ماهنامه مثلث شماره 129

‫ازتفکیکتاعلمقدسی‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالسوم‪/‬شمارهصدوبیستونهم ‪20/‬خردادماه‪ 92/1391‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫پرونده ای در نسبت علم و دین با اثاری از‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی‪ ،‬حجت االسالم میرباقری‬ ‫حجت االسالم پارسانیا‪ ،‬البرت انیشتین‬ ‫پس از پاستور‬ ‫محمود احمدی نژاد برای اولین بار در گفت وگو‬ ‫با یک شبکه فرانسوی از سال های پس از‬ ‫ریاست جمهوری اش گفت‬ ‫روایتمثلثازحاشیه های‬ ‫مراسم‪14‬خرداد‬ ‫هاشمی و فیس بوک؟‬ ‫چرا هاشمی رفسنجانی رو به صحبت های‬ ‫ساختارشکنانه اورده است‬ ‫غیر رسمی های‬ ‫اقای رئیس جمهور‬ ‫سخنرانیسیدحسنخمینی و‬ ‫محمود احمدی نژاد با برخی حاشیه ها همراه شد‬ ‫محمود احمدی نژاد به نمایندگان مجلس هشتم چه گفت؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫معلوم است که دلم‬ ‫می خواستبمانم‬ ‫ی فتح اهلل زاده‬ ‫تو گوی مثلث با عل ‬ ‫گف ‬ ‫منتقدانشانسندارند‬ ‫یادداشت هاییازصادقزیباکالم‪،‬موسیقربانی‬ ‫وعلییوسف پوردربارهاستراتژیاصالح طلباندرانتخابات‬ ‫تحریم‪-‬مذاکره‬ ‫رویکردواقعیامریکا‬ ‫در مذاکرات چیست؟‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫پایان دوره استیالی‬ ‫ابرقدرت ها‬ ‫حضرت ام��ام (ره) هم��واره تاکید فراوانی بر اس��تقالل‬ ‫کشور و نیز ایس��تادگی در برابر ابرقدرت ها داشتند‪ .‬ایشان‬ ‫در یکی از سخنرانی هایش��ان فرمودند‪« :‬باید این معنا را‪ ،‬ما‬ ‫به همه دولت ها‪ ،‬به همه جا بگویی��م که دیگر خیال این که‬ ‫بخواهید بیایید اینج��ا و دوباره یک کاری انجام بدهید‪ ،‬این‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12-25‬‬ ‫غرب از ایران اسالمی می ترسد‪ ،‬نه از ایران هسته ای‬ ‫از بغداد تا مسکو‬ ‫لحظه بزرگ عزیمت‬ ‫منتقدان شانس چندانی ندارند‬ ‫روزهای پس از انتخابات‬ ‫سیاست‬ ‫‪26 - 39‬‬ ‫شعارهایجنجالی‬ ‫تداوم اعتراض‬ ‫غیر رسمی های اقای رئیس جمهور‬ ‫بازگشت به دانشگاه؟‬ ‫هاشمی و فیس بوک؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪40 - 53‬‬ ‫انقالب دوم‬ ‫سوریه در استانه جنگ داخلی‬ ‫موازنه به سود اسد است‬ ‫جنگ ژنرال ها و سیاستمداران‬ ‫تحریم ‪ -‬مذاکره‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالسوم‪/‬شمارهصدوبیستونهم ‪20/‬خردادماه‪ 92/1391‬صفحه‪1500/‬تومان‬ ‫پروندهای در نسبت علم و دین با اثاری از‬ ‫ایتاهلل مصباحیزدی‪ ،‬حجتاالسالم میرباقری‬ ‫حجتاالسالم پارسانیا‪ ،‬البرت انیشتین‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫پس از پاستور‬ ‫محمود احمدینژاد برای اولینبار در گفتوگو‬ ‫با یک شبکه فرانسوی از سالهای پس از‬ ‫ریاستجمهوریاش گفت‬ ‫روایتمثلثازحاشیههای‬ ‫مراسم‪14‬خرداد‬ ‫هاشمی و فیسبوک؟‬ ‫چرا هاشمی رفسنجانی رو به صحبت های‬ ‫ساختارشکنانه اورده است‬ ‫غیر رسمیهای‬ ‫اقای رئیسجمهور‬ ‫سخنرانیسیدحسنخمینی و‬ ‫محمود احمدینژاد با برخی حاشیهها همراه شد‬ ‫محمود احمدینژاد به نمایندگان مجلس هشتم چه گفت؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫ازتفکیکتاعلمقدسی‬ ‫معلوم است که دلم‬ ‫میخواستبمانم‬ ‫گفتوگوی مثلث با علی فتحاهللزاده‬ ‫منتقدانشانسندارند‬ ‫یادداشتهاییازصادقزیباکالم‪،‬موسیقربانی‬ ‫وعلییوسفپوردربارهاستراتژیاصالحطلباندرانتخابات‬ ‫تحریم‪-‬مذاکره‬ ‫رویکردواقعیامریکا‬ ‫در مذاکرات چیست؟‬ ‫را از س��رتان بیرون کنید‪ .‬یعنی دنیا دیگ��ر این را نمی تواند‬ ‫قبول کند‪ .‬دنیا دیگر وضعش جوری شده است که نمی تواند‬ ‫قبول کند که همه بنده باش��ند و یک عده ای اقا باشند‪ ،‬این‬ ‫نمی ش��ود‪ .‬نمی ش��ود که امریکا‪ ،‬فرانسه‪ ،‬ش��وروی و یکی‬ ‫دو تا دیگر اقا باش��ند و همه‪ ،‬فرض کنی��د چندین میلیارد‬ ‫جمعیت دنبال انها و مطیع شان باشند‪ ،‬این گذشت وقتش‪.‬‬ ‫باید اینها خودش��ان را تصحیح کنند و بفهمند که مس��اله‬ ‫گذشته اس��ت که ش��ما بخواهید باز هم مثل سابق باشید‪.‬‬ ‫س��ابق یک جور دیگری ب��ود‪ ،‬دنیا االن طور دیگری ش��ده‪،‬‬ ‫تحوالت دیگری شده و ایران هم اثبات کرد این مطلب را که‬ ‫می شود در مقابل همه چیز ایستاد‪ .‬باید انها هم که نشستند‬ ‫انجا و فس��اد می کنند‪ ،‬یک انفج��اری می کنند و یک ترقه‬ ‫درمی کنند‪ ،‬اینها بدانند که دیگ��ر تاثیری ندارد‪ ،‬جز اینکه‬ ‫مردم متنفرتر می ش��وند‪ .‬هر چه هم بخواهند خودش��ان را‬ ‫تبرئه کنند‪ ،‬مردم می گویند ش��مایید برای اینکه وضعتان‬ ‫را جوری کردید که هرجا فسادی واقع شود می گویند اینها‬ ‫منافقین هس��تند‪ – .‬نمی دانم ‪ -‬س��لطنت طلب ها هستند‪،‬‬ ‫این طوری‪ .‬چرا باید وضعتان را اینجور کنید که هر فسادی‬ ‫را به شما نسبت بدهند؟ ان وقت هم بنشینید انجا‪ ،‬بگویید‬ ‫که بله‪ ،‬مردم با ما هس��تند و ما چطور هس��تیم و مردم چه‬ ‫کنند و دس��تور بدهی��د! اینها حرف های بچگانه ای اس��ت‬ ‫که عمرت��ان را ضایع می کنید‪ .‬از ایران ه��م که فرار کردید‬ ‫و فرانس��ه هم که طرفدار شماس��ت‪ .‬انجا بروید بنش��ینید‪.‬‬ ‫همانجا از فرانس��ه ارتزاق کنید و از س��ایر جاه��ا‪ .‬البته این‬ ‫حرف هایش��ان هم برای همان اس��ت واال همچو نیست که‬ ‫اینقدر نادان باش��ند که حاال ایران‪ ،‬همه ش��ان چشم به راه‬ ‫انها هس��تند که چرا نیامدید یا کاغذ فدایت ش��وم برایشان‬ ‫می نویس��ند! خود انها می دانند اینه��ا را‪ ،‬اما برای اینکه دل‬ ‫انها را به دس��ت بیاورن��د از این حرف ها می زنن��د و از این‬ ‫طرح ها می دهند‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪54 - 71‬‬ ‫مراد از علم دینی و علم غیر دینی چیست؟‬ ‫از تفکیک تا علم قدسی‬ ‫علمگراهایمسلمان‬ ‫دانشمندان‪ ،‬تنها مردان مذهبی‬ ‫مراد از علم دینی چیست؟‬ ‫دیدار‬ ‫‪80-83‬‬ ‫داستان نویسنده ای که منتقد ملکه بریتانیا بود‬ ‫لهجه اروپایی فوتبال‬ ‫بازگشت به رینگ‬ ‫شبیه از نگاه فقیه‬ ‫ورزش‬ ‫‪72-79‬‬ ‫فتح اهلل زاده ‪ -‬رسولی نژاد؛ پات‬ ‫بازگشت شماره ‪8‬‬ ‫معلوم است که دلم می خواست بمانم‬ ‫استقالل به سمت فاجعه می رود‬ ‫خوش شانسی در تاشکند‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر پرونده ویژه‪ :‬محمد جماعت‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی‪-‬خسرو معتضد ‪ -‬شاهده یوسفی‪-‬یاسین‬ ‫سیف االس�لام‪ -‬امید کرمانی ها‪-‬فاطمه میرزایی‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه‬ ‫کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‪ -‬حس��ین غالمی‪ -‬شادی خوشکار خیری‪ -‬حمیدرضا‬ ‫نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬محمد جواد پاینده‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫فنی‪:‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی‪ -‬مهدی ابراهیمی‬ ‫و نیوشا ملک نیازی‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬داوود جوکار‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکرالهی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو ‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام رحمتی‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار‪ -‬مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اهلل ابراهیمی‬ ‫ دکتر غالم حسن تقی نتاج ‪ -‬حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس‬‫بختیاری ‪ -‬مهندس بهرامی ‪ -‬مهندس مهرداد نصرت پور ‪ -‬حسین‬ ‫مجاهدی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی ‪ -‬مهندس امینی ‪-‬‬ ‫رضاراس��تی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬رواق‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫در خبرنامه این هفته یادداش��ت هایی درباره اینده سیاس��ی اصالح طلبان و نحوه حضور انها در انتخابات اینده‬ ‫ریاست جمهوری درج شده است‪ .‬مرور رسانه ها‪ ،‬گزارش هاوخبرهایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون‬ ‫خبرنامه این شماره است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫از بغداد تا مسکو‬ ‫میهمان چشم بادامی ها‬ ‫روزهای پس از انتخابات‬ ‫لحظه بزرگ عزیمت‬ ‫‪12‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪13‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در مراسم ‪14‬خرداد‪:‬‬ ‫غرب از ایران اسالمی می ترسد‪ ،‬نه از ایران هسته ای‬ ‫خبرنامه‬ ‫رهبر معظم انقالب اس�لامی در اجتماع عظیم‬ ‫دلدادگان و شیفتگان امام خمینی (ره) در حرم مطهر‬ ‫بنیانگذار جمهوری اسالمی‪ ،‬امام راحل را پدر ملت و‬ ‫مظهر مهربانی‪ ،‬اقتدار و صالبت خواندند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در بیست و س��ومین‬ ‫سالگرد رحلت رهبر کبیر انقالب اسالمی که با شکوه‬ ‫فراوان برگزار شد‪ ،‬با اش��اره به تالش هوشیارانه امام‬ ‫در احیای روح عزت ملی و استحکام ساختار درونی‬ ‫ملت افزودند‪« :‬ملت تاریخ ساز ایران با تکیه بر همین‬ ‫عوامل‪ ،‬الگویی موفق از ایران اسالمی و پیشرفت در‬ ‫خارج از حوزه نفوذ س��لطه گران جهانی را به ملت ها‬ ‫ارائه داده و زورگویان جهانی را به وحشت انداخته که‬ ‫همین مسیر درخشان تا رسیدن به قله های پیشرفت و‬ ‫ناامیدشدن قطعی دشمنان ادامه خواهد یافت و بدون‬ ‫ تردید اینده برای ملت های مسلمان و ملت ایران‪ ،‬بهتر‬ ‫از گذشته خواهد بود‪».‬‬ ‫ایشان با اش��اره به عید مبارک والدت پدر امت‪،‬‬ ‫حضرت امیرالمومنین علی علیه السالم و نامگذاری‬ ‫سیزدهم رجب به عنوان روز پدر‪ ،‬تاکید کردند‪« :‬امام‬ ‫بزرگوار ما در حق این ملت پ��دری کرد‪ ،‬زیرا از یک‬ ‫طرف مظهر مهربانی و رحمت پدرانه و از طرف دیگر‬ ‫مظهر اقتدار و صالبت بود‪.‬‬ ‫ایشان همچنین امام راحل را پدر جنبش اسالمی‬ ‫امروز در دنیای اس�لام خواندند و افزودند‪« :‬یکی از‬ ‫خطوط اصلی در سیره و منش امام خمینی (ره) دمیدن‬ ‫روح عزت ملی در کشور و زنده کردن ملت است‪».‬‬ ‫رهبرمعظ��م انقالب اس�لامی بح��ث در مورد‬ ‫حرکت بزرگ امام راح��ل در دمیدن روح عزت ملی‬ ‫در کشور را یک بحث غیر ذهنی و مبتنی بر واقعیات‬ ‫جامعه دانس��تند و در تبیین منطق قران در خصوص‬ ‫عزت‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪« :‬در منطق ق��ران‪ ،‬عزت‬ ‫واقعی و کامل متعلق به خدا و هر کس��ی است که در‬ ‫جبهه خدایی قرار می گیرد‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای با تاکید ب��ر اینکه‬ ‫بر اس��اس منطق قران باید عزت را از خدا طلب کرد‪،‬‬ ‫افزودند‪« :‬هنگامی که عزت واقعی شامل حال یک فرد‬ ‫یا جامعه شود‪ ،‬ان عزت همچون حصار مستحکمی‪،‬‬ ‫تالش دش��من را برای نفوذ‪ ،‬محاص��ره و نابودی ان‬ ‫جامعه‪ ،‬ناکام می گذارد‪ .‬هرچه این عزت در الیه های‬ ‫فردی و اجتماعی عمیق تر باشد‪ ،‬تاثیرات نفوذ ناپذیری‬ ‫ان بیشتر نمایان می ش��ود و در نهایت انسان و جامعه‬ ‫به مرحله ای می رسد که در مقابل دشمن بزرگ یعنی‬ ‫شیطان هم محفوظ می ماند‪».‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اسالمی‪ ،‬امام خمینی (ره) را‬ ‫نمونه بارز این عزت خواندند و خاطرنش��ان کردند‪:‬‬ ‫«امام راحل در طول حیات خ��ود‪ ،‬چه در عرصه علم‬ ‫و تدریس‪ ،‬چ��ه در دوران دش��وار مب��ارزه و چه در‬ ‫دوران مدیریت و حاکمیت مصداق توکل بر خداوند‬ ‫عزیز و رحیم بود‪ .‬به همین علت کارهای بزرگی که‬ ‫همه بر امکان ناپذیر بودن انها تاکید داش��تند با طلوع‬ ‫امام شدنی ش��د و همه س��دهایی که غیرقابل نفوذ و‬ ‫ناشکستنی به نظر می رسیدند‪ ،‬با حضور امام شکستنی‬ ‫شدند‪».‬‬ ‫ایش��ان با تاکید بر اینکه ام��ام بزرگوار عالوه بر‬ ‫انکه خود مظهر عزت نفس و معنویت بود‪ ،‬روح عزت‬ ‫را در ملت نی��ز زنده کرد‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪« :‬ملت‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪14‬‬ ‫ایران با احساس عزتی که از درس های انقالب و امام‬ ‫اموخت توانست توانایی های خود را کشف کند و با‬ ‫چشم خود شاهد تحقق بسیاری از وعده های الهی از‬ ‫جمله غلبه مستضعفین بر مستکبرین باشد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای با اش��اره به تاریخ‬ ‫پر فراز و نشیب این سرزمین خاطرنش��ان کردند‪« :‬ما‬ ‫ایرانی ها در تاریخ طوالنی خود‪ ،‬دوران های مختلف‪،‬‬ ‫عزت و ذلت را شاهد بوده ایم که دوران دویست ساله‬ ‫منتهی به انقالب‪ ،‬دورانی س��خت‪ ،‬تاریک و ذلت بار‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫ایش��ان‪ ،‬انزوا در منطقه و جه��ان‪ ،‬عقب ماندگی‬ ‫روزافزون در حوزه اقتص��اد‪ ،‬عقب افتادگی عمیق در‬ ‫حوزه علم و فناوری و تاثیرپذی��ری منحط دولت ها‬ ‫و حکام ایران از استعمارگران و بیگانگان را از جمله‬ ‫نشانه های ذلت دوران قاجار و پهلوی برشمردند‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با اش��اره به قراردادهای‬ ‫ننگین ترکمانچای و گلستان و جدا شدن ده ها شهر از‬ ‫ایران عزیز افزودند‪« :‬در ان دوران ذلت بار‪ ،‬بیگانگان‪،‬‬ ‫رژیم پهلوی دست نشانده را به وجود اوردند و ایران‬ ‫را به میدان تاخت و تاز سیاسی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی‬ ‫تبدیل کردند‪».‬‬ ‫ایش��ان با تصریح برخی مصادیق رفتار ذلیالنه‬ ‫حکام دویست س��ال گذش��ته ایران در مقابل تحکم‬ ‫و زورگویی بیگان��گان افزودند‪« :‬البت��ه در ان دوران‬ ‫استثناهایی مانند امیرکبیر‪ ،‬فتوای ایت اهلل شیرازی در‬ ‫قضیه تنباکو‪ ،‬دخالت علما در قضیه مشروطه و نهضت‬ ‫ملی شدن نفت وجود داشت‪ ،‬اما این استثناها یا کوتاه‬ ‫بوده یا به کلی ناکام ماند و ذلت و ضعف بر این ملت‬ ‫بزرگ تاریخ ساز تحمیل شد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬انقالب کبیر اسالمی‬ ‫را پای��ان روال ذل��ت و اغاز روال ع��زت ملت ایران‬ ‫برش��مردند و تاکید کردند‪« :‬با پیروزی انقالب ورق‬ ‫به کلی برگشت و امام خمینی با تمرکز بر احیای روح‬ ‫عزت ملی‪ ،‬فرهنگ «ما می توانیم» را در عمق جان این‬ ‫ملت مومن جایگزین کرد‪».‬‬ ‫ایش��ان با اس��تناد به ایات قرانی‪ ،‬نفس ایمان را‬ ‫عزت افرین دانستند و افزودند‪« :‬امام بزرگوار و مدبر‬ ‫ملت‪ ،‬با پیدا کردن انگیزه ه��ا و همت ها‪ ،‬ملت مومن‬ ‫را به صحنه اورد و حضور مردم در صحنه براس��اس‬ ‫س��نت مبارک الهی‪ ،‬زمینه ساز جلب رحمت بی دریغ‬ ‫پروردگار شد‪».‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای تاکید بر س��اخت‬ ‫درونی ملت را نکته ای اصلی در ادبیات امام برشمردند‬ ‫و خاطرنشان کردند‪« :‬امام در احیای روح عزت ملی بر‬ ‫تفاخر و غرور تکیه نمی کرد‪ ،‬بلکه بنا را بر استحکام‬ ‫ساخت درونی ملت می گذاش��ت و همین امر باعث‬ ‫ش��د روح عزت ملی و پیش��رفت همچن��ان در این‬ ‫سرزمین بزرگ جاری باشد‪».‬‬ ‫رهبرمعظ��م انقالب اس�لامی مقابله ب��ا عوامل‬ ‫رکود و ایستایی را شرط اس��تمرار پیشرفت و عزت‬ ‫ملی برشمردند و افزودند‪« :‬برخی از عوامل بازدارنده‬ ‫پیشرفت در درون خودمان است و برخی را دشمنان‬ ‫تحمی��ل می کنند و اگر بخواهیم دوب��اره دچار وضع‬ ‫دوزخی قبل از انقالب نشویم باید با همه این عوامل‬ ‫هوش��یارانه مقابله کنیم‪ ».‬ایشان با اشاره به نامگذاری‬ ‫دهه چهارم انقالب ب��ه نام دهه پیش��رفت و عدالت‬ ‫افزودند‪« :‬پیشرفت در معنای وسیع و حقیقی خود همه‬ ‫ابعاد مادی و معنوی انسان و جامعه از جمله ازادی‪،‬‬ ‫عدالت‪ ،‬ابادانی و اعتالی اخالقی را ش��امل می شود‪،‬‬ ‫بنابراین باید در همین مسیری که امام عزیزمان ملت‬ ‫را در ان ق��رار داد‪ ،‬پی��ش برویم‪ ».‬حض��رت ایت اهلل‬ ‫خامنه ای‪ ،‬ملت ای��ران و جمهوری اس�لامی را مدل‬ ‫تجربه شده و موفق پیشرفت و عزت ملی خواندند و‬ ‫در تشریح نمونه ها و ش��اخص هایی از این پیشرفت‬ ‫حقیقی افزودند‪« :‬ملت ایران در ‪ 33‬سال اخیر بر همه‬ ‫چالش های سیاس��ی‪ ،‬نظامی‪ ،‬امنیتی و اقتصادی که با‬ ‫هدف از بین بردن نظام اسالمی‪ ،‬طراحی و اجرا شد‪،‬‬ ‫غلبه کرده و این واقعیت از مهم ترین ش��اخص های‬ ‫پیشرفت ملت عظیم الشان ایران است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬تاثیرگذاری محسوس‬ ‫ایران بر تح��والت منطق��ه ای و جهان��ی را از دیگر‬ ‫نمادهای پیش��رفت انکارناپذیر ملت ایران خواندند‬ ‫و با اشاره به اعترافات برخی مقامات و سیاستمداران‬ ‫رژیم صهیونیس��تی و امریکا در این زمین��ه افزودند‪:‬‬ ‫«اس��تقامت‪ ،‬عزت و صالبت ملت و نظام در سه دهه‬ ‫اخیر منجر به تاثیرگذاری ژرف در حوادث مهم جهان‬ ‫و منطقه شده است‪».‬‬ ‫خدمات عمرانی و ابادانی گس��ترده و مس��تمر‬ ‫در سراسر کشور و طراحی و س��اخت پیچیده ترین‬ ‫کارخانه ه��ا و صنایع به دس��ت متخصص��ان جوان‬ ‫ایران��ی از دیگر نمونه ه��ای عینی پیش��رفت بود که‬ ‫رهبرمعظم انقالب در اجتماع بزرگ مردم در سالروز‬ ‫رحلت امام خمینی(ره) به ان اشاره کردند‪.‬‬ ‫حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای در همی��ن بحث‪،‬‬ ‫شتاب علمی کشور را شاخص مهم دیگری خواندند‬ ‫که به اذعان مراکز رسمی جهان‪ ،‬نشان دهنده پیشرفت‬ ‫چشمگیر ایران است‪.‬‬ ‫ایشان افزودند‪« :‬براس��اس گزارش های علمی‬ ‫ مراکز بین المللی‪ ،‬رش��د علمی ایران‪ ،‬س��ال گذشته‬ ‫‪11‬برابر متوسط جهان بوده ضمن اینکه در زمینه هایی‬ ‫همچون هسته ای‪ ،‬نانو‪ ،‬سلول های بنیادی‪ ،‬هوافضا و‬ ‫زیست فناوری‪ ،‬ایران از موقعیت درخشانی برخوردار‬ ‫است و در زمینه پیشرفته ترین کشورها قرار دارد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای مردمساالری مستمر‬ ‫و درخشان در ایران را از دیگر شاخص های پیشرفت‬ ‫حقیقی ملت در سه دهه اخیر برشمردند‪.‬‬ ‫رهبر انقالب با اشاره به حضور شورانگیز ملت‬ ‫در ‪ 10‬انتخابات ریاست جمهوری به ویژه انتخابات‬ ‫دهم و اغاز به کار ‪ 9‬دوره مجلس بدون حتی یک روز‬ ‫تاخیر افزودند‪« :‬در همه ‪ 33‬س��ال اخی��ر هیچ حادثه‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬امنیتی و هیچ تهدید نظامی نتوانسته روند‬ ‫پر شکوه مردمساالری را مورد خدشه قرار دهد‪».‬‬ ‫ایشان‪ ،‬زنده بودن انگیزه ها وشعارهای انقالب‬ ‫را نمونه و ش��اخص دیگری از روند پیشرفت ملت‬ ‫ایران خواندن��د و با اش��اره به برگزاری ش��ورانگیز‬ ‫و پر نشاط جش��ن پیروزی انقالب اس�لامی در همه‬ ‫س��ال ها افزودند‪« :‬روحیات معنوی نیز در جامعه در‬ ‫حال تعمیق است البته در این زمینه ممکن است برخی‬ ‫با اس��تناد به رفتار تعدادی معدود درباره فضای کلی‬ ‫جامعه دچار قضاوتی اشتباه شوند‪ ،‬اما حضور پر معنای‬ ‫قشرهای مختلف مردم به ویژه جوانان دانشگاهی در‬ ‫مراسمی نظیر اعتکاف نشان می دهد حرکت معنوی‬ ‫سخن از بیداری اسالمی در این‬ ‫جنبش ها‪ ،‬سخنی ریشه دار و‬ ‫مبتنی بر استدالل است‪ ،‬زیرا‬ ‫ملت ها خواستار عدالت و ازادی‬ ‫و مردمساالری براساس اصول‬ ‫و مبنای خود هستند که ان مبنا‬ ‫با توجه به ایمان ملت های‬ ‫منطقه اسالم است و برهمین‬ ‫اساس ماهیت جنبش های‬ ‫منطقه بیداری اسالمی است‬ ‫خبرنامه‬ ‫هس��تند‪ ،‬نمونه بارزی از تالش ملت ها برای رسیدن‬ ‫به عزت ملی‪ ،‬عدالت و ازادی در زیر س��ایه اس�لام‬ ‫دانس��تند و تاکید کردند‪« :‬س��خن از بیداری اسالمی‬ ‫در این جنبش ها‪ ،‬سخنی ریشه دار و مبتنی بر استدالل‬ ‫اس��ت‪ ،‬زیرا ملت ها خواس��تار عدال��ت و ازادی و‬ ‫مردمساالری براساس اصول و مبنای خود هستند که‬ ‫ان مبنا با توجه به ایمان ملت های منطقه‪ ،‬اسالم است‬ ‫و برهمین اساس ماهیت جنبش های منطقه‪ ،‬بیداری‬ ‫اس�لامی اس��ت‪ ».‬رهبر انقالب اس�لامی با اشاره به‬ ‫تالش غربی ها و حکومت های وابسته به غرب برای‬ ‫تغییر صورت مساله در انقالب های منطقه و بی فایده‬ ‫جلوه دادن این حرکات‪ ،‬افزودند‪« :‬ش��خصیت های‬ ‫موثر و همچنین ملت های منطقه باید مراقب باش��ند‬ ‫که دور نخورند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با تاکید بر تغییر موثر‬ ‫فضای سیاسی و اجتماعی منطقه به دلیل انقالب های‬ ‫اخیر‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬انچه اکنون اتفاق افتاده‪ ،‬از‬ ‫نتایج سحر است و در اینده شاهد تحوالت بزرگتری‬ ‫خواهیم بود‪ ».‬ایش��ان در تبیین تغییرات سیاس��ی و‬ ‫اجتماعی منطقه افزودند‪« :‬هنگامی که قیام مردم مصر‬ ‫به اوج خود رسید‪ ،‬بسیاری از غربی ها و حکومت های‬ ‫مستبد منطقه از رژیم مبارک و سرکوب مردم حمایت‬ ‫کردند‪ ،‬اما بعد از پیروزی مردم مصر‪ ،‬همان قدرت ها‬ ‫و دیکتاتورهای وابس��ته به انها که حاضر نبودند نام‬ ‫مردم و حقوق مردم را بش��نوند‪ ،‬دم از حقوق مردم و‬ ‫مردمساالری زدند که این نش��انگر تغییرات مهم در‬ ‫فضای منطقه است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬مصر را کشوری بزرگ‬ ‫و ملت��ی که��ن و تاثیر گ��ذار در منطق��ه خواندند و‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬حاکمان فاسد و مزدور‪ ،‬سال ها‬ ‫ملت مصر را ذلیل و این کشور را به گنج استراتژیک‬ ‫رژیم صهیونیس��تی تبدیل کرده بودند‪ ،‬اما اکنون این‬ ‫گنج س��اقط و از دس��ت غاصبان صهیونیست خارج‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای ب��ا اش��اره ب��ه‬ ‫ماموری��ت حکومت مب��ارک برای تضمی��ن امنیت‬ ‫رژیم صهیونیستی حتی به قیمت زندانی کردن یک و‬ ‫نیم میلیون از مردم غ��زه در جنگ ‪ 22‬روزه‪ ،‬افزودند‪:‬‬ ‫«رژیم صهیونیستی‪ ،‬اکنون با سقوط مبارک‪ ،‬احساس‬ ‫عریانی می کند و به ش��دت سراس��یمه و حیرت زده‬ ‫است‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫ملت نیز رو به جلو است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطر نش��ان کردند‪:‬‬ ‫«واقعیاتی که بیان ش��د نش��ان می دهد ایران و ایرانی‬ ‫زیر پرچم اس�لام‪ ،‬در س��ایه دعوت و حرکت الهی‬ ‫امام راحل عظیم الش��ان و با تکیه بر روح عزت ملی‬ ‫و اس��تحکام س��اختار درونی در همه ابع��اد در حال‬ ‫پیشرفت هستند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪ ،‬با تاکید بر اینکه پیشرفت‬ ‫ملت ایران و الگو شدن این ملت برای ملت های منطقه‬ ‫و جهان علت واقعی هراس و واهمه دشمنان انقالب‬ ‫اسالمی اس��ت‪ ،‬افزودند‪« :‬بزرگنمایی محافل سیاسی‬ ‫دنیا درباره خطر ایران هس��ته ای‪ ،‬دروغ و فریبی بیش‬ ‫نیست زیرا ترس انها از ایران «هسته ای» نیست بلکه‬ ‫ ترس اصلی انها از ایران «اسالمی» است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای تاکید کردند‪« :‬انچه‬ ‫در ارکان قدرت اس��تکباری‪ ،‬زلزله ایج��اد کرده‪ ،‬این‬ ‫واقعیت است که ملت ایران اثبات کرده می توان بدون‬ ‫تکیه بر امریکا و قدرت های مدعی و حتی با مقابله با‬ ‫انها به پیشرفت رسید‪».‬‬ ‫ایشان خاطرنشان کردند‪« :‬امریکا و قدرت های‬ ‫مدعی تالش دارند تا به ملت ها و زبدگان و نخبگان‬ ‫سیاسی بباورانند که پیشرفت‪ ،‬خارج از حوزه امریکا‬ ‫امکان پذیر نیس��ت‪ ،‬در حالی که ملت ایران‪ ،‬خالف‬ ‫این را اثبات کرده و درس عمل��ی بزرگی به ملت ها‬ ‫داده است‪».‬‬ ‫رهبر انق�لاب اس�لامی در جمع بن��دی بحث‬ ‫شاخص های پیش��رفت خطاب به ملت ایران تاکید‬ ‫کردند‪« :‬ش��ما ملت بزرگ در طول بیش از سی سال‪،‬‬ ‫رکورد زده اید و پیش��رفت کرده اید‪ ،‬ام��ا اگر به انچه‬ ‫تاکنون به دس��ت اورده ای��د دل خوش کنی��د‪ ،‬قطعا‬ ‫شکست خواهید خورد و به عقب بازخواهید گشت‪،‬‬ ‫بنابراین باید حرکت در مسیر پیشرفت‪ ،‬بی وقفه ادامه‬ ‫یابد‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای وظیفه مس��ئوالن را‬ ‫نیز در مسیر حرکت به سمت قله های اصلی پیشرفت‬ ‫بس��یار س��نگین دانس��تند و افزودند‪« :‬در این مسیر‪،‬‬ ‫هرگونه توقف‪ ،‬خودشگفتی و غرور‪ ،‬خود محوری‪،‬‬ ‫غفلت‪ ،‬اشرافی گری‪ ،‬لذت جویی و تالش برای کسب‬ ‫محبوبیت‪ ،‬برای مس��ئوالن‪ ،‬ممنوع است و رسیدن به‬ ‫قله ها‪ ،‬تنها با این ممنوعیت ها امکان پذیر است‪».‬‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬ما مسئوالن باید خود را از‬ ‫این افات حفظ کنیم؛ همچنان که امام بزرگوار ما خود‬ ‫را حفظ کردند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای خط��اب به جوانان‪،‬‬ ‫دانشجویان‪ ،‬مسئوالن‪ ،‬علما و افراد تاثیرگذار جامعه‬ ‫تاکید کردند‪« :‬باید حرکت به سمت قله های پیشرفت‬ ‫از جمل��ه در عرصه سیاس��ت‪ ،‬عل��م و فن��اوری و‬ ‫به خصوص اخالق و معنویت را بی وقفه ادامه دهیم و‬ ‫در مسیر حرکت‪ ،‬عیوب خود را برطرف کنیم‪».‬‬ ‫ایش��ان افزودند‪« :‬حرکت بی وقفه به سمت قله‬ ‫پیشرفت موجب بی اثر ش��دن موانع دشمن‪ ،‬از جمله‬ ‫تحریم ها خواهد شد‪».‬‬ ‫رهب��ر معظ��م انقالب اس�لامی تاکی��د کردند‪:‬‬ ‫«تحریم ها نمی تواند ملت ایران را از حرکت رو به جلو‬ ‫بازدارد‪ ،‬بلکه تنها تاثیر ان عمیق تر شدن نفرت ملت‬ ‫از غرب خواهد ب��ود‪ ».‬حض��رت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫خاطرنشان کردند‪« :‬ملت ایران اکنون در حال حرکت‬ ‫در دامنه است و ان روزی که به قله برسد‪ ،‬دشمنی ها‬ ‫و معارضه های خباثت امیز نیز به پایان خواهد رسید‪».‬‬ ‫ایشان در بخش دیگری از سخنان خود‪ ،‬جنبش ها‬ ‫و انقالب های منطق��ه را از یمن و بحری��ن تا مصر‪،‬‬ ‫لیبی‪،‬تونس و دیگر کشورهایی که اتش زیر خاکستر‬ ‫ایش��ان داد و بیداده��ا و تهدیده��ای نظام��ی‬ ‫مقامات رژی��م غاصب صهیونیس��تی برض��د ایران‬ ‫را ناش��ی از ت��رس و وحش��ت و دس��ت خال��ی‬ ‫ب��ودن انه��ا دانس��تند و تاکی��د کردن��د‪« :‬س��ران‬ ‫رژیم صهیونیس��تی به خوب��ی می دانن��د ک��ه امروز‬ ‫بی��ش از ه��ر زم��ان دیگ��ری اس��یب پذیر ترند و‬ ‫هر قدم کج یا حرکت ناشایست انها‪ ،‬همانند صاعقه‬ ‫بر سر خودشان فرود خواهد امد‪».‬‬ ‫رهبر معظ��م انق�لاب اس�لامی وضعیت غرب‬ ‫و امری��کا به عن��وان پش��تیبانان بی قی��د و ش��رط‬ ‫رژیم صهیونیستی را بس��یار نامساعد توصیف کردند‬ ‫و افزودند‪« :‬امروز غرب به دلیل مشکالت اقتصادی‪،‬‬ ‫مالی و اجتماعی‪ ،‬در مواجهه با م��ردم خود درمانده‬ ‫ش��ده و در واقع با س��یلی صورت خود را سرخ نگاه‬ ‫داشته است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬سقوط چند حکومت‬ ‫پیرو امریکا در اروپا و تنفر روزافزون ملت ها از امریکا‬ ‫را نمونه های دیگری از بحران جدی در غرب دانستند‬ ‫و خاطرنشان کردند‪« :‬انها می خواهند با حادثه افرینی‪،‬‬ ‫این بحران را به اسیا‪ ،‬افریقا و منطقه منتقل کنند‪».‬‬ ‫ایش��ان ایجاد اختالف ه��ای قوم��ی‪ ،‬طایفی و‬ ‫مذهبی در کش��ورهای ت��ازه انقالب ک��رده و تبدیل‬ ‫انقالب ها به ضد خود را از جمله ش��یوه های غرب و‬ ‫امریکا برای انتقال بح��ران ارزیابی کردند و افزودند‪:‬‬ ‫«امروز امریکایی ها به اس��تفاده از تجربه و تخصص‬ ‫انگلیس��ی ها در ایجاد اختالف ه��ای مذهبی و قومی‬ ‫ روی اورده اند و بر همین اساس‪ ،‬همه ملت ها‪ ،‬علما‬ ‫و نخبگان دانشگاهی منطقه اعم از شیعه و سنی باید‬ ‫هوشیار باشند تا به نقشه دشمن کمک نکنند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی اینگونه اقدامات غربی ها‬ ‫و امریکایی ه��ا را دیوانه وار خوان��ده و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«انها برای پوش��اندن بحران و مشکالت خود و دور‬ ‫کردن ذهن ها‪ ،‬مس��اله هس��ته ای ایران را بزرگنمایی‬ ‫می کنند و ان را در صدر مس��ائل دنیا ق��رار می دهند‬ ‫و به دروغ‪ ،‬نام س�لاح هس��ته ای را به میان می اورند‬ ‫درحالی که واقعیت اینگونه نیست و تالش انها نیز به‬ ‫نتیجه نخواهد رسید‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای نگاه‬ ‫جمهوری اسالمی ایران به منطقه را نگاهی امیدوارانه‬ ‫خواندند و خاطرنش��ان کردند‪« :‬البته حوادث منطقه‪،‬‬ ‫فرصتی را برای برخی کشورهای منطقه به وجود اورد‬ ‫تا به نیابت از امریکا برخ��ی اقدامات را انجام دهند‪،‬‬ ‫اما به لطف خداوند کش��ورهای انقالب کرده به ویژه‬ ‫مصر به ارامش و ثبات بازخواهند گشت و رژیم های‬ ‫دیکتاتوری در منطقه برچیده خواهند شد‪».‬‬ ‫ایش��ان همچنین با اش��اره به حوادث بحرین‪،‬‬ ‫مردم بحرین را دارای مظلومیتی مضاعف دانس��تند‬ ‫و افزودند‪« :‬ای��ن مردم بدون دلیل‪ ،‬به دس��ت رژیمی ‬ ‫مستبد و دیکتاتور سرکوب می شوند و اعتراض انها‬ ‫با خشن ترین وضعیت پاس��خ داده می شود‪ ،‬درحالی‬ ‫که مردم بحرین خواستار ابتدایی ترین نیاز یک کشور‬ ‫مردمساالر هستند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی همچنین خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«در بحرین به جای انکه به خواست مردم پاسخ داده‬ ‫شود‪ ،‬تالش می شود تا موضوع را به اختالفات مذهبی‬ ‫و بحث شیعه و سنی ارتباط دهند و حق مردم را کتمان‬ ‫کنند‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬به فضل‬ ‫الهی‪ ،‬هم��ه مجاهدت ها در منطقه ب��ه نتیجه خواهد‬ ‫رسید‪ ،‬اما باید مراقب بود تا به اتش های قومی‪ ،‬فرقه ای‬ ‫و مذهبی دامن زده نشود‪ ».‬ایشان در پایان تاکید کردند‪:‬‬ ‫«بدون تردید اینده برای ملت های مس��لمان و ملت‬ ‫ایران‪ ،‬بهتر از گذشته خواهد بود‪g ».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫مرور رسانه ها‬ ‫بنابراین در مذاکرات اینده‪ ،‬ایران بر صیانت از همه حقوق‬ ‫خود براساس مفاد مصرح در معاهده ان‪ .‬پی‪ .‬تی و از جمله‬ ‫داشتن چرخه کامل سوخت ملی اصرار خواهد داشت‪».‬‬ ‫مطبوعات در هفته ای که گذشت‬ ‫از بغداد تا مسکو‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫خبرنامه‬ ‫هفت��ه گذش��ته اگرچه مانن��د هفته های پیش��ین‬ ‫می توانست روزهای پر خبری را در صحنه سیاسی کشور‬ ‫به ارمغان بیاورد و بستری برای ادامه مناقشات مختلف‬ ‫میان سیاستمداران باش��د‪ ،‬اما به خاطر سالروز رحلت‬ ‫حضرت امام خمینی (ره) و قیام پانزده خرداد و همچنین‬ ‫میالد با سعادت مولی الموحدین علی (ع)‪ ،‬رسانه ها بیش‬ ‫از انکه فرصت پرداختن به این دس��ت موضوعات را‬ ‫بیابند‪ ،‬به پوشش مراس م مرتبط با این مناسبت ها پرداختند‪.‬‬ ‫در واقع شاید بتوان هفته پیش��ین را فرصتی برای تامل‬ ‫گروه های مختلف سیاسی بر وقایع و اتفاقاتی دانست که‬ ‫از بعد از تعطیالت عید و به ویژه پیرامون مجلس جدید‬ ‫رخ داده است‪ .‬اما در این میان اخبار و گزارش های مرتبط‬ ‫با مراس��م س��الگرد ارتحال امام(ره) از اهمیت ویژه ای‬ ‫برخوردار بوده اس��ت‪ .‬به ویژه انکه رهبر معظم انقالب‬ ‫در این مراسم سخنان مهمی را ایراد کردند که از سوی‬ ‫رس��انه های مختلف داخلی و خارجی م��ورد توجه و‬ ‫تحلیل قرار گرفته است‪ .‬عالوه بر این دور دوم مذاکرات‬ ‫ایران با سازمان انرژی هسته ای از جمله موضوعات مهم‬ ‫خبری در روزهای گذشته بوده است‪ .‬این مذاکرات در‬ ‫ادامه گفت وگوهای ماه پیش و سفر امانو به تهران صورت‬ ‫می گیرد و با توجه به موعد مذاکرات ایران با گروه‪ 5+1‬در‬ ‫مسکو‪ ،‬گفت وگوهایی سرنوشت ساز به حساب می اید‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫خوشبینی ها از یک دعوت‬ ‫ روزنامه شرق گزارشی را از دعوت امانو‪ ،‬دبیرکل‬ ‫س��ازمان انرژی هس��ته ای برای مذاکرات اتی ایران و‬ ‫اژانس منتش��ر کرده و به توضیح اهمی��ت این دور از‬ ‫گفت وگو ها پرداخته است‪.‬‬ ‫در این گزارش امده اس��ت‪« :‬یک نشست دیگر‬ ‫برای ورق زدن پرونده هسته ای ایران اغاز شد؛ نشست‬ ‫فصلی شورای حکام اژانس بین المللی انرژی اتمی؛ ان‬ ‫هم در یک فضای تازه؛ فضایی متاثر از مذاکرات اخیر‬ ‫فنی و حقوق��ی ایران و اژانس‪ .‬فضای��ی که امیدواری‬ ‫و خوش��بینی در ان موج می زد؛ خوش��بینی ای برای‬ ‫دس��تیابی به یک توافق و تفاهم تازه به منظور بازرسی‬ ‫از تاسیسات هس��ته ای ایران‪ .‬این توافق نیز قرار است‬ ‫در گفت وگوهای اتی حاصل شود؛ گفت وگوهایی که‬ ‫یک روز پس از پایان نشست شورای حکام یعنی روز‬ ‫جمعه ‪ 19‬خرداد به میزبانی دفتر نمایندگی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در وین انجام می شود‪ ».‬این روزنامه به‬ ‫نقل از امانو نوشته است‪« :‬در هر حال ایران همکاری‬ ‫الزم را ارائه نمی دهد تا اینکه اژان��س بتواند اطمینان‬ ‫موثقی درباره نبود مواد و فعالیت های هسته ای اعالم‬ ‫نشده در ایران ارائه کند و بنابراین نتیجه گیری کند که‬ ‫همه مواد هسته ای در ایران برای فعالیت های صلح امیز‬ ‫استفاده می شود‪ ».‬وی همچنین تصریح کرده‪« :‬از ایران‬ ‫می خواهم گام هایی را در جهت اجرای کامل تعهدات‬ ‫مربوطه اش در راس��تای ایجاد اعتم��اد بین المللی به‬ ‫ماهیت منحصرا صلح امیز برنامه هسته ای اش بردارد‪».‬‬ ‫‪16‬‬ ‫تقالی رسانه ای غرب‬ ‫از فردای مذاکرات بغداد موج��ی از فعالیت های‬ ‫رس��انه ای غرب علیه موضع محق جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در این مذاکرات اغاز ش��د‪ .‬فعالیت هایی که دور‬ ‫بعدی گفت وگو ها در مس��کو را ه��دف تاثیرگذاری‬ ‫خود قرارداده است‪ .‬سرمقاله نویس کیهان در شماره ‪16‬‬ ‫خرداد ماه این روزنامه به تشریح این اقدامات پرداخته و‬ ‫می نویسد‪« :‬حقیقت ان است که غرب نمی خواهد درباره‬ ‫«مذاکرات بغداد» حرف بزند یا حرفی زده شود‪ ».‬بغداد‬ ‫روز سوم خرداد‪ ،‬تبدیل به البراتوار دقیقی جهت ارزیابی‬ ‫‪ 15‬ماه فشار پرحجم اقتصادی‪ -‬سیاسی علیه ایران شد؛‬ ‫انجاکهبهتعبیرپیشاپیشنتانیاهومعلوممی شد‪«:‬تحریم ها‬ ‫باعث نشده ایران حتی یک میلی متر از برنامه هسته ای‬ ‫خود عقب نش��ینی کند‪ ».‬مواضع خانم اش��تون پس از‬ ‫مذاکرات استامبول و بغداد مبنی بر اینکه مذاکرات مثبت!‬ ‫و رو به پیشرفت اس��ت‪ -‬در حالی که کمترین تغییری‬ ‫در موضع ایران به دست نیامده بود‪ -‬صرفا می توانست‬ ‫راوی یک لطیفه سیاسی کم مایه باشد‪ .‬در این یادداشت‬ ‫همچنین امده اس��ت‪« :‬چه انکه غرب از ‪ 15‬ماه فش��ار‬ ‫ی هیچ به دست نیاورده بود‪ ،‬اما در عین حال هم‬ ‫تحریم ‬ ‫نمی خواست بگوید هیچ به دست نیاورده است‪ .‬بنابراین‬ ‫انها در دو فاز کوشیدند ماجرا را رفع و رجوع کنند‪ ،‬اول‬ ‫اطالق واژه ناچسب «مثبت» به مذاکراتی که صرفا قرار‬ ‫بود به زانو درامدن ایران را نشان دهد‪ .‬دوم‪ ،‬راه انداختن‬ ‫حجمی از سر و صدا و دود‪ ،‬برای حذف مذاکرات بغداد‬ ‫از کانون توجه تحلیلگران و ناظران!»‬ ‫پاسخ گویی درباره غنی سازی‬ ‫جو س��ازی رس��انه ای غرب پیرام��ون مذاکرات‬ ‫هس��ته ای ایران همچنین در روزنامه وط��ن امروز نیز‬ ‫بازتاب داش��ته اس��ت‪ .‬این روزنامه در گزارشی درباره‬ ‫پاسخ ایران به تش��کیک روزنامه های غربی درباره حق‬ ‫غنی س��ازی برای ایران نوشته اس��ت‪« :‬واشنگتن پست‬ ‫و نیویورک تایمز در س��رمقاله های خود در شماره ‪25‬‬ ‫مه‪ ،‬ادعا کرده بودند در معاهده عدم اش��اعه سالح های‬ ‫هس��ته ای‪ ،‬چیزی تحت عنوان حق غنی س��ازی برای‬ ‫کشورهای عضو معاهده به رسمیت شناخته نشده است‪».‬‬ ‫همچنین این دو روزنامه ادعا کردند مقامات امریکایی‬ ‫فعال امادگی شناسایی چنین حقی برای ایران را ندارند‪.‬‬ ‫در این گزارش همچنین با اشاره به جوابیه دفتر نمایندگی‬ ‫ایران در س��ازمان ملل امده اس��ت‪« :‬همچنین براساس‬ ‫اصل احترام به حاکمیت ملی کشورها‪ ،‬هر کشور عضو‬ ‫ان ‪.‬پی‪ .‬تی‪ ،‬حق انتخاب و طراحی مستقل سیاست های‬ ‫انرژی خود را در س��طح مل��ی دارد که بر اس��اس ان‪،‬‬ ‫تصمیم گیری برای بهره گیری از چرخه سوخت هسته ای‬ ‫بر اس��اس نیازهای ملی‪ ،‬از اختیارات دولت های حاکم‬ ‫به حس��اب می اید‪ .‬به عالوه و همانطور که جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران به طور کامل‪ ،‬خود را ب��ر انجام وظایف‬ ‫قانونی مندرج در ان‪ .‬پی‪ .‬تی متعه��د می داند‪ ،‬در مقابل‬ ‫قاطعانه برخورداری از حقوق قانونی خود اصرار دارد‪.‬‬ ‫توطئه های امریکایی – اسرائیلی‬ ‫روزنامه سیاس��ت روز گزارش��ی را از مذاکرات‬ ‫پش��ت پرده امریکا و اسرائیل منتش��ر کرده که با هدف‬ ‫ناکامی مذاکرات مس��کو صورت گرفته است‪ .‬در این‬ ‫گزارش با اشاره به گفت وگو های مقامات دو طرف امده‬ ‫است‪« :‬همزمان با تکرار ادعاهای واهی از سوی کلینتون‬ ‫رس��انه های خبری از دور جدی��د رایزنی های مقامات‬ ‫امریکایی و رژیم صهیونیستی برای افزایش فشارها بر‬ ‫ایران در صورت بدون نتیجه پایان یافتن مذاکرات تهران‬ ‫و ‪ 5+1‬در مسکو خبر می دهند‪ ».‬این روزنامه همچنین‬ ‫می نویس��د‪« :‬در همین چارچ��وب روزنامه هاارتص‬ ‫در همین زمینه به س��فر «دیوید کوه��ن»‪ ،‬معاون وزیر‬ ‫خزانه داری امریکا در بخش اطالعات مالی و تروریسم‬ ‫به سرزمین های اشغالی اش��اره کرده و از مذاکرات وی‬ ‫با مقامات رژیم صهیونیس��تی درخصوص دور جدید‬ ‫مذاکرات ایران و کشورهای ‪ 5+1‬که قراراست از تاریخ‬ ‫‪ ۱۸‬ژوئن (‪۲۹‬خرداد) در مس��کو اغاز ش��ود‪ ،‬خبر داده‬ ‫اس��ت‪ ».‬در این گزارش همچنین تصریح ش��ده است‪:‬‬ ‫«در ادامه سیاس��ت های خصمانه و غیر اصولی در قبال‬ ‫ایران نیویورک تایم��ز خبر داد که دولت ب��اراک اوباما‬ ‫حمالت سایبری علیه برنامه هس��ته ای ایران را تشدید‬ ‫کرده است‪ ».‬خبرگزاری فرانسه با اعالم این خبر به نقل‬ ‫از این روزنامه امریکایی افزود‪« :‬این عملیات در دوران‬ ‫ریاس��ت جمهوری جورج بوش با اسم رمز «بازی های‬ ‫ی امریکا‬ ‫المپیک» اغاز شد و اولین حمله سایبری دائم ‬ ‫علیه کشورهای دیگر بوده است‪».‬‬ ‫مصر برای عربستان‬ ‫موضوع صدور حکم حسنی مبارک و فرزندانش‬ ‫در دادگاهی در مصر نیز از جمله موضوعات مهم خبری‬ ‫در روزهای گذش��ته بوده اس��ت‪ .‬روزنامه رسالت در‬ ‫سرمقاله شماره شانزدهم خرداد ماه‪ ،‬گزارشی را در مورد‬ ‫این وضعیت داخلی مصر متاثر از این حکم منتشر کرده‬ ‫است‪ .‬این روزنامه می نویس��د‪« :‬التحریر نماد حیات و‬ ‫ازادگی ملت مصر است؛ نمادی که نه تنها حسنی مبارک‬ ‫و احمد شفیق‪ ،‬بلکه اعضای شورای نظامی مصر نیز از ان‬ ‫وحشت دارند‪ .‬التحریر محلی برای انعقاد پیمان میان ملت‬ ‫مصر و ازادی است‪ .‬مصری ها تا زمان تحقق خواسته های‬ ‫اسالمی و انقالبی خود لحظه ای از پای نخواهند نشست‪.‬‬ ‫اقدام وقیحانه دادگاه مصر در ص��دور حکم حبس ابد‬ ‫از تمام ظرفیت دیپلماتیک خ��ود یعنی دالرهای نفتی‪،‬‬ ‫ایدئولوژی وهابیت و باقیمانده رژیم مبارک به ویژه ارتش‬ ‫نفوذ خود در مصر را حفظ کند‪».‬‬ ‫رویکرد جدید امانو در پرونده هسته ای ایران مورد توجه‬ ‫رسانه هایداخلیوخارجیقرارگرفتهاست‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫نفوذ در مصر‬ ‫به نظ��ر تحلیلگر روزنام��ه خراس��ان رای دادگاه‬ ‫مبارک متاثر از اعمال فشار های عربستان سعودی صادر‬ ‫شده است‪ .‬در یادداشتی که در این روزنامه منتشر شده‬ ‫امده است‪« :‬به اعتقاد بس��یاری از تحلیلگران حبس ابد‬ ‫برای مب��ارک و تبرئه فرزندانش اخری��ن هدیه ای بود‬ ‫که سردمداران س��عودی به خانواده مبارک اهدا کردند‪.‬‬ ‫عربستان به عنوان رهبر محور سازش عربی در منطقه به‬ ‫دنبال سقوط مبارک در مصر و بن علی در تونس با چالشی‬ ‫جدی در خاورمیانه رو به رو شد‪.‬‬ ‫ناتوانی در حمایت از هم پیمانان��ش و افول نفوذ‬ ‫منطقه ای ان باعث اتخاذ سیاس��ت های عجوالنه و گاه‬ ‫متناقض توسط ال سعود شد‪ ».‬در این تحلیل ضمن اشاره‬ ‫به ارتباط جدی مصر اینده با دیگر جوامع عربی از جمله‬ ‫عربستان تاکید شده‪« :‬مصر از اهمیت ویژه ای هم برای‬ ‫عربستان و هم برای متحدان غربی ان برخوردار است‪.‬‬ ‫توانایی الگو شدن برای دیگر کشورهای منطقه‪ ،‬سابقه‬ ‫کهن تمدنی‪ ،‬هم مرزی با فلس��طین اش��غالی‪ ،‬استقرار‬ ‫دانشگاه االزهر به عنوان مرجع دینی بخش قابل توجهی‬ ‫از توده های مس��لمان منطقه در قاه��ره و چالش جدی‬ ‫به حکومت رس��یدن اخوانی ها در مص��ر برای الگوی‬ ‫حکومتی عربستان را می توان تنها برخی از دالیل اهمیت‬ ‫باالی مصر در منطقه به ویژه برای عربستان برشمرد‪ .‬از‬ ‫همین روست که عربستان تالش کرده تا با بهره گیری‬ ‫‪ 23‬سال پر فرا زو نشیب‬ ‫هفته نام��ه ش��ما در س��الگرد اغ��از رهب��ری‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای یادداش��تی را منتش��ر کرده‬ ‫و در ان به مجموعه وقایع و کامیابی های این س��ال ها‬ ‫اش��اره کرده اس��ت‪ .‬کامیابی هایی که ب��ا تدابیر رهبر‬ ‫فرزانه انق�لاب به وج��ود امده اند‪ .‬در این یادداش��ت‬ ‫امده است‪« :‬عبور دادن کشتی انقالب اسالمی از میان‬ ‫توفان های جنگ خلیج فارس و توس��عه کم توجه به‬ ‫عدالت و گرایش مجریان به اش��رافی گری و توس��عه‬ ‫سیاس��ی اصالح طلب��ان و توطئه های ‪ 18‬تی��ر و نبرد‬ ‫اش��رافیت و جمهوری��ت و فتنه ‪ 88‬و طوم��ار جریان‬ ‫انحرافی در کنار سرعت دادن به رشد و پیشرفت علمی ‬ ‫و تکنول��وژی و ارتقای ت��وان دفاعی کش��ور در برابر‬ ‫تهدیدات دش��من و اعمال دکترین موفق معظم له در‬ ‫سیاست خارجی و سامان دادن به سیاست داخلی کشور‬ ‫از طریق تنظیم رقابت جدید سیاسی در چارچوب نظام‪،‬‬ ‫نمونه هایی از کارامدی و توانمندی شخصیت بی بدیل‬ ‫حضرت ای��ت اهلل العظمی خامنه ای مدظل��ه العالی و‬ ‫والیت مطلقه فقیه در نظام سیاسی ایران است‪».‬‬ ‫یادداشت نویس هفته نامه ش��ما همچنین تاکید‬ ‫کرده‪« :‬یک استاد خاورمیانه شناسی در اکادمی نیروی‬ ‫دریایی ایاالت متحده امریکا درباره رهبر معظم انقالب‬ ‫گفته؛ او واقعا فردی متفاوت اس��ت‪ ،‬با وجود انقالبی‬ ‫بودن و مخالفت با سیاس��ت های امری��کا و بر خالف‬ ‫برخی افراد‪ ،‬به دنبال اعمال فش��ار به ش��ما برای تغییر‬ ‫سبک زندگی مورد عالقه تان نیست‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای‬ ‫یک رهبر واقعی است‪g ».‬‬ ‫حکمدادگاهحسنیمبارکباواکنش هایگسترده ای‬ ‫روبه رو شده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫برای حسنی مبارک دیکتاتور قاهره به خوبی نشان داد که‬ ‫هنوز روح استبداد و ستم در سرزمین اهرام ثالثه جاری‬ ‫است و این روح پلید باید به دست توانای انقالبیون از‬ ‫کالبد مصر خارج شود‪ ».‬گزارش نویس رسالت همچنین‬ ‫ضمن اشاره به تظاهرات گسترده مردم مصر در شهر های‬ ‫مختلف نوشته اس��ت که تقریر نویس ارش��د وزارت‬ ‫دادگستری مصر از اعتراض دیوان عالی به رای دادگاه‬ ‫مبارک خبر داد و گفت‪« :‬دادستان کل اولین کسی است که‬ ‫به احکام حسنی مبارک‪ ،‬رئیس جمهوری مخلوع مصر و‬ ‫حبیب العادلی‪ ،‬وزیر کشور وی واکنش نشان داد‪ ».‬علی‬ ‫حسن اظهار داشت‪« :‬دادستان کل مصر اعالم کرده است‬ ‫که احکام صادره ایرادات حقوقی دارد و از دیوان عالی‬ ‫خواهد خواست که در این احکام بازنگری کند‪ .‬احکام‬ ‫صادره برای حسنی مبارک و حبیب العادلی هر چند که‬ ‫به حبس ابد محکوم شدند‪ ،‬مردم مصر را خشمگین کرد‬ ‫و تبرئه شش معاون حبیب العادلی‪ ،‬عالء و جمال پسران‬ ‫مبارک و حسین س��الم‪ ،‬عامل فراری رژیم مبارک برای‬ ‫ملت مصر تعجب اور و غیرمنتظره بود‪.‬‬ ‫زمینه های صدور حکم‬ ‫روزنامه تهران امروز نیز سرمقاله خود را به موضوع‬ ‫حکم تبرئه مبارک اختصاص داده و نوش��ته است‪« :‬از‬ ‫یک منظر اقدام دستگاه قضایی مصر تالشی در راستای‬ ‫جلوگیری از ورود کشور به دور جدیدی از خشونت ها و‬ ‫اعتراض ها بوده است‪ .‬این بحث از این رو قابل اعتناست‬ ‫که همچنان بخشی از مصریان را حامیان مبارک و رژیم‬ ‫قدیم تشکیل می دهند و طبعا صدور احکام شدید برای‬ ‫سران رژیم سابق باعث تحریک افکار ان بخش از جامعه‬ ‫می ش��د که بعد از گذشت یک سال از س��قوط مبارک‪،‬‬ ‫در جریان انتخاب��ات اخیر ریاس��ت جمهوری خود را‬ ‫سازماندهی مجدد کرده و در قالب حمایت از احمدشفیق‬ ‫به میدان امده اند‪.‬‬ ‫از نظر ای��ن نخب��گان حاکم ب��ر ش��ورای عالی‬ ‫نظامی و دادگاه‪ ،‬دوگانگی موج��ود در انتخابات اخیر‬ ‫ریاس��ت جمهوری و رقابت پا به پ��ای دو گزینه مورد‬ ‫انقالبیون و نیز حامیان نظم قدیم نشان می دهد که نظام‬ ‫اجتماعی مصر در وضعیت قطبی شدگی به سر می برد‪».‬‬ ‫در این یادداشت همچنین تصریح شده‪« :‬دلیل دوم باعث‬ ‫ی را می ت��وان در ذیل تالش ارتش‬ ‫صدور چنین حکم ‬ ‫و دس��تگاه قضایی مصر برای جلب حمایت گروه های‬ ‫جدیدی به صف حامیان خود دانست‪.‬ارتش و دستگاه‬ ‫قضایی که در شرایط در حال گذار مصر مدیریت صحنه‬ ‫سیاسی و روند سیاسی برپا داشتن نظم جدید را برعهده‬ ‫دارند؛ در ماه های گذشته تحت انتقادات شدیدی از ناحیه‬ ‫نیروهای انقالبی بوده اند‪».‬‬ ‫رایزنی های دیویدکوهن یکمقام دولتیامریکادرباره ایران‬ ‫زیرذره بینمحافلخبریقرارگرفتهاست‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫فرجام یک فراکسیون‬ ‫سعیدجلیلی؛‬ ‫سفر به سن پترزبورگ‬ ‫خبرنامه‬ ‫سن پترزبورگ هفته گذشته میزبان برگزاری سومین نشست‬ ‫بین المللی امنیت بود‪ .‬در این راس��تا س��عید جلیلی‪ ،‬دبیر شورای‬ ‫عالی امنیت ملی کشورمان روز چهارشنبه ‪ 17‬خرداد برای شرکت‬ ‫در نشست امنیتی س��ن پترزبورگ به روسیه سفر کرد‪ .‬این نشست‬ ‫بین المللی با حضور س��ران امنیتی بیش از ش��صت کشور جهان‬ ‫‪ ۱۷‬خرداد به مدت دو روز برگزار ش��د و جلیلی در راس هیاتی از‬ ‫کشورمان به دعوت رسمی نیکالی پاتروشف‪ ،‬دبیر شورای امنیت‬ ‫روسیه در نشست بین المللی سن پترزبورگ حضور داشت‪.‬‬ ‫سن پترزبورگ در روزهای یکش��نبه و دوشنبه هفته گذشته‬ ‫‪ 14‬و ‪ 15‬خ��رداد نیز میزبان نشس��ت روس��یه و اتحادی��ه اروپا با‬ ‫حضور برخی از س��ران اتحادیه اروپا‪ ،‬کاترین اشتون و والدیمیر‬ ‫پوتین رئیس جمهور روسیه بود‪ .‬س��فر جلیلی به روسیه در حالی‬ ‫صورت می گیرد که قرار اس��ت دور جدیدی از مذاکرات ایران و‬ ‫‪ ۲۸ ،5+1‬و ‪ ۲۹‬خرداد در مسکو برگزار شود‪ .‬در این راستا علی اکبر‬ ‫والیتی‪ ،‬مشاور بین الملل مقام معظم رهبری نیز تاکید کرده که ‪5+1‬‬ ‫برای موفقیت مذاکرات مس��کو باید حقوق هس��ته ای ایران را به‬ ‫رسمیت بشناسد‪ .‬وی پیش از این نیز تاکید کرده بود بنایی بر تعلیق‬ ‫فعالیت های هس��ته ای ایران وجود ندارد‪ .‬دبیران ش��ورای امنیت‪،‬‬ ‫مشاوران امنیتی روسای جمهور‪ ،‬وزیران و روسای سرویس های‬ ‫امنیتی کشورهای جهان در این نشس��ت درباره مهمترین مسائل‬ ‫جهان از جمله امنی��ت انرژی‪ ،‬مقابله ب��ا دزدان دریایی‪ ،‬همکاری‬ ‫در تامی��ن امنیت حوزه های فن��اوری اطالع��ات و انفورماتیک و‬ ‫تهدیدهای فضایی بحث و تبادل نظر کردند و همچنین روس��ای‬ ‫هیات های کش��ورها در دیدار های دوجانب��ه و چند جانبه اخرین‬ ‫تحوالت منطقه ای و بین المللی و موضوعات مورد عالقه را بررسی‬ ‫کردند‪.‬نشست سن پترزبورگ سومین نشست بین المللی امنیت به‬ ‫میزبانی روسیه محسوب می شود‪ .‬نخستین نشست در اکتبر ‪۲۰۱۰‬‬ ‫در سوچی و دومین نشست در س��پتامبر ‪ ۲۰۱۱‬در یکاترینبورگ‬ ‫برگزار ش��ده بود‪ .‬نشس��ت بین المللی امنیتی س��ن پترزبورگ با‬ ‫بیستمین سالگرد تاسیس شورای امنیت روسیه نیز همزمان است‪.‬‬ ‫در استانه مذاکرات ایران و ‪ 5+1‬احتماال جلیلی و مقامات روسیه‬ ‫درخصوص این مذاکرات و نیز طرح گام به گام روس��یه رایزنی و‬ ‫تبادل نظر خواهند داشت‪g .‬‬ ‫با انتخاب علی الریجانی به ریاست مجلس نهم شائبه های تصمیم وی برای جلوس‬ ‫بر صندلی ریاست فراکسیون رهروان والیت قوت گرفته بود‪ .‬اما کاظم جاللی‪ ،‬سخنگوی‬ ‫فراکسیون رهروان والیت تاکید کرده است که با وجود اینکه فراکسیون اصولگرایی رهروان‬ ‫والیت توانست اکثریت کرسی های هیات رئیسه را به دست اورد و انتخابات هیات رئیسه دائم‬ ‫نشان داد که وزن فراکسیون های مجلس نهم در داخل پارلمان و بین نمایندگان چقدر است‪،‬‬ ‫اقای الریجانی بنا ندارد ریاست فراکسیون را بر عهده بگیرد و با تصمیم دوستان رئیس این‬ ‫فراکسیون انتخاب می شود‪ .‬وی همچنین تاکید کرده است که برنامه ریزی برای فراکسیون‬ ‫رهروان والیت چهار ساله است‪g .‬‬ ‫محموداحمدی نژاد؛‬ ‫میهمان چشم بادامی ها‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫دوازدهمین نشست س��ران سازمان همکاری ش��انگهای بهانه ای شده تا چش��م بادامی های چین‬ ‫پذیرای روسای جمهور چند کش��ور از جمله رئیس جمهوری کشورمان ش��وند‪ .‬در این نشست که در‬ ‫روزهای ‪ 17‬و ‪ 18‬خرداد یعنی چهارشنبه و پنج ش��نبه هفته گذشته برگزار شد‪ ،‬احمدی نژاد با «هو جین‬ ‫تائو» رئیس جمهور‪« ،‬ون جیا بائو» نخست وزیر و رئیس کنگره خلق چین دیدار و گفت وگو کرد‪ .‬در این‬ ‫سفر علی اکبر صالحی‪ ،‬وزیر امور خارجه و مهدی غضفری وزیر صنعت و معدن و تجارت نیز محمود‬ ‫احمدی نژاد را همراهی کردند‪ .‬گزارش های ارسالی از این کنگره حاکی از ان است که در این کنگره درباره‬ ‫روابط دوجانبه و چند جانبه و توسعه همکاری های همه جانبه میان تهران و پکن گفت وگو هایی صورت‬ ‫پذیرفته و یادداشت هایی بین ایران و چین نیز به امضا رسیده است‪ .‬سازمان همکاری شانگهای سازمانی‬ ‫میان دولتی است که برای همکاری های چندجانبه امنیتی و اقتصادی تشکیل شده است‪ .‬چین‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫ازبکستان‪ ،‬قرقیزستان‪ ،‬قزاقستان و ازبکستان از اعضای اصلی و ایران‪ ،‬هند‪ ،‬پاکستان و مغولستان از اعضای‬ ‫ناظر این سازمان هستند‪.‬این سازمان در سال ‪ ۲۰۰۱‬میالدی از س��وی رهبران چین‪ ،‬روسیه‪ ،‬قزاقستان‪،‬‬ ‫شد‪ .‬س��ازمان همکاری ش��انگهای در حقیقت‬ ‫قرقیزستان‪ ،‬تاجیکستان و ازبکستان پایه گذاری‬ ‫ ترکیب جدید سازمان «شانگهای ‪ »۵‬است‬ ‫که در سال ‪ ۱۹۹۶‬تاسیس شده بود‪ ،‬ولی‬ ‫ن��ام ان پس از عضویت ازبکس��تان به‬ ‫«سازمان همکاری ش��انگهای» تغییر‬ ‫داده ش��د‪ .‬عالوه ب��ر اعضای‬ ‫اصلی‪ ،‬ابتدا مغولستان‬ ‫در س��ال ‪ ۲۰۰۴‬و‬ ‫یک سال بعد ایران‪،‬‬ ‫پاکس��تان و هند به‬ ‫عنوان عضو ناظر‬ ‫به سازمان ملحق‬ ‫شدند‪g .‬‬ ‫ششمین جلسه دادگاه بیمه ایران‬ ‫متهمی که از دادگاه مدرک می خواهد!‬ ‫روال معمول رسیدگی قضایی تا جایی که حافظه ها در خود ثبت کرده و تاریخ به خود دیده به این شکل‬ ‫ی که به انها وارد‬ ‫بوده است که متهمان در دادگاه حاضر می شوند و ادله خود را برای اثبات بی گناهی و رد اتهام ‬ ‫شده‪ ،‬بیان می دارند‪ .‬ششمین جلسه دادگاه رسیدگی به اختالس بیمه ایران اما در روز چهارشنبه هفته گذشته‬ ‫شاهد مورد دیگری بود‪ .‬ادعای متهم این جلسه از موارد عجیب این پرونده است‪« .‬ی‪.‬د»‪ ،‬متهم ‪ 48‬ساله‪ ،‬کارمند‬ ‫استانداری و سرپرست وقت فنی و عمرانی استانداری تهران و فاقد محکومیت کیفری متهم است به اختالس‬ ‫پنج میلیارد ریال از شرکت تعاونی انبارداران فجر شهرستان ری‪ ،‬تصرف غیرمجاز نسبت به ‪ 30‬درصد عوارض‬ ‫دریافتی به مبلغ ‪ 59‬میلیارد و ‪ 138‬میلیون ریال‪ ،‬امر به وصول وجه خالف قانون به مبلغ ‪ 200‬میلیون تومان‪ ،‬اهمال‬ ‫در اراضی دولت به مبلغ پنج هزار میلیارد ریال‪ ،‬تصدی بیش از یک شغل دولتی و عضویت در هیات مدیره‬ ‫شرکت سرمایه گذاری بیمه ایران (صبا)‪ ،‬عضویت در شبکه و پولشویی‪ ،‬اما نکته جالب توجه بیان این موضوع‬ ‫است که این متهم در جریان این جلسه از دادگاه تمامی اتهامات خود را رد کرده و خطاب به قاضی دادگاه گفته‬ ‫است‪« :‬نه اختالس کرده ام‪ ،‬نه دوشغله بوده ام؛ مدرک ارائه کنید!» در پنج جلسه گذشته این دادگاه به اتهامات‬ ‫افراد مرتبط با بیمه ایران رسیدگی شده بود‪g.‬‬ ‫‪18‬‬ ‫شکایت ایران از ‪ 20‬شرکت نفتی‬ ‫عدم پایبندی ‪ 20‬شرکت اروپایی به قراردادهای‬ ‫نفتی با ایران در طرح های پاالیش��گاهی کار دستشان‬ ‫داد‪ .‬در چند ماه گذشته برخی از شرکت های خارجی و‬ ‫به ویژه برخی از شرکت های صاحب لیسانس اروپایی‬ ‫طرف قرارداد با ایران در طرح توسعه پاالیشگاه های‬ ‫نفت به تعهدات قراردادی خود پایبند نبوده اند‪.‬‬ ‫بر اس��اس گزارش هایی ک��ه در این خصوص‬ ‫در رسانه ها چاپ شده اس��ت‪ ،‬بر مبنای چارچوب و‬ ‫مفاد قراردادی تذکراتی به برخی از این ش��رکت های‬ ‫خارجی داده ش��ده اس��ت و پ��س از اولتیماتوم های‬ ‫نفتی ایران برخی از این شرکت ها از طریق واسطه ها‬ ‫نوذری رسما نامزد دبیر کلی اوپک شد‬ ‫گروگانگیری اعتبار نامه ها‬ ‫هفته گذشته خبر نامزدی غالمحسین نوذری برای دبیر کلی اوپک اعالم شد‪ .‬کاندیداتوری‬ ‫نوذری برای کسب دبیرکلی اوپک از سوی ایران تایید و از طریق وزارت نفت به طور رسمی به‬ ‫اوپک اعالم شده است‪ .‬کوادور نیز با معرفی ویلسون پاستور‪ ،‬وزیر نفت فعلی این کشور‪ ،‬برای‬ ‫تصدی دبیرکلی اوپک تالش خواهد کرد‪.‬اعضای اوپک به منظور بررسی سیاست های تولید خود‬ ‫(‪ 25‬خرداد) در وین اتریش گردهم می ایند‪ .‬این انتصاب بر اساس معرفی نامزد از سوی کشورهای‬ ‫عضو وپس از بررسی و مقایسه صالحیت های نامزدها به عمل خوهد امد‪g .‬‬ ‫«علی الریجانی رئیس مجلس نهم شد»‪ .‬این خبر اگر چه تیتر یک بسیاری از رسانه ها شد اما چندان‬ ‫تعجب بر انگیز نبود‪ .‬چه اینکه به سنت سال های قبل قابل پیش بینی بود که رئیس موقت مجلس در انتخاب‬ ‫رئیس سال اول هر دوره مجلس نیز توفیق باالیی برای پیروزی دارد‪ .‬علی الریجانی که در مراسم تعیین‬ ‫و انتخاب هیات رئیسه موقت مجلس با ‪ 173‬رای صندلی ریاس��ت موقت را از ان خود کرده بود‪ ،‬باز هم‬ ‫در انتخابات هیات رئیس��ه دائم با ‪ 177‬رای از ‪ 270‬کارت توزیع شده بین نمایندگان مجلس مرد شماره‬ ‫یک سال اول مجلس نهم ش��د‪ .‬در این میان غالمعلی حداد عادل نیز که به عنوان تنها رقیب الریجانی در‬ ‫انتخابات هیات رئیسه موقت شرکت کرده و با ‪ 100‬رای از این رقابت باز مانده بود‪ ،‬با کاندیدا شدن مجدد‬ ‫در انتخابات اصلی در روز سه شنبه هفته گذشته (‪ 16‬خرداد ماه) با ‪ 89‬رای از قطار حرکت به سمت صندلی‬ ‫ریاست باز ماند‪ .‬این در حالی بود که پیش از ان در فاصله نزدیک پس از برگزاری انتخابات هیات رئیسه‬ ‫موقت مجلس علی اصغر زارعی‪ ،‬نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسالمی‬ ‫در خصوص ک مو کیف و شرایط انتخاب هیات رئیسه موقت مجلس نهم از عدم ضرورت کاندیدا شدن‬ ‫غالمعلی حداد عادل در انتخابات هیات رئیسه دائم مجلس خبر داده بود و تاکید کرده بود که از گذشته نیز‬ ‫رسم بوده که همین رئیس موقت به عنوان کاندیدای رئیس دائم نیز مطرح می شود‪ .‬اما گویا تصمیم ها تغییر‬ ‫کرد و در صبح روز ‪ 16‬خرداد‪ ،‬زمان برگزاری انتخابات هیات رئیسه حداد عادل که با یک پای در گچ در‬ ‫صحن علنی مجلس حاضر شده بود به رقابت با علی الریجانی برخاست‪ .‬همچنین محمدرضا باهنر با ‪177‬‬ ‫رای و محمدحسن ابوترابی فرد با ‪ 167‬رای ب ه ترتیب به عنوان نایب رئیس موقت اول و نایب رئیس موقت‬ ‫دوم مجلس نهم انتخاب شدند‪g .‬‬ ‫ایران‪ ،‬رس��تم قاس��می‪ ،‬وزیر نفت با صدور دستوری‬ ‫به علیرضا ضیغمی‪ ،‬مدیرعامل ش��رکت ملی پاالیش‬ ‫و پخش نفتی ایران خواس��تار توقف خرید خارجی‬ ‫لیسانس در طرح های پاالیشگاهی ش��د‪ .‬این دستور‬ ‫وزیر نفت در حالی صادر ش��ده ک��ه در ماه های اخیر‬ ‫راه اندازی واحدهای صاحب لیسانس پاالیشگاه های‬ ‫شازند و تهران در غیاب ش��رکت های اروپایی انجام‬ ‫ش��ده و حتی ش��رکت ملی پاالیش و پخش نفتی از‬ ‫این شرکت ها به دلیل عدم تعهد به قراردادهایشان به‬ ‫مراجع بین المللی شکایت کرده است‪.‬‬ ‫شرکت ملی پاالیش و پخش فراورده های نفتی‬ ‫سال گذشته خطاب به این شرکت های اروپایی اعالم‬ ‫کرده بود‪« :‬این شرکت ها در اینده نقشی در بازار صنایع‬ ‫خبرنامه‬ ‫به تعهدات خ��ود عمل کردند‪ ،‬اما مع��اون وزیر نفت‬ ‫به عنوان یک مقام مس��ئول از عدم پایبندی نزدیک به‬ ‫‪ 40‬ش��رکت خارجی به تعهدات ق��راردادی خود در‬ ‫طرح های پاالیشگاه های نفت خبر داده است‪.‬ضیغمی‪،‬‬ ‫معاون وزیر نفت همچنین با اش��اره ب��ه اینکه پس از‬ ‫اولتیماتوم های ایران نزدیک به نیمی از این شرکت ها با‬ ‫ارسال تجهیزات یدکی و از طریق واسطه ها به تعهدات‬ ‫قراردادی خود جامه عمل پوشاندند‪ ،‬خاطرنشان کرده‬ ‫است که با این وجود ایران از ‪ 20‬شرکت خارجی دیگر‬ ‫به دلیل عدم پایبندی به قراردادهای نفتی خود در قبال‬ ‫کشورمان ش��کایت خواهد کرد‪ .‬الزم به ذکر است که‬ ‫همزمان با افزایش تحریم ها و عدم پایبندی شرکت های‬ ‫خارجی لیسانس و دانش فنی در طرح های پاالیشگاهی‬ ‫‪ 177‬رای برای علی الریجانی‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫روندتصویباعتبارنامه هادرمجلسمطابقباائین نامهداخلیروند‬ ‫پیچیده ای نیست‪ .‬پیش از این صحن علنی مجلس شورای اسالمی در‬ ‫خصوصتائیداعتبارنامه هاانچهدرمجلسنهمتجربهشدرابهخودندیده‬ ‫است‪ .‬سونامی که امسال در صحن علنی مجلس روند تائید اعتبار نامه ها‬ ‫را به هم ریخت از اولین روز تائید اعتبار نامه ها در صحن علنی مجلس‬ ‫یعنی ‪ 10‬خرداد اغاز شد‪ .‬احمد توکلی در ایراد تذکری به الریجانی در‬ ‫خصوص بی توجهی به شکایتش به اعتبار نامه حبیب برومند اعتراض‬ ‫کرد و موضوع با اعتراض جنجالی مهدی کوچک زاده به اعتبارنامه علی‬ ‫ایرانپور‪ ،‬نماینده مردم مبارکه ادامه پیدا کرد‪ .‬او از مردم مبارکه به دلیل تائید‬ ‫اعتبار نامه این نماینده عذرخواهی کرد‪ .‬علی ایرانپور نیز در دفاع از خود با‬ ‫اعالم تذکری از مردم تهران به دلیل این نوع انتخاباتی که داشته اند و این‬ ‫شخص عذرخواهی کرد‪ .‬بعد از این تذکرات غالمرضا مصباحی مقدم‪،‬‬ ‫رئیسشعبهچهاربررسی کنندهاعتبارنامهمنتخبانمجلسنهمتوضیحاتی‬ ‫در خصوص تائید اعتبارنامه نماینده مردم بیله سوار داد و گفت که این‬ ‫مسالهبه خاطرمشکالتزمانیوتاخیرکوتاهدررسیدناطالعاتپرونده‬ ‫بهوجودامدهوتاکیدکردکه درشعبهچهاربهاینمسالهرسیدگیخواهد‬ ‫شد‪ .‬پس از اعتراض احمد توکلی به اعتبارنامه علی ایرانپور‪ ،‬اعتبارنامه‬ ‫وی در شعبه ‪13‬مورد بررسی قرار گرفت و اعتبار نامه وی از سوی این‬ ‫شعبه رد و روز چهارشنبه هفته گذشته ‪17‬خرداد به کمیسیون تحقیق‬ ‫مجلس ارجاع داده شد‪ .‬علی ایرانپور‪ ،‬منتخب پرحاشیه مجلس نهم نیز‬ ‫در واکنش به اعتراض توکلی به اعتبارنامه خود روز سه شنبه هفته گذشته‬ ‫‪ 16‬خرداددرزمانقرائتگزارششعبهدرصحننسبتبهاعتبارنامه های‬ ‫محمد اسماعیل کوثری‪ ،‬حمید رسایی‪ ،‬حسین نجابت‪ ،‬علیرضا زاکانی‪،‬‬ ‫مهدی کوچک زاده‪ ،‬احمد توکلی‪ ،‬الیاس نادران‪ ،‬علی اصغر زارعی‪ ،‬زهره‬ ‫طبیب زاده و مرتضی اقاتهرانی اعتراض کرد و در نتیجه اعتبارنامه این‬ ‫‪10‬نماینده به کمیسیون تحقیق ارجاع شد‪ .‬بعد از ایراد سخنرانی احمد‬ ‫توکلی و تاکید وی مبنی بر اینکه اعتراض به اعتبار نامه های نمایندگان‬ ‫تهران تنها به خاطر گروکشی صورت گرفته‪ ،‬علی ایرانپور چهارشنبه‬ ‫‪17‬خرداد اعتراض خود نسبت به اعتبارنامه هفت منتخب تهران را پس‬ ‫گرفت‪ ،‬اما تاکید کرد که اعتراضش نسبت به احمد توکلی و الیاس نادران‬ ‫باقیاست‪.‬پسازاینکهمنتخبمبارکهاعتراضخودراازاعتبار نامههفت‬ ‫نماینده تهران پس گرفت‪ ،‬اعتبارنامه شش تن از این نمایندگان که شامل‬ ‫کوثری‪،‬رسایی‪،‬زاکانی‪،‬کوچک زاده‪،‬زارعیواقا تهرانیبودندبهتصویب‬ ‫رسید‪ .‬هر چند ایرانپور اعتراض خود نسبت به اعتبارنامه نجابت را پس‬ ‫گرفت اما از انجا که اعتبارنامه نجابت مورد اعتراض نماینده مردم قروه‬ ‫همبودبهکمیسیونتحقیقارجاعشد‪g.‬‬ ‫در انتخابات هیات رئیسه چه گذشت؟‬ ‫نفت و گاز ایران نخواهند داشت‪» .‬‬ ‫در همین حال‪ ،‬ش��رکت مل��ی پاالیش و پخش‬ ‫فراورده های نفتی قصد دارد از ش��رکت نفتی «مان»‬ ‫المان به دلی��ل عدم اجرای تعهدات ق��راردادی خود‬ ‫در طرح توسعه پاالیشگاه نفت امام خمینی شازند به‬ ‫اتحادیه اروپا شکایت کند‪.‬‬ ‫این شرکت المانی یکی از ‪ 20‬شرکت خارجی‬ ‫بوده که پی��ش از تصویب قطعنامه ه��ای ضد ایرانی و‬ ‫تحریم صنعت نفت ایران قراردادی به منظور فروش‪،‬‬ ‫نصب‪ ،‬راه اندازی در برخی از تجهیزات پیچیده دوار‬ ‫همچون برخی از توربوکمپرس��ورها با شرکت ملی‬ ‫پاالیش و پخش فراورده های نفت��ی ایران امضا کرده‬ ‫بود‪g .‬‬ ‫‪19‬‬ ‫یادداشت ها‬ ‫روزهایپسازانتخابات‬ ‫ایا اصالح طلبان باید نامزد معرفی کنند؟‬ ‫صادق زیبا کالم‪ /‬استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫صادق زیباکالم درباره‬ ‫راه های پیش روی‬ ‫اصالح طلبان برای انتخابات‬ ‫سال اینده نوشته است‬ ‫استراتژیاصالح طلباندرانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫پی��ش رو چه می بایس��تی باش��د؟ ایا می بایس��تی در‬ ‫این انتخابات ش��رکت کنن��د‪ ،‬یا بر عک��س همچون‬ ‫انتخابات مجلس نه��م ان را بایکوت کنن��د؟ قبل از‬ ‫هر تصمیم گیری‪ ،‬نخس��تین گام اصولی‪ ،‬بررسی این‬ ‫موضوع از جانب رهبری اصالح طلبان اس��ت‪ .‬اینکه‬ ‫به ص��ورت پراکن��ده‪ ،‬تصادفی و باری ب��ه هر جهت‬ ‫در خصوص این موضوع از سوی اصالح طلبان اظهار‬ ‫نظر شود‪ ،‬زیبنده و درخور یک جریان سیاسی جدی‬ ‫نیست‪ .‬چهره ها و شخصیت های اصلی اصالح طلب با‬ ‫محوریتاقایخاتمیطبیعتابایددراولینفرصت ترتیب‬ ‫یک نشس��ت را مهیا نمایند و طی ان پیرامون موضوع به‬ ‫بحث و رایزنی بنشینند‪ .‬ان جمع هم می بایست در پایان‬ ‫به یک اجماع رسمی پیرامون ش��رکت یا عدم شرکت در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری پیش رو برسند‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫‪20‬‬ ‫می بایست به صورت رس��می و از جانب اقای خاتمی‬ ‫ ان تصمیم را اعالم کنند‪ .‬تصمیم اتخاذ شده می بایست از‬ ‫سوی همه اصالح طلبان ولو انکه با ان مخالف باشند هم‬ ‫پذیرفته شود‪ .‬اگر جمع اصالح طلبان به این جمع بندی‬ ‫رسیدند که باید در انتخابات شرکت کنند‪ ،‬این تصمیم و‬ ‫دالیلی که باعث این تصمیم گیری شده باید رسما اعالم‬ ‫شود‪.‬اگرهماکثریتجمعاصالح طلبانبهاینجمع بندی‬ ‫رسیدندکهنبایدیانمی تواننددرانتخاباتشرکتکنند‪،‬ان‬ ‫تصمیم و دالیلی که باعث اتخاذ ان شده هم می بایست به‬ ‫استحضار مردم برسد‪ .‬بدترین وضعیتی که ممکن است‬ ‫برای اصالح طلبان پیش بیاید ان است که هر از گاهی یکی‬ ‫از چهره های اصالح طلب نظری بدهد و چند روز دیگر‪،‬‬ ‫اصالح طلب دیگری نظری متفاوت با ان را اعالم کند‪.‬‬ ‫می رسیم به پرسش دش��واری که «چه باید کرد؟»‬ ‫اصالح طلبان چه باید کنند؟ اصالح طلبان بنا بر دالیلی که‬ ‫داشتنددرانتخاباتمجلسنهمدراسفند ماهشرکتنکردند‪.‬‬ ‫البته اقایان هاشمی رفسنجانی و خاتمی نمی توانستند با‬ ‫این تصمیم همراهی کنند و بنا بر دالیلی که در ورای این‬ ‫یادداشتقرارمی گیرد‪،‬درایناینانتخاباتشرکتکردند‪.‬‬ ‫نفس اینکه اصالح طلبان در انتخابات مجلس نهم شرکت‬ ‫نکردندبهاینمعنانیستکهدرانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫هم شرکت نمی کنند‪ .‬شرکت یا عدم شرکت در انتخابات‬ ‫به عنوان یک قاعده کلی برای اصالح طلبان اصل نیست‪.‬‬ ‫انچه برای انان اصل اس��ت‪ ،‬تحقق اهداف سیاس��ی و‬ ‫اجتماعی شاناست‪.‬اگرشرکتدرانتخابات(اعمازمجلس‬ ‫شورای اسالمی یا ریاست جمهوری) باعث نزدیک شدن‬ ‫انان به تحقق اهداف شان شود‪ ،‬بالطبع باید در انتخابات‬ ‫شرکت کنند و متقابال اگر شرکت در انتخابات باعث دور‬ ‫شدن انان از اهدافشان بشود‪ ،‬طبیعی است که در انتخابات‬ ‫ش��رکت نمی کنند‪ .‬فرض ما بر این اس��ت که شرکت در‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریسال‪ 92‬می تواندفرصتیبرای‬ ‫تحققاهدافوخواسته هایاصالح طلبانباشد‪.‬امااهداف‬ ‫اصالح طلبانکدامیناست؟‬ ‫اهداف اصالح طلبان را باید به دو دسته کوتاه مدت‬ ‫و بلند مدت تقس��یم کرد؛ ازادی سیاس��ی‪ ،‬رفع توقیف‬ ‫از تش��کل های اصلی اصالح طلبان‪ ،‬رف��ع ممنوعیت و‬ ‫محرومیت از تحصیل برای دانشجویان از جمله اهداف‬ ‫کوتاه مدت اصالح طلبان است‪ .‬اهداف بلند مدت انان هم‬ ‫عبارتند از ازادی مطبوعات‪ ،‬ازادی بیان‪ ،‬ازادی اندیشه‪،‬‬ ‫ازادی اجتماعات و تشکل های سیاسی‪ ،‬انتخابات ازاد و‬ ‫حاکمیتقانون‪.‬هدفاصالح طلبانازشرکتدرانتخابات‬ ‫ریاست جمهوریسال‪ 92‬بالطبعتحققاهدافکوتاه مدت‬ ‫و بلند مدت انان است‪.‬‬ ‫س��طح س��وم بحث ان اس��ت ک��ه اصالح طلبان‬ ‫چگونه می توانند به این اهداف با ش��رکت در انتخابات‬ ‫نزدیک تر ش��وند؟ پاسخ اولیه ان اس��ت که انان نامزدی‬ ‫را معرفی خواهند ک��رد و بعد هم هم��ه امکانات خود‬ ‫را ب��رای موفقی��ت ان نام��زد در جری��ان انتخابات ‪92‬‬ ‫به کار خواهند گرفت‪ .‬از می��ان نامزدهایی که می توانند‬ ‫به نمایندگی از جان��ب اصالح طلب��ان می توانند در این‬ ‫انتخاب��ات ش��رکت ک��رده و رد صالحی��ت نش��وند‪،‬‬ ‫دکتر محمد رضا عارف از ش��انس بیش��تری برخوردار‬ ‫اس��ت‪ .‬فرض بگیریم که ایش��ان پس از رایزنی هایی که‬ ‫صورت خواهد گرف��ت در انتخابات ثبت ن��ام کرده و‬ ‫شوراینگهبانهمصالحیتویراتائیدکند‪.‬درخرداد‪92‬‬ ‫دکترعارف اصالح طلب در برابر نامزدهای اصولگرایان‬ ‫(به عنوان مثال دکتر علی الریجانی‪ ،‬دکتر سعید جلیلی یا‬ ‫دکتر علی اکبر والیتی) ق��رار خواهد گرفت‪ .‬حاصل این‬ ‫رویارویی با توجه به عملکرد قابل نق��د اصولگرایان از‬ ‫سال ‪ 84‬به این س��و ممکن است و یک بار دیگر موجب‬ ‫تکرارداس��تان دوم خرداد ‪ 76‬ش��ود‪ .‬نهایت��ا در مرداد یا‬ ‫شهریورماه‪ 92‬احتماال دکتر عارف کابینه خود را تشکیل‬ ‫داده و به عنوان یازدهمین دولت هم شروع به کار خواهد‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫اگرچه این سناریو برای اصالح طلبان یک بازگشت‬ ‫موفقیت امیز و یک پیروزی جذاب و شیرین خواهد بود‪،‬‬ ‫چراغ خاموش‬ ‫استراتژی اصولگرایان مقابل اصالح طلبان باید چگونه باشد؟‬ ‫علی یوسف پور‪ /‬عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران‬ ‫علی یوسف پور عضو شورای‬ ‫مرکزی جمعیت ایثارگران‬ ‫هشدارهایی به اصولگرایان‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫در تحلیل��ی وضعیت موج��ود بای��د گفت که‬ ‫اصالح طلبان از سه طیف مختلف تشکیل شده اند‪ ،‬یک‬ ‫طیف در خارج کش��ور ذیل سیاست های قدرت های‬ ‫مستکبر فعالیت می کنند و به ارمانی غیر از سکوالریزم‬ ‫و براندازی حکومت دینی نمی اندیش��ند‪ ،‬طیف دوم‬ ‫س��ابقه انقالبی دارند‪ ،‬اما حاضر نبوده و نیست بازی‬ ‫سیاس��ی را در چارچ��وب قانون اساس��ی انجام دهد‬ ‫که وقایع س��ال ‪ 88‬حاصل مواضع ساختارش��کنانه‬ ‫نیروه��ای عضو این طی��ف بود‪ ،‬طیف س��وم خود را‬ ‫ملتزم به قانون اساس��ی و اصل والیت فقیه می داند و‬ ‫ضمن رعایت خطوط قرمز نظام جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران می خواهد به عرصه رقابت سیاس��ی وارد شود‪.‬‬ ‫این طیف می تواند برای انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم نام��زد معرفی کن��د به ویژه انک��ه گروه های‬ ‫اصولگرا در انتخابات مجلس نهم چند دسته شدند و‬ ‫بر سر مسائل مختلف با یکدیگر چالش جدی دارند‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که اگر تا دو ماه اینده طیف‬ ‫اصالح طلبان درون نظ��ام نامزد خ��ود را برای ورود‬ ‫به عرص��ه انتخابات ریاس��ت جمهوری معرفی کند‪،‬‬ ‫ان وقت طیف های اصولگرا ش��اید از خواب غفلت‬ ‫بیدار ش��وند و در جهت اتحاد گام بردارن��د‪ ،‬اما اگر‬ ‫اصالح طلبان تا دی ماه تصمیم گی��ری درباره معرفی‬ ‫نامزد را به تعویق بیندازند‪ ،‬قطعا تا ان زمان همه طیف‬ ‫اصولگرا همچون حامیان دولت‪ ،‬اصولگرایان سنتی‪،‬‬ ‫دکتر قالیباف‪ ،‬دکتر محس��ن رضایی و تش��کل های‬ ‫دیگر برای انتخابات ریاس��ت جمهوری مس��تقل به‬ ‫صحنه می این��د و در چنین ش��رایطی نامزدهای انها‬ ‫تثبیت می شوند و دیگر به نفع دیگری کنار نمی روند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر حرکت چ��راغ خاموش اصالح طلبان‬ ‫موجب می شود که فرصت برای وحدت اصولگرایان‬ ‫از دست برود‪.‬‬ ‫چن��دی پی��ش موس��وی خوئینی ه��ا از برنامه‬ ‫اصالح طلبان برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫سخن گفت‪ ،‬اما این صحبت کلی زنگ خطر را برای‬ ‫طیف های اصولگرا به صدا در نم��ی اورد چرا که انها‬ ‫سرگرم برخی اختالف نظرهای داخلی هستند‪ .‬انشقاق‬ ‫در جریان اصولگرا هر روز بیشتر از گذشته می شود‪.‬‬ ‫چون اصولگرایان بعد از انکه اکثریت قریب به اتفاق‬ ‫کرس��ی های مجلس نهم را به دس��ت اوردند‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه قوه مجریه را نیز در اختیار دارند‪ ،‬بنابراین چندان‬ ‫متوجه حوادث پیرامون خود نیس��تند‪ ،‬درست چنین‬ ‫وضعیتی دو س��ال قب��ل از انتخاب��ات دوم خرداد ‪76‬‬ ‫وجود داشت‪ ،‬ان موقع به س��ران جناح راست گفتیم‬ ‫مردم ایران دنبال ناجی می گردند باید جناح راس��ت‬ ‫خط خود را از هاش��می جدا و از عملکرد دولت وی‬ ‫انتقاد کند‪ ،‬اما انها عکس این توصیه عمل کردند و در‬ ‫مقام دف��اع از عملکرد دولت س��ازندگی برامدند‪ ،‬اما‬ ‫اقای خاتمی از عملکرد دولت هاش��می انتقاد کرد و‬ ‫با فاصله زیادی از اقای ناطق ن��وری پیروز انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شد‪.‬‬ ‫اصولگرایان نباید ش��رایط امروز کشور را با سال‬ ‫‪ 83‬شبیه سازی کنند که هر طیف اصولگرا نامزد خود‬ ‫را معرفی ک��رد و در نهایت اق��ای احمدی نژاد پیروز‬ ‫شد‪ ،‬امروز اگر سالیق اصولگرا به وحدت نظر نرسند‬ ‫و در مقابل اصالح طلبان متحد وارد عرصه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شوند شانس نامزد جریان اصالحات‬ ‫برای کسب اکثریت ارای مردم خیلی زیاد است‪.‬‬ ‫این خطر احساس می ش��ود که اگر اصولگرایان‬ ‫همچنان با رویکرد تقابلی و تفرقه امیز با یکدیگر رفتار‬ ‫کنند‪ ،‬یک سال دیگر عرصه اجرایی کشور را تحویل‬ ‫اصالح طلبان درون نظام دهند‪ .‬ضمن انکه انش��قاق‬ ‫اصولگرایان برای خدا و خدمت به ملت نیست چون‬ ‫انها رسیدگی به مشکالت اقتصادی و مطالبات مردم را‬ ‫در اولویت چندم قرار داده اند‪.‬‬ ‫حال این سوال مطرح می ش��ود که چه کسی در‬ ‫جری��ان اصالحات ظرفی��ت رهب��ری دارد؟ معتقدم‬ ‫با وجودی که اقای خاتم��ی در انتخابات مجلس نهم‬ ‫شرکت کرد‪ ،‬اما عمر سیاسی ایش��ان پایان یافته است‬ ‫چون نتوانس��ت مواضعی اتخاذ کند که در چارچوب‬ ‫نظام و تبعیت از والیت فقیه تلقی شود‪.‬‬ ‫در مقابل اقایان عارف و خرازی ظرفیت های خوبی‬ ‫برای رهبری اصالح طلبان درون نظ��ام دارند چرا که در‬ ‫قیاس با خاتمی سال‪ 76‬تجربه انها باالتر است‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫اما سوال سخت ان اس��ت که دکتر عارف‪ ،‬به عنوان یک‬ ‫رئیس جمهور اصالح طلب چقدر خواهد توانس��ت ان‬ ‫اهداف کوتاه مدت و بلند مدت اصالح طلبان را که پیش تر‬ ‫به انها اشاره داشتیم‪ ،‬تحقق ببخشد؟ واقعیت تلخ ان است‬ ‫که خیلی خیلی کم و تقریبا در حد صفر‪ .‬عارف از همان‬ ‫روز نخست اغاز ریاست جمهوری اش با یک خط اتش‬ ‫گستردهوسنگینازجانباصولگرایانروبه روخواهدشد‪.‬‬ ‫اصولگرایانی که مدت ها می شد حول محور احمدی نژاد‬ ‫به صورت مخالف و موافق در برابر یکدیگر صف ارایی‬ ‫کرده و از وسط به دو نیم شده بودند‪ ،‬یک بار دیگر به فضای‬ ‫قبل از اردیبهشت‪ 90‬باز خواهند گشت و جملگی در یک‬ ‫جبهه واحد در برابر عارف قد علم خواهند کرد‪ .‬نهادهای‬ ‫حامیاصولگرایانجملگیدربرابرعارفخواهندایستاد‪.‬‬ ‫حکایتریاست جمهوریدکترعارفوپیروزیاحتمالی‬ ‫اصالح طلبان در خرداد ‪ ،92‬تکرار پیروزی چش��مگیر و‬ ‫ی خواهد‬ ‫شیرین دوم خرداد‪ 76‬و ریاست جمهوری خاتم ‬ ‫ی و اصالح طلبان‬ ‫بود‪ .‬در عین حال همان وضعیت خاتم ‬ ‫مجددا تکرار خواهد شد‪ .‬چراکه هیچ دلیلی وجود ندارد‬ ‫که تصور کنیم ش��انس عارف برای پیشبرد اصالحات‬ ‫بیشتر از شانس خاتمی در سال ‪ 76‬باشد‪ .‬به همان دالیلی‬ ‫که اصالح طلبان نتوانستند در دوران خاتمی اصالحات‬ ‫اجتماعی را پیش ببرند‪ ،‬به همان دالیل در دوران عارف هم‬ ‫نخواهند توانست گام جدی در جهت تحقق اصالحات‬ ‫بردارند‪ .‬جامعه دچار تنش خواهد شد‪ ،‬درگیری ها یک‬ ‫بار دیگر به راه می افتد و یک سر مملکت را جناح راست‬ ‫خواهد گرفت و س��ر دیگ��ر را چ��پ و اصالح طلبان‪.‬‬ ‫این سناریو تازه در بهترین حالت است‪ ،‬یعنی در حالتی که‬ ‫اصولگرایاناجازهبدهندتانامزداصالح طلباندرانتخابات‬ ‫شرکتکندواو تائیدصالحیتکنندبافرضعملیشدن‬ ‫این دو شرط‪ ،‬ما تازه می رسیم به شرایط دوم خرداد ‪ .76‬با‬ ‫این تفاوت که زمان خرداد ‪ 92‬است و خاتمی هم تبدیل‬ ‫شده به محمد رضا عارف‪ .‬لذا می رسیم به همان پرسش‬ ‫اولیه؛ پس راه حصول اهداف اصالح طلبان چگونه ممکن‬ ‫است؟ اگر قرار شود اصالح طلبان همه تالش خود را به‬ ‫کار گیرند و نهایتا تنها حاصل ان تکرار تجربه تلخ دوران‬ ‫اصالحات و ریاست جمهوری دوره خاتمی باشد‪ ،‬چرا‬ ‫اساسااصالح طلبانانتجربهناموفقرایکباردیگرتکرار‬ ‫کنند؟ راه برون رفت از این بن بس��ت و از این دور باطل‬ ‫ان است که اصالح طلبان غرور و تشخص سیاسی شان‬ ‫را قدری زیر پا بگذارند و ب��ه جای حمایت از یک نامزد‬ ‫اصالح طلبدرانتخابات‪ 92‬ازیکنامزدغیر اصالح طلب‬ ‫یا اصولگرا که بتواند دست کم یک حداقلی از اهداف انان‬ ‫را تحقق ببخشد حمایت کنند‪ .‬شاید محمد باقر قالیباف‬ ‫کم وبیشچنینشخصیتیراداراباشد‪.‬‬ ‫او نه ژان ژاک روسو است‪ ،‬نه نلسون ماندال‪ ،‬نه مهاتما‬ ‫گاندی‪،‬نهدکترمحمدمصدقونهمهندسمهدیبازرگان‪،‬‬ ‫نه وسالو هاول و نه ان سان سوچی‪ .‬اما رئیس جمهوری‬ ‫خواهد بود که اگر نتواند زندانیان سیاسی اصالح طلب را‬ ‫ازاد کند‪ ،‬دست کم می تواند شرایط انان را اندکی در زندان‬ ‫بهبودبخشد‪.‬‬ ‫قالیباف اگر نتواند دانشجویان محروم از تحصیل را‬ ‫مجددا به دانشگاه ها باز گرداند‪ ،‬دست کم می تواند شرایط‬ ‫محرومیت و اخراج از دانشگاه را برای دانشجویان جدید‬ ‫قدریدشوارترکند؛همینیعنییکگامبهجلو‪.‬گرفتاری‬ ‫اساسیماظرفاینیکصدسالگذشتهانبودهکههمواره‬ ‫خواسته ایم یک شبه ره صد ساله برویم و بدبختانه همواره‬ ‫هم در تالش رفتن یک شبه به ره صد ساله نتوانسته ایم‪،‬‬ ‫خ تراژیک‬ ‫همان یک گام اولیه و ابتدایی را هم برداریم‪ .‬تاری ‬ ‫جنبشیکصدسالهدموکراسی خواهیدرایرانازمشروطه‬ ‫تا به امروز ایا گواهی غیر از این می دهد؟‪g‬‬ ‫‪21‬‬ ‫منتقدانشانسچندانیندارند‬ ‫موسی قربانی‪ /‬نماینده ادوار مجلس‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫موسی قربانی نماینده ادوار‬ ‫مجلس درباره شرایط‬ ‫بازگشت اصالح طلبان‬ ‫سخن گفته است‬ ‫سیدمحمدموسوی خوئینی هاعضومرکزیتمجمع‬ ‫روحانیونپنج شنبهگذشتهدرحاشیهمراسمختمبرادرخود‬ ‫به خبرنگاری درباره برنام ه اصالح طلبان برای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم گفته است «قطعا تصمیم داریم‬ ‫در انتخابات شرکت کنیم‪ ».‬هرچند این واگویه عضو موثر‬ ‫اصالح طلبان در مقطع فعلی بسیار مهم به نظر می رسد‪،‬‬ ‫اما معتقدم راجع به امکان حضور جریان اصالحات در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم باید براساس گذشته‬ ‫و عملکرد گروه های مختلف این جریان قضاوت کرد‪».‬‬ ‫گرچه بعد از ش��رکت خاتمی در انتخابات مجلس نهم‬ ‫دیگر وضعیت اصالح طلبان برای ورود به عرصه سیاسی‬ ‫کشور قرمز نیست و این وضعیت رنگی خاکستری پیدا‬ ‫کرده اما یادمان نرفته که نیروه��ای جریان اصالحات از‬ ‫مجلس شش��م تا انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم در‬ ‫سال ‪ 88‬مسیر خروج از حاکمیت را طی کردند؛ نکته ای‬ ‫مهم و البته تاثیرگذار‪ .‬بر همین اس��اس انها باید با دالیلی‬ ‫قانع کننده‪ ،‬قطعی و روشن التزام عملی خود را به قانون‬ ‫اساس��ی اثبات کنند‪ ،‬چون همانطور که ذکر شد پیش از‬ ‫این برای تحقق اهداف شان مسیرهای ساختارشکنانه را‬ ‫پیمودند‪.‬نگاهیبهگذشتهنشانمی دهدجریاناصالحات‬ ‫هیچ گاهدرصحنه هاییکهبازندهرقابتسیاسیشدقاعده‬ ‫‪22‬‬ ‫ایا زمینه برای بازگشت اصالح طلبان فراهم است؟‬ ‫بازی را رعای��ت نکرده و همواره مانن��د یک تیم فوتبال‬ ‫بو هوا را‬ ‫بازنده به جای پذیرش باخ��ت‪ ،‬داور‪ ،‬زمین‪ ،‬ا ‬ ‫مقصر خوانده و هیچ گاه عنوان نکرده نوع استراتژی اش‬ ‫اشتباه بود که با اقبال عمومی مواجه نشده و یا مشکالت‬ ‫داخلی انها باعث برد رقیب شده است‪ .‬رفتار سیاسی شان‬ ‫اینگونهاستکهیاحقایقرابیاننمی کنندیاخیلیکم رنگ‬ ‫انها را جلوه می دهند‪ .‬در کل جری��ان اصالحات هر گاه‬ ‫نتوانس��ت رای مردم را بگیرد برای انکه به عدم داشتن‬ ‫پایگاه مردمی اعتراف نکند‪ ،‬معموال تقصیر شکس��ت را‬ ‫به گردن مجموعه های مختلف انداخته اس��ت‪ .‬کسانی‬ ‫که عرصه فعالیت ها و تحرکات سیاسی را دقیق زیر نظر‬ ‫دارند می دانند در کشور ایران بیش از‪ 30‬انتخابات برگزار‬ ‫شده است و در ش��وراهای دوم همه چیز برای پیروزی‬ ‫اصالح طلبان مهیا بود‪ ،‬شورای نگهبان نظارت نداشت‪،‬‬ ‫رد صالحیت نب��ود و همه جور نامزدی ه��م در صحنه‬ ‫حضور داش��ت‪ ،‬اما جریان اصالحات نه مش��ارکت را‬ ‫توانست در کل کش��ور افزایش دهد و نه چهره های این‬ ‫جریان توانستند رای مردم را به سبد ارای خود سوق دهند‪.‬‬ ‫در انتخابات مجلس هفتم درست است که بخشی از انها‬ ‫رد صالحیت شدند‪ ،‬اما چهره های شناخته شده بعد از نفر‬ ‫سی ام تهران قرار گرفتند‪ .‬اگر کسی حافظه تاریخی اش‬ ‫خوب باشد می داند بحث هایی مثل رد صالحیت و تقلب‬ ‫بهانه است‪ .‬بهترین دلیل برای قضاوت کردن در این مورد‬ ‫چرخش سیاسی است که در کش��ور رخ داده است‪ .‬در‬ ‫مقاطع سیاسی مختلف شرایطی در کشور بود که به رغم‬ ‫انکه وزارت کشور در اختیار جریان اصالح طلب بود‪ ،‬اما‬ ‫ارایی که نهایتا از صندوق ها درامد به نفع اصولگرایان رقم‬ ‫خورد و بالعکس‪ ،‬در مقاطعی جری��ان نظارت و اجرا در‬ ‫اختیار جریان اصولگرا بود‪ ،‬اما خروجی صندوق های رای‬ ‫مجلس یا ریاست جمهوری به دست جریان مقابل افتاد‪.‬‬ ‫این بهترین دلیل است که نشان می دهد فرایند انتخابات‬ ‫فرایندی نیست که نتایج کالن انتخاباتی جا به جا شوند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر اینکه تکلیف حاکمیت با جریان اصالحات‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم چگونه خواهد‬ ‫بود با نامزد این جریان مدارا خواهد کرد یا خیر؟ بستگی‬ ‫به رفتار رهبران این جریان در این یک سال اینده و نحوه‬ ‫تبلیغاتواعتماد سازی شاندارد‪.‬اقایخاتمی باشرکتدر‬ ‫رای گیرینهمیندورهانتخاباتمجلس شورایاسالمیدر‬ ‫‪ 12‬اسفندنخستینگامعملیرابرایاعتمادسازیبرداشت‪،‬‬ ‫ایشانخواستبااینکاربگویدارتباطشبانظامقطعنشده‬ ‫و به دنبال راهی برای بازگشت است‪ .‬بنابراین می توان از‬ ‫این حرکت به یک عالمت تعبیر کرد تا زمینه برای حضور‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری فراهم شود‪.‬‬ ‫ضمنانکهشخصخاتمی دراخرینموضع گیریدرباره‬ ‫اقدام ان روز خ��ود گفت��ه «رای دادن من گرچه موجب‬ ‫دلخوریوجریحه دارشدناحساساتبسیاریازدوستان‬ ‫شد‪ ،‬اما در این مورد همچنان از اصل کاری که انجام داده ام‬ ‫دفاع می کنم؛ گرچه نقدهای دوستان به شیوه ان را وارد‬ ‫دانسته و می پذیرم‪ .‬ما باید توضیح بیشتری می دادیم که‬ ‫اوال ما تحریمی نبودیم‪ ،‬دوم اینکه تحریم همیشه به معنای‬ ‫براندازی نیست و سوم اینکه اگر کس��ی خواست رای‬ ‫بدهد‪ ،‬اش��کالی ندارد‪ ».‬اکنون محمد خاتمی می خواهد‬ ‫بگوید‪ ،‬شرکت در انتخابات به این معنا نیست که او صف‬ ‫و جبهه اش را از سایر اصالح طلبان جدا کرده است و قصد‬ ‫دارد محوریت و رهبریت جریان اصالحات را به دست‬ ‫اورد‪ .‬خاتمی به دنبال احیای جریان اصالحات اس��ت و‬ ‫شاید کسی بهتر از وی نتواند نیروهای اصالح طلب را دور‬ ‫همجمعکند‪،‬اماخاتمی درگذشتهنشاندادکهحرفاخر‬ ‫رادرتصمیم گیری هابرایجریاناصالحاتنمی زد‪،‬خیلی‬ ‫جاهاایشانراراهمی برند‪.‬وقتینمایندهمجلسششمبودم‬ ‫روزی به دیدار اقای خاتمی (رئیس جمهور وقت) رفتم‪،‬‬ ‫ایشان در ان جلسه مفصل برای من درد دل کرد و می گفت‬ ‫«مقاممعظمرهبریقبلاز‪ 18‬تیر‪، 78‬نظراتمنرادرنحوه‬ ‫اداره کشور ارجح می دانستند‪ ،‬اما بعد از انکه مشخص شد‬ ‫اصالح طلباندنبالچیزدیگریهستندوضعیتتغییرکرد‬ ‫ی برای‬ ‫و دیگر به نظرات من توجه زیادی نشد‪».‬اقای خاتم ‬ ‫مدیریت نیروهای اصالح طلب باید از تجربه های گذشته‬ ‫درس بگیرد و خودش تصمیم گیر باشد‪ ،‬نه انکه بخواهد‬ ‫دل همه را بدست اورد‪.‬‬ ‫در کل اگر س��ران جریان اصالح��ات حرکت های‬ ‫ساختار شکن را محکوم و از پیشگاه مقام معظم رهبری و‬ ‫ملت ایران به علت وقوع فتنه ‪ 88‬عذرخواهی و تقاضای‬ ‫خبرنامه‬ ‫امید‪،‬اگاهیواتمامحجت‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫عفو وبخشش کنند تازه می توانند به فضای سیاسی کشور‬ ‫وارد شوند وگرنه مصالح ملی چند بار از یک طریق اسیب‬ ‫ببیند‪ ،‬متاسفانه طی ‪ 33‬سال گذشته خیلی ها از فضای باز‬ ‫سیاسی در ایران سوءاستفاده کردند‪ ،‬بنی صدر‪ ،‬منافقین‪،‬‬ ‫فتنه گران‪ ،‬منحرفان هر کدام به ش��کلی به کشور‪ ،‬نظام و‬ ‫ملت لطمه زدند‪ .‬بنابراین دیگر نباید مملکت را به دست‬ ‫ادم های نا ازموده یا ازموده با س��ابقه منف��ی داد‪ ،‬وجود‬ ‫دشمن خارجی دیگر مجالی را برای درگیری های داخلی‬ ‫نمی گذارد‪ ،‬مصالح ملی ارجح به منافع شخصی و گروهی‬ ‫است‪ ،‬به همین علت شورای نگهبان در انتخابات مجلس‬ ‫نهم با مستنداتی که داشت از نامزدی کسانی جلوگیری‬ ‫کرد که خیلی ها تصورش را نمی کردند چون احتیاط الزم‬ ‫است‪ .‬به فرض که اصالح طلبان بتوانند در اعتماد سازی‬ ‫موفق شوند و نامزد انها از س��وی شورای نگهبان تائید‬ ‫شود‪ .‬سوال اینجاست که حضور انها در صحنه رقابت‬ ‫سیاس��ی حداقلی خواهد بود یا حداکثری؟ جواب این‬ ‫اس��ت اگر اصالح طلبان نامزد رسمی معرفی کنند قطعا‬ ‫برای تصرف جایگاه ریاست جمهوری برنامه دارند‪ ،‬اما‬ ‫مردم باید به س��وابق نیروهای جریان اصالحات توجه‬ ‫کنند و بدانند که اصالح طلبان ناچار به پذیرش حداقل ها‬ ‫ش��دند تا نظام انها را قبول کند‪ .‬از سوی دیگر تک نامزد‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم قطعا‬ ‫ارایشطیف هایاصولگرارادستخوشتغییرخواهدکرد‪،‬‬ ‫چون این طیف ها در انتخاب��ات مجلس وحدت را کنار‬ ‫گذاشتند و باز شدند‪ .‬این گالیه شدید از انها وجود دارد که‬ ‫با وجود نصیحت ها‪ ،‬تدبیرها‪ ،‬هشدارها و انذارها سالیق‬ ‫اصولگرا از جمع شدن زیر یک چتر سرباز زدند و به نظر‬ ‫می رسد انس��جام قوی رقیب در انتخابات اینده دوباره‬ ‫موجب اتحاد اصولگرایان شود و رقابت درون گفتمانی‬ ‫اصولگرایان را دوباره تبدیل به رقابت میان اصولگرایان‬ ‫و اصالح طلبان کند‪.‬‬ ‫شاید برخی ها بگویند اصالح طلبان بررسی کردند‬ ‫و دیدند هر کس در انتخابات مجلس از وضعیت موجود‬ ‫انتقاد کرد رای اورد به عبارت دیگر پایداری از طیف سنتی‬ ‫جریاناصولگراوچهره هایطیفسنتیازعملکرددولت‬ ‫انتقاد کردند و توانستند رای مردم را کسب کنند و حاال‬ ‫جریان اصالحات می خواهد با ورود به عرصه انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری حوزه انتق��ادی را از ان خود کند و‬ ‫اصولگرایان را در موضع دفاع قرار دهد تا پیروز میدان نام‬ ‫گیرد‪ ،‬اما من چنین نظری ندارم چون معتقدم این حربه‬ ‫دیگر کارایی خود را از دست داده است‪ .‬نگاهی به نتایج‬ ‫مرحله اول و دوم حوزه انتخابیه تهران‪ ،‬ری‪ ،‬اسالمشهر و‬ ‫شمیرانات در انتخابات مجلس نهم نشان می دهد که مردم‬ ‫به کسانی اقبال می کنند که اخالقمدار‪ ،‬دلسوز و بی حاشیه‬ ‫هستند‪ .‬اقایان غالمعلی حدادعادل‪ ،‬ابوترابی فرد‪ ،‬مرندی‪،‬‬ ‫اقاتهرانی و میرکاظمی پنج نفری بودند که در دور نخست‬ ‫حائز اکثریت اراء شدند و به نهاد قانونگذاری راه یافتند و‬ ‫در مرحله دوم نیز بیژن نوباوه و اسماعیل کوثری منتخبان‬ ‫اول و دوم شدند حال انکه چهره های منتقد در رده های‬ ‫بعدی بودند‪ .‬نمونه بارز کاندیدای منتقد علی مطهری بود‪،‬‬ ‫ایشان در کنار استفاده از نام پدر بزرگوارش و برخی افراد‬ ‫خوشنام مثل اقای الریجانی‪ ،‬از حداکثر ظرفیت انتقاد به‬ ‫دولت برای کسب ارای مردم استفاده کرد‪ ،‬اما میزان ارایش‬ ‫در مرحله دوم زیر ‪ 400‬هزار رای بود که این تعداد رای‬ ‫کمتراز‪ 10‬درصدمجموعکسانیاستکهمی توانسنتددر‬ ‫انتخاباتشرکتکنند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر موضع انتقادی حتما برگ پیروزی برای‬ ‫رفتن به پاستور و قرار گرفتن بر جایگاه ریاست جمهوری‬ ‫نیست‪ ،‬چون دیگر مردم به یک تعقل سیاسی رسیدند و به‬ ‫دام موج سواران نمی افتند بلکه به کسی رای می دهند که‬ ‫بیشتر در چارچوب نظام‪ ،‬دلسوز و اخالق مدار است‪g.‬‬ ‫نگاهی به محورهای فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری‬ ‫محمد دهقانی‪ /‬عضو هیات رئیسه مجلس نهم‬ ‫محمد دهقانی‪ ،‬عضو‬ ‫هیات رئیسه مجلس نهم‬ ‫به اهمیت فرمایشات‬ ‫مقام معظم رهبری در‬ ‫مراسم ‪14‬خرداد اشاره‬ ‫کرده است‬ ‫فرمایشات مقام معظم رهبری در سالگرد ارتحال‬ ‫امام هر س��اله از بار معنایی خاصی برخوردار است‪.‬‬ ‫جدای از اهمیت این مراسم بیانات رهبری در سالگرد‬ ‫ارتحال بنیانگذار انقالب اس�لامی ایران از جامعیت‬ ‫خاصی برخوردار است‪ .‬امسال نیز رهبر معظم انقالب‬ ‫به س��نت هر س��ال در این مراس��م به تحلیلی روشن‬ ‫و قاطع در خص��وص مس��ائل روز داخلی و خارجی‬ ‫پرداختند و در هر مورد اگاه��ی و امید و اخطارهای‬ ‫الزم را برای مردم ایران در داخل و مس��لمانان دیگر‬ ‫در جای جای دنیا ارائه دادند‪ .‬همچنین در این مراسم‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫طی سخنان مهمی به تحلیل ش��رایط انقالب اسالمی‬ ‫و نقش امام راحل در پیش��رفت های عظیم ملت ایران‬ ‫پرداختن��د و وضعیت انقالب های منطق��ه و بیداری‬ ‫اس�لامی رخ داده در کش��ورهای خاورمیانه را مورد‬ ‫بررس��ی قرار دادند‪ .‬رس��انه های غرب��ی در بازتاب‬ ‫فرمایش��ات رهبر معظم انقالب در مراس��م سالگرد‬ ‫ارتحال امام خمینی(ره) با اش��اره ب��ه افزایش نفرت‬ ‫ایرانی ها از غرب در پی تحریم ه��ای خصمانه تاکید‬ ‫کردند ک��ه ماجراجوی��ی صهیونیس��ت ها علیه ایران‬ ‫همچون صاعقه ای اس��ت که بر س��ر این رژیم فرود‬ ‫می اید‪ .‬تحلیل روشن بیانات رهبری این است که این‬ ‫تحوالت‪ ،‬اسرائیل را دستپاچه کرده و اینکه انها دم از‬ ‫حمله نظامی می زنند‪ ،‬ناش��ی از ترس انهاست‪ ،‬چرا‬ ‫که مقامات اس��رائیل می دانند که اسیب پذیرتر از قبل‬ ‫هستند و هرگونه حرکت ناشایستی انجام دهند‪ ،‬مثل‬ ‫صاعقه ای بر سر خودشان فرود خواهد امد‪ .‬رهبرمعظم‬ ‫‪23‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫انقالب در این مراسم فرمودند که کشورهای غربی با‬ ‫بزرگ کردن مساله هسته ای ایران به دنبال کوچک نشان‬ ‫دادن مشکالت داخلی خود هس��تند و ایران در مسیر‬ ‫پیشرفت‪ ،‬متوقف نخواهد شد‪.‬‬ ‫رهبر کبیرانقالب با بیان اینکه (کشورهای غربی)‬ ‫می گویند ایران هسته ای خطرناک است‪ ،‬تصریح کردند‬ ‫که انها دروغ می گویند و انچه از ان می ترسند‪ ،‬ایران‬ ‫هسته ای نیست‪ ،‬بلکه ایران اسالمی است و کشورهای‬ ‫غربی هم اکنون با مش��کالت اقتص��ادی و اجتماعی‬ ‫درگیر هس��تند و در مواجهه با مردم خود درمانده اند‪،‬‬ ‫به همین دلیل س��عی دارند این بحران را به کشورها و‬ ‫مناطق دیگر منتقل کنند و با حادثه افرینی در کشورهای‬ ‫دیگر ضعف خود را بپوشانند‪.‬‬ ‫این بیانات با واکنش ه��ای بی نظیری در عرصه‬ ‫بین المل��ل رو ب��ه رو ش��د‪ ،‬به ش��کلی ک��ه برخی از‬ ‫رسانه های خارجی و غربی با اشاره به سخنان رهبری‬ ‫اذعان کردند که تحریم اثری ندارد‪ .‬تحریم نمی تواند‬ ‫ملت ایران را از حرک��ت باز دارد‪ .‬تنه��ا اثری که این‬ ‫تحریم های یک جانبه و چند جانب��ه روی ملت ایران‬ ‫می گذارد این است که نفرت و دشمنی از غرب در دل‬ ‫مردم ما عمیق تر می شود‪ .‬بی تردید این بخش از بیانات‬ ‫رهبری اتمام حجتی بود با دنیای غرب در خصوص‬ ‫بهانه جویی هایی که در برابر ای��ران می کنند و پرده از‬ ‫تمامی نیت و بازی های پنهانی انها برای مردم ایران و‬ ‫مسلمانان و مردم همه دنیا برداشت‪.‬‬ ‫این اتمام حج��ت از جانب رهب��ر کبیر انقالب‬ ‫نه تنه��ا ب��ار دیگ��ر مواض��ع‪ ،‬اس��تحکام و اقت��دار‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را به جهانیان نشان داد‪ ،‬دوری‬ ‫ای��ران را نی��ز از ماجراجویی هایی که ای��ران را به ان‬ ‫متهم می کنند‪ ،‬اثبات کرد‪ .‬جدای از این مسائل بیانات‬ ‫مقام معظم رهبری امیدی دوباره به کشورهای منطقه‬ ‫برای ادامه و ایستادگی تا پیروزی نهایی جنبش بیداری‬ ‫اس�لامی در این کش��ورها بود‪ .‬جنبش ه��ای بیداری‬ ‫اس�لامی در منطقه که امروز به نقطه حساسی از سیر‬ ‫تحوالت خود رسیده‪ ،‬شرایط خاصی طی مسیر می کند‪.‬‬ ‫با توجه به اینک��ه این جنبش ها با اله��ام و الگوگیری‬ ‫از انقالب اس�لامی ایران ش��کل گرفته بدون ش��ک‬ ‫پیام امید مقام معظم رهبری به مبارزان این کش��ور ها‬ ‫می تواند تاثیر بی بدیلی در تقویت روحیه و استحکام‬ ‫ارمان های انان داش��ته باش��د و بی تردید این پیام به‬ ‫خوبی به دوستان ایران در سراس��ر دنیا رسید‪ .‬عالوه‬ ‫بر این بیانات مقام معظم رهبری تذکر و هشداری بود‬ ‫به برخی مس��ئوالن داخلی تا مبادا از مسیر انقالب و‬ ‫نظام و اندیشه امام انحراف پیدا کنند‪.‬با توجه به اینکه‬ ‫کش��ور ما در حال حاضر در عرصه بین الملل شرایط‬ ‫خاص و حساس��ی را طی می کند‪ ،‬مسائل داخلی باید‬ ‫با ارام��ش و صحت و س�لامت باالیی انجام ش��ود‪.‬‬ ‫در این میان مس��ئوالن رسالت بس س��نگینی دارند و‬ ‫رهبری نیز این تذکر را در این خصوص به مس��ئوالن‬ ‫دادند که مبادا در شرایط حس��اس امروز که بی تردید‬ ‫تبلیغات و هجمه های دشمن بیش از هر زمان دیگری‬ ‫باوره��ا و اعتقادات ملت و مس��ئوالن نظ��ام مقدس‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را هدف گرفته است‪ ،‬از مسیر‬ ‫فرمایش��ات حضرت ام��ام (ره) و ارمان های انقالب‬ ‫خارج شود‪ .‬بدون شک توجه به هرانچه رهبر انقالب‬ ‫به عنوان راهبر این ملت تحت عنوان تذکر یا هشدار به‬ ‫مسئوالن می دهند‪ ،‬ضروری است و بارها در طول عمر‬ ‫نظام جمهوری اسالمی ایران شاهد بودیم که کسانی‬ ‫که گوش بر این اندرزهای پدرانه بستند و راه خود را‬ ‫از انقالب جدا کردند مغضوب ملت شدند و نتیجه ای‬ ‫جز خسران برای انان نماند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪24‬‬ ‫لحظهبزرگعزیمت‬ ‫همه معلم های من (قسمت چهارم)‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫زهیر توکلی درباره‬ ‫خاطراتش از دوران‬ ‫تحصیل نوشته است‬ ‫داش��تم می گفتم که س��ال تحصیلی ‪1362-63‬‬ ‫در دبس��تان شهید موس��ی کالنتری ش��هرری درس‬ ‫خواندم‪ .‬چند وقت پیش با زن و بچه رفته بودیم پابوس‬ ‫حضرت عبدالعظیم‪ ،‬ش��ب بود و من ه��وس کردم به‬ ‫پسرم محسن دبس��تانی را که در ان درس خوانده ام‪،‬‬ ‫نش��ان بدهم‪ .‬خوبی اش این بود که به راحتی می شد‬ ‫این کار را کرد‪ .‬چون دبستان سابق من خیلی به بازارچه‬ ‫قدیم نزدیک ب��ود‪ .‬همین خیابانی ک��ه از فلکه اصلی‬ ‫شهرری ‪ ،‬مستقیم به سمت حرم می رود‪ ،‬درست وقتی‬ ‫به مدخل بازارچه می رس��د از س��مت راست به یک‬ ‫خیابان دیگر باز می شود که موازی بازارچه قدیم است‬ ‫و درهای قبرستان مجاور صحن قدیم که قبر مرحوم‬ ‫نیرزاده و قبر پدر حاج حسین اهلل کرم انجاست رو به‬ ‫همین خیابان باز می شود و انتهای ان هم می خورد به‬ ‫همین پاساژی که این سال ها ساخته اند و یک سرش‬ ‫توی همین قبرستان در می اید و به اصطالح امروزی ها‬ ‫ویوی خوبی دارد و حسابی گنبدنماست‪ .‬درست در‬ ‫ابتدای همین خیاب��ان یعنی در مفصل ای��ن خیابان و‬ ‫خیابان متهی به بازارچه قدیم یک بن بست هست که‬ ‫دبستان شهید موس��ی کالنتری داخل همین بن بست‬ ‫قرار دارد یعنی قرار داشت این را ان شب فهمیدم که‬ ‫دست پسرم محس��ن را گرفتم و گفتم‪« :‬بیا بریم بهت‬ ‫نشون بدم بابات کجا درس می خونده»‪.‬‬ ‫می گویند ادم یک نوار کاست خالی را ‪ 90‬دقیقه ‬ ‫گوش بدهد ودر زیرزمین بادبادک هوا کند و هزار تا‬ ‫کار احمقانه دیگر هم بکند ولی خیط نش��ود کاشکی‬ ‫من خیط می ش��دم انگار یک گالن اب یخ روی سرم‬ ‫خالی کردند وقت��ی از پنجره های شکس��ته ای که رو‬ ‫به کوچه درس��ت از کف زمین ش��روع می شد سرک‬ ‫کش��یدم و اتاق های متروکه ای را دیدم که زمانی دفتر‬ ‫مدیر مدرسه و دفتر معلمان و ابدارخانه مدرسه واتاق‬ ‫دفتردار بودند‪.‬‬ ‫اساسا س��اختمان متروک‪ ،‬ادم را س��رد می کند‬ ‫چه برسد به مدرس��ه متروک و از ان س��ردتر دبستان‬ ‫متروک‪ ،‬جایی که یک روز معدن ش��ادی و بیغمی و‬ ‫بی خبری و صفا و معصومیت ب��وده‪ ،‬اکنون تبدیل به‬ ‫یک ساختمان نیمه خراب سوت و کوری شده باشد‬ ‫که سوسک ها و موش ها در ان شلنگ تخته می اندازند‬ ‫و تو می بینی که شگفت ترین سال زندگی ات سالی که‬ ‫به قول ان شاعره مغموم «لحظه ای بزرگ عزیمت» تو‬ ‫بوده است‪ ،‬نشانش از صفحه روزگار محو شده است و‬ ‫خبرنامه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫تنها یادگاری هفت سالگی که می خواستی ان را نشان‬ ‫چش��م های کنجکاو و معصوم پس��رت بدهی‪ ،‬پیش‬ ‫چشمت هست و نیست که اگر ان ساختمان را کوبیده‬ ‫بودند و جای ان مجمع اموزش��ی جدیدی س��اخته‬ ‫بودند‪ ،‬ش��انه ای باال می انداختی و دس��ت پسرت را‬ ‫می کشیدی سمت بازارچه قدیم و یک بستنی مخلوط‬ ‫برای پسرت که عاشقش است س��فارش می دادی و‬ ‫نه خانی امده بود نه خانی رفت��ه ولی این پنجره های‬ ‫شکس��ته‪ ،‬این دری که معلوم اس��ت مدت هاست بر‬ ‫پاش��نه نچرخیده و ان پله ها که رو به پایین می رفت‬ ‫و تو را در ابر رها می کرد‪ ،‬دنیای جدیدی که بیرون از‬ ‫چهار دیواری خانه می دیدی و صدای زنگدار زنی را‬ ‫می شنیدی که صدای مادرنبود‪ ،‬یادت که هست زهیر؟‬ ‫اری؛ ان راهرو که دو طرف��ش اتاق های کادر و‬ ‫معلمان مدرس��ه بود و از ان که رد می شدی به حیاط‬ ‫وس��یع مدرس��ه قدم می گذاش��تی و ان قدر در عالم‬ ‫خودت مس��تغرق بودی که یادت نیست کالس های‬ ‫بقیه پایه ها کج��ای ان حیاط بودند ول��ی کالس اول‬ ‫انتهای ضلع سمت راست حیاط‪ ،‬اتاقی تک بود که چند‬ ‫پله می خورد و می رفت باال و یک ضلع ان پنجره های‬ ‫بی بالکنی بودند که رو به حیاط دبستان باز می شدند و‬ ‫جاروی فراش گیالنی مدرسه که باال و پایین می رفت‬ ‫از قاب پنجره پیدا ب��ود ان روز که نوبت عصر کالس‬ ‫داشتید و ان زنگ‪ ،‬شاید زنگ اخر بود و اواخر پاییز یا‬ ‫اوایل زمستان بود و هوا نیمه تاریک شده بود و فراش‬ ‫پس��ر بیچاره عقب مانده اش را می زد که البد منت بر‬ ‫سرش گذاشته بودند تا مستمع ازاد سر کالس بنشیند‬ ‫و ان روز خانم سمنانی را مستاصل کرده بود و اخراج‬ ‫شده بود و تو وحشت زده ترکه های جارو را از پنجره‬ ‫می دیدی که باال و پایین می رود و دو صدا را می شنیدی‬ ‫که در هم رفته بودند و امیزه ای از رنج را بر بوم اسمان‬ ‫می پاش��یدند‪ .‬صدای دردمندانه ای که از حلقوم پسر‬ ‫عقب مان��ده در می امد و ناله و جی��غ و التماس در ان‬ ‫بود و صدای مستاصل فراش که دشنام و ناروا بار ان‬ ‫طفل مفلوک می کرد و خودش مفلوکتر و بیچاره تر از‬ ‫پسرش بود‪.‬‬ ‫ان در میخکوب ش��ده و معلق ش��ده ب��ر دهلیز‬ ‫روزگار و ان پنجره های شکسته و ان دیوارها که قلمرو‬ ‫عنکبوت ها ش��ده بودند و ان چند پل��ه ای که صدای‬ ‫نفس های غبارگرفته ش��ان را از پشت در می شنیدی‪،‬‬ ‫ایا همان دبستان شهید موس��ی کالنتری بودند که تو‬ ‫در هفت سالگی از پلکان ابرها پایین امدی و از بهشت‬ ‫بی خبری ات به انجا هبوط کردی؟ پس��ری سنگ به‬ ‫دیوار دبس��تان می زد و پس��ری دیگر بود که ان شب‬ ‫در بن بستی که رو به بازارچه قدیم شاه عبدالعظیم باز‬ ‫می شد دست پسرش را گرفته بود و رنگ پریده عمرش‬ ‫را تماشا می کرد کاش می شد رنگ به دیوار ان دبستان‬ ‫زد که باد ان را با خود برده بود و این ساختمان متروک‬ ‫را برجای گذاشته بود‪.‬‬ ‫هفته پیش از میدان حس��ن ابادی گفتم که دیگر‬ ‫نیس��ت‪ ،‬یعنی میدان نیس��ت و زیرگ��ذری از ان رد‬ ‫می شود و شده اس��ت چهار راه حس��ن اباد و من هر‬ ‫بار که از این چهارراه رد می ش��وم ح��س می کنم که‬ ‫بخش��ی از زندگی ام را همین زیرگذر بلعیده اس��ت‬ ‫و فرو داده است و هشت س��الگی تا ‪13‬سالگی مرا با‬ ‫حفره ای خالی برجای گذاشته است‪ .‬این هفته هم از‬ ‫فراموشکده ای گفتم که روزی دبستان من بود و هفته‬ ‫بعد از ساختمان چهارطبقه پرویز حکیم خواهم گفت‬ ‫که ما همه مستاجرش بودیم و اکنون متعلق به دانشگاه‬ ‫ازاد است و ش��ش س��ال از کودکی من انجا گذشت‬ ‫و یک بار دو س��ال پیش به نگهب��ان دم درش گفتم و‬ ‫خواهش کردم که‪ :‬اقا! اینجا خونه ما بوده اجازه می دی‬ ‫فقط یک ت��وک پا برم باال و برگ��ردم؟ «فقط می خوام‬ ‫ببینم» و او انگار با یک ابله مادرزاد روبه رو شده باشد‪،‬‬ ‫انقدر خونس��ردانه و محترمانه جواب داد که‪« :‬نه اقا!‬ ‫ما مس��ئولیت داریم» که معلوم بود رعایت احتیاط در‬ ‫برخورد با چنین دیوانه ای را می کند و می خواهد با این‬ ‫خونسردی و احترام‪ ،‬زودتر او را دک کند و چه بگوییم‬ ‫دیگر چه بگوییم که روزگار‪ ،‬مرگ ما را با تک تک این‬ ‫خاطره هایی که رد و نشانشان از کوچه ها و خیابان ها‬ ‫محو می شوند به ما یاداوری می کند ولی ما غافلیم‪.‬‬ ‫****‬ ‫خانم س��منانی‪ ،‬زنی بود متوسط القامه با عینکی‬ ‫ته اس��تکانی و صورتی نه گرد نه کشیده و یک حلقه‬ ‫موی صاف و بی جعد ک��ه از مقنعه اش بیرون می زد و‬ ‫باالی پیشانی اش را می اراست‪ ،‬یک حلقه موی نقره ای‬ ‫یعنی همه اینها را گفتم که بدانید خانم س��منانی‪ ،‬پا به‬ ‫سن گذاشته بود و احتماال ان س��ال ها سال های اخر‬ ‫خدمتش بود‪.‬‬ ‫یادم اس��ت که یک بار کنار نیمک��ت ما که جزو‬ ‫نیمکت های نزدیک به تخته س��یاه بود‪ ،‬ایس��تاده بود‬ ‫که دست برد و با انگش��تانش موی سر مرا که چندی‬ ‫پیش تراش��یده ب��ودم و االن یک هوا بلند ش��ده بود‪،‬‬ ‫کنار زد و گفت‪« :‬توکلی! تو هم مثل من س��رت شوره‬ ‫می زن��ه؟»‪ .‬گفتم‪« :‬بل��ه! خانم» گفت‪« :‬چ��ه صابونی‬ ‫مصرف می کنی؟» فردایش مادرم دو عدد صابون زیتون‬ ‫را که کارکرد ش��امپوهای هد اند ش��ولدرز ضدشوره‬ ‫امروزی را داشتند‪ ،‬در یک کیسه فریزر پیچید و گفت‪:‬‬ ‫«به خانمتون بگو اینو مادرم هدیه داد»‪.‬‬ ‫و نمی دانید که در ان عالم بچگی چقدر احساس‬ ‫غرور می کردم از اینکه «س��ر من هم مثل س��ر خانوم‬ ‫س��منانی ش��وره می زنه» و یادم هس��ت خوب یادم‬ ‫هست‪ ،‬شیرینی ان لحظه را که نخس��تین بارم بود که‬ ‫«هدیه دادن به معلم» را تجربه می کردم و لبخند شریف‬ ‫خانم س��منانی را و برق نگاهش را وقتی که محموله‬ ‫گرانبهایم یعنی یک فریزر حاوی دو عدد صابون زیتون‬ ‫را از کیفم در اوردم و گفتم‪« :‬خانوم اینو مادرمون داد‬ ‫که بدیم به ش��ما» (داشت مش��ق هایمان را می دید و‬ ‫رسیده بود سرنیمکت ما که من این عمل قهرمانانه را‬ ‫با دلهره ای شیرین مرتکب ش��دم) گرفت و لبخندی‬ ‫خالص زد و (سفیدی دندان های مرتبش پیش چشمم‬ ‫است) گفت‪« :‬از مادرت تشکر کن! ممنون پسرم!»‬ ‫یکبار هم مرا زد‪ .‬ریاضی درس می داد و تمرین به‬ ‫تمرین روی تخته می نوشت و ما می بایست حل کنیم و‬ ‫البد از میان بچه ها انتخاب می کرد و پای تخته می اورد‪.‬‬ ‫من یک مس��اله ای را گیج ش��دم و درس��ت نفهمیدم‬ ‫که چطور حل شد و هول ش��دم و دفتر بغل دستی ام‬ ‫را نگاه کردم درس��ت در همین لحظه خانم س��منانی‬ ‫گفت‪« :‬توکلی!» و پی��ش امد و گف��ت‪« :‬از روی اون‬ ‫می نویسی؟» من هاج و واج مانده بودم و به اصطالح‬ ‫امروزی ها کپ کرده بودم‪.‬‬ ‫دستش را که تمام انگشتانش تا کف دست از گچ‬ ‫سفید شده بود جوری به یاد دارم که انگار همین االن‬ ‫پایین می اید و ارام طوری که نش��ود اسمش را سیلی‬ ‫گذاشت روی صورتم می نشیند‪ .‬خانم سمنانی عزیز!‬ ‫ای نخستین مادری که بیرون از خانه داشتم! ای کاش‬ ‫اکنون اینجا بودی و دوباره شما را می دیدم‪g .‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست ‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪26‬‬ ‫حاشیه های یک روز مهم‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪27‬‬ ‫شعارهایجنجالی‬ ‫مروری برحاشیه های چند سال گذشته مراسم ‪14‬خرداد‬ ‫‪1‬‬ ‫سیاست‬ ‫مراسم س��الگرد رحلت حضرت امام خمینی (ره)‬ ‫هر ساله طی بیش از دو دهه گذشته در حرم مطهر برگزار‬ ‫می شود و جمع فراوانی از مردم و دوستداران ان حضرت‬ ‫در این مراسم شرکت می کنند‪.‬‬ ‫این مراسم اما طی سال های جاری اهمیت سیاسی‬ ‫فراوانی پیدا کرده؛ اهمیتی که هم در داخل بازتاب ان قابل‬ ‫مشاهده است و هم حساسیت های خارجی در مورد ان‬ ‫به وضوح وجود دارد‪.‬‬ ‫به همین خاطر رخداد های حاش��یه این مراس��م‪،‬‬ ‫حتی جزئی ترین انها نیز از دید رسانه ها پنهان نمی ماند‬ ‫و نظرها را بعضا با رویکرد تحلیلی و تفس��یری به خود‬ ‫جلب می کند‪.‬‬ ‫با وجود انکه مراس��م حرم مطهر س��ال ها بدون‬ ‫هیچ گونه مش��کلی برگزار ش��ده و همواره مردم ایران‬ ‫تابلویی از عش��ق و ارادت پایان ناپذیر خود به امام امت‬ ‫را در این مراس��م به نمایش گذاش��ته اند‪ ،‬اما طی چند‬ ‫سال گذش��ته اتفاقاتی رخ داده که در برخی بازتاب ها‬ ‫حاشیه های سیاس��ی این مراس��م بر متن ان غلبه کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬اغاز این مس��یر را می توان در وقایع انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 1388‬جست وجو کرد‪.‬‬ ‫اما این مراسم مهم بر اساس انچه پیش از این گفته‬ ‫شد‪ ،‬می تواند بازتاب دهنده مفاهیمی باشد که در واقع‬ ‫دغدغه و نگرانی های موجود در جامعه یا منتس��ب به‬ ‫برخی گروه های اجتماعی و سیاسی به حساب می ایند‪.‬‬ ‫حاشیه های مراسم ارتحال امام امت در حرم مطهر‬ ‫ایشان به ویژه از بعد سیاسی طی چند سال اخیر همواره‬ ‫مورد توجه رس��انه ها قرار گرفته و در روزهای پس از‬ ‫‪ 14‬خرداد از جمله موضوعات جذاب مورد بحث محافل‬ ‫مختلف بوده است‪.‬‬ ‫کاغذ تا شده هاشمی‬ ‫اولین باری که این حاشیه ها حائز اهمیت رسانه ای‬ ‫تلقی ش��د و مورد توجه قرار گرفت‪ 14 ،‬خرداد س��ال‬ ‫‪ 1388‬بود و در روزهایی اتفاق افتاد که کشور در استانه‬ ‫برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قرار داشت‪ .‬محمود‬ ‫احمدی نژاد و میر حسین موسوی شب قبل از برگزاری‬ ‫این مراسم در تلویزیون با هم مناظره کرده بودند و متاثر از‬ ‫ان فضای ملتهبی در جامعه وجود داشت‪ .‬در ان مناظره‬ ‫جنجالی احمدی نژاد از فرزندان هاشمی رفسنجانی و‬ ‫ناطق نوری به عنوان افرادی که دارای مفاس��د اقتصادی‬ ‫هس��تند نام برده بود‪ .‬در این روز دوربین های مستقر در‬ ‫حرم امام (ره) جایگاه مسئوالن را زیر نظر داشتند تا لحظه‬ ‫مواجه��ه چهره هایی همچون احمدی نژاد‪ ،‬موس��وی‪،‬‬ ‫ناطق نوری و هاشمی را با یکدیگر از دست ندهند‪.‬‬ ‫حاشیه های جالب این مراسم نیز در همان جایگاه‬ ‫مس��ئوالن رخ داد‪ .‬هاشمی رفس��نجانی در حالی وارد‬ ‫جایگاه شد که برخی از مسئوالن از جمله رئیس جمهور‬ ‫نشس��ته بودند‪ .‬هنگام ورود وی همه حاضران به غیر از‬ ‫احمدی نژاد از جای خود برخاس��تند؛ لحظه ای که در‬ ‫چند فریم عکس در رس��انه های مختلف مورد توجه‬ ‫قرار گرفت‪ .‬اتفاق جالب دیگری ک��ه در ان روز توجه‬ ‫خبرنگاران را به سمت خود جلب کرد‪ ،‬صحبت کوتاه‬ ‫هاشمی رفس��نجانی با احمدی نژاد بود‪ .‬در پایان مراسم‬ ‫وقتی همه در حال ترک جایگاه بودند‪ ،‬هاشمی در کنار‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪28‬‬ ‫احمدی نژاد قرار گرفت و در حال��ی که با اوگفت وگو‬ ‫می کرد ی��ک کاغذ تا ش��ده ب��ه او داد‪ .‬اگرچه محتوای‬ ‫گفت وگوی انها یا ان کاغذ تا شده هیچ گاه منتشر نشد‪ ،‬اما‬ ‫این اتفاق نیز توانست سوژه مطلوبی برای رسانه ها باشد‪.‬‬ ‫ان گونه که بعدها در راسانه ها نقل شد گویا هاشمی‬ ‫نامه ای را در مورد اتهامات شب مناظره به احمدی نژاد‬ ‫داده و در نامه خواستار توضیح کامل درباره ان اتهامات‬ ‫شده است؛ نامه ای که تنها به ردوبدل شدن منحصر ماند‬ ‫و گویا فرجامی نیافت‪.‬‬ ‫قطع سخنرانی سیدحسن خمینی‬ ‫یک س��ال پس از ان در ‪ 14‬خ��رداد ‪ 1389‬باز هم‬ ‫حاشیه های سیاسی در مراسم سالگرد ارتحال امام (ره)‬ ‫در حرم مطهر خودنمایی کرد‪ .‬در این مراسم که در کمتر‬ ‫از یک س��ال پس از فتنه ‪ 88‬برگزار می ش��د‪ ،‬طبق روال‬ ‫معمول‪ ،‬رئیس جمهور سخنران اول بود و بعد از ان قرار‬ ‫بود سید حسن خمینی‪ ،‬تولیت استان امام خمینی (ره)‬ ‫به ای��راد س��خنرانی بپ��ردازد‪ .‬اما مراس��م س��خنرانی‬ ‫ی برای‬ ‫رئیس جمهور انقدر طوالنی ش��د که زمان کم ‬ ‫سخنرانی سید حسن خمینی اختصاص داشت‪ .‬برخی‬ ‫از منابع نیز از درگیری همراهان سید حس��ن خمینی با‬ ‫وزیر کشور به خاطر طوالنی شدن سخنرانی احمدی نژاد‬ ‫خبر دادند‪ .‬تصویر نجار‪ ،‬وزیر کشور در حالی که یادداشتی‬ ‫را به احمدی نژاد می داد در رسانه ها منتشر شد‪.‬‬ ‫اما حاشیه مهم ان روز‪ ،‬شعارهایی بود که حاضران‬ ‫هنگام سخنرانی سید حسن خمینی سر دادند‪ .‬هنگامی که‬ ‫وی پشت تریبون رفت تا سخنان خود را ایراد کند‪ ،‬مردم‬ ‫حاضر در صحن‪ ،‬با شعار «ما اهل کوفه نیستیم علی تنها‬ ‫بماند» از او استقبال کردند و پس از ان هنگامی که کمی ‬ ‫از ابتدای سخنرانی اش گذش��ته بود‪ ،‬مردم شعارهایی‬ ‫نظیر «بصیرت بصیرت» و «نواده روح اهلل سید حسن نصر‬ ‫اهلل» را سر می دادند‪ .‬این شعارها در واقع در اعتراض به‬ ‫نوع موضع گیری سید حسن خمینی در ماجرای فتنه ‪88‬‬ ‫هنگامی که شعارهای مردم‬ ‫به اوج خود رسیده بود‪،‬‬ ‫احمدی نژاد سخنان خود را‬ ‫قطع کرد و خطاب به فردی که‬ ‫مشخص نبود کیست‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«جناب اقای رئیس‪ ،‬مخلص‬ ‫شما هم هستم‪ ،‬دو‪ ،‬سه دقیقه‬ ‫دیگر می رسم و بعد نوبت‬ ‫شماست‪».‬‬ ‫و ارتباط او با سران فتنه گفته می ش��د‪ .‬وی در واکنش و‬ ‫خطاب به مردم گفت‪« :‬اگر دوستان بنای شعار دارند‪ ،‬بهتر‬ ‫است اجازه دهند من چند دقیقه ای صحبت کنم‪ ،‬وقتی‬ ‫که رهبری معظم انقالب تشریف اوردند و در جایگاه‬ ‫قرار گرفتند‪ ،‬طبیعتا نسبت به ان بزرگوار ابراز احساسات‬ ‫می کنند‪ ».‬اما ش��دت ش��عارهای مردم به حدی بود که‬ ‫سید حسن خمینی نتوانست به سخنان خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫نهایتا سید حسن خمینی ناگزیر شد تا سخنرانی خود را‬ ‫نیمه کاره بگذارد و با درخواست قرائت فاتحه برای امام‬ ‫و شهدا جایگاه ر ا ترک کرد‪.‬‬ ‫این اتفاق واکنش های مختلف��ی را در میان فعاالن‬ ‫سیاسی‪ ،‬چهره های شاخص و رسانه های مختلف ایجاد‬ ‫کرد‪ .‬از جمله ایت اهلل عمید زنجانی نسبت به این اتفاق‬ ‫موضع گیری کرد و از ش��عار دهندگان انتق��اد کرد‪ .‬علی‬ ‫مطهری نیز از چهره هایی بود که نسبت به این اتفاق موضع‬ ‫انتقادی اتخاذ کرد‪ .‬در این میان برخی فعاالن سیاسی نیز‬ ‫ضمن ابراز تاس��ف از این اتفاق از سید حسن خمینی‬ ‫خواستند تا نسبت به موضوع فتنه و س��ران ان به طور‬ ‫شفاف موضع گیری کند‪ .‬اسماعیل کوثری و علی اصغر‬ ‫زارعی در گفت وگو با رس��انه ها گله گ��ذاری مردم با‬ ‫سید حسن خمینی را ناشی از مواضع مبهم وی در فتنه‪88‬‬ ‫دانستند و از او خواستند تا با مردم همراهی کند‪.‬‬ ‫نوبت اقای رئیس‬ ‫مراس��م حرم مطه��ر در س��ال ‪ 1390‬نی��ز بدون‬ ‫حاشیه های اینچنینی به پایان نرسید و این بار این محمود‬ ‫احمدی ن��ژاد بود که توس��ط مردم مورد خط��اب قرار‬ ‫گرفت‪ .‬در بهار س��ال ‪ 90‬و چند روز مانده به س��الروز‬ ‫ارتحال بنیانگ��ذار جمهوری اس�لامی‪ ،‬یک موضوع‬ ‫جدید در فضای سیاسی کش��ور توجه همه را به خود‬ ‫جلب کرد و ان ‪ 11‬روز خانه نشینی رئیس جمهور بود‪.‬‬ ‫احمدی نژاد پس از انکه استعفای وزیر اطالعات از سوی‬ ‫مقام معظم رهبری رد ش��د‪ ،‬به مدت ‪ 11‬روز در سر کار‬ ‫خود حاضر نشد‪.‬‬ ‫در ‪ 14‬خرداد ‪ 90‬هنگامی که احمدی نژاد پش��ت ‬ ‫تریبون حرم امام (ره) حاضر شد مردم با شعار «احمدی‬ ‫دالور پیرو خط رهبر» از او اس��تقبال کردند‪ .‬اما در میانه‬ ‫س��خنرانی صدای ش��عار دهندگان به حدی رسید که‬ ‫سخنرانی رئیس جمهور را مختل کرد‪ .‬در این میان‪ ،‬برخی‬ ‫ش��عارها در اعتراض به شخص مشایی و حمایت های‬ ‫رئیس جمهور از وی فریاد ش��د‪ .‬در این مراسم گروهی‬ ‫از حاضران عکس هایی را از احمدی نژاد و رهبر انقالب‬ ‫در دست داشتند که وی را در کنار رهبری یا در حال ابراز‬ ‫ارادت به ایشان نشان می داد که در راستای یاداوری دلیل‬ ‫حمایت های مردمی از وی تحلیل و تفس��یر شد‪ .‬شعار‬ ‫«این همه لشکر امده‪ ،‬به عشق رهبر امده» بیشتر از دیگر‬ ‫شعارها سر داده می شد و برای لحظاتی منجر به توقف‬ ‫سخنرانی رئیس جمهور شد‪.‬‬ ‫هنگامی که شعارهای مردم به اوج خود رسیده بود‪،‬‬ ‫احمدی نژاد سخنان خود را قطع کرد و خطاب به فردی‬ ‫که مشخص نبود کیس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬جناب اقای رئیس‪،‬‬ ‫مخلص شما هم هستم‪ ،‬دو‪ ،‬سه دقیقه دیگر می رسم و بعد‬ ‫نوبت شماست‪ ».‬احمدی نژاد در پایان برای مردم ارزوی‬ ‫پیروزی و س��ربلندی کرد‪ .‬این اتفاق به عنوان اعتراض‬ ‫امت ح��زب اهلل به رئیس جمهور به خاطر خانه نش��ینی‬ ‫جنجال برانگیزش تحلیل شد‪.‬‬ ‫وقای��ع ‪14‬خ��رداد ک��ه از ردوب��دل ش��دن نامه‬ ‫میان احمدی نژاد و هاش��می اغاز ش��د ب��ا اعتراض به‬ ‫حاج حس��ن خمینی ادام��ه یاف��ت و س��پس دامنه این‬ ‫اعتراض ها به س��خنرانی محمود احمدی نژاد در شب‬ ‫‪14‬خرداد کشیده شد‪g.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫تداوم اعتراض‬ ‫سخنرانی سیدحسن خمینی و محمود احمدی نژاد با برخی حاشیه ها همراه شد‬ ‫‪2‬‬ ‫ش��عار هنگام س��خنرانی محمود احمدی نژاد و‬ ‫سیدحس��ن خمینی و تالش برای توقف سخنرانی یا‬ ‫ایجاد اخ�لال در ان‪ .‬این بار اول نبود‪ ،‬ش��اید بار اخر‬ ‫نیز نباشد؛ اتفاقی که ریش��ه ای چند ساله دارد‪ .‬همیشه‬ ‫عده ای منتق��د در جمعیتی ک��ه س��خنرانی را گوش‬ ‫می دهند حضور دارند و ش��عار می دهن��د‪14 .‬خرداد‬ ‫روز مهمی در تاریخ سیاسی کشور است‪ .‬ورای تمامی‬ ‫ احساسات ملت ایران به این روز از نگاه های سیاسی نیز‬ ‫این روز به نوعی تجلی تجدید میثاق مسئوالن نظام با‬ ‫ارمان های انقالب و بنیانگذار ان است‪.‬‬ ‫شب اعتراض‬ ‫محمود احمدی نژاد که سال گذشته در سخنرانی‬ ‫‪ 13‬خرداد ش��ب س��ختی را به جهت اعتراض برخی‬ ‫حاضران پشت سر گذاشته بود‪ ،‬امسال نیز گویا بنا نبود‬ ‫بتواند راحت س��خنرانی کند‪ .‬او که به سنت سال های‬ ‫پیش��ین قرار بود ش��ب ‪ 14‬خرداد ب��رای حاضران در‬ ‫حرم س��خنرانی کند این بار نیز با عده ای معترض در‬ ‫گوش��ه ای از صحن مواجه ش��د؛ افرادی ک��ه با طرح‬ ‫ش��عارهایی به برخی مواضع او معترض بودند‪ .‬شاید‬ ‫به همین دلیل بود که س��یما نیز ترجیح داد س��خنرانی‬ ‫رئیس جمهور را با تاخیری دوس��اعته روی انتن ببرد‪.‬‬ ‫این اقدام اما به ش��ب ‪ 14‬خرداد خالصه نش��د‪ .‬حاال‬ ‫سید حسن خمینی نیز مانند دو سال گذشته با جمعی‬ ‫از معترضان روبه رو ب��ود‪.‬او نیز البته با ش��عارهایی از‬ ‫همان جنس شعارهای معترضان احمدی نژاد در شب‬ ‫قبل از ان مواجه ش��د‪ .‬برخالف دو سال گذشته‪ ،‬اما او‬ ‫بی اعتنا به معترضان سخنانش را تا پایان ادامه داد‪ .‬شاید‬ ‫تنها تفاوتش با احمدی نژاد در این بود که سخنان او در‬ ‫باکس برنامه های زنده قرار نگرفت‪.‬‬ ‫رسانه ها چه گفتند؟‬ ‫روایت سه رسانه خبرانالین‪ ،‬مهر و ایرنا نیز از هر‬ ‫انچه در این دو مراسم روی داد درخور توجه است‪.‬‬ ‫خبرانالین درباره حاش��یه های مراسم سخنرانی‬ ‫احمدی نژاد چنین نوش��ت‪« :‬امس��ال نی��ز اظهارات‬ ‫رئیس جمهور با بیش از دو ساعت تاخیر از سوی شبکه‬ ‫اول سیما پخش شد و به صورت زنده و مستقیم مخابره‬ ‫نگردید‪ .‬پالکاردی با عنوان «خ��ادم مردم‪ ،‬خدا قوت»‬ ‫در دس��تان یکی از حاضران در این مراس��م بود که در‬ ‫تصویری که از صدا و سیما پخش شد‪ ،‬فرد دیگری مانع‬ ‫از به نمایش درامدن ان می شد‪».‬‬ ‫در نیمه پایانی س��خنرانی احمدی نژاد‪ ،‬جمعی از‬ ‫ک تریبون با فریاد‪ ،‬شعار «احمدی دالور‬ ‫حاضران نزدی ‬ ‫پیرو خط رهبر» س��ر دادند ک��ه رئیس جمهور دقایقی‬ ‫س��خنانش را قطع کرد و خطاب به انها گفت‪« :‬خیلی‬ ‫ممنون‪ ،‬قبول است‪».‬‬ ‫او ک��ه در طول س��خنرانی اش بارها اش��اراتی با‬ ‫دس��تانش داش��ت‪ ،‬همچون سال گذش��ته خطاب به‬ ‫کسی که مشخص نبود کیس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬مخلص شما‬ ‫هم هستم‪ ،‬دو س��ه دقیقه دیگر می رس��م و بعد نوبت‬ ‫شماس��ت‪ ».‬جمالت رئیس جمهور تمام نشده بود که‬ ‫بار دیگر فریادهای حاضران بلند شد که شعار می دادند‬ ‫‪29‬‬ ‫«این همه لش��کر امده‪ ،‬به عش��ق رهبر امده»‪ .‬شعارها‬ ‫انقدر تکرار شد که صداوس��یما صدای محیط را قطع‬ ‫کرد‪ ،‬به گونه ای که فقط صدای احمدی نژاد از رس��انه‬ ‫ملی پخش می ش��د‪ .‬در این میان اما خبرگزاری دولتی‬ ‫ایرنا‪ ،‬در گزارش��ی متفاوت محتوای ش��عارهایی که‬ ‫مخاطب ان رئیس جمه��ور بوده اس��ت را نقل کرده‪.‬‬ ‫این خبرگزاری در گزارش خود ذکر کرده است که در‬ ‫دقایق پایانی س��خنرانی اقای احمدی نژاد‪ ،‬حاضران‬ ‫ش��عار «احمدی دالور پیرو خط رهبر» س��ر داده اند‪.‬‬ ‫اما در خص��وص ماجراه��ای س��خنرانی ‪14‬خرداد‬ ‫خبرگزاری مه��ر تصویری را منتش��ر کرد ک��ه در ان‬ ‫مجری مراسم‪ ،‬با اشاره انگش��ت شعاردهندگان حین‬ ‫سخنرانی سید حس��ن خمینی را به س��کوت دعوت‬ ‫می کند‪.‬این خبرگزاری روایت کرده است که سخنرانی‬ ‫حجت االسالم سید حسن خمینی‪ ،‬نوه امام راحل بعد‬ ‫از مداحی حاج احمد اصفهانی در حالی اغاز شد که از‬ ‫همان ابتدا افرادی تالش کردند با سر دادن شعارهایی‬ ‫مانع سخنرانی وی شوند و این ش��عارهای ممتد را تا‬ ‫اواخر سخنرانی وی ادامه دادند‪ ،‬اما سید حسن خمینی‬ ‫تا پایان سخنرانی بدون هیچ وقفه ای به حرف های خود‬ ‫ادامه داد و سخنرانی خود را به ارامی به پایان رساند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫واکنش قدرت اهلل علیخانی به شعارها‬ ‫ق��درت اهلل علیخان��ی‪ ،‬نماینده م��ردم قزوین در‬ ‫مجلس هش��تم در واکنش ب��ه وقای��ع روز ‪ 14‬خرداد‬ ‫در مراس��م ارتح��ال ام��ام (ره)‪ ،‬معتق��د اس��ت افراد‬ ‫اندکی هنگام س��خنرانی یادگار ام��ام(ره) صرفا برای‬ ‫تحت الشعاع قرار دادن ش��عارهایی که شب قبل از ان‬ ‫در مقابل رئیس جمهور داده شد‪ ،‬شعارهایی را در برابر‬ ‫سید حس��ن خمینی مطرح کردند‪ .‬این عده اندک در‬ ‫حالی ش��عار می دادند که توجه غالب مردم به سخنان‬ ‫حجت االسالم والمسلمین حاج سید حسن خمینی بود‪.‬‬ ‫اینکه این افراد محدود موفق نشدند نظم مراسم را به هم‬ ‫بریزند و مردم حاضر در مراسم را با خود همراه کنند‪،‬‬ ‫نشان دهنده محبوبیت بیت امام (ره) است‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫حاضران مراسم امام زیر ذره بین رسانه ها‬ ‫مراسم بزرگداش��ت با حضور بیش از یک میلیون‬ ‫زائر در مرقد مطهر امام (ره) با س��خنرانی سید حس��ن‬ ‫خمینی‪ ،‬تولیت ح��رم امام اغاز و ب��ا حضور جمعی از‬ ‫مس��ئوالن کش��وری و لش��کری از جمله س��ران سه‬ ‫قوه(صادق الریجانی‪ ،‬احمدی ن��ژاد‪ ،‬علی الریجانی)‪،‬‬ ‫سردار سرلشکر عزیر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران‪،‬‬ ‫سردار نقدی رئیس سازمان بسیج مستضعفین‪ ،‬هاشمی‬ ‫شاهرودی‪ ،‬هاش��می رفس��نجانی‪ ،‬سید یاسر خمینی‪،‬‬ ‫ثمره هاش��می‪ ،‬محس��ن رضایی‪ ،‬برخی از نمایندگان‬ ‫مجلس‪ ،‬سرلشکر صالحی‪ ،‬امیر پوردستان و محمد علی‬ ‫انصاری و همچنین جمعی از سفرای کشورهای خارجی‬ ‫در صحن حجت االسالم مصطفی خمینی برگزار شد‪.‬‬ ‫محمدرضا عارف از اعضای ارشد جریان اصالحات و‬ ‫عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز قبل از شروع‬ ‫مراسم به صحن جامع مصطفی خمینی وارد شده و گپ و‬ ‫گفت دوستانه و طوالنی وی با احمد توکلی‪ ،‬مرد همیشه‬ ‫منتقد از چشم خبرنگاران و حاضران دور نماند‪ .‬به جز‬ ‫محمدرضا عارف تعداد دیگری از اصالح طلبان نیز در‬ ‫این مراسم حضور یافته بودند که کمال خرازی‪ ،‬مجید‬ ‫انصاری‪ ،‬محمود دعایی‪ ،‬اسحاق جهانگیری و قدرت اهلل‬ ‫علیخانی برخی از از انها بودند‪ .‬این در حالی است که به‬ ‫غیر از مجید انصاری و محمدرضا عارف و کمال خرازی‬ ‫دیگر اصالح طلبان ترجیح دادند در جایگاهی به غیر از‬ ‫جایگاه ویژه مسئوالن استقرار پیدا کنند‪g.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫سیاست ‬ ‫اقای رئیس جمهور‬ ‫غیر رسمی های اقای رئیس جمهور‬ ‫مروری بر سخنرانی های غیر رسمی محمود احمدی نژاد‬ ‫‪1‬‬ ‫سیما پروانه گهر‬ ‫‪ 11‬روز خانه نشینی رئیس جمهور؛ روزهای قهر یا‬ ‫کسالت؟‬ ‫خانه نشینی‪ 11‬روزه رئیس جمهور نیز جزو مواردی‬ ‫استکهروایت هایمختلفانتوسطنمایندگانمجلس‬ ‫حاویسخنانزیادیازقولمحموداحمدی نژاداست‪.‬‬ ‫یکی از ای��ن نقل قول های درج ش��ده در س��ایت‬ ‫فردا مرب��وط به محمد کوثری (عضو کمیس��یون امنیت‬ ‫ملی مجلس شورای اسالمی) اس��ت‪ .‬وی در خصوص‬ ‫خانه نشینی رئیس جمهور با بیان اینکه اختالف سلیقه ای‬ ‫میان احمدی نژاد و مصلحی وجود داشته‪ ،‬می گوید‪« :‬اقای‬ ‫رئیس جمهور می گوید در جلسه ای در وزارت اطالعات‬ ‫علیهدفتررئیس جمهورودولتصحبت هاییشدهاست‪،‬‬ ‫امااقایمصلحیاینموضوعراقبولندارد‪.‬ازطرفدیگر‪،‬‬ ‫احمدی نژاد معتقد است وزارتخانه‪ ،‬اطالعات و اخباری‬ ‫که درباره کل منطقه و داخل کشور نیاز است را با «تاخیر»‬ ‫ارائهمی کند‪».‬‬ ‫روایت س��ایت فردا از علی اکبر جوانفکر (مش��اور‬ ‫رس��انه ای احمدی نژاد) می گوید که وی تاکید کرده‪« :‬در‬ ‫م��وردان ‪ 11‬روز اینطور نبوده که رئیس جمه��ور کار را‬ ‫رها و قهر کنند‪ .‬ایش��ان داش��تند فضای کش��ور را رصد‬ ‫می کردند‪ .‬احمدی نژاد در ان شرایط به این نتیجه رسیده‬ ‫بود که توطئه ای شکل گرفته و هدف این است که دولت‬ ‫و رئیس جمهور را تخریب کنند و به کشور اسیب بزنند‪.‬‬ ‫ایشان مدتی از منزلشان که چسبیده به ریاست جمهوری‬ ‫و بخشی از ریاست جمهوری است‪ ،‬خارج نشدند‪ .‬اینطور‬ ‫نیست که بگوییم محیطی جدای از محیط کارشان است‪،‬‬ ‫بسیاریازبرنامه هایشانرادرروزهایعادیهمدرمنزلشان‬ ‫انجام می دهند‪ .‬یک اختالف نظر درباره وضعیت وزارت‬ ‫اطالعات در ان برهه پیش ام��د و این تغییرات صورت‬ ‫گرفت‪ .‬ایشان از نظر مقام معظم رهبری که بعدا کتبا اعالم‬ ‫شد‪ ،‬تبعیت کردند و االن اقای مصلحی در کابینه حضور‬ ‫دارند‪».‬اماحجتاالسالماقاتهرانی(نمایندهمجلسومعلم‬ ‫اخالق دولت) نیز روایت دیگری از این خانه نشینی دارد‪.‬‬ ‫سایت فردا به نقل از اقا تهرانی نقل می کند در دیداری که با‬ ‫احمدی نژاد در این یازده روز داشته رئیس جمهور در حالی‬ ‫که بیمار بوده به وی گفته است‪« :‬بنده نمی دانم شایعاتی که‬ ‫درباره من و شرط وشروطی که با رهبری گذاشتم از کجا‬ ‫سخنانجنجالی‬ ‫بت بزرگ! همی��ن‪ .‬همین یک کلمه کاف��ی بود تا‬ ‫س رو صدای بی نهایتی بلند ش��ود‪ .‬روزنامه شرق روایت‬ ‫می کند نشستی که احمدی نژاد با هواداران خود در استانه‬ ‫انتخاباتدورنهممجلسشورایاسالمیدرمحلمجلس‬ ‫قدیم داشت با عباراتی از قبیل عبور از دولت نهم‪ ،‬دولتی‬ ‫که از دوطرف خورد‪ ،‬درخواس��ت تبر برای بت شکنی و‬ ‫خاطره ایکهقطعه ایازتاریخاست‪،‬حواشیتندیراایجاد‬ ‫کرد‪ .‬محمود احمدی نژاد در این نشست تاکید کرده بود‬ ‫که برای ما که با امریکا مقابله کرده ایم شکستن بت بزرگ‬ ‫کاری ندارد‪ .‬رئیس دولت نهم و دهم خطاب به حاضران‬ ‫گفتهبود‪«:‬تبررابیاوریدتابتبزرگرابشکنم‪».‬برخیوزرا‬ ‫و اطرافیان سابق احمدی نژاد نیز در این نشست از ادبیات‬ ‫رئیس جمهور بی نصیب نمانده بودند‪ .‬احمدی نژاد گفته‬ ‫بود‪« :‬برخی از افرادی که در دولت وزیر بودند‪ ،‬حاال به ما‬ ‫می گویندمنحرف!اصالماازاولازشمامنحرفبودیم!»‬ ‫سیاست‬ ‫اولینسخنانغیر رسمیدردولتدهم‬ ‫شایداولینسخنانغیر رسمیوتوجهبر انگیزمحمود‬ ‫احمدی نژاد در دولت دهم مربوط به مرداد ماه سال ‪ 88‬در‬ ‫جلسه‏ایبادبیرانتشکل‏هایدانشجوییباشد‪.‬جلسه ایکه‬ ‫اخبارانتوسط«سایتثانیه»ازرسانه هاینزدیکبهدولت‬ ‫منتشر شد‪ .‬جلسه ای که مشایی باز هم مثل همیشه محور‬ ‫دفاع تمام عیار رئیس جمهور بود و در موردش به صراحت‬ ‫گفتهشد‪«:‬مشاییانگونهکهشماتصورمی کنیدنیست‪».‬‬ ‫رئیس جمهوردرایندیدارگفتکهبارهابهویگفته‬ ‫است که تعدادی از معاونانش را باید تغییر دهد؛ چون در‬ ‫جهت اهداف دولت و مطالبات مردم و متدینین از دولت‬ ‫حرکت نمی کردند‪ ،‬اما اینگونه نشد‪ .‬همچنین سایت ثانیه‬ ‫نقل می کند که رئیس جمهور عزل محسنی‏اژه ای را به دلیل‬ ‫مقاومت وی برای عزل دو ت��ن از معاونانش توصیف و‬ ‫تصریح کرده بود‪« :‬در موضوع هاله اسفندیاری هم خوب‬ ‫عمل نکرد و م��ن به او گفتم که چ��را رفتاری می‏کنید که‬ ‫مورد تمسخر واقع شوید؟ یک پیرزن‪ 70‬ساله را گرفته اید‬ ‫می گوییدمی خواهدانقالبمخملیراهبیندازد؛درحالی‏که‬ ‫عامالن انقالب مخملی کسان دیگری هستند و باید انها‬ ‫به مردم معرفی ش��وند‪ ،‬عالوه بر ای��ن از دو هفته پیش از‬ ‫اغتشاش��ات‪ ،‬وزارت خارجه اطالع داد که افراد زیادی از‬ ‫انگلیس به ایران می ایند و این کامال مش��کوک است‪ ،‬اما‬ ‫وزارت محترم اطالعات این موضوع را پیگیری نکرد و‬ ‫نبایدغفلتکنیم‬ ‫مواضع ضد صهیونیس��تی احمدی ن��ژاد از جمله‬ ‫خصوصیاتیاستکههمیشهنقلمحافلرسانه هایداخلی‬ ‫وخارجیاست‪.‬سال گذشتهنیزرئیس جمهوردرزمانیکه‬ ‫شایعاتی مبنی بر حمله نظامی اسرائیل به ایران قوت گرفته‬ ‫بود‪ ،‬هشدار داد که اگر امریکا بخواهد در مقابل ملت ایران‬ ‫بایستد‪،‬به طورحتمازپاسخملتایرانپشیمانخواهدشد‪.‬‬ ‫این در حالی است که روزنامه ایران به عنوان ارگان‬ ‫رسمی دولت در درج حاش��یه های این مراسم به نقل از‬ ‫رئیس جمهورمی نویسد‪«:‬اگرغفلتکنیم‪،‬ضرب هخواهیم‬ ‫خورد‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫مستقیم در چشم های مخاطب خود نگاه می کند و‬ ‫انچه در دلش و ذهنش گذر می کند بر زبان می اورد‪ .‬مردم‬ ‫و مسئوالنی که رو به رویش هستند را جماعتی نمی داند‬ ‫که باید با انها لفظ قلم صحبت کند‪ .‬اهل نقش بازی کردن‬ ‫نیست‪ .‬خود خودش است‪ .‬ادبیاتش با میلیون ها نفری که‬ ‫رو به رویش ایستاده اند ساده است‪ .‬یک لبخند هم عمدتا‬ ‫همراه اوست‪ .‬راحت حرف می زند‪ ،‬بدون اینکه ذره ای از‬ ‫قضاوت هایی که در موردش می شود‪ ،‬واهمه داشته باشد‪.‬‬ ‫تعاریف باال اگر چه ش��اید تعاریف کامل و جامعی برای‬ ‫توصیف یک رئیس جمهور نباش��د و بی تردید قضاوت‬ ‫نیز با چند جمله امکان پذیر نیست‪ ،‬اما بدون شک شرح‬ ‫مختصری برای ادبیات رئیس دولت نهم و دهم اس��ت‪.‬‬ ‫سخنانمحموداحمدی نژادطرفدارکمندارد‪.‬به خصوص‬ ‫سخنانغیر رسمیکهکم ترمی توانددرمتناصلیاخبارقرار‬ ‫گیردوبیشترسردبیرهاودبیرهایخبرگزاری هاوروزنامه ها‬ ‫در پایان س��خنرانی های وی بس��ته کاملی تحت عنوان‬ ‫«حاشیه هایسخنرانیرئیس جمهور»یا«حاشیه هایسفر‬ ‫رئیس جمهور»راروانهصفحاتروزنامه هاوخبرگزاری ها‬ ‫می کنند‪ .‬اگر چه این سخنا ن گا هو بیگاه انتقادات جدی و‬ ‫تندیراازجانبمخالفانومنتقدانویبه دنبالدارد‪،‬اماکم‬ ‫نیستندمردموحتیمسئوالنیکهبعدازهر سخنرانیویبا‬ ‫شادیوهیجانازادبیاتوسخنانغیر معمولوغیر رسمی‬ ‫ی این تحلیل های‬ ‫رئیس جمهور یاد می کنند‪ .‬ورای تمام ‬ ‫غیر جانبدارانه و گاه جانبدارانه یک س��وال همیش��ه در‬ ‫نگاه ناظران بعد از تکرار سناریوی ادبیات رئیس جمهور‬ ‫تداعی می ش��ود‪ .‬ایا ادبیات محم��ود احمدی نژاد فصل‬ ‫جدیدی در گفتمان تاریخ سیاسی کشور است؟هدف از‬ ‫مروریبر مهم ترینصحبت هایرئیس جمهورکهدرادامه‬ ‫گرداوری شده دادن پاسخ به این سوال نیست‪ ،‬که بی تردید‬ ‫تنهاتاریختوانپاسخصحیحبهاینپرسشرادارد‪.‬‬ ‫در اغتشاشات ضعیف عمل کرد که در برخی موارد اهمال‬ ‫مش��هود بود‪ ».‬رئیس جمهور فعالیت برخی جریان‏های‬ ‫سیاس��ی در انتخابات دهم و بعد از ان را مورد اشاره قرار‬ ‫داده و اظهار داشته بود‪« :‬در زمینه تحرکات انها در ایام پیش‬ ‫از انتخابات‪ ،‬وزارت اطالعات حتی یک برگ گزارش به‬ ‫من نداد‪».‬‬ ‫سرچش��مه می گیرد‪ .‬بنده در دیدار با رهبری در اتاق تنها‬ ‫بودیم و چگونگی پخش این شایعات برایم عجیب است‬ ‫و نمی دانم این حرف ها را ازکجا می گویند‪ .‬بنده خدمت‬ ‫رهبرانقالب رسیدم و به ایشان گفتم من بافشارهایی که‬ ‫بردولتاستبهایننتیجهرسیدمکهرسیدنبهارمان هایی‬ ‫که در این دولت تصمیم به اجرای ان را داشتیم غیرممکن‬ ‫است‪ ».‬در ادامه اقاتهرانی می گوید‪« :‬احمدی نژاد در حالی‬ ‫باللهی ای‬ ‫کهگریهمی کردگفتبندهنمی بخشمافرادحز ‬ ‫را که به من تهمت زاویه داشتن با رهبری عزیز انقالب را‬ ‫می زنند‪ ».‬احمدی نژاد در سال نود در جریان اجرای طرح‬ ‫س��وال از رئیس جمهور به صحن علنی مجلس امد و در‬ ‫پاسخ به یازده روز خانه نشینی اش تنها به گفتن اینکه «اکثر‬ ‫مردمبهمنمی گویندکمی استراحتکنوبهخودتبرس!‬ ‫‪ 11‬روز خانه نشینی هم از ان حرف هاست! احمدی نژاد و‬ ‫خانه نشینی؟اینحرفووصله هابهمنودولتمنمی چسبد‪.‬‬ ‫زندگی امنشانمی دهدکهباعملدرستوادبیاتصحیح‬ ‫از والیت دفاع می کنم و نشان می دهم که نظام والیی‪ ،‬نظام‬ ‫تالش و عمل است‪ .‬همه همکاران من انقدر کار کرده اند‬ ‫کهفنریشده اند!»‬ ‫برگ اخر‬ ‫اینکه چ��را بیش��تر اوقات س��خنان غیررس��می‬ ‫رئیس جمهور پیش از س��خنان رس��می اش مورد توجه‬ ‫رسانه ها قرار می گیرد سوالی است که به راحتی نمی توان‬ ‫به ان پاسخ گفت‪ .‬ش��اید تاریخ سیاسی ایران احمدی نژاد‬ ‫را به عنوان رئیس جمهوری به خاطر بسپارد که سخنانش‬ ‫پشت درهایبستهمخاطبوطرفدارانبسیاردارد‪ .‬شایدنام‬ ‫احمدی نژاددرکنارتمامیمواردیکهخاصومنحصربهفرد‬ ‫بود‪،‬به خاطرپرطرفداربودنسخنانغیررسمی اشدرتاریخ‬ ‫برجستهشود؟شایدتاریخازهزارانعنوانویژهوخاصیکه‬ ‫بهمحموداحمدی نژادمی دهدنشاندیگرینیزبرکارنامه اش‬ ‫بیفزاید؛موردعجیبادبیاتیکرئیسجمهور!‬ ‫همه چیز راجع به «پشت درهای بسته» احمدی نژاد و‬ ‫بهارستاننشیناننهم‬ ‫واکنش رئیس جمهور به طرح اس��تیضاح وزیر کار‬ ‫به دلیل انتصاب س��عید مرتضوی از دیگر مواردی است‬ ‫که رئیس جمه��ور در جریان ان پیامی غیر رس��می برای‬ ‫مجلسیان فرستاد‪ .‬انگونه که برخی رسانه ها نقل کرده اند‬ ‫در این پیام‪ ،‬احمدی نژاد به برخی نمایندگان متنفذ پارلمان‬ ‫اعالمکردکه چنانچهاستیضاحوزیرکاررایبیاوردوشیخ‬ ‫االسالمیبرکنارشود‪،‬نهتنهاسعیدمرتضویراازمدیریت‬ ‫عاملسازمانتامیناجتماعیبرکنارنخواهدکرد‪،‬بلکهاورا‬ ‫به عنوانسرپرستوزارتکارمنصوبخواهدکرد‪g.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫انتقاد از پارلمان هشتم‬ ‫‪2‬‬ ‫سخنان منتشر نشده احمدی نژاد در دیدار نمایندگان مجلس نهم‬ ‫«پشت درهای بسته»؛ این عنوانی بود که رسانه ها‬ ‫روز بع��د از س��خنان محم��ود احمدی ن��ژاد در میان‬ ‫نمایندگان مجلس نهم تیتر یک کردند‪ .‬اما پشت درهای‬ ‫بسته نشست احمدی نژاد و بهارستان نشینان دور نهم‬ ‫چه گذش��ته بود که تا این اندازه مورد توجه رسانه ها‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫حکایت روزنامه ایران‬ ‫اخرین سخنان غیر رسمی رئیس جمهور مربوط‬ ‫به دیدار اخیر وی با نمایندگان منتخب مردم در مجلس‬ ‫نهم بود‪ .‬اگر چه سایت رسمی دولت هرگز این سخنان‬ ‫را به شکلی که در ادامه شرح داده شده است بیان نکرد‪،‬‬ ‫اما سایت روزنامه ایران ش��رح کامل این سخنرانی را‬ ‫درج کرد و بعد از ان نیز تکذیبیه ای در این خصوص‬ ‫داده نش��د‪ .‬روزنامه ایران که بدون شک نزدیک ترین‬ ‫رسانه بعد از سایت رسمی دولت به دولت است‪ ،‬شرح‬ ‫تمامی سخنان غیر رسمی این دیدار را منتشر کرد که در‬ ‫ان رئیس جمهور نسبت به مس��ائل مختلف در کشور‬ ‫اظهار نظر کرده بود؛ جلسه ای که کمی بعدتر فیلم ان در‬ ‫سایت های اینترنتی پخش شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫تعریف و تمجید رئیس جمهور از عظمت کشور‬ ‫رئیس دولت نه��م و دهم قیاس ای��ران با برخی‬ ‫کش��ورها‪ ،‬حتی اروپایی‪ ،‬را توصیف کرده و گفته بود‪:‬‬ ‫«ان زمان که ای��ران با ان همه عظمت وجود داش��ت‪،‬‬ ‫این کشورها وجود نداش��تند‪ .‬حاال چرا ما باید بیاییم‬ ‫خودمان را با انها مقایسه کنیم؟ ما با ان بزرگترها دست‬ ‫به یقه شده ایم!»‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬شرط رس��یدن به قله را همدلی و‬ ‫کار و حرکت در مس��یر ارمان ها و باورها عنوان کرد‬ ‫و اظهار داش��ت‪« :‬خدا از ان کس��انی که در این کشور‬ ‫گروه بازی و باند بازی را راه انداختند‪ ،‬نگذرد؛ کسانی‬ ‫که قدرت را جای خدا‪ ،‬دین و مکتب نش��اندند‪ » .‬وی‬ ‫افزود‪« :‬ش��ما از مردم رای گرفته اید و می خواهید کار‬ ‫انجام دهید؛ بدانید باالترین پشتیبان شما دولت است‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫دو زار نداشتند که برای زندگی شان خرج کنند‪،‬‬ ‫ولی بعد می ش��وند میلیاردر و صاحب کارخانه و‬ ‫تجارت!‬ ‫رئیس جمهور ادامه داد‪« :‬این نکته بس��یار مهمی‬ ‫ است و اگر این گم شود‪ ،‬همه چیز را از دست می دهیم‪.‬‬ ‫اصال برای چی انقالب ش��ده؟ برای چی ش��ما وارد‬ ‫انقالب ش��ده اید؟ ایا انقالب شده که ما یک حکومتی‬ ‫درس��ت کنیم و با هم دیگر حزب ب��ازی در بیاریم و‬ ‫بجنگیم تا ای��ن‪ ،‬ان یک��ی را خراب کند و بیاید س��ر‬ ‫قدرت؟ هر کسی هم رسید سر قدرت‪ ،‬جیب خودش‬ ‫و فامیل هایش را پ��ر کند و بعد هم هزار نوع مس��ائل‬ ‫فرعی درست کنیم تا کسی به این چیزها توجه نکند‪.‬‬ ‫ایا برای این انقالب ش��د؟ ایا برای این انقالب شد که‬ ‫بخش عمده ای از مدیران ارشد کشور از جنوب شهر‪،‬‬ ‫از روستاها‪ ،‬از جاهای دور بلند ش��وند و بیایند بروند‬ ‫باال نشین شهر تهران ش��وند؟ وقتی این افراد امدند در‬ ‫مسئولیت‪ ،‬دو زار نداش��تند که برای زندگی شان خرج‬ ‫کنند‪ ،‬ولی بعد بش��وند میلیاردر و صاحب کارخانه و‬ ‫تجارت! برای این انقالب شد که برای گرفتن پست ها‬ ‫بزنند توی سر و کله هم و دین و خدا و پیغمبر و همه‬ ‫‪32‬‬ ‫مقدسات را خرج کنیم؟»‬ ‫به خدا ریشه حل مشکالت فرهنگی در برخورد‬ ‫نیست‬ ‫رئیس جمهور به مش��کالت فرهنگی اشاره کرد‬ ‫و اف��زود‪« :‬االن بعضی جاها که می روی��م می گویند ما‬ ‫مشکالت فرهنگی داریم‪ .‬مشکالت فرهنگی در برخورد‬ ‫نیست؛ به خدا در برخورد نیس��ت‪ .‬امام با یک نگاهش‬ ‫ایران را متحول کرد و با سه جمله اش همه جوان ها و دل و‬ ‫اندیشه هایشان را زیر و رو کرد‪ .‬ما یادمان است که قبل از‬ ‫انقالب چه بود و بعد از انقالب چه شد‪».‬‬ ‫رئی��س مجلس هم اگ��ر بش��ویم باز ب��ه اندازه‬ ‫ریاست جمهوری نیستیم!‬ ‫رئیس جمهور ای��ن عنوان ها و مقام ه��ا را پوچ و‬ ‫بی ارزش دانس��ت و اظهار داش��ت‪« :‬هیچ چیز در این‬ ‫عنوان ها نیست‪ .‬ایا برای من و شمایی که اینجا نشسته ایم‬ ‫باالتر از ریاس��ت جمهوری مقامی هم هست؟ رئیس‬ ‫مجلس هم اگر بش��ویم‪ ،‬باز به اندازه ریاست جمهوری‬ ‫نیس��تیم‪ .‬زیرا رئیس جمهور بعد از مقام معظم رهبری‬ ‫باالترین مقام رس��می کش��ور اس��ت و نماد یک ملت‬ ‫است و اگر این در جهت تعالی انسان‪ ،‬در جهت اجرای‬ ‫عدالت و پاکی و احقاق حقوق ملت نباشد‪ ،‬خسر الدنیا‬ ‫و االخرت است‪».‬‬ ‫ماجرای نظارت‬ ‫رئیس دولت دهم ب��ا تاکید مجدد ب��ر اینکه این‬ ‫عنوان ها هیچ ارزش��ی ن��دارد‪ ،‬خطاب ب��ه نمایندگان‬ ‫مجلس شورای اسالمی گفت‪« :‬این تذکر به خصوص‬ ‫برای مجلس اس��ت‪ .‬چرا می گویم مجل��س؟ باالخره‬ ‫دولت‪ ،‬عالوه بر اینکه ملت بر ان نظارت می کند‪ ،‬بیش از‬ ‫‪ 10‬سازمان نیز بر ان نظارت می کنند؛ بازرسی کل کشور‪،‬‬ ‫دیوان محاسبات‪ ،‬دیوان عدالت‪ ،‬دستگاه قضایی‪ ،‬هیات‬ ‫رئیسه و الی ماش��ا اهلل‪ .‬رئیس بازرسی کل کشور هم که‬ ‫هی راه می رود و به دولت فحش می دهد! اما کسی جز‬ ‫خدای متعال بر مجلس نظارت نمی کند‪ .‬به هر حال در‬ ‫قانون اساسی ما امده که کسی بر مجلس نظارت ندارد؛‬ ‫شاید هم این نقص است‪».‬‬ ‫رئیس جمهورتاکیدکردهبود‪«:‬مامی توانیمیکحرف‬ ‫بزنیم و بازار را به هم بریزیم و تصمیم بگیریم هر طرف که‬ ‫می خواهیم برویم‪ .‬به همین دلیل اینجا خطر خیلی زیاد‬ ‫است‪».‬احمدی نژادبااشارهبهاینکههمهمامسئولهستیم‪،‬‬ ‫بیانداشت‪«:‬خداروزیرانیاوردکهمردمی که ما را انتخاب‬ ‫کرده اندبگویند‪،‬حیف‪،‬چیمی خواستیموچیشد!»‬ ‫ملت در راس امور هستند!‬ ‫وی با بیان اینک��ه ملت در راس امور هس��تند‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬اینکه برخی می گویند ما نماینده ملت هستیم‪،‬‬ ‫باید گفت هم��ه ما نماین��ده ملت هس��تیم‪ .‬باالخره‬ ‫نماینده ترین نماینده های ملت‪ ،‬رئیس جمهور است‬ ‫ولی م��ن می گویم بن��ده نوکر مل��ت و کوچک همه‬ ‫شماها هم هستم‪».‬‬ ‫این بودجه پس فردا منتشر شود؛ واهلل من باید سرم‬ ‫را از خجالت بیاورم پایین‬ ‫احمدی نژاد در ادامه گف��ت‪« :‬ملت از همه چیزش‬ ‫گذشته است و به خدا بد است این بودجه مصوب سال‬ ‫‪ 1391‬پسفردامنتشرشود؛واهللمنبایدسرمراازخجالت‬ ‫بیارمپایین‪.‬فالننهاد‪ 30‬کارمنددارد‪ 30،‬میلیاردبودجه اش‬ ‫است و ان یکی‪ 500‬کارمند دارد‪ 500،‬میلیارد بودجه دارد‪،‬‬ ‫بدون اینکه خدماتی به مردم بدهند؛ نه می خواهد جاده ای‬ ‫بسازد و نه مدرسه ای و فقط همین طوری برای خودمان‬ ‫تالمال‪».‬‬ ‫می نویسیم‪.‬بی خیالبی ‬ ‫بعضی مسائل را نمی توانیم بگوییم‬ ‫احمدی نژاد با اش��اره به اینکه باید امروز به دنیا‬ ‫یک الگو بدهیم‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬بیاییم خودمان به ان‬ ‫چیزی که در این ‪ 33‬سال س��اخته ایم نگاهی بیندازیم‬ ‫ببینیم که تا چه میزان برای دیگر ملت ها جاذبه داردیا‬ ‫اصال ب��رای خودمان هم جذاب اس��ت یا می خواهیم‬ ‫اصالحش کنیم؟»‬ ‫سریع فریاد می اوردند نظام!‬ ‫وی افرود‪« :‬توجیهاتی از ابتدای دوره انقالب شد‬ ‫که در مقاطعی نمی شد به یک بخشدار هم گفت باالی‬ ‫چشمت ابرو است! چه برسد به باالتر از ان‪ ،‬زیرا سریع‬ ‫فریاد می اوردند نظام! اما نظام بر عدالت و ایمان ادامه‬ ‫پیدا می کند‪ .‬واهلل نمی شود ظاهرش را درست کنیم ولی‬ ‫داخلش خراب باشد و اینجاست که من و شما ماموریم‬ ‫که داخلش را درست کنیم‪».‬‬ ‫گزارش خالف واقع دادند‬ ‫رئیس جمهور در ادامه به بیان نمونه ای پرداخت و‬ ‫اظهار داشت‪« :‬هفته قبل یکی از کمیسیون های مجلس‬ ‫گزارش��ی درباره پول بانک مرکزی و شب عید خواند‬ ‫که واقعا خالف بود‪ .‬هر س��ال دولت این مصوبه را دارد‬ ‫و قانون بودجه اس��ت و دولت به بانک مرکزی دستور‬ ‫می دهد که این مقداری را که تصویب کرده اند شما باید‬ ‫بدهید‪ .‬این روال هر سال اس��ت‪ .‬اما این را دولت سری‬ ‫تصویب می کند‪ ،‬زیرا دش��من با این استدالل که بانک‬ ‫مرکزی زیر نظر دولت است‪ ،‬به دنبال تحریم بانک مرکزی‬ ‫است و دولت هم تالش دارد هیچ سندی ندهد که بانک‬ ‫مرکزی زیر نظر من است‪ .‬ولی یک برادر عزیزی حرف‬ ‫دو نفر مخالف را می شنود و یک سندی دستش می اید و‬ ‫بدون انکه حرف ما را بشنود‪ ،‬ان را منتشر می کند و بعد‬ ‫اقای حسینی و بهمنی باید کلی س��فر بروند و این و ان‬ ‫را ببینند که بگویند این نیست‪ ».‬احمدی نژاد در پایان با‬ ‫بیان اینکه می خواهم یک شوخی هم با شما بکنم‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت‪« :‬ای کاش مجلس همین جا می ماند‪ .‬اینجا همه به‬ ‫هم نزدیک تر و صمیمی تر بودند‪ .‬حاال همه رفتند زیر ان‬ ‫هرم بزرگ! و‪ 200‬میلیارد تومان امسال بودجه گذاشته اند‬ ‫برای کار عمرانی مجلس! خدا بده برکت!‪ 135‬میلیارد هم‬ ‫گذاشنه اند برای دفاتر نماینده ها! نفری‪ 450‬میلیون تومان!‬ ‫خدا به داد همه ما برسد!»‬ ‫به نظرمی رسدمحموداحمدی نژادبانمایندگانجدید‬ ‫نیزهمانمی کندکهبانمایندگانمجلسهشتمکرد‪.‬ادبیات‬ ‫وسخنانرئیسجمهوردرمیاننمایندگانمجلسنهمخط‬ ‫بطالنی بود بر حواشی ای که می گفتند رئیس با نمایندگان‬ ‫مجلس نهم روش و ادبیات دیگری اتخاذ می کند تا مبادا‬ ‫کارشازطرحسوالمجلسهشتمبهاستیضاحدرمجلس‬ ‫نهمبکشد‪.‬احمدی نژادهمیشهباادبیاتاحمدی نژادسخن‬ ‫می گوید‪g.‬‬ ‫بازگشت به دانشگاه؟‬ ‫محمود احمدی نژاد برای اولین بار در گفت وگو با یک شبکه فرانسوی از سال های پس از‬ ‫ریاست جمهوری اش گفت‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫خاطره ای خوش در ذهن توده ها‬ ‫صادقزیباکالمایندهسیاسیاحمدی نژادراباحوادثی‬ ‫که در اردیبهشت ماه سال ‪ 90‬رخ داد‪ ،‬یعنی عزل و نصب‬ ‫وزیراطالعاتوخانهنشینییازدهروزهاحمدی نژادمرتبط‬ ‫می داند‪.‬‬ ‫زیب��اکالم در گفت وگو با عصر ای��ران می گوید که‬ ‫احمدی نژاد در ان یازده روز به نحو محسوسی جایگاهش‬ ‫را از دست داد و هیچ نفعی نصیبش نشد‪ .‬اگر احمدی نژاد‬ ‫بی دردسر می پذیرفت که مصلحی وزیر اطالعات بماند‪،‬‬ ‫هم اکنوننیزقدرتزیادیداشت‪.‬مانبایدفراموشکنیمکه‬ ‫احمدی نژادتاپیشازانماجرا‪،‬قدرتبسیارزیادیداشت‪.‬‬ ‫زیباکالمسپسیکسوالاساسیمطرحمی کند‪«:‬اینده‬ ‫احمدی نژاد چه می شود؟» او در این خصوص احتماالت‬ ‫گوناگونیرامطرحمی کند‪.‬‬ ‫این استاد دانشگاه با طرح این سوال که «ایا نظام در‬ ‫سیاست‬ ‫‪3‬‬ ‫قریب به ‪ 7‬سال از س��وم تیر ‪ 84‬و انتخاب محمود‬ ‫احمدی نژاد به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران گذشته‬ ‫است‪ .‬حاال فقط یک سال تا پایان صدارت او باقی مانده و‬ ‫شمارشمعکوسبرایانتخابجانشینشاغازشدهاست‪.‬‬ ‫جریان های سیاسی اصولگرا و اصالح طلب گزینه هایی را‬ ‫برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهممطرح می کنند و‬ ‫تمام هم و غم خود را برای رسیدن به ساختمان پاستور به‬ ‫کارگرفته اند‪.‬حاالچهره هایسیاسیازطیف هایموافقیا‬ ‫مخالفاحمدی نژادگمانه زنی هایمتفاوتیازایندهسیاسی‬ ‫رئیسدولت هاینهمودهمدارندوتحلیل هایگوناگونی‬ ‫را در این خصوص مطرح می کنند‪ .‬رئیس جمهور اما برای‬ ‫اولین بار در این خصوص در گفت وگویی به س��واالت‬ ‫خبرنگار فرانسوی در خصوص اینده سیاسی خود پاسخ‬ ‫داد‪.‬اوکهبراینخستینباردراینموردبهاظهار نظرپرداخته‪،‬‬ ‫تصمیمش را برای اینده چنین توصیف کرده است‪« :‬من‬ ‫تمایل دارم مجددا به شغل قبلی ام بازگردم و البته اگر بتوانم‬ ‫برایصلحودوستیدرجهانوکمکبهمردمجهانتالش‬ ‫خواهمکرد‪».‬‬ ‫برابر احمدی نژاد می ایستد یا اینکه احمدی نژاد می پذیرد‬ ‫باید قدرت و موقعیت س��ابقش را واگ��ذار کند؟» چنین‬ ‫تحلیل می کند‪« :‬احمدی نژاد قطعا می داند که اگر اوضاع‬ ‫به همین منوال پیش برود‪ ،‬قدرت و نفوذش در این نظام‬ ‫حتی از خاتمی هم کمتر می شود‪ .‬برای اینکه نظام تصمیم‬ ‫ی را به کل کنار نگذارد و حتی عضویت‬ ‫گرفت که خاتم ‬ ‫درمجمعتشخیصمصلحتنظامبهخاتمی پیشنهادشد؛‬ ‫اگر چه خاتمی ان سمت را نپذیرفت‪ .‬اما با این روندی که‬ ‫ما شاهدش هستیم‪ ،‬من فکر می کنم که احمدی نژاد پس از‬ ‫پایان ریاست جمهوری اش حتیممکن است از عضویت‬ ‫در دانشگاه علم و صنعت هم کنار گذاشته شده یا اجبارا‬ ‫بازنشسته شود!» تحلیلی که البته بسیار بدبینانه و تا حدود‬ ‫زیادیغیر واقعیبهنظرمی رسد‪.‬‬ ‫او در عین حال مصالحه بر سر مصونیت اطرافیان و‬ ‫حفظ جایگاهی برای خود را از گزینه های محتمل برای‬ ‫اینده سیاسی احمدی نژاد می داند و می گوید‪« :‬اگر با همین‬ ‫وضعپیشبرویم‪،‬بعدازانتخاباتریاست جمهوریاینده‪،‬‬ ‫برایخوداحمدی نژادمشکلیپیشنمی اید‪.‬حداکثرممکن‬ ‫است در دانشگاه علم و صنعت اجبارا بازنشسته شود‪ .‬اما‬ ‫احمدی نژادکم وبیشاینچیزهاراحدسمی زند‪.‬بنابراین‬ ‫سوالایناستکهایااوتسلیمشدهوچنیناینده ایراقبول‬ ‫کردهیااینکهدرپیتمهیدشرایطیاستکهبتواندواردیک‬ ‫مصالحه شود؟ من فکر می کنم احمدی نژاد به دنبال چنین‬ ‫فرمولیخواهدرفت‪.‬مصالحهبرسرمصونیتاطرافیانش‬ ‫و حفظ جایگاهیبرایخودش؛ یعنیهمه چیز را از دست‬ ‫ندهد‪».‬‬ ‫زیب��اکالم البت��ه س��وال دیگ��ری را نی��ز مط��رح‬ ‫می کن��د‪« :‬ممک��ن اس��ت احمدی ن��ژاد پ��س از اتمام‬ ‫ریاست جمهوری اشحزبتاسیسکند؟»‬ ‫پاسخ او به این سوال منفی است‪« :‬احمدی نژاد رویه‬ ‫کار تشکیالتی و حزبی و سازمان یافته را ندارد‪ .‬او در این‬ ‫هفتسالنشاندادهکهچندانباحزبموافقنیست‪».‬‬ ‫زیباکالمدرپایاناینگونهنتیجه گیریمی کندکه‪«:‬اگر‬ ‫در این یک سال و اندی‪ ،‬اتفاق خاصی نیفتد‪ ،‬احمدی نژاد تا‬ ‫یکیدوسالپسازریاست جمهوری اش‪،‬به عنوانچهره ای‬ ‫محبوبکهبرایتوده هایمحروموپابرهنه هاوروستاییان‬ ‫کارکرددرخاطرهانهاباقیمی ماند‪».‬‬ ‫سناریوهایپنج گانهمحبیان‬ ‫اماامیرمحبیانکهازاوبهعنوانیکیازتئوریسین های‬ ‫جریان اصولگرا یاد می شود‪ ،‬پنج سناریو را در خصوص‬ ‫ایندهسیاسیاحمدی نژادمحتملمی داند‪.‬‬ ‫او در بیان س��ناریوهای خود چنین می گوید‪« :‬اول‬ ‫اینکه ایش��ان به عنوان فردی که قبال رئیس جمهور بوده‬ ‫در یک سمت رسمی و قانونی نظیر عضویت در مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام قرار بگیرد و فعالیتی فراتر از ان‬ ‫نداشته باشد‪ .‬دوم اینکه ایش��ان به عنوان رهبر یک حزب‬ ‫یا جریان سیاس��ی وارد صحنه شود و یک تیم متشکل را‬ ‫به عنوان یک حزب برای خود فراهم کند و تالش کند در‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریایندهیامجالساتینقشداشته‬ ‫باشد‪ .‬سوم اینکه ایشان به عنوان فردی که در سال های اخر‬ ‫ریاست جمهوری خود با تنش هایی روبه رو بوده در یک‬ ‫موضعمخالف‪،‬درجایگاهیقراربگیردکهوجهیازانتقاد‬ ‫رادارد‪.‬چهارماینکهایشانبعدازانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫عزلتسیاسیاتخاذکندودیگردرصحنهسیاستحضور‬ ‫نداشته باشد‪ .‬پنجم اینکه ایشان به ظاهر در صحنه سیاسی‬ ‫نباشد و در حاشیه قرار بگیرد‪ ،‬اما هدایت نامریی بعضی از‬ ‫جریان هایهوادارخودرابر عهدهبگیرد‪».‬‬ ‫ی این موارد سناریوهای‬ ‫محبیان معتقد است‪« :‬تمام ‬ ‫محتمل عقلی است که ممکن است ایشان پیش بگیرد‪ ،‬اما‬ ‫در میان اینها با توجه به شخصیت اقای احمدی نژاد‪ ،‬اینکه‬ ‫ایشان کال از صحنه کنار برود یا اینکه یک فرد حاشیه ای‬ ‫شود محتمل نیست و این احتمال قوی تر است که ایشان‬ ‫همچناندرصحنهسیاسیباقیبماندیاتیممتشکلسیاسی‬ ‫بهصورتیکحزبتشکیلدهدیادریکموقعیتنظیر‬ ‫اقای هاشمی در جایگاهی قانونی قرار بگیرد و تاثیرات‬ ‫غیرمستقیمخوددرعرصهسیاستکشورراداشتهباشد‪».‬‬ ‫او در ای��ن خص��وص ک��ه چقدر محتمل اس��ت‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫محمود احمدی نژاد پس از دوران ریاس��ت جمهوری به‬ ‫ش��هرداری تهران برگردد؟ می گوید‪« :‬برای کس��ی که به‬ ‫ریاست جمهوری رسیده‪ ،‬بازگشت به شهرداری یک افت‬ ‫تلقی می ش��ود و با روحیه ای که من از اقای احمدی نژاد‬ ‫می شناسماحتمالاینگزینهرازیادنمی دانم‪».‬‬ ‫محبیان درباره احتمال اجرای س��ناریوی پوتین ‪-‬‬ ‫مدودف توسط احمدی نژاد نیز گفته است‪« :‬احمدی نژاد‬ ‫در این چارچوب عمل نکرد‪ .‬یعنی این برداشت می شد‬ ‫کهایشانشخصیرابهعنوانکاندیدایریاست جمهوری‬ ‫اینده معرفی کند و خود هدایت پشت پرده را داشته باشد و‬ ‫سپس در دوره بعد جا به جا شوند‪ .‬چون ما در ایران پست‬ ‫نخست وزیرینداریمکهاینسناریودقیقاهمانندانچهدر‬ ‫روسیه اعمال شد در ایران اجرا شود‪.‬‬ ‫حتی پیش بینی می شد که اقای مشایی به عنوان یک‬ ‫چهرهنزدیکبهایشان‪،‬چنیننقشیراایفاکند؛امابابعضی‬ ‫تهاجماتی که به اقای مشایی شد و عمال وجهه اجتماعی‬ ‫ایشان را از بین بردند‪ ،‬احتمال اجرای این مدل تا حدودی‬ ‫کاهشپیداکردهاست‪.‬بنابرایناقایاحمدی نژادیابایدفرد‬ ‫دیگری را جایگزین کند یا اینکه مدل دیگری در نظر دارد‬ ‫کهبایدبهمروربااناشناشد‪».‬‬ ‫محبی��ان س��ناریوی اول یعن��ی احتم��ال حضور‬ ‫احمدی نژاددرنهادهایقانونیهمچونمجمعتشخیص‬ ‫مصلحت نظام را بیش��تر می داند‪« :‬احتمال دیگر هم این‬ ‫است که ایشان به عنوان یک چهره فعال تاثیرگذار در حوزه‬ ‫سیاست(نهبهشکلرسمی)حضورداشتهباشدوبهعنوان‬ ‫یکچهرهجنجالیهمچنانباقیبماند‪».‬‬ ‫محبیان همچنین در مقایس��ه وضعی��ت خاتمی و‬ ‫احمدی نژاد پس از پایان ریاس��ت جمهوری چنین ابراز‬ ‫عقیده می کند‪« :‬خاتمی مقداری به حاشیه های خارجی و‬ ‫دور نظام نزدیک شد و احمدی نژاد شاید نخواهد چنین‬ ‫نقشی را بازی کند و بیشتر به عنوان یک اپوزیسیون داخل‬ ‫نظامموضعانتقادیشدیدداشتهباشد‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫«پوتین‪-‬مدودفایرانی»منتفیاست‬ ‫احمد خورش��یدی‪ ،‬پدر دام��اد احمدی ن��ژاد هم‬ ‫از دیگر افرادی بود که به گمانه زن��ی در خصوص اینده‬ ‫احمدی ن��ژاد پرداخت‪ .‬دبیرکل جمعی��ت خدمتگزاران‬ ‫انقالب اس�لامی می گوید‪« :‬به نظر می رسد پس از پایان‬ ‫دوران ریاس��ت جمهوری اقای احمدی نژاد از انجا که از‬ ‫حیث قانونی ایشان نمی تواند مجددا در این جایگاه قرار‬ ‫بگیرد‪،‬می تواندشخصیتیباشدکهبهکارعلمی ودانشگاهی‬ ‫مشغولشود‪».‬‬ ‫پدر دام��اد احمدی ن��ژاد ب��ا تاکید ب��ر اینکه مدل‬ ‫پوتین – مدودف در ایران قابل پیاده شدن نیست‪ ،‬سخنان‬ ‫خودرااینچنینادامهمی دهد‪«:‬گرچهازهمانابتداهمروی‬ ‫این مدل برنامه ریزی می شد و به عنوان یک نظریه غالب به‬ ‫جامعه القا می شد‪ ،‬اما در ایران این مدل جواب نمی دهد‪،‬‬ ‫چرا که معموال ما عادت کردیم یک فرد نهایت هش��ت‬ ‫سالرئیس جمهورباشدوسپسهیچنقشینداشتهباشد؛‬ ‫چون ضریب محبوبیت مسئوالن در جامعه کاهش پیدا‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫اوسهسناریورادرخصوصایندهسیاسیاحمدی نژاد‬ ‫متصور است‪« :‬یکی همان مساله ریاست جمهوری اینده‬ ‫است؛ بدین صورت که از فردی برای انتخابات حمایت‬ ‫کنند‪ .‬دیگری مساله به دست گرفتن شورای شهر و سپس‬ ‫شهرداری تهران است؛ به طوری که قرائن و شواهد نشان‬ ‫می دهدنزدیکانایشاندرپیانهستندکهبه عنوانشهردار‬ ‫به ساختمان بهشت برگردند‪ .‬س��ناریوی سوم به دست‬ ‫گرفتندانشگاهازاداستکهبهاعتقادمندانشگاهازادفارغ‬ ‫از انکه یک پایگاه علمی و اموزشی است یک تشکیالت‬ ‫قوی است‪».‬‬ ‫‪34‬‬ ‫باهوش است‬ ‫کامران باقری لنکرانی هم که روزگاری بر کرس��ی‬ ‫وزارت بهداشت در دولت نهم تکیه زد و حتی در برخی‬ ‫محافل از او به عن��وان یکی از گزینه ه��ای کاندیداتوری‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم یاد می شود‪ ،‬در‬ ‫یدانم‬ ‫خصوصایندهکاریرئیس جمهورمی گوید‪«:‬بعیدم ‬ ‫ادم باهوش��ی مثل اقای احمدی نژاد برای اینده خودش‬ ‫برنامه ریزینکردهباشد‪».‬‬ ‫او در پاسخ به این سوال که ایا این سخن بدین معنی‬ ‫استکهویبه دنبالریاست جمهوریچهره ایمثلرئیس‬ ‫دفترشاست‪،‬گفت‪«:‬مننمی دانم‪،‬شماازمنسوالکردید‪،‬‬ ‫ایشان برای اینده اش برنامه دارد که پاسخ شما را دادم‪ ،‬ولی‬ ‫اینکهچهبرنامه ریزیکردهاسترابندهنمی دانم‪».‬‬ ‫سرمایهانسانینظام‬ ‫سعیدحدادیانازمداحانمشهورتهراننیزکهنگاهی‬ ‫انتقادی نسبت به دولت و رئیس جمهور دارد در خصوص‬ ‫ایندهسیاسیاحمدی نژادمی گوید‪«:‬هرکسیکهدرمملکت‬ ‫ما نه فقط پست کالن سه قوه را داشته باشد بلکه در شان‬ ‫وکیل‪ ،‬وزیر‪ ،‬معاونت های وزرا و قضات ارشد باشد جزو‬ ‫منابعانسانیکشوراستودربحثتوسعهمنابعانسانیما‬ ‫نمی توانیمبهانهابه عنوانشخصیت هاییکهتمامیت پذیرند‬ ‫بنگریم‪ .‬این افراد هیچ وقت تمام نمی شوند و باید در نظام‬ ‫ارزشی یک جامعه مورد اس��تفاده قرار گیرند و ارزش ها‬ ‫می تواند مادی یا معنوی باشد‪ .‬منتها شخصیت هایی مانند‬ ‫سردمدارانفتنهخودشانخودرابهراهیکشاندندکهعاقبت‬ ‫خوشینداشت؛واگرکسانیاینگونهرفتارکنندوجامعهرا‬ ‫مورد ظلم قرار دهند مطرود می شوند و نتیجه کار خود را‬ ‫یالمقدورتازمانیکهامکان پذیراستیک‬ ‫می بینند‪.‬اماحت ‬ ‫جامعه باید از شخصیت هایی که دارای مسئولیتی بودند و‬ ‫سابقهدارنداستفادهکندودنیاوهرذهنعاقلیاینموضوع‬ ‫رابهعنوانیکاصلپذیرفتهاست‪».‬‬ ‫مصائبپسازریاست جمهوری‬ ‫شیخ قدرت اهلل علیخانی از چهره های اصالح طلب‬ ‫که در انتخابات مجلس نهم شکست خورد و از راهیابی‬ ‫مجدد به ساختمان بهارستان بازماند‪ ،‬در خصوص اینده‬ ‫سیاسیرئیس جمهورگفتهاست‪«:‬پانزدهماهباقیماندهعمر‬ ‫دولت اقای احمدی نژاد نگران کننده است و قطعا باز هم‬ ‫مش��کل به وجود خواهد اورد‪ .‬اینده احمدی نژاد بعد از‬ ‫ریاست جمهوریبامشکالتعدیده ایمواجهخواهدشد‪.‬‬ ‫امروز گرفتاری برخی گروه های افراطی در عرصه سیاسی‬ ‫قابل مشاهده است و این گرفتاری برای احمدی نژاد هم‬ ‫اتفاق خواهد افتاد؛ االن نظام با ایشان برخورد نمی کند اما‬ ‫این احتمال قوی تر است که‬ ‫ایشان همچنان در صحنه‬ ‫سیاسی باقی بماند یا تیم‬ ‫متشکل سیاسی به صورت یک‬ ‫حزب تشکیل دهد یا در یک‬ ‫موقعیت نظیر اقای هاشمی در‬ ‫جایگاهی قانونی قرار بگیرد‬ ‫و تاثیرات غیرمستقیم خود‬ ‫در عرصه سیاست کشور را‬ ‫داشته باشد‬ ‫مسائل و مشکالت مربوط به دولت ایشان در دادگاه های‬ ‫مالینظیراختالسسههزارمیلیاردیواختالسبیمهمطرح‬ ‫می شود‪،‬شکایت هایمجلسوارگان هایدیگرهمهپرونده‬ ‫شده و رسیدگی خواهد شد و برای بعد از زمان دولت دهم‪،‬‬ ‫نزدیکانایشانبایدپاسخگویبسیاریازمسائلباشند‪».‬‬ ‫علیخانیدرگفت وگوباسایتاعتدالهمچنینمعتقد‬ ‫است‪«:‬اینکهگفتهمی شوداحمدی نژاددرحالبرنامه ریزی‬ ‫برای شهرداری تهران است و دوباره شهردار تهران خواهد‬ ‫شد‪،‬درستنیست‪.‬احمدی نژادایندورهدولتشکهبهپایان‬ ‫برسد‪،‬محالاستبتواندپستدیگریراکسبکندوگمان‬ ‫نمی کنم دیگرمسئولیتیدرکشوربهاودادهشود‪».‬‬ ‫نظرعجیببایدن‬ ‫اما در این میان عجیب ترین اظهارنظر مربوط به یک‬ ‫مقام رس��می امریکا بود‪ .‬جو بایدن‪ ،‬معاون باراک اوباما‬ ‫رئیس جمهور امریکا در همایش ساالنه مجمع خاخام ها‬ ‫در اتالنتا در اظهاراتی سوال برانگیز ضمن پیش بینی اینده‬ ‫سیاسی رئیس جمهوری ایران‪ ،‬گفت‪« :‬پیش بینی ما این‬ ‫است که محمود احمدی نژاد ‪ ،‬رئیس جمهوری ایران‪ ،‬دو‬ ‫سال دیگر از قدرت کنار می رود‪ ».‬او دلیل این پیش بینی را‬ ‫وجوداختالفنظردرمیانمقاماتایرانیذکرکردوگفت‪:‬‬ ‫«پیش بینی ما این اس��ت که ادامه اختالفات میان مقامات‬ ‫ایرانی در نهایت موجب کن��ار رفتن کامل احمدی نژاد از‬ ‫قدرتمی شود‪».‬‬ ‫فعالیتبرایصلح‬ ‫اما اظهارنظ��ر محمود احمدی نژاد نش��ان داد که او‬ ‫بسیاریازتحلیل هایموجودراقبولندارد‪.‬اوکهباخبرنگار‬ ‫شبکه فرانس‪ 24‬صحبت می کرد به سواالتی درخصوص‬ ‫ایندهسیاسیخودپاسخداد‪.‬‬ ‫فرانس ‪ :24‬دومین دور ریاس��ت جمهوری شما‬ ‫سال اینده به پایان خواهد رسید‪( .‬پس از ان) چه‬ ‫خواهیدکرد؟‬ ‫‪ l‬احمدی نژاد‪ :‬به نظر ش��ما چه کاری خوبه؟ به‬ ‫نظر شما می توانم یک خبرنگار باشم؟ من در دانشگاه کار‬ ‫می کنم‪ .‬من در دانشگاه علمی کار می کنم‪( .‬رئیس جمهور‪:‬‬ ‫من هیات علمی دانشگاه هس��تم‪ ).‬البته اکنون نیز به این‬ ‫فعالیت ها ادامه می دهم‪ .‬اما خیلی محدود‪ .‬من تمایل دارم‬ ‫مجددابهشغلقبلی امبازگردموالبتهاگربتوانمبرایصلحو‬ ‫دوستیدرجهانوکمکبهمردمجهانتالشخواهمکرد‪.‬‬ ‫فرانس‪ :24‬در عرصه سیاسی؟‬ ‫‪ l‬احمدی نژاد‪:‬منسیاستبهمعنایرایجدرجهان‬ ‫را دوست ندارم‪ .‬به نظر من سیاست می بایست با دوستی و‬ ‫احتراموصداقتهمراهباشد‪.‬اکنونکهمنباشماصحبت‬ ‫می کنم‪ ،‬باید به شما احترام بگذارم‪ ،‬شما را دوست داشته‬ ‫باشم‪،‬مشکالتشمارامشکالتخودمبدانم‪.‬‬ ‫در غیر این صورت هیچ مشکلی حل نخواهد شد‪.‬‬ ‫من باید صادقانه با شما صحبت کنم‪ .‬ما باید فردای دنیا را‬ ‫باهمبسازیم‪.‬‬ ‫ارزویمابایدموردتوجهقراربگیردومامی بایستبا‬ ‫هم این ارزوها را محقق کنیم‪ .‬هیچ کس نباید خواسته های‬ ‫خودرابهدیگرانتحمیلکند‪.‬مابایدبههماحترامبگذاریم‪،‬‬ ‫مابایدباهمفکرکنیموبرایساختندنیایبهترباهمتعامل‬ ‫کنیموتحققاینخواستهباهماهنگیممکنخواهدشدو‬ ‫ان روز فرا خواهد رسید‪.‬‬ ‫اکنون زم��ان زیادی ت��ا پایان ریاس��ت جمهوری‬ ‫احمدی نژاد باقی نمانده اس��ت‪ .‬بدون شک‪ ،‬احتماالت‬ ‫دیگری نیز در اینده از سوی تحلیلگران مطرح خواهد شد‬ ‫اما باید تا پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم صبر‬ ‫کرد؛ چراکه از ان زمان فعالیت های رئیس جمهور رنگ و‬ ‫بوییدیگربهخودخواهدگرفت‪g.‬‬ ‫پس از پاستور‬ ‫راه های پیش روی احمدی نژاد برای‬ ‫ادامه سیاست ورزی‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪4‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫شاید ان هنگام که سید محمد خاتمی سال اخر‬ ‫صدارتش را در ساختمان خیابان پاستور روزشماری‬ ‫می کرد و با نگاهی به س��ال های نه چندان دور‪ ،‬دالیل‬ ‫افول قدرت همقطاران اصالح طلبش را بر می شمرد‪،‬‬ ‫کمتر تحلیلگر سیاس��ی محمود احمدی نژاد را جزو‬ ‫گزینه های محتمل جانش��ینی رئی��س دولت چپگرا‬ ‫قرار می داد‪.‬‬ ‫شاید بهتر باشد بگوییم کسی جز خود او و یاران‬ ‫نزدیکش اینچنین اطمینان خاطر نداشتند‪.‬‬ ‫نقل اس��ت او مدت ها پیش از اغاز رقابت های‬ ‫ریاس��ت جمهوری به یکی از نزدیکان��ش گفته بود‬ ‫رئیس جمهور بعدی ایران خواهد شد‪.‬‬ ‫«محم��ود احمدی ن��ژاد» اگر در ده��ه ‪ 70‬نامی ‬ ‫ناشناخته برای اهالی سیاس��ت بود و حضور و بروز‬ ‫سیاسی برجسته اش در اس��تانداری اردبیل و نامزدی‬ ‫در انتخاب��ات مجلس شش��م دیده می ش��د و به طور‬ ‫خاص تر برخی تصویر او را نشسته در کنار حمیدرضا‬ ‫ ترقی در دادگاه روزنامه س�لام به یاد می اورند‪ ،‬حاال‬ ‫اما در دهه ‪ 90‬از جمله رجالی است که نقشی اساسی‬ ‫و تعیین کننده ای در معادالت سیاسی سال های اخیر‬ ‫ایران پیدا کرده است‪.‬‬ ‫از تیر ‪ ،84‬حاال قریب ‪ 7‬سال می گذرد و محمود‬ ‫احمدی نژاد نیز مانند س��ید محمد خاتمی روزشمار‬ ‫پایان صدارتش را نظاره می کند‪ .‬شرایط این روزهای‬ ‫او اما نه فقط ب��ا رئیس دولت اصالح��ات که با همه‬ ‫روسای جمهور سابق ایران تفاوت هایی دارد‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در روزهای پایانی‬ ‫دولتشان پس از رحلت حضرت امام به رهبری انقالب‬ ‫برگزیده شدند‪ .‬اکبر هاشمی رفس��نجانی با بی نتیجه‬ ‫ماندن تالش برخ��ی اطرافیانش ب��رای تغییر قانون‬ ‫اساسی به س��اختمان مجاور کاخ ریاست جمهوری‬ ‫اسباب کش��ی کرد و ریاس��ت بر مجمع تش��خیص‬ ‫مصلحت نظ��ام را ادامه داد‪ .‬س��یدمحمد خاتمی هم‬ ‫ ترجیح داد از ساختار رسمی قدرت کناره گیری کرده‬ ‫و به بنیادی نوساخته به نام «باران» نقل مکان کند‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که پیش بینی اینده سیاس��ی‬ ‫محم��ود احمدی نژاد برای تحلیلگ��ران و رصد گران‬ ‫سیاسی دشوار است‪.‬‬ ‫عمده دلیل��ش ش��اید این باش��د ک��ه محمود‬ ‫احمدی نژاد سال ‪ 91‬با محمود احمدی نژاد سال ‪84‬‬ ‫تفاوت های فراوانی دارد‪ .‬به همین اندازه هم بی شک‬ ‫نسبتش با س��اختارهای قدرت در ایران مانند گذشته‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫«زمانه ابستن هزار ماجراست» و این قاعده البته‬ ‫برای دوران رئی��س دولت نهم و دهم هم اس��تثنایی‬ ‫قائل نشده اس��ت‪ .‬در این هفت س��ال و به خصوص‬ ‫از س��ال ‪ 88‬به این س��و اتفاقات فراوان��ی برای این‬ ‫شخصیت سیاسی رخ داده‪ ،‬از ان خانه نشینی پر ماجرا‬ ‫تا سخنرانی های اتشین؛ رسمی و غیر رسمی‪.‬‬ ‫او در این دو دوره توفی��ق فراوانی در به چالش‬ ‫کشیدن بسیاری از تعریف های رسمی «امور» داشت؛‬ ‫در شکس��تن تابوها‪ .‬ویژگی ای که شاید در این سطح‬ ‫مختص خود او باشد‪.‬‬ ‫هر چه هست دوران او رو به پایان است و فارغ‬ ‫از اینکه چه کسی جانشین اش می شود بسیاری عالقه‬ ‫دارند بدانند او با تحویل دادن کلید ساختمان پاستور‬ ‫به رئیس جمهور بعدی چه نقشی را در سپهر سیاسی‬ ‫ایران ایفا خواهد کرد؟‬ ‫ایا مانند اکبر هاشمی رفسنجانی همچنان حضور‬ ‫و بروزی مشهود در تحوالت سیاس��ی حتی سال ها‬ ‫پس از رئیس جمهور بودنش خواهد داشت؟ یا مانند‬ ‫سید محمد خاتمی بر ان می شود تا چند سالی (الاقل‬ ‫تا پای��ان دوره یازدهم ریاس��ت جمهوری) از عرصه‬ ‫قدرت رسمی جدا شود؟‬ ‫از هم��ه مهمتر اینک��ه حاکمیت چ��ه نگاهی به‬ ‫این شخصیت سیاسی پس از پایان دوره اش خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫داستان قدیمی پوتین و مدودف‬ ‫گمانه زن��ی در مورد اینده سیاس��ی شش��مین‬ ‫رئیس جمهور ایران فقط به این روزهای سال پایانی‬ ‫دولت تعلق ن��دارد‪ ،‬بلکه از همان زم��ان که او برای‬ ‫بار دوم بر صندلی دومین مقام رس��می کش��ور تکیه‬ ‫زد خیلی ه��ا در مورد اینده او به بررس��ی احتماالت‬ ‫پرداختند‪.‬‬ ‫دامن��ه احتم��االت اگر چ��ه به وس��عت امروز‬ ‫نبود اما هم��ان زمان بود ک��ه برخی اس��تفاده از مدل‬ ‫پوتی��ن ‪ -‬م��دودف را به عن��وان اس��تراتژی اصلی‬ ‫احمدی نژاد و اطرافیانش مط��رح می کردند؛احتمالی‬ ‫ک��ه البت��ه خ��ود احمد ی ن��ژاد هی��چ وق��ت‬ ‫به صورت رسمی و جدی ان را رد نکرد و گاه با لبخند‬ ‫و گاه با کنایه از کنارش گذشت‪.‬‬ ‫ماجرا در ان زمان انقدر جدی شد که برخی حتی‬ ‫به گمانه زنی در مورد مدودف احتمالی می پرداختند‪.‬‬ ‫واقعیت این است که احمدی نژاد در مدت این‬ ‫هفت سال کارهای بزرگ و مهمی انجام داده است‪ .‬از‬ ‫جراحی بزرگ در اقتصاد ملی که به طرح اصالح نظام‬ ‫اقتصادی ش��هره ش��د تا ادغام و حذف و اضافه های‬ ‫بزرگ در س��اختار دولت؛ اقداماتی که البته هر کدام با‬ ‫نظرات و واکنش های فراوانی در سطح کالن مواجه‬ ‫شد؛ از استقبال و تشویق تا انتقاد و حتی اعتراض‪.‬‬ ‫دور از واقعیت نیس��ت که او بس��یار متمایل به‬ ‫این خواهد بود که فردی نزدیک و شبیه به خودش بر‬ ‫صندلی برجای مانده از او تکیه زند تا برنگهداش��ت‬ ‫‪35‬‬ ‫وضع موجود بکوشد و ش��اید نگران از این باشد که‬ ‫فردی با اندیش��ه دگرگونی های ریش��ه ای در دولت‪،‬‬ ‫جایگزینش شود و انچه او برانداخته سرپا کند و انچه‬ ‫سرپا کرده‪ ،‬براندازد‪.‬‬ ‫از همین روی می توان به این برداشت رسید که‬ ‫نخستین تالش او (اگر چه ش��اید در مقام عمل وارد‬ ‫نشده و فقط به نظر بسنده نماید)رئیس جمهور شدن‬ ‫فردی شبیه خودش است‪.‬‬ ‫در این صورت خواهد بود که این فرد هم راه و‬ ‫رس��م او را ادامه خواهد داد و هم اینکه بخش زیادی‬ ‫از تیم کنونی او همچنان بدون پراکندگی به ادامه کار‬ ‫خواهند پرداخت‪.‬‬ ‫اگر فرض بر این باشد که چنین رخدادی تجربه‬ ‫شود‪ ،‬انگاه با این سوال مواجه می شویم؛ نقش محمود‬ ‫احمدی نژاد در دولت بعدی چه خواهد بود؟‬ ‫به نظ��ر می رس��د در ای��ن ص��ورت دو اتفاق‬ ‫محتمل است؛ نخس��ت اینکه او خرسند از تداوم راه‬ ‫و رسمش از عرصه قدرت رس��می جدا شده و مانند‬ ‫یک تماشاچی به ثمر نشس��تن ایده هایش را به نظاره‬ ‫خواهد نشست‪.‬‬ ‫احتم��ال دوم ه��م اینکه او ب��ا بهره گی��ری از‬ ‫فرصت چه��ار س��اله‪ ،‬بار دیگر ب��ا فراغ ب��ال‪ ،‬خیال‬ ‫بازگشت به عرصه قدرت رس��می ان هم در کسوت‬ ‫ریاست جمهوری را در سر خواهد پروراند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بازگشت به بهشت؟‬ ‫واضح اس��ت ک��ه دو احتم��ال پیش��ین تنها در‬ ‫شرایطی جدی خواهد بود که فرد نزدیک و دلخواه او‬ ‫روانه پاستور شود‪ .‬حاال سوال این است که اگر فردی‬ ‫غیر از انکه او می خواهد پیروز رقابت یازدهم باش��د‬ ‫چه خواهد کرد؟‬ ‫چندی است برخی این گمانه را مطرح می کنند‪:‬‬ ‫محمود احمدی نژاد که روزگاری از ش��هر به کشور‬ ‫رسید حاال بنا دارد از کشور به شهر بازگردد و بار دیگر‬ ‫در قامت شهردار تهران ظاهر شود‪.‬‬ ‫اما ایا با ش��ناختی که ما از محمود احمدی نژاد‬ ‫داریم او چنین اندیشه ای را در سر می پروراند؟‬ ‫در این باره باید چند نکته را مورد بررس��ی قرار‬ ‫داد؛ نخست اینکه انتخابات شوراهای جدید همزمان‬ ‫با انتخابات ریاست جمهوری یازدهم برگزار خواهد‬ ‫ش��د و طبیعتا افرادی از جنس و فک��ر رئیس جمهور‬ ‫منتخب شانس بیش��تری برای نشستن بر کرسی های‬ ‫ساختمان بهشت را خواهند داشت‪.‬‬ ‫به دیگر س��خن انکه فردی که قرابت بیشتری با‬ ‫گفتمان غالب و مورد پسند «مردم» در سال ‪ 92‬داشته‬ ‫باش��د‪ ،‬رئیس جمهور خواهد ش��د و البته در همین‬ ‫روز «مردم» لیس��ت بلندی از نامزدهای شورای شهر‬ ‫را نیز مقابل خود خواهند داش��ت‪ ،‬پس طبیعی است‬ ‫افرادی که ب��ه گفتمان انتخابی فرد م��ورد اقبال برای‬ ‫ریاست جمهوری نزدیک تر باشند از شانس بیشتری‬ ‫برخوردار خواهند بود‪.‬‬ ‫نتیج��ه اینک��ه ش��هردار ش��دن ب��رای محمود‬ ‫احمدی نژاد خیلی هم سهل و اسان نیست‪.‬‬ ‫نکته دوم اینکه ایا اساس��ا این اس��تراتژی مورد‬ ‫نظر محمود احمدی نژاد یا تئوریس��ین های پیرامون‬ ‫او نیز هست؟‬ ‫به نظر می رسد پاس��خ این س��وال از هم اکنون‬ ‫مش��خص باش��د‪« .‬محمود احمدی نژاد» ن��ه چنین‬ ‫ریسکی می کند و نه تمایلی دارد به دفتر کار قبلی اش‬ ‫در ساختمان بهشت بازگردد‪.‬‬ ‫بار دیگر مجمع؟‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بسیاری عنوان می کنند محمود احمدی نژاد در‬ ‫هر جایگاهی که بعد از ریاس��ت جمهوری باشد یک‬ ‫صندلی و یک عنوان از هم اکنون برای او رزرو ش��ده‬ ‫است؛ عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام‪.‬‬ ‫واکاوای رفتار سیاسی چند س��ال اخیر محمود‬ ‫احمدی نژاد درستی و نادرس��تی این گزینه را روشن‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫برای تحلیل و بررسی در این باب هم شاید زیاد‬ ‫نباید تالش کرد؛ طرفه انکه تصاویر جلس��ات دوره‬ ‫قبلی مجمع و ان صندلی خالی صدر مجلس خود گواه‬ ‫نوع نگاه او به مجمع تش��خیص است و اینکه چندان‬ ‫اعتقادی به انجا ندارد‪.‬‬ ‫ای��ن را البته نه فق��ط منتقدانش بلک��ه برخی از‬ ‫نزدیک ترین افراد به او هم می گویند‪ .‬در اینجا برخی‬ ‫ممکن اس��ت چنین عنوان کنند که او در دوره جدید‬ ‫این صندلی خالی را پرکرده اس��ت‪ .‬در جواب فارغ‬ ‫از اینکه حضور او س��ریالی نبود و ب��از هم غیبت در‬ ‫کارنامه حضورش در مجمع ثبت شده‪ ،‬باید گفت که‬ ‫احمدی نژاد اکنون به عنوان عضو حقوقی و به جهت‬ ‫رئیس جمهور بودنش در صدر جلسه و در کنار رئیس‬ ‫مجمع می نشیند قاعدتا اما پس از ریاست جمهوری و‬ ‫انتصاب مجدد احتمالی‪ ،‬یک عض��و حقیقی خواهد‬ ‫بود نه حقوقی و طبعا در جایگاهی غیر از انچه اکنون‬ ‫جای دارد باید بنش��یند و اعالم نظر کند‪ .‬ایا او این را‬ ‫خواهد پذیرفت؟‬ ‫پاسخ به این سوال خیلی هم سخت نیست‪ ،‬هر‬ ‫چند شاید می بایست حضور او در مجمع را به عنوان‬ ‫یک «حداقل»پذیرفت‪.‬‬ ‫ورود به پارلمان؟‬ ‫فرض محال‪ ،‬محال نیس��ت‪ .‬یک احتمال هم در‬ ‫مورد اینده سیاس��ی محمود احمدی نژاد این است؛‬ ‫ورود به مجلس نهم‪ ،‬تشکیل یک فراکسیون قدرتمند‬ ‫و شاید رس��یدن به ریاس��ت مجلس در نزدیک ترین‬ ‫زمان ممکن‪.‬‬ ‫هم اکنون در برخی حوزه های انتخابیه انتخابات‬ ‫باطل ش��ده و پس از ای��ن نیز ممکن اس��ت اتفاقاتی‬ ‫بیفتد که نیاز به برگزاری انتخابات میاندوره ای باشد‪.‬‬ ‫روشن است که ورود او به مجلس ان هم در انتخابات‬ ‫میاندوره ای کار سختی نیست‪.‬‬ ‫دور از ذهن هم نیس��ت که او پ��س از ورود به‬ ‫مجلس بتواند با سازماندهی خوب نمایندگان مجلس‬ ‫بار دیگر به ریاست یک قوه برسد‪ ،‬اما این احتمال تا‬ ‫چه میزان جدی است؟‬ ‫پاس��خ را محم��ود احمدی ن��ژاد در یک��ی از‬ ‫جدیدترین س��خنانش گفته اس��ت‪« :‬ایا برای من و‬ ‫شمایی که اینجا نشسته ایم باالتر از ریاست جمهوری‬ ‫مقامی هم هست؟ رئیس مجلس هم اگر بشویم‪ ،‬باز‬ ‫به اندازه ریاست جمهوری نیستیم‪ .‬زیرا رئیس جمهور‬ ‫بعد از مقام معظم رهبری باالترین مقام رسمی کشور‬ ‫است‪( ».‬دیدار با نمایندگان مجلس نهم)‬ ‫حزبی برای دکتر‬ ‫بر کس��ی پوشیده نیس��ت س��تادهای محمود‬ ‫احمدی نژاد در سراسر کش��ور نقش مهمی برای او و‬ ‫انتخابش به عنوان رئیس جمهور ایفا کردند‪ .‬ستادها و‬ ‫اعضایی که هنوز هم خیلی از انها به کار کردن برای او‬ ‫عالقه دارند؛ عالقه ای که احمدی نژاد هم به خوبی از‬ ‫ان اگاه است و طبعا از او بعید است که چنین ظرفیتی‬ ‫را بال استفاده بگذارد‪.‬‬ ‫اما طبیعی است که او باید در یک قالب مشخص‬ ‫و سازماندهی شده از انها اس��تفاده کند؛ قالبی که در‬ ‫دنیا به عنوان حزب تعریف شده و در ایران اما چندان‬ ‫اقبالی نس��بت به ان وجود ندارد‪ .‬البت��ه جالب اینکه‬ ‫محمود احمدی نژاد هم اعتقادی به ان ندارد‪.‬‬ ‫انتق��اد از وضعیت موجود‪ ،‬اعتراض به رس��وم‬ ‫پیش��ین و به چالش کش��یدن بس��یاری از مس��ائل و‬ ‫ش��خصیت های سیاس��ی؛ اینها از فاکتورهای مهمی‬ ‫ بود که در میان ناباوری بسیاری از تحلیلگران‪ ،‬ردای‬ ‫ریاست جمهوری را بر تن محمود احمدی نژاد کرد‪.‬‬ ‫او هنوز هم سعی می کند وجهه منتقدانه خود را حفظ‬ ‫کند‪ .‬این خصوصیت های او را اگر با ظرفیت حامیانش‬ ‫در سراسر کشور جمع کنی‪ ،‬حاصل جمعش می شود‬ ‫یک تش��کیالت با نگاه و رفتار منتقدانه که شاید بار‬ ‫دیگر بازتابنده قدرت سیاسی احمدی نژاد باشد؛ چه‬ ‫اینکه ش��اید به انگار او‪ ،‬اینگونه هم می تواند «بماند»‬ ‫هم «محبوب» بماند‪.‬‬ ‫تالش برای صلح‬ ‫«من تمایل دارم مجددا به ش��غل قبلی ام بازگردم‬ ‫و البته اگر بتوان��م برای صلح و دوس��تی در جهان و‬ ‫کمک به مردم جهان تالش خواه��م کرد‪(».‬مصاحبه‬ ‫با فرانس ‪)24‬‬ ‫این جمله محمود احمدی نژاد خیلی ها را به این‬ ‫نتیجه رس��انده که او می خواهد همچون سید محمد‬ ‫خاتمی ب��ا تاس��یس یک موسس��ه ب��ه فعالیت های‬ ‫بین المللی بپ��ردازد‪ .‬حاال اگر برخ��ی اطرافیان او هم‬ ‫همراهش شوند و به نظریه پردازی بپردازند باید منتظر‬ ‫روزهای پرخبری از جانب این موسسه باشیم‪.‬‬ ‫نکته ای مهم در اینده سیاسی احمدی نژاد‬ ‫اکنون که س��خن گفتن از اینده احمدی نژاد در‬ ‫این نوشتار رو به پایان اس��ت باید باز هم به سواالت‬ ‫و پرس��ش های ابتدای مطلب بازگردیم‪ :‬ایا محمود‬ ‫احمدی نژاد بر ان اس��ت که از عرصه قدرت رسمی‬ ‫حتی ب��رای مدتی کوتاه جدا ش��ود؟ ی��ا تمایل دارد‬ ‫همچنان در ساختار سیاسی ایران حضور داشته باشد؟‬ ‫ایا اگر او تمایل به ماندن داش��ته باشد‪ ،‬حاکمیت نیز‬ ‫چنین تمایلی خواهد داشت؟‬ ‫به نظر می رس��د در اینجا باید به یک نکته مهم و‬ ‫موثر اشاره کرد؛ «اطرافیان‪ ،‬منسوبان و منصوبان اقای‬ ‫رئیس جمهور»‪.‬‬ ‫حلقه ای که امروز بسیار کوچکتر از سال های اول‬ ‫است‪ .‬طیفی از دوستان او حاال در کنارش نیستند‪ ،‬او‬ ‫نیز تالشی نکرد تا به ترمیم همبستگی های اسیب دیده‬ ‫میان خود و انان بپردازد‪.‬‬ ‫به هرروی وقتی اینده سیاس��ی احمدی نژاد را‬ ‫بررس��ی می کنی‪ ،‬نمی توانی از ای��ن نکته بگذری که‬ ‫برخی از اطرافیان او حاال مدتی اس��ت ب��ا اتهاماتی‬ ‫مواجه ش��ده اند؛ اتهاماتی که البته س��ر ب��ه مهر باقی‬ ‫نمانده اند‪.‬‬ ‫در این میان البته احمدی نژاد نیز تمام قد در برابر‬ ‫انها ایس��تاده و همگی را ک��ذب و بالمحل توصیف‬ ‫می کند؛ حمایت و دفاعی که نقشی بی بدیل در حفظ‬ ‫و ثبات انها داشته است‪.‬حاال برخی تحلیلگران بر این‬ ‫باورند که برای محمود احمدی نژاد حلقه پیرامونش‬ ‫بسیار ارزشمند است و او ترجیح می دهد تا در عرصه‬ ‫قدرت رس��می سیاسی ایران حضور داش��ته باشد تا‬ ‫اطرافیانش را همچنان نگه دارد‪ .‬شاید اینچنین است‬ ‫که برخی معتقدند شرایط او استثنایی است و شرایط‬ ‫استثنایی در برخی موارد‪ ،‬سپهر معموال پیش بینی پذیر‬ ‫رویدادها را به هم می ریزد‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫هاشمی و فیس بوک؟‬ ‫چرا هاشمی رفسنجانی رو به صحبت های ساختارشکنانه اورده است‬ ‫‪5‬‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫اظهار نظر سیاس��تمداران و چهره های شاخص‬ ‫عالوه بر اهمیتی که می تواند داشته باشد و همچنین‬ ‫تاثیرگذاری ان بر امور مختلف و حتی سرنوشت یک‬ ‫کش��ور یا یک جهان‪ ،‬از جهات گوناگون دیگری نیز‬ ‫مورد توجه قرار می گیرد‪ .‬از جمله این جهات ماهیت‬ ‫ساختار ش��کن این اظهار نظر هاس��ت‪ .‬ویژگی ای که‬ ‫می تواند یک س��خنرانی کوتاه را به یک بمب خبری‬ ‫بدل کند و یک چهره سیاسی را برای مدتی در رسانه ها‬ ‫مورد توجه قرار دهد‪ .‬سخنان رئیس مجمع تشخیص‬ ‫ مصلحت نیز در ش��رایطی که موضوعات به مراتب‬ ‫مهم تری در کشور خود نمایی می کند‪ ،‬با ویژگی اخیر‬ ‫قابل طبقه بندی است‪.‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی طی روزهای گذشته اقدام به‬ ‫موضعگیری هایی در برخی موارد کرده که باعث شده‬ ‫تا وی یک بار دیگر در معرض توجه رس��انه ها قرار‬ ‫گیرد‪ .‬اظهاراتی که وی درباره مس��ائلی مانند رابطه با‬ ‫امریکا مطرح کرده اگر چه در قالب ش��رح خاطرات‬ ‫یک سیاستمدار قدیمی می گنجد‪ ،‬اما می تواند اهدافی‬ ‫را نیز با خود داش��ته باش��د که در اینده بت��وان به ان‬ ‫پی برد‪.‬‬ ‫رئیس جمهور اس��بق ای��ران در گفت وگو با یک‬ ‫مجله متعلق به مجمع تشخیص مصلحت نظام از نامه ای‬ ‫سخن گفت که در اواخر دهه ‪ 60‬خطاب به امام راحل‬ ‫نوشته و در ان خواستار مشخص شدن وضعیت کشور‬ ‫در رابطه با امریکا شده است‪ .‬هاشمی در این مصاحبه‬ ‫گفته اس��ت‪« :‬من در س��ال های اخر حی��ات امام(ره)‬ ‫نامه ای را خدمتشان نوشتم‪ ،‬تایپ هم نکردم‪ .‬برای اینکه‬ ‫نمی خواستم کس��ی بخواند و خودم به امام دادم‪ .‬در ان‬ ‫نامه هفت موضوع را با امام مطرح کردم و نوشتم که شما‬ ‫بهتر است در زمان حیاتتان‪ ،‬اینها را حل کنید‪ ،‬در غیر این‬ ‫صورت ممکن اس��ت اینها به صورت معضلی سد راه‬ ‫اینده کشور شود‪ .‬گردنه هایی است که اگر شما ما را عبور‬ ‫ندهید‪ ،‬بعد از شما عبور کردن مش��کل خواهد بود‪...‬‬ ‫یکی از این مسائل رابطه با امریکا بود‪ .‬نوشتم باالخره‬ ‫سبکی که االن داریم که با امریکا نه حرف بزنیم و نه‬ ‫رابطه داشته باشیم‪ ،‬قابل تداوم نیست‪ .‬امریکا قدرت‬ ‫برتر دنیاس��ت‪ .‬مگر اروپا با امریکا‪ ،‬چین با امریکا و‬ ‫روس��یه با امریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با‬ ‫انها مذاکره داریم‪ ،‬چرا با امریکا مذاکره نکنیم؟ معنای‬ ‫مذاکره هم این نیست که تس��لیم انها شویم‪ .‬مذاکره‬ ‫می کنیم اگر مواضع ما را پذیرفتند یا ما مواضع انها را‬ ‫پذیرفتیم‪ ،‬تمام است‪».‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی همچنین در همایش تحوالت‬ ‫خاورمیانه و اینده نظم منطقه ای موضعی سوال بر انگیز‬ ‫درباره پدیده بیداری اسالمی اتخاذ کرده و با اشاره به‬ ‫اینکه این مسیر افت و خیزها و فرا زو نشیب هایی مانند‬ ‫همه انقالب ها و تحوالت دنیا خواهد داش��ت‪ ،‬بیان‬ ‫کرده‪« :‬نباید روی اس��م این تحوالت زیاد پافشاری‬ ‫کرد‪ .‬بیداری اسالمی‪ ،‬بهار دنیای عرب یا انقالب های‬ ‫مردمی هر اسمی که داش��ته باشد‪ ،‬مبارک است‪ ».‬وی‬ ‫همچنین تصریح کرده‪« :‬اس��م ابع��اد مختلفی دارد و‬ ‫هر اسمی می تواند دلیلی داش��ته باشد‪ .‬این تحوالت‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫می تواند هم بیداری در امت اس�لامی باشد هم اینکه‬ ‫حرکت مهمی در دنیای عرب و هم تحولی در رفتار‬ ‫مردم در منطقه‪».‬‬ ‫هاش��می در اظهار نظری دیگر حضور رسانه ای‬ ‫خود را به ش��بکه هایی مانند فیس بوک نیز رس��انده‬ ‫اس��ت‪ .‬وی در همان همایش تحوالت خاورمیانه و‬ ‫اینده نظم منطقه ای گفته اس��ت‪« :‬امروز یک صفحه ‬ ‫فیس بوک ک��ه برای م��ردم هزینه ای هم ن��دارد‪ ،‬کار‬ ‫چندین ش��بکه تلویزیون��ی و رادیوی��ی را می کند و‬ ‫میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار می دهد یا ویدئوهایی‬ ‫که با موبایل تهیه می شود در دنیا بازتاب پیدا می کند‬ ‫که این امری مب��ارک برای دنیاس��ت‪».‬و ضمنا تاکید‬ ‫کرده که فیس بوک و رسانه هایی از این دست «امری‬ ‫مبارک برای دنیا» هستند‪ ».‬وی در ادامه این اظهار نظر‬ ‫تامل برانگی��ز تاکید کرده‪« :‬گرچه برخی خوشش��ان‬ ‫نمی ا ید اما اگر به سعادت بش��ریت فکر کنیم و علیه‬ ‫ظلم و ستم و بیداد و س��تمگری حرکت کنیم شاهد‬ ‫خواهیم بود که اگر این رسانه ها وجود نداشته باشند‬ ‫خطرناک خواهد بود‪ ».‬او در ادامه با بیان اینکه «دیگر‬ ‫نمی توان جلوی اطالعات را گرفت»‪ ،‬افزوده اس��ت‪:‬‬ ‫«اگر بخواهیم جلوی یک چیزی گرفته ش��ود ‪ 10‬تای‬ ‫دیگر سبز می ش��ود و وقتی مردم راه اطالعات را پیدا‬ ‫کردند نمی شود انها را متوقف کرد‪».‬‬ ‫اظهارات هاش��می پیرام��ون جامع��ه مجازی‬ ‫فیس بوک بازتاب های مختلفی در رسانه های خارجی‬ ‫داشته است‪ .‬رسانه های بسیاری از جمله خبرگزاری‬ ‫فرانسه‪« ،‬فرانس ‪« ،»۲۴‬بی بی سی»‪« ،‬اوراسیا ریویو»‪،‬‬ ‫«دیلی استار» و «تایمز» این اظهارات را با تیتر «فیس‬ ‫بوک امری مبارک است» بازتاب دادند‪ .‬در این مطالب‬ ‫به وضعیت اینترنت در ایران و محدودیت شبکه های‬ ‫اجتماعی نیز اشاره شده است‪.‬‬ ‫این اظهار نظر ها اگر چه از هاش��می این روزها‬ ‫چندان بعید و دور از ذهن به نظر نمی رسد‪ ،‬اما قطعا و‬ ‫با توجه به تجربه سیاسی وی بدون هدف و تنها برای‬ ‫مطرح شدن در رسانه ها صورت نگرفته است‪ .‬انچه‬ ‫واضح به نظر می رس��د وضعیت بی ثبات گروه های‬ ‫حامی رئیس مجمع تشخیص در اینده کشور است‪.‬‬ ‫احزابی مانند کارگزاران س��ازندگی که به طور نسبی‬ ‫در طول شانزده س��ال قوه اجرایی کشور را در اختیار‬ ‫داش��تند در حالی ب��ه انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫نزدیک می ش��وند که حضورش��ان در این انتخابات‬ ‫با ام��ا و اگر های گوناگونی مواجه اس��ت‪ .‬از س��وی‬ ‫دیگر گروه ه��ای اصالح طلبی که بع��د از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 84‬روز به روز به هاشمی نزدیکتر‬ ‫شده اند در شرایط به شدت نامطلوبی به لحاظ سیاسی‬ ‫به سر می برند‪ .‬اصالح طلبان به ویژه پس از انتخابات‬ ‫مجلس نهم نسبت به وزن سیاسی خود با واقعگرایی‬ ‫بیش��تری برنامه ریزی خواهند کرد‪ .‬برخ��ی از یاران‬ ‫هاشمی و همچنین فرزند وی متهم به نقش محوری‬ ‫در فتنه ‪ 88‬هستند و در حال حاضر در خارج از کشور‬ ‫به سر می برند‪ .‬جایگاه شخص هاشمی نیز به واسطه‬ ‫موضعگیری های سوال بر انگیزش در طول سال های‬ ‫گذشته به ویژه در ماجرای انتخابات ‪ 1388‬باعث شده‬ ‫تا وی تا حد زیادی تاثیرگذاری خود را در کش��ور از‬ ‫دست بدهد‪ .‬به طوری که این روزها حتی مالقات با‬ ‫وی می تواند در صحنه سیاس��ی کشور هزینه زا تلقی‬ ‫شود‪.‬‬ ‫در صورتی که این اظهارات هاشمی رفسنجانی‬ ‫را با توجه به این اوضاع م��ورد توجه قرار دهیم‪ ،‬این‬ ‫سخنان در پرتو ضرورت بازگشت به فضای سیاسی‬ ‫در استانه انتخابات ریاست جمهوری قابل تحلیل و‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪38‬‬ ‫تفسیر ند‪ .‬در این شرایط هاشمی ناگزیر است به رغم‬ ‫تمایلی که به ادامه حرکت سیاسی خود در چارچوب‬ ‫نظام دارد‪ ،‬تفاوت ه��ای فکری خ��ود را نیز با وضع‬ ‫موجود نش��ان دهد‪ .‬ای��ن موضوع به وی��ژه در مورد‬ ‫ارتباط با امریکا حائز اهمیت تلقی می ش��ود و ضمن‬ ‫تاثیر گذاری بر افکار عمومی داخلی می تواند حاوی‬ ‫پیام هایی برای غرب باش��د؛ پیام های��ی حامل وجود‬ ‫رویکرد های متفاوت در س��اختار حکومتی ایران و‬ ‫امکان غرب برای سرمایه گذاری بر این نگرش ها‪.‬‬ ‫سه اظهار نظری که در باال ذکر ان رفت به لحاظ‬ ‫مخاطب سنجی نیز می توانند مورد توجه قرار گیرند‪.‬‬ ‫به طوری که موضع وی در خصوص ارتباط با امریکا‬ ‫و همچنین بخش اعظمی از مصاحبه وی با فصلنامه‬ ‫مطالع��ات بین المللی در واقع پاس��خی روش��ن به‬ ‫نگرانی های غرب در مورد ایران محس��وب می شود‪.‬‬ ‫هاش��می ظاهرا تالش کرده از وج��ود رویکردهای‬ ‫منعطف تر نسبت به منافع غرب در جمهوری اسالمی‬ ‫سخن بگوید؛ رویکردهایی که در انتخابات پیش رو‬ ‫می توانند سرنوشت ساز تلقی شوند‪.‬‬ ‫موضع هاش��می در مورد ن��ام پدی��ده بیداری‬ ‫اس�لامی نی��ز می تواند در همی��ن راس��تا و با هدف‬ ‫نش��ان دادن موضعی متفاوت از موض��ع اصلی نظام‬ ‫تفسیر شود‪ .‬به طوری که وی نش��ان داده انچه برای‬ ‫او حائ��ز اهمی��ت اس��ت در واق��ع ازادی خواهی یا‬ ‫دموکراس��ی خواهی مردم کش��ورهای عربی است؛‬ ‫خواس��ته هایی که ضرورتا نمی تواند با اسالمگرایی‬ ‫به عنوان یک تهدید علیه منافع غرب همسان پنداشته‬ ‫شود‪ .‬او در سخنان خود تصریح کرده است که بیداری‬ ‫اسالمی می تواند نام های دیگری هم داشته باشد که از‬ ‫جمله انها تغییر در رفتار مردم منطقه است‪ .‬برداشتی‬ ‫که پیش از این از سوی غرب تحلیل و تقویت شده که‬ ‫نشان از نزدیکی دیدگاه های رئیس مجمع تشخیص‬ ‫با برداشت های مطلوب غرب در خصوص انقالب ها‬ ‫در کشورهای عربی دارد‪.‬‬ ‫این موض��وع را در مورد اظه��ارات جالب وی‬ ‫درباره فیس بوک نیز می توان مش��اهده کرد‪ .‬هاشمی‬ ‫درباره سامانه ای سخن گفته است که در بازتاب های‬ ‫رسانه ای غرب از بیداری اسالمی‪ ،‬یکی از عوامل بروز‬ ‫این پدیده معرفی شده اس��ت‪ .‬این در حالی است که‬ ‫این ش��بکه نه تنها در خصوص فتنه ‪ 88‬بلکه در حال‬ ‫حاضر و در تحوالت س��وریه به عنوان یک بازسازی‬ ‫کاذب از خیزش های مردمی منطقه به ش��دت مورد‬ ‫سوءاستفاده قرار گرفته است‪.‬‬ ‫بناب��ر این می ت��وان به عن��وان یک برداش��ت از‬ ‫رفتار علی اکبر هاشمی رفسنجانی در اظهار نظر های‬ ‫اخی��رش اینگونه گفت ک��ه این قبیل اظه��ارات‪ ،‬به‬ ‫وضوح با در نظر گرفتن بازتاب خبری ان و همچنین‬ ‫ملحوظ داشتن تحوالت اینده کشور به ویژه انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری صورت گرفته که ه��م بیان کننده‬ ‫موض��ع منتقد وی نس��بت ب��ه قرائت رس��می نظام‬ ‫باش��د و هم بتواند در تحلیل نهایی غرب نس��بت به‬ ‫فضای سیاسی و ش��خصیت های تاثیر گذار در ایران‪،‬‬ ‫نقش افرینی کند‪ .‬صحبت های هاشمی رفسنجانی را‬ ‫می توان به نوعی موازی س��ازی در حاکمیت تفسیر‬ ‫کرد‪ .‬هاش��می ک��ه در دوران ریاس��ت جمهوری اش‬ ‫ب��ا انتقادهای فراوان��ی در حوزه ازادی های سیاس��ی‬ ‫و مطبوعاتی مواج��ه بود با وصل کردن خود به ش��بکه‬ ‫اجتماعی فیس بوک و حمایت از ان د ر کنار عبور از‬ ‫نام بیداری اسالمی مسیری را می پیماید که قطعا فاصله او‬ ‫را با گفتمان انقالب اسالمی بیشتر می کند‪ .‬سوال اساسی‬ ‫است اما اینجاست که هاشمی و فیس بوک؟‪g‬‬ ‫سیدنظام الدین موسوی‪ /‬مدیرعامل خبرگزاری فارس‬ ‫‪6‬‬ ‫صحبت هایی که اقای هاشمی رفسنجانی درباره‬ ‫رابطه با امریکا‪ ،‬شبکه های اجتماعی و تحوالت منطقه‬ ‫داش��تند امتداد مباحث و مواضع سال های اخیر ایشان‬ ‫بود که سعی کردند با طرح انها از خود یک نوع چهره‬ ‫متفاوت و اپوزیسیونی در قیاس با چهره های رسمی و‬ ‫مسئوالن ارشد نظام به دنیا معرفی کنند‪ .‬در این مورد باید‬ ‫به چند مساله مهم اش��اره کرد‪ .‬نکته اول انکه‪ ،‬تصویر‬ ‫هاشمی درون قدرت بسیار متفاوت تر از هاشمی بیرون‬ ‫است‪ .‬ای کاش ایشان مباحثی که امروز مطرح می کند‪،‬‬ ‫وقتی در راس قدرت بودند به انها عمل می کرد تا اکنون‬ ‫بهتر می شد درباره مواضع قضاوت کرد‪.‬‬ ‫همانطور که گفته شد بین هاشمی درون قدرت و‬ ‫بیرون قدرت دو چهره کامال متفاوت وجود دارد چون‬ ‫وقتی ایشان رئیس مجلس یا رئیس جمهور بود چهره‬ ‫دیگری از خود در قیاس با امروز به نمایش گذاش��ت‪.‬‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی در طرح بعضی از موضوعات‬ ‫انتقادی به واقع خود را محاکمه و نقد می کند‪ .‬ایش��ان‬ ‫در زم��ان ریاس��ت جمهوری از کوچک تری��ن انتقاد‬ ‫رسانه ای براش��فته می ش��د و تندترین اقدامات را در‬ ‫قبال عناصر انتق��اد کننده انجام م��ی داد‪ .‬اگر وضعیت‬ ‫رسانه ها و روزنامه ها در زمان ریاست جمهوری اقای‬ ‫هاشمی و حال حاضر مقایسه شود تفاوت فضا کامال‬ ‫مشخص اس��ت‪ .‬در ان زمان هیچ روزنامه و رسانه ای‬ ‫جرات نداشت انتقاد صریحی را به دولت اقای هاشمی‬ ‫رفسنجانی اعالم کند وگرنه با بدترین برخوردها مواجه‬ ‫می شد‪ .‬اقای هاشمی رفسنجانی به واقع یک نوع فضای‬ ‫بسته را در زمان قدرت اجرایی خود به نمایش گذاشت‬ ‫و بدترین برخورد ها را با منتق��دان کرد‪ ،‬حال انکه نوع‬ ‫انتقادات رسانه ها به دولت اقای احمدی نژاد اصال قابل‬ ‫مقایسه با زمان ریاست جمهوری اقای هاشمی نیست و‬ ‫تفاوت این دو دوره زمین تا اسمان است‪ .‬االن روزنامه ها‬ ‫و رس��انه ها به راحتی با تندترین انتق��ادات دولت را به‬ ‫چالش می کشند‪ ،‬اما دوران ریاست جمهوری هاشمی‬ ‫اینطور نبود‪.‬‬ ‫اقای هاشمی در حوزه سیاست خارجی می خواهد‬ ‫وانمود کند که در زمان ریاس��ت جمهوری وی ارتباط‬ ‫ایران با اروپا و امریکا کامال بهینه و پاس��توریزه بود و‬ ‫هیچ تنشی میان تهران و غرب وجود نداشت؛ حال انکه‬ ‫واقعیت چیز دیگری است‪ ،‬اگرچه شاید ایشان سیاست‬ ‫تنش زدایی را دنبال می کردند اما در پی تنش زدایی اتفاق‬ ‫مهمی در حوزه سیاس��ت خارجی رخ نداد‪ ،‬مثال قانون‬ ‫تحریم داماتو که در زمان ریاس��ت جمهوری کلینتون‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی ایران اعمال شد‪ ،‬نمونه دیگر‬ ‫قضیه میکونوس است که از بدترین تنش های ممکن‬ ‫بین ایران و اروپا بود‪ .‬در همین راستا اگر به ادبیات فعاالن‬ ‫ی در انتخابات‬ ‫جریان دوم خرداد بعد از پیروزی خاتم ‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 76‬مراجعه ش��ود انها مدعی بودند‬ ‫که «پیش از دوم خرداد موشک ها به سمت ایران نشان‬ ‫رفته بودند و اصالح طلبان کش��ور را از دل یک جنگ‬ ‫بزرگ بیرون اوردند‪ .‬یا می گفتند‪« :‬زمانی که هاش��می‬ ‫رفس��نجانی دولت را تحویل خاتمی داد واقعا ایران در‬ ‫حوزه سیاس��ت خارجی وضعیت اس��فناکی داشت‪».‬‬ ‫امروز اقای هاشمی رفسنجانی از تشدید تحریم ها گله‬ ‫ژستی برای پاک کردن حافظه تاریخی مردم‬ ‫چرا هاشمی تغییر موضع داده است؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫می کند‪ .‬حال انکه همان زمان هم بدترین تنش ها میان‬ ‫ایران و غرب وجود داش��ت‪ .‬یکی از حرف های اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه ها برای توجیه تورم و‬ ‫گرانی این بود که تحریم است و دولت در شرایط تحریم‬ ‫و هزار مشکل کشور را اداره می کند‪ .‬یک سفر خارجی‬ ‫به ویژه اروپایی موفق در زمان هاشمی رفسنجانی وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬اصال ایشان زمان ریاست جمهوری در چند دادگاه‬ ‫اروپایی محکوم شد‪ .‬وقتی هاشمی رفسنجانی در یکی‬ ‫از مصاحبه ها بحث میکونوس را مطرح و س��عی کرد‬ ‫مهر صحت بر ماجرای ان بزند‪ ،‬ای کاش به یاد می اورد‬ ‫که خود در این دادگاه محکوم ش��د‪ ،‬ب��ه عبارت دیگر‬ ‫اگر ایشان ماجرای میکونوس را بپذیرد به طور طبیعی‬ ‫محکومیت خودش را هم پذیرفته است‪.‬‬ ‫به نوعی احس��اس و فرض اقای رفس��نجانی این‬ ‫است که مردم حافظه تاریخی ندارند‪ ،‬مثال امروز ایشان از‬ ‫تنش ایران با غرب بر س��ر موضوع بهره گیری از فناوری‬ ‫صلح امیزهسته ایگلهمی کند‪،‬دقیقاخاطرماستزمانیکه‬ ‫پاکستان بمب هسته ای خود را ازمایش کرد اقای هاشمی‬ ‫در نماز جمعه از بمب هس��ته ای اس�لامی یاد کرد که‬ ‫همین واژه موج تبلیغاتی بسیار شدیدی در غرب علیه‬ ‫جمهوری اسالمی به راه انداخت‪ .‬ان موقع هنوز ایران‬ ‫به لحاظ غنی سازی در این وضعیت نبود‪ ،‬اگر امروز غرب‬ ‫هراس��ی دارد ناظر به ظرفیت ها و پتانسیل های واقعی‬ ‫اس��ت که در ایران وجود دارد‪ .‬ان روز اقای هاشمی با‬ ‫ان نوع موضعگیری‪ -‬بمب هس��ته ای اسالمی‪ -‬موج‬ ‫ی از واکنش ها را در غرب علیه ایران رقم زد‪ ،‬اما‬ ‫عظیم ‬ ‫امروز طوری مطرح می کند که انگار جمهوری اسالمی‬ ‫دارد ایجاد تنش می کند‪ .‬هیچ یک از مسئوالن سیاست‬ ‫خارجی ایران در چند س��ال اخیر نه تنه��ا درباره بمب‬ ‫هس��ته ای صحبت نکردند بلکه به کرات تاکید کردند‬ ‫که ایران به دنبال استفاده صلح امیز از انرژی صلح امیز‬ ‫هس��ته ای اس��ت‪ .‬مقام معظم رهبری فتوای صریح در‬ ‫ممنوعیت کاربرد سالح هس��ته ای دادند‪ ،‬اما ایشان به‬ ‫راحتی از بمب هسته اسالمی یاد کرد و ایجاد تنش کرد‪.‬‬ ‫در جای دیگری ایش��ان گفتن��د در به کارگیری‬ ‫واژه بیداری اسالمی برای تحوالت منطقه نباید اصرار‬ ‫کرد‪ ،‬این حرف به نظرم یک حرف بس��یار س��طحی‬ ‫است‪ .‬اقای هاشمی رفس��نجانی تصورشان از بعضی‬ ‫نامگذاری ها ب��رای تحوالت و پدیده های سیاس��ی‬ ‫سطحی و ساده انگارانه است‪ ،‬چون بین یک نام تا نام‬ ‫دیگر زمین تا اسمان فاصله وجود دارد؛ نام هایی که در‬ ‫ادبیات سیاسی استفاده می شوند یک عقبه دارند‪ ،‬به این‬ ‫راحتی نمی توان اسمی را برای واقعه دیگر به کار برد‪.‬‬ ‫مثال اینکه گفته شود بین سوسیالیسم و کاپیتالیسم فرقی‬ ‫وجود ندارد چون هر دو برامده از تفکر غربی هستند‬ ‫یک س��اده انگاری در تحلیل اسامی اس��ت‪ .‬بر همین‬ ‫اساس معتقدم لفظ بهار عربی با بیداری اسالمی تفاوت‬ ‫بسیاری دارد‪ ،‬برخی مقامات دولتی نیز خواستند لفظ‬ ‫بیداری انسانی را در مقابل بیداری اسالمی مطرح کنند‪،‬‬ ‫اما چون اش��تباه انها در تحلیل عمیق بود راه به جایی‬ ‫نبرد‪ .‬بهار در لغتنامه سیاسی این بار معنای خاص خود‬ ‫را دارد‪ ،‬زمان جنگ س��رد حکومت های بوداپست و‬ ‫پراگ (پایتخت های چک اس��لواکی و مجارس��تان)‬ ‫تحت س��یطره بلوک شرق و شوروی س��ابق بودند و‬ ‫با حمایت غربی ها تحوالت ایدئولوژیک در انها رخ‬ ‫داد‪ -‬که البته ان تحوالت زودگذر بودند و بعدا توسط‬ ‫رژیم های کمونیستی سرکوب شدند‪ -‬و نام ان وقایع‬ ‫بهار پراگ و بهار بوداپست شد‪ ،‬چون بنیانی مردمی و‬ ‫غربگرا علیه بلوک شرق داشتند‪ .‬با این تفاسیر بعد از‬ ‫ش��کل گیری نهضت های رهایی بخش در خاورمیانه‬ ‫رسانه های غربی کوشیدند مفهوم بهار را برای تحوالت‬ ‫منطقه شبیه س��ازی کنند تا بهار عربی را به عنوان یک‬ ‫حرکت ضد استبدادی و غربگرایانه مبتنی بر لیبرالیسم‬ ‫و دموکراسی خواهی نشان دهند‪ .‬این نامگذاری خیلی‬ ‫با دقت انجام شد؛ بنابراین بالفاصله مقام معظم رهبری‬ ‫و شخصیت های خوشفکر و فهیم جمهوری اسالمی‬ ‫بحث بیداری اسالمی را مطرح کردند یعنی تحوالت‬ ‫خاورمیانه از جنس انقالب اسالمی ایران است‪ .‬چرا‬ ‫از انقالب اسالمی به عنوان بهار تهران یاد نشد؟ چون‬ ‫این واقعه از جنس وقایع بلوک ش��رق و حرکت های‬ ‫غربگرایانه علیه ان نبود‪ ،‬بنابراین جمهوری اس�لامی‬ ‫برای حرکت ه��ای خاورمیان��ه هم مفه��وم بیداری‬ ‫اس�لامی را برگزید تا قالبی گس��ترده به ان بدهد‪ .‬در‬ ‫این قالب مردم در عین اس��تقالل طلبی و مخالفت با‬ ‫استبداد‪ ،‬ضدیت با استکبار را نیز دنبال می کنند‪ ،‬حال‬ ‫انکه غرب عنوان بهار بر تحوالت منطقه گذاش��ت تا‬ ‫وجه ضد استکباری و ضد غربی قیام ها را کمرنگ کند‬ ‫یا معکوس جلوه دهد‪ .‬بنابراین اقای هاش��می وقتی‬ ‫می گوید بین این دو واژه فرقی نیس��ت و نباید در به‬ ‫کارگیری انها اصرار کرد س��اده انگاری اس��ت‪ ،‬چون‬ ‫این مس��اله نوعی انفعال را در مقابل غرب به نمایش‬ ‫می گذارد‪.‬‬ ‫نگاه ایشان درباره شبکه های اجتماعی نیز جای نقد‬ ‫دارد‪ ،‬بعید می دانم تا به حال ایشان یک صفحه فیس بوک‬ ‫را هم باز کرده یا ورودی به این مفاهیم داشته باشد‪ .‬ای کاش‬ ‫اقای هاشمی این اجازه را به خبرنگاران و اصحاب رسانه‬ ‫می داد که به صورت ازادانه بیایند کنار ایش��ان بنشیند و‬ ‫چهار س��وال تخصصی درباره فیس بوک بپرسند‪ .‬اقای‬ ‫هاشمیبیشازانکهحرفیانکتهجدیدربارهشبکه های‬ ‫اجتماعی بیان کند می خواهد سابقه ای را که اهالی رسانه‬ ‫از ایشان در ذهن دارند‪ ،‬به نوعی از حافظه ها محو کند‪.‬‬ ‫ایش��ان در زمانی که قدرت اجرایی را در دست داشت‬ ‫سخن های انتقادی ساده را تحمل نمی کرد‪ .‬جمله ای از‬ ‫عزت اهلل سحابی نقل است که وی همراه با چند نفر دیگر‬ ‫در انتقاد به وضع اقتصادی کشور خطاب به اقای هاشمی‬ ‫نامه ای نوش��ت‪ ،‬بعدا سحابی بازداش��ت شد و بعضی‬ ‫نمایندگان مجلس از اقای هاش��می در این باره سوال‬ ‫کردند که چرا با س��حابی برخورد کردی؟ ایشان گفته‬ ‫بود «روی او زیاد ش��ده بود می خواستم روی سحابی‬ ‫را کم کنم‪ ».‬خب کسی که در برابر یک انتقاد اقتصادی‬ ‫تخصصی به دنبال رو کم کنی است‪ ،‬درباره موضوعات‬ ‫دیگر چه کار می کند‪ .‬اقای هاشمی چند وقت پیش برای‬ ‫سخنرانی به قم رفت دو طلبه بلند شدند تا از ایشان سوال‬ ‫کنند‪ ،‬این طلبه های بخت برگش��ته بازداشت شدند و‬ ‫احکام قضایی برای انها صادر شد‪ .‬با این اوصاف چطور‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی درباره فیس بوک‪ ،‬شبکه های‬ ‫اجتماعی و مقابله با دیکتات��وری صحبت می کند؟ به‬ ‫فرزندان ایشان اتهامات متعددی مطرح می شود‪ ،‬ایا به‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی اجازه بررسی انها داده می شود؟‬ ‫به نظر می رسد دفاع از فیس بوک بازی با الفاظ و گرفتن‬ ‫ژست های روشنفکرانه برای پاک کردن حافظه تاریخی‬ ‫مردم و تطهیر عملکرد رئیس جمهور دولت سازندگی‬ ‫به ویژه در برخورد با رسانه های منتقد است‪.‬‬ ‫غربی ها در ابتدای ش��کل گیری بیداری اسالمی‬ ‫و تحوالت خاورمیانه می خواس��تند قیام های رهایی‬ ‫بخش را در امتداد گس��ترش ش��بکه های اجتماعی و‬ ‫انفجار اطالعات جلوه دهند‪ ،‬البته این شبکه ها مقداری‬ ‫اثر داش��ت چون به طور طبیعی همیش��ه تکنولوژی‬ ‫وقت در خدمت تحوالت قرار می گیرد‪ .‬وقتی انقالب‬ ‫اسالمی در ایران پیروز ش��د شبکه اجتماعی همچون‬ ‫فیس بوک نبود‪ ،‬اما اعالمیه و نوار کاست تکثیر می شد‬ ‫تا مردم گوشه و کنار در جریان صحبت های حضرت‬ ‫امام قرار بگیرند‪ .‬در هر مقطع تاریخی یک ابزار برای‬ ‫پیشبرد تحوالت و تبیین مواضع انقالبیون وجود دارد‬ ‫امروز هم قطع به یقین در مصر‪ ،‬یمن‪ ،‬بحرین و‪ ...‬اگر‬ ‫ش��بکه اجتماعی وجود نداش��ت به یک نحوی مردم‬ ‫ارتباط خود را با هم نزدیک می کردن��د تا قیام رهایی‬ ‫بخش ش��ان را به جلو ببرند و پیروز ش��وند‪ .‬بیداری‬ ‫اسالمی ریشه در انفجار هویت مردم خاورمیانه دارد‪.‬‬ ‫ملت ها براساس الگوی مقاومت در ایران و حزب اهلل‬ ‫و حماس علیه حکومت دیکتاتوری و نظام سلطه قیام‬ ‫کردند‪ .‬این جفاست که ش��کل گیری این قیام ها را به‬ ‫فیس بوک و شبکه اجتماعی ربط بدهیم‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪40‬‬ ‫پس لرزه های حکم دیکتاتور‬ ‫انقالب دوم‬ ‫‪1‬‬ ‫مردم مصر دوباره به میدان التحریر بازگشتند‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو با حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫نهانی زاده‪،‬کارشناسمسائلخاورمیانهدرگفت وگوییبهبررسیحکمصادرشدهبرایحسنیمبارکودالیلو‬ ‫حس ‬ ‫پیامدهایاینحکمپرداخت‪.‬ویصدوراینحکمراناشیازفشارمردموجوانانانقالبیبردادگاهوشوراینظامیمی داند‪،‬‬ ‫زیرا با به درازا کشیدن دادگاه های مبارک مردم نسبت به صدور حکم علیه جنایات مبارک و همدستانش دچا ر تردید شده‬ ‫بودند‪،‬امادرهرحال احکامصادرهدربرههکنونی نیز اصالموردتائیدمردم نیست وانهاخواهانمجازات هایشدیدتری‬ ‫هستند‪ .‬دلیل اعتراض کنونی مردم نیز همین امر است؛ اما باید توجه داشت که اگر این اعتراضات یا اعتراضات مربوط به‬ ‫انتخابات اگر تداوم داشته باشد ممکن است ارتش به بهانه کنترل امنیت مصر و همچنین برای جلوگیری از درگیری های‬ ‫طایفه ایومذهبی واردعملشود‪.‬درحالحاضرمصرروی بشکه ای ازباروتیاکوهی ازاتشفشانقراردارد وهر لحظه‬ ‫ممکناستانفجاریصورتبگیردووضعیتمصررااشفتهکند‪.‬اکنونوضعیتاینکشورکامالملتهباستوارتش‬ ‫نیز در انتظاران است که در صورت متشنج شدن اوضاع وارد عملیات شود و کودتا کند‪.‬‬ ‫ارزیابی ش��ما از حکمی که برای دیکتاتور مصر‬ ‫صادرشدهیعنیحبسابدچیست؟‬ ‫‪ l‬حکمی کهبرایحسنیمبارک‪،‬دیکتاتورمخلوع‬ ‫مصر صادر ش��ده یعنی محکومیت به حبس ابد به دنبال‬ ‫فش��ارهایی بود که مردم علیه دس��تگاه قضایی و شورای‬ ‫نظامی وارد می اوردند‪ ،‬اما این حکم اصال مورد رضایت‬ ‫مردمنیست؛زیرادیدیممردمبهویژهجوانانانقالبینسبت‬ ‫به حکم صادره علیه مبارک دس��ت به اعت��راض زدند و‬ ‫درگیری هایی نیز در ش��هرهای مختل��ف مصر صورت‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫فش��ارهای مردم پیش از صدور این حکم به چه‬ ‫علتبود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مصر روی بشکه باروت‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫حکومت ابدی به حبس ابد تبدیل ش��د؛ حس��نی‬ ‫مبارک که تا یک سال پیش س��ودای ریاست جمهوری‬ ‫مادام العمر را در سر می پروراند‪ ،‬اکنون مریض و افسرده در‬ ‫گوشه بیمارستان زندان باید برای مرگ لحظه شماری کند‪.‬‬ ‫هفته گذشته دادگاه عالی مصر پس از برگزاری جلسات‬ ‫متعدد و سعی در عدم محاکمه مبارک باالخره تحت تاثیر‬ ‫فشارهایمردمی حکممبارک‪،‬پسرانشوبرخیازاعضای‬ ‫حکومتش را صادر کرد‪ .‬پیش از این حسنی مبارک و چند‬ ‫نفردیگرازیارانونزدیکانشبهکشتنمعترضاندرهنگام‬ ‫ناارامی های این کشور متهم شد ه بودند‪.‬‬ ‫ی مبارک پس از انتقال به زندان طره‪ ،‬بسیار‬ ‫حال جسم ‬ ‫بد شده و مطابق برخی گزارش ها در هنگام این انتقال اقای‬ ‫مبارک گریه کرده و در برابر خروج از هلیکوپتر‪ ،‬مقاومت‬ ‫کرده است‪ .‬دادستان دادگاه خواهان صدور حکم اعدام‬ ‫برای مبارک شده بود‪.‬مبارک اولین رهبر سابق یک کشور‬ ‫عربی است که از اغاز اعتراضات کشورهای خاورمیانه‬ ‫در دادگاه مورد محاکمه قرار گرفته است‪.‬تلویزیون دولتی‬ ‫مصر گفته است که حس��نی مبارک به بیمارستان زندان‬ ‫طره در نزدیکی قاهره منتقل شده است‪ .‬وکالی مبارک‬ ‫می گویند او وضعیت جسمانی مناس��بی ندارد‪ .‬در این‬ ‫زندان مقامات سابق حکومت مبارک دوران حبس خود‬ ‫را به اتهام فساد می گذرانند‪ .‬حبیب العادلی‪ ،‬وزیر کشور‬ ‫پیشین مصر نیز به اتهام مش��ابهی به حبس ابد محکوم‬ ‫ش��د‪ .‬پس از انکه جمعیت متوجه شد مش��اوران وزیر‬ ‫کشور پیشین مصر تبرئه ش��ده اند‪ ،‬واکنش خشم الودی‬ ‫نش��ان دادند‪ .‬قضات دادگاه در عین حال جمال و عالء‬ ‫دو پسر حسنی مبارک را از اتهام فساد تبرئه کردند‪ .‬این دو‬ ‫همچنان در بازداشت به سر خواهند برد‪ .‬دادستانی مصر‬ ‫گفته اس��ت که این دو به همراه هفت نفر دیگر به دلیل‬ ‫مداخله و دخل و تصرف در ب��ازار بورس اوراق بهادار‪،‬‬ ‫محاکمه خواهند شد‪ .‬جمال مبارک در دوران حکومت‬ ‫پدرش‪ ،‬منصب باالیی در حزب حاکم داشت‪ .‬در دوران‬ ‫حکومت مب��ارک‪ ،‬در مصر این احتمال داده می ش��د که‬ ‫جمال مبارک جانشین پدرش ش��ود‪ .‬دادستان کل مصر‪،‬‬ ‫مبارک را به همدس��تی با حبیب العادلی‪ ،‬وزیر کش��ور‬ ‫رژیم وی و افسران پلیس برای قتل عمدی معترضان در‬ ‫جریان انقالب ‪ 25‬ژانویه که تعداد انها حدود ‪ 850‬نفر و‬ ‫زخمی کردن بیش از ش��ش ه��زار نف��ر و نیز تحریک‬ ‫برخی افس��ران به اس��تفاده از گلوله های جنگی واقعی‬ ‫علیه تظاهرات کنندگان و همچنین زی��ر گرفتن انها با‬ ‫خودروهای نظامی برای بقا در ق��درت متهم کرده بود‪.‬‬ ‫همچنین وی به فساد نیز متهم بود‪ ،‬اما تنها به دلیل صدور‬ ‫دستور کشتار تظاهرکنندگانبه حبس ابد محکوم شد‪.‬‬ ‫حسینسالم‪،‬تاجرمصریکههم اکنوندراسپانیاست‬ ‫و درخصوص قرارداد «فروش گاز به اس��رائیل با قیمت‬ ‫پایین» متهم بود نیز تبرئه ش��د‪.‬با اعالم احکام از س��وی‬ ‫قاضی دادگاه‪ ،‬خانواده های قربانیان انقالب مصر نسبت به‬ ‫احکام صادره و رای دادگاه اعتراض کردند و شعار «مردم‬ ‫خواهان براندازی نظام هس��تند» و «مردم خواهان اعدام‬ ‫مبارک هس��تند» را س��ر دادند و درگیری هایی در داخل‬ ‫ی شد‪ .‬در‬ ‫دادگاه روی داد که دست کم یک تن در ان زخم ‬ ‫بیرون ساختمان دادگاه نیز جوانان انقالبی و خانواده های‬ ‫قربانیان در اعتراض به احکام صادره تظاهرات کردند و‬ ‫درگیری های با طرفداران مبارک به وجود امد‪ .‬مردم مصر‬ ‫نیز با تجمع در میدان التحریر قاهره که خاستگاه انقالب‬ ‫مصر محسوب می ش��ود‪ ،‬نس��بت به احکام صادر شده‬ ‫اعتراض کردند‪ .‬حسنی مبارک‪ 11 ،‬فوریه ‪ ۲۰۱۱‬پس از‬ ‫تقریبا ‪ 30‬سال حکومت‪ ،‬از سمت خود کناره گیری کرد‪.‬‬ ‫او به دنبال تظاهرات وسیع مردم که برای روزها ادامه یافت‪،‬‬ ‫استعفایخودرااعالمکرد‪.‬امااکنونمصردوبارهشلوغشده‬ ‫است‪.‬هزاراننفرازمصری هادرمیدانالتحریردراعتراض‬ ‫به حکم های صادر شده علیه حسنی مبارک رئیس جمهور‬ ‫مخلوع‪ ،‬دو پس��رش و وزیر کش��ور او و ش��ش نفر از‬ ‫معاونانش‪،‬حضوریافته اند‪.‬به عقیدهبسیاریاینتظاهرات‬ ‫برخالفتظاهراتمیلیونیبعدازانقالب‪ 25‬ژانویهاست‪.‬‬ ‫در تظاهرات میلیونی که قبال برپا می ش��د ابتدا با حضور‬ ‫شمار زیادی از مصری ها اغاز می شد و هنگام شب شمار‬ ‫تظاهرکنندگان کاهشمی یافت‪ .‬اماانچهکهاکنوندرمیدان‬ ‫التحریر قاهره رخ می ده��د برخالف تظاهرات میلیونی‬ ‫است تا جایی که ش��مار تظاهرکنندگان در شب افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬واضح و روشن است که شمار تظاهرکنندگان در‬ ‫این میدان رو به افزایش است و برخی از تظاهرکنندگان‬ ‫چادرهایی برپا می کنند‪ .‬ش��اید این اقدام نش��ان می دهد‬ ‫که انها قصد دارند تحصن کنند؛ برخی به صراحت این‬ ‫موضوع را اعالم کرده اند‪ .‬تجمع کنندگان در میدان التحریر‬ ‫با سردادنشعارهاییخواستارسرنگونیحکومتشورای‬ ‫نظامیهستند‪.‬بااینحالشرایطمصروایندهاینکشوربه‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریپیش روبستگیدارد‪.‬اگراحمد‬ ‫شفیق‪ ،‬بازمانده حکومت مبارک دوباره به قدرت برسد که‬ ‫اصال نمی توان امید داشت که تغییری در روند کشور ایجاد‬ ‫شود‪ ،‬اما اگر محمد المرسی‪ ،‬کاندیدای اخوان المسلمین‬ ‫پیروز شود تغییرات زیادی در راه است‪ .‬همچنان که وی‬ ‫حکم صادره برای مبارک را ناعادالنه خوانده و اعالم کرده‬ ‫درصورتپیروزیدرانتخاباتدادگاهتجدید نظرتشکیل‬ ‫خواهد داد‪ .‬در حقیقت گروه اخوان المس��لمین مصر که‬ ‫نامزد ان به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری این کشور‬ ‫راه یافته است‪ ،‬حکم صادره برای حسنی مبارک دیکتاتور‬ ‫مخلوع مص��ر را «مضحک» و «ع��وام فریبانه» توصیف‬ ‫کرد‪ .‬این گروه اسالمگرا از تمام هواداران خود در سراسر‬ ‫مصر خواسته است تا در میدان های مرکزی شهرهای این‬ ‫کشور تجمع کرده و به حکم صادره علیه حسنی مبارک‪،‬‬ ‫جمال و عالء مبارک اعتراض کنند‪ .‬محمد المرسی نامزد‬ ‫اخوا نالمسلمیندردوردومانتخاباتنیزخواستاربرگزاری‬ ‫مجدددادگاهحسنیمبارکشد‪.‬ایندرحالیاستکهاحمد‬ ‫شفیق نامزد الئیک و یکی از دو نامزد راه یافته به دور دوم‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری مصر و اخرین نخست وزیر‬ ‫حسنیمبارکازمردممصرخواستتااینحکمرابپذیرند‪.‬‬ ‫با این اوصاف هنوز برای پیش بینی اینده مصر زود‬ ‫اس��ت و می توان گفت که همه چیز به نتیجه انتخابات‬ ‫بستگی دارد‪g.‬‬ ‫‪ l‬به دلیل طوالنی ش��دن دادگاه حسنی مبارک و‬ ‫برگزاری ‪ 49‬جلسه تا صدور حکم‪ ،‬مردم تصور کردند که‬ ‫شایدشوراینظامیحکمسبکیبرایدیکتاتورمصرصادر‬ ‫کند؛بهعنواننمونهفقطچندسالحبس‪.‬حتیبرخیگمان‬ ‫می کردند که شورای نظامی با طوالنی کردن روند محاکمه‬ ‫مبارکدرپیاناستکهمردمراازصرافتاینامربیندازدو‬ ‫بحثمحاکمهملغیشود‪.‬بنابراینپسازفشارهایمردمی‬ ‫ این حکم از سوی دادگاه صادر شد‪.‬‬ ‫اکنوننارضایتیمردمبهچهدلیلاست؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت حکمی که برای مبارک صادر شد با‬ ‫براورد سن او و بیماری هایی که دارد قابل انتظار بود‪ ،‬اما‬ ‫مردم انتظار داشتند حبیب العادلی‪ ،‬وزیر کشور مصر که در‬ ‫ارتکاب جنایت واقعه الجمل دخیل بود به اعدام محکوم‬ ‫شود‪ .‬در این جنایت به دستور حبیب العادلی‪ ،‬یک سری‬ ‫قمه کش سوار بر موتور به مردم واقع در میدان التحریر‬ ‫حمله و انها را کش��تند‪ .‬به دنبال این مساله مردم انتظار‬ ‫داشتند حکم اعدام العادلی صادر و فرزندان مبارک نیز به‬ ‫حبس های طوالنی محکوم شوند‪ .‬اما دادگاه وزیر کشور‬ ‫سابق را محکوم به حبس ابد و فرزندان مبارک را نیز تبرئه‬ ‫کرد‪ .‬این مس��اله نش��ان می دهد که در این رابطه برخی‬ ‫کشورهای عربی مانند قطر و عربستان در تخفیف این‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫احکام نقش داشتند‪.‬‬ ‫درحقیقتحکمبرائتپسرانمبارکوششتندیگر‬ ‫ازاعضایحکومتسابقنشانمی دهدکهدادگاهخواست‬ ‫مردم و انقالبیون را در نظر نگرفته است‪ .‬این دادگاه تالش‬ ‫داشت به نوعی با این احکام افکار عمومی را ساکت کند‬ ‫و در عین حال تحت تاثی��ر قدرت های خارجی و اعمال‬ ‫نفوذهایکشورهایخارجیقرارداشت‪.‬‬ ‫ایا امکان تجدید نظر در این احکام صادره وجود‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬در ح��ال حاض��ر بس��یاری از مس��ائل به این‬ ‫بس��تگی دارد ک��ه در انتخابات این��ده از می��ان دو نامزد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یعنی محمد المرسی‪ ،‬نامزد‬ ‫اخوا نالمسلمینواحمدشفیق‪،‬نامزدهایطیف هایارتش‬ ‫و الئیک ها چه کسی پیروز شود‪ .‬اگر المرسی پیروز شود‬ ‫همانطور که خودش نیز گفته امکان تجدیدنظر در احکام‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫وضعیتکنونیحسنیمبارک‪،‬پسازصدورحکم‬ ‫به چه صورت است؟‬ ‫‪ l‬اکنون حسنی مبارک در بیمارستانی در زندان‬ ‫الطره در قاهره به سر می برد و حکم صادر شده برای وی‬ ‫تاکنونتاثیرچندانیدرشرایطوینداشتهاست‪.‬‬ ‫ش��ما فکر می کنیداعتراضات کنونی مردم مصر‬ ‫زود گذر خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬اینوضعیتتازمانانتخاباتتداومخواهدیافت‬ ‫و پیروزی احتمالی محمد المرسی ممکن است موجبات‬ ‫بازگشت مردم به خانه هایشان و فروخوابیدن خشم انها را‬ ‫فراهم اورد‪ .‬اما اگر احمد ش��فیق به پیروزی برسد نه تنها‬ ‫اعتراضاتکنونیارامنخواهدشد‪،‬بلکهدرگیری هایشدید‬ ‫دیگری کشور را فرا خواهد گرفت‪ .‬در این صورت ارتش‬ ‫نقش مهمی در کنترل اوضاع مصر برعهده خواهد داشت‬ ‫و حتی ممکن است در صورت ادامه شورش ها دست به‬ ‫کودتابزند‪.‬‬ ‫با این اوصاف ممکن اس��ت ارت��ش برای حفظ‬ ‫قدرتش به برخی از ناارامی ها دامن بزند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬چراکه اگر شورش ها ادامه پیدا بکند ارتش‬ ‫به بهانه کنترل امنیت مصر و همچنین برای جلوگیری از‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫صدور حکم حبس ابد‬ ‫برای حسنی مبارک‬ ‫فضای سیاسی مصر را‬ ‫دوباره به عصر انقالب‬ ‫بازگرداند‬ ‫‪42‬‬ ‫درگیری هایطایفه ایومذهبیواردعملخواهدشد‪.‬‬ ‫اگر المرسی که نامزد اخوان المسلمین است پیروز‬ ‫شود‪ ،‬ممکن است قبطی های مصر که حدود ‪ 10‬میلیون‬ ‫نفر جمعیت دارند و از نفوذ فوق العاده ای به لحاظ سیاسی‬ ‫و اقتصادی نیز برخوردارند دس��ت به برخی اقدامات‬ ‫بزنند‪ .‬زیرا انها نمی خواهند تم��ام اهرم های قدرت در‬ ‫دست اسالمگرایان باشد‪ .‬اما اگر شفیق که نماینده طیف‬ ‫متوسط‪ ،‬الئیک و ارتش است احتماال به واسطه تقلب‬ ‫در انتخابات به ریاست جمهوری برسد در این صورت‬ ‫اس�لامگرایان‪ ،‬مذهبیون و جوانان انقالبی دس��ت به‬ ‫شورش خواهند زد و درگیری هایی کل مصر را فراخواهد‬ ‫گرفت‪ .‬در حال حاضر مصر روی بشکه ای از باروت یا‬ ‫کوهی از اتشفش��ان قرار دارد و هر لحظه ممکن است‬ ‫انفجاری صورت بگیرد و وضعیت مصر را اشفته کند‪.‬‬ ‫اکنون وضعیت این کشور کامال ملتهب است و ارتش نیز‬ ‫در انتظار ان است در صورت متشنج شدن اوضاع وارد‬ ‫عملیات شود و کودتا کند‪.‬‬ ‫ایاجریان هایداخلینیزبه دنبالنفوذدوبارهارتش‬ ‫درقدرتهستند؟‬ ‫‪ l‬مصر کنونی تحت تاثیر یک س��ری جریان های‬ ‫داخلیمانندالئیک هاووابستگانحسنیمبارکاست‪.‬این‬ ‫گروه ها تالش می کنند تا به نوعی مانع از به قدرت رسیدن‬ ‫اسالمگرایان شوند‪ .‬اگر قرار باشد المرسی پیروز انتخابات‬ ‫شود‪،‬طبیعیاستکهگروه هایالئیک‪،‬قبطی هایمسیحی‬ ‫و طرفداران رژیم مبارک که تاب قدرت یافتن اسالمگرایان‬ ‫را ندارند اوضاع را اشفته و برخی درگیری های مصنوعی‬ ‫ایجاد خواهند کرد ت��ا بهانه الزم را برای دخالت دس��ت‬ ‫ارتشبدهند‪.‬‬ ‫نقش قدرت های خارجی در اوضاع فعلی مصر‬ ‫به چه صورت است؟‬ ‫‪ l‬برخی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای مانند‬ ‫عربستانوقطربه دنبالاینهستندکهاحمدشفیقبهقدرت‬ ‫برسد‪ .‬همچنانکه عربستان سعودی یک میلیارد دالر در‬ ‫اختیارشفیققراردادووینیزدوراولانتخابات‪ 400‬میلیون‬ ‫دالر برای انتخابات هزینه کرد؛ در دور دوم نیز قرار است‬ ‫‪ 600‬میلیوندالردیگربرایتبلیغاتانتخاباتیهزینهکند‪.‬با‬ ‫این اوصاف احمد شفیقبرایهررای‪ 200‬دالرهزینهکرده‬ ‫است‪ .‬این امر بیانگر ان است که ارا در مصر از میان طبقات‬ ‫پایین جامعه خریداری می شود‪ .‬از دیگر سو قدرت های‬ ‫فرامنطقه ایمانندامریکاوکشورهایاروپایینیزخواهانبه‬ ‫قدرترسیدنشفیقهستند‪،‬زیراامنیترژیم صهیونیستی‬ ‫و ابراه سوئز که شدیدا مورد توجه غرب است در صورت‬ ‫پیروزیالمرسیخیلیتضمینشدهنیست‪.‬زیراباپیروزی‬ ‫اسالمگرایانممکناستقراردادکمپ دیویدلغووامنیت‬ ‫رژیم صهیونیس��تی به مخاطره بیفتد‪ .‬همچنین احتمال‬ ‫دارد اسالمگرایان مصری از مساله کانال سوئز برای فشار‬ ‫براقتصادامریکابهرهببرند‪.‬درحقیقتانهامی توانندباعدم‬ ‫اجازه صدور نفت از این منطقه غ��رب و امریکا را دچار‬ ‫مشکلکنند‪.‬‬ ‫خسارتهاییکهحکومتمبارکدرطول‪ 30‬سال‬ ‫سیاستورزیبرمصرتحمیلکرد‪،‬چهبود؟‬ ‫‪ l‬حس��نی مبارک طی این ‪ 30‬س��ال یک نظام‬ ‫وابس��ته و دیکتاتوری ایجاد کرد؛ درحقیقت وی نوعی‬ ‫حکومت جمهوری سلطنتی ایجاد کرده بود‪ .‬به این معنا‬ ‫که وی‪ 30‬سال با پنجه اهنین بر مردم مصر حکومت کرد‪،‬‬ ‫عده ای از نخبگان سیاسی و اقتصادی را گرد خود جمع‬ ‫کرد و امکانات و ثروت عمومی مصر را میان این نخبگان‬ ‫فاسد و وابسته به غرب تقس��یم کرد‪ .‬حسنی مبارک یک‬ ‫دروازه بان و نگهبان امین برای رژیم صهیونیس��تی بود و‬ ‫طیسال هایحکمرانی اشاجازهندادمسلمانانفلسطینی‬ ‫علیه رژیم صهیونیستی مبارزه بکنند‪ .‬وی در جریان حمله‬ ‫رژیم صهیونیستی به غزه تمام دروازه ها را به سوی مردم‬ ‫فلسطینبستوحتیاجازهندادمجروحانحملهاسرائیل‬ ‫به مصر منتقل شوند‪ .‬بنابراین حس��نی مبارک یک نوکر‬ ‫تمام عیاردرخدمتامریکا‪،‬غربورژیم صهیونیستیبود‬ ‫وهیچخدمتیهمبهکشورخودنکرد‪.‬درحقیقتباشروع‬ ‫شورش ها و اعتراضات جوانان مصری‪ ،‬امریکا و غرب‬ ‫احساس کردند که مبارک دیگر توان کنترل اوضاع را ندارد‬ ‫و به همین دلیل قدرت را در اختیار ارتش قرار دادند‪ .‬اکنون‬ ‫نیز انها به دنبال ان هستند که ارتش همچنان در ساختار‬ ‫قدرت جایگاه باالیی داشته باشد تا بتواند کنترل مرزهای‬ ‫فلسطین اشغالی را در دست داشته باشد‪g.‬‬ ‫بین الملل ‬ ‫توطئه ضد سوری‬ ‫مخالفان س��وری از ه��ر دری وارد می ش��وند تا‬ ‫حکومت بشار اس��د را س��رنگون کنند‪ ،‬غافل از اینکه‬ ‫رئیس جمهوری سوریه و دولتش بیدی نیستند که با این‬ ‫بادها بلرزند‪ .‬مخالفین سوری که تا دیروز بهانه تک حزبی‬ ‫بودن و عدم انجام اصالحات را سر می دادند‪ ،‬اکنون که‬ ‫دیگر بهانه ای ندارند به بهانه های واهی تعهدش��کنی‬ ‫می کنند و اعالم کرده اند ک��ه دیگر به طرح صلح کوفی‬ ‫عنان مبنی بر اتش بس میان طرفین پایبند نخواهند بود‪.‬‬ ‫در حالی که با مطرح شدن طرح صلح کوفی عنان‪ ،‬امیدها‬ ‫به تغییر وضعیت در سوریه و فروکش کردن ناارامی ها‬ ‫در این کشور بیشتر ش��ده بود‪ ،‬در پی اوج گیری دوباره‬ ‫درگیری ها‪ ،‬مخالفین بشار اسد اعالم کرده اند‪ ،‬دیگر به‬ ‫انجام مفاد این طرح پایبند نخواهند بود‪ .‬گروه مخالفان‬ ‫مسلح بشار اسد به نام «ارتش ازاد سوریه» ضمن اعالم‬ ‫این موضوع‪ ،‬خواستار برقراری منطقه «پرواز ممنوع»‬ ‫در سوریه نیز شده است‪« .‬سامی الکردی»‪ ،‬سخنگوی‬ ‫این گروه اعالم کرده این گروه دیگر به طرح صلح عنان‬ ‫وفادار نیس��ت و موجودیت این طرح‪ ،‬تنها روی کاغذ‬ ‫مطرح بوده اس��ت‪ .‬الکردی ادعا کرده‪ ،‬دلیل خروج انها‬ ‫از این طرح‪ ،‬پایبند نبودن دولت بش��ار اسد به ان بوده‬ ‫است؛ بنابراین‪ ،‬تقاضای برقراری منطقه «پرواز ممنوع»‬ ‫از س��وی این گروه با هدف نهایی س��قوط دولت اسد‬ ‫مطرح شده است‪ .‬این ادعا در حالی مطرح می شود که‬ ‫خود بشار اسد در روزهای گذشته‪ ،‬ضمن محکوم کردن‬ ‫جنایت ها در شهر «حوله» و اشاره به خشونت های انجام‬ ‫گرفته از سوی برخی گروه های مخالف‪ ،‬نسبت به وقوع‬ ‫یک جنگ داخلی تمام عیار در سوریه هشدار داده بود‪.‬‬ ‫اگر سوریه به س��مت جنگ داخلی پیش رود در وهله‬ ‫نخست کشورهای منطقه همچون ترکیه و لبنان که به‬ ‫معارضان اسد کمک های بسیاری کردند‪ ،‬ضرر خواهند‬ ‫دید‪ .‬این امر به وی��ژه با توجه به وج��ود حمایت های‬ ‫خارجی موجود از مخالفان بشار اسد‪ ،‬نمود بارزتری پیدا‬ ‫می کند‪ ،‬زیرا دولت های عرب سنی مذهب منطقه‪ ،‬به ویژه‬ ‫عربستان و قطر از مدت ها پیش ضمن استقبال از هر گونه‬ ‫تحولی که منجر به س��قوط دولت اسد شود‪ ،‬توسل به‬ ‫هر گزینه ای‪ ،‬از جمله مسلح کردن گروه های مخالف‬ ‫را در دس��تور کار خود گذاش��تند‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬انچه‬ ‫هم اکنون بیش از هر چیز سوریه را تهدید می کند‪ ،‬بروز‬ ‫جنگ داخلی در قالب یک درگی��ری قومی و مذهبی‬ ‫است که به واس��طه دخالت کش��ورهای خارجی‪ ،‬به‬ ‫پیامدهای ناگواری برای سوریه و کل منطقه منتهی شود‪.‬‬ ‫اما در خصوص سوریه این روزها بحث دخالت‬ ‫بشردوستانه را نیز می شنویم‪ ،‬یعنی برخی کشورهای‬ ‫عربی در صدد ان هس��تند به بهانه دفاع از مردم سوریه‬ ‫همچون لیبی به این کش��ور نیز حمله نظامی داش��ته‬ ‫باشند‪ .‬در این رابطه هنری کیس��نجر‪ ،‬دیپلمات سابق‬ ‫و نظریه پرداز معروف امریکایی ب��ا ناممکن خواندن‬ ‫حمله نظامی به سوریه اینگونه تحلیل می کند؛ در قلب‬ ‫جهان اسالم‪ ،‬سوریه ای تحت حاکمیت بشار اسد قرار‬ ‫دارد که در تمام این سال ها ان را متحد ایران و حماس‬ ‫بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫سوریهدراستانهجنگداخلی‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫مخالفان به قول و قرارهای خود پایبند نماندند‬ ‫دانسته ایم‪ .‬دولتی که اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد‬ ‫و با حزب اهلل لبنان هم رابطه بسیار خوبی دارد‪ .‬ایاالت‬ ‫متحده در سقوط بشار اسد منافع استراتژیک بسیاری‬ ‫دارد‪ .‬با این همه همواره این منافع توجیه مناسبی برای‬ ‫فراخوان جنگ نیستند که اگر اینگونه بود دیگر جایی‬ ‫برای توسل به دیپلماس��ی باقی نمی ماند‪ .‬زمانی که از‬ ‫مداخله نظامی سخن می گوییم چندین بحث باید مورد‬ ‫توجه عمیق قرار گیرد‪ .‬در شرایطی که امریکا خود را‬ ‫برای خروج از افغانستان و عراق مهیا می کند‪ ،‬چگونه‬ ‫می توان حضور نظامی سومی در همان منطقه را توجیه‬ ‫کرد؟ ایا این رویکرد جدید می تواند مانع از رویارویی با‬ ‫سردرگمی و ابهامی شود که امریکا در عراق و افغانستان‬ ‫با ان دست به گریبان شد و در نهایت تنها راه برای مقابله‬ ‫با ان یا خروج بود یا رویارویی با امریکایی چند قسمتی‬ ‫و تکه تکه شده؟ چه کسی جایگزین دولتی می شود که‬ ‫به مدد این حمله نظامی از قدرت ساقط خواهد شد و‬ ‫ما چه اطالعاتی در خصوص فردای این کشور داریم؟‬ ‫ایا این نتیجه می تواند به بهبود شرایط امنیتی و انسانی‬ ‫در سوریه منتهی ش��ود؟ یا ما می رویم تا همان تجربه‬ ‫مواجهه با طالبان افغانستان را این بار در سوریه تکرار‬ ‫کنیم؟ تفاوت های ماهوی میان دخالت استراتژیک و‬ ‫دخالت با عنوان پرطمطراق بشردوستانه کامال مشخص‬ ‫اس��ت‪ .‬در تعاریف بین الملل دخالت بشردوستانه به‬ ‫اندازه ای سخت ساخته و پرداخته شده که براورده کردن‬ ‫تمام جنبه های ان اسان نیست‪ .‬این مساله می تواند در‬ ‫کشور هدف حساسیت ها را به گونه ای تحریک کند که‬ ‫به اشغال و زیر سوال بردن استقالل ارضی تعبیر شود‪ .‬بر‬ ‫همین اساس تهیه و تدارک حمایت های داخلی برای‬ ‫انجام این حرکت چندان اسان نیست‪ .‬دخالت نظامی به‬ ‫دو پیش ش��رط نیازمند است؛ تعریف دولتی مشخص‬ ‫برای به دست گرفتن کار پس از فروپاشی رژیم حاکم‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫از ضروریات اس��ت‪ .‬خالء قدرت پ��س از این حمله‬ ‫نظامی می تواند به بروز جنگ داخلی در کشور هدف‬ ‫منتهی شود‪ .‬گروه های مس��لح برای تصاحب قدرت‬ ‫با هم دست به یقه می شوند و کش��ورهای همسایه و‬ ‫بیگانه نیز بر اساس منافع خود جانبداری های متفاوتی‬ ‫را پیشه راه می سازند‪ .‬دوم انکه اهداف سیاسی باید با‬ ‫توجه به زمانبندی های مش��خص تعریف شده باشد‪.‬‬ ‫بدین معنا که بدانیم در بازه زمانی مش��خص باید طبق‬ ‫برنامه ریزی های انجام گرفته کدامین اهداف را محقق‬ ‫شده بخوانیم‪ .‬در خصوص سوریه به باور من هیچ کدام از‬ ‫این دو پیش شرط محقق نشده است‪ .‬نمی توانیم از عهده‬ ‫جنگی براییم که ما را در موقعیت کامال نظامی گری قرار‬ ‫می دهد‪ .‬زمانی که نی��ت ممانعت از وقوع جنایتی علیه‬ ‫بشریت را داریم‪ ،‬باید مراقب عدم تکرار جنایتی دیگر‬ ‫باشیم؛ در غیبت استراتژی مش��خص‪ ،‬نظم جهانی که‬ ‫بر اساس ان مرزها مشخص شده و جنگ های داخلی‬ ‫پیاپی فرصت نفس کشیدن نخواهد داد‪.‬‬ ‫در تحولی دیگر و به دنبال اخراج سفرای سوریه‬ ‫از برخی کش��ورهای اروپای��ی وزارت امور خارجه‬ ‫س��وریه اعالم کرد ک��ه در اقدامی متقابل س��فیران و‬ ‫هیات ه��ای دیپلماتی��ک امری��کا‪ ،‬ترکی��ه و برخ��ی‬ ‫کش��ورهای اروپایی هرچ��ه زودتر بای��د خاک این‬ ‫کشور را ترک کنند‪ .‬یک مقام مسئول در وزارت امور‬ ‫خارجه س��وریه اعالم کرد که س��فیران و هیات های‬ ‫دیپلماتیک امریکا‪ ،‬ترکیه‪ ،‬انگلیس‪ ،‬فرانسه‪ ،‬سوئیس‪ ،‬‬ ‫اسپانیا‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬المان‪ ،‬بلغارستان‪ ،‬کانادا و بلژیک حق‬ ‫حضور در خاک س��وریه را ندارن��د و دیپلمات های‬ ‫این کش��ورها باید هرچه زودتر خاک سوریه را ترک‬ ‫کنند‪ .‬در ادام��ه تحوالت نیز دبیرکل س��ازمان ملل با‬ ‫غیرقابل قب��ول خواندن وقایع کنونی س��وریه تاکید‬ ‫کرد که طرح کوف��ی عنان همچنان راه حل اساس��ی‬ ‫برای برون رفت از وضعیت کنونی س��وریه اس��ت‪.‬‬ ‫بان کی م��ون‪ ،‬دبیرکل س��ازمان ملل در حاش��یه یک‬ ‫نشس��ت اقتصادی در جده عربس��تان عنوان داشت‪:‬‬ ‫«طرح صلحی که کوفی عنان نماینده مشترک سازمان‬ ‫ملل و اتحادیه عرب در خصوص وضعیت س��وریه‬ ‫ارائه داده همچنان راه حل اساسی برای برون رفت از‬ ‫درگیری های موجود در سوریه اس��ت و ما از دولت‬ ‫بشار اس��د‪ ،‬رئیس جمهوری س��وریه می خواهیم که‬ ‫خشونت ها را در این کش��ور پایان دهد و مذاکرات‬ ‫سیاسی خود را با مخالفان اغاز کند‪ ».‬همچنین همزمان‬ ‫با ورود «والدیمیر پوتین» به چی��ن به منظور دیدار با‬ ‫رهبران پکن‪ ،‬وزارت خارجه چین مجددا با دخالت‬ ‫نظامی در س��وریه و تغییر رژیم این کشور مخالفت‬ ‫کرد‪ .‬پکن و مس��کو تاکنون مواضع مشترکی در مورد‬ ‫مسائل س��وریه اتخاذ کرده اند که این موضوع باعث‬ ‫خشم و عصبانیت مقامات غربی و اتحادیه عرب شده‬ ‫اس��ت‪ .‬لیو ویمین‪ ،‬س��خنگوی وزارت خارجه چین‬ ‫در این زمینه گفت‪« :‬چین و روس��یه در مورد مسائل‬ ‫سوریه بس��یار نزدیک و در هماهنگی کامل هستند‪».‬‬ ‫وی تاکید ک��رد که مواض��ع هر دو طرف مش��خص‬ ‫و واضح اس��ت؛ هر نوع خش��ونت باید در س��وریه‬ ‫سریعا متوقف ش��ود و روند گفت وگوها باید هرچه‬ ‫سریعتر اغاز ش��ود‪ .‬این در حالی اس��ت که فرانسوا‬ ‫اوالند‪ ،‬رئیس جمهور جدید فرانسه در اولین مصاحبه‬ ‫تلویزیونی خ��ود در کانال فران��س ‪ 2‬موضوع حمله‬ ‫به سوریه را منتفی ندانست‪ .‬بس��یاری از تحلیلگران‬ ‫این اقدام اوالن��د را از روی بی تجربگی وی می دانند‬ ‫زیرا اگر به س��وریه حمله نظامی شود و این کشور به‬ ‫س��مت بی ثباتی پیش رود این بی ثباتی کل منطقه را‬ ‫در برخواهد گرفت‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪44‬‬ ‫موازنه به سود اسد است‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو با حسین شیخ االسالم‬ ‫حسین شیخ االسالم‪ ،‬کارشناس خاورمیانه در گفت وگویی به بررسی تحوالت اخیر سوریه و اعالم عدم‬ ‫پایبندی معارضان به اتش بس پرداخت‪ .‬وی معتقد است به دلیل اصالحاتی که حکومت بشار اسد انجام داد و‬ ‫موفق نیز بود‪ ،‬اکنون معارضه موقعیتش را در خطر می بیند و به بهانه های واهی اعالم عدم پایبندی به اتش بس‬ ‫کرده است‪ .‬اگر بشار اسد بتواند خشونت را کنترل کند و اصالحات را ادامه دهد موفق خواهد شد در دراز مدت‬ ‫ثبات را به س��وریه بازگرداند‪ ،‬اما در غیر این صورت سوریه دچار جنگ داخلی خواهد شد‪ .‬شیخ االسالم انجام‬ ‫عملیات نظامی علیه س��وریه را بدترین گزینه ممکن می داند و معتقد است که این امر باعث سرایت بی ثباتی و‬ ‫درگیری به کل منطقه خواهد شد‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از اتفاقات اخیر سوریه به خصوص‬ ‫اعالمعدمپایبندیمعارضینبهاتش بسچیست؟‬ ‫‪ l‬اتفاقات اخیر در سوریه در حقیقت توطئه های‬ ‫غربی ها برای ایجاد جنگ داخلی در س��وریه است‪ .‬انها‬ ‫به دنبال ان هس��تند که با ایجاد جنگ داخلی این کشور‬ ‫را زیر منشور هفت س��ازمان ملل ببرند و با استفاده از ان‬ ‫نیروهایمسلححافظصلحراواردسوریهکنند‪.‬درحقیقت‬ ‫این طرح از ابتدا وجود داش��ت منتها تاکنون توطئه های‬ ‫انها به نتیجه نرسیده است‪ .‬در مرحله ای شاهد بودیم که‬ ‫با حمایت های جمهوری اسالمی ایران و وتوی روسیه‬ ‫و چین این اجازه به کشورهای غربی داده نشد تا به بهانه‬ ‫برقراری صلح به سوریه لشکرکشی کنند‪ .‬پس از ان بود‬ ‫که طرح شش ماده ای کوفی عنان مطرح شد در خالل این‬ ‫طرحمذاکرهمیانحکومتوگروه هایمعارضباوجودی‬ ‫کهجزومفادطرحنبود‪،‬امابه طورتلویحیمشاهدهمی شد‪.‬‬ ‫زمانی که سوریه به اصالحات تن داد یعنی قانون انتخابات‬ ‫را تغییر داد‪ ،‬قانون احزاب را عوض کرد و رفراندوم قانون‬ ‫ی این موارد نشان داد که حکومت‬ ‫اساسی برگزار کرد‪ ،‬تمام ‬ ‫بشار اسد حامیان بس��یاری در داخل دارد‪ .‬در این شرایط‬ ‫طرف مقابل متوجه شد که اشتباه بزرگی مرتکب شده که‬ ‫التروریسمجز‬ ‫تنبهچنینتوافقیداده‪.‬بههمینخاطرعم ‬ ‫دستورکارشانقرار گرفت؛درهمیناثناعربستانوقطرنیز‬ ‫اعالم کردند که باید مخالفان سوری را مسلح کرد و رسما‬ ‫ت تروراغاز شد؛‬ ‫نی ز تروریستواردسوریهکردندوعملیا ‬ ‫اخرینجنایتانهانیزقتلعامحولهبود‪.‬‬ ‫در حال حاضر معارضین سوری یا همان ارتش‬ ‫ازاد سوریه چه موقعیتی دارند؟‬ ‫‪ l‬دربرههکنونیانهاهدفشانایناستکهطرحی‬ ‫که تاکنون موفق به اجرای ان نشده اند را با پشتیبانی غرب‬ ‫و فضاسازی های سیاسی عملی کنند‪ .‬اما دولت سوریه‬ ‫در برابر معارضین کوتاه ننشس��ت و اخرین پیش��رفت‬ ‫اس��د نیز حضورش در مجلس و سخنرانی اش پیرامون‬ ‫بحران سوریه بود‪ .‬معارضه سوریه به دلیل اینکه از خارج‬ ‫تغذیه می ش��ود و هر گروه نیز از یک کشور باج می گیرد‬ ‫تالش غرب برای مداخله نظامی در سوریه‬ ‫مجید صفاتاج‪ /‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫کشتاردرحوله‪،‬خروجنیروهایمعارضوارتشازاد‬ ‫سوریهازاتش بس‪،‬تهدیدبرخیکشورهایغربینسبتبه‬ ‫حملهنظامیبهسوریهو‪...‬ازجملهاخباروتحوالتیاستکه‬ ‫این روزها در رابطه با سوریه به گوش می رسند‪ .‬اما شرایط‬ ‫کنونی س��وریه را نمی توان بدون تحوالت و رویدادهای‬ ‫گذشتهموردبررسیوتجزیهقرارداد‪.‬تغییرساختارسیاسی‬ ‫در سوریه مساله جدیدی نیست‪ ،‬بلکه این سیاست از سال‬ ‫‪ 2006‬بهبعدتوسطامریکایی هادنبالمی شد‪.‬امریکایی ها‬ ‫برایاینکهبتوانندبا جمهوریاسالمیایرانراحت تربرخورد‬ ‫بکنندطرحتغییرساختارسیاسیدرسوریهرادرپیشگرفتند‪.‬‬ ‫سرکوبحزب اهلللبنانومقاومتحماسنیزدرهمینراستا‬ ‫انجامپذیرفت‪.‬انهاگمان می کردندمی توانندبافشاربریکی‬ ‫ازحلقه هایمقاومتعمالزمینهرابرایازهمپاشیدنکامل‬ ‫حلقه ها فراهم و در نهایت نظام جمهوری اسالمی ایران را‬ ‫تحتفشارقرار دهد‪ .‬بنابراینبحثتغییر ساختار سیاسی‬ ‫سوریه پس از اشغال عراق به طور مشخص دنبال می شد‬ ‫و پس از ان نیز اتهاماتی از جانب امریکا متوجه سوریه شد‬ ‫کهبعدهااعالمکردند؛ازجملهحمایتسوریها زتروریسم!‬ ‫کهمنظورشانهمانحمایتازانتفاضهفلسطینیاجنبش‬ ‫حزب اهلل لبنان بود‪ ،‬حمایت س��وریه از صدام حسین طی‬ ‫جنگ و ارسال تس��لیحات برای عراق‪ ،‬مخالفت سوریه‬ ‫با برقراریصلحدرخاورمیانه‪،‬تالشسوریهبرایدستیابی‬ ‫به سالح های نامتعارف و کشتار جمعی و دخالت سوریه‬ ‫درامورعراق‪.‬درانزمانامریکاورژیم صهیونیستیبسیار‬ ‫تالشکردندکهبههر نحوممکنسوریهراتحتفشارقرار‬ ‫دهند و زمینه های الزم را برای تغییر رژیم فراهم اورند‪ .‬در‬ ‫این راس��تا به چندین اقدام نیز مبادرت ورزیدند از جمله‬ ‫تصویبقانونتحریمسوریه‪،‬صدورقطعنامه‪ 1559‬سازمان‬ ‫مللمبنیبرخروجنیروهاینظامیسوریهازلبنانودرنتیجه‬ ‫کاهشنقشاینکشوردرلبنان‪،‬تمرکزبخشیدنبهتبلیغات‬ ‫بین الملل‬ ‫سیاست السالوادوری امریکا‬ ‫و فعالیت های سیاسی خودشان برای تغییر رژیم سوریه‬ ‫و تقویت جریان های سیاسی مخالف س��وریه در داخل‬ ‫کشور و همچنین در لبنان‪ ...‬اما مخالفان اسد با وجود این‬ ‫تالش هایگسترده ایکهصورتدادندعمالبهیکنتیجهیا‬ ‫دستاوردمهمنرسیدند؛مشاهدهمی کنیمپسازشروعبیداری‬ ‫اسالمیکهمنجربهازدست رفتنپایگاه هایامریکاوحامیان‬ ‫رژیم صهیونیستیدرمنطقهشد‪،‬انهابه طورجدیواساسی‬ ‫طرحساختاررژیمسوریهرادردستورکارخودقراردادند‪.‬به‬ ‫همینخاطرطییکسالاخیرشاهدرویدادهایمتعددی‬ ‫در این کشور بودیم که کشتار در منطقه حوله نیز در همین‬ ‫زمرهمی گنجد؛حادثه ایکههمتوسطدولتسوریهمحکوم‬ ‫نالمللی‪.‬امابه رغمتمام‬ ‫شدوهمتوسطمجامعمختلفبی ‬ ‫نشانه هایی که وجود داشت این کشتار و قتل عام وحشیانه‬ ‫تهاییانجامگرفتهکههدفشان‬ ‫توسطمزدورانو تروریس ‬ ‫تشدیدتنش هادرسوریهودرنهایتایجادبسترمناسببرای‬ ‫دخالتنظامیکشورهایغربیدراینکشوربود‪.‬درحقیقت‬ ‫اینمزدورانبه دنبالسرنگونیبشاراسد‪،‬رئیس جمهوری‬ ‫سوریه به هر قیمتی هستند‪ .‬به دنبال اظهاراتی که از سوی‬ ‫برخی کشورهای مخالف سوریه به ویژه امریکا و رهبران‬ ‫قطروعربستانمطرحشدمی بینیمپایبندیبهاتشبسمطرح‬ ‫شده از سوی کوفی عنان نه تنها از جانب مخالفان اسد دوام‬ ‫نیافت‪،‬بلکهگروه های تروریستاعالمکردندکهدیگربهاین‬ ‫طرح پایبند نخواهند بود‪ .‬نکته ای که اینجا باید مورد توجه‬ ‫قرار گیرد این است که حتی بعد از اعالم طرح کوفی عنان‬ ‫دربارهاتشبسوضرورتپایبندیطرف هایمتخاصمبه‬ ‫اتش بس‪،‬دولتسوریهاعالمکردکهبهایناتش بسپایبند‬ ‫خواهد ماند‪ .‬اما از جانب طرف های مقابل هیچ گونه اثاری‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫اختالفات میانشان بسیار است‪ .‬زیرا نظر قطر‪ ،‬عربستان‪،‬‬ ‫ترکیه‪،‬امریکاورژیم صهیونیستیکامالباهممتفاوتاست‪.‬‬ ‫با این اوصاف گروه های معارضه تبدیل شدند به عده ای‬ ‫ی تروریست‪.‬‬ ‫مزدور و ارتش ازاد هم تبدیل شدند به عده ا ‬ ‫مردم سوریه با مشاهده جنایات گروه های مخالف سوری‬ ‫بیش از پیش به خود امدند و به این نتیجه رسیدند که این‬ ‫گروه ها به قدرت نرسیده مرتکب جنایت می شوند چه‬ ‫برسد زمانی که به حکومت برس��ند‪ .‬با این اوصاف انها‬ ‫بسیاری از پایگاه هایشان را در داخل از دست دادند و همین‬ ‫مساله درگیری های بسیاری را موجب شد؛ مثال در حوله‬ ‫طرفداران حکومت را قتل عام کردند تا به نوعی از کسانی‬ ‫کهبه نوعیباانهاهمراهینکردندزهرچشمبگیرند‪.‬‬ ‫اکنون کشورهای خارجی در بحران سوریه به چه‬ ‫صورتعملمی کنند؟‬ ‫‪ l‬دربحرانسوریهدرحقیقتدریکطرفماجرا‬ ‫امریکا‪،‬غربی ها‪ ،‬رژیم صهیونیستی‪ ،‬عربستان‪ ،‬قطر و ترکیه‬ ‫قرار دارند‪ .‬اردوغان با دخالت در س��وریه و جانبداری از‬ ‫معارضیناشتباهبزرگیمرتکبشد‪،‬انهابهمعارضهسوریه‬ ‫پایگاه دادند‪ ،‬ارتش ازاد را اموزش می دهند‪ ،‬قاچاق اسلحه‬ ‫می کنند ‪ ،‬تروریست وارد س��وریه می کنند و‪ ...‬این نقش‬ ‫مخربمی توانددرنهایتدامنخو دترکیهرانیزبگیردزیرا‬ ‫اگردرسوریهجنگداخلیشودامتدادهاییکهداخل ترکیه‬ ‫دارند مانند علوی ها و کردها می توانند مشکالت بسیار‬ ‫جدی برای ترکیه به وجود بیاورند‪.‬‬ ‫پس چر ا ترکیه تا بدین حد در برابر سوریه مواضع‬ ‫مخالف و تند دارد؟‬ ‫‪ l‬تنها به خاطر قول غربی ها که گفته اند ما بشار را‬ ‫ساقط خواهیم کرد اردوغان تمام پل های پشت سرش را‬ ‫خرابکردهوبایکیازهمسایه هایمهمشدرمنطقهوارد‬ ‫جنگ شده است‪ .‬در حقیقت اردوغان از طرحی پشتیبانی‬ ‫می کندکهبه دنبالتبدیلحکومتطرفدارمقاومتبهیک‬ ‫حکومت مزدور و ضد مقاومت است‪.‬‬ ‫وضعیت کنونی دولت اسد در میان مردم چگونه‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬ان چیزی که مشخص است هر روز در سوریه‬ ‫بر موافقان بشار اسد افزوده می شود‪ .‬بیش از‪ 50‬درصد در‬ ‫انتخابات پارلمانی اخیر شرکت کردند که این مساله خیلی‬ ‫یشرکت کنندگاناز‬ ‫حائزاهمیتاست‪.‬نهبدانمعناکهتمام ‬ ‫طرفداراناسدبودند‪،‬بلکهبدینمفهومکهتمامشانمخالف‬ ‫معارضه و درگیری هستند‪ .‬اگر بشار اسد بتواند خشونت‬ ‫را کنترل و اصالحات را ادامه دهد به احتمال زیاد به نتیجه‬ ‫خواهدرسید‪.‬‬ ‫احتمال عملی شدن حمله نظامی غرب به سوریه‬ ‫تا چه حد است؟‬ ‫‪ l‬این مساله شدنی نیست زیرا بی ثباتی در منطقه‬ ‫در وهله نخست باعث نابودی رژیم صهیونیستی خواهد‬ ‫شد؛ چراکه ذخیره موشکی سوریه قابل توجه است و اگر‬ ‫قرار باشد دخالت خارجی صورت بگیرد احتمال اینکه‬ ‫ان موشک ها به سمت اس��رائیل شلیک شود زیاد است‪.‬‬ ‫بنابراین حمله نظامی به س��وریه انتخاب غلطی است و‬ ‫بی ثباتی را به کل منطقه تسری خواهد داد‪ .‬راه عاقالنه حل‬ ‫بحران سوریه این است که کوفی عنان از کشورهایی که‬ ‫رسما و علنا اعالم کرده اند به معارضه سوریه پول و اسلحه‬ ‫می دهند تعهد بگیرد که دست از این کارهایشان بردارند؛‬ ‫دولت ترکیه نیز باید مرزهایش را ب��ه روی قاچاق پول و‬ ‫اسلحهبرایمعارضهببندد‪.‬اینگونهاقداماتخالفقوانین‬ ‫بین المللی است به همین خاطر به یک روش معقول باید‬ ‫اجازهدهند‪،‬ایندهسوریهراملتسوریهتعیینکند‪.‬ازدیگر‬ ‫سو غربی ها باید متوجه باشند که حکومت سوریه یک‬ ‫حکومت نظامی ‪ -‬امنیتی است و این نوع حکومت برای‬ ‫درگیری های داخلی اماده است‪ .‬این حکومت چون پیش‬ ‫از این دموکراسی را تجربه نکرده بود در برابر شورش های‬ ‫مدنی دچار برخی مشکالت شد که اکنون در حال رفع‬ ‫انهاست‪.‬‬ ‫با توجه به اظهارنظرهای متفاوتی که در رابطه‬ ‫با حمله نظامی به س��وریه ص��ورت می گیرد‬ ‫می توان گفت هنوز کشورهای غربی به اتفاق‬ ‫نظر نرسیده اند؟ به عنوان نمونه اوالند راه حل‬ ‫نظامی را تنها راه حل بحران سوریه می داند در‬ ‫حالی که وزیر خارجه انگلیس با این مس��اله‬ ‫کامال مخالف است‪.‬‬ ‫‪ l‬واکنش اوالند در نخس��تین هفته های روی کار‬ ‫امدنشدرفرانسهبه عنوانرئیس جمهوررابایدبهحساب‬ ‫بی تجربگی وی گذاشت‪ .‬زیرا دخالت در سوریه به دلیل‬ ‫گسترشبی ثباتیاصالقابلقبولنیستبههمینخاطرنیز‬ ‫میانرهبرانکشورهایغربیحرفوحدیثبسیاراست‪.‬‬ ‫اگرانهاخارجازقوانینسازمانمللوبدونگرفتن‬ ‫مجوز وارد عملیات نظامی شوند اوضاع به چه‬ ‫سمتیخواهدرفت؟‬ ‫‪ l‬در این صورت دولت س��وریه نی��ز به خودش‬ ‫اجازه خواهد داد که به هر ص��ورت که می خواهد عمل‬ ‫کند‪ .‬به عنوان نمونه س��وریه نیز علیه رژیم صهیونیستی‬ ‫وارد عملیات می شود این در حالی است که امریکایی ها‬ ‫امنیت اسرائیل را جزو امنیت خودشان تعریف می کنند‪.‬‬ ‫در این شرایط منطقه به بی ثباتی جدی کشیده خواهد شد‪.‬‬ ‫بنابراین من فکر می کنم اینگونه صحبت ها بیشتر تبلیغ‬ ‫استتاعمل‪.‬‬ ‫در نهایت اوضاع اتی سوریه را چطور پیش بینی‬ ‫می کنید؟‬ ‫‪ l‬اگر بشار اسد بتواند خش��ونت را کنترل کند و‬ ‫اصالحات را ادامه دهد موفق خواهد شد در دراز مدت‬ ‫ثبات را به س��وریه بازگرداند‪ ،‬زیرا اقدامات تروریس��تی‬ ‫همچنانادامه پیداخواهدکرد‪.‬‬ ‫و اگر نتواند؟‬ ‫‪ l‬اگرنتواندمتاسفانهسوریهبهسمتجنگداخلی‬ ‫پیش خواهد رفت‪g.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مبنی بر پایبندی گروه های مسلح و تروریست به اتش بس‬ ‫وطرحعنانبهچشمنمی خورد‪.‬حتیشاهدبودیمکهپس‬ ‫از اعالم اتش بس بیش از هزار مورد نقض اتش بس توسط‬ ‫گروه های مسلح ش��کل گرفت که عمده تلفات انها نیز‬ ‫قربانیانشمردموکودکانبودند‪.‬اینمسالهبدینمعناستکه‬ ‫جریان هایذی نفعدربحرانسوریهبه ویژهامریکاوبرخی‬ ‫کشورهایعربیوغربینمی خواهندقضیهسوریهازطریق‬ ‫مذاکرهحلشودوب هدنبالراه حلسیاسینمی باشند‪.‬به همین‬ ‫دلیلهیالریکلینتون‪،‬وزیرخارجهامریکادریکنشست‬ ‫خبریدرسوئدتاکیدمی کندکههرگونهراه حلسیاسیدر‬ ‫قبالسوریهبایدسرنگونیبشاراسدرابهدنبالداشتهباشد‪.‬‬ ‫درخبرهایدیگرنیزاینگونهمواردزیادبه چشممی خورد‪.‬‬ ‫به عنواننمونهروزنامهدیلیاستاراعالممی کندکهنیروهای‬ ‫ویژهانگلیسیدرجهتبرپاییاردوگاه هاییدرسوریهتحت‬ ‫عنوان حمایت از اوارگان سوری‪ ،‬در مرزهای این کشور‬ ‫امادهمی شوند‪.‬ایننیروهابهبهانهحمایتازاوارگاناماده اند‬ ‫تادر صورتشکل گیریجنگداخلیبهکمکشورشیان‬ ‫بروند‪.‬همچنیننخست وزیرقطرازشورایامنیتسازمان‬ ‫مللدرخواستکردهطرحصلحکوفی عنانرابهفصلهفتم‬ ‫منشور سازمان ملل که می تواند مجوز اقدام نظامی باشد‬ ‫ارجاعدهد‪.‬فصلهفتممنشورسازمانمللبهشورایامنیت‬ ‫اینسازماناجازهمی دهدکهبرایحفظوبازگرداندنصلح‬ ‫وامنیتاقداماتضروریازجملهاستفادهازنیروی نظامی‬ ‫را ترتیب دهد و ان را مجاز اعالم کند‪ .‬در ادامه این اظهارات‬ ‫خصمانه و جنگ طلبانه می بینیم که حتی وزرای خارجه‬ ‫کشورهای عربی باتحریک عربستان و قطرخواستار قطع‬ ‫پخشبرنامه هایشبکه هایسوریازنایلستوعربست‬ ‫تتروریست هارانیزشاهد‬ ‫شدند‪.‬درکناراینمسائل‪،‬اقداما ‬ ‫هستیمکهباکمککشورهایعربیوغربیتشدیدمی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫هدف غربی ها از تالش برای سرنگون کردن دولت‬ ‫بشار اسد‬ ‫این اتفاقات در ش��رایطی اس��ت که نظام سوریه‬ ‫طی چند ماه گذش��ته طبق وعده هایی که داده‪ ،‬دس��ت‬ ‫به اصالحات سیاسی وسیع و گس��ترده ای زده از جمله‬ ‫تعدیل قانون اساس��ی س��وریه‪ ،‬تدوین قان��ون ازادی‬ ‫در صورت حمله‬ ‫نظامی غرب به سوریه‬ ‫کل منطقه خاورمیانه‬ ‫درگیر فرایندهای‬ ‫بی ثبات و ناارامی های‬ ‫مستمر خواهد شد‬ ‫‪46‬‬ ‫فعالیت احزاب سیاس��ی و اصالحات دیگ��ری که در‬ ‫قانون اساسی کامال تدوین شد و مردم به ان رای دادند؛‬ ‫برگزاری انتخاب��ات پارلمانی ازاد در س��وریه که حتی‬ ‫غربی ها نیز به سالمت ان اذعان داش��تند از دیگر موارد‬ ‫است‪ .‬حدود ‪60‬درصد مردم س��وریه در این انتخابات‬ ‫ش��رکت کردند که این میزان رای مردم نش��انه اعتماد و‬ ‫«بله» انها به اقدامات و اصالحات بش��ار اس��د و «نه» به‬ ‫اقدامات نظامی و خشونت های تروریستی است‪ .‬اما چون‬ ‫غربی ها و به ویژه رژیم صهیونیستی منافع خودشان را در‬ ‫گروی ساقط کردن نظام بش��ار می دانند به این اقدامات‬ ‫روی اورده اند‪ .‬چراکه دولت بش��ار اس��د در خط مقدم‬ ‫جبهه پایداری علیه توس��عه طلبی رژیم صهیونیس��تی‬ ‫قرار دارد و غربی ها با س��رنگون کردن اسد می خواهند‬ ‫محور مقاومت را از بین ببرند‪ .‬بنابراین انها به هیچ یک‬ ‫از اصالحاتی که بش��ار اس��د انجام داده نه تنها توجهی‬ ‫نکردند‪ ،‬بلک��ه همچنان بر طب��ل جن��گ می کوبند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر غرب فشارها بر دولت س��وریه را افزایش‬ ‫داده به گون��ه ای ک��ه دارایی ه��ا و ام��وال س��وری ها را‬ ‫در اروپا مس��دود کردند‪ .‬بنابراین طرح ع��دم پایبندی‬ ‫گروه های مس��لح و یا ارتش ازاد س��وریه به اتش بس‬ ‫یک فریب عمومی بیش نیس��ت زیرا انها در گذش��ته‬ ‫اتش بس را شکسته بودند‪ ،‬اما هم اکنون وانمود می کنند‬ ‫چون این کش��تار در حوله توس��ط دولت س��وریه و یا‬ ‫شبه نظامیان وابسته به ان انجام گرفته انها نیز دیگر به طرح‬ ‫صلح پایبند نخواهند بود؛ این مساله بدان معناست که این‬ ‫جنگ و بحران همچنان ادامه پی��دا خواهد کرد و بحران‬ ‫حتی در این کشور تشدید خواهد شد‪ .‬با این اوصاف در‬ ‫اینده در سوریه شاهد کشتارها و قتل عام های بیشتری نیز‬ ‫خواهیم بود چرا که نمونه این واقعه را در دهه‪ 80‬میالدی‬ ‫در الس��الوادور ش��اهد بودیم‪ .‬در ان زمان امریکایی ها‬ ‫گروه های تروریستی و نیروهای همس��و با خودشان را‬ ‫مجاب کردند که دست به کش��تارهای متعددی در میان‬ ‫مردم بزنند و ان را به گردن نظام سیاسی کشور انداختند‪.‬‬ ‫هم اکنون همان سیاست در سوریه در حال اجراست‬ ‫و به دنبال موقعیتی هستند که زمینه و بستر مناسب را برای‬ ‫دخالت نظامی فراهم اورند‪ .‬یک نکته را نیز نباید از نظر‬ ‫دور داش��ت و ان اینکه اکثریت مردم س��وریه با توجه به‬ ‫تجاربیکهازعراقودیگرسرزمین هاییکهدخالتنظامی‬ ‫را تجربه کرده اند کسب کرده اند‪ ،‬به طور کامل مخالف با‬ ‫بحرانی ترشدناوضاعهستند‪.‬حتیجریان هایمخالفیکه‬ ‫اهدافخودشانراازطریقسیاسیوقانونیدنبالمی کنند‬ ‫نیز با دخالت نظامی مخالفند‪ ،‬بنابراین در میان گروه های‬ ‫مخالف نظام سوریه نیز اختالف نظر و دیدگاه وجود دارد‬ ‫تا جایی که برخی گروه ه��ای مخالف با هرگونه دخالت‬ ‫خارجی مخالفند و برای دستیابی به اهداف و برنامه های‬ ‫خودشان خواستار اتخاذ سیاست مذاکره هستند؛ برخی‬ ‫دیگر ازمخالفین امابا دخالتنظامیچندانمشکل ندارند‬ ‫وبه گمانخودشانبهاینطریقبهاهدافشانخواهندرسید‪.‬‬ ‫درحقیقتچونغربی ها‪،‬صهیونیست هاوامریکاییفکر‬ ‫می کنند شکست انها در سوریه منجر به شکست انها در‬ ‫سنگرهایدیگرخواهدشدبههرطریقمی خواهنددراین‬ ‫مرحله پیروز میدان باشند‪ .‬پیروزی برای انها در صورتی‬ ‫محقق خواهد شد که بحران س��وریه را تشدید بکنند و‬ ‫به دنبال ان مجوز شورای امنیت را برای دخالت نظامی در‬ ‫سوریهبگیرند‪.‬‬ ‫موانع غربی ها برای مقابله با اسد‬ ‫انها در پی ان هس��تند که عمال نظام بش��ار اسد را‬ ‫ساقط کنند تا در موقعیت مناس��ب برخورد با حزب اهلل‪،‬‬ ‫حماس و در نهایت جمهوری اسالمی ایران را نیز عملی‬ ‫کنند‪ .‬اما اکنون انها با چند مانع برای رسیدن به این هدف‬ ‫مواجه هستند‪« :‬نخس��ت مردم سوریه حتی مخالفین که‬ ‫با درگیری نظامی خارجیان کامال مخالفن��د‪ ،‬دوم وجود‬ ‫دو کشور چین و روسیه در ش��ورای امنیت سازمان ملل‬ ‫متحد که تمامی قطعنامه هایی که منجر به دخالت نظامی‬ ‫در سوریه می شود را وتو خواهند کرد و سوم نفوذ و اقتدار‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران که تاکنون باعث ش��ده نظام‬ ‫اسد همچنان س��رپا بماند؛ این مس��اله ای است که هم‬ ‫صهیونیس��ت ها و هم نظریه پ��ردازان غربی و منطقه ای‬ ‫بدان اعتراف کرده اند‪ .‬در پایان باید عن��وان کرد که بروز‬ ‫جنگ داخلی در سوریه و تشدید اختالفات در این کشور‬ ‫پدیده ایاستکهدرجغرافیاومرزهایطبیعیسوریهباقی‬ ‫نخواهدماندواینمسالهبالفاصلهبه کشورهایلبنان‪ ،‬ترکیه‪،‬‬ ‫عراق و حتی اردن سرایت پیدا خواهد کرد‪ ».‬بنابراین به نظر‬ ‫می رسد غربی ها و به ویژه امریکایی ها و صهیونیست ها و‬ ‫برخیمتحدینانهاحتیدراتخاذاینتصمیمهمدچاریک‬ ‫اشتباه استراتژیک شده اند‪ .‬به ویژه کشوری مانند ترکیه که‬ ‫خودشدارایبافتاجتماعیمتعددیاست‪،‬نبایدوارداین‬ ‫بازی می شد‪ .‬کردها و علویان از جمله نیروهای بالقوه ای‬ ‫هستند که زمینه را برای بروز هرگونه درگیری داخلی در‬ ‫اینکشورفراهممی کنند؛لبناننیزبههمینصورت‪.‬‬ ‫تنها برنده این درگیری ها رژیم صهیونیستی خواهد‬ ‫بود و نه مردم مس��لمان منطقه؛ بنابراین درگیری‪ ،‬تنش و‬ ‫جنگ داخلی در سوریه قطعا دیگر کشورهای منطقه را‬ ‫نیز فراخواهد گرفت و بدون شک منجر به پیروزی غرب‬ ‫و امریکا نخواهد شد‪ .‬زیرا شرایط سوریه کامال با شرایط‬ ‫لیبی متفاوت است؛ اغلب مردم سوریه با نظام اسد موافقند‬ ‫و دو کشور چین و روسیه نیز مخالف با درگیری ها و جنگ‬ ‫داخلی در این کشور هس��تند‪ .‬بنابراین اگر علیه سوریه‬ ‫حمله اینظامیصورتبگیردتبعاتمنفیاینحملهتنها‬ ‫برای مردم منطقه خواهد بود و دستاورد چندانی نیز برای‬ ‫غربی ها‪ ،‬نیروهای عربی منطقه به ویژه عربستان و قطر و‬ ‫ی ترکیه نخواهد داشت‪ .‬در صورت‬ ‫همچنین نظام سیاس ‬ ‫بروزچنینجنگینخستینتبعاتاندر ترکیهبروزخواهد‬ ‫کرد‪ ،‬هم تبعات سیاسی که در انتخابات بعدی نمایانگر‬ ‫خواهد شد و هم تبعات امنیتی؛ زیرا این کشور نیز درگیر‬ ‫معارضات داخلی خواهد شد‪g.‬‬ ‫سیاست خارجی ‬ ‫صهیونیسم در برزخ‬ ‫رژیم صهیونیستی خودش هم نمی داند از ایران چه‬ ‫می خواهد‪ ،‬مقامات اسرائیلی هر از چندگاهی صحبت از‬ ‫حمله نظامی به ایران می کنند این در حالی است که ایران‬ ‫به وضوح اعالم کرده است که اگر مورد حمله اسرائیل یا‬ ‫ایاالت متحده قرار گیرد‪ ،‬ان را بی پاسخ نخواهد گذاشت‪.‬‬ ‫صحبت از حمله نظامی رژیم صهیونیستی به ایران بحث‬ ‫تازه ای نیست‪ ،‬اما مساله اینجاس��ت که در میان ساکنین‬ ‫سرزمین های اشغالی‪ ،‬احزاب‪ ،‬نظامیون و سیاستمداران‬ ‫در این رابطه وحدت نظر وجود ندارد‪ .‬این اختالف نظر‬ ‫تا حدی است که هفته گذشته روزنامه اسرائیلی یدیعوت‬ ‫اهارونوت در گزارشی اورد که از میان‪9‬نفر عضو شورای‬ ‫دفاعی اسرائیل‪ ،‬اکثریتشان با حمله به تاسیسات هسته ای‬ ‫ایران مخالفند‪ .‬ژنرال بنی گانتس‪ ،‬فرمانده ارتش اسرائیل‬ ‫و تامیر پاردو‪ ،‬رئیس موس��اد‪ ،‬از جمله مقامات ارشدی‬ ‫هستند که با حمله احتمالی به تاسیسات هسته ای ایران‬ ‫مخالفند‪ .‬ژنرال بنی گانتس نزدیک به یک ماه پیش اعالم‬ ‫کرده بود که از نظر او ایران در پی ساخت سالح هسته ای‬ ‫نیست‪ .‬ایناظهارنظردرتقابلباگفته هایبنیامیننتانیاهو‪،‬‬ ‫نخست وزیر اسرائیل بود‪ .‬نتانیاهو‪ ،‬به همراه وزرای دفاع‬ ‫و خارجه اش‪ ،‬ایهود باراک و اویگدور لیبرمن‪ ،‬از حمله‬ ‫نظامی به ایران پشتیبانی می کنند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫«مئیر داگان» یکبار دیگر در خصوص اقدام نظامی اسرائیل‬ ‫به تاسیسات هسته ای ایران هشدار داد‪ .‬وی در خصوص‬ ‫این اقدام نظامی احتمالی گفت‪« :‬حمله‪ ،‬س��اده لوحانه و‬ ‫گمراه کننده است‪ ،‬هیچ کس درباره اینکه پنج دقیقه بعد از‬ ‫حمله چه رخ خواهد داد‪ ،‬هیچ چیز نمی پرسد؟ پنج دقیقه‬ ‫بعدازحملهمایکجنگمنطقه ایخواهیمداشت‪».‬رئیس‬ ‫سابق موساد به طور مداوم به مقامات صهیونیستی درباره‬ ‫پیامدهای مخرب اقدام نظامی احتمالی علیه ایران هشدار‬ ‫داده ‪ .‬اخیرا بسیاری از مقامات ارشد رژیم صهیونیستی نیز‬ ‫انتقادات بسیار زیادی درباره اقدام نظامی علیه ایران مطرح‬ ‫کرده اند‪.‬توماسار پیکرینگ‪،‬سفیرسابقامریکادرتل اویو‬ ‫در شش ماه مارس سال جاری میالدی اعالم کرد‪« :‬سران‬ ‫سهسرویساطالعاتیاسرائیلظاهراپیشنهادحملهنظامی‬ ‫(علیه ایران) را نمی دهند‪».‬از دیگر سو در امریکا که متحد‬ ‫اصلیرژیم صهیونیستیبه شمارمی رودمجلسنمایندگان‬ ‫طی متممی خواهان ارائه گزارشی در مورد «عواقب حمله‬ ‫نظامی به ایران» شد‪ .‬هم اکنون سه نفر از اعضای کنگره‬ ‫یعنی جان کانیرز (‪ ، )John Conyers‬نماینده دموکرات از‬ ‫ایالتمی سی سی پی؛کیثالیسون(‪،)KeithEllison‬نماینده‬ ‫دموکرات از ایالت مینه سوتا؛ و‪ ،‬باربارا لی (‪،)Barbara Lee‬‬ ‫ی را به‬ ‫نماینده دموکرات از ایالت کالیفرنیا؛ الحاق متمم ‬ ‫قانون اختیارات اطالعاتی پیش��نهاد داده اند که بر اساس‬ ‫ان دولت ملزم به ارائه گزارشی در مورد عواقب احتمالی‬ ‫یک حمله خواهد بود‪ .‬این بدان معناست که امریکا نیز از‬ ‫عواقب حمله احتمالی رژیم صهیونیستی هراس دارد‪ .‬اما‬ ‫اغلب کارشناسان بر این باورند که این صحبت های برخی‬ ‫مقاماترژیمصهیونیستیبیشترجنبهتبلیغاتوجوسازی‬ ‫علیه ایران را دارد‪ ،‬یعنی حتی مقامات سیاسی این رژیم نیز‬ ‫ی مبادرت ورزند عاقبت بدی‬ ‫اگاهند که اگر به چنین اقدام ‬ ‫بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫جنگ ژنرال ها و سیاستمداران‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫رژیم صهیونیستی و پروپاگاندای سیاه علیه ایران‬ ‫در انتظارشان خواهد بود‪ .‬اگر در قبال ایران حمله نظامی‬ ‫صورت بگیرد قطعا ایران نیز ساکت نخواهد نشست و‬ ‫در این صورت کل منطقه وارد جنگ خواهد شد‪ .‬حتی‬ ‫بسیاری از کشورهای اروپایی نیز در رابطه با این مساله‬ ‫هشدار داده اند‪ ،‬به طوری که وزیر دفاع اتریش در گفت وگو‬ ‫با یکی از روزنامه های این کشور با انتقاد از سیاست های‬ ‫رژیم صهیونیستی در برابر ایران و غیر قابل تحمل خواندن‬ ‫وزیر خارجه این رژیم‪ ،‬درباره پیامدهای حمله نظامی به‬ ‫ایران هشدار داد‪« .‬نوربرت دارابوس» وزیر دفاع اتریش در‬ ‫اظهاراتی با انتقاد شدید از «اویگدور لیبرمن» وزیر خارجه‬ ‫اسرائیل و سیاست های وی‪ ،‬نسبت به پیامدهای غیر قابل‬ ‫کنترل اقدام به حمله به ایران هشدار داد‪ .‬همچنین رئیس‬ ‫سابق ستاد مشترک ارتش بریتانیا نیز با هشدار نسبت به‬ ‫انتقام گیری ایران در صورت حمله نظامی به این کشور‬ ‫گفت‪« :‬انگلیس باید قدرت و امادگی پاسخ به تهدید ایران‬ ‫را داشته باشد‪».‬‬ ‫ژنرال لرد استراب اضافه کرد‪« :‬به احتمال زیاد حمله‬ ‫نظامی به تاسیسات هسته ای ایران‪ ،‬برنامه هسته ای این‬ ‫کشور را به تاخیر نمی اندازد‪ .‬نمی توان عواقب این اقدام‬ ‫را نادیده گرفت‪ .‬به احتمال زیاد تبعات حمله نظامی به‬ ‫ایران برای همه ناخوشایند خواهد بود‪ .‬رژیم صهیونیستی‬ ‫گمان می کند که با فضاسازی علیه ایران می تواند فشارها‬ ‫را بر کشور ما افزایش و ایران را به پذیرش خواسته های‬ ‫نامعقول غرب مجبور کند‪».‬‬ ‫امریکا‪ ،‬اس��رائیل و برخی از هم پیمانان انها به طور‬ ‫دائم ایران را به دنبال کردن اهداف تسلیحاتی در برنامه های‬ ‫انرژی هس��ته ای متهم می کنند و این در حالی است که‬ ‫ایران یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش تسلیحات‬ ‫هسته ای (ان‪ .‬پی‪ .‬تی) و یکی از اعضای اژانس بین المللی‬ ‫انرژی اتمی (‪ )IAEA‬است که حق گسترش و دستیابی به‬ ‫انرژی صلح امیز هسته ای را داراست‪g.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫برگه های نامرئی ایران‬ ‫گفت وگو با امیر موسوی مشاور اسبق وزیر دفاع‬ ‫‪2‬‬ ‫امیر موسوی‪ ،‬مشاور اسبق وزیردفاع و کارشناس اس��تراتژیک در گفت وگویی به بررسی احتمال‪ ،‬اهداف و‬ ‫پیامدهایحملهنظامیرژیم صهیونیستیعلیهایرانپرداخت‪.‬بهعقیدهویرژیم صهیونیستیبامطرحکردنبحثحمله‬ ‫نظامی بیشتر قصد دارد یک جنگ روانی علیه ایران راه بیندازد و غربی ها را تحریک کند‪ .‬در واقع حمله نظامی فقط در‬ ‫شرایط خاصی ممکن است تا اسرائیلی ها بتوانند ضربه نخست را بزنند و سپس دیگر کشورها را وارد میدان درگیری با‬ ‫ایران کنند‪ .‬می توان گفت سیاست رژیم صهیونیستی این است که در برابر ایران‪ ،‬دیگر کشورها را درگیر کند نه خودش‬ ‫را‪ .‬موسوی معتقد است حتی به فرض که انها بتوانند به مراکز هسته ای ایران ضربه بزنند‪ ،‬اما از بازتاب و عکس العمل‬ ‫ایران مطمئن نیستند‪ .‬در واقع انها نمی توانند براورد کنند که ایا عکس العمل ایران به همان صورت است که مقامات‬ ‫ایرانی تاکید کرده اند یا خیر‪ .‬اگر اسرائیلی ها مطمئن باشند که تهدیدات متقابل جمهوری اسالمی ایران عملی خواهد‬ ‫بود‪ ،‬قطعا به چنین کاری دست نخواهند زد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ارزیاب��ی ش��ما راجع ب��ه بحث حمل��ه نظامی‬ ‫رژیم صهیونیستی به ایران که چندی است توسط‬ ‫مقاماتاینرژیممطرحمی شود‪،‬چیست؟مقامات‬ ‫رژیم صهیونیستیباطرحاینحرفوحدیث هاچه‬ ‫هدفیرادنبالمی کنند؟‬ ‫‪ l‬رژیم صهیونیستی مدتی است که جنگ روانی‬ ‫خاصیراعلیهجمهوریاسالمیایرانبهراه انداختهاست؛‬ ‫اینمسالهبهدودلیلاست‪،‬نخستاینکهانهابسیارنگرانند‬ ‫که باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمه��وری امریکا توافق خاصی‬ ‫با ایران انجام دهد چرا که رژیم صهیونیستی این مساله را‬ ‫ضربه بزرگی بر امنیت خود می داند‪ .‬نکته دوم سوءاستفاده‬ ‫رژیم صهیونیس��تی از روابط کش��ورهای عربی حاشیه‬ ‫خلیج فارس با ایران است‪ ،‬اکنون میان ایران و این کشورها‬ ‫شرایط بسیار ویژه ای حکمفرماست و رژیم صهیونیستی‬ ‫نیز به عنوان مدافع کش��ورهای عربی در حال مانور روی‬ ‫این مساله اس��ت‪ .‬البته تحریک برخی کشورهای حوزه‬ ‫خلیج فارس نیز در زمره اقدامات ان هاست و هماهنگی‬ ‫کاملی میان انها در حال ش��کل گیری است‪ .‬از دیگر سو‬ ‫شاهدیم که پس از سقوط رژیم حسنی مبارک و پیشرفت‬ ‫شرایطاسالمگرایاندرکشورهایعربی‪،‬رژیم صهیونیستی‬ ‫احس��اس ناامنی می کند‪ .‬همچنین پابرجا ماندن دولت‬ ‫بشار اسد نیز دلیل دیگری بر نگرانی های اسرائیل است‪.‬‬ ‫اسرائیلی ها بسیار تالش کردند که نظام بشار اسد و سوریه‬ ‫را از بین ببرند و در این راه هزینه های بسیاری نیز کردند‪ ،‬اما‬ ‫باز نتوانستند به هدفشان برسند‪ .‬در لبنان هم قدرت دیگر‬ ‫از دست هم پیمانان رژیم صهیونیستی خارج شده و اکنون‬ ‫مدتی است که این کشور توسط نیروهای غیر هم پیمانان‬ ‫اسرائیل اداره می شود‪ .‬مس��اله مهم این است که در حال‬ ‫حاضر حزب اهلل نیز نفوذ خاص��ی در دولت اقای میقاتی‬ ‫پیدا کرده است‪ .‬بنابراین ش��رایط لبنان به هیچ وجه به نفع‬ ‫رژیم صهیونیستی نیس��ت‪ .‬به بن بس��ت رسیدن بحث‬ ‫گفت وگویصلحمیاناسرائیلوفلسطیننیزمزیدبر علت‬ ‫شدواکنونشرایطبسیارسختیبراینرژیمحاکماست‪.‬‬ ‫ایا ش��رایط خاص جمهوری اس�لامی ایران نیز‬ ‫براقداماترژیم صهیونیستیموثر است؟‬ ‫‪ l‬جمهوری اس�لامی ای��ران در ح��ال حاضر‬ ‫پیش��رفت های وی��ژه ای در س��طح هس��ته ای‪ ،‬دفاعی‬ ‫و مس��ائل امنیتی منطقه به دس��ت اورده به همین جهت‬ ‫رژیم صهیونیستی تالش های بس��یاری کرد که وضعیت‬ ‫داخلیایرانرامتزلزلکند‪.‬‬ ‫در این ش��رایط دقیقا رژیم صهیونیستی به دنبال‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬اکنونرژیم صهیونیستیدومسالهرادنبالمی کند؛‬ ‫نخست تحریک غربی ها علیه ایران و سپس جنگ روانی‬ ‫ضد ایرانتاکشورماخیلیبهسمتپیشرفت هایهسته ای‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪48‬‬ ‫و دفاعی پیش ن��رود و اطالعات بیش��تری از برنامه های‬ ‫هس��ته ای اش به اژانس ارائه دهد‪ .‬زی��را اغلب اطالعاتی‬ ‫که ایران به اژانس می دهد به دس��ت رژیم صهیونیس��تی‬ ‫نیز می رس��د‪ .‬همچنانکه دیدیم پ��س از گفت وگوهای‬ ‫بغداد‪ ،‬نماینده امریکا بالفاصله به تل اویو رفت و گزارش‬ ‫جلساترابه طورکاملدراختیارمسئوالنرژیم صهیونیستی‬ ‫قرار داد‪ .‬اسرائیلی ها به دنبال این هستند که با این روش ها‬ ‫اطالعات کاملی از جمهوری اس�لامی ایران کسب کنند‬ ‫چراکه نتوانستند از طریق جاس��وس ها و سرویس های‬ ‫اطالعاتی ش��ان ان چیزی که در پی ان هستند را بدست‬ ‫بیاورند‪.‬‬ ‫پس انها به گمان خودشان با فشار بیشتر بر ایران‬ ‫می توانندبهاهدافشانبرسند؟‬ ‫‪ l‬دقیقا‪ ،‬اسرائیلی ها گمان می کنند اگر فشارها و‬ ‫جوسازی هاعلیهایرانراافزایشدهدایرانبیشتربهسمت‬ ‫همکاریوگفت وگوبااژانسخواهدرفت‪.‬‬ ‫احتمال اینکه این تهدیدات در اینده عملی شوند‬ ‫چقدراست؟‬ ‫‪ l‬بعید به نظر می رس��د ک��ه این امر اتف��اق بیفتد‬ ‫زیرا چندین فاکتور است که نش��ان می دهد امکان اینکه‬ ‫رژیم صهیونیستی تهدیداتش را عملی بکند وجود ندارد‪.‬‬ ‫مگراینکهشرایطخاصیرابه وجودبیاورندوضربهنخست‬ ‫را بزنند‪ ،‬سپس نیز دیگر کشورها را وارد میدان درگیری با‬ ‫ایرانکنند‪.‬درحقیقتسیاسترژیم صهیونیستیایناست‬ ‫که در برابر ایران‪ ،‬دیگر کشورها را درگیر کند‪ ،‬نه خودش‬ ‫را‪ .‬اکنون که رژیم صهیونیس��تی می بیند امریکا به سمت‬ ‫تفاهم با ایران در حرکت است‪ ،‬اروپایی ها نیز درگیر بحران‬ ‫اقتصادی می باشند در تالش است که زنگ خطر را برای‬ ‫انهابه صدادراوردتاازایرانغافلنشوند‪.‬رژیم صهیونیستی‬ ‫نگرانی اصلی اش این است که ایران به مرحله ای برسد که‬ ‫حتی با حمله نظامی نیز دیگر نتوانند قدرتش را مهار کنند‪.‬‬ ‫اسرائیلی ها دریافته اند که موقعیت ایستگاه های هسته ای‬ ‫ایرانازنظرایمنیوامنیتیبسیارباالستوباحمالتعادی‬ ‫اصال قابل مهار و تخریب نیست‪ .‬از دیگر سو فهمیده اند‬ ‫که ایران مراکز متعددی را در اختی��ار دارد که می تواند در‬ ‫صورت لزوم جایگزین کند؛ همچنین در ایران تکنولوژی‬ ‫کامالبومی شدهاست‪.‬رژیم صهیونیستینیزازاینوضعیت‬ ‫خیلینگراناستوواقعانمی داندبایدچهکارکند‪،‬بنابراین‬ ‫زبان تهدید را برگزیده است‪ .‬اکنون این رژیم در مهار کردن‬ ‫قدرتایرانوبسیجکردنجهانعلیهایرانتقریبابهبن بست‬ ‫رسیدهاست‪،‬پسراهیجزتهدیداتوهیاهوهایتبلیغاتی‬ ‫وسیاسیندارد‪.‬‬ ‫رویکردهایمختلفدرداخلسرزمین هایاشغالی‬ ‫نسبتبهحملهنظامیعلیهایرانچیست؟‬ ‫‪ l‬افکار عموم��ی اس��رائیلی ها اغل��ب بر مهار‬ ‫جمهوری اسالمی ایران تاکید دارند‪ .‬یعنی انها می خواهند‬ ‫ایرانهرطورشدهمهارشود‪،‬حالبافشاراقتصادی‪-‬سیاسی‬ ‫و یا با حمله نظامی‪ .‬اما کارشناسان ارشد امنیتی و نظامی‬ ‫اسرائیلخیلیباایننظرموافقنیستند‪.‬‬ ‫پسموافقیناینطرحچهکسانیهستند؟‬ ‫‪ l‬اغلبافرادسیاسی اندکهبرطبلجنگعلیه ایران‬ ‫می کوبند‪ ،‬از جمله وزیر دفاع کنونی رژیم صهیونیستی‪،‬‬ ‫ایهود باراک و بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخست وزیر رژیم‪ .‬کابینه‬ ‫رژیم صهیونیس��تی و برخی وزرا نی��ز از جمله موافقین‬ ‫حمله به ایران هس��تند‪ .‬بنابراین شرایط سیاسی و نظامی‬ ‫رژیم صهیونیستیتقریباموافقاینحملهاست‪.‬‬ ‫ایااسرائیلی هااکنونتوانحملهبه تاسیساتنظامی‬ ‫ایران را دارند؟‬ ‫‪ l‬حتی به ف��رض اینکه انه��ا بتوانند ب��ه مراکز‬ ‫هسته ای ایران ضربه بزنند از بازتاب و عکس العمل ایران‬ ‫مطمئن نیس��تند‪ .‬درواقع انها نمی توانند براورد کنند که‬ ‫ایا عکس العمل ایران به همان صورت است که مقامات‬ ‫ایرانی تاکید کرده اند یا خیر‪ .‬اگر اسرائیلی ها مطمئن باشند‬ ‫که تهدی��دات متقابل جمهوری اس�لامی ای��ران عملی‬ ‫خواهدبودقطعابهچنینکاریدستنخواهندزد‪.‬ازدیگر‬ ‫بازدارندگی های حمله به ایران این است که انها در حال‬ ‫هماهنگیمسیرهواییهستند‪،‬یعنیاگرمطمئنباشندکه‬ ‫هواپیماهایشانبعدازحملهبهمراکزهسته ایایرانمی توانند‬ ‫در اذربایجان مستقر شوند و به تل اویو بازنگردند به چنین‬ ‫یدست خواهندزد‪.‬زیرااینمسیرطوالنیمشکالت‬ ‫اقدام ‬ ‫بسیاریبراینیرویهواییرژیم صهیونیستیایجادخواهد‬ ‫کرد‪ .‬اکنون نیز زمزمه هایی به گوش می رسد که اذربایجان‬ ‫بدین منظور در حال همکاری با رژیم صهیونیستی است؛‬ ‫سابقبراینگرجستانرابرایاینمسالهدرنظر گرفتهبودند‪،‬‬ ‫اما با فشار روسیه این طرح کامال از هم پاشید و شکست‬ ‫خورد‪ .‬اگر میان رژیم صهیونیستی و اذربایجان توافقنامه‬ ‫نهایی به امضا برسد این مساله یک مشوق درجهت حمله‬ ‫نظامیبهایرانخواهدبود‪.‬‬ ‫واکن��ش ای��ران ب��ه حمل��ه نظام��ی احتمالی‬ ‫رژیم صهیونیستیچهخواهدبود؟‬ ‫‪ l‬فکرمی کنماستراتژیدفاعیجمهوریاسالمی‬ ‫ایران طی‪ 23‬سال اخیر یک حالت دفاعی و مقابله به مثل به‬ ‫خودگرفتهاست‪.‬پسازجنگتحمیلیعراقدیگردشمنی‬ ‫در سطح کشورهای عربی همسایه برای ایران وجود ندارد‬ ‫و بنابراین اس��تراتژی دفاعی جمهوری اسالمی ایران بر‬ ‫مبنایمقابلهبا رژیم صهیونیستیوامریکا ترسیمشدهاست‪.‬‬ ‫پاسخ ایران به حمالت نظامی رژیم صهیونیستی عالوه بر‬ ‫بحث موشکی و نظامی پاسخ های غیر نظامی فلج کننده را‬ ‫نیز شامل خواهد شد‪ .‬ایران این برگه ها را اماده دارد‪ ،‬مانند‬ ‫اقدامات نامحسوس الکترونیکی و بحث های منطقه ای‪.‬‬ ‫اسرائیلی هاخودشاننیزواقفندکهبرخوردایرانفقطبحث‬ ‫نظامینخواهدبود‪.‬‬ ‫ایا رژیم صهیونیستی امادگی وارد شدن به جنگ‬ ‫با ایران را دارد؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر رژیم صهیونیستی سیستم گنبد‬ ‫اهنین ر ا ترتیب داده تا از گزند حمالت موشکی ایران در‬ ‫امان باشد؛ سیستمی که اسرائیل با کمک امریکا و برای‬ ‫جلوگیری از حمالت موشکی به اسرائیل طراحی کرده و‬ ‫شایدبتواندازبرخوردبرخیموشک هایایرانجلوگیری‬ ‫کند‪ .‬همچنین س��پر دفاع موش��کی که در خلیج فارس‬ ‫می خواهند ایجاد بکنند نیز درجهت مقابله با حمالت‬ ‫موشکی جمهوری اسالمی ایران است‪ .‬اما اسرائیلی ها‬ ‫می دانند که عالوه بر مقابله به مثل نظامی‪ ،‬ایران توانایی‬ ‫اقدامات نامحس��وس دیگری در منطقه را دارد که قابل‬ ‫مهار اس��ت؛ در حقیقت برگه های ایران نامریی و بسیار‬ ‫موثر است‪g.‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫احمد شفیق باید‬ ‫به جای حضور‬ ‫در انتخابات به‬ ‫جرم مشارکت در‬ ‫جنایت های رژیم‬ ‫حسنی مبارک‬ ‫محاکمه می شد‬ ‫همگان در مصر فریاد می زنند و ش��عار می دهند‬ ‫که باید احمد شفیق‪ ،‬اخرین نخست وزیر دوره حسنی‬ ‫مبارک براساس قانون انزوای سیاسی از عرصه سیاست‬ ‫کنار گذاشته و محاکمه ش��ود‪ .‬فضای موجود در مصر‬ ‫با توجه به تحوالت اخیر این کشور رو به تنش رفته‪ ،‬به‬ ‫ویژه انکه روزنامه نیویورک تایمز نوشت که احمدشفیق‬ ‫متعهد شده تا نظام حسنی مبارک را طی چند ماه به مصر‬ ‫بازگرداند و از خشونت برای تحقق این هدف استفاده‬ ‫ی مطیع‬ ‫کند‪ .‬احمد شفیق معتقد است که مردم مصر مردم ‬ ‫و فرمانبردار هستند و حسنی مبارک الگویی برای وی به‬ ‫شمار می اید‪ .‬این سخنان احمد شفیق اتش خشم را در‬ ‫میان انقالبیون و اسالمگراهای مصر برافروخت و انها را‬ ‫به میدان ها و خیابان های این کشور کشاند تا نشان دهند‬ ‫احساس می کنند انقالب شان در خطر است‪.‬مردم مصر‬ ‫معتقدند که سرنوشت انقالبشان به سمت سرنوشت‬ ‫انقالب رومانی حرکت می کند‪ .‬مردم رومانی در س��ال‬ ‫‪ 1989‬نظام دیکتاتور حاکم را س��اقط کردند و ارتش‬ ‫در ان زمان اعالم کرد که از این نظام حمایت نمی کند‪.‬‬ ‫دیکتاتور رومانی به همراه همسرش اعدام شد و یکی از‬ ‫معاونان وی قدرت را در دوره انتقالی به دست گرفت‪.‬‬ ‫اما مشخص شد که ناامنی های مشکوکی در این کشور‬ ‫به وجود امده و بعدها معلوم ش��د که این مساله جزو‬ ‫نقشه های معاون دیکتاتور رومانی بوده است‪ .‬گروه های‬ ‫ناش��ناس به خانه های مردم و تاسیس��ات حساس در‬ ‫رومانی حمله می کردند و درگیری هایی میان ارتش و‬ ‫این گروه ها به وقوع می پیوست‪ .‬زندگی در این کشور به‬ ‫همراه افزایش قیمت ها بسیار سخت شده بود‪ .‬خبرهای‬ ‫دروغین و ش��ایعات در میان مردم گسترش پیدا کرد و‬ ‫برخی اعالم کردند که انقالبیون خائن و مزدور بوده و از‬ ‫سوی گروه های خارجی برای براندازی نظام این کشور‬ ‫حمایت مالی می شده اند‪ .‬بعد از انکه انقالبیون رومانی‬ ‫احساس کردند که معاون دیکتاتور سابق تالش دارد تا‬ ‫انقالبشان را ناکام بگذارند‪ ،‬تظاهرات گسترده ای برگزار‬ ‫کردند‪ .‬معاون دیکتاتور این کش��ور نیز علیه انقالبیون‬ ‫دست به کار ش��د و تعداد زیادی از انها را کشت‪ .‬این‬ ‫نقطه پایان انقالب رومانی بود‪.‬معاون دیکتاتور سابق‬ ‫رومانی که ریاس��ت دوره انتقالی را در دس��ت داشت‬ ‫خود را برای مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫نامزد کرد و برای دو دوره پی در پی با دس��تکاری نتایج‬ ‫انتخابات پیروز شد‪ .‬با بررس��ی انقالب رومانی نتیجه‬ ‫می گیریم که مردم مصر باید نس��بت به انقالبش��ان و‬ ‫محافظت از ان هوشیار باشند‪.‬‬ ‫در حقیقت در برابر انقالبیون مصر تنها دو گزینه‬ ‫وجود دارد و راه سومی پیش رو ندارند؛ نخست انکه‬ ‫همگی از محمد المرسی‪ ،‬نامزد اخوان المسلمین مصر‬ ‫در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری حمایت کنند‬ ‫و وی را نماینده انقالب بدانند یا اینکه به درخواست‬ ‫عبدالمنعم ابوالفت��وح‪ ،‬یکی از نامزده��ای انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری که به دور دوم راه نیافت به میدان‬ ‫التحریر و دیگر میدان های مصر بازگردند‪.‬‬ ‫در هر صورت انتخابات ریاست جمهوری مصر‬ ‫انتخاباتی ش��فاف نبوده و در نتایج ان دستکاری شده‬ ‫است‪ .‬چرا که احمد شفیق که باید براساس قانون پارلمان‬ ‫این کشور از عرصه سیاست کنار گذاشته شود‪ ،‬همچنان‬ ‫در رقابت های ریاست جمهوری حضور دارد و کمیته‬ ‫قضایی انتخابات ریاست جمهوری با زیر پا گذاشتن‬ ‫این قانون به احمد ش��فیق اجازه داد تا نامزد انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ش��ود‪ .‬این مس��اله برای همگان‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پیامدهای حضور شفیق در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫بین الملل‬ ‫خطر رومانیزه شدن‬ ‫مشخص شده که در نتایج انتخابات‪ ،‬به نفع احمد شفیق‬ ‫دست برده شده و وی توانس��ته جایگاه دوم را به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ .‬این دستکاری توسط نیروهای امنیتی‬ ‫در وزارت کش��ور صورت گرفته اس��ت‪ .‬عبدالمنعم‬ ‫ابوالفتوح اع�لام کرد که نماین��دگان نامزدها از برخی‬ ‫مراکز اخذ رای بیرون شده و صندوق های موجود در‬ ‫این مراکز عوض شده اس��ت‪ .‬نگرانی ها درخصوص‬ ‫تقلب در نتایج دور دوم انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫مصر به نفع احمد شفیق همچنان وجود دارد‪ ،‬چرا که‬ ‫شاهد حمایت بی س��ابقه تاجرها و عوامل نظام سابق‬ ‫مصر از احمد ش��فیق با هدف تس��لط بر انقالب مصر‬ ‫هستیم‪ .‬این در حالی است که انقالبیون مصر همچنان‬ ‫درگیر ش��کاف های داخلی و اختالفات خود هستند‪.‬‬ ‫انها باید این اختالفات را کنار بگذارند و از عوامل نظام‬ ‫سابق حمایت نکنند‪.‬‬ ‫نه تنه��ا برخ��ی جریان ه��ای درون کش��ور از‬ ‫احمد ش��فیق حمایت می کنند بلکه برخی کشورها و‬ ‫گروه هایی که از پیروزی انقالب مصر خسارت دیده اند‬ ‫از نخست وزیر دوران حسنی مبارک حمایت می کنند‪.‬‬ ‫محافل اسرائیلی نیز جزو این گروه ها هستند؛ به طوری‬ ‫که اورشلیم پست در گزارش��ی احمد شفیق را مبارک‬ ‫دوم توصیف کرده و نوشت که وی امید اسرائیل برای‬ ‫بازگرداندن مصر به قبل از انقالب این کش��ور است‪.‬‬ ‫برخی می گویند چرا این فرصت را به مردم مصر ندهیم‬ ‫تا خود رئیس جمهورشان را انتخاب کنند؟ انها گویی‬ ‫متوجه نیستند که همین مردم علیه نظام مبارک و احمد‬ ‫شفیق انقالب کرده اند‪.‬‬ ‫در جریان انقالب مصر باید این کشور از وجود‬ ‫عوامل نظام س��ابق از طریق برگزاری دادگاه و اجرای‬ ‫قانون «انزوای سیاسی» پاک ش��ود‪ ،‬چرا که این مساله‬ ‫یکی از درخواست های مردم این کشور به شمار می اید‪،‬‬ ‫اما اعضای شورای عالی نیروهای مسلح مصر نسبت‬ ‫به این مساله کامال بی توجه هستند‪ ،‬به طوری که کشور‬ ‫برای توطئه چینی عوامل نظام س��ابق علیه انقالب رها‬ ‫شده است‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬المحیط‬ ‫‪49‬‬ ‫انتخاب روسیه به عنوان‬ ‫محل برگزاری دور بعدی‬ ‫مذاکرات ایران و گروه ‪5+1‬‬ ‫با توجه به حمایت همیشگی‬ ‫این کشور از حق ایران برای‬ ‫استفاده صلح امیز از انرژی‬ ‫هسته ای را نیز می توان‬ ‫مساله ای دانست که وزنه‬ ‫پیروزی را در طرف ایران‬ ‫سنگین تر کرده است‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫تحریم ‪ -‬مذاکره‬ ‫رویکرد واقعی امریکا به مذاکرات هسته ای چیست؟‬ ‫ترجمه‪ :‬ازاده کشور دوست‬ ‫‪2‬‬ ‫در کن��ار نارضایتی م��ردم امری��کا از وضعیت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬مش��کل بیکاری‪ ،‬ادامه جنگ در افغانستان‪،‬‬ ‫وضعیت مقابله با فعالیت های تروریستی‪ ،‬مداخله در‬ ‫امور سایر کش��ورها و چهره ای که از امریکا در منطقه‬ ‫خاورمیانه تثبیت ش��ده‪ ،‬ش��اید بتوان نح��وه رویکرد‬ ‫واشنگتن به برنامه هسته ای ایران را از مهم ترین عواملی‬ ‫دانست که مخالفت های بس��یاری را در میان مردم این‬ ‫کشور داشته اس��ت تا جایی که نظرس��نجی هایی که‬ ‫‪50‬‬ ‫بالفاصله بعد از موضع گیری های منفی «باراک اوباما»‬ ‫رئیس جمهوری امریکا در قبال فعالیت های هسته ای‬ ‫ایران انجام می شد‪ ،‬همواره حاکی از اختالف نظر شدید‬ ‫مردم و دولت امریکا در برابر این مساله بوده است‪.‬‬ ‫شاید بتوان همین مخالفت مردمی با سیاست های‬ ‫امریکا در قبال مساله هسته ای ایران در استانه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری این کشور را یکی از نقاط چرخش‬ ‫این کشور در قبال مذاکرت هسته ای اخیر‪23 ،‬و ‪ 24‬ماه‬ ‫مه در بغداد دانست؛ مذاکراتی که به گزارش بسیاری از‬ ‫رسانه های غربی ایران در ان با اقتدار و از موضع قدرت‬ ‫حاضر شده بود‪ .‬حتی «دنیس راس» مشاور باراک اوباما‬ ‫در ام��ور خاورمیانه نیز این مذاکرات را بس��یار جدی‬ ‫ارزیابی کرده بود و از تمامی طرف ها خواسته بود از ان‬ ‫بهره برداری صحیحی داشته باشند‪.‬‬ ‫در این دور از گفت وگوها تغییر چندانی در مواضع‬ ‫ایران دیده نمی شد و این کشور مانند مذاکرات قبلی که‬ ‫در استانبول و پیش از ان در ژنو برگزار شده بود‪ ،‬تاکید‬ ‫می کرد از فعالیت های هس��ته ای خود دست نخواهد‬ ‫کشید‪ .‬با این وجود موضع امریکا و برخی کشورهای‬ ‫غربی تا ح��دودی تغییر کرده بود که ب��ه برخی از انها‬ ‫خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫دیپلمات های امریکایی در استانه مذاکرات بغداد‬ ‫در رویکردی که چندان مس��بوق به سابقه نبود‪ ،‬نسبت‬ ‫به موفقیت امیز ب��ودن این مذاکرات اب��راز خوش بینی‬ ‫کردند‪ .‬هر چند برخی تحلیلگ��ران ورود «یوکیا امانو»‬ ‫مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران و مثبت‬ ‫ارزیابی کردن دی��دارش از تهران در اس��تانه مذاکرات‬ ‫بغداد را یکی از دالیل این تغیی��ر موضع می دانند‪ ،‬ولی‬ ‫به نظر می رس��د نقش مس��ائل داخلی امری��کا در این‬ ‫حوزه پررنگ تر باشد‪ .‬با این وجود مسئوالن امریکایی‬ ‫و در راس انها «هی�لاری کلینتون» وزی��ر خارجه این‬ ‫کش��ور این بار نیز تاکید کردند که تصمیمی برای لغو‬ ‫تحریم های علیه ایران نداشته و رویکرد مذاکره – تحریم‬ ‫را دنبال خواهند کرد؛ رویکردی که همواره با انتقاد چین‬ ‫و روسیه رو به رو شده است‪ .‬مقام های روسیه بارها اعالم‬ ‫کرده اند که اعمال تحریم علیه ایران راه به جایی نمی برد‬ ‫و در شرایطی که گفت وگوها در حال انجام است‪ ،‬این‬ ‫مساله روی فضای مذاکرات تاثیر منفی خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫مقام های چین نیز بر ناکارام��دی تحریم ها تاکید کرده‬ ‫و خواستار حل و فصل برنامه هس��ته ای ایران از طریق‬ ‫مسالمت امیز شده اند‪ .‬مقام های پکن با دعوت از تمامی ‬ ‫طرف های حاضر در این گفت وگوها به خویشتنداری‪،‬‬ ‫اعمال تحریم های یکجانبه امریکا علیه ایران در خارج‬ ‫از چارچوب س��ازمان ملل متحد را نوعی نقض قوانین‬ ‫بین المللی ارزیابی کرده بودن��د‪ .‬مخالفت های چین و‬ ‫روسیه با تشدید تحریم ها علیه ایران‪ ،‬رویکردی بوده که‬ ‫همواره وجود داشته‪ ،‬ولی مساله ای که این بار و در استانه‬ ‫مذاکرات بسیار چشمگیر بود‪ ،‬ناتوانی مقام های امریکایی‬ ‫در همراه کردن مسئوالن هندی در کاهش واردات نفت‬ ‫خام از ایران بود‪.‬‬ ‫هر چند امریکایی ها در ظاه��ر‪ ،‬بر موضع خود‬ ‫بین الملل‬ ‫منبع‪ :‬پایگاه خبری پلتیکو‬ ‫دو راهی‬ ‫پیروز انتخابات ریاست جمهوری مصر چه کسی خواهد بود؟‬ ‫عبدالباری العطوان‬ ‫‪3‬‬ ‫مردم مصر باید نامزد اصلح را انتخاب کنند‪ .‬شورای‬ ‫عالی نیروهای مسلح مصر نیز باید به انتخاب مردم احترام‬ ‫بگذارد و از یک گروه خاص یعنی گروه احمد ش��فیق‬ ‫طرفداری نکند‪ .‬نیروهای نظامی الجزایر با نفوذ خود در‬ ‫انتخابات سال ‪ 1991‬و تغییر نتایج تالش کردند تا مانع‬ ‫حضور اکثریت اس�لامگراها در پارلمان شوند‪ .‬بدین‬ ‫ ترتیب الجزایر شاهد کشته شدن بیش از ‪ 200‬هزار تن و‬ ‫عقب ماندگی ‪ 10‬ساله بوده و همچنان از پیامدهای این‬ ‫مساله رنج می برد‪ .‬درگیری های اصلی در جریان روند‬ ‫دموکراتیک برای به دست اوردن راس هرم قدرت در‬ ‫مصر از روز سه شنبه یعنی اعالم نتایج مرحله نخست‬ ‫انتخابات اغاز ش��د‪ .‬به نظر می رسد که میزان مشارکت‬ ‫مردم در مرحله دوم انتخابات به اوج خود برسد؛ چرا که‬ ‫ش��اهد رقابت میان یک نامزد وابسته به نظام گذشته و‬ ‫نامزد اسالمگرا هستیم‪ .‬نمی دانیم که چگونه احمد شفیق‬ ‫توانست خود را به صفوف نخست نامزدهای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری برساند‪ ،‬به طوری که جایگاه دوم را به‬ ‫خود اختصاص دهد‪.‬‬ ‫این در حالی است که عمرو موسی‪ ،‬دبیرکل سابق‬ ‫اتحادیه عرب به جایگاه پنجم ن��زول کرد‪ .‬نمی توانیم‬ ‫به ط��ور حتم بگوییم که س��ازوکاری برای بازس��ازی‬ ‫عوامل نظام سابق به صورت مخفیانه عمل می کرده تا‬ ‫مانع رسیدن اسالمگراها به پست های کلیدی در کشور‬ ‫شود‪ ،‬اما می توانیم بگوییم که اتاق فکر مخفیانه ای برای‬ ‫طرح ریزی سیاست ها و رهبری کردن تبلیغات انتخاباتی‬ ‫احمد شفیق با هدف رساندن وی به مرحله دوم انتخابات‬ ‫مصر فعالیت می کرده و بعید نیس��ت که عمر سلیمان‪،‬‬ ‫رئیس سازمان اطالعات دوره حسنی مبارک یکی از افراد‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫برای ادام��ه تحریم ها علی��ه ایران تاکید ک��رده بودند‪،‬‬ ‫این مس��اله و نگرانی هایی ک��ه از پیامدهای ان وجود‬ ‫داشت باعث ش��د در دور جدید مذاکرات تا حدودی‬ ‫خلع س�لاح ش��وند‪ .‬برخی گزارش ها نی��ز حاکی از‬ ‫ان اس��ت که تحریم واردات نفت خام ایران توس��ط‬ ‫اتحادیه اروپا کاهش عرضه و افزایش نسبی قیمت این‬ ‫فراورده ها در کشورهای غربی را به دنبال داشته است؛‬ ‫مساله ای که پافشاری روی ان شاید در استانه انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری امریکا و در ش��رایط نابس��امانی‬ ‫اقتصادی چندان خوشایند اوباما و هم پیمانانش نباشد‪.‬‬ ‫مساله دیگری که شاید بتوان ان را نیز از منظر اقتصادی‬ ‫بررس��ی کرد‪ ،‬مخالفت امریکایی ها ب��ا ادامه حمایت‬ ‫بی چون و چرای واشنگتن از اس��رائیل در برابر ایران‬ ‫است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬شهروندانی که خود از مشکالت‬ ‫ش��دید اقتصادی رنج می برند‪ ،‬تمایلی ندارند بودجه‬ ‫کشورشان صرف حمایت از دولتی دیگر شود‪ .‬نتایج‬ ‫نظرسنجی هایی که در اس��تانه مذاکرات بغداد انجام‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬حاکی از ان بود که اکثریت قریب به اتفاق‬ ‫شهروندان امریکایی با حمایت کشورشان از اسرائیل‬ ‫در برابر فعالیت های هسته ای ایران و به راه افتادن جنگ‬ ‫سوم در خاورمیانه به شدت مخالف هستند‪ .‬این مساله‬ ‫نیز باعث ش��ده بود امریکا در دور جدی��د مذاکرات‬ ‫هس��ته ای‪ ،‬اندکی دس��ت و پای خود را جمع کند‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر‪ ،‬ای��ن اوباما بود ک��ه در جریان برگزاری‬ ‫گفت وگوهای بغداد به دنبال کسب اعتبار بود تا به نوعی‬ ‫بتواند جای پای خود را در کاخ سفید محکم کند‪ .‬مساله‬ ‫جدیدی که می توان در ارتباط با مذاکرات بغداد و نحوه‬ ‫موضع گیری برخی کشورهای غربی به ان اشاره کرد‪،‬‬ ‫روی کار امدن دو رهبر جدید در کش��ورهای حاضر‬ ‫در گروه ‪ 5+1‬بود؛ «والدیمیر پوتین» رئیس جمهوری‬ ‫روس��یه و «فرانس��وا اوالند» رئیس جمهوری فرانسه‪.‬‬ ‫واضح است که رهبران این کشورها با توجه به اهمیت‬ ‫بین المللی مس��اله هس��ته ای ایران‪ ،‬تمایلی نداشتند با‬ ‫موضع گیری منفی و به عنوان مثال تهدید ایران‪ ،‬در یکی‬ ‫از نخستین رویکردهای مهم دیپلماتیک خود‪ ،‬تصویری‬ ‫منفی از خود در اذهان مردم ترسیم کنند‪ .‬با توجه به عدم‬ ‫شرکت والدیمیر پوتین در نشست گروه هشت‪ ،‬شاید‬ ‫نشست بغداد را بتوان نخستین تقابل دیپلماتیک مسکو‬ ‫و واشنگتن بعد از روی کار امدن مجدد پوتین دانست‪.‬‬ ‫در این نشست هر کدام از طرف ها بسته پیشنهادی‬ ‫خ��ود را ارائه کردن��د و تحلیلگران با اش��اره به اینکه‬ ‫مقام های ای��ران در هم��ان زمان برگزاری نشس��ت‪،‬‬ ‫بس��ته پیش��نهادی غرب را با نامتوازن ارزیابی کردن‬ ‫ان رد کردند‪ ،‬این مس��اله را گواه دیگ��ری بر ناکارامد‬ ‫بودن اعمال تحریم علیه این کش��ور می دانند و تاکید‬ ‫می کنند ایران در شرایطی نبود که به دلیل متحمل شدن‬ ‫دشواری های اقتصادی‪ ،‬ناگزیر به پذیرش هر پیشنهادی‬ ‫باشد که توسط غرب ارائه می ش��ود‪ .‬انتخاب روسیه‬ ‫به عنوان محل برگزاری دور بع��دی مذاکرات ایران و‬ ‫گروه ‪ 5+1‬با توجه به حمایت همیش��گی این کشور‬ ‫از حق ایران برای استفاده صلح امیز از انرژی هسته ای‬ ‫را نیز می توان مساله ای دانست که وزنه پیروزی را در‬ ‫طرف ایران سنگین تر کرده اس��ت‪.‬تمامی این مسائل‬ ‫نشان می دهد که ایران در مذاکره با گروه ‪ 5+1‬در بغداد‪،‬‬ ‫در جایگاهی باالتر از سایر کشورهای شرکت کننده در‬ ‫این مذاکرات قرار داشت و به عبارت دیگر کارت های‬ ‫بازی عموما در اختیار این کش��ور بود‪ .‬در هر حال دور‬ ‫بعدی مذاکرات که قرار اس��ت در ماه جاری میالدی‬ ‫برگزار شود‪ ،‬قواعد برگزاری این بازی را تا حد زیادی‬ ‫مشخص خواهد کرد‪g .‬‬ ‫شرکت کننده در این اتاق فکر باشد‪ .‬عمر سلیمان از روند‬ ‫انتخابات مصر و مش��ارکت در این انتخابات دور نبوده‬ ‫است‪ ،‬بلکه عقب نشینی وی از نامزدی در این انتخابات‬ ‫نیز برنامه ریزی شده بود‪ ،‬به طوری که وی سه روز قبل‬ ‫از اغاز رای گیری در مصر همگان را به کودتای نظامی‬ ‫در صورت پیروزی نامزد اس�لامگراها در رقابت های‬ ‫انتخاباتی تهدید کرده بود‪.‬مردم مصر بار دیگر همگان‬ ‫را شگفت زده کردند‪ ،‬چرا که با نظم و ترتیب خاصی در‬ ‫صف های طوالنی به مدت چندین ساعت برای انداختن‬ ‫رای خ��ود در صندوق ه��ای اخذ رای ایس��تادند‪ .‬این‬ ‫درحالی بود که گرمای شدید در استان های مختلف این‬ ‫کشور مانع مشارکت انها در روند انتخاباتی نشد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر مصر تغییر کرده و می بینیم که عامه مردم به ویژه‬ ‫جوانان این کشور خواهان ان هستند که این تغییر‪ ،‬کشور‬ ‫را به سمت پیشرفت رهبری کند و بار دیگر حاکمیت‬ ‫و کرامت خود را که از مهم ترین اهداف انقالب است‬ ‫به دست اورند‪.‬‬ ‫مطمئنا م��ردم مصر ب��ا حض��ور در مرحله دوم‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری نامزدی را انتخاب خواهند‬ ‫کرد که برای کشورشان سودمندتر باشد‪ ،‬نه برای امریکا‬ ‫یا اسرائیل‪ .‬انچه ما را نگران کرده سخنان عمر سلیمان‬ ‫است که طی ان تاکید کرده رئیس جمهوری اینده مصر‬ ‫نباید اسالمگرا باشد و اگر چنین اتفاقی بیفتد ممکن است‬ ‫کودتای نظامی در کشور رخ دهد‪.‬‬ ‫این تهدید نشان می دهد که عمر سلیمان همچنان در‬ ‫اتاق فکر بازسازی عوامل نظام سابق از طریق انتخابات‪،‬‬ ‫حضور دارد‪ ،‬اما مردم مصر که نظام حسنی مبارک را کمتر‬ ‫از ‪ 20‬روز س��اقط کردند از چنی��ن تهدیداتی نخواهند‬ ‫ ترسید‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬روزنامه فرامنطقه ای القدس العربی‬ ‫‪51‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ 1‬دوئل سیاسی‬ ‫عراق‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫اعالم جمع اوری ‪ 176‬امضا علیه نخس��ت وزیر‬ ‫عراق و درخواس��ت مالک��ی برای بررس��ی صحت‬ ‫انها‪ ،‬در کنار سفر قریب الوقوع معاون باراک اوباما به‬ ‫بغداد نش��ان می دهد ابرهای بحران زا هنوز از اسمان‬ ‫عراق کنار نرفته و تنش های سیاس��ی تش��دید ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬رس��انه های عراق گزارش داده بودند مقتدی‬ ‫صدر ‪ 13‬خرداد(دوم ژوئن) ق��ول داده بود از برخی‬ ‫پس��ت ها به نفع ائتالف نوری المالک��ی در صورت‬ ‫سلب اعتماد از وی چشم پوشی کند‪ ،‬اما به گفته صدر‪،‬‬ ‫جایگزین وی قطعا از ائتالف مل��ی خواهد بود‪ .‬این‬ ‫درخواس��ت س��اعاتی پس از ادعای «اثیل النجیفی»‬ ‫استاندار نینوی در ‪ 31‬مه مطرح می شود مبنی بر اینکه‬ ‫تعداد نمایندگانی که بیانیه س��لب اعتماد از مالکی را‬ ‫امضا کرده اند‪ ،‬از حد نصاب قانونی مطلوب فراتر رفته‬ ‫است‪ .‬این ادعا با واکنش ش��دید ائتالف دولت قانون‬ ‫روبه رو شد و «محمد الصیهود» از اعضای این ائتالف‪،‬‬ ‫سخنان استاندار نینوی(اکثریت سنی نشین) را یاداور‬ ‫«دیکتاتوری صدام» دانست و تاکید کرد پروژه سلب‬ ‫اعتماد از مالک��ی را برخی کش��ورهای منطقه ای (در‬ ‫اشاره به عربستان و برخی کش��ورهای عربی دیگر)‬ ‫طراحی و هزینه های مالی ان را تامین کرده اند‪ .‬با این‬ ‫حال‪ ،‬جریان صدر به رهبری مقتدی صدر اعالم کرد‬ ‫جالل طالبانی‪ ،‬رئیس جمهوری ع��راق‪ ،‬امضاهایی از‬ ‫گروه های سیاسی برای سلب اعتماد از نوری المالکی‬ ‫نخست وزیر عراق دریافت کرده است و تعداد امضاها‬ ‫به ‪ 176‬امضا رسیده است‪ .‬از سوی دیگر یک منبع در‬ ‫ریاست جمهوری عراق هم اعالم کرد طالبانی از مدیر‬ ‫دفترش خواسته امضاها را بررس��ی کند و از صحت‬ ‫ان مطمئن ش��ود‪ .‬در واکنش به ای��ن اقدامات‪ ،‬نوری‬ ‫المالکی نخست وزیر عراق روز دوشنبه ‪ 15‬خرداد از‬ ‫جالل طالبانی‪ ،‬رئیس جمهوری این کش��ور خواست‬ ‫امضاهای جمع اوری شده برای سلب اعتماد از وی را‬ ‫به اداره تحقیقات جنایی تحویل دهد تا از صحت ان‬ ‫اطمینان حاصل شود‪ .‬مالکی تصریح کرده است تالش‬ ‫برخی طرف ها برای سوءاستفاده از روند دموکراتیک‬ ‫در جهت اهداف سیاسی خاص‪ ،‬نگرانی هایی را درباره‬ ‫احتمال به خطر افتادن اصل دموکراسی به وجود اورده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در این زمینه س��ایت الس��ومریه نوشته است که‬ ‫عراق ش��اهد بحران سیاسی اس��ت که برخی ناظران‬ ‫تاکید می کنند این بحران در س��ایه افزایش اختالفات‬ ‫میان گروه های سیاس��ی پس از تبدیل اختالف میان‬ ‫العراقیه و دولت قانون به اختالف این ائتالف با ائتالف‬ ‫کردس��تان عراق و جریان صدر و دیگر گروه ها‪ ،‬روز‬ ‫به روز تش��دید می ش��ود‪ .‬از س��وی دیگر فراکسیون‬ ‫مستقل ها به رهبری حسین الشهرستانی‪ ،‬حمایت خود‬ ‫را از نوری المالکی اعالم و دریافت پیشنهاد در مقابل‬ ‫موافقت با سلب اعتماد از وی را تکذیب کرد و هدف‬ ‫از پخش چنین ش��ایعاتی را مخدوش ک��ردن وجهه‬ ‫ائتالف دولت قانون دانس��ت که فراکسیون مستقل ها‬ ‫از گروه های اساسی تشکیل دهنده ان است‪ .‬همچنین‬ ‫مقتدی صدر رهبر جریان صدر روز دوشنبه‪ ،‬چهارم‬ ‫ژوئن(‪ 15‬خرداد) از موضع نوری المالکی در مخالفت‬ ‫با اجرای سیس��تم فدرالی در جنوب تشکر کرد‪ ،‬اما از‬ ‫وی خواس��ت به «خاطر ملت و ش��رکا» از مقام خود‬ ‫کناره گیری کند‪.‬‬ ‫اما ایت اهلل کاظم الحس��ینی الحائ��ری از علمای‬ ‫برجس��ته عراقی‪ ،‬در فتوای��ی دادن رای ب��ه الئیک های‬ ‫ش��رکت کننده در رون��د سیاس��ی را حرام اع�لام کرد‪.‬‬ ‫ای��ن فت��وا دو روز پس از درخواس��ت مقت��دی صدر‬ ‫(اول ژوئن) برای انجام همه پرس��ی مردمی برای سلب‬ ‫اعتماد از نوری المالکی اعالم شد‪ .‬مقتدی صدر گفته بود‬ ‫همهطرف هایسیاسیومردمی بایددرهمه پرسیشرکت‬ ‫کنند و جایگزین مالکی در صورت سلب اعتماد از وی‪،‬‬ ‫صرفا از ائتالف ملی خواهد بود و همه گروه های سیاسی‬ ‫یالمالکی‪،‬‬ ‫بهانمعتقدهستند‪.‬درراستایاینتحوالتنور ‬ ‫نخس��ت وزیر عراق تصریح کرده اس��ت تالش برخی‬ ‫طرف ها برای سوءاستفاده از روند دموکراتیک در جهت‬ ‫اهداف سیاسی خاص‪ ،‬نگرانی هایی را درباره احتمال به‬ ‫خطر افتادن اصل دموکراسی به وجود اورده است‪ .‬مالکی‬ ‫هشدار داده است چنین اقداماتی ممکن است خطراتی‬ ‫برای اصل روند دموکراس��ی داشته باشد و دستگاه های‬ ‫ذی ربط باید تمام کسانی را که اثبات شود در روند جعل‬ ‫امضا یا تهدید ه��ر یک از نمایندگان ی��ا انجام اقدامات‬ ‫غیرقانونی دس��ت دارند‪ ،‬به عدالت بسپارند تا سالمت‬ ‫روند دموکراسی حفظ ش��ود‪ .‬در نهایت می توان گفت‬ ‫تالش برخی جریان های سیاسی عراق برای استیضاح‬ ‫دولت نوری المالکی فضای پر تنشی بر عرصه سیاسی‬ ‫اینکشورچیرهساختهاست‪.‬تشدیداختالفمیانجریان‬ ‫صدر و دولت نوری المالکی فضای سیاسی التهاب امیزی‬ ‫را در عراق ایجاد کرده که اگر رهبران طیف های سیاسی‬ ‫عراق به یک راه حل مسالمت امیزی برای مهار این بحران‬ ‫سیاسی نرسند اوضاع این کش��ور وارد مرحله غیر قابل‬ ‫کنترلی خواهد شد‪g.‬‬ ‫‪ 2‬اعتراضات بی موقع‬ ‫‪ 3‬امریکا به دنبال هند‬ ‫‪ 4‬دیدار بزرگان‬ ‫اعتراض م��ردم اوکراین به پیش��نهاد تغییر زبان‬ ‫رسمی کشورش��ان به دنبال درگیری میان معترضان و‬ ‫پلیس ضد شورش به خشونت کشیده شد‪.‬‬ ‫در حالی ک��ه این کش��ور در اس��تانه برگزاری‬ ‫مسابقات فوتبال جام ملت های اروپاست‪ ،‬شهروندان‬ ‫اوکراینی ب��ا تجمع در خیابان ه��ای پایتخت اعتراض‬ ‫خود را نس��بت به طرح تغییر زبان رسمی کشورشان‬ ‫نشان دادند‪g .‬‬ ‫لئون پانه تا‪ ،‬وزیر دفاع امریکا طی س��فری که به‬ ‫هند داشت در دهلی نو با نخست وزیر هند دیدار کرد‪.‬‬ ‫پانه تا در گفت وگو با مانموهان سینگ‪ ،‬بر اهمیت روابط‬ ‫دهلی نو با جامعه بین المللی تاکید کرد‪ .‬وی در این دیدار‬ ‫به بحث و گفت وگو درباره نقش امنیتی هند در منطقه و‬ ‫استراتژی جدید واشنگتن پرداخت‪ .‬بر اساس استراتژی‬ ‫ی امنیتی‬ ‫امنیتی جدید امریکا‪ ،‬واشنگتن به دنبال همکار ‬ ‫عمیق تر با هند است‪g .‬‬ ‫والدیمیر پوتین در جریان سفرش به چین تقویت‬ ‫روابط دوجانبه با این کشور را به ویژه در مورد مساله‬ ‫سوریه بررسی کرد‪.‬‬ ‫والدیمی��ر پوتی��ن‪ ،‬رئیس جمهوری روس��یه با‬ ‫هوجین تائ��و‪ ،‬رئیس جمهوری چی��ن در پکن دیدار‬ ‫کرد‪ .‬دو طرف در خصوص مساله سوریه اعالم کردند‬ ‫حامی طرح صلح کوفی عنان‪ ،‬فرس��تاده سازمان ملل‬ ‫هستند‪g .‬‬ ‫اوکراین‬ ‫‪52‬‬ ‫امریکا‬ ‫روسیه‬ ‫‪ 6‬نقشه راه انتخاباتی‬ ‫‪ 5‬دیدار پوتین با رهبران اروپایی‬ ‫امریکا‬ ‫روسیه‬ ‫‪ 7‬از قاهره تا بیت المقدس‬ ‫مطبوعات جهان‬ ‫ی قدیم��ی ‪ :‬روزنام��ه نیویورک تایمز در‬ ‫درگی��ر ‬ ‫تاریخ چهارش��نبه ‪ ۱۰‬خرداد در گزارش��ی اورده است‪:‬‬ ‫«احمد شفیق‪ ،‬نخس��ت وزیر دوران ریاست جمهوری‬ ‫حس��نی مبارک اعالم کرده از اینکه مبارک را یک «اسوه»‬ ‫خوانده هرگز پش��یمان نشده اس��ت‪ .‬چنین ابراز نظری‬ ‫نشان دهنده پشت گرمی شفیق به حمایت برخی جناح ها‬ ‫درمصراست‪.‬پیروزیاحمدشفیقمی تواندویرابه عنوان‬ ‫برندهنخستینانتخاباتازاددرمصرمطرحسازد؛انتخاباتی‬ ‫که اینده مصر را رقم خواهد زد‪ ».‬در ادامه این گزارش امده‪:‬‬ ‫«کاندیداتوریشفیقدرانتخاباتریاست جمهوریباعث‬ ‫ایجادواهمهمیاناسالمگرایانشده است‪».‬انهابیماندارند‬ ‫ی در صورت پیروزی شفیق‬ ‫که احتمال گسترش بی قانون ‬ ‫وجوددارد‪.‬اینواهمه هاهمانندچسبیعملکردهوباعث‬ ‫در کنار هم جمع شدن ائتالف محافظه کاران شده است‪.‬‬ ‫شفیق در مقابل با متهم کردن رقبایش اعالم کرده؛ «مشکل‬ ‫این است که ما نمی خواهیم امنیت داشته باشیم چرا که‬ ‫می خواهیمشبه نظامیاندرکشورمانحضورداشتهباشند‪،‬‬ ‫چراکهمامی خواهیممصررابهلبنانتغییردهیم! »نیویورک‬ ‫تایمزمی نویسد‪«:‬ارزیابیشانسپیروزیشفیقدردوردوم‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریمصردشواراستچراکهمیزان‬ ‫محبوبیت و عملی بودن سیاست اسالمگرایان و رویکرد‬ ‫سیاسی اخوان المسلمین چندان مشخص نیست‪ .‬با این‬ ‫همهبرای پیش بینی اینکه نتیجه انتخابات درمصر چگونه‬ ‫خواهد بود هنوز زود است‪ ».‬در پایان این گزارش امده‪« :‬در‬ ‫دور دوم انتخابات ریاست جمهوری مصر شفیق به دنبال‬ ‫استفاده از فرصت است‪ ،‬اما منتقدان می گویند انقالبی که‬ ‫شفیق از ان سخن می گوید هرگز اتفاق نیفتاده است‪ .‬یک‬ ‫دههپیشازسقوطحکومتحسنیمبارک‪،‬شفیقبه عنوان‬ ‫یکی از جایگزین های بالقوه وی در نظر گرفته می شد که‬ ‫از سوی ارتش دولت خودکامه مصر مورد حمایت قرار‬ ‫به امریکا اعتماد نکنید‪ :‬پایگاه اینترنتی میدل ایست‬ ‫انالیندرتاریخسه شنبه‪ ۹‬خرداددرگزارشیبا عنوان«هرگز‬ ‫به دولت امریکا اعتماد نکنید» اورده است‪« :‬این حقیقت‬ ‫که امریکایی ها از بس��یاری از دیکتاتورهای سابق پیش‬ ‫از سرکوبی رژیم هایشان حمایت کرده بودند‪ ،‬بر همگان‬ ‫اشکار است‪ .‬در حال حاضر کشورهای عربی مورد هدف‬ ‫این تاکتیک که سال هاست مورد استفاده امریکاست‪ ،‬قرار‬ ‫گرفته اند‪ .‬تظاهرات علیه دیکتاتورهایی که پیشتر مورد‬ ‫حمایت امریکایی ها بودند‪ ،‬در بس��یاری از کش��ورهای‬ ‫عربی اغاز شده و ناامنی و بی ثباتی را با خود به همراه داشته‬ ‫است‪ ».‬در ادامه این گزارش امده‪« :‬اگر نگاهی به کتاب های‬ ‫تاریخیبیندازیم‪،‬نمونه هایبسیاریازخیانتکاریامریکا‬ ‫قابل مش��اهده اس��ت‪ .‬مانوئل نوریگا‪ ،‬رئیس جمهوری‬ ‫اس��بق پاناما که در اصل به عنوان یک جاسوس سازمان‬ ‫اطالعات مرکزی امریکا(سیا) مشغول به کار بود‪ ،‬بعدها‬ ‫از س��وی واش��نگتن به قاچاق مواد مخدر متهم شد و در‬ ‫حال حاضر در حال س��پری کردن دوره محکومیت ‪20‬‬ ‫ساله اش در زندانی در پاناماس��ت‪ ».‬در این گزارش اشاره‬ ‫شده‪ :‬تحوالت خاورمیانه در بسیاری از کشورهای منطقه‬ ‫باعث شد حکومت بسیاری از سران عرب نظیر حسنی‬ ‫مبارک‪ ،‬رئیس جمهوری مصر‪ ،‬زین العابدین بن علی رهبر‬ ‫تونس‪ ،‬علی عبداهلل صالح رئیس جمهوری سابق مصر و‬ ‫معمر قذافی‪ ،‬دیکتاتور لیبیایی سقوط کند‪.‬حسنی مبارک‬ ‫که در دوران ریاس��ت جمهوری خود از س��وی امریکا‬ ‫مورد حمایت قرار داش��ت‪ ،‬پس از انقالب بزرگی که در‬ ‫مصر شکل گرفت‪ ،‬در ‪ 11‬فوریه س��ال ‪ 2011‬مجبور به‬ ‫کناره گیری از سمتش شد‪ ».‬در پایان این گزارش امده‪« :‬این‬ ‫بین الملل‬ ‫داشت‪ .‬در عین حال وی با اشاره به عمر سلیمان‪ ،‬رئیس‬ ‫سابقتشکیالتجاسوسیمصراظهارداشتکهاینمساله‬ ‫محتملاستکهازتجربیاتعمرسلیماندرهرچهکهالزم‬ ‫باشد استفاده شود و هیچ دلیلی برای عدم استفاده از وی‬ ‫وجود ندارد‪ ».‬وی همچنین فعاالنی را که برای انقالب دوم‬ ‫به خیابان ها می روند‪ ،‬مورد تمسخر قرار داد‪.‬‬ ‫احتمال وجود دارد که کشور عربی بعدی که مورد هدف‬ ‫سیاست هایدوگانهامریکاقرارخواهدگرفت‪،‬کشوریبا‬ ‫منابعنفتیعظیمباشد‪.‬اقتصادجهانیواقتصادامریکابه طور‬ ‫خاصبهشدتتحتتاثیرنفتقرارداردوامریکابه عنوان‬ ‫بزرگترین واردکننده طالی س��یاه جهان همواره به دنبال‬ ‫دستیابی به منابع طبیعی سایر کشورهای جهان بوده است‪.‬‬ ‫واشنگتن در دستیابی به این منابع طبیعی همواره از یک‬ ‫سیاست خاص پیروی کرده است؛ حمایت از رژیم های‬ ‫خودکامهوقطعحمایتبهمحضدستیابیبهاهداف‪».‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫رهبران اتحادیه اروپا روز دوشنبه هفته گذشته در روسیه با رئیس جمهور جدید این کشور دیدار و گفت وگو کردند که‬ ‫موضوعسوریهمهم ترینمحورمذاکراتدوطرفبود‪«.‬هرمانوانرمپوی»رئیسشورایاتحادیهاروپابههمراه«خوزهمانوئل‬ ‫بارسو» رئیس کمیسیون اروپا و «کاترین اشتون» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سن پترزبورگ تالش کردند تا در‬ ‫دیداربا«والدیمیرپوتین»ویرامتقاعدکنندکهحمایتخودراازبشاراسدکاهشدهد‪.‬بر همیناساسنخستیننشستسران‬ ‫اتحادیه اروپا با والدیمیر پوتین بعد از ریاست جمهوری مجددش‪ ،‬تحت تاثیر تحوالت سوریه و با دستور کار همین موضوع‬ ‫برگزار شد‪ .‬رئیس اتحادیه اروپا در دیدار با والدیمیر پوتین در سن پترزبورگ تاکید کرد که هیچ جایگزینی برای طرح فرستاده‬ ‫ویژه سازمان ملل به سوریه وجود ندارد‪ .‬هرمان وان رمپوی‪ ،‬رئیس شورای اروپا در کنفرانسی مطبوعاتی با اشاره به اشتراک‬ ‫دیدگاه دو طرف در این باره‪ ،‬با اعالم حمایت از ناظران بین المللی مستقر در سوریه‪ ،‬تاکید کرد که با وجود ارزیابی های متفاوت‬ ‫اروپاوروسیهدربارهاینبحران‪،‬هردوطرفدربارهفراهماوردنامکاناتوزمینه هایبهتربرایتوقفخشونت هاوجلوگیری‬ ‫از جنگ داخلی در این کشور و دستیابی به راه حلی مسالمت امیز اتفاق نظر دارند‪.‬‬ ‫اما پوتین در جریان دیدارش با انگال مرکل‪ ،‬صدر اعظم المان و فرانسوا اوالند‪ ،‬رئیس جمهور فرانسه تاکید کرد که نه تنها‬ ‫نیروهایحکومتی‪،‬بلکهمخالفانحکومتسوریهنیزدرخشونت هامقصرند‪.‬درمقابلکاتریناشتون‪،‬رئیسسیاستخارجی‬ ‫اتحادیه اروپا نیز روز یکشنبه گذشته بعد از دیدار با سرگئی الوروف‪ ،‬وزیر خارجه روسیه گفت‪« :‬نقش روسیه برای موفقیت‬ ‫برنامهصلحکوفیعنان(فرستادهسازمانمللدرسوریه)حیاتیاست‪.‬اتحادیهاروپادرنظرداردباهمکاریروسیهتالشکندتا‬ ‫راهیبرایپایانبخشیدنبهخشونت هایافتهوبرنامهصلحراتقویتکند‪ ».‬یکیازمقام هایاتحادیهاروپابهشرطفاشنشدن‬ ‫نامخودبهخبرگزاریرویترزگفت‪« :‬برایماضروریاستتااطمینانحاصلکنیمکهروسیهازنفوذخودکامالاستفادهمی کند‬ ‫تارژیماسدراوادارکندبرنامهصلحرااجرانماید‪».‬اینمقاماتحادیهاروپاافزودهاستکهاقداماتروسیهبراییافتنیکراهحل‬ ‫سیاسیدربحرانسوریهکامالکمک کنندهنبودهاست‪ .‬بهنوشتهرویترزتالش هاییکهتاکنونصورتگرفتهتاوالدیمیرپوتین‪،‬‬ ‫رئیس جمهور روسیه را به تغییر موضع در قبال بحران سوریه وادار کند‪ ،‬ناکام مانده است‪ .‬عالوه بر سوریه‪ ،‬موضوعات دیگری‬ ‫نیز در دیدار پوتین با رهبران اروپامطرح شدکهمسالهسفر شهروندان بدون ویزا وهمچنین داد و ستد میان روسیه وکشورهای‬ ‫اروپایی از ان جمله بود و رئیس جمهور روسیه بر افزایش روابط تجاری کشورش با اروپا تاکید کرد‪g.‬‬ ‫سی ان ان با رویکرد ارای بالقوه الکترال به گمانه زنی‬ ‫درباره انتخابات امریکا پرداخته اس��ت‪ .‬براساس قانون‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری ایاالت متحده هر نامزدی‬ ‫که ‪ 270‬رای الکترال کس��ب کند‪ ،‬می تواند به کاخ سفید‬ ‫راهپیداکند‪.‬ازاین روجنگاصلیبهدستیابینامزدهابهاین‬ ‫تعداد ارای الکترال است‪ .‬براساس نقشه راه سی‪ .‬ان‪ .‬ان که‬ ‫روزدوشنبههفتهگذشتهبرایانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫ایاالت متحده فاش ش��د‪ ،‬باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهوری‬ ‫ایاالت متحده در ‪ 19‬ایال��ت و همچنین محدوده کلمبیا‬ ‫شانس کسب رای بیش��تری دارد‪ .‬براساس این نقشه راه‬ ‫احتمال اینکه اوباما‪ 247‬رای کسب کند بسیار است‪ .‬نامزد‬ ‫جمهوریخواهان نیز براساس این نقشه راه در‪ 24‬ایالت از‬ ‫اوباما پیش است و بالقوه می تواند‪ 206‬رای الکترال کسب‬ ‫کند‪ .‬در این نقشه راه همچنین گرایش هفت ایالت به طور‬ ‫اشکار مشخص نشده است‪ .‬ایاالتی همچون کلورادو با‬ ‫‪ 9‬رای الکترال‪ ،‬فلوریدا ب��ا ‪ 29‬رای‪ ،‬ایووا و نوادا هر کدام‬ ‫با شش رای‪ ،‬نیوهمپشایر با چهار رای الکترال و ویرجینیا‬ ‫با ‪ 13‬رای الکترال در میان این هفت ایالت دیده می شوند‪.‬‬ ‫دراینمیاناما چهارایالتمیشیگان(‪ 16‬رای)‪،‬نیومکزیکو‬ ‫(پنجرای)‪،‬پنسیلوانیا(‪ 20‬رای)وویسکانسین(‪ 10‬رای)به‬ ‫سوی اوباما رئیس جمهور فعلی گرایش دارند‪g.‬‬ ‫تهدید جدید ‪ :‬روزنامه القدس چاپ فلسطین در‬ ‫تاریخ چهارشنبه ‪ ۱۰‬خرداد در تحلیلی تحت عنوان «باال‬ ‫بردن پرچم اسرائیل در مس��جد االقصی تهدیدی است‬ ‫برای بیت المقدس» ضمن اش��اره به اقدام اخیر سربازان‬ ‫رژیم صهیونیستیمبنیبربرافراشتنپرچماینرژیمبرفراز‬ ‫قب هالصخره چنین می نویسد‪« :‬چندی قبلوبراینخستین‬ ‫بار از زمان تشکیل رژیم اشغالگر در سال‪ 1967‬ده ها تن از‬ ‫سربازاناسرائیلیبهشکلرسمیاقدامبهبرافراشتنپرچم‬ ‫اسرائیلدرنزدیکیمسجد االقصیوهمزمانباجشندینی‬ ‫یهودیان کردند‪ ».‬در ادامه این تحلیل امده‪« :‬این اقدام در‬ ‫حقیقتیکهشداروزنگخطربرایمسجداالقصیاست‬ ‫ی است که در چارچوب تالش های پیاپی‬ ‫و به واقع اقدام ‬ ‫مقاماتاسرائیلیبراییهودی سازیقدساشغالیوتقسیم‬ ‫کامل بیت المقدس قرار می گیرد‪ ،‬همانطور که پیش تر نیز‬ ‫یدرمنطقهالخلیلبودیم‪».‬‬ ‫شاهداینمسالهدرحرمابراهیم ‬ ‫این تحلیل در پایان می افزاید‪« :‬برافراشتن پرچم اسرائیل بر‬ ‫فراز بیت المقدس نیز مانند همه اقدامات دیگر اسرائیل به‬ ‫بیانیه هاومحکومیت هایکشورهاوسازمان هاونهادهای‬ ‫عربی و بین المللی منتهی شد‪ ،‬اما چیزی که الزم است این‬ ‫کهاتحادیهعربوسازمان هایهمکاریاسالمیوسازمان‬ ‫مللباهمهموسساتونهادهایوابستهبهخودبسیجشوند‬ ‫تابتوانندخطراتیراکهدرکمیناولینقبلهمسلمانانجهان‬ ‫وسومینمسجدمقدساسالمومحلمعراجپیامبرگرامی‬ ‫ اسالم است‪ ،‬مهار کنند‪g».‬‬ ‫‪53‬‬ ‫پرونده ویژه ‬ ‫علم دینی‬ ‫گفتاری منتشر نشده از عالمه مصباح یزدی‬ ‫در نسبت «علم و دین»‬ ‫مراد از علم دینی‬ ‫و علم غیر دینی‬ ‫چیست؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪54‬‬ ‫چقدر کوتاه نظری است‬ ‫کسانی فکر کنند فلسفه با‬ ‫دین هیچ ارتباطی ندارد یا‬ ‫ضد دین است؛ مخصوصا اگر‬ ‫فلسفه را مجموعه مسائل‬ ‫بدانیم‪ ،‬نه راه حل های خاص‪ .‬در‬ ‫فلسفه چند نظریه وجود دارد و‬ ‫همانگونه که اصالت وجود جزء‬ ‫فلسفه است‪ ،‬اصالت ماهیت هم‬ ‫جزء فلسفه است‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫نوع اول‪ :‬وحدت مسائل‬ ‫علمبرحسبتعریفموردقبول‪،‬مجموعهقضایایی‬ ‫استکهازموضوعومحمولیتشکیلشدهوپاسخیبرای‬ ‫اثبات یا سلب می طلبد‪ .‬هر تالش��ی در این راه‪ ،‬تالشی از‬ ‫سنخ ان علم به شمار می رود؛ فقاهت (در فقه)‪ ،‬تفلسف‬ ‫(درفلسفه)وتحقیقوپژوهشعلمی (درعلوم)‪.‬بینعلمبه‬ ‫این معنای عام و بین دین به معنای دین الهی و صحیح‪ ،‬چه‬ ‫نسبت هاییممکناستباشد؟ایااگراینمسالهمتافیزیکی‬ ‫که«خداهستیانیست»‪،‬عینادرمتنمنابعدینقراربگیرد‪،‬‬ ‫جزء اصول ان دین حساب می شود یا جزء فروع یا جزء‬ ‫نتایجی که از دین گرفته می شود و به هرحال به دین ملحق‬ ‫می شود؟اینسوال‪،‬سوالیعلمی است‪.‬علمبههمانمعنای‬ ‫عامکهشاملفلسفهوریاضیاتهممی شود‪،‬یعنیمجموعه‬ ‫مسائلی که محور خاصی داشته باشد‪ .‬این مسائل می تواند‬ ‫شامل مسائلی مانند مسائل منطقی و ریاضی هم باشد که‬ ‫فقطباروشتحلیلعقلیقابلاثباتاست؛نهروش ترکیبی‬ ‫وتجربی‪.‬ولیبراساسگرایشپوزیتویستی‪،‬اینهاجزوعلم‬ ‫نیست چرا‬که علم به معنای پوزیتویستی ان‪ ،‬فقط با متد‬ ‫تجربیقابلاثباتاست‪.‬مطابقاینگرایش‪،‬اینگونهمسائل‪،‬‬ ‫نالج (‪ )knowledge‬و جزء معارف هست؛ اما انها‬را جزء‬ ‫علم محسوب نمی کنند‪ .‬پوزیتویس��ت ها در ریاضیات‪،‬‬ ‫حساب و جبر خیلی گیر می کنند و نمی دانند چه بگویند‪.‬‬ ‫معموال اینها را برمی گردانند به توتولوژی و می گویند اصال‬ ‫علمنیست؛ولیفوقعلماست‪.‬‬ ‫بههرحال‪،‬علمبهمعنایمجموعهمسائلحولمحور‬ ‫خاص و دین به معنای یک سلسله عقاید حق‪ ،‬ارزش های‬ ‫صحیحواحکامالهیچهرابطه ایمی توانندبایکدیگرداشته‬ ‫باشند؟یکیازروابطایناستکهیک‪،‬چندیاهمهمسائلی‬ ‫کهدریکعلممطرحمی شودعینادرمنابعدینیهممطرح‬ ‫شدهباشد‪.‬طبقیکیازفرض هایگذشتهمی توانگفتکه‬ ‫این مسائل یک علم است که هم در منابع دینی مطرح شده‬ ‫وبامتدوحیانیاثباتمی شودوهمدرکتبفلسفیمطرح‬ ‫نوع دوم‪ :‬روش اثبات مسائل‬ ‫نوع دیگر رابطه علم و دین این است که یک سلسله‬ ‫مسائلی را با محور واحد انتخاب کنیم که اصال از راه عقل‬ ‫یا تجربه حسی قابل اثبات نباشد؛ بلکه راه اثبات انها فقط‬ ‫وحی یا چیزی که منتهی به وحی می شود‪ ،‬باشد‪ .‬مثل این‬ ‫مساله در فقه که «نماز صبح دو رکعت است»؛ مجموعه‬ ‫چنینمسائلیرامی توانعبادت شناسینامنهاد‪.‬چگونهاین‬ ‫همهعلم هایجدیدمانندغده شناسی‪،‬میکروب شناسیو‪...‬‬ ‫علماست‪،‬ولیعبادت شناسینتواندعلمباشد؟روشاثبات‬ ‫اینگونه مسائل چیست؟ نماز چند رکعت است؟ ارکانش‬ ‫چیست؟ واجبات‪ ،‬مس��تحبات و مکروهاتش چیست؟‬ ‫می توان س��ایر عبادت ها را هم به ان ضمیمه کرد و علمی‬ ‫ به نام علم عبادت شناسی ارائه داد که زیرمجموعه علم فقه‬ ‫به معنای عام باشد‪ .‬این مسائل اصال از راه دیگر قابل اثبات‬ ‫نیست‪ .‬نه هیچ برهان عقلی دارد که نماز صبح را باید دو‬ ‫رکعتخواندونهدرهیچازمایشگاهیمی شوداینرااثبات‬ ‫کردکهنمازصبحبایددورکعتباشد‪.‬اثباتاینمسالهفقط‬ ‫با استناد به وحی است که به پیغمبر اکرم (ص) شده و ائمه‬ ‫اطهار (علیهم السالم) ان را بیان کرده اند و برای ما نقل شده‬ ‫است‪.‬یعنیاینعلم‪،‬ازعلومی استکهبامتدتاریخینقلی‬ ‫اثباتمی شودومنابعانهمفقطمنابعوحیانیاست‪.‬اینچه‬ ‫علمی است؟این‪،‬متندیناستوازاینرو‪،‬علمدینیاست‬ ‫علم ُهوالدّین‪،‬جز ٌءم ِ َنالدین‪.‬اگربهلحاظمتعلقاین‬ ‫یعنی ٌ‬ ‫علم‪،‬یعنیقضیهمنهایتصدیقانرادرنظربگیریم‪،‬بهیک‬ ‫معناجزئیازدینحسابمی شود‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬وجه دوم برای تفسیر علم دینی این است‬ ‫که علم دینی به معنای چیزی است که اصال در غیر دین‬ ‫وجود ندارد و سوالش فقط در دین و با منابع دینی پاسخ‬ ‫ی که از این قبیل‬ ‫داده می شود‪ .‬بر اساس این اصطالح‪ ،‬علوم ‬ ‫نیست‪ ،‬علوم غیر دینی هستند؛ هر چند ادبیات و صرف و‬ ‫نحوعربیباشدکههمهماانهاراجزوعلومدینیبهحساب‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫باید توجه داشته باشیم کاربردهای واژگان را از هم‬ ‫تفکیک کنیم تا در بحث‪ ،‬مغالطه پیش نیاید‪ .‬بعد از اینکه‬ ‫دو واژه علم و دین را درس��ت تحلیل کنیم و معانی اش را‬ ‫درست بشناسیم‪ ،‬انگاه این سوال مطرح می شود که این دو‬ ‫چهارتباطیباهمدارند؟اگرواژ هترکیبی«علمدینی»رابهکار‬ ‫بردیم‪،‬بهچهمعنامی تواندباشد؟‬ ‫علم دینی یک ترکیب وصفی است و گاه به صورت‬ ‫فالیه‬ ‫ ترکیباضافی‪-‬علمدین‪-‬وبهصورتمضافومضا ‬ ‫به کار برده می ش��ود‪ .‬در ترکیب وصفی علم دینی‪« ،‬دینی»‬ ‫صفتی برای علم است‪ .‬اگر قید توضیحی نباشد که البته‬ ‫اینطورتلقینمی شودکهقیدتوضیحیاست‪،‬قیداحترازی‬ ‫خواهد بود‪ .‬یعنی وقتی می گوییم علم دینی‪ ،‬انچه در ذهن‬ ‫شنوندهمی اید‪،‬ایناستکهعلم‪،‬گاهیدینیاستوگاهی‬ ‫غیردینی‪ .‬از این رو‪ ،‬می خواهی��م ببینیم علم دینی با علم‬ ‫غیردینیچهفرقیدارد‪.‬‬ ‫ی دینی است‪ ،‬در واقع قید دینی‪،‬‬ ‫اما اگر گفتیم هر علم ‬ ‫قیدی توضیحی خواهد بود‪ .‬همانطور که می دانید گاهی ‬ ‫ترکیبات وصفی ‪ ،‬ترکیبات توضیحی هستند‪ ،‬یعنی فقط‬ ‫برایایناستکهشنوندهبتواندنیتگویندهرابهتربفهمد؛‬ ‫وگرنه بدون وصف هم همان معنا اراده می ش��ود‪ .‬مانند‬ ‫«انسان بشری» که انسان یعنی همان بشر یا مانند اوصافی‬ ‫که جزء ماهیت موصوف باشند مانند «انسان دو پا»‪ .‬روشن‬ ‫اس��ت که قید در اینجا‪ ،‬قید توضیحی است چرا‬که همه‬ ‫انسان هادوپاهستند؛البتهنبایددرمثالمناقشهشود‪.‬‬ ‫بههرحالقید‪،‬گاهیقیدتوضیحیووصفیاستکه‬ ‫فقطموصوفراروشنمی کندوگاهیقید‪،‬احترازیاست‪،‬‬ ‫یعنی این قید‪ ،‬یک قسم را خارج می کند‪ .‬مانند «علم دینی»‬ ‫درمقابل«علمغیردینی»‬؛بهاینمعناکهدوگونهعلمداریم؛‬ ‫علمدینیوعلمغیردینی‪.‬‬ ‫وقتی می گوییم علم دینی‪ ،‬ان قس��م دین��ی را اراده‬ ‫می کنیم؛ نه ان قسم دیگر که غیردینی است‪ .‬تلقی عمومی‬ ‫وعرفیایناستکهقیددینیدر ترکیبوصفیعلمدینی‪،‬‬ ‫احترازی است‪ ،‬هر چند شاید بتوان این را به صورت قید‬ ‫توضیحی هم تلقی کرد‪ .‬بر اس��اس این تلقی عرفی‪ ،‬علم‬ ‫دینی شامل بخشی از علوم می شود و بخش دیگر از علوم‬ ‫خارجمی شود‪.‬‬ ‫وقتی علم را به دین ربط می دهیم و می گوییم علم‬ ‫دینی‪ ،‬معنای یاء نسبت این است که ان علم مطلق‪ ،‬خود‬ ‫به خود به دین یا غیردین نس��بتی ندارد و می خواهیم به‬ ‫دین نسبتش بدهیم‪ .‬مثل اینکه می گوییم عالم ایرانی‪ .‬عالم‬ ‫ممکن است ایرانی باشد یا غیرایرانی؛ اما وقتی می گوییم‬ ‫عالم ایرانی‪ ،‬منظورمان ان عالم هایی که غیر ایرانی هستند‪،‬‬ ‫نیست‪.‬تلقیعرفایناستکهنسبت‪،‬چنیننقشیراایفا‬ ‫می کندیعنینقشقیداحترازیدارد‪.‬الزمهچنیننقشیاین‬ ‫استکهدرسایهایننسبت‪،‬وصفیبرایعلمحاصلشده‬ ‫که اگر این قید را نمی اوردیم‪ ،‬ان وصف را نمی داش��ت‪.‬‬ ‫ریشهبحثبهبحث هایادبیبرمی گردد‪.‬‬ ‫در‬هر‬نس��بتی‬مانند «‬ایرانی» نوعی‬مالبست‬شرط‬ ‫‬است‪.‬دراینجامالبستبیشتریشرطاست؛اماتعیینحد‬ ‫مالبست‪ ،‬برهانی نیست‪ ،‬بلکه عرفی است‪ .‬توجه به این‬ ‫نکته الزم است که ارتباط کامل و در حد وحدت و اتحاد‪،‬‬ ‫همه جا شرط نیست و گاهی یک مناسبت خیلی کوچک‬ ‫برای برقراری نسبت کافی است‪ .‬پس نمی توانیم بگوییم‬ ‫هر جا وصفی برای موضوعی اورده می شود‪ ،‬حد نصابی‬ ‫دارد که مثال بیست درصد حیثیات وجودی اش را باید به‬ ‫انمربوطکندونسبتمعینیبایددرانلحاظشود‪.‬همین‬ ‫اندازه که عرف‪ ،‬برقراری نس��بتی بین صفت و موصوف‬ ‫را صحیح بداند کافی است‪ .‬صدق نسبت‪ ،‬صدقی عرفی‬ ‫است و برهان عقلی‪ ،‬دلیل تجربی‪ ،‬دلیل تاریخی یا نصی‬ ‫از کتاب و سنت ندارد‪ .‬ریشه اینگونه مسائل زبانی‪ ،‬فقط‬ ‫قرارداد است‪.‬‬ ‫توقع عرف ا ز ترکیب وصفی علم دینی‬ ‫عرف از ترکیب وصفی علم دینی چه توقعی دارد؟‬ ‫چند گونهنسبتبینعلمودینبرایصحتعرفی ترکیب‬ ‫«علم دینی» کافی است؟ فقط یک جهت است یا جهات‬ ‫متعددیممکناستمنشاایننسبتباشند؟بهنظرمی رسد‬ ‫جهاتمختلفیبرایاینمالبستومناسبتفرضمی شود‬ ‫کههیچکدامنامعقولنیستوبلکهغیرعرفیهمنیست‪.‬‬ ‫شده و با متد تعقلی اثبات می شود‪ .‬مانند مساله توحید و‬ ‫خداشناسی که می توان مجموعه مسائلی را که محورش‬ ‫خداس��ت‪ ،‬یک علم مثال «علم خداشناسی» دانست‪ .‬این‬ ‫صورت‪ ،‬اشکال عقلی‪ ،‬نقلی یا عرفی ندارد‪ .‬اگر گفتیم باید‬ ‫متدخداشناسیهمتعیینشود‪،‬دوعلمخداشناسیخواهیم‬ ‫داشت؛ یکی خداشناسی عقالنی و دیگری خداشناسی‬ ‫دینییاوحیانی‪.‬امااگرمتدراجزومقومقرارندهیم‪،‬یکعلم‬ ‫استکهبادومتداثباتمی شود؛ یکیازراهعقلوبهاستناد‬ ‫عقلبشریودیگریازراهنقلوبهاستنادوحیاسمانی‪.‬‬ ‫ایننسبتوحدت‪،‬بهتریننسبتیاستکهبینعلمو‬ ‫دینمی تواندبرقرارباشد‪.‬خداشناسی‪،‬همعلمبهاصطالح‬ ‫عاماناست‪،‬یعنیمجموعمسائلیحولمحورخداستو‬ ‫همدیناست‬چرا‬کهاساسهردینیخداشناسیاست‪.‬هر‬ ‫دینی در این باره پاسخ هایی دارد‪ .‬خدا یکی است‪ ،‬صفات‬ ‫ثبوتیه و سلبیه دارد و‪ ....‬این عالی ترین رابطه ای است که‬ ‫می تواند بین علم و دین برقرار شود‪ ،‬یعنی مسائلی باشد‬ ‫کهعیناهمدردینمطرحهستوهمدرعلم‪.‬البتهاینجاکه‬ ‫می گوییم هم در دین‪ ،‬هم در علم‪ ،‬دین را به اعتبار منابعش‬ ‫جدا می کنیم‪ .‬این یکی از اطالقات ش��ایع دین است که‬ ‫بر اساسان‪،‬دینبهمعنایاناستکهاستنادبهوحیداشته‬ ‫باشد‪ .‬هر چند دین کاربرد دیگری هم دارد که بر اساس ان‪،‬‬ ‫نهمی توانبهوحیاستنادکردونهشرطکردناستنادبهوحی‬ ‫ی دارد‪ .‬مثال معموال ادیان هندوئیسم‪ ،‬اصال به‬ ‫در دین‪ ،‬لزوم ‬ ‫نبوتقائلنیستند؛ولیاحکامومناسکدینیوخداشناسی‬ ‫دارند‪.‬پسیکنوعرابطهایناستکهخودمسائلیکعلم‪،‬‬ ‫یعنیمجموعهمسائلیکهبهمناسبتمحورمشترک‪،‬اسمان‬ ‫را علم خاص گذاشته ایم‪ ،‬عینا در منابع دینی موجود باشد‪.‬‬ ‫بهترینمناسبتیکهمی تواندبینعلمودینوجودداشتهباشد‬ ‫ایننوعمالبستبینعلمودیناست‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫ی مانند صرف و نحو‪،‬‬ ‫می اوریم‪ .‬طبق این اصطالح‪ ،‬علوم ‬ ‫لغتعربو‪...‬هیچربطیبهدینندارند‪.‬طبقایناصطالح‪،‬‬ ‫ی است که موضوع و محمولش در متن‬ ‫علم دینی ان علم ‬ ‫دینمطرحشدهوراهاثباتشهممنابعدینیاست‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫نوع سوم‪ :‬توقف اثبات مسائل دین بر علم‬ ‫مناسبت دیگری که بین علم و دین می توان در نظر‬ ‫گرفت این است که علم دینی‪ ،‬علمی است که برای اثبات‬ ‫مسائل دینی مورد نیاز است یعنی بدون انها نتوان مسائل‬ ‫دینی را اثبات کرد‪ .‬وقتی در علم سوالی مطرح می شود که‬ ‫ایا این محمول برای موضوع اثبات می شود یا نه؟ پاسخ‬ ‫باید با استفاده از اصولی باشد که معموال اصول موضوعه‬ ‫یا مصادرات است یا اصول متعارفه‪ .‬باید یک اصولی داشته‬ ‫باشدکهمورد قبولطرفین باشد‪.‬ان مبناهاو قواعدیکه در‬ ‫پاسخ به یک سوال دینی در زمینه عقاید‪ ،‬اخالق و احکام به‬ ‫ما کمک می کند و برای اثبات مسائل دینی ضرورت دارد‪،‬‬ ‫علمدینینامیدهمی شود‪.‬‬ ‫طبق این اصطالح‪ ،‬امروز ادبی��ات عربی و لوازمش‬ ‫که در فهم ایات و روای��ات دخالت دارن��د‪ ،‬علوم دینی‬ ‫هستند؛‬چرا‬که بدون این قواعد نمی توان قران را درست‬ ‫فهمید‪ .‬تفسیر قران نیز علم دینی است‬چرا‬که بدون این‬ ‫علم‪،‬ایاترانمی توانفهمیدودرنتیجهنمی توانبهمسائل‬ ‫دینیپاسخگفت‪.‬پسعلمدینییعنی«مایتوقّ ُ‬ ‫ثبات‬ ‫فعلیها ُ‬ ‫لالدین»‪.‬اگراینعلم هانباشدمانمی توانیممسائلدین‬ ‫مسائ ‬ ‫را اثبات کنیم‪ .‬این اصطالح‪ ،‬موارد روشنی دارد‪ ،‬مثل فقه و‬ ‫اصول فقه‪ ،‬همچنان که موارد مشکوکی هم دارد‪ .‬بعضی از‬ ‫مسائلدینیمثلاعتقادبهخدامتدعقالنیداردواثباتانها‬ ‫بهیکسلسلهمباحثفلسفیاحتیاجدارد‪.‬پسانبخشی‬ ‫ازفلسفهکهدراثباتخدابهماکمکمی کند‪،‬مایتوقفعلیه‬ ‫الدین است یعنی تا این بخش از فلسفه را نخوانیم‪ ،‬بخشی‬ ‫از مسائل دین را نمی توانیم اثبات کنیم‪ .‬فرض این است که‬ ‫اینگونه مسائل فقط با متد تعقلی قابل اثبات است‪ .‬درست‬ ‫استکهدرقرانامدهاِلَـ ُه ُک ْماِل َ ٌه َوا ِحدٌ‪،‬امابهاستنادقرانکه‬ ‫نمی گوییمخدایکیاستچرا‬کهاولبایدبدانیمخدایکی‬ ‫است‪ ،‬پیغمبری فرستاده است‪ ،‬این قران کتاب ان پیغمبر‬ ‫است‪،‬کالماوبرایماحجتاست‪،‬بعداستنادکنیمبهاینکه‬ ‫در قران چنین نوشته و بدین جهت‪ ،‬درست است‪ .‬وقتی‬ ‫هنوزدرقدماولهستیمکهایاخدایکیاستیاچندتا‪،‬اگر‬ ‫بگوییمخدابهایندلیلیکیاستکهقرانمی گویداِلَـ ُه ُک ْم‬ ‫اِل َ ٌه َوا ِحدٌ‪،‬متدصحیحینیست‪.‬مسالهتوحیدرابایدباعقل‬ ‫و قواعد فلسفی اثبات کرد‪ .‬پس ان فلسفه ای که برای اثبات‬ ‫دین نیاز است‪ ،‬علم دینی اس��ت‪ ،‬چون بدون این قواعد‪،‬‬ ‫مسائلدینیاثباتنمی شود‪.‬‬ ‫در این کاربرد‪ ،‬منظور از «یاء» نسبت در واژه «دینی»‬ ‫یعنی چیزی که اثبات مسائل دین به ان نیاز دارد‪ .‬طبق این‬ ‫لحاظ‪،‬حتیفلسفهازعلومدینیاستوچقدرکوتاه نظری‬ ‫استکهکسانیفکرکنندفلسفهبادینهیچارتباطیندارد‬ ‫یاضد دیناست؛مخصوصااگرفلسفهرامجموعهمسائل‬ ‫بدانیم‪ ،‬نه راه حل های خاص‪ .‬در فلسفه چند نظریه وجود‬ ‫دارد و همانگونه که اصالت وجود جزء فلس��فه اس��ت‪،‬‬ ‫اصالتماهیتهمجزءفلسفهاست‪.‬همانطورکهوجوب‬ ‫نماز جمعه جزء فقه اس��ت و حرمت ان هم جزء فقه هم‬ ‫کسانیکهنمازجمعهراواجبمی دانستندفقیهبودندوهم‬ ‫کسانیکهانراحراممی دانستند‪.‬درفلسفههماثباتیاانکار‬ ‫مسائلیماننداصالتوجودیااصالتماهیت‪،‬تشکیکدر‬ ‫وجود و‪ ...‬هر دو فلسفه است‪ .‬این کالم که ظاهرا اصلش از‬ ‫ارسطونقلشده‪،‬معروفاستکهاگرمی بایستفلسفیدن‬ ‫کهمی بایست‪،‬واگرنمی بایستهمبایدفلسفیدن‪.‬یعنیاگر‬ ‫بخواهیم غلط بودن فلسفه را هم اثبات کنیم‪ ،‬باز با فلسفه‬ ‫داریماثباتمی کنیم‪.‬بحثازاینکهاینمطلبفلسفیغلط‬ ‫است‪،‬خودشنوعیفلسفهاست‪.‬اثباتیانفیتوحیدبامتد‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪56‬‬ ‫تعقلیوفلسفیاست‪.‬این‪،‬فلسفهاست‪،‬چرا‬کهفلسفهیعنی‬ ‫اثباتیکمحمولبرایموضوعیبامتدتعقلی‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬اگر اثبات بخشی از مسائل دین بر چنین‬ ‫علمی متوقفبود‪،‬اینعلمبههمیناعتبارجزءعلومدینی‬ ‫استودینیبودنشبهمعنایمایتوقفعلیهاثباتمسائل‬ ‫الدین است‪ .‬البته این سخن به معنای این نیست که همه‬ ‫مسائل ان علم برای همه دین مورد نیاز است؛ بلکه ادنی‬ ‫مالبست کافی است و اثبات بخشی از دین بر بخشی از‬ ‫این مسائل متوقف است‪ ،‬اما وقتی ما مجموع این مسائل را‬ ‫یک علم تلقی کرده و مجموع اخالق‪ ،‬اعتقادات و احکام را‬ ‫یک ماهیتبه نام دینفرضکردیم‪ ،‬می توانیم بگوییم دین‬ ‫باعلمنسبتداردوبراساسایناصطالح‪،‬علممحتاجالی ِه‬ ‫ان دین است‪.‬‬ ‫انواع دیگر مناسبت میان علم و دین‬ ‫وجوه دیگری نیز برای این نسبت وجود دارد‪ .‬مثال‬ ‫بعضی از بزرگان فرموده اند که دینی بودن یا غیردینی بودن‬ ‫علم را می توان با انگیزه عالم و متعلم در نظر گرفت‪ .‬اگر با‬ ‫علم ان چنان برخورد کنیم که ما را با خدا اشنا کند و حتی‬ ‫درعلومطبیعیتحقیقاتیکردهوبامتدطبیعیتجربیمسائل ‬ ‫را اثبات کنیم‪ ،‬در واقع برای شناخت بخشی از افعال الهی‬ ‫تالش کرده ایم که بخشی از خداشناس��ی است و به این‬ ‫صورتهمهعلوممی تواننددینیباشند‪.‬‬ ‫البتهاین‪،‬علمغیر دینیرانفینمی کند‬چرا‬کهباالخره‬ ‫کس��ی که این انگیزه را ندارد‪ ،‬علمش دینی نیست‪ ،‬چون‬ ‫مالکدینیوغیردینیبودنعلمایناستکهباچهنگاهی‬ ‫بهاینمسائلنگاهشودوباچهانگیزه ایاینمسائلتحقیق‬ ‫شود‪ .‬به هرحال این هم یک نسبتی است‪ .‬علم با دین این‬ ‫نسبت را دارد که بالقوه می تواند انسان را با خدا اشنا کند‪.‬‬ ‫ی بتواند هرچند‬ ‫اشنا شدن با خدا هدف دین است‪ .‬هر علم ‬ ‫به صورت بالقوه به ما کمک کند با خدا اشنا بشویم‪ ،‬از ان‬ ‫جهت علم دینی است که به هدف دین (شناخت خدا در‬ ‫ذاتوصفاتوافعال)کمکمی کند‪.‬هرچنداینهمنسبت‬ ‫غلطی نیست؛ اما ظاهرا در استعماالت و بحث های شایع‬ ‫این معنا اراده نمی شود‪ .‬طب را برای سالمتی بدن و عالج‬ ‫بیماری هامی خوانند؛امااینکهخدااینبیماریراقراردادهو‬ ‫راه عالجش هم این است که با این وسیله خدا را بشناسیم‪،‬‬ ‫در علم طب دخالتی ندارد؛ بلکه انگیزه ای خارج از ماهیت‬ ‫علم اس��ت‪ .‬به هرحال‪ ،‬این هم نسبتی است و نباید گفت‬ ‫که این نسبت غلط است؛ اما در استعماالت شایع‪ ،‬ظاهرا‬ ‫علم دینی علمی است که‬ ‫مسائلش جزئی از مسائل دین‬ ‫ی که مسائل شان‬ ‫باشد‪ ،‬ان علوم ‬ ‫هیچ ربطی با دین ندارد‪ ،‬علوم‬ ‫غیردینی هستند؛ اما ضرورتا‬ ‫معنایش این نیست که‬ ‫ضد دینی هستند‪ .‬علم غیر دینی‬ ‫طبق این اصطالح علمی‬ ‫ است که موضوع‪ ،‬مسائل و متد‬ ‫تحقیقش جداست و ربطی به‬ ‫دین ندارد‬ ‫استعمال معروفی نیست‪ .‬اما ان سه وجه دیگر که بیان شد‬ ‫معروفومتعارفهمهستودرمحاوراتبهکارمی رود‪.‬‬ ‫ایا علم ضددینی هم داریم؟‬ ‫بعد از اینکه دانستیم علم را می توان به دو قسم دینی‬ ‫و غیر دینی تقسیم کرد‪ ،‬این سوال مطرح می شود که ایا علم‬ ‫ضددینی هم داریم؟ معنای غیردینی بودن‪ ،‬تضاد داشتن با‬ ‫دین نیست‪ .‬مثال اگر مطالبی را نه از راه منابع دینی‪ ،‬بلکه از‬ ‫راه عقل اثبات کردیم مثل بسیاری از مسائل اخالق‪ ،‬این به‬ ‫یکمعناعلمدینینیست‪‬،‬چرا ‬کهازمنابعدینیاستفادهنشده‬ ‫است؛ ولی ضد دین هم نیس��ت‪ .‬همان مطالب را با منابع‬ ‫دینی(منابعوحیانی)هممی تواناثباتکردوباهمتضادی‬ ‫ندارند؛ولیبههرحالاینغیرازاناست‪.‬اینیکمتداست‬ ‫وانیکمتددیگر‪.‬یاطبقایناصطالحکهعلمدینیعلمی‬ ‫یکه‬ ‫ استکهمسائلشجزئیازمسائلدینباشد‪،‬انعلوم ‬ ‫مسائل شانهیچربطیبادینندارد‪،‬علومغیردینیهستند؛‬ ‫اما ضرورتا معنایش این نیست که ضد دینی هستند‪ .‬علم‬ ‫غیر دینیطبقایناصطالح‪،‬علمی استکهموضوع‪،‬مسائل‬ ‫و متد تحقیقش جداست و ربطی به دین ندارد‪ .‬اگر کسی‬ ‫اصطالحعلمضد دینیرابهکارببردبهچهمعناست؟ایاعلم‬ ‫ضد دینیهمداریم؟‬ ‫بیشتر مسائلی که در علوم رایج دنیا مطرح می شود‪،‬‬ ‫ظنیهستندوبه‬همین‬دلیل‪،‬بعدازمدتیعوضمی شوندو‬ ‫نظریاتابطالمی شود‪.‬انچهازاینعلومانتظارمی رود‪،‬این‬ ‫است که راه حل هایی برای مسائل مورد بحث در انها پیدا‬ ‫شودکهاینراه حل هاروشمندباشدوباروشیخاصاثبات‬ ‫شود‪ .‬در همه علوم نظریاتی وجود دارد که تا مدتی مورد‬ ‫قبولوبلکهموردقبولعاماستوهمهمی پذیرند؛ولیبعد‬ ‫معلوم می شود اشتباه بوده یا استثنا پیدا می کند‪ .‬مانند اینکه‬ ‫طب سنتی مبتنی بر یک سلسله پیش فرض هایی است که‬ ‫امروزتقریبامی توانگفتابطالشدهواگرهمنگوییمابطال‬ ‫شده‪،‬دست کمدلیلمعتبرینداردونظریاتشتغییرمی کند‪.‬‬ ‫منظورایناستکهوقتیماعلمی رامی اموزیمیامی گوییم‬ ‫اینکتابدربارهفالنعلماست‪،‬معنایشایننیستکههمه‬ ‫راه حل های ارائه شده برای مسائل ان‪ ،‬قطعی است؛ بلکه‬ ‫مسائل ظنی هم اگر روشمند باشد و براساس متدی اثبات‬ ‫شدهباشد‪،‬می گوییمعلماست‪.‬دراینصورت‪،‬اگرهمبعدا‬ ‫نظریه ای در یک علم باطل شد‪ ،‬زمین به اسمان نمی اید‪،‬‬ ‫همچنانکهنمونه هایفراوانیبرایانوجوددارد‪.‬‬ ‫در علوم دینی هم چنین چیزی وجود دارد‪ .‬بسیاری‬ ‫از مسائل فقه از همین قبیل اس��ت‪ ،‬بنابراین اختالف فتوا‬ ‫وجوددارد‪.‬وقتیمرجعیازدنیامی رودفتواهایشمنسوخ‬ ‫می شود‪،‬یعنیعمالازاعتبارمی افتدوفتاوایمرجعدیگری‬ ‫معتبر می شود و مورد عمل قرار می گیرد‪ .‬یعنی هیچ کدام‬ ‫از این فتاوا یقینی نبوده یا الاقل بعضی از انها یقینی نبوده‬ ‫اس��ت‪ .‬باالخره ضمانتی ندارد که همه اش یقینی باش��د‪.‬‬ ‫بنابراین‪،‬می توانفرضکردکهدریکعلم‪،‬دونظریهوجود‬ ‫داشته باشد و هر دو ظنی یا غیر یقینی باشند و این نظریات‬ ‫با هم تفاوت دارند‪ .‬همانگونه که می دانید در علوم تجربی‬ ‫اینگونه اختالفات فراوان وج��ود دارد‪ .‬در یک علم چند‬ ‫نظریه متفاوت وجود دارد‪ .‬مثال در روانشناس��ی جدید‪،‬‬ ‫نظریات متفاوتی درباره توجیه یک پدیده روانی و اینکه‬ ‫این پدیده چگونه تحقق پیدا می کند‪ ،‬وج��ود دارد‪ .‬مثال‬ ‫ساده اش اختالفی است که بین رفتارگرایان با بعضی دیگر‬ ‫از مکاتب روانشناسی وجود دارد‪ .‬رفتارگرایان می کوشند‬ ‫همهپدیده هایروانیرابامطالبتجربیحسیتبیینکنند‪.‬‬ ‫به همین دلیل‪ ،‬همه چیز را تابع مغز‪ ،‬شرایط مختلف مغز و‬ ‫سایر اندام های بدن می دانند و چیز دیگری را نه تنها قبول‬ ‫ندارند؛بلکهاصالانکارمی کنند‪.‬انهاچیزمستقلیبهنامروح‬ ‫ی ضعیف شده است؛‬ ‫را قبول ندارند‪ .‬حاال رفتارگرایی کم ‬ ‫ی که گرایش پوزیتویسم در فلسفه رایج بود‪،‬‬ ‫ولی هنگام ‬ ‫حجت االسال مو المسلمین دکتر حمید پارسانیا‬ ‫یک��ی از اصلی تری��ن و کلیدی تری��ن مفاهیم در‬ ‫فرهنگ اسالمی‪ ،‬مفهوم «علم» اس��ت‪« .‬علم» مفهومی‬ ‫ اس��ت که هویت هر فرهنگ در چگونگ��ی برخورد با‬ ‫ان شکل می گیرد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬از مفاهیم بنیادی همه‬ ‫فرهنگ هاست‪.‬درجاهلیت‪،‬علمانسابازاهمیتویژه ای‬ ‫برخودار بود‪ .‬در اسالم‪ ،‬علم توحید در مرکز همه ارزش ها‬ ‫قرار گرفت و منشا فالح و رستگاری انسان ها شمرده شد‪.‬‬ ‫در فرهنگ امروز غرب‪ ،‬علم تجربی و طبیعی رمز اقتدار‪،‬‬ ‫توسعه و پیش��رفت‪ ،‬بلکه ویژگی منحصر به فرد تمدن‬ ‫بشریتمحسوب می شود‪.‬‬ ‫نکته مهمی که توجه به ان ضروری به نظر می رسد‪،‬‬ ‫این که با وجود اهمیت مفهوم علم در همه فرهنگ های‬ ‫بشری‪ ،‬اوال‪ ،‬نقش اجتماعی علم و عالم در همه فرهنگ ها‬ ‫یکسان نیست‪ .‬ثانیا‪ ،‬مفهوم واحدی از ان در فرهنگ های‬ ‫گوناگون وجود ندارد‪ .‬مفاهیم متفاوتی که برای «علم» در‬ ‫فرهنگ های گوناگون وجود دارد‪ ،‬ان را به صورت یک‬ ‫مشترک لفظی دراورده است‪ .‬در فرهنگ اسالمی‪ ،‬علم از‬ ‫هویتی دینی و الهی و در فرهنگ امروز غرب‪ ،‬از هویتی‬ ‫دنیوی و سکوالر برخوردار است‪.‬‬ ‫مش��ترک لفظی بودن علم به این معنا نیس��ت که‬ ‫اختالف فرهنگ بر سر مواضع و قرارداد است و در نتیجه‪،‬‬ ‫برای رفع ابهام باید به کتاب لغت مراجعه کرد یا به تعریفی‬ ‫که هر گروه از علم می کنند‪ ،‬گوش فرا داد‪ .‬اشتراک لفظی در‬ ‫این بحث‪ ،‬به معنای ادبی ان نیست؛ بلکه به معنایی است‬ ‫که در علوم عقلی و فلسفی به کار می رود‪ .‬در فلسفه‪ ،‬وقتی‬ ‫درباره اشتراک لفظی یا معنوی «وجود» بحث می شود‪،‬‬ ‫گفت وگو درباره وضع و قرارداد این لفظ نسبت به مفهوم‬ ‫و معنای ان نیست؛ بلکه نزاع بر سر مفهوم هستی و وجود‬ ‫است‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬اش��تراک لفظی در مباحث ادبی و‬ ‫عقلی‪ ،‬مش��ترک لفظی به معنای عقلی ان است؛ یعنی‪،‬‬ ‫مفهوم مشترک لفظی در علوم ادبی‪ ،‬غیر از مفهوم ان در‬ ‫علوم عقلی است‪.‬‬ ‫علم و عالم در فرهنگ اسالمی‬ ‫علم و عالم در فرهنگ اس�لامی‪ ،‬نقشی حیاتی و‬ ‫اساس��ی دارند‪ .‬علم دارای مراتب‪ ،‬م��دارج و ابزارهای‬ ‫گوناگون است و بین مراتب ان‪ ،‬همانند مراتب هستی‪،‬‬ ‫پیوند و ربطی دقیق وجود دارد‪ .‬قله ان علم الهی است که‬ ‫نظام تکوین‪ ،‬زیرنشین ان است‪ .‬در گرایش های گوناگون‬ ‫فلسفهاسالمی‪،‬حکمتمشاء‪،‬اشراقومتعالیهودردیدگاه‬ ‫عرفانی‪ ،‬به بیان ها و زبان های گوناگون‪ ،‬علم خداوند منشا‬ ‫عالم است‪ .‬خداوند عالم مطلق است و همه علوم مظاهر‬ ‫بیکران علم اوست‪ .‬انسان که خلیفه خداوند است‪ ،‬عالم‬ ‫به جمیع اسماء الهی و معلم ماسوی است‪ .‬به همین دلیل‬ ‫نیز مسجود مالئک است‪ .‬قیمت هرکس به علم اوست؛‬ ‫«قیمه ُّ‬ ‫یعلم» و انسان انگاه به کمال می رسد که به‬ ‫کل امرء َما ُ‬ ‫مفاد زیارت جامعه کبیره‪ ،‬خزینه دار علم الهی باشد‪« :‬خُ ّزانُ‬ ‫العلمومنتهیالحلم»‪.‬‬ ‫علم الهی نسبت به موجودات‪ ،‬حضوری و شهودی‬ ‫است‪ .‬علم ش��هودی همان دانایی اس��ت که با توانایی‬ ‫قرین است‪ .‬قدرت نیست؛ بلکه قدرت از متن ان اعمال‬ ‫می شود‪ .‬انسانی که به واسطه خالفت‪ ،‬از علم لدنی و الهی‬ ‫بهره مند شود و به کتاب مکنون و لوح محفوظ افرینش‬ ‫راه برد و کلمه ای از ان دانش بیکران را فراگیرد‪ ،‬به اقتداری‬ ‫دست می یابد که می تواند تخت بلقیس را پیش از انکه‬ ‫پلکی زند ـ یعنی در کوتاه ترین زمان ممکن ـ از س��با به‬ ‫فلسطین اورد‪ .‬به تعبیر قران‪ ،‬کس��ی که این کار را انجام‬ ‫داد تنها علمی از کتاب نزد خود داش��ت‪ِ « :‬عنْدَ ُه ِع ْل ٌم م ِ َن‬ ‫ال ِ ِ‬ ‫کتاب» (نحل‪ )27 :‬علم ش��هودی جز با تزکیه‪ ،‬تغییر و‬ ‫تحول در وجود و هستی انسان حاصل نمی شود‪ .‬انبیا که‬ ‫معلماناینعلمبهانسان هاهستند‪،‬تزکیهرابرتعلیمکتاب‬ ‫مقدّممی دارند‪ُ «:‬ه َوالَّذیب َ َع َ‬ ‫میین َر ُسوالمِنْ ُهمیتْ ُلوا‬ ‫ثفِیا ُال َ‬ ‫اب َوال ْ ِحک َم َه َواِنْ کان ُوا‬ ‫ت‬ ‫لک‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫َع َلیهِمایات ِ ِه َوی َزکیهِم َوی َع ّل ِم ُ ُ َ َ‬ ‫م ِ ْن َقبْ ُل لَفی ضَ َ‬ ‫الل ُمبین‪( ».‬جمعه‪)2:‬‬ ‫مرتبه پایین تر از دانش شهودی‪ ،‬معرفت حصولی‬ ‫عقلی است و پایین ترین مرتبه علم‪ ،‬دانش حسی‪ .‬علم‬ ‫مفهومی عقلیحاصلشهودمشوبوضعیفحقایقکلی‬ ‫و سرمدی است‪ .‬کسی که از علم عقلی بهره می برد‪ ،‬گرچه‬ ‫واجد حقایق الهی نیست و از عیش تقرب و همنشینی با‬ ‫فرشتگان و ملکوتیان محروم است‪ ،‬لکن به وصف انها‬ ‫مشغول است‪ .‬او حکمت حقیقی را که حاصل تزکیه و‬ ‫تعلیم کتاب الهی است‪ ،‬واجد نیست‪ ،‬اما به دوستداری‬ ‫ان مشغول است و به همین دلیل‪ ،‬سقراط خود را «حکیم»‬ ‫ننامید؛ بلکه دوستدار حکمت و علم خواند‪ .‬علم واقعی‬ ‫دانش الهی اس��ت و دوس��تداران علم با قلم مفاهیم به‬ ‫صورتگرینگاراغازینمشغولهستندوباوصفعیش‪،‬‬ ‫بر اتش فراق می افزایند و با این اتش‪ ،‬اشتیاق وصول را‬ ‫شعله ور می گردانند‪.‬‬ ‫مفهوم علم در فرهنگ دینی‪ ،‬هم��ه مراتب فوق را‬ ‫شامل می شود‪ .‬ش��رافت علم به تناسب مراتب ان معین‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که شرافتی برتر از علم وجود‬ ‫َ‬ ‫«الشرف کالعل ِم»‪.‬‬ ‫ندارد‪:‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫اینمتنبرگرفتهازسلسلهنشست های«علمدینی»استکهدر‬ ‫قمبرگزارمیشود‬ ‫علم دینی بر مدار مرجعیت شیعه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫رفتارگراییهمدرروانشناسیخیلیشایعبود‪.‬‬ ‫برای اینگونه مس��ائل مخصوصا انچه مربوط به‬ ‫عالج دردهاس��ت‪ ،‬راه های مختلفی پیشنهاد می شود‪.‬‬ ‫احیانا بعضی از انها مثال برای رفع افسردگی می گویند‬ ‫مقدار کمی نوشابه ای استفاده کنید که چند درصد الکل‬ ‫داشته باشد‪ .‬دانشمند دیگری که تابع نظریه دیگر است‬ ‫راه عالج متفاوتی را پیش��نهاد می کند‪ .‬وقتی دو راه حل‬ ‫برای یک مساله پیشنهاد شد‪ ،‬ممکن است یکی از ان دو‬ ‫با ارزش های دینی سازگار باشد و دیگری سازگار نباشد‪.‬‬ ‫مانند انکه یک ناراحتی روانی را می ت��وان با داروهای‬ ‫حاوی الکل قابل توجه درمان کرد که خواه ناخواه یک‬ ‫مرتبه ای از ُسکر می اورد و می توان با داروهای دیگری‬ ‫معالجه کرد که اصال الکل نداش��ته باش��د‪ .‬همچنان که‬ ‫درمان انها با روش های دیگر مانند رفتاردرمانی و مراقبت‬ ‫امکان پذیر است‪ .‬علم‪ ،‬یک علم است‪ ،‬یعنی یک سلسله‬ ‫مسائل خاصی است؛ اما راه حل ها دو نوع است که یک‬ ‫نوعش با ارزش های دینی س��ازگار است و نوع دیگر با‬ ‫ارزش های دینی سازگار نیست‪.‬‬ ‫حال‪ ،‬ج��ا دارد که بگویی��م راه حل ه��ای موافق‬ ‫ارزش های دینی که در یک علم پیش��نهاد می شود‪ ،‬علم‬ ‫دینی است‪ .‬یعنی روانشناسانی که برای عالج اینگونه‬ ‫ناراحتی ها و روانپریشی ها‪ ،‬داروها یا رفتارهای سازگار با‬ ‫ارزش های دینی را پیشنهاد می کنند بر اساس «روانشناسی‬ ‫دینی» عم��ل‬می کنند؛ ام��ا انها که راه های ناس��ازگار با‬ ‫ارزش های دینی را پیشنهاد می کنند‪ ،‬علمشان مسامحتا‬ ‫ضد دینی نامیده می شود‪ .‬مثل اینکه بعضی از روانشناسان‪،‬‬ ‫برای بعضی از مش��کالت جوان ه��ا رفتارهای حرام و‬ ‫غیرشرعی را پیشنهاد می کنند یا برخی‪ ،‬داروهای خوراکی‬ ‫نامشروع مانند نوشابه های الکلی را پیشنهاد می کنند‪ .‬ان‬ ‫مکتبی را که این روش ها را پیش��نهاد می کند‪ ،‬مسامحتا‬ ‫می گوییم علمش ضد دینی اس��ت چون با ارزش های‬ ‫اسالمی اصال سازگار نیست‪.‬یک وقت چیزی پیشنهاد‬ ‫می شود که خنثی اس��ت‪ ،‬یعنی دین ان را نفی و اثبات‬ ‫نمی کند‪ .‬در این صورت علم‪ ،‬غیردینی است؛ اما گاهی‬ ‫چیزی پیش��نهاد می ش��ود که دین ان را طرد می کند و‬ ‫می گوید این کار را نک��ن‪ .‬البته گاهی این فرض ممکن‬ ‫است همانگونه که فقها هم فرض کرده اند که عالج یک‬ ‫بیماری بر دارویی متوقف باشد که شرعا فی حد نفسه‬ ‫حرام است‪ .‬در این مورد گفته شده که اگر تحملش سخت‬ ‫باشد‪ ،‬استثنا جایز است‪ .‬بحث ما در اینگونه موارد نیست؛‬ ‫بلکهبحث در جایی است که یک بیماری عادی که کشنده‬ ‫نیست و تحملش سخت نیست‬دو‬راه‬عالج‬دارد‪.‬‬ ‫همچنیناستاگردرعلمی‪،‬مساله ایبامتدخودش‬ ‫به صورت ظنی و احتمالی اثبات شده؛ ولی شایع شده و‬ ‫مورد قبول اهل نظر ان علم و صاحب نظران واقع شده‪ ،‬هر‬ ‫چند مانند بسیاری از نظریات‪ ،‬مدت ها و گاه تا صد سال‬ ‫یا بیشتر مورد قبول عام واقع شود و بعدها معلوم شود که‬ ‫درست نبوده است؛ اما فرض کنید در دین اثبات شد که‬ ‫این نظریه درست نیس��ت‪ ،‬یعنی حل ان مساله مبتنی بر‬ ‫اصول موضوع های است که دین ان اصول موضوعه را‬ ‫قبول ندارد‪ ،‬مثال بر نظریه ماتریالیسم و انکار ماورای ماده‬ ‫مبتنی باشد‪ .‬همچنانکه بسیاری از مسائلی که روانشناسان‬ ‫رفتارگرا مطرح می کنند‪ ،‬همین طور است و بر انکار ماوراء‬ ‫ماده مبتنی است‪ .‬در این صورت راه حلی که ارائه می دهند‪،‬‬ ‫با مبانی دینی سازگار نیست و می گوییم این علم ضددینی‬ ‫ی را که اینگونه با مبانی دینی تنافی ندارند‪،‬‬ ‫است؛ اما علوم ‬ ‫هرچند از لحاظ مسائل یا روش تحقیق با دین فرق داشته‬ ‫باشند‪ ،‬می توانیم دینی بنامیم؛ به این معنا که منافاتی با دین‬ ‫ندارند‪g.‬‬ ‫نگاهی بر مبانی علم مدرن و نحوه ورود ان به ایران‬ ‫تقسیم جامعه بر مبنای علم‬ ‫قشربندی اجتماعی نیز در این فرهنگ به تناسب‬ ‫موقعیتعلمی گروه هاست‪.‬ادمیانبهعلموعقلفضیلت‬ ‫ُ‬ ‫ّ��اس بالعلومِ و‬ ‫می یابند؛ نه به مال و نس��ب‪:‬‬ ‫«یتفاضل الن ُ‬ ‫العقو ِل َال باالموا ِل واالصو ِل»‪.‬‬ ‫در روایت دیگری‪ ،‬حضرت علی (ع) می فرمایند‪:‬‬ ‫فعالم ربّان ّی و ِّ‬ ‫همج‬ ‫متعل ٌم علی سبیلِ نِجاه و ٌ‬ ‫«الن ُ‬ ‫ّاس ثالث ٌه‪ٌ :‬‬ ‫اتباع ِّ‬ ‫کل ناعق لم یستضیئوا بنورِ العل ِم و لم یلجئوا‬ ‫عاع‪ُ ،‬‬ ‫رِ ٌ‬ ‫الی رکن وثیق» مردم به سه گروه تقسیم می شوند‪ :‬دانشمند‬ ‫خدایی‪ ،‬اموزنده جویای ره رس��تگاری و سفیهانی که‬ ‫همانند حش��رات که برگرد حیوانات می ایند‪ ،‬هر صدا‬ ‫زننده ای را دنبال می کنند‪ ،‬از نور علم روشنی نگرفته اند و به‬ ‫رکنی محکم و استوار پناه نبرده اند‪.‬‬ ‫عالم ربانی‪ ،‬پیامبر‪ ،‬نبی‪ ،‬شاهد غیب و کسی است‬ ‫که از دانش الهی بهره برده اس��ت‪ .‬اموزن��ده جویای ره‬ ‫رستگاری کسی اس��ت که به غیب ایمان دارد‪ ،‬از طریق‬ ‫دانش حصولی عقلی به اصل غیب اگاه بوده و به ان ایمان‬ ‫دارد و با تزکیه‪ ،‬س��لوک و عمل به تعلیمات عالم ربانی‪،‬‬ ‫طریق وصول به ان معرفت را طی می کند‪ .‬گروه سوم نه‬ ‫از دانش شهودی و نه از معرفت عقلی بهره می برند‪ .‬انها‬ ‫در دانش حسی مستغرقند‪ .‬چنین کسانی کافر یا منافقند‪.‬‬ ‫برخالف گروه اول که سابقان و مقربان درگاه الهی هستند‬ ‫‪57‬‬ ‫و گروه دوم که اصحاب میمنه و مبارکی اند‪ ،‬گروه س��وم‬ ‫اصحابمشئمهوپلیدیهستند‪.‬‬ ‫عم‬ ‫علم در این نگاه‪ ،‬قرین و همراه ایمان اس��ت‪« :‬ن ِ َ‬ ‫العلم» جدایی و انفکاک ان دو موجب زوال‬ ‫ُ‬ ‫قرین االیما ِن ُ‬ ‫خوا ِن تواما ِن‬ ‫العلم ا َ َ‬ ‫و نابودی هر دو می شود‪« :‬االیمانُ و ُ‬ ‫و رفیقا ِن َال یفترقا ِن» و بهترین دانش ها علمی اس��ت که‬ ‫اصالح طریق رشاد و هدایت می کند و انگاه شر است که‬ ‫به اصالح معاد نپردازد و با معاشی بدون معاد‪ ،‬بر گمراهی‬ ‫«خیرالعل ِم َماا َ‬ ‫شر ُه‬ ‫َ‬ ‫وضاللتبیفزاید‪ُ :‬‬ ‫صلحتبه َرشا َدک َو ّ‬ ‫َما‬ ‫افسدت به معا َدک»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دو مفهوم دینی و دنیوی از علم‬ ‫سکوالریسم ضمن انکه از هستی شناسی خاصی‬ ‫بهره می برد و نظام اجتماعی متناس��ب با خود را دارد‪ ،‬بر‬ ‫مبنای معرفتی ویژه اس��توار است‪ .‬در حقیقت‪ ،‬پیدایش‬ ‫جامعه سکوالر مالزم و بلکه نتیجه پیدایش مفهومی از‬ ‫علم است که با ان هماهنگ است؛ علمی که در این گفتار‬ ‫از ان با عنوان «علم سکوالر» یاد می شود‪.‬‬ ‫این معنای جدی��د از علم همان اس��ت که در قرن‬ ‫نوزدهم‪ ،‬اگوست کنت‪ ،‬جامعه شناس فرانسوی‪ ،‬با نگاهی‬ ‫خوش بینانه پیدایش جوامع صنعتی را در سومین مرحله‬ ‫تاریخ بشری مرهون ان می دانست‪ .‬در قرن بیستم‪ ،‬سولژ‬ ‫نیتسین‪ ،‬جامعه شناس روس��ی‪ ،‬با نگاهی بدبینانه‪ ،‬ان را‬ ‫مبنای جوامع غربی و اساس فرهنگ و تمدن دنیای غرب‬ ‫می خواند‪ .‬زمینه های پیدایش و گسترش اجتماعی این‬ ‫مفهوم از علم به تاریخ پس از عصر نوزایی باز می گردد؛ اما‬ ‫تثبیت ان در ذهنیت جامعه غربی مربوط به قرن نوزدهم‬ ‫است‪ .‬امروز این معنای علم‪ ،‬سازمان ها و نظام های علمی ‬ ‫کشورهای غیر غربی را نیز تسخیر کرده است‪.‬‬ ‫ش��کل گیری و تثبیت مفه��وم حس��ی تجربی و‬ ‫ازمون پذیر علم در اندیشه و باور جامعه غربی موجب شد‬ ‫تا لفظ «علم» که پیش از این به دانش های دینی و عقلی نیز‬ ‫اطالقمی شد‪،‬ازمعانیسابقخودبهسویبخشیازدانش‬ ‫کهپایین ترینسطحمعرفتبودواینکباگسستنازمبادی‬ ‫ی سکوالر و دنیوی‬ ‫عقلی و دینی‪ ،‬خود به صورت علم ‬ ‫تغییر هویت داده‪ ،‬انصراف پی��دا کند‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬علم‬ ‫دنیوی و علم معاشی که همه پیوندهای خود را با علم معاد‬ ‫وباگزاره هایمتافیزیکیقطعشدهمی پندارد‪،‬تنهامصداق‬ ‫برایمفهومعلمشدوگزاره هایدینیومتافیزیکیدرکنار‬ ‫توهمات و تخیالتی قرار گرفتند که به نام «ایدئولوژی»‪،‬‬ ‫فاقد هویت علمی و خصلت ازمون پذیری هس��تند و‬ ‫علم حلقه ای ش��د در عرض حلقه ه��ای دیگری چون‬ ‫فلسفه‪ ،‬دین و ایدئولوژی‪ .‬اگر علم منحصر به گزاره های‬ ‫ازمون پذیر باشد‪ ،‬قضایای حقوقی و گزاره های ارزشی‬ ‫هرچندکههمهپیوندهایخودراباسنت هایدینیومبانی‬ ‫فلسفیقطعنکردهباشند‪،‬چگونهمی توانندصورتعلمی ‬ ‫داشته باش��ند؟ به همین دلیل‪ ،‬با سیطره این معنا از علم‪،‬‬ ‫جدایی دانش از ارزش و علم از ایدئولوژی اعالم می شود‪.‬‬ ‫علم س��کوالر در اغاز‪ ،‬با اعالن اس��تقالل خود از‬ ‫حوزه هایدینیوفلسفیوداوری هایارزشیبراینپندار‬ ‫بودکهخلوصوپاکیخودراتبلیغمی کند‪.‬بههمیندلیل‪،‬‬ ‫خود را به عنوان دانش تحصلی و اثباتی تنها راه شناخت‬ ‫پدیده های عینی می شمرد‪ .‬این در حالی است که حقیقت‬ ‫یکهازاصلواقعیتکه‬ ‫نقطهمقابلاینادعاست‪.‬علمهنگام ‬ ‫دارای ضرورت ازلی است‪ ،‬روی برمی گرداند‪ ،‬سرنوشتی‬ ‫جزسفسطهوشکاکیتندارد‪.‬بههمیندلیل‪،‬دانشاثباتیو‬ ‫تحصلیکهقصدوفاداریبهاصلازمونپذیریرا داشت‪،‬‬ ‫در نخستین گام های پرشتاب خود با نظریه های رقیبی که‬ ‫در سستی و وهن چیزی از نسخه اصلی خود کم نداشتند‪،‬‬ ‫مواجه شد‪« .‬ابطال پذیری» نظریه وهم الوده دیگری بود‬ ‫که در ساختار نظری خود به گزاره های ازمون ناپذیر تکیه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪58‬‬ ‫می کرد‪.‬ایننظریهباانکهبرفقدانحقیقتویقیندردانش‬ ‫بالفعل بشر اعتراف کرد‪ ،‬لکن هنوز گمان خبر از حقیقت‬ ‫داش��ت و می پنداش��ت که حقیقت به همراهی یقین به‬ ‫نقطه ای درناکجا اباد تاریخ به تبعید رفته است‪.‬‬ ‫«تاییدپذیری» نظریه دیگری بود که اعتراف کردعلم‬ ‫سکوالر به همان اندازه که در فراق وصول به اثبات است‪،‬‬ ‫در حسرت دست یافتن به ابطال‪ .‬حذف یقین و اکتفا به‬ ‫تاییدهای روان شناختی هیچ انگاری و شکاکیت مستتر‬ ‫در علم فاقد یا منکر متافیزیک را بیش از پیش اش��کار‬ ‫می سازد و نقش ابزاری ان را نس��بت به اقتداری کور و‬ ‫بی جهت ظاهر می کند‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬تفاوتی پنداری و‬ ‫خیالیکهبیناینعلمباایدئولوژی هایذهنیبشرمعاصر‬ ‫ ترسیم می شد‪ ،‬کمتر می شود‪ .‬بر این اساس‪ ،‬علم و حتی‬ ‫ایدئولوژی میزان توان و اقت��دار نخواهند بود‪ .‬حکایت‬ ‫واژگونگی علم و قدرت را در مقایس��ه دو عبارت ذیل‬ ‫می توان دید‪ .‬عبارت نخست از حکیم ابوالقاسم فردوسی‬ ‫است‪« :‬توانا بود هر که دانا بود» و عبارت دوم از حس گرای‬ ‫انگلیسیفرانسیسبیکن«داناییتواناییاست»‪،‬درعبارت‬ ‫نخست‪ ،‬توانایی فرع بر دانایی اس��ت و در عبارت دوم‪،‬‬ ‫توانایی اصل و دانایی متنوع بر ان است‪.‬‬ ‫علم و عالم در فرهنگ و تمدن سکوالر‬ ‫رابطه ای که علم در ذات و هویت خود با قدرت و‬ ‫سیاست پیدا می کند در نظام اجتماعی‪ ،‬به صورت رابطه‬ ‫دانشمند و سیاستمدار ظاهر می شود‪.‬‬ ‫ماکس وبر که رفتار عقالنی معط��وف به هدف را‬ ‫مشخصه فرهنگ و تمدن غرب می داند‪ ،‬در حقیقت‪ ،‬به‬ ‫نقش بنیادی علم س��کوالر در این نظام اجتماعی توجه‬ ‫می دهد‪ .‬عقالنی��ت در عبارت او‪ ،‬عقالنیت فلس��فی و‬ ‫متافیزیکی نیست؛ بلکه عقل حسابگر جزئی است که‬ ‫در افق دی��دگاه نوکانتی او‪ ،‬به گون��ه ای ازمون پذیر با نام‬ ‫علم به تحلیل حوادث می پردازد‪ .‬هدف نیز در عبارت او‬ ‫ارمان های ارزشی‪ ،‬اخالقی و حقایق ازلی و ابدی را شامل‬ ‫نمی شود‪ ،‬بلکه هدف های سوداگرایانه قابل دسترسی و‬ ‫دنیوی است‪ .‬نظام اجتماعی که با این نحو از کنش سازمان‬ ‫می یابد‪ ،‬همان نظام کاغذبازی (بوروکراسی) است و علم‬ ‫دنیوی و سکوالر ابزار کارامد مدیریت این نظام‪.‬‬ ‫ی که علم در حلقه ای جدا از دین و فلسفه قرار‬ ‫هنگام ‬ ‫می گیرد و توان داوری درباره ارزش را از دست می دهد‪،‬‬ ‫حمید پارسانیا متولد ‪ 1337‬در شهر مقدس‬ ‫مشهد است‪ .‬وی تحصیالت حوزوی را تا‬ ‫باالترین مدارج طی کرده و از محضر بزرگانی‬ ‫چون حضرات ایات عظام میرزا هاشم املی‪،‬‬ ‫وحید خراسانی‪ ،‬جوادی املی‪ ،‬حسن زاده املی‬ ‫و فاضل لنکرانی بهره برده است‪ .‬وی در‬ ‫رشته جامعه شناسی نیز تحصیالت خود را در‬ ‫دانشگاه تهران به اتمام رسانده است‪ .‬پارسانیا‬ ‫در زمره شاگردان برجسته مکتب فکری‬ ‫حضرت ایت اهلل جوادی املی به شمار‬ ‫می رود‪.‬‬ ‫وی دارای سابقه تدریس در دوره های دکترا‬ ‫و کارشناسی ارشد در دانشگاه های تهران‪،‬‬ ‫باقر العلوم‪ ،‬کالج مطالعات اسالمی جاکارتا‪،‬‬ ‫دانشگاه معارف قم‪ ،‬مدرسه عالی شهید‬ ‫مطهری و‪ ...‬است‪ .‬از وی کتب و‬ ‫مقاالت متعددی در رسانه ها و منابع علمی ‬ ‫کشور منتشر شده است‪.‬‬ ‫تفاوتی بین ارمان های گوناگون انس��انی و اجتماعی و‬ ‫الهه های متعددی که در طول تاریخ‪ ،‬انسانیت را به هزار‬ ‫پاره تقسیم کرده اند و باالخره‪ ،‬امتیازی بین شیطان های‬ ‫گوناگون و خطرناک تر از همه‪ ،‬اینکه امتیازی بین خداوند‬ ‫رحیم با ش��یطان رجیم باقی نمی ماند‪ .‬این همان نتیجه‬ ‫وحشتناکی است که ماکس وبر تهور اظهار ان را داشت‬ ‫و با صراحت‪ ،‬اعالم کرد که هر کس از شیطان خود پیروی‬ ‫کند‪ .‬وبر نیک می داند انچ��ه در فرهنگ و تمدن غرب‪،‬‬ ‫علم نامیده می ش��ود‪ ،‬زبون تر از ان است که این پرسش‬ ‫همیشگی تاریخ را که حیاتی ترین پرسش ها نیز به شمار‬ ‫یر اَمِ ُهّ‬ ‫الوا ِحدُ‬ ‫می رود‪ ،‬پاس��خ دهد‪«َ :‬ا َ ْرب َ ٌ‬ ‫الل َ‬ ‫اب ُمتَ َف ِّرقُونَ خَ ٌ‬ ‫ال َق َّها ُر» (یوسف‪ )39:‬ایا خداوندگاران متعدد بهترند یا اهلل‪،‬‬ ‫خداوند واحد قهار؟‬ ‫ی که از عل��م عقلی و دینی‬ ‫نظام اجتماع��ی هنگام ‬ ‫محروم بماند و نظام اموزشی هنگامی که مجرای تعلیم‬ ‫و تعل ِم علم دنیوی ش��ود یا حاکمیت سیاسی در دستان‬ ‫یکی از ان الهه های انبوه قرار می گیرد‪ ،‬انچنان که در المان‬ ‫پس از وبر با حاکمیت فاشیسم تحقق پذیرفت یا نوعی از‬ ‫کثرت گرایی و پلورالیسمی که نتیجه عجز از پیروزی یا‬ ‫اعتراف به جهل و نادانی است‪ ،‬بر مسند می نشیند‪ .‬البته این‬ ‫نوع از کثرت گرایی که با حذف عقل و دین حرکت خود‬ ‫را اغاز می کند‪ ،‬غیر از کثرت گرایی عاقالنه دیانت است‬ ‫که از تسامح حکیمانه اهل ایمان با منافقان و از همزیستی‬ ‫مسالمت امیز ملل با یکدیگر و از اعتقاد خداپرستان بر‬ ‫بخش مشترک حقوق همه انس��ان ها و از وفاداری انها‬ ‫به پیمان ها و تعهداتی که با ارباب ن ِ َحل و ف ِ َرق گوناگون‬ ‫می بندد و باالخره از رحمت رحمانیه خداوند نسبت به‬ ‫همه بندگان‪ ،‬ناشی می شود‪.‬‬ ‫غرب با استفاده از علم و عالمانی که نقش ابزاری‬ ‫مهمی در تکوین تمدن ان داشتند‪ ،‬در جست وجوی اقتدار‬ ‫در زمین بر امد و در قرن نوزدهم به قصد تس��خیر زمین‬ ‫و بهره وری از امکانات موجود‪ ،‬به سوی دیگر کشورها‬ ‫گام برداش��ت‪ .‬بدین ترتیب بود که اولی��ن برخوردها و‬ ‫اشنایی های جدی و تعیین کننده ما با انها شکل گرفت‪.‬‬ ‫اثار غفلت از هویت علم غربی‬ ‫جامعه ما نقش تخریبی حرکت استعماری غرب‬ ‫را در ابعاد سیاسی ـ اقتصادی با سرعت بیشتری احساس‬ ‫می کرد‪ .‬جنگ های سیزده ساله ایران و روس‪ ،‬رساله های‬ ‫حضور ناقص متافیزیک در س��ازمان های رسمی‬ ‫علمی‬ ‫اگر علوم تجربی که به دلیل اشفتگی های اجتماعی‬ ‫صدر مشروطه در پناه یک حرکت سیاسی استعماری و‬ ‫به مقتضای ان‪ ،‬وارد جامعه ش��دند‪ ،‬در شرایط متعادل‬ ‫اجتماعی‪ ،‬با اعالن هویت فرهنگی و فلسفی خود وارد‬ ‫جامعه می شدند‪ ،‬نهاد علمی جامعه دینی نیز در موضع‬ ‫اقتدار و موقعیت رس��می خود‪ ،‬به استقبال هیات تازه‬ ‫وارد می رفت‪ .‬در این حال‪ ،‬هر یک از رشته های علمی ‬ ‫در گفت وگو با بخشی از پیشینه های علمی جامعه که با‬ ‫ان مسانخت داش��ت‪ ،‬پیوند می خورد و علم بومی که‬ ‫هویت دینی و فرهنگی خود را داشت‪ ،‬با گزینش عناصر‬ ‫مناسب‪ ،‬رشد و تحول شایسته و سالم می یافت‪ .‬در این‬ ‫صورت‪ ،‬پزشکی جامعه با سنت هزار ساله خود بی خبر‬ ‫از ورود میهمان جدید‪ ،‬راه زوال و نیستی را نمی پیمود‬ ‫و گیاه درمانی پیش از انکه متوجه ش��ود چه حادثه ای‬ ‫اتفاق می افتد‪ ،‬به سرعت‪ ،‬جای خود را به شیمی درمانی‬ ‫نمی سپرد؛ چندان که اثری از ان نماند‪ .‬سنت معماری و‬ ‫شهرسازی اسالمی با مهندسی و معماری جدید مدفون‬ ‫نمی شد‪ .‬ریاضیات و هیئت قدیم همراه با جنازه اخرین‬ ‫عالمان خود تشییع نمی شد و هنر و ادبیات دینی ماده ای‬ ‫خام برای صورت تقلی��دی ادبیات و هنر دنیوی غرب‬ ‫نمی شد‪.‬‬ ‫اگر علم دینی به جای انکه در پیش پای میهمان‬ ‫ناخوانده ب��ه قربان��ی رود‪ ،‬در موضع شایس��ته خود‬ ‫از احترامی برخوردار می ش��د که به منزل��ه احترام به‬ ‫پروردگار است‪ ،‬در مواجهه با علم غربی به مهمانداری‬ ‫می پرداخ��ت و البت��ه در این حال‪ ،‬سرپرس��تی هیات‬ ‫میهمان را ن��ه اقتصاد و سیاس��ت ش��رق‪ ،‬بلکه علوم‬ ‫فلس��فی و انس��انی غرب بر عهده می گرفتند و در این‬ ‫سو نیز ریاست استقبال کنندگان بر عهده علوم فرهنگی‬ ‫و انس��انی بود و نتیجه این اس��تقبال که با گفت وگو و‬ ‫گزینش به انجام می رسید‪ ،‬دوره جدیدی از شکوفایی‬ ‫ی بود‪ .‬این راه طی نشد و علم در این میان‪،‬‬ ‫و رشد علم ‬ ‫خسارت هایی به دلیل رفتار سیاسی و اقتصادی زبونانه‬ ‫خوانین و اشرافیت قاجار و عملکرد و وضعیت روانی‬ ‫من ّورالفکرانی را که از دامن این اشرافیت پس از مواجهه‬ ‫با غرب پدید امدند وهمچنین خسارت هایی به دلیل‬ ‫توحش سیاس��ت و اقتصاد اس��تبداد‬ ‫درنده خویی و ّ‬ ‫استعماری غرب پرداخت کرد؛ یعنی‪ ،‬وضعیت روانی و‬ ‫عملکرد منورالفکران و مطامع سیاسی و اقتصادی غرب‬ ‫ی جامعه ما بودند‪.‬‬ ‫از مهم ترین موانع حرکت سالم علم ‬ ‫علم دنی��وی در معیت اقتصاد و سیاس��ت غرب‪،‬‬ ‫بلکه به اقتضای عملکرد سیاس��ی و اقتصادی استعمار‬ ‫وارد جامعه ما ش��د و با پوش��ش گرفتن از قداستی که‬ ‫مفهوم علم در جامعه ما داشت‪ ،‬کوش��ید تا نهاد علمی‬ ‫ پیشین جامعه را تصرف کند چرا که این نهاد محکم ترین‬ ‫جایگاه اجتماعی دیانت و پایگاهی بود که دین از طریق‬ ‫ان‪ ،‬واقعیت اجتماعی خود را بر نیروهای رقیب تحمیل‬ ‫می کرد‪ .‬استعمار غرب با اتکا به اقتدار سیاسی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫و نظامی خود‪ ،‬به این هدف دست یازید‪ .‬به این معنا که‬ ‫توانست نهاد علمی مورد نظر خود را در قالب سازمان های‬ ‫رسمی و دولتی جامعه به وجود اورد و نهاد علمی دینی را‬ ‫فاقد رسمیت اعالن کند‪ .‬این موضوع هر چند اسیب های‬ ‫ی جامعه وارد ساخت؛ اما انها‬ ‫جدی را به حوزه های علم ‬ ‫را به دلیل جایگاهی که در فرهنگ جامعه داشتند از پای‬ ‫در نیاورد و حوزه های علمی توانستند در شرایط مزبور‪،‬‬ ‫اصلی ترین بخش علم دینی را بر مدار مرجعیت ش��یعه‬ ‫که در مرکز س��ازمان و نهاد علمی ان قرار داشت‪ ،‬تداوم‬ ‫بخشند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫ورود غیر نقادانه علم سکوالر‬ ‫حضور غیر نقادانه عل��م غربی به وس��یله اولین‬ ‫گروه هایی که به منظور انتقال ان اعزام می ش��دند یا در‬ ‫اولین مراکزی که به این منظور تاس��یس شدند‪ ،‬موجب‬ ‫رسوب مبانی فرهنگی و معرفتی غرب در ذهن و رفتار‬ ‫متعلمان می شد‪ .‬از این طریق‪ ،‬جامعه تنش های رفتاری‬ ‫و تحوالت اعتقادی نواموزان را احساس می کرد‪ .‬بدین ‬ ‫ترتیب‪،‬اولین تردیدهانسبتبهمراکزتعلیمی اینعلومدر‬ ‫جامعه به وجود امد؛ ام ا تردیدکنندگان بر این گمان بودند‬ ‫که مش��کالت فرهنگی یا اخالقی نواموزان دارالفنون‬ ‫و دیگر مدارس مش��ابه مربوط به خصوصیات اخالقی‬ ‫مدیران‪ ،‬معلمان یا نحوه گزینش دانش اموزان انهاست‪.‬‬ ‫به همین دلیل‪ ،‬به قصد تبدیل‪ ،‬مراکز تعلیمی مشابهی را‬ ‫با مراقبت های اخالقی ویژه و گزینش افرادی که تربیت‬ ‫دینی یا حساسیت های اسالمی داشتند‪ ،‬تاسیس کردند‪.‬‬ ‫البته این شیوه از برخورد تا مدت ها تنش های اخالقی ان‬ ‫را به تاخیر انداخت‪.‬‬ ‫اشنایی با فلسفه غرب با بیش از نیم سده تاخیر اغاز‬ ‫شد‪ .‬کتاب سیر حکمت در اروپا در حد یک تاریخ فلسفه‬ ‫مختصر‪ ،‬برای اولین بار در سال‪ 1320‬به فرهنگ مکتوب‬ ‫جامعه ما وارد شد و تا بیش از چهار دهه در حد اولین و‬ ‫اخرینتاریخفلسفهماند‪.‬ایناشنایییکاشناییتحقیقی‬ ‫نبود؛ بلکه تقلیدی که در انتقال علم تجربی رخ می داد‪ ،‬در‬ ‫سطح علوم انسانی و فلسفه به وقوع پیوست‪ .‬شاهد این‬ ‫مدعا ان اس��ت که به موازات ورو د ترجمه های فلسفی‬ ‫غرب که با غلبه اثار مارکسیس��تی نیز همراه بود‪ ،‬مراکز‬ ‫فرهنگی جامعه برای دفاع از هوی��ت اعتقادی خود به‬ ‫ن ّقادیوپاسخگوییبرخاستند‪.‬ازانجمله‪،‬دروسنقادانه‬ ‫عالمه طباطبایی در پایان دهه بیست است که با حواشی‬ ‫شاگرد ایشان‪ ،‬شهید مطهری (رحمه اهلل) در اغاز دهه سی‬ ‫منتشر شد‪ .‬با این وجود‪ ،‬همه کسانی که ناقل فلسفه غرب‬ ‫ی در دانشگاه‬ ‫دو بخش نامتجانس علم ‬ ‫ب��ا حاکمی��ت منورالفکران و تش��کیل اس��تبداد‬ ‫رضاخانی‪ ،‬زاویه ای که با تاس��یس دارالفنون ایجاد شده‬ ‫بود‪ ،‬به صورت نهاد رسمی علمی در سطح مراکز عالی‬ ‫دانشگاهی سازمان یافت‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬نظام دانشگاهی‬ ‫ش��کل گرفت‪ .‬دانشگاه در بدو تاس��یس خود دارای دو‬ ‫بخشنامتجانسبود؛‬ ‫بخش��ی از ان به انتقال علوم پایه و تجربی غرب‬ ‫مش��غول بود‪ .‬این بخش گرچ��ه در مواد درس��ی خود‬ ‫تنش های فرهنگی سریع و اشکاری به دنبال نمی اورد‪ ،‬اما‬ ‫به طور غیر مستقیم و ناخوداگاه‪ ،‬مبانی نظری و متافیزیک‬ ‫خود را در ذهنیت نواموزان رسوب می داد‪.‬‬ ‫بخشی دیگر در دانشکده معقول و منقول و ادبیات‬ ‫مس��تقر بود‪ .‬این بخش عهده دار انتقال مبانی فلسفی‬ ‫غربی به موازات علوم تجربی انها نبود و اموزش هایی‬ ‫هم که به طور محدود‪ ،‬در این بخش داده می شد‪ ،‬ضعیف‬ ‫و غیر قابل توجه بود‪ .‬اس��تادان قوی این بخش برخی‬ ‫از بازمانده های نهاد علمی پیشین جامعه بودند که در‬ ‫متن تعالیم فلسفی‪ ،‬کالمی و عرفانی حوزه های علمی‬ ‫اموزش دیده بودند و در شرایط افول اجتماعی تفکر‬ ‫دینی و هجوم س��بعانه رضاخان به حوزه های علمی‪،‬‬ ‫با تحمل دش��واری ها و بدنامی ها‪ ،‬از اخرین امکانات‬ ‫برای انتقال سنت فلسفی اس�لامی استفاده می کردند‪.‬‬ ‫استبداد استعماری نیز از تاس��یس این بخش به عنوان‬ ‫ابزاری به منظور رقابت با نظام سنتی تعلیم و تعلم و در‬ ‫نهایت‪ ،‬کنترل تام نسبت به نظام اموزشی کشور استفاده‬ ‫می کرد‪ .‬بخشی از نظام دانشگاهی که به علوم فرهنگی و‬ ‫انسانی می پردازد و در حقیقت‪ ،‬شناسنامه بخش دیگر‬ ‫را نیز باید صادر کند‪ ،‬همگام با ان بخش ـ یعنی همراه‬ ‫علوم تجربی که بدون تصرف و مستقیم از غرب می امد‬ ‫ـ شکل نگرفت‪ .‬این بخش با همه تاخیری که تکوین‬ ‫ان در قیاس با بخش تجربی علم داش��ت‪ ،‬بدون انکه‬ ‫بتواند علوم فرهنگی و فلس��فی غرب را به طول کامل‬ ‫وارد دانشگاه کند‪ ،‬در مقابله با علوم فلسفی و فرهنگی‬ ‫جامعه دینی ایران قرار گرفت و مانع از رشد و گسترش‬ ‫این علوم شد‪.‬‬ ‫جامعه ما گریزی از اشنایی‬ ‫با علم دنیوی و سکوالر غرب‬ ‫نداشت و ندارد؛ اما برخورد‬ ‫درست ان بود که مبادی و مبانی‬ ‫متافیزیکی ان شناخته شود تا‬ ‫فرهنگی که برای خود فلسفه‪،‬‬ ‫عرفان و مبانی هستی شناختی‬ ‫دینی دارد‪ ،‬قدرت گزینش و‬ ‫مجال گفت وگو و مجادله داشته‬ ‫باشد؛ اما این مسیر طی نشد‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫جهادیه عالمان دینی‪ ،‬ق��رارداد رویتر و مقاومت جامعه‬ ‫ایران‪ ،‬قرارداد رژی و جنبش تنباکو‪ ،‬قرارداد وثوق الدوله‪،‬‬ ‫ی پسازان‪،‬نشانه های‬ ‫کودتای‪ 1299‬ومقاومت هایمردم ‬ ‫اشکاری از حساسیت های نظامی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی‬ ‫جامعه در برابر غرب است‪ .‬نفوذ غرب محدود به ابعاد یاد‬ ‫ی نیز جامعه ما تحت نفوذ حرکت‬ ‫شده نبود‪ .‬در بعد علم ‬ ‫علمی غرب قرار گرفت‪ .‬علم دنیوی غربی ـ به شرحی که‬ ‫گذشت ـ از نسبتی خاص با دیانت و متافیزیک برخوردار‬ ‫است‪ .‬این حقیقتی است که نخس��تین اشنایان با دانش‬ ‫غربیوکسانیکهبهواسطهانانباایندانشاشنامی شدند‬ ‫از ان غافل بودند‪ .‬اشنایی ما با غرب از نهایی ترین اثار‪،‬‬ ‫ظاهری ترین ابعاد و پایین ترین الیه های تمدن و فرهنگ‬ ‫اناغازشد‪.‬ابتداقدرتنظامی‪،‬سیاسی‪،‬اقتصادیومظاهر‬ ‫مادی و شیوه زندگی انها را دیدیم‪ .‬در بعد علمی نیز ابتدا‬ ‫با قدرت مادی و ابعاد کاربردی دانش انان اشنا شدیم و‬ ‫در بسیاری از موارد نیز با بالهت کودکانه و سادگی ابلهانه‪،‬‬ ‫همان قدرت را دلیل بر کمال و بلکه تمامیت علم ش��ان‬ ‫دانستیم‪.‬‬ ‫البته جامعه ما گریزی از اش��نایی با علم دنیوی و‬ ‫سکوالر غرب نداشت و ندارد؛ اما برخورد درست ان بود‬ ‫که مبادی و مبانی متافیزیکی ان شناخته شود تا فرهنگی‬ ‫که برای خود فلسفه‪ ،‬عرفان و مبانی هستی شناختی دینی‬ ‫دارد‪ ،‬قدرت گزینش و مجال گفت وگو و مجادله داشته‬ ‫باشد؛ اما این مسیر طی نشد‪ .‬ناقالن ان علم‪ ،‬خود را مروج‬ ‫دانش و پیشتاز معرفت می دانستند‪ ،‬بدون انکه شناختی‬ ‫صحیح‪ ،‬حتی از تعریف چیزی داشته باشند که به ترویج‬ ‫ان می پرداختند‪ .‬بیشتر انچه را هم تبلیغ می کردند مصداق‬ ‫همان مفهومی از علم می دانس��تند که در فرهنگ دینی‬ ‫جامعه مقدس و مبارک شمرده می شد‪.‬‬ ‫یامدعیتبعیتازانهستند‪،‬هرگزواردگفت وگویعلم ‬ ‫ی‬ ‫با این اثر و اثار مشابه با ان نمی شدند‪ .‬انها اگر در انتقال‬ ‫محققانه برخورد می کردند‪ ،‬نمی توانستند از نقادی هایی‬ ‫که نسبت به اثار انها می شود‪ ،‬بی تفاوت بگذرند‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪60‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫از تفکیک تا علم قدسی‬ ‫اندیشمندان اسالمی چگونه به علم می نگرند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫بهمن جمالی‬ ‫از ان روز که ش��اهد اغاز مبحثی در حوزه تولید‬ ‫علمی در جامعه بودیم‪ ،‬کم نبودند انهایی که از نسبت‬ ‫علم و دین گفتن��د‪ .‬البته‪ ،‬واکنش ها ب��ه این مواجهه‪،‬‬ ‫یکس��ان نبود و راه های مختلفی شکل گرفت‪ .‬برخی‬ ‫از همراه��ی مطلق دین ب��ا دس��تاوردهای امروزین‬ ‫بشری گفتند‪ .‬برخی چون دکتر سحابی و همراهانش‬ ‫در نهضت ازادی چنان ره اف��راط در پیش گرفتند که‬ ‫قصد داش��تند از هر مفری برای تطابق قران و دین با‬ ‫انکشافات مدرن بهره برند‪.‬‬ ‫اما در مقابل‪ ،‬کس��انی بودند ک��ه ره دیگری در‬ ‫پیش گرفتند‪ .‬انها به دو دس��ته تقسیم شدند؛ گروهی‬ ‫از علوم مدرن و دس��تاوردهای ان ب��ا عنوان انحراف‬ ‫و خبطی در مسیر رستگاری انسان سخن گفتند‪ .‬انها‬ ‫این دستاوردها را یکسره باطل دانسته و بر حذف ان‬ ‫از حیات بشر سخن گفتند‪ .‬در کنار این گروه‪ ،‬شماری‬ ‫از منتقدان نیز قرار داشتند که مس��یر این دو مقوله را‬ ‫جدای از هم می دانستند‪ .‬این جماعت را اعتقاد بر این‬ ‫بود که علم و دین‪ ،‬اساسا دارای همپوشی نبوده و طریق‬ ‫و مقصود متفاوتی را پشت سر می گذارند‪ .‬در نتیجه‪،‬‬ ‫این مباحث��ات معموال به نتیجه مش��خص و مطلوبی‬ ‫نمی رسد‪ .‬البته‪ ،‬تمام این گفت وگوهای منتقدان منتهی‬ ‫به ایجاد نسبتی به نام «علم دینی» ش��د که اکنون‪ ،‬در‬ ‫زمره مباحث حوزه های علمیه و دانشگاه های کشور‬ ‫است‪.‬‬ ‫بایسته نخستین و مهم در تمدن سازی دینی‬ ‫انگاه س��خن گفتن از «علم دین��ی» مورد توجه‬ ‫و در راس تحقیق��ات حوزویان و دانش��گاهیان قرار‬ ‫گرفت که از تمدن سازی و لزوم بازتعریف دانش در‬ ‫ان گفته شد‪ .‬در حقیقت‪ ،‬این نسبت به جایگاهی رفیع‬ ‫و راهبردی در مطرح ساختن این موضوع تبدیل شد‪.‬‬ ‫کار بدانجا رسید که برای مقابله راهبردی برابر تمدن‬ ‫غربی‪ ،‬چاره ای جز بازنگری در مقوله علم باقی نماند‪.‬‬ ‫در مواجهه ب��رای تولید علم از منظ��ری دینی‪،‬‬ ‫مباحث گوناگ��ون و گاه��ا متناقض��ی درگرفت‪ .‬در‬ ‫یک سو‪ ،‬مردانی قرار داش��تند که یکسره به رد علم و‬ ‫دستاوردهای مدرنیته پرداخته و ان را زیر شدیدترین‬ ‫نقدها و مالمت ها قرار دادند‪ .‬ای��ن گروه که با ادعای‬ ‫تفس��یری برامده از فقه اهل بیت (ع) به نظریه پردازی‬ ‫می پرداخت‪ ،‬به نقد مبانی علم مدرن مشغول شد‪ .‬در‬ ‫حقیقت‪ ،‬این گروه بر این ب��اور بود که خارج از قران‬ ‫و روایات دریافتی از س��وی خاندان نبوت‪ ،‬دانش و‬ ‫‪61‬‬ ‫اگاهی موجود نیست‪ .‬بر فرض مهیا بودن دستاوردی‪،‬‬ ‫ره به بیراهه زدن است و بشر امروزی را در کفر خود‪،‬‬ ‫راسخ تر خواهد کرد‪.‬‬ ‫این تفکر که به «تفکیک» مشهور شده‪ ،‬مشهد و‬ ‫حوزه های ان را پایگاه نظریه پ��ردازی خود قرار داده‬ ‫است‪ .‬در دوران کنونی‪ ،‬عالمه حکیمی و ایت اهلل سیدان‬ ‫را می توان سردمداران این تفکر دانست که به تفکیک‬ ‫حوزه های شناخت قائل بوده و اصالتی برای عقالنیت‬ ‫ابزاری و مدرن قائل نیستند‪ .‬البته‪ ،‬تفکیک را می توان‬ ‫تفکری با فراخی گس��ترده دانس��ت که اش��خاص و‬ ‫تعاریف گوناگونی را زیر چتر خود قرار داده که گاها‬ ‫تفاوت نگرش نی��ز دارند‪ .‬در متجددی��ن این حرکت‬ ‫مهدی نصیری و حجت االس�لام حسن میالنی را نیز‬ ‫می توان دید که حتی به نقد تفکیکیون مشهد پرداخته‬ ‫و گوی سبقت را از انها ربوده اند‪.‬‬ ‫این تفکر که مس��لط ب��ر فضای علمی مش��هد‬ ‫است‪ ،‬در قم قوت چندانی نداشته و در اقلیت به شمار‬ ‫می رود‪ .‬وجود فیلسوفانی مانند عالمه حسن زاده املی‪،‬‬ ‫جوادی امل��ی‪ ،‬مصباح یزدی و‪ ...‬امکان بس��ط چنین‬ ‫باوری را در این شهر نداده اس��ت‪ .‬البته‪ ،‬در میان خود‬ ‫تفکیکی��ون نی��ز در رد علم م��درن و فلس��فه غرب‪،‬‬ ‫تفاوت های ظریف و در عین حال مهمی وجود دارد که‬ ‫خود می تواند موضوع نظر و بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بازتولید مفهومی از علم دینی در غرب‬ ‫ش��اید بتوان اغاز بحثی به عنوان «علم دینی» را‬ ‫در مباحث دکتر سیدحسین نصر یافت‪ .‬ان هنگام که‬ ‫پس از س��ال ها تحصیل در غرب به ایران بازگشت‪.‬‬ ‫وی که برای س��ال ها در حلقه درس��ی اساتید حوزه‬ ‫نیز حضور داشت‪ ،‬با تعارض مبنایی دو گونه معرفت‬ ‫غربی و شرقی مواجه ش��د‪ .‬وی دریافت که کهکشان‬ ‫فکری اس�لام و تش��یع در تقابل و تعارضی جدی با‬ ‫علم (انچه در اینجا ساینز می نامیم) در فرنگ است‪.‬‬ ‫همین نیز منجر شد در چند دهه اخیر به تولید مفهوم‬ ‫«علم قدس��ی» بپردازد که در این زمین��ه نیز گام هایی‬ ‫جدی برداشت و منجر به انتشار کتب و مقاالت قابل‬ ‫توجهی از سوی وی شد‪.‬‬ ‫نصر بر این باور اس��ت که در معنای علم در غرب‬ ‫با عنوان ساینز و علم در اسالم و قران تفاوتی مبنایی و‬ ‫فلسفی وجود دارد‪ .‬ساینز در پی ان است تا با انکشافات‬ ‫خود به در اختیار گرفتن جه��ان طبیعی مبادرت ورزد و‬ ‫در این راه نیز از هر وسیله ای بهره می برد‪ .‬در این منظومه‬ ‫فکری‪ ،‬عقل ابزاری و مشاهده‪ ،‬مبنای عمل است و هر‬ ‫چه از این طرق به دست اید‪ ،‬دارای اصالت بوده و قابلیت‬ ‫استناد دارد‪ .‬در شرایط عکس نیز‪ ،‬موضوعات فاقد استناد‬ ‫و خارج از منظومه علم به ش��مار می رون��د‪ .‬اما چنین‬ ‫مفهومی از علم‪ ،‬در اسالم و سایر ادیان دریافت نمی شود‪.‬‬ ‫این معرفت مورد نظر‪ ،‬منجر به تحقیق و تعمق در‬ ‫نشانه های الهی (ایات خداوند در جهات خلقت) جهت‬ ‫نیل به مفهومی ماورائی و قدسی است‪ .‬نصر بر این نظر‬ ‫است که س��اینز و معرفت دینی دارای تفاوت فلسفی‬ ‫هستند که برای تشخیص تفاوت این دو‪ ،‬باید در انها‬ ‫بحث و بررسی ویژه ای صورت پذیرد‪.‬‬ ‫در منظر علم قدس��ی‪ ،‬وحی از منابع قابل توجه‬ ‫شناخت است که نقشی محوری در رسیدن به حقیقت‬ ‫دارد‪ .‬این در شرایطی است که علم مدرن‪ ،‬اساسا شانیتی‬ ‫برای این نوع ش��ناخت قائل نیس��ت‪ .‬انچه از طریق‬ ‫تجربه و عقالنیت ابزاری قابل دریافت اس��ت‪ ،‬دارای‬ ‫اصالت است و نصر بر این موضوع‪ ،‬تمرکز کرده و نقد‬ ‫جدی بر ان دارد؛ «اگر بخواهی��م علم جدید را با تمام‬ ‫هویتش بگیریم‪ ،‬مش��کالتی به همراه خواهد داشت؛‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪62‬‬ ‫ولی می توانیم یک جهان بینی اسالمی را ارائه دهیم که‬ ‫این فاجعه از بین برود‪ ...‬ضروری است که جهان بینی‬ ‫اسالمی مجددا کشف و به زبان دنیای معاصر تدوین‬ ‫شود‪ .‬فقط در این قالب است که می توان هر مجموعه‬ ‫خارجی شناخت از قبیل علم جدید را بررسی‪ ،‬نقد و‬ ‫جذب و عناصر بیگانه با این جهان بینی را دفع کرد‪ ».‬در‬ ‫این راه نیز بایستی تمامی منابع اسالمی را مورد بازبینی‬ ‫قرار داد تا به جهان بینی جدید دست یافت تا بتوان تمدن‬ ‫اسالمی را بر پایه های ان بنا کرد‪.‬‬ ‫در حقیق��ت‪ ،‬او بر بازس��ازی و احی��ای تمدن‬ ‫اسالمی و علوم ان اصرار داشت‪ .‬وی در حوزه معرفتی‬ ‫بر این باور اس��ت که باید یک جریان احیای اسالمی‬ ‫ایجاد شده و مسلمانان خود را از حقارتی که در مقابل‬ ‫غرب به ان رسیده اند‪ ،‬خارج سازند‪ .‬با این نگاه است‬ ‫که می توان شاهد عینیت یافتن مفهوم «علم دینی» بود‪.‬‬ ‫حرکت به سمت علم دینی‬ ‫در دیگر سو‪ ،‬تالش هایی نیز در ایران شروع شده‬ ‫که اکنون به نقطه مطلوبی رس��یده اس��ت‪ .‬در تهران‪،‬‬ ‫دکتر مهدی گلشنی را می توان نام برد که از سرامدان‬ ‫بحث «علم دینی» اس��ت‪ .‬وی بر این باور اس��ت که‬ ‫بایس��تی مطالعه طبیعت را در چارچ��وب متافیزیک‬ ‫دینی دنبال کرد‪ .‬علم هنگامی دارای وصف دینی است‬ ‫که بتواند در رفع نیازهای فردی و اجتماعی مسلمانان‬ ‫موثر باشد‪ .‬در حقیقت‪ ،‬همین نگاه متافیزیک دینی به‬ ‫طبیعیات‪ ،‬منتهی به این می شود که چنین خواسته هایی‬ ‫نیز براورده شود‪ .‬دکتر گلش��نی بر این باور نیست که‬ ‫علم دینی صرفا به معنای علوم بر گرفته از قران و سنت‬ ‫ی است که با متافیزیک دینی و اسالمی‬ ‫است؛ بلکه علم ‬ ‫شکل گرفته و به راه خود ادامه داده است‪.‬‬ ‫اما در س��ال های اخیر ش��اهد جری��ان قوی در‬ ‫حوزه های علمیه به خصوص در قم بوده ایم که در این‬ ‫راستا به نظریه پردازی می پردازد‪ .‬در یک سو موسسه‬ ‫امام خمینی (ره) به مدیریت عالمه مصباح یزدی قرار‬ ‫دارد که این روزها نقش ویژه ای در این تولید اندیشه‬ ‫دارد‪ .‬در دیگر سو نیز فرهنگستان علوم اسالمی قم با‬ ‫مدیریت حجت االسالم والمس��لمین میرباقری قرار‬ ‫دارد‪ .‬این دو چون دو بازو‪ ،‬در کنار هم به تولید مبانی‬ ‫«علوم دینی» مشغول هستند‪.‬‬ ‫در این دو نظرگاه‪ ،‬ش��اهد بحث و جدال در این‬ ‫راستا هستیم که علوم دینی ان بخش از دانش هستند‬ ‫که در موضوع‪ ،‬مس��ائل و روش تحقی��ق‪ ،‬متفاوت با‬ ‫س��ایر علوم (علوم غیر دینی) هس��تند‪ .‬در حقیقت‪،‬‬ ‫علوم مدرن و علوم دین��ی‪ ،‬دو راه جداگانه با مقاصد‬ ‫متفاوت هستند‪.‬‬ ‫این منظر س��ه دیدگاه را در نس��بت علم و دین‬ ‫دریافت می دارد که هر یک در جای خود قابلیت نقد‬ ‫و بررسی دارد که در گفتار منتش��ره از عالمه مصباح‬ ‫بدان اشاره شده و در اینجا‪ ،‬تکرار مکررات نمی کنیم‪.‬‬ ‫می توان اذعان داشت بار اصلی تولید در این حوزه‬ ‫اندیشه بر دوش مراکز علمی قم اس��ت‪ .‬در این شهر‪،‬‬ ‫عالوه بر نظریه پردازی در این زمینه و ایجاد تبیین های‬ ‫دقیق از نسبت علم و دین و مفهوم «علم دینی»‪ ،‬اکنون‬ ‫شاهد ساختار سازی و تولید الگوهای عملی هستیم‪ .‬در‬ ‫حقیقت‪ ،‬اکنون در نسبت شناسی میان این دو مقوله‪ ،‬این‬ ‫گروه به مراتب از گروه مقابل که معتقد بر تطابق علم‬ ‫مدرن با دین اس��ت‪ ،‬پیش تر رفته و به تولیدات فکری‬ ‫جالب توجهی دست یافته است‪ .‬این در حالی است که‬ ‫گروه مقابل‪ ،‬در حد ترجمه هایی از علمگراهای غربی‬ ‫(ساینتیست های ملحد) باقی مانده و نتوانسته به تولید‬ ‫فکری دست زند‪g .‬‬ ‫تولید شاگرد و تفکر در قم‬ ‫عالمه مصباح مباحث مشروحی درباره‬ ‫علم دینی داشته است‬ ‫‪2‬‬ ‫عالمه محمدتقی مصباح یزدی متولد یازده بهمن‬ ‫‪ 1313‬در شهر یزد و از خانواده ای متدین است‪ .‬وی که‬ ‫در فضای اقتصادی ضعیفی رشد کرد و در دوران کودکی‬ ‫و جوانی‪ ،‬با شرایط نامطلوبی مواجه بود‪ ،‬توانست پس‬ ‫از اتمام تحصیالت س��طح در حوزه علمیه یزد‪ ،‬راهی‬ ‫نجف اشرف شود که در ان دوران‪ ،‬در زمره محورهای‬ ‫تولید اندیش��ه ش��یعی بود؛ اما به دلیل اوضاع نامساعد‬ ‫مالی خانواده‪ ،‬این اقامت چندان طوالنی نشد و به ایران‬ ‫بازگشت‪ .‬پس از حضور کوتاه مدت در تهران‪ ،‬خانواده را‬ ‫متقاعد کرد تا راهی قم شود و تحصیالت خود را در این‬ ‫شهر ادامه دهد‪ .‬این نیز یعنی پرورش در فضایی علمی ‪-‬‬ ‫معنوی که وی سال ها در طلب ان بود‪.‬‬ ‫وی که به دلیل س��ن کم (نوزده سال) و مشکالت‬ ‫مالی فراوان‪ ،‬با دشواری های طاقت فرسایی مواجه بود‪،‬‬ ‫توانست راه خود را ادامه دهد و به انجایی برسد که اکنون‬ ‫درزمرهمهمتریناندیشمندانفلسفیجهانتشیعواسالم‬ ‫اس��ت‪ .‬البته‪ ،‬این را باید در ذهن داشت که وی در تمام‬ ‫دوران تحصیل‪ ،‬با وجود روابط احترام امیز با اس��اتید و‬ ‫فضالی حوزه‪ ،‬در زمره حلقه دفاتر هیچ یک از حضرات‬ ‫ی انها داشت‪.‬‬ ‫ایات نبود و تالش در کسب علم از تمام ‬ ‫عالمه مصب��اح در زمینه فقه و اص��ول‪ ،‬از محضر‬ ‫حضرات ایات عظام بروجردی‪ ،‬اراکی‪ ،‬بهجت فومنی‪،‬‬ ‫امام خمینی و‪ ...‬بهره ها برده است‪ .‬وی در ‪ 27‬سالگی به‬ ‫علم قدسی در غرب مدرن‬ ‫نصر را می توان از سرامدان نقد‬ ‫«علم مدرن» دانست‬ ‫‪3‬‬ ‫او در قلب تمدن مدرن غربی نشسته و هر روز در‬ ‫نقد مضرات و اثرات مخرب ان بر حیات بشریت سخن‬ ‫می گوید‪ .‬اری‪ ،‬می توان مدعی شد که او از مشهورترین و‬ ‫موثرترین فیلسوفان جهان اسالم است‪ .‬این تا به انجاست‬ ‫که ماهاتیر محمد‪ ،‬بنیانگذار مال��زی نوین‪ ،‬کتابی از این‬ ‫متفکر را مانیفست کشور خود می نامد و مبنای حرکت‬ ‫این کشور شرق اسیا در سال های اخیر‪.‬‬ ‫سیدحس��ین نصر ‪ 19‬فروردین ‪ 1312‬و در شهر‬ ‫تهران به دنیا امد‪ .‬البته دارای اصالتی کاش��انی اس��ت و‬ ‫از تمکن مالی قابل توجهی هم برخوردار بوده اس��ت‪.‬‬ ‫سید ولی اهلل نصر‪ ،‬پدر سیدحس��ین‪ ،‬پزشک دربار بود و‬ ‫همین نیز موجب شد تا بتواند بدون هیچ دغدغه ای به‬ ‫تحصیل پرداخته و به سرعت نیز راهی فرنگ شود‪ .‬نکته‬ ‫حائز اهمیت این اس��ت که وی از جانب مادری‪ ،‬نواده‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری اس��ت و این تقابل سنت و تجدد‬ ‫در وی‪ ،‬جالب توجه است؛ تقابلی که در پایان‪ ،‬به سود‬ ‫س��نت گرایی به پایان رس��ید و او نیز قدم در راه نیاکان‬ ‫خود گذاشت که از روحانیون برجس��ته ایران و دوران‬ ‫خود بودند‪.‬‬ ‫وی در دوازده سالگی راهی غرب شد و تحصیالت‬ ‫خود را از این س��ن در ایاالت متحده امریکا ادامه داد‪.‬‬ ‫نصر اولین ایرانی بود که توانس��ت در مقطع لیسانس‬ ‫موسسه فناوری ماساچوس��ت اقدام به تحصیل کند و‬ ‫در رشته فیزیک مشغول ش��د‪ .‬وی که به شدت متاثر‬ ‫از فریتیوف شوان (س��نتگرای شهیر) بود‪ ،‬توانست در‬ ‫رشته تاریخ علم و با گرایش علوم اسالمی‪ ،‬از دانشگاه‬ ‫هاروارد فارغ التحصیل شود‪.‬‬ ‫نصر به تهران بازگشت و به فعالیت در دانشگاه های‬ ‫ایران پرداخت‪ .‬وی در این دوران‪ ،‬به طور مستمر به کسب‬ ‫فیض از محضر عالمه طباطبایی و دیگر علمایی مشغول‬ ‫بود که در فلسفه اسالمی صاحب نام و نظر بودند‪ .‬البته‪،‬‬ ‫عالمه تاثیری شگرف و عمیق بر وی گذاشت و می توان‬ ‫ان مرحوم را مهمترین استاد این اندیشمند ایرانی دانست‪.‬‬ ‫وی مراودات بسیاری ب ا هانری کربن داشت و وی را در‬ ‫نگارش کتاب هایش یاری داد‪.‬‬ ‫از وی کتاب های متعددی به زبان های مختلف‬ ‫منتشر شده که شمار ان به بیش از ‪ 50‬مجلد می رسد‬ ‫که قابل توجه اس��ت‪ .‬نکته حائز اهمیت‪ ،‬گستردگی‬ ‫موضوعات اس��ت که وی را به فیلسوفی مولف در‬ ‫دوران کنونی تبدیل کرده اس��ت‪ .‬نصر در عمده این‬ ‫تالیفات‪ ،‬نقدهایی جالب توجه به مبانی غرب مدرن‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫دکتر سیدحس��ین نص��ر بر ای��ن باور اس��ت که‬ ‫جهان بینی غرب بر پای��ه ماتریالیس��م و تجربه گرایی‬ ‫اس��ت که موجب ترویج ن��وع خاصی از دانش ش��ده‬ ‫است‪ .‬در این بین نیز به نقد همه جانبه نظریه تکاملی‬ ‫داروین می پردازد که نقش مبنایی در مرگ معنای‬ ‫امر قدسی و فرا زمینی داش��ته است؛ فرضیه ای‬ ‫که امکان نقد جدی در مغرب زمی��ن را ندارد و‬ ‫منتقدان نمی توانند در این راس��تا سخنی بر زبان‬ ‫بیاورند‪ .‬در حقیقت‪ ،‬او بر این باور اس��ت که علم‬ ‫مدرن‪ ،‬علمی منفک از ارزش های قدسی و در راستا و بر‬ ‫مبنای بایسته های تمدنی غرب است‪ .‬در نتیجه‪ ،‬نسبتی با‬ ‫دین نداشته و موجب دوری انسان از خدا و مفهوم امر‬ ‫قدسی شده است‪.‬‬ ‫او را می توان از سرامدان نقد «علم مدرن» دانست‬ ‫که قائل به عدم برقراری نسبتی میان این یافته بشری‬ ‫با دین به معنای س��نت گرایانه ان هس��تند‪ .‬می توان‬ ‫اذعان داشت بر خالف علمگراها‪ ،‬وی اولویت را بر‬ ‫دین داده و ان را مبنای عمل می داند‪ .‬در چنین فضایی‬ ‫است که علم کنونی مطرود و قابل نقد است؛ اگرچه‬ ‫امکان س��خن راندن برخالف ان و مظاهر ان‪ ،‬مانند‬ ‫فرضیه تکاملی داروین داده نش��ده و نمی شود‪ .‬نصر‬ ‫گرچه در عرصه نظری از متفکران غرب است اما به‬ ‫واسطه ارتباطاتی که با رژیم پهلوی داشت مورد نقد‬ ‫جریان های انقالبی قرار دارد‪g .‬‬ ‫معرفت و معنویت را می توان مهم ترین اثر‬ ‫دکتر سیدحسین نصر دانست که تتبع دقیق ان‬ ‫می تواند منجر به دریافت کامل منظومه فکری‬ ‫سنت گرایان شود؛ اگرچه نزدیک به دو دهه از انتشار‬ ‫این اثر به زبان انگلیسی می گذرد‪.‬‬ ‫این کتاب را می توان در فهرست مهم ترین کتب‬ ‫منتشره در حوزه اندیشه سنت گرایان دانست که از‬ ‫عمق و ژرفای قابل توجهی نیز برخوردار است‪ .‬این‬ ‫اثر توسط دکتر انشاء اهلل رحمتی به فارسی برگردانده‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫«این اثر پاسخی است به تهاج ‏م نحله‏های‬ ‫گوناگون تفکر جدید غربی ک ‏ه می‏کوشند معرفت‬ ‫را از معنویت جدا سازند و ان را به مرتبه‏ای نسبی و‬ ‫محدود ب ‏ه عوارض مادی و زمانی تنزل دهند‪ ».‬و این‬ ‫دالیل نگارش اثری با این اهمیت از سوی دکتر نصر‬ ‫است که در مقدمه کتاب بدان اشاره شده است‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫درجه اجتهاد نایل ش��د و جزو ش��اگردان ممتاز درس‬ ‫ایت اهلل بروجردی به شمار می رفت‪ .‬در تفسیر نیز سال ها‬ ‫در محضر عالمه طباطبایی کس��ب فیض کرد تا به انجا‬ ‫که ان مرحوم‪ ،‬کار بازخوانی تفسیر المیزان قبل از چاپ‬ ‫و نشر را به وی سپرد‪ .‬این موضوعی است که عالمه در‬ ‫برخی جمع ها مطرح می کرده و شاگرد خود را شریک‬ ‫در این تفسیر می دانسته است‪ .‬در زمینه عرفان و اخالق‬ ‫نیز عالوه ب��ر مرحوم عالمه‪ ،‬ای��ت اهلل بهجت فومنی و‬ ‫ایت اهلل انصاری همدانی تاثیر ویژه ای بر وی داشته اند‪.‬‬ ‫اما‪ ،‬مهمترین زمینه فعالیت عالمه مصباح یزدی در‬ ‫فلسفه بوده که بیشتر عمر خود را صرف ان کرده است‪.‬‬ ‫در این رشته نیز شاگرد مستقیم مرحوم عالمه طباطبایی‬ ‫بوده است‪ .‬دلیل این گرایش نیز عالقه و دلبستگی ویژه‬ ‫به ان مرحوم بوده که موجب می ش��ود ت��ا عمر خود را‬ ‫مصروف مطالعه و تحقیق در ان کند‪ .‬وی نیز همانند استاد‬ ‫خود‪ ،‬قائل به اهمیت وافر این رشته در علوم اسالمی و‬ ‫حوزوی است‪.‬‬ ‫وی کتب متعددی در نوشته است که در زمینه های‬ ‫مختلف فلسفی و اخالقی به انتشار رسیده و به نوعی‪،‬‬ ‫حکایت از اش��راف وی بر ای��ن موض��وع دارد‪ .‬نکته‬ ‫حائز اهمیت در این بین‪ ،‬اشنایی وی بر فلسفه غرب و‬ ‫تسلط به زبان انگلیسی است که موجب گشته تا با نگاهی‬ ‫باز و از نزدیک‪ ،‬به نقد غرب مشغول باشد‪ .‬وی اشنایی‬ ‫قابل توجهی نیز با زبان فرانسه دارد‪.‬‬ ‫در این بین‪ ،‬عالمه مصباح مباحث مشروحی درباره‬ ‫علم دینی داشته که در سال های اخیر‪ ،‬به اوج خود رسیده‬ ‫اس��ت‪ .‬وی در این موضوع که چه چیز را می توان «علم‬ ‫دینی» نامید‪ ،‬مباحث متنوع و فلس��فی داشته است‪ .‬این‬ ‫فیلسوف جهان اس�لام‪ ،‬ابتدا تعریف مبسوطی درباره‬ ‫دین‪ ،‬علم و نسبت بین انها به عمل اورده و اسلوب قابل‬ ‫توجهی را در این زمینه ایجاد کرده است‪ .‬با توجه به انتشار‬ ‫گفتاری جدید از اس��تاد که به تبیین «عل��م دینی و علم‬ ‫غیر دینی» پرداخته‪ ،‬در این مختصر اضافه گویی نکرده و‬ ‫مخاطب را به مطالعه ان مطلب راهنمایی می کند که خود‬ ‫گویای نظرات عالمه درباره این موضوع است‪.‬‬ ‫باید متذکر ش��د عالمه مصباح یزدی را می توان از‬ ‫سرامدان و نظریه پردازان نسبت علم و دین دانست که‬ ‫پیگیری اقوال و مکتوبات منتشره از سوی وی می تواند‬ ‫یاری دهنده پژوهشگران باشد‪ .‬این اهمیت تا بدانجاست‬ ‫که رهبر معظم انقالب اسالمی‪ ،‬طراز مباحث و اثرگذاری‬ ‫وی را مانند ش��هید مطهری می دانند‪ .‬این در حقیقت‪،‬‬ ‫می تواند بازگوکننده اهمیت تفکرات مردی باشد که این‬ ‫روزها در قم‪ ،‬به تئوری پردازی و تربیت شاگردانی مشغول‬ ‫است تا راه وی در اینده نیز ادامه یابد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫این کتاب را می توان در زمره مهم ترین کتب‬ ‫منتشره جهان در موضوع علم و دین دانست‪ .‬این تا‬ ‫بدانجاست که انجمن بین المللی علم و دین‪« ،‬قران‬ ‫و علوم طبیعی» را به عنوان کتب مرجع خود معرفی‬ ‫کرده است‪« .‬قران و علوم طبیعی» نوشته دکتر مهدی‬ ‫گلشنی است‪.‬‬ ‫این کتاب که تاکنون به زبان های متعددی‬ ‫ ترجمه شده‪ ،‬در چهار فصل به تالیف رسیده است‪.‬‬ ‫دکتر گلشنی در فصل اول به تبیین مفهوم دانش در‬ ‫اسالم می پردازد و نشان می دهد تاکید اسالم بر کسب‬ ‫ی است که به گونه ای در حیات بشری نقش‬ ‫همه علوم ‬ ‫مثبتی ایفا می کنند‪ .‬وی معتقد است همه دانش ها و‬ ‫علوم چه دینی و چه تجربی که می تواند به رابطه‬ ‫مناسب میان انسان و خدا کمک کند‪ ،‬مورد توجه‬ ‫اسالم است‪.‬‬ ‫فصل دوم کتاب به دالیل قرانی و روایی‬ ‫اهمیت علوم طبیعی و نیز نقش این علوم در شناخت‬ ‫خدا و استقالل امت اسالمی اختصاص یافته است‪.‬‬ ‫فصل سوم نیز به ایات علمی قران و پیام وحیانی‬ ‫قران به دانش پژوهان می پردازد‪.‬‬ ‫اخرین فصل کتاب به مباحثی چون هدف‬ ‫طبیعت شناسی‪ ،‬امکان شناخت طبیعت و عوامل و‬ ‫موانع این معرفت اختصاص دارد‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫در این تصویر‬ ‫از سمت راست‬ ‫ایت اهلل طالقانی‪،‬‬ ‫مهندس مهدی‬ ‫بازرگان و شهید‬ ‫مرتضی مطهری‬ ‫دیده می شوند که‬ ‫دونفر ابتدایی از‬ ‫پیشگامان عرصه‬ ‫علمی سازی دین‬ ‫هستند‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫علمگراهای مسلمان‬ ‫روشنفکران دینی به دنبال پیوند دین و علم در جهان مدرن بودند‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫حیدر محسنی‬ ‫‪4‬‬ ‫می توان مدعی شد با اعزام اولین گروه دانشجویان‬ ‫ایرانی به فرنگ و بازگشت انها به کش��ور‪ ،‬این مساله‬ ‫در عالم اندیشه ایرانی ایجاد شد که «ایا علم و دین در‬ ‫تقابل با یکدیگرند یا در همراهی با هم؟» اگرچه برخی‬ ‫برای این پرس��ش در عالم تفکر‪ ،‬گستردگی به بلندای‬ ‫تاریخ دین قائلند؛ اما انچ��ه موضوعیت امروزی و در‬ ‫سپهر فکری این دوران مدنظر قرار دارد‪ ،‬ریشه در این‬ ‫اعزام ها و بازگشت ها دارد‪ .‬البته پیش از ان‪ ،‬این پرسش‬ ‫در جوامع اسالمی وجود داشت که سابقه پیدایی ان به‬ ‫جنگ های صلیبی بازمی گشت که در ان عقب ماندگی‬ ‫مسلمانان در برابر رش��د تکنولوژیک مسیحیان‪ ،‬انها‬ ‫را به فکر ف��رو می برد‪ .‬از این دوران بود که مس��لمانان‬ ‫ی نیز گام‬ ‫دریافتند بایستی در حوزه دستاوردهای علم ‬ ‫بردارند و جهان غرب‪ ،‬چه ها کرده و انها در این رقابت‬ ‫عقب مانده اند‪ .‬اما این مسیر هنگامی در جامعه ایرانی‬ ‫رنگ و بوی جدی و به عنوان یکی از س��رفصل های‬ ‫فکری‪ ،‬ش��کل مس��تقلی گرفت که ش��اهد بازگشت‬ ‫تحصیلکرده های جوان از غرب بودیم‪ .‬با بازگشت این‬ ‫گروه‪ ،‬شاهد طرح بحثی جدی با عنوان «نسبت علم و‬ ‫دین» بودیم‪.‬‬ ‫‪ ...‬و اینک‪ ،‬علمگراهای مسلمان‬ ‫گروهی از جوانان ایرانی که راهی فرنگ ش��ده و‬ ‫به کسب علم پرداخته و به س��رزمین خود بازگشتند‪،‬‬ ‫مهندس��ین و دانش اموختگان علوم تجربی بودند که‬ ‫تحت تاثیر «علمگرایی» حاکم بر فضای دانش��گاهی‬ ‫غرب قرار گرفته بودند‪ .‬این دس��ته که در تحصیالت‬ ‫‪64‬‬ ‫دانشگاهی به مدارج باال نیز دس��ت یافتند‪ ،‬عمدتا در‬ ‫دانش��گاه های فرانس��ه تحصیل کرده و علمگرایی و‬ ‫تجربه گرایی‪ ،‬سوغات انها از فرنگ بود‪ .‬این گروه که‬ ‫در بازگشت وارد فعالیت های سیاسی شده و به مبارزه با‬ ‫رژیم شاهنشاهی روی اوردند‪ ،‬تالش داشتند تا در کنار‬ ‫این مبارزات که بخشی از ان منبعث از غرب و در جهت‬ ‫حرکت به س��وی نظام تمدنی «مسیحی‪ -‬پروتستانی»‬ ‫بود‪ ،‬به تشکیل احزاب و جمعیت هایی روی اوردند‪ .‬در‬ ‫این بین‪ ،‬نهضت ازادی مهمترین و ممتازترین جریان‬ ‫تشکیل یافته تحت تاثیر این گفتمان بود که افرادی چون‬ ‫مهندس مهدی بازرگان و دکتریداهلل سحابی‪ ،‬سردمداران‬ ‫ان بودند‪.‬‬ ‫انها بر ای��ن باور بودند که عل��م و دین‪ ،‬همراهی‬ ‫همیشگی با یکدیگر دارند‪ .‬این تفکر‪ ،‬در دورانی مطرح‬ ‫شد که با انکشافات و دستاوردهای متعدد علمی‪ ،‬این‬ ‫باور در جامعه سنتی ایران که هنوز با مدرنیته مواجهه ای‬ ‫جدی نداشت‪ ،‬سخن جدیدی به شمار می رفت‪ .‬جامعه‬ ‫عقب مان��ده ای��ران در دوران قاجار ب��ا ورود به عصر‬ ‫پهلوی‪ ،‬به یک باره با تح��والت فنی و علمی جدیدی‬ ‫مواجه شد که از س��مت غرب به سوی جامعه سرازیر‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫نگاهیبه وضعیتموجودجامعهومقایسهباسوغات‬ ‫فرنگ رفته ه��ا‪ ،‬موجب دوگانگی می ش��د که عقالنیت‬ ‫ناشی از تصوف قجری‪ ،‬پاس��خی برای ان پیدا نمی کرد‪.‬‬ ‫این سکوت و بی پاسخی موجب می شد تا جامعه ایرانی‬ ‫یا به مقابله با تکنولوژی بپردازد و سراپای ان را رد کند یا به‬ ‫استقبالانرود؛ازسرتعظیم‪.‬گونهاولبهنفیارتباطعلمو‬ ‫دین پرداخته و سوال پیش رو را حذف می کردند تا این دو‪،‬‬ ‫نه به مصاف هم روند و نه به طی طریق کنار هم‪.‬‬ ‫در دیگر س��و‪ ،‬دو رویکرد ایجاد شد؛ گروهی‪ ،‬این‬ ‫دو را در تعامل و همزیستی با هم دیدند‪ .‬در حقیقت‪ ،‬این‬ ‫گروه مجذوب علم و فناوری غرب‪ ،‬قصد ان داشتند تا به‬ ‫تفسیریازدیندستیابندکهدران‪،‬تناقضیباعلمحاصل‬ ‫نشود‪.‬ایندینعلمزدهتاانجاییدارایاعتباربودکهبتواندبا‬ ‫یافته هایتجربیغرب‪،‬مالزمتداشتهباشد‪.‬‬ ‫البته‪ ،‬گونه ای دیگر نیز یافت ش��دند که راه میانه‬ ‫زدن��د و راه این دو را از هم ج��دا کردند‪ .‬این جماعت‬ ‫بر این باور بودند که رابطه عل��م و دین‪ ،‬نه همراهی و‬ ‫نه تعارض اس��ت‪ .‬این گروه در حقیق��ت‪ ،‬بر این باور‬ ‫بودند که هدف‪ ،‬غایت و موضوع ای��ن دو متفاوت از‬ ‫هم است و هر یک باید راه خود را بروند‪ .‬علمای این‬ ‫دو رشته نیز نبایستی وارد حیطه هم شوند و جز احترام‬ ‫به دستاوردهای یکدیگر‪ ،‬عمل دیگری نداشته باشند‪.‬‬ ‫از سید جمال تا علمگراهای مسلمان ایرانی‬ ‫«تنها راهی که برای ما باز اس��ت‪ ،‬این است که به‬ ‫علم جدید با وضعی احترام امیز ولی مس��تقل نزدیک‬ ‫شویم و تعلیمات اسالم را در روشنی این علم ارزشیابی‬ ‫کنیم؛ حتی اگر این سبب شود که با کسانی که پیش از‬ ‫ما بوده اند‪ ،‬اختالف پی��دا کنیم‪ ».‬این جمالت متعلق به‬ ‫اقبال الهوری اس��ت که در حقیقت‪ ،‬راه شروع شده از‬ ‫سوی شاه ولی اهلل دهلوی که در دوره سیدجمال الدین‬ ‫اسدابادی به اوج رسید را ادامه داد‪ .‬این راه در ایران نیز‬ ‫به دس��ت مردانی افتاد که از غرب بازگشتند و قدم در‬ ‫تفسیر دین بر مبنای علم گذاشتند‪ .‬در راس این مسیر‪،‬‬ ‫مهدی بازرگان و یداهلل سحابی قرار داشتند‪.‬‬ ‫ای��ن گ��روه در ای��ران‪ ،‬باورمن��دی ب��ه علم و‬ ‫دس��تاوردهای فناوری غربی داش��تند که ریشه ان را‬ ‫‪5‬‬ ‫تالش یداهلل سحابی برای تجربی و علمی کردن دین‬ ‫وقتی برای نخستین بار فرضیه تکاملی داروین‬ ‫در جامعه ایرانی مطرح شد‪ ،‬حمالت سنگین و جدی‬ ‫علیه علمگراهای غربی مطرح ش��د؛ اما کسانی بودند‬ ‫که به حمایت از مبانی این تئ��وری پرداختند‪ .‬در این‬ ‫بین‪ ،‬نامی مانند دکت��ر یداهلل س��حابی در یادها باقی‬ ‫نمانده است‪.‬‬ ‫یداهلل س��حابی متولد ‪ 1284‬در س��نگلج تهران‬ ‫اس��ت‪ .‬وی در ‪ 23‬فروردی��ن ‪ 81‬و پ��س از نزدیک‬ ‫به یک قرن زندگ��ی‪ ،‬دار فان��ی را وداع گفت‪ .‬وی از‬ ‫موسس��ان اصلی نهضت ازادی ایران است که همراه‬ ‫این مجموعه و در کنار ایت اهلل س��یدمحمود طالقانی‬ ‫و مهندس مهدی بازرگان‪ ،‬روزهای پر فراز و نشیبی را‬ ‫تجربه کردند‪.‬‬ ‫س��حابی در س��ال ‪ 1311‬راهی فرانس��ه شد تا‬ ‫اولین ایرانی باشد که موفق به دریافت دکترای علوم‬ ‫می ش��ود‪ .‬او و دکتر فریدون فرش��اد نخستین اساتید‬ ‫علم زمین شناس��ی در دانش��گاه های ایران هستند که‬ ‫در این زمینه نیز کتب و جزواتی از انها باقی مانده که‬ ‫فقط‪ ،‬سهمی در تاریخ این علوم دارند و اکنون به دلیل‬ ‫پیشرفت های خیره کننده انها‪ ،‬بهره چندانی ندارند‪.‬‬ ‫وی ک��ه از فرنگ بازگش��ت‪ ،‬فعالی��ت علمی و‬ ‫مبارزاتی خود علیه حکومت وقت را به موازات هم‬ ‫پیش می برد تا اینکه در س��ال ‪ 1342‬ب��ه همراه دیگر‬ ‫س��ران نهضت ازادی بازداش��ت و محاکمه شد‪ .‬وی‬ ‫به حبس محکوم شد که بخش��ی از ان را در برازجان‬ ‫و کنار یار همیش��گی اش‪ ،‬مهدی بازرگان پشت سر‬ ‫گذاشت‪.‬‬ ‫مبارزات ادامه یافت تا انقالب اسالمی به نتیجه‬ ‫رسید‪ .‬وی نیز در تش��کیل کابینه دولت موقت نقش‬ ‫داشت و در کنار بازرگان‪ ،‬به فعالیت پرداخت‪ .‬سحابی‬ ‫در این دوران وزیر مش��اور کابینه بود که با اتفاقات‬ ‫صورت گرفته در ان دوران‪ ،‬وی نیز از عرصه سیاست‬ ‫کنار گذاش��ته ش��د‪ .‬اگرچ��ه وی تا دوران واپس��ین‬ ‫زندگی اش به فعالیت های سیاسی پرداخت؛ اما دیگر‬ ‫به ان قدرت و جدیت سابق نبود و اقبال چندانی نیز از‬ ‫سوی مردم به وی و یارانش صورت نگرفت‪.‬‬ ‫دکتر یداهلل سحابی در کنار س��وابق مبارزاتی با‬ ‫رژیم پهلوی و فعالیت سیاسی در جمهوری اسالمی‪،‬‬ ‫مش��هور به نظریات علم��ی و تالش های��ی جدی و‬ ‫عمیق در این زمینه اس��ت‪ .‬عالوه بر تولیدات فکری‬ ‫در موضوع زمین شناس��ی که در حوصله و تخصص‬ ‫این نوشته نیس��ت‪ ،‬وی در موضوع «علم و دین» نیز‬ ‫تالش های قابل توجهی داشت‪ .‬وی نیز در زمره قائالن‬ ‫به تطابق دین با دستاوردهای علم بشری (به خصوص‬ ‫علوم مدرن) اس��ت‪ .‬وی نیز بر این ب��اور بود که دین‬ ‫س��خنی بر خالف انکش��افات مدرن ندارد و در این‬ ‫زمینه همراهی و هماهنگی کاملی وجود دارد‪.‬‬ ‫اوج تفک��ر وی را می توان در واکن��ش به نظریه‬ ‫تکامل داروین دانست‪ .‬انجایی که ش��مار فراوانی از‬ ‫علما و دانش��مندان اس�لامی‪ ،‬این تئوری را برخالف‬ ‫اصول و موازین اسالم دانسته و به رد ان پرداختند‪ ،‬وی‬ ‫به حمایت از ان پرداخت و ان را بر مبنای عقلی درستی‬ ‫دانست‪ .‬البته‪ ،‬وی وابستگی نسلی به میمون را فرضیه ای‬ ‫اثبات نشده و قابل نقد می دانست؛ اما بر این سبیل بود‬ ‫که نظریه تکامل تدریجی انواع‪ ،‬مسلم بوده و مخالفت‬ ‫با ان در حکم مخالفت با اصل مس��لمی علمی است‪.‬‬ ‫در این بین‪ ،‬س��حابی المارک و بوف��ن را تئوری داران‬ ‫اصلی ان فرضیه می دانس��ت‪ .‬وی ای��ات قران را نیز‬ ‫موید خلقت تدریجی می دانست‪ .‬این زمین شناس بر‬ ‫این باور بود که نباید با ان��کار این حقیقت‪ ،‬حقانیت‬ ‫اسالم را زیر سوال برده و حربه ای به دست معاندان و‬ ‫منکران خدا بدهیم‪.‬‬ ‫دکتر یداهلل س��حابی با این نظری��ه و حمایت از‬ ‫تکامل تدریج��ی‪ ،‬در زمره حامی��ان علمی بودن دین‬ ‫اس��ت‪ .‬در حقیقت‪ ،‬وی نیز بر این باور بود که دین با‬ ‫مبانی و نتایج علم مدرن همراه است‪ .‬ایات قرانی نیز‬ ‫مبین چنین حقیقتی است‪ .‬این گروه که مهدی بازرگان‬ ‫را نیز در کنار خ��ود می دید‪ ،‬در مواجه��ه دین و علم‬ ‫طرف علم مدرن را گرفته و تمام تالش خود را به کار‬ ‫می برد تا نش��ان دهد که این مالزمت وجود دارد‪ .‬در‬ ‫کنار نیت این گروه‪ ،‬باید اذعان داشت چنین واکنشی‬ ‫در مواجهه با علم مدرن موجب ی��ک «تنزل گرایی»‬ ‫در مفهوم دین و تجربی شدنی ش��د که ثمرات ان را‬ ‫می توان در فضای دانشگاهی امروز دید‪g .‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بازسازی اسالم در نسبت با علم جدید‬ ‫«کوشش من ان بوده اس��ت که گرچه به صورت‬ ‫جزئی هم باش��د‪ ،‬به ای��ن نیازمندی (تبیی��ن علمی از‬ ‫معرفت دینی ارائه کردن) جواب بدهم‪ .‬سعی کرده ام با‬ ‫توجه به سنت فلسفی اسالم و در نظر گرفتن ترقیات‬ ‫اخیر رش��ته های جدید علم و معرفت‪ ،‬فلس��فه دینی‬ ‫اسالم را احیاء و نوس��ازی کنم‪ ».‬این جمالت مربوط‬ ‫به اقبال الهوری اس��ت که نگاهی به روند این جریان‬ ‫علمگرا نیز دارد‪ .‬در حقیق��ت‪ ،‬اینها راهبرد این جریان‬ ‫نیز در ایران بوده اس��ت‪ .‬از دیدگاه علمگرایان مسلمان‬ ‫در ایران احیای اندیشه دینی میسر نمی شود؛ مگر اینکه‬ ‫مسلمانان در گام نخس��ت با بطن و درون مایه فرهنگ‬ ‫و تمدن غربی و مبانی علوم جدید اشنا شوند‪ .‬پس از‬ ‫این مرحله است که به سنت دینی و فکری اسالمی به‬ ‫دیده تحقیق و احت��رام بنگرند و از دریچه نگرش های‬ ‫نوین‪ ،‬نکاتی بدیع و نو را از قران استخراج کنند‪ .‬اما در‬ ‫گام پایانی‪ ،‬روشی نقادانه و مستقل را در این مسیر در‬ ‫پیش می گیرند تا به تطبیق این دو بپردازند‪ .‬البته‪ ،‬چنین‬ ‫تفکری در ادامه هماهنگی علم و دین‪ ،‬جوامع اسالمی‬ ‫از خواب بیدار ش��ده و سرنوشت خویش را در دست‬ ‫خواهند گرفت‪ .‬روشنفکران دینی مسیر حفظ دین در‬ ‫دنیای مدرن را در موارد بسیاری با اجتهاد در اصول طی‬ ‫می کردند‪ .‬مس��یری که با برخی برداشت های افراطی‬ ‫فضا را برای علم جدید و تمدن غرب��ی مهیا کرد‪ .‬این‬ ‫گروه در روش شناسی با تجربی کردن دین که برگرفته‬ ‫از اثبات گرایی و ماتریالیسم غالب در غرب بود انتقاد‬ ‫بسیاری از دینداران را موجب شدند‪g .‬‬ ‫داروینیست مسلمان؟‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫می توان در رشته تحصیلی انها یافت‪ .‬انها عمدتا فیزیک‬ ‫خوانده و زیست خوانده هایی بودند که تحت این تعالیم‬ ‫قرار داشتند و این نیز در تعارض اشکار با اموزه های‬ ‫ تربیتی شان بود چرا که عموما متعلق به طبقات مذهبی‬ ‫بودند‪ .‬انها در برابر چنین وضعیتی‪ ،‬راه تطبیق و همراهی‬ ‫دین با این هجوم را برگزیدند‪ .‬در حقیقت‪ ،‬تفسیری از‬ ‫دین ارائه دادند که مطابق با علم روز باشد‪.‬‬ ‫اعضای نهضت ازادی که مهمترین تشکل ایرانی‬ ‫ی ترویج این تفکر بودند‪ ،‬در این‬ ‫در قرن اخیر در راستا ‬ ‫راه کتب و مقاالت گوناگون و فراوانی را منتشر کردند‬ ‫که اثرات قاب��ل توجهی در محیط های دانش��گاهی و‬ ‫علمی کشور داش��ت‪ .‬البته‪ ،‬برخی بر این باورند که در‬ ‫اواخر عمر اش��خاصی مانند بازرگان و س��حابی‪ ،‬این‬ ‫جریان رو به افول نهاد و از این تفکر خود عقب نشینی‬ ‫کردند‪ .‬البته‪ ،‬برخی نیز چنین موضوعی را رد می کنند‬ ‫و معتقدند چنین دگردیسی در تفکرات این علمگراها‬ ‫روی نداد‪ .‬البته‪ ،‬در این میان‪ ،‬این تفکر در میان حوزویان‬ ‫نیز ب��ا همراهان و موافقانی مواجه ش��د‪ .‬ش��اید بتوان‬ ‫مطرح ترین اشخاص در این حوزه را عالمه طباطبایی‬ ‫و شهید مرتضی مطهری دانس��ت؛ اگرچه بین این دو‬ ‫در واکنش به موضوع طرح شده‪ ،‬تفاوت هایی وجود‬ ‫داش��ت‪ .‬می توان این دو رویکرد را موثر در اینده این‬ ‫منازعه فکری در حوزه علمیه دانس��ت چرا که بعدها‬ ‫بسط پیدا کرد‪.‬‬ ‫عالمه طباطبایی در مواجهه با دستاوردهای علمی‪،‬‬ ‫ان را به دو بخش قطعی و غیر قطعی تقس��یم می کند‪.‬‬ ‫بخش نخست قابل تطبیق با دین است و مالزمتی میان‬ ‫این دو وجود دارد‪ .‬اما بخش غیر قطعی انجایی اس��ت‬ ‫که این عرصه به جدال با ه��م می پردازند‪ .‬اما واکنش‬ ‫شهید مطهری بر سبیلی دیگر است‪ .‬وی برای حل این‬ ‫تقابل‪ ،‬بحث «نمادین بود ایات قران» را مطرح می کند‬ ‫که نمون��ه ان را می توان در ایات مربوط به بهش��ت و‬ ‫سکونت در ان یافت‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫مترجم علمی دین‬ ‫«راه طی شده» را می توان اغازی برای نواندیشی دینی دانست‬ ‫‪6‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫«می خواهیم نش��ان دهی��م ضمن ایات��ی که از‬ ‫نام باد و ب��اران و کیفی��ات مربوطه به می��ان می اید‪،‬‬ ‫تعبیرها و تراوش ها انطباق عجیب و دقیق با اکتشافات‬ ‫هواشناس��ی و با معلوم��ات و نظری��ات علمی دارد‬ ‫و دالل��ت بر این معنی می کن��د که فرس��تنده قران و‬ ‫نازل کننده ان‪ ،‬همان فرس��تنده باد و نازل کننده باران‬ ‫است‪ »...‬این جمالت که بخشی از نوشته های مهندس‬ ‫مهدی بازرگان در س��ال ‪ 1343‬در زندان قصر است‪،‬‬ ‫کتاب «باد و باران» را تشکیل داد که می تواند نمایه ای‬ ‫گویا از باورداش��ت های این متفکر باش��د‪ .‬مردی که‬ ‫شاید او را بتوان نخستین نواندیش دینی در قرن اخیر‬ ‫این سرزمین دانست‪.‬‬ ‫مهدی ب��ازرگان در س��ال ‪ 1286‬به دنیا امد و در‬ ‫زمره نخستین دانشجویانی است که به خارج از ایران‬ ‫(فرانسه) اعزام شد تا تحصیل کرده و بتوانند فناوری‬ ‫و توس��عه غربی را وارد جامعه کنند‪ .‬او توانست در‬ ‫رشته ترمودینامیک تحصیل کند و با درجه ای مطلوب‬ ‫فارغ التحصیل شود‪ .‬وی در بازگشت راهی دانشکده‬ ‫فنی دانشگاه تهران شد و به تدریس در انجا پرداخت‪.‬‬ ‫البته چندی نگذشت که به کرسی ریاست دست یافت‬ ‫و رئیس این دانشکده شد‪.‬‬ ‫در کنار س��ابقه مبارزات��ی وی در دوران پهلوی‬ ‫و فعالیت های سیاس��ی اش پس از پی��روزی انقالب‬ ‫اس�لامی در س��ال ‪ ،57‬وی را می ت��وان مهم ترین و‬ ‫نواندیش دوران تجدد ایران دانست‪ .‬در ان هنگام که‬ ‫جامعه مرعوب در برابر توس��عه تکنولوژیک غرب‪،‬‬ ‫دچار یاس و دلدادگی به این فرهنگ شده بود‪ ،‬این از‬ ‫فرنگ برگشته بود که تصمیم گرفت تا به جای نفی و‬ ‫رد علم متداول‪ ،‬به تطبیق ان با دین اسالم روی اورد‪.‬‬ ‫البته‪ ،‬به این شکل که اس�لام و مبانی ان را نزدیک به‬ ‫علوم روز کند‪.‬‬ ‫بازرگان را باید نخس��تین فردی دانس��ت که در‬ ‫این ارتباط به نوشتن کتاب اقدام کرد‪« .‬راه طی شده»‪،‬‬ ‫عنوان کتابی است که در س��ال ‪ 1326‬از سوی وی به‬ ‫نگارش درامد‪ .‬ای��ن کتاب را می ت��وان اغازی برای‬ ‫نواندیشی دینی دانست که در پی تطبیق اسالم با علم‬ ‫جدید درامد‪ .‬پ��س از این بود که کتاب های «عش��ق‬ ‫و پرس��تش» و «ذره بی انتها» با فواصلی چند ساله به‬ ‫انتشار درامد که همگی تالش هایی جدی در این راه‬ ‫بود‪ .‬البته‪ ،‬فصل مشترک تمام این کارها‪ ،‬نگارششان در‬ ‫زندان قصر تهران بود‪.‬‬ ‫در منظومه فکری بازرگان‪« ،‬مطهرات در اسالم»‪،‬‬ ‫«اس�لام جوان» و «باد و باران» نیز حضور دارد که در‬ ‫حقیقت‪ ،‬عینیت تلقی وی و گ��روه همراه وی به این‬ ‫تفکر همراهی و مالزمت اس��ت‪ .‬انها تا به انجا رفتند‬ ‫ی پدیده های طبیعی نامبرده شده‬ ‫که حتی به تحلیل علم ‬ ‫در قران پرداختند که خروجی ج��دی و مهمی مانند‬ ‫این سه مجلد داش��ت‪ .‬اینگونه اس��ت که در بخشی‬ ‫از مطهرات می خوانیم‪« :‬احکام مطهرات اس�لامی از‬ ‫حدود سفارشات اخالقی که به اقتضای عقل سلیم و‬ ‫طبع لطیف ممکن است در میان ملتی رایج شده باشد‪،‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪66‬‬ ‫باالتر بوده و مبنی بر یک سلسله قوانین طبیعی صحیح‬ ‫و نکات علمی دقیق است که حکایت از بینایی کامل‬ ‫واضع ان به رموز طبیعت و اسرار خلقت می نماید‪».‬‬ ‫اولی��ن نخس��ت وزیر ای��ران پ��س از پیروزی‬ ‫انقالب اس�لامی‪ ،‬بی تردید با سودای مقابله با فضای‬ ‫سرخوردگی و انفعال در برابر غرب وارد عرصه شد‬ ‫و می توان وی را علمگرایی معتدل دانست؛ اما عموما‬ ‫راه وی با افراط ادامه یافت و منتهی به علم پرستی در‬ ‫این مرز و بوم شد‪ .‬ش��اید مروری بر نوشتاری از وی‬ ‫در «گمراهان از زاویه ای دیگر» بتواند در تبیین انچه‬ ‫در ذهن وی بود‪ ،‬یاری گر باش��د‪« :‬عل��م مانند خود‬ ‫جهان و طبیعت‪ ،‬بی نهایتی است که هر قدر در وادی‬ ‫ان پیش رویم‪ ،‬خود را جاهل تر و حیران تر می بینیم‪.‬‬ ‫علم در حد اعلی‪ ،‬چراغی بیش نبوده و به هر سمت ان‬ ‫را بگردانیم و هر جا که بخواهی��م برویم‪ ،‬راهنمای ما‬ ‫خواهد بود؛ ولی نه هدف می تواند باشد مانند خدا و‬ ‫نه هدف دهنده یا هدف تعیین کننده است‪».‬‬ ‫اما‪ ،‬نوش��تار «اخرت و خدا‪ ،‬هدف بعثت انبیا»‬ ‫در دوران پایانی عمر ب��ازرگان را می توان توبه نامه ای‬ ‫در راستای تفکر پیشین وی دانست که اگرچه بیشتر‬ ‫دارای جنبه سیاس��ی اس��ت؛ اما می توان��د در منظر‬ ‫علمی وی نیز حائ��ز اهمیت باش��د‪ .‬خواندن بخش‬ ‫کوتاهی از ان مقاله بلند باال که البته‪ ،‬بایستی در فرصتی‬ ‫به صورت مفصل بدان پرداخ��ت‪ ،‬گویای چگونگی‬ ‫پایان عمر این متفکر اس��ت‪« :‬شایس��ته خدای خالق‬ ‫و فرستادگان و پیام اوران او‪ ،‬حقا و منطقا می بایستی‬ ‫در همین مقیاس ها و اطالعات و تعلیماتی باش��د که‬ ‫دید و دانش انس��ان ها ذاتا و فطرتا از درک ان عاجز‬ ‫و قاصر اس��ت‪ ...‬وگرنه گفتن و اموختن چیزهایی که‬ ‫بشر دارای امکان کافی یا استعداد الزم برای رسیدن‬ ‫و دریافت ان هست‪ ،‬چه تناسب و ضرورت می تواند‬ ‫داشته باشد؟‪ ...‬از این رو نیازی نبوده است که خداوند‬ ‫و فرستادگان او‪ ،‬راه و رسم زندگی و حل مسائل فردی‬ ‫و اجتماعی را به او یاد بدهند؛ خصوصا که سختی و‬ ‫تالش و تدبیر برای رفع مسائل و مشکالت‪ ،‬جزئی از‬ ‫برنامه ادمی برای رشد و کمال و تقرب او به خداوند‬ ‫است‪ ».‬و اینگونه‪ ،‬مهندس مهدی بازرگان در ‪ 30‬دی‬ ‫ماه ‪ 1373‬در ژنو‪ ،‬هن��گام معالجات‪ ،‬حیات را بدرود‬ ‫گفت؛ اما راه فک��ری وی ماند و روزه��ای پر فراز و‬ ‫نشیبی را تجربه کرد‪g .‬‬ ‫«در زندگی حرارت هست‪ .‬فعالیت هم هست‪.‬‬ ‫پس ترمودینامیک هم هست‪ ».‬و این یعنی چکیده ای‬ ‫از تفکرات گروهی از اندیشمندان که در سودای‬ ‫نزدیک سازی علم و دین بودند‪ .‬این جمالت نیز‬ ‫مربوط به کتاب «ترمودینامیک انسان» یا «عشق و‬ ‫پرستش» مهندس مهدی بازرگان است‪.‬‬ ‫این تالیف را می توان ادبی‪ ،‬علمی و مذهبی‬ ‫دانست که در دوران حبس نگاشته شده است‪.‬‬ ‫فراغت حضور در زندان نظام پهلوی منجر به این شد‬ ‫تا چند کتاب توسط بازرگان به تحریر دراید که این‪،‬‬ ‫یکی از انهاست‪.‬‬ ‫«ترمودینامیک انسان» در ‪ 9‬فصل به نگارش‬ ‫درامده است‪ .‬از فصل ششم به بعد است که مباحث‬ ‫تخصصی فیزیک وارد شده و فصول قبلی در نقش‬ ‫زمینه سازی است‪ .‬چنین منظری به فیزیک و علم‬ ‫مدرن‪ ،‬در ان دوران‪ ،‬خاص و کم سابقه بوده که از‬ ‫سوی این اندیشمند ایجاد شد و تداوم یافت و منجر‬ ‫به جریانی شد که دین را مطابق با دستاوردهای علوم‬ ‫مدرن می دانستند‪.‬‬ ‫کتاب «هویت علم دینی‪ :‬نگاهی‬ ‫معرفت شناختی به نسبت علم و دین» اثر دکتر خسرو‬ ‫باقری است که در سال ‪ 1382‬به انتشار رسیده‪.‬‬ ‫این کتاب در سه بخش به تالیف رسیده است‪.‬‬ ‫در بخش نخست این تالیف‪ ،‬نویسنده به تشریح‬ ‫علم و منظور خود از این مفهوم پرداخته است‪ .‬در‬ ‫بخش بعدی کتاب‪ ،‬انچه مراد وی از دین است را به‬ ‫مخاطب ارائه می دهد‪ .‬در این بخش‪ ،‬وی دین را از‬ ‫مناظر و تعاریفی مختلف مورد کنکاش و بررسی قرار‬ ‫می دهد تا مخاطب در این دو بخش‪ ،‬با دو کلیدواژه‬ ‫بحث به درستی اشنا شود‪.‬‬ ‫در بخش پایانی کتاب‪ ،‬نویسنده به تبیین خود‬ ‫از نسبت علوم دین و هویت شناسی علم دینی‬ ‫می پردازد‪ .‬البته‪ ،‬این بخش از دو فصل تشکیل یافته‬ ‫که به طور مبسوط به بررسی این نسبت می پردازد‪.‬‬ ‫این کتاب را می توان در زمره نخستین تالش ها در‬ ‫دهه گذشته در تبیین مفهوم «علم دینی» دانست‪.‬‬ ‫دانشمندان‪ ،‬تنها مردان مذهبی‬ ‫مو دین» در دوران ماتریالیستی کنونی‬ ‫مطلبی از البرت انشتین درباره نسبت «عل ‬ ‫بابک سرانی اذر‬ ‫‪7‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫دین از انسان های بدوی تا انگیزش های اجتماعی‬ ‫برای یک انس��ان بدوی‪ ،‬ترس از تداعی مفاهیم‬ ‫دینی و تجربه انها‪ ،‬باالترین چالش هاست‪ .‬هیچ چالشی‬ ‫حتی فراتر از گرس��نگی‪ ،‬حیوانات وحشی‪ ،‬بیماری و‬ ‫ن چالشی نمی‏رسند‪ .‬از انجا که در چنین‬ ‫مرگ به پای چنی ‬ ‫مرحله‏ای از درک دینی و عقلی وجود اتصاالت منطقی‬ ‫در ذهن انسان بدوی بسیار ضعیف بوده و هست‪ ،‬بشر‬ ‫تالش می‏کند موجوداتی شبیه خود را خلق کند‪ .‬میزان‬ ‫تحرکات‪ ،‬اراده و اختیارات چنین موجوداتی {که ساخته‬ ‫اخالق مبنای ادیان‬ ‫ادیان همه مردم از همه تمدن‏ها‪ ،‬به ویژه در مشرق‬ ‫زمی��ن‪ ،‬در درج��ه اول از مذاهب اخالق��ی و معناگرا‬ ‫محسوب می‏ش��وند و پایه انها تماما بر اصول اخالقی‬ ‫بنا شده است‪.‬‬ ‫گسترش و پیشرفت از «مذهب ترس» به «مذهب‬ ‫اخالق و معنا» در زندگی مردم‪ ،‬همیشه یک قدم بزرگ‬ ‫و موثر محسوب شده است‪ .‬اینکه مذاهب اولیه بر پایه‬ ‫ ترس و هراس بنا شده و ادیان مردم مناطق متمدن بر پایه‬ ‫اخالقیات شکل گرفته‪ ،‬نکته‏ای است که باید موشکافی‬ ‫ش��ود‪ .‬تعصب و غرض ورزی در این خصوص بسیار‬ ‫حساس و مهم است‪ .‬ما باید برابر چنین خطرات ذهنی‬ ‫اطراف خود یک محافظ محکم و همیش��گی داش��ته‬ ‫باشیم‪.‬‬ ‫حقیقت این است که همه ادیان مخلوط متفاوتی‬ ‫از این دو حالت هستند‪ .‬هر یک با ضریب متفاوتی از این‬ ‫دو فاکتور‪ ،‬یعنی ترس و اخالق ش��کل می گیرد‪ .‬البته‬ ‫مشخص است که در سطح باالتری از زندگی اجتماعی‪،‬‬ ‫حالت اخالقی مذهب بسیار پررنگ‏تر به چشم می‏خورد‪.‬‬ ‫در حقیقت‪ ،‬فقط افرادی که دارای موهبت اس��تثنایی‬ ‫هستند یا جوامع بزرگ و متمدن از این سطح رایج باالتر‬ ‫رفته و در این زمینه رشد کرده‏اند‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هرچه گون ه بشر انجام داده یا درباره ان فکر کرده‪،‬‬ ‫با رضایت کامل از نیازهای عمیق هوش��مندانه وی و‬ ‫تالشش برای یافتن راهی جهت تسکین دردهایش در‬ ‫ارتباط بوده است‪ .‬وی این یافته‏های ناب را در ذهن خود‬ ‫دائما حفظ کرده و پرورش می‏دهد تا به ارزوی نهادینه‬ ‫ش��ده در وجودش یعنی درک درس��تی از نهضت‏ها و‬ ‫جنبش های معنوی و توسعه انها دست یابد‪.‬‬ ‫دو مقوله احس��اس و اش��تیاق به عنوان نیروهای‬ ‫محرک و انگیزشی در پشت س��ر همه انسان‏ها وجود‬ ‫دارند‪ .‬خلقت انسان و انسان خالق همواره با این مقوالت‬ ‫در ارتباط بوده اس��ت‪ .‬چنین نیروهای��ی می‏توانند در‬ ‫هر حالت و زمانی با چهره‏ای جدید خودشان را عرضه‬ ‫کرده و قدرت بی نهایتش��ان را به انس��ان کنجکاو ارائه‬ ‫دهند‪ .‬اکنون این س��وال مطرح می‏ش��ود ک��ه این چه‬ ‫احساس یا نیازی است که گونه بشر را وادار به تفکرات‬ ‫و داشتن باورهای مذهبی در س��طح وسیعی از الفاظ‪،‬‬ ‫تعهدات و عبارات می‏کند؟‬ ‫با اولین نگاه در می‏یابیم که قس��مت اعظم تضاد‬ ‫احساسات و باورها از زایش و خلق تقابل دوعامل مهم‬ ‫ایجاد شده‏اند‪ :‬تفکر دینی و تجربه‪.‬‬ ‫ذهن کلیسای قرون وسطی و اربابان مذهبی یهود بوده}‬ ‫به میزان ترس بشر از این باورها بستگی دارد‪ .‬بنابراین‬ ‫تالش می‏کند تا به س��ود خود و با جل��ب رضایت این‬ ‫موجودات خود ساخته و ساختن داستان‏های تاثیرگذار‬ ‫که از نسل‏های پیشین به او رسیده‪ ،‬خشم خدایان خود‬ ‫س��اخته را فرو بنش��اند و از انها وجهه خوبی در ذهن‬ ‫معرفت اندیش و معنا گرایش بسازد‪ .‬در چنین شرایطی و‬ ‫در این فرصت نوشتاری منظور من از بیان مذهب و دین‬ ‫اشاره به مقوله‏ای است‪ ،‬تحت عنوان کلی «مذهب ترس»‪.‬‬ ‫{که ساخته و پرداخته کلیسای قرون وسطی و تفسیر‬ ‫افراطی و نادرست از دین مسیح می باشد‪}.‬‬ ‫این مقول��ه‪ ،‬هر چند در وجود ذات��ی ان هم دچار‬ ‫ تردید باشد‪ ،‬در یکی از درجات مهم و تثبیت شده از طبقه‬ ‫معنوی خاص جامعه قابل ردیابی است؛ همان بخشی‬ ‫که خود را واسطه بین مردم و فاکتورهای مخلوق‏ انها‬ ‫بر می‏ش��مرند‪ .‬انها با همین وضعیت‪ ،‬استیال و تسلطی‬ ‫شگرف بر پایه درجات خود بنا می‏کنند‪.‬‬ ‫در بسیاری از حاالت‪ ،‬یک حکمران یا یک رده برتر‬ ‫ممتاز در جامعه که موقعیتش در سایر فاکتورها با وظایف‬ ‫و ویژگی‏های طبقه روحانی گره خورده و ترکیب شده‪،‬‬ ‫برای حفظ و کنترل قلمرو خود باالترین میزان امنیت‬ ‫اجتماع��ی را طلب می‏کن��د‪ .‬محرک‏ه��ا و فاکتورهای‬ ‫انگیزشی جامعه‪ ،‬منبع دیگری از تبلور مذهب محسوب‬ ‫می‏شوند‪.‬‬ ‫پ��دران و م��ادران‪ ،‬رهبران جوام��ع و گروه‏های‬ ‫اجتماعی ب��زرگ‪ ،‬جایز الخطا و فانی هس��تند‪ .‬میل به‬ ‫هدایت‪ ،‬عشق و حمایت معنوی‪ ،‬انسان را به تشکیل یک‬ ‫تصور اجتماعی یا معنوی وادار کرده و بر می‏انگیزد‪ .‬این‬ ‫همان خدایی است که ذهن اینده‏نگر انسان می‏شناسد‬ ‫و ان را پرورش می‏دهد؛ خدای��ی که حمایت می‏کند‪ ،‬‬ ‫ترتیب کارها را تعیین می‏کند‪ ،‬پ��اداش می‏دهد و تنبیه‬ ‫در نظر می‏گیرد‪.‬‬ ‫هم اوست که در غم و اندوه‪ ،‬تسلی می‏دهد و امیال‬ ‫و هوس‏های ناخوشایند را کنا ر می‏زند‪ .‬خدایی که بانیان‬ ‫و طالبان مرگ و جمیع مردگان را در سیطره قدرت خود‬ ‫حفظ کرده و نگاه م��ی‏دارد‪ .‬این همان تصور اجتماعی‬ ‫از خداس��ت‪ .‬کتب مقدس یهودیان به طرز ستودنی و‬ ‫قابل تاملی‪ ،‬گذار از مذهب ترس ب��ه مذهب اخالقی‬ ‫و معناگرا را شرح داده و گس��ترش و پیشرفت در ان را‬ ‫شرح داده؛ پیشرفت و گسترشی که در کتاب عهد جدید‬ ‫نیز زیرذره‏بین بوده است‪.‬‬ ‫البرت انشتین در ‪ 14‬مارس ‪ 1879‬و در المان به دنیا امد‪ .‬وی که از خانواده ای یهودی االصل‬ ‫بود‪ ،‬در سال ‪ 1955‬و در نیوجرزی ایاالت متحده امریکا درگذشت‪ .‬وی در طول حیاتش‪ ،‬در‬ ‫المان‪ ،‬سوئیس‪ ،‬ایاالت متحده و اراضی اشغالی زندگی کرد‪ .‬این فیزیکدان برجسته‪ ،‬موفق شد‬ ‫در ‪ 1921‬جایزه نوبل این رشته را از ان خود کند‪ .‬وی نقش عمده ای در ایجاد سالح هسته ای‬ ‫داشت و از موافقان تولید ان در ابتدا به شمار می رفت؛ اگرچه بعدها در زمره مخالفان ان‬ ‫قرار گرفت‪ .‬نسبیت عام‪ ،‬نسبیت خاص‪ ،‬حرکت براونی‪ ،‬اثر فوتو الکتریک‪ ،‬بسط فیزیک کوانتومی ‬ ‫ی است که وی در انها مشهور است‪ .‬انشتین حمایت ها و تالش های‬ ‫و‪ ،...‬از جمله مباحث علم ‬ ‫فراوانی در سرزمین های اشغالی داشت و مدتی را نیز در انجا ساکن بود؛ اما به امریکا رفت و‬ ‫در همانجا نیز درگذشت‪ .‬این فیزیکدان در زمره حامیان تئوری «صهیونیسم» به شمارمی رود؛‬ ‫اگرچه برخی نوشته ها از وی در نقد رژیم اشغالگر و روند حرکتی ان وجود دارد‪.‬‬ ‫متن پیش رو‪ ،‬نوشتاری از وی در مجله نیویورک تایمز است که در ‪ 9‬نوامبر ‪ 1930‬به انتشار‬ ‫رسیده و تاکنون به فارسی ترجمه نشده است‪ .‬باید این نکته را متذکر شد که انشتین‪ ،‬یهودی‬ ‫بوده و مراد وی از دین‪ ،‬مسیحیت و ائین اجدادی خود است‪ .‬نگاه وی در نسبت «علم و دین»‬ ‫می تواند تبیینی صحیح از دریافت این موضوع میان دانشمندان غربی را در اختیار مخاطبان‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫کیهان‪ ،‬ریشه دیگری برای ادیان‬ ‫اما در این میان حالت س��ومی نیز وجود دارد‪ .‬در‬ ‫ی از مذهب یا تجربه دینی که در همه‬ ‫واقع‪ ،‬سطح سوم ‬ ‫تمدن‏ها قابل ردیابی و تصور است؛ حتی اگر ان را در‬ ‫یک ش��کل خاص‪ ،‬خالص و ناب تصور کنید‪ .‬ش��اید‬ ‫بهتر باشد نام ان را احس��اس مذهبی وابسته به گیتی یا‬ ‫کیهانی بگذارم‪ .‬در واقع مذهبی کیهانی که ناظر به تمام‬ ‫عالم هستی است‪ .‬خیلی سخت است چنین احساس‬ ‫یا موضوعی را با کس��ی که هرگز با ان درگیری نداشته‬ ‫و خبری از ان ندارد‪ ،‬در میان بگ��ذاری و ان را برایش‬ ‫تش��ریح کنی‪ .‬به خصوص اینکه در شرایطی باشید که‬ ‫هیچ مفهوم انسانی از خداوند در رابطه با این تعریف یا‬ ‫احساس جدید در اختیار نداشته باشی؛ وقتی احساس‬ ‫پوچی از تمایالت انسانی‪ ،‬اهداف و مرتبه حیرت اور‬ ‫بشری هم در ماهیت و هم در جهان اندیشه و معنا‪ ،‬کامال‬ ‫اشکار و واضح است‪ .‬این وجود فردی و درک ماهیت‬ ‫ذاتی انسان خود به خود زندانی در اطرفش ایجاد می‏کند‪.‬‬ ‫او در نظر دارد تا جهان را تنها به عنوان یک کل عظیم؛ اما‬ ‫قابل توجه و حیرت اور تجربه کند‪.‬‬ ‫اغاز این اندیشه خاص تحت نام احساس مذهبی‬ ‫کیهانی و عالم گرا‪ ،‬در مراحل اولیه توسعه خود به عنوان‬ ‫مثال در مزامیر داوود و برخی پیامبران به چشم می‏خورد‪.‬‬ ‫از طرفی بودیس��م و مکتب بودا‪ ،‬مثالی روش��ن از این‬ ‫اندیشه مطرح شده اس��ت؛ به خصوص تحت انچه در‬ ‫اثار شگفت انگیز شوپنهاور دیده می‏شود‪.‬‬ ‫نوابغ و بزرگان دینی در هر س��نی در طول تاریخ‬ ‫با داشتن چنین احس��اس خاصی از مذهب‪ ،‬برجسته و‬ ‫مشخص شده‏اند؛ احساسی خالی از تعصب و تصویر‬ ‫انسان گونه از خدا‪ .‬احساسی که شاید هیچ تعالیمی از‬ ‫کلیسا و مکتب ان نیز در ان مشاهده نشده باشد‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی وقتی به تاریخ نگاه می‏کنیم متوجه می‏شویم که‬ ‫مردانی به بدعت گذاری و بی‏خدایی متهم می‏شدند؛ اما‬ ‫همین اسامی در قرنی دیگر به قدیسین تبدیل شده‏اند‪.‬‬ ‫انها با احساسی خاص و ترجمانی ناب از دین کیهانی‬ ‫اشنا بودند و ارتباطشان با مذهب ترس یا اخالق‏گرای‬ ‫مطلق قطع ش��ده بود‪ .‬در پرتو چنین نگاه و اندیشه‏ای‪،‬‬ ‫نام‏هایی چون دموکریتوس‪ ،‬فرانسیس اسیسی و اسپینوزا‬ ‫به طرز غیر قابل انکار و نزدیکی به هم شبیه هستند‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫مذهب کیهانی و انتقال ان در بستر تاریخ‬ ‫اکنون سوالی که مطرح می‏شود‪ ،‬این است که اگر‬ ‫احساس و برداش��ت مذهب کیهانی از وجود خداوند‬ ‫هیچ مفهوم مشخص و معتبری را تداعی نمی‏کند‪ ،‬چرا و‬ ‫چگونه از فردی به فردی دیگر و از جامعه‏ای به جامعه‏ای‬ ‫دیگر منتقل شده و ارتباط برقرار می‏کند؟‬ ‫به عقیده من‪ ،‬ای��ن مهم ترین عملک��رد و وظیفه‬ ‫تعریف ش��ده برای هنر و علم است که چنین احساس‬ ‫و منطقی را بیدار ک��رده و ان را بی��دار و زنده نگاه دارد‬ ‫تا هر که می‏خواهد از ان برخوردار ش��ود و ان را پذیرا‬ ‫باشد‪ .‬در چنین ش��رایطی‪ ،‬به ارتباط نابی از عل مو دین‬ ‫می‏رسیم که ش��اید در طول تاریخ چندان به کار نیامده‬ ‫باشد؛ البته کسانی بوده‏اند که به علم و دین با این تصور‬ ‫ن��گاه می‏کرده‏اند ک��ه این دو‪ ،‬دش��منان ناس��ازگار و‬ ‫انتاگونیست‏های متضاد و اشتی ناپذیر یکدیگر هستند‪.‬‬ ‫البته داشتن چنین طرز تفکری چندان هم بی دلیل‬ ‫نیس��ت‪ .‬کس��ی که قوانین جهان را بر پایه قانون علیت‬ ‫تعریف کرده و در همه موارد این چنین قانع می‏ش��ود‪،‬‬ ‫حتی برای دقایقی هم حاضر نیست درباره تداخل برخی‬ ‫قوانین بیندیشد‪ .‬این مساله طول می‏کشد و به زمان نیاز‬ ‫دارد‪ .‬نباید فراموش کنیم قانونی مثل علیت بسیار بزرگ‬ ‫و قدرتمند است و ذهن را به شدت درگیر خود می‏کند‪.‬‬ ‫‪68‬‬ ‫او نمی‏تواند از «اخالق گرای��ی مطلق» همان قدر‬ ‫اس��تفاده و بهره ببرد که از مذهب اخالق و معناگرایی‪.‬‬ ‫خدایی که پاداش‪ ،‬جزا و تنبی��ه در نظر می‏گیرد‪ ،‬از دید‬ ‫چنین ش��خصی غیر قابل تصور و درک است و ممکن‬ ‫نیست که با دالیل ساده و ناشی از رفتار و عملکرد انسانی‬ ‫او را شناخت‪ .‬او در پیشگاه خداوند هرگز به عنوان یک‬ ‫مسئول بزرگ و مطلق شناخته شده نیست و خود را در‬ ‫حد جسم بی جانی می‏بیند که حتی حرکات ساده او نیز‬ ‫تحت اراده و تعیین تکلیف خداوند است‪.‬‬ ‫علم علیه مذهب و اخالق؟‬ ‫همیش��ه علم به تضعیف اخالق متهم می‏ش��ود؛‬ ‫اما چنین اتهامی کامال ناعادالنه و غیرمنصفانه اس��ت‪.‬‬ ‫رفتار اخالقی یک فرد باید بر پایه همفکری‪ ،‬همدردی‪،‬‬ ‫شو نیازه��ای اجتماعی وی و به طرز اس��توار و‬ ‫اموز ‬ ‫موثری بنا شده باشد‪.‬‬ ‫انس��ان اگر این چنین به سعادت رس��یده‪ ،‬در راه‬ ‫احترام برانگیزی قدم برنداشته است؛ همان انسانی که‬ ‫مدام با ترس و هراس از تنبیه و مجازات‪ ،‬خدا را پرستیده‬ ‫و همیشه دل به جایزه گرفتن و دریافت پاداش پس از‬ ‫مرگ بسته است‪ .‬از طرفی‪ ،‬خیلی ساده و راحت می‏شود‬ ‫فهمید که چرا کلیسا و اهالی ان همیشه در طول تاریخ با‬ ‫علم و عالمان مشکل داشته و از پیشرفت انها در هراس‬ ‫بوده‏اند‪ .‬انان حتی با دانشمندان جنگیده‏اند و انها را مورد‬ ‫ازار و اذیت قرار داده‏ند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬مس��اله مهم اینکه همین احساس‬ ‫مذهبی عالم گرایانه و کیهانی اس��ت ک��ه نیرویی قوی‬ ‫برای پژوهش‏های علمی ایجاد می‏کند و دانشمندان را‬ ‫به تحقیق بیشتر وا می‏دارد‪ .‬در این میان کسانی که تالش‬ ‫فراوانی برای تولید علم و اندیشه کرده‏اند و حتی فراتر‬ ‫از ان با از خودگذشتگی و جانسپاری در این راه پیشگام‬ ‫بوده‏اند‪ ،‬به خوبی می‏دانند که علوم نظری و تئوری‏های‬ ‫موجود در مذاهب باستانی توان تحقیق و رویارویی با‬ ‫عالمان و اندیشمندان را ندارد‪.‬‬ ‫چه تحقیقات عظیم و ش��گرفی صورت گرفت‬ ‫و چه اش��تیاق مهیبی برای درک واقعیت وجود داشت؛‬ ‫اما همیشه ش��اهد بازتابی ضعیفی از این اعمال بزرگ‬ ‫و ارزش��مند بوده‏ایم‪ .‬کس��انی چون نیوتن و کپلر باید‬ ‫سال ها در ازمایشگاه‏های کوچک و سیاه خود در تنهایی‬ ‫به س��ر می‏بردند و با کار انفرادی سخت در میان اسمان‬ ‫و قوانینش‪ ،‬غرق مکانیک س��یارات و علوم اس��مانی‬ ‫ی و عملگرایی ان‬ ‫می‏شدند‪ .‬کسانی که با را هو روش علم ‬ ‫اشنایی دارند‪ ،‬به خوبی بر هاله‏ای از تردید و شک تنیده‬ ‫ش��ده بر مردمان جاهل واقفند‪ .‬انه��ا به خوبی می‏دانند‬ ‫مفاهیم نادرست از اخالق گرایی مطلق و خالی از علم‪،‬‬ ‫راه را بر پرورش روحی و فکری بسته و اجازه تعالی به‬ ‫روح را صادر نمی‏کند‪ .‬چنین اندیشه‏ای قرن ها بر زندگی‬ ‫ادمیان س��ایه انداخته و علم‏گرایان با عش��ق به مذهب‬ ‫کیهانی و اسمانی خویش دلسوزانه در اندیشه زنده نگاه‬ ‫داشتن ان هستند‪ .‬فقط کسی که با چنین پایان مشترکی‬ ‫به زندگی خ��ود خاتمه داده‪ ،‬می‏توانند درک درس��ت و‬ ‫روشنی از الهامات و دغدغه‏های این مردان بزرگ و عالم‬ ‫داشته باشند و به راه طی شده توسط انها نیرو‪ ،‬روشنایی‬ ‫و انرژی بدهند تا باوجود شکست‏های پیاپی‪ ،‬همچنان‬ ‫در راه رسیدن به اهدافشان متمرکز باشند‪.‬‬ ‫این همان حس کیهانی و اسمانی است که به انسان‬ ‫چنین قدرت و ایمانی می‏بخشد تا در راه کم جمعیت و‬ ‫کم رهروی خود راسخ و مطمئن باشد‪ .‬یکی از معاصران‬ ‫گفته اس��ت که در این عصر ماتریالیس��تی ما‪ ،‬کارگران‬ ‫عرصه علم و اندیش��ه و محققان ب��زرگ‪ ،‬تنها مردمان‬ ‫مذهبی و خداشناس هستند!‪g‬‬ ‫مراد از علم دینی‬ ‫چیست؟‬ ‫ضرورت ها و مبانی علم دینی‬ ‫در گفت وگو با استاد میرباقری‬ ‫‪8‬‬ ‫حجت االس�لام والمس��لمین س��ید محمدمهدی‬ ‫میرباقری در فرهنگستان علوم انسانی قم به نظریه پردازی‬ ‫در نس��بت عل مو دین می پردازد‪ .‬وی و یارانش را در این‬ ‫موسسه فرهنگی‪ -‬فکری می توان در زمره سرامدان تولید‬ ‫«علوم انسانی اسالمی و تولید در این حوزه» دانست‪.‬‬ ‫گفت وگو با استاد میرباقری را در مورد ضرورت ها‬ ‫و مبانی علم دین که می تواند تبیینی همه جانبه در این‬ ‫راستا باشد می خوانید‪:‬‬ ‫برخی از طرفداران علم سکوالر که در بسط علوم‬ ‫انس��انی مدرن و سکوالر فعلی به ش��دت فعال شده اند‪،‬‬ ‫علت پرداخت��ن به علم دینی به خصوص علوم انس��انی‬ ‫اسالمی را دفاع از حکومت ایدئولوژیک می دانند و مدعی‬ ‫هستند علم انسانی یک حقیقت غیرایدئولوژیک دارد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل‪ ،‬یک پدیده جهانی است و اختصاص به مرز‬ ‫و بوم‪ ،‬قومیت و نژاد و فرهن��گ خاصی ندارد‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر‪ ،‬از انجا که علوم انسانی کش��ف حقیقت می کند‪،‬‬ ‫ی اس��ت‪ .‬انها مدعی اند حکومت هایی که‬ ‫ناقد ایدئولوژ ‬ ‫خصلت ایدئولوژیک دارند مثل حکومت های مارکسیستی‬ ‫و حکومت های دینی‪ ،‬با علوم انسانی غرب مبارزه می کنند‬ ‫و همان گونه که ایدئولوژی ها عامل واگرایی بین ملت ها‬ ‫هس��تند و ائتالف انها را از بین می برند‪ ،‬علوم انسانی به‬ ‫دلیل جهانی بودن و عاری ب��ودن از رنگ ایدئولوژیک‪،‬‬ ‫می توانند عامل همگرایی ملت ها باشند‪.‬‬ ‫این ادعا از چن��د زاویه قابل نقد اس��ت؛ اول اینکه‬ ‫همین موضع گیری خود یک موضع گیری ایدئولوژیک‬ ‫است و کامال پیداست که براس��اس مبانی خاصی قابل‬ ‫طرح اس��ت که بعدا باید به ان پرداخت‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫این ادعا که علوم انس��انی خصل��ت ایدئولوژیک ندارند‬ ‫و اکتش��اف واقع می کنند مص��ادره به مطلوب اس��ت؛‬ ‫زیرا علوم م��درن خصلت ایدئولوژیک دارند و اساس��ا‬ ‫علم غیرایدئولوژی��ک وجود ندارد‪ .‬عل��م مدرن حامل‬ ‫ایدئولوژی مدرنیته است و تمدن جدید‪ ،‬تمدن سکوالری‬ ‫اس��ت که همه خصلت های ایدئولوژیک سکوالر در ان‬ ‫تجلی کرده است‪ .‬علوم انس��انی برامده از رنسانس هم‬ ‫ایدئولوژیک و هم حامل ایدئولوژی مدرنیته می باشند؛‬ ‫منتها ایدئولوژی ها در علم‪ ،‬به صورت شفاف ظهور پیدا‬ ‫نمی کنند‪ .‬ظاهر علوم‪ ،‬ناظر به بحث از «هست و نیست»‬ ‫است و با باید ها و نباید ها و ایدئولوژی ها ارتباط اشکار‬ ‫و مس��تقیمی ندارد‪ ،‬ولی حقیقت این اس��ت که دانش ها‬ ‫حامل ایده ها و ایدئولوژی های خاص هستند و همانگونه‬ ‫که ایدئولوژی ها مرز جدای��ی صاحبان مکاتب مختلف‬ ‫هستند‪ ،‬دانش ها نیز این خصلت را در خود دارند‪.‬‬ ‫انگیزه پرداختن به علوم انسانی اسالمی‬ ‫کسانی که مدعی علم دینی هستند دقیقا با همین ادعا‬ ‫مخالفند که علم انسانی‪ ،‬جهانی و غیرایدئولوژیک است‬ ‫و می تواند عام��ل همگرایی ملت ها ب��ا ایدئولوژی های‬ ‫مختلف باشد و انها را به داوری درباره مسائل انسانی و‬ ‫جامعه دینی و حکومت‬ ‫دینی وقتی محقق می شود‬ ‫که بتواند ایده های خود و‬ ‫تفکرات حکمی و حکمت‬ ‫دینی خود را به عقالنیت‬ ‫کاربردی و دانش های‬ ‫کاربردی از جمله‬ ‫علوم انسانی تبدیل کند‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫لو فصل مسائل جوامع بشری برساند‪ .‬علم‪ ،‬پیش فرض‬ ‫ح ‬ ‫فلس��فی دارد و حامل ارزش های اخالقی خاص بوده و‬ ‫نقطه اتصال ارمان ها و اخالق ها و فلسفه هاست و دوره‬ ‫این ادعا که علم‪ ،‬کش��ف واقع اس��ت و دانشمند کسی‬ ‫است که واقع را ان چنان که هست کشف می کند گذشته‬ ‫اس��ت‪ .‬در معرفت شناس��ی مدرن و حتی در فلسفه های‬ ‫علمی مدرن این ادعا را نمی پذیرند‪ .‬جالب این است که‬ ‫دنیای غرب از طریق همین علوم انس��انی‪ ،‬ایدئولوژی و‬ ‫سبک زندگی غربی را جهانی کرده است؛ از این رو‪ ،‬اگر‬ ‫کسی با ان ایدئولوژی مخالف باشد باید با ان علم انسانی‬ ‫هم مخالفت کند‪.‬‬ ‫انگیزه پرداختن به علم انسانی از جانب حکومت هایی‬ ‫مثل جمهوری اسالمی که یک حکومت ایدئولوژیک است‬ ‫این نیست که این علوم‪ ،‬نقد و افشاگری می کنند‪ ،‬بلکه انها‬ ‫ایدئولوژی دیگ��ری را در عرصه حی��ات اجتماعی حاکم‬ ‫می کنند‪ .‬اگر بخواهیم در عم��ل ایدئولوژی خود را محقق‬ ‫سازیم به علم انسانی دیگری نیاز داریم که حامل ایدئولوژی‬ ‫مورد نظر ما باشد‪ .‬تنها سا زو کار تحقق دین در عینیت و در‬ ‫سبک زندگی بشر‪ ،‬علوم دینی و از جمله علوم انسانی دینی‬ ‫هس��تند؛ بنابراین اگر به دنبال تولید علم دینی هستیم برای‬ ‫جلوگیری از جریان نگرش ه��ا‪ ،‬ایدئولوژی ها و تفکرات‬ ‫فلسفیغربدرسبکزندگیواساساحرکتدرمسیرایجاد‬ ‫سبک زندگی دیگر است‪ .‬و با توجه به انقالب عظیمی که در‬ ‫منطقه اتفاق افتاده‪ ،‬اگر نتوانیم سبک جدید زندگی و الگوی‬ ‫پیشرفتاسالمیمتناسببااقتضائاتبومی رابهانهاپیشنهاد‬ ‫کنیم در دام سکوالریس�� م میانه رو خواهند افت��اد و در این‬ ‫صورت‪ ،‬جریانی که غرب در صدد شبکه سازی انها در دنیای‬ ‫اسالم و انتقال قدرت به انهاست حاکم می شوند‪.‬‬ ‫پس‪ ،‬پرداختن به علوم انس��انی اس�لامی نه از سر‬ ‫داعیه قدرت و قدرت طلبی و نه از س��ر نگرانی از علوم‬ ‫انسانی مدرن و نقد شدن ایدئولوژی خودی است‪ .‬جامعه‬ ‫دینی و حکوم��ت دینی وقتی محقق می ش��ود که بتواند‬ ‫ایده های خود و تفکرات حکمی و حکمت دینی خود را‬ ‫به عقالنیت کاربردی و دانش های کاربردی از جمله علوم‬ ‫انسانی تبدیل کند‪.‬‬ ‫منظور از علم دینی اسالمی‬ ‫اما مقص��ود از علم دینی چیس��ت؟ تلقی برخی از‬ ‫علم اسالمی‪ ،‬علمی نقلی اس��ت که نگاه دایره المعارفی‬ ‫به دین داش��ته باش��د‪ .‬انها معتقدند که دین به منزله یک‬ ‫دایره المعارف اس��ت که در باب همه موضوعات سخن‬ ‫دارد و ما اگر دنبال منابع دینی برویم می توانیم ان سخن‬ ‫دین را کش��ف و ان را جایگزین علوم انس��انی و علوم‬ ‫دقیق کنیم‪.‬‬ ‫شکی نیس��ت که اس�لام جامعیت دارد و نسبت به‬ ‫حوزه هایی که مورد نیاز انسان است سخن دارد ولی بی تردید‬ ‫با ابزار موجود نمی توان از طریق اصول و قواعد به دانش های‬ ‫نقلی از مقوله علوم انسانی رسید؛ بنابراین‪ ،‬مراد از اینکه باید‬ ‫به علوم انسانی اسالم برسیم این نیس��ت که باید از طریق‬ ‫روش استنباط معارف دینی از منابع دینی‪ ،‬گزاره های علمی‬ ‫یا حتی نظری یا فرضیه ها را استخراج کنیم؛ بلکه مقصود این‬ ‫است که اوال‪ ،‬باید مدیریت دینی‪ ،‬حاکم بر فرایند تحقیقات‬ ‫باشد و ثانیا‪ ،‬مفروضات اساسی و ارزش هایی که علم به دنبال‬ ‫دستیابیبهانهاست‪،‬ازدینگرفتهشودوبهنحویعلم‪،‬حامل‬ ‫ان مفروضات اساسی و کارامد در جهت ان ارزش ها گردد‪.‬‬ ‫پس‪ ،‬فرایند تولید علم به خصوص وقتی در شکل اجتماعی‬ ‫و با انگیزه های اجتماعی تولید می شود کامال مدیریت پذیر‬ ‫استومدیریتتحقیقات‪،‬جهتانرامعینمی کند‪.‬ازسوی‬ ‫دیگر‪ ،‬مدیریت هایی که بر علوم حاکمند کامال ایدئولوژیک‬ ‫هستند؛ یعنی برای رس��یدن به ارمان های اجتماعی خود‪،‬‬ ‫تحقیقاترامدیریتمی کنند‪.‬‬ ‫قائالن به علم دینی معتقدند که مدیریت و سرپرستی‬ ‫دینی باید حاکم بر مسیر تحقیقات اجتماعی شود تا امکان‬ ‫ابتناءتحقیقاتبرمفروضاتاساسیدینیوحرکتدانشدر‬ ‫جهتغایاتدینی‪،‬میسوروممکنشود؛بهعبارتدیگر‪،‬اگر‬ ‫می خواهیم دین در جهت نیازمندی های جامعه دینی کارامد‬ ‫باشدبایدمدیریتدینیبرتحقیقاتحاکمشود‪.‬ادعایدیگر‬ ‫این است که علم مدرن یک مجموعه به هم پیوسته ای است‬ ‫کهمبتنی برمفروضاتاساسیودرمسیرغایاتخاصیشکل‬ ‫گرفته و این دو می توانند دینی شوند‪ .‬این نکته به یک بحث‬ ‫جدیمعرفت شناسانهمنتهیمی شودکهایاماوقتیکه جهان‬ ‫را می فهمیم صد در صد ان را کشف می کنیم وصورتی مطابق‬ ‫با واقع در فاهمه ما نقش می بندد‪ ،‬یا اینکه فهم صحیح جهان‬ ‫می تواند معنای دیگری داشته باشد؟‬ ‫اگر کسی مدعی ش��ود که ما زمانی عالِم می شویم که‬ ‫جهان و موضوعات فهم و مطالعه خود را صددرصد و ان‬ ‫چنان که هس��ت کش��ف کنیم و صورتی از ان واقعیت در‬ ‫قوای فاهمه ما و در ذهن ما نقش ببندد‪ ،‬رابطه بین اختیار و‬ ‫نحوه فهمیدن را قطع کرده و مدعی شده است که می توان با‬ ‫گرایش های مختلف‪ ،‬جهان را یکسان فهمید و دانشمند و‬ ‫عالم شد و به واقع رسید‪ .‬اما نگرش دیگری می گوید ما جهان‬ ‫را متناسب با اختیار خود می فهمیم؛ یعنی در فرایند پیچیده‬ ‫فهم‪ ،‬اختیار انسان در الیه های مختلف در نوع فهم جهان‪،‬‬ ‫ظهور پیدا می کند‪ .‬گاهی تصور می ش��ود که هم ه انسان ها‬ ‫پدیده ها را به صورت یکسان رصد می کنند در حالی که در‬ ‫مرحله گرداوری اطالعات از محیط‪ ،‬حساسیت های انسان‬ ‫نیز حضور دارد‪.‬‬ ‫داده هایی که انسان از محیط به دست می اورد و حتی‬ ‫ساده ترین احساس��ات‪ ،‬تابع جهت گیری های اوست‪ .‬در‬ ‫یک شناسایی ساده تا مرحله فرضیه سازی و اثبات فرضیه‬ ‫و سپس‪ ،‬ایجاد همگرایی بین فرضیه ها‪[ ،‬به ترتیب]‪ ،‬نقش‬ ‫اختیار پررنگ تر می شود و اراده انسان در کیفیت فهم جهان‬ ‫حضور بیش��تری می یابد‪ .‬در واقع‪ ،‬جهت گیری اختیار به‬ ‫شدت در تفسیر جهان‪ ،‬تاثیر گذار است‪ ،‬اما سطح حضور‬ ‫اختیار انس��ان در الیه های مختلف فهم‪ ،‬یکس��ان نیست‪.‬‬ ‫مشترکات بین انس��ان ها مثل ادراکات حس��ی هم بدون‬ ‫جهت گی��ری ارادی عم��ل نمی کند؛ لک��ن در گرداوری‬ ‫اطالعات محسوس‪ ،‬نقش اراده بس��یار کم است‪ .‬در یک‬ ‫نگاه ساده ممکن است برداشت انسان از یک پدیده طبیعی‬ ‫ی دیگری دارند نزدیک‬ ‫با برداش��ت کس��انی که ایدئولوژ ‬ ‫باش��د‪ ،‬اما در این جا هم اراده حضور دارد؛ هر چند نقش‬ ‫اختیار کاهش پیدا کرده اس��ت؛ چرا که اراده انسان در این‬ ‫س��طح‪ ،‬یک اراده تبعی اس��ت و این جا نقطه ای است که‬ ‫ادراکات به هم نزدیک تر می ش��وند‪ .‬اما انجا که فیلسوفی‬ ‫مثل مالصدرا در تبیین جهان‪ ،‬بنیادی اساس��ی می گذارد و‬ ‫در همه کائنات اصالت را به وجود می دهد‪ ،‬به شدت تحت‬ ‫‪69‬‬ ‫تاثیر نگرش ایمانی و اندیشه های عرفانی خود قرار گرفته و‬ ‫مبتنی بر یک ایمان و یک گرایش‪ ،‬جهان را تبیین می کند‪ .‬در‬ ‫تفسیر عرفانی‪ ،‬جهان و همه مخلوقات بر اساس اسماء الهی‬ ‫تفسیر و تبیین شده و حتی نظم فلکی هم مستند به اسماء‬ ‫می شود‪ .‬این فقط یک ادراک حس��ی از واقع نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫نظریه پردازی است‪ .‬انسان در این جا بیش از انکه به دنبال‬ ‫اکتشاف واقع باشد در پی تفسیر جهان است؛ البته تفسیری‬ ‫که جهان را متناسب با ایده ها و مفروضات اساسی او تفسیر‬ ‫ کند و می تواند مفروضات اساسی را تا الیه مفاهیم کاربردی‬ ‫هم پیش برد‪.‬‬ ‫انجا که دانش به مرز کاربرد عینی نزدیک می شود‬ ‫و به معادالت کاربردی می رس��د نیز گرایش ها بر تفسیر‬ ‫مناسبات علمی جهان حکومت می کنند و انسان‪ ،‬جهان‬ ‫را متناس��ب با ایده و مفروضات اساس��ی خود می فهمد‬ ‫و تفس��یر می کند‪ .‬وقتی اختیار انس��ان جهتی را انتخاب‬ ‫می کند‪ ،‬این جهت گیری‪ ،‬نوع تعامل انسان و تعامل فاهمه‬ ‫او را با جهان تغییر می دهد؛ یعنی نس��بیت ذهن انسان و‬ ‫چگونگی برقراری ارتباط انسان با جهان و فهم از جهان‪،‬‬ ‫تابع جهت گیری اراده انسان است‪.‬‬ ‫البته بس��یاری این نکته را پذیرفته ان��د که انتخاب‬ ‫موضوع مطالعه و تحقیق‪ ،‬تابع ایده های انسان است ولی‬ ‫بحث دقیق تر این اس��ت که فارغ از اینکه چه موضوعی‬ ‫برای مطالعه و تحقیق انتخاب می ش��ود‪ ،‬کیف اختیار و‬ ‫کیف حرکت اراده‪ ،‬در فراین��د فهم از جهان حضور پیدا‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫نسبت علم دینی با محیط اجتماعی و تاریخی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مدعیان علم دین��ی معتقدند که درب��اره هر محقق‬ ‫و پژوهش��گری که اغاز به پژوهش می کند‪ ،‬یک س��وال‬ ‫جدی وج��ود دارد که ای��ا وی منت��زع و به صورت یک‬ ‫جزیره مستقل در جهان عمل می کند و هیچ عامل دیگری‬ ‫در شکل گیری فهم او دخیل نیس��ت یا اینکه فهم انسان‬ ‫با محیط او پیون��د دارد و انس��ان درون محیط اجتماعی‬ ‫خود می فهمد و اگر محیط اجتماعی او متفاوت می شد‪،‬‬ ‫فهم دیگری پیدا می کرد؟ در اینج��ا بحث تا حدودی به‬ ‫جامعه شناسی علم نزدیک می شود‪ .‬از این باالتر‪ ،‬ایا انسان‬ ‫وقتی می فهمد‪ ،‬فقط در ارتباط با جامعه می فهمد و فهم از‬ ‫طریق جامعه به انسان القاء می شود‪ ،‬یا جهان بزرگ تری‬ ‫وجود دارد و انس��ان درون ان جه��ان بزرگ تر پژوهش‬ ‫می کند و در پژوهش خود‪ ،‬با جهان ه��ای بزرگ تری از‬ ‫جمله با تاریخ اجتماعی خود‪ ،‬مرتبط می شود؟‬ ‫اگر محقق‪ ،‬تاریخ گذشته علم خود را که حاصل یک‬ ‫فرایند پیچیده اجتماعی و تاریخی است نادیده بگیرد و‬ ‫از صفر شروع کند‪ ،‬هرگز به نتیجه ای که متکی بر دانش‬ ‫گذشتگان باشد نمی رسد‪ .‬یک محقق هنگام پژوهش‪ ،‬با‬ ‫اراده های انس��انی و اجتماعی و تاریخی گذشته مرتبط‬ ‫می شود و تحت تاثیر انها قرار می گیرد و به نسبتی‪ ،‬حاصل‬ ‫تالش و اراده انها را می پذیرد‪ .‬حتی فراتر از این‪ ،‬انس��ان‬ ‫هنگام تحقیق درون یکی از دو شبکه نور یا شبکه ظلمت‬ ‫قرار می گیرد‪ .‬انس��ان نه تنها در افعال و رفتار خود تحت‬ ‫والیت نور و حضرت حق یا تحت والیت اولیای نار قرار‬ ‫می گیرد ُهّ‬ ‫ین ا َمنُوا ْ یخْ ر ُِج ُهم ِّم َن ُّ‬ ‫الظ ُل َم ِ‬ ‫ات اِلَى‬ ‫(الل َولِی الَّ ِذ َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫وت یخْ ر ُِجون َ ُهم ِّم َن‬ ‫ین ک َف ُروا ا ْولیاو ُه ُ��م الطا ُغ ُ‬ ‫الن ُُّورِ َوالَّ ِذ َ‬ ‫النُّورِ اِلَى ُّ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫الظل َمات[‪ ،)]1‬بلکه افعال قلبی و افعال پژوهشی‬ ‫انسان هم اینگونه است‪ .‬انسان مستقل از جهان‪ ،‬پژوهش‬ ‫نمی کند‪ ،‬بلکه یا به سلسله انوار متصل می شود یا به سلسله‬ ‫ظلمات‪ .‬بنابراین حاصل این فراین��د پیچیده‪ ،‬یا جریان‬ ‫والیت اولیای نار یا جری��ان والیت اولیای نور در فاهمه‬ ‫انسان خواهد بود‪.‬‬ ‫به بیان دیگر‪ ،‬بع��د از مرحله تحلیل روانشناس��انه ‬ ‫معرفت‪ ،‬نوبت به جامعه شناس��ی معرفت می رس��د‪ .‬در‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪70‬‬ ‫این مرحله‪ ،‬معرفت امری وابسته به جامعه است و نظام‬ ‫دانش ها نیز حاصل مناس��بات اجتماعی اس��ت‪ .‬در یک‬ ‫مرحله فراتر از این‪ ،‬بحث تکامل تاریخی معرفت مطرح‬ ‫می شود؛ یعنی معرفت‪ ،‬تکامل تاریخی دارد که این تکامل‬ ‫نیز تحت تاثیر حکمت و فلس��فه تاریخ قرار می گیرد‪ .‬به‬ ‫تعبیری‪ ،‬واحد مطالعه در معرفت شناسی ‪ ،‬یا فرد یا جامعه‬ ‫یا تاریخ است که هر یک‪ ،‬نتایج متفاوتی دارند‪.‬‬ ‫یک فیلس��وف تاریخ که تاریخ اجتماعی انسان را‬ ‫برامده از پیچیده تر ش��دن جهان م��ادی می بیند‪ ،‬فرایند‬ ‫تکامل تاریخی معرفت را کامال مادی تفسیر می کند؛ مثال‬ ‫در ماتریالیسم تاریخی‪ ،‬معرفت انس��ان‪ ،‬حاصل تکامل‬ ‫روابط تولیدی است که متناسب با تکامل روابط تولیدی‬ ‫ـ که از ان گاهی به روابط اقتصادی تعبیر می شودـ تکامل‬ ‫در فرد و طبقات اجتماعی ایجاد می شود و در نتیجه‪ ،‬فهم‬ ‫کامال طبقاتی تفسیر می گردد؛ بنابراین ابتدا می پرسند این‬ ‫انس��ان متعلق به کدام طبقه و کدام دوره تاریخی است تا‬ ‫بتوان گفت چگون��ه می فهمد‪ .‬در واقع‪ ،‬فهم��ی را که ما‬ ‫گاهی در روانشناسی معرفت به صورت جزیره ای تعریف‬ ‫می کنیم انها در فلسفه تاریخ تعریف می کنند و می گویند‬ ‫ابتدا باید مشخص شود که این فرد در کدام مرحله تاریخ و‬ ‫جزو کدام طبقه اقتصادی است تا روشن شود که پدیده ها‬ ‫را چگونه می فهمد‪ .‬فلس��فه های س��کوالری که پس از‬ ‫رنسانس در غرب تولید شده اند‪ ،‬مانند فلسفه دکارت که‬ ‫به شدت بر مسیر پیچیده جریان تجدد تاثیرگذار بوده اند‬ ‫نیز‪ ،‬محال است پیش از رنسانس تولید شوند‪ .‬انها متعلق‬ ‫به یک مرحله تاریخی هس��تند و محال است در جامعه‬ ‫مومنین تولید ش��وند؛ یعنی محال است که فلسفه دنیای‬ ‫اسالم به نقطه ای برسد که دکارت و هگل به ان رسیدند‪.‬‬ ‫فلسفه ها و دانش ها تابع مرحله خاصی از تاریخ هستند که‬ ‫در ان مرحله از تکامل اراده های انسانی‪ ،‬سطحی از دانش‬ ‫متناسب با جهت گیری ان مرحله ظهور پیدا می کند؛ یعنی‬ ‫ی که پس از رنسانس در دنیای غرب تولید شده است‬ ‫علم ‬ ‫هرگز در فرایند توسعه جوامع دینی پیدا نمی شود‪ .‬زادگاه‬ ‫این علوم‪ ،‬غرب است و متناس��ب با کیف اختیار و اراده‬ ‫اجتماعی و متناسب با مرحله تاریخی جریان اراده های‬ ‫باطل انها شکل می گیرد‪ .‬از همین منظر‪ ،‬می توان فالسفه و‬ ‫دانشمندان را در فلسفه تاریخ الهی تحلیل کرد و مشخص‬ ‫کرد که انها در کدام مرحله از تکامل تاریخ و عضو کدام‬ ‫جامعه هستند؟ ایا فالن فیلسوف‪ ،‬عضو جامعه مومنین‬ ‫است یا عضو جامعه کفار؟ ‬ ‫بر اساس انچه گفته شد‪ ،‬کسانی که مدعی علم دینی‬ ‫هس��تند در ورود به حوزه معرفت شناسی از نقطه ای که‬ ‫فرد و دس��تگاه ادراکی فرد را مورد مطالعه قرار می دهند‬ ‫ـ چه به شکل روانشناختی و چه به شکل فلسفی ـ فاهمه‬ ‫انسان را از اختیار او جدا نمی کنند و نمی پذیرند که قوای‬ ‫ادراکی انسان‪ ،‬مستقل از سایر قوای اوست‪ ،‬بلکه بین انها‬ ‫ارتباط برقرار می کنند و ادعا می کنند که قوه فاهمه انسان‬ ‫یو‬ ‫با نیاز های دیگر او مرتبط است‪ .‬انسان نیاز های جسم ‬ ‫نیاز های روانی و قوه فاهمه دارد که به هم پیوسته هستند؛‬ ‫برای مثال در دستورات اخالقی و در روایات امده است‬ ‫که‪ ،‬علم در گرسنگی قرار داده شده است و عده ای که در‬ ‫سیری به دنبال علم می گردند به علم نمی رسند‪ .‬این بدان‬ ‫معناس��ت که بین هاضمه انس��ان و فهم او ارتباط وجود‬ ‫دارد و نمی توان گفت که فهم‪ ،‬ربطی به خوردن ندارد و‬ ‫نوع تغذیه انسان در فاهمه او اثرگذار نیست‪ ،‬بلکه فاهمه‬ ‫ی او عمل می کند و منظومه‬ ‫انس��ان درون منظومه وجود ‬ ‫وجودی انسان با اختیار وی مرتبط است و کیف اختیار‬ ‫او در ساماندهی کل دستگاه وجودی اش و از جمله قوای‬ ‫فاهمه ‪ ،‬موثر است‪ .‬اگر انس��ان در جهان بندگی کند این‬ ‫اختیار‪ ،‬کیف عملکرد دستگاه ادراکی را تحت تاثیر قرار‬ ‫خواهد داد‪ .‬مدعیان علم دینی‪ ،‬رابطه معرفت انس��انی را‬ ‫با نظام اجتماعی می بینند و می گویند که انسان در درون‬ ‫یک جامعه می فهمد‪ .‬سپس‪ ،‬سیر رابطه معرفت انسان را با‬ ‫مرحله تکامل تاریخی مرتبط می کنند و در همین ارتباط ها‬ ‫براساس انسان شناسی و جامعه شناسی و فلسفه تاریخ‪،‬‬ ‫قو باطل را می بینند و معتقد می ش��وند‬ ‫نظام اختیارات ح ‬ ‫که انسان ها امکان اراده حق و باطل دارند و اگر اراد ه انها‬ ‫در مس��یر حق حرکت کند فهمشان تحت تاثیر اراده حق‬ ‫قرار می گیرد و اگر در مسیر باطل حرکت کند‪ ،‬فهمشان‬ ‫تحت تاثیر اراده باطل قرار می گیرد‪ .‬همچنین وقتی وارد‬ ‫فضای جامعه شناس��ی علم می ش��وند مدعی هستند که‬ ‫جامعه یا جوامعی به س��وی تکامل پرستش یا به سمت‬ ‫توس��عه ارضاء نفس حرکت می کنند؛ بنابراین‪ ،‬نوع فهم‬ ‫از جهان و دس��تاورد علمی انها تابع اراده های اجتماعی ‬ ‫انهاست؛ مثال فهم انسانی که دارای نگرش سکوالریستی‬ ‫است و در مرحله ای از تکامل تاریخ مادی که مرحله اوج‬ ‫تمدن مادی است وارد میدان پژوهش شده است؛ (امثال‬ ‫دکارت و هگل)‪ ،‬فهمی متناسب با جهت گیری اراده انها‬ ‫و سمت و سوی جامعه انها و نیز متناسب مرحله تکامل‬ ‫ی انهاست‪.‬‬ ‫تاریخ ‬ ‫مدعیان علم دینی وقتی در فلس��فه تاریخ‪ ،‬جریان‬ ‫حقو باطل را تعریف می کنند‪ ،‬ان را به روابط اقتصادی و‬ ‫ ‬ ‫تولیدی پیوند نمی دهند و معتقد نیستند که طرفدار روابط‬ ‫قدیم‪ ،‬باطل هستند و یا طرفداران ابزار مدرن اقتصادی و‬ ‫ابزار تولید جدید‪ ،‬حق هستند! انها مانند مارکسیست ها‬ ‫جهان را تحلیل نمی کنند‪ ،‬بلکه معتقد به ستیز جبهه انبیاء و‬ ‫جبهه فراعنه هستند و طرفداران انبیاء را بر حق و طرفداران‬ ‫فراعنه را باطل می دانند‪ .‬بنابراین‪ ،‬انسان بالفاصله با شروع‬ ‫فهم‪ ،‬یا درون جامعه ایمانی و در متن جامعه انبیاس��ت یا‬ ‫در جامعه بی ایمانی و در متن جامع��ه فراعنه قرار دارد؛‬ ‫و جامعه انبی��اء و فراعنه را نیز به دس��تگاه عالم ملکوت‬ ‫و دستگاه ش��یطان پیوند می دهند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬این‬ ‫دسته معتقدند فهم تاریخی دس��تگاه حق (اراده تاریخی‬ ‫جبهه حق) و اراده های اجتماعی و اراده پژوهش��گر‪ ،‬در‬ ‫فهم جهان موثر است و رابطه فهم انسان را با اراده خود و‬ ‫رابطه فهم انس��ان را با جامعه ای که در ان زیست می کند‬ ‫و عضو ان جامعه ش��ده و عضویت ان را پذیرفته برقرار‬ ‫می کند؛ همچنین رابطه فهم انس��ان را با جامعه تاریخی‬ ‫که عضو ان ش��ده اس��ت برقرار می کند‪ .‬کسی که عضو‬ ‫جامعه انبیاء باشد با مشاهده جهان می گوید‪« :‬ا ِ َّن فِی خَ ْل ِق‬ ‫ات و َ‬ ‫ال ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ض َواخْ ت ِ َ‬ ‫ف ال َّلیلِ َوال َّن َهارِ‬ ‫اال ْر ِ‬ ‫الیات اِّ ُل ْولِی‬ ‫الس َما َو ِ َ‬ ‫َّ‬ ‫االلْبَاب»‪ ]2[.‬او در هنگام س��حر به اسمان نگاه می کند و‬ ‫احساس باطنی سرشاری به او دست می دهد که این‪ ،‬به‬ ‫دلیل پیوند او با جامعه تاریخی انبیاء است‪ .‬کسی که این‬ ‫پیوند را ندارد‪ ،‬این احس��اس را هم ندارد و این احساس‬ ‫از ان پیوند‪ ،‬در فاهمه انس��ان جریان نمی یابد‪ .‬کسی که‬ ‫ماتریالیست است و جهان را فرایند پیچیده تر شدن ماده‬ ‫می بیند وقتی به جهان نگاه می کند جز یک نظام کر و کور‬ ‫چیزی نمی بیند؛ بنابراین‪ ،‬احس��اس یک فرد مومن به او‬ ‫دس��ت نمی دهد‪ .‬احساس��ی که به مومن دست می دهد‬ ‫به دلیل پیوند ق��وای فاهمه او اعم از قل��ب‪ ،‬فکر و حس‬ ‫با جهان های معنوی ای است که مربوط به دستگاه انبیاء‬ ‫و عوالم غیب اس��ت‪ .‬هر چه پیوند با جامعه انبیا ء قوی تر‬ ‫و مراحل ایمان کامل تر باش��د‪ ،‬فهم از جهان متفاوت تر‬ ‫می شود‪ .‬فهم حسی از جهان هم دقیقا همین گونه است؛‬ ‫حتی فهم ریاض��ی از جهان نی��ز متفاوت می ش��ود‪ .‬ایا‬ ‫تناسبات ریاضی جهان‪ ،‬تناس��بات پیچیده تر شدن ماده‬ ‫ت یا تناسبات ظهور اراده الهی و نظام اراده ها در جهان؟ ‬ ‫اس ‬ ‫بدین ترتیب دو دستگاه ریاضی متفاوت درست می شود‪.‬‬ ‫از این نگاه‪ ،‬کیفیت اختیار انسان عالوه بر اینکه در‬ ‫انتخاب موضوع‪ ،‬موثر است در کیفیت فهمیدن موضوع‬ ‫هم موثر است‪ .‬کیفیت فهم انس��ان تابع جامعه ای است‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫نسبت کارامدی عینی با دینی شدن علم‬ ‫اکتشاف جهان به معنای فهم برابر نیست‪ .‬البته این‬ ‫تفسیر اکتشافی ممکن است به گونه های مختلفی اتفاق‬ ‫بیفتد و کارامدی هم داشته باش��د‪ .‬اگر تفسیر اکتشافی‪،‬‬ ‫حاصل پیوند انسان به جریان پیچیده تاریخی و تکوینی‬ ‫دستگاه طغیان و سرکشی در مقابل خدا و جریان ظلمت‬ ‫باشد‪ ،‬انچه کشف می ش��ود در جهت توس��عه طغیان‪،‬‬ ‫کارامدی دارد و اگر جزئی از ی��ک جریان پیچیده الهی‬ ‫باشد در جهت گسترش ایمان‪ ،‬کارامدی خواهد داشت‪.‬‬ ‫البته باید دانست که کارامدی‪ ،‬نشانه حقانیت و عالمت‬ ‫تطابق با واقع نیس��ت؛ تفس��یر های جهان ممکن است‬ ‫متفاوت باش��د و در عین حال کارامدی نیز داشته باشد‪.‬‬ ‫برای مثال در طب س��نتی و طب مدرن و طب های دیگر‬ ‫موجود در جهان‪ ،‬ابتدا بیماری را تحلیل و اسیب شناسی‬ ‫می کنند و سپس نسخه درمان تجویز می کنند‪ .‬این نسخه ها‬ ‫همه به نسبتی کارامد هستند‪ .‬طب قدیم قائل به مزاج و‬ ‫اخالط اربعه اس��ت و تعادل مایعات را بر اساس اخالط‬ ‫اربعه تفس��یر می کند که البته کارامدی ه��م دارد‪ .‬حتی‬ ‫امروز نیز کسی که با طب سنتی اشناست بر اساس همان‬ ‫تحلیل‪ ،‬نسخه می نویسد و درمان می کند‪ .‬ان پزشکی هم‬ ‫که بر اساس طب س��لولی طبابت می کند و ادبیات طب‬ ‫قدیم را قبول ن��دارد و حتی ان را نمی فهم��د‪ ،‬با ادبیات‬ ‫ چشم انداز پیش رو در تولید علم دینی‬ ‫مباحث معرفت شناس��انه جه��ت داری علم نیاز به‬ ‫پیگیری دارد و ت��ا بحث های کارب��ردی‪ ،‬فاصله زیادی‬ ‫دارد‪ .‬در ای��ن زمینه هیچ یک از الیه ه��ای بحث ها نباید‬ ‫نادی��ده گرفته ش��ود‪ .‬بحث هایی که در ح��وزه مباحث‬ ‫اکادمیک دنبال می ش��وند‪ ،‬در الیه های بع��دی هم باید‬ ‫دنبال شوند‪ .‬انچه در حال حاضر به خصوص باید توسط‬ ‫نخبگان کش��ور که در این حوزه ها وارد شده اند و ندای‬ ‫مقام معظم رهبری (مدظله) را لبیک گفته اند انجام گیرد‪،‬‬ ‫گفتمان سازی نسبت به این مباحث و پس از ان تجزیه و‬ ‫تحلیل دانش مدرن است‪.‬‬ ‫در مرحل��ه بع��د بای��د ان اندیش��ه های بنیادی��ن و‬ ‫معرفت شناس��انه را با تحلیل علم مدرن به اثبات رساند و‬ ‫سپس وارد رشته خود شده و ان علم را تحلیل کرد و به مبانی‬ ‫و مفروضات اساسی رسید؛ سپس باید نقش ان مفروضات‬ ‫اساسی را در نظریاتی که در ان دانش هست پیگیری کرد؛‬ ‫یعنی انچه را در ح��وزه معرفت شناس��ی و اکادمیک ادعا‬ ‫می شود به صورت علمی و با یک ش��یوه پژوهش دیگری‬ ‫در حوزه خود به اثبات رساند‪ .‬در گام دوم باید بتوان در هر‬ ‫حوزه ای اثبات کرد که عل��م مدرن‪ ،‬محصول مفروضات و‬ ‫ارزش های خاصی است و عالوه بر این باید بتوان نقش این‬ ‫مفروضات و ارزش ها را در نظریه های ان علم و در کارامدی‬ ‫ان به اثبات رساند؛ گام بعد هم این اس��ت که به تدریج به‬ ‫سمت روش علم حرکت کرده و روش هایی را تعبیه کرد که‬ ‫ان روش ها بتوانند مسیر پژوهش را به سمت امکان دخالت‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫که عضو ان شده اس��ت‪ .‬این عضویت به معنی عضویت‬ ‫در جغرافی��ای طبیعی نیس��ت‪ ،‬بلکه منظ��ور جغرافیای‬ ‫ایدئولوژیک است‪ .‬ممکن است ش��خصی در ظاهر در‬ ‫جامعه فراعنه زندگی کند ولی عضو جامعه انبیاء باشد؛‬ ‫مومن ال فرعون جهان را هم جهت با حضرت موس��ی‬ ‫(علی نبینا و علی اله و علیه الس�لام) می فهمد ولو اینکه‬ ‫در کاخ فرعون زندگی کند و همسر حضرت نوح (علی‬ ‫نبینا و علی اله و علیه السالم)‪ ،‬جهان را مثل کفار می فهمد؛‬ ‫هرچند در خانه حضرت ن��وح (علی نبین��ا و علی اله و‬ ‫علیه السالم) زندگی کند‪ .‬اینکه اراده انسان عضویت کدام‬ ‫جامعه را قبول کرده و به تعبیری به کدام نظام والیت تولی‬ ‫پیدا کرده باش��د در درک و فهم انسان موثر است‪ .‬انسان‬ ‫اگر جزو جامعه انبیا و عالم مالئکه شد‪ ،‬جهان را ملکوتی‬ ‫می فهمد و به محض اغ��از فهمیدن‪ ،‬القائات ملکوتی در‬ ‫فاهمه او واقع می شود‪ .‬مثل گیرنده ای که می تواند امواج‬ ‫شبکه های متفاوتی را دریافت کند‪.‬‬ ‫از این منظر‪ ،‬این عده یک فرایند کامال پیچیده تری‬ ‫را ب��رای فه��م مط��رح می کنن��د و معتقدند ک��ه فهم‪،‬‬ ‫دین��ی و غیردینی و ص��واب و ناص��واب دارد‪ .‬این نوع‬ ‫معرفت شناس��ی که رابطه معرفت انسان را با سایر قوای‬ ‫او‪ ،‬با جهت گیری اختیار‪ ،‬ب��ا جایگاه اجتماعی ‪ ،‬با مرحله‬ ‫تاریخی و ب��ا جریان ح��ق و باطل در تاری��خ و تکوین‬ ‫گره می زند‪ ،‬با نگاهی که معتقد اس��ت انسان در فهمیدن‬ ‫جهان‪ ،‬ان را انچنان که هس��ت کش��ف می کند‪ ،‬بس��یار‬ ‫تفاوت دارد‪.‬‬ ‫معتقدان ب��ه جهانی ب��ودن علم می گویند انس��ان‬ ‫ممکن اس��ت در مرحله گرداوری‪ ،‬از یک منبع دینی هم‬ ‫اطالعی به دس��ت اورد اما در مرحله داوری و قضاوت‬ ‫درباره اینکه ایا این علم‪ ،‬صواب است یا ناصواب‪ ،‬دیگر‬ ‫دینی و غیردینی بودن معنا ندارد‪ ،‬یعنی علم با روش های‬ ‫مقبول خود اثبات یک نظریه و ی��ک فرضیه را به عهده‬ ‫می گیرد و بعد هم اثبات می کند که ان‪ ،‬مطابق با واقعیت‬ ‫است‪ .‬ولی کسانی که معتقد به علم دینی هستند این ادعا‬ ‫را انکار می کنند‪ .‬البته در غرب نیز بعد از مدرنیته نگاه های‬ ‫پوزیتیویستی نقد شده و به شدت‪ ،‬تاثیر فضاهای اجتماعی‬ ‫و حتی مراحل پیمایش تاریخی و نوع شخصیت انسان را‬ ‫بر فهم پذیرفته اند و می گویند بیش از انکه انسان جهان را‬ ‫کشف کند ان را تفسیر می کند‪.‬‬ ‫دیگری تحلیل می کند و در عمل هم کارامدی دارد که این‬ ‫کارامدی ها به معنی کشف مطابق با واقع نیست‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫اگر نظریه‪ ،‬نس��بتی با واقع و در نتیجه‪ ،‬کارامدی داشت‪،‬‬ ‫نه به معنی اکتش��اف برابر اس��ت و نه به معنی حقانیت‪،‬‬ ‫بلکه تفسیری کارامد از جهان اس��ت‪ .‬البته پیداست که‬ ‫هر تفسیری کارامد نیست؛ بنابراین تخیالت و اوهام هرگز‬ ‫به عنوان علم مطرح نمی شود و باید مرز بین تخیل و علم را‬ ‫حفظ کرد‪ .‬اما از سوی دیگر‪ ،‬هر تفسیر کارامدی‪ ،‬اکتشاف‬ ‫برابر نیست؛ چرا که این یک مغالطه معرفت شناسانه است‬ ‫حقو باطل در علم و علم دینی و غیردینی‬ ‫که باب پذیرش ‬ ‫را مسدود می کند‪]3[.‬‬ ‫بی ش��ک علم دینی باید کارامدی عینی هم داشته‬ ‫باشد‪ ،‬به خصوص وقتی به علوم کاربردی نزدیک می شود‪.‬‬ ‫حتی در حوزه اعتق��ادات التزامی هم منطق حجیت باید‬ ‫به کارامدی عینی قید بخورد‪ .‬باید توجه داش��ت که این‬ ‫کارامدی‪ ،‬کارامدی در جهت است؛ یعنی اگر تئوری های‬ ‫دینی در جهت ارضای شهوات کارامد نبودند به این معنا‬ ‫نیست که دین‪ ،‬کارامد نیس��ت بلکه معنایش این است‬ ‫که دین اصال این نوع کارامدی را قبول ندارد و به دنبال‬ ‫ایجاد کارامدی دیگری است‪ .‬اگر تئوری های تولید شده‬ ‫در پیشبرد جامعه دینی به سمت مقاصد الهی موفق نبود‪،‬‬ ‫باید در مبانی انها تجدید نظر کرد؛ یعنی باید در مبانی ای‬ ‫که از دین استنباط شد و به عنوان اصول پایه و مفروضات‬ ‫علم پذیرفته شده اند تردید کرد؛ چرا که شاید دین‪ ،‬غلط‬ ‫فهم ش��ده باش��د که به همین جهت‪ ،‬تئوری ه��ا توانایی‬ ‫حل معضالت جامعه دینی را ندارد‪ .‬البته این اش��کال به‬ ‫دین نیس��ت بلکه اش��کال به معرفت دینی انسان است‪،‬‬ ‫معرفت دینی حتما باید با کارامدی در جهت‪ ،‬تناس��ب‬ ‫داشته باشد و در غیر این صورت‪ ،‬ضعف دارد‪ .‬اگر انسان‬ ‫دین را به نحوی بفهمد که نتواند ای��ن فهم و معرفت را‬ ‫در خدمت حکوم��ت دینی و حل معض�لات اجتماعی‬ ‫مس��لمین قرار دهد‪ ،‬می توان نتیجه گرفت دین را اشتباه‬ ‫فهمیده اس��ت‪ .‬بنابراین‪ ،‬معرفت دین��ی باید با کارامدی‬ ‫نس��بت برقرار کند و اگ��ر کارامدی در جهت نداش��ت‬ ‫ابطال می شود‪.‬‬ ‫مفروضات مورد نظر پیش ببرند‪ .‬ازاین رو‪ ،‬فرایند تولید علم‬ ‫بسیار پیچیده تر از ان چیزی است که در ظاهر‪ ،‬به نظر می اید‪.‬‬ ‫مثال کسانی که در موضوع جامعه شناسی علم تامل می کنند‬ ‫در بس��یاری موارد‪ ،‬با انچه در حال حاضر گفته می ش��ود‬ ‫به شدت مخالفت می کنند‪ .‬این عده معتقدند ابتدا باید فضای‬ ‫اجتماعی ایجاد شود تا در ان فضا دانش تولید شود؛ نمی توان‬ ‫بدون وجود این فضا‪ ،‬دنبال تولید دانش بود‪ .‬این ادعا هم با‬ ‫انکه درست است‪ ،‬اما دقیق نیست‪ .‬درست است که فضای‬ ‫اجتماعی در تولید دانش اثرگذار است‪ ،‬اما به این معنا نیست‬ ‫که نباید متناسب با فضاهای جدید‪ ،‬دانش را مدیریت کرد‪.‬‬ ‫پس‪ ،‬باید توجه کرد که مسیر دستیابی به علم دینی‪ ،‬بسیار‬ ‫پیچید ه است که عوامل و متغیر های مختلفی را باید در ان‬ ‫محاسبهکرد‪.‬‬ ‫بحمدهلل در حال حاضر ما در مسیر تولید علم دینی‬ ‫قرار گرفته ایم و بسیاری از عوامل ان هم به تدریج محقق‬ ‫شده است‪ .‬حکومتی که دنبال تکامل معنوی جهان و به‬ ‫دنبال حل نیازمندی های بش��ر اس��ت نقطه بحران برای‬ ‫تمدن مادی و دانش های مادی اس��ت‪ .‬علت اینکه تمدن‬ ‫مادی غرب مجبور می ش��ود اصول اساس��ی خود مثل‬ ‫دموکراسی را زیرپا گذاشته و دست به اردوکشی نظامی‬ ‫در جهان اسالم بزند این است که معادالت علمی انها در‬ ‫کنترل اراده های انسانی شکست خورده است؛ از این رو‪،‬‬ ‫ناتوانی دانش س��کوالر برای ایجاد یک اینده مناس��ب‪،‬‬ ‫ایجاد یاس نسبت به انها در جامعه جهانی در این زمینه‬ ‫و ایجاد ایده های گرایش به معنویت و حضور معنویت‬ ‫در عرصه حیات اجتماعی‪ ،‬بستر های اجتماعی متناسبی‬ ‫را در جهان ایجاد کرده است‪ .‬در توجه به این مساله باید‬ ‫یک برنامه جامع داش��ت و همراه با هدایت جریان های‬ ‫اجتماعی‪ ،‬به مدیریت تحقیقات هم پرداخت‪ .‬در بحث‬ ‫مدیری��ت تحقیقات هم نیاز به طراح��ی یک نظام جامع‬ ‫وجود دارد‪ .‬نقطه اغاز ان نقد و سپس نقض دانش مدرن و‬ ‫طرح علم جدید است؛ یعنی رساندن نقد به مبانی و سپس‬ ‫حرکت به سمت مبانی دینی و طراحی جدید‪ ،‬که ان هم‬ ‫مسیر پیچیده ای دارد‪.‬‬ ‫این نکته را هم باید در نظر داشت که چگونه می توان‬ ‫دانش دینی را جهانی کرد‪ .‬غرب ایدئولوژی خود را در داعیه‬ ‫دانش مداری پنهان کرده است و از طریق کارامدی دانش و‬ ‫کنترل حواس‪ ،‬دانش خود را جهانی کرده اس��ت‪ .‬ما هم در‬ ‫اشکال مختلف باید بتوانیم دانش خود را جهانی کنیم‪ .‬دانش‪،‬‬ ‫الیه های مختلفی دارد؛ از دانش ه��ای بنیادی تا دانش های‬ ‫کاربردی و هر کدام هم برای اینک��ه بتوان ان را جهانی کرد‬ ‫مسیرخودرابایدطیکند‪.‬بایدگفت وگوهاینخبگانیبرقرار‬ ‫شود و نیز باید کرسی های ازاد نظریه پردازی در مقیاس ملی‬ ‫و در مقیاس دنیای اسالم و در مقیاس جامعه جهانی برگزار‬ ‫گردد‪ .‬مهم تر اینکه باید علوم دینی خود را به مرحله کارامدی‬ ‫برس��انند؛ یعنی باید یک تمدن کارامد دیگری را که بتواند‬ ‫نیاز های اجتماعی را پاسخ دهد طراحی کرد‪ .‬اگر ان تمدن‬ ‫کارامد ایجاد ش��ود عقالنیتش با تکیه ب��ر کارامدی اش به‬ ‫امضای جامعه جهانی هم خواهد رسید‪.‬‬ ‫پاورقی‬ ‫[‪]1‬ـ سوره بقره‪ ،‬ایه ‪.257‬‬ ‫[‪]2‬ـ سوره ال عمران‪ ،‬ایه ‪.190‬‬ ‫[‪]3‬ـ البته این س��وال جدی وجود دارد که چگونه‬ ‫می توان با این نگاه معرفت شناس��انه‪ ،‬از نس��بیت مطلق‬ ‫نجات یافت‪ .‬در نس��بیت گرایی مطلق هیچ چیزی قابل‬ ‫اثبات نیست؛ بنابراین باید پایگاه ثبات را تعریف کرد‪ .‬ما‬ ‫ان پایگاه ثبات را به اهلل واحد بر می گردانیم و معتقدیم از‬ ‫انجا که جهان یک اهلل دارد‪ ،‬بنابراین او مبنای ایجاد فهم‬ ‫متناسب و احتجاج در جهان است‪ ،‬که بحث مفصل ان را‬ ‫باید به جای خود موکول کرد‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش ‬ ‫بازگشت مدیرعامل‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫فتح اهلل زاده ‪ -‬رسولی نژاد؛ پات‬ ‫علی فتح اهلل زاده چرا استعفا داد و چگونه بازگشت؟‬ ‫میالد حجت االسالمی‬ ‫‪1‬‬ ‫سریال کهکشانی های علی فتح اهلل زاده‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫باشگاه استقالل تنها یک فصل دوام داشت و سرانجام‬ ‫نه چندان موفقیت امیز انها سبب شد تا بالفاصله پس‬ ‫از اتمام کار این تیم در فصل گذش��ته پروسه تغییرات‬ ‫به جریان بیفتد‪ .‬س��وت پایان بازی سپاهان و استقالل‬ ‫در لیگ قهرمانان اس��یا که به صدا درام��د‪ ،‬اختالفات‬ ‫خودنمایی کرد‪ .‬از همانجا رسولی نژاد علیه فتح اهلل زاده‬ ‫‪72‬‬ ‫موضع گیری کرد و در مقابل هم‪ ،‬مدیرعامل اس��تقالل‬ ‫ابتدا در یک برنامه تلویزیونی اشکارا از نحوه برخورد‬ ‫رئی��س هیات مدیره باش��گاه گالیه کرده و س��پس در‬ ‫رس��انه های دیگر هم به دفاع از عملکرد خود پرداخت‪.‬‬ ‫بعد از این تح��والت هیات مدیره باش��گاه در اقدامی‬ ‫ ناگهانی نشستی را برای تعیین سرمربی باشگاه ترتیب‬ ‫داد و در حالی که طی این نشس��ت از پرویز مظلومی ‬ ‫برنامه خواسته شد اما بعد از جلسه‪ ،‬اعضای هیات مدیره‬ ‫مانند زرینچه و فرزامی بحث گزینه بودن امیر قلعه نویی‬ ‫و خاویر کلمنته را هم پیش کشیدند‪ .‬بعد از این نشست‬ ‫بود که رس��ولی نژاد‪ ،‬رئیس هیات مدیره باشگاه اعالم‬ ‫کرد با توجه به غیبت فتح اهلل زاده نام س��رمربی جدید‬ ‫استقالل روز سه شنبه همان هفته و در نشست مشترک‬ ‫با مدیرعامل باشگاه اعالم خواهد شد‪ .‬فتح اهلل زاده در‬ ‫این زمان ترجی��ح داده بود تا هم��راه رویانیان همتای‬ ‫پرسپولیس��ی خود در س��فر به ترکیه محمد عباسی‪،‬‬ ‫وزیر ورزش را همراهی کند و البته در این سفر احتماال‬ ‫درد دل هایش را هم به وزیر بگوید‪ .‬با این وجود یک روز‬ ‫رویارویی ‪4+3‬‬ ‫بحث های مربوط به اینکه وزیر ورزش و جوانان با‬ ‫توجه به اصالت مازندرانی اش توجه ویژه ای به مدیران‬ ‫ورزش��ی این خطه داش��ته و دارد‪ ،‬جزو موضوعات‬ ‫قدیمی است و جای طرح ندارد‪ .‬به هرحال از یک سو‬ ‫ورزش‬ ‫قبل از زمانبندی اعالم شده نام امیرقلعه نویی به عنوان‬ ‫سرمربی استقالل عنوان شد و هیات مدیره باشگاه بعد‬ ‫از سه فصل دوری بار دیگر او را به استقالل بازگرداند‪.‬‬ ‫بعد از این انتخاب بالفاصله موضع گیری ها اغاز شد و‬ ‫فتح اهلل زاده‪ ،‬مدیرعامل باشگاه اعالم کرد که قلعه نویی‬ ‫هنوز به طور قطع س��رمربی اس��تقالل نیست؛ چراکه‬ ‫انتخاب س��رمربی برعهده مدیرعامل و نه هیات مدیره‬ ‫باشگاه است‪ .‬در ادامه هم جواد زرینچه یکی از اعضای‬ ‫هیات مدیره با همین اس��تدالل و ابراز ناراحتی از این‬ ‫تصمیم گیری قهر خود را از جلس��ات اع�لام کرده و‬ ‫اس��تعفا کرد‪ .‬در این میان البته ع��ده ای مانند منصور‬ ‫پورحیدری ه��م تصمیم گرفتند راه میان��ه را انتخاب‬ ‫کنند‪ .‬یعنی از یک س��و نس��بت به انتخاب قلعه نویی‬ ‫موضع منفی نگرفتند و از سوی دیگر انها هم براینکه‬ ‫انتخاب س��رمربی بر عهده مدیرعامل باش��گاه است‪،‬‬ ‫تاکید کردند‪.‬‬ ‫به دنبال بمب‬ ‫انچه مشخص است؛ رئیس هیات مدیره استقالل‬ ‫هم به اندازه فتح اهلل زاده پروژه بمب ترکاندن را دوست‬ ‫دارد و همین موضوع رقابت های درونی این باشگاه را‬ ‫رقم زده است‪ .‬مظلومی با وجود هدایت تیم کهکشانی‬ ‫حسابی هواداران استقالل را ناامید کرده بود و مسلما‬ ‫چهره جذاب فصل پیش روی ابی ه��ا مدیری بود که‬ ‫بتواند قلعه نویی را به استقالل بازگرداند‪ .‬در واقع این‬ ‫رقابت زیرپوس��تی در نیم فصل دوم بود که اختالفات‬ ‫فتح اهلل زاده و رس��ولی نژاد را پایه ریزی کرد‪ .‬در انتهای‬ ‫فصل علی فتح اهلل زاده متوجه شد که هیات مدیره عمال‬ ‫از او یک مدیر غیر مسئول ساخته است و در نهایت همه‬ ‫انچه برعهده اوست را گروه ویژه برعهده گرفته است‪.‬‬ ‫اما گروه ویژه چه کسانی بودند؟‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫معادله تغییر‬ ‫اما همانط��ور که پروی��ز مظلومی و دس��تیارش‬ ‫اتیال حجازی گفته اند‪ ،‬پروژه تغییرات در اس��تقالل از‬ ‫ماه ها قبل کلید خ��ورده بود‪ .‬علی فت��ح اهلل زاده و احمد‬ ‫رس��ولی نژاد‪ ،‬مدیرعامل و رئیس هیات مدیره استقالل‬ ‫از ان دسته س��لطان ها بودند که در یک اقلیم نگنجند و‬ ‫این موضوع از ابتدا هم مشخص بود‪ .‬جالب انکه پرده‬ ‫نخست اختالفات انها در نیم فصل اول به شکل کامال‬ ‫متفاوتی خودنمایی کرد‪ .‬نیم فصلی که روزهای خوش‬ ‫استقالل بود و این تیم هم دو دربی را از پرسپولیسی ها‬ ‫برده بود و هم قهرم��ان نیم فصل لیگ برتر ش��ده بود‪.‬‬ ‫در همان زمان بود که زمزمه های بازگشت امیر قلعه نویی‬ ‫به استقالل مطرح شد و موضوع از حد حدس و شایعه‬ ‫فراتر رفت‪ ،‬اما در ان زمان همه نگاه ها به فتح اهلل زاده بود‬ ‫و مدیرعامل استقالل به عنوان فردی که در حال مذاکره‬ ‫با قلعه نویی است زیر ذره بین قرار گرفت‪ .‬در این زمان‬ ‫هیات مدیره استقالل بالفاصله بحث حمایت از کادرفنی‬ ‫را پیش کش��ید و حتی صحب��ت از احتم��ال برکناری‬ ‫فتح اهلل زاده هم برای نخستین بار به میان امد‪ .‬در نهایت‬ ‫همه شایعات جای خود را به حمایت از کادرفنی فعلی‬ ‫داد‪ .‬با اغاز نیم فصل دوم و ورود استقالل به فاز مشکالت‪،‬‬ ‫جبهه داخلی ابی ها هم دستخوش تغییر شد‪ .‬یکبار دیگر‬ ‫بحث مذاکره فتح اهلل زاده با قلعه نوی��ی به میان امد‪ .‬این‬ ‫موضوع انقدر تکرار ش��د که مدیر استقالل ترجیح داد‬ ‫به طور کامل از ارتباط با قلعه نویی کناره بگیرد و حتی برای‬ ‫تبریک اغاز سال جدید هم انها ترجیح دادند با هم تماسی‬ ‫ی و کادر‬ ‫نداشته باشند‪ .‬در تمام این زمان هم پرویز مظلوم ‬ ‫همراهش به این باور رس��یده بودند که در مقابل پروژه‬ ‫بازگشت امیر باید روی کمک هیات مدیره حساب کنند‬ ‫و این رسولی نژاد و تیمش هستند که در نهایت مدافع انها‬ ‫خواهند بود‪ .‬این تصور وقتی در هفته های پایانی فصل‬ ‫رئیس هیات مدیره ابی ها از مظلومی فهرست بازیکنانش‬ ‫برای فصل اینده را درخواس��ت کرد‪ ،‬شکل جدی تری‬ ‫هم به خود گرفت‪ .‬بنابراین تا اینجای کار بازی و چینش‬ ‫مهره ها به خوبی پیش رفته ب��ود‪ .‬جنگ روانی در زمینه‬ ‫تماس های مدیر استقالل با قلعه نویی به جدایی حاجی‬ ‫از امیر منجر شده بود و انها از هم فاصله گرفته بودند و از‬ ‫سوی دیگر مظلومی و دوستان هم باورشان شده بود که‬ ‫گزینه اول هیات مدیره استقالل انها هستند؛ اما این تمام‬ ‫واقعیت نبود‪.‬‬ ‫مدیرعامل باشگاه پرس��پولیس و از سوی دیگر رئیس‬ ‫هیات مدیره باشگاه استقالل هم برحسب اتفاق از اهالی‬ ‫همان استان هستند‪ ،‬اما نکته جالب این که رسولی نژاد‬ ‫در هیات مدیره باشگاه دو هم اس��تانی دیگر هم دارد؛‬ ‫عبدالرضا ساور و مقداد نجف نژاد که البته فرزامی‪ ،‬دیگر‬ ‫عضو هیات مدیره هم به طورکام��ل با انها هماهنگ و‬ ‫همراه است‪ .‬از سوی دیگر علی فتح اهلل زاده‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫و عضو هیات مدیره باشگاه همسویی و همراهی امیدوار‬ ‫رضایی را در هیات مدیره داشته و جواد زرینچه هم تا‬ ‫روزی که استعفا نداده بود به نظر می رسید بیشتر با همین‬ ‫گروه دوم هم داستان اس��ت‪ .‬با این حال کفه ترازو در‬ ‫مجموع به سمت گروه رسولی نژاد و دوستان سنگینی‬ ‫می کند و به همین دلیل هم فتح اهلل زاده بارها به عناوین‬ ‫مختلف به ویژه در مورد مسائل مالی از خجالت اعضای‬ ‫هیات مدیره درامد‪ .‬به هر حال با قهرمان نشدن استقالل‬ ‫در لیگ برتر و حذف از لیگ قهرمانان اسیا‪ ،‬رسولی نژاد‬ ‫تصمیم نهایی را گرفت و پ��روژه اوردن قلعه نویی و‬ ‫حذف فتح اهلل زاده را کلید زد‪ .‬در گام نخست همانطور‬ ‫که ذکر شد بدون حضور مدیرعامل نام سرمربی جدید‬ ‫اعالم ش��د‪ .‬اما در قدم دوم اتفاقات دیگری رخ داد‪ .‬از‬ ‫مدت ها قبل بحث کنار گذاش��تن فت��ح اهلل زاده مطرح‬ ‫ش��ده بود و هربار هم نام یک گزینه ب��ه میان می امد‪.‬‬ ‫ابتدا صحب��ت از حضور محمد حس��ین قریب‪ ،‬همان‬ ‫کاندیدای ناموفق انتخابات فدراس��یون ش��د که او با‬ ‫توجه به س��رخوردگی از انتخابات فوتبال بالفاصله‬ ‫این خبر را تکذیب کرد‪ .‬همزمان با بازی اس��تقالل و‬ ‫شاهین بوشهر در هفته های انتهایی لیگ برتر بود که این‬ ‫بار خبر مذاکره وزارت ورزش با کاظم اولیایی به گوش‬ ‫رسید و در نهایت این پروژه هم بی نتیجه ماند‪ .‬سپس‬ ‫نام افرادی چون بهروز منتقمی‪ ،‬مدیرکل ورزش استان‬ ‫البرز و سردار شهریاری‪ ،‬مدیرعامل سابق باشگاه صبا‬ ‫مطرح شد اما در نهایت سفری که فتح اهلل زاده همراه با‬ ‫محمد عباسی‪ ،‬وزیر ورزش و جوانان به ترکیه داشت‬ ‫همه معادالت را برهم زد و در حالی که رس��ولی نژاد‬ ‫تاکید کرده بود فتح اهلل زاده جزو گزینه های مدیر عاملی‬ ‫این باشگاه نیس��ت‪ ،‬اما پس از بازگشت وی ا ز ترکیه‪،‬‬ ‫فتح اهلل زاده در سمتش ابقا شد‪ .‬همان زمان برخی منابع‬ ‫خبری از ابقای فتح اهلل زاده به عنوان «ابقای موقت» نام‬ ‫بردند‪ ،‬اما احمد رسولی نژاد در گفت وگویی اعالم کرد‬ ‫که تعجب می کند چرا برخی از کلم��ه «موقت» برای‬ ‫مدیر عاملی فتح اهلل زاده نام می برن��د‪ .‬او اعالم کرد که‬ ‫اعضای هیات مدیره باشگاه اس��تقالل به طور کامل از‬ ‫فتح اهلل زاده حمایت خواهن��د کرد‪.‬البته همان زمان هم‬ ‫ابهامات زیادی در م��ورد دالیل ابقای علی فتح اهلل زاده‬ ‫وجود داش��ت و برخی عنوان کردند که او مانده است‬ ‫تا به وضعیت مالی باش��گاه و میزان بدهی هایی که در‬ ‫سال گذشته برجای مانده است رسیدگی شود‪ .‬در این‬ ‫مورد گفته می ش��ود فتح اهلل زاده میزان بدهی سال های‬ ‫گذشته باشگاه اس��تقالل را چند میلیارد بیشتر کرده و‬ ‫اعضای هیات مدیره او را نگه داش��ته اند تا تکلیف این‬ ‫بدهی ها مشخص ش��ود‪ .‬اما مدیر عامل فصل گذشته‬ ‫استقالل که فضا را برای همکاری مناسب نمی دید خبر‬ ‫استعفایش را منتشر کرد‪ .‬در واقع به نظر می رسد مسائل‬ ‫مالی که پیش از این هم توسط رسولی نژاد مطرح شده‬ ‫و حتی فتح اهلل زاده ان را به منزله تهمت به خود از سوی‬ ‫رئیس هیات مدیره تلقی کرده ب��ود در نهایت به عنوان‬ ‫اهرم فشاری برای دور کردن حاجی فتح اهلل از باشگاه‬ ‫استقالل مورد استفاده قرار گرفت‪.‬‬ ‫ابهام ابی‬ ‫وضعیت داخلی در باشگاه اس��تقالل پر از ابهام‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫اس��ت‪ .‬علی فتح اهلل زاده بعد از اس��تعفا کامال خود را‬ ‫مفقود کرده و هیچ خبری از او نیس��ت‪ .‬امیر قلعه نویی‬ ‫خودش گفت��ه که هنوز با اس��تقالل ق��راردادی امضا‬ ‫نکرده و در این میان تنها احمد رس��ولی نژاد است که‬ ‫به نظر می رسد پازلش تکمیل شده و از بازی برد‪ -‬برد‬ ‫صحبت می کن��د‪ .‬واکنش رئی��س هیات مدیره ابی ها‬ ‫بعد از اس��تعفای فتح اهلل زاده هم در ن��وع خود جالب‬ ‫توجه بود‪ .‬رس��ولی نژاد در قامت ی��ک مدیر متعجب‬ ‫قرار گرفت و گفت‪« :‬هنوز هیچ اس��تعفایی به دس��ت‬ ‫وزیر ورزش نرس��یده اس��ت‪ .‬فتح اهلل زاده‪ ،‬همان روز‬ ‫س��اعت ‪ 20:30‬با من تماس گرفت و درخواست کرد‬ ‫جلس��ه ای برگزار کنیم‪ .‬من‪ ،‬او و قلعه نویی سه ش��نبه‬ ‫اخرین وضعیت قراردادها را بررسی کردیم‪ .‬در چند‬ ‫جلس��ه اخیر هیچ کدورتی وجود نداشت و همه چیز‬ ‫در صلح و صفا برگزار ش��د‪ .‬در حال حاضر هم تلفن‬ ‫فتح اهلل زاده خاموش است‪ .‬از طریق بعضی دوستان به‬ ‫او پیغام دادیم که ببینیم علت استعفای او چه بوده است‪.‬‬ ‫معموال اس��تعفا باید به رئیس هیات مدیره داده ش��ود‪.‬‬ ‫بنابراین این اس��تعفا باید به من داده می شد‪ .‬در جلسه‬ ‫هفته گذشته هم گفتیم که فتح اهلل زاده در امور اجرایی‬ ‫اختیار تام دارد و قلعه نویی نیز در امور فنی اختیار کامل‬ ‫دارد و بنا شد که در کار هم دخالتی نداشته باشیم‪ .‬در این‬ ‫مدت هیچ مشکلی پیش نیامده بود‪.‬برای خودم جای‬ ‫حیرت دارد که فتح اهلل زاده استعفا داده است‪ .‬اگر قرار‬ ‫بود او برود باید نش��انه هایی مبنی بر این موضوع دیده‬ ‫می شد‪ ،‬اما چنین چیزی وجود نداشت‪ .‬قرار شد که با‬ ‫قدرت کارها پیش برود و اعضای هیات مدیره در امور‬ ‫اجرایی دخالت نکنند‪ .‬بنابراین وقتی تمام سوء تفاهم ها‬ ‫برطرف شده‪ ،‬جای تعجب دارد و نمی دانم که چرا او‬ ‫استعفا داده اس��ت‪ .‬تا زمانی که با فتح اهلل زاده صحبتی‬ ‫نکنم نمی توانم بگویم که چرا استعفا داده است‪ ».‬شاید‬ ‫جالب ترین صحنه ها را در هفته گذشته بینندگان برنامه‬ ‫ورزش از نگاه دو مشاهده کردند که وقتی از رسولی نژاد‬ ‫درباره تعلیق فدراسیون قایقرانی سوال می شد و او از‬ ‫گزارشگر می خواست که به جای این سواالت از باشگاه‬ ‫استقالل سوال کند و با خوشحالی و لبخند درباره امدن‬ ‫قلعه نویی صحبت می کرد‪.‬‬ ‫علی فتح اهلل زاده اما خیلی زود به استقالل بازگشت‬ ‫تا شایعه مانور رس��انه ای او برای هیئت مدیره باشگاه‬ ‫اس��تقالل بیش از پیش م��ورد توجه ق��رار بگیرد‪ .‬او‬ ‫مدیرعاملی اس��تقالل را برای یک فص��ل دیگر قبول‬ ‫کرد تا دوباره رجز خوانی اش برای باشگاه های رقیب‬ ‫به خصوص پرس��پولیس اغاز ش��ود‪ .‬او در نخستین‬ ‫واکنش خ��ود تاکید کرد‪« :‬از س��پاهان و پرس��پولیس‬ ‫جلو هستیم‪ ».‬اگر امروز با این ‪ 5‬بازیکن قرارداد امضا‬ ‫نمی کردیم چه غوغایی می شد اما ما توانستیم بازیکنان‬ ‫خودمان را نگه داریم و از سپاهان و پرسپولیس جلوتر‬ ‫هم می زنیم‪ .‬با تدبی��ر بازیکن انتخ��اب می کنیم نه با‬ ‫هوچی گری‪ .‬وی درباره این ش��ایعه که گفته می شود‬ ‫وزارت ورزش قصد دارد پس از بسته شدن تیم وی را‬ ‫برکنار کند گفت‪« :‬حتی اگر وزارت ورزش این منظور‬ ‫را هم داشته باشد مهم این است که تیم را خوب ببندم‬ ‫و اگر هم کنار بروم همین که هواداران بابت بستن تیم‬ ‫خوب شاد می شوند مهم است‪ .‬از سویی دیگر اعضای‬ ‫کادرفنی اس��تقالل با تصمیم امیر قلعه نویی مشخص‬ ‫شدند که بر این اس��اس مجید صالح‪ ،‬کریم بوستانی و‬ ‫س��تار همدانی به عنوان مربیان انتخاب شدند‪ ».‬حمید‬ ‫بابازاده به عنوان مربی دروازه بان های استقالل فعالیت‬ ‫خواهد کرد‪ .‬ایم��ان عالمی به عنوان مرب��ی انالیزور و‬ ‫نیما رسولی به عنوان انالیزور حضور خواهند داشت‪.‬‬ ‫میرشاد ماجدی نیز به عنوان سرپرست منصوب شد‪g.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫‪74‬‬ ‫قلعه نویی برای سومین بار سرمربی استقالل شد‬ ‫بازگشت شماره ‪8‬‬ ‫امیر(اردشیر) قلعه نویی تا دوسال دیگر وارد دهه‬ ‫پنجم زندگی خود می شود‪ .‬او در این مدت توانسته‬ ‫خود را در مقام یک مربی مطرح جا بیندازد‪ .‬هرچند‬ ‫همچنان چهره جنجالی به جا مانده از دوران بازی خود‬ ‫را حفظ کرده و به عالم مربیگری کشانده‪ ،‬اما به همان‬ ‫میزان توانایی های فن��ی اش غیر قابل بحث و کتمان‬ ‫بوده است‪ .‬شاید پرداختن به سوابق کاری و زندگی‬ ‫ورزش��ی قلعه نویی چندان موضوع تازه ای نباشد و‬ ‫دیگر همه کارنامه این بازیکن اس��بق و مربی فعلی‬ ‫را بدانند‪ ،‬اما زندگی امیر قلعه نویی مملو از معماهای‬ ‫گوناگون است‪.‬‬ ‫نوستالژی نازی اباد‬ ‫اردشیر قلعه نویی در اولین روز از اذرماه ‪1342‬‬ ‫در محله نازی اباد تهران به دنیا امد‪ .‬هفت سال بیشتر‬ ‫نداشت که پدرش را از دست داد‪ .‬شاید همین موضوع‬ ‫سبب ش��د تا تبدیل به مردی جنگجو و مبارز شود‪.‬‬ ‫اردشیر که در خانواده ای پرجمعیت زندگی می کرد‬ ‫برای امرار معاش مجبور ب��ه کارگری بود‪ .‬در دوران‬ ‫کودکی و نوجوان��ی هم کار می ک��رد و هم فوتبال‪.‬‬ ‫فوتبالش را به طور جدی از ‪14‬س��الگی شروع کرد‪،‬‬ ‫از زمین های خاکی نازی اباد‪ .‬بع��د از پایان کار امیر‬ ‫در زمین فوتبال افتابی می شد‪ .‬از اولین روز زندگی‬ ‫صاحب لقب شد‪ .‬اردشیر با شماره شناسنامه ‪4431‬‬ ‫تنها نامش بود‪ ،‬اما امیر صدایش می کردند‪ .‬پسر دوم‬ ‫خانواده برای گذران زندگ��ی اش با اتومبیل ولووی‬ ‫خود مسافرکش��ی می کرد‪ .‬امیر ش��بانه روز تالش‬ ‫می کرد تا به رویایش برسد؛ بچه که بود عاشق بازی‬ ‫در تیم شاهین بود‪.‬‬ ‫از راه اهن تا شاهین‬ ‫نخستین نقطه عطف زندگی فوتبالی قلعه نویی‬ ‫در باش��گاه راه اهن کلید خورد‪ .‬اردش��یر الرودی و‬ ‫ابوطالب اولین کس��انی بودند که او را برای تیم های‬ ‫پایه ای راه اهن انتخاب کردند و بعد ناصر ابراهیمی او‬ ‫را به تیم بزرگساالن راه اهن برد‪ .‬او در سال ‪ ۱۳۶۰‬به‬ ‫تیم ملی جوانان دعوت شد که نمایش قابل قبولی هم‬ ‫ی در‬ ‫از خود ارائه کرد‪ ،‬اما چند ماه بعد ناصر ابراهیم ‬ ‫اسفند ‪ ۱۳۶۰‬از راه اهن به شاهین رفت‪ .‬ابراهیمی از‬ ‫میان تمام بازیکنان نخبه ای که در راه اهن داشت تنها‬ ‫اردشیر قلعه نویی را به شاهین برد‪ .‬پس از خداحافظی‬ ‫صادقی و رفتن دینورزاده‪ ،‬اردشیر ‪ ۲۲‬ساله به عنوان‬ ‫کاپیتان تیم انتخاب شد‪.‬‬ ‫لژیونر‬ ‫اواخر سال‪ 63‬با پیشنهاد تیم السد قطر مواجه شد‬ ‫تا یکی از اولین لژیونرهای کشورمان باشد‪ .‬در زمان‬ ‫حضورش در قطر‪ ،‬همراه السد قطر قهرمان لیگ و جام‬ ‫حذفی قطر در س��ال ‪ 1988‬شد‪ .‬از قطر که بازگشت‬ ‫بیکار ننشست‪ .‬به دفتر باشگاه استقالل تهران رفت و‬ ‫قراردادی ص دو پنجاه هزار تومانی را در سال ‪ 1367‬با‬ ‫این تیم امضا کرد‪ .‬او اولین بازی اش را مقابل پرسپولیس‬ ‫در ‪ 19‬اسفند سال ‪ 67‬انجام داد‪ .‬این بازی در مرحله یک‬ ‫چهارم نهایی جام حذفی برگزار می شد و قلعه نویی در‬ ‫ضربات پنالتی موفق به زدن ضربه اش نشد‪ .‬اما تعصب او‬ ‫در استقالل سبب شد تا خیلی زود‪ ،‬هواداران این تیم‪ ،‬گل‬ ‫نزدن قلعه نویی در اولین دیدار را فراموش کنند‪.‬‬ ‫اقای شماره ‪8‬‬ ‫شاید راز پیراهن شماره هشت تیم استقالل است‬ ‫که بیش��تر مواقع بر تن بازیکنان جنجالی این باش��گاه‬ ‫است؛ خواه امیر قلعه نویی باشد و خواه مجتبی جباری‪.‬‬ ‫هرچه بود امیر قلعه نویی از زمان حضور در استقالل در‬ ‫حاشیه و جنجال فروگذار نکرد؛ هرچند همان اندازه هم‬ ‫بازی او مورد توجه هواداران بود‪ .‬طی این مدت اس��وه‬ ‫تعصب بر پیراهن ابی بود و تعلق خاطر نسل دومی های‬ ‫بعد از انقالب از همانجا با امیر شکل گرفت‪ .‬او اعتراض‬ ‫را خوب بلد ب��ود! چندین و چند ب��ار در این موضوع‪،‬‬ ‫تبحرش را به رخ کشیده است‪ .‬یکی از بارزترین کارهای‬ ‫او زمانی بود که قصد داشت بازوبند کاپیتانی استقالل را‬ ‫بر بازو ببندد‪.‬‬ ‫قلعه نویی وقتی دید ش��اهرخ بیانی پرسپولیس را‬ ‫به مقصد اس��تقالل ترک کرده‪ ،‬تصمیم گرفت تا اجازه‬ ‫ندهد او کاپیتان استقاللی ها شود‪.‬به همین خاطر در یکی‬ ‫از اردوهای ان زمان استقالل که در ساالردره مازندران‬ ‫برگزار می ش��د با چنگیز گروهی را علی��ه بیانی به راه‬ ‫انداختند‪ .‬پایان این حرکت به درگیری شدید قلعه نویی‬ ‫با بیانی انجامید‪ .‬ش��اید اگر وس��اطت به موقع منصور‬ ‫پورحیدری‪ ،‬سرمربی و کاظم اولیایی‪ ،‬مدیرعامل باشگاه‬ ‫اس��تقالل نبود‪ ،‬این تیم از هم می پاشید‪ .‬امیر قلعه نویی‬ ‫کاپیتان اس��تقالل ش��د؛ اتفاقی که منصور پورحیدری‬ ‫سرمربی وقت ابی پوشان از ان خوشحال نبود و سعی‬ ‫در گرفتن این بازوبند از دستان شماره هشت ان روزهای‬ ‫استقالل داشت‪ .‬قلعه نویی هم دیگر عالقه ای به شاگردی‬ ‫پورحیدری نداشت و به جای انکه خود تصمیم به ترک‬ ‫این تیم بگیرد‪ ،‬تصمیم به کنار گذاشتن سرمربی گرفت‪ .‬او‬ ‫در ان زمان با مرحوم ناصر حجازی رابطه خوبی داشت‬ ‫و می خواست او سرمربی تیمش شود‪.‬مهم تر از همه اینها‬ ‫هم روز ‪ 30‬دی ماه سال ‪ 1373‬بود که دعوای قلعه نویی و‬ ‫مجتبی محرمی دربی‪ 38‬لیگ برتر را نیمه کاره گذاشت و‬ ‫تا سال ها هم اتفاقات ان بازی از یادها نرفت‪.‬‬ ‫ماجراهای لورکوزن‬ ‫قلعه نویی قبل از انکه حجازی جانشین پورحیدری‬ ‫ش��ود‪ ،‬رابطه خیلی خوبی با او داش��ت‪ ،‬اما پس از انکه‬ ‫سکان هدایت اس��تقاللی ها را ناصرخان عهده دار شد‪،‬‬ ‫روابط این دو تیره و تار شد‪ .‬همین موضوع سبب شد تا‬ ‫او کفش هایش را اویزان کند و خود را برای حضور در‬ ‫جرگه مربیان اماده سازد‪ .‬او وقتی شرایط را برای حضور‬ ‫در تمرینات بایرلورکوزن مهیا دید‪ ،‬به انجا رفت‪ .‬البته وی‬ ‫هیچ گاه در کالس های باشگاه بایرلورکوزن شرکت نکرد‬ ‫و تنها در تمرینات این تیم حضور داش��ت‪ .‬کریستوف‬ ‫دام‪ ،‬سرمربی وقت بایرلورکوزن پیشنهاد ابراهیم طالبی‬ ‫را برای نوش��تن برگه ای به منظور حضور قلعه نویی در‬ ‫باشگاه لورکوزن پذیرفت تا قلعه نویی‪ ،‬مدرک به دست‬ ‫به ایران بازگردد‪.‬‬ ‫قلعه نویی تا همین امروز بارها این حضورش در‬ ‫تمرین های لورکوزن را در بخش اصلی رزومه کاری اش‬ ‫قرار داده اما در مقابل برخی منتقدان او هم بارها این ادعا‬ ‫را زیر سئوال بردند و علی دایی در دوران اختالفاتش با‬ ‫قلعه نویی به کنایه اعالم کرد که قلعه نویی تنها از پشت‬ ‫فنس تمرین های لورکوزن را دیده است‪.‬‬ ‫نخس��تین تجربه مربیگری قلعه نویی در کشاورز‬ ‫ناموفق بود‪ ،‬اما در تیم برق تهران طی ‪ 20‬بازی لیگ دسته‬ ‫اول‪ 9‬برد و چهار تساوی و هفت باخت بود که با‪ 31‬امتیاز‬ ‫نتوانستبهمرحلهنهاییلیگدستهیکصعودکند‪.‬چهره‬ ‫او در بازی جام حذفی مقابل پرسپولیس به عنوان مربی‬ ‫بیشتر دیده شد‪.‬‬ ‫قلعه نویی در اسیا‬ ‫با وجود افتخارات داخل��ی قلعه نویی‪ ،‬این مربی‬ ‫در اس��یا چندان مربی موفقی نبوده و طی دورانی که با‬ ‫استقالل یا سپاهان در لیگ قهرمانان اسیا حضور داشته‬ ‫تیمش در مرحله اول حذف شده است‪ .‬تنها در دو فصل‬ ‫پیش سپاهان با او موفق به صعود از مرحله گروهی شد‬ ‫که پس از ان هم این مربی با تیم اصفهانی قطع همکاری‬ ‫کرد و سپس سپاهانی ها به شکل عجیبی حذف شدند‪.‬‬ ‫حاشیه های امیر‬ ‫امیر قلعه نویی در دوران مربیگری هم حاشیه های‬ ‫بسیاری داش��ته اس��ت‪ .‬از رده مدیران که اغاز کنیم او‬ ‫سابقه اختالف با واعظی اشتیانی‪ ،‬مدیر وقت استقالل‬ ‫و حس��ینی‪ ،‬رئی��س هیات مدی��ره س��پاهان را دارد تا‬ ‫تازه تری��ن جدال ه��ای لفظی اش با س��ردار‬ ‫ش تراکتورسازی‬ ‫جعفری‪ ،‬مدیر تیم سابق ‬ ‫تبریز‪ .‬در میان مربیان ه��م از محمد‬ ‫مایلی کهن و علی دایی‬ ‫گرفته تا مجید جالل��ی‪ ،‬منصور‬ ‫ابراهی��م زاده و پرویز مظلومی با‬ ‫او اختالف داشته اند‪ .‬البته هیچ‬ ‫کس اختالف��ات او با مرحوم‬ ‫ناصر حج��ازی را ه��م از‬ ‫یاد نمی ب��رد و البته اخرین‬ ‫نمونه هم دادن لقب «لجن»‬ ‫از سوی قلعه نویی به کادر فنی مس‬ ‫سرچشمه بود‪ .‬در میان بازیکنان هم‬ ‫او با مهدی رحمتی و مجتبی جباری‬ ‫مشکل دارد که از قضا هردوی انها‬ ‫در تیم استقالل هستند و اکنون با‬ ‫امدن این مربی به نظر می رسد‬ ‫بای��د منتظر جدایی انه��ا ماند‪.‬‬ ‫قلعه نویی در درگیری با داوران‬ ‫هم خاطره ک��م ن��دارد‪ .‬در‬ ‫همین یک فصل او‬ ‫معماهای ژنرال‬ ‫درباره امیرقلعه نویی چند معما هم مطرح اس��ت‪.‬‬ ‫معمایی که وقتی در ای��ن فصل میثم بائو به اس��تقالل‬ ‫پیوست رنگ جدی به خود گرفت‪ .‬چند ماه پیش و در‬ ‫بحبوحه مس��ابقات لیگ برتر‪ ،‬علی اصغر مدیر روستا‪،‬‬ ‫سرمربی برکنار شده شهرداری تبریز مدعی شد که میثم‬ ‫بائو (بازیکن شهرداری) با سه کارته کردن عمدی‪ ،‬خود‬ ‫را از دیدار بعدی تیمش با تراکتور سازی تبریز که هدایت‬ ‫ان را امیر قلعه نویی بر عهده داشت محروم کرده است‪.‬‬ ‫مدیر روستا همچنین مدعی شده بود که میثم بائو فصل‬ ‫اینده به تیم امیر قلعه نویی خواهد پیوست‪ .‬اما این تنها‬ ‫اتفاق از این دست نبوده اس��ت‪ .‬درفصل ‪ ،۸3-۸4‬هفته‬ ‫اخر لیگ‪ ،‬استقالل تهران با سرمربیگری امیر قلعه نویی‬ ‫در نوشهر به مصاف شموشک این شهر می رود‪ .‬رامین‬ ‫محرم نژاد که در تیم شموشک بازی می کرد به صورت‬ ‫کامال مبتدیانه و مش��کوک توپ را لو می دهد و همان‬ ‫توپ توسط رضا عنایتی تبدیل به گل برتری استقالل‬ ‫می ش��ود‪ .‬محرم نژاد بعد از ان به استقالل تهران منتقل‬ ‫می ش��ود‪ ،‬اما در طول فصل حتی ی��ک دقیقه هم بازی‬ ‫نمی کند‪.‬در همان فصل و در دیدار رفت جام حذفی که‬ ‫در گیالن برگزار شد‪ ،‬تیم پگاه موفق شد با نتیجه یک بر‬ ‫صفر استقالل را شکست دهد‪ ،‬اما در بازی برگشت‪ ،‬تیم‬ ‫استقالل موفق شد س��ه بر صفر پگاه گیالن را شکست‬ ‫داده و قهرمان جام حذفی شود‪ .‬استقالل‬ ‫در حالی برنده این بازی شد که ابراهیم‬ ‫تقی پور‪ ،‬مدافع پگاه گیالن‪ ،‬در این بازی‬ ‫بسیار ضعیف کار کرد و به نوعی روی‬ ‫هر سه گلی که تیمش دریافت کرد نقش‬ ‫داشت‪ .‬تقی پور فصل بعد را در تیم‬ ‫استقالل بازی کرد؛ موضوعی که‬ ‫بعدها مایلی کهن هم در دعوایش با‬ ‫قلعه نویی به ان استناد کرد‪.‬‬ ‫در فص��ل ‪ 87-88‬تی��م‬ ‫پرسپولیس در رشت به مصاف پگاه‬ ‫گیالن می رود‪ .‬ابراهیم توره‪ ،‬بازیکن‬ ‫ان سال پرسپولیس که به نوعی مهره‬ ‫کلیدی ان تیم هم به شمار می امد‪ ،‬زمانی‬ ‫که داور بازی را متوقف کرد‪ ،‬بی جهت به‬ ‫توپ ضربه زد و با دریافت کارت زرد‪،‬‬ ‫از حضور در دربی محروم شد‪ .‬مربی‬ ‫ان سال استقالل کس��ی نبود جز امیر‬ ‫قلعه نویی که س��ال بعد هم سرمربی‬ ‫سپاهان اصفهان شد و ابراهیم توره را‬ ‫به ان تیم برد‪.‬‬ ‫به هر حال ف��ارغ از تمامی این‬ ‫مس��ائل ژنرال یعنی لقبی که کامران‬ ‫منزویبراینخستینباربهقلعه نویی‬ ‫داد به اس��تقالل بازگشته است و‬ ‫مسلما لیگ دوازدهم با قلعه نویی‬ ‫و اس��تقالل لی��گ پرماجرایی‬ ‫خواهد بود‪g .‬‬ ‫ورزش‬ ‫ژنرال در تیم ملی‬ ‫در ان روزها ک��ه تب مربی ایرانی به ش��دت باال‬ ‫گرفته بود‪ ،‬امیر قلعه نویی هم در تیم ملی ایران یک الگوی‬ ‫جنجالی تازه به پا کرد‪ .‬او برای هدایت تیم ملی از همکاری‬ ‫ناصر ابراهیمی‪ ،‬ابراهیم زاده‪ ،‬پیروانی‪ ،‬اقاجانیان‪ ،‬کریم‬ ‫بوستانی ومظلومی در کادر فنی تیم ملی استفاده کرد‪ .‬با این‬ ‫حال قلعه نویی که به گفته خودش در بازی های رسمی‬ ‫هیچ شکستی نداشته‪ ،‬با حذف ایران در مرحله یک چهارم‬ ‫روزگار شیرین‬ ‫کارنامه قلعه نویی بعد از برکن��اری از تیم ملی نیاز‬ ‫به بازخوانی ن��دارد‪ .‬او بعد از یک نیم فص��ل موفق در‬ ‫مس کرمان به استقالل امد و در سال‪ 87‬این تیم را قهرمان‬ ‫جام حذفی کرد‪ .‬او در لیگ هش��تم با اس��تقالل جدالی‬ ‫نفس گیر را با ذوب اهن اصفهان تجربه کرد و در نهایت‬ ‫تیمش در هفته پایانی قهرمان لیگ برتر شد‪ .‬اختالفات‬ ‫قلعه نویی با واعظی اش��تیانی‪ ،‬مدیرعامل وقت باشگاه‬ ‫استقالل سبب کوچ این مربی به اصفهان شد و قلعه نویی‬ ‫تحت حمایت باشگاه قدرتمند س��پاهان و منابع مالی‬ ‫مستعد در این مجموعه دو بار پیاپی همراه با تیم اصفهانی‬ ‫قهرمانی لیگ برتر را به دست اورد تا با چهار قهرمانی‬ ‫پرافتخارترین مربی لیگ برتر فوتبال ایران لقب گیرد‪ .‬در‬ ‫فصل گذشته هم به تبریز رفت و «امیر پاشا» تراکتوری ها‬ ‫شد‪ ،‬اما در نهایت کورس قهرمانی را به سپاهان واگذار‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫از استقالل به استقالل‬ ‫پس از انکه بار دیگر علی فتح اهلل زاده سکان هدایت‬ ‫ ابی پوش��ان پایتخت را به منصور پورحی��دری داد‪ ،‬تا‬ ‫مدت ها خبری از قلعه نویی نبود‪.‬اما باخت استقالل مقابل‬ ‫ملوان و نرسیدن ابی پوشان پایتخت به اولین قهرمانی در‬ ‫رقابت های لیگ برتر سبب شد تا بار دیگر پورحیدری‬ ‫کنار برود و فتح اهلل زاده‪ ،‬قلعه نویی را در اولویت قرار دهد‪.‬‬ ‫البته فتح اهلل زاده به هیچ وجه دوس��ت نداشت سرمربی‬ ‫تیمش قلعه نویی باشد‪ .‬او معتقد بود که قلعه نویی هنوز‬ ‫تجربه کافی را برای هدایت اس��تقالل ندارد‪ ،‬به همین‬ ‫خاطربهطالبیوقلعه نوییپیشنهاددادتادرکناریکمربی‬ ‫بزرگ خارجی کار کنند و انها هم پذیرفتند‪ .‬فتح اهلل زاده‬ ‫با تائید قلعه نویی و طالبی‪ ،‬رولند کخ را به استقالل اورد‪،‬‬ ‫اما در نهایت قلعه نویی پیشنهاد علی شفیعی زاده را برای‬ ‫هدایت استقالل اهواز پذیرفت تا برای نخستین بار تجربه‬ ‫س��رمربیگری یک تیم لیگ برتری را به دست اورد‪ .‬در‬ ‫اینجا ذکر این نکته ضروری است که او در هیچ یک از‬ ‫تیم های باشگاهی که در لیگ برتر هدایت کرده در میانه‬ ‫فصل برکنار نشده یا اس��تعفا نداده است‪ .‬قلعه نویی در‬ ‫استقالل اهواز نتایج قابل قبولی کسب کرد‪ .‬این تیم طی‬ ‫‪ 21‬بازی ‪ 24‬امتیاز به دست اورد و در اخرین هفته لیگ‬ ‫ماندنی شد‪.‬‬ ‫نتیجه گی��ری در اهواز در پ��ی ان روزهای مه الود‬ ‫استقالل تهران سبب شد تا سر و کله قلعه نویی بار دیگر‬ ‫در استقالل تهران پیدا شود‪ .‬در پایان فصل‪ ،‬فتح اهلل زاده‬ ‫صندلی مدیرعاملی را به قری��ب داد‪ .‬قریب نیز پس از‬ ‫شو قوس های فراوان‪ ،‬قلعه نویی را به سمت سرمربی‬ ‫ک ‬ ‫ابی پوش��ان منصوب کرد‪.‬از این روز فص��ل تازه ای در‬ ‫زندگی امیر قلعه نویی رقم خورد‪ .‬او در نخستین حضور‬ ‫کوتاه مدت خود استقالل را در س��ال ‪ 81‬قهرمان جام‬ ‫حذفی کرده بود و سرانجام در فاصله زمانی سال ‪ 82‬تا‬ ‫‪ 85‬بعد از سه فصل حضور در استقالل با این تیم قهرمان‬ ‫لیگ برتر فوتبال ایران شد و به دنبال این موفقیت هدایت‬ ‫تیم ملی فوتبال ایران بعد از جام جهانی ‪ 2006‬المان به‬ ‫این مربی سپرده شد‪.‬‬ ‫نهایی جام ملت های اسیا ناچار به وداع با تیم ملی شد‪ ،‬اما‬ ‫همواره منتقد برکناری خود باقی ماند‪.‬‬ ‫عالوه بر انکه ب��ا یک کمک داور اخت�لاف لفظی پیدا‬ ‫کرد با داورانی چون ترکی‪ ،‬فغانی و رفیعی مش��کالت‬ ‫فراوانی داشت‪ .‬یکی دیگر از استیل های خاص قلعه نویی‬ ‫موضع گیری علیه مربیان تیم مل��ی به خصوص از نوع‬ ‫خارجی ان است که در سال های اخیر مرد اول کادر فنی‬ ‫تیم ملی چه علی دایی بوده و چه افشین قطبی و کارلوس‬ ‫کی روش از زبان او در امان نبوده اند‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫گفت و گوی مثلث با علی فتح اهلل زاده درباره داستان رفت و برگشت هایش‬ ‫معلوم است که دلم می خواست بمانم‬ ‫علی فتح اهلل زاده باز هم مدیرعامل استقالل شد‪ .‬جایگاهی که در دو هفته گذشته چندین بار متزلزل شده‬ ‫بود و سرانجام هم مدیر استقالل از سمتش استعفا داد‪ ،‬اما در نهایت با وجود همه چالش ها و رابطه عجیب میان‬ ‫مدیرعامل و رئیس هیات مدیره این باشگاه‪ ،‬باز هم انها تصمیم گرفتند تا به رابطه کاری ادامه دهند و بدین ترتیب‬ ‫مثلث قدرت رسولی نژاد‪ ،‬فتح اهلل زاده و امیر قلعه نویی در استقالل کنار یکدیگر قرار گرفتند؛ ائتالفی که برای‬ ‫استقالل هم فرصت است و هم تهدید‪ .‬فتح اهلل زاده در تازه ترین گفت وگو با مثلث از بازگشتش به استقالل گفته‬ ‫است؛ بازگشتی که این بار خودش معتقد است به این زودی ها پایان نمی یابد‪.‬‬ ‫اقای فت��ح اهلل زاده! گویا جلس��ه با مس��ئوالن‬ ‫وزارت ورزش کار خ��ودش را ک��رد و‬ ‫استعفای تان را پس گرفتید؟‬ ‫‪ l‬جلس��ه ای ک��ه در وزارت ورزش داش��تم‬ ‫ارتباط��ی ب��ه باش��گاه اس��تقالل نداش��ت و ب��رای‬ ‫‪76‬‬ ‫پیگیری کارهای فراتر از باش��گاه با حمید س��جادی‬ ‫معاون وزارت ورزش جلس��ه داش��تم که مربوط به‬ ‫پیش��نهادهایم به ‪ AFC‬بود و بعد از ان با هیات مدیره‬ ‫نشستی داشتم که خوشبختانه مثبت بود‪.‬‬ ‫دلیل استعفایتان چه بود‪ T‬امدن امیر قلعه نویی‬ ‫یا نحوه انتخاب او و تصمیمات هیات مدیره؟‬ ‫‪ l‬شما خبرنگاران خودتان کارشناس هستید و‬ ‫می دانید حرف هایی که می زنم روی اصول است‪ .‬امیر‬ ‫قلعه نویی را قبول دارم‪ ،‬اما هر سیس��تمی اگر درست‬ ‫پایه ریزی نشود‪ ،‬به مشکل می خورد‪.‬‬ ‫البته با وجود استعفا همزمان در حال مذاکره با‬ ‫بازیکنان برای حضور در استقالل هم بودید؟‬ ‫استعفایتان صوری به نظر می رسید؟‬ ‫‪ l‬خی��ر‪ ،‬اینگونه نبود و اس��تعفایم کامال جدی‬ ‫بود‪ ،‬اما بارها گفته بودم که تا اخرین لحظه که در باشگاه‬ ‫استقالل باشم به کارم ادامه می دهم و دیدید که ب ا هاشم‬ ‫بیگ زاده کار را تمام کردم و با بقیه بازیکنان هم صحبت‬ ‫می کنم‪ .‬گفته بودم اگر جواب استعفایم مشخص نشود‬ ‫با دو‪ ،‬سه بازیکن گردن کلفت جلسه می گذارم و حتی‬ ‫اگر در استقالل هم نباش��م نمی گذارم استقالل در نقل‬ ‫و انتقاالت زمین بخورد تا از این جهت هواداران نگران‬ ‫نباش��ند و بدانند که تیم خوبی را می بندی��م‪ .‬هواداران‬ ‫استقالل هم نگران نباش��ند با بازیکنانی که مدنظر کادر‬ ‫ی است وارد مذاکره می شوم و نوید این را می دهم که‬ ‫فن ‬ ‫بازیکنان بزرگ و خوبی را برای استقالل در فصل جدید‬ ‫به خدمت بگیریم‪.‬‬ ‫خودتان هم دوست داشتید مدیرعامل بمانید؟‬ ‫‪ l‬اگر کسی بگوید دوست ندارد‪ ،‬دروغ گفته‬ ‫است‪ .‬من برای استقالل زحمت کشیده ام‪ .‬تازه کمپ‬ ‫را ساخته ام و می خواهم فاز دوم ان را به انتها برسانم‪.‬‬ ‫امسال هم باید یک ستاره دیگر می گرفتیم‪ ،‬اما خودمان‬ ‫به خودمان ضربه زدیم‪ .‬باید دید ماندن به چه قیمتی‬ ‫است‪ .‬این مساله خیلی مهم است‪.‬‬ ‫شما گفتید اس��تعفا داده اید‪ ،‬اما رسولی نژاد از‬ ‫استعفای تان ابراز بی اطالعی کرده و گفته بود‬ ‫در سمت خودتان ابقا شدید؟‬ ‫‪ l‬این سوال را باید از دوستانی که ابقا می کنند‪،‬‬ ‫بپرسید‪ .‬تا قبل از جلسه با هیات مدیره با رسولی نژاد‬ ‫هیچ جلسه ای نداشتم‪ .‬در مورد استعفا هم‪ ،‬من از مدیر‬ ‫عاملی باش��گاه اس��تعفا کردم‪ .‬بنابراین باید استعفای‬ ‫خود را به رئیس هیات مدیره بدهم نه وزیر ورزش‪.‬‬ ‫شرط هایتان برای ماندن در استقالل چه بود؟‬ ‫‪ l‬برای ماندن شرایط خاصی ندارم‪ .‬حرفم این‬ ‫است که دیگران میلیاردها تومان پول دارند و بازیکن‬ ‫می گیرند‪ ،‬اما من دست خالی هس��تم و نمی توانم با‬ ‫دست خالی مبارزه کنم‪.‬‬ ‫شما بعد از قبول بازگش��ت به استقالل گفتید‬ ‫حرف مرد دوتاست و این هم از اظهار نظرهای‬ ‫جالب شماست؟‬ ‫‪ l‬یک��ی از خبرنگاران از من پرس��ید‪ ،‬ش��ما‬ ‫مصاحبه ک��رده بودید ک��ه حرف مرد یکی اس��ت و‬ ‫دیگر به اس��تقالل بازنمی گردید که من پاس��خ دادم‬ ‫«چنین صحبتی نک��ردم که حرف مرد یکی اس��ت‪.‬‬ ‫اتفاقا حرف مرد دو تاس��ت‪ ».‬یک جلسه خصوصی‬ ‫با هیات مدیره داش��تیم و پس از اینکه به جمع بندی‬ ‫رسیدیم تکلیف مشخص شد‪ .‬در این نشست با سایر‬ ‫اعضای هیات مدیره همدل و همقس��م شدیم تا برای‬ ‫موفقیت استقالل تالش کنیم و من نیز تصمیم گرفتم‬ ‫بازهم در کنار هواداران استقالل برای موفقیت این تیم‬ ‫به کارم ادامه دهم‪.‬‬ ‫با امدن قلعه نویی فکر کنم یکی از مش��کالت‬ ‫ش��ما راضی کردن رحمتی و جباری به ماندن‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬من همیش��ه حرفه ای فکر کرده ام‪ .‬نه از باال‬ ‫دست خود زیاده خواستم و نه به زیر دست خود ظلم‬ ‫کرده ام‪ .‬اعتقاد دارم تیم را سرمربی باید مشخص کند‪.‬‬ ‫من نمی توانم هیچ بازیکن��ی را به او تحمیل کنم و در‬ ‫این خصوص اختی��ار تام را به امی��ر قلعه نویی دادم‪.‬‬ ‫وظیفه من گرفتن بازیکن اس��ت‪ ،‬اما به ش��رط اینکه‬ ‫قلعه نویی انها را تائید کند‪ .‬در لیس��ت امیر قلعه نویی‬ ‫هم جباری و رحمتی هستند‪.‬‬ ‫گفته اید که نام طالب لو در فهرست قلعه نویی‬ ‫نیست؟‬ ‫ببینید‪ ،‬من گفته ام اسم او را تا به حال ندیدم‪.‬‬ ‫بعد از بازگش��ت ب��ا قلعه نویی ه��م صحبت‬ ‫کرده اید؟‬ ‫‪ l‬امیر قلعه نویی نیز در همین جلس��ه حضور‬ ‫داش��ت و ب��ه جمع بندی ه��ای خوب��ی رس��یدیم و‬ ‫نقطه نظرات خ��ود را گرفتیم و قرار ش��د با قدرت و‬ ‫جدیت نس��بت به گذش��ته به کارم ادامه دهم و برای‬ ‫بستن یک تیم خوب در حد نام استقالل و هوادارانش‬ ‫تالش کنم‪.‬‬ ‫گفته می ش��ود با کریم انصاری ف��رد به توافق‬ ‫رسیده اید؟‬ ‫‪ l‬با برادر کریم انص��اری فرد صحبت کردیم‬ ‫که صحبت هایمان هم خوب پیش رفته و امیدوارم که‬ ‫به زودی به نتیجه برسیم‪.‬‬ ‫اندو تیموریان چطور‪ ،‬در استقالل می ماند؟‬ ‫‪ l‬اندرانیک هم از بازیکنان خودمان است و از‬ ‫انجایی که بیشتر بازیکنان ما ازاد هستند باید با انها نیز‬ ‫صحبت کنیم‪ .‬س��عی می کنیم که کار را سریع تر پیش‬ ‫ببریم و عقب نمانیم و بتوانیم تیم قدرتمندی ببندیم‪.‬‬ ‫گفته بودید اگ��ر بمانید فره��اد مجیدی هم به‬ ‫استقالل باز می گردد؟‬ ‫استقاللبهسمتفاجعهمی رود‬ ‫یک پیش بینی درباره ابی های پایتخت در لیگ دوازدهم‬ ‫ورزش‬ ‫در این ش��رایط که فصل نقل و انتقاالت اس��ت‬ ‫عدم ثبات مدیریت به ضرر هر تیمی اس��ت و نقش‬ ‫مدیرعامل در فصل نق��ل و انتقاالت باالی ‪ 80‬درصد‬ ‫اس��ت‪ .‬مدل مدیریت فت��ح اهلل زاده همیش��ه اینگونه‬ ‫بوده ک��ه با جذب نیروه��ای زب��ده و ترکاندن بمب‬ ‫به نح��وه مدیریتش رونق دهد‪ ،‬ولی حاال مش��خص‬ ‫نیست در اواسط فصل چه اتفاقاتی برای استقالل رخ‬ ‫خواهد داد؛ چنین اتفاقی قاب��ل پیش بینی بود‪ .‬وقتی‬ ‫هیات مدیره ناهماهنگ و ب��دون برنامه ریزی و بدون‬ ‫فلسفه تش��کیل می ش��ود‪ ،‬حاصلش همین است که‬ ‫می بینید‪ .‬استقالل در ابتدای فصل با سرپرست موقت‬ ‫اداره می شد که این مس��اله برخالف اصول مدیریت‬ ‫بود‪ .‬می خواستیم همه چیز را هماهنگ کنیم‪ ،‬اما با این‬ ‫کار اصول را هم بازیچه قرار دادیم‪ .‬این ساختار نیاز‬ ‫به مجمع داش��ت که برای فرار از قانون‪ ،‬وزیر اقتصاد‬ ‫و دارایی را به عنوان رئی��س مجمع انتخاب کردند که‬ ‫او هم در سیاس��ت ها نقشی نداش��ت و به دنبال کار‬ ‫خودش رفت و عم�لا وزیر ورزش نق��ش اصلی را‬ ‫ایفا می کرد‪ .‬به کنفدراسیون فوتبال اسیا دروغ گفتند‬ ‫و مجبور شدند مجمع تش��کیل دهند و هیات مدیره‬ ‫معرفی کنند‪ ،‬اما همین هیات مدیره ناهماهنگی هایی‬ ‫را ایجاد کرد‪ .‬به ط��ور مثال مع��اون حقوقی وزارت‬ ‫ورزش وارد هیات مدیره ش��د و ب��رای خالی نبودن‬ ‫عریضه دو پیشکس��وت را هم اوردند که نظراتشان‬ ‫اصال مهم نبود‪ .‬انها می خواس��تند نمایش اجرا کنند‬ ‫فاجعه اس��ت و نمی دانم چرا گوش شنوایی نیست‪.‬‬ ‫تصور من این است که رئیس جمهور و وزیر ورزش‬ ‫باید ورود شوند‪ ،‬اما نمی دانم چرا این اتفاق نمی افتد‪.‬‬ ‫هنگامی که یک ورزشکار روی کفش ورزشکار دیگر‬ ‫اب دهان پرتاب می کند تمام نهادها دم از اخالقیات‬ ‫می زنند و می خواهند با ان مس��اله برخورد شود‪ ،‬اما‬ ‫چرا وقتی رئیس هیات مدیره یک باش��گاه هرچه از‬ ‫ذهنش می گذرد‪ ،‬می گوید و نث��ار مدیرعامل می کند‬ ‫و تهمت های ناروا می زند کسی به این مسائل توجه‬ ‫ندارد؟ جالب اینکه مدیرعامل جواب او را می دهد‪،‬‬ ‫اما ‪ 15‬روز بعد همه چیز عادی می شود و مصاحبه های‬ ‫عادی و حاکی از دوستی صورت می گیرد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل می گویم این اتفاقات اتش زیر خاکس��تر است‬ ‫و خیلی زود ش��عله ور می ش��ود‪ .‬راه را غلط انتخاب‬ ‫کرده ایم و نمی دانیم این انتخاب ها به دلخوشی جوانان‬ ‫این مرز و بوم لطمه می زند‪ .‬متاس��فانه س��ازمان های‬ ‫نظارتی هی��چ واکنش��ی ندارند اما ت��ا کوچک ترین‬ ‫اتفاقی در بحث اخالق می افتد‪ ،‬صدای همه درمی اید‪.‬‬ ‫ش��خصی که معاون حقوقی وزارت ورزش اس��ت‬ ‫و معاون وزیر محسوب می ش��ود و در رشته حقوق‬ ‫فعالیت می کند‪ ،‬مس��تقیما مدیرعامل باشگاه را مورد‬ ‫تهمت و اتهام قرار می دهد و می گوید در باشگاه پول‬ ‫می اید و معلوم نیست این پول ها کجا می رود‪ ،‬اما یک‬ ‫هفته بعد همه چیز عادی می شود‪ .‬معلوم است که زیر‬ ‫این کاسه‪ ،‬نیم کاسه عجیب و غریبی وجود دارد‪ .‬وقتی‬ ‫پایه یک ساختمان کج است‪ ،‬تا ثریا کج می رود‪.‬‬ ‫به هرحال دورنمای خوبی وجود ندارد و به طور‬ ‫مثال ذوب اه��ن را دیدید که چه بالیی س��رش امد‪.‬‬ ‫باید عالج درد را کارشناس��ی کرد و ب��ا برنامه ریزی‬ ‫شفاف به پیش��رفت رس��ید‪ ،‬نه اینکه برنامه ریزی ما‬ ‫نادرس��ت باش��د‪ ،‬اما توقع نتایج خوب داشته باشیم‪.‬‬ ‫اگر قرار اس��ت اعتب��اری به ورزش ص��ورت گیرد‪،‬‬ ‫چرا به صورت مستقیم این اعتبارات اختصاص داده‬ ‫نمی شود که نظارت مس��تقیم روی انها انجام شود و‬ ‫وقتی این کار صورت نمی گی��رد بزرگ ترین توهین‬ ‫به ورزش اس��ت‪ .‬به طور مثال یک مدیر بیش از حد‬ ‫اعتبارات هزینه می کند‪ .‬نمونه به ان ذوب اهن اشاره‬ ‫می کنیم که یکی از قطب های ورزش کشور است‪ ،‬اما‬ ‫به یک باره دچار ورشکستگی شد‪ ،‬در حالی که در این‬ ‫کشور ثروتمند می توانیم با برنامه ریزی مناسب اینده‬ ‫درستی داشته باشیم‪ ،‬اما در اثر س��وء مدیریت اینده‬ ‫وحش��تناکی را پیش رو داریم‪ .‬انتظار داریم سرانجام‬ ‫دستگاه های نظارتی و سازمان بازرسی کل کشور به‬ ‫این اتفاقات ورود کند تا ساختارهای باشگاه های ما‬ ‫درست شود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫کاظم اولیایی ‪ /‬مدیرعامل اسبق استقالل‬ ‫که این اتفاق افت��اد و در خیلی از م��وارد کار خود را‬ ‫انجام دادند و ای��ن موضوع را هم��ه دیدند‪ .‬حداقل‬ ‫من شرمنده خودم نیس��تم که وقتی رسولی نژاد از من‬ ‫نظر خواست همه چیز را گفتم‪ .‬گفتم که هیات مدیره‬ ‫فرمایشی است و ش��ما به کنفدراس��یون اسیا دروغ‬ ‫گفتید‪ .‬بای��د واقعا مجمع بگذارید و مس��ئول مجمع‬ ‫را مش��خص کنید‪ .‬اقای رس��ولی نژاد به ط��ور مکرر‬ ‫از من خواس��ت که در جلسه ای با او ش��رکت کنم‪.‬‬ ‫من در حالی به دفت��ر او رفتم که دنب��ال مدیرعاملی‬ ‫استقالل نبودم‪ .‬به خدا قس��م چندین بار دعوت او را‬ ‫رد کردم اما اصرار کردند که من به ان جلس��ه بروم‪.‬‬ ‫‪ 48‬ساعت قبل از اینکه با من جلس��ه ای دشته باشند‬ ‫به اقای قریب گفته بودند ش��ما مدیرعاملی استقالل‬ ‫را قبول کن‪ ،‬اما اقای قری��ب قبول نکرده بود‪ .‬من هم‬ ‫به اقای رسولی نژاد گفتم‪ .‬تاکید کردم که شما نباید به‬ ‫دنبال این باش��ید که یک ادم را ببرید و یک ادم دیگر‬ ‫را بیاورید‪ .‬به او گفتم هیات مدی��ره واقعی و مردمی‬ ‫ داش��ته باش��ید نه هیات مدیره ای که گوش به فرمان‬ ‫وزیر اس��ت همه این حرف ها را زدم‪ ،‬اما ماجرا طور‬ ‫دیگری مطرح ش��د که من قصد ن��دارم در این مورد‬ ‫حرف بزنم‪ ،‬چون نمی خواهم وارد مس��ائل شخصی‬ ‫بشوم‪ .‬متاسفانه هنوز جایگاه هیات مدیره و مدیرعامل‬ ‫مش��خص نیس��ت و باز هم در اخرین مصاحبه های‬ ‫اقایان دیدیم که مدیرعام��ل باید به دنبال درامد زایی‬ ‫باشد‪ .‬نقش هیات مدیره و مدیرعامل مشخص نیست‬ ‫و همین گونه برخالف جهت توسعه و پیشرفت دنیا‬ ‫حرکت می کنیم‪ .‬واگذاری بخش خصوصی و توسعه‬ ‫از س��اختارهای زیرمجموعه دولت است و متاسفانه‬ ‫عکس این حرکت را می بینیم و استقالل و پرسپولیس‬ ‫یک شرکت دولتی هستند که اداره انها بر عهده دولت‬ ‫اس��ت‪ .‬ادامه این کار غی��ر از بازی با اف��کار عمومی‬ ‫چیز دیگری نیس��ت‪ ،‬چون انها می خواهند خودشان‬ ‫تصمیم بگیرند و در شکست ها مسئولیت پذیر نباشند‪.‬‬ ‫این وسط چه کسی ضرر می کند؟ مطمئن باشید این‬ ‫مسائل دلخوری و ناراحتی هواداران استقالل را در پی‬ ‫دارد و اتش زیر خاکستر اس��ت‪ .‬وقتی مسیر را اشتباه‬ ‫می رویم زاویه درستی نداریم‪ .‬هر چه به جلو می رویم‬ ‫فاجعه بیشتر می ش��ود‪ .‬اداره باش��گاه های ما در حد‬ ‫‪ l‬مطمئن باشید با مجیدی درباره بازگشت به‬ ‫استقالل صحبت می کنم‪.‬‬ ‫خبر جذب بازیکن پرتغالی صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬هنوز هیچ بازیکن خارج��ی را نگرفته ایم‪ ،‬اما‬ ‫قصد ما این اس��ت که چهار بازیکن خارجی خوب را‬ ‫بخریم‪ .‬بازیکنانی مانند ساموئل و از او بهتر را به استقالل‬ ‫می اوریم‪ .‬همان طور که سال گذشت ه دیدید تیمی که در‬ ‫سه جام شرکت می کند در میانه های کار کم می اورد‪ ،‬از‬ ‫همین رو سعی می کنیم که تیم قویتری ببندیم‪.‬‬ ‫کدام بازیکنان از اس��تقالل می روند؛ فهرست‬ ‫مازادتان را معرفی کرده اید؟‬ ‫‪ l‬فعال لیست مازاد نداریم‪ ،‬چرا که تالشمان این‬ ‫است که ‪ 90‬ـ ‪ 80‬درصد بازیکنانمان را نگه داریم و سعی‬ ‫می کنیم که به کارهایمان سر و سامان بیشتری بدهیم‪g.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ 1‬خوش شانسی در تاشکند‬ ‫تیم ملی‬ ‫ورزش‬ ‫گویا قرار اس��ت تمام رنج و عذاب های سال های‬ ‫گذشته در مسیر رسیدن به جام جهانی فوتبال به یکباره‬ ‫تبدیل به اقبال و اتفاقات ش��یرین ب��رای تیم کارلوس‬ ‫کی روش ش��ود‪ .‬تا انجا که ذهن هواداران فوتبال یاری‬ ‫می کند در این سال ها هرچه اشتباه داوری و بدشانسی و‬ ‫گل دقیقه نود بوده همه و همه به ضرر تیم ملی ایران بوده‬ ‫است‪ .‬اما بازی ایران و ازبکستان بسته ای از خوش شانسی‬ ‫برای تیم ایران بود‪ .‬گام نخست فوتبال ایران در ورزشگاه‬ ‫جار ازبکستان برای حضور در جام جهانی روز یکشنبه‬ ‫‪ 14‬خرداد برداشته شد؛ جایی که کارلوس کی روش با‬ ‫تیمی دستخوش چند تغییر به میدان رفت‪ .‬استفاده از امید‬ ‫ی یکی از ابتکارات کی روش بود که البته در نهایت‬ ‫ابراهیم ‬ ‫سرمربیپرتغالیتصمیمگرفتتاسمتراستتیمشرا‬ ‫به زوج ماهینی و خسرو حیدری بسپارد‪ .‬پژمان منتظری و‬ ‫جالل حسینی هم در کنار یکدیگر نمایش موفقی داشتند‬ ‫و در س��مت چپ هم پژمان نوری خودی نشان داد‪ ،‬اما‬ ‫هیچ کدام از اینها سبب نشد تا ازبک ها دست به حمالت‬ ‫پر دامنه نزنند‪ .‬در نیمه اول بازی دو تیم بیشتر به ارزیابی‬ ‫یکدیگر پرداختند‪ ،‬هرچند ازبکس��تان توانست یکبار‬ ‫دروازه ایران را باز کند‪ ،‬اما این گل از سوی داور افساید‬ ‫اعالم شد‪ .‬در نیمه دوم ازبکستان برای انکه کار را در این‬ ‫بازی خانگی تمام کند با تمام قوا حمله کرد و افزودن توان‬ ‫تهاجمی این تیم در چند نوب��ت با تزلزل مدافعان ایران‬ ‫خطرساز ش��د‪ .‬بی تردید بهترین بازیکن ایران در زمین‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫را باید مهدی رحمتی دانست که با واکنش های پرتعداد‬ ‫و تالش فراوان دروازه ایران را محافظت کرد‪ .‬اما در تنها‬ ‫صحنه ای که رحمتی و خط دفاعی ایران تسلیم شدند‬ ‫این بار کمک داور ژاپنی بود که فرشته نجات شد‪ .‬توپ‬ ‫حاصل از ضربه ایستگاهی ارسالی روی دروازه ایران در‬ ‫یک رفت و برگشت در اس��تانه ورود به دروازه توسط‬ ‫جالل حسینی دفع شد و داور هم دستور به ادامه بازی داد‪،‬‬ ‫اما تصاویر اهسته تلویزیونی کامال نشان می داد که توپ‬ ‫به صورت کامل از خط دروازه عبور کرده و سپس به بدن‬ ‫حسینی خورده است‪.‬‬ ‫مسلما در این صحنه نیشیمورا‪ ،‬داور دیدار شانسی‬ ‫برای تشخیص نداشته است‪ ،‬اما بزرگترین مجهول این‬ ‫است که کمک داور این بازی چگونه متوجه گل واضح‬ ‫‪ 2‬معمای جباری‬ ‫‪ 3‬دردسرهای رحمتی‬ ‫نقل و انتقاالت‬ ‫استقالل‬ ‫اوضاع باشگاه اس��تقالل انقدر در‬ ‫هم پیچیده است که می توان هزاران معما‬ ‫را درباره این باشگاه طرح کرد‪ .‬از معمای‬ ‫وضعی��ت مدیرعام��ل باش��گاه گرفته تا‬ ‫وضعیت سرمربی که هنوز قراردادش امضا‬ ‫نش��ده و وضعیت بازیکنان این تیم برای‬ ‫فصل اینده که شاید مجتبی جباری یکی از‬ ‫مهم ترین انهاست‪ .‬امدن امیر قلعه نویی به‬ ‫استقالل شاید برای او بدترین خبر ممکن‬ ‫بود‪ ،‬هرچند که هواداران استقالل عالقه‬ ‫زیادی دارن��د تا مرد خ�لاق میانه میدان‬ ‫انها در خدمت تفکرات قلعه نویی قرار گیرد و امیر هم برای حفظ ظاهر گفته است که‬ ‫دوست دارد مجتبی در تیمش بماند‪ ،‬اما واقعیت را باید پذیرفت که این دو با یکدیگر‬ ‫مدارا نخواهند کرد‪ .‬به همین دلیل همه گمانه زنی ها حکایت از رفتن مجتبی جباری از‬ ‫استقالل دارد‪ .‬البته جباری در ایران انتخاب های محدودی دارد و مسلما در شرایط فعلی‬ ‫اهل رفتن به باشگاه رقیب نخواهد بود‪ ،‬اما در شرایطی که بحث پیشنهادهای خارجی‬ ‫به ویژه از سوی باشگاه های قطری مطرح شده‪ ،‬به تازگی بحث تازه ای به میان امده که‬ ‫می تواند جالب توجه باشد‪ .‬پیشنهاد باشگاه س��پاهان اصفهان در نوع خود یک اتفاق‬ ‫مهم است‪ .‬قهرمان لیگ برتر ایران به دنبال جذب بازیکنی است که از نظر فنی می تواند‬ ‫مهره ای ارزشمند برای این تیم باشد و بی تردید پیشنهاد اصفهانی ها همان پیشنهادی است‬ ‫که بتواند مجتبی را وسوسه کند‪ ،‬اما نکته دیگر اینجاست که با توجه به روحیات کرانچار‬ ‫و قانونمندی باشگاه سپاهان تا چه اندازه انها با خلقیات مجتبی کنار خواهند امد‪g .‬‬ ‫‪78‬‬ ‫ازبکس��تانی ها نش��د‪ .‬به هر صورت بعد از این صحنه‬ ‫هم دامنه حمالت تیم ازبکستان بیشتر شد و کارلوس‬ ‫کی روش هم در زمینه ثابت کرد که تیمش در ارائه بازی‬ ‫بسته و تخریبی از چلسی دی ماتئو کم ندارد‪ .‬در اخرین‬ ‫دقیقه بازی و در حالی ک��ه ازبک ها به امید بخت اخر با‬ ‫حداکثر نفرات در زمین ایران بودند‪ ،‬توپ تیموریان با‬ ‫پاس استثنایی انصاری فرد به خلعتبری همراه شد و این‬ ‫بازیکن تیزهوش هم به اسانی دروازه ازبکستان را گشود‬ ‫تا ایران با سه امتیاز شیرین به خانه بازگردد‪ .‬ایران در روز‬ ‫دوم رقابت ها استراحت خواهد داشت و روز ‪ 23‬خرداد‬ ‫در تهران میزبان قطری است که انها هم فعال از برد مقابل‬ ‫لبنان سه امتیاز اندوخته اند و در روز دوم هم با کره جنوبی‬ ‫بازی دارند‪g .‬‬ ‫این روزها به مهدی رحمتی سخت‬ ‫می گ��ذرد و اتفاق��ات و بدبیاری ه��ای‬ ‫مختلفی ب��رای او رخ می ده��د‪ .‬از قبل‬ ‫هم مش��خص بود که با امدن قلعه نویی‬ ‫دیگر سنگربان فصل گذش��ته ابی ها در‬ ‫این تیم ماندنی نخواه��د بود و با وجود‬ ‫تمام صحبت ه��ای فت��ح اهلل زاده باز هم‬ ‫خود رحمتی گفته اس��ت که ب��ه رفتن‬ ‫فکر می کند‪.‬‬ ‫مس کرمان و س��پاهان اصفهان دو‬ ‫باشگاهی هستند که تاکنون مذاکراتشان‬ ‫با رحمتی جدی شده است و در این میان به نظر می رس��ید دروازه بان تیم ملی راهی‬ ‫کرمان شود که اتفاق عجیبی همه چیز را به هم زد‪.‬‬ ‫رحمتی بعد از بازگشت تیم ملی در فرودگاه امام متوجه شد که ممنوع الخروج‬ ‫است و پاسپورتش هم توسط پلیس فرودگاه ضبط شد‪.‬‬ ‫این موضوع به ش��دت رحمتی را اش��فته کرد و بعد از انکه به این دروازه بان‬ ‫اطالع داده ش��د دلیل ممنون الخروج ش��دنش بدهی مالیات��ی ‪ 18‬میلیون تومانی‬ ‫به جا مانده از دوران حضورش در مس کرمان است‪ ،‬دلخوری او دو چندان شده و‬ ‫گفته است برای رفتنم به کرمان با من مذاکره می کنند ان وقت به خاطر این موضوع‬ ‫برایم مشکل درست شده اس��ت‪ .‬شاید همین اتفاق س��اده رحمتی را به جای مس‬ ‫راهی س��پاهان کند‪.‬با این حال این بازیکن همچنان ترجی��ح می دهد درباره مقصد‬ ‫بعدی اش در فصل اینده با اطمینان حرفی نزند‪g.‬‬ ‫‪ 4‬پرویز در تراکتور؟‬ ‫‪ 5‬چرخش حسینی‬ ‫‪ 6‬به دنبال افندی‬ ‫هنوز مشخص نیست که گره کار تراکتورسازی‬ ‫و پرویز مظلومی چیس��ت که انها ب��رای همکاری به‬ ‫توافق نرس��یده اند‪ .‬با وجود رویکرد مسئوالن باشگاه‬ ‫ تراکتورسازی مبنی بر تهیه لیستی از گزینه های داخلی‬ ‫و خارجی ب��رای مس��ئولیت هدایت فنی ای��ن تیم‪،‬‬ ‫نامی از پرویز مظلومی مطرح نب��ود‪ .‬مظلومی حتی از‬ ‫سوی مسئوالن باش��گا ه تراکتورسازی نیز منظور نظر‬ ‫اولیه نبود و بیش��تر از گزینه های خارجی و المانی و‬ ‫پرتغالی صحبت می ش��د‪ .‬اما نحوه جدایی قلعه نویی‬ ‫و تصاحب جایگاه مظلومی در اس��تقالل توسط وی‪،‬‬ ‫این احتمال را می توانست بیش از پیش قوت ببخشد‬ ‫که در صورت عدم اجماع سران باشگاه تراکتورسازی‬ ‫روی به کارگیری مربیان خارجی‪ ،‬مظلومی حائز شرایط‬ ‫و انگیزه الزم برای همکاری در کادر فنی تراکتورسازی‬ ‫است‪ .‬کما اینکه این فضا متعاقب به بن بست رسیدن‬ ‫در خصوص جذب مربیان المان��ی و پرتغالی‪ ،‬عمال‬ ‫ایجاد ش��د تا مذاکره با پرویز مظلومی در دستور کار‬ ‫ تراکتورسازان قرار گیرد‪ .‬ش��اید تراکتورسازی با این‬ ‫مربی قرارداد خود را امضا کند‪g .‬‬ ‫ی ترکیه حضور‬ ‫زمانی که تیم ملی فوتبال در اردو ‬ ‫داش��ت همه صحبت ها حکایت از سرخپوش شدن‬ ‫جالل حسینی می کرد‪ .‬حسینی و بنگر در دو مصاحبه‬ ‫مشابه اعالم کردند که به احتمال زیاد هردو انها پیراهن‬ ‫پرس��پولیس را بر تن خواهند کرد‪ ،‬اما اینکه در مسیر ‬ ‫ترکیه به ازبکس��تان چه اتفاقی افتاده کسی خبر ندارد‬ ‫که ب��ه یکباره گفته می ش��ود این بازیکن ب��ه احتمال‬ ‫زیاد رن��گ پیراهن اب��ی را بر می گزیند‪ .‬حس��ینی در‬ ‫س��ال های اخیر همواره یکی از بازیکنان مورد عالقه‬ ‫امیر قلعه نویی بوده اس��ت‪ .‬البته حسینی فصل گذشته‬ ‫هم عمل مشابهی را انجام داد یعنی بحث حضورش در‬ ‫استقالل و پرسپولیس را به طور همزمان پیش کشید اما‬ ‫در نهایت در سپاهان ماندنی شد و برخی هم معتقدند‬ ‫با توجه به مذاکرات همزمان باش��گاه س��پاهان با این‬ ‫بازیکن باز هم حس��ینی از همین ترفند برای قرارداد‬ ‫جدیدش با اصفهانی ها استفاده می کند‪.‬‬ ‫برخی اعتقاد دارند جالل حس��ینی هر س��ال در‬ ‫مانوری رسانه ای پای پیوستن به تیم های بزرگ را به‬ ‫میان می کشد تا قیمت خود را افزایش دهد‪g .‬‬ ‫دغدغه ه��ای مدیرعامل پرس��پولیس در فصل‬ ‫جدید هم پایان ن��دارد‪ .‬محمد رویانی��ان که قرار بود‬ ‫تیم فوق کهکش��انی را برای لیگ دوازدهم اماده کند‬ ‫فعال این روزها منتظر اس��ت تا ببیند سرمربی تیمش‬ ‫چه زمانی به ایران بازخواهد گشت و اصال بازگشتی‬ ‫درکار خواهد بود یا نه؟ بعد از سفر رویانیان به ترکیه‬ ‫تاریخ های مختلفی برای امدن این مربی به ایران اعالم‬ ‫شد‪ ،‬اما فعال خبری از سرمربی ترکیه ای سرخپوشان‬ ‫نیست و همزمان با ان رس��انه های ترکیه از مذاکرات‬ ‫این مربی با باش��گاه های مختلف از جمله بشیکتاش‬ ‫خبر می دهن��د‪ .‬رویانی��ان گفته اس��ت مصطفی خان‬ ‫گرفتاری ه��ای خانوادگ��ی دارد و او ب��ا درک ای��ن‬ ‫گرفتاری ها مرخصی س��رمربی تیمش را تمدید کرده‬ ‫است‪ ،‬اما این گرفتاری ها مانع از ان نشده که دنیزلی به‬ ‫دعوت باشگاه بشیکتاش پاسخ ندهد‪ .‬وی به مالقات‬ ‫انها رفته و البته مذاکرات هم نتیجه بخش نبوده است‬ ‫تا امیدهای سردار بیشتر شود‪.‬اخرین خبر ها حاکی از‬ ‫ان است که دنیزلی به زودی به تهران می اید تا هدایت‬ ‫سرخ ها را برای فصل اینده نیز بر عهده بگیرد‪g .‬‬ ‫هواداران این تیم ریشه‏دار اسکاتلندی به شمار می‏رود‪.‬‬ ‫او به زبان ایتالیایی و اس��پانیایی تسلط کامل دارد و‬ ‫یکی از دغدغه‏های مهم زندگی اش رفتن به گورس��تان‬ ‫و ایستادن بر س��ر مزار مادر و پدرش است‪ .‬پدر او بر اثر‬ ‫سرطان درگذشت و مادرش در سال ‪ 2010‬فوت کرد‪ .‬او‬ ‫که فصل گذشته هدایت سوانسی را برعهده داشت‪ ،‬تنها‬ ‫‪ 39‬سال دارد و یکی از مربیان اینده دار جزیره محسوب‬ ‫می‏شود‪ .‬جست وجوی باشگاه لیورپول برای پیداکردن‬ ‫جانشینی برای کنی دالگلیش با به خدمت گرفتن برندان‬ ‫راجرز به پایان رسید‪ .‬اما ایا او می تواند ماموریتی که مربیان‬ ‫باتجربه‏ای مانن د هاجسون و دالگلیش موفق به انجامش‬ ‫نشدند را به سرانجام برساند؟ اکنون دیگر همه هواداران‬ ‫لیورپول در سراس��ر جهان می‏دانند که مربی پیشین تیم‬ ‫فوتبال سوانزی جانشین «کنی دالگلیش» در انفیلد شده‬ ‫است‪ .‬راجرز هجدهمین مربی در تاریخ‪ 120‬ساله باشگاه‬ ‫لیورپول به حساب می اید‪ .‬این مربی گفته زندگی خود را‬ ‫چه در داخل و چه در خارج از زمین وقف لیورپول خواهد‬ ‫کرد‪.‬دراینمیان‪،‬مالکانامریکاییباشگاهلیورپولباهدف‬ ‫بازگشت این تیم به روزهای افتخار به اندیشه‏های ناب‬ ‫راجرز دل بسته و امیدوارند لیورپول را بار دیگر در اوج‬ ‫ببینند‪ .‬تام ورنر‪ ،‬رئیس باشگاه لیورپول از راجرز به عنوان‬ ‫اولین گزین��ه و بهترین گزینه یاد ک��رد و گفت‪« :‬راجرز‬ ‫فوتبال تهاجمی را به انفیلد می‏اورد‪ .‬هدف ما این است که‬ ‫لیورپولرادرمیانبهترینتیم هایاروپاببینیموبهترینتیم‬ ‫انگلیس باشد‪ .‬ما به انتخاب خود اعتماد داریم و او لیورپول‬ ‫را در مسیر کسب موفقیت قرار خواهد داد‪».‬‬ ‫از طرفی اظهار نظرها درباره راجرز در کل مثبت بوده‬ ‫است‪ ،‬به عنوان مثال گری لینیکر‪ ،‬کاپیتان پیشین تیم ملی‬ ‫انگلیس سپردن سرمربیگری لیورپول به براندن راجرز‬ ‫را بسیار هوشمندانه و در مسیر رشد فوتبال دانسته است‪.‬‬ ‫راجرز بعد از تجربه مربیگری در تیم های جوانان‬ ‫و ذخیره های چلسی و ردینگ‪ ،‬سرمربیگری را نخستین‬ ‫بار در سال ‪ ۲۰۰۸‬با باش��گاه واتفورد شروع کرد‪ .‬بعد از‬ ‫بازگشتی ناموفق به ردینگ‪ ،‬در ژوئیه ‪ ۲۰۱۰‬به سوانزی‬ ‫پیوستوموفقشداینتیمرابهلیگبرترانگلیسبرساند‪.‬‬ ‫این نخستین بار بود که یک تیم ولزی به لیگ برتر انگلیس‬ ‫راه می یافت‪ .‬بازی های جذاب و توام با موفقیت سوانزی‬ ‫در اولین حضورش در لیگ برتر‪ ،‬براندن راجرز را در مرکز‬ ‫توجه قرار داد‪ .‬در مقطعی که صحبت از سپردن هدایت‬ ‫تیم ملی انگیلس به ه��ری ردنپ مطرح ب��ود‪ ،‬از راجرز‬ ‫به عنوانگزینهاصلیجایگزینیاودرباشگاهتاتنهامنامبرده‬ ‫می شد‪ .‬لیورپول یکی از بدترین نتایج چند سال اخیر خود‬ ‫را در لیگ برتر تجربه کرد و با کسب ‪ ۵۲‬امتیاز‪ ،‬پایین تر از‬ ‫اورتون در رده هشتم قرار گرفت‪ .‬به همین دلیل مالکان‬ ‫لیورپول کنی دالگلیش را با وجود قهرمانی در جام اتحادیه‬ ‫و رسیدن به فینال جام حذفی‪ ،‬در پایان فصل اخراج کردند‪.‬‬ ‫راجرز در اخرین اظهار نظر رسمی خود درباره شغل تازه‬ ‫گفته است‪« :‬انقالب و تغییر و تحول در لیورپل به زمان نیاز‬ ‫دارد و هواداران باید بیش از پیش صبور باشند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬برای اینکه ط��رز تفکر من در زمین به‬ ‫درستی اجرا ش��ود به زمان نیاز داریم‪ ،‬فلسفه فوتبال من‬ ‫منحصر به فرد نیس��ت‪ ،‬اما ادعا می‏کنم که قابل توجه و‬ ‫ارزشمند اس��ت و دوس��ت ندارم در اجرای دستورات‬ ‫تاکتیکیو تکنیکیمنکوتاهیصورتبگیرد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬م��ا عالقه داریم ی��ک فوتبال تمام‬ ‫هجومی پیاده کنیم و همیشه برای پیروزی تشنه باشیم‪،‬‬ ‫حتی در اخرین ثانیه‏های یک بازی سخت و ناامید کننده‪.‬‬ ‫اصول کار با من چندان پیچیده نیس��ت‪ ،‬یک چارچوب‬ ‫تعریف می‏شود و همه بازیکنان و همکاران باید خود را‬ ‫با این چارچوب وفق داده و با ان سازگار شوند‪ ،‬پس از‬ ‫ان مسئولیت همه چیز با من است‪ ،‬شکست یا پیروزی‪.‬‬ ‫ما انتخاب دیگری نداریم و مجبوریم که به سختی کار‬ ‫کنیم‪ ،‬شنیده‏ام که مردم از سخت کوشی و البته سختگیری‬ ‫من حرف می‏زنند‪ ،‬انها اشتباه نمی‏کنند و درست متوجه‬ ‫شده‏اند‪ ،‬من مربی سخت گیری هس��تم و دوست ندارم‬ ‫ش��اهد کوچکترین کم کاری باش��م‪ ».‬از دید بسیاری از‬ ‫کارشناس��ان‪ ،‬راجرز زمان کافی برای رسیدن به اهداف‬ ‫مقطعی و حتی بلند مدت دارد‪ .‬او تیم بزرگی را در اختیار‬ ‫گرفته و امکانات قهرمانی نیز برایش کامال فراهم است‪.‬‬ ‫لیورپول برای مربی مثل او تیم کوچکی نیست و شرایط‬ ‫تبدیل شدن به یک سکوی بلند پرواز را دارد؛ راجرز باید‬ ‫قدر این سکوی بلند را بداند و از ارتفاع ان هیچ هراسی‬ ‫نداشته باشد‪g.‬‬ ‫نقل و انتقاالت‬ ‫‪ 7‬سلتیکی دو اتشه درانفیلد‬ ‫مثلث شماره‪129‬‬ ‫باشگاه لیورپول برای نسل تازه و جوان دنیای فوتبال‬ ‫از زمانی بر سر زبان‏ها افتاد که قهرمانی در اروپا را جشن‬ ‫گرفت؛ همان روز که مارتی��ن راجرز مقاله معروفش را‬ ‫اینگونهاغازکرد‪«:‬همهچیزقرمزبود‪،‬حتیسطل زباله‏های‬ ‫فرودگاه‪ .‬فقط اسمان قرمز نبود‪ ».‬او مقاله خود را اینگونه‬ ‫به پایان رساند‪« :‬همه چیز قرمز بود؛ حتی سطل زباله‏های‬ ‫فرودگاه‪ ،‬حاال اسمان هم قرمز شده بود‪».‬‬ ‫از ان غروب خون��ی بریتانیایی تا امروز س��ال ها‬ ‫می‏گذرد و لیورپول همچنان هواداران دو اتش��ه خود را‬ ‫دارد‪ .‬تاریخ این باشگاه مملو از س��وژه‏های ناب و قابل‬ ‫پردازش در سطح رسانه‏هاست و شاید برای خبرنگاران‬ ‫اسپانیایی کسل کننده باش��د‪ ،‬اما الاقل برای سایت های‬ ‫المانی هر روز یک خبر داغ و جذاب داشته است‪.‬‬ ‫قرمزهای انفیلد‪ ،‬نه شیطان سرخ لقب گرفتند و نه‬ ‫تفنگدار‪ ،‬انها فقط به همین راضی‏اند که قرمز باشند‪.‬‬ ‫مربیگری در چنین تیمی با چنان تاریخی یک افتخار‬ ‫استواینافتخارنصیببزرگانیچونبنیتسودالگلیش‬ ‫شد‪،‬اماهوادارانصبورلیورپولالاقلدرفصلیکهگذشت‬ ‫انتظار قهرمانی در لیگ برتر را داشتند و حتی بدون هیچ‬ ‫هراسیبهدرخششتیمشاندرسطحاروپامی‏اندیشیدند‪.‬‬ ‫همین انتظارات باعث شد تا دالگلیش بزرگ و البته دلسوز‬ ‫نیز نتواند خواسته‏های مردم شهر را براورده سازد‪.‬‬ ‫زمان گذشت تا اینکه قرعه به نام برندان راجرز افتاد‬ ‫و ورق طور دیگری برگشت؛ متولد ‪ 26‬ژانویه ‪ 1973‬زاده‬ ‫ایرلند شمالی و بازیکن پیشین تیم ملی همین کشور‪ ،‬به‬ ‫سمت مربیگری تیم فوتبال باش��گاه لیورپول انگلیس‬ ‫برگزیده شد‪ .‬او ذاتا یک مدافع است و در ‪ 18‬سالگی به‬ ‫خاطر دفاع بی نظیرش با ردینگ قرارداد دو ساله بست‪.‬‬ ‫وقتی از او درباره تعصب در فوتبال پرس��یده می‏ش��ود‬ ‫ناخوداگاه نام سلتیک را بر زبان می‏اورد و به هر حال از‬ ‫ورزش‬ ‫لیورپول‬ ‫لیگ برتر‬ ‫پرسپولیس‬ ‫‪79‬‬ ‫داستان نویسنده ای‬ ‫که منتقد ملکه‬ ‫بریتانیا بود‬ ‫ایا چارلزدیکنز هنوز هم مهم است؟‬ ‫دیـــدار‬ ‫کودکان فقر ‪ ،‬فقری که در زم��ان ویکتوریا ملکه‬ ‫بریتانیا یک ژان��ر یا تیپ را در ادبی��ات جهان ماندگار‬ ‫کردند‪ .‬کودکان��ی که در میان فقر زاده می ش��دند و در‬ ‫ارزوی یک خوش��بختی معجزه اس��ا عمر را به انتها‬ ‫می رس��اندند‪ .‬انها کودکان محبوب م��ا بودند‪ .‬اولیور‬ ‫تویست را دوست داشتیم‪ .‬ایا هنوز کودکان انگلیسی با‬ ‫فقر در تضاد با تجمل گرایی ملکه انگلیس اشنا هستند؟‬ ‫ایا با الیور تویست همزادپنداری می کنند؟‬ ‫ایا هن��وز هم اولی��ور تویس��ت می تواند‬ ‫ش��خصیت محب��وب ی��ک نس��ل باش��د؟ ایا‬ ‫هنوز هم می ت��وان ارزو ک��رد که اق��ای بامبل‬ ‫یک کاس��ه اش بیش��تر به اولیور بی نوا بدهد تا‬ ‫گرفت��ار فاگی��ن جادوگ��ر چه��ره نش��ود؟ ایا‬ ‫خانه هابیش��ام هنوز ه��م به هولناکی گذش��ته‬ ‫اس��ت؟ ایا س��اعت خانه هابیش��ام هن��وز هم‬ ‫خوابی��ده؟ ای��ا دیوی��د کاپرفیلد‪ ،‬ایا پی��پ‪ ،‬ایا‬ ‫اقای دیک‪ ،‬اسکروچ خسیس و‪ ...‬شخصیت هایی‬ ‫که زمانی همه برای کودکان مهم بودند‪ ،‬هنوز هم‬ ‫مهم هس��تند؟ ایا دوران قصه ه��ای غم محور به‬ ‫انتها رسیده است؟ ایا اولیور تویست دارد گوی‬ ‫رقابت را به هری پاتر می ب��ازد؟ ایا عصر چارلز‬ ‫دیکنز به پایان رسیده است؟ جواب قطعا منفی‬ ‫است‪ ،‬اما چند صباحی اس��ت که او به پررنگی‬ ‫گذشته نیس��ت‪ .‬نهم ژوئن س��الروز مرگ کسی‬ ‫است که فقر را با واژه ها نقاش��ی کرد و نمایش‬ ‫داد‪ ،‬بد نیس��ت که به همین بهانه از چارلز دیکنز‬ ‫یاد کنیم؛ نویسنده ای که جیمز جویس نویسنده‬ ‫ب��زرگ معاص��ر او را تاثیرگذارترین نویس��نده‬ ‫انگلیسی زبان‪ ،‬پس از شکسپیر به این سو می داند‪.‬‬ ‫مثلت شماره‪129‬‬ ‫زندگی اقای دیکنز‬ ‫نویس��ندگان بس��یاری هس��تند ک��ه کار‬ ‫نویسندگی را با روزنامه نگاری شروع کرده اند؛‬ ‫نویسندگانی چون گابریل گارس��یا مارکز‪ ،‬امیل‬ ‫زوال‪ ،‬دف��و‪ ،‬جورج الی��وت و‪ ...‬این ش��غل فرم‬ ‫نوشتاری این نویس��ندگان را ش��کل می دهد؛‬ ‫گزارش نویسی بی طرفانه و ش��رح دادن ماوقع‬ ‫به صورت گزارش س��بکی اس��ت که روزنامه نگاری‬ ‫به چارلز دیکنز هم هدیه کرد‪ ،‬ام��ا دیکنز برای یافتن‬ ‫محتوای نوش��ته های خود به تجربه های زندگی خود‬ ‫رجوع می کرد‪.‬زندگی او خود به یک رمان شبیه است‪.‬‬ ‫‪80‬‬ ‫چارلز جان هوفام دیکنز هفتم فوریه س��ال ‪ ۱۸۱۲‬در‬ ‫پورتموث انگلستان چشم به دنیا گشود‪ .‬او فرزند دوم‬ ‫از هشت فرزند جان دیکنز‪ ،‬کارمند نیروی هوایی بود‪.‬‬ ‫پدرش اهل الابالی گ��ری و وامداری ب��ود و کار را به‬ ‫جایی رس��اند که وی را به زندان مارشالسی انداختند‪.‬‬ ‫به همین دلیل دیکنز ‪ ۱۲‬ساله را برای تامین معاش خانه‬ ‫به کارخانه واکس سای «وارن» فرستادند‪ .‬او تا ازادی‬ ‫پدرش از زندان همچنان مجبور به کار بود تا باالخره‬ ‫بعد از مراجعت پدر توانست به مدرسه بازگردد‪ .‬چارلز‬ ‫کودکی خیال پرور و رنجور ب��ود و قصه های فراوان و‬ ‫وحش��ت انگیزی که دایه برایش نقل می کرد‪ ،‬به ذهن‬ ‫او حوادث گوناگونی را القا می ک��رد که زمینه عناصر‬ ‫هراسناک داس��تان های اینده اش می شد‪ .‬در انبار خانه‬ ‫کتاب هایی برای خواندن یافت و با اثار س��روانتس و‬ ‫فیلدینگ و کتاب هزار و یک ش��ب اشنا شد و نه تنها‬ ‫این اثار را می خواند‪ ،‬بلکه در تصور خود‪ ،‬همه قهرمانان‬ ‫کتاب را به نمایش درمی اورد و انان را در گوشه و کنار‬ ‫چشم اندازهای اطراف خود جای می داد‪ .‬نتیجه ان شد‬ ‫که بسیار زود در وجود دیکنز رمان نویس و هنرپیشه ای‬ ‫بالفطره نمایان شد‪.‬‬ ‫دیکنز بعد از پایان دوره مدرس��ه در دفتر وکالتی‬ ‫مش��غول به کار شد و پس از بررس��ی زندگی شلوغ و‬ ‫متنوع لندن‪ ،‬بر ان ش��د تا روزنامه نگار ش��ود‪ .‬در این‬ ‫دوره‪ ،‬در شیوه ای س��خت از خالصه نویسی‪ ،‬توانایی‬ ‫خود را نشان داد و در مارس ‪ ۱۸۳۲‬در حالی که جوانی‬ ‫حدودا‪ ۲۰‬ساله بود‪ ،‬خبرنگار امور عمومی و پارلمانی‬ ‫شد‪.‬‬ ‫نخستین طرح واره دیکنز به سال ‪ ۱۸۳۳‬با پیوستن‬ ‫به «مورنین��گ کرونیکل» به عنوان «ناه��ار در پوپالر»‬ ‫منتشر شد و در پی ان‪ ،‬طرح واره های دیگر وی انتشار‬ ‫یافت‪ .‬او در این سال ها با پرسه در نواحی خارج از لندن‬ ‫و حضور در گردهمایی های انتخابات مقدماتی مجلس‬ ‫ی ش��د که‬ ‫و تهیه گ��زارش از ان‪ ،‬وارد زندگی اجتماع ‬ ‫گسترش ان‪ ،‬سریع و لحظه به لحظه بود‪ .‬او اوایل سال‬ ‫‪ ،۱۸۳۶‬دو ماه پس از انتش��ار «طرح واره هایی از بوز»‪،‬‬ ‫با «کاترین ه��وگارت» ازدواج کرد و پ��س از ان برای‬ ‫نوشتن داستان زنجیره ای که بعدها «نامه های پیکویک»‬ ‫نام گرفت‪ ،‬قرارداد بست‪ .‬او پیش از ان سردبیری «بنتلیز‬ ‫مس��یالنی» را پذیرفته بود که در ان‪ ،‬از س��ال ‪ ۱۸۳۷‬تا‬ ‫‪« ۱۸۳۹‬اولیور تویست» منتشر شد‪.‬‬ ‫دیکنز اوایل سال ‪ ،۱۸۳۷‬صاحب اولین فرزند خود‬ ‫از ‪ 10‬فرزند شد و در ماه مه‪ ،‬شاهد مرگ خواهر همسرش‬ ‫بود که از اوایل زندگی مشترک ان دو‪ ،‬با انها زیسته بود‪.‬‬ ‫یاد فقدان شدید او برای دیکنز بعدها در بیماری سخت‬ ‫«رز میلی» در اولیور تویس��ت بزرگ داشته شد‪ .‬بعد از‬ ‫اولیور تویست‪ ،‬شهرت دیکنز شروع شد و کتاب های‬ ‫بزرگ یکی پس از دیگری منتشر شد؛ دیوید کاپرفیلد‪،‬‬ ‫ارزوهای بزرگ‪ ،‬سرود کریسمس‪ ،‬خانه جن زده و‪ ...‬بر‬ ‫شهرت او افزود‪ .‬دیکنز عالوه بر نویسندگی در کارهای‬ ‫اجتماعی هم فعال بود‪ ،‬او با بس��ط طرح اولیه «ساعت‬ ‫اقای همفری»‪ ،‬داستانی بلندی با عنوان «دکان عتیقه چی»‬ ‫نوشت و همچون گذش��ته‪ ،‬فریاد اعتراض خود را از به‬ ‫کارگیری کودکان در معادن‪ ،‬به گوش جامعه اش رساند‬ ‫و همچنین طنز تمسخر علیه «توری ها» را در نوشته های‬ ‫ی که مخالف تصویب قوانین انسانی‬ ‫خود جای داد؛ کسان ‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫بی اعتنایی او به هشدارها (فلج جزئی ‪ -‬ناتوانی در‬ ‫خواندن حروف س��مت چپ و لنگش روز افزون پای‬ ‫چپ) تا بدانجا پیش رفت که در سال ‪ ۱۸۷۰‬اقدام به یک‬ ‫رشته کتاب خوانی جدید کرد‪ .‬دیکنز در ‪ ۱۵‬مارس برای‬ ‫اخرین بار «سرود کریسمس» را خواند و سرانجام‬ ‫در ‪ ۹‬ژوئن ‪ ،۱۸۷۰‬در حالی ک��ه «ادوین درود» به‬ ‫پایان نرسیده بود‪ ،‬به طور ناگهانی از دنیا رفت‪.‬‬ ‫دنیای دیکنز‬ ‫‪ 19‬هانس کریستین اندرسن ‪،‬‬ ‫در س��ال ‪ 47‬‬ ‫نویسنده هلندی اثار تخیلی در اولین دیدار خود از‬ ‫انگلستان مقدمه ای را به الهام بخش ادبی اش دیکنز ‬ ‫تقدیم کرد‪ .‬رابطه این دو نویس��نده سرشناس تا‬ ‫انجا دوستانه شد که ‪ 10‬س��ال بعد اندرسو ن به‬ ‫خانه دیکنز بیاید و دو هفته ای را انجا سپری کند‪.‬‬ ‫دیدار طوالنی مدت نویسنده جوجه اردک زشت ‬ ‫میزبان را به سختی انداخت‪ ،‬به طوری که پس از‬ ‫رفتن او‪ ،‬دیکنز روی ایینه اتاق میهمان نوش��ت‪:‬‬ ‫«هانس اندرسن پنج هفته در این اتاق خوابید‪ ،‬پنج‬ ‫هفته ای که برای خانواده یک قرن طول کشید‪».‬‬ ‫با این خاطره بی ربط باید گفت که دنیای دیکنز‬ ‫دنی��ای کاراکتری های دوست داش��تنی اس��ت‪.‬‬ ‫شخصیت های خلق شده توس��ط چارلز دیکنز‬ ‫از معروف ترین کاراکتر ها در ادبیات انگلیس زبان‬ ‫هس��تند که به وضوح در ذهن باق��ی می مانند؛‬ ‫به خصوص نام هایش��ان ؛ مانند ابنزر اسکروچ ‪،‬‬ ‫میسیز گمپ ‪ ،‬چارلز دارنی ‪ ،‬اولیور تویست‪ ،‬ابل‬ ‫مگویچ و بس��یاری دیگر که به اندازه ای مشهور‬ ‫هستند که حتی می توان باور کرد که انها در دنیای‬ ‫بیرون از داستان زندگی می کنند و داستان هایشان‬ ‫می تواند توسط نویسندگان دیگر ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫رمان های چارلز دیکنز با وجود دارا بودن تمامی‬ ‫ صفات و خصوصیات یک رم��ان موفق‪ ،‬اثاری‬ ‫هستند که به تفسیر و نقد جامعه نیز می پردازند‪ .‬دیکنز‬ ‫یک منتقد خشم الود نسبت به موضوعاتی همچون فقر‬ ‫و طبقه بندی های جامعه مربوط به زمان سلطنت ملکه‬ ‫ویکتوریا بود‪g.‬‬ ‫سینما‬ ‫بازگشت به رینگ‬ ‫مکتوب‬ ‫به مراسم «مرگ داداش» خوش امدید‬ ‫‫شاپور قریب‪ ،‬کارگردان سینمای ایران روز ‪ 16‬خرداد دار فانی را وداع گفت‬‪.‬‬ ‫این کارگردان س��ینما پس از گذراندن یک دوره بیماری طوالن��ی ‪16‬خرداد ماه‬ ‫درگذشت‪ .‬این هنرمند‪ ،‬از اوایل فروردین ماه به کل از حرکت کردن و حرف زدن افتاده‬ ‫بود‪« .‬مالقات» عنوان اخرین ساخته وی اس��ت‪ .‬این فیلم در سه اپیزود به تهیه کنندگی‬ ‫عباس رافعی ساخته ش��ده و یکی از اپیزودها با عنوان ایستگاه اخر از ساخته های وی‬ ‫به شمار می رود که هنوز امکان اکران عمومی پیدا نکرده است‪.‬‬ ‫شاپور قریب متولد ‪ 1311‬سمنان اس��ت‪ .‬وی فعالیت هنری را با تئاتر اغاز کرد و‬ ‫سپس با دستیاری مرحوم جالل مقدم در فیلم سه دیوانه حرفه خود را ادامه داد و پس از‬ ‫بیست واندی سال کار در تئاتر و سینما اولین فیلم سینمایی خود را ساخت و در طول‬ ‫فعالیت حرفه ای خود حدود ‪ ۲۰‬فیلم را کارگردانی کرد‪.‬قریب ساخت فیلم هایی چون‬ ‫مالقات‪ ،‬سوگند‪ ،‬کفش های جیرجیرک دار‪ ،‬شک و لبخند‪ ،‬بگذار زندگی کنم و‪ ...‬را در‬ ‫کارنامه خود دارد‬‪ .‬فیلم سینمایی «هفت تیرهای چوبی» نیز به کارگردانی مرحوم قریب در‬ ‫ژانر کودک و نوجوان ساخته شده و یکی از نقاط درخشان کارنامه وی محسوب می شد‪.‬‬ ‫شاپور قریب عالوه بر کارگردانی و بازیگری‪ ،‬نویسنده نیز بود‪g .‬‬ ‫نمایش به «مراسم مرگ داداش خوش امدید» به کارگردانی «سمانه زندی نژاد»‬ ‫در تاالر سایه مجموعه تئاتر شهر در حال اجراس��ت‪ .‬به «مراسم مرگ» پیش از این‬ ‫جایزه اول کارگردانی‪ ،‬متن‪ ،‬طراحی صحنه و همچنین برنده جایزه دوم نقش مرد را‬ ‫در سی امین جشنواره بین المللی تئاتر فجر از ان خود کرده است‪.‬‬ ‫به مراسم مرگ داداش خوش امدید روایت پیچیده از ماجرای خانواده ای است‬ ‫که منتظر امدن تنها پسرشان از سربازی هستند‪ ،‬پسر از راه می رسد و با خوردن سیبی‬ ‫می میرد‪ .‬این همان بستری می شود تا «زندی نژاد» به دغدغه های خود یعنی مساله‬ ‫زمان و مرگ بپردازد‪.‬‬ ‫از نمایش های پیشین به کارگردانی سمانه زندی نژاد می توان به نمایش «رازها‬ ‫و دروغ ها»‪« ،‬بادبادک ها بر خاک»‪« ،‬س��ایه خوانی» در جشنواره تئاتر دانشجویی و‬ ‫همچنین پرفورمنس «احس��اس کس��ی را دارم که در حال مرگ است» اشاره کرد‪.‬‬ ‫حسین امیدی‪ ،‬اذر خوارزمی‪ ،‬محمد جواد ذوالقدر‪ ،‬غزاله رشیدی‪ ،‬فرزانه سهیلی‬ ‫و محمدرضا علی اکبری در این نمایش به ایفای نقش می پردازند‪ .‬نمایش به مراسم‬ ‫مرگ داداش خوش امدید توسط گروه «انوشا» هر شب (به جز شنبه ها) ساعت ‪20‬‬ ‫در تاالر سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می رود‪g .‬‬ ‫سیلوستر اس��تالونه و رابرت دنیرو دوباره و این بار در کنار هم به رینگ‬ ‫بوکس برمی گردند‪ .‬این دو در حال مذاکره با برادران وارنر هستند تا در فیلمی‬ ‫ به نام «مسابقه کینه» به ایفای نقش بپردازند‪.‬‬ ‫فیلم یک کمدی اس��ت درباره دو بوکسور بازنشس��ته که بعد از مدت ها‬ ‫دوباره به رینگ برمی گردند تا در یک مسابقه نهایی رو در روی یکدیگر قرار‬ ‫گیرند‪ .‬سخنگویان کمپانی برادران وارنر و رابرت دنیرو از هرگونه اظهارنظری‬ ‫درباره این گزارش سر باز زده اند و سخنگوی استالونه هم در قبال این گزارش‪،‬‬ ‫واکنش��ی فوری از خود نشان نداده اس��ت‪ .‬پیتر س��گال (کارگردان مدیریت‬ ‫خش��م‪ ،‬تامی بوی و طوالنی ترین یارد) برای کارگردانی در نظر گرفته شده و‬ ‫فیلمنامه نویس و تهیه کننده این پروژه س��ینمایی هم مشخص شده اند‪ .‬دنیرو‬ ‫برنامه کاری شلوغی را پیش رو دارد‪ .‬او تا پایان سال جاری میالدی در سه فیلم‬ ‫ظاهر خواهد شد و از ابتدای س��ال ‪ 2013‬نیز برای حضور در چهار فیلم دیگر‬ ‫قرارداد بسته است‪ .‬استالونه هم قرار است در قسمت دوم اکسپندبلز بازی کند‬ ‫که تا انتهای سال جاری به نمایش در خواهد امد‪ .‬به این ترتیب فیلمبرداری این‬ ‫فیلم قبل از سال ‪ 2013‬شروع نخواهد شد‪ .‬رابرت دنیرو در فیلم گاو خشمگین‬ ‫و استالونه در فیلم های راکی نقش بوکسور را بازی کرده اند‪ .‬استالونه و دنیرو‬ ‫سال ها پیش در «پلیس اباد» (جیمز منگولد) با هم همبازی بوده اند و باید دید‬ ‫همکاری جیک الماتا و راکی بالبوا و دو بازیگر از دو طیف مختلف چه نتیجه ای‬ ‫در بر خواهد داشت‪g .‬‬ ‫اصغر الهی درگذشت‬ ‫یادبود‬ ‫دیـــدار‬ ‫یادبود‬ ‫درگذشت شاپور قریب‬ ‫کتاب «نازنین مادر» در برگیرنده مجموعه ای از ش��عرها درباره مادر و مقام‬ ‫او به کوشش حسن غیاث وند از سوی انتشارات نوید شیراز منتشر شد‪ .‬به کتاب‬ ‫«نازنین مادر» مقدمه ای به قلم غیاث وند دارد‪ .‬وی طی این یادداش��ت از توجه‪،‬‬ ‫نوازش و محبت های مادرش یاد کرده اس��ت‪ .‬غیاث وند در مقدمه اورده است‪:‬‬ ‫«در این روزهای پایانی عمر که وقت خود را به مطالعه اثار شاعران و نویسندگان‬ ‫می گذرانم‪ ،‬با اثار بسیاری درباره مادر برخورد کرده ام‪ ...‬برهمین اساس برخی از‬ ‫ان اثار را در این کتاب گرداوری کرده ام تا ان چه را همه خوبان گفته اند‪ ،‬عالقه مندان‬ ‫یک جا بخوانند‪ ».‬در این مجموعه ش��عرهایی درباره مادر و از ش��اعرانی چون‬ ‫سعدی‪ ،‬مولوی‪ ،‬مهدی اخوان ثالث‪ ،‬ایرج میرزا‪ ،‬پروین اعتصامی‪ ،‬قیصر امین پور‪،‬‬ ‫ملک الشعرای بهار‪ ،‬محمدعلی بهمنی‪ ،‬رهی معیری‪ ،‬یحیی دولت ابادی‪ ،‬معینی‬ ‫کرمانشاهی‪ ،‬فریدون مشیری‪ ،‬ابوالقاسم الهوتی‪ ،‬حافظ موسوی‪ ،‬حسین وصال‬ ‫و‪ ..‬امده است‪ .‬نظام وفا‪ ،‬حسام الدین س��ادات طباطبایی‪ ،‬ابواقاسم حالت‪ ،‬علی‬ ‫نظری‪ ،‬عالم تاج قائم مقامی‪ ،‬ابیارگی نوریکو‪ ،‬جودیت رایت‪ ،‬فرانسیکو االرکن‪،‬‬ ‫ ترانه خلعت بری‪ ،‬مصطفی بصیری‪ ،‬حسین پژمان بختیاری و پروین صداقت زاده‬ ‫از دیگر شاعرانی هستند که ش��عرهای انها درباره مادر در این کتاب امده است‪.‬‬ ‫به طور کلی در این مجموعه ‪ 121‬قطعه شعر درباره مادر و در قالب های مختلفی‬ ‫چون مثنوی‪ ،‬غزل یا شعر نو ارائه شده است‪ .‬پنج قطعه شعر از اصفهانی‪ ،‬پنج قطعه‬ ‫شعر از بهار‪ ،‬دو قطعه شعر از اخوان‪ ،‬دو قطعه شعر از مولوی و پنج قطعه شعر از‬ ‫ایرج میرزا‪ ،‬برخی از این سروده ها هستند‪g.‬‬ ‫«ش��بیه از نگاه فقیه» به ارای علمای ش��یعه درباره تعزیه می پردازد‪ .‬نویسنده‬ ‫می کوشد با ارائه نظر فقیهان از سیصد سال گذش��ته تا کنون‪ ،‬مخاطب را در موافق‬ ‫بودن نظر فقیهان با اجرای این نمایش ایرانی قانع کند‪.‬‬ ‫مس��لم نادعلی زاده در مقدم��ه کتاب خود ب��ا بیان اینکه برخی نویس��ندگان‬ ‫و پژوهش��گران گمان کرده اند که بیش��تر فقیهان ش��یعه با تعزیه مخالف بوده اند‪،‬‬ ‫می نویس��د‪« :‬این موضع‪ ،‬گاه به کمبود منابع در خصوص این موضوع باز می گردد‬ ‫و گاه به تحلیل های مغرضانه برخی مستشرقین از وضعیت ایران در عصر قاجار و‬ ‫تالش انان برای نشان دادن شکاف بین روحانیان و توده های مردم»‪.‬‬ ‫ای��ن نوش��تار دربرگیرن��ده ‪ 131‬فت��وای مراج��ع از «اقا محمد باقر وحید‬ ‫بهبهان��ی (‪ »)1205 -1116‬تا فت��وای عالمان��ی مانند «ای��ت اهلل بروجردی»‪،‬‬ ‫«ایت اهلل حضرت سیدعلی خامنه ای» و «ایت اهلل سیدصادق شیرازی» به ترتیب‬ ‫سال تول د انهاست‪.‬‬ ‫ناد علی زاده در پایان با بیان اینکه تاریخ پیدایش تعزیه را نمی توان قدیمی تر از‬ ‫سال پایانی حکومت صفویان دانست‪ ،‬به نتیجه گیری می پردازد و در بخشی از این‬ ‫نتیجه گیری می نویسد‪« :‬بررسی نشان می دهد که فقیهان بزرگ شیعه همواره حامی‬ ‫ و مدافع تعزی��ه بوده اند و با فتوا های قاطع و تفصیلی ی��ا موجز خویش‪ ،‬بر اجرای‬ ‫مجالس شبیه خوانی مهر تائید می زنند‪».‬‬ ‫شبیه خوانی تعزیه یک س��نت ایرانی برای بزرگداش��ت حادثه عاشوراست‪.‬‬ ‫چاپ نخست «شبیه از نگاه فقیه» را انتشارات خیمه روانه بازار نشر کرده است‪g .‬‬ ‫مثلت شماره‪129‬‬ ‫مکتوب‬ ‫نازنین مادر‬ ‫نمایش‬ ‫شبیه از نگاه فقیه‬ ‫اصغر الهی‪ ،‬نویسنده رمان های سالمرگی ‪ ،‬مادرم بی بی جان و مجموعه داستان های‬ ‫ ‬ ‫بازی و قصه های پاییزی درگذشت‪.‬‬ ‫الهی در سال ‪ 1323‬در مشهد دیده به جهان گشود‪ .‬وی مدرک دکترای تخصصی‬ ‫رشته روانپزشکی خود را از دانش��گاه تهران دریافت کرد‪ .‬الهی بین سال های ‪ ۵۸‬تا ‪۶۰‬‬ ‫سردبیر مجله بازتاب روانشناسی بود و سپس به تدریس در دانشگاه علوم پزشکی ایران‬ ‫مشغول شد‪.‬وی دستی هم در نویسندگی داشت و نخستین داستان های کوتاه او در دهه‬ ‫‪ 40‬منتشر شدند‪ .‬مجموعه داستان های «بازی»‪« ،‬قصه شیرین مال»‪« ،‬قصه های پاییزی»‪،‬‬ ‫«رویا در رویا»‪« ،‬دیگر سیاوشی نمانده» و رمان های «مادرم بی بی جان» و «سالمرگی» از‬ ‫جمله اثار اوست‪ .‬الهی با رمان سالمرگی در سال ‪ ۱۳۸۶‬موفق به دریافت جایزه بهترین‬ ‫رمان از جایزه هوش��نگ گلشیری ش��د‪ .‬در س��ال ‪ ۱۳۷۰‬اصغر الهی با انتشار مجموعه‬ ‫داستان کوتاه دیگر سیاووشی نمانده است به کشف و خلق شگردهای تازه روایتگری‬ ‫در داستان های روانشناختی پرداخت‪ .‬اصغر الهی همچنین چند کتاب در زمین ه شناخت‬ ‫مسائل روانپزشکی ترجمه و تالیف کرده است‪ .‬اخرین کتابی که از اصغر الهی منتشر شد‬ ‫(سال ‪« )1390‬حکایت عشق و عاشقی ما» بود‪.‬‬ ‫اصغر اله��ی خرداد س��ال ‪ ،1391‬بر اثر عارض��ه قلبی در بیمارس��تان قلب تهران‬ ‫درگذشت‪ .‬مراسم تشییع او روز دوشنبه (‪ ۱۵‬خردادماه) از مقابل انستیتوی روانپزشکی‬ ‫تهران برگزار شد‪g .‬‬ ‫‪81‬‬ ‫لهجه اروپایی فوتبال‬ ‫جام ملت های اروپا؛ جام ستارگان‬ ‫و شگفتی ها‬ ‫مربیانیورو‬ ‫نسل تازه ای از مربیان در اروپا خودی نشان داده اند؛‬ ‫نسلی که تا چندی قبل شاید حوالی جام جهانی‪ ۱۹۹۸‬در‬ ‫میدان مسابقات رقیب رو در روی هم قرار می گرفتند‪ .‬اگر‬ ‫مربیانی مثل مورتن اولسن‪ ،‬جیووانی تراپاتونی و وینسته‬ ‫دل بوسکهراکناربگذاریم‪،‬مربیانیمثلروالنبالناسمودا‪،‬‬ ‫اسلودان بلیچ و‪ ...‬نسل تازه ای از مربیان اروپایی هستند که‬ ‫برایاثباتقدرتنسلتازهمربیاناروپاییبهجامملت های‬ ‫اروپاقدممی گذارند؛نسلیکهپیشقراوالناننظیردی ماتئو‪،‬‬ ‫مانچینی‪،‬یورگنکلوپو‪...‬رقابت هایباشگاهیرادرقاره‬ ‫سبزتسخیرکرده اند‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫کدام تیم قهرمان یورو می ش��ود؟ المان‪ ،‬فرانس��ه‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬اسپانیا و شاید هم انگلس��تان‪ ...‬انتخاب شما کدام‬ ‫است؟خیلی هاهستندکهمی گویندمسابقاتیوروحتیاز‬ ‫جام جهانیهمجذاب تراست‪،‬چراکهدررقابت هاییورو‬ ‫تمامتیم هاازقدرتباالییبرخوردارهستندوتیم هاهمهاز‬ ‫یک استاندارد باال برخوردارند‪ .‬مسابقات یورو در این دوره‬ ‫ازجذابیتباالتریبرخورداراستچراکهاینروزهافوتبال‬ ‫در اروپابیشتر در بورس است‪ .‬در جام جهانی گذشته فینال‬ ‫یک بازی تمام اروپایی بود‪ ،‬در ان مسابقه اسپانیا توانست با‬ ‫تکیهبرپتانسیلبرخاستهازبارسلوناورئال مادریدتیمهلند‬ ‫را شکست دهد‪ .‬حتی تیم سوم هم یک تیم اروپایی بود و‬ ‫المان با تدابیر یواخیم لو در رده بندی اروگوئه را شکست‬ ‫داد‪ .‬رقابت های یوروی امسال با ستارگان خود می تواند‬ ‫یکپیش زمینهبزرگبرایجام جهانیباشد‪.‬امایادتاننرود‬ ‫که در یورو رسمی وجود دارد که هر از گاهی تیمی به مقام‬ ‫قهرمانیمی رسدکهتمامپیش بینی هارانقشبرابمی کند‪.‬‬ ‫روزگاری دانمارک تنها بر اثر یک اتفاق به جام ملت های‬ ‫اروپارسید‪.‬بادرخششپیتراشمایکلوالدروپودیگران‬ ‫جام قهرمانیراباالیسربرد‪،‬یاهمینقهرمانییوناندریورو‬ ‫همدرنوعخودشاتفاقیشگفت انگیزدرتاریخیورواست‪.‬‬ ‫برایهمیناستکهمی گوییمبرایگمان هزنیدررقابت های‬ ‫جامملت هایاروپاخیلیبادرصدباالحرکتنکنید‪،‬شاید‬ ‫تیمیقهرمانشودکههیچ کسانتظارشراندارد‪،‬شاید‪...‬‬ ‫مثلت شماره‪129‬‬ ‫نام تیم‬ ‫مربی‬ ‫مرد کلیدی‬ ‫نقطه قوت‬ ‫لهستان‬ ‫فراسیش‬ ‫وویسیک‬ ‫تماشاگران‬ ‫اسمودا‬ ‫شچنسی‬ ‫ستارگان یورو‬ ‫وقتی در رقابت هایی مس��ی نباشد بالفاصله اذهان‬ ‫به س��مت کریس��تیانو رونالدو می رود تا به عنوان ستاره‬ ‫بدرخشد‪.‬‬ ‫شاید رقیب رونالدو یکی از هم تیمی های مسی در‬ ‫بارسا باشد‪ ،‬شاید بازیکنانی مثل ژاوی‪ ،‬اینیستا و‪ ...‬بتوانند‬ ‫نگاه ها را از رونالدوی مادرید برگردانند‪ .‬ستاره های بایرن‬ ‫هم می توانند حرف های فراوانی برای گفتن داشته باشند‪،‬‬ ‫بازیکنانی مثل فرانک ریبری‪ ،‬ارین روبن‪ ،‬مولر‪ ،‬گومز و‪...‬‬ ‫اما نام های فراوان دیگری هس��تند که هر کدام می توانند‬ ‫بدرخش��ند‪ ،‬بازیکنانی همانند رابین فن پرس��ی‪ ،‬زالتان‬ ‫ابراهیموویچ‪ ،‬ارشا وین‪ ،‬پیرلو و‪...‬همه می توانند در اسمان‬ ‫یوروبدرخشند‪.‬‬ ‫نقطه‬ ‫رتبه در فیفا‬ ‫ضعف‬ ‫روسیه‬ ‫یونان‬ ‫دیک‬ ‫اندره ی‬ ‫ادووکات‬ ‫ارشاوین‬ ‫فرناندو‬ ‫واسیلیس‬ ‫سانتوس‬ ‫توروسیدیس‬ ‫خالقیت‬ ‫گل زدن‬ ‫قدرت‬ ‫تهاجمی‬ ‫دفاع‬ ‫تجربه‬ ‫جمهوری‬ ‫میکال‬ ‫توماس‬ ‫چک‬ ‫بیلک‬ ‫روسیسکی‬ ‫نام تیم‬ ‫مربی‬ ‫مرد کلیدی‬ ‫نقطه قوت‬ ‫اسپانیا‬ ‫دل بوسکه‬ ‫ژاوی‬ ‫همه چیز‬ ‫انتونیو کاسانو‬ ‫اعتبار‬ ‫رابی کین‬ ‫روح ایرلندی‬ ‫لوکاموردیچ‬ ‫خالقیت‬ ‫گل زنی‬ ‫مهاجم‬ ‫نابغه‬ ‫نقطه‬ ‫ایتالیا‬ ‫ایرلند‬ ‫کرواسی‬ ‫‪82‬‬ ‫چزاره‬ ‫تراپاتونی‬ ‫اسلودان‬ ‫بلیچ‬ ‫مصدومیت‬ ‫ویا‬ ‫سابقه‬ ‫نداشتن‬ ‫بازیساز‬ ‫مهاجمان‬ ‫جایگاه‬ ‫نام تیم‬ ‫مربی‬ ‫مرد کلیدی‬ ‫نقطه قوت‬ ‫احتمالی‬ ‫‪۶۵‬‬ ‫‪۱۱‬‬ ‫‪۱۴‬‬ ‫‪۲۶‬‬ ‫رتبه در فیفا‬ ‫ضعف‬ ‫پراندلی‬ ‫تاریخچهیورو‬ ‫جام ملت های اروپا در سال‪ 2012‬چهاردهمین دوره‬ ‫مسابقاتفوتبالخودراپشتسرمی گذارد‪.‬‬ ‫این دومین بار است که دو کش��ور مشترکا میزبانی‬ ‫برگزاری مسابقات را بر عهده دارند؛ المان با‪ 11‬بار حضور‬ ‫و روسیه با‪ 10‬بار حضور (با احتساب تیم های شوروی و‬ ‫کشورهای مشترک المنافع) بیشترین حضور را در یورو‬ ‫دارند‪.‬المانهمچنینباسهبارقهرمانیدرسال های‪،۱۹۷۲‬‬ ‫‪ ۱۹۸۰‬و ‪ ۱۹۹۶‬و سه بار نایب قهرمانی پرافتخارترین تیم‬ ‫تاریخرقابت هاست‪.‬ناکام ترینتیمهمانگلستاناست‪،‬چرا‬ ‫که درهفت بار حضور در این مسابقات هرگز به قهرمانی‬ ‫یرسیدهاست‪.‬‬ ‫دستنیافتهوفقطیکباربهمقامسوم ‬ ‫برترینگلزنتاریخجام ملت هامیشلپالتینی‪،‬کاپیتان‬ ‫سابقتیم ملیفرانسهورئیسفعلییوفابا‪ ۹‬گل زدهدرجام‬ ‫ملت های اروپا‪ ۱۹۸۴‬است‪.‬‬ ‫ماته ئوس (المان)‪ ،‬لیلیان تورام (فرانسه)‪ ،‬الساندور‬ ‫دل پیرو (ایتالیا)‪ ،‬پیتر اش��مایکل (دانمارک)‪ ،‬ارون وینتر‬ ‫و ادوین فان درس��ار (هلند) ب��ا حضور در چه��ار دوره‬ ‫پرسابقه ترین بازیکنان محسوب می ش��وند‪ .‬ادوین فان‬ ‫درسارولیلیانتورامهرکدامبا‪ ۱۶‬بازیبیشترینبازیرادر‬ ‫یورو انجام داده اند‪.‬‬ ‫راینر بونهوف‪ ،‬بازیکن سابق تیم ملی المان غربی‪،‬‬ ‫تنها بازیکنی اس��ت که با تیمش دو بار قهرمان و یک بار‬ ‫نایب قهرمان شده است‪.‬جداول زیر نگاهی اجمالی دارد به‬ ‫تیم های حاضر در یورو‪g.‬‬ ‫انتهای‬ ‫گروه‬ ‫اول‬ ‫گروه‬ ‫یک چهارم‬ ‫نهایی‬ ‫سوم‬ ‫در گروه‬ ‫جایگاه‬ ‫ضعف‬ ‫برت فن‬ ‫رابین‬ ‫ماریک‬ ‫فن پرسی‬ ‫مورتن‬ ‫کریستین‬ ‫اولسن‬ ‫اریکسن‬ ‫المان‬ ‫یواخیم لو‬ ‫اوزیل‬ ‫پرتغال‬ ‫پالوئو بنیو‬ ‫نام تیم‬ ‫مربی‬ ‫هلند‬ ‫دانمارک‬ ‫کریستیانو‬ ‫رونالدو‬ ‫مرد کلیدی‬ ‫خط حمله‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۱۲‬‬ ‫‪۱۸‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫دوم‬ ‫در گروه‬ ‫خداحافظی‬ ‫با غرور‬ ‫سوم‬ ‫گروه‬ ‫بازی‬ ‫‪۴‬‬ ‫نیمه نهایی‬ ‫‪۹‬‬ ‫نامعلوم‬ ‫دفاع‬ ‫‪۲‬‬ ‫فینال‬ ‫رونالدو‬ ‫رونالدو‬ ‫‪۵‬‬ ‫نقطه قوت‬ ‫نقطه‬ ‫ساختار‬ ‫میل‬ ‫به تهاجم‬ ‫احتمالی‬ ‫قهرمان‬ ‫نقطه‬ ‫رتبه در فیفا‬ ‫جمعی‬ ‫حضور در‬ ‫این گروه‬ ‫رتبه در فیفا‬ ‫ضعف‬ ‫سوئد‬ ‫فرانسه‬ ‫انگلیس‬ ‫اوکراین‬ ‫اریک‬ ‫زالتان‬ ‫هامرن‬ ‫ابراهیموویج‬ ‫روالن بالن فرانک ریبری‬ ‫روی‬ ‫هاجسون‬ ‫اولگ‬ ‫بلوخین‬ ‫جایگاه‬ ‫احتمالی‬ ‫تجربه‬ ‫سرعت‬ ‫روی هاجسون توقعات پایین‬ ‫اندره شوچنکو بازی در خانه‬ ‫رقیبان‬ ‫نداشتن‬ ‫لیدر‬ ‫محرومیت‬ ‫رونی‬ ‫دفاع‬ ‫ربط دارد به‬ ‫رونالدو‬ ‫جایگاه‬ ‫احتمالی‬ ‫‪۱۷‬‬ ‫چهارم گروه‬ ‫‪۱۶‬‬ ‫نیمه نهایی‬ ‫‪۷‬‬ ‫‪۴۹‬‬ ‫یک چهارم‬ ‫نهایی‬ ‫باخت به‬ ‫سوئد‬ ‫قاب‬ ‫تشییع شهدای گمنام در مرقد مطهر امام(ره)‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مراسم روحانی اعتکاف‬ ‫دوچرخه سواران مبتال به بیماری ام اس‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫_____‬ ‫شکسته شدن رکورد پرش بیس جامپ اسیا‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلت شماره‪129‬‬ ‫گذر سیاره زهره از مقابل خورشید‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫افتتاحکارگاهدوختلباسشیرخوارگانحسینی‬ ‫کورس بهاره گنبد‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫فصل برداشت گل های محمدی در شهرستان خوی‬ ‫‪83‬‬ ‫بازا ر‬ ‫مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری مهر در همایش سیاست های پولی و ارزی‪:‬‬ ‫برگزاری مجامع داخلی استانی باعث اثربخشی‬ ‫کنترل های داخلی می شود‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلت شماره‪128‬‬ ‫دکتر نت��اج در بیس��ت ودومین همایش س��االنه‬ ‫سیاست هایپولیوارزی‪،‬برگزاریمجامعداخلیاستانی‬ ‫و جلسات قرائت پیش نویس گزارش های حسابرسی‬ ‫داخلی را رویکردی مهم در افزایش اثر بخشی کنترل های‬ ‫داخلی دانست‪ .‬دکتر غالمحسن تقی نتاج ‪ -‬مدیر عامل‬ ‫تو دومین همایش‬ ‫موسسه مالی و اعتباری مهر ‪ -‬در بیس ‬ ‫ساالنه سیاست های پولی و ارزی که با موضوع نظارت‬ ‫بانکی و سیاس��ت های احتیاطی در مرکز همایش های‬ ‫بین المللی سازمان صداو سیما برگزار شد‪ ،‬به ارائه مقاله ای‬ ‫درخصوصافزایشاثر بخشیکنترل هایداخلیازطریق‬ ‫بهبودفرایندبازرسیوحسابرسیپرداخت‪.‬نتاجباتشریح‬ ‫حاکمیت ش��رکتی و نقش ان در حسابرس��ی و اوضاع‬ ‫شرکت ها افزود‪« :‬حاکمیت شرکتی مجموعه روابط بین‬ ‫سهامداران‪ ،‬مدیران و حسابرسان جهت برقراری نظام‬ ‫کنترلی به منظور رعایت حقوق همه سهامداران و اجرای‬ ‫درست مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفاده های‬ ‫احتمالی در شرکت هاس��ت که این رویک��رد منجر به‬ ‫استقرار حسابرس��ی داخلی؛ خارج شدن حسابرسی از‬ ‫شکل تش��ریفاتی و نقش افرینی همه ارکان شرکت در‬ ‫تعیین سرنوشت خود می باش��د‪ ».‬مدیر عامل موسسه‬ ‫مالی و اعتباری مهر ضمن اش��اره به اه��داف و اجزای‬ ‫کنترل های داخل��ی تصریح ک��رد‪« :‬کنترل های داخلی‬ ‫فرایندی است متشکل از اثر بخشی و کارایی عملیات‪،‬‬ ‫اتکا پذیری گزارش ها و رعای��ت قوانین و مقررات که‬ ‫توس��ط مدیران و کارکنان و به منظور کس��ب اطمینان‬ ‫معقول از تحقق اهداف سازمانی صورت می گیرد‪ ».‬نتاج‬ ‫ادامه داد‪« :‬بر اساس اخرین تعریف انجمن حسابرسان‬ ‫داخلی (‪ )IIA‬حسابرسی داخلی یک فعالیت اطمینان‬ ‫دهی‪ ،‬مشاوره ای مس��تقل و بی طرفانه به منظور افزودن‬ ‫ارزش و بهبود عملکرد سازمان است که سازمان ها را در‬ ‫دستیابی به اهدافشان از طریق ایجاد رویکردی منظم به‬ ‫منظور ارزیابی و بهبود اثر بخشی مدیریت ریسک‪ ،‬کنترل‬ ‫نهمین همایش مدیران ارشد بانک انصار برگزار شد‬ ‫نهمین همایش مدیران ارش��د بانک انصار در مرکز‬ ‫همایش هایاینبانکبرگزارشد‪.‬دراینهمایشبرنامه های‬ ‫سال‪ 91‬بانکبارویکردتحققفرمایشاتمقام معظم رهبری‬ ‫در خصوص تولید ملی‪ ،‬حمایت از کار و س��رمایه ایرانی‬ ‫تشریح شد که در ابتدای همایش‪ ،‬از پیشکسوتان و مدیران‬ ‫سابق بانک انصار در دو دهه گذشته تجلیل به عمل امد و‬ ‫به رسم یادبود لوح و جوایزی اعطا شد‪ .‬در این همایش محسن رفیق دوست از بنیانگذاران‬ ‫صندوق پس انداز قرض الحس��نه انصارالمجاهدین طی سخنانی‪ ،‬نحوه شکل گیری این‬ ‫صندوق را توضیح داده و از خدمات ارزنده ان به نیکی یاد کرد‪ .‬دکتر علی اکبر جاللی‪ ،‬رئیس‬ ‫کمیته دولت الکترونیک در تحول نظام اداری کشور از دیگر سخنران این همایش با اشاره به‬ ‫اینکهدردنیایپررقابتامروز‪،‬ارتباطاتنقشمهم تریدرصنعتبانکداریایفامی کند‪،‬گفت‪:‬‬ ‫«اطالع رسانیهدفمندیکیازموثرتریناستراتژی هایتوسعهارتباطبامردمومشتریاناست‬ ‫وایننشانمی دهدکهبانک هانیازمندرویکردحرفه ایبهسویارتباطاترسانه ایدیجیتالی‬ ‫هستند‪ ».‬همچنین در این همایش معاونین و مدیران عالی بانک انصار گزارشی از برنامه های‬ ‫اینبانکدرخصوصامورنظارت‪،‬عملکردسالگذشتهبانکوتطبیقانبابرنامه هایابالغی‬ ‫مصوببانکمرکزی‪،‬سیاست هاوبرنامه هایاعتباری‪،‬بازاریابی‪،‬زیرساخت هایفناوریو‬ ‫برنامهتوسعه ایخدماتالکترونیکیواجرایطرحنظرسنجیازمشتریانارائهکردند‪g».‬‬ ‫‪84‬‬ ‫و فرایند های راهبری کمک می کند‪ ».‬وی بیان کرد‪« :‬طبق‬ ‫استاندارد حسابرس��ی ایران دامنه رسیدگی حسابرسی‬ ‫وسیعوهمه جانبهاستکهبهتناسبساختارسازمانونیاز‬ ‫مدیریتتعیینمی شودوهمهجنبه هایکنترلداخلیاعم‬ ‫از مالی و غیر مالی را در بر می گیرد‪ ،‬از این رو گر چه خطر‬ ‫زیان مالی بسیار با اهمیت است‪ ،‬اما حسابرسی داخلی به‬ ‫سایر موارد غیر مالی نیز توجه دارد‪ ».‬دکتر نتاج در ادامه به‬ ‫تشریح اولویت های راهبردی بازرسی و حسابرسی در‬ ‫موسسه مالی و اعتباری مهر پرداخت و خاطر نشان کرد‪:‬‬ ‫«ماموریت بازرسی و حسابرسی اهداف راهبردی موسسه‬ ‫مهر شامل اعتماد افرینی از طریق اعمال حاکمیت شرکتی‬ ‫و توسعه خدمات به جامعه هدف در جهت ارزش افرینی‬ ‫پایدار است‪ ».‬مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری مهر در‬ ‫ادامه به بیان بهبود فرایندها و س��از وکارهای بازرسی و‬ ‫حسابرسی داخلی در مجموعه مهر پرداخت و عملیات‬ ‫بازرسی و حسابرس��ی داخلی حضوری و الکترونیک‪،‬‬ ‫اموزش و پیاده سازی حسابرس��ی عملکرد‪ ،‬ریشه یابی‬ ‫تخلفات‪ ،‬شناس��ایی نقاط خطر خیز و تهیه هشدارهای‬ ‫نظارتی‪ ،‬رس��یدگی به ش��کایات به عنوان بستر نظارت‬ ‫عمومی‪ ،‬ارزیابی و اموزش مدیران و کارشناسان بازرسی‬ ‫و حسابرسی و برگزاری جلس��ات قرائت پیش نویس‬ ‫گزارش هایحسابرسیومجامعداخلیاستانیراازجمله‬ ‫اقداماتی برشمردکه در این راستا در موسسه مهر صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬وی در تشریح شاخص های افزایش کارایی‬ ‫و اثر بخشی فرایند بازرسی و حسابرسی در موسسه مالی‬ ‫و اعتباری مهر افزود‪« :‬اقدام های مذکور از یک سو موجب‬ ‫پیش��گیری‪ ،‬بازدارندگی و کاهش انحراف و تخلف در‬ ‫موسسه شده و از س��وی دیگر موجب بهبود و تقویت‬ ‫فعالیت های نظارتی گشته است که منجر به ارزش های‬ ‫افزوده س��ازمانی قاب��ل توجهی در خص��وص وصول‬ ‫مطالبات معوق شده است‪ ».‬نتاج در پایان از زحمات کلیه‬ ‫کارکنان و مدیران معاونت بازرسی و حسابرسی موسسه‬ ‫مالی و اعتباری مهر در سراسر کشور که موجب افزایش‬ ‫اثر بخشی و کارایی نظارت و کنترل در موسسه شده اند‬ ‫تقدیروتشکرکرد‪.‬همچنیندرجلسهاختتامیهاینمراسم‬ ‫که رئیس کل بانک مرکزی نیز حضور داش��ت‪ ،‬با اهدای‬ ‫لوح سپاس از مشارکت و حضور فعال موسسه مالی و‬ ‫اعتباریمهر تقدیروتشکربهعملامد‪.‬گفتنیاستغرفه‬ ‫موسسهمالیواعتباریمهرنیزدرطولبرگزارینمایشگاه‬ ‫تو دومین همایش های سیاست های پولی و ارزی؛‬ ‫بیس ‬ ‫دایر بود که مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفت‪g.‬‬ ‫براساس اعالم مدیرعامل؛‬ ‫بانک تجارت‪ ،‬دانشگاه تهران دو را می سازد‬ ‫محمدرضا رنجبر فالح‪ ،‬مدیر عامل بانک تجارت‬ ‫اظهار داشت‪« :‬احداث س��اختمان دانشگاه تهران دو با‬ ‫همکاری این بانک و دانشگاه تهران در حال انجام است‬ ‫تا دانشجویان این دانشگاه از مهرماه در استان البرز که‬ ‫محل تاسیس دانشگاه تهران دو است‪ ،‬به کالس درس‬ ‫بروند‪ ».‬محمدرضا رنجبر فالح‪ ،‬به برخی تس��هیالت‬ ‫این بانک برای استادان دانشگاه ها اشاره کرد و گفت‪« :‬با رئیس دانشگاه تهران دو برای‬ ‫خرید و احداث ساختمان و ارائه تسهیالت مباحثی مطرح شده که دانشجویان دانشگاه‬ ‫تهران دو از مهرماه در کالس های درس خود واقع در کرج حاضر شوند‪ ».‬وی گفت‪:‬‬ ‫وزارت علوم استادان را برای دریافت تسهیالت مسکن به بانک تجارت معرفی می کند‬ ‫و این بانک مبلغ ‪ 35‬میلیون تومان برای خرید و ‪ 45‬تومان برای ساخت مسکن در اختیار‬ ‫استادان قرار می دهد‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬این موضوع یک تفاهمنامه کلی بین وزارت علوم و‬ ‫دانشگاه هاست‪ ،‬اما انتخاب بانک با استاد است‪ ».‬به گفته مدیر عامل بانک تجارت‪ ،‬به این‬ ‫دلیل که تعداد استادان مشمول شرایط دریافت تسهیالت مسکن محدود است استادانی‬ ‫که شرایط الزم را داشتند و رسمی یا پیمانی بودند این تسهیالت را دریافت کردند و در‬ ‫این زمینه سخت گیری خاصی صورت نگرفته است‪g .‬‬ ‫رئیس هیات مدیره شرکت مخابرات ایران در بندرعباس خبرداد‬ ‫پرداخت ‪20‬هزار میلیارد ریال سود به سهامداران‬ ‫سید مصطفی سید هاشمی در مراسم افتتاح همزمان‬ ‫‪ 127‬پروژه مخابراتی در هرمزگان ضمن اعالم این مطلب‬ ‫گفت‪« :‬این درحالی است که طی س��ال گذشته ‪30‬هزار‬ ‫میلیارد ریال نیز به دولت پرداخ��ت کرده ایم‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکهدرخصوصی سازیمخابراتبرندهواقعیدولتبوده‬ ‫اظهار داشت‪« :‬قبل از خصوصی سازی یک ریال به دولت‬ ‫نمی دادند‪ ».‬این مقام مسئول در شرکت مخابرات ایران با‬ ‫اشاره به سود شش هزارو‪ 400‬میلیارد ریالی این شرکت در‬ ‫ابتدای خصوصی سازی (سال‪ )1387‬ابراز داشت‪« :‬این‬ ‫رقم درحال حاضر به‪ 20‬هزار میلیارد ریال افزایش یافته و‬ ‫سود سهام ان نیز سهبرابر رشد داشته است‪».‬بهگفته رئیس‬ ‫هیات مدیره شرکت مخابرات ایران در سالی که گذشت‬ ‫هفتمیلیونمشترکازخدماتارزشافزودهاینشرکت‬ ‫استفادهکردند‪.‬سید هاشمیدرادامهاینمراسمازدایرییک‬ ‫میلیونشمارهتلفنثابت‪،‬ششمیلیونتلفنهمراه‪،‬نصب‬ ‫یک میلیون و ‪ 486‬هزار پورت پرس��رعت دیتا و معرفی‬ ‫‪ 200‬س��رویس جدید خدمات ارزش اف��زوده به عنوان‬ ‫برنامه های شرکت مخابرات در سال جاری(‪ )91‬نام برد‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک کارافرین‪:‬‬ ‫اوراق مشارکت تاثیر تورمی نخواهد داشت‬ ‫بانک صادرات ‪ 219‬هزار مشتری بانکداری اینترنتی دارد‬ ‫تعداد مش��تریان بانکداری اینترنتی بانک صادرات‬ ‫ایران تا پایان اردیبهشت ماه سالجاری از‪ 219‬هزار مشتری‬ ‫گذشت‪.‬اینبانکدرراستایارائهخدماتمطلوبوجلب‬ ‫رضایت مشتریان همگام با پیشرفت فناوری های جدید‪،‬‬ ‫ارائه خدمات بانکداری اینترنتی متنوع و گوناگونی را بر‬ ‫پایه بسترهای اینترنتی در دستور کار قرار داده است‪ .‬این‬ ‫خدماتبدونمحدودیتمکانیوزمانیارائهشدودارایقابلیت هایفراوانیازجملهانتقال‬ ‫وجه‪،‬روئیتصورتحساب‪،‬تعیینمبلغچک‪،‬پرداختاقساط‪،‬پرداختقبوضو‪...‬استکه‬ ‫تاپایاناردیبهشتماهسالجاریبیشاز‪ ۲۱۹‬هزارنفرازمشتریانضمنعضویتدراینسامانه‬ ‫به طورمیانگیندرماهبیشاز‪ ۵‬میلیون تراکنشمالیخودراباموفقیتبهانجامرسان ده اند‪.‬گفتنی‬ ‫استاینبانکبابهره گیریازدستگاهرمزسازلحظه ای(‪OTP،(one-timepassword‬‬ ‫درمحیطیکامالامنوبدونحضورفیزیکیدرشعباقدامبهارائهخدماتمتنوعینظیرتائید‬ ‫مبلغ چک‪ ،‬انتقال وجه به حس��اب های خود و دیگران‪ ،‬پرداخت قبوض خدمات شهری‪،‬‬ ‫مشاهده خالصه تسهیالت و… کرده است‪ .‬همچنین این بانک به منظور بهره مندی بیشتر‬ ‫مشتریان‪،‬ابزارهاوروش هایمطمئنیدرنظرگرفتهبه گونه ایکهصاحبانحساببااستفاده‬ ‫از دستگاه رمزساز قادر به ورود و استفاده از سیستم و انجا م تراکنش است‪ .‬شایان ذکراست‬ ‫استفادهازسیستمغیرحضوریبانکداریاینترنتیبانکصادراتایران‪،‬درحالحاضرامکان‬ ‫پرداخت اقس��اط‪ ،‬پرداخت قبوض‪ ،‬انتقال وجه بین حساب ها‪ ،‬تعیین مبلغ چک‪ ،‬روئیت‬ ‫صورتحساب را امکانپذیر ساخته و توانسته است نقش بسزایی در کاهش هزینه ها و وقت‬ ‫مشتریان داشته باشد‪ .‬متقاضیان جهت استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی به وب سایت‬ ‫این بانک به ادرس‪ www.bsi.ir‬مراجعه نمایند‪g.‬‬ ‫فروش ویژه اقساطی وایمکس مبین نت‬ ‫مدیر عامل شرکت خدمات اول گفت‪« :‬این شرکت‬ ‫همزمانباایامفرخندهمیالدحضرتعلی (ع)پروژهفروش‬ ‫اقساطی وایمکس مبین نت ویژه مشترکین همراه اول را‬ ‫اغازمی کند‪».‬‬ ‫ناصر قدیر کاشانی در نشست خبری گفت‪« :‬تمامی‬ ‫ مشترکین س��یم کارت های دائمی همراه اول می توانند‬ ‫وایمکس مبین نت را به صورت اقساطی خریداری کنند‪.‬‬ ‫مودم این طرح رایگان است و مشترکان با ارائه مدارک‪ ،‬از‬ ‫سرعت‪ 512‬و‪20‬گیگ ظرفیت دانلود و یک سال اشتراک‬ ‫قابلتمدیدبهرهمندمی شوند‪.‬همچنیناستفادهازاینطرح‬ ‫از ساعت‪ 2‬بامداد الی‪ 8‬صبح رایگان است‪ ».‬کاشانی افزود‪:‬‬ ‫«ازدیگرویژگی هایاینطرحاستفادههمزمانبیشازچهار‬ ‫نفرازاینترنتبودهومودمارائهشدهقابلحملواستفادهدر‬ ‫بیشاز‪ 120‬شهرکشوراست‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬مودم پروژه فروش اقساطی وایمکس‬ ‫مبین نت به صورت خاص از شرکت‪ sewon‬کشور کره‬ ‫خریداری شده و دارای کیفیت بسیار مناسب است‪ .‬مودم‬ ‫دارای گارانتی یک ساله است که برای اولین بار مشترکین‬ ‫می توانند با پرداخت مبلغ‪ 2500‬توم��ان مودم را به مدت‬ ‫یک سال در مقابل صدمات ناشی از ضربه‪ ،‬شکستگی و‬ ‫اب خوردگی بیمه کنند‪ ».‬مدیرعامل شرکت خدمات اول‬ ‫در خصوص نحوه پرداخت‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬قیمت نقدی‬ ‫درحال حاضر ‪200‬هزار تومان به اضافه مالیات بر ارزش‬ ‫افزوده اس��ت که در پروژه فروش اقس��اطی‪ ،‬جمعا مبلغ‬ ‫‪250‬هزار تومان محاسبه می شود و متقاضیان مبلغ‪62‬هزار‬ ‫و‪500‬تومان نقد و مابقی را در‪10‬قسط‪ 20‬هزارتومانی به‬ ‫صورتماهانهپرداختمی کنند‪».‬‬ ‫ویپنجشیوهسفارش خریدپروژهمذکوررابهشرح‬ ‫ذیل اعالم کرد‪:‬‬ ‫تماسباتلفن‪ 1868‬درشهرتهرانوانتخابگزینهدو‬‫‪-‬تماسبا ‪ 89369‬ازشهرستان هاوانتخابگزینهدو‬ ‫‪ -‬ثبت نام درسامانه‪www.1868-co.ir‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلت شماره‪128‬‬ ‫مدیر عامل بانک کارافرین با اشاره به اینکه انتشار‬ ‫اوراق مشارکت تاثیر بسیار مثبتی در جمع اوری نقدینگی‬ ‫داشته اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬انتش��ار اوراق مش��ارکت نیز از‬ ‫ی نخواهد داشت اما باید‬ ‫سوی بانک مرکزی تاثیر تورم ‬ ‫مالحظاتی در این رابطه انجام شود‪ ».‬ولی اهلل سیف با اشاره‬ ‫به مصوبه شورای پول و اعتبار در افزایش نرخ سود بانکی‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬این مصوبه ارامش نسبی را در بازار سرمایه‪ ،‬طال و بازارهای دیگر ایجاد کرد‪ ».‬وی‬ ‫افزود‪« :‬در سال گذشته نقدینگی سرگردان جامعه با ورود در بازارهای مختلف شوک های‬ ‫متناوب ایجاد می کرد اما مصوبه شورای پول و اعتبار در افزایش نرخ سود بانکی توانست‬ ‫تاثیربسیارمثبتیدرجمعاورینقدینگیداشتهباشد‪».‬ویتصریحکرد‪«:‬دربازارمالی‪،‬تعادل‬ ‫نرخ ابزارهای مختلف مطرح از اهمیت بسیاری برخوردار است‪ ،‬همه نرخ ها باید با ریسک‬ ‫خود تناسبی داشته باشند‪ ».‬سیف ادامه داد‪« :‬یک ابزار مالی در بازار معامله می شود و متعهد‬ ‫ان بانک مرکزی است‪ ،‬ریسک ان باید صفر تلقی شود و چون ریسک ان صفر است‪ ،‬باید‬ ‫نرخ سودی که به ان تعلق می گیرد کمترین باشد‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬پس از بانک مرکزی سایر‬ ‫بانک ها و البته دولت مطرح می شود که دولت و بانک مرکزی در یک رده تلقی می شوند‬ ‫و ریسک انها صفر است‪ ».‬وی افزود‪« :‬پس از همه این شرکت ها مطرح هستند که ریسک‬ ‫باالتری دارند و ابزارهای مربوط به شرکت ها در بازار مالی می تواند نرخ باالتری داشته باشد‬ ‫چرا که حتما نرخ ریسک یک شرکت از نرخ ریسک بانک مرکزی و دولت باالتر است‪ ».‬وی‬ ‫گفت‪ :‬اگر بانک مرکزی و سیاست گذاران بازار پول و سرمایه از تعادل این نرخ ها مراقبت‬ ‫کنند‪ ،‬وضعیت بهتری و با ثبات تری در بازار به وجود می اید‪g».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬در سال های بعد از خصوصی سازی ( بیش از‬ ‫چهار سال گذشته) ‪ 16‬هزار میلیارد ریال در زمینه توسعه‬ ‫شبکه تلفن همراه‪ ،‬ثابت‪ ،‬دیتا و ‪ NGN‬هزینه کرده ایم‪».‬‬ ‫رئیس هیات مدیره شرکت مخابرات ایران از اعتماد سازی‪،‬‬ ‫مشتری مداری‪ ،‬تجدید ساختار اداری و سازمانی‪ ،‬تکریم‬ ‫مردم و کارکنان‪ ،‬ارتقا و به روز کردن منابع انسانی و عرضه‬ ‫خدمات جدید به عنوان مهم ترین اهداف شرکت بعد از‬ ‫خصوصی سازی نام برد‪ .‬سید هاشمی در ادامه از کارکنان‬ ‫این شرکت به عنوان اصلی ترین سرمایه ها نام برد و گفت‪:‬‬ ‫«هماکنون‪ 32‬هزارنیرویرسمیو‪ 40‬هزارنفرپیمانکاری‬ ‫در مخابرات اشتغال دارند‪ ،‬درحالی که اطالعیه جذب دو‬ ‫هزارو‪ 500‬نیرو درنیمه اول امسال (دارای مدرک لیسانس‬ ‫به باال) صادر شده که این تعداد تا پایان امسال به پنج هزار‬ ‫نفرافزایشمی یابد‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬در این زمینه نیروهای پیمانکاری‬ ‫با تجربه که در ازمون ورودی ش��رکت کنند در اولویت‬ ‫قرار دارند‪ ».‬مدیرعامل ش��رکت مخابرات هرمزگان نیز‬ ‫با ارائه گزارشی میزان س��رمایه گذاری برای اجرای این‬ ‫پروژه ها را افزون بر‪150‬میلیارد ریال عنوان کرد‪g.‬‬ ‫ ثبت نام درسامانه‪www.mci.ir‬‬‫ ثبت نام درسامانه‪www.mobinnet.ir‬‬‫کاشانی ادامه داد‪« :‬پس از ثبت نام مشترک و تماس از‬ ‫طرف شرکت خدمات اول با متقاضی‪ ،‬مودم به صورت‬ ‫حضورییاغیرحضوری(تحویلبهوسیلهپیکموتوری)‬ ‫قابل دریافت است‪».‬وی از مزیت های قابل توجه این طرح‬ ‫را عدم نیاز به چک‪ ،‬سفته و ضامن دانست‪.‬کاشانی درباره‬ ‫نحوه دریافت اقساط نیز گفت‪« :‬با توافق انجام شده با بانک‬ ‫گردشگری‪ ،‬به هر مشترک یک شماره حساب اختصاص‬ ‫دادهمی شودومشترکینمی توانندبه صورتاینترنتبانک‪،‬‬ ‫تلفن بان��ک‪ ،‬کارت به کارت‪ ،‬فیش نق��دی و روش های‬ ‫متداول بانکی اقساط را به صورت ماهیانه پرداخت کنند‪.‬‬ ‫همچنین به زودی کاالهای مرتبط از جمله گوشی موبایل‬ ‫بابرندهایمختلفو‪ Lap Top‬و‪ IPad‬نیزبهمشترکین‬ ‫سیمکارت هایدائمی همراهاولبه صورتاقساطیواگذار‬ ‫می شود‪ ».‬گفتنی است این واگذاری فقط به شخص مالک‬ ‫ی همراه اول با در دست داشتن کارت ملی‬ ‫سیم کارت دائم ‬ ‫انجام می شود‪g.‬‬ ‫‪85‬‬ ‫نجم الدین مطرح کرد‬ ‫توسعهپلتفرم هایایرانخودروبا همکاریدانشگاه ها‬ ‫مدیرعامل ای��ران خ��ودرو گفت‪« :‬برای توس��عه‬ ‫یو‬ ‫پلتفرم های جدید خود‪ ،‬از هم��کاری نهادهای علم ‬ ‫پژوهشی استقبال می کنیم‪ ».‬جواد نجم الدین‪ ،‬در مراسم‬ ‫چهارمین نمایش��گاه نواوران ایران خودرو که با حضور‬ ‫قائم مقام وزیر تعاون‪ ،‬کار و امور اجتماعی و مدیران ارشد‬ ‫گروهبرگزارشد‪،‬بابیانمطلبباالگفت‪«:‬رویاینپلتفرم ها‬ ‫که در کالس های‪ B‬و‪ D‬در دست طراحی و توسعه است‪،‬‬ ‫درمدت‪ 10‬سالچندینمدلخودروتولیدخواهد شدکه‬ ‫نخستین مورد ان در سال ‪ 1393‬خواهد بود‪ ».‬وی از عزم‬ ‫گروه صنعتی برای بهره مندی از ظرفیت های تحقیقاتی و‬ ‫ی و پژوهشی در‬ ‫علمی شرکت‪ ،‬دانشگاه ها و مراکز علم ‬ ‫این حرکت خطیر خبر داد و گفت‪« :‬این همکاری ضمن‬ ‫کوتاه کردن مسیر رسیدن به هدف‪ ،‬کاهش هزینه و ارتقای‬ ‫طراحی را نیز در پی دارد‪ ».‬نجم الدین‪ ،‬فناوری سوخت را‬ ‫مهم تریناولویتنواوریذکرکردوضمندعوتازمراکز‬ ‫دانشگاهیوتحقیقاتیبرایهمکاریدرطراحیوتوسعه‬ ‫پلتفرم هایجدیدایران خودروگفت‪«:‬اینگروهصنعتیدر‬ ‫صادرات دوهزار دستگاه وانت باردو به عراق‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلت شماره‪128‬‬ ‫براساسدرخواستنمایندگیایرانخودرووطبقتوافقحاصلشده‪،‬دو هزاردستگاه‬ ‫وانتباردودرسالتولیدملیبهعراقصادرخواهدشد‪.‬سیف وند‪،‬قائم مقاممعاونتصادرات‬ ‫نالمللایرانخودروضمنبیاناینمطلبگفت‪«:‬اولینمحمولهصادراتیوانتباردو‬ ‫واموربی ‬ ‫بهتعدادیکصددستگاهدرابتدایخردادماهواردکشورعراقشدهوبررسیبازارعراقنشانگر‬ ‫اناستکهاستقبالخوبیازاینمحصولایرانخودرودربازارعراقخواهدشد‪».‬ویگفت‪:‬‬ ‫«درحالحاضربرنامهتولیدوصادراتدوهزاردستگاهخودرووانتتدوینگردیدهومطابق‬ ‫بابرنامهزمانبندیتوافقشدهدراختیارنمایندهعراققرارخواهدگرفت‪».‬ویافزود‪«:‬صادرات‬ ‫وانت باردو به برخی از کشورها از جمله عراق در سبد محصوالت صادراتی ایران خودرو‪،‬‬ ‫نشانگربهره برداریایران خودروازظرفیت هایتولیدیوصادراتیصنعتخودروکشوربا‬ ‫تمرکز بر بازارهای هدف و اولویت دار است‪g» .‬‬ ‫پیش فروش رانا از مرز ‪ 18‬هزار دستگاه گذشت‬ ‫پیش فروش خودرو رانا از مرز‪ 18‬هزارو ‪ 500‬دستگاه گذشت که این امر نشان دهنده‬ ‫توجه مردم به تولید خودرو با برند ایرانی و با امنیت باالست‪ .‬مهندس عبد اهلل بابایی‪ ،‬معاون‬ ‫ی و فروش ایران خودرو با بیان این مطلب گفت‪« :‬پیش فروش خودرو رانا از هشتم‬ ‫بازار یاب ‬ ‫خرداد با ودیعه پرداخت‪ 10‬میلیون تومان و موعد تحویل به انتخاب مشتری از ‪ -‬مهر تا اذر‬ ‫ماه‪ -‬سال جاری اغاز شده بود‪ ».‬بابایی خاطر نش��ان ساخت‪« :‬خودرو رانا نمونه ای از یک‬ ‫ی و فروش ایران خودرو تصریح کرد‪« :‬رانا‬ ‫خودروی کامال ایرانی اس��ت‪ ».‬معاون بازار یاب ‬ ‫خودرویی است با سطح ایمنی خودروهای مدرن که بدون هیچ گونه وابستگی به خارج در‬ ‫کشور تولید می شود‪ ».‬وی با اشاره به اینکه خودرو رانا دوستدار محیط زیست است‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«درسال تولید ملی قراراست‪ 50‬هزار دستگاه خودرو رانا تولید و روانه بازار شود که این میزان‬ ‫هم تا سقف‪ 200‬هزار دستگاه در سال قابل افزایش است‪g».‬‬ ‫قائم مقام مدیرعامل شرکت ایساکو اعالم کرد‬ ‫اجرای طرح نُرم تعویض قطعات توسط ایساکو‬ ‫طـرح ن ُ��رم تـعوی��ض قطعات در‬ ‫شبکه خدمات پس از فروش ایران خودرو‬ ‫با هـ��دف افزایـ��ش رضایت منـ��دی‬ ‫مش��تریان و نمایندگی ها از خـ��رداد ماه‬ ‫سال جاری به اجرا درامـد‪ .‬علی نمکین‪،‬‬ ‫قائم مقام مدیر عامل ش��رکت ایس��اکو‬ ‫تش��ریح کرد‪« :‬در طرح ن��رم‪ ،‬تعدادی از‬ ‫نمایندگی هایی که دارای باالترین درجه‬ ‫رضایت مشتری هس��تند به عنوان الگویی در خصوص تس��ت قطعات داغی انتخاب‬ ‫می شوند و سایر نمایندگی ها در این مورد با انها مقایسه می شوند‪ ».‬قائم مقام مدیر عامل‬ ‫شرکت ایساکو گفت‪« :‬بر اساس این طرح‪ ،‬برای تعویض پنج قطعه اساسی شامل باتری‪،‬‬ ‫کالچ‪ ،‬استارت‪ ،‬شیشه باالبر و کمک فنر‪ ،‬به فرایند تست در محل تحویل نیاز نیست و‬ ‫به تشخیص نمایندگی نسبت به تعویض اقدام خواهد شد‪ ».‬نمکین به مشتریان از نظر‬ ‫عدم پذیرش و ارائه خدمات اطمینان داد و گفت‪« :‬بر اس��اس این طرح‪ ،‬ابتدا میزان نرم‬ ‫تعویض قطعات با الگو برداری از نرم تعویض نمایندگان برتر توسط ایساکو‪ ،‬استخراج‬ ‫و ماهانه به دفاتر ابالغ می شود‪ ».‬قائم مقام مدیر عامل ایساکو اضافه کرد‪« :‬این طرح بنا‬ ‫به تصویب کمیته عالی کیفیت و خدمات پس از فروش و در جهت تسهیل و تسریع‬ ‫در ارائه خدمات مطلوب و ارتقای رضایت مندی نمایندگان و مش��تریان به اجرا در‬ ‫امده است‪ ».‬نمکین‪ ،‬فرمول مورد توافق شرکت های ایران خودرو و ساپکو را اساس‬ ‫تحلیل وضعیت قطعات بر اس��اس امار و اطالعات دریافت شده عنوان کرد و گفت‪:‬‬ ‫«این کار توسط نمایندگی های مجهز به ن ُرم تعویض انجام می گیرد و سپس برای بهبود‬ ‫و تعویض اقدام می شود‪g ».‬‬ ‫مهندس پور رنجبر‪:‬‬ ‫با تغییر ساختار در مخابرات تحول ایجاد می کنیم‬ ‫مهندسمظفرپو ررنجبر‪،‬مدیرعاملشرکتمخابرات‬ ‫ایران که در جمع مدیران ستادی این شرکت سخن گفت‪:‬‬ ‫«بعد از توکل به خدا‪ ،‬وفاق عامل موفقیت در کارهاست؛‬ ‫وفاق زمانی ایجاد می شود که ش��فافیت باشد و این مهم‬ ‫قو حقوق کارکنان به طور‬ ‫به دس��ت نمی اید جز اینکه ح ‬ ‫کامل پرداخت ش��ود‪ .‬من معتقدم که توان کارشناسی به‬ ‫صورت بالقوه در ش��رکت مخابرات ایران باالست و ما‬ ‫باید با سیاست گذاری درس��ت‪ ،‬خروجی کار را افزایش‬ ‫دهیم‪ ».‬مهندس پو ررنجبرگفت‪« :‬سیاس��تگذاری‪ ،‬نتیجه‬ ‫تصمیم درست و تصمیم درست نتیجه عقالنیت است؛‬ ‫خروجی کارهای تصادفی مطلوب نیست؛ هر کار خوب‬ ‫ناشی از برنامه خوب است‪ ،‬البته برنامه ای که به موقع اجرا‬ ‫‪86‬‬ ‫علمو فناوری سابقه درخشانی دارد و همکاری ها را‬ ‫جذب ‬ ‫با اغوش باز می پذیرد‪ ».‬وی کاهش قیمت تمام شده از راه‬ ‫به کارگیری خالقیت و نواوری های کارکنان را یک الزام و‬ ‫فناوری های کاهش مصرف سوخت را اولویت نخست‬ ‫استفاده از ایده های کارکنان دانست و گفت‪« :‬نواوری از‬ ‫لوازم تولید صادرات مح��ور‪ ،‬خودکفایی‪ ،‬رقابت پذیری‬ ‫و رشد پایدار ملی است و تعلل در به کارگیری این ابزار‬ ‫موثر‪،‬مشتریانرادورمی کند‪».‬اوتحولاقتصادیحاصلاز‬ ‫هدفمندی یارانه ها را از موضوعاتی دانست که بهره گیری‬ ‫از خالقیت و نواوری را به منظور تعدیل تنش های ناشی از‬ ‫تحول اقتصادی و پیشگیری از افزایش هزینه ها‪ ،‬ضرورت‬ ‫می بخشد‪.‬مدیرعاملایران خودرو‪،‬کاهشقیمتتمامشده‬ ‫تولید و جهش کیفیت را مهم ترین اهداف ایران خودرو‬ ‫از به کارگیری ایده های خالق و عدم ن��واوری را عامل‬ ‫از بین رفتن بسیاری شرکت ها ذکر و اظهار کرد‪« :‬جنگ‬ ‫اصلی دنیای امروز جنگقیمت هاستو چین از همین راه‬ ‫توانستهچندصدمیلیارددالرصادراتحتیبهبازارامریکا‬ ‫داشته باشد‪g».‬‬ ‫شود‪».‬مهندسپوررنجبربااشارهبهنقشمشاوردرتوسعه‬ ‫گفت‪«:‬منعقیدهدارمباهمینکارکنانومدیرانمی تواندر‬ ‫مخابراتتحولایجادکرد‪،‬امابهشرطیکهفرهنگاستفاده‬ ‫ازمشاورراتقویتکنیمواجازهندهیمفاصلهمابادنیابیشاز‬ ‫اینشود‪.‬یک سازمانفی نفسهیادگیرندهاستومخابرات‬ ‫باید یادگیرنده ترین باشد‪ ،‬چرا که تحوالت در این حوزه‬ ‫بیشازسایرعرصه هاست‪».‬ویتدوینمدلعملیاتیاداره‬ ‫مخابراتطییکسالگذشتهرایکگامبهجلودانستو‬ ‫گفت‪« :‬این مدل ساختار را درست می کند و اجازه می دهد‬ ‫کارهای شرکت به خوبی پیش رود‪ ،‬اما گام اصلی‪ ،‬تدوین‬ ‫استراتژی اس��ت که به زودی ش��روع می کنیم‪ ».‬مهندس‬ ‫پو ررنجبرافزود‪«:‬اصالحساختار‪،‬تدویناستراتژی‪،‬تحول‬ ‫در مخابرات‪ ،‬حقیقت گویی‪ ،‬فرهنگ سازی و ارتباطات‬ ‫منسجم و ایجاد ساختار بازاریابی مهم ترین برنامه های ما‬ ‫در سال جاری است و امیدواریم که با کمک شما و دیگر‬ ‫همکاران اجرا شود‪g».‬‬