ماهنامه مثلث شماره 176

‫بازگشت به محافظه کاری‬ ‫سرمقاله مثلث درباره‬ ‫پیروزی روحانی و ناکامی اصولگرایان‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوهفتادوششم‪ 27/‬خرداد‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫خطاهای اصولگرایان‬ ‫‪ 4‬نامزد اصولگرا چگونه قافیه را به حریف‬ ‫باختند؟‬ ‫پیروزی راست گرایان‬ ‫نسبت سیاسی روحانی با‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلبان چگونه است؟‬ ‫روحانی اصالح طلب نیست‬ ‫میانه رو است‬ ‫گفت وگوی مثلث با امیر محبیان و صادق زیباکالم‬ ‫رئیس جمهور جدید ایران‬ ‫حسن ر وحانی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مناظره‪ ،‬کلیدانتخابات‬ ‫هفته اخر مبارزات انتخابات چگونه گذشت؟‬ ‫شورش علیه تکنوکرات های اقتدارگرا‬ ‫ایا ترکیه در حال از سر گذراندن یک انقالب است؟‬ ‫اقای رئیس جمهور‬ ‫حسن روحانی با ‪ 18.613.329‬رای اکثریت مطلق ارا را کسب کرد‬ ‫مصائب هفتهاخر‬ ‫محمدباقر قالیباف با ‪6.077.292‬رای‬ ‫نفر دوم انتخابات شد‬ ‫دو ماه متفاوت‬ ‫سعید جلیلی با ‪ 4.168.946‬رای‬ ‫نفر سوم انتخابات شد‬ ‫رضایی جدید‬ ‫محسن رضایی میرقائد با ‪ 3.884.412‬رای‬ ‫نفر چهارم انتخابات شد‬ ‫ارای ارام‬ ‫علی اکبر والیتی با ‪ 2.268.753‬رای نفر پنجم انتخابات شد‬ ‫خداحافظی با‬ ‫نامزد بی ادعا‬ ‫سیدمحمد غرضی با ‪ 446.015‬رای‬ ‫نفر ششم انتخابات شد‬ ‫فداکاری دکتر‬ ‫غالمعلی حداد عادل اواسط هفته گذشته به نفع‬ ‫اصولگرایان از انتخابات کناره گیری کرد‬ ‫یک اصالح طلب؛ یک ائتالف‬ ‫انصراف محمدرضا عارف عامل مهمی در پیروزی روحانی بود‬ ‫سرمقاله‬ ‫بازگشت به محافظه کاری‬ ‫گفتاری در پاسخ به دو سوال‪ :‬ایا حسن روحانی اصالح طلب است؟ و اینکه چرا اصولگرایان‬ ‫در این انتخابات موفق نشدند؟‬ ‫سعید اجورلو‪ /‬سردبیر‬ ‫سرمقاله‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ - 1‬از قدی��م گفته اند شکس��ت ب ی صاحب اس��ت و‬ ‫همان طور که گفته اند پیروزی صاحب فراوان دارد‪ .‬ایا چهار‬ ‫نامزد اصولگرا‪ ،‬تش��کل های انها و گروه های سیاسی حامی‬ ‫اصولگرایان حاضرند خالف این ضرب المثل قدیمی را ثابت‬ ‫کنند؟ ایا حاضرند شکست در سیاست ورزی را قبل از شکست‬ ‫در انتخابات بپذی رند؟‬ ‫شبیه شکست اصالح طلبان در سال ‪ 84‬که نه شکست‬ ‫در انتخابات که شکست در سیاست ورزی بود‪ .‬وقتی با چهار‬ ‫نامزد وارد صحنه ش��دند و درون زمی��ن اصولگرایانی بازی‬ ‫کردند که خبر از ارای منفی هاشمی داشتند و در نهایت او با‬ ‫گزین ه متضادش روانه دور دوم ش��د تا کار ب رای اصالح طلبان‬ ‫تمام شود‪.‬‬ ‫اصولگرایان ان روز از مسیر سیاست ورزی وارد شدند و از‬ ‫نردبان دموکراسی به قدرت رسیدند و رقبای اصالح طلب شان‬ ‫را در بهت فرو بردند؛ گرچه رقبا در خفا و اش��کار اعتراض به‬ ‫نتیجه انتخابات کردند و با رای مردم سرناسازگاری گذاشتند‪.‬‬ ‫انتخابات سال ‪ 84‬نمونه ای از سیاست ورزی اصولگرایان‬ ‫بود که بر قطار نارضایتی اقتصادی طبقات ضعیف سوار شدند‬ ‫و در سیاست گریزی طبقه متوسط و باال رقبای ماهرشان را از‬ ‫گردونه خارج کردند‪.‬‬ ‫ت است نه غرور‪ ،‬نه احساس‪ ،‬نه‬ ‫انتخابات اما جای سیاس ‬ ‫شیفتگی‪ ،‬نه نفرت و کسی ب رنده بازی سیاست است که بتواند‬ ‫حد معقولی از همکاری و گروه گرایی‪ ،‬انعطاف و زمان سنجی‪،‬‬ ‫فرصت شناسی و تهدید شناسی را مالک کار قرار دهد‪.‬‬ ‫سیاس��ت عرصه محدودیت ها و مطلوبی ت هاس��ت‪،‬‬ ‫نه عرصه حداکثرها‪ .‬سیاس��ت پروسه اس��ت نه پروژه‪ ،‬صبر‬ ‫م ی خواهد نه تعجیل‪ ،‬همکاری و دوستی م ی طلبد نه فقط‬ ‫کینه و دشمنی و از همه مهمتر اینکه سیاست جایی متولد‬ ‫م ی شود که فرصتی پدید م ی اید یا تهدیدی عارض م ی شود‪.‬‬ ‫کار سیاست استفاده از فرصت ها و عبور از تهدید هاست‪ .‬شبیه‬ ‫انچه اصولگرایان در سال ‪ 84‬انجام دادند و از تهدید هاشمی‪،‬‬ ‫فرصتی بزرگ ساختند و شبیه انچه اصالح طلبان این بار پیشه‬ ‫کردند و از غرور اصولگرایان و ردصالحیت هاشمی فرصتی‬ ‫ب ی نظیر فراهم اوردند‪.‬‬ ‫در س��ه مرحله قبل از ثب ت نام‪ ،‬هنگام ثب ت نام و بعد از‬ ‫ثب ت نام این اصولگرایان بودند که از جمع به فرد رس��یدند‪ ،‬از‬ ‫ائتالف سه نفره به سه نامزد تکثر یافتند‪ .‬هنگام ثب ت نام در‬ ‫ب ی خبری با شوک اعالم نامزدی سعید جلیلی مواجه شدند و‬ ‫پس از ثب ت نام به جای اینکه به ائتالف و اجماع نظر برسند‬ ‫در مناظره ها با یکدیگر جدل کردند‪ .‬این رسم سیاست ورزی‬ ‫نیست‪ .‬س��ردرگم کردن بدنه اصولگرایی‪ ،‬نزاع کالمی کوتاه‬ ‫نیامدن از موضع و س��اختن جاده های جدا و دور از هم ب رای‬ ‫رس��یدن به نردبان دموکراسی شرط سیاس��ت نیست‪ .‬این‬ ‫مرکزگریزی که در غیاب احزاب و شیوخ اصولگرا خودنمایی‬ ‫م ی کرد با نشناختن تهدیدها تبدیل به شکستی شد که اکنون‬ ‫باید به دنبال صاحب اش در میان نامزدها و گروه های سیاسی‬ ‫حامی گشت‪.‬‬ ‫در این انتخابات این سیاست بود که ب رنده شد‪ ،‬چیزی که‬ ‫اصولگرایان قدرش را ندانستند و حال بهایش را باید بپردازند‪.‬‬ ‫چه انها که حساب خود را از گفتمان جدا کردند و نام مستقل‬ ‫برخود گذاشتند و چه انها که دیر امدند و زود رفتند و چه انها که‬ ‫یدلیل و ب ی موقع در مناظره به رقیب و رفیق تاختند و از یک‬ ‫ب ‬ ‫سو در پاتک رقیب گرفتار شدند و از سوی دیگر‪ ،‬راه رفیق ب رای‬ ‫ائتالف را بسته دیدند‪.‬‬ ‫اگر دوری اصولگرایان از سیاست را دلیل اصلی ناکامی‬ ‫انها در انتخاب��ات ‪ 92‬بدانیم ف��رع این دلیل باید ب��ه براورد‬ ‫اش��تباه انها در نسبت س��نجی جامعه میان گفتمان انها و‬ ‫وضعیت موجود اشاره کنیم‪ .‬اقتصاد درحال رکورد ای ران‪ ،‬تورم‬ ‫افسارگسیخته‪ ،‬قیمت باالی ارز‪ ،‬نقدینگی باال در سطح جامعه‪،‬‬ ‫رکود در تولید و افزایش واردات‪ ،‬به صورت مستقیم سیاست‬ ‫و اقتصاد را به هم گره زده‪ .‬اصولگرایان هر مقدار خود را منتقد‬ ‫وضع موجود جلوه دهند‪ ،‬اما ناگزیر در افکار عمومی مشترکاتی‬ ‫با دولت دارند؛ در گفتمان‪ ،‬در حمایت های اولیه از دولت و این‬ ‫شراکت جناحی هرچند نه رئیس دولت چندان از ان راضی بود‬ ‫و هر زمان در پی گسستن از ان اقدامی م ی کرد و نه جناح ها‬ ‫و نامزدهای حاضر میل و رغبتی به ان اب راز م ی کردند‪ ،‬اما در‬ ‫نظر مردم بند رفاقت ها پررنگ تر از مرزها و گس ل های درون‬ ‫جناحی جلوه م ی کرد‪.‬‬ ‫مردم ای ران اساسا سیاسی رای م ی دهند‪ ،‬پس طبیعی‬ ‫است که اگر از دولت اصولگرا ناراضی باشند‪ ،‬اصالح طلبان را‬ ‫به منتقدان اصولگرای دولت ترجیح م ی دهند و در این میان‬ ‫هر قدر محسن رضایی تالش کرد بر نارضایت ی ها سوار شود‪،‬‬ ‫بر شکاف های قومی خانه رای بسازد‪ ،‬از نقد ها جاده رسیدن‬ ‫به پاس��تور هموار کند و در این راه از مدل احمدی نژاد س��ال‬ ‫‪ 84‬در نقد وضع موجود بهره گیرد و مانند کروبی ش��عارهای‬ ‫مردم پسند و بزرگ بدهد و در حاش��ی ه ها و روستاها مشغول‬ ‫جذب رای ش��ود اما در نهایت به یک چه��ارم رای نفر برنده‬ ‫هم نرسید‪.‬‬ ‫محمدباقر قالیباف که تقریبا حدود یک سال در بیشتر‬ ‫نظرسنج ی ها نفر اول بود هم اسیر داستان قدیمی ب ی وفایی‬ ‫طبقه متوسط و ب ی اعتمادی بخشی از بدنه اصولگرایی شد‬ ‫و ناباورانه شکس��ت خورد‪ .‬تقریبا ‪ 15‬درصد از ارای او پس از‬ ‫افشای نوار گفت وگو پی رامون مس��ائل کوی دانشگاه و بعد‬ ‫در ماجراهای مناظره‪ ،‬از او کسر ش��د و از حدود ‪ 30‬درصد به‬ ‫‪ 15‬درصد رسید و حدود چهار میلیون رایی که امیدوار بود به‬ ‫واسطه ائتالف سه نفره به سمت او روانه شود نصیب سعید‬ ‫جلیلی ش��د تا فاصله نفر اول انتخابات با قالیباف حدود سه‬ ‫ب رابر باش��د‪ .‬او چنان در موج پدید امده گرفتار ش��د که حتی‬ ‫عملکرد مس��اعدش در نیروی انتظامی پس از حادثه کوی‬ ‫دانش��گاه تبدیل به تهدیدی ب رای ارای او شد و در این میان‬ ‫کمپین تبلیغاتی قالیباف‪ ،‬منفعل و سرگشته به نظاره چرخش‬ ‫ارا نشست‪ .‬عل ی اکبر والیتی هم که ابتدا کف رای مناسبی‬ ‫داشت‪ ،‬ارای بدنه اصولگرایی خود را تحویل سعید جلیلی داد‬ ‫و ارای طبقه متوسط اش هم نصیب حسن روحانی گشت و‬ ‫ب رای کمپین سعید جلیلی بدترین اتفاق ممکن گرفتار شدن‬ ‫در چالش وضع موج��ود بود؛ کمپین او ه��م عموما ط راحی‬ ‫خاصی ب رای عبور از این چالش نداشت‪.‬‬ ‫در این میان تنها محسن رضایی بود که تا حدودی بر‬ ‫بستر ارای منتقد وضع موجود سوار شد و مطابق نظرسنج ی ها‬ ‫رای گرفت؛ مثل جلیل��ی و والیتی که با نظرس��نج ی های‬ ‫روزهای قبل انتخابات تفاوتی در ارای ش��ان مش��اهده نشد‪.‬‬ ‫این فقط ارای محمد باقر قالیباف بود ک��ه به طرز عجیبی‬ ‫داخل سبد روحانی م ی رفت‪ .‬او این بار هم گرفتار چند روز اخر‬ ‫انتخابات شد‪.‬‬ ‫گرچه اصولگرایان در این انتخابات شکس��ت خوردند‪،‬‬ ‫اما هم جاده سیاست ساختنی است و هم نردبان دموکراسی‬ ‫برقرار‪ .‬از یاد نبریم که نزدیک ب��ه ‪ 18‬میلیون نفر به نامزدی‬ ‫غیر از نفر برن��ده رای داده ان��د و این م ی تواند اغ��ازی ب رای‬ ‫سیاست ورزی دوباره اصولگرایان باش��د‪ .‬از همین امروز باید‬ ‫به زمین سیاست بازگشت و تدارک اینده را دید‪ .‬شکست پل‬ ‫پیروزی است‪.‬‬ ‫‪ - 2‬ایا ‪ 24‬خرداد‪ ،‬دوم خردادی دیگرست؟‬ ‫پاسخ صریح من به این سوال منفی است‪ .‬به یک دلیل‬ ‫واضح؛ حس��ن روحانی نامزد اصالح طلبان است‪ ،‬نه نامزدی‬ ‫اصالح طلب برعکس خاتمی که هم اصالح طلب بود و هم‬ ‫نامزد اصالح طلبان‪.‬‬ ‫انتخاب حسن روحانی طلب س��نت محافظه کاری از‬ ‫جامعه ای رانی است و تالفی شکست عل ی اکبر ناطق نوری در‬ ‫انتخابات سال ‪76‬؛ طنز غریبی است شکست ناطق نوری و‬ ‫پیروزی جناب حسن روحانی‪ .‬چراکه سال ‪ 76‬حسن روحانی‬ ‫نایب رئیس ناطق ن��وری در مجلس پنجم ب��ود و چهره ای‬ ‫نزدیک به راس��ت و البته تاحدودی ش��ریک شکست جناح‬ ‫راست‪ .‬رقیب اما س��یدمحمد خاتمی بود؛ همو که این بار در‬ ‫ویدئویی روی شبکه های اینترنتی و مجازی اصالح طلبان را‬ ‫به رای دادن به حسن روحانی ترغیب م ی کند‪.‬‬ ‫درس��ت مثل عل ی اکبر ناطق نوری که ش��ادمان از برد‬ ‫روحانی است و درست مثل هاشم ی رفسنجانی که از جانب‬ ‫اصالح طلبان صاحب اصلی این پیروزی محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫اگر در سال ‪ ،76‬روحانی و ناطق نوری نماد محافظه کاری‬ ‫بودن��د و هاش��می در تصمیم��ی از روی سیاس��ت ورزی و‬ ‫فرصت شناسی حامی خاتمی ش��د‪ ،‬اما در سال ‪ ،92‬خاتمی‬ ‫به مثابه اصالح طلب‪ ،‬هاشمی به مثابه میان هر و و ناطق نوری‬ ‫به مثابه سیاس��تمداری محافظه کار جانب حسن روحانی را‬ ‫گرفتند تا ترکیبی عجیب میان اندیش ه اصالح طلبی و عمل‬ ‫محافظه کارانه صورت گیرد؛ تعبیری دیگر از دولت وحدت ملی‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪.‬‬ ‫س��نت محافظه کاری اما برنده انتخابات سال ‪ 92‬شد؛‬ ‫گرچه نمایی اصالح طلبانه دارد اما ذیل گفتمان روحانی این‬ ‫سنت راس��تگرایانه کامل نمایان اس��ت؛ انجا که او از دولت‬ ‫کوچک‪ ،‬تعامل با دنی��ا‪ ،‬اقتصاد ب��ازار‪ ،‬مالکیت خصوصی‪،‬‬ ‫توسعه‪ ،‬اعتدال و تدبیر سخن م ی گوید‪.‬‬ ‫اما رای به او کنشی اصالح طلبانه و محافظه کارانه بود‪.‬‬ ‫اصالح وضع موجود توسط یک فرد با تبار محافظه کارانه‪ .‬این‬ ‫برد ب رای سنت محافظه کاری در ای ران تاریخی است؛ فرصتی‬ ‫که نه نصیب عل ی اکبر والیتی در طول ‪ 8‬سال جنگ شد‪ ،‬نه‬ ‫نصیب عل ی اکبر ناطق نوری در سال ‪ 76‬و نه علی الریجانی‬ ‫در سال ‪.84‬‬ ‫در این میان سیاس��ت ورزی اصالح طلبان که در خود‬ ‫نوعی تنازل از حداکثرها و فرصت شناس��ی را بازتاب م ی داد‬ ‫در حمایت از نامزد حداقلی تبلور یافت تا دولت اینده نصیب‬ ‫اصولگرایان نش��ود‪ .‬اما اصولگرایان باید این واقعیت را درک‬ ‫کنند که وقتی حسن روحانی خود مایل است دولتش را دولت‬ ‫اعتدال بداند و نه دولت اصالحات و خود را فردی میانه رو بداند‬ ‫نه اصالح طلب‪ ،‬پس دلیلی وجود ندارد که اصولگرایان روحانی‬ ‫را اصالح طلب بدانند‪ ،‬چرا که پارلمان ای ران همچنان در اختیار‬ ‫اصولگرایان اس��ت و طیف راس��ت اصولگرایان م ی تواند در‬ ‫اتحاد فرصت شناسانه با حسن روحانی تعامل کند و عرصه‬ ‫را در عمل از اصالح طلبان بگیرد ت��ا وقت دولت صرف حل‬ ‫مشکالت اقتصادی مردم و حماسه اقتصادی گردد و مقابل‬ ‫تندروی های احتمالی سیاسی تدبیری صورت گیرد‪.‬‬ ‫فراموش نکنیم که حسن روحانی عضو جامعه روحانیت‬ ‫مبارز است و تبار سیاس��ی او بیشتر در راس��ت ریشه دارد تا‬ ‫در چپ‪ .‬سیاس��ت عرصه محدودیت ها و مطلوبی ت هاست‪.‬‬ ‫اصولگرایان باید سیاس��ت ورزی کنند؛ هم در سطح تعامل با‬ ‫رئی س جمهور هم در سطح رقابت با او‪ .‬این قانون سیاست است‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫پیروزیراست گرایان‬ ‫نسبت سیاسیروحانی با اصولگ رایان‬ ‫و اصالح طلبان چگونه است؟‬ ‫حسن روحانی‬ ‫رئیس جمهورجدید ایران‬ ‫روحانی با ‪ 18‬میلیون رای برنده‬ ‫انتخابات شد‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫حس��ن روحانی هفتمین رئی س جمهور ای ران شد‪ .‬او که‬ ‫خود را نماینده «جریان اعتدال» نامید و با وعده تشکیل «دولت‬ ‫تدبیر و امید» وارد عرصه انتخابات‪ 92‬شد‪ ،‬حاال جانشین محمود‬ ‫احمدی نژاد شده و قرار است دولت یازدهم را تشکیل دهد‪.‬‬ ‫در این گ��زارش مروری داری��م بر رخداده��ای روزهای‬ ‫سرنوشت ساز انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‪.‬‬ ‫روزه�ای منتهی به انتخابات؛ الته�اب و اضطرار در‬ ‫اردوگاه اصولگرایان‬ ‫از ساعات پایانی ‪ 22‬خرداد در حالی که محمدرضا عارف‬ ‫یکی از کاندیداهای گفتمان اصالح طلب��ی از ادامه رقابت ها‬ ‫انصراف داده بود‪ ،‬ت��ب و تاب ش��دیدی اردوگاه اصولگرایان را‬ ‫فراگرفت‪ .‬تالش های فراوانی ب رای اجماع میان اصولگرایان اغاز‬ ‫شد‪ .‬روحانیون اصولگرا توصی ه های فراوانی کردند و هشدار دادند‬ ‫که‪« :‬به وحدت برسید!»‬ ‫نگاه ها به سوی چهره هایی همچون عل ی اکبر والیتی‬ ‫و س��عید جلیلی بود؛ چه انکه محمدباقر قالیب��اف در اغلب‬ ‫نظرسنج ی ها نس��بت به س��ایر نامزدهای اصولگرا وضعیت‬ ‫بهتری داشت و چهره های شاخص اصولگرا و حامیان شان از‬ ‫دو نامزد دیگر انتظار داشتند ب رای جلوگیری از شکست گفتمان‬ ‫اصولگراییبهنفع او انصرافدهند‪ .‬براساساخباریکهخب رنگار‬ ‫مثلث کسب کرده در روزهای چهارش��نبه و پنجشنبه هفته‬ ‫گذشته ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬دبیرکل جامعه روحانی ت مبارز با‬ ‫ارسال پیام هایی از عل ی اکبر والیتی و سعید جلیلی درخواست‬ ‫کرده بود که ب رای وحدت اصولگرای��ان از حضور در انتخابات‬ ‫انصراف دهند؛ اما هر یک از این دو نام��زد‪ ،‬انصراف خود را به‬ ‫انصراف دیگری منوط کرده بود‪.‬‬ ‫اینگونه بود که حس��ین ش��ریعتمداری‪ ،‬مدی ر مسئول‬ ‫روزنامه اصولگرای کیهان به عدم وح��دت اصولگرایان انتقاد‬ ‫کرد و در یادداشت روز ‪ 23‬خرداد چنین نوشت‪« :‬شاید نامزدهای‬ ‫اصولگرا ‪ -‬که از ارادت نگارنده به خود باخب رند ‪ -‬از این سخن ابرو‬ ‫درهم کشیده و عصبانی شوند و شاید هم شانه به ب ی اعتنایی‬ ‫‪18‬‬ ‫فکرنمی کردمروحانیدر‬ ‫دوراولپیروزشود‬ ‫گفت وگو با صادق زیباکالم در تحلیل‬ ‫انتخاباتیازدهم‬ ‫باال انداخته و زیر لب زمزمه کنند که «این چه حرفی است؟!»‬ ‫ولی واقعیات غیرقابل انکار را با ابرو درهم کشیدن نم ی توان‬ ‫انکار کرد‪ .‬شما عزیزان‪ ،‬به نمایندگی از اصولگرایان وارد صحنه‬ ‫ش��ده اید‪ ،‬بناب راین گفتمان اصولگرایی ک�� ه ترجمان دیگری‬ ‫از گفتمان امام و انقالب و رهبری اس��ت‪ ،‬به امانت در دس��ت‬ ‫شماس��ت و م ی دانید و م ی دانیم که هیچ یک از شما ب رادران‬ ‫عزیز و بزرگوار مالک ان نیستید!‪ ...‬ایا این رسم امانتداری است‬ ‫که هر کدام تان تکه ای از ان را در دست گرفته و به سوی خود‬ ‫بکشید؟! مگر نم ی بینید که با اصرار بر حضور خود‪ ،‬ارای پرشمار‬ ‫اصولگرایان بیشمار را تکه تکه م ی کنید؟! خودتان بفرمایید که‬ ‫در این میان مادر واقعی کیست و چگونه قابل شناسایی است؟!‬ ‫شما بزرگواران‪ ،‬نماینده همان توده های عظیم مردم اصولگرا‬ ‫هستید که به قول امی رالمومنین علی ه السالم «نم ی بارند‪ ،‬مگر‬ ‫انکه سیل به راه م ی اندازند»‪ ...‬سد راه این سیل نشوید زی را بیم‬ ‫ان است که خدای نخ واسته با این سیل بروید!»‬ ‫اما هیچ یک از این هشدارها اثری نداشت‪ .‬ساعات پایانی‬ ‫روز پنجشنبه در حالی س��پری ش��د که اردوگاه اصولگرایان‬ ‫امیدهای خود ب رای وحدت را از دست رفته م ی دید‪.‬‬ ‫غ ربی وابسته به جبهه دشمن‪ ،‬به طور علنی علیه حضور مردم‬ ‫فعالیت م ی کنند‪ ».‬ایشان با اشاره به اظهارات مقامات امریکایی‬ ‫که گفته اند ما انتخابات ای ران را قبول نداریم‪ ،‬خاط رنشان کردند‪:‬‬ ‫«نظر دشمنان‪ ،‬هی چ گاه اهمیتی ب رای مردم ای ران نداشته و ملت‬ ‫همیشه خودش تش��خیص داده که به چه چیزی نیاز دارد و‬ ‫مصلحتکشوردرچیستوبرهماناساس‪،‬نیزانتخاب کردهو‬ ‫خ واهد کرد‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با توصیه به عموم مردم‬ ‫ب رای حضور اول وقت در پ��ای صندوق های رای‪ ،‬در خصوص‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری افزودند‪« :‬هیچ کس حتی نزدیکان‪،‬‬ ‫از رای بنده اطالع ندارند و مردم وظیف��ه دارند که در خصوص‬ ‫انتخاب خود‪ ،‬تحقیق کنند‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی در رابطه با‬ ‫انتخابات شوراهای اسالمی شهر و روستا نیز خاط رنشان کردند‪:‬‬ ‫«بنده در این انتخابات به ‪ 31‬نفر رای دادم که برخی از انها را از‬ ‫نزدیک م ی شناختم و برخی افراد دیگر را ب ر اساس اعتماد به یکی‬ ‫از فهرست ها انتخاب کردم‪».‬‬ ‫ایش��ان همچنین با اظهار امیدواری در خصوص اینکه‬ ‫نتیجه انتخابات در جهت خیر کشور و مردم و موجب سعادت و‬ ‫رفاهمادیومعنویملتباشد‪،‬خطاببهبرگزارکنندگانانتخابات‬ ‫تاکید کردند‪« :‬رای مردم یک امانت و حق الناس اس��ت که در‬ ‫دست مسئوالن صندوق ها و شمارش کنندگان ارا قرار دارد و باید‬ ‫در این زمینه دقت زیادی به خرج داده شود‪ ».‬نامزدهای انتخاباتی‬ ‫نیز هر یک ب رای دادن رای به شعب ه های اخذ رای خاصی مراجعه‬ ‫و نظر خود را در خصوص انتخابات بیان کردند‪ .‬سعید جلیلی که‬ ‫به همراه علیرضا پناهیان به حرم حضرت عب دالعظیم(ع) رفته‬ ‫بود‪ ،‬اعالم کرد که به رای مردم احترام م ی گذارد‪.‬‬ ‫یدادن به روستای منجی ل اباد‬ ‫محسن رضایی هم ب رای را ‬ ‫رباط کریم رف��ت و علت حضور خود در این ش��عبه اخذ رای را‬ ‫این گونه بیان کرد‪« :‬من به اینجا ا مدم تا بگویم مساله اصلی‬ ‫ما مردم هستند و به همین دلیل امده ام رای خود را به صندوق‬ ‫بیندازم‪».‬‬ ‫حس��ن روحان��ی ه��م ب��رای رای دادن به مس��جدی‬ ‫نزدیک شهر ری مراجعه کرد؛ مس��جد امام رضا(ع) در خیابان‬ ‫ش��هید رجایی‪ .‬این در حالی بود که حامیان انتخاباتی وی از‬ ‫جمله هاشم ی رفسنجانی و سی د محمد خاتمی ب رای رای دادن‬ ‫به حسینیه جماران رفته بودند‪ .‬سی د محمد غرضی به مسجد‬ ‫لرزاده رفت؛ مسجدی در قلب پایتخت‪ .‬او بعد از انداختن رای خود‬ ‫به صندوق اعالم کرد که در صورت رای نیاوردن به کار سابق خود‬ ‫در یک شرکت سدسازی بازخ واهد گشت‪.‬‬ ‫قالیب��اف نی��ز همچ��ون س��عید جلیل��ی در ح��رم‬ ‫حضرت عب دالعظیم(ع) رای داد؛ البته س��اعتی پیش از رقیب‬ ‫یدادن گفت‪« :‬قطعا از میان نامزدها‬ ‫اصولگرای خود‪ .‬او پس از را ‬ ‫یک نفر انتخاب م ی شود و انتخاب مردم بهترین بوده و ارای انها‬ ‫محترم خ واهد بود‪ .‬ه ر چه خ واست خدا باشد‪ ،‬همان م ی شود‪ ،‬در‬ ‫هر صورت من خواهان ایجاد تغیی رات بسیار زیادی در کشور‬ ‫هس��تم‪ ».‬عل ی اکبر والیتی ب رای رای دادن به مسجد گیاهی‬ ‫در تجریش رفت‪ .‬او در هن��گام رای دادن اعالم کرد که نامه ای‬ ‫از سوی ایت اهلل مهدوی کنی ب رای انصراف از انتخابات دریافت‬ ‫نکرده است‪ .‬محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئی س جمهور فعلی اما دی رتر از‬ ‫سایر مسئوالن رای داد‪ .‬او اب راز امیدواری کرد که نتیجه انتخابات‬ ‫به خیر و صالح ملت باشد‪ .‬او از اظهارنظر در خصوص انتخابات‬ ‫امتناع ورزید و بدون پاسخ به سواالت خب رنگاران حوزه رای گیری‬ ‫را ترک کرد‪ .‬برخی تحلیل کردند که رای دیرهنگام او در اعتراض‬ ‫به ردصالحیت نامزد موردنظرش بوده است‪.‬‬ ‫اگرچه در ساعات ابتدایی تع داد زیادی از مردم ب رای دادن‬ ‫رای خود به حوزه ه��ای رای گیری مراجعه کردن��د‪ ،‬اما ه ر چه‬ ‫م ی گذشت‪ ،‬ش��عب ه های اخذ رای از س��اعات گذشته شلوغ تر‬ ‫م ی شد‪ .‬حضور مردم در ساعات پایانی به قدری گسترده بود که‬ ‫وزارت کشور با صدور چند اطالعیه پیاپی‪ ،‬رای گیری را تا ساعت‬ ‫‪ 23‬تمدید کرد‪ .‬ب راوردها حکایت از حضور گسترده مردم داشت؛‬ ‫حتی یکی از مسئوالن نیز این گمان هزن ی ها را تایید و اعالم کرد‬ ‫که مشارکت مردم از انتخابات‪ 88‬هم بیشتر بوده است‪.‬‬ ‫از س��اعات پایانی روز جمعه گمان هزن ی ها ب رای شناخت‬ ‫پیروز انتخابات شدت گرفت‪ .‬این گمان هزن ی ها حاکی از ان بود‬ ‫که حسن روحانی و محمدباقر قالیباف رقابت تنگاتنگی دارند‬ ‫و سعید جلیلی با فاصله نس��بتا زیاد از انها در رتبه سوم است‪.‬‬ ‫خبرها از حضور محمدباقر قالیباف و حسن روحانی در دور دوم‬ ‫انتخابات حکایت م ی کرد‪.‬‬ ‫چه کسی رئیس جمهور می شود؟‬ ‫روز شنبه تمام نگاه ها به سوی ستاد انتخابات کشور بود‪.‬‬ ‫رسانه ها و مردم به تکاپو افتاده بودند تا خبری از نتایج انتخابات‬ ‫کسب کنند‪ .‬از ساعت ‪ 5:49‬صبح شنبه مصطفی محمد نجار‪،‬‬ ‫وزیر کشور اعالم نتایج نهایی انتخابات را اغاز کرد‪ .‬ترتیب ارا از‬ ‫پیشتازی حسن روحانی و محمدباقر قالیباف حکایت م ی کرد‪.‬‬ ‫پس از ان‪ 12‬بار دیگر نتایج انتخابات به تدریج از سوی مرتضوی‪،‬‬ ‫نوری و نجار اعالم شد؛ نتیجه ای که همچنان پیشتازی حسن‬ ‫یداد‪.‬‬ ‫روحانی در انتخابات را نشان م ‬ ‫ساعت حدود ‪ 20:30‬بود که شبکه خبر سیما اعالم کرد‬ ‫مصطفی محمد نجار تا لحظاتی دیگر نتایج نهایی انتخابات را‬ ‫اعالم م ی کند‪ .‬پس از چند لحظه وزیر کشور بر صفحه تلویزیون‬ ‫ظاهر ش��د و از مش��ارکت بیش از ‪ 70‬درصد واجدین شرایط در‬ ‫انتخابات خبر داد‪ .‬او س��پس نتیجه نهایی انتخابات را به این‬ ‫شرح اعالم کرد‪:‬‬ ‫«تع داد کل ارا‪36704156 :‬‬ ‫ارای صحیح‪35458747 :‬‬ ‫‪ .1‬حسن روحانی‪ 18 :‬میلیون و ‪ 613‬هزار و ‪ 329‬رای‬ ‫‪ .2‬محمدباقر قالیباف‪ 6:‬میلیون و‪ 77‬هزار و‪ 209‬رای‬ ‫‪ .3‬سعید جلیلی‪ 4:‬میلیون و‪168‬هزار و‪ 946‬رای‬ ‫‪ .4‬محسن رضایی‪ 3 :‬میلیون و ‪ 884‬هزار و ‪ 412‬رای‬ ‫‪ .5‬عل ی اکبر والیتی‪ 2 :‬میلیون و ‪ 268‬هزار و ‪ 753‬رای‬ ‫‪ .6‬سی د محمد غرضی‪ 446 :‬هزار و ‪ 15‬رای»‬ ‫بدین ترتیب حسن روحانی با اکثریت مطلق ارا به عنوان‬ ‫هفتمین رئی س جمهور ای ران انتخاب شد‪.‬‬ ‫پس از اعالم پیروزی قطعی روحانی در انتخابات‪ ،‬رقبای او‬ ‫یکی پس از دیگری پیروزی اش را تب ریک گفتند‪.‬‬ ‫محمدباقرقالیباف‪،‬عل ی اکبروالیتی‪،‬سی د محمدغرضی‬ ‫و سعید جلیلی خطاب به رئی س جمهور منتخب پیام تبریک‬ ‫صادر کردند‪.‬‬ ‫محس��ن رضایی اما عالوه بر تبریک به رئی س جمهور‬ ‫منتخب ای ران‪ ،‬راهکارهای موردنظر خود ب رای حل مشکالت را‬ ‫نیز در اختیار او گذاشت‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئی س جمهور نیز در پیامی انتخاب‬ ‫حس��ن روحانی به عنوان رئی س جمهور منتخب ملت ای ران را‬ ‫تبریک گفت‪« :‬امیدوارم با قدرشناسی از ع واطف و اعتماد ملت‬ ‫عزیز‪ ،‬فرصت خدمتگزاری و تالش ب رای استق رار عدالت و ابادانی‬ ‫کشور بیش از پیش مهیا گردد‪g».‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫جمعه خبرساز‬ ‫س��اعت ‪ 8‬صبح جمعه بود که متصدیان انتخابات ‪92‬‬ ‫س��وت برگزاری انتخابات را به صدا دراوردن��د و ماراتن نهایی‬ ‫انتخابات اغاز شد‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهب ر معظم انقالب‬ ‫اسالمی در اولین دقایق اغاز رای گیری یازدهمین دوره انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری و چهارمین دوره انتخابات شوراهای اسالمی‬ ‫شهر و روستا با حضور در محل صندوق سیار ‪ 110‬در حسینیه‬ ‫امام خمینی(ره)‪ ،‬ارای خود را به صندوق انداختند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای با تبریک اعیاد ش��عبانیه‪،‬‬ ‫حضور موثر‪ ،‬بهنگام‪ ،‬همگانی و پر ش��ور ملت در انتخابات را‬ ‫دارای اهمیت فراوان دانستند و تاکید کردند‪« :‬مردم عزیز ای ران با‬ ‫شوق و انگیزه وارد صحنه انتخابات شوند و بدانند که سرنوشت‬ ‫کشور و سعادت ملت‪ ،‬وابسته به حضور و انتخاب انهاست‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬تاثیر اساس��ی حضور مردم در‬ ‫سرنوشت کش��ور را دلیل تبلیغات منفی و متراکم مخالفان‬ ‫و دش��منان ملت خواندند و افزودند‪« :‬دش��منان تالش زیادی‬ ‫کردند که با ایجاد یاس و بدبینی‪ ،‬مردم پای صندوق های رای‬ ‫نیایند و ب رای تحقق این هدف‪ ،‬پا را از کارشکن ی های رسانه ای‬ ‫نیز فراتر نهادند و در این دوره‪ ،‬سیاستمداران و شخصی ت های‬ ‫امیرمحبیاندرگفت وگوبامثلث‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫امید در اردوگاه اصالح طلبان‬ ‫در مقابل اما امید در اردوگاه اصالح طلبان موج م ی زد‪ .‬انها‬ ‫که وحدت در اردوگاه اصولگرایی را دست نیافتنی م ی دانستند‪،‬‬ ‫اقدامات تبلیغاتی خود را شدت بخشیده و حتی پیروزی خود را‬ ‫قطعی م ی دانستند‪ .‬نشانه های این امید را م ی توان در سخنان‬ ‫علی اکبر ناطق نوری و فاطمه هاشم ی رفسنجانی در روز اخذ‬ ‫یدادن گفته بود که‬ ‫رای جستجو کرد‪ .‬شیخ اصولگرایان پس از را ‬ ‫«کار در دور اول تمام است‪ ».‬فاطمه هاشمی هم به خب رنگاران‬ ‫گفت‪« :‬پیروز انتخابات کسی است که ما به او رای م ی دهیم‪».‬‬ ‫عالوه بر اینها‪ ،‬در س��اعات پایانی تبلیغات انتخاباتی‪،‬‬ ‫هواداران حس��ن روحانی با امید و نش��اط فراوان به خیابان ها‬ ‫امده بودند و براوردها حاک��ی از ان بود که در می��ان هواداران‬ ‫نامزدها در خیابان های شهرها هواداران روحانی از سایر نامزدها‬ ‫بیشتربودند‪.‬‬ ‫روحانیاصالح طلبنیست‪،‬میانه رو‬ ‫است‬ ‫‪19‬‬ ‫حسن روحانی‬ ‫‪%50/99‬‬ ‫‪18.613.329‬‬ ‫محمدباقر قالیباف‬ ‫‪%15/76‬‬ ‫‪6.077.292‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫خطاهای اصولگرایان‬ ‫‪ 4‬نامزد اصولگرا چگونه قافیه را به حریف باختند؟‬ ‫‪2‬‬ ‫محم��ود احمدی ن��ژاد ح��اال م ی داند که قرار اس��ت‬ ‫ساختمان پاستور را به چه کسی تحویل دهد‪ .‬او که هشت‬ ‫س��ال پیش در چنین روزهای دس��ت به دست سی د محمد‬ ‫خاتمی در اتاق های پاستور چرخید و نهاد ریاست جمهوری‬ ‫را از رئیس دول��ت اصالحات تحویل گرف��ت‪ ،‬حاال با تورق‬ ‫برگه های تقویم روی میزکارش ‪ 9‬مرداد را به انتظار نشسته تا‬ ‫هم اتاق کارش را به رئی س جمهور جدید تحویل دهد و هم‬ ‫ملقب به لقب رئی س جمهور سابق شود‪.‬‬ ‫چند هفته س��خت انتخاباتی اکنون به پایان رسیده و‬ ‫حسن فریدون روحانی اکنون هش��تمین رئی س جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران است‪.‬‬ ‫حاال که انتخاب��ات به پای��ان رس��یده تحلیلگران و‬ ‫رصد گران مس��ائل سیاسی به این م ی اندیش��ند که رخداد‬ ‫غیرمنتظره سیاسی چگونه پدیدار گشته و اساسا این رویداد‬ ‫را چگونه م ی توان تفسیر کرد‪.‬‬ ‫صورت مساله که این باشد باید به بررسی انچه بر دو‬ ‫جناح سیاسی و البته نامزدهای متبوعشان در این چند ماه‬ ‫گذشت بپردازیم‪.‬‬ ‫در جن��اح اصولگرایان انچه رخ داد این ب��ود که انها با‬ ‫دولتی مواجه شدند که ماه های اخر عمرش را سپری م ی کند‪.‬‬ ‫دولتی که اگرچه با باال رفتن از ش��انه انها و بر دست گرفتن‬ ‫تابلوی اصولگرایی راه پاس��تور را پیدا کرده بود‪ ،‬اما هرگز بر‬ ‫این گزاره اعتقادی نداشت و باورش این بود که ظهورش در‬ ‫عرصه سیاس��ت نه در رخس��ار یک دولت اصولگرا بلکه با‬ ‫رخی از یک جریان سیاسی جدید بوده است‪ .‬پندارشان این‬ ‫‪20‬‬ ‫بود که انچه به عنوان گفتمان سوم تیر بیان م ی کنند‪ ،‬خود‬ ‫اصالتی تفکی ک شده دارد‪.‬‬ ‫فارغ از اینکه از س��وم تیر ‪ 84‬تا سال پایانی دولت دوم‬ ‫محمود احمدی نژاد چه ب��ر ایدئولوژی او و یاران همفکرش‬ ‫گذشت که گفتمان س��وم تیر به گفتمان بهار بدل گشت‪،‬‬ ‫اصولگرایان در سال پایانی دولت شانس خود را ب رای رسیدن‬ ‫به پاستور از همیشه بیشتر م ی دیدند‪.‬‬ ‫اصولگرایانی که رقیب سنت ی شان را در ضعی ف ترین‬ ‫دوران حیات سیاس��ی اش به نظاره نشسته بودند و از دیگر‬ ‫س��و به جهت خالء همین رقیب دیرینه‪ ،‬به انشعاب و البته‬ ‫زایش های درونی جدید رسیده بودند‪.‬‬ ‫جاگیری های جدید سیاس��ی ارایش��ی را ترتیب داده‬ ‫بود ب رای رقاب��ت میان اصولگرا ‪ -‬اصولگ��را به جای رقابت‬ ‫اصولگرا ‪ -‬اصالح طلب‪.‬‬ ‫به دیگر س��خن اینکه انچه به عن��وان فضای مقابل‬ ‫اصولگرایان ترس��یم ش��ده بود یک رقیب دیرینه در حال‬ ‫احتضار و البته جریان دولتی تضعی ف شده بود‪.‬‬ ‫انها که خطر مهم��ی را مقابل خود نم ی دیدند حاال با‬ ‫مدعیان متعددی مواجه بودند که سودای نشستن بر صندلی‬ ‫بر جای مانده از محمود احمدی نژاد را داش��تند‪ .‬مدعیانی از‬ ‫منته ی الیه جناح راس��ت تا تحولخواهان��ی از منته ی الیه‬ ‫اصولگرایان‪.‬‬ ‫چنین بود که از همان ماه های نیمه دوم سال گذشته‬ ‫به صورت متداوم چهره هایی از اصولگریان ب رای حضور در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری اعالم امادگی م ی کردند‪.‬‬ ‫سعید جلیلی‬ ‫‪%11/39‬‬ ‫‪4.168.946‬‬ ‫در نخس��تین رخداد رس��می انتخابات��ی غالمعلی‬ ‫حدادعادل به خبرنگاران گفت ک��ه او به همراه محمد باقر‬ ‫قالیباف و عل ی اکبر والیتی ائتالف��ی را به وجود اورده اند که‬ ‫هدفش انتخاب یکی از میان این سه نفر ب رای ورود نهایی‬ ‫به عرصه انتخابات است‪.‬‬ ‫بر اس��اس انچه حدادعادل روایت م ی کرد این س��ه‬ ‫ش��خصیت سیاس��ی با توافق بر س��ازوکارهایی از پیش‬ ‫تعیی ن شده‪ ،‬بنایش��ان این بود تا نزدیک ی های انتخابات به‬ ‫رقابت پرداخته و در نهایت دو نفر به نفع یک نامزد انصراف‬ ‫داده و به حمای��ت از اوبپردازند تا او با فراغ بال بیش��تری به‬ ‫رئی س جمهور شدن فکر کند‪.‬‬ ‫زمان ام��ا گویا به نف��ع این ائتالف پی��ش نم ی رفت‪.‬‬ ‫گروه های دیگر اصولگرا گویا در ذهنشان رسم و راه دیگری‬ ‫داشتند ب رای ورود به انتخابات یازدهم ریاست جمهوری‪.‬‬ ‫معادالت سیاس��ی با اع�لام موجودیت ای��ن ائتالف‬ ‫تغیی رات چشمگیری کرد و س��ایر گروه های اصولگرا نیز بر‬ ‫ان شدند که رسم ی تر و مصداق ی تر وارد پروسه رقابت های‬ ‫انتخاباتی شوند‪.‬‬ ‫هم س��نت ی ها از برنامه ریزی ب رای خ��رداد ‪ 92‬روایت‬ ‫م ی کردن��د‪ ،‬ه��م تحولخواهان��ی چ��ون ایثارگران ی ه��ا و‬ ‫رهپویان ی ه��ا و حتی تش��کل های نوپدیدی چ��ون جبهه‬ ‫پایداری‪.‬‬ ‫ه ر چه بود با گذر زمان فعالی ت ها و گعده نشین ی های‬ ‫انتخاباتی میان اصولگرایان افزایش بیشتری م ی یافت‪.‬‬ ‫سنت ی ها در مقابل ائتالف پیشرفت‪ ،‬ائتالفی پنج نفره‬ ‫را به عنوان ائتالف اکثریت سامان دادند و محمد رضا باهنر‪،‬‬ ‫منوچهر متکی‪ ،‬یحیی ال اسحاق‪ ،‬ابوتراب ی فرد و مصطفی‬ ‫پورمحمدی را به عنوان نامزدهای خود در انتخابات معرفی‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫انها در توضیح روند رسیدن به مصداق نیز گفتند که‬ ‫در فاصله اندکی تا زمان ثب ت نام کاندیداها جلس ه ای ترتیب‬ ‫خواهند داد و برمبنای نظرسنج ی ها یکی را راهی ساختمان‬ ‫‪%11/16‬‬ ‫محسن رضایی میرقائد‬ ‫‪3.884.412‬‬ ‫او هرگز کاندیداتوری اش را تکذیب نکرد و پیوسته به‬ ‫رصد اوضاع و احوال انتخابات مشغول بود‪.‬‬ ‫هنگامه انتخابات که فرا رسید تحوالت انتخاباتی نیز‬ ‫شدت بیشتری یافت‪.‬‬ ‫انچه رخ داد این بود که از میان اصولگرایان سنتی و از‬ ‫پس همه اختالف نظرها سرانجام ابوترابی فرد ثب ت نام کرد‪.‬‬ ‫هر سه عضو ائتالف پیشرفت به ساختمان پاستور رفتند و‬ ‫نامش��ان را به عنوان کاندیدا ثبت کردن��د‪ .‬از جبهه پایداری‬ ‫هم کامران باقری لنکرانی در میان داوطلبان کاندیداتوری‬ ‫نام خود را اضافه ک��رد‪ .‬و البته دو پدی��ده انتخاباتی هم در‬ ‫لحظات اخر به وقوع پیوست؛ ثب ت نام سعید جلیلی و اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در لحظات اخر‪ .‬در چنین شرایطی بود‬ ‫که حسن روحانی هم به عنوان نامزد انتخابات ثب ت نام کرد‪.‬‬ ‫پایان اردیبهشت اما سپهر سیاست ای ران با رخدادهای‬ ‫مهمی مواجه بود‪ .‬از ردصالحیت هاشم ی رفسنجانی تا تایید‬ ‫صالحیت حسن روحانی‪.‬‬ ‫او ح��اال قرار بود با هف��ت کاندیدای دیگ��ر به رقابت‬ ‫بپردازد‪ .‬عل ی اکبر والیتی‪ ،‬غالمعلی حدادعادل‪ ،‬محمد باقر‬ ‫قالیباف‪ ،‬سعید جلیلی‪ ،‬محمدرضا عارف‪ ،‬محسن رضایی‬ ‫و محمد غرضی‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی در ش��ریطی وارد این رقابت سیاسی‬ ‫شده بود که در قرابت سیاسی او با اکبر هاشم ی رفسنجانی‬ ‫ش��کی نبود و حاال مانده بود تعیین نس��بت سیاسی او با‬ ‫اصالح طلبان؛ اصالح طلبانی که فق��ط محمد رضا عارف را‬ ‫به عنوان نامزد در انتخابات داشتند‪.‬‬ ‫حس��ن روحان��ی ک��ه س��ابقه طوالنی حض��ور در‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی را در پرونده خود داش��ت و حاال‬ ‫گزینه اصل��ی هاشم ی رفس��نجانی در انتخابات به ش��مار‬ ‫م ی امد‪ ،‬به خوبی م ی دانست که با انتقادهای سرسختانه ای‬ ‫در رقابت ‪ 24‬خرداد مواجه خواهد شد؛ انتقادهایی هم از دوران‬ ‫مسئولیت او در پرونده هسته ای و هم از جایگاهی که او در‬ ‫ان قرار گرفته بود‪ .‬جایگاهی که حسن روحانی را به عنوان‬ ‫‪446.015‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫اما در میان اصالح طلبان چه می گذشت؟‬ ‫انها که پس از انتخابات مجل��س نهم منفذی دیگر‬ ‫ب رای بازگشت به عرصه قدرت رس��می یافته بودند به این‬ ‫م ی اندیش��یدند که چگونه باید به سیاست ورزی در استانه‬ ‫چنین انتخاباتی بپردازن��د‪ .‬از میان انان چن��د صدا بلندتر‬ ‫از بقیه بود‪.‬‬ ‫اندیشه از میانشان بر حضور یک نامزد حداکثری تاکید‬ ‫داشت‪ .‬برخی دیگر به حمایت از یک چهره نسل دوم یا به‬ ‫اصطالح حداقلی فکر م ی کردند و حتی در میانش��ان بودند‬ ‫کسانی که به حمایت از یک چهره اصولگرا اصرار داشتند‪.‬‬ ‫چهره های متعددی از انان از سی د محمد خاتمی گرفته‬ ‫تا محمد علی نجفی و اسحاق جهانگیری و حتی حبی ب اهلل‬ ‫ب ی طرف و کمال الدین خ رازی نامشان به عنوان نامزد نهایی‬ ‫اصالح طلبان مطرح بود‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی از فضای سیاسی ای ران بود که در‬ ‫اخرین ماه از س��ال ‪ 91‬زمزمه هایی از کاندیداتوری حس��ن‬ ‫روحانی در محافل سیاسی و رسانه ای پیچید‪.‬‬ ‫او را به عن��وان گزین��ه ای محتمل ب��رای طرح دولت‬ ‫وحدت ملی م ی پنداش��ت و در کنار عل ی اکبر ناطق نوری و‬ ‫شخص هاشم ی رفسنجانی از نامزدهای احتمالی انتخابات‬ ‫‪ 92‬به شمار م ی امد‪.‬‬ ‫‪2.268.753‬‬ ‫سیدمحمد غرضی‬ ‫نماد اکبر هاشم ی رفسنجانی و البته دفاع از اندیشه های او‬ ‫در انتخابات تبدیل کرده بود‪.‬‬ ‫چنین ب��ود ک��ه او ترجی��ح داد از اس��ترات‍ژی حمله‬ ‫پی ش دس��تانه کارش را اغاز کند‪ .‬گفت وگ��وی ویژه خبری‬ ‫که س��راغازی ب رای فعالی ت های انتخاباتی او از رسانه ملی‬ ‫به شمار م ی امد‪ ،‬نقطه عطفی در تاکتیک انتخاباتی او بود‪.‬‬ ‫پس از ان او در برنامه های دیگر رس��انه ملی هم ب ر اساس‬ ‫همین تاکتیک پیش رفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫میدان فاطم��ی خواهند کرد تا به عنوان نامزد متبوعش��ان‬ ‫ثب ت نام کرده و البته مستظهر به حمایت انها نیز شود‪.‬‬ ‫چنین بود که همزمان با هم‪ ،‬سفرها و سخنران ی های‬ ‫انتخاباتی این پنج کاندیدا اغاز شد‪.‬‬ ‫رهپویان ی ه��ا و ایثارگران ی ه��ا ه��م در یک پروس��ه‬ ‫انتخابات��ی در نهایت به نامزدی علیرض��ا زاکانی‪ ،‬دبی ر کل‬ ‫جمعیت رهپویان رسیدند‪.‬‬ ‫جبهه پایداری هم بر س��ر عهد خود باق��ی ماند و به‬ ‫ائتالف اصولگرایان نپیوست و با همه حاشی ه هایی که پدید‬ ‫امد به کامران باقری لنکرانی رسید‪.‬‬ ‫علی اکبر والیتی‬ ‫‪%6/12‬‬ ‫‪%1/22‬‬ ‫از انصراف عارف تا اصرار اصولگرایان برای ماندن‬ ‫دو روز مانده به انتخابات معادالت سیاس��ی تغیی رات‬ ‫فراوانی ک��رد‪ .‬محمد رضا عارف به درخواس��ت چهره های‬ ‫مطرح اصالح طلب از جمله سی د محمد خاتمی کناره گیری‬ ‫کرد تا حسن روحانی تنها گزینه اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫شود‪.‬‬ ‫حاال او مان��ده بود و چهار نامزد اصولگ��را؛ نامزدهایی‬ ‫که هی چ ک��دام حاضر نبودند ب��ه نفع دیگری کن��ار بروند‪.‬‬ ‫کار تا انجا پیش رفت که حس��ین ش��ریعتمداری به همراه‬ ‫دیگرانی از اصولگرایان هشدارهای تندی در مورد خطری که‬ ‫اصولگرایان را تهدید م ی کند مطرح کردند‪ .‬س��اعات پایانی‬ ‫پنج شنبه فرا رسید اما ائتالفی پدید نیامد‪ .‬وزیر کشور شنبه‬ ‫عصر اعالم کرد که حسن روحانی رئی س جمهور جدید ای ران‬ ‫اس��ت‪ .‬انچه در این اندک زمان گذش��ته از انتخابات ب رای‬ ‫تحلیلگران به عن��وان فاکتورهای پیروزی حس��ن روحانی‬ ‫فهرست م ی شود در این محورها قابل اشاره است‪:‬‬ ‫ سخنان مطرح شده در گفت وگوی ویژه خبری‬‫ مباحث مطرح شده در مناظره سوم کاندیداها‬‫ حمایت اکبر هاشم ی رفسنجانی و سی د محمد خاتمی‬‫ انصراف محمد رضا عارف‬‫ عدم اجماع اصولگرایان و شکسته شدن ارا‬‫ قرارگرفتن در پوزیشن منتقد وضع موجود‬‫ تالشوموفقیتدردوقطب ی کردنفضایانتخابات‪g‬‬‫‪21‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫پیروزی راست گرایان‬ ‫نسبت سیاسی روحانی با اصولگرایان و اصالح طلبان چگونه است؟‬ ‫‪3‬‬ ‫رئی س جمهور بعدی ای ران هم از س��منان امد‪ .‬حسن‬ ‫روحانی حاال پس از رقابتی س��خت خودش را ب رای نشستن‬ ‫بر مهمترین صندلی اجرایی کشور اماده م ی کند‪ .‬اما حسن‬ ‫روحانی کیست؟ چگونه م ی اندیشد؟ او در جاگیری نیروهای‬ ‫سیاسی در کجای سیاست ای ران قرار گرفته است‪ .‬نسبت او‬ ‫با اصالح طلبان‪ ،‬اصولگرایان و سایر نیروهای سیاسی ای ران‬ ‫چگونه است‪ .‬این سواالت اکنون که او قرار است رئی س جمهور‬ ‫بعدی ای ران باشد بیش از همیشه مطرح است‪.‬‬ ‫رئیس جمهور دیگری از سمنان‬ ‫حسن روحانی متولد ‪ ۲۱‬ابان ‪ ۱۳۲۷‬در شهر سرخه است‪.‬‬ ‫‪22‬‬ ‫شهری که به تازگی با مصوبه هیات دولت به شهرستان سرخه‬ ‫ارتقا یافت و البته فاصله زیادی هم ب��ا ارادان زادگاه محمود‬ ‫احمدی نژاد ن��دارد‪ .‬او در کنار مصطف��ی کواکبیان‪ ،‬محمود‬ ‫احمدی نژاد و حسن سبحانی از چهره های شناخته شده این‬ ‫استان است‪.‬‬ ‫پدر او از چهره های شناخته شده شهر بود و مغازه داشت‪.‬‬ ‫روحانی تحصیالت دروس ابتدایی را در سرخه و تحصیالت‬ ‫دروس دینی را از س��ال ‪ ،۱۳۳۹‬ابتدا در حوزه علمیه صادقیه‬ ‫(سمنان) اغاز و سپس در سال ‪ ۱۳۴۰‬وارد حوزه علمیه قم شد‪.‬‬ ‫او از دروس و مباحث اساتیدی چون سی د محمد محقق داماد‪،‬‬ ‫شیخ مرتض ی حائری‪ ،‬سی د محمدرضا گلپایگانی‪ ،‬سلطانی‪،‬‬ ‫محمد فاضل لنکرانی و ش��یخ محمد ش��اه ابادی بهره برد و‬ ‫همزمان در سال ‪ ۱۳۴۸‬به دانشگاه ته ران راه یافت و در سال‬ ‫‪ ۱۳۵۱‬دانشنامه لیسانس خود را در مقطع کارشناسی در رشته‬ ‫حقوق قضایی اخذ کرد‪.‬‬ ‫روحان��ی ب��ا ادام��ه تحصی��ل در انگلی��س‪ ،‬مدرک‬ ‫کارشناس ی ارشد (‪ )M.Phil‬در رشته حقوق عمومی و دانشنامه‬ ‫دکترا (‪ )Ph.D‬در رشته حقوق اساسی را از دانشگاه کلدونیان‬ ‫گالسکو دریافت کرد‪.‬‬ ‫اغاز زندگی سیاسی شیخ سمنانی‬ ‫فعالیت سیاسی حسن روحانی در اغاز جوانی و از سال‬ ‫‪۱۳۴۴‬با سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه حکومت وقت در‬ ‫شهرهای مختلف اغاز شد‪ .‬روحانی در ابان ‪ ،۱۳۵۶‬در مراسم‬ ‫بزرگداش��ت مصطفی خمینی در مس��جد ارک ته ران‪ ،‬ب رای‬ ‫نخس��تین بار لقب «امام» را ب رای حضرت ایت اهلل خمینی‬ ‫به کار برد‪ .‬او با تحت تعقیب قرار گرفتن توس��ط ساواک‪ ،‬به‬ ‫توصیه دکتر بهشتی و استاد مطهری از کشور خارج شد و مدتی‬ ‫به سخنرانی و تبلیغ ب رای دانشجویان خارج از کشور پرداخت و‬ ‫روحانی پ��س از بازنگ��ری قانون‏اساس��ی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران و تش��کیل نهاد ش��ورای عالی امنیت ملی‪،‬‬ ‫س��مت نمایندگی رهبری را در این ش��ورا تاکنون در اختیار‬ ‫داشته و به مدت ‪ ۱۶‬سال (از سال ‪ ۱۳۶۸‬تا ‪ )۱۳۸۴‬در دوره های‬ ‫ریاست جمهوری اکبر هاشم ی رفسنجانی و سی د محمد خاتمی‬ ‫دبیر ش��ورای عالی امنیت ملی بوده است‪ .‬وی همچنین به‬ ‫مدت ‪ ۱۳‬س��ال (از س��ال ‪ ۱۳۶۸‬تا ‪ ۱۳۷۶‬و از ‪ ۱۳۷۹‬تا ‪)۱۳۸۴‬‬ ‫مشاور امنیت ملی رئی س جمهور وقت بوده است‪.‬‬ ‫روحانی از س��ال ‪ ۱۳۷۰‬به عضویت مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام منصوب و تاکنون در این سمت فعالیت دارد‪.‬‬ ‫البته ریاست کمیسیون سیاسی‪ -‬امنیتی‪ -‬دفاعی این مجمع‬ ‫را نیز برعهده دارد‪ .‬روحانی در انتخابات میان‏دوره‏ای سومین‬ ‫دوره مجلس خب��رگان رهبری در ‪ ۲۹‬بهم��ن ‪ ۱۳۷۸‬از حوزه‬ ‫انتخابیه استان سمنان به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری‬ ‫انتخاب شد‪ .‬در سال ‪ ۱۳۸۵‬نیز به عنوان نماینده استان ته ران‬ ‫به عضویت دوره چهارم این مجلس برگزیده شد‪ .‬سمت های‬ ‫وی در مجلس خبرگان‪ ،‬ریاست کمیسیون سیاسی‪ -‬اجتماعی‬ ‫این مجلس (از ‪ ۱۳۸۰‬ت��ا ‪ ۱۳۸۵‬و از ‪ ۱۳۹۲‬تاکنون) و عضویت‬ ‫ترئیسه و ریاست دفتر دبیرخانه این مجلس در ته ران (از‬ ‫هیا ‬ ‫‪ ۱۳۸۵‬تا ‪ )۱۳۸۷‬بوده است‪.‬‬ ‫حرکت به سمت پاستور‬ ‫پس از ورود امام خمینی(ره) به پاریس‪ ،‬به او پیوست‪.‬‬ ‫پس از پیروزی انق�لاب‪ ،‬در س��ال ‪ ۱۳۵۹‬به نمایندگی‬ ‫مجلس شورای اسالمی انتخاب شد و در پنج دوره قانونگذاری‬ ‫به مدت بیست سال (از سال ‪ ۱۳۵۹‬تا ‪ )۱۳۷۹‬فعالیت کرد‪ .‬او‬ ‫نایب رئیس اول مجلس (در دوره های چهارم و پنجم) و رئیس‬ ‫کمیسیون های دفاع (دوره های اول و دوم) و سیاست خارجی‬ ‫(دوره های چهارم و پنجم) بود‪ .‬عضویت و ریاس��ت ش��ورای‬ ‫سرپرستی سازمان صد او سیما از سال ‪ ۱۳۵۹‬تا سال ‪ ۱۳۶۲‬نیز‬ ‫از دیگر مسئولی ت های وی در دوران پس از انقالب بوده است‪.‬‬ ‫در دوران جنگ ای ران و ع راق‪ ،‬روحانی مس��ئولی ت‏های‬ ‫متعددی از جمله عضویت در ش��ورای عالی دفاع (از س��ال‬ ‫‪ ۱۳۶۱‬تا ‪ ،)۱۳۶۷‬عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و‬ ‫رئیس کمیسیون اجرایی ان (از سال ‪ ۱۳۶۵‬تا ‪ ،)۱۳۶۷‬معاونت‬ ‫فرماندهی جنگ (از سال ‪ ۱۳۶۲‬تا ‪ ،)۱۳۶۴‬ریاست ستاد قرارگاه‬ ‫مرکزی خاتم االنبیاء (از س��ال ‪ ۱۳۶۴‬ت��ا ‪ )۱۳۶۶‬و فرماندهی‬ ‫پدافند هوایی کل کشور (از س��ال ‪ ۱۳۶۴‬تا ‪ )۱۳۷۰‬را برعهده‬ ‫داش��ت‪ .‬روحانی بین س��ال های ‪ ۱۳۶۷‬تا ‪ ۱۳۶۸‬به معاونت‬ ‫جانشین فرماندهی کل قوا منصوب شد‪.‬‬ ‫حسن روحانی و نسبتش با گروه های سیاسی‬ ‫روحانی در تبارشناس��ی نیروهای سیاس��ی از مدی ران‬ ‫بوروکرات و حتی فن ساالر به ش��مار م ی اید‪ .‬سال های سال‬ ‫عضو جامعه روحانیت مبارز بوده اس��ت‪ .‬اگر بنا باشد به این‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫حسن روحانی؛ الترناتیوی برای هاشمی‬ ‫اکبر هاشم ی رفسنجانی بارها اعالم کرده بود بهترین‬ ‫راهکار ب رای دولت اینده اجرای طرحی اس��ت که او نامش را‬ ‫دولت وحدت ملی گذاش��ته بود‪ .‬وقتی او پس از ش��ایعات و‬ ‫گمان هزن ی های فراوان راهی س��اختمان میدان فاطمی شد و‬ ‫نامش را به عنوان داوطلب نامزدی ریاست جمهوری ثبت کرد‪،‬‬ ‫شاید کمتر کس��ی گمان م ی برد او در نهایت از کاندیداهای‬ ‫انتخابات نباشد‪ .‬حاال در فراق او اکثر تحلیلگران م ی گویند‬ ‫حسن روحانی م ی تواند گزینه ای مناسب ب رای طرح مورد نظر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی باش��د‪ .‬طرفه انکه پیش از کاندیداتوری‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی خیل ی ه��ا معتقد بودند اگر هاش��می‬ ‫نباشد از میان ناطق نوری و حس��ن روحانی یک نفر توسط‬ ‫هاشم ی رفسنجانی ب رای نامزدی حمایت خواهد شد‪.‬‬ ‫گویا حاال حسن روحانی در کاراکتر مجری طرح دولت‬ ‫وحدت ملی حاضر شده است‪ .‬علی عسگری‪ ،‬فرد نزدیک به‬ ‫اکبر هاشمی رفس��نجانی پیش از این گفته بود‪« :‬هاشمی‬ ‫ در صدد خلق هاشمی جدید است‪ ».‬هاش��می جدید هم به‬ ‫روایت مشاور رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همان‬ ‫حسن روحانی است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫هر چقدر که به پایان س��ال ‪ 91‬نزدیک م ی شدیم یک‬ ‫گمانه فضای سیاس��ی را تحت تاثیر قرار م ی داد؛ گمانه ای‬ ‫که از احتمال کاندیداتوری روحانی اهل سمنان روایت داشت‪.‬‬ ‫او البته خود هیچ گاه این احتمال را تکذیب نکرد و پاسخ‬ ‫قطعی به ان را به سپری شدن ایام بیشتری موکول م ی کرد‪.‬‬ ‫روزهای اغازین س��ال ‪ 92‬اما حکایت دیگری درباره حس��ن‬ ‫روحانی در بر داشت‪ .‬همه اخبار از مهیا شدن شیخ تکنوکرات‬ ‫ب رای ورود به عرصه انتخابات حکایت داشت‪ .‬تا انکه در یکی‬ ‫از روزهای نخستین اردیبهش��ت ماه در مجتمع ادینه اعالم‬ ‫کاندیداتوری کرد‪ .‬او در کنار مدی رانی از دولت اکبر هاش��می‬ ‫رفسنجانی و البته فرزندان او نشست و با شعار «دولت امید»‬ ‫به همه گفت که در انتخابات خرداد ماه او از جمله حاضرین‬ ‫خواهد بود؛ یک اعالم کاندیداتوری پرحاشیه‪ .‬از نقدهای تند‬ ‫منتقدان تا پاسخ های تند و تیز او به معترضانش‪.‬‬ ‫بیندیشیم که او در کجای سیاست ای ران قرار دارد‪ ،‬باید صریح‬ ‫و بدون شک بگوییم او در جاگیری نیروهای سیاسی همواره‬ ‫در طیف راست اصولگرایان جای داشته است یعنی انجا که‬ ‫روحانیون راست گرایی چون عل ی اکبر ناطق نوری قرار دارند‪.‬‬ ‫حسن روحانی البته همواره به دلیل حضور طوالن ی اش‬ ‫در سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی از معتمدان نظام‬ ‫به ش��مار م ی امده؛ چه اینکه او مدت ها مس��ئولیت پرونده‬ ‫هسته ای ای ران یعنی مهمترین کارویژه سیاست خارجی ای ران‬ ‫را نیز بر عهده داشته است‪.‬‬ ‫او البته در دورانی که تحوالت سیاسی ای ران التهاباتی را‬ ‫پدید اورده بود در موضع مدافع نظام ایستاد و همین ایستادنش‬ ‫در این جایگاه او را با انتقادهایی از سوی مخالفانش در جناح‬ ‫مقابل مواجه کرده بود‪ .‬سخنرانی صریح و شفاف او در ماجرای‬ ‫کوی دانشگاه نقطه عطفی در بررس��ی نسبت سیاسی او با‬ ‫مخالفانش در جناح مقابل بوده اس��ت‪ .‬حسن روحانی البته‬ ‫پس از انک��ه دولت محم��ود احمدی نژاد بر س��ر کار امد با‬ ‫رئی س جمهوری که اتفاقا همشهری خودش هم بود کنار نیامد‬ ‫و ترجیح داد دیگر در شورای عالی امنیت ملی نماند‪ .‬از ان زمان‬ ‫به بعد است که او در پوزیشن وضعیت موجود قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫او اگرچ��ه اصولگرا بود ام��ا در کنار روحانی��ون و چهره های‬ ‫اصولگرای دیگری ق��رار گرفت که حاال معت��رض و منتقد‬ ‫محمود احمدی نژاد بودند‪ ،‬البته هم��ان اندازه که انها منتقد‬ ‫بودند محمود احمدی نژاد هم به انان انتقاد داش��ت‪ .‬شکافی‬ ‫میان طیف همفکر حسن روحانی و محمود احمدی نژاد پی دار‬ ‫گش��ته بود که با گذر زمان و در پی حوادث پ ی در پی بیشتر‬ ‫نمود م ی یافت‪.‬‬ ‫روحانی که چهره ای منتقد ش��ده بود در سخنران ی ها و‬ ‫اعالم مواضع سیاس��ی نقد های تندی را روانه دولت محمود‬ ‫احمدی نژاد م ی کرد‪.‬همین نقد ها بود که او را به اصالح طلبان‬ ‫منتقد نزدیک و نزدیک ت��ر م ی کرد‪.‬او در یک��ی از تند ترین‬ ‫اظهارنظرهایش چنین گفت‪« :‬مردم دالر نم ی خ واهند‪ .‬صداقت‬ ‫و برنامه م ی خواهند ما نیاز به نوکر نداریم نیاز به مدیر داریم‪.‬‬ ‫ما نیاز به نوکر مدیر داریم‪ ،‬نه نوکر خالی‪ ،‬تنها نوکر بودن کافی‬ ‫نیست‪ .‬نحوه ارتباط ما با کشورها مشخص نیست؛ امروز با‬ ‫بعضی از کشورها دوست صمیمی هستیم‪ ،‬فردا رقیب و پس‬ ‫از ان متخاصم و دشمن م ی شویم‪ .‬مگر رابطه با دنیا هوس‬ ‫است که هر ساعت به یک سمت و سو حرکت کنیم‪.‬حقیقتا‬ ‫سیاس��ت خارجی نیاز به علم و هنر دارد و دیپلماسی سلیقه‬ ‫و شعار نیست‪ .‬اداره مملکت با سخنرانی حل نم ی شود‪ ،‬اداره‬ ‫کشور نصیحت نم ی خواهد‪ ،‬باید کار کرد‪ .‬همه باید به سمت‬ ‫تولید حرکت کنیم‪ ،‬باید کاری صورت گیرد تا تولید به صرفه و‬ ‫با امنیت باشد‪ .‬اگر این اقدام صورت بگیرد مردم خود به دنبال‬ ‫تولید م ی روند و دیگر نیاز به ش��عار نیست‪ .‬باید موانع تولید‬ ‫را برطرف کنیم تا محیط مناس��ب ب رای تولیدکنندگان اماده‬ ‫شود‪ ».‬پدیده ای جدید در فضای سیاسی ای ران که جناح چپ و‬ ‫راست را البته در طیف سنت ی اش به یکدیگر نزدیک کرده بود‪.‬‬ ‫رقبای سال های دور حاال به رفقایی تبدیل شده بودند که به‬ ‫یک هدف مشترک م ی اندیشیدند؛ هدفی که انان را در کنار‬ ‫یکدیگر م ی نشاند‪.‬‬ ‫ماجرای یار قرضی‬ ‫چند ماه پیش هفته نامه مثلث ب رای اولین بار در تحلیلی‬ ‫نوش��ت که گروهی از اصالح طلبان نس��خه ای مهم ب رای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری پیچیده اند‪.‬‬ ‫مثلث نوش��ت طیف��ی از اصالح طلبان ک��ه م ی دانند‬ ‫توانایی حضور با چه��ره حداکثری و حداقل��ی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری را ندارند و به بیان دیگر شانسی ب رای پیروزی‬ ‫از این دو راه متصور نیستند به تئوری «یار قرضی» رسیده اند‪.‬‬ ‫در این تحلیل عنوان ش��ده بود ک��ه اصالح طلبان به‬ ‫«تاکتیک یار قرض��ی » فکر م ی کردند‪ .‬بر ای��ن مبنا انها با‬ ‫حمایت از یک گزینه راستگرا که بیش��ترین قرابت فکری را‬ ‫‪23‬‬ ‫با انها داشته باش��د منفذی به قدرت رسمی پیدا م ی کردند تا‬ ‫سال های دوری و فراق از قدرت را التیامی بخشند‪.‬‬ ‫در میان گزینه های موجود چند شخصیت م ی توانستند‬ ‫در این کاراکتر قرار گی رند؛ «اکب ر هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری و حسن روحانی‪ ».‬از میان این سه شخصیت اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی کاندیدا شد اما با رد صالحیت مواجه شد‪،‬‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری پس از مواجه با برخی تحوالت سیاس ی ‬ ‫ترجیح داد همچن��ان دوری از قدرت رس��می را تجربه کند و‬ ‫حسن روحانی نیز تا مدت ها مشتش را ب رای کسی باز نکرد‪.‬‬ ‫حاال انچه رخ داده هم��ان پی ش بینی هفته نامه مثلث‬ ‫اس��ت‪ .‬اصالح طلبان که تا اخرین لحظات با چراغ خاموش‬ ‫حرکت م ی کردند به ناگهان به اردوگاه شیخ رفته و به حمایت‬ ‫از او پرداختند؛ یک کمپین گس��ترده ب رای پیروزی حس��ن‬ ‫روحانی‪.‬گریز از چند دستگی‪ ،‬عبور کم هزینه از انتخابات ‪92‬‬ ‫بدون تحریم و تالش منجر به نتیجه ب رای بازگشت حداقلی‬ ‫به قدرت رسمی‪ ،‬همه و همه دالیل کسانی بود که م ی گفتند‬ ‫باید از حسن روحانی دفاع کرد‪.‬‬ ‫به کدام جناح نزدیک تر است‪ .‬ایا او موجب افول اصولگرایان‬ ‫خواهد شد و مانند محمود احمدی نژاد با اصولگرایان برخورد‬ ‫خواهد کرد؟ ایا او جان��ی دوباره به اصالح طلب��ان دورمانده‬ ‫از ق��درت خواهد بخش��ید؟ واقعیت این اس��ت که حس��ن‬ ‫روحانی یک سیاس��تمدار راستگراس��ت که اکنون به دلیل‬ ‫شرایط متفاوت سپهر سیاس��ت ای ران در پوزیشن نزدیک به‬ ‫اصالح طلبان قرار گرفته است‪ .‬او رای خوبی از پایگاه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان دریافت کرده و حاال نوبت ادای دین است‪ .‬این‬ ‫اما همه ماجرا نیست‪ .‬به بیان دیگر نم ی توان گفت او از اردوگاه‬ ‫اصولگرایان کوچ کرده است‪ .‬حس��ن روحانی همچنان یک‬ ‫سیاستمدار راستگراس��ت که از اردگاه اصولگرایی به دفاع از‬ ‫اصالح طلبان خواهد پرداخت؛ پدیده ای که در ادامه رخدادهای‬ ‫پس از ظهور سیاسی احمدی نژاد از سال ‪ 84‬تجربه م ی شود‪.‬‬ ‫حسن روحانی حاال مرد ش��ماره یک ساختمان پاستور‬ ‫است‪ .‬او از این به بعد در کجای سیاست ای ران خواهد ایستاد؟ از‬ ‫حاال زمان زیادی داریم که نحوه سیاست ورزی شیخ دیپلمات‬ ‫را به نظاره بنشینیم‪g .‬‬ ‫ای��ده ای ک��ه مخالف��ان فراوان��ی داش��ت در می��ان‬ ‫اصالح طلبان؛ اصالح طلبانی که از مدت ه��ا پیش اصرار به‬ ‫کاندیداتوری رئی س جمهور پیشین داشته و پس از ان با نامزدی‬ ‫هاشم ی رفسنجانی به ستادهای او کوچ کرده بودند‪.‬‬ ‫ی هم داشت در میان طیف راست‬ ‫او البته پایگاه مهم ‬ ‫اصالح طلبان؛ یعنی انجا که کارگزاران ی ها حضور دارند‪ .‬او در‬ ‫ابتدا وضعیتی نامساعد داش��ت در طیف چپ اصالح طلبان‪،‬‬ ‫یعنی جایگاهی ک��ه مجمع روحانیون‪ ،‬بنیاد ب��اران و احزاب‬ ‫تندرو تر ق��رار داش��تند و هر چه زم��ان به جل��و م ی رفت با‬ ‫همراهی انان نیز مواجه شد‪ .‬حس��ن روحانی که به حمایت‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و س��ی د محمد خاتمی چشم دوخته بود‬ ‫مهمی از اصالح طلبان به‬ ‫ ‬ ‫با همراهی انان ش��یفت نیروهای‬ ‫س��مت خودش را تجربه کرد؛ تجربه ای که به رئی س جمهور‬ ‫شدنش منجر شد‪.‬‬ ‫روحانی چه خواهد کرد؟‬ ‫حاال مهمترین سوال این است که حسن روحانی اکنون‬ ‫حسن روحانی درگفتوگو با مثلث به مسائل‬ ‫هستهای‪ ،‬روابط خارجی ایران‪ ،‬انتخابات اینده و‬ ‫احتمال نامزدیاش پرداخته است‪ .‬او میگویدکه برای‬ ‫نامزدشدن بهشدت تحت فشار است‬ ‫احتمال حمایت از نامزد خارج‬ ‫از ائتالف‬ ‫با توجه به مذاکرات اخیر قزاقستان به نظر شما‬ ‫چه نرمشهایی از س�وی غرب و چ�ه ابتکاراتی‬ ‫از س�وی ایران برای به نتیجه رس�یدن مذاکرات‬ ‫صورت گرفته اس�ت؛ به صورت کلی تحلیلشما‬ ‫از مذاکرات قزاقستان چیست؟‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوشصتودوم‪ 14/‬بهمنماه ‪ 88/1391‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫روحانی‬ ‫میاید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من باید در مورد این مذاکرات دقیقتر بود‬ ‫البته شاید اکنون زمان مناسبی ب رای اظهارنظر قطعی نباشد‪.‬‬ ‫چ را که نرمش چندانی از سوی غرب در این موضوع مشاهده‬ ‫نمیشود و بحث ارتباط میان غنیسازی بیست درصد و لغو‬ ‫یکی‪ ،‬دو مورد تحریم تصویب شده چند ماه گذشته‪ ،‬نرمش‬ ‫چندانی محسوب نمیش��ود‪ .‬ضمن اینکه نتایج همین حد‬ ‫خوشبینی هم تا اواخر فروردین روشنتر میشود‪.‬‬ ‫به نظر جنابعالی چش�مانداز مذاکرات هستهای‬ ‫در دو س�طح کارشناسی و سیاس�ی در سال ‪٩٢‬‬ ‫چگونه است و فکر میکنید ایران و غرب بتوانند‬ ‫به تفاهماتی در این مورد دست یابند؟‬ ‫‪ l‬مذاکرات در هر س��طحی باید قبل از رسیدن به‬ ‫نقطه فشار سامان یابد‪ .‬چ را که در زمان انباشت فشار‪ ،‬چندان‬ ‫نمیتوان به نتایج گفتوگو خوش��بین ب��ود‪ .‬باید انتخابات‬ ‫ریاستجمهوری را با موفقیت پشت س��ر بگذاریم و انگاه با‬ ‫توجه به خط مشیهای دولت جدید و اف رادی که مسئولیتها‬ ‫را بر دوش میگیرند و سیاس��تهای مطرح شده به ارزیابی‬ ‫وضعیت پرداخت؛ خوشبینی خوب اس��ت‪ ،‬به شرط انکه بر‬ ‫واقعیات استوار باشد‪.‬‬ ‫ایا هاشمی صف خود را از اصالحطلبان‬ ‫جدا کرده است‬ ‫سیاست‬ ‫با توج�ه ب�ه روی کار ام�دن کابین�ه دوم اوباما و‬ ‫پیشنهاد مذاکره مستقیم با ایران و از سوی دیگر‬ ‫تاکید رهبری بر حس�ن نی�ت امری�کا بهعنوان‬ ‫پیششرط مذاکره به نظر شما چه چشماندازی‬ ‫برای مذاکره با امریکا پیش روس�ت و ایا در سال‬ ‫‪ ٩٢‬امکان این مذاکره وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬در اینکه باید امریکا حسن نیت داشته باشد تردیدی‬ ‫نیست‪ .‬اما بحث مهم در رابطه با مذاکره با امریکا این سوال‬ ‫اس��ت که ایا باید ابتدا منتظر حس��ن نیت ماند و پس از ان‬ ‫وارد مذاکره شد یا انکه حس��ن نیت در خالل مذاکره حاصل‬ ‫میشود‪.‬‬ ‫نگاه اول به نوعی مشروط کردن مذاکرات است و نگاه‬ ‫دوم سیاستورزی در دیپلماسی‪ .‬بسته به اینکه از کدام منظر‬ ‫نگاه شود میتوان چشمانداز خود را تعریف کرد‪ .‬به نظر من‬ ‫ب رای نگاه اول امریکا احتماال مش��کل داش��ته و در نتیجه‬ ‫امادگی ندارد و ب رای نگاه دوم ما اماده نیستیم‪.‬‬ ‫حسن روحانی در گفتوگو با مثلث پیشبینی کرد‬ ‫که انتخابات اینده دو قطبی میشود‬ ‫مثلث شماره‪166‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫برای نامزدی درانتخابات‬ ‫به شدت تحت فشارم‬ ‫ائتالف سه نفره رفته رفته به نهادی مرجع برای‬ ‫اصولگرایان تبدیل میشود‬ ‫با توجه به تجربیات شما در سیاست خارجی‪ ،‬ایا‬ ‫در نهایت مساله هستهای ایران منجر به مذاکره‬ ‫مستقیم میان ایران و امریکا خواهد شد؟‬ ‫برای نامزدی در انتخابات‬ ‫به شدت تحت فشارم‬ ‫حسن روحانی در گفتوگو با مثلث پیشبینی کردکه انتخابات اینده دو قطبی میشود‬ ‫باتوجهبهدرپیشبودنانتخاباتریاستجمهوری‪،‬‬ ‫تحلیلتان از صحنه سیاس�ت ایران چگونه است‬ ‫و به نظر ش�ما ارایش نیروهای سیاس�ی در این‬ ‫انتخابات چگونه خواهد بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫ســالنامـه ‪1391‬‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪ l‬صحنه سیاس��ت در ای ران چند س��الی است که‬ ‫وثاقت قبلی خود را از دس��ت داده و به قواع��د بازی توجه‬ ‫نمیش��ود‪ .‬یکی از مهمترین عوامل این درهم ریختگی‪،‬‬ ‫نوع تعامل قوا در س��طح ملی اس��ت‪ .‬مثال انچ��ه اخی را در‬ ‫مجلس اتفاق افت��اد در هیچ کجای دنیا س��ابقه ندارد‪ .‬چ را‬ ‫که یا این س��خنان درس��ت بوده که انوقت خیلیها باید‬ ‫حداقل اس��تعفا داده و کنار میرفتند یا نادرس��ت است که‬ ‫در ان ص��ورت در طرف مقاب��ل باید عدهای کن��ار رفته یا‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫حس�ن روحانی از جمله افرادی اس�ت که چندی اس�ت گمانهزنیهایی پیرامون کاندیداتوریاش‬ ‫مطرح شده اس�ت‪ .‬او البته خود احتمال نامزدیاش را رد نمیکند و میگوید که برای حضور در انتخابات‬ ‫تحت فشار است‪ .‬با او در مورد پرونده هستهای ایران‪ ،‬رابطه ایران و امریکا و انتخابات ریاستجمهوری‬ ‫گفتوگویی مکتوب انجام دادیم‪.‬‬ ‫‪ l‬مذاکره با امریکا در صورت حسن نیت این کشور‬ ‫میتواند کوتاهترین راه ب رای فائق امدن بر مشکالت موجود‬ ‫باش��د‪ .‬اما اینکه در نهایت مساله هس��تهای ای ران منجر به‬ ‫مذاکره مس��تقیم میان ای��ران و امریکا خواهد ش��د یا خیر؟‬ ‫بستگی به عوامل زیادی دارد که برخی از انها در دست هر دو‬ ‫طرف است و برخی نیز در دستان اط راف دیگر‪.‬‬ ‫کودتایسیاستمداران‬ ‫سکوالر‬ ‫مصر به سمت انقالب جدید میرود؟‬ ‫تکنوکراتهای بیاراده‬ ‫و البته وابسته‬ ‫پروندهای درباره رابطه نخبگان و نظام پهلوی‬ ‫در رسانه‪،‬جواب مکر را باید‬ ‫با مکر داد‬ ‫گفتوگو با نادر طالبزاده درباره فیلم ارگو‬ ‫‪79‬‬ ‫نامزد حداقلی اصالح طلبان امد‬ ‫مثلث سال گذشته استراتژی اصالح طلبان را پیش بینی کرده بود‬ ‫‪4‬‬ ‫وقتی اصالح طلبان در هفته های اخی��ر با حمایت از‬ ‫حس��ن روحانی که فردی از اصولگرایان س��نتی به شمار‬ ‫م ی اید موجبات پیروزی او را فراه��م اوردند و البته خود نیز‬ ‫راه بازگشت به قدرت رسمی را باز یافتند‪ ،‬بسیاری این پدیده‬ ‫سیاسی را غیرمنتظره ارزیابی کردند‪.‬‬ ‫هفته نامه مثلث در تیرماه ‪ 1391‬یعنی قریب یک سال‬ ‫پیش‪ ،‬پیش بینی کرده بود که طیف��ی از اصالح طلبان در‬ ‫انتخابات ‪ 92‬با گزاره حمایت از یک کاندیدای اصولگرا وارد‬ ‫انتخابات خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث در شماره ‪ 132‬نوشته بود‪« :‬ایا م ی توان به این‬ ‫گزاره اندیش��ید که ممکن اس��ت بخش هایی از دو رقیب‬ ‫س��نتی در رقابتی به بزرگ��ی انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫به وحدت نظر برسند؟‬ ‫ای��ن هم��ان نس��خه روز مب��ادای تئوری پ��ردازان‬ ‫اصالح طلب اس��ت؛ تاکتیکی که از ان به عنوان یار قرضی‬ ‫نام م ی بریم‪ .‬انها چگون��ه و چرا به این م ی اندیش��ند که با‬ ‫اصولگرایان به یک کارت مشترک برسند؟‬ ‫طیفی از اصالح طلبان ب ر خالف بخش های رادیکال‬ ‫‪24‬‬ ‫م ی داند که اگ��ر کاندیدایی در انتخابات نداش��ته باش��د و‬ ‫همزمان از تحریم سخن بگوید باید ب رای همیشه از ساختار‬ ‫سیاسی ای ران خداحافظی کند‪.‬‬ ‫چنین رویدادی اگر تجربه شود‪ ،‬شاید تبدیل شوند به‬ ‫چیزی شبیه نهضت ازادی و امثالهم در اینده سیاسی ای ران‪.‬‬ ‫پس راه چاره رفتن پشت س��ر یک کاندیدای اصولگراست‪.‬‬ ‫واضح تر بگویی��م؛ این طیف بدون کاندی��دا ب رای اینکه در‬ ‫قامت تحری��م کننده ق��رار نگرفته و در عین ح��ال بتواند‬ ‫به سیاس��ت ورزی و مش��ارکت در امر انتخاب��ات بپردازد‪،‬‬ ‫م ی بایست با یک مهره اصولگرا به میدان بیاید‪ .‬فردی که‬ ‫البته م ی بایست تجان س هایی با انها پیدا کرده و حاضر باشد‬ ‫سهم انان را در قبال حمایتش��ان پرداخت کند و نیروهایی‬ ‫از انان را ب ر صندل ی های هیات دولت در س��اختمان پاستور‬ ‫بنشاند‪».‬‬ ‫پ��س از ان نیز مثلث در چند ش��ماره ب��ا پیش بینی‬ ‫نامزدی حسن روحانی به تحلیل چرایی و چگونگی حمایت‬ ‫اصالح طلبان از او پرداخته بود‪ .‬در یکی از شماره های مثلث‬ ‫در تحلیل این مساله امده بود‪:‬‬ ‫«در جناح راس��ت اصالح طلبان اکنون شرایط دیگری‬ ‫حاکم است‪.‬‬ ‫کارگ��زاران ک��ه ح��زب سیاس��ی نزدی��ک ب��ه‬ ‫هاشمی رفس��نجانی اس��ت‪ ،‬اگر بخواهد موضعی داش��ته‬ ‫باشد به احتمال خیلی زیاد حمایت از طرح و گزینه هاشمی‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫غالمحسین کرباس��چی‪ ،‬دبیرکل حزب کارگزاران در‬ ‫جدیدترین اظهارنظرش گفته است‪« :‬حسن روحانی معتدل‬ ‫است نه اصولگرا‪ .‬کارگزاران عالوه بر نجفی و جهانگیری‪،‬‬ ‫سایر کسانی که خود را در معرض کاندیداتوری قرار داده اند را‬ ‫رصد خواهد کرد و هر کاندیدایی که خواهان تحول و تغییر‬ ‫در سیاست های جاری کشور باشد را در معرض انتخاب خود‬ ‫قرار خواهد داد‪».‬‬ ‫در دیگر تشکل ها و احزاب فعال و نیمه فعال این طیف‬ ‫نیز شرایطی مانند کارگزاران حاکم است؛ اگر چه در میانشان‬ ‫مخالفان سفت و س��ختی نیز در ب رابر حسن روحانی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اما هس��تند گروهایی از انان که چنین گزینه ای را در‬ ‫شرایط موجود مغتنم م ی شمارند‪g ».‬‬ ‫از راست تا چپ‬ ‫چه کسانی به کابینه حسن روحانی می روند؟‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫حس��ن روحانی از ‪ 25‬خرداد به یک مساله مهم فکر‬ ‫م ی کند؛ ب��ه اینک��ه روی صندل ی های اتاق مهم جلس��ات‬ ‫هیات دولت کدام چهره ها را بنشاند‪ .‬از سیاست تا دیپلماسی‬ ‫و اقتصاد ب��ه کدام ش��خصی ت ها بای��د اعتم��اد کند‪ .‬هم‬ ‫ریشه سیاس��ی اش اصولگراست و هم پوزیش��ن امروزش‬ ‫اصالح طلب‪ .‬همین مساله شاید دست او را بازتر کرده است‪.‬‬ ‫ح��اال ک��ه رئی س جمه��ور بعدی مش��خص ش��ده‬ ‫گمانه زن ی ها درباره تیم کاری جانشین محمود احمدی نژاد‬ ‫باالگرفته است‪.‬‬ ‫در بررس��ی اینکه او در نهایت چه خواهد کرد باید این‬ ‫فاکتور مهم را هم در نظر داش��ت که حسن روحانی اکنون‬ ‫در کاراکتر اجرا کننده طرح دول��ت وحدت ملی یعنی همان‬ ‫چیزی که اکبر هاشم ی رفسنجانی در س��ر م ی پروراند قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫به بیان دیگر او احتماال از چهره های مهم هر دوجناح‬ ‫در کابینه اش بهره خواهد جس��ت؛ طرفه انکه در این میان‬ ‫افرادی به او نزدیکترند و در این سال ها نیز در همان جایی قرار‬ ‫داشته اند که او ایستاده بود‪ .‬نزدیکی او به مدی ران سابق اکبر‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی البته بیش از سایر چهره های سیاسی‬ ‫است‪ .‬در نخستین گمانه زنی ش��اید ساده ترین احتمال این‬ ‫باشد که به حضور عل ی اکبر والیتی در تیم سیاست خارجی‬ ‫حسن روحانی فکر کنیم‪.‬‬ ‫علی اکبر والیتی سال ها وزیر اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫بوده و در مناظ رات نیز مشخص ش��د دیدگاه او در سیاست‬ ‫خارج��ی چیزی ش��بیه همانی اس��ت که حس��ن روحانی‬ ‫م ی اندیش��د‪ .‬او در چند ماه اخیر از منتقدان اوضاع سیاس��ت‬ ‫خارجی ب��وده‪ ،‬در جاگیری نیروهای سیاس��ی از جمله افراد‬ ‫راست سنتی به شمار م ی اید و همنشین حسن روحانی در‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز هست‪ .‬برخی گمانه ها‬ ‫هم از احتمال جایگزینی او به جای س��عید جلیلی حکایت‬ ‫دارد‪ .‬اگر بنا بر ادامه گمان هزن ی ها در مورد تیم سیاست خارجی‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫حسن روحانی باشد نباید فراموش کرد که او دیپلمات هایی‬ ‫همچون دکتر ظریف و کمال خ رازی را در سال های نه چندان‬ ‫دور در کنارش داشته است‪.‬‬ ‫وقتی قرار است درباره تیم کاری حسن روحانی صحبت‬ ‫شود نم ی توان یک نام را نادیده گرفت؛ نام فردی که خیل ی ها‬ ‫ب رای او نقش فراوانی در پیروی حسن روحانی قائل هستند‪.‬‬ ‫محمد رضا عارف‪ ،‬کاندیدای اصالح طلبان که در روزهای اخر‬ ‫کنار کش��ید تا ارای اصالح طلبان یکپارچه به سمت حسن‬ ‫روحانی برود‪ .‬حاال ش��اید دور از ذهن نباشد که او را صاحب‬ ‫یکی از صندل ی های مهم دولت روحانی بدانیم؛‪ .‬وزیر علوم‬ ‫یا معاون اولی نزدیکترین گزینه های احتمالی است‪ .‬اسحاق‬ ‫جهانگیری؛ از مردان اصلی تیم هاشم ی رفسنجانی است‪ .‬او‬ ‫تا پیش از رد صالحیت هاشمی رئیس ستاد انتخاباتی او بود‪.‬‬ ‫گفته م ی شود در کمپین انتخاباتی حسن روحانی هم نقش‬ ‫موثری داشته است‪ .‬اسحاق جهانگیری که یک کارگزارانی‬ ‫تکنوکرات است م ی تواند هم به صندل ی های اقتصادی دولت‬ ‫اینده فکر کند و هم البت��ه در احتمالی دیگر به معاون اولی‬ ‫دولت یا حتی وزارت کشور‪.‬‬ ‫محمد نهاوندیان که از چهره های راست سنتی است‬ ‫اگر چه در تیم انتخاباتی عل ی اکبر والیتی سمت داشت اما در‬ ‫رخدادی غیرمنتظره در فیلم انتخاباتی حسن روحانی ظاهر‬ ‫ش��د و به دفاع از دیدگاه اقتصادی او پرداخت‪ .‬شایع است که‬ ‫او در یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کابینه پس��ت‬ ‫خواهد گرفت‪.‬ممکن اس��ت یکی از گزینه ه��ا ب رای بانک‬ ‫مرکزی هم باشد‪ .‬نوبخت‪ ،‬نعمت زاده و ترکان که از اعضای‬ ‫اصلی ستاد اقتصادی او بودند نیز احتماال به دلیل گرایشات‬ ‫اقتصادی تیم اقتصادی را تکمیل کنند‪.‬‬ ‫در این میان البته حرف و حدیث های مهم دیگری هم‬ ‫مطرح است؛ از احتمال بازگشت عبداهلل جاسبی به دانشگاه‬ ‫ازاد تا دادن پست به محس��ن رضایی و محمد باقر قالیباف‬ ‫در کابینه‪g .‬‬ ‫فکر نمی کردم روحانی در دور اول پیروز شود‬ ‫‪6‬‬ ‫گفت وگو با صادق زیباکالم در تحلیل انتخابات یازدهم‬ ‫دکتر صادق زیباکالم‪ ،‬استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی یک مرحله ای شدن انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم را یک غافلگیری برای خود خواند و گفت‪« :‬عوامل بسیاری به روحانی برای کسب ‪ 51‬درصدی ارا کمک کردند‪،‬‬ ‫اما اگر روحانی نتواند در عرصه های سیاست داخلی و خارجی‪ ،‬اقتصادی و مذاکرات هسته ای موفق عمل کند باید پس‬ ‫از چهار سال جای خود را به رئیس دولت دیگری دهد‪».‬‬ ‫نتیجه یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫در همان مرحله نخس�ت مشخص ش�د و اقای‬ ‫دکت�ر روحانی توانس�ت با کس�ب ‪ 51‬درصد ارا‬ ‫رئی س جمهور منتخ�ب مردم لقب گیرد‪ ،‬ش�ما‬ ‫چنین اتفاقی را پی ش بینی م ی کردید؟‬ ‫‪ l‬خی��ر چنین پی ش بین��ی نم ی کردم‪ ،‬ام��ا معتقد‬ ‫بودم که اقای روحانی با یک نام��زد اصولگرا به مرحله دوم‬ ‫انتخابات راه پیدا م ی کند اما در تعیین دقیق اینکه چه کسی‬ ‫او را همراهی کند تردید داشتم‪ ،‬چون اقایان قالیباف‪ ،‬جلیلی‬ ‫و والیتی این شانس را داشتند‪.‬‬ ‫ش�ما ش�انس کدام نام�زد اصولگرا را بیش�تر‬ ‫م ی دیدید؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کردم شانس اقای والیتی بیشتر باشد و‬ ‫واقعا فکر نم ی کردم اقای دکتر روحانی در مرحله اول بتواند‬ ‫نصف به عالوه یک ارای ماخوذه را کسب کند‪ .‬البته وقتی‬ ‫حجم مشارکت مردم را در رقابت ‪ 24‬خرداد دیدم‪ ،‬این ذهنیت‬ ‫در من ایجاد شد که نکند روحانی همان دور اول رای بیاورد‬ ‫اما زیاد به این مس��اله توجه نکردم‪ ،‬حال انکه حجم باالی‬ ‫مشارکت عمومی نش��انه تقویت ارای اصالح طلبان بود‪ .‬از‬ ‫طرفی اصولگرایان همواره بین پنج ت��ا هفت میلیون رای‬ ‫در جامعه دارن��د و این را مجموع ارای دکت��ر جلیلی و دکتر‬ ‫والیتی نش��ان م ی دهد که انها با هم چیزی حدود ‪ 6‬و نیم‬ ‫میلیون رای به دس��ت اوردند‪ .‬نکته خیلی مهم این اس��ت‬ ‫که اصولگرایان باید بپذیرند که سیاست هایشان در ‪8‬سال‬ ‫گذش��ته مورد رضایت رای دهندگان نبوده است‪ ،‬یعنی تنها‬ ‫تفسیری که م ی توان از رای ‪ 18‬و نیم میلیونی دکتر روحانی‬ ‫داش��ته باش��یم این اس��ت که مردم از عملکرد اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬اجتماعی و بی ن المللی اصولگرایان رضایت ندارند‪،‬‬ ‫به همین علت اقبالی به نامزدهای اصولگرا نش��ان ندادند‬ ‫و در مقابل اقای روحانی رئی س جمهور منتخب مردم شد‪.‬‬ ‫اما اقای دکتر روحانی نیز جزو اصولگرایان سنتی‬ ‫است؛ چراکه در شورای مرکزی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز عضویت دارد؟‬ ‫‪ l‬روی اق��ای دکتر روحانی اس��م اصولگ��را نباید‬ ‫گذاشت‪ ،‬واقعیت ان اس��ت که او در هش��ت سال گذشته‬ ‫کاره ای نبوده است‪ ،‬اما اصولگرایان در هشت سال گذشته‬ ‫همه کاره بودند؛ قوه مجریه‪ ،‬قوه مقننه‪ ،‬صدا و سیما و دیگر‬ ‫نهادهای حاکمیتی را در اختیار داشتند‪ ،‬بناب راین نباید ب رای‬ ‫تعدیل و توجیه نارضایتی مردم از عملکرد اصولگرایان این‬ ‫طور تحلیل کرد که روحانی اصولگراست‪.‬‬ ‫وقتی مراک�ز و نهادهای معتب�ر ‪ 11‬خرداد نتایج‬ ‫‪25‬‬ ‫نظ ر سنجی خود را اعالم کردند‪ ،‬اقبال عمومی به‬ ‫اقای روحانی کمتر از پنج درصد و جایگاهش در‬ ‫بین هشت نامزد‪ ،‬هفتم بود؛ بعد از مناظره سوم با‬ ‫یک افزایش گرایش عمومی مواجه شد و در کنار‬ ‫اقایان رضایی و جلیلی قرار گرفت‪ ،‬انصراف اقای‬ ‫دکتر عارف چقدر در افزایش ارای مردم به سمت‬ ‫دکتر روحانی موثر بود؟‬ ‫‪ l‬چند عامل دست به دس��ت هم داد که مناظره ها‬ ‫یکی از انها بود‪ ،‬ضمن انکه نم ی ت��وان درصد هر عامل را‬ ‫به طور مس��تقل معین کرد‪ .‬معتقدم ف��ارغ از مناظره ها که‬ ‫توجه عمومی را به اقای دکتر روحانی جلب کرد رد صالحیت‬ ‫اقای هاشم ی رفس��نجانی موجب ایجاد نظرات اعتراضی‬ ‫خفته ش��د که بعد از اعالم حمایت او از اقای روحانی‪ ،‬ارای‬ ‫اعتراضی جهت گرفتند‪ ،‬عامل س��وم پیام هایی بود که به‬ ‫صورت مستقیم و غی ر مستقیم خطاب به اقای خاتمی بیان‬ ‫م ی شد‪ ،‬به این معنا که اگر او ثب ت نام کند حتما ردصالحیت‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬این مس��اله نیز یک حجم عظیم از ارای پایگاه‬ ‫اجتماعی اصالح طلبان را پشت س��ر اقای روحانی قرار داد‪.‬‬ ‫عامل چهارم اقبال دانشگاهیان و صاحب نظ ران مستقل از‬ ‫حکومت و نزدیک به اصالح طلبان بود و در اخر نیز باید به‬ ‫تاثیر انصراف اقای عارف به نفع اقای روحانی اش��اره کرد‪،‬‬ ‫چون بعد از این کار روحانی تک نامزد گفتمان اصالح طلبی‬ ‫در انتخابات شد‪ .‬در کل عوامل یاد شده دست به دست هم‬ ‫دادند تا واقع ه ای دیگر همچون دوم خرداد سال ‪ 76‬یک بار‬ ‫دیگر اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫مس�اله ای که خودت�ان اش�اره کردی�د‪ ،‬ان بود‬ ‫ک�ه اق�ای روحان�ی در‬ ‫هش�ت س�ال گذش�ته‬ ‫از مناص�ب دولت�ی دور‬ ‫ب�ود‪ ،‬این عاملی نش�د‬ ‫که او در قیاس با سایر‬ ‫نامزدها نزد مردم کمتر‬ ‫شناخته شده باشد؟‬ ‫یک ارا کمتر بود و نامزد جریان اصولگرا نم ی توانس��ت در‬ ‫رقابت با دکتر روحانی گوی سبقت را برباید‪ .‬البته این نکته‬ ‫ناگفته نماند ک��ه ارای دیگر نامزده��ای اصولگرا به فرض‬ ‫کناره گیری انها به نفع تک نامزد ای��ن جریان حتما و یقینا‬ ‫یکجا و یکپارچه در س��بد رای قالیباف ق��رار نم ی گرفت‪،‬‬ ‫بناب راین این مس��اله تغیی��ری در نتیجه انتخاب��ات ایجاد‬ ‫نم ی کرد‪.‬‬ ‫ه م اکن�ون جبه�ه پی�روان خط ام�ام و رهب�ری‬ ‫(س�نت ی ها)‪ ،‬جمعی�ت ایثارگ�ران و جمعی�ت‬ ‫رهپوی�ان (تحولخواه�ان) و رهپویان س�ه ضلع‬ ‫جریان اصولگرا هس�تند‪ ،‬اینده سیاسی انها چه‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬گفتمان اصولگ��را همانن��د اصالح طلبان یک‬ ‫جریان فکری منسجم حزبی نیس��ت‪ ،‬انچه اصولگرایان را‬ ‫با هم متحد م ی کند مخالفتش��ان ب��ا اصالح طلبان و اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی است‪ .‬س��ال ‪ 84‬اصولگرایان به علت‬ ‫رویارویی با هاشمی رفس��نجانی‪ ،‬اختالفشان را با هم کنار‬ ‫گذاشتند و مقابل اقای هاشمی در یک صف ایستادند‪ ،‬سال‬ ‫‪ 88‬نیز اصولگرایان ب رای مقابله با میرحسین موسوی متحد‬ ‫ش��دند اما با همه اینه��ا نباید گفتم��ان اصولگرایی را یک‬ ‫تفکر مشخص و ثابت دانست‪ ،‬همچنان که اصالح طلبی‬ ‫را نم ی ت��وان اینچنین تعری��ف ک��رد‪ .‬در کل فکر م ی کنم‬ ‫اصولگرای��ان ب رای مدتی به اجزای تش��کیل دهنده ش��ان‬ ‫باز خواهند گش��ت تا پس از بازس��ازی خود در رقابت های‬ ‫سیاسی اینده دوباره با هم متحد شوند‪.‬‬ ‫اقای روحان�ی اعالم کرد ک�ه از نیروهای معتدل‬ ‫‪ l‬عم�لا این ط��ور م ی ش��ود؛ اگر اق��ای روحانی‬ ‫و اصالح طلبان ه��م نخواهن��د تغییری به وج��ود بیاورند‬ ‫اصولگرایان ب رای اینکه وضع از این بدتر نش��ود باید دنبال‬ ‫تغییر باش��ند‪ ،‬خود انها باید به س��مت ازادی مطبوعات و‬ ‫ازادی های مدن��ی بروند و دنبال خلق گفتمانی باش��ند که‬ ‫این قدر دش��منی با دیگران را تداعی نکن��د‪ ،‬البته تصمیم‬ ‫با اصولگراهاس��ت که ایا م ی خواهند از این شکست درس‬ ‫بگیرند یا خیر‪.‬‬ ‫ش�ما از تغییر ارایش سیاس�ی کش�ور سخن‬ ‫گفتید‪ ،‬ایا دو جن�اح جدید به وجود م ی اید‪ ،‬فصل‬ ‫تمایز این دو جن�اح جدید سیاس�ی چه خواهد‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬جناح های سیاس��ی کش��ور به هم��ان صورت‬ ‫اصولگرای��ی و اصالح طلبی باقی خواهد مان��د اما معتقدم‬ ‫ظرف ماه های اینده اقای روحانی باید به س��مت یک سری‬ ‫تغیی رات اساس��ی بنیادین برود‪ ،‬مثال ن��وع تعامل با غرب‬ ‫و امری��کا را تعریف کن��د‪ ،‬روند‬ ‫مذاک��ره ب��ا ‪ 5+1‬را ب��رای حل‬ ‫پرونده هس��ته ای تغییر دهد و‬ ‫مرز سود و زیان برنامه هسته ای‬ ‫را تعیین کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ l‬به ه ر حال تنش زدایی‬ ‫با امری��کا و اروپا‪ ،‬تجدید نظر در‬ ‫رویک��رد مذاکرات هس��ته ای و‬ ‫رفتن به سوی اقتصاد غی ر دولتی‬ ‫از اصول اس��تراتژی دولت اقای‬ ‫روحانی خواهد بود‪ .‬اگر ایش��ان‬ ‫به دنبال این مس��ائل ن��رود یا‬ ‫خیلی نتواند انها را تغییر دهد‪،‬‬ ‫در این صورت بعد از چهار سال‬ ‫باید جای خود را به یک رئیس‬ ‫دولت دیگر بدهد‪.‬‬ ‫فک�ر م ی کنی�د چ�را‬ ‫اصولگراه�ا بع�د از‬ ‫کناره گیری اقای عارف‬ ‫ب�ا وج�ود تالش ه�ا و‬ ‫کوش�ش هایی ک�ه‬ ‫انجام دادند‪ ،‬نتوانستند‬ ‫ب�ه جم ع بن�دی واحدی‬ ‫برسند؟‬ ‫‪26‬‬ ‫اگر دولت یازدهم به سکانداری اقای روحانی بتواند‬ ‫یک فصل مش�ترک میان کارگزاران‪ ،‬اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان میانه رو ایجاد کند‪ ،‬این مساله ارایش‬ ‫سیاسی کشور را تغییر نم ی دهد؟‬ ‫ای�ا دول�ت ائتالف�ی اق�ای‬ ‫روحانی موفق خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬فرق��ی نم ی کرد‪ ،‬هر‬ ‫کس دیگری به عنوان نامزد این‬ ‫جریان وارد م ی ش��د این رای را‬ ‫م ی اورد‪ .‬تنها دلیل��ی که اقای‬ ‫روحان��ی رای ‪ 19‬میلیونی اورد‬ ‫نق��د سیاس��ت های دول��ت در‬ ‫هشت سال گذش��ته بود‪ ،‬منتها‬ ‫پذیرش این مس��اله از س��وی‬ ‫اصولگراها خیلی سخت است‪.‬‬ ‫‪ l‬فرق��ی نم ی کرد‪ .‬اگر‬ ‫فرض بگیریم اصولگرایان فقط‬ ‫با ی��ک نامزد وارد م ی ش��دند و‬ ‫بقیه به نفع اقای قالیباف کنار‬ ‫م ی رفتند‪ ،‬او م ی توانست عالوه‬ ‫بر شش میلیون و ‪77‬هزار و ‪292‬‬ ‫رایی ک��ه به دس��ت اورد‪ ،‬چهار‬ ‫میلیون و ‪168‬هزار و ‪ 946‬رای از طرف اقای سعید جلیلی‪،‬‬ ‫س��ه میلیون و ‪884‬هزار و ‪ 412‬رای از طرف اقای محسن‬ ‫رضایی و دو میلیون و ‪268‬ه��زار و ‪ 753‬رای از طرف اقای‬ ‫والیتی کسب کند که باز هم مجموع انها از نصف به عالوه‬ ‫جبهه پیروان خط امام و رهبری دارد اما کمترین شانس را نیز‬ ‫ب رای جبهه پایداری قائلم‪ ،‬چون اعضای این جریان‪ ،‬تندرو و‬ ‫رادیکال هستند‪ ،‬بناب راین خیلی نم ی توانند با اقای روحانی‬ ‫اشتراک نظر داش��ته باش��ند‪ ،‬البته رئی س جمهور منتخب‬ ‫ممکن است با ش��ماری از وزرا یا بعضی از استانداران که در‬ ‫دولت اقای احمدی نژاد بودند کار کند‪.‬‬ ‫سال ‪ 76‬وقتی اقای خاتمی‬ ‫پی�روز ش�د امث�ال اق�ای‬ ‫حجاری�ان گفتن�د اصالحات‬ ‫ ب ی س�ر متول�د ش�د چ�ون‬ ‫امادگی الزم را برای تشکیل‬ ‫دولت نداش�ت‪ ،‬امروز ب ه نظر‬ ‫ش�ما اق�ای روحان�ی چنین‬ ‫امادگی را دارد؟‬ ‫و میانه رو هر دو جریان اس�تفاده م ی کند‪ .‬ب ه نظر‬ ‫ش�ما کدام یک از اضالع اصولگرایان بیش�ترین‬ ‫شانس را برای حضور در دولت یازدهم دارند؟‬ ‫‪ l‬بیشترین شانس را طیف سنتی یا همان موتلفه و‬ ‫‪ l‬حج��م مش��کالتی‬ ‫که فراروی کش��ور است اصال‬ ‫قابل مقایسه با سال ‪ 76‬نیست‪،‬‬ ‫بنابراین االن اق��ای روحانی به‬ ‫نظر من چاره ای ندارد جز اینکه‬ ‫درباره یک سری مس��ائلی که اصولگرایان سفت و سخت‬ ‫به انه��ا پایبند بودن��د یک س��ری تجدید نظرهای ی کند و با‬ ‫رای باالیی که اورده از نظر قانون��ی م ی تواند بگوید نصف‬ ‫به عالوه یک این مردم خواهان این تغیی رات هستند‪g .‬‬ ‫تک نامزد ش�دن اصالح طلبان چقدر در پیروزی‬ ‫حسن روحانی موثر بود؟‬ ‫‪ l‬ب ی گم��ان موث��ر ب��ود‪ ،‬ضم��ن انک��ه روحانی‬ ‫اصالح طلب ناب نیس��ت و بیش��تر یک میانه رو محسوب‬ ‫م ی شود که توان یارگیری از هر دو جناح را داشت‪.‬‬ ‫ناشناخته بودن روحانی در قیاس با دیگر نامزدها‬ ‫چقدر به نفع او تمام شد؟‬ ‫‪ l‬روحانی ناش��ناخته نب��ود‪ ،‬بلکه برخالف س��ایر‬ ‫اصالح طلبان فاقد کانون های حساسی ت ب رانگیز اعتراضی‬ ‫بود‪.‬‬ ‫حمای�ت هاش�می و خاتم�ی چقدر ب�ه روحانی‬ ‫کمک کرد؟‬ ‫‪ l‬بسیار؛ انها تسهی ل کننده انتقال رای اصالح طلبان‬ ‫به روحانی بودند‪ ،‬ضمن اینکه هاش��می ظرفیت پدید امده‬ ‫به رد صالحیت خود را به شکل رای به روحانی منتقل کرد‪.‬‬ ‫تکلیف اصولگراها چه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬اصولگرایی یک جری��ان قدرتمن��د اجتماعی و‬ ‫سیاسی است که در صورت بهره گیری از ظرفی ت های خود‬ ‫هنوز در کشور حرف نخست را م ی زند‪ ،‬ضمن انکه به عنوان‬ ‫ی با ت��وان خود به روحان��ی ب رای تحقق‬ ‫یک جری��ان مردم ‬ ‫گفتمان عدالت و پیشرفت کمک خواهد کرد و در همان حال‬ ‫موضع انتقادی خود را نیز ب رای حفظ سالمت مدیریت اجرایی‬ ‫کشور حفظ خواهد کرد‪.‬‬ ‫روحانی در برنامه تبلیغات خ�ود اعالم کرد که از‬ ‫نیروهای معتدل هر دو جریان اس�تفاده م ی کند‪،‬‬ ‫چه گروه هایی شانس حضور در کابینه او را دارند؟‬ ‫‪7‬‬ ‫امیر محبیان تحلیلگر اصولگرا معتقد اس�ت که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری موجبات تغییرات‬ ‫فراوانی را در ارایش سیاسی اصولگرایان به وجود خواهد اورد‪.‬‬ ‫ایا چنین نتیج ه ای برای یازدهمین دوره انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری پی ش بینی م ی شد؟‬ ‫‪ l‬احتمال ان کم شمرده نم ی شد‪ ،‬به ویژه باتوجه به‬ ‫اختالفات جدی میان کاندیداهای اصولگرا‪ .‬به همین دلیل‬ ‫بود که اصرار بر وحدت اصولگرایان م ی شد‪.‬‬ ‫چرا اصولگرایان نتوانستند مدل انتخاباتی واحدی‬ ‫را برای خ�ود طراحی کنند و ه�ر دو مکانیزم انها‬ ‫شکست خورد؟‬ ‫‪ l‬متاسفانه جناح اصولگرا فاقد سیستم هشدار دهنده‬ ‫مناسب اس��ت و معموال انگاه با واقعیت روبه رو م ی شود که‬ ‫کار از کار گذشته اس��ت‪ .‬مدل انتخاباتی ائتالف بدین گونه‬ ‫که دیدیم قبال هم ناکارامدی خود را اثب��ات کرده بود‪ ،‬ولی‬ ‫مجددا تکرار شد‪.‬‬ ‫چرا اصولگرایان نتواستند اجماع کنند با وجودی‬ ‫که نتیجه نظرسنج ی ها روشن بود؟‬ ‫‪ l‬بعد از به راه افت��ادن چرخه انتخاب��ات عمال این‬ ‫کاندیداها هس��تند که همگان را به دنبال خود م ی کشیدند‬ ‫و انان را نیز نیروهای ستادش��ان مدت هاس��ت که کارامدی‬ ‫نیروهای استراتژیک درون جناح اصولگرا زیر سوال رفته است‪.‬‬ ‫شاید این واقعه خیری به همراه داشته باشد و ان بازنگری و‬ ‫ارزیابی مجدد روندها و کارکردهای جریان اصولگراست‪.‬‬ ‫چطور حس�ن روحانی که ت�ا دو هفت�ه مانده به‬ ‫انتخاب�ات نفر شش�م بود‪ ،‬ظ�رف کمت�ر از یک‬ ‫هفته پ�س از مناظرات تلویزیون�ی حائز بیش از‬ ‫‪ 50‬درصد ارا شد؟‬ ‫‪ l‬در مناظ رات منطق ساده مبتنی بر منافع توده ها‬ ‫از س��وی روحانی بیان ش��د و توده ها که گرفتار مش��کالت‬ ‫اقتصادی هستند‪ ،‬س��ریعا ان را دریافت کردند‪ .‬البته بررسی‬ ‫مکانیزم شکس��ت اصولگرایان بحث مفصل��ی را م ی طلبد‬ ‫ی بودن رای‬ ‫که مثلث ی ش��دن اصولگرای��ان در ب رابر نقط��ه ا ‬ ‫اصالح طلبان یکی از عوامل ان است‪.‬‬ ‫هاشم ی رفس�نجانی س�ال ‪ 84‬حاضر نشد برای‬ ‫اجم�اع اصولگرایان تالش کند‪ ،‬چط�ور این دوره‬ ‫فعال شد و همه اصالح طلبان را پشت سر حسن‬ ‫روحانی گرد اورد؟‬ ‫‪ l‬این ای راد به هاش��می فاقد وجه منطقی و عملی‬ ‫است زی را هاشمی مرجعیتی میان اصولگرایان نداشت که این‬ ‫محوریت را اعمال کند‪.‬‬ ‫ویژه انتخابات‬ ‫گفت وگو با دکتر امیر محبیان درباره پیروزی حسن روحانی‬ ‫دولت روحانی را چطور دولتی ب�ه لحاظ گرایش‬ ‫سیاسی م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬شعار خود او شکل دهی به دولتی میانه رو و مظهر‬ ‫وحدت یا ائتالف ملی بود‪ .‬باید در عمل نیز تحقق ش��عار ها‬ ‫را مشاهده کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫روحانی اصالح طلب نیست‬ ‫میانه رو است‬ ‫‪ l‬این بستگی به رفتار و تصمیم روحانی دارد‪ ،‬ولی‬ ‫گمان م ی کنم روحان��ی ب رای حفظ چهره میان��ه رو خود در‬ ‫کابینه خویش از میانه روهای هر دو جناح بهره گیرد‪.‬‬ ‫نتیجه انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬ارایش فضای‬ ‫سیاسی کشور را دستخوش تغییر م ی کند؟‬ ‫‪ l‬به گمانم تغیی رات زیادی را ش��اهد خواهیم بود‪،‬‬ ‫به ویژه جریان اصولگرا تالطمی را شاهد خواهد بود که بعضی‬ ‫جریان های مدعی را از اوج به زیر خواهد کشید‪.‬‬ ‫فک�ر م ی کنی�د اصالح طلب�ان م ی توانن�د برای‬ ‫بازس�ازی جریان خود‪ ،‬از فرصت پیروزی روحانی‬ ‫اس�تفاده کنند؟ در قیاس ب�ا دوره اصالحات چه‬ ‫توصی ه ای به انها دارید؟‬ ‫‪ l‬امی��دوارم روحانی دس��ت ب��ه مه��ار افراطیون‬ ‫اصالح طلب که حتما تقاضاهای افراطی مطرح خواهند کرد‪،‬‬ ‫بزند‪ .‬همیشه گفته ام اصالحات یک جریان اجتماعی ریشه دار‬ ‫است که نباید ان را نادیده انگاشت‪ ،‬ولی سردمداری افراطیون‪،‬‬ ‫ان را گرفت��ار بندهای اقتضائات امنیتی ک��رد‪ .‬اولین گام در‬ ‫بازسازی اصالحات پی رایش این جریان از افراط ی گری است‪.‬‬ ‫سرنوشت اصولگرایان چه م ی ش�ود؛ طی ف های‬ ‫سنتی‪ ،‬تحولخواه (ایثارگران و رهپویان) و پایداری‬ ‫چه اینده سیاسی خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬باید مفصال در مورد این جریان��ات بحث کنیم‪.‬‬ ‫در اینده نزدی��ک تحلیلی جام��ع از جریان شناس��ی درون‬ ‫اصولگرایی و افات و اسی ب های ان ارائه خواهم کرد‪.‬‬ ‫جریان احمدی نژاد چه سرنوش�تی را پیش روی‬ ‫خود م ی بیند؟‬ ‫‪ l‬احمدی نژاد با مدل حرکت در سایه و ابهام رفتاری‬ ‫قدرت گرفت و با همین م��دل‪ ،‬تردیدها را نس��بت به خود‬ ‫ب رانگیخت و کنار رفت‪ .‬باید منتظر حرکت این جریان فکری‬ ‫در دوران پسااحمدی نژاد بود‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫اهمیت ساده زیستى‬ ‫روحانیت و مسئوالن‏‬ ‫از اهم مس��ائلى که باید تذکر بدهم‪ ،‬مساله‏اى است که‬ ‫به همه روحانیت و دست‏اندرکاران کشور مربوط مى‏شود‬ ‫و همیشه نگران ان هس��تم که مبادا این مردمى که همه‬ ‫چیزش��ان را فدا کردند و به اس�لام خدمت نموده و به ما‬ ‫منت گذاش��تند‪ ،‬به واس��طه اعمال ما از ما نگران بشوند‪،‬‬ ‫زیرا ان چی��زى که مردم از م��ا توقع داش��ته و دارند و به‬ ‫ویژهانتخابات‬ ‫‪18-27‬‬ ‫حسنروحانی‪،‬رئیس جمهورجدیدایران‬ ‫پیروزیراست گرایان‬ ‫نامزدحداکثریاصالح طلبانامد‬ ‫فکر نمی کردم روحانی در دور اول پیروز شود‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪30-43‬‬ ‫ایمطلعتمامانوار‬ ‫نصراهلل‪:‬دموکراسیدرایرانبی نظیراست‬ ‫افول اقتدار اردوغان‬ ‫رفتارکینهتوزانهکانادا‬ ‫سیاست‬ ‫‪48-55‬‬ ‫هواینیمهابریتحزب‬ ‫ابهامدرعملوتصمیم‬ ‫مناظره‪،‬کلیدانتخابات‬ ‫سرمقاله مثلث درباره‬ ‫پیروزی روحانی و ناکامی اصولگرایان‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالچهارم‪/‬شمارهصدوهفتادوششم‪ 27/‬خرداد‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫‪ 4‬نامزد اصولگرا چگونه قافیه را به حریف‬ ‫باختند؟‬ ‫پیروزی راستگرایان‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫نسبت سیاسی روحانی با‬ ‫اصولگرایان و اصالحطلبان چگونه است؟‬ ‫روحانی اصالحطلب نیست‬ ‫میانهرو است‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫گفتوگوی مثلث با امیر محبیان و صادق زیباکالم‬ ‫رئیسجمهور جدید ایران‬ ‫حسن ر وحانی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫بازگشت به محافظهکاری‬ ‫خطاهای اصولگرایان‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مناظره‪،‬کلیدانتخابات‬ ‫هفته اخر مبارزات انتخابات چگونه گذشت؟‬ ‫شورش علیه تکنوکراتهای اقتدارگرا‬ ‫ایا ترکیه در حال از سرگذراندن یک انقالب است؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫واسطه ان دنبال ما و شما امده‏اند و اسالم را ترویج نموده و‬ ‫جمهورى اسالمى را به پا کردند و طاغوت را از میان بردند‪،‬‬ ‫کیفیت زندگى اهل علم است‪ .‬اگر خداى نخواسته‪ ،‬مردم‬ ‫ببینند که اقایان وضع خودشان را تغییر داده‏اند‪ ،‬عمارت‬ ‫درست کرده‏اند و رفت و امدهایشان مناسب شان روحانیت‬ ‫نیست و ان چیزى را که نسبت به روحانیت در دلشان بوده‬ ‫است از دست بدهند‪ ،‬از دست دادن ان همان و از بین رفتن‬ ‫اسالم و جمهورى اسالمى همان‪ .‬البته من این نکته را عرض‬ ‫کنم‪ ،‬دس��ته‏اى که در معرض خطر هستند باید خودشان‬ ‫را حف��ظ کنند‪ ،‬ولى همین‏ها هم باید مواظب باش��ند که‬ ‫زاید بر میزان نباشد‪ .‬ش��ما گمان نکنید که اگر با چندین‬ ‫اتومبیل بیرون بیایید وجهه‏تان پیش مردم بزرگ مى‏شود‪،‬‬ ‫ان چیزى ک��ه مردم به ان توجه دارند و موافق مذاق عامه‬ ‫است‪ ،‬این است که زندگى شما ساده باشد‪ ،‬همان طورى‬ ‫که سران اسالم و پیغمبر اسالم(ص) و امیرالمومنین(ع) و‬ ‫ائمه ما زندگی شان ساده و عادى بود بلکه پایین‏تر از عادى‪.‬‬ ‫انها هم که جمهورى اس�لامى را به پا کردند‪ ،‬مردم عادى‬ ‫هستند و کسانى که باال باالها نشس��ته‏اند‪ ،‬هیچ دخالتى‬ ‫در این مسائل نداش��ته و ندارند‪ .‬این مردم بازار و کشاورز‬ ‫و کارگران کارخانه‏ها و طبقات ضعیف ‪ -‬به حس��ب دنیا و‬ ‫قوى به حسب اخرت ‪ -‬هس��تند که این توقع را دارند که‬ ‫اگر خداى نخواسته‪ ،‬نفوس این مردم از ما منحرف بشود‪،‬‬ ‫ضرر ان براى ما تنها نیس��ت‪ ،‬بلکه براى اس�لام است و ما‬ ‫باید حفظ کنیم انهایى را که اسالم و جمهورى اسالمى را‬ ‫نگه داش��ته‏اند و بعد از این هم نگه خواهند داشت و حفظ‬ ‫ان به این است که زندگى ما س��اده و عادى باشد‪ .‬انهایى‬ ‫هم که مى‏خواهند خودشان را حفظ کنند‪ ،‬باید بدانند که‬ ‫گاهى با یک اتومبیل پیکان بهتر مى‏توانند محفوظ باشند‬ ‫تا وسیله دیگر و ائمه جمعه و جماعاتى که اگر عادى بیرون‬ ‫بیایند ممکن است از بین بروند‪ ،‬باید به ان مقدارى حفظ‬ ‫کنند که زیاد نباش��د و اینطور نباش��د که امام جمعه‏اى‬ ‫وقتى در خیابان مى‏اید‪ ،‬خیاب��ان را خلوت کنند و هیاهو‬ ‫به راه بیندازند‪،‬‬ ‫بینالملل‬ ‫‪56-61‬‬ ‫درهراسازرادیکالیسمسلفی‬ ‫توفانشامات‬ ‫دوگانه هایواشنگتن‬ ‫دو رویا یا یک کابوس؟‬ ‫علومسیاسی‬ ‫‪62-71‬‬ ‫سالطینبی حریم‬ ‫سهقطبیاعتراض‬ ‫اردوغان می رود؟‬ ‫انقالباجتماعی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪72 -79‬‬ ‫فیلم هایمتوسط‬ ‫فیلمسازیروزنامه نگارانه‬ ‫فیلم هاموفقنبودند‬ ‫چراخانهسینمابراینامزدهامهمشد؟‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬مصطفی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬مصطفی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد سرخ خواه ‪ -‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫دکتر بهرامپور‪ -‬سید حمید خالقی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫پیام رهبر معظم انقالب پس از حماسه سیاسی مردم ایران‪:‬‬ ‫پیروز حقیقی انتخابات‪ ،‬ملت بزرگ ایران است‬ ‫به دنبال حماسه باشکوه و تاریخی ملت در یازدهمین دوره انتخابات ریاس��ت جمهوری و چهارمین دوره انتخابات شوراهای‬ ‫اسالمی شهر و روستا‪ ،‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهب ر معظم انقالب اسالمی پیام تشکر و قدردانی خطاب به مردم ای ران صادر کردند‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در این پیام با اشاره به حضور متراکم و خیره کننده ای رانیان مومن و غیور در صحنه حماسی انتخابات‪ ،‬این‬ ‫حضور عظیم را نشان دهنده رشد فزاینده سیاسی و پای فشردن بر مردم ساالری دینی صادقانه و باطل السحر بافته ها و گزافه های‬ ‫دشمنان حسود خواندند و تاکید کردند‪« :‬پیروز حقیقی انتخابات‪ ،‬ملت بزرگ ای ران است که به حول و قوه الهی توانست گامی استوار‬ ‫بردارد و گوهر نفوذناپذیر و چهره پ ر نشاط و مصمم و دل سرشار از امید و ایمان خود را به نمایش بگذارد‪».‬‬ ‫متن کامل پیام رهب ر معظم انقالب به این شرح است‪:‬‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫ملت عزیز ای ران!‬ ‫صحنه حماسی و پرشور انتخابات در روز جمع ه‪ 24‬خرداد‪ ،‬ازمون خیره کنند ه دیگری بود که چهر ه مصمم و پ ر امید ای ران اسالمی‬ ‫را در معرض نگاه دوستان و دشمنان نهاد‪ .‬رشد فزایند ه سیاسی و پای فشردن بر مردم ساالری دینی صادقانه‪ ،‬حقیقت تابناکی است‬ ‫که با حضور متراکم شما در پای صندوق های رای‪ ،‬یک بار دیگر در عمل به اثبات رسید و باطل السحر بافته ها و گزافه های دشمنان‬ ‫و حسودان و طمع ورزان شد‪ .‬حماس ه حضور شما پیوند مستحکم ای ران و ای رانی را با نظام اسالمی به رخ هم ه بدخواهانی کشید که با‬ ‫صد ترفند سیاسی‪ ،‬اقتصادی و امنیتی در پی گسستن یا سس ت کردن این اعتماد و پیوند مقدسند‪ .‬ای رانی مومن و غیور در انتخابات‬ ‫دیروز‪ ،‬ظرفیت عظیم خود را در مواجه ه متین و خردمندانه با جنگ روانی بازیگران سلطه و استکبار‪ ،‬با زیبایی و چیره دستی ه ر چه‬ ‫تمام تر به تصویر کشید و کشور خود و منافع ملی خود و اینده پ ر تالش و امیدوارانه خود را بیمه کرد‪ .‬پیروز حقیقی انتخابات دیروز‬ ‫ملت بزرگ ای ران است که به حول و قوه الهی توانست گامی استوار بردارد و گوهر نفوذ ناپذیر و چهر ه پ ر نشاط و مصمم و دل سرشار‬ ‫از امید و ایمان خود را به نمایش بگذارد‪.‬‬ ‫اینجانب با خشوع و خاکساری در ب رابر لطف و رحمت خداوند حکیم و علیم‪ ،‬جبه ه سپاس بر زمین م ی سایم و خود و شما را به ذکر‬ ‫و شکر و قدرشناسی این نعمت بزرگ فرا م ی خوانم و با سالم و عرض اخالص به حضرت ول ی اهلل االعظم روحی فداه و تبریک به ملت‬ ‫عزیز و به رئی س جمهور منتخب جناب حجت االسالم اقای حاج شیخ حسن روحانی نکاتی را به ایشان و همه احاد ملت عرض م ی کنم‪:‬‬ ‫‪-1‬اکنون که حماس ه سیاسی و نقطه اوج ان در جمع ه بیست و چهارم خرداد با پیروزی ملت ای ران و نظام جمهوری اسالمی به‬ ‫سرانجام رسیده است‪ ،‬هیجان و التهاب روزها و هفته های رقابت‪ ،‬باید جای خود را به همکاری و رفاقت داده و طرفداران نامزدهای رقیب‬ ‫در ازمون بردباری و متانت و دانایی نیز جایگاه شایست ه خود را به دست اورند‪ .‬هیچ احساسی‪ ،‬چه شادمانی و چه ناشادمانی‪ ،‬نباید کسی‬ ‫را به رفتار و گفتاری دور از شان خردمندی و فرزانگی وادار کند‪ .‬نگذارید بدخواهان‪ ،‬احساسات مردم را ابزار خواسته های پلید خویش‬ ‫کنند‪ .‬وحدت ملی و رفق و مدارا پشتوان ه امنیت کشور و خنث ی کنند ه ترفندهای دشمنان است‪.‬‬ ‫‪ -2‬رئی س جمهور منتخب‪ ،‬رئی س جمهور هم ه ملت است‪ .‬همه باید ب رای دست یافتن به ارمان های بزرگی که رئی س جمهور و‬ ‫همکاران وی در دولت‪ ،‬متعهد و مسئول تحقق انند‪ ،‬به انان کمک و با انان همکاری صمیمانه کنند‪.‬‬ ‫‪ -3‬اکنون پس از هفته ها گفتن و شنودن‪ ،‬نوبت کار و اقدام است‪ .‬رئی س جمهور منتخب‪ ،‬تا روز پذیرش رسمی مسئولیت‪ ،‬دارای‬ ‫فرصت ارزشمندی است که شایسته است بیشترین بهره از ان برده شود و کارهایی که شروع مسئولیت خطیر ریاست جمهوری‪ ،‬بدان‬ ‫نیازمند است‪ ،‬ب ی درنگ اغاز گردد‪.‬‬ ‫یدانم از همه‬ ‫‪ -4‬تحقق حماس ه انتخابات‪ ،‬بدون شرکت‪ ،‬رقابت و تالش دیگر نامزدهای ریاست جمهوری امکان پذیر نبود‪ .‬الزم م ‬ ‫ی که پای در این می دان نهاده و با تالش خستگ ی ناپذیر خود‪ ،‬صحن ه مسابقه ای شور انگیز را افریدند‪ ،‬صمیمانه‬ ‫شخصی ت های محترم ‬ ‫تشکر کنم و انان را باز هم به نقش افرینی در عرصه های گوناگون انقالب و نظام اسالمی فرا بخوانم‪.‬‬ ‫‪ -5‬و نیز الزم م ی دانم از هم ه احاد ملت که این بار نیز حادثه ای ماندگار خلق کردند‪ ،‬به ویژه از حضرات مراجع معظم و علمای‬ ‫اعالم و نخبگان دانشگاهی و سیاسی و فرهنگی که د ر ترغیب به مشارکت‪ ،‬نقش های ارزنده ایفا کردند و نیز از دست اندرکاران برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری و ش��وراهای شهر و روستا به ویژه وزارت کشور و ش��ورای محترم نگهبان که زحمات طاقت فرسای این‬ ‫هفته های پرکار را صبورانه تحمل کردند و با امانت کامل‪ ،‬این بار سنگین را به سرمنزل رساندند و نیز از ماموران پ ر تالشی که امنیت‬ ‫این پدید ه حساس را در کشوری با این وسعت‪ ،‬تا اقصی نقاط ان‪ ،‬تضمین کردند و همچنین از هم ه دستگاه های همکار انان‪ ،‬صمیمانه‬ ‫تشکر کنم و اجر وافر الهی را ب رای انان مسالت نمایم‪.‬‬ ‫‪ -6‬الزم م ی دانم به شکل ویژه از رسان ه ملی و دست اندرکاران محترم ان که شور انتخابات را رهین تالش هنرمندانه و مبتکرانه ‬ ‫خود ساختند و راوی صادق و صریح گرایش ها‪ ،‬اندیشه ها و هدف های نامزدان ریاست جمهوری شدند و چگونگی دست به دست شدن‬ ‫قدرت در نظام جمهوری اسالمی را به شکل اشکار در ب رابر چشم جهانیان گذاشتند‪ ،‬تشکری بس زا و بلیغ کرده‪ ،‬اجر و توفیق انان را از‬ ‫خداوند مس الت نمایم‪.‬‬ ‫در پایان بار دیگر با خشوع و ابتهال‪ ،‬نعمت های بزرگ الهی را س��پاس گفته و با تکریم یاد امام بزرگوار و شهیدان و ایثارگران‬ ‫عال ی مقام‪ ،‬اینده ای ه ر چه بهتر را ب رای این کشور و این ملت ارزو و مسالت م ی کنم‪g.‬‬ ‫و السالم علیکم و رحم ه اهلل‬ ‫سیدعلی خامنه ای‬ ‫‪ 25‬خرداد ماه ‪1392‬‬ ‫حماس�ه‬ ‫عک س های دیدنی از انتخابات یازدهم ریاست جمهوری‬ ‫ســراغــاز‬ ‫مثلث شماره ‪175‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ماندگار‬ ‫ســراغــاز‬ ‫مثلث شماره ‪175‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ســراغــاز‬ ‫مثلث شماره ‪175‬‬ ‫‪34‬‬ ‫ســراغــاز‬ ‫مثلث شماره ‪175‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ای مطلع تمام انوار‬ ‫مجله خبری‬ ‫در ستایش حضرت اباعبداهلل الحسین(ع)‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫زهیر توکلی ‪ /‬شاعر و نویسنده‬ ‫ت عاشورا‪ ،‬همه در ماه‬ ‫جالب است که چهار سوار سرنوش ‬ ‫شعبان‪ ،‬زندگی این جهانی خود را اغاز کرده اند و به اصطالح ما‬ ‫«متولد» شده اند‪ .‬حضرت اباعبداهلل الحسین‪-‬علی ه السالم‪-‬‬ ‫س��وم ش��عبان‪ ،‬حض��رت ب��اب الحوائج‪ ،‬قمربن ی هاش��م‪،‬‬ ‫عباس بن علی‪-‬علی ه الس�لام‪ -‬چهارم شعبان‪ ،‬حضرت امام‬ ‫عل ی بن الحسین‪ ،‬زین العابدین‪ -‬علی ه السالم‪ -‬پنجم شعبان‬ ‫و حضرت عل ی اکبر‪-‬علی ه السالم‪ -‬یازدهم شعبان‪ .‬زادروز ان‬ ‫ابرمرد ایزدی نیز پانزدهم این ماه است‪ ،‬همان موعود ادیان‬ ‫که جانمان ب��ه فدایش‪ ،‬همان حق اصیل که روزی اش��کار‬ ‫م ی شود امرش در عالم و تک تک قاتالن اهل بیت و غاصبان‬ ‫حق الهی انان را از گورش��ان به فرمان خدا و به خواست خدا‬ ‫بیرون م ی کشد و پیش چشم همه جهانیان محکمه ای برپا‬ ‫م ی کند و به یکایک جرم و جنایت های انان وام ی رس��د و از‬ ‫همه ان ب ی وفایان نامرد که دستشان به خون دختر پیغمبر‬ ‫رنگین است‪ ،‬بحق و با دالیل و ب راهین واضح و روشن‪ ،‬اقرار‬ ‫م ی گیرد و س��رانجام انان را اعدام م ی کند تا فعال و دست به‬ ‫نقد‪ ،‬در حدود حوصله و ظرفیت این دنیای مادی‪ ،‬قصاص اجرا‬ ‫شده باشد؛ قصاصی حداقلی واال تمام ادمیانی که به واسطه‬ ‫غصب خالفت و نفی و طرد و حبس و تبعید و تهدید و قتل‬ ‫و غارت زیباترین افریدگان خدا‪ ،‬از نعمت هدایت مستقیم و‬ ‫کامل و بدون رازپوشی محروم شده اند‪ ،‬علیه انان اعالم جرم‬ ‫خواهند کرد زی را به همان می زان که علی(ع) محق بود ب رای‬ ‫هدایت ادمیان‪ ،‬ما هم محق بوده ایم ب رای بهره مند ش��دن از‬ ‫فیض هدایت علی (ع) و فرزندان رش��یدش و ما یعنی همه‬ ‫ابنای نوع بشر در این فاجعه عظمی‪ ،‬ستم دیده ایم‪ ،‬فاجع ه ای‬ ‫که تا هنوز ادامه دارد و نمون��ه اش را در جنایت های فرزندان‬ ‫معنوی بن ی امیه‪ ،‬یعنی سلفی و وهابی و تکفیری در سوریه‬ ‫‪36‬‬ ‫شاهدیم؛ چه س��تم ی از این یتیمی باالتر؟ و کاشکی یتیم‬ ‫بودیم که نیس��تیم‪ ،‬بلکه پدری داریم ک��ه کلیدها همه در‬ ‫دست اوست‪ ،‬ولی دستانش را بسته اند و ریسمان افکنده اند‬ ‫و کشان کش��انش م ی برند تا به زور از او بیع��ت بگیرند و او‬ ‫همان مردی اس��ت که در خیبر را از لوال دراورده است‪ ،‬ولی‬ ‫چون به خدا و رسولش قول داده صبر کند‪ ،‬پس خار در چشم‬ ‫و اس��تخوان در گلو‪ ،‬به راه خود که بندگی ب ی چون و چرای‬ ‫حضرت حق‪ّ -‬‬ ‫جل جالله و تق ّدس��ت اس��مائه‪ -‬است‪ ،‬ادامه‬ ‫م ی دهد ب ی انکه ذره ای در یقینش نوسانی بیفتد که او همان‬ ‫چشم بینای خداس��ت که گفت‪« :‬لو کشف الغطاء ما ازددت‬ ‫یقینا‪ :‬اگر پرده برداشته شود‪ ،‬چیزی به یقین من نم ی افزاید»‬ ‫و او همان مخلوق نیس ت شده در ذات حق است که در پاسخ‬ ‫پرسنده ای که م ی پرس��ید‪« :‬ایا خدا را م ی شود دید؟» گفت‪:‬‬ ‫«ویحک! لم اکن العبد ربّا ل��م اره‪ :‬وای بر تو! من هرگز این‬ ‫گونه نبوده ام که خدایی را بپرس��تم ک��ه نم ی بینمش» و او‬ ‫همان عاشق شیفته شوریده و همان وارس��ته ازاد و رهایی‬ ‫اس��ت که گفت‪« :‬و اللفیتم دنیاکم هذه ازه��د عندی من‬ ‫عطفه عنز‪ :‬و به راستی که شما دریافته اید دنیای شما و این‬ ‫ناچیز نزد من نخواستن ی تر اس��ت از عطسه بزی ماده»‪ .‬ان‬ ‫خداپرس��ت واقعی‪ ،‬مطیع امر موالی خویش است و موالی‬ ‫او نم ی خواهد بندگانش را به زور به راه راس��ت و کار درست‬ ‫وادارد‪ ،‬بلکه م ی خواهد انان خودشان بنگرند و گوش بسپارند‬ ‫و حق را انتخاب کنند و مسئولیت به عهده بگیرند و کامل‬ ‫شوند‪ .‬او‪ -‬سبحانه و تعالی‪ -‬م ی بیند که طاغوت های زمانه‬ ‫چگونه عزیزترین عاشقانش را پامال جفا و خودبزرگ بینی و‬ ‫زیاده خواهی خود م ی کنند‪ ،‬ولی از انان م ی خواهد که این را‬ ‫نه از جانب ان عاجزان که توانایی دورکردن پشه ای را از خود‬ ‫ندارند‪ ،‬بلکه به منزله بالیی ببینند که از حضرت دوست به‬ ‫انان هدیه م ی ش��ود و خود را به دوست بسپارند تا او هرطور‬ ‫که م ی خواهد قهر و غلبه و قدرت و س��طوت و س��یطره و‬ ‫جبروتش را بر ای��ن رفیقان باوفایش ک��ردار کند‪ ،‬گو اینکه‬ ‫به ظاهر‪ ،‬این ش��مر است که بر سینه حس��ین (ع) نشسته‬ ‫است و سری را که جز بر اس��تان محبوب ازلی فرود نیامده‬ ‫اس��ت از تن جدا م ی کند‪« :‬و ما نقموا منه��م الاّ ان یومنوا‬ ‫باهلل العزیز الحمید‪ :‬و بر انان عیب��ی نگرفته بودند جز انکه‬ ‫به خدای ارجمند س��توده ایمان اورده بودن��د» ولی به واقع‪،‬‬ ‫این خود خداست که م ی خواهد حس��ین (ع) را کشته ببیند‪:‬‬ ‫«ان اهلل ش��اء ان ی راک قتیال‪ :‬به راستی چنین است که خدا‬ ‫ّ‬ ‫م ی خواهد تو را کش��ته ببیند» این جمله ای اس��ت که خود‬ ‫امام حسین‪ -‬علی ه السالم‪ -‬در رویا از جد بزرگوارش حضرت‬ ‫رسول‪ -‬صل ی اهلل علیه و اله‪ -‬شنیده بود و ان را به کسانی که‬ ‫نصیحتش م ی کردند که نرو؛ کشته م ی شوی‪ ،‬خبر م ی داد‪.‬‬ ‫اری؛ در این میان ش��مر هم دارد امتحانش را پس م ی دهد و‬ ‫رفوزه هم م ی شود‪ .‬او از جمله کسانی است که خدا در قران‬ ‫در حقشان فرموده اس��ت‪« :‬علیهم دائره السوء» بد نیست‬ ‫کل ایه را با هم بخوانیم‪« :‬و یع ّذب المنافقین و المنافقات و‬ ‫المشرکین و المشرکات ّ‬ ‫الس وء علیهم دائره‬ ‫الظانّین باهلل ّ‬ ‫ظن ْ‬ ‫الس وء و غضب اهلل علیهم و لعنهم و اع ّد لهم جه ّنم و ساءت‬ ‫ّ‬ ‫مصی را‪ :‬و مردان و زنان منافق پیشه و مردان و زنان مشرک را‬ ‫عذاب کند‪ ،‬انانی که گمان ب��د به خدا م ی بردند؛ بد روزگار بر‬ ‫انان باد و خدا بر ایشان خشم گرفته و نفرینشان کرده و دوزخ‬ ‫را ب رایشان فراهم اورده و بد سرانجامی است دوزخ» در لسان‬ ‫العرب در معنی کلمه دائره امده است‪« :‬ما احاط بالشیء‪ :‬انچه‬ ‫یک چیز را احاطه کرده و گرد بر گرد ان را فروگرفته» م ی بینیم‬ ‫که این تعبیر لطیف قران «دائره السوء» را مرحوم فوالدوند ‬ ‫حاق معنا «علیهم‬ ‫ترجمه کرده است به «بد روزگار» ولی در ّ‬ ‫دائره السوء» نفرینی است از جانب خدا بر منافقان و مشرکان‬ ‫که خوشبین به خدا نیستند و دیدار محتوم با خداوند را خوش‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫نم ی دارند زی را تصور چنان مالقاتی‪ ،‬ناخوش��ایند طبعش��ان‬ ‫اس��ت زی را طبعش��ان را به برتری خواهی و انحصارطلبی و‬ ‫خودبزرگ انگاری و لذت جویی خو داده اند و به خاطر همین‪ ،‬‬ ‫ترجیح م ی دهند که معاد یعنی بازگشت ناچار و مالقات ناگزیر‬ ‫و حتمی با حضرت حق را انکار کنند‪ .‬انگاه به خاطر همین‬ ‫بدگمانی به خدا‪ ،‬خداوند نفرینش��ان م ی کن��د که‪« :‬علیهم‬ ‫دائره السوء» وانگهی نفرین خداوند از قبیل نفرین کردن ما‬ ‫نیست که به خشم م ی اییم و چیزی بر زبان م ی رانیم‪ ،‬بلکه‬ ‫خداوند این کلمات مثل «خشم وغضب» و «لعنت و نفرین»‬ ‫را که به حاالت و رفتارهای ما ادمیان بازم ی گردد‪ ،‬به خدمت‬ ‫گرفته است تا پرده از حقایقی واالتر از حقایق این عالم ماده‬ ‫بردارد‪ .‬لعنت و نفرین خداوند‪ ،‬حاکی از یک امر حقیقی است؛‬ ‫این گونه نیس��ت که خدا لفظ لعنت را بر زبان ب راند و سپس‬ ‫نتایج وخیم ان ب رای شخص اشکار شود‪ ،‬بلکه در اینجا باید‬ ‫به اصل معنای لعن مراجعه کرد‪.‬‬ ‫در لسان العرب امده اس��ت‪« :‬لعنه یلعن لعنا‪ :‬الطرد و‬ ‫االبعاد» معنی اصلی کلمه لع��ن در زبان عربی‪ ،‬طرد کردن‬ ‫و از خود راندن و دور کردن اس��ت‪ .‬کس��ی که ملعون درگاه‬ ‫الهی م ی شود‪ ،‬ش��خصیتش تا انجا س��قوط کرده و ان قدر‬ ‫از انسانیت دور شده که امیدی به بازگشتش دیگر نیست و‬ ‫بناب راین طرد م ی ش��ود و خدا او را از دایره رحمت خود بیرون‬ ‫یراند‪« :‬علیهم دائره السوء» از اینجا به بعد‪ ،‬این بدی است‬ ‫م ‬ ‫که او را احاطه م ی کند و این بدی را خ��ود او ب رای خود بلکه‬ ‫ضد خود از س��ر غفلت و مس��تی گناه و تکبر‪ ،‬کسب کرده‬ ‫است‪« :‬بلی من کسب سیئه و احاطت به خطیئته فاولئک‬ ‫اصحاب النار هم فیها خالدون‪ :‬اری؛ کسی که بدی به دست‬ ‫اورد و گناهش او را در میان گی��رد (گناهش او را احاطه کند)‬ ‫پس چنین کسانی اهل اتشند و در ان ماندگار خواهند بود»‬ ‫(سوره بقره‪ ،‬ایه ‪ )81‬در حقیقت‪ ،‬این بدی و گناه که او را احاطه‬ ‫کرده و گرداگ��ردش را فروگرفته و او راه بیرون ش��دن از ان‬ ‫ندارد‪« ،‬نفس» اوست‪ .‬توضیح انکه صرف نظر از پندارهایی‬ ‫که ما در ذهنمان م ی تراشیم و ب ر اس��اس انها خود و جهان‬ ‫را م ی خواهیم معن��ا کنیم‪ ،‬بیرون از ذهن ما «حق» اس��ت‬ ‫که جهان را از نام های خود پر کرده اس��ت‪ .‬در دعای کمیل‬ ‫م ی خوانیم‪« :‬و باس��مائک التی مالت ارکان کل شیء‪ :‬و تو‬ ‫را س��وگند م ی دهم به نام هایت که هر چیزی را مثل ارکان و‬ ‫ستون های یک بنا بر پا داشته است و پایایی و قوام هر چیزی‬ ‫مملو از تجلی تو و ارکان هر چیزی اکنده از نام های توست»‬ ‫تنها یک واحد از عالم هستی‪ ،‬البته باز هم تحت مشیت خدا‪،‬‬ ‫اجازه دارد که تا زمانی محدود و از پیش تعیی ن شده‪ ،‬یعنی تا‬ ‫لحظه مرگ‪ ،‬انعکاسی کژ و کوژ از واقعیت جهان که همان‬ ‫«حق» است داشته باشد و ان‪ ،‬ذهن ادمی زاد است و البته خود‬ ‫همین هم از اسباب و زمینه هایی است که راه را ب رای تجلی‬ ‫یکی از نام های خدا هموار م ی کند؛ «هادی»‪ ،‬چرا که اگر ذهن‬ ‫ما هم مثل سایر موجودات بود‪ ،‬کی و کجا هدایت خدا معنی‬ ‫پیدا م ی کرد؟ تمام انبیا و اوصیا امدند که به بشر یاد بدهند‬ ‫چگونه ذهنش را صاف کند و حواس روحان ی اش را لطیف تا‬ ‫به جایی برسد که بزرگترین تجلی خدا را در خود مشاهده کند‬ ‫چرا که همین ذهن هم به خودی خود‪ ،‬از نام های خدا اکنده‬ ‫است‪ ،‬منتها ان نام ها را نم ی شنود زی را مدام مشغول است و‬ ‫ف ی الجمله هرج و مرج��ی در ذهن برپاس��ت و صدا به صدا‬ ‫نم ی رس��د‪ .‬به قول مرحوم طاهره صفارزاده‪« ،‬ذهن مودب»‬ ‫الزم اس��ت‪ ،‬یعنی ذهنی که ادب شده است و مثل یک بچه‬ ‫مودب‪ ،‬بجا و به موقع و درست و بایست حرف م ی زند‪ ،‬یعنی‬ ‫فجر‬ ‫به «حکمت» م ی رس��د‪« :‬من اخلص هلل اربعین صباحا ّ‬ ‫اهلل ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه‪ :‬هرکه چهل روز خود‬ ‫را ب رای خ��دا خالص کند‪ ،‬خداوند چش��مه های حکمت را از‬ ‫قلبش به حال سیالن و جوشش برم ی انگیزد و بر زبانش به‬ ‫جریان م ی افکند» (بحار‪ ،‬جلد ‪ ،67‬صفحه ‪) 249‬‬ ‫حال اگر کس��ی تن به این هدایت ن��داد‪ ،‬اتصالی با‬ ‫واقعیت جهان ک��ه موجودیت ذهنش هم جل��وه ای از این‬ ‫واقعیت یکپارچه و متحد اس��ت‪ ،‬پیدا نم ی کند و ان هویت‬ ‫جعلی که ب ر اس��اس توهم ب رای خود تراشیده است و ب رای‬ ‫خود «من»ی قائل اس��ت و این «من» ب رایش مرکز عالم‬ ‫اس��ت و هر زش��ت و زیبا و هر حق و باطلی را به خاطر این‬ ‫من موهوم‪ ،‬جعل یا تحریف م ی کن��د‪ ،‬ان چنان او را احاطه‬ ‫م ی کند و ان قدر ناگ��وار و وخیم‪ ،‬او را مش��غول تزئین این‬ ‫«وهم» م ی س��ازد ک��ه اصال ام��کان توجه ب��ه موجودات‬ ‫محس��وس و ملموس دور و برش حتی عزی ران��ش را از او‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬چه رس��د به خدا‪ ،‬یعنی او به هر چی��زی فقط از‬ ‫این زاویه عالقه نش��ان م ی دهد که چقدر ب��ه «من» ربط‬ ‫دارد و در چنین حالتی محبت که همانا توجه بالش��رط به‬ ‫غیر است‪ ،‬ب رای چنین ش��خصی محال است‪ .‬خب؛ به هر‬ ‫ترتیب او ه��م عل ی القاعده باید جلوه و نم��ودی از نام های‬ ‫خدا باش��د زی را چنان که دیدیم این قاعده اس��تثنا ندارد‪« :‬و‬ ‫باس��مائک التی مالت ارکان کل ش��یء» طبعا وقتی که‬ ‫محبت در چنین انس��انی نیس��ت‪ ،‬او مظهر خش��م خدا و‬ ‫نمود و تجلی ن��ام «منتقم» خدا خواهد ب��ود و هر کار که‬ ‫م ی کند بیش��تر خود را در معرض انتقام الهی قرار م ی دهد‬ ‫و عکس اولیای خدا که از ع��دل خدا به فضل او م ی گریزند‬ ‫و از غضب او به رحمتش فرار م ی کنند‪ ،‬او را «دائره السوء»‬ ‫ید‬ ‫کان ی ِر ُ‬ ‫احاطه کرده است‪ .‬خداوند در قران م ی فرماید‪َّ « :‬من َ‬ ‫ید ث َُّم َج َع لْ َنا لَ ُه َج َهن ََّم‬ ‫الْ َع ا ِجلَ َه َع َّجلْ َنا لَ ُه فِی َها َما نَشَ اء ل َِمن ن ُّ ِر ُ‬ ‫یصال َها َم ْذ ُموما َّم ْد ُح ورا‪ :‬هر کس خواهان [دنیاى] زودگذر‬ ‫ْ‬ ‫اس��ت به زودى هر که را خواهیم [نصیبى] از ان مى‏دهیم‬ ‫انگاه جهنم را که در ان خوار و رانده‪ ،‬داخل خواهد شد ب راى‬ ‫کان‬ ‫او مقرر مى‏داریم» و در جای دیگری م ی فرماید‪َ « :‬من َ‬ ‫ید َح ْر َث ال ُّدنْیا‬ ‫کان ی ِر ُ‬ ‫ی ِر ُ‬ ‫ید َح ْر َث اْال ِخ َر ِه نَ ِز ْد لَ ُه فِی َح ْرثِ ِه َو َمن َ‬ ‫یب‪ :‬کس��ى که کش��ت‬ ‫نُوتِ ِه ِم ْن َها َو َما لَ ُه فِی اْال ِخ َر ِه مِن نَّصِ ٍ‬ ‫اخرت بخواهد ب راى وى در کش��ته‏اش مى‏افزاییم و کسى‬ ‫که کش��ت این دنیا را بخواهد به او از ان مى‏دهیم و[لى] در‬ ‫اخرت او را نصیبى نیس��ت» بناب راین شمر هم ازمایشش را‬ ‫پ��س داد و در ان انتخاب بنیادین «من ی��ا او؟» و «خود یا‬ ‫خ��دا؟» و «دنیا یا اخ��رت؟» غلط انتخاب ک��رد و در ادامه‪،‬‬ ‫خداوند بارها و بارها س��ر بزنگاه ها نش��ان داد که انتخابش‬ ‫غلط است و باید راهش را برگرداند‪ ،‬ولی او هر بار تکبر کرد‬ ‫و پندار خود را حق انگاش��ت و انگار منتظر بود که خود خدا‬ ‫از اسمان پایین بیاید و به او بگوید که داری اشتباه م ی کنی‬ ‫یا فرش��تگانش را بر او فرود بفرس��تد‪ .‬به خاطر بر منشی‪،‬‬ ‫هرگز نم ی توانس��ت بپذیرد ک��ه ادمی��زادی مثل خودش‪،‬‬ ‫یعنی امام زمانش‪ ،‬همه حق و حقیقت را یکجا دارد و هرچه‬ ‫خدا هست او هم هست‪ ،‬اال اینکه او مخلوق است‪ .‬معادل‬ ‫کوچه بازاری «برمنشی» گنده بازی است و مثل بسیاری از‬ ‫این اصطالحات کوچه بازاری‪ ،‬ب رای بیان حقایق معنوی به کار‬ ‫م ی اید‪ .‬من م ی گویم‪ :‬گندگی (با ضمه روی گاف)‪ ،‬گندگی (با‬ ‫فتحه روی گاف) م ی اورد‪ .‬بناب راین‪ ،‬هم شمر را خدا به سوی‬ ‫این جنایت رانده است زی را خودش خواسته؛ هم امام حسین‪-‬‬ ‫علی ه السالم‪ -‬را زی را او هم خودش خواسته؛ فکر نکنیم که‬ ‫امام حسین‪-‬علی ه السالم‪ -‬فرش��ته بود؛ نه او هم مثل من و‬ ‫شما از زندگی لذت م ی برد؛ او هم مثل من و شما عاشق زن و‬ ‫بچه اش بود‪ ،‬ولی این خاصیت عشق است که هم بالشرط‬ ‫است هم به ش��رط ال؛ بالشرط اس��ت زی را تو باید ب ی حرف‬ ‫پیش‪ ،‬هرچه معشوق م ی خواهد همان را بخواهی و به شرط‬ ‫ال است زی را چنین رابطه یکطرفه ای‪ ،‬تو را از میان برم ی دارد‬ ‫و معشوق ازلی بر تخت پادشاه ی اش که همانا قلب توست‪،‬‬ ‫تکیه م ی زند‪ ،‬ب ی هیچ رقیب و منازعی و بانگ برم ی اورد که‪:‬‬ ‫«لمن الملک الیوم؟‪ :‬امروز و در ان از وجود‪ ،‬کیس��ت انکه‬ ‫پادشاهی مطلقا از ان اوست؟» حس��ین(ع) از زمره کسانی‬ ‫است که خداوند در سوره تکویر چنین خطابشان م ی کند‪« :‬و‬ ‫ما تشاوون الاّ ان یشاء اهلل رب العالمین‪ :‬و شما هیچ چیزی را‬ ‫نم ی خواهید مگر انکه ان را اهلل پروردگار جهانیان خواسته‬ ‫باشد» اما این همه ماجرا نبوده اس��ت زی را عاشق‪ ،‬به جایی‬ ‫م ی رسد که خود‪ ،‬معشوق خدا م ی ش��ود‪ ،‬چنان که فرموده‬ ‫است‪« :‬یحبهم و یحبونه‪ :‬خدا انان را دوست دارد و انان خدا‬ ‫را دوست دارند» و تو اگر م ی خواهی بگو‪« :‬انان محبوب خدا‬ ‫هستند و خدا محبوب انهاست» و فرمود‪« :‬یا ایتها النفس‬ ‫المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه‪ :‬ای جان ارمیده و‬ ‫ای نفس ارام‪ ،‬بازگرد به سوی پروردگارت در حالی که تو از او‬ ‫راضی هستی و او تو را از خود راضی کرده است» و این‪ ،‬مقام‬ ‫خلیفه اللهی است‪ :‬هرچه او بخواهد همان م ی شود ولی او‬ ‫تنها خدا را م ی خواهد و به هیچ چیز جز انچه از جانب اوست‪،‬‬ ‫خرسند نم ی شود‪« :‬ان اهلل شاء ان ی راک قتیال‪ :‬خدا م ی خواهد‬ ‫تو را کشته ببیند»‪ .‬شمر که بود که اصال به نظر بیاید؟ خدا‬ ‫بود و حسین بلکه باید گفت خدا بود و خون خدا (ع)‪:‬‬ ‫ای مطلع تمامی انوار یا حسین‬ ‫خورشید ب ی غروب شب تار یا حسین‬ ‫چون در سکوت شب به تو رو م ی کند دلم‬ ‫چشم من و ترانه دیدار یا حسین‬ ‫من نوکر هر انکه بود دوستار تو‬ ‫وز دشمن تو هستم بی زار یا حسین‬ ‫ای دشمنان تو همه ایینه های تو‬ ‫ایینه را چه کار به انکار یا حسین‬ ‫ایینه ها که کوس «انا الشمس» م ی زند‬ ‫رفتند در سیاهی ادوار یا حسین‬ ‫ایینه های قاتل خورشید‪ ،‬الجرم‬ ‫ماندند تار و تیره ته ی وار یا حسین‬ ‫ان روز را نشان من بینوا بده‬ ‫ای نینوات معدن اسرار یا حسین‬ ‫*عنوان این مقاله‪ ،‬مصراعی از ش��عر معروف ش��اعر‬ ‫دلسوخته اهل بیت‪-‬سالم اهلل علیهم اجمعین‪ -‬مرحوم فواد‬ ‫کرمانی است‪ .‬این غزل پایانی هم سروده خودم است‪g .‬‬ ‫‪37‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫تکذیب یک ادعا‬ ‫رئیس هیات مذاکره کننده ایران با‬ ‫امریکا درباره عراق ادعای تماس تلفنی‬ ‫با سردارسلیمانی را رد کرد‬ ‫مجله خبری‬ ‫رفتارکینه توزانه کانادا‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫عراقچی مسئولیت برگزار نکردن انتخابات ریاست جمهوری برای هموطنان عزیز مقیم کانادا‬ ‫را متوجه دولت کانادا دانست‬ ‫از من پاک تر کیست؟‬ ‫مجل�س ط�رح تحقی�ق و تفح�ص از‬ ‫بنیادش�هید را تصویب کرد تا به انچه سیاس�ی‬ ‫کاری این نهاد م ی خواند رسیدگی کند‬ ‫‪38‬‬ ‫‪1‬‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫تحقیق مجلس از اختالس در بنیاد شهید‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪2‬‬ ‫مرتضوی به دنبال شهردار شدن؟‬ ‫انتخابات چهارمین دوره ش��وراهای اسالمی شهر و‬ ‫روستا در ته ران‪ ،‬اگرچه در سایه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ ،‬اما در حاش��یه این رقابت‪ ،‬اتفاق جالبی‬ ‫افتاد و ان هم رقابت میان بستگان طرفین پرونده جنجالی‬ ‫بازداشتگاه کهریزک است‪ .‬از یک سو مادر یکی از مقتوالن‬ ‫کهریزک و از سوی دیگر‪ ،‬همسر متهم اصلی پرونده‪ ،‬حاشیه‬ ‫این انتخابات را خبرساز کرده است‪.‬چهار سال پس از اتفاقات‬ ‫خبرساز بازداشتگاه کهریزک‪ ،‬حاال دو زن در دو طرف پرونده‪،‬‬ ‫قصد ورود به شورای ش��هر ته ران را دارند‪ .‬از یک سو مادر‬ ‫یکی از درگذشتگان که در جایگاه شاکی قرار دارد و از سوی‬ ‫دیگر همسر متهم اصلی پرونده‪.‬‬ ‫«زهره حقیق��ی» ‪ 55‬س��اله‪ ،‬مادر مرحوم محس��ن‬ ‫روح االمینی و همس��ر عبدالحس��ین روح االمینی‪ ،‬یکی از‬ ‫‪ 31‬نامزد معرف ی شده در لیس��ت «جبهه ایستادگی» است‪.‬‬ ‫لیستی که حامیان «محس��ن رضایی» ان را منتشر کرده‬ ‫بودند‪ .‬حقیقی که دکترای داروسازی دارد‪ ،‬سوابقی همچون‬ ‫‪3‬‬ ‫کشته ش�دن اعضای منافقین در درگیری های‬ ‫سوریه‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫اوای��ل اردیبهش��ت ماه امس��ال ب��ود ک��ه تعدادی‬ ‫از نماین��دگان درخواس��ت تحقیق و تفح��ص از عملکرد‬ ‫بنیاد ش��هید و ام��ور ایثارگران را ب��ه مجلس ارائ��ه کردند‪.‬‬ ‫مجلس معتقد است که بنیاد ش��هید کار خود را رها کرده و‬ ‫به امور سیاسی و اقتصادی مش��غول است و در این جریان‬ ‫اختالس هایی نیز رخ داده‪ .‬اما بنیاد شهید نظر دیگری دارد‬ ‫و معتقد است که این طرح ها با انگیزه های شخصی مطرح‬ ‫شده است‪.‬همان زمان طرح به کمیسیون اجتماعی مجلس‬ ‫یزاده‪ ،‬نماینده‬ ‫جهت بررسی ارجاع داده شد و ان طور که قاض ‬ ‫مجلس گفت بار اول مسئول بنیاد شهید ب رای ارائه پاسخ به‬ ‫کمیسیون مراجعه نکرد‪ ،‬اما بار دوم زریبافان و همکارانش به‬ ‫کمیسیون مجلس م ی روند‪ ،‬ولی توضیحات انها نمایندگان‬ ‫را قان��ع نم ی کند‪ .‬ب��ه این ترتیب طرح ب��رای رای گیری به‬ ‫صحن علنی رفت و دوش��نبه گذش��ته ب��ا رای مثبت ‪129‬‬ ‫نماینده این طرح تصویب و تحقیق و تفحص از بنیاد شهید‬ ‫کلید خورد‪ .‬امیر خجسته که به عنوان ط راح معتقد بود که‬ ‫این طرح تحقیق و تفحص از مدیریت بنیاد شهید است نه‬ ‫از خود بنیاد‪ ،‬ادامه م ی دهد‪« :‬ش��فاف نبودن عملکرد مالی‬ ‫بنیاد ش��هید‪ ،‬عدم توجه کام��ل به ایثارگران و مش��کالت‬ ‫مدیریتی از جمله دالیلی است که ‪ 90‬نماینده مجلس را ب رای‬ ‫تحقیق و تفحص از بنیاد شهید مصمم کرده است‪ .‬در بنیاد‬ ‫شهید مباحثی درباره اختالس ‪ 15‬میلیاردی مطرح شده است‬ ‫که باید مورد توجه باشد‪».‬‬ ‫رئیس کمیسیون شوراها نیز که از موافقان این طرح‬ ‫بود در این باره در جلس��ه علنی با بیان اینکه سوء مدیریت‬ ‫محسوسی در بنیاد ش��هید دیده م ی شود‪ ،‬گفت‪« :‬مدیریت‬ ‫بنیاد شهید وظایف ذات ی اش را رها کرده و به برخی مسائل‬ ‫حاش��ی ه ای از قبیل پرداختن به امور سیاسی و اقتصادی و‬ ‫فروش اموال پرداخته است‪».‬امیر خجسته گفت‪« :‬به رغم‬ ‫برگزاری جلس��ه ای با اقای زریبافان اما باز هم مش��کالت‬ ‫ایثارگران حل نشد که به همین دلیل ‪ 90‬نفر از نمایندگان با‬ ‫امضای تقاضای تفحص به دنبال این هستند که در جهت‬ ‫حل مشکالت ایثارگران گامی بردارند‪ ».‬این نماینده معتقد‬ ‫بود که بنیاد شهید کار و وظایف ذاتی را رها کرده و در ان به‬ ‫مسائل حاشی ه ای از قبیل امور سیاسی‪ -‬اقتصادی و فروش‬ ‫اموال پرداخته م ی ش��ود‪ ،‬به گونه ای که عدم شفافیت مالی‬ ‫و تخلفات در بخش های اقتصادی ان قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫او با اشاره به اینکه عضویت و همکاری در ستادهای‬ ‫محم��ود احمدی نژاد به عن��وان یکی از ش��رایط الزم ب رای‬ ‫احراز پست مدیریت در بنیاد شهید لحاظ شده است‪ ،‬اضافه‬ ‫م ی کند‪« :‬برخی از انتساب ها در بخش های مالی بنیاد شهید‬ ‫نیز تنها به دلیل رابطه بوده است‪ ،‬به طور مثال یکی از افراد‬ ‫عضو هیات مدیره بان��ک دی به رغم داش��تن محکومیت‬ ‫مالی‪ ،‬باز هم استخدام شده؛ این در حالی است که این فرد‬ ‫ب رای عضویت در هیات مدیره از سوی بانک مرکزی رد شده‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما باز هم اقای زریبافان اصرار به انتس��اب ایشان‬ ‫دارند‪».‬خجسته همچنین با بیان اینکه این اتفاقات در حالی‬ ‫رخ م ی دهد که بنیاد ش��هید حق دخالت در امور بانک ها را‬ ‫ندارد و صرفا نماینده سهامداران و نه خود سهامدار در بانک‬ ‫دی است‪ ،‬مدعی ش��د‪« :‬این اقا اخی را ب رای خود ‪ 17‬میلیون‬ ‫تومان اضافه کار نوشته و ان را دریافت کرده است‪».‬‬ ‫اما از سوی دیگر قوامی‪ ،‬نماینده اسف راین معتقد بود‪:‬‬ ‫«قرائت گزارش کمیس��یون اجتماعی در مورد تفحص از‬ ‫بنیاد شهید خالف ایی ن نامه است‪ ».‬هادی قوامی گفت که‬ ‫این طرح درحالی ارائه م ی ش��ود که ب رای ان در کمیسیون‬ ‫رای گیری نشده‪ .‬اما قاض ی زاده‪ ،‬س��خنگوی کمیسیون به‬ ‫وی این گونه پاسخ داد‪« :‬این گزارش به امضای همه اعضای‬ ‫کمیس��یون رس��یده‪ ،‬اما با تاخیر به هیات رئیسه ارجاع شد‬ ‫که به همین دلیل این تصور به وجود امد که کمیس��یون‬ ‫اظهارنظری در این رابطه ندارد‪ ،‬این درحالی است که مصوبه‬ ‫کمیسیون بر این است که تحقیق و تفحص از بنیاد شهید‬ ‫انجام ش��ود‪ ».‬پس از تصویب طرح در مجلس‪ ،‬بنیاد شهید‬ ‫در اطالعیه اعالم کرد که از تحقیق و تفحص در این بنیاد‬ ‫استقبال م ی کند‪ .‬بنیاد شهید اما معتقد بود که ماهیت این‬ ‫تحقیق مانع تراش��ی ب رای پرونده های بعضی از افراد است‬ ‫و در بیانیه خود نوش��ت‪« :‬تحقیق و تفحص باعث روشن‬ ‫ش��دن ماهیت ریش��ه ها و انگیزه های افرادی خاص که از‬ ‫احقاق حقوق بنیاد و جامعه ایثارگری واهمه دارند و با ط راحی‬ ‫تحقیق و تفحص و پیگیری ان درصدد فرار رو به جلو ب رای‬ ‫مانع تراش��ی در به جریان افتادن پرونده های خود هستند‪،‬‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫زریبافان‪ ،‬رئیس بنیاد ش��هید و ام��ور ایثارگران نیز در‬ ‫این باره اعالم کرد‪« :‬بنده به عنوان کس��ی ک��ه هم خودم‬ ‫پاک هستم و هم دس��تگاه و همکارانم‪ ،‬از ه ر گونه بررسی‬ ‫استقبال م ی کنم و ه راسی از اینگونه بررس ی ها ندارم‪».‬‬ ‫زریبافان ک��ه با فارس گفت وگو م ی کرد بدون اش��اره‬ ‫به نام کس��ی این اتفاقات را حاصل تالش کسانی دانست‬ ‫که خودشان مشکل داش��ته و در دوران مسئولی ت شان در‬ ‫بنیاد شهید تخلفاتی صورت گرفته است‪ .‬او سپس این گونه‬ ‫ادامه م ی دهد‪« :‬به خاطر این تخلفات او را برکنار کردیم که‬ ‫او هم به خاطر برکناری و انتقام از من‪ ،‬م ی خواهد بنیاد شهید‬ ‫را بد نام کند‪».‬او همچنین در مورد پاکدستی خود با اطمینان‬ ‫م ی افزاید‪« :‬ه ر کس که قرار است برای تحقیق و تفحص‬ ‫از بنیاد شهید بیاید و بررس��ی کند‪ ،‬خواهد دید که پ ر کارتر‬ ‫و پاک تر از زریبافان کیس��ت‪».‬زریبافان ب��ه عالوه در مورد‬ ‫اختالس ‪ 15‬میلیارد تومانی بنیاد شهید معتقد که اختالسی‬ ‫در کار نبوده و تبانی ی��ک کارمند این اتف��اق را رقم زده و‬ ‫م ی گوید‪« :‬در این جریان یک کارمند بازنشس��ته با جایی‬ ‫تبانی کرده و پول را به جای اینکه به حس��اب بنیاد بریزد‪،‬‬ ‫به حس��اب ش��خص ی اش ریخته بود؛ ما هم از ان کارمند‬ ‫بازنشس��ته ش��کایت کردیم و این پول را از او پ س گرفتیم‪.‬‬ ‫کجای این اختالس اس��ت؟ اختالس یعنی اینکه مسئولی‬ ‫در زمان مدیریتش پولی را که ب رای درمان جانبازان است را‬ ‫بردارد و سکه بخرد و به افراد بدهد تا به او رای بدهند‪ ».‬حاال‬ ‫نمایندگان مجلس خود را اماده م ی کنند تا اسناد بنیاد شهید‬ ‫را بررس��ی کنند و ان طور که پیداست مس��ئوالن این بنیاد‬ ‫همه این جنجال ها را یک تسویه حساب شخصی م ی دانند‪.‬‬ ‫کارشناس��ی دفتر توس��عه و هماهنگی نظام تحقیقات و‬ ‫فناوری وزارت بهداشت را در کارنامه سوابق خود دارد‪.‬‬ ‫از طرف دیگر هم‪ ،‬همسر دادستان سابق ته ران‪ ،‬متهم‬ ‫اصلی پرونده کهریزک و رئیس پرحاش��یه س��ازمان تامین‬ ‫اجتماعی س��ودای ورود به س��اختمان «بهشت» و شورای‬ ‫ش��هر ته ران را دارد‪« .‬هما فالح تفتی» که یکی از ‪ 31‬نامزد‬ ‫مورد حمایت لیست منتسب به اسفندیار رحیم مشایی بود‪،‬‬ ‫همسر سعید مرتضوی است‪ .‬او در حالی در لیست انتخاباتی‬ ‫«زنده باد بهار» قرارگرفته است که در کنار او نام هایی چون‬ ‫پروین احمدی نژاد و عبدالرضا شی خ االس�لامی (وزیر سابق‬ ‫رفاه که در جریان انتصاب مرتضوی اس��تیضاح ش��د و رای‬ ‫اعتم��اد از مجلس نگرفت) دیده م ی ش��ود‪ .‬او که پزش��ک‬ ‫است‪ ،‬در فاصله سال های ‪ ۸۸‬تا ‪ ۹۲‬با احکام همسرش سعید‬ ‫مرتضوی از سرپرستی یک کلینیک به معاونت اموزشی و‬ ‫پژوهشی سازمان تامین اجتماعی منصوب شد‪ .‬خانم تفتی‬ ‫در مورد حمایت��ش از مرتضوی به ی��ک روزنامه م ی گوید‪:‬‬ ‫«افتخارم این است که همس��ر اقای مرتضوی هستم ولی‬ ‫من شخصیت مستقلی دارم و دوست ندارم از اسم و شهرت‬ ‫همسرم استفاده کنم‪ ،‬ولی به هر بهایی مرتضوی ب رای من‬ ‫ارزشمند است‪».‬‬ ‫او همچنین درباره ش��ایعه شهردارشدن مرتضوی به‬ ‫دست ستاد زنده باد بهار و جبهه متحد کارگران ای ران اسالمی‬ ‫م ی گوید‪« :‬اگر همسرم شهردار ته ران شود م ی تواند مانند‬ ‫هر پست دیگری که قرار داش��ته‪ ،‬وظایفش را خوب انجام‬ ‫دهد‪ .‬ولی در حال حاضر صحبت��ی از این موضوع به میان‬ ‫نیامده است‪ ».‬او م ی گوید‪« :‬حق مرتضوی این است که در‬ ‫باالترین سمت قضایی کشور قرار گیرد‪».‬‬ ‫در روزهایی ک��ه اخبار مرب��وط به رفتارهای خش��ن‬ ‫دولتمردان ترکیه با معترضان همه توجهات را به خود جلب‬ ‫کرده بود‪ ،‬اوضاع در سوریه با پیروزی های ارتش این کشور‬ ‫رو به بهبود ب��ود‪ .‬از یک طرف ‪ 242‬فرد مس��لح نادم‪ ،‬خود‬ ‫را تس��لیم نیروهای امنیتی س��وریه کردند و از طرف دیگر‬ ‫نیروهای ویژه ارتش سوریه در حلب دست به عملیات زدند‪.‬‬ ‫شبکه تلویزیونی سوریه گزارش داد‪ ،‬افراد تسلیم شده ضمن‬ ‫معرفی خود به مراکز نیروهای امنیتی در دمش��ق و حومه‬ ‫این شهر ونیز مناطق حس��که و دی رالزور‪ ،‬سالح هایشان را‬ ‫نیز تحویل دادند‪.‬‬ ‫یک منبع مسئول س��وری نیز در این باره گفت‪« :‬در‬ ‫صورت اثبات دس��ت نداش��تن این اف��راد در ریختن خون‬ ‫شهروندان س��وری و پس از اخذ تعهد از افراد مزبور‪ -‬درباره‬ ‫دست نزدن به اقدامات ضد امنیتی‪ -‬انها ازاد خواهند شد‪».‬‬ ‫روزنامه الدیار لبنان؛ نیز گزارش داد که ارتش دولتی و‬ ‫ملی سوریه در یک اقدام کم سابقه ب رای نخستین بار اقدام‬ ‫به غافلگی ر کردن گروه های مسلح تروریست در مرکز شهر‬ ‫حلب کردند‪.‬خبرنگار این روزنامه از دمش��ق گزارش داد که‬ ‫ب راساس اطالعات به دست امده از اط راف دمشق‪ ،‬پایتخت‬ ‫سوریه ارتش دولتی و ملی سوریه موفق شده کنترل شماری‬ ‫از روستاهای واقع در بخش شرقی حومه شهر حماه از جمله‬ ‫مناطق مس��عده و کلیب را از تصرف گروه های ترویس��ت‬ ‫مس��لح را خارج کند و ش��هر را به کنترل خود در اورد‪ .‬حلب‬ ‫از ش��هرهای بزرگ س��وریه اس��ت که درگیری ها در ان به‬ ‫شدت ادامه داشت و در جریان این شورش ها به شدت به ان‬ ‫خسارت وارد شده است‪.‬‬ ‫همچنین ایرنا به نق��ل از روزنامه یدیع��وت احرنوت‬ ‫اس��رائیل خبر از نفوذ نیروهای مس��لح از خاک سوریه در‬ ‫مواضعی در جنوب بلندی های اشغالی جوالن که هم اکنون‬ ‫‪39‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫تحت اشغال رژیم صهیونیستی است‪ ،‬داد‪.‬‬ ‫به نوشته یدیعوت احرنوت‪ ،‬دس��تگاه های مراقبت و‬ ‫دوربی ن های اس��رائیلی‪ ،‬طی ماه گذشته تاکنون حداقل دو‬ ‫مورد نفوذ نیروهای مسلح از خاک سوریه را به جوالن اشغالی‬ ‫ثبت کرده ان��د‪ ،‬اما هی چ گونه اقدامی که به نظر برس��د انها‬ ‫به منظور حمله به پایگاه های اسرائیلی وارد جوالن شده اند‪،‬‬ ‫مشاهده نشده است‪ .‬به نوش��ته این روزنامه صهیونیستی‪،‬‬ ‫نفوذ به جوالن و نزدیک شدن نیروهای مسلح به پایگاه های‬ ‫اس��رائیلی‪ ،‬جس��ارت این نیروها را باال برده و بسیار ب رای‬ ‫صهیونیس��ت ها تهدید کننده و خطرناک است‪ .‬همچنین‬ ‫نیروهای ارتش سوریه توانس��تند در عملیات های خود در‬ ‫حومه حمص و دمش��ق تعداد زی��ادی از نیروهای معارض‬ ‫را از بین ببرند‪ .‬المنار نیز خبر از کشته ش��دن ش��ش هزار‬ ‫جنگجوی غی ر سوری که در کنار گروه های مسلح در سوریه‬ ‫با ارتش این کش��ور م ی جنگیدند داد و گفته که ‪ 650‬نفر از‬ ‫انها از اعضای س��ازمان منافقین بودند‪ .‬ب راساس اماری که‬ ‫با اس��م و مش��خصات و همراه با عکس انها منتشر شده‬ ‫تاکنون ‪729‬نفر سعودی‪640 ،‬نفر از سازمان خلق (گروهک‬ ‫ تروریس��تی منافقین) و تعداد زیادی از خارج ی ها در سوریه‬ ‫کشته شده اند‪.‬همچنین ب راساس گزارش این شبکه خبری‬ ‫براورد م ی ش��ود که ‪17‬هزار جنگجوی ع��رب و خارجی در‬ ‫سوریه ناپدید شدند‪ .‬شاید برجس��ته ترین واکنش ها نیز در‬ ‫میان تونس��ی ها بود که نس��بت به افزایش انتقال جوانان‬ ‫تونسی از ترکیه به س��وریه صدای اعتراضشان درامده بود‪.‬‬ ‫در یک اقدام دیگر معارضان هش��ت فروند موشک از خاک‬ ‫سوریه به سمت ش��هر هرمل لبنان ش��لیک کردند که به‬ ‫مناطقی از شهر اسیب وارد کرد‪ .‬در پی اصابت این موشک ها‬ ‫ی و یکی از مناطق دچار‬ ‫بیش از چهار تن از مردم لبنان زخم ‬ ‫اتش سوزی ش��د‪ .‬پیش از این نیز اصابت موشک از جانب‬ ‫نیروه��ای تکفیری مبارزه کنن��ده با نظام س��وریه به لبنان‬ ‫سابقه داشته‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪4‬‬ ‫تکذی�ب تم�اس تلفن�ی مذاکره کنن�دگان ب�ا‬ ‫سردارسلیمانی‬ ‫شبکه خبری ب ی ب ی س��ی در مس��تندی که به بهانه‬ ‫بررسی عملکرد رئی س جمهور ساخته و پخش شد‪ ،‬مدعی‬ ‫ش��ده بود نماینده ایران در جریان مذاکرات بغداد با خروج از‬ ‫جلسه با سردار قاسم سلیمانی تماس م ی گیرد‪ ،‬اما رئیس‬ ‫هیات مذاکره کننده ای ران این موضوع را قویا تکذیب کرد‪.‬‬ ‫ب ی ب ی سی در مس��تند «مردی با کاپشن بهاری» که‬ ‫به دوره ریاس��ت جمهوری محمود احمدی نژاد م ی پرداخت‪،‬‬ ‫با رایان کراکر‪ ،‬رئیس هی��ات مذاکره کنن��ده امریکایی در‬ ‫بغداد مصاحب��ه ای انج��ام داد‪ .‬کراکر در این مس��تند ادعا‬ ‫کرد‪« :‬رئیس هیات ای رانی دائم��ا تقاضای تنفس م ی کرد‪.‬‬ ‫نم ی دانس��تیم چرا؟ بعدا متوجه ش��دیم که ه��ر وقت من‬ ‫مطلبی م ی گفتم که در دس��تور کار او نبود‪ ،‬ب رای کس��ب‬ ‫تکلیف با ته ران تماس م ی گرفت‪ .‬او ش��دیدا تحت کنترل‬ ‫بود و قاسم سلیمانی‪ ،‬فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران‬ ‫که بخش عملیات های خارجی این نیرو را هدایت م ی کند‪،‬‬ ‫مس��تقیما به ایت اهلل خامنه ای گزارش م ی دهد؛ نه محمود‬ ‫احمدی نژاد‪».‬‬ ‫حسن کاظم ی قمی‪ ،‬س��فیر پیش��ین ای ران در ع راق‬ ‫که ریاس��ت هیات ایران در دو دور مذاکرات با امریکا درباره‬ ‫ع راق را برعهده داشته است‪ ،‬در گفت وگویی‪ ،‬با بیان اینکه‬ ‫مذاکرات در چارچوب دستورالعملی از قبل تنظیم شده و با‬ ‫حضور مقامات رس��می ع راقی انجام شد‪ ،‬گفت‪« :‬این طور‬ ‫نبود که در چند دور مذاکرات با امریکا درباره مسائل ع راق‪،‬‬ ‫ما جلس��ه را ب رای مش��ورت با مقام ی ترک کنیم‪ .‬این ادعا‬ ‫با واقعیت همخوانی ندارد و این مس��اله م ی تواند از سوی‬ ‫مقامات ع راقی حاضر در جلسات مورد تایید قرار گیرد‪».‬او‬ ‫همچنین با تاکید بر این موضوع که هیات نماینده ای رانی‬ ‫در جریان مذاکره جلسه را ترک نکرده‪ ،‬گفت‪« :‬مذاکرات از‬ ‫س��وی میزبان ضبط و ثبت ش��ده و این ادعا صحت ندارد‪.‬‬ ‫اساسا نیازی هم نبوده است که جلسه را ترک کنیم‪ ،‬از این‬ ‫رو بحث اینکه نماینده ای ران در همین جلس��ه با چه کسی‬ ‫مشورت م ی کرده است هم منتفی است‪ ».‬قم ی همچنین‬ ‫معتقد اس��ت که این گونه مسائل در ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی بحث م ی شود که ریاس��ت ان با رئی س جمهور است و‬ ‫م ی افزاید‪« :‬به طور کلی در مذاکرات گاهی مسائلی مطرح‬ ‫م ی شود که الزم است به اطالع وزیر یا رئی س جمهور برسد و‬ ‫این موضوعی طبیعی است‪».‬‬ ‫هدف ای ران از پذیرش مذاکرات با امریکا درباره ع راق‪،‬‬ ‫حمایت از ملت ع راق و شکل گیری و ثبات یافتن موسس ه ها‬ ‫و نهاده��ای قانونی و منتخ��ب در ع راق بوده اس��ت‪ .‬این‬ ‫مذاکرات به می زبانی دولت ع راق به ترتیب در ‪ 7‬خرداد ‪1386‬‬ ‫(‪ 28‬م ی ‪ 2 ،)2007‬مرداد ‪ 24( 1386‬جوالی ‪ )2007‬و ‪ 15‬مرداد‬ ‫‪ 6( 1386‬اوت ‪ )2007‬برگزار شد‪ .‬دو دور اول‪ ،‬این مذاکرات در‬ ‫سطح سفیر ای ران و امریکا و با حضور هوشیار زیباری و دور‬ ‫عکس های خبری‬ ‫ایران در استانه‬ ‫صعود به‬ ‫جام جهانی‬ ‫وضعیت شهر‬ ‫در اخرین شب‬ ‫تبلیغات‬ ‫‪40‬‬ ‫اخر در سطح کارشناسی بود‪.‬‬ ‫رضا امیری مقدم‪ ،‬عضو هی��ات مذاکره کننده ای ران با‬ ‫امریکا درباره ع راق نیز معتقد اس��ت اینکه طرف مش��ورت‬ ‫رئی س جمهور نبوده خالف واقع اس��ت و اظه��ار م ی دارد‪:‬‬ ‫«مذاکرات مذکور در سطحی نبوده است که نیاز باشد درباره‬ ‫مسائل مطرح در ان به طور مستقیم با رئی س جمهور تماس‬ ‫گرفته شود‪ .‬هر موضوع سلسله مراتب خاص خود را دارد و‬ ‫طبیعی است در همان چارچوب رفتار م ی شود‪».‬‬ ‫او در پاس��خ به ادعای رایان کروکر خاطرنش��ان کرد‪:‬‬ ‫«در رابطه با مذاکرات س��ه جانبه ای ران ‪ -‬ع��راق ‪ -‬امریکا‪،‬‬ ‫وزارت خارجه و دبیرخانه ش��ورای عالی امنی��ت ملی درگیر‬ ‫بودند و طبیعی است اگر مشورت با مقام یا مسئولی درباره‬ ‫مس��ائل مطرح در مذاکرات نی��از بود‪ ،‬ای��ن کار در همین‬ ‫چارچوب صورت م ی گرفت‪ .‬برداش��ت س��فیر وقت امریکا‬ ‫در ع راق که ریاس��ت هیات امریکایی را در ان مذاکرات بر‬ ‫عهده داشت‪ ،‬نش��ان م ی دهد او از ساختار تصمیم گیری در‬ ‫ایران مطلع نیس��ت‪».‬امیری مقدم همچنین تاکید کرد که‬ ‫س��طح مذاکرات مذکور و اهمیت ان در حدی نبوده اس��ت‬ ‫که رئی س جمه��ور به صورت مس��تقیم ان را هدایت کند و‬ ‫اظهارات کروکر منطقی نیست‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اقدام غیردموکراتیک کانادا‬ ‫درحال��ی ک��ه ای ران ی های حاض��ر در ‪ 96‬کش��ور دنیا‬ ‫خود را اماده م ی کردند ت��ا در انتخابات سرنوشت س��از ‪24‬‬ ‫خرداد ش��رکت کنند‪ ،‬تنه��ا ای ران ی های مقیم کان��ادا بودند‬ ‫که از این حق خود مح��روم ش��دند‪.‬کانادا از نظر جمعیت‬ ‫ای ران ی های مهاجر س��ومین کش��ور دنیاس��ت‪ ،‬اما بیش از‬ ‫‪ ۴۰۰‬هزار ای رانی ساکن این کش��ور امسال امکان شرکت در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری را نداشتند‪ .‬حتی در لندن‪ ،‬با وجود‬ ‫قطع روابط دیپلماتیک میان دو طرف‪ ،‬در محل دفتر حافظ‬ ‫منافع ایران واقع در سفارت ای ران رای گیری صورت گرفت‪.‬‬ ‫در کانادا اما در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ای ران ی ها نتوانستند پای صندوق های رای بروند‪ .‬سی د کاظم‬ ‫سجادی‪ ،‬رئیس س��تاد انتخابات خارج از کشور گفته است‬ ‫به دلیل بس��ته بودن س��فارت جمهوری اس�لامی ای ران و‬ ‫به خاطر اینکه امکان ارائه خدمات کنس��ولی در این کشور‬ ‫به هموطن��ان وجود ن��دارد‪ ،‬در یازدهمی��ن دوره انتخابات‬ ‫ب اخذ رای در کانادا فراهم‬ ‫ریاست جمهوری امکان ایجاد شع ‬ ‫نش��د‪ .‬گزارش ها نش��ان م ی دهد که دولت کانادا از تامین‬ ‫چهره‬ ‫نصراهلل ‪ :‬دموکراسی در ایران‬ ‫بی نظیراست‬ ‫مجله خبری‬ ‫در حالی که همه دنیا تالش می کردند تا نشان دهند که کار سوریه‬ ‫تمام شده این حزب اهلل و سیدحسن بودند که به خط مقاومت در مقابل‬ ‫رژیم اش�غالگر قدس کمک کردند تا در مقابل شورشیان مسلح سوری‬ ‫ایس�تادگی کنند‪ .‬در هفته های اخیر چند بار مناطق�ی در لبنان مورد هدف‬ ‫موشک قرار گرفته‪ .‬سیدحس�ن نصراهلل روز جمعه در یک س�خنرانی در این‬ ‫باره گفته بود‪ « :‬برخی رس�انه ها ش�ایع کرده اند که موش�ک هایی که به منطقه‬ ‫بعلبک شلیک می شود از عرسال می اید‪ .‬اما این موشک ها از عرسال نیست‪،‬‬ ‫بلکه از سوی گروه های مسلح در سوریه اس�ت و ما راه حلی برای این‬ ‫موضوع پیدا خواهیم کرد‪ .‬فعالیت رسانه ای روزانه و اطالعاتی در‬ ‫خصوص تالش برای ایجاد تفرقه میان شیعه و سنی در بقاع‬ ‫وجود دارد‪ .‬ما پیرو دین واحد هس�تیم‪ .‬فریاد حزب اهلل مهار‬ ‫هر فتنه ای در منطقه است‪ .‬با صدور فتوا ب ه دنبال ایجاد جو‬ ‫رعب و وحش�ت هس�تند‪ .‬مردم در برخی مناطق به سبب‬ ‫گرایش سیاسی شان مجازات می ش�وند و برخی علما و‬ ‫روزنام ه نگاران س�نی به سبب مواضع ش�ان مورد تعدی‬ ‫قرار می گیرند و تعدی به ش�یخ ماهر حمود س�اده نبود‬ ‫و خدا وی را نجات داد‪ ».‬رهبر شیعیان لبنان همچنین از‬ ‫افراد خواست که از تیراندازی هوایی در شهرهای لبنان‬ ‫خودداری کنند که این کار موجب اتالف مهمات نیروهای‬ ‫مقاومت می ش�ود و از مردم تقاضا کرد ب�ا دادن انها به‬ ‫نیروهای مقاومت سهمی در این ثواب داشته باشند‪.‬‬ ‫نصراهلل همچنین در مورد دفاع از سوریه گفت که‬ ‫خواستار اصالحات در سوریه است نه ویرانی این کشور‬ ‫و در این راه در کنار مردم و دولت س�وریه قرار دارد‪ .‬به‬ ‫عالوه او جشن استثنایی بزرگ دموکراسی در ایران را‬ ‫به امام خامنه ای و ملت ایران تبریک گفت و ارزو کرد‬ ‫سایر کشورهای منطقه نیز با برگزاری انتخابات ازاد‬ ‫در کشورشان جشن دموکراسی داشته باشند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫امنیت رای گیری سر باز زده و همین مساله امکان رای دادن‬ ‫را از ای ران ی های ساکن کانادا گرفته است‪ .‬به صورت معمول‬ ‫ب رای برگزاری رای گیری دولت می زبان باید امنیت را ب رای اخذ‬ ‫رای در سفارتخانه یا دفتر حافظ منافع کشورها تامین کند‪،‬‬ ‫اما مقام های دولت کانادا این مسئولیت را نپذیرفته اند‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارتخانه کش��ورمان اما در واکنش به این‬ ‫اقدام کانادا در کنف رانس خبری پی��ش از برگزاری انتخابات‬ ‫گفته بود‪« :‬جمهوری اسالم ی ای ران در تمامی ادوار انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری از جمل��ه دوره فعلی‪ ،‬اقدام به اس��تق رار‬ ‫صندوق های رای در کش��ورهای مختلف در راستای تامین‬ ‫حقوق ش��هروندی ای رانیان مقیم خارج کرده‪ ،‬اما مسئولیت‬ ‫برگزار نکردن انتخابات ریاس��ت جمهوری برای هموطنان‬ ‫عزیز مقیم کانادا‪ ،‬متوجه دولت ان کش��ور است که با اقدام‬ ‫نس��نجیده و غیرمنطقی خود در تعلی��ق روابط ف ی مابین‪،‬‬ ‫موجب تعطیل��ی س��فارتخانه های دو کش��ور و قطع ارائه‬ ‫خدمات کنس��ولی به ای رانیان‪ ،‬از جمله برقراری شعب اخذ‬ ‫رای در شهرهای کانادا ش��د‪ .‬دولت کانادا در گذشته و حتی‬ ‫در شرایط عادی روابط دو کشور نیز هیچ گاه مجوز استق رار‬ ‫صندوق رای خ��ارج از اتاوا را ن��داده و با ای��ن تصمیم خود‬ ‫بسیاری از ایرانیان را از اعمال حق قانونی خود محروم کرده‬ ‫بود‪».‬ای ران همچنین به اقدامات محدود کننده کانادا در مورد‬ ‫ای رانیان از جمله بستن حساب بانکی بسیاری از ای رانیان در‬ ‫کانادا اش��اره و اعتراض کرد و این رفتارهای دولت کانادا را‬ ‫مزورانه خواند‪ .‬ع راقچی در این باره گفت‪« :‬ژس��ت مزورانه‬ ‫وزیر امور خارجه کانادا در دفاع از حق��وق ای رانیان مقیم‪ ،‬در‬ ‫شرایطی صورت م ی گیرد که دولت این کشور سابقه طوالنی‬ ‫از انجام اقدامات متعدد در جهت محروم کردن ای رانیان مقیم‬ ‫از حقوق اولیه انها را دارد که در این زمینه م ی توان به اعمال‬ ‫محدودیت های بانکی و مسدود کردن حساب های بانکی‬ ‫ای رانیان مقیم‪ ،‬تعطیل کردن بخش کنس��ولی سفارت این‬ ‫کش��ور در ته ران و نهایتا محروم کردن ای رانی��ان مقیم از‬ ‫خدمات کنسولی سفارت جمهوری اس�لامی ای ران در اتاوا‪،‬‬ ‫اشاره کرد‪».‬‬ ‫از طرف دیگر دولت کانادا که این روزها با خارج کردن‬ ‫نام گروه��ک تروریس��تی منافقین از فهرس��ت گروه های‬ ‫ تروریستی خود‪ ،‬انها را تحت حمایت خود قرار داده تنش در‬ ‫روابط کشورمان با این دولت را افزایش داده است‪ .‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه کشورمان در این رابطه اینگونه پاسخ داد‪« :‬این‬ ‫دولت حتی با ازاد گ��ذاردن فعالیت گروه های تروریس��تی‬ ‫ملی مذهبی ها در‬ ‫صف رای‬ ‫شادی حامیان‬ ‫رئیس جمهور‬ ‫منتخب‬ ‫‪41‬‬ ‫شناخته شده و خارج کردن نام منافقین از فهرست گروه های‬ ‫ تروریستی‪ ،‬امنیت هموطنانمان در کانادا را به خطر انداخته‬ ‫است‪ ».‬این اقدامات دولت کانادا در حالی اتفاق م ی افتد که‬ ‫با رای صری��ح دادگاه کانادا انتخابات دو س��ال پیش کانادا‬ ‫مغشوش اعالم شده چرا که در ان تقلب و دستکاری صورت‬ ‫گرفته بود و برپایه ان‪ ،‬این دولت وجاهت و مش��روعیتی در‬ ‫زمینه طرح ادعاهای ب ی اس��اس از جمله حمایت از حقوق‬ ‫دموکراتیک ش��هروندان ای رانی نم ی تواند داش��ته باش��د‪.‬‬ ‫ع راقچی همچنین هفته گذشته در مورد حمایت از ای رانیان‬ ‫مقیم کانادا گفت‪« :‬جمهوری اسالمی ای ران مفتخر است با‬ ‫وجود تالش های مذبوحانه دولت کانادا ب رای محروم کردن‬ ‫ایرانیان مقیم ان کشور از حقوق خود و در راستای تضمین و‬ ‫تامین حقوق ای رانیان مقیم کانادا‪ ،‬به سهم خود شرایط الزم‬ ‫را ب رای ارائه بهترین خدمات کنسولی ممکن به انها از طریق‬ ‫ابتکارات متعدد در داخل و خارج از ای ران فراهم کرده است‪».‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مردی که امریکا به دنبال اوست‬ ‫دولت جدید ب��اراک اوباما این روزها به ش��دت درگیر‬ ‫ماجرای افش��اگری فردی اس��ت که از برنامه های گسترده‬ ‫جاسوسی این دولت پرده برداش��ته‪ .‬این فرد حاال از طریق‬ ‫‪ ۹‬ش��رکت اینترنتی خود را به مردم جه��ان معرفی کرده و‬ ‫گفته نم ی توانسته کارهای دولت کشورش را دیگر تحمل‬ ‫کند‪ .‬این روزها ادوارد اسنودن ‪ 29‬ساله را تحت تعقی ب ترین‬ ‫فرد در جهان از س��وی دولت امریکا م ی دانند؛ جوانی که به‬ ‫نوش��ته روزنامه گاردین افش��اگر برنامه گسترده جاسوسی‬ ‫دولت امریکا از شهروندان کش��ورهای مختلف بوده است‪.‬‬ ‫جیمز کلپر‪ ،‬رئیس سازمان امنیت ملی امریکا این افشاگری‬ ‫را ضربه ای بزرگ به امریکا خواند که ممکن است تا سال ها‬ ‫قابل جب ران نباشد‪.‬پنج ش��نبه هفته گذشته روزنامه گاردین‬ ‫فاش کرد که در خالل چند سال گذش��ته‪ ،‬سازمان امنیت‬ ‫ملی امریکا ب��ه اطالعات مش��ترکان بزرگ ترین ش��رکت‬ ‫مخاب رات امریکا یعنی ورایزن دسترسی داشته است‪ .‬هنوز‬ ‫ساعاتی از این افشاگری نگذشته بود که واشنگتن پست به‬ ‫یک ب رنامه به نام «منشور» اشاره کرد که در ان مردم مختلف‬ ‫جهان هدف قرار دارند و ب راس��اس ان اف ب ی ای و س��ازمان‬ ‫امنیت ملی امریکا به تمامی مکالمات صوتی و تصویری‪،‬‬ ‫چهره‬ ‫درخواست روز اخر‬ ‫مجله خبری‬ ‫حسین ش�ریعتمداری صبح پنجش�نبه و یک روز مانده به‬ ‫رای گیری در یادداشتی اصولگ رایان را به وحدت توصیه کرد و گفت‪:‬‬ ‫«مانع سیل نشوید»‪ .‬او خطاب به سه نامزد باقیمانده اصولگرایان‬ ‫در رقابت های ریاس�ت جمهوری نوش�ته ب�ود‪ ...« :‬تعج�ب اور ‪-‬‬ ‫بخوانید تاسف اور‪ -‬است که چرا نامزدهای محترم اصولگرا به‬ ‫این نکته بس�یار بدیهی توجه نمی کنند؟! کجای این قضیه‬ ‫قابل تردید اس�ت یا کمتری�ن ابهامی دارد؟! ای�ا نمی بینید‬ ‫که وطن فروشان فتنه امریکایی‪ -‬اس�رائیلی ‪ 88‬در باشگاه‬ ‫مدعیان اصالحات کباده می کشند؟» او توصیه می کند که از‬ ‫سخنان او نامزدها ابرو در هم نکشند و بدانند که اصولگرایی‬ ‫امانتی است در دست انها و باید همچون مادر واقعی فرزندی‬ ‫که حاضر نیس�ت از بین برود یکی از انها فداکاری کرده و کنار‬ ‫برود تا مشخص ش�ود مادر واقعی اصولگرایی کیست‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر درحالی که شایعه ش�ده بود مدیرمس�ئول کیهان توصیه‬ ‫کرده ت�ا اصولگراها براس�اس نظرس�نجی ها به نفع کس�ی که‬ ‫مقبولیت بیشتری دارد کنار بروند‪ ،‬یک سایت مدعی شد‬ ‫که شریعتمداری در پیامکی به خبرنگارش نوشته‪:‬‬ ‫«احدی نباید به کس�ی کورکورانه رای دهد و اگر‬ ‫در صالحیت شخصی تمام افراد و گروه ها نظر‬ ‫موافق داشتند ولی رای دهنده نظرش ب ر خالف‬ ‫انها ب�ود تبعی�ت از انها صحیح نیس�ت‬ ‫(امام خمینی)‪ /‬کسی سرکار بیاید که اهل‬ ‫استقامت و ایستادگی باشد و از فساد‬ ‫دور باش�د‪(.‬رهبرانقالب)‪ .‬تکلیف ما را‬ ‫این رهنمودها مش�خص می سازد‪.‬‬ ‫نظرس�نجی ها ملاک انتخ�اب‬ ‫نیس�ت‪ .‬با توکل به خدا کسی که‬ ‫با این معیار ها منطبق باشد را اصلح‬ ‫می دانیم و انتخاب می کنیم‪ ».‬نتایج‬ ‫رق م خورده در انتخابات نشان می داد‬ ‫که حس�ین ش�ریعتمداری درس�ت‬ ‫می گف�ت و اصولگراه�ا بای�د مان�ع‬ ‫جداشدن «نهرها» می شدند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪42‬‬ ‫چت ه��ای نوش��تاری‪ ،‬مبادله عک��س و نوش��ته و هرگونه‬ ‫فایل که از طریق ‪9‬ش��رکت بزرگ اینترنتی امریکا صورت‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬دسترسی دارند‪ .‬این ‪9‬ش��رکت عبارتند از گوگل‪،‬‬ ‫فی س بوک‪ ،‬مایکروس��افت‪ ،‬یاهو‪ ،‬یوتیوب‪ ،‬اپل‪ ،‬اسکایپ و‬ ‫پالتاک و ای او ال‪ .‬به گفته منابع خبری‪ ،‬ادوارد اس��نودن که‬ ‫مسئول این افشاگری کم سابقه در تاریخ امریکاست‪ ،‬قبال‬ ‫کارمند فنی س��ازمان اطالعات مرکزی امریکا (سیا) بوده و‬ ‫سپس به استخدام یک ش��رکت خصوصی امنیتی به نام‬ ‫بوز الن همیلتون درامده بود که ب رای سازمان امنیتی ملی‬ ‫امریکا به صورت پیمان��کاری فعالیت م ی کرد‪ .‬او به همین‬ ‫خاطر به بسیاری از اسناد محرمانه دسترسی داشته و انها را‬ ‫در اختیار رسانه ها قرار داده است‪ .‬این مرد ‪ ۲۹‬ساله از روز ‪۲۰‬‬ ‫می امریکا ر ا ترک کرده واکنون به گفته خود در هنگ کنگ‬ ‫به س��ر م ی برد‪ .‬او گفته اس��ت که قصد پنهان شدن ندارد‪،‬‬ ‫چون اشتباهی مرتکب نشده اس��ت‪ .‬روزنامه گاردین اعالم‬ ‫کرده که انتشار هویت اسنودن به درخواست خود او صورت‬ ‫گرفته است‪.‬پس از این افش��اگری مقام های دولت امریکا‬ ‫بارها گفتند که عامل این افش��اگری بزرگ را بازداش��ت و‬ ‫محاکمه خواهن��د کرد‪ .‬به همی��ن خاطر ادوارد اس��نودن‬ ‫م ی گوید که نم ی داند چه سرنوش��تی در انتظارش خواهد‬ ‫بود‪ .‬او دلیل انتخاب هنگ کنگ را «تعهد شجاعانه به ازادی‬ ‫بیان» در این منطقه بیان کرده‪ ،‬اما هیچ بعید نیس��ت که‬ ‫سازمان های اطالعاتی امریکایی به راحتی بتوانند او را پیدا و‬ ‫دستگیر کنند‪ .‬فش��ار افکار عمومی در کشورهای مختلف‬ ‫جهان علیه واشنگتن اما به قدری است که دولت امریکا با‬ ‫انتقادهای ج��دی در برخورد با این فرد مواجه خواهد ش��د‪.‬‬ ‫ادوارد اسنودن در گفت وگو با گاردین با اعالم خط راتی که در‬ ‫انتظارش هستند‪ ،‬گفته است‪« :‬من اماده فداکاری هستم‪،‬‬ ‫به خاطر اینک��ه نم ی توانم اجازه دهم دول��ت امریکا حریم‬ ‫ش��خصی‪ ،‬ازادی اینترنت و ازادی های اولیه مردم جهان را‬ ‫زیر پا بگذارد‪ ».‬برپایه گزارش های منتشر شده ادوارد اسنودن‬ ‫در خان��ه ای بزرگ در هاوای��ی زندگی م ی ک��رده و درامدی‬ ‫‪ ۲۰۰‬هزار دالری به خاطر فعالیت ب رای سازمان امنیت ملی‬ ‫امریکا داشته است‪ .‬او با اعالم اینکه م ی داند چه لطمه های‬ ‫افول اقتدار اردوغان‬ ‫اتش اعتراضات در ش��هرهای ترکیه به خصوص‬ ‫اس��تانبول با وجود گذش��ت بیش از ‪ 10‬روز همچنان‬ ‫ش��عله ور بود‪ .‬اردوغان که مدتی را در مس��افرت خارج‬ ‫از کشور و در دیدارهای کاری کش��ورهای افریقا به سر‬ ‫م ی برد به کشور بازگشت‪ ،‬اما تغییری در وضعیت کشور‬ ‫حاصل نشده بود‪ .‬او در بازگش��ت استانبول را همچنان‬ ‫ش��لوغ و با اعتراضات خیابانی دید‪ ،‬همان طور که انجا‬ ‫را رها کرده بود‪.‬‬ ‫اردوغان اما در بازگش��ت به چند شهر ترکیه سفر‬ ‫کرد‪ .‬برخی از طرفداران او نیز در این میان در فرودگاه یا‬ ‫در میدان های شهر به استقبال او رفتند تا به معترضان‬ ‫نشان دهند که از نخس ت وزیرش��ان حمایت م ی کنند‪.‬‬ ‫زمزمه های اختالف بین رهب ران حزب عدالت و توسعه‬ ‫نیز ش��نیده م ی ش��د‪ .‬درحالی که عبداهلل گل به عنوان‬ ‫رئی س جمه��ور ترکی��ه معترضان را دع��وت به ارامش‬ ‫م ی کرد و از دیدار با انها س��خن م ی گفت‪ ،‬اردوغان باز‬ ‫ب رای انها خط و نشان کشید و از صبر دولت که در حال‬ ‫لبریز شدن است‪ ،‬سخن گفت‪.‬‬ ‫اما نکته ای که همه بر ان توافق داش��تند‪ ،‬جمع‬ ‫کردن اعتراضات بود‪ .‬یک روز پس از بازگشت اردوغان‬ ‫از کارش خواهد خورد‪ ،‬گفته است‪« :‬من دیگر نم ی خواهم در‬ ‫جامع ه ای زندگی کنم که چنین کارهایی در ان رخ م ی دهد‪.‬‬ ‫من نم ی خواهم در دنیای��ی زندگی کنم ک��ه در ان ه ر چه‬ ‫م ی گویم و م ی نویس��م ثبت و خوانده شود‪ ».‬گفتنی است‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئی س جمهور امری��کا از برنامه دولتش در این‬ ‫رابطه دفاع کرده است‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫خواس��ت به اعتراض انها توجه کند و به اردوغان هشدار داد‬ ‫که در خشونت علیه معترضان این کشور زیاده روی م ی کند‬ ‫و از عملک��رد این دولت در راس��تای عدم تحقق اش��تی در‬ ‫کشورش انتقاد کرد‪.‬‬ ‫در همین راستا‪ ،‬نماینده بزرگ ترین جنبش اعتراضی‬ ‫علیه اردوغان موسوم به «همبستگی تقسیم»‪ ،‬تاکید کرد‬ ‫که پیش��نهاد اردوغان ب رای برگ��زاری رفراندوم در خصوص‬ ‫اینده پارک گزی قانونی نیس��ت‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬معمر گولر‪،‬‬ ‫وزیر کشور ترکیه اعالم کرد که اشغال پارک گزی باید ه ر چه‬ ‫س��ریعتر پایان یابد‪ .‬وی با بیان اینکه ای��ن اوضاع از لحاظ‬ ‫مجله خبری‬ ‫تنها اعتراضات فروکش کرد‪.‬‬ ‫روز بعد اما دولت با ش��دت زیاد معترضان را سرکوب و‬ ‫انها را از میدان تقسیم جمع کرد و اجازه هیچ تجمعی را به‬ ‫انها نداد‪ .‬خبرگزاری ها یک روز پ��س از ان گزارش م ی دادند‬ ‫که میدان اصلی استانبول در سکوتی مبهم فرو رفته‪ .‬دولت‬ ‫اعالم کرد که با تنی چند از معترضان گفت وگو خواهد کرد‪،‬‬ ‫اما معترضان م ی گفتند که هی��چ نماینده ای ندارند و معلوم‬ ‫نیست دولت قصد دارد با چه کسانی به عنوان نماینده انها‬ ‫به گفت وگو بنشیند‪.‬‬ ‫کارشناسان ترکی ه اعالم کردند عدم مذاکره رجب طیب‬ ‫اردوغان‪ ،‬نخس��ت وزیر ترکیه و حزب عدالت و توسعه وی با‬ ‫تظاهرکنندگان و مخالفان باعث م ی شود که اوضاع وخیم تر‬ ‫شود‪ ،‬به ویژه انکه نخس ت وزیر ترکیه اصرار دارد تا طرح های‬ ‫خود را در خصوص تغییر میدان تقسیم اجرا کند‪ .‬نیروهای‬ ‫امنیتی ترکیه جمعه در اط راف میدان تقس��یم مستقر شده‬ ‫بودند‪ ،‬اما با این وجود تع��دادی از معترضان خود را به میدان‬ ‫تقسیم رساندند‪.‬‬ ‫اردوغان چند س��اعت پس از اعالم ضرب االجل ب رای‬ ‫جمع کردن معترضان از میدان تقسیم در شامگاه پنج شنبه‬ ‫با تعدادی از معترضان در مقر خ��ود در انکارا دیدار کرد‪ .‬این‬ ‫البته دومین دیدار اردوغان با معترض��ان بود‪ .‬رفتار پلیس و‬ ‫نیروهای دولتی با معترضان نیز س��بب اعتراض بس��یاری‬ ‫از کش��ورها به ترکیه ش��د‪ .‬اتحادیه اروپا از دولت این کشور‬ ‫مرد حاشیه های دولت‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫محمد عل ی ابادی ک��ه دیرزمانی بود از یاران نزدیک و‬ ‫صدیق دولت محسوب م ی شد‏‪ ،‬این روزهای اخر ب رای ماندن‬ ‫در دایره سیاس��ت تالش م ی کند‪ .‬عل ی ابادی ابتدا س��عی‬ ‫داشت در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند و درحالی‬ ‫که تا خیابان فاطم ی و محل وزارت کشور رفته بود‪ ،‬ناگهان‬ ‫باز م ی گردد‪ .‬خودش م ی گوید که با دیدن خبرنگاران و حجم‬ ‫زیاد افراد تصمیم گرفته که باز گردد‪ .‬اما حرف های دیگری‬ ‫هست که م ی گوید از دولت به او گفته اند که برگردد‪.‬‬ ‫با این حال عل ی اب��ادی منصرف نش��ده و این بار به‬ ‫جای ریاس��ت جمهوری در انتخابات ش��ورای شهر ته ران‬ ‫ثب ت نام ک��رد‪ .‬عل ی ابادی که با انتقاد ه��ای دادکان در مورد‬ ‫تغییر او و جایگزینی کفاش��یان روبه رو ش��ده بود‪ ،‬در پاسخ‬ ‫ان را عقده گش��ایی دادکان بیان داش��ته بود‪ .‬اما دادکان با‬ ‫گفتن این جمله که عقده گش��ایی کار کس��انی است که‬ ‫شناسنامه هایش��ان در جیبش��ان اس��ت و هر جا م ی رسند‬ ‫ثب ت ن��ام م ی کنن��د ب��ه او پاس��خ داد‪ .‬یار س��ابق محمود‬ ‫احمدی نژاد که چند بار نیز ب��رای وزارت به مجلس معرفی‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬این روزها با دولت زاویه دارد‪ .‬او اگرچه به صورت‬ ‫علنی از قالیباف حمایت نکرد‪ ،‬اما در یک کنف رانس خبری‬ ‫از منابع مالی گفت که به خاطر اختالف دولت و قالیباف‪ ،‬از‬ ‫طرف رئی س جمهور به شهرداری ته ران داده نشد‪.‬‬ ‫عل ی ابادی همچنین در جایی گفته بود که از لیست‬ ‫حامیان دولت در شورای ش��هر از او خواسته شده بود که به‬ ‫انها بپیوندد‪ ،‬اما او این درخواست را رد کرده‪ .‬دبیرکمیته ملی‬ ‫المپیک از جمله کسانی بود که در همایش دفاع از والیتی‬ ‫به همراه داوود احمدی نژاد شرکت کرد‪g .‬‬ ‫تنها چند ساعت پس از اعالم اولین نتایج انتخابات‬ ‫ک��ه در ان روند پیروزی یک��ی از کاندیداه��ا و فاصله او با‬ ‫س��ایرین که اصولگرا بودند مش��خص ش��د‪ ،‬تابناک در‬ ‫مطلبی «شکست اصولگرایی را واجب» دانست و نوشت‪:‬‬ ‫«شکس��ت اصولگرایی واجب بود؛ واجب تر از نان ش��ب!‬ ‫جریان اصولگرایی باید این نکته را درک کند که نم ی تواند‬ ‫ناکارامد باشد و انتظار داشته باشد‪ ،‬مردم باز هم فوج فوج به‬ ‫سمت انان حرکت کنند‪ ».‬تابناک با انتقاد از اصولگراها و‬ ‫امضاهایی که در مجلس به نفع سه کاندیدای دیگر جمع‬ ‫شده بود‪ ،‬در ادامه م ی نویسد‪« :‬جریان اصولگرایی باید درک‬ ‫کند که فقط در مونولوگ است که م ی تواند فرمایش های‬ ‫خود را ب رای مردم بخواند و دیکته کن��د و در یک دیالوگ‬ ‫و گفت وگوی دو نفره همیشه کم م ی اورد و قافیه بازی را‬ ‫م ی بازد و مردم هم خوب م ی بینند که عیار هر کس به چه‬ ‫می زان است!» این سایت نزدیک به محسن رضایی یکی‬ ‫از کاندیداهای ریاست جمهوری نتیجه انتخابات را باخت‬ ‫یداند‪ ،‬نه شکست افراد و ادامه م ی دهد‪« :‬مردم‬ ‫اصولگرایی م ‬ ‫نه به دنبال اصلحی هستند که در داخل و خارج شعار دهند‬ ‫و نه دنبال اصلحی هستند که هر روز زندگی انان را دچار‬ ‫تغیی رات منفی بنیادین کند‪ .‬اینکه کاندیدای پیروز انتخابات‬ ‫تا چه اندازه به فکر زندگی مردم خواهد بود‪ ،‬قابل پی ش بینی‬ ‫یداند که مردم زندگی م ی خ واهند‬ ‫نیست؛ اما او هم احتماال م ‬ ‫و ارامش و اعتبار‪ .‬با هیاهو و داد و قال و نوس��ان و ش��عار‬ ‫زندگ ی ها سخت م ی شود‪ .‬او باید بداند شکست اصولگرایی‬ ‫ناشی از این بود که ب رای زندگی و ارامش مردم و همه مردم‬ ‫اهمیتی قائل نبود‪ .‬کاندیدای پیروز بای��د به زندگی مردم‬ ‫عزت و ارامش دهد‪ .‬کار سختی است؛ اما شدنی است!»‪g‬‬ ‫عباس عبدی‪ ،‬روزنامه ن��گار اصالح طلب صبح فردای‬ ‫انتخابات درحالی که هنوز نتایج مش��خص نش��ده بود در‬ ‫یادداش��تی در روزنامه شرق به بررس��ی ائتالف اصولگراها‬ ‫نشست و به دنبال پاسخ این سه سوال که «ایا ائتالف میان‬ ‫نامزدهای اصولگرا عملی بود یا خیر؟ و چرا نش��د؟ و ایا اگر‬ ‫چنین اتفاقی رخ م ی داد دردی را ب رای انان درمان م ی کرد یا‬ ‫خیر؟» رفت‪ .‬او در ادامه م ی پرسد‪« :‬اولین نکته این است که‬ ‫چرا یک جناح سیاسی نه چندان گسترده باید پنج نفر نامزد‬ ‫در انتخابات داشته باشد؟ ایا این معقول است؟» و در پاسخ‬ ‫م ی گوید‪« :‬در انتخابات اخیر تنها نامزدی که م ی توانس��ت‬ ‫معرف اصولگرایی باش��د اقای جلیلی بود و س��ایر نامزدها‬ ‫م ی کوش��یدند که از روزنه ای غی راصولگرایان��ه و مرتبط با‬ ‫اصالح طلبی وارد انتخابات ش��وند‪ .‬جری��ان اصالح طلبی‪،‬‬ ‫طی کمتر از سه روز فضای انتخابات را به کلی تغییر داد‪».‬‬ ‫نویس��نده ش��رق ادامه م ی دهد‪« :‬به همین دلیل م ی توان‬ ‫گفت که ائتالف اصولگرایان هیچ کمکی به رای اوری انان‬ ‫نم ی کرد و کنار رفتن هرکدام از انها موجب تقویت ارای نف رات‬ ‫دیگرشان نم ی شد‪ ».‬این روزنامه نگار اصالح طلب با اشاره به‬ ‫نظرس��نج ی ها و ائتالف بر مبنای ان اضافه م ی کند‪« :‬اگر‬ ‫ائتالف به نفع اقای جلیلی م ی شد‪ ،‬خالف منطق رای اوری‬ ‫م ی شد و بیشتر ارای اقای قالیباف و اقای والیتی به سمت‬ ‫اقای روحان��ی م ی امد و اگ��ر به نفع اق��ای قالیباف ائتالف‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬منطق اصولگرایی مخدوش م ی ش��د که چگونه‬ ‫نیروی اصلح خ��ود را قربانی رای اوری کرده ان��د‪ .‬این وضع‬ ‫محصول حضور موثر اصالح طلبان است‪ » .‬به این ترتیب در‬ ‫نهایت نتیجه م ی گیرد که در صورت ائتالف نیز اصولگراها‬ ‫به پیروزی نم ی رسیدند‪g .‬‬ ‫دموکراتیک قابل قبول نیست‪ ،‬تصریح کرد که تدابیر امنیتی‬ ‫الزم ب رای تضمین امنیت اتخاذ شده است‪.‬‬ ‫حسین چلیک‪ ،‬سخنگوی حزب عدالت و توسعه نیز‬ ‫اب راز امیدواری کرد که حس ن نیت دولت‪ ،‬تظاهرکنندگان را به‬ ‫خروج از محل تظاه رات ترغیب کند‪ .‬در عین حال‪ ،‬چلیک‬ ‫هشدار داد افرادی که در پی تحریک افکار عمومی هستند و‬ ‫در پارک گزی باقی م ی مانند‪ ،‬با پلیس رو در رو خواهند شد‪.‬‬ ‫معمر گولر‪ ،‬وزیر کشور ترکیه نیز پنجشنبه گذشته در‬ ‫گفت وگو با خبرنگاران خطاب به معترضان به سیاست های‬ ‫داخلی و خارجی دولت ترکیه که در میدان تقسیم استانبول‬ ‫تجمع کرده ان��د‪ ،‬گفت‪« :‬ش��رایط نم ی توان��د در این پارک‬ ‫این گونه باقی بماند‪ ».‬او معتقد بود‪« :‬هیچ توضیحی ب رای‬ ‫حضور معترضان در این پارک وجود ندارد و دخالت های پلیس‬ ‫در این میدان امری قانونی است‪».‬‬ ‫در یک اظهارنظر دیگر عب داهلل گل از اقدامات پلیس در‬ ‫برخورد با معترضان تجلیل کرد و درحالی که یک نفر دیگر در‬ ‫روز پنجشنبه کشته شد‪ ،‬گفت‪« :‬در صورتی که دولت عملکرد‬ ‫خوبی نداشته باشد‪ ،‬مردم در انتخابات اتی به حزب دیگری‬ ‫رای خواهند داد‪ ».‬در اخرین اخب��ار مربوط به ترکیه اردوغان‬ ‫از موضع خود کوتاه امد و قرار شد تا رسیدگی به ان به دادگاه‬ ‫سپرده ش��ود‪ .‬دولت در این زمینه افزوده بود در صورتی که‬ ‫نتیجه دادگاه به نفع او باشد‪ ،‬در مورد انجام تغیی رات در پارک‬ ‫گزی از مردم استانبول نظرخواهی خواهد کرد‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫چندجانبه گراییدربرابرایران‬ ‫نقدونظر‬ ‫چ را رایس مشاور امنیت ملی‬ ‫ام ریکاشد؟‬ ‫مزار تو بی مرز و بی انتهاست‬ ‫محافظت شیعیان و علوی ها از مقبره حضرت زینب(س) در تاریخ ماندگار شد‬ ‫نـقدونظر‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫زهیر توکلی ‪ /‬نویسنده و شاعر‬ ‫یک ب��ار به بچه ه��ای هی��ات م ی گفتم‪« :‬ش��ما که‬ ‫این همه بر ب ی نش��انی م��زار حضرت فاطمه‪ -‬س�لام اهلل‬ ‫علیها‪ -‬اش��ک م ی ریزید‪ ،‬بیش��تر از اینها بای��د گریه کنید‬ ‫زی را در این خانواده معصوم مظل��وم همین یک مورد نبوده‬ ‫است و نیس��ت‪ .‬ایا م ی دانید که نش��ان مزار حضرت امام‪،‬‬ ‫امی رالمومنین‪ ،‬علی‪-‬علی ه السالم‪ -‬هم نامعلوم بوده است؟‬ ‫تصور کنید که روز بیس��ت و دوم ماه رمضان س��ال چهلم‬ ‫هجری‪ ،‬مردمان کوفه مواجه ش��دند با این صورت مس��اله‬ ‫که دو پس��ر رش��ید و برومند پیامبر خدا‪-‬صلّ ی اهلل علیه و‬ ‫اله‪ -‬به همراه خواهر بزرگوارشان‪ ،‬زینب کبری(‪ )2‬و جمعی‬ ‫‪44‬‬ ‫انگشت ش��مار از اخ ص الخ��واص اصحاب‪ ،‬ش��بانه پیکر‬ ‫مطهر ان یگان��ه دوران ها را برده ان��د و در جایی نامعلوم به‬ ‫خاک سپرده اند و نیز هرگز سر بازگو کردن این راز را ندارند‪.‬‬ ‫تصور کنید که کوفیان باید چقدر ش��رمگین شوند؟ (و ایا‬ ‫شرمگین ش��دند؟) و این مزار مبارک همچنان تا حدود صد‬ ‫سال بعد‪ ،‬پنهان بود و این نکته از روایتی که سی د عبدالکریم‬ ‫ابن طاووس نقل کرده و سلسله سند ان منتهی م ی شود به‬ ‫صفوان جمال‪ ،‬به خوبی روشن است (ج ّمال یعنی شتربان؛‬ ‫این صفوان‪ ،‬همان بزرگواری است که ش��ترهایش را ب رای‬ ‫حج به هارون الرش��ید کرایه داده بود اما وقتی حضرت امام‬ ‫موسی ابن جعفر‪ -‬علی ه السالم‪ -‬از او پرسید‪« :‬ایا دست کم‬ ‫اینقدر راضی به زنده ماندن این سرکش ستمکار هستی که‬ ‫حجش تمام شود تا شترانت را بازپس دهد؟» این مرد دلیر‪،‬‬ ‫در ب رابر پادش��اهی جبار و خونریز مثل هارون‪ ،‬با جان خود‬ ‫بازی کرد و قرارداد را فس��خ کرد و ش��ترانش را پس گرفت‬ ‫و هارون هم به روی��ش اورد که م ی دانم ت��و به داللت چه‬ ‫کس��ی این کار را م ی کنی؛ و بع��دا انتقام��ش را هم از ان‬ ‫دلیل راه‪ ،‬ان بن��ده صالح خدا گرف��ت و روزی ان در و دیوار‬ ‫و خش��ت زندان «س��ندی ابن ش��اهک» در دادگاه ایزدی‪،‬‬ ‫شهادت خواهند داد که چگونه یادگار خدا بر زمین را کشتند‬ ‫« و سیعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون» در این روایت‬ ‫ الموحدین‪،‬‬ ‫که ماخذ یک��ی از زیارتنامه های حض��رت مول ی ّ‬ ‫امام علی‪ ،‬امی رالمومنین‪ -‬علی ه الس�لام‪ -‬به شمار م ی رود‪،‬‬ ‫از زبان صفوان جمال چنین م ی خوانیم‪« :‬چون با حضرت‬ ‫صادق‪ -‬علی ه السالم‪ -‬وارد کوفه شدیم‪ -‬در هنگامی که ان‬ ‫حضرت نزد جعفر دوانق��ی م ی رفتند‪ -‬فرمود‪« :‬ای صفوان!‬ ‫ش��تر را بخوابان که این نزدیک قبر ج��دم امی رالمومنین‪-‬‬ ‫علی ه السالم‪ -‬اس��ت‪ ».‬پس فرود امدند و غس��ل کردند و‬ ‫جامه را تغییر دادند و پاها را برهن��ه کردند و فرمودند که تو‬ ‫نیز چنین کن‪ .‬پس روانه ش��دند به جانب نجف و فرمودند‪:‬‬ ‫«گام ه��ا را کوتاه بردار و س��ر را به زیر انداز ک��ه حق تعالی‬ ‫ب رای تو به عدد هر گام ی که برم ی داری‪ ،‬صد هزار حس��نه‬ ‫م ی نویس��د و صد هزار گناه محو م ی کند و صد هزار حاجت‬ ‫برم ی اورد و م ی نویسد ب رای تو ثواب هر صدیق و شهید که‬ ‫دشمندرجهیککرملین‬ ‫توازن جدید در سیاست‬ ‫داخلی و امنیتی امریکا پس از‬ ‫انتخاب سوزان رایس‬ ‫محافظتشیعیانوعلویهاازمقبره‬ ‫حضرت زینب(س) در تاریخ ماندگار شد‬ ‫نـقدونظر‬ ‫بیم و ترس‪ ،‬زیارت کردم به سبب انکه متوکل ملعون‪ ،‬مردم را‬ ‫منع کرده بود از زیارت ان حضرت‪ .‬پس متوجه زیارت حضرت‬ ‫امام حسین ‪ -‬علی ه السالم‪ -‬ش��دم‪ .‬چون به کربال رسیدم‪،‬‬ ‫دیدم که اب انداخته اند بر حوالی قبر ان حضرت و زمین را‬ ‫شخم م ی کنند‪ .‬به چش��م خود دیدم که گاوها را به نزدیک‬ ‫قبر ان حضرت م ی رسانیدند و هرچند چوب م ی زدند‪ ،‬رو به‬ ‫قبر نم ی رفتند و رو به جانب چپ و راست م ی رفتند‪ .‬پس مرا‬ ‫زیارت‪ ،‬میسر نشد‪ .‬از دور زیارت کردم و به بغداد برگشتم و با‬ ‫خود م ی گفتم که اگر بن ی امیه ان حضرت را شهید کردند‪،‬‬ ‫ایشان دعوی قرابت و خویشی او م ی کنند (یعنی بن ی امیه‬ ‫دشمنی جانی و نسل به نسل با بن ی هاشم داشتند و از یک‬ ‫تیره دیگر قریش بودند ولی این بن ی العباس که خودشان از‬ ‫بن ی هاشمند و پسرعموزادگان بن ی الحسن و بن ی الحسینند)‬ ‫به تاسف انکه در وقت کشتن او حاضر نبوده اند‪ ،‬انتقام از قبر‬ ‫او م ی کشند‪)6(»...‬‬ ‫ایضا در همان کتاب نقل شده است از جعفربن محمد‬ ‫ابن الفرج که گفت‪« :‬خب��ر داد مرا عم م��ن‪ ،‬عمربن فرج که‬ ‫متوکل مرا فرس��تاد ب رای انکه قبر ام��ام را خ راب کنم‪ .‬چون‬ ‫به کربال رسیدم و گاوها را بستم که قبر ان حضرت را شخم‬ ‫کنم‪ ،‬هرچند نزدیک قبر ان حضرت م ی رسیدند‪ ،‬م ی ایستادند‬ ‫و پیش نم ی رفتند تا انکه من عصا را به دست خود گرفتم و‬ ‫ان قدر بر گاوها زدم که ریزه ریزه شدند و گام ب رنداشتند‪)7(»...‬‬ ‫این م��زار ک��ه در کربالس��ت‪ ،‬بدن مطه��ر حضرت‬ ‫سیدالشهدا‪-‬علی ه الس�لام‪ -‬را در بر گرفته است واال از نظر‬ ‫تاریخی معلوم نیست که س��ر بریده ان عزیز خداوند کجا‬ ‫دفن شده است؟ ایا در تدفینی دوباره در همان قبر مطهر در‬ ‫کربال نهاده شده؟ یا در بقیع؟ یا در جوار قبر پاک و پربرکت‬ ‫پدر بزرگوارش‪ ،‬علی‪ -‬علی ه السالم‪ -‬در نجف؟ یا در دمشق؟‬ ‫یا در قاهره؟(‪)8‬‬ ‫محشر؛ سر تو؛ شکایت مادر تو‬ ‫انگشت جدا فتاده از پیکر تو‬ ‫برخیز و شفیع امت جدت باش‬ ‫بردار سر از خاک ولی کو سر تو؟(‪)9‬‬ ‫نمونه دیگر‪ ،‬مزار حضرت زینب کبری ‪-‬سالم اهلل علیها‪-‬‬ ‫اس��ت‪ .‬مزار این بانوی بزرگوار نیز مانند مزار مادر مظلومش‪،‬‬ ‫نامعلوم است‪ .‬این بارگاهی که زیارتگاه است در دمشق‪ ،‬مبتنی‬ ‫بر یکی از سه روایت تاریخی است‪ .‬روایتی دیگر‪ ،‬حاکی از ان‬ ‫است که ایشان در بقیع به خاک سپرده شده اند و روایت سوم‪،‬‬ ‫مزار ایشان را در شهر قاهره م ی داند‪)10(.‬‬ ‫صدایی به رنگ صدای تو نیست(‪)11‬‬ ‫به جز عشق‪ ،‬نامی ب رای تو نیست‬ ‫شب و روز‪ ،‬تصویر موعود من‬ ‫در ایینه جز چشم های تو نیست‬ ‫تن جاده از رفتنت جان گرفت‬ ‫رگ راه‪ ،‬جز ردپای تو نیست‬ ‫مزار تو ب ی مرز و ب ی انتهاست‬ ‫تو پاکی و این خاک‪ ،‬جای تو نیست‬ ‫به تشییع زخم تو امد بهار‬ ‫که جز سبز‪ ،‬رخت عزای تو نیست‬ ‫کسی کز پی اهل مرهم رود‬ ‫دگر شیعه زخم های تو نیست‬ ‫به ان زخم های مقدس قسم‬ ‫که جز زخم‪ ،‬مرهم ب رای تو نیست‬ ‫پ��س در تاریخ مق��دس‪ ،‬این‪ ،‬یک موتی��و یعنی یک‬ ‫مضمون مکرر کلیدی اس��ت و اگ��ر ش��یعیان در روایات‬ ‫اهل بیت‪ -‬س�لام اهلل علیهم اجمعی��ن‪ -‬یتیمان ال محمد‬ ‫خوانده ش��ده اند‪ ،‬یکی از وجوهش همین اس��ت که قتل و‬ ‫غارت و تبعید و اس��ارت و حبس و حصر پ��دران و مادران‬ ‫معنوی ما ان ق��در ب ی رحمانه ب��وده و از ان ناگوارتر‪ ،‬جریان‬ ‫تاریخ ش��ویی اموی و عباس��ی ان قدر گس��ترده و مستمر‬ ‫دنبال ش��ده که ما ش��یعیان‪ ،‬به تمام معنی کلمه یتیمانی‬ ‫اواره و ب ی پناهیم‪.‬‬ ‫اما ایا خود ما ش��یعه واقعی هس��تیم؟ ایا خود ما در‬ ‫تداوم این مظلومیت تاریخی که عبارت باشد از «در حجاب‬ ‫ماندن حقیقت» مقصر نیستیم؟‬ ‫نمونه ای ناگوارتر از همه اینها‪ ،‬گم ش��دن ر ّد و نشان‬ ‫انس��ان کامل متصل‪ ،‬بن��ده حقیقی خدا‪ ،‬ام��ام معصوم و‬ ‫حجت بر حق‪ ،‬حضرت ولی عص��ر‪ -‬عجل اهلل تعالی فرجه‬ ‫الشریف‪ -‬اس��ت‪ .‬ما ش��یعیان اگر بر ب ی نش��ان بودن مزار‬ ‫زه رای مرضیه – س�لام اهلل علیه��ا‪ -‬م ی گریی��م‪ ،‬باید بر‬ ‫ب ی نشان بودن یوسف زه را‪ ،‬هزار هزار ب رابر ضجه بزنیم زی را‬ ‫او یادگار زنده و بیدار و نگران مادرش است و در میان ماست‪،‬‬ ‫در همین نزدیک ی ها‪ ،‬م ی اید و م��ی رود و از همین هوایی‬ ‫که ما نفس م ی کشیم‪ ،‬او هم نفس م ی کشد و هریک از ما‬ ‫بارها او را دیده ایم ولی چه فایده که س��ید و سرور و ساالر و‬ ‫صاحب اختیار و کارفرمای خود را نم ی شناسیم‪ .‬امام ی را که‬ ‫از پدر و مادر به ما نزدیکتر و دلسوزتر است‪ ،‬نم ی شناسیم‪ .‬او‬ ‫را م ی بینیم و چه بسا با ما هم سخن هم شده باشد‪ ،‬ولی به جا‬ ‫نم ی اوریم‪ .‬ما چرا این همه ب ی لیاقتیم؟ یک مرید ‪ ،‬مراد خود‬ ‫را رها نم ی کند و ان مقدار می رود تا عاقبت او را پیدا کند؛ ما‬ ‫چه مردمانی هستیم؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫بوده باشد یا کشته شده باش��د‪ ».‬پس ان حضرت م ی رفتند‬ ‫و من م ی رفتم با ان حضرت با ارام دل و ارام تن‪ ،‬تس��بیح و‬ ‫تنزیه خدا م ی کردیم تا رس��یدیم به تل ها (پشته ها و ّتپ ه ها)‬ ‫پس نظر کردند به جانب چپ و راس��ت و ب��ه چوبی که در‬ ‫دست داشتند‪ ،‬خطی کش��یدند‪ ،‬پس فرمودند‪« :‬جس ت وجو‬ ‫نما‪ .‬پس طل��ب کردم؛ اثر قبری یافتم‪ .‬پ��س اب دیده روی‬ ‫مبارکش جاری ش��د و گفت‪« :‬انا هلل و انّا الیه راجعون‪ »...‬از‬ ‫اینجا به بعد‪ ،‬متن زیارت است و در انتها‪ ،‬صفوان به حضرت‬ ‫امام جعفرصادق‪ -‬علیه السالم‪ -‬عرض م ی کند‪« :‬رخصت‬ ‫م ی دهید خبر دهم اصحاب خود را از اهل کوفه و نشان این‬ ‫قبر را به ایشان بدهم؟» فرمود‪« :‬بلی» و درهمی چند دادند‬ ‫که من قبر را مرمت و اصالح کنم‪)3(».‬‬ ‫از پ��س این یک ق��رن‪ ،‬اگرچ��ه این م��زار عظیم از‬ ‫ناش��ناختگی درامد‪ ،‬همچنان گمنام بود‪ .‬ش��یخ مفید نقل‬ ‫کرده‪« :‬روزی هارون الرش��ید به اهنگ شکار از کوفه بیرون‬ ‫رفت و در انجا اهوان��ی دید‪ .‬فرمان داد تا بازهای ش��کاری‬ ‫و سگان دست اموز را ب رای شکار اهوان رها کردند و بر انها‬ ‫بتاختند‪ .‬اهوان که چنین دیدند‪ ،‬فرار کرده به پش��ته ای پناه‬ ‫بردند و در انجا بیارمیدند‪ .‬بازها در ناحی ه ای بیفتادند و تازی ها‬ ‫بازگشتند و رشید از این مطلب در عجب شد‪ .‬دیگرباره اهوان‬ ‫از فراز پشته به نش��یب امدند؛ بازها و تازی ها اهنگ ایشان‬ ‫کردند؛ دیگر باره اهوان به ان پش��ته پن��اه بردند و جانوران‬ ‫شکاری از قصد ایشان برگشتند‪ .‬تا سه مرتبه کار بدین گونه‬ ‫رفت‪ .‬هارون سخت در عجب ش��د‪ .‬غالمان خود را امر کرد‬ ‫که تعجیل کنید و م��ردی را که از حال ای��ن مکان باخبر‬ ‫باش��د‪ ،‬بیاورید‪ .‬غالمان رفتند و از قبیله بن ی اسد پیرمردی‬ ‫را حاضر کردند‪ .‬هارون از وی پرس��ید که حال این پش��ته‬ ‫چیست و در این مکان چه کیفیتی است؟ گفت‪« :‬اگر مرا‬ ‫امان م ی دهی‪ ،‬قصه ان را به عرض م ی رسانم‪ ».‬گفت‪« :‬با‬ ‫خدا عهد کردم که تو را اذیت نکنم و در امان باش��ی‪ .‬الحال‬ ‫انچه دانی بگو‪ ».‬گفت‪« :‬خبر داد مرا پدرم از پدران خود که‬ ‫م ی گفتند قبر مطهر امیرالمومنین‪ -‬علیه السالم‪ -‬در این‬ ‫پشته واقع است‪)4(».‬‬ ‫اما بشنوید از مزار حضرت سی د الش��هدا‪ ،‬امام حسین‪-‬‬ ‫علی ه السالم‪-‬؛ مرحوم عالمه مال محمدباقر مجلسی‪ ،‬روایتی‬ ‫نقل کرده است از کتاب معتبر «االمالی» تالیف شیخ طوسی‬ ‫(از ارکان مسلم فقه شیعه) از این قرار که‪« :‬یحیی ابن مغیره‬ ‫رازی گفت‪« :‬من نزد جریر ابن عبدالحمید بودم که مردی از‬ ‫اهل ع راق امد‪ ».‬جریر از او پرس��ید‪« :‬چه خبر داری؟» گفت‪:‬‬ ‫ «هارون فرستاد که قبر امام حسین(ع) را هموار کنند (با خاک‬ ‫یکسان کنند) و درخت سدری که نزدیک قبر ان حضرت بود‬ ‫و عالمت ان قبر بود را قطع کنند‪( ».‬معلوم م ی شود که تا ان‬ ‫زمان مزار شریف ان حضرت‪ ،‬در بیابان‪ ،‬یکه و تنها بوده و قبه‬ ‫و بارگاهی بر ان نساخته بوده اند بلکه حتی قبور دیگری هم‬ ‫در حول و حوش و طوافگاه ان نب��وده واال الزم نم ی امده که‬ ‫مردمان از روی تک درخت س��در در ان بیابان‪ ،‬مزار را بیابند‪).‬‬ ‫چون جریر این خبر را شنید‪ ،‬دست به اسمان برداشت و گفت‪:‬‬ ‫«اهلل اکبر! امروز فهمیدم معنی حدیث رسول خدا‪ -‬صل ی اهلل‬ ‫علیه و اله‪ -‬را که ان حضرت سه مرتبه فرموده بود‪« :‬خدا لعنت‬ ‫کند قطعکننده درخت سدر را‪)5(»...‬‬ ‫باز از هم��ان کتاب روایت ک��رده از عبداهلل طوری که‬ ‫گفت‪« :‬حج کردم در سال دویست و چهل و هفت‪ .‬چون از‬ ‫حج برگشتم‪ ،‬متوجه ع راق شدم و امی رالمومنین را در نهایت‬ ‫مزارتوبی مرزوبی انتهاست‬ ‫پاورقی‪:‬‬ ‫‪ -1‬قیصر امی ن پور‬ ‫‪ -2‬در ب��اب حضور ان حضرت در بدرق��ه پیکر پدر و‬ ‫گزارش خود ان بانوی بزرگوار از این بدرق��ه‪ ،‬مراجعه کنید‬ ‫به‪ :‬زینب کبری‪ ،‬ش��یخ جعفر نقدی‪ ،‬صفح��ه ‪( ،37‬به نقل‬ ‫از ترجمه کت��اب «زینب الکب��ری من المهد ال��ی اللحد»‬ ‫اث��ر مرحوم ای��ت اهلل س��ی د محمدکاظم قزوین��ی‪ ،‬صفحه‬ ‫‪ ،391‬مترجم‪ :‬محمد اسکندری‪ ،‬ناش��ر‪ :‬صیام‪ ،‬ته ران‪ ،‬چاپ‬ ‫اول‪)1387،‬‬ ‫‪ -3‬مفاتیح الجنان‪ ،‬مرحوم شیخ عباس قمی‪ ،‬بخش‬ ‫«زیارات مطلقه امی رالمومنین»‬ ‫‪ -4‬همان‬ ‫‪ -5‬جالء العیون‪ ،‬عالم��ه مال محمدباقر مجلس��ی‪،‬‬ ‫صفحه ‪ ،816‬انتشارات سرور‪ ،‬قم‪ ،‬چاپ سوم‪1375 ،‬‬ ‫‪ -6‬همان‬ ‫‪ -7‬همان‬ ‫‪ -8‬ب��رای تحقیق ب��ه کتاب س��یمای دمش��ق‪ ،‬اثر‬ ‫پژوهشگر تاریخ و فرهنگ عاش��ورا‪ ،‬حجت االسالم محمد‬ ‫صحتی سردرودی مراجعه کنید‬ ‫‪ -9‬زهیر توکلی‬ ‫‪ -10‬ب رای تحقیق در این موضوع‪ ،‬نگاه کنید به کتاب‬ ‫ایت اهلل س��ی د محمدکاظم قزوینی‪ ،‬معرف ی شده در پاورقی‬ ‫شماره ‪ ،2‬صفحات ‪ 399‬تا ‪414‬‬ ‫‪ -11‬اینه های ناگهان‪ ،‬قیصر امی ن پور‪ ،‬نشر افق‪ ،‬ته ران‬ ‫‪45‬‬ ‫چندجانبه گرایی در برابر ایران‬ ‫چرا رایس مشاور امنیت ملی امریکا شد؟‬ ‫ابراهیم متقی ـ استاد دانشگاه تهران‬ ‫نـقدونظر‬ ‫انتصاب س��وزان رایس به عنوان مش��اور امنیت ملی‬ ‫رئی س جمهور ایاالت متح��ده به مفهوم کارب��رد قدرت نرم‬ ‫ب رای تامین هژمونی ایاالت متحده در برخورد با محی ط های‬ ‫بحرانی محسوب م ی شود‪ .‬در دسامبر ‪ 2012‬یعنی در شرایطی‬ ‫که هنوز باراک اوباما دوره دوم ریاس��ت جمهوری خود را اغاز‬ ‫نکرده بود از سوزان رایس به عنوان یکی از گزینه های وزارت‬ ‫امورخارج��ه ایاالت متح��ده امریکا نام برده م ی ش��د‪ .‬نقش‬ ‫سوزان رایس در اولین مرحله ریاست جمهوری باراک اوباما‬ ‫در سازمان ملل متحد ب رای امریکا منافع راهبردی ویژه ای را‬ ‫به وجود اورده است‪.‬‬ ‫رایس موفق شد از سازوکارهای موازنه گرایی در برخورد‬ ‫با دیپلمات های سایر بازیگران ب رای تامین منافع ملی امریکا‬ ‫بهره گیری نماید‪ .‬الگوی رفتار رایس مبتنی بر نش��انه هایی‬ ‫از موازنه گرایی راهب��ردی ب رای تحقق اه��داف ژئوپلتیکی‬ ‫ایاالت متحده بوده است‪ .‬در دورانی که سوزان رایس به عنوان‬ ‫مشاور امنیت ملی امریکا در سازمان ملل فعالیت م ی کرد‪،‬‬ ‫قطعنامه های متنوع��ی در برخورد ب��ا محی ط های بحرانی‬ ‫ب رای امریکا حاصل گردید‪ .‬ش��اید یکی از نشانه های اصلی‬ ‫موفقیت سوزان رایس را بتوان متقاعدسازی نماینده روسیه‬ ‫و چین در شورای امنیت ب رای تصویب قطعنامه ‪ 1929‬علیه‬ ‫ای ران و قطعنامه ای ب رای انجام عملیات نظامی علیه قذافی‬ ‫در لیبی دانست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ .1‬زیرساخت های فکری و پیشینه فعالیت های‬ ‫سازمانی سوزان رایس‬ ‫س��وزان رایس در زمره چهره های نئولیب رال در کابینه‬ ‫ب��اراک اوبام��ا محس��وب م ی ش��ود‪ .‬او دارای فعالی ت های‬ ‫اسرائی ل محور بوده و ب راساس چنین نگرشی همواره تالش‬ ‫داشته تا محوریت سیاس��ت خارجی و راهبردی امریکا را در‬ ‫خاورمیانه متمرکز س��ازد‪ .‬رایس پیش از پیوس��تن به دولت‬ ‫اوباما‪ ،‬رئیس «موسسه ط راحی سیاست مردم یهود» بود که‬ ‫پایگاه ان در بیت المقدس است‪ .‬افزون بر این‪ ،‬در سپتامبر‬ ‫‪ 2008‬رایس به همراه ریچارد هالبروک‪ ،‬موسس��ه «ائتالف‬ ‫امریکایی ضد ای ران هس��ته ای» (‪ )ACANI‬را بنیاد نهاد‪.‬‬ ‫انجام چنین فعالی ت هایی نشان م ی دهد که رایس از راهبرد‬ ‫محدودس��ازی قدرت و توانمندی های منطقه ای ای ران بهره‬ ‫‪46‬‬ ‫گرفته و ب رای تحق��ق چنین اهدافی‪ ،‬س��ازوکارهای قدرت‬ ‫نرم افزاری را مورد استفاده قرار داده است‪.‬‬ ‫ب ر اس��اس پایگاه اطالع رس��انی این موسس��ه‪ ،‬هدف‬ ‫‪ ACANI‬این اس��ت که «از تحقق مقاصد ای ران در رسیدن‬ ‫به جایگاه یک ابرقدرت منطقه ای دارای س�لاح هس��ته ای‬ ‫جلوگیری کند‪ ».‬در فوریه ‪ ،2009‬س��وزان رایس ‪،ACANI‬‬ ‫اغاز ب��ه کار «دفتر ثبت معامالت تجاری ب��ا ای ران» (‪)IBR‬‬ ‫را به عنوان بخش��ی از پایگاه اطالع رس��انی ب رای گروه های‬ ‫تج��اری و مجموعه ه��ای اقتص��ادی اعالم م ی کن��د‪ .‬این‬ ‫دفتر ش��امل فهرس��تی از کش��ورها و ش��رکت هایی است‬ ‫که با جمهوری اس�لامی ای ران معامالت اقتص��ادی دارند‪.‬‬ ‫اقدامات ‪ IBR‬معطوف به «اموزش دادن» سرمایه گذاران و‬ ‫سیاست سازان است؛ زی را از نظر این گروه «ای ران به گونه ای‬ ‫منحصر به فرد در ب رابر فشارهای مالی تاثیرپذیر است‪».‬‬ ‫‪ .2‬نق�ش تجرب�ه س�ازمانی س�وزان رای�س در‬ ‫سازمان ملل بر نگرش و رویکرد اجرایی وی‬ ‫تجربه سوزان رایس به عنوان نماینده امریکا در سازمان‬ ‫ملل را م ی توان به عنوان بخش��ی از راهبرد متقاعدس��ازی‬ ‫دیپلماتیک باراک اوباما در سیاس��ت بی ن الملل دانس��ت‪.‬‬ ‫رایس از قابلی ت های حقوقی و تکنی ک های راهبردی ب رای‬ ‫متقاعدسازی مقامات و کارگزاران قدرت های بزرگ با اهداف‬ ‫راهبردی امریکا برخوردار است‪ .‬حتی م ی توان این موضوع را‬ ‫مورد توجه قرار داد که امنیت ملی امریکا بدون بهره گیری از‬ ‫الگوهای نرم افزاری نم ی توانست به منافع کم هزینه منجر‬ ‫گردد‪ .‬رای��س از الگوهایی بهره گرفت ک��ه اوال قراردادهای‬ ‫امنیتی با افغانستان و ع راق ب رای استق رار نیروهای تاکتیکی‬ ‫ایاالت متحده در کش��ورهای یادش��ده را به تصویب رساند‪،‬‬ ‫ثانیا توانست شرایط الزم ب رای کاهش و کنترل بحران های‬ ‫منطقه ای از طری��ق چندجانب ه گرایی راهب��ردی را پیگیری‬ ‫نماید‪.‬‬ ‫س��وزان رایس مخالف کاربرد قدرت نظامی یکجانبه‬ ‫امریکا در سوریه بوده است‪ .‬رویکرد سوزان رایس را م ی توان‬ ‫به عنوان تالش ب رای جابه جایی قدرت با الگوی مسالمت امیز‬ ‫در سوریه دانس��ت‪ .‬رایس بر این اعتقاد بود که سازوکارهای‬ ‫خشونت امیز ب رای برکناری بشار اس��د م ی تواند مخاط رات‬ ‫زیادی را ب رای اینده سیاسی امریکا به وجود اورد‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫رایس تالش کرد تا از ابزارهای قدرت اجتماعی و موازنه گرایی‬ ‫با گروه های سلفی که از سوی عربس��تان سعودی حمایت‬ ‫م ی شدند‪ ،‬پایگاه راهبردی ای ران در شرق مدیترانه را تبدیل به‬ ‫چالش امنیتی گسترده ای ب رای جمهوری اسالم ی ای ران نماید‪.‬‬ ‫‪ .3‬برنام ه های اجرایی س�وزان رایس در س�مت‬ ‫مشاور امنیت ملی رئی س جمهور امریکا‬ ‫با توجه به چنین فرایندی‪ ،‬این سوال مطرح م ی شود که‬ ‫باراک اوباما ب راساس چه راهبردهایی از سوزان رایس در پست‬ ‫مشاور امنیت ملی رئی س جمهور امریکا استفاده خواهد کرد؟‬ ‫از سوی دیگر م ی توان این پرس��ش را مطرح کرد که باتوجه‬ ‫به تجربه سازمانی و راهبردی سوزان رایس در سازمان ملل‬ ‫متحد‪ ،‬او از چه الگوهایی ب رای مدیریت بحران های منطقه ای‬ ‫و بی ن المللی در سیاست جهانی استفاده خواهد کرد؟ پاسخ‬ ‫به چنین سواالتی صرفا در ش��رایطی امکان پذیر است که‬ ‫درک نس��بتا دقیقی از ویژگ ی های ش��خصیتی‪ ،‬رویکرد و‬ ‫مطلوبی ت های راهبردی سوزان رایس تنظیم و تبیین گردد‪.‬‬ ‫ماموری��ت جدید س��وزان رایس را م ی ت��وان به عنوان‬ ‫بخش��ی از سیاس��ت راهبردی جدید ایاالت متح��ده ب رای‬ ‫موازنه گرایی و چندجانب ه گرایی در سیاس��ت جهانی به ویژه‬ ‫در برخورد با تهدیدات و مخاط��رات بی ن المللی ب رای منافع‬ ‫ملی امریکا دانست‪ .‬موضوع ای ران‪ ،‬سوریه‪ ،‬ع راق‪ ،‬افغانستان‪،‬‬ ‫سپر دفاع موشکی‪ ،‬اینده ناتو‪ ،‬تاکتی ک های کنش مرحله ای‪،‬‬ ‫منطقه پرواز ممنوعه در س��وریه و چگونگی س��ازماندهی‬ ‫دولت فلس��طینی را م ی توان در زمره فعالی ت های س��وزان‬ ‫رایس در سمت مشاور عالی امنیت ملی امریکا در دور دوم‬ ‫ریاست جمهوری باراک اوباما دانست‪.‬‬ ‫رویکرد «س��وزان رایس» در برخورد با ای ران از اهمیت‬ ‫ویژه ای برخ��وردار اس��ت‪ .‬او به عنوان مش��اور امنیت ملی‬ ‫امریکا باید فرایندهای اجرایی سیاس��ت خارجی‪ ،‬س��ازمان‬ ‫اطالعات مرکزی و همچنین مرکز بررس��ی های اطالعاتی‬ ‫امریکا را با یکدیگ��ر هماهنگ نماید‪ .‬کارگ��زاران اجرایی و‬ ‫تحلیلگران موضوعات امنیتی بر این اعتقادند که قطعنامه‬ ‫‪ 1929‬به عنوان عملکرد س��وزان رایس ب رای محدودس��ازی‬ ‫قدرت جمهوری اس�لام ی ای ران ب راساس سازوکارهای کنش‬ ‫نرم افزاری بوده است‪.‬‬ ‫در سال های ‪ 2009 – 2012‬سوزان رایس همواره تالش‬ ‫داشت تا سیاست ضد ای رانی را از طریق سازوکارهای کنش و‬ ‫قدرت نرم افزاری پیگیری نماید‪ .‬به عبارت دیگر م ی توان این‬ ‫موضوع را مورد توجه قرار داد که رایس تالش داشت تا فرایند‬ ‫محدودسازی قدرت راهبردی ای ران را از طریق قطعنامه های‬ ‫الزم االجرای ش��کننده و فلج کننده علیه ای ران به مرحله اجرا‬ ‫رساند‪ .‬از سوی دیگر او دیپلماسی امریکا ب رای ایجاد فرسایش‬ ‫در ساختار قدرت سیاس��ی و اجتماعی ای ران را پیگیری کرد‪.‬‬ ‫رایس همواره بر این اعتقاد بود که نباید از قدرت نظامی ب رای‬ ‫محدودسازی ای ران استفاده کرد‪.‬‬ ‫رایس در مطالعات خود به این جمع بندی رس��ید که‬ ‫اگر کاربرد قدرت نظامی ب��رای انجام اقدامات محدودکننده‬ ‫و بازدارن��ده در دس��تورکار امریکا یا اس��رائیل ق��رار گیرد‪،‬‬ ‫زمینه ب رای گس��ترش بحران امنیتی ب��رای ایاالت متحده‬ ‫ایجاد خواهد ش��د‪ .‬ب راس��اس چنی��ن رویکردی ب��ود که از‬ ‫س��ازوکارهای قدرت نرم افزاری و کنش غیرمس��تقیم ب رای‬ ‫محدودس��ازی قابلی ت های س��اختاری و ظرفیت راهبردی‬ ‫جمهوری اسالم ی ای ران اس��تفاده کرد‪ .‬رایس همواره تالش‬ ‫داش��ت تا ش��کل جدیدی از قدرت را ب رای محدودس��ازی‬ ‫کشورهای چالش گر در سیاس��ت بی ن الملل مورد استفاده‬ ‫قرار دهد‪ .‬رایس بر ضرورت چندجانب ه گرایی کنگره‪ ،‬وزارت‬ ‫امورخارجه و رس��انه ها ب رای تحقق اهداف راهبردی امریکا‬ ‫تاکید داشت‪ .‬بعد دیگر موازنه گرایی راهبردی سوزان رایس‬ ‫را م ی توان ب راساس سازوکارهای تعامل در شورای امنیت و‬ ‫سازمان ملل با دیپلمات های سایر کشورها به ویژه قدرت های‬ ‫بزرگ دانست‪ .‬در دوران س��وزان رایس‪ ،‬بار دیگر کمیته دوم‬ ‫حقوق بشر سازمان ملل ب رای بررس��ی نقض حقوق بشر در‬ ‫ای ران نماینده ای را انتخاب کرد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬مجمع عمومی‬ ‫سازمان ملل در دو مرحله ای ران را به دلیل نقض حقوق بشر‬ ‫محکوم کرد‪ .‬چنین فرایندی را باید نمادهایی از کاربرد قدرت‬ ‫نرم س��وزان رایس ب رای محدودس��ازی توانمندی راهبردی‬ ‫کشورهایی همانند ای ران دانست‪.‬‬ ‫موفقی ت ه��ای س��وزان رای��س هی��چ گاه در دوران‬ ‫ریاس��ت جمهوری جورج بوش پس��ر و جان بولتن به عنوان‬ ‫نماینده امریکا در س��ازمان مل��ل حاصل نگردی��د‪ .‬چنین‬ ‫فرایندی نشان م ی دهد که سوزان رایس از راهبرد فرسایش‬ ‫قدرت بازیگرانی همانند جمهوری اسالمی ب رای محدود کردن‬ ‫توانمندی چنین کش��ورهایی در سیاس��ت بی ن الملل بهره‬ ‫م ی گیرد‪ .‬الگویی که سوزان رایس در دوران نمایندگی امریکا‬ ‫در سازمان ملل مورد استفاده قرار داد‪ ،‬هم اکنون م ی تواند در‬ ‫شورای امنیت ملی امریکا بهره برداری شود‪.‬‬ ‫رویکرد س��وزان رایس ب رای محدودسازی قدرت ای ران‬ ‫در منطقه اسیای جنوب غ ربی‪ ،‬خلیج فارس‪ ،‬شرق مدیترانه و‬ ‫شمال افریقا ادامه خواهد یافت‪ .‬رایس دارای رویکرد مقابله‬ ‫با ای ران ب رای تامین اهداف راهبردی است‪ .‬به نظر او بهترین‬ ‫راه ب رای افزایش فشار بر ای ران این است که «به جای تمرکز‬ ‫بر سازمان ملل‪ ،‬بر اروپای ی ها‪ ،‬ژاپن ی ها‪ ،‬چین ی ها و سعودی ها‬ ‫متمرکز شویم و انها را به همکاری واداریم‪ ».‬از دیدگاه رایس‪،‬‬ ‫ارزش اصلی اع�لام امادگی امریکا ب��رای گفت وگو با ای ران‬ ‫این اس��ت که ش��رکای امریکا «در پذیرش تشدید فشارها‬ ‫راحت تر خواهند ب��ود‪ ».‬رایس بر این اعتقاد اس��ت که باید‬ ‫طیف گسترده ای از اهداف راهبردی علیه ای ران مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬بناب راین ابزارهای متنوعی نیز در دس��تورکار قرار‬ ‫م ی گیرد‪g .‬‬ ‫دشمن درجه یک کرملین‬ ‫توازن جدید در سیاست داخلی و امنیتی امریکا پس از انتخاب سوزان رایس‬ ‫نویسنده‪ :‬دیمتری ترنین ‪ /‬مترجم‪ :‬میالد قاری حیدری‬ ‫نـقدونظر‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫انتخاب «س��وزان رایس» به عنوان مشاور امنیت ملی‬ ‫امریکا و «سامانتا پاور» به عنوان نماینده امریکا در سازمان ملل‬ ‫متحد‪ ،‬توجه زیادی را جلب کرده است؛ اقدامی که نشان دهنده‬ ‫جهت گیری های جدید در دول��ت امریکا بوده و در عین حال‬ ‫اولویت های ش��خصی «باراک اوباما» رئی س جمهوری این‬ ‫کش��ور را مش��خص م ی کند‪ .‬این اقدام در عین حال توازنی‬ ‫جدید بین سیاست داخلی و امنیت شکاف خورده این کشور‬ ‫ایجاد م ی کند‪ .‬زمانی ک��ه تحوالتی در این س��طح صورت‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬کش��ورهای خارجی ب رای ان اهمی��ت زیادی قائل‬ ‫م ی ش��وند و هر چند چنین تصمیم هایی توس��ط شخص‬ ‫رئی س جمهوری گرفته م ی شود‪ ،‬س��لیقه شخصی م ی تواند‬ ‫ب رای تاثیر گذاشتن بر دیپلماس��ی عملی با سایر کشورها و‬ ‫به طور خاص روسیه‪ ،‬کافی باشد‪ .‬تغییر اخیر سیاست اوباما‬ ‫در قبال روس��یه‪ ،‬با هدایت «مایکل مک فاول» مشاور ویژه‬ ‫رئی س جمهوری و مدیر ارشد کارکنان شورای امنیت ملی در‬ ‫امور روسیه صورت گرفت‪.‬‬ ‫در دوره نخست ریاست جمهوری باراک اوباما‪ ،‬سیاست‬ ‫واش��نگتن در قبال روس��یه تا حد زیادی تحت تاثیر مواضع‬ ‫شورای امنیت ملی امریکا قرار داشت؛ نهادی که مک فاول‬ ‫یکی از معماران کلی��دی ان بود‪ .‬این رویک��رد باعث ایجاد‬ ‫مشکالتی با «هیالری کلینتون» وزیر خارجه سابق امریکا‬ ‫شده بود‪ .‬واقعیت این اس��ت که هیالری کلینتون در حلقه‬ ‫سیاستگذاران امریکا در قبال روسیه نبود‪ ،‬ولی در عین حال‬ ‫به طور وفادارانه ای سیاس��ت های مبتنی ب��ر تجدیدنظر در‬ ‫رابطه واشنگتن و مس��کو را اجرا م ی کرد؛ ه ر چند عالقه ای‬ ‫قلبی به ان نداشت‪ .‬این مس��اله در کنار برخی ویژگ ی های‬ ‫شخصیتی‪ ،‬روابط کلینتون با «سرگئی الوروف» وزی ر خارجه‬ ‫روسیه را دچار پیچیدگ ی هایی کرده بود‪ ،‬با این وجود کلینتون‬ ‫در ظاهر به این مسائل اهمیتی نم ی داد‪ .‬انتخاب «جان کری»‬ ‫به عنوان جانشین هیالری کلینتون در وزارت خارجه امریکا‪،‬‬ ‫فضای دیپلماسی بین امریکا و روس��یه را ارتقا داد‪ .‬تعامالت‬ ‫تند و نیش��دار که در چارچوب ان کلینتون همواره به دنبال‬ ‫این بود که حرف اخ��ر را بزند‪ ،‬اکنون در روابط دو کش��ور به‬ ‫مساله ای تاریخ گذشته تبدیل شده است‪ .‬دستورکار کری در‬ ‫قبال دیپلماسی روسیه‪ ،‬شامل رایزنی با مقام های این کشور‬ ‫در ارتباط با سوریه است‪ .‬این دس��تورکار که کامال بر مساله‬ ‫اصلی متمرکز است‪ ،‬زمانی ب رای پرداختن به مسائل فرعی و‬ ‫حاشی ه ای یا فلسفه عمومی روابط بی ن الملل ندارد‪ .‬روابط کری‬ ‫با الوروف‪ ،‬حداقل در چارچوب روابط سیاسی بین واشنگتن‬ ‫و مسکو بسیار خوب است‪ .‬از دید مسکو‪« ،‬توماس دانیلون»‬ ‫که در سال ‪ 2010‬میالدی جانشین «جیم جونز» اولین مشاور‬ ‫امنیت ملی اوباما شد و اکنون در حال ترک این سمت است‪،‬‬ ‫هم پیمانی بسیاری کلیدی به شمار م ی رود‪ .‬در حالی که رابطه‬ ‫بین مشاور امنیت ملی کاخ سفید و ش��ورای امنیت روسیه‬ ‫طی سال های اخیر چندان گرم نبوده است (به استثنای اوایل‬ ‫دهه ‪ 2000‬میالدی و زمانی که سرگئی ایوانف تالش م ی کرد‬ ‫رابطه نزدیکی با کاندولی زا رایس ایجاد کند)‪ ،‬از سفر دانیلون به‬ ‫مسکو در ماه اوریل گذشته م ی توان به عنوان یک موفقیت یاد‬ ‫کرد‪ .‬این دیدار به طور موثری به توقف طوالن ی مدت در گفتمان‬ ‫سطح باال بین مقام های امریکا و روسیه که در زمان انتخابات‬ ‫هر دو کشور ادامه داشت‪ ،‬پایان داد‪ .‬بسیاری از افرادی که پیش‬ ‫از ان با دانیلون دیدار کرده بودند‪ ،‬از جمله «دیمتری راگوزین»‬ ‫سفیر سابق روسیه در ناتو و معاون فعلی نخس ت وزیر روسیه‪،‬‬ ‫شخصیت و شیوه رویکرد وی را تحسین کردند‪.‬‬ ‫با این وجود‪ ،‬جانشین دانیلون مس��ائل متفاوتی را در‬ ‫روابط خود با روسیه مطرح کرده است‪ .‬سوزان رایس در روسیه‬ ‫بیش از هر چیز دیگ��ر‪ ،‬به تالش ب رای قانع ک��ردن اوباما به‬ ‫تغییر سیاست در قبال لیبی در سال ‪ 2011‬میالدی شناخته‬ ‫م ی شود‪ .‬تصمیم دولت امریکا ب رای حمایت از مداخله نظامی‬ ‫در لیبی که کامال با توصی ه های «رابرت گیتس» وزیر دفاع‬ ‫وقت امریکا در تناقض بود‪ ،‬ب رای مس��ئوالن مسکو اقدام ی ‬ ‫کامال ناخوشایند به ش��مار م ی رفت‪ .‬در مسیر اجرایی کردن‬ ‫این اقدام بزرگ‪ ،‬رایس با س��امانتا پاور که در ان زمان یکی از‬ ‫اعضای ارشد شورای امنیت ملی بود‪ ،‬همسو شد‪ .‬رایس و پاور‬ ‫در کنار هم ب رای پیش بردن سیاست مداخله در لیبی تالش‬ ‫کردند؛ اقدامی که از دیدگاه مسکو تالش ب رای گسترش سلطه‬ ‫جهانی ایاالت متحده بود‪.‬‬ ‫بعد از انتخاب مج��دد اوباما‪ ،‬روس��یه از انتخاب بالقوه‬ ‫رایس به عنوان وزیر خارجه جدید امریکا نگران بود‪ ،‬اما اکنون‬ ‫باید وی را در لباس مش��اور امنیت مل��ی اوباما تحمل کند‪.‬‬ ‫س��وزان خالف کاندولی زا که نام خانوادگی مش��ابه وی دارد‪،‬‬ ‫تبحر چندانی در مطالعات روسیه ندارد و جنگ سرد ب رای وی‬ ‫یک مساله تاریخی نگران کننده است‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬رایس‬ ‫در زمان فعالیت به عنوان نماینده امریکا در سازمان ملل متحد‬ ‫در اکثر مواقع ناگزیر بود با «ویتالی چورکین» همتای روس‬ ‫خود بحث کند‪ .‬با این حال این مساله حداقل باعث شده است‬ ‫وی پیش از همه از مواضع روسیه در قبال مسائل بی ن المللی‬ ‫اگاه باشد‪ .‬او در کاخ سفید سطح متوسطی از اهمیت را ب رای‬ ‫مسائل مربوط به روسیه قائل خواهد بود‪ ،‬ولی مسائلی مانند‬ ‫سوریه و موشک های بالستیک بخش بیشتری از زمان وی را‬ ‫به خود اختصاص م ی دهد‪ .‬این رویکرد‪ ،‬احتماال باعث پیچیده‬ ‫شدن مس��ائل در دیپلماسی امریکا – روس��یه خواهد شد‪.‬‬ ‫به طور سنتی‪ ،‬در دوره اوباما سیاست های مربوط به روسیه در‬ ‫کاخ سفید تدوین م ی شود‪ ،‬ولی اخی را جان کری و وزارت خارجه‬ ‫امریکا ابتکار عمل در این زمینه را در دست گرفته اند‪ .‬رایس‬ ‫در مقایس��ه با دانیلون و جونز‪ ،‬نگاهی جاه طلبانه تر‪ ،‬پویاتر‬ ‫و تبلیغات ی تر دارد‪ .‬او همچنین به وض��وح فرد مورد حمایت‬ ‫اوباماست و روی وی نفوذ کافی دارد‪ .‬در میان نخبگان امنیت‬ ‫ملی امریکا که اکثر انها مرد بوده و عمدتا مسن هستند‪ ،‬رایس‬ ‫به مثابه شخصی است که در راس همه انها ظهور کرده است‪.‬‬ ‫هرچند واضح است که اوباما تصمیم گی رنده اصلی در مسائل‬ ‫سیاسی لیبی است‪ ،‬ولی رایس مانند انچه در لیبی اتفاق افتاد‬ ‫م ی تواند محت��وای فکری اولیه را ب��رای تصمیم گیری های‬ ‫رئی س جمهوری در اختیار وی قرار دهد‪.‬‬ ‫در مقط��ع زمانی فعلی‪ ،‬رواب��ط روس��یه و امریکا وارد‬ ‫مرحله ای حساس و تعیی ن کننده شده است‪ .‬تا دیدار اوباما و‬ ‫«والدیمیر پوتین» رئی س جمهوری روس��یه که قرار است در‬ ‫نشست گروه هشت در ای رلند شمالی برگزار شود‪ ،‬زمان زیادی‬ ‫باقی نمانده اس��ت‪ .‬فاصله زمانی بین این نشس��ت تا دیدار‬ ‫بعدی که در حاشیه نشست گروه ‪ 20‬در اوایل ماه سپتامبر در‬ ‫سن پترزبورگ برگزار م ی شود‪ ،‬بازه ای بسیار سرنوشت ساز است‬ ‫که مشخص م ی کند ایا رهب ران دو کشور می توانند رابطه ای‬ ‫سازنده که در باقیمانده دوره فعالیت اوباما دوام داشته باشد را‬ ‫ایجاد کنند یا خیر‪ .‬رایس در دس��تیابی به این نتیجه نقشی‬ ‫بسیار کلیدی خواهد داشت‪ .‬در همین حال ویتالی چورکین‬ ‫نیز با سامانتا پاور در س��ازمان ملل متحد‪ ،‬مشغول چالش و‬ ‫بحث خواهد بود‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬فارین پالسی‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪48‬‬ ‫هواینیمهابریتحزب‬ ‫فرجام انتخابات‬ ‫احزاب در انتخابات‪ 92‬چقدر‬ ‫موثر بودند؟‬ ‫مناظره‪،‬کلیدانتخابات‬ ‫ابهامدرعملوتصمیم‬ ‫هفته اخر مبارزات انتخابات‬ ‫چگونهگذشت؟‬ ‫گفت و گو با محمد جواد حق شناس درباره‬ ‫نقش احزاب در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هوای نیمه ابری تحزب‬ ‫‪1‬‬ ‫احزاب در انتخابات ‪ 92‬چقدر موثر بودند؟‬ ‫سیاست‬ ‫جمعیت رهپویان‬ ‫جمعیت رهپوی��ان یکی از تش��کل های اصلی طیف‬ ‫تحولخواهان به شمار م ی اید‪.‬دبی ر کلش علیرضا زاکانی است‬ ‫که از نمایندگان مطرح ته ران است‪.‬‬ ‫ترئیسه مجلس نهم‬ ‫فردی که در ماجرای انتخابات هیا ‬ ‫تاثیر زیادی در معادالت پارلمانی داشت‪ .‬او در مهرماه سال ‪۸۷‬‬ ‫جمعیت رهپویان انقالب اسالمی را به طور رسمی تاسیس کرد‪.‬‬ ‫وقتی که اواسط اسفندماه برخی چهره های نزدیک به جمعیت‬ ‫رهپویان اعالم کردند علیرضا زاکانی به نامزدی در انتخابات‬ ‫م ی اندیشد‪ ،‬خیلی از تحلیلگران سیاسی نگاهشان به جمعیت‬ ‫رهپویان دوخته شد تا ببینند در محاسبات سیاسی ایا باید به‬ ‫این فکر کنند که رهپویان و به تبع ان ایثارگران به کاندیدایی‬ ‫جز زاکانی نم ی اندیش��ند‪ .‬ش��خص زاکانی ام��ا اظهار نظر‬ ‫در این مورد را به روزهای سال جدید موکول کرد‪ .‬اما سال جدید‬ ‫که اغاز شد علیرضا زاکانی هم اعالم کرد بنا دارد از نامزدهای‬ ‫انتخابات باشد‪ .‬او ‪ 29‬فروردین با سعید جلیلی یک دیدار مهم‬ ‫انجام داد؛ دی��داری که خودش در ش��رح ان چنین گفت‪« :‬در‬ ‫جلس ه ای که با اقای جلیلی داشتم اغلب دغدغه های گفتمانی‬ ‫مطرح و مشخص ش��د که نوع نگاه و اولویت ها یکی بوده و‬ ‫کامال با هم منطبق است‪».‬‬ ‫دو روز پس از ان‪ ،‬دبی��رکل جمعیت رهپویان انقالب در‬ ‫حسینیه دوکوهه ته ران و در جمع همرزمان دوران دفاع مقدس‬ ‫خود‪ ،‬ب رای یازدهمین دوره انتخابات ریاس��ت جمهوری اعالم‬ ‫کاندیداتوری کرد‪ .‬او البته در کنار خودش و همسو با جمعیت‬ ‫رهپویان یک تشکل تازه تاسیس انتخاباتی به نام حماسه سازان‬ ‫انقالب را نیز پدید اورده بود‪ .‬حاال جمعیت رهپویان یک کاندیدا‬ ‫در انتخابات داشت‪ .‬رهپویان ی ها به صورت تشکیالتی ب رای‬ ‫دبی ر کلش��ان در انتخابات فعالیت م ی کردند‪ .‬اگرچه انها با دو‬ ‫نامزد دیگر همجنس با دبی ر کلشان یعنی غالمعلی حدادعادل‬ ‫و س��عید جلیلی هم مواجه بودند اما گویا ترجیحشان همان‬ ‫حمایت قاطع از زاکانی بود‪ .‬تحوالت به سرعت پیش م ی رفت و‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫انتخابات یازدهم ریاست جمهوری با ب رتری حسن روحانی‬ ‫به پایان رسید‪ .‬چهره ای نزدیک به اکبر هاشمی رفسنجانی به‬ ‫ریاست جمهوری رسید‪ .‬او از نظر حزبی نزدیک به حزب اعتدال‬ ‫و توسعه است و در عین حال عضو جامعه روحانیت مبارز هم‬ ‫هس��ت‪ .‬در این گزارش به بررس��ی نقش احزاب در انتخابات‬ ‫یازدهم ریاس��ت جمهوری می پردازیم و این سوال را بررسی‬ ‫میکنیم که ایا احزاب نقش اصلی را در تعیین ب رنده انتخابات‬ ‫داشته اند یا افراد نقش بیشتری داش��تند‪ .‬جمعیت ایثارگران‬ ‫انقالب اسالمی یکی از مهمترین تشکل های سیاسی طیف‬ ‫چپ اصولگرایان و تحولخواهان است؛ تش��کلی که در دور‬ ‫اول انتخابات سال ‪ ،84‬از نامزدی محمد باقر قالیباف و در دور‬ ‫دوم از نامزدی محمود احمدی نژاد حمایت کرد‪ .‬این حزب در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ای ران (‪ )۱۳۸۸‬نیز از نامزدی محمود‬ ‫احمدی نژاد حمایت کرد‪ .‬حسین فدایی‪ ،‬دبی ر کل این تشکل‬ ‫سیاسی از سیاسیون باس��ابقه و البته نماینده سابق مجلس‬ ‫است‪ .‬هر چه زمان انتخابات یازدهم نزدیک تر م ی شد‪ ،‬خیل ی ها‬ ‫دنبال این بودند که جمعیت ایثارگران از کدام کاندیدا حمایت‬ ‫خ واهد کرد‪ .‬ایا بار دیگر به محمد باقر قالیباف نزدیک خ واهد شد‬ ‫یا ب رنامه خاصی در انتخابات خواهد داشت؟ جمعیت ایثارگران‬ ‫اما قبل از اینکه فرصت ظهور و بروز انتخاباتی پی دا کند با یک‬ ‫رویداد مهم سیاسی مواجه شد؛ اعالم موجودیت ائتالف سه نفره‬ ‫اصولگرایان‪ .‬ائتالفی که دو عضو از سه عضو ان قرابت هایی‬ ‫با جمعیت ایثارگران داشتند؛ هم غالمعلی حدادعادل به عنوان‬ ‫موتلف انه��ا در مجلس و هم محمد باقر قالیب��اف فرد مورد‬ ‫حمایتش��ان در انتخابات نهم ریاس��ت جمهوری حاال پیش‬ ‫رویشان قرار داشتند‪ .‬برخی تحلیلگران منتظر حمایت رسمی‬ ‫و قطعی ایثارگران از ائتالف بودند و برخی دیگر حتی باورشان‬ ‫این بود که سنگ بنای ائتالف توسط جمعیت ایثارگران گذاشته‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬اما هر چه بود جمعیت ایثارگران و دبیر کل ان‬ ‫در اولین اظهار نظر اینگونه اعالم موضع کردند‪« :‬اگر ائتالف‬ ‫سه گانه به ارزش ها پایبند باشد و بر اصول‪ ،‬محکمات انقالب‪،‬‬ ‫عقالنیت‪ ،‬اعتدال و عدالت متکی باشد‪ ،‬چنانچه رویکرد این‬ ‫ائتالف صرفا سیاسی و سهمی ه خواهی نباشد مورد حمایت‬ ‫جمعیت ایثارگران است‪ .‬ش��واهد و قرائن نشان م ی دهد این‬ ‫ائتالف سه گانه بنا دارد روی اصول و ارزش ها بایستد و خودشان‬ ‫را مطلق ندانند و حاضر هستند که اگر کسی خارج از خودشان‬ ‫صالحیت و شایستگی بیشتری داش��ته باشد‪ ،‬بررسی کنند‪.‬‬ ‫ائتالف سه گانه م ی خواهد مرجعیتی را ب رای خود رقم بزند که‬ ‫منحصر به خود نباشد و به نظر من این ارزشمند و مثبت است؛‬ ‫طبیعتا این حرکت مورد بخل و حسادت خیلی از جریانات واقع‬ ‫خ واهد شد و مشی تخریب را پیش م ی گی رند و با انواع تهمت ها‬ ‫نسبت به اشخاص و جریانی که روی اصول و ارزش ها بخ واهند‬ ‫بایستند‪ ،‬موضع گیری م ی کنند‪ ،‬بناب راین توصیه و تقاضای ما از‬ ‫همه نیروهای پایبند به اصول و ارزش ها این است که نسبت به‬ ‫تخریب ها‪ ،‬سع ه صدر داشته باشند و موضع اثباتی و ایجابی خود‬ ‫را دنبال کنند و با ارائه ب رنامه و تیم و افراد شایسته ای که بتوانند‬ ‫در این مقطع انقالب مشکالت مردم را حل کنند‪ ،‬اعتماد مردم‬ ‫را جلب کنند‪ .‬شاید اولین بار است که بعد از انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ائتالفی خارج از جریان حزبی و سیاسی شکل م ی گیرد و این‬ ‫هم تجربه بس��یار خوبی اس��ت؛ نکته دوم این است که این‬ ‫ائتالف م ی تواند الگوی خوبی ب رای مناسبات سیاسی ما باشد و‬ ‫تا انجا که مطلع هستیم این ائتالف با شخصی ت های روحانی و‬ ‫سیاسی مختلفی ارتباط گرفته اند و همه به این موضوع‪ ،‬رویکرد‬ ‫مثبت داشته اند و حمایت و تایید کردند‪».‬‬ ‫این سخنان حسین فدایی که تقریبا حمایت از ائتالف‬ ‫سه گانه ارزیابی ش��د‪ ،‬البته در ادامه با اظهارنظرهایی از سوی‬ ‫اعضای دیگر این تشکل همراه ش��د که حکایت از جلسات‬ ‫سیاس��ی و رایزن ی های فش��رده ایثارگران ی ها ب��رای ورود به‬ ‫انتخابات داشت‪ .‬از اواسط اسفند یعنی دو هفته مانده به پایان‬ ‫س��ال ‪ 91‬اعضای مهمی از ایثارگران خبر از بررسی مصادیق‬ ‫انتخاباتی در جلسات جمعیت ایثارگران م ی دادند‪.‬‬ ‫یک هفته به پایان س��ال بیش��تر باقی نمانده بود که‬ ‫جمعیت ایثارگران ی��ک بیانیه مهم انتخابات��ی صادر کرد؛‬ ‫بیانی ه ای که نام س��ه کاندیدای مورد حمایت این تشکل را به‬ ‫همراه داش��ت‪ .‬ایثارگران اعالم کرد ک��ه اولویت و ترجیحات‬ ‫جمعیت ایثارگران در رابطه با نامزدهای ریاس��ت جمهوری را‬ ‫حدادعادل‪ ،‬زاکانی و جلیلی م ی داند‪ .‬ایثارگران البته بار دیگر از‬ ‫ائتالف سه گانه هم یاد کرد‪ ،‬اما بیانی ه اش را اینگونه جمع بندی‬ ‫کرد‪« :‬طی جلس��ات متعدد تقریبا تحلیل جامعی از شرایط‬ ‫کش��ور‪ ،‬معیارهای نامزدها و نیاز و شرایط کنونی کشور ب رای‬ ‫معرفی یک نامزد متدین‪ ،‬والیت مدار و کارامد عاقل با روحیه‬ ‫جهادی به دس��ت امد که طی نامه ای و در مذاکرات مختلف‬ ‫نتایج ان به ائتالف سه گانه منتقل خواهد شد؛ بر این اساس در‬ ‫بررسی مصداق های مطرح شده‪ ،‬بیش از ‪ 51‬نفر را مورد بررسی‬ ‫قرار دادیم که در نهایت به فهرستی چند نفره رسیدیم‪ ،‬لیکن‬ ‫در میان این افراد اقایان غالمعلی حداد عادل‪ ،‬علیرضا زاکانی و‬ ‫سعید جلیلی در اولویت و ترجیحات جمعیت ایثارگران انقالب‬ ‫اس�لامی قرار دارند‪ .‬البته در مسیر زمان هم اگر به نقطه نظر‬ ‫جدیدی رس��یدیم به ب رادرانمان در ائتالف سه گانه منعکس‬ ‫خواهیم کرد‪».‬‬ ‫ورود علیرض��ا زاکانی که دبی ر کل تش��کل همس��و با‬ ‫جمعیت ایثارگران یعنی جمعیت رهپویان بود‪ ،‬گویا معادالت‬ ‫را با تغیی راتی مواجه کرد و هر چه مساله کاندیداتوری علیرضا‬ ‫زاکانی جدی تر م ی شد‪ ،‬این تغیی رات ملموس تر جلوه م ی کرد‪.‬‬ ‫علیرضا زاکانی اعالم کاندیداتوری کرد و البته جمعیت ایثارگران‬ ‫هم تصمیم قطع ی اش را اعالم کرد؛ حمایت از نامزدی دبی ر کل‬ ‫رهپویان‪ .‬حسین فدایی هم رس��ما در مواجهه با خبرنگاران‬ ‫چنین گفت‪« :‬جمعیت ایثارگران حتما در انتخابات اتی از زاکانی‬ ‫حمایت خواهد کرد‪».‬‬ ‫فدایی حتی در پاس��خ به س��والی مبنی ب��ر اینکه اگر‬ ‫حداد ع��ادل از ائت�لاف پیش��رفت بی��رون ای��د‪ ،‬ش��ما چه‬ ‫تصمیم ی خواهید گرفت؟ گفت‪« :‬ما فعال تمام تالشمان این‬ ‫ی ب رای اقای زاکانی شکل گیرد و‬ ‫است که موج مطالبات مردم ‬ ‫ب رای وی رای اوری شود‪».‬‬ ‫اما در اخرین روز ثب ت نام کاندیداها یک اتفاق مهم دیگر‬ ‫هم افتاد؛ سعید جلیلی ثب ت نام کرد و حاال جمعیت ایثارگران‬ ‫با احتمال کن��اره گیری علیرضا زاکانی مواجه ب��ود‪ .‬در اولین‬ ‫اعالم موضع مجتبی شاکری‪ ،‬یک عضو ارشد ایثارگران چنین‬ ‫گفت‪«:‬حضور سعید جلیلی و علیرضا زاکانی موجب تقویت‬ ‫گفتمان انقالب اسالمی و بسط حضور نیروهای حزب اللهی‬ ‫در عرصه خواهد شد‪» .‬‬ ‫زمان اما گویا به نفع ایثارگران ی ها پیش نم ی رفت‪ .‬نتایج‬ ‫تایید صالحی ت ها اعالم شد و نامی از علیرضا زاکانی در میان‬ ‫نبود‪ .‬برخی معتق��د بودند که حاال م ی توان منتظر ش��یفت‬ ‫ایثارگران ی ها به کمپین سعید جلیلی بود‪ ،‬این اتفاق اما روی‬ ‫نداد و ایثارگران ی ها ترجیح دادند در کنار حدادعادل بمانند‪ .‬اما‬ ‫این بار هم زمان به نفع ایثارگران ی ها پیش نرفت و با انصراف‬ ‫حدادعادل باز هم ایثارگران ی ها کاندیدایی در انتخابات نداشتند‪.‬‬ ‫در اخرین اعالم موضع انتخابات��ی ایثارگران ی ها اعالم کردند‬ ‫به صورت همزمان از جلیلی و قالیباف حمایت خواهند کرد؛‬ ‫یک پایان ناموفق انتخاباتی ب رای جمعیت ایثارگران و دو نامزد‬ ‫شکست خورده این انتخابات‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫در غافلگی ر ترین اتفاقی که م ی توانست رخ دهد سعید جلیلی در‬ ‫اخ رین لحظات ثبت نام کرد‪ .‬حاال همه نگاه ها به نامزد جمعیت‬ ‫رهپویان دوخته شده بود؛ ایا زاکانی کناره گیری خواهد کرد؟‬ ‫فهرست اسامی تایید صالحی ت شد ه که منتشر شد دیگر‬ ‫کسی به دنبال پاسخ این سوال نبود؛ زاکانی در فهرست هشت‬ ‫نفره جایی نداشت‪ .‬حاال اما یک سوال مهمتر مطرح شده بود؛‬ ‫ایا زاکانی و جمعیت رهپویان به سعید جلیلی ملحق م ی شوند؟‬ ‫معادالت تغییر ک��رد؛ رهپویان ی ها راه س��تاد غالمعلی‬ ‫حدادعادل را در پیش گرفتند‪ .‬انها گفتند نامزد مورد حمایتشان‬ ‫غالمعلی حدادعادل خواهد بود‪ .‬علیرض��ا زاکانی اعالم کرد‪:‬‬ ‫«م ی توان ب��ا طیب خاطر گف��ت که حدادعادل نس��بت به‬ ‫نامزدهای دیگ ر ارجح و اصلح هستند‪ .‬به عالوه بر این معتقدیم‬ ‫که حضور اقای حدادعادل ظرفیتی ب رای گفتمان پیش��رفت‬ ‫اس�لامی و نیروهای انقالب اس��ت که باید غنیمت شمرده‬ ‫شود‪».‬‬ ‫زمان زیادی به ‪ 24‬خرداد نمانده بود که حدادعادل گفت‬ ‫بنایی ب رای مان��دن در عرصه انتخابات ن��دارد‪ .‬او گفت که به‬ ‫نفع اصولگرایی کنار م ی کش��د‪ .‬ح��اال رهپویان ی ها دومین‬ ‫کاندیدای شان را هم از دست داده بودند‪ .‬در اخرین موضع گیری‬ ‫انتخاباتی احمد نجابت‪ ،‬عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬با تاکید ب راینکه جمعیت ایثارگران و رهپویان‬ ‫انقالب اس�لامی از قالیباف و جلیل��ی در انتخابات حمایت‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬گفت‪« :‬این دو تشکل سیاسی قالیباف و جلیلی‬ ‫را به عنوان دو نامزد جریان اصولگرایی در رقابت های انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری قبول دارند و باتوجه به اینکه انتخابات به‬ ‫مرحله دوم کشیده م ی شود هریک از این نامزدها که به مرحله‬ ‫دوم بروند حمای��ت ایثارگران و رهپویان را خواهند داش��ت‪».‬‬ ‫فرجام فعالیت سیاسی رهپویان در انتخابات یازدهم چندان‬ ‫خوش نبود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫پایداری ها از لنکرانی تا جلیلی‬ ‫جبهه پای��داری که با ائت�لاف جمعی از وزرای س��ابق‬ ‫کابینه محمود احمدی ن��ژاد و نیز برخ��ی نمایندگان حامی‬ ‫ دولت در مجلس هش��تم ب��ا همراهی چند تن از ش��اگردان‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی به وجود امده بود‪ ،‬این‬ ‫روزها ش��رایط متفاوتی را سپری م ی کند‪.‬‬ ‫این تش��کل نوپای اصولگرای��ان که در‬ ‫اس��تانه انتخابات مجلس نهم حاضر به‬ ‫ائتالف با جبهه متحد اصولگرایان نش��د‬ ‫و پ��س از رایزن ی های متعدد ب��ا ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی فهرست خود را منتشر کرد‪،‬‬ ‫البته نتوانس��ت به پیروزی چندانی دست‬ ‫یابد و برخی اعضای مه��م ان از ورود به‬ ‫پارلمان باز ماندند‪ .‬پس از پایان انتخابات‬ ‫مجلس نهم حاال مهمترین س��وال این‬ ‫بود که ایا جبهه پای��داری ب رای انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری هم تصمیم به ایفای‬ ‫نقش سیاسی خواهد گرفت؟ همان زمان‬ ‫بود ک��ه برخی از اعضای جبه��ه پایداری‬ ‫در پاسخ به این س��وال خبرنگاران اعالم‬ ‫کردند که این تش��کل قطعا به انتخابات‬ ‫ورود پی دا خواهد کرد و عمر سیاس��ی این‬ ‫تشکل نو پا به پایان نرس��یده است‪ .‬انها‬ ‫ماه ها به مباحث انتخاباتی ادامه دادند و به‬ ‫یک نتیجه قطعی رسیدند؛ «انتخاب یک‬ ‫نامزد گفتمانی»‪ .‬در همین راستا بود که نام های متعددی هم به‬ ‫میان امد؛ از مسعود میرکاظمی‪ ،‬پرویز فتاح‪ ،‬غالمحسین الهام‪،‬‬ ‫سعید جلیلی‪ ،‬کامران باقری لنکرانی تا حسین صفار ه رندی و‬ ‫غالمعلی حدادعادل‪ .‬زمان اما هر چه م ی گذش��ت پایداری ها‬ ‫با ش��رایط متفاوتی مواجه م ی ش��دند‪ .‬طیف��ی از انان وقتی‬ ‫بحث انتخابات ریاست جمهوری جدی شد راه و رسمی دیگر‬ ‫‪50‬‬ ‫برگزیدند و از تشکل نوپای اصولگرایان کوچ کردند؛ مهمترین‬ ‫شان هم شاید غالمحسین الهام از اعضای اصلی و شاخص‬ ‫جبهه پایداری بود‪ .‬هر چه بود پایداری ها به گعده نشین ی های‬ ‫سیاسی ب رای رس��یدن به مصداق انتخاباتی ادامه م ی دادند‪.‬‬ ‫جلس��ات متعدد در قم با حضور ایت اهلل مصباح یزدی با گذر‬ ‫زمان دایره انتخاب نامزدهای مورد نظر را کوچک و کوچک تر‬ ‫م ی کرد‪ .‬در هم��ان زمان بود که هفته نام��ه نزدیک به جبهه‬ ‫پایداری نام حدادع��ادل را در کنار جلیل��ی و لنکرانی قرار داد‬ ‫که نش��ان از تفاوت ارا در میان پایداری ها داشت‪ .‬این تفاوت‬ ‫نظرهای پس از اعالم رسمی شکل گیری ائتالف موسوم به‬ ‫‪ 2+1‬به صورت نمایانی پدیدار گشته است‪ .‬چنانکه در حالی که‬ ‫انتظار م ی رفت غالمعلی حدادعادل مورد حمایت این تشکل‬ ‫نوپدید اصولگرایان قرار گیرد‪ ،‬اما اظهارات تند برخی اعضای‬ ‫جبهه پای��داری از جمله روح اهلل حس��ینیان و جاللی‪ ،‬رئیس‬ ‫ دفتر ایت اهلل مصباح نشان از رویکرد اعتراضی برخی اعضای‬ ‫پایداری نسبت به موتلف سابقشان داشت‪ .‬در همین فاز جدید‬ ‫اختالف نظرها بود که نام پرویز فتاح‪ ،‬سعید جلیلی و کامران‬ ‫باقری لنکرانی به عنوان س��ه گزینه مورد حمایت پایداری ها‬ ‫اعالم شد‪ .‬مرتضی اقاته رانی اما م ی گفت که نامزدهای مورد‬ ‫نظر این جبهه دعوت های انتخاباتی را رد کرده اند‪ .‬همانگونه که‬ ‫اقاته رانی گفته بود پرویز فتاح نامزدی در انتخابات را نپذیرفت‬ ‫و سعید جلیلی هم انگونه که انها روایت م ی کردند پاسخی به‬ ‫دعوت های انتخاباتی نداد‪ .‬اردیبهشت فرا رسید و حاال کامران‬ ‫باقری لنکرانی نشسته در کنار ایت اهلل مصباح یزدی به عنوان‬ ‫نامزد نهایی پایداری ها اعالم ش��د‪ .‬یک روز قبل از ان اما یک‬ ‫اتفاق مهم رخ داده بود؛ اخب��اری جدی از احتمال کاندیداتوری‬ ‫سعید جلیلی‪ .‬هر چه بود پایداری ها دیگر تصمیمشان را گرفته‬ ‫بودند؛ «ماندن بر سر حمایت از کامران باقری لنکرانی»‪ .‬چنین‬ ‫بود که حتی پس از ثب ت نام س��عید جلیلی در اخرین ساعات‬ ‫مهلت ثب ت نام انها همچنان اعالم م ی کردند فقط به لنکرانی‬ ‫فکر م ی کنند‪ .‬سخنگوی جبهه پایداری در این مورد گفته بود‪:‬‬ ‫«م ی گوییم بین کس��انی که م ی توانند ارمان های انقالب را‬ ‫پیگیری کنند در ضمن کشور پهناور را اداره کنند در ضمن نان‬ ‫و اب مردم را تا حدی مدیریت کنند بین گزینه های موجود به‬ ‫جبهه پایداری پس از انصراف لنکرانی از سعید جلیلی حمایت کرد‬ ‫نظرمان بهترین لنکرانی است‪ .‬اقای جلیلی اگر کاندیدا بشود ما‬ ‫انقالبی بودن گفتمانش را تایید م ی کنیم‪ ،‬اما نم ی توانیم توان‬ ‫اجرای ی اش را تضمین کنیم‪ ».‬صادق محصولی هم در تایید‬ ‫سخنان وی چنین گفته بود‪« :‬لنکرانی تنها گزینه پایداری و‬ ‫اصلح نسبی است‪ .‬لنکرانی نقاط قوت فراوانی دارد و همچنین‬ ‫در حوزه اقتصاد بسیار کارامد و متخصص است‪ .‬تقوای واال‪،‬‬ ‫تیزهوشی‪ ،‬خضوع و بهره گیری از خرد جمعی و مهمتر از همه‬ ‫کارنامه درخش��ان لنکرانی از او یک کاندیدای اصلح ساخته‬ ‫اس��ت‪ ».‬از همه مهمتر اما مواضع کامران باقری لنکرانی بود‬ ‫که در جمع طالب اصفهان گفته بود‪« :‬عالم ه مصباح به من‬ ‫گفتند با امدن جلیلی اتفاق جدیدی نیفتاده اس��ت و شما به‬ ‫تبلیغ گفتمان خود ادامه دهید‪».‬‬ ‫ام��ا ه ر چ��ه ب��ه روزه��ای معرف��ی نامزده��ای تایید‬ ‫صالحی ت ش��ده نزدیک م ی ش��دیم یک احتمال پر رنگ تر‬ ‫م ی شد؛ «خداحافظی لنکرانی با انتخابات»‪ .‬برخی م ی گفتند‬ ‫او تایید صالحیت نخواهد شد و برخی دیگر معتقد بودند چون‬ ‫جلیلی امده او ترجیح م ی دهد نباشد‪.‬‬ ‫گمانه ها به واقعیت پیوس��ت و در زم��ان اندکی که به‬ ‫زمان اعالم نامزدهای انتخابات باق��ی مانده بود نامه مهمی ‬ ‫در رسانه ها منتشر شد؛ نامه ای که از انصراف حکایت داشت‪،‬‬ ‫انصراف لنکرانی به نفع جلیلی‪ .‬او البته این را هم گفت که تمام‬ ‫ستادهایش به نفع وی کار خواهند کرد‪ .‬پایداری ها اما در مورد‬ ‫سعید جلیلی سکوت پیشه کردند‪ .‬حاال همه نگاه ها به ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی دوخته شده بود؛ فردی که پیش از این گفته بود‪:‬‬ ‫«من در پیشگاه الهی شهادت م ی‪‎‬دهم در بین کسانی که در‬ ‫یازدهمین دوره ریاست جمهوری کاندیدا شده‪‎‬اند جناب اقای‬ ‫دکتر لنکرانی‏اصلح هس��تند و امیدوارم که این شهادت برگ‬ ‫زرینی در نامه ‪ 80‬ساله من باش��د‪ .‬من به برخی از افرادی که‬ ‫کاندیدا شدند ارادت دارم و انها نور چشم من محسوب م ی‪‎‬شوند‪،‬‬ ‫اما ب رای این کار مناسب نیستند ولی‏بین ‬ ‫یو بی ن‪‎‬اهلل شهادت‬ ‫م ی‪‎‬دهم که روی زمین و زیر این اسمان کسی اصلح از اقای‬ ‫لنکرانی نم ی‪‎‬شناسم‪».‬‬ ‫زمان اما هر چه م ی گذشت پایداری ها هم به سعید جلیلی‬ ‫نزدیک و نزدیک تر م ی شدند تا انجا که چهره هایی از انان در‬ ‫هنگامی که به جلسه سخنرانی‬ ‫ ‬ ‫قاب تصویر عکسان خبری‬ ‫جلیلی رفته بودند ثبت شدند‪.‬‬ ‫کار تا انجا پیش رفت که س��خنگوی جبهه پایداری به‬ ‫صورت رسمی سعید جلیلی را گزینه نهایی جبهه پایداری در‬ ‫انتخابات یازدهم ریاست جمهوری معرفی کرد و گفت‪« :‬با عزت‬ ‫و اقتدار از سعید جلیلی حمایت م ی کنیم‪ ».‬او با اشاره به جلسه‬ ‫کمیته پنج نفره جبهه پایداری با س��عید‬ ‫جلیلی‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬ش��ورای مرکزی‬ ‫این جبهه تصمیم گرف��ت که به صورت‬ ‫رسمی موضع جبهه پایداری را در این باره‬ ‫اعالم کند‪».‬‬ ‫یزاده از رایزن ی های ش��ورای‬ ‫قاض�� ‬ ‫مرکزی جبه��ه پایداری با ب��زرگان نظام و‬ ‫عناصر حزب اللهی عرصه سیاس��ی خبر‬ ‫داد و گفت‪« :‬ما در جلس��اتی که در قم و‬ ‫ته ران داشتیم به جمع بندی هایی رسیدیم‬ ‫که س��عید جلیلی و حدادعادل افرادی در‬ ‫درون گفتمان انقالب هستند و در جلسه‬ ‫قم نیز تصمیم گرفته ش��د که به صورت‬ ‫نهایی با جلیلی صحبت شود و از این رو‬ ‫جلس ه ای برگزار شد که گزارش ان در جلسه‬ ‫اضط راری شورای مرکزی مطرح و به سمع و‬ ‫نظر شورای فقها رسیده و به تصویب رسید‪.‬‬ ‫بنده به صورت رس��می پ��س از انصراف‬ ‫ب رادر مومن‪ ،‬انقالب��ی و کارامدمان اقای‬ ‫لنکرانی‪ ،‬حمایت جبهه پایداری را از سعید‬ ‫جلیلی به عنوان گزینه اصلح در انتخابات‬ ‫یازدهم اعالم می کنم و از همه مردم ای ران م ی خواهم ضمن‬ ‫رای دادن به وی تالش کنند تا گفتمان انقالب معرفی شود و‬ ‫افکار عمومی روی جلیلی جمع ش��ود‪ .‬جبهه پایداری پس از‬ ‫انصراف اقای لنکرانی‪ ،‬مورد رجوع بسیاری از مردم قرار گرفت و‬ ‫ما نم ی توانستیم سکوت کنیم چراکه این یک وظیفه معنوی‬ ‫روی دوش ما بود؛ برخی م ی گفتند ضرورت ندارد که پایداری‬ ‫پس از گزینه اول خود گزینه دیگری را به صورت رسمی معرفی‬ ‫کند‪ ،‬اما مطالبات فزاینده طبق��ه فرهیخته روحانیت‪ ،‬مردم و‬ ‫ستادهای فعال لنکرانی ب رای اعالم نظر جبهه پایداری باعث‬ ‫شد که ما زودتر به جمع بندی برسیم‪ .‬ما با عزت و اقتدار از سعید‬ ‫جلیلی حمایت م ی کنیم چرا که عصبانیت روزافزون امریکا را‬ ‫از او م ی بینیم‪ ».‬وی در پاسخ به سوالی درباره احتمال استفاده‬ ‫جلیلی از ب رنامه جبهه پایداری گفت‪« :‬بخشی از کسانی که‬ ‫در کنار اقای جلیلی ب رای نوشتن ب رنامه فعال هستند همان‬ ‫کسانی هستند که ب رنامه جبهه پایداری را نوشته بودند‪ ،‬بناب راین‬ ‫اشتراکات زیادی در این باره وجود دارد و البته جبهه پایداری نیز‬ ‫ب رنامه خود را تقدیم اقای جلیلی خواهد کرد تا در صورت نیاز‬ ‫از ان استفاده کنند‪».‬‬ ‫حمایت ایت اهلل مصباح یزدی از سعید جلیلی‬ ‫سیاست‬ ‫سنتی ها‬ ‫اما در سوی دیگر اصولگرایان‪ ،‬یعنی در میان سنت ی ها‬ ‫نیز اتفاقات و تحوالت مهمی رخ داد‪ .‬انه��ا که با روزهای اخر‬ ‫صدرات محمود احمدی نژاد مواجه بودند‪ ،‬تمام تالششان این‬ ‫بود که در دولت اینده دوران فراق از قدرت در دولت های نهم‬ ‫و دهم را جب ران کنن��د‪ .‬محمود احمدی نژاد اگرچ��ه در دوران‬ ‫ریاست جمهوری اش وزرایی از راس��ت سنتی را در کابینه اش‬ ‫جای داد اما زمان ه ر چه م ی گذش��ت فاصله اش با س��نت ی ها‬ ‫بیشتر و بیشتر م ی شد‪.‬‬ ‫موتلفه و ماجرای کاندیدای اختصاصی‬ ‫مهمترین جمله انتخاباتی موتلفه ای ها از سوی اسداهلل‬ ‫بادامچیان مطرح ش��د؛ انجا که گفت‪« :‬موتلف��ه کاندیدای‬ ‫اختصاصی معرفی خواهد کرد‪ ».‬وی اف��زوده بود‪« :‬مبنای ما‬ ‫تاکنون بر این بوده است که فردی برجسته را از موتلفه مطرح‬ ‫کنیم‪ ،‬اما اینکه تا االن روی یک شخص خاص نظر داده باشیم‪،‬‬ ‫بحثی نشده است‪ .‬در واقع ما به جای اینکه بگوییم اقای فالنی‬ ‫م ی گوییم یک موتلفه ای‪».‬‬ ‫پیش از او محمد نبی حبیبی‪ ،‬دبی ر کل موتلفه نیز گفته‬ ‫بود‪« :‬حزب موتلفه تا اذرماه کاندیدای م��ورد حمایت خود در‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری را معرفی خواهد کرد‪ ».‬دبیرکل‬ ‫حزب موتلفه اس�لامی همچنین توضیح داده بود‪« :‬معرفی‬ ‫یا عدم معرفی کاندیدای اختصاصی حزب موتلفه متناسب با‬ ‫شرایط روز خواهد بود و اگر به نتیجه برسیم که کاندیدای مان‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫حاال که پایداری ه��ا بیانیه داده و از جلیل��ی دفاع کرده‬ ‫بودند‪ ،‬ایت اهلل مصباح یزدی هم در سخنانی موضع خود را در‬ ‫مورد سعید جلیلی این گونه عنوان کرد‪« :‬باتوجه به تحقی ق ها‪،‬‬ ‫بررس ی ها و مشورت ها‪ ،‬به نظر م ی رسد که ایشان در اصول و‬ ‫مبانی ضعف ندارد و در مواردی مانند پایبندی به دین‪ ،‬عشق به‬ ‫والیت‪ ،‬جدیت در اجرای احکام و اهتمام به ارزش های اسالمی‪،‬‬ ‫بیش از حد نص��اب را دارد‪ ،‬هرچند ممکن اس��ت هرکس در‬ ‫مسائل فرعی دارای ضع ف هایی باشد‪ ».‬او البته درباره ماجرای‬ ‫حمایتش از کامران باقری لنکرانی و روند رس��یدن به سعید‬ ‫جلیلی این گونه گفت‪« :‬اعضای جبهه پای��داری ب رای انجام‬ ‫کار جمعی و تاثیرگذاری بیش��تر این جبهه را تشکیل دادند و‬ ‫ب رای اینکه اطمینان پیدا کنند مصوباتش��ان مخالف شرع و‬ ‫اسالم نیست‪ ،‬تصمیم به تشکیل شورای فقها گرفته‪ ،‬از بنده‬ ‫نیز ب رای حضور در این شورا دعوت کردند‪ .‬از انجا که اهتمام‬ ‫به امور مسلمین واجب است و از مصادیق بارز اهتمام به امور‬ ‫مسلمین‪ ،‬امور اجتماعی است بنده نیز پذیرفتم‪ ».‬مصباح یزدی‬ ‫ادامه داد‪« :‬انها پس از بررس ی های زیاد به اجماع تصمیم گرفتند‬ ‫و تصریح به اصلح بودن اقای باقری لنکرانی داشتند‪ .‬از طرفی‬ ‫یو بی ن اهلل از قریب به هفت س��ال پیش به این‬ ‫هم بنده بین ‬ ‫نکته رسیده بودم و به کس��ی اعالم نکرده بودم و حتی اظهار‬ ‫تمایل به ان هم نکردم‪ .‬از انجا که تصمیم انها مغایر با شرع‬ ‫نبود‪ ،‬تصمیم انها را تایید کردم و رای اوردن یا نیاوردن ایشان‬ ‫یا گله مند شدن دیگران را دلیلی بر ترک وظیفه شرعی خود‬ ‫ندیدم‪ .‬شرایط به گونه ای ش��د که اقای باقری لنکرانی به رغم‬ ‫اصلح بودن‪ ،‬باتوجه به شرایطی که پیش امد کنار رفت و باتوجه‬ ‫به اینکه اقای جلیلی به صورت جدی به میدان امدند‪ ،‬ایشان‬ ‫تکلیف را از دوش خود‪ ،‬برداشته شده دیدند‪ .‬بنده و دوستان جبهه‬ ‫پایداری شناختی که نسبت به اقای لنکرانی داشتیم نسبت‬ ‫به اقای جلیلی نداشتیم‪ ،‬بناب راین اظهارنظر را تا بررس ی های‬ ‫بیشتر به تعویق انداختیم‪ .‬مقرر ش��د ب رای بحث در مسائل‬ ‫فرعی نیز برخی دوستان با ایشان دیدار کنند تا جبهه پایداری‬ ‫ضمن بررسی بیشتر‪ ،‬نظر خود را در خصوص شخص ایشان‬ ‫اب راز کند‪ ».‬ایت اهلل مصباح یزدی حاال در مورد س��عید جلیلی‬ ‫به پایداری ها چنین گفته است‪« :‬عین همان کاری که ب رای‬ ‫لنکرانی صورت م ی گرفت امروز باید ب رای اقای جلیلی انجام‬ ‫شود‪ ».‬در نهایت اماجبهه پایداری با سعید جلیلی ‪12‬درصد رای‬ ‫مردم را کسب کرد و در انتخابات شکست خورد‪.‬‬ ‫باید اختصاصی باشد حتما در مورد ان تصمیم م ی گیریم‪».‬‬ ‫ی راس��تگرا دوخته‬ ‫حاال همه نگاه ها به این حزب قدیم ‬ ‫شده بود و به اینکه چه کسی نامزد اختصاصی موتلفه خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬نام های متعددی به میان امد و حتی کار به انجا رسید‬ ‫که حمی د رض ا ترقی هم در پاسخ به این سوال که اگر به شما‬ ‫پیشنهاد کاندیداتوری داده ش��ود م ی پذیرید‪ ،‬گفته بود‪« :‬اگر‬ ‫این مساله مطرح شود راجع به ان فکر م ی کنم‪ .‬در واقع هنوز‬ ‫تصمیمی ب رای کاندیداتوری نگرفته ام زی را ابعاد مساله خیلی‬ ‫پیچیده است‪».‬‬ ‫با گذر زمان ماجرای کاندی��دای اختصاصی موتلفه هم‬ ‫تکذیب ش��د‪ .‬حمی د رض ا ترقی‪ ،‬عضو ش��ورای مرکزی حزب‬ ‫موتلفه به خب رنگاران گفت‪« :‬حزب موتلفه اسالمی کاندیدای‬ ‫اختصاصی در انتخابات ریاست جمهوری ندارد‪ ».‬ترقی افزوده‬ ‫بود‪« :‬موتلفه از معرفی کاندیدای اختصاصی منصرف ش��ده‬ ‫است‪ .‬این حزب ب رنامه ای ب رای معرفی کاندیدای مستقل ندارد‬ ‫و همراه با جبهه پیروان خط امام و رهبری و سایر اصولگرایان‬ ‫ب رای معرفی کاندیدا به جمع بندی م ی رسد‪ .‬مواضع خود را در‬ ‫این خصوص پس از جمع بندی ها اعالم م ی کنیم‪».‬‬ ‫با نزدیک ش��دن به پایان س��ال ‪ 91‬جبهه پیروان یک‬ ‫تصمیم انتخاباتی گرفت‪ .‬ب راس��اس این تصمیم قرار بر این‬ ‫شد که ائتالفی میان تشکل های راست سنتی پدید اید تا با در‬ ‫کنار هم قرار گرفتن نامزدهای راستگرا در نهایت ب راساس یک‬ ‫سازوکار تعیی ن شده یک نفر از میان سنت ی ها راهی ساختمان‬ ‫ی شود تا به عنوان کاندیدا نام نویسی کند‪.‬‬ ‫می دان فاطم ‬ ‫چنین ب��ود ک��ه در نخس��تین روزه��ای اس��فند ‪91‬‬ ‫حمی د رضا ترقی خبر داد که حزب موتلفه اسالمی باتوجه به‬ ‫نظ ر سنج ی های صورت گرفته از مردم‪ ،‬یحیی ال اسحاق‪ ،‬وزیر‬ ‫بازرگانی دولت های هاشمی و خاتمی را به عنوان گزینه خود به‬ ‫جبهه پیروان خط امام و رهبری پیشنهاد کرده است‪ .‬او گفت که‬ ‫باتوجه اولویت های اقتصادی در مشکالت مردم‪ ،‬حزب موتلفه‬ ‫ال اسحاق را به عنوان چهره شاخص اقتصادی به عنوان کاندیدا‬ ‫برگزیده است‪ .‬حاال موتلفه یک کاندیدا در انتخابات داشت‪ .‬انها‬ ‫با شکل گیری ائتالف پنج نفره سنت ی ها امیدشان به ال اسحاق‬ ‫بود تا ظهور و بروزی مجدد در مهمترین رقابت سیاسی نظام‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫زمان که م ی گذشت یک شایعه بیش از همیشه قوت‬ ‫م ی گرفت؛ «احتمال کاندیداتوری هاشم ی رفسنجانی»‪ .‬موتلفه‬ ‫از سال های دور از نزدیکان سیاسی هاشمی به شمار م ی امد و‬ ‫حتی دیدارهای دوره ای اش با هاشمی پس از وقایع سال‪ 88‬هم‬ ‫ادامه داشت‪ .‬در میان موتلفه ای ها اسداهلل بادمچیان و حبیب اهلل‬ ‫عس��گراوالدی هم از نزدیکترین افراد به هاشم ی رفسنجانی‬ ‫به شمار م ی ایند‪ .‬چنین بود که برخی معتقد بودند موتلفه در‬ ‫صورت کاندیداتوری هاش��می به کمپین او خواهد پیوست‪.‬‬ ‫محمد نبی حبیی اما در واکنشی صریح چنین اعالم موضع‬ ‫کرده بود‪« :‬نامزد موتلفه به نفع اقای هاشمی کنار نم ی رود‪ ،‬اما‬ ‫به نفع نامزد نهایی اصولگرایان به راحتی کنار م ی رود‪».‬‬ ‫او در جای دیگری نیز گفته ب��ود‪« :‬نامزد حزب موتلفه‬ ‫اسالمی امده اس��ت که رئی س جمهور ش��ود‪ .‬حزب موتلفه‬ ‫اسالمی از ‪ 12‬س��ال پیش دو سوال اساس��ی را مطرح کرده‬ ‫که اداره کش��ور «چگونه؟» و «با چه کس��انی؟» و این بدان‬ ‫معناست که ب رای اداره کشور ب رنامه و تیم دارد و مصداق و نامزد‬ ‫ریاست جمهوری حزب موتلفه اسالمی دکتر ال اسحاق است‪».‬‬ ‫ائتالف پنج نفره ش��کل گرفته ب��ود اما ه ر چ��ه زمان‬ ‫م ی گذشت تحوالت مهمی در کمپین س��نت ی ها رخ م ی داد‪.‬‬ ‫در اندک زمان باقیمانده به اعالم نامزد نهایی‪ ،‬یک خبر مهم از‬ ‫سوی موتلفه ای ها از اختالف سنت ی ها حکایت داشت؛ «یحیی‬ ‫ال اس��حاق به عنوان نامزد منتخب جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری ثب ت ن��ام م ی کند»‪ .‬موتلفه ای ه��ا م ی گفتند کاری به‬ ‫سازوکار تعیی ن شده ندارند و نامزدشان در روز ثبت نام راهی وزارت‬ ‫کشور خ واهد شد‪ .‬یکی از اعضای شورای مرکزی در مصاحب ه ای‬ ‫گفته بود‪« :‬ب راساس نظر سنجی انجام شده‪ ،‬دکتر ال اسحاق‬ ‫‪51‬‬ ‫به لحاظ مقبولیت نس��بت به چهار نفر دیگر پیش است و از‬ ‫سوی دیگر انچه دغدغه مردم درخصوص مهمترین شاخصه‬ ‫ریاست جمهوری است‪ ،‬موضوع حل مشکالت اقتصادی است‬ ‫که این شاخصه در شخصیت‪ ،‬تجربه و تخصص اقای دکتر‬ ‫ال اسحاق از دیگر افراد مطرح بارزتر است‪ ».‬پس از جدال فراوان‬ ‫س��نت ی ها و پادرمیانی برخی اعضای مهم جامعه روحانیت‬ ‫سرانجام سنت ی ها به عدم ثب ت نام ال اسحاق قانع شدند‪ .‬حاال‬ ‫انها در انتخابات نامزدی نداش��تند‪ .‬منوچهر متکی و ابوترابی‬ ‫نامزدهای جبهه پیروان در انتخابات ثب ت نام کردند که در نهایت‬ ‫متکی رد صالحیت شده و ابوترابی انصراف داد‪.‬‬ ‫چند روز که گذش��ت موتلفه ای ها به س��مت عل ی اکبر‬ ‫والیتی رفتند‪ .‬محمد نب��ی حبیبی دبی ر کل و دکتر اس��داهلل‬ ‫بادامچیان‪ ،‬نایب رئیس ش��ورای مرکزی موتلف��ه در دیدار با‬ ‫والیتی رای تمایل موتلفه را به والیتی اعالم و گفتند‪« :‬ب ر اساس‬ ‫رای تمایل ش��ورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی‪ ،‬این حزب‬ ‫در انتخابات اینده از ش��ما پش��تیبانی خواهد کرد‪ ».‬بناب راین‬ ‫ستادهای موتلفه تا روز اخر ب رای عل ی اکبر والیتی فعالیت کردند‬ ‫و در نهایت با کمتر از ‪10‬درصد ارا در انتخابات شکست خورد‪.‬‬ ‫جامعه اسالمی مهندسین؛ از باهنر تا والیتی‬ ‫سیاست‬ ‫محمد رض��ا باهنر هم خ��ودش فرد مهم��ی در میان‬ ‫اصولگرایان است و هم تشکلی که او دبیرکلش است حزبی‬ ‫مهم در میان اصولگرایان سنتی به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫جامع��ه اس�لامی مهندس��ین وقت��ی مانن��د س��ایر‬ ‫اح��زاب اصولگ��را در مقاب��ل انتخاب��ات ق��رار گرف��ت‪،‬‬ ‫بنای��ش بر ای��ن ش��د ک��ه در قال��ب جبه��ه پی��روان وارد‬ ‫انتخابات شود‪.‬‬ ‫انها که در سال ‪ 84‬در قالب شورای هماهنگی نیروهای‬ ‫انقالب اس�لامی به علی الریجانی رسید بودند‪ ،‬حاال با پایان‬ ‫دولت محمود احمدی نژاد به این فکر م ی کردند که بار دیگر‬ ‫تالششان را ب رای رئی س جمهور شدن فردی از طیف خودشان‬ ‫اغاز کنند‪ .‬در نخستین گمان هزن ی ها نگاه خیل ی ها به محمد رضا‬ ‫باهنر دوخته ش��د‪ .‬او البته در هی چ ک��دام از اظهارنظرهایش‬ ‫کاندیدات��وری اش را تکذیب نکرد و در روزهای اخر اس��فند از‬ ‫عزمش ب رای ورود به انتخابات س��خن گف��ت‪ .‬حاال جامعه‬ ‫اس�لامی مهندس��ین تکلیفش با انتخابات مشخص شده‬ ‫بود‪ .‬محمد رضا باهنر در کنار چهار نام��زد دیگر اصولگرایان‬ ‫س��نتی قرار گرفت تا ائتالف پنج نفره ش��کل گیرد‪ .‬دبی ر کل‬ ‫جامعه اس�لامی مهندس��ین معتقد بود فرد مناس��بی ب رای‬ ‫ریاست جمهوری است و تاکید م ی کرد‪ « :‬بنده با ‪ 25‬سال حضور‬ ‫ در مجلس و تعامل با یک هزار نماینده و بی��ش از ‪ 200‬وزیر‪،‬‬ ‫ی بر اوضاع کشور دارم ‪ .‬ائتالف گروه ما پنج نفره است‬ ‫ تسلط خوب ‬ ‫و تفاهم شده قبل از ثب ت نام به یک نظر واحد برسیم اما بنده به‬ ‫نفع هی چ کس کنار نم ی روم‪».‬‬ ‫ماجرای اختالفات ائتالف پنج نف��ره اما عاقبت خوبی‬ ‫ب رای او هم نداشت‪ .‬اگرچه نظرسنج ی ها حکایت از رای باالتر‬ ‫دبیرکل جامعه اسالمی مهندسین نس��بت به سایر اعضای‬ ‫ائتالف داشت‪ ،‬اما اختالفات موجب شد او فرد منتخب نباشد‪.‬‬ ‫در عین حال که اصرارها از سوی اعضای حزب او ب رای ثب ت نام‬ ‫وجود داش��ت گفت که بنایی ب رای ثب ت نام ندارد و پایبند نظر‬ ‫جبهه پیروان خواهد بود‪ .‬جامعه اسالمی مهندسین کاندیدای‬ ‫خود را از دست داد‪ ،‬اما پس از اعالم نتیجه تایید صالحی ت ها‬ ‫به کمپین عل ی اکبر والیتی پیوست و به سرنوشت سایر هم‬ ‫حزبی هایش دچار شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫اصالح طلبان از تحریم تا مشارکت‬ ‫اصالح طلبان ک��ه پ��س از وقایع س��ال ‪ 88‬در بدترین‬ ‫وضعیت سیاسی خود به سر م ی بردند در استانه انتخابات سال‬ ‫‪ 92‬منفذی یافتند ب رای حضور مجدد در عرصه قدرت رسمی‪.‬‬ ‫انها البته با نگاه ها و اندیشه های متفاوتی در میان خودشان‬ ‫مواجه بودند‪ .‬اختالف ها تا ان اندازه ب��ود که در هیچ فرصتی‬ ‫‪52‬‬ ‫اصالح طلبان پشت یک میز ب رای اجماع ننشستند‪.‬‬ ‫کارگزاران از جهانگیری تا روحانی‬ ‫یک سال از عمر دولت دوم رفسنجانی باقی مانده بود که‬ ‫سنگ بنای کارگزاران گذاشته شد‪ .‬اسفند ‪ ۱۳۷۴‬حزب کارگزاران‬ ‫سازندگی توسط ‪ ۱۶‬نفر از اعضای هیات دولت (کابینه) اکب ر ‬ ‫ی را در‬ ‫هاشم ی رفسنجانی اغاز به کار کرد‪ .‬انها تحوالت مهم ‬ ‫این ‪ 18‬سال پشت سر گذاشته اند و حاال در استانه انتخاباتی‬ ‫مهم قرار گرفته اند‪ .‬از همان ابتدا که بحث انتخابات ‪ 92‬مطرح‬ ‫شد‪ ،‬در کارگزاران دو اندیشه اس��توار بود‪ .‬برخی به حمایت از‬ ‫اسحاق جهانگیری و محمد علی نجفی م ی اندیشی دند و برخی‬ ‫دیگر همچنان اصرار به حمای��ت از یک کاندیدای حداکثری‬ ‫داشتند‪ .‬شکاف و اختالف میان شاخه اصفهان و کرمان هر چه‬ ‫زمان م ی گذشت روشن تر م ی شد‪.‬بحث ها و گمانه ها همچنان‬ ‫ادامه داشت‪ .‬رسانه های نزدیک به کارگزاران یک روز محمد علی‬ ‫نجفی را بر صدر تیترهایشان م ی نشاندند و روز دیگر اسحاق‬ ‫جهانگیری را به عنوان اس��تار مطرح م ی کردند‪ .‬در این میان‬ ‫اما اکبر هاشم ی رفس��نجانی جای ثابتی در صفحه نخست‬ ‫رسانه های کارگزارانی داشت‪.‬‬ ‫انها که در منته ی الیه طیف راس��ت اصالح طلبان قرار‬ ‫داشتند در غیاب احزاب مهم طیف چپ اصالح طلبان طرح های‬ ‫ی در س��ر داش��تند‪ .‬نامزدهای انها بیشتر از‬ ‫انتخاباتی مهم ‬ ‫گزینه های چپگرایان اقبال داشتند؛ هم ب رای حضور هم ب رای‬ ‫تحت حمایت قرار گرفتن‪ .‬انها البته از مدافعان دولت وحدت‬ ‫ملی هم به شمار م ی امدند‪ .‬زمان م ی گذشت و انها با عبور از‬ ‫محمد علی نجفی تقریبا به اسحاق جهانگیری رسیده بودند‪.‬‬ ‫نه بیانی ه ای امد و ن��ه حمایتی و همه چش��م انتظار ثب ت نام‬ ‫اسحاق جهانگیری‪ .‬او اما تا لحظه اخر همه را منتظر گذاشت‬ ‫تا اینکه گزینه اصلی کارگزاران یعنی اکبر هاشم ی رفسنجانی‬ ‫در انتخابات ثب ت نام کرد‪ .‬هاشمی که امد کارگزاران کاندیدایش‬ ‫را پی دا کرده بود‪ .‬زمان زیادی اما طول نکشید که کارگزاران هم‬ ‫کاندیدایش را از دست داد؛ هاشمی رد صالحیت شد‪ .‬حاال انها‬ ‫مانده بودند و دو گزینه محمد رضا عارف و حسن روحانی‪ .‬عارف‬ ‫که رفت انها هم به تنها گزینه موجود یعنی حس��ن روحانی‬ ‫رسیدند‪ .‬کارگزاران نتوانست در انتخابات ‪ 92‬نامزدی از پیش‬ ‫تعیین شده داشته باشد و در نهایت مانند سال ‪ 76‬توانست از‬ ‫نامزد ب رنده حمایت کند‪.‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز‬ ‫مهمترین تشکل سیاس��ی طیف چپ اصالح طلبان؛‬ ‫تشکلی که روحانیون مهمی از چپ ها را در خود جای داده و‬ ‫فردی از میان انها دو دولت را در دهه ‪ 70‬و ‪ 80‬در اختیار داشته‬ ‫اس��ت‪ .‬انها نیز مانند س��ایر احزاب مهم اصالح طلب پس از‬ ‫زمان م ی گذشت و اصالح طلبان با عبور‬ ‫از محم د علی نجفی تقریبا به اسحاق‬ ‫جهانگیری رسیده بودند‪ .‬نه بیانی ه ای‬ ‫امد و نه حمایتی و همه چش م انتظار‬ ‫ثب ت نام اسحاق جهانگیری‪ .‬او اما تا‬ ‫لحظه اخر همه را منتظر گذاشت تا‬ ‫اینکه گزینه اصلی کارگزاران یعنی‬ ‫اکبر هاشم ی رفسنجانی در انتخابات‬ ‫ثب ت نام کرد‬ ‫وقایع سال ‪ 88‬به دوران خس��ران رسیدند؛ دورانی که سکوت‬ ‫و ب ی خبری بر انها سایه افکند‪ .‬انتخابات یازدهم در پیش بود‬ ‫و همه نگاه ها باردیگر به س��مت مجمع دوخته شده بود‪ .‬در‬ ‫میان انها چند صدا وجود داشت‪ .‬عده ای به مشارکت حداقلی‬ ‫م ی اندیشند‪ ،‬برخی به حضور با چهره های حداکثری و البته در‬ ‫همین میانه هم بود که مباحثی در مورد مصادیق هم مطرح‬ ‫بود‪ .‬کسانی از انان که به دولت وحدت ملی م ی اندیشیدند با‬ ‫مخالفت شدید طیف موسوی خوئین ی ها مواجه بودند و کسانی‬ ‫از انها که با حض��ور چهره های دیگ��ر گزینه های حداکثری‬ ‫مخالف بودند‪ .‬هر چه بود با نزدیک ش��دن به موعد انتخابات‬ ‫نام سی د محمد خاتمی به میان امد و برخی از مجمع ی ها ب رای‬ ‫حضور او اصرار م ی کردند‪ .‬هاشمی ثب ت نام کرد و خاتمی هم‬ ‫نیامد‪ .‬مجمع روحانیون با امدن هاشمی بیانی ه ای در حمایت‬ ‫از او صادر کرد‪ .‬هاشمی تایید نشد و حاال همه نگاها به مجمع‬ ‫دوخته شده بود‪ .‬اختالفات باال گرفت‪ .‬شاخه ای به حمایت از‬ ‫محمد رضا عارف اصرار داشت و شاخه ای به حمایت از حسن‬ ‫روحانی‪ .‬مخالفان حمایت از حس��ن روحانی باورشان این بود‬ ‫که او اصالح طلب نیست و دلیلی هم ب رای حمایت از روحانی‬ ‫نیست‪ .‬در نهایت زور هاشمی چربید و مجمع روحانیون مبارز‬ ‫بیانی ه ای در حمایت حس��ن روحانی داد‪ .‬ه ر چه بود مجمع تا‬ ‫روزهای اخر نامزد از پیش تعیی ن ش��ده نداشت و در نهایت به‬ ‫اقتضای معادالت سیاس��ی به حمایت از حس��ن روحانی که‬ ‫در جاگیری نیروهای سیاس��ی در منته ی الیه طیف راس��ت‬ ‫اصولگرایان قرار دارد‪ ،‬رسید‪.‬‬ ‫دو حزب منحل شده تندرو که در حوادث سال ‪ 88‬نقش‬ ‫موثری داش��تند؛ انها در انتخابات مجلس هشتم به تحریم‬ ‫انتخابات پرداختند و شواهد گویای این بود که تداوم این رویه در‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم هم حاکم باشد‪.‬‬ ‫به همین دلیل هم بود که انها تالش��ی و حرفی ب رای‬ ‫انتخابات نداشتند‪ .‬هاشم ی رفس��نجانی که کاندیدا شد انها‬ ‫سنت ش��کنی کرده و تصمیم به حمایت از او گرفتند‪ .‬بیانیه‬ ‫صادر کرده و گفتند نامزدش��ان در انتخابات هاشمی خواهد‬ ‫بود‪ .‬با رد صالحیت اکبر هاشم ی رفسنجانی نخستین اقدام‬ ‫انها اعالم تغییر موضع مجدد یعنی تمایل به تحریم انتخابات‬ ‫بود‪ .‬انها حاضر به حمایت از محمدرضا عارف هم نشدند‪ .‬زی را‬ ‫او را چهره ای ناموثر و کم رای م ی دانستند و البته کاراکتری که‬ ‫هیچ نمادی از اصالح طلبی ندارد‪ .‬اما در اندک زمان باقیمانده‬ ‫تا انتخابات وقتی محمدرضا عارف کنار کش��ید‪ ،‬انها به فکر‬ ‫حمایت از حسن روحانی افتادند‪ .‬یک اتفاق غی ر منتظره یعنی‬ ‫حمایت چپ از راست‪ .‬بیانی ه ای صادر کردند و رسما به حمایت‬ ‫از حسن روحانی پرداختند‪g.‬‬ ‫گفت و گو با محمد جواد حق شناس درباره نقش احزاب در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫وقت�ی نامزده�ای انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری‬ ‫یازدهم را به لحاظ عقبه تش�کیالتی و پشتوانه‬ ‫حزب�ی بررس�ی م ی کنیم‪ ،‬ای�ن نتیج�ه حاصل‬ ‫م ی ش�ود که هی چ ی�ک از انه�ا ب�ا حمایت یک‬ ‫حزب یا تش�کل سیاس�ی وارد میدان نش�دند و‬ ‫تنها به اتکای ش�خصیت دیپلماتیک‪ ،‬تقنینی‪،‬‬ ‫اجرایی ی�ا عملیات�ی که داش�تند ب�رای رقابت‬ ‫‪ 24‬خرداد ثب ت نام کردند‪ ،‬به نظر شما چرا احزاب‬ ‫نتوانس�تند انطور که باید در معادالت انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نقش افرین باشند؟‬ ‫‪ l‬ب رای پاسخ به این س��وال باید توجه داشت ای ران‬ ‫با خیلی از کش��ورهای جهان که نقش تحزب در معادالت‬ ‫سیاس��ی انها پررنگ است قابل مقایس��ه نیست و این به‬ ‫ریشه تش��کیل حزب در ای ران برم ی گردد‪ .‬بیش از یک قرن‬ ‫است که ما تجربه مشارکت مردم در رقابت های سیاسی را‬ ‫داریم؛ این روند از مشروطه اغاز و قدرت سیاسی با تصمیم‬ ‫نمایندگان مردم در مجل س ش��ورای ملی مشروط شد‪ .‬البته‬ ‫سابقه تشکیل احزاب بیشتر از تش��کیل پارلمان است‪ ،‬اما‬ ‫به دالیل قاب��ل توجهی نهاد ح��زب در ای ران پ��ا نگرفت و‬ ‫دچار ضربه های اساسی شد‪ .‬یکی از ضربات جدی به نهاد‬ ‫حزب‪ ،‬کودتای سال ‪ 1299‬رضاخان بود که یک دوره استبداد‬ ‫سیاه و بسیار نگران کننده را بر کش��ور حاکم کرد و قدرت‬ ‫ازادی‪ ،‬فعالیت سیاس��ی و ازادی بیان را از احزاب گرفت‪ .‬دو‬ ‫دهه این ش��رایط طول کشید تا کش��ور به دست متفقین‬ ‫در ش��هریور ‪ 1320‬اشغال ش��د‪ ،‬مجلس در این دوره عمال‬ ‫یک نهاد فرمایش��ی بود و احزاب و مطبوعات نیز به لحاظ‬ ‫محدودیت و اس��تبداد رضاخانی به انفعال رفتند‪ ،‬اما بعد از‬ ‫تبعید رضاخان‪ ،‬دوباره احزاب و رس��انه ها با یک موج قابل‬ ‫توجه فعالیت سیاسی خود را از س��ر گرفتند و این فعالیت‬ ‫تا پایان عمر دولت ملی مصدق یعنی چیزی حدود ‪ 12‬سال‬ ‫ادامه داشت که م ی توان گفت سال ‪ 32‬فعالیت احزاب به اوج‬ ‫خود رسید‪ ،‬اما همان سال با کودتای امریکایی‪ -‬انگلیسی‬ ‫‪28‬مرداد ‪ 32‬دوباره فصل خزان کار حزبی رسید تا این دوره‬ ‫تا ‪ 25‬سال ادامه پیدا کند‪ .‬نهایتا انقالب بهاری ب رای احزاب و‬ ‫مطبوعات بود چون پتانسیلی عظیم در باب ازادی فعالیت‬ ‫احزاب و تشکل های سیاسی از سوی ملت ازاد شد و کشور‬ ‫از زی ر سلطه استبداد ستمشاهی رهایی یافت‪ ،‬اما به واسطه‬ ‫پاره ای مشکالت‪ ،‬فعالیت احزاب در فضای سیاسی کشور‬ ‫نهادینه نشد‪ ،‬علت عمده ان هم نوع برخوردی بود که احزاب‬ ‫و رس��انه ها از خود نشان دادند و نتوانس��تند فعالیت خود را‬ ‫ب راساس ازادی به دست امده و پتانس��یل ازاد شده از ملت‬ ‫متناس��ب با فضای فرهنگی‪ ،‬مذهبی و اجتماعی کش��ور‬ ‫سامان دهند‪ .‬از طرف دیگر احزاب و برخی رسانه ها اقداماتی‬ ‫انجام دادند که فضا را ب رای فعالیت انها محدودتر کرد‪ ،‬مثال‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪2‬‬ ‫محمدجواد ح ق شناس نقش کمرنگ احزاب در انتخابات ریاست جمهوری را ریش�ه دار در تاریخ خواند و تاکید‬ ‫کرد‪« :‬تا زمانی که ضرورت فعالیت حزب در عرصه سیاسی کشور به یک باور عمومی و حکومتی تبدیل نشود‪ ،‬بستر‬ ‫تشکیل احزاب فراگیر در کشور فراهم نخواهد شد‪ ».‬عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی یاداور شد‪« :‬تحزب وقتی‬ ‫شکل نگیرد کشور در حوزه اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی توسعه پیدا نم ی کند و امور به شکل سلیقه فردی‬ ‫و روزمره اداره م ی شود و اتالف منابع رخ م ی دهد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫ابهام در عمل و تصمیم‬ ‫با فعالی ت های اش��وب گرایانه ی��ا تجزیه طلبانه در مناطق‬ ‫مرزی که بعضا با حمایت قدرت های برون مرزی همراه بود‪،‬‬ ‫نهاد حزب در کشور تضعیف شد‪ .‬این اتفاقات در سال ‪ 59‬و‬ ‫‪ 60‬با حمله همه جانبه ع راق به مرزهای غ ربی ای ران همزمان‬ ‫شد و عمال کشور هشت س��ال درگیر جنگ تحمیلی بود‪.‬‬ ‫طبیعی اس��ت که در چنین ش��رایطی دیگ��ر عرصه ب رای‬ ‫فعالیت احزاب و گروه ه��ای سیاس��ی و مطبوعات منتقد‬ ‫که بخواهند از هر دری س��خن بگویند باز نیس��ت؛ ضمن‬ ‫انکه برنتابیدن و ب ی توجهی به ان مساله ای بود که برخی‬ ‫دولتمردان در دهه شصت و دولت سازندگی در دهه هفتاد ان‬ ‫را بدل به یک باور و عادت غلط کردند‪ .‬انها حتی به فعالیت‬ ‫احزاب هم خیلی وقعی نم ی گذاشتند‪ ،‬حال انکه عال ی ترین‬ ‫مقامات کشور در سال های اول انقالب توجه جدی به مقوله‬ ‫تحزب داشتند‪ .‬شخصی ت هایی همچون دکتر بهشتی‪ ،‬دکتر‬ ‫باهنر‪ ،‬ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬ایت اهلل موسوی اردبیلی‬ ‫و حضرت ایت اهلل خامنه ای ک��ه حلقه اول یاران امام بودند‬ ‫حزب جمهوری اسالمی را تش��کیل دادند‪ ،‬اما به نوعی این‬ ‫فعالیت حزبی با مش��کالت فراوان مواج��ه و نهایتا حزب‬ ‫جمهوری اسالمی تعطیل ش��د‪ .‬در کنار این اتفاق گرایش‬ ‫احزاب چپ به مش��ی مس��لحانه و فعالیت غیرقانونی نیز‬ ‫دس��ت به دس��ت هم داد که دیگر تحزب در کشور از جان‬ ‫الزم ب رای نقش افرینی در معادالت سیاسی برخوردار نباشد‪.‬‬ ‫فارغ از نقش خود احزاب در تضعیف جایگاه تحزب‪ ،‬باید به‬ ‫تصویب قانون ضعیف در مجلس اول شورای اسالمی درباره‬ ‫فعالیت گروه ها و تشکل های سیاسی نیز اشاره کرد چون‬ ‫این قانون طوری نیست که بستر را ب رای تقویت تحزب در‬ ‫کش��ور فراهم کند‪ .‬نهایتا فضای حزبی در دوم خرداد ‪ 76‬با‬ ‫برنامه ای که ب رای توسعه سیاس��ی شکل گرفت فرصت و‬ ‫مجالی دوباره ب رای تقویت تحزب در کشور شد‪ ،‬اما دو دیدگاه‬ ‫ان زمان وجود داشت؛ یکی دیدگاهی که حزب را نیاز روز و‬ ‫از مقتضیات کشور م ی دانست و تنها راه توسعه کشور را از‬ ‫این طریق دنبال م ی کرد‪ ،‬دیدگاه مقابل خیلی با تفکر حزبی‬ ‫همراهی نداشت و اصوال تحزب در کشور را تالشی نافرجام و‬ ‫ناکام م ی خواند و بعضا برداشت های ناصحیحی از قران ارائه‬ ‫م ی کرد‪ ،‬مثال واژه حزب الشیطان و حزب اهلل را ب رای احزاب‬ ‫به کار م ی برد‪ .‬اینها مقوالت بنیادین است که فعالی ت های‬ ‫حزبی را در کشور دچار چالش کرد ضمن انکه بعضا شاهد‬ ‫هستیم برخی مقامات سیاسی کشور اصوال سعی م ی کنند‬ ‫خود را از هر نوع ارتب��اط حزبی مبری کنن��د و حتی به ان‬ ‫افتخار م ی کنند‪ .‬بعد از انتخابات سال ‪ ،84‬اقای احمدی نژاد‬ ‫به صراحت اعالم کرد که هیچ فعالیت حزبی را ب ر نم ی تابد‪.‬‬ ‫حتی در قانون انتخابات شوراها‪ ،‬مجلس و ریاست جمهوری‬ ‫نیز هیچ پیوند مناس��بی با قانون احزاب برقرار نم ی شود و‬ ‫این یکی از دردهای اساسی کشور اس��ت که انتخاباتی با‬ ‫این عظمت در کشور ش��کل م ی گیرد‪ ،‬اما نهاد حزب هیچ‬ ‫موقعیت و جایگاهی در ان ن��دارد و احزاب عمال تبدیل به‬ ‫چرخ پنجم شدند‪ .‬در میان هشت نامزد تایید صالحی ت شده‬ ‫ب رای انتخابات ریاس��ت جمهوری هیچ ک��دام ارتباط حزبی‬ ‫نداشتند‪ .‬این واقعیت تلخی اس��ت که عمال باید ب رای ان‬ ‫فکری کرد و توجه جدی به ان داشت‪.‬‬ ‫جریانات اصولگرا جبهه پیروان خط امام و رهبری‪،‬‬ ‫طیف تحولخواه (جمعیت ایثارگ�ران و جمعیت‬ ‫رهپویان) و جبهه پایداری خیلی تالش کردند که‬ ‫نامزد اختصاصی معرفی کنند‪ ،‬چرا موفق نشدند؟‬ ‫‪ l‬چون اح��زاب موقعیت��ی ب��رای نقش افرینی در‬ ‫معادالت سیاس��ی کش��ور ندارند که اقدام به نی��رو پروری و‬ ‫کادرس��ازی کنند‪ ،‬مثال جبهه پایداری هن��وز عنوان حزبی و‬ ‫مجوز رسمی از وزارت کش��ور ندارد اما با تمسک به چند نام‬ ‫معتبر علمی و فلسفی در قم ب رای حضور در انتخابات مجلس‬ ‫به نام جبهه فعال شد و کوشید تا از این طریق کار تشکیالتی‬ ‫انجام دهد‪ .‬حال انکه واژه جبهه به مجموعه ای متشکل از چند‬ ‫‪53‬‬ ‫حزب اطالق م ی شود‪ .‬در طیف اصولگرایان سنتی وضعیت به‬ ‫مراتب بد تر است‪ .‬مجموعه جبهه پیروان خط امام و رهبری‬ ‫‪ 15‬تشکل سنتی جریان راست هستند که نامزدهای خود را در‬ ‫قالب ائتالف ‪ 3+2‬وارد می دان کردند‪ ،‬اما در نهایت موفق نشدند‬ ‫یک نفر را از میان انها وارد انتخابات کنند‪ .‬این مشکل فقط‬ ‫خاص جریان اصولگرا نیس��ت‪ ،‬بلکه تمام جریانات سیاسی‬ ‫کشور با این مشکل دست و پنجه نرم م ی کنند‪ ،‬به طوری که‬ ‫م ی توان گفت تحزب در ای ران به ی��ک مرده یا یک بیمار در‬ ‫حال فوت تبدیل شده است‪.‬‬ ‫حداقل اصولگرایان یک تالشی ب رای کار تشکیالتی‬ ‫انجام دادند‪ ،‬اما اصالح طلبان از اول مبهم حرکت کردند و در‬ ‫نهایت هم اقتضایی تصمیم گرفتند‪.‬‬ ‫در مجموعه اصالح طلبان دو حزب مشارکت و سازمان‬ ‫مجاهدین انق�لاب نقش اصلی و عم��ده را ایفا م ی کردند‪،‬‬ ‫اما پ��س از وقایع س��ال ‪ 88‬مرجع قضایی فعالی��ت انها را‬ ‫غیرقانونی اعالم کرد‪ ،‬حال انکه نوع برخورد م ی توانس��ت‬ ‫قدری تفاوت کند‪ ،‬مثال وقتی دبیرکل و اعضایی که مرجع‬ ‫قضایی جرم انها را محرز م ی دانست محاکمه شدند‪ ،‬ادامه‬ ‫فعالیت ان دو تشکل سیاسی منوط به اصالح اساسنامه و‬ ‫مرامنامه م ی ش��د‪ .‬ضمن انکه هنوز جرم سیاسی در ای ران‬ ‫تعریف نشده تا اگر حزبی مرتکب تخلف شد‪ ،‬نحوه برخورد‬ ‫با ان مشخص باشد‪.‬‬ ‫یعنی شما معتقدید که قانون جامع احزاب باید‬ ‫تصویب شود؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬قانونی ب رای فعالیت اح��زاب‪ ،‬انتخابات و جرایم‬ ‫سیاس��ی باید تعریف ش��ود که بتواند از تحزب در کش��ور‬ ‫حمایت کند‪ ،‬اشکاالت نهاد حزب را بگیرد و در جهت رفع ان‬ ‫براید‪ ،‬در این صورت احزابی که متمایل به دولت هستند نیز‬ ‫م ی توانند از مواهب این قانون بهره بب رند‪ .‬معتقدم همان طور‬ ‫که دولت ب رای خوراک و بهداشت مردم یارانه م ی دهد انتظار‬ ‫ان است که احزاب نیز ب رای فعالیت خود یارانه دریافت کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما چرا مردم به ویژه نخب�گان اقبالی‬ ‫به اح�زاب نش�ان نم ی دهن�د و در فعالی ت های‬ ‫سیاس�ی‪ ،‬حزب را مرجعی ب�رای تصمی م گیری‬ ‫خود قرار نم ی دهند؟‬ ‫‪ l‬باید پیوند مناس��بی بین قانون اح��زاب‪ ،‬قانون‬ ‫انتخابات و قانون جرائم سیاس��ی ش��کل گی��رد تا احزاب‬ ‫بتوانند خود را ب راس��اس ان س��امان دهند و مرجعی ب رای‬ ‫تصمیم گیری عامه مردم شوند‪.‬‬ ‫مناظره‪ ،‬کلید انتخابات‬ ‫اسیب عدم شکل گیری حزب در ایران چیست؟‬ ‫‪ l‬تح��زب وقتی ش��کل نگی��رد کش��ور در حوزه‬ ‫اجتماعی‪ ،‬فرهنگ��ی‪ ،‬اقتصادی و سیاس��ی توس��عه پیدا‬ ‫نم ی کند و امور به شکل سلیقه فردی و روزمره اداره م ی شود‬ ‫و اتالف منابع رخ م ی دهد ‪ ،‬حال انکه نهاد حزب م ی تواند در‬ ‫چارچوب قانون با جذب اقشار مختلف مردم‪ ،‬وظیفه تعلیم‬ ‫و پرورش انها را در حوزه های گوناگون انجام دهد و با تدوین‬ ‫برنامه های عملیاتی و کادرس��ازی و تربیت نیروی انسانی‬ ‫ب ر اساس همان برنامه‪ ،‬نقش اصلی را در معادالت سیاسی‬ ‫و پیشرفت کشور ایفا کند‪ .‬هم اکنون بیش��تر از ‪ 65‬سال از‬ ‫اس��تقالل هند نم ی گذرد و این کش��ور با خروج از زیر یوغ‬ ‫اس��تعمار انگلیس امروز با نقش افرینی اح��زاب تبدیل به‬ ‫بزرگترین کشور دموکراتیک دنیا شده که متناسب با ان در‬ ‫عرصه های اقتصادی و علمی نیز به پیشرفت چشمگیری‬ ‫رس��ید‪ ،‬بناب راین احزاب م ی توانند س��تون و چارچوب یک‬ ‫نظام سیاسی باشند و در امور اجرایی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫اجتماعی و علمی نقش افرینی کنند‪.‬‬ ‫هم اکنون بستر را برای تشکیل احزاب فراگیر در‬ ‫کشور فراهم م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬تا زمانی که این به یک باور عمومی و حکومتی‬ ‫تبدیل نشود‪ ،‬بستر تشکیل احزاب فراگیر در کشور فراهم‬ ‫نخواهد شد‪g .‬‬ ‫‪54‬‬ ‫هفته اخر مبارزات انتخابات چگونه گذشت؟‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫‪3‬‬ ‫همانگون��ه ک��ه بس��یاری از تحلی ل ه��ا پی ش بینی‬ ‫م ی کردند‪ ،‬شور انتخاباتی در کشور در هفته اخر انتخابات به‬ ‫اوج خود رسید و تجربه خوشایند دیگری ب رای مردمساالری‬ ‫در جمهوری اس�لامی رقم زد‪ .‬این هفته پر ب��ود از اخبار و‬ ‫رویداد های انتخاباتی که مهم ترین عامل در تشدید رقابت ها‬ ‫و تشویق جامعه ب رای مشارکت در انتخابات بود‪.‬‬ ‫ادامه مناظره ها‬ ‫اغاز هفته گذش��ته ب��ا موضع گیری ه��ای نامزد ها در‬ ‫خصوص اخرین مناظره همراه بود‪ .‬پاسخ هایی که والیتی به‬ ‫جلیلی داد و او خطاب به وزیر خارجه سابق و حسن روحانی‬ ‫عنوان کرد‪ .‬والیتی یک روز پس از این مناظره در پاسخ به این‬ ‫سوال که چرا در مناظره پاسخ دروغ خوانده شدن اظهاراتش‬ ‫درباره مذاکرات اخیر هس��ته ای را نداده است‪ ،‬گفته بود‪« :‬در‬ ‫این زمان قصد ندارم به اظهارات ایشان همانند خودشان پاسخ‬ ‫دهم چرا که عرصه‪ ،‬عرصه انتخاب مردم است و ترجیح بنده‬ ‫بر این است که مردم در مورد محتوای اظهارات دو طرف به‬ ‫جمع بندی و قضاوت برسند‪».‬‬ ‫وی همچنین تصریح ک��رده بود‪« :‬فق��ط باید تاکید‬ ‫کنم که اطالع��ات بنده در خصوص مذاکرات هس��ته ای و‬ ‫تالش های دیپلماتیک جمهوری اسالمی که در ان مناظره‬ ‫عنوان شد کامال مستند و درست بود‪ ،‬ولی حاال اینکه از سوی‬ ‫برخی دوستان این اطالعات با چه صفتی ارزیابی م ی شود‪،‬‬ ‫در این زمان ضرورتی به اصرار بر نفی ان تلقی ندارم‪ ،‬چرا که‬ ‫همانطور که بارها اشاره کرده ام مردم خودشان ب ر اساس وضع‬ ‫موجود م ی توانند در خصوص صحت و سقم اظهارات بنده و‬ ‫دیگران قضاوت کنند‪».‬‬ ‫هاشمی بعد از سکوت‬ ‫اوایل هفته هاشم ی رفسنجانی که پس از رد صالحیتش‬ ‫و س��خنرانی پس از ان‪ ،‬س��کوت ک��رده بود در دی��داری با‬ ‫خانواده های شهدا بر وحدت و یکپارچگی در ب رابر دشمنان‬ ‫تاکید کرد‪ .‬وی با انتقاد از برخورده��ای تبعی ض امیز گفت‪:‬‬ ‫«عبور از شرایط کنونی و حل معضالت سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اجتماعی که ناشی از سوءمدیریت ها در داخل و‬ ‫مشکالت سیاسی خارجی است‪ ،‬نیاز به همدلی و مشارکت و‬ ‫همراهی همه مردم با سالیق و تفکرات مختلف دارد و حربه‬ ‫حذف و برخوردهای گزینشی و تنگ نظ رانه جناحی و باندی‬ ‫نم ی تواند به حل مش��کالت و برون رفت جامعه از ش��رایط‬ ‫موجود کمک کند‪».‬‬ ‫تالش برای اجماع‬ ‫سیاست‬ ‫کناره گیری حدادعادل‬ ‫با وجود اینکه اخبار اجماع و وحدت میان اصالح طلبان‬ ‫با شدت و حدت بیشتری مخابره م ی شد‪ ،‬اما این اصولگرایان‬ ‫بودند که گام اول را برداش��تند‪ .‬غالمعل��ی حدادعادل اولین‬ ‫نامزدی بود که از عرصه انتخابات کن��اره گیری کرد‪ .‬وی در‬ ‫کناره گیری عارف‬ ‫ی��ک رو پ��س از کناره گی��ری حدادع��ادل نوبت به‬ ‫محمد رضا عرف رسید که با انصراف خود امید اصالح طلبان‬ ‫را ب رای بازگشت دوباره به قدرت افزایش دهد‪ .‬وی در بیانیه‬ ‫انصرافش تاکید ک��رده بود‪« :‬از انجا ک��ه از ابتدای ورودم به‬ ‫عرصه انتخابات بارها بر موضع تمکین از اجماع با محوریت‬ ‫جناب اقای خاتمی تاکید کرده ام و همچنین ب ر اساس منشور‬ ‫اخالق انتخاباتی منتشر شده توسط اینجانب‪ ،‬خود را متعهد‬ ‫به رعایت اخالق و انجام تعهداتم م ی دانم‪ ،‬بناب راین با عنایت‬ ‫به نظر صریح جناب اقای خاتمی و تجارب انتخابات دو دوره‬ ‫گذشته ریاست جمهوری‪ ،‬انصراف خود را از ادامه رقابت های‬ ‫انتخابات��ی اع�لام م ی دارم‪».‬عارف همچنین نوش��ته بود‪:‬‬ ‫«اینجانب گذش��تن از حق خویش به نفع ملت بزرگ ای ران‬ ‫سربلند را مصداق روشن اصالح طلبی واقعی م ی دانم‪ .‬از انجا‬ ‫که اعتقاد دارم ش��رکت در انتخابات‪ ،‬هم حق و هم تکلیف‬ ‫اس��ت‪ ،‬از مردم هماره س��رافراز ای ران صمیمانه م ی خواهم‬ ‫با حضور پ ر ش��ور در انتخابات ‪ 24‬خردادم��اه‪ ،‬عزت و بقای‬ ‫جمهوری اسالمی و عظمت ای ران و خلق حماسه سیاسی را‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫در این روز ها همچنین دو جریان اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫که با تعدد نامزد ها مواجه بودند‪ ،‬تالش کردند تا به س��مت‬ ‫وحدت و اجماع حرک��ت کنند‪ .‬اصالح طلبان که ب ر اس��اس‬ ‫نظ ر س��نج ی ها رای حس��ن روحانی را باال تر م ی دانستند و‬ ‫شانس وی را ب رای ورود به پاستور بیشتر ارزیابی م ی کردند‪،‬‬ ‫محور تالش های خود را کناره گیری عارف از صحنه انتخابات‬ ‫قرار دادند‪ .‬تالش های جری��ان اصالح طلبی واکنش هایی را‬ ‫ب رای اصولگرایان به همراه داش��ت تا جایی که میرکاظمی‪،‬‬ ‫ عضو جبهه پایداری و حامی س��عید جلیل��ی تصریح کرده‬ ‫بود‪« :‬اگر در جبهه اصالح طلبی ائتالفی میان دو کاندیدای‬ ‫موجود صورت نگیرد‪ ،‬قطعا دو کاندیدای اصولگرا به دور دوم‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری راه خواهند یافت‪ ».‬بیژن نوباوه‬ ‫نیز در اظهارنظری گفته بود‪« :‬رایزنی میان جبهه پایداری و‬ ‫هیچ یک از نامزدهای ریاست جمهوری ب رای کناره گیری به‬ ‫نفع جلیلی صورت نگرفته است اما به نظر م ی رسد بعضی‬ ‫کاندیداهای عاقل که رای خود را به صورت واقع بینانه عرضه‬ ‫م ی کنند و هدفش��ان نیز به نتیجه رسیدن گفتمان انقالب‬ ‫است به نفع جلیلی کناره گیری م ی کنند‪».‬‬ ‫احمد توکلی چهره ای بود که در همان اوایل هفته به‬ ‫نفع اجماع اصولگرایان موضعگیری کرد‪ .‬او گفته بود‪« :‬اگر‬ ‫اصولگرایان دست به وحدت بزنند موجب پیروزی انها خواهند‬ ‫ش��د و از تغیی رات جدی در دولت این��ده جلوگیری م ی کند‪.‬‬ ‫همچنین دولت این��ده با ثبات و همراه ب��ا عقالنیت پیش‬ ‫خواهد رف��ت و فرصت همکاری بین دول��ت و مجلس هم‬ ‫فراهم خواهد شد‪».‬‬ ‫این در حالی بود که برخی دیگر از اصولگرایان نسبت‬ ‫به این موضوع نگاه مثبتی نداش��تند‪ .‬عل��ی باقری‪ ،‬رئیس‬ ‫س��تاد جلیلی با وجود برخی مواضع اعضای جبهه پایداری‬ ‫در این باره تصریح کرده بود‪« :‬حتی اگر اجماع اصالح طلبان‬ ‫نیز صورت بگیرد جلیلی به هی چ وجه کنار نخواهد رفت و تا‬ ‫اخر در صحنه م ی ماند‪ .‬البته ممکن است کسان دیگری با‬ ‫ایشان ائتالف کنند‪ ».‬وی همچنین تاکید کرده بود‪« :‬زمانی‬ ‫که جلیلی وارد عرصه انتخابات شد و ثب ت نام کرد همه این‬ ‫کاندیداها ثب ت نام کرده بودند‪ ،‬پس جلیلی با این ذهنیت که‬ ‫همه کاندیداها حضور دارند ثب ت نام کرده اس��ت‪ ،‬به همین‬ ‫خاطر ائتالفی هم نخواهد کرد‪».‬‬ ‫نکته دیگری که باز در جریان اصولگرایی حائز اهمیت‬ ‫بود عدم اجماع جامعتین بر یک کاندیدای خاص بود‪ .‬حتی‬ ‫جامعه مدرسین که گفته م ی شد از والیتی حمایت م ی کند‬ ‫نتوانست به اجماع برسد‪ .‬عباس کعبی‪ ،‬یک عضو این جامعه‬ ‫در این خصوص گفته بود‪« :‬تصمیم جامع��ه بر این بوده و‬ ‫هست که این نهاد در انتخابات ریاست جمهوری از شخص‬ ‫خاصی حمایت نکند؛ چراکه ب راساس اساسنامه در صورتی‬ ‫که دو سوم اعضا که تقریبا بین ‪ 34‬تا ‪ 35‬نفر م ی شود‪ ،‬نسبت‬ ‫به حمایت از یک کاندیدا توافق نظر داش��ته باش��ند‪ ،‬انگاه‬ ‫م ی توان این موضوع را به عنوان نظر رسمی جامعه مدرسین‬ ‫عنوان کرد‪».‬‬ ‫بیانیه خود تصریح کرده بود‪« :‬با در نظر گرفتن واقعی ت های‬ ‫پیش رو در صحنه انتخابات و باتوجه به نیت و انگیزه ای که‬ ‫از اغاز حضور در ائتالف داشته ام به عهد خود وفا م ی کنم و‬ ‫انصراف خود را از نامزدی انتخابات ریاست جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران اعالم م ی نمایم تا به سهم خود به پیروزی اصولگرایی‬ ‫در این انتخابات کمک کرده باشم‪ .‬امیدوارم سایر نامزدهای‬ ‫اصولگرا نیز در این لحظه خطیر و حس��اس به وظیفه خود‬ ‫عمل کنند‪ .‬ب رادرانه و مش��فقانه توصیه م ی کنم مردم عزیز‬ ‫با تصمیم درس��ت خویش کاری کنند که ی��ا اصولگرایان‬ ‫در مرحل��ه اول انتخابات پیروز ش��وند یا چنان ش��ود که در‬ ‫صورت کشیده ش��دن انتخابات به مرحله دوم‪ ،‬رقابت میان‬ ‫دو اصولگرا باشد‪».‬‬ ‫در پی ای��ن انص��راف حس��ین مظفر‪ ،‬رئیس س��تاد‬ ‫محمد باقر قالیباف بیانی ه ای صادر کرد و از حدادعادل تشکر‬ ‫کرد‪ .‬در این بیانیه امده است‪« :‬ضمن تشکر از مواضع انقالبی‬ ‫و ارزشی جناب اقای دکتر حدادعادل در مناظره ها و همچنین‬ ‫تشکر از پایبندی ایشان به پیمان ائتالف انتظار هم همین‬ ‫بود که شخصی ت های تش��کی ل دهنده ائتالف به پیمان و‬ ‫میثاق خویش که ان را اعتقادی م ی دانستند وفادار بمانند و‬ ‫خوشبختانه جناب دکتر حدادعادل وفاداری خود را به میثاق‬ ‫ائتالف نشان دادند که از ایشان سپاسگزاری م ی شود‪».‬‬ ‫این انصراف البته از س��وی برخ��ی از دیگر چهره ها و‬ ‫جریانات اصولگرا مورد اس��تقبال قرار گرف��ت‪ .‬اقا ته رانی‪،‬‬ ‫ی س��عید جلیلی نیز اقدام حدادعادل را انقالبی‬ ‫نماینده حام ‬ ‫توصیف کرده و از او به این خاطر تشکر کرده بود‪ .‬عالوه بر‬ ‫این جمعیت رهپویان انقالب اسالمی و جمعیت ایثارگران دو‬ ‫حزب اصلی حامی حدادعادل طی بیانی ه ای ضمن استقبال‬ ‫از تصمیم او خواستار تبعیت بقیه اصولگرایان از وی شدند‪.‬‬ ‫در بیانیه مش��ترک این دو جمعیت تاکید ش��ده بود‪:‬‬ ‫«اقدام خداپس��ندانه و ارزش��مند دکتر حدادعادل ادای دین‬ ‫ایشان به نظام اس�لامی و ارمان های انقالب‪ ،‬امام و شهدا‬ ‫و عمل به تکلیف بود‪ .‬کناره گی��ری دکتر حدادعادل از ترس‬ ‫ع��دم رای اوری نبود که ای��ن امتحان را قب�لا در انتخابات‬ ‫ریاست مجلس نهم پس داده بود که حتی پس از اطمینان‬ ‫از عدم توفیق به دلیل احس��اس وظیفه ب رای س��امان دادن‬ ‫به فراکس��یون اصولگرایان در رقابت باقی ماند‪ .‬مسیر طی‬ ‫شده تاکنون توسط این دانش��مند فرهیخته و این بزرگمرد‬ ‫والیتمدار عرصه سیاست‪ ،‬نش��ان داد که در انتخاب ایشان‬ ‫به عنوان نامزد اصلح از میان هشت کاندیدای نهایی اشتباه‬ ‫نکرده بودیم‪ .‬ایشان بسان مادری دلسوز با دیدن خطری که‬ ‫نظام و انقالب را تهدید م ی کند از حق خود چش��م پوشید و‬ ‫منادی وحدت شد‪».‬‬ ‫تداوم بخشند‪».‬سی د محمد خاتمی پس از ان طی بیانی ه ای‬ ‫با بیان اینکه عارف ب ا ترجیح مصالح کلی بر منافع شخصی‬ ‫و تالش ب رای جلوگیری از تش��تت ارا و تفرق��ه و پ راکندگی‬ ‫نیروها ظرفیت ممتاز خود را نشان داد‪ ،‬تاکید کرد‪ «:‬اینک در‬ ‫حالی که دیگر فرزند توانمند ملت جناب اقای دکتر حس��ن‬ ‫روحانی که اهل خیر و خدمت و اندیش��ه و تدبیر در صحنه‬ ‫است و مواضع استوار خود را که در مسیر خیر و نیاز و مطالبه‬ ‫مردم شریف اس��ت به خوبی اعالم کرده است‪ ،‬عالقه مندان‬ ‫به کشور و سرنوشت ان و خواستاران تحول مثبت در عرصه‬ ‫حیات سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و بی ن المللی م ی توانند‬ ‫به انتخابی دست بزنند که به یاری خداوند جامعه را به سوی‬ ‫اینده بهتر رهنمون شود‪».‬‬ ‫بعد از خاتم��ی نوب��ت هاشم ی رفس��نجانی بود که‬ ‫موضع گیری کند‪ .‬او در یک سخنرانی حمایت خود از روحانی‬ ‫را اینگون��ه بیان ک��رد ‪« :‬همان ابتدا در مجمع تش��خیص‬ ‫بحثمان این بود که اقای ناطق نوری نامزد شوند‪ ،‬اما ایشان‬ ‫گفت نم ی ایم‪ .‬س��پس به اقای روحانی پیشنهاد دادیم که‬ ‫نامزد شود و او گفت اگر شرایط خوب باشد و از من حمایت‬ ‫کنید م ی ایم‪ ».‬هاش��می همچنین با تش��کر از محمدرضا‬ ‫عارف به دلیل انصرافش از نام��زدی در این انتخابات‪ ،‬اقدام‬ ‫وی را «جوانمردی» خواند که به وعده خود عمل کرده و به‬ ‫درخواست خاتمی لبیک گفته است‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی نیز در نامه ای ضمن تش��کر از عارف‬ ‫خطاب به او نوشت‪« :‬جناب اقای دکتر محمدرضا عارف ان‬ ‫زمان که گام در راه دشوار خدمت به این ملت بزرگ نهادید‪،‬‬ ‫ندایی سر دادید که مردم این مرز و بوم را به وجد اورد و شوری‬ ‫افریدید که سرتاس��ر ای ران را در نوردید؛ حضورتان س��خت‬ ‫گرام ی بود‪ .‬چراکه ترجمان این شور و شعف و ان وجد پدید‬ ‫امده در اندیش��ه مردم‪ ،‬ب رای ما که ردای رقابت برتن نکرده‬ ‫بودیم‪ ،‬انسجام ملی و یکپارچگی مردمی و حصول پیروزی‬ ‫در انتخابات ‪ 24‬خرداد بود‪».‬‬ ‫تکاپوی اصولگرایان برای وحدت‬ ‫پ��س از کناره گی��ری ع��ارف و تقویت ارای حس��ن‬ ‫روحانی در نظ ر س��نج ی ها‪ ،‬جریانات اصولگ��را تالش های‬ ‫خود ب رای رسیدن به اجماع میان نامزد های موجود را شدت‬ ‫بخشیدند‪ .‬از جمله اصولگرایان تحولخواه در بیانیه دیگری‬ ‫از هم جناح ی های خود خواستند در ش��رایط موجود از نامزد‬ ‫اصلح خود تنازل کنن��د‪ .‬انها در این بیانی��ه تصریح کردند‪:‬‬ ‫«هشدار م ی دهیم که ب راساس نتایج نظرسنج ی های متعدد‬ ‫مراکز معتبر مورد وثوق ـ که هرچه به روز انتخابات نزدیکتر‬ ‫م ی شویم به واقعیت شبی ه تر م ی شوند ـ با ارایش فعلی که‬ ‫مهمترین مولفه اش تکثر غیرمسئوالنه نامزدهای اصولگرا‬ ‫و اتحاد هوشمندانه مخالفان اصولگرایی است‪ ،‬حاصلی جز‬ ‫راهیابی نامزد مورد حمایت جریان دوم خرداد و کارگزاران به‬ ‫دور دوم و در نتیجه تزریق روحیه امید به هواداران انها ب رای‬ ‫دور دوم و یاس افرینی ب رای بدنه اصولگرایی متصور نخواهد‬ ‫بود‪ .‬تاکید م ی کنیم راه حل این است که همین امروز به عنوان‬ ‫اخرین فرصت غیرقابل تکرار‪ ،‬سایر نامزدهای اصولگرا ـ که‬ ‫قطعا نزد خود و هوادارانشان اصلحند و نظ ر ترجیحی ما نیز‬ ‫قبال بیان شده است ـ با ایثاری خداپسندانه به اتحاد برسند و‬ ‫هریک در این کار مصلحت کلی انقالب و جریان اصولگرایی‬ ‫را بر خواسته حداکثری خود ترجیح دهند‪».‬‬ ‫س��ید احمد خاتمی نی��ز از جمل��ه حامی��ان وحدت‬ ‫اصولگرایان بود ک��ه تصریح ک��رد‪« :‬کاندیداهای اصولگرا‬ ‫به خصوص انان که پیمان بس��ته بودند ک��ه در نهایت هر‬ ‫کسی بیشتر مورد اقبال مردم بود‪ ،‬به نفع او کناره گیری کنند‪،‬‬ ‫اینک در معرض امتحان الهی قرار دارند که ایا بر پیمان خود‬ ‫پایبندند یا نه‪ .‬اگر اصولگرایان چنین نکنند‪ ،‬مطمئن باشند‬ ‫نزد خداوند جوابی نخواهند داش��ت و این مس��اله از دیدگاه‬ ‫اصولگرایی یک نقطه منفی اشکار در تاریخ خواهد ماند‪g».‬‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مهمترینپیامداستراتژیکتحوالتدر‬ ‫شامات؛تقویتروابطتهرانومسکو‬ ‫سوریه از دریچه امریکا‬ ‫ای را ن‪ ،‬ام ریکا را در سوریه‬ ‫شکست داد‬ ‫در هراس از رادیکالیسم سلفی‬ ‫اولویت های امریکا پس از فتح «القصیر»‬ ‫در گفت وگو با احمدزاده‪ ،‬کارشناس خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪1‬‬ ‫داود احمدزاده‪ ،‬کارشناس مس�ائل خاورمیانه معتقد است که درک یکسان از مس�ائل منطقه‪ ،‬تاکید بر مقاومت در قبال جاه‪‎‬طلب ی‏های نظامی‬ ‫ تل اویو و حمایت از ارمان قدس ش�ریف‪ ،‬حزب اهلل لبنان‪ ،‬س�وریه و ایران را به متحدان طبیعی در خاورمیانه مبدل ساخته است‪ .‬در این میان گسیل‬ ‫ی تروریستی از کشورهای عربی و حتی اروپایی به مرزهای س�وریه و تالش برای سرنگونی دولت قانونی ان‪ ،‬با منافع حیاتی این جنبش در‬ ‫نیروها ‬ ‫لبنان و منطقه سازگار نیست؛ بنابراین حزب اهلل لبنان مجبور ب ه دخالت اشکار و مقابله با گروه های مختلف تکفیری شد‪ .‬این کارشناس در رابطه با‬ ‫سناریوهای احتمالی از جانب امریکا در قبال سوریه م ی گوید‪« :‬ش�خص اوباما و تیم امنیتی وی ب ه رغم فشار البی صهیونیستی‪ ،‬به دلیل مشکالت‬ ‫ی ترجیح م ی دهند‪.‬‬ ‫اقتصادی گسترده داخلی و شرایط بحرانی منطقه خاورمیانه (عراق‪ ،‬افغانس�تان و‪ )...‬همچنان راه حل سیاسی را بر گزینه نظام ‬ ‫رایزن ی‪‎‬های مکرر با روسیه ب ه عنوان حامی اصلی دولت سوریه در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای رسیدن به توافق و تاکید بر برگزاری ژنو ‪ 2‬با‬ ‫مشارکت طرفین درگیر‪ ،‬گویای همین موضوع است‪».‬‬ ‫‪56‬‬ ‫گفت وگوبا‬ ‫حسینرویوران‬ ‫دوگانه هایواشنگتن‬ ‫با پیروزی‪‎‬ه�ای ب ه‪‎‬دس�ت امده از س�وی ارتش‬ ‫س�وریه‪ ،‬ایا م ی‪‎‬توان گف�ت اکنون وزن�ه بحران‬ ‫س�وریه به نفع حامیان بش�ار اس�د س�نگینی‬ ‫م ی‪‎‬کند؟‬ ‫‪ l‬امریکا ب رای بازنده نش��دن در بازی بزرگ از همه‬ ‫گزینه‏ه��ای محتمل از جمل��ه مذاکره و دیپلماس��ی و نیز‬ ‫دخالت نظامی پنهان‪ ،‬یا اش��کار ب رای بر هم زدن س��امان‬ ‫سیاسی سوریه و ایجاد ساختار جدید قدرت بر اساس منافع‬ ‫متحدان غربی و عربی خود استفاده م ی کند‪ .‬پیشرفت های‬ ‫نظامی اخیر س��وریه در عرصه میدانی‪ ،‬تح��رکات نظامی‬ ‫ و اطالعاتی امریکا در م��رز اردن با س��وریه را افزایش داده‬ ‫و گویا دولتم��ردان امریکایی با پی ش بینی ش��رایط جنگ‬ ‫به ای��ن نقطه نظر رس��یده اند که در ص��ورت ادامه پیروزی‬ ‫نیروهای دولتی با عملیات ایذایی در مرزهای اردن و ترکیه‬ ‫و حتی چراغ سبز مجدد به اس��رائیل ب رای حمله به مراکز‬ ‫نظام ی دولت س��وریه مانع شکس ت‪‎‬های بیش��تر نیروهای‬ ‫مخالف‪‎‬ش��وند‪ .‬از س��وی دیگر دولت اوباما ش��اید به فکر‬ ‫مصالحه و کمتر کردن هزینه دخال��ت نظام ی و مخدوش‬ ‫نشدن وجهه سیاس��ی امریکا نزد افکار عمومی دنیاست‪.‬‬ ‫در میان اخبار تایید نش��ده‏‪‎‬ای‪ ،‬یک خبر از ارائه طرح توافق‬ ‫به دولت بشار اسد‪ ،‬مبن ی بر پذیرش ماندگاری وی در قدرت‬ ‫تا ‪ 2014‬حکایت دارد‪ .‬ب ی تردی��د تکمیل حلقه پیروزی‪‎‬های‬ ‫اخیر ارتش سوریه در القصیر و افزایش درگیری‪‎‬ها در مناطق‬ ‫جوالن در این تصمیم ب ی‪‎‬تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫ای�ا ممکن اس�ت امری�کا ب�ه س�مت معامله با‬ ‫روس ها حرکت کند؛ همچنانکه پیش از این نیز‬ ‫تحرکاتی در این راستا دیده شده است؟‬ ‫‪ l‬ش��خص اوباما و تی��م امنیتی وی به رغم فش��ار‬ ‫البی صهیونیس��تی (اپیک)در کنگره و کاخ سفید به دلیل‬ ‫مشکالت اقتصادی گسترده داخلی و شرایط بحرانی منطقه‬ ‫خاورمیانه (ع راق‪ ،‬افغانستان و‪ )...‬همچنان راه حل سیاسی‬ ‫را بر گزینه نظام��ی ترجیح م ی دهن��د‪ .‬رایزن ی‪‎‬های مکرر با‬ ‫روس��یه به عنوان حامی اصلی دولت س��وریه در ش��ورای‬ ‫امنیت سازمان ملل متحد ب رای رس��یدن به توافق و تاکید‬ ‫بر برگزاری ژنو ‪ 2‬با مش��ارکت طرفین درگیر‪ ،‬گویای همین‬ ‫موضوع است‪ .‬از سوی دیگر تمام امکانات موجود ب رای نیل‬ ‫به هدف نهایی یعنی سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه‬ ‫در اختیار دولت امریکا نیس��ت و روس��یه‪ ،‬ای ران و چین در‬ ‫قبال اهداف جنگ طلبانه غرب و محور عربی‪-‬ضد س��وری‬ ‫مقاومت م ی‏کنند‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی در صفحه پیچیده شطرنج کنونی‬ ‫خاورمیانه ه ر گونه اصرار بر خواسته‪‎‬ها بدون در نظر گرفتن‬ ‫توانمندی‪‎‬های رقی��ب ب��رای جابه جایی مهره‏ه��ا‪ ،‬نتایج‬ ‫غیرقابل پی ش بینی به همراه خواهد داش��ت که نه تنها در‬ ‫راستای منافع نخواهد بود بلکه م ی‪‎‬تواند با افزایش هزینه‪‎‬ها‬ ‫شرایط را به نفع رقیب تغییر دهد‪ .‬به یاد داشته باشیم شرایط‬ ‫س��وریه با وضعیت لیبی و کش��ورهای دیگ��ر تفاوت‪‎‬های‬ ‫اساسی دارد‪.‬‬ ‫حضور گروه‪‎‬های س��لفی تن��درو در صحنه نظامی و‬ ‫انفع��ال در جبهه ارت��ش ازاد در اتخاذ مواضع یکس��ان در‬ ‫قبال دولت سوریه بر تردیدهای امریکا افزوده است‪ .‬تقویت‬ ‫نیروهای افراطی جبهه النصره از سوی امریکا‪ ،‬چالش بزرگی‬ ‫اس��ت که م ی تواند ضمن رادیکالیزه کردن اوضاع داخلی‪،‬‬ ‫گرفتاری های امریکا را در منطقه دو چندان سازد‪.‬‬ ‫مولفه‪‎‬ای که دقیقا با امنیت شریک استراتژیک امریکا‬ ‫در خاورمیانه(اسرائیل ) ارتباط دارد‪ .‬از این رو امریکا‪ ،‬گزینه‬ ‫گفت وگو و تفاهم سیاسی با روسیه را ترجیح م ی دهد؛ البته‬ ‫تا رسیدن به توافق در سطح جهانی‪ ،‬استراتژی فعلی امریکا‬ ‫همچنان هرج و مرج سازنده در س��وریه و جلوگیری از برتری‬ ‫طرفین منازعه بر یکدیگر است‪.‬‬ ‫ایا احتمال حمای�ت نظامی امری�کا از مخالفان‬ ‫بش�ار اس�د در س�وریه به ص�ورت گس�ترده را‬ ‫م ی توان متصور بود؟‬ ‫‪ l‬امریکا از بازیگران اصلی مناقش��ه سوریه است و‬ ‫رهبری جبهه غربی و حتی عربی در مقابل روس��یه و ای ران‬ ‫را برعهده دارد‪ .‬کاخ س��فید از ابتدای بحران با بسیج نیرو و‬ ‫تقس��یم وظایف با ش��رکای خویش در منطقه تالش کرده‬ ‫ش��رایط داخلی س��وریه و منطقه را با به کارگیری ابزار مالی‬ ‫و نظامی به نفع خویش تغییر ده��د‪ .‬کمک های نظامی و‬ ‫مالی و همچنین حمایت های سیاسی گسترده از گروه های‬ ‫مخالف دولت بشار اس��د از جمله واگذاری سفارتخانه ها و‬ ‫مراکز کنسولی و به رسمیت شناختن انها در سازمان های‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی در دستور کار قرار داشته و دارد‪ .‬انچه‬ ‫بر پیچیدگ ی های داخلی سوریه افزوده تعدد بازیگران داخلی‬ ‫و عدم اطمینان از اینده سیاسی سوریه بعد از بشار اسد است‪.‬‬ ‫دستیابی گروه های تندروی س��لفی به سالح های پیشرفته‬ ‫م ی تواند مناف��ع غرب و اس��رائیل را در اینده ب��ا تهدیدات‬ ‫جدی روبه رو س��ازد‪ .‬گروه‪‎‬های ملی و میانه‏رو وابس��ته به‬ ‫اخوان المسلمین نیز انسجام الزم را ب رای اتخاذ رویه متحد‬ ‫جهت ش��کل دهی به روند تحوالت ندارند‪ .‬از این رو به نظر‬ ‫م ی رسد که تردیدهای امریکا در رسیدن درست این سالح ها‬ ‫به دست مخالفان دولت و ارتش ازاد همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫حضور حزب اهلل در س�وریه از چ�ه زاوی ه ای قابل‬ ‫بررسی است؟‬ ‫‪ l‬حزب اهلل لبنان بعد از جنگ ‪33‬روزه ‪ 2006‬با ارتش‬ ‫اسرائیل و باطل کردن تز شکس ت ناپذیری این رژیم در جنگ‬ ‫با اع راب‪ ،‬به متغیر مستقل و اثرگذار در تحوالت سیاسی و‬ ‫نظام ی لبنان و حتی منطقه تبدیل ش��ده است‪ .‬روابط این‬ ‫جنبش با سوریه از بدو تاسیس به دلیل مواضع مشترک در‬ ‫قبال اسرائیل و تحوالت منطقه و نیز حلقه ارتباطی با ای ران‬ ‫همواره دوستانه و نزدیک بوده است‪ .‬همچنین درک یکسان‬ ‫از مسائل منطقه‪ ،‬تاکید بر مقاومت در قبال جاه طلب ی‏های‬ ‫نظامی تل اویو و حمایت از ارمان قدس ش��ریف‪ ،‬حزب اهلل‬ ‫لبنان‪ ،‬س��وریه و ای ران را به متحدان طبیع��ی در خاورمیانه‬ ‫مبدل ساخته است‪.‬‬ ‫در این میان گسیل نیروهای تروریستی از کشورهای‬ ‫عربی و حت��ی اروپایی ب��ه مرزهای س��وریه و تالش ب رای‬ ‫س��رنگونی دولت قانون��ی ان‪ ،‬از طریق دخال��ت خارجی با‬ ‫منافع حیاتی این جنبش در لبنان و منطقه سازگار نیست‪.‬‬ ‫همچنین ورود علنی اس��رائیل به جنگ داخلی س��وریه و‬ ‫تالش‪‎‬های هماهنگ با محورعربی‪-‬ضد سوری ب رای برهم‬ ‫زدن ت��وازن قوا باعث ش��ده که حزب اهلل لبن��ان مجبور به‬ ‫دخالت اشکار و مقابله با گروه های مختلف تکفیری شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫در این ش�رایط‪ ،‬موضع امریکا نسبت به سوریه‬ ‫چه تفاوتی خواهد کرد؟‬ ‫توفان شامات‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ l‬جنگ س��وریه یک جنگ فرسایش��ی است که‬ ‫هزینه‪‎‬های سنگینی را نه تنها متوجه مردم سوریه‪ ،‬بلکه کل‬ ‫منطقه کرده است‪ .‬تاکید طرفین درگیر منازعه بر پیروزی در‬ ‫میدان نبرد باعث شده تاکنون هرگونه طرح اشت ی‪‎‬جویانه در‬ ‫سطح منطقه و نهادهای بی ن‪‎‬المللی با ناکامی بزرگی روبه رو‬ ‫ش��ود‪ .‬همچنین ورود بازیگران منطقه‪‎‬ای و فرامنطقه‪‎‬ای و‬ ‫حمایت از گروه‪‎‬ه��ای درگیر‪ ،‬عامل اصل��ی ادامه بحران در‬ ‫سوریه است‪.‬‬ ‫درحالی که وارد س��ومین سال اش��وب‏های گسترده‬ ‫در سوریه م ی‪‎‬ش��ویم به نظر م ی‪‎‬رسد که به رغم تالش‏های‬ ‫قدرت‪‎‬های بزرگ نظیر روسیه و امریکا ب رای احیای مذاکرات‬ ‫ژنو‪ 2‬جهت پای��ان دادن به خش��ونت‪‎‬ها از طری��ق راه حل‬ ‫سیاسی‪ ،‬هم دولت س��وریه و هم معارضان درصدد هستند‬ ‫با کسب پیروزی‪ ،‬توانمندی خود را در عرصه مذاکره اثبات‬ ‫و اراده خویش را بر حری��ف تحمیل نماین��د‪ .‬از این منظر‬ ‫م ی‪‎‬بینیم که ارتش سوریه با اجرای عملیات گسترده خود‪،‬‬ ‫ضمن بازپ س گیری مناطق استراتژیک در مرز لبنان یعنی‬ ‫القصیر‪ ،‬در تداوم یورش خود به مناطق شمالی شهر حلب و‬ ‫نیز حریتان کفر‪ ،‬حمره و االتارب بر تنگنای نظامی ارتش ازاد‬ ‫و گروه‪‎‬های تکفیری افزوده است‪ .‬در همین راستا بشار اسد‬ ‫با تغییر تاکتی��ک نظام ی خویش در مواجه��ه با معارضان‪،‬‬ ‫از جنگ کالس��یک به جنگ‪‎‬های چریکی خیابانی‪ ،‬فنون‬ ‫رویارویی و پیروزی در میدان نبرد را هر چند با ازمون و خطا‬ ‫یاد گرفته است‪.‬‬ ‫امادگی همزمان دولت سوریه ب رای حضور در مذاکرات‬ ‫ژنو ‪ 2‬گویای این موضوع است که با حضور قوی نیروهای‬ ‫حزب اهلل لبنان در کنار نظامیان دولتی و اس��تمرار حمایت‬ ‫سیاس��ی ای ران و روس��یه در عرصه جهان��ی‪ ،‬تحوالت به‬ ‫نفع بش��ار اس��د تغییر یافته است‪ .‬در س��وی دیگر میدان‪،‬‬ ‫شکس��ت‪‎‬های پ ی‪‎‬در‪‎‬پی ارتش ازاد و ش��کاف روزافزون در‬ ‫جبهه مخالفان بر س��ر حضور یا عدم حض��ور در مذاکرات‬ ‫ژنو ‪ 2‬نش��انگر ضعف نظام ی انها در ادامه راه و ناامیدی از‬ ‫حامیان غربی و عربی خود است‪.‬‬ ‫امریکاازتحوالتشاماتبهنفع‬ ‫بشاراسدغافلگیرشدهاست‬ ‫موض�وع موش�ک های اس‪ 300‬همچنان محل‬ ‫مناقشه است‪ .‬بحران سوریه تا چه اندازه رابطه‬ ‫اسرائیل و روسیه را تحت الشعاع قرار م ی دهد؟‬ ‫‪ l‬باید در نظر داشت که روس��یه در حفظ سوریه به‬ ‫منافع بلند مدت خویش در منطقه خاورمیانه م ی اندیش��د و‬ ‫تحویل سامانه اس‪ 300‬را تنها در دفاع از رژیم بشار اسد نباید‬ ‫خالصه کرد‪ .‬بلکه تالش مس��کو معطوف به این شده تا از‬ ‫یک سو از طریق حمایت های گسترده دیپلماتیک از نظام‬ ‫سوریه و وتوی قطعنامه های ضد س��وری در شورای امنیت‬ ‫س��ازمان ملل متحد در کن��ار چین و از س��وی دیگر تداوم‬ ‫حمایت های نظام ی در قالب عمل به تعهدات نظامی‪ ،‬مانع‬ ‫دخالت نظامی غرب در سوریه و تکرار سناریوی لیبی گردد‪.‬‬ ‫پایداری بر مواضع در سوریه که در قالب حفظ موازنه‬ ‫قوا در قبال تحرکات نظامی غرب صورت م ی گیرد بیانگر‬ ‫این است که روسیه این بار حاضر به عقب نشینی نیست‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که مقامات کرملین در دیدار با همتایان‬ ‫اسرائیلی خود اش��کارا ضمن تاکید بر موضع خود در دفاع‬ ‫مطلق از اسد نسبت به هرگونه ماجراجویی جدید این رژیم‬ ‫درحمله به خاک سوریه هشدار دادند‪ .‬در هر صورت بحران‬ ‫سوریه تاثیر منفی بر روابط مسکو‪ -‬تل اویو برجای گذاشته‬ ‫و هرگونه ریس��ک اس��رائیل در تهاجم هوایی به س��وریه‪،‬‬ ‫‪57‬‬ ‫هزینه های غرب را به دلیل عکس العمل روس ها در منطقه‬ ‫بیشتر خواهد کرد‪.‬‬ ‫مهمترین پیامد استراتژیک تحوالت در شامات؛ تقویت روابط تهران و مسکو‬ ‫ایران‪ ،‬امریکا را در سوریه شکست داد‬ ‫در ح�ال حاض�ر دلی�ل اس�تقرار موش�ک های‬ ‫پاتریوت امریکا در مرز اردن با سوریه چیست؟‬ ‫اردن در کنار ترکیه نقش اصلی را در ب ی‪‎‬ثبات‪‎‬س��ازی‬ ‫سوریه و گسترش تنش منطقه‪‎‬ای داشته است؛ این در حالی‬ ‫است که اقتصاد رنجور این کشور به کمک‪‎‬های کشورهای‬ ‫غربی و عربی وابسته است‪ .‬در این میان ورود اوارگان جنگ‬ ‫داخلی سوریه بر ناامن ی‪‎‬ها در اردن افزوده‪ ،‬در حالی که بیشتر‬ ‫مردم اردن مخالف حضور نیروهای خارجی و دخالت در امور‬ ‫داخلی سوریه هستند‪ .‬وابستگی به بلوک غرب و فشارهای‬ ‫فزاینده عربستان و قطر باعث شده که اردن ضمن موافقت‬ ‫با برپایی اردوگاه های اموزشی ب رای تروریس ت های مسلح‬ ‫خارجی‪ ،‬علنا دروازه ورود نیروهای مسلح تکفیری به سوریه‬ ‫باشد‪ .‬از دیگر س��و امریکا ب رای افزایش فش��ار علیه دولت‬ ‫سوریه در نظر دارد با استق رار نیروی نظامی و موشک‏های‬ ‫پاتریوت‪ ،‬شرایط را ب رای امتیازگیری بیشتر از رقیب اماده‪‎‬تر‬ ‫سازد‪.‬‬ ‫این مساله که برخی از کشورهای عضو اتحادیه‬ ‫اروپا با مجوز صدور اس�لحه به س�وریه موافقت‬ ‫کرده اند‪ ،‬از چه منظری قابل ارزیابی است؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬اتحادیه اروپا در قبال بحران سوریه دچار سرگیجه‬ ‫سیاسی شده است و در این مس��یر از گزینه چماق و هویج‬ ‫در رس��یدن به اهداف خویش در س��وریه و منطقه استفاده‬ ‫م ی کند‪ .‬تندروی‪‎‬های برخی از مقامات ارش��د اروپا در قبال‬ ‫بحران پیچیده سوریه‪ ،‬موجب شگفتی محافل امنیتی دنیا‬ ‫گردیده‪ ،‬به طوری که تالش ب رای سلب مشروعیت سیاسی‬ ‫دولت بش��ار اس��د در نهادهای بی ن‪‎‬الملل��ی و تحریم‪‎‬های‬ ‫گسترده اقتصادی و سیاسی نه تنها در حل بحران اثر مثبت‬ ‫نداشته‪ ،‬بلکه اتخاذ سیاس��ت‪‎‬های میلیتاریستی و افزایش‬ ‫کمک‪‎‬ه��ای نظامی ب��ه گروه‪‎‬های نظام��ی مخالف دولت‬ ‫سوریه به تطویل بحران نیز انجامیده است‪ .‬البته دادن مجوز‬ ‫الزم ب رای دستیابی جریانات تندروی سلفی و گروه القاعده‬ ‫به سالح‪‎‬های پیش��رفته نظامی از موضع برتر اتخاذ نشده و‬ ‫ناکارامدی سیاست‪‎‬های قبلی سران اتحادیه اروپا در نادیده‬ ‫گرفتن واقعی ت‪‎‬های داخلی سوریه و منطقه باعث شده که‬ ‫تالش‪‎‬های منطقه‏ای و برخی کشورهای مسئولی ت پذیر در‬ ‫عرصه بی ن المللی به نوعی با ناکام ی مواجه گردد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫در نهایت پی ش بینی ش�ما از برگزاری نشست‬ ‫ژنو چیست؟‬ ‫‪ l‬بحران س��وریه به نقطه جوش خود نزدیک شده‬ ‫و به نظر م ی‪‎‬رس��د عدم تدبیر و مصلحت‪‎‬اندیش��ی و تاکید‬ ‫بر سیاست مش��ت اهنین در قبال رقیب‪ ،‬وضعیت داخلی‬ ‫سوریه و حتی منطقه حساس خاورمیانه را به شرایط بغ رنجی‬ ‫خواهد رساند و طرفین منازعه نخواهند توانست ب رنده می دان‬ ‫قلمداد ش��وند‪ .‬در هر صورت ادامه بحران در شرایط فعلی‬ ‫باخت – باخت ب رای همه اس��ت‪ .‬از این رو به نظر م ی‪‎‬رسد‬ ‫تنها روزنه امید ب رای بسته نشدن پنجره دیپلماسی‪ ،‬نشست‬ ‫سرنوشت‪‎‬ساز ژنو‪ 2‬است؛ امریکا و روسیه به رغم اختالف نظر‬ ‫اساسی در چگونگی فیصله بخشی به بحران‪ ،‬از خط رات ان‬ ‫اگاهند و تالش م ی‪‎‬شود با حضور فراگیر قدرت های درگیر‬ ‫در بحران و رایزن ی‪‎‬های سیاسی‪ ،‬شرایط ب رای اجماع جهانی‬ ‫و ح��ل منطقی ان فراهم گردد‪ .‬ولی مش��کالت نشس��ت‬ ‫برخی خوشبین ی‪‎‬ها را به یاس و ناامیدی بدل ساخته است‪.‬‬ ‫تاکید چند قدرت بزرگ اروپایی بر عدم مش��ارکت ای ران در‬ ‫این نشست سرنوشت‪‎‬س��از و ابهام در حضور یا عدم حضور‬ ‫نماینده معارضان سوری در ان‪ ،‬از جمله مشکالت است‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر کارنامه قدرت های بزرگ در نشس ت‪‎‬های قبلی‬ ‫بر سر حل‪‎‬و فصل موضوع قابل قبول نبوده و انتظار م ی‪‎‬رود‬ ‫با درک مش��ترک تصمیم اساس��ی ب رای توافق و برقراری‬ ‫اتش بس در ژنو‪ 2‬فراهم شود‪g .‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نویسنده ‪ :‬ولی رضا نصر‪ /‬مترجم‪ :‬ازاده کشوردوست‬ ‫اغ��از ناارام ی ها در س��وریه باعث ش��کل گیری برخی‬ ‫ذهنی ت ها و گمان هزن ی ها درباره احتمال وارد شدن اسی ب های‬ ‫استراتژیک به ای ران ش��ده بود‪ .‬در این سناریوی سقوط دولت‬ ‫«بشار اس��د»‪ ،‬رئی س جمهوری سوریه – کش��وری که یکی‬ ‫از متحدان کلیدی ته ران به ش��مار م ی رود – باعث تضعیف‬ ‫ای ران شده و این کشور در ارتباط با ب رنامه هسته ای خود تحت‬ ‫فشارهای بیشتری قرار م ی گرفت و اسی ب پذیرتر م ی شد‪ .‬در‬ ‫این دیدگاه‪ ،‬ای ران پس از س��قوط اسد نفوذ منطقه ای خود را از‬ ‫دست م ی داد و در عوض نفوذ کشورهایی ماند ترکیه‪ ،‬قطر و‬ ‫ع ربستان سعودی که متحد امریکا به شمار م ی روند‪ ،‬افزایش‬ ‫م ی یافت‪ .‬با این وجود ش��واهد نش��ان م ی دهد که تحوالت‬ ‫سوریه در حال حاضر به نفع ای ران رقم م ی خورد‪ .‬دولت اسد در‬ ‫مبارزه های می دانی پیروز م ی شود و جنگ در سوریه باعث شده‬ ‫که ای ران در مواضع هسته ای خود اقتدار بیشتری داشته باشد‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬دستاوردهای ای ران باعث شرمندگی متحدان‬ ‫امریکا ش��ده‪ ،‬که از ناارام ی های س��وریه حمایت م ی کردند‪.‬‬ ‫عالوه بر ان‪ ،‬ای ران روابط خود را با روس��یه تقویت کرده است؛‬ ‫مساله ای که م ی تواند مهمترین پیامد استراتژیک درگیری های‬ ‫سوریه باشد‪.‬‬ ‫ی امریکا ب رای کاهش مداخله در‬ ‫شاید بخش��ی از ارزیاب ‬ ‫سوریه‪ ،‬مسلم دانستن سقوط نظام اسد بوده و همین مساله‬ ‫باعث ش��ده بود که کوچک ترین احتمالی را ب رای بازگش��ت‬ ‫اسد در نظر نگیرد‪ .‬دولت س��وریه با کمک تسلیحاتی برخی‬ ‫کشورها از جمله روسیه موفق شد صفوف معترضان در شهر‬ ‫«القصیر» واقع در مرکز این کشور را در هم بشکند‪ .‬این پیروزی‬ ‫نمادین‪ ،‬امید برخی کشورها ب رای پایان نظام اسد را به ناامیدی‬ ‫تبدیل کرد‪.‬‬ ‫سوریه در حال حاضر نوعی جنگ وکالتی را پشت سر‬ ‫م ی گذارد که نتیجه ان سلس��له مراتب منطق��ه ای را تعیین‬ ‫خواهد کرد‪ .‬در خاورمیانه‪ ،‬این تشعشع قدرت است که منافع‬ ‫اس��تراتژیک را مش��خص م ی کند‪ .‬قابلی ت های حزب اهلل در‬ ‫سوریه ضربه ای به ع ربستان س��عودی به شمار م ی رود که از‬ ‫مخالفان سیاس��ی حزب اهلل در لبنان حمایت کرده است‪ .‬در‬ ‫واقع دستاوردهای ارتش س��وریه ب رای سعودی ها‪ ،‬قطری ها و‬ ‫ ترک ها که به معارضان سوری کمک مالی و تسلیحاتی کرده‬ ‫بودند‪ ،‬نوعی عقب نشینی به شمار م ی رود‪ .‬دولت باراک اوباما از‬ ‫مداخله در سوریه و تبدیل کردن سراشیبی سقوط به یک جنگ‬ ‫تمام عیار – به عنوان تکرار پرهزینه فاجعه ع راق – خودداری‬ ‫کرده است‪ .‬در همین راس��تا هر چند باراک اوباما بارها تاکید‬ ‫ی گزینه ها‬ ‫کرده که در ارتباط با ب رنامه هس��ته ای ای ران تمام ‬ ‫روی میز است‪ ،‬اما دولت این کشور این پیام محکم را فرستاده‬ ‫است که واشنگتن با ته ران نیز وارد جنگ نخواهد شد‪ .‬زمانی‬ ‫که مقام های رسمی امریکا م ی گویند گزینه انها ب رای مداخله‬ ‫در سوریه به دلیل سیستم های دفاع هوایی این کشور محدود‬ ‫شده است‪ ،‬به نوعی ه راس خود از سیستم های دفاعی ای ران را‬ ‫نیز اب راز م ی کنند‪ .‬روسیه هم واره این اعتقاد و فرض محکم خود‬ ‫امریکا از تحوالت سوریه به نفع بشار اسد غافلگیر شده است‬ ‫توفان شامات‬ ‫جعفر قنادباشی ‪ /‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫خبر تداوم و اس��تمرار پیش روی ارتش سوریه به سوی‬ ‫مناطق شمالی این کشور و سقوط دیگر سنگرهای زیرزمینی‬ ‫و عملیاتی مخالفان مسلحی که پایگاه های نظامی خود را در‬ ‫شهر القصیر از دس��ت داده اند‪ ،‬از نگران کننده ترین خبرهایی‬ ‫بود که در چند هفته اخیر‪ ،‬در کاخ س��فید دریافت شد‪ .‬در واقع‬ ‫خبره��ای مربوط به اغ��از عملیات توفان ش��مال (عملیات‬ ‫جدید ارتش سوریه ب رای پاکس��ازی شهرهای واقع در مناطق‬ ‫ش��مالی این کش��ور به ویژه ش��هر حلب) در حالی روی میز‬ ‫اوباما قرار گرفت که وی هنوز در اندیش��ه چگونگی واکنشی‬ ‫مناسب در قبال موفقیت بسیار مهم دولت سوریه در ازاد سازی‬ ‫شهر راهبردی القصیر و شهرک ها و روستا های حومه ان بود‪.‬‬ ‫کاخ سفید با اتکا به براوردهای قبلی دستگاه های اطالعاتی‬ ‫امریکا‪ ،‬به هی چ وجه‪ ،‬منتظر شنیدن خبر پیروزی ارتش سوریه‬ ‫و شکست گروه های مسلح مخالف در القصیر و از دست دادن‬ ‫ی که در این شهر و حومه های‬ ‫پایگاه های چریکی مستحکم ‬ ‫ان ساخته ش��ده‪ ،‬نبود‪ .‬ب راین اس��اس‪ ،‬تصور اوباما ان بود که‬ ‫کمک های مالی و لجستیکی غرب و ارتجاع منطقه به این‬ ‫گروه های شورشی‪ ،‬کافی است تا جنگ نیابتی (وکالتی) ب هراه‬ ‫افتاده در س��وریه‪ ،‬همچنان ادامه یابد و سرانجام به نفع غرب‬ ‫رقم بخورد؛ بدون انکه امریکا‪ ،‬زیان ها و عواقب گسترده یک‬ ‫مداخله نظامی دیگر را تحمل کند‪ ،‬ب ی انکه وی ناگزیر شود تا‬ ‫ب رای تحقق شرایط مورد نظر واشنگتن و تل اویو‪ ،‬تصمیمات‬ ‫تازه ای را اتخاذ نماید‪ .‬اما خبرهای رسیده به کاخ سفید‪ ،‬از وقوع‬ ‫رخدادهایی مخالف ب��ا این گونه تصورات‪ ،‬حکایت داش��ت‪.‬‬ ‫به خصوص انکه‪ ،‬عالوه بر انعکاس تصمیم ارتش س��وریه‬ ‫ب رای ادامه و گس��ترش دامنه عملیات ازادسازی به شهرها و‬ ‫مناطق شمالی (عملیات توفان شمال)‪ ،‬این خبرها‪ ،‬از تصمیم‬ ‫بس��یارمهم و راهبردی دیگر نظام سیاسی س��وریه نیز خبر‬ ‫م ی داد و ان تصمیم ب رای ازادس��ازی منطقه جوالن از اشغال‬ ‫‪ 46‬ساله صهیونیس ت ها بود‪ .‬بنا به انچه روزنامه لبنانی االخبار‬ ‫در این باره و همزمان با اعالم خبر اغاز عملیات ارتش سوریه در‬ ‫شهرهای شمالی (عملیات توفان شمال) منتشر کرد؛ مقامات‬ ‫دمشق در حال حاضر درصدد برامده اند تا بعد از موفقی ت های‬ ‫چشمگیر در عرصه رویایی با مخالفان مسلح‪ ،‬عملیات جدی‬ ‫و موثری را نیز ب رای ازادسازی منطقه اشغالی جوالن به مرحله‬ ‫اجرا بگذارند؛ عملیاتی که بنا به گفته بش��ار اسد‪ ،‬از مقاومت‬ ‫حزب اهلل در ازادسازی جنوب این کشور‪ ،‬الگو خواهد گرفت‪ .‬این‬ ‫خبرها توام با جنجال های ه راس الود صهیونیس ت ها و همراه‬ ‫با نی رنگ های رسانه ای و دیپلماتیک انگلیس فشار علیه اوباما‬ ‫را به حداکثر رساند تا زمینه های حضور گسترده تر و مستقیم تر‬ ‫امریکا را در صحنه معادالت میدانی س��وریه فراهم کند و از‬ ‫رویکرد احتیاط امیزی که دولت امریکا را از ابتدای جنگ داخلی‬ ‫سوریه‪ ،‬از مداخله مستقیم در این کشور باز داشته‪ ،‬صرف نظر‬ ‫نماید‪ .‬به خصوص که دولت سوریه به عنوان حلقه اصلی و به‬ ‫ول ی رضا نصر‪ ،‬مشاور باراک اوباما‬ ‫در تحلیل خود بر این نکته تاکید‬ ‫م ی کند که برخالف تصورات اولیه‬ ‫از جنگ سوریه‪ ،‬معادالت در شامات‬ ‫به زیان امریکا در جریان است‪ .‬به‬ ‫اعتقاد او ایران مه م ترین نقش را‬ ‫در ب ه عقب راندن ایاالت متحده از‬ ‫سوریه ایفا کرده است‬ ‫بین الملل‬ ‫که اسد پیروز خ واهد شد را حفظ کرده و به نظر م ی رسد این امید‪،‬‬ ‫اکنون به واقعیت تبدیل شده است‪ .‬روسیه که در حال حاضر‬ ‫دلیلی ب رای تغییر مواضع خود در س��وریه نم ی بیند و با تاکید‬ ‫حمایت از اسد‪ ،‬از خود تصویر هم پیمانی را ترسیم کرده است‬ ‫که تسلیم فشارهای بی ن المللی نخواهد شد؛ رویکردی کامال‬ ‫متفاوت با امریکا که به نظر م ی رسد تصمیم دارد از اقدام های‬ ‫گذشته خود در خاورمیانه فاصله گرفته و در عوض روی محور‬ ‫اسیا متمرکز ش��ود‪ .‬به رغم حمایت اسمی روس��یه از برخی‬ ‫فشارهای بی ن المللی علیه ب رنامه هس��ته ای ای ران‪ ،‬دو کشور‬ ‫ب رای شکل دادن به سیاست منطقه ای و کاهش نفود امریکا‪،‬‬ ‫همکاری های درازمدت��ی در منطقه قفقاز و اس��یای مرکزی‬ ‫داشته اند‪ .‬هر چه بحران س��وریه طوالن ی تر شود‪ ،‬همکاری و‬ ‫اتحاد ای ران و روسیه نزدیک تر خواهد شد‪.‬‬ ‫روسیه نیز مانند ای ران از افزایش گرایش های افراط گرایانه‬ ‫در جهان عرب نگران بوده و مقام های کرملین بر این باورند‬ ‫که این مساله رادیکالیسم را در مناطق مسلمان نشین روسیه‬ ‫تشدید خ واهد کرد‪ .‬نگاه انها به جنگ در روسیه مشابه دیدگاهی‬ ‫است که نسبت به جنگ در چچن داشتند و ترکیه‪ ،‬ع ربستان‬ ‫سعودی و قطر را متهم م ی کنند که در ابتدا از افراط گرایی در‬ ‫قفقاز و اسیای میانه حمایت م ی کردند و اکنون همین رفتار را در‬ ‫خاورمیانه در پیش گرفته اند‪ .‬در صورت پیروزی در سوریه‪ ،‬بلوک‬ ‫ای ران‪ -‬روسیه به دنبال نفوذ گسترده تر در مناطق جدید مانند‬ ‫خلیج فارس خ واهد بود‪ .‬دعوت روسیه از حزب «الوفاق» ‪ -‬حزب‬ ‫شیعه اپوزیسیونی بحرین‪ -‬ب رای دیدار از مسکو در ماه فوریه‬ ‫ت ترک خاورمیانه‬ ‫گذشته شاهدی بر این مدعاست‪ .‬ممکن اس ‬ ‫و پشت سر گذاش��تن مش��کالت ان ب رای امریکا احساسی‬ ‫خوشایند باش��د‪ ،‬ولی چنانچه محور ای ران – روسیه وارث ان‬ ‫شود‪ ،‬این احساس بسیار زودگذر خواهد بود‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬نیوزدی‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫هم پیوند دهنده جبهه مقاومت‪ ،‬اینک با کس��ب پیروزی در‬ ‫القصیر‪ ،‬به خطر بزرگتری ب رای رژیم صهیونیستی تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬در واقع این مقامات تل اویو بودند که درپی سقوط مواضع‬ ‫مخالفان مسلح در القصیر‪( ،‬و کشف خودروها و ادوات نظامی‬ ‫اس��رائیلی در این شهر) بسیار بیشتر از گذش��ته‪ ،‬بر خواسته‬ ‫همیشگی شان از مقامات کاخ سفید ب رای مداخله مستقیم تر‬ ‫پافشاری کردند؛ خ واسته ای که تحقق کامل‪ ،‬همه جانبه و سریع‬ ‫ان ب رای مقامات امریکا‪ ،‬نه تنها به هی چ وجه امکان پذیر نیست؛‬ ‫بلکه حتی سخن گفتن راجع به ان نیز ممکن است واشنگتن‬ ‫را در صحنه های بی ن المللی و منطقه ای با واکنش های بسیار‬ ‫زیانبخش روبه رو سازد‪ .‬بناب راین م ی بینیم که کاخ سفید در یک‬ ‫ ب ی تصمیمی وسردرگمی ب رایکاهشفشارهایصهی ونیستی‬ ‫به اعالم مواضع سیاسی بسنده م ی کند و در نهایت‪ ،‬تصمیمات‬ ‫عملی ب رای پاس��خگویی به انتظارات صهیونیس ت ها را به‬ ‫نشس ت های کارشناسانه و چندجانبه در داخل امریکا موکول‬ ‫م ی نماید‪ ،‬چنان که زمانی که ازادسازی القصیر به مراحل پایانی‬ ‫نزدیک م ی شود «جی کارنی» سخنگوی کاخ سفید در ب رابر‬ ‫خب ر نگاران حاضر شده و با این جمالت‪ ،‬در صدد کسب رضایت‬ ‫مقامات رژیم صهیونیس��تی و دلجویی و قوت قلب دادن به‬ ‫مخالفان مسلح در سوریه برم ی اید‪« :‬ما شدیدا نگران هستیم‬ ‫و ایاالت متحده با قوی ترین کلمات ممکن‪ ،‬حمله رژیم اسد به‬ ‫القصیر را محکوم م ی کند‪ ».‬بدیهی است این موضع گیری‪،‬‬ ‫ان چیزی نیست که رضایت صهیونیس ت ها و دیگر متحدین‬ ‫امریکا در منطقه را به دنبال داشته باشد و بناب راین بعد از گذشت‬ ‫چند روز‪ ،‬کاخ سفید موضع تازه تری اتخاذ م ی کند و طی ان‪ ،‬بر‬ ‫این امر اصرار م ی ورزد که‪« :‬امریکا به دنبال راه های بیشتر ب رای‬ ‫تقویت شورشیان سوری اس��ت‪ ».‬و این همان موضعی است‬ ‫که به نحوی اشکار‪ ،‬از ورود بس��یار احتیاط امیز واشنگتن به‬ ‫مرحله جدیدی از اقدام در سوریه خبر م ی دهد‪ .‬خبری که یک‬ ‫گزارش اختصاصی خبرگزاری «اسوشیتدپرس»‪ ،‬نیز صراحتا‬ ‫ان را تائید م ی کند‪ .‬اسوش��یتدپرس در این گزارش به نقل از‬ ‫مقامات اگاه اع�لام م ی کند‪« :‬ب��اراک اوباما رئی س جمهوری‬ ‫امریکا تمایل بیش��تری ب رای ارسال تسلیحات به یگان های‬ ‫شورشیان س��وری پیدا کرده و «جان کری» وزیر امور خارجه‬ ‫امریکا نیز به منظور شرکت در جلسه گفت وگوی کاخ سفید با‬ ‫محور تجهیز مخالفان مستقر در سوریه‪ ،‬سفر ب رنامه ریزی شده‬ ‫خود را به اسرائیل‪ ،‬به تعویق انداخته اس��ت‪ ».‬این خبرگزاری‬ ‫امریکایی سپس م ی افزاید‪« :‬با توجه به پیشروی های سریع‬ ‫اسد در بحران داخلی س��وریه‪ ،‬دولت امریکا احتماال در طول‬ ‫هفته جاری کمک های تس��لیحاتی به شورش��یان سوریه را‬ ‫ی را که چندان محتمل‬ ‫تصویب خواهد کرد و امتیازهای اقدام ‬ ‫به نظر نم ی رسد و شامل اعزام نیروی هوایی امریکا به منظور‬ ‫تضمین منطقه پرواز ممنوع بر فراز س��وریه است نیز ارزیابی‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬این درحالی اس��ت که اتحادی��ه اروپا دو هفته‬ ‫پیش از ان‪ ،‬با پادرمیان ی ها و اصرار های مکرر مقامات لندن‪ ،‬با‬ ‫ارسال علنی تسلیحات ب رای شورشیان مخالف سوریه موافقت‬ ‫کرده و ضمن تکمیل زنجیره بهره برداری از چاه های نفتی که‬ ‫در مناطق تحت نفوذ این گروه ها قرار دارد (ب راس��اس توافق‬ ‫قبلی نشست اتحادیه اروپا در بروکسل) در صدد جلوگیری از‬ ‫تضعیف روحیه این شورشیان برامده است‪ .‬با این حال بنا به‬ ‫گفته رسانه های امریکایی از جمله اسوشیتدپرس‪ ،‬سرکردگان‬ ‫گروه های مسلح در سوریه‪ ،‬بازهم خواستار انند تا در این جنگ‬ ‫نیابتی‪ ،‬امریکا به صورت پررنگ تر و علن ی تری ظاهر شود که‬ ‫این گونه رویکرد به معنی تغییر ماهیت جنگ نیابتی و بنا به‬ ‫تعبیر دیگر به معنی پیدایش یک دگردیس��ی در روند جنگ‬ ‫داخلی سوریه است‪.‬‬ ‫اسوشیتدپرس در این باره م ی نویسد‪« :‬سران شورشیان‬ ‫مستقر در سوریه به واشنگتن هش��دار داده اند که تحرکات و‬ ‫فعالی ت های انها بدون حمایت های بیشتر‪ ،‬با خسارت های‬ ‫وی رانگر و غیر قابل برگشتی روبه رو خواهد شد و بناب راین این‬ ‫هشدارها سبب شده تا دولت اوباما اتخاد اقدامات شدیدتری‬ ‫را علیه دولت س��وریه تحت بررس��ی قرار دهد‪ .‬اقداماتی که‬ ‫لئون پانه تا‪ ،‬وزیر دفاع امریکا نیز از س��خت ی ها و مش��کالت‬ ‫موجود بر سر راه ان سخن م ی گوید و همزمان با تصریح این‬ ‫موضوع که «ما برنامه های مختلفی طرح ریزی کرده ایم که‬ ‫م ی تواند اجرا ش��ود و یکی از این برنامه های احتمالی ایجاد‬ ‫منطقه پرواز ممنوع در برخی مناطق س��وریه است‪ ».‬اجرای‬ ‫چنین طرحی را نامحتمل م ی ش��مارد که در واقع به معنای‬ ‫سنجش واکنش های مخالف و از سوی دیگر تحریک نکردن‬ ‫طرف هایی است که الاقل طی یک سال گذشته وارد جنگی‬ ‫نیابتی با امریکا‪ ،‬ان هم درخاک سوریه شده اند‪ .‬البته موضوع‬ ‫تازه دیگری نیز سبب شده و م ی شود تا واشنگتن به رغم امتناع‬ ‫از ورود علنی به صحنه میدانی س��وریه‪ ،‬نسبت به سرنوشت‬ ‫کنونی شورش��یان ضد س��وری مورد حمایت غرب و ارتجاع‬ ‫منطقه ب ی تفاوت نباشد و موضوع گسترش دامنه ناارام ی هایی‬ ‫اس��ت که دولت اردوغان را نش��انه رفته و از این لحاظ توان‬ ‫لجستیکی ترکیه (عضو ناتو) را ب رای تداوم حمایت های نظامی‬ ‫از گروه های ضد سوری‪ ،‬به حداقل کاهش داده است‪.‬‬ ‫باید خاط ر نشان کرد که ازادی القصیر و سقوط سنگرها‬ ‫و پایگاه های شورش��یان مسلح در این ش��هر به معنی برگ‬ ‫بس��یار ب رنده ای در اختیار دولت س��وریه اس��ت تا بتواند در‬ ‫نشس��ت ژنو ‪ 2‬با موضعی بسیار قوی ظاهر ش��ود و تدارک‬ ‫وس��یعی که دیپلماسی انگلیس��ی و امریکایی هم جهت با‬ ‫منافع رژیم صهیونیستی‪ ،‬ب رای کسب امتیاز از دولت بشار اسد‬ ‫دیده بود را به کلی خنثی کند‪ .‬این درحالی است که گروه های‬ ‫مخالف و حامیان منطقه ای و غ رب ی شان بعد از سقوط القصی ر‪،‬‬ ‫برگ ب رنده قابل تاثیری را در گفت وگوهای اینده ژنو در اختیار‬ ‫ندارند و از این لحاظ به ش��دت عصبانی و نگران هس��تند‪،‬‬ ‫کمااینکه بعضا از اعالم حضور در نشست ژنو ‪ 2‬نیز خودداری‬ ‫کرده اند‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫گفت وگو با حسین رویوران‬ ‫‪4‬‬ ‫دوگانه های واشنگتن‬ ‫حسین رویوران‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه‪ ،‬در گفت وگویی تفصیلی با مثلث به بررسی پیروزی های اخیر سوریه‬ ‫در منطقه القصیر و همچنین مواضع امریکا پیرامون این مساله پرداخت‪ .‬وی معتقد است که غرب و به ویژه امریکا یک‬ ‫موضع دوگانه را در قبال سوریه دنبال می کند زیرا امریکا تاکنون پیرامون حضور ده ها هزار تن از تروریست های تکفیری‬ ‫در سوریه هیچ واکنشی نشان نداده‪ ،‬اما به محض شکس�ت انها در القصیر ان هم به واسطه حضور حزب اهلل لبنان در‬ ‫این درگیری‪ ،‬حزب اهلل را محکوم کرد‪ .‬رویوران در رابطه با حضور نظامیان امریکایی در اردن می گوید‪«:‬حضور امریکا‬ ‫در مرزهای سوریه با اردن‪ ،‬حفظ رژیم اردن است و نه براندازی رژیم اسد؛ زیرا ورود سلفی های تکفیری به اردن یعنی‬ ‫سقوط نظام؛ چرا که نظام در اردن به شدت شکننده است‪ ».‬وی بر این باور است که اکنون دیگر بحث براندازی رژیم‬ ‫اسد پایان یافته و در حال حاضر نگرانی امریکا‪ ،‬بحث سقوط رژیم در اردن است‪.‬‬ ‫در ابتدا ارزیابی تان را از تحوالت اخیر در س�وریه و‬ ‫پیروزی ارتش سوریه در منطقه القصیر بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬اتفاقی که اکنون در سوریه افتاده‪ ،‬این است که دولت‬ ‫سوریه موفق شده منطقه القصیر را بازپس بگیرد و همچنین‬ ‫بخش وسیعی از راه های تدارکاتی تروریس ت ها را از بین ببرد‪ .‬به‬ ‫عبارتی بیش از ‪50‬درصد تدارکات مخالفان بشار اسد‪ ،‬از طریق‬ ‫منطقه القصیر و لبنان بود و بیش از ‪70‬درصد از س��لف ی های‬ ‫تکفیری از این منطقه وارد م ی شدند‪ .‬سقوط این منطقه تحول‬ ‫بزرگی در سوریه به شمار م ی اید و معادله را به نفع دولت سوریه‬ ‫تغییر خ واهد داد‪ .‬در نتیجه در حال حاضر یک ریزش و فروپاشی‬ ‫جدی در جبهه تکفیری ها رخ داده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫موضع گیری امریکا به شکس�ت تروریس ت ها در‬ ‫منطقه القصیر و بازپ س گی�ری این منطقه البته با‬ ‫کمک حزب اهلل لبنان چه بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ l‬موضع امریکا پی رامون تروریس ت هایی که در سوریه‬ ‫حضور دارند قابل بررسی است؛ امریکا تا امروز از تروریس ت ها‬ ‫حمایت م ی کرد‪ ،‬به انها امکانات مالی م ی داد و تالش داشت از‬ ‫ط ریق اتحادیه عرب به انها مشروعیت دهد‪ .‬اما زمانی که شرایط‬ ‫تغییر کرد و این گروه ها دچار شکست شدند‪ ،‬هم امریکا‪ ،‬هم‬ ‫اروپا و هم اتحادیه عرب حضور حزب اهلل را در درگیری های اخیر‬ ‫محکوم کردند‪ .‬این در حالی است که اینها تاکنون حضور ده ها‬ ‫هزار شب ه نظامی سلفی‪ -‬تکفیری را در سوریه محکوم نکرده اند‪.‬‬ ‫اما حضور چند هزار نفر از اعضای حزب اهلل را محکوم م ی کنند و‬ ‫درخواست کرده اند که حزب اهلل از سوریه خارج شود‪ .‬این مساله‬ ‫دوگانگی رفتارها و برخوردهای غرب را تاحدود زیادی نشان داد و‬ ‫مشخص کرد که غرب در موضوع سوریه کامال دوگانه برخورد‬ ‫م ی کند و به هیچ اصولی پایبند نیست‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما با پیروزی نیروهای دولتی در منطقه‬ ‫القصیر سناریوهای بعدی امریکا برای سوریه چه‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬مس��اله ای که اکنون مطرح است بحث کنف رانس‬ ‫ژنو ‪ 2‬اس��ت؛ در این کنف رانس اصرار بر حل سیاسی بحران از‬ ‫جانب تمامی طرفین به غیر از مخالف��ان وجود دارد‪ .‬مخالفان‬ ‫نیز به دلیل چنددستگی‪ ،‬چندصدایی و عدم اجماع سازی توان‬ ‫چنین تصمیم گیری را ندارند‪ .‬اتفاقی که افتاده این اس��ت که‬ ‫دولت های سوریه‪ ،‬ای ران و روسیه بر راه حل سیاسی ب رای بحران‬ ‫تاکید دارند؛ این در حالی است که غرب و کشورهای اتحادیه‬ ‫عرب نیز همین موضع را پی دا کرده اند‪ .‬اما در این شرایط باز هم‬ ‫مخالفاننم ی توانندهیاتیراازطرفخودشانب هدلیلاختالفات‬ ‫موجود معرفی کنند‪ .‬این وضعیت نشان م ی دهد مخالفان دچار‬ ‫مشکالت عدیده ای هس��تند و عدم حضور اینها در ه ر گونه‬ ‫گفت وگوی سیاسی در ژنو ‪ 2‬شرایط انها را دشوارتر و بحران ی تر‬ ‫خ واهد کرد‪ .‬در حال حاضر دولت سوریه پیروزی های مکرری پی دا‬ ‫کرده و متقابال مخالفان دچار پ راکندگی بیشتری شده اند و این‬ ‫مساله م ی تواند انها را اسی ب پذیر کند‪.‬‬ ‫ایا در این ش رایط امکان دارد امریکا به گزینه نظامی‬ ‫‪60‬‬ ‫علیه سوریه روی بیاورد؟‬ ‫‪ l‬در این شرایط بعید به نظر م ی رسد امریکا دیگر به‬ ‫گزینه نظامی در رابطه با س��وریه فکر کند؛ زی را نه شرایطش را‬ ‫دارد و نه زمان به نفع امریکاست‪ .‬این در حالی است که اکنون‬ ‫سوریه به موشک های اس ‪ 300‬نیز مجهز شده و م ی تواند هر‬ ‫هدف ه وایی و موشک را از فاصله‪ 200‬کیلومتری منهدم کند‪ .‬با‬ ‫این اوصاف اکنون اصال به نفع امریکا نیست که گزینه نظامی‬ ‫را در قبال سوریه به کار گیرد‪ .‬در حقیقت امریکا به گونه ای در‬ ‫س��وریه ب رنامه ریزی کرده بود که ‪ 10‬تا ‪ 15‬هزار نفر از حامیان‬ ‫القاعده در س��وریه جمع ش��وند تا هم انها از بین بروند و هم‬ ‫ارتش سوریه متالشی شود‪ .‬در این سناریو هر دو طرف ماجرا‪،‬‬ ‫جزو مخالفان امریکا بودند و از بین رفتن شان به نفع امریکا و‬ ‫اسرائیل بود‪ .‬اما اتفاقی که افتاد این بود که بیش از ‪50‬هزار نفر‬ ‫از سلف ی های تکفیری در سوریه جمع شدند و این می زان بیش‬ ‫از پی ش بین ی های امریکا بود‪ .‬در این ش��رایط که سلف ی های‬ ‫تکفیری تعدادشان افزایش یافت‪ ،‬سرریز انها وارد استان های‬ ‫غ ربی ع راق و لبنان شدند‪ .‬این مساله نشان م ی دهد که ما در‬ ‫ب رابر یک تجمع فوق العاده تروریس ت های القاعده در خاورمیانه‬ ‫قرار داریم‪ .‬اگر دولت سوریه به این تروریس ت ها فشار وارد کند‬ ‫و بخواهد تمامشان را ریشه کن کند‪ ،‬قطعا این افراد و گروه ها‬ ‫به مرزها و کشورهای پی رامونی که اساسا از همان ها وارد سوریه‬ ‫شده اند‪ ،‬فرار خ واهند کرد‪.‬‬ ‫اخیرا شاهد تحرکاتی از جانب امریکا در مرزهای‬ ‫اردن بوده ای�م؛ ایا این مس�اله نم ی توان�د بیانگر‬ ‫امادگی انها ب رای حمله به سوریه باشد؟‬ ‫‪ l‬حضور امریکا در مرزهای سوریه با اردن‪ ،‬حفظ رژیم‬ ‫اردن است نه ب راندازی رژیم اسد؛ زی را ورود سلف ی های تکفیری به‬ ‫اردن یعنی سقوط نظام؛ چرا که نظام در اردن به شدت شکننده‬ ‫اس��ت‪ .‬در واقع به صراحت م ی توان گفت بحث ب راندازی رژیم‬ ‫اس��د دیگر پایان یافته و در حال حاضر نگرانی امریکا‪ ،‬بحث‬ ‫سقوط رژیم در اردن است‪ .‬ورود تروریس ت هایی که وارد سوریه‬ ‫شدند‪ ،‬جنگی دند و تجربه کسب کردند‪ ،‬به هر کشوری دردسرساز‬ ‫خواهد بود‪ .‬اکنون بخش��ی از تروریس��ت های تونسی به این‬ ‫کشور بازگشته اند و به کوه های غرب تونس پناه برده اند؛ این‬ ‫مساله باعث شده که دولت تونس با چالش مواجه شود‪ ،‬البته‬ ‫این پیامد اشتباهی است که دولت تونس مرتکب شد‪ .‬اگر االن‬ ‫در تونس رفتن به سوریه را جرم اعالم کرده اند به این دلیل است‬ ‫که فهمیده اند چه اشتباه بزرگی انجام داده اند‪ .‬همین اشتباه را‬ ‫قط ر‪ ،‬ع ربستان‪ ،‬شیخ نشی ن های خلی ج فارس‪ ،‬اردن و ترکیه نیز‬ ‫انجام دادند و باید منتظر عواقب اقدام شان باشند‪ .‬بعد از جنگ‬ ‫افغانستان‪ ،‬کشورهای ع ربی در ب رابر پدیده ای با عنوان افغان های‬ ‫عرب قرار گرفتند؛ یعنی کس��انی که در افغانستان جنگیده و‬ ‫سپس به کشورهایشان بازگشته بودند‪ .‬اما اکنون در ب رابر پدیده‬ ‫جدیدی به نام افغان های سوریه قرار داریم‪ ،‬بازگشت این افراد به‬ ‫هر کشوری به مثابه چالش امنیتی ب رای ان کشور خ واهد بود‪.‬‬ ‫کم�ی بیش�تر در رابط�ه ب�ا نق�ش ح�زب اهلل در‬ ‫درگیری های اخیر سوریه توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬حضور حزب اهلل در جنگ س��وریه پیروزی نظامی‬ ‫بزرگی را رق��م زد که برخی ت�لاش دارن��د ان را به عنوان یک‬ ‫چالش مطرح کنند‪ .‬واقعیت این اس��ت که منطقه القصیر در‬ ‫شمال ش��رقی لبنان قرار دارد و یک چهارراه ارتباطی اس��ت و‬ ‫راه های تدارکاتی حزب اهلل از این طریق است‪ .‬همچنین اساسا‬ ‫تکفیری ها در مرز لبنان حضور پی دا کرده بودند و سع ی ش��ان‬ ‫بر این بود که بحران را ب��ه ع راق و لبنان س��رایت دهند‪ .‬این‬ ‫مس��اله ب رای حزب اهلل خیلی جدی و نگران کننده بود‪ .‬زیرا اگر‬ ‫این گروه ها‪ ،‬جنگ طایف��ه ای را وارد لبن��ان م ی کردند‪ ،‬قطعا‬ ‫حزب اهلل به جای جنگ با اسرائیل باید وارد جنگ با تکفیری ها‬ ‫م ی شد و این مس��اله نوعی تغییر جبهه و تغییر جهت گیری‬ ‫بود‪ .‬این در حالی است که حزب اهلل به دنبال جلوگیری از تغییر‬ ‫جهت گیری های تضاد با رژیم صهیونیستی است‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل نیز وارد جنگ سوریه شد‪ .‬البته حزب اهلل فقط در مرزهای‬ ‫لبنان حضور یافت و به پاکسازی تکفیری ها پرداخت‪ .‬حزب اهلل‬ ‫توانست تهدید حضور و سلطه تکفیری ها بر برخی شهرهای‬ ‫لبنان را از بین ببرد‪ .‬در واقع تکفیری ها هر روز برخی شهرهای‬ ‫لبنان را با موش��ک هدف قرار م ی دهند و این اقدامات ش��ان‪،‬‬ ‫توطئه ای بود تا حزب اهلل را وارد یک جنگ مذهبی کنند‪ .‬اما اقدام‬ ‫اخیر حزب اهلل پیشگیری از چنین امری بود و نشان داد که ورود‬ ‫حزب اهلل به جبهه القصیر تا چه حد م ی تواند مواضع قدرت را‬ ‫تغییر دهد‪ .‬حزب اهلل در این درگیری ها نزدیک به ‪ 124‬شهید داد‪،‬‬ ‫اما نشان داد که از توان بسیاری باالیی برخوردار است که م ی تواند‬ ‫با این توان‪ ،‬کار را در هر جبهه ای یکسره کند‪ .‬اگر حزب اهلل در‬ ‫مقابل اسرائیل توانست پیروز شود‪ ،‬اکنون در ب رابر سلف ی های‬ ‫تکفیری نیز یک تجربه و پیروزی دیگر کسب کرده است و این‬ ‫مسائل‪ ،‬تجربه و توان رزمی حزب اهلل را باال خ واهد برد‪.‬‬ ‫بنابراین حضور در صحنه نبرد سوریه‪ ،‬برای لبنان‬ ‫نیز یک پیروزی بزرگ به شمار م ی اید؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این اس��ت که همه چیز به صحنه سوریه‬ ‫ارتباط دارد‪ .‬اگر نظام بش��ار اس��د س��قوط نکن��د و بتواند در‬ ‫گفت وگوهای ژنو ‪ 2‬حرف خود را به کرسی بنشاند و از موضع‬ ‫قدرت با معارضین به توافق برسد‪ ،‬این منجر به تقویت حزب اهلل‬ ‫خواهد شد و حکومت بشار اس��د در اینده قدردان کمک های‬ ‫حزب اهلل خواهد بود‪ .‬در نهایت نیز ارتباط س��وریه با مقاومت‬ ‫عمی ق تر و گسترده تر خ واهد شد‪.‬‬ ‫ایا دولت اس�د در نهایت توان مقابله با این حجم‬ ‫باالی شورشیان را خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬مهمترینتجمعاینگروه هادرالقصیربودوموفقیت‬ ‫دولتدرپاکسازیاینگروه هادراینمنطقه‪،‬یک توانمضاعفی‬ ‫به دولت اس��د داد‪ .‬زمانی که این تروریس��ت ها در قوی ترین‬ ‫مرکزشان در ب رابر دولت شکس��ت خوردند قطعا در نقاط دیگر‬ ‫نیز در ب رابر ارتش سوریه پیروز نخ واهند شد‪ .‬اکنون دولت سوریه‬ ‫یک حالت تهاجمی به خود گرفته و طی روزهای اخیر عالوه بر‬ ‫القصی ر‪ ،‬مناطق شمالی دمشق نیز پاکسازی شد‪ .‬این امر نشان‬ ‫م ی دهد که دولت سوریه با روحیه باالیی به سمت پاکسازی و‬ ‫پیروزی در حال حرکت است و این م ی تواند تا حد زیادی معادالت‬ ‫را به نفع دولت سوریه تغییر دهد‪ .‬در نهایت نیز شاخصی درباره‬ ‫سقوط نظام در سوریه هم اکنون وجود ندارد و ارتش بشار اسد‬ ‫ی دس��ت یافته است و مخالفان نیز دچار‬ ‫به پیروزی های مهم ‬ ‫از هم گسیختگی شده اند‪ .‬در اجالس دوستان سوری که اخی را‬ ‫در اردن برگزار شد‪ ،‬دودستگی میان نیروهای سیاسی مخالفین‬ ‫به خ وبینمایانشدوحتیدرانتخابجانشینمعا ذالخطیبنیز‬ ‫موفق نشدند‪ .‬اجالسی که در استانبول ب رای تعیین یک هیات‬ ‫گفت وگو جهت شرکت در کنف رانس ژنو‪ 2‬در حال برگزاری است‪،‬‬ ‫نیز به نتیجه ای نرسید‪ .‬هم اکنون ش��رایط نشان م ی دهد که‬ ‫معارضان سوریه‪ ،‬دچار مشکالت جدی هستند‪ .‬حتی هم اکنون‬ ‫که موضوع توافق روس��یه و امریکا وجود دارد‪ ،‬معارضین توان‬ ‫گفت وگو ندارند چون هم دچار پ راکندگ��ی و هم در وضعیت‬ ‫ضعیفی هستند‪g.‬‬ ‫نگاهیدیگر‬ ‫امریکا‬ ‫چرا رویای ژی ژین پینگ برای اینده چین با رویای امریکایی ناسازگار است‬ ‫دو رویا یا یک کابوس؟‬ ‫ترجه ‪ :‬تایماز منقبتی‬ ‫بین الملل‬ ‫رویدادهای مرتبط با بزرگداشت ان روز و مسدود کردن مسیر‬ ‫جس ت وجوهای اینترنتی ب رای یافتن عکس و مطلب درباره‬ ‫ان اتفاق م ی شوند‪ ،‬نشان از شکنندگی رویای چینی دارد‪.‬‬ ‫با وجود مدرنی زاسیون سریع اقتصاد‪ ،‬چین کشوری است‬ ‫که ازادی بیان و تصمیم جمعی جایی در ان ندارد؛ کلیساها‬ ‫دائما در معرض حمله اند یا تعطیل م ی شوند؛ عقیم سازی و‬ ‫سقط جنین اجباری روندی عادی اس��ت؛ و ازارهای سیاسی‬ ‫مانند حبس بدون حکم دادگاه و نقض حقوق اساس��ی بشر‬ ‫دیگر تعجب��ی برنم ی انگی زن��د‪ .‬دولتی ک��ه مرتکب چنین‬ ‫اعمالی م ی ش��ود هرگز نم ی تواند خوشبختی شهروندانش‬ ‫را تضمین کند‪.‬‬ ‫انچه رهب ران پکن معموال از ان غاف��ل م ی مانند این‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫در اس��تانه دی��دار ب��اراک اوبام��ا و ژی ژی��ن پینگ‪،‬‬ ‫رئی س جمهور چین‪ ،‬رس��انه ها از این م ی گفتند که دو طرف‬ ‫ممکن است گفت وگویی رسمی را فدای یک گپ و گفت ساده‬ ‫و دوستانه کنند‪ ،‬اما واقعیت این است که چیزهای بیشتری‬ ‫در معرض خط رند‪.‬‬ ‫تردیدی نیست که گمانه زن ی ها در مورد تقابل یا رابطه‬ ‫چین و امری��کا انقدر متعدد و متنوعند ک��ه گاهی این نکته‬ ‫اساس��ی مغفول م ی ماند که انچه در معرض تهدید است نه‬ ‫فقط رابطه ای اس��ت که اغلب مهم ترین رابطه قرن خوانده‬ ‫م ی شود که دنیایی است که ب رای کودکان ما و نس ل های بعد‬ ‫به ارث م ی گذاریم‪.‬‬ ‫این رابطه را م ی توان با پیامدهای دو رویا سنجید؛ اولی‬ ‫رویای امریکایی اس��ت که از منظر باقی ساکنان دنیا نشان‬ ‫هرچیزی است که از راه تالش س��خت در راه موفقیت ب رای‬ ‫امریکای ی ها محقق شده است‪ .‬این رویا هر روز ب رای بسیاری‬ ‫دست نیافتن ی تر م ی شود‪ ،‬چرا که فرصت هایی که روزگاری در‬ ‫دس��ترس هر امریکایی بود‪ ،‬دیگر عمال وجود‬ ‫ندارد‪ .‬بس��یاری فکر م ی کنند که این سیستم‬ ‫اکنون در مقابلشان ایستاده است‪.‬‬ ‫دیگری‪ ،‬رویای به اصطالح چینی است که‬ ‫ژی از زمانی که قدرت را به دست گرفته به طور‬ ‫متناوب از ان سخن گفته است‪ .‬این رویا چین را‬ ‫در راه تبدیل شدن به قدرتی بزرگ تصویر و شوق‬ ‫مردم چین ب رای «یک زندگی شاد» را ماموریت‬ ‫رهب ران چین معرفی م ی کند‪ .‬اگر قرار باشد چین‬ ‫واقعا به «بازیگری اصلی» در عرصه بی ن الملل‬ ‫تبدیل شود‪ ،‬این دو دیدگاه بسیار متفاوت و نهایتا‬ ‫ناسازگار خواهند بود؛ حتی اگر رویای ژی طنینی‬ ‫از رویای امریکایی در خود داش��ته باشد‪ .‬اینکه‬ ‫کدام یک از این دو در دهه های پیش رو موفق‬ ‫خواهند بود به داللت های عمیق در هر دو ایده‬ ‫بستگی دارد؛ نه فقط ب رای امریکا که ب رای کل‬ ‫دنیا‪ .‬دلیل این است که امریکا نزدیک به هفتاد‬ ‫س��ال اولین و مهم ترین ضامن صل��ح و ثبات‬ ‫در دنیا بوده اس��ت؛ متحدانی یافته‪ ،‬به استق رار‬ ‫نهادهای بی ن المللی کمک ک��رده‪ ،‬از مرزهای‬ ‫ابی دنیا و شریان های تجاری محافظت کرده و‬ ‫به گسترش ازادی و رونق زندگی در سراسر دنیا‬ ‫کمک کرده است‪ .‬امریکا در مواقع بحرانی قدرت‬ ‫رهبری اش را به کار گرفت��ه و هر جا الزم بوده از‬ ‫جان ش��هروندانش ب رای تحقق ایده ال ها و دفاع از امنیتش‬ ‫مایه گذاشته است‪.‬‬ ‫اما در پی سیاس��ت خارجی دولت اوبام��ا ظرف چهار‬ ‫سال و نیم گذش��ته حاال همه اینها محل تردید است‪ .‬حاال‬ ‫متحدان امریکا گاهی س��ودای رهبری دنیا را دارند‪ .‬به دلیل‬ ‫کاهش های خودسرانه بودجه دفاعی از سوی اوباما استحکام‬ ‫ارتش رفته رفته تحلیل م ی یابد‪ .‬و در هرجای دنیا که بحرانی‬ ‫ظاهر م ی شود متحدان و دش��منان ما غالبا در انتظار اشکار‬ ‫شدن موضع صریح امریکا م ی مانند و بیشتر اوقات هم چیزی‬ ‫دستشان را نم ی گیرد‪.‬‬ ‫به م��وازات این تصویر ت��ازه از عقب نش��ینی امریکا‪،‬‬ ‫رهب ران چی��ن رویایی را به تصویر م ی کش��ند که از چش��م‬ ‫مردم و همسایگانش��ان واقع بینانه نیس��ت‪ .‬چین به لطف‬ ‫نس��خه برداری از بخش های��ی از مدل اقتص��ادی امریکا و‬ ‫بهره گرفتن از ثباتی که در س��ایه قدرت امریکا برقرار شده‪،‬‬ ‫رش��د اقتصادی چش��مگیری را تجربه م ی کند‪ .‬بس��یاری از‬ ‫شهروندان چینی از ثمره این رشد منتفع ش��ده اند و البته به‬ ‫صدها میلیون چینی دیگر هنوز چیزی نرس��یده است‪ .‬این‬ ‫بزرگترین چالش پیش روی ژی است که تالش م ی کند مدل‬ ‫اقتصادی چینی‪ -‬سرمایه داری مدیریت شده ‪ -‬را ب رای مواجهه‬ ‫با فشارهایی از این دس��ت به س��رعت به روز و مجهز کند‪.‬‬ ‫هیاهوی عموم که خواستار تغیی رات اساس ی اند رو به گسترش‬ ‫است و اصالحات کم دامنه ای که حزب حاکم قصد اعمالشان‬ ‫را دارد ب رای بلند مدت کافی نیس��ت‪ .‬فارغ از تردیدها در مورد‬ ‫پایداری مدل اقتصاد چین‪ ،‬رویای چینی به دالیلی دیگر ب رای‬ ‫اهالی دنیا هرگز جذاب نیست‪.‬‬ ‫چند روز پیش بیس��ت و چهارمین س��الگرد سرکوب‬ ‫وحشیانه فعاالن دموکراس��ی خواه و اکثرا دانشجو در میدان‬ ‫«تیان ان من» را پشت سر گذاشتیم‪ .‬این حقیقت که ربع قرن‬ ‫بعد از این تراژدی‪ ،‬مقامات چین با تمام قوا مشغول قرنطینه‬ ‫است که رفتار هر کش��ور با ش��هروندانش اغلب شاخصی‬ ‫است ب رای س��نجش نحوه رفتار ان با همس��ایگانش‪ .‬فارغ‬ ‫از قدرت اقتصادی چین‪ ،‬تا زمانی که این سیاس��ت ها ادامه‬ ‫یابند همس��ایگان هر روز بیش از پیش با س��وءظن و ترس‬ ‫نظاره گر این خیزش خواهند بود‪ .‬انها ب رای رویای چینی هورا‬ ‫نم ی کش��ند‪ ،‬در عوض نگران افول رویای امریکایی‪ ،‬متحد‬ ‫ثروتمندشان هستند‪.‬‬ ‫با وجود این تصویر تیره و تار‪ ،‬امریکا هنوز هم م ی تواند به‬ ‫مسیر درست بازگردد‪ ،‬به اقتصاد سر و سامانی بدهد و رهبری‬ ‫جهان ی اش را ادامه دهد تا این اطمینان حاصل شود که خیزش‬ ‫چین و قدرت های رو به رشد دیگر صلح امیز خواهد بود‪.‬‬ ‫اولی��ن گام اوباما باید گفت وگویی صریح باش��د با ژی‬ ‫درباره مناطقی که واشنگتن و پکن بر سر انها اختالف دارند‪.‬‬ ‫رهب ران امریکا از هر دو حزب تقریبا همیشه ترجیح م ی دهند‬ ‫خشمشان از رابطه دو طرف را پنهان کنند تا از بحث و جدل‬ ‫پرهیز کنند‪ .‬رابطه چین و امریکا انقدر مهم است که چنین‬ ‫روشی دیگر شدنی نیست‪.‬‬ ‫دستگاه سیاست خارجی باید سیاست های محوری اش‬ ‫در اسیا را ب ر اس��اس مفهوم تازه ای بنا کند‪ ،‬حول این پرسش‬ ‫که در عصر کوچک شدن منابع مالی ارتش امریکا سیاست‬ ‫چه معنایی دارد‪ .‬واش��نگتن باید این پیغام را به متحدانش و‬ ‫همچنین چین برس��اند که امریکا قدرت اول اقیانوس ارام‬ ‫باقی م ی ماند و ب رای ان حاضر است تضمی ن های نظامی و‬ ‫امنیتی به متحدانش بدهد؛ مانند قرارداد همکاری‬ ‫دوسوی اقیانوس ارام‪.‬‬ ‫در حال حاضر تعهد دولت امریکا در منطقه‬ ‫ب ا تردیدهایی روبه روست‪ .‬تضمین امریکا ب رای به‬ ‫رسمیت شناختن دوباره تعهداتش ورق اصلی ب رای‬ ‫برگرداندن این بازی اس��ت؛از جمله تعهداتش به‬ ‫ژاپن که بر سر جزایر سنکاکو از سوی چین تحت‬ ‫فشار اس��ت‪ .‬امریکا همچنین باید بر تعهداتش‬ ‫مبنی بر یاری متحد دموکرات��ش‪ ،‬تایوان که این‬ ‫روزه��ا در معرض تهدیدهای فزاین��ده‪ ،‬نظامی از‬ ‫سوی چین است‪ ،‬پایبند بماند‪.‬‬ ‫و در اخر و مهم تر از همه‪ ،‬اینکه اوباما باید‬ ‫اصول دموکراتیک امریکا را در گفت وگوهایش با‬ ‫چین سرمش��ق قرار دهد‪ .‬اتخاذ چنین موضعی‬ ‫اهمیت دارد چون در واقع این بزرگترین تفاوت دو‬ ‫رویاست‪ .‬امریکا بر پایه این اموزه بنا شده که هر‬ ‫انسان صاحب حق خدادادی ازادی است‪.‬‬ ‫امریکا باید در مورد م��وارد خاص‪ ،‬از جمله‬ ‫ب رنده چینی جایزه نوبل‪ ،‬لیو ژیابو با چین گفت وگو‬ ‫و تاکید کند که پکن نم ی تواند نقض حقوق اولیه‬ ‫بشر و سیاست هایش علیه تبت و دیگر اقلی ت ها‬ ‫را ادامه دهد‪ .‬چنین سیاس��ت متقابلی باید اولین‬ ‫ت�لاش امریکا ب رای ح��ل این مس��ائل در تمام‬ ‫سطوح باشد‪.‬‬ ‫درگیری چین و امریکا بر سر این ها و دیگر مسائل در‬ ‫عرصه جهانی غیرمنتظره نیست‪ .‬اما اتفاقاتی غیرمنتظره در‬ ‫پیش خواهد بود‪ ،‬اگر مقامات رس��می امریکا نتوانند از پس‬ ‫مواجهه با مشکالتی برایند که موجب شکاف بین دو کشور‬ ‫شده است‪ .‬اقدامات عملی و محسوس چین درباره تهدیدات‬ ‫ی کره شمالی‬ ‫پکن علیه شهروندان و همسایگان‪ ،‬ب رنامه اتم ‬ ‫و ای ران‪ ،‬امنیت سایبری و احترام به تجارت مبتنی بر تعهد و‬ ‫قانون بهترین راه ب رای اصالح رابطه چین و امریکاس��ت‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬امریکا در داخل باید به ارمان هایش وفادار بماند و‬ ‫در راه رهبری دنیا خوش ی بینی و امید را در میان شهروندانش‬ ‫بازیابد‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬فارن پالیسی‬ ‫‪61‬‬ ‫سهقطبیاعتراض‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بهار ترکی؟‬ ‫تو گوباسیامک کاکایی‬ ‫گف ‬ ‫درباره اشوب های خیابانی‬ ‫در ترکیه‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫سالطین بی حریم‬ ‫ایا ترکیه در حال از سر گذراندن یک انقالب است؟‬ ‫دکتر علی کالیراد ‪ /‬پژوهشگر تاریخ ترکیه‬ ‫‪1‬‬ ‫این روزها‪ ،‬رس��انه ها تصاویر متفاوت��ی را از ترکیه به‬ ‫نمایش م ی گذارند‪ .‬اکنون به جای داستان عشق های مثلثی‪،‬‬ ‫حرمس��راهای عهد عثمانی و النگ ش��ات های چشم نواز‬ ‫استانبول‪ ،‬صحنه های دیگری از جامعه ترکیه عیان م ی شود؛‬ ‫‪62‬‬ ‫تظاه رات‪ ،‬درگیری و اعتراض‪ .‬ایا ستاره بخت اسالمگرایان‬ ‫حزب عدالت و توسعه در اسمان سیاست ترکیه به خاموشی‬ ‫گراییده اس��ت؟ ترکیه‪ ،‬کش��وری که در یک دهه گذشته به‬ ‫واسطه اقتصاد رو به رشد و دیپلماسی فعالش به عنوان مدلی‬ ‫ب رای دیگر جوامع اسالمی مطرح شده بود‪ ،‬ایا در سراشیبی‬ ‫افول افتاده است؟ مردمی که در میدان تقسیم و خیابان های‬ ‫اس��تانبول و انکارا و ازمیر گرد امده اند و ش��عار اس��تعفای‬ ‫رجب طیب اردوغان را س��ر م ی دهند‪ ،‬کیستند؟ ایا ترکیه در‬ ‫حال از س��ر گذراندن یک انقالب یا به تعبیری تجربه یک‬ ‫«بهار ترکی» است؟‬ ‫ب ی گمان تش��بیه شرایط سیاس��ی و اجتماعی ترکیه‬ ‫به قاطبه کش��ورهای عرب ی ـ اس�لامی از منظر معیارها و‬ ‫موازین دموکراتیک به نوعی قیاس مع الفارق است و از این رو‬ ‫شباهت سازی «بهار ترکی» به سیاق اصطالح «بهار ع ربی»‬ ‫بیش از انکه ناظر به واقعیت امور باشد‪ ،‬بیشتر به صناعتی‬ ‫ژورنالیستی م ی ماند! در حقیقت انچه اکنون در ترکیه شاهد‬ ‫ان هستیم‪ ،‬نه قیام جامع ه ای سرکوب شده علیه نظام حاکم‬ ‫(مانند نمونه های مصر و بحرین و س��ایر کشورهای عربی)‬ ‫بلکه ظهور و بروز تنش های موج��ود در یک جامعه قطبی‬ ‫ شده (پوالریزه) اس��ت‪ .‬درهم امیختگی هویت های سیاسی‬ ‫با نگرش های فرهنگی و اجتماعی در ترکیه چنان است که‬ ‫حمایت از یک جریان سیاسی را م ی توان مترادف با تبعیت از‬ ‫یک جهان بینی و الگوی زندگی خاص دانست‪.‬‬ ‫نمونه ای از بروز این صف بندی های سیاس ی ـ اجتماع ی ‬ ‫ـ فرهنگی‪ ،‬در جریان همه پرسی اصالح قانون اساسی ترکیه‬ ‫در سال ‪ 2010‬قابل مش��اهده بودند‪ .‬انجام این اصالحات که‬ ‫شامل مواردی چون لغو مصونیت قضایی عامالن کودتای‬ ‫نظامی ‪ 1980‬و بس��ط ازادی ها و حقوق مدنی م ی ش��د‪ ،‬در‬ ‫حال ی که از س��وی مقام��ات اتحادیه اروپا به عن��وان گامی‬ ‫اتحادگل‪-‬گولنعلیهاردوغان‬ ‫شورشعلیه‬ ‫تکنوکرات هایاقتدارگرا‬ ‫کدام یک از جناح های حزب‬ ‫حاکم ترکیه پس از اعت راضات‬ ‫استانبولقدرتمندترازهمهظاهر‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫تو گو با اسداهلل اطهری‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫گف ‬ ‫اگر امروز انتخابات مجلس برگزار شود‪ ،‬ازکدام حزب حمایت خواهید کرد؟‬ ‫مجری‪ :‬موسسه افکارسنجی گزیجی‬ ‫تاریخ نظرسنجی‪ 19-18 :‬مه ‪2013‬‬ ‫محدوده نظرسنجی‪ :‬سراسری‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫حزب حرکت ملی‬ ‫حزب جمهوریخواه خلق‬ ‫حزب عدالت و توسعه‬ ‫ به سوی دموکراتی ک تر شدن ترکیه مورد استقبال قرار گرفت‬ ‫اما در داخل با مخالفت احزاب الئی��ک‪ ،‬مل ی گرا‪ ،‬چپ گرا و‬ ‫حتی حزب ک��ردی «صلح و دموکراس��ی» (‪ )BDP‬روبه رو‬ ‫گردید‪ .‬فارغ از حمایت تش��کل های لیب رال و حامی توسعه‬ ‫جامعه مدنی از همه پرسی‪ ،‬گروه های مخالف حزب عدالت و‬ ‫توسعه‪ ،‬از مل ی گرایان افراطی گرفته تا کمونیس ت ها‪ ،‬جملگی‬ ‫این رفراندوم را مجالی ب رای به چالش کشانیدن اقتدار حزب‬ ‫حاکم م ی دیدند‪ .‬در چنین فضایی همه پرسی قانون اساسی‬ ‫با مشارکت ‪74‬درصدی مردم برگزار ش��د و نتیجه ‪58‬درصد‬ ‫رای موافق در ب رابر ‪42‬درص��د رای مخالف رقم خورد‪ .‬نکته‬ ‫جالب در این میان‪ ،‬تراکم ارای مخالف در اس��تان های واقع‬ ‫در مناطق دریای مدیترانه‪ ،‬دریای اژه و بخش اروپایی ترکیه‬ ‫اس��ت (تصویر‪ .) 2‬در حالی که در اس��تان های استانبول و‬ ‫انکارا ‪55‬درصد رای دهندگان به اصالح قانون اساسی «اری»‬ ‫گفتند‪ ،‬در استان های ازمیر و ایدین در منطقه اژه ‪64‬درصد و‬ ‫در استان ادرنه در بخش اروپایی ترکیه ‪73‬درصد رای منفی‬ ‫به صندوق ها انداخته شد‪ .‬از سوی دیگر در استان های عموما‬ ‫کردنش��ین همچون دیار بک��ر‪ ،‬حکاری و وان همه پرس��ی‬ ‫حزب صلح و دموکراسی(کردها)‬ ‫نمودار شماره ‪1‬‬ ‫با رای مثبت ‪94‬درصدی روب��ه رو گردی��د‪ .‬در دو انتخاباتی‬ ‫که یکسال قبل و بعد از همه پرس��ی برگزار شد (انتخابات‬ ‫شوراها و شهرداری های سال ‪ 2009‬و انتخابات مجلس سال‬ ‫‪ )2011‬نیز تقریبا شاهد چنین الگویی هستیم‪ :‬حزب الئیک‬ ‫«جمهوریخواه خل��ق» (‪ )CHP‬در مقام رقیب اصلی حزب‬ ‫عدالت و توسعه بیشترین ارای خود را از استان های منطقه اژه‬ ‫و بخش اروپایی ترکیه کسب کرد‪ .‬بدل شدن کالنشهرهای‬ ‫اس��تانبول‪ ،‬انکارا و ازمیر به کانون اصلی اعتراضات اخیر و‬ ‫عد م سرایت ناارام ی ها به مناطق کردنشین ـ دست کم بعد از‬ ‫گذشت دو هفته از اغاز این حوادث ـ را نم ی توان ب ی ارتباط با‬ ‫نقشه پ راکندگی ارای سیاسی در ترکیه دانست‪.‬‬ ‫اکنون نشان و ش��عار گروه ها و دس��ته جات مختلفی‬ ‫را م ی ت��وان در میان معترضان میدان تقس��یم اس��تانبول‬ ‫مش��اهده کرد؛ از نمادها و ش��عارهای کمونیستی گرفته تا‬ ‫تصویر عبداهلل اوجاالن‪ .‬با این حال به نظر م ی رس��د هسته‬ ‫اصلی اعتراضات اخیر را هواداران الئیس��یته و سکوالریسم‬ ‫در جامعه ترکیه تشکیل م ی دهند‪ .‬طی یک دهه حکومت‬ ‫اسالمگرایان بر کشور‪ ،‬بارها اظهاراتی در مورد به خطر افتادن‬ ‫کیان جمهوری الئیک مطرح شده است‪ .‬بخشی از شهروندان‬ ‫ترکیه از سیاست های پوپولیستی دولت شکایت م ی کنند که‬ ‫به باور انها حمایت از اقشار مذهبی و ترویج افکار و رفتارهای‬ ‫اسالمی را در دس��تور کار قرار داده است‪ .‬از این منظر‪ ،‬حزب‬ ‫عدالت و توسعه در حال پیاده کردن برنامه ای پنهانی ب رای‬ ‫اسالمی کردن تدریجی حکومت و جامعه ترکیه است‪ .‬حال‬ ‫که هواداران نظ��ام الئیک در ترکیه قادر نیس��تند از طریق‬ ‫انتخابات از پس اس�لامگرایان ب ر ایند‪ ،‬اعتراضات خیابانی‬ ‫بهترین فرصت ب رای اب راز این ه راس است‪ .‬برخی اظهارات و‬ ‫اقدامات سران دولت نیز هر از گاه زمینه الزم ب رای دامن زدن‬ ‫به این بیم و ه راس ه��ا را فراهم م ی کند‪ .‬ب��ه عنوان نمونه‬ ‫اظهار نظرهای اخیر رجب طیب اردوغ��ان در مورد ضرورت‬ ‫تش��ویق جوانان به ازدواج و افزای��ش زاد و ولد و همچنین‬ ‫پیشنهاد اعمال محدودیت در فروش مشروبات الکلی بیش‬ ‫از هر چیز به مثابه تالش دولت ب رای ترویج س��بک زندگی‬ ‫اس�لامی تلقی گردید‪ .‬در نظرس��نج ی که در ماه گذش��ته‬ ‫میالدی صورت گرف��ت‪61 ،‬درصد پاس��خ دهندگان‪ ،‬اعمال‬ ‫محدودیت در س��بک زندگی را دخالت در زندگی خصوصی‬ ‫‪63‬‬ ‫پراکندگی استانی ارا در همه پرسی اصالح قانون اساسی ترکیه‪ ،‬سال ‪2010‬‬ ‫■ استان های با بیش از ‪50‬درصد رای مثبت‬ ‫■ استان های با بیش از ‪50‬درصد رای منفی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫شهروندان دانسته اند‪ .‬این نکته زمانی جالب م ی شود که در‬ ‫نظر داشته باشیم بنا بر یک تحقیق در سال ‪ 2011‬میالدی‬ ‫اساسا ‪68/5‬درصد مردم ترکیه مشروبات الکلی نم ی نوشند‪.‬‬ ‫ه��راس جری��ان الئی��ک از اس�لامگرایان ام��ری‬ ‫خلق الس��اعه نیس��ت‪ .‬نظام جمهوری ترکیه در مقام مب لّغ‬ ‫«مدنیت [غربی]» از بدو امر همواره اس�لام و اسالمگرایی‬ ‫را به عن��وان یک تهدی��د و نیروی واپ س گ��را معرفی کرد‪.‬‬ ‫تا امروز ه��واداران الئیس��یته دلگرم به حض��ور قدرتمند‬ ‫ارتش به عنوان پاس��دار ارزش های کمالیستی بودند که در‬ ‫صورت «اشتباه» مردم در تش��خیص مصلحت شان‪ ،‬وارد‬ ‫صحنه م ی شد‪ .‬اما اکنون با تضعیف موقعیت سران ارتش‬ ‫و افش��ای ماجراهایی چ��ون «اَرگنه ک��ن»‪ ،‬الئی ک ها خود‬ ‫را دیگر ب ی بهره از پش��تگرمی نیروهای مس��لح م ی یابند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر باید خاطرنشان س��اخت که الگوی رایج در‬ ‫تغیی رات بنیادین سیاس��ی در ترکیه «انقالب از باال» بوده‬ ‫است‪ .‬اساسا استق رار نظام جمهوری در ترکیه با همین روند‬ ‫یعنی از طریق در اختیار گرفتن بوروکراس��ی‪ ،‬طرد و حذف‬ ‫تدریجی رقبای سیاس��ی‪ ،‬تضعیف مشروعیت نظام حاکم‬ ‫و س��رانجام الغای رژیم قدیم و برقراری رژیم جدید صورت‬ ‫واقع به خود گرفت‪ .‬پ��س از این رو چندان جای ش��گفتی‬ ‫ندارد اگر الئی ک ها بیم داشته باشند که پس از گذشت یک‬ ‫قرن چه بس��ا اس�لامگرایان نیز چنین الگویی را در ترکیه‬ ‫پیاده کنند!‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬حوادث اخیر‪ ،‬حزب اسالمگرای عدالت‬ ‫و توسعه را در یک موقعیت تاریخی قرار داده است‪ .‬ب راساس‬ ‫نظرس��نج ی هایی که در نیمه دوم ماه مه‪ ،‬یعنی درست در‬ ‫استانه اعتراضات برگزار شد‪ ،‬حزب عدالت و توسعه با کسب‬ ‫حمای��ت بیش از ‪40‬درص��دی همچنان انتخاب نخس��ت‬ ‫ش��هروندان ترکیه اس��ت (نمودار‪ .) 1‬با عنای��ت به همین‬ ‫پایگاه مردمی است که رجب طیب اردوغان از هواداران خود‬ ‫م ی خواهد تا به خیابان ها بیایند و فریاد پشتیبانی از دولت‬ ‫سر دهند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬گروه های مخالف با پیش کشیدن‬ ‫بحث انتخابات پیش از موعد امیدوارند تا شاید در سایه جو‬ ‫روانی فعلی‪ ،‬ارای حزب عدالت و توسعه دچار ریزش شود و به‬ ‫این ترتیب فرصتی تاریخی ب رای به زیرکشیدن حزب عدالت‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪64‬‬ ‫تصویر شماره ‪2‬‬ ‫و توسعه فراهم اید‪ .‬در سوی مقابل‪ ،‬اردوغان نیک م ی داند‬ ‫که عقب نشینی دولت او و تضعیف موقعیت حزب عدالت‬ ‫و توسعه م ی تواند نه پایان داس��تان بلکه اغازگر ماجراهای‬ ‫تازه ای باشد‪ .‬در این شرایط بغ رنج‪ ،‬اما سرانجام تنش خیابانی‬ ‫و به رخ کشیدن هواداران از سوی گروه های سیاسی مختلف‬ ‫ایا چیزی جز تشدید فضای قطب ی شده جامعه و ایجاد بستر‬ ‫الزم ب رای فعالیت مخالفان روند دموکراس ی خواهی در ترکیه‬ ‫خواهد بود؟ اگر حزب عدالت و توس��عه بتواند به سالمت از‬ ‫تنش های پی ش امده گذر کند‪ ،‬چه بسا حوادث پارک «گزی»‬ ‫به عاملی ب رای بازاندیشی و بازنگری در ذهنیت و عملکرد‬ ‫س��ران حزب و نوع تعامل انها با افکار عمومی ترکیه بدل‬ ‫شود‪ .‬سیاست دولت اردوغان در قبال جنگ داخلی سوریه‬ ‫نمونه بارزی از دور ش��دن رهب ران دولت ترکیه از خردورزی‬ ‫و درغلتیدن به نوعی اس��تبداد رای و ماجراجویی سیاس��ی‬ ‫است‪ .‬در حال ی که در س��ال ‪ 2012‬تنها ‪38‬درصد مردم ترکیه‬ ‫نظر مساعدی به سیاست کشورشان در قبال سوریه داشتند‪،‬‬ ‫دولت این کشور همچنان بر سیاست های خود که نه تنها‬ ‫پیامدهای وی رانگری ب رای سوریه بلکه اثرات مخاطره امیزی‬ ‫بر تمامی کشورهای منطقه‪ ،‬از جمله ترکیه‪ ،‬دارد‪ ،‬پای فشرد‪.‬‬ ‫پس از گذشت یک سال‪ ،‬در بهار ‪ 2013‬می زان نارضایتی افکار‬ ‫عمومی ترکیه از سیاست دولت شان در مورد سوریه از مرز‬ ‫‪70‬درصد نیز گذش��ت (نمودار ‪ .)3‬ایا حزب عدالت و توسعه‬ ‫قادر خواهد بود ضمن حفظ دس��ت باال در صحنه سیاسی‬ ‫ترکیه‪ ،‬در عین حال مانع تضعیف روند دموکراتی زاسیون‪ ،‬این‬ ‫واال ترین و مهم ترین دس��تاورد اسالمگرایان طی یک دهه‬ ‫حکومت شان شود؟ ‪g‬‬ ‫نظرسنجی در رابطه با سیاست ترکیه در قبال حوادث سوریه‬ ‫‪100%‬‬ ‫‪90%‬‬ ‫‪80%‬‬ ‫‪70%‬‬ ‫‪60%‬‬ ‫موافق‬ ‫‪50%‬‬ ‫‪40%‬‬ ‫مخالف‬ ‫‪30%‬‬ ‫فاقد نظر‬ ‫‪20%‬‬ ‫‪10%‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫‪2012‬‬ ‫‪0%‬‬ ‫نمودار شماره ‪3‬‬ ‫سه قطبی اعتراض‬ ‫تو گو با سیامک کاکایی درباره اشوب های خیابانی در ترکیه‬ ‫گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫سیامک کاکایی‪ ،‬کارشناس مسائل ترکیه در گفت وگو با مثلث به ارزیابی تظاهرات و تحوالت اخی ر ترکیه پرداخت‪.‬‬ ‫کاکایی بحث بهار ترکی را کامال رد م ی کند و معتقد اس�ت که ماهیت تظاه�رات و نارضایت ی های اجتماعی در ترکیه‬ ‫نسبت به ماهیت نارضایت ی ها در خاورمیانه بسیار متفاوت است و نم ی‪‎‬توان از عنوان بهار برای تحوالت ترکیه استفاده‬ ‫کرد‪ .‬در واقع در ترکیه سطحی از نارضایت ی‪‎‬ها وجود دارد که بار سیاسی به خود گرفته است؛ این نارضایت ی‪‎‬ها برامده از‬ ‫تصادم میان خواست مخالفانی است که در سال های گذشته به روش های مختلف درپی به چالش کشاندن اردوغان‬ ‫ش و ایدئولوژی از‬ ‫و دولت وی بودند و اکنون فرصت را مناسب دیده اند‪ .‬همچنین وی م ی گوید جامعه ترکیه از نظر نگر ‬ ‫مدت ها پیش یک جامعه دوقطبی بوده و تقابل میان اسالمگرایان و الئیسم در این کشور همواره وجود داشته است‪.‬‬ ‫چرا تظاهرات جاری در ترکیه به یکباره رنگ و بوی‬ ‫دیگری بر خود گرفت و استمرار یافت؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رس��د که این تظاه��رات و این اتفاق‪،‬‬ ‫فرصت مناس��بی را ب رای احزاب مخالفی چ��ون جمهوری‬ ‫خلق‪ ،‬حرکت ملی و احزاب چپ فراهم کرد؛ به خصوص حزب‬ ‫ش و ایدئولوژی از مدت ها‬ ‫‪ l‬جامعه ترکیه از نظر نگر ‬ ‫پیش یک جامعه دوقطبی بوده و تقابل میان اسالمگرایان‬ ‫و الئیسم در این کشور همواره وجود داشته است‪ .‬اما به نظر‬ ‫من در اینده نزدیک از لحاظ ایدئولوژیکی جامعه ترکیه به یک‬ ‫جامعه سه قطبی تبدیل خواهد شد؛ یک گروه‪ ،‬اسالمگرا ها‬ ‫و انچه به عنوان اس�لامگرایی خوانده م ی ش��ود همچون‬ ‫طیف کمرنگ اسالمگرایی که میان حزب عدالت و توسعه‬ ‫دیده م ی ش��ود‪ .‬دوم گروه های الئیکی هس��تند که در صدد‬ ‫بازیابی هویت خود در سال های اخیرند به خصوص که این‬ ‫گروه ها در ‪ 10‬سال گذشته به ش��کلی در حاشیه قدرت قرار‬ ‫‪ l‬انگون��ه ک��ه اردوغان اع�لام کرده دلی��ل اصلی‬ ‫تظاه رات‪ ،‬نارضایت ی های بیرونی و داخلی نسبت به پیشبرد‬ ‫برنامه های حزب عدالت و توس��عه در عرصه های سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و فرهنگی اس��ت‪ .‬همچنین مخالفت جناح هایی‬ ‫که منتقد ب رنامه و رویکرد اردوغان در راستای مذاکره با کردها‬ ‫هستند نیز در این میان به چشم م ی خورد‪ .‬اما از طرف دیگر‬ ‫اگر دولت بتواند از روش هایی غیر از زور جهت فروکش کردن‬ ‫بحران استفاده کند و به نظر م ی رسد چنین ظرفیتی را نیز‬ ‫دارد‪ ،‬قطعا ش��اهد پایدار بودن این اعتراض��ات و تاثیرگذاری‬ ‫عمیق ان نخواهیم ب��ود‪ .‬در عین حال ممکن اس��ت این‬ ‫اعتراضات در اینده به مدل و ش��یوه اعتراضی تبدیل شود و‬ ‫گروه هایی که معترض به بخشی از برنامه های دولت باشند‬ ‫از این روش ب رای بیان مطالباتشان استفاده کنند‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مهمترین احزاب و گروه هایی که به نا ارام ی ها وارد‬ ‫شده اند‪ ،‬کدامند؟‬ ‫م ی توان گف�ت اکنون جامعه ترکی�ه به دو قطب‬ ‫اسلامگرایان و طرفداران اتاتورک تقسیم شده‬ ‫است؟‬ ‫به نظر شما ایا حزب عدالت و توسعه م ی تواند در‬ ‫نهایت این اعتراضات را فروکش کند؟‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ l‬تحوالت یک هفته اخی��ر در ترکیه که منجر به‬ ‫اعتراضات گسترده مردمی علیه دولت رجب طیب اردوغان‬ ‫و حزب عدالت و توسعه شده است‪ ،‬محافل سیاسی و ناظ ران‬ ‫را از این جهت ب��ه خود جلب ک��رده که چنی��ن تظاه رات‬ ‫گس��ترده ای در دست کم ‪ 10‬س��ال گذش��ته در این کشور‬ ‫ب ی سابقه بوده اس��ت‪ .‬اگرچه بعضا در ترکیه تظاه رات هایی‬ ‫انجام م ی گیرد اما تبدیل شدن ان به تظاه رات خشونت بار‬ ‫و سطح گسترده‪ ،‬کم سابقه بوده است‪ .‬این تظاه رات در ابتدا‬ ‫از یک درخواس��ت محلی اغاز ش��د؛ درواقع یک تظاه رات‬ ‫ی در واکنش به برنامه‬ ‫مسالمت امیز بود که یک گروه مردم ‬ ‫عمرانی دولت اردوغان ب رای احداث مرک��ز تجاری در پارک‬ ‫«گزی» در کنار میدان تقس��یم اس��تانبول انجام دادند‪ .‬اما‬ ‫برخورد خش��ونت امیز پلی��س با تظاهرکنن��دگان منجر به‬ ‫افزایش تحریک عمومی و گسترش نارضایت ی ها در استانبول‬ ‫و سپس دیگر شهرهای ترکیه شد‪ .‬در نتیجه یک اعتراض‬ ‫شهری و محلی تبدیل به یک تظاه رات ملی ‪ -‬میهنی شد‬ ‫که رنگ و بوی سیاس��ی نیز به خود گرف��ت‪ .‬در این پدیده‬ ‫عوامل بسیاری دخیل بودند و جدای از انتقادهایی که نسبت‬ ‫به عملک��رد دولت اردوغ��ان در بعد عمران��ی و برنامه های‬ ‫سیاس��ی و اجتماعی صورت م ی گرفت این تظاه رات جنبه‬ ‫سیاس��ی به خود گرفت‪ ،‬یعنی احزاب مخالف دولت ترکیه‬ ‫نیز به سمت و سو دادن به تظاه رات اجتماعی در شهرهای‬ ‫ترکیه ورود پیدا کرده اند‪.‬‬ ‫جمهوری خلق به منظور سامان دادن به تظاه رات مردمی‪،‬‬ ‫سیاسی کردن ان‪ ،‬افزایش مطالبات و درخواست ها و فراگیر‬ ‫کردن تظاه رات علیه دولت اردوغان به وضوح وارد عمل شد‪.‬‬ ‫احزاب مخالف و جناح های الئیک از این فرصت و استمرار ان‬ ‫جهت به چالش کشیدن سیاست های اردوغان بهره بردند‪ .‬در‬ ‫عین حال رویکرد و مواضع برخی مقامات ترک مانند اردوغان‬ ‫س��بب افزایش تحریک جامعه ترکیه ش��د تا انجا که ب رای‬ ‫نخس ت وزیر ترکیه‪ ،‬واژه هایی چون اس��تعمارگر و خودکامه‬ ‫به کار بردن��د‪ .‬جناح های الئیک از جمل��ه جمهوری خلق و‬ ‫حرکت ملی و نظامیانی که منتقد به سیاست های اردوغان‬ ‫هستند که انها را به حاشیه کشانده ‪ ،‬همچنین جریان هایی‬ ‫که درون جوش بوده و منتقد وضع موجود هستند‪ ،‬همگی‬ ‫قطب سیاسی این اعتراضات را تشکیل م ی دهند‪ .‬اما موضوع‬ ‫ی و مذهبی مطرح‬ ‫علویان و کردها که به عنوان مطالبات قوم ‬ ‫است‪ ،‬در قطب سیاسی نم ی گنجد؛ اما این گروه ها نیز در این‬ ‫اعتراضات حضور دارند و ممکن است دامنه اعتراضات انها‬ ‫در اینده در نوع مطالباتشان تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫گرفتند‪ .‬بناب راین در تالش��ند باز ه��م جبهه تخاصمی خود‬ ‫با گروه های اس�لامگرا را اعمال کنند؛ حتی شاید گروه های‬ ‫الئیک در پ ی تحریک نظامیان ی��ا انچه قبال گروه های در‬ ‫سایه گفته م ی شد‪ ،‬اقدام کنند‪ .‬قطب سوم که در اینده بیشتر‬ ‫پی رامون ان صحبت خواهد ش��د علویان ترکیه هستند که‬ ‫به مرور به عن��وان یک قطب جدی��د و مطالب ه جو در ارتباط‬ ‫با درخواست هایی که دارند‪ ،‬سر براورده و شاهد اجتماعات و‬ ‫برگزاری تظاه رات بیشتر از جانب انها خواهیم بود‪ .‬در حقیقت‬ ‫این گروه ب رای رس��میت دادن به مناسک‪ ،‬ش��عائر و اماکن‬ ‫مذهب ی ش��ان که به عنوان جمع خانه ها نام برده م ی ش��ود‪،‬‬ ‫از هر فرصتی اس��تفاده خواهند کرد‪ .‬در کنار این سه قطب‬ ‫شاید قطب چهارمی را نیز بتوان نام برد و ان کردهای ترکیه‬ ‫هس��تند‪ .‬کردها با افزایش مطالباتشان به گونه ای اکنون در‬ ‫صحنه تحوالت ترکیه تاثیرگذار هستند‪ .‬در مجموع این چهار‬ ‫گروه در اینده صحنه سیاسی و اجتماعی ترکیه را دستخوش‬ ‫تغیی رات جدی و عمده ای قرار خواهن��د داد‪ .‬اما در این بین‬ ‫گروه های الئیک بیش از بقیه گروه ه��ا تالش م ی کنند از‬ ‫فرصت پیش امده ب رای به چالش کش��یدن سیاس��ت های‬ ‫اردوغان بهره بب رند‪.‬‬ ‫ماهیت جنبش شکل گرفته در ترکیه از چه نوعی‬ ‫اس�ت؛ ایا م ی توان به این تح�والت عنوان بهار‬ ‫ترکی نهاد؟‬ ‫‪ l‬ماهیت تظاه��رات و نارضایت ی های اجتماعی در‬ ‫ترکیه نس��بت به ماهیت نارضایت ی ها در خاورمیانه بسیار‬ ‫متفاوت اس��ت؛ ناارام ی ه��ا در خاورمیان��ه در نهایت منجر‬ ‫به انقالب های اجتماعی و بیداری اس�لامی ش��د‪ .‬بناب راین‬ ‫انچه در ترکی��ه رخ داده هم از لحاظ ماه��وی و هم از لحاظ‬ ‫ترکیب معترضان با بحث اعتراضات کشورهای عربی فرق‬ ‫م ی کند‪ .‬در میان معترضان ت��رک برخی معتقدند که حزب‬ ‫عدالت و توس��عه درصدد از بین بردن سکوالریزم و فرهنگ‬ ‫سکوالریس��تی که اتاتورک بر جای گذاش��ته‪ ،‬اس��ت‪ .‬این‬ ‫شعارها با شعارهایی که در مصر‪ ،‬تونس و دیگر کشورهای‬ ‫عربی سر داده م ی شد بسیار متفاوت است و کامال در نقطه‬ ‫مقابلش��ان قرار دارد‪ .‬بناب راین نم ی‪‎‬توان از عنوان بهار ب رای‬ ‫تحوالت ترکیه اس��تفاده کرد‪ .‬در واقع در ترکیه س��طحی از‬ ‫نارضایت ی‪‎‬ها وجود دارد که بار سیاس��ی به خود گرفته است؛‬ ‫این نارضایت ی ها برامده از تصادم میان خواس��ت مخالفانی‬ ‫است که در سال های گذشته به روش های مختلف درپی به‬ ‫چالش کشاندن اردوغان و دولت وی بودند و اکنون فرصت‬ ‫را مناسب دیده اند‪.‬‬ ‫ب�ا توجه به ن�وع برخ�ورد رهبران ح�زب عدالت‬ ‫و توس�عه مانند عب�داهلل گل و اردوغ�ان با بحث‬ ‫ناارام ی ها‪ ،‬ایا م ی توان گف�ت اکنون در این حزب‬ ‫شاهد نوعی شکاف میان رهبران هستیم؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رس��د اکن��ون ب رای قض��اوت کردن‬ ‫پی رامون شکاف درون حزب عدالت و توسعه و تقابل احزاب‬ ‫‪65‬‬ ‫و گروه های درگیر زود است‪ .‬زی را استمرار تظاه رات م ی تواند‬ ‫در نوع مطالباتی که مطرح م ی ش��ود تاثیرگذار باش��د‪ .‬این‬ ‫تظاه رات اکنون از ان جهت اهمیت دارد که در کمتر از یک‬ ‫س��ال مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری م ی تواند‬ ‫ب رای اردوغان پرهزینه باش��د‪ .‬مخالفان نیز دقیقا بر همین‬ ‫مدار حرکت م ی کنند و م ی خواهند چالش��ی را ب رای عدالت‬ ‫و توس��عه پدید اورند تا نتواند در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫کاندیدای موردنظرش را بر کرسی بنشاند‪ .‬همچنین با ادامه‬ ‫این تظاه رات ی��ک چالش نهادینه ب��رای حزب حاکم طی‬ ‫انتخابات اتی به وجود خواهد امد‪ .‬انها هدفش��ان این است‬ ‫که از پایگاه اجتماعی حزب عدالت و توسعه بکاهند‪ .‬بناب راین‬ ‫در ش��رایط کنونی نم ی توان گفت درون حزب اردوغان یک‬ ‫چالش عمیق در سطوح رهبری پیش امده است‪ .‬باید مدنظر‬ ‫داشت اگر مخالفان در اس��تمرار تظاه رات پیروز شوند‪ ،‬این‬ ‫حزب در هر سطح و الیه ای زیر سوال خواهد رفت‪ .‬بناب راین‬ ‫چگونگی رهبری و مدیریت این تظاه رات در فروکش کردن‬ ‫و شعله ور ساختن ان ب رای مخالفان و دولت تعیین کننده در‬ ‫اینده فضای اجتماعی و سیاسی ترکیه خواهد بود‪.‬‬ ‫نتیجه ای�ن اعتراضات به کجا ختم خواهد ش�د؛‬ ‫ایا در نهایت مخالفان موفق خواهند ش�د حزب‬ ‫عدالت و توسعه را به چالش بکشانند؟‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫‪ l‬شواهد امر نشان م ی دهد که یکی از سیاست های‬ ‫اردوغان این است که این تظاه رات را فرسایشی کند‪ .‬در این‬ ‫راستا ش��اید دولت‪ ،‬توس��ل به زور را کاهش دهد تا بخشی‬ ‫از معترضان در خیابان ه��ا بمانند و ای��ن اعتراضات جنبه‬ ‫فرسایشی پیدا کند‪ .‬در این صورت از درون معترضان دچار از‬ ‫هم پاشیدگی خواهند شد‪ .‬ضمن اینکه اردوغان تالشش این‬ ‫است که در ب رابر خواسته معترضان سر فرود نیاورد و احساس‬ ‫م ی کند اگر با درخواست های عمده انها موافقت کند این ب رای‬ ‫اینده سیاس ی اش در داخل و حتی سیاست خارج ی اش ایجاد‬ ‫مشکل م ی کند‪ .‬برخی معترضان نس��بت به سیستم های‬ ‫ایدئولوژیکی فکری و فرهنگی حزب حاکم مش��کل دارند‪.‬‬ ‫در واقع وقتی حزب جمهوری خلق جهت س��امان دادن به‬ ‫تظاه رات وارد میدان شد از ان جهت بود که بار ایدئولوژیک‬ ‫به قضایا بدهد‪ .‬انها اینگونه مطرح م ی کنند که اسالمگرایان‬ ‫به دنبال از بین بردن اثار و دستاوردهای سکوالریسم در ترکیه‬ ‫هستند‪ .‬این مساله تقابل میان اس�لامگرایی و الئیسم را‬ ‫نش��ان م ی دهد و این موضوع از این زاویه قابل توجه است‬ ‫که اردوغان نسبت به چالشی که ب رایش ایجاد شده چگونه‬ ‫برخورد کند‪ .‬ب��ه همین جهت مخالفان در تالش��ند که این‬ ‫ناارام ی ها را به سمتی گرایش دهند که جامع ه ای را که هنوز‬ ‫بخش��ی از ان به اصول الئیسم پایبند هس��تند را ملتهب‬ ‫کنند‪ .‬در مقابل این احتمال نیز وجود دارد که اگر اس��تمرار‬ ‫نارضایت ی ها به این شکل باش��د‪ ،‬جبهه مقابل یعنی حزب‬ ‫عدالت و توسعه نیز در جهت بسیج امکانات خودش پی رامون‬ ‫نشان دادن پایگاه های اجتماع ی اش استفاده کند‪ .‬اما در هر‬ ‫حال این ناارام ی ها ب رای دولت حاکم در زمینه های اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی و سیاست خارجی هزینه بر خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫در نهایت اینک�ه بحث سیاس�ت خارجی دولت‬ ‫اردوغان ب ه خص�وص پیرامون بحران س�وریه تا‬ ‫چه حد در ش�کل‪‎‬گیری این تظاه�رات تاثیرگذار‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬در هر حال اگر تظاه رات استمرار پیدا کند جنبه‬ ‫سیاسی ان نمود بیش��تری پیدا خواهد کرد و در این صورت‬ ‫بحث انتقاد از رویکردها‪ ،‬سیاس��ت داخل��ی و خارجی ترکیه‬ ‫شدت خواهد گرفت‪ .‬در این بین بخش عمده مباحث مربوط‬ ‫به سیاست خارجی ترکیه به سمت سوریه متمرکز خواهد بود‪.‬‬ ‫برخی گروه های ترکی معتقدند که ترکیه محل فعالی ت های‬ ‫تروریستی شده و ناامن ی ها افزایش یافته است؛ بناب راین اگر‬ ‫تظاه رات ادامه یابد بحث به نقد کش��یدن سیاست خارجی‬ ‫ترکیه نیز داغ تر خواهد شد‪g .‬‬ ‫‪66‬‬ ‫اردوغان می رود؟‬ ‫وضعیت معلق نخست وزیر ترکیه بعد از درگیری های میدان تقسیم‬ ‫نویسنده‪ :‬پیوتر زالوسکی ‪ /‬مترجم‪ :‬ازاده کشوردوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اغاز ناارام ی های ترکیه و به طور مشخص استانبول‪،‬‬ ‫باعث ایجاد چهره ای متفاوت در این ش��هر شده بود‪ .‬اکثر‬ ‫مغازه هایی که در خیابان «اس��تقالل»‪ ،‬بزرگ ترین خیابان‬ ‫اس��تانبول قرار داش��تند‪ ،‬به نوعی خس��ارت دی��ده بودند‪.‬‬ ‫شیشه مانیتورهای خودپردازها شکسته شده بود و ویترین‬ ‫فروشگاه ها نیز کامال اسی ب دیده بود‪ .‬روی دیوارها و حصارها‬ ‫در سراسر این خیابان نیز تصاویر و شعارهای ضددولتی به‬ ‫چش��م م ی خورد‪ .‬جوانان در خیابان «بکار» با اس��تفاده از‬ ‫غیبت پلیس از ساختمان ها باال رفته و صدای بلند موزیک‬ ‫از پنجره ساختمان ها شنیده م ی شد‪.‬‬ ‫پارک «گزی» محلی که معترضان خش��مگین بارها‬ ‫در ان تجمع ک��رده و توس��ط پلیس متفرق ش��دند‪ ،‬بارها‬ ‫صحنه درگیری خشونت امیز نیروهای امنیتی با شهروندان‬ ‫بود‪ .‬این پ��ارک که طرح تخریب و تبدی��ل ان به یک مرکز‬ ‫تجاری به نوعی تک��رار نظام پادگانی عثمان ی ها به ش��مار‬ ‫م ی رف��ت‪ ،‬نقطه اغ��از اعتراض های مردمی در اس��تانبول‬ ‫بود‪ .‬گروه های��ی از م��ردان و زنان ج��وان روی چمن های‬ ‫همین می��دان چادرهایی برپ��ا ک��رده و از همین محل به‬ ‫تظاه رات خود ادامه م ی دادند‪ .‬این معترضان در جریان این‬ ‫تظاه رات شعارهای اعتراضی سر داده و خواستار استعفای‬ ‫«رجب طیب اردوغان» نخس ت وزیر ترکیه شدند‪ .‬معترضان‬ ‫در میدان تقسیم نیز که معموال محلی شلوغ و پرترافیک‬ ‫است‪ ،‬زنجیره های انسانی تش��کیل داده و دست در دست‬ ‫هم پرچم های ترکیه را تکان م ی دادند‪.‬‬ ‫تنها چند صد متر انطرف تر و بعد از اس��کلت سوخته‬ ‫اتوبوس های ش��هری‪ ،‬فضا از این هم س��وررئال تر به نظر‬ ‫م ی رس��ید‪ .‬پایین تپ ه ها موج های گس��ترده ای از مردم به‬ ‫چشم م ی خورد که تصمیم داشتند خود را به تظاهرکنندگان‬ ‫در نقطه دیگری از شهر برس��انند‪ .‬برخی از انها با شجاعت‬ ‫در ب رابر صفوف نیروه��ای امنیتی که برخ��ی از انها اقدام‬ ‫به پرتاب گاز اش��ک اور م ی کردند‪ ،‬ایس��تاده بودند‪ .‬با همه‬ ‫اینها به نظر م ی رسید س��اختمان ‪ 20‬طبقه هتل پنج ستاره‬ ‫«اینترکنتینانتال» به هی��چ عنوان تحت تاثیر این تحوالت‬ ‫قرار نگرفته است‪ .‬برخالف بسیاری از ساختمان ها و مراکز‬ ‫تج��اری خیابان اس��تقالل‪ ،‬هیچ پنجره شکس��ته یا حتی‬ ‫هیچ ش��عار یا گرافیتی روی س��اختمان این هتل به چشم‬ ‫نم ی خورد‪ .‬داخل البی بزرگ و لوکس این هتل‪ ،‬بسیاری از‬ ‫جوانانی که ماسک های ضد گاز و کاله های ایمنی ساخت و‬ ‫ساز بر سر داشتند‪ ،‬با یکدیگر پچ پچ م ی کردند‪ .‬روی کاناپه ها‬ ‫دراز کشیده بودند و باتری های تلفن های همراه خود را شارژ‬ ‫می کردند؛ این در حال��ی بود که گردش��گران با نگاه هایی‬ ‫متعجب و سرگردان به انها خیره ش��ده بودند‪ .‬بعد از مدتی‬ ‫مشخص شد که این هتل درهای خود را به روی معترضان‬ ‫باز کرده است‪.‬‬ ‫یکی از زنانی که در این اعتراض ها شرکت کرده بود‪،‬‬ ‫در این باره گفت‪« :‬در تمامی انتخابات های کش��ور شرکت‬ ‫کرده ام ولی در واقع اهمیت چندانی ب رای مسائل سیاسی‬ ‫قائل نبوده ام‪ .‬این نخس��تین بار بود که به چیزی اعتراض‬ ‫م ی کردم‪ .‬من ب رای دفاع از شیوه زندگی خود مبارزه م ی کنم‪.‬‬ ‫اردوغان در حال بازی با اینده ماس��ت‪ .‬او حت��ی به ما اجازه‬ ‫نفس کشیدن هم نم ی دهد‪».‬‬ ‫یک��ی دیگ��ر از معترض��ان نیز با اش��اره ب��ه برخی‬ ‫محدودیت های اجتماعی که اخی را وضع شده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«مردم به شدت تحت نظارت هستند‪ .‬محدودیت های زیادی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫در جامعه وجود دارد و به نظرم کودتا بر س��ر کش��ور سایه‬ ‫انداخته است‪ .‬اینکه مردم به خیابان ها امده اند‪ ،‬اتفاق بسیار‬ ‫خوبی است‪ .‬اردوغان تا پیش از این تصور م ی کرد قدرتش از‬ ‫مردم بیشتر است‪ ،‬ولی اکنون ورق برگشته است‪».‬‬ ‫با این وجود اردوغان چنین نگاهی به این اعتراض های‬ ‫مردمی ندارد‪ .‬او در تمامی مدت موضعی دفاعی اتخاذ کرده‬ ‫و معترضان را چیزی فراتر از عناصر حاش��ی ه ای ندانس��ت‪.‬‬ ‫او چندین ب��ار در جریان س��خنران ی های تلویزیونی خود از‬ ‫معترضان به عنوان «دزد» و «اوباش» نام برد‪ .‬اهمیت تنها‬ ‫موضع گیری منعطفانه وی مبنی ب��ر اینکه پارک «گزی»‬ ‫در هر حال تبدل به مرکز خرید نخواهد ش��د‪ ،‬پس از مدت‬ ‫کوتاهی با بیان اینکه چه مخالفان دوس��ت داشته باشند‪،‬‬ ‫چه نداش��ته باش��ند در محل این پارک یک مسجد احداث‬ ‫م ی شود‪ ،‬خنثی ش��د‪ .‬وی در بحبوحه تظاه رات با رد برخی‬ ‫درخواست ها ب رای تغییر برنامه س��فر خود‪ ،‬در تالش ب رای‬ ‫کم اهمیت نشان دادن تظاه رات‪ ،‬عازم سفر چهار روزه ای به‬ ‫مقصد شمال افریقا شد‪.‬‬ ‫این درس��ت همان رفتاری اس��ت که طی چند سال‬ ‫اخیر منتقدان فراوانی را وارد ص��ف مخالفان اردوغان کرده‬ ‫و بیش از هر سیاستمدار دیگری در ترکیه وی را در معرض‬ ‫شعارهای اعتراضی تظاهرکنندگان قرار داده است‪ .‬اردوغان‬ ‫که ب رای نخستین بار در سال ‪ 2002‬میالدی به قدرت رسید‪،‬‬ ‫تا کنون دو پیروزی بزرگ در انتخابات را با حزب «عدالت و‬ ‫توسعه» تجربه کرده اس��ت؛ از جمله پیروزی در انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 2001‬میالدی که این حزب ‪ 50‬درص��د ارا که حدود‬ ‫دو ب رابر ارای حزب اصلی اپوزیس��یون بود را از ان خود کرد‪.‬‬ ‫در نخستین سا ل های فعالیت اردوغان‪ ،‬دولت وی چندین‬ ‫طرح ب رای اصالحات دموکراتیک تصویب کرد‪ ،‬قدرت برخی‬ ‫حاکمان مطلق را کاهش داد‪ ،‬حت��ی در ارتش مداخله کرد‬ ‫و ب��ا اقدام های خش��ونت امیز پلیس و جنای��ت علیه زنان‬ ‫مخالفت کرد‪.‬‬ ‫با این وجود حدود سال ‪ 2005‬میالدی و درست همان‬ ‫زمانی که گفت وگوهای مقام های انکارا و اتحادیه اروپا ب رای‬ ‫عضویت ترکیه در این اتحادیه با شکس ت رو به رو شد‪ ،‬روند‬ ‫سقوط اصالحات اغاز شد‪ .‬مذاکرات با اتحادیه اروپا به حالت‬ ‫تعلیق درامده و به نظر م ی رس��د اردوغان خود را مش��غول‬ ‫تالش ب رای استحکام پایه های قدرتش در تمام ی نهادها و‬ ‫سراسر کشور کرده و ب رای تحقق این هدف از مسیر اقتصاد‬ ‫وارد شده اس��ت‪ .‬او همچنین بس��یاری از مخالفان خود در‬ ‫ارتش را زندانی کرده و روزنامه نگاران منتقد را قلع و قمع کرده‬ ‫است‪ .‬معترضان م ی گویند باتوجه به اینکه هیچ نظارتی بر‬ ‫قدرت اردوغان وجود ندارد‪ ،‬سلطه وی روز به روز بیشتر شده‬ ‫و حساس��یتش نس��بت به منتقدان نیز به طور فزاینده ای‬ ‫افزایش یافته است‪.‬با این وجود اکنون بعد از گذشت چندین‬ ‫روز از تظاه رات مردمی در ترکیه که حداقل دو کشته و بیش‬ ‫از سه هزار مجروح بر جای گذاش��ته است‪ ،‬به نظر م ی رسد‬ ‫اردوغان از هر زمان دیگری اسی ب پذیرتر شده است‪.‬‬ ‫در حالی که اکثری��ت قریب به اتفاق اف��رادی که به‬ ‫اردوغان رای داده بودند‪ ،‬در خانه های خود مانده اند‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رس��د اکثر تظاهرکنندگان را چپگرایان‪ ،‬دانش��جویان و‬ ‫سکوالرها تشکیل م ی دهند که هرگز به اردوغان رای نداده ‬ ‫بودند؛ مس��اله ای که به معنای اختالف نظر میان متحدان‬ ‫سیاسی وی اس��ت‪ .‬روزنامه «زمان» که هواداران «فتح اهلل‬ ‫گولن» روحانی مس��لمان مالک ان هستند و مواضعش تا‬ ‫پیش از این در ب رابر اردوغان کامال بسته بود‪ ،‬اخی را اقدام به‬ ‫چاپ تعدادی مقاله انتقادی علیه وی کرده است‪ .‬این روزنامه‬ ‫که به گفته خوانندگانش در نظام اداری و پلیس ترکیه نفوذ‬ ‫زیادی دارد‪ ،‬در یکی از مقاله های اخیر خود به قلم «احسان‬ ‫داغی» منتقد کهن��ه کار‪ ،‬اردوغان و دول��ت وی را به دلیل‬ ‫در پیش گرفتن سیاست «انچه دوست دارم‪ ،‬انجام م ی دهم»‬ ‫به ش��دت محکوم کرد‪ .‬در همین حال‪ ،‬تع��دادی از اعضای‬ ‫حزب عدالت و توسعه ترکیه از موضع دفاعی اردوغان فاصله‬ ‫گرفته و نشان دادند که نسخ ه رفتاری انها الگویی نیست که‬ ‫توسط رهبرشان اجرا م ی شود‪.‬‬ ‫در روزهای ابتدایی تظاه رات در ترکیه‪« ،‬بولنت ارینچ»‬ ‫معاون نخس��ت وزیر ترکیه به دلیل افراط پلیس در توسل‬ ‫به خش��ونت‪ ،‬اعالم کرد که معترضان غی��ر از «گروه های‬ ‫غیرقانونی و حاش��ی ه ای» با اس��تفاده از حق مش��روع خود‬ ‫به خیابان ها امده اند و واکنشی منطقی نش��ان داده اند‪ .‬او‬ ‫همچنین موافقت کرد که صبح روز بعد با رهب ران معترضان‬ ‫دیدار کند‪ .‬هم زمان با این وعده‪ ،‬ه ر چند معترضان همچنان‬ ‫در خیابان ها حضور داشتند‪ ،‬ولی دیگر خبری از درگیری های‬ ‫خشونت امیز نبود‪.‬‬ ‫«سوات کینیکاوغلو» یکی از نمایندگان پارلمان ترکیه‬ ‫گفته اس��ت که رویکردهای اردوغ��ان در کوتاه مدت باعث‬ ‫تضعیف وی شده و در حقیقت عده زیادی از هواداران حزب‬ ‫عدالت و توس��عه از نحوه برخورد وی با معترضان ناراضی‬ ‫هستند‪.‬ش��اید بزرگ ترین چال��ش ب رای اردوغ��ان را بتوان‬ ‫«عب��داهلل گل» رئی س جمهوری ترکیه دانس��ت که به وی‬ ‫کمک کرد حزب عدالت و توسعه را از یک حزب کوچک در‬ ‫سال ‪ 2001‬میالدی به یک قدرت عظیم سیاسی منطقه ای‬ ‫تبدی��ل کند‪ .‬گل که طی ش��ش س��ال گذش��ته به عنوان‬ ‫رئی س جمه��وری ترکیه فعالیت کرده‪ ،‬هن��وز تصمیم خود‬ ‫را ب رای کاندیداتوری در انتخابات سال ‪ 2014‬میالدی اعالم‬ ‫نکرده است؛ تصمیم ی که م ی تواند وی را به وضوح در ب رابر‬ ‫اردوغان قرار دهد؛ فردی که پس از دو دوره فعالیت در سمت‬ ‫نخس ت وزیری به لحاظ قانونی اجازه ندارد بار دیگر عهده دار‬ ‫این سمت ش��ود‪ .‬گل همچنین نش��ان داد که در ارتباط با‬ ‫اعتراض های مردمی نیز موضعی کامال متفاوت با اردوغان‬ ‫دارد‪ .‬در شرایطی که اردوغان طی یک مصاحبه تاکید کرد‬ ‫که مردم باید دموکراس��ی را پای صندوق های رای و نه در‬ ‫خیابان تجربه کنند؛ گل تنها به فاصله چند س��اعت گفت‬ ‫که دموکراسی تنها در رای دادن خالصه نم ی شود‪ .‬شاید این‬ ‫مساله تصادفی نباش��د که بعد از سخنان رئی س جمهوری‬ ‫ترکیه‪ ،‬ش��بکه های خبری این کش��ور که تا پی��ش از این‬ ‫پوش��ش اخبار اعتراض ها را تحریم کرده بودند‪ ،‬ش��روع به‬ ‫پوشش اخبار این اعتراض ها کردند‪.‬‬ ‫هر چند معترضان ب رای اینکه اردوغ��ان را حتی وادار‬ ‫به فکر کردن به اس��تعفا کنند نیاز به حضور گسترده تری‬ ‫خواهند داش��ت‪ ،‬روزهای اینده ب رای تعیی��ن امید وی ب رای‬ ‫کاندیداتوری در انتخابات‪ ،‬بسیار حیاتی است‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫‪67‬‬ ‫شورش علیه تکنوکرات های اقتدارگرا‬ ‫‪4‬‬ ‫تو گوبااسداهلل اطهری‪،‬استاددانشگاه‬ ‫گف ‬ ‫اسداهلل اطهری‪ ،‬کارشناس مسائل ترکیه در گفت وگو با مثلث به بررس�ی تحوالت و ناارام ی های اخیر در ترکیه‬ ‫پرداخت‪ .‬وی معتقد اس�ت که جرقه این ناارام ی‪‎‬ها پارک «گزی» بود که دولت تصمیم به تخریب ان و جایگزینی یک‬ ‫مجتمع تجاری به جای ان گرفت‪ .‬معترضان معتقدند این پارک بخشی از اثار تاریخی استانبول است و نباید از بین‬ ‫برود؛ از دیگر سو سکوالرها بر این باورند که اردوغان با تخریب این مجتمع فرهنگی قصد دارد میراث مصطف ی کمال‬ ‫اتاتورک را از بین ببرد‪ .‬همچنین این کارش�ناس بر این باور اس�ت که این اعتراضات به دولت اردوغان کمک کرد تا‬ ‫متوجه شود مردم کش�ورش و احزاب‪ ،‬اعتراضات و مطالباتی در حوزه داخلی و سیاست خارجی دارند که باید به انها‬ ‫پرداخته ش�ود؛ اعتراضات در ترکیه منجر به متعادل شدن سیاس�ت خارجی و تجدید نظر مقامات ترک در سیاست‬ ‫داخلی خواهد شد‪.‬‬ ‫در ابتدا ارزیابی کلی تان را پیرامون تحوالت اخیر‬ ‫در ترکیه و همچنی�ن موضع گیری‪‎‬های اردوغان‬ ‫بفرمایید؟‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫‪ l‬رجب طی��ب اردوغ��ان‪ ،‬نخس��ت وزیر ترکی��ه در‬ ‫موضع‪‎‬گیری‪‎‬اش نس��بت به تحوالت کش��ور‪ ،‬اعالم کرده که‬ ‫گروه هایتروریستیکهدرایناعتراضاتدخیلبودند‪،‬شناسایی‬ ‫شده اند‪ .‬این در حالی است که بعید به نظر م ی رسد تروریس ت ها‬ ‫در این قضیه دخیل باشند‪ ،‬زی را تروریس ت‪‎‬ها در ترکیه بسیار قوی‬ ‫هستند و به نظر نم ی‪‎‬رسد که این ناارام ی‪‎‬ها کار انها باشد‪ .‬اکنون‬ ‫اقشاربسیاریدرترکیهبهخیابان‪‎‬هاامده‪‎‬اندوجویایمطالباتشان‬ ‫هستند که شاید جوانان عمده‪‎‬ترین قش��ر در میان معترضان‬ ‫باشند‪ .‬بناب راین باید به این مس��اله به صورت عمی ق‪‎‬تری نگاه‬ ‫کرد و به دنبال دالیل و ریشه‏های گس��ترش این اعتراض بود؛‬ ‫باید توجه داش��ت محرک اعتراض اولیه م��ردم‪ ،‬پارک «گزی»‬ ‫بود که دولت تصمیم به تخریب ان و جایگزینی یک مجتمع‬ ‫تجاری به ج��ای ان گرفت‪ .‬معترضان معتقدن��د که این پارک‬ ‫بخش��ی از اثار تاریخی استانبول اس��ت و نباید از بین برود؛ از‬ ‫دیگر س��و س��کوالرها بر این باورند که اردوغان با تخریب این‬ ‫مجتمع فرهنگی قصد دارد می راث مصطف ی کمال اتاتورک را از‬ ‫بینببرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫چرا این اعتراضات که در ابتدا تنها متوجه تخریب‬ ‫پارک «گزی» بود به یکباره انقدر گسترده شد؟‬ ‫‪ l‬در حقیق��ت جرقه ناارام ی‪‎‬ه��ا در ترکیه اعتراض‬ ‫به تخری��ب این پ��ارک بود‪ ،‬اما ب��ا ب ی‪‎‬توجه��ی دولت‪ ،‬این‬ ‫اعتراضات گس��ترده‪‎‬تر شد و اکنون تمام قش��رها و گروه ها‬ ‫مانند سندیکاهای کارگری‪ ،‬کارمندی‪ ،‬دانش‪‎‬اموزان‪ ،‬معلمان‪،‬‬ ‫جوانان‪ ،‬حامیان محی ط زیست‪ ،‬علویان‪ ،‬کردها و غیره میان‬ ‫مخالفان حضور دارند‪ .‬در ابتدا خواسته انها از دولت این بود که‬ ‫این پروژه را متوقف کند‪ ،‬اما با گسترش اعتراضات‪ ،‬دیگر این‬ ‫خواسته انها تنها یک بهانه بود و معترضان ترک مطالبات‬ ‫دیگری نیز از دولت اسالمگرای رجب طیب اردوغان مطرح‬ ‫کردند‪ .‬در بعد خارجی احزاب ملی و چپ‪‎‬گرا‪ ،‬حرف‪‎‬شان این‬ ‫اس��ت که چرا دولت اردوغان روابط گسترده‪‎‬ای با غرب دارد‪.‬‬ ‫همچنین در این میان مساله امنیت و پیدا شدن سالح‪‎‬های‬ ‫شیمیایی در ترکیه هم مطرح است‪ .‬در این راستا شکاف میان‬ ‫کرد و ترک‪ ،‬چپ و راس��ت و کرد و علوی‪ ،‬نیز زمینه را ب رای‬ ‫بروز چنین درگیری‪‎‬هایی بیش از پیش اماده کرد‪ .‬این مسائل‬ ‫دست به دس��ت هم دادند تا امروز ناارام ی‪‎‬ها به این شکل در‬ ‫ترکیه دیده شود‪.‬‬ ‫بحث اسالمگرا بودن حزب عدالت و توسعه‬ ‫تا چه میزان در اعتراضات مردم‬ ‫تاثیرگذار بود؟‬ ‫‪ l‬در بره��ه کنونی بی��ش از هر‬ ‫چیزی مساله ارزش‪‎‬های اسالمی و اسالمی‬ ‫کردن جامعه ترکیه مطرح است‪.‬‬ ‫برخ��ی معتقدن��د ک��ه دولت‬ ‫‪68‬‬ ‫اردوغان م ی‪‎‬خواهد ارزش‪‎‬های اسالمی را جایگزین ارزش‪‎‬های‬ ‫ملی کند‪ .‬مخالفان بر این باورند مس��ائلی همچون تغییر‬ ‫قوانین اموزشی‪ ،‬حمایت از نهادهای مذهبی و مساله حجاب‬ ‫در چارچوب دیدگاه های مذهبی جامعه ترکیه مطرح ش��ده‬ ‫است‪ ،‬بناب راین اکنون به نوعی دولت اسالمگرای اردوغان را‬ ‫زیر سوال برده‪‎‬اند‪ .‬باتوجه به اینکه در یک دهه گذشته حزب‬ ‫عدالت و توسعه در صحنه سیاس��ی به پیروزی دست یافته‬ ‫بود‪ ،‬فکر م ی کردند بعد اقتصادی را نیز تامین م ی کنند‪ ،‬ولی‬ ‫بخشی از اسالمیزه کردن امور‪ ،‬مهم ترین نکته ای است که‬ ‫جوانان معترض عنوان داشته اند و از ان به عنوان دخالت در‬ ‫حوزه خصوصی تعبیر کرده اند‪ .‬اما م ی توان گفت مجموعه ای‬ ‫از عوامل از جمله اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬فکری و منطقه ای و‬ ‫بی ن المللی در بروز درگیری ها و ادامه ان نقش داشته است‪.‬‬ ‫در ح�ال حاض�ر چ�ه گروه های�ی بیش�تر در این‬ ‫ناارامی ها حضور دارند؟‬ ‫‪ l‬در ای��ن بحبوح��ه‪ ،‬کمالیس��ت‏ها ی��ا گروه‪‎‬های‬ ‫خاکس��تری ک��ه مل ی گرای��ان افراط��ی هس��تند و منتظر‬ ‫فرصتی بودند تا اعضای خودشان را به خیابان‏ها فراخوانند‪،‬‬ ‫از ش��لوغ ی‪‎‬های میدان تقس��یم اس��تفاده ک��رده و برخی‬ ‫خواسته‪‎‬هایش��ان را مطرح کردند‪ .‬همچنین حدود ‪ 15‬تا ‪20‬‬ ‫میلیون علوی در ترکیه وجود دارند که هی چ گاه خود را نشان‬ ‫نم ی دهند‪ ،‬اما اکنون بزرگترین فرصت ب رای انها فراهم شده‬ ‫تا نسبت به کش��تار علوی ها در سوریه توسط مقامات ترک‬ ‫اعتراض کنند‪ .‬معروف ترین فرد علوی در ترکیه رهبر حزب‬ ‫جمهوریخواه خلق است که اکنون این حزب و سایر احزاب از‬ ‫این فرصت ب رای اعتراض نسبت به مساله بیکاری‪ ،‬مسائل‬ ‫اجتماعی‪ ،‬مشروبات الکلی‪ ،‬اسالمی شدن و استبداد اردوغان‬ ‫بهره برداری م ی کنند‪ .‬البته برخی نیز این اعتراضات را مقابله‬ ‫جامعه مدنی با دولت م ی‪‎‬دانند‪ .‬باید مدنظر داش��ت جامعه‬ ‫ترکیه اکنون یک جامعه پوالریزه شده است؛ تقریبا ‪ 90‬هزار‬ ‫تشکل غی ر دولتی در این کش��ور فعال هستند و نزدیک به‬ ‫‪ 10‬میلیون نفر از شهروندان ترک در سازمان‪‎‬های غیردولتی‬ ‫فعالیت م ی کنند‪ .‬در کشوری مانند ترکیه که احزاب رسمی‬ ‫و تش��کل‪‎‬های غی ر دولتی در ان حضور ق��وی دارند‪ ،‬چنین‬ ‫تظاه راتی اهمیت باالیی دارد‪.‬‬ ‫مهمتری�ن مطالب�ه معترض�ان در مقط�ع کنونی‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬تظاهرکنندگان که پیش از این نیز توانسته بودند‬ ‫مقامات دولتی را وادار به عذرخواهی کنند اکنون نیز خواهان‬ ‫ان هس��تند که این تجربه را تکرار کنند و مقامات دولتی را‬ ‫وادار به عقب نش��ینی کنند‪ .‬همچنین به دنبال این هستند‬ ‫که حزب عدالت و توس��عه را متوجه برخی اش��تباهاتش در‬ ‫حوزه اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬سیاس��ی و حتی سیاس��ت های‬ ‫بی ن المللی کنند‪.‬‬ ‫در رابطه با تحوالت اخی�ر ترکیه برخی معتقدند‬ ‫ک�ه ناارامی‪‎‬ها در این کش�ور همچ�ون تحوالت‬ ‫کشورهای عربی اس�ت و می‏توان بر ان نام بهار‬ ‫ترکی نهاد‪ .‬یا به عبارتی جامعه شناسی به جنگ‬ ‫اقتصاد امده و مخالف با مدل ش�به اقتدارگرایی‪-‬‬ ‫بوروکراتیک زمینه این اعتراض هاس�ت‪ .‬شما تا‬ ‫چه حد با این فرضیه موافقید؟‬ ‫‪ l‬من با این اس��تدالل مخالفم‪ ،‬زی��را در ترکیه تمام‬ ‫سیاستمداران با انتخابات و توس��ل به صندوق‪‎‬های رای به‬ ‫قدرت رس��یدند و پایگاه‪‎‬های مردمی قدرتمندی دارند‪ .‬نباید‬ ‫در رابطه با حزب عدالت و توسعه یکطرفه قضاوت کرد‪ ،‬چرا‬ ‫که ‪ 10‬س��ال پیش که این حزب در ترکیه قدرت را در دست‬ ‫گرفت اقتصاد این کشور خیلی نگران‪‎‬کننده و بحرانی بود و از‬ ‫لحاظ سیاست خارجی نیز روابط ترکیه با بسیاری از کشورها‬ ‫تیره و تار بود؛ همچنین سرکوب کردها و دیگر مردم نیز در‬ ‫ابعاد باالیی ص��ورت م ی‪‎‬گرفت‪ .‬اما ب��ا روی کار امدن حزب‬ ‫اردوغان فضا خیلی بهبود پی دا کرد‪ .‬بناب راین نم ی‪‎‬توان عنوان‬ ‫کرد که اکنون اغلب مردم ترکیه با دولت حاکم مشکل دارند‬ ‫یا سیاس��ت های ان را قبول ندارند بلک��ه برخی مطالبات و‬ ‫مشکالتی دارند که به وس��یله این تظاه رات در پی مطرح‬ ‫کردن‪‎‬شان هستند‪.‬‬ ‫به نظر شما نتیجه این تظاهرات در ترکیه به چه‬ ‫صورت خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬این پدیده ای اس��ت که عمق ندارد و به اصطالح‬ ‫طرفداران حزب عدالت و توسعه پایگاه اجتماع ی شان بسیار‬ ‫قدرتمندتر از این گونه اعتراضات اس��ت‪ .‬در کل معترضان‬ ‫را م ی توان ش��امل جوانان بیکار‪ ،‬طرفداران محی ط زیست و‬ ‫سکوالریسم دانست که همه اینها دست به دست هم دادند‬ ‫و مجموعه ای از این عوامل در کنار نارضایت ی های ناشی از‬ ‫بازداشت نظام ی ها و مساله کردها عوامل اعتراضات را شکل‬ ‫دادند‪ .‬حزب عدالت و توس��عه تا امروز گم��ان م ی‪‎‬کرد تنها‬ ‫مشکل ترکیه مساله اقتصاد اس��ت و هیچ مشکل دیگری‬ ‫در کشور وجود ندارد‪ ،‬اما امروز دیدند که میدان تقسیم شبیه‬ ‫میدان تغییر ش��ده اس��ت‪ .‬بناب راین این اعتراضات به دولت‬ ‫اردوغان کمک کرد تا متوجه ش��ود مردم کشورش و احزاب‪،‬‬ ‫اعتراضات و مطالباتی در حوزه داخلی و سیاست خارجی دارند‬ ‫که باید به انها پرداخته شود‪.‬‬ ‫اعتراضات در ترکیه منجر به متعادل ش��دن سیاست‬ ‫خارجی و تجدید نظر مقامات ترک در سیاست داخلی خواهد‬ ‫شد و باعث م ی ش��ود انها ارزیابی دقیقی از‬ ‫اوضاع داخلی و سیاس��ت خارجی داش��ته‬ ‫باشند و از افراط گری و رادیکالیزم در صحنه‬ ‫منطقه خاورمیانه و به خصوص در مساله سوریه‬ ‫دست بردارند‪ .‬بناب راین اکنون دولت اردوغان تا‬ ‫انتخابات س��ال بعد فرصت دارد ت��ا در برخی از‬ ‫سیاس��ت‏هایش در عرصه سیاسی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫فرهنگی تجدیدنظر کند‪g .‬‬ ‫اتحاد گل‪-‬گولن علیه اردوغان‬ ‫کدام یک از جناح های حزب حاکم ترکیه پس از اعتراضات استانبول قدرتمندتر از همه ظاهر خواهد شد؟‬ ‫ارون استین ‪ /‬مترجم‪ :‬پوریا محمدی‬ ‫‪5‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫گذشته پرشکوه عثمانی ترکیه با رویکرد جناح ناسیونالیست‬ ‫حزب هماهنگ است‪ .‬نخس��ت وزیر اخی را احساس م ی کند‬ ‫نیاز دارد زندگی خصوصی ش��هروندان را مورد تفحص قرار‬ ‫دهد؛ او ترک ها را درباره تعداد فرزندانی که باید داشته باشند‬ ‫یا نوع نانی که باید بخورند‪ ،‬راهنمایی م ی کند‪ .‬در تازه ترین‬ ‫اقدام‪ ،‬او از نوشیدن الکل به بدی و با خفت و خواری یاد کرده‬ ‫و محدودیت های جدیدی بر خرید و فروش مشروبات الکلی‬ ‫اعمال کرده است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد جناح گل نیز به فتح اهلل گول ِن ‪ -‬روحانی‬ ‫قدرتمند حزب حاکم که در تبعیدی خود خواسته در امریکا‬ ‫به سر م ی برد ‪ -‬نزدیک تر باشد‪ .‬گولن به نوعی لحن ارام تر‬ ‫و میانه روت��ر گل را در زمان اعتراضات پیش گرفته اس��ت و‬ ‫به طور تلویحی به اردوغان هشدار م ی دهد که خواسته های‬ ‫معترضان را جدی تر بگیرد‪ .‬اتحاد گل و گولن نش��انگر یک‬ ‫مانع بالقوه قدرتمند در ب رابر اردوغان است‪ ،‬به خصوص زمانی‬ ‫که نخس��ت وزیر حزب خود را در جهت تصویب یک قانون‬ ‫اساس��ی جدید که م ی تواند صحنه را ب��رای رقابت و مبارزه‬ ‫میان اردوغان و گل مهیا کند‪ ،‬تشویق م ی کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫با ادامه اعتراضات و تظاه��رات در ترکیه‪ ،‬رجب طیب‬ ‫اردوغان همچنان مقاومت م ی کند‪ .‬نخس ت وزیر ‪ 7‬که جمعه‬ ‫ژوئن به استانبول بازگشت ‪ ،‬خطاب به حامیانش اعالم کرد‬ ‫که اعتراض ها علیه حکومت او «به مرزهای غیرقانونی بودن‬ ‫نزدیک م ی ش��ود و باید هرچه س��ریعتر به پایان برسد»‪ .‬روز‬ ‫پیش از ان یعنی پنجشنبه‪ ،‬اردوغان بر پیشبرد برنامه های‬ ‫خود و تخریب پارک «گزی»‪ -‬یکی از معدود فضاهای سبز‬ ‫باقیمانده در اس��تانبول ‪ -‬جهت س��اخت ماکت سربازخانه‬ ‫عثمانی و یک مرک��ز خرید تاکید‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫ام��ا حت��ی در ش��رایطی که‬ ‫اردوغان نیز عزم خود را ب رای عبور‬ ‫از مخالفان جزم کرده اس��ت‪ ،‬دیگر‬ ‫اعضای حزب او هنوز دچار ش��ک‬ ‫و تردیدن��د‪ .‬ح��زب حاک��م عدالت‬ ‫و توس��عه ( ‪ )AKP‬یکدس��ت و‬ ‫یکپارچه نیست؛ این حزب ائتالفی‬ ‫نامتجانس از اسالمگراها‪ ،‬بخشی‬ ‫از جمعیت ک��رد‪ ،‬اقلی��ت ممتاز از‬ ‫جهت اقتصادی‪ ،‬توده های اناتولی‬ ‫و گروه��ی از ناسیونالیس��ت های‬ ‫ترک را نمایندگی م ی کند‪ .‬اختالفات‬ ‫و تفاوت ه��ای درون حزب��ی با باال‬ ‫گرفت��ن اعتراضات بی��ش از پیش‬ ‫خودنمایی م ی کند‪ .‬ب ی تردید حزب‬ ‫حاکم دو جن��اح متفاوت دارد؛ جناح‬ ‫عبداهلل گل و جناح اردوغان‪ .‬حزب‬ ‫از زمان به قدرت رس��یدن در سال‬ ‫‪ 2002‬تا کنون مجبور به ایجاد تعادل‬ ‫و موازنه در ب رنامه کاری قانونگذاری‬ ‫خ��ود در جناح ه��ای مختلف بوده‬ ‫تا از گسس��ت و از هم پاش��یدگی‬ ‫عناصر بنیادین خود جلوگیری کند‪.‬‬ ‫با گذش��ت زمان این مبارزه به تقالی��ی مجازی ب رای جنگ‬ ‫تبدیل شده است؛ جناح گل بر این عقیده است که حزب باید‬ ‫سیاست هایش در جهت اصول دموکراتیک محافظه کارانه‪،‬‬ ‫یعنی چیزی شبیه به اتحاد دموکرات مسیحی المان باشد‪.‬‬ ‫مانند حزب دموکرات مسیحی المان‪« ،‬گل» گفتمانی مبتنی‬ ‫بر ایمان و دین در موازات با تعریف امریکایی سکوالریس��م‬ ‫را برگزیده اس��ت‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬حزب در ابتدای کار خود بر‬ ‫برداشتن گام های اساسی در جهت پیوستن به اتحادیه اروپا‬ ‫تاکید کرده است‪ .‬این فرایند ترکیه را لیب رال تر م ی کرد و در‬ ‫نتیجه به همه مردم‪ -‬از جمله اکثریت مذهبی تحت فش��ار‬ ‫ترکیه‪ -‬اجازه م ی داد عقاید خود را ازادانه تر بیان کنند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬پ��س از متوقف ماندن ای��ن فرایند‪ ،‬حزب‬ ‫حاک��م از مخالفت المان و فرانس��ه ب رای پیوس��تن ترکیه‬ ‫به اتحادیه اروپا اس��تفاده کرد ت��ا پیوندهای خ��ود با جناح‬ ‫ناسیونالیس��ت حزب را تحکیم کند‪ .‬پ��س از تاکید بر نیاز‬ ‫اتحادیه اروپا مبنی بر ریش��ه ای کردن دموکراسی در ترکیه‬ ‫در سال های نخستین قرن حاضر‪ ،‬مقامات انکارا هم اکنون‬ ‫ادعا م ی کنند این اروپاست که به ترکیه ب رای ترمیم اقتصاد‬ ‫اسی ب دیده اش نیاز دارد‪.‬‬ ‫به طور خاص پس از انتخابات سراس��ری س��ال ‪2011‬‬ ‫که حزب حاکم در حدود ‪ 50‬درصد ارا را به دست اورد‪ ،‬جناح‬ ‫اردوغان از گفتمان دموکرات‪-‬رفورمیست سال های پیشین‬ ‫دورتر شده است‪ .‬هم اکنون حزب ب رای توجیه سیاست های‬ ‫خود بسیار بیش از قبل‪ ،‬از زبان مذهبی و دینی بهره م ی برد‪.‬‬ ‫این تغییر در گفتمان با تاکی��د بر پروژه های عظیم کارهای‬ ‫عمومی‪ -‬با هزینه هنگفتی معادل ‪ 400‬میلیارد دالر‪ -‬همراه‬ ‫شده؛ چیزی که در کنار اقتصاد تبدیل به محور پیام سیاسی‬ ‫حزب شده است‪.‬‬ ‫زبان ب ی پ��روای اردوغان و عالقه واف��ر او در تاکید بر‬ ‫ب راساس قانون داخلی حزب اردوغان پس از پایان این‬ ‫دوره کاری اش در سال ‪ 2015‬نم ی تواند ب رای دوره بعدی نامزد‬ ‫نخس ت وزیری باشد‪ .‬این مس��اله تردید ها و گمانه زن ی های‬ ‫زیادی را درباره اینده سیاس��ی او مطرح م ی کن��د‪ .‬اردوغان‬ ‫نش��ان داده که عالقه مند است قانون اساس��ی ترکیه را در‬ ‫جهت ایجاد یک ریاست جمهوری قدرتمند تغییر دهد و ان‬ ‫را از حالت تش��ریفاتی کنونی در اورد‪ .‬به احتمال بسیار زیاد‬ ‫اردوغان به سراغ ریاس��ت جمهوری خواهد رفت‪ ،‬اما می زان و‬ ‫دامنه قدرت او در صورت تصدی این پست همچنان محل‬ ‫بحث و تردید است‪.‬‬ ‫با این حال پیش��نهاد اردوغان درباره قانون اساس��ی‬ ‫در پارلم��ان ب��ا مخالفت ش��دید‬ ‫مواجه ش��ده اس��ت؛ حتی از سوی‬ ‫هم حزب ی های��ش‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬در‬ ‫حالی ک��ه اردوغ��ان در حزب خود‬ ‫قدرت و نفوذ باالی��ی دارد‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رسد پا را از حد خود فراتر گذاشته‬ ‫باش��د‪ .‬همچن��ان ک��ه اختالفات‬ ‫پشت پرده ادامه پیدا م ی کند‪ ،‬امتیاز‬ ‫اساس��ی ب رای اردوغان و گل است‬ ‫که چه کس��ی پس از س��ال ‪2014‬‬ ‫فهرست حزب را تحت کنترل دارد‪.‬‬ ‫اختالفات درونی حزب حاکم‬ ‫پس از تصفیه اعض��ای لیبرال تر‬ ‫ان ک��ه طرف��داران گل بودند ‪ -‬در‬ ‫س��ال ‪ -2011‬و تصمیم ی هدفمند‬ ‫مبن ی بر حذف بدن��ه لیب رال حزب‪،‬‬ ‫ش��دت یافت��ه اس��ت‪ .‬اردوغ��ان‬ ‫کنترل لیس��ت حزب را در دس��ت‬ ‫دارد و ب��ه این ترتیب نفوذ بس��یار‬ ‫باالیی ب��ر اعض��ا و ترکیب حزب‬ ‫دارد‪ .‬در نتیج��ه پ��س از انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 2011‬به نظر م ی رسد می زان‬ ‫گرایش و جهت گیری مل ی گرایانه‬ ‫و ناسیونالیس��تی ح��زب افزایش‬ ‫یافته است‪.‬‬ ‫اختالف��ات و گسس��ت های درون حزب��ی ن��ه تنها‬ ‫ ب ی اهمیت نیستند‪ ،‬بلکه عواقب بس��یار مهمی دارند‪ .‬زبان‬ ‫ ب ی پروای اردوغان هم اکنون نیز جناح گل را درگیر کرده و اگر‬ ‫اعتراضات ادامه پی دا کنند‪ ،‬او با خطر دو قطبی شدن مضاعف‬ ‫حزب روبه رو است‪.‬‬ ‫درحالی که اردوغان موفق ش��ده بیش��تر مخالفان و‬ ‫اعضای اپوزیسیون را از حزب بیرون رانده و تصفیه کند‪ ،‬اما‬ ‫همچنان نتوانسته حزب را قانع کند که به صورت یکپارچه از‬ ‫ریاست جمهوری او حمایت کنند‪.‬‬ ‫به ای��ن ترتی��ب‪ ،‬اردوغان ب��ا بزرگتری��ن چالش عمر‬ ‫سیاسی خود روبه رو است‪ .‬عالوه بر تظاه رات و اعتراضات‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر باید نسبت به گرایش های مختلف و اعضای نه‬ ‫چندان همسوی حزب پاسخگو باشد و انها را مدیریت کند؛‬ ‫و این زمانی است که از سوی دیگر ب رای تغییر قانون اساسی‬ ‫ترکیه به حمایت یکپارچه اعض��ای ان نیز نیاز دارد‪ .‬فعال او‬ ‫تصمیم گرفته خود را در جناح ناسیونالیس��ت ها قرار دهد؛‬ ‫هرچند چنین رویکردی طرح های او را ب رای ریاست جمهوری‬ ‫پیچیده تر خواهد کرد‪g .‬‬ ‫‪69‬‬ ‫انقالب اجتماعی‬ ‫گسل اسالمگرایان و سکوالرها در ترکیه فعال شده است‬ ‫حسن السجردی‪/‬کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫‪6‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بیش از دو هفته از تحوالت و ناارام ی های ترکیه م ی گذرد؛‬ ‫تحوالتی که ریش��ه در مس��ائل اجتماعی دارد و رنگ و بوی‬ ‫اجتماعی ان از درگیری های سیاسی بیشتر است‪ .‬در حقیقت‬ ‫این اختالفات را نم ی توان اختالفات سیاسی صرف دانست و‬ ‫به موجب ان بحث اختالف میان سکوالرها و اسالمگرایان را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬همچنین در این شرایط نم ی توان جامعه را دو قطبی‬ ‫فرض کرد؛ زی را این اتفاق اجتماعی که از می دان تقسیم و یک‬ ‫مساله عمرانی ایجاد شد‪ ،‬مبنای درستی جهت تقسیم کردن‬ ‫جامعه به دو قطب نیست‪ .‬موضوع می دان تقسیم یک موضوع‬ ‫بنیادین و اساسی نیست که بتواند چنین تاثیری داشته باشد‪.‬‬ ‫اصل موضوع مناقشات فعلی جامعه ترکیه به حوزه اجتماعی‬ ‫و عمرانی مربوط م ی شود و دخالت برخی مخالفان و گروه های‬ ‫سیاس��ی ان را تبدیل به مخالفت های گس��ترده کرده است‪.‬‬ ‫بناب راین انچه در شرایط فعلی در جامعه ترکیه قابل رویت است‪،‬‬ ‫این است که مخالفان‪ ،‬حال چه مخالفان طرفدار اتاتورک‪ ،‬چه‬ ‫مل ی گرایان‪ ،‬چه نظامیان که نس��بت به دولت اردوغان نگاه‬ ‫خاصی دارند و چه گروه های سیاسی دیگر مانند احزاب رقیب‪،‬‬ ‫در مجموع تالش کردند نگاه اجتماعی اولیه را به نگاه سیاسی‬ ‫بره مزننده شرایط فعلی تبدیل کنند و تداوم این شرایط نتیجه‬ ‫قومی مخالف است‪ .‬اما باتوجه‬ ‫تالش های گروه های سیاسی و ‬ ‫به طیف دیدگاه دولت ترکیه ب رای حاکمیت و جریان های معقول‬ ‫و معتدلی که در الیه های حزب عدالت و توسعه وجود دارد‪ ،‬بعید‬ ‫به نظر م ی رسد که تشدید فشارها به همین صورت ادامه پی دا‬ ‫کند‪ ،‬بلکه در روزهای اینده احتماال یا دولت کوتاه خواهد امد یا‬ ‫راه حلی پی دا خواهد کرد که مناقش��ات میان مردم و پلیس به‬ ‫حداقل برسد و درگیری ها تا حدود زیادی کنترل شود‪ .‬در رابطه با‬ ‫ماهیتاعتراضاتمختلفگاهیگفتهم ی شودکهیکجنبش‬ ‫اجتماعی کالن در جامعه وج��ود دارد که دارای روابط پیچیده‬ ‫شبکه ای است‪ ،‬اما گاهی نیز تنها یک موج شکل م ی گیرد و‬ ‫به صورت گذرا م ی اید و م ی رود‪ .‬در شرایط فعلی جامعه ترکیه‬ ‫ان اختالف بنیادین و تفاوت نگاه اساسی وجود ندارد و یک موج‬ ‫است‪ .‬بعضا در برخی کش��ورها اپوزیسیون به صورت حساب‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫شورش های میدان‬ ‫تقسیم ناشی از یک‬ ‫اختالف عمیق و بنیادین‬ ‫در حوزه مسائل اجتماعی‬ ‫است‬ ‫‪70‬‬ ‫شده گروه ها و احزاب مختلف را در کنار هم جمع م ی کنند و یک‬ ‫جریان گسترده از مخالفان تشکیل م ی دهند‪ ،‬اما گاهی نیز یک‬ ‫اتفاق به صورت موج گذرا‪ ،‬م ی اید و م ی رود‪ .‬مخالفان در ترکیه در‬ ‫ابتدا به دلیل تخریب یک پارک‪ ،‬تظاه رات تشکیل دادند‪ ،‬حال‬ ‫دلیل مخالفت برخی مسائل محی ط زیستی بود و برخی دیگر‬ ‫نیز به دالیل تاریخی مخالف تخریب این پارک بودند‪ .‬بناب راین‬ ‫نم ی توان اینگونه برداشت کرد که گروه های مخالف در ترکیه‬ ‫یک جمعیت بسیار گسترده ای هستند که م ی خواهند بنیاد‬ ‫حکومت را برهم ریزند‪ .‬درحقیقت ناارام ی های امروز ترکیه با‬ ‫مباحث اجتماعی شروع ش��د؛ قرار بود بخشی از فضای سبز‬ ‫یک منطقه تبدیل به یک مرکز تجاری ش��ود که همین کار‬ ‫با مخالفت ها و اعتراضات مردمی روبه رو ش��د‪ .‬در مرحله بعد‬ ‫این اعتراضات گسترده شد و نیروهای نظامی هم به صحنه‬ ‫امدند‪ ،‬از طرفی احزاب سیاسی هم پا به عرصه گذاشتند و به‬ ‫این اعتراضات از جنبه سیاسی دامن زدند‪ .‬از انجایی که از قبل‬ ‫در مباحث منطقه ای‪ ،‬اختالفاتی با سیاست های حزب عدالت‬ ‫و توسعه وجود داشت و نسبت به برخی از سیاست های داخلی‬ ‫اردوغان مثل قضیه کردها اعتراضاتی وارد بود‪ ،‬این پی ش زمینه‬ ‫اماده بود تا جرقه ای شود ب رای ایجاد یک موج اعتراضی گسترده‬ ‫از سوی مردم با حمایت احزاب مخالف حزب حاکم‪ .‬مجموعه‬ ‫کسانی که اکنون در میدان تقسیم جمع م ی شوند حرفشان‬ ‫دیگر جدای از این اعتراضات است‪ .‬انها می دان تقسیم را بهانه‬ ‫کرده اند تا به نوعی با حاکمیت مبارزه کنند و دیدگاه های ان را رد‬ ‫کنند‪ .‬همچنین مخالفان به دنبال ان هستند که انتخابات سال‬ ‫اینده را به مناقشه بکشانند و در نهایت م ی خ واهند حزب عدالت‬ ‫و توسعه را ناکارامد نشان دهند‪.‬‬ ‫بناب راین شاهد هستیم که تحوالت ترکیه کامال یک موج‬ ‫گذراست و نم ی تواند تغییر حاکمیت در ترکیه را در پی داشته‬ ‫باشد‪ .‬در حال حاضر مطالباتی که از طرف معارضان مطرح شده‬ ‫چندین مورد را شامل م ی ش��ود؛ برخی از این مطالبات توسط‬ ‫گروه ها و به اصطالح احزاب مخالف مطرح شده است‪ ،‬مطالباتی‬ ‫مانند بحث ازادی بیان‪ ،‬گس��ترش ازادی‪‎‬ها و مشارکت دادن‬ ‫بیشتر احزاب در امور‪ .‬بخشی از مطالبات به گروه های سکوالر‬ ‫مانند پان ترکیسم ها بازم ی گردد؛ این گروه ها بحث می راث کهن‪،‬‬ ‫اندیش��ه های مرتبط با اتاتورک‪ ،‬یکپارچگی ترکیه و مبارزه با‬ ‫تفکرات مذهبی را دنبال م ی کنند‪ .‬بخشی از درخواست ها نیز‬ ‫به قومی ت های مختلف باز م ی گردد‪ .‬باتوجه به اینکه در جامعه‬ ‫ترکیه تنوع قومیتی و مذهبی وجود دارد‪ ،‬بخشی از ضدیت ها‬ ‫نیز به این موضوع برم ی گردد‪ .‬در واقع گروه ها و افراد مختلف‬ ‫تالش دارند در این فرصت شعارها و حرف هایشان را که تاکنون‬ ‫اردوغان به انها توجهی نکرده‪ ،‬اعالم کنند‪ .‬در نهایت نیز سازمان‬ ‫و نهادهای رسمی کشور مانند ارتش قرار دارند‪ .‬این نهادها که‬ ‫طی این س��ال ها از طرف دولت به دالیل مختلف تحت نظر‬ ‫بودند باز امروز به میان معترضان امده اند و م ی خواهند به نوعی‬ ‫تالفی کنند‪ .‬بناب راین مجموعه این موارد نش��ان م ی دهد که‬ ‫اعتراضات اخیر از یک مطالبه اجتماعی تبدیل به یک مطالبه‬ ‫سیاسی شده است‪ ،‬اما چون این مخالفت های سیاسی عمق‬ ‫ندارد بعید است به اتفاق بزرگی منجر شود‪ .‬در حقیقت چون‬ ‫این موج دامنه دار است احتماال چند روزی گروه های مختلف‬ ‫به صحنه خواهند امد و نظ��رات و مطالبات ش��ان را مطرح‬ ‫م ی کنند‪ .‬باید توجه داش��ت دولت نم ی خواهد مواجهه خیلی‬ ‫سختی با مخالفان داشته باشد؛ به ویژه با حضور عبداهلل گل‬ ‫در بحث تحوالت اخیر تاحدودی وی توانسته در جریان میانه رو‬ ‫که معقول تر است رخنه کند‪ .‬حتی اردوغان نیز اظهار داشته‬ ‫که ب رای دولت ترکیه حفظ تمامی��ت ارضی و کلیات جامعه‬ ‫اهمیت دارد‪ .‬پ��س دولت هم برخی امکان��ات و مزیت ها دارد‬ ‫که م ی تواند به وسیله ان از این بحران عبور کند‪ .‬در مقایسه‬ ‫تحوالت ترکیه با تحوالت کشورهای ع ربی باید توجه داشت‬ ‫جامعه ترکیه یک جامعه مقتدر و دیکتاتورمنش نبوده و یک‬ ‫سری ازادی های فردی و اجتماعی و حقوق اجتماعی را همواره‬ ‫ب رای مردم قائل بوده است‪ .‬دولت اردوغان‪ ،‬دولت منتخب مردم‬ ‫است و با رای باالیی توانسته قدرت را در دست بگیرد‪ ،‬بناب راین‬ ‫حکومت اردوغان هیچ کدام از شاخصه های حکومت های دیگر‬ ‫چون مبارک و بن علی را ندارد و نم ی توان بیان داشت که این‬ ‫تحوالت نیز روند تحوالت کشورهای ع ربی را طی خواهد کرد‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه برخی اقدامات اخیر اردوغان در ب رابر مخالفان‬ ‫باعث شده که اندکی از محبوبیت وی کاسته شود‪ .‬در واقع در هر‬ ‫کشوری اگر در اعتراضات اجتماعی‪ ،‬چهره های سیاسی و اجرایی‬ ‫به خشونت روی بیاورند بدون ش��ک از محبوبیتشان کاسته‬ ‫م ی شود‪ .‬در جریان ترکیه چون رجب طیب اردوغان‪ ،‬گزینه حزب‬ ‫حاکم ب رای انتخابات ریاست جمهوری سال اینده است‪ ،‬محور‬ ‫تقاضاها به سمت وی است و احزاب مخالف نیز تالش دارند او را‬ ‫تحت فشار بگذارند‪ .‬همچنان که طی روزهای اخیر اغلب شعارها‬ ‫علیه نخس ت وزیر بود و حتی وی را دیکتاتور خواندند‪ .‬به عالوه‬ ‫بخشی از نارضایت ی ها نیز به نوع نگاهی که حکومت اردوغان در‬ ‫سوریه داشت برم ی گردد و ارتباط معناداری میان تحوالت اخیر و‬ ‫دخالت های اردوغان در بحران سوریه وجود دارد‪ .‬چرا که بسیاری‬ ‫از گروه های سیاس��ی و قومی ت ها نس��بت به سیاست های‬ ‫اردوغان در سوریه یک نگاه به ش��دت منفی دارند و معتقدند‬ ‫ترکیه ب ی جهت وارد حوزه مخالفت با سوریه شده است‪ .‬م ی توان‬ ‫گفت اردوغان قصد داشت پس از روی کار امدن در سال ‪2011‬‬ ‫حوزه اقتصاد ترکیه را گسترش دهد و شاخص اقتصادی را ارتقا‬ ‫بخشد‪ ،‬پس از اینکه در این کار خود موفق شد‪ ،‬سعی کرد این‬ ‫جهش را در حوزه سیاست خارجی هم ایجاد کند که نمود ان‬ ‫را در دخالت های منطقه ای ترکیه م ی بینیم‪ ،‬که همین امر هم‬ ‫یکی از دالیل اعتراضات مردم ‬ ‫ی و داخلی ترکیه است‪g.‬‬ ‫جنایات و مکافات‬ ‫اعتراضات در ترکیه از جنس تحوالت بهار عربی نیست‬ ‫صمد قائم پناه ‪ /‬استاد دانشگاه‬ ‫‪7‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫ی در ترکیه‪ ،‬این‬ ‫طی بیش از دو هفته تظاه رات و ناارام ‪‎‬‬ ‫مساله اش��کار ش��د که مخالفان دولت رجب طیب اردوغان‬ ‫نسبت به موافقان و حامیانش در اقلیت قرار دارند‪ .‬ب ر اساس‬ ‫انچه در رسانه ها مشاهده م ی شود‪ ،‬می زان جمعیت مخالفان‬ ‫که در ترکیه به تظاه��رات پرداخته اند‪ ،‬چن��دان قابل توجه‬ ‫نیستند‪ .‬ضمن اینکه س��اختارهای دموکراتیک در ترکیه به‬ ‫حدی قوی و نهادینه ش��ده اس��ت که بعید به نظر م ی رسد‬ ‫در انجا جریان مخالفان بتواند موفق ش��ود و به اهدافی که‬ ‫دارد‪ ،‬دس��ت پیدا کند‪ .‬اما در این میان برخ��ی واکنش‪‎‬ها و‬ ‫اظهارنظرهای اردوغان در مورد کسانی که دست به تظاه رات‬ ‫زده‏اند‪ ،‬خشم معترضان را ب رانگیخته است‪ .‬اما واکنش‪‎‬های‬ ‫نخس ت‪‎‬وزیر و شتابزدگی وی ب رای پایان یافتن تنش و ناارام ی ‬ ‫در ترکیه چند علت دارد؛ نخست اینکه ترکیه نسبت به قضیه‬ ‫سوریه حساسی ت های زیادی دارد و مهمترین مساله نیز به‬ ‫امنیت مرزه��ای ترکیه بازم ی‪‎‬گردد؛ همچنین عدم توس��عه‬ ‫بحران سوریه در مرزهای دو کشور نیز از جمله مواردی است‬ ‫که ب رای دولت ترکی��ه خیلی اهمی��ت دارد‪ .‬بناب راین دولت‬ ‫عدالت و توس��عه اکنون خیلی نگران اس��ت که در صورت‬ ‫ناارام شدن کشور‪ ،‬نتواند به خوبی مرزها را کنترل کند و این‬ ‫مس��اله کامال به ضرر انها خواهد بود‪ .‬همچنین بخشی از‬ ‫کردها هنوز در مرزهای ترکیه حضور دارن��د و این در حالی‬ ‫است که هنوز مشکالتشان را با دولت اردوغان به طور کامل‬ ‫حل و فصل نکرده اند و در ابتدای راه هستند‪ .‬اما اتفاقات اخیر‪،‬‬ ‫روند مذاکرات کردها و دولت اردوغان را تحت تاثیر قرار داده‬ ‫است و رهبر پ‪.‬ک‪.‬ک نیز این مس��اله را اعالم کرده است‪.‬‬ ‫بناب راین اگر دولت اردوغان قواعد و ضوابط اس��تانداردهای‬ ‫حقوق بشر را نادیده بگیرد‪ ،‬ممکن است سرنوشت مذاکرات‬ ‫سمت و سوی دیگری پیدا کند‪ .‬همچنین اقلی ت های علوی‬ ‫و اوارگان سوری را نیز نباید نادیده گرفت؛ چرا که در وضعیت‬ ‫بحرانی و ناارامی‪ ،‬تم��ام این گروه ه��ا م ی توانند از فرصت‬ ‫اس��تفاده کرده و به ناارام ی ها دامن زنند‪ .‬اکن��ون تمام این‬ ‫عوامل دست به دس��ت هم داده و دولت اردوغان که بسیار‬ ‫نگران بحث امنیت اس��ت‪ ،‬م ی خواهد هر چه س��ریعتر این‬ ‫ناارام ی ه��ا را پایان ده��د‪ .‬در این میان برخ��ی برخوردها و‬ ‫واکنش های تند اردوغان نیز از همین جا ناشی م ی شود‪ ،‬اما‬ ‫به هر حال نهادهای مدنی این رفتارها را مورد نکوهش قرار‬ ‫دادند‪ .‬جامعه ترکیه به نسبت باقی کشورهای منطقه از لحاظ‬ ‫شرایط دموکراسی در موقعیت بهتری قرار دارد‪ ،‬اما دولت بعد‬ ‫از حض��ور طوالن ی مدت در قدرت‪ ،‬جنب ه‪‎‬ه��ای دموکراتیک‬ ‫رفتارهای گذشته‪‎‬اش را فراموش کرده است‪ .‬باید توجه داشت‬ ‫حضور طوالن ی مدت در قدرت همیشه دردسرساز است؛ حال‬ ‫چه ب رای جامعه و چه ب رای خود ان نیروها و جریان‪‎‬ها‪ .‬بناب راین‬ ‫ ب ی جهت نیست که فالسفه سیاسی و حقوقدان‪‎‬ها ب رای دوره‬ ‫قدرت احزاب و اشخاص یک مدت زمان مشخصی را قائل‬ ‫بودند و معتقد بودند چرخش و انتقال قدرت میان گروه‪‎‬ها و‬ ‫جریان ها م ی‪‎‬تواند ب رای روند دموکراسی و جامعه مدنی مفید‬ ‫باشد‪ .‬دولت اردوغان نزدیک به ‪ 12‬سال است که قدرت را در‬ ‫اختیار دارد و طبیعتا اکنون جامعه در یک شرایط یک نواختی‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ .‬همچنین ارای این حزب نسبت به دوره‬ ‫نخست حضورش به شدت کاهش یافته و این مساله نشان‬ ‫م ی‪‎‬دهد که جامعه طی این مدت نس��بت به عملکردهای‬ ‫دولت اعتراض‪‎‬هایی داشته است‪ .‬دولت اردوغان در مقایسه با‬ ‫دیگر دولت‪‎‬ها در ترکیه‪ ،‬با استفاده از هنجارهای دموکراتیک‬ ‫به قدرت رسید و بیشتر از هر نیرو و جریانی نسبت به ضوابط‬ ‫و هنجارهای دموکراتیک حساس��یت نشان م ی داد‪ .‬درواقع‬ ‫دولت اردوغان با این روش توانس��ته تا ام��روز قدرتش را در‬ ‫ترکیه تثبیت کند‪ .‬مس��ائلی از جمله رعایت استانداردهای‬ ‫حقوق بش��ر‪ ،‬ازادی احزاب‪ ،‬ازادی مطبوعات و‪ ...‬باعث شده‬ ‫بود که نخس��ت وزیر ترکیه بتواند از این طری��ق بر رقبای‬ ‫خودش پیروز ش��ود‪ .‬همچنین اس�لامگرایان در دوره های‬ ‫پیشین با برخی مش��کالت مواجه بودند و این روش دولت‬ ‫اردوغان بود که به اس�لامگرایان جایگاه خوب��ی نزد مردم‬ ‫داد‪ .‬بناب راین اکنون برخی اقدامات دولت عدالت و توس��عه‬ ‫جای تعجب دارد؛ زی را تخریب مکان��ی که به لحاظ هویتی‬ ‫ب رای مردم خیلی ارزش دارد و نزد انها دارای اعتبار است‪ ،‬کار‬ ‫صحیحی نیست‪.‬‬ ‫در حقیق��ت انچه اکن��ون باعث ریخت��ن معترضان‬ ‫به خیابان ها ش��ده نه تصمیم ریش��ه کن کردن چند درخت‬ ‫کهنسال میدان تقسیم در اس��تانبول‪ ،‬بلکه دست درازی به‬ ‫س��مب ل‪‎‬های جمهوریت کمال اتاتورک‪ ،‬یا ترکیه معاصر از‬ ‫سوی نخس��ت‪‎‬وزیر ترکیه است؛ از مجس��مه یادبود جنگ‬ ‫ازادیبخش ملی ترکیه و تاسیس جمهوریت گرفته تا مرکز‬ ‫فرهنگی اتاتورک‪ ،‬میعادگاه دوستداران هنر مدرن‪ .‬از اینها که‬ ‫بگذریم‪ ،‬میدان تقسیم همچنین بخشی از حافظه تاریخی‬ ‫جنبش چپ ترکیه نیز محسوب م ی‪‎‬شود‪ .‬تصادفی نیست‬ ‫که هفته گذشته‪ ،‬س��ندیکا ها و گروه های افراطی متعلق به‬ ‫این جنبش با ریختن به ای��ن میدان‪ ،‬به تعبیری‪ ،‬ممنوعیت‬ ‫برگزاری جش��ن اول مه در این میدان را درهم شکستند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر انتظار جامعه مدنی و دولت ها از دولت اردوغان‬ ‫بیش از این است‪ ،‬چرا که خودش با استفاده از همین روش ها‬ ‫توانست به قدرت برسد‪.‬‬ ‫در رابطه با بحث این ناارام ی ها و ارتباط ان با انتخابات‬ ‫سال اینده م ی توان گفت تحوالت در ترکیه بسیار سیال است‬ ‫و نم ی توان خیلی راجع به اینده این تحوالت صحبت کرد‪.‬‬ ‫همچنین اکنون ب رای اینکه این ناارام ی ها را به انتخابات سال‬ ‫اینده تعمیم دهیم کمی زود اس��ت‪ .‬زی را هنوز معلوم نیست‬ ‫تا سال اینده چه اتفاقاتی پیش خواهد امد و دولت اردوغان‬ ‫در ادامه چه سیاس��تی را در قبال مخالفان در پیش خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬در کل تحوالت منطقه خیلی پویا و فعال است و در‬ ‫رابطه با دولت عدالت و توسعه نیز تاکنون تحول خاصی رخ‬ ‫نداده است‪ .‬این مساله نشان م ی دهد که دولت ترکیه دارای‬ ‫انسجام و وحدت است و حامیان بسیاری را در سطح جامعه‬ ‫دارد‪ .‬بناب راین اگر تحوالت به همین صورت پیش برود‪ ،‬بعید‬ ‫به نظر م ی رسد که در عملکرد دولت تاثیری داشته باشد‪ .‬اما‬ ‫اگر دولت اردوغان روش های خش��ونت بار بیشتری در قبال‬ ‫معترضان اعمال کند قطعا این مساله در می زان محبوبیت‬ ‫این حزب و دول��ت کنونی تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬در ش��رایط‬ ‫کنونی نم ی توان انتظار داش��ت حوادثی را که در کشورهای‬ ‫عربی همچون مصر‪ ،‬لیبی و یم��ن اتفاق افتاد در ترکیه نیز‬ ‫شاهد باشیم‪ ،‬زی را در این کشور نهادهای مدنی بسیار قوی‬ ‫هستند و اردوغان طی ‪ 12‬سال حضور در حکومت توانسته‬ ‫خیلی بیش��تر این نهادها را تقویت کن��د‪ .‬البته طبیعتا این‬ ‫ن��وع اعتراض ها در کش��ورهای اروپایی نیز وج��ود دارد‪ ،‬اما‬ ‫هیچ نوع خللی را به س��اختار‪ ،‬نظام سیاس��ی و دولت های‬ ‫انها وارد نم ی کند و قواعد حقوقی و س��ازمانی به طور دقیق‬ ‫اجرا م ی شود‪ .‬در نهایت اینکه اکنون دولت اردوغان از حزب‬ ‫مخالف نیز کمک گرفته و با بزرگترین حزب مخالف یعنی‬ ‫جمهوری خلق نشس ت هایی داشته تا مساله ناارام ی ها هرچه‬ ‫سریعتر حل و فصل شود‪ .‬همچنین دولت ترکیه جهت حل‬ ‫این بح��ران از راهکار قدرتنمایی نیز بهره جس��ت و در این‬ ‫راستا از حامیان خودش خواس��ت که به خیابان ها بیایند تا‬ ‫قدرتنمایی کنند و نشان دهند دولت از پشتوانه مردمی باالیی‬ ‫برخوردار است‪g .‬‬ ‫شورش های میدان‬ ‫تقسیم ناشی از یک‬ ‫اختالف عمیق و بنیادین‬ ‫در حوزه مسائل اجتماعی‬ ‫است شورش های میدان‬ ‫تقسیم ناشی از یک‬ ‫اختالف عمیق و بنیادین‬ ‫در حوزه مسائل اجتماعی‬ ‫است‬ ‫‪71‬‬ ‫فیلمسازیروزنامهنگارانه‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلممطلوبتبلیغاتی‬ ‫در گفت وگو با اکبر نبوی‬ ‫فیلم های سیاسی‬ ‫فرهنگ‬ ‫تصاویر روبه رو مربوط به فیلم های تبلیغاتی برخی نامزدهای انتخاباتی است‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫فیلم های متوسط‬ ‫اکثر فیلم های انتخاباتی این دوره ریاست جمهوری فیلم های متوسطی بودند‬ ‫‪1‬‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫امسال‪ ،‬انتخابات ریاست جمهوری در یازدهمین دوره‪،‬‬ ‫درحالی اغاز شد که تا هفته های پیش از اغاز تبلیغات‪ ،‬فضای‬ ‫خبری حول و حوش فیلم های تبلیغاتی نامزدهای انتخابات‪،‬‬ ‫مانند دو س��ه دوره گذش��ته‪ ،‬به نام های بنام ب رای س��اخت‬ ‫فیلم ها معطوف بود؛ اما با اغاز تبلیغات رسمی نامزدها و نیز‬ ‫فضای پی ش امده معطوف به برخی رد صالحی ت ها‪ ،‬عرصه‬ ‫از چهره های مش��هور رفته رفته خالی ش��د و در نهایت هم‬ ‫مخاطبان‪ ،‬فیلم های مستندی را ش��اهد بودند که با نسبت‬ ‫کم و زیادتر‪ ،‬در قیاس با بیش��تر اثار دوره های پیش��ین‪ ،‬از‬ ‫کیفیت کمتری برخ��وردار بودند؛ هرچند بی��ن این اثار هم‬ ‫برخی در مرتب ه ای باالتر از نظر کیفیت نسبت به سایر اثار‬ ‫قرار م ی گرفتند‪ .‬در ای��ن گزارش‪ ،‬نگاهی داریم به س��اختار‬ ‫فیلم های مستند تبلیغاتی هشت نامزد این دوره از انتخابات‬ ‫‪72‬‬ ‫ریاست جمهوری‪.‬‬ ‫سالم رضایی به زندگی‬ ‫پخش مس��تندهای انتخاباتی نامزده��ا در تلویزیون‪،‬‬ ‫شامگاه دوشنبه ‪ 13‬خردادماه اغاز شد که قرعه پخش اولین‬ ‫مستند به محسن رضایی افتاد و س��تاد او فیلم مستندی را‬ ‫با عنوان «س�لام بر زندگی» به مدت تقریب��ی ‪ 25‬دقیقه از‬ ‫‪ 30‬دقیقه مجاز روی انتن شبکه یک سیما برد؛ البته انتنی‬ ‫که پیش از پخش مستند هر کاندیدایی اعالم م ی کرد این‬ ‫اثر به هی چ وجه مبتنی بر نظر س��ازمان صدا و سیما تولید و‬ ‫پخش نشده‪.‬‬ ‫به هر حال در فیلم مس��تند محس��ن رضای��ی که در‬ ‫مجموع جزو سه فیلم با ساختار و کیفیت بهتر ارزیابی شد‪،‬‬ ‫بخش هایی از صحب ت های او در میان جمعی از دانشجویان‬ ‫و همچنین عده ای از مردم کشور در شهرهای مختلف چون‬ ‫بندرعباس‪ ،‬شی راز‪ ،‬کرمانشاه‪ ،‬اغاجری و‪ ...‬به شکلی هدفمند‬ ‫و کامال هوشمندانه به تصویر کشیده شد‪.‬‬ ‫البته اولین سکانس این مستند با به تصویر کشیدن‬ ‫پرواز پرندگان در اسمان و صحب ت های محسن رضایی در‬ ‫جمع دانشجویان دانشگاه ارومیه درباره تشبیه هر ملتی به‬ ‫پرنده ای با دو بال سیاس��ت و زندگی اغاز شد‪ ،‬اما مسئوالن‬ ‫ستاد او روز بعد اعالم کردند اغاز فیلم با سخنان پدر شهیدی‬ ‫بوده که خطاب به رضایی م ی گوید م ی خواهد خودکش��ی‬ ‫کند‪ .‬در واقع این چند ثانیه که با نظر گروه ناظر حذف شده‬ ‫اولین ممیزی را در فیلم های مستند تبلیغاتی امسال رقم زد‪.‬‬ ‫به ه ر حال در این فیلم دبی ر مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام معتقد اس��ت‪« :‬ملت ای ران طی ‪ 300 ، 200‬سال هر دو‬ ‫بالش ضعیف شد و از یک طرف نه سیاست داشت نه قدرتی‬ ‫و نه امنیتی و از ان طرف هم نه زندگی داشت و نه اقتصادی‪،‬‬ ‫انقالب که ش��د یکی از این دو بال یعنی سیاست قوی شد‪،‬‬ ‫هدف دیگرمان هم این بود که بال دیگر که زندگی و اقتصاد‬ ‫است را هم قوی کنیم و امروز باید این کار را بکنیم‪».‬‬ ‫فیلمهایمتوسط‬ ‫فیلم هاموفقنبودند‬ ‫تو گوبامحمدتقیفهیمدربارهفیلم‬ ‫گف ‬ ‫تبلیغاتینامزدها‬ ‫خطاب به رضایی گفت‪« :‬در س��فرهای استانی به ما گفتند‬ ‫بیل و کلنگ م ی گذاریم سر دوش و م ی اییم استانتان را اباد‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬حاج اقا شما که دستتان به ان باال م ی رسد‪ ،‬بگویید‬ ‫بیل و کلنگمان را ب رایمان بفرستند که بیاییم ته ران عملگی‬ ‫کنیم‪ ».‬او در ادامه حرف های تکان دهنده ای زد‪« :‬کس��انی‬ ‫که دم از بهار م ی زنند‪ ،‬هشت س��ال است که چهار فصل با‬ ‫انهاست‪ ،‬ما عیدمان عید نیست‪ ،‬عیدمان شرمندگی ب رای‬ ‫زن و بچه مان است‪ .‬سختی نکش��یده هم نیستیم‪ .‬ما اگر‬ ‫ای رانی هستیم ب رای این است که جلوی امریکا ایستاده ایم‪،‬‬ ‫جوانان ما روزی با فشنگ صدام م ی مردند‪ ،‬االن با درد اعتیاد‬ ‫م ی می رند‪».‬‬ ‫س��خنان رضایی در خرداد ‪ 88‬در ته ران نی��ز از دیگر‬ ‫بخش های این مس��تند بود و با س��کان س هایی از حضور‬ ‫او در مناطق جنگی جنوب مس��تند «س�لام بر زندگی» به‬ ‫پایان رسید‪.‬‬ ‫مردم‪1+‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫پخش مس��تندهای انتخاباتی نامزده��ا در تلویزیون‪،‬‬ ‫با فیلم جنجالی «س��عید جلیلی» با عن��وان «مردم ‪»1 +‬‬ ‫ادامه یافت‪ .‬این مس��تند که در ‪ 30‬دقیقه تهیه شده بود‪ ،‬به‬ ‫همت عده ای از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف ساخته‬ ‫شده و شامل دو برداش��ت بود که بخش هایی از ان حضور‬ ‫س��عید جلیلی را در ای ران و در میان مردم و دیگری سفر او را‬ ‫به استانبول ب رای مذاکرات هسته ای به تصویر م ی کشید‪.‬‬ ‫هرچند بخش های��ی از صحب ت های امام خمینی (ره)‬ ‫درباره انتخاب رئی س جمهور متعهد به اس�لام و همچنین‬ ‫صحب ت های مقام معظم رهبری در س��ال ‪ ،82‬گفت وگو با‬ ‫تعدادی از مردم عادی از جمله کشاورز‪ ،‬دامپرور‪ ،‬ماهیگیر و‪...‬‬ ‫و پرسش سوالی مبنی بر اینکه انتظارشان از رئی س جمهور‬ ‫بعدی چیس��ت‪ ،‬از جمله م��واردی بود که در این مس��تند‬ ‫به نمایش درامد‪ ،‬اما وجه برجسته ان زیر سوال بردن روند و‬ ‫نتیجه فعالیت تیم مذاکره کننده هسته ای در زمانی بود که‬ ‫دبیری شورای عالی امنیت ملی برعهده حسن روحانی‪ ،‬دیگر‬ ‫کاندیدای این دوره از انتخابات ریاست جمهوری بود‪.‬‬ ‫پخش تصاویری از سفر س��عید جلیلی به استانبول و‬ ‫مذاکرات هسته ای وی با اش��تون‪ ،‬مصاحبه سعید جلیلی با‬ ‫یک روزنامه نگار امریکایی‪ ،‬برش هایی از سال ‪ 82‬و تعلیق‬ ‫موقت فعالی ت های هس��ته ای ای��ران و صحب ت های علی‬ ‫باقری‪ ،‬معاون دبیر شورای عالی امنیت‪ ،‬از بخش های مستند‬ ‫انتخاباتی سعید جلیلی در این راستا بود‪.‬‬ ‫البته بخش های��ی از این مس��تند که ب��ه درددل ها‪،‬‬ ‫پرسش ها و انتظارات اقشار مختلف جامعه در نقاط مختلف‬ ‫کش��ور م ی پرداخت‪ ،‬بدون حضور جلیلی و درواقع با گسیل‬ ‫داشتن نمایندگانش در تیم سازنده مستند تبلیغاتی او صورت‬ ‫گرفته بود‪ ،‬اما در بخش دیگری از این مستند جلیلی در پاسخ‬ ‫به پرسشی مبنی بر اینکه م ی گویند‪ ،‬شما تیم ندارید باالخره‬ ‫هر فردی باید تیم داشته باشد و با ان دولت را دست بگیرد و‬ ‫برنامه هایی که در ذهنش اس��ت را پیاده کند‪ ،‬گفت‪« :‬یکی‬ ‫از بحث های مهم همین است باید یک تعریفی بین تیم و‬ ‫باند باش��د؛ معموال باند را تعبیر به تیم م ی کنیم‪ .‬اگر با این‬ ‫نگاه باشد معتقدم حتما در دستگاه های ما و در پی بحثی که‬ ‫م ی گویند باید ظرفی ت های احاد جامعه را ازاد کنیم‪ ،‬اکنون‬ ‫خیلی از ظرفی ت ها هستند که م ی توانند در مسئولی ت های‬ ‫خوب قرار گی رند و همکاری های بسیار منشا اثر داشته باشند‪،‬‬ ‫اما جزو تیم یا باند ما نیستند و ما انها را نم ی شناسیم‪».‬‬ ‫اسکات پیترسون‪ ،‬خب رنگار روزنامه امریکایی کریستین‬ ‫س��اینس مانیتور هم در بخش هایی از مس��تند انتخاباتی‬ ‫جلیلی به تصویر کش��یده شد و س��خنان او درباره جلیلی‬ ‫این گونه ترجمه شد‪« :‬جلیلی احتماال شانس خیلی خوبی‬ ‫ب رای پیروزی در انتخابات ریاس��ت جمهوری دارد‪ ،‬پس باید‬ ‫ببینیم چه خواهد ش��د‪ ،‬چون متغیرهای زیادی هستند که‬ ‫تاثیرگذارن��د‪ ».‬او البته در ادامه گفت‪ ،‬یک م��اه تا انتخابات‬ ‫فرصت داریم و در سیاست ای ران این یعنی یک عمر‪ ...‬ب رای‬ ‫همین فعال هیچ نظری ندارم!‬ ‫همی ن طور که فیلم قس��مت هایی از سفر جلیلی به‬ ‫اس��تانبول و اتفاقاتی که در این می��ان رخ داده را به نمایش‬ ‫م ی گذاشت‪ ،‬در بخشی نیز جلیلی در کنف رانس مطبوعاتی‬ ‫بعد از مذاکرات در کنسولگری ای ران در استانبول بیان کرد‪:‬‬ ‫«در بحث هسته ای‪ ،‬به رغم فشارهایی که وارد کردند‪ ،‬ای ران‬ ‫امروز جزو ‪ 10‬کشور جهان اس��ت که ظرفی ت های فناوری‬ ‫صلح امیز هسته ای را به دست اورده است‪ .‬به هر حال‪ ،‬امروز‬ ‫این قابل انکار نیست که جمهوری اس�لامی ای ران در پرتو‬ ‫مقاومتی که داشته پیشرفت های چشمگیری را شکل داده‬ ‫است‪ ».‬همچنین در پی پخش قس��متی از صحب ت های‬ ‫جلیلی‪ ،‬کلیپ کوتاهی هم درباره ش��هید هسته ای‪ ،‬مجید‬ ‫شهریاری پخش شد‪ .‬بخش هایی از صحب ت های وزیر خارجه‬ ‫المان نیز از دیگر بخش های این مس��تند بود که به همراه‬ ‫صحب ت های یکی از اساتید دانش��گاه عالمه طباطبایی و‬ ‫رئیس دانش��گاه صنعتی ش��ریف درباره جلیلی پخش شد‪.‬‬ ‫مستند دوم جلیلی که توس��ط نادر طالب زاده ساخته شده‬ ‫بود اما بیشتر به گفت و گو با جلیلی در ماشین و گفته های‬ ‫رس��انه های ضدانقالب درباره او می پرداخت‪ .‬این مس��تند‬ ‫ضرباهنگ تندتری داشت و بس��یاری از سفرهای استانی او‬ ‫را پوشش داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫در بخش دیگری از این فیلم محس��ن رضایی که در‬ ‫بازاری در بندر عباس و در میان مردم حضور داش��ت‪ ،‬حرف‬ ‫معروف س��خنران ی های تبلیغاتی خود را زد که چند روز بعد‬ ‫حتی سخنان اغازین خود را به عنوان اولین سخنگو در جلسه‬ ‫مناظره جمعی هم با ان اغاز کرد‪« :‬هزار تومان امروز ب رابر با‬ ‫‪ 300‬تومان سال گذشته است و این ‪45‬هزار تومان یارانه ای که‬ ‫م ی دهند ب رابر با ‪ 15‬هزار تومان بهمن سال گذشته است‪»...‬‬ ‫این مستند همچنین به دیدارهای محسن رضایی با‬ ‫عده ای از مس��تضعفان و طبقات محروم کشور پرداخت که‬ ‫رضایی در جمع مردم خاط رنش��ان میکرد‪« :‬ما م ی بینیم به‬ ‫جای اینکه برخی از مسئوالن و دولتمردان کنار مردم باشند‬ ‫و همدرد مردم باشند‪ ،‬در مقابل نگران ی ها و سخت ی ها با هم‬ ‫دست به یقه م ی شوند‪ ،‬این چه معنایی دارد؟ وقتی مردم در‬ ‫فشار هستند‪ ،‬مس��ئوالن باید در کنار مردم باشند و همدرد‬ ‫مردم باش��ند‪ .‬اگر به مردم کمکی نم ی کنید انها را تضعیف‬ ‫نکنید‪».‬‬ ‫در بخش دیگری از مس��تند «س�لام بر زندگی» ورود‬ ‫رضایی ب رای س��خنرانی به میان جمعی از دانش��جویان به‬ ‫تصویر کشیده ش��د‪ ،‬و شکایت عده ای دانش��جو به خاطر‬ ‫اجازه ندادن ب رای ورود انها به س��الن به دلیل نداشتن کارت‬ ‫دانشجویی ‪ .‬او در حمایت از دانشجویان از مسئوالن حراست‬ ‫خواست تا درها را باز کنند تا دانشجویانی که به دلیل نداشتن‬ ‫کارت دانشجویی پشت درها مانده بودند وارد شوند و در پی‬ ‫این حرف هم ه دانشجویان حاضر به افتخارش دست زدند و‬ ‫او را تشویق کردند‪.‬‬ ‫رضایی در این جمع بیان کرد‪« :‬ما امدی��م درها را باز‬ ‫کنیم نه اینکه درها بسته بماند‪ ،‬ما اگر مشکل جوانان را حل‬ ‫کنیم جوانان خودشان مشکل کل کشور را حل م ی کنند‪».‬‬ ‫ای��ن نامزد ریاس��ت جمهوری در بخش��ی دیگر از مس��تند‬ ‫انتخابات ی اش به دانشجویان گفت‪« :‬بسیاری از فرماندهانی‬ ‫که شما اسمشان را م ی اورید در جبهه به طور گمنام در گوشه‬ ‫و کنار فعالیت م ی کردند‪ ،‬با کمک دوس��تان رفتیم و انها را‬ ‫شناسایی کردیم‪ ،‬به انها میدان دادیم و کمکشان کردیم که‬ ‫به قهرمانان ملی تبدیل شدند‪».‬‬ ‫«تضمین تان ب رای عمل ی ش��دن گفته هایتان بعد از‬ ‫انتخابات چیست؟ ایا اصالح طلبان در دولت شما جایگاهی‬ ‫دارند یا خیر؟ مردم تا چ��ه زمانی این همه فش��ار را تحمل‬ ‫م ی کنند؟ چرا که ضعف مردم از انچه مسئوالن فکر م ی کنند‬ ‫خیلی فراتر اس��ت؛» اینها س��واالتی بود که دانشجویان از‬ ‫محسن رضایی پرسیدند و «سالم بر زندگی» انها را به تصویر‬ ‫ی و احمد‬ ‫کش��ید‪ .‬رضایی هم باز با نام بردن از حسین خ راز ‬ ‫کاظمی‪ ،‬خود را مانند انها والیی ازاده توصیف و تاکید کرد‪:‬‬ ‫«مطمئن باش��ید اگر ما به جوانان اجازه اشتباه کردن نداده‬ ‫بودیم‪ ،‬این قهرمانان ملی به وجود نم ی امدند‪».‬‬ ‫او در عین ح��ال مانند برخی از س��خنران ی هایش‪ ،‬در‬ ‫این فیلم هم تاکید کرد‪« :‬ما اولی��ن دولتی خواهیم بود که‬ ‫به راحتی ب��ه تلویزی��ون م ی اییم و به اش��تباهات خودمان‬ ‫اعتراف م ی کنیم و اگر اش��تباهاتمان قابل جب ران نباش��د‬ ‫استعفا م ی دهیم و یک دقیقه از عمر ملت ای ران را به بطالت‬ ‫نخواهیم گذراند‪».‬‬ ‫این مستند همچنین س��فر رضایی به شهر نفت خیز‬ ‫اغاجری را در فروردین ‪ 92‬و دیدار او با مستضعفان این شهر‬ ‫را به تصویر کشید که در این میان یکی از میان جمع مردم‬ ‫اکثر فیل م های انتخاباتی این دوره‬ ‫ریاست جمهوریفیل م هایمتوسطیبودند‬ ‫مستندی که تبلیغاتی نبود!‬ ‫فیلم مس��تند مرب��وط ب��ه حس��ن روحانی یک��ی از‬ ‫سیاسی ترین مس��تندهای روی انتن رفته ب رای تبلیغ یک‬ ‫کاندیدا بود؛ فیلمی که در ابتدا گفته م ی شد زیر نظر مسعود‬ ‫جعفری جوزانی ساخته شده‪ ،‬اما با تکذیب همکاری او‪ ،‬پای‬ ‫منوچهر شاهس��واری به میان امد‪ .‬گویا در ادامه هم در پی‬ ‫اصرارهای مسئوالن ستاد روحانی بر اعمال نظرهایشان در‬ ‫این فیلم‪ ،‬شاهسواری کنار کشیده‪ ،‬اما ان را علنی نم ی کند‪،‬‬ ‫درنهایت هم راش های گرداوری شده‪ ،‬تدوین شده و از بسیاری‬ ‫ظرفی ت های موجود حال و گذش��ته‪ ،‬ب رای معرفی این نامزد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری استفاده م ی شود‪.‬‬ ‫این فیل��م با عنوان «این بهاری اس��ت که در پش��ت‬ ‫زمس��تان مانده» ب��ه نمایش درام��د و البت��ه در ابتدای ان‬ ‫نوشته شده بود‪« :‬این مستند اثر تبلیغاتی نیست»‪ .‬سپس‬ ‫بخش هایی از دیدار روحانی با دانشجویان که از طرفداران وی‬ ‫محسوب م ی شدند‪ ،‬روی انتن رفت ‪ .‬در پی ان بخش هایی‬ ‫از تصاویر مردمی هم پخش شد‪ .‬همچنین فالش بکی به‬ ‫بهمن سال ‪ 58‬و صحب ت های مردمی و رای گیری های ان‬ ‫سال ها داشت که به تصویر کشیده شد‪.‬‬ ‫در بخشی دیگر از فیلم مستند مربوط به روحان ی ‪ ،‬وی‬ ‫در جمع مردم قرار گرفته بود که طی سخنانی کوتاه این گونه‬ ‫‪73‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫عنوان کرد‪« :‬ما راس��تی و درس��تکاری را به م��ردم عرضه‬ ‫م ی کنیم‪ .‬در زمستان فرهنگ‪ ،‬سیاست و اقتصادی هستیم‬ ‫که هوا بس ناجوانمردانه سرد است‪».‬‬ ‫بخشی دیگر از فیلم مستند روحانی به زندگینامه وی‬ ‫از دوران جوانی تا میانس��الی اختصاص داشت که همراه با‬ ‫تصاویر به روی انتن رفت؛ بخشی که از تمام ظرفیت موجود‬ ‫در خدمت هدف فیلم بهره گرفته ش��ده بود‪ .‬در این بخش‪،‬‬ ‫روحانی با اشاره به اولین دیدارش با امام خمینی(ره) یاداور شد‪:‬‬ ‫«اولین باری که حضرت امام را زیارت کردم‪ ،‬سال ‪ 1340‬در‬ ‫منزل ایشان بود که او را مالقات کردم‪».‬‬ ‫همچنین بخش هایی کوتاه از فیلم مس��تند روحانی‬ ‫به سخنران ی های ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی و سی د محمد‬ ‫خاتم��ی در مراس��می به او اختصاص داش��ت ک��ه درواقع‬ ‫اظهارات انان در تمجید از روحانی را شامل م ی شد‪ .‬همچنین‬ ‫بخش هایی از فعالی ت ها و صحب ت های روحانی درباره انرژی‬ ‫هسته ای در مستندش به تصویر کشیده شد و همچنین نقل‬ ‫قولی از مقام معظم رهبری درباره این مسئولیت و همچنین‬ ‫بیان این مدعا که رهبری در بخشی از سخنان خود فرمودند‬ ‫که شبی نبوده که به اسم‪ ،‬شما را دعا نکنم‪.‬‬ ‫بخ��ش دیگری از مس��تند روحانی به بح��ث گران ی ‪،‬‬ ‫اقتصاد و تورم اختصاص داشت که در پی ان بخش هایی از‬ ‫حرف های مردم درباره سرنوشت جوان هایشان پخش شد‪.‬‬ ‫بخش پایانی مستند حسن روحانی به جلسه راهبردی‬ ‫مشاوره او با فعاالن حقوق زنان اختصاص داشت که وی در‬ ‫میزگردی به صحب ت ها و خواس��ته های انها گوش م ی داد‪.‬‬ ‫او در این فیلم همچنین دولت خود را در صورت پیروزی در‬ ‫انتخابات‪ ،‬دولت صلح و تدبی ر معرفی کرد‪ .‬حس��ن روحانی‬ ‫اما در فیلم دومش در حالی که با لباس شخصی در ماشین‬ ‫نشسته بود از شجریان و حقوق شهروندی و این طور چیزها‬ ‫گفت‪ .‬در بخش هایی از فیلم هم بخشی از روزنام هنگاران‬ ‫به میدان امدند و تمجید کردند‪ .‬صادق زیباکالم هم از جمله‬ ‫افرادی بود که در این فیلم گفت؛ به روحانی رای می دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫به سبک سینمای کیارستمی‬ ‫فیلم مس��تند عل ی اکبر والیتی در حالی از شبکه یک‬ ‫س��یما و پس از ان از ش��بکه های دیگر پخش ش��د که از‬ ‫ایده س��اده ای بهره گرفته بود‪ .‬در این مس��تند که زیر نظر‬ ‫محمدحسین لطیفی ساخته شده بود‪ ،‬والیتی در سبک فیلم‬ ‫«شیرین» عباس کیارستمی‪ ،‬در یک سالن سینما قرار گرفته‪،‬‬ ‫صحنه هایی مربوط به خود و نیز برخی رویدادها و تحوالت‬ ‫چند دهه اخیر پخش و در ادامه‪ ،‬واکنش و احساس��ات او به‬ ‫تصویر کشیده شده بود‪.‬‬ ‫مجری اعالم ب رنامه قبل از اغاز پخش این فیلم عالوه‬ ‫بر تکذیب دست داشتن صداوس��یما در محتوای فیلم‪ ،‬در‬ ‫زمینه کاهش مدت زمان ان نیز هرگونه نقش صداوسیما را رد‬ ‫کرد تا شاید از شایع ه های احتمالی هم جلوگیری کرده باشد‪.‬‬ ‫چرا که این فیلم نیز مانند فیلم محسن رضایی به ‪ 30‬دقیقه‬ ‫نرسیده و حدود ‪ 26‬دقیقه زمان داشت‪.‬‬ ‫تصاویر اولیه که در مس��تند والیتی پخش شد شامل‬ ‫روستانشینان ‪ ،‬تظاه رات مردم در زمان شاه ‪ ،‬پیروزی انقالب‬ ‫ی و س��خنرانی مقام معظم رهبری در زمان پیروزی‬ ‫اس�لام ‬ ‫انقالب اسالم ی م ی ش��د‪ ،‬همچنین تصاویر کوتاهی هم از‬ ‫لحظه ورود امام خمینی (ره) به ای ران هنگام پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی در این مستند مشاهده م ی شد‪.‬‬ ‫والیت��ی که همواره پی��ش از انقالب اس�لامی هم با‬ ‫امام خمینی(ره) همراه بود‪ ،‬در بخشی از سخنران ی های خود‬ ‫که گریزی به گذشته داش��ت عنوان کرد‪« :‬ما همچنان کار‬ ‫عزیزانی همچون رجایی و‪ ...‬را ادامه خواهیم داد‪ ».‬همچنین‬ ‫صحنه کمک ک��ردن او به ام��ام (ره) ب رای خوان��دن نماز در‬ ‫بیمارستان در فیلم گنجانده شده بود‪.‬‬ ‫این مس��تند در حالی ادامه داش��ت که بخش مربوط‬ ‫‪74‬‬ ‫به خبر درگذشت امام خمینی توس��ط گوینده اخبار شنیده‬ ‫م ی شد و والیتی که در یک سالن س��ینما نشسته بود‪ ،‬ارام‬ ‫م ی گریست و گویا خاط رات گذشته ب رایش زنده م ی شد‪.‬‬ ‫همچنی��ن بخش های��ی از فیلم مس��تند والیتی به‬ ‫حضورش در میان مردم شهرهای مختلف اختصاص داشت‬ ‫که به تصویر کشیده شد‪ .‬بخش پایانی مستند والیتی هم‬ ‫به پخش انون س های تبلیغاتی رای گیری ریاست جمهوری‬ ‫اختصاص داش��ت که پل ی بکی به گذش��ته و سال ها پیش‬ ‫داش��ت‪ .‬همچنین در مستند پخش ش��ده والیتی از طریق‬ ‫زیرنوی��س و در بخش های مختلف جمله «ای��ران من‪ ،‬ای‬ ‫وطن» دیده م ی شد‪.‬‬ ‫صندلی داغ‬ ‫فیلم مستند تبلیغاتی محمدباقر قالیباف‪ ،‬دیگر نامزد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬از دیگر فیلم های با کیفیت نسبی‬ ‫مطلوب تر بود که ب��ا کارگردانی بهروز ش��عیبی و با عنوان‬ ‫«دوباره زندگی» روی انتن سیما رفت‪.‬‬ ‫این فیلم با نشان دادن شهر ته ران از فراز اسمان اغاز‬ ‫شد‪ ،‬س��پس تصاویری مربوط به باران های شدید در ته ران‪،‬‬ ‫تگرگ و رعدوبرق‪ ،‬عملیات س��اختاری تونل توحید‪ ،‬متروی‬ ‫شهر ته ران و همچنین امدن اب به متروی استاد معین ب رای‬ ‫بینندگان به تصویر کشیده شد که در این میان خود قالیباف‬ ‫را نشان م ی داد که هر لحظه در محل حادثه حضور داشت و‬ ‫پا به پای کارگران مدام درگیر ماجرا بود‪.‬‬ ‫بخش هایی از فیلم مس��تند قالیباف ماشین در حال‬ ‫حرکت وی را نش��ان م ی داد که او در عقب ماشین نشسته‬ ‫و در حال دعا خواندن اس��ت‪ .‬س��پس بعد از دقایقی خطاب‬ ‫به مردم گف��ت‪« :‬امده ام که با تمام وج��ود اعالم کنم که بر‬ ‫پیمانم پایدارم امده ام که بگوی��م نم ی گذاریم به ملت ای ران‬ ‫جفا شود‪ .‬ایس��تاده ام که دوباره به ای ران‪ ،‬وطنم و همچنین‬ ‫به انقالبم��ان افتخار کنم‪ .‬اگر با هم یکی باش��یم هی چ گاه‬ ‫خدا امیدمان را ناامید نم ی کند‪ ».‬همچنین بخش��ی از این‬ ‫فیلم مس��تند به دیدار قالیباف با ایت اهلل انصاری ش��ی رازی‬ ‫در بیمارستان مش��هد‪ ،‬دیدار با ایت اهلل مکارم شی رازی‪ ،‬دیدار‬ ‫با ایت اهلل جوادی املی و همچنی��ن دیدار با ایت اهلل امینی‪ ،‬‬ ‫علوی گرگانی و موسوی اردبیلی اختصاص داشت‪.‬‬ ‫در این فیل��م از تصاویر اتش نش��انی ک��ه اخی را طی‬ ‫عملیات کاری اش شهید و اعضای بدنش اهدا شد استفاده‬ ‫شده بود و سخنرانی قالیباف را در بهش��ت زه را(س) در روز‬ ‫تش��یی ع جنازه وی نش��ان م ی داد که در انبوهی از جمعیت‬ ‫گفت‪« :‬ما امروز امید عباس��ی را از دس��ت نداده ایم چرا که‬ ‫امیدش را به چهار نفر دیگر بخشید‪».‬‬ ‫نادر طال ب زاده که هم‬ ‫کارگردان فیلم دوم سعید‬ ‫جلیلی بود و در عین حال‬ ‫در حوزه فرهنگ و هنر به‬ ‫او مشاوره م ی دهد‪ ،‬در فیلم‬ ‫تبلیغاتی جلیلی بیشت ر‪ ،‬وجه‬ ‫سیاسی این نامزد را به نمایش‬ ‫کشید‬ ‫همچنین ادامه فیلم مستند قالیباف با پخش تصاویری‬ ‫از جنگ تحمیلی و حضورش در جنگ و همچنین رفتنش‬ ‫به منطقه جنگی ادامه داشت که وی در سخنرانی میان مردم‬ ‫در منطقه جنگی بیان م ی کرد‪« :‬من در ‪ 19‬سالگی که جبهه‬ ‫بودم رفتم که بمیرم‪ ،‬نرفتم که سردار شوم‪».‬‬ ‫همچنین وی با زنده کردن خاط رات گذشته اش از جنگ‬ ‫یاداور شد‪« :‬اگر ما در جنگ عرق نم ی ریختیم‪ ،‬میدان های‬ ‫مین را ب��از نم ی کردیم‪ ،‬تالش دس��ته جمعی نم ی کردیم و‬ ‫زحمت نم ی کشیدیم‪ ،‬عملیاتی اتفاق نم ی افتاد‪ ».‬او سپس‬ ‫گفت‪« :‬مردم ما تشنه تبلیغات نیستند ولی تشنه محبتند‪».‬‬ ‫قالیباف پیش از صحب ت های خود در فیلم مستندش‬ ‫با اش��اره به پرداخت یارانه های موجود یاداور شد‪« :‬در دولت‬ ‫من هم یارانه های موجود حتما ادامه پی دا م ی کند و همچنین‬ ‫یارانه تولید ب رای کش��اورزی و دامپروری ج��زو اولویت های‬ ‫قطعی بنده اس��ت‪ .‬در دولت من جوان ما به خاطر گذراندن‬ ‫زندگ ی اش از روستا به حاشیه شهر نخواهد امد که به سختی‬ ‫زندگی کند‪».‬‬ ‫در ادامه این فیلم مستند که ای راد عمده ان ارائه حجم‬ ‫باالی اطالعات به مخاطب در مدت زمانی کوتاه بود‪ ،‬پس از‬ ‫پخش سخنان قالیباف در جمع دانشجویان و مردم مشهد‬ ‫و نیز صحب ت ه��ای مردم کوچه و ب��ازار‪ ،‬دی��دار قالیباف با‬ ‫چندین فرزند بیمار از جمله بچه های سرطانی و صحبت با‬ ‫خانواده هایشان نیز نمایش داده شد که در این میان ماشین‬ ‫در حال حرکت ب��ود‪ ،‬ولی مردم در حالی ک��ه راه م ی رفتند و‬ ‫م ی دویدند حرف های دلشان را به قالیباف م ی زند و به او نامه‬ ‫م ی دادند‪ ،‬قالیباف هم در مقابل انها را دلداری م ی داد‪.‬‬ ‫شاید داغ ترین جمله از میان انبوه جمله های بیان شده‬ ‫توسط قالیباف در مستند تبلیغات ی اش این بود که وضعیت‬ ‫مملکتمان به امریکا ربطی ندارد و تقصیر خودمان اس��ت‪.‬‬ ‫تصاویر مربوط به عملیات عمرانی خیابان های ته ران توسط‬ ‫کارگران و حضور خود قالیباف در معابر و همچنین تصاویر‬ ‫کوتاهی از پ��ارک اب و اتش‪ ،‬ایس��تگاه های اتوبوس��رانی‪،‬‬ ‫مترو‪ ،‬مس��اجد‪ ،‬تونل نیایش و‪ ...‬از بخش ه��ای پایانی این‬ ‫مستند بود‪.‬‬ ‫همچنین بخشی از فیلم مستند قالیباف به جلس ه اش‬ ‫با عده ای از بانوان در دفاع از حقوق انها اختصاص داش��ت و‬ ‫سخنان او درباره راه اندازی پارک بانوان و همچنین در بخش‬ ‫دیگر تصاویری پخش شد که مربوط به یک جانباز شیمیایی‬ ‫بود که وضع مناسبی نداشت و بینندگان را تحت تاثیر قرار‬ ‫م ی داد‪ .‬فیلم دوم قالیباف اما به نظر تاثیرگذارتر و احساس ی تر‬ ‫از فیلم اول بود؛ فیلمی که از روند م��وزه کردن زندان قصر‬ ‫شروع شد‪ ،‬با گفت و گوی یک به یک با قالیباف ادامه یافت‬ ‫و پس از پخش تصاویری از اس��تقبال قالیباف در طرقبه و‬ ‫مشهد پایان یافت‪ .‬او به دیدار ب رادر شهیدش رفت و تصاویر‬ ‫صندلی داغ و گریه او در این ب رنامه پخش شد‪ ،‬سپس به دیدار‬ ‫پدر و مادرش رف��ت و اخر کار در حرم ام��ام رضا(ع) با لباس‬ ‫خادمی حضور یافت‪.‬‬ ‫مرد مدافع میدان‬ ‫نادرطالب زاده‪ ،‬محمود رضوی‪ ،‬شهرام گیل ابادی و علی میرفتاح نقش مهمی در فیل م های تبلیغاتی‬ ‫سعید جلیلی‪ ،‬محمدباقر قالیباف ‪ ،‬محسن رضایی و حسن روحانی داشتند‬ ‫فرهنگ‬ ‫راستا دانش��جویی که در یکی از ستادها ش��رکت کرده بود‪،‬‬ ‫س��تاره دار و از تحصیل منعش کرده بودن��د و حرکت های‬ ‫غی راخالقی و غیرمنطقی را شاهد بودیم‪».‬‬ ‫او ادام��ه داد‪« :‬متاس��فانه تریبون ها ه��م به صورت‬ ‫انحصاری در اختیار یک جریان بود؛ به گونه ای که م ی بریدند‬ ‫و م ی دوختند و علیه رقیبش��ان مس��ائلی مطرح م ی کردند‪،‬‬ ‫اما بحثی که من مطرح کرده ام مبحث تعمیم کارشناس��ی‬ ‫اس��ت ولی متاس��فانه ما وارد بازی باخت ‪-‬باخت ش��دیم‪.‬‬ ‫انتخابات ‪ 88‬برنده ای نداش��ت و فقط برن��د ه واقعی را مردم‬ ‫م ی دانیم که حضور داش��تند‪ ».‬عارف در ادام��ه درباره علت‬ ‫کاندیداتوری اش در انتخابات و اینکه پیش از این چرا به مدت‬ ‫یک بار هم نتوانست شجاعانه مطالباتی را مطرح کند و در‬ ‫حال حاضر ایا به علت اینکه تنور گرم ش��ده‪ ،‬به میدان امده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬هی چ وقت در هیچ کاری کاندیدا نشدم‪ ،‬اما اگر‬ ‫پیشنهادی م ی شد و اگر احس��اس م ی کردم م ی توانم کاری‬ ‫را انجام دهم‪ ،‬مخالفت نم ی کردم و منشم این بود که ب ی سر‬ ‫و صدا کار کنم‪ .‬نم ی خواس��تم هی چ وقت چهره ای رسانه ای‬ ‫داشته باشم‪ .‬این شرایط هم به ش��خصیت من و هم اینکه‬ ‫یک معلم ساده دانشگاه بودم‪ ،‬برم ی گردد‪ .‬م ی خواستم یک‬ ‫چهره غیررسانه ای باشم‪ .‬االن در دهه چهارم انقالب هستیم‬ ‫و کشور در شرایط خاصی قرار دارد‪ .‬در بخش های مختلف‬ ‫گرفتاری های داریم که اگر بخواهم ان را مطرح کنم عموما‬ ‫به مدیریت برم ی گردد‪».‬‬ ‫او با اش��اره به ب ی تدبیری در مدیریت و کنار گذاش��تن‬ ‫عقالنی��ت و توانای ی ه��ا و تجربه های ناموف��ق در مباحث‬ ‫مدیریتی‪ ،‬گفت‪« :‬احساس��م این است که دیگر نم ی توانیم‬ ‫با روش های ازمون و خطا کش��ور را اداره کنیم‪ .‬ما در اوایل‬ ‫انق�لاب ای��ن کار را کردیم‪ .‬هی��چ تجربه ای نداش��تیم و از‬ ‫بی ت المال هزینه ش��د تا اینکه تجربه پی��دا کردیم‪ .‬در حال‬ ‫حاضر به میدان امدم‪ .‬ش��اید ب رای اولین بار است که خودم‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫فیلم مستند مربوط به غالمعلی حدادعادل‪ ،‬یکی دیگر‬ ‫از کاندیداهای ریاست جمهوری‪ ،‬با عنوان «مرد ارام میدان»‪،‬‬ ‫در حالی روی انتن رفت که در ابتدای ان‪ ،‬این گونه بیان شد‬ ‫که فیلم توس��ط گروهی از جوانان بدون ادعای فیلمسازی‬ ‫ساخته شده است‪.‬‬ ‫ابت��دای فیلم مس��تند حدادعادل که ب��ا دیالوگ های‬ ‫مردمی «اقای دکتر‪ ،‬اقای دکت��ر» بود‪ ،‬بدون پخش تصاویر‬ ‫به روی انتن رفت‪ .‬سپس غالمعلی حدادعادل طی سخنانی‬ ‫کوتاه در ابتدای فیلمش یاداور شد‪ ،‬به عنوان شخص حقیقی‬ ‫به صورت مصمم در انتخابات و تبلیغات شرکت دارم‪.‬‬ ‫بخشی از این فیلم مس��تند به نش��ان دادن ایه های‬ ‫قران مبنی بر راستی و درستی اختصاص داشت‪ .‬سپس در‬ ‫این فیلم تصاویر کوتاهی که مربوط به جوانی حدادعادل و‬ ‫همچنین تصاویر مربوط به دوران دفاع مقدسش م ی شد‪ ،‬به‬ ‫شکل البوم گونه ب رای بینندگان به تصویر کشیده شد‪.‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل در فیلم مستندش عالوه بر بیان‬ ‫زندگینامه خود‪ ،‬به ریاس��ت خود در فرهنگستان زبان و ادب‬ ‫فارسی نیز اشاره داشت‪ .‬در این فیلم جمالتی از سوی مردم‬ ‫همچون اینکه اقای حداد عادل در فرهنگستان رئیس خوبی‬ ‫است و نشان دادن تصاویری مربوط به زندان ی شدنش در زندان‬ ‫ساواک به تصویر کشیده شد‪.‬‬ ‫او که در این فیلم به وضوح نش��ان داد رای اصولگرایان‬ ‫و طرفدارانش��ان را نشانه رفته اس��ت‪ ،‬پس از پخش بخشی از‬ ‫سخنانش در جمع معترض دانشجویان و تقابل لفظی با انها‪،‬‬ ‫همچنین با اش��اره به حضورش در دور ششم مجلس شورای‬ ‫اسالمی اظهار کرد‪« :‬هر روز که به مجلس م ی رفتم با انتظار‬ ‫حادثه م ی رفتم و نوعا هم حادثه ای اتفاق م ی افتاد‪».‬‬ ‫در اواس��ط تیتراژ فیلم مس��تند غالمعلی حدادعادل‬ ‫ناگهان چندین بار اس��امی اف��رادی که در س��اخت فیلم و‬ ‫راهنمای��ی در ان‪ ،‬همکاری داش��تند و همچنین افرادی که‬ ‫س��خنران فیلم او بودند به چش��م م ی خورد‪ ،‬ب��ه نحوی که‬ ‫مخاطب فکر م ی کرد فیلم مس��تند وی به پایان رسیده اما‬ ‫همچنان ادامه داشت‪.‬‬ ‫ادامه فیلم مستند حدادعادل تصاویر مربوط به حضور‬ ‫وی را در مترو شهر ته ران نشان م ی داد و سخنان ملتمسانه‬ ‫مردم را نسبت به وضعیتشان و ضرورت توجه به انها‪.‬‬ ‫حدادعادل در بخش دیگر این مستند که در یک جلس ه ‬ ‫جمعی حاضر شده بود‪ ،‬یاداور ش��د‪« :‬در دولت خودم تالش‬ ‫خواهم کرد که نهضت ازدواج اسان ب رای جوان ها در کشور‬ ‫رایج ش��ود‪ ».‬پس از پخش تصاویری از ح��وادث انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 88‬حدادعادل درباره اینکه در ان زمان از احمدی نژاد‬ ‫دفاع نکرده اس��ت‪ ،‬مقابل دوربین گفت‪« :‬م��ن در ان زمان‬ ‫از احمدی نژاد دفاع نکردم‪ ،‬بلکه از انقالب اس�لام ی و نظام‬ ‫دفاع کردم‪ ».‬سپس بخش کوتاهی از سخنرانی حدادعادل‬ ‫را در میدان ولیعصر(عج) در فیلم مستندش شاهد بودیم که‬ ‫صحب ت های وی بعد از فتنه ‪ 88‬بود که او درمیان سخنانش‬ ‫همواره م ی گفت‪« :‬من م ی دانستم که احمدی نژاد بهانه است‬ ‫و دعوا بر سر احمدی نژاد نیس��ت‪ .‬من در انتخابات ‪ 88‬فقط‬ ‫نیتم دفاع از حق بود تا با مشاهده به رهبری گزارش دهم که‬ ‫ایا در انتخابات تقلب شده یا خی ر‪».‬‬ ‫حدادع��ادل همچنین در ای��ن فیلم گف��ت‪« :‬من به‬ ‫اندازه ای به شخص رهبری عالقه مند و معتقدم که اگر ایشان‬ ‫رهبر هم نبودند همین احترام را ب رایشان قائل بودم‪ ».‬فیلم‬ ‫مستند غالمعلی حدادعادل درحالی به پایان رسید که شعری‬ ‫با مضمون «ای وطن من» سروده شد‪ .‬در البه الی فیلم هم‬ ‫تصاویری از مادر او دیده م ی شد که او را دعا م ی کرد‪.‬‬ ‫ث سیاسی در کالس درس‬ ‫بح ‬ ‫مس��تند محمدرض��ا ع��ارف‪ ،‬نام��زد انتخاب��ات‬ ‫ریاس��ت جمهوری با عن��وان «در امت��داد امید» و با ش��عار‬ ‫«استمرار اصالح طلبی ضرورت ای ران امروز است» روی انتن‬ ‫تلویزیون رفت‪ .‬فیلمی که مجید برزگر ان را ساخت‪ ،‬برخالف‬ ‫تصور‪ ،‬بیش از انکه فضایی س��ینمایی داشته باشد‪ ،‬بیشتر‬ ‫مصاحبه محور بود‪ .‬در ابتدای این مستند‪ ،‬حضور محمدرضا‬ ‫عارف در کالس با دانشجویان به تصویر کشیده شد‪ .‬عارف‬ ‫پس از تشکیل کالس با دانش��جویان به مباحث سیاسی‬ ‫پرداخت‪ .‬زمانی که دانشجویان از او خواستار مباحث سیاسی‬ ‫شدند‪ ،‬وی گفت‪« :‬در طول این ‪ 30‬سال هی چ وقت اجازه نداده ام‬ ‫سر کالس بحث های سیاسی داش��ته باشم و ب رای اینگونه‬ ‫بحث ها به خارج از کالس رفته ام‪ ».‬سواالت دانشجویان که در‬ ‫راهروی دانشگاه پرسیده شد‪ ،‬محورهایی چون «نم ی خواهید‬ ‫انصراف دهید؟»‪« ،‬نقش خانم ه��ا در اجتماع»‪« ،‬کار کردن‬ ‫در میان تبلیغات منفی و افراط ی گری ها»‪« ،‬مساعد نبودن‬ ‫شرایط نظم و کارامدی»‪« ،‬مدیریت علمی شما در کشور»‪،‬‬ ‫ی شما ب رای وضع اقتصادی و مدیریتی»‪« ،‬قبل از‬ ‫«ب رنامه ها ‬ ‫اینکه هاشمی بیاید بسیاری تاکید داشتند رای بدهند اما پس‬ ‫از رد صالحیت او بسیاری از کسانی که حتی شک داشتند‪،‬‬ ‫به س��متی رفتند که اصال رای ندهند» و «ب��رای مقابله با‬ ‫کاندیداهای دیگر چه ب رنامه هایی دارید؟» را شامل م ی شد‪.‬‬ ‫محمدرضا عارف در پاسخ به این سواالت دانشجویان‬ ‫گفت‪« :‬متاس��فانه در انتخابات ‪ 88‬اتفاقاتی افتاد که خیلی‬ ‫ب رای کشور سنگین بود و هزینه ای که ما دادیم ب ی اعتمادی‬ ‫نسل جوان نسبت به کشور و نس��بت به حکومت بود‪ .‬در‬ ‫دانشگاه من این مساله را درک کردم‪ ،‬از جمله اینکه در این‬ ‫‪75‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫را عرضه م ی کنم‪ .‬این س��رمایه متعلق به من نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫متعلق به کشور و مردم است‪ ،‬باید خودم را عرضه کنم و هر‬ ‫اتفاقی بیفتد خیر است‪».‬‬ ‫عارف در بخش دیگری از مس��تند خود در جمع مردم‬ ‫در خیابان حضور یافت و درباره مباحث اقتصادی‪ ،‬معیشتی‪،‬‬ ‫گرانی و تورم با انان گفت وگو کرد‪ .‬در ادامه‪ ،‬با حضور در جمع‬ ‫مردم و گوش کردن به درد دل های انها با زنی مواجه شد که‬ ‫دستفروش بود و با سوال هایی از طرف او مواجه شد‪.‬‬ ‫در ادامه این مستند هم که با حضور همسر این نامزد‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری همراه بود‪ ،‬وی توضیحاتی درباره‬ ‫عارف داده و بیوگراف��ی او را با س��مت های متعدد علمی و‬ ‫اجرای ی اش شرح داد‪.‬‬ ‫در بخشی دیگری از مستند محمدرضا عارف یکی از‬ ‫مباحث اصل ی اش را تبعیض قانون قرار داده بود‪ .‬او همچنین‬ ‫مطرح کرد‪« :‬رئی س جمهور باید یک معاون اقوام داشته باشد‬ ‫تا به طور ج��دی مطالبات ش��هروندان را در چارچوب قانون‬ ‫دنبال کند‪ ».‬او همچنی��ن در فیلم مس��تند تبلیغات ی اش‬ ‫به انتق��اد از رئی س جمه��ور فعلی پرداخت‪ .‬ای��ن کاندیدای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری همچنین با اشاره به این مطلب‬ ‫که هاشم ی رفسنجانی یکی از سرمایه های ملی کشورمان‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬متاس��فم ب رای اتفاقی که افتاد و او نتوانست‬ ‫بیاید و خودش را عرضه کند؛ این در حالی اس��ت او یکی از‬ ‫استوانه های انقالب بوده است‪ .‬چرا نباید از تجربیات او ب رای‬ ‫حل مشکالت داخلی و خارجی کشور استفاده کنیم؟»‬ ‫ع��ارف همچنی��ن از خاتم��ی به عن��وان یک��ی از‬ ‫روس��ای جمهور موفق یاد ک��رد و گفت‪« :‬خاتم��ی جایگاه‬ ‫ارزنده ای هم در داخل و هم خارج از کش��ور داشت‪ .‬اگر او را‬ ‫به عنوان نماینده ویژه ای به یک کش��ور اسیایی یا اروپایی‬ ‫و امریکای��ی بفرس��تیم‪ ،‬ای��ا نم ی تواند در حل مش��کالت‬ ‫نقش افرینی کند؟ مسئوالن دیگر هم همی ن طور‪ .‬متاسفانه‬ ‫کشور مس��ئوالنی ارش��د داش��ته که در حال حاضر سرکار‬ ‫نیستند‪ .‬برنامه های ما این اس��ت که از همه پتانسی ل ها در‬ ‫همه جهات استفاده کنیم‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫فیلم ساده غرضی‬ ‫همان گونه که پی ش بینی م ی شد‪ ،‬یکی از ضعی ف ترین‬ ‫فیلم های مستند تبلیغاتی کاندیداها متعلق به سیدمحمد‬ ‫غرضی بود که فرزندش پیش��تر اعالم ک��رده بود از تصاویر‬ ‫ارش��یوی مربوط به پدرش با یک موس��یقی ارزشی ساخته‬ ‫خواهد شد‪ .‬در این فیلم غرضی از خاط رات دوران کودک ی اش‬ ‫گفت و س��مت هایی که در اوان انقالب و سال های جنگ‬ ‫برعهده داش��ته اس��ت‪ .‬در این مس��تند این گونه مطرح شد‬ ‫که سی د محمد غرضی یکی از اولین مدی ران انقالب است‪.‬‬ ‫همچنین به زادگاه وی اصفهان نیز اش��اره ای ش��د و اینکه‬ ‫این شهر یکی از نامدارترین ش��هرهای ای ران است و زادگاه‬ ‫مردان بزرگی بوده است که صفحات درخش��انی از تاریخ را‬ ‫به نام خود ثبت کردند؛ ظهور مردانی که در س��ه دهه اخیر‬ ‫کارنامه روشنی از خود به جای گذاش��ته اند‪ .‬این کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری س��پس به دوران کودکی خود اشاره کرد و‬ ‫گفت‪« :‬دوره کودکی دوره بس��یار مفرحی ب��ود‪ .‬وقتی که از‬ ‫خانه بیرون م ی امدیم در محوطه ای پنج هزار متری و باز در‬ ‫کنار زاینده رود کم کم رشد مناسب عقلی‪ ،‬فکری و جسمی‬ ‫ داشتیم‪».‬‬ ‫او گفت‪« :‬در دوره دبیرستان همیشه شاگرد اول بودم‪.‬‬ ‫رقابت س��نگینی داش��تیم‪ .‬زمانی که وارد دانشگاه شدیم‪،‬‬ ‫مسائل درسی کنار گذاشته شد و وارد مباحث سیاسی شدم‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه از سال ‪ 1336‬در مبارزات سیاسی ‪ -‬نظامی‬ ‫ ای ران حضور داشتم‪ ،‬اکنون م ی خواهم این تعاریف را عوض‬ ‫کنم و بگویم به جای اینکه بگویید خائن‪ ،‬خائن‪ ،‬بگویید ان‬ ‫فرد چه خدمتی کرده است و چه خدمتی نکرده است و از این‬ ‫الفاظ دربیایید‪ ».‬او افزود‪« :‬اکنون در ی��ک روز پول دو هزار‬ ‫‪76‬‬ ‫تومانی و پنج هزار تومانی صبح تا شب نرخش تغییر م ی کند؛‬ ‫این مسائل دست دولت است نه امریکا‪».‬‬ ‫در ادامه این مستند به دوران دانشجویی وی اشاره شد‪،‬‬ ‫اینکه در رشته الکترونیک وارد دانشگاه ته ران شد و پس از‬ ‫ان ب رای گذراندن دوره های تخصصی انتقال و توزیع نیروی‬ ‫برق به فرانسه رفت و اینکه ‪ 30‬ساله بود که پس از بازگشت به‬ ‫میهن به دلیل مخالفت با برنامه های حکومت وقت زندانی‬ ‫شد و سه سال بعد به نجف اشرف رفت‪.‬‬ ‫همچنین به سمت هایی که تاکنون این کاندیدا داشته‬ ‫است نیز اشاره شد‪ ،‬از جمله نمایندگی مجلس اول شوراها‪،‬‬ ‫استاندار خوزستان‪ ،‬استاندار کردستان‪ ،‬وزیر نفت‪ ،‬وزیر پست‪،‬‬ ‫تلگراف و تلفن و همچنین رئیس نظام مهندسی کشور از‬ ‫جمله سمت هایی بود که در واقع به انها اشاره شد‪ .‬این معرفی‬ ‫سمت ها ان قدر در این فیلم مس��تند تکرار شد که م ی توان‬ ‫گفت باعث کالفگی مخاطب م ی شد‪.‬‬ ‫در این مس��تند همچنین به این نکته اش��اره شد که‬ ‫سی د محمد غرضی همراه با امام به پاریس رفت و در معیت‬ ‫او به ته ران بازگشت‪ .‬این کاندیدا همچنین به این نکته اشاره‬ ‫کرد که زمانی که انقالب ش��د‪ ،‬در اردیبهشت ماه ‪ 57‬مجوز‬ ‫تشکیل سپاه پاسداران را از امام گرفت و یکی از بنیان گذاران‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی بود‪ .‬او اشاره سمت های مختلفی‬ ‫را در س��پاه برعهده گرفته و بخش هایی از سخنرانی وی در‬ ‫جمع سپاهیان در این مستند پخش شد‪.‬‬ ‫او در اتمام حجت با مردم گفت‪« :‬م��ن از ان ادم هایی‬ ‫هستم که زمانی که سوس��نگرد محاصره شد به انجا رفتم‪،‬‬ ‫در حالی که استاندار بودم و اسلحه ای هم نداشتم‪ .‬من ب رای‬ ‫کمک به انجا رفتم و به دنبال ان رفتم که سوسنگرد را ازاد‬ ‫کنم‪ ».‬غرضی در ادامه همچنین توصی ه ای به جوانان کرد‪:‬‬ ‫«کار سیاسی در ای ران به نفع گروه ها به نتیجه نم ی رسد‪».‬‬ ‫او اشاره کرد ‪« :‬حزب توده به نتیجه نرسید‪ ،‬جبهه ملی‬ ‫به نتیجه ای نرسید‪ ،‬حتی حزب های دیگر پس از انقالب نیز‬ ‫به نتیجه ای نرسیدند‪ ،‬تنها حزبی که به نتیجه رسید و پایدار‬ ‫ماند و م ی ماند‪ ،‬متن مردم است‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬گروه های سیاس��ی حاش��ی ه اند و توان‬ ‫مقاومت ندارن��د‪ .‬این گروه های سیاس��ی جن��گ را نفرین‬ ‫م ی کردند‪ ،‬فکر م ی کردند جنگ چیزی است که علیه منافع‬ ‫ملی است در حالی که جنگ استقالل کشور را تامین کرد‪».‬‬ ‫در ادامه این مستند به مباحث نفت و اینکه سرمایه ملی‬ ‫است‪ ،‬اشاره شد‪ .‬سید محمد غرضی با اشاره به سمت خود در‬ ‫وزارت نفت گفت‪« :‬زمانی که ع��راق چاه های نفتی ای ران را‬ ‫اتش زد‪ ،‬یک فرد امریکایی ب رای من پیغام داد که ‪ 20‬میلیون‬ ‫دالر به او بدهیم تا امام به او بگوید بیاید و این چاه های نفت‬ ‫را ببرد‪ .‬این در حالی اس��ت که من به ش��رکت ملی نفت در‬ ‫ته ران گفتم ایا ش��ما م ی پذیرید که امام م��ا از امریکای ی ها‬ ‫درخواست کند؟»‬ ‫در بخش هایی از این مس��تند‪ ،‬تصوی��ری از مجلس‬ ‫شورای اسالمی ارائه ش��د که در ان هاشم ی رفسنجانی –‬ ‫رئیس وقت مجلس شورای اسالم ی ‪ -‬اعالم کرد‪ ،‬سید محمد‬ ‫غرضی وزیر پست‪ ،‬تلگراف و تلویزیون ‪ 214‬رای موافق‪14 ،‬‬ ‫رای مخالف و ‪ 30‬رای ممتنع در قبال این سمت داشته است‪.‬‬ ‫در بخش��ی از این مس��تند‪ ،‬این نکته مطرح ش��د که‬ ‫غرضی به سه زبان زنده دنیا اشناست‪ .‬همچنین صحب ت ها‬ ‫و پیش��نهادهای مردم ب رای این کاندیدای ریاست جمهوری‬ ‫پخش ش��د‪ .‬در این پیش��نهادها به این نکته اشاره شد که‬ ‫کاندیدا بای��د در بحث مدیریت��ی کامال باتجربه باش��د‪ .‬به‬ ‫قول هایی که به مردم م ی دهد عم��ل کند و کارنامه پرباری‬ ‫داش��ته باش��د‪ ،‬یعنی اینکه معلوم باش��د پی��ش از این چه‬ ‫تجربیاتی داشته است‪.‬‬ ‫در مستندی که به عنوان فیلم تبلیغاتی غرضی پخش‬ ‫ش��د‪ ،‬پس از اتمام هر مبحثی نام سی د محمد غرضی تکرار‬ ‫م ی شد‪g .‬‬ ‫فیلمسازی‬ ‫روزنامه نگارانه‬ ‫فیلم مطلوب تبلیغاتی در گفت و گو‬ ‫با اکبر نبوی‬ ‫اکبر نب�وی‪ ،‬از جمل�ه منتقدان فیلم ه�ای تبلیغاتی‬ ‫ای�ن دوره نامزد های ریاس�ت جمهوری اس�ت که مثل‬ ‫خیلی های دیگر چن�دان از این فیلم ها خوش�ش نیامده‬ ‫اس�ت‪ .‬نبوی می گوید برای ساختن این فیلم ها روحیه و‬ ‫دیدروزنامه نگارانهودیدسیاسیفیلمسازبهموضوعالزم‬ ‫است‪ ،‬ضمن اینکه اولین نش�انه موفق بودن این فیلم ها‬ ‫جذب مخاطب و انتقال پیام است‪ ،‬نه دستیابی به اهداف‬ ‫هنریوصنعتی‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ارزیابی ش�ما از فیل م های تبلیغاتی ک�ه تا امروز‬ ‫نمایش داده شده‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬م��ن البته فیلم ه��ا را به طور کامل ندی��ده ام‪ ،‬اما‬ ‫از ان فیلم هایی ک��ه دیده ام به نظرم فیل��م روحانی از همه‬ ‫تاثیر گذار تر بوده است و در اس��تفاده از پیام موفق تر عمل‬ ‫کرده است‪ .‬فیلم اقای قالیباف هم در استفاده از عناصر پیام‬ ‫خوب کار کرده بود‪ ،‬ه ر چند خط روای��ی و مونتاژ فیلم تمام‬ ‫ظرفی ت های ان را به هدر داده بود‪ .‬فیل��م اقای والیتی هم‬ ‫نمونه یک فیلم ناموفق بود‪.‬‬ ‫فیلم اقای روحانی تاحدودی توانسته بود ان شناختی‬ ‫را که الزم است و هدف این فیلم های تبلیغاتی است‪ ،‬ب رای‬ ‫مخاطب فراهم کند‪.‬‬ ‫برخی معتقدند که باید به فیل م هایی که ب ه عنوان‬ ‫تبلیغات نامزدها ساخته م ی شود ب ه عنوان گزارش‬ ‫مس�تند یا پرتره نگاه کرد ‪ ،‬از این منظر فیل م ها را‬ ‫چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬الزام ی وجود ندارد ک��ه فیلم های تبلیغاتی حتما‬ ‫مستند پرتره باش��ند‪ ،‬در واقع فیلم های تبلیغاتی م ی توانند‬ ‫ژانرهای مختلفی را شامل شوند‪ .‬ژانر مستند پرتره البته شاید‬ ‫ژانری باشد که عده بیشتری از دوس��تان با ان اشنا هستند‪،‬‬ ‫ اما هر مستند گزارش��ی در هر ژانری اگر بتواند مجموعه ای‬ ‫از جهان معنایی نامزد را بدون دروغ و تبلیغات نامناس��ب به‬ ‫مخاطب منتقل کند و تصویر معقولی از او ارائه دهد‪ ،‬به نظر‬ ‫من موفق خواهد بود‪.‬‬ ‫با این تفاس�یر به نظر ش�ما چه نوع فیل م هایی‬ ‫م ی توانند هدف فیلم تبلیغات�ی را براورده کنند؟‬ ‫چه ژانرهایی مقدم تر هستند؟‬ ‫‪ l‬هر نوع ژانری م ی تواند ب رای فیلم های تبلیغاتی‬ ‫مناسب باشد ‪ ،‬غیر از ژانر داستانی به مفهوم رایج سینمایی‬ ‫ان‪ .‬البته شایسته توجه است که درام حتما باید در فیلم های‬ ‫تبلیغاتی وجود داشته باش��د‪ .‬ه ر قدر این درام هنرمندانه تر‬ ‫باشد‪ ،‬موفق تر از کار در خواهد امد و درام های ضعیف هم که‬ ‫مشخص است در جذب مخاطب به نتیجه نخواهند رسید‪.‬‬ ‫‪ l‬در روزنامه نگاری‪ ،‬کس��ی که حرفه ای و اش��نا به‬ ‫کار است تالش م ی کند در هر قالبی اعم از یادداشت‪ ،‬مقاله‬ ‫یا انواع مصاحبه و گ��زارش‪ ،‬پیام مورد نظ��ر را منتقل کند‪ .‬‬ ‫فیلمس��از یا روزنامه نگار اگر نتواند پیام مورد نظر خودش را‬ ‫منتقل کند شکس ت خورده است‪.‬‬ ‫در روزنامه نگاری حرفه ای و درس��ت ‪ ،‬س��اختن جهان‬ ‫مشترک بین مخاطب و ارس��ال کننده پیام مهم است و باید‬ ‫اتفاق بیفتد تا انتقال پیام و کار روزنامه نگار به درستی انجام‬ ‫شود‪ .‬سازندگان مستند هایی که تفکر روزنامه نگارانه دارند به‬ ‫این ضرورت توجه م ی کنند که الزم اس��ت مخاطب تا پایان‬ ‫بیننده یا دریافت کننده پیام انها باقی بماند و این موضع را در‬ ‫تولید فیلم در نظر م ی گی رند‪.‬‬ ‫با ای�ن وج�ود انتقادهایی ب�ه برخ�ی فیل م های‬ ‫کاندیداها وجود دارد که به نظر م ی رسد از همین‬ ‫ن�گاه روزنام ه نگاران�ه ب�ه ای�ن فیل م ه�ا م ی اید؛‬ ‫گفته م ی ش�ود ک�ه این فیل م ه�ا بی�ش از اندازه‬ ‫مصاحب ه محور شده اند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬این ک��ه یک مس��تند مصاحب ه محور باش��د‪ ،‬به‬ ‫طرح ان و زبانی که ب رای این فرم انتخاب ش��ده بس��تگی‬ ‫دارد ‪ .‬مصاحبه هم م ی تواند در یک مس��تند جا داشته باشد‪،‬‬ ‫اما مصاحبه تش��ریفاتی تاثیری در جذب مخاطب ندارد‪ ،‬اگر‬ ‫فضای گفت وگو بدون طرفداری و سمپاتی باشد ‪ ،‬مصاحب ه گر‬ ‫خودش را نماینده افکار عموم��ی بداند و نامزد را به اصطالح‬ ‫روزنامه نگاران دچ��ار لکنت کند‪ ،‬یا به گون��ه ای مصاحبه را‬ ‫‪ l‬من با اینکه فیلمساز م ی تواند نگاه سیاسی داشته‬ ‫باشد کامال موافق هستم‪.‬‬ ‫پس مس�اله بیطرفی هنر چه م ی ش�ود؟ چنین‬ ‫برداش�ت هایی به برخورد س�لیقه ای ب�ا هنر یا‬ ‫سیاس ی شدن هنر منجر نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬چه اش��کالی دارد که هنر وارد موضوعات سیاسی‬ ‫بش��ود؟ مگر در س��ینمای جهان فیلم های سیاس��ی و در‬ ‫داستان‪ ،‬رمان‪ ،‬شعر و‪ ...‬اثار سیاسی وجود ندارد؟ انچه مذموم‬ ‫است سیاسی شدن هنر و به بیان کامل تر سیاست بازی در‬ ‫هنر اس��ت‪ .‬هنر نباید وارد جناح بندی و بازی های سیاسی‬ ‫شود‪ .‬فیلمساز هم یک ادم اس��ت که م ی خواهد رای بدهد‬ ‫و قاعدتا دوست دارد که مردم هم به کاندیدایی که از نظر او‬ ‫مناسب تر است‪ ،‬رای بدهند و دوس��ت دارد مردم را به سمت‬ ‫کسی بکشاند که به نظر او شایس��تگی بیشتری ب رای اداره‬ ‫امور دارد‪ .‬اما این مشروط است‪ ،‬یعنی فیلمساز نباید فیلم را‬ ‫فدا کند‪ ،‬بلکه باید کار فیلمس��ازی خود را درست انجام دهد‬ ‫حتی اگر هوادارانه باشد‪.‬‬ ‫ی دچار مشکل م ی شود به این دلیل است که‬ ‫اگر فیلم ‬ ‫در فیلم دخالت م ی شود؛ فیلم در درجه اول یک اثر رسانه ای‬ ‫اس��ت‪ ،‬در درجه دوم یک اثر هنری اس��ت و در درجه سوم و‬ ‫در نهایت یک اثر صنعتی اس��ت‪ ،‬حاال ای��ن فیلم م ی تواند‬ ‫داستانی یا غی ر داستانی باشد‪ ،‬اما از این ساحت مجزا نیست‪.‬‬ ‫اگر کسی که فیلم را م ی سازد به ساحت اول دست پیدا نکند‬ ‫فرهنگ‬ ‫منظور ش�ما از فیلمس�از روزنام ه نگار چیست؟‬ ‫فیلمساز باید چه ویژگ ی ای داشته باشد که بتواند‬ ‫این نوع فیل م ها را با موفقیت از کار دراورد؟‬ ‫ش�ما در حالی به سمپاتی فیلمس�از با کاندیدا‬ ‫اش�اره م ی کنید که به نظر م ی رسد چنین چیزی‬ ‫شائبه سیاس ی کاری را برای سازنده فیلم ب ه وجود‬ ‫اورد‪ ،‬به نظر شما اشکالی ندارد که فیلمساز وارد‬ ‫این وادی سیاسی شود؟‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫انچه در فیلم تبلیغاتی مهم است ‪ ،‬خط روایت فیلم و ط راحی‬ ‫فیلمساز ب رای انتقال پیام و معناست‪ .‬فیلمسازان و بهتر است‬ ‫بگویم کسانی که در فرم سینمای داستانی کار کرده اند و نگاه‬ ‫روزنامه نگارانه ندارند‪ ،‬اصال ب رای ساختن این نوع از فیلم ها‬ ‫مناسب نیستند‪ .‬نمونه این عدم موفقیت را م ی توانید در فیلم‬ ‫اقای والیتی ببینید که اصال قابل قبول نبود‪.‬‬ ‫هدایت کند که با شور و هیجان موثر و بدون دروغ پیش برود‪ ،‬‬ ‫قابل قبول است و م ی تواند بسیار هم موثر باشد‪.‬‬ ‫اگر فیلمس��از بتواند ی��ک ‪ talk show‬را به معنی‬ ‫واقعی ان اداره کند و ارائه ده��د‪ ،‬حتی فیلم گفت وگو محور‬ ‫هم اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫یعنی نتواند فیلم را به عنوان یک اثر رسانه ای ارائه دهد‪،‬‬ ‫عمال شکس ت خورده است و در واقع نتوانسته است کار‬ ‫خود را انجام دهد‪.‬‬ ‫ممکن است یک فیلم تبلیغاتی از ساحت صنعتی‬ ‫دور باش��د و نتوان در صورت لزوم ان را در س��الن سینما‬ ‫به نمای��ش در اورد‪ ،‬این موضوع اش��کال و ای راد ان فیلم‬ ‫محسوب نم ی ش��ود‪ .‬اما اگر انچه ساخته م ی شود نتواند‬ ‫پیام را منتقل کند‪ ،‬اشکال بنیادین ان به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫بع�د از انتخاب�ات‪ ،‬بای�د به ای�ن محصوالت‬ ‫رسانه ای چطور نگاه کرد؟ اگر اینها اثر هنری‬ ‫نیستند یعنی شامل ماندگاری یک اثر هنری‬ ‫هم نخواهند بود؟‬ ‫‪ l‬همان طور که گفتم پی دا کردن ساحت صنعتی‬ ‫به معنی قابلیت نمایش عمومی ان فیلم است که الزم‬ ‫نیس��ت همه فیلم های تبلیغاتی الزاما شامل این ارزش‬ ‫هم باشند و این جذابیت را داشته باشند‪ .‬اما این فیلم ها‬ ‫م ی توانند دارای اطالعات و تحلی ل های مناسب از فضای‬ ‫امروز اجتماعی و سیاسی جامعه باشند و بعد از انتخابات‬ ‫کارکرد های انها را حفظ کند‪.‬‬ ‫اطالعاتی که در این فیلم ها ارائه م ی شود ‪ ،‬م ی تواند‬ ‫بیان کننده شع ف ها‪ ،‬نارسای ی ها‪ ،‬قوت ها‪ ،‬ارزو ها یا اهداف‬ ‫و ارمان های جامعه در شرایط فعلی باشد‪ .‬اگر به ساحت‬ ‫صنعتی نزدیک شود م ی تواند قابلیت نمایش عمومی هم‬ ‫پیدا کند‪ ،‬اما اگر روی ساحت اول یعنی انتقال پیام بماند‪ ،‬‬ ‫خب کاربرد ان طبیعتا محدود تر م ی شود‪.‬‬ ‫البته باید به این موضوع هم اشاره کنم که در دنیا‬ ‫هم از فیلم های تبلیغاتی توقع ندارند که هنری یا صنعتی‬ ‫باشند‪ .‬فیلم هایی که ساخته م ی ش��وند اگر واجد کارکرد‬ ‫انتقال پیام باش��ند مثال صد س��ال دیگر م ی توانند یک‬ ‫کارکرد تاریخ نگارانه پیدا کنند و در معرفی بهتر ش��رایط‬ ‫همان مقطع در جامعه ب رای ایندگان نقش��ی را به عهده‬ ‫بگیرند‪ ،‬البته به ش��رط انک��ه تحلی ل هایی ک��ه در این‬ ‫فیلم ها ارائه م ی شوند از پختگی الزم برخوردار باشند‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫گفت و گو با محمد تقی فهیم درباره فیلم تبلیغاتی نامزدها‬ ‫‪3‬‬ ‫فیلم ها موفق نبودند‬ ‫محمدتقی فهیم‪ ،‬منتقد فیلم های انتخاباتی است؛ او می گوید فیلم ها به اندازه کافی به کاندیدا ها نزدیک نشده اند ‪.‬‬ ‫درام در فیلم ها نبوده است و فیلم ها به نیاز های مخاطبان پاسخ نگفته اند و تاکید می کند که فیلمساز باید سیاسی و هوادار‬ ‫باشد تا بتواند فیلم تبلیغاتی خوبی برای نامزد بسازد‪ ،‬هر چند در این دوره برخی به عنوان شغل یا پلی برای کسب پست‬ ‫و مقام به این فیلم ها نگاه کرده اند‪.‬‬ ‫انچه ت�ا امروز ب�ه عن�وان فیل م ه�ای کاندیدا ها‬ ‫پخش شده را چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫اشکاالت فیلم های تبلیغاتی مشهود است‪ ،‬مهم ترین‬ ‫ای راد در این است که عدم شناخت و توجه وجود دارد‪ .‬دوربین‬ ‫نم ی تواند به الیه های دورنی یک شخصیت نفوذ کند و ان را‬ ‫نشان بدهد‪ .‬این فیلم ها درعین اینکه به منظور تبلیغ ساخته‬ ‫م ی شوند‪ ،‬م ی تواند در چارچوب ژانر پرتره از یک شخصیت‬ ‫باشد‪ ،‬اما از این بابت هم کمبودهایی داشته اند‪ .‬ما با ادم هایی‬ ‫طرف هستیم که سالیان سال است در عرصه رسانه حضور‬ ‫داش��ته اند‪ .‬حرف های کلی و جزئی زیادی زده اند و از این به‬ ‫بعد هم م ی زنند‪ .‬این ادم ها در رسانه ها و مدیوم های مختلف‬ ‫بار ها ظاهر شده اند‪ .‬اینها باعث م ی شود انتظاری که ما از فیلم‬ ‫مس��تند کاندیدا ها داریم انتظار متفاوتی باش��د‪ ،‬اما در همه‬ ‫فیلم ها بیشتر از همه حرف های تکراری شنیده م ی شود‪.‬‬ ‫یعن�ی فیل م ه�ای تبلیغات�ی بای�د ش�امل چ�ه‬ ‫اطالعاتی باشند که انها را مثبت ارزیابی کنید؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬انتظار این است که در این گونه فیلم ها مخاطب‬ ‫بتواند به جزئیاتی از شخصیت و کارنامه نامزد ها دست پیدا‬ ‫کند‪ .‬اما از جمله نقای��ص این فیلم ها این ب��ود که در انها‬ ‫اطالعات تکراری و کل ی گویی به فراوانی وجود داش��ت‪ .‬در‬ ‫برخی موارد حتی از اش��اره به وضع خانوادگ��ی و مالی هم‬ ‫کوتاهی ش��ده بود‪ ،‬درحالی که اگر ما به دنبال ساختن یک‬ ‫پرتره از شخصیت هس��تیم باید به انتظارات پاسخ داده و به‬ ‫جزئیات بپردازیم‪ .‬باید در فیلم ها حرف جدید زده شود تا مردم‬ ‫انها را پیگیری کنند‪.‬‬ ‫غیر از ارائه اطالعات جذاب‪ ،‬الزم است که درام هم در‬ ‫فیلم ها گنجانده شود‪ .‬درام البته باید زیرکانه و هماهنگ با‬ ‫قالب یک مستند گزارشی باشد‪ .‬پرتره نیازمند این است که‬ ‫اطالعات زیادی در ان وجود داشته باش��د‪ ،‬اما اگر قرار است‬ ‫مستندی ساخته شود باید حتما به شکل دراماتیک ارائه شود؛‬ ‫مستندساز باید درام ساز باشد؛ اما متاسفانه بیشتر فیلم هایی‬ ‫که در این دوره دیده شده از این مفهوم خالی بوده اند‪ .‬هر چند‬ ‫برخی تالش کرده بودند که به این حوزه نزدیک شوند‪ .‬اما باز‬ ‫فیلم ها در این دوره بسیار ضعیف بوده اند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫فیلمساز ها چگونه باید به سمت روایت بروند که‬ ‫بتوانند یک روایت قاب ل قبول را ارائه دهند؟‬ ‫‪ l‬فیلمس��از ها باید توجه کنند که نامزد در کجای‬ ‫ارتباط با مردم ضعیف است‪ .‬باید ببینند که کدام نقطه ها باید‬ ‫پررنگ شود و کدام باید ک مرنگ ارائه شود‪ .‬اینها هنر فیلمساز‬ ‫است که در ارتباط تنگاتنگ با مردم و افکارعمومی قرار بگیرد‬ ‫و بتواند درک کند که چه انتظار ها و چه نیاز هایی وجود دارد‪.‬‬ ‫به عبارتی فیلمساز باید با نامزد هم دمخور بشود تا بتواند او‬ ‫را بشناسد و موفق شود این شناخت را در فیلم خودش عرضه‬ ‫کند‪ .‬با این حال به نظر م ی رسد در فیلم های اخیر فیلمسازان‬ ‫چنین ارتباطی را با نامزدش��ان نداشته اند که بتوانند دوربین‬ ‫را به او نزدیک کنند‪ .‬برخی فیلمس��از ها هم اصال به ارمان‬ ‫نامزد ها کاری نداشته اند و به کار‪ ،‬صرفا به عنوان حرفه نگاه‬ ‫کرده اند که این اصال خوب نیست‪.‬‬ ‫اش�اره کردید که فیلمس�از باید طرفدار کاندیدا‬ ‫باش�د تا بتواند برای او فیلم خوبی بس�ازد‪ ،‬این‬ ‫‪78‬‬ ‫مساله با ب ی طرفی هنر در تضاد نیست؟‬ ‫‪ l‬اینجا اصال اش��کالی نیس��ت که کار سیاس��ی‬ ‫باشد‪ .‬مس��اله این است که فیلمس��از و محصول رسانه ای‬ ‫نباید تشکیالتی بشوند‪ .‬سیاس��ی بودن به خودی خود بد‬ ‫نیست‪ .‬همه سیاسی هستند‪ ،‬یعنی همه ما به نوعی سیاسی‬ ‫هستیم‪ .‬اشنای ی هایی با جریان های سیاسی داریم و گاهی‬ ‫به برخی افراد احساس نزدیکی م ی کنیم؛ اما اشکال انجایی‬ ‫پیش م ی اید که این باعث هزینه م ی شود‪ ،‬مثال درجایی که‬ ‫فیلمساز عضو فالن جناح یا دسته و گروه سیاسی م ی شود و‬ ‫به عنوان ابزار مورد استفاده قرار م ی گیرد‪ ،‬یا به صورت علنی‬ ‫اعالم م ی کند که متعلق به فالن جناح اس��ت‪ .‬من معتقدم‬ ‫اتفاقا اینکه یک فیلمساز سیاس��ی باشد خوب است‪ .‬با این‬ ‫وجود موقعیت فیلمساز م ی تواند الزاما سیاسی نباشد؛ ب رای‬ ‫خلق یک اثر هنری الزم است که فیلمساز موضوع را بشناسد‬ ‫و ان را در درام خودش جاری کند‪.‬‬ ‫در این دوره بعضی فیلمس��ازها ضعیف کار کرده اند‪،‬‬ ‫برخی به س��اخت فیلم تبلیغاتی به عنوان یک شغل نگاه‬ ‫م ی کنن��د‪ ،‬نه حرفه ای و در مورد انتخاب ش��دن یا نش��دن‬ ‫کاندیدا ها دغدغه ای ندارند‪ .‬برخی فیلمساز ها در کنار برخی‬ ‫نامزدهایی ق��رار گرفته اند که هیچ نزدیکی ب��ه انها ندارند‪.‬‬ ‫تصور این بوده است که با هشت نامزد‪ ،‬بیست و چهار کار‬ ‫باید تولید ش��ود و این حد اقل ب رای ‪ 10‬یا دوازده نفر شغل‬ ‫ایجاد م ی کند!‬ ‫به نظر شما جایگاه هنر در این فیل م ها چیست؟‬ ‫ایا اینه�ا م ی توانند در ردیف فیل�م به عنوان یک‬ ‫کاالی هنری طبقه بندی شوند؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رس��د اینها بیش��تر از انکه کار هنری‬ ‫باشند در خدمت رقابت های انتخاباتی هستند‪ .‬برخی البته‬ ‫به تولید فیلم ها نگاه شغلی دارند‪ .‬اما ممکن است این نگاه‬ ‫هم وجود داشته باشد که وقتی در دور قبل دو تا از فیلمساز ها‬ ‫به باال ترین پس ت های ممکن دست پیدا کردند ‪ ،‬شاید در این‬ ‫دوره هم امکانی ب رای بعد از انتخابات وجود داش��ته باشد و‬ ‫برخی را با این هوس وارد کار کند‪.‬‬ ‫در مجموع انچه من دیده ام در ای��ن فیلم ها وجه بارز‬ ‫عجله و کم بود وقت بوده اس��ت تا عناصر هن��ری و درام و‬ ‫مشخصا اینکه دوربی ن ها به نامزد ها نزدیک نشده اند‪.‬‬ ‫با ای��ن وجود این مس��اله باید مورد توجه ق��رار بگیرد‬ ‫که این ها مستندهای تبلیغاتی هس��تند‪ ،‬در انها وجه غالب‬ ‫برقرار کردن ارتباط ب رای جلب بیش��ترین رای ممکن است‪.‬‬ ‫اما اینکه به چه شکلی فیلم م ی تواند به اهداف خودش برسد‬ ‫پرسشی است که فیلمساز باید به ان پاسخ بدهد‪ .‬اگر از وجه‬ ‫هنری نگاه کنیم فیلم ها باید ماندگاری داش��ته باش��ند‪ ،‬اما‬ ‫واقعیت این است که این فیلم ها نهایتا م ی توانند کارکردهای‬ ‫تاریخ نگارانه داشته باش��ند یا اینکه چهار س��ال بعد از این‬ ‫انتخابات سندی باشند از وعده هایی که کاندیدا ها داده اند‪.‬‬ ‫البته بای��د این را هم بگوی��م که به نظر م��ن در این‬ ‫فیلم ها از بین نقش های اطالع رس��انی‪ ،‬سیاس��ی و هنری ‪،‬‬ ‫نقش هنر باید برجسته تر باشد‪ ،‬چون اگر نگاه هنری در این‬ ‫فیلم ها وجود نداشته باش��د‪ ،‬فیلم ها ی ماندگاری نخواهند‬ ‫شد‪ .‬این فیلم ها م ی توانند در کنار سایر شکل های تبلیغات‬ ‫کارکردهای بیشتری داشته باشند‪ .‬البته این فیلم ها بیشتر‬ ‫تو گو مح��ور بوده ان��د تا درام مح��ور‪ .‬با ای��ن وجود ان‬ ‫گف ‬ ‫فیلم هایی که ب رای انها برنامه ریزی شده است محصوالت‬ ‫موثرتری از اب در امده اند‪.‬‬ ‫شما تاکید زیادی دارید بر اینکه دوربین به نامزد‬ ‫نزدیک ش�ود‪ ،‬چگونه نمایشی م ی تواند مطلوب‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬باید حرف ها به صورت غی ر مستقیم گفته شود‪.‬‬ ‫حتی اگر شائبه بازیگری پیش بیاید؟‬ ‫‪ l‬حتی در این صورت هم غی ر مستقیم حرف زدن‬ ‫بهتر است‪ ،‬چون ما را به مراتب بیشتر عالقه مند خواهد کرد‪.‬‬ ‫فیلم ها باید ت�لاش کنند که به طور ضمنی نش��ان دهنده‬ ‫سابقه باشند تا مخاطب با انها ارتباط بهتری برقرار کند‪g .‬‬ ‫چرا خانه سینما برای نامزدها مهم شد‬ ‫گفت وگو با محمدمهدی عسگرپور‬ ‫‪4‬‬ ‫محمد مهدی عسگر پور که عنوان تشکل مطبوعش یعنی خانه سینما چند باری در مناظره فرهنگی مطرح شد و در‬ ‫برخی از نشست های خبری نامزدها نیز درباره ان و سرنوشتش سوال شده‪ ،‬امیدوار است که دولت های بعدی هر چند‬ ‫در ان مناظره از برنامه های احتمالی ش�ان به وضوح صحبت نکردند‪ ،‬ازادی عمل بیشتری برای نهاد های صنفی قائل‬ ‫شوند‪ .‬مثلث به همین بهانه با او گفت وگو کرد‪.‬‬ ‫مناظره دوم کاندیداها درباره برنام ه های فرهنگی‬ ‫انها برگزار ش�د‪ ،‬نظر ش�ما در مورد ای�ن مناظره‬ ‫چه بود؟‬ ‫‪ l‬چه در مناظره اول و چه در مناظ��ره دوم‪ ،‬در هر دو‬ ‫مناظره فضا ب رای ارائه ب رنامه ها خیلی مهیا نبود‪ .‬ان هم باوجود‬ ‫کاندیدا هایی که برخ ی ش��ان تا حدودی ب رنامه گریز هستند و‬ ‫به دنبال کل ی گویی‪ .‬من نم ی دانم چ��را در این برنامه ها این‬ ‫کاندیدا ها تا ان حد اصرار داشتند که ب رادری شان را ثابت کنند‬ ‫در حالی که هر کدام از انها س��ابقه زیادی دارند‪ .‬عمال میل و‬ ‫فضا ب رای ارائه ب رنامه ها کم بود‪ ،‬تا مثال معلوم شود که در حوزه‬ ‫فرهنگ این کاندیدا ها چه کار هایی م ی خواهند بکنند یا ما به‬ ‫عنوان اهالی فرهنگ با چه دیدگاهی مواجه هستیم‪.‬‬ ‫انچه در این برنامه ها ارائه ش��د ممکن بود بتواند یک‬ ‫قضاوت در مورد کاندیدا ها ارائه کند‪ ،‬اما نم ی شد از انها به ب رنامه‬ ‫کاندیدا ها رسید‪.‬‬ ‫در مناظره دوم حتما مالحظه کردید که چند باری‬ ‫اسم خانه سینما هم برده شد‪ ،‬فکر م ی کنید چرا‬ ‫این حد از توجه به خانه سینما وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬اینکه چند بار نام خانه سینما برده شود البته طبیعی‬ ‫بود‪ .‬این نشان م ی داد که خانه سینما در پس ذهن این اقایان‬ ‫هست‪ ،‬دولت دهم اشتباه های زیادی مرتکب شد که بخشی از‬ ‫ان حاال تبعات خود را بروز م ی دهد و بخشی هم بع دا صدایش‬ ‫شما اشاره کردید انچه گفته م ی شد‪ ،‬برنام ه ها یا‬ ‫چی ز هایی نبود که بش�ود با انها در مورد جزئیات‬ ‫ب ا توجه ب�ه صحب ت هایی که ش�د‪ ،‬فکر م ی کنید‬ ‫چه برنام ه هایی برای خانه س�ینما در دولت اینده‬ ‫م ی تواند وجود داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬همان ط��ور که گفتم به نظر نم ی رس��د اقایان در‬ ‫مورد ب رنامه هایش��ان حرف زده باش��ند یا حد اقلش این است‬ ‫که ما چیزی از برنامه هایشان نفهمیدیم‪ .‬این نوع برنامه ها و‬ ‫مناظره ها فرصتی ب رای ارائه ب رنامه در اختیار کسی نم ی گذارد‪.‬‬ ‫البته من تصور م ی کنم که غیر از یکی از کاندیدا ها که در مورد‬ ‫او مطمئن هستم و یکی دیگر از اقایان با ضریب‬ ‫احتمال باال‪ ،‬اگر هر کدام از ان شش نفر دیگر رای‬ ‫بیاورند‪ ،‬خیلی زود مش��کل خانه سینما را ب ر طرف‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫انتظار شما از برنام ه های فرهنگی دولت بعدی‬ ‫چیس�ت؟ فکر م ی کنید دولت بعدی باید چه‬ ‫کار هایی انجام دهد؟‬ ‫منتظر بودید چ�ه چیز دیگ�ری در این‬ ‫برنامه مناظره فرهنگی بشنوید؟‬ ‫‪ l‬انتظار من این بود که از ظرفیت مناظره‬ ‫بیشتر استفاده ش��ود‪ ،‬البته من به شکل ب رنامه به‬ ‫یدانستم‪،‬‬ ‫صورت کلی انتقاد داشتم و ان را جالب نم ‬ ‫اما به عنوان یک ب رنامه‪ ،‬یک فضا و ظرفیتی ب رای‬ ‫کار بود که من به عنوان مخاطب عام انتظار هایی از‬ ‫ان داشتم‪ .‬ان ب رنامه باید غیر از نقد وضعیت موجود‪،‬‬ ‫چی ز های دیگری هم م ی گف��ت‪ .‬البته منظور من‬ ‫این نیست که شعارها به طور خاص در حوزه های‬ ‫مختلف مطرح ش��ود و مورد بررس��ی قرار گیرد‪ ،‬اما حتی در‬ ‫موضوعات و بحث های کلی هم باید گفته م ی ش��د که مثال‬ ‫ب رنامه هر کاندیدا ب رای نشر چیست‪.‬‬ ‫البته ممکن است نگاهی وجود داشته باشد که بگوید‬ ‫این مناظره ها جنبه عام تری دارند و کسی که در حوزه فرهنگ‬ ‫کار نم ی کند هم باید از انها چیزی بفهمد‪ ،‬اما با این نگاه باز هم‬ ‫ان مناظره ها چندان پاسخگو نبودند‪ .‬ما باید انتخاب کنیم که‬ ‫مناظره ای که م ی خواهیم باید تخصصی باش��د یا عمومی‪.‬‬ ‫چون انتخاب نکرده ایم‪ ،‬م ی بینیم که مناظره ها به تکرار مکرر‬ ‫م ی رسند یعنی عمال کاندیداها در هر سه مناظره‪ ،‬عمال‪30-40‬‬ ‫درصد حرف هایشان تکراری است‪.‬‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که وقتی حوزه هنر و فرهنگ در‬ ‫میان است یکی از اولین چی ز هایی که به نظر اقایان م ی رسد‬ ‫مساله سینماس��ت‪ ،‬حاال برخی به ارگو اشاره م ی کنند برخی‬ ‫از اصغر فرهادی یاد و به خانه سینما اش��اره م ی کنند‪ .‬این تا‬ ‫حدودی نشان دهنده فضای ذهنی است که در حوزه فرهنگ‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪ l‬من امیدوار بودم که کاندیدا ها در مورد صندوق بیمه‬ ‫بیکاری هنرمندان که در بر نامه چهارم توسعه امده‪،‬‬ ‫صحبت کنند‪ ،‬یا به چی ز هایی بپردازند که قابل فهم‬ ‫ب رای هنر مندان و سینماگران باشد یا مثال در حوزه‬ ‫تولید فرهنگ و هنر‪ ،‬چه در مورد سینما‪ ،‬چه کتاب یا‬ ‫روزنامه‪ ،‬باید ب رنامه ها ب رای توضیح و انتشار گفته و‬ ‫به اشکاالت پرداخته م ی شد‪ .‬البته دولت دهم جوری‬ ‫عمل کرده که خوراک ب رای انتقاد فراوان اس��ت و‬ ‫کاندیدا ها تا جایی که م ی توانستند انتقاد کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬مجموعا تصور من این است که این نوع ب رنامه ها‬ ‫عمال نه ان چیزی اس��ت که مردم را قانع کند‪ ،‬نه پاسخگوی‬ ‫نیاز قشر هنرمند و فرهنگی جامعه است‪ .‬واقعیت این است‬ ‫که تلویزیون ما به یک نوع معدل گیری رس��یده است‪ ،‬یعنی‬ ‫همان طور که سریال هایی پخش م ی شود که از بچه ابتدایی تا‬ ‫پدر بزرگ مخاطب ان قرار م ی گیرد‪ ،‬در این ب رنامه ها هم طوری‬ ‫رفتار م ی شود که همه مخاطب قرار بگیرند‪ .‬رسانه ها در این‬ ‫مورد مقصر هستند‪ .‬باید بپذیریم انچه ارائه م ی شود‪ ،‬به طور‬ ‫حرفه ای پاسخگوی هنرمندان و فرهنگیان جامعه نیست‪.‬‬ ‫این همه توجه به حوزه سینما در این مناظره فکر‬ ‫م ی کنید با چه منطقی صورت گرفته است؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫اگر بخواهی�د مصداق�ی صحبت کنی�د‪ ،‬انتظار‬ ‫داشتید که کاندیدا ها در مورد چه چیزی صحبت‬ ‫کنند؟‬ ‫قضاوت کرد‪ ،‬فکر م ی کنید چ�را مناظره ها به این‬ ‫سمت حرکت نکردند که بتوانند برنام ه ها را معرفی‬ ‫کنند؟‬ ‫را در چند سال گذشته شاهد بوده اند و اشاره به این موضوع به‬ ‫خوبی نشان داد که وقتی صحبت از فرهنگ و هنر م ی شود‪،‬‬ ‫دغدغه ذهنی اقایان متوجه چه موضوعاتی اس��ت‪ .‬البته من‬ ‫قبال با برخی از این اقایان دیدار های��ی در مورد موضوع خانه‬ ‫سینما داشته ام و تقریبا همه غیر از یکی‪ ،‬دو نفر با این شیوه‬ ‫برخورد با خانه سینما مخالف بوده اند‪ ،‬اما مساله ما اینجاست‬ ‫که هیچ کدام به درستی نگفتند که ب رنامه انها ب رای این موضوع‬ ‫چیست‪.‬‬ ‫در م ی اید‪ .‬البته این هم هس��ت ک��ه برخی از ای��ن اقایان تا‬ ‫ش��ش ماه پیش نه تنها در مورد سیاست های دولت اعتراض‬ ‫نم ی کردند‪ ،‬بلکه ان را تایید هم م ی کردن��د و حاال تبدیل به‬ ‫منتقد شده اند‪.‬‬ ‫به ه ر حال یکی از اش��تبا های گل درشت دولت دهم در‬ ‫حوزه فرهنگ‪ ،‬همین مساله خانه سینما بوده است که تصور‬ ‫کردند م ی توانند ظرف یک هفته ان را تعطیل کنند و بعد سه‬ ‫هفته بعد تشکل دیگری را به جای ان بنشانند که یک صنف‬ ‫دولتی به وجود اورده باش��ند‪ .‬این بس��تن و باز کردن با عجله‬ ‫خانه سینما مشکل دولت را حل نم ی کند و د رواقع به عنوان‬ ‫یک وضعیت تاریخی ماندگار خواهد بود‪ .‬اما ان توجهی که در‬ ‫مناظره به این موضوع ش��د به نظر من طبیعی است‪ .‬اقایان‬ ‫نامزدها هم به هر حال مال همین کشور هستند و این مسائل‬ ‫‪ l‬چه دولت بعدی و چه هر دولت دیگری‪،‬‬ ‫در حوزه فرهنگ باید متوجه باشد که هنر و فرهنگ‬ ‫را با اجتماع یکی نداند‪ ،‬هن��ر البته تجلی فرهنگ‬ ‫و اجتماع است‪ ،‬اما در عمل یک مقوله مجزاست‪.‬‬ ‫سیاست ان طوری که در ورزش م ی تواند کار کند‬ ‫در هن��ر نم ی تواند‪ .‬چرا که در ای��ن عرصه ماجرا تا‬ ‫حدودی پیچیده تر است‪ .‬دولت باید بتواند به بخش‬ ‫چ ج��ای دنیا این‬ ‫خصوصی اصال��ت بدهد‪ .‬در هی ‬ ‫طور نیس��ت که هنر توس��ط دولت ها اداره شود‪.‬‬ ‫اگر به بخش خصوصی اصالت داده شود و بخش‬ ‫خصوصی این قدر با دخالت و مزاحمت های دولت‬ ‫به خصوص در حوزه های تولید و اکران مواجه نباش��د‪ ،‬صنف‬ ‫واقعی م ی تواند کار خودش را بکن��د‪ .‬اگر این طمع حضور در‬ ‫همه عرصه ه��ا از بین برود‪ ،‬بخش زیادی از مش��کالت خود‬ ‫به خود برطرف خواهد شد‪ .‬صنف ها در عرصه فرهنگ و هنر‬ ‫این ظرفیت را دارند که خودشان‪ ،‬خودشان را مدیریت کنند‪ ،‬اما‬ ‫متاسفانه این همه مشکالت ما در مورد پروانه ساخت و اکران‬ ‫از اینجا به وجود امده اس��ت که دولت دهم س��عی کرد نقش‬ ‫نهاد های صنفی را حذف کند و نهاد ه��ای صنفی خودش را‬ ‫حاکم کند‪ .‬نتیجه اش این شد که مشکالت تا این حد گسترش‬ ‫پی دا کرد‪ ،‬بناب راین انتظار ما از دولت های بعدی این است که به‬ ‫بخش خصوصی اصالت بدهد تا ان فیلمساز مورد حمایت هم‬ ‫تکلیفش با خودش مشخص بشود و عده ای دچار توهم خود‬ ‫بزرگ بینی نشوند‪g.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫رابطهدولتباورزش‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪80‬‬ ‫ ورزش در روزهای سیاسی‬ ‫احمدی نژاد پس از‬ ‫رئی س جمهورشدننشان‬ ‫دادکهحساسیتخاصی‬ ‫نسبت به موضوع ورزش دارد‬ ‫مربیدردسرساز‬ ‫مردحمله‬ ‫سرم ربیتیمملیکرهجنوبیبا‬ ‫اظهارات تند خود علیه ای ران باعث‬ ‫شدهتابازیکنانتیمملیباانگیزه‬ ‫باالتری به مصاف تیمش بروند‬ ‫کارلوس کی روش با انتقاد شدید از مواضع‬ ‫نسنجیده چوی کانگ نشان دادکه همواره‬ ‫در واکنش به جنگ روانی ح ریف گاردی‬ ‫هجومی دارد‬ ‫حماسه صعود‬ ‫بازی با کره‪ ،‬باعث شادی مردم ایران‬ ‫در هفته گذشته شد‬ ‫‪1‬‬ ‫مصطفی تاجیک‬ ‫ورزش‬ ‫یک هفته دو حماسه؛ این را می شود در بسیاری از صحب ت های مردم در شرایطی که‬ ‫هم روز جمعه گذشته مردم ای ران بار دیگر با رفتن خود به پای صندوق های رای منتخب ملت‬ ‫را انتخاب کردند دید و هم با صعود تیم ملی به جام جهانی ‪.‬‬ ‫یک هفته باخت ب رابر لبنان در بیروت و همچنین ناکام ی ب رابر ازبکس��تان در ته ران؛‬ ‫همین دو اتفاق کافی بود تا کارلوسک ی روش را در بدترین وضعیت ممکن قرار بدهد؛ مقطعی‬ ‫که تیم ملی هم نمایش ضعیفی از خود ارائه م ی کرد و هم اینکه نتایج ضعیفی را به دس��ت‬ ‫م ی اورد‪ .‬شرایط به قدری بحرانی بود که برخی از رسانه های نزدیک به برخی مربیان داخلی‬ ‫از تعویض ک ی روش خبر م ی دادند‪ ،‬اما همه چیز تغییر کرد و این تغییر ارتباط مس��تقیمی با‬ ‫تصمیمات س��رمربی تیم ملی داش��ت‪ .‬ک ی روش ترجیح داد تیمش را هجوم ی تر از قبل به‬ ‫میدان بفرستد‪.‬‬ ‫ش��اید به همین دلیل بود که او در این راه با فراز و نش��ی ب هایی روبه رو شد‪ .‬وقتی بعد‬ ‫از شکس��ت ب رابر لبنان تیم ملی ای ران‪ ،‬کره را در ته ران شکست داد‪ ،‬انتقادها فروکش کرد اما‬ ‫باخت ب رابر ازبکس��تان در ته ران باز هم ک ی روش را وارد فاز تازه ای از بحران م ی کرد‪ .‬تیم او‬ ‫به مقدماتی جام ملت ها رسیده بود و ک ی روش به خوبی م ی دانست که تکرار نتایج ضعیف‬ ‫م ی تواند موقعیت وی را بیش از پیش متزلزل کند‪ .‬شانس با او یار بود که تیم ملی موفق شد‬ ‫در ته ران لبنان را با نتیجه سنگین پنج بر صفر شکست دهد اما تساوی ب رابر کویت در مرحله‬ ‫مقدماتی جام ملت های اسیا باز هم انتقاداتی را متوجه این مربی کرد‪ .‬همه چیز به خرداد ماه‬ ‫موکول شد؛ خرداد ماهی که تیم ملی سه بازی حساس پیش رو داشت‪ .‬تیم ملی دو بازی از سه‬ ‫بازی را پشت سر گذاشته اس��ت‪ .‬در قطر یک بر صفر پیروز میدان شد و هفته گذشته نیز در‬ ‫ته ران لبنان را با نتیجه چهار بر صفر و با شکست بدرقه کرد‪ .‬حاال یک دیدار حساس ب رای‬ ‫ک ی روش و تیم ملی باقی مانده است؛ دیداری که پیروزی در ان م ی تواند مجوز حضور ای ران‬ ‫در جام جهانی برزیل را صادر کند‪.‬‬ ‫در حالی که دور نهایی مقدماتی جام جهانی به هفته پایانی خود رسیده‪ ،‬سه تیم ای ران‪،‬‬ ‫کره جنوبی و ازبکستان شانس صعود دارند و دیدار های هفته پایانی بسیار حساس خواهد بود‪.‬‬ ‫پیروزی ای ران و کره جنوبی‪ ،‬کالف پیچیده گروه دوم رقابت ها را باز کرد‪ .‬ازبکستان که‬ ‫م ی توانست با پیروزی مقابل کره ب رای نخستین بار صعودش به جام جهانی را جشن بگیرد‪،‬‬ ‫حاال دیگر سرنوش��تش در اختیار خودش نیس��ت‪ .‬اما هر یک از این تیم ها وضعیت خاص‬ ‫خودشان را دارند‪.‬‬ ‫این در حالی است که هفته گذشته نتیجه امیدوار کننده ای ب رای تیم ملی ما رقم خورد‪.‬‬ ‫تیم ملی ای ران پس از پیروزی روحی ه بخش در دوحه مقابل قطر‪ ،‬در ته ران نیز لبنان را با چهار‬ ‫گل شکست داد تا با این شش امتیاز ش��انس صعود خود را باال ببرد‪ .‬کره جنوبی نیز در خانه‬ ‫با یک گل ازبکستان را شکس��ت داد و تا حد زیادی صعودش را مس��جل کرد‪ .‬در روز پایانی‬ ‫رقابت ها‪ ،‬چهار تیم ای ران‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬ازبکس��تان و قطر بازی خواهند داش��ت‪ .‬لبنان نیز با‬ ‫شکست مقابل ای ران به کارش پایان داد‪ .‬ای ران با کره بازی م ی کند و ازبکستان در خانه پذی رای‬ ‫تیم حذف شده قطر است‪ .‬با پیروزی ای ران مقابل کره جنوبی‪ ،‬شاگردان ک ی روش به عنوان تیم‬ ‫نخست راهی جام جهانی م ی شوند‪ .‬در صورت تساوی ای ران و کره جنوبی‪ ،‬مل ی پوشان ای ران‬ ‫ی م ی شوند‪ ،‬مشروط بر اینکه ازبکستان نتواند‬ ‫با این یک امتیاز نیز مستقیما راهی جام جهان ‬ ‫بیش از سه گل به قطر بزند‪ .‬ای ران حتی با باخت مقابل کره هم م ی تواند بلیت برزیل را رزرو‬ ‫کند‪ ،‬منوط بر اینکه قطر بتواند در بازی اخر با ازبکستان از این تیم حداقل یک امتیاز بگیرد‪.‬‬ ‫چشم بادام ی های قرمزپوش تا حد زیادی صعود خود را مسجل کرده اند‪ .‬برد یا مساوی مقابل‬ ‫ای ران این تیم را صدرنش��ین گروه خواهد کرد‪ .‬اما حتی باخت هم م ی تواند باعث صعود انها‬ ‫شود‪ ،‬چرا که تفاضل این تیم بسیار باالست (‪ )+7‬و ازبکستان باید در بازی با قطر شش تفاضل‬ ‫گل با کره را جب ران کند که کار بسیار دشواری است‪ .‬به همین دلیل صعود کره تا حد زیادی‬ ‫قطعی شده است‪.‬‬ ‫ازبکستان تیمی که م ی توانست با گرفتن سه امتیاز بازی سه شنبه مقابل کره جنوبی‬ ‫یک هفته مانده به پایان رقابت ها صعودش را قطعی کند‪ ،‬حاال کارش به اما و اگر کش��یده و‬ ‫ب رای صعود مستقیم شانس بسیار کمتری نس��بت به ای ران و کره جنوبی دارد‪ .‬هر نتیجه ای‬ ‫جز برد مقابل قطر باعث از دست رفتن صعود مستقیم شده و حضور انها را در پل ی اف سبب‬ ‫م ی شود‪ ،‬اما حتی برد هم ممکن است ب رای ازبک ها کافی نباشد‪ .‬چرا که برد کم گل باتوجه‬ ‫به تفاضل گل کم این تیم (‪ )+1‬سودی نخواهد داش��ت (مگر اینکه ای ران به کره ببازد)‪ .‬اگر‬ ‫ای ران با کره جنوبی مساوی کند‪ ،‬ازبکستان با زدن چهار گل به قطر صعود م ی کند‪ .‬اگر ای ران‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪81‬‬ ‫ورزش‬ ‫کره را شکست دهد‪ ،‬ازبک ها باید از چهار گل نیز بیشتر بزنند‬ ‫چرا که با تفاضل گل شش از کره عقب ترند‪ .‬تنها در صورت‬ ‫شکست ای ران است که ازبکس��تان با هر پیروزی م ی تواند‬ ‫جشن صعود بگیرد‪.‬‬ ‫رقابت های این هفته در روز سه شنبه برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫جدول گروه ‪B‬‬ ‫‪ -1‬کره جنوبی ‪ 14‬امتیاز (تفاضل گل ‪)+7‬‬ ‫‪ -2‬ای ران ‪ 13‬امتیاز (تفاضل گل ‪)+5‬‬ ‫‪ -3‬ازبکستان ‪ 11‬امتیاز (تفاضل گل ‪)+1‬‬ ‫‪ -4‬قطر ‪ 7‬امتیاز‬ ‫‪ -5‬لبنان ‪ 5‬امتیاز‬ ‫اما انچه بیش از پیش دیدار تیم ملی کش��ورمان ب رابر‬ ‫کره جنوبی را حساس کرده اظهارات اخیر سرمربی تیم ملی‬ ‫کره جنوبی است‪ .‬چوی کانگ‪ ،‬سرمربی کره جنوبی پس از‬ ‫پیروزی ب رابر ازبکس��تان س��خنان عجیبی بر زبان اورد‪ .‬او‬ ‫از خشم خود نسبت به تیم ملی فوتبال ای ران سخن گفت‪.‬‬ ‫این مربی کره ای که به نظر م ی رسد هنوز از شکست‬ ‫یک بر صفر در ته ران ناراحت اس��ت‪ ،‬مدعی شد که «رفتار‬ ‫بد ای ران ی ها را در ته ران به خاطر م��ی اورم؛ رفتاری که انها با‬ ‫ما کردند اصال خوب نبود‪ .‬انه��ا می زبان خوبی نبودند و حق‬ ‫می زبانی را ب��ه جای نیاوردند‪ .‬گذش��ته از اینکه چه تیمی به‬ ‫جام جهانی م ی رود‪ ،‬دوست دارم با هر قیمتی ب رابر ای ران به‬ ‫پیروزی برسیم‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬با صراحت هرچ��ه تمام تر م ی گویم که از‬ ‫ای ران بیشتر از ازبکستان بدم م ی اید‪ .‬امیدوارم که ازبکستان‬ ‫به جام جهانی صعود کند‪ .‬م ی خواهیم شکست یک بر صفر‬ ‫ب رابر ای ران را جب ران کنیم و از این تیم انتقام بگیریم‪».‬‬ ‫در این گروه کره جنوبی با ‪ 14‬امتیاز صدرنشین است‪.‬‬ ‫تیم ملی فوتبال ای��ران با پیروزی که ب رابر لبنان به دس��ت‬ ‫اورد‪ 13 ،‬امتیازی ش��د و در جایگاه دوم جدول رده بندی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬ازبکس��تان و قطر هم به ترتیب ب��ا ‪ 11‬و ‪ 7‬امتیاز در‬ ‫رده های س��وم و چهارم جای دارند‪ ،‬لبنان ه��م با پنج امتیاز‬ ‫قع ر نشین است‪.‬‬ ‫اما اظهارات تند و زننده س��رمربی تیم ملی کره جنوبی‬ ‫خشم مسئوالن کادر فنی و اهالی فوتبال ای ران را ب رانگیخته‬ ‫اس��ت‪ .‬طوری که کارلوس ک ی روش در واکنشی قابل توجه‬ ‫از سرمربی تیم ملی کره خواست تا پیش از حضور ای ران در‬ ‫بوس��ان از مردم ای ران‪ ،‬هواداران فوتبال ای ران و مردم کره به‬ ‫خاطر اظهاراتش عذرخواهی کند‪ .‬ک ی روش سرمربی تیم ملی‬ ‫کره جنوبی را مایه ننگ و شرم فوتبال دانست‪ «:‬مطمئنا او‬ ‫احترامش را از دست داده است‪ .‬من در کره پی راهن ازبکستان‬ ‫را م ی خرم و قبل از بازی به س��رمربی ک��ره هدیه م ی کنم و‬ ‫امیدوارم او شجاعت این را داشته باشد که پی راهن ازبکستان‬ ‫را بر تن کند‪ .‬سرمربی کره در گروه مربیان بی ن المللی مایه‬ ‫شرم است‪ .‬باید این را بگویم که حرف های سرمربی کره هیچ‬ ‫ارتباطی به فدراسیون فوتبال کره ندارد‪».‬‬ ‫کاپیتان تیم مل��ی ای ران اما اعتق��اد دارد صحب ت های‬ ‫سرمربی کره به خاطر ترس او از تیم ملی ای ران است‪.‬‬ ‫جواد نکونام درباره اظهارات عجیب سرمربی تیم ملی‬ ‫کره گفت‪« :‬من نه ب رای کره ای ها کری م ی خوانم و نه به انها‬ ‫جواب م ی دهم‪ .‬حرف او بسیار زشت بوده است‪ .‬یک ورزشکار‬ ‫نباید این حرف ها را بزند‪ ،‬چه برس��د به سرمربی یک تیم‪ .‬او‬ ‫اگر ناراحت اس��ت‪ ،‬م ی تواند ناراحت ی اش را بر س��ر بازیکنان‬ ‫کره خالی کند که این نتایج را رق��م زدند‪ .‬ما ای ران ی ها طوری‬ ‫هستیم که اگر کسی به ما کینه و دشمنی داشته باشد‪ ،‬در‬ ‫زمین بازی جوابشان را م ی دهیم‪».‬‬ ‫اظهارات نس��نجیده س��رمربی تیم مل��ی کره جنوبی‬ ‫همچنین انتقاد دیگر اهالی فوتبال ای ران را نیز همراه داشت‪،‬‬ ‫با این حال نوع می زبانی کره ای ها در سه ش��نب ه ای که پیش‬ ‫رو است نکته قابل توجهی اس��ت‪ .‬کره ای ها شهر اولسان را‬ ‫ب رای میزبانی دیدار ای ران انتخاب کرده اند؛ تصمیمی که به‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫‪82‬‬ ‫نظر م ی رسد اهداف غیرفوتبالی پشتش قرار دارد و با هدف‬ ‫تحت فش��ار قرار دادن ای ران گرفته ش��ده اس��ت؛ کاری که‬ ‫ای ران ی ها حداقل در سال های اخیر کمتر از تیم های اسیای‬ ‫شرقی سراغ دارند‪.‬‬ ‫تیم ملی فوتبال ای ران در اخرین دیدار خود ب رای صعود‬ ‫به جام جهانی در حالی به کره جنوبی سفر م ی کند که باتوجه‬ ‫به احتمال اندک پیروزی ‪ 0- 4‬ازبکستان مقابل قطر نیاز به‬ ‫تساوی دارد؛ کاری که البته در توان مل ی پوشان ای ران هست‬ ‫اما اسان نیس��ت‪ ،‬خصوصا که کره ای ها به نظر م ی رسد از‬ ‫باخت در ورزش��گاه ازادی دلخور ش��ده اند و درصدد هستند‬ ‫به هر شکل ممکن انتقام این باخت را بگیرند‪ .‬بردن بازی از‬ ‫سئول به اولسان نیز شاید در همین راستا باشد‪.‬‬ ‫اگر مصاحبه سرمربی تیم ملی کره جنوبی که اشکارا‬ ‫اعالم کرده «از ای ران بدم م ی اید» را نیز نادیده بگیریم‪ ،‬انتخاب‬ ‫شهر اولسان نم ی تواند توجیه خاصی جز سخت کردن کار‬ ‫ای ران داشته باشد‪ .‬ش��هری که از هر جهت مناسب برگزاری‬ ‫این مسابقه نیس��ت‪ .‬باتوجه به نداشتن فرودگاه بی ن المللی‬ ‫هم کار سفر به این شهر س��خت و فرسایشی است و جدا از‬ ‫این‪ ،‬شرایط اب وهوایی این شهر نیز بسیار نامناسب است‪.‬‬ ‫اولسان که در ‪ 70‬کیلومتری بوسان قرار دارد‪ ،‬هفتمین‬ ‫ش��هر بزرگ کره جنوبی اس��ت که بیش از یک میلیون نفر‬ ‫جمعیت دارد و در جنوب ش��رقی کره جنوبی ق��رار دارد‪ .‬این‬ ‫شهر در کنار دریای ژاپن قرار دارد و همین مساله به تنهایی‬ ‫گویای وضعیت اب و هوایی این شهر است‪.‬‬ ‫مل ی پوشان ای ران در روز بازی با کره جنوبی به احتمال‬ ‫فراوان با ش��رایط س��خت اب و هوایی روبه رو خواهند شد‪.‬‬ ‫اولسان در هفته گذشته پنج روز بارانی داشته است‪ .‬این شهر‬ ‫مرطوب در این فصل از س��ال‪ ،‬هوای به شدت شرجی دارد‪.‬‬ ‫به طور مثال هوای این شهر چهارش��نبه گذشته ‪ 83‬درصد‬ ‫رطوبت داشته اس��ت که تنفس را بس��یار مشکل م ی کند‪.‬‬ ‫ب رای درک بهتر درصد رطوبت ‪ 83‬م ی توان به هوای رشت و‬ ‫رامسر‪ ،‬دو شهر مرطوب ای ران اشاره کرد که در همین روز به‬ ‫ترتیب ‪ 51‬و ‪ 53‬درصد رطوبت داش��ته اند! رطوبت ته ران نیز‬ ‫‪ 28‬درصد بود‪.‬‬ ‫دمای نقطه ش��بنم (‪ )dew point‬در این شهر ‪23‬‬ ‫درجه اس��ت‪ ،‬به این معنا که بخار اب تنها در حالتی به مایع‬ ‫تبدیل م ی ش��ود که دما به زیر ‪ 23‬درجه افت کند که در این‬ ‫فصل از س��ال دما در این شهر حتی در س��اعات خنک روز‬ ‫باالی ‪ 25‬درجه است‪ .‬اما مقایسه شرایط اب وهوایی اولسان‬ ‫با سئول نش��ان م ی دهد که هرچند پایتخت کره جنوبی نیز‬ ‫شرایط نسبتا مرطوبی دارد‪ ،‬اما باتوجه به فاصله از دریا‪ ،‬هم‬ ‫رطوبت پایی ن تری از اولس��ان دارد و هم کمتر شرجی است‪.‬‬ ‫به هر حال کره ای ها تا اندازه زیادی خیالشان بابت صعود به‬ ‫جام جهانی راحت است چرا که بعید به نظر م ی رسد ازبکستان‬ ‫توانایی خلق شگفتی و زدن شش گل به قطر را داشته باشد‪.‬‬ ‫با این حال باید صبر ک��رد و دید ایا کره جنوب��ی که با یک‬ ‫تساوی هم صدرنش��ین ی و صعودش به جام جهانی قطعی‬ ‫م ی شود مقابل ای ران به دنبال سه امتیاز است یا به یک صعود‬ ‫ بیدغدغه م ی اندیشد‪.‬‬ ‫تیم ملی فوتب��ال ای ران ح��اال یک قدم ت��ا صعود به‬ ‫جام جهانی فاصله دارد‪ .‬کره ای ها جنگ روانی را از یک هفته‬ ‫قبل اغاز کرده اند و حاال پ��س از واکنش هایی که در داخل‬ ‫ای ران درباره مواضع زننده س��رمربی تیم ملی کره جنوبی به‬ ‫وجود امده است‪ ،‬خیل ی ها انتظار دارند که بازیکنان تیم ملی‬ ‫اوال با کسب نتیجه الزم صعود به جام جهانی برزیل را قطعی‬ ‫کنن��د و البته مهم تر اینک��ه با شکس��ت کره جنوبی مربی‬ ‫بد اخالق کره ای ها را سخت تنبیه کنند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر اما پیروزی فوتبال کشورمان در ایامی که‬ ‫انتخابات نام ای ران را بر سر زبان ها انداخته‪ ،‬م ی تواند دو برد در‬ ‫یک هفته باشد؛ اولی با مشارکت باالی مردم و دومی با صعود‬ ‫به جام جهانی‪ ،‬در هر دو هم مردم نقش اول هستند‪g .‬‬ ‫حاشیه های‬ ‫یک متن‬ ‫فوتبالدرروزهایانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫در متن سیاست قرار گرفت‬ ‫‪2‬‬ ‫سیاس��ت همواره در فوتب��ال دخالت داش��ته و البته‬ ‫فوتبال نیز در دوره های اخیر بر سیاست کم تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫حاال چند دوره ای است که حضور در ورزش��گاه ازادی ب رای‬ ‫نامزدهای انتخابات ریاس��ت جمهوری یک امتیاز و در واقع‬ ‫فرصتی ب رای تبلیغ بیش��تر محسوب م ی ش��ود‪ .‬دلیل این‬ ‫اتفاق نیز روشن است؛ چه حاال چندین دوره است که موضوع‬ ‫حس��اس تیم ملی و جام جهانی با موضوع انتخابات ریاست‬ ‫جمهوری همزمان م ی شود‪ .‬مقارن بودن این دو اتفاق بیش‬ ‫از پیش نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را وادار م ی کند‬ ‫که از فرصت های تبلیغاتی حوزه ورزش بهره برداری کنند‪ .‬در‬ ‫کشور ما نیز باتوجه به همزمان بودن بحث صعود تیم ملی‬ ‫به جام جهانی نامزدها و اهالی سیاست همواره سعی کرده اند‬ ‫با تکیه بر موفقی ت های ورزشی‪ ،‬اسم و رسمی هم ب رای خود‬ ‫پی دا کنند؛ در استادیوم حاضر شوند؛ در شرایط پیروزی با لباس‬ ‫ورزشی در جمع ملی پوشان حاضر شوند و گاهی حتی خود را‬ ‫به تمرین تیم ملی برسانند و این شاید از طنز تلخ ماجراست‬ ‫که دخالت سیاس��ت در فوتبال به حدی است که باالترین‬ ‫مقام ورزش��ی کش��ور گاهی ب رای گرفتن همزمان مقام ی ‬ ‫پایی ن تر حتی حاضر است با فیفا هم بجنگد‪.‬‬ ‫بناب راین بدیهی اس��ت سیاس��ت های کالن دولت بر‬ ‫ورزش تاثیر مستقیم دارد‪ .‬در چنین شرایطی حتی انتخاب‬ ‫مربیان و تمایز بین باشگاه ها نیز گاهی طبق سلیقه اهالی‬ ‫سیاست است‪ .‬سیاست در سال های اخیر بارها در روزنه های‬ ‫ورزشی رسوخ کرده اس��ت؛ انجا که به بهانه عدالت گستری‬ ‫جابه جا کردن باش��گاه ها از این اس��تان به ان اس��تان را در‬ ‫دس��تورکار قرار داده اس��ت‪ .‬ابتدا به لیس��ت مربیان دوران‬ ‫اصالحات نگاهی بیندازیم؛ والدیر وی را‪ ،‬تومیس�لاو ایوویچ‪،‬‬ ‫جالل طالبی‪ ،‬منص��ور پورحیدری‪ ،‬مجددا ج�لال طالبی‪،‬‬ ‫ادمار ب راگا‪ ،‬میروسالو بالژویچ‪ ،‬ب رانکو ایوانکوویچ‪ ،‬همایون‬ ‫شاهرخی و دوباره ب رانکو ایوانکوویچ مربیان دوران اصالحات‬ ‫بودند؛ دورانی که ریاست فدراسیونش برعهده صفای ی فراهانی‬ ‫بود و به سبب سیاست های وی‪ ،‬لی گ برتر تشکیل و فوتبال‬ ‫ای ران حرفه ای ش��د‪ ،‬باش��گاه ها به س��وی حرفه ای شدن و‬ ‫تاسیس استادیوم های ورزشی استاندارد رفتند و ب رای لیگ‬ ‫و به طور کلی فوتب��ال ای ران برنامه ای منظ��م با دورنمایی‬ ‫مشخص ط راحی شد‪.‬‬ ‫شاید نتیجه این بود که بهترین نتایج فوتبال ای ران بعد‬ ‫از انقالب در همین هشت ساله اصالحات گرفته شد‪ .‬به طوری‬ ‫که هر دو بار صعود ای ران به جهانی در همین دوره اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫اما چه کسی است که نداند در دولت اصالحات نیز به دفعات‬ ‫عزل و نصب هایی غی ر ورزشی صورت گرفت‪ .‬وقتی تیم ملی‬ ‫در اس��تانه صعود ب��ه جام جهانی ‪ 98‬قرار گرفت‪ ،‬س��ازمان‬ ‫تربی ت بدنی وقت به دنبال برکناری داریوش مصطفوی بود‪.‬‬ ‫این اتفاق اما با کمی تاخیر و بالفاصله پس از صعود تیم ملی‬ ‫به جام جهانی ‪ 98‬رخ داد تا داری��وش مصطفوی کنار برود و‬ ‫صفای ی فراهانی ج��ای وی را در فدراس��یون فوتبال بگیرد‪.‬‬ ‫درست درباره همین اتفاق است که داریوش مصطفوی بارها‬ ‫دست به افشاگری زده و گفته اس��ت‪« :‬خاتمی‪ ،‬من را برکنار‬ ‫کرد!» مصطفوی در این باره م ی گوید‪« :‬نم ی خواهم بگویم‬ ‫ورزش‬ ‫سیاست همواره در فوتبال‬ ‫دخالت داشته و البته‬ ‫فوتبال نیز در دوره های‬ ‫اخیر بر سیاست کم تاثیر‬ ‫نبوده است‪ .‬حاال چند‬ ‫دوره ای است که حضور‬ ‫در ورزشگاه ازادی‬ ‫برای نامزدهای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یک‬ ‫امتیاز و در واقع فرصتی‬ ‫برای تبلیغ بیشتر محسوب‬ ‫می شود‪ .‬دلیل این اتفاق‬ ‫نیز روشن است؛ چه حاال‬ ‫چندین دوره است که‬ ‫موضوع حساس تیم ملی‬ ‫و جام جهانی با موضوع‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫همزمان می شود‬ ‫مثلث شماره ‪176‬‬ ‫بزرگترین خیانت اما بزرگترین ناسیاس��تی و نابینشی را در‬ ‫زمان من و دادکان به ما کردند‪ .‬پس از صعود به جام جهانی ما‬ ‫را برکنار کردند‪ .‬دکتر دادکان که عل ی ابادی او را برکنار کرد و‬ ‫من که با ان شرایط خاص در دولت خاتمی برکنار شدم؛ این‬ ‫دو اتفاق در تاریخ زندگی من ثبت شده است‪ .‬یعنی خاتمی‬ ‫را به خاطر خودم و عل ی ابادی را ب��ه خاطر دادکان که او را در‬ ‫جام جهانی المان کنار گذاشت‪ ،‬هرگز فراموش نم ی کنم‪».‬‬ ‫مصطفی هاشم ی طبا نیز از این قاعده مستثنی نبود‪.‬‬ ‫او م ی گوید‪« :‬بعد از ‪ 10‬سال واقعا هنوز هم نم ی دانم که بر‬ ‫چه اساسی‪ ،‬اقای خاتمی به این نتیجه رسید که مهرعلی زاده‬ ‫را به جای من به خیابان سئول بفرس��تد‪ .‬این جابه جایی در‬ ‫حالی شکل گرفت که من اشنایی زیادی با مختصات ورزش‬ ‫پیدا کرده بودم و کارنامه ای قاب��ل دفاعی هم از خود برجای‬ ‫گذاش��ته بودم و در نتیجه بهتر از یک تازه وارد م ی توانستم‬ ‫کار کنم‪ .‬بارها در مورد چرای��ی برکناری داریوش مصطفوی‬ ‫صحبت ک��رده ام و واقعا نم ی دانم چرا ان تغیی��ر بعد از این‬ ‫همه سال‪ ،‬هنوز هم سوالی بدون جواب است‪ .‬رئیس وقت‬ ‫فدراسیون توانسته بود فوتبال ای ران را در شرایطی دشوار به‬ ‫جام جهانی برساند و به همین دلیل‪ ،‬تاکید م ی کنم که اگر‬ ‫دلیل خاصی نبود‪ ،‬هیچ کس نم ی توانست مصطفوی را از‬ ‫کار برکنار کند‪».‬‬ ‫اظه��ارات هاش��م ی طبا در حالی تصمیمات س��ران‬ ‫دولت اصالحات در حوزه فوتبال را با چالش ها و سوال هایی‬ ‫ ب ی پاسخ روبه رو م ی کند که مسئوالن دولت اصالحات همواره‬ ‫درباره برکناری مصطفوی بیماری قلبی وی را دلیل تصمیم‬ ‫خود برش��مرده و گفته اند‪« :‬او از بیماری ش��دید قلبی رنج‬ ‫م ی برد و با در نظر گرفتن برنامه های پرفشاری که تیم ملی‬ ‫ب رای رفتن به جام جهانی داش��ت‪ ،‬صالح را در این دیدیم که‬ ‫صفای ی فراهانی امور را در دست بگیرد تا خدای ناکرده مشکل‬ ‫خاصی پیش نیاید‪».‬‬ ‫با این حال مصطفوی همچنان بر این باور اس��ت که‬ ‫نزدیکان خاتمی و باالخص اقای تا جزاده‪ ،‬رای به برکناری اش‬ ‫از فدراس��یون فوتبال دادند‪ .‬از این گذش��ته در دوره ریاست‬ ‫محم��د دادکان نیز که همواره س��نگ دول��ت اصالحات را‬ ‫به س��ینه زده اس��ت‪ ،‬س��ازمان تربی ت بدنی وق��ت بارها در‬ ‫کوچکترین مس��ائل مربوط به فوتب��ال و تیم ملی دخالت‬ ‫م ی کرد؛ انجا که اساس��ا حضور ب رانک��و در تیم ملی با نظر‬ ‫مستقیم مهرعلی زاده ای اجرایی شد که جانشین هاشم ی طبا‬ ‫شده بود‪ .‬حتی گفته م ی شد که محمد دادکان در جلس ه ای‬ ‫با محسن مهرعلی زاده‪ ،‬از سیاست هاى مهدى قدمى‪ ،‬معاون‬ ‫مهرعلی زاده انتقاد ک��رده بود‪ .‬درگیری ها نش��ان م ی داد که‬ ‫معاونان س��ازمان تربی ت بدن��ی و فدراس��یون فوتبال رو در‬ ‫روی یکدیگر ایستاده اند‪ .‬با این حال تیم ملی دو بار در دوره‬ ‫اصالحات به جام جهانی رفت‪ ،‬اما این واقعیت هرگز واقعیتی‬ ‫دیگر را که همانا باب دخالت شدید دولت در عرصه ورزش و‬ ‫به خصوص فوتبال بود کنار نخواهد زد؛ انجا که این دخالت ها‬ ‫از دفتر رئی س جمهور اغاز م ی شد و تماس های فوری نشان‬ ‫از عزل و نصب های غی ر ورزشی داشت‪.‬‬ ‫البته در سال ‪ 2002‬تیم ملی موفق نشد به جام جهانی‬ ‫راه پیدا کن��د؛ ناکامی بزرگی بود‪ .‬تیتر روزنامه های ورزش��ی‬ ‫نیز جالب توجه ب��ود‪ .‬در یکی از معروف ترین یادداش��ت ها‬ ‫یک روزنامه نگار ورزشی نوش��ته بود‪« :‬اقای رئی س جمهور!‬ ‫دیگر هی چ کس منتظر شما نیس��ت!» و این عتاب روشنی‬ ‫ب رای س��ی د محمد خاتمی بود که چندان اقبالی به فوتبال‬ ‫نشان نم ی داد‪ .‬اما در اس��تانه جام جهانی ‪ 2006‬نیز تیم ملی‬ ‫ش��رایط خاصی را تجربه م ی کرد‪ .‬مهرعلی زاده که خود هم‬ ‫نامزد انتخابات ریاس��ت جمهوری و هم رئیس وقت سازمان‬ ‫تربی ت بدنی ب��ود همه تالش خ��ود را به کار گرفت��ه بود تا‬ ‫به بهترین ش��کل ممکن از فضای ان روزه��ا بهره برداری‬ ‫کند‪ .‬دیگ��ر نامزدها نی��ز وارد کارزار تبلیغات ش��ده بودند و‬ ‫سعی داشتند از همزمان ش��دن موضوع صعود تیم ملی به‬ ‫جام جهانی به نف��ع خود بهره برداری های تبلیغاتی داش��ته‬ ‫باشند‪ .‬ای ران م ی بایست در ورزشگاه ازادی بحرین را شکست‬ ‫م ی داد تا جواز حضور در رقابت های ‪ 2006‬المان را به دست اورد‪.‬‬ ‫مهرعلی زاده خود را به ورزشگاه ازادی رسانده بود؛ بر خالف محمود‬ ‫احمدی نژاد که به ازادی نرفته بود‪ .‬در ان دیدار حساس محمد‬ ‫نصرتی گل سرنوشت ساز و در واقع گل صعود به جام جهانی را به‬ ‫ثمر رساند و مهرعلی زاده طوری روی دوش یک عکاس ورزشی‬ ‫در ورزش��گاه ازادی دور افتخار زد که گویی او یک تنه تیم ملی‬ ‫را به جام جهانی برده است‪ .‬در اس��تانه جام جهانی ‪ 2006‬المان‬ ‫همه نامزدهای انتخابات ریاس��ت جمهوری فعال بودند تا خود‬ ‫را چهره ای عالقه مند به فوتبال نش��ان دهند‪ .‬البته ستادهای‬ ‫ی هاشمی‪ ،‬معین و مهرعلی زاده بیش از بقیه فعال بودند‪.‬‬ ‫تبلیغات ‬ ‫اما چه اتفاقی رخ داد؟ نامزدی ب رنده انتخابات ریاست جمهوری شد‬ ‫کهاتفاقادردورهتبلیغات ی اشخیلیدربارهمس الهفوتبالوصعود‬ ‫تیم ملی به جام جهانی مانور نداده بود؛ محمود احمدی نژاد‪ .‬او‬ ‫پسازاینکهرئی س جمهورشدبهسمتفوتبالگرایشبیشتری‬ ‫نشان داد و حتی در چند نوبت به تمرینات تیم ملی فوتبال‬ ‫سرکشی کرد و شانس خود را در پنالت ی ها ازمود‪ .‬اما در دولت‬ ‫احمدی نژاد نیز دخالت ها در حوزه ورزش و به خصوص فوتبال‬ ‫سهم قابل توجهی دارد‪ .‬انجا که در مقطعی یکی از روسای‬ ‫کارخانه های صنعتی که فردی نزدیک به رئی س جمهور بود‬ ‫درباره س��رمربیگری علی دایی در تیم ملی وساطت کرد تا‬ ‫دایی به این پس��ت مهم دس��ت پیدا کند‪ .‬این انتصاب در‬ ‫حالی همه را ش��وکه کرد که خیل ی ها منتظر سرمربیگری‬ ‫افشین قطبی در تیم ملی بودند؛ هر چند قطبی نیز پس از‬ ‫برکناری علی دایی نتوانست کاری از پیش ببرد و تیم ملی را‬ ‫به جام جهانی برساند‪ .‬در همین حال علی دایی بارها و بارها‬ ‫اشاره کرده که او از سوی یک مقام مهم باالدست برکنار شده‬ ‫است نه از سوی مسئوالن فدراسیون فوتبال‪ .‬او اما هیچ گاه‬ ‫به این موضوع اش��اره نم ی کند که امدنش به تیم ملی نیز‬ ‫حکمی از س��وی همان مقام باالدس��ت بوده است‪ .‬در سال‬ ‫‪ 88‬تیم ملی در نهایت با مربیگری افشین قطبی جز ناکامی‬ ‫ نتیجه دیگری به دست نیاورد‪ .‬به طور طبیعی دولتمردان و‬ ‫نامزدهای انتخابات ریاس��ت جمهوری نیز نم ی توانستند از‬ ‫این فضا ان طور که باید بهره برداری تبلیغاتی داشته باشند؛‬ ‫هرچنددردیداریکهتیم ملیقراربودمقابلکره جنوبیدرسئول‬ ‫بهمی دانبرودبرخیبازیکنانتیم ملیدستبهبرخیشیطنت ها‬ ‫زدند و سعی کردند جانب داری شان از برخی جریانات سیاسی را‬ ‫نشان دهند اما در نهایت این فوتبال و مردم بودند که دلسردی‬ ‫و نا امیدی نصیب شان ش��د‪ .‬تیم ملی به جام جهانی نرفت تا‬ ‫همه چیز به چهار سال بعد ختم شود‪ .‬دولت احمدی نژاد در چهار‬ ‫سال اخیر نشان داده که موضوع ورزش ب رایش اهمیتی ویژه دارد؛‬ ‫انقدر ویژه که گاهی سایه دخالت سیاست در ورزش تهدیدهایی‬ ‫را از سوی مجامع بی ن المللی ب رای ورزش کشورمان ایجاد کرده‬ ‫است‪.‬اما این پایان ماجرا نیست؛ بهره برداری ها از شرایط خاص‬ ‫سیاسی در ای ران و موضوع انتخابات ریاست جمهوری تا جایی‬ ‫پیش رفت که مسئوالن کمیته ملی المپیک نیز تمام تالش‬ ‫خود را به کار گرفتند که مجمع انتخابات ریاست کمیته ملی‬ ‫المپیک را به بعد از انتخابات ریاست جمهوری موکول کنند؛‬ ‫وقت کشی که اعتراض اکثر روس��ای فدراسیون ها را همراه‬ ‫داشت و البته وزارت ورزش نیز در این باره با مسئوالن کمیته‬ ‫ملی المپیک وارد نزاع ش��د‪ .‬اما در نهایت این وقت کش��ی‬ ‫به بهانه ارس��ال اساس��نامه جدید کمیته ملی المپیک به‬ ‫‪ IOC‬باعث ش��د تا انتخابات این کمیته ب��ه تعویق بیفتد‪.‬‬ ‫بناب راین این بازی در دوره های اخیر دوس��ویه بوده اس��ت؛‬ ‫چنان که هم اهالی سیاس��ت از ورزش و ه��م اهالی ورزش‬ ‫از فضای خاص سیاس��ی به نفع خود بهره برداری کرده اند‪.‬‬ ‫ح��اال در اس��تانه جام جهان��ی ‪ 2014‬برزیل یک ب��ار دیگر‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری با بازی های حس��اس تیم ملی‬ ‫فوتبال کشورمان همزمان شده است‪ .‬انجا که درست مثل‬ ‫دوره های قبل تیم ملی در کوران تبلیغات نامزدهای انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری باید بازی های حساسی را برگزار م ی کرد‪.‬‬ ‫تیم ملی در دو دیدار قبل ی اش پیروز می دان بوده است‪ .‬در دیدار‬ ‫هفته گذشته تنها نامزدی که خود را به ورزشگاه ازادی رساند‬ ‫دکتر عارف بود‪ .‬هر چند دیگ��ر نامزدها نیز با نصب پالکارد‬ ‫و منتشر کردن بروشورهای تبلیغاتی سعی داشتند از فضا و‬ ‫هیجان بازی ای ران و لبنان استفاده کنند‪ .‬پس از برد تیم ملی‬ ‫ب رابر لبنان هم��ه نامزده��ای انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫پیام های تبریک خود را مخابره کردند‪.‬‬ ‫تیم ملی سه شنبه همین هفته م ی بایست در سئول‬ ‫به مصاف کره جنوبی برود؛ اتفاقی که سال ‪ 88‬هم رخ داد با‬ ‫این تفاوت که تیم ملی با افشین قطبی در سئول ناکام ماند‪.‬‬ ‫ایا تاریخ دوباره تکرار خواهد ش��د یا اینکه تیم ملی این بار با‬ ‫شکس��ت کره جنوبی جواز حضور در جام جهانی برزیل را به‬ ‫دست خواهد اورد؟ هر چند این بار دولت نماینده ای در جمع‬ ‫نامزدها ندارد‪ ،‬اما دیگر نامزدها سعی دارند با نزدیک شدن به‬ ‫موضوعاتی همچ��ون ورزش و به خصوص فوتبال خود را با‬ ‫موج مل ی پوشان همراه کنند‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ ‫رئیس بانک مرکزی‪:‬‬ ‫تورم را خودمان باال می بریم‬ ‫مبنای وفور یا کمیابی انها نس��بت به فلزات قیمتی سنجیده‬ ‫می شد‪ .‬در اقتصاد مدرن‪ ،‬ضرب پول نه طال الزم دارد نه نقره‪،‬‬ ‫نه مس؛ تنها کافی اس��ت هزینه چاپ و کاغذ ان را بپردازید‪.‬‬ ‫اما اگر قرار ب��ود هر کس که کاغذ و چاپخان��ه دارد پول چاپ‬ ‫کند کسی کار نمی کرد و همه پول چاپ می کردند‪ .‬بنابراین‬ ‫در اقتصاد دوران معاصر‪ ،‬انحصار عرضه پول در اختیار بانک‬ ‫مرکزی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪176‬‬ ‫رئیس بانک مرکزی تا به حال مش��کل ت��ورم را گردن‬ ‫تحریم ها می انداخ��ت‪ ،‬ولی ظاهرا تصمیم گرفته پ��ا را فراتر‬ ‫گذاش��ته‪ ،‬تورم را به عنوان راهی برای کاهش بیکاری و رونق‬ ‫تولید توجیه کند ‪ .‬محمود بهمنی در گفت وگو با مهر گفته است‪:‬‬ ‫«در شرایط فعلی اقتصاد ایران‪ ،‬هدف گذاری منعطف تورمی‬ ‫ به عنوان یک سیاس��ت پولی بهترین گزینه اجرایی است‪ ».‬او‬ ‫گفته که بانک مرکزی در قبال بنگاه های تولیدی وظایفی دارد‬ ‫و اضافه کرده است‪« :‬بانک مرکزی عالوه بر اینکه موظف به‬ ‫مهار تورم است باید بخش تولید و به دنبال ان با اقدامات به موقع‬ ‫اشتغال را از تاثیرات شوک هایی که این بخش ها را تحت تاثیر‬ ‫قرار می دهد‪ ،‬مراقبت نمای��د‪ ».‬رئیس بانک مرکزی تا به حال‬ ‫مشکل تورم را گردن تحریم ها می انداخت‪ ،‬ولی ظاهرا تصمیم‬ ‫گرفته پا را فراتر گذاشته‪ ،‬تورم را به عنوان راهی برای کاهش‬ ‫بیکاری و رونق تولید توجیه کند‪ .‬در ارتباط با اظهارات بهمنی‪،‬‬ ‫باید چند نکته ابتدایی علم اقتصاد را یاداور شد‪.‬‬ ‫از سکه طال تا پول کاغذی‬ ‫در قرون گذشته پول از جنس فلز بود؛ فلزاتی که ارزش‬ ‫ذاتی داشتند مثل طال و نقره و مس‪ .‬بنابراین ارزش کاالها بر‬ ‫تورم‪ ،‬گرانفروشی کاسب نیست‬ ‫یک قاعده کلی و اثبات شده وجود دارد که اگر عرضه پول‬ ‫بیشتر از عرضه سایر کاال و خدمات باشد‪ ،‬پول بی ارزش می شود‬ ‫و تورم به وجود می اید‪ .‬در واقع تورم در دنیای مدرن پدیده ای‬ ‫جدید است و تفاوت اساسی با تصور قدیمی که تورم را ناشی از‬ ‫گرانفروشی کسبه می دانستند‪ ،‬دارد‪ .‬در این حالت‪ ،‬علت اصلی‬ ‫تورم‪ ،‬کمیابی کاال و خدمات یا گرانفروشی نیست‪ ،‬بلکه علت‬ ‫ان فراوانی پول است نسبت به سایر کاالها‪.‬‬ ‫دست دولت در جیب مردم‬ ‫حاال فرض کنی��د بانک مرکزی ک��ه انحصار تولید و‬ ‫عرضه پول کاغذی را دارد با یک مشکل روبه روست؛ یکی‬ ‫از ساکنین شهر دخلش به خرجش نمی رسد و هزینه هایش‬ ‫به مراتب از عایدی اش بیشتر است‪ .‬به طور منطقی‪ ،‬این فرد‬ ‫یا باید مخارجش را کم کند یا بیشتر کار کند؛ اما راه دیگری‬ ‫هم هست! این فرد می تواند یک چاپخانه تهیه کند و پول‬ ‫چاپ کند‪ ،‬اما این کار خالف اس��ت و عواقب قانونی دارد‪.‬‬ ‫راه بهتری هم هس��ت که جرم هم نیست! این فرد نامه ای‬ ‫دستوری به بانک مرکزی می نویسد و می خواهد که جناب‬ ‫بهمنی‪ ،‬چند هزار میلیارد تومان پول چاپ کند و در اختیارش‬ ‫بگذارد! این فرد همان دولت اس��ت‪ .‬در واق��ع دولت از این‬ ‫طریق صاحب پول هایی می شود که اگرچه به ظاهر قانونی‬ ‫چاپ ش��ده اند‪ ،‬ولی هیچ فرقی با پول تقلبی ندارند‪ .‬دولت‬ ‫پول های دست اول را خرج می کند و با یک وقفه زمانی تورم‬ ‫معاون اعتبارات بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫اماده ایم در حوزه بانکداری اسالمی با پژوهشکده پولی و‬ ‫ بانکی بانک مرکزی همکاری کنیم‬ ‫معاون اعتبارات و تجهیز منابع بانک‬ ‫مهر اقتص��اد از امادگی ای��ن بانک برای‬ ‫همکاری با پژوهش��کده پول��ی و بانکی‬ ‫کش��ور به منظور انتقال تجربه و تدوین و‬ ‫بهره برداری مشترک از تحقیقات و اقدامات‬ ‫صورت گرفته در زمینه بانکداری اسالمی‬ ‫خبر داد‪.‬حمید رضا نجف پور کردی‪ -‬معاون‬ ‫اعتب��ارات و تجهیز منابع بان��ک ‪ -‬در این‬ ‫خصوص گفت‪« :‬یکی از دغدغه های اصلی مراجع عظام تقلید‪ ،‬دلسوزان نظام‪ ،‬روحانیت معظم و‬ ‫مدیران ارشد بانک‪ ،‬اجرای صحیح و واقعی موضوع قرارداد های عقود اسالمی و نحوه انجام عملیات‬ ‫بانکی توسط بانک ها و مشتریان مطابق با شرع مقدس اسالم است‪ ».‬وی افزود‪« :‬اگرچه تا به حال‬ ‫قراردادهای سیستم بانکی کشور مطابق با ائین نامه بانکداری بدون ربا و قوانین موضوعه کشور بوده‪،‬‬ ‫اما اشکاالتی در تنظیم مفاد قراردادها‪ ،‬نحوه اجرا‪ ،‬تخصیص منابع و نظارت وجود دارد‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫بانکمهراقتصاد به عنوانیکنهادپولی‪،‬ازمدت هاپیشباتشکیلکمیتهشرعیوبرگزاریجلسات‬ ‫متعدد‪ ،‬به دنبال رفع اشکاالت بوده و در جهت تحقق بانکداری بدون ربا گام های بلند و موثری برداشته‬ ‫است‪ ».‬نجف پور ادامه داد‪« :‬با استفاده از ظرفیت علمی اساتید محترم حوزه و دانشگاه‪ ،‬الگوی عملی‬ ‫پیاده سازی قانون عملیات بانکی بدون ربا در بانک مهر اقتصاد تدوین شده است و ان شاء اهلل تا رسیدن‬ ‫به نقطه مطلوب برای ارائه دورنمایی درخشان از بانکداری اسالمی از پای نخواهیم نشست‪g».‬‬ ‫‪84‬‬ ‫باال می رود‪ .‬وقتی پول به دست مردم عادی می رسد به ظاهر‬ ‫دستمزدها و عایدی ها بیشتر شده‪ ،‬از طرف دیگر قیمت ها‬ ‫ان قدر باال رفته است که اثر افزایش درامد را خنثی می کند‪.‬‬ ‫دست و دلبازی بانک مرکزی از جیب مردم‬ ‫ایشان هر وقت که دولت پول کم اورده است با دست‬ ‫و دلبازی کاغذ و چاپخانه را به کار انداخته اند و لحظه ای در‬ ‫مقابل زیاده خواهی دولت کوتاه��ی نکرده اند‪ .‬ناگفته نماند‬ ‫که دولت در ای��ران از محل فروش نف��ت و مالیات گیری‬ ‫مخارجش را تامین می کند‪ ،‬اما چون مدام خرجش از دخلش‬ ‫پیشی گرفته‪ ،‬دستش به سمت بانک مرکزی دراز می شود‪.‬‬ ‫با چنین روش��ی دولت هم اکنون بر اساس خوشبینانه ترین‬ ‫براوردها‪ ،‬بالغ بر ‪ ۲۰۰‬هزار میلیارد تومان به سیستم بانکی‬ ‫و بخش خصوصی بدهکار اس��ت‪ .‬ای��ا می تواند این بدهی‬ ‫را بپردازد؟ مگر انک��ه اموال خودش را به ح��راج بگذارد یا‬ ‫یک سال تمام مخارج خود را نصف کند که ناممکن است‪.‬‬ ‫در مورد عملکرد بانک مرکزی بای��د گفت که با توجیهاتی‬ ‫از جنس انچه بهمنی می گوید‪ ،‬حجم نقدینگی که از زمان‬ ‫تحویل دولت به اقای احمدی نژاد‪ ،‬به کمتر از ‪ ۷۰‬هزار میلیارد‬ ‫تومان رسیده بود‪ ،‬در همین هفت سال به ‪ ۴۳۰‬هزار میلیارد‬ ‫تومان افزایش یافته است‪.‬‬ ‫همه کاره و هیچ کاره‬ ‫در یک اقتصاد س��الم‪ ،‬بانک مرکزی با اب��زاری که در‬ ‫اختیار دارد یعنی پای��ه پولی و عرضه اوراق به��ره دار دولتی‪،‬‬ ‫نقدینگی موجود در اقتصاد را متناسب با رشد کاال و خدمات‬ ‫افزایش می دهد و بر سالمت عوامل فعال در بازار پول نظارت‬ ‫می کند‪ .‬این نهاد اقتصادی برخالف توجیه های اقای بهمنی‬ ‫نه مسئولیتی در قبال تولید دارد نه اشتغال‪ .‬ایشان بهتر است در‬ ‫مقابل قصور نهاد تحت اختیار خود پاسخگو باشند و برای رفع‬ ‫و رجوع کردن مشکل تورم‪ ،‬مسئولیت وزیر کار و وزیر صنعت‬ ‫را به عهده نگیرد!‪g‬‬ ‫ دوره های توانمند سازی مدیران در بانک انصار برگزار می شود‬ ‫دوره ه��ای توانمند س��ازی مدیران‬ ‫با حضور متخصصان و اس��اتید برجسته‬ ‫دانش��گاهی در فواصل معی��ن در بانک‬ ‫انصار برگزار می شود‪ .‬به گزارش اداره کل‬ ‫بازاریابی و تبلیغات بانک انصار‪ ،‬معاونت‬ ‫منابع انس��انی و ام��وزش بان��ک انصار‬ ‫باتوج��ه ب��ه تاکی��د ایت اهلل ابراهیم��ی ‪،‬‬ ‫مدیرعام��ل ای��ن بان��ک در خص��وص‬ ‫برگزاری دوره های اموزش��ی ویژه مدیران ارشد حوزه مرکزی‪ ،‬نس��بت به برگزاری بیست‬ ‫ساعت نشس��ت تخصصی با حضور دکتر حس��ین عبده تبریزی عضو هیات علمی دانشگاه‬ ‫صنعتی شریف‪ ،‬دکتر مس��عود نیلی مدیر گروه اقتصاد و مدیریت دانشکده اقتصاد دانشگاه‬ ‫صنعتی شریف و دکتر فرهاد نیلی رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی اقدام کرد‪.‬‬ ‫بر اس��اس گزارش دریافتی‪ ،‬این نشس��ت با حضور بیش از یکصد نفر از مدیران ارشد بانک‬ ‫انصار در س��رفصل های مختلف و با عناوین ریس��ک های بانکی (شناس��ایی و مدیریت)‪،‬‬ ‫بانک در نظام مالی ایران‪ ،‬موقعیت جاری کشور و توس��عه بانکداری شرکتی‪ ،‬شرکت های‬ ‫هلدینگ‪ ،‬مروری بر دانش مالی‪ ،‬ث��روت و فقر ملل و تحلیل اقتصاد روز ایران برگزار ش��د‬ ‫و طبق برنامه ریزی انجام گرفته این نشس��ت ها تا پایان س��ال جاری ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫گفتنی اس��ت دوره های توانمند س��ازی در بانک انصار با هدف ارتقای سطح دانش‪ ،‬بینش‬ ‫و نگرش مدیران ارشد و افزایش مهارت و اشنایی ایش��ان با فرایندها و تکنیک های نوین‬ ‫عرصه اقتصاد و صنعت بانکی و مالی برگزار می گردد که این امر در رشد بهره وری سازمانی‬ ‫نیز بسیار موثر است‪g.‬‬