ماهنامه مثلث شماره 131
ماهنامه مثلث شماره 131
ماهنامه مثلث شماره 131
حبیب اهللبی طرفجدیدترین
گزینهاصالح طلبان
گزارش مثلث از اخرین رایزنی های انتخاباتی
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالسوم/شمارهصدوسیویکم 3/تیرماه 92/1391صفحه1500/تومان
سه ساعت گفت و گوی مثلث
با رئیس رسانه ملی
ناگفته های ضرغامی
از سپاه تا صدا و سیما
تصویر روی جلد عکسی منتشر نشده مربوط به دیدار ضرغامی
با شهید سید عباس موسوی دبیرکل سابق حزب اهلل لبنان است.
در این تصویر سیدحسن نصراهلل هم دیده می شود
یکگام به جلو
نتیجهمذاکراتمسکو ؛پیروزیایران
وعقب نشینیغرب
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
پیروزی بزرگ برایاسالمگرایان
محمدالمرسیپیشتاز
انتخاباتریاست جمهوریمصر
اکرانپاییزیبهار
چرا در سه ماه اول سال
سینمایایرانفروشخوبینداشت؟
سه دهه سیاست ورزی ایت اهلل
مروری بر مواضع ایت اهلل مصباح یزدی
دربارهسهرئیس جمهور
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
از نصیحت به حکومت های
همجوار و منطقه دریغ ندارم
پایان این هفته مصادف اس��ت با س��الروز فتح خرمشهر.
امام(ره) در این روز تاریخی پیامی به ملت ایران صادر کردند.
در بخش هایی از این پیام امده بود:
س��پاس بی حد ب��ر خداوند قادر که کش��ور اس�لامی و
رزمن��دگان متعهد و ف��داکار ان را مورد عنای��ت وحمایت
خبرنامه
12-27
اصالح طلبان و مسال ه انتخابات
کار در 8سال برای همه کافی است
روژه گارودی؛ از سوسیالیسم تا اسالم
حبیب اهلل بی طرف جدیدترین گزینه اصالح طلبان
قدرت موشکی حزب اهلل را 90درصد از کشورها ندارند
سیاست
28 - 45
ناگفته های ضرغامی از سپاه تاصدا و سیما
سه دهه سیاست ورزی ایت اهلل
هیچ رئیس جمهوری ایده ال نخواهد بود
کدامرئیس جمهور
بین الملل
46 - 65
یک گام به جلو
استراتژی ایران الگوی مذاکره برای مذاکره نیست
راهبردمقاومت
پیروزی بزرگ برای اسالمگرایان
کودتایپنهان
گزارش مثلث از اخرین رایزنی های انتخاباتی
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالسوم/شمارهصدوسیویکم 3/تیرماه 92/1391صفحه1500/تومان
سه ساعت گفتوگوی مثلث
با رئیس رسانه ملی
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
ناگفته های ضرغامی
از سپاه تا صدا و سیما
تصویر روی جلد عکسی منتشر نشده مربوط به دیدار ضرغامی
با شهید سید عباس موسوی دبیرکل سابق حزباهلل لبنان است.
در این تصویر سیدحسننصراهلل هم دیده میشود
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
یکگام به جلو
نتیجه مذاکرات مسکو؛ پیروزی ایران
وعقب نشینی غرب
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
حبیب اهلل بی طرف جدیدترین
گزینه اصالح طلبان
پیروزی بزرگ برای اسالمگرایان
محمدالمرسی پیشتاز
انتخابات ریاست جمهوری مصر
اکران پاییزی بهار
چرا در سه ماه اول سال
سینمای ایران فروش خوبی نداشت؟
سه دهه سیاست ورزی ایت اهلل
مروری بر مواضع ایت اهلل مصباح یزدی
درباره سه رئیس جمهور
خویش قرار داد و نصر بزرگ خود را نصیب ما فرمود .اینجانب
با یقی��ن به انکه ماالنص��ر اال من عنداهلل از فرزندان اس�لام
و قوای سلحش��ور مس��لح ،که دس��ت قدرت حق از استین
انان بیرون امد و کش��ور بقیه اهلل االعظ��م -ارواحنا لمقدمه
الف��دا -را از چنگ گرگان ادمخوار که الت هایی در دس��ت
ابرقدرت��ان خصوصا امری��کای جهانخوارند بی��رون اورد و
ندای «اهلل اکبر» را در خرمشهر عزیز طنین انداز کرد و پرچم
پرافتخار «الاله االاهلل» را بر فراز ان ش��هر خرم -که با دست
پلید خیانتکاران قرن به خون کشیده شده و «خونین شهر»
نام گرفت -تشکر می کنم.
انان فوق تش��کر امثال من هس��تند .انان به یقین مورد
تقدی��ر ناجی بش��ریت و برپاکنن��ده عدل الهی در سراس��ر
گیتی -روحی لتراب مقدمه الفدا -می باشند .انان به ارم ما
«رمیت اذرمیت و لکن اهلل رمی» مفتخرند.
از نصیحت به حکومت های همجوار و منطقه دریغ ندارم.
ان��ان می دانند امروز با فتح خرمش��هر مظلوم ،دولت و ملت
پیروزمند ما از موضع قدرت س��خن می گوید و من به پیروی
از انان به ش��ما اطمینان می دهم که اگر از اطاعت بی چون و
چرای امریکا و بستگان ان دست بردارید و با ما به حکم اسالم
و قران کریم رفتار کنید ،از ما جز خیر و پش��تیبانی نخواهید
دید و ش��ما بدانید انقدر که ابرقدرت ه��ا از صدام ،این نوکر
چشم و گوش بسته ،پشتیبانی کردند از شماها که قدرت های
کوچک و حکومت های ضعیف هستید پشتیبانی نمی کنند.
ش��ما عاقبت این جنایتکار و هم قطار جنایتکارش ش��اه
مخلوع را به عیان دیده ای��د .قدرت های بزرگ بیش از انچه
از شما اس��تفاده نمایند از شما طرفداری نمی کنند و شماها
را ب��رای منافع خویش به هالکت می کش��ند و من نصیحت
برادرانه به ش��ما می کنم که کاری نکنید ق��ران کریم برای
برخورد با ش��ما تکلیف نماید و ما به حکم خدا با ش��ما رفتار
کنیم.
فرهنگ
66 -71
اکران پاییزی بهار
شکست سیاست گذاری ها
اکران رونق می گیرد
ورزش
72 -79
مصائبمحافظه کاری
90درصد نگرانم به جام جهانی نرویم
من به کی روش اعتقاد دارم
انتظارمان از کی روش این نبود
میراث کی روش چه خواهد بود؟
دیدار
80-82
جرم هنری
درس های عاشورا
بدون حتی یک عالمت تعجب
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی-خسرو معتضد -شاهده یوسفی-یاسین
سیف االس�لام -امید کرمانی ها-فاطمه میرزایی -شیما غفاری -زهرا راد -عاطفه
کربالئی -محمد تاجیک -حس��ین غالمی -شادی خوشکار خیری -حمیدرضا
نصیری نژاد -مسعود نجفی -شاهین فتحیان -محمد جواد پاینده
دبیراجرایی :سمانه مومنی
فنی:نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی -مهدی ابراهیمی
و نیوشا ملک نیازی
تصحیح :ژیال شاکری -داوود جوکار
حروفچینی :داود حشمتی
امور اداری :محمد شکرالهی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :مصطفی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
انفورماتیک :شهرام رحمتی
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -مهندس واعظی -دکتر ایت اهلل ابراهیمی
دکتر غالم حسن تقی نتاج -حسین زندی -احمد طالیی -مهندسبختیاری -مهندس بهرامی -مهندس مهرداد نصرت پور -حسین
مجاهدی -هادی انباردار -سید عارف علوی -مهندس امینی
رضاراس��تی
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :رواق
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
خبرنامه
در خبرنامه این هفته سخنان رهبر معظم انقالب اس�لامی در خجسته سالروز عید مبعث پیامبر عظیم الشان اسالم،
در دیدار مسئوالن نظام ،سفیران و نمایندگان کشورهای اس�لامی و جمعی از خانواده های معظم شهدا درج شده
است .مرور رسانه ها ،گزارش هاوخبرهایی در حوزه های مختلف از بخش های گوناگون خبرنامه این شماره است.
خبرنامه
مثلث شماره131
اصالح طلبان و مسال ه انتخابات
سخنان منتشر نشده از ایت اهلل جوادی املی
کار در 8سال برای همه کافی است
روژه گارودی؛ از سوسیا لیسم تا اسالم
12
حضرت ایت اهلل خامنه ای تاکی��د کردند« :از میان
رشته های بی شمار نور بعثت ،جامعه بشری امروز به دو
مساله نیاز مبرم دارد :یکی «برانگیخته شدن فکر و اندیشه»
و دیگری «تهذیب اخالق».
رهبر معظم انقالب اسالمی در خجسته سالروز عید
مبعث پیامبر عظیم الشان اسالم ،در دیدار مسئوالن نظام،
س��فیران و نمایندگان کشورهای اس�لامی و جمعی از
خانواده های معظم ش��هدا با تبریک عی��د بزرگ مبعث
به ملت عزیز ایران و امت اس�لام افزودن��د« :روی کرد
پرطراوت ملت های مسلمان به دین محمدی (ص) نشان
می دهد ملت ها در سایه تجربه های متمادی دریافته اند که
مکتب های مادی ش��رقی و غربی ،در براوردن نیازهای
حقیقی بشر ،ناتوان و عقیمند و فقط تعالیم بعثت می تواند
بشر را به سعادت و پیشرفت واقعی برساند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،ریشه مشکالت جامعه
بشری را دوری از دو مساله اساسی بعثت یعنی« :فکر و
اندیشه» و «تزکیه نفس» دانستند و افزودند« :نجات انسان
از گرفتاری ها و ضعف های اخالقی ،هدف بزرگ بعثت
اس��ت که تحقق ان ،زمینه س��از حل مشکالت اساسی
ملت هاست».
رهبر انقالب اسالمی احیای نیروی خرد و تفکر را
از دیگر اهداف اساسی و مهم بعثت پیامبران برشمردند و
افزودند« :جامعه بشری ،امروز به شدت نیازمند اندیشیدن،
خردورزی،تفکروریشه یابیمشکالتیاستکهازهر سو
ملت ها را احاطه کرده است».
ایش��ان با ی��اداوری مرگ افرینی و ظلم اش��کار
خبرنامه
ن برای خارج کردن
تالش سلطه گرا
ن از صحنه این بار هم ناکام می ماند
ایرا
مثلث شماره131
حضرت ایت اهلل خامنه ای:
قدرت های زورگو در برخی کشورهای منطقه ،افزودند:
«در نگاه سیاه ستمگران جهانی« ،بش��ر» اصوال جایی و
جایگاهیندارد،همچنانکهدرقضیهمشکالتاقتصادی
کشورهایغربینیزدنیاشاهداستکهقدرت هایمسلط
در پی حل مش��کالت صاحبان بانک ها و کمپانی های
سرمایه داری هستند ،نه حل مشکالت مردم».
حضرتایت اهللخامنه ای،بادعوتمجددازملت ها
برای تفکر در این واقعیات اش��کار ،خاطرنشان کردند:
«منشاء همه این مشکالت ،تسلط نظام سلطه بر جهان و
وجود دو قطب سلطه گر و سلطه پذیر است که راه حل ان
نیز ،خروج ملت ها از موضع سلطه پذیری و بی تحرکی
است».
رهبر انقالب اس�لامی با اش��اره به تالش بی وقفه
زورگویانجهانیبرایکنترلومنحرف کردنانقالب های
ملت های منطق��ه افزودند« :ملت ها ب��ا تکیه بر گنجینه
خدادادی تفکر و خرد ،و حسن ظن به وعده های نصرت
پروردگار ،روی پای خود بایستند و با مقاومت در برابر
سلطه گران ،سرنوشت خویش را رقم بزنند».
ایش��ان ،عزت و اقتدار ملت بزرگ ای��ران را نمونه
روشنی از نتایج ایستادگی و مجاهدت خواندند و با اشاره
به همدستی زورگویان جهانی برای مقابله با جمهوری
اسالمی افزودند« :در 33سال گذشته ملت فهیم و کشور
عزیزما،بی وقفهدرمعرضتوطئههمهقدرت هایجهانی
بوده است تا شاید این نمونه زنده ایستادگی و پیشرفت،
درچشمدیگرملت ها،الگونشود،امابهفضلالهی،تالش
همهسلطه گرانبرایخارجکردنملتایرانازصحنه،این
بار نیز قطعا و یقینا ناکام خواهد ماند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،تحقق وعده های یاری
پروردگار را نیاز مجاهدت ،حرکت و خطرپذیری دانستند
و با اس��تناد به ایات قرانی افزودند« :صرف مومن بودن
برای تحقق وعده پیروزی ،کافی نیست بلکه مجاهدت
و صبر می خواهد».
ایشان به دشمنان نظام تاکید کردند« :از تجربه های
ناکام مقابله با ملت مجاهد و صبور ایران درس بگیرند و
بدانند که تکبر ،خود بزرگتر بینی و توقعات بی جا ،در مقابل
ملتی که ایستادگی و وحدت را از قران اموخته و خود را
شناخته است راه به جایی نمی برد».
رهبر انقالب اسالمی با اشاره به سیاست دشمنان
اسالم برای ترساندن ش��یعه و سنی از یکدیگر وحدت
را نیاز مبرم دنیای اسالم برش��مردند و با انتقاد شدید از
تفرقه انگیزی برخی عناصر افزودند« :کس��انی که اصال
اسالم را قبول ندارند و تشیع و تسنن را اصوال می شناسند
براساس سرویس های جاسوسی سلطه گران ،از توسعه
تشیع ابراز نگرانی می کنند و اتش تفرقه می افروزند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای در پایان سخنانش��ان،
ملت های مسلمان را به خردورزی و اتحاد و ایستادگی
توصیه و ابراز امیدواری کردند در پرتو عنایات پروردگار،
امت اسالم بر دشمنان پیروز و اهداف بعثت کامال محقق
شود.
در اغاز این دیدار که رئیس جمهور ،رئیس مجلس،
رئیس قوه قضائیه و رئیس مجمع تش��خیص مصلحت
نظام در ان حضور داش��تند .اقای احمدی نژاد با تبریک
عید بعثت نبی گرامی اسالم گفت« :بشر ،امروز بیش از
هر زمان دیگر ،به معارف اله��ی و پیام های بعثت پیامبر
خاتم نیازمند است».
رئیس جمهور با اشاره به اثبات ناتوانی قدرت های
مادی در تامین نیازهای جامعه بشری گفت« :براساس
وعده های مبارک الهی ،و در پرت��و اگاهی و مجاهدت
ملت ها،بساطمستکبرانوصهیونیست هاحتمابرچیدهو
راه برای صلح و ارامش و سعادت و پیشرفت بشر گشوده
خواهد شد».
13
مرور رسانه ها
مطبوعات در هفته ای که گذشت
اصالح طلبان و مسال ه انتخابات
یاسین سیف االسالم
خبرنامه
مثلث شماره131
14
مستند و مبتنی بر NPTبه پیشنهادهای غرب اماده کرده
اس��ت که به تفصیل برای تیم 5+1توضیح داده خواهد
شد».
هفته گذشته باوجود اینکه روز تعطیل عیدمبعث
را در میانه خود داش��ت اما برای رسانه های کشور هفته
پرسوژه ای بود .هم ولیعهد عربستان سعودی با مقام ها و
ثروت فراوانی که داشت ،خداحافظی کرد و هم مصری ها
محمد المرس��ی را برای یک دوره ریاس��ت جمهوری
این کشور انتخاب کردند .در داخل هم سوژه کم نبود.
س��خنرانی صفار هرندی در نماز جمعه قم هم حاشیه
های زیادی به همراه داشت .عالوه بر این مجله مهر نامه
هم ب��ا حال وه��وای کارگزارانی ،فض��ای الزم را برای
گمانه زنی ه��ای انتخابات��ی فراهم کرده ب��ود .خالصه
اوضاع طوری بود که به سختی می توان گفت ،مهم ترین
موضوع مطبوعات ایران مذاکرات مسکو پیرامون برنامه
هسته ای ایران بود .نمایندگان شش کشور مذاکره کننده
برای مالقات با همتایان ایرانیش��ان در هفته گذشته به
مسکو مس��افرت کردند و گفت وگوهای فشرده ای هم
صورت گرفت .مطبوعات کش��ور هرکدام به گونه ای
متفاوت نس��بت به این مذاکرات موضع گیری کردند.
برخی از رسانه های دیدگاه نسبتا خوش بینانه ای به این
دور از مذاکرات داش��تند و برخی نیز از همان روز اول
پیش بینی های بدبینانه خ��ود را به افکار عمومی عرضه
کردند .انچه در این مذاکرات بیش از هر چیز حائز اهمیت
تلقی می شود ،نگاه مشترک رسانه های داخلی و خارجی
نس��بت به مرحله ای اس��ت که این گفت وگو ها در ان
طبقه بندی می شوند .به طوری که می توان یک نگاه اندیشه
واحد درباره سرنوشت ساز بودن این مذاکرات مشاهده
کرد .از فضای رسانه ای ایجاد شده در واقع اینگونه به نظر
می رسد که قطار دیپلماسی در خصوص انرژی هسته ای
ایران ایستگاه های پایانی خود را طی می کند و در صورت
عدم حصول نتیجه نمی توان به ادامه راه با شرایط کنونی
فکر کرد .حال اینکه این فضا سازی رسانه ای تا چه حد به
واقعیت نزدیکتر است ،موضوع دیگری است.
گناه شکست مذاکرات به گردن غرب
روزنامه رس��الت گفت وگویی را با حش��مت اهلل
فالحت پیش��ه انجام داده که در ان این نماینده س��ابق
مجلس،ضمنپیش بینینسبتبهایندهمذاکراتتصریح
کرده شکست احتمالی این دور از گفت وگوها نباید به
پای ایران نوشته شود .او درباره رویکرد 5+1گفته است:
«باید بپذیریم در گروه 5+1دو جبهه اصلی وجود دارد.
یک جبهه رادیکال غرب با رهبری امریکا و انگلیس که
هدف این جبهه ان است که از ایران یک دشمن تعریف
کنند .در واقع انها در قاموس سیاسی خود اعتقاد دارند
اگر دشمن وجود ندارد باید این دش��من را ساخت .از
سوی دیگر شاهد حضور یک جبهه معتدل یعنی چین
و روسیه هم هستیم که این دو کش��ور دارای تعهدات
دوگانه ای هستند .از یک س��و این دو کشور به سازمان
قدرت بین المللی و ش��ورای امنی��ت تعهداتی دارند و
تبانی های اعالم نشده ای در میان انها و غرب شکل گرفته
است و از دیگر سو در سطح کالن این دو کشور با غرب
در رقابت به سر می برند و تا زمانی که این روند دوگانه
ادامه دارد نمی توان زیاد روی این جبهه نیز حساب باز
کرد ».این کارش��ناس حوزه روابط بین الملل همچنین
افزوده است« :برخی از تحلیلگران معتقدند که این تقابل
و رقابت شرق و غرب در سال 2025میالدی به اوج خود
می رسد ،اما پیش از ان ش��رق هیچ گونه راهبردی برای
مقابله مستقیم با غرب ندارد .بنابراین نباید انتظار داشته
باشیم روس ها و چینی ها دوستان راهبردی ما باشند .این
دو کشور به کشورهایی هم چون ایران ،عراق ،سوریه و
دیگر کش��ورها که محل تهدید و تطمیع غرب هستند
به چشم خاکریز نگاه می کنند».
پنج گام پیشنهادی ایران
روزنامه ایران در شماره روز سه شنبه خود گزارشی
از نشست گروه 5+1با نمایندگان ایران منتشر کرد و در ان
به شرح جزئیات این جلسه از زبان دیپلمات ها پرداخت.
این روزنامه به نقل از یک دیپلمات ایرانی نوشته است:
«یک دیپلمات عضو هیات ایرانی در مسکو نیز پیش از
اغاز دور اول گفت وگوها اع�لام کرد که گروه 5+1در
این دور از مذاکرات با یک رهیافت منسجم از سوی تیم
ایرانی مواجه خواهد شد ».این دیپلمات ادامه داده است:
ی را در این مذاکرات در پیش
«ایران یک راهبرد سه گام
خواهد گرفت ».گام اول از این راهبرد انتقاد از فرصت
سوزی یک ماهه گروه 5+1از مذاکرات بغداد به این سو
و عدم برگزاری نشست معاونان است 5+1 .کامال در این
باره توجیه خواهد شد که به این روند به شانس پیشرفت
در مسکو ضربه زده است .این دیپلمات گام دوم راهبرد
ایران را ورود جدی و محتوای��ی به بحث درباره محور
مدنظر 5+1نامید و گفت« :ایران پاس��خ هایی روشن،
شرط کنگره برای مذاکرات
در اس��تانه اغاز مذاکرات مسکو ،افزایش فشار ها
برای کاهش ش��انس موفقیت این مذاکرات از س��وی
البی های صهیونیستی و برخی محافل در امریکا کامال
محس��وس بود .روزنامه وطن امروز در همین رابطه به
نامه کنگره امریکا به اوباما اش��اره کرده و نوشته است:
«کنگره امریکا در نام��ه ای به اوباما از او خواس��ته تنها
به ش��رطی به مذاکرات با ایران ادامه دهد ک��ه ایران در
این نشس��ت بپذیرد از تمام فعالیت های هسته ای خود
دس��ت می کش��د .در این نامه ۴۴س��ناتور دموکرات و
جمهوری خ��واه امریکا از رئیس جمهور کشورش��ان
درخواست کردند برای مذاکره با ایران شروطی را تعیین
کند .در این گزارش همچنین امده است« :این نمایندگان
امریکایی با تهیه نامه ای از اوباما درخواست کردند برای
ایران شرط بگذارد که گام های هرچه سریع تری را برای
تعطیلی تاسیسات «فردو» ،توقف غنی سازی باالی سطح
پنج درصد و انتقال همه اورانیوم غنی ش��ده باالی پنج
درصد به خارج از ایران بردارد .براس��اس این گزارش،
این نامه با پیش��نهاد «رابرت منن��دز» و «رای بالنت» از
سناتور های امریکایی نوشته شده است ».در این گزارش
به نقل از روزنامه نیویورک تایمز نیز تصریح شده است:
«تقابل کنونی می��ان امریکا و ایران ش��بیه حرکت کند
بحران موشکی کوبا ست .رخدادها در حال رخ دادن و
به ظاهر غیرقابل تغییر هستند و در راستای این نمایش
نهایی حرکت می کنند که رئیس جمهور امریکا مجبور
می شود از میان گزینه های صدور حکم اقدام نظامی یا
هسته ای شدن ایران یکی را انتخاب کند».
تبعات شکست
روزنامه ته��ران امروز در ش��ماره 30خ��رداد ماه
یادداش��ت اول خ��ود را به تبعات شکس��ت مذاکرات
مسکو اختصاص داده و نوشته است« :یکی از تفاوت ها
محل برگزاری ای��ن دوره از مذاکرات اس��ت که برای
اولین بار در کش��وری اس��ت که خودش جزو یکی از
اعضای 5 + 1است و این نشان دهنده اهمیت مذاکرات
اس��ت .بعد از مذاک��رات اس��تانبول امی��دواری برای
به نتیجه رس��یدن مذاکرات بغداد زیاد ب��ود ،اما پس از
مذاکرات نتیجه ای ک��ه حاصل ش��د از جانب طرفین
مطلوب ارزیابی نش��د ،پس طبیعی اس��ت نوع نگاه به
مذاکرات مس��کو بعد از این نحوه تعاملی که غرب در
بغداد با ایران داش��ت،انتظارات متفاوتی را از مذاکرات
مس��کو به وجود می اورد ،انتظار این اس��ت که در این
مذاکرات گره گش��ایی ویژه ای در پرونده هس��ته ایران
به وجود اید ،زیرا هرگونه انسدادی در مذاکره می تواند
ماهیت مذاکره را به کل عوض کند ».یادداش��ت نویس
ته��ران ام��روز اف��زوده اس��ت« :نتیجه ای��ن مذاکرت
نس��بت به بغ��داد امیدوارانه تر خواهد ب��ود و باوجود
سنگ اندازی هایی که در حاشیه برگزاری این مذاکرات
صورت می گیرد و بعضی ها سعی می کنند با این حواشی
مذاکرات را تحت الش��عاع قرار دهن��د ،اما احتماال این
مذاکرات نتیجه بهتری از مذاکرات بغداد در پی خواهد
داشت .غرب برای اینکه مذاکرات به بن بست نخورد و
بعدها لطمه اساسی نبیند مجبور است موضع نرم تری
در پیش بگیرد .بسته ش��دن باب گفت وگو برای غرب
سودمند نخواهد بود زیرا با توجه به شرایط منطقه ،جهان
و معضالتی که غرب در حوزه اقتصادی دارد ،بسته شدن
باب گفت وگو با ایران ،غرب را در حوزه انرژی به شدت
دچار مشکل می کند و صالحیت غرب را هم برای ورود
به پرونده های مهم زیر سوال خواهد برد».
حاشیه های نشست مسکو
روزنامه خراسان در گزارش��ی از نشست مسکو
کرد « :دادگاه قانون اساسی از قضاتی تشکیل شده که در
دوران حسنی مبارک منصوب شده بودند .این اختالف
به بیم کس��انی دامن زده که می گویند شورای نظامی در
حال تقویت قدرت خود و مقاوم��ت در برابر تغییرات
دموکراتیک مورد درخواس��ت تظاهرکنندگان س��ال
گذشته است».
خبرنامه
ادعای پیروزی برای هر دو نامزد
مصر روزهای حساس��ی را س��پری می کند .مردم
مصر اغازین روزهای هفته گذشته را پای صندوق های
رای رفتند تا رئیس جمهور خود را از میان احمد شفیق و
محمد المرسی انتخاب کنند .روزنامه شرق در گزارشی
نوشته است درحالی که یک روز از برگزاری این انتخابات
گذش��ته اس��ت ،هردو نامزد ادعای پیروزی دارند .این
گزارش ادامه می دهد« :یک روز پ��س از برگزاری دور
دوم انتخابات ریاست جمهوری مصر ،محمد المرسی،
نامزد برگزیده اخوان المس��لمین با تکیه بر ش��مارش
اولیه ارا اعالم کرد که پیروز نهایی انتخابات اس��ت ،اما
بالفاصله بعد از ان کمپین احمد شفیق ،ادعاهای گروه
اخوان المسلمین مبنی بر پیروزی در انتخابات را رد کرد
و گفت« :بدون هیچ ش��کی» نامزد اخوان المسلمین را
شکست داده است .حتی یک سخنگوی این کمپین نیز
اعالم کرد که نخستین سنجش ها برخالف همه ادعاها
اثبات می کند که او (شفیق) پیشی گرفته است و احمد
شفیق بین ۵۱تا ۵۲درصد ارا را از ان خود کرده است » .در
این گزارش امده است« :در انتخابات پارلمانی مصر که
شش ماه پیش برگزار شد ،تقریبا 80درصد از نامزدهای
انتخابی از احزابی چون اخوان المسلمین و سلفی ها بودند
و تنها20درصد نامزدها نماینده بخش سکوالر محسوب
می شدند ،اما حاال طرفداران جامعه سکوالر در مصر کم
به نظر نمی رسند ».این گزارش با اشاره به حکم انحالل
پارلمان توسط دادگاه قانون اساسی این کشور تصریح
بازگشت به دوم خرداد؟
شماره اخر ماهنامه مهرنامه که به سردبیری محمد
قوچانی منتشر می شود ،با عکس روی جلد از محمد علی
نجف��ی و ادعای وجود فضای مش��ابه دوم خ��رداد 76
در شرایط کنونی از جمله خبرساز ترین نشریات منتشر
شده در هفته پیش به حس��اب می اید .در این نشریه به
نقل از نجفی امده است« :انچه ما قبل از دوم خرداد و نیز
مقطع انتخابات مجلس پنجم زیر پوست جامعه احساس
می کردیم ،االن با شدت بیشتری وجود دارد ».همچنین
محمد جواد روح از روزنامه نگاران اصالح طلب نیز با
اشاره به «راه های بازگشت» اینگونه اظهار نظر کرده است:
«یافتن این روزنه البته نیاز به همفکری مجموعه نیروهای
موثر اصالح طلب دارد .اما راهی که در حد یک پیشنهاد
و از منظر نویسنده قابل طرح است ،سرمایه گذاری روی
نهاد شوراها و شورایاری هاست که ش��اید از ان ،بتوان
به عنوان تنها مرده ریگ جدی اصالحات یاد کرد که هنور
مورد قبول حاکمیت قرار دارد ،دارای جایگاهی مشخص
در قانون اساسی اس��ت؛ ورود به ان تعارضی با مباحث
سه سال گذشته ندارد و طیف گس��ترده ای از نیروها در
سراسر کشور را درگیر می سازد .پرونده مهرنامه درباره
دوم خرداد به باور برخی از رسانه ها که در قبال ان به اظهار
نظر پرداخته اند می تواند ،نشانه ای از تمایل جدی جریان
اصالح طلب برای حضور دوباره در قدرت به حساب
اید .تمایلی که خود را در کوشش برای طرح چهره های
موجود انها در ساختار نظام ،هم چون محمد علی نجفی،
نش��ان می دهد ».محمدعلی نجفی از معدود نیروهای
اصالح طلب موجود در نهادهای حکومتی و وزیر سابق
ت هاشمی ،رئیس س��ازمان برنامه و بودجه دولت
دول
ی و البته عضوس��ابق کارگزاران سازندگی است.
خاتم
پیش از این و در سال 1384نام او برای کاندیداتوری در
جریان اصالح طلب مطرح شده بود.
حشمت اهللفالحتپیشه،نمایندهدورهشتممجلسشورای
اسالمی از شهرستان اسالم اباد است .وی که دارای مدرک دکتری
دررشتهروابطبین المللاست،هماکنونعضوهیاتعلمی دانشگاه
عالمهطباطباییاست.فالحتپیشهسابقهطوالنیدرهمکاریبا
روزنامه رسالت دارد.
مثلث شماره131
ضمن سرد خواندن فضای مذاکرات حاشیه های روز اول
این گفت وگو ها را منتشر کرده است .در حاشیه نگاری
این روزنامه امده است« :با وجودی که برخی خبرنگاران
و اعضای دبیرخانه شورا در قس��مت تجاری هواپیما
(بیزینس کالس) بودند ،جلیل��ی و همراهانش ترجیح
داده بودند که به صورت عادی و در قس��مت اقتصادی
(اکونومی کالس) به سفر روس��یه بروند که این مساله
تعجب مسافران ایرانی و حتی روس را در برداشت ».در
جای دیگری از این گزارش تصریح ش��ده :ایالن برمن
در سرمقاله روزنامه غربگرای مسکو تایمز ،در استانه
مذاکرات هس��ته ای میان ایران و 5+1با عنوان مشکل
ایرانی کرملین نوشت« :تمام نگاه ها دوشنبه و سه شنبه
این هفته متوجه مسکو است جایی که مذاکرات حساس
ایران و غرب درباره پرونده هسته ای ایران اغاز می شود.
این روزنامه مدعی شد هرگونه شکست مذاکرات به خاطر
اصرار ایران برمواضعش است ».خبرنگار خراسان درباره
مشکالت خبرنگاران ایرانی در مسکو نوشته است« :یکی
از مش��کالت خبرنگاران ایرانی در مسکو یافتن غذای
حالل است که باعث ماهی و سیب زمینی خوار شدن این
روزهای خبرنگاران شده است».
حاشیه های یک سخنرانی
اما س��خنرانی حس��ین صفارهرن��دی در پیش از
خطبه های نم��از جمعه قم با واکنش ه��ا و بازتاب های
متفاوتی در رس��انه ها روبه رو ش��د .او در س��خنرانی
خود گفته بود « :طرف می اید و ب��رای پیروی نکردن از
ولی فقیه بازی در می اورد و ب��رای طفره رفتن از فرمان
نایب امام زمان (عج) به دروغ به امامت ولی عصر (عج)
توسل می جوید و می گوید وقتی ما خود امام زمان (عج)
را داریم به حجت و نایب او نیازی نداریم .تو غلط کردی؛
تو بی سر و پا و بی مقدار از معرفت و بی مقدار از ایمان و
بی مقدار از تقوا ».برخی رس��انه ها با انتشار بخش هایی
از این سخنان این ش��به را به وجوداورده بودند که او به
صورت مستقیم دولت را مخاطب قرار داده است حال
انکه او در مصاحبه با برخی رس��انه ها گفت سخنانش
به صورت کامل منتشر نشده و برداشت ها اشتباه است.
روزنامه ایران اما در انعکاس این خبر نوشت که صفار
هرندی ،اتهامات��ی را متوجه رئیس جمه��ور و خادمان
حقیقی ملت کرد .این روزنامه واکن��ش تندی را به این
ماجرا نشان داد.
محمدحسینصفارهرندیسیاستمداروروزنامه نگار
اصولگراست که از سال ۱۳۸۴تا ۱۳۸۸وزیر فرهنگ و ارشاد
اسالمی ایران بود .او پس از استعفا از وزارت ارشاد به یکی از
جدی ترینمنتقداندولتاحمدی نژادتبدیلشد.
محمدعلینجفیازمعدودنیروهایاصالح طلبموجوددر
تهاشمی،رئیسسازمانبرنامه
نهادهایحکومتیووزیرسابقدول
یوالبتهعضوسابقکارگزارانسازندگی
وبودجهدولتخاتم
است .پیش از این و در سال 1384نام او برای کاندیداتوری در
جریاناصالحطلبمطرحشدهبود.
15
رویداد
خبرنامه
سخنانمنتشرنشده
ایت اهلل جوادی املی در 28خرداد 88
مثلث شماره131
اعالم مواضع صریح و ش��فاف و مرزبندی دقیق ب��ا فتنه گران یکی از توصیه ها و تذکرات جدی و همیش��گی
رهبرمعظم انقالب به خواص و علما در جریان فتنه سال 88بود و ایشان با اشاره به جایگاه تاثیرگذار خواص بر افکار
عمومی ،همواره نسبت به این موضوع توجه ویژه داشتند و در سخنان خود بارها خواستار حضور خواص در عرصه
مقابله با فتنه شدند .ایت اهلل جوادی املی در تاریخ28خرداد 88یعنی یک روز قبل از خطبه های تاریخی رهبرانقالب در
نماز جمعه ،در دیدار با جمعی از اعضای انجمن اس�لامی دانش��گاه ته��ران به طور جدی به حمای��ت از مواضع
حضرت ایت اهلل خامنه ای پرداخت و خواستار احترام به قانون و رای مردم از سوی همه گروه های سیاسی شد.
گرامی و برادران
بنده هم متقابال مقدم شما خواهران
ارجمند را گرامی م��ی دارم و گزارش جامع��ی که ارائه
فرمودید در اطالع رسانی سهم بسزایی داشت ،امیداوریم
خدای سبحان دل های همه ما را هم به معرفت صائب و
عملصالحهدایتکند.
منچندنکته ایرادراینمحفلبهعرضتانبرسانمتا
به اندازه ای روشن شود که وظیفه ما چیست.
اختالف سه قسم اس��ت؛ یک اختالف قبل از علم
ی خود را طرح
است که نظریه پردازها ،انظار و ارای علم
می کنند تا انچه که حق اس��ت ،روشن ش��ود .این یک
اختالف محمود و ممدوحی اس��ت ،مث��ل اختالف دو
کفه ترازو در برابر شاهین برای حفظ عدالت .اگر در یک
کفه ای وزن بگذارند و در کفه ای دیگر موزون بگذارند،
یعنی یک طرف س��نگ بگذارند ،یک ط��رف نان ،اینها
هماهنگ نباشند ،همیشه این دو کفه با هم اختالف دارند
و این یک اختالف مقدسی هم است ،برای اینکه اگر وزن
سنگین تر باش��د می گوید من به همراه تو نمی ایم و اگر
موزون سنگین تر باشد به وزن می گوید من به همراه تو
نمی ایم ،اگر هماهنگ بودیم و هم سان و همتا بودیم ،باال
می رویمباهم،پایینمی اییمباهم.
ایناختالفدو کفه ترازویکاختالفمقدسیاست
برای برقراری عدل ،مثل اختالف یک نظریه پرداز با ناقد ان
نظریهکههردودرصددرسیدنبهیکنظریهعلمی هستند.
16
این قسم اول اختالف است.
قس��م دوم اخت�لاف در اث��ر اطالع رس��انیها یا
برداش��ت های ناصواب یا مقدمات و موخرات و نتایج
ناصواب است که با گفت وگو و گفتمان و نزدیک شدن و
جلسهتشکیلدادنوتفاهمکامالقابلحلاست.
اما قسم سوم اختالف ،به عنوان عذاب الهی است.
ان اختالف دیگر با تفاهم حل نمی شود .ذات اقدس اهلل
در سوره مبارکه مائده دوبار دو مطلب و در سوره مبارکه
انعام یک مطلب جامعی را بیان می کند ،در سوره مبارکه
مائده فرمود« :یهودی ها در اثر بدرفتاری ،بینش��ان عذاب
اختالف را ایجاد کردم «و ال َقینا بَین ُه ُم ال َع��داَو َه َوالبَ َ
غضاء
اِلى یوم القِیا َمه»(سوره مائده ،ایه )64و مسیحیهایی که
طرفدارمسیحیتنابعیسوینبودند،منبیناینهاعذاب
َ
��م ال ْ َعدا َو َه َو الْبَغْضا َء
و اختالف ایجاد کردم « َفا ْغ َرینا بَینَ ُه ُ
اِل
یومِ الْقِیا َم ِه» (س��وره مائده ،ای��ه )14درباره یک عده
ى ْ
اغریناست ،درباره عده ای دیگر القیناست و هر دو در سوره
مبارکه مائده است ».فرمود« :این ملتی که حق را نپذیرفت،
من اینها را به جان هم انداختم».
در سوره مبارکه انعام به عنوان یک اصلی جامع بیان
کرد که اختصاصی به یهودی ،مسیحی و زرتشتی و اینها
ث َع َل ُ
ندارد .فرمودُ « :ه َو ال ْ َقادِ ُر َع َلى اَن یبْ َع َ
یک ْم َع َذابا ّم ِن
ِ
ُ
ِ
َف ْوق ِ ُک ْم اَ ْو مِن ت َْح ِ
ت اَ ْر ُجل ِ ُک ْم اَ ْو ی ْلب ِ َس��ک ْم شیعا َویذیقَ
س ب َ ْع ٍ
ض»( س��وره انعام ایه )65او قادر است
ب َ ْع َض ُکم ب َ ْا َ
در اثر بد رفتاری ش��ما ،عذابی از باال به عنوان صاعقه ،از
پایین به عنوان زمین لرزه و یا عذاب اختالف بین شما القا
کند که به جان هم بیفتید «اَ ْو ی ْلب ِ َس ُک ْم ِشیعا َوی ِذیقَ ب َ ْع َض ُکم
سب َ ْع ٍ
ض»
ب َ ْا َ
بنابراین ما سه اختالف داریم ،یک اختالف محمود
و ممدوح و مقدس که اختالف نظریه پردازها و ناقدان ان
است ،یک کسی یک کتابی نوشته یا کارگردانی کرده یا یک
نظریه ای ارائه کرده ،یک عده نقد دارند؛ این یک کار خوبی
است تا روشن شود .یک سلسله اختالفات هم سیاسی
– اجتماعی است که با گله ش��روع می شود و با قهر ختم
می شود .این با تفاهم و گفت وگو کامال قابل حل است.
یک س��ری اختالف ها هم بر اثر بدرفتاری و عذاب الهی
است.
ی باید
ی را از مج��رای علم
ان اختالف ه��ای علم
حل کرد ،ان اختالفات اجتماعی را از راه عاطفه باید حل
کرد ،این اختالف تقدیر را با ناله و ضجه و اصالح بین خود
و خدا و به کجا ما بد راهه رفتیم ،بی راه رفتیم ،راه کس��ی
رابستیم ،راهخودمان رانرفتیمیابی راههرفتیمیاراهکسی را
بستیم،خودمانرااصالحکنیم.
هیچ مسلمانی حاضر نیس��ت مال و ماشین مردم
را بسوزاند
این اصل اول که سه مطلب را به همراه داشت .اصل
دوماناستکهاینفرمایشاتشماکهمربوطبهرنجدیدن
دانشجویان در خوابگاه است ،ما شنیدیم و کامال منتقل
کردیم و انها هم متوجه شدند ،اما ما باید بدانیم که وقتی
کسی حرفی دارد ،بیگانه در کار او دخالت نکند این فقط
در بهشت است ،در بهشت ادم یکسان و خالص است .اما
اینجاهمان هاییکهبیگانهبودند؛هیچمسلمانی،نهطرفدار
این اقا و نه طرفدار ان اقا ،هرگز حاضر نیست که به خانه
کسیاسیببرساندومالکسیرابسوزاند،ماشینکسیرا
بسوزاند،اینحتمابیگانهاست.مابخواهیمیکجاییداشته
باشیم و حرفی داشته باشیم که اینها نباشند ،این کار بسیار
خوب اس��ت ولی اینها خواه و ناخواه خودشان را در این
جمعداخلمی کنند.
یک وقت اس��ت که انقالب اس��ت ،نظیر رهبری
امام اینها را شستشو می کند ،ان روزها ممکن بود چهارتا
جوان حزب اللهی به سینما اسیب برسانند ،اما هرگز سعی
نمی کردند که به مال و ماشین مردم اسیب برسانند ،بلکه
سعی می کردند که هرگز اسیب نرسانند .انکه «التبقی و
التذر» ( سوره مدثر ایه )28بود و به همه اسیب میرساند،
ان دیگر خط امام نبود .اما انقالب امام ،همه را شستش��و
کرد و مشخص ش��د که انها چه کسی هس��تند و ملت
کیست .خوا هو ناخواه ما این دشواری و مشکل را در جامعه
احساسمیکنیم.اینهمیکمطلب.
نامهای هم که این اقایان برای مسئول دستگاه قضایی
نوشتند ،که امروز من در بعضی از روزنامه ها خواندم .انها
هم اقدام میکنند .این عزیزانی که فعال در منزلهایشان
نیستند ،انشاءاهلل به منزلهایشان برگردند .برای اینکه اینها
نامه نوشتند برای مسئول دستگاه قضایی ،او هم ان شاءاهلل
اقدام می کند.
بیگانهدنبالهمینصحنهراهمی افتد
مطلببعدیکهخواهشمنایناست،ماهمان طور
که خودمان چه در نماز جمع��ه و چه در غیر نماز جمعه
حرف ها را میگوییم ،اما میگوییم که بنا برانچه که برای
نظام و قانون است ،خواهش ما همین است که همین طور
عمل شود .وگرنه بیگانه به دنبال همین صحنه راه می افتد.
پس ان جلس��ه ای که همه اقایان نامزدها جمع شدند و
فرمودند اغتشاشات را ما محکوم میکنیم ،این کار بسیار
خوبیاست.
االن ما در کمربند گلولهایم
االن ما در کمربند گلولهای��م؛ کمربند گلوله یعنی
کمربند مرگ .این شرق ما افغانستان است که ان طالبان
بدتر از القاعده ،القاعده بدت��ر از طالبان گلولههایش به
طرف ایران است .غرب که پشت سر هم ،وقتی حرم امام
ما (عسکریین) را بمب گذاری میکنند ،به خود ما رحم
میکنند؟! اینها هم گلولههای شان به طرف ماست ،اینها
زیر گوش ما هستند ،هم سربازان انگلیسی هستند و هم
سربازان امریکایی .شیوخ بی عقل خلیج فارس هم که
این منطقه را حیات خلوت امریکا قرار دادند ،شما نگاه
کنید که در کویت ،ابوظبی ،بحرین ،منامه و مسقط اینها
پایگاه نظامی دارند و دستشان هم روی ماشه است .اینها با
چه کسی میجنگند؟ هیچ کسی در منطقه غیر از ایران
است که دربرابر امریکا و کشورهای دیگر اینها بایستد؟
برای یک وجب کویت اینها پایگاه نظامی درست کردند.
برادران افغان��ی وقتی سیاس��ت مدار درمیایند،
ادم های باهوش��ی هم هس��تند ،منتها متاس��فانه بر اثر
فالکت های سیاس��ی به ای��ن روز در امدهاند .یک روز
مس��تحضرید همین افاغنه امدن��د ای��ران را گرفتند.
صورتهایشان را میبینید ،اینها همان نژاد مغول و تاتار
هستند .ان بزرگوار افغانی که بعد هم امد در ایران تشکر
کرد ،این گفته که من باید افغانستان را معرفی کنم ،برای
اینکه افغانس��تان نه نفت دارد و نه گاز دارد و نه امامزاده
دارد و نه عتبات دارد و نه کعبه دارد ،هیچی ندارد ،شما
افغانستان را نمیشناس��ید .یک مدتی درباره افغانستان
ما اول رای به قانون اساسی دادیم ،بعد نماینده
در چنین فضایی بهترین راه برای ما ارامش اس��ت.
14میلیون 14 ،میلیون اس��ت ،کم نیست .خب ،اگر یک
وقتی انها یک رای بیش��تری دادند به رای ما عمل کردند،
یعنی به رای ما 14میلیونی عمل کردند ،چرا؟برای اینکه ما
که مثال 14میلیونیم و به این اقا رای دادیم ما دو رای دادیم
یکرایبهقانون اساسیدادیم،یکرایبهنماینده،انرایی
که ما ب ه قانون اساسی دادیم ،رای به همه است .صددرصد
است .یعنی همه ما گفتیم هر نامزدی که رای بیشتری اورد
او نماینده ماست .این رای ماست دیگر .یک رای فرعی
هم دادیم .مثال ما که می خواهیم این خانه را بسازیم ،همه
جمع شدیم که این خانه چند تا اتاق داشته باشیم .همه ما
رایدادیمکهایناتاقمثالیکمطالعهداشتهباشد،یکاتاق
بزرگ و یک اتاق پذیرایی و خالصه شش اتاق داشته باشد.
همهمارایدادیمکهاینبایدششاتاقداشتهباشدبعدوقتی
کهدرجزئیاتاختالفکردیم،مثالبعضی هامیگویندکه
ان اتاق بزرگ تر باشد و ان یکی کوچک تر باشد ،میگوییم
هرچه که اکثریت گفتند به همان عمل میکنیم .خب ،اگر
اکثریتگفتندکهایناتاقبایدفالنقدرباشد،ماچونقبال
رای دادیم که هرچه اکثریت گفت معتبر اس��ت ،ان رای
اصلی ماست .بنابراین باید به رای خودمان عمل کنیم .اگر
خدایناکردهتخلفیشدومدرکیداشتیمارائهمیکنیم.
خبرنامه
اگر ش��ما جای ش��واری نگهبان بودید چه کار
می کردید؟
ولی ما یک پرانتزی باید اینجا باز کنیم و ان این است
که نه ما علم غیب داریم و نه خیلی ها؛ با گالی ه و شواهد
اگر خود شما هم به جای ش��ورای نگهبان بودید ،چه کار
میکردید؟ ش��ما میفرمایید که مث�لا در فالن صندوق
اختالف شده است ،بسیار خب؛ مدرکی دارید؟ نه! این را
عزیزان من ،خواهران من ،مادران من ،خوب گوش دهید،
ان کسی که علم غیب دارد برابر علم غیب عمل نمیکند،
او پیامبر است .دنیا دار ازادی است ،اگر دنیا برابر علم غیب
عمل میشد کسی به کمال نمیرسید .کمال در این است
که شخص بتواند به این راه برود و نرود.
در دو ایه قران به صراحه خدا به پیامبر فرمود که مردم
هر کاری میکنند ،هم من میدانم و هم تو را اگاه میکنم.
یرى ُهَّ
الل َع َم َل ُک ْم َو َر ُسول ُ ُه َوال ْ ُمومِنُون»(سوره
« ُقلِ ا ْع َم ُلوا َف َس َ
توبه) 105مامعتقدیمپیامبروامامهمهاعمالمارامیبینند،
برای اینکه باید در قیامت شهادت دهند .اما حضرت امده
صریحا اعالم کرده است ،این کلمه انما مفید حصر است،
فرمود« :مردم ،زن ها ،خواهران و برادران بدانید من فقط
ل میکنم .من می دانم برابر علم غیب چه
برابر قانون عم
کسی خالف کرده است ،اما علم غیب منشاء فقه و حقوق
نیست« .انما اقضی بینکم باالیمان و البینات» این انما مفید
حصراست.یعنیهر کسیکهشاهداوردمنحکممیکنم،
هرکسی قسم خورد من حکم می کنم ،اما بنا بر این نیست
کهمنبهعلمغیبعملکنم».
لکن م��ردم ،خواهران و ب��رادران بدانی��د و این را
بهصراحتفرمود،فرمودکهاگرکسیشاهدیدروغاورد،
یا قسم دروغ ایراد کرد ،ام د در محکمه و من حکم کردم که
از این شفاف تر؟!
ما یک اخ�لاق داریم که مکمل قانون اس��ت ،یک
اخالق داریم متمم قانون است ،یک اخالق داریم ضامن
اجرای قانون اس��ت ،یک اخالق داریم پش��توانه قانون
است ،هر نقصی که در قانون باشد اخالق ترمیم میکند.
بنابراین انکه علمغیب داردبرابر علمغیب عمل نمی کند.
ایشان (رهبر انقالب) هم دستور دادند به شورای نگهبان؛
سخنگوی ش��ورای نگهبان هم چندبار گفت که از خود
نامزدهایمحترمدعوتکردیمکهدرجلسهرسمیشورای
نگهبان ،نه انهایی که مامور به انتخابات هستند ،تشریف
بیاورند .چون شورای نگهبان چند نفری از اعضای خود
را برای انتخابات و رعایت(نظارت) انتخابات ،انتخاب
می کند .همه این اقایان که مسئولیت ندارند ،چند نفر برای
انتخابات ،انتخاب میشوند .اما االن در جلسه رسمی از
این نامزدهای محترم دعوت کردند ،تش��ریف بیاورند و
فرمایشاتشانرابگویند.ازاینشفافتر؟!
ممکن است ،خالف بشود ،اما وقتی ندانند که کجا
تقلبشدهنهشوراینگهباندستشبازاستونهاینهاهیچ
مدرکی قابل ارائه دارند .هرجا که مدرک است و هرجا که
قانون است ارائه میکند.
مثلث شماره131
مقام معظم رهبری از این دوستانه تر و مهربانانه تر
می توانستندرفتارکنند؟
مقام معظم رهبری هم س��ه ،چهار تا کار کردند ،با
واس��طه یا بیواس��طه؛ ان دیداری که با اعضای محترم
ستادهای این چهار نامزد داشتند ،این یک دیداری دوستانه
ی مهربانانه بود ،فرمایش��ات این اقایان را گوش
و تفاهم
کردند،خودشانهمفرمایشاتیفرمودند،ولیاینمیتواند
ان اختالف دوم را حل کن��د .اگر خدای ناکرده ما گرفتار
اختالف سوم باشیم ،این با دیدار رهبری حل نمی شود،
این فقط سجده می خواهد و ناله و توبه؛ ولی این بزرگوار
(رهبر انق�لاب)کار خودش را کرده اس��ت ،یعنی کامال
فرمایشات ان اقایان را شنید ،اعضای ستاد اقای موسوی
اناقایانبزرگواردیگر،اینچهارنامزدمحترم،فرمایشات
انها را شنید و بعد سخنرانی کرد ،دیگر از این دوستانهتر،
مهربانانهتر؟! شما ش��خص اول مملکت را ببینید ،تمام
فرمایشاتایناقایانراشنید.برادریمعنایشهمیناست
دیگر .دستور اکید هم به ش��ورای نگهبان داده تا شورای
نگهبان حرفهای انها را گوش دهد.
این مال مال اوست ،مبادا بگوید من رفتم محکمه پیامبر از
دست خود پیامبر گرفتم .این «قطعه من النار» است ،این
اتش است که دارد به خانه میبرد .این را هم بدانید.
بحث کرد ،بعد گفت که کویت چه کاره است ،کویت را
جک سیاسی زدند .وقتی چرخ ماشین اسیب میبیند،
جکی میزنند که باال بیاید ،گفت کویت قابل ذکر نبود،
جک سیاسی زدند و باال اوردند که در برابر ایران بایستد و
علیه ایران پایگاه درست کند.
خب ،این ش��یوخ بی عقل خلیج فارس قدم به قدم
اینجا پایگاه درس��ت کردند ،یک دوست به حسب ظاهر
داشتیمکهانهم ترکیهبود ،ترکیهپایگاهاینجرلیکخودراکه
اماده است برای پرواز در اختیار این دو دشمن خون اشام ما
قرار داد ،یعنی امریکا و اسرائیل .با انها پیمان نظامی بسته
است.اگر ترکیهباانهاپیماناقتصادی،اجتماعیوفرهنگی
بسته بود ،ما مشکل نداشتیم .اما پیمان نظامی به بهانه ناتو
بسته اس��ت .در همین پایگاه اینجرلیک ترکیه هواپیمای
شکاریمیتواندپروازکند.وماییممحصوربهگلوله.
اگر بخواهند به خیابان ها بکشند ،کنترلش از دست
شما خارج می شود
االن چند کار شده اس��ت ،یکی نشست نامزدهای
محترم با ش��ورای محت��رم نگهب��ان ،یکی ه��م حتی
مقام معظم رهبری فرمودند که اگر چنانچه احتیاج دارد به
بازشماری بعضی از صندوقها انها بازشماری شود .اگر
بخواهند به خیابان بکشند ،ان دیگر کنترلش از دست شما
خواهرها و برادرها خارج میشود .ان وقت همین حادثه
پیشمیاید،نهمعلوماستکهچهکسیزد،نهمعلوماست
که چرا زدند ،نه معلوم است چه کسی را زدند .بنابراین اگر
چنانچه انشاءاهلل رحمان ما در ان اصل اول که اختالفات
سه گانه است ،خوب بررس��ی کنیم و این جوانب را هم
در نظر بگیریم و همه این اقایان و همه علما و مسئوالن
شورش و اغتش��اش را محکوم کردند ،یک کاری نکنیم
که حضور این مردم یا نظام خدای نکرده اسیب ببینند .این
دشمن اصال اماده است ،یک قدمی است که خدای نکرده
یک اشوبی بشود و او استفاده کند .من ضمن تقدیر از شما
خواهران بزرگوار ،جز دعوت به ارامش و نظم و رعایت
قانون و رعایت شکایت های رسیده و بررسی انها عرضی
ندارم .امیدوارم خداوند همه ش��ما را در سایه ولیاش از
خیر وسعادت و صالح و فالح دنیا و اخرت برخوردار
بفرمایدg.
17
گفت و گو
خبرنامه
مثلث شماره131
کار در 8سال برای همه کافی است
تو گوی محمود احمدی نژاد با یک روزنامه المانی درباره اینده سیاسی اش
گف
محم��ود احمدی ن��ژاد در گفت وگو ب��ا روزنامه
فرانکفورتر المان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه باتوجه
به پیچیده تر شدن اوضاع در سوریه ،جمهوری اسالمی
ایران چه نقشی در بهبود اوضاع این کشور می تواند داشته
باشد؟ گفت« :متاسفانه امروز شرایط در سوریه مناسب
نیست و هر روز عد ه بیشتری از مردم کشته شده و مسائل
جدیدی در این کش��ور به وجود می اید ».احمدی نژاد با
بیان اینکه راهبرد جمهوری اسالمی ایران در سوریه و همه
کشورهای دیگر ،تاکید بر لزوم رعایت و احقاق حقوق
اساسی مردم است ،گفت« :همه مردم باید از حق انتخاب
18
ازاد برخوردار بوده ،عدالت و احترام را تجربه کرده و خود
برای اداره کشورشان تصمیم گیری کنند؛ این موضوعی
است که هیچ استثنایی نداشته و همه ملت ها باید به طور
یکسان از این حقوق برخوردار باشند».
ایران در هیچ نقطه دنیا حضور نظامی ندارد
رئیس جمه��ور در پاس��خ ب��ه اص��رار خبرنگار
روزنامه فرانکفورتر در پاس��خ این س��وال که ایا ایران
هیچ حضور نظامی در س��وریه ندارد؟ خاطرنشان کرد:
«جمهوری اسالمی ایران در هیچ نقطه دنیا حضور نظامی
ندارد .البته جمهوری اسالمی ایران با بیش از 100کشور
دنیا تبادل اطالعات و ارتباط اطالعاتی دارد و از س��وی
دیگر بس��یاری از کشورها هس��تند که از ایران در زمینه
اموزش هاینظامیکمکمی گیرندواینموضوعیاست
که در بسیاری از کشورهای دنیا معمول است».
او در پاس��خ به این س��وال که ایا ای��ران برای حل
مناقشات در سوریه می تواند بخشی از یک راه حل برای
کاهش بحران ها باش��د؟ اظهار کرد« :جمهوری اسالمی
ایران خواهان صلح و امنیت برای همه ملت های جهان
ی با اشاره به اینکه امروز مس��تکبران به بهانه
اس��ت ».و
خبرنامه
پارچین و بازرسی از ان در توافقات و مقررات میان
ایران و اژانس وجود ندارد
احمدی نژادباتاکیدبراینکهدرستبهنظرنمی رسد،
مثلث شماره131
فعالیت های هس��ته ای در برابر ملت ایران ایس��تاده اند،
گفت« :همه انها می دانند که جمهوری اسالمی ایران ،هیچ
تصمیم و نیتی برای ساخت تسلیحات هسته ای نداشته
و اساسا چنین اقدامی را خالف انسانیت می داند ،اما به
هر حال ملت ایران به بهانه جویی ها و دشمنی انها عادت
کرده است».
او در پاسخ به این سوال که چرا جمهوری اسالمی
ایران اجازه بازرسی از تاسیسات پارچین را به بازرسان
اژانس نمی دهد؟ تصریح کرد« :انرژی هسته ای بیش از
16کاربرد دارد که مهم ترین انها مصارف پزشکی است؛
امروز بخش وسیعی از اورانیوم غنی ش��ده در ایران در
راکتور تهران برای تولید دارو استفاده شده و بخشی هم
برای نیروگاه بوشهر ذخیره می شود».
از کسی درباره استفاده از حق مسلم او سوال شود ،ادامه
داد« :پارچین و بازرسی از ان در توافقات و مقررات میان
ایران و اژانس وجود ندارد و اگر تصور کنیم اژانس تابع
هیچ قانونی نبوده و هرگونه که بخواهد می تواند عمل کند،
این رویه منجر به ایجاد هرج و مرج خواهد شد؛ اژانس
نالمللیانرژیاتمی قوانینمشخصیداردکهجمهوری
بی
اسالمی ایران در چارچوب ان تاکنون هرگونه همکاری
را انجام داده و خواهد داد ».رئیس جمهور در پاسخ به این
سوال که ایا ایران می تواند موضوع غنی سازی 20درصد
را به عنوان یک گام برای ادامه مذاکرات به بحث بگذارد؟
گفت« :غنی سازی در سطح 20درصد در ایران تنها برای
تولید دارو انجام می ش��ود و برخ�لاف تبلیغات دروغ،
غنی سازی در این سطح به معنای نزدیک شدن به بمب اتم
نیست ».احمدی نژاد با بیان اینکه بخش قابل توجهی از
اورانیوم غنی سازی شده در ایران برای تولید رادیو داروها
تبدیل به سوخت راکتور ش��ده اند ،تصریح کرد« :نکته
حائز اهمیت این است که هر کس بتواند غنی سازی در
سطح 3/5درصد را انجام دهد تا هردرصد و میزان دیگری
نیز می تواند ان را غنی کند».
او با بیان اینکه جمهوری اس�لامی ای��ران از ابتدا
اعالم کرد که اگر کشورهای اروپایی سوخت 20درصد
غنی شده را در اختیار ایران قرار دهند ،اقدام به غنی سازی
در این سطح نخواهد کرد ،اظهار کرد« :امروز نیز اگر انان
تضمین بدهند که سوخت20درصد راکتورهای ایران را
تامینمی کنند،هیچمشکلینخواهیمداشت».
احمدی نژاد با بیان اینکه تولید دارو با اس��تفاده از
اورانیوم غنی ش��ده 20درصدی در حقیقت موضوعی
انسانی است ،چرا که فقط در ایران ساالنه بیش از800هزار
نفر از این قبیل داروها اس��تفاده می کنن��د ،تصریح کرد:
«زیاده خواهان حتی برای فروش دارو نیز برای ملت ایران
شرط گذاشته اند و این در حالی است که یک ملت باید
با اتکا به توان داخلی نیازهای خود را تامین کند و ملت
ایران نمی تواند اجازه دهد که بیماران در کشور خودشان
به خاطر درگیری های سیاسی بین المللی از بین بروند و
البته این در شرایطی است که تولید اورانیوم 20درصدی
حققانونیایرانوهرکشوردیگریاست ».رئیس جمهور
باتاکیدمجددبر اینکهجمهوریاسالمیایرانامادگیدارد
تا درباره این مساله به عنوان موضوعی برای گفت وگو و
همکاری مذاکره کند ،اظهار کرد« :اعتمادسازی موضوعی
دوطرفه است و باید دید که انها در نقطه مقابل چه می کنند
و اگر قدم مثبت��ی در این زمینه بردارند ما همیش��ه اماده
همکاری بوده و هستیم و امیدوارم در مذاکرات مسکو
قدم های خوبی برداشته شود».
احمدی نژاد در پاسخ به این گفته خبرنگار روزنامه
فرانکفورتر مبنی بر اینکه قطع یارانه ها موجب افزایش
قیمت ها و تورم در کشور شده و مردم از گرانی کاالهای
اساسی در کشور گالیه دارند؟ تصریح کرد« :اعتراض به
اوضاع اقتصادی در همه جای دنیا وجود دارد ،اما باید دید
ملت ایران که تحت تحریم است ،مشکالت بیشتری دارد
یا فرانسه و انگلیس و این سوال مطرح است که اگر روزی
انها هم چون ایران تحریم شوند ،چه اتفاقی خواهد افتاد».
رئیس جمهور با بیان اینکه در جمهوری اس�لامی
مشکالت با یاری مردم حل می ش��ود ،گفت« :موضوع
مهم قدرت خرید مردم است ،نه سطح قیمت ها؛ تمامی
امارهای رسمی نشان می دهد که قدرت خرید و سطح
رفاه مردم در حال افزایش اس��ت؛ البته قطعا مشکالتی
هم در این مسیر وجود دارد ،اما به فضل الهی بر همه انها
غلبه می کنیم ».احمدی نژاد در پاس��خ به سوالی درباره
اظهارنظرهای گوناگون درباره پرونده فساد اقتصادی و
نا م بردن از برخی افراد دولتی در این پرونده گفت« :ایران
کشوری ازاد است ،اما بخش مهمی از این بحث ها حقوقی
و قضایی نبوده و بیشتر جنبه سیاسی دارد و تا هنگامی که
دریکمرجعقضاییموضوعیبه اثباتنرسد،هیچفردی
مجرمنیست».
رئیس جمهور با بیان اینکه تاکنون در هیچ دادگاهی
علیه افرادی که نام انها مطرح می شود ،اتهامی اثبات نشده
اس��ت ،گفت« :این ها تنها ادعاهای برخی افراد اس��ت
که چندان مهم نیست».
احمدی ن��ژاد در پاس��خ به ای��ن گفته ک��ه ایران
کشوری قانونمند اس��ت و هیچ تحقیقاتی درباره افراد
بدون دلیل نمی تواند صورت پذی��رد ،گفت« :موضوع
تحقیقات با اتهام زنی متفاوت است ،اما متاسفانه برخی
افراد هس��تند که از ازادی سوءاس��تفاده کرده و اقدام به
اتهام زنی می کنند ».رئیس جمهور در پاسخ به سوالی در
خصوص حوادث پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری
دهم و برخورد و بازداشت برخی از افراد گفت« :انتخابات
ریاست جمهوری دهم انتخاباتی باشکوه ،ازاد و پاک بود
که نه دولت های مخالف و نه مدعیان داخلی نتوانستند
سندی مبنی بر ازاد نبودن و مخدوش بودن ان ارائه دهند
و همه بر صحت ان اذعان کردند ،اما برخی با سوءاستفاده
از فضای به وجود امده اقدام به تخریب س��اختمان ها و
فضای ش��هر کردند که قوه قضائیه با انها برخورد کرد».
احمدی نژاد با بیان اینک��ه قوه قضائیه در نظام جمهوری
اسالمی ایران در اختیار دولت نبوده و مستقل عمل می کند
و طبق قانون تصمیم گیری کرده و دولت هیچ دخالتی در
ان ندارد ،گفت« :ممکن اس��ت در مواردی برخی افراد
نسبت به برخی رفتارهای قضایی اعتراض داشته باشند،
اما نمی توان در روند کار قوه قضائیه دخالت کرد .البته در
مجموع اگر کسی تخلفی نکرده باش��د ،برخوردی با او
نخواهد شد».
تنها برنامه ام پس از ریاست جمهوری بازگشت به
دانشگاه است
رئیس جمهور در پاس��خ به این س��وال که برنامه
وی ب��رای انتخاب��ات س��ال این��ده و دوران پ��س از
ریاست جمهوری خود چیست ،گفت« :تنها برنامه ای
که دارم این اس��ت که به دانش��گاه بازگش��ته و به کار
علمی خود ادامه دهم ».احمدی نژاد با اش��اره به اینکه
مردم ای��ران بنده را به مدت هش��ت س��ال ب��ه عنوان
رئیس جمهور انتخاب کردند و پس از پایان این دوران
هیچ طرح سیاس��ی خاصی ندارم ،گف��ت« :البته بنده
سیاستمدار هستم ولی نه با ان تفس��یری که در غرب
وج��ود دارد ،چنان که پیش از ای��ن دوران نیز فعالیت
سیاسی داشته ام ،اما اینکه بخواهم پس از پایان دوران
ریاس��ت جمهوری ح��زب و گروهی تاس��یس کنم،
این طور نخواهد بود ».رئیس جمهور در پاسخ به سوالی
مبنی بر اینکه عده ای می گویند که شما می خواهید مدل
روس��یه را در ایران اجرا کرده و پس از مدتی دوباره به
عنوان رئیس جمهور به کار برگردی��د ،گفت« :کار در
طول این هشت س��ال برای همه ما کافی است ،ضمن
اینکه در ایران حکومت حزبی نبوده و وابسته به انتخاب
مردم است ،البته برخی افراد بداخالقی و رفتار ناصحیح
دارند ،اما ملت ما در نهایت انتخابی ازادانه دارد».
احمدی نژاد خاطر نشان کرد« :البته میان بنده و مردم
رابطه ای ویژه برقرار است و من با همه وجودم ملت ایران را
دوست دارم و انها نیز نسبت به بنده اظهار محبت می کنند
که این انرژی بس��یار خوبی برای کار و تالش در مسیر
سازندگی و پیشرفت ایران به انسان می دهدg».
19
رویداد
روژه گارودی؛
از سوسیا لیسم تا اسالم
منتقد بزرگ رژیم صهیونیستی از دنیا رفت
اولین رسانه ای که خبر مرگ او را منتشر کرد،رسانه ای نزدیک
به گروه های ضد اسرائیل بود،گویی او تا اخرین لحظات عمر خود
صفت ضد صهیونیستی را همراه خود داشت.
خبرنامه
مثلث شماره131
از خداناباوری تا کمونیس��م و در انتها مسلمانی،
راهی دراز اس��ت؛ فاصله ای میان کفر و ایمان .او این
راه را پیمود ،هر چند بس��یار سخت بود .مسیر ایمان اما
از الجزایر تا مجلس سنای پاریس و بعد کمیته مرکزی
حزب کمونیس��ت فرانس��ه تا اخراج ،به دلیل انتقاد از
حمله به پراگ .این اما همه راه نبود؛ چه انکه س��ال ها
او در صدد اشتی میان مس��یحیت و سوسیالیسم بود تا
اینکه به اسالم رسید.اسالم برای او همه ایمان نبود؛ چه
انکه مشی انقالبی خود را در مبارزه می دید و چه کسی
بهتر از بنیان های صهیونیست .باید انها را افشا می کرد و
20
انجام داد تا اینکه به دادگاه رفت؛خبرساز شد و محکوم.
او البته دیگر ایدئولوگ سابق حزب کمونیست فرانسه
نبود ،بلکه «رجاء» نام داشت.
ب��ه همین دلی��ل اس��ت ک��ه او را ب��ا دو صفت
می شناسند؛ یکی به دلیل ضدیت با صهیونیست (البته در
رسانه های فرانسوی مدافع یهود) فردی که به کژراهه
رفته است و از راس��تگرایان افراطی پیروی می کند و
دومی نزد مسلمانان ،فیلسوفی مسلمان که به مبارزه با
بنیان های صهیونیسم پرداخته اس��ت .روژه گارودی،
اما زندگی پرفراز و نش��یبی داشته اس��ت .او که زمانی
به خاطر ش��رکت در جنگ دوم جهانی مدال «صلیب
جنگ» گرفته بود و از رهبران حزب کمونیست فرانسه
بود ،به عضویت در مجلس ملی و سنا پذیرفته شده بود
ی اروپا فردی معتبر و صاحب
و از س��وی محافل علم
ایده بود و صاحب کرس��ی نقد و نظر در دانشگاه ها و
رسانه های فرانسه.
افتراق او با کمونیست ها نیز از سر ازاداندیشی وی
بود؛ جایی که او پس از حمل��ه نظامیان اتحاد جماهیر
شوروی به چکس��لواکی و فاجعه «بهار پراگ» به دلیل
انتقادهای تندش از حزب برادر بزرگ تر در شوروی،
در سال های اخیر انچه
گارودی را نزد بسیاری
خاص کرده بود ،نگاه انتقادی
وی به صهیونیسم بود .در
میان کتب متعدد او که در
خصوص فلسفه سیاسی یا
مارکسیسم نوشته شده اند،
کتاب افسانه های بنیادین
سیاسی اسرائیلی که در سال
۱۹۹۶منتشر شد ،کتابی
بحث برانگیز بوده است
خبرنامه
ایران و گارودی
روژه گارودی اما نزد ایرانیان چهره ای شناخته شده
است .گارودی برای اولین بار در سال 65برای شرکت
در جش��ن های پیروزی انقالب اسالمی به تهران سفر
کرد و با عبدالکریم سروش ،عالمه محمد تقی جعفری
و نصراهلل پورجوادی دیدار و گفت وگو کرد .این اما تنها
دیدار گارودی از تهران نبود.
مهمترین دیدار گارودی از ایران ،دیداری بود که
وی با رهبرفرزانه انقالب اسالمی داشت .او البته در این
سفر بود که در شهر قم به دیدار ایت اهلل مصباح یزدی
رفت و از موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
بازدید کرد .در این س��فر بود که وی به ش��دت مورد
استقبال علما و فضالی حوزه علمیه قم و مدرسه فیضیه
قرار گرفت .وی در این دیدار به ایت اهلل مصباح یزدی
گفت که «اسالم جهانی ترین دین است .من که مسیحی
بودم و مارکسیست ،به این خاطر مسلمان شدم که دین
اسالم را جهانی و فراگیر یافتم».
مثلث شماره131
از حزب کمونیست فرانسه اخراج ش��د .انچه باعث
خشم حزب کمونیست فرانسه از اقای گارودی شده
بود ،این بود که او گفته بود ش��وروی دیگر یک کشور
سوسیالیستی نیست.
شاید تمامی عمر گارودی را بتوان در جست وجوی
ایمان دانست .او در خانواده ای کارگری به دنیا امد ،قبل
از 20سالگی پروتستانی ش��د .همین دینداری او بود
که در عین پیوستن به حزب کمونیس��ت در راه اشتی
مس��یحیت و سوسیالیس��م بود .در همان زمان بود که
به تحصیل فلس��فه پرداخت .در جن��گ دوم به جبهه
افریقا اعزام شد و به دس��ت گروه های فاشیستی تمام
دوران جنگ را زندانی شد .بعد از جنگ ،به عضویت
کمیته مرکزی حزب کمونیست فرانسه درامد و نماینده
مجل��س از این حزب ش��د .پس از اخ��راج از حزب
کمونیست مرکزی برای تحقق ارزوی همیشگی خود،
اشتی دین با سوسیالیسم تاس��یس کرد و سال ها در ان
کوشید ،مسیحیت را با سوسیالیسم اشتی و پیوند دهد.
این اما سراغاز راهی برای رس��یدن به منزل نهایی اش
بود .پس از چند سال جست وجو ،روژه گارودی اسالم
اورد و کتاب «وعده ه��ای اس�لام» را به عنوان دالیل
اسالم اوردن خود نوشت .او در راه اسالم اوردن خود
رفته رفته مواض ع سیاسی خود را بر ضد جهان از جمله
رژیم صهیونیستی تغییر داد .او به روایت رسمی کشتار
یهودیان در دوران نازیسم با دیده تردید نگاه کرد.
او در مورد اس�لام اوردن خود می نویسد« :قران
کریم با مطالعه هر چه بیشتر ان ،به من بسیار نزدیک شد.
گویا همین امروز نوشته شده اس��ت و واقعا مرا مورد
خطاب قرار می داد.وقتی در سوره زلزال می خواندم که
در روز قیامت زمین به اعمال نیک و بد انسان ها با زلزله
خود شهادت خواهد داد ،احس��اس می کردم زمین در
زیر پایم س رو صدا می کند .اما هیچ مساله ای مرا به اندازه
«سفر شبانه» (معراج) بیدار نس��اخت .ان شب پیامبر
در رویای خود برای تماش��ای کلیت انسان به نهایت
جایی که می تواند عروج نماید ،یعن��ی نزد پروردگار
بلند س��احت ،عروج می کند و تمامی طبقات اسمان
را سیر می نماید .روایت شده است که حضرت پیامبر
هر شب این سوره را قرائت می کرد .معراج روح همه
عبادت هاست .چرا که انسان در ان لحظه زاویه متفاوتی
ی مش��غولیت های
از نگاه را تجرب��ه می کند و از تمام
روزانه رها می شود .انکه محور است من نیستم ،بلکه
محور خداس��ت .در ان زمان زمین مث��ل روز قیامت
می لرزد و ساعت برای یک مجادله دیگر می نوازد.وقتی
در دوم جوالی ، ۱۹۸۲ش��هادتین را ک��ه به مثابه کلید
ورود به اسالم هستند بر زبان می اوردم این احساس را
داشتم که با تمام مسئولیت برای این امر حاضر هستم و
می توانم تمام مسئولیت های ان را بپذیرم».
مخالفانش در فرانسه بس��یار بودند؛ از گروه های
افراطی یهودی تا سوسیالیس��ت ها و دوستان سابق او.
مهمترین نقد ب��ه گارودی این بود که گ��روه منتقدان
وی ،او را به تذبذب عقیده متهم می کردند .ولی چگونه
ممکن اس��ت مردی که عمر بر س��ر مطالعه و تحقیق
گذاش��ته و روزگاری دراز به تفکر درباره مکتب های
مختلف سیاسی و عقیدتی پرداخته و نزدیک به پنجاه
جلدکتاب در زمینه های فلس��فی و مذهبی و سیاسی
پدید اورده است ،بی ثبات باشد؟ این اتهامی بود که در
بسیاری از لحظات عمر همراه وی بود.
در این میان در س��ال های اخیر انچ��ه گارودی
را نزد بس��یاری خاص کرده بود ،ن��گاه انتقادی وی به
صهیونیسم بود .در میان کتب متعدد او که در خصوص
فلسفه سیاس��ی یا مارکسیسم نوشته ش��ده اند ،کتاب
افسانه های بنیادین سیاسی اسرائیلی که در سال ۱۹۹۶
منتشر ش��د ،کتابی بحث برانگیز بوده است .او به دلیل
اینکه گفته است کش��تار گروهی از یهودیان در جنگ
جهانی دوم مصداق «نسل کش��ی» نبوده ،مورد حمله
گروهی از یهودیان صهیونیست قرار گرفت .دادگاهی
فرانس��وی او را در س��ال ۱۹۹۸به جرم «انکار کشتار
یهودیان» به پرداخت ۱۲۰هزار فرانک جریمه محکوم
کرد .طبق قوانین کیفری فرانسه تشکیک در کشتار تعداد
شش میلیون یهودی در جنگ جهانی دوم جرم محسوب
می ش��ود .گارودی در جریان محاکمه خود باز تهدید
شد و در یک مورد هم مورد تعرض فیزیکی یک فرد
یهودی قرار گرفت .با اینکه دولت فرانسه انتشار مجدد
کتاب افسانه های بنیادین سیاس��ی اسرائیلی را ممنوع
ی ترجمه و منتشر
کرد ،این کتاب اما به زبان های مختلف
شده است .محکومیت روژه گارودی در فرانسه چیزی
از محبوبیت او در میان کشورهای مسلمان و مورخان
«تجدید نظر طلب» در اروپا کم نکرد .رهبران بسیاری از
کشورهای اسالمی از جمله محمد خاتمی در ایران و
عبد الحلیم خدام ،معاون سابق رئیس جمهور سوریه از
او به عنوان یکی از بزرگترین فیلسوفان معاصر اروپا نام
برده اند .گارودی اما در مورد این کتاب می گوید« :من
به دین یهود کاری ندارم ،بلکه سیاست اسرائیل را زیر
سوال می برم».
در ایران اما ،رئیس جمهوری وقت س��ید محمد
خاتمی نیز وی را به حضور پذیرفت و از گفت وگوی
تمدن و نقش اسالم س��خن گفت .اما دیدار تاریخی
رهبرفرزان��ه انق�لاب ب��ا روژه گارودی از ان جهت
مهم بود ک��ه رهبری در این دیدار ب��ه کتاب گارودی
در مورد جنبش صهیونیسم اش��اره نموده و فرمودند:
«امروز در رفتار امریکا و اروپ��ا در حقیقت در تمدن
مادی ،یک تناق��ض بزرگ وج��ود دارد .انها برخورد
نژادپرس��تانه نازی ها علیه یهودیان را تقبیح می کنند،
اما صهیونیس��ت ها را که وجوه مش��ترک و مشابهی
با نازی ها دارد ،مورد حمایت قرار می دهند .زش��تی
حمایت از صهیونیس��ت ها کمتر از حمایت از المان
نازی و هیتلر نیس��ت و تمدن مادی امری��کا و اروپا
برای این تناقض بزرگ ،پاس��خی ندارند ».مقام معظم
رهبری البته در یکی از خطبه های نماز جمعه در تاریخ
۲۳اردیبهشت ۱۳۷۹با اش��اره به محاکمه و برخورد
حکومت فرانسه با روژه گارودی که مدعی عدم کشتار
یهودی ها از سوی المان نازی شده بود ،فرمودند« :شما
کجا دیده اید کس��ی بتواند در غرب علیه صهیونیسم
حرفی بزند».
در این میان اما ش��اید مباحثه عالمه محمد تقی
جعفری با گارودی در سفر سال 65به تهران در مورد
نقش زن در فعالیت های اجتماعی بسیار جالب توجه
بود؛ جایی که عالمه به سواالت گارودی تازه مسلمان
پاس��خ های مس��تندی می داد.گارودی در این دیدار
از عالمه جعفری پرس��یده بود که پشت سر زنم نماز
به عنوان نماز جماعت خوانده ام! ایا صحیح اس��ت؟
عال مه جعفری نیز پاسخ داده بودند؛ «خیر ،زیرا اقتدای
مرد به زن در نماز جماعت صحیح نیست».
گارودی همچنین در سوالی نسبت به تفاوت های
زن مس��لمان با زن غربی جویا شده و پرس��یده بود؛
«جنابعالی می دانید که مساله زنان در مغرب زمین در
دوران متاخر از اهمیت بسیاری برخوردار است و به
جهت شنیدن یا مطالعه مسائلی ناقص از دیدگاه اسال م
در مورد زن و شخصیت او ،مطالب غیرصحیح به طور
فراوان ش��نیده می ش��ود .در مقابل این برداشت های
ناقص درباره زن ،چه نظری دارید؟» عالمه هم پاسخ
داده بودند« :اش��کال دیگر این است که مغرب زمین
معاصر درباره شناخت زن و به طور کلی درباره انسان‚
اطال عات اندکی در اختیار دارد و واقعا درباره انس��ان
از دیدگاه اسال م معلومات ال زم و کافی ندارد .این یک
ی و فرهنگی
قاعده کلی است که هر اندازه فاصله اقلیم
و ایدئولوژی یک اظهارنظرکننده درباره موضوعات و
مسائل طرف مقابل که از دیدگاه علمی و بررسی های
ان صاحب نظران به دور اس��ت ،زیادتر باشد ،از این
اش��تباهات و خطاها به طور ف��راوان به وجود می اید.
اما شخصیت زن از دیدگاه اسال م در قلمرو ارزش ها،
هیچ گونه تفاوتی با مردها نداشته و در استعداد پذیرش
فضایل عالی انس��انی با همدیگر مساوی هستند .این
حقیقت در دو مورد از ایات قرانی صریحا مطرح شده
است؛ مورد اول ،سوره حجرات ،ایه :13یا ایها الناس
ان ّا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم ش��عوبا و قبائل
لتعارفوا انّ اکرمکم عنداللهّ اتقیکم؛ ای مردم ،ما شما را از
مردی و زنی افریدیم و شما را در تیره ها و قبایلی قرار
دادیم ،باکرامت ترین و باارزش ترین شما نزد خداوند،
پرهیزگارترین شماست».
روژه گارودی اما زمانی در 99س��الگی در خانه
خود در جنوب فرانسه درگذشت که در سال های اخیر
ی از او در امپراتوری رسانه ای غرب نبود .او اما گمنام
نام
از دنیا نرفت ،چه انکه بسیاری از مسلمانان جهان او را
ستایش می کردندg .
21
گزارش
حبیب اهلل بی طرف
جدیدترینگزینه
اصالح طلبان
گزارش مثلث از اخرین
رایزنی های انتخاباتی
در کارگزاران رقابت میان اسحاق
جهانگیری و محمدعلی نجفی شکل
گرفته است .درحالی که در مجمع
روحانیون مبارز شانس عارف کمتر
از قبل شده ،کمال خرازی وضعیت
متوسطی دارد اما حبیب اهلل بی طرف به
عنوان گزینه جدید این گروه معرفی
شده است
خبرنامه
به نظر می رسد که استراتژی اصالح طلبان برای دو
قطبی کردن انتخابات 92با تاکتیک علنی شدن حضور
در خردادماه ،91کلید خورده است .پیش از این برخی
رسانه ها به نقل از سیدمحمدخاتمی عنوان کرده بودند که
مهم ترین هدف اصالح طلبان باید اعالم حضور جدی در
انتخابات در خرداد 91باشد.
موضوعی که ش��اید به جدی ترین شکل توسط
سیدمحمد موس��وی خوئینی ها طی چند روز گذشته
عنوان ش��د؛ «برای انتخابات ریاست جمهوری برنامه
داریم».
الیه پنهان ماجرا اما ب��ه رایزنی اصالح طلبان برای
انتخاب گزینه نهایی بازمی گشت .گرچه رسانه ها عمدتا
سرگرم بررسی استراتژی نهایی این گروه سیاسی برای
حضور در انتخابات 92هس��تند ام��ا تالش طیف های
مختلف اصالح طلب برای معرفی گزینه از س��وی انها
ادامه دارد.
طیف راست اصالح طلبان که شامل حزب اعتدال و
توسعه و مهم تر از ان کارگزاران سازندگی می شود قصد
دارد از میان اسحاق جهانگیری و محمد علی نجفی یکی
را به عنوان گزینه نهایی خود انتخاب کند.
در این میان طیف کرمانی های کارگزاران مایل به
جهانگیری هس��تند که از نزدیکان هاشمی رفسنجانی
محسوب می ش��ود .او زمانی استاندار دولت هاشمی و
سپس وزیر صنایع دولت سیدمحمد خاتمی بود .اوگرچه
تجربه شکست در انتخابات مجلس هشتم از حوزه تهران
را هم دارد اما امیدوار اس��ت تا با حمایت اصالح طلبان
بازگشت به دولت را ازمایش کند.
البته مه��دی جهانگیری برادر کوچک او س��ابقه
معاونت اس��فندیار رحیم مش��ایی در س��ازمان میراث
و گردش��گری را دارد وگرچه ورود او به سیاس��ت و
امور اجرایی هم��راه با اصالح طلبان ب��ود اما در دولت
احمدی نژاد هم حضور وی ادامه یافت.
طیف دیگری از اصالح طلب��ان اما به محمد علی
نجفی گرای��ش دارند .عالقه این گ��روه به عضو فعلی
شورای ش��هر تهران را می توان در جلد مجله مهرنامه
مش��اهده کرد .این مجل��ه که نزدیک به غالمحس��ین
کرباسچی قلمداد می شود با تیتر بازگشت به دوم خرداد
مثلث شماره131
22
عکسی از نجفی را چاپ کرده که در حال خنده است و
مصاحبه ای درباره شرایط سال 76و امروز اصالح طلبان
از او چاپ شده است.
ت��ا اینج��ای کار رقابت می��ان کارگ��زاران کامال
جدی به نظر می رس��د .این رقابت درون گروهی اما در
نهایت با نظر هاشمی رفسنجانی فرجام می یابد گرچه
برخی بر این عقیده اند که شرایط برای تایید صالحیت
جهانگیری اماده تر از محمد علی نجفی است؛گزاره ای
در حد یک گمانه که س��خن گفتن از ان هن��وز زود به
نظر می رسد .هرچه هست نجفی و جهانگیری هر دو
تکنوکرات هایی طرفدار اقتصاد بازار ازاد هستند و هر
دو س��ابقه وزارت و عضویت در هیات دولت خاتمی
را در کارنام��ه دارند،گرچه نجفی در س��ازمان برنامه با
مخالفت مشارکتی ها مجبور شد از هیات دولت برود اما
جهانگیری تا پایان در کابینه خاتمی ماند.
به بیان دیگر گرچه هر دو ب��ا گرایش های لیبرالی
و محافظه کارانه در اقتصاد موافقن��د اما در عمل نجفی
کامال نزدیک به هاشمی اس��ت و دیگری یعنی اسحاق
جهانگیری فصل مشترک خاتمی و هاشمی محسوب
می شود.
رقابت درون گروهی تنها به کارگزاران سازندگی
ختم نمی ش��ود .طیف چپ اصالح طلب��ان هم به دنبال
گزینه مطلوب برای انتخابات می گردند .گرچه پیش از
این اجماع روی محمد عارف از سوی این طیف محتمل
به نظر می رس��ید اما مخالفت برخی اعضای سرشناس
مجمع روحانیون مبارز با عارف فضا را برای بنیاد باران
که از وزرا و همکاران سابق خاتمی محسوب می شود
سخت کرده است.
گزینه های دیگر طی��ف چ��پ اصالح طلبان اما
سیدکمال خرازی و حبیب اهلل بی طرف هستند.
کمال خرازی که رابطه خوبی با هاشمی رفسنجانی
دارد ،اکنون رئیس شورای روابط خارجی است؛ شورایی
که علی شمخانی و علی اکبر والیتی هم در ان عضوند و
مورد وثوق حاکمیت است .او 8سال وزیرخارجه دولت
اصالحات بوده و به همین دلیل از سوی محمد خاتمی
گزینه مطلوبی قلمداد می شود .او گرچه از حمایت صادق
خرازی ،دوست نزدیک خاتمی هم برخوردار است اما
گویا خودش هنوز اظهار تمایل برای ورود به انتخابات
نکرده است.
جدیدترین و شاید جدی ترین گزینه اصالح طلبان
اما حبیب اهلل بی طرف اس��ت .او وزیر نی��رو در دولت
س��یدمحمد خاتمی بود .در جوانی از دانشجوان پیرو
خط امام بود و در میان تس��خیرکنندگان النه جاسوسی
قرار دارد .اما برخالف برخی از دوستان سابقش هیچ گاه
از این عمل خود اظهار پشیمانی نکرد .بی طرف مردی
ارام و بی حاشیه است که کمتر در متن سیاست حضور
داشته و از همین رو اصالح طلبان امیدوارند او بتواند نماد
چپ اسالمی برای انتخابات 92باشد .گرچه بی طرف
و مجمع روحانیون تفاوت های زیادی در گفتمان دارند
اما شاید مجمع بتواند با به میان کشیدن نام او از انتقادات
در امان بماند.
گمانه زنی داخلی پیرامون بی طرف و کمال خرازی
همچنان ادامه دارد و در نهای��ت این احتمال می رود که
گزین ه نهایی شده طیف چپ اصالح طلبان که از میان این
سه فرد – که البته ش��انس عارف کمتر است – انتخاب
می شود به مصاف گزینه طیف راست اصالح طلبان که
از میان نجفی و جهانگیری انتخاب می شود برود تا اگر
توافقی روی گزینه ها صورت گرفت ،مجمع روحانیون
و کارگزاران به صورت مش��ترک از یک نامزد حمایت
کنند و اگر اینگونه نش��د هر یک جداگانه نامزد خود را
روانه انتخابات 92کنند.البته اصالح طلبان مستقلی چون
محس��ن مهرعلیزاده و مصطفی کواکبیان هم گویا عزم
حضور در انتخابات دارند.
تالش اصالح طلبان برای شرکت در انتخابات 92اما
درحالی به روزهای حساس نزدیک می شود که این گروه
سیاسی هنوز پاسخی به این سوال نداده است که چگونه
با وجود تهمت زنی به نظام در انتخابات - 88به نوعی
بعضا با سکوت یا انتقاد خود -نظام را دچار مشکل کردند
و درحالی که مرز خود را با عناصر مخالف نظام تعیین
نکرده اند و بابت این اتهام زنی ه��ا ،از نظام عذرخواهی
ننموده اند و برخی از انها حتی معتقدند که نمی شود به
نهادهای انتخاباتی نظام اعتماد کرد چگونه می خواهند
دوباره پا به رقابت انتخاباتی که طبیعتا رقابتی درون نظام
است بگذارند؟ انها ابتدا باید به این سوال پاسخ دهندg.
سید حسن نصراهلل در مصاحبه تفصیلی با صدا و سیما:
قدرت موشکی حزب اهلل را 90درصد
از کشورها ندارند
6
سید حسن نصراهلل ،دبیرکل حزب اهلل لبنان هفته گذشته در مصاحبه با صدا و س��یما که از برنامه فراسو از
شبکه چهار سیما پخش شد ،به موضوعات مختلف داخلی ،منطقه ای و بین المللی اشاره کرد .بخش هایی از این
گفت وگو در ادامه می اید.
خبرنامه
مثلث شماره131
رسالت جنبش حزب اهلل را در دوره کنونی چه
می دانید و ایا نسبت به گذشته تغییر کرده است؟
lراه اصلی حزب اهلل در این سال ها تغییر نکرده
است .حزب اهلل در س��ال 1982به دلیل اشغال لبنان و
برای مقابله با این اشغالگری تاسیس شد و از ان سال
با توطئه های اس��رائیلی و امریکایی روبه رو ش��د که
می خواهد بر منطقه مسلط شود.
پس از سال 2000مس��تقیم با اشغالگران روبه رو
بودیم و توانستیم بیرونش��ان کنیم ،اما لبنان امروز در
معرض تهدیدات اس��ت .رژیم صهیونیستی فلسطین
را اش��غال کرده و تالش دارد بر منطقه چیره شود .در
صورتی که وضعیت سیاس��ی تغییر کند ،ممکن است
شکل مبارزات را تغییر دهیم ،اما جوهره اصلی همان
است.
با وجودی که عمال رژیم صهیونیستی در لبنان
نیست ،ایا حزب اهلل همچنان به مشی خود ادامه
می دهد؟
lرژیم صهیونیس��تی هر روز لبنان را به وسیله
جنگ تهدید می کند و هر روز از نیاز به اب های لبنان
صحبت می کن��د و ما باید هر روز اماده باش��یم .علت
ارامش بنت جبیل مقاومت است که دشمن نمی تواند
به ان تجاوز کند .امروز عملیات جنگی در لبنان وجود
ندارد ،اما حزب اهلل امادگی مقابله با ان را دارد.
می خواهید حزب اهلل نماد چه چیزی باشد و ان
را نمایندگی کند؟
lحزب اهلل می خواهد نماینده همه مردم لبنان،
شیعیان ،مس��لمانان و ازادی خواهان باشد .حزب اهلل
به دنبال ارائه س��مبلی خوب و پیشرفته از یک جنبش
اسالمی اس��ت ،پس چهره مقاومت اسالمی ،جهادی
و پایبن��د به مب��ادی و ضوابط اس�لامی ،مبانی امت و
اخالقیات اسالمی است.
حزب اهلل فعالیت های اجتماعی و سازندگی در
لبنان دارد .ایا مفهوم این تحرکات ،تشکیل یک
دولت در دولت در لبنان نبوده و موازی کاری
نیست؟
lاوضاع در لبنان با دیگر جاها متفاوت است.
به جز مسائل نظامی ،تمام گرایش های دیگر می توانند
به طور قانونی عمل کرده و فعالیت های اجتماعی داشته
باشند که علت ان گوناگونی اقوام است و دیگر اینکه
دولت همه این فعالیت ه��ا را انجام نمی دهد .پس این
امر مخصوص حزب اهلل نیست و اتفاقا حزب اهلل قدری
دیرتر این کار را انجام داد .قدرت نظامی ما در مسائل
داخلی درگیر نیست و هیچ گاه با ارتش و سازمان امنیتی
لبنان مقابله نمی کند .در جنوب لبنان کسی را با سالح
مشاهده نمی کنید ،چراکه نیروی حزب اهلل مخفی است
و تا زمانی که رژیم صهیونیستی حمله نکند این جنبش
نیروی نظامی خود را اشکار نمی کند.
رژیم صهیونیستی پس از جنگ 33روزه اعالم
کرد که تمام زیرساخت های حزب اهلل را از بین
برده ایم و حزب اهلل توان قبل را ندارد .شما این
حرف را چقدر تائید می کنید؟
lاکنون خود اس��رائیلی ها می گویند حزب اهلل
چندین برابر از سال 2006قوی تر شده است .قدرت
حزب اهلل بیش��تر و عظیم تر است و اس��رائیل برای ان
حساب ویژه ای باز کرده است.
حزب اهلل امروز با سال 2006چه تفاوت هایی
کرده است؟
lمردمی بودن حزب اهلل قویت��ر بودن ان را در
گذشته باعث شده است .تعداد مجاهدان ان بیشترین
تعداد از س��ال های قبل تا کنون و قدرت س�لاح های
ان بیشتر از گذشته است .موش��ک های حزب اهلل هر
هدفی در فلس��طین اش��غالی را هدف ق��رار می دهند
و رژیم صهیونیس��تی بر ان ب��اور دارد .مقامات خود
رژیم صهیونیستی گفته اند که قدرت موشکی حزب اهلل
را 90درصد از کشورها ندارند .قدرت نظامی حزب اهلل
با گذشته غیرقابل مقایسه است.
عده ای اصرار دارند که حزب اهلل را خط مقدم
ایران در خاورمیانه بدانند ،به طوری که برخی
جن��گ 2006را جنگ نیابتی ای��ران و امریکا
می نامیدند ،ایا ارتباط حزب اهلل و ایران اینگونه
اس��ت یا ایران ح��زب اهلل را به خاط��ر ماهیت
اسالمی ان مورد حمایت قرار می دهد؟
lانچه در لبنان و منطقه ما معروف شده ،این
است که این جنگ بین حزب اهلل و رژیم صهیونیستی
اس��ت .اما پش��ت پ��رده س��خنانی گفته می ش��ود.
مقام معظم رهب��ری در خطبه های نم��از جمعه گفتند
که ما جنبش ه��ای مقاوم��ت در منطق��ه را حمایت
می کنیم .این یک حقیقت است .حزب اهلل یک حزب
لبنانی است و رهبران ان نیز لبنانی هستند .روزی در
میزگرد سیاسی لبنان که همه افراد ان مسئوالن لبنانی
بودند حضور داشتم .یکی از ان افراد گفت حزب اهلل
برای ایران می جنگد و من گفتم حزب اهلل برای لبنان
می جنگد و ایران برای رضای خدا کمک می کند .اما او
از قربه الی اهلل هیچ نمی دانست .به او گفتم یک نمونه
داری که جنگ ما به س��ود ایران بوده و به سود لبنان
نباشد که انها هیچ نمونه ای نداشتند .اگر حزب اهلل با
حمایت جمهوری اسالمی ولی برای ازادسازی لبنان
و سروری و کرامت و ازادی اب های لبنان می جنگد
چه مش��کلی دارد .ما باید از ایران تشکر کنیم چرا که
به ما این امکان را داد که از کش��ور خ��ود دفاع کنیم.
روابط ایران و حزب اهلل عقیدتی ،ایمانی و اس�لامی
اس��ت .در این رابطه جمهوری اسالمی یک تکیه گاه
و حمایت کننده برای رس��یدن مقاومت به ارزوهای
خود است.
هنگامی که اسرائیل شکس��ت بخورد یا ضعیف
شود منفعت مش��ترکی برای لبنان ،فلس��طین ،مصر،
ایران و همه کشورهای مسلمان است ،ما به این رابطه
از این دی��دگاه نگاه می کنیم .این ی��ک رابطه دو طرفه
صرف سیاسی نیست ،بلکه روابطی عقیدتی ،دینی و
سیاسی است.
رابطه شما با مقام معظم رهبری چطور است؟
lخداوند ب��ر من من��ت نهاد ت��ا خیلی زود
با ایش��ان اش��نا ش��وم .زمانی که حزب اهلل تاس��یس
ش��د همه ما جوان بودیم .ش��هید موس��وی 27سال
داش��ت و من 22س��ال .زمانی که به ایران می رفتیم
و با مس��ئوالن دیدار داش��تیم ،من حضور داش��تم و
همان زمان با مقام معظم رهبری اش��نا شدم ،ان زمان
ایش��ان رئیس جمهور بودن��د .ان زمان م��ن جوانتر
بودم و به زبان فارس��ی اش��نایی داش��تم ،ب��ه همین
خاطر بیش��تر به ایران می رفتم و با امام خمینی(ره) و
مقام معظم رهبری دیدارهای زیادی داشتم.
من و بسیاری از دوس��تانم به مقام معظم رهبری
اعتقاد ویژه ای داری��م و معتقدیم در جهان اس�لام و
کره زمین کس��ی با علم ،حکمت ،درایت ،شجاعت و
مدیریت عقالنی ایشان نیست که توانایی رهبری امت
را داشته باشد .این تجربه 30ساله من است که معتقدم
وی از جانب خداوند تعیین شده و می توانم روزها در
این خصوص دلی��ل بیاورم و در تلویزیون س��خنرانی
کنم .معتقدم پس از امام خمین��ی(ره) ،وی بزرگترین
شخصیتی است که وجود دارد.
احتمال حمله امریکا و رژیم صهیونیس��تی به
ایران را چقدر می دانید؟
lاس��اس این احتمال وج��ود دارد ،اما درصد
وقوع ان است که 50یا 60یا 5درصد است .در صحنه
دشمنان جمهوری اس�لامی ایران ،با تحوالت منطقه
یعنی شکس��ت رژیم صهیونیس��تی در لبن��ان و غزه،
شکس��ت امریکا در عراق و افغانس��تان ،مش��کالت
اقتصادی که امریکا و اروپا با ان روبه رو هس��تند ،این
امر مشکل است.
در صحنه دوستان جمهوری اسالمی ،سال به سال
نیرو و قدرتش بیشتر می شود و دوستان توانمندی در
منطقه دارد .امریکا و رژیم صهیونیستی می دانند که هر
جنگی با ایران برای انها سخت و زیان اور خواهد بود و
من براساس این تحوالت ان را بعید می دانم.
س��خن از جنگ در این برهه فش��ار و جوسازی
روانی علیه ایران برای گرفتن امتیاز در مذاکرات 5+1
است.
بحران سوریه چگونه حل خواهد شد؟
lما مش��کل در سوریه را مش��کل اصالحات
نمی دانیم .زمانی که امریکا ،غرب ،اس��رائیل و برخی
کش��ورهای عربی که موضع انها در رابطه با اسرائیل
مشخص است با القاعده ،در سوریه به دنبال سرنگونی
نظام اسد هس��تند ،مشکلش��ان اصالحات نیست .در
برخی کشورهای عربی نه انتخابات ،نه اصالحات و نه
گردش قدرت است ،اما با امریکا روابط خوبی دارند،
پس مشکل در سوریه اصالحات نیست.
مصر ،اردن و حکومت خودگردان فلس��طین با
اسرائیل سازش کردند و اگر حکومت سوریه وارد صلح
با این رژیم می شد ،مساله سوریه حل می شد ،اما حقوق
فلسطینیان تباه می شد.
بش��ار اس��د گفت اماده اصالحات و گفت وگو
است ،اما انها نپذیرفتند پس دردشان اصالحات نبود
بلکه س��رنگونی حکومت یا تغییر نگاه ان به مس��اله
فلسطین است .تنها راه حل وارد ش��دن در گفت وگو
است .هر راه حل دیگری به سرنگونی سوریه می انجامد
و من می گویم امریکا و اسرائیل قصد نابودی سوریه
را دارند.
بعید می دانم که امریکا ،اسرائیل ،ترکیه ،عربستان
و قطر به اصالحات در سوریه معتقد باشندg .
23
سردار جزایری
زمزمه هایسه استیضاح
یک عضو هیات رئیسه مجلس ش��ورای اسالمی گفته است که
هم اکنون بحث در خصوص استیضاح س��ه وزیر در مجلس مطرح
است .جواد جهانگیرزاده ،عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی
با بیان اینکه هم اکنون بحث در خصوص استیضاح سه وزیر در مجلس
مطرح است ،اظهار داشته اس��ت« :با توجه به شرایطی که کشاورزان
دارند و مش��کالت موجود در این عرصه و همچنین افزایش قیمت
مواد لبنی و شیر که گرفتاری هایی را برای مردم به وجود اورده ،یکی
ح وزیر کشاورزی است».
از استیضاح های مطرح در مجلس استیضا
وی ادامه داده است« :همچنین ش��نیدم که برخی نمایندگان به دنبال
ح اطالع کافی
ح وزیر کشور هستند؛ البته از دالیل این استیضا
استیضا
ح دیگری که از
ندارم ».جهانگیرزاده همچنین گفته اس��ت « :استیضا
ح شیخ االس�لامی وزیر کار است
مجلس هشتم مطرح بود ،استیضا
که تعدادی از نمایندگان به دلیل انتصاب سعید مرتضوی به ریاست
سازمان تامین اجتماعی این موضوع را دنبال می کنند ».وی در عین حال
تصریح کرده است که تاکنون به صورت رسمی طرح استیضاحی به
هیات رئیسه مجلس نرسیده استg.
کاظم جاللی
استقبال از تشکیل مجمع اصولگرایان
خبرنامه
یک عضو فراکس��یون رهروان والیت گفته است« :پیشنهاد
می کنیم با شکل گیری فراکسیون های مختلف ،مجمع اصولگرایان
نیز برای بحث و بررسی مسائل کالن کشور با مبانی اصولگرایانه
تشکیل شود».
کاظم جاللی با بیان اینکه علی الریجانی تمایلی برای ریاست
فراکسیون رهروان ندارد و از همین رو کاندیدا نخواهد شد ،تصریح
کرد« :اعتقاد ما این است که در مجلس نهم سه فراکسیون ،پایداری،
رهروان و رهپویان وج��ود دارد که هرک��دام دیدگاه های خاص
خودشان را دارند».
جاللی در پاسخ به این سوال که نظر شما درباره اصولگرایانی
که عضو رهروان نیس��تند و قصد دارند فراکس��یون اصولگرایان
شکل دهند چیست ،گفت« :پیشنهاد می کنیم فراکسیون رهروان،
فراکس��یون پایداری و رهپویان در مجلس تش��کیل شود و بعد از
تشکیل این سه فراکسیون ،مجمع اصولگرایان برای بحث و بررسی
مسائل کالن کشور با مبانی اصولگرایانه تشکیل شود».
نماینده مردم شاهرود در مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه
نمایندگان غیراصولگرا در مجلس نهم کمتر از 10نماینده هستند،
خاطرنشان کرد« :با توجه به شرایط کنونی قرار نیست تک صدایی
در مجلس حاکم باش��د .همانطور که مقام معظم رهبری در دیدار
اخیر با نمایندگان بر نشاط مجلس تاکید کردند ما باید در این مسیر
حرکت کنیمg ».
پیشنهاد شکایت از مطهری
سردار جزایری ،معاون ستادکل نیروهای مسلح در پاسخ به سوالی درباره اظهارات علی
مطهری علیه سپاه گفته است« :ما اعالم کردیم علیه شخصی که نسبت به سپاه هتاکی کرده و اتهامات
دروغ مطرح کرده ،طرح دعوی کرده تا تکلیف او در دادگاه مشخص شودg ».
وزیر اطالعات
جزئیات دستگیری 20نفر از عوامل ترور شهدای هسته ای
مثلث شماره131
وزیر اطالعات هفته گذشته از دستگیری 20نفر از عوامل مرتبط ب ا ترور شهدای هسته ای ایران خبر
داده و اعالم کرد که در مورد مکان و مناطق بازداشت متهمان نیز در اینده اطالع رسانی خواهد شد.
او در این مورد گفته است« :همیشه متهمی که بازداشت می شود،
هدف دستگیری نیست و در بسیاری موارد از طریق او می خواهیم
سایر مرتبطان وی را پیدا کنیم؛ از طرف دیگر در بسیاری از موارد
براس��اس نیاز تا مدتی ،ارتباط قبلی متهمان با همدستانشان ،یا با
شبکه مورد نظر یا با سرویس اطالعاتی حریف را ادامه می دهیم
و به اصطالح اطالعاتی ،فرد را سفید نگه می داریم و از این طریق
به جمع اوری اطالع��ات از حریف ادام��ه می دهیم یا اطالعات
فریب به خورد حریف می دهیم ».وزیر اطالعات ادامه
داد« :وقتی طرف مقابل نداند که بازداش��ت شدگان
از چه زمان��ی در اختیار ما بوده ان��د ،عمال به این
معناس��ت ک��ه نخواهد دانس��ت از چ��ه زمانی
تماس هایی که ظاهرا با عوامل خود می گرفته ،ما
دریافت کنندگان پیام هایش بوده ایم؛ ضمن انکه
نمی دان��د از چه زمانی اطالعات��ی که به عنوان
حاص��ل جمع اوری ه��ای متهم��ان دریافت
می کرده ،عمال اطالع��ات فریبی دریافتی از
ما بوده است».
مصلح��ی همچنین در م��ورد مناطقی
که عوامل تروریس��تی در انجا بازداش��ت
شده اند ،اظهار داشته است« :مکان و مناطق
بازداشت متهمان پس از رفع محذوریت ها
اعالم خواهد شد».
وی در این باره افزود« :به طور نمونه
در ترور شهید دکتر علی محمدی پیش
از این ،فقط عامل اصل��ی بمب گذاری
بازداش��ت ش��ده بود و در ان زمان تیم
هم��کاران او اعم از عناصر شناس��ایی
و پش��تیبانی را دس��تگیر نکردی��م که
ب��ا پیگیری ه��ای بع��دی و ب��ا تکمیل
جمع اوری ه��ا ،س��رانجام تع��دادی از
همکاران معدوم «جمالی فش��ی» را در
شبکه های اخیر بازداشت کردیمg».
بهمن شریف زاده
احضار به دادگاه ویژه روحانیت
بهمن شریف زاده هفته گذشته
به دادگاه ویژه روحانیت احضار شد.
او که سردبیر بخش عربی روزنامه الوفاق
است پس از ان به دادگاه احضار شد که
مصاحبه ای را با روزنامه شرق درباره اسفندیار
رحیم مشایی و جریان نزدیک به او انجام داد.
شریف زاده در این مصاحبه به برخی مسائل
مطرح شده درباره برخی افراد در دولت پاسخ
داده است .این مصاحبه شریف زاده
با واکنش های فراوانی در محافل مطبوعاتی
مختلف روبه رو شدg .
24
گفت وگوی پوتین و اوباما درباره سوریه
رایزنی در مکزیک
رئیس جمهوری امریکا می گوید« :چین و روسیه
با موضع ما و دیگر کش��ورها درباره سوریه هم راستا
نیستند ،اما رهبران دو کش��ور خطر جنگ داخلی در
س��وریه را تائید می کنند ».این اظهارنظر باراک اوباما ،
رئیس جمهوری امریکا در خاتمه نشست کشورهای
گروه 20در کشور مکزیک بیان شد.
اوباما در حاشیه نشس��ت کشورهای گروه 20با
والدیمیر پوتین و هو جین تائو ،رئیس جمهوری چین
دیدار کرد و مساله س��وریه یکی از موضوعات اصلی
در این دیدار بود.
اوباما و پوتین در مذاکرات دوجانبه خود دوشنبه
قاضی سراج
نیمه دوم تیر ،زمان پایان رسیدگی به پرونده اختالس بزرگ
قاضی سراج می گوید« :پرونده رسیدگی به فساد مالی بزرگ در نیمه دوم تیر ماه به پایان می رسد».او
همچنین گفته اس��ت« :با توجه به اینکه این پرونده حجم وس��یعی داشته اس��ت و دارای 1000صفحه
صورت جلسه و 50جلد پرونده است از این رو یک جلس��ه دیگر برای رسیدگی به اتهامات شش نفر
برگزار خواهد شد».
وی درباره نام بردن از برخی از افراد شاخص در جلسه رسیدگی به پرونده متهمان فسادمالی نیز که
مورد انتقاد برخی افراد و رسانه ها قرار گرفته بود ،افزوده است« :از تمام افراد و چهره های شاخصی که
اسامی انها در پرونده فساد مالی نام برده شده است پرسش و پاس��خ به عمل اورده و دادگاه به این نتیجه
رسیده است که بیشتر این چهره های شاخص با متهمان فسادمالی هیچ گونه همکاری نداشته اندg ».
موتلفه:
مامستقلمی اییم
واکنش الریجانی به سخنان احمدی نژاد
ماهمبگوییمبههروزیر ۱۰هزارمیلیاردداده اند؟
پوتین تاکید کرد که روس��یه و امریکا همچنین
پ��س از مذاک��رات در حاش��یه نشس��ت گ��روه 20
درخصوص موضوعات متعددی اختالف دارند.
وی همچنین عنوان داشت که راه حلی زودهنگام
در خصوص مناقشه امریکا و روسیه درباره سپر دفاع
موشکی در اروپا نمی بیند.
خبرنامه
گذشته توافق کردند که سوری ها می بایست خودشان
دولت اتی کشورشان را انتخاب کنند.
پوتین گفت« :مهم این است که از طریق مذاکرات
میان همه گروه ها در س��وریه به وضعیتی برس��یم که
مناف��ع و امنیت همه طرف ها مورد تواف��ق قرار گیرد،
نه وضعیتی مشابه برخی کشورها در شمال افریقا که
به رغم تغییر رژیم در انها خشونت ها ادامه دارد».
مثلث شماره131
علی الریجانی به س��خنان اخیر محمود احمدی نژاد واکنش
نشان داد .محمود احمدی نژاد اخیرا گفته بود بودجه مجلس افزایش
پیدا کرده است .رئیس مجلس اما در واکنش به این اظهارات با تاکید
براینکه کارکنان مجلس مستحق متلک گویی ها نیستند ،گفته است:
«گوشی به متلک سازان نداریم و باید دانست مجلس از نظر امکانات
رفاهی فقیر است».
رئیس مجلس با ذک��ر این نکته که بودج��ه پارلمان باید کامال
شفاف و روشن باشد و مشخص ش��ود در کجا به چه میزان هزینه
می شود ،نس��بت به برخی سخنان مطرح ش��ده مبنی بر اینکه برای
هر نماینده 470میلیون در قانون بودجه 91در نظر گرفته شده است،
انتقاد کرد و گفت« :برخی سخنانی در کشور مطرح می کنند که برای
هر نماینده 470میلیون یا 740میلیون توم��ان در قانون بودجه 91
پیش بینی شده است ».چرا این سخنان را مطرح می کنید؟
نمایندگان مجلس طب��ق قانون مدیریت خدمات کش��وری
حق��وق دریافت می کنند؛ ای��ن افراد کل بودجه ج��اری مجلس را
به عالوه هزینه های عمرانی کرده و بر 290نماینده تقس��یم می کند
و رقم مذکور را به دس��ت می اورند ،اما ایا هیچ عاقلی چنین کاری
انجام می دهد ؟ اگر اینطور باشد کل بودجه عمرانی کشور 150هزار
میلیارد تومان است که اگر بین 15وزیر تقسیم شود ،به هر وزیر ده
هزار میلیارد تومان می رسد؛ ایا می شود چنین سخنانی را مطرح کرد؟
ایا این سخن درست و عاقالنه ای است؟
الریجانی با طرح این سوال که این ارقام را ازکجا می اورند و
مطرح می کنند گفت« :این بداخالقی ها در کشور ما درست و خوب
نیست و در تراز و ش��ان نظام ما نیس��ت .کارکنان مجلس مستحق
متلک گویی ها نیستند و این کار غیراخالقی است و هم به افراد و هم
به خود انان لطمه می زند .و اگر شما دارای نبوغی درکشور هستید،
همان ها را مطرح کنیدg ».
موتلفه اسالمی که توفیق چندانی در انتخابات مجلس نهم نداشت و حتی برخی چهره های اصلی
این حزب از ضرورت پوست اندازی و تغییرات در ان س��خن می گفتند ،حاال از اعالم حضور مستقل
در انتخابات ریاس��ت جمهوری روایت می کنند.کاظم انبارلویی ،مسئول سیاسی حزب موتلفه اسالمی
می گوید« :این حزب قصد دارد برای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کاندیدای مستقل معرفی
کند ،ولی تا به این لحظه هنوز در ش��ورای مرکزی در راستای رس��یدن به یک گزینه مشخص تصمیمی
اتخاذ نشده است».
مسئول سیاسی حزب موتلفه اسالمی گفته است« :موتلفه مبنا را بر این قرار داده است که با معرفی
یک چهره کارامد به صورت مستقل و جدا از جریانات و تشکل های دیگر وارد عرصه انتخابات شود ».در
همین راستا و در تحولی دیگر قائم مقام دبیر کل حزب موتلفه اسالمی نیز درباره معرفی نامزد مستقل در
انتخابات ریاست جمهوری اینده می گوید « :معرفی نامزد مستقل با وحدت اصولگرایان منافات ندارد».
قائم مقام دبیرکل حزب موتلفه اس�لامی در خصوص رویکرد این حزب در انتخابات شوراها نیز
گفت« :وضعیت انتخابات ریاست جمهوری متفاوت اس��ت ،ما باید اعتمادی ویژه در این مورد داشته
باشیم و در انجا ضرورت همگرایی و وحدت بیشتر احساس می شود ،باید به انتخابات شوراها اهمیت
ویژه داده شودg ».
عضو کارگزاران:
خاتمی نیاید
یک عضو حزب کارگزاران می گوید« :نامزدی خاتمی برای انتخابات ریاس��ت جمهوری اینده در
شرایط فعلی جایز نیس��ت؛ او باید عرصه را به نیروهای تازه نفس و جوان بسپارد .این اظهار نظر مرتضی
سجادیان در حالی مطرح می شود که رسانه ها و افراد نزدیک به کارگزاران در هفته های اخیر اقدام به مطرح
کردن افراد و نامزد های این حزب به عنوان نامزد احتمالی مورد حمایت اصالح طلبان کرده اند ».او در ادامه
سخنانش گفته است« :بهتر است خاتمی تنها در راستای برنامه ریزی و هدایت جریان اصالح طلب وارد
عمل شود».
عضو حزب کارگزاران س��ازندگی با اش��اره به اینکه از مجموعه اصالح طلب کسانی باید به عنوان
لیدر انتخاب شوند که همراه نظام بوده و در چارچوب قانون اساسی فعالیت می کنند اظهار داشته است:
«محوریت خاتمی را بیش از نوری برای انتخابات ریاست جمهوری اینده در مجموعه اصالح طلبی ترجیح
می دهیم .نوری اگر بخواهد یک جبهه فراگیر اصالحات تشکیل دهد باید منشوری را تدوین کند که در
چارچوب نظام و قانون اساسی باشد تا به بلندگوی ضد انقالب در بیرون تبدیل نشودg ».
پوتین تاکید کرد« :مس��اله س��پر دفاع موش��کی
صرف نظر از انکه اوباما مجددا رئیس جمهور شود یا
خیر ،حل وفصل نخواهد شد».
وی افزود« :به منظور ایجاد تغییرات محس��وس
در خصوص این مس��اله امری��کا باید با پیش��نهاد ما
به منظور به اشتراک گذاشتن کنترل سپر دفاع موشکی
موافقت کند».
روس��ای جمهوری امریکا و روس��یه همچنین
در جریان دیدار خود پیش از اغاز اجالس گروه ،۲۰
بر لزوم اتش بس فوری و پایان خشونت ها در سوریه
تاکید کردند و خواس��تار طرح راه حلی سیاسی برای
حل بحران در این کشور شدند.
اوبام��ا و پوتین تاکی��د کردند که مردم س��وریه
می بایس��ت خود در فرایندی دموکراتی��ک در مورد
سرنوشت کشورشان تصمیم بگیرند.
رئیس جمهوری امریکا پس از این دیدار در جمع
خبرنگاران تاکی��د کرد که گفت و گو با پوتین بس��یار
تامل برانگیز و بر سر پرس��ش های متعددی صورت
گرفته است.
وی در عین حال گفت هر دو کشور بر سر لزوم
پایان خشونت ها در سوریه و جلوگیری از ادامه کشتار
و وقوع جنگ داخلی در این کش��ور اتفاق نظر دارند.
اوباما گفت که کشورش بر حل مساله سوریه از طریق
سازمان ملل متحد و طرح پیشنهادی صلح که از سوی
کوفی عنان ،نماینده ویژه این سازمان و اتحادیه عرب
در سوریه ارائه شده اس��ت ،تاکید دارد .پیش تر کاخ
سفید از اختالف نظرهای جدی میان امریکا و روسیه
بر سر حل مساله سوریه خبر داده بودg .
25
یادداشت ها
حافظدستاوردهایانقالب
از حضور در جنگ تا کادرسازی برای نظام
اسماعیل کوثری /عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
اسماعیل کوثری در این
نوشتار به بررسی اقدامات
سپاه پاسداران در سال های
پس از انقالب پرداخته است
خبرنامه
مثلث شماره131
سپاهبراساسیکتجربهتاریخیدرسال 58تشکیل
شد،چونرهبرانانقالب هایگذشتهدرایرانمثلنهضت
مشروطه یا نهضت ملی ش��دن صنعت نفت بازوی قوی
نداشتند و به همین خاطر بعد از مدتی نهضت به انحراف
کشیده ش��د ،چون روش��نفکران غربی با فرصت طلبی،
س��ردمداران اصلی نهضت را از عرصه کنار زدند یا انها
را اع��دام کردند ،وقوع این خطر برای انقالب اس�لامی
نیز پیش بینی می شد؛ بنابراین حضرت امام (ره) با درایت
خود فرمان تشکیل سپاه پاس��داران انقالب اسالمی را
صادر کردند ،همان مقطع مجلس خبرگان مشغول تنظیم
قانون اساسیبود،برخیروشنفکران،لیبرال هاووابستگان
به بیگانه گفتند باید گارد ملی زی��ر نظر رئیس جمهور
تشکیل شود ،اما دوستداران انقالب مثل شهید بهشتی
پافش��اری کردن��د و فرماندهی نیروهای مس��لح نظام
جمهوری اسالمی در قانون اساسی زیر نظر مقام معظم
رهبری تعریف شد.
قبلوبعدتهاجمارتشبعثعراقبهخاکایران،سپاه
در دفاع از تمامیت ارضی کشور نقش کلیدی و محوری
ایفا کرد .اطالعات س��پاه در همان اغاز جنگ واردشد و
خیلی جاها محوریت کار را به دست گرفت .قبل از جنگ
تجزیه طلب ها در هر نقطه از کشور که بودند ،سپاه را برای
مقابله با ضد انق�لاب و حفظ نظام جمهوری اس�لامی
و دستاوردهای ان حضور پیدا می کرد ،این گروهک ها
می خواس��تند مردم را تحت فش��ار بگذارند و کشور را
تجزیه کنند ،اما سپاه مقتدرانه جلوی انها ایستاد.
بنی صدر به هیچ وجه نمی خواس��ت سپاه نقشی
در جنگ ایفا کند ،اما بعضی عزیزان ارتش مثل شهیدان
کالهدوز ،صیاد شیرازی و بابایی دائم با فرماندهان سپاه
در تماس بودن��د تا همه نیروهای مس��لح در کنار هم با
دشمن بعثی مقابله کنند .همین امر باعث شد هیچ یک از
ارزوهای صدام محقق نشود ،چون سپاه با به کارگیری
26
نیروهای بسیج انچنان ضربه مهلکی به پیکره ارتش رژیم
بعث وارد کرد که یک وجب از خاک کشور نیز در دست
دشمن باقی نماند .سپاه در عملیات مرصاد نیز پاسخی
کوبنده و مهلک به رویاپردازی منافقی��ن داد ،به طوری
که انها دیگر نتوانستند کمر راست کنند و بعد از این هم
نخواهندتوانست.بعدازقبول قطعنامه 598از سوی ایران،
منافقین فکر می کردند در کوتاه ترین زمان می توانند خود
را به تهران برسانند ،اما با حضور پر شور و به موقع نیروهای
سپاه و بسیج باعث ش��د که این رویای انها به کابوسی
کشنده تبدیل شود.
سپاه پاس��داران انقالب اسالمی بعد از هشت سال
دفاع مقدس برای رفع نیازمندی های نیروهای مسلح را
در کنار ارتش و وزارت دفاع اقدامات اساسی انجام داد،
همچنین وارد بخش سازندگی ش��د ،هر جایی نیاز بود
و قانون اساسی اجازه می داد ،با اذن فرمانده کل قوا برای
برقراری ارامش و کمک به دولت فعالیت خود را شروع
کرد ،البته فعالیت های ان به حوزه سازندگی محدود نشد
ی و مقابله جنگ نرم دش��من
بلکه در عرصه ه��ای علم
مسئولیت مشخص و بزرگی را به عهده گرفت.
از دیگر کارهای س��پاه کمک به برقراری امنیت در
کشور بود .از این رو در برخورد و مبارزه با گروهک های
تروریستیهمچونریگی،پژاک،دموکراتوکومولهنقش
بسزایی ایفا کرد .سال گذشته هواپیمای بدون سرنشین و
فوق پیشرفته جاسوس��ی امریکا ( )RQ172را سالم در
اختیار گرفت که این اقدام از امادگی و توانمندی دفاعی
سپاهدرحوزهجنگسایبریوالکترونیکحکایتمی کند.
افراد وابسته به استکبار ،رژیم صهیونیستی و عربستان با
همراهی عوامل داخلی برای انتخابات ریاست جمهوری
دهم نقشه داشتند ،اما سپاه با پیش بینی درست توانست
ظرف مدت هشت ماه اتش فتنه را خاموش کند ،در این
مدت کمترین خسارت و اسیب به جامعه وارد شد .البته
نیروی انتظامی و وزارت اطالعات نیز بسیار در این عرصه
نقش داشتند ،اما مسئولیت مدیریت کارها به سپاه واگذار
شده بود که در نهایت همه به اتفاق هم توانستند استکبار را
ناامید و عامالن اصلی را مشخص و دستگیر کنند ،معتقدم
فتنه 88ننگی شد که تا ابد اثر ان بر پیشانی استکبار جهانی
و وابستگان داخلی اش باقی خواهد ماند .درباره رابطه سپاه
با حوزه سیاست نیز می توان گفت این نهاد انقالبی باید از
سیاست های کالن نظام ،مسائل سیاسی داخل و خارج
کشور مطلع باشد ،اما نیروهای ان براساس قانون اساسی
و فرمایش مقام معظم رهبری به هیچ وجه حق عضویت
در احزاب سیاسی را ندارند ،چون مسئولیت سپاه حفظ
دس��تاوردهای انقالب اسالمی اس��ت .در مجموع این
نهاد می تواند بدون دفاع یا حمایت از حزب یا گروهی
خاص به کلیت مسائل سیاسی وارد شود تا نیروهایش
به اوضاع سیاسی کش��ور برای حفظ دستاوردهای نظام
جمهوری اسالمی مسلط باشند و خوب موضوعات را از
هم تشخیص دهند .متاسفانه صحبت های اقای مطهری
درباره دخالت سپاه در انتخابات یک اظهارنظر بدون سند
و مدرک است .حرف زدن دربارههرگونه تخلف احتمالی
باید همراه با سند باشد ،حال انکه ایشان هنوز سندی ارائه
نکرده است .اینکه سپاه برای تصمیم گرفتن بهتر و حفظ
دستاوردهای نظام ،نیروهایش را درباره مسائل سیاسی
کشور توجیه می کند دخالت در انتخابات نیست ،بسیج
یک نیروی غیر موظف و مردمی است .اگر حرکتی کرد
نمی توان ان را به سپاه نسبت داد ،به ویژه انکه هیچ سند و
مدرکی هم وجود ندارد.
موضوع بعدی نقش سپاه در کادرسازی برای نظام
است ،چون خیلی از مسئوالن فعلی کشور برای مقطعی
در س��پاه فعالیت می کردند .س��پاه در روزهای نخست
پیروزی انقالب اس�لامی وهشت س��ال دفاع مقدس
مورد توجه خاص حضرت امام (ره) بود ،بنابراین افراد
به انحای مختلف در بسیج یا سپاه نقش افرین بودند و
وابستگی انها به س��پاه از این جهت قابل تحلیل است.
ان موقع افراد به جای نشستن در خانه یا خارج شدن از
کشور ضرورت می دیدند برای یک سال ،دو سال بیشتر
و کمتر با حضور در سپاه به کشور و نظام خدمت کنند
که این یک حسن اس��ت .ان موقع این مسئوالن نسبت
به اوضاع مملکت بی تفاوت نبودن��د ،در اوج درگیری
با دشمن بعثی به میدان امدند و حاال که به سن و سالی
رس��یدند ،از نظر مدرک تحصیلی و تجرب��ه کاری در
سطحی هستند که حضورشان در عرصه سیاست مفید
است .به عبارت دیگر سپاه در میدان نبرد با دشمن بعثی
چنان کادری ساخت که االن برای نظام جواب می دهد.
در کل هرکس خطای کمتر و توان خدمت بیشتری دارد،
می تواند وارد این عرصه شود.
مقام معظم رهبری دهه چهارم انقالب را پیشرفت و
عدالتنامگذاشتند،یعنیمسئوالنبایدبهپیشرفتهمراه
با عدالت توجه کنند .س��پاه را قبل ،هنگام و بعد از دفاع
مقدس نش��ان داد که می تواند بسیار در این صحنه موثر
باشد ،سپاه در مناطق محروم کوشید تا عقب افتادگی ها را
جبران کند؛ پروژه هایی را در استان های کمتر برخوردار
همچون سیستان و بلوچستان کلید زد و اقداماتی را برای
رونق بخشیدن کشاورزی انجام داد ،کارخانه ها را احداث
و مدیریت انها را به بسیجی ها واگذار کرد تا از مهاجرت
مردم به شهرهای بزرگ جلوگیری کند .هم اکنون شاهد
یو
ان هس��تیم که خیلی از مدی��ران در حوزه های علم
فرهنگیعمدتاشهرهاوروستاهایدورامدندوتوانستند
از طبقات پایین جامعه رشد کنند و مسئولیت های بزرگ،
ی را به دست گیرند ،بنابراین سپاه پاسداران
کالن و مهم
انقالب اسالمی در گردش نخبگان و مدیران کشور نقش
موثری داشتg.
سپاه؛ نهادی سیاسی و عقیدتی
چه کسانی به سپاه حمله می کنند؟
حمیدرضا مقدم فر /معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران انقالب اسالمی
حمیدرضا مقدم فر خدمات
سپاه در سال های پس از
انقالب را تشریح کرده است
خبرنامه
مثلث شماره131
یک��ی از اقدامات بس��یار هوش��مند ،حکیمانه و
دقیق حضرت امام خمینی (ره) تشکیل س��پاه در ابتدای
پیروزی انقالب اسالمی بود ،این ضرورت وجود داشت
که یک سازمانی متش��کل از نیروهایی با انگیزه و وفادار
به انقالب اسالمی تشکیل شود تا نیروهای ان برای حفظ
اسالم و نظام جمهوری اسالمی با عالقه مندی تمام وارد
صحنهشوندوتوانمندی هایخودراازجنبه هایمختلف
تخصصیوکاریبه نمایشبگذارند،بنابراینسپاهپاسداران
انقالب اس�لامی مجموعه ای با توانایی ها و قابلیت های
فرهنگی ،سیاسی ،نظامی ،علمی ،اجتماعی و اقتصادی
است که همه این ویژگی ها در جهت پیش برندگی و پیش
روندگ��ی ارمان ها و اهداف انقالب اس�لامی مصروف
می شود.
ابتدایانقالببنیصدر،رئیس جمهورموافقتشکیل
سپاه پاسداران انقالب اسالمی نبود چون اساسا این نهاد
با نوع نگ��رش وی به عرصه های مختلف نظام و انقالب
تعارضداشت.بنی صدربا روحیهوانگیزه ایسکوالریستی
وغربیبهمسائلنگاهمی کرد،اماتمامحیثیتوانگیزهسپاه
خالصه در تحقق ارمان ها و اندیش��ه های امام می ش��د،
بنابراینمخالفتشباسپاهخیلیطبیعیوبدیهیبود.
سپاه پاس��داران انقالب اس�لامی در حوزه جنگ
نقش محوری و کلیدی داشت؛ وقتی بنی صدر اجازه نداد
سپاه وارد جنگ ش��ود ،ایران همواره در جنگ پسرفت
می کرد و شکست می خورد ،اما بعد از بنی صدر حضور
فعال سپاه صحنه را عوض کرد و این نهاد در کنار برادران
ارتش توانست نقش محوری برای دفاع از تمامیت ارضی
کشور ایفا کند.سپاه قبل ،هنگام و بعد از جنگ در برقراری
امنیتگام هایموثریبرداشتچونهمزماندرچندجبهه
مبارزهمی کرد.دشمنجبهه هایمتعددیرابرایضربه زدن
به نظام جمهوری اسالمی ایران و براندازی ان گشوده بود
وسپاهپاسداراندرتمامانجبهه هامردانهمقابلتوطئه های
دشمن ایستاد تا انها را نقش بر ابکرد .ایران ازنظر قومیت
متکثراستبعدازپیروزیانقالبیکموضوعیکهدشمن
روی ان دست گذاشت راه اندازی بحث های قومیتی در
بین اقوام ایرانی بود ،برخی گروه ها در این اقوام به تحریک
استکبار تحت عناوین مختلفهمچون خلق بلوچ ،خلق
عرب،احزابدموکراتوکومولهدرکردستانفعالشدندو
به ضدیت با انقالب پرداختند ،سپاه به این مساله ورود کرد
وموفق از این میدان خارج شد.
موضوعدیگرگروهک هایمسلحهمچونمنافقین،
چریک های فدایی خلق و حزب ت��وده بودند که هر کدام
به اقتضای سیاست های خود بنای مبارزه و مقابله نظامی
باانقالبرادرسرمی پروراندند.تنهامنافقینبابمب گذاری
و ترور نزدیک به 20هزار نفر را شهید کردند ،اینجا جبهه
دیگری برای سپاه پاس��داران انقالب اس�لامی باز شد و
نوک پیکان ان مقابله با گروهک های تروریستی بود .سپاه
بااش��راف امنیتی و اطالعاتی خود بر مس��ائل ،خانه های
تیمی ترورراکشفونابودکرد.هواپیمارباییاقدامدیگری
بود که مزدوران استکبار با ارتکاب ان سعی داشتند ایران را
بعد از انقالب اسالمی ناامن و بی ثبات جلوه دهند .مکررا
افرادی که هواپیما ربایی کردند و بع��د ان را نزد مخالفان
جمهوری اس�لامی همچون رژیم صهیونیستی و عراق
بردند،اینجابرایحفظهواپیماهاوصیانتازجانمسافران
در سفرهای هوایی یک جبهه جدید برای سپاه پاسداران
تعریف شد و این نهاد بحمداهلل موفق عمل کرد و توانست
این عرصه را از دشمن سلب و امنیت رابرقرار کند .بنابراین
تمام عرصه ها ،صحنه ها و جبهه هایی که دشمن در کنار
جنگتحمیلیعلیهانقالباسالمیگشودسپاهبهمقابلهبا ان
برخاستوپیروزمندانهبراوضاعمسلطشد.
بعد از هشت سال دفاع مقدس عرصه های فرهنگی
و اقتصادی مقابل نیروهای سپاه بود ،چون کشور در جنگ
اسیب های اقتصادی فراوانی دید ،از این رو سپاه پاسداران
انقالب اسالمی با تشکیل قرارگاه خاتم االنبیاء وارد میدان
سازندگی ش��د تا ابزار ،امکانات و نیروهای کارشناس و
متخصصش در این حوزه مش��غول خدمتگزاری به نظام
و ملت شوند .اجرای پروژه های وسیعی را در حوزه های
مختلف همچون نفتی ،راه س��ازی و سدسازی برعهده
گرفت گاهی عظمت ان طرح ه��ا به حدی بود که برخی
گماننمی کردندمتخصصانایرانیبتوانندچنینکاربزرگی
را بدون کمک گرفتن از شرکت های خارجی انجام دهند،
اما گذر زمان نشان داد که تصورات انها اشتباه بود .سپاه به
عرصهسازندگیورودکردوکامالبهشکلبومی بااستفادهاز
عناصرکارشناسوباتجربهخودپروژه هارابهانجامرساند.
در عرصه فرهنگی وقتی نظام به تعبیر رهبر معظم انقالب
با ش��بیخون ،تهاجم و ناتوی فرهنگی دشمن مواجه شد
انجا نیز سپاه برای مقابله با تهاجمات اعالم امادگی کرد و
در حوزه های مختلف از ادبیات داستانی تا ساخت فیلم و
تاسیسرسانهتالشکردتاعرصهفرهنگراازدستدشمن
خارجکند.دوعرصهجنگنرمومیدانی(کفخیابانی)در
حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 88وجود
داشت ،به عبارت دیگر دشمن سعی کرد با ارائه اطالعات
غلط ،ملت ایران را فریب دهد و به مقابله با اس��اس نظام
و انقالب بکشاند؛ همانطور که مقام معظم رهبری گفتند
اصلی ترین عنصر در عرصه جنگ نرم فتنه ،88بصیرت
افزایی بود .سپاه تالش بسیار زیاد داشت با نیروهای اگاه
و بصیر خود در سراسر کشور مدیریت صحنه را به دست
گیرد.بنابراینمیزگرد ها،سخنرانی هاوهمایش هایزیادی
برگزار کرد ،همین طور با نش��ر کت��اب و تدوین جزوات
تحلیلیدرحوزهاگاهیبخشیبهنخبگانومقابلهباجهل
افزاییدشمنکارهایمهمی انجامداد.
دشمن در عرصه میدانی فتنه 88کوشید تا باتحریک
افراد به حضور در خیابان ها ،انها را مقابل نظام قرار دهند،
س��پاه در خاموش کردن قائله خیابانی به برادران نیروی
انتظامی کمک کرد و هرگاه انها کمک می خواستند سپاه و
بسیج برای یاری رساندن اماده بودند.یک مساله همواره
درباره نحوه تعریف رابطه بین س��پاه با سیاست مطرح
می ش��ود ،این ی��ادگاری از بنی ص��در و گروهک های
لو نادانی یا
حامی اوس��ت ،امروز هم افرادی از س��ر جه
خصومت و دش��منی همان حرف ها را تکرار می کنند،
یعنی سعی دارند سپاه را یک ارگان نظامی معرفی کنند،
حال انکه سپاه نهادی نظامی ،سیاسی ،فرهنگی و فعال در
همه عرصه ها ست و هیچ ابایی ندارد از اینکهبگوید چنین
خصایص و ویژگی هایی دارد ،برخی می خواهند سپاه را
در نظامی گری و فعالیت پادگانی محصور کنند و نطفه
شوم این تبلیغ مسموم را بنی صدر گذاشت ،چون در این
حالت عرصه تاثیرگذاری سپاه کم می شود .سپاه پاسداران
انقالب اسالمی نهادی سیاسی است و در ان بحثی نیست،
اما اینکه محدود و محصور در یک حزب باشد یا از جریان
خاصی در انتخابات حمایت کند چنین کاری را بر خود
مباح نمی داند ،چون غلط است بنابراین هیچ وقت وارد
اینعرصهنشدونخواهدشد،امابعضی هابهموضعگیری
سیاسی سپاه یا سیاسی بودن عناصر ان خرده می گیرند
حال انکه این مساله ربطی به حمایت از حزب و جریان
خاص ندارد و نباید انها را با هم مخلوط کرد .جایگاه سپاه
و عظمتش باالتر از ان است که خودش را در یک حزب یا
جریان سیاسی محصور کند و پشت سر ان قرار بگیرد .این
نهادانقالبینمی تواندازهیچنامزدهایحتیاصلححمایت
کند و هیچ گاه در تاریخ انقالب اسالمی نیز مشاهده نشد
که سپاه در این باره بیانیه دهد یا مسئوالن ان به نفع نامزدی
خاص سخنرانی کنند .البته بعضی حرف های سایت ها و
رسانه های ضد انقالب را االن کسانی مثل اقای مطهری
بدون س��ند و مدرک می گویند و سپاه را متهم به دخالت
در انتخابات می کنند ،در حالی که س��پاه هیچ وقت خود
را در این چیزها محدود و محصور نمی کند و عظمتش
باالتر از اینها است که رسمی و غیر رسمی پشت سر نامزد
و جریانی خاص قرار بگیرد.س��پاه در تربیت نیروهای
انسانی و کادرس��ازی برای خدمتگزاری به نظام ،ملت و
کش��ور کارهای بزرگی انجام داد ،فضای ان نخبه پرور
و کادر پرور اس��ت چون به نیروهای انقالب��ی کارامد،
نخبه و با انگیزه میدان می ده��د .این نیروها می توانند در
رشته های علوم پایه ،مهندسی و علوم استراتژیک تا سطح
تحصیالت تکمیلی یعنی فوق لیسانس و دکتر تحصیل
کنند ،دانش��گاه بقیه اهلل(عج) نیز که در حوزه رشته های
پزشکیوپیراپزشکیبی نظیراست،بنابراینسپاهپاسداران
همیشهبه عنوانیکمنبععظیمنیرویانسانیکارامد،مدیر
ومتخصصبرایخدمتبهانقالباسالمیبوده،هستو
خواهدبود.چونافرادفار غالتحصیلازدانشگاهتجربه های
گران قیمتی را در حوزه عمل کسب می کنند که فردا روز
برای کشور و مملکت به کار خواهد رفتg.
27
سیاست
گفت و گو
تو گوی مثلث با رئیس رسانه ملی
سه ساعت گف
سیاست
ناگفته های
ضرغامی
از سپاه تا
صدا و سیما
مثلث شماره131
این هفته مصادف است با سالروز والدت امام حسین(ع) که به
عنوانروزپاسداردرتقویمثبتشدهاست.مهندسعزتاهللضرغامی
هم از جمله مسوالنی است که در سوابقش افتخار این را دارد که
سال ها لباس سپاه را بر تن کرده است .به سراغ او رفتیم و در مورد سپاه
گفت و گو کردیم .اما طبیعی است که وقتی مقابل عزت اهلل ضرغامی
رییس سازمان صدا و سیما برای مصاحبه می نشینی طبعا بسیاری از
سوژه ها و سوال های دیگر هم مطرح می شود .او ناگفته هایی را از
دوران حضورش در وزارتخانه ارشاد ،وزارت دفاع و صدا وسیما
مطرح کرده است.
28
1
سیاست
مثلث شماره131
اقای ضرغامی! ب��ا توجه به اینکه در س��الروز
میالد با سعادت امام حسین (ع) قرار داریم فکر
می کنم برای شروع این گفت وگو بهتر است با
این سوال شروع کنیم که چرا این روز در تقویم
جمهوری اسالمی این روز به عنوان روز پاسدار
نامگذاری شده است؟
lالسالم علیک یا ابا عبداهلل و علی االرواح التی
حلت بفنائک .میالد با سعادت س��رور و ساالر شهیدان
حضرت اباعبداهلل الحس��ین(ع) را به همه مردم ایران و
همه ازادگان جهانبه ویژهخوانندگانخوبنشریهمثلث
تبریک عرض می کنم .امام حسین(ع) مظهر فداکاری و
ایثار در راه پروردگار بود .از همه ازمایش ها و ابتالئات
الهی س��ربلند بیرون امد .به همین دلیل امام صادق(ع)
ذیل سوره مبارکه فجر که مربوط به ازمون ها و ابتالئات
الهی اس��ت در حدیثی می فرمایند؛ «اقروا سوره الفجر
فی فرائضکم و نوافلکم ،فانها سوره الحس��ین بنعلی
من قراءها کان مع الحس��ین فی درجته من الجنه .سوره
فجر را در نمازهای واجب و مس��تحب خود بخوانید،
چرا که ان ،سوره حس��ین بن علی(ع) است .هر کس ان
را بخواند ،در بهشت همراه حسین(ع) و در رتبه و درجه
او خواهد بود )1(».چون این سوره مربوط به امتحان ها و
ابتالئات الهی است و امام حسین(ع) مظهر موفقیت در
ازمایش های الهی و خروج سربلند از همه انهاست.
شهید مطهری در تفسیر این سوره می فرمایند که
استادشان میرزاعلی اقا شیرازی این سوره را در نمازهای
صبح و ش��ب می خواند و وقتی در انتهای این سوره به
کلمه جهنم می رس��ید از عظمت این ایات مثل بید به
خود می لرزید و تمام وجودش غرق در اش��ک می شد.
نس��انُ َو اَنَّی ل َ ُه
َّ��م ْ
« َو جی َء ْ
یو َمئ ِ ِذ ب ِ َج َهن َ
یو َمئ ِ ٍذ یتَ َذ َّک ُر اْال َ
ِّ
الذ ْک َری .و دوزخ در ان روز اورده شود (پدیدار گردد)،
ان روز انسان متوجه می ش��ود که نعمت ها و محنت ها
همه وسیله ازمون الهی بوده است ،ولی این توجه کجا
برای او سودمند است؟»( )2معلوم اس��ت که بزرگان ما
این سوره را در نمازهای شان می خواندند .سوره ،سوره
امام حسین(ع)استکهازهمهازمایشاتباهمهسختی ها
و ابتالئات سنگینی که هیچ کدام از انها از عهده بشر عادی
بر نمی اید ،سربلند بیرون امدند .ایشان جز به رضای خدا
راضی نمی شدند .به هر حال باید گفت بسیار متناسب و
مرتبط نام گذاری باسلیقه ای صورت گرفت که یک چنین
روزی که روز میالد اباعبداهلل(ع) است روز پاسدار نامیده
شود .پاسداران ،مظهر فداکاری و ایثار هستند .پاسدار،
حاضر در همه صحنه های انقالب و اماده برای همه نوع
فداکاری و پذیرش همه صحنه هایی است که ازمایشات
و ابتالئات الهی در ان است.
اقای ضرغامی! سپاه به فاصله کمی از پیروزی
انقالب تشکیل شد و تا کنون هم که سه دهه از
پیروزی انقالب می گذرد همواره در برهه های
مختلف از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است.
بفرمایید اساسا فلسفه تشکیل سپاه چه بود؟
lدر واقع فلسفه تشکیل سپاه پاسداران از سال
،57صیانت و پاسداری از اصل انقالب اسالمی بود .هیچ
تخصیصی به ان نمی خورد .در همه این سال ها هر کجا
که انقالب اسالمی نیاز به فداکاری و پاسداری و حراست
داشته ،سپاه پاسداران خودش را مسئول و مامور دانسته
که از انقالب اسالمی دفاع و صیانت کند .سپاه نیرویی
مردمی ،مکتبی ،والیت مدار ،خ�لاق ،منعطف و اماده
است و همیشه مایه دلگرمی ،قوام و حفظ انقالب.
فرمایشاتی که امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقالب
با بیان های مختلف راجع به س��پاه داش��ته اند ،به نوعی
جایگاه و اهمیت و در واقع ماموریتی که بر عهده س��پاه
است را نشان می دهد .سپاه ش��جره طیبه است .زمانی
در س��ال ،57نهال نوپایی بود که در گذر زمان با خون
پاسداران شهید ابیاری شد .امروز به تعبیر قران ان نهال
نوپا تبدیل به درخت تناوری شده ،در واقع کلمه طیبه ای
است که تبدیل به یک شجره طیبه ای شده ،ریشه هایش
در زمین محکم است و دیگر کسی نمی تواند ان درخت
را تکان دهد .ش��اخ و برگ هایش هم ،همه جای زمین
گسترده ش��ده و به اذن خدا میوه و بار می دهد .امروز نه
فقط در ایران بلکه در همه جای دنیا ما مصداق این بار دهی
را راجع به س��پاه می بینیم .در واقع این فکر ،راه و روش
سپاه است که امروز هر کجای دنیا برای ازادی خواهان و
هسته های مقاومت یک الگوست .بعضی ها در دنیا دنبال
این هستند که ببینند سپاه پاسداران در کجا حضور دارد.
من معتقدم مکتب سپاه یعنی مکتب انقالب اسالمی .از
ب شد این مکتب هم صادر
همان روزهای اول که انقال
شد .امروز در جای جای دنیا در جاهایی که مردم در مقابل
ظلم مقاومت می کنند ،سپاه پاسداران الگوی خوبی برای
همه انهاس��ت .در مجموع باید بگویم انچه مهم است
هویت ،فکر و اندیشه حاکم بر سپاه است.
شما می فرمایید که سپاه و در واقع هویت و تفکر
حاکم بران مس��اله ای نبوده که فقط منحصر به
داخل کشورمان باشد .در واقع می خواهید بگویید
سپاه و مکتب انقالب اسالمی الگویی شده برای
همه ازادی خواهان و مبارزه با استکبار .در این
مورد خاطره ای هست که جایی نگفته باشید؟
lبله ،خاط��ره ای دارم از ش��هید س��یدعباس
موس��وی ،فرمانده و رهب��ر اول حزب اهلل لبن��ان که در
عملیاتی تروریستیخودشانوهمسربزرگوارشانتوسط
صهیونیست ها به شهادت رسیدند .ایشان همراه تیمی که
اقای سیدحسن نصراهلل نیز همراه شان بود به ایران امدند.
فکر می کنم سال 70بود .قرار شد از یک مرکز تحقیقاتی
که من مسئول انجا بودم بازدیدی داشته باشند .صبح زود
ما با همکاران مان منتظر بودیم که ایشان تشریف بیاورند.
قدری دیر امدند .بعد که تشریف اوردند عذرخواهی
زیادی کردند .شهید س��یدعباس موسوی به من گفت
علت اینکه ما دیر امدیم این بود که ماشین هایی که جلوی
هتل برای ما امده بودند ،ماشین های مدل باالیی بودند ،ما
هم سوار نشدیم و گفتیم که ماشین های ساده تر برای ما
بیاورند .انها گفتند که شما میهمان هستید و ماشین های
تش��ریفات و وزارت خارجه همین است .ولی ما سوار
نشدیم .بعد من که س��وال کردم چرا؟ ایشان فرمود به
خاطر فرمایشات دیروز رهبری .ما فرمایشات را شنیدیم
و سوار این ماشین ها نشدیم .این ماجرا مربوط می شود
به سال 70که اقا با کارگزاران نظام دیداری داشتند .من
فکر می کنم بازخوانی همین فرمایشات مفصل اقا ،امروز
برای ما خیلی ضروری است .وقتی انها را بعد از 21سال
می خوانیم ،می بینیم انگار همین امروز به مسئوالن این
تذکرات را می دهند .اقا انجا مس��ئوالن را از تشریفات
برحذر و به ساده زیستی و مردمی بودن دعوتشان می کنند
و انتقاد بسیار شدیدی از بعضی حرکت هایی که مسئوالن
به بهانه های مختلف انجام می دهند ،می کنند که انها پر از
تشریفات و زرق و برق و به دور از هرگونه نگاه مکتبی
انقالب است .من یک قسمتی را که مربوط به این خاطره
می ش��ود می خوانم؛ «گاهی از جاهای��ی گزارش های
ناامیدکننده می رسد و در برخی موارد انسان واقعا عرق
شرم بر پیشانی اش می نشیند .رعایت کنید .سوال می کنم
چرا ماش��ین لوکس ،نو و مدل باال .می گویند که اشکال
امنیتی داریم .چه اشکال امنیتی؟ اقایان مسئول در شورای
امنیت کشور و جاهای دیگر بنشینند معین کنند ،مساله
را در جایی ببُرند .من ه��م اگر باید دخالت کنم بگویند
من هم دخالت کنم .این چه وضعی است! که همینطور
بی حساب و کتاب جلوی هر وزارتخانه و اداره ای ده ها
ماشین به رنگ های گوناگون متعلق به مسئوالن انجا به
چشم می خورد .چه کسی چنین چیزی را گفته؟» اقای
سیدعباسموسویگفتکهمناینصحبتاقاراشنیدم،
گفتم من هم مشمول همین نگاه هستم .ایشان رهبر من
هم هس��تند و این توصیه ای که گفتن��د مربوط به ماهم
می شود .هر چقدر انجا اقایان وزارت خارجه گفتند که
این مشمول شما نمی شود ،شما میهمانید ،این تشریفات
است ،ایش��ان قبول نکرده و به همین دلیل تا ماشین را
عوض کنند و ماشین ساده ای سوار شود ،دیر رسید .این
همان مکتب است؛ این همان دیدی است که نگاه اصیل
انقالب اسالمی است و تا اینجا رفته است؛ به همین دلیل
اقای حس��نین هیکل ان جمله معروف را می گوید که
سواحل مدیترانه دو بار فتح شد؛ یک بار زمان خشایار شاه
که با لشکر و حمله نظامی سواحل مدیترانه را فتح کرد و
یک بار توسط والیت فقیه .که این بار بدون لشکرکشی
فتح شده که این فتح ،فتح دل هاست .فتح قلب هاست.
حرف مکتبی جمهوری اسالمی و انقالب اسالمی است.
سپاه به دنبال این است .از اول سپاه به دنبال همین مسیر
بوده است .در این بازدید سیدحسن نصراهلل نیز حضور
داشت .همانطور که در عکس می بینید دائما پشت سر
رهبر خود حرکت می کند .والیتمداری یعنی همین!
اقای مهندس! شما از قدیمی های سپاه هستید،
وقتی که از س��پاه خارج ش��دید و قرار شد در
بخش دیگری به نظام خدمت کنید چه احساسی
داشتید؟ می خواهم بپرس��م چطور از سپاه جدا
شدید؟
lس��پاه برای ما پاس��داران قدیمی که با عشق
و عالقه وارد ان ش��دیم یک معبد بوده و معبد هست.
در واقع ی��ک مکان مقدس اس��ت .من وقت��ی به دلیل
فعالیت های متنوعی که در حوزه فرهنگی و سیاس��ی
ی که
داشتم ،مجبور ش��دم از س��پاه بیرون بیایم ،هنگام
اخرین امضای برگه تسوی ه حس��اب را گرفتم که برگه
مفصلی اس��ت و همه جا باید بروی و با هزار تشریفات
امضا بگیری ،بیرون که امدم و سوار ماشین شدم نتوانستم
تحمل کنم .یک گوش��ه ای کنار زدم و شاید حدود یک
ساعت گریه می کردم و زار می زدم ،فکر می کردم یتیم
شدم .یک لحظه احس��اس کردم وقتی در سپاه نیستم،
هویت ندارم .یعنی هیچی نیستم .همه چیزم سپاه بود .به
تعبیر شهید مطهری ـ راجع به تاثیر متقابل فرد و جامعه ـ
بچه های انقالبی ،مکتبی و حزب اللهی به سپاه می رفتند،
سپاه را تشکیل می دادند و محیط سپاه هم روی اینها اثر
متقابل می گذاشت .یعنی دو طرف ساخته می شدند .سپاه
یک مکتب بود .یک بار اقا فرمودند« :شما کاری کنید که
صداوسیما به گونه ای باشد که وقتی وارد می شوید ،انقدر
فضا حزب اللهی و مکتبی باشد که خود فضا ادم را بسازد».
ما هنوز با ارمانی که اقا دارند و سطح و ترازی که ایشان
مشخص کرده اند ،فاصله داریم .سپاه اینجوری بود .وقتی
وارد سپاه می شدی ،هم خودت اعتقاد داشتی ،هم ده ها
برابر محیط سپاه به شما کمک می کرد.
اگر امکان دارد مهمترین فعالیتی را که در سپاه
داشته اید ،توضیح دهید.
lیک بخش مهم از سابقه من در سپاه؛ حضور در
صنایع نظامی و تولید انواع راکت های جنگی مورد نیاز
جبهه ها بود .مجموعه کارخانجات شهید حسن باقری که
از نقطه صفر اغاز شد و امروز سرمایه ارزشمندی برای
صنایع نظامی کشور است.
اولین پروژه تولیدی؛ نمونه سازی و تولید ازمایش و
نهایتا تولید انبوه موشک مینی کاتیویی ( )107م.م .بود که
به صورت انبوه در جبهه ها استفاده می شد.
برای تولید انبوه این راکت ها در سطح بسیار وسیع،
هم از کارخانجات دولتی و هم بخش خصوصی حتی
29
سیاست
در شهرس��تان ها و شهرهای دور س��ازماندهی و به کار
گرفته شدند .امکانات تولیدی در اختیارشان قرار گرفت
و تجهیزات کنترل دقیق قطعات برای انها ارس��ال شد.
ی انها و رساندن
جمع اوری مرتب تولیدات ،کنترل کیف
قطعات پای مونتاژ ان هم با خطراتی که مواد انفجاری
از قبیل ،TNTسوخت و ...داشت ،کار بزرگی بود که با
همت جوان ها به خوبی صورت گرفت و ما از این لحاظ
در ان مقطع خودکفا شدیم .به تدریج راکت های دیگر
نیز در زمره پروژه های این مجموعه درامد که خوشبختانه
امروز همه انها با موفقیت تولید و تحویل نیروهای مسلح
می شود.
در جریان تحقیق و تولید این راکت ها ،بسیاری از
صنایعوقابلیت هایتحقیقاتیکشورکهشناختهشدهنبود
و راکد مانده بود ،فعال شده و بعدها نیز جزو فعال ترین
مجموعه های تولیدی و تحقیق و پژوهشی کشور شدند.
سوال دیگرم این اس��ت که نگاه مردم به سپاه با
گذشت سه دهه از عمر ان چگونه است؟ یعنی
ان چیزی که شما حاال پس از این همه سال در
جامعه نس��بت به س��پاه می بینید چه مختصاتی
دارد؟
lس��پاه در دل مردم جای دارد .مردم سپاه را از
روز اول دوست داشتند ،حتی کسانی که با ارزش های
انقالب همخوانی نداشته و خیلی چیزها را قبول ندارند،
ولی دلشان برای این کشور می تپد و در این کشور زندگی
می کنند ،سپاه را دوست دارند .شهدای سپاه فخر تاریخ
انقالب اسالمی هستند .شهدایی که مظلومانه به شهادت
رسیدند ،از روز اول انقالب و شهید گمنامند .خدماتی
که کردند و خون پاک شان انقالب اسالمی را به انجایی
رساند که امروز ما مقتدرانه در دنیا می توانیم حرف بزنیم
و دنیا روی ما به عنوان محور جدی مناسبات و تاثیرگذار
در روابط اصلی تشکیل دهنده معادالت جهانی حساب
می کند.
اق��ای ضرغامی! س��پاه دوره ه��ای مختلفی را
طی کرده اس��ت .اگ��ر بخواهی��د در این مورد
ماموریت ه��ای س��پاه را در گذر این س��ه دهه
دسته بندی کنید ،چطور ان را مطرح می فرمایید؟
lدوره اول در واق��ع دوره تثبی��ت انقالب بود
و س��پاه نقش تعیین کننده ای داش��ت .ناامنی ها ،مساله
گروهک ها ،در همه جای کش��ور از غائله کردستان تا
ترکمن صحرا ،بلوچستان تا خوزس��تان و غائله خلق
اذربایجان .در واقع س��ناریوهایی که دشمن روی میز
گذاشته بود تا بتواند در ش��رایطی با ملت ایران برخورد
کند مشابه همین حرف هایی که امروز می زنند که همه
سناریوها روی میز است ان موقع هم ان سناریوها را روی
میز داشتند .همه را یکی یکی یا چند تا چند تا رو کردند.
یا همزمان؟
lبله گاهی هم همزمان .در واقع هر چه داشتند
رو کردند .سپاه خط مقدم مقابله با این طراحی هایی بود
که امریکایی ها در دست داشتند .نه اینکه دیگران کمک
نکردند ،دیگران هم خیلی کمک کردند .شخصیت های
نظام ،ادم های انقالب ،بزرگانی ک��ه بودند ،ولی بدون
تردید سپاه نقش محوری داشت .سپاه شهدای عزیزی در
مساله کردستان داد که یاد همه شان را گرامی می داریم.
سال ،80که مدیر امور استان ها بودم برای افتتاح شبکه
کردستان در سنندج به کردستان رفتیم .من مجموعه ای
از فرماندهان سپاه را که در کردستان بودند با خود بردم.
از جمله سردار رضا عسگری که توسط صهیونیست ها
ربوده شده است .ایشان در کردستان فرمانده سپاه بود.
یک مدت هم در لبنان فرمانده سپاه بود .مراسم که تمام
شد ،من به ایشان گفتم اخالقم این است که می روم بین
مردم ببینم اوضاع چطوری اس��ت .ساعت نزدیک 11
مثلث شماره131
30
شب بود .به همراه اقای عسگری رفتیم به یک قهوه خانه
که مملو از جمعیت بود و صحبت می کردند و سیگار و
قلیان می کشیدند .ما که وارد شدیم ارام ارام شناختند .در
حال چای خوردن انهایی که ما را شناختند شروع کردند
بهبحثکردن.خیلیصفاداشتند.خباقایعسگریهم
با اینها همزبانی ها می کرد و خاطره هایی داشت .برای من
یکشبفراموشنشدنیدرسنندجبود.تانیمه هایشب
این مردمی که انجا بودند چقدر قدرشناس سپاه بودند و
از ما به دلیل اینکه شبکه را راه انداختیم ،تقدیر و تشکر
کردند .ولی بعد حرف سپاه وسط امد .سپاه انجا کمک
کرد .پیشمرگان مسلمان کرد راه اندازی شدند و همان
مردم انجا ایستادند و از انقالب دفاع کردند .این یکی از
کارهای سپاه بود .همینطور در نقاط دیگر کشور .در تثبیت
انقالب ،در برخورد با ناامنی ها ،برای حفظ انقالب .اینکه
حضرت امام در ارتباط با سپاه فرمایشات بسیار استثنایی
دارند ،ناشی از همین اقداماتی است که سپاه از روز اول
داشت .من یکی ،دو جمله امام را برای شما می خوانم؛
«ای کاش من هم یک پاسدار بودم»« ،اگر سپاه نبود کشور
هم نبود»« ،شما برادران سپاهی اینه مجسم مظلومیت ها
و رشادت های این ملت بزرگ در صحنه نبرد و تاریخ
مصور انقالب هستید»« ،من از سپاه راضی هستم و به هیچ
وجه نظرم از شما برنمی گردد» .فلسفه این فرمایشات به
بعضی از مقاطعی برمی گردد که سپاه دچار تنگنا شده و
به ان حمالتی می شد .تاریخچه بعضی از اینها را دارم .ان
وقت سر بزنگاه امام فرمایشات تاریخی در مورد سپاه
می کردند؛ «پاس��دارها بودند که مملکت ما را در چنین
زمانی که هیچ کس نمی توانست حفظ کند ،حفظ کردند»
و فرمایشات دیگری که در مورد هیچ نهادی این طوری
امام صحبت نکردند.
وقت��ی از این زم��ان عب��ور می کنیم ب��ه دوره
دفاع مقدس می رسیم؛ دوره ای که سپاه در واقع
ی ایفا می کند .اینجا در واقع اغاز دوره
نقش مهم
جدید سپاه است؟
lبله ،از همین زمان دوره جدید س��پاه شروع
می شود .در واقع سپاه در عملیات پخته شد و این پختگی
را در صحنه جنگ ارام ارام تبدیل به عملیات کالسیک
کرد .درست برعکس خیلی ها که از دوره های کالسیک
شروع می کنند و بعد حاال یک جنگ می بینند یا نمی بینند،
سپاه درست برعکس شروع کرد و به همین دلیل خیلی
توانمند و کارامد شد .البته صحنه جنگ صحنه ازمایش
بس��یار بزرگی برای ارتش هم ب��ود و افتخارات بزرگی
ارتش افرید .امثال صیادشیرازی ها ،بابایی ها ،شیرودی ها
و شخصیت های برجسته و شهدای بزرگی که در ارتش
جمهوری اسالمی بودند و امروز ارتش مومن ما را تشکیل
می دهند ،همه اینها در دوران جنگ در واقع ازموده شدند،
اما سپاه کامال متفاوت شروع کرد .مثل شهید باقری که
اقای جوزانی وقتی س��ریال «در چش��م باد» را ساخت
بارها به من گفت که من به شدت مجذوب این شخصیت
هس��تم .این جوان با این ظاهر و جثه نحیف ،بنیانگذار
اطالعات ـ عملیات س��پاه می ش��ود و نقش کلیدی در
عملیات های بزرگ ایفا می کند ،ایشان گفت من اصال
نسبت به این شخص یک احساس مسئولیت شخصی
دارم و دیدید که شخصیت شهید باقری را چقدر خوب
توانست در س��ریال «در چش��م باد» د ر بیاورد .مطلب
مفصلی که در پایان سریال «سردار رشید» ،از فرماندهان
بزرگ سپاه که همیشه با شهید باقری بود ،نوشتند ،نشان
می دهد که این کارگردان خوب و با انگیزه واقعا توانست
گوشه ای از شخصیت های برجسته س��رداران سپاه را
انطور که الزم بود برای مردم به تصویر بکش��د .س��پاه
تجرب��ه ای را که در کردس��تان به دس��ت اورد در دوره
دفاع مقدس اس��تفاده ک��رد و جن��گ را مدیریت کرد.
سپاه با یک تجربه ارزشمندی که از سال 57تا 59داشت
وارد شد و کار بزرگی برای کشور کرد .در واقع هویت
سپاه به تعبیر من منشوری است .سپاه به خاطر ماموریتی
که دارد و به خاط��ر توانمندی هایی که از ابتدا داش��ته،
مجموعه ای از ویژگی ها و توانمندی هایی را در خودش
جمع کرده و هر جا هم که انقالب الزم داشت به صحنه
اورده و با فداکاری و ابرو گذاش��تن از خودش با همه
وجود توانمندی ها را در خدمت نظام قرار دارد .من همین
جا مطلبی را که فکر می کنم برای این دوره سیاسی کشور
ضروری است ،عرض کنم .اخیرا ما به مناسبتی خدمت
مقام معظم رهبری بودیم ،در یک جلسه خصوصی یک
بحثی راجع به موضوعی شد و ایش��ان در واقع در این
بحث می خواستند مطرح کنند انجایی که الزم است یک
عده ابرویی از خودشان بگذارند باید این کار را بکنند.
فرمودند که ابروی مسئوالن جزو بیت المال است .مال
خودشان نیست ،یعنی اگر یک مسئول رده باالیی به یک
جایگاهی می رسد پیش مردم ابرو دارد و مردم قبولش
دارند .فکر نکند که مال خودش است این امکانی است
که نظام برای او فراهم کرده و جزو بیت المال است.
تفس��یر ش��ما از فرمایش رهبر معظ��م انقالب
چیست؟
lاین فرمایش دو معنا دارد؛ یک معنایش این است
که اقایی که از طریق جمهوری اسالمی به یک موقعیت
ی رسیده و ابرویی دارد انجایی که الزم است ابرو
و مقام
را برای نظام خرج کند ،باید خرج کند .نمی شود شیر یا
خط بیاوری و استخاره کنی .انجایی که الزم است برای
ب فداکاری کن��ی و در میدان بیایی ،باید بیایی
این انقال
ی در صداوسیما
و احتیاط نکنی .ما در فتنه تجربه مهم
داشتیم .شاید اگر یک روزی فرصت بشود و الزم باشد
بخش هایی از ناگفته ها را بگویم .کسانی که خیلی مدعی
بودند ،از انقالب خیلی س��رمایه ها اندوخته بودند ،اما
انجا که الزم بود ابرو بگذارند ،نیامدند یا وقتی با اصرار
و پیگیری ما مجبور می ش��دند بیایند ش��رط و شروط
می گذاشتند و ما مجبور می شدیم با هم حرف بزنیم و
یک جوری قبول کنیم که بیایند چه بگویند و چه بشنوند.
این درست نیست ،مسئوالن هر چه دارند از نظام است.
سپاه این کار را کرد .سپاه وقتی احساس کرد کشور به او
احتیاج دارد و برای برقراری امنیت باید به نیروی انتظامی
کمک کند ،با همه بضاعتی که الزم بود ـ چون بضاعت
سپاه خیلی باالست ـ در ان حدی که الزم بود به میدان
امد .شبکه های ماهواره ای سپاه را کوبیدند .تبلیغات خیلی
مهم بود و تا یکی دو سال بسیاری از خواص ما هنوز اسیر
ان تبلیغات بودند و حاضر نبودند متناسب با جایگاهی
که از انها توقع می رفت دو کلمه حرف حس��اب بزنند.
سپاه به میدان امد و ان ابرویی را که برای نظام داشت ،به
صحنه اورد .در برقراری امنیت کوشید و خداوند هم ان
را مضاعف کرد و روز به روز به عزت و اعتبار ان افزود.
من در چهره های مان��دگار دوره های قبل به ذهنم
رسید که از یک چهره برجسته و ماندگار جنگ تقدیر
کنم ،مطالعه ای کردیم و خب این ستاره ها در سپاه فراوان
هستند .اما به دالیلی روی شخصیت سردار علی فضلی
تمرکز کردیم و از ایشان خواهش کردیم تا در کنار بقیه
ی حضور
استادان دانش��گاه و چهره های ماندگار علم
یابند .چون انجا فضای علم��ی و هنری بود و مربوط به
جنگ نمی شد ،ایشان در ابتدا به دلیل تعهدی که داشت
استنکاف می کرد و نمی خواست بیاید .می خواست در
همین چارچوبی که هست و اخالصی که دارد ،بماند.
من اصرار کردم و ایش��ان قبول کرد .بعضی از دوستان
دلسوز و مسئول می گفتند که فالنی این کار خوبی نیست.
در مقابل این همه چهره علم��ی که هر کدام با وجهه ای
می ایند باال شما می خواهید از یک چهره نظامی تقدیر
سیاست
مثلث شماره131
کنید .این با فضای چهره های ماندگار همخوانی ندارد!
و یک فضای دیگ��ر الزم دارد .اما من اعتق��ادم این بود
که چهره ماندگار واقعی همین سرداران برجسته سپاه
هستند و مطمئن بودم که این اتفاق فضا را متحول می کند.
لحظه ای که اسم سردار فضلی اورده شد که باال بیاید و
جایزه بگیرد و از ایشان تقدیر شود ،تمام افراد حاضر در
س��الن که همین نخبگان ،دانشگاهیان ،شخصیت های
علمی با تفکرات مختلف بودند ،روی پا ایس��تادند و تا
جایی که در توان داشتند سردار فضلی را تشویق کردند.
با اینکه اخرین کس��ی بود که روی س��ن امد و جلسه
طوالنی شده بود ،دیدیم که جلسه گرم تر از لحظه اغاز
شد و انقدر سردار فضلی را تشویق کردند که او مجبور
شد چند بار احترام نظامی بگذارد و وقتی که می خواست
پایین بیاید باز می دید که جمعیت دارند تشویق می کنند،
دوباره می ایستاد و احترام نظامی می گذاشت .اشک از
چشمان خیلی ها سرازیر شده بود .وقتی که مراسم تمام
شد با اقایانی که حضور داشتند برای صرف شام به سالن
پشتی رفتیم ،هرچقدر منتظر شدیم تا سردار فضلی بیاید
ایشان نیامد .ما گفتیم که ش��اید رفته باشند .دراخرین
لحظه که وارد شدند از ایشان س��وال کردیم که علی اقا
خیلی طول کشید! گفتند که نمی شد که بیایم .بچه هایی
که همراهش بودند ،گفتند که ایشان تا همین االن داخل
سالن مانده بود و خیلی از شخصیت های علمی می امدند
پیش ایشان ،با ایشان روبوس��ی می کردند .از ایشان به
نوعی تبرک می گرفتند ،عکس یادگاری می انداختند و
ایشان هم ایستاده بود .این یعنی سپاه ،یعنی یک کسی مثل
علی فضلی ،فرمانده لشکر سیدالشهدا که با این بچه ها
در صحنه نبرد عشق بازی کرده ،در ان لحظه هایی که بین
مرگ و زندگی فاصله ای نیست ،ادم جز خدا چیزی را
نمی بیند .خدا این ابرو را می دهد .انجایی هم که الزم شد
درفتنهیاهر جایدیگرسردار فضلینگفتمنیکچهره
محبوبم .بعضی ادم ها یک ذره جایگاه ندارند ،اینجور
موقع ها فکر می کنند که جای دیگری باید خودشان را
خرج کنند ،اما سردار فضلی با همه وجود به میدان امد.
قاطعانه از انقالب و ولی فقیه و رهبری دفاع کرد که این
باعث دلگرمی خیلی ها شد و امروز سردار فضلی در میدان
است و حرف می زند .این حرف سردار فضلی با هیچ کس
دیگر قابل مقایسه نیست .این ارزش سپاه است.
پستفسیرشماازصحبت هایرهبرمعظمانقالب
در ان جلسه این گونه است؟ یعنی می خواهید
بگویید مسئوالن فقط متعلق به خودشان نیستند
و در اصل متعلق به نظام هستند؟
lیک بعد دیگرش هم این است که ما هم باید
ابروی مس��ئوالن را حفظ کنیم .این هم در ادامه همان
بحث اس��ت .چون این هم بیت المال است .نمی شود
به بیت المال دس��ت اندازی کرد .یک مسئولی که به این
مقام رسیده به این جایگاه رسیده ،زحمت کشیده ،نظام
خرجش کرده ،مورد اعتماد مردم است و جایگاهی دارد.
به این راحتی نمی شود که در سایتی ،در روزنامه ای چیزی
به ذهن طرف برسد و ابروی او را ببرد .این ابرو ،ابروی
شخصی و فردی نیس��ت ،این لطمه زدن به بیت المال
اس��ت ،بنابراین این را باید توجه کنیم .به بحث اصلی
برگردیم ،در واقع شخصیت سپاه منعطف است .به نظر
من ساختار و سازمان س��پاه یک پروژه مهم تحقیقاتی
است .نوع مدیریتی که در سپاه شد و تا به امروز ادامه پیدا
کرد می تواند موضوع تحقیقات مفصل باشد که چرا سپاه
انقدر کارامد است؛ البته جایگاه قانونی که دارد و سلسله
مراتبی که هست با هدایت و راهبری توسط رهبری و
فرمانده کل قوا ایجاد می ش��ود .سپاه همان موقع هم که
درجه بندی نداشت این روابط به نحو بسیار مطلوبی در
سپاه رعایت می شد .فرمانده معلوم بود ،معاون معلوم بود،
اینطور نبود که بگویند شما ابالغت چیست ،درجه ات
چیست ،با دستور فرمانده می رفتند و شهید می شدند.
باالترین توجه به سلسله مراتب را داشتند.
گویا در یک مقطع در س��پاه اختالف دیدگاهی
پیش امده بود .شما چیزی به خاطر دارید؟
lمختصر سوءتفاهم هایی در یک مقطع کوتاه
در س��پاه تهران به وجود امد که در ان دو جریان وجود
داش��ت؛ یک جریان که منتقد نحوه اداره جنگ و انجام
عملیات های کالس��یک بودند و پیشنهاد عملیات های
پارتیزانی و کوچک و بی وقفه را داش��تند و یک جریان
دیگر که سیاس��ی ب��ود و متاثر از جریان فاس��د مهدی
هاشمی و بیت اقای منتظری امثال اکبر گنجی بودند که
با هم مخلوط ش��ده بودند .اما در تحلیل ان رویداد من
تاکید دارم که اینها نباید با هم مخلوط شود .انهایی که در
واقع نیروهای عملیاتی بودند امثال شهید بهمنی ،شهید
رستگار مقدم و ...انس��ان هایی پاک و مطیع امام بودند.
اگر جایی احساس می کردند به خاطر ان روحیه ای که
داشتند باید انتقاد کنند این کار را می کردند .به همین دلیل
بالفاصله بعد از اگاهی از نظرات ام��ام به جبهه رفتند،
ی از
جنگیدند و به شهادت رسیدند؛ ش��هید داود کریم
همین بچه ها بود.
امام در ان مقطع با دوستان سپاهی برخورد روشنی
کردند و دستور صریحی دادند .ان دس��تور در پادگان
ولیعصر(عج) خوانده ش��د .امام به بچه های سپاه تاکید
کردند که حرمت و جایگاه فرماندهی سپاه باید حفظ شود
و اگر هم اشکال و انتقادی هست باید در مسیر خودش
باشد ،نباید این شاکله و ش��الوده از بین برود .ان تشری
که امام زدند و توبیخی که کردند مثل دوایی بر این درد
شفابخش بود و تا امروز هم ادامه دارد.
جنگ که تمام شد ،خیلی ها دنبال این بودند که
تکلیف سپاه چه می شود .سپاه به نظرم از همین
دوره ماموریت جدیدش اغاز می شود؟
lبله .سپاه بعد از دفاع مقدس در سازندگی وارد
ش��د و کارهای بزرگی انجام داد .امکانات خودش را به
صحنه اورد و در پروژه های بزرگ کشور شرکت کرد.
بسیاری از سدها و پل ها و پروژه های ملی در کشور را به
دست گرفت .به همین تهران خودمان نگاه کنید .چند کار
بزرگ در حال انجام است .همین تونل نیایش و پلی که
از شرق به غرب تهران کشیده می شود .چند کیلومتر پل
و تونل که یک کار واقعا ارزشمند و سطح باالی مهندسی
است که من اخیرا رفتم و از این پروژ ه بازدید کردم .خب
بچه های سپاه قرارگاه خاتم االنبیا در حال انجام ان هستند.
همان موسسه ای که پل تاریخی خیبر را در جزایر
مجنون زد ،االن پل 20کیلومتری بزرگراه صدر
را می زند؟
lبله ،دقیقا همان بچه های شهید رجایی بودند
که حاال در خدمت س��ازندگی هستند .من همیشه یک
توصیه ای به دوستان مان در حوزه سیما می کنم ،بعضی
موق ع که رزمنده ها و س��پاه را نش��ان می دهند احساس
می کنند که تعهدی دارند بروند و مثال نشان بدهند یک
سپاهی که امروز جانباز ش��ده و در بیمارستان بستری
است ،چه مشکالتی دارد و گرفتاری هایش چگونه است
که با او همدردی کنند .این یک بخشی از واقعیات سپاه
است که باید به اندازه الزم به ان توجه کنیم ولی بسیاری از
نیروهای سپاه امروز یا استاد دانشگاه یا مهندسان برجسته
هستند ،محقق ها و پژوهشگرها و کارشناسان برجسته در
همه حوزه های کشور وارد شدند و امروز مصدر کارهای
مهم در کشورند .اینها همه پاسدار بودند ،سپاهی بودند،
سابقه کارهای بسیجی و انقالبی داشتند و تالش کردند
که این روحیه را در کار خودشان حفظ کنند .حاال یکی
موفق تر اس��ت و یکی کمتر توفیق دارد و یکی اقتضای
کارش جور دیگری است .اما هر جا که این روحیه و این
سپاهبرایماپاسدارانقدیمی کهباعشقوعالقهواردانشدیم
یکمعبدبودهومعبدهست
سرانفتنهانتخاباتپرشور88راتلخکردند .ابروینظامرابه
تاراجبردندودشمنانمایوسرامجدداامیدوارکردند
هنگامیکهازسپاهبیرونامدمیکساعتدرداخلماشینگریه
می کردم.همههویتمسپاهبود
بازشدندرهایارشیومحرمانهصداوسیمانقشمهمیدر
بصیرتافزاییملتداشت
31
سیاست
نگاه وارد شد در حد خودش خیلی توانسته تاثیر بگذارد.
یادم است سال 74که من در وزارت ارشاد بودم و وزیر
وقت از من خواست تا مسئولیت معاونت سینمایی را
بپذیرم با کمک تعدادی از همین دوستان سپاه که در حوزه
فرهنگی هنری بودند در معاونت سینمایی وارد شدم.
وقتی عملکرد یکسال و نیمه ان موقع بررسی می شود،
می بینم برجسته ترین فیلم های سینمایی ایران و به ویژه
فیلم های دف��اع مقدس و کارهای مان��دگار و اقدامات
فراوانی که ص��ورت گرفته مربوط به ان دوره اس��ت.
هم ارتقای س��ینما ،هم ارتقای فعالیت هنری ،کارهای
سازنده ای که روی بسیاری از هنرمندان انجام گرفت ،یک
لیست بلندباالست که البته به این بحث ما ربطی ندارد.
اینها با روحیه ای بود که بچه های انقالب و سپاه امدند
در یک محیط هنری توانس��تند کار کنند و موفق بودند
و بسیاری از کسانی که این ارزیابی را در طول سال های
مختلف در سینما داشتند ان فضا و ان موقعیت را به دلیل
امدن این روحیه و تالش ش��بانه روزی که دوستان در
این حوزه انج��ام دادند واقعا از دوره های بس��یار موفق
می دانند .در جلسه ای که مدیران ارشاد خدمت رهبری
رسیدند -چون رهبری خودشان کارشناس امور هنری
هستند و همیشه یک فرصت استثنایی برای هنرمندان و
مدیران فرهنگی نظام اس��ت -در ان مالقات در ابتدای
فرمایشات فرمودند که از زحمات شما تشکر می کنیم،
از معاونت های خوبی مثل معاونت سینمایی که باعث
دلگرمی ما شده تشکر می کنیم .یعنی همان اول قضاوت
خودش��ان را روی این مجموعه از بچه های انقالب که
رفتند و در یک مدت کوتاهی همه چیز را متحول کردند
اعالم کردند .البته به دلیل برخورد با دوم خرداد این تفکر
امکان ادامه پیدا نکرد ،ولی همان یک سال و نیم که این
مجموعه گرد هم امدند به نوبه خودش یک کارنامه بسیار
موفق اس��ت و من فکر می کنم که سینمای ما اگر امروز
مشکالتی دارد و این مش��کالت ارزیابی درست باید
بشود و اینها رفع بشود یک بازخوانی روی پرونده یک
سال و نیم معاونت سینمایی که نیروهای انقالب بودند
به ما خیلی می تواند کمک کند که ما چه سیاست هایی را
در پیش گرفتیم و علت توفیقاتی که در ان مقطع داشتیم
چه بود.
سپاه در زمان دفاع مقدس فقط به مسائل نظامی
محدود نبود و در بخش فرهنگی هم فعالیت های
بسیاری داش��ت .اگر موافقید در این مورد هم
صحبتکنیم.
lسپاه نیروی اعتقادی است و بصیرت در ذاتش
است .سپاه فرزند زمان خودش اس��ت و در دوره های
مختلف انق�لاب اس�لامی ماموریت ه��ای متعددی
انجام داده .در همان دوره جنگ ب��ا اینکه محور اصلی
فعالیت های س��پاه دفاع مقدس و فرماندهی عملیات و
بسیج مدیریت و س��اماندهی و بسیج نیروهای مردمی
بود فعالیت های فرهنگی سپاه بسیار گسترده بود .یعنی
نشریات سپاه ،برنامه های رادیو و تلویزیون سپاه جزو
پرشنونده ترین و پربیننده ترین برنامه ها بود و فقط هم
اکتفا به یک برنامه خاصی نمی شد .خاطرات زیادی از
دوران حضور در رادیو سپاه دارم.
غیر از برنامه روتینی که هر روز داشتیم و همه اش
مربوط به جنگ بود هر وقت عملیات می شد و شرایطی
خاصی به وجود می امد ،بعضی مواقع سه تا چهار ساعت
سپاه به صورت روزانه برنامه تولید می کرد و روی انتن
می برد .برخالف حاال که 160شبکه رادیو و تلویزیونی
داریم ان موقع خیلی محدود بود .دو شبکه تلویزیونی
بود و چند شبکه رادیویی و همه برای همین تعداد شبکه
برنامه تولید می کردند .وقتی س��پاه چهار ساعت برنامه
تولید می کرد نشان از توانمندی سپاه در کار رسانه ای و
مثلث شماره131
32
رادیویی بود .بچه هایی که در انجا دور هم بودیم از اقای
فتح ابادی ،اقای انصاریان ،اقای جیرانی ،اقای علیرضا
ی همه با هم کار می کردیم .خود من ،می نوش��تم،
کریم
مصاحبه می ک��ردم ،برنامه ضبط می ک��ردم و جبهه هم
می رفتم و با بچه هایی که در خط مقدم بودند مصاحبه ها
را می گرفتم .شاید یکی از بهترین مصاحبه های من با برادر
رحیمی بود که وقتی با ایشان مصاحبه می کردم روز قبلش
برادر دومش شهید شده بود .وقتی من به او تسلیت گفتم
و گفتم که شما مگر برنمی گردید گفت؛ «خیر در حال
حاضر عملیات است دشمن پاتک زده و من نمی توانم
محور را رها کنم ».برادرش در نازی اباد تشییع می شد ولی
خودش مانده بود و در خط مقدم می جنگید.
ان وقت حرف های اینها حرف ه��ای ماندگاری
است .یعنی درد دل ،جسارت و شجاعت اینها ،شنیدن
و دیدن دارد .بچه ها همه به خاطر روحیه سپاه با هم کار
می کردند برنامه های سپاه برنامه های موفقی بود .سپاه
ب پیدا کرد
در هر شرایطی متناس��ب با نیازی که انقال
وارد شد.
اما خب به نظر می رسد در گذر زمان به هر حال
بخشی از نیروهای خوب س��پاه به جهت قرار
گرفتن در مس��ئولیت های مختلف ،یک مقدار
فرصت دی��دار و تب��ادل نظراتش��ان و در واقع
دیدارها و همفکری های گذش��ته را از دس��ت
داده اند.
lواقعیت این است که س��پاه نیروهای زیادی
تربیت و به همه جای کشور فرستاده .همانطور که عرض
کردم بسیاری از مدیران و کارشناسان برجسته در همه
دولت های بعد از انقالب و همی��ن دولت ،در مجلس،
در جاهای مختلف ،مدیرانی که در بخش های مختلف
کشورند همه به نوعی در سپاه سابقه دارند .یعنی به نوعی
در سپاه تربیت شدند .س��پاه کانون تربیت نیرو است و
می تواند کماکان در همه بخش ها برای نظام الهام بخش
باشد .شاید خوب باشد که سپاه جلساتی را راه اندازی
کند .تمام بچه هایی که در حوزه های مختلف عملیات،
حوزه های مختلف فرماندهی بودند شاید اگر هر چند
وقت یک بار دور هم جمع بشوند و همدیگر را مالقات
کنند خیلی برای کشور مفید باشد .به هم کمک کنند و
در واقع هم افزایی کنند .در گذش��ته یک فرمانده ،یک
نیروی حزب اللهی ،یک نیروی انقالبی تا می خواست
قدری منحرف بشود اینطور نبود که حاال دستگاه قضایی
بخواهد با ان برخورد کند یا امام بخواهد با ان برخورد
کند ،رئیس جمهور و بزرگان کشور بخواهند برخورد
کنند ،این طوری نبود .محیط سپاه به گونه ای بود که اگر
کسی مشکلی پیدا می کرد در مقابل س��واالتی که از او
می شد و اش��کاالتی که گرفته می شد خودش را تنظیم
می کرد .امروز ای��ن ظرفیت ها از بین رفته اس��ت .این
است خطری که امروز در کش��ور احساس می شود و
خیال می ش��ود هر اختالفی باید در سطوح عالی نظام
حل شود .نه ،می شود اینها را دوباره ساماندهی کرد .به
قول غربی ها Contextخیلی مهم است ،در بافت و بستر
ی که ما در ان حرف می زنیم خیلی حرف ها حالت
سالم
اصالح گرایانه دارد ،در حال��ی که از ان بافت اگر بیرون
بیاید کامال می تواند مخرب باشد .حضرت امام فرمودند
موسیقی را که شما در صدا و سیما پخش می کنید حالل
است ولی اگر از رادیو عربستان پخش شود حرام است،
یک تحلیل پشت ان اس��ت .یک تحلیل حتی فقهی و
شرعی .س��پاه و خیلی از نهادهای دیگر نظام می توانند
این ماموریت را در کشور انجام دهند .الزم نیست جار
زده شود .سپاه در سطح باالی کش��ور می تواند این کار
را بکند .شاید در خود س��پاه تا یک حدی االن این کار
انجام می گیرد .ولی به نظر من می تواند گسترده تر باشد و
می شود گفت مخرج مشترک بچه ها باید اصل انقالب و
رهبری باشد .امروز ممکن است بچه های سپاه تفکرات
و سلیقه های مختلفی داشته باشند .من با فرماندهان سپاه
که صحبت می کنم می بینم روحیات شان و سلیقه هاشان
کامال در فیلم ،سریال ،مستند و موسیقی متفاوت است.
بعضی ها فکر می کنند س��پاهی ها هم��ه یک جور فکر
می کنند .همه یک جور راجع به مس��ائل سیاس��ی فکر
می کنند همه از یک جور سریال خوشش شان می اید اما
وقتیباباالترینرده هاصحبتمی کنممی بینمهم خودش
و هم خانواده اش یک جور سلیقه دارد و فکر می کند و یک
توقعات دیگری از ما دارد .یک مطالبات دیگری دارد که
شاید به طور طبیعی فکر کنید یک سپاهی نباید اینجور
فکر کند .خب ،اینها واقعیات است .ما که نباید به خودمان
دروغ بگوییم .م��ا باید واقعیات را ببینی��م و بعد ببینیم
در این بافت س��الم این نهادهای طبیعی نظارتی چطور
می توانند هم اصالح گرایانه باشند ،هم هدایتی باشند،
هم حمایتی .ان جایی که الزم است و ما نیاز به حمایت
از مدیران پرتالش حزب اللهی و انقالبی داریم در همه
جا در ورزش ،هنر ،فرهنگ ،اقتصادی و سیاست نباید
اینطور باشد که اگر نیروی حزب اللهی و انقالبی پاسدار
در یک جایی برود چنانچه بنا بر اقتضائات یک مشکلی
فراهم شود ،حاال یا توجیه دارد یا حتی ممکن است خطا
کرده باشد ،اماج حمالت قرار بگیرد .بنابراین به نظر من
سپاه در این شرایط می تواند در این حوزه وارد بشود و
خدمات ارزشمندی را انجام بدهد .سپاه غیر از ان کارهای
ی را در کشور ساماندهی می کند،
بزرگ پروژه های مهم
مثل امنیت پرواز .امنیت پرواز ش��اید مس��اله کوچکی
جلوه کند ،اما در مقطعی مساله امنیت پروازها تبدیل به
یک مساله جدی برای نظام شد .هواپیماهایی که ربوده
می شد ،منافقینی که همه جا حضور پیدا می کردند ،فقط
سپاه می توانست این مشکل را حل کند .در یک مقطعی
هم که خیلی ها دنبال این راه افتادند که دیگر احتیاجی
نیست ،حضرت امام شخصا فرمودند که نه ،باید باشد
و ادامه پیدا کند و امنیت پروازهای ما باید به عهده سپاه
باشد .در حوزه های مختلف به خصوص کارهای علمی
و فرهنگی بزرگی که در س��پاه انجام می گیرد در حوزه
ی از همین
جنگ نرم ،در فعالیت های وسیع عمومی مردم
راهی��ان نور گرفت��ه که در همین دو ،س��ه س��ال اخیر
تبدیل به ی��ک دانش��گاه ب��زرگ معن��وی و عمومی
در کش��ور ش��ده .س��پاه در هم��ه ای��ن پروژه ها نقش
مح��وری دارد و توانس��ته فوق الع��اده تاثیرگ��ذار
باش��د .س��پاه در واق��ع ی��ک ماموریت��ی طب��ق ای��ه
« َوا َ ِعدّوال َ ُهم َمااستَ َطعتُم من قوه »...دارد و به خوبی توانسته
سیاست
مثلث شماره131
این را ایفا کندو نه تنها هر چه که در استطاعت دارد برای
مقابله با دشمن اماده کند ،بلکه بخش دیگر ایه یعنی در
مساله ارهاب دشمن هم سپاه بسیار موفق بوده .هم برای
دشمنان خارجی ،هم برای دنباله های انها در داخل کشور
و این سرمایه سپاه است .ضد انقالب از سپاه می ترسد
هر جا ناامنی در داخل می خواهد ایجاد کند تا احساس کند
سپاه حضور پیدا می کند پشتشان به لرزه در می اید .این
یک واقعیت است .این شعار نیست .من خاطراتی دارم
که نمی خواهم وارد این خاطرات بشوم به خصوص در
حوزه فرهنگی ،در حوزه سیاست در سال های دهه 60
بنابراین سپاه خوب است که با این ظرفیت ها به خصوص
در حوزه داخلی اگاه باشد و نیروهایی که می توانند برای
سپاه در این حوزه سرمایه باش��ند بتوانند با فرماندهی
مناسب و جانمایی مناسب ،ماموریت های ماندگاری را
برای کشور رقم بزنند.
خاطره ای از سال 81را برای شما نقل کنم که مربوط
اس��ت به مرحوم محمدرضا اقاسی ،ش��اعر انقالب و
والیت مدار ـ که خ��دا درجاتش را عالی کن��د ـ واقعا
چهره ارزشمندی در حوزه هنر و ش��عر و ادبیات بود.
همین االن که بخش هایی از اشعار و اجراهایش پخش
می شود ،واقعا مخاطب را متحول می کند .در یک مقطعی
تو امد زیادی داش��تم ،ان زمان در معاونت
با ایشان رف
پارلمانی بودم .پیش من امد ،به دالیلی از همه چیز ناامید
و مایوس بود .من نزدیک دو س��اعت با ایشان صحبت
کردم .تصمیماتی می خواست بگیرد و من هر چه سعی
کردم نتوانستم ایشان را قانع کنم .در پایان به ایشان گفتم
که اقای اقاس��ی من االن در مجلس جلسه دارم و دیگر
نمی توانم با ش��ما صحبت کنم؛ اگ��ر می خواهید ادامه
دهید با ماش��ین من تا انجا برویم .اگر هم خواستید از
انجا به بعد ماش��ین را بردار و بعدا من ماشین را از شما
می گیرم .من یک ماش��ین رنو داش��تم .با هم به مجلس
امدیم .بحث مان در ماشین ادامه یافت .خیلی هم جدی
بود من هم نتوانستم ایشان را قانع کنم ،به خیلی چیزها
اعتراض داشت و قانع هم نمی ش��د .من سال ها معاون
پارلمانی بودم و همیشه محافظ ها و پاسدارهای جلوی
در مرا می ش��ناختند و احترام می گذاشتند .لحظه ای که
خواستیم وارد محوطه مقر شهید مطهری بشویم و من
وارد مجلس شوم پاسداری که باید زنجیر می انداخت،
جلو امد و به من گفت :اق��ا کارت! من کارت همراهم
نبود ،معموال کارت نمی بردم .گفتم؛ من ضرغامی هستم،
معاون پارلمانی .چون همه من را می شناختند .گفتم ،من
10سال است که دارم اینجا می ایم ،یک نگاه به من کرد
و گفت نه اقا ببخشید من شما را نمی شناسم! نمی شود
داخل بروید ،ماشین هم نمی ش��ود ببرید .ما ماندیم که
حاال چه کار کنیم و گرفتار هم هستیم و جلسه هم داریم،
همین طوری که به من می گفت که نمی ش��ود سرش را
پایین اورد و مرحوم اقاس��ی را دید .با ان چهره و ریش
بلند و فیزیک خاص .تا ایشان را دید به ایشان گفت :سالم
حاج اقا! و زنجیر را انداخت و گفت بفرمایید داخل! چند
لحظه سکوت بین من و مرحوم اقاسی حکمفرما شد.
بغل زدم و گفتم عزیز من! شما این صحنه را دیدی ،من
یک عمر است که دارم می روم و می ایم اینها این جوری
یقه من را گرفتند .چه چیزی در وجود توست؟ به خاطر
این اشعار ماندگار و ان روحیه والیت مدارت این پاسدار
وقتی تو را دید ،خجالت کشید و زنجیر را انداخت و من
را هم به خاطر تو راه داد.
تو متعلق به این بچه ها هس��تی .مگر می توانی هر
تصمیمی خواستی بگیری؟ تو مال خودت نیستی .تمام
چهره اش پر از اشک شد .پاسداری که این کار را کرد ،یک
پاسدار ساده بود .یک حرکت کرد و یک ادم بزرگی مثل
اقاسی را متحول کرد .اینها از کجا می اید .گفتن اینها اسان
است ولی اتفاق می افتد .بعد هم ماشین را دادم و رفت.
فردای ان روز ماشین را فرستاد و دوباره تغییر کرد .دوباره
عین روز اول ایستاد و کارش را انجام داد .سپاه به خاطر
برکت و ریشه پاکی که دارد ،خیلی از این اعجازها را در
خود جا داده است .خیلی از این توانمندی ها را بروز داده
و به نظر من هنوز بخشی از ان شناخته نشده و می تواند
در مقاطعی که هنوز انقالب به ان نیاز دارد کارامدتر از هر
زمانی به میدان بیاید.
اقای مهندس! اگر موافقید در مورد ورود شما به
سینما صحبت کنیم .باالخره در مورد این دوران
کمتر صحبت شده است.
lدر سال 74در اولین اسیب شناسی که کردیم،
دیدیم بسیاری از سینماگران از یک گفت وگوی باورپذیر
ی راجع ب��ه ارزش ها و ویژگی ه��ای انقالب
و صمیم
اسالمی بی بهره اند .بنابراین با برنامه ریزی ای که کردیم و
دوستانی که از بیرون کمک کردند و همدلی که سپاه کرد،
اولین جشنواره دفاع مقدس را برپا کردیم .اقای رضایی
تشریف اوردند ،تمام بچه های سپاه امدند و کار عظیمی
در حوزه فیل م دفاع مقدس راه اندازی شد .پشتیبانی شد.
جشنواره راه افتاد و ارتقا پیدا کرد .کسی نبود در سینما که
ما با انها گفت وگو نکنیم .تمام کارگردان های برجسته را
که نام ببرید حتی به صورت فردی خود من ساعت ها تا
نیمه شب با انها گفت وگو می کردم .احساس می شد که
خیلی از این حرف ها برای انها درست گفته نشده .مثال ما
مواجه بودیم با اینکه در سینما حجاب رعایت نمی شود.
یعنی در بخشی از فیلم ها قسمتی از موی سر زن ها بیرون
است؛ حاال ما کاری به چیزهای دیگر نداریم .همین ظاهر
اسالمی ،اولین جلس ه را من در خانه سینما داشتم .خانم
ی که االن یک مقدار بیماری دارد و برایشان
فریماه فرجام
ارزوی س�لامتی می کنم ،گفت فالنی ما هنوز قواعد و
ضوابط ظاهرمان را نمی دانیم! نمی دانیم که چگونه باید
لباس بپوشیم و چگونه عمل کنیم ،همانجا بود که ضوابط
مربوط به حجاب تدوین شد .شما کل فیلم های سال 74
و 75را نگاه کنید ـ به عن��وان یک کار تحقیقاتی ـ در ان
دوران در سینما یک ذره هم شما صحنه ای که موی یک
بازیگر بیرون باشد را نمی بینید .یعنی ان ظاهر اسالمی
را همه رعایت کردند .نه اینکه زور باشد .البته سال بعد
که دوم خرداد ش��د و مدیرهای دیگر امدند بی توجهی
کردند .حتی من معترض به سیف اهلل داد نمی شوم و از
ایشان به عنوان یک س��ینماگر و دوست خوب به نیکی
یاد می کنم .فیلم بازمانده ایشان همیشه ماندگار است.
اما وقتی مجموعه هایی امدند تحت تاثیر فضای سیاسی
ـ فرهنگی دوم خرداد قرار گرفتند یک دفعه یک افسار
گسیختگی ایجاد ش��د .در فیلم هایی هم که مربوط به
امروز برخ��ی بچه های ح زب اللهی سینماس��ت بعضا
شاهد هس��تیم که چقدر ما در این حوزه مشکل داریم.
اگر همان سیاست سال های 74و 75ادامه پیدا می کرد،
امروز در س��ینما خیلی از مس��ائل حل بود .ما احساس
کردیم هنرمندان احتیاج به محیط های معنوی دارند .به
عنوان یکی از کارها جشنواره های استانی را برنامه ریزی
کردیم .یکی از این جش��نواره ها ،در خوزستان بود که
به مناطق جنگی رفتیم .برادر عزیزم��ان اقای اهنگران
امدند در سوس��نگرد ،در مزار شهدای شلمچه و دیگر
نقاط جبهه برنامه های معنوی بسیار خوبی اجرا کردند
که اگر ش��ما االن مراجعه کنید به ارش��یو و عکس ها و
فیلم هایش را ببینید ،برجس��ته ترین هنرمندان امدند و
بهترین خاطراتشان ،بازدید از مناطق جنگی و خوزستان
است .اثر گذاشت .یک خانمی یک مقدار بدحجاب بود.
یک تذکری من به ایش��ان دادم .او اولش ناراحت شد.
گریه هم کرد .با اینکه من محرمانه تذک��ر دادم .فردای
ان روز امد ،متنبه بود و گفت من اشتباه کردم و خودش
را اصالح کرد .محیط را که یک محیط مس��اعد دیدند
همراهی کردند.
طبیعتا از ان دوران باید خاط��رات دیگری هم
داشته باشید.
lبله .یک خاطره در جش��نواره فجر در تهران
داشتیم .همان سالی که من تازه مسئول شدم .اعالم کردیم
که می خواهیم حرم مطهر حضرت امام(ره) برویم ،خیلی
33
سیاست
از هنرمندان تا ان وقت س��ر مزار امام(ره) نرفته بودند.
امدند صادقانه گفتند.
قرار شد با دو اتوبوس از جلوی هتل الله صبح اول
وقت برای زیارت مرقد برویم .اقای رحیم صفوی هم
لطف کردند و تشریف اوردند .خیلی از کارگردان ها و
بازیگران برجسته هم امدند .صبح که ما امدیم جلوی
هتل سوار اتوبوس ش��ویم و برویم ،دیدم که هشت تا
اتوبوس تمام این خیابان حجاب را غرق کرده اند .ما فقط
یک دعوت ساده کرده بودیم .ولی وقتی وارد البی هتل
شدم دیدم هر هنرپیشه و سینماگری که می شناسم ،امده.
اقای نصیریان امد سال مو علیک کرد .من می دانستم ایشان
سر صحن ه یک سریالی در یزد بودند .گفتم اقای نصیریان
چه جوری امدی��د .گفت من دیروز فهمیدم و س��ریع
خودم را رساندم که برای زیارت مرقد امام بیایم .ظهر که
برگشتیم برای ناهار گفتم شما ناهار نمی خورید ،گفت
نه عجله دارم ،پرواز دارم باید برگردم .گفتم حاال ش��ما
نمی امدید ،گفت اقای ضرغامی من ترسیدم نیایم و این
امکان معنوی که شما برای ما هنرمندان فراهم کرده اید،
از ما گرفته شود .کسی این چیزها را باور می کند؟ اقای
نصیریان با کمال صداقت بیاید و بگوید من امده ام برای
اینکه فقط سر مرقد امام باشم و در همین فضایی که برای
هنرمندان فراهم کرده اید ،از بقیه عقب نمانم .در یکی از
همین انتخابات ها ،اقای نصیریان صبح اول وقت در یکی
از این حوزه های انتخاباتی که درب ان هنوز باز نش��ده
بود در صف ایستاده بود .از ایشان س��وال کردند اقای
نصیریان شما چرا انقدر زود امدید درب هنوز باز نشده،
ایشان یک جمله گفت و اشاره کرد به اینکه در کار خیر
باید عجله کرد و نباید ان را عقب انداخت .یک ساعت
بعد ما در مصاحبه ای برنامه ای که از رهبری معظم هنگام
رای دادن ،ضبط کردیم ،عین این جمله را اقا فرمودند و ما
این جمله را مرتبا در برنامه های مختلف پخش می کردیم؛
که رهبری فرمودند کار خیر را نباید به تاخیر انداخت،
اول صبح باید رای بدهید .مصاحبه بعضی از مسئوالن
را س��اعت ها بعد گرفتی��م انها هنوز خبر نداش��تند که
حضرت اقا چه فرموده ان��د .در مصاحبه می گفتند که
زودتر بیایید بهتر اس��ت ،دیر هم شد اش��کالی ندارد و
حاال هر وق��ت امدید .بعد می گفتیم که اق��ا امروز این
فرمایش را داشته اند .ولی اقای نصیریان حرف درست
را زد .ده ها و صدها نمونه می ش��ود گفت .هنرمندان را
به کردستان بردیم .همه امدند .گروهک ها در تبلیغات
خارجی ش��ان اعالم کرده بودند که در کردستان هنوز
حکومتنظامیاستودو،سهنفربیشترنمی توانندجمع
شوند .خیابان های اطراف منتهی به این سینما به خاطر
جمعیت فراوان بسته ش��د .بعضی از این بازیگرها مثل
اقای جمشید هاشم پور روی دوش مردم امدند .دو ،سه
بار به این ور و ان ور خوردند و در و شیشه شکسته شد.
هنوزاین فیلم ها راما نگاه می کنیم.سینمامملو ازجمعیت
بود ،صدای ضربه هایی که مردم به درها می زنند خیلی
شدید بود .انجا من اول صحبتم گفتم که شرمنده همه
ی هستم که دوست دارند داخل شوند و نمی توانند.
مردم
حزب کوموله شخصی را ناشناس توی جلسه فرستاد و
نامه ای را توزیع کرد و بی��رون رفت .وقتی که نامه را باز
کردند دیدند که حزب کوموله به هنرمندان گفته مواظب
باشید رژیم از شما دارد سوءاستفاده می کند! رژیم ارتباط
مردمی ندارد و ارتباطش با خلق ها مرده اس��ت و شما
هنرمندان را اورده که بگوید با شما ارتباط دارد! در واقع به
هنرمندان گفته بود که نگذارید رژیم از شما سوءاستفاده
کند .هر کسی هم که می خواند می خندید و پاره می کرد
و دور می انداخت .ببینید چه پیوند انسانی ،عاطفی ،دینی
و امنیتی حتی برای نظام بین هنرمندان و مسئوالن برقرار
می شود .در خیلی از جشنواره ها خیلی از این هنرمندان
مثلث شماره131
34
یک امام جمعه را ندیده بودند .ما به بسیاری از استان ها که
می رفتیم امام جمعه با عالقه می امد .با این ها ارتباط برقرار
می کرد .برخی فکر می کنند هنرمندان غیر از بدنه مردم
هستند .اینطور نیست .من اصال چنین اعتقادی ندارم.
اگر با جامعه هنری مفاهمه خوبی شد ،همفکری ایجاد
شد و این ارزش ها به زبان انها ،به زبان هنر واقعا درست
منتقل شد و در واقع زبان مشترک پیدا شد ،خیلی کارهای
بزرگ انجام می شود .بعدها بهترین بچه های حزب اللهی
و انقالبی امدند ولی به دلیل فاصله ای که ایجاد شده و
پیوندی که از بین رفت ،خود انها جزو مواردی ش��دند
که مدیران می گفتند حاال چطور بای��د با انها مصالحه
کنیم! شاید بد نباش��د که حاال من اسم ببرم .اقای سعید
سهیلی زمانی که من در سینما بودم ،امد و اولین فیلمش
را ساخت .یک جوان حزب اللهی با ریش بلند از مشهد
با پشتیبانی ما فیلم «مردی شبیه باران» را ساخت .خوب
هم ساخت و جایزه بهترین هنرپیشه را اقای پورعرب
به خاطر این بازی گرفت که من از ایشان تشکر می کنم.
بعدها باید با این هنرمندان ارتباط بهتری برقرار می شد.
ضمنا فیلم های ماندگاری چون لیلی با من است ،بوی
پیراهن یوسف ،سفر به چزابه ،دکل ،دایره سرخ ،بازمانده،
نجات یافتگان ،اسکادران عشق ،بچه های اسمان ،پدر،
توفان ش��ن ،براده های خورشید ،س��رزمین خورشید،
سجده بر اب و فیلم هایی متفاوت از کارگردانان با سابقه
کشور چون لیال ،ضیافت ،خواهران غریب ،طعم گیالس ،
کیسه برنج و ...مربوط به این دوره است.
برویم سراغ صدا وس��یما .اگر بخواهیم تحلیل
کلی کنیم ،ورود اقای ضرغامی به صداوسیما
یکی از دوره های کم نظیر تاریخی است .از نظر
سیاسی و اجتماعی خیلی اتفاقات در این دوره
افتاده؛ از انتخابات س��ال 84گرفته تا انتخابات
88یعنی دو انتخابات ریاس��ت جمهوری مهم
را شما پشت سر گذاش��تید .ضمن اینکه با یک
س��اختاری مواجه بودید که به شدت در دوران
دوم خرداد به ان حمله ش��ده بود .به هر حال از
سال 83تا کنون ،عالوه بر بحث های مختلف از
جمله انقالب های خاورمیانه ،بیداری اسالمی و
بحث هسته ای ،خیلی از مسائل مهم در این سال ها
اتفاق افت��اده .ضمن اینکه ورود ش��ما با خیلی
نواوری های سیاسی هم همراه بود .می خواهم
بگویم ما صد او سیمای جدیدی را االن می بینیم
که خیلی متفاوت است با صداوسیمای قبلی و از
نظر سیاسی کامال باز شده است .با اینکه سال 88
حوادث به گونه ای رقم خورد که فضا را خود به
خود محدودتر کرد ،اما به هر حال اگر بخواهیم
مقایسه کنیم با دوره های قبل از جنابعالی واقعا
این صداوس��یما و تلویزیون و رادیو سیاسی تر
از قبل است .ضمن اینکه یکسری مسائل ما در
حوزه فیلم و سریال داش��تیم که بازتر از قبل در
حوزه فرهنگی است.
از طرفی عمده انتقادها به جنابعالی در این مورد
از س��وی جریان های بچه های مذهبی بود .از
فیلم ساعت شنی شروع کنیم تا به برنامه هفت
برسیم تا به نود یا فیلم ها و سریال های مختلف
دیگر که خود ش��ما مطلع هس��تید .به هر حال
یکسری توقعات هم که حضرت اقا به واسطه
اینکه بر حوزه فرهنگ و هنر مس��لط هستند از
صدا و سیما دارند .در مورد این صحبت کنیم
که اصال ورود شما به عنوان رئیس صداوسیما
از چه موقعی مطرح ش��د؟ خود حضرت اقا
چه توصیه هایی داشتند و استراتژی جنابعالی
برای ورود به صداوسیما چه بود .در واقع چه
چیزهای مدنظرتان بود به چقدرش رسیده اید؟
و چه مقدارش را چشم انداز دارید که برسید؟
lسوال های خوبی بود .نمی دانم چرا این طوری
بوده .ولی همیشه من در هر مسئولیتی که بودم تا اخرین
لحظه نه خودم می دانس��تم که دارم می روم و نه به یک
معنایی رغبت و عالقه ای نش��ان می دادم و به نوعی نیز
اس��تنکاف می کردم و بعدا مجبور می ش��دم مسئولیت
را بپذیرم .البته منهای اخری ک��ه از طرف رهبر معظم
انقالب مطرح شد که البته با افتخار پذیرفتم و یک دقیقه
کار کردن با حکم ایشان و تحت مدیریت ایشان را با هیچ
چیز دیگری عوض نمی کنم .از زمانی که اقای الریجانی
رفتند وزارت ارشاد من همان روز با ایشان رفتم .یعنی دو
نفری وارد ارشاد شدیم و بسیاری از کارهای وزارتخانه
بر عهده من بود .وزارتخانه ای که اقای خاتم
ی 10سال در
انجا بود .بعد از چند روز اقای الریجانی از من خواستند
که معاونت امورمجلس و استان ها را بپذیرم .من با اینکه
عالقه نداشتم و اصال نمی خواستم وارد این حوزه بشوم،
اما احساس مسئولیت کرده و کارم را شروع کردم .زمانی
نیز اقای میرس��لیم مرا صدا کردند و اص��رار کردند که
من معاون امور سینمایی بشوم .من خودم رغبت نشان
ندادم .گفتم بگذارید من یک مدت سرپرس��ت باشم.
خودم ارزیابی کنم و خودتان هم ارزیابی کنید بعدا این
کار را بکنیم .چون انجا هم در یک مقطعی دچار خالء
مدیریتی شد .ایش��ان قبول نکردند و اصرار کردند که
من ان مس��ئولیت را بپذیرم .یعنی تا ان موقع هیچ کس
نمی دانست من معاون سینمایی می شوم ،بعد از دوم خرداد
من عالقه مند بودم که یک مقدار به کارهای تخصصی که
رشته اصلی درس من -رشته عمران و ساختمان -هم
است بپردازم.
شما در دانشگاه علم و صنعت درس خواندید؟
lنه! امیرکبیر .بع��د رفتم در بنی��اد جانبازان و
مسئولیت یکی از شهرک های ساختمانی بنیاد را برعهده
گرفتم و انجا ش��روع به فعالیت کردم .منتها سه ،چهار
ماه بیشتر طول نکشید و اقای شمخانی تماس گرفتند
و اصرار کردند که من معاون پارلمانی ایش��ان ش��وم.
اقای ش��مخانی چهار ب��ار با من صحب��ت کردند؛ هم
حضوری و هم تلفنی .من به دالیلی در دوره دوم خرداد
نمی خواس��تم وارد دولت بشوم .ایش��ان خیلی اصرار
کردند .حتی یک بار گفتند که موض��وع را با اقا مطرح
کرده اند ،حتی گفتند که با اقای خاتمی صحبت کرده اند
ی هم چون با شما اشنایی دارند نظر مثبت
و اقای خاتم
دادند .من با اصرار اقای شمخانی به وزارت دفاع رفتم و
خیلی جالب است که خیلی از مدعیان ازادی و انهایی که
معتقدند که همه باید در اداره کشور همراه شوند و کمک
کنند ،به محض اینکه ایشان می خواس��ت من را برای
معاونت پارلمانی منصوب کند از جمله معاون پارلمانی
وقت رئیس جمهور ،تالش زیادی کردند و فشار زیادی
به اقای ش��مخانی اوردند که ش��ما نباید فالنی را وارد
کار کنید .چون همه معاون پارلمان ها یکدست بودند و
گفتند این اتحاد از بین می رود و یک نفر غیر خودی وارد
می شود .اقای شمخانی هم ادم شجاعی بود .با اینکه وزیر
کابینه دوم خرداد بود .با اینکه من بارها به ایشان گفتم که
می دانم که شما تحت فش��ارید و من اصال نمی خواهم
بیایم و وارد وزارت دفاع ش��وم ،ایش��ان مقابل همه ان
جریان ها ایس��تاد و اصرار کرد و من رفتم و چهار سال
معاون پارلمانی ایش��ان در وزارت دفاع بودم .در همان
دوره دوم خرداد در مجالس مختلف سخنرانی می کردم،
در استان ها و شهرستان ها روشنگری می کردم.
خاطرم هس��ت که ش��ما ان زمان یک مصاحبه
جالب هم با کیهان کرده بودید؟
lبله ،یک مصاحبه هم با کیهان داشتم .در مورد
سیاست
مثلث شماره131
13ابان و حادثه اش��غال النه جاسوس��ی .ه��ر دفعه که
اقای ش��مخانی می رفتند در دولت من می دانس��تم که
بعضی از اقایان به شدت به ایشان انتقاد می کنند که این
معاون پارلمانی شما می رود و اینگونه صحبت می کند.
به ایشان فش��ار می اوردند که من را جابه جا کند .اقای
شمخانی همیش��ه مدافع بود .نکته جالب این است که
به خاطر حضور من ،وزارت دفاع و معاون پارلمانی را از
همه مکاتبات و ارتباطات حذف کردند .مثال در جلسات
معاون پارلمان��ی رئیس جمهور با معاون��ان پارلمانی
دستگاه ها که هر دو هفته یک بار تشکیل می شود من را
دعوت نمی کردند! 6ماه من در این مسئولیت بودم ،ان
اقایی که معاون پارلمانی وقت ب��ود گفته بود که اصال
ضرغامی و وزارت دف��اع را حذف کنی��د .یک روز به
اقای خاتمی گفتم که شما می دانید که این اتفاق افتاده،
من معاون پارلمانی وزارت دفاع هستم و معاون شما مرا
از جلسات حذف کرده است .ایشان ناراحت شد ،با ان
معاونت برخورد کرد و مجبور شدند ما را به جلسه دعوت
کنند .من در اولین جلس��ه ای که رفتم تا وارد شدم همه
صلوات فرستادند و ابراز احساسات کردند .اقای موسوی
الری هم گفت که خوش��امد می گویی��م خدمت اقای
ضرغامی خیلی خوش امدید! گفتم واقعا خیلی خوش
امدم به این جلسه ،شما که شش ماه نمی گذاشتید بیایم؟!
بعد از وزارت دفاع ،اق��ای الریجانی در دوره دوم
ریاستشان بر صداوسیما ،ایشان هم مثل اقای شمخانی
اصرار بسیار زیادی داشتند و جالب این است که ایشان
هم چه��ار بار حض��وری و تلفنی اص��رار کردند و من
به دالیلی نمی خواستم به صداوس��یما بیایم و حضور
در وزارت دف��اع را راحت ت��ر می دانس��تم ،حتی برای
کارهای فرهنگی خودم .با اصرار اقای الریجانی و اینکه
ایشان گفتند که خدمت اقا بودند و راجع به حضور شما
فرمودند من احس��اس کردم نظر رهبری هست امدم
صداوسیما و چهار سال معاون بودم.
در مورد رئیس سازمان شدن ،ایا می دانستید قرار
ی برای شما صادر شود؟
است چنین حکم
lتا اخرین لحظه حتی هیچ ش��ایعه ای مبنی بر
اینکه بناس��ت رئیس صداوسیما بش��وم نبود .در هیچ
س��ایتی ،در هیچ روزنامه ای .شاید اس��م تمام معاونان
سازمان مطرح می شد ولی یک بار هم اسم من اعالم نشد.
هیچ شایعه ای نبود .تا نزدیک انتصاب من که رهبری از
من برنام ه خواستند .برنامه ای نوشتم و خدمتشان بردم.
مالقاتی صورت گرفت و ایش��ان به بنده لطف فراوان
کردند و امر کردند و من را مامور کردند به اینجا .این سیر
پذیرش مسئولیت های من بود که هیچ مسئولیتی را من
واقعا دنبالش نبودم و برحسب وظیفه ای که احساس شد
امدم و انجام وظیفه کردم .در صداوسیما چند سابقه قبلی
دارم .اولین سابقه ام به 16سالگی من برمی گردد؛ دو سال
قبل از پیروزی انقالب اسالمی .در برنامه مشاعره مرحوم
مهدی سهیلی در رادیو شرکت کردم .چهار جلسه امدم
و مشاعره کردم .نوارهایش هنوز هست .اشعار خوبی
خواندم .اشعار انقالبی هم خواندم.
حضور دومم در س��ن 20تا 21س��الگی بود .در
برنامه رادیویی سپاه که عرض کردم .یک سال در رادیو
در میدان پانزده خرداد .حضور سومم معاونت پارلمانی
بود در صداوسیما و حضور بعدی هم که االن تازه هشت
سال تمام شده است .من خودم همیشه به کار فرهنگی و
به خصوص کار سینمایی عالقه مند بودم .ما وقتی که بچه
بودیم در خانه پدری برای ما تلویزیون نمی خریدند .حتی
تا چند ماه بعد از انقالب کماکان پدرم تلویزیون نخرید.
خدا رحمت کند او را وقتی در تلویزیون فساد ان وقت
را می دید اجازه نمی داد .م��ا خانواده پرجمعیتی بودیم.
در یک خانه کلنگی کوچک در جنوب شهر در حوالی
میدان راه اهن .در دو ،سه تا اتاق زندگی می کردیم و من
بچه هشتم خانواده بودم .من به فیلم عالقه داشتم .تمام
فیلم های برجسته ای که می امد می رفتم و می دیدم .یادم
است که ماه رمضان بعضی شب ها می رفتم و فیلم هایی که
عالقه داشتم می دیدم و وقتی هم که برمی گشتم سحری
می خوردم و روزه می گرفتم .مثال فیلم ارواره ها که یکی از
فیلم های ماندگار تاریخ سینماست را در یکی از شب های
ماه رمضاندیدم.کارگردانشصهیونیستاست،ولیفیلم
ارواره ها یک فیلم ماندگار است .او در جوانی در سن 26
سالگی این فیلم را ساخت و اخیرا این فیلم را من مجددا
دیدم .بارها به همکارانم در حوزه نمایش می گویم شما
نباید پیام را مستقیم بدهید .قوی ترین فیلم دلهره اورکه
راجع به کوسه ها ساخته شده همین ارواره هاست .شما تا
اخر فیلم ،کوسه را نمی بینید .ولی همیشه حس می کنید
که هست .شما با این حس و با این دلهره می روید جلو
تا صحنه اخر که با کوسه مواجه می شوید .این یک کار
حرفه ای دراماتیک است .فیلم زیاد می دیدم .بنابراین با
سینما کامال اشنایی داشتم .بنابراین وقتی وارد سینما شدم ،
همه فیلم های برجسته ایرانی و خارجی را می شناختم و
تحلیل می کردم .بنابراین وقتی که من امدم به سینما واقعا
با سینما اشنا بودم .بله ،تلویزیون نداشتیم ،اما امروز 50
تا تلویزیون در اتاق کارم هست! در منزل مان هم چهار
تا تلویزیون داریم .هم ه ش��خصی است .مال بیت المال
نیست .در اشپزخانه ،د ر هال ،در اتاق خودم تلویزیون
هس��ت .البته به علت اینکه برنامه هایش متنوع است و
باید دائما بدون مزاحمت برای اعضای خانواده انها را
رصد کنم.
اقای ضرغامی! اشاره ای هم داشته باشیم به باز
شدن فضای سیاسی در دوره شما در سازمان...
lبله .ان نکته ای که شما گفتید فضای باز را من با
تمام توان سعی کردم به وجود بیاورم ،نتیجه هم گرفتیم.
در مساله انقالب پخش بسیاری از تصاویر دوران انقالب
به دالیل و تحلیل هایی ممنوع بود .ما اصال در این حوزه
ممنوعیتی احساس نکردیم .تمام ارشیو انقالب را باز
کردیم و قید محرمانه اش را برداشتیم و همه اینها را سال
اول بردیم روی انتن .سال ها بعد در واقع از این گنجینه
به تعبیر حضرت اقا صدها مستند ساختیم .اخیرا طرح
و برنامه سیما دارد اینها را دسته بندی می کند که بگذارد
روی سایت ها تا همه بتوانند استفاده کنند .تصویرهایی که
احساس می شد ممنوع است از دفاعیات گلسرخی گرفته
تا خیلی از درگیری های مربوط به انقالب یا فعالیت های
سیاسیون ان دوره .اینها همه االن ازاد است و همه برای
اگاهی نسل جوان پخش می ش��ود .جوان ها فهمیدند
که این جریان ها امدند .مس��ئولیت گرفتند و انقالب به
انها فرصت داد و کسی انها را به زور خارج نکرد .خدا
رحمت کند مرح��وم بازرگان را ،خ��ودش گفت که ما
ژیان هس��تیم و امام بولدوزر! در قصه 13ابان و اشغال
النه جاسوسی خودشان دیدند که دیگر نمی توانند اداره
کنند و کنار رفتند ولی این فرصت را نظ��ام به اینها داد.
هر جا که از تصاویر انقالب و تصاویر ارشیوی استفاده
کردیم برگ برنده شد .ما باید کمک کنیم تا بتوانیم این
فضا را حفظ کنیم .البته ممکن اس��ت ما هم در کارمان
اشکاالتی باشد که حتما هم هست .ولی توانستیم ظرفیتی
برای کشور ایجاد کنیم .مردم باالترین ظرفیت را دارند.
همیشه مردم استقبال می کنند اما باید برای خواص بتوانیم
ظرفیت ایجاد کنیم که بتوانن��د گفت وگو کنند .بتوانند
مخالف را ببینند و تحمل کنند .بعد از سال ها کار در رسانه
این اعتقاد من است که مردم اگاهند و تشخیص مردم از
همه دقیق تر است .جریان های اجتماعی را مردم ایجاد
می کنند .کافی است به انها اطالعات درست داده شود.
حاال اگر بخواهی��م مصداقی صحبت کنیم و به
رهبریفرمودند :ابرویمسئوالنجزوبیت المالاست.لذاهر
وقتانقالبالزمدانستبایداینابروهزینهشود
یموقع هااحمدینژاداخرشبزنگمی زندوگلهمی کندکه
بعض
فالنیشمااینبرنامهرادیدید؟بعدمی بینمکهایشانحقدارد
سپاهکانونتربیتنیروست،امروزپاسدارانورزمندگاندوران
مقدسمسئولیت هایبسیارمهموحساسیرابرعهدهدارند
وقتیاحمدی نژاددرسال84درانتخاباتپیروزشدخوشحال
شدمازاینکهیکنیرویانقالبیوحزب اللهیانتخابشدهاست
35
سیاست
زمان حال باز گردیم می توان به ماجرای 9دی و
جمع شدن قضایای فتنه هم اشاره کرد.
lبله ی��ک نمونه ب��ارز ان قضیه 9دی اس��ت.
صدها برنامه روشنگرانه پخش شد .سخنرانی و مباحثه
و گزارش مس��تند و ...ولی برخی اقدام��ات احتیاج به
شجاعت و ریسک پذیری داش��ت .مثال در یک تجمع
ضد انقالبی عکس ام��ام (ره) را پاره کردن��د و به زیر پا
انداختند .یا اینکه در روز عاش��ورا ک��ه جمعیت های
میلیونی در همه جای کشور عزاداری کردند و همه اینها
را ما نشان می دادیم زیر پل کالج هم تکی ه امام حسین (ع)
را اتش زدند و اهانت کردند .اگر از دستگاه های نظارتی
برای پخش این تصاویر سوال می ش��د حتما نظرشان
منفی بود ،چون با مالک های ظاهری نظارتی منطبق نبود.
اما وقتی ش��ما این دو تا تصویر را به درستی نشان
دادید ،تجمع محدودی که علیه اصل والیت فقیه شعار
دادند را نشان دادید و مردم روشن شدند که طرف شان
چه کسانی هستند و با چه کسی دارند مقابله می کنند ،ان
وقت یک حادثه بزرگ و ماندگار مثل 9دی خلق می شود.
دو روز صداوسیما این تصاویر را پخش کرد .یک مقدار
کار دراماتیک روی ان انجام داد .ی��ک مقدار یاداوری
عصر عاشورا را کرد و بعضی تصاویر را گذاشت .یک
مقدار رفت داخل مردم و از مردم سوال کرد که شما راجع
به این کس��انی که رفتند و تکیه امام حسین(ع) را اتش
زدند ،چه می گویید؟ اکثر کسانی که می خواستند حرف
بزنند هنوز حرف نزده بغض گلویش��ان را می گرفت و
شروع می کردند به گریه کردن .همه جور ادم .ادم های
کنار خیابان ،رهگذر ،کاس��ب ،دانش��جو و ...خب این
مساله منتقل شد به مردم .این یک کار رسانه ای متعهدانه
و هوشمندانه اس��ت .همیش��ه باید به مردم اگاهی داد.
بعضی مواقع بعضی از دوس��تان ما ممکن است عجله
کنند .همان سریال ساعت شنی که شما گفتید ،نه اینکه
بدون اشکال باشد ،اشکاالتی داشت .در ادامه هم سعی
کردیم این اشکاالت را مرتفع کنیم حتی کارگردانش،
اقای بهرامیان به کمیسیون فرهنگی امد ،انجا قرار بود
یکسری انتقادها مطرح شود ،ولی همه اعضای کمیسیون
در ان جلس��ه به نوعی از ایش��ان تجلیل کردند! ساعت
شنی دارد به جامعه هش��دار می دهد ،دارد اسیب های
اجتماعی را می گوید ،ما باالخره باید به مردم بگوییم چه
خبر است تا مواظب بچه هاشان باشند .باالخره باید به
جوان ها بگویید که چه دام هایی ممکن است سر راهشان
قرار بگیرد تا چشم شان باز شود .همه به سخنرانی ها که
گوش نمی کنند .هر کسی سلیقه خودش را دارد .خود
غرب در این فسادی که دارد فیلم های بسیار تاثیرگذاری
ساخته که روی فسادی که در انتظار دختران جوان است
هشدار داده که به چه بدبختی هایی می افتند .این فیلم ها را
نمی شود در تلویزیون نشان داد .منتها من دیدم فیلم های
تکان دهنده ای است .یعنی کسی که این فیلم ها را می بیند
تا دو ،سه روز حالش خوش نیست .یک دختر بچه که این
را می بیند وقتی در خیابان می رود یک جایی می بیند که
پارتی یا یک محیط مشکوک است از ان طرف خیابان رد
می شود که مبادا به سرنوشت ان دختر دیگر دچار شود.
اینها برای اگاهی بخشی الزم است .بعضی مواق ع حتی
دادستان کشور و مسئوالن قضایی گزارش هایی می دادند
که فیلم ها را با شطرنجی کردن پخش کنیم .خب بعضی
از دوستان بس��یار خوب و دلسوز ما انتقاد می کردند که
ی شما پرده دری می کنید .خب اینجا جای
اقای ضرغام
بحث کارشناسی دارد که این چیزی که اینجا با این کیفیت
پخشمی کنیم،کلیحاشیه هاراحذفمی کنیمولیسعی
می کنیم حتی االمکان مطلب را برسانیم ،حتما الزم نیست
پدر و مادر و اعضای خانواده با هم نگاه کنند .می ش��ود
پدر به یک بهانه از اتاق بیرون برود ،دخترش این را ببیند.
مثلث شماره131
36
وقتی دختر دید حواسش جمع می شود .چاره ای نداریم.
ما نمی توانیم .ما که تلویزیون کارتی نداریم ،تلویزیون
عمومی است .همه دارند می بینند .بنابراین خود مخاطبان
هم باید خودش��ان را مدیریت کنند .حاال ممکن است
انتقاد کنند به من که فالن��ی یک حرفی می زند .باالخره
تلویزیون در خانه است و همه دارند می بینند .خب این
انتقاد از یک جنبه ممکن است وارد باشد اما از یک جنبه
ی موقع ها برنامه هایی دارد که
عالمانه دیگر واقعا بعض
اتفاقا جوان ها باید ببینید .ممکن است من نبینم یا خودم
تنها یک برنامه ای را ببینم.
ما برخی فیلم های معارفی که س��اختیم مواردی
بود که بعضا در شروع با انتقاد مواجه شدند مثل سریال
اغما که ش��یطان ب��ه صورت های مختل��ف در می اید.
صورت های مختلف شیطان را نشان دادیم تا روشن شود
اگر یک جایی مثال بخواهد یک فرد متدین را منحرف
کند به شکل ادم حزب اللهی هم درمی اید .اسمش را هم
گذاشتیم الیاس .برخی محافل اعتراض کردند که الیاس
اسم پیغمبر است! باالخره شیطان با ریش و محاسن امده
تا یک بچه مسلمان را منحرف کند .بعد که مجموعه تمام
شد تحس��ین کردند و گفتند که اغما یکی از الگوهای
سریال های معارفی است .در پخش IFILMهم بسیار
مورد استقبال قرار گرفت .در کشورهای عربی یک سریال
برجسته شد .در واقع ما امدیم عمق معارف اسالمی را
نشان دادیم و نشان دادیم که شیطان چگونه همه ادم ها
را منحرف می کن��د .خب این را باید نش��ان دهیم .بچه
مذهبی هم که می بیند باید اگاه شود .بسیاری از کسانی
که منحرف شدند چقدر جانماز اب می کشیدند .تاریخ را
کار ندارم .همین دوران خودمان را نگاه کنیم از کجا به کجا
رسیدنداینهاییکهمی اینددرشبکه هایبیگانهمی نشینند
و صحبت می کنند .خانمی که چادری و مقنعه ای بوده
و روزی مس��ئولیت داش��ته جلوی دوربین بی حجاب
می شود و موهایش را تکان می دهد و حجاب را مسخره
می کند .این از داخل همین کشور است دیگر ،از کجا به
کجا رسیده است.
همیشه این حوزه با سوءتفاهماتی چه در کارهای
مستند چه در کارهای گزارشی چه در کارهای نمایشی
مواجه است .این ظرفیت باید باال برود .ما امروز حداقل
16شبکه از بین این 160شبک ه را فراهم کردیم برای مردم
تهران و استان ها که ببینند .ان شاءاهلل به یاری خدا افزایش
هم می دهیم .خیلی هم برایمان گران قیمت تمام می شود.
چون سیگنال رسانی انها زمینی است و هزینه های بسیار
باال می خواهد .همین االن برای تی اس س��وم که برای
کل کشور 8شبکه جدید است ،در واقع جانمایی شده،
چیزی حدود هزار میلیارد تومان اعتب��ار می خواهد تا
فرستنده هایش نصب شود .نظام برای تربیت جوان ها
دارد هزینه می کند .نظام ب��رای پاک زندگی کردن مردم
دارد هزینه می کند .این تنوع دارد اقناع عمومی را فراهم
می کند .حاال کسی مستند می خواهد مستند نگاه می کند.
کسی فیلم می خواهد شبک ه نمایش نگاه می کند .کسی
سریال می خواهد شبکه IFILMرا ببیند .کسی می خواهد
کارهای قرانی ببیند همینطور ،امروز شبکه های قرانی
ما فوق العاده قابل استفاده است .کسی کارهای فاخر و
اموزشی می خواهد ببیند امروز شبک ه اموزش ما واقعا
یک شبکه دیدنی شده .یکی از شبکه های زیبا ،دیدنی و
باکالس شبکه اموزش است .خیلی وقت ها ما در خانه
خودمان بچه ها کامال روی شبکه اموزش متمرکز هستند.
از موسیقی اش گرفته تا برنامه های اموزشی و گفت وگو
محورش یکی از شبکه های بسیار خوب ماست .خب
هر کسی االن دارد با یک برنامه ای زندگی می کند .حاال
بعضی ها می گویند که اقا شما بعضی متدینین را بیشتر
مراقب باش��ید .بسیار خب این ش��بکه های دیجیتال و
این ش��بکه هایی که دارد راه می افتد برای حفظ همین
متدینین است .اشتباه نشود .برای حفظ بچه های خود
ماست .خود انقالبیون متدین .چون من با خیلی از اینها
ارتباط دارم .بنابراین ان کسی که اصال در این تلورانس
نمی گنجدوفیلم هایانچنانیمی خواهدخبمی رودهر
طور است ماهواره پیدا می کند و از ماهواره برنامه هایی را
که می خواهد می بیند .باالخره دسترسی ها فراوان است
به رغم اینکه غیرقانونی است .ولی دسترسی ها فراوان
است .هر کسی که بخواهد می تواند تهیه کند .نوارها همه
در کنار خیابان ریخته و قیمت اخرین فیلم های مبتذل
در کنار خیابان از یک بس��تنی ارزان تر است ،حتی یک
بار مصرف است .ش��ما می بینید و می اندازید در سطل
اشغال .اصال ارزش نگهداری ندارد .طرف 5تا بستنی
می خرد به خان��ه می برد یک فیلم هم می خ��رد ان 5تا
بستنی دانه ای 1000تومان می شود 5هزار تومان ،فیلم
ی در بازار
س��ی دی می خرد 500تومان .همه جور فیلم
هست .من چون پیاده روی زیاد می کنم کنار خیابان طرف
سالم علیک می کند می گوید؛ حاج اقا نوار نمی خواهید؟
من می گویم من اینها را دارم (خنده) با این حال می ایستم
یک نگاهی می کنم تا ببینم چی دارد .یکی هم فکر می کند
من امدم خیابان نوار بخ��رم .می گوید حاج اقا خودت
سی دی می خری؟ می گویم نه اقا جان ما خودمان همه
اینها را داریم .می خواهیم ببینیم که این اقا چی می فروشد.
دسترسی که کم نیس��ت .ما این را داریم انجام می دهیم
برای فرزندان خود این ملت ،برای کسانی که می خواهند
حفظ بشوند .بنابراین اگر این همفکری و این ظرفیت
ایجاد شود راحت تر می توانیم کارمان را انجام دهیم.
در حوزه سیاس��ی با توجه به فضای س��ال 88
تالش برای اینکه برنامه های سیاسی حفظ شود
وجود داشته .یعنی من احساس می کنم که شما
برنامه دیروز ،امروز ،فردا را حفظ کردید؛ بعضی
ی موقع ها یک کم تند ولی
موقع ها ارام و بعض��
حفظش کردید که یک روزی بشود بر ان سوار
ش��د و دوباره کار سیاس��ی کرد یا حاال مثال در
20:30یا اخبار شبکه دو یا نگاه یک و برنامه های
این تیپی .با توجه به انتخابات س��ال 92باز هم
شاهد صداوسیمای کامال سیاسی و در واقع ان
تیپی که در انتخابات 84و 88ش��اهد ان بودیم
هس��تیم یا اینکه می خواهید نوع کار را عوض
کنید؟
lظرفیت های برنامه های سیاسی در ساختارهای
مختلف امروز هم در صدا هم در سیما هم در شبکه های
استانی خیلی فراهم شده اس��ت .از برنامه های روتین
مثل گفت وگوی ویژه خبری شبکه دو که فرمتش تغییر
پیدا کرده و واقعا چالشی بودن در ان احساس می شود.
بعضی از وزرا که گله می کنند من می گویم که اگر شما
می خواهید برنامه 20:30بروید دیگر چالشی شده .اینطور
نیست که یک طرف گزارش کار باشد .گزارش کار را ما
در برنامه های دیگر داریم .این برنامه را اتفاقا جوان ها هم
اداره می کنند .بعضی ها بحق با یک نگاه حرفه ای به من
خرده گرفتند که ش��ما یک جوانی را می گذارید و یک
مسئول رده باالیی را خیلی س��وال پیچ می کند .این کار
درست نیست .من بخش��ی از ان استدالل را پذیرفتم و
به دوس��تانمان هم گفتیم که ان را بررسی کنند .اما این
ی که داریم نشان
طرف قصه را که نگاه می کنند ،ما پلتفرم
می دهیم به مردم و می گوییم ک��ه ببینید جوان هایی که
سوال دارند نشسته اند و در یک Contextسالم مسئوالن
کشور را مورد س��وال قرار دادند و نمی گذارند که یک
طرفه برود گ��زارش کار بدهد و مرتبا س��وال و چالش
می کنند .دو تا کار هم ممکن اس��ت که ضعیف در بیاید
و دوتا س��وال هم ممکن اس��ت خوب ادا نش��ود .ولی
سیاست
می ارزد که ما این هزینه را بدهیم و احساس کنیم که این
فضای چالشی فراهم می شود .بنابراین بعضی برنامه های
سیاس��ی مثل نگاه یک ،مثل گفت وگوی ویژه خبری،
مثل برنامه های ،8:30جهت اطالع که همیشه وقتی تمام
می شود ما سعی می کنیم تلفن ها را تا یک مدت ببندیم.
چون می دانیم حمالت شروع می شود (خنده) بعضی
از جاها هم واقعا اشکال از ماست .من وقتی متوجه یک
اشکالی می شوم به دوستان مان می گویم که اقا دقت کنید
این موضوع را .مسئول راست می گوید .شما رفتید سراغ
یک اشکالی که هم خیلی کم است هم جزیی است ،هم
حل شده اس��ت .این همه در ان حوزه کار خوب شده
ولی توجه نکردید .ولی باف��ت جهت اطالع یک بافت
انتقادی طنز اس��ت برای اینکه مردم در واقع اس��تقبال
بیشتری به ان ساختار داشته باش��ند .االن برنامه 20:30
ما یکی از ابتکارات دوره جدید ب��ود .االن با 60درصد
بیننده پربیننده ترین بخش خبری ماست .بعد از ان اخبار
ساعت 22است و بعد از ان 14است که در نظرسنجی ها
متفاوت است .ولی واقعا برنامه 20:30پربیننده است.
ش��ما «صرفا جهت اطالع» را خودت��ان قبل از
پخشمی بینید؟
lمن معموال برنام��ه ای را قبلش نمی بینم ولی
بعضی موقع ها «جهت اطالع» را که حساس��یت باالیی
دارد چون در هم��ه رده های باال مث��ل رئیس جمهور و
جاهای دیگر وارد می ش��وند استمزاجی از من می کنند
و من یک نظر کلی می دهم .بعض��ی موقع ها هم لطف
می کنند مخالف نظر من عمل می کنن��د! حتی انتقاد و
گیر دادن به برخی بخش های صداوس��یما هم هست.
خود بچه های سیما هم معترضند که اقا بچه های حوزه
سیاسی حال گیری می کنند و هر دفعه یک چیزی راجع
به سریال ها می گویند .ولی در واقع انها از من اجازه دارند.
یعنی من کلیتش را اجازه می دهم که حتی در خود حوزه
سیاسی هم از این برنامه ها داشته باش��ند .بنابراین این
ظرفیت ها فراهم شده و در واقع ادبیات جدیدی ایجاد
شده اس��ت .حاال ان ش��اءاهلل برنامه های جدیدمان هم
تولید می شود .در حوزه های مختلف برنامه های چالشی
ویژه ای خواهیم داشت .در حوزه بحث های علمی در
اینده نزدیک با کمک شورای عالی انقالب فرهنگی ما
یک برنامه چالشی جدی در شبکه 4خواهیم داشت.
برنامه زاویه و تا ثریا هم البته برنامه بدی نیست.
lبله همین طور است.
برنامه هفت چطور؟
lبرنامه هفت هم واقعا در این دو سالی که تولید
شد کارهای ارزشمندی ارائه کرد .ضمن اینکه انتقاداتی
هم می تواند مثل همه برنامه ها به ان وارد باشد .سریالی را
اقای جیرانی تعهد کردند و اماده هستند برای کلید زدن.
خوشبختانه کار قبلی ایشان یعنی ،سریال «مرگ تدریجی
یک رویا» از کارهای ماندگار صداوسیماست با موضوع
روشنگری راجع به روشنفکران وابسته و غرب زده .اقای
جیرانی توی این سریال یک کار ارزشمندی انجام داد.
ان ش��اءاهلل در کار بعدی ش��ان «فصل بی پروایی» راجع
به منافقان کار خوبی انجام خواهن��د داد و االن اخرین
مرحله بازنویسی اش انجام می شود .ایشان قرار بود که
بروند و ان کار را شروع کنند .من معتقد نبودم به خاطر
فوتبال «هفت» تعطیل شود .می توانستند با فوتبال اروپا
این برنامه را جمع کنند ،منتها تشخیص دوستان این بود
تا تیم جدید هماهنگ بشود و سوژه هایشان را انتخاب
کنند در واقع یک شرایط جدیدی برای اجرا فراهم کنند و
یک مدت وقت الزم داشتند .این فوتبال هم فرصتی شد
برای این کار .بنابراین در حوزه سینما ،در حوزه مسائل
علمی ،اجتماعی و سیاسی هم ما االن تعداد برنامه هایمان
زیاد است.
مثلث شماره131
37
سیاست
اقای مهندس! ب��رای انتخابات 92چه برنامه ای
دارید؟
lبرای انتخابات س��ال 92که انتخابات بسیار
مهمی برای اینده کش��ور خواهد بود .صداوس��یما نه
از االن بلک��ه از چند م��اه قبل خودش را ام��اده کرده و
سیاس��ت گذاری های الزم را انج��ام داده ک��ه بتواند از
لحاظ رس��انه ای این انتخابات را هم موفق برگزار کند.
خوشبختانه انتخابات قبل ،انتخابات موفقی بود با همه
تبلیغاتی که دشمن داشت.
رهبری معظم هم چند بار اظه��ار محبت کردند و
از اقدامات رسانه ملی تجلیل فرمودند و باعث دلگرمی
دوستان شدند .ان ش��اءاهلل برای انتخابات 92هم تالش
می کنیم یک فضای انتخاباتی پرش��ور با حضور باال و
اگاهانه مردم در انتخابات ریاست جمهوری فراهم کنیم
تا برگ دیگری بر افتخارات این مملکت باشد و باعث
قوام بیشتر نظام جمهوری اسالمی بشود.
مناظره خواهیم داشت؟
lنمی دان��م! در واق��ع علت��ی ک��ه باع��ث
ش��د مناظره های س��ال 88برگزار ش��ود روحیه خود
اقای احمدی نژاد بود .بدون تردید .چون معموال کسی که
چهار سال رئیس جمهور است عالقه مند نیست با افراد
دیگری که فعال نامزد هستند مناظره و بحث های چالشی
کند ،اما اقای احمدی نژاد این روحیه را داشت .ان نگاه
همچنان هست و ان دید رهبری و ان رویکردی که ایشان
دارد برای اینکه فضای ازادی فراهم شود تا همه بتوانند
حضور پیدا کنند ،وجود دارد .ظرفیت های سازمان هم
امروز ظرفیت های بسیار باالیی است و من یقین دارم که
انتخابات سال 92انتخابات بسیار پرشور و پرهیجانی
خواهد شد که حتما می تواند کشور را دارای یک فرصت
جدید برای خدمت رسانی کند.
در مورد ح��وادث بعد از 88ناگفت��ه ای وجود
دارد که بخواهید بگویید؟ ایا در محل مناظره ها
حضور داشتید؟
lم��ن به عنوان احت��رام به نامزده��ا در یکی از
برنامه هایی که می امدن��د می رفتم در اس��تودیو با انها
احوالپرس��ی می کردم و بع��د هم همراه با گ��روه ناظر
قانونی که از قوه قضائیه و وزارت کشور و صداوسیما
بودند ،برنامه را تماش��ا می کردیم .طبق قانون همیش��ه
انها ایراد می گرفتن��د و حتی در بین بح��ث مرتبا از ما
می خواس��تند که جلوی بحث را بگیریم یا باال و پایین
کنیم ولی برداش��ت من این بود که هرگونه اختالل در
ان روند باعث س��وءتفاهم در جامعه می شد و بهترین
روش هم همین بود .مردم از انتخابات 88خیلی راضی
بودند .خیلی انتخابات پرش��وری بود .اس��تثنایی شد.
اینکه رهب��ری فرمودند در اوج فرصتی ک��ه برای نظام
فراهم می ش��ود ،اوج اقتدار است ،نباید از دشمن غافل
شد ،همین است که 85درصد 40 ،میلیون ادم می اید،
یک کار استثنایی می شود .همان موقع دشمن یک برگ
جدید رو می کن��د .همان موقع که م��ا در اوج فرصتیم
برای ما تهدید ایجاد می کند .مردم خیلی راضی بودند.
ولی تلخ کردند این انتخاب��ات را .بزرگترین خیانتی که
سران فتنه انجام دادند که بخشی از ان نااگاهانه و بخشی
از ان هم حتما اگاهانه ب��ود این بود که می دیدند که چه
اتفاقی دارد می افتد ،دیدند این عزت و ابرویی که نظام
در همه جا پیدا کرده چقدر راحت دارد تاراج می شود و
باز ادامه می دادند .تصاویری را از اینجا تهیه می کردند و
به شبکه های ماهواره ای می فرستادند و با گسترده ترین
شکل دشمن را کامال امیدوار کردند؛ دشمنی که کامال
مایوس شده بود .اینها دوباره دشمن را امیدوار کردند.
خیانت بزرگی انجام گرفت .ای��ا می ارزید؟ هیچ کدام
از ادعاهایشان درست نبود .اما به زعم شان اگر مسائلی
مثلث شماره131
38
علتی که باعث شد
مناظره های سال 88برگزار
شود روحیه خود
اقای احمدی نژاد بود .بدون
تردید .چون معموال کسی
که چهار سال رئیس جمهور
است عالقه مند نیست با افراد
دیگری که فعال نامزد هستند
مناظره و بحث های چالشی
کند ،اما اقای احمدی نژاد این
روحیه را داشت
وجود داشت می ارزید این هزینه بزرگ را نظام بدهد؟
بنابراین این انتخابات پرشور تلخ شد .هر چند که نتیجه
و بصیرتی که مردم پیدا کردند یک ظرفیت جدیدی برای
نظام شد .سریال «مختار» وقتی پخش می شد مردم با همه
وجود این سریال را هضم و فهم می کردند .اگر فتنه در
کار نبود سریال مختار انقدر خوب هضم نمی شد .تمام
اتفاقاتی که در ان دوره در کوفه افتاد و خیانت هایی که
شد و عوام فریبی هایی که صورت گرفت و به ضرب زور
و سکه توانستند در جامعه انحراف ایجاد کنند برای مردم
قابل فهم بود .خب این را مردم وقتی در س��ریال مختار
می دیدند ،چون این فتنه را دی��ده بودند چون خواص
را دیده بودند ،چون س��کوت خ��واص را دیده بودند
و بسیاری از ان اتفاقات را مش��ابه می دانستند دریافت
دقیق تری داشتند .من با بسیاری از بزرگانی که صحبت
می کردم خیلی صادقانه می گفتند که ما اصال س��لیمان
صرد خزاعی را نمی شناختیم .اصال با شخصیتش اشنا
نبودیم .تازه در این سریال فهمیدیم که چه مشابهت هایی
بین جامعه امروز ما و ان دوره برقرار بوده .انها بعد امدند
و توبه کردند .ان جنگ اس��تثنایی را کردند .چهار هزار
نفر شهید ش��دند .ولی یک جایی رهبری فرمودند که
یک هزارم نتیجه شهدای کربال را ندارد .چون همان موقع
که فتنه شد همان موقع که اسالم نیاز به حمایت داشت
همان موقع باید در صحنه حاضر می شدند .بعد فهمیدند.
ولی دیگر فایده ای نداش��ت .خیلی تاثیرگذاری اش کم
می شود .در سریال مختار مردم خیلی اگاه شدند .امروز
مردم ما بصیرت شان یک پله باال رفته .ما در نهج البالغه
داریم که حضرت فرمودند؛ در فتنه غبار ایجاد می شود،
حق و باطل قاطی می شود .سخت می ش��ود راه حق را
تشخیص داد و تنها راه نجات اقتدا به رهبری است .اقتدا
به رهبر و هر چه که ایشان گفتند .اگر این طور شد از فتنه
سربلند بیرون می ایید .این را مردم به خوبی در فتنه 88
دیدند .خیلی ها فکر کردند که نظام دیگر دارد س��قوط
می کند .یک تصویر مثل ندا اقاسلطان مرتبا در دنیا پخش
و تکرار ش��د و امثال اوباما و دیگران هر دفعه می امدند
پش��ت تریبون و از ندا اقاس��لطان صحبت می کردند،
حاال این همه در دنیا زن و کودک و بچه کش��ته و شهید
می شوند ،هیچ کس حرفی نمی زند .یک حادثه مشکوک
درست کردند و روی موجش سوار شدند .با فعالیت های
تبلیغی و رسانه ای خیلی تالش کردند که نظام را تکان
بدهند و براندازی کنند .ولی همان موقع فهمیدند که نظام
خیلی محکم تر از این حرف هاست .هم انها متوجه شدند
و هم برای مردم خودمان بهتری��ن درس بود که در اوج
اقتدار چه تهدیدهایی می تواند وجود داشته باشد .به نظر
من ان حوادث یک پله سطح اگاهی ،بصیرت و شعور
سیاسی مردم را باال برد و خیلی برای کشور مفید بود مثل
جنگ که امام فرمودند« :جنگ برای ما نعمت اس��ت».
ش��اید ان موقع کمتر می فهمیدیم باالخره ما سختی ها
و فش��ارهای جنگ را می دیدیم .در همین س��خنرانی
س��ال 70حضرت اقا نگاه کنید .در جبهه ها چه کسانی
بودند؟ نسبت ها را مالحظه کنید .خیلی از این پول دارها،
از این مرفهان جامعه ،از این بی دردها ،بی احس��اس ها،
هشت س��ال جنگ امد و رفت اما اینها جنگ را حس
نکردند .هم��ان غذا ،همان راحتی ،هم��ان ارامش .اگر
چهار روز هم شهر مورد تهاجم بود سوار ماشین هایشان
می شدند به یک جای دیگر می رفتند و راحت استراحت
می کردند .نفهمیدند که بر سر این مملکت چه گذشت.
اینها مردمی نیس��تند ک��ه دول��ت و دس��تگاه ها برای
خدمت رسانی به انها خودکشی کنند .ان کس که بمباران،
محاصره اقتصادی و کم ابی و کم برقی و سایر مشکالت
را با همه وجود در این ،10دوازده سال احساس کرده در
درجه اول باید مورد توجه باشد .مردم که می گوییم یعنی
اینها .همان عامه ای که حضرت امیرالمومنین(ع) در ان
فرمایش تاریخی شان به مالک اشتر فرمودند که عامه را
داشته باش ،خاصه را رها کن .عامه یعنی همان هایی که در
جنگباتوهستنددرمشکالتباتوهستند،سختی هارابا
تو تقسیم می کنند ،غم تو را از دلت می زدایند ،خودشان را
سپر بالی تو قرار می دهند و صادقند ،نه عافیت طلب های
پرروی پرخور پرخواه که هیچ وقت هم قانع نمی شوند.
تا وقتی که خیری به انها برس��د تو را می خواهند،
به مجرد اینکه ذره ای کم شود رویشان را برمی گردانند.
اقایان ما در مقابل مردم دو کار داریم؛ یک کار این است
که به انها خدمت برسانیم و کار دیگر این است که محبت
و اعتماد انها را جلب کنیم.
یک سوال دیگر که ش��اید شخصی باشد و اگر
مایل نیستید پاس��خ ندهید .در مورد رابطه شما
با دولت از س��ال 88تا حاال نوس��اناتی ایجاد
ش��ده .اوایل خیلی خوب نبود ولی جلوتر که
می رویم در واقع هر چی به دور دوم ریاس��ت
ک ش��دیم ،بهتر ش��د و
اقای احمدی نژاد نزدی
االن هم که ای��ن روند ادام��ه دارد .در ماجرای
11روزه هم ش��ما جزو نفراتی بودید که وارد
قضیه شدید.
lسوال خوبی است .رس��انه یک ماهیتی دارد
که ممکن اس��ت در یک مقطعی دوستان و همفکران و
همراهان نسبت به ان دچار سوءتفاهم بشوند .اگر رسانه
بتواند به خوبی اعتمادسازی کند بهتر پیش می رود .ما
در مورد خیلی از شخصیت های سیاس��ی و نیروهای
انقالب ای��ن را به نوع��ی تجربه کردی��م .در انتخابات
ریاست جمهوری سال ، 84شبی که اقای احمدی نژاد
انتخاب ش��دند به ایش��ان زنگ زدم و تبریک گفتم و
به نوعی شاید خبر را من به ایشان دادم .اخرین خبری
که مطلع بودم شمارش می شود به ایشان دادم و از اینکه
یک نیروی انقالبی و حزب اللهی انتخاب شد ،خوشحال
بودم و وظیفه خودم هم می دانستم که نهایت همکاری را
بکنم .در یکی ،دو سال اول ،مجموعه دولت با ما دچار
سوءتفاهم شد .به رغم همه اقداماتی که صداوسیما برای
اطالع رس��انی انجام می داد ،برخی دوس��تان در دولت
و رس��انه های طرفدار مرتبا گزارش های نادرس��ت و
غیرواقعی ارائه می کردند.
در برخی نشست های دانش��جویی هم بعضی از
دانشجویان حزب اللهی دچار سوءتفاهم می شدند که
شما دارید دولت را تضعیف می کنید .در حالی که واقعا
سیاست
مثلث شماره131
اینطور نبود .اعتراضات دولت و اعتراضات ش��خص
اقای احمدی نژاد خدمت رهبری باعث ش��د که دفتر
رهبری رسیدگی کند .از ریاست جمهوری خواستند که
مستندات خودش را بدهد ،انجا هم مستنداتی ارائه کرد.
از ما هم خواستند .ما هم مس��تندات مان را ارائه کردیم ،
بعد حکم کردند که 50درصد حق با ماست و 50درصد
حق با رئیس جمهور .ما واقعا احساس می کردیم داریم
وظیفه مان را به درستی در دولت انجام دهیم و دوستان
دچار س��وءتفاهم ش��ده اند .ما بیش��تر از انکه در مورد
هسته ای بخواهد برای دنیا اعتمادسازی انجام بگیرد سعی
کردیم با دولت اعتمادسازی کنیم! و تالش کردیم این را
برسانیم که اگر در جایی انتقاد می شود و جایی مشکالت
گفته می شود واقعا هدف تضعیف دولت نیست .خود
اقای احمدی نژاد زیاد بحث نداشت .متاسفانه بعضی از
دوستان خودمان که ان موقع در دولت بودند و االن کمتر
هستند دچار سوءتفاهم بودند .رسانه هایی هم داشتند که
منعکس می کردند .ما انرژی مصرف کردیم ،تالش کردیم
و این اعتمادسازی را به وجود اوردیم .امروز بین دولت
و صداوسیما اعتماد هست .ش��ما برنامه 20:30را نگاه
می کنید ممکن است از 10تا خبر ،پنج تا علیه دولت باشد.
اگر یکی علیه مجلس باشد فورا با ما در مجلس برخورد
می شود .برای همین من مرتب به دوستان سفارش می کنم
که زیاد به سمت مجلس نروند! ولی از اقای احمدی نژاد
ی موقع ها ایشان
و دولت انتقادات شدید می شود .بعض
اخر شب زنگ می زند و گله می کند که فالنی شما این
برنامه را دیدید؟ بعد می بینم که ایشان حق دارد .در این
برنامه در مورد دولت خیلی بی انصافی شده .ولی فقط به
من می گوید که می دانم شما ندیدید این را می توانستید
بهتر بگویید .این انتقاد می توانست سالم تر مطرح شود .ما
امروز خوشبختانه دچار سوءتفاهم نیستیم .بنابراین هم
کار اسیب شناسی و انتقاد و نقد را می توانیم انجام دهیم
و هم وظیفه مان که حمایت جدی از دولت است طبق
دستور رهبری .همیش��ه رهبری این سفارش را داشتند
االن هم این س��فارش را دارند که با همه وجود وظیفه
شما امیدبخش��ی و کمک به دولت است .هر جا هم که
تخطی کنیم و ضعف داشته باشیم ایشان تذکر می دهند.
اخری اش در م��ورد ان جریان اهانت به رئیس جمهور
در مجلس بود .ایشان هم با مجلس برخورد تند کردند
و هم ما را توبیخ کردند که چرا شما این فضای مجلس را
منعکس کردید .چیزی که اهانت به رئیس جمهور است،
صداوس��یما به هیچ وجه نباید منعکس کند .ما هم توبه
کردیم ،استغفار کردیم و عذرخواهی کردیم .بنابراین ما
باید اول روی یک نگاه والیت مدارانه و وظیفه شرعی و
قانونی کار انجام دهیم و بعد هم دولت واقعا دارد خدمت
می کند .بله امروز متاسفانه ممکن است سوءتفاهماتی
به وج��ود بیاید .بعضی ه��ا کامال اگاهانه و هوش��مند
می خواهند صداوسیما را رودرروی دولت قرار بدهند
و شروع کنند به انتقاد کردن .ما نباید در این ورطه بیفتیم.
بعضی مواق ع ممکن است دوس��تان نااگاهی هم باشند
که احساس کنند امروز وظیفه صداوسیما چیز دیگری
است و بیشتر از حد دارند با دولت همکاری می کنند که
انها هم اشتباه می کنند .مسیر ما را رهبری تعیین می کنند
و در کنار ان مصالح نظام را می بینیم ،دشمن را می بینیم.
هیچ کس به اندازه ما دشمن را رصد نمی کند ،هیچ کس.
هیچ نهادی .من اینجا در اتاقم اکثر شبکه های مهم دنیا را
مستقیم رصد می کنم .شبکه های خارجی را می بینم که
روی کجاها دارند تمرکز می کنند .جنگ اس��ت دیگر،
جنگ رسانه است و هیچ کس مثل خود من نمی تواند در
لحظه تصمیم بگیرد که همین االن همه شبکه ها چگونه
باشند به ویژه در ایام ویژه .امروز جنگ اقتصادی داریم.
تحریم های فلج کننده را به ما می خواهند تحمیل کنند.
به یاری خدا موفقیم هر ج��ا را ببندند جای دیگری باز
می شود .یک دری بسته می شود در دیگری باز می شود.
ولی بدانیم که جنگ است ،الزاماتش را بدانیم ،تضعیف
نکنیم نظام را ،این خط رهبری اس��ت .این نگاه رهبری
است که صداوسیما خودش را به ان ملزم می داند و سعی
می کند در این حاشیه ها نیفتد و از مسئولیت اصلی اش
منحرف نشود.
یک سوال شخصی! متولد چه سالی هستید و در
چه شهری .ایا در دانشگاه درس فنی می دهید؟
lخیر .من اصول مدیریت و سازمان و همچنین
قانون اساس��ی ،حقوق اساس��ی و مدیریت اسالمی را
تدریس می کنم .حدود 15سال است که عضو پاره وقت
هیات علمی دانشگاه ازاد هستم .هفته ای دو ساعت بیشتر
درس نمی دهم .متولد 1338در تهران هستم .نمی دانم
چرا در سایت ها و مطبوعات می نویسند متولد دزفول!
البته دزفول اس��طوره مقاومت و ایستادگی است.
نام مردم ش��هیدپرور دزفول در دفتر افتخارات انقالب
ثبت است.
اقای ضرغامی با لباس س��پاه با اقای ضرغامی
امروز چه فرقی می کند؟
lدر مبانی هی��چ فرقی نمی کن��د .ان مبانی که
اعتقاد داشتم ذره ای تغییر نکرده و انگیزه ام برای تحقق
ان به مراتب بیشتر از گذشته است ،اما چون ما باید فرزند
زمان خودمان باشیم ،متناسب با شرایط دنیا و واقعیاتی
که وجود دارد باید بتوانیم روش های کارامد و مناسب با
زمان را اتخاذ کنیم تا اقدامات مان کارامد باشد.
شما به عنوان مدیر قرارگاه فرهنگی و رسانه ای از
عملکرد خودتان راضی هستید؟
lاگر قرارگاه به معنای مجموعه ای از ظرفیت ها
و توانمندی های نظ��ام در این حوزه باش��د با اینکه به
بخشی از این توانمندی ها اش��راف نداریم ،ولی ارتباط
و هماهنگی خوبی داریم .صداوسیما در واقع خط مقدم
را در مقابل دش��من در جنگ ماهواره ای سازماندهی و
اداره می کند .عملیات می کند ،پدافند می کند و می توانم
بگویم که صداوس��یما بی��ش از هر زم��ان دیگری این
انس��جام ،این انگیزه و این هماهنگی و هم افزایی را در
مدیریت دارد .صداوس��یما خیلی هماهنگ است؛ چه
در مدیریت های کالنش و چه در مدیریت های میانی.
اتفاقا دش��منان برنامه ریزی می کنند تا صداوسیما را از
درون دچار تفرقه و تشتت کنند .خیلی کار می کنند ولی
توفیقی پیدا نمی کنند .این برکتی اس��ت که صداوسیما
به خاطر جایگاهش دارد .البته نوع ارتباط با دوس��تان و
استدالل و توجیه مستمر ،کار شبانه روزی و کار حرفه ای
و فهم حرفه ای و کار دوس��تانه خیلی مهم است .حاال
یکجا ممکن است یک مقدار قوی تر و یکجا ضعیف تر
باشد .من صداوس��یما را در انجام این وظیفه در حوزه
جنگ نرم موفق می دانم .کم��ا اینکه در مقاطع مختلف
سیاس��ی می ش��ود اینها را ارزیابی کرد و نمره داد و در
واقع می شود مقایسه کرد که ما تا چه اندازه اعتماد مردم
را جلب می کنیم .چه ان��دازه رضایت م��ردم را جلب
می کنیم و تا چه اندازه با مردم ارتباط داریم .یکی از انها
مقاطع انتخابات است که صداوسیما در این زمینه موفق
اس��ت و همیش��ه رهبر معظم انقالب در این حوزه از
صدا و سیما تقدیر کرده اند .هم در پیام هایی که می دهند
و هم در فرمایشات ش��ان .ایش��ان همواره ظرافت ها و
دقت های فراوانی در حوزه های فرهنگی ـ هنری دارند
و خیل��ی از اوقات ما با ایش��ان گفت وگوهای مفصلی
می کنیم .انتقادی را مطرح می کنند و اشکالی را می بینند،
ما توضی��ح می دهیم .همانط��ور که یک بار ایش��ان در
سخنانش��ان فرمودند بعضی اوقات از توضیح ما قانع
می شوند و بعضی موقع ها هم از توضیح ما قانع نمی شوند
و ما باید برویم و خودم��ان را اصالح کنیم .ما عمدتا در
حوزه کارهای نمایشی ،به خاطر سالیق مختلف و حوزه
گسترده تولید کار سختی داریم .ما فقط در طول همین
8سال 37سریال با موضوع پهلوی اول و دوم ساختیم؛
سه برابر کل س��ریال هایی اس��ت که در دوره های قبل
ساخته شده اس��ت .فقط 50فیلم تلویزیونی با موضوع
پهل��وی اول و دوم س��اختیم .بعضی از این س��ریال ها
مثل س��ریال های عم��ارت فرنگی یک کتاب درس��ی
است .عین تاریخ است .بنابراین ما ضمن اینکه در این
حوزه ها کارهای زیادی داریم ،کمبودها و مشکالت و
ت هم داریم .یک بار اقای نوری زاد ،ان
اختالف برداش
موقع که خیلی حزب اللهی و دو اتشه بود! یک تله فیلم
س��اخت راجع به امام زمان (عج) .بچه ها کلی حذف و
پاالیش کرده بودند .به انها گفتم زیاد فیلم را مثله نکنید.
این اثر اقای نوری زاد است ،پخش کنید .انها به من گفتند
ش��ما خودت فیلم را ببین .من یک ربع اول را که دیدم
شرم کردم .دختر خانم جوانی در نقش منشی یک فرد
به ظاهر حزب اللهی اس��ت .این فرد به این منشی نظر
ی است که می خواهد
سوء دارد و این سکانس اول فیلم
در تلویزیون پخش ش��ود .تمام نمادها اروتیک است.
این فرد می ای��د داخل ،یقه اش را بس��ته .در را می بندد.
پرونده را می اورد ،بلند می ش��ود و در را قفل می کند و
ک می شود ،نگاه ها به هم .اصال یک فیلم اروتیک به
نزدی
معنی واقعی .خب چطوری خانواده بنشیند و با هم این
صحنه را ببینند؟ ان مرد حمله می کند و او فرار می کند.
باالخره کشمکش وجود دارد که می خواهد به او تعرض
کند .گفتم اقا این چیست؟ من چه جوری این را پخش
کنم؟ گفت اقا شما چقدر بس��ته فکر می کنید .اصال ما
می خواستیم بگوییم که در برخی از مدیران حتی ادم هایی
که ظاهرشان حزب اللهی است این فساد وجود دارد! گفتم
مگر می توانیم با هر زبانی در تلویزیون حرف بزنیم .ما
چارچوب داریم ،ضابطه داریم ،قانون داریم .هدف هر
وسیله ای را توجیه نمی کند .کار به خصوص خیلی در
سیما سخت تر است .البته در صدا هم سخت است ولی
در سیما به مراتب سخت تر است.
جنابعالی در مورد دغدغه حضرت اقا در بحث
علوم انس��انی در صدا و س��یما چه اقداماتی را
صورت دادید؟ به نظر می رسد که هنوز در این
حوزه نیاز به کار های جدی تر وجود دارد.
lدرس��ت می گویید .من تایید می کنم .همین
امروز که من با شما مصاحبه می کنم با رئیس شبکه چهار
صحبت جدیدی کردم که بخش��ی از جزئیاتش همین
فرمایشات شماست .قرار شد با دبیرخانه شورای عالی
انقالب فرهنگی جلساتی را شروع کنند و در این حوزه ها
شبکه چهار پیشگام باشد و بتواند غیر از کارهایی که االن
در حوزه علوم انسانی دارد کارهای جدی تری را شروع
کند که یک تحولی در این حوزه ایجاد کنیم چون از این
جهت ما دچار خالء جدی هستیم .یکی از نقاط ضعف
ما امروز در دانشگاه ها بحث علوم انسانی است؛ هم متن
و هم استاد .هر دو از مش��کالت هستند .یک جمله ای
حضرت امام دارن��د ان موقعی که تح��والت انقالب
فرهنگی بود .اصالحات در س��ه حوزه بود؛ متن ،نظام
اموزشی و استاد .یک بار امام فرموده بودند که مهمتر از
همه استاد است .استاد الهی ،متن مادی را هم الهی درس
می دهد و استاد مادی متن الهی را هم مادی درس می دهد.
این خیلی جمله دقیقی است .ما در حوزه های فنی کمتر
این مشکل را داریم .ولی در علوم انسانی واقعا مشکل
کمبود استاد مطرح است.
-1تفس��یر برهان ،ج ،4ص457؛ مجمع البیان،
ج ،5 ،ص .481
-2سوره فجر /ایه g .23
39
سیاست
رئیس جمهور ایده ال؟
سیاست
مثلث شماره131
سه دهه سیاست ورزیایت اهلل
مروری بر مواضع ایت اهلل مصباح یزدی درباره سه رئیس جمهور
مصطفی صادقی
1
ایت اهلل مصباح یزدی ؛ شاگرد ایت اهلل بروجردی،
ایت اهلل اراکی ،امام خمین��ی (ره) ،عالمه طباطبایی و
ایت اهلل بهجت .او حاال که در دهه هش��تم عمرش به
سر می برد ش��اگردان و مریدان خاص خود را دارد و
البته نفوذ و حضوری موثر در عرصه سیاسی کشور.
«اگر کس��ی که تقید به مس��ائل علمی و معنوی
دارد به اوضاع سیاسی و اجتماعی نپردازد ،روزگاری
40
بیاید که ج��و سیاس��ت و اجتماع به دس��ت نااهالن
بیفتد و جامعه را از مس��یر خودش منحرف بکند»...
ش��اید تکرار همین جمله معروف ایت اهلل بهجت در
کالس های درس��ش انقدر موثر بود که موجب شود
ایت اهلل مصباح یزدی در زمره روحانیونی قرار بگیرد
که باور به حضور در عرصه سیاس��ی و معادالت ان
دارند .طرف��ه انکه ش��خص ایش��ان در مصاحبه ای
ب��ا هفته نامه پنجره مش��وق اصلی خود ب��رای ورود
به مس��ائل سیاس��ی و اجتماعی را ای��ت اهلل بهجت
معرف��ی می کنند .ف��ارغ از دیدگاه ه��ای متفاوتی که
در مورد اندیش��ه سیاس��ی ایت اهلل در دوران پیش از
انقالب وجود داش��ته و دارد ،او اما حاال سال ها پس
از انقالب و در حالی که س��پهر سیاسی ایران تاکنون
ش��ش رئیس جمهور را تجربه ک��رده در هر دوره ای
نگاهی خاص به دولت و مس��ئوالن وقت ان داش��ته
است .نگاهی به سیر موضع گیری های ایشان در مورد
دولت های معاصر شاید پاسخی باشد برای این سوال
که اساسا دیدگاه ایت اهلل به مقوله سیاست در سال های
اخیر چگونه بوده و ایا رویه ایش��ان انگونه که برخی
گمان ان را دارند تغییر کرده یا ب��ه باور برخی دیگر
همچنان بر راه پیشین استوار است؟
انتقاد از دوران سازندگی
با پایان جن��گ ،اکبر هاش��می رفس��نجانی به
س��اختمانی چند صد مت��ر دور ت��ر از محل مجلس
نقل مکان کرد تا س��کان هدای��ت قوه مجریه را در
دست گیرد .دوره زمامداری او با انتقادات متفاوتی
سیاست
روبه رو بود و ایت اهلل مصباح یزدی از جمله منتقدان.
او س��ال ها پس از پایان ریاس��ت جمهوری هاشمی
رفس��نجانی در بیان عل��ت نقد از دولت هاش��می
رفسنجانی می گوید«:بعد از دوران تمام شدن جنگ،
زمینه انحراف ها فراهم شد ،به صورت های مختلفی
که بنده نه در صدد هستم االن بیان کنم و نه مصلحت
و نه وقتش هس��ت ....پس از رحلت حضرت امام،
گرایش های انحرافی ش��روع ب��ه خودنمایی کرد و
زمینه ان فراهم ش��د؛ اختصاص به سطوح پایین هم
نداشت ،تا سطوح باالی کش��ور را این انحرافات و
التقاطات کم یا زیاد دربرگرفت .طولی نکش��ید که
مسئوالن سطح باالی کشور اعالم کردند که فرهنگ
دوره جنگ برای دوره س��ازندگی کارس��از نیست.
حتی برخی ان روز ها برای حذف اسم شهید تالش
کردند .هن��وز از جنگ زمانی نگذش��ته ب��ود که به
صورت های مختلفی گفته می شد که مثال ما در جنگ
اش��تباهاتی کردیم».
اغاز دوره جدید سیاست ورزی
انتخابات ریاست جمهوری نهم دوره ای جدید
از سیاس��ت ورزی ایت اهلل مصباح یزدی محس��وب
می ش��ود .دوره ای که در ان چند اصالح طلب و چند
اصولگرا عزمشان را جزم کردند تا نام خود را به عنوان
شش��مین رئیس جمهور ثبت کنند .ی��ک طیف برای
نگه داشتن قدرت نزد خود و یک طیف برای بدست
اوردن قدرت ازدس��ت رفته .این اما همه ماجرا نبود
چرا که چهارمی��ن رئیس جمهور هم ب��ار دیگر عزم
بازگشت به پاستور کرده بود ؛ اکبر هاشمی رفسنجانی.
او که روزگاری در دول��ت اصالحات همچون
ایت اهلل مصباح ی��زدی در زم��ره افراد م��ورد انتقاد
اصالح طلبان قرارداشت ،حاال در قامت مدعیان رقابت
انتخابات ریاست جمهوری ظاهر شده بود .این بار اما
این هاشمی ،هاشمی دهه 70نبود .هاشمی یا شرایط
سیاسی و شاید هم هر دو انقدر تغییر کرده بودند که
منتقدان پیشین حاال در سنگر او به دفاع می پرداختند.
مثلث شماره131
انتقاد از دوران پس از جنگ
وقتی اکبرهاشمی رفس��نجانی اماده می ش��د تا
پس از هشت س��ال از قوه مجریه خداحافظی کند ،دو
جریان غالب در عرصه سیاس��ی حضور داشت .یکی
مربوط می شد به راست س��نتی به نمایندگی علی اکبر
ناطق نوری عضو برجسته جامعه روحانیت مبارز تهران
و ان دیگری جریان چپ اسالمی طرفدار سید محمد
خاتمی که روزگاری در دوران وزارتش ایت اهلل مصباح
از منتقدان سیاست های فرهنگی اش بود.
چنین ش��د که ایت اهلل ،حضور و ورود دگر بار
جریان چپ ان زمان را به عرصه قدرت رسمی مضر
دانس��ت و برهمین اس��اس بود ک��ه مخالفت هایش
را با کاندی��دای مورد حمایت ای��ن جریان در غالب
سخنرانی ها و مصاحبه ها عیان نمود و البته در همین
س��خنانش بود که به حمای��ت از اکب��ر ناطق نوری
پرداخت .انتخابات که به پایان رس��ید اما نامزد مورد
حمایت ایت اهلل مصباح یزدی پیروز نشد.
این البت��ه پایان سیاس��ت ورزی ای��ت اهلل نبود.
چه انکه اغازی ش��د ب��رای او تا نقد ه��ای جدی بر
سیاست های سیاسی و فرهنگی خاتمی و طرفدارانش
که حاال نام خود را اصالح طلب نهاده بودند وارد کند.
در همین راستا بود که او با سخنان و استدالل های
خود به ویژه در س��خنرانی های پی��ش از خطبه های
نمازجمع ه تهران که هر دو هفته یک بار برگزار می شد،
مبانی فکری این جریان سیاسی را که حاال قوه مجریه
را در دست داشتند ،به چالش می کشید.
پس از ان ب��ود که ای��ت اهلل مصباح ی��زدی در
ردیف نخست افرادی از جناح مقابل قرار گرفت که
رس��انه های اصالح طلب با او وارد مجادالت کالمی
و سیاسی می ش��دند تا انجا که حتی برخی از جمله
خود ایت اهلل پیشنهاد مناظره با رئیس جمهور وقت را
مطرح کردند .این مناظره اگر چه هرگز رنگ واقعیت
به خود نگرفت ،اما تبدیل ش��د به مناظره تلویزیونی
با محمدج��واد حجت��ی کرمانی؛ مناظ��ره ای که تنها
ش��رط ایت اهلل مصباح برای پذیرش ان ،پخش زنده
تلویزیونی بود ،اما با عدم پذیرش این شرط از سوی
حجتی ،این مناظره ابتدا ضبط و سپس پخش شد .تب
مناظره که باال گرفت عطاءاهلل مهاجرانی وزیر ارشاد
دولت خاتمی نیز ایت اهلل مصباح را به مناظره دعوت
کرد؛ دعوتی که البته فرجامی نداشت و به سرنوشت
دعوت به مناظره با سروش شباهت یافت .مجادالت و
مناقشات ایت اهلل و اصالح طلبان دولتی تا پایان دوره
حضور رسمی چپ ها در قدرت ادامه یافت.
این چنین شد که ایت اهلل به عنوان یکی از مدافعان
اصلی احمدی ن��ژاد وارد عرصه نقد و نظر ش��د .او
فضای ان روزها را این چنین توصیف می کند« :چطور
ش��د که توجه متدینین و عالقه من��دان به ارزش های
اس�لامی معطوف به یک گروه خاصی شد؟ جوابش
خیلی روشن است ،ان روز با اینکه کاندیداهایی بودند
که از لحاظ اسالمی و سوابق سیاسی و انقالبی شناخته
شده بودند اما همان روز وقتی در شعارهای شان دقت
می کردید -الاق��ل به عنوان تاکتیک -از ش��عارهای
غیر اسالمی استفاده می کردند .بنده در ان دوران یادم
نیس��ت که یکی از این کاندیداهای متدین ،اس��می
از اسالم و ارزش های اس�لامی به زبان اورده باشد.
فکر می کردند که اس��م اوردن از ای��ن امور موجب
ریزش برخ��ی از ارا می ش��ود .هدف ش��ان این بود
که از هر طریقی ش��ده ارای بیش��تری را به سمت و
سوی خودش��ان جلب کنند ....ان روز تنها کسی که
در نطق های��ش از ارزش ها س��خن می گف��ت ،اقای
احمدی نژاد ب��ود .پس عل��ت اینکه ما ایش��ان را بر
دیگران ترجیح دادیم ،این بود که حداقل این جرات
را داشت که بیاید شعارهای اسالمی را اصل قرار دهد
و مطرح کند».
هرچه بود ایت اهلل و موسس��ه تحت نظرش در
قم تمام و کم��ال به حمایت از محم��ود احمدی نژاد
شهردار وقت تهران پرداختند.
تا انجا که حجت االسالم س��قای بی ریا در این
باره به ایسنا گفته بود« :در موسسه امام خمینی (ره) که
ی ان نیز هستم ،تمام کارمندان و
بنده عضو هیات علم
اعضای هیات علمی یک روز حقوق خود را به ستاد
دکتر احمدی نژاد اختصاص دادند ».او که از شاگردان
مصباح یزدی اس��ت پس از ان به س��ایت «رجانیوز»
گفته بود« :حضرت ایت اهلل مصب��اح به عنوان چهره
ش��اخص طرفدار روی کار امدن اقای احمدی نژاد
بودند و خیلی موثر .به هر حال یک��ی از تاثیرگذاران
ایشان بوده اند و کسی نمی تواند انکار کند ».انتخابات
که تمام شد در میان ناباوری همگان و برخالف دور
پیش��ین این بار این نامزد مورد عالقه ایت اهلل بود که
راهی پاستور شد.
حاال همه چیز برای تحق��ق دولت ارمانی مورد
نظر ایت اهلل مصباح یزدی اماده بود .دولت که اغاز به
کار کرد ایت اهلل هم به حمایت هایش شدت بخشید.
ایش��ان در فروردین 1385تحلیلی از پیروزی
احمدی نژاد داشت .وی گفته بود« :در اثر نذر و نیازها
و گریه های خانواده های شهدا و مردم متدین ،خدای
متعال دوباره همان خانواده های ش��هدا و متدینین را
پیروز کرد و قدرت دست کسانی امد که گمنام بودند
و کسی به انها اعتنایی نمی کرد ».ایت اهلل مصباح یزدی
این مطلب را در جمع گروهی از دانشجویان دانشگاه
پیام نور مط��رح کرد و ب��ه اوضاع جامع��ه در زمان
ریاس��ت جمهوری س��ید محمد خاتمی اشاره کرد و
گفت« :دو س��ال پی��ش وضع ش��ما متدینین چگونه
بود؟ کار به جایی رسیده بود که چادری ها را مسخره
می کردند.هم��ان هنرپیش��ه های زمان ش��اه دوباره
س��رکار امده بودند و تجدید ش��خصیت می شدند.
کمبودها را ه��م از جاهای دیگر تامی��ن می کردند.
از ارمنس��تان رق��اص می اوردن��د و ...مومنان خون
دل می خوردند ،ش��ب و نیمه ش��ب پیش خدا اشک
می ریختند و می نالیدند که ما شهید دادیم برای اینها؟!»
ایت اهلل مصباح یزدی با اش��اره به پی��روزی محمود
احمدی نژاد در انتخابات ریاس��ت جمهوری گفت:
«خدا دوباره دعاهای شما را مستجاب کرد و شرایط
بهتری پیش امد ،اما یادتان نرود خدا اینها را به ش��ما
41
سیاست
داد ،در صورت فرام��وش کردن ،دوب��اره نعمت ها
گرفته می شود».
او در جای دیگری درباره دولت نهم احمدی نژاد
چنین گفته ب��ود« :از برکات و دس��تاوردهای دولت
نهم ،ترسیم برنامه و راهکار برای دولت هایی بعد از
خود اس��ت .دولت های بعد از دولت نهم نمی توانند
خالف طرح ها و اقداماتی که ای��ن دولت اغاز کرده
اس��ت ،عمل کنند ».ایت اهلل مصباح یزدی با اشاره به
اینکه «رئیس دولت نه��م فرهنگ کار را در کش��ور
نهادینه کرد» ،افزوده بود« :مردمی که این همه خدمت
صادقانه و تالش های شبانه روزی دکتر احمدی نژاد
و اعض��ای هیات دولت را می بینند به اس��انی زیر بار
هرکس��ی نخواهند رفت ».وی اضافه کرده بود« :اگر
س��ایر خدمات دولت نهم را نادی��ده بگیریم ترویج
فرهنگ خدم��ت و کار در کش��ور ب��رای افتخارات
این دولت کافی اس��ت؛ دولت نهم به همه یاد داد که
مسئولیت پذیرفتن به چه معناست .در گذشته به دلیل
فرهنگ استعماری و غربی که موج ان به ما رسیده بود
به کم کاری و ارائه اماره��ای غیرواقعی عادت کرده
بودیم .طبق امار در گذش��ته کار مفید یک کارمند در
ش��بانه روز 30 ،دقیقه بود ولی امروز رئیس دولت به
اندازه سه شیفت کاری کار می کند .باید این فرهنگ
نیز در الیه های پایین دستگاه های دولتی درونی شود.
امروز مانند گذشته مسئوالن دولتی نمی توانند ارباب
رجوع خود را دور بزنند بنابراین باید از کسانی که این
فرهنگ را ترویج کردند ،قدردانی شود».
اما هر چه زمان می گذش��ت و برگه های تقویم
نیز به پایان رسیدن دولت اول احمدی نژاد را روایت
می کردند ،حمایت ه��ای ایت اهلل هم ب��ه پایان خود
نزدیک می شد .حاال احمدی نژاد گویی دغدغه هایی
تازه داش��ت و همت گماش��ته بود تا انها را رنگی از
تحقق بخشد.
او حاال چیزهایی را می خواس��ت که ایت اهلل از
جمله مخالفانش بود .ش��اید مهم ترینش معاون اولی
اسفندیار رحیم مشایی بود .زمان کوچ اعضای کابینه
هم فرارسیده بود .برخی به میل و اراده خود و برخی
بی میل و با اراده رئیس دولت .باور انها و ایت اهلل این
بود که محمود احمدی نژاد ح��اال دیگر تفاوت های
بسیاری با رئیس جمهور ارمانی شان دارد.
ایت اهلل مصباح یزدی درب��اره اتفاقات ان دوره
چنین می گوید« :از یک دانشجویی که بعد از انقالب
فرماندار و بعد استاندار ش��ده ،توقع نمی رود که مثل
امام امت تزکیه ش��ده باش��د و هیچ هوای نفسی هم
نداشته باش��د یا هیچ انحرافی در فکرش پیش نیاید،
این توقع بیجایی اس��ت .چیزی ک��ه ان وقت از این
شخص در مقابل رقیب هایش انتظار می رفت ،این بود
که بتواند ش��عارهای انقالبی و اسالمی را زنده کند و
کرد .در عمل هم برنامه هایی را که پیشنهاد کرده بود
اقدام ک��رد ،اقدامات دلیرانه و ش��جاعانه ای هم کرد.
اما این معنایش این نیس��ت که هیچ اشتباهی نداشته
باشد .بعضی از اشتباهاتش را که از همان اوایل متوجه
شدیم ،س��عی کردیم تا از ظهورش جلوگیری بشود
ولی تاثیری نداش��ت .عمده چیزی که مانع از اصالح
ان اش��تباهات شد ،دلبستگی ایش��ان به یک شخص
خاص بود ،که هنوز هم برای بن��ده این یک معمایی
اس��ت که این چنین ادمی با این فراست با این هوش
با این کارامدی ،چطور شیفته یک نفر می شود که از
خودش ضعیف تر است و صدها نقطه ضعف در ان
قابل رویت است .برای بنده هنوز این معما باقی است!
اما به هر حال یک واقعیت است.
ش��اید مقام معظم رهبری برای دوره دوم ریاست
مثلث شماره131
42
ایش��ان وقتی متوجه ش��دند ک��ه می تواند ای��ن فرد
(مشایی) یک منش��ا خطری ش��ود ،خواستند جلوی
ان را بگیرند؛ نامه ای که نوش��تند برای معاون اولی در
واقع معنایش همین ب��ود و این برخورد رهبری خیلی
چیز عجیبی بود! سابقه ندارد که ایشان مثال برای یک
پس��تی که وزارت هم نیست -پس��ت وزارت را که
مجلس بای��د رای اعتماد بدهد -چنی��ن اظهارنظری
کرده باش��ند .البت��ه اول حفظ اس�لام و انقالب ،بعد
ایشان به عنوان خادم اسالم و انقالب باید حفظ می شد
و اال ایشان (رهبر معظم انقالب) عاشق شخص خاصی
نیستند .هدف ایشان حفظ اسالم و انقالب است ،منتها
کسی که متصدی این کار بود و توان این کار را داشت
که انجام بدهد و این مسئولیت را برای خدمت بپذیرد
احمدی نژاد بود؛ خب ایش��ان هم باید حفظ می شد».
دولت دوم که اغاز شد بسیاری از اعضای سابق دیگر
راهی به پاستور نداشتند.
صف منتقدان هم البته طوالنی تر از صف مدافعان
دور پیشین ش��ده بود .حاال طیفی هایی از اصولگرایان
همصدا با ایت اهلل به نقد اقدام��ات رئیس دولت دهم
می پرداختند.
پایانی برای یک رابطه
ماجرای خانه نشینی 11روزه احمدی نژاد؛ همه
چیز تغییر کرد نه به تدریج بلکه به یکباره .این ش��اید
بدون شک دیگر نقطه پایانی بود بر روابط ایت اهلل و
رئیس جمهور دولت دهم .حاال انتقادها به همان اندازه
حمایت ه��ا در ابتدای دولت نهم افزای��ش یافته بود.
ایت اهلل در هر دیداری و هر محفلی به انتقاد از وضع
موجود در دولت می پرداخت.
اما شاید مهمترین سخنان انتقادی مربوط باشد به
دیدار با اعضای موتلفه در اردیبهشت .1390انجا که
ایت اهلل چنین گفت« :بنده روز به روز احساس کردم
که خطر بس��یار عظیمی در این جریان نهفته است و
تالش زیادی در این راه ش��ده .عقلم نمی رسید که ایا
هیپنوتیزم است ،سحر است ،ارتباط با مرتاضین است؟
بنده این جور چیزها را بلد نیستم ،ولی می دانستم که
در این قضیه ،چیزی غیرطبیعی وجود دارد .دیدیم که
این شخص مساله دار ،این فرد را مسخّ ر کرده و او توی
مشتش هست .البته قرائن فراوانند و خود شما بیشتر
از ما اطالع دارید که حت��ی تاثیر نگاه و برخورد و اثار
طلس��مات و چیزهایی از این قبیل در کار است .البته
اینها همه مس��موعات هس��تند و بنده به چشم خودم
ندیده ام .یک وقتی به برخی از دوستان نزدیکم گفتم
که این کارها هیچ توجیهی ندارند .یک وقت کس��ی
اشتباهی می کند ،ان وقت هرچه او اشتباه می کند ،این
فرد می اید و توجیه می کند! کس��ی که 10تا دوست
دارد 9 ،تا دوستش را می گذارد کنار و کارهای دهمی
را توجیه می کند! ای��ا این یک کار عاقالنه اس��ت که
انس��ان دائما به ان 9نفر اعتراض کند و حتی یک بار
هم به ان دهم��ی اعتراض نکند؟ چطور همه اش��تباه
می کنند و کنار زده می ش��وند ،اما این یکی می ش��ود
مطلق و هرچه می گوید درست است؟ این قضیه اصال
توجیه ندارد ،اما گفتن این حرف ها عوامانه اس��ت و
کاری است که پیرزن ها می کنند .زن و شوهرها سر هر
قضیه ای که دعوا می کنند ،می گویند جادو شده (خنده
حضار) .حرف عامیانه ای بود که بگوییم البد او را جادو
کرده اند .حرفی نبود که بش��ود همه جا زد ،مضافا بر
اینکه ما خودمان هم اهل این کارها نبودیم .نه پدرمان
جادوگر بود ،نه خودمان این کاره بودیم».
س��خنانی که در کنار بازتاب ه��ا و واکنش های
متفاوت به ان اسفندیار رحیم مشایی نیز در پاسخ به ان
هر چه زمان می گذشت و برگه های
تقویم نیز به پایان رسیدن
دولت اول احمدی نژاد را روایت
می کردند ،حمایت های ایت اهلل هم
به پایان خود نزدیک می شد .حاال
احمدی نژاد گویی دغدغه هایی
تازه داشت و همت گماشته بود تا
انها را رنگی از تحقق بخشد .او حاال
چیزهایی را می خواست که ایت اهلل
از جمله مخالفانش بود
چنین گفته بود« :چرا نمی توانید سحرم را باطل کنید و
احمدی نژاد را نجات دهید؟!»
کدام رئیس جمهور؟
حاال بیش از سه دهه از سیاست ورزی ایت اهلل پس
از پیروزی انقالب می گذرد .او دولت های مختلفی را
بررس��ی و ارزیابی کرده؛ از دولت سازندگی تا دولت
اصالحات و پ��س از ان دو دولت متف��اوت محمود
احمدی نژاد .او همواره در ه��ر دوره ای برای انتخاب
رئیس جمهور اصلح دغدغه هایی داشته است.چه در
زمان اغاز دولت اکبر هاشمی رفسنجانی ،چه در دوره
دوم خرداد و چه در ماجرای سوم تیر پرحاشیه.
حاال که قریب یکسال به پایان دوره احمدی نژاد
باقی مانده ،خیلی ها در انتظار این هس��تند که این بار
ایت اهلل چه نظری دارد؟
او در جدیدتری��ن اظهارنظ��رش چنی��ن گفته
است« :اگر اکنون نیز منتظر باشید تا رئیس جمهوری
بر س��رکار اید که هیچ ضعفی در دو زمینه ش��ناخت
و اراده نداش��ته باشد ،زود س��رخورده خواهید شد،
چرا که وقتی حضرت امام خمینی(ره) با ان بصیرت
و ش��ناخت عمیق خود نس��بت به اس�لام و ان اراده
مستحکم و تقوای الهی اش در مواردی هرچند بسیار
اندک به اشتباه خود اذعان می کند ،نباید از دیگرانی که
مسلما شناخت و اراده انها به اندازه امام(ره) نیست،
انتظار داش��ت هیچ اشتباهی نداشته باش��ند .بنابراین
انتظار پیدا کردن فردی بی هیچ عیب و نقص ،اش��تباه
است و باید اصلح نسبی را انتخاب کنیم».
اما چه باید کرد؟
شاید پاسخ درس��ت و به نوعی ترجمان حرف
اخیر ایت اهلل این باش��د که باید به سیاست به گونه ای
دیگر نگریس��ت .سیاست جای احس��اس نیست و
باید به ان نگاهی عملگرایانه داش��ت ن��ه ارمانی .به
دیگر سخن اینکه انجا که حرف و سخن از سیاست
در عرصه قدرت رسمی در میان اس��ت که با امور و
زندگی مردم و حکومت مرتبط اس��ت باید از قاعده
منطق الفراغ بهره جست .قاعده ای که البته باید مبتنى
باش��د بر اموزههاى دینى و بی ش��ک با شرایط مفید
بودن براى جامعه اسالمى .شاید اگر چنین شود انگاه
بتوان نه فقط در حوزه انتخ��اب رئیس جمهور بلکه
در سیاس��ت ورزی به معنای عام و خاصش به توفیق
بیشتری رسیدg .
«اما چنین چیزی ممکن نیست ،هرچند گاهی خداوند
به دالیلی به برخی افراد فوق العاده و برجس��ته عنایت
خاصی می کند که شبیه معصوم هس��تند و در زندگی
عمال بسیار کم اشتباه می کنند یا اش��تباه نمی کنند که
نمونه ان در این عصر حضرت امام خمینی(ره) است».
عض��و خبرگان رهبری با اش��اره ب��ه وجود این
کمبودها در همه اش��خاص ادامه داد« :اما در انتخابات
و برای تصدی پست ها باید افرادی انتخاب شوند که
نسبت به دیگران اصلح باشند و تشخیص ان با توجه به
عملکرد و سابقه و شناخت تفکر انها امکان پذیراست و
برخورد ابتدایی به هیچ وجه نمی تواند برای تشخیص
اصلحیت مناسب باشد ،چرا که به عنوان نمونه کسانی
در فتنه 88منحرف و فتنه گر شدند که ظاهرا چهره های
موجهی داشته و بعضا خیرخواه نظام تلقی می شدند».
حضرت ایت اهلل مصباح یزدی پنجشنبه گذشته
( 25خ��رداد) در دی��دار با جمع��ی از دانش��جویان
و دانش اموختگان دانش��گاه امام ص��ادق(ع) ،نکات
مهمی را پیرامون ادوار گذش��ته ریاس��ت جمهوری،
ش��یوه تش��خیص اصلح نس��بی در انتخاب��ات اینده
ریاست جمهوری ،تقبیح استفاده از امکانات عمومی
مانن��د ش��هرداری در انتخابات مجلس نه��م و علت
شکل گیری جبهه پایداری و محور شدن سازشگران
با فتنه در انتخابات مجلس بیان کرد.این دانشجویان و
دانش اموختگان ،با حضور در موسسه امام خمینی (ره)
با رئیس این موسس��ه دیدار کردند .در این دیدار ابتدا
دانش��جویان حاضر به بیان دغدغه های خود پیرامون
مس��ائل روز پرداخته و ایت اهلل مصباح یزدی متناسب
با دغدغه های جمع حاضر مطال��ب مهمی را پیرامون
شرایط سیاسی حال و اینده کشور مطرح کردند.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به اینکه در انتخابات
و برای تصدی پس��ت ها باید افرادی انتخاب ش��وند
که نسبت به دیگران اصلح باش��ند ،گفت« :تشخیص
صالحیت افراد با توجه به عملکرد و سابقه و شناخت
تفکر انها امکان پذیر اس��ت و برخورد ابتدایی به هیچ
وجه نمی تواند برای تش��خیص اصلح بودن مناس��ب
باشد ».عالمه مصباح یزدی با اش��اره به نعمت عظیم
رهبری انقالب اسالمی توسط امام خمینی(ره) و مقام
معظم رهبری ابراز داشت« :خداوند نعمت وجود مردم
و جوانانی پاک و انقالبی نیز به کشور ما ارزانی داشته
است که حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری
بیش از همه قدر این نعمت را دانستند».
گزینه اصلح هم ممکن است خطا و نقص داشته
باشد
عالمه محمدتقی مصباح یزدی با اش��اره به ابراز
نگرانی یکی از دانشجویان از احتمال بروز سرخوردگی
در می��ان نیروهای انقالب��ی به دلیل برخ��ی اقدامات
رئیس جمهور ،ب��ه تالش نیروه��ای انقالبی و متدین
برای حفظ و تقویت روح انقالبی در کش��ور اش��اره
کرده و ادامه داد« :ش��ناخت صحی��ح و اراده مقاوم و
خس��تگی ناپذیر ،دو عامل مهم برای تبلور روح الهی
انقالب است که تقویت این دو عنصر امید به اینده را
بیشتر می کند و تضعیف ان ،سبب نگرانی می شود».
وی با بیان اینکه اگر کسی مانند معصوم شناخت
کاملی از اسالم و عدالت و تقوایی شبیه عصمت داشته
باش��د ،از انحراف در این راه مصون اس��ت ،ادامه داد:
سیاست
2
سخنرانی ایت اهلل مصباح یزدی در جمع دانشجویان
مثلث شماره131
هیچرئیس جمهوریایده ال
نخواهدبود
هرگز در انقالب مقطع ایده الی وجود نداش��ته و
برتری هر مقطع را نسبت به سایر دوره ها باید سنجید
عالمه مصباح یزدی ادامه داد« :مروری بر تاریخ
انقالب اسالمی در طول 33سال گذشته نشان داده که
هرگز اهداف انقالب در سطح ارمانی در جامعه تحقق
نیافته و مقطع ایده الی وجود نداشته است».
وی اف��زود« :حت��ی از هم��ان اوای��ل انق�لاب،
نخس��ت وزیر موقت تمایل��ی به ایس��تادگی در برابر
امریکا نداشت و رئیس جمهور اول نیز بیشتر از اینکه
تفکر اس�لامی داش��ته باش��د ،تفکر لیبرالی داشت».
ایت اهلل مصباح ی��زدی اف��زود« :در دوره ای نیز فردی
روحان��ی با وجه��ه خانوادگی ،با ش��رایطی خاص و
تبلیغات مردم گرایانه و رفتار ساده زیست توانست به
ریاست جمهوری برسد ،ولی از همان اول مساله جامعه
مدنی را مطرح ک��رد (که در عرف و ادبیات سیاس��ی
معادل سکوالریسم است) و باوجود انکه با انتقادات
بسیار زیادی مواجه شد ،بر ان پافشاری کرد ،البته بعدها
منظور خود را از مدنی ،مدینه النب��ی عنوان کرد ،اما در
عمل ،همان خط فکری غربی را دنبال کرد».
وی اف��زود« :در دوران بع��د ،اف��رادی به عنوان
کاندیدای ریاست جمهوری به میدان امدند که شناخته
شده و دارای س��وابق مختلف سیاس��ی و مبارزاتی و
مدیریتی بودند ،اما فرد برن��ده انتخابات فردی تقریبا
گمنام بود که پول و تبلیغات نداشت ،اما تنها امتیازش
احیای ش��عارهای انقالبی بود که تا حدی در عمل نیز
صداقت خود را نش��ان داد و مردم هم به خاطر همین
ش��عارهای انقالبی به ویژه در مقایس��ه با ش��عارهای
کاندیداهای دیگر ،ب��ه وی رای دادند ».وی با تاکید بر
اینکه علت عمده پیروزی این ش��خص در انتخابات
شعارهای انقالبی او بود و مردم احساس کردند که او
می تواند انقالب را زنده کند ،ادامه داد« :هر چند وی تا
حدی به این شعارها جامه عمل نیز پوشانید ،اما او نیز
معصوم نبوده و باالخص در دوره دوم ضعف های او در
شناخت و اراده بیشتر نمایان شد ».عالمه مصباح یزدی
ادامه داد« :در ای��ن دوره ،رئیس جمهور ب��ه تنهایی به
اندازه چند دول��ت کار و تالش کرد و امتیازات زیادی
در زمینه های مختلف داش��ت ،ام��ا نقایص زیادی نیز
داشت».
اگر امروز منتظر بر سر کار امدن یک رئیس جمهور
ایده ال هستید ،زود سرخورده خواهید شد
اس��تاد اخالق حوزه علمیه اف��زود« :اگر اکنون
نیز منتظر باش��ید ت��ا رئیس جمهوری بر س��رکاراید
که هیچ ضعفی در دو زمینه ش��ناخت و اراده نداش��ته
باش��د ،زود س��رخورده خواهید ش��د ،چرا که وقتی
حضرت امام خمین��ی(ره) با ان بصیرت و ش��ناخت
43
عمیق خود نسبت به اسالم و ان اراده مستحکم و تقوای
الهی اش در مواردی هرچند بسیار اندک به اشتباه خود
اذعان می کند ،نباید از دیگرانی که مس��لما شناخت و
اراده انها به اندازه امام(ره) نیس��ت ،انتظار داشت هیچ
اشتباهی نداشته باشند .بنابراین انتظار پیدا کردن فردی
بی هیچ عیب و نقص ،اشتباه است و باید اصلح نسبی را
انتخاب کنیم ».وی با بیان اینکه اصلح نسبی کسی است
که نقص های کم و امتیازات بیشتری داشته باشد ،افزود:
«البته باید توجه داشت تعداد نقایص مهم نیست ،بلکه
کمبودها را باید از لحاظ کیفیت و تاثیرش در سرنوشت
انقالب ارزیابی کرد».
سیاست
اعتقاد به برق��راری رابطه با امری��کا یک کمبود
بزرگ در تفکر است /کسی که نسبت به تفکر انقالب
اسالمی نقص داشته باشد ،برای ریاست جمهوری
صالحیت ندارد
وی با اش��اره به اینکه گاهی کمبودها و نقص ها
در عمل اس��ت و گاهی در تفکر ،ادامه داد« :اگر کسی
فکرش این باشد که راهی جز سازش با امریکا وجود
ندارد ،این کمبود بس��یار بزرگی است و نباید ان را در
برابر دیگر امتیازات او ،ناچیز به حساب اورد و اتفاقا
امروزه کمتر سیاس��تمداری وج��ود دارد که خواهان
رابطه با امریکا نباش��د ،اما برخ��ی صریحا می گویند،
برخی پش��ت پرده و برخی نیز ا ز ترس س��لب اعتماد
مردم به زبان نمی اورند و حتی در س��ال های اخیر در
موضع گیری های غیر رسمی انها ،چنین گرایش هایی
قابل مشاهده بوده است ».عالمه مصباح یزدی با بیان
اینکه کسی که نس��بت به تفکر انقالب اسالمی نقص
داشته باشد ،برای ریاست جمهوری صالحیت ندارد،
ادامه داد« :برخی در سخنانشان ایران را جایگزین اسالم
می کنند و مواردی چون تمدن ایرانی و اثار باس��تانی
ایران را مورد توجه قرار می دهند ،در حالی که با نگاهی
به سخنرانی های امام(ره) مشاهده می کنید ،مهمترین
مساله از دیدگاه ایشان ،اسالم بوده است ».وی افزود:
«شمارش نقص ها مهم نیس��ت ،بلکه باید دید برایند
نقص ها در سرنوش��ت انقالب اس�لامی چه تاثیری
خواهد گذاشت ،بنابراین امام راحل برای اینده ایران از
هیچ چیزی نگران نبودند ،حتی از محاصره اقتصادی و
تنها عامل نگرانی خود برای ایران اسالمی را وابستگی
فرهنگی می دانس��تند ».عالمه مصباح ی��زدی دومین
مالک برای شناختن اصلح نسبی را تفکر افراد نسبت به
مساله والیت فقیه دانست و افزود« :عالوه بر اینکه قوام
جمهوری اسالمی مبتنی بر تئوری والیت فقیه است ،در
عمل نیز مشخص شده است ،بیشترین نقش در حفظ
و بقای نظام اسالمی و پیش��رفت ان را امام(ره) و مقام
معظم رهبری داشته اند ،بنابراین همواره جهت گیری
همه دشمنان ،به سمت رهبری بوده است ».وی ادامه
داد« :عمل و کارایی و مدیریت خوب نیز مالک سوم
برای شناخت اصلح است».
مثلث شماره131
برخی در سایه انتساب به نام اشخاص بزرگوار،
در اقدامی خطرناک نظرات خود را پیگیری کردند
رئی��س موسس��ه اموزش��ی و پژوهش��ی
امام خمینی(ره) در بخش دیگری از بحث خود با اشاره
به سخنان یکی از دانشجویان پیرامون موضوع سامانه
وحدت پی��ش از انتخابات مجلس و تش��کیل جبهه
پایداری گفت« :در انتخابات گذش��ته مجلس عده ای
ی که
در سایه انتساب به نام اشخاص بزرگوار و محترم
دست انها را می بوسیم ،کارهای خطرناکی انجام داده و
برنامه های مخربی را طراحی کردند که بسیار خطرناک
است ».وی با اشاره به اینکه جامعه روحانیت مبارز و
44
جامعه مدرسین دو نهاد مهم و مقدس در کشور اسالمی
هستند که سابقه ای بیش از انقالب اسالمی دارند ،خاطر
نش��ان کرد« :قرار بود این دو نهاد مقدس برای تقویت
اصولگرایی در تصمیم گیری ها با یکدیگر تعامل داشته
باش��ند ،اما متاس��فانه گاهی نظرات اشخاص حقیقی
به جای تصمیم ش��خص حقوقی جامعه روحانیت و
جامعه مدرسین بیان می ش��د و این روند در حال ادامه
پیدا کردن بود».
گاه��ی تنها به خاطر نفوذ اش��خاص و داش��تن
امکان��ات از انه��ا حمایت ش��د /هزین��ه امکانات
شهرداری در انتخابات شرعا جایز نبود
عالمه مصباح یزدی ادامه داد« :گاهی نیز تنها به خاطر
نفوذشخصوداشتنامکاناتیازویحمایتمی شدومثال
ازامکاناتشهرداریبرایانتخاباتهزینهمی شدکهچنین
تالمالشرعاجایزنیستواینانحرافاز
عملیباهزینهبی
تفکرانقالبیواسالمیاست،امابرخینهتنهاازاینامکانات
درانتخاباتاستفادهکردند،بلکهبهبرخیتنهابهخاطراینکه
به چنین امکاناتی دسترسی دارند و می توانند از ان استفاده
کنند و ان را نقطه قوت خود تلقی کردند ،اجازه دخالت در
تصمیم گیری هادادهشد ».ویبااشارهبهاینکهفتنهاخیرخطر
بزرگیبرایانقالباسالمیبود،ادامهداد«:برخینهتنهادر
مقابل فتنه موضع نگرفتند ،بلکه با فتنه گران رابطه داشتند،
بنابرایناینهانقص هایبسیاربزرگیاستکهنمی توانان
رادرانتخاباتنادیدهانگاشت ».عضوخبرگانرهبریادامه
داد«:عده اینیزعالوهبراینکهاعتقادیبهوالیت فقیهومقام
معظمرهبریندارند،انرامانعورقیبخودمی دانندورفتار
و سخنانشان را به گونه ای طراحی می کنند که هم از لحاظ
تئوریک ،والیت فقیه را زیر سوال می برد و هم در عمل در
جهت تضعیف مقام معظم رهبری برامدند ،بنابراین اگر
چنین افرادی صحنه گردان انتخابات شدند ،نباید فریب
انها را خورد».
اگ��ر ق��رار باش��د به خاط��ر وح��دت نیروهای
حزب اللهی ف��دای نیروهای پر نقص ش��وند ،این
وحدت بی فایده است
وی در خص��وص تش��کیل جبه��ه پای��داری
خاطر نشان کرد« :در این ش��رایط و اوضاع ما چاره ای
ندیدیم جز اینکه صدای دیگری هم بلند شود و بنابراین
با سه شعار تبعیت محض از والیت مطلقه فقیه ،مقابله
با فتنه گران و برائت از خط انحراف این جبهه تشکیل
شد ،چرا که ما معتقدیم اگر قرار باشد به خاطر وحدت،
نیروهای حزب اللهی و مخلص ،فدای نیروهایی شوند
که دارای نقص های مختلف به ویژه فکری هس��تند،
چنین وحدتی بی فایده اس��ت و بنابراین این حرکت
انجام شد و چه بسا اگر این اقدام صورت نمی پذیرفت،
انتخابات به ش��کل دیگری رقم می خورد ».حضرت
ایت اهلل مصباح ادامه داد« :البته ما معتقد نیستیم که همه
نیروهای معرفی ش��ده معصوم هستند و هیچ خطایی
ندارند ،اما سعی شد افراد اصلح معرفی شوند ».استاد
اخالق حوزه علمیه ادامه داد« :اما باید توجه داشت همه
کاره خداس��ت و ما باید از خودمان شروع کنیم ،یعنی
اگر از اسالم دم زدیم ،اول خودمان در عمل به ان پایبند
باشیم ،نه اینکه تنها اس�لام را برای مردم بخواهیم و از
طرف دیگر باید توجه داشته باشیم که ما صاحبی داریم
که از همه کارهای ما اطالع دارد و برای کارهای خیر
ما دعا کرده و در بزنگاه ها به ما کمک می کند و باید دل
خود را به او بسپاریم و به امکانات و تبلیغات دیگران
دلخوش نباشیم ،چرا که تجربه نش��ان داده ،هراندازه
بیش��تر به طرف ام��ام زمان(عج) رفتی��م ،کمک های
بی حسابی از ایشان شامل حالمان شده استg ».
گفت وگو با قاسم روانبخش
درباره دیدگاه های سیاسی
ایت اهلل مصباح یزدی
کدامرئیس جمهور
3
اظهارات اخیر ایت اهلل مصباح یزدی در مورد
روس��ای جمهور با بازتاب ه��ای متفاوتی مواجه
ش��ده اس��ت .در مورد دیدگاه های ایشان نسبت به
روسای جمهور دولت های پیش��ین و فعلی با قاسم
روانبخش به گفت وگو نشستیم.
امید کرمانی ها
نگاه ایت اهلل مصباح یزدی به عرصه سیاس��ت
در نظام جمهوری اسالمی ایران چگونه است؟
lتا انجا که من مطلع هس��تم ارای سیاس��ی
ایش��ان با دیدگاه های امام (ره) در صحیفه نور و کتاب
حکومت اسالمی همسو و نزدیک است .امام (ره) تاکید
می کنند جمهوری اس�لامی نه یک کلمه کم و نه یک
کلمه زیاد اس��ت و در تعیین اولویت میان جمهوریت
و اس�لامیت می فرماین��د« :جمهوری ف��رم و قالب و
اسالم محتوای ان اس��ت ،اینکه مردم برای نظام شهید
می دهند به دلی��ل جمهوریتش نیس��ت ،بلکه به دلیل
اسالمیت نظام اس��ت ».نظر ایت اهلل مصباح یزدی هم
همین است .ایش��ان همه اصول قانون اساسی را قبول
دارند چون مورد تایید ولی فقیه اس��ت ،منتها در اینکه
بهتر از این می شود یا خیر ،مباحثی را مطرح می کنند.
مقام معظم رهبری در سفر به کرمانشاه مسائلی را درباره
نو سازی نظام فرمودند و گفتند« :یکسری اصول وجود
دارد که قابل تغییر نیستند اما مباحث دیگری وجود دارد
که شاید در اینده دور نظام به بازنگری در انها برسد».
ایشان ریاست جمهوری را مثال زدند و یاداور شدند:
«هم اکنون انتخاب رئیس جمهور با رای مستقیم مردم
انجام می شود اما شاید انتخاب رئیس جمهور از طریق
پارلمان محسنات بیشتری داشته باشد ،اگر جمع بندی
حاصل شود و دالیل معتبری وجود داشته باشد شاید
این مساله در اینده دور بررسی شود ».حضرت ایت اهلل
مصباح یزدی هم در سال های 61و 62بحث هایی راجع
به مجلس داشتند و معتقد بودند مجلس شورای اسالمی
به شکل واحد مطلوب نیست ،بلکه اگر مجالس شورای
اس�لامی بود از جهات مختلف اجرایی ،تخصصی و
کارامدی بر مجلس شورای واحد ترجیح داشت .علت
این است که هم اکنون قبل از انتخابات مشخص نیست
چه کسانی با چه تخصص هایی وارد نهاد قانونگذاری
می شوند؟ ممکن اس��ت اکثریت مجلس را معلمان یا
پزشکان یا اقشار دیگر جامعه تشکیل دهند .امروز نیز
بسیاری از اعضای کمیسیون های مجلس ،تخصصی
در ان حوزه ندارند و از باب انکه نمایندگان باید عضو
یک کمیسیون شوند در جلس��ات کمیسیون حضور
پیدا می کنند ی��ا در صحن علنی نماین��دگان چگونه
می خواهند ب��ه طرح ها یا لوایح��ی رای دهند و قانون
تصویب کنند حال انکه هیچ تخصص��ی در ان رابطه
ندارند .این روش درست نیست که بگویند نظر دولت،
کمیسیون تخصصی یا مرکز پژوهش ها این است ،پس
رای بدهید ،بنابراین مدل بهتری از قانونگذاری را در
کشور می توان داشت مثال هر حرفه و شغل تخصصی
نظیر پزشکان ،فرهنگیان ،کشاورزان ،کارگران و ...برای
قاسم روانبخش
می گوید«:عالوه
بر کارامدی نظام
در عرصه های
اقتصادی ،اجتماعی،
سیاسی و فرهنگی،
مهمترین دغدغه
ایت اهلل مصباح یزدی،
دغدغه دینی نظام
است».
سیاست
مثلث شماره131
همان حوزه قانونگذاری کنند .این فواید زیادی دارد؛
نخست انکه انتخابات هر مجلس در میان همان قشر
خاص برگزار می ش��ود و نیازی نیس��ت که سراسری
باش��د ،ثانیا از انجاکه بعد تخصصی غالب می ش��ود
نظرات مجالس در حوزه اجرا کاربردی تر و عملیاتی تر
خواهد بود .برای این مدل 20یا 30حسن را می توان
برش��مرد که همه انه��ا در کتاب حکومت اس�لامی
ایت اهلل مصباح یزدی امده اس��ت .نحوه انتخابات هر
مجلس هم از پایین ش��روع و به مرکز ختم می ش��ود.
به عبارت دیگر انتخابات چند مرحله ای خواهد بود.
اینجا می توان گفت مجلس هر رشته واقعا عصاره ان
تخصص خواهد بود .این طرح ب��ه لحاظ نظری قابل
طرح میان نخبگان است تا یک مدل مطلوب ،کامل و
بهتر به دست اید ،اما از انجا که قانون اساسی به همین
شکل مورد تایید حضرت امام (ره) و ولی فقیه است،
ایت اهلل مصب��اح یزدی به همین قانون اساس��ی ملتزم
هستند.
نگاه ایت اهلل مصباح یزدی به دولت سازندگی
چگونه بود؟
lعالوهبرکارامدینظامدرعرصه هایاقتصادی،
اجتماعی ،سیاسی و فرهنگی ،مهمترین دغدغه ایشان،
دغدغه دینی نظام است .یعنی همه فعالیت های یادشده
باید در جهت تقویت دین انجام شود .اگر دولتی سر کار
اید که همه فاکتورهای رفاهی را دارا باشد اما در بحث دین
مردم که اصل است ضعیف یا برخالف مبانی اسالم عمل
کند،مطلوبنیست.
پس چنین نقدی را به دولت اقای هاشمی وارد
می دانید؟
lبله ،این نقد جدی به دولت سازندگی است.
مقام معظم رهبری فرهنگ را باورهای دینی و بایدها و
نبایدهای اخالقی تعریف کردند .از این جهت دولت
کارگزاران خیل��ی عقب بود .مثال دول��ت کارگزاران
فقط به توس��عه اقتصادی توجه می کرد .در ان شرایط
مقام معظم رهبری بارها تاکید کردند که توسعه بدون
عدالت فایده ندارد .اما اص��رار دولتمردان این بود که
اول به توسعه برسیم بعد می توان عدالت را به ان اضافه
کرد .این شعار توسعه منهای عدالت دولت کارگزاران
بارها مورد انتقاد رهبر معظم انقالب قرار گرفت .نکته
سوم تفکرات لیبرالی این دولت بود ،به طوری که اقای
مرعشی ،سخنگوی حزب کارگزاران به ان اذعان کرد
و گفت ما یک حزب لیبرال مسلمان هستیم.
نقد ایت اهلل مصب��اح به دولت اق��ای خاتمی
چه بود؟
lدول��ت اق��ای خاتم��ی زایی��ده دول��ت
کارگ��زاران ب��ود ،ش��مس الواعظین در جایی گفت
که دول��ت اصالح��ات از رحم دولت توس��عه گرای
اقای هاشمی رفسنجانی متولد شد .حزب کارگزاران
یکی از نقش افرینان اصلی دولت اصالحات بود ،چون
بعد از پی��روزی اقای خاتمی بالفاصل��ه عرصه های
اقتصادی ،سیاسی و فرهنگی را به دست گرفت ،البته
بعدها دچار یکسری اصطکاکاتی با حزب مشارکت
شد اما این دو در نهایت یکی شدند .حتی در جریانات
براندازی نظام هم با یکدیگر فعالیت می کردند .فارغ از
این مباحث دولت خاتمی مسائل اقتصادی را کمرنگ
کرد و بیشتر به توسعه سیاس��ی پرداخت ،حتی اقای
خاتمی در اواخر ریاس��ت جمهوری اش اعتراف کرد
که این کار اش��تباه بود و مردم بیشتر دغدغه اقتصادی
داش��تند ،اما توج��ه اصالح طلبان بیش��تر معطوف به
بحث های سیاسی ش��د .بدترین دوران درباره مسائل
فرهنگی ،اعتقادی و دینی در زمان دولت اصالحات
بود ،چون در هیچ دوره قب��ل از ان این طور به دین و
مقدسات مردم هجمه نشد .کتاب هایی که نوشته شد،
فیلم هایی که ساخته شد ،روزنامه ها و نشریاتی همچون
کیان که منتشر شد شاید در هر روز صدها مطلب علیه
دین و اعتقادات مردم همچون حجیت قران ،حجیت
عقل ،عصمت پیامبر گرامی اسالمی (ص) ،اهل بیت و
امام زمان (عج) و ...منتشر می شد .به واقع می توان گفت
که ایمان نس��ل جوان به مبانی دینی در دوران دولت
اصالحات بمباران شد .کسانی که برای براندازی نظام
در این حرکت رفرمی وارد عرص��ه اجرایی و تقنینی
ش��دند به این نتیجه رس��یده بودند که برای براندازی
نظام ،پایه های ایدئولوژی ان را که براس��اس اس�لام
است ،فرو بریزند .برداشت انها این بود که وقتی باور و
اعتقاد دینی مردم به ویژه جوانان درباره حجیت قران و
عصمت پیامبران و امامان از بین برود ،تشکیک و تردید
در جایگاه والیت فقیه راحت تر است.
ایت اهلل مصباح یزدی در مقطعی محکم از دولت
اقای احمدی نژاد حمایت می کردند و در مقطعی
نیزازدولتدهمفاصلهگرفتند،ایشاندرسخنرانی
اخیرخودگفتندنبایدبهدنبالرئیس جمهورایده ال
بود ،به نظر ش��ما تعریف ایت اهلل مصباح یزدی
از رئیس جمه��ور ایده ال چیس��ت و اگر چنین
خصیصه ای مالک نیست پس رئیس جمهور باید
چه ویژگی هایی داشته باشد؟
lاین صحبت را در جمع دانشجویان دانشگاه
امام صادق (ع) داشتند .ایش��ان می گوید وقتی مردم
به 23سال گذش��ته -دوران ریاست جمهوری اقایان
ی و احمدی نژاد -نگاه می کنند ،می بینند
هاشمی ،خاتم
سه دولت یاد شده زیاد مطلوب نبودند ،بلکه بعضا مثل
خاتمی مضر هم برای نظ��ام بودند .اقای احمدی نژاد
هم که ف��ردی متدین و بس��یجی بود و با ش��عارهای
انقالبی س��ر کار امد و مقام معظم رهبری هم بعدا به
وی لقب احیاگر گفتمان امام و انقالب دادند اما دولت
ایشان مخصوصا در حوزه فرهنگی مشکالتی داشت.
بیان تفکراتی مثل مکتب ایرانی قطعا ایده ال نیس��ت،
بنابراین شاید این س��وال برای مردم پیش اید که بعدا
چه کنیم؟ ایا وقتی رئیس جمهور ایده ال پیدا نمی شود
در انتخابات شرکت کنیم یا خیر؟
حضرت ایت اهلل مصباح یزدی به این سوال پاسخ
دادند که اگر مردم دنبال رئیس جمهور ایده ال هس��تند
وجود ندارد اما این دلیل نمی شود که در انتخابات شرکت
نکنند چون اگر شرکت نکنند باز شاید کسانی به قدرت
برسندکهدغدغهدینندارندحتیبرخیسیاست هایانها
موجب براندازی نظام بشود بنابراین قشر متدین جامعه
باید تالش کنند تا از میان نامزدهای مورد تایید شورای
نگهبان بهترین فرد از لحاظ والیت م��داری ،مدیریت،
کارامدی ،تدین ،عملکرد شایس��ته ،تخصص و تجربه
انتخاب شودg.
45
سیاست خارجی
مذاکرات انتقادی
یک گام به جلو
نتیجه مذاکرات مسکو ؛ پیروزی ایران وعقب نشینی غرب
سیاست خارجی
مثلث شماره131
46
سیاست خارجی
مثلث شماره131
47
ایران و 5+1به گفت وگوهای کارشناسی رسیدند
سیاست خارجی
1
یک گام به جلو
مثلث شماره131
مذاکرات ایران و 5+1در هوای افتابی ،اما س��رد
مس��کو س��اعت 11به وقت محلی روز دوش��نبه 29
خرداد در هتل «حلق��ه طالی��ی» در نزدیکی وزارت
خارجه روس��یه ـ یکی از «هفت خواهران» روس��یه ـ
اغاز شد .برای اولین بار مذاکرات ایران و 5+1پس از
انکه پرونده هسته ای ایران به ش��ورای امنیت سازمان
ملل ارجاع شد ،در پایتخت یکی از کشورهای طرف
مذاکره انجام می شود.نشس��ت مس��کو پس از بیم و
امیدهای فراوان و در حالی که دو نشست پیشین یعنی
استانبول 2و بغداد یکی خیلی مثبت و دیگری تقریبا
بی نتیجه بود پایان یافت .طی این نشست طرف ایرانی
و گروه 5+1توافق کردند تا نشس��ت های کارشناسی
در این��ده برگزار ش��ود .اعضای گ��روه 5+1در پایان
نشست مس��کو از نمایندگان ایران درخواست کردند
تا در اینده گفت وگوهای کارشناسی در سطح معاونان
برگزار ش��ود .این در حالی است که طی نشست بغداد
نیز توافق ش��ده بود که نشس��ت های کارشناس��ی در
س��طح معاونان برگزار ش��ود ،اما به دلیل عدم تمایل
ط��رف مقاب��ل این نشس��ت ها برگ��زار نش��د .طرح
استدالل های قانونی و منطقی از س��وی تیم مذاکره
کننده ایران در نشس��ت مس��کو و به اجماع نرسیدن
اعضای گروه 5+1یکی از دالیل پیش��نهاد تش��کیل
کمیسیون های کارشناس��ی برای نشست اینده است.
کاترین اشتون ،مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا
از ادامه مذاکرات ب��ا ایران خبر داده و گفته اس��ت که
این مذاکرات سوم ژوئیه در سطح کارشناسان فنی در
استانبول برگزار خواهد شد .او گفت این مذاکرات ابتدا
میان کارشناسان هس��ته ای برگزار خواهد شد و سپس
میان معاونان هیات ه��ای مذاکره کننده دیدار صورت
48
خواهد گرف��ت و در صورت موفقیت ای��ن دیدارها،
دیداری میان سعید جلیلی و وی انجام می شود.سعید
جلیلی ،مذاکره کننده ارشد ایران نیز با جدی خواندن
مذاکرات گفت در این مذاکرات ،سیاست های ایران را
تبیین کرده و تاکید کرده که غنی سازی حق مسلم ایران
است .او گفت بهانه ای برای توقف فعالیت صلح امیز
هس��ته ای ای��ران وج��ود ندارد.اقای جلیل��ی گفت:
«ما اعالم کردیم که اگر گفت وگو ها بخواهد موفق باشد،
باید جلسات کارشناسی تشکیل شود و این جلسات
می تواند دیدگاه ایران وش��ش کش��ور را به همدیگر
نزدیک کند ».او افزود« :ایران پنج محور مش��خص را
برای گفت وگوها پیش��نهاد داده و ما از اینکه 5+1نظر
ایران را برای برگزاری جلسات کارشناسی قبول کرده،
استقبال می کنیم ».خانم اشتون در سخنان خود درباره
مذاکرات مسکو گفت« :در جریان این مذاکرات ،اولین
«پاسخ جدی» را از ایران دریافت کردیم و جهت صحیح
حرکت ترسیم شد تا کارشناس��ان ،در مورد جزئیات
مسائل فنی گفت وگو کنند ».خانم اشتون تاکید کرد که
انتخاب با ایران اس��ت و ما انتظار داریم که این کشور
تمایل خود را برای (حل مس��ائل) از طریق دیپلماسی
نشان دهد ».کارشناسان می گویند برپایی نشست بعدی
میان خانم اش��تون و اقای جلیلی را نمی توان از حاال
قطعی دانست و این به موفقیت مذاکرات کارشناسان
فنی و معاونان وابسته است.خانم اشتون همچنین گفته
اس��ت که «مذاکرات مسکو ،دش��وار ،مفصل و رک و
راس��ت بوده ،اما هنوز شکاف های چشمگیری وجود
دارد ».پیش از اظهارات خانم اش��تون ،دیپلمات های
غربی به خبرگزاری های بین المللی گفت ه بودند که ایران
و گروه 5+1در پایان دومین روز مذاکرات اتمی خود در
مسکو به پیشرفتی دست نیافته اند .دومین روز مذاکرات
در مسکو در حالی برگزار ش��ده که دو طرف بر حفظ
مواضع خود تاکید داشته اند .حداقل انتظار قدرت های
غربی از ایران در ای��ن دور از مذاکرات ،متوقف کردن
غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰درصد بوده است که
گفته می شود نمایندگان ایران با ان موافقت نکرده اند.
پیش از برگزاری نوبت اول مذاکرات ،معاون سرپرست
مذاکرات هسته ای ایران گفت که انتظار می رود گروه
٥+١نظر خود را در مورد پیش��نهادهای ایران از جمله
ادامه غنی س��ازی اورانیوم ابراز دارد و نماینده روسیه
شکس��ت این دور از مذاکرات را منتفی دانس��ته بود.
در اس��تانه برگزاری دومین روز از نشس��ت هسته ای
ایران و گ��روه ٥+١علی باقری ،معاون دبیرش��ورای
عالی امنیت ملی جمهوری اسالمی ،گفته است که در
این مرحله از گفت وگوها ،گ��روه « ٥+١موضع خود
درباره پیش��نهادات ایران و مش��خصا درباره موضوع
حق غنی س��ازی ایران را اعالم می کن��د ».در حالی که
کشورهای گروه ٥+١از ایران خواسته اند تا غنی سازی
اورانیوم را تا زمان جلب اطمینان جامعه جهانی در مورد
صلح امیز بودن برنامه های اتمی این کشور متوقف کند،
مقامات جمهوری اسالمی تاکید داشته اند که ایران به
عنوان امضا کننده پیمان منع گسترش جنگ افزارهای
هس��ته ای ،از حق غنی س��ازی اورانیوم برای مصارف
صلح امیز برخوردار اس��ت.اقای باقری گفته است که
در مذاکرات دو روزه مس��کو ،ایران پیشنهادهای خود
«برای ورود به یک فاز جدید در مذاکرات مشروح را
اعالم کرده و همچنین پیش��نهادهای انان -٥+١-نیز
در چارچوب قانون نقد ش��د و باید منتظر بود تا ٥+١
موضع خ��ود را اعالم کن��د ».این در حالی اس��ت که
در اس��تانه مذاکرات روز سه ش��نبه ،به نقل از منش��ی
مطبوعاتی والدیمیر پوتین ،رئیس جمهوری روس��یه،
گزارش شد که در مذاکرات اقای پوتین و باراک اوباما،
رئیس جمه��وری امریکا در حاش��یه اج�لاس گروه
،٢٠مشخص شد که مواضع دو کش��ور در قبال ایران
و سوریه اساسا «هماهنگ» اس��ت .در واقع والدیمیر
سیاست خارجی
جلیلی :این دور از مذاکرات جدی بود
پس از مذاکرات دو روزه مس��کو ،دکتر س��عید
جلیلی ،دبیر ش��ورای عالی امنیت ملی کش��ورمان در
جمع خبرنگاران به تش��ریح مذاکرات ای��ران با گروه
5+1پرداخت و با اش��اره به ارائه جام��ع دیدگاه های
جمهوری اس�لامی ای��ران به ط��رف غرب��ی گفت:
«همان طور که رس��انه های جهان در جریان هستند ما
پس از گفت وگوه��ای بغداد اعالم کردی��م که وقتی
می تواند گفت وگوی ایران با 5+1موفق باش��د که در
فاصله گفت وگوها طی برگزاری جلسات کارشناسی،
زمینه برای نزدیکی دیدگاه های دو طرف فراهم شود.
به همین خاطر در فاصله 25روز از نشس��ت بغداد تا
مسکو 5 ،نامه نوشتیم و این مساله را متذکر شدیم و بر
اهمیت جلسات کارشناسی تاکید کردیم .این موضوع
را پس از گفت وگوهای استانبول نیز مطرح کرده بودیم
سیاست گام به گام
همچنین سیدحس��ین نقوی حسینی ،سخنگوی
کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس،
با تاکید ب��ر اینکه گروه 5+1بای��د در قالب موافقتنامه
بین المللی ،تضمینی برای تامین س��وخت 20درصد
را به ایران دهد ،گف��ت« :در صورتی که گروه 5+1دو
خواسته ایران یعنی به رسمیت شناختن حق غنی سازی
و حذف تحریم ه��ا را محقق کنند ،ان��گاه جمهوری
اس�لامی می تواند در مورد مبادله سوخت هسته ای و
میزان درجه خلوص غنی س��ازی مذاکره و گفت وگو
کند ».وی با اشاره به انجام دور سوم مذاکرات ایران با
گروه 5+1در مسکو با تاکید بر اینکه ایران با سیاست
گام ب��ه گام در مذاکره موافق اس��ت ،گفت« :گام های
طرفین مذاکره کننده باید هم وزن باشد و طبیعتا گام های
غیرهم وزن موردپذیرش نیست ».وی با تاکید بر اینکه
حاشیه هایی از نشست ایران و 5+1
گاهی خنده ،گاهی اخم
مذاکرات سعید جلیلی با کاترین اشتون پس از انکه
دو طرف برای تنفس از دور چهارم مذاکرات مس��کو
خارج شدند ،انجام شد .رئیس هیات ایرانی مذاکره کننده
با 5+1در حاشیه مذاکرات مس��کو ،با کاترین اشتون،
نماینده کش��ورهای 5+1مالقات کرد.پس از مالقات
جلیلی و اشتون ،نماینده اتحادیه اروپا در این مذاکرات با
نمایندگانششکشوررایزنیکرد.همچنینسعیدجلیلی
پیش از مالقات با کاترین اش��تون با سرگئی ریابکوف،
نماینده کش��ور میزبان در 5+1دیدار و گفت وگو کرد.
علی باقری ،مع��اون مذاکره کننده ارش��د ایران و هلگا
اشمید ،معاون نماینده 5+1نیز پس از مالقات دو جانبه
جلیلی و اشتون با یکدیگر دیدار کردند .همچنین گفته
می ش��ود چین و قزاقس��تان برای برگزاری دور بعدی
مذاکرات اع�لام امادگی کرده اند .کش��ورهای 5+1از
هیات ایرانی زمان بیشتری برای پاسخ به پیشنهادهای
هیات ایران خواسته اند و ابراز تمایل کرده اند تا مذاکرات
برای دور دیگری در اینده انجام ش��ود .اما از نقطه نظر
ایران برگزاری مذاکرات در اینده مستلزم شرایطی است
که هنوز مشخص نیس��ت این ش��رایط به دست امده
است یا خیر .مذاکرات مسکو در ادامه مذاکرات بغداد
با رویکردی سخت و جدی از سوی دو طرف اغاز شد
تا جایی که دو طرف برای به دس��ت اوردن نتایج مورد
انتظارشان بر ش��رایط خود برای ادامه مذاکرات تاکید
می کنند .در عین حال انها معتقدند دو طرف با توجه به
شرایط و موقعیت سیاس��ی و بین المللی خواهان ادامه
جدی مذاکرات هستند و چنین می نماید که ایران و 5+1
به این مذاکرات نگاه جدی دارند .با این حال طرف 5+1
با بهانه های متفاوت تاکنون از پاسخ به پیشنهادهای ایران
طفره رفته و مواضعش را در هر ایستگاه از گفت وگوها
تغییر داده اس��ت؛ گاهی با خنده و گاهی ب��ا اخم .باید
منتظر ماند و دید که ایا 5+1به پیشنهادها و نقطه نظرات
کشورمان پاسخی جامع که مورد خواست ایران است
می دهند یا خیر .از س��ویی بر خ�لاف گفت وگوهای
اس��تانبول 2و بغداد این دور از گفت وگوها با استقبال
کم تری از سوی رسانه های خارجی روبه رو شده است
و برخی از نمایندگان رس��انه های غربی که اغلب برای
پوش��ش مذاکرات ایران و 5+1حضور داشتند در این
دور از مذاکرات حاضر نیستند .اما دور جدید مذاکرات
ایران و 5+1از اس��تانبول 2تا کنون با استقبال گسترده
رسانه های ایرانی به ویژه سایت های خبری مواجه شده
است .حضور پررنگ گروه های مستندساز ایرانی نیز در
این دور از مذاکرات قابل توجه است .این برای اولین بار
در سال های گذشته است که مذاکرات هسته ای ایران با
کشورهای 5+1و عملکرد تیم هسته ای کشورمان مورد
توجه و عالقه گروه های مختلف مستندساز قرار گرفته
است .میزبانی روس ها نیز به نسبت میزبانی ترک ها و
عراقی ها چندان مطلوب نبوده است .ایجاد فضای امنیتی
شدید برای تصویربرداران و عکاسان رسانه ها در پوشش
نشست و جدا کردن محل خبرنگاران و رسانه ها از محل
مذاکرات از این جمله استg.
مثلث شماره131
پوتین ،رئیس جمهور روس��یه و ب��اراک اوباما همتای
امریکایی وی که برای شرکت در اجالس گروه بیست
در مکزیک به سر می بردند ،پس از دیدار با یکدیگر در
بیانیه ای مش��ترک اعالم کردند که تهران باید «اقداماتی
جدی با ه��دف احیای اعتماد بین الملل��ی» به ماهیت
منحصرا صلح امیز برنامه هس��ته ای خ��ود انجام دهد.
دو طرف در این بیانیه افزودند« :برای رس��یدن به این
هدف ،تهران باید به طور کامل به تعهداتش عمل کند و
ی مسائل
با اژانس بین المللی انرژی اتمی برای حل تمام
باقیمانده همکاری کند ».در این بیانیه پوتین و اوباما «به
حداقل رساندن استفاده غیرنظامی از اورانیوم با غنای
باال» را خواس��تار ش��دند و افزودند که به دنبال تعامل
سازنده با ایران از طریق روند (مذاکرات) 5+1هستند.
سازمان ملل با تصویب قطعنامه هایی شامل یک رشته
تحریم های بین المللی ،از ایران خواسته ضمن متوقف
کردن غنی سازی اورانیوم ،برای کسب اطمینان جامعه
بین المللی از صلح امیز بودن برنامه های هسته ای خود ،با
ی همکاری کامل و شفاف
اژانس بین المللی انرژی اتم
داشته باشد ،اما جمهوری اس�لامی این قطعنامه ها را
غیرقانونی دانسته و رد کرده است .روز اول مذاکرات
مسکو در حالی خاتمه یافته بود که اکثر ناظران نسبت
به نزدیک شدن مواضع دو طرف ابرا ز تردید می کردند.
در مذاکرات ،گروه ٥+١از ایران خواسته تا غنی سازی
اورانی��وم تا ٢٠درص��د را متوقف و مقادی��ر این نوع
اورانیوم را که تاکنون تولید کرده به خارج صادر کند،
غنی سازی در س��ایت فردو در نزدیکی قم را متوقف
سازد و به اژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه بازرسی
از مراکز مورد نظر اژانس را بدهد .قرار است از اول ماه
ژوئیه تحریم نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران نیز به طور
کامل به اجرا گذاشته شود .با توجه به شرایط اقتصادی و
در حالی که برخی مقامات رژیم صهیونیستی از احتمال
حمله نظامی برای ضربه زدن به برنامه های اتمی ایران
س��خن گفته اند و ایاالت متحده هم گفته اس��ت هیچ
گزینه ای را ب��رای متوقف کردن ای��ن برنامه ها منتفی
نمی داند ،شکس��ت مذاکرات کنونی می تواند اوضاع
را پیچیده تر کند .در عین حال اما خواسته ایران از 5+1
به تعلیق دراوردن تحریم ها و پذیرفتن حق ایران برای
غنی س��ازی اورانیوم بوده .در مس��کو اما هیچ کدام از
طرفین خواس��ته های طرف مقابل را نپذیرفته .در این
میان گویا ایران موضوع غنی سازی 20درصد را قابل
مذاکره دانسته ،اما تصمیمی برای تعلیق غنی سازی 20
درصد اتخاذ نشده بخش عمده ای از اینکه مذاکرات
مسکو نتوانسته تغییر کلی در روند پرونده ایجاد کند اما
مربوط به دست بسته 5+1برای باز کردن گره تحریم
هاست.
و در جلسات مسکو مهم ترین توافقی که حاصل شد
این بود که جلسات کارشناس��ی برگزار شد و در واقع
همان دیدگاه جمهوری اسالمی ایران در مورد برگزاری
جلسات کارشناسی عملیاتی شد و ما از این امر استقبال
می کنیم و این توافق را حائز اهمی��ت می دانیم ».وی با
بیان اینکه ما این توافق حاصل ش��ده را حائز اهمیت
می دانیم ،به تشریح ویژگی های این دور از گفت وگوها
پرداخت و گفت« :مذاکرات این دور جدی تر ،واقعی تر
و فراتر از اظهار مواضع بود و جمهوری اسالمی ایران
بحث های جامعی در تبیین دیدگاه هایش در محورهای
پنج گانه تهیه کرده بود و نشست اول گفت وگو به ارائه
این دیدگاه ها معطوف ش��د .دیدگاه ه��ای ما صریح و
واضح بیان شد و تاکید کردیم که غنی سازی حق مسلم
ملت ایران است و همچنین مستند و با استناد حقوقی
ثابت کردیم که بس��یاری از رفتارهای خالفی که علیه
ملت ایران اعمال می شود غیرقانونی است و به وضوح
توضیح دادیم که چرا قطعنامه های ش��ورای امنیت را
غیرقانونی می دانیم و این موضوع را با ادله مستدل بیان
کردیم ».دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با بیان اینکه
ما امادگی داریم در جلسات کارشناسی درباره مباحث
حقوقی و سیاس��ی با منطق روشن ،مواضع جمهوری
اس�لامی را به خصوص در رابطه با اس��تفاده از انرژی
صلح امیز هس��ته ای مطرح کنیم ،گفت« :ما با تشکیل
جلسات به بیان استدالل هایی در این زمینه پرداختیم».
به گفته جلیلی الزمه پیش��رفت گفت وگوها احترام به
توافقات قبلی است و جمهوری اسالمی ایران بر این
موضوع التزام دارد و انتظار دارد که طرف مقابل نیز این
التزام را داشته باش��د.جلیلی در پاسخ به این سوال که
خانم اش��تون در مصاحبه خود سه پیشنهاد قبلی مبنی
بر تعطیلی فردو ،تعلیق غنی سازی 20درصد و خارج
کردن اورانیوم غنی سازی ش��ده از ایران را تکرار کرد،
ایا امکان دارد که ایران در نشست های فنی که برگزار
می شود این موضوع را قبول کند و غنی سازی 5درصد
را بپذیرد؟ اظهار ک��رد« :مهم ترین بح��ث این بود که
جمهوری اس�لامی ایران چهار محور هسته ای را بیان
کرد .از جمله محور اعتمادس��ازی ،همکاری ها برای
شفاف سازی ،مخالفت با س�لاح های کشتارجمعی و
همکاری های متعارف هسته ای و انچه ما بر ان تاکید
داریم و در اس��تانبول نیز بر ان تاکید کردیم این است
که بر اساس این چهار محور همکاری شکل بگیرد و
گام های مناس��ب و متقابل برداشته شود؛ به نحوی که
نافی حقوق ملت ایران نباشد؛ حتی در مورد غنی سازی
20درصد ،گام ها وقتی می تواند مثبت و سازنده باشد که
اقدامات علیه ملت ایران کنار گذاشته شود و بحث های
کارشناسی نیز برای نزدیکی دو نگاه برگزار شود».
گروه 5+1باید دو خواس��ته ایران یعنی به رس��میت
شناختن حق غنی س��ازی و حذف تحریم ها را انجام
دهد ،اف��زود« :مطمئنا در صورتی که انها در راس��تای
این دو گام ق��دم بردارند ،ایران نی��ز گام های بعدی را
برخواهد داشت؛ مشکل این اس��ت که غربی ها هیچ
ی در جهت اعتمادسازی برنمی دارند و تاکنون هیچ
گام
ی برای حل موضوع پرونده هسته ای ایران از طریق
قدم
دیپلماسی و مذاکره برنداشته اند».
49
استراتژی ایران الگوی
مذاکره برای مذاکره نیست
2
گفت و گو با صادق زیبا کالم درباره مذاکرات مسکو
چهار دور مذاکره طی دو روز متوالی در مسکو نهایتا به تعیین تاریخ 13تیر ماه برای انجام مذاکرات فنی و
کارشناسی در استانبول انجامید .در گفت وگو با صادق زیباکالم ،استاد علوم سیاسی و تحلیلگر مسائل ایران به
بررسی جزئیات بیشتر مذاکرات مسکو و چشم انداز پیش روی مذاکرات سلسله وار ایران و 5+1پرداخته ایم.
مینا علی اسالم
سیاست خارجی
بعد از اس��تانبول و بغداد ،مذاکرات دو روزه
در مسکو دنباله مسیری بود که ظاهرا همچنان
ادامه دارد .این سلس��له مذاکرات تا به اینجا
نتیجه قابل اتکایی برای دو طرف نداشته است.
با این وجود علت ادامه ای��ن مذاکرات را در
چه می دانید؟
lهمواره روی ی��ک نکته تاکید داش��ته ام و
معتقدم مسکو طی دو روز مذاکره محتوای تاکید من
را تائید کرد .من مدت هاس��ت تاکید دارم که در ایران
در میان بسیاری از مسئوالن کشورمان این نظر و نگاه
به وجود امده که برای برنامه های هسته ای هزینه ای را
پرداخت می کنیم که بسیار باالست .این سوال ایجاد
ش��ده که ایا نمی توان برنامه های هس��ته ای کشور را
با هزینه های کمت��ری پیش ب��رد و از نگاهی که قبال
داشته ایم که در هر حالتی مسیر قبلی را ادامه می دهیم
و غرب هم هر کاری می خواهد انجام دهد ،دست بر
نخواهیم داشت؟
به نظر می رسد دیگر این نگاه وجود ندارد که ما
می خواهیم برنامه هسته ای خود را پیش ببریم و دنیا هم
هر کاری می خواهد انجام دهد .ش��ماری از مسئوالن
جمهوری اسالمی ایران امروز به این نقطه رسیده اند
که درست نیست برنامه های هسته ای خود را به شکلی
پیش ببریم که همه دنیا را در مقاب��ل خود قرار دهیم.
یا اگر مردم دنیا را ه��م همراه خود بدانیم ،دس��تکم
قدرت های بزرگ را نباید در برابر خود قرار دهیم.
نگاه جدید در میان مسئوالن ایرانی را غربی ها هم درک
کرده اند .انها به تدریج دریافته اند که ایران در مس��اله
مذاکرات هسته ای جدی است ،حس��ن نیت دارد و
مذاکره را صرف مذاکره دنبال نمی کند .ایران به واقع
و اصالتا به دنبال ان است که با 5+1و مشخصا با غرب
مثلث شماره131
صادق زیبا کالم معتقد است که
مذاکرات استانبول ،بغداد و مسکو
نشان دهنده حسن نیت ایران در
گفت وگوهای هسته ای با گروه 1+5
است در واقع ایران نوعی مصالحه و
توافق با غرب را دنبال می کند
50
به نوعی به مصالحه و توافق دست یابد.
بر همین اساس ش��اهدیم که مذاکرات طوالنی،
جدی ،متعدد و سلس��ه وار می ش��ود .نکت��ه جالب
اینجاست که با همه اینها مذاکرات تاکنون به شکست
نینجامیده است .در واقع از استانبول تا مسکو شاهد
نبودیم که طرف ایرانی یا غربی اظهار کند که ما حرف
خود را زده ایم و طرف مقابل نپذیرفته و الزم اس��ت
مذاکرات تمام شود .در هر سه نشست گذشته ،هر دو
طرف اذعان داش��تند که طرف مقابل هم می خواهد
به سوی مصالحه و توافق حرکت کند .از انجا که این
یقین برای غربی ها حاصل شده که ایران دیگر به دنبال
نگاه قبلی نیست ،با ادامه مذاکرات موافق هستند.
در این میان ایا مذاکرات مس��کو را می توان
نقطه عطفی برای دو طرف دانس��ت؟ به بیان
دیگر تمایز مذاکرات مسکو با مذاکرات قبلی
در چه بود؟
lانچه در مسکو رخ داد این بود که از این پس
دو طرف باید وارد جزئیات ش��وند .در واقع غرب با
این تصور که دیگر ایران حاضر به امتیاز دهی در مقابل
دریافت امتیازاتی دیگر است ،خود را برای دادن امتیاز
و گرفتن امتیازهایی دیگر از ایران اماده کرده است .این
چارچوبی است که میان اقای جلیلی و خانم اشتون که
نهایتا حاصل شده است.
اینکه چه امتیازات��ی حاضریم به غرب بدهیم و
چه امتیازاتی دریافت کنیم ،جزئیاتی اس��ت که باید
کارشناس��ان در س��طوح پایین تر باید بررسی کنند.
مقصود من این نیس��ت که اکنون همه مش��کالت ما
با غرب برطرف ش��ده اس��ت .خیر ،ممکن است دو
طرف در نهایت به این نتیجه برسند که امتیازات داده
شده و گرفته ش��ده با هم تطابق ندارد و مذاکرات را
شکست خورده اعالم کنند .اما تاکنون اینگونه نبوده و
ایران و غرب نشان داده اند که به واقع به دنبال مذاکرات
جدی و یافتن مصالحه و راهکار هستند.
خانم اشتون در خاتمه مذاکرات مسکو اعالم
کرد که با ورود به جزئیات متوجه فاصله خود
با ایران شده اند .ایا این فاصله ها ممکن است
مشکل ساز شوند؟
lتا دیروز ایران به هیچ عنوان اعالم نمی کرد
که مذاکره درباره رد و بدل شدن امتیاز است .تا دیروز
غربی ها اظهار نمی کردند که حاضر به انجام مذاکرات
جدی بر سر جزئیات با ایران هس��تند .تا پیش از این
مالک ما این بود که برنامه هس��ته ای کش��ور را پیش
ببریم و غرب هم هر کاری می خواهد انجام دهد .اما
امروز این سیاست کنار گذاشته شده و ایران خطاب به
غرب اظهار می کند که گرچه برنامه هسته ای را پیش
می برد ،ام��ا در عین حال قصد ندارد دنی��ا را در برابر
خود قرار دهد.
از این پس دو طرف وارد جزئیات می ش��وند.
معنای سخن من این نیست که بدون تردید در جزئیات
توافق میان طرفین حاصل خواهد ش��د ،اما غربی ها
متوجه شده اند که جمهوری اسالمی ایران حسن نیت
دارد و می خواهد در سایه مذاکرات به مصالحه برسد.
بس��یاری مذاک��رات مس��کو را ب��رای ایران
بستری مساعد برای توقف تحریم ها ارزیابی
می کردند .ح��ال با توج��ه به نزدیک��ی زمان
اعمال تحریم نفتی غ��رب علیه ایران می توان
گفت وگوهای مس��کو را از ای��ن منظر ناکام
توصیف کرد؟
lبه هیچ وجه .این انتظار و توقع که در سایه
مذاکرات مسکو تحریم های نفتی غرب متوقف شود
و دو هفته دیگر تحریم نفتی علیه ایران اجرایی نشود،
انتظاری بیجا بود چراکه هنوز توافقی روی کاغذ میان
ایران و غرب حاصل نشده است .ما واقعا چه امتیازی
داده ایم و چه گام هایی برداشته ایم؟ پاسخ هیچ است.
طرف غربی هم همین وضع را دارد .بنابراین چرا باید
انتظار داش��ته باش��یم که از ابتدای جوالی (دو هفته
دیگر) همه چیز مرتب شود و تحریم ها متوقف شود.
دستورکارهایامریکادرمذاکراتمسکوچهبود؟
lدر واقع برای امری��کا مذاکرات دو جانبه با
ایران ی��ا مذاکره در کنار اروپ��ا و اعضای دیگر گروه
5+1تفاوت��ی ن��دارد .در م��ورد توقف غنی س��ازی
20درصدی هم باید گفت که تهران حاضر است این
میزان غنی س��ازی را کنار بگذارد چراکه غنی سازی
20درصدی از ابتدا هدف ایران نبود .ما به این علت
به س��وی تولید 20درصدی گام برداشتیم که غرب
حاضر به واگذاری اورانیوم 20درصدی به ایران نشد.
اکنون که ایران به اندازه نیازه��ای راکتور تحقیقاتی
تهران اورانیوم 20درصدی تهیه کرده اس��ت ،اساسا
دلیلی ندارد که این روند ادام��ه پیدا کند .ضمن انکه
ادامه این روند برای ایران به صرفه هم نیست.
اغ��از دور جدی��دی از مذاک��رات فن��ی و
کارشناس��ی میان طرفین را چط��ور ارزیابی
می کنید؟ ایا این مذاک��رات می تواند مقدمه
تفاهم بیشتر میان طرفین باشد؟
lدقیقا همین طور است .با یک مثال توضیح
می دهم .تا ب��ه اینجا ایران می گف��ت که قصد فروش
ندارد و غرب هم می گفت که ما قصد خرید نداریم.
اکنون ب��رای اولین بار ایران خود را فروش��نده اعالم
می کند و غرب خود را خریدار .همچنین هم غرب و
هم ایران جدیت و حسن نیت یکدیگر را درک کرده
اند .از این پس باید وارد جزئیات شد .به این ترتیب
چشم انداز روش��نی در انتظار مذاکرات ایران و 5+1
استg .
راهبرد مقاومت
رویکرد غرب :همکاری ،وقفه و فشار دیپلماتیک
3
ابراهیم متقی ـ استاد دانشگاه تهران
سیاست خارجی
مثلث شماره131
دیپلماسی هس��ته ای ایران محور اصلی سیاست
امنیتی جمهوری اسالمی از س��ال 2003تاکنون شده
است .گروه های نومحافظه کار سیاست امنیتی امریکا در
سال های بعد از جنگ سرد در صدد برامدند تا موضوع
جدیدی را به عنوان «اشاعه هسته ای» وارد ادبیات روابط
و سیاست بین الملل کنند .به کارگیری چنین مفهومی به
معنای ان است که کشورهایی همانند ایران می توانند
نماد جدیدی از تهدیدات امنیتی علیه امریکا ،اسرائیل و
کشورهای اروپایی جهان غرب محسوب شوند .چنین
رویکردی از س��وی گروه هایی مطرح شد که درصدد
تثبیت و گس��ترش هژمونی امریکای��ی بودند .چنین
افرادی هرگونه فرایندی ک��ه منجر به تولید قدرت در
کشورهای منطقه ای می شد را به عنوان نمادی از تهدید
امنیتی برای ایاالت متحده تلقی می کردند.
افرادی همانن��د پل ولفوویت��ز ،داگالس فیث و
ریچارد پرل تالش کردند تا سیاس��ت امنیت س��ازی
در خاورمیان��ه را از طریق مقابله موثر با کش��ورهایی
همانند ایران ،عراق و سوریه به انجام رسانند .افراد یاد
شده تماما در زمره پیروان مکتب فکری لئو اشتراوس
محسوب می شوند.
اشتراوس نظریه دروغ شرافتمندانه را مطرح کرد.
وی بر این اعتقاد است که برای گسترش قدرت امریکا
می بایست از ادبیاتی استفاده کرد که زمینه های الزم برای
بی اثرسازی اقتدار کشورهای رقیب را به وجود اورد.
از دیدگاه اش��تراوس ،هر کش��وری که به تولید
قدرت مبادرت ورزد ،در زمره واحدهای تهدید کننده
امنیت ملی ایاالت متحده محس��وب می شود .به این
ترتیب زمینه برای بهره گیری از سیاس��ت اتهامی علیه
فعالیت های هسته ای ایران فراهم شد.
اگر چه از زم��ان تولید ادبی��ات داگالس فیث،
ریچارد پرل و پ��ل ولفوویتز در ارتب��اط با تهدیدات
ناشی از قابلیت هسته ای ایران بیش از 9سال می گذرد،
اما هنوز تولید دروغ ش��رافتمندانه بخش اصلی خلق
وظیفه امنیتی برای زمامداران امریکا محسوب می شود.
براساس چنین رویکردی بود که تاکنون شش قطعنامه
علیه ایران صادر شده است.
درک ادبیات به کار گرفته شده توسط نظریه پردازان
موضوعات راهب��ردی امریکا و اروپا ب��دون توجه به
س��نت های محافظه کاری امنیتی امکان پذیر نیس��ت.
کشورهای یاد شده از الگوی دروغ شرافتمندانه برای
متهم سازی ایران به تولید سالح های هسته ای استفاده
کردند.
زمانی که رهبری معظم جمهوری اسالمی موضوع
مربوط به فتوای هسته ای را مطرح کردند و به موجب
ان تولید ،نگهداری و به کارگیری س�لاح های کشتار
جمعی را مخالف روح دین مقدس اس�لام دانستند،
تصمیم گیران و زمامداران اجرایی در کشورهای غربی
در وضعیت جدیدی قرار گرفتند.
در ای��ن ش��رایط ،الگ��وی دروغ ش��رافتمندانه
کش��ورهای غربی ،کارامدی و اثربخش��ی خود را از
دست داد .مواضع اتخاذ شده از سوی رهبران عالیه و
مقامات اجرایی ایران در رسانه های بین المللی منعکس
شد .به موازات چنین فرایندی ،نشانه های دیگری نیز
وجود داشت که حقانیت هس��ته ای ایران را منعکس
می ساخت .فعالیت هس��ته ای ایران در قالب مقررات
اژانس بین المللی ان��رژی اتمی انج��ام می پذیرفت.
حضور کارشناس��ان اژانس بیانگر ع��دم انحراف در
سیاست هسته ای ایران محسوب می شد.
حقانیت فعالیت صلح جویانه هسته ای ایران توسط
نهادهای بین المللی و س��ازمان های امنیتی کشورهای
مختلف نیز مورد تاکید قرار گرفته اس��ت .از یکس��و،
تاکنون هیچ گونه اطالعاتی توسط سرویس های امنیتی
امریکا و اروپا درباره تولید سالح های هسته ای توسط
ایران ارائه نش��ده و از س��وی دیگر ،فعالیت هسته ای
صلح جویانه ایران توسط اژانس بین المللی انرژی اتمی
مورد تایید قرار گرفت .در چنین شرایطی بود که زمینه
برای اعتمادسازی متقابل از طریق اعاده مذاکرات ایران
و گروه 5+1بعد از 14ماه وقفه فراهم ش��د؛ مذاکراتی
که تا 20ژوئن 2012به هیچ نتیجه موثری منجر نشده
است.
مذاکرات ایران و گروه 5+1در اجالسیه استانبول
،2بغداد و مسکو برگزار شد .اعضای شرکت کننده در
مذاکرات استانبول ،2روند ایجاد شده را سازنده ارزیابی
کردند .در نگرش کش��ورهای یاد ش��ده از این جهت
اجالسیه استانبول با مذاکرات س��ازنده همراه بوده که
ایران سیاست مبتنی بر شفاف سازی و اعتمادسازی را
مورد توجه قرار داد؛ مذاکراتی که زمینه های شکل گیری
اجالس��یه بغداد را فراه��م اورد .در اجالس��یه بغداد،
کشورهای گروه 5+1اهداف واقعی خود را منعکس
کردند.
از دی��دگاه کش��ورهای غربی مذاک��ره به مفهوم
پیگیری مرحله ای اهداف راهبردی محسوب می شود.
در گام اول یعنی در مذاکرات استانبول ،2کشورهای
گروه 5+1مب��ادرت به اتخاذ «دیپلماس��ی همکاری»
کردند.
در مرحله دوم یعنی در مذاکرات بغداد از گزینه
طرح موضوعات کلی در رابطه با ایران استفاده کردند.
شاید بتوان ویژگی دور دوم مذاکرات گروه 5+1با ایران
را در قالب «دیپلماسی تاخیری» مورد ارزیابی قرار داد.
الگویی که کشورهای غربی مورد اس��تفاده قرار داده
بودند ،به اندازه ای غیرمنطقی بود که استفان والت از ان
به عنوان عدم جدی ب��ودن امریکا و جهان غرب برای
مذاکره با ایران یاد کرد .مقاله وی در س��ایت «سیاست
خارجی» مبتنی بر این پرسش بود که ایا جهان غرب در
مذاکره با ایران جدی است؟
تجربه ایران نشان داد که انان از دیپلماسی تاخیری
بهره گرفته و به همین دلیل اس��ت که هیچ گونه نتیجه
مش��خصی از مذاکرات بغ��داد حاصل نش��د .ایران و
کشورهای 5+1موافقت خود را با مذاکرات استانبول
اعالم کردند؛ مذاکراتی که شکاف تحلیلی دو طرف را
کامال منعکس کرد .به همین دلیل است که دیپلماسی
همکاری در مرحله دوم به دیپلماس��ی تاخیری و در
مرحله سوم به دیپلماس��ی وقفه در مذاکرات هسته ای
منجر ش��د .نکته جالب توجه در ان است که مقامات
سیاست خارجی روس��یه نیز هیچ گونه تالشی برای
عبور از دیپلماسی وقفه به عمل نیاوردند .مطالبات انان
به گونه ای دور از انتظار طرح در مذاکرات دیپلماتیک
بود که الوروف ،وزیر خارجه روس��یه روز 18ژوئن
یعنی در روز اغاز مذاکرات ایران با گروه 5+1مسکو
را به قصد شرکت در اجالس��یه گروه 20در مکزیک
ترک کرد.
در شرایط موجود این س��وال مطرح می شود که
اینده مذاکرات ای��ران و گروه 5+1چ��ه خواهد بود؟
واقعیت ان اس��ت که ش��کاف در مواضع دیپلماسی
هس��ته ای ایران با گروه مقابل در اجالسیه بغداد اغاز
شده بود.
مذاکرات مسکو چنین تفاوت هایی را در مواضع
ایران با گروه 5+1اش��کارتر کرد .رویکرد مایکل مان،
سخنگوی اتحادیه اروپا که در روز 18ژوئن و در اغاز
مذاکرات مطرح شده بود ،با نگرش کاترین اشتون که
در پایان روز دوم مذاکرات هس��ته ای ارائه شد ،کامال
همگونی دارد.
سیاستی که ماهیت یک جانبه داشته باشد طبیعی
اس��ت که نمی توان��د در طوالن��ی مدت از ت��داوم یا
نتیجه بخشی برخوردار باشد .ش��اید سیاست وقفه و
تاخیر در دیپلماس��ی هس��ته ای گروه 5+1جایگزین
دیپلماسی همکاری شده باش��د .واقعیت ان است در
موضوعات سیاس��ت بین الملل باید رویکرد حاکم بر
مذاکرات را بر اساس طرح مواضع گروه های حاشیه ای
مورد توجه قرار داد .کنگره امریکا به عنوان اصلی ترین
مانع تداوم سیاست های هس��ته ای ایران و گروه 5+1
محسوب می شود.
به همین دلیل است که سیاس��ت تاخیری برای
تصویب قوانین جدید در امریکا اتخاذ ش��ده اس��ت.
عالوه بر ان کش��ورهای غرب��ی بر ای��ن اعتقادند که
باید فرایندی مورد توجه قرار گی��رد که به موجب ان
زمینه های اعمال فشار اقتصادی ،دیپلماتیک و امنیتی
فزاینده علیه ایران ایجاد ش��ود .مذاکرات هسته ای به
عنوان بخشی از واقعیت رفتار دیپلماتیک کشورهای
غربی محسوب می ش��ود .براس��اس چنین واقعیتی،
سیاست تاخیر و وقفه در شرایطی ایجاد می شود که انان
بتوانند روند متقاعدسازی کشورهایی همانند ایران را
از طریق سازوکارهای مربوط به دیپلماسی متقاطع به
انجام رسانند.
دیپلماسی متقاطع به مفهوم شکل گیری سیکل های
همکاری ـ وقفه ـ فشار دیپلماتیک محسوب می شود.
هرگاه جهان غرب از سیاست تاخیری استفاده کند ،به
معنای ان است که گام دوم را براساس دیپلماسی فشار
پیگیری می کند .تنها راه عبور از دیپلماس��ی فش��ار را
می توان بهره گیری از راهبرد مقاومت مبتنی بر حقانیت
دانست.
انچه به عنوان پذیرش حقانیت هس��ته ای ایران
در قالب بند چهار اساس��نامه اژانس بین المللی انرژی
هسته ای مطرح می ش��ود را باید به عنوان اولین گام در
فرایند پیگیری حقانیت هس��ته ای ایران دانست .گام
دوم مربوط به شرایط و فرایندی است که به موجب ان
تحریم های یک جانبه (تحریم های فراقانونی امریکا و
اتحادیه اروپا) و تحریم های چند جانبه (که به موجب
قطعنامه های شورای امنیت س��ازمان ملل اعمال شده
است) لغو شودg.
51
بین الملل
مصر در برزخ
بین الملل
مثلث شماره131
محمدالمرسی پیشتاز انتخابات ریاست جمهوری مصر
1
پیروزی بزرگ برای اسالمگرایان
شو قوس های فراوان ،س��تاد
باالخره پ��س از ک
انتخاباتی محم��د المرس��ی ،نامزد اس�لامگرایان در
انتخابات ریاست جمهوری مصر ،وی را پیروز انتخابات
اعالم ک��رد .محمد المرس��ی ،رئیس ح��زب ازادی و
عدالت ،شاخه سیاسی جنبش اخوان المسلمین است
و احمد ش��فیق که به عنوان نامزد مستقل در انتخابات
ش��رکت کرده ،اخرین نخست وزیر حس��نی مبارک،
رئیس جمهور برکنار شده مصر اس��ت .این در حالی
است که احمد شفیق نیز ادعای پیروزی در انتخابات
را کرده است« .احمد شفیق» ،نخست وزیر رژیم ساقط
شده حسنی مبارک ،ادعای پیروزی محمدالمرسی را رد
کرده و گفته است شمارش موقت ارا نشان می دهد که
52
او برنده انتخابات است .گفته شده که محمد المرسی
و احمد ش��فیق ،هر کدام ادعا دارند ب��ه ترتیب ٥۲و
51/6در صد ارا را به دس��ت اورده ان��د .پس از اعالم
این پیروزی ،محمد المرس��ی در جمع خبرنگاران در
ستاد حاضر شد و گفت همه کسانی که به او رای داده
یا نداده اند در قلب او جای دارن��د و از همه انان برای
شرکت در انتخابات تشکر کرد .او وعده داد که حکومتی
قانون مدار تشکیل خواهد داد که حقوق قربانیان انقالب
را به انان بازخواهد گردان��د و در صدد انتقام جویی و
تسویه حس��اب با مخالفانش نخواهد بود.اما یک مقام
ستاد انتخاباتی احمد شفیق به خبرگزاری رویترز گفت:
«من این را نمی پذیرم ،من ارقام غلط منتشر نمی کنم».
همزمان نظامیان حاکم بر مصر بیانیه ای صادر کرده اند
که در ان ظاهرا اختیارات گس��ترده ای برای خود قائل
می ش��وند .بنابه گزارش ها در سند منتش��ره از سوی
شورای عالی نیروهای مسلح امده است که انتخابات
عمومی تا زمان تدوین یک قانون اساسی دائمی برگزار
نخواهد شد .مطابق این بیانیه که ساعاتی پس از بسته
شدن صندوق های رای گیری منتش��ر شد ،اختیارات
قانونگذاری در اختیار ش��ورای عالی نیروهای مسلح
قرار گرفته است.بر این مبنا عمال کنترل بودجه و اینکه
چه کسی قانون اساسی را خواهد نوشت به شورای عالی
نیروهای مسلح سپرده می شود .جزئیات کامل این سند
احتماال به زودی اعالم خواهد شد .محمد البرادعی از
نظامی درحال تقویت قدرت خود و مقاومت در برابر
تغییرات دموکراتیک مورد درخواست تظاهرکنندگان
سال گذشته است .سربازان ارتش چند روزی است در
اطراف پارلمان مستقر شده اند و دستور دارند مانع ورود
نمایندگان شوند .در دور دوم اشتیاق کمتری نسبت به
رای گیری های چند ماه اخیر وجود داشته است و برخی
حتی خواستار تحریم دور دوم ش��ده بودند .بسیاری
از رای دهن��دگان در مورد گزینه ه��ای پیش رو بدبین
بوده اند و با اکراه رای داده اند .منتقدان شفیق می گویند
که احمد شفیق خلبان سابق ارتش ،نامزد غیررسمی و
نماد روزهای استبداد تحت حکومت مبارک است .از
سوی دیگر اقای المرسی خود را یک انقالبی و بخشی
از جنبش سرنگوی حسنی مبارک معرفی کرده و قول
اصالحات اقتصادی و سیاسی را داده است .او همچنین
مواضع مذهبی خود را در تالشی برای جذب لیبرال ها
مالیم کرده است .حزب ازادی و عدالت او برنده تقریبا
نیمی از کرسی های پارلمانی در انتخابات سال ۲۰۱۱
شده بود .براساس امار رس��می در دور اول انتخابات
ریاست جمهوری که ۴۶درصد از ۵۲میلیون فرد واجد
شرایط در ان شرکت کردند محمدالمرسی 24/8درصد
ارا و اقای شفیق 23/7درصد ارا را به دست اوردند.
بین الملل
تکرار تجربه ترکیه
در تحلیل اخری��ن تحوالت مص��ر «عبدالباری
عطوان» س��ردبیر روزنامه القدس العربی با اش��اره به
سناریوهای شورای نظامی حاکم علیه انقالب مردمی
این کشور اوضاع مصر را در حال حرکت به سوی تکرار
تجرب ه ترکیه قبل از حزب عدالت و توس��عه توصیف
کرده است« .عبدالباری عطوان» با اشاره به توطئه های
مکرر شورای نظامی مصر علیه انقالب 25ژانویه این
کشور اورده است« :تصمیمات شورای نظامی حاکم
از زمانی که حس��نی مبارک را کن��ار زد به نفع انقالب
نبوده اس��ت .در واقع حکومت موروثی که مصری ها
با ان مخالف بودند به وقوع پیوست اما نه به شکلی که
حسنی مبارک قدرت را به فرزندش جمال واگذار کند
بلکه قدرت به نظامیان رس��ید ».وی می افزاید« :اعالم
متمم قانون اساس��ی یک روز بع��د از انحالل پارلمان
و در اس��تانه دور دوم انتخابات و ابطال قانون موسوم
به انزوای سیاس��ی در واقع تالش��ی برای به شکست
کشاندن انقالب و روند دموکراتیک مصر است ».عطوان
می نویسد« :نظامیان با همراهی امریکا انقالب مصر را
ربودند .درست است که محمد المرسی برنده شده ،اما
در واقع رئیس بدون اختیارات و نشسته در کنج دفترش
اس��ت و قدرت حقیقی در دس��ت نظامیان است و در
حقیقت رئیس جمهوری سنبلیک است که وظیفه ان
به استقبال و بدرقه سران دیگر کشورها رفتن و گرفتن
عکس یادگاری خالصه خواهد شد.
طبق متمم قانون اساس��ی رئیس جمه��وری بدون
اجازه شورای نظامی نمی تواند تصمیمی درباره جنگ
بگیرد و اقدامی درباره محاکمه غیرنظامیان در دادگاه های
نظامی انجام دهد .ایا این عاقالنه است که حسنی مبارک و
انورسادات که منتخب مردم مصر نبودند دارای اختیارات
وسیع باشند ،اما رئیس جمهوری منتخب اختیاری از خود
نداشته باش��د؟» عطوان می افزاید« :مشکلی که محمد
المرسی دارد این اس��ت که گزینه امریکا و مورد قبول
اسرائیلنیست.مصربه تدریج از انقالبخوددورمی شود
و به سوی تجربه ترکیه قبل از پیروزی حزب عدالت و
توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان گام برمی دارد ».وی
بیان کرد« :این تصمیم به سناریوهای امریکا برای ممانعت
از به قدرت رس��یدن اس�لام خواهان مربوط می شود و
واشنگتن فقط از کسانی حمایت می کند که از منافع ان
درمنطقهواسرائیلحمایتکنند».عطوانمی نویسد«:مابا
رئیس جمهوری که قدرت مطلقه داشته باشد مخالفیم اما
در عین حال با حکومت نظامیان و قبضه قدرت به دست
انها نیز مخالفیم ».وی بیان کرد« :زیرکی که شورای نظامی
برای شکست انقالب مصر به خرج دادبه خود انهامربوط
نمی شود بلکه این سناریو را برخی طرف های داخلی و
خارجی برای ان طراحی کرده اندg».
مثلث شماره131
رهبران سیاسی مستقل در مصر این اعالمیه را «پسرفتی
جدی برای دموکراسی و انقالب» توصیف کرده است.
اعالمیه تازه این شورا تاثیری حیاتی بر نتیجه انتخابات و
همچنین نگارش قانون اساسی تازه مصر خواهد داشت.
بعضی از مصری ها اکنون می گویند که نقش رهبر بعدی
کشور احتماال «مثل ملکه انگلستان» در حد یک مقام
تش��ریفاتی تقلیل خواهد یافت .ای��ن اولین انتخابات
ریاست جمهوری این کش��ور از زمان سقوط حسنی
مبارک در سال ۲۰۱۱است.این رای گیری همچنین در
خالل یک اختالف شدید در مورد انحالل پارلمان طی
حکم دادگاه قانون اساس��ی انجام می شد .حزب اقای
المرسی ،اخوان المسلمین ،حکم دادگاه را غیرقانونی
و کودتایی علیه دموکراسی خوانده است .پس از ابطال
پارلمان توس��ط ش��ورای عالی نیروهای مسلح مصر،
اخوان المسلمین از مصری ها خواست از انقالب خود
دفاع کنند .دادگاه قانون اساسی از قضاتی تشکیل شده
که در دوران حس��نی مبارک منصوب شده بودند .این
اختالف به بیم کس��انی دامن زده که می گویند شورای
ژنرال های قدرت طلب
از س��وی دیگ��ر ش��ورای عال��ی نظام��ی
مص��ر در اعالمی��ه ای ک��ه ش��ب یکش��نبه ۱۷ژوئن
( ۲۸خرداد) و س��اعاتی پس از پایان دور دوم انتخابات
ریاست جمهوری منتشر کرده ،اختیاراتی گسترده برای
خود قائل شده است .البته این ش��ورا تصریح کرده که
تا پایان م��اه ژوئن قدرت را ب��ه رئیس جمهور منتخب
واگذار خواهد کرد .هرچند س��ایت الجزیره به نقل از
سامح عاشور ،از مشاوران ش��ورای عالی نظامی مصر،
نوشته است« :رئیس جمهور اینده مصر چه بخواهد و
چه نخواهد مدت محدودی در قدرت خواهد بود ».این
شورا به موجب اعالمیه ای که منتشر کرده خود را صاحب
اختیاراتی گسترده در حوزه قانونگذاری ،تعیین بودجه و
همچنین فرماندهی نیروهای مسلح اعالم کرده است.
مخالفان شورای عالی نظامی این اقدام را «کودتا» توصیف
کرده اند .مطابق بخش هایی از این اعالمیه که در سایت
االهرام منتشر شده ،شورای عالی نظامی این اختیار را دارد
که اعضای خود را تعیین و عضویت انها را تمدید کند.
همچنین رئیس جمهوری حق ندارد بدون توافق شورای
نظامی دستوری به نیروهای مسلح بدهد.به این ترتیب در
صورت بروز جنگ یا ناارامی داخلی این شورای عالی
نظامی خواهد بود که در خصوص چگونگی استفاده از
نیروهای مسلح تصمیم گیری می کند .با توجه به انحالل
مجلس ،رئیس جمهور منتخب نیز باید در برابر شورای
عالی نظامی به ادای سوگند ریاست جمهوری بپردازد.
همچنین اگر مجلس موسس��ان با برخورد به مانعی از
تدوین قانون اساس��ی باز بماند ،این ش��ورا قادر است
مجلس موسسانی جدید تشکیل بدهد.
در ص��ورت تائید پیروزی محمد المرس��ی ،این
اولین بار خواهد بود که یک اسالمگرا ،رهبری کشور
هش��تاد میلیونی مصر را به عهده خواه��د گرفت ،اما
احتمال داده می شود رئیس جمهور جدید در مواجهه
با نظامیان حاکم بر این کش��ور از زمان سقوط حسنی
مبارک ،از اختیارات محدودی برخوردار باشد .اگرچه
ژنرال «محمداالصر» عضو شورای عالی نظامی مصر
گفته که ارتش اواخر ژوئن ،قدرت را به رئیس جمهوری
جدید منتق��ل خواهد کرد ،اما این ش��ورا همچنین در
حکمی اعالم کرده که اختیارات قانونگذاری تا انتخاب
پارلمان جدید را برعهد ه خواهد گرفت.قرار است یک
ماه پس از این همه پرس��ی ،انتخابات جدید پارلمانی
در مصر برگزار ش��ود .برخی از دیگر رسانه های مصر
گزارش داده اند که همچنین قرار است در اینده اختیار
فرماندهی کل ق��وا بر عهد ه رئیس جمهوری نباش��د؛
بلکه وی در م��وارد اضط��راری مانند اع�لام جنگ،
نخس��ت موافقت نظامیان را جلب کند.این در حالی
اس��ت که با اعالم نتای��ج اولیه ش��مارش ارا دور دوم
انتخابات ریاس��ت جمهوری مص��ر و پیروزی محمد
المرسی در این انتخابات ،ده ها تن از هواداران این نامزد
اخوان المس��لمین با تجمع در میدان التحریر به شادی
پرداختند« .حاتم بجاتو» ،دبیرکل کمیته عالی انتخابات
ریاست جمهوری مصر عنوان داشت« :میزان مشارکت
م��ردم در دور دوم انتخابات ریاس��ت جمهوری مصر
نسبت به دور نخست این انتخابات کمتر بود».
53
نظامیان مصر قبل از
برگزاری انتخابات
ریاست جمهوری
اعالم کردند که
قدرت را همچنان
حفظ خواهند کرد
بین الملل
ایا مصر به دوران مبارک بازمی گردد؟
مثلث شماره131
2
کودتای پنهان
یدرمصرروزهایحساسو
اینروزهاانقالبمردم
سرنوشت سازیراسپریمی کند؛شورای عالینظامیمصر
انگار نمی خواهد اجازه دهد مردمی که باحضور در میدان
التحریر قاهره ،حسنی مبارک را از قدرت برکنار کردند به
خواسته هایشان برسند .هفته گذشته و درست چند روز
پیش از برگزاری دومین دور انتخابات ریاست جمهوری
در مصر ،ش��ورای عالی نظامی دس��تور انحالل پارلمان
مصر را صادر کرد .دبیرخانه مجلس الشعب مصر اعالم
کرد که دستور العملی را از محمد حسین طنطاوی ،رئیس
شورای عالی نظامی حاکم بر مصر درباره انحالل پارلمان
این کشور دریافت کرده است .براساس این دستور العمل
به دبیرخانه مجلس الش��عب دستور داده ش��ده با اتخاذ
تدابیر الزم از ورود تمام نمایندگان مجلس به پارلمان به
جز محمد سعد الکتاتنی ،رئیس مجلس ممانعت به عمل
اید .پارلمان مصر از زمان انعقاد تاکنون 96جلسه تشکیل
داده و دادگاه عالی قانون اساسی مصر تقریبا 10روز پیش
حکم انحالل پارلمان این کش��ور را صادر ک��رد .دادگاه
عالی قانون اساسی مصر طی دو حکم جداگانه از یک سو
صالحیت یک سوم نمایندگان مجلس الشعب را ابطال
کرد که اکثر انها نمایندگان جریان اسالمگرا از جماعت
اخوا نالمسلمینبودندوازسویدیگربرالزماالجرانبودن
قانون «برکناری سیاسی» حکم داده بود تا «احمد شفیق»،
اخرین نخست وزیر حسنی مبارک همچنان در کورس
رقابت های انتخاباتی قرار گیرد .نمایندگان پارلمان مصر
که سال گذشته و در پی س��قوط حسنی مبارک برگزیده
ش��ده بودند ،وظیفه نگارش یک قانون اساسی جدید را
برعهده داشتند .با این حال به دلیل طرح اتهام هایی علیه
54
اخوا نالمسلمینمبنی برتالشاینگروهبرایمسلطشدن
براینفرایند،چنینامریعمالتاکنونتحققنیافتهاست.
در ش��رایط کنونی و با انحالل پارلمان ،ژنرال های
نظامی بار دیگر مس��ئولیت قانون گذاری را -که پیش از
انتخاب پارلمان به عهده داش��تند -در اختیار می گیرند.
به این ترتیب ،نگرانی از سلطه نظامیان برسیاست مصر
و تالش انها برای احیای رژیم پیش��ین ،بار دیگر به یک
در شرایط کنونی و با انحالل
پارلمان ،ژنرال های نظامی
بار دیگر مسئولیت قانونگذاری
را -که پیش از انتخاب پارلمان
به عهده داشتند -در اختیار
می گیرند .به این ترتیب ،نگرانی
از سلطه نظامیان برسیاست
مصر و تالش انها برای احیای
رژیم پیشین ،بار دیگر به یک
دغدغه عینی در مصر
تبدیل شده است
دغدغهعینیدرمصرتبدیلشدهاست.صدورایندوحکم
دیگر تردیدیبرایمردممصرباقیگذاشتکهشورای عالی
نظامی و قوه قضائیه این کشور کمر به نابود کردن انقالب
مصر دارند .این درحالی است که برخی منابع خبری تاکید
کردند ،شورای عالی نظامی مصر پیش از صدور این دو
حکم رایزنی های الزم را با کاخ سفید به عمل اورده بود.
برای تدوین قانون اساسی جدید ،نظامیان احتماال اقدام به
تشکیلمجلسموسسانخواهندکرد.اینامربهانهااجازه
می دهد در فرایند تدوین قانون اساسی جدید نیز دخالت
کارساز داشته باشند و احتماال ،موارد مورد نظر خود برای
تداومنقشافرینیدرسیاستمصررابه گونه ایمشروعو
قانونیدراورند.هم اکنوناعضایاخوا نالمسلمینبه همراه
بسیاری از فعاالن چپگرا و س��کوالر و همچنین ناظران
حقوقی بر این باورند که قوانین جدید ،در حقیقت همانند
انجام یک کودتای نظامی از سوی ارتش است ،زیرا تسلط
ژنرال ها بر اهرم های قدرت درکشور را افزایش می دهد .در
شرایطیکههیچقانون اساسیبرایتعریفحدودقدرتو
اختیارات رئیس جمهور جدید وجود ندارد ،ارتش تسلط
فراوانی بر اقتدار ریاست جمهوری پیدا می کند .تشکیل
پارلمان جدید احتماال ماه ها طول خواهد کشید و تا پس
از تدوین قانون اساسی ،چنین اتفاقی رخ نخواهد داد .با این
اوصافاینسوالدرذهنهرمخاطبیشکلمی گیردکهایا
مصر بازهم به دوران مبارک بازمی گردد؟ ایا نظامیان بازهم
می خواهندهمهکارهکشورباشند؟
ارایش سیاسی پارلمان
نزدیک به پنج ماه پیش بود که مردم مصر طی یک
انتخابات سالم و مردمی پای صندوق های رای امدند و
با ارای خود اکثریت پارلمان را از ان اسالمگراها کردند،
اما انگار نظامیان مصر تاب ان نداش��تند که اسالمگراها
در این کشور قدرت بگیرند و موقعیت خود را در خطر
دیدند که در استانه دور دوم انتخابات ریاست جمهوری
دست به چنین کاری زدند .طی انتخابات پارلمانی مصر
اسالمگرایان 75درصدکرسی هاراازانخودکردند.حزب
«ازادیوعدالت»،شاخهسیاسیجماعتاخوا نالمسلمین
بیش از 47درصد و حزب سلفی النور 25درصد کرسی ها
را به دست اوردند تا اسالمگرایان 75درصد کرسی های
پارلمان را به خود اختصاص دهند .در واقع حزب ازادی
و عدالت 127کرس��ی از مجموع 332کرسی متعلق به
فهرست های حزبی و 108کرسی از مجموع 166کرسی
متعلق ب��ه کاندیداهای مس��تقل را به دس��ت اورده بود.
205کرسی باقیمانده از کرسی های متعلق به فهرست های
حزبی میان سایر احزاب این کشور نیز به شرح زیر تقسیم
شده بود:
حزب س��لفی النور که توسط عربس��تان حمایت
می ش��ود 96کرس��ی .حزب الوفد الجدید 36کرسی.
ائتالف فراکسیون مصری 33کرسی .حزب اسالمگرای
الوسط 10کرسی .حزب اصالح و توسعه هشت کرسی.
ائتالف انقالب ادامه دارد هفت کرسی .حزب ازادی چهار
کرسی .حزب مصر ملی گرا چهار کرسی .حزب شهروند
مصری سه کرسی .حزب االتحاد دو کرسی .اتحادیه مصر
عربی یک کرسی وحزب اش��تی دموکرات یک کرسی.
انتخابات پارلمانی مصر در سه مرحله برگزار شد که دو
ماه به طول انجامید و اولین انتخاباتی به شمار می امد که از
زمان سرنگونی حسنی مبارک ،رئیس جمهوری مخلوع
مصر در 25ژانویه سال گذشته در این کشور برگزار شد.
در این انتخابات کاندیداهای بیش از چهل حزب و تشکل
و ائتالف سیاسی مصری با یکدیگر به رقابت پرداختند
که بسیاری از انها بعد از س��قوط حسنی مبارک تشکیل
شده بودند.
شورای نظامی درعمل کودتا کرده است
3
حسن هانی زاده ،کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت وگویی به بررسی تحوالت اخیر مصر پرداخت .وی معتقد
است نظامیان مصر به دلیل اینکه دریافتند مردم مصر نسبت به اسالمگرایان گرایش دارند و پیروزی محمد المرسی ،نامزد
اسالمگرایان نیز محرز شده دست به انحالل پارلمان زدند تا بتوانند قدرت این گروه را مهار کنند .وی از این اقدام شورای
نظامیباعنواننوعیکودتاینرمنظامییادمی کند .هانی زادهبراینباوراستکهشوراینظامیاگربهظاهرهمقدرترابه
رئیس جمهورواگذارکنددرپشت پردهتحرکاتشرامتوقفنخواهدکرد.درواقعنظامیانتحتهیچشرایطیبهپادگان ها
بازنخواهندگشت،بلکهبهعنوانتصمیم گیرندهنهاییدرپشتپردهعملخواهندکردوتصمیماتالزمرارئیس جمهور
ابالغمی کند.ازدیگرسواکنوناخوان المسلمین بهایننتیجهرسیدهکههرگونهبرخوردبانظامیانوشورایعالینظامی
مصربهسودانهانخواهدبود،یعنیانهابایدراهمماشاترادرپیشبگیرندوبهتدریجقدرترادردستبگیرند.
بین الملل
ارزیابی ش��ما از تحوالت اخیر مصر از جمله
انحالل پارلمان مصر توس��ط ش��ورای عالی
نظامی چیست؟
lانحالل پارلمان مصر نوعی کودتای نرم نظامی
علیه نهادهای مدنی مصر به ش��مار م��ی رود .با توجه
به اینکه ش��ورای عالی نظامی احس��اس کرده که مردم
مصر نسبت به اس�لامگرایان گرایش دارند و پیروزی
محمد المرسی در دور دوم انتخابات کامال محرز شده
بود ،بنابراین فرمان انحالل پارلم��ان را به بهانه اینکه
یک سوم از اعضای پارلمان به صورت انفرادی و مستقل
کاندیدا شده اند صادر کرد .در این شرایط رئیس جمهور
مس��تقیما در برابر شورای نظامی مس��ئول خواهد بود
و مراسم س��وگند ریاس��ت جمهوری نیز در برابر این
شورا اجرا خواهد ش��د .بنابراین شورای عالی نظامی
مصر نمی خواه��د تمامی ابزارهای قدرت در دس��ت
اسالمگرایان به ویژه اخوان المسلمین باشد .به همین
دلیل پس از انحالل پارلمان در یک اقدام غیرمنتظره و
غیرقابل توجیه متمم قانون اساسی را در کشور اعمال
و اختیارات رئیس جمهوری را به ش��دت کاهش داد.
در گذشته رئیس جمهور 36مورد اختیار و صالحیت
تصمیم گیری داشت ،از جمله فرماندهی کل نیروهای
مس��لح ،دادن درجات به ژنرال های نیروهای مسلح،
اعالم جنگ و صلح ،عفو زندانیان ،نظارت بر بودجه و
فرماندهی تمامی نیروهای امنیتی .اما اکنون تمامی این
صالحیت ها و اختیارات به موجب متمم قانون اساسی
جدید که از سوی ش��ورای عالی نظامی اعالم شده از
رئیس جمهوری سلب شده است.
ایا با این تحوالتی که روی داده ممکن اس��ت
مصر دوباره به س��مت ناارام��ی و تظاهرات
پیش رود؟
lبه احتمال بس��یار قوی مصر بازهم ش��اهد
ناارامی خواهد ب��ود .اکنون جامعه مص��ر به دو طیف
متفاوت و رودرروی یکدیگر تقسیم شده است .یک
طیف که اس�لامگرایان هس��تند و جمعیت زیادی را
تش��کیل می دهند .چیزی حدود 70درصد مردم مصر
طرفدار اسالمگرایان به ویژه اخوان المسلمین هستند
و 30درص��د بقیه از جمله قبطی های مس��یحی مصر،
باقیماندگان رژیم سابق ،سرمایه داران و صاحبان نفوذ در
مصر خواهان تشکیل یک نظام سکوالرند .این گروه ها
با اخوان المس��لمین هیچ همس��ویی ندارند ،بنابراین
اکنون که مرس��ی ،نامزد اخوان المس��لمین به پیروزی
رسیده ،طبیعی است که طیف وابس��ته به رژیم سابق
به رهبری ژنرال احمد شفیق در برابر رئیس جمهوری
اینده ایستادگی خواهند کرد و تالش می کنند از طریق
شورش های خیابانی به نوعی از شکل گیری یک نظام
دموکراتیک برخاس��ته از رای مردم و تفکرات اسالمی
جلوگیری به عمل اورند .بنابرای��ن این احتمال وجود
دارد که عوامل رژیم سابق در فرایند دولت سازی اقای
المرسی کارشکنی کنند.
واکنش مردم مصر نسبت به اقدام اخیر شورای
عالی نظامی چه بود؟
lاین اقدام با واکنش جوان��ان مصری همراه
بود و پیامده��ای خطرناکی برای اینده سیاس��ی این
کش��ور به همراه دارد ،در نهایت نیز خشونت ها را در
این کشور تشدید خواهد کرد .قطعا مردم مصر به ویژه
قشر جوان این کشور با مردم مصر دوران انور سادات
و حس��نی مبارک و حت��ی جمال عبدالناص��ر تفاوت
اساس��ی دارند .جوانان مصر با س��طح اگاه��ی باال و
روحیه عدالت خواهی خود ،انقالبی را که بدون تکیه
بر احزاب سیاس��ی س��ازماندهی کرده اند از ان تا پای
جان پاس��داری خواهند کرد .به همین دلیل همزمان با
انحالل پارلمان مصر جوانان این کش��ور بار دیگر به
میدان التحریر قاهره بازگشتند تا نسبت به حکم دادگاه
عالی قانون اساس��ی اعتراض کنند .حضور جوانان در
میدان التحریر نش��ان می دهد که مصر اکنون وارد یک
بحران سیاسی جدیدی شده که این بحران به افزایش
رفتارهای خشونت امیز بین طیف های موافق و مخالف
حکم دادگاه قانون اساس��ی منجر خواهد ش��د .بروز
خشونت ها و درگیری های خیابانی قطعا به سود شورای
نظامی خواهد بود ،زیرا این بهانه را به دست این شورا
خواهد داد تا به ظاهر برای برقراری امنیت دس��ت به
کودتا بزند و نتایج انتخابات ریاس��ت جمهوری را نیز
لغو کند.
ایا ممکن است نظامیان در نتایج اولیه انتخابات
مصر که حاکی از پیروزی محمد المرسی است
نیز دست ببرند؟
lنتایج شمارش ارا از پیروزی محمد المرسی
خبر داده ،اما با توجه به کارش��کنی های شورای عالی
نظامی مصر باید تا اعالم نتیجه نهایی انتخابات منتظر
ماند چراکه ممکن است انها با تقلب در روند انتخابات
نتیجه را انطور که می خواهند بازتاب دهند و در میان
شگفتی مردم احمد شفیق را به عنوان رئیس جمهور به
مردم تحمیل کنند.
در صورتی که رون��د انتخابات به همین منوال
ادامه پیدا کن��د و محمد المرس��ی ،کاندیدای
اس�لامگرایان پیروز نهایی انتخابات شود ،این
گروه در مصر تاچه حد قدرت خواهد داشت؟
lدر واقع اکنون تمام تالش شورای نظامی مصر
این است که قدرت اسالمگرایان را مهار کند .در همین
راستا پارلمان را که اکثریت ان در اختیار اسالمگرایان
بود منحل کرده و اختی��ارات رئیس جمهوری را نیز به
ش��دت کاهش داده اند .رئیس جمه��ور مصر در اینده
مثلث شماره131
ایندهمبهممصر
اکنون در این شرایط مسئولیت قانونگذاری بار دیگر
به ژنرال های مصری محول می شود .هیچ دستوری هم
درباره اینکه چه زمانی پارلمان جدید انتخاب خواهد شد،
داده نشده است؛ از دیگر سو در پایان ماه جوالی ،رمضان
در مصر اغاز خواهد شد و زندگی سیاسی در این کشور
اراممی گیرد.به صورتواقع بینانهانتخاباتمجدددراکتبر
می تواند برگزار شود .به این ترتیب نمایندگان بعدی ملت
حداقل در ژانویه 2013خواهند توانست کار خود را اغاز
کنند .با انحالل پارلمان مصر ،همزمان مجلس موسسان
قانون اساسی مصر نیز که از صد عضو ترکیب شده بودند،
منحل خواهد شد .ترکیب این مجمع باید از طریق پارلمان
تعیینمی شد.اینامکانوجودداردکهشوراینظامیمصر
اینمسئولیتراعهده دارشودودرنیمهدومسالابتداقانون
اساسی این کشور تنظیم شود و تازه بعد پارلمان جدیدی
انتخابشود.
در حقیقت بس��یاری از کارشناس��ان معتقدند این
تصمیم فرایند سیاسی مصر را دچار اختالل خواهد کرد
و در واقع پیامی در مورد انتخابات ریاست جمهوری مصر
بوده است .شورای نظامی این پیام را منتقل کرد که مقتدرانه
بربازگشتوحفظنظامدرمقابلجریانانقالبیواسالمی
ایستادهاستبهاینمعنیکهحتیحاضراستبرایحذف
فرایندهای انتخاباتی دست به هر اقدامی بزند .همچنین
ش��ورای نظامی اصرار دارد که عناصر رژیم سابق باقی
بماند و در اینده نیز تالش برای حفظ ارکان وجود خواهد
ی برای روند بیداری و انقالب مردم
داشت که هشدار مهم
مصر است که قطعا اثار جدی برجای خواهد گذاشت.
این درحالی است که برخی از مقامات مصری این انقالب
نظامیون را نوع��ی کودتا قلمداد کرده اند .ش��ورای عالی
نظامی مصر از قدرتی که در اختیار دارد سوءاستفاده کرده
و می خواهد به هر نحوی تمام رقبا را از میدان به در کند،
در این میان اسالمگراها مهم ترین رقیب نظامیون مصری
به شمار می روندg.
ن هانی زاده در گفت وگو با مثلث
حس
55
هانی زاده معتقد
است که نظامیان
تحت هیچ شرایطی
به پادگان ها
بازنخواهند گشت و
به عنوان نیروی اصلی
در صحنه سیاست
و حکومت مصر
مدیریت بر امور
استراتژیک را حفظ
خواهند کرد
به عنوان یک کارمند جزء در خدمت ش��ورای نظامی
خواهد بود و هر دستوری که شورای نظامی صادر کند
رئیس جمهور باید عملی کند .به ع�لاوه اینکه اکنون
مذاکراتی پشت پرده اس��ت که مطابق ان نخست وزیر
اینده از میان احزاب اسالمی نباشد و هیچ گونه گرایشی
به احزاب نداشته باش��د .در همین راستا ممکن است
محمد البرادعی ،مدیر کل سابق اژانس بین المللی انرژی
هسته ای یا عمرو موسی به عنوان نامزد نخست وزیری
انتخاب شوند .اما شانس البرادعی باالتر است ،هرچند
خود البرادعی این موضوع را تکذیب کرده است.
با این اوصاف وضعی��ت پارلمان مصر چگونه
خواهد بود؟
lدر اینده مجددا انتخاب��ات پارلمانی برگزار
خواهد شد و با توجه به تجربه ای که وجود دارد تالش
خواهند کرد تا احزاب اس�لامی و احزاب وابس��ته به
اسالمگراها به پیروزی نرسند و یک پارلمان ضعیف و
فاقد اراده در اینده تشکیل شود.
چه کش��ورها و دولت هایی در پشت پرده این
اقدامات علیه اسالمگرایان قرار دارند؟
lدر حقیقت امریکا ،غرب و ش��ورای نظامی
تالش شان این است که اسالمگرایان به قدرت نرسند
و از انجای��ی که مردم به س��مت گروه های اس�لامی
تمایل دارند ،این گروه ها س��ناریوی جدیدی را ایجاد
بین الملل
«نه» به شفیق
مثلث شماره131
مردم مصر و پیام انتخابات ریاست جمهوری برای غرب
نویسنده :جفری فلیشمن /ترجمه :ازاده کشوردوست
4
بارقه ه��ای اغازین تحوالت مصر ط��ی 18روز
روش��ن ش��د و مقطع زمانی 25ژانویه تا 11فوریه –
روزی که «حسنی مبارک» رئیس جمهوری سابق مصر
از سمت خود خلع شد -تاثیر عمیقی روی کل منطقه
گذاشت .این جنبش که با اعتراض تعدادی از جوانان
ی تبدیل شد که
اغاز شده بود ،به انقالب گسترده مردم
نهایتا نه تنها رئیس دولت ،دولت و قانون اساسی ،بلکه
کل حکومت را سرنگون کرد.
انقالبیون جوان روزنه ای را در دیوار س��کوت و
رعب و وحشت گشودند ،ناگهان این دیوار فرو ریخت
و اکثریت مردم مصر به جریان این انقالب پیوستند و
به این شکل ،وارد فصلی جدید از تاریخ خود شدند.
جوان��ان و انقالبیون ،میهن پرس��تان ش��جاع و
بی باک��ی بودند که ب��ه دموکراس��ی ،ازادی و عدالت
اجتماع��ی ب��اور داش��تند؛ ا نه��ا ب��رای رویارویی با
چالش های بزرگ ،حتی اماده قربانی کردن جان خود
برای رسیدن به ارمان هایشان بودند تا مصر دچار تحول
اجتماعی ،اقتصادی ،سیاسی و فرهنگی شود.
این انقالب ،بیا نگر انقالب نس��ل س��وم است؛
انقالبی از ق��رن .21انقالبیون به طبقه فقیر ،گرس��نه،
بی سواد و بیکار تعلق نداشتند .در حقیقت ،انها بخشی
از جامعه بودند که از تحصی�لات و وضعیت کاری و
اجتماعی خوبی برخوردار بودند.
این بدان معنی است که این انقالب برخاسته از
احتیاجات و جاه طلبی های مردم نبود .انقالبیون علیه
وضعیتی که همراه با فقر ،بیکاری ،ساختار فاجعه بار
اجتماعی و مانند ان همراه و در کشور حاکم شده بود،
56
قیام کردند .انها مخالف فساد ،اس��تبداد ،بی عدالتی،
فق��دان ازادی و خواهان احترام ب��ه حقوق و کرامت
انسانی بودند.
انقالبی��ون رهبری علن��ی نداش��تند و هنوز هم
ندارند ،انها ائتالفی سس��ت با پیشینه های اجتماعی،
مذهبی ،ایدئولوژیکی و سیاسی مختلف بودند .ا نچه
این افراد را با هم متحد می کرد ،اهداف مشترکشان بود.
این انقالب نهایتا منجر به برکناری مبارک و ایجاد
تحولی کامل در س��اختارهای دولت ش��د .نیروهای
مسلح که از اجرای دس��تورات برای پراکنده کردن و
اتش گش��ودن روی معترضان خودداری کرده بودند ،
مسئولیت راه اندازی ساختار دوره ای جدید یا «مصری
جدید» را بر عهده گرفتند.
«ش��ورای عالی نظامی» برای انچ��ه جلوگیری
از اش��وب و هرج و مرج خوانده بود ،مس��ئولیت ها
و وظای��ف رئی��س دول��ت را به عهده گرف��ت .انها
قانون اساسی را به حالت تعلیق دراوردند ،هر دو مجلس
را منحل کردند و دولتی جدید تش��کیل دادند .ارتش
روی این مساله تاکید داشت که دوره انتقال حکومت
نباید بیش از شش ماه به طول بینجامد و طی این دوره
باید انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری برگزار شده
و ساختاری جدید پایه گذاری شود.
نخس��تین ازمون دموکراس��ی در مص��ر پس از
س��رنگونی مبارک ،با برگزاری انتخابات پارلمانی در
تاریخ 28ماه نوامبر س��ال 2011میالدی رقم خورد.
پرونده این انتخابات که در س��ه مرحله برگزار ش��ده
و در ماه ژانویه به پایان رسید ،با پیروزی قاطع حزب
«ازادی و عدالت» اخوان المسلمین و اختصاص حدود
40درصد کرسی های پارلمان به این حزب ،بسته شد.
انتخابات سرنوشت س��از بعدی ،دور نخس��ت
انتخابات ریاست جمهوری بود که در تاریخ 24ماه مه
برگزار شد .در جریان این انتخابات «محمد المرسی»
کاندیدای گروه اخوان المس��لمین و «احمد ش��فیق»
اخرین نخس��ت وزیر دوران حس��نی مبارک به دور
بعدی انتخاب��ات راه یافتند؛ انتخاباتی ک��ه در تاریخ
16ماه ژوئ��ن برگزار ش��ده و با پی��روزی کاندیدای
اسالمگرا به پایان رسید.
با این همه به نظر می رسد قدرت بالمنازع نظامیان
مصری و مخالفت انها با هرگون��ه تغییر ،ارمان های
انقالب مصر را تا حدودی به تاراج برد .ش��اید حکم
ضعیفی که در تاریخ دوم ژوئن برای حس��نی مبارک
صادره شده قوی ترین گواه برای اثبات ادعا مدعا باشد.
مبارک که به کش��تار تظاهرکنن��دگان در جریان
انقالب مصر مته��م بود ،در ای��ن دادگاه تنها به حبس
ابد محکوم شد و پس��ران «جمال» و «عال» در نهایت
ناباوری تبرئه شدند.
این حکم ناعادالنه خش��م انقالبیون مصری که
برای رسیدن به ارمان هایشان حتی هدف تاخت و تاز
شترها نیز قرار گرفته بودند را در پی داشت.
از طرف دیگر ،مردم مصر که در جریان انتخابات
پارلمانی این کشور بعد از سقوط مبارک ،ارای خود را
به نفع اس�لامگرایان به صندوق ها انداخته بودند و در
دور نخست انتخابات ریاس��ت جمهوری این کشور
نیز نش��ان داده بودند که تغییری در مواضعشان ایجاد
نشده است ،در اقدامی که نوعی بازگشت به خانه اول
محسوب می شد ،در تاریخ 14ژوئن با تصمیم دادگاه
عالی این کشور مبنی بر انحالل پارلمان رو به رو شده
ی که از ان به عنوان «کودتای ژنرال های
بودند؛ تصمیم
بین الملل
مصری» یاد می شود.
ای��ن تصمی��م ک��ه در اس��تانه دور دوم انتخابات
ریاس��ت جمهوری مصر اتخاذ ش��ده بود و سنگ بنای
دموکراس��ی نوپای مص��ر را متزل��زل می ک��رد به نوعی
نش��ان دهنده ه��راس نظامی��ان مص��ر از محبوبیت
اس�لامگرایان و تسلط انها بر کش��ور بود؛ هراسی که
در ماه اوریل گذشته با رد صالحیت «خیرات شاطر»
کاندیدای س��ابق گروه اخوان المسلمین در انتخابات
ریاست جمهوری اثبات شده بود.
هر چند این اقدام ارتش مصر که از س��ال 1950
میالدی در مقابل تغییر از خود مقاومت نش��ان می داد
چندان ه��م دور از ذهن نبود؛ ارتش��ی ک��ه همچنان
میلیاردها دالر کمک مال��ی از امریکا دریافت می کند
و به واسطه صلح سردش با اسرائیل تامین کننده منافع
واشنگتن در منطقه است.
گ��روه اخوان المس��لمین که ثابت کرده اس��ت
هواداران سرس��ختی در می��ان مصری ه��ا دارد و با
یک درخواست س��اده قادر به بیرون کشیدن هزاران
نفر به خیابان هاس��ت ،اعالم کرده اس��ت که احکام
قانون اساسی ارتش و همین طور تصمیم هفته گذشته
دادگاه ملی ب��رای منحل کردن پارلم��ان جدید مصر
ـ که تحت کنترل اسالمگرایان اس��ت -را به چالش
خواهد کشید .تحت این احکام ،ارتش به خود قدرت
قانون گذاری داد و این حکم را صادر کرد که پارلمان
جدید نمی تواند انتخاب ش��ود تا زمان��ی که قانونی
پیش نویس ش��ود که بر ان نظارت کند .بر مبنای این
حکم ،رئیس جمه��وری هیچ قدرتی ب��رای رهبری
نیروی مسلح یا بودجه ملی نخواهد داشت و نمی تواند
بدون اجازه ارتش دستور جنگ بدهد .روایت برخی
رسانه های مصری از این حکم «انتقال قدرت از ارتش
به ارتش» بوده است.
به تعبیر برخی از سیاس��یون مصر ،شورای عالی
نیروهای مسلح تبدیل به دولتی مافوق دولت با قدرت
اجرایی و قانونی وس��یع و دارای حق وت��و در مورد
مسائل قانونی و سایر مسائل سیاسی شده و از هر گونه
چالشی مصون است؛ الزم است به هر وسیله که شده
به عنوان وظیف��ه ای ملی و ضرورتی اخالق��ی ،از راه
مسالمت امیز این سناریوی خطرناک به چالش کشیده
ش��ود .هر چند نظامیان مصری وع��ده انتقال قدرت
را داده ان��د و مقام ه��ای امریکایی نیز از ان اس��تقبال
کرده اند؛ ولی به نظر نمی ر س��د ژنرال های��ی که پایه
زمامداریشان در اعماق سرزمین فراعنه ریشه دوانده
به این راحتی ها حاضر به واگذاری قدرت باشند؛ در
این راستا سخنان عضو شورای عالی نیروهای مسلح
مصر مبنی بر اینکه «ارتش طی مراسمی بزرگ در پایان
ماه که همه دنیا ش��اهد ان خواهند ب��ود ،قدرت را به
رئیس جمهوری منتخب تحویل خواهد داد؛ مصر یک
کشور دموکراتیک نوین اس��ت که از همه ارزش های
دموکراتیک حمایت می کند» چندان باورپذیر به نظر
نمی رسد.
با ای��ن هم��ه نباید نی��روی سیاس��ی مردمی که
با انتخاب محمد المرسی نشان دادند خواستار «تغییر»
در نظام سیاس��ی مصر و معادالت قدرت در کش��ور
هس��تند را نادیده گرفت؛ مردمی که با «ن��ه» گفتن به
احمد ش��فیق تاکید کردند که نمی خواهند هیچ اثری
از مهره های نظام س��ابق در صفحه ش��طرنج سیاسی
کشورش��ان باقی بماند .هر چند اختالف المرس��ی و
شفیق در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری حدود
پنج درصد اس��ت ،اما پیامی که باید به گوش جهانیان
می رسید ،به خوبی منتقل شد.
به عبارت دیگر مردم مصر با حفظ حضور خود
در صحنه پس از قی��ام 18روزه که با ف��رار مبارک از
کاخش با هلیکوپتر در فوریه 2011پایان یافت ،نشان
دادند که قدرتشان قوی تر از صداهایی است که برای
تغییر در مقابل انها بلند می ش��ود و اکنون این وظیفه
محمد المرسی اس��ت که اجازه ندهد این تنها صدا،
خاموش شودg.
مثلث شماره131
کردند که مطاب��ق ان قدرت اس�لامگرایان را محدود
کنند .زیرا قدرت اس�لامگرایان از نظر امریکا و غرب
امنیت رژیم صهیونیس��تی را به خطر خواهد انداخت
و وضعیت قرارداد کمپ دیوید نیز مبهم خواهد ش��د.
همچنین تقوی��ت جنبش های مبارز فلس��طینی نیز از
دیگر دغدغه های غرب است .بنابراین باتوجه به این
پارامترها و امنیت رژیم صهیونیستی غربی ها از شورای
عالی نظامی مصر خواس��تند که از به قدرت رس��یدن
اسالمگرایان جلوگیری کنند.
استراتژی نهایی نظامیان مصر چیست؟
lناظران سیاسی نیز دو گزینه را برای شورای
نظامی در راستای مهار و سپس مصادره انقالب ملت
مصر مورد توجه قرار می دهند .نخستین گزینه محتمل
مشابه انچه در س��ال 1992در الجزایر اتفاق افتاد که
طی ان ارت��ش الجزایر پس از پی��روزی جبهه نجات
اسالمی الجزایر در انتخابات محلی سال 1991دست به
کودتا زد .در این گزینه شورای نظامی پس از انتخابات
ریاس��ت جمهوری مصر و پی��روزی احتمالی محمد
المرس��ی نامزد اخوان المس��لمین طیف های لیبرال،
بازماندگان رژیم سابق و مس��یحیان قبطی را به انجام
شورش های خیابانی و درگیری با اسالمگرایان تشویق
خواهد کرد .پس از شورش ها و نا امنی ها شورای نظامی
مصر برای برقراری امنیت انتخابات ریاست جمهوری
را لغو و حالت فوق العاده در این کشور اعالم خواهد
کرد.گزینه محتم��ل دیگر که می توان��د الگویی برای
ش��ورای نظامی مصر قرار گیرد ،ش��رایط رومانی در
س��ال 1989و پس از س��رنگونی و تیرب��اران نیکالی
چائوشسکو ،دیکتاتور س��ابق رومانی خواهد بود .در
سال 1989پس از اینکه نیروهای مسلح برای تصرف
اهرم های قدرت ،ظاهرا به انقالب مردم رومانی پیوستند
به همین دلیل دیکتاتور رومانی را دس��تگیر و تیرباران
کردند .سپس ارتش« ،ایون الیسکو» معاون چائوشسکو
را برای ی��ک دوره انتقالی در راس ق��درت قرار داد و
در ط��ول ان ارتش رومانی با اس��تفاده از عوامل رژیم
چائوشس��کو یک سلسله ش��ورش هایی را در سطح
شهرهای رومانی س��ازماندهی کرد .الیسکو سپس در
یک انتخابات شکلی و فرمایشی به عنوان رئیس جمهور
انتخاب ش��د و به م��دت دو دوره ریاس��ت جمهوری
رومانی را به عهده داشت و به این ترتیب انقالب ملت
رومانی مصادره شد.
ایا ش��ورای نظامی مصر در نهای��ت قدرت را
به طور کامل واگذار خواهد کرد؟
lش��ورای نظامی اگر به ظاهر هم قدرت را به
رئیس جمه��ور واگذار کند ،در پش��ت پرده تحرکاتش
را متوقف نخواهد کرد .در واق��ع نظامیان تحت هیچ
شرایطی به پادگان ها بازنخواهند گشت بلکه به عنوان
تصمیم گیرنده نهایی در پشت پرده عمل خواهند کرد و
تصمیمات الزم را رئیس جمهور ابالغ می کنند.
اکنون اوضاع در مصر مانند ترکیه در دوران پیش
از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه است ،یعنی
نظامیان همچنان در قدرت خواهند ماند .این ش��ورا
با توجه به متمم قانون اساسی می خواهد هیاتی را جهت
بازنگری کامل در قانون اساسی ایجاد کند و این هیات
موسسان ،قانون اساسی را تدوین خواهند کرد .پس از
ان نیز انتخابات پارلمانی صورت می گیرد.
در ص��ورت ب��ه ق��درت رس��یدن کاندیدای
اس�لامگراها در مصر ایا انها با نظامیان تعامل
خواهند کرد یا ب��ه ص��ورت یکجانبه گرایانه
سیاست های خود را در پیش خواهند گرفت؟
lاکنون اخوان المسلمین به این نتیجه رسیده که
هرگونه برخورد با نظامیان و شورای عالی نظامی مصر
به سود انها نخواهد بود یعنی انها باید راه مماشات را
در پیش گیرند و به تدریج قدرت را در دست بگیرند.
اسالمگرایان باید از طریق بسیج مردم و ارائه خدمات به
توده های محروم جامعه به نوعی انها را به عنوان سیاهی
لشکر در اختیار داشته باشند تا بتوانند بعدها و در دراز
مدت نظامیان را از قدرت برکنار کنند .اما در سال های
اینده و کوتاه مدت اخوان المسلمین با شورای نظامیان
همکاری خواهد کردg .
منبع :روزنامه لس انجلس تایمز
57
بین الملل
بحران جانشینی در عربستان
بین الملل
مثلث شماره131
ولیعهدانی که هیچ گاه پادشاه نمی شوند
1
مرگ حامی بنیاد گرایی
طی یک س��ال دو ولیعهد پیرو فرتوت س��عودی
درگذش��تند تا جنگ قدرت همچنان میان شاهزاده های
مسن عربستان برقرار باشد .هنوز هشت ماه از درگذشت
«سلطان بن عبدالعزیز» ،ولیعهد سابق عربستان سعودی
نگذش��ته که «نایف بن عبدالعزیز» یکی از هفت عضو
باقیمانده از خانواده سدیری نیز از دنیا رفت و رویای وی
برای رسیدن به قدرت محقق نشد؛ ششم ابان 1390بود
که ملک عبداهلل در حکمی ،نایف بن عبدالعزیز را به عنوان
جانشین سلطان بن عبدالعزیزی تعیین کرد که او بر اثر ابتال
به س��رطان در امریکا از دنیا رفته بود .با این حال ،نایف
از همان زمانی که به ولیعهدی تعیین شده بود ،هم چون
سلف خود بیمار بود و برای درمان به کشورهایی از جمله
امریکا سفر کرده بود؛ وی سرانجام روز شنبه 27خرداد،
58
درگذشت .نایف در س��ال 1933در شهر طایف به دنیا
امد .در طول زندگی خویش سمت های ذیل را برعهده
داشته است؛ استاندار ریاض از 1953تا ،1954معاونت
وزارت کش��ور در س��ال ،1970رئیس ش��ورای عالی
اطالعات در س��ال 1970و وزیر کشور از سال 1975تا
لحظه مرگ .وی در این سال ها در اداره امور داخلی به ویژه
برخورد و سرکوب القاعده فعال بود ،اما در عین حال به
برادران خود نیز وفادار بود .حمایت های ملک «فهدبن
عبدالعزیز» برادر تنی نایف از وی در س��ال های گذشته
و قبل از مرگ ملک فهد به قدرت و نفوذ وی به ش��دت
افزود .نایف در ایجاد توازن در خانواده به خصوص در
زمان اختالفات شدید بین فهد و شاهزاده سلطان و خنثی
کردن فعالیت های مخفیانه سلطان علیه فهد نقش فعالی
ایفا کرد .سکته قلبی فهد در سال 1995و مرگ وی در سال
2005قدرت نایف را در درون خانواده ال سعود به شدت
تضعیفکرد.نایف بنعبدالعزیزبنعبدالرحمنال سعود،
بیست وسومینفرزندعبدالعزیزبن عبدالرحمنبنفیصل
ال س��عود از «حصه بن احمد السدیری» همسر محبوب
ملک عبدالعزیز بود .پس از اینکه سلطان بن عبدالعزیز
ال سعود س��رانجام پس از مدت طوالنی دست وپنجه
نرم کردن با س��رطان ،مهر ماه س��ال گذش��ته در امریکا
درگذش��ت ،نایف به عنوان هفتمین ولیعهد جانشینش
شد .وی همچنین رئیس کمیته های عالی اقدامات انسان
دوستانه عربستان ،رئیس افتخاری شورای وزیران کشور
کش��ورهای عربی ،رئیس افتخاری جمعی��ت علوم و
ارتباطات دانشگاه ملک سعود ریاض ،رئیس افتخاری
س��لمان ولیعهد جدی��د عربس��تان مالک
10درصد سهام مجموعه بازاریابی و تحقیقاتی
وابس��ته به روزنامه فرامنطقه ای الشرق االوسط
است
بین الملل
ولیعهد جدید چگونه انتخاب می شود
براساس قانون اساسی رژیم سعودی ،ولیعهد این
کشورازمیانفرزندانعبدالعزیزال سعودانتخابمی شود.
براساسبند«ب»مادهپنجقانون اساسیپادشاهیعربستان
سعودی ،حکومت و پادش��اهی صرفا از ان فرزندان و
نوادگان ملک عبد العزیز ،پایه گذار عربس��تان سعودی
است .در سال 2006میالدی« ،ملک عبد اهلل بن عبدالعزیز»،
پادشاه عربستان سعودی ،ساختار جدیدی را برای انتخاب
ولیعهد ارائه داد که به تصویب ش��اهزادگان برجس��ته
ال سعودنیزرسید.براساسپیشنهادملکعبداهلل،شورایی
به نام «شورای بیعت» تشکیل شد که اعضای ان را فرزندان
و نوادگان ملک عبدالعزیز ال س��عود تشکیل می دهند.
براساس ماده هفت بند «الف» شورای بیعت ،پادشاه پس
از در دست گرفتن قدرت ،با رایزنی و مشورت با اعضای
ش��ورا یک یا دو یا س��ه نفر از افرادی را که برای احراز
پست ولیعهدی مناسب به نظر می رسند معرفی می کنند
تا ش��اه ،یک نفر را از میان انها به عنوان ولیعهد انتخاب
کند .درصورت عدم دستیابی به توافق برسر گزینه های
بحران سالمندی
مرگ ولیعهد عربستان نایف بن عبدالعزیز ال سعود
همزمان حامل بیم و استرس در دل عده ای و اهی از سر
اطمینان در دل عده دیگری بود .گفته می شود که نایف78
ساله در ژنو سوئیس فوت کرده است .اواخر ماه گذشته
بود که او عربستان را با نیت درمان ترک کرد .اخرین بار
در تاریخ سوم ژوئن منابعی در داخل ال سعود ادعا کردند
که حال عمومی نایف خوب است و به زودی به کشور
بازمی گردد .سال گذشته زمانی که بحث ولیعهدی نایف
به میان امد ،اما و اگرهای بسیاری در این خصوص مطرح
شد.درمیاننسلجدیدال سعودهمگاننایفراکهنسالی
بسیار محافظه کار می دانستند که نسبت به ملک عبداهلل از
ذهن چندان اصالح طلبانه ای هم برخوردار نیس��ت .در
ان زمان این واهمه وجود داش��ت که در صورت مرگ
ملک عبداهلل و رس��یدن قدرت به نایف ،اصالحاتی که
عبداهلل اغاز کرده از ناکجااباد س��ردراورد .ملک عبداهلل
وعده داده است که زنان می توانند در انتخابات شورای
محلی س��ال 2015ش��رکت کنند .مرگ ولیعهد دوم در
کمتر از هش��ت ماه ،می تواند ثبات سیاسی عربستان را
بسیار متزلزل تر از پیش کند .ملک عبداهلل بن عبدالعزیز
87ساله دو ولیعهد را با دستان خود به خاک سپرده است
و در روزهای اتی باید تصمیم سخت انتخاب و انتصاب
ولیعهد سوم را هم بگیرد .اکثر کسانی که در صف برای
احراز پست ولیعهدی ایستاده اند ،عصایی در دست دارند
یا روی ویلچر نشس��ته اند .با این تصویر چندان بیراهه
نیست اگر بگوییم که کاخ س��لطنتی ال سعود بیشتر به
خانه سالمندان می ماند تا محلی برای تصمیم گیری در
خصوص امور .چند دهه اتی در عربستان را باید با مراسم
تشییع جنازه پشت سر هم و به دنبال ان مراس م تاجگذاری
متناوب در بزرگ ترین صادرکننده نفت در جهان گذراند.
قدرت دست به دست نسلی خواهد شدکهبیشتربه حفظ
پایه های قدرت و خاندان سلطنتی می اندیشند تا ساخت
فردایی بهتر برای شهروندان .با مرگ یک به یک ولیعهدها،
باید انتظار س��کون در روند اصالحات را داشت .شاید
حضور خاندان ال س��عود در راس قدرت در چند دهه
گذش��ته و چنه دهه اتی را بتوان عامل ثبات سیاسی در
کوتاه مدت دانست ،اما با نیمی از جمعیتی که زیر18سال
سن دارند و رهبرانی که میانگین سنی همگی انها از مرز
70گذشته است ،رویارویی با بحران در کشور ال سعود
اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
مثلث شماره131
جمعیت ملی بازنشس��تگان ،رئیس افتخ��اری اتحادیه
رسانه های عربستان ،رئیس کمیته عالی حج عربستان،
رئیس کمیته تحقیق س��یل جده ،رئیس کمیته مبارزه با
مواد مخدر ،رئیس شورای عالی رسانه ،رئیس کمیته عالی
امنیت صنایع ،رئیس هیات علمی دانشگاه امنیتی نایف،
رئیس ش��ورای عالی دفاع مدنی ،رئیس ش��ورای منابع
انسانی ،رئیس صندوق توس��عه انسانی ،رئیس شورای
عالی جایزه نایف بن عبدالعزیز درباره مطالعات اسالمی
معاصر ،رئیس هیات گردش��گری ،عضو شورای عالی
امور اس�لامی و عضو هیات عالی بیعت عربستان بود.
موسسه هایی که وی بنیان نهاده است عبارتند از« :موسسه
نایفبنعبدالعزیزدردانشگاهمحمدبنسعوددرریاض،
بخش مطالعات اسالمی و زبان عربی در دانشگاه مسکو
درروسیه.ویهمچنینموسسرشته هایمطالعاتسیره
نبوی ،مطالعات وحدت مل��ی ،مطالعات امنیت فکری
و مطالعات بهداشتی در دانش��گاه ملک سعود ریاض،
مطالعات امربه معروف و نهی ازمنکر در دانشگاه اسالمی
مدینه منوره ،رشته توسعه امور جوانان در دانشگاه محمد
بن فهد منطقه شرقی و مرکز علوم و فرهنگ در دانشگاه
ملک فهد در منطقه شرقی اس��ت ».وی عالوه برداشتن
نش��ان ملک عبدالعزیز به عنوان باالترین نش��ان کشور
عربستان چهار دکترای افتخاری و چندین نشان دیگر در
کارنامه داشت .همسران وی نوره الفراج السبیعی(طالق
داده شده) ،جوهره بنت عبدالعزیز بن مساعد ال سعود و
مها بنت محمد بن احمد السدیری دختر دایی وی هستند.
دختران وی جواهر ،نوره ،نوف ،مش��اعل ،هیفاء و ساره
و پسرانش سعود ،محمد ،نواف و فهد هستند .نایف بن
عبدالعزیز یکی از شاهزادگان سعودی بود که تمایلی برای
ظهور اصالحات در عربس��تان نداشت و اصالح طلبان
عربستانی از به قدرت رسیدن وی ابراز نگرانی کرده بودند.
وی در اظهار نظری در مارس 2009که در روزنامه الجزیره
درج شد گفته بود« :عربستان نیازی به نمایندگی زنان در
مجلسمشورتینداردوعربستاننیازیبهانتخاباتندارد،
زیرا انتصاب به مراتب بهتر است ».نایف بن عبدالعزیز از
طرفدارانروحانیوندینیوپلیسافراطیمشهوربههیات
امربه معروفونهی ازمنکربودکهزندگیرابرعربستانی ها
سخت کرده اس��ت .نایف ،حامی اصلی اعزام مزدوران
سعودیبهبحرین و سرکوب قیام مردم اینکشور بود .از او
همچنینبهطراحسناریوهایعربستانعلیهسوریهودیگر
مللمنطقهیادمی شود.اخرینجنایتنایف بن عبدالعزیز،
اعدامچهارماهیگیرایرانیبی گناهیبودکهچندسالپیش
هنگامصیدماهیدراب هایخلیج فارستوسطعربستان
دستگیر ش��ده و به انها اتهام قاچاق مواد مخدر زده شد.
حکم اعدام این ایرانی ها که توسط وزارت کشور عربستان
تائید شده بود ،هفته پیش اجرا شد .به دنبال سیاست های
خصمانه این ولیعهد سعودی نس��بت به شیعیان در پی
اعالم خبر درگذشت او ،مردم بحرین به خیابان ها امدند و
با سردادن شعار «اهلل اکبر» خشنودی خود را از مرگ یکی از
رهبران سرکوب گر ال سعود اعالم کردند.
ارائه ش��ده ،ش��ورای بیعت اقدام به رای گیری می کند و
کسی که در این میان باالترین ارا را به دست اورد ،به عنوان
ولیعهد انتخاب می شود.
ولیعهد محافظه کار عربستان
طبق اعالم تلویزیون رس��می پادشاهی عربستان،
سلمان بن عبدالعزیز 76 ،س��اله بیست وپنجمین فرزند
59
بین الملل
عبدالعزیزبن عبدالرحمن ،ولیعهد اینده عربستان است.
سلمان بن عبدالعزیز ،وزیر فعلی دفاع و حاکم ریاض و
بیست وپنجمین فرزند عبدالعزیز بن عبدالرحمن ولیعهد
و جانشین پادشاه 88ساله است .سلمان پیش از انتخاب
ولیعهدی مقام وزیر دفاع عربس��تان را برعهده داش��ت.
امیرسلمان بن عبدالعزیز ال سعود در 31دسامبر 1935
در ریاض به دنیا امد و بیست و پنجمین فرزند از فرزندان
«عبدالعزیزال سعود»،بنیانگذارپادشاهیعربستانسعودی
به ش��مار می اید و مادر وی حصه بنت احمد السدیری
است .سلمان بن عبد العزیز را باید یکی از مهم ترین ارکان
خاندان س��لطنتی عربستان س��عودی برشمرد؛ شخص
سلمان مشاور ش��خصی پادشاهان س��عودی و یکی از
افرادی است که به انها «هفت س��دیری» گفته می شود
و منظور همان فرزن��دان ذکور ملک عبد العزیز از حصه
هستند.سلمانتحصیالتمقدماتیخودرادرمدرسهامرا
و شاهزادگان در ریاض سپری کرد .در 16مارس 1954
ن عبدالعزیز»
هنگامی که به نیابت برادر تنی خود «نایف ب
به امیری ریاض ،پایتخت عربستان رس��ید وارد دنیای
سیاست شد .در 18اوریل 1955حاکم ریاض شد و تا
25دسامبر 1960در این سمت باقی بود تا اینکه در این
تاریخ از سمت خود استعفا داد .در 4فوریه 1963باردیگر
حاکم ریاض ش��د .در پنج نوامبر 2011نی��ز به وزیری
دفاع عربستان سعودی رسید و همچنان این سمت را در
اختیار داشت .سلمان بن عبد العزیز مالک 10درصد سهام
مجموعه سعودی بازاریابی و تحقیقات است که روزنامه
فرامنطقه ای«الشرقاالوسط»نیزجزوتملکاینمجموعه
است و سلمان با اینکه سهامی اندکی از این روزنامه را در
اختیار دارد ،اما از طریق پسرش «فیصل» بر گرایش های
فکری و سیاسی این روزنامه حاکم است .سلمان تاکنون
سه بار ازدواج کرده است .اولین همسر وی «سلطانه بنت
ترکی بن احمد السدیری» بود که فوت کرده و از او دارای
ششفرزندبهنام هایامیرفهد،امیرسلطان،امیراحمد،امیر
عبد العزیز ،امیر فیصل ،و شاهزاده حصه است.همسر دوم
سلمان «فهده بنت فالح بن سلطان» از خاندان «ال حثلین»
است که از او نیز دارای شش فرزند به نام های امیر محمد،
امیر ترکی ،امیر خالد ،امیر نایف ،امیر بندروامیر راکان است.
اما همسر سوم سلمان «ساره بنت فیصل بن ضیدان ابو
اثنین السبیعی» است که وی را طالق داده و امیر سعود تنها
فرزند وی از این ازدواج است .تلگراف دیپلماتیک ارسال
شده از سفارت امریکا در ریاض که در سال 2007توسط
سایت ویکی لیکس منتشر شد ،درباره شاهزاده سلمان
چنین می گوید« :سلمان مخالف دموکراسی و ازادی است
ومعتقداستکهاین دوبرایعربستانسعودیبههیچ وجه
مناسبنیستندوبرایناساسویخط مشیمحافظه کارانه
شدیدی را در قبال اصالحات اجتماعی و فرهنگی دنبال
می کند،بااینحالازجملهشخصیت هایموردقبولکاخ
سفید است که واشنگتن در تعامل با ان احساس راحتی
بسیاری می کند« ».رابرت جردن» ،سفیر امریکا در ریاض
طی سال های 2001تا 2003در این باره می گوید« :سلمان
ازجملهشخصیت هایخاندانسعودیاستکهمی تواند
هدایت کشور را به دست گیرد و در عین حال به عادات و
اداب ورسوم محافظه کارانه احترام بسیار می گذارد ».وی
در ادامه افزود« :اگرچه س��لمان هرچیزی را که امریکا
بگوید بدون بحث و مناقشه نمی پذیرد ،اما در عین حال
به اهمیت روابط دو کشور بسیار اگاه است .امیر سلمان
پس از اینکه بیش از 50سال حاکم شهر ریاض پایتخت
عربستان س��عودی بود ،سال گذش��ته و پس از انتصاب
«نایف بن عبد العزیز» به ولیعهدی این کشور ،مسئولیت
وزارت نفت عربستان س��عودی را برعهده گرفت؛ این
وزارتخانهازمدت هاپیشخریدهایتسلیحاتیعربستان
را از کشورهای هم پیمان خود مانند امریکا و انگلیس و
مثلث شماره131
60
فرانسه برعهده دارد تا به اصطالح صاحب بزرگ ترین و
قدرتمندترین ارتش در خاورمیانه و خلیج فارس باشد.
سلمان را باید از جمله افراد بسیار با نفوذ خاندان ال سعود
برشمرد ،وی هنگامی که ملک عبداهلل ،پادشاه عربستان
دست به اصالحاتی صوری در کشور زد ،هشدار داد که
این اصالحات باید روند بسیار اهسته و کندی داشته باشد
تا مبادا خشم و غضب محافظه کاران سعودی را برانگیزد.
سلمانمعتقدبه حفظاختالفطبقاتیواختالفطایفه ای
و قبیله ای است».
ساختار قدرت در عربستان
شیوه حکومت در عربستان بس��یار متمرکز است.
حکومت ،پادشاهی است .خاندان سلطنتی دارای سلطه
کاملسیاسی اندوهیچحزبسیاسی،پارلمان،وانتخابات
در این کشور وجود ندارد .در حکومت عربستان پادشاه
نخست وزیرنیزاستوولیعهداولجانشیننخست وزیر
است .پادشاه در راس کشور؛ رئیس دولت ،رئیس خزانه
کشور و خادم الحرمین الشریفین است و انتخاب امیران
مناطقچهارگانهکشوروتنفیذاحکاماستانداران،شهرداران
و فرمانداران از اختیارات اوس��ت .دین ،قدرتمندترین
نهاد جامع ه است و قدرت در دست شاه و باالترین مقام
دینی متمرکز است .در این کشور قانون اساسی به معنای
مدرن امروزی که اختیارات پادش��اه مبتنی بر ان تعریف
شود وجود ندارد .حکومت در عربستان سعودی نوعی
نظام س��لطنتی مبتنی بر اجماع و وفاق عام میان خاندان
حاکم ،نهاد مذهب و بسیاری دیگر از اشخاص ،خاندان ها
وگروه های مختلف است و نه حکومتی مطلقه بر مبنای
ارادهصرففردحاکم،زیراثباترامنوطبهحفظ پادشاهی
می دانند .کمااینکه پادشاهی در عربستان یک پادشاهی
موروثی تلقی نشده و از طرف دیگر ،پادشاهی مشروطه
نیز نیست .در پادشاهی سعودی ،تمامی اقدامات مبتنی بر
اموزه های سلفی است که نگرش مذهب حنبلی را شامل
می شود .این نگرش در حوزه اقتصاد و تجارت خیلی باز
است ،اما در حوزه حقوق خانواده و رفتارهای اجتماعی
از جمله محافظه کارترین نگرش ها محسوب می شود .در
عربستان س��عودی چند گروه اصلی قدرت را در دست
دارند که این گروه ها گاه در امتداد هم و گاه در تعارض
با یکدیگر حرکت می کنند .هر یک از این گروه ها ،خود
دارای زیر مجموعه هایی است که پیوند و رابطه قدرت
میان انها را گسترده تر کرده اس��ت .اصلی ترین خانواده
ال سعود ،ال فیصل اس��ت .اینان از نوادگان عبدالعزیز،
ن ترکی هس��تند و تع��داد اعضای ان
پدر بزرگ فیصل ب
بیش از چهارهزار نفر را شامل می شود .از زمان به قدرت
رسیدن فهد در سال ،۱۹۸۲با نفوذترین شاخه ال فیصل،
ال سدیری بود.
دومین خاندان مهم ال سعود ،ال ثنایان است .ال ثنایان
بدان دلیل که از متحدین نزدیک ال س��دیری هستند ،از
جایگاه مهمی در ساختار سیاسی عربستان برخوردارند.
برخالف خاندان ال فیصل که قدرت سیاس��ی و نظامی
عربستانرادراختیاردارند،ال ثنایانجزوشاخهغیرنظامی
ال سعود محسوب می شوند .ال ثنایان بخش دیگری از
قدرت خود را از همبستگی سببی با خاندان شیخ العماء
اخذ می کنند .سومین خاندان بانفوذ در خانواده ال سعود،
خاندان ال جیالوی اس��ت .اینان از نس��ل برادر فیصل
بن ترکی ،پدر بزرگ عبدالعزیز هستند .چهارمین خاندان
درون ال سعود ،الکبیر نام دارد .اینان برخالف ال سدیری،
ال ثنایان و ال جیالوی که از نوادگان عبدالعزیز بودند ،از
نسل اولین عموزاده عبدالعزیز به نام سعود ال کبیر بودند.
شاید به همین دلیل باشد که اصوال شاهزادگان این خانواده
هیچ گاه در ردیف نامزدی برای سمت جانشینی پادشاه
قرارنگرفتندg.
بین الملل
چرخش به راست
یونان در اتحادیه اروپا می ماند
چپ های افراطی ،اپوزیسیون شدند
1
بین الملل
مثلث شماره131
مردم یونان طی ش��ش هفته اخی��ر دو بار برای
انتخ��اب نمایندگان پارلم��ان به پ��ای صندوق های
رای رفتن��د .تاکنون و در طول تاری��خ یونان هیچ گاه
سرنوشت انتخابات این کشور تا بدین حد برای مردم
کش��ور ،دیگر کش��ورهای اروپایی و بازارهای مالی
جهان مهم نبوده اس��ت؛ اهمیت ای��ن انتخابات از ان
جهت اس��ت که اینده حضور یونان در حوزه یورو
و حتی اینده پ��ول واحد اروپای��ی را تعیین می کند.
با پیروزی حزب راس��ت میانه و موافق��ان ریاضت
اقتصادی در یونان ،اروپاییان و بازارهای مالی جهان
نفس راحتی کشیدند.
یونان که با بح��ران ماندن یا نمان��دن در حوزه
یورو دس��ت وپنجه ن��رم می کن��د اکن��ون روزهای
سرنوشت س��ازی را در پی��ش دارن��د .در انتخابات
پارلمانی یونان که یکش��نبه هفته گذشته برگزار شد،
حزب محافظه کار «دموکراس��ی نوین» ۳۰/۱درصد
ارا را به دس��ت اورد و بدین ترتیب می تواند با حزب
سوس��یال دموکرات «پاس��وک» یک دول��ت ائتالفی
تشکیل دهد؛ «پاسوک» ۱۲/ ۳درصد ارا را از ان خود
کرد .هر دو حزب با سیاست ریاضت اقتصادی برای
یونان موافق هستند.
اتحاد چپ یونان «س��یریزا» نیز که با سیاس��ت
ریاضت اقتصادی در کش��ور مخالف اس��ت و از ان
انتقاد می کند ،اگر چه توانس��ت ارای خود را نسبت
به انتخابات پیش��ین تقریبا دوبرابر کند ،ولی با کسب
۲۶/۶درص��د ارا در جایگاه دوم ق��رار گرفت .رهبر
حزب چپگرای «س��یریزا» گفته اس��ت ک��ه رهبری
مخالفت با طرح نجات مالی را برعهده خواهد داشت.
الکسیس سیپراس گفته که حزبش در تشکیل دولت
جدید مشارکت نخواهد کرد ،بلکه برعکس به صدایی
قدرتمند در مخالفت با طرح ریاضت اقتصادی در ان
کشور تبدیل خواهد شد.
بح��ران اقتصادی که از س��ال 2008وارد غرب
شد ،دامن یونان را هم گرفت .در سال 2009در حالی
که هنوز بحران بدهی ه��ای دولت��ی در منطقه یورو
اغاز نشده بود ،کارشناس��ان صندوق بین المللی پول
تصور می کردند که در س��ال 2011بحران اقتصادی
یونان پایان خواهد یافت .در سال 2010و اوایل سال
2011صندوق بین المللی پول اغاز از سرگیری رشد
اقتصادی یونان را سال 2012تعیین کرد.
اما از سپتامبر گذشته کارشناس��ان این سازمان
به این نتیجه رسیدند که رش��د اقتصادی یونان زودتر
از سال 2013از سرگرفته نخواهد شد .به همین خاطر
اکنون دولتی ک��ه در یون��ان روی کار بیاید وظایف
سختی در پیش دارد .احزاب دموکراسی نو و پاسوک
که می خواهند با هم ائتالف بکنند و موافق طرح های
ریاضت اقتصادی اروپا برای کشورشان هستند؛ باید
به نحوی بتوانند رضایت مردم را نیز جلب کنند تا این
کشور بار دیگر ش��اهد ناارامی ها و تظاهرات مردمی
نباشند.
نخس��تین مرحله انتخابات پارلمان��ی یونان که
شش��م ماه می برگزار ش��د ،با به هم ریختن معادالت
جاری ،سقوطی خیره کننده در ارای دو حزب حاکم
اصلی «پاسوک» و «دموکراسی نوین» را به دنبال داشت
تا جایی که این دو حزب به طور مشترک تنها موفق به
کسب 32درصد از ارا شدند .روش��ن ترین پیامی که
نتیجه این انتخابات را داشت ،مخالفت اشکار مردمی
با سیاست های ریاضت اقتصادی بود؛ سیاست هایی
که توس��ط اتحادیه اروپ��ا ،بانک ه��ای بین المللی و
طبقه حاکم در یونان دیکته ش��ده بود .ام��ا دور دوم
انتخابات بازهم معادالت را به هم ریخت و با کسب
اکثریت ارا توس��ط حزب راس��ت میان��ه باید منتظر
اجرای طرح ه��ای ریاضت اقتصادی در این کش��ور
بود« .انتونیس س��اماراس» ،رئیس حزب دموکراسی
نوین ،پس از پیروزی خطاب به هواداران خود گفت:
«مردم یونان ام��روز به ماندن در اروپ��ا و حوزه مالی
یورو رای دادند».
س��اماراس همچنین گفت که یونان به وظایف
خود عمل و با ش��رکای اروپایی خود برای پیشرفت
در سیاس��ت رش��د هم��کاری خواه��د ک��رد ».وی
افزود« :دیگر ماجراجویی ص��ورت نخواهد گرفت
و در جایگاه یونان در اروپ��ا تردیدی وجود نخواهد
داشت ».مذاکرات برای تشکیل دولت ائتالفی پس از
اعالم نتایج ارا اغاز شد؛ ناظران سیاسی معتقدند که
مذاکرات میان احزاب برای تشکیل دولت ائتالفی این
بار نیز اسان نخواهد بود.
«اوانگل��وس ونیزل��وس» ،رهب��ر سوس��یال
دموکرات ها ،معتقد است که باید اتحاد چپ «سیریزا»
را هم وارد مذاکرات کرد .ولی تسیپراس رهبر اتحاد
چپ اعالم کرد که به پیکار خود علیه سیاست ریاضت
اقتصادی ادامه خواهد داد .در محافل حزب سوسیال
دموکرات یونان گفته می شود که این حزب می خواهد
از دولت جدید پش��تیبانی کند ،ولی در این حزب در
این زمینه نظر واحدی وجود ندارد.
در همین زمینه کارلوس پاپولیاس ،رئیس جمهور
یون��ان ی��ک روز پ��س از پی��روزی نهای��ی حزب
راست میانه «دموکراسی نو» گفت که بسیار ضروری
اس��ت که احزاب سیاس��ی در مورد تش��کیل دولت
61
ائتالف��ی جدید با ه��م به تواف��ق برس��ند .انتونیس
س��اماراس ،رهبر حزب «دموکراس��ی نو» که از طرح
نج��ات مالی یون��ان حمایت می کن��د ،هم اکنون کار
روی تشکیل دولتی ائتالفی را اغاز کرده است .اقای
ساماراس گفته اس��ت که یونانی ها به باقی ماندن در
حوزه یورو و انجام تعهداتشان رای دادند.
رهبران کش��ورهای اروپایی و امریکا ،از نتیجه
انتخابات پارلمانی اس��تقبال کرده و سیاس��تمداران
یونانی را به تش��کیل فوری دولت ترغی��ب کرده اند.
کش��ورهای حوزه یورو گفته اند که انجام اصالحات
«بهترین تضمین» برای یونان برای مقابله با چالش های
اقتصادی و اجتماعی در ان کش��ور اس��ت .مقامات
امریکایی تاکی��د کرده اند که «باقی مان��دن یونان در
حوزه یورو» به نفع همه است.
هرچند نتای��ج اولی��ه انتخابات یون��ان در ابتدا
تاثیری مثبت در بازارهای اسیایی و اروپایی داشت،
اما در اروپا اوضاع به س��رعت تغییر کرد .براس��اس
گزارش های دریافتی ،نتایج این انتخابات به قدر کافی
نتوانس��ت بازارها را متقاعد کند که مشکالت یورو
تحت کنترل قرار گرفته اس��ت ،به ویژه که نگرانی ها
نس��بت به بدهی های دولت در اس��پانیا نیز بار دیگر
افزایش یافته اس��ت .انتخابات اخی��ر یونان ،دومین
انتخابات پارلمانی در ش��ش هفته اخیر در این کشور
بود .به نظر می رسد ،س��اماراس به امید ایجاد دولتی
قدرتمند باپشتوانه مردمی مس��تحکم به دنبال تشکیل
ائتالفی گسترده از احزاب مختلف باشد .اولین بسته
مالی اهدایی به یونان ۱۱۰میلیارد یورو بود که در سال
۲۰۱۰میالدی به این کشور داده شد و یک سال بعد،
یونان بس��ته مالی دوم را که ۱۳۰میلیارد یورو ارزش
داشت ،دریافت کرد.
پس از برگ��زاری انتخابات پیش��ین در ماه می،
تالش احزاب پیروز برای تش��کیل دول��ت ائتالفی
بی نتیجه مان��د و رئیس جمه��ور این کش��ور فرمان
برگزاری انتخابات جدی��د را در روز ۱۷ژوئن صادر
کرد .براساس قوانین یونان ،هر حزبی که در انتخابات
پارلمانی رتب��ه اول را کس��ب کند به ط��ور خودکار
یونانی ها به اعتدال رای دادند
2
گفت وگو با مهدی محتشمی سفیر سابق ایران د ریونان
بین الملل
مهدی محتشمی ،سفیر س��ابق ایران در یونان در گفت وگویی به بررس��ی انتخابات پارلمانی اخیر در این
کش��ور و ائتالف احزاب محافظه کار برای تش��کیل کابینه پرداخت .وی معتقد اس��ت که دو حزب پاسوک و
دموکراسی نوین که برای تشکیل کابینه دست به ائتالف خواهند زد و پیش از این در رقابت سیاسی داخلی به سر
می بردند .اما اکنون به دلیل اینکه هر دو متعهد به سیاست های اقتصادی اتحادیه اروپا بودند به سمت ائتالف با هم
روی اورند .نقطه اشتراک این دو حزب نیز وفاداری به سیاست های اتحادیه اروپا و همچنین بسته ها و طرح های
ریاضتی این اتحادیه است .سیاست های محوری و مبنایی هر دو حزب بر این مساله استوار است که برای حل
بحران یونان در حوزه یورو باقی بمانند ،چراکه اگر بخواهند از این ساختار خارج شوند شرایط یونان بحرانی تر
خواهد شد .این کارشناس بر این باور است که کسب اکثریت ارا توسط حزب دموکراسی نوین به این معنا نیست
که مردم با سیاست های انها موافقند ،بلکه یونانی ها میان بد و بدتر ،بد را انتخاب کرده اند.
مثلث شماره131
دلیل ائتالف دو حزب پاسوک و دموکراسی نوین
طی انتخابات اخیر چیس��ت و ای��ا این کابینه
ائتالفی در کشور بحران زده یونان موفق عمل
خواهد کرد؟
lح��زب پاس��وک هم��واره همراه ح��زب
دموکراسی نوین طی 20سال گذشته به صورت رقابتی
دولت ها را در اختیار داشته ،اما نقطه مشترک هر دوی
این احزاب این است که از سال 1991که یونان وارد
اتحادیه اروپا شد در پیوس��تن یونان به اتحادیه اروپا
و پول مش��ترک یورو نقش داشتند .لذا پاسوک که یک
حزب چپ میانه اس��ت ،همواره در رقابت سیاس��ی
داخلی با حزب دموکراسی نوین بوده است .اما پس از
تحوالت اخیر که موجب بحران اقتصادی و اجتماعی
در یونان ش��د،عمال چ��ون این دو ح��زب متعهد به
سیاس��ت های اتحادیه اروپا بودند به سمت یکدیگر
روی اوردن��د .در انتخاب��ات اخیر ای��ن دو حزب در
اقلیت قرار گرفتند و یک حزب سیاسی نوپا که جایگاه
عمده ای در ساختار سیاسی یونان نداشت ،موجب شد
که تمامی سیاست های پیش��ین این دو حزب در قبال
اتحادیه اروپا زیر سوال برود و انها پیش از انتخابات
تواف��ق کنند تا یک دول��ت موقت ترکیب��ی به وجود
بیاورند .در این انتخابات نیز به واس��طه اینکه هر دو
حزب نتوانستند حدنصاب 50درصد ارا را به تنهایی
به دس��ت بیاورند ،چاره ای جز ائتالف نداشتند .نقطه
62
اش��تراک این دو حزب نیز وفاداری به سیاست های
اتحادیه اروپا و همچنین بسته ه ا و طرح های ریاضتی
این اتحادیه است.
سیاس��ت های محوری و مبنای��ی هر دو حزب
بر این مساله استوار اس��ت که برای حل بحران یونان
در حوزه یورو باق��ی بمانند ،چراکه اگ��ر بخواهند از
این ساختار خارج ش��وند ش��رایط یونان بحرانی تر
خواهد شد.
در این شرایط ایا اوضاع یونان در اتحادیه اروپا
رو به بهبود خواهد رفت؟
lش��رایط اقتص��ادی یونان تابع��ی از فضای
اقتصاد بی��ن المللی اس��ت؛ در حال حاضر ش��رایط
اقتصادی در اتحادیه اروپا ،شرایط مطلوبی نیست .هم
به دلیل اینکه همه کش��ورها در بحران رکود اقتصادی
ی کشورها
به س��ر می برند و این بحران تقریبا در تمام
فراگیر شده و از طرف دیگر ان انسجام سیاسی که از
گذشته میان کشورهای موثر اتحادیه اروپا مانند فرانسه
و المان وجود داشته تاحدودی دستخوش تحول شده
است .لذا این مس��ائل نیز در ش��رایط اقتصادی اروپا
تاثیرات منف��ی دارد .اما تمامی کش��ورهای اروپایی
می دانند که خروج یونان از حوزه اتحادیه اروپا شرایط
اقتصادی را وخیم تر خواهد کرد و این مساله عالوه بر
یونان بر دیگر کشورهایی که ش��رایط نسبتا مشابهی
با یونان دارند ،مانند پرتغال ،ایرلند و اس��پانیا نیز تاثیر
50کرسی را به عنوان پاداش و یا جایزه برنده می شود
و با این حس��اب این ح��زب و اح��زاب هم پیمان با
ان اکثری��ت ،کرس��ی ها را در مجلس این کش��ور که
300کرسی دارد به دس��ت اورده اند و برای تصویب
طرح دریافت کمک 130میلی��ارد یورویی نیازی به
حمایت احزاب مخالف نخواهند داشت.
حزب سوسیالیست «پاسوک» که پیش از انتخابات
از متحدان ساماراس محسوب می شد ،اعالم کرد که از
اقدامات رهبر حزب دموکراس��ی نو حمایت می کند،
اما در این خصوص که ای��ا در دولت ائتالفی حضور
خواهد داش��ت یا نه اظهارنظری نکرده است .در حال
حاضر رئیس جمهوری یونان و رهبر حزب دموکراسی
نو باید هرچه سریعتر در صدد تشکیل کابینه برایند ،زیرا
یونان اکنون بیش از هر زمان دیگری در استانه بحران
قراردارد و اگر موافقان ریاضت اقتصادی که مس��ئول
تشکیل کابینه هستند ،نتوانند س��ریع به وعده هایشان
جامه عمل بپوشانند ،بازهم این کشور در معرض تنش
قرار خواهدگرفتg .
خواهد داش��ت .بنابراین اگر ش��رایط یونان به سمت
بهبود برود ،دیگر کشورهای اروپایی نیز از این مساله
اس��تقبال خواهند کرد ،اما نمی توان انتظار داشت که
انتخابات اخی��ر و ائتالف دو ح��زب محافظه کار در
کوتاه مدت در روند تحوالت یون��ان در اتحادیه اروپا
تاثیری داش��ته باش��د .اما در هر حال همین مساله که
رهبران هر دو حزب اعالم کرده اند به تعهدات شان در
قبال اتحادیه اروپا پایبند خواهند بود به لحاظ روانی در
ایجاد یک رویکرد مثبت تاثیر خواهد داشت.
ایا مردم یونان نس��بت به مساله طرح ریاضت
اقتصادی نظر واحدی دارند؟
lمردم یون��ان همانطور که ارا نش��ان می دهد
یک نظر واحد ندارند .حزب س��یریزا که یک حزب
چپگراس��ت و متعهد ش��ده بود در صورت پیروزی
به سیاس��ت های ریاضتی عمل نخواهد ک��رد ،تقریبا
27درصد ارا را کس��ب کرد .این مساله نشان می دهد
که حداکث��ر میزان مردم��ی که از ای��ن تفکر حمایت
خواهند کرد همین 27درصد هس��تند .البته این مساله
بدین مفهوم نیست که کسانی که به احزاب پاسوک یا
دموکراسی نوین رای داده اند از شرایط موجود یونان
راضی هستند ،بلکه بسیاری از ان ها با نارضایتی این
احزاب را انتخاب کردند .کسانی که به این احزاب رای
داده اند از میان بد و بدتر ،بد را انتخاب کرده اند.
ایا حزب دموکراس��ی نوین که باالترین میزان
ارا را کس��ب کرده ،می تواند رضایت مردم را
جلب کند؟
lانتونیو ساماراس وعده داده که در صورت به
قدرت رسیدن با کشورهای اروپایی صحبت کند که
وضعیت بازپرداخت بدهی ها و شرایط طرح ریاضت
اقتصادی را تعدیل کنند .همچنین بازپرداخت بدهی ها
را مدت دار کنند تا فش��ار کمتری به مردم یونان وارد
شود .اگر ساماراس بتواند چنین سیاستی را اعمال کند
و اروپایی ها نیز بپذیرند قطعا یک فضای نسبتا جدیدی
برای مردم یونان ایجاد خواهد شد.
ایا به دنبال اعمال طرح های ریاضت اقتصادی
بازهم شاهد تظاهرات مردمی خواهیم بود؟
lقطعا،زی��را یون��ان کش��ور اعتصاب��ات و
اعتراضات است؛ در گذشته ،حال و اینده یونان اساسا
موضوع اعتراض به وضع موجود یک سیاست نهادینه
است .طرفداران حزب چپ بدون شک این شرایط را
نتایج انتخابات
یونان نشان
داد که یک
حزب نمی تواند
به تنهایی تبدیل
به قدرت فائقه
سیاسی شود
بین الملل
وقتی که دو حزب دموکراسی
نوین و پاسوک توانسته اند
50درصد ارای مردم را کسب
و اکثریت پارلمان را داشته
باشند قطعا سیاست های احزاب
اکثریتی را به رغم اعتراضات
اعمال خواهند کرد .با این اوصاف
اکنون دورنمای روشنی برای
احزاب پیروز نمی توان ترسیم
کرد
مثلث شماره131
نخواهند پذیرفت و به وضع موجود اعتراض خواهند
کرد.
اما به لحاظ اینکه دموکراس��ی در کشوری مانند
یونان نهادینه ش��ده احزاب پیروز سعی خواهند کرد
با این اعتراضات کنار بیایند .اما به هر حال س��اختار
سیاسی هم معنا و مفهوم خودش را دارد .وقتی که دو
حزب دموکراسی نوین و پاسوک توانسته اند 50درصد
ارای مردم را کسب و اکثریت پارلمان را داشته باشند
قطعا سیاست های احزاب اکثریتی را به رغم اعتراضات
اعمال خواهند کرد .با این اوص��اف اکنون دورنمای
روش��نی برای احزاب پی��روز نمی توان ترس��یم کرد
،چراکه اعتراضات مردم در بلند مدت یقینا در عملکرد
دولت تاثیر منفی و جنبه بازدارنده خواهد داشت.
ایا اکنون ح��زب چپگرای س��یریزا به عنوان
اپوزیس��یون از جایگاه اثرگذاری برخوردار
است؟
lاین حزب نسبت به گذشته شرایطش خیلی
بهتر ش��ده و اکنون حداق��ل 90نماین��ده در پارلمان
300عضوی یونان خواهند داش��ت؛ ب��ه همین میزان
نی��ز افکارعمومی را در اختیار دارن��د و به عنوان یک
اپوزیسیون فعال عمل خواهند کرد .این حزب به لحاظ
امکانات و قدرتی که بدست اورده اند می توانند موثر
باشند ،اما رای و نظرشان براساس انچه در پارلمان به
تصویب می رس��د به حدی نخواهد رسید که بتوانند
جلوی تصویب طرح ها و لوایح را بگیرند.
در انته��ا اگ��ر ممک��ن اس��ت کم��ی راجع
به جایگاه س��ه حزب اصلی یونان ،رهبران و
سیاست هایشان توضیح دهید؟
lبه طور سنتی بعد از تشکیل جمهوری دوم در
یونان ،دو حزب عمدتا قدرت را به دست گرفتند .یکی
حزب سوسیالیست میانه یا پاس��وک و دیگری حزب
دموکراسی نوین.
حزب پاسوک منشعب شده از حزب کمونیست
یونان اس��ت و پایه گذار ان اقای پاپاندرئو یعنی پدر
جورج پاپاندرئو اس��ت .رهبران ای��ن حزب در زمان
تاسیس توانستند برای مدتی دولت را در اختیار داشته
باش��ند .این حزب یک حزب سوسیالیست اروپایی
است .اگرچه این حزب تمایالت کار در اتحادیه اروپا
و پیوس��تن به این اتحادیه را داش��ت .حزب پاسوک
عمال یک حزب میانه چپ است و در شرایط فعلی به
دلیل نارضایتی های مردم عمال در انتخابات رای قابل
توجهی نداشت .حزب دموکراس��ی نوین که دومین
حزب بزرگ یونان است گرایش��ات لیبرالیستی دارد
و یک حزب محافظه کار اس��ت .این حزب تاحدود
زیادی خ��ودش را وابس��ته به کلیس��ای ارتودوکس
می داند و حمایت و پشتیبانی ان ها را نیز دارد .حزب
دموکراسی نوین نیز چندین دوره توانست قدرت را به
دست بگیرد ،اما هر از چندی به دلیل عملکردهای منفی
یا نارضایتی مردم قدرت را از دست داده اند .پایه گذار
حزب دموکراسی نوین اقای کارامالیس بود .این حزب
در انتخابات اخیر اما توانس��ت اکثریت را به دس��ت
بیاورد .اما حزب س��یریزا یک حزب جدید التاسیس
است.
این حزب در گذشته در مجلس نماینده نداشت
و از چپ های افراطی یونان اس��ت .سیریزا از شرایط
بوجود امده در بح��ران اقتصادی یون��ان که منجر به
نارضایتی های مردمی ش��د نهایت اس��تفاده را کرد و
توانس��ت در دو انتخابات اخیر ارای��ی را از ان خود
کند .این حزب ب��ا نزدیک کردن نظرات��ش به نظرات
مردم موفق شد در انتخابات اخیر در جایگاه دوم قرار
گیردg .
63
مجله خبری
1پیروزی تاریخی حزب اوالند
فرانسه
بین الملل
ش��ش هفته پس از پیروزی فرانس��وا اوالند در
انتخابات ریاس��ت جمهوری ،سوسیالیست ها به یک
پیروزی تاریخی در انتخابات پارلمانی فرانسه دست
یافتند .حزب سوسیالیست فرانسه و متحدان چپگرای
ان توانستند با کسب بیش از نیمی از کرسی های مجلس
ملی این کشور ،برنده قطعی انتخابات پارلمانی لقب
بگیرند .فرانسوی ها در عرض دو ماه برای چهارمین
بار پای صندوق های رای رفتن��د و پارلمان جدیدی
برگزیدن��د .حزب سوسیالیس��ت فرانس��ه به رهبری
«فرانسوا اوالند» رئیس جمهور ،و متحدان چپگرای ان
با کسب 307کرسی از مجموع 577کرسی توانستند
مجلس ملی این کش��ور را فتح کنند .ب��رای انکه یک
ح��زب و متحدان��ش اکثری��ت ارا را در مجلس ملی
فرانسه در دست داشته باش��ند باید 289کرسی را در
اختیار داشته باشند ،اما در انتخابات پارلمانی فرانسه
که دور دوم ان روز یکش��نبه برگزار ش��د ،چپگرایان
فرانس��ه توانس��تند 307کرس��ی را تصاح��ب کنند.
به نوش��ته رویترز ،پی��روزی اوالن��د و متحدانش در
انتخابات پارلمانی به ان معناست که رئیس جمهور در
تصمیم گیری های خود نیازی به حمایت حزب س��بز
که در این انتخابات با حزب سوسیالیس��ت هم پیمان
ش��ده بود ،نخواهد داشت .حزب س��بز در پایان دور
دوم انتخابات پارلمانی فرانس��ه 16کرس��ی و حزب
کمونیست نیز 10کرسی را تصاحب کردند .از سوی
دیگر محافظه کاران فرانس��ه که ب��ا برنامه های اوالند
به ویژه افزایش نرخ مالیات ثروتمندان مخالف هستند،
نیز 224کرس��ی مجلس ملی را تصاح��ب کردند .اما
حزب راس��ت افراطی جبهه ملی فقط موفق به کسب
مثلث شماره131
2اولین دیدار دو پرزیدنت
مسکو و واشنکتن
رئیس جمهوری امری��کا و والدیمیر پوتین پس
از دیدار خود در جریان نشس��ت اقتص��ادی گروه ،20
خواهان پایان فوری خشونت ها در سوریه شدند .باراک
اوباما ،رئیس جمهوری امری��کا ،و «والدیمیر پوتین»،
همتای روس وی ،در نخستین دیدارشان پس از انتخاب
مجدد پوتین به ریاس��ت جمهوری روس��یه ،در بیانیه
مشترکی اعالم کردند« :مردم س��وریه باید فرصت این را
داشته باشند تا خودشان برای اینده کشورشان تصمیم
بگیرند ».رئیس جمهوری امریکا همچنین گفت« :پوتین
برای یافتن راه حلی سیاسی در سوریه تاکید کرد و گفت
که برای جلوگی��ری از وقوع جنگ داخلی در س��وریه
تالش می کند ».پوتین همچنین گفته است که تنش ها
میان مس��کو و واشنگتن می تواند حل ش��ود .امریکا و
روسیه ،راه های مختلفی را برای پایان یافتن خشونت ها
در سوریه پیش��نهاد می کنند ،با این حال چین و روسیه
مخالف مداخل��ه خارجی ب��رای جابه جایی قدرت در
س��وریه بودند .گزارش ها همچنین حاکی از ان است
که دو کشتی برای بازگرداندن شهروندان روسیه که در
سوریه هستند ،راهی سوریه می شوند و دلیل دیگرشان
64
سه کرسی مجلس ملی فرانسه شد و برای اولین بار از
زمان تاسیس خود در دهه ،1980این حزب در پارلمان
صاحب نماینده گش��ت .نکته جال��ب در خصوص
انتخاب��ات پارلمانی فرانس��ه انکه «ماری��ن لوپن» از
راه یابی به مجلس بازماند ،اما «ماریون مارشال لوپن»
نوه 22ساله ژان ماری لوپن توانست با پیروزی در شهر
جنوبی «کارپنتراس» وارد مجلس ملی فرانس��ه شود.
«پیر مسکوویس��ی» وزیر اقتصاد فرانسه در خصوص
نتایج انتخابات گفت« :این پیروزی قدرت و صالحیت
را ب��رای دولت به ارمغ��ان می اورد ».این��ده اروپا در
هفته های اینده م��ورد بحث قرار می گی��رد و قدرت
رئیس جمهور در این مذاکرات مش��خص می ش��ود.
پیروزی چپ ها در انتخابات پارلمانی فرانسه ،قدرت
«فرانسوا اوالند» ،رئیس جمهوری این کشور ،را بیشتر
کرد .وی اکنون در دوره پنج س��اله ریاست جمهوری
خود ،هم از پش��تیبانی اکثریت مردم برخوردار است
و هم پارلمان.
تحقق اصالحات بدون مانع
اوالند با این پی��روزی می تواند برنامه اصالحی
چپ خ��ود را بدون مان��ع پیش ببرد .بخش��ی از این
برنامه ش��امل اصالحات مالیاتی می ش��ود که بر طبق
ان اف��راد پردرامد و موسس��ات مالی بای��د مالیات
بیشتری بپردازند .دست اوالند در سیاست اقتصادی
مربوط به اروپا نیز بازتر ش��ده اس��ت .وی در مناقشه
خود با انگال مرکل صدراعظم المان بر س��ر انتخاب
راه درس��ت جهت برون رفت از بح��ران یورو ،دیگر
نیازمند سازش های داخلی نیس��ت .ناظران سیاسی
معتقدند که با این پیروزی اکنون وظایف سنگینی در
برابر فرانسوا اوالند قرار گرفته است .فرانسه در حال
حاضر از رشد منفی برخوردار است .نرخ بیکاری در
این کشور ۱۰درصد اس��ت و بدهی ها زیاد بر دوش
دولت س��نگینی می کند .اوالند اکنون ناچار اس��ت
به وعده هایی که در کارزار انتخاباتی داده ،عمل کند و
این کار اسانی نخواهد بودg .
هم برای بازگرداندن تجهیزاتی است که در بندر طرطوس
است .این بندر ،محل یکی از پایگاه های نیروی دریایی
روسیه اس��ت .دیدار روس��ای جمهوری دو کشور در
حاشیه نشس��ت گروه 20در مکزیک انجام شد و این
نخستین دیدار دو رئیس جمهوری بعد از بازگشت پوتین
به سمت ریاست جمهوری بود .بعد از دیدار دو ساعته دو
رئیس جمهور ،اوباما گفت که دو کشور قرار گذاشتند تا با
نالمللیدیگریازجملهسازمانمللوکوفی
«بازیگرانبی
عنان ،فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب به
سوریه همکاری کنند» تا راهی برای حل مساله سوریه
بیابند .پوتین نی��ز گفت که دو کش��ور می توانند «نقاط
اشتراک زیادی» درباره سوریه پیدا کنند .در بیانیه مشترک
دو رئیس جمهوری همچنین امده اس��ت« :برای پایان
دادن به درگیری ها در سوریه ،باید به سرعت اتش بس
اجرا شود ».انها همچنین در بیانیه خود تائید کردند که
مردم سوریه باید« :فرصت این را داشته باشند تا از راه های
دموکراتیک و به صورت مس��تقل اینده خود را تعیین
کنند ».دو طرف همچنین مقرر کردند که برای حل مشکل
سپردفاع موشکی امریکا که در اروپاست ،با هم همکاری
کنند .خبرنگارانی که در محل بودند همچنین گزارش
دادند ،روسای جمهوری دو کشور در طول جلسه خبری
خود ،لبخندی به هم نزدند و رفتارهایشان سفت و سخت
بوده اس��ت .گزارش ش��ده که والدیمیر پوتین از اوباما
دعوت کرده که به مسکو سفر کند.
درخواست مشترک اوباما و پوتین از ایران
همچنین والدیمیر پوتین و باراک اوباما روز دوشنبه
هفته گذشته پس از دیدار با یکدیگر در بیانیه ای مشترک
اعالم کردند که تهران باید «اقداماتی جدی با هدف احیای
اعتماد بین المللی» به ماهیت منحص��را صلح امیز برنامه
هسته ای خود انجام دهد .دو طرف در این بیانیه افزودند:
«برای رس��یدن به این هدف ،تهران بای��د به طور کامل به
نالمللیانرژیاتمی برای
تعهداتشعملکندوبااژانسبی
ی مسائل باقیمانده همکاری کند ».در این بیانیه
حل تمام
پوتین و اوباما «به حداقل رس��اندن استفاده غیرنظامی از
اورانیومباغنایباال»راخواستارشدندوافزودندکهبهدنبال
تعاملسازندهباایرانازطریقروند(مذاکرات) 5+1هستند.
شبکه خبری « »Msnbcنیز به نقل از اوباما گزارش داد که با
پوتین درباره برنامه هسته ای ایران مذاکره کرده و دو طرف
بررویکرد مشترک میان اعضای 5+1در برخورد با ایران
تاکیدکردند.اوباماتاکیدکردکهبرایحلدیپلماتیکمساله
ایران همچنان «زمان و فضا» وجود دارد .این درحالی است
که سرگئی الوروف ،وزیر امور خارجه روسیه بارها و از
جملهدرسفراخیرشبهتهرانتاکیدکردهاستکهمسکوبا
تحریم هاییکجانبهعلیهایرانمخالفاست.دیداردوجانبه
اوباماوپوتینکهاولیندیداردوطرفپسازرویکارامدن
مجدد پوتین به عنوان رئیس جمهور روسیهبود ،همزمان با
مذاکراتنمایندگانامریکا،فرانسه،انگلیس،روسیه،چینو
المانباایرانانجامشدکهدرمسکوبرگزارشدg.
3سلب صالحیت نخست وزیر پاکستان
اسالم اباد
دیوان عالی پاکس��تان از یوس��ف رضا گیالنی،
نخست وزیر این کشور سلب صالحیت کرده است.
با رای این دیوان ،گیالنی صالحیت نخس��ت وزیری
و عضویت در مجلس این کشور را از دست می دهد.
دیوان عالی پاکس��تان که باالترین مرجع قضایی این
کشور است ،در رای خود گفته است که اقای گیالنی
«دیگر نخس��ت وزیر پاکستان نیس��ت ».وکیل اقای
گیالنی گفته است که تنها مجلس می تواند نخست وزیر
را از کار برکن��ار کند .دوماه پیش دیوان عالی رس��ما
یوس��ف رضا گیالنی را به دلیل عدم اجرای دس��تور
قضایی برای از سرگیری پیگرد اصف علی زرداری،
رئیس جمهوری ،به اهانت ب��ه دادگاه متهم کرد.اقای
گیالنی این اتهام را رد کرده و وکالی مدافع او گفته اند
4از واشنگتن تا مسکو
مطبوعات جهان
صلح خاورمیانه :مجله فارن پالسی در تاریخ شنبه
27خرداد در تحلیلی درباره «فرایند صلح خاورمیانه»
نوشته است« :اسرائیل در سال 1982از منطقه سینا و در
سال 2007از غزه خارج شد و این روزها دیگر کسی
درباره وضعی��ت حضور اس��رائیلی ها در بلندی های
جوالن صبحت نمی کند ،بلکه این ناارامی های داخلی
در س��وریه اس��ت که بیش��تر در کانون توجه ها قرار
دارد .با این حال این��ده بیت المقدس و کرانه باختری
همچنان مس��اله ای پرتنش در عرصه بین الملل است
که عوامل بس��یاری از جمله فعالیت های دیپلماتیک
امریکا را تحت الش��عاع قرار می دهد ».فارن پالیس��ی
می نویسد« :از انجا که اتحاد ملی در میان فلسطینی ها
از محبوبیت باالیی برخوردار است ،عباس و حماس
همواره به دنبال دس��تیابی به ان هستند ،هرچند عمال
موفقیت چندانی برای دستیابی به دولت متحد حاصل
نش��ده اس��ت .دولت اتحاد با حماس حتی اگر برای
مدت کوتاه تشکیل شود ،شانس برگزاری مذاکرات
با اسرائیل را در هاله ای از ابهام فرو می برد و همچنین
ممکن اس��ت باعث ناخرسندی عباس ش��ود .با این
هم��ه ،محتمل ترین نتیجه این خواه��د بود که عباس
سال های بیشتری را در انتظار باشد و به اقدام های خود
در قالب سفر به کشورهای مختلف ،تالش های گاه و
بیگاه در سازمان ملل متحد برای به رسمیت شناختن
کشور مستقل فلسطینی و گفت وگو درباره برگزاری
انتخابات و تش��کیل دول��ت متحد مل��ی ادامه دهد؛
اقداماتی که هرگز عملی نمی شود ».در پایان این تحلیل
امده« :تا زمانی که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری
امریکا که ماه نوامبر برگزار می ش��ود ،مشخص نشود
نباید انتظار هر گونه مش��وقی را از سوی واشنگتن در
زمینه فرایند صلح خاورمیانه داشت .از یک سو ،اگر
رامنی به عنوان رهبر جدید امریکا انتخاب شود ،او و
تیم جدیدش به زمان نیاز خواهند داشت تا جا بیفتند و
احتماال مذاکرات میان اسرائیل و فلسطین را در راس
فعالیت های دیپلماتیک و ب��ه عنوان یک اولویت قرار
نخواهند داد».
مخالف��ان سرش��ناس پوتی��ن :خبرگ��زاری
اسوشیتدپرس در تاریخ شنبه 27خرداد در گزارشی به
بین الملل
کرد ت��ا اقدامات انها را مورد ارزیاب��ی قرار دهند و
مشروعیت ان را زیر سوال ببرند».
معرفی چهره های سرشناس مخالف والدیمیر پوتین در
اعتراضات این کش��ور پرداخته است :در این گزارش
چهار نفر به عنوان سرشناس ترین چهره های مخالف
پوتین معرفی شده اند که در زیر امده اند.
الکس��ی ناوالن��ی :وی که یک وکیل 36س��اله
ضدفساد و یک وبالگ نویس سرشناس است در بسیج
نسل جوان روس��یه در اینترنت به منظور تجمع علیه
حاکمیت والدیمیر پوتین نقشی کلیدی ایفا کرده است.
ناوالنی کاریزماتیک و بلندپرواز س��ردمداری چندین
تجمع در مسکو را در جریان زمستان برعهده داشت.
این تجمعات در اس��تانه انتخابات ریاست جمهوری
م��اه م��ارس ک��ه در ان پوتین برای س��ومین ب��ار به
ریاس��ت جمهوری رس��ید بالغ بر 100هزار نفر را به
خیابان ها کشاند.
سرگئی اودالتسوف :وی رهبر جنبش اپوزیسیون
«جبهه چپ» است .اودالتسوف 35ساله چندین سال
است که در خط مقدم اعتراضات ضد پوتین قرار داشته
است .وی نوه یک انقالبی بلشویک بوده و همواره با
برگزاری تجمعات و تظاهرات های غیرمجاز مقامات
روسیه را به چالش کشیده است.
کسنیا س��وبچاک :یک رس��توراندار و مجری
تلویزیون 30ساله ،به علت ش��باهت زیادش به یک
بازیگر معروف هالی��وودی از او به عن��وان «پاریس
هیلتون روسیه» یاد می شود.
وی ف��ردی بس��یاری اجتماع��ی ب��وده و یکی
از چهره ه��ای جدی��د و پرطرفدار مخالفان اس��ت.
سوبچاک دختر شهردار سابق ش��هر سن پترزبورگ
اس��ت که در دهه 1990یکی از اس��تادان والدیمیر
پوتین بوده است.
پیش از این روابط شخصی س��وبچاک با پوتین
ظاه��را وی را از اقدامات تالفی جویان��ه مصون نگاه
می داش��ت ،اما ای��ن مصونیت با حمله روز دوش��نبه
بازرسان به اپارتمان وی به پایان رسید.
ایلیا یاش��ین :یک عضو و رهبر 28ساله جنبش
مخالف «همبستگی» است که یکی از سازمان دهندگان
کلیدی اعتراض��ات ضدپوتین به ش��مار می اید .وی
یک س��خنران اتشین است که طی س��خنرانی هایش
انتقادهای پرش��وری از دولت روس��یه می کند .او در
وبالگ خود می نویس��د« :یک دولت هوشمند دالیل
اعتراض��ات را برطرف می کند؛ ی��ک دولت احمق با
اعتراضات می جنگدg ».
مثلث شماره131
جن��گ و صل��ح :روزنام��ه نیوی��ورک تایمز در
تاریخ چهارش��نبه ۲۴خ��رداد در تحلیل��ی به قلم
«جان فابیان ویت» می نویس��د« :ش��تاب امریکا در
افزایش کش��تارهای هدفمن��د که با ادعای کش��ته
ش��دن ابویحیی اللیبی ،م��رد ش��ماره 2القاعده در
پاکس��تان نمایان ش��د ،قانونی بودن ای��ن برنامه را
زیر س��وال می برد و این پرس��ش مطرح می ش��ود
که ایا امریکا در جنگ اس��ت؟» این روزنامه ادامه
می دهد« :در تالش برای پاسخ دادن به این پرسش
ساده ،به اسمان افغانستان و پاکستان اشاره می کنیم
که می ت��وان به درس��تی تمایز اصلی می��ان جنگ و
صل��ح را تبیین کرد .چرا ک��ه پایه و اس��اس قوانین
درگیری های مس��لحانه که به مدت س��ه قرن است
در حال تحول است ،در اس��تانه ادغام قرار دارند».
نیویورک تایمز ادامه می ده��د« :در مقابل ،چنانچه
درگیر عملیات اجرای قانون در زمان صلح باش��یم،
قت��ل هدفمند ه��م در قوانین داخلی و ه��م قوانین
بین المللی ،غیر قانونی است .سیستم عدالت کیفری
اجازه می دهد تا مقام ه��ای دولتی تنها زمانی از قتل
هدفمند بهره بگیرند که ب��رای دفاع از خود یا برای
دفاع از دیگران ی��ا زمانی که هی��چ فرصتی معقول
و منطقی برای دس��تگیری فرد وج��ود ندارد ،از ان
اس��تفاده کنند ».در پایان این تحلیل ام��ده« :تمایز
قائل ش��دن میان جنگ و اجرای قوانی��ن در زمان
صلح ،موجب می ش��ود تا س��ربازان از مجرم بودن
مبرا ش��وند ،به طوری که اقدامات انها در محدوده
قوانین جنگی محس��وب می شود .با گذشت قرن ها
از ان زمان ،حال مجموع قوانین جنگی با اس��تنباط
از مفهوم جدایی جنگ و صلح ایجاد ش��ده اس��ت
که جای هیچ ش��گفتی باقی نمی ماند ک��ه مرز بین
جنگ و صل��ح همواره مورد مناقش��ه باش��د .نباید
فراموش کرد که اگ��ر فن��اوری هواپیماهای بدون
سرنش��ین امروز در اختی��ار امریکاس��ت ،فردا نیز
می تواند در اختیار دش��منان امریکا قرار بگیرد .در
ان صورت چه اتفاقی روی می ده��د؟ در ان زمان
است که ما از قضات بین المللی درخواست خواهیم
که اقای زرداری به اعتبار سمت خود از مصونیت در
برابر پیگرد قضایی برخوردار است .حکم دیوان عالی
به پرونده پولشویی علیه اقای زرداری در دادگستری
سوئیس ارتباط دارد و قضات دیوان عالی خاطرنشان
کرده اند که تنها راه اقای گیالنی ب��رای جلوگیری از
صدور حکم محکومیت ،اجرای دس��تور یک دادگاه
سوئیس��ی برای ادامه پیگرد رئیس جمهوری پاکستان
اس��ت .گروهی از تحلیلگ��ران می گویند ای��ن اقدام
می تواند ،بحران سیاس��ی این کش��ور را بیش از پیش
ش��دت بخش��د .برخی از ناظران بر این باورند که در
درگیری و کشمکش میان دولت و قوه قضائیه ،ارتش
با نفوذ این کش��ور از ق��وه قضائیه حمای��ت می کند.
منتق��دان می گویند اقدامات ق��وه قضائیه به تضعیف
دولت و تقویت ارتش منجر ش��ده است.حزب مردم
پاکستان ،حزب حاکم در این کشور برای بررسی این
موضوع اقدام به تشکیل نشستی اضطراری کرده است.
این حزب در مجلس پاکستان دارای اکثریت است و
می تواند جانشین اقای گیالنی را انتخاب کند .پرونده
اتهامی علیه نخست وزیر پاکستان به قانون فرمان عفو
رئیس جمهوری وقت پاکستان در سال ۲۰۰۷ارتباط
دارد که ب��ا تصویب ان ،پیگیری تع��داد قابل توجهی
پرونده های مرب��وط به اتهامات فس��اد مالی از جمله
علیه شماری از سیاستمداران و مقامات سابق پاکستان
متوقف شد.این فرمان کوتاه مدت قبل از کناره گیری
ژنرال پرویز مشرف ،رئیس جمهوری وقت پاکستان
و در تالش برای برقراری اشتی ملی و ورود تعدادی
از سیاستمداران س��ابق به صحنه فعالیت های سیاسی
صادر ش��د .اصف علی زرداری ،همسر بی نظیر بوتو،
نخست وزیر اس��بق پاکس��تان و رهبر حزب مردم ،از
جمله کسانی بود که فرمان عفو شامل انان شد .دیوان
عالی پاکستان در سال ۲۰۰۹فرمان عفو اقای زرداری
را کان لم یک��ن اعالم کرد و دس��تور پیگ��رد مجدد
رئیس جمهوری به اتهام پولشویی با استفاده از حساب
بانکی در سوئیس را صادر کردg .
65
فرهنگ
سینمای بهار
فرهنگ
مثلث شماره 131
اکران پاییزی بهار
چرا در سه ماه اول سال ،سینمای ایران فروش خوبی نداشت؟
1
هر سال جشنواره فیلم فجر که پایان می یابد و پس
از ان اصطالحا مرده ترین فصل اک��ران تا قبل از اغاز
تعطیالت نوروز موجودیت می یابد ،ماراتن فیلم های
موفق و به نسبت موفق جش��نواره برای کسب سهمیه
در اکران نوروزی نیز ش��کل می گیرد .چراکه تصویر
66
عمومی مستند بر شواهد متقن بر این است که اکرانی
که دراستانه تعطیالت نوروز هر س��ال اغاز می شود
بهترین دوره اکران برای فیلم هاس��ت ،زیرا عالوه بر
به دس��ت اوردن فضای تعطیالت عید نوروز که بیش
از دو هفته است ،زمان طول اکران نیز با توجه به فاصله
تا اغاز فصل دوم اکران ،به نس��بت طوالنی ترین زمان
برای نمایش فیلم هاس��ت .ازسوی دیگر هم عالوه بر
تهیه کنندگان ،این سینماداران هستند که تمایل دارند
فیلم هایی را برای اکران نوروزی داش��ته باشند که از
پتانسیل مشتری بیشتری برخوردارند .معموال هم گل
فرهنگ
مثلث شماره 131
سرسبد جشنواره گذشته مورد نظر قرار می گیرد .برای
نمونه ،در نوروز 90دو فیلم «جدایی نادر از سیمین» و
«اخراجی ها »3بودند که برای این منظور انتخاب شدند
و فروش چند میلیاردی انها نیز خ��ود مویدی بر این
نکته است که فیلم های پرفروش و زمان اکران مناسبی
چون نوروز ،الزم و ملزوم یکدیگرند برای انکه گیشه
سینما رونق داشته باشد و از این طریق چرخ سینما بهتر
بچرخد .امس��ال هم فیلم هایی چون «گشت ارشاد»،
«زندگی خصوصی» و «قالده های طال» ظاهرا با همین
نیت برای اکران اول بهار انتخاب شده بودند تا با یک
اغاز به نسبت مناسب ،چرخ این چرخه در هفته های
بعدتر هم بهتر بچرخد .اما ماجراهایی که برای فیلم های
«گشت ارش��اد» و «زندگی خصوصی» رخ داد جوی
ایجاد کرد که این روزها بس��یاری از دست اندرکاران
سینمایی و نیز مدیران سینمایی جو رکود حاکم بر این
روزهای سینمای کشور را در گیشه ها و جذب مردم به
سینماها در همین اتفاق ها می بینند .امسال برای اولین
بار 15فیلم از سوی شورای صنفی نمایش اعالم شده
بود تا بتوانند در رقابت اکران نوروزی ش��رکت کنند،
در نهایت هم مثل هر س��ال پنج فیلم انتخاب شد که
طبق عرف یکی از انها هم در حوزه کودک و نوجوان
بود ،ان هم از جنس عمو فیتیله ای ها که گمان می شد
از رکوردشکن های این حوزه همچون موارد مشابهی
مانند مدرس��ه موش ها و کاله قرمزی بتواند باشد ،اما
ان هم چنین نشد .به هر حال این فیلم ها در کنار فیلم
تلخ «انتهای خیابان هش��تم» به نمای��ش درامدند و از
همان روز اول با حاش��یه همراه شدند .کارنامه فصل
بهار س��ینمای ایران در اک��ران بیانگر ان اس��ت که با
نمایش 19فیلم ایرانی در اکران سه ماهه نخست سال،
رکورد نمایش فیلم در سه ماه اول سال شکست .این
در حالی است که سال گذشته در سه ماه اول سال 11
فیلم در همین زمان اکران ش��ده و همچنین در س��ال
89این تعداد به 9فیلم رس��یده بود ک��ه این موضوع
نش��ان می دهد فیلم های امس��ال به دلیل فروش کم و
افتادن کف فروش از حد مجاز ،خیل��ی زود از اکران
برداشته می شوند.
فیلم ه��ای گشت ارش��اد ،قالد ه ه��ای ط�لا،
نارنجی پوش ،انتهای خیابان هشتم ،زندگی خصوصی،
چک ،فیتیله و ماه پیش��ونی ،روزه��ای زندگی ،خنده
در باران ،چگونه میلیاردر شدم ،ش��بکه ،ازمایشگاه،
خوابم می اد ،اخرین سرقت ،قفس طالیی ،دوستی از
جنس اتش ،سیب و سلما ،پس کوچه های شمرون و
کیمیا و خاک ،اثار به نمایش درامده در اغاز امسالند.
فیلم هایی که تنها دو یا س��ه هفته روی پرده ماندند و
هیچ یک هم نتوانس��تند بیش از دو ماه روی پرده های
س��ینماها جا خوش کنند« .قالده های ط�لا» با دو ماه
نمایش از 25اس��فندماه توانس��ت رق��م فروش یک
میلیارد و 267میلیون تومانی را در اعالم های مربوط
به فروش تهران به دست اورد .این در حالی است که
«ورود اقایان ممنوع» در سال گذشته در سه ماه اکران
از تاریخ 25خردادماه در سینماهای تهران به فروش
س��ه میلیارد و 41میلیون تومانی دست یافته بود .البته
پس از چند هفته و در اکران های دوم و سوم بهار فیلم
«نارنجی پوش» با پش��توانه نام داری��وش مهرجویی،
حضور چهره هایی چون حام��د بهداد و لیال حاتمی و
نیز تبلیغات و حمایت گسترده شهرداری تهران خونی
تازه در رگ های ای��ن کالبد نیمه جان تنی��د اما ان هم
به رغم همه حمایت های شهرداری نتوانست حتی به
مرز یک میلیارد تومان برسد .در چند روز اخیر هم فیلم
«ازمایشگاه» حمید امجد که از نظر بسیاری از منتقدان
و روزنامه نگاران س��ینمایی از ق��وت الزم برخوردار
نیس��ت و در حد یک تله تئاتر درامده است ،گروهی
از مخاطبان را به فضای اشتی گونه ای هدایت کرده و
اخیرا هم فیلم «خوابم می اد» رضا عطاران با بازی ویژه
اکبر عبدی ،تازه ترین تیر رهاش��ده از این چله است.
ان هم در عرصه سینمایی که تعدادی از معروف ترین
س��ینماهای ان به دلیل افت کف فروش ،هر کدام یک
هفته را بدون داشتن فیلمی پشت سر گذارده اند .در این
اثنا درحالی که بس��یاری از توجه ها به حواشی مربوط
به دو فیلم گشت ارش��اد و زندگی خصوصی فضای
سینمای ایران را تحت تاثیر قرار داده بود ،اختالف نظر
در زمینه پخش فوتبال جام ملت های اروپا از سینماها
هم چالش افرین شد .در این راستا درگیری های لفظی
و اجرایی وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی و نیروی
انتظامی نیز در نوع خود جالب است .جواد شمقدری
معاون سینمایی و رئیس سازمان سینمایی رفتارهای
رخ داده در عرصه اکران و برخورد با س��ینماها را که
فراقانونی می دان��د و می گوید یک��ی از موضوعات
مطرح شده در جلسه ش��ورای عالی سینما با حضور
رئیس جمهور بوده اس��ت و گفته است« :متاسفانه در
چند ماه گذش��ته ،ش��اهد برخی رفتارهای فراقانونی
در عرصه اکران و برخورد با س��ینماها بوده ایم که این
رفتارها خارج از چارچوب نظر س��ازمان س��ینمایی
انجام شده است .همین دخالت های فراقانونی در این
مدت ،اکران سینماها را دستخوش التهاب کرده است.
متاسفانه این نهادها اکنون هم به رفتارهای فراقانونی
خود ادامه می دهند و گویی اتاق توطئه ای ،مدیریت این
جریان را برعهده دارد ».معاون وزیر فرهنگ و ارشاد
اسالمی خبر داده است« :در جلسه اخیر شورای عالی
سینما مقرر شده که ائین نامه ای برای حل این معضل
تدوین شده و در شورای عالی سینما که مصوبات ان
به منزله مصوبات هیات وزیران است تصویب شود.
در این ائین نامه صراحتا اشاره می شود که سالن های
سینما ،کامال تحت نظر و نظارت س��ازمان سینمایی
کشور به فعالیت می پردازند و راس��ا اجازه نخواهند
داشت ،فیلمی که مجوزهای قانونی را دریافت کرده،
از روی پرده پایین بکشند یا با اکران شدن ان مخالفت
کنند .جزئیات این ائین نام��ه در روزهای اینده نهایی
شده و در رسانه ها اعالم خواهد شد ».معاون سینمایی
افزوده است« :س��ینماگران هم درباره عملکرد حوزه
هنری در اکران ،س��واالتی را دارند و خواس��تار رفع
برخی ابهامات هستند .به همین دلیل ،نهایتا درخواست
شد که برای جبران غیبت های ایشان از رئیس محترم
س��ازمان تبلیغات اس�لامی برای حضور در جلس��ه
اتی کمیسیون تخصصی ش��ورای عالی سینما رسما
دعوت شود».
با این اوصاف وضعیت اکران به هر دلیل که باشد،
چه کیفیت نامطلوب فیلم ها ،چه چینش نادرست اثار
در نوبت اکران و چه اتفاق های حاش��یه ای ،گروهی
معتقدند این مساله به قهر مخاطبان با سینما انجامیده
اس��ت ،درحالی که هر س��ال نزدیک 50فیلم به اکران
رسیده و خود به خود س��االنه حدود 20فیلم از اکران
بازمانده اند ،شاید تا پایان امسال و با روند جاری همه
فیلم های در نوبت اکران سال های گذشته هم ولو برای
چند روز بتوانند سردر سینماها و پرده های نقره ای را
تجربه کنند .در این میان اما چند نکته مهم وجود دارد.
اول اینکه تولیدات سینمای ایران مخصوصا در سال
گذشته که اکنون به اکران امده اند به شدت قابل انتقاد
از نظر اخالقی هستند .فیلم هایی که تا حدودی زیادی
یاداور فضای سینمای پس از دوم خرداد می باشند و
این به نوعی ش��اید بازگش��ت به عقب برای سینمای
ایران باش��د .طبیعتا این انتظار از اقایان ش��مقدری و
س��جادپور می رود که ب��ه مدیریت فض��ای ذهنی و
حاکم بر س��ینمای ایران بپردازد تا بحران سوژه های
غیر اخالقی سینمای ایران را فرا نگیرد .نکته بعدی به
انتخاب فیلم های اکران بها بر می گردد .طبیعتا فیلم هایی
که برای افتتاح سال انتخاب شد ،بعضا نامناسب بودند
و طبیعی بود که با اعتراض متدینین روبه رو ش��وند.
فیلمی مثل «زندگی خصوصی» نه تنها شایسته اکران
بهار نیست ،بلکه درمورد اکران ان در هر فصل دیگری
هم باید به شدت تامل کرد .البته در این میان مسئوالن
سازمان تبلیغات اسالمی و شهرداری تهران هم برای
جلوگیری از اکران فیلم های م��ورد انتقاد و جنجالی
استدالل هایی دارند که برگرفته از دغدغه های مذهبی
و اخالقی انهاستg .
67
فرهنگ
مثلث شماره 131
شکست سیاست گذاریها
2
گفت و گو با امیر حسین علم الهدی درباره وضعیت فعلی سینما
«حال سینما خوب نیست» این ترجیع بند جمالت امیرحسین علم الهدی است .با او درباره فروش سینماها
در بهار 91گفت وگو کردیم و او هم کاهش تعداد مخاطبان را قابل پیش بینی دانس��ت و به توضیح دالیل ان
پرداخت.
به نظر ش��ما ،ایا بهار امس��ال فروش سینماها
نسبت به سال گذشته تغییر کرده است؟
lبله؛ حدود 70درصد کاهش مخاطب داریم.
با توجه به اینکه قیمت بلیت سینما افزایش یافته ،افت
70درصدی تعداد مخاطبان نس��بت به سال گذشته،
امار درستی است.
به چه دلیل سینماها با کاهش تعداد مخاطبان
روبه رو شده اند؟
lعوامل��ی مانن��د سیاس��تگذار ی هایی در
راس��تای کاهش کیفیت فیلم ها ،افزایش قیمت بلیت
و افزای��ش هزینه های م��ردم به دنب��ال هدفمند کردن
یارانه ها دس��ت به دس��ت یکدیگر داده اند تا امس��ال
سینماها به پایین ترین میزان ورود مخاطبان در 33سال
گذشته برسند .پس از جشنواره سی ام فجر برای تمام
کارشناسان مشخص شد که سال ،91سال خوبی برای
سینما نخواهد بود .سال 90نس��بت به سال 89نسبتا
خوب بود ،در س��ال 90فقط 14میلیون نفر به سینما
رفتند ،در حالی که در سال 89این رقم 12میلیون نفر
68
بود .همچنین پیش بینی ما این است که امسال حدود
8میلیون نفر به سینما بروند.
براس��اس مجموعه ش��رایط اقتصادی ،سیاسی،
اجتماعی ،فرهنگی و به خصوص سینمایی ،کامال قابل
پیش بینی بود که سال 91نمی تواند سال بهتری نسبت
به گذشته باشد .متاسفانه در س��ه ماه نخست امسال،
با کاهش ش��دید مخاطب روبه رو شدیم که میزان ان
70درصد است.
عوامل��ی مانن��د کیفی��ت نداش��تن فیلم ها یا
هدفمندی یارانه ها در س��ال های گذش��ته نیز
بوده اس��ت ،مهم تری��ن عامل کاه��ش تعداد
مخاطبان سینما را چه می دانید؟
lبحث کاهش کیفی��ت فیلم ها ،بحث جاری
سینمای ایران است .در یک سال ،تعداد تولیدات کیفی
از دو ـ سه اثر به شش ـ هفت اثر رسید ،مانند سال 90
که در مجموع ،نسبت به سال 89شرایط بهتر بود .در
س��الی مانند 89در مجموعه تولیدات سینمای ایران
به تعداد انگشتان یک دس��ت فیلم خوب ،باکیفیت و
پرفروشی وجود نداشت .امسال به دلیل سیاست های
دولت در حوزه سینما و بحران سازی هایی که متولیان
سینما انجام می دهند ،فیلمسازان جریان ساز به سمت
تولید نکردن فیلم رفته ان��د .نمونه ان اقای مهرجویی
اس��ت که وقتی درخواست پروانه س��اخت می دهد،
فیلمنامه اش رد می ش��ود ی��ا اقای تبری��زی یا دیگر
سینماگرانی که دغدغه سینما دارند و مردم هم دوست
دارند اثار انها را روی پرده س��ینما ببینند .امسال اثار
این گونه فیلمسازان به کم ترین تعداد رسیده است.
در روند صدور پروانه س��اخت ،ب��ا نام هایی در
حوزه تولید اعم از تهیه کنندگی ی��ا کارگردانی مواجه
می شویم که خیلی نمی توانیم انها را به یاد اوریم .من
مخالف ورود افراد جدید به سینما نیستم ،ولی وقتی
س��ازوکاری وجود ندارد و نگاه فقط کمی گراست و
نه کیفی گرا ،به جایی می رس��یم که در جشنواره سی ام
فجر مجموع��ه فیلم هایی که تولید ش��ده بود ،عمدتا
فیلم های غیرکیفی بودند .دوس��تان می گفتند امسال
ب��رای اولین بار 30درص��د کارگ��ردان اول داریم ،اما
ایا کارگردان ه��ای اول به ورود فک��ر جدید و کیفیت
بهتر منجر می ش��وند یا بحث این اس��ت که در مدت
سه ـ چهار سالی که هستیم ،تمام ساز و کارهای سینما
را برهم بریزیم تا بتوانیم به اهداف مورد نظر دولت در
حوزه سینمای کیفی دست پیدا کنیم .متاسفانه مجموعه
سیاست های معاونت س��ینمایی در سینما با شکست
مواجه شده است.
با توجه به شرایط اقتصادی مردم ،وضعیت نمایش
خانگی هر روز بهتر می شود .در حوزه نمایش خانگی
به دلیل اینکه مردم هزینه کمتری ب��رای خریدن فیلم
بسیاری امیدوارند فیلم رضا عطاران بتواندوضعیت
اکران سینماهای ایران را بهبود بخشد .این فیلم در
روزهای اول با استقبال خوبی از جانب مردم روبه رو
شده است.
فرهنگ
مثلث شماره 131
صرف می کنند ،دلیلی ندارد برای رفتن به سینما هزینه
کنند .ما عادت کرده ایم که مجموعه سیاستگذاری ها
در سینمای ایران از ش��رایط حوزه نمایش خانگی به
سه سال اخیر مربوط نیست ،بلکه به سیاست های 10
تا 20سال گذشته مربوط اس��ت .در سه سال گذشته،
حال سینما هر روز بدتر ش��ده ،اما دوستان می گویند
حال سینما خوب است ،مانند کبکی که سر خود را در
برف کرده و نمی خواهد اطراف را ببیند .هرچه االرم
وضعیت بحرانی را به صدا در اورید ،او نمی ش��نود.
هرچند مجموعه سیاس��تگذاری ها در دو دهه گذشته
سبب شده اس��ت به این وضعیت برس��یم ،اما سینما
در سه سال گذش��ته حکم بیماری را پیدا کرده که به
ویتامین و تقویت کننده نیاز دارد ،ولی پزشکان به دلیل
اطالع نداشتن از علم پزش��کی ،داروهایی را تجویز
می کنند که سینما بیشتر به مرگ نزدیک می شود .البته
سینما در ایران به پایان خط نمی رسد و این ،یک نگاه
خیال پردازانه اس��ت .امکان دارد س��ینما به مویی بند
ش��ود ،ولی هرگز رگ حیات ان پاره نمی ش��ود .البته
خراب کردن خیلی اس��ان اس��ت ،ولی سال ها وقت،
زمان ،انرژی و منابع مالی نیاز اس��ت تا حال س��ینما
خوب شود.
در بح��ث کاه��ش تع��داد مخاطبان س��ینما
منظورت��ان از بحران س��ازی متولیان س��ینما
چیست؟
lنمونه بارز این موضوع ،هزینه ای اس��ت که
وزارت ارش��اد برای خانه س��ینما پرداخت می کند.
بودن یا نبودن خانه سینما چقدر حال سینما را خوب
یا بد می کند؟ دوستان ارشاد برای حذف خانه سینما
دغدغه و حمیتی دارند؛ اما در هیچ دوره ای نمی توان
در حوزه فرهنگ روش مونولوگ را اجرا کرد ،روش
دیالوگ در حوزه فرهنگ ،ازمون پس داده است و باید
به بحث دیالوگ وارد شد .متاسفانه اکنون دوستان در
حوزه سینما به روش تک صدایی عادت کرده است،
یعنی روش��ی که هرچه من بگویم «اری» و هرچه تو
بگویی «خیر» .در حال حاضر بحث تعامل ،دیالوگ و
گفتمان دیده نمی ش��ود .وقتی شاخص های ارزیابی
همه رشد منفی دارند ،باید متوجه شود که حال سینما
خوب نیست.
شمقدری پیش از اغاز جشنواره فیلم ویدئویی
تهران ب��ه امار و ارقامی اش��اره کرد که در س��ینمای
ایران اصال وجود ندارد ،البته من ب��ه این بحث وارد
نمی ش��وم و نتیجه یک کار تحلیلی را به زودی اعالم
می کنم؛ اعالم ش��د میانگین بهره وری سینمای ایران
9درصد است ،متاس��فانه من نمی دانم این 9درصد
را برای ده��ه اخیر از کج��ا اورده اند ،ممکن اس��ت
در دهه 70بهره وری س��ینماها 9درص��د به باال بوده
باش��د ،اما در دهه 80بهره وری 9درصدی نداشتیم.
درست نیست ما را با داشتن 200س��ینما با جاهایی
که پنج هزار یا ده هزار س��ینما دارند مقایس��ه کنند و
بگویند چون ضریب بهره وری ما 8و 9درصد است،
حال مان خوب است .متاسفانه این کار ،بازی با امار
است ،دوستان خیلی با علم ریاضی سر و کار ندارند
و نمی خواهند هم خیلی با ان سر و کار داشته باشند.
ما که در حوزه سینما براس��اس ارزیابی های اماری،
تحلیل می کنیم می بینیم که تمام اطالعاتی که دوستان
می دهند اشتباه است .اطالع رسانی ما برای این است
که افکار عمومی متوجه عمق بحران شود .این اقدام
س��یاه نمایی نیست ،بلکه از س��ر دغدغه است ،چون
می دانیم اتفاق هایی که اکنون در س��ینما رخ می دهد
حاصل سیاستگذاری های دو ،سه دهه گذشته است؛
ولی در سه سال گذشته این بحران تشدید شده است.
این یک روش مدیریتی اس��ت که برای پنهان کردن
ناتوانی ها ،مدیران به سمت بحران سازی های جدید
می روند تا سیاس��ت هایی را درس��ت اج��را و تبیین
نکرده اند ،دیده نشود .دوستان هرچقدر در بحران ها
بیشتر غوطه ور شوند ،یادش��ان می رود که مجموعه
سیاستگذاری ها سینما را با بحران بیشتر مواجه کرده
اس��ت .البته این امر در تمام حوزه ه��ا وجود دارد و
بحران سازی برای یک مجموعه مدیریتی به معنی فرار
از پاسخگویی به مجموعه مشکالت است.
امارها و شاخص هایی که ش��ما به انها اشاره
می کنید و معتقدید رش��د منف��ی را در زمینه
جذب مخاطبان به سینما نشان می دهند ،بر چه
اساسی تهیه شده اند؟
lمنبع این امارها ،رفتن مردم به سینما و تعداد
بلیت های فروخته شده است .البته وزارت فرهنگ و
ارشاد اسالمی ،بنیاد س��ینمایی فارابی و دفاتر پخش
سینمایی این امار را دارند .قیمت بلیت ،میزان فروش
و ضریب صندلی ها مشخص است و می توان اماری
را از این طریق به دس��ت اورد ،عل��م ریاضی پیچیده
نیس��ت 2×2 ،چهار می ش��ود ،اما در گفتم��ان حوزه
مدیریت سینمایی گاهی 6یا 8هم می تواند شود ،این
یک علم جدید است.
منظورتان این است که وزارت ارشاد هم این
امار را دارد ،اما چیز دیگری اعالم می کند؟
lدوس��تان معاونت س��ینمایی نمی خواهند
بگویند؛ مش��خص کردن امار ،کار اس��انی اس��ت و
موضوع پیچیده ای نیست .دوستان بگویند امار ما اشتباه
اس��ت و دالیل ان را هم بگویند .متاس��فانه چون انها
دلیل ندارند و نمی توانند به صورت علمی حرف بزنند
به س��مت کتمان ،مخفی کاری و دادن عناوینی مانند
سیاه نما و ضد نظام می روند؛ این روش ها نخ نما شده و
دوستان نمی خواهند بپذیرند که حال سینما بد است.
دوستان! ش��ما یا توانایی مدیریت این بحران را
دارید یا نداری��د که به نظر می رس��د ندارید .حاال دو
راه در حوزه مدیری��ت وجود دارد؛ یک��ی اینکه این
افراد استعفا بدهند که این کار را نمی کنند ،چون بنابر
ارزیابی های خودشان ،موفق بوده اند ولی واقعیت های
س��ینمای ایران چیز دیگری را می گوید .راه دیگر این
است که به سمت بحران س��ازی های جدید بروند که
نمونه اصلی ان اتفاقی است که در نوروز رخ داد .همه
مجموعه سینمای ایران می دانستند راهی که معاونت
امور سینمایی با صنف خودساخته اش می رود ،سینما را
به لبه پرتگاه می رساند؛ اما دوستان گفتند این موضوع
را قبول نکردند؛ ولی دیدیم که این اتفاق افتاد .پذیرفتن
شکس��ت ما را به موفقیت نزدیک تر می کند ،اما وقتی
نمی خواهند شکس��ت را بپذیرن��د ،بحران ها هر روز
بیشتر می شود.
اشاره کردید که س��ازندگی به وقت نیاز دارد.
درحال حاضر قشرهای مختلف فعال در عرصه
سینما چه کار باید انجام دهند؟
lبه نظر می رسد کاری نمی توانند انجام دهند؛
وقتی دولت در حوزه سینما حضور 80درصدی دارد،
کار زیادی نمی تواند انجام داد و باید تامل کرد .خیلی ها
دوست دارند در این حوزه کار خود را ادامه ندهند که
س��کوت می کنند و فعال فیلم نمی س��ازند ،برخی که
دغدغه دارند سعی می کنند به نحو احسن فیلم خود را
بسازند ،ولی در کلیت سینما ،یک حالت ناامیدی موج
می زند و متاسفانه کسی نیست این ناامیدی را به امید
تبدیل کند .البته ما صد درصد ناامید نیستیم و باید تامل
کنیم تا ببینیم دولت یازدهم با چه سیاس��تی به سینما
وارد می شودg .
شاید بازگشت برنامه هفت با مجری جدیدش محمد
گبرلو بتواند رونق دوباره ای به سینمای ایران بدهد.
گرچه کیفیت فیلم ها اولین مانع برای رونق گرفتن
سینماست.
69
فرهنگ
مثلث شماره 131
پیش بینی سجادپور برای سال پیش رو
3
اکران رونق میگیرد
سینما در حال مرگ است یا حیات؛ بحثی که یک طرف ان مدیران سینمایی هستند و طرف دیگر سینماگران.
هر کدام امار و ارقام خود را می اورند و مبنا قرار می دهند تا نتیجه بگیرند که حال سینما در فصل شکوفایی،
خوب بود یا بد .علیرضا سجادپور -مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی -نیز دیدگاه های خود
را در این باره در گفت وگو با خبرنگار مثلث بیان کرد.
شرایط فروش س��ینماها را در بهار امسال در
مقایسه با سال گذشته چطور ارزیابی می کنید؟
lس��ال گذش��ته به خاط��ر تولی��دات متنوع
و گس��ترده س��ال ،1389س��ال پرف��روش و خوبی
ب��ود ،به خص��وص اینکه س��ال 90چن��د پدیده هم
داش��ت مانند س��ومین بخش اخراجی ه��ا ،جدایی
ن��ادر از س��یمین ،ورود اقای��ان ممن��وع و ...ک��ه
موجب ش��دند اثار در س��ال ،90میلی��اردی فروش
داش��ته باش��ند و باالتری��ن رق��م ف��روش را در
15ـ 10سال گذشته رقم بزنند .حتی در زمستان سال
گذشته نیز دو فیلم میلیاردی داش��تیم .پدیده های ان
سال رکوردها را شکستند .طبیعی است که ما سال بعد
را با سال قبل نمی توانیم مقایسه کنیم؛ اگر میزان فروش
س��ینمای ایران را ببینیم ،بعد از سال های پرفروش که
یک پدیده هم داشتند ،معموال یک سال ارام تر داریم و
در سال بعد ،تالطم فروش ایجاد می شود ،چه برسد به
سال گذشته که چند پدیده داشتیم.
ما می توانستیم حدس بزنیم که در سال 91دست
کم در تک رکوردها به امار سال قبل نخواهیم رسید؛
70
اما تولیداتی ک��ه در س��ال 90در جش��نواره دیدیم،
برای من ای��ن نوید را داش��ت ک��ه می توانند س��ال
پرفروش��ی را رقم بزنن��د و حتی امار ف��روش قابل
مقایسه با س��ال 90ش��ود .من هنوز بر سر این حرف
هستم که امس��ال می تواند مانند س��ال 90پرفروش
ش��ود ،ولی ش��روع خیلی خوبی نداش��ته است؛ این
مس��اله چند دلیل دارد ،یکی اینکه به هر حال با سال
90مقایس��ه می ش��ود ،در حالی که اتفاق��ا اکران هر
دو ،س��ه پدیده س��ال 90از بهار اغاز شد و این فصل
سنگین ترین فصل فروش سال گذشته بود .در حالی
که پدیده هایی را که برای امس��ال پیش بینی می کنیم،
در فصل های دیگر اکران می ش��وند .فیلمس��ازان هم
می گوین��د ک��ه پرفروش ها ب��رای فصل ه��ای دیگر
گذاشته شده اند.
مطلب دیگر اینکه امس��ال دخالت برخی نهادها
در عرصه سینما بود که اثار مخرب خود را در نوروز
نشان داد و سبب شد دو فیلم که می توانستند پرفروش
شوند به خصوص گشت ارشاد که می توانست پدیده
امسال باشد ،در یک چهارم س��الن هایش اکران شد و
البته توقیف نشد .گشت ارش��اد با وجود داشتن تمام
مجوزهای قانون��ی ،به دلیل مداخل��ه برخی نهادها با
یک چهارم سینماهایش به اکران ادامه داد .با این حال،
همین فیلم میلیاردی شد .اگر همه سالن ها را داشت و
در شرایط عادی اکران می ش��د ،چه می شد؟ این فیلم
می توانست فروش بهتری را برای سینمای ایران رقم
بزند.
این مس��اله برای س��ینمای ایران از نظ��ر روانی
مش��کل ایجاد و صاحب��ان فیلم ها را مردد ک��رد و به
مخاطب هم اس��یب زد .البته در شرایط ناامنی روانی،
فیلم نارنجی پوش اکران شد و فروش خوبی هم داشت
و جزو اثار میلیاردی قرار گرف��ت ،یعنی تا االن با این
وضعیت نامناس��ب فروش ،دو ـ س��ه فیلم میلیاردی
ی در حال اکران است که فروش
داشته ایم .االن هم فیلم
خوبی خواهد داش��ت و هفته های اخ��ر خردادماه با
رونقی برای سینما سپری ش��د .همه این موارد سبب
شد تا فروش بهار امس��ال قابل مقایسه با فروش بهار
سال گذشته نباشد .اما این به معنای ان نیست که تمام
سال این ش��رایط را خواهد داشت .با کنترل فضاهای
بیرونی توسط ارشاد شاید بتوانیم فضا را ارام کنیم .اگر
این اتفاق بیفتد در سال 91ارام ارام چرخ فروش بهتر
خواهد ش��د و تولیدات خیلی خوبی که سال گذشته
در جشنواره بودند ،سال پرفروشی را می توانند برای
ما رقم بزنند.
امس��ال به طور طبیعی بعد از س��ه س��ال توقف
افزایش قیمت بلیت سینما ،یک افزایش قیمت داشتیم.
گرچه این افزایش قیمت زیاد نبود ،اما ممکن اس��ت
برای عده ای تداعی شود که در مخاطب تاثیرگذار بوده
است؛ اما من می گویم این گونه نبوده است ،یعنی اگر
فیلم جذاب باشد ،افزایش قیمت خیلی نمی تواند موثر
باشد .امس��ال بحث حمایت از اکران و تشویق اقشار
مختلف جامعه و مردم را برای اثار خوب سینمایی با
حمایت سازمان سینمایی داریم که مصوبه ان را هم از
شورای عالی سینما گرفته ایم ،با این شرایط حتما رونق
اکران خوبی را در ادامه سال شاهد خواهیم بود.
به هر حال ،س��ینماگران از اتفاق��ات پیش امده
ازرده شده اند و در صنوف خودشان در حال برخورد
با این نهادها هس��تند و همین موجب می شود که این
برخوردها در اینده کمتر ش��ود .با وجوداین مسائل با
کنترلی که انجام و سیاس��ت هایی که اتخاذ ش��د ،این
بحران مهار ش��ده اس��ت .من برای ماه های در پیش،
رونق اکران را پیش بینی می کنم .نشانه های ان را هم در
اخرین هفته های بهار دیدیم.
پس از نوروز ،برخی صاحب��ان فیلم ها از اکران
اثارش��ان خودداری کردند و اکران را عقب انداختند.
پخش کننده ها و تهیه کننده ها نگران شدند و داوطلبانه
اکران خود را که امری اجباری نیست ،عقب انداختند.
ما هم چون فض��ا را می س��نجیدیم با انه��ا همراهی
کردیم .به جز فیل��م نارنجی پوش که در ان ش��رایط
اکران ش��د و فروش خوبی هم داش��ت ،خیلی از اثار
دیگر که شانس پرفروش ش��دن را داشتند ،از فضای
موجو د ترس��یدند ،باالخره «ناامنی» بدترین دش��من
سرمایه گذاری خصوصی است .ناامنی روانی که ایجاد
شد ،انها را قدری ترساند .ما هم تالش کردیم اصرار
و فضا را ملتهب نکنیم تا مدت زمان کوتاهی بگذرد و
در عمل ،حس کنند که کنترل به دس��ت مدیران افتاده
است .اکنون نیز انها احساس ارامش کرده اند و صف
اکران اثار تشکیل شده است.
ایا ش��رایط اکران نوروزی به شکل مستقیم بر
مخاطبان سینما هم تاثیر داشت؟
lفکر نمی کنم؛ فیل��م نارنجی پوش در همان
فرهنگ
شرایط بحرانی اکران شد و فروش خوبی داشت.
در بحث ج��ذب مخاطبان به س��ینما ،کیفیت
فیلم ها چ��ه تاثی��ری دارد؟ برخ��ی معتقدند
زیاد ب��ودن تع��داد کارگردان ه��ای فیلم اولی
در جش��نواره ،باعث کاهش تعداد مخاطبانی
می شود که به دنبال اثار افراد نام اشنا هستند.
lکارگ��ردان اول ی��ا اخر بودن مهم نیس��ت،
جذابیت فیل��م و ارتب��اط گرفت��ن ان با م��ردم مهم
اس��ت .البت��ه در برخ��ی فیلم ه��ا ،ن��ام کارگ��ردان
می توان��د موث��ر باش��د ،ام��ا در مجم��وع ،عام��ل
تعیین کننده ای نیست.
من با برخ��ی تحلیل ها ک��ه ورود کارگردان های
اول را یک ایراد برای س��ینما می دانند کامال مخالفم.
سینمای روبه رش��د ما که می خواهد با افزایش تولید،
بازار جهان��ی پیدا کند به خ��ون تازه نی��از دارد .مگر
کارگردان فیلم جدایی نادر از سیمین که اسکار گرفت
و تمام جوایز معتبر دنیا را کس��ب کرد ،پیشکسوت و
مسن است؟! فرهادی جزو کارگردان های جوان است
و فقط یک پله از کارگردان اولی ها ،مس��ن تر اس��ت.
فیلم پرفروش اخر بهار امس��ال به یک کارگردان اولی
(رضا عطاران) تعلق دارد .اینها در کنار کارگردان های
پیشکسوت هر سال حضور دارند و هر سال اثار خوبی
را رقم می زنند.
دو ،سه س��ال یک بار کار کردن ،در سینما مرسوم
است و کم پیش می اید که کارگردان های سینما سالی
یک بار کار کنند .بنابراین نمی توان انتظار داش��ت که
اگر یک سال بودند ،س��ال بعد هم حتما باشند .امسال
نیز حتما شاهد این پروسه خواهیم بود و در جشنواره
س��ال 9 1ترکیبی از کارگردان های جوان ،میانس��ال و
پیشکسوت را خواهیم داشت.
ایا عرضه فیلم از طریق شبکه نمایش خانگی
در فروش فیلم در سینما تاثیرگذار است؟
lس��ینما مش��تری خودش را دارد و نمایش
خانگی هم مش��تری خود را .اگر فیلمی جذاب باشد
مخاطب را به سینما می کشاند و مهم نیست همان زمان
در نمایش خانگی چه اثاری نمایش داده می شود .اگر
فیلمی هم جذاب نباشد ،مشتری نخواهد داشت ،حتی
اگر در نمایش خانگی هم فیلمی عرضه نشود .به نظر
من ،تاثیر نمایش خانگی بس��یار اندک است و خیلی
قابل اتکا و اعتنا نیست.
برخی منتق��دان می گویند ک��ه به دنبال اجرای
سیاس��ت های وزارت ارش��اد ،میزان کاهش
مخاط��ب س��ینما نس��بت به س��ال گذش��ته
70درص��د اس��ت .ایا ای��ن امار را درس��ت
می دانید؟
lموافق نیستم ،این امار با عینک تیره بدبینی
به دست می ایند .برخی از کارشناس نماها نیز سربازان
پیاده نظام یک گروه سیاسی اند که فعال ماموریت دارند
با س��یاه نمایی و امارس��ازی اهداف خود را براورده
کنند .من به این نظرها اعتنا نمی کنم ،البته اشتباه را اگر
براساس دلسوزی باشد می پذیرم ،ولی کسی که عمدا
اشتباه می کند و مامور است که اطالعات غلط بدهد،
قابل اعتنا نیست.
ف��روش بهار امس��ال را در مقایس��ه با فروش
سینماها در بهار 89چطور ارزیابی می کنید؟
lمن فقط در مقایسه با سال ،90فروش امسال
را پایین می دانم ،ولی در مقایسه با سال های قبل فروش
کمی نداش��تیم؛ اما چون هدف مان رو به رش��د بودن
است ،برای ما راضی کننده نیس��ت و می خواهیم پله
به پله باال برویم و حتی از س��ال 90هم بیشتر فروش
داشته باشیمg .
مثلث شماره 131
71
ورزش
انتقاد از نتیجه گرایی
ورزش
مصائب
محافظه کاری
مثلث شماره131
نمایش ضعیف ایران مقابل قطر و ازبکستان
انتقادها از کی روش را زیاد کرده است
72
ورزش
مثلث شماره131
73
مصائب محافظه کاری
سرمربی تیم ملی فوتبال در ابتدای دو راهی فوتبال زیبا و نتیجه گرا
میالد حجت االسالمی
1
ورزش
دو دیدار ابتدایی تیم ملی فوتب��ال ایران در مرحله
نهایی راهیابی به جام جهانی 2014برزیل تا اندازه زیادی
اهالی فوتبال در ایران از هواداران گرفته تا کارشناسان را
ش��وکه کرد .بعد از بازی های مرحله اول و قرعه ای که
نصیب ایران شده بود ،بسیاری از ایرانی ها بخت باالیی
برای رس��یدن به جام جهانی برای تیم فوتبال خود قائل
بودند ،اما تیم ک��ی روش در دو ب��ازی ابتدایی خود ان
چیزی که انتظارش را داش��تیم ،نبود .در دیدار نخست
مقابل ازبکستان با انکه بازی تیم ملی به مذاق کسی خوش
نیامد ،اما فوتبالی ها به دلیل اینکه یکبار هم خوش اقبالی
به سراغ تیم ایران امده است به اینده خوش بین بودن ،اما
در بازی دوم مقابل قطر از این خوش شانسی خبری نبود
و با وجود پاسخ تماشاگران به فراخوان کی روش برای
ی که
پر کردن ورزشگاه ازادی ان هم در بازی مقابل تیم
چند روز قبل در خانه اش برابر کره جنوبی 4گل دریافت
کرده بود ،نمایشی ضعیف و کم رمق از تیم ایران دیده شد
تا نگرانی ها و تردیدها درباره تیم کی روش افزایش یابد.
بسیاری امیدوار بودند با شش امتیازی شدن در تهران گام
بزرگ به سوی جام جهانی برداشته شود ،اما این گونه نشد
و حال انکه بازیهای بزرگ تیم ایران مقابل کره جنوبی
باقی مانده و بی تردید دیدارهای برگشت مقابل ازبکستان
و قطر هم اسان نخواهد بود .البته با نمایش تیم ایران در
بازینخست حتی بایدبرای بازی با لبنان هم نگران باشیم.
این دو بازی انتقادها از کی روش را در خردادماه به اوج
رساند و به نظر می رسد بیشتر انتقادات متوجه روش و
سبک بازی ایران است .کارشناسان معتقدند کی روش
با ترجیح بازی نتیجه گرا بر فوتبال زیبا در هر دو دیدار تیم
ایران با روش��ی محتاطانه به ارایش پرداخت و حتی در
تهران هم ترجیح با حداقل عناصر تهاجمی به میدان برود.
ایراد دیگر به کی روش نرسیدن به ترکیب صد در صدی
خود برای مسابقات است ،به گونه ای که او در هر دو بازی
برابر ازبکس��تان و قطر تغییراتی را د ر ترکیب تیم ایجاد
کرد که نشان می داد خود او متوجه اشتباهش در چینش
بازیکنانش شده است.
مثلث شماره131
کی روشی که می شناختیم
ش��اید ک��ی روش مرحل��ه اول م��رد جاه طلب و
شجاع تری بود .او تازه در اتمسفر خاورمیانه قرار گرفته
بود و ان همه شوق و عش��ق فوتبالی این مرد پرتغالی را
به وجد می اور .تمام سخت گیری ها و قانون مندی های
روزهای نخست کی روش همچنان به خاطرمان هست
و البته هنوز هم اخالق حرفه ای او به طور کامل در فوتبال
و به خصوص در فدراسیون اماتوری ایران هضم نشده
است .با این حال در دور نخس��ت رقابت های انتخابی
جام جهانی برتری های پر گل ایران مقابل تیم هایی چون
بحرین و اندونزی که در تهران شش گل وارد دروازه گربه
ی شد و حریف شرق اسیایی هم در دو بازی
سیاه قدیم
رفت و برگشت هفت گل را پذیرفت که نشان می دهد
تیم ایران با چه قدرتی در برابر حریفان خود صف ارایی
می کرد .حتی قطر هم با دشواری توانست از ایران در دو
بازی رفت و برگشت مساوی بگیرد؛ ان هم در دیدارهایی
که به هیچ عنوان خبر از بازی کسالت اور تیم ایران نبود.
ان تیم به شدت فوتبالی ها را امیدوار کرده بود و البته کافی
استتابه ترکیبایرانبه عنواننمونهدربازیمقابلبحرین
در تهران یا بازی با اندونزی در جاکارتا نگاهی بیندازیم.
حضور نفراتی چون غالمرضا رضایی ،اندو تیموریان،
مجتبی جباری ،محمد قاض��ی ،محمدرضا خلعتبری،
خس��رو حیدری ،میالد میداوودی و کریم انصاری فرد
همزمان یا به صورت تعویضی در درون زمین نشان دهنده
میل به فوتبال تهاجمی و بازی زیبا از سوی تیم ایران بود،
در حالی که هر دو بازی ایران در مرحله نهایی راهیابی به
جام جهانی نش��ان می دهد که تکیه کی روش روی توان
دفاعی بیش از توان تهاجمی بوده اس��ت و ش��اید این
موضوع در بازی مقابل ازبکستان توجیه شدنی باشد ،اما
در دیدار خانگی مقابل قطر سوال برانگیز است.
دستان بسته مرد پرتغالی
اما برای ک��ی روش هم توجیهاتی وج��ود دارد و
بس��یاری معتقدند که مرد پرتغالی با توجه به ابزارهای
موجود تیمش را روانه بازی کرده اس��ت .مصدومیت
بازیکنانی چون محمد قاضی و مجتبی جباری یا بازی
دراوردن ه��ای اماراتی ه��ا برای ام��دن بازیکنی چون
90درصد نگرانم به جام جهانی نرویم
مشکل فوتبال ایران ،مالکیت توپ است
مجید جاللی/کارشناس فوتبال
2
به نظرم��ن تیم ملی نس��بت به ب��ازی اول مقابل
ازبکستان در برابر قطر بازی بهتری انجام داد ،چراکه
کار های تیمی س��نجیده تر بود .در بازی با ازبکستان
با وجود اینکه بردیم ،اما ضعف هایی داشتیم که مقابل
قطر تا حدودی برطرف شده بود .البته ضعف هایی که
داشتیم یک روزه برطرف نمی شود و ما سال هاست در
بعضی کارهای تاکتیکی مشکل داریم .به عنوان مثال
تیم ملی در مالکیت توپ مشکل دارد.
مهم ترین مشکل فوتبال ما بحث مالکیت توپ
است که این موضوع هنوز برطرف نشده و در تیم ملی
هم دیده می ش��ود .به همی��ن دلیل در بیش��تر مواقع
روی ضربات ایستگاهی به گل می رسیم و می توانیم
به نتیجه ای که می خواهیم برسیم .در واقع فقط به نتیجه
فکر شده و تیم ملی هم در حال حاضر همین شرایط
دارد .البته جای امید اس��ت ک��ه ما از نظ��ر فیزیکی
74
پیشرفت کردیم .ما در مس��ابقات لیگ ضعف داریم
و تیم هم از دل همین لیگ بیرون امده پس نمی توان
گفت ،چون حاال کی روش سرمربی ما شده است باید
همه مسابقات را با پیروزی پشت سر بگذاریم.
تیم ملی چکیده لیگ برتر ایران است و اینکه تیم
ما مشکلی نداشته باشد انتظار نابجایی است .تیم های
کره و ژاپن به درجه ای رس��یده اند که خیال شان 90
درصد از صعود به جام جهانی راحت اس��ت و برای
باال رفتن از گ��روه خود در جام جهان��ی برنامه ریزی
می کنند ،اما ما هنوز 90درصد مضطربیم که تیم ملی
به جام جهانی برسد که باید تاکید کنم من هم همین
نگرانی را دارم.
نظر من این اس��ت که تیم ملی نس��بت به بازی
اول خیلی بهتر بود و بسیاری از مشکالت ما در خط
هافبک برطرف ش��د و می ت��وان امیدوار ب��ود که در
بازی های اینده ش��رایط بهتر ش��ود .س��طح فوتبال
باش��گاهی ما برای خیلی ها روش��ن و شفاف است،
بنابراین نباید انتظار غیرمنطقی و نابجایی داشته باشیم.
این موضوع که مربیان پرتغالی ب��رای طوالنی مدت
در ایران می خواهند کار کنند و می خواهند براساس
یک اس��تراتژی کار کنند ،خوب اس��ت .این تصمیم
که اس��تفاده از مربی��ان پرتغالی حاصل ی��ک برنامه
بلندمدت باشد ،دارای نکات مثبتی خواهد بود .االن ما
سبک هایی را در فوتبال دنیا می بینیم که نشان می دهد
ان تنوع ۳۰س��ال پیش دیگر وجود ندارد .س��طحی
که کش��ورهای اروپا بازی می کنند حتی کشورهای
اروپای غربی با سبک بازی کشورهایی مانند ارژانتین
و برزیل بسیار نزدیک اس��ت .به همین دلیل هم اگر
فکر کنیم مکتب فوتبال پرتغال ب��ه درد ما می خورد
اینطور نیست .ما در حال حاضر وقتی بازی المان را
نگاه می کنیم ،س��بک بازی این تیم دیگر مانند سنت
گذشته اش نیست و به کلی تغییر کرده و به کشورهای
امریکای جنوبی نزدیک شده حتی اسپانیا را می بینیم
که تغییر عمده ای در ش��یوه بازی انها ایجاد ش��ده و
مکتب های دیگری را با مکتب اصیل خود گره زده اند.
در حال حاضر روس��یه این تیم به سبک کشورهای
غرب اروپا بازی می کند ،به همین دلیل می گویم این
استدالل نمی تواند دلیلی بر استفاده از مربیان پرتغالی
باشد ،البته نمی گویم حضور مربیان پرتغالی در فوتبال
کشورمان چیز بدی اس��ت .اگر این موضوع حاصل
برنامه مدت دار باشد؛ اتفاق خوبی خواهد بود .به نظر
من در بازی بعدی مقابل لبنان راحت تر می توانیم کار
کنیم و ببریم .چون تا ان زمان امادگی بازیکنان بیشتر
می شودg .
ورزش
سرنوشت ذهن زیبا و فوتبال نتیجه گرا
از جام ملت ه��ای اس��یا در س��ال 1996بود که
موج تازه ای در فوتبال ایران به راه افتاد و در ان س��ال ها
تیم ایران بازی های هجومی و زیبایی را تحت هدایت
محمد مایلی کهن به نمایش می گذاش��ت .این فوتبال
زیبا در مرحله مقدماتی جام جهانی هم تا اندازه زیادی
جواب داده بود ،اما با بدشانسی در دیدار برگشت مقابل
قطر کار ایران به اما و اگر و بازی با اس��ترالیا کشیده شد
که در نهایت والدیراویرا با میراث مایلی کهن توانست
راهی جام جهانی شود .ان تیم با افکار فوق العاده ایویچ
به یک تیم خاطره ساز در جام جهانی تبدیل شد؛ هرچند
که به جای ایویچ ،جالل طالبی کار را در دس��ت گرفته
بود .بع��د از دوره ای حضور جالل طالب��ی در تیم ملی،
فصل تازه ای در فوتبال ایران با میروسالو بالژویچ رقم
خورد که او هم فوتبال زیبا و تماشاگرپسند را در دستور
کار داشت .برد شیرین دو بر صفر در اولین بازی مقابل
عربستان و موفقیت ها در ادامه راه تنها با شکست عجیب
مثلث شماره131
خلعتبری ب��رای بازی ای��ران و قطر نش��ان می دهد که
کی روش در این دو بازی برای چینش ترکیب هم اندکی
دچار مشکل بوده اس��ت ،با این حال برخی اقدامات او
ی و سپس تعویض زودهنگام
مانند بازی دادن به ابراهیم
این بازیکن با خسرو حیدری در دیدار مقابل ازبکستان،
نیمکت نش��ین کردن خلعتبری و دژاگه در بازی مقابل
قطر و حضور دیرهنگام انها در زمین که در همان مدت
ی ایران ،نشان داد چه فرصتی
کوتاه با افزایش توان تهاجم
از تیم ملی گرفته ش��ده و تصمیم عجیب برای به میدان
فرس��تادن مازیار زارع در دقایق پایان��ی مقابل قطر که
هیچ تاثیری نداش��ت به نوعی این توجیه��ات را برای
کی روش تحت تاثیر قرار می دهد و داللت بر اشتباهات
مربی پرتغالی در تعیین رفتار تهاجمی و تدافعی تیمش
دارد .با این حال به ای��ن ایراد هم یک نق��د دیگر وارد
اس��ت .اینکه کارلوس کی روش و تیمش شانس بازی
تدارکاتی چندانی نداش��ته اند و بازی ب��ا موزامبیک و
البانی محل مناسبی برای انکه کی روش شناخت الزم
را بر روی بازیکنانش به دس��ت اورد ،نبوده اس��ت .او
تمام روزهای اغازین بهار را برای یافتن استعداد تازه در
کمپ تیم های ملی با بازیکنان جوان تر گذراند و هر چه
بیشتر جست وجو کرد ،کمتر یافت .در واقع این ایراداتی
است که به فدراسیون و فوتبال ایرانی باز می گردد و نه به
کارلوس کی روش.
تدبیر اقای تاجر نباید فرام��وش کرد که کارلوس
کی روش ی��ک تاجر اس��ت و همواره نقش��ه راه خود
را برمبنای س��ود و زیان ترس��یم می کند .شاید خوش
بینانه تریننگاههماینباشدکهحرکتپرفرا زو نشیبتیم
ایران را از این زاویه نگاه کنیم .در محاسبه کی روش برای
رسیدن به جام جهانی او به دنبال کسب شش امتیاز از دو
بازی نخست بود ان هم با ارائه یک بازی کامال نتیجه گرا.
مرد پرتغالی حس��ابی از انچه در دوره های گذشته رخ
داده خبر دارد .همواره یک باخت مهلک مانع از صعود
تیم ایران به جام جهانی شده و بنابراین اولویت او در این
دو بازی نباختن بود که به ان رسید .ضمن انکه می داند
ایران همواره یک گربه سیاه عربی دارد که به خصوص در
بازی های خانگی ان باخت مهلک را وارد کرده است و
برای کی روش این گربه سیاه قطر است .بنابراین شاید
از هم اکنون بتوان پیش بینی کرد که برای بازی برگشت
مقابل قطر هم بیشتر باید بر روی مساوی حساب کرد.
اما این مربی اعتقاد دارد ایران از عهده ازبکستان برخواهد
امد و به احتمال زیاد زیباترین و تهاجمی ترین بازی را از
تیم کی روش باید در دیدار مقابل کره جنوبی دید .جایی
که می داند تماشاگران از تیم او انتظار زیادی ندارند و به
همین دلیل بی مهابا تر کار خواهد کرد.
در بازی اخر مقابل بحرین تلخ ش��د .هرچن��د ایران از
پس ایرلند بر نیامد و جام جهانی را از دست داد ،اما نباید
فراموش کرد که ایران توانست در تهران برابر ایرلند با یک
گل پیروز ش��ود و البته در خانه این تیم هم ایران نه یک
تیم ترسو ،بلکه رقیبی سخت کوش و شجاع بود و بهتر
است بگوییم تنها مغلوب حرفه ای بودن حریف شدیم.
جانشین چیرو هم پرفسور برانکو ایوانکوویچ بود ،اما
او برخالف اس��تاد خود بعد از مدت ها به سراغ سبک
نتیجه گرا و فوتبال محتاطانه رف��ت .هرچند برانکو در
ی جام
اسیا تا اندازه ای از این روش نتیجه گرفت و سوم
ملت ها و صعود به جام جهانی المان دو دستاورد بزرگ او
بود ،اما همین روش محتاطانه و بازی با ترس بالی جان
ایران در جام جهانی شد و با کسب تنها یک امتیاز تیم ایران
راهی خانه و برانکو مسافر کشورش شد .در دوران امیر
قلعه نویی باز هم حال و هوای مایلی کهن به تیم برگشت
و انصافا هم ایران در جام ملت ها خوب پیش رفت ،اما
در نهایت ناکام ماند و جایش را به علی دایی داد .دایی در
رسیدن به جام جهانی ناکام ماند و این بار افشین قطبی به
میدان امد ،مربی که در نشست خبری دل شیر داشت ،اما
تیمش در درون زمین روشی پر احتیاط و بازی نتیجه گرا
را برگزید و تا اندازه ای هم با این روش موفق بود ،اما در
نهایت کره جنوبی باز هم سرنوشتی تلخ برای یک مربی
دیگر فوتبال ای��ران رقم زد .اکنون با مقایس��ه عملکرد
مربیان نتیجه گرا و مربیان معتقد ب��ه بازی زیبا بی تردید
به این نتیجه می رسیم که شاید فوتبال محتاطانه ،بسته و
تخریبی در کوتاه مدت برای تیم ایران موثر واقع شود ،اما
کی روش اگر به فکر طرحی نو برای بلوغ فوتبال ایران و
تلفیق بازی زیبا و رسیدن به نتیجه نباشد در نهایت زمان
رویارویی با تیم های بزرگ و قدرتمند چه در اس��یا و
حتی در جام جهانی همان سرنوشت همتایان سابقش
را خواهد یافتg .
من به کی روش اعتقاد دارم
او به تنهایی نمی تواند تغییر ایجاد کند
امیر حاج رضایی/کارشناس فوتبال
3
مسئوالن قطر با سرمایه گذاری هایی که در فوتبال
انجام داده اند سعی کرده اند در این چند سال تیمشان را
باالتر از کشورهای حوزه خلیج فارس قرار دهند .بازی
تیم ملی مقابل این تیم شرایط خاص خودش را داشت.
اگر بازیکنان تیم ملی می توانستند برحاشیه های ایجاد
شده توسط عرب ها فائق ایند و با تسلط بر بازی خوب
کار می کردند ،دروازه بان قدر انها هم تس��لیم می شد.
ما در گروهی هستیم که می توانیم با قدرت به مرحله
بعد صعود کنیم.
ما ازبکس��تان را بردیم و نباید در ته��ران مقابل
این همه هوادار فقط به یک امتی��از قناعت می کردیم.
می توانستیم با برد در این بازی کار خودمان را راحت
کنیم .اما هنوز بازی ها تمام نشده و باید برای بهتر بازی
کردن مقابل لبنان خوب برنامه ریزی کنیم و استراتژی
داشته باشیم.
کی روش هم به تنهایی نمی تواند تغییر و دگرگونی
در فوتبال ما ایجاد کند ،بلکه باید مجموعه عظیمی از
سرمایه گذاری ،مدیریت و برنامه ریزی در فدراسیون
فوتبال به وی یاری برس��انند .ما نبای��د در این مارتن
کی روش را تنه��ا بگذاریم و موظف هس��تیم وی را
حمایت کنیم .کی روش به فوتبال ایران امده تا تیم ملی
و حتی لیگ ما پیش��رفت کند ،پس بای��د از این مربی
حمایت کنیم .بازیکنان ما در اس��یا خوب هستند و با
تمرکز باال می توانند به جام جهانی بروند .بازیکنان ما
قدرت ،تکنیک و فیزیک بدنی خوبی دارند و تمام این
ویژگی ها کمک می کند تا ما راحت تر صعود کنیم و این
بار برای رفتن به جام جهانی دغدغه ای نداشته باشیم.
کار تیم ملی سخت اس��ت ولی ما به این تیم امید
داری��م و تیم ملی هم بای��د در این فرص��ت باقیمانده
تا حدودی نق��اط ضعفش را برط��رف کند .کارلوس
کی روش رزوم��ه مش��خصی دارد؛ او ی��ک مربی با
ارزش ه��ای علمی و تج��ارب باالس��ت .کی روش
پروفس��ور ورزشی به حس��اب می اید و به چند زبان
زنده دنیا مسلط است.
ناکامی تیم مل��ی در جام جهان��ی 2006المان و
ناکامی های پس از ان ،خیلی ها را بر ان داشت که یک
مربی بزرگ را برای هدای��ت تیم ملی به ایران بیاورند.
در واقع افکارعمومی و بخشی از خبرنگاران ورزشی
اعتقاد داش��تند که یک مربی بزرگ برای تیم ملی الزم
اس��ت؛ مربی ا ی که ظاهرا در ایران نمی شود یافت و
هنگامی که کی روش وارد فوتبال ایران شد ،کل جامعه
او را پذیرفتند .مربیگری کی روش در عرصه بین المللی
نش��ان می دهد که او هم با تغییر محیط کار خود تغییر
می کند .او در تیم هایی مربیگری کرده که ابزار الزم را
داش��ته و به همین دلیل در تیم ملی ای��ران مدام از این
ابزار برای موفقیت تیم ملی صحبت می کند .ش��خصا
به کی روش اعتقاد دارم؛ با اینک��ه می دانم درصورت
ناکامی تیم مل��ی ،او از انتقادها مص��ون نخواهد ماند.
کی روش ام��ا برای رس��یدن به اب��زار الزم در جهت
موفقیت تیم ملی همه تالش خود را می کند .او گاهی
مثل یک دیپلمات رفتار می کند و زمانی که در تنگنا قرار
می گیرد ،اعتراض خود را به گوش جامعه می رساند.
کی روش از ش��رایط کاری اش راضی نیست و باید با
تکیه بر دانش خودش خواس��ته مردم را براورده کند.
فوتبال سه فاکتور مهم دارد« :مدیریت ،سرمایه گذاری
و برنامه ریزی ».یعنی همه چیز داشتن یک مربی بزرگ
نیست و س��ازمان محور بودن یک تیم یا یک باشگاه
تاثیر مس��تقیمی در موفقیت یک تی��م دارد .مثالی از
تیم ملی انگلیس می زنم .کاپلو بنا به دالیلی از این تیم
رفت و هاجسون سرمربی انگلیس شد؛ همین .ما دیگر
ندیدیم که اتفاق خاصی در این تیم رخ دهد و می بینید
که زلزله ای اتفاق نیفتاده استg .
75
انتظارمان از کی روش این نبود
هشدار بهمن فروتن به سرمربی تیم ملی فوتبال
4
تیم ملی فوتبال ایران دو بازی از مجموع هش��ت دیدار خود را برای رسیدن به جام جهانی 2014برزیل مقابل
ازبکستان و قطر برگزار کرد؛ دو دیداری که عملکرد ملی پوشان فوتبال ایران در ان به هیچ عنوان خیال اهالی فوتبال را
راحت نکرد .در نخستین بازی ایران با خوش شانسی از سد ازبکستان گذشت ،اما نمایش بازیکنان در دیدار خانگی
مقابل قطر انقدر نگران کننده بود که بسیاری از کارشناسان فوتبال اکنون هشدارهای جدی در مورد اینده تیم ایران
مطرح می کنند .از جمله بهمن فروتن در گفت وگو با مثلث عنوان می کند که اگر کی روش به سرعت متوجه شرایطی که
در ان قرار دارد نشود امکان دارد در کمال ناباوری تیم ایران از رسیدن به جام جهانی بازبماند .به عقیده او ما با دردسری
به نام قطر در گروه خود روبه رو خواهیم بود.
ورزش
اق��ای فروت��ن! دو ب��ازی ابتدای��ی ای��ران
در مسابقات نهایی راهیابی به جام جهانی کمی
نگران کننده بود ،شما شرایط تیم ایران را چطور
ارزیابی می کنید؟
lبگذارید من هم اول از شما یک سوال کنم.
اگر ما در بازی نخس��ت مقابل ازبکس��تان ،شکست
خورده بودیم در حال حاضر و پس از تس��اوی با قطر
چه وضعیتی داشتیم؟
مسلما وضعیتی ناگوار.
lدقیقا همینطور است .به قول رئیس فدراسیون
فوتبال المان تیم ملی این کش��ور در رقابت های یورو
مقابل پرتغ��ال به یک ب��رد «چرک» با نتیج��ه یک بر
صفر دس��ت پیدا کرد ،اما همین تیم توانست هلند و
دانمارک را شکست دهد .من می گویم باشد ایران هم
مقابل ازبکستان یک چنین بردی را به لطف شانس و
درخش��ش دروازه بان و تیر دروازه به دست اورد ،اما
بعد از ان چه دیدیم؟ متاسفانه باید بگویم اگر مالکمان
دو بازی اخیر برابر ازبکستان و قطر باشد ،باید اذعان
کنم تیم ایران را تا این اندازه ذلیل ندیده بودم.
اما کی روش بعد از این دو بازی ابراز رضایت
می کرد.
lبله ،کی روش خیلی حق به جانب و مانند یک
مربی معمولی خطاب به منتقدانش گفته که این تاکتیک
بوده است .خب اگر تاکتیک ایران مانند چلسی بود که
به حریف یک شانس گل هم نمی دهد ،من این حرف
را قبول می کردم ،اما وقتی به لطف اشتباه داور و گرفتن
چهار موقعیت صددرصد از سوی دروازه بان و شانس
مثلث شماره131
فراوان ب��ازی را واگذار نمی کنیم ،این دیگر اس��مش
تاکتیک نیست و نامش را ضعف فنی می گذارم .اما بعد
از بازی با ازبکس��تان در حالی که ما برای دیدار مقابل
قطر هش��دار می دادیم ،اطرافیان کی روش ش��روع به
تعریف از او کردند.
به نظر می رسد تس��اوی ایران با قطر گره این
گروه را کور کرد؟
lخب اگر ما قطر را می بردیم دیگر بازی ما با
کره جنوبی حکم تعیین سرنوشت تیم اول و دوم گروه
را داشت ،اما بعد از مساوی با قطر اکنون همه عالمت ها
ایران را به سمت رده سوم جدول سوق می دهد.
ایا تیم کی روش با همین س��بک بازی از پس
لبنان برمی اید؟
lخیر ،لبنان تیم دست و پا بسته ای نیست .انها
در بازی خانگی مقابل ایران یازده نفره دفاع خواهند
کرد و روی ضدحمله ها مشکل س��از می شوند که به
نظرم این تیم کم رمق ایران با این شرایط حریف لبنان
هم نخواهد شد.
دو بازی اول باعث شد که نگرانی ها برای بازی
با کره جنوبی هم بیشتر شود.
lواقعیت این است که اگر شرایط عادی بود
من می گفتم که باید به رده دومی فکر کنیم .اما شرایط
عادی نیست .تیم قطر دو دوره دیگر میزبان جام جهانی
است و به نظر می رس��د معادالتی در خارج از دنیای
فوتبال شاید قصد داشته باشد این تیم را به جام جهانی
برساند .واقعا این طبیعی است که سال گذشته تیم السد
قطر توانست از سد قدرت های ش��رق اسیا بگذرد و
قهرمان لیگ قهرمانان اسیا شود؟ به نظرم باید به شدت
نگران قطر باشیم .در واقع ما قطر را با خود باال اوردیم
و ژس��ت هم گرفتیم که بحرین را حذف کرده ایم ،اما
از کی روش بعید اس��ت که بخواهیم تصور کنیم او از
سیاست ورزش و مسائلی که پشت تیم قطر است خبر
نداشته باشد.
یک موضوع مهم تغییری اس��ت که در روش
تاکتیکی کی روش پدید امده؛ کامال مشخص
اس��ت که او به نس��بت بازی های ای��ران در
مرحله قبل یک روش محتاطانه و نتیجه گرا را
مجسمه سازی باشگاهی
باید طلسم را بشکنیم
مرتضی محصص /کارشناس
5
نباید نتیجه بازی با قطر ما را از اهداف بزرگمان
دور کند و فکر کنیم دیگر جای هیچ امیدی نیس��ت.
بلکه باید برای رس��یدن به جام جهانی امیدوار باشیم.
تیم ملی نسبت به بازی با ازبکستان بهتر کار کرد گرچه
در خانه متوقف شد .به نطر من تیم ملی هماهنگ تر بود
و می تواند در بازی های اینده بهتر کار کند و نتیجه را
هم بگیرد .به مرور زمان ش��کل تیمی ایران منسجم تر
می شود .در این بازی تیم ملی نقاط قوت بسیار امیدوار
کننده ای داشت که یکی از انها سریعتر شدن حرکت
تیمی از دفاع به حمله بود .اگر فرصت هایی که با تکیه
بر این نقطه مثبت به دس��ت می اوردیم ،تبدیل به گل
76
می شد ،نتیجه بهتری را کسب می کردیم.
قطر موقعیت زیادی نداشت .نباید با این دو بازی
خیلی از کی روش و تیم ملی انتقاد کرد ،باید حمایت
الزم از تیم مل��ی را انجام دهیم .عل��ی کریمی یکی از
مهره های تاثیر گذار تیم ملی اس��ت و در بازی با قطر
عالی بود .کی روش باید از تمام این امکانات و نفرات
خوب استفاده کند.
گرچه جواد نکونام هم بازیکن خوبی است .مربی
تیم ملی نقش جوشکار را دارد که باید در زمان اندک و
خیلی سریع قطعات را به هم چسبانده و بهترین شرایط
را ایجاد کند ،اما مربیان باشگاهی مجسمه ساز هستند و
در طول فصل می تواند به تیم خود شکل زیبایی داده و
انها را استفاده از تمام توانایی ها به میدان بفرستند.حاال
کی روش باید خودش را نشان دهد .ملی پوشان ایران
می توانند با برتری برابر حریفان اینده در مرحله نهایی
مقدماتی جام جهانی 2014برزیل با قدرت کار کنند.
کی روش در این گروه با س��ه فلسفه متفاوت روبه رو
است و این نمی تواند ساده باشد.
کی روش در امری��کا ،پرتغال ،ام��ارات ،ژاپن،
افریقای جنوبی و انگلستان کار کرده و تجربه حضور
در بهترین س��طح فوتبال جه��ان را دارد .وی بارها و
بارها در چنین ش��رایطی قرار گرفته و مطمئنا می داند
مروری بر تاثیر سوداگران خارجی بر فوتبال ایران
6
حضور مربیان خارجی در فوتب��ال ایران موافقان
و مخالفان مختلفی دارد ،البته هر ک��دام از این موافقان و
مخالفان هم برای خود ایده ای دارند .در طول این سال ها
مربیان مختلف از کش��ورهای گوناگون به ایران امدند
و هرکدام با افکاری نش��ات گرفته از بخشی از فوتبال
اروپا ی��ا امریکای جنوبی ،هرکدام س��بکی را به یادگار
گذاش��تند و موفق و ناموفق فوتبال ایران ر ا ترک کردند.
این روزها کارلوس کی روش با فرهنگ فوتبال اروپای
غربی در تیم ملی ایران فعالیت می کند و عملکرد او هم
مانند اسالفش زیر ذره بین نقد قرار دارد .اما روزگار مربیان
خارجی در فوتبال ایران شاید بتواند نشان دهنده میزان
کارایی این مربیان در فوتبال ایران باشد.
-1رایکوف و اوفارل :از میان مربیان خارجی قبل از
انقالب مانند گیبل ،ماروفسکی ،مزاروش ،شوش و نتو نام
دو مربی به نام های رایکوف و اوفارل بیشتر در فوتبال ایران
شنیده شده است ،به خصوص اوفارل که گفته می شود
توانست تا اندازه ای بازیکنان نسل قبل از انقالب فوتبال
ایران را با فوتبال روبه پیشرفت دنیا اشنا کند.
-2استانکو پابلوکوویچ :اس��تانکو اولین مربی
خارجی بعد از انقالب فوتبال ایران بود .مربی کرواتی که
در فاصله سال 1372تا 1373هدایت تیم ایران را برعهده
داشت .نقش تاثیرگذار او در فوتبال باشگاهی ایران قابل
کتمان نیس��ت .او ب ا ترکیبی از فوتبال قدرتی و تاکتیکی
توانست در تیم پرسپولیس تحولی مثبت ایجاد کند و این
تیم را به روزهای خوب برساند ،اما در تیم ملی ماموریت
او ناموفق ماند .استانکو همانند بسیاری از مربیان کروات
اخالق پیچیده ای داش��ت .این مربیان در بیرون از زمین
درون گرا ،ارام و گاهی ش��وخ طبع هستند ،اما در جریان
یکمسابقههیچچیزنمی تواندمقابلطغیانرفتاریانهارا
بگیرد.استانکوهمازایندستمربیانبودوبهنظرمی رسد
از نسل او تاکنون هنوز این پیام به خوبی به مربیان کروات
منتقل نشده که بازیکنان ایرانی احساسی بوده و رفتارهای
روانشناسانه اهمیت باالیی در کار با انها دارد.
-3والدیرا ویرا :مربی برزیلی که در س��ال 1376
حضور کوتاهی در فوتبال ایران داشت .ویرا به عنوان مربی
تیم امید ایران انتخاب شده بود ،اما شکست ناگهانی تیم
مایلی کهن مقابل قطر و کشیدن کار ایران به دیدار مقابل
استرالیا سبب ش��د تا این مربی هدایت تیم ملی ایران را
برعهده بگیرد .او به ناگهان حکم فرش��ته نجات فوتبال
ایران را پیدا کرده و توانست از این مرحله ایران را به سر
منزل مقصود یعنی جام جهانی برساند .این مربی بسیار
خوش اخالق بود و روابط عمومی خوب��ی با بازیکنان
داشت .به همین دلیل هم بیشتر بازیکنان با او ارتباط مثبتی
داشتند ،اما گزارش دستیارانش مبنی بر اینکه او بین دو نیمه
بازی ایران و استرالیا به بازیکنان گفته «به میدان بروید و
هرکاری می توانید بکنید» به عنوان ضعف فنی این مربی
محسوب شد .هرچند خودش معتقد بود دلیل حرفش
تاثیر روحی و روانی بر بازیکنان بوده و بدین ترتیب پرونده
ویرا خیلی زود بسته شد.
-4تومیسالو ایویچ :مربی که همچنان هم بازیکنان
اس��بق تیم ملی ایران از او به خوبی ی��اد می کنند .ایویچ
تفکرات ت��ازه ای را در تیم ملی فوتبال ای��ران پایه ریزی
کرد که برمبنای افزایش توان جسمانی ،قدرت هوازی
و رشد توانمندی های تکنیکی و تاکتیکی شکل گرفته
بود و ای��ن اصول جدید جرقه رش��د بزرگی در نس��ل
طالیی ان روزهای فوتبال ایران زد .با این حال برخی از
همان بازیکنان که افکار ایویچ اینده شان را تضمین کرد،
کاریزمای این مربی را در مقابل زیاده خواهی های خود در
تیم ملیمی دیدندوباسناریوییعجیبزمینهبرکناریاین
مربی را پیش از اغاز جام جهانی 1998رقم زدند.
-5میروسالو بالژویچ :در فاصله میان جام جهانی
1998تا پایان جام ملت های اسیا سال 2000دیگر خبری
از حضور مربیان خارجی نبود و اولین تجربه در ابتدای
دهه 80هم ادمار براگا بود که بسیار زود مشخص شد به
درد فوتبال ایران نمی خورد .اما در سال 1380پدیده ای
تازه از مربیان کروات وارد فوتبال ایران ش��د .میروسالو
بالژویچ مرد محبوب کروات ها که انها را به مقام سومی
جهان رسانده بود به ایران امد تا هدایت تیم ملی کشورمان
را در مسیر رسیدن به جام جهانی برعهده بگیرد .خاطرات
فوتبال ایران با بالژویچ همچنان از ذهن فوتبالدوستان
ایرانی پاک نشده و با وجود گذشت یک دهه هنوز اثار
اتفاقات ان زمان از جمله بازی ایران و بحرین باقی مانده
است .بالژویچ در فوتبال ایران با دو شخصیت متفاوت
شناخته می شد؛ از یک سو محبوب بسیاری از تماشاگران
و عالقه مندان فوتبال بود و از سوی دیگر منتقدان جدی
داشت که او را به اصطالح «سیاه کار» می نامیدند و معتقد
بودند او با حرف هایش مردم را سحر می کند ،اما در عمل
توانایی فنی ندارد .با این حال تیم ایران کارش را خوب
اغاز کرد و به خوبی هم پیش می رفت اما درباره دو سفر
تیم ملیبهعربستانوبحرینحرفوحدیث هایبسیاری
وجود دارد .در این دو س��فر پیرمرد کروات خواسته یا
ناخواسته بازیکنان ایران را به حال خود رها کرد و نتیجه
ان هم بازماندن ایران از صعود مس��تقیم به جام جهانی
کره جنوبی و ژاپن بود .کار ایران به بازی با ایرلند کشیده
شد و با حذف ایران همه چیز برای بالژویچ به پایان رسید.
هرچند شاید همان بازی های ایران مقابل ایرلند و سطح
کیفی فوتبال ایران در ان س��ال ها بتواند سندی بر برائت
چیرو باشد.
-6برانکو ایوانکوویچ :بعد از رفتن بالژ و استعفای
صفایی فراهانی از فدراسیون فوتبال ،محمد دادکان پروسه
پیدا کردن مربی جدید تیم ملی را کلید زد ،اما در نهایت او
به کار با برانکو ایوانکوویچ رضایت داد و برانکو میراث به
جا مانده از بالژویچ را به خوبی حفظ کرد و تا جام جهانی
2006هم با موفقیت پیش رفت ،اما جام جهانی فرصت
مناسبی بود که نش��ان دهد برانکو مربی روزهای بزرگ
نیست و ب ا ترس این مربی سرنوشت جالبی برای ایران در
جام جهانیرقمنخورد.بدین ترتیبپروندهکارکروات ها
در فوتبال ایران بسته شد.
از س��ال 1385که برانکو به کار در ایران خاتمه داد
تا سال 1390که کارلوس کی روش هدایت تیم ایران را
برعهده گرفت همواره گوی و می��دان در اختیار مربیان
ایرانی بوده و نگاهی به پشت سر نشان می دهد که مربیان
خارجیگذشتههیچمیراثارزشمندفنیازخودبهیادگار
نگذاشته اند .اکنون نمایش پرفرازونشیب تیم کی روش در
بازی های نهایی جام جهانیبرزیلبازهمهماناسترس ها
و بیم های دوره های گذشته را زنده کرده و بعد از یک سال
فعالیت باید پرسید میراث کی روش برای فوتبال ایران
چیست؟g
ورزش
چه کاری انجام دهد تا بهترین نتیجه را بگیرد .ما باید
این بار طلسم را بشکنیم و برای رسیدن به جام جهانی
از راه های سخت اقدام نکنیم .نباید کار را به اما و اگر
بکشانیم و اگر با قدرت کار کنیم این اتفاق ها نمی افتد.
کی روش باید با درایت��ی ک��ه دارد کاری کند که این
اتفاق بیفتد و بازیکنان ما ت��رک عادت کنند.ایران این
قدرت را دارد که به جام جهانی برود و ماهم از این تیم
حمایت می کنیم.
بازیکنان ما هم نباید به راحت��ی موقعیت ها را از
دست بدهند تا بعد ها افسوس بخوریم .مربی تیم ملی
نقش جوشکار را دارد که باید در زمان اندک و خیلی
سریع قطعات را به هم چس��بانده و بهترین شرایط را
ایجاد کند ،اما مربیان باشگاهی مجسمه ساز هستند و
در طول فصل می تواند به تیم خود شکل زیبایی داده
و انها را با استفاده از تمام توانایی ها به میدان بفرستند.
در مجموع نباید این نتیجه م��ا را از اهداف بزرگمان
دور کند و فکر کنیم دیگر جای هیچ امیدی نیستg .
میراث کی روش چه خواهد بود؟
مثلث شماره131
جایگزین کرده است.
lببینید ،در این زمینه من باز هم سواالتی برایم
پیش امده است .بازی قبلی ایران با قطر را که با نتیجه
دو -دو به پایان رس��ید به خاطر بیاورید .واقعا برایم
سوال است چرا کی روش مثلث خسرو حیدری ،علی
کریمی و اشکان دژاگه را که در ان بازی به معنی واقعی
قطر را عذاب دادند در این بازی اخیر مقابل این تیم به
کار نگرفت .کدام مربی در دنیا تا این اندازه ترکیب تیم
را به هم می ریزد؟ مانند بازی با ازبکستان که از پژمان
نوری در دفاع چپ استفاده کرد و ابراهیمی را به یکباره
در گوش راست بازی داد .ان وقت علی کریمی را به
نوک حمله فرستاد .بازیکنی که همه می دانند هافبک
نفوذی است .سوال دیگرم این اس��ت که کدام مربی
در دنیا به اندازه کی روش اردوه��ای بلندمدت برای
تیم ملی برگ��زار می کند و واقع��ا در اردوی ترکیه چه
بر سر بازیکنان ما امد که تا این اندازه کم رمق شدند؟
متاسفانه وقتی این سوال ها را می پرسیم و به کی روش
هشدار می دهیم که تیم ایران در سواحل امازون فوتبال
بازی نمی کند ،عده ای که دور او را گرفته اند و برخی
جریان های رسانه ای سریع دست به تخریب می زنند.
ک��ی روش ق��ول داده ب��ود فوتبال ای��ران را
تحت تاثیر قرار دهد ،نه اینکه از فوتبال ایران
تاثیر بپذیرد ،اما به نظر می رسد اکنون شرایط
تغییر کرده است؟
lما از یک مربی خارجی که با رقم چهار میلیارد
تومان به ایران می اید انتظار فعالیت اجتماعی بیش��تری
داریم .نه اینکه وقت خود را با ادبیات نازل صرف درگیری
ی و فتح اهلل زاده کند و مانند یک مربی باشگاهی
با مظلوم
خارج از ایران باشد و هرازگاهی در نزدیکی مسابقات به
کشور سر بزند .انتظار داشتیم کی روش با مربیان و مدیران
فوتبال ما جلسه بگذارد و نگاه حرفه ای را به انها بیاموزد،
اهمیت تیم های پایه را به انها یاداوری کند و تحولی در
فوتبال ایران به وجود بیاورد اما متاس��فانه کی روش ان
دلسوزی را که باید ندارد.
در نهایت عاقبت تی��م ایران را ب��ا کی روش
چگونه می بینید؟
lببینید ،من نگران دو بازی شهریورماه مقابل
لبنان و کره جنوبی هستم چراکه بازیکنان ایران اصوال
در مهرماه به امادگی بدنی می رسند و شاید در همین
دو بازی نتایجی به دست بیاید که کار ایران دشوار شود
و کی روش از تیم ملی برودg .
77
مجله خبری
1متسو یا کالدرون؟
پرسپولیس
ورزش
«مرد خوش تیپ فرانس��وی» و «مربی چشم ابی
در تهران» ،اینها از جمله عنوان هایی بود که رس��انه ها
با ان به سراغ حضور سرزده مربی فرانسوی در تهران
رفتند .مربی که سال ها و بارها بحث حضور او در ایران
مطرح شده بود ،از تیم ملی گرفته تا تیم های باشگاهی
تهرانی و شهرستانی این بار کاندیدای نشستن بر روی
نیمکت تیم کهکش��انی پایتخت شده است .صحبت
از برونو متس��و اس��ت که بعد از تم��ام نازکردن های
مصطفی دنیزلی سرانجام به عنوان گزینه اصلی هدایت
سرخ پوشان تهرانی انتخاب ش��د .از همان روزی که
مصطفی تهران را ترک کرد و بع��د از پایان دراماتیک
در لیگ برتر و اسیا ،بس��یاری گفتند که مرد ترکیه ای
دیگر اهل بازگشت به ایران نخواهد بود ،او در ترکیه
هم دیگر حال و حوصله مربیگری نداشت و دو سالی
بود که به عنوان مفس��ر تلویزیونی فعالیت می کند ،اما
به هرحال هوس پیری بود یا هر چیز دیگر او اش��تیاق
پیدا کرد تا بختش را در پرس��پولیس ازمایش کند که
نتیجه ازمایش هم فاجعه امیز بود .هرچند رویانیان تازه
از راه رسیده در این فصل برای او تیمی رویایی تدارک
دید اما به نظر می رسد دنیزلی در انتهای مسیری که برای
سردار ارزوست قرار دارد و به همین دلیل ترجیح داد
تا بعد از حضور در چند اگهی تبلیغاتی در همان ترکیه
گپی با مسئوالن باشگاه بشیکتاش بزند و در نهایت هم
قید قرارداد چند میلیارد تومانی اش با سرخ ها را بزند.
هرچند که او این موضوع را ب��ه زبان نیاورد ،اما وقتی
مثلث شماره131
2تحقق یک رویا
3ملوان جدید؟
نقل و انتقاالت
ملوان
ب��رای پرسپولیس��ی های طرف��دار
فوتبال شاید ناگوارتر از بازی ایران و قطر،
ی بعد از این دیدار
صحبت های علی کریم
بود که اعالم ک��رد دیگر در پرس��پولیس
نخواهد ماند .این یک ش��وک ناگهانی به
هواداران سرخ پوش��ان پایتخ��ت بود که
تمام سرخوشی ناش��ی از جذب بازیکنان
سرشناس در فصل نقل وانتقاالت را از میان
برد .به همین دلی��ل رویانیان و همکارانش
بالفاصل��ه وارد عمل ش��دند و در نهایت
ی را ب��رای ماندن در
توانس��تند علی کریم
پرسپولیس راضی کنند تا این دومین خبر
خوبمدیرعاملپرسپولیسدرهفتهگذشته
باش��د .در واقع رویانیان با جذب انصاری
ی و مذاکره با برونو
فرد ،نگه داش��تن کریم
متسو در هفته ای که گذشت دست به یک
هت تریک زد .با این وجود به نظر می رسد
فراتر از شایعات مربوط به اختالفات میان
کریمی و باش��گاه برس��ر جذب بازیکن
اصلی تری��ن موض��وع در ماندنی ش��دن
کریمی ،کنارگذاشتن پرونده بازگشت دایی
به پرسپولیس بوده استg.
78
در روز شنبه گذش��ته قول امدنش به ایران جایش را
به درخواس��ت مرخصی پنج روزه داد ،دیگر تحمل
رویانیان تمام ش��د .البته مذاکرات پنهان��ی با مربیان
داخلی چون علی دایی و خارجی چون برونو متسو از
مدت ها قبل اغاز شده بود اما درنهایت رویانیان شکل
جدی تری به این مذاکرات بخشید و متسو فرانسوی
دوشنبه ش��ب هفته گذش��ته ناگهان س��ر از فرودگاه
بین المللی امام دراورد .مذاکرات جدی با مرد فرانسوی
اغاز شده و این بدان معناس��ت که ارزوی بازگشت
دنیزلی ب��ه ته��ران و قهرمانی اش با کهکش��انی های
س��رخ را دیگر باید پرونده ای مختومه و بایگانی شده
دانست .اکنون نوبت یک خون جوان و پرانگیزه است
که کار خود را با تیم پرس��پولیس اغ��از کند و به نظر
می رس��د این روح تازه را رویانیان در وجود متس��و
دیده که با سال ها کار در فوتبال خاورمیانه به خصوص
کش��ورهای حوزه خلیج ف��ارس تا ان��دازه زیادی از
اوضاع و احوال خبر دارد .اینکه چرا در این میان بحث
حضور عل��ی دایی هم زیاد جدی نش��د در نوع خود
جالب اس��ت .علی دایی همواره در روزهای ناکامی
مرد بهانه گیری می ش��ود ،اما این ب��ار رویانیان تیمی
بس��ته که جای هیچ بهانه ای را باقی نمی گذارد ،اینکه
دومین بازگشت دایی به پرسپولیس هم پایان تراژیکی
چون دنیزل��ی پیدا کند ب��رای او مایه نگرانی اس��ت.
اما بی تردی��د اگر برونو متس��و و پرسپولیس��ی ها در
مذاکرات خود به نتیجه ای دست نیابند ان وقت علی
دای��ی محتمل ترین گزینه برای نیمکت پرس��پولیس
خواهد ب��ود .خبر جدید ام��ا مذاک��ره موفقیت امیز
رویانیان با گابریل کالدرون اس��ت .گویا مذاکره این
مربی ارژانتینی با مدیر عامل پرسپولیس موفقیت امیز
بوده است g
حس��ین هدایت��ی س��رانجام ب��ه
ارزویش رس��ید و ب��ار دیگ��ر در لیگ
برتر صاحب تیم ش��د .او که متوجه شد
اس��تیل اذین به لیگ یک ع��ادت کرده
و از س��وی دیگ��ر خودش ه��م طاقت
دورمان��دن از حاش��یه های فوتب��ال را
ندارد بعد از مذاکرات ناموفق با داماش
سرانجام به سراغ ملوان بندرانزلی رفت
و با موافقت فرمانده��ی نیروی دریایی
ش��مال کش��ور توانس��ت 70درصد از
سهام این باشگاه را بخرد .بدین ترتیب
هدایتی این بار با ملوان قدم در لیگ برتر
فوتبال ایران خواهد گذاشت و از همان
ابتدای راه هم س��عی کرده اس��ت تا از
سروصداهای فصل نقل وانتقاالت دور
نمان��د .یک��ی از وعده ه��ای هدایتی به
انزلی چی ها حضور اکثریت بومی در تیم
ملوان است و به همین دلیل او به سرعت
ملوانی های قدیمی را به خدمت گرفت.
بازگش��ت مازیار زارع ،پژمان نوری و
جواد ش��یرزاد به ملوان بمب خبری او
برای طرفداران این تیم بودg .
4روزهای عجیب استقالل
5کی روش و انتقاد از پرتغال
6اخرین بمب
نام تی��م اس��تقالل را در این روزه��ا باید محله
برو ،بیا گذاش��ت چراکه بر س��ر رفتن و امدن به این
تیم حکایت های بس��یاری وج��ود دارد .بعد از رفتن
تیموری��ان به قط��ر ،مه��دی امیرابادی هم ب��ه فوالد
خوزستان پیوس��ت و اکنون نوبت خس��رو حیدری
اس��ت که س��ازجدایی کوک کرده و گفته اس��ت در
اس��تقالل نخواهد ماند .گویا او هم به فکر ان ور اب
و رفتن به ترکیه اس��ت .از س��وی دیگ��ر تالش های
فتح اهلل زاده س��رانجام جواب داد و مهدی رحمتی به
همراه پژمان منتظری رضایت دادند تا در این تیم بمانند.
گویا مدیر ابی ها توانست امیر قلعه نویی را راضی کند
تا در دوراهی انتخاب بین منطق و احساس از در منطق
وارد شود و رحمتی را به طالب لو ترجیح دهد .از سوی
دیگر همچنان بازگشتن یا بازنگشتن فرهاد مجیدی به
استقالل مهم ترین معمای ابی های پایتخت است که
هنوز بی جواب مانده استg .
کارلوس کی روش که وقتی در تهران است خودش
میانه خوبی با انتقاد از تیم ملی ندارد اکنون پایش به پرتغال
نرسیده شروع به انتقاد از تیم ملی کشورش در بازی های
یورو کرده است .کی روش به شبکه تلویزیونی TV124
گفته است« :تمام مسئولیت ها در این تیم به دوش رونالدو
افتاده و چنانچه او روز بد خود را سپری کند ،تمام انتقادها
او را نش��انه می رود ».او در دف��اع از رونالدو هم گفت:
«تیم ملی پرتغال کریس��تیانو رونالدو و البته گروهی از
بازیکنان که در پی او می دوند ،را داراست ».این نگرش
باید به شکل دیگری باشد؛ رونالدو تنها باید کمکی برای
همه تیم باشد .چند سال پیش پرتغال تیمی با بازیکنانی
چون لوئیس فیگو ،روی کوشتا ،پائولو سوزا و فرناندو
کوتو داشت .زمانی که انها بازنشسته شدند ،رونالدو در
کانون توجه ها قرار گرفت .اهمیت بیش از اندازه او باعث
می ش��ود ،زمانی که بد باش��د ،همه منتقدان او را هدف
بگیرندg».
تنها چهره اصل��ی بازار نقل و انتق��االت فوتبال
ایران که هنوز سرنوشتش مشخص نشده محمدرضا
خلعتبری است .از یک طرف گفته می شود خود او به
ماندن در امارات عالقه دارد و از سوی دیگر تغییرات
در باشگاه الوصل زمزمه های جدایی او را بر سر زبان ها
انداخته است .گویا این بازیکن نمی تواند از مارادونا
دل بکند ،اما در ایران هم دو باش��گاه رقیب پایتخت
برای جذب او تالش فراوانی راه انداخته اند .هرچند
ش��ایعه ش��ده پیش��نهاد یک میلیارد و نیمی رویانیان
پیراهن قرمز را بر ت��ن خلعتبری کرده و کلکس��یون
سرخ ها را کامل می کند ،اما نام این بازیکن در فهرست
قلعه نویی هم قرار دارد و فت��ح اهلل زاده برای در امان
ماندن از زخم زبان های اینده قلعه نویی و حفظ اعتبار
دوست دارد تا حداقل این بازیکن را از دست رویانیان
دراورد .اکنون باید دید بمب اخر را چه کسی منفجر
می کندg .
نقل و انتقاالت
تیم ملی
پرسپولیس
7موفقیت معلوالن دوومیدانی
8باز هم جباری نا ارام
در پایان رقابت هاى بین المللى دوومیدان��ى معلولین المان ،دوومیدانى کاران
کشورمان توانستند در مجموع 16مدال را کسب کنند .در این رقابت ها ورزشکاران
ایرانی توانس��تند ۹مدال طال را توس��ط جواد حردانى ( ۲طال) ،محس��ن کائیدى
( ۲ط�لا) ،عبدالرضا ج��وکار ،جلیل باق��رى ،کامران ش��کرى س��االرى ،جالل
خاکزادیه و پیمان نصیرى به دس��ت بیاورند .مدال های نقره هم توس��ط س��لمان
اب باریکى ،مرضیه صدق��ى ،اعظم خدایارى ،فرزاد س��پهوند و على محمدیارى
به دس��ت امد .مهرداد ک��رم زاده هم به م��دال برنز بس��نده کرد .این مس��ابقات با
حضور ورزش��کارانى از ۲۰کش��ور جهان از ۲۶تا ۲۸خردادماه در ش��هر برلین
برگزار شدg .
اینبارفریادهایاودردفترباشگاهاستقاللبودکهخبرسازشد.گویادرهفتهگذشته
جباری در زمان حضورش در باشگاه به فتح اهلل زاده گفته است« :شما که پول سال قبل
من را تسویه نکرده اید چطور برای فصل بعد با من صحبت می کنید؟» این بازیکن تاکید
دارد که ابتدا باید با او تسویه حساب شود و سپس در مورد فصل اینده صحبت کنند .در
همینحالشنیدهمی شودکهمجتبیجباریپیشنهادخوبیازباشگاهسپاهاناصفهاندارد
با این حال او برای بازی در ایران دوست دارد تا در پایتخت بماند .از سوی دیگر برخی
عقیده دارند او هم همان راهی را خواهد رفت که اندو تیموریان در پیش گرفته است
یعنی حضور در لیگ های عربی چراکه از فصل گذشته تاکنون هم پیشنهادهای خوبی
به خصوص از قطر به دست جباری رسیده استg.
استقالل
دو و میدانی
ورزش
همان روزی ک��ه خبر حض��ور انصاری ف��رد در
پرسپولیس تبدیل به بمب خبری پرسپولیسی ها شد در
باشگاه استقالل یک خبر بد در راه بود .اندرانیک تیموریان
هافبک ملی پوش و تاثیرگذار ابی های تهران ساز جدایی
س��ر داد و به تیم الخریطیات قطر پیوست .تیموریان از
همان روزهای ابتدایی بازگشت امیر قلعه نویی گفته بود
که به احتمال زیاد در استقالل نمی ماند و برخالف سایر
بازیکنان بدون کشمکش و حاشیه سازی خیلی زود مسیر
بعدی خود را مشخص کرد .گویا بازگشت امیر حسین
صادقی به استقالل و بحث کاپیتانی این بازیکن هم در
تصمیم اندو بی تاثیر نبوده استg.
هرچند تیم ملی بسکتبال ایران نتوانست از عنوان
قهرمانی خود در مسابقات غرب اس��یا دفاع کند ،اما به
هر حال در بازی پایانی مقابل اردن دیداری تماش��ایی
را به نمایش گذاش��ت و مجوز حضور در رقابت های
جام استانکوویچ را کس��ب کرد .مصدومیت بازیکنان
تاثیرگذاری چون مهدی کامرانی و مشکالت همیشگی
داوری در دیدارهایی که در کش��ورهای عربی برگزار
می شود در شکست ایران و نرسیدن به قهرمانی غرب
اسیا موثر بود ،اما دیدار برسر کسب عنوان نایب قهرمانی
بین ایران و اردن هم بس��یار هیجان انگیز بود که اسمان
خراش های ایرانی با نتیجه 65بر 67پیروز شدندg.
سرانجام داستان پیوس��تن کریم انصاری فرد به
یکی از دو تیم بزرگ پایتخ��ت رنگ حقیقت به خود
گرفت .داستانی تکراری که چندین فصل بیان شد ،اما
هربار مشکلی پیش می امد.
با این حال پیش��نهادات رویانیان این بار س��حر
انگیزتر از ان بود که اقای گل فصل گذشته لیگ برتر
بتواند در برابر ان مقاومت کند و بدین ترتیب انصاری
فرد در نهایت پیراهن س��رخ را برتن کرد .فتح اهلل زاده
هم تالش بس��یاری به خرج داد تا ای��ن بازیکن را به
اس��تقالل بیاورد ،اما گویا ی��ک B.M.Wهمه قول و
قرارها را بر باد داد و کریم سرخ پوش شدg .
نقل و انتقاالت
بسکتبال
مثلث شماره131
9اندو در قطر
10نایب قهرمانی شیرین
11شاه ماهی در تور سرخ
پرسپولیس
79
جرم هنری
به بهانه اکران فیلمی با بازی
کیانوریوز
دیـــدار
همه فیلم جرم هنری با یک نفر تعریف می شود؛
کیانوریوز بازیگر نام اش��نایی که خیلی ه��ا او را با فیلم
ماتریکس می شناسند ،اما اگرچه فیلم جرم هنری اسمی
دارد که به فیلم های اکش��ن می خورد ،اما این فیلم یک
کمدی مالیم است .یک کمدی در مورد مجرمی که برای
کاری که اعتقاد دارد انجام نداده است به زندان می افتد و
پس از ازادی تصمیم می گیرد برای انجام دادن همین جرم
تالش کند .او در طول این مدت تغییر می کند و این تغییر
است که مبنای کمدی فیلم است .فیلم جرم هنری با یک
خط قصه متولد ش��د؛ یک طرح قصه به کیانوریوز داده
شد که تازه شرکت فیلم سازی خود را تاسیس کرده بود.
او طرح را به فیلمنامه نویس مورد اعتمادش یعنی ساشا
گاوارسی داد.
سه سال طول کشید تا فیلمنامه اماده شود .گاوارسی
پیش از این برای کارگردان بزرگی مثل اسپیلبرگ فیلمنامه
نوشته بود .فیلم جرم هنری با بودجه ۱۲میلیون دالری
چیزی نزدیک ب��ه ۲۰۴میلیون دالر در س��طح جهانی
فروش داشته .این فیلم با زیرنویس فارسی از 24خرداد
ماه در گروه سینماهای نمایش دهنده فیلم های خارجی
مشتمل بر فرهنگ ،پردیس ازادی ،پردیس ملت و برج
میالد توسط بنیاد سینمایی فارابی اکران شد.
مثلت شماره131
خالصه داستان فیلم
داس��تان فیلم در مورد هنری تورن با بازی (ریوز)
است که مردی بی احساس و بی هدف در زندگی است که
کارمند عوارضی بزرگراه در بوفالودرنیویورک است .او
به اصرار دوستش به عنوان راننده در دزدی از یک بانک
همکاری می کند و هنگام دزدی دوس��تانش در بانک،
پلیس او را در حال انتظار داخل ماشین دستگیر می کند.
هنری به سه سال حبس محکوم می ش��ود .در زندان با
مکس سالتزمن با بازی (جیمز کان) اشنا می شود .پس
از ازادی از زندان به طور اتفاقی در یک کافی ش��اپ به
عکسی قدیمی از تونلی در زیر خزانه بانک بر می خورد
که در حال حاضر تونل متروکه مانده است.
پس از ازادی مکس از زن��دان ،هنری موضوع را
80
با او در میان می گذارد و به اتفاق تصمیم دزدی از خزانه
بانک را می گیرند .البته قسمت ورودی تونل متروکه در
زیرزمین یک تئاتر و در کنار دیوار اتاق گریم پنهان مانده
است که به وارد ش��دن انها به گروه تئاتر و اشنایی شان
با جولی ایوانووا با بازی (ورا فارمیگا) می انجامد .نهایتا
پس از طی وقایعی ،هنری و مک��س به چندین میلیون
دالر پول خزانه بانک می رسند.در این فیلم کیانو ریوز،
جیمز کان و ورا فارمیگا بازی می کنند .این فیلم داستان
جذاب خود را با جلوه های ویژه فراوان تصویر می کند
و صحنه های اکش��ن توام با هیجان این فیلم ،می تواند
در جذب مخاطبان طیف های مختلف تاثیرگذار باشد.
کارگردان فیلم
مالکوم ونویل پیش از اینکه کیانوریوز به او اطمینان
کندبهعنوانیکعکاسحرفه ایشناختهمی شد.اومتولد
۵سپتامبر ۱۹۶۲در انگلستان است ،والدین او ناشنوا بودند
و در دنیایی بدون کالم بزرگ شد .تنها کسی که با او گاهی
همکالم می شد عمویش بود ،این ویژگی از او شخصیت
ویژه ای ساخت ،ونویل کار را با عکاسی هنری شروع کرد
و خیلی زود مورد توجه قرار گرفت با کتابی که در مورد
الیه ها در عکاسی نوشت .او در س��ال ۱۹۹۲شروع به
ساختن فیلم های تبلیغاتی کرد .در این روند روبه رشد،
ساختن فیلم های کوتاه در جایگاه بعد قرار داشت ،اولین
فیلم کوتاه او یک فیلم 11دقیقه ای به نام دنیای سکوت
بود که درمورد والدین ناشنوایش ،اظهار عالقه کیانوریوز
و شریکش برای ساختن فیلم جرم هنری بود .کیانوریوز
دلیل اعتماد ب��ه ونویل را این گونه بی��ان می کند« :یکی
از همکاران تهیه کننده ام کاره��ای قبلی مالکوم را دیده
بود،فیلم های کوتاه او را دیدم،فیلم های بس��یار خوبی
بود .نوع نگاهش به س��ینما وقصه گویی اش را دوست
داشتم،احساس کردم زاویه دید مناسبی دارد،قصه را گفتم
مطمئن شدم نسبت به کار بی تفاوت نیست».
نگاه کیانوریوز
کیانوریوز یکی از مهم ترین عوامل شکل گیری فیلم
جرم هنری است ،او از تهیه کنندگان فیلم و از بازیگران ان
است .به همین خاطر این فیلم را بسیار دوست دارد«:بله،
می توان این طور توصیف کرد که «جرم هنری» از ان دسته
کارهایی است که برایم حکم یک پروژه وسوسه کننده را
داشت .به جز بازیگری ،در تمام مراحل مختلف کاری
ان حضور داشتم .نمی دانم می دانید یا نه ،از چهار سال
قبل در تدارک تولید این فیلم بودیم و در تمام این مدت با
فیلمنامه ان زندگی کردم».او در توصیف فیلم می گوید« :
هنری را از این نظر دوست دارم که از ان دسته ادم هایی
است که انگار به اخر دنیا و ته خط رسیده است .می دانید
وقتی او را می بینیم ،نه در حالت خواب است و نه بیداری.
تماشاچی متوجه این نکته می شود که او هیچ رویایی در
سر ندارد و تمام زندگی اش را بدون هدف و خشنودی
سپری کرده است ،اما اتفاقاتی که در ادامه داستان برایش
رخ می دهد ،شرایطی تازه را فراهم می کند که می تواند
شانس دوباره او برای ایجاد تغییرات در زندگی اش باشد،
اما ایا س��رقت بانک می تواند همان رویای نیمه کاره و
ناتمام باشد؟ احساس می کنم همین مساله مزه و نمک
کار است و باید به شیوه جدید و در عین حال غریبی ،با
اینده این شخصیت برخورد کنیم .در قصه فیلم ،بحث
خیلی زیادی درباره هویت می شود؛ هویتی که در طول
کار تکامل و گسترش یافته و تغییر می کند .انچه در «جرم
هنری» اهمیت پیدا می کند ،همین تغییر و تحول هویتی
است و نکته مهم این است که این عمل چگونه صورت
می گیرد .من پایان ماجرای هنری را دوست دارم .او به
کمک عشق موفق می ش��ود دوباره روی پای خودش
بایستد و تالش کند تا با تبدیل شدن به ادمی تازه ،زندگی
نوینی را در پیش بگیرد».
بازیگ��ر نق��ش مقاب��ل کیانوری��وز ،جیم��ز
کان اس��ت؛ ی��ک بازیگ��ر ب��زرگ از س��ینمای
کالس��یک .جیم��زکان از بازیکن��ان قدیمی اس��ت
ک��ه حت��ی س��ابقه ب��ازی در فیل��م پ��در خوان��ده
را دارد ،کیانوریوز در مورد همبازی شدن با جیمزکان
می گوید«:دیدن او در حالی که مش��غول بازی در یک
نقش کمدی است ،فوق العاده بودg ».
مکتوب
درس های عاشورا
کتاب «درس های عاشورا» گزیده بیانات حضرت ایت اهلل خامنه ای درباره
درس های مکتب عاشورا و دربرگیرنده رهکردهای ایشان درباره عبرت های
عاشوراست.
این نوشتار به صورت موضوعی تدوین شده و بعد از نمایه زنی و تیتربندی
مطالب در اختیار عالقه مندان قرار گرفته است« .درس های عاشورا» یکی از اثار
موضوعی استخراج ش��ده از کتاب مرجع «افتاب در مصاف» است که بیانات
رهبری از سال 1357تا 1390را درباره امام حس��ین(ع) در بر می گیرد« .تنوع
و جاودانگی درس های عاشورا»« ،وجوب قیام برای اصالح جامعه اسالمی»،
«لزوم شناخت وظیفه اصلی»« ،انجام به موقع تکلیف»« ،مقابله با جدایی دین
از سیاست» و «سه ویژگی برجسته و تعیین کننده ابی عبداهلل (علیه السالم)» از
جمله مباحث مطرح شده در این کتابند.در بخشی از این نوشتار ،به نقل از خطبه
نماز جمعه رهبر معظم انقالب در عاش��ورای سال 1374امده است« :اگر این
حادثه (عاشورا) را دقیق در نظر بگیرید ،ش��اید بشود گفت انسان می تواند در
حرکت چندماهه حضرت ابی عبداهلل (علیه الس�لام) از ان روزی که از مدینه
خارج شد و به طرف مکه امد ،تا ان روزی که در کربال شربت گوارای شهادت
نوش��ید ،بیش از صد درس مهم برش��مارد .نخواس��تم بگویم هزارها درس؛
می ش��ود گفت هزارها درس هست ،ممکن است هر اش��اره ان بزرگوار یک
درس باش��د .اما اینکه می گویم بیش از صد درس ،یعن��ی اگر ما بخواهیم این
کارها را مورد مداقه قرار دهیم ،از ان می شود صد عنوان و سر فصل به دست
اورد که هر کدام برای یک امت ،برای یک تاریخ و یک کشور برای تربیت خود
و اداره جامعه و قرب به خدا درس است« ».درس های عاشورا» را که نخستین
مجموعه موضوعی «افتاب در مصاف» است ،انتشارات دفتر حفظ و نشر اثار
ایت اهلل العظم
ی خامنه ای در 264صفحه روانه کتابفروشی ها کرد ه استg .
مکتوب
یادبود
کتاب «جامی ز خمخان ه دل» شامل گزیده بیانات رهبرمعظم انقالب اسالمی
در بزرگداشت مقام جانباز و همچنین اشعار بیش از 60شاعر ایرانی که در پاسخ
به مطروح ه رهبرانقالب و در پاسداشت مقام جانباز سروده شده ،منتشر شد .
اشعار بیش از 60شاعر ایرانی از جمله :رضا اسماعیلی ،علی انسانی ،میالد
عرفان پور ،علیرضا قزوه ،ولی اهلل کالمی زنجانی ،مصطفی محدثی خراسانی که
در پاسخ به مطروحه رهبرانقالب و در پاسداشت مقام جانباز سروده شده ،دراین
کتاب تدوین ش��ده اس��ت .جامی ز خمخانه دل به همت حجت االسالم جواد
محمدزمانی از سوی انتشارات «نسیم انقالب» منتشر شده است.
نویس��نده در مقدمه کتاب نوش��ته اس��ت« :در دی��دار ش��اعران ایینی با
رهبرمعظم انقالب ،در رهنمودهایش��ان ش��اعران را به موض��وع دفاع مقدس و
پاسداشت یاد ش��هیدان دعوت کردند و از مباحث مهم در اینباره که کمتر به ان
پرداخته شده ،به مقول ه «جانبازان شهید» اشاره فرمودند .در پایان این دیدار ،یکی
از شاعران از حضرت ایت اهلل خامنه ای خواست که در این موضوع «مطروحه ای»
را طرح فرمایند تا شاعران به استقبال ان ،شعر بسرایند.
ایش��ان نیز س��اعتی پس از پایان محفل ،مطروحه ای را اعالم و از شاعران
ایینی خواستند تا بر اساس ان شعر بسرایند» .ابتکار معظم له فصل تازه ای از شعر
مقاومت را بر روی شاعران گشود.
کتاب «جامی ز خمخان ه دل» همزمان با نخستین کنگره ملی شعر شهید زنده،
در تاالر محراب رونمایی شدg .
مثلت شماره131
«پیامبر عهد و نور امت» از زاویه ای تاز ه به بعثت رسول گرامی اسالم پرداخته
است .محمد ش��مس در این نوشتار به رمز گش��ایی واژه های عبری پرداخته که در
بطن ان نام پیامبر اسالم(ص) متجلی است .محمد شمس در اغازین بخش ،اثرش
را به «رحمه للعالمین» تقدیم کرده اس��ت و در ادامه به نقل از ایه بیس��تم از س��وره
انعام می نویسد« :کس��انی که کتاب اس��مانی به انان داده ایم ،همان گونه که پسران
خود را می شناسند ،او [پیامبر] را می شناسند ،کسانی که به خود زیان زده اند ،ایمان
نمی اورند ».نویسنده در پیش گفتار ،ظهور پیامبر را از بزرگ ترین حوادث تاریخ در
قرن ششم میالدی می داند که بر اس��اس قران کریم ،یهودیان و مسیحیان قرن ها در
انتظارش بودند؛ زیرا ویژگی های رسول اکرم(ص) در کتاب های پیشین بیان شده
بود و این شناخت تا اندازه ای بوده است که به فرموده قران کریم ،اهل کتاب مانند
فرزند خود می توانستند این پیامبر را شناسایی کنند .شمس معتقد است که این ادعای
قران مجید ،به پویش های فراوان علمای مسلمان برای یافتن نام و مشخصات رسول
گرامی اسالم منجر شده اس��ت تا اندازه ای که گاه مسلمانان با یهودیان در این زمینه
به گفت وگو پرداخته ....چاپ نخست این کتاب را انتشارات بوستان کتاب در 172
صفحه با شمارگان 1000نسخه و بهای 3000تومان روانه بازار نشر کرده است g .
مکتوب
جامی ز خمخان ه دل
«ایت اهلل عالمه شیخ باقر شریف قریش��ی» مورخ و محقق اسالمی صبح روز
ف دار فانی را وداع گفت.
یکشنبه 28خرداد در نجف اشر
ایشان دارای دهها تالیف در حوزههای تاریخ ،س��یره و فرهنگ اهل بیت(ع)
بود که به زبانهای مختلف ترجمه ش��ده است .ایت اهلل قریشی همچنین کتابخانه
امام حسن(ع) در ش��هر نجف اش��رف را که کتاب های خطی و اثار گرانبهایی را
در خود جای داده تاس��یس کرد و در خدمت مولفان و پژوهشگران اسالمی قرار
داد .این پژوهشگر حوزه دین ،روز یکش��نبه 28خرداد پس از یک عمر خدمات
علم
ی و فرهنگی و با تحمل یک دوره بیماری طوالنی در 80س��الگی درگذشت.
مراسم تشییع پیکر شیخ باقر شریف قریشی در حرمین شریفین امام حسین(ع) و
حضرت عباس ـ علیهما السالم ـ برگزار شد.
ایت اهلل شریف القریش��ی متولد س��ال 1344ق در ش��هر نجف ،فرزند شیخ
شریف قریش��ی نجفی از علمای نجف که جد وی مرحوم شیخ مهدی قریشی از
شاگردان مرحوم میرزای بزرگ شیرازی بوده ،دیده به جهان گشود .القریشی یکی
از خاندان های شناخته شده در نجف است.
در سال 1382به پاس تالیفات ارزنده ایش��ان در زمینه تاریخ معصومین (ع)،
جایزه ویژه پنجمین دوره کتاب س��ال والیت که اختصاص به کتاب های منتشره
درباره معصومین (علیهم السالم) دارد طی سفری که ایش��ان بعد از سقوط رژیم
صدام به ایران داشتند به ایشان اهدا گردیدg .
دیـــدار
پیامبر عهد و نور امت
یادبود
مورخ بزرگ تاریخ اهل بیت(ع)
استاد حسن کسایی درگذشت
اس��تاد حس��ن کس��ایی ،نوازنده پیشکس��وت نی بر اثر بیماری و کهولت سن
پنجشنبه 25خردادماه چشم از جهان فروبست.
کسایی که متولد سوم مهرماه س��ال 1307بود در سن ۲۰سالگی نخستین اجرای
تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد قطعه
معروف سالم را در دستگاه چهارگاه ساخت که از معروف ترین قطعات موسیقی ایرانی
به شمار می رود .این قطعه بعدها توسط حسین علیزاده در البوم صبحگاهی با سازبندی و
ارکستراسیونی حجیم بازسازی شد .کسایی در سال 1329برای اولین بار نی را به ارکستر
برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را ش��روع کرد .در سال های بعد با
ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی چون ابوالحسن صبا ،حسین یاحقی،
حبیب اهلل بدیعی ،محمد میرنقیبی ،همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه
ادامه داد .از سال ،۱۳۴۶فضای کاری کس��ایی ابعادی جهانی پیدا کرد .او در دهه 60به
کشورهای المان ،انگلستان ،فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامه رادیویی به اجرای
برنامه پرداخت .در سال 69تندیس وی در گالری مفاخر هنری جهان در لندن نصب شد.
پس از انکه کسایی در سال 70در جشنواره نی نوازان در تاالر اندیشه شرکت کرد،
فعالیت او دوباره رونق گرفت و در سال 78موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و
هنر شد .همچنین در سال ،۱۳۸۱به عنوان چهره ماندگار موسیقی انتخاب و تقدیر شد.
حسن کسایی مانند تهرانی در تنبک ،احمد عبادی در سه تار ،علی اصغر بهاری در
کمانچه و فرامرز پایور در سنتور به نوعی از ابتدا شروع به ابداع تکنیک و پیاده کردن تمام
دستگاه ها در ساز نی کرد.
در گذشته صدای نی همراه با ناخالصی زیاد بود؛ یعنی نواختن ان به صورتی بود
که تفاوت محسوسی بین صداهای اوج ،بم و بم نرم نبود ،ولی استاد کسایی توانست با
تغییر حالت در زبان ،در محل استقرار زبان ،حالت لب و فرم سر نی ،صدایی بسیار شفاف
و بدون ناخالصی از نی تولید کند .شاگردان زیادی از محضر او درس گرفته اند که امروز
از چهره های برجسته موسیقی ایران به شمار می ایند ،از جمله انها می توان به حسین
عمومی ،حسن ناهید محمد موسوی و ..اشاره کرد .استاد حسن کسایی در ۲۵خرداد
،۱۳۹۱پس از سپری کردن دو ماه حالت کما درگذشت .طبق وصیت زنده یاد کسایی مبنی
بر خاکسپاری در کنار مقبره استاد تاج اصفهانی ،پیکر ایشان در تخت فوالد اصفهان و در
فاصله کمی از مقبره این استاد موسیقی به خاک سپرده شدg.
81
بدون حتی
یک عالمت تعجب
هفت نکته از یورو2012
دیـــدار
-1دارن فلچ��ر بازیکن منچس��تر یونایتد ،از
ان دس��ت بازیکنان ش��وخ طبع فوتبال اس��ت که در
صفحات اجتماعی خود هر از گاهی سربه س��ر سایر
بازیکنان فوتبال می گذارد .فلچر پ��س از حذف تیم
ملی هلند از مسابقات یورو 2012نوشت« :نمی دانم
چرا رابی فن پرس��ی ناراحت اس��ت؟ مگر او بازیکن
ارس��نال نیس��ت؟ او که باید به ناامیدی عادت داشته
باش��د ».این جمله به ظاهر طنزگونه می تواند از منظر
دیگری هم تعمیم پیدا کند .چ��را باید از حذف هلند
تعجب کرد؟ هلندی ها حتی اگر به فینال مسابقات هم
راه پیدا کنند ،هیچگاه قهرمان نمی شوند .انها همواره
گروهی از بهترین بازیکنان هستند که کمتر تبدیل به
تیم می شوند ،شاید ارین روبن نمونه بسیار خوبی برای
یافتن علت باخت های فوتبال هلند باشد .روبن بی نظیر
است .دریبل می زند ،می تازد ،اما در هیچ قالب تیمی
نمی گنجد .فوتبال خودخواهانه او لذت گریز اس��ت؛
مثل فوتبال هلند!
مثلت شماره131
-2اعصاب خردکن تری��ن ادم های حاضر در
یورو ،2012داورانی بودند که کنار دروازه می ایستادند.
ادم های بی کاری که فقط کنار خط تعبیه ش��ده بودند
تا مبادا توپ��ی از خط دروازه بگذرد و داور به اش��تباه
ان را نگی��رد .اتفاقی که در ی��ک تورنمت حداکثر دو
بار رخ می دهد .نظیر بازی انگلس��تان ب��ا اوکراین که
جان تری توپی که مارکو دوویچ زده بود را 50سانتیمتر
ان طرف تر از خط دروازه بیرون کش��ید ،اما داور کنار
دروازه به راحتی اب خوردن س��ر را ب��ه عالمت انکه
گل نشده است ،تکان داد .خب ،اگر قرار بود درمورد
توپ های نظیر این ،اشتباه ش��ود که خود داور وسط
با کمک هایش هم می توانس��تند اش��تباه کنند ،دیگر
چه نیازی به دو نفر دیگر هم ب��رای باال بردن ضریب
اشتباه بود؟ شاید خیلی ها مثل اولگ بلوخین سرمربی
اوکراین در کنفرانس مطبوعاتی عصبی نباشند ،اما از
خودشان می پرسند که «داور پنجم به چه کار می اید؟»
-3شگفتی؟ دیگر دورانش انگار به سر امده
است .خیلی وقت است انهایی که فوتبال اداره می کنند،
دیگر تمام تالششان را به کار بسته اند که لغت شگفتی
82
از دایره لغات جام های بزرگ حذف شود .اگر حذف
هلند را کن��ار بگذاریم که ان ه��م در حضور المان و
پرتغال ش��گفتی بزرگی محسوب نمی ش��د ،در دور
اول مسابقات هیچ اتفاقی رخ نداد که بتوان مقابل ان
یک عالمت تعجب پررنگ گذاش��ت! تمام تیم هایی
که به طور س��نتی مدعی قهرمانی محسوب می شدند،
به مرحله بعد رس��یدند .اگر هم نام های��ی مثل یونان
و جمهوری چک قدری غریبه محس��وب می شدند
بیشتر از اینکه به شگفتی ارتباط داش��ته باشد ،به نوع
گروه بن��دی و تیم های گروه Aربط داش��ت .انهایی
که فوتب��ال را اداره می کنند از واژه ش��گفتی بیزارند.
همین ک��ه در نحوه گزینش و چیدم��ان پای رنکینگ
یوفا وسط می اید یعنی انکه اعتبار هم فاکتوری است
برای خودش.
۴ـ نژادپرستی مساله ای است که به فرهنگ ها
ربط دارد .هرچقدر هم که کنار زمین مس��ابقات تابلو
بزنیم که احت��رام بگذارید باز هم اگ��ر فرهنگ همین
باش��د ،هیچ اتفاقی رخ نمی دهد .بازه��م اش همین
است و کاسه همین .یکی از بزرگترین معضالت جام
ملت های اروپا ،نژادپرستی نهادینه شده در کشورهای
میزبان و تماشاگران میهمانی است که در این دو کشور
حضور پیدا کردند بود .مشکلی که به رغم پیش بینی ها
و هشدارهایی که پیش از شروع رقابت ها داده می شد
در مرحله مقدماتی بس��یار نمود داش��ت .این مشکل
از تمرینات هلند و توهین به بازیکنان رنگین پوستی
نظیر دی یانگ و یلمزوفن درویل ش��روع شد و بعد
به ورزشگاه ها کشیده شد .در چهار مسابقه از بازی ها
پوس��ت موزهایی به درون زمین فرس��تاده می شد که
همه و همه حکم ان را داشت که برنامه های فرهنگی
فیفا هنوز نتوانسته فوتبال را از چنگال پدیده ای به نام
نژادپرستی نجات دهد .از چنگال پوست موزهایی که
زیر پای فوتبال انداخته می شود.
۵ـ وقتی میشل پالتینی گفت که می خواهیم
فوتب��ال را در گس��تره اروپا پخش کنیم ،بس��یاری از
منطق این گفته استقبال کردند ،اما درنهایت با شروع
مسابقات ،مشکالت بسیاری را ش��اهد بودیم که در
گذر زمان خودش را نش��ان می داد .مش��کالتی که با
اسکان هواداران و تیم ها شروع شد .هتل ها جوابگوی
انتظ��ارات نبودند ،بع��د هم مش��کالت امنیتی پیش
امد .مش��کالتی که باعث شد ش��ب های یورو ناامن
باش��د .تدابیر اخذ ش��ده برای جلوگیری از درگیری
هولیگان هم نکته ای است که در ایرادات امنیتی بازی ها
جامی گیرد .این بازی ها حتی از نظر اس��تانداردهای
سخت افزاری گاهی مواردی است که می تواند مورد
توجه قرار بگیرد .شاید اگر مسابقات در جای دیگری
برگزار می شد ،به هیچ وجه شاهد سرازیر شدن سیالب
پس از باران های شدیدتر از این هم نبودیم .میزبانان تا
به اینجا نمره قبولی نگرفتند.
۶ـ یکی از نکات مهم یورو این بود که تیم ها
به اصل خود بازگش��تند و هیچ غافلگی��ری تاکتیکی
در رقابت ها دیده نمی شد .اس��پانیا تیمی بود با همان
مختصات فوتبال باشگاه بارسلونا ،بازی با پاس های
کوتاه و تکیه بر حرکات تکنیکی .المان تیمی است که
با نظم تاکتیکی مشخص و حرکات از پیش تعیین شده،
ایتالیا هم همان تیم همیشگی بود؛ تیمی ستاره محور که
با دراختیار نداشتن ابزار الزم هم راحت گل نمی خورد.
پرتغال به کریستیانو رونالدو متکی است ،فرانسه هم
ماکت کوچکی است از همان تیم همیشگی یونان بدون
ره هاگل هم بر دفاع استوار است و باالخره انگلستان
هم با روی هاجسون به شیوه کالسیک فوتبال انگلستان
بازگشت ،یعنی سانتر از جناحین و زدن ضربات سر.
با این حساب فوتبال اروپا از نظر تاکتیکی هم شگفتی
خاصی نداش��تند .مگر اینکه در مرحله بعد مربیان به
دنبال غافلگیری باشند.
۷ـ در مرحل��ه گروه��ی ی��ورو 2012برای
اولین بار در طول تاریخ ،برگزاری مس��ابقات فوتبال
جام ملت های اروپا ،هیچ مس��ابقه ای با تساوی بدون
گل به پایان نرس��ید .بیش��ترین تعداد پاس متعلق به
اسپانیا بود با میانگین ۶۰۰پاس در هر بازی و کمترین
پاس متعلق به ایرلند با میانگین ۳۰۰پاس .این خودش
دلیلی اس��ت برای علت برتری این تیم ها .اس��پانیا و
المان تنها تیم های 9امتیازی مس��ابقات بودند و یکی
از نکات جالب این جام گیردادن ب��ه لباس بازیکنان
بود .لباس هایی که از سمی بودن تا محیط زیست گیر
داشتند .این هم چند نکته کوتاه از مرحله مقدماتیg .
برای ارتباط بیش��تر و اگاه��ی از نظرات
انتقادات و پیشنهادهای شما خوانندگان محترم
مجل��ه مثلث از این پ��س می توانی��د از ایمیل
didar@mosalas.irب��ه عن��وان یک پل
ارتباطی استفاده کنید.
نظرات شما در مورد مجله به طور کامل
مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به زودی به
تمامی انها پاسخ داده خواهد شد.
_____
قاب
بیست و نهمین دوره مسابقات بین المللی قران کریم
1
2
تشییع دو شهید گمنام در دانشکده شریعتی
سی و یکمین مراسم بزرگداشت شهید مصطفی چمران
3
4
رونمایی از موسیقی قالده های طال
دیـــدار
مثلت شماره131
ائین گشایش نمایشگاه بزرگ فروش اثار تجسمی
5
6
تله کابین گردنه حیران در استان اردبیل
بازی فوتسال تیم های منتخب جام جهانی 98و پیشکسوتان استقالل
7
8
افتتاحیهجشنوارهفیلمهایویدئویی
83
بازا ر
مراسم قرعه کشی ششمین دوره حساب های
قرض الحسنه پس انداز مهر برگزار شد
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره131
در اس��تانه س��الروز بعث��ت نب��ی مکرم اس�لام
حضرت محمد مصطفی(ص) قرعه کشی ششمین دوره
یواعتباری
ضالحسنهپس اندازموسسهمال
حساب هایقر
مهر «زنجیره مهر» برگزار شد .به گزارش اداره کل روابط
عمومی موسس��ه مالی واعتباری مهر ،دکتر غالمحسن
تقی نتاج – مدیرعامل موسس��ه – در این مراسم با بیان
اینکه پیاده سازی و ترویج فرهنگ قرض الحسنه زیر بنای
فعالیت موسسه مالی و اعتباری مهر است ،اظهار کرد« :این
سنت نیکو و خداپسندانه در ادامه فعالیت این مجموعه
استمرار خواهد داشت ».وی با اشاره به اینکه تسهیالت
قرض الحس��نه باید تنها از محل وجوه مربوط به همین
حساب هاپرداختشودوبرهمیناساسبایدقابلیت هاو
ضالحسنهراگسترشدهیم،افزود«:افزایشمنابع
منابعقر
قرض الحسنه برای افزایش پرداخت این نوع تسهیالت
به نیازمندان صورت می گیرد و به رغم اینکه هدف گذاری
موسسهمهردرجهتانجامفعالیت هایسوداوراقتصادی
است ،اما توجه ویژه ای نیز به حساب های قرض الحسنه
داریم ».مدیرعامل موسسه مهر ادامه داد« :در واقع هدف
ضالحسنهکمکبهنیازمنداناست
اصلیسپرده گذارانقر
و دور از انصاف است اگر هدف میلیون ها سپرده گذار را
تنها به دریافت جوایز مادی محدود کنیم ».نتاج در بخش
دیگری از س��خنان خود به تشریح فعالیت ها و عملکرد
مجموعهمهردرکشورپرداختوخاطرنشانکرد«:نزدیک
به ش��ش هزار نفر نیروی متعهد و متخصص در موسسه
جذب شده اند که در 800نقطه عملیاتی به هشت میلیون
مشتری خدمات ارائه می کنند ».وی با بیان اینکه مشتریان
ما حدود 200هزار میلیارد ریال مناب��ع خود را در اختیار
موسسه قرارداده اند ،گفت« :موسسه مالی و اعتباری مهر
سالیانهحدود 800هزارفقرهتسهیالتارائهمی دهدکهاین
تسهیالتهیچ گونهوابستگیبهدولتندارد».ویدرپایان
خاطرنشان کرد که موسسه مالی و اعتباری مهر اقدامات
زیربناییمتعددیرابرایاستقرارعملیاتبانکداریبدون
مدیر عامل بانک توسعه تعاون خبر داد
پرداخت 1200میلیارد ریال تسهیالت به تعاونی ها
مدیرعامل بانک توس��عه تعاون از حل مشکالت
ارزیتعاونگرانخبردادوگفت :تاکنون 1200میلیاردریال
به طرح های تولیدی و کارافرینانه پرداخت ش��ده است.
ماشاءاهلل عظیمی با اشاره به فعالیت های سال جدید این
بانک به منظور حمایت از بخش تعاونی ها ،اظهار داشت:
«طیسهماهگذشتهتاکنون ۱۲۰۰میلیاردریالتسهیالتبه
تعاونگران در قالب طرح های تولیدی و کارافرینی پرداخت شده است ».وی ادامه داد « :این
رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰درصد افزایش داشته که عمدا منجر به ایجاد اشتغال
می شود ».مدیر عامل بانک توسعه تعاون تاکید کرد« :نزدیک به ۳۰درصد طرح ها مربوط به
بخشکشاورزیوباقیماندهدردیگربخش هایاقتصادیاست.عظیمی بهاولویت هایبانک
برای پرداخت تسهیالت اشاره کرد و افزود« :طرح ها و تعاونی های دانش بنیان ،کشاورزی،
زنان ،فارغ التحصی�لان بیکار و تعاونی های مناط��ق محروم جزو اولویت ها ق��رار دارند.
وی خاطرنشان کرد « :سرانه تسهیالت پرداختی به طرح های اشتغال ۱۰میلیون تومان است
کهالبتهبستگیبهطرح هایارائهشدهدارد».مدیرعاملبانکتوسعهتعاونبابیاناینکهسرانه
اشتغالدربخشتعاونکمترازدیگربخش هایاقتصادیکشوراست،تصریحکرد«:ارزش
اشتغال زایی بخش تعاون بیشتر از دیگر بخش هاست و رویکرد بانک حمایت از اینگونه
طرح هاست ».عظیمی با اشاره به برنامه ها و رویکردهای دستگاه های مرتبط با تعاونی ها در
نالمللیتعاونبیانداشت«:امسالتامیننیازارزیتعاونگراندردستورکاربانکقرار
سالبی
داردوهمچنینشبکهصادراتصنایعدستیایجادخواهدشدg».
84
ربا انجام داده است .در ادامه این مراسم نجف پور -معاون
اعتبارات و تجهیز منابع موسسه مالی و اعتباری مهر -نیز
ضمن تشریح بخشی از وضعیت مالی این موسسه گفت:
«موسسهمالیواعتباریمهر 2/6درصدازسهمتسهیالت
کل کشور را در نظام بانکی در اختیار دارد و تاکنون مبلغ
26هزارمیلیارد ریال وام قرض الحسنه و240هزار میلیارد
ریالوامباعقوداسالمی،بههشتمیلیونو 100نفرازسوی
موسسهمالیواعتباریمهرپرداختشدهاست.نجف پور
با اشاره به قرعه کشی صورت گرفته گفت « :این دوره از
جشنواره حساب های قرض الحس��نه از تاریخ 12بهمن
ماه سال قبل به مناسبت س��الروز ورود امام خمینی (ره)
به ایران اغاز و 23اردیبهش��ت ماه سال جاری همزمان با
والدت حضرت زهرا(س) پایان یاف��ت ».وی ادامه داد:
«بیش از چهار میلیون و 586حس��اب قرض الحسن ه در
موسسه فعال است که از این تعداد یک میلیون و345هزار
375حساب مشمول قرعه کشی ش��د و با احتساب هر
20هزارتومان در هر روز یک امتی��از 997 ،میلیون امتیاز
در این قرعه کشی شرکت داده ش��د .معاون اعتبارات و
تجهیز منابع موسسه مالی و اعتباری مهر خاطرنشان کرد:
«بیشترین مبلغ حساب های باز شده در استان خوزستان
با چهار میلیارد و 150میلیون تومان و بیشترین امار افتتاح
حساب مربوط به شهر تهران با 9120فقره حساب بوده
است ».گفتنی است حجم جوایز نقدی و غیرنقدی این
دوره از جشنواره قرض الحس��نه پس انداز «زنجیره مهر»
بالغ بر 81میلیارد ریال بود ک��ه در قالب 72کمک هزینه
خرید منزل مسکونی هرکدام به ارزش 250میلیون ریال،
172کمکهزینهخریدخودروهایساختداخلهرکدام
به ارزش90میلیون ریال272،کمک هزینه طرح های خود
اشتغالیهرکدامبهارزش 50میلیون ریال 472،کمکهزینه
ازدواجهرکدامبهارزش 25میلیونریال 572،کمکهزینه
خرید س��رویس طال هرکدام به ارزش 20میلیون ریال،
672کمک هزینه س��فر به عمره مفرده هرکدام به ارزش
هفتمیلیونریال 772،کمکهزینهسفربهعتباتعالیات
هرکدام به ارزش پنج میلیون ری��ال و 7772جایزه نقدی
هرکدام به ارزش 350هزار ریال ،جوایز این دوره از قرعه
کشی را تشکیل می دادند .قابل ذکر است اسامی برندگان
متعاقب��ا از طریق س��ایت و ش��عب موسس��ه به اطالع
هموطنانعزیزمی رسدg.
انتقال سه جانبه وجه در خودپردازهای شش بانک
انتقال سه جانبه وجه در تمامی خودپردازهای بانک های ملی ،صادرات ،دی ،صنعت و
معدن،سپهوتوسعهتعاونعملیاتیشد.دارندگانکارت هایهریکازاینبانک هامی توانند
با مراجعه به یکی از خودپردازهای پنج بانک دیگر ،وجه مورد نظر را به حساب دیگری در
یکی از بانک های مذکور انتقال دهند .توضیح اینکه به فرض دارندگان ملی کارت بانک ملی
ایران می توانند از طریق خودپردازهای پنج بانک دیگر نظیر صادرات ،عملیات انتقال وجه
را به حساب دیگر در بانک سپه انجام دهند .پیش از این عملیات انتقال وجه صرفا میان دو
بانک صورت می گرفت .سقف مبلغ انتقال وجه در مورد حساب های شتاب در حال حاضر
30میلیونریالاست.باعملیاتیشدناینطرحجدید،مشتریانبانک هایمذکورازمزیتو
سهولتیبیشتردرموردانجامعملیاتبانکینوینبهرهمندشدهاندg.
خرید شارژ تلفن همراه از طریق درگاه اینترنتی بانک تات
درادامهعرضهخدماتومحصوالتجدیدبانکداریالکترونیکیبانکتات،به منظور
ارزش افرینی برای مشتریان و همچنین برای سهولت دریافت بهترین و برترین خدمات به
شکل مطلوب ،از این پس مشتریان و سایر هموطنان عزیز می توانند از طریق درگاه اینترنتی
بانک تات ،نسبت به خرید شارژ تلفن همراه اقدام نمایند .شهروندان گرامی می توانند با
مراجعه به ادرس درگاه اینترنتی ،https://echarge.tatbank.irبه اس��انی و امنیت باال ،از
ی دارندگان کارت های عضو شتاب
خدمت خرید شارژ تلفن همراه بهره مند شوند .تمام
هم اکنون می توانند بدون هیچ محدویت زمانی ،شارژ مورد نیاز تلفن همراه خود را از درگاه
خرید شارژ تلفن همراه تات خریداری نمایندg.
رشد 5/3درصدی میزان رضایت
مشتریان از بانک انصار
میزان رضایت مش��تریان از بانک انصار نسبت
به سال گذشته 3/5درصد رشد داش��ته است .نتایج
نظرسنجی منتشر شده نش��ان می دهد میزان رضایت
مش��تریان از این بانک ۸۱/۳درصد در کل معیارهای
مورد بررس��ی بوده اس��ت .ای��ن نظرس��نجی که با
مش��ارکت بیش از ۱۶هزار و ۶۰۰نفر از مشتریان و
در بیش از ۵۹۰شعبه در ۳۱استان و سه شعبه مستقل
بانک انصار در سراسر کش��ور صورت گرفت نشان
می دهد .رضایت مش��تریان نسبت به س��ال ۱۳۸۹با
۳/۵درصد رشد همراه بوده است که این مهم با اجرای
پروژه های بهبود مستمر فرایندهای سازمان و سطح
لو نقل ریلی مسافری و چالش های پیش رو
حم
یکیازشاخص هایاصلیتوسعهیافتگیدرهرکشور
لو نقل ان است .توسعه حمل ونقل اثرات
وضعیت حم
زیادی را در س��ایر بخش ها و زیر ساخت های هرکشور
برجایگذاشتهوبرایارتقایتغییرهایمهماقتصادینظیر
اشتغال ،تولید ،س��رمایه گذاری و سطح استاندارد زندگی
و امنیت و ابادانی جوامع تاثیر می گذارد .برهمین اس��اس
بسیاری از کش��ورهای پیشرفته برنامه توسعه شبکه های
لو نقلخودرابرمبنایگسترشخطوطریلیواستفاده
حم
هرچهبیشترازقطاردرمسافرت هایشهریوبرونشهری
طراحی کرده اند .با وجود نقش مثبت و موثری که صنعت
لو نقل ریلی در راستای توسعه کشور دارد در درون با
حم
چالش هاومحدودیت هاییروبه روست.همانطورکهبارها
لو نقلریلیمسافری
دررسانه هانیزاعالمشدهبخشحم
در اغلب کشورهای دنیا همواره با زیان مواجه بوده است.
با این تفاوت که در کشورهای پیشرفته ساالنه یارانه های
بسیاریرابهاینبخشتزریقمی کنند،درحالیکهدرکشور
ما حمایت یارانه ای نیز به طور جدی نسبت به این بخش
اعمال نمی شود .شرکت قطارهای مسافری رجاء که پیش
از این یک شرکت دولتی محسوب می شد از 26اسفند ماه
سال 1388به عنوانرددیوندولتبهسازمانتامین اجتماعی
رئیس مرکز ICTموسسه مالی و اعتباری مهر خبر داد
به کارگیری نسل جدید کارت های اعتباری
رئیس مرکز ICTموسس��ه مالی و اعتباری مهر
از به کار گیری نس��ل جدید کارت ه��ای اعتباری در
این موسسه خبر داد .حس��ینی – رئیس مرکز فناوری
اطالعات و ارتباطات موسسه -گفت« :پیش از این،
کارت های اعتباری با مبالغ معین از سوی موسسات
خدماتی در اختیار افراد قرار داده می شد و نهایتا امکان
خرید از فروش��گاه های طرف قرارداد ب��ه دارندگان
کارت ها داده می ش��د ،به این ترتی��ب امکان مدیریت
واگذارشد.اینکهواگذاریاینشرکتباچهتفکروسیاستی
صورتگرفت و ایا منطقمحکمومستدلیپشت ان قرار
گرفته بود که اینده روش��ن خواهد کرد ،اما انچه می تواند
ش��رکت رجاء را در این وضعیت در مسیر درست و قابل
توسعههدایتکندبه سازوکارهاوعواملمختلفبستگی
دارد .تناقض و پارادوکسی که در حال حاضر جزو موانع
پیش رویتوسعهاینشرکتبه حسابمی اید،بحثقیمت
بلیتاست.اینشرکتبه رغمواگذاریبهبخشخصوصی
هنوز در زمینه قیمت گذاری از تصمیمات دولتی تبعیت
می کند .همانطور که بارها از طریق رسانه های گروهی و از
لو نقل مطرح شده چنانچه
طرف کارشناسان صنعت حم
دولت عالقه مند به پایین نگهداشتن بهای بلیت برای رفاه
مردم عزیز اس��ت (دغدغه ای که از سوی مدیران شرکت
رجاء نیز وجود دارد ).باید سازوکارهای حمایتی خود را
اعمال کرده و با اهرم هایی که در اختیار دارد از این شرکت
حمایتکند.
ظاهرا این اراده به ش��کلی در گفته های سال گذشته
وزیر محترم راه و شهرسازی پیدا کرده چرا که وزیر محترم
اظهارداشته است« :رجاء خصوصی ش��ده است و ما در
جهتحالمردمقصدداریمکاریکنیمکهرجاءضررنکند
ومردمهممعطلنشوند.بهعالوهقیمتبلیتبهیکبارهباال
نرود .ضمنا مساله بدهی رجاء به راه اهن و طلبش از دولت
را نیز حل می کنیم ».اگر دولت بتواند به ش��کلی که در باال
اشارهشدحمایتخودراازاینشرکتاعمالنمایدامیدی
به ارتقا و نهایتا رشد این بخش جهت خدمات دهی بیشتر
به مردم عزیز فراهم خواهد شد در غیر این صورت موانع
دست و پاگیر درکنار نامشخص بودن وظایف حاکمیتی
نمی توان چندان امیدی به توس��عه این بخش و خدمات
مطلوبتر داشت که عواقب ناخواسته ان بیش از هرچیز به
لو نقل مسافری در
زیان مردم تمام خواهد شد .بخش حم
حالحاضرگرچهازنظربهره برداریازامکاناتموجودرو
بهبهبودگذاشتهولیازنظرامکاناتزیربناییتوسعهچندانی
پیدا نکرده است و احتمال می رود تا در اینده ای نه چندان
دور ،با وجود تالش در استفاده از تمامی امکانات موجود،
روندافزایشیعملکردرویهافولگذاشتهورشدانمتوقف
شود .مقایسه وضعیت حم
لو نقل ریلی ایران با 30کشور
نالمللیراهاهن ها،نیزنشانمی دهد
منتخبعضواتحادیهبی
که راه اهن مس��افری ایران نه تنها در مقایسه با کشورهای
توسعه یافته ،بلکه در قیاس با کشورهای در حال توسعه
نیزازجایگاهمناسبیبرخوردارنیست.کاهشاینفاصلهرا
نبایدتنهادرفقدانمنابعمالیالزموشبکهوناوگانبافناوری
پیشرفتهجست وجوکرد،بلکهبسیاریازعقب ماندگی هارا
بایدناشیازساختارهایسازمانینامناسب،مدیریت های
سنتی ،نیروهای انسانی فاقد اموزش های کافی ،قوانین و
مقررات زاید و مانع و کال مسائل و مشکالت نرم افزاری
سیستم جست وجو کرد ،طبعا پیشرفت و توسعه بخش
حم لو نقلمسافریریلیمستلزمتغییرودگرگونیدرتمامی
ابعاد فوق الذکر است .که شرکت رجاء در رویکرد نوین
خصوصی سازی به این عوامل توجهبیشتری خواهدکرد.
لو نقل مسافری ریلی در حال حاضر
به طور خالصه حم
با چالش هایی از قبیل فرسودگی و کمبود ناوگان ،زیان ده
بودن،تعرفهپایین،سرعتکمقطارها،عدمتوجهوتوسعه
لو نقلحومه ایرو به رواستوعمدهتالشدولتباید
حم
به جای تحمیل برخی اقدامات به شرکت رجاء مصروف
کاهشمشکالتومعضالتفوقالذکرشودg.
مبالغ وجود نداش��ت اما در نس��ل جدید کارت های
اعتباری ،با ارائه بیش از 100خدمت به دارنده کارت،
ام��کان مدیریت خرید نی��ز پیش بینی ش��ده ،که نهاد
صادرکننده کارت می توان��د از نحوه هزینه کرد مبالغ
کارت ها اگاه ش��ده و با مدیریت و تخفیفات خرید،
امکان اس��تفاده از کارت در زمینه هایی که مورد نظر
نیست را مسدود کند ».وی با اشاره به تجربه موفق ارائه
سبد کاالی کارکنان موسسه در قالب توزیع کارت های
فوق (س��خا کارت) تصریح کرد« :کارت های مذکور
به نام افراد صادر می شود و متقاضیان کارت باید یکی
از حساب های امتیازی ،اعتباری و یا نقدی مهر را که
دارای مزایای متنوعی هس��تند انتخاب و برای افتتاح
حس��اب اقدام نمایند .مع��اون فن��اوری اطالعات و
ارتباطات موسسه مالی و اعتباری مهر ،حذف هزینه
خرید دس��تگاه پایانه خرید فروش��گاهی ( )POSرا
از مزایای این طرح دانس��ت و افزود« :عالوه بر ارائه
دستگاه پایانه خرید فروشگاهی ،صندوق فروشگاهی
( )CASHIERنیز به فروش��گاه طرف ق��رارداد تعلق
می گیرد و همچنین دارندگان هر یک از حساب های
متصل به شتاب بدون افتتاح حساب در موسسه مالی و
اعتباری مهر هم می توانند با اعالم حساب شتاب خود
از کارت های اعتباری بهره مند شوندg ».
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره131
برات اهلل صمدی راد
رضایت مشتریان در طی یک س��ال و توسط کارکنان
بانک حاصل ش��د .براس��اس این گ��زارش با توجه
به معیاره��ا و حوزه های ارزیابی رضایت مش��تریان،
به روش م��دل س��روکوال میزان رضای��ت در حوزه
همدلی با مشتریان ۷۵/۶درصد ،در حوزه پاسخ گویی
به مشتریان ۸۰/۴درصد ،در تامین فضای ملموس و
مطلوب مشتریان ۸۱درصد ،در حوزه قابلیت اعتماد
مشتری ۸۲/۴درصد ،و در حوزه تضمین رضایتمندی
مش��تریان از بانک انصار ۸۷درصد اندازه گیری شد.
گفتنی اس��ت بانک انصار به عنوان یک بانک ارزشی
و مردمی در نظر دارد با هدف ارتقای س��طح رضایت
مشتریان خود نسبت به توسعه سیستم های مدیریت
کیفیت به ویژه توس��عه س��امانه خدمات مش��تریان،
استقرار نظام اراستگی و تعریف پروژه های بهبود در
سطح شعب اقدام نمایدg .
85
معاون اول رئیس جمهور:
تولید رانا در شرایط تحریم ،ارزش دو چندان دارد
محمد رض��ا رحیم��ی با حضور در
شرکتایران خودرو،خطتولیددومینبرند
ملی ایران خودرو «رانا» را مورد بهره برداری
قرار داد .معاون اول رئیس جمهور همچنین
پیش از افتتاح این خط تولید ،از سالن های
بدنه س��ازی و مونتاژ «رانا» بازدید کرد و با
توضیحات وزیر صنعت ،معدن و تجارت
در جریان جزئی��ات و روند فعالیت های
ی همچنین پس از افتتاح خط تولید انبوه «رانا» در جمع
این خط تولید قرار گرفت .رحیم
خبرنگاران با قدردانی از دست اندرکاران تولید این خودرو اظهار داشت« :رانا خودرویی
است که با استانداردهای روز مطابقت داشته و از نظر نرمی و شکل ظاهری نیز طراحی
خوبی دارد ».معاون اول رئیس جمهور در ادامه ضمن ابراز خرسندی از افتتاح خط تولید
انبوه این خودرو ،تصریح کرد« :در حال حاضر شرایط کشور ما شرایطی است که در معرض
تحریم های قدرت های ظالم هستیم و پیشرفت هایی هم چون افتتاح خط تولید خودروی
رانا در شرایط تحریم ارزش دوچندانی دارد ،چرا که نشان می دهد ما در درون مشکالت
به پیشرفت ها دست یافته ایمg».
نایب رئیس اول مجلس شورای اسالمی:
پیشر فت های صنعت خودرو کشور پاسخی به تحریم هاست
نایبرئیساولمجلسشورایاسالمی
در س��خنانی در مراس��م راه اندازی خطوط
تولیدرانا،پیشرفت هایایران خودرودرزمینه
طراحی و تولید محصوالت جدید را مورد
تحسینوتقدیرقرارداد.ویدرادامه،افزایش
داخلی س��ازی قطعات خ��ودرو را مرهون
تحریم هاودستانتوانمندمتخصصانداخلی
دانستوافزود«:اگرتحریم هانبودندقطعات
درحد 65الی 70درصددرداخلکشورتولیدمی شدوماناچاربهتامینمابقیقطعاتازخارج
ازکشوربودیم،اماتحریم هاباعثشد،حتیقطعاتبدنهراناهمدرشرکتقالب هایصنعتی
ایرانخودروو 90درصدمجموعقطعاتاینخودرووسایرمحصوالتایران خودرودرداخل
کشورتولیدشود».ابوترابیفردافزود «:داخلی سازیصد در صدقطعاتخودروصرفهاقتصادی
ندارد،امادرصورتیکهمجبورباشیماینکارراهمانجامخواهیمدادوازمسیر ترقیکهتحریم
پیش رویما می گذارداستقبالمی کنیم».نایبرئیساولمجلسشورایاسالمیتحریمایران
توسطکشورهایغربیرافرصتیمناسببرایپیشرفتکشوردانستواظهارداشت «:دهه
چهارمانقالبدههتبدیلایرانبهقدرتبزرگاقتصادیاستg».
نجم الدین:
ایران خودرو برای طراحی و تولید پلتفرم های جدید
نیازمند حمایت دولت است
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره131
گروه صنعتی ایران خودرو در ت��دارک طراحی و
تولید دو پالتفرم جدید با س��رمایه گذاری هزار میلیارد
توم��ان ،نیازمند همکاری و مس��اعدت های همه جانبه
دولت و سایر دستگاه های مربوطه است .مهندس جواد
نجم الدین ،مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو با بیان
این مطلب در مراس��م افتتاح خطوط تولید رانا به عنوان
دومین برند ملی ایران خودرو اظهار داش��ت« :اینکه در
مدت هفت سال با طراحی و تولید این دو پالتفرم امکان
ی مهم و
تولید11خودروی جدید فراهم خواهد شد ،گام
اساسی در زمینه خودکفایی در صنعت خودرو به شمار
می رود که در صورت مس��اعدت دول��ت ،می توان این
کار را در مدت پنج س��ال صورت داد ».وی با اش��اره به
تش��ریف فرمایی مقام معظم رهبری به ایران خودرو در
فروردین س��ال 89گفت« :دی��دار مقام معظم رهبری از
ایران خودرو و فرمایشات معظم له انگیزه تازه ای در ایران
خودرو ایجاد کرد تا در جهت خودکفایی با هدف تقویت
برند ملی ،اقدامات راهبردی در دس��تور کار قرار گیرد.
نجم الدین در همین حال طراحی و تولید رانا را پاس��خ
عملی به تحریم ها دانست و تاکید کرد« :طراحی و تولید
این خودرو در مدت 19ماه نشان داد که ما قادریم بدون
نیاز به خارجی ها در مسیر خودکفایی قدم برداریم ».مدیر
تولید روزانه 300دستگاه موتور EF7در ایران خودرو
در حال حاضر روزانه حدود 300دستگاه موتور EF7در ایران خودرو تولید و بر روی
محصوالت خانواده سمند نصب می شود و برای افزایش تولید ،برنامه روزانه 500دستگاه
نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت .دکتر حسین نجاری ،قائم مقام تولید ایران خودرو با
بیاناینمطلبگفت«:تاپایانسال جاریحداقل120هزاردستگاهموتور EF7تولیدخواهد
ش��د ».وی موتور EF7را دارای نقش مهم در راهبرد قوای محرکه ایران خودرو دانست و
گفت«:اینموتور در دو حالت دوگانه سوزوبنزینیتولید می شودو با توجه با استقبال بازارو
خواستهمشتریان،بیشاز 70درصدانبه مدلپایهگازسوزاختصاصدارد».نجاریبا اشارهبه
مشارکتشبکهتامینداخلیازطراحیتاتولیداینموتور،اظهارداشت«:تمامی قطعاتاین
موتور در داخل کشور تولید می شود ،اما با توجه به باال بودن سطح فناوری ان ،توانمندسازی
قطعهسازانبرایاینکار،مستلزمزماناست».ویکسبدانشفنیقوایمحرکهروزجهانی
را از دستاوردهای موتور EF7در ایران دانست و گفت« :با داخلی سازی سیلندر و سر سیلندر
موتور ملی ،ایران خودرو توان تولید روزانه 700دستگاه از این نوع موتور را دارد ».قائم مقام
مدیر عامل ایران خودرو ،تولید این موتور در سال های 89و 90را به ترتیب 25هزار و 65هزار
دستگاه ذکر کرد که بیش از 70درصد ان پایه گازسوز تولید شده است .نجاری ،طراحی و
تولید این موتور را گامی اساسی در توسعه و تکامل خودروی ملی دانست و گفت« :تا کنون
80قطعه ساز داخلی در تامین قطعات این موتور همکاری می کنندg».
86
عامل گروه صنعتی ایران خودرو از عرضه این خودرو به
بازارهای جهانی با استاندارد یورو چهار خبر داد و گفت:
«رانا ،به گونه ای طراحی شده که ضمن دارا بودن قابلیت
ارتقا به یورو پنج ،از استانداردهای ایمنی برای سرنشینان
و عابر پیاده نیز برخوردار است .وی از شروع تولید دنا که
نسل تکامل یافته سمند است ،در اواخر امسال خبر داد و
ان را حاصل تجاربی دانست که کارشناسان ایران خودرو
در روند طراحی و تولید خودروهایی مانند سمند و رانا
به دس��ت اورده ان��د ».نجم الدی��ن افزود« :دس��ت یابی
به دانش فنی خودکفای��ی در طراح��ی و تولید خودرو
به خصوص در بخش الکترونیک خ��ودرو از مهم ترین
دستاوردهای ایران خودرو در نتیجه طراحی و تولید رانا
اس��ت .مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو در همین
حال به این موضوع اشاره کرد که ایران خودرو در سال
حمایت از تولید ملی گام های مهمی در راه خودکفایی
برداشته که طراحی و تولید رانا و دنا از نمونه های بارز ان
بوده و برنامه های مدونی نیز برای ارتقای کیفیت و ایمنی
خودروهای خود در دستور کار دارد ».وی ابراز امیدواری
کرد که با حمایت های اصولی کارگروه صنعت از اقدامات
گروه صنعتی ای��ران خودرو در زمین��ه طراحی و تولید
خودرو های جدید ،روند خودکفایی و س��اخت داخل
کردن خودروها شتاب بیشتری به خود بگیردg.
بانک تجارت علیه اتحادیه اروپا شکایت کرد
بانک تجارت با رد اتهام دست داشتن در فعالیت های هس��ته ای ایران از اتحادیه
اروپا به علت مسدود کردن دارایی های خود در اروپا شکایت کرد .بانک تجارت ایران از
اتحادیه اروپا به علت مسدود کردن دارایی های این بانک در اروپا شکایت کرد .اتحادیه
اروپا اعالم کرد« :این بانک می گوید که شورای قانون گذاری این اتحادیه ثابت نکرده
است که بانک تجارت از قانون تحریم ها تخلف کرده است ».یک مقام رسمی اتحادیه
اروپا گفت« :بانک تجارت در شکایت خود علیه اتحادیه اروپا اورده است ،این اتحادیه
نتوانسته است ثابت کند که بانک فعالیت های اتمی ایران را تسهیل کرده و به دیگر بانک ها
برای دور زدن تحریم ها کمک کرده است .اتحادیه اروپا در اوایل سال جاری میالدی
برابر با 4بهمن ماه هرگونه معامله با بانک تجارت ای��ران را متوقف کرد ».این اتحادیه
مدعی شده بود که بانک تجارت در سال های گذشته ده ها میلیون دالر به سازمان انرژی
اتمی ایران در راه غنی سازی اورانیوم کمک کرده است .بانک تجارت نزدیک به دوهزار
شعبه در ایران و خارج از کشور ،از جمله در فرانسه و تاجیکستان ،دارد .اتحادیه اروپا تا
به حال دارایی های 433شرکت و 113فرد حقیقی را در چارچوب گسترش تحریم ها
علیه ایران مسدود کرده است .پیش از این تحریم ،وزارت خزانه داری امریکا یک روز
پس از تصویب نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا بانک تجارت را در فهرست تحریم های
خود قرار داده بودg .