ماهنامه مثلث شماره 173

‫پرو‬ ‫نده تاریخ‬ ‫شیخ‬ ‫و مشروطه‬ ‫اختالف شیخ فضل اهلل نوری با روشنفکران و روحانیون‬ ‫مشروطه خواه چه بود؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوهفتادسوم‪ 4/‬خرداد‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫یکی از‬ ‫این هشت نفر‬ ‫رقابت میان نامزدهای تعیین صالحیت شده‬ ‫برای ورود به پاستوراغاز شد‬ ‫رقابت اصولگرایان برای جذب رای؛‬ ‫از ‪ 3‬تیری ها تا خاکستری ها‬ ‫ایانامزدهای اصولگراتاپایاندرصحنهمیمانند؟‬ ‫روحانی به عالوه هاشمی یا منهای هاشمی؟‬ ‫حسنروحانیمنتظرحمایتکمپینهاشمیرفسنجانیاست‬ ‫شیفت اصالحات به سوی عارف‬ ‫ایااصالحطلبانحاضرند ازمعاوناولدولتخاتمیحمایتکنند؟‬ ‫ها شمی‬ ‫و ‪ 31‬اردیبهشت‬ ‫ایا سرفصل جدیدی در زندگی هاشمی‬ ‫رفسنجانی اغاز شده است؟‬ ‫او پس از احراز صالحیت نشدن به حاشیه‬ ‫سیاست می رود؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫بازرگانسیاستمدار‬ ‫چر ا حزب مسلم لیگ برنده انتخابات‬ ‫پاکستان شد؟‬ ‫اخرین ماه بهار ‪ 92‬با رد صالحیت‬ ‫مشایی اغاز شد‬ ‫احمد ی نژاد چه‬ ‫می کند؟‬ ‫یمثلث‬ ‫ختصاص‬ ‫ا‬ ‫کناره گیرینمی کنم‬ ‫تو گویبشاراسدبایکروزنامهارژانتینی‬ ‫متنکاملگف ‬ ‫بازی با ستاره‬ ‫پرونده ای درباره خداحافظی بکام؛ فوتبال‬ ‫و سرمایه داری‬ 8 ‫زنده باد خرمشهر‬ ‫‪9‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫سیاست بیگانگان‬ ‫در ورود فرهنگ استعماری‬ ‫وگرفتاری‏هایمادراینوقتگرفتاریکوچکینیست‪.‬انهاسعیکردند‬ ‫کهطراحبدهندبرایاینممالکشرقیوخصوصاانجاهاییکهذخایربیشتر‬ ‫دارند‪.‬اینهاسعیکردهبودندکههمهچیزیکهازغرببهایرانواردمی‏شود‬ ‫یکنوعخاصیباشد‪.‬فرهنگاستعماریواردکنندبهایران؛وماراباتبلیغات‬ ‫دامنه‏داری که همه شما می‏دانید عاشق ان بکنند‪ .‬به اسم فرهنگ غربی و‬ ‫دموکراسی خاص به ممالک استعماری یا نیمه استعماری وارد کنند؛ و به‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪12-23‬‬ ‫اقدامشوراینگهبانخودیکحماسهسیاسیبود‬ ‫انتقادقرائتیازعکسوسندروکردن‬ ‫اقدامشوراینگهبانخودیکحماسهسیاسیبود‬ ‫سیاست‬ ‫‪24-45‬‬ ‫حاکمیتقانون‬ ‫هاشمیو‪ 31‬اردیبهشت‬ ‫بایدبهنظرشوراینگهبانتمکینکرد‬ ‫رقابتاصولگرایانبرایجذبرای؛از‪ 3‬تیریهاتاخاکستریها‬ ‫بینالملل‬ ‫‪46-59‬‬ ‫کناره گیرینمی کنم‬ ‫رویدیگرپاکستان‬ ‫تقویتموقعیتمنطقه ایایران‬ ‫دولتمتزلزل‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوهفتادسوم‪ 4/‬خرداد‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫یکی از‬ ‫این هشت نفر‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫رقابت میان نامزدهای تعیین صالحیت شده‬ ‫برای ورود به پاستوراغاز شد‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫رقابت اصولگرایان برای جذب رای؛‬ ‫از ‪ 3‬تیری ها تا خاکستری ها‬ ‫ایانامزدهای اصولگراتاپایاندرصحنهمیمانند؟‬ ‫روحانی به عالوه هاشمی یا منهای هاشمی؟‬ ‫حسنروحانیمنتظرحمایتکمپینهاشمیرفسنجانیاست‬ ‫شیفت اصالحات به سوی عارف‬ ‫ایااصالحطلبانحاضرند ازمعاوناولدولتخاتمیحمایتکنند؟‬ ‫ها شمی‬ ‫و ‪ 31‬اردیبهشت‬ ‫ایا سرفصل جدیدی در زندگی هاشمی‬ ‫رفسنجانی اغاز شده است؟‬ ‫او پس از احراز صالحیت نشدن به حاشیه‬ ‫سیاست می رود؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫پر‬ ‫ونده تاریخ‬ ‫شیخ‬ ‫و مشروطه‬ ‫اختالف شیخفضلاهلل نوری با روشنفکران و روحانیون‬ ‫مشروطهخواه چه بود؟‬ ‫بازرگانسیاستمدار‬ ‫چرا حزب مسلملیگ برنده انتخابات‬ ‫پاکستان شد؟‬ ‫اخرین ماه بهار ‪ 92‬با رد صالحیت‬ ‫مشایی اغاز شد‬ ‫احمدی نژاد چه‬ ‫میکند؟‬ ‫صیمثلث‬ ‫اختصا‬ ‫کنارهگیرینمیکنم‬ ‫متنکاملگفتوگویبشاراسدبایکروزنامهارژانتینی‬ ‫بازی با ستاره‬ ‫پروندهای درباره خداحافظی بکام؛ فوتبال‬ ‫و سرمایهداری‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫اسم دموکراسی غربی به خورد ما بدهند‪ .‬همه چیزهایی که‬ ‫اینهابه اسم «ترقی» و «تعالی» و «ازادی» و «دموکراسی»‬ ‫و «فرهنگ» و همه چیز‪ ،‬اینها به طرز خاصی وارد شده است‬ ‫به ایران‪ .‬انطور نیس��ت که همین ازادی که در ایران در زمان‬ ‫این پدر و پس��ر در ایران وارد کردند این ازادی باش��د که در‬ ‫غرب هست‪ .‬یا این دموکراس��ی که ادعا می‏کنند و در ایران‬ ‫می‏گویندمی‏خواهیمتعقیبکنیم‪،‬وحاالهمبازی‏خورده‏ها‬ ‫و یا غرض‏مندها دامن به ان می‏زنند‪ ،‬این دموکراس��ی است‬ ‫کهدرغربپیشخودانهاهست‪.‬اینهاهمهوارداتیهستند؛‬ ‫یعنیازادیکهبرایایرانوبرایممالکشرقیاینهاتحویل‬ ‫ماهادادندعبارتازازادیدراموریکهموجبتباهیملتما‬ ‫و جوان‏های ما شده است‪ .‬شما مالحظه کردید‪ ،‬یادتان است‬ ‫زمانرضاخانرا‪،‬انزمانقبلاورایادتاننیست‪،‬وزمانپسر‬ ‫خلفش‪-‬کهازانخبیث‏تربود‪-‬یادتاناستکهازادیکهبرای‬ ‫ما اوردند‪ ،‬و به ما به قول خودشان «اعطا» کردند! ‪ -‬ازادی در‬ ‫رفتنمراکزفساد‪،‬سینماهاانطورکهخودشاندرستکرده‬ ‫بودند همه جا این همه مراکز فسادی که‪ ،‬خصوصا در تهران‬ ‫درس��ت کرده بودند‪ ،‬این همه مشروب فروشی‏هایی که در‬ ‫سرتاسر ایران و خصوصابیشتر در مرکز در انجا درستکرده‬ ‫بودند‪.‬قضایایمطبوعاتورادیووتلویزیون‪،‬انمعانیکهخود‬ ‫انها هستند‪ .‬ازادی مجالت با ان وضع انحراف کننده ‪ -‬تمام‬ ‫چیزها چیزهایی بوده است که نقشه کشیدند برای ممالکی‬ ‫کهمی‏خواهندتحت نفوذخودشانیااستعماریباشدیانیمه‬ ‫استعماری‪ ،‬استعمار نو باشد‪ ،‬همه این چیزها را به طور مفید‬ ‫برایمادرستکردند‪.‬درتماماینمدتیکقلمازادنبودکه‬ ‫یک مطلبی که به صالح کشوراست بنویسد؛ و یک ادم قادر‬ ‫نبود که یک خطابه‪ ،‬یک صحبت بکند و اظهار مصالح امور و‬ ‫مفاسدرابکند؛یکروزنامهنبودکهدران‪،‬انمفسده‏هاییکه‬ ‫در ایران دارد واقع می‏شود و ان چپاولگری‏هایی که داخل و‬ ‫خارجدستبههمدادندودارندچپاولمی‏کنندبنویسد‪.‬‬ ‫تاریخ‬ ‫‪60-73‬‬ ‫شیخ ومشروطه‬ ‫ازنورالدینکیانوریتاجمشیداموزگار‬ ‫شیخباطنمشروطه خواهانرادیدهبود‬ ‫شیخمی گفت؛دینجامع ترازقانونعرفیاست‬ ‫ورزش‬ ‫‪74-79‬‬ ‫بازیباستاره‬ ‫فوتبالوسرمایه داری‬ ‫ستارهمتوسط‬ ‫دیدار‬ ‫‪80 -83‬‬ ‫سفرازدروناتشبهبهشت‬ ‫گذشتهفرهادی ازکنتاتهران‬ ‫کتابانقالب؛فصلبیداری‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ‪ :‬سیدرضا صائمی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬مصطفی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد سرخ خواه ‪ -‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار‪ -‬مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‬ ‫دکتر غالم حسن تقی نتاج ‪ -‬حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری‬ ‫مهندس صدوقی‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی ‪ -‬هادی انباردار‬ ‫سید عارف علوی ‪ -‬رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان‬ ‫علیرضا حسن زاده ‪ -‬دکتر بهرامپور‪ -‬سید حمید خالقی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫یادداشت‬ ‫رازهای یک حدیث از حضرت موال‬ ‫مجله خبری‬ ‫ها علی َب َ‬ ‫شرکیف بشر؟‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫زهیر توکلی‪ /‬شاعر و نویسنده‬ ‫گفته اند‪« :‬مادح خورش��ید‪ ،‬مداح‪ ،‬خود اس��ت‪ ».‬ما که‬ ‫باش��یم که علی(ع) را توصیف کنیم؟ اّال انک��ه خداوند‪ ،‬دل‬ ‫ما را به او دچار ک��رده و تنها وقتی از او و فرزندان او س��خن‬ ‫م ی گوییم‪ ،‬حس م ی کنیم که هستیم‪.‬‬ ‫حکایتی است خودش این دلی که ما داریم(‪)1‬‬ ‫که ب ی مالحظه عاشق که ب ی سبب شیداست‬ ‫سند به نام تو شش دانگ خورده این خانه‬ ‫کتیبه سر در ان؛ خانه خانه موالست‬ ‫صحیفه دل ما از همان نخستین برگ‬ ‫فقط به دوستی مرتضا علی خواناست‬ ‫«علی امام من است و منم غالم علی»(‪)2‬‬ ‫به گوش من به جز این هرچه هست باد هواست‬ ‫حال چه بگوییم؟ تو خ��ودت بگو ای علی! ای نور خدا‬ ‫که دشمنان خواس��تند با دهان هایشان خاموشت کنند ولی‬ ‫درخشش تو مشارق و مغارب را گرفت؛ جانم به فدایت! بگو‬ ‫چه بگویم؟‬ ‫این اقیانوس را نه س��احل و پایانی هست نه پایابی و‬ ‫گذرگاهی؛ پایان ندارد تا اگر کشتی بر ان ب رانی‪ ،‬امیدی ببندی‬ ‫به س��احلی؛ و پایاب ندارد چون همگی غرقاب اس��ت‪ .‬باید‬ ‫غرق شوی تا محضر ماهیان را ادراک کنی‪ :‬تشنگان جاوید‪،‬‬ ‫نشئگان شراب عطش؛ ماهیان که پیوسته م ی گویند اب‪ ،‬اب‬ ‫و در اب غرقه اند و هرگز هیچ نم ی گویند جز اب ‪ ،‬اب‪ .‬از ماسه‬ ‫‪12‬‬ ‫تا ماهی‪ ،‬یک موج‪ ،‬فاصله است و موج‪ ،‬دست مددی است که‬ ‫اقیانوس پیش م ی اورد‪ ،‬ماسه را با خود م ی برد‪:‬‬ ‫یا علی! شیر خدا دستم بگیر(‪)3‬‬ ‫نیستم اما تو در هستم بگیر‬ ‫چندی پیش حدیثی ش��گفت را که در کتاب االمالی‬ ‫ش��یخ صدوق دیدم ‪ -‬رحمت خدا بر او‪ -‬ام��روز م ی خواهم‬ ‫ب رایتان نقل کنم‪ .‬این حدیث از جمله احادیثی است که امروز‬ ‫بخشی از انها به ما رسیده اس��ت و عنوان کلی انها مناقب‬ ‫اس��ت‪ .‬یعنی احادیثی که وصف م ی کنند ان ایت عظمای‬ ‫خداوند‪ ،‬علی هاش��می فرزند عمران را ب رای ما (گفتم‪ :‬علی‬ ‫فرزند عمران؛ البد م ی پرسید مگر نام پدر بزرگوار ان حضرت‪،‬‬ ‫ابوطالب نبود؟ و من پاسخ م ی دهم که نام ان بزرگوار‪ ،‬عمران‬ ‫بود و کنی ه اش ابوطالب‪ ).‬خداوند در سوره ال عمران فرمود ه‬ ‫اس��ت‪ :‬ان اهلل اصطفی ادم و نوحا و ال اب راهی��م و ال عمران‬ ‫علی العالمین‪ :‬به یقین خداوند ادم و نوح و خاندان اب راهیم و‬ ‫خاندان عمران را بر جهانیان برتری داده است‪».‬‬ ‫خب؛ ظاهر‪ ،‬این اس��ت که مقصود از خاندان عمران‪،‬‬ ‫خاندان حضرت موسی‪ -‬علی نبینا و اله و علی ه السالم ‪ -‬باشد‬ ‫چراکه موس��ی فرزند عم��ران بود یا ممکن اس��ت مقصود‬ ‫از خاندان عمران‪ ،‬مریم‪ ،‬دختر عمران و پس��رش‪ ،‬عیس��ای‬ ‫مسیح – علیهما السالم‪ -‬باشد اما من م ی گویم چرا عالوه‬ ‫بر این دو و مقدم بر این دو و افضل و اکبر و اعظم از این دو‪،‬‬ ‫خاندان عمران پسر شیبه الحمد یعنی خاندان ابوطالب پسر‬ ‫عب د المطلب و به عبارت روشن تر علی(ع) و فرزندانش ‪ ،‬یعنی‬ ‫یازده امام بزرگوار نباشند؟‬ ‫و اما اینکه گفتم علی هاش��می ه��م ب ی جهت نبود‬ ‫زی را ان چکیده راز و ان نقطه س��راغاز‪ ،‬هم از پ��در و هم از‬ ‫مادر از اوالد هاش��م بود‪ .‬پدرش ابوطالب پسر عب د المطلب‬ ‫پسر هاش��م بود و مادرش فاطمه دختر اس��د دختر هاشم‪.‬‬ ‫این نخستین خانواده در میان بن ی هاشم بود که اوالدشان‬ ‫هاشمی محض متولد م ی ش��دند‪ .‬در صدر اسالم‪ ،‬به دستور‬ ‫خلیفه دوم اهل تس��نن که گفت‪« :‬حسبنا کتاب اهلل‪ :‬کتاب‬ ‫خدا ب رای ما کافی اس��ت‪ ».‬نقل حدیث از حضرت رس��ول‪-‬‬ ‫صلی اهلل علیه و اله ‪ -‬ممنوع اعالم ش��د و چون خشونت و‬ ‫سختگیری او بر همه اشکار بود و در ضمن اراذل و اوباشی‬ ‫از قبیل خالد بن ولی د دورش بودند ک��ه از هیچ جنایتی پروا‬ ‫نم ی کردند‪ ،‬به راستی دیگر کس��ی از پیامبر خدا‪ -‬صل ی اهلل‬ ‫علیه و اله‪ -‬حدیثی نقل نم ی کرد‪.‬‬ ‫ظریفان اعتقاد دارند که راز این ممنوعیت بازم ی گردد‬ ‫به اینکه اساس��ا تاریخ زندگی پیامبر خدا‪ -‬صل ی اهلل علیه و‬ ‫اله‪ -‬عجین و ممزوج و درهم پیوسته و سرشته است با تاریخ‬ ‫زندگی علی‪-‬علیه الس�لام‪ -‬زی را در قدم به قدم پیش��روی‬ ‫اسالم در تک تک مقاطع بحرانی و سر بزنگاه ها که حیات‬ ‫و ممات دی��ن نوپا به یک م��و بند بود‪ ،‬یا اصال کس��ی جز‬ ‫علی‪ -‬علی ه الس�لام‪ -‬کنار پیامبر خدا‪ -‬صل��ی اهلل علیه و‬ ‫اله‪ -‬نبود یا اگر دیگرانی هم بودند‪ ،‬در جنب علی(ع) به چشم‬ ‫نم ی امدند‪ ،‬مثل شبی که در بستر پیامبر – صل ی اهلل علیه‬ ‫و اله‪ -‬خوابید با انکه م ی دانس��ت چند ده نفر قرار نهاده اند‬ ‫که ان شب با شمشیر اخته بر محمد(ص) هجوم برند و او‬ ‫را در بسترش تکه تکه کنند یا مثل جنگ خندق که عمرو‬ ‫ابن عبدود را کش��ت یا خیبر که مرحب را کشت یا احد که‬ ‫همه از کوه باال م ی رفتند تا جان پناهی بیابند و به هیچ کس‬ ‫توجه نم ی کردند با انکه حضرت رس��ول‪ -‬صلی اهلل علیه و‬ ‫اله‪ -‬انها را به نام م ی خواند و انجا علی‪ -‬علی ه السالم‪ -‬بود‬ ‫که پیش روی ب رادرش شمشیر زد تا زخم های بسیار برداشت‬ ‫انقدر که پس از اتمام جنگ‪ ،‬امکان بخی ه زدن نبود بس که‬ ‫فاصله این جراحت تا ان جراحت‪ ،‬کم بود بر بدن شریفش و‬ ‫سرانجام حضرت اتش روی زخم ها م ی گذاشت و به اصطالح‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫زخم ها را با داغ بند م��ی اورد و در ان بحبوحه میدان گاه بود‬ ‫که جبرئیل فریاد زد و همه ش��نیدند که‪« :‬الفتی اال علی‪،‬‬ ‫ال س��یف اال ذوالفقار» و م��وارد ب ی پایانی از این دس��ت‪ .‬در‬ ‫نتیجه هرچه از پیامبر خدا نقل م ی خواس��ت بش��ود‪ ،‬یک‬ ‫جایی و یک جوری به علی(ع) هم ربط پیدا م ی کرد‪ .‬بسیاری‬ ‫از روایات مربوط به شان نزول ایات قران که ما شیعیان انها‬ ‫را درباره اهل بیت ‪ -‬علیهم السالم اجمعین ‪ -‬م ی دانیم‪ ،‬در‬ ‫معتبرترین کتب اهل سنت نقل شده است و طبعا نقل این‬ ‫روایات‪ ،‬بدون حاجت به هیچ شرح و توضیحی‪ ،‬مشروعیت‬ ‫خالفت ب رای هرکس جز علی(ع) را از بیخ و بن زیر س��وال‬ ‫م ی برد‪ ،‬یعنی م��ردم م ی گفتند که خب؛ اگر اینها درس��ت‬ ‫است‪ ،‬پس چرا شما ان باال روی منبر رسول خدا نشسته اید‬ ‫و علی (ع)کجاست؟ چرا او خانه نشین شده است و همسرش‬ ‫کجاست؟ همان فاطمه(س) که پدرش‪ ،‬پیغمبر خدا پیش‬ ‫پایش برم ی خاس��ت و دستش را م ی بوس��ید و جایش را در‬ ‫صدر مجلس ب��ه او م ی داد؟ او کجاس��ت؟ چ��را در هجده‬ ‫س��الگی از دنیا رفت؟ الاقل قبرش را به ما نش��ان بدهید‪.‬‬ ‫یعنی ش��ما با او چه کردید که حتی قبرش را هم از ش��ما‬ ‫پنهان کرده اس��ت؟ برخی اعتقاد دارند که ائمه ما فعالیت‬ ‫سیاس��ی‪ -‬مبارزاتی علیه خلفا م ی کردند و ب��ه این خاطر‬ ‫هیچ یک از ان بزرگ��واران به مرگ طبیع��ی از دنیا نرفتند‬ ‫بلکه کشته شدند یا به شمشیر یا به زهر‪ .‬من در اینجا در پی‬ ‫بررسی صحت و س��قم این نظر نیستم و چندان صالحیت‬ ‫اظهارنظ��ر علمی را در ای��ن موضوع هم ب��رای خود قائل‬ ‫نیستم‪ ،‬ولی این مقدار را هرکس که به قول مرحوم سه راب‬ ‫سپهری «خرده هوشی سر سوزن ذوقی» داشته باشد‪ ،‬تایید‬ ‫م ی کند که نفس حض��ور ان اولیای خ��دا در میان مردم و‬ ‫مشاهده فضیلت های معجزه اسا و فوق طاقت بشری انان و‬ ‫تماس با دانش ب ی پایان انان‪ ،‬مساوی انکار کسانی بود که‬ ‫بر مسند جانشینی رسول خدا‪ -‬صل ی اهلل علیه و اله‪ -‬تکیه‬ ‫زده بودند‪ .‬به هر تقدیر خلیفه دوم اهل تسنن‪ ،‬نقل حدیث را‬ ‫ممنوع کرد و پس از او در دوران باال رفتن بوزینگان از منبر‬ ‫رس��ول خدا‪ -‬صل ی اهلل علیه و اله‪ -‬یعنی در دوران غصب‬ ‫خالفت توسط ناشایستگان‪ ،‬میوه های درخت نفرین شده‪،‬‬ ‫فرزندان امیه‪ ،‬دشمنی با علی(ع) اش��کار شد و بر سر منابر‬ ‫پس از حمد خدا و درود بر پیامبر به عنوان سنت‪ ،‬به علی(ع)‬ ‫دشنام م ی دادند و بر او لعنت م ی فرستادند و حجر بن عدی‪،‬‬ ‫از کسانی بود که در اغاز این دوران شوم‪ ،‬در کوفه بر زیاد ابن‬ ‫ابیه (زیاد پسر پدرش‪ ،‬چون پدرش معلوم نبود) شورید و به‬ ‫سب و لعن علی(ع) اعتراض کرد و سرش بریده شد‪ .‬وضع به‬ ‫ّ‬ ‫قدری وخیم ش��د که اگر دو نفر شیعه م ی خواستند حدیثی‬ ‫درباره عل ی (ع) نقل کنند‪ ،‬ان را در پستوی خانه و حتی بعضا‬ ‫دور از چش��م و گوش خانواده ب رای هم بازگو م ی کردند و از‬ ‫علی ‪ -‬علی ه السالم ‪ -‬با القاب کنایی یاد م ی کردند تا کسی‬ ‫بو نبرد یا بعدا امکان انکار و الپوشانی و فرار از اتهام را داشته‬ ‫باشند‪ .‬این عوامل در کنار احادیث فراوانی که به طور خاص‪،‬‬ ‫یادکرد مناقب علی(ع) را اکیدا توصیه م ی کردند‪ ،‬باعث شد‬ ‫که در میان ش��یعه‪ ،‬یک س��نت روایی خاص تحت عنوان‬ ‫مناقب علی ‪-‬علی ه الس�لام‪ -‬ش��کل بگی��رد و کتاب های‬ ‫فراوانی با نام مناقب تالیف شود‪ .‬معروف ترین این کتاب ها‬ ‫مناقب ابن شهراشوب‪ ،‬عالم ش��یعی مازندرانی است‪ .‬او در‬ ‫مقدمه این کتاب بس��یار حجیم اورده اس��ت که‪« :‬من در‬ ‫کتابخانه ام چهارصد کتاب مناقب دارم که احادیثی را از میان‬ ‫انها برگزیده ام»‪ .‬متاسفانه بس��یاری از این کتاب ها از میان‬ ‫رفته اند‪ .‬حال باز م ی گردم به سر بحث‪ .‬م ی گفتم که حدیثی‬ ‫از جمله احادیث مناقب در االمالی ش��ی خ صدوق دیده ام که‬ ‫بسیار شاع رانه اس��ت‪ .‬از جمله صفات اعجازنشان ان شیر‬ ‫خدا‪ -‬سالم اهلل علیه و علی اوالده الطاهرین سیما بقیه اهلل‬ ‫فی االرضین الحجه القائم المهدی‪ -‬کالم شاع رانه او بود‪ .‬به‬ ‫«سجاع» م ی گفتند‪ .‬سجع یعنی سخن متقارن که غالبا‬ ‫او ّ‬ ‫در قافیه اخر جمالت یا هم بخش بودن دو به دوی کلمات دو‬ ‫جمله‪ ،‬نمود م ی یابد‪ .‬این سجع‪ ،‬یک صنعت ادبی است که با‬ ‫ممارست فراوان به دست م ی اید و غالب کسانی که مسجع‬ ‫م ی گویند و م ی نویس��ند‪ ،‬حاصل کارشان سخنی م ی شود‬ ‫خنک و ب ی نمک یا در خوش بینانه ترین حالت‪ ،‬سخنی که‬ ‫جمالت مسجع ان‪ ،‬هم معنا هس��تند و با سجع‪ ،‬فقط کالم‬ ‫را بیهوده کش داده است‪ .‬و اما درباره علی‪ -‬علی ه السالم‪-‬؛‬ ‫از اول تا اخر نهج البالغه با کالم مسجع مواجهیم ب ی انکه‬ ‫ذره ای درازگوی��ی یا تصن��ع و تکلف در کالم باش��د‪ ،‬بلکه‬ ‫برعکس‪ ،‬سخن در پایگاهی ان چنان رفیع نهاده شده است‬ ‫که هم سرمشق س��خنوران و ادیبان است (چنانکه جاحظ‪،‬‬ ‫ادیبی که از چه��ار کتاب اصلی ادب عربی کالس��یک دو‬ ‫تایش نوشته اوست‪ ،‬خود را وامدار ب ی چون و چرای علی(ع)‬ ‫اعالم کرده اس��ت و بالیدن نبوغ خود را حاصل کار مستمر‬ ‫و مداوم و انس پیگیر با تع��دادی از خطب ه های ان حضرت‬ ‫دانس��ته اس��ت) و هم محل ش��ناگری غواصان معارف‪ ،‬از‬ ‫متکلمان و فالسفه گرفته تا عرفا و فقها و مورخان‪ .‬شاهدش‬ ‫هم شروح مفصل و پرشماری است که بر این کتاب نگاشته‬ ‫شده است تا همین روزگار ما‪ .‬طرفه ان است که ان حضرت‬ ‫علی ه السالم‪ -‬این س��خنان را ارتجاال و بدون نوشته ای از‬‫پیش‪ ،‬ای راد م ی فرموده اند‪ .‬این را ه��م بگویم که گرداورنده‬ ‫نهج البالغه‪ ،‬سی د رضی‪ -‬رحمت خدا بر او‪ -‬همه خطب ه های‬ ‫ان حضرت را در این کتاب نیاورده است؛ از جمله دو خطبه‬ ‫بسیار ش��گرف که یکی خطب ه ای اس��ت که الف در هیچ‬ ‫یک از کلماتش نیس��ت و دیگری خطب ه ای که هیچ یک‬ ‫از کلمات ان‪ ،‬نقطه ن��دارد(‪ .)4‬این حدیث ام��روز ما عالوه‬ ‫بر سجع‪ ،‬وزن عروضی هم دارد‪ .‬کل حدیث مثل یک بحر‬ ‫طویل است بر وزن « فع لن فع لن»‪ .‬ماجرایش هم این است‬ ‫که ان مرد الیتناهی‪ ،‬ب رای صحاب��ی وفادارش‪ ،‬حارث اعور‪،‬‬ ‫زبان حال ناقوس کلیسا را بازگو کرده اند و سروده اند و جالب‬ ‫این است که « دنگ دنگ دنگ دنگ» ناقوس را در فرایند‬ ‫تبدیل به جمالت و کلمات موزون با وزن «فع لن فع لن فع‬ ‫لن فع لن» متمثل و مجسم فرموده اند‪ .‬حال خود حدیث (‪:)5‬‬ ‫عن الحارث االعور قال بینا انا اسیر مع امیر المومنین‬ ‫علی اب��ن اب ی طالب ف��ی الحیره اذا نح��ن بدی رانی یضرب‬ ‫الناقوس‪.‬‬ ‫از حارث اعور روایت شده که گفت‪« :‬در ان بین که من‬ ‫با امی ر المومنین عل ی ابن اب ی طالب از حیره گذر م ی کردیم‪،‬‬ ‫ناگاه به دیری رسیدیم که ناقوسش را م ی نواختند‪( ».‬حیره از‬ ‫ممالک ای ران باستان و نزدیک کوفه است‪ .‬کوفه بعد از اسالم‬ ‫در حوالی حیره بنا شد‪ .‬حیره پادشاهانی داشته که خ راج گزار‬ ‫ساسانیان بوده اند و معروف ترینشان نعمان ابن منذر است)‬ ‫قال‪ :‬فقال علی ابن اب ی طالب‪-‬علیه السالم‪ :-‬یا حارث!‬ ‫اتدری ما یقول هذا الناقوس؟‬ ‫حارث در ادام��ه م ی گوید‪ :‬پس عل��ی ابن اب ی طالب‪-‬‬ ‫علی ه الس�لام‪ -‬فرمود‪ :‬ای حارث! م ی دان��ی این ناقوس چه‬ ‫م ی گوید؟‬ ‫عم رسوله اعلم‬ ‫قلت‪ :‬اهلل و رسوله و ابن ّ‬ ‫گفتم‪ :‬خدا و فرس��تاده اش و پس��رعموی فرستاده اش‬ ‫داناترند‪.‬‬ ‫قال‪ :‬انه یضرب مثل الدنیا و خ رابها‪.‬‬ ‫فرمود‪ :‬همانا چنین است که این ناقوس مثل م ی زند‬ ‫از دنیا و وی رانی ان‪.‬‬ ‫و یقول‪:‬‬ ‫و م ی گوید‪:‬‬ ‫قدغرتنا و‬ ‫ال اله اال اهلل حقّا حقّا صدقا صدق��ا ّان ال ّدنیا ّ‬ ‫شغلتنا و استهوتنا و استغوتنا یابن الدنیا مهال مهال یابن الدنیا‬ ‫د ّقا د ّقا یابن الدنیا جمعا جمعا تفنی ال ّدنیا قرنا قرنا ما من یوم‬ ‫یمضی ع ّنا اّ‬ ‫ ال اوهن م ّنا رکنا قد ضیعنا دارا تبقی و استوط ّنا دارا‬ ‫فرطنا فیها اّال لو قدمتنا‬ ‫تفنی لسنا ندری ما ّ‬ ‫الهی نیست مگر اهلل حقیقتا حقیقتا از سر راستی از سر‬ ‫راستی همانا دنیا ما را فریب داده و ما را مشغول خود ساخته و‬ ‫قلب ما را به خواهش خود واداشته و ما را اغوا کرده‪ .‬ای فرزند‬ ‫دنیا! مهلت بده مهلت ب��ده ای فرزند دنیا! بکوب بکوب‪ .‬ای‬ ‫فرزند دنیا! جمع کن جمع کن‪ .‬دنیا نس��ل به نسل نیست‬ ‫و نابود م ی کند‪ .‬روزی نیس��ت که بر ما بگذرد و رکنی دیگر‬ ‫از ارکان وجود ما را سس��ت نکند‪ .‬همانا ک��ه ضایع کردیم و‬ ‫وانهادیم خانه ای را که ماندگار و دائمی خواهد بود و وطن خود‬ ‫پنداشتیم خانه ای را که ناچیز و نابود خواهد شد‪ .‬نم ی فهمیم‬ ‫که چقدر کم گذاشته ایم مگر وقتی که مرده باشیم‪.‬‬ ‫قال الحارث‪ :‬یا امی ر المومنین! النصاری یعلمون ذلک؟‬ ‫حارث گفت‪ :‬یا امیر المومنین! مس��یحیان انچه شما‬ ‫گفتید را م ی دانن��د؟ (یعنی این زبان حالی را که ش��ما ب رای‬ ‫زنگ ناقوس س��رودید‪ ،‬ایا برگرفته از سنت مسیحی است؟‬ ‫ایا در اموزه های شفاهی یا کتاب هایشان چنین چیزی امده‬ ‫است؟( زی را روایات زیادی از ائمه اطهار داریم که از کتب انبیای‬ ‫پیش��ین‪ ،‬جمالتی را بیان م ی کنند و احتماال جناب حارث‬ ‫اعور‪ ،‬از این پرسش اخیر چنین منظوری داشته است‪).‬‬ ‫قال‪ :‬لو علموا ذلک لما اتخذوا المسیح الها من دون اهلل‬ ‫فرمود‪ :‬اگر این را فهمیده بودند‪ ،‬قطعا مسیح را در کنار‬ ‫خداوند‪ ،‬به خدایی نم ی پرستیدند‪.‬‬ ‫قال‪ :‬فذهبت ال��ی الدی رانی فقلت له‪ :‬بحق المس��یح‬ ‫علیک لما ضربت بالناقوس علی الجهه التی تضربها‬ ‫حارث م ی گوید‪ :‬س��پس به دیر و نزد ان راهب رفتم و‬ ‫گفتم‪ :‬تو را به حق مسیح قس��م که یک بار دیگر ناقوس را‬ ‫عل ی الرسم به صدا دربیاور‪.‬‬ ‫قال‪ :‬فاخذ یضرب و انا اقول حرف��ا حرفا حتی بلغ الی‬ ‫موضع « لو قد متنا»‬ ‫حارث م ی گوید‪ :‬پس ش��روع کرد به نواختن ناقوس و‬ ‫من پا به پای زنگ ناقوس‪ ،‬حرف به حرف م ی گفتم و پیش‬ ‫م ی امدم تا رسید به انتهایش یعنی جمله « لو قد متنا»‬ ‫فقال‪ :‬بحق نبیکم من اخبرکم بهذا؟‬ ‫پس ان راهب گفت‪ :‬تو را به پیامبرتان قسم! چه کسی‬ ‫تو را از این تفسیر باخبر کرده؟‬ ‫قلت‪ :‬هذا الرجل الذی کان معی امس‪.‬‬ ‫گفتم‪ :‬این مردی که دیروز همراه من بود‪.‬‬ ‫فقال‪ :‬هل بینه و بین النبی من قرابه؟‬ ‫پس ان راه��ب گفت‪ :‬ایا بین این م��رد و پیامبر‪ ،‬هیچ‬ ‫نسبت خویشاوندی هست؟‬ ‫قلت‪ :‬هو ابن ع ّمه‪.‬‬ ‫گفتم‪ :‬او پسرعموی پیامبر است‪.‬‬ ‫قال‪ :‬بحق نبیکم اسمع هذا من نبیکم؟‬ ‫راهب گفت‪ :‬تو را به پیامبرتان قسم! ایا این جمالت را‬ ‫از پیامبرتان شنیده؟‬ ‫قلت‪ :‬نعم‪.‬‬ ‫گفتم‪ :‬بله‪.‬‬ ‫فاسلم ثم قال لی‪ :‬واهلل انی وجدت فی التوریه انه یکون‬ ‫فی اخر االنبیاء نبی و هو یفسر ما یقول الناقوس‪.‬‬ ‫سپس مسلمان شد(و شهادتین گفت) و پس از ان به‬ ‫من گفت‪« :‬به خدا قسم در تورات چنین پیشگویی را یافته‬ ‫بودم که در پایان سلسله انبیا‪ ،‬پیامبری خواهد بود و او تفسیر‬ ‫خواهد کرد انچه را ناقوس م ی گوید‪».‬‬ ‫اشارات‪:‬‬ ‫‪ )1‬زهیر توکلی‬ ‫‪ )2‬این مص��راع را در قوال ی های مرح��وم نصرت فاتح‬ ‫علیخان شنیدم‪.‬‬ ‫‪ )3‬احمد عزیزی‬ ‫‪ )4‬رجوع شود به کتاب «مشارق انوار الیقین فی حقایق‬ ‫اسرار امی رالمومنین» اثر حافظ رجب برسی‬ ‫‪ )5‬نشانی این حدیث‪ :‬االمالی شیخ صدوق‪ ،‬انتشارات‬ ‫تهذیب‪ ،‬چاپ سوم‪ ،‬زمس��تان ‪ ،1387‬صفحه ‪ ،356‬این طبع‬ ‫االمالی با ترجمه اقای کریم فیضی منتشر شده و البته بنده‬ ‫این حدیث را خودم ترجمه کرده ام‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫بازگشت از واشنگتن‬ ‫سفر تیم ملی کشتی ازاد ایران در امریکا‬ ‫که برای دیدار دوستانه با تیم ملی این کشور‬ ‫صورت گرفته بود‪ ،‬ناتمام ماند‪.‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫حمله به شیخ بحرین‬ ‫وابستگان و نیروهای امنیتی رژیم ال خلیفه در یک اقدام وحشیانه به‬ ‫منزل شیخ عیسی قاسم‪ ،‬رئیس شورای اسالمی علمای بحرین حمله کرده‬ ‫و خساراتی را به منزل او وارد کردند‪ .‬این افراد که صورت های خود را پوشانده‬ ‫بودند در این حمله پس از وارد کردن خسارت به اموال و ب ه ه م ریختن منزل‬ ‫و اسباب و وسایل ان‪ ،‬زنان و کودکان را دچار وحشت کردند‪.‬‬ ‫خود روگران م ی شود‬ ‫با نزدیک شدن به فصل تابستان که در ان خرید و‬ ‫فروش خودرو رونق بیشتری به خود م ی گیرد‪ ،‬یک بار‬ ‫دیگر خودروسازان با کاهش عرضه در تالش هستند‬ ‫که قیم ت ها را افزایش دهند‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫من عزت شما هستم‪...‬‬ ‫بیشتر از انکه ثب ت نام مشایی و اعالم کاندیداتوری او‬ ‫در ریاست جمهوری ب رای رس��انه ها مهم تلقی شود‪ ،‬حضور‬ ‫یکی از همراهان وی بود که خبرساز شد‪ .‬در اولین واکنش ها‬ ‫فعاالن سیاسی و نمایندگان نسبت به همراهی رئی س دولت‬ ‫واکنش نش��ان دادند و ان را تخل��ف و اس��تفاده از جایگاه‬ ‫ریاست جمهوری ب رای تبلیغ یک کاندیدا دانستند و در مرحله‬ ‫بعد همراهی عزت اهلل انتظام ی واکنش های زیادی در میان‬ ‫مردم و ش��بکه های اجتماعی داش��ت‪ .‬پس از اینکه دامنه‬ ‫انتق��ادات افزایش یافت‪ ،‬این هنرمند کش��ورمان در نامه ای‬ ‫خطاب به مردم گفت که از موضوع همراهی با مشایی ب رای‬ ‫ثب ت نام ب ی خبر بوده و ناگهان خود را در وزارت کشور در میان‬ ‫خب رنگاران دیده است‪.‬‬ ‫انتظامی در این نامه که ان را با عنوان «خطاب به مردم‬ ‫سرزمینم» منتشر کرده بود‪ ،‬در ارتباط با نحوه حضورش در‬ ‫وزارت کشور و در کنار مشایی م ی گوید به هی چ وجه از موضوع‬ ‫اطالع نداشته و در پی تماس تلفنی نهاد ریاست جمهوری و با‬ ‫اتومبیلی که از دفتر رئی س جمهور به دنبالش رفته بود ناگهان‬ ‫خود را در وزارت کشور دیده‪.‬‬ ‫این هنرمند با س��ابقه کش��ورمان توضیح داد بود که‬ ‫از مدت ها پیش درخواس��ت ثبت بنی��اد فرهنگی انتظامی‬ ‫را به ریاس��ت جمهوری داده و فکر م ی کرده که این مالقات‬ ‫به همین منظور ترتیب داده شده‪ ،‬اما به محض رسیدن به‬ ‫‪4‬‬ ‫شایعه تعویق سفر به خاطر ردصالحیت مشایی‬ ‫طی هفته گذش��ته محمود احمدی نژاد سه سفر خود‬ ‫را لغو کرد‪ .‬اولین سفر لغ و ش��ده وی‪ ،‬سفر به استان ایالم بود‬ ‫که قرار بود در ‪ 25‬اردیبهش��ت ماه انجام شود‪ .‬رئیس دولت‬ ‫قرار بود در این س��فر به افتتاح چند پروژه مهر ماندگار برود‪.‬‬ ‫مسئوالن استانداری در پاس��خ به خبرنگاران در مورد چرایی‬ ‫برگزاری چنین مراس��م ی و همچنین هزینه ه��ای احداث‬ ‫جایگاه در میدان امام خمینی(ره) این شهر پاسخی نداشتند‪.‬‬ ‫انها همه چیز را به نهاد ریاست جمهوری مرتبط م ی کردند‪ .‬در‬ ‫عین حال به طور ناگهانی این سفر لغو شد‪ .‬دولت دلیل لغو‬ ‫این سفر را الودگی هوا در این شهر اعالم کرد‪ ،‬اما مسئوالن‬ ‫ان را تایید نم ی کردند‪.‬‬ ‫همچنین هفته گذشته محمود احمدی نژاد که قرار بود‬ ‫ب رای افتتاح س��د و نیروگاه سیاه بیشه در محل احداث ان در‬ ‫استان مازندران حضور پیدا کند‪ ،‬این سفر را بار دیگر به دالیل‬ ‫نامعلومی لغو کرد‪.‬‬ ‫این درحالی بود که او دو روز پیش از ان نیز سفر خود به‬ ‫تایلند را لغو کرد‪ .‬قرار بود رئیس دولت ب رای شرکت در اجالس‬ ‫اب به تایلند سفر کند‪ .‬اما معاون ارتباطات و اطالع رسانی دفتر‬ ‫رئی س جمهور اعالم کرد که به دلیل حجم کاری برنامه های‬ ‫رئی س جمهور در ته ران‪ ،‬امکان سفر و حضور وی در اجالس‬ ‫جهانی اب در تایلند فراهم نشد‪.‬‬ ‫اگرچه گمانه زن ی هایی در ارتباط با لغو این س��فرها و‬ ‫ارتباطش با ردصالحیت گزینه دولت در انتخابات وجود داشت‬ ‫اما اینکه چرا مرد سفرهای استانی تاکنون دو سفر داخلی و‬ ‫یک سفر خارجی را لغو کرده‪ ،‬در ابهام قرار دارد‪ .‬دایره شایعات‬ ‫تا حد خانه نشینی دوباره احمدی نژاد پیش رفت‪ ،‬اما در نهایت‬ ‫روز سه شنبه احمدی نژاد ب رای افتتاح چند پروژه به کرمان سفر‬ ‫کرد تا حرف وحدیث ها را پایان دهد‪ .‬با این حال گفته شد که‬ ‫ی گذاشته و به‬ ‫احمدی نژاد سفر خود را به کرمان نیمه کاره باق ‬ ‫ته ران بازگشته است‪ .‬همان روز اکبر نیکزاد استاندار اردبیل‬ ‫اعالم کرد س��فر رئی س جمهور به این استان لغو شده و طی‬ ‫روزهای اینده معاون اول وی ب رای افتتاح پروژه های عمرانی‬ ‫به اردبیل سفر خواهد کرد‪.‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫روز ترور در عراق‬ ‫دوشنبه گذش��ته در ع راق روز ترور و خشونت فرقه ای‬ ‫بود‪ .‬تنها در یک روز هشت بمب در بغداد و دو بمب در بصره‬ ‫منفجر شد که همه در مناطق شیع ه نشین این شهرها کار‬ ‫گذاشته شده بود‪.‬‬ ‫این انفجارها دس��ت کم منجر به کشته شدن ‪ 43‬نفر‬ ‫و زخم ی شدن ‪ ١٧٠‬نفر ش��د‪ .‬پلیس ع راق اعالم کرد که این‬ ‫بمب ها در مناطق شلوغی مانند ایستگاه های اتوبوس و بازار‬ ‫بغداد کارگذاری و منفجر ش��دند‪ .‬در هفته های اخیر باتوجه‬ ‫به سرکوب شدن تروریس ت های س��وری‪ ،‬برخی از فرقه های‬ ‫مذهبی تالش م ی کنند دامنه اختالفات را از سوریه به ع راق‬ ‫نیز بکشانند‪.‬‬ ‫به گفته پلیس انفجارهای بصره نیز در مناطق عمدتا‬ ‫شیع ه نشین صورت گرفته که در جریان ان دست کم ‪ ١١‬نفر‬ ‫کشته و ده ها نفر مجروح شدند‪.‬‬ ‫طی هفته گذش��ته خش��ونت های فرقه ای در ع راق‬ ‫به شدت افزایش یافته‪ .‬در یک حمله گروه های تروریست با‬ ‫حمله به یک پست ایس��ت و بازرسی پلیس روی انها اتش‬ ‫گشودند و بیش از هفت نفر را کشتند‪ .‬همچنین سه نفر از‬ ‫نیروهای پلیس نیز در ش��هر انبار در نزدیکی بغداد کش��ته‬ ‫شدند‪ .‬در روزهای چهارشنبه و پنج شنبه نیز یک رشته انفجار‬ ‫در مناطق شیع ه نشین ع راق رخ داد و شمار کشته شدگان این‬ ‫سه روز بیش از ‪ ۱۲۰‬نفر بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫اعدام دو جاسوس‬ ‫روز یکشنبه در خبرها اعالم ش��د که دو جاسوس که‬ ‫حکم اعدامشان در دیوان عدالت اداری تایید شده بود‪ ،‬به دار‬ ‫مجازات اویخته شدند‪.‬‬ ‫دادستانی ته ران در اطالعی ه ای نام این افراد را «کوروش‬ ‫احمدی» و «محمد حیدری» معرفی کرد‪ .‬س��یمای کشور‬ ‫نیز در بخش خبری ساعت دو خود بخش هایی از مصاحبه‬ ‫این افراد را که در ان به جاسوس��ی خ��ود اعتراف م ی کردند‪،‬‬ ‫پخش کرد‪.‬‬ ‫در اطالعی��ه دادس��تان امده ک��ه «محم��د حیدری‬ ‫اطالعاتی در زمینه مس��ائل مختلف امنیتی و اسرار کشور‬ ‫را تهیه و در مالقات های مکرر خود با عوامل موساد در خارج‬ ‫از کش��ور‪ ،‬در اختیار انان قرار داده و در این زمینه مبالغی نیز‬ ‫به عنوان دستمزد دریافت کرده بود‪».‬‬ ‫این اطالعیه همچنین افزوده ک��ه «کوروش احمدی‬ ‫نیز با عوامل سازمان «سیا» در ارتباط بوده و اطالعات کشور‬ ‫در زمینه های مختلف را جم��ع اوری و در اختی��ار انان قرار‬ ‫م ی داده است‪».‬‬ ‫ساعاتی پس از انتش��ار این خبر باشگاه خبرنگاران با‬ ‫انتشار تصاویر این جاسوسان اطالعات تازه ای را درباره انها‬ ‫منتشر کرد‪.‬‬ ‫احمدی از دهه ‪ ۹۰‬میالدی با سازمان «سیا» همکاری‬ ‫خود را اغاز ک��رده و اطالع��ات مهم نظام��ی در اختیار این‬ ‫سازمان قرار م ی داده است‪.‬‬ ‫در ادامه این گزارش همچنین ام��ده که « احمدی با‬ ‫تشکیل تیم جاسوسی و نفوذ در بخش های مختلف کشور‪،‬‬ ‫اقداماتی ب رای راه اندازی شبکه جاسوسی داشت که البته دوام‬ ‫چندانی نداشت‪».‬‬ ‫این س��ایت در پایان نوش��ت‪« :‬جزئیات فعالی ت های‬ ‫کوروش احمدی و شبکه جاسوسی گسترده وی به زودی از‬ ‫رسانه ملی به صورت مستند پخش خواهد شد‪».‬‬ ‫وزارت اطالع��ات نیز پ��س از اعدام این دو جاس��وس‬ ‫اطالعی ه ای صادر کرد‪ .‬در این اطالعیه عنوان ش��د که این‬ ‫افراد «با سوء استفاده از دسترس ی های مستقیم و غیرمستقیم‬ ‫خود به پاره ای اطالعات مهم و طبقه بندی شده کشور‪ ،‬مورد‬ ‫تطمیع سروی س های اطالعاتی دشمن قرار گرفته بودند‪».‬‬ ‫همچنین اطالعیه وزارت اطالعات م ی گوید که این وزارتخانه‬ ‫با ورود به چرخه انتقال اطالعات به خارج مقداری از «اطالعات‬ ‫هدایت شده» را به سروی س های خارجی منتقل کرده‪ ،‬اما پیش‬ ‫از این مقطع این افراد اطالعاتی را به خارج منتقل کرده بودند‪.‬‬ ‫این اطالعیه همچنی��ن به افراد هش��دار داده بود که‬ ‫س��روی س های «حریف» با تمرکز بر نق��اط ضعف بعضی‬ ‫افراد و در پوش��ش برگزاری کنف ران��س علمی ‪ -‬تخصصی‬ ‫یا هم اندیشی یا نظرس��نجی و کاریابی‪ ،‬انها را به استخدام‬ ‫خود در م ی اورند‪.‬‬ ‫در اطالعی��ه وزارت اطالعات در مورد این جاسوس��ان‬ ‫و نحوه بازداشت و اعدامشان م ی نویس��د‪« :‬سربازان گمنام‬ ‫امام زمان (عج) ب��ا بهره گیری از هم��کاری موثر هموطنان‬ ‫گرانق��در و با اعمال گس��ترده ترین روش ه��ای تخصصی‬ ‫ضد جاسوس��ی در داخل و خارج از کش��ور‪ ،‬نهایت��ا دو تن از‬ ‫سرشبکه های جاسوس��ی متعلق به سازمان های اطالعاتی‬ ‫امریکا (سیا) و رژیم جعلی و غاصب صهیونیستی (موساد)‬ ‫راهمراه با شبکه های عامل انها شناس��ایی و با مساعدت‬ ‫بهنگام و همه جانبه مرجع محترم قضایی بازداش��ت شدند‪.‬‬ ‫در مرحله بعدی با ادامه تحقیقات و دریافت سایر اطالعات و‬ ‫اعترافات دقیق جاسوسان و تکمیل پرونده انها در دادگاه های‬ ‫صالحه محاکمه‪،‬به جرم خیانت به کشور‪ ،‬محکوم به اعدام‬ ‫شده و سحرگاه امروز به سزای اعمال ننگین خود رسیدند‪».‬‬ ‫گفتنی اس��ت در بخش کوتاهی از فیلم پخش شده‬ ‫از متهمان‪ ،‬کوروش متهم به جاسوس��ی ب رای سیا در مورد‬ ‫اموزش های جاسوس��ی خود گفت که همه نوع اموزش از‬ ‫جمله بازجویی‪ ،‬ضدبازجویی‪ ،‬جمع اوری اطالعات و ارسال را‬ ‫س سیا دیده بود‪.‬‬ ‫طی این سال ها از طریق سروی ‬ ‫همچنین در اخرین ساعات روز دوشنبه وزارت اطالعات‬ ‫در اطالعی ه ای دیگر از انهدام دو تیم وارد کننده سالح به کشور‬ ‫خبر داد و نوش��ت‪« :‬از جمله اخرین توطئه های کشف شده‪،‬‬ ‫مربوط به ورود تعداد فراوانی سالح س��بک به کشور است‪.‬‬ ‫ردگیری ه��ای اطالعاتی و امنیتی به عم��ل امده‪ ،‬منجر به‬ ‫شناس��ایی و ضربه به دو تیم تروریستی عامل ورود «سالح‬ ‫سبک» از مرزهای غ ربی و شرقی کشور شده است‪».‬‬ ‫ساختمان نهاد انطور که خود او تعریف کرده با مشایی رو به رو‬ ‫م ی شود‪« :‬ناگهان اقای مشایی سمت ماشین ما امد‪ .‬شیشه‬ ‫ماش��ین را پایین کش��یدم و گفتم مختصر عرضی دارم که‬ ‫به کمک شما احتیاج اس��ت‪ .‬گفت با ما بیایید همین امروز‬ ‫انجام م ی دهم‪ ».‬انتظامی ادامه م ی دهد که ناگهان خود را در‬ ‫ی و وزارت کشور دیده‪ .‬او در پایان خطاب به مردم‬ ‫می دان فاطم ‬ ‫م ی گوید‪« :‬من ب رای ش��ما همیشه همان عزتم‪ ،‬همانی که‬ ‫همراه شما با درد های ای ران بسیار گریسته ام و با شادی هایش‬ ‫لبخند ها زده ام‪» ...‬‬ ‫پس از نامه انتظام��ی حامیان مش��ایی در نامه ای از‬ ‫جایگاه واالی استاد انتظامی سخن گفتند و بیان کردند که‬ ‫شرایط کنونی ایشان را درک کرده و حفظ شان و جایگاهش‬ ‫را بر خود فرض م ی دانند‪ .‬انها معتقد بودند که درخواست های‬ ‫بسیاری از هنرمندان ب رای حضور در روز ثب ت نام داشتند اما ‬ ‫ترجیح داده بودند که استاد را به همراه بب رند‪.‬‬ ‫چند روز بعد نیز مشایی پس از ردصالحیتش در یک‬ ‫نامه به انتظامی نوش��ت‪« :‬از وضعیتی که پیش امد خیلی‬ ‫متاثر شدم‪ .‬روا نیس��ت که در پی یک عمر تالش خاطرتان‬ ‫مکدر شود‪».‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اقدام وحشیانه رژیم ال خلیفه‬ ‫در جبهه مخالفان رژیم جبار ال خلیفه‪ ،‬وابس��تگان و‬ ‫نیروهای امنیتی این رژیم در یک اقدام وحش��یانه به منزل‬ ‫شیخ عیسی قاسم‪ ،‬رئیس شورای اسالمی علمای بحرین‬ ‫‪15‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫حمله کرده و خس��اراتی را به من��زل او وارد کردند‪ .‬این افراد‬ ‫که صورت های خود را پوش��انده بودند در این حمله پس از‬ ‫وارد کردن خسارت به اموال و به هم ریختن منزل و اسباب و‬ ‫وسایل ان‪ ،‬زنان و کودکان را دچار وحشت کردند‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت ک��ه م��ردم بحرین با وج��ود این‬ ‫س��رکوبگری ها همچنان با امدن به خیابان ها بر مطالبات‬ ‫مشروع خود در دستیابی به حقوق از دست رفته شان از جمله‬ ‫اجرای عدال��ت اجتماعی و روی کار ام��دن نظامی منتخب‬ ‫تاکید م ی کنند‪ .‬ایت اهلل شیخ عیس��ی قاسم در خطب ه های‬ ‫نماز جمعه هر هفته در مسجد امام صادق (ع) در شهر الدراز‬ ‫از حقوق مردم و خواسته های مشروع انها حمایت م ی کرد‪.‬‬ ‫به دنبال این حمله هتاکانه بس��یاری از شخصی ت ها‬ ‫و جریان های ش��یعی در سراس��ر دنیا این اقدام ال خلیفه را‬ ‫محکوم کردند‪ .‬عده ای زیادی از بحرین ی ها در حمایت از شیخ‬ ‫قاسم دس��ت به تظاه رات زدند‪ .‬حزب اهلل لبنان این یورش را‬ ‫محکوم کرد و س��خنگوی وزارتخانه کشورمان گفت‪« :‬این‬ ‫اقدام ناشایست را به ش��دت محکوم کرده و تاکید م ی کنیم‬ ‫که عنصر خشونت و ارعاب و ورود سازمانده ی شده به محل‬ ‫مسکونی افراد با هیچ منطقی سازگار نبوده و مغایر با همه‬ ‫معیارهای اخالقی‪ ،‬دینی و انسانی است‪».‬‬ ‫سخنگوی وزارت امور خارجه به دولت بحرین توصیه‬ ‫کرد با اجتن��اب از رفتارهای غیرمنطق��ی از دامن زدن هرچه‬ ‫بیش��تر به الته��اب موجود جلوگی��ری کرده و اج��ازه ندهد‬ ‫گرهی را که م ی توان با دس��ت باز کرد‪ ،‬به سمت شیوه های‬ ‫غیرمسالمت امیز سوق داده شود‪.‬‬ ‫ایت اهلل نوری همدانی نیز ب��ا محکوم کردن این حمله‬ ‫گفت که قیام مردم بحرین با این حمله ها سرکوب ش��دنی‬ ‫نیست‪ .‬همچنین ایت اهلل سیس��تانی این حمله را محکوم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫راه اندازی بورس ارز منتفی شد‬ ‫در جریان بررس��ی لوایح بودجه‪ ،‬نمایندگان مجلس با‬ ‫پیش��نهادی مخالفت کردند که در صورت تصویب ان ب رای‬ ‫عرضه و تقاضای ارز ‪ ،‬بورس ارز تشکیل م ی شد‪ .‬این در حالی‬ ‫بود که کارشناس��ان بورس ای ران بارها پیش��نهاد راه اندازی‬ ‫بورس ارز را ب رای بازار اشفته و پ رنوسان ارز مطرح کرده بودند‪.‬‬ ‫بورس محل کش��ف قیم��ت واقعی بازار اس��ت و در‬ ‫معامالت ان‪ ،‬دو طرف فروشنده و خریدار مشخص م ی شود‪ .‬‬ ‫علت پیشنهاد راه اندازی بورس ارز نیز از نگاه کارشناسان این‬ ‫حوزه رسیدن به یک قیمت متعادل‪ ،‬شفاف و شناور ‪ -‬طبق‬ ‫برنامه پنجم توس��عه ‪-‬اس��ت‪ ،‬اما در جریان بررس��ی این‬ ‫پیشنهاد در مجلس‪ 113 ،‬نماینده مجلس و دولت در مجلس‬ ‫با ان مخالفت کردند‪ .‬به این ترتیب پرونده راه اندازی بورس‬ ‫ارز که مدت ها پیش بحث ان مطرح بود‪ ،‬باز نشده بسته شد‪.‬‬ ‫پیش��نهاد راه اندازی بورس ارز توس��ط پوراب راهیمی‪،‬‬ ‫ عضو شورای عالی بورس و نایب رئیس کمیسیون اقتصادی‬ ‫مجلس مطرح ش��د‪ ،‬اما رحی��م ممبینی‪ ،‬نماین��ده دولت با‬ ‫ان مخالفت ک��رد‪ .‬مبینی در مخالفت گف��ت‪« :‬بازار بورس‬ ‫موجب افزایش تقاضا م ی شود چرا که مردم عادی ب رای حفظ‬ ‫سرمایه شان م ی ایند و از این بازار خرید م ی کنند‪ ،‬دوم انکه با‬ ‫کوچک ترین تقاضا یا عرضه‪ ،‬قیمت دچار نوسان شده و از ان‬ ‫ثبات خارج می ش��ود‪ ».‬احمدی توکلی نیز در مخالف با این‬ ‫پیشنهاد ان را دارای خط رات جدی دانست‪.‬‬ ‫راه اندازی ب��ورس ارز و در نظ ر گرفت��ن ارز مرجع ب رای‬ ‫کاالهای اساسی و دارو‪ ،‬پیشنهادی بود که کارشناسان این‬ ‫حوزه ارائه کرده بودند چرا که نرخ ارز در شرایط فعلی دارای سه‬ ‫نرخ ارز مرجع‪ ،‬نرخ مرکز مب��ادالت ارزی و قیمت بازار بوده و‬ ‫این اختالف با راه اندازی بورس ارز و تخصیص ارز مرجع به‬ ‫کاالهای اساسی برطرف م ی شد‪.‬‬ ‫همچنین در جریان تصویب بخ��ش درامدی بودجه‬ ‫مجلس تصویب کرد که ن��رخ فراورده های نفتی مایع مانند‬ ‫بنزین افزایش ‪ 43‬درصدی داشته باشد‪ .‬این افزایش پنج درصد‬ ‫بیشتر از ان چیزی که بود که مجلس در گذشته ب رای دولت‬ ‫در نظر گرفته ب��ود‪ .‬پیش از این مجلس ب��ا تصویب درامد‬ ‫‪ 50‬هزار میلی��ارد تومانی دولت از محل اج��رای هدفمندی‬ ‫یارانه ها مجوز افزایش ‪ 38‬درصدی قیمت حامل های سوخت‬ ‫را صادر کرد که بر این اساس قیمت بنزین سهمی ه ای ‪550‬‬ ‫و بنزی��ن ازاد به هزار توم��ان افزایش م ی یاب��د‪ ،‬اما افزایش‬ ‫‪5‬درصدی‪ ،‬نرخ بنزین س��همی ه ای را به ‪ 580‬توم��ان و ازاد را‬ ‫‪ 1050‬تومان ب رای هر لیتر م ی رس��اند‪ .‬این درحالی است که‬ ‫می زان پرداخت یارانه ها به افراد تغییری را شاهد نخواهد بود‪.‬‬ ‫اما نمایندگان دولت ب��ه این وضع انتق��اد دارند‪ .‬یک‬ ‫مقام مس��ئول در معاونت برنامه ریزی و نظ��ارت راهبردی‬ ‫رئی س جمه��ور‪ ،‬معتقد اس��ت در نتیجه کاه��ش اعتبارات‬ ‫هدفمن��دی یارانه ها از ‪ ۱۲۰‬ب��ه ‪ ۵۰‬هزار میلی��ارد تومان در‬ ‫بودجه ‪ ۹۲‬در مجلس‪ ،‬احتمال اختالل ارزی در بازار و واردات‬ ‫‪ 8/5‬میلیارد دالر ف��راورده نفتی وجود خواهد داش��ت‪ .‬امیر‬ ‫باقری افزود‪« :‬ب راس��اس مصوبه مجلس‪ ،‬ب��ا وجود افزایش‬ ‫عکس های خبری‬ ‫توفانی باقدرت‬ ‫‪ 600‬بمب اتم‬ ‫ناارامی ها در‬ ‫سوئد‬ ‫‪16‬‬ ‫‪ ۳۰‬درصدی قیمت سوخت در سال جاری‪ ،‬احتماال هیچ منبعی‬ ‫ب رای بخش تولید باقی نمانده و از ان مهم تر اینکه ش��اهد‬ ‫افزایش مبلغ یارانه نقدی مردم نخواهیم بود‪».‬‬ ‫‪7‬‬ ‫جهش دوباره قیم ت خودرو‬ ‫با نزدیک ش��دن به فصل تابس��تان ک��ه در ان خرید‬ ‫و فروش خودرو رونق بیش��تری به خود م ی گی��رد‪ ،‬یک بار‬ ‫دیگر خودروس��ازان با کاهش عرضه در تالش هس��تند که‬ ‫قیمت ها را افزایش دهند‪ .‬در هفته گذش��ته قیمت برخی از‬ ‫خودروها از ‪ 500‬هزار تا چهار میلیون تومان افزایش قیمت‬ ‫داشت‪ .‬برخی گمانه زن ی ها از اغاز سونامی جدید قیمت ها در‬ ‫بازار خودرو حکایت م ی کند‪ .‬افزای��ش قیمت خودرو در اغاز‬ ‫فصل رونق ب��ازار در حالی رخ م ی دهد که س��رانجام چندی‬ ‫پیش کشمکش میان شورای رقابت و خودروسازان به ضرر‬ ‫مصرف کنندگان پایان یافت‪ .‬پس از انکه بازار خودرو ماه ها‬ ‫در انتظار تعیین دستور العمل قیمت خودرو در رکود فرو رفت‪،‬‬ ‫این خودروسازان بودند که حرف خود را به کرسی نشاندند و‬ ‫خواسته های شورای رقابت هم به جایی نرسید‪.‬‬ ‫فرزان فرشادی‪ ،‬کارشناس اقتصادی در این باره م ی گوید‪:‬‬ ‫«فنر تقاضای خرید خودرو که در ماه های پایانی سال پیش و‬ ‫هفته های نخست سال جاری فشرده شده بود‪ ،‬اینک ازاد شده‬ ‫و هجوم خریداران به بازار زمینه افزایش قابل توجه قیمت ها‬ ‫را باتوجه به از بین رفتن تعادل بی��ن عرضه و تقاضا فراهم‬ ‫اورده است‪ ».‬از سوی دیگر خودروسازان در نامه ای به شورای‬ ‫رقابت خواستار تعیین هرچه سریعتر قیمت خودروهایی شدند‬ ‫که بخش عمده قطعات انها وارداتی اس��ت و نرخ ارز‪ ،‬نقش‬ ‫تعیی ن کننده ای در قیمت تمام شده انها دارد‪ .‬تندر ‪ ،90‬مگان‬ ‫و پژو ‪ 206‬از جمله این خودروهاست‪.‬‬ ‫ان��ان همچنی��ن م ی افزاین��د‪« :‬قیم��ت تمام ش��ده‬ ‫خودروه��ای تولیدی به ص��ورت س��ی ک ی دی را نم ی توان‬ ‫با فرمولی که ش��ورای رقاب��ت اعالم کرده محاس��به کرد؛‬ ‫چرا که این خودروها برخالف خودروهای��ی همچون پ راید‪،‬‬ ‫وابس��تگی ش��دیدی به نرخ ارز دارند و بخش عمده قیمت‬ ‫انها را هزینه های ارزی تشکیل م ی دهد ‪ ،‬این درحالی است‬ ‫که خودروسازان تمام ارز مورد نیاز ب رای واردات را از بازار ازاد‬ ‫تهیه م ی کنند‪».‬‬ ‫‪8‬‬ ‫سیاسی کاری در مسابقات کشتی‬ ‫برپایه تصمیم مس��ئوالن برگزاری بازی های المپیک‬ ‫چهره‬ ‫انتقادقرائتیازعکس‬ ‫و سند رو کردن‬ ‫مجله خبری‬ ‫حجت االسالم والمسلمین محسن ق رائتی‪ ،‬استاد‬ ‫اخالق و قران هفته گذشته در برنامه تلویزیونی پایش‬ ‫حرف هایی زد که در شرایط فعلی انتخاباتی رنگ و بوی‬ ‫سیاسی زیادی داشت و بیش از گذشته مورد توجه قرار‬ ‫گرفت‪ .‬قرائتی در این برنامه از وجود نداش�تن فضای‬ ‫انتقاد در کش�ور گالیه کرد‪ .‬او با اش�اره ب�ه اینکه عزل‬ ‫اس�تانداری به خاطر حض�ور یک ف�رد در یک اجالس‬ ‫گفت‪« :‬نباید صرف اینکه از یک نفر خوشمان نم ی اید‬ ‫فضایی این گونه ایجاد شود‪».‬‬ ‫او که رئیس ستاد اقامه نماز نیز هست به ای ه ای از‬ ‫قران اشاره کرد که در ان مورچ ه ای به حضرت سلیمان‬ ‫م ی گوید تو و لشکرت شعور ندارید ولی او تنها لبخند‬ ‫م ی زند‪ .‬قرائتی خواست که ما نیز با مخالفان این گونه‬ ‫برخورد کنیم‪ .‬او اختالف سلیقه را یک نعمت دانست‪،‬‬ ‫ولی گفت باید مواظب باشیم درگیری و تخریب صورت‬ ‫نگیرد‪.‬‬ ‫فضای این روزهای انتخابات و واکنش ها قرائتی‬ ‫را نیز به واکنش وادار کرد و در انتقاد از برخی رفتارهای‬ ‫ی خط قرمزها سلیقه ای‬ ‫سلیقه ای این گونه گفت ‪« :‬بعض ‬ ‫اس�ت؛ چه دلیل�ی دارد بعض ی ه�ا که ب ه ش�ما نزدیک‬ ‫هس�تند مصونیت داشته باش�ند؟ این برای زمان شاه‬ ‫است‪».‬‬ ‫ام�ا مهمتری�ن بخ�ش از صحب ت ه�ای او ک�ه‬ ‫بازتاب ه�ای فراوانی داش�ت انجا بود ک�ه او بدون نام‬ ‫بردن از افراد برخی از رفتارهای انتخاباتی را مورد انتقاد‬ ‫ق�رار داد‪« :‬اینکه االن چیزی نگویی�م و زمان انتخابات‬ ‫س�ند و عکس رو کنیم‪ ،‬خیل�ی نامردی بوده و نش�انه‬ ‫پستی است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫قرار اس��ت یکی از سه ورزش کش��تی‪ ،‬کاراته و اسکواش از‬ ‫رقابت های المپیک خارج ش��ود‪ .‬ای ران و امریکا که بهترین‬ ‫تیم های کشتی دنیا را دارا هستند تصمی م دارند در مقابل این‬ ‫تصمیم کمیته جهانی المپیک ایس��تادگی کنند‪ .‬برهمین‬ ‫اساس تیم ملی کشتی ازاد ای ران در راستای برنامه های ماه‬ ‫جهانی کش��تی و در جهت حفظ این رشته کهن و باستانی‬ ‫در رقابت های المپیک ‪ ،2020‬راهی امریکا ش��د و در اولین‬ ‫ایس��تگاه در نیویورک تیم کش��تی امریکا را شش بر صفر‬ ‫شکست داد‪ .‬پس از ان قرار ش��د تا این دو تیم چهار روز بعد‬ ‫در ‪ 29‬اردیبهش��ت در ل س انجلس بار دیگر مقابل هم قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬اما ناگهان تیم کشتی به ای ران بازگشت‪ .‬خبرگزاری‬ ‫فارس همان روز نوشت‪« :‬قرار بود مل ی پوشان بالفاصله عازم‬ ‫ل س انجلس شوند تا خود را ب رای دیدار دوم مقابل امریکا اماده‬ ‫کنند‪ ،‬اما امریکای ی ها دس��تور دادند تا هر چه زودتر به ای ران‬ ‫بازگردند‪ ».‬و به این ترتیب اعالم کرد که تیم کشتی ای ران از‬ ‫امریکا دیپورت شده است‪.‬‬ ‫اما فدراس��یون کش��تی در س��ایت خود مدعی شد‪:‬‬ ‫«فدراسیون کش��تی ای ران ب ر اس��اس عرف بی ن المللی که‬ ‫مسئولیت هر تیم در سفرهای خارجی برعهده کشور می زبان‬ ‫اس��ت و باتوجه به اینکه با کس��ب یک نتیجه قاطعانه در‬ ‫رقابت های روز جهانی کشتی و حضور نمایندگان کشورمان‬ ‫در مقر سازمان ملل متحد در راستای ب رنامه های فیال رسالت‬ ‫خود را در این مقطع ب رای حفظ کشتی در المپیک به پایان‬ ‫رسانده است‪ ،‬تصمیم به بازگشت به کش��ور گرفت‪ .‬به این‬ ‫ترتیب تیم کشتی به ای ران بازگشت‪».‬‬ ‫ن است که باتوجه به حضور‬ ‫اما خبرهای دیگر حاکی از ا ‬ ‫تعداد زیادی از ای رانیان مقیم ل س انجلس مساله رنگ و بوی‬ ‫سیاس��ی داش��ت‪ .‬یکی از کانال های ماهواره ای با فروش‬ ‫تعدادی پرچم غی ر از پرچم کش��ورمان قصد داشت تا هنگام‬ ‫برگزاری این مس��ابقه از حضور ای رانیان مقیم ل س انجلس‬ ‫سوءاستفاده کند‪.‬‬ ‫سرپرست روابط بی ن الملل فدراسیون کشتی کشورمان‬ ‫در این باره گفته بود‪« :‬چه معنی دارد که کارهای سیاسی در‬ ‫ان صورت بگیرد و پرچمی غیر از پرچم جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در سالن مسابقات استفاده شود‪».‬‬ ‫ی ترخاق گفت که امریکای ی ها کتبا تعهد داده‬ ‫سلطانعل ‬ ‫بودند که هیچ گونه کار سیاسی ب رای رقابت روز ملی کشتی‬ ‫صورت نگیرد‪ .‬او افزوده بود‪« :‬اگر قرار است در مسابقه ای ران‬ ‫با امریکا کار سیاسی صورت گیرد‪ ،‬امریکای ی ها یا در عمل‬ ‫انتشار عکس‬ ‫مرکل در‬ ‫لباس نظامی‬ ‫مراسم وداع‬ ‫هاشمی با‬ ‫ستادش‬ ‫‪17‬‬ ‫به قولشان مشکل دارند یا در اداره کشور خود مشکل دارند‪».‬‬ ‫با این همه فدراسیون کشتی امریکا پس از خروج تیم ملی‬ ‫کشورمان با صدور اطالعی ه ای از تیم ای ران به خاطر حضور در‬ ‫امریکا و شرکت در رقابت های نیویورک تشکر کرد‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫گردبادی با قدرت بمب اتم‬ ‫ظاه را هفته ای نیس��ت که امریکا با مش��کلی بزرگ‬ ‫روبه رو نباش��د‪ .‬گذش��ته از اتفاقات و حوادث انسان محوری‬ ‫چون بمب گذاری‪ ،‬کش��تار و تی راندازی در م��دارس‪ ،‬حوادث‬ ‫طبیعی نیز از مردم امریکا قربانی م ی گیرد‪ .‬هفته گذش��ته‬ ‫وزش گردبادی عظیم در ایاالت اوکالهامای امریکا ‪ 91‬کشته‬ ‫برجای گذاش��ت که ‪ 20‬نفر از قربانیان را کودکان تش��کیل‬ ‫م ی داد؛ گردبادی با قدرتی بیش از ‪ 600‬ب رابر بمب اتمی‪.‬‬ ‫ب راساس گفته کارشناسان‪ ،‬این بزرگترین توفانی بوده‬ ‫که تا امروز در دنیا به ثبت رسیده است‪ .‬رسانه های امریکایی‬ ‫می زان خسارات مادی این توفان را بیش از یک میلیارد دالر‬ ‫براورد کردند‪ .‬می زان خس��ارات و خ راب ی ه��ای این توفان به‬ ‫ی مقایس��ه‬ ‫اندازه ای بود ک��ه برخی ان را با انفجار بمب اتم ‬ ‫م ی کردند‪ .‬رئی س جمهور امریکا به مردم این کشور تسلیت‬ ‫ی که به اسی ب دیدگان کمک کردند‪ ،‬قدردانی‬ ‫گفت و از مردم ‬ ‫چهره‬ ‫مجله خبری‬ ‫ستادندارم‬ ‫‪ 55‬میلیونرایدارم‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫محمد غرض�ی‪ ،‬چهره ای کمتر ش�ناخته‬ ‫شده بود که این دوره از بس�یاری افراد شناخته‬ ‫ش�ده عب�ور ک�رد و در می�ان جم�ع ‪ 8‬نف�ره‬ ‫کاندیداهای ریاست جمهوری جای گرفت‪.‬‬ ‫غرضی شاید برای نس�ل جوان ناشناخته‬ ‫باشد اما سابقه ای روشن دارد‪ .‬او در سال ‪،1320‬‬ ‫در اصفه�ان متولد ش�د و در دانش�گاه تهران‪،‬‬ ‫الکترونیک خواند‪ .‬سال ‪ 46‬برای طی یک دوره‬ ‫کاری به فرانس�ه و از س�ال ‪ 53‬مبارزات خود را‬ ‫با رژیم ش�اه اغاز کرد و به زندان افتاد و در سال‬ ‫‪ 55‬به نجف رفت‪ .‬قب�ل از انقالب او به عضویت‬ ‫در س�ازمان مجاهدین خلق درامد و با بازگشت‬ ‫امام(ره) به میهن بازگشت‪.‬‬ ‫ط�ی س�ال های ‪ 1360‬ت�ا ‪ 1364‬غرضی‬ ‫ب ه عن�وان وزی�ر نف�ت در کابین�ه میرحس�ین‬ ‫موس�وی و در س�ال های ‪ 1364‬ت�ا ‪1376‬‬ ‫ب ه عنوان وزیر پست و تلگراف و تلفن در کابینه‬ ‫هاشم ی رفس�نجانی ایف�ای نق�ش ک�رد‪ .‬وی‬ ‫نمایندگ�ی دور اول مجلس ش�ورای اسلامی‪،‬‬ ‫اس�تانداری خوزستان‪ ،‬اس�تانداری کردستان و‬ ‫فعالیت در س�پاه پاس�داران را در سوابق کاری‬ ‫خ�ود دارد‪ .‬محمد غرض�ی پس از س�ال ها دور‬ ‫ماندن از عالم سیاس�ت و امور اجرایی کش�ور‪،‬‬ ‫پنجشنبه ‪ 19‬اردیبهش�ت همزمان با ثب ت نام‬ ‫از کاندیداهای ریاست جمهوری در وزارت کشور‬ ‫حضور یاف�ت و ب�رای انتخابات ثبت ن�ام کرد‬ ‫و در جریان این ثب ت نام ش�عار خ�ود را «دولت‬ ‫ضد تورم» نامید‪ .‬او در اخرین اظهارنظرها اعالم‬ ‫کرده که ‪ 55‬میلیون رای دارد‪ ،‬اما هیچ س�تادی‬ ‫ب�رای تبلیغ�ات نداش�ته و تبلیغ�ات خیابانی‬ ‫نخواهد داشت‪g .‬‬ ‫‪18‬‬ ‫کرد‪ .‬توفان ها با پنج درجه طبقه بندی م ی شوند‪ .‬طبق اعالم‬ ‫نظر کارشناس��ان امریکای��ی‪ ،‬این توف��ان در درجه پنج که‬ ‫باالترین درجه است جای م ی گیرد‪ .‬مش��اهدات خ راب ی ها و‬ ‫ی شهرهای اوکالهاما بینندگان و خب رنگاران را به شدت‬ ‫وی ران ‬ ‫دچار وحش��ت کرده بود‪ .‬هرولد بروکز‪ ،‬هواشناس امریکایی‬ ‫درباره این توفان گفت‪« :‬کمت��ر از یک درصد تمام گردبادها‬ ‫در امریکا که تنها هر ‪ ۱۰‬س��ال یک بار رخ م ی دهد‪ ،‬اینگونه‬ ‫سخت هستند‪ ».‬چند کارش��ناس هواشناسی درباره ارزیابی‬ ‫انرژی رها ش��ده این گردباد در ظرف زمانی یک ساعت که‬ ‫از مقیاس های همزمان اس��تفاده م ی کنند‪ ،‬اعالم کرده اند‪:‬‬ ‫«شدت انرژی این گردباد از هشت تا بیش از ‪ ۶۰۰‬ب رابر قدرت‬ ‫ی هیروشیما بوده است‪».‬‬ ‫بمب اتم ‬ ‫سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان نیز ضمن اب راز‬ ‫همدردی تلفات سنگین ناش��ی از حادثه توفان و گردباد در‬ ‫ایالت اوکالهما را به مردم امریکا تسلیت گفت‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫منتظر مناظرات نباشید‬ ‫در حالی ک��ه دور قب��ل انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫مناظ رات تلویزیون��ی تجربه تاز ه و هیجان زی��ادی را به این‬ ‫رقابت ها داده بود‪ ،‬اعالم ش��ده که مناظ��رات دو نفره برگزار‬ ‫نخواهد ش��د‪ .‬پس از اعالم هش��ت نامزد نهایی یازدهمین‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری قرار ش��د نامزدها هر کدام به‬ ‫تنهایی از ب رنامه ها و وعده های انتخاباتی خود سخن بگویند‪.‬‬ ‫زمزمه برگزار ش��دن مناظره های تلویزیونی انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری همچون دوره گذش��ته‪ ،‬از زمستان سال‬ ‫گذشته و با تش��کیل س��تاد انتخابات در صدا و سیما قوت‬ ‫گرفته بود‪ .‬از ان زمان‪ ،‬مسئوالن این رس��انه در گفت وگو با‬ ‫خبرنگاران‪ ،‬انجام شدن این مناظره ها را به اعالم نظر نهایی‬ ‫کمیسیون تبلیغات انتخابات موکول کردند که طبق قانون‬ ‫این کمیسیون تصمیم گیرنده نهایی در زمینه نحوه حضور‬ ‫نامزدها در صدا و سیما ب رای اعالم برنامه های خود به مردم‬ ‫است‪ .‬با اغاز سال جدید و جدی ش��دن نامزدی چهره های‬ ‫متعدد سیاسی و اقتصادی‪ ،‬مسئوالن صدا و سیما و به ویژه‬ ‫سیدعزت اهلل ضرغامی‪ ،‬رئیس این س��ازمان رویکرد تازه ای‬ ‫اتخاذ کرده و اعالم کردند که انجام مناظره ها به تع داد نامزدها‬ ‫بستگی دارد و تنها در صورتی این مناظره ها برگزار م ی شود‬ ‫که تعداد نامزدها از پنج نفر بیش��تر نشود‪ .‬به این ترتیب و با‬ ‫اعالم هش��ت نامزد نهایی ظاه را نباید انتظاری ب رای انجام‬ ‫مناظ رات داشت؛ مگر اینکه روند اتی جریانات انتخابات منجر‬ ‫به جدایی و انصراف تعدادی از انها شود‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫عذرخواهی مرتضوی و حیدری فر‬ ‫اما هفته گذشته س��ریال دنباله دار دادگاه کهریزک به‬ ‫دادگاه یازدهم رس��ید‪ .‬این درحالی بود که قرار بود دادگاه در‬ ‫‪ 10‬جلس��ه به پایان برس��د‪ .‬همچنین در جلسات گذشته‬ ‫پدر امیر جوادی فر انصراف خود را از ش��کایت اعالم کرده و‬ ‫شکایتش از قاضی سابق‪ ،‬مرتضوی را پس گرفته بود‪.‬‬ ‫ادامه یافت��ن دادگاه به ای��ن دلیل بود ک��ه دفاعیات‬ ‫مرتضوی نیمه کاره باقی مانده ب��ود‪ .‬همچنین دادگاه پس‬ ‫از ش��نیدن دفاعیات متهم ردیف اول‪ ،‬ب��ه متهم ردیف دوم‬ ‫(حیدری فر) و وکیل متهم همیشه غایب این دادگاه‪ ،‬قاضی‬ ‫حداد اختصاص یافت‪.‬‬ ‫وکیل یکی از شکات درباره رضایت پدر جوادی فر گفت‪:‬‬ ‫«نظر اقای جوادی فر درباره اعالم رضایت از سعید مرتضوی‬ ‫اقدام شورای نگهبان‬ ‫خود یک حماسه‬ ‫سیاسی بود‬ ‫اعالم اسامی نهایی تایید صالحی ت شدگان سبب‬ ‫شد تا س��ردار محمدرضا نقدی‪ ،‬رئیس سازمان بسیج‬ ‫مس��تضعفین در مراسم هیات عاش��قان والیت که با‬ ‫حضور بسیجیان بندرعباس برگزار ش��د‪ ،‬راجع به این‬ ‫موضوع واکنش نشان داده و ان را یک حماسه قلمداد‬ ‫کند‪ .‬او در مقدمه سخنانش با اش��اره به اتمام بررسی‬ ‫احراز صالحی ت ها و تشکر از فقها و حقوقدانان شورای‬ ‫نگهبان‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬اقدام شورای نگهبان اقدامی‬ ‫ مقتدرانه‪ ،‬متقن و ب ر اس��اس معیارها و ضوابط قانونی‬ ‫در بررس��ی صالحی ت ها بوده و اقدام این ش��ورا‪ ،‬خود‬ ‫یک حماسه سیاس��ی بود‪ ».‬وی حضور همه سلیقه ها‬ ‫را در میان کاندیداهای احراز صالحی ت ش��ده زمینه ای‬ ‫ب رای مشارکت ه ر چه گسترده تر مردم دانست و افزود‪:‬‬ ‫«شورای نگهبان شجاعت خود را در بیان حق و پایداری‬ ‫خویش را در امانتداری نسبت به مردم به خوبی نشان‬ ‫داده و رای قاطع ش��ورای نگهبان‪ ،‬شور و نشاط مردم را‬ ‫ب رای حضور پای صندوق های رای افزایش داد‪ ».‬او افزایش‬ ‫نفرت ملت ها را از امریکا طی دو دهه اخیر یاداور شد و افزود‪:‬‬ ‫«امروز دیگر کسی که وارد امریکا م ی شود و حتی کسانی‬ ‫که از تبارهای مختلف به امری��کا رفته اند‪ ،‬هیچ عالقه ای‬ ‫به امریکایی شدن ندارند؛ انها هویت و فرهنگ خودشان را‬ ‫حفظ م ی کنند‪ ».‬سردار نقدی با اشاره به تجویز نژاد پرستی‬ ‫بین ملی ت های موجود در امریکا بیان کرد‪« :‬اقبال نخبگان‬ ‫س��ایر کش��ورهای جهان به پذیرفتن تابعیت و شهروندی‬ ‫امریکا رو به کاهش اس��ت و ‪ 80‬درصد مهاج��ران به امریکا‬ ‫حتی با وجود قان��ون دو تابعیتی‪ ،‬دیگ��ر حاضر به پذیرش‬ ‫تابعیت امریکا نیس��تند و م ی خواهند هوی��ت ملی خود را‬ ‫حفظ کنند‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه حتی یک رئی س جمهور امریکا جرات‬ ‫نکرده مقابل یک خبرنگار ای رانی ق��رار بگیرد چون حرفی‬ ‫ب رای زدن نداشته و م ی دانند بازنده هر مصاحب ه ای هستند‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬امار خودکش��ی ها و واگرایی در میان مردم امریکا‬ ‫نسبت به نظامشان به ش��دت افزایش پیدا کرده‪ ،‬همچنین‬ ‫تجاوزات جنسی‪ ،‬نژادپرس��تی‪ ،‬بزهکاری ها و قتل ها رو به‬ ‫افزایش اس��ت که حتی اخی را کودک ‪ 5‬س��اله امریکایی در‬ ‫سالروز تولدش یک تفنگ از پدرش هدیه گرفته و با همان‬ ‫تفنگ‪ ،‬ب رادر دو س��اله خودش را کش��ته اس��ت‪ .‬ب رابر امار‬ ‫وزارت دادگستری امریکا‪ 50 ،‬درصد ازدواج ها منجر به طالق‬ ‫م ی شود؛ این در حالی است که اساسا زندگی بین زن و مرد‬ ‫در انجا غالبا به ازدواج منجر نم ی شود و بیشتر از ‪ 40‬درصد‬ ‫فرزندانشان‪ ،‬نامشروع هستند‪».‬‬ ‫سردار نقدی در ادامه با اش��اره به وجود ‪4‬هزار شبکه‬ ‫ماهواره ای در اختیار نظام س��لطه افزود‪« :‬ای ران یک شبکه‬ ‫پرس ت��ی وی به زبان انگلیس��ی‪ ،‬یک ش��بکه ب��ه زبان‬ ‫اسپانیایی و یک شبکه به زبان عربی دارد که اینها را قطع‬ ‫کردند و اینها نشانه دش��منی و اعمال خصومت در جبهه‬ ‫فرهنگی است‪ ،‬با این وجود کس��ی که حتی حاضر نیست‬ ‫پیام جمهوری اسالمی در عالم منتشر ش��ود چگونه دم از‬ ‫دوستی م ی زند؟»‬ ‫رئیس س��ازمان بسیج مس��تضعفین به بهره برداری‬ ‫سیاس��ی از جوایز بی ن المللی هنری و علم��ی مثل جایزه‬ ‫مجله خبری‬ ‫محمدایمانیدرسرمقالهروزپنجشنبهکیهان با اشاره‬ ‫به رد صالحیت ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی نوش��ت‪« :‬ما‬ ‫ همه ارادتمندان یک القبای امام و انقالب ‪ -‬یک تش��کر‬‫بلندباال و خالصانه به اعضای ش��ورای محترم نگهبان که‬ ‫مسئولیتسنگینبررسیواحرازصالحیتنامزدهایانتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری را امانتدارانه به دوش کشی دند‪ ،‬بدهکاریم‪.‬‬ ‫نفسرسیدگیامانتدارانهبهصالحیت‪ 686‬داوطلببهنحوی‬ ‫کهنهحقانانونهحقوقملتونظامتضییعنشود‪،‬مسئولیت‬ ‫سنگینی است‪ ،‬چه رس��د به اینکه برخی گردن کلفت های‬ ‫سیاسینیزازطرفینبخ واهندفشاربیاورند‪ ».‬سرمقاله نویس‬ ‫کیهانمعتقداستبرخیهاشمیراگروگانگرفته اندوقصد‬ ‫دارندبهوسیلهگروگان‪،‬محافظاننظامراخلعسالحکنندتادر‬ ‫نهایتگروگانرانیزازپایدراورند‪.‬ایمانیدرپایانبابیاناینکه‬ ‫اقدام شورای نگهبان قلب امت انقالبی را شاد کرد‪ ،‬م ی گوید‬ ‫اقدام شورای نگهبان نشان داد که اصل انقالب ب رایش از افراد‬ ‫مهماستوادامهم ی دهد‪«:‬اکنونسوالایناستکهایاامروز‬ ‫همان گروه های منافق و لیب رال ‪ -‬پس از قربان ی کردن برخی‬ ‫چهره های با سابقه نظیر اقای منتظری‪ -‬سراغ حیثیت اقای‬ ‫هاشمینرفته اندوعلناباذکردلیلازعملکردسالیاناخیروی‬ ‫حمایت نم ی کنند؟ اگر حمایت م ی کنند که م ی کنند‪ ،‬اینجا‬ ‫باید جانب شخص را گرفت یا نظام و انقالب و مردم را؟ بدین‬ ‫ترتیبارزشاقدامشورای نگهبانبیشتربهچشمم ی ایدکهبا‬ ‫تدبیرقانون گرایانهخود‪،‬اقایهاشمیرا‪-‬کهب رایاجراینقشه‬ ‫موذیانهمنافقی ن‪،‬بهوسطمی دانهلدادهشدهبود‪-‬حفظکرد‪.‬‬ ‫همینامراستکهصدایجیغوفریادط راحانسناریویدوسویه‬ ‫«انتقامازنظام‪-‬انتقاما زهاشمی»رابهاسمانبلندکردهاست‪».‬‬ ‫سرمقالهروزنامهوطن امروزپنجشنبهگذشتهنیززیرعنوان‬ ‫ت هاشمی و مشایی‬ ‫«دوباره نگاه کنید» به موضوع رد صالحی ‬ ‫پرداخته بود‪ .‬مهدی محمدی در این سرمقاله با بررسی رفتارهای‬ ‫جریان هاپسازردصالحی ت هام ی نویس د‪«:‬نکته ایکهبایدبهان‬ ‫توجهکردایناستکهواکنشجامعهبهایناقدامشورای نگهبان‬ ‫هم به خوبی نشان داد که بسیار متفاوت از ان چیزی بود که دو‬ ‫جریان فتنه و انحراف انتظار داشتند‪ ،‬وعده داده بودند و پی ش بینی‬ ‫کرده بودند‪ .‬هر دوی این جریان ها تصور م ی کردند نظام از بیم‬ ‫ورود به فضای امنیتی هم که شده ریسک برخورد همزمان با‬ ‫این جریان و عمل به موازین قانونی درباره انها را نخ واهد پذیرفت‪.‬‬ ‫فرقه انحراف تصور م ی کرد خواهد توانست با نمایش قدرت و‬ ‫وارد کردن فشار توده ای به نظام از وقوع چنین امری پیشگیری‬ ‫کند و جریان فتنه هم تصور م ی کرد عملیات روانی درباره اقبال‬ ‫روزافزون به این جریان‪ ،‬نظام را منفعل و ه راسان خواهد کرد و‬ ‫در نهایت چاره ای جز مصلحت اندیشی ب رای ان باقی نخواهد‬ ‫گذاشت‪».‬محمدیدرپایانمعتقداستکهاینجریاناتغافلگیر‬ ‫شده اند‪« :‬انچه سه شنبه اتفاق افتاد اتفاقا نشان دهنده این است‬ ‫که نظام به هی چ وجه چنین درکی از مناسبات خود با جامعه ندارد‪.‬‬ ‫اتکای عمیق به اعتقاد عمومی و مشروعیتی که عمل به مر‬ ‫قانون ب رای نظام ایجاد م ی کند‪ ،‬متغیری است که در معادالت‬ ‫اقایان دیده نشده بود‪ .‬اکنون نظام نش��ان داده است درست در‬ ‫زمانی که کسانی وضع ان را عمیقا بحرانی تصور م ی کنند‪ ،‬با‬ ‫ارامشیغافلگیرکنندهواردعملشدهوتصمیم هاییغیرمنتظره‬ ‫اتخاذ م ی کند‪ ،‬به گونه ای که درک ان جز از ط ریق بازتع ریف درک‬ ‫متقابل مردم و نظام از یکدیگر و نگاهی دوباره به مردم از منظری‬ ‫کهنظامجمهوری اسالمیبهانهام ی نگرد‪،‬ممکننیست‪g».‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫محترم است و ممکن است در جریان رسیدگی به این پرونده‬ ‫همه شکات به نتیجه واحدی نرسند‪ ».‬کمالی همچنین خبر‬ ‫داد که مرتضوی در جریان اخرین دفاعیاتش نیز به موضوع‬ ‫جدیدی اش��اره نکرده اس��ت‪ .‬وی افزود‪« :‬در موضوع اتهام‬ ‫معاونت در قتل در کیفرخواس��ت صادر شده از سوی دادسرا‬ ‫فقط به قتل مرحوم کامرانی اشاره شده است و اتهام معاونت‬ ‫در قتل اقایان روح االمینی و جوادی فر در دادسرا مطرح بوده‬ ‫و در این دادگاه بررس��ی نشده اس��ت‪ .‬به همین خاطر اعالم‬ ‫رضایت اقای جوادی فر در زمان رس��یدگی در دادسرا مطرح‬ ‫م ی شود و تاثیری در روند دادگاه ندارد‪».‬‬ ‫حیدری فر یکی از متهم��ان درخصوص پرونده ای که‬ ‫قاضی مدیرخ راسانی به دلیل مصاحب ه های غی ر قانونی وی‬ ‫تشکیل داده‪ ،‬گفت‪« :‬پرونده به دادسرا رفته اما مصاحبه من‬ ‫در پاسخ به صحب ت های پدر کامرانی بود چرا که به رغم اینکه‬ ‫دادگاه تذکر داده بود مفاد جلس��ه را بیان نکنیم‪ ،‬وی عالوه‬ ‫بر صحبت‪ ،‬اقدام به نش��ر اکاذیب ک��رد‪ .‬کامرانی گفته که‬ ‫کهریزک غیرقانونی بوده در صورت ی که این گونه نبود بلکه‬ ‫سلیمانی گفته بود‪ ،‬قانونی اس��ت اما نظارتی بر این زندان‬ ‫صورت نم ی گیرد‪ .‬ما با قاضی مدیرخ راسانی توافق کردیم که‬ ‫اگر طرف مقابل مصاحبه کرد ما نیز ظرف پنج دقیقه بعد در‬ ‫دفاع از خود و در ب رابر مطالبی که انها ارائه م ی کنند مصاحبه‬ ‫ کنیم‪ ».‬با پایان یافتن نشس��ت دادگاه‪ ،‬پ��در مرحوم محمد‬ ‫کامرانی در جمع خب رنگاران حضور یافت و گفت‪« :‬در دادگاه‬ ‫امروز اتفاق جدیدی افتاد و اقایان مرتضوی و حیدری فر با اب راز‬ ‫ندامت در مورد مرگ محمد من‪ ،‬معذرت و پوزش خواستند‬ ‫که کاش این اتفاق در جلسات قبل رخ م ی داد‪ .‬امیدوارم این‬ ‫تصمیم به پشیمانی باز هم در انها بیش��تر دیده شود‪ ».‬او‬ ‫همچنین خبر داد که دادرسی به اتمام نرسیده‪.‬‬ ‫وی در پاسخ به این سوال که ایا عذرخواهی متهمان‬ ‫ذره ای دلت��ان را ارام کرد یا نه‪ ،‬گف��ت‪« :‬محکومیت و حتی‬ ‫قصاص ایش��ان هم نم ی تواند دل م��ا را ارام کند‪ ،‬بلکه دل‬ ‫ما را م ی خ راش��د‪ .‬ما قص ی القل��ب نیس��تیم و نم ی خوایم‬ ‫اتفاق تلخی که فرزندانمان دچار ان ش��دند ب رای هی چ کس‬ ‫تکرار شود‪g ».‬‬ ‫اس��کار و نوبل علی��ه ای ران اس�لامی اش��اره و تاکید کرد‪:‬‬ ‫«جایزه فرمایشی اسکار دو س��ال است که کامال در اختیار‬ ‫سیس��تم های سیاسی است و طی دو س��ال گذشته جایزه‬ ‫اسکار به فیلم های ض ّد ای رانی که یکی ساخته ای ران و یکی‬ ‫ساخته امریکا بود تعلق گرفت که هیچ کدام از این فیلم ها‬ ‫توسط هنرمندان تقدیر نشدند‪ ،‬یعنی ارزش هنری ب رای این‬ ‫فیلم ها قائل نبودند‪ ».‬وی در پایان به وحش��ت دشمنان از‬ ‫تبدیل ای ران به یک الگوی تمدن ساز اشاره کرد‪.‬‬ ‫وی تضعیف هویت مذهبی و ملی مردم ای ران توسط‬ ‫استکبار را ب رای اس��تحاله فرهنگی ای ران اسالمی و جب ران‬ ‫عقب افتادگی اس��تکبار در عرصه فرهنگ دانست و اظهار‬ ‫داشت‪« :‬ش��اهد رش��د قارچ گونه رس��انه های امریکایی و‬ ‫رس��انه های فارس��ی زبانی که از امریکا و اروپا علیه ملت‬ ‫ای ران تبلیغات م ی کنند هس��تیم‪ .‬امروز حدود ‪ 120‬شبکه‬ ‫ماهواره ای به زبان فارسی در حال سمپاشی و تبلیغاتند که‬ ‫ابتذال‪ ،‬دعوت به فساد و ترویج س��بک زندگی فساد انگیز‬ ‫غرب را ترویج م ی کنن��د تا به فروپاش��ی خانواده ها کمک‬ ‫کنند‪».‬‬ ‫سردار نقدی اضافه کرد‪« :‬همچنین جنجال های رسانه ای‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی برپا م ی کنند و فرقه های انحرافی و‬ ‫مضله و عرفان های کاذب و نوظهور در ای ران به راه م ی اندازند‬ ‫و پش��تیبانی م ی کنند‪ ،‬بعد هم تا برخوردهایی با اینها صورت‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬جنجال های رسانه ای به عنوان حقوق بشر و ازادی‬ ‫تفکر علیه جمهوری اسالمی به راه م ی اندازند‪g».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫انتخابات‬ ‫ا صولگرا یا ن‬ ‫مجله خبری‬ ‫از می��ان اصولگرایان‪ ،‬جلیلی‪ ،‬قالیب��اف‪ ،‬حدادعادل و‬ ‫والیتی تایید صالحیت ش��دند و در رقابت ه��ای انتخاباتی‬ ‫حضور خواهند داشت‪ .‬علیرضا زاکانی‪ ،‬چهره اصولگرایی که‬ ‫پی ش بینی م ی شد بتواند از فیلتر شورای نگهبان عبور کند‪،‬‬ ‫با عدم احراز صالحیت از دور رقابت کنار گذاش��ته شد‪ .‬او به‬ ‫تازگی اعالم کرده که از گفتمان جلیلی و حداد حمایت خواهد‬ ‫کرد‪ .‬زاکانی گفته است‪« :‬از انجا که به «گفتمان پیشرفت‬ ‫اس�لامی» و نیز «مقاومت مدب رانه» به عن��وان مهمترین‬ ‫الزام ان اعتقاد راس��خ و نس��بت به گفتمان توسعه غربی از‬ ‫مسیر خط س��ازش انتقاد جدی داش��ته و دارم به مدد الهی‬ ‫ب رای تثبیت و پیروزی گفتمان پیشرفت اسالمی همچون‬ ‫زمان حض��ور خود در صحن��ه رقابت ها‪ ،‬تالش و کوش��ش‬ ‫خواهم کرد و در عرصه سیاس��ی کشور‬ ‫پ رانرژی تر و راحت تر از گذشته ترویج ان را‬ ‫ادامه خواهم داد‪ .‬هفته گذشته همچنین‬ ‫یک تش��کل با عنوان جنبش حمایت از‬ ‫گفتمان پیش��رفت اسالمی از نامزد های‬ ‫اصولگرا خواسته بود تا حول این موضوع‬ ‫اجماع کنند‪ ».‬در همین رابطه حدادعادل‬ ‫اعالم کرده است که از حضور جلیلی در‬ ‫ائتالف پیشرفت که حاال سه نفر از چهار‬ ‫نامزد انتخاب��ات را تش��کیل م ی دهند‪،‬‬ ‫استقبال خواهد ش��د‪ .‬وی عنوان کرده‪:‬‬ ‫«ما جلیل��ی را اصولگرا م ی دانیم و هیچ منعی نیس��ت که‬ ‫ب رای حض��ور در انتخابات چهار نف��ره تصمیم گیری کنیم‪.‬‬ ‫اگر س��عید جلیلی به ائتالف بپیوندد تصمیمات چهار نفره‬ ‫اتخاذ و از بی��ن چهار نفر یک نف��ر وارد انتخاب��ات خواهد‬ ‫شد‪ ».‬همچنین گروهی از نمایندگان روحانی مجلس یک‬ ‫روز بعد از اعالم نتایج ش��ورای نگهبان نامه ای درخواستی‬ ‫به جامعتین ب رای رس��یدن به کاندیدای اصلح فرستاده اند‪.‬‬ ‫این نامه خطاب ب��ه ایت اهلل مهدوی کن��ی و ایت اهلل یزدی‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫دیدگاه‬ ‫پی ش بینی شما درباره‬ ‫این�ده پرون�ده هس�ته ای‬ ‫در ص�ورت پی�روزی در‬ ‫انتخابات چیست؟‬ ‫والیتی‪ :‬اگ��ر مردم به من‬ ‫اعتماد کنند و دولتی را تش��کیل‬ ‫دهم‪ ،‬مطمئن هستم موضوع هس��ته ای با رعایت منافع و‬ ‫مصالح نظام قابل حل است و تحریم ها را م ی توان به مرور‬ ‫کاهش داد و متوقف کرد‪g .‬‬ ‫اصولگرایان با ‪ 4‬نامزد‬ ‫در انتخابات‬ ‫کدام گفتمان در انتخابات پیروز می شود؟‬ ‫روس��ای جامعه روحانیت مبارزه و جامعه مدرسین حوزه قم‬ ‫اس��ت‪ .‬محمد باقر قالیباف نیز هفته گذشته دیدار هایش را‬ ‫با اقش��ار مختلف ادامه داده اس��ت‪ .‬وی در جمع گروهی از‬ ‫فرهنگیان گفته اس��ت‪« :‬در فرهنگ دینی اموزش‪ ،‬هدف‬ ‫غایی و نهایی نجات انسان هاس��ت‪ .‬از‬ ‫این جهت اس��ت که گفته اند پیامب ران‬ ‫اموزگاران حقیقی بش��ریت هس��تند و‬ ‫تمام معلمان ادامه دهنده مسیر پیامب ران‬ ‫الهی هس��تند؛ چون با پ��رورش روح و‬ ‫جان انس��ان های یک جامعه س��روکار‬ ‫دارند‪ ».‬در این می��ان علی اکبر والیتی‬ ‫هم در خص��وص احتمال انص��راف از‬ ‫کاندیداتوری تصریح کرد‪« :‬به هیچ وجه‬ ‫این امکان وجود ندارد و تا اخر هستیم و‬ ‫منتظر رای مردم م ی مانیم؛ هر کس که‬ ‫در انتخابات پیروز شود حمایت اکثر مردم را به دنبال خواهد‬ ‫داشت و انها در واقع به سابقه‪ ،‬ب رنامه و شخصیت افراد توجه‬ ‫دارند‪ ».‬نامزد انتخابات ریاست جمهوری یازدهم درباره خبری‬ ‫مبنی بر تعطیلی ستاد انتخابات ائتالف پیشرفت گفت‪« :‬ما‬ ‫س��ه نفر همچنان به فعالیت خود ادامه م ی دهیم‪ ».‬وی در‬ ‫پاسخ به سوالی که ایا شما با سه کاندیدا در انتخابات حضور‬ ‫م ی یابید یا خیر‪ ،‬گفت‪« :‬ما در کنار بقیه ب رادران به فعالیت‬ ‫خود ادامه م ی دهیم تا به توافق برسیم‪g ».‬‬ ‫رسانه‬ ‫دکترعلی‬ ‫اکبروالیتی‬ ‫می گویدجبهه‬ ‫پیروان هم بنا‬ ‫دارد از ائتالف‬ ‫پیشرفت‬ ‫حمایتکند‬ ‫استفاده از ظرفیت های‬ ‫کشور‬ ‫پرویز داوودی‬ ‫در جبهه پایداری‪ ،‬بیکاری و اشتغال در جوانان از جمله‬ ‫مواردی اس��ت که ما در کوت��اه مدت به دنبال ان هس��تیم‬ ‫و همچنی��ن در صدد هس��تیم تا تورم و معیش��ت م��ردم را‬ ‫سر و سامان دهیم و زمینه های الزم ب رای رشد و تولید و فعال‬ ‫شدن واحد های تولیدی و اشتغال ناشی از ان را دنبال کنیم‪.‬‬ ‫ب رای تحقق این اهداف برنامه های��ی را در نظر گرفته ایم‪.‬ما‬ ‫باید در سیاست های ارزی خود بازنگری دیگری داشته باشیم‬ ‫و در جهت تصویب و جلوگیری از نوس��انات پیش خواهیم‬ ‫رفت‪ ،‬چرا که توجه به س��اختار های موج��ود و تاثیری که ارز‬ ‫روی ش��اخ ص های اقتصادی دارد در اولویت قرار دارد‪.‬امروز‬ ‫در کش��ور ‪ 460‬هزار میلیارد نقدینگی وجود دارد که ما رشد‬ ‫‪ 20‬درصد در سال ‪ 91‬را مش��اهده کردیم؛ واحد های تولیدی‬ ‫به وی��ژه واحد ه��ای کوچک س��هم باالیی از نظ��ر تعداد و‬ ‫اشتغالزایی دارند اما این تناقض وجود دارد که حجم نقدینگی‬ ‫بسیاری مشاهده م ی شود و واحد های تولیدی نیز از سوی دیگر‬ ‫مشکل نقدینگی دارند‪ .‬باید ساختار های توزیع و تخصیص‬ ‫نقدینگی به سمتی هدایت شود که واحد های مولد بتوانند به‬ ‫تسهیالت دست یابند‪ .‬واحد های بزرگ تا سال قبل ‪ 80‬درصد‬ ‫ظرفی ت های خود را فعال کرد ه بودند‪ ،‬اما متاسفانه چند وقتی‬ ‫است که با مشکالت باالیی دست و پنجه نرم م ی کنند و این‬ ‫ظرفی ت ها تا ‪ 50‬درصد کاهش داش��ته‪ ،‬اما ما معتقدیم ب رای‬ ‫اشتغالزایی باید واحد های کوچک را مدنظر قرار دهیم‪ ،‬بناب راین‬ ‫در صددیم تا مشکالت ساختاری از نظام بانکی تا توزیع اعتبار‬ ‫را حل کنیم‪ .‬هزینه های مالی نباید تا این حد باشد و م ی توان‬ ‫با اصالح اعتبار‪ ،‬ان را درست کرد‪ .‬چراکه واحدهای تولیدی باید‬ ‫در اختیار عموم قرار گیرد و اگر این حوزه سامان یابد م ی توان‬ ‫امید داشت که تورم و اشتغال نیز سامان پذیرد‪g .‬‬ ‫چهره‬ ‫خبرگزاری فارس به نقل از‬ ‫روح اهلل حس��ینیان نوشته است‪:‬‬ ‫«نظر شخصی بنده این است که‬ ‫در بین کاندیدای مطرح اصولگرا‬ ‫که احراز صالحیت شده اند‪ ،‬اقای‬ ‫دکتر جلیلی اصلح اس��ت و بنده‬ ‫خود را به اقای جلیلی نزدیک م ی بینم‪ .‬ان شاءاهلل تمام تالشم‬ ‫را ب رای حمایت از اقای جلیلی انجام خواهم داد؛ از هرکاری‬ ‫که بتوانم ب رای حمایت از ب رادر عزیزمان اقای جلیلی انجام‬ ‫بدهم‪ ،‬دریغ نخواهم کرد‪g ».‬‬ ‫عکس هفته‬ ‫‪20‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫یادداشت‬ ‫لنکران�ی‪ :‬باقری لنکرانی‬ ‫در اخرین س��اعات رس��یدگی به‬ ‫صالحیت نامزد ه��ای انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری به نفع سعید‬ ‫جلیلی انصراف داد‪ .‬امیرحس��ین‬ ‫قاض��ی زاده‪ ،‬س��خنگوی جبهه‬ ‫پایداری با تایید خبر انصراف باقری لنکرانی به نفع س��عید‬ ‫ی بود که‬ ‫جلیلی در جمع این دو کاندیدا گفت‪« :‬این تصمیم ‬ ‫اقای لنکرانی از چند روز پیش در جهت ایجاد وحدت گرفته‬ ‫بودند و نظر ایشان هم روی اقای جلیلی بود‪g ».‬‬ ‫جمله های مهم‬ ‫زاکانی‪ :‬اعتقاد قلبی و عملی دارم که «شورای محترم نگهبان»‬ ‫یگانه مرجع احراز صالحی ت ها طبق قانون اساسی است‬ ‫داوودی‪ :‬عدالت مه م ترین محور برنامه دولت پایداری است‬ ‫قالیباف‪ :‬دولت اینده را از مناقشات سیاسی نجات دهیم‬ ‫والیتی‪ :‬اینکه کار و درامد را از یک جیب دولت‪ ،‬به جیب دیگر‬ ‫ان بدهند‪ ،‬خصوص ی سازی نیست‪ /‬هرچه دولت ک م خرج تر باشد‪،‬‬ ‫به مصلحت است‬ ‫حدادعادل‪ :‬اقای هاشمی قبال گفته بود که توان اداره کشور‬ ‫را ندارد و شورای نگهبان نیز نظر هاشمی را تایید کرده است‬ ‫انتخابات‬ ‫ا صال ح طلبا ن‬ ‫موضع ش�ما در قبال‬ ‫فتنه سال ‪ 88‬چیست؟‬ ‫روحانی‪ :‬اغاز فتنه قبل از‬ ‫روز رای گیری بود و فتنه از زمانی‬ ‫شروع شد که در مناظره تلویزیونی‬ ‫ب ر خالف اصول اخالقی به دیگران‬ ‫تهمت زده شد و من گفتم کاش صدا و سیما از همه کسانی‬ ‫که به انها تهمت زده ش��د دعوت م ی کرد تا پاس��خ دهند و‬ ‫از خود دفاع کنند؛ چرا که ش��اید جواب دادن برخی‪ ،‬نتیجه‬ ‫رای گیری را نیز تغییر م ی داد‪g .‬‬ ‫اصالح طلبان هنوز درمورد نحوه‬ ‫حضور در انتخابات تصمیم نگرفته اند‬ ‫انجام خ واهیم داد‪ .‬اگر اقای هاشمی در عرصه انتخابات حضور‬ ‫داشته باشند با سرزندگی و نشاط پای او خواهیم ایستاد‪ ،‬در غیر‬ ‫این صورت انتخابات را از نام هاشمی به گزینه مورد نظر ایشان‬ ‫معطوف خواهیم کرد و نخواهیم گذاشت موج حاصل امده از‬ ‫حضور اقای هاش��می به تحلیل برود‪».‬‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در اولین سخنرانی‬ ‫پس از اعالم رد صالحیتش اینگنونه گفته‬ ‫است‪« :‬عصر جمعه اصال قصد نامزدی‬ ‫نداش��تم و قبال اطالع داده بودم که اماده‬ ‫نامزد شدن نیستم ولی باتوجه به مراجعات‬ ‫فراوانی که از ماه ها قبل از انتخابات به ویژه‬ ‫در روزهای منته��ی به پایان مهلت ثبت‬ ‫نام داشتم وارد انتخابات ش��دم و اکنون‬ ‫نیز در شرایط بوجود امده‪ ،‬وجدانم راحت‬ ‫و اسوده اس��ت و ب رای همه دعای خیر و‬ ‫توفیق دارم‪ .‬جامعه امروز‪ ،‬نیاز به وح��دت و ارامش ب رای عبور‬ ‫از شرایط دش��وار کنونی را دارد و باید ضمن پرهیز از ناامیدی‬ ‫با روحیه امید و ارامش و اتخ��اذ تصمیمات جهادی‪،‬عقالیی‬ ‫ب رای حل تدریجی مشکالت کشور چاره اندیشی کرد‪ ».‬حسن‬ ‫روحانی و محمد رضا عارف‪ ،‬دو چهره ای هس��تند که نزدیک‬ ‫به هاشمی رفسنجانی محسوب م ی ش��وند و صالحیتشان‬ ‫تایید شده است‪g.‬‬ ‫رسانه‬ ‫محمد رضا عارف‬ ‫اکنون یکی از دو‬ ‫شانس اصالحطلبان‬ ‫در انتخابات است‬ ‫در دو دهه اخیر در بسیاری از کشورهای دنیا شرکت هایی‬ ‫ایجاد شده اند که به صورت تخصصی در صنعت «اجاره داری‬ ‫مسکن» فعالیت دارند‪ .‬این شرکت ها‪ ،‬گاه ده ها واحد مسکونی‬ ‫بزرگ را در مناطق مختلف کالن شهرها احداث م ی کنند و با ب رند‬ ‫تجاری خود انها را اجاره م ی دهند‪ .‬در فرایند رقابت پویای موجود‬ ‫بین این شرکت ها‪ ،‬خدمات خالقانه ای مانند حضور تمام وقت‬ ‫متخصصین تعمی رات داخل ساختمان به اجاره کنندگان ارائه‬ ‫م ی شود‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬رقابت س��نگین این شرکت ها بر سر‬ ‫جذب مشتری باعث شکسته شدن قیمت اجاره بها شده است‪.‬‬ ‫به عالوه به علت اهمیت فراوان اعتبار و خوشنامی ب رای مدی ران‪،‬‬ ‫این شرکت ها از اقداماتی مانند باالبردن خارج از عرف اجاره بها‬ ‫یا اجاره دادن امالک مش��کل دار پرهیز م ی کنند‪ .‬زمینه سازی‬ ‫حقوقی ب رای فعال شدن شرکت های بزرگ در صنعت اجار هداری‬ ‫در شهرهای بزرگ کشور‪ ،‬م ی تواند به بهبود استانداردها ب رای‬ ‫اجاره نشینان در این شهرها کمک کند‪ .‬ایده اصلی طرح مسکن‬ ‫مهر صحیح و منطقی است و دولت بعد قطعا باید این طرح را با‬ ‫انجام اصالحات مناسب در بخش اجرا ادامه دهد‪ .‬مسکن مهر با‬ ‫رفع مشکالت موجود باید تبدیل به مسکن ماندگار شود‪ .‬دامن‬ ‫زدن به تالطم قیمت مسکن به دلیل تامین بودجه مورد نیاز‬ ‫از طریق فشار به بانک مرکزی ب رای خلق اعتبار و انتشار پول‬ ‫جدید‪ ،‬باعث شتاب تورم و نوسان قیمت مسکن شد‪ .‬عالوه بر‬ ‫تمرکزبخشی‪ ،‬طرح مسکن مهر در بافت های فرسوده باید مورد‬ ‫توجه جدی قرار بگیرد‪ .‬نوسازی بافت های فرسوده در شهرها‬ ‫و روستاهای کشور باتوجه به زلزله خیز بودن ای ران‪ ،‬از نیازهای‬ ‫اساسی کشور به حساب م ی اید‪ .‬دولت به جای ساخت مسکن‬ ‫مهر در خارج از شهرها م ی تواند در زمی ن های بافت های فرسوده‬ ‫ حدود چهار هزار هکتار در شهر ته ران‪ -‬واحدهای نوساز تولید‬‫کند‪ .‬زیرساخت های مورد نیاز از قبیل خدمات عمومی‪ ،‬اب‪ ،‬برق‬ ‫و‪ ...‬در بافت های فرسوده‪ ،‬به راحتی قابل تامین بوده و نیازی به‬ ‫سرمایه گذاری مجدد نیست‪g.‬‬ ‫چهره‬ ‫رد صالحیت اکبر هاشمی‬ ‫رفس��نجانی بازت��اب فراوانی در‬ ‫رس��انه های اصالح طلب داشت‪.‬‬ ‫این رس��انه ها که از ماهها پیش‬ ‫مطالب��ی را پی رام��ون هاش��می‬ ‫رفس��نجانی منتش��ر می کردند‬ ‫پس از نامزدی او به صورت مش��خص از او حمایت کردند‪.‬‬ ‫حاال اما پس از ردصالحیت او رسانه های اصالح طلب هنوز‬ ‫خط مشخصی در انتخابات ندارند‪g .‬‬ ‫عکس هفته‬ ‫محمد رضا عارف‬ ‫مجله خبری‬ ‫دیدگاه‬ ‫اصالح طلبان بدون‬ ‫هاشمی در انتخابات‬ ‫مسکن ماندگار‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫هاشمی به عنوان اصل ی ترین چهره اصالح طلبان ب رای‬ ‫حضور در انتخابات با نظر شورای نگهبان از ادامه راه باز ماند‪.‬‬ ‫بررس��ی مواضع وی در روزهای گذش��ته نش��ان م ی دهد که‬ ‫رئی س مجمع تشخیص مصلحت نظام چندان هم از این رخداد‬ ‫متعجب نشده است‪ .‬محمد شریعتمداری‪ ،‬نامزدی که تلویحا‬ ‫به نفع هاشمی کناره گیری کرده بود با اشاره به صحب ت های‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی در دیدار با وی گفته است‪« :‬ایشان بیان‬ ‫کردند که م ی خواهم این را بدانید که تمایل دارم شما در عرصه‬ ‫باقی بمانید چون وضعیت امور سیاسی کشور انچنان روشن‬ ‫نیست که تا پایان وقت قانونی شورای نگهبان چه کسانی در‬ ‫صحنه انتخابات باقی خ واهند ماند و چه کسانی بار مسئولیت‬ ‫از دوششان برداشته م ی شود‪ ».‬اسحاق جهانگیری در واکنش‬ ‫به رد صالحیت هاشمی گفته است‪« :‬اقای هاشمی ب رای انجام‬ ‫وظیفه و ب ر اساس ضرورت هایی که وجود‬ ‫داش��ت به صحنه امدند‪ .‬تاکید ایشان بر‬ ‫قانون مداری و اخالق مداری بوده و ستادهای‬ ‫ایشان هم بر همین اساس تشکیل شده‬ ‫اس��ت‪ .‬ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی هیچ‬ ‫اعتراضی نخواهد کرد‪ ».‬وی در پاس��خ به‬ ‫س��والی درباره اینکه ایا بیانی ه ای از سوی‬ ‫هاشمی صادر خواهد ش��د یا نه؟ تصریح‬ ‫کرده‪« :‬در این باره تصمیم گیری م ی شود‬ ‫و در ص��ورت لزوم ایش��ان بیانی��ه صادر‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬علی عس��گری از نزدیکان‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی نیز به رد صالحیت وی واکنش نش��ان‬ ‫داده و س��ن وی را دلیل محکمی ب رای رد صالحیتش ندانسته‬ ‫است‪ .‬وی تصریح کرده‪« :‬مراجعی داشتیم نظیر ایت اهلل اراکی‬ ‫که در ‪ 100‬سالگی پذی رای مرجعیت شده اند‪ .‬حضرت امام(ره)‬ ‫هم با سن و س��ال باال با سرزندگی و نشاط کش��ور را رهبری‬ ‫م ی کردند‪ .‬عس��گری همچنین تصریح کرده‪« :‬در عین حال‬ ‫تابع قانون هستیم و ب رای پیشرفت نظام هر کاری که بتوانیم‬ ‫تیتر یک‬ ‫یادداشت‬ ‫زه�را مصطفوی‪:‬زه��را‬ ‫مصطفوی‪ ،‬دخت��ر امام ی��ک روز‬ ‫پس از اعالم ع��دم احراز صالحیت‬ ‫هاشم ی رفسنجانیطینامه ایکه‬ ‫در رسانه ها نیز منتش��ر شد از رهبر‬ ‫معظم انقالب در خواست کرد ب رای‬ ‫تاییدصالحیتویاقدامکنند‪.‬درایننامهامدهاست‪«:‬اطمیناندارم‬ ‫کهایندرخ واستزبانحالبسیاریازدلسوزاننظاماستکهنگران‬ ‫وضعای ران اسالمیهستندودلشانب رایشنیدنطنینوحدتو‬ ‫همدلیدراینکشورم ی تپد‪g».‬‬ ‫جمله های مهم‬ ‫ش�ریعتمداری‪ :‬تبدیل گفتمان اعتدال ب�ه گفتمان غالب در‬ ‫فضای سیاس�ی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی کش�ور مس�تقل از امر‬ ‫انتخابات ضروری است‬ ‫روحانی‪:‬درصورتپیروزیدرانتخاباتروابطباکشورهایهمسایهرا‬ ‫ساماندهیخواهمکردوتعاملبیشتریبرق رارخواهدشد‬ ‫عارف‪ :‬افزایش هزینه مسکن درامد ساکنان شهرهای بزرگ‬ ‫و متوس�ط را م ی بلعد و «تورم باال» و «درامد پایین» حق داشتن‬ ‫مسکن را به رویا تبدیل کرده است‬ ‫عسگری‪ :‬اگر بحث درباره اقای هاشمی سن و سال است‪ ،‬باید‬ ‫به سالمت جسمی برخی اف راد هم این موضوع کشیده م ی شد‬ ‫‪21‬‬ ‫انتخابات‬ ‫حا میا ن د ولت‬ ‫مجله خبری‬ ‫اسفندیار رحیم مشایی تنها کاندیدای دولت نتوانست از‬ ‫فیلتر شورای نگهبان عبور کند و یکی از دو نامزد شاخصی‬ ‫شد که به تشخیص این شورا از رقابت باز ماند‪ .‬مشایی پیش‬ ‫از این و در پاسخ به ش��ایعاتی که عدم احراز صالحیتش را‬ ‫نوید م ی داد‪ ،‬گفته بود‪« :‬من روز ثب ت ن��ام‪ ،‬قبل و بعد از ان‬ ‫هم گفتم‪ ،‬اگر صالحیت بنده احراز نش��ود‪ ،‬از مسیر قانون‬ ‫حق خود را پیگیری خواهم کرد و این به معنای شلوغ کاری‬ ‫نیست‪ ،‬چراکه معتقد هستم با شلوغ کردن مملکت‪ ،‬اتفاقی‬ ‫نخواهد افتاد؛ مملکتی که ولی فقیه دارد‪ ،‬ظلم را برنم ی تابد‬ ‫و ما از این مسیر‪ ،‬حقمان را خواهیم گرفت‪».‬‬ ‫احمدی نژاد نی��ز با اش��اره به ردصالحیت اس��فندیار‬ ‫رحیم مشایی از سوی شورای نگهبان با بیان اینکه معتقدم‬ ‫در کش��وری که والیت فقیه وجود دارد‪ ،‬حق مظلوم در این‬ ‫سطح پایمال نم ی ش��ود و با وجود ایش��ان‪ ،‬مشکلی پیش‬ ‫نخواهد امد‪ ،‬گفت‪« :‬من از طریق ایشان‬ ‫تا لحظ��ه اخر ای��ن موض��وع را تعقیب‬ ‫م ی کنم‪ ».‬وی افزوده اس��ت‪« :‬به نظرم‬ ‫با وجود رهبری‪ ،‬مشکلی پیش نخواهد‬ ‫امد و من از طریق ایش��ان تا لحظه اخر‬ ‫این موضوع را پیگیری و تعقیب م ی کنم‬ ‫و امیدوارم مش��کل حل شود و مشکلی‬ ‫نخواه��د ب��ود‪ .‬از دوس��تان و عزیزانی‬ ‫که عالقه مند هس��تند به بن��ده و اقای‬ ‫مش��ایی‪ ،‬م ی خواهم که صبور باش��ند‪،‬‬ ‫حوصله کنند چون با وجود رهبری مشکلی پیش نم ی اید و‬ ‫ان شاءاهلل این مشکل حل م ی شود‪».‬‬ ‫همچنین در همین رابطه س��تاد مردمی اس��فندیار‬ ‫رحیم مش��ایی که شی خ االس�لامی ریاس��ت ان را ب ر عهده‬ ‫دارد‪ ،‬بیانی ه ای ص��ادر کرده و در ان ضمن ی��اداوری برخی‬ ‫رهنمودهای مقام معظم رهبری به شورای نگهبان‪ ،‬از ایشان‬ ‫خواس��ته تا در مورد تجدید نظر درباره صالحی ت ها‪ ،‬مداخله‬ ‫کنند‪ .‬در این بیانیه امده است‪« :‬از محضر شریف رهبر فرزانه‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫دیدگاه‬ ‫ش�ما همواره یکی از حامیان اقای مش�ایی‬ ‫بوده اید‪ .‬اقای مش�ایی چ�ه ظرفی ت هایی برای‬ ‫پیشبرد اهداف انقالب اسالمی دارد؟‬ ‫امیری فر‪ :‬مهم تری��ن ظرفیت اقای مش��ایی ب رای‬ ‫پیش��برد اهداف انقالب اس�لامی این اس��ت که ایشان در‬ ‫چارچوب ارمان های انقالب‪ ،‬حرف های جدیدی ب رای گفتن‬ ‫دارد و با نگاهی جدید‪ ،‬به روز و واقع گرا به مسائل و موضوعات‬ ‫ملی و بی ن الملل��ی راهکارهایی جدی��د و کارامد ب رای عبور‬ ‫کشور از این مقطع حساس کنونی ارائه م ی دهد‪g.‬‬ ‫تیتر یک‬ ‫واکنش هابه‬ ‫ردصالحیت‬ ‫رد صالحیت اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫واکنش احمدی نژاد را به دنبال داشت‬ ‫انقالب اس�لامی ب رای ممانعت از تضییع حقوق اساس��ی‬ ‫ملت و تبلور حماسه سیاسی اس��تمداد م ی طلبیم و بر این‬ ‫باوریم که در سایه س��ار حاکمیت ول ی فقیه عادل یا ظلم ی ‬ ‫روا نخواهد ش��د یا اگر خطایی هم ص��ورت پذیرد حتما به‬ ‫طریق مقتضی جبران خواهد گردید‪».‬‬ ‫این بیانیه م ی افزاید‪« :‬از همه ستادهای‬ ‫خودجوش مردم��ی و حامیان مهندس‬ ‫اسفندیار رحیم مشایی دعوت م ی نماییم‬ ‫با حفظ ارامش و اتکا به مولفه های صبر‬ ‫و امید و توس��ل به روش های قانونی‪،‬‬ ‫فعالی ت ها و اقدامات خود را سازماندهی‬ ‫کرده تا زمینه سوءاستفاده بدخواهان و‬ ‫دشمنان انقالب اسالمی و مردم ایران‬ ‫فراهم نگردد‪».‬‬ ‫گفتنی اس��ت ع�لاوه بر اس��فندیار رحیم مش��ایی‪،‬‬ ‫محمد رضا رحیمی‪ ،‬علی اکبر جوانفک��ر و صادق خلیلیان‪،‬‬ ‫به عن��وان چهره های وابس��ته ب��ه دولت ثب ت ن��ام کردند‬ ‫که دو نف��ر اول دو روز بعد از نام نویس��ی انص��راف دادند‪.‬‬ ‫محمدرضا رحیمی و عل��ی اکبر جوانفکر انصرافش��ان را‬ ‫در قالب نامه ای مطرح کردند‪ .‬از نام��ه محمدرضا رحیمی‬ ‫می توان برداشت کرد که محمود احمدی نژاد از او خواسته‬ ‫بود که انصراف دهد‪g .‬‬ ‫رسانه‬ ‫محمود‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫در جمع‬ ‫خبرنگاران‬ ‫گفتکه‬ ‫ردصالحیت‬ ‫مشایی را‬ ‫پیگیری‬ ‫خواهد کرد‬ ‫ایران بن بست ندارد‬ ‫سید مجتبی ثمره هاشمی‬ ‫ما در کش��ور می��زان و معی��ار مش��خصی داریم که‬ ‫اصل ی ترین ان والیت فقیه است‪ .‬در حالی که امروز در اروپا‬ ‫و غرب با یک سری ناامن ی ها‪ ،‬س��رخوردگ ی ها و مشکالت‬ ‫مهمی ناشی از سیاست ها و اندیشه های نادرست مادی که‬ ‫از حکومت انس��ان های ناصالح بر مراکز اصلی دنیا نشات‬ ‫گرفته‪ ،‬روبه رو هس��تیم‪ .‬جمهوری اس�لامی ای��ران به رغم‬ ‫حاکمیت نظام های ناعادالنه سیاسی و اقتصادی بر جهان‬ ‫و فش��ار قدرت های زورگو و در مقایسه با س��ایر کشورها از‬ ‫وضعیت ممتازی به لحاظ یکپارچگی ملی‪ ،‬در پ رتو ارمان های‬ ‫واحد‪ ،‬پیشرفت های چشمگیر و امیدوارکننده (به خصوص در‬ ‫هشت س��ال اخیر از خودباوری در نسل جوان و خوداتکایی‬ ‫و ایمان عمیق) برخوردار اس��ت‪ .‬ثمره حضور رهبری مدبر‪،‬‬ ‫فقیه‪ ،‬دنیادیده‪ ،‬شجاع‪ ،‬عالم و بصیر و ملتی با سابقه تمدنی‬ ‫و فرهنگی بزرگ‪ ،‬متعهد به اسالم‪ ،‬عاشق پیامبر و اهل بیت‬ ‫و منتظر‪ ،‬فضایی پر از امید‪ ،‬نشاط و س��ر زندگی ب رای ملت‬ ‫ما ایجاد ک��رده و همین عامل موثر در ش��کل دهی فضای‬ ‫سیاسی کشور است‪.‬‬ ‫رهبری م ی فرمایند‪« :‬امروز در عرصه سیاست خارجی‬ ‫ثقل وزنه کشور با چند س��ال قبل تفاوت دارد؛ ما در مسائل‬ ‫تاثیرگذاریم‪ ...‬اینها مهم اس��ت‪ ...‬یک بخ��ش دیگر از این‬ ‫نقاط قوتی که به نظر م ی رسد روی ان باید تکیه کرد مساله‬ ‫برجسته شدن ارزش های انقالب اس��ت‪ .‬در این سال هایی‬ ‫که دولت نهم و دهم برسر کار بوده تا امروز گفتمان انقالب‬ ‫و ارزش های انقالب و چیزهایی که ام��ام (ره) به ان توصیه‬ ‫م ی کردند و ما انه��ا را از انق�لاب اموختیم‪ ،‬خوش��بختانه‬ ‫کامال برجسته شده است؛ مس��اله ساده زیستی مسئوالن‪،‬‬ ‫استکبار ستیزی افتخار به انقالب ی گری و‪g »...‬‬ ‫چهره‬ ‫شبکه ای ران طی یادداشتی‬ ‫در واکنش به رد صالحیت مشایی‬ ‫نوش��ته اس��ت‪« :‬بهار ‪ ،92‬فصل‬ ‫ریزش تحجر اس��ت‪ .‬رویش های‬ ‫سیاسی و اجتماعی نیازمند ریزش‬ ‫پیش از خود هس��تند‪ .‬اسفندیار‬ ‫به مثابه یک پدی��ده سیاس��ی ‪ -‬اجتماعی جدی��د‪ ،‬حامل‬ ‫فراگفتمانی پ ر قدرت و ادبیاتی پ رنفوذ است‪g ».‬‬ ‫عکس هفته‬ ‫‪22‬‬ ‫تحلیل‬ ‫ثم�ره هاش�می‪:‬‬ ‫مجتبی ثمره هاش��می‪ ،‬دستیار‬ ‫ارش��د رئی س جمهور ک��ه کمتر‬ ‫در رس��انه ها ظاهر م ی ش��ود در‬ ‫گفت وگو ب��ا ایرنا با بی��ان اینکه‬ ‫دولت‪ ،‬منتخب ملت اس��ت و در‬ ‫واقع خدمات دولت به مردم خدمات مردم به مردم است‪ ،‬گفته‬ ‫است‪« :‬خوشبختانه حجاب های بین مردم و دولت در دوره‬ ‫نهم و دهم برداشته شد‪ .‬دولت خود را خادم و رئی س جمهوری‬ ‫بارها خود را نوکر مردم معرفی کرده است‪g ».‬‬ ‫جمله های مهم‬ ‫ثمره هاشمی‪ :‬گاهی انقدر تهمت ها و اهانت ها تکرار م ی شود‬ ‫که بعضی افراد باور م ی کنند و به عهده صاحب نظران و دلسوزان‬ ‫و مومنان است که به مقابله با ان برخیزند‬ ‫امیری ف�ر‪ :‬اقای مش�ایی تم�ام نق�اط مثبت احمدی ن�ژاد را‬ ‫داراست‪ /‬کیست که نداند هاشمی رفسنجانی و دولت کارگزاران‪،‬‬ ‫حامی خاتمی در انتخابات دوم خرداد سال ‪ 76‬بوده اند‬ ‫مش�ایی‪ :‬ما برای خودمان یک صالحیت کام�ل و کافی قائل‬ ‫هس�تیم‪ ،‬که اگر این گونه نبود‪ ،‬اصال در انتخابات حضور پیدا‬ ‫نم ی کردیم‬ ‫انتخابات‬ ‫مستقل ها‬ ‫ب�ا توج�ه ب�ه اینک�ه‬ ‫دیگر در عرص�ه انتخابات‬ ‫حضور ندارید‪ ،‬موضع شما‬ ‫نسبت به نامزد های موجود‬ ‫چیست؟‬ ‫خرازی‪ :‬بنده و تشکیالت‬ ‫حزب اهلل از هیچ کاندیدایی حمایت نم ی کنیم و به همه انها‬ ‫احترام م ی گذاریم‪.‬‬ ‫عکس هفته‬ ‫مستقل ها با ‪ 3‬نامزد در‬ ‫انتخابات حضور دارند‬ ‫بر هر ش��یوه دیگری ترجیح م ی دادم‪ ».‬وی همچنین درباره‬ ‫اعتراضش به ش��ورای نگهبان در س��ال ‪ 1388‬گفته است‪:‬‬ ‫«پس از اعالم نتایج انتخابات دوره گذش��ته کسانی که به‬ ‫من رای داده بودند‪ ،‬خواس��تار پیگیری‬ ‫اعتراضات شان از سوی من شدند‪ ،‬اما من‬ ‫ب ر خالف دو کاندیدای دیگر که اعتراض‬ ‫خیابان��ی را انتخاب کردن��د اعتراض از‬ ‫مسیر قانون را در پیش گرفته و پس از‬ ‫انتقال همه شکایات به شورای نگهبان‪،‬‬ ‫نس��بت ب��ه رای و تصمیم این ش��ورا‬ ‫تمکین ک��ردم‪ ».‬س��ی د محمد غرضی‬ ‫نیز پس از تایید صالحیتش گفته است‪:‬‬ ‫«ش��ورای نگهبان مس��ئولیت بررسی‬ ‫صالحی ت ها را بر عهده داشته و ب راساس همین مسئولیت‬ ‫به وظیفه خود عمل کرده است‪ ».‬وی تصریح کرده‪« :‬ستاد‬ ‫انتخاباتی و سخنگو ندارم و بنا دارم از طریق رادیو و تلویزیون‬ ‫با مردم صحبت ک��رده و برنامه های انتخابات��ی ام را اعالم‬ ‫نمایم‪ ».‬غرضی در پاسخ به اینکه ایا از جایگاه های ویژه که‬ ‫در سطح شهر ب رای تبلیغات انتخاباتی تعبیه شده استفاده‬ ‫م ی کنید یا نه؟ عنوان کرده است‪« :‬عالقه ای به این کار ندارم‪.‬‬ ‫این بیلبوردها متعلق به شهرداری است‪g ».‬‬ ‫رسانه‬ ‫ما اعتق��اد داریم که مردم اصال نباید پ��ای ماهواره ها‬ ‫بنش��ینند‪ .‬چرا که هرکس پای حرف یک سخنگو بنشیند‬ ‫به سمت او م ی رود‪ .‬االن در ماهواره حتی راجع به مقدسات‬ ‫جرات کرده اند و انها را نفی م ی کنند‪ .‬یقینا نشس��تن پای‬ ‫ماهواره حرام اس��ت‪ .‬ما فکری که کردیم این است که همه‬ ‫برنامه ه��ای مفید ماهواره را ج��دا و مونتاژ کنی��م و در هر‬ ‫محله ای که یک س��الن امف ی تئاتر باش��د که م��ردم از ان‬ ‫استفاده کنند‪ ،‬به نمایش بگذاریم‪.‬‬ ‫در مورد ب ی حجابی ه��م باید حکم الهی اجرا ش��ود‪.‬‬ ‫منتها با دو مکانیزم این کار عملی م ی شود‪ .‬من همان طرح‬ ‫فرهنگس رای محالت را که دادم این بود که خانواده ها باید‬ ‫با مرکز فرهنگی و مس��اجد مرتبط باشند و مرتبا روی افراد‬ ‫کار ش��ود و خواس��ت فرهنگی به وجود اید تا هرکسی که‬ ‫بخواهد روسری خود را عقب ببرد همه او را به گونه ای دیگر‬ ‫نگاه کنند‪ .‬باید جو جامعه را به گونه ای تغییر دهیم که منکر‬ ‫معروف نباشد‪ .‬االن در محافل علم ی و مدارس‪ ،‬دختران با‬ ‫پوشش چادر مورد تمسخر همکالس ی ها قرار م ی گیرند‪.‬‬ ‫بنده ط��رح ایج��اد فرهنگس��راها را دادم‪ ،‬منتها اقای‬ ‫کرباس��چی طرح را خ راب کرد‪ .‬ما گفتیم در هر محله یک‬ ‫فرهنگس��را باش��د و کارهای علمی و هنری و تفریحی و‬ ‫ورزشی انجا باش��د و اوقات فراغت در انجا سپری شود‪ .‬در‬ ‫انجا انسان های عاقل محله؛ چه دانشگاهی و چه فرهنگی‬ ‫و چه روحانی س��ازماندهی ش��وند و با م��ردم کار کنند‪ .‬ما‬ ‫این کار را در اهواز کردی��م و بچه ها را به مس��جد اوردیم‪،‬‬ ‫ما االن در اهواز ‪ 12‬مس��جد داریم که هم��ه انها بچه های‬ ‫بین ‪ 14‬تا ‪ 24‬سال هس��تند و ب رای اینها برنامه های جالب‬ ‫تدارک دیدیم‪g .‬‬ ‫چهره‬ ‫محسنرضاییدرگفت وگویی‬ ‫تفصیلی با خب رانالین در خصوص‬ ‫ب رنامه ه��ایاینده اشگفتهاس��ت‪:‬‬ ‫«موضوعزندگیمردمب رایمنمهم‬ ‫است‪ .‬وضعیت زندگی مردم در ابعاد‬ ‫اخالقی‪ ،‬معیشت‪ ،‬سالمت ‪ ،‬تف ریح‬ ‫ونشاطخوبنیست‪.‬درحقیقتمجموعهزندگیدرای رانشرایط‬ ‫خ وبیراطینم ی کندومنمهمترینهدفراگذاشتمکهبابهبود‬ ‫زندگیمردمچهدرمس الهاشتغالورفعگران ی هاوچهدربعداخالقو‬ ‫مس ائلفرهنگیومس ائلتف ریحوشادابیم ی خ واهمدراینقسمت‬ ‫سرمایه گذاریکنم‪g».‬‬ ‫اولیننشست‬ ‫خبریمحمد‬ ‫غرضی برگزار‬ ‫شد‬ ‫علی فالحیان‬ ‫مجله خبری‬ ‫دیدگاه‬ ‫مستقل هایی که رد شدند‬ ‫مستقل هایی که امدند‬ ‫فرهنگ‪،‬اولویتیاساسی‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫از میان نامزد های مس��تقل انتخابات تنها محس��ن‬ ‫رضایی و س��ی د محمد غرضی توانس��تند از فیلتر ش��ورای‬ ‫نگهبان عبور کنند‪ .‬در این میان چهره های مطرحی مانند‬ ‫س��عیدی کیا و س��بحانی از ادامه رقابت باز ماندند‪ .‬محمد‬ ‫س��عیدی کیا در اولین واکنش به رد صالحیت��ش با صدور‬ ‫بیانی ه ای‪ ،‬ضمن احترام به نظر شورای نگهبان در مورد احراز‬ ‫نشدن صالحیت وی‪ ،‬از همه مردم ای ران خواست تا حماسه‬ ‫ب ی نظیری در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم خلق کنند‪.‬‬ ‫وی همچنین در این بیانیه اورده اس��ت‪« :‬ای��ن بنده با این‬ ‫عقیده که بعد از سی سال خدمت در سطوح عالی مدیریتی‬ ‫نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬شایس��ته است در سنگر مهمتری‬ ‫به وظیفه س��ربازی خود در س��ایه والیت فقیه عمل نمایم‪،‬‬ ‫با اعتقاد کامل و بررس��ی همه جانبه و باور به نیاز کشور به‬ ‫روحیه جهادی وارد میدان انتخابات ریاس��ت جمهوری شدم‬ ‫و تا امروز اس��توار ماندم و امروز با احترام‬ ‫به تشخیص شورای محترم نگهبان این‬ ‫تکلیف را از دوش خود برداشته م ی بینم‪،‬‬ ‫بناب راین با حمد و سپاس خداوند متعال‬ ‫س��ر ب ر تربت پاک سیدالش��هدا گذاشته‬ ‫و س��جده ش��کر به جا م ی اورم‪ ».‬حسن‬ ‫س��بحانی نیز انگونه موضع گیری کرده‬ ‫که‪« :‬بر این تقدیر الهی سر تسلیم فرود‬ ‫م ی اورم و متواضعان��ه از درگاه ربوبیتش‬ ‫به پاس تمام��ی همدل ی ها‪ ،‬همراه ی ها‬ ‫و همفکری های ش��ما خواه ران و ب رادران هموطن‪ ،‬ب رایتان‬ ‫خشی ت الهی و معرفت توحیدی و اخالق محمدی مسالت‬ ‫م ی نمایم‪ ».‬اما در این میان بنا به نظ ر سنج ی ها و تحلی ل های‬ ‫موجود‪ ،‬محس��ن رضایی نامزد مستقلی است که در شرایط‬ ‫خوبی نس��بت به دیگر رقب��ای حزبی و جناح��ی اش قرار‬ ‫دارد‪ .‬او در اولی��ن موضع گیری ها پ��س از احراز صالحیتش‬ ‫گفته است‪« :‬اگر من هم رد صالحیت م ی شدم باز به قانون‬ ‫تمکین م ی کردم و اگر قرار بر اعتراض بود مس��یر قانونی را‬ ‫تیتر یک‬ ‫یادداشت‬ ‫محم�د غرض�ی‪:‬‬ ‫به عنوان چهره ای که کمتر مورد‬ ‫توجه رس��انه ها ق��رار گرفته بود‬ ‫از س��وی ش��ورای نگهبان تایید‬ ‫صالحیت شد‪ .‬وی در سال ‪۱۳۶۰‬‬ ‫به عنوان وزیر نف��ت انتخاب و از‬ ‫سال ‪ ۱۳۶۴‬تا ‪ ۱۳۷۶‬به عنوان وزیر پست و تلگراف و تلفن در‬ ‫دولت مشغول به خدمت بود‪ .‬سی د محمد غرضی نماینده دوره‬ ‫اول مجلس شورای اسالمی نیز بوده است‪g .‬‬ ‫جمله های مهم‬ ‫رضایی‪ :‬احساس خطر کردم‪ ،‬نامزد شدم‪ /‬با چهار شورا کشور‬ ‫را اداره می کنم‬ ‫غرضی‪ :‬من ‪ 16‬س�ال وزیر ب�ودم و بارها ب�ه مجلس رفتم و‬ ‫توفیق داشتم با رای باال در مجلس رای بیاورم‬ ‫سعیدی کیا‪ :‬منافع نظام و کشور را با زیر پا گذاشتن قانون و‬ ‫اخالق به قیمت رئی س جمهور شدن از بین نخواهم برد‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫انتخاباتبدونهاشمی‬ ‫انتخابات کلید خورد‬ ‫یکی از این هشت نفر‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اکبرهاشمیرفسنجانی‬ ‫نتوانست مجوز ورود به‬ ‫انتخابات را دریافت کند‬ ‫رقابت میان نامزدهای تعیین صالحیت شده‬ ‫برای ورود به پاستوراغاز شد‬ ‫ردصالحیتاسفندیار‬ ‫رحیممشایی‬ ‫محمود احمدی نژاد می گوید تا اخرین لحظه‬ ‫برایتاییدصالحیتمشاییتالشمیکند‬ ‫چهکسیرئیسجمهورمیشود؟‬ ‫اصولگرایان تالش برای جذب‬ ‫ارای خاکستری را اغاز کردند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪25‬‬ ‫حاکمیت قانون‬ ‫نامزدهای احراز صالحیت نشده به نظر شورای نگهبان تمکین کردند‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫انتخابات ‪ ،92‬انتخابات عجیبی است؛ از تاخیر در اعالم‬ ‫نامزدی ها و ثب ت نام های دقیق��ه ‪ 90‬تا انصراف های متعدد و‬ ‫رد صالحی ت های غیر قابل پی ش بین��ی‪ .‬حاال که نامزدهای‬ ‫نهایی انتخابات مشخص شده اند‪ ،‬نامزدهای تایید صالحیت‬ ‫نش��ده همه از تمکین م ی گویند؛ اما برخی هم سکوت را بر‬ ‫ن ترجیح داده اند‪.‬‬ ‫سخن گفت ‬ ‫سیاست‬ ‫اغاز موج انصراف ها‬ ‫پس از موج اعالم کاندیداتوری ها‪ ،‬نوبت ان بود که موج‬ ‫انصراف ها اغاز شود‪ .‬انصراف ها از همان روز ثب ت نام اغاز شد؛‬ ‫بعد از شوک ثب ت نام های دقیقه ‪.90‬‬ ‫مس��عود پزش��کیان اولین نامزدی بود ک��ه اعالم کرد‬ ‫انصراف م ی دهد؛ البته س��اعتی پس از ثب ت نام هاشمی‪ .‬او‬ ‫صراحتا گفت که باتوجه به حضور ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‬ ‫دلیلی ب رای ادامه رقابت عرص��ه انتخابات ندیده و از ادامه ان‬ ‫انصراف خواهد داد‪ .‬البته پزشکیان چهار روز بعد اعالم کرد که‬ ‫انصراف نداده است‪« :‬هنوز از نامزدی در این انتخابات انصراف‬ ‫ن��داده ام‪ .‬ب رای انصراف باید مش��ورت و بع��د تصمیم گیری‬ ‫ی ب رای انص��راف از انتخابات‬ ‫کنم اما ت��ا این لحظه تصمیم ‬ ‫ریاس��ت جمهوری ندارم‪ ».‬اخرین اظهارنظر پزشکیان درباره‬ ‫انصراف نیز یک روز پیش از اعالم اس��امی نامزدهای نهایی‬ ‫انتخاب��ات ‪ 92‬ب��ود‪« :‬تصمیم نهایی خود را ب��رای حضور یا‬ ‫انص��راف از انتخابات‪ ،‬پ��س از اعالم نظر ش��ورای نگهبان‬ ‫م ی گیرم‪ ».‬اگرچه پزش��کیان تا زمان اعالم نتیجه بررس��ی‬ ‫صالحی ت ها انصراف نداد اما نام او در فهرس��ت انصراف ی ها‬ ‫ثبت شد‪ .‬محمد ش��ریعتمداری دیگر کاندیدای منتسب به‬ ‫جریان اصالحات نیز ‪ -‬که بر انصراف��ش در صورت حضور‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬خاتمی‪ ،‬ناطق نوری و سی د حسن خمینی‬ ‫تاکید م ی کرد ‪ -‬شرایطی مش��ابه پزشکیان داشت‪ .‬محسن‬ ‫به رامی‪ ،‬سخنگوی س��تاد انتخاباتی او ‪ 26‬اردیبهشت یعنی‬ ‫پنج روز بعد از پایان ثب ت نام ها اعالم کرد که ش��ریعتمداری‬ ‫به نفع هاشمی انصراف داده اس��ت‪ ،‬اما ساعتی بعدانصراف‬ ‫شریعتمداری تکذیب شد‪ .‬دلیل این تایید و تکذیب ها هنگام ی ‬ ‫مشخص شد که شریعتمداری روایتی از دیدار خود با هاشمی‬ ‫را در اختیار رسانه ها گذاشت‪« :‬من نم ی دانستم که هاشمی‬ ‫وارد انتخابات م ی شود‪ .‬در جلس ه ای که با هاشمی داشتم به‬ ‫من گفت باتوجه به اینکه وج��ود ارا و افکار مختلف ضرورت‬ ‫دارد‪ ،‬در حال حاضر بهتر است نامزدی انصراف ندهد و همه‬ ‫نامزدها در صحنه حاضر باشند و حرف های شان را بزنند‪ ».‬او‬ ‫نیز همچون پزشکیان تا زمان اعالم اسامی نامزدهای نهایی‬ ‫در صحنه ماند و ترجیح داد ش��ورای نگهبان نظر خود را در‬ ‫خصوص صالحی ت ها اب راز کند و سپس ب رای ادامه حضور یا‬ ‫انصراف تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫ام��ا اولین کاندیدای��ی که انص��راف داد و ت��ا پایان بر‬ ‫انصراف خ��ود باقی ماند‪ ،‬ج��واد اطاعت بود؛ ف��ردی که از او‬ ‫به عنوان کاندیدای مطلوب س��ی د محمد خاتمی یاد م ی شد‪.‬‬ ‫او یک روز پ��س از پایان مهل��ت ثب ت ن��ام در انتخابات ‪،92‬‬ ‫به نف��ع هاشم ی رفس��نجانی کناره گیری ک��رد‪« :‬با حضور‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬دیگر تکلیفی ب رای حضور در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری احس��اس نم ی کنم و به تبعیت از تصمیم‬ ‫اصالح طلبان در اجماع روی کاندی��دای واحد انصراف خود را‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪26‬‬ ‫به نفع رئیس مجمع تش��خیص مصلح��ت اعالم م ی کنم‪.‬‬ ‫همان طور ک��ه پیش از این نی��ز در کنف ران��س خبری خود‬ ‫عنوان کردم در صورت حضور ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی یا‬ ‫سی د محمد خاتمی انصراف خود را اعالم خواهم کرد که اکنون‬ ‫هنگام عمل به این گفته است‪».‬‬ ‫‪ 23‬اردیبهش��ت نوبت به انصراف محمدرضا رحیمی‪،‬‬ ‫ معاون اول دولت دهم رس��ید‪ .‬او که ب��دون حضور در وزارت‬ ‫کشور و توسط وکیلش‪ ،‬محمدجعفر محمدزاده در فهرست‬ ‫داوطلبان ق��رار گرفته بود‪ ،‬خیل��ی زود انص��راف داد؛ دو روز‬ ‫بعد از پای��ان ثب ت نام داوطلبان انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫یازدهم‪« :‬قبل از ثب ت نام بنا به اصرار ش��ماری از همکاران و‬ ‫دوستان با وجود مش��غله های فراوان در دولت‪ ،‬ب رای ورود به‬ ‫عرصه انتخابات تصمیم گرفتم‪ ،‬اما همچنان که پی ش بینی‬ ‫م ی کردم و رئی س جمهور محترم جناب اقای دکتر احمدی نژاد‬ ‫نیز همین نظر را دارند‪ ،‬این ورود ممکن اس��ت ایفای برخی‬ ‫مسئولی ت های سنگین اجرایی کشور را با کندی یا وقفه مواجه‬ ‫کند‪ ،‬بناب راین در نهایت تصمیم به انصراف گرفتم‪ ».‬یک روز‬ ‫بعد‪ ،‬دو کاندیدای دولتی انصراف دادند؛ عل ی اکبر جوانفکر به‬ ‫نفع اسفندیار رحیم مشایی کناره گیری کرد و صادق خلیلیان‬ ‫هم البته خلیلیان ف��ردای انصراف‪ ،‬بیانی��ه ای صادر کرد و‬ ‫در ان نوش��ت که به نفع هیچ کس انصراف نداده است‪27 .‬‬ ‫اردیبهشت در حالی که نیمی از مهلت شورای نگهبان ب رای‬ ‫احمدزاده کرمانی‪،‬‬ ‫بررسی صالحی ت ها سپری شده بود‪ ،‬روح اهلل ‬ ‫معاون س��ابق محمود احمدی نژاد اعالم کرد که اگر جلیلی‬ ‫پرقدرت به میدان بیاید‪ ،‬به نفع او کنار م ی کش��د؛ چرا که او را‬ ‫نس��بت به خود اصلح م ی داند‪ .‬با این حال‪ ،‬احم دزاده تا زمان‬ ‫اعالم نامزدهای نهایی در صحنه رقابت ها باقی ماند و به نفع‬ ‫جلیلی کناره گیری نکرد‪.‬‬ ‫داوود احمدی ن��ژاد‪ ،‬ب��رادر رئی س جمه��ور و رامی��ن‬ ‫مهمانپرس��ت‪ ،‬سخنگوی س��ابق دس��تگاه دیپلماسی ‪29‬‬ ‫اردیبهش��ت انصراف دادند؛ داوود احمدی نژاد به نفع جلیلی‬ ‫کناره گیری کرد اما مهمانپرس��ت اعالم کرد که «با توجه به‬ ‫حضور چهره های مختلف از گروه ها و سلیقه های متنوع و شور‬ ‫به پا خواسته در این مس��یر‪ ،‬به منظور رقابت هرچه پرشورتر‬ ‫میان برگزیدگان نهایی و کاستن از تعدد داوطلبین همفکر و‬ ‫همسو» انصراف داده است‪.‬‬ ‫محمدحس��ن ابوتراب ی ف��رد‪ ،‬نامزد منتخ��ب ائتالف‬ ‫پنج گانه س ی ام اردیبهش��ت کناره گیری کرد؛ علت انصراف‬ ‫او از نام��زدی در انتخابات ‪ ،92‬نامه جمع��ی از نمایندگان و‬ ‫درخواس��ت انها از ابوترابی ب رای تداوم حضور در خانه ملت‬ ‫بود‪ .‬باقری لنکرانی دیگر نام��زد انصرافی این روز بود‪ .‬او که‬ ‫با تایید و تاکید ایت اهلل محمدتق��ی مصباح یزدی به عنوان‬ ‫نامزد نهایی جبهه پایداری برگزیده شد به نفع سعید جلیلی‬ ‫انصراف داد و بیانی ه ای نیز صادر کرد‪ .‬پس از انصراف لنکرانی‬ ‫گمان هزن ی هایی مبن ی بر انصراف علیرضا زاکانی نیز در برخی‬ ‫رسانه ها منتشر شد؛ خبری که خیلی زود تکذیب شد و زاکانی‬ ‫اعالم کرد که اهل سیاست بازی نیست و تا زمان اعالم نظر‬ ‫شورای نگهبان منتظر م ی ماند‪ .‬س��ومین خبر انصراف این‬ ‫ظزاده را به عنوان نام��زد انصرافی مطرح‬ ‫روز نام ص��ادق واع ‬ ‫کرد‪ ،‬اما واعظ زاده یک روز بعد انصراف خود را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫سه شنبه گذشته هنگامی که همه منتظر اعالم نظر نهایی‬ ‫شورای نگهبان بودند‪ ،‬خبر انصراف محمدباقر خ رازی به نفع‬ ‫محمدرضا عارف در رس��انه ها منتشر ش��د‪ ،‬اما خ رازی خبر‬ ‫انصرافش را رد کرد‪ .‬علیرضا عل ی احمدی‪ ،‬وزیر دولت نهم نیز‬ ‫اخرین کاندیدایی بود که انصراف داد؛ البته در استانه سوت‬ ‫پایان شورای نگهبان‪.‬‬ ‫تمکین م ی کنیم‬ ‫اعالم اس��امی نامزدهای نهایی انتخابات ‪ 92‬از سوی‬ ‫ش��ورای نگهبان‪ ،‬گویی اغازی ب��ود بر واکن��ش نامزدهای‬ ‫رد صالحیت شده یا به عبارت بهتر احراز صالحیت نشده‪.‬‬ ‫ظزاده‪ ،‬رئیس ش��ورای عالی الگوی اسالمی ‪-‬‬ ‫صادق واع ‬ ‫ایرانی پیشرفت و کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت‪:‬‬ ‫«قانون گرایی موقعی معلوم م ی شود که شما به یک تصمیم‬ ‫قانونی به شدت معترض باشید‪ ،‬اما به ان تمکین کنید‪».‬‬ ‫وی اضافه کرد‪« :‬افرادی مثل بنده که معتقدند صالحیت‬ ‫انها ب رای نامزدی ریاست جمهوری به اشتباه و به ناحق تایید‬ ‫نشده‪ ،‬اگر در نهایت تمکین بکنند قانون گرا هستند‪ ».‬او درباره‬ ‫دالیل این گفته خود توضیح بیشتری نداد‪ .‬محمد سعیدی کیا‬ ‫هم در واکنش به نظر شورای نگهبان بیانی ه ای صادر کرد و‬ ‫در ان نوشت‪« :‬بار از روی دوش بنده برداشته شد و مردم را به‬ ‫خلق حماسه دعوت م ی کنم‪ ».‬او همچنین در گفت وگویی‬ ‫با بیان اینکه امده بودم تا به مردم خدمت کنم‪ ،‬گفت‪« :‬نظر‬ ‫ش��ورای نگهبان را قبول دارم‪« .‬س��عیدی کیا اظهار داشت‪:‬‬ ‫«منافع نظام و کشور را با زیر پا گذاش��تن قانون و اخالق به‬ ‫قیمت رئی س جمهور شدن از بین نخواهم برد‪».‬‬ ‫اما مصطفی کواکبیان‪ ،‬نام��زد اصالح طلب و دبیرکل‬ ‫حزب مردم ساالری پس از عدم احراز صالحیتش‪ ،‬ترجیح داد‬ ‫سکوت کند‪ .‬البته مطهری نژاد‪ ،‬رئیس ستاد انتخابات حزب‬ ‫مردم س��االری در واکنش به نتایج احراز صالحی ت ها از سوی‬ ‫ش��ورای نگهبان‪ ،‬گفت‪« :‬کواکبیان پیش از ای��ن گفته بود‬ ‫که به قانون تمکین م ی کند و ای��ن کار را هم انجام خواهد‬ ‫داد و ب راس��اس قانون عمل خواهد کرد‪ ...‬کواکبیان اقدامات‬ ‫غی ر قانون��ی انجام نم ی دهد‪ ».‬حس��ن س��بحانی‪ ،‬نماینده‬ ‫س��ابق مجلس و استاد اقتصاد دانش��گاه ته ران پس از عدم‬ ‫احراز صالحیت توسط شورای نگهبان دست به قلم برده و در‬ ‫سایت شخص ی اش چنین نوشت‪« :‬تدبیر کرده بودم مراحل‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری را تا اخرین گام طی کنم‪ ،‬اما خداوند‬ ‫ب رایم امر دیگری را مقدر کرد و بر این تقدیر الهی سر تسلیم‬ ‫فرود م ی اورم‪ ».‬عل��ی فالحیان نی��ز از موضع گیری صریح‬ ‫در این خصوص امتن��اع ورزید‪ ،‬اما «جبه��ه حامیان مردمی‬ ‫ حجت االس�لام فالحیان» در بیانی ه ای اعالم کرد که ضمن‬ ‫تمکین به قانون اساسی و التزام کامل به فرامین مقام عظمای‬ ‫والیت‪ ،‬نتایج تایید صالحی ت ها را م ی پذیرد‪.‬‬ ‫علیرض��ا زاکان��ی کاندیدای دیگ��ری بود ک��ه پس از‬ ‫رد صالحیت بیانیه صادر کرد‪ .‬او بیانیه خود را این گونه اغاز‬ ‫کرد‪« :‬اعتقاد قلبی و عملی دارم که «شورای محترم نگهبان»‬ ‫یگانه مرجع احراز صالحی ت ها طبق قانون اساس��ی اس��ت‪،‬‬ ‫بناب راین نظر نهایی این شورا را فصل الخطاب و الزم االتباع‬ ‫م ی دانم و از تمامی نامزدها و هواداران انها نیز م ی خواهم به‬ ‫این مهم قلبا و عمال پایبند باشند‪».‬‬ ‫زاکانی با تاکید بر اینکه به «گفتمان پیشرفت اسالمی»‬ ‫و نیز «مقاومت مدب رانه» به عنوان مهمترین الزام ان اعتقاد‬ ‫راسخ و نسبت به گفتمان توسعه غربی از مسیر خط سازش‬ ‫انتقاد ج��دی دارد‪ ،‬ادام��ه داد‪« :‬به مدد الهی ب��رای تثبیت و‬ ‫پیروزی گفتمان پیش��رفت اس�لامی همچون زمان حضور‬ ‫خود در صحنه رقابت ها‪ ،‬تالش و کوش��ش خواهم کرد و در‬ ‫عرصه سیاسی کشور پ رانرژی تر و راحت تر از گذشته ترویج‬ ‫ان را ادامه خواهم داد؛ بر همین اساس حمایت از نمایندگان‬ ‫حاضر در صحنه این گفتمان‪ ،‬ب��رادران بزرگوارم اقایان دکتر‬ ‫حدادعادل و دکتر جلیلی را وظیفه خ��ود م ی دانم و امیدوارم‬ ‫این عزیزان نیز راه همگرایی و همراهی بیشتر را پیشه نمایند‬ ‫تا معتقدان این گفتمان با اطمینان خاطر بیش��تری دس��ت‬ ‫به انتخاب زنن��د و توفیق جبهه گفتمان��ی را فراهم اورند‪».‬‬ ‫همچنین علیرض��ا عل ی احمدی که س��اعتی پیش از اعالم‬ ‫اسامی نامزدهای نهایی انتخابات ‪ 92‬انصراف داده بود‪ ،‬پس‬ ‫از انتشار نظر نهایی شورای نگهبان اعالم کرد‪« :‬تشخیص‬ ‫ش��ورای نگهبان قانونی اس��ت و همه باید تمکین کنیم‪».‬‬ ‫طهماس��ب مظاهری‪ ،‬داوطلب دیگری بود که به عدم احراز‬ ‫صالحیت خود واکنش نشان داد‪« :‬من در زمان ثب ت نام قول‬ ‫دادم که به نظر شورای نگهبان تمکین کنم و باتوجه به اینکه‬ ‫مرد اس��ت و قولش؛ به این نظر تمکین م ی کنم‪ ».‬مسعود‬ ‫پزش��کیان هم گفت‪« :‬بنده به نظر شورای نگهبان تمکین‬ ‫م ی کنم و مش��کلی با نظر این ش��ورا ندارم‪ ».‬در این میان‬ ‫چهره هایی همچون روح اهلل احمدزاده کرمانی‪ ،‬اکبر اعلمی‪،‬‬ ‫پرویز کاظمی‪ ،‬اب راهیم اصغ رزاده و محمد ش��ریعتمداری راه‬ ‫س��کوت را در پیش گرفتند و از اظهارنظر در خصوص عدم‬ ‫احراز صالحیت خود امتناع ورزیدند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫نیز از معیارهای دیگر است که باید سنجیده شود که ایا این‬ ‫افراد توان مدیریت جامعه و کشور را در عرصه های داخلی و‬ ‫خارجی دارند؟»‬ ‫کدخدایی ادامه داد ‪« :‬ممکن است ب رای سنجیدن این‬ ‫س��وابق یا ب رنامه های کاندیداها در م��واردی که محل تردید‬ ‫اعضای شورای نگهبان اس��ت با برخی از کاندیداها مذاکره‬ ‫کنیم تا ای��ن معیارها ب رای ما محرز ش��ود‪ ،‬هرچند بعضی از‬ ‫نامزدها ب رای اعضا شناخته شده هستند‪ ،‬اما گاهی ب رنامه های‬ ‫کاندیداها به شورا ارسال شده و ب ر اساس انها مدیر و مدبر بودن‬ ‫افراد س��نجیده م ی شود‪ ».‬وی حسن س��ابقه‪ ،‬تقوا‪ ،‬مومن و‬ ‫معتقد بودن به مبانی جمهوری اسالمی و نیز اعتقاد به مذهب‬ ‫رسمی کشور را از دیگر معیارهای قانونی عنوان کرد و گفت‪:‬‬ ‫«ممکن است کسی مسئولیت اجرایی داشته باشد‪ ،‬اما خدای‬ ‫ناکرده خالفی از او سر زده باشد و همچنین اگر کسی مبانی‬ ‫جمهوری اسالمی را که در قانون تصریح شده‪ ،‬قبول نداشته‬ ‫باشد نباید انتظار تایید صالحیت داشته باشد‪».‬‬ ‫س��خنگوی ش��ورای نگهبان گفت‪« :‬اینها معیارهای‬ ‫قانون اساس��ی اس��ت که عینا در قانون انتخابات نیز امده و‬ ‫اعضای شورا ب ر اساس انها افراد را ارزیابی م ی کنند‪».‬‬ ‫کدخدایی در پاس��خ ب��ه س��والی مبن ی ب��ر اینکه ایا‬ ‫ش��ورای نگهبان مصلحت اندیش��ی انجام م ی ده��د‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت‪« :‬مصلحت اندیشی این گونه نیس��ت که معیارهای‬ ‫قانون مدنظر گرفته نشود و به س��راغ این برویم که افراد در‬ ‫چه جناح و گروهی هستند و راجع به انها اظهارنظر کنیم‪».‬‬ ‫س��خنگوی ش��ورای نگهبان ب��ا تاکی��د ب��ر اینک��ه‬ ‫شورای نگهبان در چارچوب مصالح عالی نظام عمل می کند‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬مصالح عالی نظام در مجموع ممکن اس��ت‬ ‫مدنظر همه اقایان باشد‪ ،‬اما باید معیارها از جهت قانونی با این‬ ‫افراد انطباق داشته باشد‪ ».‬وی با بیان اینکه شورای نگهبان‬ ‫تابع مصلحت اندیش ی های متوجه سالیق نیست‪ ،‬یاداور شد‪:‬‬ ‫«این شورا به قانون اساسی و مصالح عالی نظام توجه دارد که‬ ‫این معیارها در مصالح عالی نظام قابلیت اجرا دارد‪».‬‬ ‫کدخدایی در پاس��خ به این س��وال که برخی افراد در‬ ‫مناصب مهم کشور قرار دارند‪ ،‬اما ب رای ریاست جمهوری احراز‬ ‫نم ی شوند‪ ،‬این بر چه اصلی استوار اس��ت‪ ،‬افزود‪« :‬شناخت‬ ‫اعضای شورای نگهبان نس��بت به ثب ت نام کنندگان بسیار‬ ‫مهم است‪ .‬ممکن اس��ت فردی جزو مقامات بوده و از سابقه‬ ‫گذشته اش تصویر روشنی باشد و ب ر اساس معیارهای قانونی‬ ‫شرایط را دارا باش��د و مردم هم به وی رای دهند‪ ».‬سخنگوی‬ ‫شورای نگهبان ادامه داد‪ « :‬حتی ممکن است فردی در حال‬ ‫حاضر دارای مقامی باشد‪ ،‬اما باید دید که م ی تواند بار سنگین‬ ‫ریاست جمهوری را برعهده بگیرد و در این مورد تردید به وجود‬ ‫اید که خود این تردید ممکن است باعث شود یکی از اعضا‬ ‫به ان فرد رای ندهد‪ ».‬وی یاداور ش��د‪« :‬ممکن است فردی‬ ‫ثب ت نام کرده باشد و نظرش را قبال راجع به قانون اساسی بیان‬ ‫کرده و اصول ان را مورد تردید قرار داده باش��د‪ .‬حال در ذهن‬ ‫کسی که در شورای نگهبان قرار دارد‪ ،‬چه تصویری از این فرد‬ ‫ایجاد م ی شود؟ این فرد باید رئی س جمهور شده و سوگند یاد‬ ‫کند‪ ،‬در حالی که برخی اصول قانون اساسی را قبول ندارد‪».‬‬ ‫کدخدایی با تاکید بر اینکه تصمیم گیری شورای نگهبان‬ ‫یک فرایند انسانی است که ب ر اساس سوابق و توانایی افراد‬ ‫و معیارهای قانونی تعیین م ی شود‪ ،‬گفت‪« :‬در این چارچوب‬ ‫هر یک از این اعضا رای خود را م ی دهند‪ ».‬وی در خصوص‬ ‫بار س��نگین ریاس��ت جمهوری نیز گفت‪« :‬کسی که مرجع‬ ‫تشخیص اس��ت‪ ،‬س��وابق و توانای ی های فرد را که م ی تواند‬ ‫به مرحله بزرگت��ری ورود پیدا کند یا اینک��ه نم ی تواند‪ ،‬مورد‬ ‫بحث و بررسی قرار م ی دهد‪ ».‬س��خنگوی شورای نگهبان‬ ‫در خصوص شرایط س��نی نیز یاداور شد‪« :‬ش��رط مدیریت‪،‬‬ ‫شامل همه موارد م ی ش��ود‪ ،‬گاهی اوقات فردی جوان است‬ ‫و تجربه ای ندارد و نم ی تواند مدیریت کند؛ فردی هم سال ها‬ ‫تجربه دارد‪ ،‬ولی وضعیت جس��می اش به گونه ای است که‬ ‫نم ی تواند کاری را انجام دهد؛ این دو در کنار یکدیگر سنجیده‬ ‫م ی شود‪ ».‬سخنگوی شورای نگهبان گفت‪« :‬شاید شخصی‬ ‫نتواند بار را به دوش بکشد یا توانایی جسمی ان را نداشته باشد‬ ‫یا اینکه از لحاظ مدیریتی سابقه خوبی نداشته باشد‪ .‬البته این‬ ‫به معنی این نیست که این ش��خص در گذشته سابقه بدی‬ ‫ی و سابقه مدیریتی م ی تواند در‬ ‫داشته‪ ،‬بناب راین توانایی جسم ‬ ‫تصمیم شورای نگهبان اثر بگذارد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫اظهارات اقای سخنگو‬ ‫ساعتی پس از اعالم اسامی نامزدهای نهایی انتخابات‪،92‬‬ ‫دکتر عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در ب رنامه‬ ‫گفت وگوی ویژه خبری ش��بکه دو حاضر شد و در خصوص‬ ‫اقدامات این ش��ورا در دوره بررسی صالحی ت ها سخن گفت‪.‬‬ ‫وی با تاکید بر اینک��ه ‪ 40‬نفر از داوطلبی��ن یازدهمین دوره‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری از افراد مشهور و شاخص بودند‪،‬‬ ‫گفت ‪« :‬صالحیت این افراد در جلسات متعدد بحث و بررسی‬ ‫شد که طبیعتا این بررس ی ها حول محورهای توانایی‪ ،‬سوابق‪،‬‬ ‫رفتار و گفتار کاندیداها صورت پذیرفت‪».‬‬ ‫سخنگوی شورای نگهبان گفت که بررسی صالحیت‬ ‫داوطلبین یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در یک‬ ‫زمان کوتاه صورت نگرفت‪ ،‬بلکه برخی اوقات شورای نگهبان‬ ‫نس��بت به افراد دو یا س��ه جلس��ه بحث م ی ک��رد چرا که‬ ‫اختالف نظرهایی وجود داشت که طبیعی است‪.‬‬ ‫کدخدایی ادامه داد‪« :‬هر یک از اعضای شورای نگهبان از‬ ‫یک زاویه ای به صالحیت کاندیداها نگاه م ی کند که البته انچه‬ ‫وظیفه ما ست معیارهای قانونی اس��ت که در قانون اساسی‬ ‫امده است و باید این معیارها را با مصادیق داوطلبین تطبیق‬ ‫داد تا بتوانیم افراد واجد شرایط را مشخص کنیم که شرایط‬ ‫اگر در انان احراز ش��د ب��ا رای گیری نهایی نس��بت به افراد‬ ‫اظهارنظر ش��ود‪ ».‬وی اضافه کرد‪« :‬اگر داوطلبین انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری رای حد نصاب را ب رای این رقابت داش��ته‬ ‫باشند‪ ،‬اسمشان به وزارت کشور اعالم م ی شود و ما نیز اسامی‬ ‫ را به وزارت کش��ور اعالم کردیم و وزارت کشور نیز اسامی را‬ ‫منتشر کرد‪ ».‬سخنگوی شورای نگهبان علت تمدید پنج روزه‬ ‫مهلت ب رای بررس��ی صالحی ت های کاندیداهای یازدهمین‬ ‫دوره انتخابات ریاست جمهوری را زیاد بودن داوطلبین دانست‬ ‫و گفت‪« :‬ما ب ر اس��اس قانون تبصره ماده ‪ 57‬چنین اختیاری‬ ‫را داریم چرا که ‪ 5‬روز اول در خود م��اده ‪ 57‬امده و ‪ 5‬روز دوم در‬ ‫صورتی است که افراد زیادی ثب ت نام کرده باشند که این دوره‬ ‫‪ 686‬نفر ثب ت نام کرده بودند‪».‬‬ ‫کدخدای��ی در توضی��ح مالک های ش��ورای نگهبان‬ ‫ب رای تایید کاندیداها اظهار داشت‪« :‬مالک شورای نگهبان‪،‬‬ ‫قانون اساسی و قانون انتخابات است و ما نم ی توانیم و مجاز‬ ‫نیستیم فراتر از ان عمل کنیم‪ .‬اما طبیعی است که اعضای‬ ‫شورای نگهبان هم هر کدام انسان و عضوی از جامعه هستند‬ ‫و با فضای سیاسی کشور اشنایی دارند و مباحثی که نسبت‬ ‫به افراد گفته م ی شود را رصد م ی کنند‪ ».‬کدخدایی ادامه داد‪:‬‬ ‫«معیارهایی که ب ر اس��اس ایی ن نامه تدوین شده‪ ،‬به صورت‬ ‫دقیق با کاندیداها تطبیق داده شده و اعضای شورای نگهبان‬ ‫باتوجه به این س��وابق و معیارها رای م ی دهند‪ ».‬سخنگوی‬ ‫ش��ورای نگهبان با اش��اره به اصل ‪ 115‬قانون اساسی گفت‪:‬‬ ‫«یکی از شروط مندرج در قانون این است که افراد باید از رجال‬ ‫مذهبی و سیاسی باشند و در این حوزه ها فعالیت چشمگیر‬ ‫داشته و نزد مردم شناخته شده باشند که این شرط اول است‬ ‫و به معنی ان اس��ت که این اف��راد م ی توانند واجد ش��رایط‬ ‫باشند‪ ».‬وی گفت‪« :‬ای ران ی االصل بودن و مدیر و مدبر بودن‬ ‫‪27‬‬ ‫کدخدایی با بیان اینکه در شورای نگهبان بحث زمان در‬ ‫مدیریت افراد مطرح نیست‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬ما تشخیص‬ ‫م ی دهیم که ایا این ش��خص م ی تواند مدیریت اینده کشور‬ ‫را برعهده داش��ته باش��د یا خیر‪ ،‬بناب راین مهم کیفیت است‬ ‫نه زمان‪ ».‬سخنگوی ش��ورای نگهبان با طرح این فرض که‬ ‫شاید اشخاص گذشته با مدیریت بهتر صالحی ت شان بیشتر‬ ‫از مدی ران فعلی با مدیریت غی ر قابل قبول باشد‪ ،‬گفت‪« :‬این‬ ‫در رای دادن بنده به عنوان عضو شورای نگهبان تاثیر دارد‪».‬‬ ‫کدخدایی با بیان اینکه قانون اساس��ی با واژه مدیریت‬ ‫و مدیر و مدبر بودن ش��رط را لحاظ کرده است‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«انچه م ی تواند منتسب باشد به مدیریت در ذهن شما شکل‬ ‫م ی گیرد که ایا فرد اول‪ ،‬دوم یا سوم م ی تواند در مجموع این‬ ‫شرایط اداره کشور را برعهده داشته باشد یا خی ر‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬شاید فرد س��ابقه روشنی داشته است‪ ،‬ولی‬ ‫ایا االن هم م ی تواند ب رای اینده همین س��ابقه را حفظ کند‬ ‫یا خیر یا در گذش��ته مدیر خوبی بوده اس��ت‪ ،‬اما مدت ها از‬ ‫مباحث اداری کش��ور دور بوده اس��ت‪ ،‬ایا باز ه��م م ی تواند‬ ‫مدیر خوبی باش��د‪ ،‬بناب راین همه اینها معیارها و عامل هایی‬ ‫است که در ذهن اعضای ش��ورای نگهبان ب رای رای مثبت‬ ‫یا منفی دادن ش��کل م ی گیرد‪ ».‬سخنگوی شورای نگهبان‬ ‫در مورد مکانیزم های رای گیری این ش��ورا نیز خاطرنش��ان‬ ‫کرد‪« :‬رای گیری در ش��ورای نگهبان مثل بقیه نهادهاس��ت‬ ‫و خیلی تفاوت با جاهای دیگ��ر نم ی کند‪ ،‬به هرحال ما یک‬ ‫حد نصاب ب رای انتخاب��ات و مصوبات داری��م که ان نصف‬ ‫به عالوه یک اراس��ت‪ ».‬کدخدایی با تاکید ب��ر اینکه اصل‬ ‫رای گیری در شورای نگهبان مثل ارگان های دیگر بوده و رای‬ ‫اکثریت مالک است‪ ،‬گفت‪« :‬ش��ورای نگهبان یک رای دارد‬ ‫ب رای تفسیر که سه چهارم اعضای شورای نگهبان ب ر اساس‬ ‫قانون اساس��ی باید به ان رای دهند‪ .‬اما انچ��ه رای گیری در‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری را متفاوت م ی کن��د‪ ،‬رای دادن‬ ‫به تایید اس��ت که اگر این رای نصف به عالوه یک باش��د‪،‬‬ ‫ثب ت نام کننده به عنوان واجد شرایط شناخته م ی شود‪ ».‬وی‬ ‫با بیان اینکه انتخابات ریاست جمهوری سبک متفاوتی دارد‪،‬‬ ‫خاط رنش��ان کرد ‪« :‬رئی س جمهور م ی خواهد در پست کالن‬ ‫کش��ور تصمیم گیری کند و م��ردم نیز م ی خواهن��د در این‬ ‫انتخابات شرکت کنند‪ .‬بناب راین ب رای کسب این پست‪ ،‬قانون‬ ‫از همین اغاز طبقه خاصی را ب رای ورود به این حیطه قرار داده‬ ‫که ان رجل سیاسی و مذهبی است‪».‬‬ ‫سخنگوی شورای نگهبان اضافه کرد‪« :‬طبیعی است‬ ‫که وقت��ی چنین وضعیتی اس��ت‪ ،‬نگاه متف��اوت قانون در‬ ‫جای جای قانون مشاهده م ی ش��ود‪ ».‬وی در بخش دیگری‬ ‫از سخنان خود به ماده ‪ 59‬قانون انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫که در خص��وص اعتراض��ات داوطلبی��ن ب��رای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری است‪ ،‬اشاره و خاطرنشان کرد‪« :‬در ماده ‪59‬‬ ‫تنها مساله ای که ذکر شده این است که فرد اسناد و مدارک‬ ‫مثبت صالحیت خود را زمینه اعالم داوطلبی کند یا در زمان‬ ‫اعالم رسیدگی ان را تحویل ش��ورای نگهبان دهد‪ .‬بناب راین‬ ‫چیز دیگری در قانون انتخابات ریاست جمهوری پی ش بینی‬ ‫گفت و گوی مثلث با بیژن نوباوه‬ ‫سیاست‬ ‫قانون باید فصل الخطاب باشد‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫بیژن نوباوه‪ ،‬عضو شاخص جبهه پایداری در‬ ‫گفت وگو با خبرنگار مثلث م ی گوید‪« :‬کس�ی که‬ ‫در مسابقه شرکت م ی کند باید تحمل شکست‬ ‫را هم داش�ته باشد‪ ».‬مش�روح این گفت وگو را در‬ ‫ذیل بخوانید‪:‬‬ ‫اقای نوباوه! لطفا بفرمایید نظر ش�ما درخصوص‬ ‫رد صالحیت کاندیداها ازس�وی شورای نگهبان‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬خب قانون انجام شده است‪.‬‬ ‫اعتراضاتی نس�بت ب�ه تصمیم ش�ورای نگهبان‬ ‫مطرح می شود‪ ،‬شما به این اعتراضات چه پاسخی‬ ‫می دهید؟‬ ‫‪ l‬بنده خودم به هیچ وجه اهل مسابقه نیستم زیرا از‬ ‫شکست می ترس��م‪ ،‬از این رو در مسابقه ای شرکت می کنم‬ ‫که شکست نخورم‪ .‬کسی که در مسابقه شرکت می کند باید‬ ‫تحمل شکست را هم داشته باشد‪.‬‬ ‫ت خورده اند؟‬ ‫یعنی افراد رد صالحیت شده شکس ‬ ‫‪ l‬خوشبختانه در این س��طح به هیچ وجه شکست‬ ‫مطرح نیست‪ .‬ما باید به این مساله درس��ت نگاه کنیم‪ .‬بنده‬ ‫معتقدم مشکل ما مشکل فرهنگی است‪ .‬در هر کشوری حرف‬ ‫اخر و فصل الخطاب را یک ارگان‪ ،‬نهاد یا سازمان باید بزند‪،‬‬ ‫به عنوان مثال در امریکا دادستان عالی وقتی حرفی می زند‬ ‫همه چیز تمام است‪ ،‬در کشورهای دیگر مثل المان و فرانسه‬ ‫شرایط طور دیگری است‪ ،‬در کش��ور ما هم شورای نگهبان‬ ‫فصل الخطاب است‪ .‬اگر ما بخواهیم به شکل کلی به عملکرد‬ ‫شورای نگهبان در چندسال گذشته نگاه کنیم‪ ،‬عملکرد کامال‬ ‫قابل قبولی داشته است زیرا برای ما منافع ملی مهم است نه‬ ‫فرد‪ .‬بنابراین این بار نیز من معتقدم شورای نگهبان به خوبی به‬ ‫‪28‬‬ ‫مسائل نگاه کرده است‪.‬‬ ‫برخ�ی از اعتراض�ات در خص�وص رد صالحیت‬ ‫اقای هاش�می مطرح اس�ت‪ ،‬ای�ن اعتراض ها را‬ ‫وارد می دانید؟‬ ‫‪ l‬اقای هاشمی خودش از پشتوانه های نظام است‪،‬‬ ‫بنابراین مطمئن باش��ید بس��یاری از حرف هایی که مطرح‬ ‫می شود از سوی اطرافیان ایشان اس��ت نه خود ایشان‪ .‬بنده‬ ‫یقین دارم هاش��می جنبه باالیی دارد‪ .‬بنده به یاد دارم زمان‬ ‫اصالحات‪ ،‬صبح فردای تش��کیل دولت اصالحات‪ ،‬بدترین‬ ‫القاب به اقای هاش��می زده ش��د‪ ،‬حتی اکب��ر گنجی کتاب‬ ‫«عالیجناب س��رخپوش» را نوش��ت‪ ،‬اما اقای هاشمی هیچ‬ ‫اعتراضی نکردند و با سعه صدر با موضوعات برخورد می کرد‪.‬‬ ‫بنابراین بنده مطمئنم هاشمی نسبت به مساله ردصالحیت‬ ‫خودش��ان هم اعتراضی ندارند‪ .‬در واقع با شرایطی که پیش‬ ‫امده شاید خواست خدا این گونه بوده است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما رد صالحیت اقای هاشمی به لحاظ‬ ‫شرایط سنی صورت گرفته است؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬به هیچ وجه سن مالک نیست‪ ،‬بلکه توانایی‬ ‫مالک است‪ ،‬البته سالمتی جسمی را نمی توان دلیل توانایی‬ ‫دانست زیرا بعضا به مصلحت نظام دیده نمی شود که فالن‬ ‫فرد کاندیدا شود‪.‬‬ ‫یعنی رد صالحیت ها به مصلحت نظام بوده است؟‬ ‫‪ l‬مصلحت جنبه های مختلفی دارد؛ شورای نگهبان‬ ‫نگاه کامال منطقی داشته است‪ ،‬زیرا افراد از طیف های مختلف‬ ‫معترض هس��تند‪ .‬این به معنای ان است که تصمیم درست‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬اگر کاندیداها از یک طیف انتخاب می ش��دند‬ ‫شائبه خطی بودن تایید صالحیت ها مطرح می شد‪ ،‬در حالی‬ ‫که تایید صالحیت اقایان عارف و حسن روحانی گویای ان‬ ‫است که کاندیداهای هر طیفی در انتخابات حضور دارند‪ ،‬در‬ ‫نشده است‪ ».‬سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد‪« :‬در قانون‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ورودی به مساله اعتراضات نیست‬ ‫چرا که فرض را بر این قرار داده که افرادی که ب رای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری داوطلب م ی شوند و در طبقه رجال و سیاسی‬ ‫قرار م ی گیرند‪ ،‬از ش��انی برخوردار هس��تند که دیگر در این‬ ‫مرحله دعواهای ساده انتخاباتی را نخواهند داشت و تصمیم‬ ‫شورای نگهبان یک تصمیم نهایی است‪ ».‬کدخدایی با تاکید‬ ‫بر اینکه سیاق قانون ما را این گونه هدایت م ی کند‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫«ما غیر از این‪ ،‬راه دیگری نداریم چرا که شورای نگهبان اساسا‬ ‫رد صالحیت نم ی کند‪ ،‬بلکه اعالم م ی کند که نفر یک تا هشت‬ ‫واجد شرایط هستند و این به معنای سلب صالحیت از دیگران‬ ‫نیست‪ ».‬وی معتقد است که شورای نگهبان جایگاه افراد دیگر‬ ‫را حتی انهایی که شاخص نیستند‪ ،‬نیز مخدوش نم ی کند و‬ ‫شورای نگهبان حاضر نیس��ت لطمه ای به اعتبار داوطلبین‬ ‫ریاست جمهوری وارد شود‪ .‬کدخدایی تاکید کرد‪« :‬با سبک و‬ ‫سیاق تنظیم قانون انتخابات در دهه ‪ 60‬دیگر مرحله ای ب رای‬ ‫رسیدگی به اعتراضات و شکایات در نظر گرفته نشده است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬در دهه ‪ 70‬مصوبه ای بود که اعالم شد‪،‬‬ ‫افرادی که صالحی ت شان رد م ی شود‪ ،‬م ی توانند در فرصت های‬ ‫مشخص مراحل رسیدگی را پیگیری کنند که ما هنوز به این‬ ‫نتیجه نرس��یده ایم که ایا این م ی توان��د در قانون انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری هم صادق باشد یا خی ر‪ ».‬پس از پایان بررسی‬ ‫نامزدها توس��ط ش��ورای نگهبان می توان تمکین تمامی‬ ‫نامزدها به قانون و نظر این شورا را مشاهده کرد‪g .‬‬ ‫واقع بنده فکر می کنم این مسائل در کشورما بزرگ می شود‪،‬‬ ‫در حالی که مشکلی وجود ندارد‪ .‬قطعا کسی که خالف نظر‬ ‫ش��ورای نگهبان صحبت می کند قطعا خ�لاف نظر قانون‬ ‫موضع گیری می کند‪ ،‬حال در هر سمتی که باشد‪ .‬ما باید یاد‬ ‫بگیریم به قانون تمکین کنیم‪ .‬فتنه ‪ 88‬به این دلیل به وجود‬ ‫امد که تعدادی از کاندیداها نسبت به قانون بد موضعگیری‬ ‫می کردند‪ .‬انها خودشان با همین اسم کاندیدا شدند‪ .‬در انجا‬ ‫نگفتند چرا ش��ورای نگهبان از بین افراد زیادی ما را انتخاب‬ ‫کرده اس��ت‪ ،‬اما امروز همین افراد وقتی اش��خاص دیگری‬ ‫از سوی شورای نگهبان تایید می ش��وند اعتراض می کنند‪،‬‬ ‫اعتراض انها به این دلیل اس��ت که نس��بت به قانون درک‬ ‫درستی ندارند‪ .‬درحالی که قانون در همه جا خوب است‪ .‬ما باید‬ ‫قانون را فصل الخطاب بدانیم حتی اگر ان قانون نقص داشته‬ ‫باشد بهتر از عدم تمکین است‪ .‬بنابراین بنده در هر شرایطی‬ ‫نظر شورای نگهبان را مثبت می بینم همان طور که در ‪2‬خرداد‬ ‫‪ 76‬هم نظر شورای نگهبان را مثبت می دیدم‪ ،‬االن هم این‬ ‫روند را صحیح می دانم‪ .‬ما کشور پیشرفته ای هستیم‪ ،‬بیش از‬ ‫سی انتخابات برگزارکرده ایم‪ ،‬بنابراین باید یاد گرفته باشیم‪،‬‬ ‫چگونه رفتار کنیم‪.‬‬ ‫چه توصیه ای به گروه هایی داری�د که کاندیدای‬ ‫انها رد صالحیت شده است؟‬ ‫‪ l‬من فکر نمی کنم گروه خاصی بوده باش��د‪ ،‬اتفاقا‬ ‫شاید یکی از کمبودها در کش��ور ما این است که تشکیالت‬ ‫خوبی نداریم‪ .‬اصالح طلبان در گذش��ته فعالیت می کردند‪،‬‬ ‫درح��ال حاضر ه��م هس��تند ی��ا اصولگرایان نی��ز رقابت‬ ‫درون گروهی دارند‪ ،‬بنابراین گروهی نمی بینم که بخواهند‬ ‫اعتراض کنند‪ .‬افرادی هم که انتقاد می کنند انتقادشان منطقی‬ ‫نیست‪ .‬در واقع کسی که در برابر قانون تمکین می کند‪ ،‬ارزش‬ ‫خود را نش��ان داده اس��ت‪ .‬تمکین یعنی تایید قانون‪ .‬اولین‬ ‫کاری که رئیس جمهور باید انجام ده��د به عنوان باالترین‬ ‫مقام اجرایی‪ ،‬اجرای قانون اس��ت‪ ،‬بنابراین وقتی کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری اعتراض می کند یعنی نه تنها قانون را قبول‬ ‫ندارد‪ ،‬بلکه الیق احراز این پس��ت نیس��ت‪ .‬این فرد اگر هم‬ ‫رئیس جمهور ش��ود باید قانون را تغییر دهد که در هیچ کدام‬ ‫منطقی وجود ندارد‪g .‬‬ ‫هاشمی‬ ‫و‪ 31‬اردیبهشت‬ ‫ایا سرفصل جدیدی در زندگی هاشمی رفسنجانی اغاز شده است؟‬ ‫ایا او پس از احراز صالحیت نشدن به حاشیه سیاست می رود؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪29‬‬ ‫مصطفی صادقی‪/‬دبیر تحریریه‬ ‫اگر بخواهیم تفس��یری کوتاه و گذرا از انچه پی رامون‬ ‫اکبر هاشم ی رفسنجانی در دهه اخر اردیبهشت گذشته بیان‬ ‫کنیم‪ ،‬بای��د بگوییم «همان اندازه که ثب ت ن��ام او در اخرین‬ ‫لحظات موعد نام نویسی داوطلبان کاندیداتوری در انتخابات‬ ‫غیرمنتظره بود‪ ،‬به همان اندازه هم قرارگرفتن نامش در میان‬ ‫فهرست تایید صالحیت نشده ها غیرمنتظره جلوه کرد‪».‬‬ ‫ش��اید او که دو دوره در پاس��تور بر مهمترین صندلی‬ ‫هی��ات دولت تکی��ه زده ب��ود‪ ،‬هرگ��ز گمان نم ی ب��رد که‬ ‫مجوز ورود ب��ه صحنه نهای��ی انتخاب��ات را دریافت نکند‪.‬‬ ‫رفتار شناسی سیاسی هاشمی که صفت محافظه کار بودن‬ ‫را به او الصاق کرده‪ ،‬به اهل سیاس��ت چنین م ی نمایاند که‬ ‫او مس��اله تایی د صالحی ت ها را در محاس��بات لحاظ نکرده‬ ‫بوده‪ .‬هر چه هس��ت حاال نام او در صدر فهرس��ت کسانی‬ ‫قرار گرفته که صالحیتش��ان تایید نش��ده‪ .‬هاشمی که در‬ ‫اخرین دقایق اخرین روز ثب ت نام عزم پاس��تور کرده بود حاال‬ ‫س��اکت و ارام در س��اختمان مرمر که در فاصله ای اندک از‬ ‫ساختمان ریاس��ت جمهوری قرار دارد‪ ،‬نشسته تا سال های‬ ‫اخر سیاست ورزی اش را در کسوت رئی س مجمع تشخیص‬ ‫سپری کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫داستان یک نامزدی‬ ‫«بنا ندارم کاندیدای انتخابات شوم»؛ کلیشه ای ب رای‬ ‫هاشم ی رفسنجانی که در قالب پاس��خ به دعوت کنندگان‬ ‫انتخاباتی بیان م ی شد؛ دعوت کنندگانی که به باورشان‪ ،‬اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در دهه هشتم از عمرش م ی بایست یک‬ ‫بار دیگر در قامت یک کاندیدای ریاس��ت جمهوری حاضر‬ ‫م ی شد‪ .‬ساده انگارانه خواهد بود که در تحلیل علت نامزدی‬ ‫اکبر هاشم ی رفسنجانی فقط فش��ارهای حامیان به عنوان‬ ‫عامل اصلی محاسبه شود‪.‬‬ ‫حاال در اغاز خرداد ماه س��ال ‪ 92‬بس��یار قابل اهمیت‬ ‫خواهد ب��ود واکاوی علت این تصمیم و تصوی��ری که او از‬ ‫شرایط سیاسی ای ران پس از محمود احمدی نژاد داشته است‪.‬‬ ‫اما تصویری ک��ه در ذه��ن ایت اهلل نقش بس��ته بود‬ ‫چه مختصاتی داش��ت؟ چه ش��د که او فکر ک��رد م ی تواند‬ ‫رئی س جمهور بعدی ای ران باش��د‪ ،‬یعنی همان پس��تی که‬ ‫سرسخت ترین رقیب معاصرش اکنون در ان حضور دارد‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که اکبر هاشم ی رفس��نجانی در‬ ‫چینش معادالت سیاسی چند ماه اخیر نقش اساسی داشته‬ ‫است‪ .‬او ب ی شک از ماه ها پیش به کاندیداتوری فکر م ی کرده‬ ‫و در جاگیری نیروهای سیاسی هر دو جناح نقشی تاثی ر گذار‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬به بیان دیگر او در دو زاویه به سیاست ورزی‬ ‫مشغول بوده و ارایش نیروها را به گونه ای موثر تغییر داده یا‬ ‫از شکل گیری طبیعی برخی معادالت جلوگیری کرده است؛‬ ‫این ادعایی است که اثباتش با نگاهی به انچه در این ماه ها‬ ‫گذشته امکان پذیر است‪.‬‬ ‫او با جناح اصالح طلبی مواجه بوده ک��ه پس از وقایع‬ ‫سال ‪ 88‬در بدترین اوضاع خود به سر م ی برد‪ .‬جناحی که خالء‬ ‫حضور لیدر و کسی که حرف اخر را در ان بزند مدت هاست‬ ‫گریبانگیرش بوده و انچنان که باید اوضاع بر وفق مرادش‬ ‫نبوده و هم اکنون هم کم فروغ ترین دوره حیات سیاس ی اش‬ ‫ی مانده بود و جناحی که باز در استانه‬ ‫را تجربه م ی کند‪ .‬هاشم ‬ ‫انتخاباتی دیگ��ر تالش هایی را به خود م ی دی��د ب رای بازیابی‬ ‫همبستگ ی هایپیشی ن‪.‬رفقایسابقبازیکدیگررایافتهبودند‪.‬‬ ‫این اما همه ماجرا نبود ‪ ،‬ترمیم همبس��تگ ی های اسیب دیده‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪30‬‬ ‫زمان م ی خواست و زحمت‪ .‬روایت ها متفاوت بود و خواست ها‬ ‫مختلف‪ .‬یکی از نام��زد حداکثری س��خن م ی گفت و لزوم‬ ‫بازگش��ت به س��ی د محمد خاتمی و در جانبی دیگر از نسل‬ ‫دوم حمایت م ی ش��د و حتی برخی که در میانشان نزدیکان‬ ‫به هاشمی حضور داش��تند به حمایت از یک نامزد اصولگرا‬ ‫فکر م ی کردند‪ .‬در چنین شرایطی است که برخی معتقدند‬ ‫اکبر هاشم ی رفس��نجانی که در اغاز دهه نود از همیشه به‬ ‫اصالح طلبان نزدیک تر بوده و در کاراکتر ب رادر بزرگتر ایفای‬ ‫نقش م ی کرده م ی توانسته انها را ب رای رسیدن به یک نامزد‬ ‫مشترک متحد کند‪ .‬به بیان دیگر سخن این عده این است‬ ‫که ب رای هاش��می تالش ب رای اجماع اصالح طلبان خیلی‬ ‫سخت نبوده است‪.‬‬ ‫او ک��ه در دفت��رش بس��یاری از چهره ه��ای مط��رح‬ ‫اصالح طلب را پذی را بوده‪ ،‬چرا انها را ب��ه یک راهکار ثابت و‬ ‫مطمئن نرسانده است؟‬ ‫س��والی که برخی معتقدند که تصمیم ایت اهلل ب رای‬ ‫کاندیداتوری به عنوان پاسخ در ان مستتر بوده است‪.‬‬ ‫اما از زاوی��ه دیگر مانند همین روی��داد در جناح مقابل‬ ‫البته از جنس��ی متفاوت رخ داده اس��ت‪ .‬اصولگرایان که با‬ ‫تش��تت رقیب مواجه و از عدم وحدت و اجماع انان مطمئن‬ ‫ش��دند به رقابت با یکدیگر پرداختند‪ .‬به دیگر سخن اینکه‬ ‫رفتار شناس��ی اصولگرایان نش��ان م ی داد مقابل رقیب قدر‪،‬‬ ‫وحدت و اجماع نس��خه ای رایج اس��ت و اما در فراق رقیب‪،‬‬ ‫رقابت استوار است و پابرجا‪.‬‬ ‫کسانی که م ی گویند اکبر هاشم ی رفسنجانی از ماه ها‬ ‫پیش به کاندیداتوری فکر م ی کرده بر این هم پای م ی فشارند‬ ‫که او در کنار عدم اجماع اصالح طلبان‪ ،‬تشتت اصولگرایان را‬ ‫هم انتظار داشته است‪ .‬از نگاهی باالتر این فرضیه م ی گوید‬ ‫که در فضایی که اصالح طلبان به گزینه حداکثری نرسیده‬ ‫و از اجماع هم وامانده اند و در فضایی که اصولگرایان با چند‬ ‫گزینه وارد رقابت شده اند‪ ،‬این اکبر هاشم ی رفسنجانی است‬ ‫که م ی تواند تک نوازی کرده و رئی س جمهور بعدی ای ران شود‪.‬‬ ‫ی و ایران ‪92‬‬ ‫هاشم ‬ ‫تصویری که در ذهن هاشمی از فضای ای ران در سال‬ ‫‪ 9 2‬ترسیم شده‪ ،‬بر چند پایه استوار بوده است؛ نخست اینکه‬ ‫او با رئی س جمهوری مواجه بوده که در ماه های اخر صدارتش‬ ‫محبوبیتش از همیش��ه کمتر بوده و البته با شیب تندی از‬ ‫انتقادات روبه رو شده است‪ .‬مدافعانش راه و رسمشان را از او‬ ‫جدا کرده و در یک کالم محم��ود احمدی نژاد دیگر محمود‬ ‫احمدی نژاد دهه هشتاد نبود‪.‬حاال م ی شد او را نقد کرد؛ شیب‬ ‫انتقادات را انقدر باال برد که میوه درخت انتقاد از دولت مستقر‬ ‫را به تنهایی چید‪.‬‬ ‫دوم اینکه جناح اصالح طلب که مدت ها در پی یافتن‬ ‫منفذی ب رای بازگش��ت به قدرت بوده به اتحادی تاکتیکی‬ ‫با او رسیده و با فراموشی نقدهای س��ال های نه چندان دور‬ ‫به اینده ای ک��ه نوید بخش رجع��ت مجدد به ق��درت بود‪،‬‬ ‫م ی اندیش��ید‪ .‬ان روی سکه نفرت‪،‬عشق اس��ت و این گویا‬ ‫میان اصالح طلبان و هاشمی رخ داده بود‪.‬‬ ‫سوم اینکه اصولگرایانی که محمود احمدی نژاد از ابتدا‬ ‫هم حاضر نشده بود با انها بنش��یند و هرگز هم حاضر نشد‬ ‫قبول کند که از ش��انه انها بود که پرچمش باال رفت و دیده‬ ‫شد‪ ،‬اکنون همه رو به سوی پاستور کرده و عزم بر تن کردن‬ ‫ردایی که از او برجای م ی ماند را داش��تند‪ .‬رفقا‪ ،‬رقیب ش��ده‬ ‫و زایش ها و گسس��ت ها انچنان هویدا که تصویری مبهم‬ ‫از ش��رایط سیاس��ی اصولگرایان و حتی جاگیری نیروهای‬ ‫سیاسی پدیدار ش��ده بود‪ .‬و دست اخر اینکه دیگر پدیده ای‬ ‫سیاس��ی در اندک زمان مانده به انتخابات دیده نم ی ش��د و‬ ‫همه چیز ب رای امدن او مهیا بود‪ .‬این صبر انقدر طول کشید‬ ‫تا دیگر کس��ی نمانده باشد که او در محاس��باتش منظور‬ ‫نکرده باشد‪.‬‬ ‫با هاشمی تا اردیبهشت ‪92‬‬ ‫«هنوز بنا ندارم وارد صحنه ش��وم‪ .‬اگ��ر مطمئن بودم‬ ‫کس��ی غیر از من نم ی تواند ش��رایط کش��ور را تغییر دهد‪،‬‬ ‫لحظه ای تردید نم ی کردم و وارد عرصه م ی شدم‪».‬‬ ‫«به احتمال ‪ 90‬درصد در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫کاندیدا نخواهم ش��د‪ ،‬مگر انکه یک مطالب��ه عمومی در‬ ‫کشور شکل گرفته و بنده احساس تکلیف نمایم‪ ».‬م ی گفتند‬ ‫خانواده اش که حاال همگی در دهه ‪ 90‬سیاس��ی ش��ده اند‪،‬‬ ‫کامال مخالف نامزدی او هستند‪ .‬این را هم خودش م ی گفت‪،‬‬ ‫هم فرزندانش که این روزها حضورشان بیش از همیشه در‬ ‫رسانه ها پررنگ شده‪ .‬در این میان اما انچه ب رای تحلیلگران‬ ‫رسیدن به گزاره «هاشمی قطعا نم ی اید» را سخت م ی کرد‬ ‫برخی اظهارات افراد خانواده و حتی اف��راد نزدیک به او بود‪.‬‬ ‫محسن هاشم ی رفسنجانی در ویژه نامه مثلث در نوروز گفته‬ ‫بود‪« :‬خانواده به اندازه پدر احساس تکلیف نم ی کنند‪ ».‬یاسر‬ ‫هاشمی رفسنجانی نیز به روزنامه ای که به لحاظ سیاسی از‬ ‫رسانه های نزدیک به هاشمی به شمار م ی اید‪ ،‬چنین گفته‬ ‫بود‪« :‬اگر اقای هاشمی کاندیدا ش��وند‪ ،‬به جز اقای روحانی‬ ‫برخی دیگر از کاندیداها هم به نفع ایشان کنار خواهند رفت‬ ‫و این طبیعی است اما تا این لحظه اقای هاشمی به تصمیم‬ ‫خاصی در این مورد نرسیده اند‪».‬‬ ‫زم��ان ام��ا ه��ر چ��ه م ی گذش��ت حرف ه��ای اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی بیشتر بوی امدن م ی گرفت‪ .‬همه چیز‬ ‫رفته رفته از فراهم شدن نامزدی خبر م ی داد‪ .‬او حاال م ی گفت‬ ‫کش��ور به چیزهایی احتیاج دارد و در رسم مختصات روزگار‬ ‫جدید از نیاز به کاراکتری سخن به میان م ی اورد که به ناگاه‬ ‫همه نگاه ها رو به سوی او خیره م ی شد‪.‬‬ ‫دولت وحدت ملی از ناطق تا هاشمی‬ ‫«من با محور خودمان نگفت��م (تکذیب کاندیداتوری‬ ‫ب رای اج��رای ایده دولت وح��دت ملی)‪ .‬در مح��ور نیروهای‬ ‫خانواده انقالب و نظام اس�لامی گفت��م‪ .‬کاری که خودم در‬ ‫دوره قبل کردم‪ ،‬ان را مصداقی از وحدت ملی م ی دانم‪ .‬وقتی‬ ‫که کار زار انتخاباتی روشن شود و اگر ببینم ان کسی را که‬ ‫م ی پس��ندم و فکر م ی کنم به اهداف انقالب بهتر م ی تواند‬ ‫خدمت کند‪ ،‬از او حمایت م ی کنم‪».‬؛ سخنی که موجب شد‬ ‫همه فکر کنند منظور هاش��می یا ناطق نوری است یا شیخ‬ ‫حس��ن روحانی‪ .‬او اما در اخر امد تا بگوید م ی تواند خودش‬ ‫ی ک��ه روزگاری‬ ‫مجری چنی��ن ایده ای باش��د؛ طرحی قدیم ‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری سخت در پی اجرای ان بود‪ .‬حاال که او‬ ‫نیس��ت باید دید این طرح ایا بار دیگر راهی ارشیو سیاست‬ ‫ای ران خواهد شد تا ش��اید بار دیگر فردی او را به میدان اورد‬ ‫یا هنوز م ی توان به این فکر کرد که ش��خصی مثل حسن‬ ‫روحانی به اجرای ان بیندیشد‪.‬‬ ‫بازتاب های یک رد صالحیت‬ ‫از همان روز نخس��تی که پرونده نامزدها به ش��ورای‬ ‫نگهبان رف��ت‪ ،‬ش��ایعات فراوانی در م��ورد اف��راد تایید و‬ ‫رد صالحیت شده مطرح شد‪.‬‬ ‫سه ش��نبه هفته گذش��ته ام��ا زمان��ی ب��رای پایان‬ ‫گمانه زن ی های سیاسی بود؛ اسامی اعالم شد و فارغ از اینکه‬ ‫کدام نامزدها راهی مرحله نهایی انتخابات ش��دند‪ ،‬نام افراد‬ ‫رد صالحیت شده نیز حاشی ه هایی به همراه داشت‪.‬‬ ‫در میان این اف��راد البته دو نام بزرگتر از س��ایرین بود‪:‬‬ ‫«اکبر هاشم ی رفسنجانی و اسفندیار رحیم مشایی‪».‬‬ ‫حاال همه نگاه ها به س��اختمان مرمر دوخته شده بود؛‬ ‫همان جایی که اکبر هاش��می رفس��نجانی در دفتر کارش‬ ‫حضور داش��ت‪ .‬اعتراض‪ ،‬س��کوت‪ ،‬انتقاد؛ ای��ت اهلل کدام را‬ ‫برخواهد گزید؟ س��اعاتی از اعالمیه وزارت کش��ور نگذشته‬ ‫بود که اکبر هاشم ی رفسنجانی در نخستین واکنش به این‬ ‫مساله چنین گفت‪« :‬نباید اجازه داد مقابل رهبری طغیانی‬ ‫باید برای حماسه سیاسی تالش کنیم‬ ‫رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به تشریح علل‬ ‫ثبت نام خود در این دوره از انتخابات پرداخت و گفت‪« :‬عصر‬ ‫جمعه اصال قصد نامزدی نداشتم و قبال اطالع داده بودم که‬ ‫اماده نامزدشدن نیس��تم‪ ،‬ولی باتوجه به مراجعات فراوانی‬ ‫که از ماه ها قبل از انتخابات به وی��ژه در روزهای منتهی به‬ ‫پایان مهلت ثبت نام داشتم وارد انتخابات شدم و اکنون نیز‬ ‫در شرایط به وجود امده‪ ،‬وجدانم راحت و اسوده است و برای‬ ‫همه دعای خیر و توفیق دارم‪ ».‬ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‪،‬‬ ‫در دیدار مس��ئوالن و اعضای س��تاد انتخاباتی خود گفت‪:‬‬ ‫«جامعه امروز‪ ،‬نیاز به وحدت و ارامش برای عبور از شرایط‬ ‫دشوار کنونی را دارد و باید ضمن پرهیز از ناامیدی با روحیه‬ ‫امید و ارامش و اتخاذ تصمیمات جهادی‪-‬عقالیی برای حل‬ ‫تدریجی مشکالت کشور چاره اندیش��ی کرد‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«تالش کنیم تا حماسه سیاسی مدنظر رهبری ایجاد شود‬ ‫تا بتواند مقدمه ای برای حماسه اقتصادی در کشور باشد‪».‬‬ ‫هاشمی ادامه داد‪« :‬باتوجه به شرایط موجود کشور‪ ،‬دولت‬ ‫اینده میراث دار سوءمدیریت های سال های اخیر و تحریم های‬ ‫ظالمانه‪ ،‬مش��کالت و معضالت بس��یاری در همه عرصه ها‬ ‫به ویژه اقتصادی و سیاس��ی خواهد بود و هرکس بتواند شانه‬ ‫خود را زیر بار سنگین مسئولیت ها و حل مشکالت قرار داده و‬ ‫رسالت ان را قبول کند‪ ،‬باید قدردان بود و به وی کمک کرد‪».‬‬ ‫رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام‪ ،‬با تشکر و قدردانی از‬ ‫تالش های خالصانه و خودجودش مبتنی بر احساس وظیفه‬ ‫و تکلیف مسئوالن و اعضای ستاد انتخاباتی خود در سراسر‬ ‫کشور اعم از نیروهای معتدل و متعهد اصولگرا و اصالح طلب‬ ‫و مستقل که با دست خالی و انگیزه های شخصی و احساس‬ ‫وظیفه در این مدت کوتاه متقبل زحمت و هزینه ش��دند‪ ،‬به‬ ‫تش��ریح علل ثبت نام خود در این دوره از انتخابات پرداخت و‬ ‫گفت‪« :‬عصر جمعه اصال قصد نامزدی نداشتم و قبال اطالع‬ ‫داده بودم که اماده نامزدشدن نیستم‪ ،‬ولی باتوجه به مراجعات‬ ‫فراوانی که از ماه ها قبل از انتخابات به ویژه در روزهای منتهی به‬ ‫پایان مهلت ثبت نام داشتم که از همه قشرهای کشور و صنوف‬ ‫مختلف بودند و به ویژه ش��خصیت ها و بزرگانی از قم‪ ،‬مشهد‬ ‫و نجف که شاید در وقت مناس��بی به ان پرداخته شود‪ ،‬نهایتا‬ ‫سیاست‬ ‫اولین واکنش هاشمی رفسنجانی بعد از عدم تایید صالحیت‪:‬‬ ‫ی و بار دیگر سیاست ورزی‬ ‫هاشم ‬ ‫هاش��می از این پس چه خواهد کرد؟ ای��ا این رویداد‬ ‫موجب خواهد ش��د که او به وداعی همیش��گی با سیاست‬ ‫بیندیش��د؟ ایا او همچنان مانند همه این چند سال گذشته‬ ‫باز هم ه��ر روز صبح راه جم��اران تا خیاب��ان ولیعصر(عج)‬ ‫را ط��ی خواهد ک��رد ت��ا ب��ه دفت��ر کارش در س��اختمان‬ ‫پاس��تور رس��یده و بر صندلی ریاس��ت مجمع تکی��ه زند؟‬ ‫ایا نامزدی را مس��تظهر ب��ه حمایت خ��ودش در انتخابات‬ ‫خواهد کرد؟‬ ‫واقعی��ت این اس��ت که کس��ی نم ی دان��د اکنون در‬ ‫ذهن ایت اهلل چ��ه م ی گ��ذرد‪ .‬زندگی او سال هاس��ت که با‬ ‫سیاس��ت در امیخته و جدا ش��دنش از ان به این سادگ ی ها‬ ‫هم نیست‪.‬‬ ‫گرچه تایید نشدن صالحیت او ب رای انتخابات ریاست‬ ‫جمهوری نقطه عطف بزرگی در زندگی سیاس��ی هاشمی‬ ‫است؛ حاال اما حرف دلش را می توان در زبان فرزندانش دید؟‬ ‫یا اینکه او به سخن می اید و دلخوری هایش را بیان می کند؟‬ ‫گرچه برخی می گویند او چنین فرجامی را متصور نبوده اما‬ ‫برخی دیگر چون دکتر زیباکالم معتقدند؛ هاش��می چنین‬ ‫ارزویی را در سر داشته است‪.‬‬ ‫و در این میان چه کسی اس��ت که نداند برخی اط رافیان‬ ‫هاش��می‪ ،‬از او تندترند و وجه دیگری از ای��تاهلل را نمایندگی ‬ ‫میکنند‪.‬ایااینگروهحاضرندبهقانونتمکینکنند؟وایاهاشمی‪،‬‬ ‫به مرام روزه��ای پس از عدم احراز صالحیت��ش ادامه م ی دهد‬ ‫یا س��عی میکند در قالب طعنه ها و کنایه های بیانیه هایش‬ ‫و سخنرانی هایش به فرزندان نزدیک شود؟ سوال نهایی این‬ ‫است؛ ایا هاش��می به فرزندان نزدیک می شود یا فرزندانش‬ ‫به هاشمی نزدیک می شوند؟ یا اینکه هاشمی و فرزندانش‬ ‫تفاوتی با هم ندارند؟‬ ‫اولین واکنش هاشمی حکایت از تمکین او به قانون‬ ‫دارد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫صورت پذیرد و همه باید به قانون تمکین کنند‪».‬‬ ‫این س��خنان او البته از سوی یک س��ایت نزدیک به‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری منتش��ر شد‪ .‬ب راس��اس گزارش سایت‬ ‫سفیر‪ ،‬هاش��می همچنین گفته بود‪« :‬من به تکلیف خود‬ ‫عمل کرده ام و در راس��تای صیانت و حفاظت از نقطه ثقل‬ ‫نظام که رهبری و ول ی امر م ی باش��ند اق��دام خواهم کرد‪».‬‬ ‫دقایقی نگذشت که یک ش��ایعه دهان به دهان م ی گشت؛‬ ‫هاشمی راهی قم شده است‪ .‬این خبر اما بالفاصله اینگونه‬ ‫تکذیب شد؛ «ایت اهلل هاشمی اکنون در دفتر کارش حضور‬ ‫دارد و سفر به قم شایعه است‪».‬‬ ‫در ادامه واکنش ها اگرچه فاطمه هاشمی مدعی شده‬ ‫که از صبح روز سه ش��نبه درخواس��ت هایی از پدرش ب رای‬ ‫اعالم انصراف مطرح بوده‪ ،‬اما در نظری رس��می و تکمیلی‬ ‫اسحاق جهانگیری گفت‪« :‬اقای هاشمی و ستاد ایشان هیچ‬ ‫اعتراضی نخواهند کرد‪ ».‬او در عین حال گفت که هاشمی‬ ‫هنوز تصمیمی ب رای حمایت از کسی ندارد‪.‬‬ ‫از جانبی دیگر دختر امام نیز که معموال در سال های‬ ‫گذش��ته از سیاس��ت دوری کرده در نامه ای به رهبر معظم‬ ‫انقالب خواهان تجدیدنظر در تایی د صالحی ت ها شد و نوشت‪:‬‬ ‫«همان روزی که تائید امام ب��ر رهبری حضرتعالی را از زبان‬ ‫ایشان شنیدم و همواره ان نظریه را در مواقع لزوم بیان کرده ام‬ ‫تائید صالحیت ب رادر اقای هاش��می را هم شنیدم زی را امام‬ ‫بعد از نام جنابعالی نام ایشان را هم ذکر کردند‪ .‬خوشبختانه‬ ‫و بحق حضرتعالی مورد رای خبرگان قرار گرفتید‪ ،‬بناب راین‬ ‫لزومی نم ی دیدم تا ذکری در این مورد از ایشان به میان اورم‪.‬‬ ‫اما متاس��فانه امروز که م ی بینم ش��ورای نگهبان دست به‬ ‫رد صالحیت ایشان ب رای ریاست جمهوری زده است‪ ،‬خواه رانه‬ ‫تذکر م ی دهم که این کار هی��چ معنایی جز فاصله انداختن‬ ‫بین دو یار امام و ب ی توجهی به شوق و اقبالی که مردم کوچه‬ ‫و خیابان به نظام و انتخابات پیدا کرده است ندارد‪ .‬من مدعی‬ ‫نیستم که اقای هاش��می امروزی همان فرد دیروزی است‪،‬‬ ‫زی را این تغیی رات در تک تک مردم در گذر زمان رخ داده است‬ ‫الس وءِ»اما جدا شدن‬ ‫ْس َال َّم َار ٌه ب ِ ُّ‬ ‫« َو َما ُابَ ِّری ُء نَفْسِ ��ی اِ َّن ال َّنف َ‬ ‫تدریجی شما از هم بزرگترین لطمه ای است که به انقالب و‬ ‫نظام وارد م ی شود‪»...‬‬ ‫خواهشمند اس��ت در این امر مهم دخالت فرمایید‪...‬‬ ‫اطمینان دارم که این درخواست زبان حال بسیاری از دلسوزان‬ ‫نظام اس��ت که نگران وضع ای ران اسالمی هستند و دلشان‬ ‫ب رای شنیدن طنین وحدت و همدلی در این کشور م ی تپد‪».‬‬ ‫پس از او سی د حسن خمینی نیز در نامه ای به حمایت‬ ‫از هاشم ی رفس��نجانی پرداخت‪ .‬این همه در حالی بود که‬ ‫موج انتقادها از هاشمی رفس��نجانی همچنان ادامه داشت؛‬ ‫انتقادهایی که به مواضع چند س��ال اخیر او اش��اره داشت‪.‬‬ ‫صادق زیبا کالم هم در مصاحب ه ای گفته که هاشمی از ابتدا‬ ‫هم قصد ش��رکت و ثب ت نام در انتخابات را نداشت‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر نم ی توانس��ت وضع مملکت و نظام را به این ش��کل‬ ‫فعلی ببیند و نظامی که عمری ب رای ان زحمت کشیده بود‬ ‫را رها کند‪ ،‬بناب راین ایش��ان بین دو رویکرد متناقض بودند؛‬ ‫از یک سو نسبت به کش��ور و مردم احساس دین و تکلیف‬ ‫م ی کردند و از سوی دیگر مطمئن بودند با شرایط فعلی راه‬ ‫دشواری را پی ش رو دارند‪ .‬در نهایت هم دیدیم که از بین این‬ ‫دو رویکرد به وجدانش��ان پاس��خ دادند‪ ،‬جل��و امدند تا وضع‬ ‫کشور را س��امان ببخش��ند‪ ،‬حال اینکه رد صالحیت شدند‪،‬‬ ‫به نظر من این چیزی اس��ت که خودشان هم م ی خواستند‬ ‫چون به تکلیف و دین شان عمل کردند و نذر کرده بودند که‬ ‫رد شوند‪».‬‬ ‫این فعال سیاسی اصالح طلب با تاکید ب راینکه ایت اهلل‬ ‫هاش��می چاره ای جز امدن نداش��ت‪ ،‬در خصوص اینکه ایا‬ ‫رد صالحیت هزینه ای س��نگین در س��ابقه سیاسی ایشان‬ ‫محسوب نم ی شود‪ ،‬گفت‪« :‬این را باید از کسانی که ایشان‬ ‫را رد صالحیت کردند پرس��ید‪ .‬انچه ما م ی دانیم این اس��ت‬ ‫که ایش��ان چاره ای جز امدن نداش��تند و وضع را به گونه ای‬ ‫م ی دیدند که تنها راه چاره را در حضور خود م ی دانستند‪».‬‬ ‫زیباکالم در پاس��خ به این س��وال ک��ه رئیس مجمع‬ ‫تشخیص از کدام یک از کاندیداهای حاضر حمایت خواهند‬ ‫کرد‪ ،‬گفت‪« :‬معتقدم ایشان س��کوت خواهند کرد و از هیچ‬ ‫کاندیدایی حمایت نم ی کنند‪».‬‬ ‫حاال هرچه بود دیگر هاشمی به انتخابات به عنوان یک‬ ‫نامزد فکر نم ی کرد‪ .‬او در غروب چهارشنبه گذشته اعضای‬ ‫ستادش را به دفترش فراخواند تا به انها اعالم کند کارشان به‬ ‫پایان رسیده است‪ .‬انچنان که یکی از مشاورانش نقل کرده‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی در این دیدار با اب راز امیدواری از تحقق‬ ‫حماس��ه سیاس��ی با برگزاری انتخابات اتی اعالم کرد که‬ ‫به زودی درباره انتخابات و نظر شورای نگهبان در خصوص‬ ‫صالحیتش بیانیه م ی دهد‪ .‬او البته افزوده اس��ت که س��تاد‬ ‫انتخاباتی هاشم ی رفسنجانی به طور رسمی ب رای هی چ یک‬ ‫از نامزدهای حاضر فعالیت نم ی کند و اعضای ستاد به طور‬ ‫شخصی م ی توانند در س��تاد انتخاباتی گزینه مورد نظرشان‬ ‫فعالیت نمایند‪.‬‬ ‫احساس کردم مقاومت در مقابل این حجم زیاد از درخواست ها‬ ‫نوعی استبداد به رای است‪ ،‬بنابراین به رغم اگاهی از مشکالت‬ ‫پیش رو و موانع موجود و تشدید حجم تهمت ها و تخریب ها‬ ‫برای اینکه نزد خدا حجتی داشته باشم و نزد مردم و تاریخ اینده‬ ‫کشور احساس شرمندگی نکنم‪ ،‬پس از ارسال پیام به خدمت‬ ‫رهبری خود را برای خدمت عرضه کردم و اکنون نیز در شرایط‬ ‫به وجود امده‪ ،‬وجدانم راحت و اسوده است و برای همه دعای‬ ‫خیر و توفیق دارم‪».‬‬ ‫در ابت��دای این دی��دار اقای مهن��دس جهانگیری به‬ ‫بیان گزارشی از فعالیت های صورت گرفته در مدت محدود‬ ‫مس��ئولیت خود به عنوان رئیس س��تاد انتخاب��ات پرداخت‬ ‫و افزود‪« :‬با تش��کیل س��تادها افراد از گروه ه��ای مختلف‪،‬‬ ‫نمایندگان ادوار مجلس شورای اس�لامی‪ ،‬طبقات ضعیف‬ ‫جامعه از سراس��ر کش��ور به ابراز احساس��ات و خوشحالی‬ ‫پرداخت��ه و موج��ی در کش��ور ایجاد ش��د که ان ش��اءاهلل‬ ‫ادامه پیدا کرده و باعث ایجاد حماس��ه سیاس��ی مورد نظر‬ ‫مقام معظم رهبری گردد‪ ».‬در ادامه حجت االسالم رستگاری‪،‬‬ ‫مجید انصاری‪ ،‬حمیدزاده و ادی��ب و اقایان دکتر خباز‪ ،‬دکتر‬ ‫کشاورزیان و قریشی به بیان نظرات خود پیرامون انتخابات‬ ‫پرداختند و از ایثار و فداکاری ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی‬ ‫برای قبول دعوتهای بیشمار و ش��رکت در انتخابات تشکر‬ ‫و قدردانی کردند‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪32‬‬ ‫احمدی نژاد چه می کند؟‬ ‫اخرین ماه بهار ‪ 92‬با رد صالحیت مشایی اغاز شد‬ ‫سیاست‬ ‫مشایی نامزد می شود‬ ‫س��اعتی پس از انکه عب��اس امیری ف��ر از روحانیون‬ ‫حامی اسفندیار رحیم مشایی در ستاد انتخابات کشور اعالم‬ ‫کرد که «مش��ایی می اید»‪ ،‬گزینه انتخاباتی رئیس جمهور‬ ‫اقدام به ثبت نام کرد؛ اما ش��وک ب��زرگ انتخاباتی هنوز در‬ ‫راه بود‪ .‬بهمن ش��ریف زاده هم گفت‪« :‬ما طالیه داران اقای‬ ‫مشایی هستیم و ایش��ان نیز در راه وزارت کشور هستند و ما‬ ‫برای استقبال از ایشان امده ایم‪».‬‬ ‫پس از ان بود که مشایی به همراه محمود احمدی نژاد‬ ‫رئیس جمهور قانونی کشور برای ثبت نام به ساختمان اجری‬ ‫خیابان فاطمی رفت و این ش��وک بزرگ اخرین روز ثبت نام‬ ‫انتخابات ‪ 92‬بود‪ .‬احمدی نژاد و مش��ایی همزمان وارد ستاد‬ ‫انتخابات شدند و احمدی نژاد تا اخرین لحظه ثبت نام مشایی‪،‬‬ ‫وی را همراهی می کرد و در کنار او ایستاده بود‪.‬‬ ‫عالوه بر رئیس جمهور چهره هایی نظیر ثمره هاشمی‪،‬‬ ‫بقایی‪ ،‬شیخ االسالمی و نیکزاد‪ ،‬نامزد انتخاباتی رئیس جمهور‬ ‫را همراهی می کردند‪ .‬او هنگام ثبت نام در پاسخ به پرسش‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫سال اول دولت دهم که تمام شد‪ ،‬برخی می گفتند باید‬ ‫منتظر اجرای مدل پوتین ‪ -‬مدودف در ایران باشیم‪ .‬بحث بر‬ ‫سر این بود که انچه احمدی نژاد به ان می اندیشد‪ ،‬تداوم راهی‬ ‫است که پنج س��الش را طی کرده و چه کسی برای این ایده‬ ‫محمود احمدی نژاد بهتر از اسفندیار رحیم مشایی؟ او نه تنها‬ ‫هرگز این تحلیل را رد نکرد‪ ،‬بلکه همپای رفیق س��ال های‬ ‫دورش در س��اختمان فاطمی حاضر شد تا بگوید درست فکر‬ ‫کردید؛ ترجیح من این است که مشایی راه من را ادامه دهد‪.‬‬ ‫اما نامه سه شنبه گذشته شورای نگهبان نشان داد که در این‬ ‫ش��ورا کس��ی مثل او فکر نمی کرد‪ .‬حاال دوره او تمام شده و‬ ‫س��اعت ‪ 9‬صبح یکی از روزهای مرداد ماه او باید ساختمان‬ ‫پاس��تور را ترک کند‪ ،‬بدون اینکه رفیق س��ال های دورش‬ ‫«حاضر» در انتخابات ‪ 92‬باشد‪ .‬هر چند رد صالحیت اسفندیار‬ ‫رحیم مشایی قبل از اعالم نظر رسمی شورای نگهبان و انتشار‬ ‫خبر رسمی نامزدهای احراز صالحیت شده قابل پیش بینی‬ ‫بود‪ ،‬اما واکنش های متفاوتی را برانگیخت‪.‬‬ ‫یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه اگر از سوی شورای نگهبان‬ ‫رد صالحیت شوید‪ ،‬چه کار خواهید کرد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬همه‬ ‫ما باید از قانون تبعیت کنیم‪ .‬تمام دستگاه ها باید تابع قانون‬ ‫باشند و من نیز تابع قانون هستم‪».‬‬ ‫در هنگام ثبت ن��ام چندین بار احمدی نژاد و مش��ایی‬ ‫دستشان را به عالمت پیروزی باال بردند و برخی از طرفداران‬ ‫مشایی نیز که در ستاد انتخابات حضور پیدا کرده بودند شعار‬ ‫«مش��ایی مش��ایی حمایتت می کنیم»‪« ،‬مش��ایی مشایی‬ ‫رئیس جمهور مایی» سر دادند‪ .‬مشایی و احمدی نژاد نیز بعد‬ ‫از اینکه ثبت نام مشایی به پایان رسید در سالن ‪ 600‬نفره به‬ ‫همراه تعداد زیادی از خبرنگاران حض��ور پیدا کردند و هردو‬ ‫پشت تریبون ایستادند‪ .‬احمدی نژاد و مشایی پیش از شروع‬ ‫مصاحبه خود با خبرنگاران مدتی با یکدیگر گفت وگو کردند و‬ ‫منتظر این شدند که خبرنگاران بتوانند لوگوی رسانه ای خود‬ ‫را در جایگاه ویژه قرار دهند و عکاسان نیز بتوانند عکس های‬ ‫خود را بگیرند‪ .‬مش��ایی پیش از مصاحبه مطبوعاتی خود با‬ ‫خبرنگاران‪ ،‬شناسنامه خود و همچنین انگشت جوهری اش را‬ ‫در مقابل عکاسان باال برد تا عکس بگیرند‪ .‬در سالن ‪ 600‬نفره‬ ‫وزارت کشور تعدادی از حامیان مشایی نیز مانند موقع ثبت نام‬ ‫حضور داشتند و شعارهایی در حمایت از او می دادند‪.‬‬ ‫بعد از چند دقیقه مصاحبه مطبوعاتی مشایی در حالی‬ ‫که احمدی نژاد کنار او ایستاده بود اغاز شد و سخنانی درباره‬ ‫چرایی حضورش در عرصه انتخابات بیان کرد‪.‬‬ ‫مشاور رئیس جمهور اعالم کرد که امروز رئیس جمهور‬ ‫برای اینکه بتواند من را همراهی کند‪ ،‬برای اولین بار در طول‬ ‫هشت سال ریاست جمهوری شان در مرخصی بودند تا قانونا‬ ‫بتوانند در اینجا حضور داشته باشند و من صمیمانه از ایشان به‬ ‫خاطر این موضوع سپاسگزارم‪ .‬او در بخشی از سخنان خود با‬ ‫تاکید بر اینکه ادامه راه دولت احمدی نژاد را بر خود یک تکلیف‬ ‫می دانم‪ ،‬گفت‪« :‬امروز روزی نیست که به تفصیل درباره همه‬ ‫مس��ائل صحبت کنم و در روزهای اینده در وقت مقتضی و‬ ‫قانونی که در اختیار خواهد گرفت‪ ،‬از طریق قانونی دیدگاه ها‬ ‫و برنامه هایم را به استحضار مردم بزرگ ایران اسالمی عزیز‬ ‫قرار خواهم داد‪ ».‬مش��ایی درباره انگیزه خ��ود برای حضور‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫در این فعالیت اجتماعی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬اقتص��ادی و فرهنگی و‬ ‫مدیریت کالن جامعه به صحبت پرداخت و گفت‪ «:‬اینجانب‬ ‫خ��ود را فرزند کوچک��ی از ملت بزرگ می دان��م و همچنان‬ ‫که چند سال گذش��ته در پاسخ به سوال رس��انه ها گفتم‪ ،‬در‬ ‫موضوع ریاست جمهوری همچنان بر همان عقیده استوارم‬ ‫که ریاست جمهوری ملت بزرگ تمدن ساز و درخشانی چون‬ ‫ایران‪ ،‬ادعای بزرگی اس��ت و من هرگز خود را در این سطح‬ ‫نمی دانستم و نمی دانم که چنین ادعایی داشته باشم‪».‬‬ ‫مش��اور رئیس جمهور اف��زود‪« :‬انچه موجب ش��د در‬ ‫این عرصه باش��م‪ ،‬مجموعه گفت وگوها با دوس��تان عزیز‪،‬‬ ‫کارشناسان‪ ،‬مدیران و تحلیلگران در سطح ملی و بین المللی‬ ‫و البته استقبال و عالقه اقشار وسیعی از جامعه ایران بود‪».‬‬ ‫مشایی با بیان اینکه مشخصات دولت احمدی نژاد بسیار‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬احساس عزت که در ملت در دو دوره از مدیریت‬ ‫احمدی نژاد ایجاد شده است و عزت در مقیاس جهانی که باید‬ ‫پاس داش��ته ش��ود‪ ،‬از ویژگی های دولت احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫همچنین مردم شناس��ی و مردم مداری و احس��اس تکریم و‬ ‫تعظیمی که احمدی ن��ژاد در دو دوره ریاس��ت جمهوری به‬ ‫عمل اورده به عنوان یک اصل کلی و اساسی است‪ ».‬مشاور‬ ‫رئیس جمهور افزود‪« :‬اقای احمدی نژاد شخصا احساس شان‬ ‫و محبت شان ناشی از معرفت شان است و معتقد هستم تنها‬ ‫در سایه احترام به ملت و ارج گذاشتن به اقشار جامعه قابل دوام‬ ‫است و من به این مساله اعتراف می کنم و اصرار دارم این راه‬ ‫باید ادامه یابد‪ ».‬وی به ویژگی سوم دولت احمدی نژاد اشاره‬ ‫کرد و ان را ارزش مداری دولت دانس��ت و اظهار کرد‪« :‬ما به‬ ‫ارزش های اسالمی و ایرانی بازگشته ایم و در دوران دولت نهم‬ ‫و دهم مقام معظم رهبری بارها تاکید کرده اند که این دولت‬ ‫ارزش مدار و ارزش محور است و این توصیف بحقی است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬در بحث رد صالحیت من‪ ،‬سوال های‬ ‫زیادی شده که من در پاسخ به همه می گویم که همه ما‪ ،‬اعم‬ ‫از یک نفر که در انتخابات حضور پیدا می کند و رای خود را به‬ ‫صندوق می اندازد‪ ،‬تا هرکس که در جریان برگزاری انتخابات‬ ‫فعالیت دارد‪ ،‬تا مسئوالن رده باالتر در دولت و انتخابات‪ ،‬همه‬ ‫باید در چارچوب قانون عمل کنیم‪ ».‬مشایی همچنین اظهار‬ ‫کرد‪« :‬برخی پیش از این نگرانی داشتند و از شش ماه قبل و‬ ‫هنوز انتخابات شروع نش��ده‪ ،‬گروهی از رد صالحیت حرف‬ ‫می زدند‪ .‬گویا انها امیدی جز این ندارند‪».‬‬ ‫مشاور رئیس جمهور در پایان تاکید کرد ‪« :‬در چارچوب‬ ‫قانون مش��کلی پیش نمی ای��د و مملکتی ک��ه در راس ان‬ ‫ولی فقیه است‪ ،‬هر مشکلی را حل می کند‪».‬‬ ‫بعد از اینک��ه صحبت های مش��ایی به پایان رس��ید‪،‬‬ ‫از مدل پوتین‪-‬مدودف به عنوان الگوی انتقال دولت یازدهم‪ ،‬نزد حامیان دولت دهم بارها سخن گفته شده است‬ ‫احمدی نژاد نیز س��خنانی در جمع خبرن��گاران بیان کرد و‬ ‫اظهار داشت‪« :‬مشایی یعنی احمدی نژاد و احمدی نژاد یعنی‬ ‫مشایی‪ ».‬وی به دوستی ‪ 28‬ساله با مشایی اشاره کرد و اظهار‬ ‫داشت که نذرهایی را نیز در این باره انجام داده است؛ از جمله‬ ‫سه روز روزه گرفتن و ‪ 14‬هزار صلوات‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫مشایی رد صالحیت می شود‬ ‫سه شنبه گذشته پس از انکه اس��امی نامزدهای تایید‬ ‫صالحیت ش��ده از س��وی ش��ورای نگهبان اعالم شد‪ ،‬نام‬ ‫اسفندیار رحیم مشایی در میان نامزدهای نهایی انتخابات ‪92‬‬ ‫نبود؛ البته رد صالحیت هاشمی رفسنجانی به قدری خبرساز‬ ‫بود که بر عدم احراز صالحیت مشایی سایه بیندازد‪.‬‬ ‫البته مش��ایی یک روز پیش از اعالم اسامی نامزدهای‬ ‫تایید صالحیت ش��ده با جمعی از زنان حامی خود دیدار کرد‬ ‫و در پاس��خ به س��وال یکی از حضار مبنی بر اینکه اگر فردا‬ ‫رد صالحیت شوید‪ ،‬چه کار خواهید کرد‪ ،‬گفت‪ « :‬ما از مسیر‬ ‫قانون حقمان را پیگیری خواهیم کرد‪».‬‬ ‫مشاور رئیس جمهور تاکید کرد‪« :‬ما برای خودمان یک‬ ‫صالحیت کامل و کافی قائل هس��تیم که اگر اینگونه نبود‪،‬‬ ‫اصال در انتخابات حضور پیدا نمی کردیم‪ ».‬مشایی همچنین‬ ‫اظهار داشت‪« :‬من روز ثبت نام‪ ،‬قبل و بعد از ان هم گفتم اگر‬ ‫صالحیت بنده احراز نشود‪ ،‬از مسیر قانون حق خود را پیگیری‬ ‫واکنش شبکه ایران ساعاتی پس از اعالم رد صالحیت مشایی‬ ‫‪34‬‬ ‫خواهم کرد و این به معنای شلوغ کاری نیست‪ ،‬چراکه معتقد‬ ‫هستیم با شلوغ کردن مملکت‪ ،‬اتفاقی نخواهد افتاد‪».‬‬ ‫رئیس دبیرخانه جنبش عدم تعهد تاکید کرد‪« :‬مملکتی‬ ‫که ولی فقیه دارد‪ ،‬ظلم را برنمی تابد و ما از این مسیر‪ ،‬حقمان‬ ‫را خواهیم گرفت‪ ».‬اما در این میان رد صالحیت مش��ایی با‬ ‫واکنش های متفاوتی مواجه ش��د‪ .‬مش��ایی در پاسخ به این‬ ‫س��وال که واکنش ش��ما در قبال ردصالحیت در انتخابات‬ ‫چیس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬من پیش از این درباره این مساله صحبت‬ ‫کرده ام‪ .‬من ردصالحیت خود را ظل��م می دانم و حل ان را از‬ ‫طریق مقام معظم رهبری پیگیر خواهم بود‪ ».‬او با بیان اینکه‬ ‫ان شاءاهلل از این طریق این مشکل حل خواهد شد درباره اینکه‬ ‫چگونه با رهبری در این باره رایزنی خواهید کرد‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«در حال فکر کردن به این مساله هس��تم و به زودی در این‬ ‫باره تصمیم گیری خواهم کرد‪ ».‬دفتر هماهنگی ستادهای‬ ‫مردمی مشایی هم در اطالعیه ای با استناد به ایه ای از قران‬ ‫کریم و بیانات رهبر معظم انقالب نوشت‪« :‬دفتر هماهنگی‬ ‫ستادهای مردمی حامیان مهندس اسفندیار رحیم مشایی با‬ ‫استفاده از حداکثر ظرفیت های قانونی موجود کشور‪ ،‬موضوع‬ ‫تجدیدنظر و رفع ابهامات احتمالی در تصمیم شورای محترم‬ ‫نگهبان را پیگیری خواهد کرد‪ ».‬این ستاد با اشاره به سخنان‬ ‫رهبر معظ��م انقالب مبنی ب��ر عدم تضییع حق��وق نامزدها‬ ‫تاکید کرد‪« :‬از محضر ش��ریف رهبر فرزانه انقالب اسالمی‬ ‫برای ممانعت از تضییع حقوق اساس��ی ملت و تبلور حماسه‬ ‫سیاسی اس��تمداد می طلبیم و بر این باوریم که در سایه سار‬ ‫حاکمیت ولی فقیه عادل ی��ا ظلمی روا نخواهد ش��د یا اگر‬ ‫خطایی هم ص��ورت پذیرد حتما به طری��ق مقتضی جبران‬ ‫خواهد گردید‪» .‬‬ ‫این ستاد همچنین همه ستادهای خودجوش مردمی‬ ‫ و حامیان اسفندیار رحیم مشایی را به حفظ ارامش و اتکا به‬ ‫مولفه های صبر و امید و توسل به روش های قانونی دعوت‬ ‫کرد و از انها خواست فعالیت ها و اقدامات خود را سازماندهی‬ ‫کرده تا زمینه سوءاس��تفاده بدخواهان و دش��منان انقالب‬ ‫اسالمی و مردم ایران فراهم نگردد‪».‬‬ ‫مش��ایی ب��ه ش��ورای مدیری��ت ای��ن س��تاد اعالم‬ ‫کرده اس��ت که هیچ ی��ک از برنامه ها و اقدام��ات تبلیغی را‬ ‫تعطی��ل نک��رده و مطاب��ق انچه پیش بینی ش��ده اس��ت‬ ‫فرایند تبلیغ��ی از جمله تهیه س��ی دی‪ ،‬چ��اپ بن��ر و ‪ ...‬را‬ ‫ادامه دهند‪».‬‬ ‫واکنش احمدی نژاد به رد صالحیت یار دیرین خود نیز‬ ‫قابل توجه بود‪ .‬رئیس جمهور با اشاره به ردصالحیت اسفندیار‬ ‫رحیم مشایی از سوی شورای نگهبان با بیان اینکه معتقدم در‬ ‫کشوری که والیت فقیه وجود دارد‪ ،‬حق مظلوم در این سطح‬ ‫پایمال نمی شود و با وجود ایشان‪ ،‬مشکلی پیش نخواهد امد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬من از طریق ایشان تا لحظه اخر این موضوع را تعقیب‬ ‫می کنم و امیدوارم مشکل حل شود و مشکلی نخواهد بود‪».‬‬ ‫احمدی نژاد در حاشیه جلسه هیات دولت چنین گفت‪« :‬بنده‬ ‫اقای مشایی را معرفی کردم و ایشان را می شناسم و با شناخت‬ ‫این کار را انجام دادم‪ .‬ایشان فردی صالح و مفید برای کشور‬ ‫هستند و معتقدم که دارای توانمندی هستند‪ .‬ایشان مظلوم‬ ‫واقع شدند‪ ،‬ولی معتقدم در کشوری که والیت فقیه وجود دارد‬ ‫حق مظلوم ان هم در این سطح پایمال نمی شود‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬از دوس��تان و عزیزان��ی که عالقه مند‬ ‫هستند به بنده و اقای مش��ایی‪ ،‬از انها می خواهم که صبور‬ ‫باشند و حوصله کنند؛ با وجود رهبری مشکلی پیش نمی اید و‬ ‫ان شاءاهلل این مشکل حل می شود‪ ».‬اما روزنامه ایران ارگان‬ ‫رسمی دولت یک روز پس از اعالم نتیجه بررسی صالحیت ها‬ ‫از سوی شورای نگهبان هیچ خبری در خصوص انتخابات در‬ ‫صفحه نخست خود منتشر نکرد تا اینگونه اعتراض خود را به‬ ‫رد صالحیت مشایی نش��ان دهد‪ .‬البته سایت شبکه ایران با‬ ‫انتشار مطلبی که تیتر «اسفندیار رد شد‪ ،‬گوییم یا علی (ع) و‬ ‫ز دیوار می رویم ‪ /‬بهار ‪92‬؛ فصل دف��اع از والیت» بر باالی‬ ‫ان خودنمایی می کرد چنین نوشت‪« :‬سرانجام پس از کش‬ ‫و قوس های ف��راوان‪ ،‬صالحیت نام��زد عدالتخواهان ایران‬ ‫اس�لامی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری رد شد‪.‬‬ ‫بر اساس خبر رسمی اعالم شده شورای نگهبان مانع حضور‬ ‫نماینده یکی از بزرگترین سالیق سیاسی کشور در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شده است؛ انتخاباتی که قرار بود با حضور‬ ‫همه سالیق به حماسه ای سیاسی تبدیل شود‪».‬‬ ‫روزنامه ایران پس از اعالم صالحیت ها از کنار ان‬ ‫عبورکرد‬ ‫این س��ایت دولتی با اشاره به س��خنان نوروزی رهبر‬ ‫معظم انقالب مبنی بر حضور همه معتقدان به نظام اسالمی‬ ‫در انتخاب��ات ادام��ه داد‪« :‬به��ار ‪ ،92‬فصل ری��زش تحجر‬ ‫است‪ .‬رویش های سیاس��ی و اجتماعی نیازمند ریزش پیش‬ ‫از خود هس��تند‪ .‬اس��فندیار به مثابه یک پدیده سیاس��ی ‪-‬‬ ‫اجتماعی جدی��د‪ ،‬حامل فراگفتمان��ی پر ق��درت و ادبیاتی‬ ‫پرنفوذ است‪.‬‬ ‫در فصلی که مدعیان دفاع از والیت در باتالق تحجر‬ ‫و جهل فرو رفته و ناکارامدی دوستان نادان در میدان دفاع از‬ ‫سی د رمضان شجاع ی کیاسری‪ ،‬سخنگوی فراکسیون رهروان والیت در گفت وگو با خبرنگار سیاسی‬ ‫مثلث با تاکید بر این مطلب که در جایی از قانون پی ش بینی نش�ده که فرد رد صالحیت ش�ده بتواند به‬ ‫نهاد یا جای دیگری اعتراض کند‪ ،‬م ی گوید‪« :‬افراد رد صالحی ت ش�ده باید به نظر و رای ش�ورای نگهبان‬ ‫که یک نهاد فراجناحی و فراقوه ای است‪ ،‬تمکین کنند‪ ».‬وی تاکید م ی کند‪« :‬اقای هاشمی که دلسوخته‬ ‫نظام اس�ت و به نظام عالقه مند ‪ ،‬نباید ب ه گونه ای عمل کند که دش�منان ما م ی خواهند‪ ».‬نماینده مردم‬ ‫ساری معتقد است‪« :‬از بین هشت کاندیدا برخی به نفع دیگری از رقابت کنار خواهند کشید‪ ».‬ادامه این‬ ‫گفت وگو در ذیل م ی اید‪:‬‬ ‫در اعالم نتایج بررس�ی صالحیت کاندیداها اما‬ ‫و اگرهایی مطرح اس�ت ک�ه بعض�ا انتقاداتی را‬ ‫به همراه داش�ته اس�ت‪ ،‬نظر ش�ما در این رابطه‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬به هر ح��ال قانون ش��فاف و روش��ن اس��ت‪ .‬در‬ ‫هم��ه دوران اتفاقات به گونه ای بوده اس��ت ک��ه برخی از‬ ‫گردونه رقابت خارج می شدند‪ .‬در این دوره هم برخی افراد‬ ‫رد صالحیت ش��ده اند و امکان حضور در رقابت انتخاباتی‬ ‫برای انها فراهم نیست‪ .‬قطعا الزم اس��ت این افراد به نظر‬ ‫و رای ش��ورای نگهبان که یک نهاد فراجناحی و فراقوه ای‬ ‫است‪ ،‬تمکین کنند‪ .‬ما باید این باور و اعتقاد را داشته باشیم‬ ‫که یک نفر فصل الخطاب باشد‪ .‬بنده معتقدم شورای نگهبان‬ ‫در تصمیمات خویش فصل الخطاب است‪.‬‬ ‫ایا بر اس�اس قانون کاندیداه�ای رد صالحیت‬ ‫شده می توانند اعتراضی داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ در جایی از قانون پیش بینی نش��ده که فرد‬ ‫رد صالحیت ش��ده بتواند به نهاد یا جای دیگری اعتراض‬ ‫کند‪ .‬باید به تش��خیص اعضای ش��ورای نگهبان که افراد‬ ‫دلسوز و عالقه مند به نظام هستند‪ ،‬تمکین کرد‪.‬‬ ‫در ح�ال حاضرنس�بت ب�ه رد صالحی�ت اق�ای‬ ‫هاش�می بحث ه�ا و دلخور ی های�ی از س�وی‬ ‫حامیانش مط�رح اس�ت‪ ،‬باتوجه به س�متی که‬ ‫ایشان در مجمع تشخیص مصلحت نظام دارند‬ ‫نظر شما در خصوص ردصالحیت اقای هاشمی‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬باید پذیرفت که مدیر بودن‪ ،‬مسئولیت و ظرفیت‬ ‫کار در مجمع تشخیص مصلحت نظام با ریاست جمهوری‬ ‫قابل مقایسه نیست‪ .‬رئیس جمهور به زمان زیادی نیاز دارد‬ ‫تا بتواند در همه امور کشور ورود پیدا کند که این موضوع به‬ ‫یک انرژی‪ ،‬توانمندی‪ ،‬قدرت‪ ،‬قوت و کارایی بیشتری نیاز‬ ‫دارد‪ ،‬اگر چه تجربه بخش��ی از نواقص را مرتفع می کند اما‬ ‫تجربه همه قدرت یک مدیر نیست‪ ،‬در واقع دوندگی‪ ،‬فعالیت‬ ‫و تالش می تواند نتیجه بخش باشد‪.‬‬ ‫یعنی اعتراض این کاندیدای رد صالحیت شده‬ ‫غیرمنطقی است؟‬ ‫‪ l‬بنده اش��اره کردم در قانون برای اعتراض جایی‬ ‫پیش بینی نشده است‪ ،‬بنابراین باید به نظر شورای نگهبان‬ ‫تمکین کنند‪.‬‬ ‫ایا ای�ن رد صالحیت ها در مش�ارکت حداکثری‬ ‫تاثیرگذار خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬احتماال در مشارکت اثراتی دارد‪ ،‬اما اقای هاشمی‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫باید به نظر شورای نگهبان تمکین کرد‬ ‫که دلسوخته نظام است و به نظام عالقه مند‪ ،‬نباید به گونه ای‬ ‫عمل کن��د که دش��منان ما می خواهن��د‪ .‬باید م��ردم را به‬ ‫مشارکت در انتخابات تشویق کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفت و گوی مثلث با سخنگوی فراکسیون رهروان‬ ‫والیت‪ ،‬بیش از همیشه عیان شده است‪ ،‬والیت فقیه بهترین‬ ‫مدافعان خود را خواهد یافت؛ دوستانی دانا‪ ،‬با گفتمانی شریف‬ ‫و ادبیات��ی افتخار امیز‪ .‬مردان و زنانی که معتقدند ش��یرینی‬ ‫والیت فقیه را باید ب��ه اهالی ونک به باال نیز چش��اند‪ ،‬انان‬ ‫که می توانن��د مرزبندی های تحمیل��ی را برچینند و برادری‬ ‫اجتماع��ی را حاکم کنن��د‪ ،‬انان که نگاهش��ان ب��ه فراتر از‬ ‫مرزها خیره ش��ده اس��ت و به جای زبان زور‪ ،‬با کالم فطرت‬ ‫اشنایند‪».‬‬ ‫ش��بکه ایران در پایان نوش��ت‪« :‬والیت فقیه‪ ،‬بهشت‬ ‫است‪ .‬درب این بهش��ت را اگر به رویمان هم بندند‪ ،‬گوییم یا‬ ‫علی (ع) و ز دیوار می رویم!»‬ ‫در این میان برخی س��ایت های منتس��ب به حامیان‬ ‫سابق احمدی نژاد و نزدیک به جبهه پایداری اینگونه تحلیل‬ ‫کرده اند که رئیس جمه��ور و نامزد موردنظ��رش‪ ،‬در انتظار‬ ‫حکم حکومتی رهبر معظم انقالب هس��تند؛ این تحلیل بر‬ ‫پایه سخنان امیری فر اس��ت که گفته بود‪« :‬تحلیل من این‬ ‫اس��ت که مقام معظم رهبری حکم حکومتی می دهند؛ زیرا‬ ‫در غیر این صورت مش��ارکت پایین خواهد ام��د‪ ».‬حاال در‬ ‫استانه انتخابات یازدهم اسفندیار رحیم مشایی رد صالحیت‬ ‫شده‪ ،‬احمدی نژاد که س��خن از صبر می گوید‪ ،‬به نظر نامزد‬ ‫دیگری ک��ه بتواند حامی او لق��ب بگیرد‪ ،‬ندارد‪ .‬س��تادهای‬ ‫مش��ایی هنوز تعطیل نش��ده اند و او امیدوار برای بازگشت‬ ‫به رقابت انتخاباتی اس��ت‪ .‬واکنش احمدی ن��ژاد به این رد‬ ‫صالحیت در مرحله اول از انچه پیش بینی می ش��د‪ ،‬ارام تر‬ ‫بوده‪ .‬ایا او با همین ارامش دولتش را به پایان می برد؟ کسی‬ ‫نمی داند‪g .‬‬ ‫به نظر ش�ما گزینه هایی که برای کاندیداتوری‬ ‫معرفی شده اند نهایی هستند؟‬ ‫‪ l‬به عقیده بنده بعض��ی از ای��ن کاندیداها به نفع‬ ‫دیگری کنار می روند‪.‬‬ ‫پس تعداد کاندیداها از هش�ت نفر کاهش پیدا‬ ‫می کند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بنده معتقدم تعدادش��ان به سه الی چهار نفر‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫کدام یک از این گزینه ها شانس بیشتری برای‬ ‫پیروزی دارند؟‬ ‫‪ l‬باید کمی جلوتر برویم تا بتوانیم در این خصوص‬ ‫اظهارنظر کنیم‪ .‬به هر حال انتخابات از دو یا سه قطبی بودن‬ ‫خارج شده است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما از می�ان کاندیداهای فعلی حس�ن‬ ‫روحانی و عارف هر دو مورد حمایت اصالح طلبان‬ ‫قرار خواهند گرفت؟‬ ‫‪ l‬قطعا عارف گزینه اصالح طلبان است‪ ،‬اما روحانی‬ ‫گزینه کارگزاران اس��ت‪ .‬در واقع این دو نفر وجه اش��تراک‬ ‫زیادی با هم ندارند‪ .‬اگر محوریت هاش��می باشد‪ ،‬احتمال‬ ‫کناره گیری این دو نفر به نفع یک نفر وجود دارد‪.‬‬ ‫با رد صالحیت مش�ایی کاندیدای مورد حمایت‬ ‫دولت چه کسی خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬دولت در حال حاضر گزینه ای ندارد‪.‬‬ ‫ایا ای�ن احتمال وج�ود دارد که دول�ت در ظاهر‬ ‫گزینه ای داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬نه؛ فعال گزینه ای ندارد‪.‬‬ ‫شما فکر می کنید اگر دولت بخواهد از کاندیدایی‬ ‫حمایت کند از بین کاندیداهای فعلی کدام گزینه‬ ‫را مورد حمایت قرار می دهد؟‬ ‫‪ l‬نمی دانم‪ .‬در این خصوص فکر نکرده ام‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫ایا نامزدهای اصولگرا تا پایان در صحنه می مانند؟‬ ‫رقابت اصولگرایان برای جذب رای؛‬ ‫از ‪ 3‬تیری ها تا خاکستریها‬ ‫‪36‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫اصالح طلبان ب ه دنبال مدلی هستند که خود نماینده تغییر باشند و اصولگ رایان نماینده وضع‬ ‫موجود‪ .‬این درحالیست که در میان اصولگرایان میل به تغییر کامال واضح و مشهود ب ه نظر‬ ‫م ی رسد‪ .‬به دیگر سخن اینکه باید از تشکیل رقابت میان این دو گفتمان دوری جست و‬ ‫نسخه اش هم اغاز رقابت میان اصولگرایان است‪ .‬رقابتی که اصولگرایان را د رمتن و اصالح طلبان‬ ‫را در حاشیه نگه خواهد داشت‪.‬رقابت دو گفتمان مقاومت پیشرفت با گفتمان پیشرفت‪-‬ارامش‬ ‫که زمینه ساز رقابت احتمالی دو نامزد اصولگرا در مرحله دوم است‪ .‬این گونه است که اصولگرایان‬ ‫باید از رفتارهایی که منجر به دوقطبی شدن فضا در این مرحله می شود احراز کنند‪ .‬اصولگرایان‬ ‫اکنون سرمایه بزرگی دارند؛ انها از بدنه ‪3‬تیر تا طیف خاکستری را با نامزدهایشان م ی توانند جذب‬ ‫کنند؛ پس چه نیازی به دوقطبی کاذب در مقطع فعلی وجود دارد؟‬ ‫‪37‬‬ ‫تحوالت سپهر سیاس��ت ای ران این روزها شیب زیادی‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬انتخابات از فاز تایی��د صالحی ت ها عبور کرده‬ ‫و اکنون در مرحله اغاز تبلیغات اس��ت‪.‬حاال همه نگاه ها به‬ ‫جاگیری گروه های سیاسی است تا تصویری از سامان جدید‬ ‫ارایش نیروها ترسیم ش��ود‪ .‬اکنون اگر بنا ب ر ترسیم صورت‬ ‫بندی فضای سیاس��ی ای ران در خرداد ‪ 92‬باش��د با واکاوی و‬ ‫بررسی خاستگاه همین ‪ 8‬نامزدی که راهی دور نهایی عرصه‬ ‫رقابت ریاست جمهوری ش��ده اند م ی توان فهمید که سپهر‬ ‫سیاس��ت ای ران با چه تحوالتی مواجه خواهد شد و رقابت بر‬ ‫مبنای چه مختصاتی شکل خ واهد گرفت‪ .‬چهار نامزد اصولگرا‪،‬‬ ‫سه نامزد مس��تقل و یک کاندیدای اصالح طلب حاال رسما‬ ‫رقابت را ب رای تکیه زدن بر مهمترین صندلی ساختمان تاریخی‬ ‫پاستور اغاز کرده اند‪ .‬در سطح اول تحلیل شاید کوتاه و مختصر‬ ‫بتوان این ادع��ا را مطرح کرد که بر مبنای نظرس��نج ی ها و‬ ‫همه تحوالت رخ داده این نامزدهای اصولگرایان هستند که‬ ‫امیدوار تر و پر شان س تر از ‪ 4‬نامزد دیگر به رئی س جمهور شدن‬ ‫فکر م ی کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫روایت یک ائتالف‬ ‫وقتی گروه های سیاس��ی در نیمه دوم سال ‪ 91‬هنوز‬ ‫انتخابات را در دس��تور کار خود به عنوان موض��وع اول مورد‬ ‫بررس��ی قرار نداده بودند‪ ،‬غالمعلی حدادع��ادل که در همان‬ ‫سال یکی از شان س های ریاست مجلس نهم بود رسما خبر‬ ‫از ائتالفی دادکه این بار به جای مس��تظهر بودن به حمایت‬ ‫تش��کل ها و گروه ها و احزاب ب��ر پایه ارا وپای��گاه اجتماعی‬ ‫س��ه ش��خصیت سیاس��ی ش��کل گرفته بود‪ .‬یکی از انها‬ ‫ش��هردار ته��ران ب��ود و کاندی��دای انتخاب��ات دوره نه��م‬ ‫ریاس��ت جمهوری که بر پایه نظرس��نج ی ها از بدنه خوبی‬ ‫برخوردار بود‪ .‬دیگری علی اکبر والیتی‪ ،‬وزیر امور خارجه اسبق‬ ‫که البته او هم یکبار تالشی را ب رای حضور در انتخابات اغاز‬ ‫کرده بود‪ .‬تالش در همان انتخاباتی که اگر چه او از ان کنار‬ ‫کشید اما محمد باقر قالیباف تا روز اخر در ان حاضر بود‪.‬‬ ‫ضلع سوم این ائتالف هم غالمعلی حدادعادل بود که‬ ‫دو دوره نفر اول ته ران در لیس��ت منتخبین مجلس شورای‬ ‫اس�لامی ش��ده بود‪ .‬انها خود را ب رای ورود ب��ه رقابتی اماده‬ ‫کردند که فرجامش انتخاب فردی ب رای جانش��ینی محمود‬ ‫احمدی نژاد خواهد بود‪ .‬خبر ائتالف انقدر مهم و غی ر منتظره‬ ‫بود که با واکنش های متفاوت گروه های سیاسی مواجه شد؛‬ ‫کار تا انجا پیش رفت که بارها خبر از انش��عاب و شکس��ت‬ ‫ائتالف منتشر و حتی مخالفان ب رای ایجاد اختالف نام ‪ 2+1‬را‬ ‫ب رای این پیمان برگزیدند‪.‬‬ ‫اکنون اماه��ر چه هس��ت در اغاز دهه اول خ��رداد ماه‬ ‫به رغم همه حاشی ه ها و شایعات ائتالف همچنان به کار خود‬ ‫ادامه م ی دهد و در همین راستا همچنان خبرهایی از اجماع‬ ‫اصولگرایان در روزهای اخر منتشر م ی شود‪ .‬حاال سوال مهم‬ ‫ب رای تحلیلگران این است که اصولگرایان که با چهار نامزد در‬ ‫انتخابات حضور دارند صحنه انتخابات را چگونه تغییر خ واهند‬ ‫داد؟ ایا بناس��ت شاهد رقابتی میان انها باش��یم یا در نهایت‬ ‫نامزدی از انان به رقابت با س��ایرین برگزیده خواهد شد‪ .‬ب رای‬ ‫رسیدن به پاسخ این سواالت باید در سطح دیگری از تحلیل‬ ‫ش��رایط موجود را در فراغ برخی نامزدهایی که تا پیش از این‬ ‫از احتمال حضورشان در انتخابات گفته م ی شد بررسی کرد‪.‬‬ ‫نامزدهایی که به عنوان فاکتوری مه��م در تحلی ل ها منظور‬ ‫م ی شدند و حاال اما در نبودشان ارا سبد انتخاباتی انها در نتیجه‬ ‫تعیین کننده خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫انتخابات بدون هاشمی‬ ‫وقتی اکبر هاشم ی رفسنجانی در انتخابات ثب ت نام کرد‬ ‫اکثر معادالت پیش��ین حتی در مورد ائتالف پیشرفت دچار‬ ‫تغیی راتی شد‪ .‬حاال همه دنبال نامزدی بودند که با او سبد رای‬ ‫مشترکی نداشته باشد و البته در یک دو قطبی یا سه قطبی‬ ‫‪38‬‬ ‫انتخاباتی به رقابت بپردازند‪ .‬در همین راستا بود که امدن او را‬ ‫موجب کاسته شدن از ارای س��بد انتخاباتی برخی نامزدها و‬ ‫افزوده شدن بر سبد نامزد برخی دیگر تفسیر م ی کردند‪ .‬حاال‬ ‫اما وقتی او نیست اوضاع به گونه ای دیگر رقم خورده و تاکنون‬ ‫که اصالح طلبان نتوانسته اند به اجماع برسند ارا متعلق به او‬ ‫میان هشت نامزد دیگر تقس��یم خواهد شد‪ .‬چنین است که‬ ‫نگاه ها به سمت تحلیل چگونگی شیفت این ارا رفته است‪.‬‬ ‫پایداری ها همچنان بدون گزینه‬ ‫وقتی غالمعل��ی حداد ع��ادل خبر تش��کیل ائتالف‬ ‫پیشرفت را به رس��انه ها اعالم کرد البته در کنارش این را هم‬ ‫گفت که انتظار دارد تشکل هایی همچون جبهه پایداری نیز‬ ‫به انها افزوده شوند تا اصولگرایان به اجماع و وحدتی پایدار تر‬ ‫برسند‪ .‬او شاید از ان جهت امیدوارانه این خواسته اش را مطرح‬ ‫کرد که پایداری ها در انتخابات مجلس نهم در ائتالفی با او و‬ ‫گروه های حام ی اش تالش شان را ب رای رئیس مجلس شدن‬ ‫او به کار بس��ته بودند‪ .‬حاال اما گویا شرایط عوض شده و انها‬ ‫حاضر به ائتالف با حدادعادل و البته حمایت از ائتالف پیشرفت‬ ‫نبودند‪ .‬این را به خوبی م ی شد هم از مواضع اعضای مهمشان‬ ‫فهمید و هم با گذر زمان از تالش ش��ان ب رای معرفی نامزد‬ ‫مستقل‪ .‬هر چه بود انها بر عزمشان ب رای حضور مستقل در‬ ‫انتخابات تاکید کردند و حتی امدن سعید جلیلی هم تاثیری در‬ ‫تصمیم شان نداشت‪.‬کار به انجا رسید که ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫هم در س��خنانی گفت که در زمین و اس��مان فردی را مانند‬ ‫لنکرانی اصلح نم ی داند‪.‬یک روز قبل از اعالم صالحی ت ها اما‬ ‫به صورتی غیر منتظره خبر انصراف کامران باقری لنکرانی به‬ ‫تیتر نخست رسانه ها تبدیل شد‪.‬‬ ‫خبری که البته همزمان بود با ش��ایعاتی در مورد عدم‬ ‫تایید صالحیت این گزینه جبهه پای��داری‪ .‬ماجرا هر چه بود‬ ‫لنکرانی دیداری مهم داش��ت با س��عید جلیلی و پس از ان‬ ‫رسما گفت؛ چون جلیلی هس��ت او نمی ماند و البته راهش‬ ‫همراه بودن با این کاندیدای انتخابات است‪ .‬جلسات متعدد‬ ‫پایداری ها همچنان بی نتیجه است و انها رسما حمایت شان‬ ‫را از سعید جلیلی اعالم نکرده اند هر چند که ستادهای لنکرانی‬ ‫بنا ب راعالم خودش پابه رکاب سعید جلیلی شده اند‪ .‬در فضای‬ ‫تحلیل‪ ،‬اینکه پایداری ها در نهایت به کدام سو م ی روند از ان‬ ‫جهت مهم است که انها طیفی از اصولگرایان معروف به سوم‬ ‫تیری ها را به همراه دارند و تصمیم شان از فاکتورهای موثر در‬ ‫قطب بندی های اتی است‪.‬‬ ‫اصولگرایان سنتی‬ ‫اگر بنا برتحلیل س��اده و گذرا باش��د م ی توان مختصر‬ ‫نوش��ت که اصولگرایان س��نتی تا این ج��ای کار از ناکامان‬ ‫انتخابات یازدهم هس��تند‪ .‬انها اگر چه از اغاز س��ال جدید با‬ ‫پنج نامزد‪ ،‬ائتالفی موسوم به ائتالف اکثریت را سامان دادند‬ ‫اما سامان سیاسی انها انچنان ناپایدار بود که نه به مکانیزم‬ ‫تعیین شده ب رای انتخاب نامزد نهایی پایبند ماندند و نه البته‬ ‫به نامزد منتخب نهایی‪.‬‬ ‫نخس��ت موتلفه ای ه��ا رای ائت�لاف را برنتافته و بر‬ ‫کاندیداتوری یحیی ال اس��حاق پای فش��ردند و پس از ان‬ ‫منوچهر متکی انتخاب محمد رض��ا باهنر را ب رنتابید‪ .‬انگونه‬ ‫که روایت م ی کنند کار به انجا رس��ید که در حضور ایت اهلل‬ ‫مهدوی کن��ی ابوترابی فرد برگزیده ش��ده و البته در نهایت‪،‬‬ ‫هم متک��ی ثب ت نام کرد ه��م ابوتراب ی فرد‪ .‬زمان��ی به اعالم‬ ‫صالحی ت ها نمانده بود که ابوتراب ی فرد هم اعالم انصراف کرد‪.‬‬ ‫منوچهر متکی اما ماند تا نام او هم در فهرست رد صالحیت‬ ‫شده ها ثبت ش��ود‪ .‬اکنون که نام نامزدهای تایید صالحیت‬ ‫شده اعالم شده هیچ کدام از سنت ی ها در میانشان حضور ندارد‪.‬‬ ‫چنین است که رصد گران مسائل سیاسی به این م ی اندیشند‬ ‫که ارای این طیف سیاس��ی به س��مت کدام نامزد اصولگرا‬ ‫شیفت خواهد شد‪.‬‬ ‫اصولگرایان چه خواهند کرد؟‬ ‫حاال در س��طح دیگ��ری از تحلیل ش��رایط موجود و‬ ‫پی ش بینی انچه در هفته های پیش رو به وقوع خواهد پیوست‬ ‫باید گفت اصولگرایان با شرایطی تعیین کننده مواجه هستند‪.‬‬ ‫در این میان فاکتورهایی وجود دارد که ترس��یم کننده ارایش‬ ‫نهایی انها خواهد بود‪ .‬ب ی تردید مهمترین تالش اصالح طلبان‬ ‫و مستقل ها ب رای پیروزی در انتخابات این خ واهد بود که قطبی‬ ‫را مقابل اصولگرایان پدید اورند‪ .‬قطبی که اصولگرایان را به‬ ‫این نتیجه برساند که راهی جز رسیدن به نامزد واحد ندارند‪.‬‬ ‫به بیان دیگر انها نسخه اصلی اشان این خواهد بود که با به‬ ‫وجود اوردن قطب‪ ،‬نامزدهای دیگر اصولگرا را ازگردونه رقابت‬ ‫خارج کرده و در واقع رقابت میان انه��ا و یکی از اصولگرایان‬ ‫پدیدار گردد‪ .‬حاال سوال اساسی این است که ایا اساسا نیازی‬ ‫به ائتالف که خروجی ان یک اصولگرا خواهد بود همچنان‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫انچه از ش��رایط موجود م ی توان فهمید این است که‬ ‫اصولگرایان قبل از هر چیز دیگری م ی بایس��ت تالش ب رای‬ ‫جلب ارای سرگردان طی ف هایی از اصالح طلبان را که در فراغ‬ ‫هاشمی اکنون در وضعیت بالتکلیفی به سر م ی ب رند را اغاز‬ ‫کنند‪ .‬اینگونه است که م ی توان تحلیل کرد دو نامزد از ‪ 4‬نامزد‬ ‫اصولگرا این پتانسیل را دارند که به جلب ارایی از اصالح طلبان‬ ‫بپردازن��د‪ .‬محمد باقر قالیباف و عل ی اکب��ر والیتی هنوز هم‬ ‫م ی توانند امیدوار باش��ند که بخش های��ی از بدنه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان که قرابت هایی با کارگزاران و طبقه متوس��ط‬ ‫اجتماعی از نوعی سنتی و مدرن دارند را به سوی خود بب رند و‬ ‫در سبد رای خود جای دهند‪.‬‬ ‫حتی فارغ از همه حاشی ه هایی که در دو سه هفته اخیر‬ ‫پدید امده از نظر س��نج ی ها م ی توان فهمید بخشی از بدنه‬ ‫اجتماعی اصالح طلبانی که نزدیکی فکری به اصالح طلبان‬ ‫بنیاد بارانی دارند به محمد باقر قالیباف هم فکر م ی کنند‪.‬‬ ‫او حاال که هاشمی نیامده م ی تواند با تحرکات انتخاباتی‬ ‫روی رای ای��ن طی��ف از اصالح طلبان هم حس��اب باز کند‪.‬‬ ‫این اما همه ماجرا نیس��ت‪ .‬در فرمول دیگری از رصد شرایط‬ ‫سیاس��ی اکنون م ی توان اصولگرایان را به سه دسته تقسیم‬ ‫کرد؛ اصولگرایان س��وم تیری‪ ،‬اصولگرای��ان حامی گفتمان‬ ‫پیش��رفت و اصولگرایان سنتی‪.‬در تقس��یم بندی جاگیری‬ ‫این چهار نامزد اصولگرا م ی توان ای��ن گونه تحلیل کرد که‬ ‫س��عید جلیلی و غالمعلی حدادعادل دو نامزدی هستند که‬ ‫حاال با نیامدن کامران باق��ری لنکرانی م ی توانند پرچمداران‬ ‫اصولگرایان س��وم تیری باش��ند‪ .‬اصولگرایانی که جمعیت‬ ‫ایثارگران انقالب اسالمی‪ ،‬جمعیت رهپویان انقالب اسالمی و‬ ‫جبهه پایداری اعضای مهم تشکیل دهنده ان هستند‪.‬همین‬ ‫قرابت و نزدیکی سعید جلیلی و غالمعلی حدادعادل است که‬ ‫سبد رای انها را با اشتراکات فراوانی مواجه کرده است‪ .‬چنین‬ ‫است که تحلیلگران معتقدند اگر این دو شخصیت سیاسی‬ ‫به ائتالف روی اورده و از میانشان یکی در رقابت ها باقی بماند‬ ‫شانس فراوانی وجود خواهدداشت که یکی از افراد حاضر در‬ ‫مرحله دوم انتخابات همین نامزد منتخب باشد‪ .‬به بیان دیگر‬ ‫تحلی ل ها حکایت از ان دارد که اگر هم س��عید جلیلی و هم‬ ‫غالمعلی حدادع��ادل در رقابت تا انتها باقی بمانند ش��انس‬ ‫کم ی وجود خواهد داشت که یکی از انها نامزد رای اور انتخابات‬ ‫باشد و حتی از نگاه دیگر وقوع چنین رخدادی به نفع دو نامزد‬ ‫دیگر ائتالف پیش��رفت خواهد بود‪ .‬ام��ا در بخش دیگری از‬ ‫صورت بندی کنونی اصولگرایان ائتالف پیشرفت وجود دارد‪.‬‬ ‫ائتالفی که همچنان ب راساس سازوکار تعیین شده به کارش‬ ‫ادامه م ی دهد و اعضا م ی گویند فعال دلیلی ب رای اعالم پایان‬ ‫کار ائتالف وجود ندارد‪.‬هر سه عضو این ائتالف م ی توانند از‬ ‫گروه های دیگر نیز به سمت خود ارا را جلب کنند‪ .‬هنوز در نظر‬ ‫سنج ی ها نام این سه عضو است که در صدر قرار دارد‪ .‬اما در‬ ‫نهایت کدام یک از این سه اصولگرا م ی تواند رای بیشتری را‬ ‫به خود جلب کند؟ب رای رسیدن به پاسخ این سوال باید به این‬ ‫فکر کرد که کدام یک از این سه شخصیت توفیق بیشتری‬ ‫خواهد داشت؛ هم در جلب ارای بالتکلیف و هم در کسب رای‬ ‫از گروه های دیگر اصولگرا‪ .‬اگر از غالمعلی حدادعادل و محمد‬ ‫باقر قالیباف بگذریم‪ ،‬علی اکبر والیتی گویا این روزها بسیار‬ ‫امیدوار است‪ .‬هم هاشمی رفسنجانی که در برخی طی ف ها‬ ‫با او سبد مشترک رای داش��ت نیامده و هم سنت ی ها که در‬ ‫واقع خاستگاه اصلی او نیز همانجاست نتوانسته اند نامزدی‬ ‫در انتخابات داش��ته باشند‪ .‬س��نت ی هایی که اکنون بیش از‬ ‫همیش��ه به او نزدیکند‪ .‬قرابت والیتی با موتلفه ای ها و البته‬ ‫جامعه روحانیت مبارز شانس او را در حمایت سنتی ها از یک‬ ‫کاندیدای اصولگرا افزایش داده است‪ .‬او خود اخی را گفته است‬ ‫جبهه پیروان به ائتالف پیشرفت خواهد پیوست؛ این یعنی‬ ‫یک خبر خوش ب رای وزیر خارجه اسبق‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ای�ا انتخاب�ات رقابت�ی می�ان اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان خواهد بود؟‬ ‫حاال که هاشمی رفسنجانی مجوز ورود به انتخابات را‬ ‫دریافت نکرده س��وال اول همه تحلیلگران این است؛ «ارای‬ ‫او به کدام س��و خواهد رف��ت و اصالح طلب��ان در نهایت چه‬ ‫تصمیم ی خ واهند گرفت؟»واقعیت این است که سامان مجدد‬ ‫اصالح طلبان پس از ش��وک انتخاباتی هفته گذشته چندان‬ ‫هم اسان نیست‪ .‬انها اکنون با دو گزینه در انتخابات حضور‬ ‫دارند که البته هر دوی انها نامزدی نیستند که مطلوب همه‬ ‫گروه های اصالح طلب باش��ند‪ .‬اما ایا اوضاع به همین منوال‬ ‫ی ترمیم وضعیت‬ ‫پیش خواهد رفت و انها هیچ تالش��ی ب را ‬ ‫موجود خودشان نخواهند کرد؟اگر چه شرایط حاکی از ان است‬ ‫که امکان وحدت انها سخت به نظر م ی اید اما در سیاست هیچ‬ ‫احتمالی را نم ی توان نادیده گرفت و البته اصولگرایان نیز نباید‬ ‫شرایط اجماع انها را به وجود اورند‪ .‬به بیان دیگر اصولگرایان‬ ‫اکنون به جای اینکه به این فکر کنند که باید با اصالح طلبان‬ ‫رقابت کنند و در همین راستا موجبات پی دایش قطب یا موجی‬ ‫را از سوی انها پدید اورند باید با این ارایش و تفکر وارد انتخابات‬ ‫شوند که حاال که اصالح طلبان کم رونقند م ی توانند با یکدیگر‬ ‫رقابت کنند‪ .‬در واقع حاال عرصه فراهم شده تا با رقابت میان‬ ‫اصولگرایان یک رئی س جمهور اصولگرا وارد پاستور شده و بر‬ ‫صندلی برجای مانده از محمود احمدی نژاد تکیه زند‪ .‬انها در‬ ‫همین مدل رقابتی است که حتی م ی توانند به این فکر کنند‬ ‫که توانایی جذب ارای اصالح طلبان را هم دارند‪ .‬دو گزینه انها‬ ‫یعنی محمد باقر قالیباف و عل ی اکبر والیتی با ارای بالقوه ای‬ ‫از اصالح طلبان مواجه اند که م ی توان با تاکتیک های انتخاباتی‬ ‫انها را به سمت خود حرکت دهند‪ .‬در سطح دیگری از تحلیل‬ ‫انچه اکنون ممکن است از رقابت اصولگرایان و اصالح طلبان‬ ‫پدید اید این است که رقابتی پدید خواهد امد میان دو گفتمان‬ ‫مقاومت و سازش‪.‬به بیان دیگر گفتمانی که اصالح طلبان ان را‬ ‫نمایندگی خواهند کرد با انتقادی که به وضع موجود دارند بنای‬ ‫مخالفت با گفتمان مقاومت را داشته و سودای سازش به بهانه‬ ‫بهبود اوضاع را خواهند داش��ت‪ .‬اصالح طلبان به دنبال مدلی‬ ‫هستند که خود نماینده تغییر باش��ند و اصولگرایان نماینده‬ ‫وضع موجود‪ .‬این درحالیست که در میان اصولگرایان میل به‬ ‫تغییر کامال واضح و مشهود به نظر م ی رسد‪ .‬به دیگر سخن‬ ‫اینکه باید از تشکیل رقابت میان این دو گفتمان دوری جست‬ ‫و نسخه اش هم اغاز رقابت میان اصولگرایان است‪ .‬رقابتی‬ ‫که اصولگرای��ان را د رمتن و اصالح طلبان را در حاش��یه نگه‬ ‫خواهد داشت‪.‬رقابت دو گفتمان مقاومت پیشرفت با گفتمان‬ ‫پیش��رفت‪-‬ارامش که زمینه س��از رقابت احتمالی دو نامزد‬ ‫اصولگرا در مرحله دوم است‪ .‬این گونه است که اصولگرایان‬ ‫باید از رفتارهایی که منجر به دوقطبی شدن فضا در این مرحله‬ ‫می شود احراز کنند‪ .‬اصولگرایان اکنون سرمایه بزرگی دارند؛‬ ‫انها از بدنه‪3‬تیر تا طیف خاکستری را با نامزدهایشان م ی توانند‬ ‫جذب کنند؛ پس چه نیازی به دوقطبی کاذب در مقطع فعلی‬ ‫وجود دارد؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫روحانی به عالوه هاشمی یا منهای هاشمی؟‬ ‫حسن روحانی منتظر حمایت کمپین هاشمی رفسنجانی است‬ ‫‪40‬‬ ‫حسن روحانی از مرحله تایی د صالحیت عبور کرد؛ حاال‬ ‫او یکی از دو نامزد اصالح طلب است که بخشی از بدنه این‬ ‫جریان را در انتخابات ریاست جمهوری ‪ 92‬پوشش م ی دهد‪.‬‬ ‫روحانی که در تبارشناسی نیروهای سیاسی از مدی ران‬ ‫بوروکرات به ش��مار م ی ای��د‪ ،‬اکنون در ‪ 65‬س��الگی یکی از‬ ‫شان س های حضور در پاستور است‪ .‬جایی که همشهری او‬ ‫یعنی محمود احمدی نژاد روزهای اخ��ر صدارتش را در انجا‬ ‫سپری م ی کند‪.‬‬ ‫اما حس��ن روحانی اکنون در چه پوزیشنی قرار گرفته‬ ‫و تحوالتی که پس از اعالم نامزدهای مج��از به حضور در‬ ‫انتخاب��ات رخ داده چه تاثی��ری در اینده سیاس��ی او خواهد‬ ‫داشت؟ نس��بت سیاس��ی حس��ن روحانی با اصالح طلبان‬ ‫چگونه است؟‬ ‫داش��ت‪ .‬روحانی تحصیالت دروس ابتدایی را در س��رخه و‬ ‫تحصیالت دروس دینی را از سال ‪ ،۱۳۳۹‬ابتدا در حوزه علمیه‬ ‫صادقیه (سمنان) اغاز و سپس در سال ‪ ۱۳۴۰‬وارد حوزه علمیه‬ ‫قم ش��د‪ .‬او از دروس و مباحث اس��اتیدی چون سی د محمد‬ ‫محقق دام��اد‪ ،‬ش��یخ مرتضی حائ��ری‪ ،‬س��ی د محمدرضا‬ ‫گلپایگانی‪ ،‬س��لطانی‪ ،‬محمد فاضل لنکرانی و شیخ محمد‬ ‫ش��اه ابادی بهره برد و همزمان در س��ال ‪ ۱۳۴۸‬به دانشگاه‬ ‫ته ران راه یافت و در سال ‪ ۱۳۵۱‬دانشنامه لیسانس خود را در‬ ‫مقطع کارشناسی در رشته حقوق قضایی اخذ کرد‪.‬‬ ‫روحان��ی ب��ا ادام��ه تحصی��ل در انگلی��س‪ ،‬مدرک‬ ‫کارشناسی ارشد (‪ )M.Phil‬خود را در رشته حقوق عمومی و‬ ‫دانشنامه دکترا (‪ )Ph.D‬در رشته حقوق اساسی را از دانشگاه‬ ‫کلدونیان گالسکو دریافت کرد‪.‬‬ ‫رئی س جمهور دیگری از سمنان؟‬ ‫حس��ن روحانی متولد ‪ ۲۱‬ابان ‪ ۱۳۲۷‬در ش��هر سرخه‬ ‫اس��ت؛ ش��هری که به تازگی ب��ا مصوبه هی��ات دولت به‬ ‫شهرس��تان س��رخه ارتقا یافت و البته فاصله زی��ادی هم با‬ ‫ارادان‪ ،‬زادگاه محمود احمدی نژاد ندارد‪ .‬او در کنار مصطفی‬ ‫کواکبیان‪ ،‬محمود احمدی نژاد و حسن سبحانی از چهره های‬ ‫شناخته شده این استان است‪.‬‬ ‫پدر او از چهره های ش��ناخته ش��ده ش��هر بود و مغازه‬ ‫اغاز زندگی سیاسی شیخ سمنانی‬ ‫فعالیت سیاسی حسن روحانی در اغاز جوانی و از سال‬ ‫‪ ۱۳۴۴‬با سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه حکومت پهلوی‬ ‫در شهرهای مختلف اغاز شد‪.‬‬ ‫روحانی با تحت تعقیب قرار گرفتن توس��ط ساواک‪،‬‬ ‫به توصیه دکتر بهشتی و استاد مطهری از کشور خارج شد و‬ ‫مدتی به س��خنرانی و تبلیغ ب رای دانشجویان خارج از کشور‬ ‫پرداخت و پس از ورود امام خمینی(ره) به پاریس‪ ،‬به ایشان‬ ‫پیوست‪.‬‬ ‫پس از پی��روزی انقالب‪ ،‬در س��ال ‪ ۱۳۵۹‬به نمایندگی‬ ‫مجل��س ش��ورای اس�لامی انتخاب ش��د و در پن��ج دوره‬ ‫قانونگذاری به مدت بیس ت س��ال (از س��ال ‪ ۱۳۵۹‬تا ‪)۱۳۷۹‬‬ ‫فعالیت کرد‪ .‬او نایب رئیس اول مجلس (در دوره های چهارم‬ ‫و پنجم) و رئیس کمیسیون های دفاع (دوره های اول و دوم)‬ ‫و سیاست خارجی (دوره های چهارم و پنجم) بود‪ .‬عضویت و‬ ‫ریاست شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما از سال ‪۱۳۵۹‬‬ ‫تا سال ‪ ۱۳۶۲‬نیز از دیگر مسئولی ت های وی در دوران پس‬ ‫از انقالب بوده است‪.‬‬ ‫در دوران جنگ ای ران و ع راق‪ ،‬روحانی مسئولی ت‏های‬ ‫متعددی از جمله عضویت در ش��ورای عالی دفاع (از س��ال‬ ‫‪ ۱۳۶۱‬تا ‪ ،)۱۳۶۷‬عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ‬ ‫و رئیس کمیس��یون اجرایی ان (از س��ال ‪ ۱۳۶۵‬تا ‪،)۱۳۶۷‬‬ ‫معاونت فرماندهی جنگ (از س��ال ‪ ۱۳۶۲‬تا ‪ ،)۱۳۶۴‬ریاست‬ ‫س��تاد قرارگاه مرکزی خاتم االنبیا (از سال ‪ ۱۳۶۴‬تا ‪ )۱۳۶۶‬و‬ ‫فرماندهی پدافند هوایی کل کشور (از سال ‪ ۱۳۶۴‬تا ‪)۱۳۷۰‬‬ ‫را برعهده داشت‪ .‬روحانی بین س��ال های ‪ ۱۳۶۷‬تا ‪ ۱۳۶۸‬به‬ ‫معاونت جانشین فرماندهی کل قوا منصوب شد‪.‬‬ ‫روحانی پ��س از بازنگ��ری قانون‏اساس��ی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران و تش��کیل نهاد ش��ورای عالی امنیت ملی‪،‬‬ ‫س��مت نمایندگی رهبری را در این ش��ورا تاکنون در اختیار‬ ‫داشته و به مدت ‪ ۱۶‬سال (از سال ‪ ۱۳۶۸‬تا ‪ )۱۳۸۴‬در دوره های‬ ‫ریاس��ت جمهوری اکبر هاشم ی رفس��نجانی و سی د محمد‬ ‫خاتمی دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده است؛ همچنین‬ ‫به مدت ‪ ۱۳‬سال (از سال ‪ ۱۳۶۸‬تا ‪ ۱۳۷۶‬و از ‪ ۱۳۷۹‬تا ‪)۱۳۸۴‬‬ ‫مشاور امنیت ملی رئی س جمهور وقت بوده است‪.‬‬ ‫روحانی از س��ال ‪ ۱۳۷۰‬به عضویت مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام منصوب و تاکنون در این سمت فعالیت دارد‪.‬‬ ‫او البته ریاست کمیسیون سیاس��ی‪ -‬امنیتی‪ -‬دفاعی این‬ ‫مجمع را نیز برعهده دارد‪.‬‬ ‫روحانی در انتخابات میان‏دوره‏ای سومین دوره مجلس‬ ‫خبرگان رهبری در ‪ ۲۹‬بهمن ‪ ،۱۳۷۸‬از حوزه انتخابیه استان‬ ‫سمنان به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد‪ .‬در‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۵‬نیز به عنوان نماینده اس��تان ته ران به عضویت‬ ‫دوره چهارم این مجلس برگزیده ش��د‪ .‬س��مت های وی در‬ ‫مجلس خبرگان‪ ،‬ریاست کمیسیون سیاسی‪ -‬اجتماعی این‬ ‫مجلس (از ‪ ۱۳۸۰‬تا ‪ ۱۳۸۵‬و از سال ‪ ۱۳۹۲‬تاکنون) و عضویت‬ ‫هیات رئیسه و ریاست دفتر دبیرخانه این مجلس در ته ران‬ ‫(از ‪ ۱۳۸۵‬تا ‪ )۱۳۸۷‬بوده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ی هاشمی‬ ‫حسن روحانی؛ الترناتیوی برا ‬ ‫اکبر هاشم ی رفس��نجانی که اکن��ون مهمترین فرد‬ ‫روزهای سخت حسن روحانی‬ ‫اعالم نامزدی حسن روحانی همانگونه که پی ش بینی‬ ‫م ی شد از همان اغاز با موجی از انتقادها مواجه شد‪.‬‬ ‫در یکی از تند ترین این انتقاده��ا مهدی محمدی‪ ،‬از‬ ‫اعضای کنونی تیم مذاکره کننده هس��ته ای با موضع گیری‬ ‫در ب رابر سخنان حس��ن روحانی در نشس��ت حامیان خود‬ ‫چنین گفت‪« :‬روحانی بالیی که بر سر حقوق هسته ای ملت‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫حرکت به سمت پاستور‬ ‫هر قدر به پایان سال ‪ 91‬نزدیک م ی شدیم یک گمانه‬ ‫فضای سیاس��ی را تحت تاثیر قرار م��ی داد؛ گمانه ای که از‬ ‫احتمال کاندیداتوری روحانی اهل سمنان روایت داشت‪.‬‬ ‫او البته خود هی��چ گاه این احتم��ال را تکذیب نکرد و‬ ‫پاسخ قطعی به ان را به سپری ش��دن ایام بیشتری موکول‬ ‫م ی کرد‪ .‬روزهای اغازین سال ‪ 92‬اما حکایت دیگری را درباره‬ ‫حسن روحانی در ب ر داش��ت‪ .‬همه اخبار از مهیا شدن شیخ‬ ‫دیپلمات ب رای ورود به عرصه انتخابات حکایت داش��ت‪ .‬تا‬ ‫انکه خود در یکی از روزهای نخس��تین اردیبهش��ت ماه در‬ ‫مجتمع ادینه اعالم کاندیداتوری کرد‪ .‬او در کنار مدی رانی از‬ ‫دولت اکبر هاشم ی رفسنجانی و البته فرزندان او نشست و با‬ ‫شعار «دولت امید» به همه گفت که در انتخابات خرداد ماه‬ ‫او از جمله حاضری��ن خواهد بود؛ یک اع�لام کاندیداتوری‬ ‫پرحاش��یه؛ از نقدهای تند منتقدان تا پاسخ های تند و تیز او‬ ‫به معترضانش‪.‬‬ ‫در همان جلس��ه نخس��تین‪ ،‬او که اکن��ون بیش از‬ ‫همیشه شرایط موجود را نقد م ی کند اینچنین سخنران ی اش‬ ‫را اغاز کرد‪« :‬مدیریت اقتصادی کش��ور به ج��ای اینکه با‬ ‫تکیه بر مقاومت و اقتدار مردم پیام رش��د به جهانیان بدهد‬ ‫متاسفانه پیام ضعف م ی دهد؛ تورم باالی ‪ 30‬درصد‪ .‬کاهش‬ ‫قدرت خرید پول ملی به کمت��ر از نصف‪ .‬بیکاری باالی ‪13‬‬ ‫درصد و رشد اقتصادی صفر یا منفی و این در شرایطی است‬ ‫که بیش��ترین درامد ارزی در این هشت سال نصیب کشور‬ ‫شد‪ .‬قرار بود رشد اقتصادی هفت درصد و نرخ تورم و بیکاری‬ ‫تک رقم ی ش��ود‪ .‬همه ضع ف ها را نم ی توان به پای تحریم‬ ‫نوشت‪ .‬همین مدیریت بود که تحریم ها را به سخره گرفت و‬ ‫انها را کاغذ پاره نامید‪ .‬م ی توانستیم تحریم ها را تقلیل دهیم‪.‬‬ ‫چرا با دالیل واهی بخش��ی از نخبگان را از مدیریت حذف‬ ‫کردیم؟ چرا بسیاری از اساتید را بازنشسته کردیم؟ مگر شما‬ ‫حق دارید سرمایه های ملی را با تهمت و افترا و دروغ منکوب‬ ‫کنید؟» حاال هر چه هست او رو به پاستور کرده و عزمش را‬ ‫ب رای نشستن بر صندلی برجای مانده از محمود احمدی نژاد‬ ‫جزم‪ .‬او گر چه همش��هری محمود احمدی نژاد است‪ ،‬اما در‬ ‫صف منتقدان وی قرار دارد‪ .‬بارها علیه او س��خنرانی کرده‬ ‫و در تندترین اظهارنظرش گفته اس��ت ک��ه مملکت نوکر‬ ‫نم ی خواهد مملکت مدیر م ی خواهد‪ .‬حاال که او در فهرست‬ ‫تایی د صالحی ت ش��دگان قرار گرفته بیش از همیش��ه ب رای‬ ‫رسیدن به هدفش امیدوار شده است‪.‬‬ ‫رد صالحیت ش��ده اس��ت بارها اع�لام کرده ب��ود بهترین‬ ‫راهکار ب رای دولت اینده اجرای طرحی اس��ت که او نامش‬ ‫را دولت وحدت ملی خوانده بود‪ .‬وقتی او پس از ش��ایعات‬ ‫و گمانه زن ی ه��ای فراوان راهی س��اختمان میدان فاطمی‬ ‫ ش��د و نامش را به عنوان داوطلب نامزدی ریاست جمهوری‬ ‫ثبت کرد‪ ،‬ش��اید کمتر کس��ی گمان م ی برد او در نهایت‬ ‫از کاندیداه��ای انتخاب��ات نباش��د‪ .‬حاال در ف��راق او اکثر‬ ‫تحلیلگران م ی گویند حس��ن روحان��ی م ی تواند گزینه ای‬ ‫مناس��ب برای طرح مورد نظر هاشمی رفس��نجانی باشد؛‬ ‫طرفه انک��ه پی��ش از کاندیداتوری هاشم ی رفس��نجانی‬ ‫خیل ی ها معتقد بودند اگر هاش��می نباش��د از میان ناطق‬ ‫نوری و حسن روحانی یک نفر توسط هاشم ی رفسنجانی‬ ‫ب رای نامزدی حمایت خواهد ش��د‪.‬‬ ‫گویا اکنون زمان تحقق این پی ش بینی فرارس��یده و‬ ‫حسن روحانی بنا دارد در کاراکتر مجری طرح دولت وحدت‬ ‫ملی حاضر شود‪ .‬علی عسگری‪ ،‬فرد نزدیک به اکبر هاشمی‬ ‫رفس��نجانی پیش از این گفته بود‪« :‬هاشمی در صدد خلق‬ ‫هاشمی جدید است‪ ».‬هاش��می جدید هم به روایت مشاور‬ ‫رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همان حسن روحانی‬ ‫است‪ .‬حاال هم حسن روحانی کاندیدا شده است؛ کاندیداتوری‬ ‫با شعار‪« :‬دولت تدبیر و امید‪».‬‬ ‫او هنگام��ی که ب رای اع�لام نامزدی اش وارد س��الن‬ ‫مجتمع ادین��ه ته��ران ش��د‪ ،‬در کن��ارش دو فرزن��د اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی را همراه داشت‪.‬‬ ‫ای��ن البته پایان ماج��را نبود‪ .‬نگاهی گذرا به لیس��ت‬ ‫اعضای ستاد انتخاباتی او گویای این است که خیلی از افراد‬ ‫نزدیک به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در فهرست‬ ‫حامیان و البته مجریان ستاد انتخاباتی حسن روحانی قرار‬ ‫تزاده‪ ،‬وزیر صنایع و معادن دولت های‬ ‫دارند؛ از محمدرضا نعم ‬ ‫اول و دوم هاشمی رفسنجانی تا اکبر ترکان‪ ،‬وزیر دفاع و وزیر‬ ‫را هو ترابری دولت هاشمی‪.‬‬ ‫اما ای��ا به واقع حس��ن روحان��ی کاندی��دای مطلوب‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در انتخابات است؟‬ ‫اگرچه افرادی مانند علی عس��گری اصرار بر این دارند‬ ‫که هاشم ی رفس��نجانی متمای��ل به کاندیداتوری حس��ن‬ ‫روحانی و حمایت از اوست‪ ،‬اما برخی همچنان م ی گویند که‬ ‫هاشمی هنوز تصمیم نهای ی اش را نگرفته است‪.‬‬ ‫حسن روحانی و اصالح طلبان‬ ‫حاال که حسن روحانی کاندیدا شده و هاشم ی رفسنجانی‬ ‫هم در می��دان رقابت حضور ندارد‪ ،‬س��وال مهم این اس��ت‬ ‫که ن��گاه اصالح طلبان در ای��ن انتخابات مهم نس��بت به‬ ‫شیخ س��منانی چگونه اس��ت؟ ایا او را به عنوان یک چهره‬ ‫اصالح طلب به ش��مار م ی اورند یا همچنان بر س��ر مواضع‬ ‫پیش��ین خود در مورد او هستند؟ ایا کس��انی که از مدت ها‬ ‫پیش نس��بت به گزاره حمایت از یک نامزد اصولگرا توسط‬ ‫اصالح طلبان سخت موضع گیری داشتند حاال که در استانه‬ ‫انتخابات نامزد مهم��ی ندارند‪ ،‬بازهم مخال��ف این تئوری‬ ‫هستند؟‬ ‫گریز از چند دس��تگی‪ ،‬عبور کم هزینه از انتخابات ‪92‬‬ ‫و تالش منج��ر به نتیجه ب رای بازگش��ت حداقلی به قدرت‬ ‫رسمی‪ ،‬همه و همه دالیل کسانی است که م ی گویند باید از‬ ‫حسن روحانی دفاع کرد؛ ایده ای که به نظر م ی رسد مخالفان‬ ‫فراوانی داشته باش��د در میان اصالح طلبان‪ .‬اصالح طلبانی‬ ‫که از مدت ها پی��ش اصرار به کاندیدات��وری رئی س جمهور‬ ‫پیشین داشته و پس از ان با نامزدی هاشم ی رفسنجانی به‬ ‫س��تادهای او کوچ کرده بودند‪ .‬حاال هر چه هست او پایگاه‬ ‫مهمی دارد در میان طیف راست اصالح طلبان‪ ،‬یعنی انجا‬ ‫که کارگزاران ی ها حض��ور دارند‪ .‬او اما وضعیتی نامس��اعد‬ ‫خواهد داش��ت در طیف چپ اصالح طلب��ان؛ جایگاهی که‬ ‫مجمع روحانیون‪ ،‬بنیاد باران و احزاب تندرو تر قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫کسانی ک ه ترجیح م ی دهند یا از عارف حمایت کنند یا هنوز‬ ‫تصمیمی ب رای حضور در انتخابات نگرفته اند‪ .‬حاال حسن‬ ‫روحانی چشم به حمایت هاشم ی رفسنجانی دوخته است‪،‬‬ ‫فردی که ب��ا هماهنگی او وارد انتخابات ش��ده و حمایتش‬ ‫م ی تواند شیفت نیروهای مهمی از اصالح طلبان را به سمت‬ ‫روحانی در ب ر داشته باشد‪.‬‬ ‫حسن روحانی مانند محمود احمدی نژاد اهل سمنان است‪ .‬روحانی اما اهل سرخه است و‬ ‫احمدی نژاد اهل ارادان از توابع گرمسار‪ .‬ایا این نامزد اهل سمنان می تواند جایگزین‬ ‫هم استانی اش شود؟‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫ای ران اورد بر سر دیگر حقوق ملت ای ران نیاورد‪ .‬صحب ت های‬ ‫اقای حسن روحانی نشان دهنده این است که سردمداران و‬ ‫کارگزاران سازش در کش��ور تصور م ی کنند که مردم سوابق‬ ‫و عملکرد انه��ا را از یاد برده اند و به همین دلیل اس��ت که‬ ‫با ادبیاتی صحبت م ی کنند که ب رای اف��رادی که از کارنامه‬ ‫انها مطلعند‪ ،‬مضحک و تاس��ف اور اس��ت‪ .‬اقای روحانی و‬ ‫دوستان ایشان در تاریخ بیش از دو سال و نیم مدیریت پرونده‬ ‫هسته ای ای ران تنها کاری که کردند این بود که حقوق ملت‬ ‫ای ران را در مقابل هیچ و صفر تعلیق کردند و همه امیدشان‬ ‫این بود که بتوانند اعتماد طرف غ ربی را به دست اورند‪ ،‬از این‬ ‫رو ب رای جلب اعتماد غرب حاضر بودند از ب رنامه هسته ای به‬ ‫صورت کامل صرف نظر کنند‪».‬‬ ‫محمدی در ادامه انتقاداتش افزوده بود‪« :‬اقای حسن‬ ‫روحانی پرونده هس��ته ای کش��ور را عمال با مابه ازای صفر‬ ‫معامله کرد و پرونده هس��ته ای را تعلیق کرد‪ .‬از این رو بنده‬ ‫تصور م ی کنم کارنامه اقای روحانی در موضوع هسته ای اگر‬ ‫مالک باشد‪ ،‬ملت ای ران دیگر به هی چ وجه نم ی توانند به کسی‬ ‫مثل ایش��ان ب رای حفاظت از بقیه حقوق خود اعتماد کنند‪،‬‬ ‫چرا که هیچ اعتباری وجود ندارد که وی دیگر حقوق ملت را‬ ‫پی ش پای معامله جدید با غرب فدا نکند‪ .‬روحانی و دوستان‬ ‫وی بیش از دو س��ال و نیم و طی چند مرحل��ه همه اجزای‬ ‫هس��ته ای ای ران را از معادن اورانیوم در یزد گرفته تا تبدیل‬ ‫اورانیوم در اردکان و اصفهان و غن ی س��ازی اورانیوم در نطنز‬ ‫به تعلیق دراورده بودند‪ .‬این در حالی بود که این تاسیسات‬ ‫ناقص بود و هن��وز بخش های مهم��ی از ان حتی مراحل‬ ‫تحقیق و توسعه را از لحاظ ازمایشگاهی طی نکرده بود‪».‬‬ ‫محمدی ادامه داده بود ‪« :‬اقای روحانی و دوستانش��ان‬ ‫ادعا م ی کنند که عدم ارجاع پرونده ای ران به شورای امنیت جزو‬ ‫بخش های درخشان کارنامه انهاست‪ ،‬درحالی که این هیچ‬ ‫هنری نیست که همه حقوق ملت را تعلیق کنند تا از ارجاع‬ ‫پرونده به شورای امنیت جلوگیری کنند با این استدالل که از‬ ‫این طریق م ی توان کل بحران های امنیت ملی را یک شبه‬ ‫حل کرد و در ان صورت کسی کاری با ما نخواهد داشت‪ .‬من‬ ‫از اقای روحانی س��وال م ی کنم که همکاران اصلی ایشان‬ ‫و استراتژیس ت های اصلی پرونده هس��ته ای ای ران در دوران‬ ‫وی‪ ،‬در حال حاضر کجا و مش��غول خدمت رس��انی به چه‬ ‫کسانی هستند؟ چرا روزنامه وال اس��تریت ژورنال نوشت با‬ ‫حضور موس��ویان در امریکا‪ ،‬پنجره بزرگی از اطالعات ب رای‬ ‫امریکای ی ها گشوده شده است؟ اقای سیروس ناصری االن‬ ‫کجاست؟ روحانی باید بگوید چه پاسخی دارد؛ این افرادی که‬ ‫سال های طوالنی محرم اسرار وی به عنوان نفر اول امنیت‬ ‫ملی کشور بودند‪ ،‬االن هیچ اطمینانی وجود ندارد اطالعاتی‬ ‫که در اختیار انهاس��ت‪ ،‬در راه اهداف و منافع دشمنان ملت‬ ‫ای ران مصرف نشود‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫روحانی به انتقادات پاسخ م ی دهد‬ ‫اما حس��ن روحانی به خوبی م ی داند ک��ه منتقدانش‪،‬‬ ‫مذاک��رات هس��ته ای در دوران او را به عنوان یک��ی از نقاط‬ ‫بحث ب رانگی��ز در نظر دارن��د ؛ محوری که به نظر م ی رس��د‬ ‫حس��ن روحانی روزهای س��ختی را ب رای توضیح درباره ان‬ ‫پیش رو داشته باشد‪ .‬حس��ن روحانی در یکی از جدیدترین‬ ‫مصاحب ه هایش در پاسخ به این انتقادات چنین گفته است‪:‬‬ ‫«دستاوردهای ما در ان دوره روشن است‪ .‬اولین دستاورد ما‬ ‫این بود که کش��ور را از جنگ دور کردی��م‪ .‬زمانی به صورت‬ ‫تحلیلی گفته م ی شد که امریکا و متحدانش به دنبال حمله‬ ‫نظامی علیه ای ران بودند‪ ،‬اما االن که تاریخ نوش��ته ش��ده و‬ ‫بسیاری از مقامات مسئول ان زمان خاط راتشان را نوشت ها ند‪،‬‬ ‫صراحتا اورده اند که امریکا مصمم به حمله علیه ای ران بوده‬ ‫است‪ .‬پس دستاورد اول مذاکرات این بود که کشور را از جنگ‬ ‫دور کردیم‪ .‬ما نگذاشتیم پرونده هسته ای کشور وارد شورای‬ ‫امنیت شود و در نتیجه نگذاشتیم قطعنامه ای از سوی شورای‬ ‫‪42‬‬ ‫امنیت علیه ما تصویب شود و تحریمی علیه ما شکل بگیرد‪.‬‬ ‫صلح امیز بودن فعالیت هسته ای مان را در باالترین سطح در‬ ‫ان زمان به اثبات رساندیم و اگر م ی گفتند قصوری رخ داده‪،‬‬ ‫اقداماتی انجام دادیم که انها قبول کردند اقدامات جب رانی یا‬ ‫اصالحی انجام گرفته است‪ .‬ما پرونده را از وضعیت اضط راری‬ ‫در ش��ورای حکام خارج کردیم و فرصت��ی فراهم اوردیم که‬ ‫فناوری هسته ای ای ران کامل شود‪ .‬از س��وی دیگر فضایی‬ ‫به وجود اوردیم که جمهوری اسالمی ایران در سطح جهانی‬ ‫بتواند فعالی ت های اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی و فرهنگ ی اش را به‬ ‫بهترین وجه انجام دهد‪ .‬اینها دستاوردهای مذاکرات ما بود‪.‬‬ ‫البته اصل مذاکره‪ ،‬راه درستی اس��ت که جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران با ‪ 5+1‬در پیش گرفته اس��ت‪ .‬انها که امروز مس��ئول‬ ‫مذاکره هستند ب ی تردید همه تالششان را انجام م ی دهند تا‬ ‫به نتایج مطلوبی دست یابند‪ .‬اما مجموعه شرایط بی ن المللی‬ ‫و شرایط داخلی کش��ور و وضعیتی که امروز پرونده ما دارد‬ ‫دست به دست هم داده تا مسیر را با دشواری های فراوانی توام‬ ‫کند‪ .‬به همین دلیل دستاوردها در حد انتظار مردم نیست‪».‬‬ ‫انتقاد از نقش روحانی در دوران اصالحات‬ ‫در انتقادی دیگر حس��ین جاللی‪ ،‬عضو ارش��د جبهه‬ ‫پایداری نیز گفته اس��ت‪« :‬حس��ن روحان��ی در زمان دولت‬ ‫اصالحات با ترس صحنه هس��ته ای را ترک ک��رد و باعث‬ ‫عقب ماندگی کشور در عرصه علم و پیشرفت شد‪ .‬روحانی‬ ‫امروز نقش سوژه را ب رای هاشم ی رفسنجانی ایفا م ی کند تا‬ ‫اقبال مردم را نسبت به هاشمی تست کند‪ ».‬وی ادامه داده‬ ‫است‪« :‬در پرونده هسته ای در زمان مسئولیت حسن روحانی‬ ‫هیچ نقطه عزت و پیروزی را ش��اهد نبودیم بلکه همه اش‬ ‫عقب نشینی بود‪ .‬در زمان وی شاهد پذیرش تعلیق و پلمب‬ ‫تاسیسات هسته ای اصفهان بودیم‪ .‬بیان تهدید امیز غرب‬ ‫و امریکا با ملت ای ران در اوایل ده��ه ‪ ۸۰‬مربوط به عملکرد‬ ‫روحانی است‪ ،‬وی باید در این خصوص پاسخگو باشد‪».‬‬ ‫جاللی در ادامه گفته است‪ « :‬حسن روحانی در زمان‬ ‫دولت اصالحات با ترس‪ ،‬صحنه هسته ای را ترک کرد و باعث‬ ‫عقب ماندگی در عرصه علم و پیش��رفت ش��د‪ .‬اگر مسائل‬ ‫پیش امده در زمان وی عمدی نباش��د مطمئنا نشان دهنده‬ ‫ضعف مدیریتی و انعطاف در ب رابر دش��من ب��ود که منجر‬ ‫به عقب نش��ین ی ها در پرونده ش��د‪.‬روحانی در زمان دولت‬ ‫اصالحات تهدیدات در حد شعار دشمن را جدی تلقی کرد‪».‬‬ ‫وی در عین ح��ال گفته اس��ت‪« :‬روحان��ی چهره ای‬ ‫دیپلمات اس��ت و دیپلمات ه��ا معموال اه��ل معامله بوده‬ ‫و از روحیه جهادی و انقالب��ی برخوردار نیس��تند‪ ،‬بناب راین‬ ‫باتوجه به فرمایش اقا که گفتند من دیپلمات نیس��تم بلکه‬ ‫انقالب ی ام بناب راین مردم هم روحیه سازش‪ ،‬انعطاف و انفعال را‬ ‫نم ی پذی رند‪ ،‬بلکه دنبال روحیه جهادی هستند‪».‬‬ ‫اما دامنه انتقادها از حس��ن روحانی بس��یار گسترده‬ ‫شده اس��ت‪ .‬س��ایت رجانیوز که از رس��انه های نزدیک به‬ ‫جبهه پایداری اس��ت در مطلبی که به نقد حس��ن روحانی‬ ‫اختصاص یافته در مطلب��ی با عنوان «وقت��ی امضا کننده‬ ‫قرار داد سعداباد ته ران از حقوق مسلم مردم ای ران م ی گوید!»‬ ‫چنین نوشته بود‪« :‬حس��ن روحانی در اولین گام انتخاباتی‬ ‫خود ب��ا مقامات امریکایی همنوا ش��د‪ .‬روزنام��ه نزدیک به‬ ‫خان��واده هاشم ی رفس��نجانی گفت وگویی از دبیر اس��بق‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی منتش��ر کرد که روحانی در این‬ ‫گفت وگو صراحتا اظهارات مقامات امریکایی درباره موضوع‬ ‫هس��ته ای ای ران را تکرار ک��رد تا خاط رات هم راس��تا بودن‬ ‫وی با مقام��ات غربی در زمان��ی که دبیری ش��ورای عالی‬ ‫امنیت ملی را ب ر عهده داش��ته‪ ،‬زن��ده کند‪.‬روحانی در حالی‬ ‫خواس��تار تغییر در روند «مقاومت هس��ته ای» ای ران است‬ ‫که مقام��ات امریکایی نیز بارها به رویک��رد مقاومت محور‬ ‫ایران اعتراض داشتند‪ ».‬نگارنده این مطلب در ادامه نوشته‬ ‫است‪« :‬باراک اوباما در جریان س��فر اخیر خود به خاورمیانه‬ ‫ضمن اش��اره به برنامه هس��ته ای ای ران اظهار داش��ت که‬ ‫ای ران م ی تواند اینده ای متفاوت با امروز داش��ته باش��د‪ ،‬اگر‬ ‫برنام��ه اتم ی خ��ود را متوقف کن��د‪ .‬جان ک��ری‪ ،‬وزیر امور‬ ‫خارجه امریکا نی��ز در پیام نوروزی خود که ب ی ش��باهت به‬ ‫پیام اوباما نبود‪ ،‬از رهب ران ای ران خواس��ته به تعهداتش��ان‬ ‫نه تنها در ب رابر جامعه بی ن المللی بلکه در قبال مردمش��ان‬ ‫عمل کنند‪ .‬روحانی در حالی اظهارات اوباما و کری را تکرار‬ ‫کرده که در زمانی که ریاس��ت تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫ای ران ب��ر عهده او بود‪ ،‬درخواس��ت های کش��ورهای غربی‬ ‫درباره برنامه هس��ته ای ای��ران را به ش��کلی که «تعجب»‬ ‫مقامات غ ربی را نیز به همراه داشت به اجرا م ی گذاشته‪ .‬حتی‬ ‫توافقنامه سعداباد ته ران به امضای حسن روحانی درامد تا‬ ‫او بتواند وزرای امور خارجه سه کشور را به دیدار خاتمی ببرد‪،‬‬ ‫چرا که بدون امض��ای این توافقنامه انها حاض��ر به دیدار با‬ ‫رئی س جمهور وقت ای ران نم ی شدند‪ ».‬رجا نیوز در مطلب خود‬ ‫در ادامه انتقاد از ماجرای توافقنامه سع د اباد نوشته بود‪« :‬جک‬ ‫استراو‪ ،‬وزیر امور خارجه انگلیس بعدها در کتاب خاط رات خود‬ ‫با اشاره به این موضوع‪ ،‬از حضور خود در کاخ سعد اباد ته ران‬ ‫و امضای ان توافقنامه که تمام فعالی ت های هسته ای را به‬ ‫تعلیق دراورد به عنوان یک روز «استثنایی» یاد م ی کند‪».‬‬ ‫نویس��نده این مطلب به نقل از سفیر س��ابق ایران در‬ ‫ایتالیا نیز نوش��ته بود‪« :‬یادم هس��ت که در گفت وگوهای‬ ‫س��عداباد‪ ،‬اس��تراو‪ ،‬وزیر خارجه انگلیس در زمان استراحت‬ ‫پس از مذاکرات‪ ،‬جل��وی وزی ر خارجه وقت ای��ران مثل یک‬ ‫فاتح در ب رابر کس��ی که االن تسلیم ش��ده عمل کرد و پای‬ ‫خود را روی میز دراز کرد‪ ».‬رجانیوز در ادامه مطلبش نوشته‬ ‫بود‪« :‬تیم هس��ته ای دولت خاتمی که ریاست ان را حسن‬ ‫روحانی ب ر عهده داشت‪ ،‬در حالی تمام حقوق هسته ای ایران‬ ‫را نادیده گرفت که سیروس ناصری از اعضای ارشد این تیم‪،‬‬ ‫در س��ال ‪ 85‬پس از انکه اتهام جاسوس��ی وی مطرح شد از‬ ‫کش��ور متواری گشت و حسین موس��ویان از دیگر اعضای‬ ‫این تیم نیز به دلیل اتهامات امنیتی محکوم شد و البته به‬ ‫امریکا سفر کرد‪».‬‬ ‫ایا روحانی نامزد نهایی اصالح طلبان خواهد بود؟‬ ‫حس��ن روحانی م ی داند که ب رای اینکه بتواند شانسی‬ ‫ب رای ورود به پاس��تور پیدا کرده و از جمله نامزدهای امیدوار‬ ‫باشد‪ ،‬راهی ندارد جز اینکه بتواند بخشی از ارایی که حاال در‬ ‫غیاب هاشمی بال تکلیف هستند را به سمت خود جذب کند‪.‬‬ ‫به بیان دیگر او م ی داند اگر نامزد نهایی اصالح طلبان نباشد‬ ‫یا اجماعی میان اصالح طلبان در مورد او پدیدار نگردد شانس‬ ‫زیادی ب رای ایفای نقش موثر نخواهد داشت‪.‬‬ ‫حاال باید منتظر ماند و دید ایا اصالح طلبان م ی توانند‬ ‫در این اندک زمان باقیمانده به وحدت نظر برس��ند و ایا اگر‬ ‫چنین شود او خروجی نهایی ائتالف خواهد بود؟‬ ‫اخرین مواضع حسن روحانی‬ ‫حس��ن روحانی‪ ،‬کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم در اخرین موضع گیری اش پس از اعالم صالحیتش‬ ‫توسط شورای نگهبان با بیان اینکه «شعارم ب رای انتخابات‬ ‫اعتدال‪ ،‬عقالنیت و تدبیر است» گفته است‪« :‬دلیل حضورم‬ ‫زمینه سازی ب رای مشارکت فعال مردم در انتخابات و تحقق‬ ‫حماسه سیاسی است‪ ».‬روحانی محور ب رنامه اقتصادی خود‬ ‫را تولید ثروت ملی و توزیع عادالنه ان دانسته و افزوده است‪:‬‬ ‫«برنامه فرهنگ ی ام اصالح ساختار فرهنگی و تامین امنیت‬ ‫فرهنگی و در زمینه سیاس��ت خارجی نیز تعامل س��ازنده با‬ ‫جهان است‪ .‬ب رنامه ام در زمینه سیاست داخلی‪ ،‬تدوین حقوق‬ ‫شهروندی و انسجام وحدت ملی است‪ ».‬گفته می شود حسن‬ ‫روحانی ب��رای مناظره ها و ب رنامه های تلویزیونی بس��ته ای‬ ‫حاوی پاسخ هایش به عملکرد هسته ای را اماده کرده و قصد‬ ‫دارد ان طور که خود می گوید پشت پرده ها را روایت کند‪g .‬‬ ‫شیفت اصالحات به سوی عارف‬ ‫ایا اصالح طلبان حاضرند‬ ‫از معاون اول دولت خاتمی حمایت کنند؟‬ ‫سیاست‬ ‫محمد رضا عارف؛ اهل یزد است و حاال در ‪ 62‬سالگی‬ ‫تنه��ا نام��زد اصالح طلب��ان در یازدهمی��ن دوره انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‪.‬‬ ‫ارام و کم حاش��یه؛ با کارنامه ای که در ان معاون اولی‬ ‫دولت اصالحات از سایر پس��ت هایش پررنگ تر است‪ .‬حاال‬ ‫همه نگاه ه��ای اصالح طلب��ان پ��س از رد صالحیت اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی دوخته شده به او و حسن روحانی که اگر‬ ‫چه سابقه راست گرایی دارد ولی قرابت هایی با اصالح طلبان‬ ‫پیدا کرده است‪.‬‬ ‫حاال که اصالح طلبان هنوز در شوک رد صالحیت نامزد‬ ‫حداکثری شان هس��تند این محمد رضا عارف است که امید‬ ‫به شیفت ارای حامیان او به س��مت خود بسته است‪ .‬اما ایا‬ ‫چنین خواهد شد؟ ایا اصالح طلبان‪ ،‬ان هم اصالح طلبانی که‬ ‫از بدو کاندیداتوری او ساز مخالفت کوک کرده بودند حاضرند‬ ‫به کمپین او کوچ کنند؟ زمان زیادی باقی نمانده و تصمیم‬ ‫اصالح طلبان هم ب رای خودش��ان حیاتی اس��ت و هم ب رای‬ ‫محمدرضا عارف‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫بار دیگر کاندیدایی از یزد‬ ‫محمد رضا عارف همش��هری س��ی د محمد خاتمی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور اس��بق کشورمان اس��ت‪ .‬او در سال ‪ ۱۳۳۰‬در‬ ‫خانواده ای مذهبی در یزد به دنیا امده و پدرش حاج میرزا احمد‬ ‫عارف از بازاریان سرش��ناس و از خادمان سیدالشهدا بوده‪ .‬از‬ ‫کودکی در ریاض��ی موفق بود‪ ،‬حتی گفته م ی ش��ود در پنج‬ ‫سالگی به حساب سیاق تسلط داش��ته و در سال ‪ ۱۳۴۸‬در‬ ‫مسابقات کشوری ریاضی در رامسر رتبه نخست کشوری را‬ ‫به دست اورد‪ .‬در کنکور سراسری ریاضی در سال ‪ ۱۳۴۹‬رتبه‬ ‫دوم کشوری را کسب کرد و در رشته مهندسی برق دانشکده‬ ‫فنی دانشگاه ته ران مشغول به تحصیل شد و در سال ‪۱۳۵۴‬‬ ‫با معدل ‪ 3/91‬از ‪ ۴‬فارغ التحصیل گش��ت‪ .‬در همین سال با‬ ‫اس��تفاده از بورس تحصیلی دانش��گاه صنعتی اصفهان به‬ ‫امریکا رفت‪ .‬در سال ‪ ۱۳۵۵‬مدرک کارشناس ی ارشد و در سال‬ ‫‪ ۱۳۵۹‬مدرک دکترای خود را در رشته برق مخاب رات با معدل‬ ‫چهار از چهار به سرپرستی تامس ام‪ .‬کاور از دانشگاه استنفورد‬ ‫گرفت‪.‬او در تز دکترای خود به بررسی شبکه های غیر حلقوی‬ ‫که در فرستنده ها لینک های قطعی پخش کننده بدون هیچ‬ ‫تداخل در گی رنده ها دارند پرداخت‪ .‬زمینه تحقیقاتی او نظریه‬ ‫اطالعات و رمزنگاری است‪ .‬عارف در قبل از انقالب در زمینه‬ ‫برگزاری جلس��ات مذهبی در دوران دانشجویی در دانشگاه‬ ‫ته ران نقش داشته و در س��ال ‪ ۱۳۵۴‬توسط کمیته مشترک‬ ‫ضد خ رابکاری ساواک دستگیر شده است‪ .‬او بین سال های‬ ‫‪ ۱۳۵۴‬تا ‪ ۱۳۵۹‬در انجمن اسالمی دانشجویان امریکا و کانادا‬ ‫عضو رسمی بوده و فعالیت داشته است‪ .‬حمیده مروج همسر‬ ‫محمدرضا عارف پزشک متخصص پوست است‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫عارف پس از انقالب‬ ‫محمد رضا عارف بین س��ال های ‪ ۱۳۵۹‬تا ‪ ۱۳۶۰‬معاون‬ ‫ش��رکت مخاب رات بود و از ‪ ۱۳۶۱‬تا ‪ ۱۳۶۲‬سرپرس��ت شرکت‬ ‫مخاب رات شد‪ .‬در همین س��ال ها معاونت اموزش و معاونت‬ ‫دانشجویی وزارت فرهنگ و اموزش عالی را نیز بر عهده داشته‬ ‫است‪ .‬بین سال های ‪ ۱۳۶۲‬تا ‪ ۱۳۶۳‬قائم مقام وزارت فرهنگ‬ ‫و اموزش عالی و معاون اموزش��ی ان بوده اس��ت‪ .‬همچنین‬ ‫از ‪ ۱۳۶۰‬تا ‪ ۱۳۷۳‬اس��تاد دانش��کده برق و کامپیوتر دانشگاه‬ ‫صنعتی اصفهان بوده‪ .‬بین سال های ‪ ۱۳۶۹‬تا ‪ ۱۳۷۶‬به عنوان‬ ‫مشاور اموزشی و قائم مقام وزیر در هیات های ممیزه شناخته‬ ‫م ی شود‪ .‬او از سال ‪ ۱۳۷۳‬تا ‪ ۱۳۷۶‬رئیس دانشگاه ته ران بود و‬ ‫از سال ‪ ۱۳۷۶‬تا ‪ ۱۳۷۹‬پست وزارت پست و تلگراف و تلفن را‬ ‫عهده دار شد و همچنین بین سال های ‪ ۱۳۷۹‬تا ‪ ۱۳۸۰‬پس از‬ ‫ادغام سازمان ب رنامه و بودجه و سازمان امور اداری و استخدامی‪،‬‬ ‫اولین رئیس سازمان مدیریت و ب رنامه ریزی کشور بود‪ .‬عارف‬ ‫رئیس هیات مدیره بنیاد باران و یکی از اعضای اصلی بنیانگذار‬ ‫حزب منحله مشارکت اس��ت‪ .‬او هم اکنون عالوه بر داشتن‬ ‫سمت استادی در دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف‪ ،‬عضو‬ ‫شورایعالی انقالب فرهنگی و از ‪ ۲۵‬اسفند ‪ ۱۳۸۱‬عضو مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام بوده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بازگشت به سیاست‬ ‫محمد رض��ا ع��ارف اکنون ک��ه قصد پاس��تور کرده‪،‬‬ ‫اوضاعش بس��یار متفاوت اس��ت با فروردین و اردیبهشتی‬ ‫که گذش��ت‪ .‬دورانی که حتی چهره ه��ای معروفی به دلیل‬ ‫کاندیدا ش��دنش به او خرده م ی گرفتن��د و حتی در تندترین‬ ‫مواضع گاهی او را اصالح طلب به شمار نم ی اوردند‪ .‬قدرت اهلل‬ ‫علیخانی از چهره های اصالح طلب پیش از این به هفته نامه‬ ‫مثلث در مورد محمد رضا عارف چنین گفته بود‪« :‬محمد رضا‬ ‫عارف ش��خصا تصمیم به حضور در انتخابات گرفته و این‬ ‫تصمیم هیچ ربطی به اصالح طلبان ندارد‪».‬‬ ‫غالمحس��ین کرباس��چی‪ ،‬دبیرکل ح��زب کارگزاران‬ ‫س��ازندگی نیز پیش از این درباره معرفی محمدرضا عارف‬ ‫به عنوان نامزد اصالح طلبان گفته بود‪« :‬تاکنون نش��نیده ام‬ ‫در جلس��ات اصالح طلبان عارف به عنوان نام��زد انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری مطرح باشد‪ .‬وی زمانی معاون خاتمی بوده‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما در مورد اینکه اصالح طلبان روی این فرد اجماع‬ ‫کنند‪ ،‬من چنین برداش��تی ندارم‪ .‬فک��ر نم ی کنم هی چ یک‬ ‫از اح��زاب اصالح طلب در م��ورد این فرد نظر جدی داش��ته‬ ‫باشد‪ ».‬زیباکالم هم پی ش بینی کرده بود که در صورت عدم‬ ‫حمایت اصالح طلب��ان از عارف و در صورت��ی که به عنوان‬ ‫یک شخص وارد انتخابات شود‪ ،‬از والیتی و حدادعادل هم‬ ‫کمتر رای خواهد اورد و سقف رای او به عنوان نامزد مستقل‬ ‫به دو میلیون رای نیز نخواهد رس��ید‪ .‬در ای��ن میان حتی‬ ‫موسوی خوئین ی ها نیز تلویحا انتقادات تندی را نسبت به او‬ ‫مطرح کرده بود‪ .‬او گفته بود ما نباید از نامزدی حمایت کنیم‬ ‫که اصالت اصالح طلبی ندارد و به عنوان نماد اصالح طلبان‬ ‫شهره نیست‪ .‬انتقاداتی که محمد رضا عارف ترجیح داد پاسخ‬ ‫ان را این گونه بدهد‪« :‬ما اگر اعتقاد به ازادی داریم‪ ،‬باید بین‬ ‫خودمان نیز به ان قائل باش��یم‪ .‬ه ر کس م ی تواند نظر خود‬ ‫را مطرح کند من صالح نظام را در اجماع م ی دانم؛ چراکه در‬ ‫این صورت مردم نیز انگیزه بیش��تری ب��رای انتخابات پیدا‬ ‫خواهند کرد‪ .‬موضع من ائتالف ‪ ۵۱‬درصدی است و اگر این‬ ‫ائتالف ‪ ۵۱‬درصدی ایجاد شود ان را فدای ‪ ۴۹‬درصد نخواهم‬ ‫کرد و به همین علت نیز در کارهای اجرایی هی چ گاه درگیری‬ ‫نداش��ته ام؛ چراکه به خرد جمعی و کار کارشناسی معتقدم‪.‬‬ ‫من کاندیدای قطعی انتخاب��ات ‪ ۸۸‬بودم‪ ،‬ام��ا وقتی اقای‬ ‫خاتمی اعالم کاندیداتوری کرد‪ ،‬حاضر ش��دم رئیس س��تاد‬ ‫انتخاباتی ایشان شوم و تمام تشکیالتم را در اختیار ایشان‬ ‫قرار دهم‪ .‬البته خط قرمزهایی دارم که به کس��ی اجازه عبور‬ ‫از انه��ا را نم ی دهم‪ ،‬البته این خط قرمزه��ا را نیز چندان باال‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪44‬‬ ‫نم ی گیرم‪ .‬معتقدم ما باید با تفاهم پیش برویم و هیچ راهی‬ ‫جز میانه روی و تحمل مخالف و البته ن��ه معاند‪ ،‬ب رای حل‬ ‫مش��کالت نداریم‪ ».‬عارف در عین حال بارها در اظهاراتش‬ ‫از تندروی های اصالح طلبان انتق��اد کرد‪ .‬انتقادی که برخی‬ ‫ان را پاس��خی به اظهارات خوئین ی ها قلم��داد کرده اند‪ .‬او‬ ‫حتی در اظهارنظری صریح پاسخ منتقدان اصالح طلبش را‬ ‫این گونه داد‪« :‬به صراحت اعالم م ی کنم در عرصه انتخابات‬ ‫الح طلبان قرار دارم‪.‬‬ ‫به ش��کل نظری و عملی در اردوگاه اص ‬ ‫در انتخابات پی ش رو کسانی م ی توانند گفتمان اصالح طلبی‬ ‫را نمایندگی کنند که در س��ابقه فعالی ت هایشان نفس این‬ ‫گفتمان را نفی نکرده باشند‪ ».‬عارف همچنین در گفت و گو‬ ‫با هفته نامه مثلث گفته است‪« :‬در کل تفکر اصالح طلبی را‬ ‫قبول دارم که اقای خاتمی ان را نمایندگی م ی کرد و منجر‬ ‫به دوم خرداد ‪ ۷۶‬ش��د‪ .‬اصالح طلبی در داخ��ل نظام و ب رای‬ ‫پاس��داری از ارزش ها‪ ،‬ارمان ها و اجرای کامل قانون اساسی‬ ‫اس��ت‪ ».‬او همچنین خود را معتقد به خطوط قرمز معرفی‬ ‫م ی کند و م ی گوید باید در برخی م��وارد اجرایی در چارچوب‬ ‫نظام کوتاه امد و در عین حال گفته اس��ت در صورت مورد‬ ‫قبول واقع شدن برنامه هایش از سوی مردم‪ ،‬به هیچ احدی‬ ‫اجازه عبور از خطوط قرمزش را نخواهد داد‪ .‬این یعنی اینکه‬ ‫محمد رضا عارف بنا دارد نه به عنوان مستقل‪ ،‬بلکه دقیقا با‬ ‫تابلوی اصالحات در عرصه انتخابات باقی بماند‪.‬‬ ‫مخالفت با کاندیداتوری هاشمی و خاتمی‬ ‫محمد رض��ا ع��ارف از هم��ان روز که اعالم ک��رد بنا‬ ‫دارد به عن��وان نامزد انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم به‬ ‫سیاس��ت ورزی ادامه دهد‪ ،‬یک موضع مه��م دیگر را هم به‬ ‫رس��انه ها گفت‪ .‬او معتقد بود که هاشمی و خاتمی نباید به‬ ‫عرصه انتخابات بازگردند‪ .‬او با بیان اینکه نظر ش��خص ی ام‬ ‫حکایت از ان دارد که نباید روس��ای جمهوری سابق دوباره‬ ‫کاندیدا شوند‪ ،‬افزوده بود‪« :‬زمانی که طرفداران خاتمی معتقد‬ ‫بودند که باید ب رای سومین بار در این عرصه حاضر شود بنده‬ ‫مخالف بودم چرا که در این مملکت رجل سیاسی کم نداریم‬ ‫و باید گردش نخبگان ش��کل گیرد‪ ».‬محمد رضا عارف در‬ ‫تمام ماه های گذشته با اخبار مهمی پی رامون همین مساله‬ ‫مواجه بود‪ .‬بارها در رسانه ها شایعاتی مطرح شد که خاتمی با‬ ‫نامزدی او مخالفت کرده و حتی از او خواسته است که به نفع‬ ‫نامزدهای دیگر کناره گیری کند؛ خبرهایی که البته هرگز از‬ ‫سوی سی د محمد خاتمی تایید و تکذیب نشد‪ ،‬اما با واکنش‬ ‫محمد رضا عارف مواجه شد؛ گاه تکذیب و گاه سکوت‪.‬‬ ‫او اما در عی��ن حال ی��ک موضع دیگر ه��م راجع به‬ ‫س��ی د محمد خاتمی و اکبر هاشم ی رفس��نجانی داش��ت‪،‬‬ ‫موضعی که در عی��ن مخالفت با نامزدی انه��ا از حمایت و‬ ‫پشتیبانی در صورت حضورشان در انتخابات حکایت داشت‪.‬‬ ‫او گفته ب��ود چنانچه یکی از این دو ش��خصیت سیاس��ی‬ ‫نامزد ش��وند‪ ،‬از عرصه رقابت ها کنار خواهد کش��ید‪ .‬عارف‬ ‫همچنین گفته بود‪« :‬در س��ال ‪ 88‬نیز همین روند را نشان‬ ‫دادیم‪ .‬در ابتدا بنا بود من کاندیدای اصالح طلبان باش��م اما‬ ‫بعد از امدن خاتم��ی؛ من بالفاصله کنار کش��یدم و رئیس‬ ‫ستاد انتخابات ی اش ش��دم‪ ».‬عارف گفته بود‪« :‬االن خاتمی‬ ‫اگر تصمیم بگیرد در انتخاب��ات حضور یابد‪ ،‬باتوجه به قول‬ ‫و قراری که گذاشته ایم امکانات و ستادم را در اختیار خاتمی‬ ‫م ی گذارم‪» .‬‬ ‫ی هاشمی‬ ‫عارف و ماجرای کاندیداتور ‬ ‫محمد رضا عارف وقتی در روز چهارم از ثبت نام نامزدها‬ ‫به ساختمان میدان فاطم ی رفت شاید هرگز گمان نم ی کرد‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در ‪ 79‬س��الگی و البته در اخرین دقایق‬ ‫مهلت ثب ت نام از ساختمان مرمر راهی وزارت کشور شود تا‬ ‫خود را به عنوان شانس اول اصالح طلبان مطرح کند‪ .‬اتفاقی‬ ‫که وقتی رخ داد همه منتظر انصراف محمد رضا عارف شدند‪.‬‬ ‫یعنی همان وع��ده ای که خودش به هم��ه داده بود‪.‬‬ ‫از همان لحظه ثبت نام هاشمی بود که ش��ایعات فراوانی‬ ‫در مورد نام��ه انصراف محمد رض��ا عارف ده��ان به دهان‬ ‫م ی چرخید‪ .‬سخنگوی س��تاد انتخابات عارف اما بالفاصله‬ ‫به خبرنگاران چنین گفت‪« :‬عارف پس از اعالم نظر شورای‬ ‫نگهبان درب��اره نامزدها موضع خود را درب��اره کناره گیری از‬ ‫کاندیدا توری به نفع هاشم ی رفسنجانی اعالم م ی کند‪ .‬اقای‬ ‫عارف بارها اعالم کردند که با هیچ کدام از این دو شخصیت‬ ‫بزرگوار رقابت نخواهند کرد و اکنون نیز موضع ایشان همین‬ ‫است‪ .‬عارف منتظر است تا ش��ورای نگهبان صالحی ت ها را‬ ‫بررس��ی کند و بعد از تعیین تکلیف ش��ورا ایشان نظر خود‬ ‫را اعالم خواهند کرد‪ .‬سیاست ایش��ان این است که با اقای‬ ‫هاشمی رقابت نکند‪ ،‬اما اینکه چگونه و در چه زمانی موضوع‬ ‫کناره گیری را مطرح کند‪ ،‬مستلزم گذر زمان است‪».‬رسولی‬ ‫در پاس��خ به اینکه چرا به رغم نامزدی هاشمی رفسنجانی‬ ‫اقای عارف نظر خود درباره انصراف از نامزدی انتخابات را به‬ ‫پس از اعالم نظر شورای نگهبان موکول کرده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«همان طور که دیدید تا ساعت اخر هیچ چیز مشخص نبود‬ ‫و ظرف کمتراز نیم ساعت همه چیز تغییر کرد‪ .‬ما به تجربه‬ ‫دریافته ایم که در فضای سیاسی ای ران لحظات تعیی ن کننده‬ ‫اس��ت‪ .‬اقای عارف به مصلحت نم ی دانند که پیش��اپیش‬ ‫موضعی را اعالم کنند تا قبل از اینکه مش��خص ش��ود در‬ ‫صف کاندیدا های ریاست جمهوری چه کسانی خواهند بود‪».‬‬ ‫ایا عارف کاندیدای نهایی است؟‬ ‫ه ر چه هس��ت حاال در اغاز خ��رداد ‪ 92‬این محمدرضا‬ ‫عارف است که به عنوان یکی از دو شانس اصالح طلبان ب رای‬ ‫ورود به پاس��تور نامش دهان به دهان م ی چرخ��د‪ .‬او در اواخر‬ ‫س��ال ‪ ،۱۳۹۱‬جعفر توفیقی‪ -‬وزیر علوم دولت اصالحات ‪ -‬را‬ ‫به عنوان رئیس س��تاد انتخاباتی محمدرضا عارف منصوب‬ ‫کرده و حسن رس��ولی ‪ -‬از اعضای هیات مدیره بنیاد باران‪-‬را‬ ‫به عنوان س��خنگوی س��تاد انتخابات ی اش برگزیده اس��ت‪.‬‬ ‫عارف گفته است که رنگ س��فید را به عنوان رنگ انتخاباتی‬ ‫خود برگزیده است‪ .‬محمد رضا عارف اکنون شرایطش بسیار‬ ‫متفاوت است با تمام ماه های گذشته‪ .‬حاال او یکی از گزینه هایی‬ ‫اس��ت که اصالح طلبان باید در موردش فکر کنند‪ .‬ش��اید او‬ ‫نامزد اجماعی اصالح طلبان باش��د؛ اصالح طلبانی که رویای‬ ‫رئی س جمهور شدن اکبر هاشم ی رفس��نجانی را بر باد رفته‬ ‫م ی دانند‪ .‬اما ایا هاش��می و خاتمی حاضرند اصالح طلبان را‬ ‫به کمپین او ببرند؟ تا لحظه ن��گارش این مطلب که چنین‬ ‫نبوده است‪g .‬‬ ‫حاال در اغاز خرداد ‪ 92‬این محمدرضا عارف است که‬ ‫به عنوان یکی از دو شانس اصالح طلبان برای ورود به‬ ‫پاستور نامش دهان به دهان می چرخد‪ .‬او تا پیش از این‬ ‫مخالفان مهمی از میان چهره های اصالح طلب داشته‬ ‫است‬ 45 ‫بین الملل‬ ‫مقالهایازدکترکیهانبرزگردربارهتحوالت‬ ‫سوریهپسازحملهمحدوداسرائیلبهسوریه‬ ‫اقتدار اسد‬ ‫تقویتموقعیتمنطقهای‬ ‫ای ران‬ ‫بشار اسد در گفت وگو با روزنامه ارژانتینی کالرین‪:‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کناره گیری‬ ‫نمی کنم‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪46‬‬ ‫پیرمحمدمالزهیدر‬ ‫گفت وگوبامثلث؛‬ ‫گل جمس حسین‬ ‫درگفت وگوبامثلث؛‬ ‫دولت متزلزل‬ ‫بازرگانسیاستمدار‬ ‫چه چیزی موجب ش�د تا بحران کنونی سوریه به‬ ‫بحرانی طوالن ی مدت تبدیل ش�ود و تا این اندازه‬ ‫عمق و گسترش یابد؟‬ ‫‪ l‬اول از همه انکه ع وامل ب ی شماری در بحران داخلی‬ ‫و خارجی سوریه سهیم بودند که مهمترین انها را باید دخالت‬ ‫خارجی دانست‪ .‬دوم اینکه محاسبات کشورهایی که خواهان‬ ‫دخالت در سوریه بودند‪ ،‬محاسبات اشتباهی بود‪ .‬ان کشورها‬ ‫ب راین باور بودند که ب راس��اس طرحی که ریخته اند‪ ،‬سرنوشت‬ ‫نظام سوریه ظرف چند هفته یا چند ماه مشخص خواهد شد و‬ ‫بحران در این کشور پایان خ واهد یافت‪ ،‬اما چنین نشد‪ .‬انچه در‬ ‫سوریه روی داد‪ ،‬این بود که مردم مقاومت کرده و هرگونه دخالت‬ ‫امار دقیقی در این خصوص ارائه دهیم‪ ،‬اما م ی دانیم که هزاران‬ ‫سوری به قتل رسی دند‪ .‬بالطبع این رقم به صورت مستمر در حال‬ ‫تغییر است‪ ،‬چون تروریس ت ها مردم را م ی کشند و در مواردی‬ ‫انها را در گورهای جمعی دفن م ی کنند که هنوز انها را کشف‬ ‫نکرده ایم و این گورها تا زمانی که ارتش سوریه وارد این مناطق‬ ‫نشود و در این خصوص جس ت وجو نکند‪ ،‬کشف نخ واهد شد‬‪.‬‬ ‫‫ ب ه نظر شما نیروهای دولت از زور و قدرت بیش از‬ ‫حد استفاده نکرده اند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‫اما ای�ا ای�ن اصالحاتی ک�ه از ان س�خن گفتید‪،‬‬ ‫تضمین کنن�ده حض�ور دموکراتی�ک در عرص�ه‬ ‫سیاسی اس�ت و ازادی مطبوعات را درپی خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬شاید در جریان باشید یا نباش��ید که قانون جدید‬ ‫مطبوعات در این اواخر به همراه برخی قوانین دیگر صادر شد‪.‬‬ ‫اما ما پا را از این هم فراتر نهادی��م‪ .‬مذاکره‪ ،‬مذاکره با نیروهای‬ ‫سیاسی اس��ت‪ .‬این مذاکره موجب تدوین و تصویب اصول و‬ ‫مبادیکلی قانون اساسیم ی شود‪.‬قانون اساسیبالطبعنیازمند‬ ‫تصویب مردم است‪ .‬این قانون اساسی بر ازادی های بیشتر و‬ ‫بزرگتری تاکید م ی کند و بالطبع این در قانون اساسی کنونی‬ ‫هم موجود اس��ت‪ ،‬اما قانون اساس��ی جدید موارد جدیدتری را‬ ‫در برخ واهد گرفت و بدیهی است که در ان به ازادی های سیاسی‬ ‫و ازادی های مطبوعاتی و به طور کلی تمام انواع ازادی ها پرداخته‬ ‫شده باشد‪ .‬شما نم ی توانید از ازادی مطبوعات سخن بگویید‪ ،‬در‬ ‫حال ی که در کشور ازادی سیاسی به طور کلی وجود نداشته باشد‬ ‫و این امری بدیهی است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬ش��ما زور و قدرت بیش از حد را چ��ه چیز تعریف‬ ‫م ی کنید‪ .‬چگونه م ی توانید مشخص کنید که در فالن جا زور‬ ‫و قدرت بیش از حد استفاده شده یا کمتر از حد معیار چیست؟‬ ‫بناب راین سخن گفتن در این خصوص و از این‬ ‫دید موضوعیت ندارد‪ .‬ش��ما باتوجه به می زان‬ ‫و نوع تروریس��می که با ان مواجه هستید و‬ ‫در معرض ان ق��رار دارید‪ ،‬اق��دام م ی کنید و‬ ‫به ان پاس��خ م ی دهید و در این میان هرچه‬ ‫شیوه های تروریستی که با ان مواجه هستید‪،‬‬ ‫در حالی که برخی کشورهای ف رامنطقه ای همچون امریکا‪ ،‬انگلیس‬ ‫تغییر و تحول پی دا کند‪ ،‬به همان ترتیب شیوه‬ ‫و فرانس�ه و همچنین کش�ورهای منطقه ای چون قطر و عربس�تان در‬ ‫حال برگزاری نشس�ت هایی جهت گذار سیاس�ی در س�وریه هستند‪،‬‬ ‫پاسخگویی به ان نیز تغییر خ واهد کرد‪ .‬در ابتدا‬ ‫بشار اسد در گفت وگو با روزنامه ارژانتینی کالرین به نوعی تکلیف اینده‬ ‫اقدامات تروریستی محلی و داخلی بودند‪ ،‬اما‬ ‫کشورش را مشخص کرد‪ .‬بشار اس�د‪ ،‬رئی س جمهور سوریه‪ ،‬انتخابات‬ ‫بعد تروریس��م خارجی نیز به ان اضافه شد و‬ ‫همین موجب شد تا س�لاح های به کار رفته‬ ‫جمهوری اسلامی ایران را باع�ث افزایش نق�ش و جای�گاه منطقه ای‬ ‫توسطاینتروریس ت هاتغییروتحولیابد‪.‬انها‬ ‫ایران دانس�ت و در خصوص ماندن و ترک قدرت خود تاکید کرد‪« :‬مردم‬ ‫اقدام به عملیات های تروریستی گسترده ای‬ ‫س�وریه درباره ماندن یا رفتنم در انتخابات ‪ ۲۰۱۴‬تصمیم م ی گیرند‪ .‬اگر‬ ‫کردندواینوظیفهارتشونیروهایامنیتیبود‬ ‫رئی س جمهور تحت هر عنوانی در ش رایط فعلی از منصب خود کناره گیری‬ ‫که به این تروریس ت ها پاسخ گویند‪ .‬هر شیوه‬ ‫کند در ان صورت از مسئولیت خود فرار کرده و من شخصا کسی نیستم‬ ‫تروریستی طلب م ی کند که به همان شیوه با‬ ‫که از مسئولیت ف رار کنم‪ ».‬اسد تاکید کرد که هرگونه راه حل سیاسی ب رای‬ ‫ان برخورد و تعامل داش��ت تا تضمی ن کننده‬ ‫بحران سوریه را باید مردم این کشور از طریق رفتن پای صندوق های رای‬ ‫پاکس��ازی مناطق از وجود تروریس ت ها باشد‬ ‫مشخص کنند‪ .‬در زیر مشروح گفت وگوی وی با روزنامه ارژانتینی کالرین‬ ‫و در همان زمان موجب حمایت و پشتیبانی‬ ‫و خبرگزاری تیالم منتشر شده است‪.‬‬ ‫از ش��هروندان و غی ر نظامیان و محافظت از‬ ‫زندگی و حیات انها شود‪ .‬به همین دلیل بحث‬ ‫و مناقش��ه در اینجا درباره می زان قدرت و زور‬ ‫مورد اس��تفاده یا نوع و کیفیت سالح نیست‪.‬‬ ‫خارجی در کشور را رد کردند و ما هم اکنون نیز مقاومت م ی کنیم‬ ‫معیار در اینجا و پیش از هر چیز شکل و ماهیت و می زان و اندازه‬ ‫تروریسمی است که ما با ان مواجه هستیم و وظیفه داریم به ان‬ ‫و این ب رای ما به نوعی دفاع از کشور است‪.‬‬ ‫پاسخ گوییم و دوم نتیجه ای است که ب رای حمایت و پشتیبانی‬ ‫شمار کشته های این بحران چقدر است؟ برخی‬ ‫و محافظت از شهروندان و کشورمان به ان برسیم‬‪.‬‬ ‫منابع از بیش از‪ 70‬هزار نفر سخن م ی گویند؟‬ ‫‫در ابت�دای بح�ران س�وریه برخ�ی از اف�راد و‬ ‫‪ l‬در ابتدا و پیش از هر چیز باید از کسانی که این امار‬ ‫شخصی ت های خارجی وجود داش�تند‪ .‬ه م اکنون‬ ‫و ارقام را ارائه م ی دهند‪ ،‬بپرس��ید که منابع انها در ارائه این امار‬ ‫و پس از گذشت دو س�ال از این بحران ایا ممکن‬ ‫و ارقام چیس��ت؟ و اینکه این منابع تا چه اندازه دارای اعتبار و‬ ‫بود که مذاکرات و گفت وگوهایی وجود م ی داشت‬ ‫مصداق است؟ پیش از هر چیز من به شما م ی گویم که قتل و‬ ‫که مانع این دخالت های خارجی م ی شد و موجب‬ ‫کشتار امری نکوهیده و ناپسند است‪ .‬حال این تع داد م ی خ واهد‬ ‫ادامه یافتن بح ران به این شکل و صورت نم ی شد؟‬ ‫یک نفر باشد یا صدها نف ر‪ .‬انها انسان هایی سوری هستند‪ .‬اما‬ ‫‪ l‬در ابتدا درخواست های انجام اصالحات بود‪ .‬اگرچه‬ ‫ایا به نظر شما نم ی توان گفت که بسیاری از این کشته ها که‬ ‫این امار و ارقا م از انها سخن م ی گویند‪ ،‬بیگانگان و خارج ی هایی‬ ‫این ظاهر امر بود؛ پوششی بود ب رای اینکه نشان داده شود قضیه‪،‬‬ ‫قضیه اصالحات است؛ دست به اصالحات زدیم‪ .‬قانون اساسی‬ ‫هستند که به سوریه گسیل شدند تا مردم این کشور را بکشند‪.‬‬ ‫را تغییر دادیم‪ .‬قوانین را اصالح کردیم‪ .‬حالت فوق العاده را لغو‬ ‫انها سوری نیستند‪ .‬از دید ما هر کشته ای یک زیان و خسارت‬ ‫کردیم و اعالم کردیم که اماده گفت وگو با جریان ها و نیروهای‬ ‫است و نم ی توانیم نادیده بگی ریم که بسیاری در سوریه در شمار‬ ‫سیاسی معارض هستیم‪ .‬اما هر گامی که ما ب ر م ی داشتیم‪ ،‬در‬ ‫مفقودان هستند‪ .‬ب راین اساس درستی این امار و ارقام وابسته‬ ‫مقابل ان تروریس��م بود که افزایش م ی یافت‪ .‬سوال منطقی‬ ‫به نکاتی است که به ان اشاره شد‪ .‬شمار سوری هایی که کشته‬ ‫که در اینجا مطرح م ی ش��ود‪ ،‬این اس��ت که چه رابطه ای بین‬ ‫شدند‪ ،‬چقدر است؟ در این بین چه تع داد از انها بیگانه بوده اند؟‬ ‫اصالحات و تروریسم وجود دارد؟ تروریسم هیچ گاه نم ی تواند‬ ‫همچنین تع داد مفقودان چقدر است؟ در حال حاضر نم ی توانیم‬ ‫راهی ب رای دستیابی و تحقق اصالحات باشد‪ .‬تروریسم چچنی‬ ‫چه ارتباطی با اصالحات در سوریه دارد؟ رابطه تروریسم ع راقی یا‬ ‫لبنانی یا افغان با اصالحات در سوریه چیست؟ این اواخر ب راساس‬ ‫اماری که گرفته شده است‪ ،‬مشخص شده که تروریس ت هایی از‬ ‫حدود ‪ 29‬کشور جهان در سوریه مبارزه م ی کنند‪ .‬رابطه هر یک‬ ‫از این تروریس ت ها با اصالحات داخلی در سوریه چیست؟ ایا این‬ ‫سخنیغی ر منطقیاست؟دربارهخودمانبایدبگویمکهمادست‬ ‫به اصالحات زدیم و هم اکنون دارای طرحی سیاسی هستیم که‬ ‫گفت وگو و مذاکره را در ب ر م ی گیرد‪ .‬پایه و اساس در هر راه حل‬ ‫سیاسی ان چیزی است که مردم سوریه خ واهان ان هستند و ان‬ ‫چیزی است که از صندوق های رای بیرون اید و به ان حکم کند‪.‬‬ ‫هیچ راه دیگری وجود ندارد‪ .‬اما درباره تروریس ت ها باید بگویم که‬ ‫کسی با تروریس ت ها گفت وگو و مذاکره نم ی کند‪ .‬کدام کشور را‬ ‫دیده اید که با تروریس ت ها گفت وگو کرده باشد‪ .‬شما با نیروهای‬ ‫سیاسیمذاکرهم ی کنید‪،‬نهباتروریستیکهاقدامبهب ریدنسرها‬ ‫ی م ی کند که‬ ‫و ارتکاب قتل ها و کشتارها و استفاده از گازهای سم ‬ ‫سالح شیمیایی است‬‪.‬‬ ‫ش�ما همیش�ه تاکید کرده اید که راه ح�ل بحران‬ ‫س�وریه گفت وگو و مذاکره اس�ت و ما هم با شما‬ ‫ه م عقیده هستیم‪ .‬کنفرانسی که قرار است اواخر‬ ‫این ماه در راس�تای توافق امریکا و روس�یه برگزار‬ ‫ش�ود را چگونه ارزیابی م ی کنید؛ ب ه ویژه که شاهد‬ ‫دخالت های انگلیس و ف رانسه در این امر هستید؟‬ ‫ی که به توقف خشونت ها منجر شود‪،‬‬ ‫‪ l‬ما با هر اقدام ‬ ‫ی که منجر به راه سیاسی شود‪،‬‬ ‫موافق هستیم‪ .‬ما با هر اقدام ‬ ‫موافقهستیم‪،‬ولیراه حلسیاسینم ی تواندباادامهخشونت ها‬ ‫به دست اید‪ .‬ما از نزدیکی دیدگاه های روسیه و امریکا استقبال‬ ‫م ی کنی��م و امیدواریم دیدارهای بی ن الملل��ی ب رای کمک به‬ ‫سوری ها جهت حل بحران صورت گیرد‪ .‬اما تصور نم ی کنیم‬ ‫که کشورهای غ ربی خواهان راه حل سیاسی باشند‪ ،‬همچنین‬ ‫تصور نم ی کنیم بسیاری از نیروهای حامی تروریسم خواهان‬ ‫حل بحران سوریه باشند‪ .‬به همین دلیل انها مستقیما نشست‬ ‫امریکا و روسیه را رد کردند‪ .‬ما از این تالش ها حمایت و از انها‬ ‫استقبالم ی کنیمولیبایدواقع بینباشیم‪.‬هم اکنوننیروهایی‬ ‫در سوریه هس��تند که خواهان راه حل سیاس��ی ب رای سوریه‬ ‫نیستند‪ ،‬به همین دلیل ب رای ناکام س��اختن این گفت وگوها‬ ‫‪47‬‬ ‫تالش م ی کنند و سرانجام اینکه هیچ راه حلی با حضور یک‬ ‫طرف به دس��ت نم ی اید؛ ش��ما حداقل نیازمند دو طرف ب رای‬ ‫مذاکره و گفت وگو هستید‪.‬‬ ‫ایا ش�ک وتردید ها مربوط به گروه های معارض یا‬ ‫برخی کشورها و قدرت های بزرگی است که راه حل‬ ‫بح ران سوریه را نم ی خواهند؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬عمال بله‪ .‬این گروه های معارض که از ان س��خن‬ ‫م ی گویید و در خارج از س��وریه هس��تند‪ ،‬گروه های مرتبط با‬ ‫کشورهای خارجی هس��تند و در نتیجه گروه های مستقل در‬ ‫تصمیم گیری نیستند و از خارج دس��تور م ی گی رند و از سوی‬ ‫کشورهایخارجیحمایتمالیم ی شوندودرسایهدستگاه های‬ ‫اطالعاتی این کشور زندگی م ی کنند و هر انچه این کشورها‬ ‫تصمی م م ی گی رند‪ ،‬این گروه ها به زبان م ی اورند و بناب راین این‬ ‫گروه ها مستقل نیستند و مساله مهم این است که اینها عمال‬ ‫جایگاه مردمی در سوریه ندارند و دلیل ان هم این است که اگر‬ ‫این جایگاه وجود داشت در ان صورت به سوریه م ی امدند‪ .‬ما در‬ ‫سوریه معارضین سیاسی موجود در داخل کشور را داریم که از‬ ‫جایگاه نسبی مردمی برخوردارند‪ .‬دولت با فشار یا تجاوز به این‬ ‫معارضین تشکیل نشد و در نتیجه تنها دلیلی که م ی توان ب رای‬ ‫باقی ماندن دیگر معارضین در خارج از سوریه عنوان کرد این‬ ‫استکهانهاوابستهبهکشورهایخارجیهستند‪.‬بناب راینپاسخ‬ ‫سوال شما که ایا به این کشورها یا به معارضین شک دارید [در‬ ‫ج واب م ی گویم] هر دوی اینها یکی است‪ .‬مساله مهم این است‬ ‫که اصال شکی در کار نیست‪ ،‬بلکه حقیقیت این است زی را انها‬ ‫خود به صورت علنی اعالم کردند که گفت وگو را نم ی خواهند‪.‬‬ ‫ما شک و تردید نداریم و ب ر اساس ش��ک و تردید نیز استنباط‬ ‫نم ی کنیم‪ .‬انها رسما و در چندین مکان و مناسبت این را اعالم‬ ‫کردند که اخ رین مورد نیز هفته گذشته بود و گفتند که گفت وگو‬ ‫با دولت سوریه را نم ی خ واهند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫من نم ی توان�م بفهمم که ای�ن گفت وگو چگونه‬ ‫ممکن است حاصل ش�ود‪ ،‬در حالی که گروه های‬ ‫معارضاشفتههستند‪.‬شماکهازگفت وگوصحبت‬ ‫م ی کنید منظورتان از طرف مقابل در این گفت وگو‬ ‫کیست؟‬ ‫‪ l‬م��ا ب��دون اس��تثنا با ه��ر طرف��ی ک��ه خواهان‬ ‫گفت وگوست‪ ،‬گفت وگو کرده و م ی کنیم‪ .‬به شرط انکه طرف‬ ‫مقابل ب رای سوریه خ واهان بهترین وضعیت در سایه حاکمیت‬ ‫و استقالل و ازادی ان باشد و با «اسرائیل» به صورت پنهانی و‬ ‫اشکار تعامل نداشته باشد و در این صورت ما از همه استقبال‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬اما این مس��اله شامل تروریس��ت ها نم ی شود‪ ،‬زی را‬ ‫هیچ دولت��ی را نم ی توان یافت که با تروریس��ت ها گفت وگو‬ ‫کند‪ .‬هر وقت افراد مسلح س�لاح های خود را بر زمین گذاشته‬ ‫و به گفت وگوی سیاس��ی روی اورند ما در ان صورت مشکلی‬ ‫ب رای گفت وگو نداریم و این امر اتفاق نیز افتاد‪ .‬تعدادی از افراد‬ ‫که قبال سالح داشتند به این نتیجه رسیدند که انچه در سوریه‬ ‫رخ م ی دهد به سمت وسوی دیگر م ی رود‪ ،‬بر این اساس سالح‬ ‫را بر زمین گذاشته و به مسیر سیاسی روی اوردند و اکنون نیز‬ ‫با دولت وارد گفت وگو شده اند‪ .‬انها خواسته هایی دارند و افکار‬ ‫و ایده هایی و دولت نیز با انها تعام��ل م ی کند‪ ،‬اما ب رای اینکه‬ ‫راه حل را درک کنیم باید شفاف و رو راست باشیم‪ .‬االن در جهان‬ ‫راه حل سیاسی و تروریسم با هم درامیخته است‪ .‬انها معتقدند‬ ‫یک کنف رانس سیاسی به توقف تروریسم منجر م ی شود که‬ ‫این سخن دور از واقعیت است‪ .‬تروریسم از کشورهای خارجی‬ ‫تغذیه م ی شود و از انها پول و سالح دریافت م ی کند و در نتیجه‬ ‫یدارند‪ ،‬زی را مصلحت‬ ‫این کشورها هرگز دست از تروریسم ب رنم ‬ ‫نخست انها‪ ،‬تخریب سوریه است اما راه حل سیاسی ضرورتا به‬ ‫توسعه سوریه و خروج ان از این وضعیت کنونی منجر م ی شود‬ ‫و این کامال خالف ان چیزی است که این کشورها م ی خواهند‬ ‫و بناب راین چگونه ممکن است از راه حل سیاسی که نتیجه ان‬ ‫خالف چیزی اس��ت که انها ب رای سوریه م ی خواهند‪ ،‬حمایت‬ ‫کنند‪ .‬ملت سوریه تصوراتی درباره اینده سوریه دارد‪ .‬همه گروه ها‬ ‫‪48‬‬ ‫به کنف رانس م ی ایند‪ .‬با یکدیگر گفت وگو م ی کنند و انچه را‬ ‫مناسب بدانند در مورد ان تصمیم م ی گی رند‪ ،‬از قانون اساسی‬ ‫گرفته تا قوانین جدید و تصمیمات مربوط به نظام سیاسی و‬ ‫شکل نظام در س��وریه؛ خواه پارلمانی‪ ،‬ریاستی یا نظام دیگر و‬ ‫ب ر اساس این اینده سوریه بنا م ی شود‪ .‬اما تروریسم موضوعی‬ ‫کامال متفاوت است‪ .‬اگر ما همین امروز نشست برگزار کنیم‬ ‫و کنف رانس و گفت وگو موفقی ت امیز باشد این به معنی توقف‬ ‫تروریسم نیست‪ .‬تا زمانی که کشورهایی همانند قطر‪ ،‬ترکیه‬ ‫و غیره هس��تند مصلحت انها در توقف خشونت ها در سوریه‬ ‫نیس��ت و مصلحت انها در هیچ گونه راه حل سیاسی نیست‬ ‫و بناب راین تروریسم نیز ادامه خواهد داش��ت‪ .‬بر این اساس از‬ ‫دیدگاه ما موضوع اصلی که هر کنف رانس بی ن المللی م ی تواند‬ ‫به صورت جدی در ان سهیم باشد‪ ،‬توقف واردات پول و سالح‬ ‫به سوریه و توقف اعزام تروریس ت هایی است که از ط ریق ترکیه‬ ‫و با حمایت مالی قطر و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس و‬ ‫به عنوان مثال ع ربستان‪ ،‬وارد سوریه م ی شوند‪ .‬وقتی کشورهای‬ ‫بزرگ ب رای ممانعت از ای��ن حمایت مالی و ام��وزش و اعزام‬ ‫تروریس ت ها مداخله کنند‪ ،‬در ان صورت مبارزه با تروریسم در‬ ‫سوریه اسان تر م ی شود و راه حل سیاسی نیز نتیجه م ی دهد‪ .‬اما‬ ‫اگر قانون اساسی جدید و قوانین جدید وضع شود در حالی که‬ ‫ملت سوریه به دلیل اقدامات تروریستی انها در خیابان ها کشته‬ ‫م ی شوند‪ ،‬در ان صورت راه حل سیاسی چه ارزشی دارد‪.‬‬ ‫بنابرای�ن احتم�ال گفت وگو با گروه ه�ای خارجی‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬مسلما‪ .‬ما از ابتدا گفتیم که ما با هر گروهی چه در‬ ‫داخل و چه در خارج گفت وگو م ی کنیم و هیچ مشکلی نیز وجود‬ ‫ندارد؛ به شرط انکه س�لاح خود را بر زمین بگذارند‪ .‬نم ی توان‬ ‫تفنگ بر دوش گرفت و به گفت وگو امد‪ .‬این تنها شرط ماست‪.‬‬ ‫ما هیچ شرط دیگری ب رای گفت وگو نداریم‪ .‬حتی ممکن است‬ ‫گروه هایی باش��ند که از جنبه قانونی تحت تعقیب دستگاه‬ ‫قضایی باش��ند‪ ،‬اما هیچ گونه اقدام قضایی علیه هیچ طرفی‬ ‫انجام ندادیم تا زمینه ب رای گفت وگو مهیا باش��د و حرف های‬ ‫همه را بشنویم و قانونگذار و ملت س��وریه تصمیم م ی گیرد‬ ‫که چه کسی مل ی گرا و چه کسی غی ر مل ی گراست‪ .‬چه کسی‬ ‫راست م ی گوید و چه کسی دروغ‪ .‬ما نگفتیم که راه حلی به شیوه‬ ‫خودمان به عنوان دولت م ی خواهیم‪ .‬ما شکل راه حل را مطرح‬ ‫نکردیم و این را به ملت سوریه واگذار کردیم‪.‬‬ ‫نقش اس�رائیل در بحران س�وریه ب ه ویژه پس از‬ ‫حمالت علیه پایگاه های سوریه چیست؟‬ ‫‪« l‬اس��رائیل» به طور مس��تقیم از ای��ن گروه های‬ ‫تروریس��تی ب��ه دو روش حمای��ت م ی کن��د؛ روش اول ارائه‬ ‫کمک های لجس��تیکی به ای��ن گروه هاس��ت‪ .‬حداقل این‬ ‫چیزی است که ما با چشمان خود م ی بینیم که به زخم ی های‬ ‫تروریس ت ها در جبهه سوریه در جوالن کمک م ی کند و شیوه‬ ‫دوم اینکه انها را هدایت م ی کند که چگونه حمله کنند و به کدام‬ ‫پایگاه ها حمله کنند‪ ،‬به عنوان مثال انها ب��ه پایگاه های رادار‬ ‫حمله کردند و رادار طبیعتا با سیس��تم های دفاع هوایی ب رای‬ ‫شناسایی هر هواپیمایی که از خارج م ی اید‪ ،‬مرتبط است‪ .‬انها‬ ‫هدایت گروه ها ب رای حمله به این سیستم ها را اغاز کردند‪ ،‬زی را‬ ‫این سیستم ها با ه ر گونه جنگی بین سوریه و اسرائیل در ارتباط‬ ‫است‪ ،‬بنابر این اسرائیل این گروه ها را هدایت م ی کند و به انها‬ ‫م ی گوید که چه بکنند و از سوی دیگر از انها حمایت لجستیکی‬ ‫به عمل م ی اورد‪.‬‬ ‫با این اوصاف پس ش�ما از وجود تروریس�ت های‬ ‫ی معتقدند‬ ‫بیگانه در سوریه اگاه هستید‪ .‬اما برخ ‬ ‫که عناصری از حزب اهلل و ایران در س�وریه در کنار‬ ‫ارتش این کشور م ی جنگند‪ ،‬نظر شما در این باره‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬مطرح کردن این مساله از غرب اغاز شد و وقتی ما از‬ ‫بیگانگانی که در سوریه م ی جنگند سخن به میان اوردیم انها‬ ‫نیز در پاسخ گفتند که حزب اهلل و ای ران نیز در سوریه م ی جنگند‪.‬‬ ‫سوریه با جمعیتی بالغ بر‪ 23‬میلیون نفر نیازی به هیچ حمایت‬ ‫انسانی از هیچ کش��وری ندارد‪ .‬ما ارتش و گروه های امنیتی و‬ ‫سوری هایی داریم که از کشورش��ان دفاع م ی کنند‪ ،‬در نتیجه‬ ‫نیاز به هیچ کس ب رای دفاع از س��وریه نداریم؛ خواه ای ران باشد‬ ‫یا حزب اهلل‪ .‬مسلما روابط بین ما با حزب اهلل و ای ران یک روابط‬ ‫ی و اشکار است که عمر ان به ده ها سال بازم ی گردد‪.‬‬ ‫واقعا قدیم ‬ ‫مبادله تجربیات در همه زمینه ها بین ما وجود دارد و این یک‬ ‫مساله شناخته شده است‪ .‬اما انچه در مورد وجود مبارزان گفته‬ ‫م ی شود صحت ندارد‪ .‬اگر بود ملت سوریه با چشم خود انها را‬ ‫م ی دیدند زی را پنهان کردن انها ممکن نیست‪ .‬پس انها کجا‬ ‫یدانم که ما کامال شفاف هستیم و اگر‬ ‫هستند؟ در عین حال م ‬ ‫چنین چیزی بود یا اینکه نیازی به این امر وجود داشت ان را اعالم‬ ‫م ی کردیم‪ .‬ما مبارزی خارج از سوریه از هر ملیتی که باشد‪ ،‬نداریم‬ ‫و نیازی هم به حمایت از سوی هیچ کشور ع ربی و بیگانه در این‬ ‫زمینه نداریم‪ .‬برخی افراد حزب اهلل و ای ران در سوریه حضور دارند‬ ‫که از سال ها قبل از این بحران نیز حضور داشتند و به سوریه‬ ‫رفت و امد می کردند‪.‬‬ ‫در صورت تحقق پیشرفت در گفت وگو ایا زمانی‬ ‫برای تس�لیم سلاح های این گروه های معارض‬ ‫تعیین شده و توافقی در این باره هست‪ .‬ایا احتمال‬ ‫دارد دولت شما دس�ت به اقدام سیاسی برای حل‬ ‫این بحران بزند یا ممکن است شما قدرت را ترک‬ ‫کنید؟‬ ‫‪ l‬در خصوص باقی ماندن و نماندن بنده در قدرت این‬ ‫به ملت سوریه بستگی دارد‪ .‬من به عنوان رئی س جمهور درباره‬ ‫باقی ماندن و رفتنم تصمیم نم ی گیرم‪ .‬این مردم هستند که‬ ‫تصمیم م ی گی رند بنده بمانم یا بروم‪ .‬شما نم ی توانی حکومت‬ ‫کنی در حالی که مردم تمایلی به ش��ما ندارند و این یک امر‬ ‫بدیهی است و نیاز به کنکاش زیاد ندارد‪ .‬این به قانون اساسی‬ ‫و صندوق رای بس��تگی دارد‪ .‬در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫سال ‪ 2014‬مردم درباره این موضوع تصمیم م ی گی رند اما درباره‬ ‫گروه های مس��لح که از ان س��خن م ی گویید باید گفت که‬ ‫یزنید؛‬ ‫یک طرف واحد نیست ش��ما درباره چند گروه حرف م ‬ ‫باندهای کوچک‪ .‬تع داد انها ده ها گروه نیست بلکه صدها گروه ‬ ‫است و یکی از دالیل استعفای «کوف ی عنان» نیز این بود که‬ ‫یدانست با چه کسی در طرف مقابل گفت وگو م ی کند‪ .‬یک‬ ‫نم ‬ ‫دولت واحد وجود دارد و دولت‪ ،‬رئی س جمهور و حکومت دارد و‬ ‫ساختار ان روشن است‪ ،‬اما این تروریس ت ها عبارت از چند گروه‬ ‫هستند‪ .‬دزد و قاچاقچی مواد مخدر و تندروها و غیره در در میان‬ ‫انها هست و به عبارت دیگر همه با هم درامیخته و هر گروهی‬ ‫نیز فرمانده محلی خود را دارد و بناب راین شما درباره هزاران فرد‬ ‫سخن م ی گویید‪ .‬چه کسی م ی تواند هزاران نفر را متحد سازد؟‬ ‫سوال این اس��ت و بناب راین نم ی توانیم درباره جدول زمانی با‬ ‫یدانیم کی هست حرف بزنیم و ضرورت هم ندارد‬ ‫طرفی که نم ‬ ‫که همه این گروه ها ب رنامه های سیاسی داشته باشند و ضرورتا‬ ‫هم همه این گروه ها تندرو نیستند‪ .‬هماهنگونه که گفتم گروه‬ ‫دزدان نیز در میان هست که در این بحران ثروت اندوزی م ی کنند‬ ‫و از عدالت و قانون فرار م ی کنند‪ ،‬انها از استمرار این وضعیت‬ ‫سود م ی ب رند و بناب راین این عملیات از جنبه محلی نیز پیچیده‬ ‫است و بر این اساس اگر این گروه ها یک ساختار واحد داشتند‪،‬‬ ‫در ان صورت م ی توانستم به سوال شما پاسخ دهم‪ ،‬اما ما با هر‬ ‫حالتی به صورت جداگانه تعامل داریم و ه ر کس و هر گروهی‬ ‫که سالح خود را تس��لیم کند ما فورا وی را در گروه کسانی که‬ ‫به گفت وگو روی اورده اند‪ ،‬حساب م ی کنیم‪ ،‬اگرچه این گفت وگو‬ ‫یک گفت وگوی فراگیر نباشد‪ .‬ما بر اصل یا هیچ یا همه چیز‬ ‫تکیه نم ی کنیم‪ .‬شما م ی توانید به تدریج یک چیز را محقق‬ ‫کنید و این س��ازوکار در بس��یاری از مناطق سوریه به کاهش‬ ‫بحران منجر شد‪.‬‬ ‫بناب راین اقای رئی س جمهور شما گفتید که با یکی‬ ‫از این طرح ها مبنی بر پذیرش ترک قدرت مخالف‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬همچنانک��ه گفتم موضوع ت��رک منصب یا باقی‬ ‫ماندن در ان یک تصمیم شخصی نیست و من رئی س جمهور‬ ‫منتخب مردم و ملت سوریه هستم و این ملت است که تعیین‬ ‫م ی کند چه کسی باقی بماند و صندوق های رای حرف اخر را‬ ‫یزنند و ملت سوریه اس��ت که در این باره تصمیم م ی گیرد؛‬ ‫م ‬ ‫خواه از طریق گفت وگو یا انتخابات اینده‪ .‬اما اینکه گفته شود‬ ‫رئی س جمهور سوریه بنا به گفته امریکا باید کنار برود یا اینکه‬ ‫تروریس ت ها و برخی کشورهای دیگر این امر را م ی خواهند در‬ ‫ق رای در این‬ ‫ان صورت ما این را نم ی پذی ریم و تنها مردم و صندو ‬ ‫باره تصمیم م ی گی رند‪.‬‬ ‫امری�کا از طری�ق اظه�ارات «ب�اراک اوبام�ا»‬ ‫رئی س جمهور و «جان کری» وزیر خارجه این کشور‬ ‫ب ه طور تلویحی اشاره کرد که م ی خواهد در سوریه‬ ‫دخالت کند‪ ،‬اما کری گفت که هر گفت وگویی باید‬ ‫این احتمال را تضمین نمای�د‪ .‬بنابراین در صورت‬ ‫گفت وگو در س�طح جهانی ایا ممکن اس�ت این‬ ‫طرح سلاحی برای ش�ما برای دس�تیابی به حل‬ ‫بح ران باشد؟‬ ‫‪ l‬هر روز تغییر م ی کند‪.‬امروز م ی گویند س�لاح های‬ ‫شیمیای هست و ادله استفاده از ان را داریم و روز بعد م ی گویند‬ ‫که ادله ای در این باره ندارند و روز سوم دوباره م ی گویند ادله دارند‪.‬‬ ‫ما باید منتظر باش��یم و ببینیم که غ رب ی ها در یک چیز واحد‬ ‫ثبات نظر پی دا کنند و نباید وقت خود را ب رای اظهارات غ رب ی ها‬ ‫تلف کنیم‪ .‬مهم واقعی ت هاست‪ .‬سالح های شیمیایی سالح‬ ‫کشتار جمعیاست‪.‬انهام ی گویندکهماانرادراماکنمسکونی‬ ‫استفاده کردیم‪ .‬اگر به شما بگویند که یک بمب هسته ای را بر‬ ‫یک ش��هر یا یک ناحیه پرتاب کرده و تع داد کشته ها ‪ 10‬یا ‪20‬‬ ‫نفر است شما این حرف را باور م ی کنید‪ .‬استفاده از سالح های‬ ‫شیمیایی در مناطق مسکونی یعنی کشته ش��دن هزاران و‬ ‫‪ l‬انچه «اسرائیل» هفته گذشته انجام داد احتمالی‬ ‫است که هر لحظه ممکن است رخ دهد‪ ،‬به ویژه اینکه ما موفق‬ ‫شدیم گروه های تروریستی را در مناطق زیادی در سوریه هدف‬ ‫قرار دهیم و می زان قدرت ها تا حد زیادی تغییر کرده و به همین‬ ‫دلیل این کشورها اسرائیل را مامور کردند تا ب رای باال بردن روحیه‬ ‫گروه های تروریستی دس��ت به این حمله بزند و این کشورها‬ ‫م ی خواهند جنگ و خشونت و خونریزی در سوریه ب رای زمان‬ ‫طوالنی ادامه یابد‪ ،‬زی را این امر سوریه را تا حد زیادی تضعیف‬ ‫م ی کند و این یک احتمال قوی است و اصال بعید نیست و ما‬ ‫فرض را ب��ر این م ی گیریم که در هر لحظ��ه دخالتی هر چند‬ ‫محدود رخ دهد‪.‬‬ ‫ش�ما م ی گویید که بر اوضاع در س�وریه اشراف و‬ ‫نظارت دارید‪ .‬اما در موارد ب ی ش�ماری صدای تو ‬ ‫پ‬ ‫بین الملل‬ ‫گذش�ته از این ش�رطی ک�ه قدرت های ب�زرگ از‬ ‫جمله فرانس�ه و انگلیس از ابتدا قرار داده اند و ان شرط‬ ‫کناره گیری شما از قدرت است‪ ،‬موضوع دیگری هست‬ ‫که انها بر ان تاکید م ی کنند و ان استفاده دولت شما از‬ ‫سالح های شیمیایی اس�ت و کری نیز گفت که ادله ای‬ ‫وجود دارد که نشان م ی دهد در ماه مارس ارتش سوریه از‬ ‫گاز سارین در حلب استفاده کرده است‪ .‬م ی خواهم نظر‬ ‫شما را درباره این موضوع بدانم و اینکه ایا این مسائلی‬ ‫که غرب بر ان اصرار دارد زمین�ه را برای دخالت نظامی‬ ‫مستقیم در س�وریه مهیا م ی سازد و ایا ش�ما از این ام ر ‬ ‫ترسی ندارید؟‬ ‫در این لحظات ایا شما نم ی ترسید که یک اقدام‬ ‫مستقیم صورت بگیرد‪ .‬نم ی گویم تهاجمی که در‬ ‫ع راق رخ داد در سوریه رخ دهد‪ ،‬اما یک اقدام نظامی‬ ‫مستقیم علیه سوریه رخ دهد؟‬ ‫‪ l‬اصطالح تس��لط و حاکمیت در ب رابر عدم تسلط و‬ ‫حاکمیت زمانی به کار م ی رود که شما با یک ارتش بیگانه و‬ ‫خارجی رو در رو هس��تید که وارد خاک کشور شما شده باشد‪،‬‬ ‫در ان زمان م ی گوییم که بر این منطقه تسلط پی دا کرد یا ما بر‬ ‫ان منطقه تسلط پی دا کردیم‪ .‬اما اوضاع در سوریه کامال متفاوت‬ ‫است‪ ،‬ما با تروریس ت ها روبه رو هستیم‪ .‬انها به مناطق مختلف‬ ‫و متفرقه ای نفوذ م ی کنند‪ .‬ممکن است در ساختمان رو به رو‬ ‫باشند‪ .‬در اینجا ش��ما نم ی توانید از تسلط تروریس ت ها بر این‬ ‫مکان سخن بگویید‪ .‬تروریس��ت ها از مکانی به مکان دیگر‬ ‫فرار م ی کنند‪ ،‬چون انها در معنای متداول و معروف ان ارتش‬ ‫نیستند‪ .‬اما ارتش سوریه تاکنون نشده که تصمیم بگیرد‪ ،‬وارد‬ ‫منطقه ای شود و این کار را انجام نداده باشد‪ .‬مکانی وجود ندارد که‬ ‫ارتش سوریه نتواند داخل ان شود‪ .‬اینجا شما م ی توانید از تسلط‬ ‫و حاکمیت سخن بگویید‪ .‬اماکنی وجود دارد که تروریس ت ها در‬ ‫انجا تحرک دارند که امکان حضور ارتش در انجا نیست و این‬ ‫طبیعی است که ارتش نتواند در برخی مناطق حضور داشته‬ ‫باشد و این امری قابل انطباق بر تمام ارتش های جهان است‪.‬‬ ‫یزنیم سرکوب تروریس ت ها و‬ ‫انچه هم اکنون ما دست به ان م ‬ ‫نه ازاد سازی اراضی کشور و در این خصوص نتایج بسیار خوب و‬ ‫بزرگی را در این اواخر محقق کردیم‪ ،‬به همین دلیل بخش قابل‬ ‫توجهی از تروریس ت ها به خارج از سوریه فرار کردند و بخشی از‬ ‫انها هم تسلیم ارتش شدند‪ .‬سرانجام اینکه ما نم ی گوییم بر‬ ‫فالن منطقه تسلط پی دا کردیم یا پی دا نکریم‪ .‬ما به جنگی علیه‬ ‫یزنیم و این نبرد‪ ،‬نبرد و مبارزه ای طوالنی‬ ‫تروریسم دس��ت م ‬ ‫خ واهد بود و ما در ان پیشروی چشمگیر و خوبی داریم‪.‬‬ ‫ای�ا تصور م ی کنید که سیاس�ت خارج�ی «باراک‬ ‫اوباما»‪ ،‬رئی س جمهوری کنونی امریکا با سیاست‬ ‫خارجی دیگر روس�ای جمهوری این کشور تفاوت‬ ‫دارد؟‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫یدانم کری و غیره از ملت سوریه ب رای سخن‬ ‫‪ l‬من نم ‬ ‫گفتن به جای ای��ن ملت‪ ،‬اجازه گرفته اند ک��ه درباره اینکه چه‬ ‫کسی بماند و چه کسی برود سخن بگویند‪ .‬ما از ابتدا گفتیم‬ ‫ی درباره اصالحات در س��وریه یا ه ر گونه‬ ‫که ه ر گونه تصمیم ‬ ‫اقدام سیاسی‪ ،‬تصمیمات داخلی سوریه است و امریکا و هیچ‬ ‫کشور دیگری اجازه ندارد در ان دخالت کند‪ .‬ما یک دولت مستقل‬ ‫هستیموملتیهستیمکهبهخوداحترامم ی گذاردونم ی پذی ریم‬ ‫که کسی؛ نه امریکا و نه غیره ب رای ما تعیین کند چکار بکنیم‬ ‫و درباره این احتمال تنها ملت سوریه تصمیم م ی گیرد‪ .‬شما به‬ ‫انتخابات م ی روید و نامزد م ی شوید‪ .‬این احتمال وجود دارد که‬ ‫شما موفق ش��وید یا ب ر عکس‪ .‬احتمال این نیست که ما وارد‬ ‫یک کنف رانسی شویم و در مورد چیزی تصمیم بگی ریم که ملت‬ ‫هنوز درباره ان تصمیم نگرفته اند‪ .‬این در درجه اول و دوم اینکه‬ ‫کشور در حال حاضر با بحران مواجه است‪ .‬کشتی وقتی در قلب‬ ‫طوفان است ناخدا ان را رها نم ی کند‪ ،‬فرار کند‪ .‬ناخدا و کاپیتان‬ ‫کشتی از طوفان فرار نم ی کنند‪ ،‬بلکه نخستین کار مقابله با‬ ‫طوفان و بازگرداندن کشتی به مکان امن است و در ان صورت‬ ‫است که م ی توان در مورد این موضوع تصمیم گیری کنی‪ .‬اگر‬ ‫رئی س جمهور تحت هر عنوانی در شرایط فعلی از منصب خود‬ ‫کناره گیری کند‪ ،‬در ان صورت از مسئولیت خود فرار کرده و من‬ ‫شخصا کسی نیستم که از مسئولیت فرار کنم‪.‬‬ ‫ده ها هزار نفر طی چند دقیقه‪ .‬ایا م ی توان چیزی با این حجم‬ ‫را پنهان کرد؟ پس این هزاران کش��ته کجا هستند؟ به ریشه‬ ‫قضیه بازم ی گردیم‪ .‬زمانی موضوع س�لاح های ش��یمیایی را‬ ‫مطرح کردند که گروه های تروریس��تی از دو ماه پیش ان را در‬ ‫حلب در خان العسل استفاده کردند و اثبات هم شد‪ .‬ما موشک‬ ‫و مواد شیمیایی استفاده شده را در اختیار داریم و این مواد مورد‬ ‫ازمایش قرار گرفت و با ارسال نامه رسمی به شورای امنیت اعزام‬ ‫یک هیات ب رای تحقیق در این باره را خ واستار شدیم و در همین‬ ‫زمان بود که کشورهای ذی نفع در مضیقه و تنگنا قرار گرفتند‪.‬‬ ‫امریکا‪ ،‬فرانسه و انگلیس گفتند که م ی خواهند هیات هایی‬ ‫ب رای تحقیق درباره سالح های شیمیایی که ادعا م ی کردند در‬ ‫برخی مناطق استفاده شده‪ ،‬اعزام کنند و این شرط را قرار دادند‬ ‫تا مانع اعزام گروه بازرسی و حقیقت یاب شوند و ادعا کردند که‬ ‫سوریه سالح های شیمیایی علیه تروریس ت ها استفاده م ی کند‪.‬‬ ‫در واقع «کارال دیل بونتی» یکی از اعضای کمیته حقیقت یاب‬ ‫سازمانمللهفتهگذشتهاعالمکردکهاینتروریس ت هاهستند‬ ‫که سالح شیمیایی در سوریه استفاده م ی کنند‪ ،‬اما این کشورها‬ ‫و س��ازمان ملل به این اظهارات توجهی ندارند‪ .‬اما اینکه این‬ ‫موضوع به عنوان مقدمه ای ب رای جنگ علیه س��وریه استفاده‬ ‫شود این نیز یکی از احتمال هاست‪ .‬ما اتفاقی که در ع راق رخ‬ ‫داد را فراموش نکرده ایم‪ .‬شما به یاد دارید که «کالن پاول» وزیر‬ ‫خارجه وقت امریکا در ب رابر جهانیان در شورای امنیت ایستاد و‬ ‫گفت که صدام حسین از سالح کشتار جمعی استفاده می کند‪.‬‬ ‫سالح کشتار جمعی کجاست‪ .‬غرب دروغ م ی گوید و حرف های‬ ‫غرب کذب اس��ت و جنگ به راه م ی اندازد‪ .‬این طبیعت غرب‬ ‫است‪ .‬طبیعتا هر جنگی علیه سوریه هرگز ساده نخواهد بود‪.‬‬ ‫انها این را به خوبی م ی دانند‪ .‬وضعیت س��وریه متفاوت است‪.‬‬ ‫اینکه بگوییم انها دائما در اندیش��ه جنگ هس��تند این واقعا‬ ‫منطقی است‪ ،‬اما ما هیچ ادله ای نداریم که نشان دهد این اتفاق‬ ‫م ی افتد‪ .‬با این حال این احتمال وجود دارد و ما نم ی توانیم ان را‬ ‫از ذهن خود پاک کنیم‪.‬‬ ‫و خمپاره اندازها ب ه خصوص در این روزها ش�نیده‬ ‫م ی شود‪ .‬تغییر و تحوالت بح ران نظامی در سوریه‬ ‫طی روزهای اخیر و نزدیک ش�دن افراد مس�لح به‬ ‫دمشق را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در امریکا موسس��ات و نهادهایی هس��تند که بر‬ ‫سیاست این کشور حکومت م ی کنند‪ .‬الب ی هایی وجود دارد و‬ ‫هر مقام مسئولی که در این کش��ور روی کار اید‪ ،‬دارای نقش‬ ‫معین و خاصی اس��ت‪ ،‬به عبارت دیگر هرک��س کار خاصی‬ ‫را انجام م ی دهد‪ .‬ام��ا در عین حال نم ی ت��وان تصور کرد که‬ ‫سیاس��ت خارجی امریکا بدون توجه به عوامل دیگر سیاسی‬ ‫در امریکا ترسیم شود‪ .‬به همین دلیل در خصوص سوریه باید‬ ‫بگویم که دیدگاه سوریه این است که دولت های امریکا تفاوت‬ ‫چندانی با یکدیگر ندارند و اگر تفاوتی هم مش��اهده م ی شود‪،‬‬ ‫اندک است‪ .‬چون ان موسسات‪ ،‬دس��تگاه ها و الب ی ها تغییر‬ ‫نکرده اند‪ .‬ما نم ی توانیم سیاس��ت امریکا را با ارزیابی یک فرد‬ ‫مثال رئی س جمهور یا وزیر خارجه این کشور مورد ارزیابی قرار‬ ‫دهیم‪ .‬انچه ب رای ما در س��وریه مهم اس��ت‪ ،‬این است که اگر‬ ‫بخواهیم سیاس��ت امریکا را ارزیابی کنیم‪ ،‬م ی گوییم که این‬ ‫سیاست همچنان به زیان و علیه حقوق ملل ع ربی و به ویژه‬ ‫نکات‬ ‫اسرائیل از گروه های تروریستی در سوریه حمایت می کند‪ .‬هم به انها‬ ‫کمک های لجستیکی می دهد و هم انها را در چگونگی حمله به خاکمان‬ ‫هدایت و راهنمایی می کند‬ ‫سوریه با جمعیتی بالغ بر ‪23‬میلیون نفر نیازی به هیچ حمایت انسانی‬ ‫از هیچ کشوری ندارد‬ ‫روابط بین ما و حزب اهلل و ایران یک رابطه قدیمی است و به همین دلیل‬ ‫در زمینه بحران سوریه با انها تبادل فکری داریم‬ ‫‪49‬‬ ‫مردمفلسطینبودهوازاسرائیلحمایتم ی کندوازبیستسال‬ ‫ی ب رای پیشبرد روند صلح در منطقه‬ ‫پیش تاکنون هیچ اقدام ‬ ‫ب رای ما انجام نداده است‪ .‬امریکا‪ ،‬افغانستان و ع راق را اشغال کرد‬ ‫و همین سیاست را در قبال ما هم اتخاذ کرد‪ .‬در بعد بشر دوستانه‬ ‫امریکا همچنان زندان گوانتانامو را دارد‪ .‬بناب راین چه چیز تغییر‬ ‫کرده است؟ سخنان؟ سخنان هم که ارزشی ندارند‪ ،‬انچه مهم‬ ‫است‪ ،‬عملکرد است‪ .‬به نظر من دولت های امریکا در اکثر امور‬ ‫شبیه یکدیگر هستند با برخی تفاوت های ساده و اندک‪.‬‬ ‫ب�وش دارای بهتری�ن دول�ت اقتصادی ب�ود و به‬ ‫افغانس�تان و عراق حمله کرد‪ .‬اوباما ای�ن اقدام را‬ ‫در لیبی انجام داد‪ ،‬اما به نظر م ی رسد که خواهان‬ ‫دخالت در سوریه نیس�ت‪ .‬ب ه نظر شما ایا تغییری‬ ‫در استراتژی امریکا روی داده اس�ت؟ ایا م ی توان‬ ‫گفت که چنین تغیی�ری موجب تغیی�ر در تمام‬ ‫ی که‬ ‫عرصه ه�ای بی ن المللی خواهد ش�د؟ هنگام ‬ ‫هفت سال پیش با شما دیدار داشتم‪ ،‬چین قدرت‬ ‫کمتریداشت‪،‬ایاب ه نظرشماممکناستنظامیان‬ ‫امریکایی سوریه را اشغال کنند؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬به این موضوع م ی توان از دو بعد نگاه کرد؛ در امریکا‬ ‫بحث و گفت وگوهایی وجود دارد‪ ،‬مبن ی بر اینکه دولت امریکا‬ ‫گ نیست‪ ،‬اما چرا؟ ایا به خاطر اوضاع اقتصادی این‬ ‫خواهان جن ‬ ‫نالمللیتغییرکرده اند؟‬ ‫کشور است؟ایاموازنه هاومعادله هایبی ‬ ‫ی در ع راق و افغانستان و دیگر مناطق است‬ ‫ایا دلیل این امر ناکام ‬ ‫یا اینکه این قضیه‪ ،‬قضی ه اصول و مبادی است؟ من شک دارم‬ ‫که این قضیه‪ ،‬قضی ه اصول و مبادی باشد‪ .‬به نظر من تغییر‬ ‫برخی ش��رایط و اوضاع‪ ،‬امریکا را از دست زدن به ریس ک های‬ ‫جدید به ویژه ریس��ک های پ ر هزینه مالی باز م ی دارد‪ ،‬به ویژه‬ ‫اگر این هزینه ها در بردارنده نتایج سیاس��ی به سود و منفعت‬ ‫امریکا نباشد‪ .‬با این حال من جای امریکای ی ها نیستم که در‬ ‫این خصوص بخواهم ارزیابی دقیقی ارائ��ه دهم‪ .‬ما در انتظار‬ ‫خارج هستیم‪ .‬اما بعد دیگری که م ی توان ان را به وضوح مشاهده‬ ‫کرد‪ ،‬حمایت سیاسی و لجس��تیکی از تروریس ت ها از سوی‬ ‫امریکا و ارسال سالح هایی ب رای تروریس ت هاست که بر ان نام‬ ‫سالح های غی ر کشنده را گذاش��تند‪ .‬در اینجا این سوال مطرح‬ ‫م ی شود که ایا حوادث ‪ 11‬سپتامبر با وسایل و ابزارهای کشنده‬ ‫روی داد؟ بالعکس هیچ وسیله کشنده ای در این حوادث به کار‬ ‫برده نشد‪ .‬بناب راین ضرورتا نباید ش��ما با سالح از تروریس ت ها‬ ‫حمایت کنید‪ .‬صرف حمایت مالی و لجس��تیکی تروریسم‬ ‫کفایت م ی کند تا شما بر اقدامات تروریستی و کشنده بیفزایید؟‬ ‫هرچه دولت های امریکایی روی کار امده اند‪ ،‬تالش کرده اند تا از‬ ‫اشغال نظامی مستقیم به نوع دیگری از جنگ ها روی بیاورند‪.‬‬ ‫جنگ فقط این نیست که ش��ما اقدام به اشغال جایی کنید‪.‬‬ ‫سوال دیگر و مهمتر ان است که ایا امریکا هم اکنون سیاست‬ ‫برقراری ثبات و استق رار را دنبال م ی کند؟ پاسخ این سوال خیر‬ ‫است‪ .‬نه امریکا و نه غرب هیچ کدام گامی در راه ثبات و استق رار‬ ‫در جهان ب رنداشته اند‪ .‬اوضاع کره شمالی را هم اکنون مالحظه‬ ‫کنید‪ .‬در سوریه و در دیگر کش��ورهای ع ربی مانند ع راق یا در‬ ‫افغانستان ثبات و استق راری وجود ندارد‪ .‬این همان چیزی است‬ ‫که ما روی ان تمرکز م ی کنیم‪ .‬جنگ وسیله است‪ .‬ما هم اکنون‬ ‫از اصول و مبادی و نه از ابزار و وس��ایل سخن م ی گوییم‪ .‬عدم‬ ‫اقدام امریکا به اشغال مستقیم ضرورتا به معنای عدم اقدام این‬ ‫کشور به اشغال نیست و این به معنای تغییر اصول و مبادی این‬ ‫کشور نیست‪ .‬امریکا فقط ابزارهای خود را تغییر داده‪ ،‬اما اصول‬ ‫و مبادی خود را خی ر‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫ی که م ی گویید جنگ ابزار است‪ ،‬ایا منظور‬ ‫هنگام ‬ ‫شما ابزارهایی است تا در سوریه حکومتی وهابی یا‬ ‫حکومتی تندرو روی کار بیاورند یا اینکه بر منابع و‬ ‫ثروت های جدید نفت و گاز سوریه تسلط پیدا کنند‬ ‫یا امیزه ای از این دو امر اس�ت؟ ایا اعتقاد دارید که‬ ‫امریکای ی ها با قطر و عربستان سعودی همکاری‬ ‫م ی کنند تا در سوریه حکومت تندرویی روی کار اید؟‬ ‫‪50‬‬ ‫‪ l‬انچه ب رای غرب مهم است‪ ،‬این است که حکومتی‬ ‫در سوریه روی کار اید که وفادار به امریکا و غرب باشد‪ ،‬همچون‬ ‫حکومت هایی که هم اکنون در امریکای التین شاهد انها بودید‬ ‫و تمام ثروت های ملل را م ی مکیدند تا ان را به طور اساس��ی‬ ‫به امری��کا و پس از ان به غ��رب ارائه دهند‪ .‬ام��ا در خصوص‬ ‫حکومت ها و اینکه انها تندرو بودند یا خی ر‪ ،‬دو دیدگاه وجود دارد‪.‬؛‬ ‫اول انکه برخی در غرب از حکومت ه��ای تندرو بیم و ه راس‬ ‫دارند‪ ،‬به همین دلیل خواهان حکومت های میانه رو هستند‪،‬‬ ‫اما به ش��رط اینکه مزدور غرب باشند و هرانچه غرب بخواهد‬ ‫را انجام دهند‪ .‬دوم انکه برخی کشورهای غ ربی م ی گویند که‬ ‫روی کار امدن حکومت تندرو اش��کالی ندارد‪ ،‬هم اکنون از ان‬ ‫استفاده و بهره برداری م ی کنیم و بعد با ان مبارزه م ی کنیم و این‬ ‫دیدگاه اشتباهی است که ره اورد ان را در افغانستان و پس از ان‬ ‫در ع راق دیدیم که نتیجه این افکار و سیاست های امریکایی‬ ‫بود‪ .‬انها از طالبان حمایت کردند و در‪ 11‬سپتامبر بهای سنگینی‬ ‫را ب رای ان پرداخت کردند‪ .‬تحت عنوان مبارزه با تروریسم وارد‬ ‫افغانستان شدند‪ ،‬ولی امروزه تروریسم و افراط گرایی از ‪ 10‬سال‬ ‫گذشته قدرتمندتر است‪ ،‬این بدان معناست که ورود امریکا به‬ ‫افغانستان موجب قدرتمندتر شدن و توسعه و گسترش بیش از‬ ‫پیش تروریسم شد‪ .‬در حال ی که تا پیش از ان‪ ،‬تنها به افغانستان‬ ‫محدود بود و هم اکنون در همه جای دنیا پ راکنده شده است‪.‬‬ ‫به همین دلیل انها م ی خواهند حکومت مزدوری را روی‬ ‫کار اورند تا ه رانچه را بخ واهند انجام دهند‪ ،‬حال شکل و ماهیت‬ ‫ان چندان مهم نیس��ت‪ .‬اما خط رناک تر از ان‪ ،‬این اس��ت که‬ ‫کشورهای وهابی منطقه خواهان انتشار و گسترش این افکار‬ ‫افراط گرایانه در تمام س��طوح از جمله در میان مردم و نه تنها‬ ‫حکومت ها هستند و این موضوع بسیار خط رناکی است‪ .‬اسالم‬ ‫ما در سوریه اسالم میانه رویی است و در میان ان وهابیت و افکار‬ ‫وهابی مشاهده نم ی شود‪ .‬ما این شکل و گونه از افراط گرایی را‬ ‫که تالش م ی کنند‪ ،‬ان را وارد سوریه کنند‪ ،‬رد م ی کنیم و با تمام‬ ‫وسایل و ابزار از جمله ابزار سیاسی و همچنین انتشار و اشاعه‬ ‫دین و ایین درست یا همان اسالم میانه رو که در سوریه همه با‬ ‫ان اشنا هستند‪ ،‬با توسعه و گسترش وهابیت مقابله م ی کنیم‪.‬‬ ‫اما از بعد دیگر و در پاسخ بخش دوم سوال شما باید بگویم که‬ ‫تاکنون کسی با ما موضوع گاز در س��وریه را مطرح نکرده‪ ،‬اما‬ ‫طرح هایی را ب رای منطقه در نظر داشتیم و به ان م ی اندیشیدیم‬ ‫و بالطبع انها را مطرح هم کردیم که طرح های احداث خطوط‬ ‫اهن و تسهیل نقل و انتقال و به طور مشخص انتقال گاز و نفت‬ ‫از شمال و جنوب و شرق و غرب و همچنین طرح های ارتباط‬ ‫دریاها را در برم ی گرفت که این به معنای تقویت و رشد اوضاع‬ ‫اقتصادی بود و بالطبع منافع ان به سود تمام ملل منطقه بود‪.‬‬ ‫کشوری همچون سوریه در ب رابر غرب سر فرود نخواهد اورد‪.‬‬ ‫سوریه کشور مستقلی است که در درجه اول تنها به منافع خود‬ ‫فکر م ی کند و منافع مردم سوریه هیچ گاه به خدمت کشورهای‬ ‫غ ربی در نخواهد امد‪ .‬این طبیعی است که غرب چنین نقشی‬ ‫را از سوریه نپذیرد‪ .‬اما هنگامی که حکومت مزدوری روی کار‬ ‫اید‪ ،‬این موضوع ب رای غرب دیگر مس��اله ای حل شده است و‬ ‫این حکومت بالطبع طرح هایی را به اجرا خواهد گذاش��ت که‬ ‫در خدمت کش��ورهای غ ربی باش��د و امتیاز انها را کشورهای‬ ‫غ ربی خواهند گرفت‪ .‬اما مهمترین عامل در این نزاع‪ ،‬موقعیت‬ ‫استراتژیک و در کنار ان طرح های نفت و گاز سوریه است‪ .‬این‬ ‫امری بدیهی و طبیعی اس��ت‪ ،‬اما تاکنون کسی در این ارتباط‬ ‫گفت وگو نکرده است‪.‬‬ ‫در انتخابات س�ال ‪ 2014‬ایا ناظ�ران بی ن المللی‬ ‫هم حضور خواهند داش�ت و ایا اجازه حضور ازاد‬ ‫مطبوعات بی ن المللی داده خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬این وابسته به گفت وگوها و مذاکرات ملی است که‬ ‫هم اکنون در حال اماده کردن خود ب رای ان هستیم‪ .‬همان طور‬ ‫که م ی دانید ما در داخل سوریه با نیروها و گروه های سوری در‬ ‫حال گفت وگو و مذاکره هستیم و رایزن ی هایی هم با هم انجام‬ ‫داده ایم و خود را ب رای برگزاری نشس��تی ام��اده م ی کنیم‪ .‬این‬ ‫نشست ماهیت و س��اختاری را که پیش از انتخابات خواهان‬ ‫ان هستیم‪ ،‬مشخص خواهد کرد‪ .‬در واقع اگر بخواهم با شما‬ ‫شفاف سخن بگویم‪ ،‬باید بگویم که درباره موضوع نظارت بر‬ ‫انتخابات تنها من تصمیم نخ واهم گرفت و به همین دلیل من‬ ‫به تنهایی نم ی توانم به ان پاسخ بگویم‪ ،‬چون این یک تصمیم‬ ‫فردی نیست‪ ،‬تصمیمی ملی است و در این بین گروهی از مردم‬ ‫سوریه اصال نظارت و دخالت خارجی را نم ی پذی رند و ان را نقض‬ ‫یدانند‪ .‬چگونه ممکن است‪ ،‬طرف های‬ ‫حق حاکمیت سوریه م ‬ ‫خارجی بیایند و به مردم سوریه بگویند که شما اینجا خطا کردید‬ ‫و اینجا درست عمل کردید؟ این درحالی است که مردم سوریه‬ ‫اصال به غرب اطمینان ندارند‪ ،‬چون غرب تمام مسائل را از بعد‬ ‫سیاسی نگاه م ی کند‪ .‬همچنین ممکن است‪ ،‬گروهی از مردم‬ ‫سوریه این نظارت بی ن المللی را بپذی رند‪ ،‬اما این سوال را مطرح‬ ‫کنند که چه کشورهایی م ی خواهند بر انتخابات نظارت داشته‬ ‫باشند‪ ،‬کشورهای دوست مانند روسیه و چین‪ .‬به همین دلیل‬ ‫اس��ت که من م ی گویم این تصمیم‪ ،‬فقط به من ارتباط پیدا‬ ‫نم ی کند‪ ،‬این تصمیم مردم اس��ت و م��ردم دارای دیدگاه های‬ ‫مختلفی هستند‪ .‬بهتر ان است که پاسخ این سوال در نشست‬ ‫مذاکرات ملی در س��وریه داده ش��ود که در ان تم��ام نیروها و‬ ‫جریان های سیاسی مشارکت دارند‪.‬‬ ‫در خصوص انتخابات ریاست جمهوری در ای ران ایا‬ ‫به نظر شما روی کار امدن رئی س جمهوری جدید در‬ ‫ای ران تغییری در نگاه و موضع ای ران در قبال سوریه‬ ‫به وجود خواهد اورد؟‬ ‫‪ l‬م ی خ واهم از شما یک سوال کنم؛ چرا از ه ولوکاست‬ ‫س��خن م ی گوییم‪ ،‬اما از انچه در فلس��طین روی م ی دهد و‬ ‫‪ l‬نگرانی ب رای کش��ور اس��ت‪ ،‬ب رای وطن است‪ .‬من‬ ‫بخشی از این کش��ور و وطن هس��تم‪ .‬اگر من راحت باشم و‬ ‫کش��ور نگران و ناراحت‪ ،‬این امری غی ر منطقی است‪ ،‬بناب راین‬ ‫غی ر منطقی است که شما خوب باشید و کشور شما در تنگنا و‬ ‫ی که‬ ‫بحران باشد‪ .‬من بخشی از کشور و میهنم هستم و هنگام ‬ ‫سوریه خوب باشد و در خیر و سالمت به سر ببرد‪ ،‬پس خانواده‬ ‫من هم در خوبی و خیر و سالمتی خ واهند بود‪ .‬من این گونه فکر‬ ‫م ی کنم‪.‬هم اکنوننم ی توانگفتکهکشوردرخوبیوسالمت‬ ‫به سر م ی برد‪ .‬در سوریه اوضاع انسانی بسیار سختی وجود دارد‪.‬‬ ‫بسیاری از مردم سوریه اواره ش��ده اند‪ ،‬برخی به داخل و برخی‬ ‫خارج و چه بسا تع داد اوارگان داخل بیش از اوارگان خارج از کشور‬ ‫باشد‪ .‬باید بخشی از این جامعه باشید تا بتوانید مشکالت ان را‬ ‫حل کنید‪ ،‬نه اینکه فقط درپی امنیت خود و خانواده تان باشید‪.‬‬ ‫مسئولیت شما پیش از هر چیز یک مسئولیت ملی است‪ .‬باید‬ ‫این گونه فکر کنیم‪ .‬هنگامی که موضوع و قضیه بزرگ ملی‬ ‫مطرح باش��د‪ ،‬در ان صورت هر موضوع و قضیه شخصی در‬ ‫موضوع ملی حل و ذوب خواهد ش��د و در ان صورت احساس‬ ‫نگرانی شخصی نخ واهید کرد‪ .‬در ان زمان نگرانی مردم سوریه‬ ‫را احساس خ واهید کرد و این امری منطقی است‪.‬‬ ‫اخریننقدوتحلیلاساسیکهانجامدادیدچهبود؟‬ ‫ی است که باید هر روز دست به ان‬ ‫‪ l‬نقد و تحلیل اقدام ‬ ‫بزنید‪ .‬اما اگر عمال بخواهید از حوادث و رویدادها به طور کامل‬ ‫سخن بگویید‪ ،‬این غی ر منطقی است که پیش از انکه ان رویداد‬ ‫ب رای شما یا ب رای دیگری اتفاق بیفتد‪ ،‬اقدام به نقد ان کنید‪ .‬نقد‬ ‫و تحلیلی که در ارتباط با بحران باشد‪ ،‬از سوی هرکس که باشد‪،‬‬ ‫نم ی تواند نقد و تحلیلی کامل باشد‪ ،‬مگر اینکه بحران پایان‬ ‫یابد‪ .‬در ان زمان اس��ت که واقعیت و حقیقت بسیاری از امور‬ ‫اشکار م ی شود و شما دید جامع و فراگیری خواهید داشت‪ .‬در‬ ‫ان زمان اس��ت که م ی توانید ارزیابی کنید که چه چیز درست‬ ‫بوده و چه چیز نادرست و اشتباه شده است‪ .‬انچه امروز دست به‬ ‫یزنید‪ ،‬ارزیابی حوادث و قضایای روزانه و یومیه است و این‬ ‫ان م ‬ ‫‪ l‬اینده جایگاه شما را در تاریخ مشخص خواهد کرد‬ ‫و هر انسانی ممکن است‪ ،‬اشتباه کند و ممکن است که کاری‬ ‫درست انجام دهد‪ .‬هنگامی که مسئولیتی را برعهده م ی گی رید‪،‬‬ ‫تنها به یک چیز فکر م ی کنید‪ ،‬اینکه به عنوان یک انسان دست‬ ‫به اقداماتی درس��ت و در عین حال اقداماتی اشتباه و نادرست‬ ‫یزنید‪ .‬اما انچه مهم اس��ت اینکه این اق��دام را از عمق روح‬ ‫م ‬ ‫مل ی گرایانه خود انجام دهید‪ .‬مهم این است که مردم بگویند ما‬ ‫چه با این فرد اختالف پی دا کردیم چه به توافق رسیدیم‪ ،‬او فردی‬ ‫بود که ب رای کشور کار م ی کرد‪ .‬این مهم است‪ .‬اما در خصوص‬ ‫سوری هایی که در ارژانتین و امریکای التین به طور کلی به سر‬ ‫م ی ب رند‪،‬بایدبگویمکهمابهاینافرادبه عنوانپلیفرهنگینگاه‬ ‫م ی کردیم که موجب ارتباط این دو منطقه دور از هم م ی شوند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل ملل امریکای التین بیش از ملل اروپایی نزدیک به‬ ‫خاورمیانه و جهان عرب‪ ،‬م ی فهمند که در کشور ما چه م ی گذرد‪.‬‬ ‫در این بحران این سوری ها م ی توانند نقش بزرگی را ایفا کنند‪.‬‬ ‫انها نه تنها در قبال بحران سوریه م ی توانند این نقش را ایفا کنند‬ ‫کهدرقبالتماممنطقهخاورمیانهوجهانعربم ی توانندایفاگر‬ ‫این نقش باشند‪ .‬رسالت این سوری هاست که تصویری درست‬ ‫از منطقه و به خصوص انچه در س��وریه م ی گذرد و تحوالت‬ ‫مهمی که شاهد ان بوده به کشورهای منطقه ای که در ان به‬ ‫سر م ی ب رند‪ ،‬ارائه دهند‪ .‬تنها تفاوتی که وجود دارد این است که‬ ‫انقالب هایی که در منطقه ش��ما روی داده است‪ ،‬انقالب های‬ ‫ی که انچه نزد ما روی م ی دهد‪ ،‬انقالب های‬ ‫ملی بوده‪ ،‬در حال ‬ ‫وارداتی است؛ افکار و تجهی زات و افراد مس��لحی از خارج‪ .‬به‬ ‫همین دلیل این گروه از اتباع سوریه باید حقایق و واقعی ت های‬ ‫جاری در س��وریه و منطقه خاورمیانه را به ارژانتین و امریکای‬ ‫التین انتقال دهند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ب�ه ی�اد م�ی اورم ک�ه در اخرین دی�داری ک�ه در‬ ‫بوئن س ای�رس ب�ا ش�ما داش�تم‪ ،‬ش�ما گفتی�د‬ ‫ک�ه هولوکاس�ت را رد م ی کنی�د یا اینک�ه احتماال‬ ‫هولوکاس�ت دیگری وجود داش�ته اس�ت‪ .‬این با‬ ‫سخنان و خطاب ه های تاریخی ای ران منافات دارد‪ ،‬ایا‬ ‫این اختالف دیدگاه ممکن نیست منجر به تغییر و‬ ‫تحوالت بزرگ شود؟‬ ‫در همان دیداری که در بوئنس ایرس با شما داشتم‪،‬‬ ‫از اهمیت سوریه در قضایا و مسائل منطقه ای و به‬ ‫ویژه اوضاع عراق س�خن گفتید و تاکید کردید که‬ ‫دمشق پذیرای میلیون ها اواره عراقی بوده است‪.‬‬ ‫ه م اکنون اوضاع تغییر کرده است‪ ،‬بسیاری از مردم‬ ‫سوریه اواره کشورهای دیگر شده اند‪ .‬شما ب ه عنوان‬ ‫رئی س جمهوری سوریه بازتاب و تاثیر این بحران‬ ‫را بر امنی�ت خ�ود و خانواده ت�ان چگونه مالحظه‬ ‫م ی کنید؟ ایا نگران زندگی خود هستید یا اینکه با‬ ‫این بح ران ب ه گونه ای تعامل م ی کنید که جای هیچ‬ ‫نگ رانی ب رای شما ندارد؟‬ ‫در امریکای التین حدود ‪ 15‬میلیون سوری وجود‬ ‫دارند که ب ه ش�دت نگران اوضاع سوریه هستند و‬ ‫با کمال تاسف اطالعات متفاوتی درباره سوریه به‬ ‫انها م ی رسد‪ .‬در اینجا دو سوال از شما دارم؛ یکی‬ ‫اینکه دوست دارید به این سوری ها که نگ ران اوضاع‬ ‫سوریه هستند‪ ،‬چه بگویید؟ دوم اینکه پس از پایان‬ ‫بح ران جایگاه انها در تاریخ سوریه کجاست؟‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬بالطبع ای ران از جمله هم پیمانان قدیمی سوریه‬ ‫اس��ت و به همین دلیل تغییر و تحوالت داخلی این کشور‬ ‫ب رای دمش��ق مهم اس��ت‪ .‬ای ران کش��ور مهمی در منطقه‬ ‫به ش��مار م ی اید‪ .‬این کشور‪ ،‬کش��ور بزرگی است که نقش‬ ‫سیاسی اساسی را بازی م ی کند‪ ،‬به همین دلیل هر رویدادی‬ ‫که در ای ران به وقوع بپیوندد‪ ،‬بر ثبات و استق رار تمام منطقه‬ ‫تاثیر مثبت یا منفی خواهد گذاشت‪ .‬از این حیث ای ران ب رای‬ ‫سوریه مهم است‪ .‬میان ای ران و سوریه هم پیمانی قدیمی و‬ ‫طوالنی وجود دارد که عمر ان به بیش از سه دهه م ی رسد‪،‬‬ ‫به همین دلیل طبیعی اس��ت که دولت دوستی همچون‬ ‫س��وریه به تغییر و تحوالت داخلی ای ران توجه داشته باشد‪،‬‬ ‫چون این تغییر و تحوالت به صورت مستقیم یا غی ر مستقیم‬ ‫بر نقش سوریه در منطقه نیز تاثیر خواهد گذاشت‪ .‬ما بر این‬ ‫باوریم که ای ران همچون دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه‬ ‫دارای تحرکات سیاسی داخلی است و برخی اوضاع و احوال و‬ ‫امور طی چند ماه اینده احیانا شاهد تغییر و تحوالتی خواهد‬ ‫بود‪ .‬ب ی تردید انتخابات اینده ای ران بازتاب هایی در این کشور‬ ‫خواهد داشت و تغییر و تحوالتی را در جامعه ای ران به وجود‬ ‫خواهد اورد و بازتاب ان قدرت یافتن بیش از پیش ای ران در‬ ‫منطقه اس��ت‪ .‬ای رانی که هم اکنون ما از ان شناخت داریم‪،‬‬ ‫با ای ران ‪ 10‬س��ال پیش تف��اوت دارد‪ .‬امروز ای��ران مهمتر و‬ ‫قدرتمندتر است و بیش از گذشته به عنوان کشوری محوری‬ ‫و اساسی در منطقه مطرح است بدون تردید این انتخابات‪،‬‬ ‫بیانگر و بازتاب دهنده این تغییر و تحول خواهد بود‪ .‬با این‬ ‫حال به نظر من این تغییر و تحول ان گونه نخواهد بود که‬ ‫امریکا به ان چشم دارد تا رئی س جمهوری در ای ران روی کار‬ ‫بیاید که این کش��ور را به مترسک و عروسکی ب رای امریکا‬ ‫تبدیل کند‪ .‬امریکای ی ها باید این رویا را از سر بیرون کنند‪.‬‬ ‫بدون تردید انتخابات ریاست جمهوری در ای ران موجب تغییر‬ ‫و تحوالتی در داخل این کش��ور خواهد شد‪ ،‬اما این تغییر و‬ ‫تحوالت ان چیزی نخواهد بود که غرب خواهان ان است‪.‬‬ ‫کس��ان ی که سال هاس��ت در انجا کشته م ی ش��وند‪ ،‬سخن‬ ‫نم ی گوییم؟ از ی��ک و نیم میلیون ع راقی ک��ه امریکای ی ها‬ ‫انها را در ع راق کشتند‪ ،‬سخن نم ی گوییم؟ چرا از چند میلیون‬ ‫نفری که در کره شمالی در دهه پنجاه قرن گذشته کشته شدند‪،‬‬ ‫یزنیم؟ ه ولوکاست مساله ای تاریخی است که نیاز به‬ ‫حرفی نم ‬ ‫دید فراگیر و گسترده دارد‪ .‬نم ی خواهم به این موضوع صرفا و‬ ‫همواره از بعد سیاسی نگاه کنم‪ ،‬اما م ی خواهم واقع نگر باشید‪.‬‬ ‫من پژوهشگر و محقق تاریخ نیستم تا مشخص کنم که در این‬ ‫موضوع چه چیزی صحت دارد و چه چیزی فاقد اعتبار است‪.‬‬ ‫قضایا و مس��ائل تاریخی تابع و وابسته به ان چیزی است که‬ ‫درباره انها نوشته شده است‪ .‬ممکن است برخی تاریخ را تغییر‬ ‫دهند یا ان را برخی مواقع تحریف کنند‪ .‬به ان چیزی بیفزایند‬ ‫یا چیزی از ان برحس��ب کس��ی که ان را م ی نویسد‪ ،‬بکاهند‪.‬‬ ‫هم اکنون اگر بخواهید درباره تاریخ س��وریه سخن بگویید و‬ ‫با دو استاد دانشگاه در س��وریه دیدار کنید‪ ،‬خواهید دید که دو‬ ‫سخن متفاوت خ واهند گفت‪ .‬هنگامی که از ه ولوکاست سخن‬ ‫م ی گویید‪ ،‬به موازات ان‪ ،‬من از ه ولوکاست های بی شماری ب رای‬ ‫شما خواهم گفت که در حق اع راب و غیر اع راب روی م ی دهند‬ ‫و کسی از انها سخنی نم ی گوید؛ در واقع مساله اینجاست‪.‬‬ ‫امری طبیعی است‪ .‬بناب راین باید اندکی صبر کنیم تا بتوانیم به‬ ‫این موضوع پاسخ دهیم‪ .‬این یک بعد قضیه؛ از بعد دیگر به نظر‬ ‫من ارزیابی یک مسئول‪ ،‬زمانی ارزیابی درستی است که خود‬ ‫به تنهایی دست به ان نزند‪ .‬چون وقتی شما دست به ارزیابی‬ ‫یزنید‪ ،‬غی ر ممکن است که بیطرفی را حفظ کنید و در مواردی‬ ‫م ‬ ‫بسیار سخت است که حتی واقع نگر باشید‪ .‬ارزیابی درست را‬ ‫ش��هروندان انجام م ی دهند‪ .‬ان موقع است که م ی گویند‪ ،‬این‬ ‫رئیس یا این مسئول کاری درست یا نادرست را انجام داده است‪.‬‬ ‫ب ه عنوان اخرین سوال در سوریه دو خبرنگار مفقود‬ ‫شدند؛ یکی دارای تابعیت ایتالیایی است و مارس‬ ‫گذشته مفقود شد و دیگری شش ماه پس از ورود‬ ‫به س�وریه مفقود ش�د‪ ،‬ایا اطالعاتی از انها دارید؛‬ ‫همچنین درباره دو اسقفی که ربوده شدند؟‬ ‫‪ l‬مواردی وجود داشته که خب رنگارانی که وارد سوریه‬ ‫ش��دند‪ ،‬بدون اطالع و هماهنگی با دولت سوریه وارد مناطقی‬ ‫شدند که در انها تروریس ت ها حضور داشتند و ب راساس اظهارات‬ ‫رس��انه هایی که ب رای انها کار م ی کردند‪ ،‬پس از مدتی مفقود‬ ‫شدند‪ .‬ما به طور طبیعی طی عملیات های نظامی ارتش سوریه‬ ‫درپی یافتن افرادی که مفقود شده اند هم هستیم و مواردی بوده‬ ‫که در جریان ان نیروهای ارتش سوریه موفق شدند‪ ،‬خب رنگاران‬ ‫ربوده شده ای را ازاد کنند‪ .‬در هر صورت هرگاه اطالعاتی درباره این‬ ‫خب رنگارانبهدستمابرسد‪،‬انرادراختیارکشورهایمتبوعشان‬ ‫قرار م ی دهیم‪ .‬درباره این دو خب رنگاری هم که فرمودید در حال‬ ‫حاضر هیچ اطالعاتی در دست نداریم‪ .‬درباره این دو اسقف نیز‬ ‫اطالعات اولیه به دست امده نشان م ی دهد که انها در مرزهای‬ ‫ترکیه و سوریه هستند و ما پیگیر این موضوع هستیم و ب رای‬ ‫ازادی انها از دست تروریس ت ها تالش م ی کنیم‪g.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫اعتماد به نفس بشار اسد از کجا نشات می گیرد؟‬ ‫سوریه بدون الترناتیو‬ ‫داوداحمدزاده ‪ /‬کارشناس مسائل منطقه خاورمیانه‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بحران سوریه تبدیل به یک جنگ تمام عیار داخلی شده‬ ‫است؛ جنگی که تبعات ان حامیان منطقه‪‎‬ای و فرامنطقه‪‎‬ای‬ ‫را نیز درگیر کرده اس��ت‪ .‬در اغاز بحران سوریه‪ ،‬مراکز امنیتی‬ ‫غ ربی و اسرائیلی تصور م ی‪‎‬کردند که این بحران نیز همانند‬ ‫دیگر قیام های مردمی در شمال افریقا (تونس و مصر) در پازل‬ ‫زمانی مشخصی با سرنگونی بش��ار اسد و تشکیل حکومت‬ ‫جدید و طرفدار انها به پایان خواهد رس��ید‪ .‬ولی بعد از گذشت‬ ‫دو سال و نیم از جنگ و خونریزی‪ ،‬افق روشنی ب رای خاتمه این‬ ‫بحران مشاهده نم ی شود؛ به طوری که در سفر اخیر رجب طیب‬ ‫اردوغان‪ ،‬نخس ت وزیر ترکیه به واش��نگتن مشاهده شد هنوز‬ ‫امریکا طرح روشنی ب رای سوریه بعد از بشار ندارد‪ .‬از این رو در این‬ ‫سفر تالش های اردوغان ب رای اقناع رئی س جمهور امریکا جهت‬ ‫مداخله نظامی با «نه» بزرگ روبه رو شد و به رغم ارائه اسناد مبهم‬ ‫از سوی مقامات ترک مبنی بر به کارگیری سالح های شیمیایی‬ ‫از سوی نیروهای مخالف‪ ،‬اوباما اش��کارا اب پاکی را بر دست‬ ‫همتای ترک خود ریخت و اعالم کرد که هیچ راه حل جادویی‬ ‫ب رای حل بحران در کوتاه مدت ندارد‪ .‬این در حالی است که اخی را‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪52‬‬ ‫جنگ روانی گسترده رسانه‪‎‬ای محور ع ربی‪ ،‬غ ربی و اسرائیلی‬ ‫علیه دولت سوریه با اقدامات گروه‪‎‬های تکفیری جبهه النصره‬ ‫در هتک حرمت اماکن مقدس و نیز اقدامات جنایتکارانه علیه‬ ‫نیروهای دولتی و طرفداران رژیم بشار اسد‪ ،‬فضا را به نفع انها‬ ‫در سطح افکار عمومی دنیا تغییر داده است؛ به طوری که گروه‬ ‫مستقل تحقیق سازمان ملل متحد نیز برخالف ادعای غرب‬ ‫به کارگیری سالح های شیمیایی از س��وی معارضین را تایید‬ ‫کرد‪ .‬در جبهه جنگ داخلی گرچه مخالفان از طریق دریافت‬ ‫تسلیحات پیشرفته جنگی از غرب و حمایت های لجستیکی‬ ‫و اطالعاتی اسرائیل‪ ،‬پیشروی‪‎‬هایی داشته‪‎‬اند‪ ،‬ولی ورود علنی‬ ‫تل‪‎‬اویو به می دان نبرد و بمباران مراکز نظامی س��وریه ضمن‬ ‫پیچیده ساختن بحران‪ ،‬ارایش جدیدی در منطقه رقم زد‪ .‬اعالم‬ ‫امادگی حزب اهلل لبنان ب رای انتقام‪‎‬گیری از اسرائیل و تمایل دولت‬ ‫سوریه ب رای انتقال سالح های پیشرفته به جنوب لبنان معادله‬ ‫قدرت در منطقه را به نفع مح��ور مقاومت تغییر داد‪ .‬ای ران نیز‬ ‫گرچهمحوردیپلماسیومذاکرهراراهبرداستراتژیک ب رایخاتمه‬ ‫یداند‪ ،‬با این وجود هرگونه جاه طلبی اسرائیل در‬ ‫بحران سوریه م ‬ ‫منطقه را پاسخ قاطع خواهد داد‪ .‬از دیگر سو روسیه همچنان‬ ‫حمایت از دولت بشار اس��د را در دستورکار سیاست منطقه‪‎‬ای‬ ‫خود قرار داده و در دیدار با مقامات صهیونیستی و امریکایی‪،‬‬ ‫مداخله نظامی غرب را به عنوان خطوط قرمز سیاست خارجی‬ ‫کرملین عنوان کرد‪ .‬مرد قدرتمند روس ها در بازی بزرگ با غرب‬ ‫نم ی خ واهد با تکرار سناریوی لیبی‪ ،‬بازنده می دان قلمداد گردد؛ از‬ ‫این رو محور غ ربی و ع ربی این موضوع را درک کردند که روسیه‬ ‫ب هدلیلمنافعاستراتژیکخوددرمنطقهوحفظپایگاهطرطوس‬ ‫حاضر به امتیازدهی به غرب نخواهد بود‪ .‬بناب راین جان کری‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه امریکا در دیدار با همتای روس خود موافقتش‬ ‫را ب رای احیای مجدد گفت وگوهای بی ن المللی معروف به ژنو‬ ‫دو با مشارکت قدرت های دخیل در بحران اعالم داشت‪ .‬در این‬ ‫میان روسیه از مشارکت ای ران در مذاکرات ژنو حمایت م ی کند و‬ ‫کشورمان را به عنوان بخشی از راه حل بحران اعالم م ی کند‪ .‬در‬ ‫هر صورت مواضع روسیه نشان م ی‪‎‬دهد که این کشور ب رای حذر‬ ‫از تبدیل شدن به بازیگر منفعل و حاشی ه ای در عرصه جهانی در‬ ‫دفاع از منافع ملی و راهبردی خود در منطقه از هر زمان دیگری‬ ‫راسخ تر است‪ .‬ب ر اساس همین تحوالت اخیر و اطمینان بشار‬ ‫اسد از حمایت متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای‪ ،‬وی هرگونه‬ ‫عقب نشینی در ب رابر معارضان و از جمله ترک اریکه قدرت را‬ ‫شانه خالی کردن از مس��ئولیت دانسته و بر تعیین سرنوشت‬ ‫سیاسی خود از طریق مردم تاکید داشته است‪ .‬سخنرانی اخیر‬ ‫اسد در این راستا از جنب ه های مختلفی قابل بررسی است‪:‬‬ ‫نکته اول اینکه سخنرانی وی نشان داد به رغم اسی ب های‬ ‫زیاد بر زیرساخت های کشور و مشکالت فزاینده به دلیل تداوم‬ ‫جنگ قومی و فرقه ای‪ ،‬دولت همچن��ان از حمایت گروه های‬ ‫مختلف مردم به ویژه اقلیت منتفذ علوی و مسیحی‪ -‬دوروزی‬ ‫برخوردار است و تالش دارد با ارسال پیام به دیگر اقوام از جمله‬ ‫کردها و س��ن ی ها زمینه ساز اصالحات سیاس��ی – اجتماعی‬ ‫در یک فراین��د دموکراتیک از طریق صندوق ه��ای رای ب رای‬ ‫خروج از بحران داخلی سوریه باشد‪ .‬نکته دوم اینکه اسد زمانی‬ ‫این سخنرانی را ای راد کرد که جامعه بی ن المللی به دلیل تضاد‬ ‫منافع قدرت های بزرگ بر سر رسیدن به فرمول هایی مشترک‬ ‫ب رای حل بحران سوریه با بن بست روبه رو شده است‪ .‬اختالفات‬ ‫دامنه دار غرب با روسیه و چین در شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫متحد بر س��ر تصویب قطعنامه الزام اور و ارائه مجوز دخالت‬ ‫نظامی در این کش��ور بر پیچیدگ ی های موضوع افزوده است‪.‬‬ ‫از دیگر س��و نبرد استراتژیک ای ران با ع ربس��تان بر سر سوریه‬ ‫همچنان ادامه دارد؛ در این ارتباط اسد با پشت گرمی روسیه و‬ ‫ای ران‪ ،‬راه حل نظامی ب رای حل بحران داخلی سوریه را منتفی و بر‬ ‫امادگی خویش ب رای مصالحه و راه حل سیاسی تاکید م ی کند‪.‬‬ ‫گرچهاینسخنرانیم ی تواندنکاتامیدوارکننده ایب رایحامیان‬ ‫داخلی و خارجی بشار اسد داشته باشد ولی در جبهه مخالفان‬ ‫به ویژه گروه های تندروی س��لفی که همچن��ان با رد هرگونه‬ ‫سازش بر گزینه نظامی تکیه دارند‪ ،‬نم ی تواند اثربخشی خاصی‬ ‫را به دنبال داشته باشد‪ .‬نکته سوم تاکید اسد بر ماندن بر قدرت‬ ‫است؛ این امر نشان م ی دهد در مقطع کنونی ه ر گونه نرمش در‬ ‫مورد مخالفان و سلب مسئولیت از خویش‪ ،‬نه تنها به مفهوم‬ ‫پایان کارنامه سیاس��ی وی در کشور اس��ت‪ ،‬بلکه این انفعال‬ ‫تاریخی در این برش حس��اس تاریخی م ی تواند پایان حیات‬ ‫سیاسی علویان را نیز در پی داشته باشد‪ .‬گروهی که همچنان‬ ‫به رغمفشاروتهدیددرالیه هاینظامیوساختارسیاسیقدرت‪،‬‬ ‫یداند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫حمایت از بشار اسد را تکلیف خود م ‬ ‫خشونتع ریانمخالفاندولتبه ویژهسلف ی هانشانم ی دهدکه‬ ‫نم ی توان به اینده حکومت دموکراتیک در سوریه بعد از بشار دل‬ ‫بست‪ .‬از این رو اسد در این سخنرانی بار دیگر صف معترضین‬ ‫جامعه مدنی را از گروه خشونت طلب وهابی جدا کرد و اقدامات‬ ‫خ رابکارانه انان را در راس��تای عملیات تروریستی عنوان کرد‪.‬‬ ‫نکته چهارم‪ ،‬به نظر م ی رسد که دلیل اعتماد به نفس بشار اسد‬ ‫در این نکته نهفته است که برخالف جریان یک سویه رسانه ای‬ ‫محور ضدسوری (غرب‪ -‬اسرائیل – ع ربی) توانسته با مدیریت‬ ‫بحران و اشکار کردن ماهیت تروریس ت ها‪ ،‬دامنه بحران را به‬ ‫منطقه همجوار با مرزهای سوریه نظیر سرزمی ن های اشغالی‪،‬‬ ‫ترکیه‪ ،‬لبنان و اردن بکش��اند‪ .‬نکته کلیدی این است که بشار‬ ‫اسد م ی گوید اگر قرار است س��وریه از طریق دخالت بازیگران‬ ‫منطقه ای و فرامنطقه ای دچار اشوب و ناامنی گسترده شود‪،‬‬ ‫ب ی تردید دود این بحران ناخواسته به چشم حامیان منطقه ای‬ ‫نیروهای مخالف دولت سوریه هم خ واهد رفت‪ .‬بروز انفجارهای‬ ‫خونبار در استان های ترکیه و ادامه درگیری‪‎‬ها در مرزهای لبنان‬ ‫نشانگر همین موضوع است‪ .‬از دیگر سو دولت سوریه به رغم‬ ‫جنگ فرسایشی با مخالفان خود‪ ،‬امادگی نظامی الزم را ب رای‬ ‫ضربه زدن به اسرائیل دارد‪.‬‬ ‫نکته پنجم این است که تش��تت ارا در جبهه مخالفان‬ ‫دولت ادامه دارد‪ .‬شورای ملی سوریه که از ان به عنوان الترناتیو‬ ‫مناسب ب رای دوران گذار در سوریه و حتی جایگزین مناسب ب رای‬ ‫تشکیل دولت یاد م ی شد و حمایت ترکیه و برخی از کشورهای‬ ‫اروپایی را به همراه داشت‪ ،‬با استعفای رهب ران این گروه و عدم‬ ‫مقب ولیت عمومی در داخل سوریه مواجه شده است‪ .‬همچنین‬ ‫عدم داشتن رهبر سیاسی واحد از سوی مخالفان و حضور انبوه‬ ‫چهره های خشن تروریستی که از خارج از مرزهای سوریه وارد‬ ‫نبرد با دولت مرکزی م ی ش��وند‪ ،‬واقعی ت های بحران سوریه را‬ ‫ب ر مردم منطقه نمایان ساخته است‪ .‬ب ی تردید اکنون مدیریت‬ ‫بحران سوریه از دست غرب و حامیان منطقه‪‎‬ای ان خارج شده‬ ‫و هرگونه اصرار بر گزینه نظامی م ی تواند بستر مناسبی ب رای‬ ‫ی و مذهبی فراگیر‬ ‫رشد افراط گرایی و بروز خشونت های قوم ‬ ‫منطقه ای ش��ود؛ خطر فزاینده ای که حیات سیاسی سوریه را‬ ‫تهدید م ی کند‪ .‬تجزیه سوریه به مناطق جغ رافیایی مستقل و‬ ‫بدون دولت مرکزی در صورت اص��رار مخالفان و حامیان انها‬ ‫م ی‪‎‬تواند امنیت کل منطقه خاورمیانه را با دگردیس��ی عمیق‬ ‫روبه رو سازد؛ نکته ای که بشار اس��د هم قبال به درستی به ان‬ ‫اشاره داشته است‪ .‬نکته ششم نیز این است که وی در سخنرانی‬ ‫خویش‪ ،‬اسرائیل را عامل اصلی ادامه بحران در منطقه دانسته‬ ‫و پشتیبانی لجستیکی و اطالعاتی مخالفان را در راستای پیوند‬ ‫مشکوکسلفی‪-‬صهی ونیستیاعالمکردهاست‪.‬درحقیقتاین‬ ‫گفته وی در راستای مشروعی ت زدایی از چهره اپوزیسیون دولت و‬ ‫رد ادعای قبلی انان در عدم ارتباط با دستگاه امنیتی و اطالعاتی‬ ‫اسرائیل‪ ،‬معروف به موساد صورت م ی گیرد و از نگاه وی دولت‬ ‫سوریه تاوان حمایت از محور مقاومت و ارتباط دی رینه استراتژیک‬ ‫با ای ران و حزب اهلل لبنان را م ی دهد‪g.‬‬ ‫مقاله ای از دکتر کیهان برزگر درباره تحوالت سوریه پس از حمله محدود اسرائیل به سوریه‬ ‫تقویت موقعیت منطقه ای ایران‬ ‫‪3‬‬ ‫یافته است‪ .‬باتوجه به اینکه معموال اسرائیل به صورت‬ ‫سیاه و سفید به موضوع امنیت خود م ی نگرد و از این رو‬ ‫احتماال ش��اهد توقف حمله های ان در اینده نخواهیم‬ ‫بود‪ ،‬بناب راین احتماال در حمله بعدی تغییر بازی نظامی‬ ‫به ضرر اسرائیل تمام خواهد شد‪ .‬ششم و نهایتا‪ ،‬با حمله‬ ‫اس��رائیل و تحوالت فوق‪ ،‬موقعیت سیاسی‪ -‬امنیتی‬ ‫ای ران در منطقه تقویت شده است‪ .‬بعضی از دیدگاه های‬ ‫غربی ب��ر تضعیف موقعیت‬ ‫منطقه ای ای ران بعد از بحران‬ ‫سوریه تاکید م ی کنند‪ .‬اما با‬ ‫این تحول‪ ،‬سیاست ای ران در‬ ‫مقابله با اسرائیل و حمایت از‬ ‫جریان مقاومت مشروعیت‬ ‫بیش��تری م ی یاب��د و ای��ن‬ ‫بالطبع بر نف��وذ منطقه ای‬ ‫ای��ران م ی افزای��د‪ .‬تجرب��ه‬ ‫نشان داده که در هر حرکت‬ ‫تهاجم ی و جنگ منطقه ای‬ ‫ک��ه اس��رائیل وارد ش��ده از‬ ‫جمل��ه جن��گ ‪ 2006‬لبنان‪،‬‬ ‫جنگ های ‪ 2008‬و ‪ 2009‬غزه‬ ‫و قضی��ه حمله به کش��تی‬ ‫مرمره همواره اس��رائیل به‬ ‫دلی��ل مخالفت ه��ای افکار‬ ‫عموم��ی در منطقه و جهان‬ ‫در موقعی��ت ضعی��ف قرار‬ ‫گرفت��ه و همزم��ان نق��ش‬ ‫منطق��ه ای ای��ران تقوی��ت‬ ‫شده اس��ت‪ .‬بنابراین حمله‬ ‫به دمشق مانع از تغییر بازی‬ ‫به نفع اس��رائیل نش��ده و حتی نتیجه معکوس داشته‬ ‫است‪ .‬رژیم اسرائیل معموال به تهدیدات امنیتی واکنش‬ ‫سریع نظامی نشان داده و بعضا به عواقب و اثار جانبی‬ ‫حمله هم فکر نم ی کند‪ .‬اسرائیل با این حمله دچار یک‬ ‫اشتباه استراتژیک شده است‪ ،‬چون زمینه را ب رای تقویت‬ ‫موقعیت جریان مقاومت فراهم کرده‪ ،‬مشروعیت نقش‬ ‫مخالفان دولت س��وریه را تضعیف و ب��ر اهمیت نقش‬ ‫متحدان ان افزوده و نهایتا زمینه های دسترسی سوریه به‬ ‫تسلیحات پیشرفه تر دفاعی را فراهم کرده است‪ .‬مطمئنا‬ ‫حمالت اتی اسرائیل مشکل تر خواهد بود و این مساله‬ ‫خود بازی را به ضرر اسرائیل تغییر م ی دهد‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫داخلی ترکیه تقویت م ی کند‪ .‬این مس��اله خود فش��ارهای‬ ‫فعلی بر دولت اسالمگرای اردوغان ب رای کاهش مناسبات با‬ ‫اسرائیل را افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫پنجم‪ ،‬این حمله منجر به واکنش ش��دید روسیه شده‬ ‫به نحوی که اش��کارا هش��دار داده حمله دیگری را تحمل‬ ‫نم ی کند‪ .‬این تحول همزمان زمینه های ارس��ال سیس��تم‬ ‫تدافعی موش��کی ‪ 300-S‬به س��وریه را فراهم کرده است‪.‬‬ ‫تا کنون اس��رائیل از ازادی عمل تقریبا بدون چالشی ب رای‬ ‫عملیات نظامی هوایی در لبنان و س��وریه ب ر خ��وردار بود‪،‬‬ ‫ولی در صورت اس��تمرار حمالت هوایی احتمال تجهیز دو‬ ‫کشور اخیر به س��امانه های دفاعی از جمله ‪ 300-S‬افزایش‬ ‫پیامدهای حمله نظامی اسرائیل به‬ ‫دمشق به بهانه جلوگیری از دسترسی‬ ‫حزب اهلل به تشکیالت نظامی در‬ ‫بلندمدت به زیان این رژیم است‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫هدف اعالمی اسرائیل از حمله به اهداف نظامی‬ ‫در دمش��ق‪ ،‬جلوگیری از دسترس��ی حزب اهلل به ادوات‬ ‫نظامی بوده که ب��ه اصطالح منجر ب��ه «تغییر بازی»‬ ‫به ضرر اسرائیل م ی شود‪ .‬ش��اید این حمله بتواند یک‬ ‫پیروزی محدود نظامی از س��وی اسرائیل قلمداد شود‪،‬‬ ‫ولی پیامد های ان در تغییر بازی در صحنه سیاس��ی‪-‬‬ ‫امنیتی و حتی نظام��ی به ضرر اس��رائیل را نم ی توان‬ ‫نا دیده گرفت‪.‬‬ ‫اسرائیل در بحران سوریه به اصطالح یک «خط‬ ‫قرمز» ب رای خ��ود تعیین و اعالم کرده ک��ه اجازه عبور‬ ‫از ان را نخواه��د داد‪ .‬این خط قرمز بر دو اصل اس��توار‬ ‫است؛ نخس��ت‪ ،‬عدم انتقال موش��ک هایی که معادله‬ ‫نظامی را به ضرر این رژیم ب��ر هم زند‪ .‬دوم‪ ،‬عدم انتقال‬ ‫تسلیحات شیمیایی از سوریه به حزب اهلل‪ .‬بر این مبنا‪،‬‬ ‫اسرائیل مرکز تحقیقات نظامی شمال غرب دمشق را‬ ‫که احساس م ی کرد موشک های پیش��رفته با قابلیت‬ ‫هدف گی��ری تل اوی��و در ان اماده انتق��ال به حزب اهلل‬ ‫هستند را هدف قرار داد تا به اصطالح مانع تغییر معادله‬ ‫نظامی به ضرر خود شود‪.‬‬ ‫شاید اسرائیل در کوتاه مدت‬ ‫به بعضی از اهداف محدود نظامی‬ ‫خود دست یافت‪ ،‬اما این اقدام به‬ ‫دالیل مختلف به ضرر اس��رائیل‬ ‫ه��م تمام م ی ش��ود‪ .‬نخس��ت‪،‬‬ ‫این حمله بر مش��روعیت جبهه‬ ‫«مقاومت» حزب اهلل افزوده است‪.‬‬ ‫بعض��ی از دیدگاه ه��ای غربی و‬ ‫عربی در منطقه که مورد حمایت‬ ‫اسرائیل هم هست بر این رویکرد‬ ‫تاکید م ی کنند ک��ه حضور فعال‬ ‫حزب اهلل در بحران سوریه به عنوان‬ ‫یک گروه ش��یعی مورد حمایت‬ ‫ای ران بر دامنه شکاف های قومی‬ ‫ شیعی‪ -‬س��نی م ی افزاید و از این‬ ‫رو دائما بر جنبه حزبی‪ -‬محوری‬ ‫سیاس��ت حزب اهلل تاکید داشته‬ ‫و حضور ان در بحران س��وریه را‬ ‫س��بب اصلی ش��کاف قوم ی در‬ ‫منطقه م ی دانند‪ .‬حمله اسرائیل‬ ‫به س��وریه منجر به تضعیف این‬ ‫رویکرد و همزمان تقویت رویکرد‬ ‫عمومی «مقاوم��ت» در جهت‬ ‫گیری حزب اهلل ش��ده اس��ت‪ .‬سید حس��ن نصر اهلل در‬ ‫سخنرانی اخیر خود اشکارا اس��رائیل را به عنوان منبع‬ ‫اصلی تهدید در منطقه و ضرورت مبارزه با ان اعالم کرد‬ ‫که این خود بر مشروعیت جبهه مقاومت به عنوان یک‬ ‫جریان عمومی افزود‪ .‬وی حت��ی تاکید کرد که در اینده‬ ‫انتقال تس��لیحات پیش��رفته تر از س��وریه به حزب اهلل‬ ‫صورت خواه��د گرفت که این مس��اله خ��ود به ضرر‬ ‫اسرائیل است‪.‬‬ ‫دوم‪ ،‬این حمله نقش رژیم های ع ربی محافظه کار‬ ‫مثل عربستان سعودی و قطر را به چالش م ی کشد که‬ ‫به حمایت از معارضان دولت س��وریه م ی پردازند‪ .‬حمله‬ ‫اسرائیل تصور افکار عمومی منطقه را که اسرائیل و اع راب‬ ‫محافظه کار در ی��ک جبهه قرار دارن��د را تقویت م ی کند یا‬ ‫حوادث را به ان سمت م ی برد‪ .‬نتیجه اینکه منجر به چالش‬ ‫کشیدن موضع این کش��ورها ب رای دخالت بیشتر در سوریه‬ ‫م ی شود‪ .‬سوم‪ ،‬این حمله جایگاه معارضان حکومت سوریه‬ ‫را در صحنه داخلی این کش��ور تضعیف کرده و مشروعیت‬ ‫مبارزه معارضان را با این تصور که حمله اسرائیل به نوعی در‬ ‫راستای یک هدف مشترک یعنی سرنگونی رژیم بشار اسد‬ ‫بوده‪ ،‬به چالش م ی کشد‪ .‬همچنین این حمله‪ ،‬سطح توقعات‬ ‫مردم سوریه را در واکنش متقابل به اسرائیل افزایش داده و‬ ‫مساله ضرورت مبارزه با دش��من اصلی خارجی را که به طور‬ ‫سنتی در جامعه سوریه وجود دارد تقویت کرده و از این لحاظ‬ ‫بر مشروعیت حکومت سوریه م ی افزاید‪.‬‬ ‫چهارم‪ ،‬این حمله منجر به تضعیف موقعیت ترکیه در‬ ‫حمایت از معارضان حکومت سوریه شده است‪ .‬در هفته های‬ ‫اخیر شاهد بهبود نسبی روابط ترکیه‪ -‬اسرائیل بوده ایم که از‬ ‫زمان واقعه کشتی مرمره بر هم خورده بود‪ .‬این حمله چون‬ ‫به نوعی در راس��تای تقویت نقش معارضان س��وریه تلقی‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬سیاس��ت خارجی ترکیه را در حالت انفعالی قرار‬ ‫م ی دهد‪ .‬ضمن اینکه افکار ضد اسرائیلی را در سطح سیاست‬ ‫تغییر بازی‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫زلزله «نواز»‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫روی دیگر پاکستان‬ ‫حزب مسلم لیگ شاخه نواز با ‪124‬کرسی پارلمان‬ ‫به صحنه سیاست اسالم اباد بازگشت‬ ‫‪1‬‬ ‫برگ��زاری انتخابات پارلمانی پاکس��تان ب��ه ازمونی‬ ‫تاریخی برای تحکیم پایه های دموکراس��ی در این کشور‬ ‫تبدیل شد‪ ،‬چرا که دولت اصف علی زرداری نخستین دولتی‬ ‫‪54‬‬ ‫بود که توانست دوره پنج س��اله اش را بدون کودتا به پایان‬ ‫برس��اند‪ .‬در واقع این انتخابات م ی تواند وجهه ای تاریخی‬ ‫پیدا کند‪ ،‬زی را از زمان تاس��یس کش��ور پاکس��تان در سال‬ ‫‪ 1947‬تاکنون این ب رای نخس��تین بار است که یک دولت‬ ‫غیرنظامی به طور کامل دوره پنج ساله زمامداری خود را به‬ ‫پایان م ی رساند و زمام امور را در اختیار یک دولت غی رنظامی‬ ‫دیگر قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫ارتش پاکستان ‪ 14‬سال پیش نواز شریف را از سمت‬ ‫خود ساقط کرد و او را با دستان دستبند زده روانه تبعید کرد‪،‬‬ ‫اما وی بار دیگر موفق شد تا با پیروزی در انتخابات پاکستان‬ ‫وارد عرصه سیاست شود‪ .‬نواز شریف هم اکنون نخس ت وزیر‬ ‫کشوری شده که بیش از ‪ 66‬س��ال تحت حکومت ارتش و‬ ‫نظامیان بوده و پس از ان حمالت ش��ب ه نظامیان طالبان‪،‬‬ ‫افزایش خش��ونت های فرقه ای‪ ،‬قطع دائم ی برق و بیکاری‬ ‫گس��ترده در میان ‪ 180‬میلیون نفر رواج یافته است‪ .‬مساله‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫قابل توجه دیگر در این انتخابات پیروزی حزب نواز ش��ریف‬ ‫موسوم به مسلم لیگ شاخه نواز بود‪.‬‬ ‫در حقیقت حزب مس��لم لیگ پاکس��تان شاخه نواز‬ ‫به دنبال پیوستن ‪ 18‬نامزد مس��تقل به این حزب‪ ،‬توانست‬ ‫اکثریت را در پارلمان پاکس��تان به دست اورد که این امر به‬ ‫این حزب اجازه م ی دهد تا بدون تش��کیل ائتالف با احزاب‬ ‫دیگر دولت تشکیل دهد‪.‬‬ ‫چندین نامزد مستقل‪ ،‬وابسته به خانواده های سیاسی‬ ‫با نفوذ ایالت های پنجاب و سند نیز به مسلم لیگ پاکستان‬ ‫ش��اخه نواز پیوس��ته اند که با به دس��ت اوردن ‪ 124‬کرسی‬ ‫پارلمانی بزرگترین ح��زب را در انتخابات سراس��ری ‪ 11‬مه‬ ‫به وجود اوردند‪ .‬پیروز انتخابات پاکستان‪ ،‬محمد نواز شریف‬ ‫متولد ‪ 25‬دس��امبر ‪ 1949‬در الهور پاکس��تان‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫سابقی است که فارغ التحصیل رشته حقوق از دانشگاهی در‬ ‫پنجاب است‪ .‬ورود نواز شریف به عرصه سیاسی پاکستان به‬ ‫روزهای حکومت ژنرال ضیاءالحق بازم ی گردد‪.‬‬ ‫در روزهایی که دیکتاتوری نظامی بر پاکس��تان سایه‬ ‫انداخته بود‪ ،‬نواز ش��ریف ب��ه یک��ی از ارکان دولت پنجاب‬ ‫تبدیل شد‪ .‬وی نخستین پست رسمی خود در کابینه را در‬ ‫س��ال ‪ 1981‬به عنوان وزیر دارایی ایالت پنجاب تجربه کرد‪.‬‬ ‫اصل ی ترین عملک��رد وی در ان دوران اختصاص ‪ 70‬درصد‬ ‫بودجه این ایالت به روستاها و مناطق دور افتاده بود؛ حرکتی‬ ‫که امروز م ی توان از ان به عنوان اینده نگری سیاسی یاد کرد‪.‬‬ ‫روزهای خوش اقبالی نواز ش��ریف با برکن��اری ژنرال‬ ‫ضیاءالحق در ‪ 31‬مه ‪ 1988‬هم به پایان نرسید و او همچنان‬ ‫سروزیر ایالت پنجاب باقی ماند‪ .‬در سال ‪ 1988‬و در بحبوحه‬ ‫تنش ارت��ش با حزب م��ردم نواز ش��ریف با کم��ک احزاب‬ ‫مذهبی ائتالف «اسالمی جمهوری اتحاد» را تشکیل داد‪.‬‬ ‫نخستی ن بار در ششم نوامبر سال ‪ 1990‬عنوان نخس ت وزیر‬ ‫را به خود اختصاص داد‪ .‬پیروزی وی نتیجه موفقیت ائتالف‬ ‫«اسالمی جمهوری اتحاد» بود‪.‬‬ ‫البته شیرینی این پیروزی چندان دوام نیاورد و او نیز‬ ‫مانند بس��یاری از نخس ت وزی ران پاکس��تان نتوانست دوره‬ ‫‪ 5‬س��اله حض��ور در ق��درت را کام��ل کند‪ .‬وی ب��ه حکم‬ ‫رئی س جمهور وق��ت از کار برکنار ش��د‪ .‬در ان زمان دادگاه و‬ ‫ارتش دوشادوش نواز شریف ایس��تاده و او را در سمتش ابقا‬ ‫کردند‪ ،‬اما مشکالت سیاس��ی چندان عرصه را بر وی تنگ‬ ‫کرد که در ‪ 1993‬وادار به استعفا شد‪.‬‬ ‫شهرت سیاس��ی نواز ش��ریف ارتباط مس��تقیمی با‬ ‫برنامه ه��ای اقتص��ادی وی از جمله پیش��رفت صنعت در‬ ‫پاکس��تان دارد‪ .‬وی پروژه «بندر گوادر» را ک��ه امروز تبدیل‬ ‫به محل جلب سرمایه گذاری های خارجی شده بنیان نهاد و‬ ‫روابط خود را با کشورهای اسیای میانه گسترش داد‪.‬‬ ‫بهبود رابطه میان اسالم اباد و کابل را هم م ی توان از‬ ‫اصل ی تری��ن موفقی ت های وی در عرصه سیاس��ت خارجی‬ ‫خواند‪.‬‬ ‫تالش ب رای برکناری ژنرال پرویز مشرف از فرماندهی‬ ‫ارتش جرقه اغاز بداقبال ی های طوالن ی تر ب رای نواز شریف را‬ ‫زد‪ .‬در نهایت در جدال میان ارتش و دولت‪ ،‬این نواز ش��ریف‬ ‫بود که در کودتایی نظامی قدرت را واگذار کرد‪ .‬تالش ب رای‬ ‫جلوگی��ری از فرود هواپیمای مش��رف در ف��رودگاه کراچی‬ ‫بهانه ای ب رای محاکمه نواز ش��ریف شد که البته بعد از یک‬ ‫تفاهم مخفیانه با ارتش و میانجیگری ریاض به عربستان با‬ ‫تبعید نواز شریف به ریاض به پایان رسید‪ .‬اتحاد با ب ی نظیر‬ ‫بوتو در س��ال ‪ 2006‬ب رای ب راندازی نظ��ام حاکم هم در زمره‬ ‫فعالی ت های سیاسی شریف در سال های تبعید بود‪.‬‬ ‫در نهای��ت دادگاه عالی پاکس��تان در س��ال ‪ 2007‬با‬ ‫بررسی پرونده خانواده ش��ریف به تبعید وی پایان داده و او‬ ‫به وطن بازگشت‪.‬‬ ‫نام نواز ش��ریف در این س��ال ها هی��چ گاه از حافظه‬ ‫سیاس��ی مردم پاکس��تان پاک نش��د و در نهایت پیروزی‬ ‫چش��مگیر این حزب در انتخابات اخیر دس��ت ش��ریف را‬ ‫در تش��کیل دولت ب��دون نیاز به منت کش��ی سیاس��ی از‬ ‫گروه های نه چندان موافق باز گذاشت‪ .‬پیروزی نواز شریف‬ ‫با واکنش های مثبتی از سوی رهب ران کشورهای همسایه و‬ ‫البته امریکا و غرب همراه بود‪.‬‬ ‫باراک اوبام��ا‪ ،‬رئی س جمهور امریکا س��اعاتی پس از‬ ‫این پیروزی نواز شریف را ش��ریک ب رابر خود خواند‪ .‬نواز نیز‬ ‫گس��ترش رابطه با امریکا‪ ،‬بهبود رابطه با هند و حمایت از‬ ‫دولت مرکزی در افغانستان به خصوص پس از ‪ 2014‬و خروج‬ ‫نیروهای بیگانه از این کشور را سرلوحه دستگاه دیپلماسی‬ ‫خود اعالم کرد‪.‬‬ ‫رویکرد دوس��تانه نخس��ت وزیر منتخب پاکس��تان‬ ‫نسبت به هند باعث شده اس��ت تا ارتش پاکستان به دقت‬ ‫هر اقدام نخس ت وزیر جدید را تحت کنترل و نظارت داشته‬ ‫باش��د‪ .‬اکنون مساله اینجاس��ت که ایا نوازشریف م ی تواند‬ ‫بحران هایی که پاکس��تان با انها دست و پنجه نرم م ی کند‬ ‫را حل و فصل کند؟ ایا م ی تواند راهی ب رای رابطه با امریکا و‬ ‫مساله حمله پهپادهای امریکایی پیدا کند‪ .‬همچنین نحوه‬ ‫تعامل دولت نواز ش��ریف با ارتش و طالب��ان به چه صورت‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫ش��هزاد چودری‪ ،‬یکی از مارشال های س��ابق نیروی‬ ‫هوایی پاکستان گفت‪« :‬پاکستان هم اکنون مشکالت بسیار‬ ‫زیادی دارد و نواز شریف نیازمند کمک و حمایت هر کس از‬ ‫جمله ارتش است‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬هم اکنون پرسش مطرح شده این است‬ ‫که ایا ارتش پاکستان به نواز شریف ازادی عمل ب رای انجام‬ ‫انچه م ی خواهد‪ ،‬م ی دهد؟ هدف اصلی نواز ش��ریف ارتقای‬ ‫تجارت و روابط با هند اس��ت‪ .‬این دو همسایه اتمی از زمان‬ ‫اس��تقالل و مناقشه بر س��ر کشمیر س��ر جنگ داشته اند‪.‬‬ ‫سیاست های نواز شریف در قبال هند باید با بررسی و دقت‬ ‫فراوان همراه باشد‪.‬‬ ‫برخی در ارتش پاکستان بودجه فراوان ب رای نیروهای‬ ‫نظامی را جه��ت مقابله با تهدی��د احتمالی از س��وی هند‬ ‫می دانند‪ .‬نخس��ت وزیر منتخب پاکستان نیز در این رابطه‬ ‫م ی گوید‪« :‬من هیچ گاه مشکلی با ارتش نداشتم‪ .‬کودتای‬ ‫نظامی علیه من توس��ط تنها یک فرد انجام ش��د‪ .‬مابقی‬ ‫ارتش کشور هیچ دخالتی در این امر نداشتند‪ .‬باید با یکدیگر‬ ‫همکاری کنیم‪».‬‬ ‫افس ران ارتش پاکس��تان اعالم کردند که سه مساله‬ ‫را از نزدیک تحت بررس��ی نظارت قرار م ی دهند؛ تش��کیل‬ ‫کمیس��یونی ب��رای تحقیق در خص��وص حمل��ه ‪1999‬‬ ‫هندوستان به منطقه مورد مناقشه میان دو کشور‪ ،‬انتخاب‬ ‫جانش��ین ب رای فرمانده کنونی ارتش که قرار اس��ت در ماه‬ ‫نوامبر سال جاری میالدی دوره وی تمام شود و برنامه های‬ ‫شریف ب رای مقابله با شبه نظامیان به ویژه طالبان پاکستان‬ ‫این موارد را شامل م ی شود‪.‬‬ ‫ارتش پاکس��تان می��ان طالب��ان «خ��وب» و «بد»‬ ‫تمایز قائل است؛ خوب ها افرادی هس��تند که به نیروهای‬ ‫امنیتی پاکستان حمله نم ی کنند و علیه افغان ها م ی جنگند‬ ‫اما بدها طالبان هایی هستند که ده ها هزار تن از سربازان و‬ ‫غیرنظامیان پاکستانی را کشته اند‪ .‬شریف تمایل به مذاکره‬ ‫با طالبان پاکستان دارد‪.‬‬ ‫ارتش پاکس��تان همچنین م ی خواهد از این موضوع‬ ‫اگاه شود که ایا نواز شریف م ی تواند چهار والیت این کشور‬ ‫را که هر کدام توس��ط احزاب مختلف اداره م ی شود‪ ،‬متحد‬ ‫کرده تا به این وس��یله اقدامات شب ه نظامیان را از میان ببرد‬ ‫و خنثی کند یا خیر‪.‬‬ ‫شبه نظامیان پاکستان پی ش تر جزو حامیان ارتش این‬ ‫کش��ور بودند و از انها به عنوان جاسوس و عامل مهاجم در‬ ‫حمله به هندوستان استفاده م ی ش��د‪ .‬با وجود تغییر در این‬ ‫روند‪ ،‬بسیاری در ارتش پاکستان همچنان متهم به حمایت‬ ‫از شبه نظامیان هستند‪.‬‬ ‫بناب رای��ن به عقیده اغلب کارشناس��ان‪ ،‬نواز ش��ریف‬ ‫ب رای بقای دولتش حتما باید تعامل با ارتش و طالبان را در‬ ‫دستورکار خود قرار دهد تا در س��ایه این مساله بتواند دیگر‬ ‫مسائل داخلی همچون مسائل اقتصادی و حمله پهپادها‬ ‫را نیز مدیریت کند‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫دولت شریف‬ ‫چرا حزب مسلم لیگ برنده انتخابات پاکستان شد؟‬ ‫سید صدرالدین موسوی‪/‬کارشناس مسائل شبه قاره‬ ‫‪2‬‬ ‫پیروزی اخیر حزب نواز شریف در انتخابات پارلمانی از‬ ‫چندین منظر قابل بررسی است؛ در وهله نخست باید مدنظر‬ ‫داشت که در تاریخ این کش��ور اولی ن بار است که یک دولت‬ ‫دوره خ��ودش را به طور طبیعی به پایان م ی ب��رد و از طریق‬ ‫انتخابات و روند دموکراتیک ی��ک دولت دیگر جایگزین ان‬ ‫م ی ش��ود؛ این مس��اله پیروزی خوبی ب رای مردم پاکستان‬ ‫ی از عمرش را تحت‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬پاکستان تقریبا نیم ‬ ‫ س��لطه نظامیان و کودتاچیان بوده‪ ،‬بناب راین نفس این کار‬ ‫که دولت از طری��ق انتخابات روی کار ام��ده‪ ،‬یک پیروزی‬ ‫ب رای مردم اس��ت‪ .‬اگر هم احزاب مختلف اش��کالی در روند‬ ‫انتخابات مشاهده م ی کنند‪ ،‬راهکار قانونی ب رای بیان نظ رات‬ ‫انها وجود دارد‪.‬‬ ‫همچنین پی رامون دالیل پیروزی حزب مس��لم لیگ‬ ‫ش��اخه نواز نیز دو دلیل عمده را م ی توان بیان کرد؛ نخست‬ ‫اینکه نواز شریف دغدغه های ارتش را تاحدود زیادی برطرف‬ ‫کرده و به نوعی به ارتش اطمینان داده اس��ت‪ .‬م ی دانیم که‬ ‫ی داشته و‬ ‫ارتش پیوس��ته در پاکس��تان نقش بس��یار مهم ‬ ‫‪56‬‬ ‫حتی زمانی که سعی ش��ده ان را در حاشیه نگه دارند‪ ،‬یعنی‬ ‫دوران حکومت اصف علی زرداری‪ ،‬موفق به این امر نش��دند‬ ‫و ارتش همچنان نفوذ خودش را حفظ ک��رده بود‪ .‬بناب راین‬ ‫یکی از دالیلی که نواز ش��ریف در این انتخابات پیروز ش��د‪،‬‬ ‫این بود که به ارت��ش اطمینان داده بود از نفوذش کاس��ته‬ ‫نخواهد شد‪ .‬مساله دیگر این اس��ت که نواز شریف طالبان‬ ‫را به دو دسته طالبان خوب و طالبان بد تقسیم کرده است؛‬ ‫طالبان خوب انهایی هستند که در افغانستان م ی جنگند و‬ ‫طالبان بد‪ ،‬انهایی هستند که مردم پاکستان را مورد تهاجم‬ ‫خودشان قرار م ی دهند و تاکنون ده ها هزار نفر را به کام مرگ‬ ‫کشانده اند‪ .‬موضع گیری های نواز شریف در رابطه با طالبان‬ ‫خوب و بد نیز تاحدودی در مبارزه با تروریس��م و گروه های‬ ‫افراطی تاثیر داشت؛ چر ا که مردم پاکستان دیگر از مشاجرات‬ ‫و منازعات داخلی و ترور و قتل خسته شده اند‪ .‬این مساله نیز‬ ‫تا اندازه ای در پیروزی نواز شریف اثر داشت‪ .‬مساله دیگر در‬ ‫رابطه با دولت هایی که در پاکستان روی کار م ی ایند مساله‬ ‫فساد اداری خصوصا در زمینه اقتصادی است‪ .‬نواز شریف نیز‬ ‫روی این مساله خیلی سرمایه گذاری کرد و توانست خود را‬ ‫به عنوان چهره ای که مصمم است با این فساد مبارزه کند‪،‬‬ ‫معرفی کند‪ .‬این امر نیز روی پیروزی وی تاثیر داشت‪ .‬بحث‬ ‫دیگری که درباره نواز شریف وجود دارد رابطه هند و پاکستان‬ ‫است که مس��اله دوگانه ای اس��ت؛ چرا که از یک طرف وی‬ ‫سعی کرد به مردم پاکستان پیام دهد که اگر روی کار بیاید‬ ‫مساله کشمیر و تنش با هند را حل و فصل خواهد کرد‪ .‬این‬ ‫در حالی است که از زمان اس��تقالل پاکستان تاکنون یکی‬ ‫از مشکالت دو کش��ور که تاکنون نیز چند بار بر سر ان وارد‬ ‫جنگ شده اند همین مساله کشمیر بوده است‪ .‬نواز شریف‬ ‫در صحب ت هایش به صورت تلویحی اش��اره ک��رده بود که‬ ‫در صورت روی کار امدن‪ ،‬مس��اله صلح با هند را حل خواهد‬ ‫کرد‪ .‬باتوجه به رش��د اقتصادی که هندی ها طی چند سال‬ ‫گذشته داشته و دارند به یک قدرت جهانی تبدیل م ی شوند‬ ‫وی این پیام را به مردم داد که زمان ان رسیده که روی توسعه‬ ‫اقتصادی درون کش��ور تمرکز کنند‪ .‬یک��ی از راه هایی که‬ ‫م ی توان از طریق ان روی توس��عه اقتصادی تمرکز کرد نیز‬ ‫همین مساله حل مش��کالت با هند اس��ت‪ .‬اکنون هر دو‬ ‫کشور هند و پاکستان اتم ی هستند و اگر قرار باشد مشکلی‬ ‫پیش بیاید این مشکل غیرقابل کنترل خواهد بود‪ .‬این امر‬ ‫نیز یکی دیگر از دالیلی بود که نواز شریف به موجب ان رای‬ ‫اکثریت مردم را به دست اورد‪ .‬مساله ایاالت نیز در پیروزی وی‬ ‫دخیل بود‪ .‬باید مدنظر داش��ت که در پاکستان ایاالت با هم‬ ‫رقابت دارند و پایگاه ایالتی نواز ش��ریف به او کمک کرد که‬ ‫‪ 127‬کرسی را کسب کند‪ .‬در نتیجه تمام این عوامل دست‬ ‫به دست هم دادند تا وی پیروز این انتخابات شود‪ .‬اما اکنون‬ ‫که حزب نواز شریف باالترین کرس ی ها را به دست اورده و وی‬ ‫نیز دوباره به عنوان نخس ت وزیر مشغول به کار خواهد شد‪ ،‬با‬ ‫سه چالش عمده رو به روست؛ نخستین و فوری ترین چالش‪،‬‬ ‫مساله تشکیل دولت است‪ .‬زی را از یک طرف وی م ی خواهد‬ ‫دولت تش��کیل دهد و از طرف دیگر حزب تحریک انصاف‬ ‫عمران خان در جایگاه دوم قرار دارد و برخی احزاب پ راکنده‬ ‫وجود دارند که نواز ش��ریف م ی خواهد با انها کابینه تشکیل‬ ‫دهد‪ .‬مساله دوم نواز ش��ریف مس��اله رابطه با امریکاست؛‬ ‫پاکستان از زمان استقالل تاکنون برعکس رقیب اصل ی اش‬ ‫هند که در اردوگاه ش��رق قرار داش��ته‪ ،‬در اردوگاه غرب بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬حتی اگر بخواهی��م تحلیل تاریخ��ی انجام دهیم‬ ‫م ی توان گفت که رابطه پاکس��تان و ای ران از گذش��ته و در‬ ‫زمان شاه به این دلیل قوت داشت که پاکستان ی ها احساس‬ ‫م ی کردند عمق استراتژیک شان کم است‪ ،‬بناب راین ای ران را‬ ‫عمق استراتژیک خودشان م ی دانس��تند و رابطه با ای ران را‬ ‫تحکیم بخشیده بودند‪ .‬ای ران نیز در ان زمان در اردوگاه غرب‬ ‫قرار داشت‪ .‬بناب راین یکی از مشکالت اصلی شریف رابطه با‬ ‫امریکاست‪ .‬ضمن اینکه پاکستان کمک هایی نیز از امریکا‬ ‫دریافت م ی کند و به طور سنتی با این کش��ور رابطه داشته‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنین ارتش پاکستان و س��ازمان اطالعاتی این‬ ‫کش��ور(‪ )ISI‬نیز با امریکا رابطه نزدیکی دارند‪ .‬در تحوالت‬ ‫دهه ‪80‬و ‪ 90‬این دو خیلی نزدیک با هم همکاری داشتند و در‬ ‫روی کار امدن طالبان در افغانستان و حتی القاعده‪ ،‬دو کشور‬ ‫همکاری هایی با هم داشتند‪ .‬از طرف دیگر مساله پهپادها‬ ‫و طالبانی که از افغانستان رانده ش��ده و در کوهستان های‬ ‫پاکس��تان ب رای خودشان پایگاه س��اخته اند‪ ،‬نیز قابل توجه‬ ‫است‪ .‬زی را امریکای ی ها اغلب از طریق پهپادها با این افراطیون‬ ‫درگیر شده اند و گاهی نیز افراد عادی و غیرنظامیان را هدف‬ ‫قرار داده اند‪ .‬بناب راین این مساله یکی از مشکالت پی ش روی‬ ‫نواز شریف خواهد بود‪ ،‬یعنی تنها مساله پهپادها مورد توجه‬ ‫نیست بلکه رابطه با امریکا مساله اصلی است‪ .‬نواز شریف در‬ ‫این شرایط چگونه م ی خواهد این مساله را حل کند و با امریکا‬ ‫رابطه برقرار کند زی را در این ص��ورت وی باید در ب رابر افکار‬ ‫عمومی پاسخگو باشد‪ .‬مردم پاکستان از حمله غی رنظامیان‬ ‫توسط پهپادها خسته ش��ده اند و تاکنون چندین تظاه رات‬ ‫در اعتراض به حمالت این پهپادها صورت گرفته اس��ت‪ .‬از‬ ‫طرفی امنیت خود پاکس��تان نیز در خطر است زی را اگر این‬ ‫حمالت متوقف شود‪ ،‬مبارزه با پایگاه های طالبان و القاعده‬ ‫دش��وار خواهد بود‪ .‬در مقابل نیز اگر بخواه��د در ب رابر این‬ ‫پهپادها موضع بگیرد در برقراری رابطه با امریکا دچار مشکل‬ ‫خواهد شد‪ .‬از دیگر چالش های اصلی دولت شریف‪ ،‬مساله‬ ‫اقتصاد و توسعه است‪ ،‬زی را تابه حال هیچ یک از دولت هایی‬ ‫که در پاکستان روی کار امده اند‪ ،‬در این زمینه موفق عمل‬ ‫نکرده اند‪ .‬خصوصا اگر پاکس��تان را با کشورهای هم ردیف‬ ‫خودش مقایسه کنیم‪ .‬درواقع پاکستان به دلیل مشکالت‬ ‫و ب ی ثباتی داخلی و فساد اداری تاکنون همواره با مشکالت‬ ‫اقتصادی روبه رو بوده است‪ .‬بناب راین شریف اگر م ی خواهد‬ ‫حکومت پایداری داشته باشد باید به مساله توسعه اقتصادی‬ ‫اهمیت ویژه ای دهد‪ .‬در نهایت نیز مساله ارتش است؛ گرچه‬ ‫وی به ارتش اطمینان داده که خیلی انها را به حاشیه نخواهد‬ ‫راند و در اینده نزدیک باید رئیس ستاد ارتش را معرفی کند‪.‬‬ ‫ظاه را نواز شریف با ارتشیان رده باال مشورتی انجام داده‪ ،‬انها‬ ‫یک نفر را پیشنهاد م ی دهند و وی به صورت اسمی باید ان‬ ‫را تایید کند‪ .‬یعنی بدون تایید رئی س جمهور این امر صورت‬ ‫نم ی گیرد‪ ،‬بناب راین یکی از چالش های دولت اینده نیز همین‬ ‫مساله است‪ .‬یکی از مشکالت ارتش با شخص نواز شریف‬ ‫این است که ارتش از طریق معامالت نظامی منفعت هایی‬ ‫کسب م ی کند و این مس��اله تاحدودی کار را پیچیده کرده‬ ‫است‪ .‬یعنی اگر از نفوذ ارتش��یان کاسته شود و رابطه شان با‬ ‫امریکا و معامالت نظام ی شان تحت الشعاع قرار گیرد‪ ،‬مسائل‬ ‫اقتصادی شان نیز متاثر از این امور خواهد شد‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫اگر وی نتواند با ارتشیان تعامل کند سابقه تاریخی پاکستان‬ ‫نشان داده که انها دست به کودتا خواهند زد‪ .‬پی رامون تعامل‬ ‫نوازشریف با طالبان باید توجه داشت در شرایط کنونی صحنه‬ ‫پاکستان‪ ،‬صحنه بسیار پیچیده ای شده است و عوامل بسیار‬ ‫متع��ددی در ان دخیل هس��تند‪ .‬اکنون مس��اله ایدئولوژی‬ ‫سلف ی گری خش��ن رادیکال مطرح است که به همین دلیل‬ ‫مس��اله طالبان‪ ،‬را پیچیده کرده اس��ت‪ .‬در حقیقت مساله‬ ‫طالبان‪ ،‬ایدئولوژیک شده است و با قرار گرفتن در کنار جهل‬ ‫و فقر جاری در پاکس��تان منجر ب��ه عملیات های انتحاری‬ ‫شده اس��ت‪ .‬در طرف دیگر ماجرا دخالت خارجی قرار دارد و‬ ‫به نظر م ی رس��د که امریکا و هم پیمانان ان به این سادگی‬ ‫مایل نیستند که طالبان را حذف کنند‪ .‬انها همواره از طالبان‬ ‫و القاعده به عنوان یک عامل ترس استفاده کرده اند تا حضور‬ ‫خودشان در منطقه را توجیه کنند و همیشه برخوردهایشان‬ ‫در این رابطه دوگانه بوده اس��ت‪ .‬مبارزه با تروریس��م تبدیل‬ ‫به وسیله ای ب رای کشورهای س��لطه گر شده تا بتوانند نفوذ‬ ‫گل جمس حسین در گفت وگو با مثلث؛‬ ‫‪3‬‬ ‫بازرگان سیاستمدار‬ ‫‪ l‬حزب مسلم لیگ نوازشریف در انتخابات ‪ 11‬مه‬ ‫ به پیروزی قاطعانه‏ای دس��ت یافت؛ این پی��روزی در واقع‬ ‫یک پیروزی بزرگ ب رای دموکراسی در پاکستان محسوب‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ .‬پیش از انتخابات بیشتر تحلیلگران در پاکستان‬ ‫نگران بودند شاید یک حزب به تنهایی نتواند به کرس ی‪‎‬های‬ ‫کافی در مجلس دس��ت یافته و حکومت خود را تش��کیل‬ ‫دهد‪ .‬انها معتقد بودند که حزب مسلم لیگ‪ ،‬تحریک انصاف‬ ‫عمران خان و حزب مردمی اصف علی زرداری هر سه به تع داد‬ ‫کرس ی های تقریبا ب رابر دست خواهند یافت و در نتیجه یک‬ ‫مجلس معلق به وجود م ی اید که به ش��دت به کشور لطمه‬ ‫م ی زند‪ .‬اما ‪ 11‬مه امس��ال‪ ،‬رای دهندگان پاکستانی با درک‬ ‫باالیی که از خود نشان دادند تقریبا پنجاه درصد کرس ی های‬ ‫مجلس را در اختیار مسلم لیگ قرار دادند‪ .‬اکنون این دولت‬ ‫قادر است تصمیم‪‎‬های مستقلی اتخاذ کند و راه حلی ب رای‬ ‫مشکالت کشور نظیر ناامنی و تروریسم‪ ،‬کمبود برق‪ ،‬رکود‬ ‫اقتصادی‪ ،‬بیکاری و شورش‪‎‬های مرگبار در استان بلوچستان‬ ‫پاکستان پیدا کند‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما دلیل شکس�ت حزب مردم در این‬ ‫انتخابات چه بود؟‬ ‫‪ l‬مردم همچنین درس خوبی به حکومت س��ابق‬ ‫یعنی حزب مردم و متحدانش دادند؛ حزب مردم پاکستان در‬ ‫طول حکومت پنج ساله خود توجه و اقدام جدی ب رای حل‬ ‫مشکالت مزمن کشور انجام نداد‪ ،‬بلکه به دنبال غارت کشور‬ ‫بود‪.‬در انتخابات اخی��ر‪ ،‬این حزب جایگاه س��وم را در میان‬ ‫احزاب دیگر به دس��ت اورد‪ ،‬در حالی که حزب تقریبا جدید‬ ‫تحریک انصاف جایگاه دوم را به دست اورد‪ .‬این مساله پیام‬ ‫مهمی را به دیگر احزاب داد که قدرت گذشته انها م ی تواند‬ ‫به زودی به پایان برسد‪ .‬اکنون شمشیر دامکلوس روی سر‬ ‫افغانس�تان تنش ه�ای بس�یاری را ب�ا دول�ت‬ ‫اص ف علی زرداری تجربه ک�رد‪ .‬باتوجه به تغییر‬ ‫دولت در پاکستان ایا باید انتظار تغییر در روابط‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫ارزیاب�ی ش�ما از پی�روزی ح�زب مس�لم لیگ‬ ‫ب�ه رهب�ری نوازش�ریف در انتخاب�ات پارلمانی‬ ‫پاکستان چیست؟‬ ‫حزب مسلم لیگ قرار گرفته؛ به این معنا که اگر وظایف مورد‬ ‫انتظار مردم را به خوبی انجام ندهند به سرنوشت حزب مردم‬ ‫گرفتار خواهند شد و باید خاطرنش��ان کنم که مسلم لیگ‬ ‫باید بسیار بسیار سخت کار کند تا از سرنوشت حزب مردم‬ ‫مصون بماند‪.‬‬ ‫پاکستان و افغانستان را نیز داشت؟‬ ‫‪ l‬نواز ش��ریف تغیی راتی را در روابط بین پاکستان‬ ‫و افغانس��ان ایجاد خواهد ک��رد‪ .‬دول��ت زرداری عالقه ای‬ ‫نداش��ت که تصمیمات جدی درباره روابط خارجی بگیرد‪.‬‬ ‫به همین دلی��ل‪ ،‬ارتش س��عی م ی کرد تصمیمات��ی را در‬ ‫زمینه سیاس��ت خارجی گرفته و این خ�لاء را پر کند؛ البته‬ ‫همانطور که م ی دانیم ارتش��ی ها نم ی توانند سیاستمداران‬ ‫خوبی باشند‪ ،‬اما نوازشریف مصمم است اجازه ندهد ارتش‬ ‫در مسائل مربوط به افغانستان دخالت کند‪ .‬حتی پاکستان‬ ‫تحت رهبری نوازشریف به افغانس��تان کمک خواهد کرد‬ ‫تا مش��کالتش را حل کند؛ بناب راین حکومت جدید به نفع‬ ‫افغانستان خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گل جم س حسین در گفت وگو با هفته نامه مثلث با اشاره به پیشینه نواز شریف و خانواده اش در حوزه فعالی ت های‬ ‫اقتصادی و تجاری تاکید م ی کند که نخس ت وزیر جدید پاکستان ب ه خوبی م ی داند که بدون ارتباط تجاری قوی با هند‬ ‫و تنش زدایی با این کشور نم ی تواند روند توسعه را در پاکستان هدایت کند‪.‬‬ ‫خودشان را در منطقه تداوم بخشند‪ .‬بناب راین این چند عامل‬ ‫قضیه را خیلی پیچیده کرده است و نم ی توان پی ش بینی کرد‬ ‫که وضعیت تعامل نواز ش��ریف با طالبان نیز به چه صورت‬ ‫خواهد بود‪ .‬همچنین درون طالبان نیز گرایش��ات مختلفی‬ ‫وجود دارد و باید منتظر باش��یم ببینیم چه اتفاقی م ی افتد‪.‬‬ ‫راجع به رابطه ای ران و پاکس��تان در س��ایه دولت نواز شریف‬ ‫نیز باید گفت که پس از انقالب ای ران‪ ،‬دولت ها خیلی نقش‬ ‫عمده ای در تغییر استراتژی رابطه دو طرف نداشته اند‪ .‬یعنی‬ ‫رابطه ای ران و پاکس��تان یک رابطه اس��تراتژیک است و دو‬ ‫طرف کامال یکدیگر را درک م ی کنن��د‪ .‬حتی نفوذ خارجی‬ ‫یعنی امریکا هم تاثیر عمده ای روی این رابطه نداشته است‪.‬‬ ‫یکی از دالیل این امر همان طور که ذکر شد نیاز پاکستان به‬ ‫داشتن عمق استراتژیک است و از سوی دیگر نیز تشابهات‬ ‫فرهنگی‪ ،‬دینی و تعامالت اقتصادی نیز دست به دست هم‬ ‫داده تا دو کشور با هم تعامل داشته باشند‪ .‬در نتیجه حضور یا‬ ‫عدم حضور نواز شریف خیلی تغییر و تحول استراتژیکی را در‬ ‫رابطه دو کشور ایجاد نم ی کند‪g .‬‬ ‫پاکستان پس از حادثه ‪ 11‬سپتامبر ‪ 2001‬و حمله‬ ‫امریکا به افغانستان در بس�یاری از تحلی ل های‬ ‫رسانه های غربی «بهشت جریان های افراط» نام‬ ‫گرفت و در نهایت هم کشته شدن اسام ه بن الدن‬ ‫طراح حمالت ‪ 11‬س�پتامبر در خاک این کش�ور‬ ‫توس�ط امریکای ی ها انگش�ت اتهام بسیاری را‬ ‫به سمت اسلام اباد نش�انه گرفت‪ .‬ایا غرب ی ها‬ ‫از حض�ور نوازش�ریف در این کش�ور اس�تقبال‬ ‫م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬اینکه پاکس��تان بع��د از حوادث ‪ 11‬س��پتامبر‬ ‫تبدیل به مامن تروریس ت ها ش��د‪ ،‬واقعیت ندارد‪ .‬تروریسم‬ ‫و افراط گرایی به این دلیل در پاکستان ایجاد شد که امریکا‬ ‫و متحدانش جنگی نامشروع را در افغانستان به راه انداختند‬ ‫و اقدام به کشتار مردم پشتون کردند؛ م ی‪‎‬دانید که پشتون ها‬ ‫به صورت قبیله ای زندگی م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫زمان ی ک��ه امری��کا و متحدانش ش��روع به کش��تار‬ ‫پش��تون ها در افغانستان کردند‪ ،‬پش��تون های شمال غرب‬ ‫پاکستان س�لاح به دست گرفته و ش��روع به عبور از مرزها‬ ‫کردند تا به ب رادران خود که ان س��وی مرزها مشغول مبارزه‬ ‫با مهاجمان بودند‪ ،‬کمک کنند‪ .‬به فرمان واشنگتن‪ ،‬دولت‬ ‫ژنرال پرویز مشرف سربازان ارتش را اعزام کرد تا از ورود این‬ ‫پشتون ها به افغانستان جلوگیری کنند‪ .‬بناب راین پشتون ها‬ ‫علیه سربازان پاکستانی موضع گرفته و تصور م ی کردند که‬ ‫انها دارند به مهاجمان امریکایی کمک م ی کنند‪ .‬این چنین‬ ‫شد که افراط گرایی و تروریسم در بسیاری از نقاط پاکستان‬ ‫ایجاد شد‪ .‬اکنون هم امریکا و یارانش از انتخاب شدن دولت‬ ‫جدید چندان خرسند نیستند‪ .‬نوازشریف خواهان حل مشکل‬ ‫تروریسم اس��ت و م ی خواهد با مبارزان پش��تون و طالبان‬ ‫پاکستان صلح کند‪ .‬این صلح به این معناست که مبارزان‬ ‫‪57‬‬ ‫پشتون به ارتش کشور خود حمله نخواهد کرد و ارتش هم‬ ‫به انها حمله نخواهد کرد‪.‬‬ ‫پیرمحمد مالزهی درگفت وگو با مثلث‬ ‫اینده رابطه پاکس�تان با ایران در س�ایه دولت‬ ‫شریف را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر پاکستان با بحران انرژی روبه روست‪.‬‬ ‫این کشور به گاز و برق احتیاج دارد و باید حجم مبادالت خود‬ ‫را با ای ران افزایش دهد تا اقتصادش رشد کند‪ .‬پاکستان ی ها‬ ‫م ی دانند که ای��ران م ی تواند به پاکس��تان در زمینه انرژی‬ ‫کمک کند‪ .‬فش��ارهای مردم ی م ی تواند دولت نواز شریف‬ ‫را وادار کند تا ارتباطات تجاری بهتری با ای ران برقرار کند‪.‬‬ ‫ایا امکان دارد دولت نوازشریف باز هم به واسطه‬ ‫کودتا تهدید ش�ود؟ در کل چه این�ده ای را برای‬ ‫دولت شریف پی ش بینی م ی کنید؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬دوران حکومت نظامی در پاکس��تان به سر امده‬ ‫اس��ت‪ .‬دالیلش هم ش��امل موارد زیر م ی ش��ود‪ :‬حاکمیت‬ ‫نظامی ژنرال مشرف از ‪ 1999‬تا ‪ 2008‬نسبتا بهتر از حاکمان‬ ‫نظامی قبلی بود‪ .‬مشرف چند اقدام خوب و انقالبی انجام‬ ‫داد؛ او ازادی کامل به رس��انه ها داد و چند تغییر بسیار مهم‬ ‫در سیس��تم اموزش عالی پاکس��تان ایجاد ک��رد‪ .‬امروزه‬ ‫بیشتر از ‪ 100‬کانال تلویزیونی در پاکس��تان وجود دارد که‬ ‫تقریبا ‪ 40‬کانال اختصاص به شبکه های خبری دارد‪ .‬مردم‬ ‫پاکستان دیگر به جای تماش��ای برنامه های سطح پایین‪،‬‬ ‫ب رنامه های پرمحتوا‪ ،‬بحث های پرکشش بین سیاستمداران‪،‬‬ ‫روزنامه ن��گاران‪ ،‬وکال‪ ،‬اندیش��مندان و دانش��مندان را در‬ ‫شبکه های خبری تماش��ا م ی کنند‪ .‬این روند چنان اگاهی‬ ‫را بین مردم ایجاد کرد که گرچه حکومت اصف علی زرداری‬ ‫احتماال طی ‪ 35‬سال گذشته بدترین حکومت بوده‪ ،‬اما هیچ‬ ‫ژنرالی جرات نک��رده حکومت منتخب م��ردم را با کودتا از‬ ‫میان بردارد‪.‬‬ ‫برای نخس��تین بار در تاریخ پاکستان یک حکومت‬ ‫منتخب مردم توانسته دوره خود را تکمیل کند‪ .‬رسانه های‬ ‫ازاد پاکس��تان یک کار فوق الع��اده دیگر ه��م کردند؛ انها‬ ‫سیستم دوحزبی پاکس��تان را از بین برده و نیروی سوم ی ‬ ‫هم معرفی کردن��د؛ تحریک انصاف پاکس��تان به رهبری‬ ‫عمران خان‪ .‬تحریک انصاف در حال حاضر تبدیل به دومین‬ ‫حزب سیاسی محبوب در کشور ش��ده است‪ .‬تصورش هم‬ ‫سخت است که پاکستان چه میزان به خاطر وجود قضات‬ ‫مستقل و رسانه های ازاد طی چند سال گذشته تغییر کرده‪،‬‬ ‫به طوری که در حال حاضر اخرین حاکم نظامی پاکس��تان‬ ‫یعنی مش��رف به جرم نقض قوانین طی دوران حکومتش‬ ‫دستگیر شده و زمان ی که مشرف در جلسه دادگاهش حاضر‬ ‫م ی شود‪ ،‬وکال و دیگر فعاالن طرفدار مردمساالری علیه وی‬ ‫شعار س��ر م ی دهند‪ .‬باتوجه به سرنوشت مشرف چه کسی‬ ‫جرات م ی کند علیه حکومت های مردمی دس��ت به کودتا‬ ‫بزند؟ اینده دموکراس��ی در پاکس��تان روز به روز روش��ن تر‬ ‫م ی شود و به نظر م ی رس��د که دوران کودتاهای نظامی در‬ ‫این کشور به سر امده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما با روی کار امدن نوازش�ریف رابطه‬ ‫هند و پاکس�تان ب�ه چه س�متی خواه�د رفت؛‬ ‫باتوجه ب�ه اینکه نخس�ت وزیر هند نی�ز از این‬ ‫پیروزی خیلی استقبال کرد؟‬ ‫‪ l‬نوازشریف شخصا یک تاجر است و خانواده اش‬ ‫یکی از بزرگترین صنعتگران پاکس��تان هستند‪ .‬او م ی داند‬ ‫که بدون برق��راری ارتباطات تجاری قوی با همس��ایگان‪،‬‬ ‫مخصوصا همسایه شرق ی اش هند‪ ،‬نم ی تواند به پیشرفت‬ ‫دس��ت یابد‪ .‬او در اخرین دوره حکومتش تالش زیادی کرد‬ ‫تا روابط را با هند به حالت ع��ادی برگرداند‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫حکومتش طی یک کودتای نظامی برچیده ش��د‪ .‬اما االن‬ ‫دوره حکومت نظامی گذشته است و این یک فرصت عالی‬ ‫ب رای نواز شریف ایجاد کرده تا بتواند مسائل موجود با هند را‬ ‫حل کرده و روابط تجاری خوبی با این کشور برقرار کند‪g .‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دولت متزلزل‬ ‫پیرمحمد مالزهی‪ ،‬کارشناس مسائل پاکس�تان‪ ،‬در گفت وگویی تفصیلی با مثلث انتخابات پارلمانی اخیر در‬ ‫پاکستان را تحلیل کرد‪ .‬مالزهی معتقد اس�ت در انتخابات پارلمانی پاکستان احزاب س�کوالر و برخی گروه های‬ ‫اسالم گرا به بازندگان بزرگ تبدیل شدند‪.‬‬ ‫حزب مس�لم لیگ ش�اخه نواز در انتخابات‬ ‫اخی�ر پی�روز قاط�ع انتخاب�ات ش�د؛ حزب‬ ‫تحریک انصاف در جای�گاه دوم قرار گرفت‬ ‫و حزب مردم که حکومت را در دست داشت‪،‬‬ ‫جایگاه سوم را کس�ب کرد‪ .‬ارزیابی شما از‬ ‫این تحوالت چیست؟‬ ‫‪ l‬در این انتخابات دو جریان شکست سختی‬ ‫را متحمل ش��دند؛ نخس��ت حزب مردم که یک حزب‬ ‫سکوالر تلقی م ی شود و دیگری احز اب مذهبی بودند‬ ‫که یا مانند تشکل های شیعی با حزب مردم متحد بودند‬ ‫یا احزاب اهل س��نتی بودند که انتظار داشتند در برخی‬ ‫مناطق پیروز ش��وند اما شکس��ت خوردند‪ .‬در حقیقت‬ ‫طی این انتخابات دو گروه یعنی حزب حاکم و احزاب‬ ‫مذهبی غیر از حزب جمعیت علمای اسالم به رهبری‬ ‫موالنا فضل الرحم��ن در موضع ضعف ق��رار گرفتند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر برای نخس��تین بار ش��اهد هستیم در‬ ‫پاکستان حزب مسلم لیگ شاخه نواز رای بسیار باالیی‬ ‫کسب کرد و در موقعیتی قرار گرفت که بدون ائتالف‬ ‫با بقیه احزاب م ی تواند دولت تش��کیل دهد‪ .‬البته نواز‬ ‫شریف در وهله نخس��ت با نمایندگان مستقل ائتالف‬ ‫تش��کیل داد‪ ،‬ولی حتی اگر با انها نی��ز ائتالف نکند‪،‬‬ ‫م ی تواند به تنهایی دولت تش��کیل دهد‪ .‬این مس��اله‬ ‫نشان م ی دهد که نواز ش��ریف ب رای سومین بار با یک‬ ‫حضور قدرتمند در عرصه قدرت ظاهر شده است‪ .‬همین‬ ‫مساله شاید مهمترین مساله ای باشد که بتوان به عنوان‬ ‫خروجی این انتخاب��ات از ان یاد ک��رد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫حزب مسلم لیگ شاخه نواز ‪ 126‬کرسی کسب کرده و‬ ‫از کرس ی های زنان ‪ 10‬سهمیه پیدا م ی کند؛ همچنین‬ ‫اقلی ت های مذهبی نیز کرس��ی های مشخصی دارند‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه این کرس ی ها میان احزاب پیروز تقسیم‬ ‫م ی شود‪ ،‬خودبه خود کرس��ی های حزب مسلم لیگ از‬ ‫‪ 136‬کرس��ی فراتر م ی رود‪ .‬اکنون نیز اگر این حزب با‬ ‫جریان های مس��تقل ائتالف کرده‪ ،‬تنه��ا ب رای تقویت‬ ‫موضعش اس��ت‪ ،‬چراکه اگر این ائتالف صورت نگیرد‬ ‫بازهم با احتساب کرس ی هایی که به صورت سهمی ه ای‬ ‫به این حزب تعلق گرفته بیشترین کرس ی ها را در اختیار‬ ‫دارد و م ی تواند دولت تشکیل دهد‪.‬‬ ‫مناسبات نواز شریف و حزب تحریک انصاف‬ ‫به رهبری عمران خان ب�ه چه صورت خواهد‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬حزب تحریک انصاف مانن��د حزب مردم و‬ ‫مسلم لیگ‪ ،‬یک حزب قدرتمند نیست‪ ،‬اما اتفاقی که‬ ‫افتاد این اس��ت که پش��ت پرده حزب تحریک انصاف‬ ‫مورد حمایت بخش��ی از نظامی��ان و ژنرال های ارتش‬ ‫بود‪ .‬این در حالی اس��ت که پیش از این نواز ش��ریف‬ ‫به واس��طه کودتای نظامی ارتش و پرویز مش��رف از‬ ‫قدرت برکنار شده است‪ .‬بناب راین مناسبات نواز شریف‬ ‫با حزب تحری��ک انصاف ب��ه رهبری عمران خ��ان به این‬ ‫خاطر است که این حزب در پشت پرده به نوعی از حمایت‬ ‫ارتشیان برخوردار است‪ .‬درواقع تردید مبنی بر اینکه حزب‬ ‫عمران خان از حمایت ارتش برخوردار است و ممکن است‬ ‫با کمک انها دست به کودتای نظامی بزند موجب شده که‬ ‫حزب مسلم لیگ شاخه نواز تمایلی به ائتالف با این حزب‬ ‫نداشته باشد‪ .‬بناب راین صحبت بر سر این بود که حزب نواز‬ ‫شریف حتی اگر مجبور شود ائتالف کند با احزاب کوچکتر‬ ‫یا حتی حزب مردم که حزب رقیبش است‪ ،‬ائتالف کند اما با‬ ‫حزب تحریک انصاف نه‪.‬‬ ‫پس نواز شریف همچنان سایه تهدید نظامیان‬ ‫را بر دولتش حس خواهد کرد؟‬ ‫‪ l‬نواز ش��ریف تاکن��ون دوبار از طری��ق انتخابات‬ ‫نخس ت وزیر شده اس��ت؛ یک بار توسط غالم اسحاق خان‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری وقت از دولت برکنار شد و بار دیگر با کودتای‬ ‫ارتش و مشرف از قدرت برکنار ش��د‪ .‬اکنون که نواز شریف‬ ‫ب رای بار سوم به نخس��ت وزیری منصوب شده‪ ،‬این نگرانی‬ ‫وجود دارد که دولتش توس��ط رئی س جمهور یا ارتش برکنار‬ ‫ش��ود‪ .‬البته در پاکس��تان در معادالت ریز قدرت یک سری‬ ‫مس��ائل وجود دارد که این احتمال را ضعی ف تر م ی کند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل در ابتدای امر این موضوع مطرح بود که به جای‬ ‫نواز شریف که با ارتش مشکل دارد‪ ،‬ب رادرش شهباز شریف‬ ‫نخس ت وزیر شود‪ .‬اما جدای از این مسائل‪ ،‬معادالت قدرت در‬ ‫پاکستان تغییر کرده است‪ .‬در حال حاضر پاکستان به شدت‬ ‫نیازمند این اس��ت که صلح و ثبات در این کش��ور به وجود‬ ‫بیاید تا برخی مشکالت اساسی مرتفع شود‪.‬‬ ‫دقیقا دولت جدید پاکس�تان با چه مش�کالت‬ ‫اساسی باید دست وپنجه نرم کند؟‬ ‫‪ l‬نخستین مشکل‪ ،‬مساله اقتصاد و بحران سوخت‬ ‫اس��ت؛ به طوری که طی ماه های گذشته بعضا تا ‪18‬ساعت‬ ‫شهرهای بزرگ برق نداشتند و این یک مشکل اساسی بود‬ ‫که دولت حزب مردم نتوانس��ت ب رای ان راه حلی پیدا کند‪.‬‬ ‫مساله دوم مساله تحریک طالبان در مناطق قبایلی است‪.‬‬ ‫دولت جدید پاکس��تان باید این مساله را حل و فصل کند و‬ ‫ممکن نیس��ت که بتوانند برای مدت طوالنی یک جنگ‬ ‫داخلی را تحمل کنند‪ .‬مساله س��وم وضعیتی است که در‬ ‫ایالت بلوچس��تان به وجود امده و ارت��ش ازادیبخش بلوچ‬ ‫در حال جنگ با ارتش پاکستان و به دنبال استقالل است‪.‬‬ ‫این مساله نیز به عنوان یک مشکل اساسی ب رای پاکستان‬ ‫مطرح اس��ت و ارتش نتوانس��ته انطور که انتظار م ی رفت‬ ‫منطقه را تح��ت کنترل دراورد‪ .‬این مش��کالت و چالش ها‬ ‫پی ش روی نواز ش��ریف قرار دارد‪ .‬اما به نظر م ی اید فراتر از‬ ‫این حرف ها ی��ک اراده کل ی تری در پاکس��تان بر نهادهای‬ ‫اصلی قدرت در حال ش��کل گرفتن اس��ت و به نواز شریف‬ ‫این فرصت را خواهد داد که با مشکالت برخورد سازنده کند‪،‬‬ ‫یعنی بتواند با گروه تحریک طالبان وارد مذاکره شود و یک‬ ‫راه حل سیاسی پیدا کند؛ مساله تجزیه طلبی در بلوچستان‬ ‫را حل کند و در نهایت نیز مس��اله سوخت را از طریق ای ران‬ ‫یا عربستان سعودی بهبود بخشد و اقتصاد کشور را تقویت‬ ‫کند‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد نواز ش��ریف این شانس را دارد که‬ ‫دوره پنج ساله اش را مانند حزب مردم به اتمام برساند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به مس�اله پهبادها و اظهارنظرهایی که‬ ‫نواز شریف تاکنون در این رابطه انجام داده‪ ،‬فکر‬ ‫م ی کنید روابط دولت جدید پاکستان و امریکا به‬ ‫چه سمتی حرکت کند؟‬ ‫‪ l‬مش��کلی که ایجاد ش��د این بود ک��ه نیروهای‬ ‫جهادگر یا تروریستی دیگر ان ادم های سابق جهادگر نبودند‬ ‫که تفکری که غرب به دنبال ان ب��ود را دنبال کنند‪ .‬انها به‬ ‫ارامی به س��مت نوعی رویارویی حرکت کردند‪ .‬عال ی ترین‬ ‫حرکت ش��ان را در ‪11‬س��پتامبر ‪ 20011‬م ی بینیم که موجب‬ ‫گسست تمام مناس��بات قبل ش��د و فصل جدیدی را اغاز‬ ‫کردند‪ .‬بعد از ان بود که س��ازمان القاعده‪ ،‬گروه هایی که از‬ ‫قبل در دنیا وجود داشتند مانند جماعت اسالمی در اندونزی‪،‬‬ ‫ب�ا روی کار ام�دن ن�واز ش�ریف‪ ،‬رواب�ط هن�د‪،‬‬ ‫پاکستان و مساله کشمیر چگونه خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬در مناس��بات منطقه ای‪ ،‬نواز شریف اگاه است تا‬ ‫زمانی که مساله کش��میر میان هند و پاکستان حل نشود‪،‬‬ ‫پاکس��تان از این وضعیت رها نم ی ش��ود و همواره بخشی‬ ‫از نظامیان از فلس��فه جهادی پیروی م ی کنند و گروه های‬ ‫افراطی را تقوی��ت م ی کنند که داخل هن��د عملیات انجام‬ ‫دهند‪ .‬اما مش��کلی که اکنون پدید امده و هم ارتش و هم‬ ‫بخش سیاس��ی پاکس��تان با ان به عنوان ی��ک واقعیت‬ ‫روبه روست‪ ،‬این است که هندوستان و افغانستان‬ ‫به س��مت همان سیاستی که پاکس��تان پیش از‬ ‫این عمل ک��رده‪ ،‬در حال حرکت هس��تند‪ ،‬یعنی‬ ‫تحمیل یک جنگ نیابتی به داخل پاکس��تان‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رسد که این سیاست در حال انجام شدن‬ ‫اس��ت‪ .‬تاکنون همواره پاکس��تان بوده که جنگ‬ ‫نیابتی را علیه افغانستان از طریق طالبان‪ ،‬شبکه‬ ‫حقانی و حزب حکمتیار هدایت م ی کرد و از طریق‬ ‫لشکر طیبه‪ ،‬گروه مجاهدین و گروه های مختلف‬ ‫کشمیری علیه هند‪ ،‬اما شرایط اکنون به گونه ای‬ ‫است که هند و افغانس��تان به هم نزدیک شده اند‬ ‫و یک سیاست مش��ابه سیاست پاکس��تان را در‬ ‫پیش گرفته اند‪ .‬در واقع در ظاهر وانمود م ی کنند‬ ‫که کاره ای نیس��تند‪ ،‬اما در پشت پرده از گروه های‬ ‫ضدپاکس��تانی هم در منطقه بلوچستان و هم در‬ ‫منطقه قبایلی پشتون حمایت م ی کنند‪ .‬این مساله‬ ‫نش��ان م ی دهد که اکنون پاکس��تان در شرایطی‬ ‫نیس��ت که ابتکار عمل را در دس��ت داشته باشد‪،‬‬ ‫بناب راین مجبور اس��ت با این دو کشور کنار بیاید‪.‬‬ ‫دست نواز شریف و حزب مس��لم لیگ نسبت به‬ ‫حکومت های دیگر خیلی بازتر اس��ت و در همین‬ ‫فرصتی که امریکای ی ها در افغانس��تان هس��تند‬ ‫م ی تواند ش��رایطی را به وجود بیاورد که مناسبات‬ ‫افغانستان و پاکستان در ارتباط با خط مرزی دیورند‬ ‫به یک نتیجه ای برس��د و از طرف دیگر مناسبات‬ ‫پاکستان و هند نیز بهبود یابد‪ .‬یعنی از یک طرف‬ ‫امتیاز دهند و از طرف دیگر امتیاز بگیرند‪ .‬اگر این‬ ‫اتفاقات بیفتد پاکس��تان در ی��ک نقطه عطف و‬ ‫تاریخی قرار خواهد گرفت و م ی تواند ارتباطاتش‬ ‫را ب��ا دو رقیب اصل ی اش یعنی هند و افغانس��تان‬ ‫اصالح کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چرا امریکا از پاکس�تان خواس�ت که از حمایت‬ ‫طالبان دست بکشد؟‬ ‫طالبان و القاعده بردارند‪ ،‬اما در پش��ت پ��رده‪ ،‬ای اس ای را‬ ‫مس��ئول پی ش بردن یک سیاس��ت دوگانه کردند؛ یعنی از‬ ‫طرفی ب رای مبارزه با تروریسم از امریکا پول بگیرد و از طرف‬ ‫دیگر همان پول را خرج تقوی��ت گروه هایی کند که امریکا‬ ‫انها را تروریست م ی دانست‪.‬‬ ‫با توجه به روابط دوستانه نوازشریف‬ ‫با خاندان ال سعود احتماال با اغاز‬ ‫دوران نخست وزیری وی شاهد‬ ‫افزایش رقابت های منطقه ای در‬ ‫شبه قاره خواهیم بود‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬به نظ��ر م ی اید ش��رایط در پاکس��تان ب��ا این‬ ‫انتخابات اماده شده است که انها مجددا یک معامله دیگر‬ ‫با امریکای ی ها انجام دهند‪ .‬پاکس��تان تاکنون دو معامله با‬ ‫امریکا انجام داده اس��ت؛ یکی در زمانی که اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی به افغانستان حمله کرد و پاکستان ی ها پذیرفتند که‬ ‫هماهنگ کننده جهاد علیه روس ها باشند و دیگری زمانی‬ ‫که القاعده حادثه ‪11‬سپتامبر را خلق کرد و امریکای ی ها به‬ ‫افغانستان حمله کردند‪ .‬در این مقطع نیز امریکا با مشرف‬ ‫معامله کرد و او اجازه داد که امریکای ی ها از خاک پاکستان‬ ‫استفاده کنند‪.‬‬ ‫در ان زمان پاکس��تان از حمایت طالبان و س��ازمان‬ ‫القاعده دس��ت کش��ید‪ ،‬در حالی که همگان م ی دانستند‬ ‫که طالبان نزدیک ترین جریان حکومتی در افغانس��تان به‬ ‫پاکستان است‪ .‬البته پاکستان یک سیاس��ت دوگانه را در‬ ‫پیش گرفت؛ یعنی از یک طرف از امریکای ی ها ب رای مبارزه‬ ‫با افراطیون پول م ی گرفت و از طرف دیگر انها را در مناطق‬ ‫قبایلی پناه م ی داد‪ .‬در هر حال اکنون شرایط به گونه ای است‬ ‫که پاکس��تان ب رای بقای خودش ناچار است با امریکای ی ها‬ ‫وارد یک معامله دیگر ش��ود؛ اما باید توجه داش��ت که این‬ ‫معامله بس��یار خطرناک تر از معامالت پیشین خواهد بود‪.‬‬ ‫احتماال پاکستان خودش را از این معرکه نجات خواهد داد‪،‬‬ ‫یعنی س��عی خواهد کرد با گروه تحریک طالبان به تفاهم‬ ‫برسد و طالبان‪ ،‬افغانستان را تش��ویق م ی کند که به طرف‬ ‫صلح با دولت حرکت کنند‪.‬‬ ‫در نهایت با کم��ک امریکای ی ها خط م��رزی دیورند‬ ‫را به نوعی به رس��میت خواهند ش��ناخت و خودش��ان را از‬ ‫مشکالتی که با انها درگیر اس��ت و چالش‪‎‬هایی که وجود‬ ‫دارد‪ ،‬رها م ی کنند‪ .‬در نتیجه این اقدامات‪ ،‬پاکستان خواهد‬ ‫توانس��ت خود را از چالش های��ی که در زمین��ه اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی و مبارزه با افراطیون دارد نجات دهد‪ .‬به نظر م ی اید‬ ‫اگر از ای��ن زاویه به مس��اله نگاه کنیم حزب مس��لم لیگ‬ ‫شاخه نواز این توان را دارد به واس��طه پشتوانه مردم ی اش‬ ‫و تجربه شکس ت های پیشین نواز ش��ریف‪ ،‬به طور موفق‬ ‫وارد عمل شود‪.‬‬ ‫در این ش��رایط هم مش��کالت داخل��ی و منطقه ای‬ ‫پاکستان کاهش پیدا خواهد کرد و هم مشکل این کشور با‬ ‫امریکا‪ .‬یعنی امریکای ی ها به تدریج دیگر هواپیماهای بدون‬ ‫سرنشین را به منطقه وزیرس��تان نخواهند فرستاد و اجازه‬ ‫خواهند داد که خود پاکستان یا از طریق سیاسی یا نظامی‬ ‫مساله حضور القاعده را در مناطق قبایلی پایان دهد‪.‬‬ ‫نهضت ترکستان در سی ن کیانگ چین‪ ،‬چچن ی ها‪ ،‬ازبک ها‪،‬‬ ‫گروه های جماعت اس�لامی در بنگالدش‪ ،‬لشکر طیبه در‬ ‫پاکس��تان و گروه های مختلفی که اکنون تحت عنوان زیر‬ ‫مجموعه های سازمان القاعده کار م ی کنند را در «خست»‬ ‫گرد هم اورد‪ .‬این گروه ها در «خست» بیانی ه ای صادر کردند‬ ‫که در ان جنگ ب��ا یهودیان و صلیبی��ون به عنوان اصول‬ ‫جهادی شناسایی شد و مهم تر از ان‪ ،‬اینکه تعدادی از علمای‬ ‫اهل سنت فتوا دادند که کشتن امریکای ی ها و یهودیان در‬ ‫هر جای دنیا که امکان پذیر باش��د بر هر مسلمانی واجب‬ ‫است؛ فارغ از نظامی یا غیرنظامی بودن‪ .‬استدالل انها این‬ ‫بود که حکومت های مستقر در دنیای غرب را مردم بر سر‬ ‫کار اورده اند و این مردم در مقابل این حکومت ها و جنایاتی‬ ‫که در فلسطین‪ ،‬ع راق و جاهای مختلف دنیای اسالم انجام‬ ‫م ی دهند‪ ،‬مسئول هستند‪.‬‬ ‫به ای��ن ترتی��ب تفک��ری درون ای��ن جریان��ات در‬ ‫یک منطقه بس��یار مس��اعد رش��د کرد و به تدریج تبدیل‬ ‫به ی��ک جریان جهانی ش��د و اکن��ون س��ازمان القاعده و‬ ‫زیرمجموعه های��ش در سراس��ر دنیا فعالن��د‪ .‬بناب راین بعد‬ ‫از حادثه ‪ 11‬س��پتامبر ‪ 2001‬امریکای ی ها معامل��ه دوم را با‬ ‫پاکستان و پرویز مش��رف انجام دادند‪ .‬معامله عبارت بود از‬ ‫اینکه پاکستان ی ها تحت فشار پذیرفتند که دست از حمایت‬ ‫رقابت بزرگان‬ ‫در نهای�ت رواب�ط دولت نواز ش�ریف با‬ ‫ایران به چه صورت خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬ای ران نیز با پاکس��تان همیش��ه روابط‬ ‫دوستانه ای داشته و پاکستان م ی تواند تالش کند‬ ‫که حداقل از امکانات انرژی و سوختی که در ای ران‬ ‫وجود دارد‪ ،‬در شرایط مساعدتری بهره برداری کند‪.‬‬ ‫البته این مس��اله باتوجه به مناسبات نواز شریف‬ ‫و عربس��تان س��عودی و رقابتی که میان ای ران و‬ ‫عربستان است‪ ،‬خیلی ساده نیس��ت‪ ،‬ولی همان‬ ‫اراده کل ی تر م ی تواند مناس��بات را با کش��ورهای‬ ‫منطقه ای گسترش دهد‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫تاریخ‬ ‫اندیشهشیخ فضل اهللنوریدر‬ ‫گفت وگوبادکترموسینجفی‬ ‫مشروطه مشروعه‬ ‫اخوند خ راسانی به مشروطه‬ ‫خوشبینبود‪،‬شی خ فضل اهلل‬ ‫بد بین‬ ‫شیخ‬ ‫ومشروطه‬ ‫تاریخ‬ ‫اختالف شیخ فضل اهلل نوری با روشنفکران و‬ ‫روحانیون مشروطه خواه چه بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪60‬‬ ‫مصطفیتقوی مقدمدرگفت وگوبا‬ ‫مثلث‬ ‫گفت وگوبایعقوبتوکلیدربارهدلیلمخالفت‬ ‫شیخ فضل اهللبامشروطه خواهان‬ ‫شیخ م ی گفت دین جامع تر از‬ ‫قانون عرفی است‬ ‫شیخ باطن اینها را دیده بود‬ ‫‪1‬‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫تاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫مشروطه که ش��د پارلمان برخاسته از قیام‪ ،‬مهمترین‬ ‫کارش تدوین قانون جدید کشور بود؛ جنبش عدالتخانه باید‬ ‫قوانین گذشته را پایشی دوباره م ی ساخت تا انچه برقراری‬ ‫عدالت در عدالتخانه مظفری گفته م ی شد را محقق کند‪ .‬بر‬ ‫این اساس ب رای خود اختیارات گسترده ای را لحاظ کرد؛ امری‬ ‫که روحانیونی مثل شیخ فضل اهلل نوری ان را نم ی پذیرفتند‪.‬‬ ‫پس افتراق میان شیخ و مشروطه افتاد‪ .‬شیخ صراحتا عنوان‬ ‫کرد که قانون گذاری بر خالف اسالم است‪ .‬او در تذکره الغافل‬ ‫نوشت‪« :‬قرار نبود دارالشورا قوانین را تصویب کند که پادشاه‬ ‫و سلطنت را محدود و راه ظلم و تعدی را مسدود کند‪ .‬امروز‬ ‫م ی بینیم در کتب شورا کتب قانونی پارلمان فرنگ را اورده‬ ‫و در دایره احتیاج به قانون توسعه قائل شده‪ ...‬ما اهل اسالم‬ ‫شریعت اسمانی و از بس احکام ما جاودانی‪ ،‬متین‪ ،‬صحیح‬ ‫و کامل و مستحکم است که نسخ برنم ی دارد‪»...‬‬ ‫داستان شیخ و مشروطه از اینجا ش��روع شد؛ تا بر دار‬ ‫رفت‪ .‬شیخ که قرائت متفاوتی از عموم داشت؛ حتی علمای‬ ‫نجف و ته ران و س��یدین گرچه با مش��ی سیاس��ی شیخ‬ ‫مشکل داشتند و هم لباسی را در گروه مخالفان مشروطیت‬ ‫نم ی توانستند ببینند‪ .‬داستان ش��یخ و دار پایانی بر نظریه‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری نبود؛ چه انکه بخش زیادی از تفکرات‬ ‫شیخ سال ها بعد در تدوین قوانین اولین «حکومت مشروع»‬ ‫راه یافت‪ .‬اما شی خ فضل اهلل نوری چه م ی گفت و چه کرد؟‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری معتق��د بود که قوانین اس�لام‬ ‫از حداکثر کمال برخوردار اس��ت و نیاز به کامل ش��دن در‬ ‫جنبش مش��روطیت ن��دارد‪ .‬البته این به ان معن��ا نبود که‬ ‫«ترکیب و تنظیم نوینی از هم��ان اصول ب رای اداره ملت و‬ ‫دولت استفاده نشود»‪ .‬در یک کالم شیخ م ی گفت در احکام‬ ‫و قوانین مذهبی «هیچ حقی ب��رای تدوین قانون در ب رابر‬ ‫قانون مذهب وجود ندارد‪ ».‬ش��یخ م ی گفت اگر قرار است‬ ‫پارلمان به معنای انچه در مشروطه بیان م ی شد بر اساس‬ ‫نیاز مردم قانون بسازد‪ ،‬مسلما در شیوه کار و کارکرد مخالف‬ ‫مذهب است‪.‬‬ ‫همین اندیشه شیخ باعث سواالت بسیاری تا به امروز‬ ‫در نس��ل پژوهشگران تاریخ اس��ت‪ .‬بر همین مبناست که‬ ‫مناقشه ای س��خت میان مخالفان و موافقان شیخ به وجود‬ ‫امد تا جایی که مخالفان معتقد هس��تند ش��یخ از استبداد‬ ‫محمدعلی شاهی حمایت کرده و به تبع ان دنباله رو استبداد‬ ‫دینی با تکیه بر س��لطنت اس��تبدادی اس��ت‪ .‬اما در سوی‬ ‫مقابل‪ ،‬موافقان شیخ که این روز ها پس از انقالب اسالمی‬ ‫ ای ران اندیش��ه ش��یخ فضل اهلل ن��وری را منش��ا پدید امدن‬ ‫نهاد هایی مانند ش��ورای نگهبان قانون اساس��ی م ی دانند‬ ‫مخالفان را به مطالعه دقیق ارای شیخ دعوت م ی کنند‪ .‬شیخ‬ ‫در کتاب «رسائل» که برگرفته از اعالمی ه های مکتوباتش‬ ‫در ایام مشروطه است‪ ،‬قدرت مطلقه شاه و تعدی درباریان را‬ ‫مورد تهاجم قرار م ی دهد و م ی گوید‪« :‬خ رابی در این ملک‬ ‫از ب ی قانونی و ناحسابی دولت است و باید از دولت تحصیل‬ ‫مجلس شورای ملی کرد که تکالیف دوایر دولتی را تعیین‬ ‫و تصرفشان را محدود نماید‪ ».‬در یک کالم به قول کسروی‬ ‫«حاجی شیخ فضل اهلل رواج شریعت را م ی طلبید‪».‬‬ ‫ش��یخ معتقد بود که در جامعه دینی قوانین مجلس‬ ‫باید مطابق قوانین ش��رع مقدس باش��د‪ .‬موافقان ش��یخ‬ ‫م ی گوین��د که بر این اس��اس اس��ت که ش��یخ در ابتدای‬ ‫مشروطه همراه مشروطه خواهان شد؛ چه انکه او به دنبال‬ ‫بنیاد «حکومت شرع» بود‪ .‬ش��یخ اما به دالیل زیاد از جمله‬ ‫محقق نشدن نیاتش پس از ان‪ ،‬انقالب مشروطیت را «فتنه‬ ‫کبری» نامید و این صفت به این دلیل توسط او به مشروطه‬ ‫داده شد که خواسته خود ‪ -‬مش��روطه مشروعه ‪ -‬را محقق‬ ‫نم ی دید‪.‬‬ ‫بر این اساس ش��یخ فتنه کب رای مش��روطه را دارای‬ ‫س��ه مرحله م ی دید؛ اول «تقریر و عنوان»‪ ،‬دوم «تحریر و‬ ‫اعالن» و س��وم «عمل و امتحان»‪ .‬مرحله نخست جنبش‬ ‫عمومی عدالتخواهی‪ ،‬صحب ت ه��ای کوچه و بازار در مورد‬ ‫تغییر روش حکومتداری هدف ب��ود‪ .‬از عالم و عامی همه‬ ‫م ی گفتند حکومت باید رختی نو به ت��ن کند‪ .‬در این میان‬ ‫تحوالت سال ‪ 1905‬میالدی ‪ -‬شکست روسیه از ژاپن ‪ -‬موج‬ ‫امیدی بر ضرورت تحولخواهی ای رانیان به وجود اورد؛ جایی‬ ‫که جنبش اصالح در روس��یه تزاری پس از شکست مقابل‬ ‫ژاپن‪ ،‬راه همانند سازی را ب رای اجرای بدلش در ای ران هموار‬ ‫م ی ساخت‪ .‬تاثیر ش��گرف جنبش تغییر در روسیه تزاری و‬ ‫تشکیل دوما در انجا جنبش مشروطه خواهی ای ران را وارد‬ ‫فاز جدیدی در اعالن تشکیل دارالشورا و عدالتخانه کرد؛ در‬ ‫اینجا شیخ موافق حرکت عموم ی بود‪.‬‬ ‫مرحله دوم انقالب اما تحریر اس��ت‪ .‬به گفته ش��یخ‬ ‫افتراق می��ان ذات و اصل مش��روطه در اینج��ا رخ داد‪ ،‬چه‬ ‫انکه همانطور که گفته شد نوشتن قانون اساسی از قوانین‬ ‫غربی سر چشمه م ی گرفت و چه بسا به اعتقاد شیخ گاهی‬ ‫جنبه ضد اسالم ی نیز داشت‪ .‬شیخ در اینجا سکوت را جایز‬ ‫ندانست و اعتراض شدید خود را اعالم کرد‪.‬‬ ‫اما س��رانجام در مرحله س��وم به گمان ش��یخ‪ ،‬عمل‬ ‫مشروطه سرانجام ضد اسالم ش��د‪ ،‬چرا که اول «قانونی در‬ ‫ب رابر قانون اسالم نوشته شد» و دوم «مردم در مورد قانونی‬ ‫که مبنای اس�لامی ندارد نظ��ر دادند» و س��وم «مجازات‬ ‫کسانی که این قانون ضد اسالمی را درست نم ی دانستند»‪.‬‬ ‫شیخ در تذکره الغافل صراحتا نوشت‪« :‬طایفه امامیه بهترین‬ ‫و کامل ترین قوانین الهیه را در دس��ت دارد‪ ».‬او با اعتراض‬ ‫ش��دید گفت‪« :‬جعل قانون ش��رع از وظیفه ان هیات خارج‬ ‫است و قانون جدید حرام است‪».‬‬ ‫یکی دیگر از موضوعاتی که شیخ با ان مخالفت کرد‬ ‫نواوری در امر تصویب قوانین و لوایح بود‪ .‬ش��یخ م ی گفت‬ ‫تصویب قوانین به استناد اکثریت ارا و اقلیت ارا مردود است‬ ‫و ارزشی ندارد‪ .‬چرا که نظرخواهی ب رای ملت با رای اکثریت‬ ‫و اقلیت در واقع باعث م ی شود گروه های نیرومند در مقابل‬ ‫گروه ضعی ف تر از قدرت بیشتری برخوردار باشند‪ .‬بنابر این‬ ‫اصل‪ ،‬تضاد مناف��ع در جامعه ایجاد م ی ش��ود؛ درحالی که‬ ‫احکام اس�لامی بر مبنای مس��تندات الهی تنظیم شده نه‬ ‫مسائل عرفی و زمینی‪.‬‬ ‫در حقیق��ت ش��یخ فضل اهلل ن��وری مش��روطه را در‬ ‫یک کالم غربی م ی دانس��ت و اج��رای ان را اجرای قوانین‬ ‫غی ر مذهبی و الئیک م ی دید‪ .‬از دیدگاه او‪« :‬حقیقت مشروطه‬ ‫عبارت از ان بود که منتخبین از بلدان (شهرها) به انتخاب‬ ‫خود رعایا در مرکز مملکت جمع شوند و اینها هیات مقننه‬ ‫مملکت باش��ند و نظر به مقتضیات عصر‪ ،‬قانونی مستقال‬ ‫مطابق با اکثر ارا بنویسند‪ .‬موافق مقتضی عصر به عقول‬ ‫ناقصه خودشان بدون مالحظه موافقت و مخالفت ان با شرع‬ ‫‪61‬‬ ‫اطهر بلکه هر چه به نظر اکثر انها نیکو و مستحس��ن امد‬ ‫او را با قانون مملکتی قرار بدهند‪ ،‬مشروط به اینکه اساس‬ ‫تمام مواد ان قانون به دو اصل مساوات و حریت افراد سکنه‬ ‫مملکت باشد و سوای این کذب محض است‪».‬‬ ‫تاریخ‬ ‫افتراق میان رای علما‬ ‫قانون اساس��ی جدید را اما علمای تهران و نجف به‬ ‫یک چشم نگاه نکردند‪ .‬در ابتدای مشروطه علمای ای ران و‬ ‫ع راق تاکید فراوان بر اصل اسالمی بودن نهضت و تصویب‬ ‫قانون اساسی‪ -‬اسالمی داشتند‪ .‬به صورتی که «جهاد در راه‬ ‫استقالل مشروطه را به منزله جهاد در رکاب امام زمان (عج)‬ ‫و سر مویی مخالفت با ان را به منزله محاربه با ان حضرت‬ ‫تلقی م ی کردند‪».‬‬ ‫اخون��د خ راس��انی و مازندرانی در پیام ه��ای خود به‬ ‫مشروطه طلبان در زمینه تدوین قانون مشروطه موضوعاتی‬ ‫را به صراحت بیان داش��تند که در ظاهر موافق نظریه شیخ‬ ‫بود‪ ،‬اما در حالت کلی ش��یوه ای مخالف رویه شیخ را پیش‬ ‫گرفته بودند که به تفاوت قرائت های انها ارتباط داشت‪ .‬این‬ ‫دو مرجع نجفی م ی گفتند‪« :‬طبق قانون اساس��ی مذهب‬ ‫اصلی ای ران دین اس�لام و طریقه حقه اثن ی عش��ریه است‪،‬‬ ‫پس حقیقتا مشروطیت و ازادی ای ران عبارت از عدم تجاوز‬ ‫دولت و ملت از قوانین مذهب است‪».‬علمای نجف با تائید‬ ‫مش��روطیت در یک کالم معتقد بودند که «م ی بایست در‬ ‫قانون مشروطه صیانت اساس اس�لام و حوزه مسلمین»‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫علمای ع راق از انچه در ته ران میان شی خ فضل اهلل و‬ ‫مشروطه طلبان م ی گذش��ت اگاه بودند‪ ،‬اما در نهایت پس‬ ‫از تصویب نظامنامه‪ -‬پی ش نویس قانون اساس��ی‪ -‬توسط‬ ‫مجلس شورای ملی با اینکه شاه به دلیل مخالفت علمای‬ ‫ته ران ان را امض��ا نکرده بود‪ ،‬با مهر خ��ود نظام نامه جدید‬ ‫را تائید کردند‪ .‬حاج میرزا حس��ین میرزا خلیل اولین کسی‬ ‫بود ک��ه ان را امضا کرد‪ ،‬اخوند خ راس��انی ه��م بر ان مهر‬ ‫زد‪ ،‬ایت اهلل س��ی د محمد کاظم یزدی صاحب کتاب معروف‬ ‫عروه الوثقی اما قانون اساس��ی مش��روطه را تائید نکرد در‬ ‫عوض شیخ عبداهلل مازندرانی بر ان مهر تائید زد‪.‬‬ ‫موافقان ش��یخ م ی گویند به دلیل انکه فقهای نجف‬ ‫از حضور علمای ته ران در صحنه مجلس اطمینان داشتند‬ ‫در مورد قانون اساسی جدید اشکال تراشی عمده ای نکردند؛‬ ‫چرا که طبق قانون اساس��ی پنج مجتهد به احکام مجلس‬ ‫نظارت داشتند؛ مساله ای که البته هیچ گاه به شکل عملی‬ ‫اجرا نشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫تاثیر مکتب سیاسی سامرا‬ ‫شی خ فضل اهلل نوری متاثر از مکتب سیاسی سامرا که‬ ‫بر اساس یک نظریه کلی معتقد به افزایش نقش عمومی‬ ‫ مسلمانان در تصمیم گیری و مشارکت مردم در موضوعات‬ ‫اجتماعی بود‪ ،‬خواهان مشارکت عموم مسلمین در سرکوب‬ ‫«فتنه کبری» شده بود‪.‬شی خ فضل اهلل با خصلت ستیزه جویی‬ ‫در ب رابر دش��منان و عدم انعط��اف در بنیان اندیش��ه های‬ ‫مذهب ی اش س��خت متعصب بود‪ .‬ش��ی خ فضل اهلل شاگرد‬ ‫میرزای شی رازی بود؛ کسی که فتوای بزرگ تحریم تنباکو‬ ‫در واقع تکلیف سیاس ی اش را مشخص کرد‪ ،‬گرچه شیخ در‬ ‫واقعه جنبش تحریم در نامه ای س��واالتی را از اس��تاد خود‬ ‫کرده بود‪ ،‬اما میرزای بزرگ در پاس��خ او غبار تردیدهایش را‬ ‫کنار زد و اینده فکری او را اینگونه س��اخت‪« :‬در عهده ملت‬ ‫و دولت است که با اعانت یکدیگر اساس اسالم را در عصر‬ ‫غیبت محافظت نمایند‪ ».‬ش��اید به همین دلیل است که‬ ‫ش��ی خ فضل اهلل در تبیین اندیش��ه میرزای بزرگ در رساله‬ ‫«حرمت مشروطه» م ی نویسد‪« :‬بنای اسالم در دو امر است؛‬ ‫سیاست در امور نبوتی در اختیار مجتهد و حقیقت سلطنت‬ ‫قوه اجرائیه احکام اسالم‪».‬‬ ‫در استدالل شیخ امده است که هر جامع ه ای نیازمند‬ ‫حکمران است و وجود حکمران و دولت الزم است و ضامن‬ ‫برقراری نظم و امنیت در داخل و حفظ و حراس��ت مرزهای‬ ‫کشور است‪ .‬پس از پیامبر و امامان معصوم(ره) که حکومت‬ ‫از حقوق انها به ش��مار م ی اید‪ ،‬این مق��ام در دوران غیبت‬ ‫امام معصوم ب��ه نماینده و نای��ب عام او واگذار م ی ش��ود؛‬ ‫حکومت فقیهان‪.‬‬ ‫شی خ فضل اهلل نماینده مکتب فکری در عصر مشروطه‬ ‫بود که حاکمیت را از ان خدا م ی داند نه مردم و شاه‪ .‬البته این‬ ‫تنها اندیشه شیخ نبود‪ ،‬بلکه ب ر اساس اعتقاد شیعه حاکمیت‬ ‫از ان خداس��ت و مردم مس��لمان به عن��وان خلیفه خدا در‬ ‫چارچوب ش��ریعت در اداره حکومت امور اسالمی مشارکت‬ ‫دارند‪ .‬ش��یخ در «تذکره الغافل و ارش��اد الجاهل» به صورت‬ ‫مبسوط سخن گفته است‪.‬‬ ‫حکومت مشروع‬ ‫بر اس��اس نظریه سیاسی ش��یعه‪ ،‬فقها و مجتهدین‬ ‫نایب امام زمان(عج) در عصر غیبت هستند‪ .‬شیخ فضل اهلل‬ ‫نوری بر همین اساس است که با مشروطیت مخالف است‬ ‫و به طور جدی خواهان اضافه شدن پسوند مشروعه به ان‬ ‫است؛ چه انکه اگر حکومت قاجاریه حکومت سلطان جائر‬ ‫اس��ت اما باعث برقراری ثبات در حدود اسالمی شده است؛‬ ‫ش��یخ را م ی توان مهمترین مدافع نظریه مجتهدان شیعه‬ ‫در امر «حکومت مش��روع» دانس��ت‪ ،‬به صورتی که ب رای‬ ‫پافشاری در ان به دار رفت‪.‬‬ ‫همزمان با به قدرت رسیدن قاجار تئوری حکومت مشروع‬ ‫نظریه مس��لط فقه شیعه بود‪ .‬ب ر اس��اس این نظریه هر نوع‬ ‫حکومتی در زمان غیبت اگر توس��ط علما تشکیل نگردد‪،‬‬ ‫غصبی و نامشروع اس��ت‪ .‬در دوره فتحعل ی شاه قاچار چهار‬ ‫مجتهد نامدار یعنی میرزای قمی‪ ،‬شیخ جعفر کاشف الغطا‪،‬‬ ‫مالاحمد نراقی و سی د کش��فی به حق انحص��اری فقها در‬ ‫امر حکومت تاکید داش��تند‪ .‬حال اما عمال قدرت در دست‬ ‫قاجاریان بود‪ -‬حاکمان غاصب ‪ -‬که باید تدبیری اندیشیده‬ ‫م ی ش��د‪ .‬همین امر باعث اختالف میان علما شد؛ گروهی‬ ‫ب ر حق انحصاری فقها در حکوم��ت تاکید کردند و گروهی‬ ‫دیگر بر مشروعیت دادن توسط فقیهان به پادشاهان اصرار‬ ‫کردند‪ .‬بر اساس مدل دوم ب رای اینکه «رشته ملک و رعیت‬ ‫گسسته نشود و هرج و مرج دفع گردد» به حکومت سلطان‬ ‫رضایت م ی دادند‪ .‬به گمان این گروه ب رای حفظ دین باید به‬ ‫سلطنت سلطان و نظام حکومت تمکین کرد‪ .‬در اینجاست‬ ‫که سی د کشفی اصطالح «دولت جائره» را بیان کرده است‪.‬‬ ‫ش��ی خ فضل اهلل نوری نی��ز در هنگامه مش��روطیت‬ ‫بر همین نظر متفق ب��ود‪ ،‬گرچه معتقد ب��ود که حکومت‬ ‫مخصوص امام یا نواب عام اوست و ربطی به دیگران ندارد و‬ ‫دخالت غیر انها در این امور حرام و غصب مسند امام است‪.‬‬ ‫شیخ اعتقاد داشت تمام قوانین اجرایی حکومت باید از سوی‬ ‫مجتهد صادر ش��ود‪ .‬ش��یخ م ی گفت اگر حکومت توسط‬ ‫مجتهدان و فقیهان محقق نش��د باید ام��ور الهی اجرای‬ ‫قوانین شرعی برعهده مجتهد باشد و اعمال قدرت ب ر عهده‬ ‫مقام سلطنت؛ با این همه ش��یخ م ی گفت نقش اصلی بر‬ ‫عهده مجتهد است‪.‬‬ ‫ب��ر همی��ن نظری��ه ش��یخ فضل اهلل وقتی ک��ه در‬ ‫قانون اساسی مشروطه طلبان س��خنی از نظارت علما نبود‬ ‫با همفکران پیش��نهاد م��اده ای مبنی بر نظ��ارت «هیات‬ ‫مجتهدان» بر قوانینی که مجلس وض��ع م ی کند را دادند‪.‬‬ ‫روشنفکران مشروطه با نظریه ش��یخ به مخالفت پرداختند‬ ‫حیات شیخ نوری‬ ‫‪ -1‬یکشنبه‪ ۳،‬دی‪ ۱۲۲۲‬در روستای الشک در منطقه‬ ‫کجور مازندران به دنیا امد‪ .‬پدرش مالعباس کجوری‪،‬‬ ‫روحانی که در منطقه خود معروف به پیشنماز بود‪.‬‬ ‫‪ -2‬از نجف در درس میرزای بزرگ صاحب فتوای‬ ‫تحریمتنباکوشرکتکردوباهجرتمیرزای‬ ‫شی رازی به سام را وی نیز با او راهی سام را شد‪.‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪ -3‬بازگشت به ای ران و ارتقای مقام به عنوان یکی از علمای ثالث ته ران در کنار‬ ‫میرزاعبداهللبهبهانیوطباطباییتاطلیعهقیاممشروطیتهم راهبود‪،‬اماپس‬ ‫از مدتی از مشروطه طلبان جدا شد زی را مشروطه را با شریعت سازگار ندانست و‬ ‫خواستارحکومتمشروطه مشروعهشد‪.‬‬ ‫‪ -4‬در این ایام جنگ بین مشروطه خواهان و مستبدین با فتح‬ ‫تهران توسط قوای بختیاری و مجاهدین گیالنی پایان یافت و‬ ‫محمدعل ی شاه از سلطنت خلع شد و احمدمیرزای ولیعهد به تخت‬ ‫سلطنت جلوس کرد‪ .‬سپس به شی خ فضل اهلل پیشنهاد شد جهت‬ ‫تامین جانی و مالی خویش به سفارت روس پناه ببرد‪ ،‬ولی او‬ ‫نپذیرفت و شهادت را بر توسل به اجنبی ترجیح داد‪.‬‬ ‫‪ -5‬در جریان فتح تهران و زمانی‬ ‫که سپهدار تنکابنی‪ ،‬شهر قزوین‬ ‫و سردار اسعد بختیاری‪ ،‬قم را‬ ‫تسخیر کرده و به طرف تهران‬ ‫رهسپار بودند‪ ،‬شیخ از طریق‬ ‫مشیرالسلطنه (صدراعظم)‬ ‫از نایب السلطنه درخواست‬ ‫‪ ۱۰۰‬قبضه سالح کرد تا ضمن‬ ‫محافظت از خود درمقابل مردم‪،‬‬ ‫نیروهای محله سنگلج بتوانند‬ ‫با مشروطه خواهان به مقابله و‬ ‫جنگ بپردازند‪.‬‬ ‫محمدرضا کائینی ‪ /‬مورخ‬ ‫‪2‬‬ ‫سخن گفتن از ش��یخ فضل اهلل ان هم در مقطعی که‬ ‫پژوهش های بسیاری توس��ط مورخان اگاه و ژرف اندیش ما‬ ‫صورت گرفته‪ ،‬قطعا مانند گذش��ته سخن گفتن از الینحل‬ ‫نیس��ت‪.‬اگر ما االن بخواهیم فارغ از بس��ته بندی ها به این‬ ‫مساله نگاه کنیم جوانب گوناگون مساله شفاف شده است‪.‬‬ ‫قطعا ارمان ش��یخ را در دو محور م ی ت��وان خالصه کرد که‬ ‫نخست تضاد و تقابل مشروطه حداکثری با مبانی اسالمی‬ ‫و دوم عدم استعداد و کشش جامعه ایرانی در پذیرش چنین‬ ‫مشروطه ای است‪ .‬در محور اول مساله روشن تر از ان است‬ ‫که نیاز به توضیح داشته باشد‪ ،‬به عبارت روشن تر علمایی‬ ‫که در مش��روطه دخالت ک��رده بودند مش��روطه را عبارت‬ ‫م ی دانستند از تمشیت و اداره امور مشروط به قوانین شرع‪،‬‬ ‫اما روشنفکران مشروطه خواه مش��روطه را به عرف تطبیق‬ ‫م ی دادند؛ به این ترتیب مالک هایی ک��ه در دنیای امروز بر‬ ‫مبنای زمامداری صورت م ی گیرد را اصل قرار م ی دادند‪ .‬این‬ ‫درحالی است که چنین نگاهی به مشروطه ان هم به شکل‬ ‫حداکثری طبیعی است که نم ی تواند با هیچ شرع و مکتب‬ ‫دیگری سازگار باشد‪.‬‬ ‫به عبارت روشن تر در چنین نگاهی به مشروطه‪ ،‬جای‬ ‫هیچ اصل‪ ،‬قانون و قاعد ه محکم و تغیی ر ناپذیری وجود ندارد‬ ‫و به نوعی اداره امور کشور به ش��یوه عرفی و فارغ از هر نوع‬ ‫ایدئولوژی و مکتبی اداره م ی شود‪.‬‬ ‫چنین امری قطعا به سکوالریس��م منتهی م ی ش��ود‪.‬‬ ‫طبیعی اس��ت چنین تعبیری را نظریه پ��رداز هیچ مکتبی‬ ‫نم ی تواند بپذیرد زی را نظریه پرداز تمام مکاتب ها نظریه خود‬ ‫را در چارچوب حکمی که اعتقاد دارند نظریه پردازی م ی کنند‪.‬‬ ‫نکته دوم که کمتر به ان توجه شده اینکه اساسا نظام‬ ‫سنتی‪ ،‬فکری و فرهنگی ای ران نمی تواند پذی رای مشروطه‬ ‫حداکثری باش��د و اگر تح��والت جامعه اروپایی به س��وی‬ ‫عرف ی شدن حرکت کرد‪ ،‬معلول یک فرایند ‪ 300‬تا ‪ 400‬ساله‬ ‫است‪ .‬به عبارت روشن تر جامعه ای رانی نه خواسته است به‬ ‫سمت عرف ی شدن حرکت کند نه عمال توانسته است چنین‬ ‫فرایندی را طی کند‪ .‬خواست روش��نفکران مشروطه در‬ ‫تطبی ق دادن قانون به عرف‪ ،‬اش��تباه اشکار انان‬ ‫محسوب م ی شود که دقیقا به این معنا تلقی‬ ‫م ی شود که خواس��تند یک غذای بسیار‬ ‫لذیذ را که ب��رای عالقه مندان ان غذا‬ ‫بسیار خواستنی بود‪ ،‬به زور در دهان‬ ‫یک بچه سه ماهه که اساسا توانایی‬ ‫هضم این غذا را ندارد فرو بب رند‪.‬‬ ‫ای��ن درحال��ی اس��ت که‬ ‫جامعه ای رانی به لحاظ س��اختار‬ ‫س��نتی‪ ،‬فک��ری و فرهنگ��ی‬ ‫اوال نم ی خواس��ت و اگ��ر هم‬ ‫م ی خواس��ت نم ی توانس��ت‬ ‫مش��روطه مبتن��ی ب��ر عرف‬ ‫را بپذیرد و خواس��ت مشروطه‬ ‫عرفی‪ ،‬اش��تباه اس��تراتژیک‬ ‫روشنفکرانی بود که خواستند‬ ‫یک شبه در مشروطه تبلور اندیشه های جان الک و ژان ژاک‬ ‫روسو و امثال اینها باشند که طبیعتا اشتباه بزرگی را مرتکب‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬کما اینکه یکی از پرچمداران ایده مشروطه‪ ،‬به نام‬ ‫سی د حسن تق ی زاده سال ها بعد اشکارا اعالم کرد ما تندروی‬ ‫یزاده را‬ ‫کردیم‪ .‬بسیاری از جمله مرحوم اقازاده لنکرانی که تق ‬ ‫یزاده توبه‬ ‫در اواخر عمر خود دیده بود اذعان م ی کرد واقعا تق ‬ ‫کرده بود و گفته بود در دوره مشروطه تندروی کرده بودیم‪.‬‬ ‫به صورت روشن تر مطابق همه نظریه پردازان موافق‬ ‫و مخالف مرحوم شیخ‪ ،‬شیخ شهید در دوره مشروطه با نگاه‬ ‫تیزبین خود جوهره سکوالریستی مش��روطه را پی ش بینی‬ ‫کرده بود‪ .‬این در حالی است که بسیاری از علمای تراز اول ان‬ ‫دوره نه تنها به مشروطه بدبین نبودند‪ ،‬بلکه بسیار خوشبین‬ ‫نیز بودند و ب رای مشروطه سینه هم چاک م ی کردند‪.‬‬ ‫مرحوم شیخ با نگاه تی زبین خود پی به جوهره مشروطه‬ ‫برده بود‪ ،‬البته همه علما منتظر بودند که استبداد قجری با‬ ‫مشروطه به نظام عدالت محور و متکی بر مردم تبدیل شود‪،‬‬ ‫اما متاسفانه جوهره مشروطه کامال ضد دینی بود و فرهنگ‬ ‫ایرانی نم ی توانست این فرهنگ را پذی را باشد‪ .‬به همین دلیل‬ ‫فهم و ش��جاعت شیخ قابل تقدیر اس��ت‪ .‬اساسا شیخ مزاج‬ ‫جامعه ایرانی را ب رای پذیرش مشروطه اماده نم ی دانست‪.‬‬ ‫البته در این می��ان نقش چهره های مرم��وزی مانند‬ ‫اس��داهلل خرقانی قابل نقد اس��ت‪ .‬خرقان��ی در بیت مرحوم‬ ‫اخوند خ راس��انی نفوذ کرده بود و چهره او در خور مطالعات‬ ‫بیشتر اس��ت؛ یک عده این کار را انجام دادند‪ ،‬یعنی عمال‬ ‫نقش مرتبط بین مرحوم اخوند خ راسانی و برخی کانون های‬ ‫مشکوک مشروطه خواه را که خ راقانی برعهده داشت بررسی‬ ‫کردند‪ .‬اسد اهلل خرقانی همان زمان از نجف نامه ای نوشته و‬ ‫از روشنفکران خواست هر فتوا و سخنی که نیاز دارید تا دیر‬ ‫نش��ده به من بگویید تا من فتوای الزم را بگیرم‪ .‬بعدش به‬ ‫فاصله یک تا دو ماه فوت مرحوم اخوند خ راسانی اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫این نشان دهنده این است که عده ای بودند که ب رای کمک‬ ‫به جری��ان تندرو مش��روطه خواه‬ ‫حتی در بی��وت مراجع نفوذ‬ ‫کردند و ب��رای تعجیل‬ ‫کار از مرجعیت استفاده‬ ‫ابزاری م ی کردند‪g .‬‬ ‫تاریخ‬ ‫‪ -6‬جمعی از معاندان به منزل‬ ‫شیخ رفته‪ ،‬او را دستگیر کردند و‬ ‫به میدان توپخانه بردند‪ .‬وی در‬ ‫محکمه انقالبی که دادستانش‬ ‫شی خ ابراهی م زنجانی بود به اعدام‬ ‫محکوم شد و یپرم خان ارمنی که‬ ‫ریاست نظمیه را به عهده داشت‬ ‫حکم را به اجرا دراورد‪ .‬شیخ به دار‬ ‫اویخته شد و پس از لحظاتی چراغ‬ ‫عمرش خاموش شد‪.‬‬ ‫درک جوهره سکوالریستی مشروطه‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫و مساله احکام اولیه و ثانویه را مطرح کردند و حکم شرعی‬ ‫و حکم عرف��ی را مبنا قرار دادند‪ .‬ش��یخ پ��س از مخالفت‬ ‫مجلسیان‪ ،‬مش��روطه بدون ش��ریعت را باطل دانست و به‬ ‫ش��دت با ان مخالفت کرد و به حرم عبدالعظیم(ع) هجرت‬ ‫کرد و س��ه ماه در انجا بس نشس��ت‪ .‬علمای ته ران یعنی‬ ‫طباطبایی و بهبهانی در نامه هایی به شیخ به شدت از خشم‬ ‫و غضبش گالیه کردند‪.‬‬ ‫ش��یخ در نامه ای به انها نوش��ت‪«:‬ایا این را خواهید‬ ‫گفت که از دین و ایین خود صرف نظر کنم؟‪ »...‬طباطبایی‬ ‫که ب رای میانجیگری به ری رفته بود در مذاکره ای با ش��یخ‬ ‫گفت‪« :‬باید با کمک یکدیگر معایب را رفع کنیم که البته‬ ‫رفع مفاسد نیز به این زودی میسر نیست‪ ».‬شیخ فضل اهلل‬ ‫به ایت اهلل طباطبایی گفت‪« :‬اگر شما از انها حمایت نکنید‬ ‫انها هیچ وقت به مقصود نم ی رسند‪ ».‬در واقع دیدگاه سیدین‬ ‫(طباطبایی‪ ،‬بهبهانی) بیشتر بر برقراری موازنه سیاسی میان‬ ‫مشروطه طلبان استوار بود تا برقراری شریعت؛ ثبات کشور‬ ‫نزد سیدین ب ر ثبات شریعت مقدم بود‪.‬‬ ‫شیخ سعی کرد ب رای جلب هواداری سه مجتهد بزرگ‬ ‫ع راق کوشش کند‪ ،‬اما شیوه این دو راه به هم نبرد؛ چه انکه‬ ‫گرچه علمای ثالث و شیخ بر حاکمیت مذهب تشیع اصرار‬ ‫داشتند اما در نهایت همگرایی میان این دو به وجود نیامد تا‬ ‫جایی که سیاه نمایی روشنفکران از نیات شیخ بر تفکرات‬ ‫او س��ایه انداخت و ش��ی خ فصل اهلل نوری را مدافع استبداد‬ ‫محمد علی شاهی دانستند‪ .‬البته در این راه شیخ و موافقان‬ ‫او همانند مش��روطه خواهان افراط بسیار کردند‪ .‬در تحلیل‬ ‫رابطه میان شیخ و علمای نجف ذکر این نکته ضروری است‬ ‫که علمای نجف واقف ب ه در دست گرفتن امور کلی حکومت‬ ‫نبودند‪ ،‬بلکه بخش کوچکتری از نظریه حکومت مشروع را‬ ‫طلب م ی کردند؛ جایی که تنها احکام عدلیه و محاکم عرف‬ ‫را طلب م ی کردند که طبق اصول مذهب و ش��ریعت باشد‪.‬‬ ‫اما در مقابل شیخ درنظر داشت که نظارت هیات مجتهدان‪،‬‬ ‫داشتن حق تاییدنکردن قوانین مجلس به دالیل شرعی و‬ ‫اصل حاکمیت اس�لام را در قوانی��ن و الیحه های مجلس‬ ‫لحاظ نماید‪.‬‬ ‫می راث شیخ فضل اهلل نوری اما به دار نرفت گرچه خود‬ ‫به دار رفت‪ .‬در اولین حکومت مشروع تاریخ ای ران انچه شیخ‬ ‫م ی خواست اجرا شد؛ مجتهدی به رهبری رسید و مجلسی‬ ‫لوایح خود را به نظر هیات مجتهدان م ی رس��اند تا مخالف‬ ‫شرع و قانون نباشد‪g .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ازنورالدینکیانوری تا جمشیداموزگار‬ ‫تبارشناسی شیخ فضل اهلل نوری‬ ‫‪3‬‬ ‫تاریخ‬ ‫پدر روحانی ب��ود و به س��نت دیری��ن روحان��ی زاده‪،‬‬ ‫خود روحان��ی م ی ش��ود و اینجا ب��ود که پس��ر مالعباس‬ ‫کچوری الشکی راه پدران را در پیش گرفت و به مکتب درس‬ ‫رفت‪ .‬شی خ فضل اهلل نوری که اول زمستان ‪ 1222‬در الشک‬ ‫کچور به دنیا امده بود‪ ،‬تحصیالت ابتدایی را در بلده ‪ -‬مرکز‬ ‫نور مازندران‪ -‬اغاز کرد و س��پس به ته ران ام��د و در ته ران‬ ‫ابتدای عصر ناصری و حوزه درس مالعل ی کنی تحصیالت‬ ‫خویش را تا پایان سطح ادامه داد‪.‬‬ ‫ش��یخ در این مقط��ع از زندگ��ی متاث��ر از دایی خود‬ ‫میرزاحس��ین نوری مع��روف ب��ه «محدث نوری» اس��ت‪.‬‬ ‫حسی ن بن محمد تقی نوری مازندرانی طبرسی‪ ،‬محدث و از‬ ‫رجال بزرگ و چهره سرشناس علماى شیعه در قرن چهاردهم‬ ‫هجرى است که بسیاری از علمای بزرگ بعدی‪ ،‬روزگاری از‬ ‫ش��اگردان او بودند؛ به صورتی که امام خمینی (ره) در مورد‬ ‫وی م ی گوید‪« :‬شیخ نوری‪ ،‬یکی از ان نمونه های سلف صالح‬ ‫بود که وجودش��ان در این روزگار چون کیمیا‪ ،‬کمیاب است‪.‬‬ ‫او نه تنها استاد اس��تناد بلکه بزرگترین استاد اسناد و مدارکی‬ ‫است که تا روز معاد خواهد ماند‪».‬شیخ فضل اهلل نوری با دایی‬ ‫خود به نجف رفت؛ بعدها همین دایی پدر همسر او نیز شد‬ ‫ی چون جنبش تنباکو س��عی داش��ت‬ ‫و در موضوعات مهم ‬ ‫میان شیخ که در ان مقطع در مورد جنبش سواالتی داشت‬ ‫و میرزای بزرگ را بگیرد‪ .‬در واقعه جنبش تنباکو‪ ،‬شیخ که از‬ ‫یک طرف با دربار ناصری نزدیک ب��وده و از طرفی هم رابط‬ ‫ته ران و سامرا‪ ،‬مکتوباتی را در مورد کیفیت و چرایی حکم‬ ‫تحریم تنباکو به علمای نجف و س��امرا مخصوصا میرزای‬ ‫بزرگ م ی فرستد‪ .‬از س��وی دیگر دایی او یعنی محدث نوری‬ ‫که در ماجرای تحریم تنباکو میرزای شی رازی در سامرا‪ ،‬رکن‬ ‫اساسی داشت مورد رجوع علمای ته ران و دیگر علمای بالد‬ ‫بود‪ .‬مخصوصا در واقعه جعلی ب��ودن حکم میرزای بزرگ‪،‬‬ ‫او در نامه ای به دایی خود محدث در مورد رواج این ش��ایعه‬ ‫نوشت که پدر همسر و دایی شیخ در پاسخ او نوشت‪« :‬جناب‬ ‫شریعتمدار! اقای اقا ش��یخ فضل اهلل نوری سلمه اهلل تعالی‬ ‫جمعی از ته ران سوال کرده اند و از حکم میرزای شی رازی در‬ ‫خصوص دخانیات پرسیده اند‪ ،‬عجب است! بلی‪ ،‬حکم صادر‬ ‫و مجددا هم دست خط مبارک با پست ارسال م ی گردد‪».‬‬ ‫این تنه��ا کار ش��ی خ فضل اهلل نبود؛ جای��ی که وقتی‬ ‫ش��اه تصمیم به تبعید میرزای اش��تیانی‪ -‬نماینده رسمی‬ ‫می رازی ش��ی رازی در ای ران ‪ -‬گرفت‪ ،‬او اولین عالمی بود که‬ ‫در حمایت از میرزای اشتیانی به منزل او رفت و از این زمان‬ ‫به عنوان شخصیت دوم نهضت تنباکو در ته ران شناخته شد‪.‬‬ ‫وقتی نایب السلطنه قصد جعلی جلوه دادن فتوای میرزای‬ ‫شی رازی را داشت‪ ،‬شیخ فضل اهلل در جواب سوال او که پرسید‪:‬‬ ‫«این تلگراف نزد کی و در کجا ب��وده؟» گفت‪« :‬نزد من و از‬ ‫سامرا ب رای من فرستاده شده است‪».‬‬ ‫در واقعه موسوم به «عدالتخانه» شی خ فضل اهلل همراه‬ ‫سیدین (س��ید عبداهلل بهبهانی و س��ی د محمد طباطبایی)‬ ‫همراه ش��د‪ .‬او در ابتدای امر با تایید بر تاس��یس عدالتخانه‬ ‫یکی از پیشتازان جنبش مش��روطه بود‪ ،‬اما پس از امضای‬ ‫فرمان مشروطیت توس��ط مظف رالدین ش��اه و به دنبال ان‬ ‫نوش��تن نظامنام��ه جدید که هم��ان پی ش نوی��س قانون‬ ‫اساس��ی بود‪ ،‬ش��یخ فضل اهلل نوری مخالفت خود را اشکار‬ ‫کرد‪ .‬شی خ فضل اهلل نوری الگوهایی ارائه داد که به مشروعه‬ ‫مشهور شد‪ .‬او نوشتن هرگونه قانون و واداشتن شهروندان به‬ ‫پیروی از قانونی که در شرع اورده نشده را نادرست م ی دانست‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪64‬‬ ‫و با برقراری مجلس انتخابی و نیز مساله تقسیم قوا مخالفت‬ ‫م ی ورزید‪.‬او مشروطه را «فتنه» م ی خواند و قانون اساسی را‬ ‫«دستور ملعون» و «ضاللت نامه» م ی نامید‪ .‬مهمترین شرط‬ ‫شیخ حضور هیاتی از مجتهدین واجد شرایط ب رای مراقبت‬ ‫بر مجلس شورا بود‪ .‬این چند نفر هیات مستقل از مجلس و‬ ‫موازی نهاد مجلس بود‪.‬‬ ‫دامنه مخالفت های شیخ بسیار زیاد بود‪ .‬او قانونگذاری‬ ‫را نم ی پذیرد‪ ،‬چراکه قانونگذاری را خالف ش��رع م ی داند‪ .‬او‬ ‫قانونگذاری را مخالف با خاتمیت و کمال دین تلقی م ی کند‪:‬‬ ‫«پس این دارالشورا که مردم خواستند منعقدش نمایند و از‬ ‫روی موافقت (با) طباع اکثریت ارا تعیی��ن قانون کنند‪ ،‬اگر‬ ‫مقصودش��ان جعل قانون جدید بود‪ ،‬چنانک��ه این هیات را‬ ‫مقننه م ی خوانند‪ ،‬ب ی اشکال تصدیق به صحت ان منافات‬ ‫با اقرار به نبوت و خاتمیت و کمال دین داشت‪ .‬اگر مقصود‪،‬‬ ‫جعل ترتیب قانون موافق ش��رع بود‪ ،‬اوال‪ :‬انکه ابدا ربطی به‬ ‫ان جماعت نداشت و بالتمامی از وظیفه ان هیات خارج بود و‬ ‫ثانیا انکه عمل به استحسان عقلی است و حرام‪».‬‬ ‫در مقابل مجلس قانونگذاری ش��یخ اصالح امور را با‬ ‫تاس��یس مجلس��ی با عنوان عدالتخانه میسر م ی دانست‪.‬‬ ‫در واقع ش��یخ به دنبال تاس��یس نه��ادی بود ک��ه جلوی‬ ‫ب ی عدالت ی ها را بگیرد‪ .‬ش��یخ دخالت در امور عامه را از باب‬ ‫والیت م ی دانست‪ ،‬نه وکالت‪ .‬از این رو نمایندگان را به عنوان‬ ‫وکیل مشروع نم ی دانست‪« :‬مگر نم ی دانید که در امور عامه‬ ‫وکالت صحیح نیس��ت‪ ،‬این باب والیت شیعه است‪ .‬یعنی‬ ‫تکلم در امور عامه و مصالح عمومی مخصوص اس��ت به‬ ‫امام علی ه الس�لام یا نواب عام او و ربطی ب��ه دیگران ندارد‬ ‫و دخالت غی��ر انها در این امور حرام و غصب کردن مس��ند‬ ‫پیغمب ر (ص) و امام علیهم السالم است‪».‬‬ ‫پس از فتح ته ران‪ ،‬ش��ی خ فضل اهلل نوری بازداشت شد‬ ‫و به حکم ش��یخ اب راهیم زنجان��ی در ‪ ۹‬م��رداد ‪ ۱۲۸۸‬ب رابر‬ ‫ب��ا ‪۱۳‬رجب ‪ ۱۳۲۷‬قم��ری در می��دان توپخان��ه حدود یک‬ ‫ساعت ونیم مانده به غروب به دار اویخته و بعد از شش ماه‬ ‫نبش قبر و جس��دش به قم منتقل و همانجا دفن م ی شود‪.‬‬ ‫زرگری نژاد در کتاب رس��اله حرمت مش��روطه م ی نویس��د‪:‬‬ ‫«محکمه انقالبی در سومین روز ورود مجاهدین به پایتخت‬ ‫تشکیل گردید‪ ،‬کسانی چون صنیع حضرت‪ ،‬مفاخ رالملک‪،‬‬ ‫اجودانباشی‪ ،‬میرهاشم دوچی و شی خ فضل اهلل نوری محاکمه‬ ‫و محکوم به مرگ شدند و حکم اعدام نیز درباره انها به اجرا‬ ‫درامد‪ .‬عده دیگری نیز به زندان ها فرس��تاده شدند و گروهی‬ ‫از پایتخت تبعید گردیدند‪ .‬اما شاهزاده عی ن الدوله‪ ،‬در همان‬ ‫موقع که اتش انتقام بدین گونه تند و تیز بود و شرربار‪ ،‬درست‬ ‫روزی که سران انقالب و زعمای مشروطه به مناسبت فتح‬ ‫ته ران در بهارستان جمع شده بودند تا به یاد ان روز تاریخی‬ ‫عکس بردارند‪ ،‬عصازنان خود را به جمع انها م ی رساند و در‬ ‫ردیف انها م ی ایس��تد و ب ی انکه از جانب کس��ی اعتراض و‬ ‫اکراهی شود‪ ،‬با سپهدار‪ ،‬سردار اسعد‪ ،‬عضدالملک‪ ،‬مستوفی‬ ‫الممالک و‪ ...‬جلوی بهارستان عکس یادبود برم ی دارد!»‬ ‫از س��وی دیگر فتوایی جعلی توس��ط روزنامه انجمن‬ ‫تبریز که توس��ط تق ی زاده‪ ،‬مهمترین مخالف جناح تندروی‬ ‫مشروطه منتشر م ی شد از علمای تراز اول شیعه نجف شایع‬ ‫ش��د که‪(« :‬تلگراف ثانی) جنابان حجت االس�لام بهبهانی‬ ‫و طباطبائی‪:‬نوری چون مخل اس��ایش و مفس��د اس��ت‪،‬‬ ‫تصرفش در امور حرام است‪ .‬محمدحسین نجل میرزاخلیل‬ ‫ محمدکاظم خ راسانی ‪ -‬عبداهلل مازندرانی»‬‫شیخ فضل اهلل نوری گرچه در امر دین فردی متعصب‬ ‫و سختکوش در بیان اندیش��ه خود بود و به همین دلیل به‬ ‫دار رفت و جان خ��ود را در راه تفکرش داد‪ ،‬ام��ا با نگاهی به‬ ‫اینده‪ ،‬انچه در مورد مشروطه م ی گفت درست از کار درامد‪.‬‬ ‫تاریخ از تندروی هایی که بر او رفت به عنوان یکی از عجایب‬ ‫مشروطه سخن م ی گوید‪ .‬به صورتی که مستب دان بعدها خود‬ ‫رئی س الوزاری دولت مشروطه شدند و کسانی که در سرکوب‬ ‫قیام حضور چشمگیر داشتند در مصدر حکمرانی ؛گویی نه‬ ‫خانی امده بود و نه خانی رفته بود‪.‬‬ ‫خاندان شیخ‬ ‫همسر شیخ‪ ،‬سکینه‪ ،‬دختر دای ی اش فرزند محدث نوری‬ ‫بود که تاثیر زیادی در زندگی شیخ داشت‪ .‬شیخ فضل اهلل نوری‬ ‫دارای چهار پسر به نام های ش��یخ مهدی نوری‪ ،‬ضیاءالدین‬ ‫کیا‪ ،‬حاج هادی ن��وری و جالل الدین کیا و هش��ت دختر به‬ ‫نام های ظینب الشریه‪ ،‬انیسه الشریه(مرضیه)‪ ،‬احترام الشریه‪،‬‬ ‫بدیه الزمان‪ ،‬منیره‪ ،‬اقدس الزمان‪ ،‬انورالزمان و خدیجه بود‪.‬‬ ‫از میان پس ران ش��یخ مهدی نوری از سرسخت ترین‬ ‫مخالفان پدر بود‪ .‬ناظم االس�لام کرمان��ی در تاریخ بیداری‬ ‫ای رانیان در مورد او م ی گوید‪« :‬اقای ش��یخ مهدی‪ ،‬پسر حاج‬ ‫شی خ فضل اهلل‪ ،‬که از مجاهدین است‪ ،‬محرک شده در مدرسه‬ ‫صدر و مسجدشاه‪ ،‬صدرالعلما و عده زیادی از سادات و طالب‬ ‫کفن به گردن انداخته‪ ،‬قران در دس��ت‪ ،‬بدون اس��لحه عازم‬ ‫بر رفتن به مجل��س و امداد از ملت بودن��د‪ .‬اقا میرزا مهدی‬ ‫پسر ش��یخ فضل اهلل‪ ،‬اجناس و گندم و برنج امالک پدرش‬ ‫را فروخته‪ ،‬پول نقدی به دست اورده‪ ۳۰ ،‬نفر تفنگچی مهیا‬ ‫و با خود همدس��ت کرده و مخارج انها را متقبل شده است و‬ ‫انها را برداشته وارد رشت شده و رفته است باالی منب ر‪ ....‬و نیز‬ ‫مسموع شد از رش��ت تلفن کرده اند‪ :‬یا مشروطیت را بدهید‬ ‫یا اماده جنگ باشید‪ .‬عده مقتوالن تحقیقات معلوم نیست‪،‬‬ ‫‪۳۵‬نفر م ی گویند‪ .‬تمام مدت جنگ دوس��اعت و نیم بیشتر‬ ‫نبوده‪ .‬تمام دولتیان تسلیم شده امنیت گرفتند‪ .‬قریب دو هزار‬ ‫تفنگ از دولتیان گرفته شده است‪ ۳۰۰ .‬قبضه پنج تیر است‪.‬‬ ‫اقا شیخ مهدی پسر شیخ نوری و اقاسیدیعقوب شی رازی و‬ ‫نوادگان شیخ فضل اهلل راه او را نپیمودند؛ گروهی مثل‬ ‫احمدکیانوری سرتیپ ارتش شد و گروهی دیگر مثل‬ ‫جمشیداموزگار وزیر کابینه هویدا و یکی مبارز انقالبی چپ و‬ ‫هی چ کدام به لباس روحانیت درنیامدند و راهی دگر پیمودند‬ ‫جمشید اموزگار‬ ‫از نزدیکان به دربار و‬ ‫از کسانی بود که در‬ ‫سم ت های مختلف از‬ ‫وزارت تا استانداری‬ ‫جزو کارگزاران‬ ‫رژیم شاه بود هم از‬ ‫نوادگان شیخ بود‬ ‫تاریخ‬ ‫اقا سیدعب دالرحیم خلخالی نگارنده روزنامه مساوات در اینجا‬ ‫هستند و کمیسیون تشکیل یافته مرکب از ‪ ۲۲‬نفر و ترتیبات‬ ‫شهری راجع به انهاست‪ ».‬در مورد او نقل است که وقتی پدر را‬ ‫به دار م ی کردند او کف م ی زد و خوشحالی م ی کرد؛ مساله ای‬ ‫که موسی نجفی ان را رد م ی کند و از افسانه های مشروطیت‬ ‫م ی داند‪ .‬در اواخر زمستان ‪ ۱۲۹۳‬در کوچه ای نزدیک خانه شان‬ ‫با تیر او را از پش��ت م ی زنند‪ .‬بس��یاری قاتل او را از مریدان‬ ‫شی خ فضل اهلل نوری م ی دانند؛شیخ مهدی در ابن باویه ته ران‬ ‫به خاک سپرده شد؛ او پدر نورالدین کیانوری‪ ،‬رهبر حزب توده‬ ‫ای ران بود که در موقع مرگ نورالدین هنوز به دنیا نیامده بود و‬ ‫شش ماه بعد از قتلش او به دنیا امد‪.‬‬ ‫نورالدین کیانوری‪ ،‬مهندس عمران و یکی از اعضای‬ ‫تاثیرگذار کمیته مرکزی حزب توده ای ران در کنگره شانزدهم‬ ‫کمیته مرکزی حزب توده ایران در اسفند ‪ ۱۳۵۷‬به عنوان دبیر‬ ‫اول حزب انتخاب شد و تا ‪ ۱۶‬بهمن سال ‪ ۱۳۶۱‬دبیر اولی این‬ ‫حزب را در دوران پس از انقالب ‪ ۱۳۵۷‬ای ران برعهده داشت‪.‬‬ ‫وی در ‪ ۲۸‬اردیبهشت ‪ ۱۳۵۸‬به ای ران بازگشت و به عنوان دبیر‬ ‫اول کمیته مرکزی حزب‪ ،‬نقش مهمی در سیاست های حزب‬ ‫ایفا م ی کرد‪ .‬در بهمن ‪ ۱۳۶۱‬بیش از ‪ ۵۰‬نفر از اعضای رهبری‬ ‫و کادرهای فعال ان از جمله نورالدین کیانوری و همسرش‬ ‫مریم فیروز‪ ،‬توسط س��پاه پاس��داران به اتهام «جاسوسی»‬ ‫دستگیر ش��د‪ .‬او در اعترافات خود گفته بود که «حزب توده‬ ‫از اغاز تاسیس در ‪ ۱۳۲۰‬تا به حال‪ ،‬ابزاری ب رای جاسوسی و‬ ‫خیانت بوده است»‪.‬‬ ‫شی خ فضل اهلل نوری پسری داش��ت به نام ضیاءالدین‬ ‫که دختر او به عقد سی د ول ی اهلل خان پزش��ک دربار قاجاری‬ ‫بود که فرزندش��ان یکی از بزرگ ترین فیلس��وفان اسالمی‬ ‫معاصر اس��ت و البته همانند پدربزرگ چه��ره ای جنجالی؛‬ ‫سی د حس��ن نصر که جناب پدر به مالاحمد نراقی کاشانی‬ ‫م ی رس��ید و از جانب مادر ش��یخ فضل اهلل ن��وری در دوازده‬ ‫سالگی به امریکا فرستاده شد‪ .‬او در مدرسه شبانه روزی پدی‬ ‫در نیوجرسی ثب ت نام کرد‪ .‬در سال ‪ ۱۹۵۰‬رتبه ممتاز مدرسه‬ ‫خود شد‪ .‬در چهار سال تحصیالت در این مدرسه‪ ،‬نصر زبان‬ ‫انگلیس��ی‪ ،‬علوم‪ ،‬تاریخ امریکا‪ ،‬فرهنگ غربی و اموزه های‬ ‫مسیحی را اموخت‪ .‬نصر ب رای ادامه تحصیالت دانشگاهی‬ ‫موسسه فناوری ماساچوست را برگزید‪ .‬در همان زمان بورس‬ ‫تحصیلی به او تعلق گرفت و نخستین دانشجوی ای رانی بود‬ ‫که در مقطع کارشناسی در ان موسسه تحصیل م ی کرد‪ .‬او‬ ‫رش��ته فیزیک را ب رای ادامه تحصیل برگزید‪ .‬نصر در مقطع‬ ‫کارشناسی در موسس��ه فناوری ماساچوس��ت تحت تاثیر‬ ‫فریتهوف ش��وان‪ ،‬فیلس��وف قرار گرفت‪ .‬نصر تحصیالت‬ ‫تکمیلی خود را در دانش��گاه ه��اروارد ادام��ه داده و پس از‬ ‫دریافت کارشناس ی ارش��د در رش��ته ژئوفیزیک دو سال بعد‬ ‫در سال ‪ ۱۹۵۸‬در رش��ته تاریخ علم با گرایش علوم اسالمی‬ ‫با درجه دکترا فارغ التحصیل ش��د‪ .‬نصر پس از بازگشت به‬ ‫ایران در سال ‪ ۱۳۳۷‬خورش��یدی‪ ،‬با مرتبه دانشیاری فلسفه‬ ‫و تاریخ علوم در دانش��کده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه‬ ‫ته ران به تدریس پرداخ��ت‪ .‬وی در ان زمان جوانترین عضو‬ ‫هیات علمی بود که مرتبه استادی کامل را احراز کرد‪ .‬نصر‬ ‫برنامه دکترای زبان و ادبیات فارسی ب رای غیرفارس ی زبانان‬ ‫را نیز تدریس کرد و گروهی از دانش��جویان خارجی را ب رای‬ ‫یادگیری زبان فارسی و اشنایی با ادبیات عرفانی و فلسفی‬ ‫ای ران پذیرفت‪ .‬نصر از سال ‪ ۱۳۴۷‬تا ‪ ۱۳۵۱‬ریاست دانشکده‬ ‫ادبیات و سپس معاونت دانش��گاه ته ران را برعهده داشت‪.‬‬ ‫دکتر نصر در س��ال ‪ ۱۳۵۱‬با حکم محمدرضا شاه پهلوی به‬ ‫ریاست دانشگاه صنعتی اریامهر منصوب گردید‪ .‬فرح پهلوی‬ ‫دکتر نصر را در سال ‪ ۱۳۵۲‬مامور کرد تا با حمایت وی مرکزی‬ ‫ب رای مطالعه و اموزش فلسفه تاسیس کند‪ .‬در سال ‪،۱۳۵۳‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫سید حسین نصر‪ ،‬اندیشمند ایرانی مقیم واشنگتن که در رژیم‬ ‫گذشته از نظری ه پردازان فرهنگی تلقی م ی شد‪ ،‬مدتی رئی س دفتر‬ ‫فرح بود از نوادگان شیخ است‬ ‫نورالدین‬ ‫کیانوری رهبر حزب‬ ‫توده بود و از بزرگترین‬ ‫نزدیکان ایرانی‬ ‫به اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی و نوه شیخ‪.‬‬ ‫رئیس انجمن شاهنشاهی فلسفه بنیاد ش��د‪ .‬او مدتی نیز‬ ‫ریاست دفتر فرح را در اختیار داشت و به دلیل مشی همراهی‬ ‫با سلطنت شاه مورد انتقاد بود‪ .‬در این میان اما شیخ فضل اهلل‬ ‫نوری نوه دیگری از جانب دختر خود داشت که به دلیل فساد‬ ‫بیش از اندازه پس از انقالب اعدام شد‪ .‬منوچهر ازمون‪ ،‬فرزند‬ ‫ابوالقاسم ازمون و عصمت نبوی نوری بود که در دولت های‬ ‫مختلف وزیر اوقاف‪،‬مشاور کابینه جعفر شریف امامی‪ ،‬وزیر‬ ‫کار و امور اجتماعی کابین��ه امیرعباس هویدا‪ ،‬نماینده دوره‬ ‫‪ ۲۴‬مجلس ش��ورای ملی و رئیس خبرگزاری پارس بود‪ .‬در‬ ‫این میان شیخ فضل اهلل نوری نواده های دیگری هم دارد؛ از‬ ‫افسر ارتش تا محضردار ازدواج و طالق و‪ ...‬یکی از نوادگان‬ ‫او احمد کیانوری‪ ،‬پسر شیخ مهدی و ب رادر نورالدین کیانوری‬ ‫از افس��ران توپخانه بود که ب رای اولی ن بار به فرانسه رفت و‬ ‫اموزش نظامی دید‪ .‬یکی دیگ��ر از نواده های او نیز محمود‬ ‫از کارمندان بانک و رئیس شعبه مرکزی بانک ملی بود‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫دو مطلب این‬ ‫صفحه که برگرفته‬ ‫از کتاب رسائل‬ ‫مشروطیت نوشته‬ ‫دکتر زرگری نژاد‬ ‫م ی باشد یک‬ ‫نقل قول و یک نامه‬ ‫از شی خ فضل اهلل را‬ ‫بازتاب م ی دهد‪.‬‬ ‫اخرین گفته های شیخ فضل اهلل‬ ‫نوری قبل از فتح تهران‬ ‫مرگ از تحصن‬ ‫در سفارتخانه‬ ‫خوش تر است‬ ‫‪4‬‬ ‫گزارشی که شیخ مردوخ کردس��تانی در این باب اورده‬ ‫گزارشی است که از هر گونه شائبه پی راسته است‪ .‬او نوشته‬ ‫اس��ت که پس از رس��یدن اخبار جنگ مجاهدی��ن با قوای‬ ‫دولتی در بادامک و اشکار شدن شرایط ب رای عرض اندام بهار‬ ‫مشروطیت در خلوت به حاج شیخ گفتم‪« :‬قطعا پیشرفت با‬ ‫ملیون خواهد بود‪ .‬بهتر این است یا با ملیون بسازید یا خود‬ ‫را به مامنی برسانید که از رعد و برق اشوب محفوظ بمانید‪».‬‬ ‫شیخ در جواب گفت‪« :‬من هم تصدیق دارم که پیشرفت با‬ ‫ملیون خواهد بود‪ ،‬ولی در ابتدا من هم طرفدار مش��روطیت‬ ‫بودم‪ .‬بعد ملتفت شدم که این نغمه‪ ،‬نغمه بیگانه است و هیچ‬ ‫مربوط به اشنا نیست‪».‬‬ ‫فورا عقی��ده دیانتی مرا بازداش��ته از رفقا گس��یختم‬ ‫و در من��زل خود من��زوی ش��دم‪ .‬دولتیان مرا ب��ه حال خود‬ ‫نگذاشتند و اط راف مرا گرفتند و خواه ی نخواهی مرا به زاویه‬ ‫حضرت عبدالعظی��م(ع) بردند و م��را الوده کردن��د تا میرزا‬ ‫مصطفی بیچاره را در انجا کش��تند که دیگ��ر میانه من با‬ ‫مشروطه طلبان خونین شد و به کلی مرا طرفدار شاه معرفی‬ ‫کردند‪ .‬در باط��ن هم چون اس��اس مش��روطیت را از منبع‬ ‫غی راس�لامی م ی دانس��تم‪ ،‬درعقیده ب ی میل نبودم که شاه‬ ‫پیش ببرد‪ ،‬تا کار به اینجا کشید که دیگر سازش من با ملیون‬ ‫دشوار شده؛ نه انها مرا م ی پذی رند و نه من شایسته است روزی‬ ‫طرفدار مشروطه باشم و روزی طرفدار استبداد‪ .‬پس م ی ماند‬ ‫تاریخ‬ ‫نامه شیخ فضل اهلل نوری به مشیرالسلطنه (صدراعظم)‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫ادم از جان گذشته خیلی کارها‬ ‫می تواند بکند‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫به عرض م ی رس��اند ای��ن دو روزه به واس��طه امدن‬ ‫س��ف راء و ش��رفیاب حضور ش��دن‬ ‫گفت وگوهاس��ت و توضیحات��ی‬ ‫م ی شود این است که مزاحمت کرده‬ ‫جناب سپهس��االر را زحمت به این‬ ‫منزل خودش��ان دادم و استعالماتی‬ ‫ش��د اگر حقیقت مطلب به دست‪،‬‬ ‫ولک��ن از مط��اوی کلمات ایش��ان‬ ‫بعضی از چیزها اس��تفاده ش��د این‬ ‫اس��ت که در ای��ن وق��ت مزاحمت‬ ‫م ی نمایم و صریحا عرض م ی کنم‬ ‫که به شاه عرض نمایید واهلل العلی‬ ‫الغال��ب المهلک الم��درک که اگر‬ ‫ف ی الجمله سس��تی اظهار شود در‬ ‫این موقع امر گذش��ت و با سوءحال‬ ‫گرفتار خواهید شد‪ .‬این مردم که شاه‬ ‫را م ی خواهند محض این اس��ت که‬ ‫علم اسالم دست ایشان است و اگر‬ ‫علم را از دست بدهند مملکت به صد‬ ‫درجه زیاد اغتشاش م ی شود به درجه‬ ‫قتل و مقاتله بشود که هیچ دولتی نتواند جلوگیری بکند تا به‬ ‫حال هر چه نوشتند تکفیر نوشته شد‪ ،‬ولکن اگر ف ی الجمله‬ ‫میلی به ان طرف شود اول حرفی که هست تکفیر است و‬ ‫ان وقت رودخانه ها از خون روان م ی شود و بدنامی‪ .‬انچه نباید‬ ‫‪5‬‬ ‫‪66‬‬ ‫بشود م ی شود‪ ،‬خدا م ی داند این حمله حضرات و عجله ایشان‬ ‫ب رای این اس��ت که اثار فتح پیش امد تبریز به تمامی است‬ ‫و به هم خوردن مجلس عثمانی بهتر مقوی ب رای ماس��ت‪.‬‬ ‫دیدند که اگر چند روزی ساکت شوند دیگر امید دادن مشروطه‬ ‫نخواهد بود‪ .‬این است که سعدالدوله علیه ما علیه‪ ،‬حضرات‬ ‫سف را را تهییج م ی نماید‪ .‬اگر در این موقع از اعلیحضرت ثبات‬ ‫شق دوم که خود را به مامنی برسانم‪ .‬هر چه فکر م ی کنم این‬ ‫هم ب رای من میسر نیس��ت‪ ،‬زی را اگر به خارج بخواهم بروم‪،‬‬ ‫مخالفان قطعا در بین راه در صدد اتالف من خواهند برامد‪.‬‬ ‫چنانکه در شهر هم همین عزم را کرده و مرا مجروح کردند‪.‬‬ ‫منتهای مده به اخر نرسیده بود و اگر هم بخواهم که در یکی‬ ‫از سفارتخانه ها متحصن شوم‪ ،‬با س��فارت عثمانی مذاکره‬ ‫کرده ام‪ .‬ش��ارژ دافر‪ ،‬نایب س��فیر صریحا رد کرده است و مرا‬ ‫نم ی پذیرد‪ .‬در س��فارتخانه ها هم ب رای عالم اسالمیت ننگ‬ ‫م ی دانم که در تاریخ کفر و اسالم بنویسند یک نفر از علمای‬ ‫اسالم‪ ،‬پس از هفتاد سال خدمت به عالم اسالمیت‪ ،‬از ترس‬ ‫مرگ پناهنده به سفارتخانه فرنگ شد‪ .‬ب رای من مرگ از این‬ ‫تحصن خوش تر است‪ :‬چه عیب دارد تشریف بیاورید برویم‬ ‫کردستان‪ ،‬تا ببینیم عاقبت کار به کجا م ی کشد‪.‬‬ ‫گفت‪« :‬این فکر را هم ب ی نتیجه م ی دانم‪ ،‬زیرا اگر دولت‬ ‫پیش ببرد‪ ،‬ب��رای من توقف ته ران بهتر اس��ت‪ .‬اگر ملیون‬ ‫پیش بب رند‪ ،‬در هر جای ای ران باشم‪ ،‬توسط حکومت محل با‬ ‫سوءوجوه مرا م ی خواهند‪ ».‬گفتم‪« :‬کردستان سر حد است‪.‬‬ ‫اگر فرضا ما نتوانستیم شما را در انجا حفظ کنیم از انجا اسان‬ ‫م ی توانید به خاک خارج مهاج��رت نمایید‪ ».‬گفت‪« :‬بنیه و‬ ‫بضاعت مهاجرت به خاک خارج را هم ندارم‪ .‬اخرین شقوقی‬ ‫که به نظرم امده همین است؛ غم ض العینین‪ ،‬مدالرجلین‪،‬‬ ‫قول الشهادتین‪ ،‬رضینا بقضاءاله و نصیر علی بالءاله‪g ».‬‬ ‫قدمی ظاهر شود دیگر گذش��ته‪ .‬واهلل واهلل این نشرها ماخذ‬ ‫ندارد‪ .‬به حمداهلل اعلیحضرت مویدند در تقویت اس�لام‪ .‬اگر‬ ‫انی بخواهند سستی نمایند اول درجه ضعف است‪ .‬انچه را‬ ‫بنده یقین دارم و یقین خودم را به عرض م ی رسانم این است‬ ‫که غلبه با شماست‪ .‬هیچ از این بادها نلرزید و اگر ف ی الجمله‬ ‫لغزشی بشود دیگر اصالح نم ی ش��ود‪ .‬این همه گرفتاری ها‬ ‫ب رای ان اقدامات سویی است که سابقا شده است‪ .‬اقال تجربه‬ ‫را از دست ندهند‪ .‬مجددا به عرض م ی رسانم این پیر دعاگو‬ ‫افتاب لب بام هستم دیگر هوس زندگی ندارم و انچه در دنیا‬ ‫باید ببینم دیدم‪ ،‬لکن تا هس��تم در همراهی اسالم کوتاهی‬ ‫ن��دارم و این نیم جان خ��ود را حاضر‬ ‫کردم ب رای فدای اسالم‪ .‬بناب راین اگر‬ ‫عرضی بکنم معلل ب��ه هیچ غرض‬ ‫دنیوی نیس��ت‪ .‬اگر مطلب��ی را خدا‬ ‫بخواهد جهانیان دست به هم بدهند‬ ‫نم ی توانند برگردانن��د و بالعکس‪ .‬در‬ ‫این صورت از اس�لام نباید گذشت‪.‬‬ ‫اگر عرض مرا م ی شنیدند به این روزها‬ ‫مبتال نبودند‪ ،‬حاال هم همان اس��ت‬ ‫باید اجتماع ملی بشود و فریاد وا اسالما‬ ‫بلند ش��ود و تلگرافات ب��ه مراکز این‬ ‫سفارات سخت شود و به خود اینها هم‬ ‫پیغامات سخت داده شود‪ .‬اعلیحضرت‬ ‫هم بیهوده تمکین ننمایند و جواب‬ ‫سخت بدهند‪ .‬انش��اءاهلل هیچ عیبی‬ ‫نخواه��د داش��ت و امر اس�لام قوی‬ ‫خواهد شد‪ .‬عمده همراهی دو نفر از‬ ‫نجف بود‪ .‬گمان دارم انها دیگر نتوانند‬ ‫همراهی نمایند‪ .‬باری مختصر کنم و‬ ‫خاطر مبارک را اسوده نمایم‪ .‬این اخر زحمت این دعاگو است‪.‬‬ ‫خداحافظ شما‪ .‬ادم از جان گذشته خیلی کارها م ی تواند بکند‬ ‫الدین‬ ‫نصر ُح َما َه َ‬ ‫مختارید مختارید اَلّ ُله َّم اَید َ‬ ‫ِالدین َو اَهلَ ُه َو اَ َ‬ ‫اهلل‬ ‫فضل‬ ‫‪g‬‬ ‫شیخ باطن مشروطه خواهان را دیده بود‬ ‫گفت وگو با یعقوب توکلی درباره دلیل مخالفت شیخ فضل اهلل با مشروطه خواهان‬ ‫‪6‬‬ ‫یعقوب توکلی متولد ‪ ۱۳۴۶‬امل‪ ،‬محقق‪ ،‬مورخ‪ ،‬مدرس و کارش�ناس مس�ائل سیاسی اس�ت‪ .‬وی دارای مدرک‬ ‫کارشناسی علوم سیاسی و کارشناس ی ارشد روابط بی ن الملل است‪ .‬همچنین دارای تحصیالت حوزوی تا سطح چهار‬ ‫است‪ .‬توکلی در زمینه های جریان شناسی تاری خ نگاری‪ ،‬جریان شناسی سیاسی‪ ،‬جنب ش های اسالمی‪ ،‬تاریخ تحوالت‬ ‫معاصر و شخصی ت شناسی معاصر دارای تخصص اس�ت‪ .‬از فعالی ت های اجرایی وی م ی توان به سردبیری نشریه‬ ‫زمانه‪ ،‬مدیریت گروه تاریخ تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسالمی‪ ،‬مدیریت گروه ارشاد و تبلیغ مرکز پژوهش های‬ ‫مجلس و مدیریت گروه شهدا در پروژه دایره المعارف دفاع مقدس اش�اره کرد‪ .‬او همچنین دارای سوابق تدریس در‬ ‫دانشگاه های سوره‪ ،‬شهید بهشتی‪ ،‬شاهد و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم است‪ .‬دکتر توکلی با نگاه خود در گفت وگو‬ ‫با مثلث به چرایی و چیستی مقابله شیخ و روشنفکران مشروطه م ی پردازد‪.‬‬ ‫در ابت�دا بفرمایید ش�یخ فضل اهلل ن�وری در مقام‬ ‫مرجعیت تهران‪ ،‬چه جایگاهی در سلس�ه مراتب‬ ‫علما داشت؟‬ ‫‪ l‬این واقعیتی است که «مونیکا رینگر» در کتاب «دین‬ ‫و گفتمان اصالح فرهنگی در دوران قاجار» ان را مطرح م ی کند‪.‬‬ ‫این حقیقت تاریخی به توجه شیخ فضل اهلل و علما به مساله‬ ‫اموزش دختران اشاره دارد‪ .‬در واقع مراجع کسانی هستند که‬ ‫تاثیر فرهنگی عمیق در زندگی مردم داشتند‪ .‬این در حالی است‬ ‫که در فضای ادبیات روشنفکری‪ ،‬شیخ فضل اهلل به عنوان نماد‬ ‫تحجر و احیانا در ب رابر تغییر معرفی م ی شد‪ ،‬اما خوشبختانه‬ ‫ما شاهد ان هس��تیم رویه ش��یخ این گونه نبود‪ .‬بناب راین ما‬ ‫با شخصیتی روبه رو هس��تیم که در ته ران به طور جدی در‬ ‫ی اتفاق‬ ‫ب رابر فعالی ت هایی که علیه اس�لام و فرهنگ اسالم ‬ ‫م ی افتد مقابله م ی کند و قبل از مشروطه امکانات و منابع ب رای‬ ‫تحصیل دختران فراهم م ی کند‪.‬‬ ‫با این جایگاه‪ ،‬ش�یخ در مش�روطیت چه نقش�ی‬ ‫داشت؟‬ ‫‪ l‬در خص��وص انق�لاب مش��روطه و تح��والت ان‬ ‫ی��ک واقعیت وج��ود دارد؛ ش��یخ فضل اهلل نس��بت به بقیه‬ ‫شخصی ت های مذهبی و روحانیون در جریان انقالب مشروطه‬ ‫اگاهی و وقوف عمی ق تری نسبت به جریانات روشنفکری و‬ ‫فراماسونری از جمله جنبش مشروط ه دارد‪ .‬این کامال منطقی‬ ‫است که ممکن است همزمان افراد زیادی یک الیه از جریان‬ ‫روشنفکری را نشناسند که ناش��ی از نگاه خوشبینانه به این‬ ‫جریان باشد‪ ،‬اما فرد دیگر به دالیلی خاص با ان الیه اشنا باشد‪.‬‬ ‫به طورمثال ایت اهلل مطهری قبل از انقالب اسالمی از کسانی‬ ‫‪ l‬بله؛ این موضوع صحیحی است‪ .‬این مساله در مورد‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری صادق است‪ .‬شی خ فضل اهلل به باطن جریان‬ ‫روشنفکری سکوالر نزدیک شده است‪ ،‬همچنان که شاید ب رای‬ ‫بسیاری این اتفاق بیفتد‪ ،‬ش��یخ مانند شهید مطهری به این‬ ‫درک رسیده بود که این جریان ها اساسا با اسالم در تضاد هستند‬ ‫و دشمنی دیرین با اسالم دارند‪ .‬بناب راین جریان مشروطه ب رای‬ ‫مشروطه خواهان محملی ب رای حذف و کنار گذاشتن اسالم‬ ‫است و شی خ فضل اهلل در ب رابر جریان روشنفکری ایستادگی کرد‪.‬‬ ‫شما اگر سیر فکری روشنفکران را قبل از شیخ فضل اهلل ببینید‬ ‫متوجه خواهید شد گفتمان روشنفکران‪ ،‬گفتمان اسالم زدایانه‬ ‫اس��ت‪ ،‬بعد از ش��ی خ فضل اهلل هم م ی بینی��د کامال گفتمان‬ ‫اسالم زدایانه در میان روشنفکران حاکم بوده است‪ .‬زمانی که‬ ‫روشنفکران سکوالر با طرح مشروطه به قانون عرفی رسیدند و‬ ‫مدعی بودند که باید عرف را حاکم کنند و شرع را کنار بگذارند‪،‬‬ ‫شیخ فضل اهلل مساله را به خوبی درک کرده بود‪ .‬واکنش های‬ ‫او می زان حساسیت این مرد بزرگ را نشان م ی داد‪ .‬شیخ چون‬ ‫تقابل روشنفکران سکوالر را با شرع دیده بود روی قانون ی بودن‬ ‫شرع تاکید دارد‪ .‬جدال شیخ با روشنفکران بحث انتخاب عرف‬ ‫و شرع را در ان زمان جدی م ی کند‪ .‬مجموعه هایی که ماهیتا‬ ‫تاریخ‬ ‫منبع این مساله کجاست‪ ،‬همان طور که گفتید کمتر‬ ‫از ان گفته شده است؟‬ ‫بعضی ها معتقد هستند که شیخ فضل اهلل به باطن‬ ‫جریان روشنفکری سکوالر مشروطیت پی برده‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬شیخ فضل اهلل نوری جزو علمای تراز اول ته ران بود‪.‬‬ ‫در سلسه مراتب روحانیت ان زمان مجتهدین تراز اول حوزه‬ ‫نجف را داشتیم که صاحبان رساله و مقلد گسترده بودند‪ .‬در‬ ‫ذیل این گروه مجتهدان تراز اول شهرس��تان ها را داشتیم که‬ ‫این مراجع هر کدام متناسب با وکالت و نمایندگی که در اختیار‬ ‫داشتند در جایگاه خودشان دارای اعتبار در منطقه بودند‪ .‬مراجع‬ ‫گوناگون مس��تقر در شهرس��تان ها مروج اندیشه های مرجع‬ ‫تقلیدی بودند که نمایندگی ان مرجع را در اختیار داش��تند‪ .‬در‬ ‫اکثر موارد خود این فقها به دلیل اینکه فقاهت داش��تند مقلد‬ ‫نبودند‪ .‬با این وجود مراجع شهرس��تانی معبری ب رای رسیدن‬ ‫به مرجعیت تقلید‪ ،‬حلقه وصل و اطمینان مرجعیت در میان‬ ‫مردم بودند‪ .‬ش��یخ فضل اهلل در نجف مشغول تحصیل بود و‬ ‫بعد به ای ران بازگش��ت‪ .‬یکی از نکات جال��ب توجه در زندگی‬ ‫شیخ فضل اهلل که کمتر بیان شده‪ ،‬به رغم ادعاهای بسیاری که‬ ‫روشنفکران سکوالر مطرح م ی کنند که شیخ فضل اهلل متحجر‬ ‫بود‪ ،‬شیخ یکی از بانیان تاسیس اولیه مدارس دخترانه در ته ران‬ ‫بود؛ البته نه از نوع غ ربی و فرنگی‪.‬‬ ‫است که زودتر از همه با پدیده مجاهدین خلق اشنا شدند‪ .‬به‬ ‫همین خاطر احسان یارش��اطر در کتاب «انقالب مشروطه»‬ ‫م ی گوید‪« :‬تنها کسی که به باطن واقعی رهب ران روشنفکری‬ ‫در جریان مشروطه نزدیک شده بود‪ ،‬شیخ فضل اهلل نوری بود»؛‬ ‫همان گونه که اقای مطهری باطن واقعی جریان روشنفکری از‬ ‫جمله جریان فرقان‪ ،‬باستان گرایی در ای ران‪ ،‬فمینیسم و جریان‬ ‫چپ را دید و نسبت به ان حساسیت به خرج داد‪.‬‬ ‫یزاده ها هرچه زمان م ی گذرد‬ ‫ش��یخی مذهب بودند مانند تق ‬ ‫فاصله انان از دین بیشتر م ی شود و در این میان افرادی مانند‬ ‫یپرم خان ارمنی به مراکز تصمیم گیری نزدیک م ی شوند و به‬ ‫تسهیل روند حاکم شدن عرف کمک م ی کنند‪.‬‬ ‫بناب راین معتقدم انچه در زندگی شیخ فضل اهلل به وقوع‬ ‫پیوسته اس��ت‪ ،‬صرف نظر از تمام ان چیزی است که ممکن‬ ‫اس��ت در برخی قضاوت های جزئی تاریخی نوش��ته ش��ده‬ ‫باش��د‪ .‬متاس��فانه تاریخ را روش��نفکران یا طرفداران پهلوی‬ ‫نوشتند‪ .‬تقریبا نخستین کسی که قبل از انقالب جرات کرد‬ ‫از شیخ فضل اهلل دفاع کند جالل ال احمد است‪ .‬به این ترتیب‬ ‫مظلومیت شیخ فضل اهلل در تاریخ نگاری قبل از انقالب ادامه‬ ‫دارد‪ .‬البته کمتر کسی جرات م ی کرد از چنین شخصیتی که‬ ‫مورخان روشنفکر یا طرفدار پهلوی از شیخ فضل اهلل به عنوان‬ ‫مدافع استب داد ساختند‪ ،‬دفاع کند‪ ،‬اما نکته مهم اینجاست که‬ ‫باطن جریان مشروطه خواه و انجمن مخفی را شیخ به صورت‬ ‫دقیق شناخت و م ی دانست که مس��ائلی که این افراد مطرح‬ ‫م ی کنند با مبانی ش��رع تطبیق ندارد‪ .‬نکته جالب اینجاست‬ ‫که احسان یارش��اطر در همان کتابش م ی گوید‪« :‬بزرگترین‬ ‫امتیازی که شیخ فضل اهلل از روشنفکران سکوالر گرفت‪ ،‬این‬ ‫بود که به روشنفکران قبوالند که مذهب رسمی ای ران شیعه‬ ‫اثن ی عشری باشد‪ ».‬این سخن به این معناست که این امتیاز را‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری از روشنفکران سکوالر گرفت‪ ،‬درحالی که‬ ‫جریان روشنفکری به مذهبی اثن ی عشری اعتقادی نداشتند‬ ‫و نم ی خواس��تند چنین امری را بپذی رند‪ ،‬در واقع ایس��تادگی‬ ‫شیخ فضل اهلل اس��ت که این مس��اله را به نتیجه م ی رساند‪.‬‬ ‫معتقدم شیخ فضل اهلل عالوه بر انکه روحیه ایستادگی ب رای‬ ‫شرع و اسالم را دارد این ایستادگی همراه با معرفت و شناخت‬ ‫دشمن نیز هست‪.‬‬ ‫زمانی که شیخ را به سمت چوبه دار بردند‪ ،‬نه مستاصل‬ ‫بود و نه دچار خوف شده بود‪ .‬خیلی راحت پای چوب هدار م ی گوید‪:‬‬ ‫«این عمامه ای که امروز از س��ر من برداشتند از سر شما هم‬ ‫خواهند برداشت‪ ».‬شواهد تاریخی نش��ان م ی دهد که بعد از‬ ‫این پی ش بینی شی خ فضل اهلل این اتفاق افتاد و جریان سکوالر‬ ‫به شدت با اسالم و روحانیت جنگید و باطن خود را زمانی که به‬ ‫قدرت رسید نشان داد‪ .‬به این ترتیب پی ش بینی شیخ فضل اهلل‬ ‫به وقوع پیوست‪.‬‬ ‫تفاوت علمایی مانند شیخ فضل اهلل و علمای نجف‬ ‫تنها در رجال شناس�ی بود یا بی�ن رویکرد علمای‬ ‫نجف و شیخ فضل اهلل نس�بت به مشروطه تفاوت‬ ‫جدی وجود داشت؟‬ ‫‪ l‬مساله مواجهه روحانیت شیعه با حاکمیت در طول‬ ‫تاریخ به چند دوره تقسیم م ی شود؛ دوره نخست‪ ،‬دوره مشارکت‬ ‫در حاکمیت است که این دوره‪ ،‬دوره صفویه است‪ .‬در این دوره‬ ‫روحانیت شریک قدرت حاکمیت است و در واقع تایی د کننده‬ ‫همدیگر نیز هستند‪.‬‬ ‫دوره بعد دوره تعارض و ایستادگی در ب رابر حاکمیت است‪.‬‬ ‫این زمان‪ ،‬زمان نادر شاه است‪ .‬نادر شاه به اهل تسنن گرایش‬ ‫داشت و در مساله وحدت بین حکومت ای ران و عثمانی برخی‬ ‫مباحث مورد ادعای اهل تسنن درباره شیعیان را قبول کرد‪ .‬او‬ ‫تالش داشت ادعاهای شیعیان مثال شهادت به امی رالمومنین را‬ ‫در اذان حذف کند‪ .‬البته این فرمان نادرشاه مورد اعتراض علمای‬ ‫وقت قرار م ی گیرد‪ ،‬به گونه ای که روحانی وقت را در دشت مغان‬ ‫به طرز فجیعی مجازات م ی کند و در مقابل این مجازات کسی‬ ‫جرات اعتراض نداشت‪ .‬نادرشاه بعد میثاق نجف را به روحانیون‬ ‫شیعه و سنی در نجف تحمیل م ی کند و بالفاصله بعد از اینکه‬ ‫از نجف برگش��ت این میثاق هم کنار گذاش��ته شد‪ .‬گفتمان‬ ‫روحانیت در دوره حاکمیت قاجار تا جن��گ دوم ای ران و روس‬ ‫مشارکت در قدرت است‪ ،‬به این دلیل که خطر دشمن خارجی‬ ‫هم از جانب روسیه و عثمانی پررنگ شده بود‪ .‬روحانیت با نظام‬ ‫سیاسی مشارکت و همراهی م ی کند و به نوعی موید حاکمیت‬ ‫است‪« .‬مالاحمد نراقی» در مقدمه کتاب «مع راج السعاده» به‬ ‫‪67‬‬ ‫تاریخ‬ ‫ستایش از فتحعل ی شاه قاجار م ی پردازد و بعد در جریان جنگ‬ ‫ای ران و روس‪ ،‬علما فتوای جهاد م ی دهند و در جنگ ش��رکت‬ ‫م ی کنند‪ ،‬اما بعد از اینکه سیاس��ت های غلط فتحعل ی شاه را‬ ‫در جنگ م ی بینند و از نزدیک لمس م ی کنند‪ ،‬نتیجه جنگ‬ ‫با وجود اینکه ای ران در می دان به پیروزی رسیده ‪ ،‬به علت جهل‬ ‫حاکمان به دشمن واگذار م ی شود‪ .‬مال احمد نراقی وقتی دید که‬ ‫در می دان جنگ شکست نخوردیم اما در عالم سیاست شکست‬ ‫خوردیم‪ ،‬در کتابی از حاکمان جاهل س��لب والیت م ی کند و‬ ‫نظ ریه والیت فقیه که همان نظ ریه حکومت انسان کامل است‬ ‫را مطرح م ی کند‪ .‬حتی بعد از طرح نظریه والیت فقیه‪ ،‬حاکم‬ ‫کاشان‪ ،‬فتحعل ی شاه قاجار را راه نم ی دهد و ایستادگی م ی کند؛‬ ‫در واقع از این به بعد خط ایستادگی روحانیت شروع م ی شود‪.‬‬ ‫بعد از این ما شاهد شروع ایستادگی مرجعیت شیعه هستیم‪.‬‬ ‫در واقع با غلبه اصولیون بر اخباریون‪ ،‬مرجعیت شیعه به شکل‬ ‫نوین دوباره ظهور پی دا م ی کند؛ از ان جمله م ی توان به اقا وحید‬ ‫بهبهانی‪ ،‬اقا محمد حسن شی خ صاحب جواهر‪ ،‬شی خ مرتضی‬ ‫انصاری و میرزا حسن شی رازی اش��اره کرد‪ .‬در این دوره تالش‬ ‫مرجعیت ب رای تاثی ر گذاری بر حاکمی��ت‪ ،‬به تبعیت دراوردن‬ ‫حاکمیت است‪.‬‬ ‫روحانی��ت در ان مقطع تاریخی پی ب��رد که نم ی تواند‬ ‫حکومت را تغییر دهد‪ ،‬در نتیجه ت�لاش کرد حاکمیت تابع‬ ‫مرجعیت شود‪ .‬با توجه به این تحلیل‪ ،‬زمانی که میرزا حس ن خان‬ ‫سپهساالر و ناصر الدین شاه از سفر انگلستان ب ر م ی گردند در ان‬ ‫ی کنی به عنوان‬ ‫سفر قرارداد رویترز را امضا کرده بودند‪ ،‬مالعل ‬ ‫روحانی بزرگ ش��هر ته ران به ناصر الدین شاه پیغام م ی دهد‬ ‫که سپهس��االر به خاطر قراردادی که امضا کرده اس��ت نباید‬ ‫به عنوان نخس��ت وزیر وارد ای ران شود‪ .‬همچنین قرارداد باید‬ ‫لغو ش��ود‪ .‬در این واقعه تاریخی م ی بینیم هم حاکمیت تابع‬ ‫روحانیت قرار م ی گیرد‪ ،‬هم سپهس��االر برکنار م ی شود و هم‬ ‫قرارداد لغو م ی شود‪.‬‬ ‫این جریان در قرارداد «رژی» که همان تنباکو است هم‬ ‫اتفاق م ی افتد‪ .‬در جریان های دیگر هم شاهد تالش روحانیت‬ ‫هس��تیم که حاکمیت تابع ش��ود‪ .‬در واقع چ��ون نم ی تواند‬ ‫حاکمیت را به دس��ت بی��اورد‪ ،‬پس در تالش ب��رای تبعیت‬ ‫حاکمیت اس��ت‪ .‬اما زمانی که م ی بیند روند جهل‪ ،‬اش��تباه و‬ ‫سیاست های غلط در دستگاه جور ادامه پیدا م ی کند ان زمان‬ ‫مشروطه خواهی به عنوان یک راه حل مطرح م ی شود‪ ،‬چون‬ ‫مشروطه خواهی به عبارتی دفع افسد به فاسد است‪ .‬روحانیت‬ ‫به سمت مشروطه گرایش پیدا می کند و این زمانی است که‬ ‫قاطبه روحانیت گفتمان مشروطه را به عنوان راه حل م ی پذیرد؛‬ ‫از اخوند خ راسانی و مال عب داهلل مازندرانی تا طیفی از روحانیونی‬ ‫که در داخل کشور هستند‪ ،‬اما به دلیل اینکه مرجعیت در نجف‬ ‫است و حوزه اصلی قدرت شیعی و روحانیت در ای ران نیست‪،‬‬ ‫علمای نجف نتوانستند با باطن اصلی منتقدان دین اشنا شوند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫شما خط سیر اندیشه سیاس�ی فقه شیعه را بیان‬ ‫کردید‪ ،‬روشنفکران در این بار ه چه راهی در پیش‬ ‫گرفتند؟‬ ‫‪ l‬خط فکری مشروطه خ واهان عرف ی خ واه با اخوندزاده‬ ‫یزاده‬ ‫شروع م ی شود و در ملکم خان‪ ،‬میرزا اقاخان کرمانی و تق ‬ ‫و امثال اینها و انجمن های مخفی ت��داوم پیدا م ی کند‪ .‬این‬ ‫روشنفکران با س��فارتخانه خارجی پیوند دارند و شعار صریح‬ ‫اخون دزاده است که معتقد اس��ت ب رای اینکه کشور رشد کند‬ ‫باید اسالم را کنار گذاشت‪ .‬ملکم خان معتقد است که باید ب رای‬ ‫ایجاد تحول با جریان مذهبی همراهی کنیم و ب رای اینکه ان‬ ‫جریان را درس��ت درک کنیم باید در دوره های مختلف برخی‬ ‫کانون ها را درک کنیم‪.‬‬ ‫اینجاس�ت که ش�یخ با خط روش�نفکران روبه رو‬ ‫می شود و علیه ان اقدام می کند‪ .‬چرا در ان فضای‬ ‫پر اشوب‪ ،‬شیخ راهی غیر از علمای دیگر پیمود؟‬ ‫‪ l‬اینکه اما چرا ش��ی خ فضل اهلل نوری ندیده ها را دیده‬ ‫بود و دیگران نتوانستند ببینند؛ به این دلیل است که دیگران‬ ‫در معرض ان قرار نگرفتند‪ .‬این پرس��ش را م ی ت��وان درباره‬ ‫مطهری هم مطرح کرد که چرا ذهن مطهری متوجه ش��بهه‬ ‫است و علما و افراد دیگر متوجه شبهه نشدند‪ .‬چون مطهری‬ ‫اسیر مالحظ ه نشده است‪ ،‬اما برخی روحانیون دچار مالحظه‬ ‫شدند‪ .‬مطهری س��ال ‪ ۵۶‬اعالم کرد به خاطر نوشتن مقدمه‬ ‫چاپ ششم «علل گرایش به مادیگری» برخی مرا تهدید به‬ ‫مرگ کردند‪ .‬چرا اقای مطهری اس��تنکاف نکرد و حرفش را‬ ‫پ س نگرفت؟ چون اعتقاد داشت اگر قرار است کشته شود ب رای‬ ‫عقیده اش کشته م ی ش��ود‪ .‬اما این اتفاق ممکن است ب رای‬ ‫اهالی دیگر نیفتد‪ ،‬چون ممکن اس��ت دیده باشند‪ ،‬اما از کنار‬ ‫ان عبور کنند‪ .‬بناب راین مساله شی خ فضل اهلل واقعیتی است‬ ‫که به او نزدیک ش��ده و چون به این واقعیت نزدیک شد‪ ،‬ان‬ ‫را اعالم کرد‪ .‬حتی کسانی که پیروان شی خ فضل اهلل هستند‬ ‫مثال یکی از پیروان ش��یخ در ته ران مال محمد املی است‪،‬‬ ‫در زنجان مال قربانعلی زنجانی و در رش��ت مالمحم د امامی‬ ‫ک ه برخی از اینها تبعید یا ترور ش��دند‪ .‬اعدام ش��یخ فضل اهلل‬ ‫یکی از نمونه های س��رکوبگری مشروطه خواهان بوده است‪.‬‬ ‫بناب راین بعد از ان م ی بینید مالمحمد املی تبعید م ی ش��ود‬ ‫و تمامی طرفداران شی خ فضل اهلل به نوعی سرکوب شدند‪ ،‬اما‬ ‫متاسفانه جریان مذهبی به اشتباه فقط شی خ فضل اهلل را مطرح‬ ‫کرده است و برخوردی که با دیگران شده و خشونتی که بعد از‬ ‫اعدام شی خ فضل اهلل حاکم شده است مطرح نشده‪ ،‬به خصوص‬ ‫خشونتی که علیه روحانیت بعد از اعدام اتفاق افتاده است‪ .‬در‬ ‫مواجهه روشنفکران با شیخ‪ ،‬بحث فقط بحث استب داد نیست‪.‬‬ ‫چ��را «عبدالمجید می��رزا عی ن الدوله» بعدها نخس��ت وزیر‬ ‫مشروطه خواهان شده اس��ت؟ چرا روشنفکران مشروطه خواه‬ ‫محمد علی شاه را با سالی صد هزار تومان ان زمان به روسیه‬ ‫فرستادند؟ اگر محمد عل ی شاه با ب ی عقلی دوباره به ای ران حمله‬ ‫نم ی کرد تا اخر عمر در رفاه و اسایش زندگی م ی کرد‪.‬‬ ‫شما به بحث بازگش�ت عین الدول ه اشاره کردید؛‬ ‫اینکه مشروطیت استبداد را پذیرفت‪ ،‬اما مباحث‬ ‫ی شیخ را نپذیرفت و او را اعدام کرد‪ .‬اینها چه‬ ‫علم ‬ ‫دلیلی داشت؟‬ ‫‪ l‬سوال جدی اینجاست که اگر بحث مبارزه با استب داد‬ ‫بود چرا عی ن الدوله را رها کردند و او را به تبریز فرستادند تا ان‬ ‫حرمت مشروطه‬ ‫حرمت مشروطه کتابی از شی خ فضل اهلل نوری است که او در ان به این سوال‬ ‫که علت موافقت اولیه با مش��روطیت و مخالفت بعدی چیس��ت؟ پاسخ‬ ‫م ی گوید‪ .‬این کتاب در واقع از سوی مولف ان بدون نام انتشار یافته است‪.‬‬ ‫این رس��اله اصل ی ترین و مه م ترین منبع در باب تفکر مشروعه خواهان و‬ ‫دالیل ایشان در حرمت مشروطه و س��تیز علیه این نظام سیاسی است که‬ ‫ان را مجتهد شهیر دوره مشروطه یعنی شیخ شهیدفضل اهلل نوری نگاشته‬ ‫است‪ .‬چنانکه از مقدم ه گونه ان در قالب سوالی از سوی پیروان ان مرحوم‬ ‫‪68‬‬ ‫همه جنایت بیافریند؟ چرا مخب ر الس��لطنه هدایت بعد از ان‬ ‫نخس ت وزیر مشروطه خ واهان شد؟ چرا همه مستبدین در کمال‬ ‫ارامش در پس ت های حساس ماندند و فقط شیخ فضل اهلل باید‬ ‫اعدام م ی ش��د؟ چون ش��یخ فضل اهلل باطن این افراد را دیده و‬ ‫اعدام‪ ،‬مجازات فهمیدن واقعی جریانی بود که در صدد حذف‬ ‫اس�لام بود‪ .‬اگر این جریان فرصت پیدا م ی کرد کامال در پی‬ ‫اسالم زدایی بود‪ .‬خود اعدام شیخ فضل اهلل به این مسال ه کمک‬ ‫کرد که مشروطه خواهان نتوانند چنان که باید و شاید ارزوهای‬ ‫خود را اجرا کنند‪ .‬بناب راین خود این اعدام و خون ش��یخ بر سر‬ ‫تصمیم مشروطه خواهان شقاق ایجاد کرد‪ .‬واقعیت این است‬ ‫که بعدها ارام ارام انچه در نظر داشتند را اجرا کردند و به صورت‬ ‫قانون در اوردند‪.‬‬ ‫گروهیازنقشاسداهللخرقانیدرموضع گیری های‬ ‫علمای نجف به تایید مشروطیت سخن می گویند‪.‬‬ ‫او کیست و چه خاستگاهی دارد؟‬ ‫‪ l‬اگر خرقانی را به لحاظ تفکر تبارشناسی کنید‪ ،‬به سر‬ ‫حلقه ادبیات وهابیت در ای ران م ی رسید‪ .‬سمت دیگر خرقانی‪،‬‬ ‫یحیی دولت ابادی اس��ت‪ .‬طبیعی اس��ت که جامعه ان روز‬ ‫حساسی ت های اطالعاتی‪ -‬امنیتی امروز را ندارد‪ .‬شما به اسانی‬ ‫هم چهره ها را نم ی شناسید‪ .‬از طرف دیگر در حوزه علمیه یک‬ ‫اصل جدی به نام «اصالت صحه» جری��ان دارد‪ ،‬به این دلیل‬ ‫نباید توقع داشته باشیم دستگاه مرجعیت در ان زمانه بحث‬ ‫امنیت را پیگیری کند‪ .‬در گذش��ته شما در دستگاه مرجعیت‬ ‫چنین پدیده ای را شاهد نبودید و این هوشمندی اطالعاتی امروز‬ ‫نظام اسالمی است که به خیلی از چیزها توجه دارد‪ ،‬البته این‬ ‫هوشمندی توقع ما را در حوزه تاریخ باال برده است‪.‬‬ ‫برخ�ی روش�نفکران ش�یخ را مته�م می کنند از‬ ‫محمد علی ش�اه پول دریافت ک�رده و در مواردی‬ ‫ش�یخ را متهم به دروغگویی می کنن�د‪ ،‬چرا چنین‬ ‫اتهاماتی به شیخ وارد می کنند؟‬ ‫‪ l‬شی خ فضل اهلل از ظهور جریانی خبر داد که به طور‬ ‫جدی در صدد حذف اسالم بودند‪ .‬روشنفکران نم ی توانند بگویند‬ ‫ما با اسالم مواجهه نداشتیم‪ ،‬حتی پیشگامان روشنفکران زمانی‬ ‫که مشروطه خواهان سرکوب م ی شدند ب ر خالف ادعای افرادی‬ ‫یزاده و دهخدا زودتر از همه به سفارت انگلستان رفتند؟‬ ‫مانند تق ‬ ‫کسانی که ادعا داشتند ما باید ایستادگی و مقاومت کنیم زودتر‬ ‫از بقیه فرار کردند‪ .‬چگونه رفتن روشنفکران به سفارت انگلیس‬ ‫و تحت الحمایه ان کشور شدند‪ ،‬اصال بد نبوده است اما وقتی‬ ‫شیخ که با مشروطه خواهان معارض با اسالم مواجهه داشت‪،‬‬ ‫زمانی که با پادشان ای ران هماهنگ شد و احیانا پادشاه به او پول‬ ‫نیز داده‪ ،‬کار درستی نکرده است؟ البته این‪ ،‬همان پادشاهی‬ ‫است که بعد از مشروطه او را با کمال احترام به خارج از کشور‬ ‫فرس��تادند و پول و امکانات در اختیار او قرار دادند‪ .‬به دوستان‬ ‫پادشاه‪ ،‬سلطنت و نخس ت وزیری و مقام دادند اما شیخ فضل اهلل‬ ‫را اعدام کردند‪ .‬در مواجهه با شیخ فضل اهلل نه استب داد و نه قدرت‬ ‫مس اله بوده است‪ ،‬بلکه مس اله به فهم شیخ فضل اهلل به حقیقت‬ ‫و واقعیت مشروطه خواهان ضد اس�لام مربوط م ی شود‪ .‬اگر‬ ‫شیخ فضل اهلل این حقیقت وجودی را نم ی فهمید و از استب داد‬ ‫مطرح شده است پیداست که نویسنده بر ان است تا به دو سوال مطروحه‬ ‫از وی پاسخ گوید‪ .‬این دو سوال عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬چ را مساعدات جدی اولیه حجت االس�لام به مخالفت با مشروطیت و‬ ‫مهاجرت به استان حضرت عبدالعظیم پیوست؟ ایا این مخالفت موجب‬ ‫شرعی داشت و به این سبب بود که مشروطه را با قوانین شریعت اسمانی‬ ‫مخالف یافتند؟‬ ‫‪ -2‬اگر علت مخالفت با مشروطیت موجب شرعی نداشت‪ ،‬پس به چه دلیل‬ ‫با ان مخالفت کردید؟‬ ‫شیخ ش��هید در ادامه این دو س��وال به پاسخی نسبتا مبس��وط مبادرت‬ ‫م ی کند‪g .‬‬ ‫هم دفاع م ی کرد‪ ،‬مشروطه خواهان با شیخ فضل اهلل مشکلی‬ ‫نداشتند‪ .‬مهمترین جرم شیخ فضل اهلل فهم واقعیت بود‪ .‬اگر او‬ ‫این واقعیت را نم ی فهمید مشکلی ایجاد نم ی کرد‪.‬‬ ‫ای�ا می توان گف�ت انقالب اسلامی ت�داوم نگاه‬ ‫شیخ فضل اهلل است و مدل سازی حکومت اسالم ‬ ‫ی‬ ‫را شیخ فضل اهلل اغاز کرده است؟‬ ‫«تذکره الغافل و ارش��اد الجاهل» (خط ملک الخطاطین‪ ،‬چاپ س��نگی‪،‬‬ ‫ته ران ‪1326‬ق) یکی از رسایل مشهوری است که توسط مشروعه خواهان‬ ‫در دوران موس��وم به اس��تبداد صغیر نوش��ته ش��ده و در اثار مورخان و‬ ‫تحلیلگران مشروطیت فراوان بدان استناد م ی شود‪ .‬فریدون ادمیت در‬ ‫بررسی دیدگاه «مش��روعه خواهان» فصلی را به بحث درباره این رساله‬ ‫اختصاص داده و ب ه رغم برخورد تند با ان‪ ،‬نویس��نده اش را «در تش��ریح‬ ‫ناسازگاری احکام شریعت با اصول مشروطگی» توانا م ی شمارد‪ .‬ب ه رغم‬ ‫تاریخ‬ ‫کتابمنصوب‬ ‫بعضی منابع تاریخی معتقدند امثال تقی زاده گفتند‬ ‫ما در جریان مشروطه دچار افراط شدیم‪ ،‬نظرتان‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬سیاستمداران چنین ادعاهایی زیاد دارند؛ گروهی‬ ‫خ ش��فاهی امریکایی به ای ران امدند و گفتند‪:‬‬ ‫از محققان تاری ‬ ‫«رابرت مک نامارا از جنایات جنگ ویتنام توبه کرده است‪ ».‬این‬ ‫اقایان بعد از ارتکاب جنایات به فکر نوشتن تاریخ م ی شوند‪ .‬انها‬ ‫اواخر عمر در گوشه خانه خود قصد دارند ب رای خودشان تاریخ‬ ‫بنویسند و در تاریخ نویسی قصد دارند ارتکاب به جنایت را پاک‬ ‫کنند‪ .‬انها مدعی م ی شوند ما توبه کردیم اما شما زدید چشم‬ ‫ملت را کور کردید‪ .‬وقتی چشم کسی را کور کردید با توبه کردن‬ ‫و «ببخشید» ایا چشم او دوباره بینا خ واهد شد؟ وقتی عالمی را‬ ‫ب ی گناه را کشتید و جمع زیادی از علما مانند ایت اهلل بهبهانی‬ ‫را ترور کردید‪ ،‬چه کس��ی این جنایت را مرتکب ش��د؟ همین‬ ‫یزاده‬ ‫یزاده این بزرگواران را ترور کردند‪ ،‬ایا با توبه تق ‬ ‫دوستان تق ‬ ‫این عالمان زنده شدند؟ ایا افرادی مانند عب دالحسین زرین کوب‬ ‫با نوشتن کتاب «دو قرن سکوت» و ان ادبیاتی که علی ه اسالم‬ ‫تولید کرد بع دا با نوشتن کتاب «بامداد اسالم» توبه کرده است؟‬ ‫شما با تغییر فضا چیزی نوش��تید تا بگویند این فرد برگشته‬ ‫است‪ .‬برخی از توبه ها فریب است‪ ،‬توبه نیست؛ توبه زرین کوب‬ ‫یزاده فریب تاریخی است‪ .‬باید انسان ساده لوح باشد که‬ ‫و تق ‬ ‫چنین فریب های جدی تاریخی را باور کند‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬ب��رای فه��م س��یر گفتم��ان روحانی��ت باید ان‬ ‫مقطع تاریخ��ی را که روحانیت ب��ا خطر ظه��ور رضاخان و‬ ‫اس��تب داد رضاخانی مواجه بود‪ ،‬درس��ت فهمی��د‪ .‬جدی ترین‬ ‫مشروعه خواهان ب رای حفظ حداقلی که در مشروطه به دست‬ ‫اوردند‪ ،‬تالش کردند‪ ،‬از جمله مدرس که ب رای حفظ احمد شاه‬ ‫قاجار تالش م ی کند تا رضاخان به حاکمیت نرسد و استبداد‬ ‫ش��کل نگیرد‪ .‬گفتمان روحانی��ت در ان مقطع حفظ همین‬ ‫حداقل مش��روطه ای بود که ملت به دست اورد تا دیکتاتوری‬ ‫خشن که مشروطه خواهان س��کوالر در پی ان بودند‪ ،‬شکل‬ ‫نگیرد‪ .‬چون مش��روطه خواهان مانند تش��کیالت تق ی زاده‬ ‫نتوانستند در کشور غلبه کامل پی دا کنند‪ .‬انها با وجود اینکه دو‬ ‫دوره در مجلس اکثریت را به دست اوردند نتوانستند ایده های‬ ‫خود را اجرا کنند‪ ،‬به این ترتیب به سمت ایده تغییر سلطنت و‬ ‫دیکتاتور مصلح رفتند‪ .‬بحث ورود پادشاه قدرتمند و احیای ای ران‬ ‫باستان را مطرح کردند‪ .‬این خط فکر را سرجان ملکم خان اغاز‬ ‫یزاده به دنبال ان رفتند‪ .‬به این دلیل بحث‬ ‫کرده بود و امثال تق ‬ ‫ایدئولوژی بازگشت به ای ران باس��تان و پیوند با غرب را مطرح‬ ‫کردند تا ای ران را سرتاپا غ ربی کنند‪ .‬در این زمان شاهد هستیم‬ ‫که مدرس در ب رابر چنین وضعیتی ایستادگی م ی کند و قصد‬ ‫دارد همین مشروطه حداقلی را حفظ کند‪ ،‬اما مشروطه خواهان‬ ‫از حزب جمهوری رضاخانی عبور کردند و به سلطنت رضاخانی‬ ‫رسیدند‪ .‬بناب راین شاهد ادبیات اعتراض روحانیون هستیم که‬ ‫به نوعی ظهور اعتراض ایس��تادگی در ب رابر رضاخان است و‬ ‫چنین جنبش اعتراضی و تعارض‪ ،‬منتهی به تعارض خونین‬ ‫ن ترتیب مدرس��ی که قصد داشت مشروطه را‬ ‫م ی شود‪ .‬به ای ‬ ‫حفظ کند‪ ،‬در ب رابر اس��تب داد رضاخانی م ی ایس��تد‪ ،‬در نهایت‬ ‫تبعید شده و کشته م ی شود و بعد از سرکوب مدرس چپ ها نیز‬ ‫سرکوب شدند؛ چپ هایی که فکر م ی کردند ظهور رضاخان در‬ ‫تداوم مسیر پیشرفت جامعه ای رانی است‪ .‬سال ‪ ۱۳۰۶‬شمسی‬ ‫حزب کمونیسم در کنف رانس خود در ارومیه اعالم کرد‪« :‬کاله‬ ‫بزرگی بر س��رمان رفت؛ فکر م ی کردیم رضاخان مظهر امال‬ ‫و ارزوهای ملت ای ران اس��ت‪ ،‬بعد فهمیدیم که عامل بس��ط‬ ‫امپریالیسم سلطه است‪ ».‬بناب راین شاهد ظهور ادبیات تعارض‬ ‫ن ترتیب بر اثر این‬ ‫و تخاصم توسط روحانیت هس��تیم‪ .‬به ای ‬ ‫وقایعتاریخیشاهدشکل گیریذهنیتتغییرحاکمیتتوسط‬ ‫روحانیت هستیم‪ .‬بعد از تغییر ذهنیت روحانیت ب رای تغییر‬ ‫حاکمیت‪ ،‬این پرسش به وجود م ی اید که این ذهنیت چگونه‬ ‫رشد م ی کند و بعد اجرا م ی شود‪ .‬تغییر حاکمیت از ط ریق انتقال‬ ‫مرجعیت به ای ران شکل م ی گیرد‪ .‬کسانی که مرحوم حائری را‬ ‫متقاعد کردند که از نجف به قم بیاید به شدت سیاسی بودند‪،‬‬ ‫متوجه هم بودند چه کاری را انجام م ی دهند‪ .‬معتقد بودند در‬ ‫جنبش مشروطه به دلیل اینکه مرجعیت در ای ران نبوده است‬ ‫کاله بر سرمان رفته است و انانی که مرجعیت را در قم تشکیل‬ ‫دادند کامال حواسشان جمع بود که چه کاری را انجام م ی دهند‪.‬‬ ‫خود اقای ایت اهلل حائری‪ ،‬موسس حوزه علمیه قم متوجه این‬ ‫نکته بود‪ .‬درختی که در قم کاشته بود باید با صبر رشد کند و‬ ‫اجازه ندهد توفان ان را ببرد تا این درخت تنومند شود‪ .‬بناب راین‬ ‫قبل از شهریور ‪ ۱۳۲۰‬امام در کتابش بحث والیت فقیه را مطرح‬ ‫کرد‪ .‬این بحث والیت فقیه تداوم نظریه مالاحمد نراقی است‬ ‫که تغییر حاکمیت را مطرح م ی کند‪ .‬هرچه زمان م ی گذرد این‬ ‫رگه تداوم پی دا م ی کند که به نوعی رگه قدرت نیز هست‪ .‬بحث‬ ‫جنبش فدائیان اسالم و مل ی ش��دن صنعت نفت به صورتی‬ ‫مس��اله تغییر حاکمیت را در ذهن روحانی��ون بیان م ی کند‪.‬‬ ‫این نکته ای که بیان کردید ش��یخ فضل اهلل با طرح مشروطه‬ ‫مشروعه موجب تداوم انقالب اس��ت‪ ،‬من معتقدم انچه طی‬ ‫دوره صد س��اله اتفاق افتاد مجموعه تجربیاتی است که امام‬ ‫به صورت ذهن استجماعی جمع کرده بود‪ ،‬بناب راین مواظب‬ ‫بود که این اشتباهات تکرار نش��ود‪ .‬با این تصور‪ ،‬روشنفکران‬ ‫وارد جریان انقالب شدند ولی امام اجازه نداد ان گونه در انقالب‬ ‫سهیم شوند‪ ،‬که بع د ها بتوانند روی موج انقالب سواری بگی رند‪.‬‬ ‫بناب راین مسیر انقالب اسالمی از تداوم مل ی شدن صنعت نفت‬ ‫م ی گ��ذرد‪ .‬امام معتقد اس��ت نهضت ‪ ۱۵‬خرداد ب��ه جریانات‬ ‫مذهبی ارتباط دارد و هیچ ربطی به جریان مل ی گراها ندارد‪ .‬قیام‬ ‫اسالمی با ‪ ۱۵‬خرداد شروع شد و اجازه نداد که جریانات سیاسی‬ ‫غی ر اسالم ی حاکمیت را در دست گیرند‪ .‬بناب راین وقتی شما‬ ‫متون امریکای ی ه��ا را م ی خوانید کام�لا وزارت خارج ی ها و‬ ‫سازمان سیا به دنبال اجرای تجربه مشروطیت در ای ران هستند‪.‬‬ ‫انها م ی خواستند موج سواری بر جریان قدرت انقالب را تکرار‬ ‫کنند‪ ،‬ولی امام متوجه بودند که نگذارند روشنفکران بر جریان‬ ‫انقالب سوار شوند و موج س��واری کنند‪ .‬با وجود اینکه ایشان‬ ‫با روش��نفکران همکاری م ی کردند واقعیت مساله این است‬ ‫که گفتمان روحانیت و جریان اس�لامگرا در دوره ‪ 200‬تا ‪300‬‬ ‫ساله اخیر تغییر پی دا کرد و از فرایند مشارکت در حاکمیت‪ ،‬به‬ ‫تعارض و تالش ب رای تحت الزام در اوردن حاکمیت رسید و بعد‬ ‫به مرحله ایستادگی و تخاصم رسید و در نهایت به تالش ب رای‬ ‫تغییر حاکمیت تبدیل شد‪.‬‬ ‫اس��تناد و نقد فراوان مطالب تذکره الغافل‪ ،‬نویس��نده ان معلوم نیست‪.‬‬ ‫فریدون ادمیت (به استناد گزارش��ی از ناظ م االسالم کرمانی) «احتمال»‬ ‫م ی دهد مولف رس��اله‪ ،‬س��ی د احمد یزدی طباطبایی‪ ،‬فرزند صاحب عروه‬ ‫باش��د‪ .‬عبدالهادی حائری‪ ،‬اما با اس��تناد به گفته مرحوم ایت اهلل نجفی‬ ‫مرعشی‪ ،‬مولف را حاج شیخ عبدالنبی نوری (مرجع فقید ته ران) م ی شمارد‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬ش��هرتی وجود دارد که تذکره الغافل را به شی خ فضل اهلل نوری‬ ‫منس��وب م ی کند‪ .‬فی المثل نس��خه خطی که از این رس��اله (مربوط به‬ ‫رجب ‪1349‬ق‪ ،‬کتابت محمدصادق رش��تی انزلیجی) وجود دارد رساله‬ ‫را «از بیانات و مقاالت مرحوم مغفور حاج ش��ی خ فضل اهلل نوری ش��هید»‬ ‫م ی شمارد‪g .‬‬ ‫‪69‬‬ ‫تنها متفکرانی که تفکر انان در مقام اندیشه به ذات و هویت‬ ‫جامعه برم ی گردد‪ ،‬قابلیت امتداد در جامع��ه خود را دارند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل نیز اندیشه شیخ فضل اهلل نوری امتداد پیدا کرد‪.‬‬ ‫اما اینکه ما به ازای تفکر شیخ چه م ی تواند باشد به نظر من‬ ‫جای بحث دارد‪ .‬در زمان شیخ فضل اهلل نهضت مشروطه شروع‬ ‫ی تشکیل شد‪ .‬البته نهضت مشروطه به نظام مشروطه‬ ‫و نظام ‬ ‫تغییر وضعیت داد‪ .‬شیخ باور داشت تشکیل نظام باید ب راساس‬ ‫مبانی و قوانین دینی باش��د‪ .‬اما اینکه با تشکیل جمهوری‬ ‫اسالمی نظام دینی ایجاد شده و در پی این باشیم که در درون‬ ‫نظام‪ ،‬شی خ فضل اهلل سازی کنیم به مختصات تاریخی عصر‬ ‫مشروطه م ی خورد‪ .‬نظام اسالمی امتداد تاریخی شیخ است‪.‬‬ ‫اندیش�ه ش�ی خ فضل اهلل نوری در تقابل اشکار با‬ ‫جریان روش�نفکری قرار داش�ت؛ چیس�تی این‬ ‫تقابل چیست؟‬ ‫تاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫اندیشه شیخ فضل اهلل نوری درگفت وگو با دکتر موسی نجفی‬ ‫اخوند خراسانی به مشروطه خوشبین‬ ‫بود‪ ،‬شیخ فضل اهلل بد بین‬ ‫‪7‬‬ ‫موسی نجفی‪ ،‬دانش اموخته علوم سیاسی است اما به تاری خ نگاری شهره شده است‪ .‬علت این عالقه به تاریخ را هم‬ ‫از این منظر م ی داند‪« :‬در دوران دانشجویی با نگاه انقالبی متوجه شدم که دکترحسین بشیریه در دانشگاه تهران علوم‬ ‫سیاسی با گ رایش جامع ه‪‎‬شناسی درس م ی‪‎‬داد‪ .‬انجا متوجه شدم دکتر بشیریه ب ه‪‎‬رغم اینکه تئوری و بحث‪‎‬های غ ربی زیاد‬ ‫م ی‪‎‬داند اما وقتی م ی‪‎‬خواهد اینها را با ای ران تطبیق دهد‪ ،‬اشتباهات زیادی دارد‪ ».‬ب رای اینکه اشتباهات را تکرار نکند سراغ‬ ‫تاریخ رفت و از کتابخانه دانشگاه ته ران اغاز کرد و گز اصفهان هم به قول خودش کارساز شد و به مخزن دار کتابخانه‪ ،‬گز‬ ‫اصفهان م ی داد و از اسناد اس�تفاده م ی کرد‪ ،‬به این ترتیب مطالعه جدی تاریخ را اغاز کرد‪ .‬او کتاب «مراتب ظهور فلسفه‬ ‫سیاسی در تمدن اسلامی» را در نقد کتاب «زوال اندیشه سیاسی» طباطبایی نوشته است اما در نقد حد انصاف را نگه‬ ‫داشته‪ ،‬او در مورد سی د جواد طباطبایی م ی گوید‪« :‬اقای طباطبایی م ی‪‎‬خواهد عمی ق‪‎‬تر از قبل ی‪‎‬ها عمل کند‪ ،‬اما او هم تاریخ‬ ‫را خوب نم ی‪‎‬شناسد اما تاریخ همیشه مساله بوده است‪ ».‬از همین نگاه با دکتر موسی نجفی‪ ،‬نوه اقا نجفی اصفهانی که‬ ‫در جنبش تحریم و خلع ید بیگانگان در عصر ناصری بسیار فعال بود گفت وگو کردیم‪ .‬موسی نجفی تاریخ را از دریچه‬ ‫نقد روش�نفکری م ی نگرد و ش�ی خ فضل اهلل را م ی ستاید‪ .‬او ش�هادت ش�ی خ فضل اهلل نوری لکه را ننگی م ی داند بر دامن‬ ‫مشروطه خواهان که هرگز پاک نم ی شود‪.‬‬ ‫رحمت اهلل رمضانی‬ ‫در مورد اندیش�ه سیاس�ی ش�ی خ فضل اهلل نوری‬ ‫اگر بخواهی�م همذاتی بیابیم باید ب�ه کدام نوع‬ ‫حکومت بازگردیم؟‬ ‫‪ l‬خیل��ی نی��ازی ب��ه بازگش��ت نیس��ت‪ .‬همین‬ ‫جمهوری اسالمی خودمان به نوعی وام گرفته شده از نه فقط‬ ‫‪70‬‬ ‫اندیشه شی خ فضل اهلل بلکه فقه سیاسی شیعه است که شیخ‬ ‫منادی معاصر ان است‪.‬‬ ‫یعن�ی جمهوری اسلامی در امتداد تفکر ش�یخ‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬این س��خن که اندیش��ه ش��ی خ فضل اهلل نوری تا‬ ‫ی امتداد پیدا کرد سخن درستی است؛ البته‬ ‫جمهوری اسالم ‬ ‫‪ l‬جواب این پرسش را باید از عملکرد شیخ در جریان‬ ‫نهضت مشروطه پیگیری کنیم‪ .‬ش��یخ در مقاطع مختلف‬ ‫نسبت به نهضت مشروطه س��ه موضع گرفته است‪ .‬موضع‬ ‫نخست شیخ شهید‪ ،‬قبل از پیروزی نهضت مشروطه است‪.‬‬ ‫قبل از پیروزی نهضت مش��روطه تقابل مشروطه و استبداد‬ ‫وجود داش��ت که در این تقابل ش��یخ نظر مثبتی نسبت به‬ ‫مشروطه داشت‪ .‬در این مرحله ش��یخ در مهاجرت عظمای‬ ‫ علما شرکت کرد‪ .‬طرفداری شیخ از نهضت مشروطه قبل از‬ ‫پیروزی مشروطه به این معنی است که شیخ بین دو رویکرد‬ ‫که حکومت با اراده پادشاه و رویکرد استبدادی است یا اینکه‬ ‫حکومت به وسیله قانون اداره شود‪ ،‬رویکرد قانونی را پسندید‪.‬‬ ‫مرحله دوم زمانی است که نهضت مشروطه پیروز شده بود و‬ ‫نظام مشروطه نیز تشکیل ش��د‪ .‬شیخ فضل اهلل نوری در این‬ ‫مرحله بر این اعتقاد بود که قانون مش��روطه باید ب راس��اس‬ ‫قوانین اس�لامی نوشته ش��ود‪ ،‬نه ب ر اس��اس قوانین غ ربی‪.‬‬ ‫به نوعی «مشروطه مشروعه» را مطرح کرد‪ .‬ایشان هنوز امید‬ ‫داشت مشروطه با مشروعه اصالح شود‪.‬مرحله سوم نیز زمانی‬ ‫بود که مشروطه خواهان افراطی بر نهضت مشروطیت تسلط‬ ‫پی دا کردند و حاضر نشدند دیدگاه اصالحی شیخ فضل اهلل نوری‬ ‫را بپذیرند‪ ،‬بناب راین شیخ قبل از ش��هادتش گفت مشروطه‬ ‫حرام است‪.‬‬ ‫شیخ در ب رابر اس��تبداد‪ ،‬مش��روطه را به عنوان قانون‬ ‫پذیرفت و در ب رابر مشروطه الئیک‪ ،‬مشروطه مشروعه را مطرح‬ ‫کرد‪ .‬در مقابل رویکرد ضددینی مشروطه خواهان‪ ،‬مشروطه را‬ ‫نفی کرد‪ .‬بناب راین مشروطه به نام قانون مورد پذیرش شیخ‬ ‫بود و مشروطه ای را که با اسالم تقابل داشته باشد را نپذیرفت‪.‬‬ ‫ن ترتیب شی خ فضل اهلل ب راساس مفهومی که مشروطه‬ ‫به ای ‬ ‫در زمان های متفاوت به خود م ی گرفت‪ ،‬موضع گیری کرد‪.‬‬ ‫روش�نفکران عرفی به عل�ت مواض�ع گوناگون‬ ‫ش�ی خ فضل اهلل در مواجهه با مش�روطه‪ ،‬شیخ را‬ ‫متهم به عدم ش�فافیت م ی کنند و اتهام دیگری‬ ‫که به ش�یخ وارد م ی کنند این است که با پادشاه‬ ‫قاج�ار ارتباط داش�ت؛ ای�ن دو مس�اله را چگونه‬ ‫بررسی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬دو پرسش به زعم روش��نفکران مطرح شد؛ نخست‬ ‫اینکه شیخ دروغ گفته است! دوم اینکه از شاه پول گرفته است!‬ ‫ی را نخست جواب م ی دهم و ب رای این جواب از شما‬ ‫من دوم ‬ ‫م ی پرسم ایا پول گرفتن بد است یا خوب؟‬ ‫قاعدتا امری مذموم است‪...‬‬ ‫‪ l‬اگر بد است روش��نفکران عموما دروغگو و پست‬ ‫هستند‪ ،‬چرا؟ به این علت که از تمام پادشاهان قاجار و پهلوی‬ ‫پول گرفتند‪ .‬هیچ کدام از روشنفکران دوره قاجار و پهلوی را‬ ‫نم ی بینید که با پادشاه ارتباط نداشته باش��د یا پول نگرفته‬ ‫باش��د؛ هم ارتباط داش��تند و هم پول گرفتند‪ .‬ملکم خان به‬ ‫ن ش��اه م ی گوید که من اگر شعبده بازی کنم چقدر‬ ‫ناصرالدی ‬ ‫به قول امروزی ها درامد دارم و اگر لژ تشکیل بدهم چه اندازه‬ ‫درامد دارم و اگر روزنامه نویسی کنم و به این و ان فحش بدهم‬ ‫چه اندازه درامد دارم‪ .‬نم ی شود شعبده بازی نکنم‪ ،‬لژ تشکیل‬ ‫ندهم و روزنامه باز نکنم و به این یا ان فحش ندهم‪ ،‬چون شما‬ ‫هم حقوق و مزایای مرا قطع م ی کنید‪ .‬ایا بین این پادشاهان‪،‬‬ ‫محمدعل ی شاه تافته جدا بافته است؟ اما اساسا یک مجتهد‬ ‫احتیاجی ندارد از پادشاه پول بگیرد و مجتهد محل رجوع مردم‬ ‫است‪ .‬مردم به او وجوهات م ی دهند و به پول پادشاه نیاز ندارد‪.‬‬ ‫انس��انی که پول م ی گیرد و خود را به ق��درت نزدیک‬ ‫م ی کند باید جان خود را نجات دهد‪ .‬ش��یخ حاضر نشد یک‬ ‫پرچم س��ر در خانه خود نصب کند‪ .‬زمانی ک��ه پای جانش‬ ‫در میان بود به جای فرار مردانه ایس��تاد و به شهادت رسید‪.‬‬ ‫همین امثال روش��نفکران مدعی که پای جان به میان امد‬ ‫به سفارت خانه انگلیس پناه بردند تا جان خود را نجات دهند‪.‬‬ ‫حال پرسش اساسی به این اقایان مدعی این است که مگر‬ ‫کس��ی که پول م ی گیرد جانش را به خطر م ی اندازد؟ کسی‬ ‫که مردانه ایس��تادگی و جانبازی م ی کند و به سفارتخانه ها‬ ‫پناه نم ی برد یا فرار نم ی کند پس چرا باید از شاه پول بگیرد؟‬ ‫زمانی که چنین تهمت های سبکی به شی خ فضل اهلل از سوی‬ ‫روشنفکران مطرح م ی شود باید دید چه مساله ای در اندیشه‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری وجود دارد که این چنین روشنفکران را‬ ‫عصبانی کرده است‪.‬‬ ‫چه مساله ای؟‬ ‫‪ l‬در مورد اندیش��ه سیاسی چند رس��اله از شیخ به‬ ‫نام «حرمت مش��روطه»‪« ،‬تذکره الغافل و ارشاد الجاهل» و‬ ‫«میثاقیه» باقی مانده که نشان دهنده نوع اندیشه سیاسی‬ ‫شیخ فضل اهلل است‪ .‬در زمینه عمل سیاسی سابقه سیاسی‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری از سایر علمای ته ران بیشتر بوده است‪.‬‬ ‫ب رای اینکه ش��ی خ فضل اهلل نوری در ‪ 15‬س��ال قب��ل از قیام‬ ‫مش��روطه جریان تحریم تنباکو را پیگیری م ی کرد‪ .‬ش��یخ‬ ‫خواس��تار دخالت دین در سیاس��ت بود و در ای��ن زمینه ادم‬ ‫خوش��فکر و ش��جاعی هم بود‪ .‬به همین علت توانسته پی‬ ‫به حیله مشروطه خواهان در نهضت مشروطه ببرد‪ .‬به قول‬ ‫ی در‬ ‫امروزی ها فکر متمدنانه و نظام سازی داشته است‪ .‬برخ ‬ ‫مخالفت با استبداد در نهضت مش��روطه متوقف م ی شوند‪.‬‬ ‫ش��یخ فضل اهلل در مرحله نهضت متوقف نش��ده است و در‬ ‫نظام سازی هم ان قدر ابتکار داشته اس��ت که تئوری و مدل‬ ‫ش��ورای نگهبان امروز را ارائه داده اس��ت؛ که همان نظارت‬ ‫فقهای خمسه(پنج گانه) است که جنبه ابتکاری داشته است‪.‬‬ ‫هرچند در ان عصر نتوانسته همه افکار خود را پیاده کند‪ .‬به‬ ‫این دلیل جریان های سطحی با این شخص دشمن خونی‬ ‫هستند‪ .‬این دشمنی نه تنها در زمان مرگ حتی بعد از مرگ‬ ‫اخوند خراسانی‪ ،‬شی خ فضل اهلل نوری‬ ‫را همراهی نکرد‬ ‫‪ l‬طبیعی است که نزدیک تر م ی شد‪ .‬چون ان زمان‬ ‫م ی توانست بسیاری از مدعیان مشروطه خواهی را از نزدیک‬ ‫ببیند و برخی از خوش��بین ی هایش ازمایش شود‪ .‬کما اینکه‬ ‫مطابق برخی از نقل های تاریخی اخوند خ راسانی در ماجرای‬ ‫اولتیماتوم روسیه به ای ران قصد داشت به ای ران بیاید و دخالت‬ ‫کند که در راه به وسیله عوامل بیگانگان کشته شد‪.‬‬ ‫جریان روحانیت س�نتی قائل ب ه دخال�ت دین در‬ ‫سیاست نبود‪ ،‬ایا ایت اهلل اخوند خراسانی شامل‬ ‫این طیف محسوب نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬تاریخ نش��ان داده علما و روحانیون سنتی همواره‬ ‫در مسیر بیداری اسالمی حرکت م ی کردند و در مقطعی که‬ ‫حرکتی مانند انقالب اسالم ی اغاز شده باشد نیز حضور پیدا‬ ‫م ی کردند‪ ،‬البته می زان مشارکت و فعالیت انان فرق م ی کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل کاشف الغطا نظام نامه‬ ‫مشروطه را امضا نکرد‬ ‫شیخ نیز ادامه دارد‪ .‬عجیب این است که جماعتی‪ ،‬انسانی را‬ ‫مظلومانه بکشند و طنز روزگار این است که قاتالن ازادیخواه‬ ‫م ی ش��وند و فردی که مظلومانه کش��ته م ی شود به گونه ای‬ ‫که حتی نتوانسته از خود دفاع کند مستبد م ی شود؛ این چه‬ ‫منطقی است؟ به دار اویختن شیخ فضل اهلل نوری لکه ننگی‬ ‫است بر دامان مشروطه که هنوز نتوانسته اند این لکه ننگ را‬ ‫پاک کنند و این حرف ها فرار به جلو است‪.‬‬ ‫شما در همایش و بزرگداشت مرحوم «ابوالحسنی‬ ‫منذر» گفتید که اینکه فرزند شی خ فضل اهلل نوری‬ ‫در زمان به داور اویختن شی خ فضل اهلل کف م ی زد‬ ‫سندیت تاریخی ندارد؟‬ ‫‪ l‬شیخ زمانی که اقای لنکرانی ‪ 15-16‬سال داشت‬ ‫به دار اویخته ش��د‪ .‬اقای شیخ حسن لنکرانی در جریان های‬ ‫نهضت مشروطه قرار داش��ت و در صحنه اعدام نیز حضور‬ ‫داشته است‪ .‬من از ایشان س��وال کردم ایا مهدی نوری فرزند‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری و پدرنورالدین کیانوری‪ ،‬رئیس حزب در‬ ‫زمان اعدام ش��یخ فضل اهلل نوری کف زد که وی گفت‪« :‬نه‪،‬‬ ‫مشروطه خواهان چون از شیخ فضل اهلل نوری متنفر بودند در‬ ‫پایتخت هو انداختند‪».‬‬ ‫نقط�ه اش�تراک ش�ی خ فضل اهلل ن�وری و اخون�د‬ ‫خراس�انی در چیس�ت؛ ایا مبنای تفاوت انان در‬ ‫رجال شناسی بود؟‬ ‫‪ l‬شیخ فضل اهلل نوری و مرحوم اخوند خ راسانی هم‬ ‫اختالف داشتند و هم اشتراک‪ .‬اشتراک این دو بزرگوار این بود‬ ‫که هر دو قائل بودند که مبنای قانونگذاری باید اسالم باشد‬ ‫و این دین اسالم است که باید حرف نخست را بزند‪ .‬اما بر سر‬ ‫نحوه اجرای دین اسالم اختالف داشتند‪ .‬اخوند خ راسانی قائل‬ ‫به مشروطه بود و شیخ فضل اهلل به مشروعه معتقد بود‪ .‬اخوند‬ ‫خ راسانی اعتقاد داشت همین نظامی که به صورت نیم بند‬ ‫درست شده اس��ت باید حفظ شود‪ ،‬اما ش��یخ فضل اهلل نوری‬ ‫معتقد بود نظام نیم بند از طرف دیگر به چاه م ی افتد‪.‬‬ ‫اخوند به سرنوشت مش��روطه خوشبین و شیخ بدبین‬ ‫بود‪ .‬اما به نظر من اختالف این دو انقدر نبود که روشنفکران‬ ‫قصد داش��ته باش��ند با مش��روطه خواهان مذهبی ائتالف‬ ‫کنند‪ .‬همچنین نظ��ر علمای نجف و اصفهان نس��بت به‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری مثبت بود‪ ،‬هرچند مش��روطه خواهان‬ ‫یک�ی از موضوع�ات مهم دیگ�ر در مورد ش�یخ‪،‬‬ ‫حمایت او از محم د علی شاه است که مورد انتقاد‬ ‫بسیاری روشنفکران قرار گرفت که وی را متهم به‬ ‫طرفداری از سلطان جائر م ی کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬بح��ث منازع��ات محمد عل��ی ش��اه و درگیری‬ ‫سلطنت طلبان افراطی در ای ران در چارچوپ قانون اساسی یک‬ ‫بحث است و تایید سلطان جائر بحثی دیگر‪ .‬شیخ هیچ وقت‬ ‫جور سلطان جائر را تایید نکرد‪ .‬شیخ خطر مشروطه خواهان‬ ‫افراطی و گروه های افراطی را بیشتر از شاه جائر م ی دانست‪.‬‬ ‫این دلیل بر حمایت از س��لطان جائر نمی ش��ود‪ .‬در ان زمان‬ ‫محمد علی شاه نیز با مش��روطه خواهان درگیر بود‪ .‬خیلی از‬ ‫روش��نفکران این نفی و مبارزه را در جبهه مشترک در اثبات‬ ‫یک جبهه واحد تعمیم م ی دهند‪ .‬این تشبیه به این م ی ماند‬ ‫که زمانی ما با صدام درگیر جنگ بودیم و در نهایت صدام با‬ ‫امریکا درگیر شد‪ ،‬پس ای ران با امریکا در یک جبهه قرار دارند‪.‬‬ ‫در حالی که ما دشمن مش��ترک داشتیم‪ .‬مشروطه خواهان و‬ ‫دستگاه مشروطه خواهان غربی و انجمن سری‪ ،‬هر شخص‬ ‫یا گروهی که با استدالل مش��روطه خوان مخالف بودند را به‬ ‫طرفداری از استبداد متهم م ی کردند‪ .‬به طور مثال زمانی که‬ ‫اصالح طلبان در قدرت بودند ه ر کس که با افراط و غربزدگی‬ ‫اصالح طلبان مخالفت م ی کرد‪ ،‬متهم م ی شد که به طالبانیسم‬ ‫گرایش دارد؛ این افراد ایت اهلل مصباح یزدی را به خاطر اینکه با‬ ‫غ ربزدگی اصالح طلبان مخالفت م ی کرد به طالبانیسم متهم‬ ‫م ی کردند؛ در حالی که هیچ ش��باهتی بین افکار طالبان و‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی وجود نداشت‪ .‬این اتهام و انگی است که‬ ‫گروه های سیاسی به مخالفان خود م ی زند تا مخالفان دچار‬ ‫انفعال شوند و سکوت کنند‪.‬‬ ‫تاریخ‬ ‫افتراق میان ش�یخ و مش�روطه بر همین اساس‬ ‫رخ داد که شیخ جدا با مس�اله لحاظ نبودن اصل‬ ‫مذهب در تحریر قانون اساس�ی مشکل داشت‪.‬‬ ‫اندیشه سیاسی شیخ چه بود؟‬ ‫مطابق دیدگاه شما اگر اخوند خراسانی در نجف‬ ‫نبود و در تهران حضور داش�ت مواضع او با شیخ‬ ‫نزدیک تر م ی شد؟‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬در نقد عملکرد روشنفکران بهتر است اندیشه انها‬ ‫بررسی شود تا عملکردشان؛ روشنفکران در نهضت مشروطه‬ ‫و دوران تاریخی بعد انقدر عملکرد س��یاهی دارند که اسناد‬ ‫ان توسط سفارت انگلستان منتشر ش��د‪ .‬مجتهد و روحانی‬ ‫اگر الوده ش��ود بعد مردمی خود را از دس��ت م ی دهد و اگر با‬ ‫افراد متنفذ و بدنام ببندد دین خود را خدای ناکرده بفروش��د‬ ‫مردم هرگز به ان مجتهد اعتماد نم ی کنند‪ .‬این در حالی است‬ ‫که مردم بعد از شهادت شی خ فضل اهلل به خانه شیخ می رفتند‬ ‫و پشت دیوار خانه او اش��ک م ی ریختند و بعدا جنازه شیخ را‬ ‫به قم بردند‪ .‬انگونه که طرفداران مش��روطه م ی گفتند خانه‬ ‫شیخ امامزاده جدید شده است‪ .‬ادمی که پول پرست باشد به‬ ‫هیچ روی چنین وضعیت و اعتباری پیدا نم ی کند‪ .‬نخستین‬ ‫کاری که فاتحان ته ران با هماهنگی سفارت انگلیس انجام‬ ‫دادند شهادت شیخ بود که نشان دهنده نفوذ شیخ بود؛ ادمی‬ ‫ که از نظر اجتماع��ی و اقتصادی ناپاک باش��د هیچ وقت به‬ ‫چنین منزلتی دست پیدا نم ی کند‪ .‬بناب راین چنین سخنانی‬ ‫باطل است‪.‬‬ ‫نسبت به شیخ بسیار جوس��ازی کردند‪ ،‬البته سخنان شیخ‬ ‫در مورد مش��روطه خواهان دو س��ال بعد از مشروطیت ب رای‬ ‫علما اشکار شد‪.‬‬ ‫شیخ معتقد بود که در عصر غیبت باید حکومت‬ ‫به نایب امام غایب برسد و البته در کنار ان پس از‬ ‫عدم تحقق این امر حکومت مساله سلطان جائر‬ ‫مطرح ش�د‪ .‬در این میان نقش اجتهادی شیخ در‬ ‫امر مشروطه چه بود؟‬ ‫‪ l‬اجتهاد در مشروطه اهمیت بسیاری دارد‪ .‬در دوران‬ ‫مدرن قوه مقنن��ه در حکومت و جامعه ق��درت فراوانی دارد‪.‬‬ ‫در حکومت پهلوی‪ ،‬ش��اه حرف نخست کش��ور را م ی زد اما‬ ‫در قوانین مشروطه حرف نخس��ت را قوه مقننه م ی زد‪ .‬این‬ ‫قوانینی که در مجلس تصویب م ی ش��د باید توسط شورای‬ ‫خمسه بررسی م ی شد‪ .‬شیخ به قوانینی که در مجلس وضع‬ ‫م ی شد و باید دینی باشد اعتقاد کامل داشت‪ .‬شی خ فضل اهلل‬ ‫نوری از اجتهاد فردی گذر کرد و به اجتهاد حکومتی رس��ید‪.‬‬ ‫او در این زمینه حرف های بس��یاری به خصوص در رس��اله‬ ‫«میثاقیه» دارد‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫مصطفی تقوی مقدم درگفت وگو با مثلث‬ ‫‪8‬‬ ‫شیخ می گفت؛ دین جامع تر از‬ ‫قانون عرفی است‬ ‫سی د مصطفی تقوی مقدم در سال ‪ 1338‬در شهرستان کهکیلویه‪ ،‬در خانواده ای روحانی دیده به جهان گشود‪.‬‬ ‫او نویسنده‪ ،‬مورخ و مدرس دانشگاه است که این روزها پای ثابت برنام ه های تلویزیونی است‪ .‬او معتقد است علمای‬ ‫نجف و شیخ فضل اهلل در مبانی اشتراک نظر داش�تند‪ ،‬منتها تفاوت و اختالف انها در مصادیق و موضوعات بود‪ .‬با او‬ ‫درحالی که بیمار بود گفت وگو کردم‪ ،‬اما او باتوجه به اینکه مشروطه را نقطه عطف تاریخ معاصر م ی داند و معتقد است‬ ‫برای فهم تاریخ معاصر باید از مشروطه شروع کرد‪ ،‬گفت وگو را پذیرفت‪.‬‬ ‫از اخر شروع کنیم! طرح شیخ فضل اهلل نوری برای‬ ‫مشروطه مش�روعه ایا به جز او م ا ب ه ازای خارجی‬ ‫دیگ�ری دارد یا به عب�ارت دیگر م ی ت�وان گفت‬ ‫جمهوری اسالمی امتداد راه شیخ بوده؟‬ ‫غرب کشور را اداره کنند‪ ،‬پیروز شد‪ .‬حضرت امام با بهره بردن‬ ‫از چنین تجارب تاریخی انقالب اسالمی را به پیروزی رساندند‪.‬‬ ‫بناب راین در شکل گیری و ساماندهی ساختار حقوقی انقالب‬ ‫اسالمی تجربه مشروطه و مسائلی که قبل و بعد از پیروزی‬ ‫انقالب مطرح شد و نقشی که جریان های مذهبی و سکوالر‬ ‫در انقالب بازی کردند همه این تجارب موثر واقع شدند‪ .‬به این‬ ‫معنا طرح «مشروطه مشروعه» از جمله الگوها و نمونه هایی‬ ‫بود که حضرت امام(ره) و دیگر علمای دین هنگام تاسیس‬ ‫جمهوری اسالمی مورد توجه قرار دادند‪.‬‬ ‫تاریخ‬ ‫‪ l‬در مورد اینکه «مشروطه مش��روعه» که توسط‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری مطرح ش��د‪ ،‬بع د ها الگویی شد که در‬ ‫جمهوری اسالمی اجرا شد باید چند نکته را مورد توجه قرار داد؛‬ ‫نخست اینکه اصوال توجه داشته باشیم مرحوم شیخ فضل اهلل‬ ‫نوری «مش��روطه مش��روعه» را در دوره «فترت» یعنی در‬ ‫در حالت کلی اما م ی ت�وان گفت تفاوت هایی نیز‬ ‫دوره ای که حاکمیت اسالم وجود نداشت و حکومت حاکمان‬ ‫از منظر فقه شیعه حکومت جائر تلقی م ی شدند‪،‬‬ ‫مطرح شد‪.‬حاکم جائر به این معنی است که اگرچه‬ ‫علم��ای ش��یعه از دوره صفویه به بعد ش��اهان و‬ ‫سالطین شیعه را به صورت ماذون قبول داشتند‬ ‫و با انها همکاری داش��تند اما این به ان معنا نبود‬ ‫که حکومت انها را همانند حکومت امام یا مجتهد‬ ‫جامع الشرایط مشروع تلقی م ی کردند‪.‬‬ ‫در ان مقطع تاریخی ب راساس تحوالتی که در‬ ‫ای ران رخ داده بود‪ ،‬جامعه ایرانی مراحلی را طی کرد‬ ‫که در نهایت علما و سایر نخبگان به این نتیجه‬ ‫رسیدند باتوجه به س��لطه ای که استعمار بر نظام‬ ‫س��لطنتی قاجاری پیدا کرد و ناکارامدی استبداد‬ ‫قاجار ب رای اداره امور کشور نظام سلطنت خودکامه‬ ‫باید مشروط‪ ،‬محدود و قانونمند شود‪.‬‬ ‫بناب راین طبیعی بود ب��ه دلیل اینکه جامعه‬ ‫ای رانی جامعه مذهبی و اس�لامی ب��ود قانون نیز‬ ‫باید مبتنی بر هوی��ت دینی و مل��ی ایران یعنی‬ ‫اس�لام و تش��یع مبنای کار قرار بگیرد؛ بناب راین‬ ‫وقتی نهضت مشروطه پیروز شد‪ ،‬نهضت ی ها قصد‬ ‫داشتند سلطنت خودکامه مشروط و محدود شود‪.‬‬ ‫مش��روطه خواهان ب رای محدود کردن س��لطنت‬ ‫تصمیم گرفتند مجلس تاس��یس کنند و با وضع‬ ‫قوانین‪ ،‬حکوم��ت خودکامه را مح��دود کنند‪ .‬در‬ ‫چنین فضایی هنوز حکومت‪ ،‬حکومت جور تلقی‬ ‫م ی ش��د‪ .‬حکومت موجود ان دوره حکومت دینی‬ ‫تمام عیار نبود‪ .‬مرحوم شیخ فضل اهلل نوری باتوجه‬ ‫شی خ فضل اهلل نوری معتقد بود فقه باید در قانونگذاری بنیان کار باشد‬ ‫به تحرکاتی که جریان های سکوالر و غ ربگرا ب رای‬ ‫سکوالریزه کردن کشور و غرب ی سازی ان داشتند‬ ‫«مشروطه مشروعه» را مطرح کرد‪ .‬او ب رای هدایت‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫نهضت و سالم بودن جریان مطالبات مردم‪ ،‬مشروطه مشروعه‬ ‫‪ l‬اما تفاوت اساس��ی که نباید از ان غافل ش��د این‬ ‫را مطرح کرد تا قوانین با ش��ریعت مغایرت نداش��ته باشد و‬ ‫است که دست کم ما م ی توانیم بگوییم که طرح «مشروطه‬ ‫به عبارت دیگر ق وانین مجلس یا اسالمی یا دست کم مغای رتی‬ ‫مشروعه» در عصر کنونی به تعالی و تکامل خودش رسید‪،‬‬ ‫با اسالم نداشته باشند‪ .‬مشروطه مش��روعه در چنین فضای‬ ‫اما اصوال تکامل طرح مشروطه مشروعه به گونه دیگری در‬ ‫تاریخی مطرح شد‪ .‬اما جمهوری اسالمی بعد از انکه مشروطه‬ ‫این زمان مطرح نیست‪ .‬ب رای اینکه مشروطه مشروعه ب رای‬ ‫دچار انحراف شد و در نهایت قوانین مجلس مشروطه رنگ و‬ ‫دوره تاریخی حکومت جور و در شرایط فترت جامعه اسالمی‬ ‫بوی غ ربی و سکوالر به خود گرفت و از دل ان استب داد پهلوی‬ ‫مطرح ش��د‪ ،‬این درحالی اس��ت که جمهوری اسالمی دارای‬ ‫بیرون امد که قصد داشتند عمال بر مبنای سکوالریزم و مدل‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪72‬‬ ‫مشروعیت کامل اس��ت‪ ،‬چون حکومتی بر مبنای والیت و‬ ‫زعامت یک مجتهد جامع الش��رایط شیعه اس��ت و اصوال از‬ ‫زمره حکومت های جور خارج است و تمام بنیاد و اساس این‬ ‫حکومت اسالمی بر مبنای والیت‪ ،‬امامت و حاکمیت قوانین‬ ‫اسالم است‪.‬‬ ‫دو مرجع بزرگ تقلید در ایام مشروطه‪ ،‬رویکردهای‬ ‫متفاوتی داش�تند؛ ه�م اخون�د خراس�انی و هم‬ ‫ش�ی خ فضل اهلل‪ .‬ایا ای�ن به دلیل فض�ای متفاوت‬ ‫ایران و ع�راق از هم نب�ود؟ ضمن اینکه ش�یخ و‬ ‫اخون�د در موض�وع حض�ور اسلام در قوانین با‬ ‫یکدیگر مشترکاتی در اصول داشتند‪.‬‬ ‫‪ l‬نکت��ه اش��تراک مرحوم ایت اهلل ش��هید و ش��یخ‬ ‫فضل اهلل نوری و بزرگانی مانند بزرگان نجف از جمله مرحوم‬ ‫ایت اهلل اخوند خ راسانی در جریان مشروطه‪ ،‬مشروط و محدود‬ ‫بودن اس��تبداد و عدم مغایرت قوانین وضع شده از مجلس با‬ ‫شریعت اسالم بود‪.‬‬ ‫این نکت��ه ای بود ک��ه مرحوم ش��ی خ فضل اهلل نوری و‬ ‫اخوند خ راسانی و به عبارتی همه علمای اسالم در ان مقطع‬ ‫تاریخ بر ان اشتراک نظر داشتند‪ .‬بناب راین در اصل مشروطیت‪،‬‬ ‫یعنی مشروطیت نظام سیاسی و اصل اینکه قوانین این نظام‬ ‫سیاسی باید با شریعت اسالم سازگار باشد و مغایرتی نداشته‬ ‫باشد‪ ،‬تفاوتی میان مرحوم شهی د فضل اهلل و مرحوم اخوند وجود‬ ‫ندارد و نمونه این کار را موقعی م ی بینیم که ش��یخ فضل اهلل‬ ‫نوری در اث��ر حوادث پس از پیروزی نهضت مش��روطه طرح‬ ‫نظارت فقها بر قانونگذاری را داد؛ به این معنا که هر‬ ‫قانونی که مجلس تصویب م ی کند باید مطابق با‬ ‫اسالم باشد و سازوکار این کار باید با نظارت پنج فقیه‬ ‫اگاه به زمان و جامع الشرایط به وجود اید‪.‬‬ ‫وقتی این طرح از شیخ فضل اهلل نوری مطرح‬ ‫شد و به اطالع اخوند خ راسانی و مرحوم مازندرانی و‬ ‫ته رانی یعنی مراجع عتبات رس��ید‪ ،‬در تاریخ ثبت‬ ‫اس��ت که انها با بیان تغیی راتی بسیار محکم تر از‬ ‫شهید نوری ان را از نظارت فقها بر مصوبات مجلس‬ ‫تایید کردند و بسیار قوی تر از مرحوم نوری ان دیدگاه‬ ‫را پیگیری کردند‪ .‬بناب راین به این نتیجه م ی رسیم که‬ ‫در اساس مشروطیت و عدم مغایرت ان با اسالم بین‬ ‫هی چ کدام از انها اختالف نظری موجود نیست‪ ،‬یعنی‬ ‫به تعبی��ر علم ی در علل و مبنا در مبانی اش��تراک‬ ‫نظر داش��تند‪ ،‬منتها تفاوت و اختالف در مصادیق‬ ‫و موضوعات بود‪.‬‬ ‫به اش�تراک های میان ای�ن دو اش�اره کردید؛‬ ‫افتراق ش�یخ و نجف از کجا ش�روع شد‪ ،‬این‬ ‫تفاوت دیدگاه ها چه بود؟‬ ‫‪ l‬نکته اساسی اینجا بود که مدی ران اجرایی‬ ‫و قانونگذاران که پس از پیروزی مشروطه زمام امور‬ ‫را به دس��ت گرفتند ایا راهکار و مشی سیاس ی شان‬ ‫همان چیزی بود که علمای اس�لام ب��ه ان معتقد‬ ‫بودند؟ امث��ال مرحوم ش��یخ فضل اهلل نوری معتقد‬ ‫بودند که جریان انحرافی در روند نهضت عمال ابتکار‬ ‫عمل را در مجلس و دولت به دست گرفته و کشور‬ ‫را به سوی سکوالریزه شدن و غربی کردن منحرف‬ ‫م ی کند‪.‬مرحوم خ راسانی و دیگر علمای نجف یعنی‬ ‫اقایان مازندرانی و ته رانی و سیدعبداهلل بهبهانی و‬ ‫سیدمحمد طباطبایی در ای ران‪ ،‬اینها معتقد بودند که نهضت‬ ‫همچن��ان در روند ضد اس��تبدادی خودش پی��ش م ی رود و‬ ‫غربگرایی و س��کوالریزم فع ال خطری ج��دی ب رای نهضت‬ ‫نیستد‪ .‬انچه مرحوم شیخ عامل انحراف م ی دید‪ ،‬انها چندان‬ ‫مهم و موثر یا عامل انحراف در ان مقطع تاریخی نم ی دیدند؛‬ ‫بناب راین اختالف انها بر سر همین به تعبیری رجال شناسی و‬ ‫جریان شناسی و تشخیص مصادیق و موضوعات انقالب یا‬ ‫ضدانقالب بودن و نهضت و ضد نهضت بودن بود‪ ،‬وگرنه در‬ ‫دیگر موارد اختالفی با هم نداشتند‪.‬‬ ‫برخی از مش�روطه خواهان این مس�اله را مطرح‬ ‫م ی کنند که شیخ فضل اهلل نوری معتقد بود که دین‬ ‫تغییرپذیر نیست؛ یعنی نم ی توانیم محدودش‬ ‫کنیم و با قانونگ�ذاری جامعیت دی�ن مورد خطر‬ ‫قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫‪ l‬این ناشی از همان نکته ای است که در مبحث قبل‬ ‫عرض کردم‪.‬ش��یخ فضل اهلل نوری معتقد بود که اصوال دین‬ ‫جامع تر از قانون پذیری عرفی اس��ت و این چیزی نیست که‬ ‫علمای دیگر با ان مخالف باشند؛ اصوال دعوا بر سر این نبود‪.‬‬ ‫علت اینکه مرحوم شیخ این نکته را مطرح م ی کرد این بود که‬ ‫االن حکومت‪ ،‬حکومت فقیه جامع الشرایط نیست‪ .‬حکومت‪،‬‬ ‫حکومت سلطان مسلمان است و در شرایط حکومت سلطان‬ ‫مسلمان قوانینی که وضع م ی شود‪ ،‬محدودتر از کلیت دین‬ ‫اس��ت‪ .‬این سخن شیخ ناش��ی از ش��رایط فترت اسالم بود‪،‬‬ ‫بناب راین به تعبیری س��خن ایشان از اس��اس درست است و‬ ‫دیگر علما هم در اصل این مطالب اختالفی نداشتند‪ .‬اختالف‬ ‫بیشتر بر سر ان موضوعی بود که حدود قوانین باید در تطابق‬ ‫یا عدم تطابق با شریعت باش��د و این امر ممکن نیست جز‬ ‫به وسیله کارشناس��ان دینی؛ یعنی همان مجتهدان‪.‬مرحوم‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری در جریان قانونگ��ذاری هر چیزی که‬ ‫م ی گفت از مبانی فقهی شیعه بود‪.‬‬ ‫منتقدان شیخ فضل اهلل نوری م ی گویند؛ او مساوات‬ ‫را قبول ندارد و ب�ر این اعتقاد بودکه مس�لمان و‬ ‫غیرمس�لمان نم ی توانند کنار هم ق�رار بگیرند‪،‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬به این نکته باید توجه داش��ته باشیم که نهضت‬ ‫مش��روطه با رهبری علمای دینی و با حضور مردم مسلمان‬ ‫به پیروزی رس��ید‪ .‬قدرت عمومی جامعه اسالمی و رهب ران‬ ‫دینی بود که ش��اه قاجار را وادار کرد مشروط و محدود کردن‬ ‫اختیاراتش را بپذیرد‪ .‬غیر از جریان اسالمی یعنی علمای دینی‬ ‫و مردم مسلمان‪ ،‬هیچ جریان سیاسی دیگری ان روز قادر نبود‬ ‫که بتواند نظام سیاسی را وادار به مشروط و محدود شدن قدرت‬ ‫در اختیارش بکند‪.‬‬ ‫اما پس از پیروزی نهضت مش��روطه نیاز به حضور و‬ ‫نظارت علما در امر تعیین قوانین حس ش��د؛ به دلیل اینکه‬ ‫ساختار سیاس��ی تغییر کرده بود و در ساختار سیاسی جدید‬ ‫سلطنت مشروط شده بود‪ ،‬مجلس تش��کیل شد که قانون‬ ‫وضع م ی کرد و باید در جامعه اجرا م ی شد بیم این مساله به‬ ‫وجود امد که قوانین با اسالم تفاوت داشته باشد‪ .‬چنین بیمی‬ ‫اتفاقا یکی از عوامل شکس�ت مش�روطه همین‬ ‫بود‪ ،‬درست است؟‬ ‫‪ l‬علمای مش��روطه خواه معتقد بودن��د اگر قوانین‬ ‫ضد اس��تبدادی به خوب��ی تحقق پی��دا کن��د‪ ،‬ان وقت این‬ ‫غرب گراها در موعد مقرر از مس��یر نهضت حذف م ی شوند‪.‬‬ ‫اما ش��یخ بر این اعتقاد بود خطر غرب گراها و س��کوالرها با‬ ‫وجود اینکه تعدادش��ان کم اس��ت‪ ،‬اما از محمدعل ی ش��اه و‬ ‫استبداد بیشتر است‪ ،‬به دلیل اینکه محمدعل ی شاه اگر ظالم‬ ‫و مستبد است‪ ،‬اما در مجموع شیعه است و اساسا حضور دین‬ ‫در جامعه و نظارت علما را قبول دارد اگرچه در عمل شاید به‬ ‫همه مواردش تن ندهد‪.‬‬ ‫ولی جریان غرب گرای سکوالر به صورت بنیادی اصل‬ ‫حضور دین در صحنه سیاست را قبول نداشتند‪ ،‬چه برسد به‬ ‫حضور علما در سیاست‪ .‬این اختالف نظر باعث شد که شی خ ‬ ‫فضل اهلل احس��اس کند که بعد از پیروزی نهضت‪ ،‬مشکل‬ ‫اساسی که همان غرب گراها هس��تند باید برطرف شود‪ .‬اگر‬ ‫روشنفکران سکوالر حذف شوند نهضت در مبارزه با استبداد‬ ‫قوی تر به پیش م ی رود‪ ،‬اما علمای دیگر مانند ایت اهلل بهبهانی‬ ‫و ایت اهلل طباطبایی این گونه تصور نم ی کردند و اولویت مبارزه‬ ‫را با محمدعلی شاه و استب داد م ی دانستند نه غرب گرا ها‪.‬‬ ‫اختالف نظ ر های این چنینی موجب ش��د در ان مقطع‬ ‫تاریخی نهضت‪ ،‬رهبر واحدی نداشته باشد‪ .‬شیخ فضل اهلل و‬ ‫اقایان بهبهانی و طباطبایی هر کدام بر نظر خود اصرار کنند و‬ ‫اقایان طباطبایی و بهبهانی هم بر نظر خودشان اصرار کردند‬ ‫و این گونه جامعه به تبعیت از رهب ران متفرق شد‪ .‬این تفرقه‬ ‫باعث شد افراد غرب گرا و س��کوالر ب رای پیشبرد اهداف خود‬ ‫پشت سر امثال اقایان طباطبایی و بهبهانی قرار بگی رند‪.‬‬ ‫ش��یخ فضل اهلل نوری نخس��تین فردی بود که خطر‬ ‫تاریخ‬ ‫روش�نفکران عرفی به عل�ت مواض�ع گوناگون‬ ‫ش�ی خ فضل اهلل در مواجهه با مش�روطه‪ ،‬شیخ را‬ ‫متهم به دروغگویی کرده بودند و اتهام دیگری که‬ ‫درباره شیخ مطرح م ی کردند این بود که با شاهان‬ ‫ارتباط داش�ته اس�ت‪ .‬ای�ن دو مس�اله را چگونه‬ ‫بررسی م ی کنید؟‬ ‫ نیاز به نظارت مستمر علما را به وجود اورد‪ .‬این درحالی است‬ ‫که در جنبش ملی تنباکو و مقاطع تاریخی دیگر‪ ،‬زمانی که‬ ‫جنبش به پیروزی م ی رسید‪ ،‬علما ب ر اساس سنت دو وظیفه افتا‬ ‫و قضا را بر عهده م ی گرفتند و اجرا را به حاکمان م ی سپردند‪.‬‬ ‫انها معتقد بودند اجرا کار علما نیس��ت‪ .‬بناب راین علما معتقد‬ ‫بودند باید از باب امر به معروف و نهی از منکر یا سلطه کفار‬ ‫بر کشور دخالت کنند‪ .‬زمانی که مشکل حل م ی شد به حوزه‬ ‫سنتی برگشت م ی کردند‪ .‬بعد از پیروزی مشروطیت حاکمیت‬ ‫عمال دوگانه ش��د‪ .‬تا قبل از نهضت مشروطه درست از زمان‬ ‫صفویه به بعد علما و سالطین با هم به گونه ای تعامل داشتند‬ ‫و کش��ور را از گزند حوادث حفظ م ی کردند‪ ،‬اما بعد از پیروزی‬ ‫نهضت مشروطیت که حاکمیت دوگانه شد‪ .‬عالوه بر دربار‪،‬‬ ‫مجلس نیز تشکیل شد و جریان سکوالر و غرب گرا درصدد‬ ‫بودند در مجلس حضور پی دا کنند و کشور را در جهت اهداف و‬ ‫عقاید خودشان سوق دهند‪ .‬شیخ در این مرحله احساس خطر‬ ‫کرد که نهضت از مسیر اصلی خود و مطالبات مردم فاصله‬ ‫م ی گیرد و نظر خ��ود را با علمای دیگ��ری مانند بهبهانی و‬ ‫طباطبایی مطرح کرد‪ ،‬اما علمای مورد نظر همچنان استب داد‬ ‫یدانستند و معتقد بودند‬ ‫محمدعل ی شاه را خطر اصلی کشور م ‬ ‫معدودی غرب گرا‪ ،‬چندان مشکلی ایجاد نم ی کنند‪.‬‬ ‫روش��نفکران س��کوالر را در نهض��ت مش��روطه فهمی��د‪.‬‬ ‫مشروطه خواهان افراطی ب رای اینکه شیخ فضل اهلل را مخالف‬ ‫خود دیدند در عرصه مطبوعات و انجمن هایی که در اختیار‬ ‫داشتند شی خ فضل اهلل را مخالف مشروطه معرفی کردند و ادعا‬ ‫کردند شیخ طرفدار استبداد است‪ ،‬قصد تقویت محمدعلی‬ ‫شاه را دارد و با مشروطیت و اساس پیشرفت و نوسازی کشور‬ ‫مخالف است‪.‬‬ ‫خ فضل اهلل با مشروطه خواهان افراطی مقابله‬ ‫چون شی ‬ ‫کرد‪ ،‬مشروطه خواهان ب رای تخریب شیخ او را متهم کردند که‬ ‫از محمد علی شاه پول دریافت کرده‪ ،‬در غیر این صورت مطابق‬ ‫مستندات تاریخی علمای دینی در سطح مراجع نیازی به دربار‬ ‫نداشتند‪ ،‬ان هم دربار قاجار که در ان مقطع تاریخی خودش‬ ‫در حضیض نیازمندی و درماندگی بود‪ .‬در واقع شیخ فضل اهلل‬ ‫معتقد بود به عنوان مسلمان شیعه اگر محمدعلی شاه شیعه‬ ‫باشد‪ ،‬دین داشته باشد و حضور علما را هم قبول داشته باشد‬ ‫اگرچه شاه ممکن است ظالم ومستبد باشد‪ ،‬ولی نسبت به‬ ‫ق سرتا نوک پا غربی‬ ‫کسی که شعار م ی دهد که ما باید از فر ‬ ‫باشیم ترجیح دارد‪.‬‬ ‫خ فضل اهلل م ی گفت‪« :‬اگر قرار باشد بین شخصی‬ ‫شی ‬ ‫مثل سی د حسن تق ی زاده که شعار م ی دهد یک ای رانی ب رای‬ ‫پیشرفت باید در تمام جنب ه های زندگی‪ ،‬غربی شود با کسی‬ ‫مثل محمدعلی شاه که خیلی چیزها را قبول دارد و م ی توانیم‬ ‫مثل ناصرالدین ش��اه و مظف رالدین ش��اه با او مبارزه کنیم و‬ ‫محدودش کنیم‪ ،‬بین این دو نفر یک نفر را انتخاب کنم‪ ،‬من‬ ‫قطعا محمدعل ی شاه را به کس��ی که م ی گوید از فرق سر تا‬ ‫نوک پا باید غ ربی باشیم ترجیح م ی دهم‪ ».‬مشروطه خواهان‬ ‫خودشان را مدرن و مترقی دانسته و شیخ فضل اهلل را به خاطر‬ ‫اینکه مخالفشان بود طرفدار استب داد م ی دانستند‪.‬‬ ‫جریان غرب گ��را در واقع غوغاس��االری تبلیغاتی ضد‬ ‫شیخ فضل اهلل راه انداختند‪ ،‬به خاطر اینکه شیخ فضل اهلل اولین‬ ‫کسی بود که خطر انها را احس��اس کرد و به جامعه گوشزد‬ ‫کرد‪ ،‬وگرنه‪ ،‬نه شیخ فضل اهلل طرف محمدعلی شاه و استب داد‬ ‫بود و نه غرب گرایان این گونه فرش��ته نجات کش��ور بودند‪.‬‬ ‫شیخ فضل اهلل بارها گفت‪« :‬من تنها طرفدار مشروطه هستم‪،‬‬ ‫ب رای اینکه پول هزینه مهاجرت به قم که ‪ 4‬هزار تومان پول‬ ‫ان روز م ی شد و به رقم امروز میلیاردی م ی شود را من تامین‬ ‫کردم‪ .‬اگر من نبودم شما امکان اعالم اعتراض را نداشتید‪.‬خودم‬ ‫در شکل گیری مشروطیت نقش اساسی داشتم‪ ،‬بناب راین با‬ ‫ان مخالف نیس��تم‪ ،‬بلکه با این انحرافات مخالفم‪ ».‬همین‬ ‫منحرفین وقتی دیدند ش��یخ فضل اهلل خطر انها را احساس‬ ‫کرد‪ ،‬درصدد حذف شیخ برامدند و نخست شروع به تخریب و‬ ‫اتهام زدن به شیخ فضل اهلل کردند که واقعیت نداشت‪.‬‬ ‫نکته قابل تاسف اینکه همین س��خنان ژورنالیستی‬ ‫ان روز یعنی جریان مخالف ش��یخ فضل اهلل که چیزی غیر‬ ‫از تهمت ها‪ ،‬بداخالق ی ها و ادعاهای غی راخالقی نبود‪ ،‬بعدها‬ ‫به صورت کتاب و تاریخ نوشته ش��د و این استدالل ضعیف‬ ‫به عنوان سطح معلومات امروزی ها در مورد مشروطه و قضاوت‬ ‫انان در مورد جریان های دوره مشروطه قرار م ی گیرد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬باور های ش��ی خ فضل اهلل نوری مبتن��ی بر مبانی‬ ‫فقهی شیخ بود و شیخ معتقد بود که در جریان قانون گذاری‬ ‫باید مبانی فقهی را لحاظ کرد و مس��اواتی ک��ه مورد قبول‬ ‫اس�لام اس��ت باید مورد پذیرش قانون گذاران قرار گیرد‪ ،‬اگر‬ ‫تفاوتی از نظر فقهی در مورد اقشار مختلف مردم است باید‬ ‫مورد قبول واقع ش��ود‪ ،‬اما جریان های سکوالر مجلس قصد‬ ‫داشتند وانمود کنند تفکیک و تقسیم بندی که در فقه راجع ‬ ‫به اقشار و اصناف اجتماعی مختلف است موضوعیت ندارد و‬ ‫همه افراد با هم مساوی هستند‪ .‬ش��ی خ فضل اهلل نوری هم‪،‬‬ ‫نظرش این بود حقوق شهروندان ممکن است یکسان باشد‬ ‫اما در حقوق اشخاص در مس��ائلی مانند ازدواج و این قبیل‪،‬‬ ‫تفاوت هایی وجود دارد که باید لحاظ شود‪ .‬شیخ به مساوات‬ ‫حقوق افراد متناسب با فقه اس�لامی باور داشت که باید در‬ ‫جامعه اسالمی لحاظ شود‪ .‬حقوق افراد متناسب با دینی که‬ ‫دارند متفاوت است‪.‬‬ ‫علمای مشروطه خواه‬ ‫معتقد بودند اگر قوانین‬ ‫ضد استبدادی به خوبی‬ ‫تحقق پیدا بکند‪ ،‬ان وقت‬ ‫این غرب گراها در موعد‬ ‫مقرر از مسیر نهضت حذف‬ ‫م ی شوند‬ ‫‪73‬‬ ‫فرگوسن‬ ‫ورزش‬ ‫می گوید باور کنید اگر صدها‬ ‫بار دیگرکفش به سمت بکام‬ ‫پ رتاب کنم‪ ،‬یک بار هم به‬ ‫صورت او نمی خورد‬ ‫زشت و زیبا‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دیوید بکام در تمام دوران بازیگری خود چهره ای خبرساز‬ ‫بودهاست‪.‬خیل ی هابراینباورندکهاوبیشازانکهبهقابلی ت های‬ ‫فن ی اش متکی باشد‪ ،‬وقت و انرژی اش را صرف کسب درامدهای‬ ‫کالن از راه های تبلیغاتی و فعالی ت های اقتصادی کرده است‪ .‬او‬ ‫در دوران بازیگری اش هرگز به عنوان چهره ای بااخالق شناخته‬ ‫نشد؛ چه در درون زمین و چه بیرون زمین حاشی ه هایی داشته که‬ ‫مرور برخی از انها خالی از لطف نیست‪.‬‬ ‫درگیری با فرگوسن‬ ‫بکامدرتمامسال هاییکهبهفوتبالمشغولاست‪،‬هم واره‬ ‫بازیکن پرحاشیه ای بوده است‪ .‬ستاره انگلیس ی ها به خصوص در‬ ‫دورانی که بسیار معروف شد ‪ ،‬حاشیه های جنجالی را رقم زد‪ .‬در‬ ‫میانایناتفاقات‪،‬یکرویدادهمچناندرذهنعالقه مندانباقی‬ ‫مانده که ان درگیری بود که در رختکن با سر الکس فرگوسن در‬ ‫اخرین سال حضورش در منچستریونایتد پی دا کرد‪ .‬البته منابع‬ ‫‪74‬‬ ‫نزدیک به وی معتقدند س��ال ‪ 2000‬در اصل اغاز تنش های او و‬ ‫مربی اسکاتلندی و معروف یونایتد بود‪ .‬پس از ان درگیری ها ادامه‬ ‫یافتتاجاییکهدرسال‪ 2003‬اتفاقعجیبیرویداد؛حرکتیکه‬ ‫بع دا گفته شد عامل ترک سرخ های اولدترافورد و حضور در رئال‬ ‫بودهاست‪.‬ماجراازاینقراربودکه هنگامیکیازبازی ها‪،‬فرگوسن‬ ‫به علت عصبانیت از رفتار بازیکن اش‪ ،‬کفشی را به سمت او در‬ ‫رختکنپ رتابکرد‪.‬بعدازایناتفاقستارهخطمیانیباکوتاهکردن‬ ‫موهایش‪ ،‬توجه مطبوعات را به خود معطوف کرد تا همه متوجه‬ ‫خ راشی که روی پیشان ی اش بر اثر پ رتاب کفش توسط فرگوسن‬ ‫ایجاد شده بود‪ ،‬بشوند‪.‬‬ ‫پدر خانواده ای با چهار فرزند‬ ‫بکام تا دو سال قبل سه پسر به نام های بروکلین (متولد‬ ‫‪ ،)1999‬رومئو (متولد ‪ )2002‬و کروز(‪ )2005‬داشت‪ .‬وی همواره‬ ‫در مصاحب ه هایش ارزو م ی کرد صاحب دختر نیز شود که این‬ ‫خواسته قلبی او در ‪ 10‬ژوئیه س��ال ‪ 2011‬تحقق یافت‪ .‬زی را‬ ‫در این تاریخ دخترش (هارپر) متولد ش��د که به زندگی وی و‬ ‫خانواده اش رنگ تازه ای داد‪.‬‬ ‫شماره پیراهن دیوید‬ ‫وقتی دیوید بکام ش��ماره پی راهن خود را ب رای اولین‬ ‫بار تغییر داد‪ ،‬با ش��گفتی عالقه مندانش همراه شد؛ اما این‬ ‫ماجرا ب ی دلیل نبوده اس��ت‪ .‬دیوید بکام که سال ها در زمره‬ ‫ستارگان تراز اول فوتبال جهان به شمار م ی رفت‪ ،‬این روزها‬ ‫به تغیی��ر دین خود روی اورده اس��ت‪ .‬وی اکن��ون به فرقه‬ ‫کاب��اال روی اورده ک��ه در حقیقت‪ ،‬تفس��یری از دین یهود‬ ‫است که در س��رزمی ن های اشغالی فلس��طین مورد توجه‬ ‫جدی صهیونیس ت هاس��ت‪ .‬همین جریان‪ ،‬در تالش ب رای‬ ‫سیطره این فرقه بر عالم توسط ابزارهای رسانه ای خود مانند‬ ‫کتاب‪ ،‬سینما و‪ ...‬است‪ .‬بکام این تغییر در زندگی خود را در‬ ‫شمارهپیراهن‪32‬‬ ‫دورانطالیی‬ ‫دیوید بکام بهت رین دوران بازیگری‬ ‫خود را در منچستر یونایتد سپری کرد‬ ‫بازی‬ ‫با ستاره‬ ‫تغییر شماره پیراهن در ایتالیا‬ ‫اما چرا بکام در ایتالیا ش��ماره دیگری را ب ر تن کرد؟ باز‬ ‫هم ریشه ماجرا در کاباالست‪ 32 .‬در کاباال و فراماسونری از‬ ‫اهمیت بسیار واالیی برخوردار اس��ت‪ .‬در این فرقه‪ 32 ،‬راه‬ ‫ب رای کسب حکمت و معرفت پی ش بینی شده است‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬زبان عبری (زبان رس��می یهودی��ت) دارای ‪ 32‬حرف‬ ‫است که موجب شده تا این عدد دارای منزلت ویژه ای میان‬ ‫انها باشد‪ .‬کاباال که این روزها از سوی جریان صهیونیستم‬ ‫جهانی در حال ترویج و گس��ترش اس��ت‪ ،‬به اع��داد توجه‬ ‫ی را ب رای ان قائل است؛‬ ‫خاصی داشته و به نوعی‪ ،‬نقش مهم ‬ ‫به گونه ای که درک این فرقه بدون ش��ناخت اع��داد در ان‪،‬‬ ‫ناقص به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫بکام؛ یک ماسون یهودی!‬ ‫در س��ال های اخیر و در محافل ورزش��ی‪ -‬رسانه ای‪،‬‬ ‫صحب��ت از پیوس��تن دیوید بکام ب��ه فرقه کاباال بس��یار‬ ‫گفته و شنیده شده است‪ .‬نش��انه های متعددی نیز در این‬ ‫زمینه دیده شده اس��ت‪ .‬این موضوع تا به انجا پیش رفت‬ ‫که همس��رش مجبور ش��د در گفت وگوی��ی‪ ،‬این موضوع‬ ‫را تایی��د کند و عن��وان کرد که خ��ود و فرزندانش��ان مقید‬ ‫ب��ه اموزه های این عرف��ان برامده از یهودیت هس��تند‪ .‬اما‬ ‫سوالی که در اذهان وجود دارد‪ ،‬این اس��ت که دیوید بکام‪،‬‬ ‫یهودی هم بوده اس��ت؟ موضوعی که با انتش��ار تصویری‬ ‫از وی هم��راه کیپ��ا (کاله مخصوص یهودی��ان) جدی تر‬ ‫ش��د‪ .‬ماجرا به تصویری برم ی گردد که مربوط به تش��ییع‬ ‫جنازه پدربزرگ س��تاره انگلیس��ی جهان فوتبال است‪ .‬وی‬ ‫یهودی بوده و بکام در ان تصویر‪ ،‬در استانه ورود به کنیسه‬ ‫قرار دارد‪ .‬این زمینه نگاری موجب شد تا بر این گمانه دامن‬ ‫زده شود که وی نه تنها کابالیس��ت‪ ،‬که پیرو دین یهودیت‬ ‫نیز به شمار م ی رود‪ .‬ریش��ه خانوادگی این بازیکن فوتبال‪،‬‬ ‫این شائبه را تقویت کرده که اصالتا یهودی بوده و اکنون‪ ،‬در‬ ‫زمره کابالیس ت ها به ش��مار م ی رود‪ .‬نکته قابل توجه دیگر‪،‬‬ ‫رنگ کالهی اس��ت که دیوید بر سرش گذاش��ته بود‪ .‬ابی‪،‬‬ ‫رنگ مقدس و مورد احت��رام کابالیس ت هاس��ت که دیوید‬ ‫بکام در زمره پیروان این ایین به شمار م ی رود‪ .‬در سال های‬ ‫اخیر‪ ،‬رهب ران این فرقه برامده از یهودیت‪ ،‬تالش فراوانی در‬ ‫بهره مندی از دیپلماسی مشاهیر در بسط و ترویج تفکرات‬ ‫خود داشته اند‪ .‬وجود ستاره هایی مانند دیوید بکام و‪ ...‬نقش‬ ‫وافری در ترویج مولفه و نشانه های کاباال داشته است‪.‬‬ ‫رسوایی اخالقی‬ ‫پ��س از رس��وای ی های اخالقی ب ی ش��ماری که ب رای‬ ‫بازیکن��ان تیم ملی انگلس��تان پیش امد نوبت به س��تاره‬ ‫س��ال های دور فوتبال انگلیس رسیده است‪ .‬در سال ‪2007‬‬ ‫در حال ی که همه چیز در زندگی ویکتوریا و دیوید بکام ارام‬ ‫به نظر م ی رس��ید‪ ،‬دختری ‪26‬س��اله از ارتباط��ش با دیوید‬ ‫سخن گفت‪ .‬ایرما نیس��ی که در انگلستان زندگی م ی کرد‬ ‫به بیان جزئیات دیدار و قرار مالقات های��ش با دیوید بکام‬ ‫پرداخته بود و دردس��رهایی را ب رای بکام به وجود اورد‪ .‬این‬ ‫دختر که اصلیتی بوسنیایی داش��ت و در انگلستان بزرگ‬ ‫شده بود‪ ،‬اعالم کرد که پنج مرتبه به دیدار دیوید بکام رفته‬ ‫بکام و سیاست‬ ‫در س��ال ‪ 2007‬روزنام��ه گاردین در مقاله ای نوش��ت‬ ‫«بلر» و «بکام» همیش��ه در زمین یکدیگر بازی م ی کنند‬ ‫چراکه بلر فقط یک سیاستمدار نیست و بکام نیز فقط یک‬ ‫فوتبالیس��ت نیس��ت‪ .‬انها در زمان هایی به زمین یکدیگر‬ ‫وارد م ی شوند‪ ،‬همان طور که وقتی تیم ملی انگلستان وارد‬ ‫زمین فوتبال م ی ش��ود روی پی راهن انها ارم سه شیر وجود‬ ‫دارد یعنی اینکه سیاس��ت با فوتبال در ارتباط است‪ .‬دیوید‬ ‫بکام همواره در انگلیس ب رای سیاستمداران چهره ای قابل‬ ‫توجه بوده است‪ .‬او رابطه نزدیکی با خاندان سلطنتی دارد‪ .‬تا‬ ‫جایی که در جشن ازدواج نوه ملکه شرکت کرد‪ .‬دیوید بکام‪،‬‬ ‫فوتبالیست نام اش��نای جهان فوتبال به همراه خانواده اش‬ ‫نیز به این مراسم دعوت شدند‪ .‬بکام و پ رنس ویلیام به عنوان‬ ‫رئیس اتحادیه فوتبال انگلیس حداق��ل یک بار در جریان‬ ‫بازی های جام جهانی در افریقای جنوب��ی با یکدیگر دیدار‬ ‫داش��تند‪ .‬روزنامه های انگلیس��ی با درج تصویر بکام روی‬ ‫صفحه اول رسانه های شان‪ ،‬در مورد گاف وی نوشتند‪« :‬بکام‬ ‫عروسی را خ راب کرد»‪« ،‬او تنها فوتبالیست دعوت شده بود‪،‬‬ ‫ولی همه چیز را زیر س��وال برد»‪« ،‬ویلی��ام و کیت ممکن‬ ‫است جدا شوند!»‪« ،‬بریتانیا وی ران ش��د» و باالخره روزنامه‬ ‫دیل ی میل نوش��ت‪« :‬همه چیز تقصیر دیوید بکام اس��ت‪».‬‬ ‫پیش از ش��روع مراس��م دیوید ب��کام به همراه همس��رش‬ ‫ویکتوریا ادامز به کلیسای وست مینیستر رسیدند‪ .‬در حال ی ‬ ‫که بکام مدال س��لطنتی انگلیس را به جای سمت چپ در‬ ‫سمت راست کت خود اویخته بود و بسیاری با مشاهده وی‬ ‫متعجب شدند‪ .‬بکام در سال ‪ ۲۰۰۳‬این مدال را دریافت کرده‬ ‫ولی به نظر م ی رسد نحوه اس��تفاده از ان را نم ی دانست‪ .‬در‬ ‫عکس های بعدی که از وی در مراسم عروسی منتشر شد‪،‬‬ ‫گویا ش��خصی این موضوع را به وی گوش��زد کرده و بکام‬ ‫بالفاصله مدال را در جای درس��ت نصب کرده بود‪ .‬کاپیتان‬ ‫سابق تیم ملی انگلیس با گذش��ت اندکی از زمان‪ ،‬مدال را‬ ‫در س��مت چپ کت خود اویخت‪ ،‬اما در حضور رسانه های‬ ‫متعدد در مراس��م‪ ،‬دیگر دیر ش��ده و بکام به س��وژه اصلی‬ ‫تبدیل ش��ده بود‪ .‬تصاویر بکام با کتی که استفاده درستی‬ ‫از مدال سلطنتی نداشته‪ ،‬در س��ایت ها و روزنامه ها منتشر‬ ‫شد و گاف تنها فوتبالی حاضر در مراسم بازتاب گسترده ای‬ ‫پیدا کرد‪ .‬بکام پس از شرکت در مراسم عروسی‪ ،‬به سرعت‬ ‫انگلیس را ترک کرد و به امریکا رفت تا در دیدار ل س انجلس‬ ‫گلکس��ی ب رابر داالس ش��رکت کند‪ .‬حتی سیاس��تمداری‬ ‫مثل ج��ان کی خ��ارج نخس��ت وزیر نیوزلند ب��رای جذب‬ ‫افکار عموم��ی در رادیو به تعریف و تمجی��د از دیوید بکام‬ ‫پرداخته بود‪g .‬‬ ‫ورزش‬ ‫دورانی که در رئال مادرید حضور داش��ت‪ ،‬نمایان کرد‪ .‬این‬ ‫اتفاق هنگامی عملی شد که شماره پی راهن خود را به یک‬ ‫باره تغییر داد و موجب تعجب هوادارانش شد‪ .‬این بازیکن‬ ‫انگلیسی سال ها شماره هفت را انتخاب م ی کرد و با ان در‬ ‫منچستریونایتد هم توپ م ی زد تا انکه در این تیم با شماره‬ ‫‪ 23‬ظاهر شد‪ .‬این انتخاب در تیم ل س انجلس گلکسی هم‬ ‫ادامه یافت که ریش��ه ان را باید در کاباال پیدا کرد که اعداد‬ ‫در ان نقش مهمی دارند‪ .‬البته بکام ب رای مدتی به میالن‬ ‫امد و این بار‪ ،‬ش��ماره ‪ 23‬را بر تن کرد‪ .‬اما راز این دو تغییر‬ ‫در چیس��ت؟ عدد ‪ 23‬که ب رای اولین بار توسط وی در رئال‬ ‫مورد استفاده قرار گرفت‪ ،‬عدد ارتباط و وصل شدن با شیطان‬ ‫در کابالیس��م اس��ت‪ .‬در حقیقت‪ ،‬این عدد معرف ارتباط یا‬ ‫رسیدن به شیطان به شمار م ی رود‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬در منابع‬ ‫اسطوره شناسی‪ ،‬این عدد متعلق به اریس (الهه اشفتگی و‬ ‫نابسامانی) است‪ .‬در کاباال‪ ،‬این عدد دارای اهمیت و احترام‬ ‫زیادی است‪.‬‬ ‫و با او ارتباط برقرار کرده است‪ .‬حتی گفته م ی شد که دیوید‬ ‫بکام ب رای مالق��ات با این دختر مبلغ ‪6‬ه��زار یورو پرداخت‬ ‫کرده است‪ .‬ایرما گفته بود که دیوید او را به هتلی در لندن و‬ ‫همچنین در نیویورک دعوت کرده و روز را با یکدیگر سپری‬ ‫کرده اند‪ .‬هر چن��د دیوید بکام از طری��ق وکیلش تمام این‬ ‫شایعات را رد و اعالم کرد که اصال چنین موضوعی صحت‬ ‫ندارد‪ ،‬اما ای��ن اولین بار نبود که فس��اد اخالقی بکام فاش‬ ‫م ی ش��د‪ .‬بناب راین واکنش های او در چنین مواردی بیشتر‬ ‫توجیهی ب��رای فرار از فش��ار افکار عمومی اس��ت تا ارائه‬ ‫دفاعی منطقی‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫خداحافظی بکام به عنوان چهره ای‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬تبلیغاتی‬ ‫که با گرایش های یهودی به ویژه‬ ‫پیوستنش به فرقه منحرف کاباال‬ ‫وارد فضایی فراتر از فوتبال شده بود‬ ‫بازتاب های زیادی داشت‬ ‫بکام با پوشیدن این پی راهن سعی کرد خود‬ ‫را یک کابالیست معرفی کند؛ عددی که‬ ‫در منابع اسطوره شناسی معرف ارتباط با‬ ‫شیطاناست‬ ‫‪75‬‬ ‫فوتبال و سرمایه داری‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو با یک کارشناس بازاریابی ورزش درباره رابطه بکام و اقتصاد‬ ‫دکت ر رضا محمد‬ ‫کاظمی‪ ،‬کارشناس‬ ‫بازاریابی ورزش تهران‬ ‫درباره مساله بازاریابی‬ ‫ورزشی به موضوعات‬ ‫مهمی اشاره م ی کند‪ .‬او‬ ‫به دو مقوله تکنی ک های‬ ‫جدید بازاریابی و‬ ‫ابزارهای مناسب برای‬ ‫بازاریابی اشاره م ی کند‪.‬‬ ‫متن گفت وگوی مثلث‬ ‫با دکتر کاظمی را‬ ‫م ی خوانید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫بازاریابی اولین بار از چه زمانی به وجود امد؟‬ ‫‪ l‬بازاریابی اولین ب��ار به طور م��درن در اتریش به‬ ‫وجود ام��د و ان وقتی بود ک��ه کارخانه ه��ای تولید غذا در‬ ‫مس��یر مس��ابقات دوچرخه س��واری محصوالت خودشان‬ ‫را عرضه و تبلی��غ م ی کردند‪ .‬بازاریابی البت��ه به طور عام از‬ ‫دهه ‪ 70‬میالدی در دنیا و به صورت علم ی راه اندازی ش��د‬ ‫و دانش��کده های ان در دانش��گاه ها اغاز به کار کردند‪ ،‬اما‬ ‫بازاریابی از دهه ‪ 90‬در امریکای شمالی مطرح شد‪.‬‬ ‫ب ه طور سنتی چطور؟‬ ‫‪ l‬به طور س��نتی باید بگویم قدم��ت بازاریابی در‬ ‫‪76‬‬ ‫ورزش ب��ه بیش از صد س��ال پی��ش برم ی گ��ردد‪ .‬از زمان‬ ‫گالدیاتوره��ا این بح��ث به وجود امد که ع��ده ای ثروتمند‬ ‫روی برنده شدن یک گالدیاتور س��رمایه گذاری م ی کردند‪.‬‬ ‫حاال کمپان ی ها جای ان افراد را گرفته اند و به شکلی مدرن‬ ‫کار م ی کنند‪.‬‬ ‫اگ�ر بخواهیم رون�دی منطق�ی را ط�ی کنیم تا‬ ‫موض�وع بازاریابی و تاثی�رات ان در پیش�رفت‬ ‫ورزش کشورمان را متوجه شویم باید درباره چه‬ ‫موضوعاتی صحبت کنیم؟‬ ‫‪ l‬م��ا بای��د در م��ورد دو موضوع صحب��ت کنیم؛‬ ‫بحث اول به تکنی ک ه��ای بازاریابی برم ی گ��ردد که باید‬ ‫درباره اش تاکید کنم هنوز در ورزش کش��ور ما این موضوع‬ ‫جا نیفتاده است و بحث دیگر هم به ابزارهای مناسب ب رای‬ ‫بازار یابی برم ی گردد‪ .‬ایندورس منت یا پشت چک نویسی یا‬ ‫ظه ر نویسی که دو نام دیگر هم دارد؛ صحه گذاری یا تایید‬ ‫کاال‪ .‬این موضوع یعنی اینکه اگر یک محصولی توسط یک‬ ‫ورزشکار یا باشگاه معروف مورد تایید و تبلیغ قرار گرفت ان‬ ‫محصول فروش خوبی خواهد داشت‪.‬‬ ‫ایا خود تبلیغات مقوله ای است یک وجهی‪ ،‬یعنی‬ ‫اینکه خود این موضوع دس�ته بندی های خاصی‬ ‫دارد یا خیر؟‬ ‫‪ l‬دقیقا دس��ته بندی خاصی دارد‪ .‬خود تبلیغات دو‬ ‫ش��کل کامال متفاوت دارد؛ تبلیغات مس��تقیم و تبلیغات‬ ‫غی ر مستقیم‪.‬‬ ‫در کشورهای جهان سوم ی این تبلیغات چگونه‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬در کش��ورهای جهان س��وم تبلیغات به گونه ای‬ ‫تحمیلی صورت م ی گیرد‪ ،‬گاهی حتی به ش��عور مخاطب‬ ‫توهین م ی شود‪.‬‬ ‫در واقع از ابتدای ی ترین و م ی ش�ود گفت بدترین‬ ‫راه ها برای تبلیغات بهره م ی برند تا به مخاطب‬ ‫بگوین�د این محص�ول را خریداری کن‪ ،‬درس�ت‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همی ن طور است‪ .‬بالطبع توفیقی هم حاصل‬ ‫نم ی شود‪ ،‬اما در تبلیغات غی ر مستقیم ماجرا فرق م ی کند‪.‬‬ ‫به طوری که اگر قرار است محصولی به فروش برسد این کار‬ ‫از طریق نخب ه ها انجام م ی ش��ود تا مخاطبان نسبت به ان‬ ‫محصول توجه کنند‪ .‬در واقع انها اعتماد و توجه مخاطب را‬ ‫همزمان به دست م ی اورند‪.‬‬ ‫ایا این نخبگان هم دسته بندی خاصی دارند؟‬ ‫‪ l‬ای��ن نخبگان در س��ه دس��ته ق��رار م ی گیرند‪،‬‬ ‫ورزشکاران‪ ،‬هنرمندان و سیاستمداران‪.‬‬ ‫بیشتر توضیح م ی دهید؟‬ ‫در ایران که خبری از این نوع تبلی غ ها نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬ما در ای ران هرگز چنین تبلیغاتی نم ی بینیم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون در ورزش ما متاس��فانه اول خود هر چیزی‬ ‫م ی اید بعد فرهنگش!‬ ‫اما در مقطعی برخی ورزش�کاران م�ا در کارهای‬ ‫تبلیغاتی شرکت م ی کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬یک زمانی فضایی به وجود امد که ورزشکاران‬ ‫ما بتوانند برخ��ی محصوالت را تبلیغ کنن��د‪ .‬دیدید که چه‬ ‫اتفاقاتی رخ داد‪ ،‬چه نابسامان ی هایی به وجود امد‪ ،‬هرکسی‬ ‫سعی م ی کرد خودش را به دبی برساند تا ب رای یک محصول‬ ‫یا یک ش��رکت تبلیغ کند‪ .‬خ��ب این اتفاق خوب��ی نبود‪.‬‬ ‫همان طور که بخشنامه ای که حراست سازمان ورزش صادر‬ ‫کرد و در ان تاکید کرد که ورزشکاران حق تبلیغ ندارند هم‬ ‫اتفاق خوب و درستی نبود‪ .‬در واقع نه کار برخی ورزشکاران‬ ‫ما درست بود نه کار حراست سازمان ورزش‪.‬‬ ‫ش�ما از نزدیک ب�ازی دیوی�د ب�کام را دیده اید؛‬ ‫بازیکنی که م ی ت�وان گفت در دنی�ای تبلیغات‬ ‫ب ه نظر ش�ما فوتبال پردرامدترین رشته ورزشی‬ ‫دنیاست؟‬ ‫‪ l‬سوال خوبی است‪ .‬شاید خیل ی ها فکر کنند که‬ ‫فوتبال پردرامدترین ورزش دنیاس��ت‪ ،‬در حالی که اینطور‬ ‫نیس��ت‪ .‬البته در فوتب��ال هزینه های کالنی وج��ود دارد‪،‬‬ ‫اما پردرامدترین رش��ته ها در دنیای ام��روز گلف‪ ،‬تنیس و‬ ‫اتومبیلرانی هس��تند‪ .‬ش��ما وقتی به جدول پردرامدترین‬ ‫ورزش��کارهای دنیا هم نگاه م ی کنید رشته هایی که از انها‬ ‫نام بردم حتما چن��د جایگاه مناس��ب را از ان خود کرده اند‪.‬‬ ‫امروز در دنیا لی گ های معتبری از جمله ‪ NBA‬وجود دارند‬ ‫که به کمک بازاریاب��ان ورزش امده اند ت��ا افزایش درامد را‬ ‫ب رایشان رقم بزنند‪.‬‬ ‫بازاریاب�ی ورزش از چ�ه بخش های�ی تش�کیل‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬از دو بخش تش��کیل م ی شود؛ در اولین قسمت‬ ‫ورزش که ابزاری ب رای صاحبان س��هام محسوب م ی شود‬ ‫شیوه ای ب رای تبلیغ کاالیشان است به طوری که از هر صد‬ ‫دالر هزینه ب رای تبلی��غ کاالیی ‪60‬دالر از طریق ورزش و ‪40‬‬ ‫درصد بقیه نیز از طریق سرمایه گذاری در محی ط زیست و‪...‬‬ ‫تامین م ی شود‪.‬‬ ‫بناب راین ورزش حوزه بس��یار مناس��بی ب��رای تبلیغ‬ ‫اجناس است‪ .‬همچنین موضوع مهمی که باشگاه ها باید در‬ ‫نظر بگیرند این اس��ت که با عدم اعتمادبه نفس و با احتیاج‬ ‫به س��مت صنایع نروند‪ .‬بلکه نیاز س��رمایه گذار باید باعث‬ ‫همکاری فیمابین شود‪ .‬چون انها نیز به تبلیغ و مطرح شدن‬ ‫نیاز دارند‪ .‬این اتفاق متاسفانه در فوتبال ای ران رخ نم ی دهد‬ ‫و نمونه بارز ان باش��گاه های بزرگ فوتبال ماس��ت که در‬ ‫هر فص��ل به دنبال اسپانس��ر هس��تند و در نهایت باز هم‬ ‫مشکالتی دارند‪.‬‬ ‫اما خود این باش�گاه ها ابتدا بای�د برند معتبری‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ l‬قطعا همین طور اس��ت‪ .‬انها باید برند معتبری‬ ‫باشند‪ ،‬تجاری سازی کنند و درامد بیشتری نیز داشته باشند‬ ‫تا از طریق جذب مصرف کننده و هوادار و همچنین به کمک‬ ‫علم بازاریابی ورزشی به موفقیت برسند‪.‬‬ ‫کدام باشگاه ها در دنیای فوتبال پیشتاز عرصه‬ ‫اقتصاد و تبلیغات هستند؟‬ ‫‪ l‬باشگاه های امریکایی همواره پیشتاز هستند‪ .‬در‬ ‫ش�ما به بحث ابزارهای مناس�ب برای بازاریابی‬ ‫ورزش�ی اش�اره کردی�د‪ .‬در ای�ن ب�اره توضی�ح‬ ‫م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬بله؛ بحثی ک��ه از ابتدا هم به ان اش��اره کردم و‬ ‫خیلی ه��م اهمیت دارد موض��وع ابزارهای مناس��ب ب رای‬ ‫بازاریابی است‪ .‬رس��انه ها در واقع مهم ترین ابزارهای تبلیغ‬ ‫هستند‪ ،‬اما جنس این رسانه ها در دنیا فرق م ی کند‪ .‬ترجمه‬ ‫واژه مدیا را که نگاه کنیم متوجه م ی شویم که برخی رسانه ها‬ ‫مدیا هستند؛ مثل تلویزیون‪ ،‬روزنامه ها یا رادیو‪ .‬در واقع این‬ ‫نوع از مدیا سنتی است‪.‬‬ ‫ولی ما بحث دیگری را داریم؛ موضوع مهم مولت ی مدیا‬ ‫مثل اینترنت و موبایل‪ .‬علم روز م ی گوید مولت ی مدیا بسیار‬ ‫حائز اهمیت است‪ .‬گالوپ یک س��ایت نظرسنجی است و‬ ‫جهت گیری سیاسی ندارد‪ ،‬یعنی کامال علم ی کار م ی کند‪.‬‬ ‫کمپان ی ها از او م ی خواهند که نظرسنج ی هایی را ب رایشان‬ ‫انجام دهد تا از این طریق به برخی داده ها و امار برس��ند و‬ ‫سیاست های تبلیغ ی شان را تنظیم کنند‪ .‬همین سایت در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری امریکا یک نظرسنجی گذاشت‬ ‫که نتایج ان جالب توجه بود‪ .‬این س��ایت عن��وان کرد که‬ ‫اصل ی ترین دلیل برنده ش��دن نام��زد دموکرات ها در مقابل‬ ‫نامزد جمهوریخواهان این بوده که دموکرات ها از مولت ی مدیا‬ ‫و جمهوریخواهان از مدیا ب رای تبلیغات نامزد مورد نظرشان‬ ‫بهره برده اند‪.‬‬ ‫بدین ترتیب که تیم رس��انه های اوبام��ا را جوان های‬ ‫‪ 30‬یا ‪ 40‬س��اله ای تش��کیل م ی دادند که تخصص ش��ان‬ ‫مولت ی مدی��ا بوده اس��ت‪ ،‬در صورتی ک��ه جمهوریخواهان‬ ‫نهایت کار رس��انه ای و تبلیغات ی ش��ان این بوده که رادیو‪،‬‬ ‫تلویزیون و برخی روزنامه ها را تس��خیر کنند؛ ابزارهایی که‬ ‫باعث برنده شدن نامزد حزب جمهوریخواه نشد‪ .‬این سایت‬ ‫همچنین تاکید کرد که در امریکا اگر روزانه ‪ 60‬میلیون نفر‬ ‫تلویزیون تماش��ا کنند‪ ،‬بیش از ‪ 160‬میلیون نفر مش��غول‬ ‫صفحه فیسبوک خودشان هستند‪.‬‬ ‫بنابراین مهم ترین کاری که در ستاد تبلیغاتی اوباما‬ ‫رخ داد‪ ،‬بهره برداری از پتانسیل ش��بکه های اجتماعی بود‪.‬‬ ‫این بحث اساس��ا یک بحث اقتصادی اس��ت نه سیاسی‪.‬‬ ‫م ی خواهم بگویم قرار نیس��ت ما مث��ل امریکای ی ها عمل‬ ‫کنیم‪ ،‬اما م ی توانیم مولت ی مدیا را به خوبی درک کنیم و از‬ ‫ان در بازاریابی ورزش کشورمان استفاده کنیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫چطور؟ چه کاربردهای فرهنگی دارد؟‬ ‫‪ l‬کاربرد فرهنگی دارد چون به عنوان مثال سازمان‬ ‫یونیس��ف دیگر مثل یک س��ازمان گدا رفتار نم ی کند که‬ ‫بیایید به من پول بدهید تا من به بچه ها کمک کنم‪ ،‬مثال‬ ‫سیاس��ت دیگری را برم ی گزیند‪ ،‬از جمله اینکه با باش��گاه‬ ‫بارسلونا توافق م ی کند که این باشگاه نام یونیسف را روی‬ ‫پی راهن خود تبلیغ کند‪.‬‬ ‫‪ l‬من ب رای ش��رکت در یک کنف رانس بی ن المللی‬ ‫ورزشی به امریکا سفر کرده بودم‪ .‬در این کنف رانس من‪ ،‬دکتر‬ ‫تندنویس و دکتر خبیری حضور داش��تیم تا درباره بازاریابی‬ ‫ورزش اسیا مقاله ای را بخوانیم‪ .‬چند روزی انجا بودیم و من‬ ‫تصمیم گرفتم از نزدیک یکی از بازی های تیم گاالکسی را‬ ‫ببینم‪ .‬در انجا با الکسی الالس درباره دیوید بکام صحبت‬ ‫کردم‪.‬‬ ‫از او پرس��یدم چ��ه توجیه��ی دارد که دیوی��د بکام‬ ‫لی گ های معتبر فوتب��ال در دنیا را رها کن��د و ب رای ادامه‬ ‫فوتبالش به امریکا بیاید و به گلکسی بپیوندد؟ الالس که‬ ‫مدیرفنی گلکسی هم بود جواب داد چون سه ب رابر پولی که‬ ‫باشگاه به این بازیکن م ی پردازد را از طریق تبلیغات دریافت‬ ‫م ی کند و البته باش��گاه نیز در این مورد به سودهای قابل‬ ‫توجهی م ی رسد چون قراردادی با این بازیکن بسته که ‪50‬‬ ‫درصد هر تبلیغی به گلکسی برسد‪.‬‬ ‫یعنی اگر قرار اس��ت یک کمپانی به این بازیکن سه‬ ‫میلیون دالر بابت تبلیغ یکی از محصوالتش بدهد یک و‬ ‫نیم میلیون دالر ان به این باش��گاه خواهد رسید‪ .‬خب این‬ ‫پول های هنگفتی که در فوتبال دنیا جابه جا م ی ش��ود به‬ ‫ما م ی گوید تبلیغات غیرمس��تقیم تا چه حد در ممتازشدن‬ ‫باشگاه ها موثر است‪.‬‬ ‫‪ l‬بهتر است خیلی راحت بگویم‪ .‬ما فکر م ی کنیم‬ ‫باشگاه پیکان چون یک باش��گاه خودروسازی است حتما‬ ‫باید ن��ام محصوالت خ��ودش را روی پی راهنش تبلیغ کند‪.‬‬ ‫تا وقتی که ما اینطور فکر م ی کنیم و ای��ن طرز تفکر را به‬ ‫مجموعه های تحت نظرمان تحمیل م ی کنیم‪ ،‬در بخش‬ ‫بازاریابی به هی چ جا نم ی رسیم‪ .‬شما به باشگاه های اروپایی‬ ‫نگاه کنید‪ .‬یک باش��گاه انگلیس��ی‪ ،‬هواپیمایی امارات را‬ ‫تبلیغ م ی کند‪ .‬دیگر باشگاه انگلیسی شارپ ژاپنی را تبلیغ‬ ‫م ی کند‪ .‬یک باشگاه المانی فیلیپس هلندی را روی پی راهن‬ ‫خودش دارد‪ .‬بناب راین این نش��انه ها به م��ا م ی گوید دنیای‬ ‫تبلیغات تا چه حد به کمک اقتصاد ورزش کش��ورها امده‬ ‫است‪ .‬اتفاقاتی که ما در ورزش کشورمان از انها یا ب ی خبریم‬ ‫یا خودمان را به ب ی خب��ری م ی زنیم و نم ی خواهیم وارد این‬ ‫چرخه شویم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪ l‬به عن��وان مثال وقتی قرار اس��ت در کش��وری‬ ‫جهان سومی یک تیغ مورد تبلیغ قرار بگیرد به این صورت‬ ‫است که یک کلیپ ساخته م ی شود و در ان به مخاطب گفته‬ ‫م ی شود حتما این تیغ را امتحان کن‪ .‬در نهایت مخاطب چند‬ ‫بار هم صدای دینگ دینگ م ی شنود و این در حالی است که‬ ‫تبلی غ کنندگان پیش خودشان فکر م ی کنند که خیلی کار‬ ‫بزرگی انجام داده اند‪ ،‬در صورتی که در تبلیغات غی ر مستقیم‬ ‫این وضعیت اساسا وجود ندارد‪ .‬همان تیغ را به دست یکی از‬ ‫این نخب ه ها م ی دهند‪ .‬به عنوان مثال همان تیغ را به دیوید‬ ‫بکام م ی دهند و م ی گویند با این تیغ مقابل دوربین صورت‬ ‫خود را بتراش‪ .‬همین کافی اس��ت تا ان محصول به شدت‬ ‫مورد توجه قرار بگیرد‪ ،‬به همین سادگی‪ .‬اتفاقا این نوع تبلیغ‬ ‫کاربردهای فرهنگی هم دارد‪.‬‬ ‫نظیر ندارد‪ .‬درباره س�فری که به امریکا داشتید‬ ‫صحبت م ی کنید؟‬ ‫درجه بعدی م ی توانیم به باشگاه های المانی اشاره کنیم‪.‬‬ ‫چرا ما در فوتبال کشورمان از موضوع تبلیغات به‬ ‫بدترین شکل ممکن استفاده م ی کنیم؟‬ ‫ایا ما در ورزش کش�ورمان به پدیده مولت ی مدیا‬ ‫اهمیت م ی دهیم؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬به هیچ وجه‪ .‬در ح��ال حاضر مولت ی مدیا در‬ ‫ورزش ما و به خصوص فوتبال م��ا وجود ندارد‪ ،‬به طوری که‬ ‫قهرمان لیگ برتر ما هنوز یک وب سایت فعال ندارد‪ .‬تاکید‬ ‫م ی کنم «وب سایت فعال‪g ».‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیوید بکام در عرصه‬ ‫فوتبال ملی موفق نبود‬ ‫‪3‬‬ ‫ستاره متوسط‬ ‫ورزش‬ ‫دیوید بکام یکی از بهترین های دنیا در زدن ضربات ازاد محس��وب می ش��د و از پاس های‬ ‫فوق العاده ای نیز برخوردار بود‪ .‬او در سال ‪ ۱۹۹۹‬در جام قهرمانان اروپا با تیم منچستریونایتد مقابل‬ ‫بایرن مونیخ به قهرمانی رس��ید در این بازی که با نتیجه ‪ ۲‬بر ‪ ۱‬به پایان رسید او دو پاس گل داد‬ ‫ن هادل‪ ،‬س��رمربی وقت تیم ملی انگلیس بکام را ب رای حضور در‬ ‫و بهترین بازیکن میدان بود‪ .‬گل ‬ ‫رقابت های جام جهانی ‪ ۱۹۹۸‬فرانس��ه دعوت کرد‪ .‬او در دو بازی نخست انگلیس نیمکت نشین‬ ‫بود‪ .‬اما در سومین بازی تیم ملی انگلیس مقابل کلمبیا به میدان رفت و گلی زیبا روی یک ضربه‬ ‫ازاد در این دیدار به ثمر رساند و به این ترتیب دیوید بکام اولین گل ملی خود را ب رای انگلیس در‬ ‫همین بازی به ثمر رساند‪.‬‬ ‫در جام جهانی ‪ ۱۹۹۸‬فرانس��ه و دیدار انگلیس و ارژانتین‪ ،‬درگیری بکام با دیه گوس��یمئونه‬ ‫منجر به اخ راج این بازیکن شد و شاید همین امر نقش زیادی در شکست تیم ملی انگلیس در این‬ ‫بازی حیثیتی داشت‪ ،‬اما بکام همچنان به پیشرفت ادامه داد و درخشش او در سال ‪ ۱۹۹۹‬وی را در‬ ‫کنار ریوالدو کاندیدای دریافت عنوان بهترین بازیکن اروپا و جهان کرد‪ .‬در نوامبر سال ‪ ۲۰۰۰‬پیتر‬ ‫تیلور‪ ،‬سرمربی وقت تیم ملی انگلیس بازوبند کاپیتانی را ب رای اولی ن بار در بازی دوستانه انگلیس‬ ‫مقابل ایتالیا بر بازوی دیوید بکام بست‪ .‬پس از بازنشستگی الن شیرر و به دنبال او تونی ادامز‪ ،‬حاال‬ ‫نوبت به دیوید رسیده بود تا در زمین هدایت بازیکنان تیم ملی انگلیس را برعهده بگیرید‪ .‬بکام در‬ ‫رقابت های مقدماتی جام جهانی ‪ ۲۰۰۲‬عنوان کاپیتانی خود را در تیم ملی انگلیس حفظ کرد‪ .‬در‬ ‫مارس سال ‪ ۲۰۰۱‬انگلیس در انفیلد می زبان فنالند بود و گل بکام بود که منجر به پیروزی دو بر یک‬ ‫انگلیس ی ها ب رابر فنالند شد‪ .‬کاپیتان تیم ملی انگلیس در بازی های مقدماتی یورو ‪ ۲۰۰۴‬هم ب رای‬ ‫تیم کشورش درخشید و در چهار بازی نخست تیم ملی انگلیس در مرحله مقدماتی رقابت های‬ ‫یورو ‪ ۲۰۰۴‬گلزنی کرد‪ .‬اما بکام در دیدار جنجالی انگلیس مقابل ترکیه از بازی اخ راج شد و به دنبال‬ ‫ان بازی در ماه ژوئن مقابل تیم اسلواکی را از دست داد‪ .‬در پایان ان فصل تمام توجه مطبوعات‬ ‫معطوف به اینده بکام بود؛ بازیکنی که مورد توجه رم‪ ،‬میالن‪ ،‬رئال مادرید و بارسلونا قرار گرفته‬ ‫بود و همه این تیم ها خواهان جذب او بودند‪ .‬در تابستان سال ‪ ۲۰۰۴‬بکام بازی های بسیار‬ ‫ضعیفی را در رقابت هایی یورو ‪ ۲۰۰۴‬از خود به نمایش گذاشت و با ازدست دادن دو‬ ‫پنالتی حساس موجبات حذف تیم ملی انگلس��تان را از گردونه این رقابت ها‬ ‫فراهم کرد‪ .‬دیوید ب��کام در س��ال ‪ ۲۰۰۶‬در جام جهانی المان ب��ه همراه تیم‬ ‫انگلستان به مقامی دست نیافت تا پس از اتمام جام جهانی و تعویض مربی‬ ‫انگلستان‪ ،‬دیگر در تیم انگلستان بازی نکند‪ .‬تیم ملی انگلستان با مربیگری‬ ‫استیو مک الرن از صعود به مرحله نهایی یورو ‪ ۲۰۰۸‬بازماند تا استیو مک الرن‬ ‫جای خود را به فابیو کاپلو دهد‪ .‬کاپلو با دعوت دوب��اره از بکام بازوبند کاپیتانی‬ ‫را مجددا به وی داد و در بازی دوس��تانه مقابل امریکا طی مراسمی از بکام بابت‬ ‫صدمین بازی مل ی اش تجلیل شد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪78‬‬ ‫دیوید بکام دوم اوریل ‪ ۱۹۹۵‬اولین‬ ‫بازی اش را در لیگ ب رتر مقابل‬ ‫لیدزیونایتد تج ربه کرد و درواقع فصل‬ ‫‪ ۹۵ -۹۶‬اغازی بود بر درخشش این‬ ‫بازیکن در فوتبال انگلیس‪.‬‬ ‫فصل ‪ ۹۶-۹۷‬دومین فصل حضور وی در لیگ‬ ‫ب رتر بود‪ .‬او مشهورت رین گل خود را در این فصل و‬ ‫در مقابل تیم ویمبلدون به ثمر رساند‪.‬‬ ‫بکام نخستین حضورش در‬ ‫تی م ملی انگلیس را در اول سپتامبر‬ ‫‪ ۹۶‬تج ربه کرد‪.‬‬ ‫بکام سال ‪ ۹۷‬به هم راه منچستر به عنوان قهرمانی‬ ‫لیگ ب رتر انگلیس دست یافت و به عنوان بازیکن ب رتر‬ ‫انگلیس در این سال برگزیده شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫در فصل ‪ 2006-۲۰۰7‬بکام با ق راردادی پنج ساله‬ ‫و با رقم ‪۲۵۰‬میلیون دالر به تیم گلکسی‬ ‫ل س انجلس پیوست‪ .‬این ق رارداد شش ماه زودتر‬ ‫از پایان فصل بسته شد‪.‬‬ ‫سال ‪ ۱۹۹۹‬ب رای بکام سالی پر از افتخار بود‪ .‬قهرمانی در‬ ‫لیگ ب رتر انگلیس‪ ،‬قهرمانی در جام حذفی و س رانجام‬ ‫قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا کلکسیون افتخارات این‬ ‫بازیکن را کامل کرد‪.‬‬ ‫بکام نی م فصل دوم سال های ‪ ۲۰۰۹‬و ‪ ۲۰۱۰‬را‬ ‫باتوجه به تعطیالت لیگ ام ریکا‪ ،‬به صورت‬ ‫قرضی در تیم اث میالن سپری کرد‪.‬‬ ‫بارسلونا اولین باشگاهی بود که رسما درخواست خود را مبن ی بر تمایلش‬ ‫جهت جذب دیوید بکام تقدیم منچست ریوناتید کرد‪ ،‬اما دیوید بکام در‬ ‫ژوئن سال ‪ ۲۰۰۳‬با عقد یک ق رارداد چهارساله به تیم رئال مادرید پیوست‪.‬‬ ‫شروع کار بکام در رئال با انتقادات زیادی هم راه بود‪ .‬او در تیم رئال از‬ ‫ش رایط ارمانی خود دور شد‪ .‬ارتباطات نامشروع بکام و فساد اخالقی این‬ ‫بازیکن فصل ناامیدکننده ای را ب رایش رقم زد‪.‬‬ ‫بکام اواخر ژانویه ‪ ۲۰۱۳‬در تم رینات ارسنال شرکت‬ ‫کرد‪ ،‬ولی ارسن ونگ ر‪ ،‬م ربی این تیم به جذب او عالقه ای‬ ‫نشان نداد‪ .‬در نهایت باشگاه پاری سن ژرمن با عقد‬ ‫ق راردادی پنج ماهه وی را جذب کرد‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪79‬‬ ‫رحیمی‪ ،‬حسن داداشی‪ ،‬محمود همتی‪ ،‬حسن زردان ی فالح‪،‬‬ ‫محمدحس��ین مرادی‪ ،‬محم��د نادری‪ ،‬حس��ن اب راهیمی‪،‬‬ ‫ربی ع اهلل مهدوی‪ ،‬احمد ربیعی‪ ،‬جعفر غنچه ها‪ ،‬محمدسعید‬ ‫ذکایی‪ ،‬حس��ن محم��دی‪ ،‬ش��کراهلل اصغ��ری‪ ،‬مصطفی‬ ‫بالغت نیا و جواد محمدی‪ ...‬ما فراموشکار هستیم و خیلی‬ ‫زود نام امیدعباسی را فراموش م ی کنیم‪ ،‬حتی اگر معبری‬ ‫در ته ران به نامش باش��د و کاش فراموش نکنیم که یک‬ ‫روز در این ش��هر مردی بود که از میان شلع ه های اتش راه‬ ‫ بهشت را پیدا کرد‪.‬‬ ‫سفر از درون‬ ‫اتش به بهشت‬ ‫اتش نشانی که امید را معنا کرد‬ ‫دیـــدار‬ ‫گاهی انسانیت در جان اش��یا خود را نشان م ی دهد؛‬ ‫اینجا همان جایی اس��ت ک��ه م ی توانیم به انس��ان بودن‬ ‫خویش غره ش��ویم و بگوییم خ��وش به حال‬ ‫بن ی ادم ک��ه در پیکر خوی��ش اعضایی دارند‬ ‫که در درد‪ ،‬از بیق راری عبور م ی کنند و به ایثار‬ ‫و از خودگذش��تگی م ی رس��ند‪ .‬ان ماسک که‬ ‫از صورت اتش نش��ان خارج ش��د و بر صورت‬ ‫کودک چس��بید تا از گزند گازهای س��می در‬ ‫امان بماند‪ ،‬خود انسانیت بود و بهانه ای ب رای‬ ‫اینکه بر خود ببالیم‪ .‬در همین ش��هری که ما‬ ‫در ان زندگی م ی کنیم و در می��ان انهایی که‬ ‫ما نم ی شناس��یم هس��تند جوانمردانی هنوز‬ ‫که در لحظه ای که باید‪ ،‬تصمیمی م ی گیرند‬ ‫و نجات دیگران را حتی بر جان خویشتن مقدم‬ ‫م ی دانند‪ .‬ماس��کی که از صورت امید عباسی‬ ‫بر صورت کودک نشس��ت‪ ،‬نشان داد که هنوز‬ ‫هم برای خیل ی ها انس��انیت ماسکی نیست‬ ‫که بر صورت نشس��ته و همین مساله باعث‬ ‫م ی ش��ود که افتخار کنیم‪ .‬امید عباس��ی در‬ ‫همین ش��هری زندگی م ی کرد ک��ه ما زندگی‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬ش��اید در کوچه و خیابان از کنارش‬ ‫عبور کرده باش��یم‪ ،‬او نه فوتبالیس��ت بود که‬ ‫سوار بر اتومبیل پورشه در شهر وی راژ بدهد و به‬ ‫انبوه طرفدارانش امضا بدهد و نه هنرپیشه که‬ ‫ظاهرش نگاه ها را به خ��ود جلب کند‪ ،‬او یکی‬ ‫بود مثل همه ما‪ ،‬با ظاهری ساده و معمولی‪...‬‬ ‫یکی از انهایی که پش��ت کامیون های اژیردار‬ ‫قرمز رنگ در خیابان به ش��تاب م ی رانند و ما‬ ‫حتی به خودمان زحمت نم ی دهیم برگردیم و صورتش��ان‬ ‫را نگاه کنیم و تحسی ن شان کنیم‪ .‬ما ادم های فراموشکاری‬ ‫هستیم‪ ،‬چندی بعد یادمان م ی رود که در این شهر مردی بود‬ ‫که جانش را ب رای نجات دختری به خطر انداخت و از دست‬ ‫داد‪ .‬ما این نام ها که در عملیاتی مش��ابه از میان ما رفتند را‬ ‫از خاطر م ی بری��م‪ ،‬خیلی از ما حتی وق��ت نم ی گذاریم نام‬ ‫اینها که شهدای اتش نشانی هستند را یک بار از سر احترام‬ ‫بخوانیم؛ نام هایی نظیر اصغر ش��فاهی‪ ،‬صمد سلمانیان‪،‬‬ ‫عل ی اکبر جعف ر زاده‪ ،‬مصطفی معافی‪ ،‬نصرت اهلل عظیمی‪،‬‬ ‫امیر تروند‪ ،‬مرتضی عظیمی‪ ،‬داوود جعفریان‪ ،‬حمید اذری‪،‬‬ ‫بیژن نظری‪ ،‬واحد رحمانی‪ ،‬علی خورش��یدفر‪ ،‬اس��ماعیل‬ ‫س��عیدی‪ ،‬برات محیط ی پن��اه‪ ،‬محمدمهدی ش��میرانی‪،‬‬ ‫محمدصالح قاس��م لو‪ ،‬عل ی اصغر موالیی‪ ،‬محمدحس��ین‬ ‫خلیلی‪ ،‬س��عید اب راهیم��ی‪ ،‬سعیداس��فندیاری‪ ،‬محمدرضا‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪80‬‬ ‫امید عباسی که بود؟‬ ‫تنها ‪ 35‬سال سن داش��ت‪،‬در س��ال ‪ 79‬به استخدام‬ ‫سازمان اتش نش��انی پایتخت درامد و س��ابقه فعالیت در‬ ‫ایس��تگاه های ‪ 23‬مجیدی��ه‪ 74 ،‬کوهس��ار‪ 85 ،‬جیحون و‬ ‫‪ 68‬ش��هید باقری را دارد‪ .‬وی به مدت س��ه س��ال فرمانده‬ ‫ایستگاه ‪ 68‬اتش نش��انی بود‪ .‬تازه ازدواج کرده بود و خیلی‬ ‫زود تازه عروس��ش را تنها گذاشت‪ ،‬او عاش��ق کارش بود و‬ ‫حتی بارها به ب��رادرش گفته بود که م ی خواهد پس��ر پنج‬ ‫س��اله ب رادرش را وقتی بزرگ ش��د به اتش نش��انی ببرد‪ .‬او‬ ‫چنان عاش��ق کارش بود که از حادثه نم ی ترس��ید‪ ،‬یک بار‬ ‫در س��ال ‪ 82‬هنگام عملیات از ارتفاع به پایین پرتاب شد و‬ ‫هر دو دستش اس��یب دید‪ ،‬به طوری که به توصیه پزشک‬ ‫مجبور شد ‪ 40‬روزی دستانش را اتل ببندد‪ ....‬این شاید همه‬ ‫ان چیزی باش��د که م ی توان ب رای زندگینامه امید عباسی‬ ‫ذکر کرد؛ همان که اگرچه زندگ��ی اش در چند خط خالصه‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬در وصف مرگش م ی توان کتاب ها نوشت‪ ،‬البته‬ ‫اگر واژه ها یاری کنند‪.‬‬ ‫مرگ امید و تولد ریحانه‬ ‫ریحانه در میان ش��عله های اتش محبوس بود‪ .‬این‬ ‫کودک ‪ 9‬ساله کم کم داش��ت امیدش را از دست م ی داد که‬ ‫امید از راه رسید‪ .‬بگذارید از ابتدا ش��روع کنیم؛ ساعت ‪ 14‬و‬ ‫‪ 15‬دقیقه ظهر سه شنبه ‪ 24‬اردیبهشت ماه امسال صدای‬ ‫زنگ اتش سوزی خانه ای در شهرک باقری در ایستگاه ‪68‬‬ ‫اتش نش��انی به صدا درامد‪ .‬ب��ا به صدا درام��دن اژیر خطر‪،‬‬ ‫فرمانده ایستگاه به همراه س��ه تن از همکارانش در محل‬ ‫حادثه حاضر شدند‪.‬‬ ‫اتش و دود زیادی در طبقه دهم مجتمع زیتون شهرک‬ ‫شهید باقری در غرب بزرگراه شهید همت به چشم م ی خورد‪،‬‬ ‫فرمانده ایستگاه به همراه دو تن دیگر از اتش نشانان خود را‬ ‫مجهز به ماسک های تنفسی کردند و با سرعت از پله ها باال‬ ‫رفتند و به محل اتش سوزی رسیدند‪ .‬در طبقه هشتم مادر‬ ‫نگرانی از زندانی شدن ریحانه کوچولو‪ ،‬دختر هشت ساله اش‬ ‫در خانه پر از ات��ش خب��ر داد‪ .‬امید عباس��ی‪ ،‬قربانی تیم‬ ‫اتش نشانی با ش��نیدن این ماجرای هولناک جان خود را به‬ ‫خطر انداخت و به مرکز اتش نفوذ کرد و در میان‬ ‫دود و اتش به جس ت وجوی دختربچه پرداخت‪.‬‬ ‫هنوز دقایقی نگذشته بود که اتش نشان فداکار‬ ‫در حالی که ماسک روی صورتش را روی دهان‬ ‫دخترکوچولو گذاش��ته بود از می��ان اتش و دود‬ ‫بیرون ام��د و ریحانه را در اغ��وش همکارانش‬ ‫س��پرد و خودش بیهوش روی زمی��ن افتاد‪ ...‬او‬ ‫امید بود؛ امید عباس��ی‪ .‬اتش نشانان‪ ،‬امید را به‬ ‫بیمارستان پیامب ران منتقل کردند‪ .‬او در بخش‬ ‫مراقب ت ه��ای ویژه بس��تری و تح��ت مراقبت‬ ‫پزشکان بود که متاسفانه پس از جدال با مرگ‪،‬‬ ‫در نهایت دچار مرگ مغزی شد‪.‬‬ ‫اما فداکاری امی��د تنها به ای��ن منحصر‬ ‫نیس��ت‪ ،‬هیچ کس حتی نزدیک ترین اعضای‬ ‫خانواده اش نم ی دانستند که او حتی ب رای پس از‬ ‫مرگش هم برنامه ریزی کرده است‪ ،‬مرحوم امید‬ ‫عباس��ی پیش از این ب رای اه��دای عضو اقدام‬ ‫کرده و کارت اهدای عضو را همراه خود داشت‪.‬‬ ‫همین مساله باعث شد که پیکر شهید «امید‬ ‫عباسی» از بیمارستان پیامبران به بیمارستان‬ ‫مسی ح دانش��وری انتق��ال یاف��ت و اقدامات و‬ ‫ازمایشات اولیه روی وی اغاز شد و پس از ان دو‬ ‫کلیه و کبد وی برای اهدا به بیماران نیازمند از‬ ‫بدن وی خارج شد‪.‬‬ ‫روز اول که هر اتش نشانی م ی خواهد کار را‬ ‫شروع کند‪ ،‬سوگندی یاد م ی کند که حتی جانش‬ ‫را در راه نجات دیگران در طبق اخالص بگذارد‪ ،‬امید تا اخرین‬ ‫لحظه به این سوگند پایبند بود و حتی پس از مرگش هم‪...‬‬ ‫او امید ما بود‪ ،‬امیدی ب رای انسانیت‪g .‬‬ ‫امید عباسی یکی بود مثل ما؛ نه ستاره بود و نه یک‬ ‫ادم خیلی ویژه‪ ،‬اما مرگ او نشان دادکه در بین ما‬ ‫ادم های معمولی نشانه های بسیاری برای اثبات‬ ‫انسانیت وجود دارد‬ ‫کتاب انقالب؛ فصل بیداری‬ ‫بازخوانی صحیفه نور به قلم محمدرضا زائری‬ ‫«کتاب انقالب» شرح و تاملی بر «صحیفه نور» امام خمین ی (ره) است که به قلم‬ ‫محمدرضا زائری توسط دفتر نشر فرهنگ اسالمی منتشر شده است‪ .‬این کتاب با‬ ‫زیرعنوان «فصل بی داری» به بازخوانی اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫م ی پردازد‪ .‬بخشی از این اندیشه ها در مجموعه کتاب «صحیفه نور» مکتوب شده‬ ‫و مولف کوشیده پس از تلخیص سخنان امام خمینی (ره) با اضافه کردن شرح هایی‬ ‫مخاطب را به تامل در بیانات بنیانگذار فقید انقالب اسالمی ترغیب کند‪ .‬زائری در‬ ‫مقدمه کتاب خود نوشته اس��ت‪« :‬سخنان دلنش��ین و گهربار امام راحل خالصه و‬ ‫چکیده معارف اسالمی و الهی به زبان روز است و «صحیفه نور» جاودان و خواندنی و‬ ‫تازه خواهد ماند؛ مجموعه ای که چکیده و روح معارف اسالمی و الهی را در قالب زمان‬ ‫معاصر ب رای همگان عرضه م ی کند و این کتاب کوچک‪ ،‬پنجره ای به ان اسمان بزرگ‬ ‫و گسترده خواهد بود تا «صحیفه نور» را به تناسب استفاده و نیاز عموم مخاطبان‬ ‫از اغاز و به تدریج به بازخوانی بنشینیم و بهانه ای باش��د تا مشتاقان و تشنگان ان‬ ‫سخن گوارا را پیاله ای بنوشاند‪ ».‬بناب راین م ی توان «کتاب انقالب» را نوشتاری کاربردی و سهل الوصول در استخراج اندیشه های‬ ‫داهیانه رهبر فرزانه ای دانست که بنیانگذار بیداری اس�لامی بود‪ .‬از این رو انتخاب زیرعنوان «فصل بیداری» ب رای این مجموعه‬ ‫نیز هوشمندانه و هدفدار تلقی م ی ش��ود‪ .‬محمدرضا زائری در «کتاب انقالب» به صورت کالسیک و به شیوه حوزویان صحیفه‬ ‫امام خمینی (ره) را بازخوانی کرده است‪ .‬وی از زمانی که در لبنان بود این کار را شروع کرده و هم اکنون فصل اول از بازخوان ی های‬ ‫صحیفه نور را با عنوان فرعی فصل بیداری به دفترنشر فرهنگ اسالمی داده است‪« .‬کتاب انقالب؛ فصل بیداری» در ‪ 420‬صفحه‬ ‫و به بهای ‪ 130‬هزار ریال منتشر شده است‪g .‬‬ ‫ورزش روح‬ ‫روی جلد‬ ‫اشپیگل رفته‬ ‫است‬ ‫اکونومیست‬ ‫ژاپن را‬ ‫سوژه خود‬ ‫قرار داده‬ ‫است‬ ‫مردان جمهور‬ ‫کتابی با محوریت انتخابات ریاست جمهوری ایران‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫«مردان جمهور» عنوان کتابی است که با محوریت قرار دادن‪ 10‬دوره انتخابات ریاست جمهوری در ای ران‪ ،‬به تازگی از سوی موسسه‬ ‫فرهنگی ‪ -‬هنری قدر والیت منتشر شده است‪« .‬مردان جمهور» که دستاورد موسسه فرهنگی ‪ -‬هنری قدر والیت است‪ ،‬در یازده فصل‬ ‫به روند انتخابات ریاست جمهوری ای ران در‪ 10‬دوره گذشته و تحلیل محتوای انتخابات و نتایج ان م ی پردازد‪ .‬این اثر که به بهانه یازدهمین‬ ‫دوره انتخابات ریاست جمهوری تهیه و تنظیم شده‪ ،‬در تالش است با روشن کردن انچه طی سالیان پیش گذشته است‪ ،‬خ وانندگان را در‬ ‫انتخاب رئی س جمهوری اصلح یاری رساند‪ .‬در هریک از فصول این اثر ضمن پرداختن به شرایط و اوضاع سیاسی کشور پیش از برگزاری‬ ‫انتخابات‪ ،‬احزاب و نامزدهای انتخاباتی هر دوره و مالک های انتخاب شخص اصلح از منظر حضرت امام خمین ی (ره) و حضرت امام‬ ‫خامنه ای –مدظله‪ -‬مدنظر قرار گرفته است‪ .‬در این کتاب‪ ،‬اماری از می زان واجدین شرایط و می زان مشارکت مردم در هر دوره انتخاباتی‪،‬‬ ‫اورده شده است که امکان مقایسه بهتر را ب رای مخاطب فراهم م ی اورد‪ .‬همچنین متن کامل حکم تنفیذ رهبری به رئی س جمهوری‬ ‫منتخب‪ ،‬سخنان ایت اهلل خامنه ای در مراسم تنفیذ‪ ،‬بخشی از زندگینامه رئی س جمهوری و ح وادث و تحوالت مهم هر دوره از بخش های‬ ‫اصلی هر فصل را تشکیل م ی دهد‪ .‬نخستین چاپ کتاب «مردان جمهور» (نگاهی به ‪ 10‬دوره انتخابات ریاست جمهوری در جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران) با شمارگان سه هزار جلد و در ‪ 328‬صفحه به قیمت هفت هزار تومان منتشر شده است‪g.‬‬ ‫مشکالت‬ ‫اوالند روی‬ ‫جلد لوپوئن‬ ‫درگذشت شاعر خراسانی‬ ‫محمد قهرمان از مهمترین غزل سرایان بود‬ ‫محمد قهرمان‪ ،‬شاعر بر اثر ابتال به بیماری سرطان درگذشت‪ .‬وی دهم تیرماه‬ ‫‪ ۱۳۰۸‬در روس��تای امیراباد (هش��ت کیلومتری جنوب تربت حیدریه) متولد ش��د‪ .‬در‬ ‫پنج سالگی مادرش درگذشت و در سیزده س��الگی پدرش و پس از ان خواهر بزرگش‬ ‫سرپرستی او را به عهده گرفت‪ .‬در سال پنجم دبیرس��تان در مشهد با زنده یاد مهدی‬ ‫اخوان ثالث همکالس شد و این دوستی ادامه یافت‪ .‬سال ششم ادبی را در دبیرستان‬ ‫البرز ته ران به پایان رساند و سپس در دانشکده حقوق دانشگاه ته ران در رشته قضایی‬ ‫ادامه تحصیل داد‪ ،‬اما هرگز دنبال کار حقوقی نرفت و فقط به ش��عر پرداخت‪.‬وی از‬ ‫اذر ‪ ۱۳۴۰‬به مدت ‪ ۲۷‬سال تا بازنشستگی به عنوان کتابدار دانشکده ادبیات دانشگاه‬ ‫فردوسی مشغول به فعالیت بود‪ .‬عالقه محمد قهرمان در سرودن شع ر‪ ،‬در غزل و به ویژه‬ ‫سبک هندی به اندازه ای بود که یکی از ش��ع رای بنام غزلس رای سبک هندی شد؛ در‬ ‫کارنامه او همچنین تصحیح و چاپ چند دیوان از شاع ران مختلف به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫تصحیح دیوان صائب تبریزی (شش جلد)‪ ،‬تصحیح دیوان صیدی ته رانی‪ ،‬انتشار و‬ ‫تصحیح مجموعه اثار ابوطالب کلیم همدانی‪ ،‬تصحیح دیوان حاج محمد جان قدسی مشهدی‪ ،‬برگزیده اشعار صائب و دیگر شع رای‬ ‫معروف سبک هندی‪ ،‬صیادان معنی (برگزیده اشعار سخن سرایان شیوه هندی) و‪ ...‬برخی از اثار تحقیقی او هستند‪ .‬چند مجموعه شعر‬ ‫از سروده های خود محمد قهرمان نیز منتشر شده و «حاصل عمر» یکی از این مجموعه هاست‪ .‬همچنین گزیده ای از زیباترین غزل های‬ ‫قهرمان در ابتدای امسال (‪ )1392‬از سوی انتشارات شهرستان ادب با عنوان «به خط روشن عشق» منتشر شده است‪« .‬روی جاده اب ریشم‬ ‫شعر» یکی دیگر از مجموعه اشعار قهرمان است که در سال‪ 1391‬از سوی انتشارات جمهوری در دسترس مخاطبان و عالقه مندان شعر‬ ‫و ادب پارسی قرار گرفت‪ .‬رهبر ای ران‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای طی پیام ‬ ‫ی درگذشت محمد قهرمان را تسلیت گفتند‪g.‬‬ ‫خداحافظی‬ ‫دیوید بکام‬ ‫روی جلد‬ ‫گاردین‬ ‫‪81‬‬ ‫گذشته فرهادی‬ ‫ازکن تا تهران‬ ‫ایا فیلم فرهادی ایرانی است؟‬ ‫دیـــدار‬ ‫ایا اصغر فرهادی م ی تواند نخل طال را هم به افتخارات‬ ‫خود اضافه کند؟ در کارنامه این فیلمساز جوایز جشنواره های‬ ‫معتبر بی ن المللی نظیر اسکار‪ ،‬گلدن گلوپ‪ ،‬سزار‪ ،‬ب رلین و‪...‬‬ ‫دیده م ی شود و حاال او م ی خواهد با فیلم گذشته‪ ،‬این جای‬ ‫خالی را هم به مجموعه جوایزش اضافه کند‪« .‬گذشته» در‬ ‫کن در بخش مسابقه به نمایش گذاشته م ی شود تا در کنار‬ ‫کارگردان های دیگر نظیر رومن پوالنسکی‪ ،‬ب رادران کوئن‪،‬‬ ‫استیون سودربرگ‪ ،‬جیم جارموش‪ ،‬پائولو سورنتینو‪ ،‬الکساندر‬ ‫پاین و‪ ...‬ب رای کسب نخل طال بکوشد‪ .‬در تاریخ این جشنواره‬ ‫ی موفق شده که با فیلم طعم گیالس‬ ‫تنها عباس کیارستم ‬ ‫به عنوان یک فیلم ای رانی به نخل طال برسد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫داستان گذشته‬ ‫در خالصه داستان «گذشته» امده است‪« :‬احمد (علی‬ ‫مصفا) چهار س��ال پس از جدایی از همسر فرانسوی اش به‬ ‫درخواست او راهی پاریس م ی شود تا مراحل اداری طالقشان‬ ‫را طی کرده و ثبت کنند‪ .‬او در مدت اقامت کوتاهش متوجه‬ ‫اشفتگی لوسی‪ ،‬دختر همسر س��ابقش م ی شود‪ .‬تالش او‬ ‫ب رای کمک به لوسی پرده از رازی در گذشته برم ی دارد‪ ».‬در‬ ‫این فیلم همه موقعی ت های اشفتگی روانی از دروغ ها‪ ،‬رازها‪،‬‬ ‫طالق و کما به شخصی ت ها هجوم م ی اورند‪ .‬بره نیس بژو‪،‬‬ ‫طاهر رحیم و علی مصفا بازیگران اصلی این فیلم هس��تند‬ ‫که یکی از فیلم های بخش مس��ابقه اصلی جش��نواره کن‬ ‫امسال است‪ .‬الزم به ذکر اس��ت بره نیس بژو ب رای بازی در‬ ‫فیلم صامت ارتیست نامزد دریافت جایزه اسکار ب رای بهترین‬ ‫بازیگر نقش اول زن بود‪ .‬البته ابت��دا قرار بود ماریون کوتیار‪،‬‬ ‫ب رنده جایزه اسکار در این فیلم بازی کند‪ ،‬اما او به دلیل تالقی‬ ‫کار فیلمبرداری با یک پروژه دیگرش‪ ،‬از این پروژه کنار رفت‪.‬‬ ‫فرهادی این فیلم را در پاریس ساخته است‪.‬‬ ‫ایا «گذشته» فیلمی ایرانی است؟‬ ‫کارگ��ردان فیل��م‪ ،‬بازیگ��ر نق��ش اول فیل��م و مدیر‬ ‫فیلمبرداری فیلم گذشته‪ ،‬ای رانی هستند‪ ،‬اما در سایت های‬ ‫خبری‪ ،‬گذشته را فیلمی محصول مشترک فرانسه و ایتالیا‬ ‫معرفی کرده اند‪ ،‬یعن��ی این فیلم برخ�لاف «درباره الی» و‬ ‫«جدایی نادر از س��یمین» الاقل با پاسپورتی غی ر ای رانی در‬ ‫جشنواره های جهانی شرکت م ی کند‪ .‬حال این سوال پیش‬ ‫م ی اید باتوجه به اینکه فیلم در مورد زوجی اس��ت که یک‬ ‫سوی ان مردی ای رانی است و یک سوی ان زنی فرانسوی‪،‬‬ ‫محتوای فیلم را با کدام شناس��نامه توصی��ف کنیم؟ اصغر‬ ‫فرهادی در جواب پرسشی مشابه گفته است‪« :‬با عوض شدن‬ ‫جغ رافیای فیلم هایم‪ ،‬ش��کل فیلم های من تغییر نم ی کند‪.‬‬ ‫من همان فیلمساز قبلی هستم‪ .‬پاس��خ به اینکه «ملیت‬ ‫این فیلم چگونه اس��ت؟» یک مقدار س��خت است‪ .‬تعیین‬ ‫ملیت در سینما کار سختی است‪ .‬ملیت فیلم را تماشاگری‬ ‫که ان را م ی بیند مشخص م ی کند‪ .‬هر تماشاگری م ی تواند‬ ‫فیلم را متعلق به ملیت خودش بداند‪ ».‬فرهادی همچنین‬ ‫مادرترزای ایرانی درگذشت‬ ‫پروانه وثوق‪ ،‬رئیس هیات امنای محک بود‬ ‫پروفسور پروانه وثوق‪ ،‬رئیس هیات امنای بیمارستان فوق تخصصی سرطان محک در‬ ‫‪ 78‬سالگی درگذشت‪ .‬او در اسفندماه ‪ ۱۳۱۴‬در شهرستان تفرش در استان مرکزی به دنیا امد‪.‬‬ ‫او دکترای عمومی خود را در سال ‪ ۱۳۴۲‬از دانشکده علوم پزشکی ته ران گرفت و دوره های‬ ‫تخصصی و فوق تخصص ی اش در خون و انکولوژی را در دانشگاه های کمب ریج‪ ،‬ماساچوست‬ ‫و ایلینوی گذراند‪ .‬وثوق همچنین دوره تکمیلی پزشکی خود را در دانشگاه واشنگتن به پایان‬ ‫رساند‪ .‬پروانه وثوق حدود نیم قرن از عمر سراسر تالش خود را صرف مداوای کودکان مبتال به‬ ‫سرطان در مراکز درمانی مختلف کشور از جمله بیمارستان های حضرت عل ی اصغر(ع)‪ ،‬مفید‬ ‫و کودکان ته ران کرد‪ .‬وی تا اخرین روزهای عمر خود‪ ،‬عالوه بر ریاست هیات امنای موسسه‬ ‫خی ریه حمایت از کودکان مبتال به سرطان (محک) به امر تعلیم و تربیت دانشجویان پزشکی‬ ‫و نیز درمان کودکان مبتال به سرطان اشتغال داشت‪ .‬مرحومه دکتر پروانه وثوق در سال های‬ ‫خدمات موثر پزشکی خود‪ ،‬کودکان سرطانی بسیاری را از سراسر جهان درمان کرده و به انان‬ ‫سالمتی را بازگردانده بود‪ .‬او هی چ گاه ازدواج نکرد‪ .‬شاید به همین خاطر باشد که برخی به او‬ ‫لقب «مادرترزای ای رانی» داده اند‪g .‬‬ ‫‪82‬‬ ‫حقوق معنوی فیلم را متعلق به ای ران و فرانس��ه م ی داند و‬ ‫دلیل فرانس��وی ‪ -‬ایتالیایی خواندن فیلم را سرمایه گذاری‬ ‫شرکت های اروپایی م ی داند‪.‬‬ ‫فیلم تردید‬ ‫در سینمای فرهادی تردید یک نقش پررنگ و اساسی‬ ‫دارد‪ .‬شهر زیبا‪ ،‬چهارشنب ه سوری‪ ،‬درباره الی و جدایی نادر از‬ ‫سیمین هر کدام نمایش تردید و شک هستند‪ ،‬شک به خود‪،‬‬ ‫شک به دیگری‪ ،‬شک به جمع و‪« ...‬گذشته» هم روایت تردید‬ ‫است‪ .‬ایا گذشته همانی است که ما به شکل خاطره در ذهن‬ ‫ذخیره کرده ایم؟ فرهادی در گذشته هم این تردید را نمایش‬ ‫م ی دهد‪ ،‬از همان س��کانس اول فیلم ک��ه برف پاکن کلمه‬ ‫«گذشته» را از روی شیشه پاک م ی کند در تمام دقایق فیلم‬ ‫چهره های سیاه و سفید‪ ،‬خاکستری م ی شوند‪.‬‬ ‫گذشته در تهران‬ ‫گفته م ی شود که فیلم گذشته در جشنواره کن شانس‬ ‫خوبی ب رای کس��ب نخل طال دارد‪ .‬این فیلم در خردادماه در‬ ‫ته ران هم به نمایش در م ی اید‪ .‬فرهادی در این باره م ی گوید‪:‬‬ ‫«اکران «گذشته» در ای ران ب رای من بیشتر از فیلم های دیگرم‬ ‫اهمیت دارد‪ .‬ب رای من مهم اس��ت که همزمان با کشورهای‬ ‫دیگر‪ ،‬در ای ران هم تماش��اگران بتوانند فیلم را ببینند‪ .‬بعد از‬ ‫بازگشت از فس��تیوالکن‪ ،‬کار تصحیح زیرنویس فارسی و‬ ‫گذاشتن ان روی نسخه اصلی در پاریس اغاز م ی شود‪ ».‬و بعد‬ ‫از ان اخرین ساخته اصغر فرهادی در ته ران اکران م ی شود‪g.‬‬ ‫نقش ارتش در ازادسازی خرمشهر‬ ‫ناگفته هایی از روز های اول جنگ‬ ‫«ناگفته هایی از روز های اول جنگ» نوشته احمد حسینیاست‪ .‬نویسنده در بخشی از‬ ‫این کتاب به ناگفته هایی درباره نقش ارتش جمهوری اسالم ی ای ران در ازادسازی خرمشهر‬ ‫پرداخته است‪ .‬این کتاب دربردارنده دو بخش اصلی با نام های «ناکامی و شکست ع راق»‬ ‫و «حماسه و مقاومت در خرمشهر» است؛ «از بیس��ت و پنجم مهر تا اشغال خرمشهر»‪،‬‬ ‫«از خرمشهر تا خونی ن ش��هر»‪« ،‬سرباز ع راقی در لباس س��رباز گردان دژ» و «داوطلبان‬ ‫ارتشی در خرمشهر» برخی از فصل های بخش دوم کتاب است که به حوادث خرمشهر‬ ‫مربوط م ی شود‪« .‬ناگفته هایی از روز های اول جنگ» به سوال های بسیاری درباره روز های‬ ‫نخستین جنگ تحمیلی ع راق علیه ای ران پاسخ داده است؛ سوال هایی مانند دلیل هجوم‬ ‫سراسری ع راق و نیز پرس��ش هایی که مردم درباره چگونگی پیشبرد اهداف در روز های‬ ‫نخستین جنگ دارند‪ .‬حس��ینیا در مقدمه کتاب درباره هدفش از تالیف «ناگفته هایی از‬ ‫روز های اول جنگ» نوشته است‪« :‬هدف از بیان این نکات این نیست که بگوییم کتاب‬ ‫حاضر همه ناگفته های ابتدای جنگ تحمیلی را ان هم بدون عیب و کمبودی بیان کرده‪،‬‬ ‫بلکه تاکید بر ضرورت جمع اوری و تدوین رویدادهای دقیق این مقطع از جنگ است‪g» .‬‬ ‫_____سوژه‬ ‫حماسهدرقاب‬ ‫یک روز جمعیت شهر خرمشهر ‪36‬میلیون نفر بود یعنی‬ ‫به اندازه جمعیت ان روز ایران‪ .‬ان روز که حماسه از راه رسید؛ همه‬ ‫با هم فریاد زدیم که ‪:‬‬ ‫«خرمشهر را خدا ازاد کرد‪».‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪173‬‬ ‫‪83‬‬