهلوی در گفت وگو با دکتر روح اهلل بهرامی ‬ ‫‪6‬‬ ‫هر حاکمیتی به منظور حفظ و بق�ای خویش و مدیریت ام�ور حاکمیتی به وجود نخبگان جامع�ه در عرصه های‬ ‫مختلف نیازمند است‪ .‬حاکمیت پهلوی نیز از چنین ظرفیتی در دوران حکومت خود استفاده کرد‪ .‬درباره وضعیت و نقش‬ ‫نخبگان حکومتی در عصر پهلوی با دکتر روح اهلل بهرامی‪ ،‬متخصص تاریخ ایران معاصر‪ ،‬پژوهشگر و عضو هیات علمی‬ ‫ دانشگاه رازی به گفت وگو نشستیم‪ .‬وی معتقد است که نخبگان دولتی تاثیرگذار این دوره ترکیبی بودند از روشنفکران‬ ‫غرب رفته‪ ،‬بازماندگان روشنفکری عهد قاجار و کسانی که در ابتدای حاکمیت پهلوی (رضاشاه) پرورش یافته بودند‬ ‫یا در جریان اعزام دانشجو به خارج کشور اعزام ش�ده و نیز برخی افراد و جریان های نیمه مستقل‪ .‬در این گفت و گو‬ ‫صرفا به بررسی نقش نخبگان وابسته به حاکمیت پهلوی یا همسو با سیاست های حاکمیتی می پردازیم‪ .‬مشروح این‬ ‫گفت وگو را در ادامه می خوانیم‪.‬‬ ‫تو گو‪ :‬زهره سعیدی‬ ‫گف ‬ ‫نقش نخب�گان در حکومت پهل�وی چگونه بود‬ ‫و توضیح دهید رژی�م پهلوی چه اس�تفاده ای از‬ ‫نخبگان برای بقای حکومت خود م ی برد؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪ l‬هر حاکمیت و حکومتی به منظور حفظ و بقای‬ ‫خویش و همچنین مدیریت امور حاکمیتی‪ ،‬به وجود زبدگان‬ ‫و نخبگان جامع��ه در عرصه های مختلف نیازمند اس��ت‪.‬‬ ‫حاکمیت پهلوی نیز بنا به چنین ضرورت��ی به کارکردها و‬ ‫راهبردهای فکری و عینی نخبگان در عرصه اندیشه‪ ،‬عمل‬ ‫نمود و از انها در س��احت های مختلف اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫فرهنگی و نظامی استفاده م ی کرد‪.‬‬ ‫حکوم��ت پهلوی در درج��ه نخس��ت حاکمیتی بود‬ ‫که در اغاز ب راس��اس ی��ک کودتای نظام��ی روی کار امد‪،‬‬ ‫بنیادهای این کودتا ب��ه لحاظ فکری و عمل��ی بر دو پایه‬ ‫اصلی استوار بود؛ نخس��ت ط راحی قدرت جنوب‪ ،‬نخبگان‬ ‫و مستش��اران نظامی بریتانیا نظیر ایرون س��اید و س��ایر‬ ‫کارگزاران سیاست خارجی بریتانیا و دیگری برخی نخبگان‬ ‫نظامی و رجال و سیاس��تمداران داخلی وابسته به این خط‬ ‫نظیر س��ی د ضیاءالدین طباطبایی‪ ،‬رضاخان میرپنج و سایر‬ ‫افراد و دوستان نزدیک انان‪ .‬بناب راین نخستین نخبگانی که‬ ‫در انق راض قاجار و تاس��یس قدرت سلسله پهلوی در قالب‬ ‫یک کودتای نظامی نقش ایفا کردند نظامیان قزاق خانه و‬ ‫برخی رجال و نخبگان سیاس��ی وابس��ته به قدرت بریتانیا‬ ‫بودند؛ البته در کنار این دو جریان‪ ،‬برخی از نخبگان سیاسی‬ ‫و فکری جامعه ای ران که از نظام مش��روطه سرخورده شده‬ ‫بودند و به دلیل ناکام ی در تاس��یس نظام پارلمانتاریستی‬ ‫با این دو جریان همس��و ش��دند هم بودند؛ این افراد عمدتا‬ ‫روشنفکران غ ربگرایی بودند که به دنبال تاسیس یک قدرت‬ ‫با ماهیت مدرن بودن��د و در واقع به دنب��ال اعمال و انجام‬ ‫اصالحات نوین در جامعه ای ران بودند و چون نظام پارلمانی‬ ‫مورد نظر انان و طرح تاس��یس نظام مش��روطه سلطنتی‬ ‫به خاطر نفوذ قدرتمند خوانین‪ ،‬مالکین و شاهزادگان متنفذ‬ ‫قاج��اری و همچنین به خاطر وجود سلس��له مراتب قدرت‬ ‫استبدادی‪ -‬سیاس��ی در درون جامعه ای ران قابل اجرا نبود‪،‬‬ ‫با جریان کودتای مذکور هماهنگ و هم اوا ش��دند و نیروی‬ ‫نوظهور جدی��دی را در قالب کودت��ای ‪ 1299‬ب رای خویش‬ ‫و اجرای مقاصد خود مساعد تش��خیص دادند‪ .‬این جریان‬ ‫متش��کل از افرادی نظیر تیمورت��اش‪ ،‬محمدعلی فروغی‪،‬‬ ‫عل ی اکبر داور‪ ،‬س��ی د محمد تدین‪ ،‬سی د حس��ن تق ی زاده و‬ ‫بسیاری دیگر از نخبگان جامعه ای ران در ان زمان بودند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫با این حساب‪ ،‬نخبگان دارای طبقه بندی خاصی‬ ‫در رژیم بودند‪ ،‬این طبقه بندی به چه صورت بود و‬ ‫به واقع نخبه به چه قشری گفته م ی شد؟‬ ‫‪ l‬عده ای از نخبگان جامعه ای ران یک طیف وابسته‬ ‫‪62‬‬ ‫به سیاس��ت خارجه بریتانیا‪ ،‬طیف دیگر نخبگان سرخورده‬ ‫از تاسیس نظام مشروطه سلطنتی و طیف دیگر نخبگان‬ ‫نظامی‪ ،‬دوس��تان و نزدی��کان رضاخان و س��ی د ضیاءالدین‬ ‫طباطبایی بودند‪ .‬این س��ه جریان در سراس��ر دوره پهلوی‬ ‫اول یعنی رضا ش��اه حامی عمده سیاست های شب ه مدرن‬ ‫رضا ش��اهی بودند‪ .‬هرچند طیف نخب��گان را در این افراد‬ ‫نم ی توان خالصه ک��رد‪ ،‬چرا که نخب��ه در واقع اصطالحی‬ ‫اس��ت که دارای ابعاد و زوایای مختلف اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و مذهبی است و در همه ساحات یک‬ ‫جامعه و درهر بعدی م ی تواند ظهور و حضور داش��ته باشد‪،‬‬ ‫بناب راین نم ی توانیم نخبگان جامع��ه ای ران را صرفا در یک‬ ‫ساخت یا یک طبقه خاص معرفی کنیم‪ ،‬بلکه باید به حضور‬ ‫و تاثیرگذاری انها در ابع��اد و زوایای مختل��ف جامعه نظر‬ ‫داشته باش��یم‪ .‬اما چون در اینجا به بررسی نقش نخبگان‬ ‫در ارتباط با حاکمیت پهلوی م ی پردازیم‪ ،‬نقش نخبگان با‬ ‫ویژگ ی های خاص وابستگی به حاکمیت پهلوی مورد بحث‬ ‫و گفت وگو است‪.‬‬ ‫در مجموع نخبگان در عرصه های مختلف پیش‬ ‫و پس از انقالب مش�روطه چگون�ه طبقه بندی‬ ‫م ی شدند؟‬ ‫‪ l‬تا عصر وقوع انقالب مش��روطه در ای ران ش��اهد‬ ‫ظهور و بروز نخبگان در عرصه اجتماعی جامعه هستیم که‬ ‫عمدتا به طور سنتی از گروه های خاصی تشکیل شده است‪،‬‬ ‫در عرصه مذهبی روحانیون و علما‪ ،‬اهل علم‪ ،‬ادبا‪ ،‬ش��ع را و‬ ‫فالسفه بودند‪ .‬در عرصه اقتصادی تجار و بازرگانان برجسته‬ ‫و همچنین مالکین و زمی ن داران بزرگ‪ .‬در عرصه سیاسی‪،‬‬ ‫پادشاهان‪ ،‬امرا‪ ،‬کارگزاران سیاسی و دیپلماتیک‪ ،‬وزرا و رجال‬ ‫برجسته دیوانی و دفتری و همچنین متنفذین در حوزه های‬ ‫مختلف بودند‪.‬‬ ‫این افراد عمدتا به صورت سنتی نخبگان جامعه ای ران‬ ‫را تا مدتی پیش از وقوع انقالب مشروطه تشکیل م ی دادند‪،‬‬ ‫بسته بودن فضای قدرت و اجتماع باعث شده بود که عمدتا‬ ‫شاهزادگان‪ ،‬خوانین و مالکین‪ ،‬تجار بزرگ و گاه روحانیون‪،‬‬ ‫دیوانیان و دفتری��ان در عرصه های سیاس��ی و حاکمیتی‬ ‫جامعه ای��ران نقش ایف��ا کنند‪ ،‬ام��ا از انقالب مش��روطه‬ ‫معیارهای��ی که م ی توان ب راس��اس ان نخب��گان جامعه را‬ ‫شناسایی کرد‪ ،‬در هم ریخت و معیارهای کهن نخبگی که‬ ‫عمدتا طبقه مالک‪ ،‬زمی ن دار و متنفذین سیاسی بودند‪ ،‬با‬ ‫وقوع انقالب مشروطه ارام ارام در هم شکست و مولفه های‬ ‫دیگری که معیاری ب رای شناس��ایی نخب��گان بودند‪ ،‬وارد‬ ‫عرصه سیاس��ی ـ اجتماعی جامعه ای ران شدند و این تصور‬ ‫و نگرش را نس��بت به برجس��تگان جامعه تا حدودی دچار‬ ‫تغییر کرد‪ .‬هرچند این اتفاق تا سقوط قاجار و روی کار امدن‬ ‫حکومت پهلوی چندان اشکار نش��د چرا که نخبگان دوره‬ ‫پهلوی اول هنوز به لحاظ معیارهای نخبگی و مولفه های‬ ‫ان‪ ،‬وابسته به همان معیارهای سنتی ای ران در عصر قاجار‬ ‫بودند و اکثر رجال و ب��زرگان عصر پهل��وی اول (حکومت‬ ‫رضاش��اه) که در جامعه حضور برجس��ته داش��تند و نقش‬ ‫تاثیرگذار ایفا م ی کردند‪ ،‬عمدتا از همان مالکین‪ ،‬خوانین و‬ ‫تجار به شمار م ی رفتند‪ ،‬البته طیف روشنفکران و نواندیشانی‬ ‫که طرف��داران تجدد خواه��ی و اصالحات بودن��د از اندکی‬ ‫پیش از عهد ناصری با مشاهده و معاینه نتایج تمدن غرب‬ ‫تحت تاثیر اموزه های مدنیت غربی قرار گرفته و وارد جریان‬ ‫نخبگی جامعه ای ران با رویکردی جدید شده بودند‪ .‬این افراد‬ ‫مجموعه ای بودند از کارگزاران دس��تگاه دیپلماسی قاجار‪،‬‬ ‫ش��اهزادگان فرنگ رفته و محصلین اعزام ی که با فرهنگ‬ ‫و تمدن غربی اش��نا و به مطالعه و تفکر پرداخته بودند و از‬ ‫طریق مطالعه اثار متفکران غربی در نشریات و روزنامه ها‪،‬‬ ‫کتب و منابع با اثار تمدن غرب اشنا شده بودند‪ ،‬بناب راین این‬ ‫افراد تا پس از تسلط حاکمیت پهلوی وارد دستگاه سیاسی‬ ‫و حکومتی پهلوی شده بودند‪ .‬از این طریق حاکمیت پهلوی‬ ‫برخی از این افراد را که از جریان مشروطه خواهی سرخورده‬ ‫شده بودند جذب سیاست های نوگرای خویش ساخته بود‪.‬‬ ‫تشکیل دولت شب ه مدرن به وسیله رضا شاه در نهایت‬ ‫به جذب اکثریت این عناصر انجامید که از عناصر تاثیرگذار‬ ‫در جامعه ای ران محس��وب م ی ش��دند‪ ،‬در واقع نس��ل اول‬ ‫نخبگان عصر پهلوی اول از یک س��و بازماندگان نخبگان‬ ‫سنتی عصر قاجار بودند و از سوی دیگر نخبگان روشنفکری‬ ‫که از درون تضادهای جامعه س��نتی ای��ران و جامعه جدید‬ ‫غرب ظهور کرده بودن��د؛ افرادی نظی��ر تیمورتاش‪ ،‬تدین‪،‬‬ ‫عل ی اکب��ر داور‪ ،‬عل ی اصغر حکم��ت‪ ،‬محمدعلی فروغی‪،‬‬ ‫سی د حسن تق ی زاده‪ ،‬متین دفتری‪ ،‬مخبرالسلطنه هدایت‪،‬‬ ‫قوام السلطنه‪ ،‬ب رادران پیرنیا و افراد دیگری از این دو طیف‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫طیف دیگر نخبگان در عصر رضاشاه پرورش یافتند‬ ‫یا از درون حرکت نظامی کودتا بیرون امده بودند‪ .‬این افراد‬ ‫عمدتا مجری حرکت نظامی حکومت رضاشاه بودند‪ ،‬افس ران‬ ‫بلندپایه حاکمیت رضا شاه‪ ،‬سرلشکران‪ ،‬سپهبدان و نظامیان‬ ‫ارتش متمرکز رضاشاهی که از مراکز اموزشی در نظام نوین‬ ‫ارتش ظهور کرده بودند و بعدا در عرصه تحوالت سیاسی ـ‬ ‫امنیتی حاکمیت پهلوی اول و دوم تاثی رات فراوانی برجای‬ ‫گذاشتند‪.‬‬ ‫امیرسرلشکر عبداهلل طهماسبی‪ ،‬حسین فردوست‪،‬‬ ‫سپهبد احمد امی راحمدی‪ ،‬سپهبد شاه بختی‪ ،‬سپهبد علی‬ ‫رزم ارا‪ ،‬امان اهلل جهان بانی‪ ،‬محمدحسین ایروم و بسیاری از‬ ‫دیگر افس��ران نظامی که بعدا در عرصه نظامی و سیاسی‬ ‫حاکمیت پهلوی نقش های عملی ایفا کردند‪ ،‬محصول این‬ ‫ساختار بودند‪.‬‬ ‫مهمتری�ن فعالی�ت نخبگان عص�ر پهلوی اول‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬عمده فعالیت نخبگان عصر پهل��وی اول در دو‬ ‫عرصه مهم ص��ورت م ی گرفت؛ ابتدا در عرص��ه نظامی با‬ ‫بنیانگ��ذاری ارتش مدرن و نوین رضا ش��اهی‪ ،‬ب��ا این کار‬ ‫طیفی از کارگزاران نظامی جذب شدند که کم کم به مصادر‬ ‫مهم امنیتی و نظامی جامعه چنگ انداختند‪ ،‬در عین حال‬ ‫نظام ها‪ ،‬نهادها و مراکز جدید نظامی به منظور تمرکزگرایی‬ ‫شدید نظامی و سیاسی در جامعه ای ران تاسیس کردند‪ ،‬این‬ ‫افراد نقش مهمی در هدایت و حراست از قدرت دیکتاتوری‬ ‫رضا شاه بازی کردند و در واقع ارکان حفظ حاکمیت پهلوی‬ ‫اول به شمار م ی رفتند و بعدا نیز کماکان این نقش خود را در‬ ‫دوره پهلوی دوم ادامه دادند‪.‬‬ ‫تاسیس ارکان حزب مملکتی و نظام وظیفه (اجباری)‬ ‫و ارتش مدرن‪ ،‬تاس��یس لش��کرهای چندگانه و متمرکز در‬ ‫شمال‪ ،‬ش��رق‪ ،‬غرب و جنوب ای ران و نیز تاسیس شهربانی‬ ‫و نظمیه به عنوان مهمترین نهاده��ای نظامی و امنیتی از‬ ‫طریق کارگزاران و نخبگان نظامی حامی و وفادار به رضاشاه‬ ‫ در س��ازماندهی نیروهای اجتماعی علیه حاکمیت پهلوی‬ ‫بازی م ی کرد و افراد و رجالی را پرورش داد که تحت عنوان‬ ‫جریان ه��ای مختلف چپ تاثیر فراوان��ی در جامعه برجای‬ ‫گذاش��ت‪ .‬اما از کودتا به بع��د با غلبه حاکمی��ت برفضای‬ ‫سیاس��ی تا دهه ‪ 40‬این عده و جریان تاثیرگذار تحت تاثیر‬ ‫فضای سیاسی سرکوب شد و از دهه چهل به بعد‪ ،‬عده ای از‬ ‫نخبگان جریان چپ در عرصه نخبگی و حاکمیت پهلوی‬ ‫دوم نقش همس��و ایفا کردند و جذب سیاس��تگذاری های‬ ‫فکری و فرهنگی مورد نظر حاکمیت شدند‪.‬‬ ‫و حکومت پهلوی مدیریت م ی شد و نقش بسیار مهم ی در‬ ‫حکومت بیس ت ساله رضاشاه و پس از ان ایفا کردند‪.‬‬ ‫در عرص��ه فرهنگ��ی در دوره پهل��وی اول تدوی��ن‬ ‫ایدئولوژی جدید حکومت نوبنیاد پهلوی ب راساس ایدئولوژی‬ ‫نظام شاهنشاهی بود‪ ،‬نظامی که در حقیقت به دنبال تعمیق‬ ‫هویت خود در اعم��اق تاریخ کهن ای ران ب��ود‪ .‬ای ران ی گری‪،‬‬ ‫مل ی گرایی و باستان گرایی از عمده ترین عرصه های فکری‬ ‫فعالیت روشنفکران و نخبگان فرهنگی عهد رضاشاه بود‪.‬‬ ‫نخبگان تاثیرگذار که در این حوزه عمدتا از روشنفکران غرب‬ ‫رفته یا بازماندگان روشنفکری عهد قاجار بودند؛ کسانی که‬ ‫در ابتدای حاکمیت پهلوی پرورش یافت��ه بودند یا به خارج‬ ‫کشور اعزام شده بودند‪.‬‬ ‫چه افرادی از طرف�داران جذب این جریان جدید‬ ‫نخبگی در درون حاکمیت محسوب م ی شدند؟‬ ‫کانون های نخبگان در خدم�ت رژیم پهلوی چه‬ ‫مراکزی بودند و ایا انها نقش�ی در اداره حکومت‬ ‫ایفا م ی کردند؟‬ ‫‪ l‬کانون دیگری که حلقه ای از اف��راد و نخبگان‬ ‫برجس��ته را در خ��ود فراه��م اورده ب��ود‪« ،‬ح��زب ایران‬ ‫کهن» بود که ای��ن حزب نیز در حقیق��ت به دنبال ترویج‬ ‫باس��تان گرایی رمانتیستی ب راس��اس مفاخر ای ران باستان‬ ‫بود‪ .‬تاسیس مراکز دیگری چون فرهنگستان ایران و بعدا‬ ‫کانون پرورش افکار نیز محملی ب��رای ایجاد حلقه های‬ ‫فرهنگ��ی نخب��گان در دوره پهلوی اول بودن��د‪ .‬افرادی‬ ‫که در همه این کانون ها فعالی��ت م ی کردند‪ ،‬به نحوی یا‬ ‫مروج حاکمیت پهلوی یا از وابس��تگان به حاکمیت بودند‬ ‫و در واقع از نخبگان و خدمتگزاران حکومتی محس��وب‬ ‫م ی ش��وند یا حداقل حامی��ان فکری حاکمیت به ش��مار‬ ‫م ی امدند‪ .‬ش��خصی ت هایی نظیر عبدالرحمان سی ف ازاد‪،‬‬ ‫عیس��ی صدیق‪ ،‬اس��ماعیل مرات‪ ،‬علی اکبر سیاس��ی‪،‬‬ ‫ارسالن خلعتبری‪ ،‬محمدعلی فروغی‪ ،‬عل ی اصغر حکمت‪،‬‬ ‫متین دفتری و‪ ...‬از جمله شخصی ت های موثر در کانون ها‬ ‫و مراکز ذکرشده بودند‪.‬‬ ‫اما در میان مراک��ز و کانون های فع��ال فرهنگی و‬ ‫نخبگی در ای ران به ویژه در عصر پهلوی اول‪ ،‬کانون ای ران‬ ‫جوان از تاثیرگذارترین ای��ن مراکز بود‪ .‬بع��دا افرادی که از‬ ‫مولفه های نخبگ�ی در دوره پهل�وی دوم به چه‬ ‫صورت بود؟‬ ‫‪ l‬در دوره پهلوی دوم مولفه های نخبگی تا حدودی‬ ‫به نفع طبقه متوس��ط تغییر کرد‪ .‬دیگ��ر اکثریت نخبگان‬ ‫جامعه ای ران را اشراف و مالکین یا ش��اهزادگان و نخبگان‬ ‫سنتی تشکیل نم ی دادند‪ .‬اندک اندک این جریان با تحوالتی‬ ‫که در دوره رضاشاه به وقوع پیوس��ته بود‪ ،‬جایگاه خود را از‬ ‫دست داد و تعدادی از نخبگان جدید که م ی توان انها را نسل‬ ‫دوم نخبگان عصر پهلوی نامید‪ ،‬تشکیل گردید‪ .‬این عده‬ ‫که عمدتا در عصر پهل��وی دوم فعالیت م ی کردند‪ ،‬معموال‬ ‫از طبقه متوس��ط ش��هری و تحصیلکردگان و دانشجویان‬ ‫اعزامی به خارج بودند‪ .‬معیارهای کهن زمی ن داران و مالکیت‬ ‫و اشرافیت جای خود را دراین نس��ل به تعدادی از نخبگان‬ ‫تحصیلکرده فن س��االر و تکنوکرات داده بود که عمدتا در‬ ‫مراکز فنی و صنعتی جدید و نهادهای شب ه مدرن تخصص‬ ‫داشته و رش��د و نفوذ کرده بودند‪ .‬البته این بدان معنی نبود‬ ‫که بین نخبگان نسل اولی یا اشراف‪ ،‬زمی ن داران و مالکین‬ ‫حضور نداش��تند بلکه با حضور این طی��ف جدید از حضور‬ ‫انها کاسته شد‪.‬‬ ‫کانون ه��ا و مراکز صنعتی فرهنگ��ی باعث به وجود‬ ‫ام��دن اح��زاب و تش��کل ها و کانون هایی نظی��ر کانون‬ ‫مهندسین ای ران و س��ایر کانون های فن ساالر و تکنوکرات‬ ‫مستقل ش��ده بود که این عده به نوبه خود م ی توانستند در‬ ‫عرصه حیات سیاسی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی نقش ایفا کنند‪.‬‬ ‫در کنار این جریان ها در عصر پهلوی دوم جریان های‬ ‫دیگری که متاث��ر از ایدئولوژی های چپ گرا بودند‪ ،‬ش��کل‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫البته مس��اله ورود و نفوذ اندیش��ه افرادی با پیشینه‬ ‫چپ و متاثر از ایدئولوژی های کمونیستی‪ ،‬مارکسیستی و‬ ‫سوسیالیستی در جامعه ای ران مساله ای بود که از زمان قاجار‬ ‫از قفقاز شروع ش��ده بود‪ ،‬اما با انقالب اکتبر روسیه با وجود‬ ‫سیطره نفوذ دیکتاتوری رضاشاه از طرق مختلفی وارد جامعه‬ ‫ای ران ش��ده بود‪ ،‬اما ورود فعاالنه انها پس از شهریور ‪ 20‬و با‬ ‫سقوط رضاشاه اتفاق افتاد و این جریان در دوره پهلوی هم‬ ‫ابتدا جدای حاکمیت پهلوی در نقش اپوزیسیون وارد عرصه‬ ‫تاثیرگذاری در جامعه شد و از دهه ‪ 20‬تا دهه ‪ 40‬نقش مهمی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫کانون های نخبگان دیگری ک�ه در این زمینه در‬ ‫دوره پهلوی فعال بودند‪ ،‬کدامند؟‬ ‫وابستگان و اعضای اصلی حلقه ای ران جوان بودند توانستند‬ ‫نقش مهم ی در س��اختار حاکمیتی‪ ،‬سیاس��ی و فرهنگی‬ ‫دوره پهلوی دوم (محمدرضا شاه) ایفا نمایند‪ ،‬انان نسلی از‬ ‫رجال و کارگزاران را در درون خود پ��رورش دادند و در عصر‬ ‫پهلوی دوم عمدتا رجال و کارگزاران سیاس��ی و فرهنگی از‬ ‫افراد برجسته و موثر کانون ای ران جوان به شمار م ی رفتند‪.‬‬ ‫برخی از این افراد سپس بدنه حزب ای ران نو را تشکیل دادند‪.‬‬ ‫ایا تاسیس موسس�ه تحقیقات علوم اجتماعی‬ ‫در همی�ن راس�تای فعالی�ت نخب�گان در دوره‬ ‫پهلوی دوم صورت گرفته بود؟‬ ‫ی دیگر در راه‬ ‫‪ l‬بله؛ تاسیس این موسسه در واقع قدم ‬ ‫فراهم ساختن زمینه فعالیت فکری و اجتماعی نخبگان بود‪.‬‬ ‫تاسیس این موسسه در حقیقت بدین منظور شکل گرفت‬ ‫که عده ای از نخبگان را که در حوزه ه��ای علوم اجتماعی‬ ‫دارای تفکر و اندیش��ه بودند در موسس��ه مش��غول سازد و‬ ‫زمینه های جذب این گونه افراد را فراهم اورد و از این طریق‬ ‫انها را وامدار حاکمیت سازد‪ .‬در این موسسه نخبگانی چون‬ ‫حسن ایت‪ ،‬بن ی صدر‪ ،‬احسان نراقی‪ ،‬حسن حبیبی و‪ ...‬نقش‬ ‫فعالی ایفا م ی کردند‪ .‬احسان نراقی در واقع مجری طرحی‬ ‫بود که از سوی یونسکو پیشنهاد شده بود‪.‬‬ ‫کانون دیگر که نقش فرهنگی داشت بنیاد فرهنگ‬ ‫ای ران بود که با حضور شخصی ت های موجه و محبوبی چون‬ ‫ناتل خانلری و سایر افراد موجه ایجاد شد‪ .‬تاسیس این بنیاد‬ ‫نیز مدتی در همین راستا و جذب نخبگان به حاکمیت بود‪،‬‬ ‫از جمله مراکز و کانون های دیگ��ر که در عصر پهلوی دوم‬ ‫ایجاد شد‪ ،‬انجمن حکمت و فلس��فه و موسسه فرانکلین‬ ‫لژیون‪ ،‬خدمتگزاران بش��ر و بعد احزاب و کانون های دولتی‬ ‫نظیر اح��زاب ای ران نوین و حزب رس��تاخیز بودن��د‪ .‬در این‬ ‫میان حزب رس��تاخیز مروج نوعی اندیش��ه سیاسی حزب‬ ‫فراگی��ر دولتی بود که در ص��دد بود نقش��ی همانند حزب‬ ‫کمونیست روسیه را بازی کند که البته در این زمینه ناکام‬ ‫ماند چرا که قصد داشت همه نخبگان سیاسی را جذب خود‬ ‫نماید‪ .‬نفوذ قدرت امریکا بر حاکمیت ای ران نیز در تاسیس‬ ‫مراکزی چون انجمن دوستی ای ران و امریکا و نیز تاسیس‬ ‫موسس��ه فرانکلین موثر بود‪ .‬در واقع چنین مراکزی مروج‬ ‫علوم و فرهن��گ امریکایی بودند‪ .‬در حقیق��ت اواخر عهد‬ ‫پهلوی گرایش بیشتر تحصیلکرده ها و نخبگان وابسته به‬ ‫حاکمیت پهلوی عمدتا به فرهنگ امریکایی بود و این گونه‬ ‫تحصیلکرده ه��ا و نخبگان‪ ،‬وابس��تگان جن��اح امریکایی‬ ‫بودند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬تروی��ج تفک��ر ناسیونالیس��تی و تبلیغ اندیش��ه‬ ‫باس��تان گرایی و تمجید از نظام شاهنش��اهی در ش��کل‬ ‫کانون ها و مراکز فرهنگی شکل گرفت که در عهد پهلوی‬ ‫اول فعال شده بودند‪ .‬از عمده ترین این کانون ها و حوزه های‬ ‫فرهنگی م ی توان به چندین مرکز و کانون مهم اشاره کرد‬ ‫که عمده ترین انها عبارت بودند از کانون ای ران باستان که‬ ‫براساس اندیش��ه مبتن ی بر باس��تان گرایی و ترویج ان در‬ ‫کشور تاسیس ش��ده بود و عناصر ان در این حوزه فعالیت‬ ‫م ی کردند و س��پس کانون های دیگری با همین گرایشات‬ ‫به وجود امدند‪.‬‬ ‫غیر از این کانون های باس��تان گرا‪ ،‬انجمن و کانون‬ ‫دیگری به نام انجمن دانشوران ای ران شکل گرفت که البته‬ ‫اعضای ان عمدتا از حقوقدانان برجس��ته و وکالی عدلیه‬ ‫جدید بودند و این عناصر نیز از حامیان نظام جدید قضایی‬ ‫رضاشاه در ای ران به ش��مار م ی رفتند و نخبگان حقوقدان را‬ ‫تشکیل م ی دادند‪ .‬کانون دیگری که به صورت حلقه نیرومند‬ ‫تشکیل شد‪ ،‬کانون ای ران جوان بود که بیشتر اعضای این‬ ‫کانون را تحصیلکرده های فرنگ رفته تش��کیل م ی دادند؛‬ ‫تحصیلکردگانی که به نوعی ای ران مدرن را م ی خواستند و‬ ‫عمدتا مدرنیسم مورد نظر انها مدرنیسم غربی بود و مروج‬ ‫و مبلغ اندیش��ه غربی بودند و به نوع��ی مدعی اصالحات‬ ‫جدید و حام ی شبه مدرنیسم رضاخانی فعالیت یک جریان‬ ‫دیگر ب راساس اندیش��ه و ایدئولوژی ناسیونالیست در پیوند‬ ‫با ایدئولوژی ناسیونالس��یت المانی در اواخر دوره رضاشاه‬ ‫شکل گرفت‪.‬‬ ‫‪ l‬اس��داهلل علم و فرح پهل��وی و بخش��ی از بدنه‬ ‫سیستم اطالعات و امنیت ساواک از جمله کسانی بودند که‬ ‫به جذب این افراد پرداختند و هر یک حلقه هایی از نخبگان‬ ‫را در اط راف خود پدید اوردند و تالش کردند با جذب افرادی‬ ‫از نخبگان چپ گرا‪ ،‬انها را به سوی حاکمیت جذب نمایند‪.‬‬ ‫در حقیقت انها تالش م ی کردند که با جذب نخبگان چپ‬ ‫از سویی از اندیشه و تفکر انها بهره بگیرند و از سوی دیگر‬ ‫مخالفت و اصطکاک ای��ن جریان ب رای حاکمیت را کاهش‬ ‫دهند‪ .‬بناب راین از اندیشه و تفکر کسانی نظیر رسول پروزی‪،‬‬ ‫انجوی شی رازی‪ ،‬ناتل خانلری و کسانی دیگر که با پیشینه‬ ‫فکری چپ جذب بدنه حاکمیت شده بودند استفاده کردند‪.‬‬ ‫ف��رح پهلوی خود حلق��ه دیگری از نخب��گان فکری‬ ‫و فرهنگ��ی را پی رامون خود فراهم س��اخته بود و با نش��ان‬ ‫دادن ژست های روشنفکری به حمایت از اینگونه نخبگان‬ ‫م ی پرداخت؛ افرادی چون احسان نراقی‪ ،‬سی د حسین نصر‪،‬‬ ‫ناتل خانل��ری و‪ ...‬را م ی ت��وان از جمله این روش��نفکران و‬ ‫نخبگان به شمار اورد‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ ‬ ‫ارگو و سینمای دروغگو‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫تحریف تاریخی در سینمای هالیوودی‬ ‫حواشی و اظهارنظرهای مختلف پیرامون فیلم سینمایی «ارگو» جدیدترین ساخته بن افلک‬ ‫‪1‬‬ ‫سمیرا جعفری‬ ‫اولین بارش��ان نیس��ت؛ هالیوود را م ی گوییم‪ .‬دارنده‬ ‫ی ضد ای رانی‬ ‫بزرگترین صنعت فیلمسازی جهان‪ .‬اینکه فیلم ‬ ‫و بعضا ضد اسالمی بسازند و روانه کشورهای دیگر کنند و به‬ ‫انتظار واکنش ها باشند‪ .‬این بار هم این اتفاق با شکلی دیگر‬ ‫و با فیلم «ارگو» افتاد؛ فیلمی که با پشتوانه های اقتصادی‬ ‫و سیاسی سینمای هالیوود ساخته ش��د‪ .‬ارگو با کارگردانی‬ ‫بن افلک و حضور بازیگر مش��هور هالیوود‪ -‬جورج کلونی‪-‬‬ ‫به عنوان یکی از تهی ه کنندگان‪ ،‬این روزها واکنش های زیادی‬ ‫را به همراه داش��ته اس��ت‪ .‬فیلم ی که بنا به نظر بسیاری از‬ ‫سینماگران به لحاظ فنی فیلم ی ضعیف است‪ .‬نکته جالب‬ ‫اما درباره این فیلم حضورش در مراسم گلدن گلوب بود‪ .‬در‬ ‫مراسم اهدای جوایز گلدن گلوب ‪ ۲۰۱۳‬فیلم «ارگو» توانست‬ ‫دو جایزه مهم بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را از ان خود‬ ‫کند‪ .‬این در حالی بود که درام موفق «لینکلن» که در هفت‬ ‫شاخه نامزد دریافت جایزه شده بود‪ ،‬تنها در یک شاخه برنده‬ ‫جایزه شد‪ .‬برخی این انتخاب را سیاس��ی دانستند و به نقد‬ ‫گلدن گلوب ‪ ٢٠١٣‬پرداختن��د‪ .‬ناگفته نماند که ارگو در هفت‬ ‫شاخه نیز نامزد دریافت جایزه اسکار شده که برندگان ان روز‬ ‫‪ ۲۴‬فوریه مشخص خواهند شد‪ .‬باید دید فیلمی که هالیوود‬ ‫عاشق ان است م ی تواند در اسکار هم به همین روش جایزه‬ ‫بگیرد؟ فیلمی که اکران ان همزمان شده با حمله به سفارت‬ ‫امریکا در لیبی‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫این یک داستان واقع ی است؟!‬ ‫در کوران درگیری های سال ‪ )۱۳۵۸( ۱۹۷۹‬در ای ران که‬ ‫منجر به تسخیر النه جاسوسی ایاالت متحده و گروگانگیری‬ ‫حدودا ‪ ۵۲‬امریکایی م ی شود‪ ،‬ش��ش نفر از اعضای سفارت‬ ‫به ش��کل پنهانی از س��فارت فرار کرده و ب��ه محل اقامت‬ ‫رسمی سفیر کانادا «کن تیلور» (با بازی ویکتور گاربر) واقع‬ ‫در س��فارت این کش��ور پناه م ی برند‪ .‬در این میان سازمان‬ ‫جاسوسی ایاالت متحده (سیا) تصمیم م ی گیرد ب رای خروج‬ ‫این شش فراری برنامه ای ترتیب دهد‪ .‬در این میان یکی از‬ ‫کار شناسان سیا به نام «تونی مندز» (با بازی بن افلک) که‬ ‫متخصص برنامه های فرار اس��ت بعد از رد کردن چند ایده‬ ‫ارائه شده از سوی سیا‪ ،‬طرحی نسبتا پر ریسک را ب رای فرار‬ ‫این شش نفر ارائه م ی کند‪.‬‬ ‫جالب اینجاس��ت که مندز بعد از دی��دن فیلم «نبرد‬ ‫ب رای س��یاره میمون ها» هم��راه پس��رش از تلویزیون این‬ ‫طرح ب��ه ذهنش رس��یده اس��ت‪.‬طرح من��دز بر ای��ن پایه‬ ‫اس��توار اس��ت ک��ه وی در قال��ب یک��ی از تهی ه کنندگان‬ ‫ی��ک گ��روه فیلمس��ازی کانادای��ی به ای��ران وارد ش��ده‬ ‫و ش��ش فراری از س��فارت را در قالب اعضای تی��م تولید‬ ‫ای��ن فیلم از ای��ران خ��ارج کند‪ .‬تون��ی من��دز و مافوقش‬ ‫«جک اُ‪ .‬دان ِل» (با بازی ب رایان کرانستون) ب رای واقعی شدن‬ ‫طرح خود با یک گریمور فع��ال در هالیوود ب��ه نام «جان‬ ‫کمبرز» (با ب��ازی جان گودم��ن) که پیش از ای��ن در امور‬ ‫مرتبط با تغییر چهره به س��یا یاری رس��انده و البته در تیم‬ ‫چهره پردازی س��ری فیلم های «میمون ها» هم فعال بوده‬ ‫است‪ ،‬تماس برقرار م ی کند‪.‬‬ ‫کمبرز هم به نوبه خود تونی مندز را با یک تهی ه کننده‬ ‫ هالیوودی به نام «ل ِس تِر س��یگل» (با بازی الن ارکین) اشنا‬ ‫کرده و اینها در کنار هم ش��رایط تولید ی��ک پروژه جعلی‬ ‫سینمایی به نام «ارگو» را فراهم م ی اورند؛ پروژه ای که مثال‬ ‫قرار است ش��بیه س��ری فیلم های «جنگ های ستاره ای»‬ ‫باش��د‪.‬در روز فرار و هنگام حضور این شش نفر در فرودگاه‬ ‫و بعد از تماس��ی که نیروهای امنیتی فرودگاه با استودیوی‬ ‫تولید فیلم «ارگو» در هالیوود م ی گیرند‪ ،‬عدم پاسخگویی‬ ‫اس��تودیو از یک س��و و اگاهی نیروهای انقالبی از هویت‬ ‫یزند‪.‬‬ ‫واقعی این گروه از سوی دیگر‪ ،‬شرایط متفاوتی را رقم م ‬ ‫با این ح��ال اعضای گروه هر طور هس��ت س��وار هواپیما‬ ‫م ی شوند و از ای ران خارج م ی ش��وند؛ ان هم در شرایطی که‬ ‫مبارزان انقالبی به دنبال انها هستند‪.‬‬ ‫ب رای پیشگیری از اقدامات تالف ی جویانه علیه مقامات‬ ‫سفارت کانادا‪ ،‬سفیر این کش��ور هم به همراه همسرش از‬ ‫ای ران ف��رار م ی کند و بعد از پایان ماموری��ت نیز تونی مندز‬ ‫به عنوان ستاره ذکاوت سازمان سیا انتخاب م ی شود‪ ،‬اما به‬ ‫خاطر ماهیت سری کار به او مدال افتخار اعطا نم ی شود‪.‬‬ ‫بقیه گروگان های امریکایی هم بعد از حدود ‪ ۴۴۴‬روز‬ ‫در ‪ ۲۰‬ژانویه ‪ ۱۹۸۱‬ازاد شده و س��ال ها بعد یعنی اواخر دهه‬ ‫نود و بعد از فاش شدن اسرار این عملیات جاسوسی‪ ،‬مدال‬ ‫تونی مندز نیز به او اهدا م ی شود!‬ ‫یعنی فیلمی ضعی��ف و بدون تحقیق‪ ،‬ب��ا ادم هایی که یا‬ ‫سیاه سیاه هستند یا سفی د س��فید! یعنی دقیقا مخالف ان‬ ‫چیزی که باید یک سینمای واقعی باشد‪».‬‬ ‫ارگو فیلم بدی است‬ ‫فیلم ارگو بین اهالی س��ینما هم واکنش هایی را در‬ ‫ب ر داش��ته‪ .‬از جمله کمال تبریزی‪ ،‬کارگردان مطرح س��ینما‬ ‫نظ رات جالب��ی درباره این فیل��م دارد‪ .‬خال��ق فیلم موفق‬ ‫«مارمولک» معتقد است که در فیلم «ارگو» ماجرای اشغال‬ ‫س��فارت تنها بهانه ای ب رای س��اختن یک فیلم پرهیجان‬ ‫است‪.‬‬ ‫تبریزی که خود از نزدیک ش��اهد گروگانگیری بوده و‬ ‫فرهنگ‬ ‫کم�ال تبری�زی‪ :‬حوادثی ک�ه در فیل�م رخ م ی دهد‬ ‫صحت ندارد‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫درباره کارگردان‬ ‫بن افلک را بیش��تر به عنوان بازیگر م ی شناس��یم تا‬ ‫کارگردان‪ .‬بازیگری که در س��ن ‪ ۸‬س��الگی به او پیش��نهاد‬ ‫بازی در یک س��ریال تلویزیونی به نام سفر دریایی شد‪ .‬بن‬ ‫با دوست قدیمی خود مت دیمون به کالس تئاتر م ی رفت‬ ‫و در چند فیلم نیز با هم بازی کردن��د‪ .‬از فیلم های مهمی‬ ‫ که افلک در انها ایفای نقش کرده م ی توان به «تاریکی اخر‬ ‫خیابان»‪« ،‬تعقیب»‪« ،‬ویل هانتینگ نابغه»‪« ،‬ارماگدون»‪،‬‬ ‫«شکسپیر عاش��ق»‪« ،‬بندر مروارید»‪« ،‬شیطان شجاع»‪،‬‬ ‫«مردان اط راف ش��هر»‪« ،‬اس های دودی»‪« ،‬قاعده بازی»‬ ‫و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫افلک به اتفاق ب رایان کرانس��تون‪ ،‬ال��ن ارکین‪ ،‬جان‬ ‫گودمن‪ ،‬ویکتور گاربر‪ ،‬تیت دونووان‪ ،‬کلی دووال‪ ،‬اس��کوت‬ ‫مک نایری در ارگو ایفای نقش کرده است‪.‬‬ ‫یکی از حواشی که این روزها دامنگیر بن افلک شده‪،‬‬ ‫ش��ایعاتی مبنی بر احتم��ال کاندیدات��وری او در انتخابات‬ ‫س��ناتوری ایالت ماساچوس��ت (زادگاهش) به جای «جان‬ ‫کری»‪ ،‬سناتور کنونی این ایالت است‪ .‬این در حالی است که‬ ‫با باال گرفتن این شایعات‪ ،‬بن افلک در محافل مختلف این‬ ‫مساله را انکار کرده است‪.‬‬ ‫از بسیاری از وقایع درون س��فارت عکس گرفته‪ ،‬م ی گوید‪:‬‬ ‫«حوادثی ک��ه در فیل��م رخ م ی دهد‪ ،‬صحت ن��دارد‪ .‬مثال‬ ‫صحنه ای که گروگان ها را دست بسته و چشم بسته م ی ب رند‬ ‫و یک صحنه اعدام نمایشی ب رایشان ترتیب م ی دهند‪ ،‬کامال‬ ‫غیرواقعی است و اصال چنین اتفاقی وجود نداشته است‪».‬‬ ‫وی فیل��م «ارگ��و» را فیلم��ی کلیش��ه ای درب��اره‬ ‫گروگانگیری م ی داند‪ ،‬زی را سازندگان توجه نکرده اند افرادی‬ ‫که به سفارت حمله کردند و کارمندان ان را گروگان گرفتند‪،‬‬ ‫عده ای از دانش��جویان انقالبی بودند‪ ،‬نه یک عده ادم ربای‬ ‫حرفه ای‪ .‬او تاکید م ی کند که سازندگان «ارگو» باید از خود‬ ‫م ی پرسیدند که چرا برخالف تمام اقدامات گروگانگیری در‬ ‫سراسر جهان‪ ،‬در این ماجرا «هیچ خشونتی نبود و خون از‬ ‫دماغ کسی نیامد؟»‬ ‫تبری��زی معتقد اس��ت که فیل��م «ارگ��و» از الگوی‬ ‫ هالیوودی خیر و ش��ر پی��روی م ی کند‪ .‬در فیل��م ادم های‬ ‫بد و خش��ن (ای رانیان) در ب راب��ر ادم های خ��وب و مهربان‬ ‫(امریکای ی ها) قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫او م ی گوید‪« :‬اگر فیلمسازی از فیلمسازان ای ران مثل‬ ‫اقای شورجه م ی خواست درباره این واقعه فیلم بسازد‪ ،‬تقریبا‬ ‫چنین چیزی شبیه «ارگو» م ی ساخت‪ ،‬منتها بر عکس ان!‬ ‫مه��رزاد دان��ش‪ ،‬منتقد مطرح س��ینما در نق��د ارگو‬ ‫به صراحت اعالم کرده اس��ت‪« :‬ارگو فیلم بدی اس��ت‪ ».‬او‬ ‫در ادامه نقد خود م ی اورد‪« :‬این گزاره را صرفا به عنوان یک‬ ‫ای رانی مطرح نم ی کنم‪ .‬حتی اگر ماجرای فیلم‪ ،‬نه در ارتباط با‬ ‫بحث ای ران و امریکا‪ ،‬بلکه درباره دو کشور فرضی دیگر (مثال‬ ‫زامبیا و گامبیا) هم بود‪ ،‬باز این فرضیه جاری بود؛ فرضی ه ای‬ ‫که درباره هر اثر سینمای ی ای که م ی خواهد سوار بر موج های‬ ‫کاذب سیاسی‪ ،‬متانت اصیل هنری را مخدوش کند صدق‬ ‫پیدا م ی کند؛ ولو انکه نام های مط��رح و معتبری همچون‬ ‫جورج کلونی و بن افلک در شناسنامه ان اثر درج شده باشند‪.‬‬ ‫اما معض��ل بزرگ فیل��م‪ ،‬نوع مواجه��ه اش با فضای‬ ‫ای ران و تداوم روایت داستان در ان است‪ .‬با اینکه سعی شده‬ ‫سینوس گره های دراماتیک در اینجا هم تداوم داشته باشد‬ ‫و تعلی ق های داستانی از دلش زاده ش��ود‪ ،‬اما به دلیل روند‬ ‫تک بعدی موقعی ت ها و ش��خصی ت ها‪ ،‬این گره افکن ی ها و‬ ‫تعلی ق گش��ای ی ها راه به جایی نم ی برد‪ .‬بیان مسلس ل واری‬ ‫که از خش��ونت و س��بعیت و فالکت ای ران ی ه��ا (حتی در‬ ‫بازار ته ران مردم ب��ه حضور خارج ی ها بدبین هس��تند و با‬ ‫فحاشی و دعوا جلویش��ان م ی ایس��تند؛ نکته ای که اتفاقا‬ ‫کامال برعکس ان در فضای تجاری و عمومی ای ران حاکم‬ ‫اس��ت و گاه حتی در تحویل گرفتن خارج ی ها‪ ،‬از ان طرف‬ ‫بام افتاده م ی ش��وند!) در روایت وج��ود دارد‪ ،‬امکان تحقق‬ ‫یک رویه ادراک��ی معقول را از اثر بازس��تانده و حتی در این‬ ‫میان‪ ،‬سازندگان کار به خود زحمت نداده اند تا دستکم یک‬ ‫شخصی ت پردازی حداقلی از خود ان ش��ش نفر امریکایی‬ ‫ارائه دهن��د و اندکی تمای��ز و فردیت به انها ببخش��ند و از‬ ‫شمایل تیپیکال دورشان سازند‪.‬‬ ‫س��کانس فرودگاه بد ترین بخش فیلم اس��ت‪ .‬جدا از‬ ‫وجهه کاریکاتوری مامور ای رانی که به ش��دت غیرسینمایی‬ ‫اس��ت‪ ،‬ماجرای تعقیب هواپیم��ا با اتومبی��ل ابلهانه ترین‬ ‫ایده ای اس��ت که م ی ش��د ب رای هیجان افرینی به کار برد‪.‬‬ ‫گویی مولفان فیلم به پدیده ای دم دست به نام ب ی سیم در‬ ‫تش��کیالت عریض و طویل فرودگاه مهراباد قائل نیستند‬ ‫که ماموران داستان ناچار نباشند ب رای تماس با برج کنترل‪،‬‬ ‫دس��ت به این همه داد و فریاد و دویدن و تعقیب بزنند‪ .‬به‬ ‫هر حال وقتی اغ راض سیاسی بر منطق درام پیشی گیرد‪،‬‬ ‫شکل گیری چنین گاف های بزرگی هم طبیعی است‪».‬‬ ‫ارگ�و؛ی�کتح ری�فتاریخ�ی ‬ ‫در بین صحب ت های افراد مختلف درباره فیلم «ارگو»‪،‬‬ ‫اظهارنظر کسانی که خود در ان واقعه حضور جدی داشتند‬ ‫بسیار جالب است‪ .‬یکی از این افراد معصومه ابتکار است‪.‬‬ ‫او که خود یک��ی از گروگانگی ران و تس��خیرکنندگان بوده‬ ‫اس��ت‪ ،‬این را فیلم یک «تحریف تاریخی»دانست و گفت‪:‬‬ ‫«البته در ابت��دای فیلم‪ ،‬به ط��ور خالص��ه و غی ر دقیق به‬ ‫مداخله امریکا در ای ران‪ ،‬کودتای ‪ ۲۸‬مرداد و حمایت از رژیم‬ ‫کمال تبریزی فیلم «ارگو» را فیلمی کلیشه ای درباره‬ ‫گروگانگیری می داند‪ ،‬زیرا سازندگان توجه نکرده اند‬ ‫افرادی که به سفارت حمله کردند و کارمندان ان را گروگان‬ ‫گرفتند‪ ،‬عده ای از دانشجویان انقالبی بودند‪ ،‬نه یک عده‬ ‫ادم ربای حرفه ای‬ ‫‪65‬‬ ‫غی ر دموکراتیک شاه پرداخته ش��ده‪ ».‬رئیس اسبق سازمان‬ ‫محی ط زیس��ت و یکی از معاونان س��یدمحمد خاتمی در‬ ‫دوران ریاست جمهوری‪ ،‬ادامه داد‪« :‬اما این روایتی جانبدارانه‬ ‫است‪ .‬زی را نمایش تصاویر انیمیشن به طور گذرا و سطحی‬ ‫نم ی توان��د ذره ای از تلخی ‪ ۲۵‬س��ال دیکتاتوری و خفقانی‬ ‫را که بر ‪ ۳0‬میلیون ش��هروند ای رانی به خاطر تامین منافع‬ ‫امریکا حاکم شد‪ ،‬نش��ان دهد‪ ».‬ابتکار تصویری را که این‬ ‫فیلم از تسخیرکنندگان نش��ان م ی دهد‪ ،‬این طور توصیف‬ ‫کرده است‪« :‬حس��ی که فیلم ایجاد م ی کند این است که‬ ‫یک عده افراد هیجان زده و عصبانی که هیچ ش��باهتی به‬ ‫دانشجو ندارند ناگهان به سفارت حمله م ی کنند‪».‬‬ ‫دانشجویان اسلحه نداشتند‬ ‫فرهنگ‬ ‫اب راهیم اصغرزاده‪ ،‬فعال سیاسی که در هدایت جریان‬ ‫اشغال س��فارت امریکا نقش داش��ت‪ ،‬فیلم ارگو را برخالف‬ ‫ادعای س��ازنده ان‪ ،‬اثری سیاس��ی م ی داند که ب��ا اهداف‬ ‫معینی ساخته ش��ده و روی پرده امده اس��ت‪ .‬او این فیلم را‬ ‫ب رای تعامل و برخورد اش��ت ی جویانه میان دو کشور ای ران و‬ ‫امریکا‪ ،‬مخرب و زیان بخش م ی داند‪ ،‬زی را به پی ش داوری ها‬ ‫و خصومت های می��ان دو ملت دامن م ی زن��د‪ .‬وی درباره‬ ‫کاس��ت ی های «ارگ��و» م ی گوی��د‪« :‬فیلم ش��عار م ی دهد‪،‬‬ ‫ایدئولوژیک اس��ت و مس��تقیم حرف م ی زند‪ .‬ساختار فیلم‬ ‫کامال ساختار فیلم های هالیوودی است که یک طرف باید‬ ‫خیر باشد و یک طرف شر و ب رای اینکه خیر را خیلی خوب‬ ‫جلوه بدهیم ان شر باید خیلی کثیف و شیطانی جلوه کند‪.‬‬ ‫فیلم ب رای اینکه بتواند در دقایق اخر بیننده را میخکوب کند‬ ‫و به اوج تعلیق و هیجان برساند‪ ،‬ناچار است جامعه ای ران را‬ ‫تحریف کند و این تحریف توی ذوق م ی زند‪».‬‬ ‫این فعال سیاسی تاکید م ی کند‪« :‬دانشجوها مطلقا‬ ‫اس��لحه نداش��تند‪ ،‬اما ارگو انها را مثل پارتی زان ها نش��ان‬ ‫م ی دهد‪ ،‬ان��گار مثل گروه «بادر ماینه��وف» بوده اند‪ .‬انگار‬ ‫اصال امده بودند که س��فارت امریکا را تصرف کنند و ادم ها‬ ‫را یا بکشند یا اسیر کنند‪ .‬من بارها گفته ام واقعیت تاریخی‬ ‫این است که ‪ ۳۰۰‬تا ‪ ۴۰۰‬دانش��جوی درسخوان رشته های‬ ‫مهندسی «دانشگاه ش��ریف» به عنوان اعتراض به امریکا‬ ‫این کار را کردند‪ .‬نم ی خواس��تند با امری��کا بجنگند‪ ،‬فکر‬ ‫م ی کردند بردن ش��اه ب��ه امری��کا توهین به مل��ت ای ران‬ ‫اس��ت و ح��اال م ی خواهن��د اعتراضش��ان را اع�لام کنند‪.‬‬ ‫امدند توی س��فارت امریکا و قرار بود ‪ ۴۸‬س��اعت بنشینند‬ ‫و تحصن کنند‪».‬‬ ‫او همچنین درباره ش��ش نفری ک��ه فیلم «ارگو» بر‬ ‫پایه فرار انها س��اخته شده اس��ت‪ ،‬م ی گوید که فرار انها از‬ ‫سفارت و س��پس خروج انها از ای ران رخداد کم اهمیتی بوده‬ ‫که نه مقامات ای رانی و نه دانش��جویان کمترین توجهی به‬ ‫ان نداشته اند‪ ،‬زی را «تیم این شش نفر در کنسولگری بودند‬ ‫و اصال دیپلمات نبودند»‪.‬‬ ‫نمایش ارگو در تلویزیون!‬ ‫برخالف نظر وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی‪ ،‬مبنی‬ ‫بر ممنوعیت نمایش این فیلم در ای ران‪ ،‬ارگو در دانش��گاه‬ ‫صنعتی ش��ریف اکران ش��د‪ .‬همچنین بنا به گفته «علی‬ ‫دارابی» (معاون سیما) در گفت وگو با فارس‪ ،‬شبکه نمایش‬ ‫سیما قصد دارد فیلم سینمایی «ارگو» را همراه با جلسه نقد‬ ‫و بررسی در دهه فجر روی انتن ببرد‪.‬‬ ‫البته این مس��اله هنوز قطعی نشده اس��ت‪ .‬باید دید‬ ‫صدا وس��یما م ی تواند برخالف نظر وزیر ارش��اد این فیلم را‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫روایت غیرواقعی از یک داستان واقعی!‬ ‫نگاهی تحلیلی به فیلم «ارگو»‬ ‫بهار احمدی‬ ‫‪2‬‬ ‫ارگو ب ر اس��اس انچه خود ادعا م ی کند‪ ،‬یک درام‬ ‫تاریخی اس��ت که ب ر اس��اس حقایق و وقایع تاریخی‬ ‫انقالب اس�لامی ایران و ماج��رای گروگانگیری چند‬ ‫دیپلمات و کارمند س��فارت امریکا در اب��ان ‪ 1358‬در‬ ‫ته ران ساخته ش��ده است‪ .‬بدیهی اس��ت هنگام ی که‬ ‫یک اثر عن��وان درام تاریخ��ی را بر خ��ود م ی گیرد‪ ،‬از‬ ‫عناصر داستانی‪ ،‬شخصی ت پردازی گاه غلوشده‪ ،‬حذف‬ ‫و اضافه کردن برخی جزئیات ان واقعه تاریخی و مواردی‬ ‫از این دست ب رای دراماتیزه کردن داستان بهره گیرد و‬ ‫در عین حال به اصل واقعیت ح��وادث تاریخی وفادار‬ ‫بماند؛ اما انچ��ه از ارگو و برایند کل��ی فیلم م ی بینیم‪،‬‬ ‫برخالف ان چیزی اس��ت که از ابتدا به تماشاگر نشان‬ ‫داده م ی شود‪ .‬فیلم شروع بدی ندارد‪ .‬در نشان دادن تنفر‬ ‫جمعی مردم از نظ��ام پهلوی و نی��ز رفتارهای امریکا‪،‬‬ ‫اقدام دانشجویان پیرو خط امام (ره) در تسخیر سفارت‬ ‫امریکا در ته��ران و حتی نمایش کودتای س��یا علیه‬ ‫مصدق به خوبی عمل کرده‪ ،‬ام��ا رفته رفته خالقان اثر‪،‬‬ ‫برچسب «ب راساس داستان واقعی» را فراموش م ی کنند‬ ‫و محدوده اختیارات خود را از تغیی��ر در اصل واقعیت‬ ‫تا مرز جع��ل و تحریف ان پیش م ی برند و با اس��تفاده‬ ‫از ش��گردهای کلیش��ه ای هالیوودی در خلق یک اثر‬ ‫هیجانی و پر از تعلیق و اضط راب هیچکاکی‪ ،‬ان را تا‬ ‫‪66‬‬ ‫سطح یک تریلر جاسوسی تقلیل م ی دهند‪.‬‬ ‫ش��خصیت اصلی فیلم یعن��ی تونی من��دز با بازی‬ ‫بن افلک طوری ط راحی ش��ده که انگار او از محبوب ترین‬ ‫مام��وران س��ازمان اطالع��ات امریکاس��ت ک��ه ب ر خالف‬ ‫همکارانش بس��یار ارام و احساساتی اس��ت و حتی حاضر‬ ‫نیس��ت به کس��ی کوچکترین صدمه ای بزن��د‪ .‬حال انکه‬ ‫ماموران امنیتی ای ران همگی انسان هایی بد هیبت و خشن‬ ‫معرفی م ی شوند که به راحتی م ی توانند به اقامتگاه سفیر‬ ‫کانادا و هر جای دیگر حمله کنند و از هر نوع رفتار زش��ت‬ ‫و ناشایس��ت ابایی نداشته باش��ند‪ .‬به نظر م ی رسد از نگاه‬ ‫بن افلک و همکارانش‪ ،‬ای رانیان تنها مردمی هس��تند که یا‬ ‫ریش دارند یا عینک های بزرگ م ی زنند و تنها چیزی که در‬ ‫انها وجود ندارد‪ ،‬تفکر اس��ت؛ گویی این قوم بدون تعقل و‬ ‫تنها مانند یک ادم اهنی عمل م ی کنند‪.‬‬ ‫از انجایی که سیاس��ت و هن��ر به ویژه هنر س��ینما‬ ‫ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند‪ ،‬جای تعجب نیس��ت که‬ ‫این ارتباط گاه تا پای به سخره گرفتن اعتقادات و تفکرات‬ ‫نهادینه ش��ده در یک ملت‪ ،‬پیش برود و تصویری وارونه از‬ ‫اداب و فرهنگ قومی ارائه دهد‪ .‬یکی از بارزترین جلوه های‬ ‫این امر‪ ،‬اسالم ستیزی و مخدوش نشان دادن چهره ای رانیان‬ ‫در بسیاری از اثار هالیوودی در س��ال های اخیر است‪ .‬این‬ ‫دامنه از فیلم ‪ 300‬گرفته تا بازی ه��ای کامپیوتری‪ ،‬همواره‬ ‫با زیر س��وال بردن مردم ای ران و در نهای��ت جلوه دادن انان‬ ‫به عنوان مردمی خش��ن و ب ی احس��اس که بیش��تر به ادم‬ ‫روانه انتن کند یا خیر؟‬ ‫بازیگران ایرانی ارگو‬ ‫یکی دیگر از حواشی این فیلم حضور بازیگران ای رانی‬ ‫در ان بود‪ .‬مس��اله ای که به گفته بن افلک کار را ب رایش��ان‬ ‫دشوار کرد؛ افلک ب رای یافتن ای رانیانی که حاضر به بازی در‬ ‫این فیلم باشند دچار مشکل ش��د‪ .‬او در چند مصاحبه خود‬ ‫ضمن اشاره به این مطلب گفته است‪« :‬تهی ه کنندگان ب رای‬ ‫یافتن ای رانیانی که تمایل داشته باش��ند در این فیلم بازی‬ ‫کنند‪ ،‬با مشکالت فراوانی دست و پنجه نرم کردند‪ ».‬اما در‬ ‫چنین فضایی «رفیع پیتز» فیلمساز ای رانی مقیم خارج که‬ ‫فیلم های سیاهی چون «شکارچی» و «زمستان است» را‬ ‫در کارنامه کاری خود دارد‪ ،‬به صورت افتخاری در این فیلم‬ ‫حضور یافته اس��ت‪ .‬او در «ارگو» نقش یک مامور بازرسی‬ ‫ویزا را ایفا م ی کند‪ .‬دیگر بازیگر ای رانی فیلم ارگو شخصی به‬ ‫نام امید ابطحی اس��ت؛ بازیگری که در فیلم های زیادی در‬ ‫امریکا بازی کرده و در بیشتر فیلم ها هم به عنوان شخصیت‬ ‫عرب‪ ،‬ای رانی و گاهی هندی مورد استفاده قرار م ی گیرد‪ .‬او‬ ‫شخصی اس��ت که نه تنها در فیلم های ضد ای رانی بلکه در‬ ‫فیلم های ضد اسالمی نیز ایفای نقش کرده است‪ .‬ابطحی‬ ‫در ارگو نقش رضا را دارد‪ .‬فرشاد فرهت‪ ،‬بازیگر ای ران ی االصل‬ ‫ هالیوود هم در نقش یکی از نیروهای سپاه پاسداران در فیلم‬ ‫ارگو بازی کرده است‪.‬‬ ‫نظرات کوتاه و خواندنی‬ ‫ محمد حس��ینی‪ ،‬وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی‬‫در مقابل ای��ن فیلم به ش��دت جبهه گرفت‪ .‬حس��ینی با‬ ‫توهی ن امیز بودن این فیلم ساخت این فیلم را یک عمل با‬ ‫ماشینی م ی مانند تا انس��ان های واقعی‪ ،‬پیش رفته است‪.‬‬ ‫از این جهت بی راه نیست اگر بگوییم که داشتن رسانه قوی‬ ‫م ی تواند مهمترین جنگ افزار این جنگ نرم باشد و امریکا‬ ‫نشان داده که به خوبی قواعد این بازی را بلد است؛ قواعدی‬ ‫که در هرصورت منجر به محکوم شدن مردمان ای ران زمین‬ ‫م ی شود‪ .‬ارگو نیز فیلمی اس��ت که به برداشت زیرپوستی‬ ‫دلخواه س��ازندگانش در مورد ای��ران و ای ران��ی م ی پردازد‪.‬‬ ‫بن افلک س��عی کرده با س��اخت تصاویر واقع��ی‪ ،‬ماجرای‬ ‫گروگانگی��ری را به قصه ای جذاب تبدیل کن��د که اتفاقا تا‬ ‫حدودی هم از پس این کار برامده اس��ت‪ .‬روایت کارگردان‬ ‫از این ماجرا دم دس��تی و س��اده نیس��ت‪ ،‬ابتدا و انتهای ان‬ ‫مشخص است‪ ،‬شخصی ت پردازی‪ ،‬معقول به نظر م ی رسد‬ ‫و گروه جلوه های ویژه و ط راحی گری��م فوق العاده ای دارد و‬ ‫بیننده با تریلری مواجه اس��ت که به خوبی قصه م ی گوید‬ ‫و در عین قصه گویی س��عی دارد ب ی طرف��ی امریکا در کل‬ ‫ماجرا و مقصر جلوه دادن ای ران را در الیه های زیرین با دقت‬ ‫نظر خاصی به خورد مخاط��ب بدهد و طن��ز پنهانی را به‬ ‫سکان س های پایانی ربط دهد و در نهایت با تعلیقی جذاب‬ ‫تماشاگر را تا پایان‪ ،‬مخاطب داستان نگه دارد‪.‬‬ ‫فیلمنامه ب ر اس��اس مقاله ای از جاشوا بیرمن در سال‬ ‫‪ 2007‬با نام‪« :‬فرار از ته ران‪ :‬چطور سیا با استفاده از یک فیلم‬ ‫تقلبی‪ ،‬علمی‪ ،‬تخیلی توانس��ت امریکای ی ه��ا را از ته ران‬ ‫نجات دهد؟» و توس��ط کری س تریو نوش��ته شده است که‬ ‫خود گویای این مطلب اس��ت که استفاده از اسناد و مدارک‬ ‫واقعی در این فیلم‪ ،‬محلی از اع راب ن��دارد و اصل ماجرای‬ ‫تسخیر س��فارت امریکا که یکی از جنجال ی ترین اتفاقات‬ ‫میان ای ران و ایاالت متحده به حساب م ی اید‪ ،‬در لوای یک‬ ‫داس��تان هیجان انگیز و پر از تنش و تعلیق گم م ی ش��ود‪.‬‬ ‫ارگو عناصر فراوانی دارد که م ی توان��د ان را به یک مدعی‬ ‫اسکار تبدیل کند‪ .‬داستان فیلم بسیار رضایتبخش است و‬ ‫در یک نگاه کلی‪ ،‬ارگو در پرداخت به‬ ‫جزئیات بسیار ضعیف عمل کرده و‬ ‫با نگاه چندباره به ان کامال نمایان‬ ‫می شود که این اثر مستقل ساخته‬ ‫نشده و عوامل بسیاری در ساخت و‬ ‫شکل گیری ان دخیل بوده اند‬ ‫تماشاچیان را تا انتهای خط‪ ،‬سر جایشان م ی نشاند‬ ‫و با مهارت و متد خاصی ساخته شده است‪ .‬با این‬ ‫حال دادن امتیاز به ان کار دش��واری است‪ ،‬چراکه‬ ‫یک مخاطب ایرانی ک��ه از پیش��ینه واقعی این‬ ‫حوادث به خوبی اگاه اس��ت‪ ،‬نم ی تواند به راحتی‬ ‫به محتوای فیلمنامه اکتفا کند و ان را فارغ از نگاه‬ ‫جانبدارانه اش ارزیابی کند‪ .‬در یک نگاه کلی‪ ،‬گرچه‬ ‫ارگو از لحاظ سینمایی اثری تکنیکی است اما در‬ ‫پرداخت به جزئیات بسیار ضعیف عمل کرده و با‬ ‫نگاه چندباره به ان کامال نمایان م ی شود که این‬ ‫اثر مستقل س��اخته نش��ده و عوامل بسیاری در‬ ‫ساخت و شکل گیری ان دخیل بوده اند‪g .‬‬ ‫نگاهی به رویکردهای ایدئولوژیک در سینمای سیاسی‬ ‫‪3‬‬ ‫نیما بهدادی مهر‬ ‫پروژه ای ران ه راس��ی و اسالم س��تیزی به مجموعه ای‬ ‫طبقه بندی شده از فعالی ت های رسانه ای‪ -‬دیپلماتیک غرب‬ ‫طی س��ه و نیم ده��ه(‪ )2013-1979‬اطالق م ی ش��ود که در‬ ‫قالب ب رنامه ای راهبردی‪ ،‬اصول نظامنامه ای سیاس��تگذاران‬ ‫امریکایی و البی پ رنفوذ صهیونیستی را در رسانه های جمعی‬ ‫پیاده م ی کند‪ .‬این پروژه با یک ب رنامه زمان بندی شده و برمبنای‬ ‫سنجش افکارعمومی شکل گرفته پی رامون ای ران به طور خاص‬ ‫و منطقه خاورمیانه به طور عام‪ ،‬نظامنامه ای رسانه ای را ترسیم‬ ‫م ی کند که در ان از هر ابزار فرهنگی و رسانه ای ب رای شکل‬ ‫دهی به تفکر ضد ای رانی و اسالم ستیز بهره م ی برد‪ .‬مجموعه‬ ‫فیلم های تولی د هالیوود با محور قرار دادن موضوع منجی و‬ ‫ساختن وجهی ایده ال از نظام امریکایی و شهروند امریکایی‬ ‫به عنوان یک ناجی به شیوه ای مستقیم و غی ر مستقیم‪ ،‬نظام‬ ‫سیاسی شیعی در ای ران و بخشی از اندیشه جهادی رخنه کرده‬ ‫در لبنان را هدف بمباران تبلیغاتی خود قرار داده و با تولیدات‬ ‫خود وهنی اش��کار بر ضد ارمان های مقدس شیعیان شکل‬ ‫م ی دهد‪ .‬به واقع در جهان امروز عرصه رس��انه و سیاس��ت‬ ‫پیوندی ناگسستنی و غیرقابل انکار با هم یافته اند‪ .‬این پیوند‬ ‫تنها در نقش ابزاری رس��انه ب رای اهداف و مقاصد سیاس��ی‬ ‫خالصه نم ی شود‪ ،‬بلکه در سطحی باالتر‪ ،‬رسانه جزو الینفک‬ ‫امور و رفتارهای سیاسی ش��ده؛ چرا که ذهن هر فرد‪ ،‬رفتار او‬ ‫را تنظیم م ی کند‪ .‬باتوجه به اینکه ذهن اکثر مردم دنیا توسط‬ ‫پیام های مختلف تصویری و نوشتاری رسانه ها تسخیر شده‪،‬‬ ‫رفتار افراد نیز مطابق رسانه ها ش��کل م ی گیرد‪ .‬این موضوع‬ ‫باعث شده که رس��انه ها چنان مورد توجه سیاستمداران قرار‬ ‫گی رند که هزینه های کالنی ب رای انها درنظر گرفته م ی شود‪.‬‬ ‫به واقع م ی توان گفت که عملکرد رس��انه ها در دنیای‬ ‫امروز نش��ان دهنده اهداف‪ ،‬رفتار و مقاصد سیاسی هر کشور‬ ‫و سیاستمداران ان است‪ .‬در این بین م ی توان به رسانه های‬ ‫کشورهای غربی و در راس انها امریکا اش��اره کرد که بیش‬ ‫از سایرین از روش های ریاکارانه استفاده م ی کنند‪ .‬نمونه بارز‬ ‫این دورویی و تزویر را م ی توان در مورد ای ران و مردم کشورمان‬ ‫دید که با فیلم«‪ »300‬نمایان شد‪ .‬فیلمی که با سرمایه گذاری‬ ‫کاخ سفید توسط «زاک اسنایدر» س��اخته شد‪ .‬دولت امریکا‬ ‫ و هالیوود که خود را منجی دموکراس��ی م ی دانند با س��اخت‬ ‫این فیلم‪ ،‬ابتدای ی ترین اصل در روابط انس��انی و بی ن المللی‬ ‫را که احترام به فرهنگ کشورهاس��ت‪ ،‬زیر پا گذاشتند‪ .‬البته‬ ‫این فیلم انقدر مضحک و وقیحانه بود که برنامه سینمایی‬ ‫‪ scary movie‬که یک ب رنامه امریکایی اس��ت این فیلم‬ ‫را به س��خره گرفت‪ ،‬اما به هر صورت این فیلم در ذهن مردم‬ ‫ای ران باقی ماند‪ .‬جنایت های رسانه ای امریکا علیه ای ران تنها‬ ‫به «‪ »300‬محدود نبوده است‪ ،‬چرا که تخریب ای ران و ای رانی از‬ ‫سال ها پیش د ر هالیوود اغاز شده بود‪ .‬در همین مورد م ی توان‬ ‫فیلم «بدون دخترم هرگز» را نام برد که مس��تقیما فرهنگ‬ ‫اصیل ای رانی را هدف گرفت و ان را خشن نشان داد؛ در این فیلم‬ ‫یک مرد ای رانی نماد خشونت لجام گسیخته و جنون وار است و‬ ‫ان را علیه یک زن امریکایی به کار م ی برد و جالب اینجاست‬ ‫که این زن امریکایی اسوه مهر مادری است و بدون دخترش‬ ‫هرگز نم ی تواند زندگی کند‪ .‬صحنه ه��ای درگیری و اعمال‬ ‫خشونت در این فیلم انقدر زیاد است که هر بیننده ای با کمی‬ ‫نگاه تحلیلگرانه م ی تواند اهداف تبلیغات��ی ضد ای رانی ان را‬ ‫دریابد‪ .‬گرچه سازندگان «بدون دخترم هرگز» مدعی شدند فیلم‬ ‫را ب ر اساس داستانی واقعی به قلم بت ی محمودی و ویلیام هافر‬ ‫ساخته اند‪ ،‬اما ساختار تبلیغاتی و سیاسی ان به قدری تصنعی‬ ‫و فاقد استدالل است که جای هیچ بحثی باقی نم ی ماند‪ .‬در‬ ‫این بین بعضی فیلم ها نیز ساخته شده که با شخصی ت ها و‬ ‫فرهنگ ای رانی نزدیکی بیشتری داش��ت؛ «افشاگر» مایکل‬ ‫مان یکی از این فیلم ها بود که در سال ‪ 1999‬به نمایش درامد‬ ‫و در همان اغاز فیلم با پخش تصاویری از امام خمینی(ره) در‬ ‫یکی از شهرهای لبنان استفاده متفاوتی از عناصر مرتبط با‬ ‫ای ران را تجربه کرد‪ .‬در سال ‪ 2001‬فیلم دیگری با نام «امریکای‬ ‫خیلی زیبا» به کارگردانی بابک شکریان تولید شد که داستان‬ ‫ای رانیان مهاجر را در بستر جامعه امریکا به تصویر م ی کشید‪.‬‬ ‫رویکرد سطحی «امریکای خیلی زیبا» در کنار فیلمنامه فاقد‬ ‫انسجام و پرداخت نه چندان حرفه ای اش مانع عرض اندام فیلم‬ ‫در رسانه ها شد‪ .‬به عالوه فیلم ربط چندانی به ای رانیان ساکن‬ ‫ای ران ندارد و ماجرای مهاج��ران دور از وطن را روایت م ی کند‪.‬‬ ‫ضعف ساختاری این فیلم باعث شد تا مورد توجه بنگاه های‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫زاویه‬ ‫ایران هراسی پشت پرده سینما‬ ‫فرهنگ‬ ‫اهداف شیطانی نامید و نمایش این فیلم را در ای ران ممنوع‬ ‫اعالم کرده است‪.‬‬ ‫ بعد از اکران ارگو‪ ،‬عطاءاهلل سلمانیان‪ ،‬کارگردانی که‬‫سال گذشته فیلم «پرنده باز» را اکران داشت‪ ،‬اعالم کرد که‬ ‫در پاسخ به فیلم «ارگو» در حال نوشتن و ساختن یک فیلم‬ ‫سینمایی است‪.‬‬ ‫ «کن تیلور»‪ ،‬س��فیر کانادایی که در فیلم «ارگو»‬‫نیز به تصویر کش��یده ش��ده‪ ،‬ب��ه نیوی��ورک تایمز گفت‪:‬‬ ‫«نم ی دانم ک��ه ای رانیان دقیق��ا با فیلم ارگو چه مش��کلی‬ ‫دارند؟»‬ ‫ «باربارا س��الیوان»‪ ،‬کارش��ناس مس��ائل ای ران در‬‫تو گویی با روزنامه «یو اس ای تودی» گفته است‪« :‬فیلم‬ ‫گف ‬ ‫«ارگو» به اندازه ای تاریخ را تحریف کرده که نه تنها از سوی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران که حتی از جانب مخالفان ای ران و‬ ‫برخی س��لطنت طلب ها نیز با عکس العم��ل منفی روبه رو‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫ موسیقی متن این فیلم از «الکساندر دسپالت» و‬‫با صدای «سوسن دیهیم» اوازخوان مشهور ای رانی است‪.‬‬ ‫ «اریک والبرگ» در مقاله خ��ود‪ ،‬در پایگاه تحلیلی‬‫کانادایی «گلوبال ریسرچ» اورده است‪« :‬جشنواره اخیر فیلم‬ ‫بی ن المللی کانادا در جهت گیری جدی��د خود و با همکاری ‬ ‫هالیوود‪ ،‬تالش م ی کند ای ران را به عنوان دشمن اول غرب‬ ‫معرفی کند‪ .‬فیلم امریکایی «ارگو» اولین بار‪ ،‬چند ساعت‬ ‫پس از تعطیلی سفارت کانادا در ته ران‪ ،‬در این جشنواره به‬ ‫نمایش گذاشته شد‪».‬‬ ‫ هنری بارنز‪ ،‬نویسنده گاردین این طور نظر داده که‬‫حجم بار تبلیغی موجود در فیلمنام��ه‪ ،‬کل ان را غیرقابل‬ ‫اعتماد ساخته است‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سرمایه گذاری رسانه ای امریکا قرار نگیرد‪ .‬چرا که کاخ سفید‬ ‫م ی خواست این جریان فکری حذف شود و هالیوود هم این‬ ‫کار را انجام داد‪ .‬اما حمالت یازده سپتامبر و توجه فزاینده به‬ ‫کشورهای مس��لمان خاورمیانه‪ ،‬ای ران را هم در کنار ع راق و‬ ‫افغانستان در کانون توجه قرار داد تا جایی که در فاصله سال‬ ‫‪ 2001‬تا ‪ 2008‬قریب به ‪ 10‬فیلم س��ینمایی با اشاره به ای ران یا‬ ‫محوریت ای ران تولید و اکران شد‪.‬‬ ‫«خانه ای از شن و مه ‪ »2003 /‬به کارگردانی ودیم پ رلمن‬ ‫یکی از این فیلم هاست که مانند «امریکای خیلی زیبا» مساله‬ ‫مهاجران ای رانی را دستمایه خود قرار داد‪ ،‬اما در این فیلم نشان‬ ‫داده ش��د که خانواده ای ای رانی‪ ،‬خانه یک امریکایی را تصرف‬ ‫م ی کنند و در واقع سعی داشت ای رانیان را عالوه بر خشن بودن‪،‬‬ ‫متجاوز به حقوق دیگران نیز نشان دهد‪ .‬این فیلم مورد توجه‬ ‫بسیاری از جشنواره های سینمایی قرار گرفت که این هم از‬ ‫سیاست های کاخ سفید بود که سعی داشت به هجمه عظیم‬ ‫تخریب در رسانه ها علیه ای ران بها دهد تا دیگران هم به این امر‬ ‫تشویق شوند و دس��ت به تخریب ملت ای ران به خصوص در‬ ‫عرص��ه رس��انه ها بزنن��د‪ .‬از اینجا ب��ه بعد بود ک��ه کم کم‬ ‫سیاست های مزورانه امریکا و غرب اشکارتر شد‪ .‬چرا که تظاهر‬ ‫به حمایت از حقوق ش��هروندی مردم ای ران و از س��وی دیگر‬ ‫تخریب اش��کار انها به خصوص در عرصه بس��یار گسترده‬ ‫رس��انه های مختلف از جمله رس��انه های تصویری نش��ان‬ ‫مشخصی از تزویر و دورویی سیاستمدارن امریکا در مواجهه با‬ ‫مردم ای ران است؛ این برخورد مانند خنجر زدن به ای ران از پشت‬ ‫است‪ .‬این تخریب ادامه داشت تا سال ‪ 2004‬که فرد دیگری به‬ ‫نام الیور اس��تون در نمایش��ی فوق العاده مضحک و در یک‬ ‫تحریف تاریخی بزرگ با ساختن فیلم «اسکندر» سرسپردگی‬ ‫خود را به کاخ سفید نش��ان داد تا همه به این باور برسند که‬ ‫عرصه هالیوود به دست کسانی افتاده که حاضرند ب رای سود‬ ‫شخصی دست به هر جنایت رس��انه ای بزنند‪ .‬در این فیلم‪،‬‬ ‫تحریف تاریخ به حدی است که حتی علت مرگ اسکندر هم‬ ‫با واقعیت فرق دارد و نه از هرزگی اخالقی اسکندر نامی برده‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬نه از کش��تار ب ی رحمانه م��ردم توس��ط او و نه از‬ ‫فتنه گری های همسرش تانیس که نقش مهمی در به اتش‬ ‫کشیدن تخت جمش��ید داش��ت‪ .‬به گونه ای که دراین فیلم‬ ‫اسکندر‪ -‬به عنوان نماد غرب ‪ -‬به صورت یک قدیس نشان‬ ‫داده م ی شود و ای رانیان به عنوان مش��تی هرزه و خوشگذران‬ ‫نمایش داده م ی ش��وند و تحریف تاریخ در این فیلم به حدی‬ ‫است که بسیاری از تاریخ نویسان اعتراضات شدیدی علیه ان‬ ‫دارند‪ .‬در ادامه روند ای ران ستیزی درس��ال ‪ 2006‬فیلم «‪»300‬‬ ‫ساخته شد که تمام ان در عرض سه ماه در یک سوله همراه با‬ ‫جلوه های ویژه بس��یار زی��اد تصوی ربرداری ش��د‪ .‬این فیلم را‬ ‫م ی توان لکه ننگی بر کارنامه هالیوود دانست‪ ،‬زی را مستقیما‬ ‫به شعور مردم ای ران توهین م ی کند و گویای کینه عمیق از‬ ‫ای رانیان است؛ به حدی که حتی چهره ای رانیان هم در این فیلم‪،‬‬ ‫خشن نشان داده م ی شد و صورت ای رانیان به طور کل در این‬ ‫فیل��م ش��بیه انس��ان نیس��ت‪ .‬کارشناس��ان بیط��رف‬ ‫موضع گیری های ش��دیدی ضد این فیلم کردند؛ چرا که نبرد ‬ ‫ترموپیل در این فیلم به صورتی کام�لا معکوس و ای رانیان‬ ‫به صورت افرادی نش��ان داده م ی شوند که تنها خون ریزند‪ .‬از‬ ‫نکته های تامل ب رانگیز این فیلم تصویر خشایارشاه است و این‬ ‫شاه ای رانی به عنوان یک همجن س باز نمایش داده شده است‪.‬‬ ‫فیلم «سیریانا» در سال ‪ 2005‬روند توجه به ای ران را ادامه داد و‬ ‫با سکانس اغازین خود در لوکیش��ن ته ران تصویری کامال‬ ‫متفاوت از ای رانیان به نمایش گذاشت‪ .‬ای رانیانی که در سکانس‬ ‫اغازی��ن فیل��م در کن��ار ج��ورج کلونی ب��ه س��ر م ی برند‪،‬‬ ‫ش��خصی ت هایی کامال متفاوت هس��تند که مش��ابهی در‬ ‫فیلم های سابق نداشته اند‪ .‬حضور کلونی در لوکیشن جعلی‬ ‫ته ران و فارسی صحبت کردن وی از جذابی ت های این فیلم‬ ‫است که انتقاد چندانی را ایجاد نکرد‪ .‬این هم یکی از حیله های‬ ‫کارگردان این فیلم بود که در پس جذابیت‪ ،‬دست به تخریب‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫‪68‬‬ ‫ای رانیان زد ت��ا بازهم اهل فن ب��ه این نکته اش��اره کنند که‬ ‫سیاست های مزورانه امریکا به خصوص در عرصه حقوق بشر‬ ‫دیگر رنگ باخته است‪ .‬با این وجود امریکای ی ها این روند را ادامه‬ ‫دادند و از ساخت و نمایش فیلم موهن «پرسپ ولیس» حمایت‬ ‫کردند‪ .‬این فیلم توس��ط یک ای رانی کمونیست فراری به نام‬ ‫مرجان ساتراپی در فرانسه ساخته شد و در ان به حرکت بزرگ‬ ‫ای رانیان توهین شد‪ .‬چرا که این فیلم داستان دختری بود که به‬ ‫خاطر انقالب اسالمی ای ران و فضای بعد از ان و عدم همخ وانی‬ ‫وی با این فضا به غرب مهاجرت م ی کند و در اینجا فیلم سعی‬ ‫م ی کند نشان دهد که غرب جایگاهی ب رای این دختر است که‬ ‫از خشونت ای ران فرار کرده است؛ در واقع هدف اصلی این فیلم‬ ‫مخدوش ک��ردن انقالب اس�لامی ای ران اس��ت؛ این هدف‬ ‫استراتژی اصلی رسانه های غ ربی از جمل ه هالیوود است که در‬ ‫این راه از همه ابزارهای خود استفاده کرده و خواهند کرد‪ .‬فیلم‬ ‫«جاودانه ها» به کارگردانی «ب رایان سینگ» مانند فیلم های‬ ‫«‪ »300‬و «شبی با پادشاه» در ژانر تاریخی تولید شد و به نوعی‬ ‫نگاه خاصی مانند هر دوی این فیلم ها به بحث تاریخ ای ران و‬ ‫تقابل ان با دیگر کش��ورها داشت‪ .‬داس��تان این فیلم جنگ‬ ‫افسانه ای و اس��طوره ای میان یونانیان و س��پاه جاودانه ها را‬ ‫روایت م ی کند‪ .‬فیلم از انجایی شروع م ی شود که «هایپریون»‬ ‫فرمانده سپاه جاودانه ها به دنبال سالح قدرتمندی است که در‬ ‫یونان پنهان شده‪ ،‬این سالح به او کمک م ی کند تا وی به قدرت‬ ‫خارق العاده ای ب رای جهانگشایی دست یابد‪ .‬در این بین یکی‬ ‫از اس��اطیر یونانی یعنی «تیتیوس» که از نظر فرهنگ چند‬ ‫خدایی المپیا‪ ،‬یک نیمه خدا محسوب م ی شود در اثر کشته‬ ‫ت هایپریون وارد جنگ با او م ی شود‪ .‬این‬ ‫شدن مادرش به دس ‬ ‫ورود او به جنگ با س��پاه جاودانه ها در حالی رخ م ی دهد که‬ ‫«اوراکل» پیش��گوی افس��انه ای پیش��اپیش این مساله را‬ ‫پی ش بینی م ی کند که تنها «تیتی��وس» نیمه خدا م ی تواند‬ ‫ هاپیریون را شکس��ت دهد ‪ .‬هایپریون در این فیلم شخصی‬ ‫اس��ت که به بدترین ش��کل ممکن س��رزمی ن ها را وی ران و‬ ‫خونریزی م ی کند و مردم کشورش هم در این راه با عضو شدن‬ ‫در سپاه «جاودانه ها» او را در این موج خون و وحشت‪ ،‬همراهی‬ ‫م ی کنند‪ .‬این ترسیم و کلیت داس��تان فیلم درحالی مطرح‬ ‫م ی شود که در تاریخ غرب به ویژه در اسناد تاریخ نویسانی مانند‬ ‫ی هایپریون تنها در‬ ‫«هرودوت»‪ ،‬سپاه جاودانه ها به فرمانده ‬ ‫مورد ای��ران ذکر ش��ده و در واق��ع تنها تمدنی ک��ه در زمان‬ ‫افسانه هایی مانند تیتیوس وجود داشته‪ ،‬ای رانیان بوده اند‪ .‬در‬ ‫همین راس��تا فیلم بدون توجه به واقعی��ت تاریخی و حتی‬ ‫پشتوان ه افس��ان ه جاودانه ها یا هرگونه س��ند دیگری تنها در‬ ‫راس��تای تبلور یک هدف خاص تولید ش��ده‪ ،‬به نحوی که‬ ‫سکانس به س��کانس فیلم در همین راستا شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫شخصیت هایپریون هم که نماد شیطانی ای رانی در این فیلم‬ ‫محسوب م ی شود‪ ،‬فوق العاده ددمنش به نمایش در م ی اید و در‬ ‫مقابل کاراکتر تیتیوس که از افسانه های نیمه خدایی یونان‬ ‫اس��ت فردی قهرمان و سلحش��ور که در پ��ی نجات جهان‬ ‫م ی کوشد‪ ،‬نشان داده شده است‪ .‬اما در کنار فیلم «جاودانه ها»‬ ‫که به نوعی م ی توان ان را یک فیلم ضد ای رانی در ژانر تاریخی‬ ‫دانس��ت‪ ،‬س��ینمای امریکا در فیلم «ش��رایط» که در ژانر‬ ‫اجتماعی‪ -‬سیاسی دربار ه ای ران تولید کرده با نگاهی هدفدار و‬ ‫کامال با پ س زمینه های سیاس��ی مشخص به جامع ه ای رانی‬ ‫نگریسته است‪ .‬این فیلم توسط «مریم کشاورز» تولید شده و‬ ‫محور داس��تانش درباره دو دختر به نام های عاطفه (نیکول‬ ‫بوشهری) و دوست صمیم ی اش شیرین (سارا کاظمی) است‬ ‫که در ای��ران زندگی م ی کنند‪ .‬هر دوی این افراد به ش��دت به‬ ‫شرکت در پارتی و مصرف مشروبات الکلی و دیگر رفتارهای‬ ‫این چنینی عالقه دارند و بیشتر وقت خود را در این میهمان ی ها‬ ‫با ه م م ی گذرانند‪ .‬اما به تدریج با هم بودن این افراد به سمت و‬ ‫سوی دیگری سوق پیدا م ی کند و انها به سمت انحراف های‬ ‫جنسی م ی روند‪ .‬این بار سینمای امریکا ب رای سیاه نمایی درباره ‬ ‫جامع ه ای ران به صورت کامال غیرحرفه ای و ناشیانه عمل کرد‬ ‫به گونه ای که حتی خود کارگردانان غ ربی هم به این فیلم توجه‬ ‫نکردند‪ .‬زی��را انچه بر پرده ب��ه نمایش در امد نش��ان دهنده‬ ‫ ب ی اطالعی کارگردان و دیگر دس��ت اندرکاران فیلم از جامع ه ‬ ‫ای رانی بود‪ .‬از طرف دیگر نگاه این فیلم عالوه بر مغرضانه بودن‬ ‫هیچ ارتباطی با جامع ه امروز ای ران ندارد‪ .‬انچنان که در برخی از‬ ‫صحنه های فیلم بیننده کامال حس م ی کند که فیلم تنها یک‬ ‫هدف دارد و ان هم تخریب جامعه ای رانی و حکومت ای ران ان‬ ‫هم به شکل ناشیانه اس��ت‪ .‬به واقع فیلم کامال در فضایی‬ ‫خالءگونه ساخته شده و مسائلی که در فیلم مطرح م ی شود‬ ‫اصال هماهنگی فرهنگی با فرهن��گ اکثریت خانواده های‬ ‫ای رانی ندارد و همین موضوع س��بب ش��ده که بس��یاری از‬ ‫کارشناس��ان‪ ،‬این فیلم جدید هالیوود را یک اث��ر نه چندان‬ ‫منصفان ه سیاسی و س��طحی بخوانند‪ .‬به‪‎‬عنوان نمونه دیگر‬ ‫م ی‪‎‬توان به فیلم «غیرقابل‪‎‬تصور» اش��اره کرد که داستانش‬ ‫مربوط به یک امریکایی به نام اس��تیون ارتوریانگر است که‬ ‫مدتی در ای ران زندگی کرده‪ ،‬اسالم اورده و با زنی مسلمان ازدواج‬ ‫کرده است‪ .‬حال با تغییر مذهبش سه بمب هسته‪‎‬ای را در سه‬ ‫نقطه مختلف خاک ایاالت متحده فعال کرده که تا ساعاتی‬ ‫دیگر این بمب ها منفجر م ی‪‎‬شوند‪ .‬ماموران پس از دستگیری‬ ‫ارتور او را به بازجویی م ی‪‎‬س��پارند تا محل اختفای بمب‪‎‎‬ها را‬ ‫اعتراف کند‪ .‬درنهایت پس از ای ‪‎‬‬ ‫ن که ماموران همسر ارتور را به‬ ‫قتل م ی‪‎‬رسانند‪ ،‬ارتور به حرف م ی اید و محل دو بمب کشف‬ ‫ی منفجر شده و ارتور به مقاصد‬ ‫م ی شود‪ ،‬اما سومین بمب اتم ‬ ‫ی‪‎‬رسد‪ .‬این فیلم نشان م ی‪‎‬دهد دینی که ارتور‬ ‫تروریستی خود م ‬ ‫برگزیده جنبه تروریستی دارد و منشا و مبدا ان نظام سیاسی‬ ‫ای ران است‪ .‬بدین ترتیب این ذهنیت به تماشاگر امریکایی القا‬ ‫م ی‪‎‬شود که اگر روزی ای ران به فناوری هسته‪‎‬ای دست پی دا کند‪،‬‬ ‫قطعا ایاالت متحده با یک تهاجم تروریستی مواجه خ واهد شد‪.‬‬ ‫ان هم کشوری که حداقل تاریخ به اثبات رسانده که هی چ گاه‬ ‫شکل تهاجمی نداشته اس��ت و در ‪ 500‬سال گذشته به هیچ‬ ‫ت‪‎‬سازی و پروژه‬ ‫ن روند ذهنی ‬ ‫کشوری حمله نکرده است‪ .‬ادامه ای ‪‎‬‬ ‫ای ران ه راسی به سریال «جریکو» باز م ی شود که اخ رالزمان‬ ‫اتمی و نابودی ایاالت متحده از سوی دولت ای ران رقم م ی خورد‪.‬‬ ‫سرانجام به اخ رین تالش هالیوود د ر ترسیم چهره ای ه راسناک‬ ‫از ای ران م ی رسیم که با ساخت فیلم ارگو تحقق یافت‪ .‬فیلم‬ ‫«ارگو» که روایت امریکای ی پسند تسخیر النه جاسوسی در‬ ‫اوایل انقالب است‪ ،‬همین اواخر جایزه «گلدن گلوب» را از ان‬ ‫خود کرد تا پرچمدار موج جدیدی از پروژه ای ران ه راسی باشد‪.‬‬ ‫کارگ��ردان فیلم با دس��تمایه قرار دادن یک واقعه سیاس��ی‬ ‫دیپلماتیک که حیثیت بی ن المللی امریکا را زیر س��وال برد‬ ‫تالش دارد تا فهم و قرائت خود از ای��ن جریان را به جهانیان‬ ‫عرضه کند و به لیست بلند باالی ای ران ه راسی وارد شود‪ .‬روایت‬ ‫فیلم ب��ه اوایل انقالب باز م ی گ��ردد‪ .‬انچه درب��اره فیلم ارگو‬ ‫حائز اهمیت است اینکه جدی ترین فیلم تولید شده در هالیوود‬ ‫علیه ای ران به حساب م ی اید‪ .‬ش��رکت ب رادران وارنر به عنوان‬ ‫یکی از قدیم ی ترین و مهم ترین کمپان ی های سینمایی امریکا‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری این فیلم را برعهده داشت‪ .‬تهی ه کننده این فیلم‬ ‫ هالیوودی نیز جورج کلونی از شخصی ت های تاثی ر گذار و مطرح‬ ‫سینمای امریکاست‪ .‬به رغم واقع نگاری در شروع این فیلم‪ ،‬تنها‬ ‫چارچوب کلی فیلم واقعیت دارد و جزئیات و ماجراهای دروغی‬ ‫در ان اشکار است‪ .‬فیلم با تسخیر النه جاسوسی امریکا در‬ ‫ای ران شروع م ی شود و فاتحان این تسخیر (دانشجویان پیرو‬ ‫خط امام(ره) ) را افرادی پرخاشگر و ب ی منطق نشان م ی دهد و در‬ ‫مقابل مدافعان امپریالیست را افرادی صلح طلب و اهل منطق‬ ‫و گفت وگ��و تصوی��ر ک��رده اس��ت‪ .‬در همه س��کان س ها و‬ ‫صحنه های این فیلم ارم سپاه و نیروهای مسلح دیده م ی شود‬ ‫و ای رانیان را چهره ای همیش��ه پرخاش��گر و ترسناک نشان‬ ‫داده اند‪ .‬ته ران نیز شهری بسیار تیره و کثیف نمایش داده شده‬ ‫که مردم ان با کوچکترین مساله مشکوکی اعدام م ی شوند تا‬ ‫انجایی که حتی یک ای رانی متعادل و برخوردار از رفتار و منش‬ ‫انسانی در این فیلم حضور ندارد‪g .‬‬ ‫گفت وگو‪ :‬نژال پیکانیان‬ ‫‪4‬‬ ‫چن�د س�الی از س�اخت و پخ�ش س�ریال‬ ‫«بشارت منجی» به کارگردانی نادر طالب زاده م ی گذرد‪.‬‬ ‫این کارگردان و مستند ساز که اخیرا او را در برنام ه های‬ ‫مختلف تلویزیون بیش�تر ب ه عنوان کارشناس مسائل‬ ‫فرهنگی م ی بینی�م از منتقدان دائم ی سیاس�ت های‬ ‫رس�انه ای امریکاس�ت‪ .‬او نظ�رات مختلف�ی درب�اره‬ ‫سیاس�ت های هالی�وود در مواجهه با جهان اسلام و‬ ‫ایران دارد‪ .‬این روزها هم با جای�زه گرفتن فیلم «ارگو»‬ ‫در مراسم گلدن گلوب و کاندیدا شدنش برای اسکار‪،‬‬ ‫بحث درباره سیاس�ی بودن این جایزه و تالش امریکا‬ ‫برای غلط جلوه دادن تصویر ایران ی ها در جهان دوباره‬ ‫داغ ش�ده و نظرات متفاوتی درباره این موضوع مطرح‬ ‫م ی شود‪ .‬به همین بهانه گفت وگویی با نادر طالب زاده‬ ‫داشتیم که در این پرونده م ی خوانید‪.‬‬ ‫خیل ی ه�ا فیل�م «ارگ�و» را غی ر واقع�ی و خلاف‬ ‫واقعیت تاریخی م ی دانند‪ .‬ب ه نظر ش�ما تحریف‬ ‫تاریخی که در ای�ن فیلم دیده م ی ش�ود ب ه طور‬ ‫کلی مبن ی بر سیاس�ت های جامعه امریکاس�ت‬ ‫یا ناشی از ایران و اسالم هراسی است که غرب‬ ‫دارد؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫ی هالیوود‬ ‫ گفت وگو با نادر طالب زاده درباره سیاست های سینمای ‬ ‫به بهانه ساخت «ارگو»‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫در رسانه جواب مکر را باید با مکر داد‬ ‫‪ l‬من معتقدم که فیلم «ارگ��و» فیلمی تبلیغاتی‬ ‫است و در زمره این گونه از فیلم های غرب م ی گنجد‪ .‬در واقع‬ ‫چند سالی است موج جدیدی از کارهای هالیوود به راه افتاده‬ ‫که ساخت چنین فیلم هایی از جمله «ارگو» هم شامل این‬ ‫موج م ی شوند‪ .‬البته ‪ 10‬سالی است که انها روی این موضوع‬ ‫بیشتر متمرکز شدند و تالش شان را هم در ساخت و ارائه این‬ ‫اثار بیشتر کردند‪ .‬ما در این چند س��ال اخیر عالوه بر فیلم‬ ‫«ارگو» اثار دیگری را هم داش��تیم که به نوعی خواسته اند‬ ‫وجهه غلطی از ای ران و ای ران ی ها نشان دهند‪ .‬نمونه اش هم‬ ‫اخرین فیلم کاترین بیگلو «نیم ساعت بعد از نیمه شب»‬ ‫اس��ت‪ .‬بعد از نمایش این فیلم حتی سر و صدای منتقدان‬ ‫امریکایی هم در امد و این فیلم را یک تبلیغ صرف دانستند‪.‬‬ ‫در این اثر هم سعی شده دستگیری و کشتن جعلی بن الدن‬ ‫به طرز غی ر واقعی توجیه ش��ود که کامال هم ناموفق است‪.‬‬ ‫امسال هم این کارگردان فیلمش کاندیدای دریافت جایزه‬ ‫ش��ده و همین موضوع باعث به وجود ام��دن واکنش های‬ ‫زیادی در جامعه امریکا گردیده‪ .‬حتی یکی از نویسنده های‬ ‫امریکای��ی از خانم بیگل��و به عنوان لنی ریفنش��تال جدید‬ ‫امریکا نام برده‪ .‬لنی ریفنشتال یکی از فیلمسازان تبلیغاتی‬ ‫المان در جریان جنگ جهانی دوم ب��ود که اصطالحا به او‬ ‫دست راس��ت هیتلر هم م ی گفتند‪ .‬با ساخت این فیلم های‬ ‫تبلیغاتی در واقع کار به جایی رسیده که سر و صدای خود‬ ‫امریکای ی ها هم در امده و اعت��راض م ی کنند‪ .‬من معتقدم‬ ‫یکی از فیلم های تبلیغاتی موج جدید امریکا همین «ارگو»‬ ‫است که به مردم امریکا چه نسل جدید و چه نسل قبل که‬ ‫چیزی درباره این ماجرا نم ی دانند یاداوری م ی کند که ای ران‬ ‫کشوری است که نیروی نظام ی اش به راحتی به سفارت ما‬ ‫امد و همه ماموران و سف رای ما را دس��تگیر کرد‪ ،‬انها را دو‬ ‫س��ال نگه داش��ت و در نهایت این ماجراهایی که در فیلم‬ ‫م ی بینید اتفاق افتاد‪ .‬بزرگنمای ی هایی که در این فیلم شده‬ ‫صرفا جهت تبلیغ بوده وگرنه هیچ دلیل��ی برای این همه‬ ‫ماجرا درس��ت کردن ب رای پرداختن به دستگیری این شش‬ ‫نفر نداشت‪.‬‬ ‫در واقع این تبلیغی ک�ه م ی گویید صرفا جهت‬ ‫نشان دادن تصویری بد از ایران ی هاست؟‬ ‫‪ l‬دقیق��ا همی ن ط��ور اس��ت‪ .‬ای ران ام��روز تحت‬ ‫شدیدترین فشارهای جنگ روانی و جنگ اقتصادی است‪.‬‬ ‫البته تهدید ب رای جنگ نظامی هم هست‪ ،‬ولی خدا را شکر‬ ‫‪69‬‬ ‫کسی جرات این کار را ندارد‪ .‬مهمترین مساله ای که در این‬ ‫رابطه وجود دارد فش��ار های همه جانب ه ای اس��ت که علیه‬ ‫ای ران صورت گرفته‪ .‬از جنگ جهانی دوم به بعد همیش��ه‬ ‫این تهدید ها و تحریم ها از س��وی امریکا ب��ه ای ران اعمال‬ ‫شده‪ .‬جالب است که همه این فشارها فقط به دلیل حدس‬ ‫و گمان هایی است که انها درباره ای ران م ی زنند‪ ،‬مثال اینکه‬ ‫فکر م ی کنند ممکن اس��ت ای ران از انرژی اتمی اس��تفاده‬ ‫صلح امیز نداش��ته باش��د و‪ ...‬به هیچ کدام از این حدس و‬ ‫گمان ها هیچ اهمیتی داده نم ی ش��ود و ای ران هم در مقابل‬ ‫همه این زور گوی ی ها خوش��بختانه ایس��تاده‪ .‬اما انها ب رای‬ ‫توجیه این تحریم ها ب رای مردم خودشان یا حتی مردم دیگر‬ ‫کشور ها باید به فکر راهی باشند و ساخت فیلم هایی نظیر‬ ‫«ارگو» یکی از راه هایی است که انها تالش م ی کنند با ان‬ ‫بر ذهن مردم تاثیر بگذارند‪.‬‬ ‫پس در واقع ش�ما «ارگو» را واکنش�ی به همین‬ ‫قضیه م ی دانید؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬به نظر من باید عالوه بر در نظر گرفتن و پرداختن‬ ‫به اینکه هدف غرب ی ها از س��اخت این فیل��م چه بوده‪ ،‬این‬ ‫موضوع را هم مدنظر داشت که چرا انها در این زمان تصمیم‬ ‫گرفتند «ارگو» را به رخ بکش��ند‪ .‬از ماجرای تس��خیر النه‬ ‫جاسوسی س��ال ها م ی گذرد‪ ،‬اما جامعه امریکا ب رای توجیه‬ ‫خود که در بحث قبلی هم درباره اش صحبت کردیم دست‬ ‫به چنی��ن اقدام هایی م ی زن��د‪ .‬خود مردم امری��کا هم این‬ ‫موضوع را به خاطر نم ی اوردند‪ .‬حت��ی گروگان هایی که در‬ ‫جریان ان ماجرا دستگیر ش��ده بودند اخی را در مصاحب ه ای‬ ‫گفته بودند ما کال بع��د از ان حادثه فراموش ش��ده بودیم‬ ‫و س��اخت فیلم «ارگو» باعث ش��د افرادی یاد ما بیفتند! با‬ ‫این وجود واضح اس��ت که انها فقط ب رای توجیه خودشان‬ ‫و اینکه وجهه دیگ��ری از ای ران و ای رانی را نش��ان دهند این‬ ‫فیلم را ساختند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫ب ه عنوان یک کارگردان ساختار این فیلم را چطور‬ ‫ارزیابی م ی کنید؛ چون این قضیه هم مورد انتقاد‬ ‫قرار گرفته؟‬ ‫‪« l‬ارگو» ساختار خوبی دارد و دارای کست قوی ای‬ ‫هم هست‪ .‬گرچه فیلمنامه ان پر از ضعف و اشکال است‪ .‬با‬ ‫وجود اینکه ابتدای این فیلم اشاره م ی شود همه ماجراهای‬ ‫این فیلم مبتنی بر واقعیت است‪ ،‬اما یک سوم انتهایی ان‬ ‫کامال دروغ است‪.‬‬ ‫بخش پایانی و ماجراهایی که در فرودگاه اتفاق‬ ‫م ی افتد هم با واقعیت منطبق نیست؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همی ن طور اس��ت‪ .‬به ج��ز ان صحنه‪ ،‬یک‬ ‫سوم اخر فیلم هم دروغ است و ماجرایی که در فیلم نشان‬ ‫داده م ی ش��ود به هیچ عنوان با انچه در واقعیت وجود دارد‬ ‫تطابق ندارد‪ .‬حتی بسیاری از منتقدان امریکایی هم بر این‬ ‫باورند که بخش پایانی فیلم دروغ است‪ .‬به نظر من فیلم در‬ ‫صحنه هایی که ای ران ی ها و نیروهای نظامی و سپاه را خشن‬ ‫نش��ان م ی دهد و فقط ان چند نفری که در سفارت منتظر‬ ‫ویزایشان هستند اد م های معقولی به نظر م ی رسند بیشتر‬ ‫شبیه جوک است تا فیلم!‬ ‫شما خودتان هم شاهد اتفاق هایی که در ان برهه‬ ‫از زمان افتاد‪ ،‬بودید؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬من خ��ودم ش��خصا ش��اهد ب��ودم همه‬ ‫خبرنگارهای خارجی که خیل ی هایشان هم امریکایی بودند‬ ‫ازادانه به تهیه خبر و گزارش م ی پرداختند و نه تنها هیچ گونه‬ ‫سخت گیری درباره شان نم ی ش��د‪ ،‬بلکه همه جا هم با انها‬ ‫خوشرفتاری م ی کردند‪ .‬اغ راق نیست اگر بگویم اینجا بیشتر‬ ‫از نیویورک با انها خوشرفتاری م ی ش��د‪ .‬مردم ای ران با انها‬ ‫رفتار خوبی داش��تند و اگر هم انتقادی بود به دولت امریکا‬ ‫بود نه مردمش‪.‬‬ ‫ظاهرا فیلم ی ه�م در رابط�ه با همی�ن ماجرای‬ ‫گروگانگیری ساختید‪ ،‬درست است؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬چهار م��اه بع��د از ماج��رای گروگانگیری‬ ‫کارگردانی اولین فیلمی که در این باره ساخته شد بر عهده‬ ‫من بود‪ .‬ان فیلم در گروه سیاسی ش��بکه یک تهیه شد و‬ ‫«واقعیت» نام داش��ت‪ .‬در ان فیلم من خ��ودم با بچه های‬ ‫النه جاسوس��ی و خبرن��گاران امریکایی و چن��د خبرنگار‬ ‫خارجی دیگر مصاحبه کردم‪ .‬در ان س��ال فکر م ی کنم این‬ ‫فیلم اولین فیلم جنگ نرمی بود که س��اخته و پخش شد‪.‬‬ ‫البته نام من در ان فیلم با پسوند دوم اسمم که اردو بادی بود‬ ‫امد و با نام نادر قل ی اردو بادی به عنوان سازنده چندین بار در‬ ‫تلویزیون پخش شد‪.‬‬ ‫ب ه طور کلی فکر م ی کنید صنعت س�ینما چقدر‬ ‫م ی توان�د در خدم�ت اهداف سیاس�ی باش�د و‬ ‫عالوه بر تاثی�ر روی اف�کار عمومی زمینه س�از‬ ‫سیاست های استعماری غرب هم شود؟‬ ‫‪ l‬قطعا یک فیلم م ی تواند تاثیر زیادی روی اذهان‬ ‫عمومی داش��ته باش��د‪ .‬بعد از پیروزی انقالب اسالمی و در‬ ‫دهه هش��تاد میالدی در امریکا فیلم هایی توس��ط دو‪ -‬سه‬ ‫کارگردان ساخته شد که جنبه انتقادی از دولت امریکا داشت‪.‬‬ ‫اما این اتفاق و جریان بالفاصله در اواخر دهه هشتاد تمام و‬ ‫س��اخت فیلم های تبلیغاتی درباره ارتش امریکا اغاز گردید‪.‬‬ ‫بعضا کارگردان این فیلم و سریال ها نام های مشهوری بودند‬ ‫که م ی توانستند این تاثی ر گذاری را بیشتر کنند‪ .‬به هر حال‬ ‫امریکا از این ظرفیت تبلیغاتی کردن فیلم هایش حداقل در‬ ‫ان دوره استفاده زیادی کرده‪ .‬اسپیلبرگ با ساختن چند فیلم‬ ‫در این اتفاق سهیم بود‪ .‬کارگردان های دیگری هم بودند که‬ ‫فیلم هایی ساختند و در هدف شان که مقتدر نشان دادن ارتش‬ ‫امریکا بود موفق شدند‪ .‬اسپیلبرگ االن هم فیلم «لینکلن»‬ ‫را ساخته و کارش هم کاندیدای دریافت چندین جایزه ب رای‬ ‫اسکار شده‪ .‬من معتقدم این فیلم هم با هدف ساخته شده‪،‬‬ ‫ان هم به وسیله کارگردانی مثل اسپیلبرگ‪ .‬این فیلم یاداور‬ ‫جنگ داخلی امریکاست‪ .‬سوال اینجاست که چرا االن و در‬ ‫این برهه زمانی این فیلم باید س��اخته شود‪ .‬ما م ی دانیم که‬ ‫امریکا در ح��ال حاضر در معرض معضل بزرگ فروپاش��ی‬ ‫اقتصادی اس��ت‪ .‬به نظر من انها نگران جنگی هستند که‬ ‫ممکن است در اینده در منطقه رخ بدهد و به همین دلیل از‬ ‫همین حاال این فیلم را با این مضمون م ی سازند‪ ،‬به ان جایزه‬ ‫م ی دهند و مطرحش م ی کنند تا به وسیله یاداوری لینکلن‬ ‫نشان دهند امریکا کشوری منجی است و مسئوالنش هم‬ ‫نجات دهنده و ناج ی اند‪ .‬پس هر فاجع ه ای که پیش بیاید را‬ ‫م ی توانند حل و فصل کنند‪ .‬ول��ی این ظلم ی که امریکا در‬ ‫منطقه خاورمیانه بر سر مسلمین اورده به نظرم چیزی نیست‬ ‫که با این فیلم ها بشود توجیهش کرد‪ .‬اما به هر حال تالش‬ ‫امریکای ی ها ب رای بقا امری است که اتفاق م ی افتد و ب رای ما‬ ‫ما در این چند سال اخیر عالوه بر فیلم «ارگو» اثار دیگری‬ ‫را هم داشتیم که به نوعی خواسته اند وجهه غلطی از ایران‬ ‫و ایرانی ها نشان دهند‪ .‬نمونه اش هم اخرین فیلم کاترین‬ ‫بیگلو «نیم ساعت بعد از نیمه شب» است‬ ‫‪70‬‬ ‫هم ثابت شده است‪ .‬ضمن اینکه به نظر من فیلم «لینکلن»‬ ‫هم که این روزها کاندیدای جایزه اس��کار هم ش��ده فیلم ی ‬ ‫تبلیغاتی اس��ت‪ .‬این اتفاق هم زمانی م ی افتد که امریکا در‬ ‫حال غرق شدن اس��ت و با این ابزار سعی م ی کند خودش را‬ ‫نجات دهد و باقی بماند‪.‬‬ ‫به نظرت�ان غ�رب توانس�ته در این س�ال ها با‬ ‫سیاس�ت هایش در عم�ل روی اف�کار عموم�ی‬ ‫تاثیرگذار باش�د و بدبین�ی را نس�بت به جهان‬ ‫اسلام و خاورمیان�ه در ذه�ن دیگران ب�ه وجود‬ ‫بیاورد؟‬ ‫‪ l‬به ه ر حال س��ینما صنعتی تاثیرگذار است‪ .‬این‬ ‫تاثیر روی مردم امریکا هم هست‪ .‬نشانه اش هم این است‬ ‫که در کنگره و مجلس س��نای امریکا هر وقت خواس��تند‬ ‫درباره ای ران تحریم ی را اتخاذ کنند‪ ،‬موفق شدند بیش از نود‬ ‫درصد ارای کنگره را علیه ای��ران بگیرند‪ .‬این موضوع تاثیر‬ ‫همین تبلیغات اس��ت‪ .‬نماینده هایی هم که در این کنگره‬ ‫حضور دارند به نظر خیلی اهل تحقیق نیس��تند و تنها به‬ ‫شنیده هایشان در مورد ای ران بس��نده م ی کنند‪ .‬ای ران هیچ‬ ‫وقت کشور متجاوزی نبوده اما در اماری که از مردم گرفتند‬ ‫درصد باالیی فک��ر م ی کنند ای ران در پی س��اخت بمب اتم‬ ‫اس��ت‪ .‬در حالی ما م ی دانیم که این اتفاق نم ی افتد و همه‬ ‫اینها تاثیر بد رسانه و جریان یکدست ان است‪.‬‬ ‫ما برای مقابله ب�ا این جریان باید چه روش�ی را‬ ‫اتخاذ کنیم‪ ،‬به نظرتان درس�ت اس�ت که ما هم‬ ‫در واکنش به این اتفاق یک فیلم ضد امریکایی‬ ‫بسازیم؟‬ ‫‪ l‬اگر بخواهیم این موضوع را در الیه های عمی ق تر‬ ‫بررس��ی کنیم ما باید به سراغ س��اخت کارهایی برویم که‬ ‫به هر نحوی غرب مجبور به نمایش انها ش��ود‪ .‬ب رای مثال‬ ‫یک بازیگر مشهور امریکایی را بیاوریم و در ای ران راجع به او‬ ‫فیلمی بسازیم‪ .‬وقتی این فیلم ساخته شود مسلما به خاطر‬ ‫ان بازیگر معروف مورد توجه غ��رب و امریکای ی ها هم قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬در رس��انه باید مقابل مکر‪ ،‬مکر کرد‪ .‬به نظرم این‬ ‫قدم بعدی است که ما باید در ای ران برداریم‪.‬‬ ‫فکر م ی کنی�د با امکانات�ی که ما داری�م و قطعا‬ ‫غی ر قابل مقایسه با امکانات انهاست این اتفاق‬ ‫نتیجه مثبتی خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬دوستانی که پیشنهاد م ی کنند در این راه پیشقدم‬ ‫شوند قطعا همه تالش خودشان را خواهند کرد و ان شاهلل که‬ ‫موفق هم م ی ش��وند‪ .‬البته من معتقدم ای ران انقدر موضوع‬ ‫دارد که م ی تواند ب��ه انها بپردازد که به ای��ن زودی ها تمام‬ ‫نم ی ش��ود اما اگر بخواهیم با کارگردان های قدیم خودمان‬ ‫فیلم بسازیم م ی شود همان فیلم های محلی خودمان که‬ ‫شاید از زاهدان هم ان طرف تر نرود! ب رای جهانی شدن باید‬ ‫با س��رمایه گذاری به راه های جدید فکر کرد‪ .‬ای ران و انقالب‬ ‫اسالمی به عقیده من جهان ی تر از این حرف هاست و باید هر‬ ‫چه زودتر ب رای ساخت چنین فیلم هایی اقدام کند‪ .‬اگر هم تا‬ ‫به حال این اتفاق نیفتاده اشتباه بوده و حاال باید جب ران شود‪.‬‬ ‫با این حساب حتما شما جایزه گرفتن «ارگو» در‬ ‫گلدن گلوب و احتمال برنده شدنش در اسکار را‬ ‫هم با غرض ورزی های سیاسی ارزیابی م ی کنید‪،‬‬ ‫درست است؟‬ ‫‪ l‬حتما همی ن طور اس��ت و این جایزه دادن هم در‬ ‫همان مسیر تبلیغاتی است که درباره اش صحبت کردیم‪.‬‬ ‫اسکار ممکن است مراسم جذابی باش��د چون به هر حال‬ ‫رویدادی باشکوه اس��ت‪ ،‬اما قطعا و یقینا جایزه هایی که به‬ ‫برخی فیلم ها م ی دهند روی حس��اب و کتاب های سیاسی‬ ‫است‪.‬‬ ‫پس فکر م ی کنید ممکن است ارگو در اسکار هم‬ ‫جوایزی بگیرد؟‬ ‫‪ l‬چه بگیرد چه نگیرد ب رای من مهم نیست‪g ...‬‬ ‫گفت وگوباکیوانکثیریان‪،‬منتقد«ارگو»‬ ‫اغراق واقعیت‪ ،‬انکار حقیقت‬ ‫‪5‬‬ ‫فارغ از وجوه سیاسی فیلم «ارگو» که مورد انتقاد خیل ی ها قرار گرفت‪ ،‬ایرادات ساختاری و فنی هم به این اثر وارد‬ ‫است‪ .‬کیوان کثیریان‪ ،‬نایب رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی نظرات جالبی درباره «ارگو» دارد‪ .‬او معتقد‬ ‫است این فیلم با جماعت ایرانی با ب ی انصافی برخورد کرده و در بخش های زیادی از ان هم اغراق و بزرگنمای ی هایی‬ ‫ش�ده که باور پذیر نیس�ت‪ .‬عالوه بر این قضیه وی نیز عقیده دارد فیلمنامه این اثر دارای مشکالتی است‪ .‬در ادامه‬ ‫گفت وگوی مثلث را با این منتقد حوزه سینما م ی خوانید‪.‬‬ ‫جدای از بحث محتوایی فیل�م خیلی از منتقدان‬ ‫بر این عقیده اند که فیلم «ارگو» به لحاظ ساختار‬ ‫هم قابل قبول نبوده و ضعیف محسوب م ی شود‪،‬‬ ‫نظر شما ب ه عنوان یک منتقد در این باره چیست؟‬ ‫‪ l‬به نظرم فیلم «ارگو» را م ی توان از دو جنبه مختلف‬ ‫بررس��ی کرد که این دو وجه نباید با هم مخلوط شوند‪ .‬یک‬ ‫وجه ان وجه ایدئولوژیک اس��ت که ما به عن��وان ای رانی طور‬ ‫دیگری به فیلم نگاه م ی کنیم و انتقادات��ی هم به ان داریم‪.‬‬ ‫دیگران (غی ر ای ران ی ها) هم نگاه��ی متفاوت با ما به ان دارند‪.‬‬ ‫بخش دیگر ماجرا وجه سینمایی کار است که ان هم شامل‬ ‫بخش های مختلفی از جمله کارگردانی‪ ،‬فیلمنامه‪ ،‬اجرا‪ ،‬لحن‬ ‫و بیان سینمایی م ی شود‪.‬‬ ‫عالوه بر بحث س�اختار مش�کل دیگر این فیلم‬ ‫تصویر اغراق شده ای است که از ایران ی ها نشان‬ ‫م ی دهد‪ ،‬از این موضوع هم نم ی توان به س�ادگی‬ ‫گذشت‪...‬‬ ‫‪ l‬به لح��اظ لحن نیز ای��ن فیلم قابل بحث اس��ت‪،‬‬ ‫شیوه بیان سینمایی در این اثر کامال گفتمان قدرتی است‪.‬‬ ‫به نظرم روش برخورد و مواجهه ب��ا ای ران ی ها در فیلم «ارگو»‬ ‫کامال اغ راق شده است و این یکی از نقاط ضعف فیلم به شمار‬ ‫م ی اید‪ .‬به همین دلیل هم هست که نتوانستند ای ران ی هایی را‬ ‫جذب کنند که واقعا ای رانی باشند‪ .‬از این رو وقتی شما به عنوان‬ ‫یک ای ران��ی این فیل��م را م ی بینید متوجه م ی ش��وید حتی‬ ‫شخصی ت هایی که نقش ای رانی را بازی کردند فقط یک سری‬ ‫اوا به عنوان دیالوگ حفظ کردند و انها را ادا م ی کنند‪ .‬ولی در‬ ‫نهایت من معتقدم این فیلم به لحاظ سینمایی فیلم متوسطی‬ ‫اس��ت هرچند بخش های زیادی از ان به خصوص بخش‬ ‫پایانی ان با واقعیت تاریخی منطبق نیست‪.‬‬ ‫به نظرت�ان دلیل ای�ن تغیی�رات تحریف‬ ‫عمدی تاریخ بوده یا ناشی از علت دیگری‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬به نظرم این تغیی رات ب رای جذابیت بخش��یدن‬ ‫و باال بردن هیجان قصه است‪ .‬البته بخشی از این قضیه‬ ‫طبیعی است‪ ،‬فیلمنامه نویسی که طبق داستانی واقعی‬ ‫فیلمنامه اش را م ی نویس��د‪ ،‬بخش هایی از کارش را بنا به‬ ‫مقتضیات درام تغییر م ی دهد‪ .‬اما نکت ه قابل توجه این است‬ ‫که این تغیی رات کجای قص��ه و فیلمنامه اتفاق م ی افتد‪ .‬در‬ ‫بخش انتهای فیلم که دردسرهایی را ب رای رفتن امریکای ی ها‬ ‫بن افلک خودش در مصاحب ه ای انتخاب بازیگران‬ ‫ای رانی را سخت و پیچیده دانسته‪ ،‬نظر شما درباره‬ ‫حضور بازیگران ایرانی در این فیلم چیست؟‬ ‫‪ l‬بیشتر بازیگرانی که در این فیلم نقش ای ران ی ها را‬ ‫‪ l‬حضور این افراد در ای��ن فیلم یک مقدار قضیه را‬ ‫سوال ب رانگیز م ی کند‪ ،‬شاید جورج کلونی یا بن افلک ادم های‬ ‫سیاسی نباشند‪ ،‬ولی حضورش��ان در این فیلم حتما با دلیل‬ ‫بوده‪ .‬ما اگر بخواهیم به «ارگو» به عنوان فیلمی با قصه ای‬ ‫معمولی و حادثه ای نگاه کنیم ممکن است به تعریف خارج‬ ‫از قاعده ای از حضور این بازیگران مطرح نرس��یم ولی وقتی‬ ‫نگاهی که در این فیلم شاهدش هستیم با انچه در واقعیت‬ ‫است منطبق نیست م ی توان به اینکه این اثر صرفا سینمایی‬ ‫است‪ ،‬تردید داشت‪ .‬به هر حا ل هالیوود هم نگاه خودش را دارد‬ ‫و از دو اسم معروف در این فیلم یکی به عنوان تهی ه کننده و‬ ‫دیگری هم به عنوان بازیگر و کارگردان بهره برده که فروش‬ ‫ان را هم تضمین کند و حداقل در گیشه کاری ضعیف ارائه‬ ‫ندهد‪ .‬کاری که متاسفانه ما هیچ وقت انجامش نم ی دهیم‪،‬‬ ‫مثال ما اگر فیلمی را درباره طبس و اتفاقی که در همین رابطه‬ ‫افتاد م ی سازیم متاسفانه کاری ضعیف م ی سازیم که خودمان‬ ‫هم دیگر قبولش نداری��م‪ .‬بناب راین در این م��ورد کم کاری و‬ ‫سهل انگاری از خود ماست و نباید به ان طرف ی ها ای رادی وارد‬ ‫کنیم‪ .‬ما هم به جای اینکه مدام به انها بد و بی راه بگوییم اگر‬ ‫م ی توانیم باید فیلم بس��ازیم و بگوییم واقعیت چه بوده‪ .‬به‬ ‫همین دلیل به لحاظ ایدئولوژیک نم ی توان به فیلمس��ازان‬ ‫ان طرفی ای راد وارد کرد چون انها مطابق خواس��ته خودشان‬ ‫فیلم م ی سازند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪162‬‬ ‫‪ l‬بله؛ میدان ازادی و یک سری نماهای بیرونی که‬ ‫مساجد را نشان م ی دهند و کامال مشخص است این تصاویر‬ ‫مربوط به استانبول است‪ .‬من فکر م ی کنم بازسازی مسجد‬ ‫ی هالیوود کاری ندارد‪ ،‬اما در این فیلم از‬ ‫ای رانی یا یک شهر ب را ‬ ‫ان رد شده اند و توجهی به ان نکردند‪ .‬در صحنه ای از سفارت‬ ‫اتفاقا مشابه سازی های خوبی صورت گرفته‪.‬‬ ‫ه�دف از حض�ور بن افل�ک و ج�ورج کلون�ی که‬ ‫چهره های مط�رح و معتبری هس�تند به نظرتان‬ ‫صرفا جه�ت تاثی�ر روی ذهن عموم م�ردم بوده‬ ‫یا خیر؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫ای�رادات زی�ادی در فیلمنام�ه این اثر به چش�م‬ ‫م ی خورد‪ ،‬علاوه ب�ر غی ر واقعی ب�ودن برخی از‬ ‫فضاس�ازی ها و بازس�ازی جغرافیای�ی قصه نیز‬ ‫منطبق با واقعیت نیس�ت‪ ،‬مثال صحنه ای که در‬ ‫ان میدان ازادی و اطراف ان نشان داده م ی شود‪.‬‬ ‫نش��ان م ی دهد تا جایی که م��ن اطالع دارم هیچ س��ختی‬ ‫وجود نداش��ته و انها خیلی راحت س��وار هواپیما م ی شوند و‬ ‫م ی روند‪ .‬در صورتی که ما چنین چیزی را در فیلم نم ی بینیم و‬ ‫صحنه های تعقیب و گریزی که در این بخش گنجانده شده‪،‬‬ ‫طبیعتا به خاطر جذاب شدن فیلم است‪ .‬در واقع از انجایی که‬ ‫سازندگان این اثر م ی خواس��تند حس تعلیق تا انتهای فیلم‬ ‫وجود داشته باشد این صحنه ها اضافه شده و همه اینها هم‬ ‫در مسیر قهرمان سازی است که باید اتفاق م ی افتاده و به زعم‬ ‫خودشان هم کار خیلی خط رناک و دقیقی بوده‪ .‬در واقع انها‬ ‫م ی خواهند بگویند ما توانستیم با ابزار سینما این کار سیاسی‬ ‫که خیل ی ها عقیده داشتند نشدنی است را به سرانجام برسانیم‬ ‫و طبیعی اس��ت اتفاقات فیلم با انچه در واقعیت وجود دارد‬ ‫فاصله داشته باش��د‪ .‬یا مثال باتوجه به اطالعاتی که من دارم‬ ‫فکر نم ی کنم در س��ال ‪ 58‬کامپیوتر در ای ران وجود داش��ته‪،‬‬ ‫ان هم کامپیوتر ش��بکه ش��ده با وزارت خارجه امریکا! همه‬ ‫اینها غی ر واقعی اس��ت‪ .‬بار دیگر تاکی��د م ی کنم این فیلم را‬ ‫امریکای ی ها د ر هالیوود ساختند و ما نباید انتظار داشته باشیم‬ ‫همه چیز مطابق سلیقه ما باشد‪ .‬انها از ما اجازه نم ی گی رند که‬ ‫چطور قهرمان سازی کنند‪.‬‬ ‫بازی م ی کنند به نظر م ی اید که ای رانی نیستند‪ ،‬انهایی هم‬ ‫که ای رانی هستند مشخص است که یا بازیگر نیستند یا خیلی‬ ‫وقت است که ای ران نبودند‪ .‬البته به جز هوشنگ توزیع و رفیع‬ ‫پیتز که فارسی را روان صحبت م ی کنند‪ ،‬بقیه خیلی هم خوب‬ ‫بازی نم ی کنند‪ .‬این نکته هم یکی دیگر از مش��کالت فیلم‬ ‫است که در کنار بزرگنمای ی هایی که در فیلم وجود دارد هدفش‬ ‫پررنگ شدن بخش حادثه ای و ایجاد تعلیق بیشتر است‪ .‬اما‬ ‫این موضوع کامال تصنعی از اب در امده و باور پذیر نیس��ت‪،‬‬ ‫حداقل اینکه ب رای ما ای ران ی ها قابل باور به نظر نم ی رسد‪.‬‬ ‫«ارگو» در هفت رش�ته کاندیدای دریافت اس�کار‬ ‫شده‪ ،‬شما چقدر احتمال م ی دهید که این فیلم از‬ ‫اسکار هم جوایزی را بگیرد؟‬ ‫‪ l‬از انجایی که فیلم در گلدن گلوب دو جایزه اصلی‬ ‫را گرفته‪ ،‬احتمال ب رنده شدنش در اسکار هم زیاد است‪ .‬گرچه‬ ‫بر سر جایزه گرفتنش در گلدن گلوب هم حرف و حدیث های‬ ‫زیادی وجود دارد‪ .‬ممکن است ما فیلم «ارگو» را از نظر فنی‬ ‫فیلم خوبی بدانیم‪ ،‬اما اگر بخواهیم ان را با سایر اثار امسال‬ ‫مقایس��ه کنیم به نظرم خیلی بیش از حد مورد توجه قرار‬ ‫گرفته و به ان بها داده ش��ده‪ .‬حتی اگر بخواهیم محتوای‬ ‫ان را کنار بگذاریم و فقط دیدگاهی س��ینمایی به ان داشته‬ ‫باشیم امس��ال حداقل پنج فیلم بود که از «ارگو» به هر‬ ‫جهت بهتر و خوش س��اخت تر بود‪ .‬ب رای خود من خیلی‬ ‫عجیب است که بین فیلم های امسال به «ارگو» تا این‬ ‫اندازه بها داده شده‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنید دلیل این قضیه سیاست امریکا و‬ ‫ هالیوود باشد؟‬ ‫‪ l‬این موضوع هم م ی تواند باش��د‪ ،‬البته‬ ‫نم ی توان روی این قضیه قس��م خورد‪ ،‬چون اگر‬ ‫این امکان وجود داشت فیلم «لینکلن» هم باید‬ ‫مورد توجه قرار م ی گرفت‪ .‬اما به نظرم به طور کلی‬ ‫هم نم ی شود سیاسی بودن این جایزه را رد کرد و‬ ‫با احتمال باال م ی توان گف��ت که در مورد «ارگو»‬ ‫این جایزه سیاسی بوده‪ .‬اگر در این بحث هم ای رانی‬ ‫بودن خودم را کنار بگذارم‪ ،‬به نظرم «ارگو» حداقل یک‬ ‫پله پایی ن تر از سایر فیلم ها قرار م ی گیرد‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش ‬ ‫ارامش بعد از طوفان‬ ‫وسوسه فرنگی‬ ‫موج مهاجرت کشتی گیران ایرانی به تیم ملی اذربایجان‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪72‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪73‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ورزش‬ ‫نخستین بار بعد از رقابت های جهانی ‪ 2009‬هرنینگ‬ ‫دانمارک ب��ود که س��امان طهماس��بی‪ ،‬فرنگ��ی کار وزن‬ ‫‪84‬کیلوگ��رم تیم ملی کش��ورمان از تیم ملی جدا ش��د و به‬ ‫تیم ملی اذربایجان پیوست‪.‬‬ ‫این کش��ت ی گیر کردس��تانی در ان مقطع اعالم کرد‬ ‫ب هدلیل ب ی توجهی متولیان ورزش کشور و عدم حمایت کافی‬ ‫از سوی فدراسیون کشتی‪ ،‬تصمیم به ترک وطن گرفته و اگر‬ ‫شرایط شغلی و تحصیلی مطلوبی ب رایش فراهم شود‪ ،‬باز هم‬ ‫ب رای ای ران روی تشک م ی رود‪ ،‬اما این اتفاق نیفتاد تا اینکه‬ ‫دارنده مدال ب رنز رقابت های جهانی با حمایت برخی دوستان‬ ‫داخلی و خارجی به کشور اذربایجان رفت‪ .‬واکنش ها اما تند‬ ‫بود‪ .‬خیل ی ها نسبت به این تصمیم انتقاد کردند و طهماسبی‬ ‫را کش��ت ی گیری خواندند که در مسیر ب ی س��رانجام ی قرار‬ ‫گرفته است‪ ،‬اما برخی دیگر که به نوعی خود طعم ب ی توجهی‬ ‫و انزوای بعد از دوران قهرمانی را چش��یده بودن��د‪ ،‬کار این‬ ‫فرنگ ی کار ج��وان و اینده دار را تصمیم ی ش��خصی و البته‬ ‫حرفه ای خواندند‪ .‬جالب انکه محمدرضا یزدان ی خرم‪ ،‬رئیس‬ ‫وقت فدراسیون کشتی نیز به حمایت از سامان طهماسبی‬ ‫برامد و تصمیم او را کامال منطق��ی و حرفه ای خواند‪ .‬بدین‬ ‫ترتیب در اردوهای تیم ملی کشتی اذربایجان به روی ای رانیان‬ ‫باز ش��د تا هر کش��ت ی گیر عنوان دار و‬ ‫معترضی از کش��ورمان بتواند ب هراحتی‬ ‫جذب این کشور رقیب و همسایه شود‪.‬‬ ‫البت��ه در ای��ن بی��ن نبای��د از‬ ‫س��رمایه گذاری هنگف��ت و قابل توجه‬ ‫متولی��ان ورزش کش��ور اذربایجان نیز‬ ‫به س��ادگی گذش��ت‪ ،‬چرا ک��ه همین‬ ‫س��رمایه گذاری و ص��رف هزینه ه��ای‬ ‫میلیاردی‪ ،‬هر ورزشکاری از کشورهای‬ ‫دیگر را ب رای پیوس��تن ب��ه اذربایجان‬ ‫وسوس��ه م ی کن��د‪ .‬هنوز چن��د ماهی‬ ‫از حضور س��امان طهماس��بی در تیم‬ ‫کش��تی اذربایج��ان نگذش��ته بود که‬ ‫مسعود هاشم زاده‪ ،‬فرنگ ی کار وزن ‪120‬‬ ‫کیلوگرم تیم ملی نیز که پس از ناکامی‬ ‫ در رقابت های جهانی ‪ 2009‬دانمارک با‬ ‫محمد بنا و کادر فنی مشکل پیدا کرده‬ ‫بود‪ ،‬با پیشنهاد مشابهی از سوی کشور‬ ‫اذربایجان روبه رو ش��د ‪ .‬هاش مزاده که از‬ ‫یک سو با خشم محمدبنا روبه رو بود و‬ ‫از سوی دیگر در مقابل پیشنهاد رویایی‬ ‫اذربایجان ی ها قرار داش��ت‪ ،‬س��رانجام‬ ‫تس��لیم خواس��ته متولیان ورزش این‬ ‫کشور همسایه ش��د و به عنوان دومین‬ ‫فرنگی کار ای رانی به کشتی اذربایجان‬ ‫پیوست‪.‬‬ ‫اگرچه وقتی طهماسبی به لیگ‬ ‫اذربایج��ان رفت‪ ،‬پی ش بین��ی اینکه او‬ ‫حاضر شود با دو بنده تیم ملی اذربایجان‬ ‫کشتی بگیرد دش��وار بود‪ ،‬اما با ش��روع رقابت های جهانی‬ ‫طهماسبی زیر پرچم اذربایجان کشتی گرفت و اگر شکست‬ ‫او در مرحله دوم نبود او مجبور م ی شد با کشت ی گیر ای ران در‬ ‫وزن ‪ 84‬کیلوگرم هم مسابقه بدهد‪ .‬به هر حال طهماسبی‬ ‫ب ر خالف پی ش بین ی ها‪ ،‬با گذشتن از پی راهن تیم ملی ای ران‪،‬‬ ‫حاضر ش��د دو بنده تیم ملی اذربایجان را بر تن کند تا زنگ‬ ‫خطری جدی ب رای کشتی ای ران به صدا در بیاید‪.‬‬ ‫وقتی سامان طهماسبی ای ران را به مقصد اذربایجان‬ ‫ترک کرد‪ ،‬با مش��کالت مالی عدی��ده ای روبه رو ب��ود و به‬ ‫خاطر همین تنگنای مالی حتی مجبور ش��د از دانش��گاه‬ ‫ترک تحصیل کند‪ .‬او در مصاحب ه ه��ای بعدی اش هم این‬ ‫مساله را تایید کرد‪ .‬حتی گفته شد که با رفتن طهماسبی به‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪74‬‬ ‫اذربایجان او صاحب درامد باالیی شده و به ازای هر روز حضور‬ ‫در تمرینات مبلغی بالغ بر دویست دالر دستمزد دریافت کرده‬ ‫است‪ .‬با این همه ش��اید ب رای ای ران ی ها قابل پذیرش نباشد‬ ‫که یک ورزش��کار در ازای دریافت پول حاضر باشد پی راهن‬ ‫کش��ور دیگری را بر تن کند‪ .‬اما این پایان ماج��را نبود‪ .‬این‬ ‫روند ادامه داشت تا اینکه شنیده شد کشور رقیب ما در رشته‬ ‫کشتی باتوجه به وضعیت نامطلوب فدراسیون کشتی ای ران‬ ‫و اطالع از نارضایتی محمدبنا و همکارانش‪ ،‬دوباره دست به‬ ‫کار شده است‪.‬متولیان کشتی اذربایجان همچنان به جذب‬ ‫فرنگ ی کاران امی��دوار بودند و با گزینه ه��ای مورد نظر خود‬ ‫تماس گرفتند‪ .‬حجم این پیشنهادات در حاشیه رقابت های‬ ‫جهانی ‪ 2011‬استانبول به اوج خود رسید و حتی این مسائل‬ ‫به ظاهر پشت پرده‪ ،‬کامال عیان و رسانه ای شد‪ ،‬اما بسیاری‬ ‫از این گزینه های وطنی همچنان به عش��ق کسب افتخار‬ ‫در المپیک به ادام��ه مربیگری در ای��ران پرداختند‪ .‬اما ارائه‬ ‫پیشنهاد از س��وی این کشور و رد این پیش��نهادات از سوی‬ ‫برخی مربیان داخلی ادامه داشت تا اینکه بازی های المپیک‬ ‫‪ 2012‬لندن هم با درخشش فرنگ ی کاران ای ران به پایان رسید و‬ ‫کاروان کشتی به کشورمان بازگشت‪ .‬این بازگشت افتخار امیز‬ ‫و جشن و سرور اهالی کشتی ب رای قهرمانان ملی خود طولی‬ ‫نکشید که اتفاقات حاشی ه ای مراسم تجلیل از قهرمانان و‬ ‫مدال اوران المپیکی‪ ،‬موج تازه ای از نارضایتی را بین اعضای‬ ‫کادر فنی تیم های ملی کش��تی ازاد و فرنگی به وجود اورد‪.‬‬ ‫مربیان المپیکی معتقد بودند با تمام کمبودها و مشکالت‬ ‫اماده سازی کش��ت ی گی ران‪ ،‬به هر شکل ممکن ماندند و کار‬ ‫کردند‪ ،‬اما نحوه اهدای جوایز و می زان این پاداش ها را تحمل‬ ‫نکرده و ان را نوعی توهین م ی دانند‪ .‬بین مربیان ناراضی‪ ،‬نام‬ ‫جمشید خیرابادی و ناصرنوربخش‪ ،‬مربیان تیم ملی کشتی‬ ‫فرنگی و همکاران محمد بنا هم به چشم م ی خورد که اتفاقا‬ ‫متولیان کشتی اذربایجان با جدیت در پی جذب انان بودند‪.‬‬ ‫به هر ترتیب نارضایتی این مربیان همچنان ادامه داشت تا‬ ‫اینکه ب ی توجهی متولیان ورزش و مسئوالن فدراسیون بار‬ ‫دیگر زمینه رفتن این مربیان س��ازنده را نیز فراهم کند‪ .‬در‬ ‫نهایت نیز دوباره همه چیز به س��ود کشور رقیب و همسایه‬ ‫رقم خورد و جمش��ید خیراب��ادی‪ ،‬ناص��ر نوربخش و حتی‬ ‫ماس��اژور بلغار تیم ملی کش��تی فرنگی نیز به تیم کشتی‬ ‫اذربایجان پیوستند‪.‬رفتن این دو مربی وطنی به تیم رقیب‬ ‫همچنان نقل محافل کشتی بود تا اینکه از گوشه و کنار خبر‬ ‫رسید‪ ،‬تالش اذری ها به جذب کشت ی گی ران ای رانی‪ ،‬تنها به‬ ‫فرنگ ی کاران منتهی نم ی شود و انان با ارائه چندین پیشنهاد‬ ‫قابل توجه مالی به دنبال جذب برخی چهره های کشتی ازاد‬ ‫نیز هستند‪.‬به ه ر حال وضعیت بحرانی و نامطلوب کنونی‬ ‫فدراسیون کشتی کش��ورمان باعث شده تا متولیان کشتی‬ ‫اذربایجان از این فرصت ه��ا به نفع خودش��ان بهره برداری‬ ‫کنند و هر روز یک کشت ی گیر اینده دار و ناراضی دیگر را به‬ ‫تیم ملی خود بب رند‪.‬‬ ‫ب��ه نظ��ر م ی رس��د م��وج جدی��د انچ��ه توس��ط‬ ‫محمدرضا یزدان ی خرم «صادرات کشت ی گیر» خوانده م ی شود‪،‬‬ ‫همچنان ادام��ه دارد‪ .‬اگرچه پس از نمای��ش موفقی ت امیز‬ ‫کشتی ای ران در هر دو رشته فرنگی و ازاد این امیدواری وجود‬ ‫داشت که دوباره لیگ کش��تی ای ران رونق بگیرد‪ ،‬اما با کوچ‬ ‫دسته جمعی کشت ی گی ران ای رانی به لیگ اذربایجان‪ ،‬رویای‬ ‫کوچک عالقه مندان به کشتی ایرانی‬ ‫هم ب ر اورده نشد‪.‬‬ ‫کش��تی حاال پر از اتفاقاتی شده‬ ‫که باع��ث نگرانی اس��ت؛ محمدرضا‬ ‫اذرشکیب در مسابقات وزن ‪ 120‬کیلوی‬ ‫کشتی ازاد اذربایجان دوبنده اذربایجان‬ ‫پوشید و قهرمان شد‪ .‬سامان طهماسبی‬ ‫در وزن ‪ 84‬کیلوگرم و قاس��م رضایی در‬ ‫وزن ‪96‬کیلوگرم فرنگی نیز بر سکوی‬ ‫نزاده در‬ ‫نخست ایستادند و بشیر باباجا ‬ ‫سنگی ن وزن فرنگی دوم شد‪ .‬طهماسبی‬ ‫دارنده دو م��دال برنز جهان اس��ت که‬ ‫در مس��ابقات جهانی دوبنده تیم ملی‬ ‫اذربایجان را پوش��ید‪ .‬قاس��م رضایی و‬ ‫بش��یر باباجان زاده ب رای اولین بار است‬ ‫در مسابقات کشوری اذربایجان کشتی‬ ‫گرفتند‪ .‬واقعیت این اس��ت که غیر از‬ ‫بازیکنان فوتبال‪ ،‬سایر ورزشکاران وضع‬ ‫مالی معمولی دارند‪ .‬اگرچه رقم های چند‬ ‫صد میلیونی ب رای فوتبالیس ت ها به یک‬ ‫عادت تبدیل شده‪ ،‬اما کسی در رشته ای‬ ‫مانندکشتی از این متعجب نم ی شود که‬ ‫یک کشت ی گیر شاید به ازای حضور هر‬ ‫روز در اردوها تنها چیزی حدود ‪ 30‬تا ‪50‬‬ ‫هزار تومان در ام��د دارد و این رقم قطعا‬ ‫باتوجه به شرایط سخت زندگی در اردو‬ ‫و دوری از خانواده نم ی تواند رقم بزرگی‬ ‫ب رای یک ورزشکار حرفه ای باشد و این‬ ‫تبعیض همیشه یکی از ناراحت ی های‬ ‫ورزشکاران سایر رشته ها بوده است‪.‬‬ ‫بنا م ی گوید که کش��تی پوی��ای ای ران ب��ا رفتن چند‬ ‫کشت ی گیر کوچک نم ی شود‪ ،‬اما او در عین حال نم ی تواند‬ ‫ناراحت ی اش را از این اتفاق پنهان کند‪ .‬اما منصور برزگر در این‬ ‫باره م ی گوید‪« :‬وقتی مغزها نم ی توانند عقاید و نظ رات شان را‬ ‫پیاده کنند‪ ،‬م ی روند‪ .‬کشت ی گی ران مان هم زمانی که نتوانند‬ ‫مایحتا ج اولیه زندگ ی شان را تامین کنند‪ ،‬مجبور به مهاجرت‬ ‫م ی شوند و این امر طبیعی اس��ت‪ .‬مسئوالن باید راه هایی را‬ ‫به کار ببندند که بچه ها تامین شده و به فکر رفتن نباشند‪».‬‬ ‫وی ادامه م ی دهد‪« :‬االن کشتی اذربایجان را به شرکت‬ ‫نفتش داده اند‪ .‬ما هم نفت م��ان را داده ایم به فوتبال! ببینید‬ ‫چقدر بین ما تفاوت وجود دارد‪ .‬انها وقتی م ی بینند در فوتبال‬ ‫علی اکبری‪ :‬فعال وقت کشی می کنیم‬ ‫‪2‬‬ ‫امیر علی اکبری‪ ،‬کشتی گیر فرنگی کار ایرانی است که حاال خود را در شرایطی سخت می بیند‪ .‬وی که برنده مدال‬ ‫طالی قهرمانی کشتی فرنگی جهان در سال‪ ۲۰۱۰‬و برنز قهرمانی جهان‪ ۲۰۰۹‬و مدال طالی قهرمانی‪ ۲۰۰۹‬اسیاست‬ ‫اخیرا با مشکالت مالی فراوانی روبه رو شده و حاصل اعتراض های او نیز در نهایت به حذف او از تیم ملی منجر شد‪ .‬اما این‬ ‫همه ماجرا نیست؛ علی اکبری از کشور اذربایجان پیشنهاد قابل توجهی دارد و اصال بعید نیست که همین روزها تصمیم‬ ‫سخت زندگی حرفه ای اش را بگیرد و به تیم ملی اذربایجان بپیوندد‪ .‬گفت وگوی مثلث با وی را می خوانید‪.‬‬ ‫اقای علی اکبری! ایا صحت دارد که شما به زودی‬ ‫به تی م ملی اذربایجان ملحق خواهید شد؟‬ ‫و در خی��االت زندگی کنم‪ .‬من هیچ وقت ب رای پول کش��تی‬ ‫نگرفته ام و از این به بعد هم نخواهم گرفت‪ ،‬اما عزت و ابرویم را‬ ‫دوست دارم‪ .‬به کسی اجازه نم ی دهم حقم را بخورد‪ .‬من همان‬ ‫کشت ی گیر با غی رتی هستم که در بازی های اسیایی گوانگجو‬ ‫‪ 102‬کیلو بودم‪ ،‬اما در وزن ‪ 120‬کیلوگرم کشتی گرفتم‪ .‬خب‬ ‫همه دیدند که ب��ا ناداوری باختم‪ .‬اقایان گفتند پاداش ش��ما‬ ‫محفوظ است‪ ،‬اما انگار نه انگار‪ .‬هی چ کس حتی جواب تماس‬ ‫ما را هم نداد‪ .‬ه ر کس جای من بود و حاال با پیش��نهادی از‬ ‫طرف اذربایجان روبه رو م ی شد تردید نم ی کرد که باید برود؛‬ ‫اما من این طور نیستم‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای سعی دلو قبل از بازی های جام جهانی ‪ 2010‬به‬ ‫خانه کشتی امد و گفت ب رای هر مدال طال ‪ 150‬سکه پاداش‬ ‫در نظر گرفته ایم‪ .‬باور کنید بعد از دو س��ال با هزار دردسر و‬ ‫پیگیری تازه ‪ 25‬میلیون به من داده اند‪.‬‬ ‫‪ l‬تاکنون که حرفی یا صحبتی مطرح نشده که من‬ ‫را امیدوار کند‪ .‬بعید م ی دانم که اتفاق خاصی رخ بدهد اما دلم‬ ‫اصال نم ی خواهد ب رای پرچم دیگری کشتی بگیرم و اگر روزی‬ ‫هم رفتم همه باید بدانند که من در چه شرایطی سخت ترین‬ ‫تصمیم زندگ ی ام را گرفتم‪.‬‬ ‫‪ l‬ای��ن خبر دروغ نیس��ت اما من هن��وز تصمیم را‬ ‫نگرفته ام‪.‬‬ ‫چطور؟‬ ‫‪ l‬خب‪ ،‬این پیشنهاد از خیلی وقت پیش مطرح شده‬ ‫بود‪ .‬وقتی دو سال محروم شدم اذربایجان ی ها دنبالم امدند و‬ ‫از من خواستند که ادامه کشت ی ام را همراه انها باشم‪ ،‬اما من‬ ‫صبر کردم و تالشم ب رای این بود که همی ن جا بمانم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون کشورم را دوست دارم‪ .‬باورتان نم ی شود به هر‬ ‫دری زدم بسته بود‪ .‬مشکالتم را رسانه ای کردم و بیشتر از ‪10‬‬ ‫بار گفتم اقایان حق ما را نخورید‪.‬‬ ‫منظورتان چه کسانی است؟‬ ‫‪ l‬همان طور که ع��رض کردم هن��وز تصمیمم را‬ ‫نگرفته ام‪ ،‬اما واقعا حس م ی کنم اقایان این قدر کش��ت ی گیر‬ ‫دارند که خیالشان اسوده است‪ .‬یعنی ان قدر کشت ی گیر بزرگ‬ ‫دارند که دیگر س��راغ من را نم ی گیرند‪ .‬با همه اینها من جز‬ ‫سربلندی ای ران ارزوی دیگری ندارم‪.‬‬ ‫پ�س چ�را فدراس�یون کش�تی در مقابل ش�ما‬ ‫موضع گیری کرده است؟‬ ‫‪ l‬واقع��ا نم ی دان��م‪ .‬حرف هایی که م��ن زدم اصال‬ ‫ل همه‬ ‫به فدراس��یون کش��تی مربوط نم ی ش��د‪ .‬من درد د ‬ ‫کشت ی گی ران را گفتم‪ .‬کدام کشت ی گیر فرنگی االن از وضعیت‬ ‫خود رضایت دارد؟ باور کنید هیچ کس‪ .‬مگر ما خانه و ماشین‬ ‫خواستیم؟ نخواستیم‪ .‬اما دیگر قرار نیست که حق ما را هم‬ ‫بخورند و وقتی اعتراض کردیم بدترین واکنش ها را نش��ان‬ ‫بدهند‪.‬‬ ‫م ی خواهید چه کنید؟‬ ‫‪ l‬در شرایطی فعلی واقعا گیج شده ام‪ .‬نم ی دانم چه‬ ‫تصمیمی باید بگیرم‪ .‬م ی خواهم تا دقیقه نود صبر کنم‪ ،‬اما‬ ‫باز هم به خودم م ی گویم که چرا باید به خودم امید واهی بدهم‬ ‫ورزش‬ ‫ایا تصمیم دارید به خاطر همین مشکالت مالی‬ ‫تی م ملی ایران را رها کنید؟‬ ‫با همه مش�کالتی که خودت درباره اش صحبت‬ ‫م ی کن�ی باز ه�م امی�دوار هس�تی ک�ه مقامات‬ ‫فدراس�یون یا وزارت ورزش مش�کالت تو را حل‬ ‫کنند؟‬ ‫با محمد بنا درباره رفتن یا نرفت�ن به اذربایجان‬ ‫مشورت کرده ای؟‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫جایی ندارند‪ ،‬اما در المپیک دو مدال طال درکشتی م ی گی رند‪،‬‬ ‫م ی ایند و هزین��ه م ی کند‪ .‬اما م��ا ناکام ی ه��ای فوتبال را‬ ‫م ی بینیم و باز هم در کشتی سرمایه گذاری نم ی کنیم؛ یعنی‬ ‫همان رشته ای که الیق سرمایه گذاری کالن است‪ ».‬برزگر‬ ‫سپس حسین رضا زاده را مثال م ی زند و خاط ر نشان م ی کند‪:‬‬ ‫«مشکالت مالی درکش��تی وجود دارد‪ ،‬اما این دلیل خوبی‬ ‫نیست که کشت ی گی ران زیر پرچم دیگری غیر از ای ران کشتی‬ ‫بگیرند‪ .‬مگر نه اینکه پیش��نهاد بسیار سنگی ن تری سال ها‬ ‫پیش به حسین رضازاده شد‪ ،‬ولی او نپذیرفت ب رای ترک ها‬ ‫وزنه بزند‪ .‬او چرا این پیشنهاد را قبول نکرد؟ به خود من هم‬ ‫پیشنهاد دادند که با حقوق ماهانه ‪ 5‬هزار دالر مربی ترک ها‬ ‫شوم‪ ،‬خب انها رقیب ما هستند‪ .‬تقوی‪ ،‬داور کشتی هم شاهد‬ ‫زنده اش است که در جریان همه قضایا و «نه» گفتن من به‬ ‫ترک ها بود‪ .‬در هر صورت طرز فکر افراد با هم فرق دارد‪».‬‬ ‫این مربی کش��تی ازاد س��پس تاکی��د م ی کند‪« :‬من‬ ‫متاس��فم که بچه های مان م ی روند و هرگز دلم نم ی خواهد‬ ‫این اتفاق رخ دهد‪ .‬من اذربایجان را یکی از استان های ای ران‬ ‫م ی دانم‪ .‬ش��اید انها از ای��ن موضوع ناراحت ش��وند‪ ،‬اما من‬ ‫‪17‬شهر منطقه قفقاز را مال ای ران م ی دانم‪ .‬این پیشنهادها به‬ ‫من هم شده بود‪ .‬گفتند قبل از المپیک اتن بیا و تا پکن (ب رای‬ ‫چهار سال) مسئولیت تیم را بگیر‪ ،‬اما گفتم خودم دارم با تیم‬ ‫به اتن م ی روم و بعد رفتند با مربی المانی قرارداد بس��تند‪».‬‬ ‫با همه اینها موجی که اخی را در کش��تی فرنگی به راه افتاده‬ ‫خیلی از عالقه مندان به کشتی را نگران کرده است‪.‬‬ ‫کشور اذربایجان س��خت در تدارک جذب ستاره های‬ ‫ای رانی است و به همین منظور به سرمایه گذاری کالنی دست‬ ‫زده اس��ت‪ .‬البته واکنش های تند فدراسیون کشتی نسبت‬ ‫به کش��ت ی گی رانیکه نس��بت به اوضاع مالی خود معترض‬ ‫هستند هم به محل س��وال تبدیل شده است‪ .‬چندی پیش‬ ‫امیر عل ی اکبری نسبت به مشکالت مالی خود اب راز نگرانی‬ ‫کرد و بالفاصله از تیم ملی کشتی فرنگی خط خورد‪ .‬پی ش تر‬ ‫از او نیز محمد بنا از س��مت س��رمربیگری تیم ملی کشتی‬ ‫فرنگی استعفا کرد تا نابس��امانی در درون فدراسیون بیداد‬ ‫کند‪ .‬مسئوالن فدراسیون کشتی فعال نتوانسته اند بنا را به‬ ‫کشتی برگردانند‪.‬‬ ‫این مربی که خود در برگرداندن کشت ی گی ران مایوس‬ ‫به دنیای کشتی استادی خود را نشان داده‪ ،‬همچنان بیرون از‬ ‫گود قرار گرفته است‪ .‬او از شرایط همکاری اش با فدراسیون‬ ‫کش��تی رضایت ندارد‪ ،‬اما همچنان س��کوت کرده اس��ت‪.‬‬ ‫او عالقه ای ندارد با مس��ئوالن فدراس��یون وارد دعوا شود‪.‬‬ ‫برخی کشت ی گی ران و پیشکس��وتان کشتی نیز بارها از وی‬ ‫خواسته اند که به تیم ملی برگردد‪ ،‬اما وی تاکید کرده که هرگز‬ ‫با این فدراسیون همکاری نخواهد کرد‪ .‬تصمیمی که محمد‬ ‫یزدان ی خرم در گفت وگو با مثلث از ان استقبال م ی کند و با‬ ‫کنایه ای معنادار مسئوالن فدراس��یون کشتی را مورد انتقاد‬ ‫قرار م ی دهد‪« :‬بنا ادم بزرگی اس��ت و با ادم های کوچک کار‬ ‫نم ی کند‪».‬‬ ‫کشتی فرنگی که در المپیک لندن خوش درخشید و‬ ‫حیرت خیل ی ها را سبب شد‪ ،‬حاال در بدترین شرایط خود قرار‬ ‫دارد‪ .‬در این بین لژیونر شدن کشت ی گی ران دلسرد شده نیز به‬ ‫نگران ی ها افزوده اس��ت‪ .‬واکنش ها درباره کوچ کشت ی گی ران‬ ‫ای رانی به اذربایجان متفاوت است‪ .‬عده ای این اتفاق را مثبت‬ ‫م ی دانند و معتقدند این اتفاق بزرگی کش��تی فرنگی ای ران‬ ‫را نش��ان م ی دهد و عده ای دیگر معتقدند این اتفاق تعصب‬ ‫ملی را زیر س��وال خواهد برد و هی چ کس دوست ندارد یک‬ ‫کشت ی گیر ای رانی را زیر پرچم کشور دیگری ببیند‪ ،‬به خصوص‬ ‫اگر ان کشت ی گیر قرار است روزی روی س��کو برود‪ .‬اخرین‬ ‫خبرها حاکی از ان است که متولیان کشتی کشور اذربایجان‬ ‫پس از جذب چندین مربی و فرنگ ی کار مل ی پوش کشورمان‪،‬‬ ‫این ب��ار اردوی ازادکاران را نش��انه رفته اند تا ش��اید چندین‬ ‫کشت ی گیر دیگر را نیز به تابعیت خود دراورند‪g .‬‬ ‫با کشتی گیری که میان رفتن و ماندن به تیم ملی اذربایجان تردید دارد‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬متاسفانه موفق نشدم با او صحبت کنم‪ .‬بعد‬ ‫از المپیک اصال اقای بنا را ندیدم‪ .‬خیلی دوس��ت داشتم که‬ ‫با او مش��ورت کنم‪ ،‬اما تلفن همراه او خاموش است و خیلی‬ ‫سخت م ی شود پیدایش کرد‪ .‬دوس��ت داشتم حرف های او را‬ ‫هم بشنوم‪ ،‬اما من هم بزرگترهایی دارم که در چنین شرایطی‬ ‫با انها مشورت م ی کنم‪.‬‬ ‫فک�ر م ی کنی با این ش�رایط چه سرنوش�تی در‬ ‫انتظار کشت ی فرنگی است؟‬ ‫‪ l‬االن شرایط کشتی خیلی به هم ریخته است‪ ،‬نه‬ ‫اردویی‪ ،‬نه امکاناتی‪ ،‬از همه اینها مهم تر اینکه اصال تیمی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬بعد از رفتن محمد بنا از کشت ی فرنگی همه چیز به‬ ‫هم ریخته است‪ .‬همه کشت ی گی ران به نوعی دلسرد شده اند‪.‬‬ ‫حاال مشکالت مالی را هم به این دلسردی اضافه کنید‪ .‬البته‬ ‫این طور نیست که ما کامال مایوس باشیم‪ .‬نه‪ ،‬همیشه امیدوار‬ ‫بوده ایم که اتفاقی بیفتد‪ ،‬اما حاضرم بنویسم و امضا کنم در‬ ‫صورتی که روند فعلی در کش��ت ی فرنگی ادامه پیدا کند تیم‬ ‫باشکوه و با انگیزه ای که سال ها ب رایش زحمت کشیده شده‬ ‫بود‪ ،‬دیگر کامال از هم م ی پاشد و لطمه ای به کشت ی فرنگی‬ ‫ای��ران م ی خورد که تا س��ال های س��ال هیچ کس‬ ‫نم ی تواند ان را جب ران کند‪.‬‬ ‫چرا این اتفاق برای کش�ت ی فرنگی رخ داده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬واقعا ب رای خود من هم تعجب ب رانگیز‬ ‫اس��ت‪ .‬هیچ جای دنیا با قهرمان��ان المپیک خود‬ ‫این طور برخورد نم ی کنند‪ .‬پاداش ما را که ندادند هیچ‪،‬‬ ‫بالفاصله بعد از اینکه من اعتراض کردم که اقایان شما را‬ ‫به خدا حق ما را بدهید‪ ،‬من را از تیم ملی خط زدند‪ .‬انگار اینجا‬ ‫برعکس است‪ .‬بعد از المپیک همه کش��ورها م ی روند ب رای‬ ‫المپیک بعدی تدارک م ی بینند‪ ،‬ام��ا اینجا خیلی راحت ما را‬ ‫‪75‬‬ ‫کنار م ی زنند و در بدترین شرایط ممکن قرار م ی گیریم‪ .‬این‬ ‫واکنش ها در شان کشتی ما نیست‪.‬‬ ‫ایا محمد بنا هم به همین دلیل کشت ی فرنگی را‬ ‫ترک کرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬دقیقا‪ .‬محمد بنا چه باید م ی کرد که نکرد؟ او‬ ‫با جان و دل زحمت کشید‪ ،‬اما با دست خالی که نم ی توانست‬ ‫ی نیست که‬ ‫به کشت ی گی ران انگیزه بدهد‪ .‬از این گذشته او ادم ‬ ‫با وعده وعید کشت ی گیر را به روی تشک رفتن و تمرین کردن‬ ‫تشویق کند‪ .‬او واقعی ت ها را م ی بیند و متاسفانه واقعی ت های‬ ‫کشت ی فرنگی باعث ش��د که عطای حضور در تیم ملی را به‬ ‫لقایش ببخشد‪ .‬شما االن از نوروزی بپرسید که در چه وضعیتی‬ ‫قرار دارد‪ .‬او از لحاظ روحی واقعا سرشکسته شده است‪ .‬واقعا‬ ‫حق کشت ی گیر فرنگی که در المپیک طال م ی گیرد ‪ 200‬سکه‬ ‫اس��ت؟ ان وقت بروید ببینید به بازیکنان فوتبال این کشور‬ ‫چطور پول م ی دهند‪ .‬اشکالی ندارد‪ ،‬نوش جان فوتبالیس ت ها‪.‬‬ ‫اصال خدا کند که بیشتر از اینها پول بگی رند‪ ،‬اما خروجی فوتبال‬ ‫ب رای این کشور چه بوده است و خروجی کشت ی فرنگی چه بوده‬ ‫است؟ کسی نیست به اعتراض ما پاسخ بدهد‪ .‬حرف من این‬ ‫است که باید حق ما را بدهند در غیر این صورت واقعا باید پا روی‬ ‫خواسته قلبی خود بگذاریم و ب رای تیم مل ی ای کشتی بگیریم‬ ‫که الاقل به ما وعده های دروغین نم ی دهد‪ .‬فکر م ی کنید ب رای‬ ‫من که از سن خیلی کم زیر پرچم ای ران کشتی گرفته ام سخت‬ ‫نیست که ب رای تیم ملی یک کشور دیگر کشتی بگیرم‪ ،‬اما‬ ‫واقعا شرایط سختی ب رای مان درست کرده اند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬نم ی دانم چه سیاس��تی در کشت ی فرنگی اعمال‬ ‫م ی شود‪ .‬مربیان همه سرگردان هستند‪ .‬همان طور که دیدید‬ ‫اقایان نوربخش و خیرابادی هم به اذربایجان رفته اند‪.‬‬ ‫ایا این مس�اله برای ش�ما بهانه خوبی است که‬ ‫تی م ملی خود را تغییر دهید؟‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬ابدا این طور نیس��ت‪ .‬من ه��ر دوی این مربیان را‬ ‫دوست دارم و خیلی به این دو مربی مدیونم‪ ،‬اما اگر بخواهم‬ ‫به تیم مل��ی اذربایجان بپیوندم دلیلش حض��ور این عزیزان‬ ‫نیست‪ .‬چون این اقایان مربی هستند و م ی توانند هر وقت که‬ ‫خواستند و قراردادشان تمام شد در جای دیگری مشغول به کار‬ ‫شوند و حتی برگردند و در تیم ملی خودمان فعالیت کنند‪ ،‬اما‬ ‫اگر من به عنوان کشت ی گیر تیم ملی خودم را عوض کنم‪ ،‬دیگر‬ ‫نم ی توانم ب رای ای ران کشتی بگیرم و این اصال اتفاق خوبی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬نه به این دلیل که من م ی روم‪ ،‬نه‪ ،‬به این دلیل که‬ ‫کشت ی فرنگی ما رفته رفته از درون خالی م ی شود‪.‬‬ ‫ش�اید مدیران کش�تی ب ه دنبال تغییر نس�ل در‬ ‫کشت ی فرنگی هستند‪ ،‬نه؟‬ ‫‪ l‬شاید‪ ،‬من خبر ندارم و نم ی دانم چه سیاست هایی‬ ‫را دنبال م ی کنند‪.‬‬ ‫راستی شاید مسئوالن فدراسیون به این نتیجه‬ ‫رسیده اند که حرف های تو بیشتر مانور تبلیغاتی‬ ‫دارد و م ی خواه�ی ب�ا مطرح ک�ردن پیش�نهاد‬ ‫ی کنی‪ ،‬خودت چه نظری داری؟‬ ‫اذربایجان بازار گرم ‬ ‫‪ l‬نه؛ ای��ن حرف عجیبی اس��ت‪ .‬خود مس��ئوالن‬ ‫فدراسیون کش��تی بهتر از ه ر کس دیگری م ی دانند که این‬ ‫حرف ها بازار گرمی نیست و من نهایتا تا یکی دو هفته دیگر‬ ‫م ی توانم وقت کشی کنم‪ .‬من سند و مدرک دارم که مدی ران‬ ‫تیم ملی اذربایجان به من پیش��نهاد داده اند ک��ه ب رای انها‬ ‫کشتی بگیرم‪ .‬بهترین زندگی از نظر مالی در انتظار من است‪.‬‬ ‫در بهترین شرایط م ی توانم به کشتی گرفتنم ادامه بدهم‪ ،‬اما‬ ‫من حاضرم با پول و مزایای بسیار کمتری نسبت به اذربایجان‬ ‫در ای ران بمانم و ب رای کشورم و تیم ملی کشتی بگیرم‪ .‬فکر‬ ‫نم ی کنم که بیشتر از این باید ادم قانعی باشم‪ .‬اگر قانع نبودم‬ ‫یزنم‬ ‫دلیلی نداشت این حرف ها را بزنم‪ ،‬اما من حرف دلم را م ‬ ‫و اکثرا به همین دلیل به مشکل برم ی خورم‪ .‬دلم م ی خواهد‬ ‫بمانم‪ ،‬اما دلم روشن نیست‪g .‬‬ ‫‪76‬‬ ‫لژیونر شدن کشتی گیران ایرانی اتفاق‬ ‫خطرناکی نیست‬ ‫‪3‬‬ ‫گفت وگو با یزدانی خرم درباره اتفاقات ناخوشایند کشتی فرنگی‬ ‫کشتی فرنگی ایران شرایط خوبی ندارد‪ .‬موجی از دلسردی و نا امیدی بعد از رفتن محمد بنا در این تیم به وجود‬ ‫امده است‪ .‬فدراسیون کشتی نیز در چنین شرایطی با کشتی گیران منتقد خود سخت برخورد می کند و انها را از تیم ملی‬ ‫خط می زند‪ .‬در چنین وضعیتی برخی کش�تی گیران قصد دارند برای تیم های ملی دیگری کش�تی بگیرند‪ .‬اذربایجان‬ ‫به عنوان یکی از کشورهایی که در زمینه کشتی فرنگی سرمایه گذاری کالنی داشته است‪ ،‬از کوچ کشتی گیران ایرانی‬ ‫به طور ویژه استقبال می کند و س�عی دارد انها را جذب تیم ملی خود کند‪ .‬در این خصوص با محمد یزدانی خرم‪ ،‬رئیس‬ ‫اسبق فدراسیون کشتی هم صحبت ش�دیم‪ .‬او درباره این اتفاق بر خالف خیلی ها نگاه مثبتی دارد‪ .‬گفت وگوی مثلث با‬ ‫یزدانی خرم را می خوانید‪.‬‬ ‫گفت وگو‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫اق�ای یزدانی خرم! در کش�تی فرنگ�ی اتفاقات‬ ‫امیدوار کنن�ده ای رخ نم ی دهد‪ .‬به نظر م ی رس�د‬ ‫بعد از المپیک که تیم محمد بنا موفق شد افتخار‬ ‫بزرگی را کسب کند و تحسین همگان را ب رانگیزد‪،‬‬ ‫حاال موج�ی از نا امیدی در کش�تی فرنگی به راه‬ ‫افتاده است‪.‬‬ ‫‪ l‬من نم ی دانم شما دقیقا به چه دلیلی این صحبت‬ ‫را مطرح م ی کنید‪ .‬به نظرم در این مورد مسئوالن کشتی باید‬ ‫صحبت کنند و پاسخگو باشند‪ .‬من مسائل را دنبال م ی کنم‪،‬‬ ‫اما بهتر است بع دا درباره خیلی از مسائل صحبت کنم‪.‬‬ ‫اما موضوع کوچ کش�ت ی گیران و مربیان کشتی‬ ‫فرنگی به اذربایجان اتفاقی نیس�ت که شما نتوانید‬ ‫درباره اش صحب�ت کنید‪ ،‬ب ه خصوص زم�ان مدیریت‬ ‫شما انها خیلی اصرار داشتند که با کشتی ایران تعامل‬ ‫داشته باشند‪ ،‬این طور نیست؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬همی ن طور اس��ت‪ .‬کش��ور اذربایجان چند‬ ‫سالی اس��ت که به طور جدی در رشته های مختلف ورزشی‬ ‫در حال فعالیت و پیشرفت است‪ .‬حتی رئی س جمهور انها در‬ ‫مسابقات ورزشی بارها حاضر شده و این نشانه مهمی است‬ ‫که به ما م ی گوید انها تا چه حد به مساله ورزش و پیشرفت در‬ ‫این عرصه اهمیت م ی دهند‪ .‬البته همان طور که گفتید انها‬ ‫در دوره حضور من در فدراسیون کشتی هم سعی داشتند با‬ ‫ما ارتباط برقرار کنند‪ .‬چند بار هم از ما درخواس��ت کردند که‬ ‫استان هایی را در ای ران و اذربایجان انتخاب کنیم و به عنوان‬ ‫ب رادرخوانده معرفی کنیم‪ ،‬اما ما قبول نکردیم چون مس��اله‬ ‫شکل سیاسی به خود م ی گرفت و برخی مشکالت به وجود‬ ‫م ی امد‪ .‬ما در مورد همه مسائل با نهادهای مختلف همکاری‬ ‫داشتیم و هماهنگی و تعامل خوبی برقرار شده بود‪ .‬به همین‬ ‫دلیل در چنین شرایطی شتابزده عمل نم ی کردیم و درست‬ ‫تصمیم م ی گرفتیم‪ .‬مثال در مورد اعزام ه��ا با وزارت خارجه‬ ‫هماهنگ بودیم و در مورد س��ایر مس��ائل هم همی ن طور‪.‬‬ ‫بحث ب رادرخواندگی میان استان های ای ران و اذربایجان هم‬ ‫اساس��ا از عهده اختیارات ما خارج بود و ب��ه همین دلیل کار‬ ‫غی ر قانونی نکردیم‪.‬‬ ‫فدراسیون کشتی ان کشور باید رضایت نامه صادر کند و از‬ ‫این گذشته ان کشت ی گیر باید دو س��ال در ان کشور اقامت‬ ‫داشته باشد که بتواند در انجا به کشت ی اش ادامه بدهد‪.‬‬ ‫چرا اروپا مقابل اذربایجان ایستاد؟‬ ‫‪ l‬اذربایجان قهرمان اروپا شد و این اتفاق ب رای انها‬ ‫گران تمام ش��د‪ .‬به همین دلیل این قانونی که عرض کردم‬ ‫را به فیال بردند تا اذربایجان نتواند ب هراحتی یکه تازی کند‪.‬‬ ‫ای�ن قانون البت�ه در م�ورد مربیان وج�ود ندارد‪،‬‬ ‫درست است؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬مربی��ان مخت��ار هس��تند ه��ر جایی که‬ ‫م ی خواهن��د کار کنند‪ .‬من در مورد کش��ت ی گی ران صحبت‬ ‫کردم‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما این موض�وع که کش�ت ی گیران ما‬ ‫به س�مت کش�ورهایی مثل اذربایجان کش�یده‬ ‫م ی شوند‪ ،‬ایرادی ندارد؟‬ ‫‪ l‬نه؛ ش��ما به ش��رایط نگاه کنید‪ .‬ان وقت متوجه‬ ‫م ی ش��وید که چرا م ی گویم ای رادی ندارد‪ .‬البته این نظر من‬ ‫است‪ ،‬شاید دیگران طور دیگری فکر کنند‪.‬‬ ‫یعنی هیچ ایرادی ندارد؟‬ ‫‪ l‬من منظور شما را م ی فهمم‪ .‬شاید شما م ی خواهید‬ ‫درباره عرق ملی صحبت کنید‪ .‬بل��ه‪ ،‬اگر بخواهیم این طور‬ ‫نگاه کنیم باید بگویم وقتی یک کشت ی گیر با پرچم کشور‬ ‫دیگری باالی سکو برود‪ ،‬دوستداران تیم ملی کشتی ای ران با‬ ‫دیدن این صحنه خوشحال نخواهند ش��د‪ .‬البته این را هم‬ ‫بگویم این اتفاق اگ��ر در کاراته و ج��ودو رخ بدهد خیل ی ها‬ ‫یزنند و بحث لژیونر شدن را پیش‬ ‫با افتخار درباره اش حرف م ‬ ‫م ی کشند‪ ،‬اما مساله کش��تی فرق م ی کند‪ .‬کشتی در ای ران‬ ‫ورزشی پهلوانی است‪.‬‬ ‫ام�ا ع�ده ای معتقدن�د این ب�ه ضع�ف مدیریت‬ ‫فدراس�یون ب ر م ی گردد که کشت ی گیران ما قصد‬ ‫دارند برای کشور دیگری کشتی بگیرند‪.‬‬ ‫اذربایجان ی ها سخت ب ه دنبال جذب کشت ی گیر‬ ‫از کشورهای صاحب کشتی هستند‪ ،‬این طور نیست؟‬ ‫‪ l‬درباره کش��ت ی گی ران و حضورشان در کشورهای‬ ‫دیگر نظ��ری ندارم‪ ،‬ام��ا در م��ورد مربیان بای��د بگویم این‬ ‫موفقیت فدراسیون است که مربیانش لژیونر م ی شوند‪ .‬این‬ ‫موضوع نشان م ی دهد که همه کشورها چشم شان به دنبال‬ ‫موفقی ت های ماست‪ .‬تیم ملی کش��تی فرنگی ما در لندن‬ ‫خوش درخشید و همین موضوع باعث شد کشورهای صاحب‬ ‫کشتی و قدرتمند را نگران کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬اینکه انها اگر بخواهند کشت ی گیری را جذب کنند‬ ‫‪ l‬من درباره حضور کشت ی گی ران ای رانی در کشورهای‬ ‫دیگر هم نظر منفی ندارم‪ .‬در والیبال هم این اتفاق رخ‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همی ن طور است‪ .‬انها یکی‪ ،‬دو سالی است که‬ ‫به طور مرتب به دنبال جذب ستاره های کشتی از کشورهای‬ ‫قدرتمند در این رش��ته ورزش��ی هس��تند‪ .‬البته اروپا شرایط‬ ‫خاصی را ب رای انه��ا ایجاد کرد که نتوانن��د در این زمینه به‬ ‫تاخت حرکت کنند‪.‬‬ ‫این شرایط خاص چیست؟‬ ‫اقای یزدان ی خ�رم! نظر ش�ما کمی متف�اوت از‬ ‫برخی کارشناسان است‪ ،‬در واقع شما درباره کوچ‬ ‫کش�ت ی گیران نظر منفی یا مثبتی ندارید و البته‬ ‫درباره حضور مربیان ایرانی در تی م ملی اذربایجان‬ ‫هم نظرتان مثبت است‪.‬‬ ‫محمد‬ ‫یزدان ی خرم برخالف‬ ‫خیل ی ها که کوچ‬ ‫کشت ی گی ران ای رانی‬ ‫به کشور اذربایجان‬ ‫را اتفاق خط رناکی‬ ‫می دانند‪ ،‬نگاه‬ ‫خوشبینانه ای به این‬ ‫موضوع دارد و معتقد‬ ‫است رسانه ها نباید‬ ‫در این باره موج‬ ‫منفی ایجاد کنند‬ ‫داد و برخی والیبالیس��ت های خوب ما به کشورهای‬ ‫بزرگی رفتند و همین اتفاق ب رای فدراس��یون والیبال‬ ‫شخصیت باالیی ساخت‪.‬‬ ‫اما کش�ت ی گیران معتقدند در اینجا با مشکالت‬ ‫مالی فراوانی روب ه رو هستند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در این مورد بحث افت روحی��ه را قبول دارم‪،‬‬ ‫اما ما در شرایطی نیستیم که خودمان را با اذربایجان و روسیه‬ ‫مقایسه کنیم‪ .‬از لحاظ مالی اجازه نداریم که دست به چنین‬ ‫قیاسی بزنیم‪ ،‬مگر اقای پوتین قبل از المپیک نگفت که هر‬ ‫ورزشکاری در المپیک لندن مدال طال بگیرد یک میلیون دالر‬ ‫پاداش خواهد گرفت‪ .‬خب در اینجا مبل��غ این پاداش چقدر‬ ‫بود؟ ‪ 200‬سکه! خب این تفاوت اقتصادی میان ما و انهاست‪.‬‬ ‫انها س��رمایه گذاری کالنی دارند و ما در این مورد واقعا دچار‬ ‫ضعف هستیم‪.‬‬ ‫ایا کش�ت ی گیران ما فقط به دلیل مشکالت مالی‬ ‫اس�ت که هوای حضور در تی م های ملی کشوری‬ ‫دیگر به سرشان افتاده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ال اقل من این طور فکر م ی کنم‪ .‬کشت ی گی ران‬ ‫با شرفی در ای ران داریم که باید قدر انها بدانیم‪ .‬من از گوشه و‬ ‫کنار م ی شنوم که برخ ی ها م ی گویند کشت ی گی ران به خاطر‬ ‫لجبازی با فدراسیون دس��ت به چنین اقداماتی م ی زنند‪ ،‬اما‬ ‫واقعا این طور نیس��ت‪ .‬انها ب رای ادامه فعالیت حرفه ای شان‬ ‫به کشورهای دیگر دعوت م ی شوند و نباید علیه این عزیزان‬ ‫موج منفی ایجاد کنیم‪ ،‬چون به نظر من کوچ کشت ی گی ران به‬ ‫اذربایجان و هر کشور دیگری اتفاق خطر ناکی نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫حساسیت ما در مورد عرق ملی باعث م ی شود که درباره این‬ ‫کشت ی گی ران موضع گیری کنیم‪.‬‬ ‫ایا در این صورت کش�تی فرنگ�ی تهی نخواهد‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬من این طور فکر نم ی کنم‪ .‬ای ران مهد کشتی است‪.‬‬ ‫هر کشت ی گیری که برود ده ها کشت ی گیر بهتر و با انگیزه تر‬ ‫جایش را م ی گیرد‪ .‬کشت ی گی ران جوان ما کم نیستند‪ .‬درست‬ ‫است که در کشتی پولی وجود ندارد و خیل ی ها با مشکالت‬ ‫یزنم‪ .‬منظور من این‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬من طور عجیبی حرف نم ‬ ‫است که ما باید دنبال کار خوب باشیم‪ ،‬به خصوص مدی ران ما‬ ‫باید به جای فکر کردن به سرمایه های کالن به انجام کارهای‬ ‫ساختاری بیندیشند‪ .‬ما مدی رانی داشته ایم که با سرمایه های‬ ‫اندک کارهای بزرگی را صورت داده اند‪ ،‬ب ر عکس مدی رانی هم‬ ‫داریم که با سرمایه های کالن حاصل کارشان هیچ است‪.‬‬ ‫ایا اذربایجان در فیال البی قدرتمندی دست و پا‬ ‫کرده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬انها اخی را به فیال کمک مالی هنگفتی کرده اند‬ ‫که به طور حتم در پر زور شدن الب ی شان ب ی تاثیر نیست‪.‬‬ ‫چرا ما چنین البی نداریم؟‬ ‫‪ l‬ما این البی را داشتیم‪ ،‬اما االن نداریم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون همه ادم ها را عوض کرده اند‪ .‬همه ادم هایی‬ ‫که به درد فدراسیون کش��تی م ی خوردند را کنار زدند و این‬ ‫مساله جای تاسف دارد‪.‬‬ ‫اگ�ر ای�ن ادم های�ی که ش�ما م ی گویی�د حفظ‬ ‫م ی شدند چه اتفاقی رخ م ی داد؟‬ ‫‪ l‬ش��ک نکنی��د ک��ه البی م��ا ح��اال قوی ت��ر از‬ ‫اذربایجان ی ها بود‪ .‬ما با فیال رابطه بس��یار خوبی داشتیم و‬ ‫م ی توانستیم رابطه مان را خیلی بیشتر از اینها توسعه بدهیم‪.‬‬ ‫ان قدر قدرتمند بودیم که اذربایجان ی ها ب رای انجام خیلی از‬ ‫مسائل از ما کمک م ی خواستند‪.‬‬ ‫حاال اوضاع را چطور م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬اوضاع خوب��ی نداری��م‪ .‬البی ما در فیال بس��یار‬ ‫ضعیف است‪.‬‬ ‫اقای یزدان ی خ�رم! به نظر م ی رس�د بعد از رفتن‬ ‫محمد بن�ا از تی م ملی کش�تی فرنگ�ی این تیم‬ ‫ب ه طور کلی به هم ریخت‪ .‬کشت ی گیران فرنگی ما‬ ‫خیلی ناامید هستند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬باید درباره محمد بنا حرف بزنم‪ .‬او مربی بس��یار‬ ‫موفقی است‪ .‬بنا ستون فق رات کش��تی فرنگی ای ران بود که‬ ‫با کناره گیری اش همه چیز به هم ریخت‪ ،‬اما حاال ش��رایط‬ ‫طور دیگری است‪ .‬من اساسا حاال دیگر تیمی نم ی بینم که‬ ‫اقایان بخواهند مدیریتش کنند‪ .‬خالء حضور بنا در تیم ملی‬ ‫ورزش‬ ‫همین موضوع باعث دلس�ردی م ی شود‪ ،‬موافق‬ ‫نیستید؟‬ ‫اهنگ حرف های ش�ما اعتراضی نیس�ت‪ ،‬شما‬ ‫کمی متفاوت صحبت م ی کنید‪.‬‬ ‫شما رابطه خوبی با بنا داشتید‪ ،‬این طور نیست؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ش��ش س��ال ب��ا او کار ک��ردم و از این بابت‬ ‫خوش��حالم که با چنین مردی همکاری داش��تم‪ .‬محمد بنا‬ ‫از لحاظ شخصیتی فوق العاده است و من سعی کردم از این‬ ‫ویژگ ی ها به بهترین شکل ممکن بهره برداری کنم‪.‬‬ ‫خیل ی ها درباره او چنین نظری دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬چون واقعیت بنا همین اس��ت‪ .‬او یک مربی‬ ‫ارزشمند اس��ت‪ .‬از لحاظ فنی فوق العاده با هوش و از لحاظ‬ ‫شخصیتی بسیار صمیمی و احساس��اتی است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل با مهربانی تمام با کشت ی گیرش رابطه برقرار م ی کند‪.‬‬ ‫چه کسی م ی توانست سوریان را به کشتی برگرداند‪ ،‬ان هم در‬ ‫شرایطی که به لحاظ روحی کامال ناامید شده بود؟ اما محمد‬ ‫بنا با حمید س��وریان مثل فرزندش برخورد کرد و شما دیدید‬ ‫که در المپیک حاصل این غیرت و مه ربانی چه طالیی ب رای‬ ‫کشتی ای ران ساخت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪162‬‬ ‫‪ l‬در این مورد ش��کی وجود ندارد‪ .‬اما ایا فدراسیون‬ ‫کشتی م ی تواند به همه کش��ت ی گی ران حقوق بدهد و ب رای‬ ‫انها مزایایی ایجاد کند که راضی باش��ند؟ طبیعی است که‬ ‫نم ی تواند‪ .‬چون تعداد کشت ی گی ران این مملکت خدا را شکر‬ ‫کم نیست و فدراسیون نم ی تواند همه شان را زیر چتر حمایت‬ ‫خودش قرار دهد‪.‬‬ ‫فراوانی روبه رو هس��تند و در چنین شرایطی ساده ترین راه را‬ ‫حمله به فوتبال ی ها م ی دانند‪ ،‬اما باید بگویم که مساله به این‬ ‫تندی هم نیست‪ .‬در فوتبال هم پول ان چنانی وجود ندارد و‬ ‫بیشتر هیاهوی رسانه ای است تا واقعیت‪.‬‬ ‫کشتی فرنگی احساس م ی شود و سال ها طول خواهد کشید‬ ‫که یک مربی در قد و اندازه های محمد بنا در کشتی فرنگی‬ ‫خودنمایی کند‪.‬‬ ‫چرا بنا رفت؟‬ ‫‪ l‬پاسخ ساده ای دارد‪ .‬بنا ادم بزرگی است و نم ی تواند‬ ‫با ادم های کوچ��ک کار کند‪ .‬ما ب��رای او بزرگی نم ی کردیم‪،‬‬ ‫بلکه به عنوان ب رادر بزرگتر کنارش بودیم‪ .‬خب محمد بنا این‬ ‫تفاوت ها را م ی بیند‪ .‬در هر ح��ال ارزو م ی کنم که این مربی‬ ‫با شخصیت هر جایی کار م ی کند موفق باشد و البته امیدوارم‬ ‫به اغوش کشتی برگردد تا دیگران هم با حضور او دلگرم به‬ ‫ماندن شوند‪.‬‬ ‫این اتف�اق رخ خواهد داد؟ به نظر ش�ما بنا با این‬ ‫فدراسیون همکاری خواهد کرد؟‬ ‫‪( l‬م ی خندد)‬ ‫پی ش بینی شما از اینده کشتی چیست؟‬ ‫‪ l‬با چه شرایطی؟‬ ‫با همین شرایط؟‬ ‫‪ l‬اینده ای نم ی بینم‪.‬‬ ‫در چه ش�رایطی م ی توان امیدوار بود که کشتی‬ ‫روی نوار موفقیت قرار بگیرد؟‬ ‫‪ l‬محمد بن��ا و کادری که کنار گذاش��ته ش��ده اند‬ ‫برگردند‪.‬‬ ‫به نظر شما برم ی گردند؟‬ ‫‪( l‬م ی خن��دد) نم ی دانم‪ .‬قرار ش��د هم��ه حرف ها‬ ‫را ح��اال نزنی��م‪ .‬بع��دا حرف های��م را به ط��ور مفص��ل‬ ‫خواهم گفت‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیگری از مزینانی اس��ت که در مورد انقالب نوش��ته شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫میوه های رسیده‪ -‬سیدمهرداد موسویان‬ ‫داس��تان این کتاب درباره مردی است که به طور کامال‬ ‫اتفاقی درگیر مبارزات علیه رژیم پهلوی شده و بعدها باتوجه‬ ‫به سوابق این مبارزات به ریاست ادا ره ای منصوب می شود و در‬ ‫ب رابر حقگویی و حق جویی یکی از کارمندان به یاد اتفاق های‬ ‫دوران انقالب افتاده و خاط رات خویش را مرور می کند‪ .‬در این‬ ‫رمان‪ ،‬نویسنده به موضوع مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی و‬ ‫اصل حفاظت از اصول اصلی انقالب اسالمی اشاره دارد‪ .‬رمان‬ ‫میوه های رسیده که اثر برتر سومین جشنواره داستان انقالب‬ ‫شناخته شد‪ ،‬نوشته سیدمهرداد موسویان است‪.‬‬ ‫راویان حماسه‬ ‫نگاهی به چند رمان با محوریت‬ ‫انقالب اسالمی‬ ‫دیـــدار‬ ‫بهمن ‪ ،57‬ب رای یک نسل نقطه اوج بود‪ ،‬نسلی خسته‬ ‫از ستم که به پیروزی رسیده بود‪ ،‬این نسل ب رای تقسیم این‬ ‫پیروزی دست به قلم بردند‪ ،‬از روزگار ماضی نوشتند‪ ،‬از همه‬ ‫انچه ب رایشان حجت بود ب رای قیام‪ ...‬از انقالب‬ ‫نوش��تن و قصه انقالب را نوش��تن ب رای این‬ ‫نسل و نس ل های بعد سراغازی ب رای یک ژانر‬ ‫ادبی مهم در ادبیات ای ران بود؛ ادبیات انقالب‬ ‫حاال پس از گذشت س��ی واندی سال دارای‬ ‫ریش��ه های عمیق و اثار فاخر بسیاری است‪،‬‬ ‫به همین خاطر انتخ��اب برترین رمان هایی‬ ‫که داستان انقالب را مکتوب کرده اند‪ ،‬چندان‬ ‫اسان نیست‪ .‬گستردگی مفاهیم و موضوعات‬ ‫در این نوع ادبی بس��یار اس��ت‪ ،‬در اینجا نه‬ ‫برترین رمان ه��ا که چند رم��ان ادبی مهم با‬ ‫محوریت انقالب شکوهمند اسالمی را با هم‬ ‫مرور می کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫اسماعیل – امیرحسین فردی‬ ‫رمان «اسماعیل» را امیرحسین فردی‬ ‫نوش��ته و در ان‪ ،‬حوادث منته��ی به پیروزی‬ ‫انق�لاب اس�لامی را در قالب داس��تان بازگو‬ ‫کرده است‪« .‬اس��ماعیل» رمانی با محوریت‬ ‫دوران پیش از انقالب است که روایتی است از فردی به نام‬ ‫اس��ماعیل؛ جوانی که به طور ناگهانی وارد فضای انقالب‬ ‫اسالمی می شود و با تحوالتی که در او رخ می دهد مسیری‬ ‫متف��اوت از گذش��ته اش را در پیش می گیرد‪ .‬در داس��تان‬ ‫«اسماعیل» شرح مبارزات یک جوان و شیفتگی او نسبت‬ ‫به انسانیت‪ ،‬ازادگی و اسالم به تصویر کشیده شده است‪.‬‬ ‫شاه ب ی شین‪ -‬محمدکاظم مزینانی‬ ‫«شاه بی شین» نوش��ته محمدکاظم مزینانی روایت‬ ‫سرگش��تگی و تقدیر تاریخی «اخرین ش��اه» ای ران است‪.‬‬ ‫زندگی شخصی محمدرضاش��اه پهلوی از زمان کودکی و‬ ‫حکومت رضاشاه تا مرگ او در بیمارستانی در قاهره‪ .‬راوی‬ ‫این اثر داس��تانی از زاویه دوم ش��خص به روایت داس��تان‬ ‫می پ��ردازد و از همان ابتدا یکس��ان انگاری بین مخاطب و‬ ‫فضای داس��تان ایجاد می ش��ود‪ .‬مزینانی درباره این رمان‬ ‫می گوید‪« :‬ش��اه بی ش��ین حاصل چهل وپنج سال تجربه‬ ‫و چهارسال نوش��تن مداوم اس��ت‪« ».‬اه با شین» هم رمان‬ ‫‪78‬‬ ‫ت�االر پذیرای�ی پایتخ�ت‪ -‬محمدعل�ی‬ ‫گودینی‬ ‫رمان گودینی در جش��نواره داس��تان انقالب به عنوان‬ ‫رمانی با موضوع انقالب قابل تقدیر ش��ناخته ش��د‪ .‬داستان‬ ‫کتاب ت��االر پذی رایی پایتخت از ‪ 6‬بهمن س��ال ‪ 41‬همزمان‬ ‫باطرح انقالب سفید شروع و در خالل ان به جریان های روابط‬ ‫ارباب و رعیتی و انقالب رعیتی اشاره می شود‪ .‬ماجراهای رمان‬ ‫تاالر پذی رایی پایتخت که قبل از ‪ 15‬خردادسال ‪ 42‬شروع شده‬ ‫و وقایع انقالب رابه طور مستقیم مورد توجه قرار داده‪ ،‬پیش‬ ‫از انقالب و در سال ‪ 53‬تمام می شود‪ .‬موضوع رمان از روستای‬ ‫پامیل و چند روستای اط راف ان به نام های برف رود‪ ،‬چغاپیره‪،‬‬ ‫گودپهن و‪ ...‬شروع می شود و با پیاده کردن طرح تقسیم اراضی‪،‬‬ ‫یکی از اصول انقالب سفی د در این روستا و روستاهای دیگر‪،‬‬ ‫دگرگونی هایی رخ می دهد که تمام زندگی انها را تحت تاثیر‬ ‫خود قرار می دهد‪.‬‬ ‫سه دیدار – نادر ابراهیمی‬ ‫«س��ه دیدار با مردی که از فراس��وی باور ما می امد»‬ ‫عنوان رمانی است که نادر اب راهیمی در سال های دهه هفتاد‬ ‫ان را ب ر اساس زندگی حضرت امام خمینی(ره) نوشته است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد این رمان‪ ،‬گزارش س��ه نوبت دیدار نویسنده‬ ‫با رهبر کبیر انقالب اسالمی ای ران اس��ت‪ ،‬اما نویسنده این‬ ‫کتاب در طول حیات خود هیچ زمان توفیق دیدار با امام راحل‬ ‫را نداشته و کتاب را تنها ب ر اس��اس باور و نگاه خود نسبت به‬ ‫امام خمینی (ره) نوشته است‪ .‬نویسنده در ابتداى کتاب دربار‏ه‬ ‫اثر خود چنین م ى‏نویسد‪« :‬من داس��تان م ى‏نویسم‪ ،‬تاریخ‬ ‫نم ى‏نویس��م‪ .‬تاریخ هاى بس��یارى قبل‏از من نوشته شده و‬ ‫همزمان با من و بعد از من نیز نوشته‏ م ى‏شود و خواهد شد؛‬ ‫اما داستان‪ ،‬فقط یک‏بار نوشته م ى‏شود؛ فقط یک‏بار‪ .‬انها که‬ ‫واقعیت را م ى‏خواهند نه حقیقت را و طالب واقعیات تاریخى‬ ‫هس��تند نه حقایق انس��انى‪ ،‬م ى‏توانند ب ى‏دغدغه خاطر‪ ،‬به‬ ‫بهترین تاریخ ها مراجعه کنند‪»...‬‬ ‫ترک ه های درخت البالو ‪ -‬اکبر خلیلی‬ ‫ترکه های درخت البالو نوش��ته اکبر خلیلی‪ ،‬داستانی‬ ‫است به شدت ای رانی‪ .‬روایتی که از بطن زندگی یک خانواده‬ ‫سنتی ای رانی در شهرری ته ران اغاز می شود و سیر تکوین‬ ‫و تح��ول او را از دوره پهلوی تا س��ال های دف��اع مقدس و‬ ‫تغییرناپذیری بط��ن خانواده های اصیل ای��ران در هجوم‬ ‫اندیش��ه های وارداتی به تصویر می کش��د و از قضا در این‬ ‫نمایش نمره قبولی نیز می گیرد‪ .‬کتاب «ترکه های درخت‬ ‫البالو» درباره یک سرهنگ زمان پهلوی است که در مبارزات‬ ‫انقالبی حضور داشته و توسط س��اواک دستگیر و به اعدام‬ ‫محکوم می ش��ود‪ .‬زمان اجرای حکم مص��ادف با پیروزی‬ ‫انقالب و ش��خصیت اصلی داس��تان از زندان ازاد می شود‪.‬‬ ‫او به کردس��تان رفته و در انجا فعالی ت ها و اقدامات مهمی‬ ‫ انجام م ی دهد و توسط گروهک های ضدانقالب به شهادت‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫مدرسه انقالب – حسین فتاحی‬ ‫«مدرس��ه انقالب»‪ ،‬رمان قدیمی «حسین فتاحی»‪،‬‬ ‫روایتگر بخش کوتاه��ی از مبارزات مردم ای��ران در دوران‬ ‫انقالب اس��ت‪ .‬چند دانش اموز نترس و پرشور و یک معلم‬ ‫مبارز‪ ،‬در روزهای انقالب هم��راه با مردم‬ ‫علیه رژیم ظالم و زورگ��و مبارزه می کنند‪.‬‬ ‫این اثر‪ ،‬از واقعه ‪ ۱۷‬شهریور اغاز می شود‬ ‫و تا ‪ ۲۲‬بهم��ن ‪ ۱۳۵۷‬و پی��روزی انقالب‬ ‫اس�لامی ادامه پی��دا می کن��د‪ .‬فعالیت‬ ‫مبارزاتی چند دانش اموز دوره راهنمایی در‬ ‫این مقطع زمانی‪ ،‬محوریت رمان «مدرسه‬ ‫انق�لاب» را تش��کیل می دهد‪.‬یک��ی از‬ ‫معلمان دانش��جوی ای��ن دانش اموزان‪،‬‬ ‫هدایت و رهبری انها را برعهده می گیرد و‬ ‫تجربه های مبارزاتی دانشجویان را به انها‬ ‫منتقل می کند‪ .‬در ادامه داس��تان‪ ،‬یکی از‬ ‫این دانش اموزان توسط ساواک دستگیر و‬ ‫همزمان با پیروزی انقالب در بهمن ‪۱۳۵۷‬‬ ‫ازاد می ش��ود‪ .‬رمان «مدرس��ه انقالب»‪،‬‬ ‫برداش��تی از اتفاقات رخ داده در اواخر دهه‬ ‫‪ ۵۰‬اس��ت که تاثیر نوجوان��ان در پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی را نشان می دهد‪ .‬نویسنده‬ ‫این اث��ر می کوش��د چگونگ��ی اقدامات‬ ‫اعضای کوچ��ک جامعه و تاثی��ر حضور انه��ا در ب راندازی‬ ‫بنیان های حکومت دیکتاتوری را نشان دهد‪.‬‬ ‫لحظه های انقالب – محمود گالبدره ای‬ ‫کت��اب «لحظه های انق�لاب» گالب��دره ای‪ ،‬یکی از‬ ‫پرفروش ترین کتاب هایی اس��ت که درباره انقالب نوش��ته‬ ‫شده‪ .‬گالبدره ای نگارش این کتاب را در اواخر سال ‪ 1359‬به‬ ‫اتمام رس��اند که در ان حوادث و وقایع شهریور ‪ 57‬تا بهمن‬ ‫‪ 57‬را به خوبی و با ذکر جزئیاتی مفید به تصویر می کش��د‪.‬‬ ‫وقایع روزهای پایانی حکومت پهلوی در این کتاب با نثری‬ ‫داستانی‪ ،‬توصیف شده اند و محمود گالبدره ای مشاهدات‬ ‫خود از مب��ارزات مردم��ی را در قالب ‪ 38‬روای��ت به تصویر‬ ‫کشیده اس��ت‪ .‬گالبدره ای خود درباره این کتاب می گوید‪:‬‬ ‫«من تا روز ‪ ۲۲‬بهمن سال ‪ ۵۷‬دوشادوش مردم در راه پیروزی‬ ‫انقالب به رهبری امام(ره) می دوی��دم و در همان ایام رمان‬ ‫لحظه های انقالب را نوش��تم که حاصل تب و تاب همان‬ ‫روزها بود و در سال ‪ ۵۸‬منتشر شد‪g ».‬‬ ‫مکتوب‬ ‫علم بازیگری‬ ‫مکتوب‬ ‫کتاب دیگری در مورد شیوه استانیسالوسکی‬ ‫درخشش تئاتر ایرانی در امریکا‬ ‫افش��ین هاش��می‪ ،‬بازیگر تئاتر این روزها‪ ،‬در‬ ‫امری��کا نمایش «هملت؛ ش��اهزاده ان��دوه» را روی‬ ‫صحنه برده است‪ .‬این نمایش نوشته محمد چرم شیر‬ ‫و کاری اس��ت از محمد عاقبتی و ساخت موسیقی‬ ‫اثر را کیه��ان کلهر برعهده دارد‪ .‬س��ایت جش��نواره‬ ‫«اندر دی رادر» نوشته اس��ت که افشین هاشمی در‬ ‫مهمترین جشنواره تئاتر مستقل نیویورک (اندر دی‬ ‫رادر) در شهر نیوهیون و دانش��گاه ییل از ماه ژانویه‬ ‫روی صحنه رفته اس��ت‪ .‬در واقع ی��ک نمایش تک‬ ‫نف��ره ‪ 30‬دقیقه ای به زبان فارس��ی ـ محصول گروه‬ ‫تئاتر «لیو» ـ با بازی افش��ین هاش��می و با استفاده‬ ‫از وس��ایل خانه و اس��باب بازی کودکان در تئاتر پابلیک نیویورک در نهمین جشنواره‬ ‫بی ن المللی «اندر دی رادر» ـ که از ‪ 9‬تا ‪ 20‬ژانویه برگزار می شود ـ در حال اجراست‪ .‬مارک‬ ‫راسل‪ ،‬دبیر این جش��نواره در رابطه با اجرای هاشمی گفته است‪« :‬این نمایش تک نفره‬ ‫‪ 30‬دقیقه ای‪ ،‬یکی از بهترین اجراهایی اس��ت که از هملت شکس��پیر دیده ام و افشین‬ ‫هاش��می یک قصه گوی دلربا و بازیگر فوق العاده ای است»‪«.‬این نمایش یک برداشت‬ ‫ازاد از نمایشنامه شکسپیر بود؛ واقعا ازاد!»؛ این توصیفی است که چارلز اسیت و منتقد‬ ‫شناخته ش��ده نیویورک تایمز در ابتدای مطلبی که بعد از دیدن نمایش هملت شاهزاده‬ ‫اندوه نوشته بود‪ ،‬اورده است و از ش��گفت زدگی منتقدان و تماش��اگران این نمایشنامه‬ ‫تک نفره گفته است‪ .‬چارلز اس��یت معتقد است‪« :‬افشین هاش��می با چشمان سیاه و‬ ‫صدای رس��ا اجرایی قوی از توانایی های یک مرد تنها را در داستانی دردناک به تصویر‬ ‫می کشد‪ .‬داستان فرار هملت به حومه شهر با دوستانش ب رای یک روز استراحت و فراغت‬ ‫شروع می شود‪ ».‬بر اساس این گزارش‪ ،‬این جشنواره می زبان ‪ 104‬تئاتر از ‪ 17‬کشور جهان‬ ‫بوده است و کش��ورهای ای ران‪ ،‬بالروس‪ ،‬هلند‪ ،‬چین‪ ،‬ژاپن و استرالیا از جمله کشورهای‬ ‫شرکت کننده در این جشنواره هستند‪g .‬‬ ‫کتاب «پرتوی از زندگانی امام صادق(ع)» تالیف‬ ‫نوراهلل علیدوست خ راسانی که با مقدمه ایت اهلل جعفر‬ ‫سبحانی به رش��ته تحریر درامده‪ ،‬از سوی انتشارات‬ ‫دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شد‪« .‬پرتوی از زندگانی‬ ‫امام صادق(ع)» اثری است که به طور جامع به زندگی‬ ‫امام ص��ادق(ع) از تولد تا ش��هادت این ام��ام بزرگوار‬ ‫پرداخته و به همی��ن دلیل مطالع��ه ان به محققان‪،‬‬ ‫دانش��جویان و طالب حوزه مطالعات دینی پیشنهاد‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫عصر امام صادق(ع) عصر نهضت امت اسالمی‬ ‫بر ضد نظام اموی بود و به سبب این کشاکش‪ ،‬مقداری‬ ‫از فشارها و محدودیت های سیاس��ی‪ ،‬مرتفع و ازادی‬ ‫نسبی بر محیط مدینه حاکم شده بود‪ .‬امام صادق(ع) از این فرصت بهره گرفت و دانشگاه‬ ‫بزرگی را پی افکند که در ان شخصی ت های بسیاری در علوم گوناگون تفسیر و حدیث و‬ ‫عقاید اسالمی پرورش یافتند و از میان انان محدثانی زبردست‪ ،‬فقیهانی بزرگ و متکلمانی‬ ‫اندیش��مند برخاس��تند که هر یک در قلمرو خاصی انجام وظیفه می کردند‪ .‬زندگی امام‬ ‫صادق(ع) ابع��اد گوناگونی دار د و جدای از بعد علمی و تربیتی ان حضرت‪ ،‬بعد سیاس��ی‬ ‫شخصیت ایشان و راه و روشی که در واژگون ساختن حکومت امویان در پیش گرفت نیز‬ ‫اهمیت خاصی دارد‪ .‬امام صادق(ع) هجده سال در عصر حاکمان اموی زیست و به خاطر‬ ‫ضعفی که در این برهه از زمان بر حکومت اموی حاکم بود‪ ،‬گزند چندانی به ان حضرت‬ ‫نرسید‪ ،‬ولی در مدت شانزده سالی که با عباسیان به س��ر برد‪ ،‬سختی ها و ناگواری های‬ ‫فراوان دید و با این حال توانست چراغ اسالم را روشن و پرفروغ نگاه دارد‪.‬‬ ‫در کتاب حاضر هر دو بعد زندگی امام صادق(ع) به طور مشروح مورد بررسی قرار گرفته‬ ‫است‪« .‬امام صادق(ع) و بنی امیه» و «امام صادق (ع) و بنی عباس» عنوان فصل های این‬ ‫اثرند‪.‬چاپ نخست کتاب «پرتوی از زندگانی امام صادق(ع)» در ‪ 325‬صفحه با شمارگان‬ ‫هزار نسخه و بهای ‪ 10‬هزار و ‪ 500‬تومان بر پیشخوان کتابفروشی ها قرار گرفته است‪g .‬‬ ‫میدان‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫نمایش‬ ‫نسخه فارسی هملت‬ ‫یک کتاب در مورد امام ششم‬ ‫دیـــدار‬ ‫کتابی دیگ��ر درباره فن��ون بازیگری استانیسالوس��کی به چاپ م ی رس��د‪ .‬کتاب‬ ‫«علم بازیگری» نوش��ته س��م کوگان با ترجمه بهرنگ فرهنگ دوست منتشر می شود‪.‬‬ ‫نویسنده در این کتاب سیستم استانیسالوس��کی را در ‪ 10‬گام ساده کرده است‪« :‬کتاب‬ ‫«علم بازیگری» نوشته سم کوگان‪ ،‬درباره سیستم بازیگری استانیسالوسکی است‪ .‬این‬ ‫سیستم مشهور و شناخته ش��ده در دنیا‪ ،‬اصول و پایه اولیه ب رای رسیدن به «نقش» را به‬ ‫بازیگر ارائه می دهد‪ .‬کوگان با وجود ش��هرت بسیارش در ای ران ناش��ناخته مانده است و‬ ‫همین مساله سبب شد که من این کتاب را ترجمه کنم‪ ».‬کوگان در این کتاب سیستم‬ ‫استانیسالوسکی را در ‪ 10‬گام ساده کرده تا رسیدن به نقش توسط بازیگر بیش از پیش‬ ‫اسان ش��ود‪« .‬س��م کوگان» (‪ )1946 – 2004‬محقق‪ ،‬کارگردان و بازیگر کانادایی است‪.‬‬ ‫به رنگ فرهنگ دوست فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر از دانشکده‬ ‫سینما و تئاتر دانشگاه هنر است‪ .‬از ترجمه های منتشر شده فرهنگ دوست می توان به‬ ‫کتاب «در گشوده؛ نظریه هایی پی رامون بازیگری و تئاتر» نوشته پیتر بروک در بهار امسال‬ ‫(‪ )1391‬اشاره کرد‪ .‬کنستانتین سرگئی استانیسالوسکی (‪ )1938 – 1863‬کارگردان‪ ،‬بازیگر‬ ‫و مدیر تئاتر مشهور روسی است‪ .‬مهم ترین شهرت او ابداع «بازیگری سیستم» است که‬ ‫تاثیر بسیاری بر فنون بازیگری در کل دنیا داشت‪ .‬استانیسالوسکی از هنرمندانی است‬ ‫که ب رای بازیگر ارزش فراوانی قائل است‪ .‬مجموع نظ رات وی در این باب در کتاب هایش‬ ‫«زندگی من در هنر» و «اماده س��ازی بازیگر» امده اس��ت‪ .‬این نظریات ب رای نخستین‬ ‫بار توسط دو تن از ش��اگردان استانیسالوس��کی به نام های میخاییل چخوف و ریچارد‬ ‫بولسالوسکی در امریکا تدریس شد‪.‬‬ ‫به جز ترجمه و انتشار دو کتاب تالیفی خود استانیسالوسکی‪ ،‬تاکنون کتاب های‬ ‫«استانیسالوس��کی و تاثیر او بر تئاتر ای ران» نوشته جمشید جهانزاده‪« ،‬بازیگری مدرن‬ ‫و بازنگری سیس��تم بازیگری استانیسالوسکی» نوش��ته مجید کریمی‪« ،‬نقش خوب‪:‬‬ ‫مصاحب ه ای با دکتر فریدون پارسانژاد درباره استانیسالوسکی» نوشته منصور میرزابابایی‪،‬‬ ‫«تئوری استانیسالوسکی در پرورش هنرپیشه» نوشته پرویز تاییدی‪« ،‬استانیسالوسکی‬ ‫سر تمرین تئاتر» نوشته واسیلی توپوروکوف و ترجمه مستوره خضرایی و چند عنوان دیگر‪،‬‬ ‫درباره سیستم بازیگری استانیسالوسکی در ای ران منتشر شده است‪g .‬‬ ‫پرتوی از زندگانی امام صادق(ع)‬ ‫ژورنالیست علیه امیر‬ ‫وقتی حاشیه بر متن دربی چربید‬ ‫دربی ‪ 76‬اگر از نظر فوتبالی چیز خاصی نداشت‬ ‫و متن ان بس��یار خسته کننده و کس��ل کننده بود‪ ،‬از‬ ‫نظر حاش��یه بس��یار پ ر بار بود‪ .‬پس از جنگ کالمی‬ ‫ مدیرعام�لان دو باش��گاه‪ ،‬قلع ه نویی ه��م در مقابل‬ ‫روزنامه ن��گاران ق��رار گرفت‪« .‬اجنبی پرس��ت»؛ این‬ ‫جدیدترین کلید واژه مناقش��ه میان امیر قلع ه نویی و‬ ‫روزنامه نگاران اس��ت و س��ر اغاز پرونده ای که اکنون‬ ‫قطر صفحاتش بی ش��مار اس��ت‪ .‬همه چیز از دربی‬ ‫ته ران شروع شد؛ مس��ابقه ای که سطح کیفی ان به‬ ‫دل هی چ کس ننشست و باعث شد انتقادات بی شماری‬ ‫از نحوه بازی دو تیم ارائه ش��ود‪ .‬این انتقادات حتی با‬ ‫جمله ای از کارلوس کی روش همراه ش��د و جمله ای که در ان عنوان ش��د س��طح بازی‬ ‫به گونه ای بود که اگر وسط مسابقه به خوردن قهوه یا رفتن به سینما هم اقدام می کردی‬ ‫در بازگشت چیزی را از دس��ت نمی دادی‪ ...‬وقتی دامنه انتقادات باال گرفت و روزنامه ای‬ ‫قلع ه نویی را به عنوان بازنده هفته انتخاب کرد‪ ،‬انگاه قلع ه نویی به شیوه خودش واکنش‬ ‫نشان داد‪« :‬امیر قلع ه نویی ببرد‪ ،‬مس��اوی کند یا ببازد‪ ،‬هر نتیجه ای که بگیرد دشمنان‬ ‫قسم خورده قلع ه نویی و قلم های اجنبی پرست کار خودش��ان را بلدند و می دانند که چه‬ ‫چیزی را بگویند‪ .‬طبیعی است که انها از عملکرد قلع ه نویی ناراحت باشند‪ .‬ما حتی قهرمان‬ ‫هم بشویم انها به این کارشان ادامه می دهند‪ ».‬استفاده از کلمه اجنبی پرست باعث شد که‬ ‫روزنامه نگاران واکنش نشان دهند و دامنه این اعتراض ها حتی به برنامه نود هم کشیده‬ ‫شد؛ جایی که چند روزنامه نگار روی خط امدند و به نوع نگاه سرمربی استقالل اعتراض‬ ‫کردند‪ ،‬البته امیر قلع ه نویی ب رای واژه اجنبی پرست معنای مخصوصی را ارائه می دهد و‬ ‫می گوید که منظور او از این واژه این است که واکنش ها در مقابل شکست مربیان داخلی‬ ‫و خارجی یکسان نیس��ت و دوست داش��تن مربیان خارجی باعث می شود که در مقابل‬ ‫شکس ت های مشابه میان مربیان خارجی و داخلی تبعیض قائل شوند‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫چهل شمع برای‬ ‫تئاترشهر‬ ‫بودنت؛یعنی تئاتر نفس می کشد‬ ‫دیـــدار‬ ‫این روزها که ب��ازار فروش بلی ت های جش��نواره تئاتر‬ ‫فجر گرم اس��ت‪ ،‬می ت��وان به دنبال بهانه ای ب��ود ب رای یاد‬ ‫کردن از ان ساختمان زیبا‪ .‬بی شک همه انهایی که روزگاری‬ ‫مسیر خیابان انقالب را تا چهارراه ولی عصر(عج) مشتاقانه‬ ‫ط��ی کرده ان��د و از دیدن کتاب ه��ای پش��ت ویترین های‬ ‫کتابفروش��ی ها مقابل دانش��گاه غرق در لذت ش��ده اند یا‬ ‫حتی از ان سمت ش��مالی میدان با اشتیاق بستنی چندین‬ ‫و چند رنگ خریده اند‪ ،‬این س��اختمان را خوب می شناسند‪.‬‬ ‫همان جا که با اشتیاق می شد پش��ت گیشه ایستاد و بلیت‬ ‫خرید‪ .‬حاال سالن چهارسو‪ ،‬کارگاه نمایش‪ ،‬قشقایی یا سایه‪،‬‬ ‫بسیار س��ردتر از ان چیزی اس��ت که تصورش را می کنیم‪.‬‬ ‫از ساخت و سازهای چهارس��وی چهارراه که بگذریم و حتی‬ ‫الودگی کش��نده هوا را هم که نادیده بگیریم یا حتی از جو‬ ‫غیر فرهنگی پارک دانشجو هم که چشم پوشی کنیم‪ ،‬دیگر‬ ‫هی چ چیز مثل قبل نمی ش��ود و ظاه را این شهر تئاتر ندارد‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود که روزگاری این بنا مهد هن��ر نمایش ای ران‬ ‫بوده است‪ .‬از اسامی بسیار بزرگی در کنار این ساختمان نام‬ ‫برده می شود؛ اسامی که لرزشی از شوق به اندام ه ر کسی که‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫باالتر از عشق‬ ‫نامزدهای اسکار فرانسوی معرفی شدند‬ ‫‪80‬‬ ‫شیفته نمایش اس��ت می اندازد؛ عزت اهلل انتظامی‪ ،‬جمشید‬ ‫مش��ایخی‪ ،‬علی نصیریان و حت��ی انهایی که نامش��ان با‬ ‫تمام بزرگی از خاطر ما رفته اس��ت‪ .‬مثل اینک��ه روح هزاران‬ ‫تماشاچی و بازیگر که در این سال ها از پله های مقابل بنا باال‬ ‫رفته اند و به تماشا یا بازی نشسته اند همان جا منجمد شده و‬ ‫نجواکنان ما را قسم می دهد که به داد خاطره ها و یادهاشان‬ ‫برسیم‪ .‬از نوستالژی و خاط رات که بگذریم سکوت سالن ها‬ ‫و خلوتی پشت گیشه حتی در روزهای تخفیف ‪ 50‬درصدی‬ ‫و نیز با وجود تخفی ف های دانش��جویی خود نشانگر سردی‬ ‫صحنه هاست که حتی با سیستم های حرارتی پیچیده هم‬ ‫نمی تواند گرم ش��ود و تنها نف س های بازیگر و تماش��اچی‬ ‫است که به ان گرما می بخشد‪ .‬روزگاری نه چندان دور‪ ،‬تنها‬ ‫‪ 40‬س��ال پیش‪ ،‬این بنای مدور زیبا که گویی چشم هایش‬ ‫را به سوی بلندی های همیش��ه پایدار ته ران گشوده است‪،‬‬ ‫از خانه ش��هرداری به تئاترش��هر تغییر نام پیدا کرد‪ .‬حاصل‬ ‫تالش و برنامه ریزی امیرحس��ین س��ردار افخمی در هفتم‬ ‫بهمن ماه ‪ 1351‬می زبان «باغ البالوی» چخوف بود که با بازی‬ ‫ی هاشمی‪ ،‬فهیمه‬ ‫داریوش فرهنگ‪ ،‬سوسن تسلیمی‪ ،‬مهد ‬ ‫راستکار و پرویز پورحسینی به عنوان نخستین نمایش این‬ ‫سالن تئاتر روی صحنه رفت‪ .‬این بنا ان روزها تنها یک سالن‬ ‫داشت که پس از پیروزی انقالب اسالمی و تغییر تولیت ان‬ ‫از س��ازمان رادیو و تلویزیون ای ران به وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی و با سرمایه گذاری های این وزارتخانه چند سالن به‬ ‫این مجموعه اضافه ش��د که امروز تنها چهار سالن ان قابل‬ ‫بهره برداری اس��ت‪ .‬جدا از همه گفته ها‪ ،‬این روزها تئاترشهر‬ ‫‪ 40‬س��اله می ش��ود؛ چهل س��الگی که چهره اش را نه تنها‬ ‫تکیده تر می کند‪ ،‬بلکه مرگ خاطره های تمام انسان هایی را‬ ‫که با شوق‪ ،‬اندوه‪ ،‬اشک و خنده به استقبال جهانی به دور از‬ ‫واقعی ت های سخت یا لبریز از تخی ل های لذتبخش رفته اند‬ ‫را تداعی گر اس��ت‪ .‬جهانی که امروز تا به ان وارد می شوی‬ ‫س��رمای گزنده ای احس��اس می کنی که حتی از س��رمای‬ ‫ناظر بودن بر مزاحمت های خیابانی‪ ،‬معتادان حاشیه پارک‪،‬‬ ‫ورودی شلوغ و ازاردهنده مترو و کارتن خواب های دراز کشیده‬ ‫روی صندلی های دور اس��تخر هم ازار دهنده تر است‪ .‬شاید‬ ‫چهل شمع به یادبود چهل سال درد و لبخند یاری کننده این‬ ‫روزهای سرد باش��د‪ ...‬ب رای خیلی از ما ساختمان تئاترشهر‬ ‫نماد هنر است‪ ،‬هرگاه که از کنار ان عبور می کنیم‪ ،‬خیالمان‬ ‫راحت می شود که هنوز تئاتر در گوشه ای از این شهر نفس‬ ‫می کشد‪ ،‬گیریم که این نف س ها به شماره افتاده باشد‪ ،‬ولی‬ ‫باز هم همی��ن که زنده اس��ت و نفس می کش��د‪ ،‬غنیمت‬ ‫اس��ت‪ .‬تولدت مبارک نمادهنر در ش��هر ما‪ ،‬تولدت مبارک‬ ‫تئاترشهر‪g ...‬‬ ‫داس��تان دو زن مس��ن‪ ،‬اصلی ترین رقابت در جشنواره‬ ‫سینمایی سزار است که به اسکار فرانسه مشهور است‪ .‬یکی‬ ‫داستان زن مسنی است که بیمار می ش��ود و از پا می افتد و‬ ‫واکنش همس��رش در مقابل او که بن مایه فیلم عش��ق به‬ ‫ل هانکه‪ ،‬کارگردان مشهور اتریشی است‪.‬‬ ‫کارگردانی میشایی ‬ ‫هانکه پیش از این ب رای درام «پنهان» (‪ )2005‬و «روبان سفید»‬ ‫(‪ )2009‬نامزد جایزه سزار شده بود‪.‬‬ ‫اما زن مسن دوم در این داستان به نظر شادتر است‪ .‬این‬ ‫داستان زنی میانسال است که به شکلی اسرارامیز به گذشته و‬ ‫دوران مدرسه بازمی گردد‪ .‬داستانی که یاداور «پگی سو ازدواج‬ ‫کرد» فرانسیس فورد کوپوال است‪ .‬این هم خالصه داستان‬ ‫«کامیل به عقب برمی گردد» است‪ .‬این فیلم اولین بار ماه مه‬ ‫در بخش دو هفته کارگردانان جشنواره کن به نمایش درامد و‬ ‫با استقبال منتقدان روبه رو شد؛ فیلمی که در سزار هم به نوعی‬ ‫شگفتی ساز بود و توانست در نامزدی های معرفی شده از همه‬ ‫حتی عشق پیشی بگیرد و در ‪ 11‬بخش شانس گرفتن جایزه‬ ‫داشته باشد‪ .‬فیل م «عشق» و فیلم «خداحافظ ملکه من» نیز‬ ‫موفق به کس��ب نامزدی در ‪ 10‬بخش جوایز سینمایی سزار‬ ‫ش��دند‪.‬در بخش بهترین فیلم‪« ،‬عشق» ساخته «میشاییل‬ ‫ هانکه»‪« ،‬کامیل به عقب برمی گردد» از «نوامی لووفسکی»‪،‬‬ ‫«استخوان و زنگار» ساخته «ژاک ائودیار»‪« ،‬خداحافظ ملکه ‬ ‫من» ب��ه کارگردانی «نبوا ژاک��و»‪« ،‬در خانه» از «فرانس��وا‬ ‫اوزون»‪« ،‬موتورهای مقدس» به کارگردانی «لئو کاراکس» و‬ ‫فیلم «نام» به کارگردانی «متئو دالپورته» نامزد کسب جایزه‬ ‫معتبر سینمایی سزار شدند‪« .‬میشاییل هانکه» (عشق)‪« ،‬نب وا‬ ‫ژاکو»‪« ،‬نوامی لووفسکی»‪« ،‬فرانسوا اوزون»‪« ،‬ژاک ائودیار»‪،‬‬ ‫«لئو کاراکس» و «اس��تفن فریز» ب رای فیلم «چند دقیقه از‬ ‫بهار» به عنوان نامزدهای دریافت جای��زه بهترین کارگردانی‬ ‫جوایز سزار معرفی شدند‪ .‬در بخش بهترین فیلم خارجی که‬ ‫با عدم نامزدی فیلم «عشق» همراه بود‪ ،‬فیلم های «ارگو»‪،‬‬ ‫«کله شق»‪« ،‬اسلو‪ 31 ،‬اوت»‪« ،‬سهم فرشتگان» ساخته «کن‬ ‫لوچ»‪« ،‬رسوایی سلطنتی» به کارگردانی «نیکوالی ارسل»‬ ‫و «فرزندان ما» س��اخته «ژاکلین الفوس» نامزدهای کسب‬ ‫جایزه بهترین فیلم خارجی ش��دند‪ .‬در بخش بهترین بازیگر‬ ‫مرد «جرمی رنر» ب رای نقش افرینی در فیلم «کلوکلو»‪« ،‬ژان‬ ‫س ترینتیگنت» (عشق)‪« ،‬فابریس لوچینی» (در خانه)‪،‬‬ ‫لوئی ‬ ‫«وینس��نت لنیدون» (چند دقیقه از بهار)‪« ،‬دنیس الوانت»‬ ‫(موتورهای مقدس) و «پاتریک برول» (نام) نامزد کسب جایزه‬ ‫سزار هستند‪ .‬در بخش بهترین بازیگر زن نیز «ماریو کوتیالر»‬ ‫ب رای بازی در فیلم «استخوان و زنگار»‪« ،‬امانوئال ریوا» (عشق)‬ ‫و «نوامی لووفسکی» از مهمترین نامزدهای کسب جایزه سزار‬ ‫محسوب می شوند‪« .‬میش��اییل هانکه» نیز ب رای نگارش‬ ‫فیلمنامه «عشق» نامزد کس��ب جایزه سزار شد‪ .‬همچنین‬ ‫در این بخش «نوامی لووفسکی» و «لئو کاراکس» از دیگر‬ ‫نامزدهای مطرح محسوب می شوند‪ .‬مراسم ساالنه اعطای‬ ‫جوایز فیلم سزار روز ‪ 22‬فوریه برگزار می شود‪g .‬‬ ‫_____‬ ‫قاب‬ ‫گزارش تصویری از افتتاحیه‬ ‫جشنوارهفیلمفجر‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪161‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازا ر‬ ‫تعاون کار و رفاه نتوانست از عملکرد تعاونی های اعتباری دفاع‬ ‫کند‪ ،‬گفت‪« :‬بانک مرکزی معتقد اس��ت که موسسات مالی و‬ ‫اعتباری باید زیر نظر این بانک باشند که سخن درستی است و‬ ‫همه قبول دارند ولی در کل‪ ،‬مسئوالن بانک مرکزی دید خوبی‬ ‫نس��بت به تعاونی های اعتباری ندارند و بازمانده تعاونی های‬ ‫اعتباری ازاد در حال حاض��ر تعاونی ثامن اس��ت که در اینده‬ ‫به بانک تبدیل خواهد ش��د و عمال‪ ،‬دیگر تعاونی اعتبار ازادی‬ ‫وجود نخواهد داشت‪ ».‬وی افزود‪« :‬تعاونی های اعتبار موجود‪،‬‬ ‫مربوط به گروه های شغلی و صنفی اس��ت که بسیاری از انها‬ ‫تک شعبه ای هستند‪».‬‬ ‫مدیرعامل تعاونی ثامن خبرداد‬ ‫برای بانک شدن مشکلی نداریم‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪162‬‬ ‫مدیرعامل تعاونی ثامن با اشاره به اینکه در اینده نزدیک‬ ‫این تعاونی به بانک تبدیل می ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬برخی مسئوالن‬ ‫اعتقادی به تعاونی ها نداش��ته و با این شرایط رسیدن به سهم‬ ‫‪ 15‬درصدی از بازار پولی توس��ط تعاونی ها ممکن نیس��ت‪».‬‬ ‫محمد حسین نظری توکلی با اش��اره به تغییر نام تعاونی ثامن‬ ‫االئمه به تعاونی ثامن‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬در راستای بخشنامه‬ ‫بانک مرکزی این تغییر انجام ش��ده و برای مسئوالن تعاونی‬ ‫سخت است مجموعه ای که به نام مبارک امام هشتم(ع) مزین‬ ‫بود‪ ،‬تغییر کند و اکنون کلمه «االئمه» ان حذف شده است‪».‬‬ ‫وی افزود‪ 18« :‬دی ماه سال ‪ 1376‬این مجموعه در مشهد اغاز‬ ‫به کار کرد و به همین علت استفاده از نام مبارک امام رضا (ع)‬ ‫یک موضوع عقیدتی برای مس��ئوالن این مجموعه اس��ت‪».‬‬ ‫مدیرعامل تعاونی اعتبار ثامن با بیان اینکه اولین مجموعه ای ‬ ‫هستیم که براساس ضوابط بانک مرکزی نام خود را تغییر داده‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬در این راستا تابلوهای تعاونی در سطوح کشور نیز تغییر‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫فعالیت با بیش از ‪ 600‬شعبه و ‪ 5‬هزار پرسنل‬ ‫این فع��ال تعاونی ها‪ ،‬در مورد عملک��رد پولی و مالی و‬ ‫میزان تسهیالت دهی و جذب سپرده تعاونی ثامن بیان داشت‪:‬‬ ‫«‪ 15‬سال از شروع فعالیت این تعاونی اعتبار می گذرد که البته‬ ‫از ابتدا در خراسان رضوی فعالیت داشت و از سال ‪ 79‬به بعد‬ ‫در تمام کشور شعب خود را گسترش داد و هم اکنون بیش از‬ ‫‪ 600‬شعبه و پنج هزار پرسنل دارد‪ ».‬وی افزود‪« :‬سعی شده‬ ‫عالوه بر توجه به جذب س��پرده‪ ،‬به صورت مردمی فعالیت‬ ‫کنیم و به همین دلیل بی��ش از ‪ 16‬هزار میلیارد تومان منابع‬ ‫وجود دارد که این میزان بیش��تر از مناب��ع برخی بانک های‬ ‫خصوصی است و تقریبا به همان میزان تسهیالت پرداخت‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫فراهم بودن شرایط برای تبدیل تعاونی اعتبار به بانک‬ ‫نظری توکلی در خصوص وضعیت تعاونی به منظور تبدیل‬ ‫شدن به بانک تصریح کرد‪« :‬تکالیف بانک مرکزی در حد توان‬ ‫رعایت ش��ده و در توافقاتی که انجام شد‪ ،‬میزان سپرده قانونی‬ ‫برای تبدیل وضعیت واریز شده و بازرس��ان بانک مرکزی نیز‬ ‫گزارشات مربوطه را تهیه کرده و این مجموعه تاکنون تخلفی‬ ‫نداشته است‪ ».‬وی با بیان اینکه قول مساعد مسئوالن بانک‬ ‫مرکزی برای تبدیل ش��دن تعاونی اعتبار ثامن به بانک گرفته‬ ‫شده است‪ ،‬بیان داشت‪« :‬این موضوع در جلسه شورای پول و‬ ‫‪82‬‬ ‫اعتبار مطرح خواهد شد و در حال حاضر نیز تمامی شرایط برای‬ ‫بانک شدن این مجموعه فراهم اس��ت‪ ».‬به گفته مدیرعامل‬ ‫تعاونی اعتبار ثامن؛ پس از موافق��ت اصولی و اخذ مجوز الزم‬ ‫برای مجموعه‪ ،‬باید س��رمایه اولیه مورد نظر بانک مرکزی و‬ ‫سپرده قانونی تامین شود‪ .‬وی یکی از ویژگی های تعاونی اعتبار‬ ‫ثامن را تعاونی بودن ان دانست و گفت‪« :‬عمده سهامداران این‬ ‫مجموعه افراد حقیقی هستند و با مبالغ بسیار پایین کار خود را‬ ‫شروع کرده اند‪ ».‬مدیرعامل اتحادیه تعاونی های اعتبار افزود‪:‬‬ ‫«‪ 30‬درصد سرمایه اولیه مجموعه برای بانک شدن از طریق‬ ‫پذیره نویس��ی در بورس تامین خواهد ش��د و از دید مجموعه‬ ‫مشکلی برای بانک ش��دن وجود نداش��ته و مباحث اداری ان‬ ‫انجام شده است‪».‬‬ ‫ش�اید وزارت تع�اون کار و رف�اه اعتق�ادی به‬ ‫تعاونی اعتبار ندارد‬ ‫نظ��ری توکل��ی در خص��وص انح�لال ی��ا ادغ��ام‬ ‫تعاونی های اعتب��ار با یکدیگر توس��ط بانک مرک��زی عنوان‬ ‫کرد‪« :‬تعاونی های اعتباری ازاد در گذش��ته ایجاد ش��دند و به‬ ‫دلیل عدم حمایت کاف��ی وزارت تعاون��ی کار و رفاه اجتماعی‬ ‫موجب چنین وضعیتی ش��د‪ ،‬در حالی که بیش��ترین خدمات‬ ‫خرد به توده مردم از طریق این تعاونی ها انجام می ش��ود‪ ،‬اما‬ ‫اکنون ش��رایط برای فعالیت انها فراهم نیس��ت‪ ».‬وی تاکید‬ ‫کرد‪« :‬عمده تس��هیالت خرد را تعاونی ه��ای اعتبار پرداخت‬ ‫می کنند و بی��ش از ‪ 80‬درصد متقاضیان خواهان تس��هیالت‬ ‫زیر ‪ 20‬میلیون تومان بوده که مربوط به عامه مردم اس��ت‪».‬‬ ‫مدیرعامل اتحادی��ه تعاونی ه��ای اعتباری ازاد در پاس��خ به‬ ‫این س��وال که چرا وزارت تع��اون پس از ادغام ب��ا وزارت کار‬ ‫و رف��اه از تعاونی های اعتباری حمایت نک��رد و عمال اینگونه‬ ‫تعاونی ها در حال افول هستند‪ ،‬بیان داشت‪« :‬شاید مسئوالن‬ ‫این وزارتخانه ب��ه ماندن و فعالیت تعاونی ه��ای اعتبار اعتقاد‬ ‫نداش��ته و به همین دلیل روی دیگ��ر تعاونی هایی با گرایش‬ ‫تولیدی و خدماتی تمرکز کرده باش��ند اما عمال در این بخش‬ ‫اقدام حمایتی وجود نداشته است‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬در مقطعی‬ ‫وزارت تعاون سابق مجوزهای زیادی را در عرصه تعاونی های‬ ‫اعتباری ص��ادر کرد ک��ه در ح��ال حاضر برخی به موسس��ه‬ ‫مالی و اعتباری تبدیل شدند‪».‬‬ ‫بانک مرکزی دید خوبی نسبت به تعاونی اعتبار ندارد‬ ‫مدیرعامل تعاون��ی اعتباری ثامن با بی��ان اینکه وزارت‬ ‫تامین ‪ 30‬درصد سرمایه از طریق پذیره نویسی‬ ‫در بورس‬ ‫مدیرعامل اتحادیه تعاونی های اعتباری ازاد کش��ور در‬ ‫خصوص س��رمایه مورد نیاز برای تبدیل شدن به بانک طبق‬ ‫ضوابط بانک مرکزی گفت‪ 400« :‬میلیارد تومان سرمایه اولیه‬ ‫مورد نیاز است که تاکنون بخشی از این سرمایه تامین شده و‬ ‫پس از صدور موافقت اصولی و مجوز اولیه ‪ 30‬درصد ان نیز از‬ ‫طریق پذیره نویسی عمومی تامین خواهد شد‪».‬‬ ‫تحقق س�هم ‪ 15‬درصدی تعاونی از ب�ازار مالی‬ ‫غیر ممکن است‬ ‫نظری توکلی در پاسخ به این سوال که طبق قانون برنامه‬ ‫پنجم توسعه باید ‪ 15‬درصد از سهم بازار پولی و مالی کشور در‬ ‫اختیار تعاونی های اعتبار قرار گیرد ایا باتوجه به رویکرد بانک‬ ‫مرکزی نسبت به تعاونی های اعتباری این هدف محقق خواهد‬ ‫شد؟ بیان داشت‪« :‬در عمل برای تحقق این هدف اقدام مناسبی‬ ‫صورت نگرفته است؛ هم اکنون سهم تعاونی های اعتبار از بازار‬ ‫پولی و مالی بسیار پایین تر است‪ ».‬وی افزود‪« :‬با رویکرد فعلی‬ ‫بانک مرکزی و نهادهای مربوطه تحقق این هدف غیر ممکن‬ ‫است‪ ».‬مدیرعامل اتحادیه تعاونی های اعتباری ازاد در پاسخ‬ ‫به این سوال که برای افزایش سهم تعاونی ها از بازار پولی بهتر‬ ‫اس��ت تعاونی های اعتبار افزایش یابند ی��ا بانک های تعاونی‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬تعاونی ه��ای اعتبار اگر طبق ضواب��ط بانک مرکزی‬ ‫فعالیت کنند به تدریج می توانند به بانک تبدیل شوند یا اینکه‬ ‫با ادغام توافقی چند تعاونی اعتبار‪ ،‬بانک تعاونی برای رسیدن‬ ‫به این سهم تاسیس شود‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬طرحی توسط‬ ‫وزارت تعاون سابق برای بانک تعاونی سهامی عام تدوین شد که‬ ‫هیچ گاه عملیاتی نشد و بانک مرکزی هم از ان حمایت نکرد‪».‬‬ ‫نظری توکلی افزود‪« :‬اگر اقتصاد را ب��ه خرد و کالن تفکیک‬ ‫کنیم‪ ،‬تعاونی ها و موسسات اعتباری در پرداخت تسهیالت خرد‬ ‫موفق تر بوده اند‪ ،‬زیرا عملکرد روان تر و ساده تری دارند‪ ،‬در حالی‬ ‫که برخی بانک ها چندان منابع و وقت خ��ود را برای پرداخت‬ ‫تسهیالت خرد صرف نمی کنند‪».‬‬ ‫‪ 85‬درصد تسهیالت در بخش خرد ارائه شده است‬ ‫وی در خصوص تداوم رویکرد حمایت از تعاونی ها‪ ،‬پس‬ ‫از تبدیل وضعیت این مجموعه به بانک نیز تصریح کرد‪« :‬نگاه‬ ‫ما به بخش تعاون ویژه است و مطمئنا در صورت تبدیل شدن به‬ ‫بانک این رویکرد ادامه خواهد داشت و هر مجموعه ای بتواند در‬ ‫خدمت عموم مردم باشد ارزش و جایگاه بیشتری دارد و باتوجه‬ ‫به اینکه ما همراه خوبی در این راستا به دست اورده ایم قطعا این‬ ‫رویکرد را حفظ خواهیم کرد‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬هم اکنون ‪85‬‬ ‫درصد تسهیالت برای بخش خرد اختصاص در نظر گرفته شده‬ ‫و در صورت تبدیل شدن به بانک به تسهیالت این بخش توجه‬ ‫ویژه ای خواهد شد‪ ».‬مدیرعامل اتحادیه تعاونی های اعتباری‬ ‫ازاد در پاسخ به این سوال که چشم انداز بازار پولی و مالی توسط‬ ‫تعاونی ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ اظهار داشت‪« :‬به هر حال‬ ‫باید تعاونی های اعتبار بیش از پیش توسط مسئوالن مربوطه‬ ‫حمایت شده و اجازه بدهند مردم از خدمات تعاونی های اعتبار‬ ‫بهره مند شوند‪g».‬‬ ‫در دومین کنگره جهانی کارگزاران‬ ‫مسلمان روابط عمومی‬ ‫روابط عمومی‬ ‫بانک مهر اقتصاد جایزه‬ ‫ویژه مسئولیت اجتماعی‬ ‫را دریافت کرد‬ ‫جایزه ویژه مسئولیت های اجتماعی در دومین کنگره‬ ‫جهانی کارگزاران مس��لمان روابط عمومی به دلیل دستیابی‬ ‫به دس��تاوردهای ارمانی روابط عمومی به بانک مهر اقتصاد‬ ‫اهدا شد‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد؛ ابراهیم‬ ‫صفرلکی‪ ،‬رئیس اداره کل روابط عمومی با اش��اره به اینکه‬ ‫مش��ارکت در برنامه های عام المنفعه یکی از رس��الت های‬ ‫روابط عمومی بانک مهر اقتصاد است‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬رعایت‬ ‫مولفه های اخالقی در حیات اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬سیاس��ی و‬ ‫مشارکت در برنامه های عام المنفعه می تواند مفاهیم اطالعات‬ ‫و پیچیدگی هایی که مردم از درک ان عاجز هستند را تسهیل‬ ‫کند و این مفاهیم را با ظرافت و زیبایی کارشناسانه به مردم‬ ‫انتقال دهد‪ ».‬وی افزود‪« :‬در جهان امروز‪ ،‬مشارکت در حیات‬ ‫اجتماع��ی روابط عمومی ه��ا اهمیت فراوان��ی دارد‪ ،‬چرا که‬ ‫تحقیقات ثابت کرده از یک س��و با افزایش مشارکت‪ ،‬میزان‬ ‫رضایتمندی بیشتر می شود و از سویی دیگر با اعمال عدالت‬ ‫تولیدی و توزیعی‪ ،‬موجبات شناخت بیشتر و بهتر سازمان ها‬ ‫فراهم می شود‪ ».‬صفرلکی حمایت از نمایشگاه ها‪ ،‬همایش ها‪،‬‬ ‫کنفرانس ها و کنگره های برگزار ش��ده در حوزه اقتصادی و‬ ‫ی کشور در حوزه بانکداری‬ ‫بانکی‪ ،‬حمایت از رخدادهای علم ‬ ‫ اسالمی‪ ،‬بهره گیری از ظرفیت متخصصان حوزه و دانشگاه‬ ‫در راس��تای تدوین مدل جامع بانکداری اس�لامی و اجرای‬ ‫برنامه های عملیاتی به منظور پیاده سازی این مدل‪ ،‬حمایت از‬ ‫برگزاری کنگره یادواره شهدا در سطح کشور‪ ،‬حمایت از المپیاد‬ ‫ورزش های همگانی دانشجویان‪ ،‬حمایت از برگزاری کنفرانس‬ ‫پیش��گیری از تقلب و سوءاس��تفاده مالی‪ ،‬حمایت از صنعت‬ ‫هواپیمایی کشور‪ ،‬حمایت از برگزاری همایش جایزه مدیریت‬ ‫س�لامت اداری و همچنین اعطای تس��هیالت و پرداخت‬ ‫وام های قرض الحس��نه را از اهم اقدامات این بانک در حوزه‬ ‫مسئولیت های اجتماعی عنوان کرد‪ .‬براساس این گزارش؛ در‬ ‫پی برگزاری موفق نخستین دوره این کنگره در کواالالمپور‬ ‫مالزی‪ ،‬دومین کنگره جهانی کارگزارن مسلمان روابط عمومی‬ ‫با حضور فعاالن مس��لمان روابط عمومی ‪ 30‬کشور جهان با‬ ‫شعار «روابط عمومی اسالمی‪ ،‬مسئولیت پذیری‪ ،‬کارامدی و‬ ‫اخالق مداری» و با هدف ایجاد بستری مناسب برای افزایش‬ ‫همگرایی و تعامل بین فعاالن مسلمان روابط عمومی های‬ ‫سراسر جهان در ایران برگزار شد‪g.‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪162‬‬ ‫مدیرعامل همراه اول خبر داد‬ ‫پایان بزرگترین پروژه مخابراتی کشور‬ ‫مدیرعام��ل هم��راه اول از پای��ان بزرگتری��ن پروژه‬ ‫مخابراتی کش��ور خب��ر داد‪ .‬طی مراس��می ک��ه در مرکز‬ ‫همایش های برج میالد برگزار ش��د‪ ،‬پایان نوسازی شبکه‬ ‫اپراتور اول اعالم شد‪ .‬صدوقی با اش��اره به پروژه نوسازی‬ ‫ش��بکه اظهار ک��رد‪« :‬این پ��روژه با س��رمایه گذاری ‪363‬‬ ‫میلیون یورویی طی دو س��ال انجام ش��ده اس��ت‪ .‬اصالح‬ ‫س��اختار و توپولوژی ش��بکه از طریق به کارگیری فناوری‬ ‫جدید‪ ،‬افزای��ش ظرفی��ت و قابلیت موجود ش��بکه‪ ،‬بهبود‬ ‫سرویس دهی و ارتقای کمی و کیفی سبد محصوالت همراه‬ ‫اول از عمده ترین اهداف پروژه نوس��ازی شبکه همراه اول‬ ‫است‪ ».‬وی با بیان اینکه پروژه نوسازی در ‪ 31‬استان کشور‬ ‫انجام شده‪ ،‬گفت‪« :‬ظرفیت مراکز ثبت سیمکارت(‪)HLR‬‬ ‫از ‪ 30‬میلیون مش��ترک به ‪ 60‬میلیون‪ ،‬مراکز سوئیچ از ‪45‬‬ ‫میلیون مشترک به ‪ 68‬میلیون و ظرفیت ‪ IN‬از ‪ 20‬میلیون‬ ‫مشترک به ‪ 40‬میلیون مش��ترک افزایش یافته است‪ ».‬او‬ ‫افزود‪« :‬ظرفیت ارس��ال پیامک پس از نوسازی از ‪ 10‬هزار‬ ‫پیام در ثانیه به ‪ 40‬هزار پیام و ظرفیت ‪ GPRS‬از ‪ 18‬صدم‬ ‫گیگابیت در ثانیه به ‪ 2/2‬گیگابیت افزایش داش��ته است‪».‬‬ ‫مدیرعام��ل همراه اول با اش��اره به جایگاه ای��ن اپراتور در‬ ‫جهان گفت‪« :‬همراه اول در کشور و خاورمیانه از نظر تعداد‬ ‫مشترک در جایگاه نخست قرار دارد‪ .‬همچنین اپراتور اول‬ ‫در بین ‪ 983‬اپراتور موجود در جهان از نظر تعداد مشترکین‬ ‫دائمی در جایگاه هفدهم و از نظر تعداد کل مش��ترکین در‬ ‫جایگاه بیست و ششم ایس��تاده است‪ ».‬صدوقی به تشریح‬ ‫جایگاه همراه اول در رتبه بندی یکصد ش��رکت برتر کشور‬ ‫در سال ‪ 90‬پرداخت و اظهار کرد‪« :‬شرکت ارتباطات سیار‬ ‫ایران از نظر باالترین ارزش بازار رتب��ه دوم‪ ،‬از نظر میزان‬ ‫درام��د (در بین ش��رکت های غیرهولدینگ) رتبه س��وم و‬ ‫از نظر س��وداوری هم رتبه سوم را داراس��ت‪ ».‬صدوقی در‬ ‫ادامه با اشاره به دس��تاوردها و افتخارات سال ‪ 91‬و با تاکید‬ ‫بر اینکه این اپراتور در توسعه بازار و سبد محصوالت موفق‬ ‫ب��وده از راه اندازی انجمن دوس��تداران فوتبال‪ ،‬س��رویس‬ ‫همراهان اول‪ ،‬بس��ته های پیامک فارس��ی‪ ،‬ارتقای کیفیت‬ ‫وبگردی مش��ترکین‪ ،‬س��رویس جم��ع اوری کمک های‬ ‫مردمی‪ ،‬راه اندازی س��امانه جامع خدمات‪ ،‬بس��ته ترکیبی‬ ‫توشه همراه‪ ،‬طرح هزاران لبخند‪ ،‬طرح ‪ 5+55‬و راه اندازی‬ ‫سرویس پیک تماس در سال جاری خبر داد‪ .‬وی در ادامه با‬ ‫بیان اینکه جیرینگ همراه اول حدود ‪ 25‬میلیون مشترک‬ ‫فعال دارد گفت‪« :‬در سال جاری از طریق شرکت جیرینگ‬ ‫با چهار بانک س��ینا‪ ،‬ملی‪ ،‬انصار و پس��ت بانک جهت ارائه‬ ‫خدمات بانکی همراه (همبانک) ق��رارداد همکاری منعقد‬ ‫شده اس��ت‪ ».‬او در خصوص ش��رکت مبین نت نیز گفت‪:‬‬ ‫«مبین نت که ‪ 40‬درصد س��هام ان در اختی��ار همراه اول‬ ‫اس��ت‪ ،‬هم اکنون حدود ‪ 400‬هزار مش��ترک دارد و اپراتور‬ ‫غالب محسوب می ش��ود‪ ».‬صدوقی از افتتاح هشت مرکز‬ ‫تماس در اس��تان های تهران‪ ،‬مرکزی‪ ،‬اذربایجان شرقی‪،‬‬ ‫خوزستان‪ ،‬فارس‪ ،‬خراس��ان رضوی‪ ،‬مازندران و اصفهان‬ ‫خبر داد و گفت‪« :‬این مراکز با گویش های محلی مشترکین‬ ‫را راهنمایی می کنند‪ ».‬وی با اشاره به روند جذب مشترکین‬ ‫جدید‪ ،‬از جذب حدود ‪ 9‬میلیون مشترک در سال جاری خبر‬ ‫داد و گفت‪« :‬تعداد مش��ترکین همراه اول ب��ه بیش از ‪56‬‬ ‫میلیون رسیده است‪ .‬هم اکنون همراه اول با ‪ 271‬اپراتور در‬ ‫‪ 112‬کشور قرارداد رومینگ دارد‪ ».‬مدیرعامل اپراتور اول با‬ ‫اعالم اینکه ‪ 1169‬شهر (صددرصد شهرهای کشور) تحت‬ ‫پوش��ش این اپراتور است‪ ،‬از پوش��ش ‪ 69‬هزار کیلومتری‬ ‫جاده های کشور خبر داد‪ .‬وی با مقایس��ه عملکرد مالی ‪9‬‬ ‫ماهه اخیر با دوره مش��ابه سال ‪ ،90‬از رش��د ‪ 26‬درصدی‬ ‫‪ EPS‬همراه اول خبر داد و گفت‪« :‬طبق پیش بینی صورت‬ ‫گرفته ‪ EPS‬سال جاری ‪ 9183‬ریال است‪ ».‬وی در ادامه‬ ‫با اشاره به ضرورت ارائه نس��ل های پیشرفته تلفن همراه‬ ‫به مردم اظهار کرد‪« :‬در س��ال ‪ 1373‬ایران سی و پنجمین‬ ‫کشوری بود که ش��بکه ‪ GSM‬را راه اندازی کرد‪ .‬چنانچه‬ ‫ایران در سال اینده نسل ‪ LTE‬را راه اندازی کند‪ ،‬متاسفانه‬ ‫هشتاد و پنجمین کشور جهان خواهد بود؛ پس تسریع در‬ ‫ارائه نس��ل های بعدی یک ضرورت اس��ت‪ ».‬صدوقی در‬ ‫پایان سخنان خود به استراتژی پنج ساله همراه اول اشاره‬ ‫کرد و گفت‪« :‬این استراتژی که در سال گذشته به تصویب‬ ‫رسیده بود‪ ،‬از ابتدای امسال شروع شده است‪ .‬چشم انداز ان‬ ‫«محبوب ترین شرکت ایرانی» و بر اس��اس ان ماموریت‬ ‫همراه اول «ارائه راهکارها و خدمات نوین ارتباطات همراه‬ ‫با حداکثر س��ازی رضایت همگان» عنوان ش��ده است‪».‬‬ ‫در این مراس��م از تمبر یادبود نوسازی ش��بکه همراه اول‬ ‫پرده برداری شد‪g.‬‬ ‫‪83‬‬ ‫قائم مقام شرکت رنو خبرداد‬ ‫مهندس نجم الدین خبرداد‬ ‫تولید مدل های دیگری از محصوالت رنو در ایران‬ ‫سواری های دیزلی ایران خودرو در راه است‬ ‫قائم مقام ش��رکت رنو گفت‪« :‬باوجود‬ ‫محدودیت های بین المللی اخیر‪ ،‬ش��رکت‬ ‫رنو فرانس��ه به تعهدات خود در زمینه تولید‬ ‫محصوالت جدید و تامین قطعات در قبال‬ ‫ایران خودرو پایبند اس��ت‪ ».‬ژی��ل نورماند‪،‬‬ ‫قائم مقام ارش��د اجرایی شرکت رنو فرانسه‬ ‫در دیدار از گروه صنعتی ایران خودرو گفت‪:‬‬ ‫«ایران یکی ازبازارهای مهم ش��رکت رنو‬ ‫است و توسعه محصوالت و تولید مدل های‬ ‫دیگری از رنو در ایران در دستورکار این شرکت قرار دارد‪ ».‬وی ازتشکیل سازمان خاورمیانه ای‬ ‫رنو خبر داد و گفت‪« :‬تاسیس سازمانی متشکل از چند کشور منطقه خاورمیانه از اهداف مهم رنو‬ ‫است که ایران یکی از پایه های اصلی و مهم این تشکل خواهد بود‪ ».‬نورماند‪ ،‬پایبندی به تعهدات‬ ‫خود در قبال مشتریان ایرانی را یکی از وظایف مهم رنو دانست و خاطر نشان کرد‪« :‬هدف شرکت‬ ‫رنو این اس��ت که هرگز از موضع خوددر قبال ایران خودرو عدول نکند‪ ».‬در این دیدارحس��ین‬ ‫نجاری‪ ،‬قائم مقام مدیرعامل ایران خ��ودرو درتولید نیز ضمن قدردانی از مواضع ش��رکت رنو‬ ‫ل نوینی از همکاری های‬ ‫در قبال ایران خودرو‪ ،‬دیدار مدیران رنو از ایران خودرو را س��راغاز فص ‬ ‫فی مابین خواند و گفت‪« :‬محدودیت های بین المللی موجب بروز مشکالتی در تولید شده بود‪،‬‬ ‫اما همکاری های شرکت رنو موجب شد از بس��یاری از موانع عبور کنیم‪ ».‬نجاری بومی سازی‬ ‫محصوالت رنو در ایران خودرو را یکی از راه های کاهش وابس��تگی ب��ه ارز در تولید یاد کرد و‬ ‫گفت‪« :‬بومی سازی موجب می شود تا هزینه های تولید را کاهش دهیم و امکان صادرات بیشتر‬ ‫محصوالت رنو را فراهم کنیم‪ ».‬وی با اشاره به نقش کلیدی و استراتژیک ایران در بازار خاورمیانه‬ ‫رنو اظهار داشت‪« :‬با تسریع در اجرای پروژه های رنو در ایران‪ ،‬امکان توسعه محصوالت رنو در‬ ‫بازار ایران را عالوه بر محصوالت فاز ‪ 90‬رنو و صادرات ان فراهم خواهیم کرد‪g» .‬‬ ‫گروه صنعتی ایران خ��ودرو به منظور‬ ‫ایجاد تنوع س��وختی در محص��والت خود‪،‬‬ ‫هزار دس��تگاه خودرو با موتور دیزلی س��ال‬ ‫اینده به ب��ازار عرض��ه می کن��د‪ .‬مهندس‬ ‫جواد نجم الدین‪ ،‬مدیرعام��ل گروه صنعتی‬ ‫ایران خودرو با بیان این مطلب گفت‪« :‬باتوجه‬ ‫به ضرورت های تنوع سبد محصول و اشتیاق‬ ‫مش��تریان برای س��واری دیزلی‪ ،‬دولت نیز‬ ‫موافقت کرده هزینه مورد نیاز برای تسریع در‬ ‫این کار را در اختیار بگذارد‪ ».‬وی افزود‪« :‬این موتور که توسط کارشناسان مرکز تحقیقات موتور‬ ‫ایران خودرو طراحی و ساخته ش��ده‪ ،‬دارای ‪ 90‬کیلووات توان و ‪ 256‬نیوتن متر گشتاور است که‬ ‫در هر صد کیلومتر ‪ 5/4‬لیتر مصرف می کند‪ ».‬مهندس نجم الدین‪ ،‬جدیت ایران خودرو در تسریع‬ ‫پروژه و عرضه س��واری با موتور دیزل را عاملی ذکر کرد که با وجود محدودیت های بین المللی‬ ‫باعث شده تا ایران خودرو به هر ترتیب که شده کاستی ها را جبران و محصول را به دست مشتریان‬ ‫برساند‪ ».‬مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو گفت‪« :‬موتور دیزل تنها موتوری است که ازمون‬ ‫دوام ‪ 800‬ساعت را گذرانده و تا ‪ 22‬بهمن ماه ‪ 20‬دستگاه برای سایر ازمون ها که تا شهریور اینده‬ ‫تمام می شود‪ ،‬اماده خواهد شد‪ ».‬وی از اماده سازی ‪ 40‬موتور دیزل در مرحله دوم خبر داد که تا به‬ ‫حال ‪ 70‬تا ‪ 80‬درصد کارهای ان انجام شده و نیازمند اتمام کارهای الزم در زمینه تولینگ اصلی‬ ‫و ساخت ابزار است‪ ».‬مهندس نجم الدین افزود‪« :‬هشت دستگاه خودروی دیزلی در مرکز توسعه‬ ‫محصوالت ایران خودرو و ‪ 12‬دس��تگاه در ایپکو برای ازمون های مختلف در نظر گرفته شده و‬ ‫برای ‪ 22‬بهمن امسال هفت تا هشت دستگاه خودروی دیزلی برای نمایش اماده خواهد شد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬به این ترتیب ایران خودرو در مرحله نخست ‪ 50‬تا ‪ 100‬دستگاه خودروی دیزلی را به‬ ‫صورت بچ و در مرحله دوم هزار دستگاه را در سال اینده به بازار عرضه خواهد کرد‪g ».‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪162‬‬ ‫بهترین و ایمن ترین پیشنهاد؛‬ ‫حمل خودرو با قطارهای رجاء‬ ‫مهدی ایمانی‪/‬کارشناس حمل ونقل‬ ‫اگر عالقه مند به رانندگی در جاده نیس��تید ولی مایلید‬ ‫خودروی خود را در مقصد به همراه داش��ته باشید‪ ،‬می توانید‬ ‫هنگام مراجعه به مراکز فروش بلیت‪ ،‬ضمن تهیه بلیت خود‬ ‫و همراهان‪ ،‬برای تهیه بلیت حمل خ��ودرو با قطار نیز اقدام‬ ‫کنید‪ .‬ش��رکت قطارهای مس��افری رجاء در راستای ایجاد‬ ‫لو نقل ریلی مس��افری اقدام به خرید‬ ‫جذابیت بیشتر در حم ‬ ‫و افزودن واگن های خودروبر دو طبقه ب��ا قابلیت اتصال به‬ ‫قطارهای مسافری کرده اس��ت‪ .‬با راه اندازی و بهره برداری‬ ‫از واگن های حمل خودرو که از سال‪ 1381‬و توسط شرکت‬ ‫لو نقل ریلی مسافری اضافه شد این امکان‬ ‫رجاء به شبکه حم ‬ ‫برای هموطنان عزیز فراهم شد تا از مزایای زیاداین قطارها‬ ‫اس��تفاده کنند‪ .‬هم اکنون در مس��یرهای مختلف (‪ 16‬مسیر‬ ‫ریلی) این خدمات رس��انی به مس��افران و متقاضیان انجام‬ ‫می شود‪ .‬این سیستم‪ ،‬دارای مزایای بسیار زیاد بوده و عالوه‬ ‫بر صرفه اقتصادی به دلیل افزایش قیمت حامل های انرژی‬ ‫موارد دیگری نظیر ایمنی باالی سفر با قطار‪ ،‬کاهش خطرات‬ ‫احتمالی س��فرهای جاده ای و‪ ...‬این امکان را به مس��افران‬ ‫می دهد تا در مقصد نیز خودرو خود را به همراه داشته باشند و‬ ‫لو نقل درون شهری با‬ ‫در شهر مقصد بدون صرف هزینه حم ‬ ‫خیال راحت به کارها و فعالیت های خود بپردازند‪ .‬واگن های‬ ‫‪84‬‬ ‫مخصوص حمل خ��ودرو با برنامه ریزی انجام ش��ده به طور‬ ‫روزانه همراه ب��ا قطارهای مس��افری اعزام می ش��وند‪ .‬در‬ ‫ادامه از ش��رایط و مقررات تهیه بلیت حمل خ��ودرو با قطار‬ ‫اشنا می ش��وید؛ بهای بلیت حمل خودرو با واگن های ویژه‬ ‫یکسره تهران به مشهد‪ ،‬اندیمشک و کرمان و بالعکس ‪60‬‬ ‫هزار تومان و دو طرفه با تخفیف ‪ 110‬ه��زار تومان‪ ،‬تهران‬ ‫به اهواز ‪ 70‬هزار توم��ان و دو طرفه ‪ 130‬هزار تومان‪ ،‬تهران‬ ‫به تبریز ‪ 55‬هزار تومان و دو طرف��ه ‪ 100‬هزار تومان‪ ،‬تهران‬ ‫به بندرعباس ‪ 100‬هزار تومان و دو طرفه ‪ 180‬هزار تومان‪.‬‬ ‫ضمنا زمان تحویل خودرو معموال سه ساعت قبل از حرکت‬ ‫قطار بوده که برای کس��ب این اطالع��ات و اگاهی از بهای‬ ‫بلیت سایر مسیرها می توانید به سایت شرکت رجاء به ادرس‬ ‫‪ www.raja.ir‬مراجعه کنید‪ .‬اطالعات عمومی مربوط به‬ ‫حمل خودرو با قطار شامل اقداماتی است که در مبدا و مقصد‬ ‫باید انجام دهید؛ اقداماتی که در مبدا باید انجام ش��ود به این‬ ‫ترتیب است که پذیرش خودرو برای اعزام از مبدا حرکت از‬ ‫هشت صبح تا حداقل س��اعات اعالم شده در جدول تا زمان‬ ‫حرکت قطار اس��ت‪ .‬خودرو هنگام تحویل به انبار باید دارای‬ ‫موجودی بنزین مطابق با حداکث��ر یک چهارم ظرفیت باک‬ ‫خودرو باشد‪ .‬برای رعایت ایمنی خودروها‪ ،‬سر باتری در مبدا‬ ‫جدا و در مقصد مجددا نصب می شود‪ .‬امکان حمل خودرو با‬ ‫ارتفاع بیش از ‪ 158‬سانتیمتر و عرض بیش از ‪ 180‬سانتیمتر‬ ‫وجود ندارد‪ .‬ضمنا این محدودیت ش��امل خودروهایی مانند‬ ‫پاترول‪ ،‬پاجیرو‪ ،‬جیپ و همچنین خودروهایی با اکسل پهن‬ ‫مانند بیوک و ش��ورلت های امریکایی و‪ ...‬نیز اس��ت‪ .‬وجود‬ ‫هرگونه وسائل و بار اضافی در داخل خودرو به مثابه بار توشه‬ ‫تلقی و برابر مقررات اقدام خواهد ش��د‪ .‬برای رفع مشکالت‬ ‫ی نواقص یا اس��یب دیدگی‬ ‫در مقصد‪ ،‬قبل از بارگیری‪ ،‬تمام ‬ ‫قبلی خودرو و کسری لوازم به مسئوالن اعزام اعالم شود و‬ ‫اقداماتی که باید در مقصد انجام شود؛ به محض اطالع از ورود‬ ‫خودرو به مقصد نسبت به ترخیص و تحویل خودرو با در دست‬ ‫داشتن مدارک مثبته (کارت ماشین‪،‬کارت شناسایی معتبر)‬ ‫اقدام‪ ،‬در غیر این صورت بعد از ‪ 24‬ساعت اولیه تا شش روز‪،‬‬ ‫روزانه ‪15000‬ریال و از روز هفتم به بعد روزانه ‪30000‬ریال‬ ‫بابت حق توقف و هزینه انبارداری محاسبه و دریافت خواهد‬ ‫شد‪ .‬برای تحویل خودرو ارائه کارت شناسایی معتبر شخص‬ ‫معرفی شده در بارنامه حمل خودرو که در مبدا تکمیل شده‬ ‫الزامی اس��ت و از تحویل خودرو به افراد غیر و بدون مدارک‬ ‫مثبته خودداری خواهد شد‪ .‬در صورت تاخیر در تحویل خودرو‬ ‫در مقصد پس از ‪ 24‬ساعت تاخیر در تحویل خودرو ‪50‬درصد‬ ‫کرایه برگشت داده می شود و در صورت عدم تحویل خودرو در‬ ‫مقصد صددرصد کرایه برگشت داده می شود‪ .‬اگر به هر دلیلی‬ ‫قرار شد بلیت خود را مسترد کنید دانستن این موارد الزم است؛‬ ‫استرداد ‪ 90‬درصد بهای بلیت تا ساعت ‪12‬روز قبل از حرکت‪،‬‬ ‫استرداد ‪ 70‬درصد بهای بلیت از ساعت ‪12‬روز قبل از حرکت‬ ‫تا سه ساعت مانده به حرکت‪ ،‬استرداد ‪ 50‬درصد بهای بلیت از‬ ‫سه ساعت مانده به حرکت تا زمان حرکت بلیت‪ .‬ضمنا پس از‬ ‫بارگیری خودرو یا حرکت قطار‪ ،‬استرداد بلیت پذیرفته نخواهد‬ ‫ش��د‪ .‬در پایان بهتر اس��ت این موارد را هم به خاطر بسپارید‪:‬‬ ‫«برای دریافت خسارت تاخیر‪ ،‬می توانید با به همراه داشتن‬ ‫اصل الشه بلیت و کارت شناسایی معتبر با مراجعه به مدیریت‬ ‫ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات نسبت به دریافت‬ ‫خسارت اقدام کنید‪ .‬در صورت مفقود شدن بلیت حمل خودرو‬ ‫طبق مقررات بلیت المثنی صادر می شود‪g».‬‬