ماهنامه مثلث شماره 180

‫کدام فرهادی‬ ‫معمایکابینه‬ ‫ایا «گذشته» با «جدایی» تقابل دارد؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادم‪ 22/‬تیر‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫چراحسنروحانیبا گمانه زنیدرباره دولتاینده‬ ‫مخالف است؟‬ ‫گفت وگوبا محمدشریعتمداریدرباره اقتصاد دردولتیازدهم‬ ‫با ادغام موافقم‬ ‫گفت وگویمثلثبامحسنمهرعلیزاده‬ ‫وزیر ورزش باید اعتدا ل گرا باشد‬ ‫گفت وگو با سخنگوی جبهه پایداری‬ ‫پایداری جدید؟‬ ‫گفت وگوبا حجت االسالم رضا غالمی‬ ‫بیم از سیاست زدگی فرهنگ‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫خزان عربی‬ ‫مصر پس از مرسی چگونه خواهد بود؟‬ ‫سلفی زدایی از دولت‬ ‫میزگرددر مثلث درباره سرنوشت اخوان‬ ‫ائتالف محافظه کاران و لیبرال ها‬ ‫پرونده ویژه درباره جامعه شناسی مصر جدید‬ ‫جای خالی را با ما پر کنید‬ ‫قیمت ها به تومان میباشد‬ ‫سه ماهه‬ ‫شش ماهه‬ ‫یک ساله‬ ‫پست سفارشی ته ران‬ ‫‪36/000‬‬ ‫‪72/000‬‬ ‫‪144/000‬‬ ‫پست سفارشی شهرستان‬ ‫‪38/000‬‬ ‫‪76/000‬‬ ‫‪152/000‬‬ ‫بانک ملت به نام هفته نامه مثلث‬ ‫شماره حساب ‪43293196/94‬‬ ‫شماره کارت ‪6104-3377-7006-5405‬‬ ‫شماره شبا ‪IR28 0120000000004329319694‬‬ ‫برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره ‪ 3000411711‬ارسال نمایید‬ ‫شماره تماس‪88171506-8 :‬‬ ‫‪09109797859‬‬ ‫برای دریافت پیشخوان همراه اول ‪ MOSLAS‬را به ‪ 7050‬پیامککنید‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫ایا برکناری المرسی‪ ،‬اخوان از سیاست‬ ‫ورزی به نظامی گری روی می اورد؟‬ ‫خزان عربی‬ ‫نظامیگری دموکراتیک‬ ‫حمایت مشروط و دو فاکتو امریکا از ارتش مصر‬ ‫‪1‬‬ ‫ابراهیم متقی‪ /‬استاد دانشگاه تهران‬ ‫مفهوم نظام ی گری دموکراتیک در ادبیات سیاس��ی و‬ ‫راهبردی جهان عمر کوتاهی دارد‪ .‬چنین مفهومی از س��وی‬ ‫کارگزاران سیاس��ت خارجی امریکا ب��رای توجیه کودتاهای‬ ‫نظامی در محی ط های منطقه ای به کار گرفته م ی ش��ود که‬ ‫از اهمی��ت و ارزش ژئوپلتیکی برخوردارن��د‪ .‬ارتش به عنوان‬ ‫کارگزار اصلی فرایندی محسوب م ی شود که از ان به عنوان‬ ‫نظام ی گ��ری دموکراتیک یاد م ی ش��ود‪ .‬ش��اید هیچ یک از‬ ‫تحلیلگران مسائل خاورمیانه در سال ‪ 2012‬فکر نم ی کردند که‬ ‫روند انقالب دموکراتیک مصر با فرایندهایی از جمله مداخله‬ ‫نیروهای نظامی پیوند یابد‪.‬‬ ‫‪ -1‬انتخابات ش�کننده و س�ایه نظامی�ان در قدرت‬ ‫سیاسی مصر‬ ‫‪ -3‬نقش مذهب در سیاست و ساختار قدرت مصر‬ ‫در ش��رایطی که کودت��ای مصر انجام گرفت‪ ،‬ش��یخ‬ ‫احمدالطیب‪ ،‬رئی س االزهر به همراه پاپ تواضروس دوم رهبر‬ ‫مسیحیان قبطی مصر و همچنین محمد الب رادعی از رهب ران‬ ‫مخالفان سیاس��ی دولت محمد المرس��ی حضور داشتند‪.‬‬ ‫حضور و سخنرانی انان در حمایت از کودتا و اقدامی که ژنرال‬ ‫السیسی به انجام رساند‪ ،‬نماد ان است که مذهب‪ ،‬سیاست‪،‬‬ ‫قدرت و نظامیان در مصر پیون��د تنگاتنگ و در هم تنیده ای‬ ‫دارند‪ .‬در تبیین چنین پیوندی‪ ،‬بایندر تاکید دارد‪:‬‬ ‫«منافع صنفی علما در مصر با دیگر بخش های ساختار‬ ‫حکومتی گره خورده است‪ .‬انان م ی توانند در مجلس مشارکت‬ ‫داشته باشند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬نقش علما در تفسیر شریعت در‬ ‫نظام قانونگذاری حفظ گردیده است‪ .‬انان هیچ گونه تمایلی‬ ‫به شیوه اصولگرایی ندارند‪ .‬بیشتر انان نم ی توانند نقشی که‬ ‫امام خمینی(ره) ایفا کرد را ب رای خود متصور شوند‪ .‬انان نسبت‬ ‫به حمایت از گروهی که فعالی ت های زیرزمینی انجام م ی دهند‬ ‫و تالش م ی نمایند تا رژیم حکومتی را سرنگون کنند‪ ،‬وحشت‬ ‫دارند‪ .‬در نهایت اینکه اصولگرایان اس�لامی مصر به همراه‬ ‫اسالمگرایان لیب رال تالش دارند تا از رویکردهای فرهنگی و‬ ‫ی خود ب رای حمایت از جنبش اجتماعی استفاده نمایند‪».‬‬ ‫بوم ‬ ‫درب��اره س��اختار اقتدارگرایی مص��ر در دوران مبارک و‬ ‫پیامدهای اجتماعی چنین وضعیتی مطالب زیادی نوش��ته‬ ‫شده اس��ت‪ .‬افرادی همانند فرید زکریا‪ ،‬جان اسپوزیتو‪ ،‬ب رنارد‬ ‫لوئیس‪ ،‬هینبوش‪ ،‬نورتون و لی زا اندرسون بیش از دیگران در‬ ‫این ارتباط به گرداوری مطالب تحلیلی مبادرت کرده اند‪ .‬فرید‬ ‫زکریا خاطره ای از دیدار دیپلمات های امریکایی از خاورمیانه‬ ‫عربی و کش��ور مصر مطرح م ی کند‪ .‬او در ای��ن ارتباط بیان‬ ‫م ی دارد که همیش��ه همان صحنه مجلل و همیشه همان‬ ‫حکایت غم انگیز در ساختار سیاس��ی مصر دوران مبارک به‬ ‫چشم م ی خورد‪ .‬یکی از دیپلمات های ارش��د امریکایی وارد‬ ‫یکی از کاخ های باشکوه ریاس��ت جمهوری در اط راف قاهره‬ ‫م ی ش��ود؛ جایی که حس��نی مبارک از انجا ب��ر مصر حکم‬ ‫‪ -4‬امریکا و پذیرش الگوی نظامی گری دموکراتیک‬ ‫در مصر‬ ‫دولت امریکا مخالف نادیده گرفتن نقش رای دهندگان‬ ‫مصری در انتخابات ژوئن ‪ 2012‬بود‪ .‬ارتش مصر تمایل چندانی‬ ‫ب رای پذیرش محمد المرسی به عنوان رئی س جمهور نداشت‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که فرایند شمارش ارا و اعالم نتایج نسبتا‬ ‫طوالنی بوده است‪ .‬در چنین شرایطی بود که ایاالت متحده از‬ ‫الگوی کنش مرحله ای ب رای مشخص شدن ناکارامدی محمد‬ ‫المرسی و اسالمگرایان مصر بهره گرفت‪ .‬کارگزاران سیاست‬ ‫خارجی و راهب��ردی ایاالت متحده در اولی��ن مرحله با نادیده‬ ‫گرفتن رای مردم توسط ارتش و س��اختار حکومت نظامیان‬ ‫مخالفت کردند‪ .‬انان بر این اعتقاد بودند که قدرتیابی محمد‬ ‫المرسی عامل اصلی ایجاد بحران در ساختار سیاسی مصر‬ ‫تلقی م ی شود‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬از فرایندی بهره گرفته اند که‬ ‫مقابله با محمد المرسی از فضای اجتماعی اغاز گردیده و به‬ ‫حوزه نهادهای ساختاری و نظامی منتقل گردید‪.‬‬ ‫در کشورهایی همانند پاکس��تان‪ ،‬ترکیه و مصر‪ ،‬ارتش‬ ‫در شرایطی کودتا م ی کند که بحران و ب ی ثباتی اجتماعی در‬ ‫جامعه گسترش یابد‪ .‬کودتای جوالی ‪ 2013‬مصر در شرایطی‬ ‫انجام گرفت که یک س��ال از زمان دیدار هیالری کلینتون از‬ ‫قاهره سپری شده بود‪ .‬در ش��رایط جدید‪ ،‬کارگزاران سیاست‬ ‫خارجی امری��کا از کودتا به گونه دو فاکت��و حمایت به عمل‬ ‫اوردند‪ .‬این رویکرد به مفهوم ان است که نظام ی گری در مصر‬ ‫دارای ریشه های ساختاری بوده و از سوی دیگر به دلیل انکه‬ ‫در مقابله با بنیادگرایی سازمان یافته مصر انجام گرفته مورد‬ ‫حمایت نسبی ایاالت متحده قرار گرفت‪.‬‬ ‫در فرایند بعد از کودتا رهب ران سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا و امریکا بر ضرورت بازگشت س��ریع قدرت به حکومت‬ ‫غیرنظامی تاکید داشتند‪ .‬باراک اوباما‪ ،‬رئی س جمهور امریکا‬ ‫در پیام خود‪ ،‬نگرانی ش��دید دولت امریکا درباره اعاده نقش‬ ‫سیاسی ارتش در مصر را اعالم کرد‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫این موضوع را مطرح کرد که حمایت اقتصادی ‪ 1/5‬میلیارد‬ ‫دالری امریکا از ارتش مصر تا عادی شدن فرایندهای سیاسی‬ ‫و برگزاری انتخابات جدید و دموکراتیک تعلیق خواهد شد‪.‬این‬ ‫رویکرد به مفهوم ان اس��ت که ایاالت متحده اقدام سیاسی‬ ‫و کودتای نظامیانی را مورد حمایت مش��روط قرار داده است‬ ‫که نقش کاتالیزور در حوزه سیاس��ی ایفا کرده و م ی بایست‬ ‫موقعیت خود را در زمان محدودی منتقل نمایند‪g .‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫محمد المرس��ی از رویکرد بنیادگرایان��ه در اداره امور‬ ‫سیاس��ی و اجتماعی بهره گرفت‪ .‬محمد المرسی به اتخاذ‬ ‫سیاست هایی مبادرت کرد که بسیاری از مخالفان سیاسی‬ ‫دولت مصر‪ ،‬ارتش و قدرت های بزرگ ب��ا ان مخالف بودند‪.‬‬ ‫در چنین روندی‪ ،‬زمینه ب رای اتخاذ سیاس��ت هایی از سوی‬ ‫محمد المرسی فراهم شد که با ساختار سیاسی مصر و نقش‬ ‫قدرت های بزرگ در این کشور مغایرت داشت‪ .‬بحران سیاسی‬ ‫در مصر و دوران ریاست جمهوری محمد المرسی به گونه ای‬ ‫تدریجی افزایش پیدا کرده و به ای��ن ترتیب زمینه های الزم‬ ‫ب رای ایجاد بحران و اشوب سیاسی را فراهم کرد‪.‬‬ ‫برژینسکی در مطالعات منطقه ای خود به این جمع بندی‬ ‫رسیده که در عرصه کنش سیاسی مصر جلوه هایی از پیوند‬ ‫نخبگان با رویکرد اس�لامگرایی‪ ،‬سکوالریسم و تئوکراسی‬ ‫وجود دارد؛ س��ه گروهی که دارای رویکرده��ای ایدئولوژیک‬ ‫کامال تفکیک شده ای از یکدیگر بوده‪ ،‬اما قادرند تا در روند های‬ ‫سیاسی پوپولیستی با یکدیگر همکاری نمایند‪ .‬تجربه محمد‬ ‫المرسی نشان داد که در کش��ورهای پوپولیستی‪ ،‬نخبگان‬ ‫سیاسی از انگیزه و تمایل چندانی ب رای همکاری با یکدیگر‬ ‫برخوردار نیس��تند‪ .‬کودتای نظامی در مصر را باید انعکاس‬ ‫چنین واقعیتی دانست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪179‬‬ ‫محمد المرسی در انتخابات مصر با اکثریت شکننده ای‬ ‫در ب رابر احمد شفیق به پیروزی رسید‪ .‬در فرایند انتخابات مصر‪،‬‬ ‫ارتش و نیروهای سکوالر از احمد شفیق حمایت م ی کردند‪.‬‬ ‫اگر در فرایند انتخابات‪ ،‬بین احمد شفیق‪ ،‬محمد الب رادعی و‬ ‫عمرو موسی ائتالف ایجاد م ی شد‪ ،‬هی چ گاه محمد المرسی‬ ‫به قدرت نم ی رس��ید‪ .‬المرس��ی نماد ان گروه از کاندیداهای‬ ‫گروه های سیاسی محسوب م ی شود که «ائتالف» را به منزله‬ ‫«غلبه بر متحدین» تلقی م ی کنند‪ .‬چنین رویکردی به مفهوم‬ ‫ان اس��ت که اینگونه بازیگران سیاس��ی ترجیح م ی دهند از‬ ‫«الگوی سواری مجانی» استفاده کنند‪.‬‬ ‫بازیگرانی که از مزیت نسبی سایر الیه های اجتماعی‬ ‫و گروه های سیاسی بهره م ی گیرند‪ ،‬اما قادر به ایجاد موازنه‬ ‫قدرت بین انان نخواهند بود‪ ،‬در زم��ان محدودی با واکنش‬ ‫گروه های اجتماعی روبه رو خواهند شد‪ .‬ویژگ ی های اجتماعی‬ ‫و ژئوپلتیکی مصر بر ش��کل بندی های سیاسی این کشور‬ ‫تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬کش��وری که در کنار دریای مدیترانه و‬ ‫دریای سرخ قرار دارد‪ ،‬بخش قابل توجهی از سنت های سیاسی‬ ‫دوگانه را مورد استفاده قرار م ی دهد‪ .‬سنت های دموکراتیک به‬ ‫موازات الگوهای کنش اقتدارگرا را م ی توان به عنوان واقعیت‬ ‫راهبردی مصر دانست‪.‬‬ ‫محمد المرسی در ش��رایطی به عنوان رئی س جمهور‬ ‫مصر انتخاب شد که فکر م ی کرد از ازادی عمل و استقالل‬ ‫رای در ساختار سیاسی برخوردار اس��ت‪ .‬در حال ی که مصر از‬ ‫سال ‪ 1952‬تاکنون همواره تحت تاثیر س��اختار و نهادهای‬ ‫نظامی قرار داشته‪ .‬مش��ارکت مصر در جنگ ‪ 1967 ،1956‬و‬ ‫‪ 1973‬منجر به تقویت قابل توج��ه نیروهای نظامی گردید‪.‬‬ ‫در چنین ش��رایطی اس��ت ک��ه نظامیان مص��ری در حوزه‬ ‫سیاس��تگذاری امنیتی از جایگاه موثری برخوردار ش��ده اند‪.‬‬ ‫ی مصر در سال های دهه ‪ 1970‬به بعد‬ ‫مقامات سیاسی و علم ‬ ‫به ریاست سازمان های منطقه ای و بی ن المللی دست یافتند‪.‬‬ ‫از جمله این افراد م ی توان به عمرو موسی‪ ،‬پطروس غالی و‬ ‫محمد الب رادعی اشاره داشت‪.‬‬ ‫چنین فرایندی تحت تاثیر زیرس��اخت های فرهنگی‬ ‫و پیوند ان با اقتدارگرایی سیاس��ی مصر شکل گرفته است‪.‬‬ ‫شاید رشد اقتصادی مصر را بتوان زمینه ای ب رای اقتدارگرایی‬ ‫سیاسی و شکل گیری جنبش اجتماعی سال ‪ 2011‬دانست؛‬ ‫جنبشی که مش��روعیت و کارامدی نهادها و زیرساخت های‬ ‫سیاسی اقتدارگرایی مبارک را تحت الش��عاع اراده گروه های‬ ‫اس�لامگرا قرار داد؛ گروه هایی که جنبش اجتماعی مصر را‬ ‫هدایت کرده و زمینه شکل گیری نهادهای اجتماعی‪ ،‬انقالبی‬ ‫و دموکراتیک را به وج��ود اوردند‪ .‬طبع��ا در چنین فرایندی‬ ‫اسالمگرایان از جایگاه ویژه ای برخوردار شدند‪.‬‬ ‫‪ -2‬ناکارام�دی محم�د المرس�ی در س�ازماندهی‬ ‫نخبگان و اتخاذ سیاست های دموکراتیک در مصر‬ ‫یراند‪ .‬او از سرسراهای مرمرین و اتاق های مملو از مبلمان‬ ‫م ‬ ‫طالیی م ی گذرد که همه تقلیدی اس��ت ناش��یانه از سبک‬ ‫امپ راتوری فرانسه‪ .‬دیپلمات امریکایی پس از گذر از چند الیه‬ ‫مامورین امنیتی‪ ،‬وارد اتاق پذی رایی رس��می م ی شود و مورد‬ ‫استقبال بسیار گرم رئی س جمهور مصر قرار م ی گیرد‪ .‬این دو‬ ‫به گرمی در مورد روابط امریکا و مصر‪ ،‬تحوالت منطقه ای و‬ ‫فرایند صلح بین اسرائیل و فلسطین مشغول صحبت شده‬ ‫و به تبادل نظر م ی پردازند‪ .‬زمانی که صحب ت های منطقه ای‬ ‫انان به نتیجه نسبتا مطلوبی رسید‪ ،‬در ان شرایط موضوع های‬ ‫درون س��اختاری جهان عرب ب رای دیپلمات های امریکایی‬ ‫اهمیت پی دا م ی کند‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬طرف امریکایی به نرمی‬ ‫ موضوع حقوق بش��ر را پیش م ی کشد و پیش��نهاد م ی کند‬ ‫که دولت مصر از فشار بر ناراضیان سیاس��ی بکاهد‪ ،‬ازادی‬ ‫مطبوعات را گسترش دهد و روشنفکران را زندانی نکند‪ .‬مبارک‬ ‫عصبی م ی شود و با پرخاش م ی گوید ‪« :‬اگر من کاری را انجام‬ ‫دهم که شما م ی خواهید‪ ،‬بنیادگرایان اسالمی مصر را خواهند‬ ‫گرفت‪ .‬ایا شما همین را م ی خواهید؟»‬ ‫‪13‬‬ ‫انقالب انارشیستی ژوالی‬ ‫جلد دوم‬ ‫تو گو با نبی اهلل ابراهیمی درباره نقش ارتش در حفاظت از منافع بورژوازی مص‬ ‫گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫نب ی اهلل ابراهیمی‪ ،‬استاد دانشگاه تربیت مدرس و کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت وگو با مثلث به بررسی‬ ‫دالیل و ریش�ه‏های کودتای نظامی در مصر علیه محمد المرس�ی پرداخت‪ .‬به عقیده وی‪ ،‬مسائل بسیاری در تحقق‬ ‫چنین اتفاقی دخیل بودند از جمله تعیین استانداران‪ ،‬انتخاب سفرا و کادر وزارت کشور و وزارت خارجه از میان جریان‬ ‫اخوان‪‎‬المسلمین بیش از پیش خش�م اپوزیس�یون مصر را ب ر انگیخت‪ .‬در این بین ضعف شخصیتی و عدم اقتدار‬ ‫المرس�ی و مضافا فقدان ش�خصیتی کاریزما همگی باعث ش�د تا رئی س‪‎‬جمهور منتخب‪ ،‬ردای ریاست جمهوری را‬ ‫ی در رابطه با اینده اخوان نیز معتقد است‪ « :‬اخوان از این پس به‬ ‫نتواند بیش از یک سال بر تن داشته باشد‪ .‬ابراهیم ‬ ‫فعالی ت های زی ر زمینی روی نخواهد اورد‪ ،‬زیرا هی چ گاه در این عرصه موفق نبوده است‪ .‬بنابراین اکنون اخوان عمال از‬ ‫راهبرد فعالیت زیرزمینی ان هم در شرایطی که فضای باز سیاسی نسبی در مصر وجود دارد‪ ،‬استفاده نخواهد کرد و‬ ‫در نهایت وزنه‏ای جدی برای لیبرال‪‎‬ها در عرصه سیاسی مصر باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫در ابتدا کمی پیرامون رابطه المرسی با گروه‪‎‬های‬ ‫س�لفی توضی�ح دهی�د و بفرمایی�د از این پس‬ ‫سرنوشت سلف ی‏ها چه خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬کیش شخصیتی محمد المرسی همچون بسیاری‬ ‫از اعض��ای اخوان‪‎‬المس��لمین مصر تابع منویات سیاس��ی‬ ‫مرشد عام اخوان است‪ .‬رئی س جمهور مصر و حلقه اط رافیان‬ ‫وی با تاس��ی از رهکردهای رهبر جماعت اخوان المسلمین‬ ‫عمال طرح اخوان��ی کردن حکومت را پیگی��ری م ی کردند‪.‬‬ ‫تعیین اس��تانداران از س��وی این جبهه‪ ،‬حتی انتخاب سف را‬ ‫و کادر وزارت کش��ور و وزارت خارجه از جریان اخوان‪ ،‬خشم‬ ‫اپوزیسیون مصر را ب ر انگیخت‪ .‬در این بین ضعف شخصیتی‬ ‫و عدم اقتدار مکفی المرس��ی و مضافا فقدان ش��خصیتی‬ ‫کاریزما همگی باعث ش��د تا رئی س جمهور منتخب‪ ،‬ردای‬ ‫ریاست جمهوری را نتواند بیش از یک سال بر تن داشته باشد‪.‬‬ ‫در مورد سرنوشت س��لف ی ها باید متذکر شد که این‬ ‫جریان سلفی ب ر خالف سلف ی گرایی جهادی راهبرد مشارکت‬ ‫فعال در سیاس��ت را انتخاب کرده است‪ .‬حزب النور و برخی‬ ‫ی یا سلفی سیاسی‬ ‫سلف ی های دیگر مصر که به سلفی علم ‬ ‫مش��هورند تابع امیال سیاسی عربس��تان سعودی در مصر‬ ‫عمل کرده و حامل گفتمان محافظه کارانه س��عودی ها در‬ ‫منطقه اند‪ .‬س��لف ی ها عمال در کنار جریان مخالف المرسی‬ ‫‪14‬‬ ‫بوده و در طرح کودتای ش��ب ‪ 30‬ژوئن به همراه شیخ االزهر‬ ‫و محمد الب رادعی بر انتقال ق��درت از اخوان ی ها به لیب رال ها‬ ‫مشارکت داشتند‪ .‬سلف ی ها با ارتش متحد استراتژیک شده و‬ ‫در واقع به نقش موازنه دهنده میان نیروهای سیاسی در مصر‬ ‫تبدیل شده اند‪ .‬نقش سلف ی ها به شدت مشابه نقش باالنسر‬ ‫جریان دروزی ها در لبنان است‪.‬‬ ‫المرس�ی در حوزه داخلی ب ه خصوص سیاسی و‬ ‫اقتصادی در این یک سال چه اقداماتی انجام داد‬ ‫و چرا نتوانست رضایت مردم را جلب کند؟‬ ‫‪ l‬مصر به دلیل اینکه جوان ترین و پرجمعی ت ترین‬ ‫کشور عرب است با چالش های عمده اقتصادی و اجتماعی‬ ‫دست و پنجه نرم م ی کند‪ .‬بخشی از بودجه مصر مستقیما‬ ‫از سوی برخی کشورهای خارجی تامین م ی شود که در این‬ ‫میان امریکا و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس نقش‬ ‫پررنگ تری دارند‪ .‬به همین دلیل نفوذ سیاسی این کشورها‬ ‫در مصر به ویژه پس از انقالب ‪ 25‬ژانویه قابل توجه است‪ .‬باید‬ ‫به این نکته نیز توجه داشت که نزدیک به ‪ 30‬درصد اقتصاد‬ ‫مصر در دست ارتش بوده است‪ .‬شاید اقدام ارتش ب ی ارتباط با‬ ‫حفظ سرمایه های اقتصادی این بخش از جامعه مصر نبوده‬ ‫است‪ .‬ارتش ی ها در مصر همیش��ه حافظ منافع بورژوازی و‬ ‫خرده بورژوازی بوده اند‪ .‬اقدام سریع ارتش به نفع جریان لیب رال‬ ‫جامعه مصر علیه اخوان ی ها باید مد نظر کارشناسان عرصه‬ ‫اقتصاد سیاسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫در کل چ��ون محمد المرس��ی باتوجه به م��وارد باال‬ ‫نتوانست در حوزه اقتصاد به موفقیتی دست یابد‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل از سوی جریان رقیب به ناکارامدی در حوزه اجتماعی‬ ‫و اقتصادی متهم شد‪ .‬البته سیل تبلیغات علیه المرسی در‬ ‫ش��بکه های اجتماعی و رس��انه ها نیز ب ی تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫در واقع المرس��ی قربانی تبلیغات سیاس��ی در شبکه های‬ ‫اجتماعی و رسانه ای ش��د‪ .‬جریان اخوان قبل از وقوع کودتا‬ ‫قافیه را در فضای نرم و مجازی باخت‪.‬‬ ‫المرسی نتوانست با ارتش تعامل داشته باشد و‬ ‫در نهایت نیز توسط نظامیان برکنار شد‪ .‬در این‬ ‫رابطه نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رسد المرس��ی باتوجه به اینکه رئیس‬ ‫کل س��تاد نیروهای مس��لح بود همچون مبارک نتوانست‬ ‫مهره های نزدیک به خود را در مناصب نظامی مهم بگمارد‪.‬‬ ‫ارتش عمال در دس��ت نیروهای س��نتی باقی ماند‪ .‬جریان‬ ‫طنطاوی همچون س��ابق در ارتش نف��وذ قابل مالحظه ای‬ ‫داشته و ارتباطات بی ن المللی ارتش ب ی تاثیر بر کنش سیاسی‬ ‫انها نبوده است‪ .‬ارتش از ماه ها قبل ارتباطات معناداری را با‬ ‫ی حمدین صباحی‬ ‫گروه های سیاسی همچون جریان مردم ‬ ‫و رهبر نجات ملی‪ ،‬الب رادعی داشت‪ .‬المرسی به دلیل گفتمان‬ ‫لیب رالی ارتش نتوانست با این جریان تعامل نزدیکی برقرار‬ ‫کند‪ .‬ارتش نیز اخوان المسلمین را رقیب جدی و خطرناکی‬ ‫ب رای استمرار نقش سیاس��ی خود در جامعه مصر به ویژه در‬ ‫حوزه اقتصاد و تعامالت بی ن المللی خود م ی دانست‪.‬‬ ‫المرس�ی در حوزه سیاس�ت خارجی ب ه خصوص‬ ‫روابطش با کشورهایی چون عربستان و قطر در‬ ‫این مدت کوتاه چگونه عمل کرد؟‬ ‫‪ l‬با تحوالت سیاسی امی ر نشین قطر و انتقال قدرت‬ ‫از شیخ حمد به شیخ تمیم‪ ،‬به باور بس��یاری از کارشناسان‬ ‫رویداد مهمی در خاورمیانه عربی در حال حادث شدن است‪.‬‬ ‫اس��تعفای امیر قطر از قدرت ‪ -‬که به طور س��نتی از جریان‬ ‫اخوان حمایت م ی کرد ‪ -‬م ی توانس��ت ضربه ای اساس��ی‬ ‫به منافع اخوان در مصر باش��د‪ .‬اتفاقا این مساله باعث شد‬ ‫تا جریان وابس��ته به عربستان همچون س��لف ی ها‪ ،‬االزهر‪،‬‬ ‫لیب رال ها و ارتش موازنه سیاس��ی در مص��ر را ب ر هم بزنند‪.‬‬ ‫المرسی البته با ع ربستان ی ها میانه خوبی نداشت‪ .‬سعودی ها‬ ‫و امارات ی ها نیز از زبان و گفتمان اخوان در منطقه به ش��دت‬ ‫در ه راس ب��وده و اخ��وان را خطری بالقوه ب��رای حاکمیت‬ ‫سیاس��ی خود م ی دانس��تند و جالب اینکه در شب کودتای‬ ‫‪ 30‬ژوئن علیه جریان اخوان‪ ،‬ما شاهد محاکمه جریان اخوانی‬ ‫اماراتی در ابوظبی به اتهام کودتا در این کش��ور هستیم‪ .‬در‬ ‫کل المرسی نتوانست موازنه میان قطر و کشورهای موروثی‬ ‫ سنتی خلی ج فارس را حفظ کند‪.‬‬‫ریش�ه مخالفت ه�ا ب�ا المرس�ی به چ�ه زمانی‬ ‫بازم ی گ�ردد؟ مطالب ه ه�ای مخالف�ان در چ�ه‬ ‫موضوعاتی متمرکز است؟‬ ‫همخوانی داش��ته و م ی تواند به گفتمانی موثر در س��پهر‬ ‫سیاس��ت کش��ورهای عرب تبدیل ش��ود‪ .‬مخالفت عملی‬ ‫این جنبش با تمرکزگرایی اخ��وان و تقویت اقتدار دینی این‬ ‫جماعت نمود عینی انارشیسم مصری را نشان م ی دهد‪ .‬این‬ ‫جنبش بر فردگرایی در جامعه مص��ری و تاکید بر مقاومت‬ ‫مدنی و ضد اقتدار دولتی‪ ،‬راهی هموار را به سمت انارشیسم‬ ‫ع ربی فراهم کرده است‪.‬‬ ‫سرنوشت اخوان المسلمین چه خواهد شد‪ .‬ایا باز‬ ‫هم به فعالی ت های زیرزمینی روی خواهند اورد؟‬ ‫میانهروها همیشه کنار گذاشته میشوند‬ ‫ایا مصر از این تنگنا خارج خواهد شد؟‬ ‫‪3‬‬ ‫نویسنده‪ :‬توماس فریدمن ‪ /‬ترجمه‪ :‬رضا اقازاده‬ ‫همه انهایی که با خاورمیانه اش��نایی دارند م ی دانند‬ ‫خاورمیانه منطقه ای اس��ت که افراط گرایانش حاضرند هر‬ ‫هزینه ای را بپردازند و میانه روهایش همواره کناره م ی گیرند‪.‬‬ ‫هرچند در این میان اس��تثناهایی وجود دارد‪ ،‬مانند مذاکرات‬ ‫صلح اسلو در س��ال ‪ 1993‬یا قیام انبار س��ن ی های ع راق در‬ ‫س��ال ‪ 2006‬که میانه روها به پا م ی خیزند و خودی نش��ان‬ ‫م ی دهند‪ .‬من م ی خواهم اتفاقات هفته گذشته مصر را هم‬ ‫در زمره این اتفاق ها قرار دهم‪ .‬هرچند ترجیح خودم این بود‬ ‫که «المرسی» و اخوان المسلمین سه سال دیگر و در یک‬ ‫انتخابات از قدرت برکنار م ی ش��دند؛ اتفاقی که م ی توانست‬ ‫انها را وادار کند ب ی کفایتی و عدم محبوبیت خود را بپذیرند‪.‬‬ ‫ارزو م ی کردم ارتش مصر در این شرایط مداخله نم ی کرد‪ .‬ولی‬ ‫واقعیت این است که در حال حاضر چنین گزینه هایی روی‬ ‫میز نیستند‪ .‬اغلب مردم مصر حس کردند که سه سال انتظار‬ ‫م ی تواند به نتایج بس��یار بدتری منجر ش��ود‪ .‬کشور از نظر‬ ‫منابع ارزی چنان در تنگناست که کمبود سوخت و قطع برق‬ ‫همه جا به چشم م ی خورد‪ .‬در این میان «المرسی» به تنها‬ ‫مساله ای که توجه نداش��ت انتخاب افراد مناسب ب رای اداره‬ ‫کشور بود و تمام توجه خود را به تقویت قدرت خود و اخوان‬ ‫معطوف کرده بود‪ .‬به همین دلیل مردم احساس کردند که‬ ‫در انتظار ب رای انتخابات بعدی ممکن اس��ت همه چیز را از‬ ‫دست بدهند‪.‬‬ ‫در این میان ی��ک اتف��اق دغدغه ه��ا و اولویت های‬ ‫«المرسی» و اخوان المسلمین را اشکار کرد‪ .‬همه م ی دانند‬ ‫بهترین راه کسب درامدهای ارزی و تامین منابع ب رای خرید‬ ‫سوخت و غذا‪ ،‬احیای گردشگری در مصر است؛ صنعتی که‬ ‫‪ 10‬درصد اقتصاد این کشور را تشکیل م ی دهد‪ .‬المرسی روز‬ ‫شانزدهم ژوئن‪ 17 ،‬استاندار جدید را منصوب کرد و در االقصر‪،‬‬ ‫قلب گردشگری مصر‪ ،‬حکم استانداری را به نام عادل الخیاط‪،‬‬ ‫یکی از اعضای سازمان سلفی «جماعت اسالمی» نوشت؛‬ ‫گروهی نظام��ی که مس��ئولیت یک حمله تروریس��تی و‬ ‫قتل عام ‪ 58‬گردشگر خارجی را در سال ‪ 1997‬به عهده داشت‪.‬‬ ‫حمله ای که هدف ان دقیقا از بین بردن گردشگری به منظور‬ ‫صدمه زدن به دولت حسنی مبارک بود‪« .‬جماعت اسالمی»‬ ‫عملیات های تروریستی را ‪ 10‬سال پیش ترک کرد ولی هرگز‬ ‫دست داشتن در ان قتل عام را منکر نشد‪ .‬وزیر گردشگری در‬ ‫اعتراض به این انتصاب‪ ،‬استعفا داد‪ .‬از سوی دیگر از میان این‬ ‫‪ 17‬نفر‪ ،‬هفت نفر عضو اخوان المسلمین‪ ،‬شش نفر از نظامیان‬ ‫ایا برکناری محمد المرسی را م ی توان از مصادیق‬ ‫کودتا دانس�ت یا نتیج�ه فعالی ت ه�ای مردمی‬ ‫ است؟‬ ‫‪ l‬قطعا باتوجه ب��ه مصادیق مفه��وم کودتا در علم‬ ‫سیاست‪ ،‬از جمله رهبری نظامیان در انتقال قدرت‪ ،‬دستگیری‬ ‫رهب ران سیاسی توسط ارتش و قطع ارتباط میان جریان حاکم‬ ‫با مردم این اقدام از مصادیق کودتاست‪ .‬در مصر‪ ،‬ارتش طبق‬ ‫برخی گزارش ها حتی پیش از ش��روع تظاه رات گس��ترده‬ ‫تصمیم به عزل المرسی داشته و قطع کانال های تلویزیونی‬ ‫طرفدار اخ��وان همچون ن��اس‪ ،‬مصر ‪ 25‬و غی��ره و مضافا‬ ‫دستگیری سعد الکتاتنی و خی رات الشاطر همگی موید این‬ ‫نکته است که در مصر کودتا رخ داده است‪ .‬هر چند این کودتا‬ ‫مورد حمایت بخش قابل توجه مصر بوده‪ ،‬همکاری ارتش با‬ ‫نیروهای سیاسی در این کودتا مبرهن است‪ .‬حضور پلیس‬ ‫و ارتش در تظاه رات‪ ،‬عدم جلوگیری از حمله به دفاتر اخوان‬ ‫در سراسر مصر از س��وی نیروهای امنیتی و ارتش و پلیس‬ ‫نشان دهنده وقوع کودتا در مصر است‪g .‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کنم اخوان همچنان کنشگر سیاسی‬ ‫عمده جامعه مصر باقی خواهد ماند‪ .‬اسالم سیاسی اخوانی‬ ‫گفتمانی اس��ت که نماینده ‪ 30‬درصد از جامعه مصر است‪.‬‬ ‫البته اخوان نیازمند اس��تفاده از ش��خصی ت های محبوب و‬ ‫کاریزمای خود در سیاست اس��ت‪ .‬تحوالت میدان تقسیم و‬ ‫به چالش کشیده شدن اسالمگراها در ترکیه توانست نقش‬ ‫بس��زایی را در تحوالت اخیر مصر بازی کند‪ .‬اخوان هیچ گاه‬ ‫در فعالی ت های زی ر زمینی به موفقیت دست پی دا نکرده است‪.‬‬ ‫مثال در دوره س��ی د قطب و رادیکالی ش��دن اخوان ما شاهد‬ ‫گس��ترش و تقویت گفتمانی این جری��ان در مصر نبودیم‪.‬‬ ‫بناب راین اخوان عمال از این راهبرد ان هم در ش��رایطی که‬ ‫فضای باز سیاس��ی نس��بی در مصر وجود دارد‪ ،‬اس��تفاده‬ ‫نخواهد کرد‪ .‬جریان اخوان حتی پس از کودتای ‪ 30‬ژوئن‪ ،‬از‬ ‫فعالی ت های سیاسی و انتخابات منع نشده و این اتفاق هرگز‬ ‫رخ نخواهد داد‪ .‬بناب راین اخوان المسلمین وزنه ای جدی ب رای‬ ‫لیب رال ها در عرصه سیاسی مصر باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬در مصر‪ ،‬انارشیس��م و جنبش تم��رد را م ی توان‬ ‫در هر دو س��وی طی ف های لیب رال‪ ،‬چپ و ناصری ها یافت‪.‬‬ ‫همه این گروه ها بر رد اقتدار سیاس��ی‪ ،‬مخالفت با اس�لام‬ ‫سیاسی اخوانی‪ ،‬تقلیل نقش دولت در حوزه های اجتماعی و‬ ‫ازادی فردی و تصحیح مسیر انقالب ‪ 25‬ژانویه تاکید دارند‪.‬‬ ‫انارشیسم مصری یا ع ربی همچون بسیاری از انارشیس ت ها‬ ‫در غرب بر رویه غی ر خشونت امیز اصرار ورزیده و مبارزه مدنی‬ ‫را س��رلوحه کار خود قرار داده اند‪ .‬جنبش تمرد یا شورش در‬ ‫مصر به مقاومت منفی علیه اقتدار اخوان ش��کل گرفته و‬ ‫بیشتر بر اشکال فردگرایانه تاکید دارد‪.‬‬ ‫«محمود ب��در» بنیانگذار جنبش «تم��رد» در مصر‬ ‫به عن��وان ی��ک روزنامه نگار کس��ی اس��ت که توانس��ت‬ ‫دو میلیون امضا ب رای س��رنگونی محمد المرسی در مصر‬ ‫جمع کن��د‪ .‬جنبش تمرد یا ش��ورش اواخر اوری��ل ‪ 2013‬در‬ ‫میدان تحری��ر قاهره اع�لام موجودیت ک��رده و کار خود را‬ ‫اغاز کرد‪ .‬نارضایتی از وضعیت اقتصاد مصر‪ ،‬عدم دستیابی‬ ‫به اهداف انقالب ‪ 25‬ژانویه‪ ،‬عدم اعتماد المرسی توسط مردم‪،‬‬ ‫فقدان عدالت اجتماعی و ازادی های فردی و تبعیت مصر از‬ ‫ایاالت متحده امریکا از اه��م دالیل مخالفت جنبش تمرد با‬ ‫جریان اخوان المسلمین بوده است‪ .‬ولی عمال این جریان به‬ ‫فرهنگی ضد نهادهای دولتی تبدیل شده و احتمال سرایت‬ ‫ان به کشورهای دیگر عرب وجود دارد‪.‬‬ ‫این جریان عمال با اموزهای لیب رالیس��م و انارشیسم‬ ‫نب ی اهلل ابراهیمی معتقد است که‬ ‫المرسی قربانی تبلیغات سیاسی در‬ ‫شبک ه های اجتماعی و رسانه ای شد‬ ‫همسو و چهار نفر از دیگر گروه های اسالمی مانند «جماعت‬ ‫اسالمی» انتخاب شده بودند‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که مش��کالتی همچون افزایش‬ ‫جمعیت در ‪ 40‬سال گذشته‪ ،‬بیکاری‪ ،‬کمبود اب و ب ی سوادی‪،‬‬ ‫مصر را تبدیل به کشوری غیرقابل کنترل با مردمی مضطرب‬ ‫و بسیج شده کرده است و ش��رایطی را به وجود اورده که هر‬ ‫گروهی در تالش ب رای تنها حکومت کردن در این کش��ور‬ ‫سرنوشتی جز س��رنگونی نخواهد داش��ت‪ :‬مبارک‪ ،‬ارتش‪،‬‬ ‫اخوان المسلمین یا لیب رال ها‪ .‬دارون عاصم اوغلو‪ ،‬نویسنده‬ ‫کتاب «س��قوط ملت ها» این نظریه را مط��رح م ی کند که‬ ‫کشورها زمانی به رشد و توسعه دس��ت م ی یابند که بتوانند‬ ‫نهادهای سیاسی و اقتصادی «فراگیر» ایجاد کنند و زمانی‬ ‫شکس��ت م ی خورند که این نهادها «انحصاری» و قدرت و‬ ‫موقعیت در دس��ت عده ای معدود باشد‪ .‬عاصم اوغلو معتقد‬ ‫اس��ت که مصر و دولت ب��زرگ ان نمونه کالس��یک یک‬ ‫جامعه انحصاری اس��ت و انچه بیش از همه به ان نیاز دارد‬ ‫رهبری است که بتواند با صداقت کامل به مردم مصر بگوید‬ ‫سال های زیادی را هدر داده اند و بایس��تی از نو شروع کنند‪.‬‬ ‫شروعی که مس��تلزم تقویت اموزش‪ ،‬کوچک کردن دولت‪،‬‬ ‫ ترویج روحیه کارافرینی‪ ،‬توانمندسازی زنان و اصالح ساختار‬ ‫پلیس و قوه قضائیه این کشور است‪.‬‬ ‫اقداماتی ضروری و بنیادین که «المرسی» در همین‬ ‫مدت کوتاه نش��ان داد قادر به انجام انها نیس��ت‪ .‬حاال تنها‬ ‫شانس مصر ب رای بقا‪ ،‬برگزاری انتخابات جدید‪ ،‬تدوین یک‬ ‫قانون اساسی جامع و تشکیل دولتی فراگیر با حضور همه‬ ‫گروه های سیاسی است‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬نیویورک تایمز‬ ‫‪15‬‬ ‫شکست در سیاست ورزی‬ ‫المرسی؛ رئیس جمهور اخوان به جای رئیس جمهور مصر‬ ‫حسین ابراهیم نیا ‪ /‬کارشناس مسائل شمال افریقا‬ ‫‪4‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫رویدادها و بحران های مصر از سال ‪ 2011‬تاکنون تمام ی ‬ ‫ندارد و این کشور همچنان در بحران ها سیال است‪ .‬رویدادهای‬ ‫مصر ک��ه در هفته های اخیر ش��اهد ان هس��تیم به وضوح‬ ‫نش��ان از این دارد که دولت اخوان المس��لمین و در راس ان‬ ‫محمد المرسی‪ ،‬رئی س جمهور اس�لامگرای ان کشور‪ ،‬مصر‬ ‫را به چه مس��یری هدایت کرده اند‪ .‬انها با گذشت یک سال از‬ ‫ریاس��ت جمهوری المرس��ی و یارانش هی چ یک از وعده های‬ ‫داده شده را نتوانستند عملی کنند؛ نه امنیت اجتماعی در مصر‬ ‫بهبود یافت‪ ،‬نه مشکالت اقتصادی پایان یافت و نه سیاست‬ ‫خارجی اتخاذ ش��د که توان اثرگذاری کشور مصر را حداقل به‬ ‫ی موارد سبب شده‬ ‫حالت سابق بازگرداند یا افزایش دهد‪ .‬تمام ‬ ‫ثبات سیاس��ی هر روز به امید و ارزویی دس��ت نیافتنی ب رای‬ ‫مصریان بدل شود‪ .‬در فاصله یک سال ریاست جمهوری محمد‬ ‫المرسی اعتراضات به گفته ها و رفتارهای وی به امری عادی‬ ‫بدل شده اس��ت‪ .‬دخالت های وی در نهاد های دیگر از جمله‬ ‫شزا و تنش افرین بود‪.‬‬ ‫ارتش و قوه قضائیه مصر همگی تن�� ‬ ‫گفته های وی نیز در سیاست خارجی همگی موجبات تنش‬ ‫با کشورهای منطقه را فراهم اورد که از ان جمله م ی توان به‬ ‫شزای وی در جریان سفر به ته ران اشاره کرد یا‬ ‫گفته های تن ‬ ‫تنش در روابط ب��ا امارات متحده ع ربی به واس��طه حمایت از‬ ‫گروه های اخوانی این کشور؛ لیکن تمام موارد فوق هر روز بر‬ ‫شکاف و اختالف میان حزب حاکم با سایر احزاب و گروه های‬ ‫سیاس��ی مصر م ی افزود و امید به توانایی اسالمگرایان ب رای‬ ‫تحقق وعده هایش��ان را هر روز کمرنگ ت��ر از دیروز م ی کرد‪.‬‬ ‫بناب راین در ابتدا این احس��اس ایجاد ش��ده بود ک��ه در راس‬ ‫قرارگرفتن گروهی که از پیش��ینه سیاسی مبارزات جنبشی‬ ‫هشتاد ساله برخوردار است و خود را متعهد به ارزش های دینی‬ ‫و قواعد دموکراتیک م ی داند‪ ،‬این توانایی را نیز دارد که برخی از‬ ‫مشکالت گذشته مصر را کاهش دهد و حمایت یک سال اخیر‬ ‫ارتش از گذار دموکراتیک‪ ،‬بر این اطمینان عمومی و احتمال‬ ‫موفقیت محمد المرسی و یارانش افزود‪ .‬ولی شکل گیری چنین‬ ‫امیدی در جامعه مصر با انچه در هفته های اخیر شاهدیم نشان‬ ‫از این دارد ک��ه انچه در عمل و واقعیت ش��کل گرفت‪ ،‬با ان‬ ‫امید ایجادشده یک سال قبل با انتظارات و توقعات عمومی‬ ‫همخ وانی نداشت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫عملکرد رئیس جمهور اخوان المسلمین‬ ‫تحوالت به وقوع پیوس��ته در مصر این پرسش را طرح‬ ‫‪16‬‬ ‫کرد که به رغ��م تاکیدی که محمد المرس��ی داش��ت که او‬ ‫رئی س جمهور همه کشور مصر و مصریان است‪ ،‬ایا در عمل‬ ‫سیاسی چنین اتفاقی افتاد یا فقط رئی س جمهور سیاست هایی‬ ‫ش��د که هش��تاد س��ال اخوان ب رای ان مبارزه انجام داده بود؛‬ ‫سیاست هایی که المرسی در یک سال اخیر در پیش گرفت‬ ‫به شدت بر امنیت و اقتصاد نحیف مصر تاثیر گذاشت؛ دو متغیر‬ ‫مهمی که بر تمامی متغیرها تاثیرگذار است‪ .‬امروزه هر دولتی‬ ‫ب رای هدایت مطلوب در هر کش��وری باید نخست امنیت و‬ ‫اقتصاد را تامین نماید؛ امری که دولت المرسی از ان ناتوان ماند‪.‬‬ ‫عدم امنیت در مصر سبب شده اقتصاد مصر به یک اقتصاد‬ ‫ناکارامد و غی ر شفاف تبدیل ش��ود که توانایی تولید و توزیع‬ ‫مجدد درامد را از دست داده ‪ ،‬همین عامل سبب شده جمعیت‬ ‫مصر که فقر در ان افزون است‪ ،‬افزون تر از گذشته شود‪ .‬از این‬ ‫رو در یک سال اخیر اقای المرسی ب رای مقابله و رفع این شرایط‬ ‫و کاهش فشارهای داخلی و خارجی‪ ،‬اقدامات گوناگونی را انجام‬ ‫داد؛ از شکل دادن به گفت وگوهای فراگیر ملی در مصر گرفته‬ ‫تا رعایت خط قرمزهای ارتش مصر و از کوشش ب رای گسترش‬ ‫روابط خارجی و گسترش چهار ستون موازنه نوین در سیاست‬ ‫خارجی مصر تا تداوم مذاک��رات با نهادهای مالی بی ن المللی‬ ‫ب رای اخذ وام و جلب نظر کشورهای عرب حوزه خلی ج فارس‬ ‫ب رای دریافت کمک های مالی و حتی نخس��ت وزیری هشام‬ ‫قندیل به عنوان یک فرد تکنوکرات؛ اما تمامی اقدامات فوق‬ ‫منجر به این نشد که دولت اخوان المسلمین از بحران عبور‬ ‫نماید‪ ،‬چراکه به نظر م ی رسد نحوه تصمیم گیری و اقدامات‬ ‫المرسی در حوزه سیاسی‪ ،‬توسط خودش از میان رفته و اعتماد‬ ‫الزم ب رای دیگر بازیگران صحنه سیاسی را ایجاد نکرده است‪.‬‬ ‫بناب راین عدم اهمیت اخوان المسلمین به منابع درامدی‬ ‫کشور مصر از جمله صنعت گردشگری که ‪10‬درصد اقتصاد‬ ‫این کشور را تشکیل م ی دهد در یک سال اخیر سبب شد که‬ ‫ذخایر ارزی کشور تا حدی کاهش یابد که کشور ب رای واردات‬ ‫س��وخت با بحران روبه رو ش��ود که ان را م ی توان در تصاویر‬ ‫صف های طویل بنزین و کمبود برق مشاهده کرد‪ .‬به عنوان‬ ‫نمونه انتصاب افرادی که سابقه عضویت در گروه های تندرو را‬ ‫داشته اند به فرمانداری استان های مختلف مصر که از ان جمله‬ ‫انتصاب عادل الخیاط به فرمانداری اقصر‪ ،‬قلب گردش��گری‬ ‫مصر است‪ .‬انتصاب وی که یکی از اعضای گروه اسالمگرای‬ ‫جامعه االسالمیه بود سبب شد که وزیر گردشگری المرسی‬ ‫در اعتراض به این انتصاب استعفا دهد و عادل الخیاط نیز در‬ ‫نهایت از سمت خود کنار رفت‪.‬‬ ‫نزدیکی المرسی و حزب اخ وان به گروه های سلفی سبب‬ ‫ش��د نوعی عدم توازن میان گروه های سیاس��ی ایجاد شود‪،‬‬ ‫در واقع یک سونگری المرسی زمینه ای فراهم کرد که دیگر‬ ‫حزب ها توسط دولت اخوان به کنار نهاده شوند‪ ،‬بناب راین دولت‬ ‫المرسی در پی ان بوده که جامعه مصر را کامال یکدست نماید‪،‬‬ ‫اما نکته ای که اقای المرسی و هم حزب ی های او فراموش کردند‬ ‫این بود که نخس��ت‪ ،‬لزوما هرکس به اخوان رای داده اخوانی‬ ‫نیست و دوم‪ ،‬مصر جامع ه ای نیست که هر شخص‪ ،‬حزب یا‬ ‫گروه سیاسی بخواهد به تنهایی رهبری کند‪ .‬انحراف المرسی‬ ‫از مسیر اصلی که در انتخابات به ان پرداخته بود ‪ -‬که همان‬ ‫اولویت تامین معیشت مصریان بود و پرداختن به موضوعاتی‬ ‫همچون پاکسازی دستگاه قضایی کشور از عناصر رژیم قبلی‬ ‫و س��عی در اخوانیزه کردن ارتش ‪ -‬با مقاومت هایی از سوی‬ ‫این دو منجر گش��ت‪ .‬صحیح است که همه فعاالن سیاسی‬ ‫در مصر اعتقاد داش��تند که در هردو نهاد اصالحاتی صورت‬ ‫گیرد؛ از جمله از بین بردن فساد در دستگاه قضایی یا جدا کردن‬ ‫ارتش از فعالی ت های اقتصادی که تقریب��ا حدود ‪25‬درصد از‬ ‫اقتصاد مصر را در دست دارد‪ .‬ولی شیوه عمل اخوان و شخص‬ ‫اقای المرسی در برخورد با این دو نهاد این تفسیر را بیان کرد‬ ‫که اخوان المسلمین در پی نادیده گرفتن اصل تفکیک قوا و‬ ‫در پی قدرت طلبی و پ ی ریزی یک اقتدارگرایی دوگانه اس��ت؛‬ ‫یعنی با ش��عارهای دموکراتیک نظ��ام اقتدارگرایی نوینی در‬ ‫مصر برقرار سازد‪.‬‬ ‫بناب رای��ن ش��اهدیم ک��ه رفته رفت��ه متح��دان دیروز‬ ‫اخوان المس��لمین به منتقدان جدی این گروه تبدیل ش��دند‬ ‫که حتی این انتقاد از سوی حزب سلفی تندرو نیز بیان م ی شد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی اخوان المسلمین‬ ‫در زمینه سیاست خارجی‪ ،‬دولت المرسی به این سمت‬ ‫پی ش رفت ک��ه موازنه های جدیدی در سیاس��ت خارجی این‬ ‫کشور پ ی ریزی نماید و نقش سابق مصر را به ان بازگرداند‪ .‬ولی‬ ‫دولت المرسی در سیاست خارجی به سوی انحراف رفت و سعی‬ ‫کرد از شرایط خارجی ب رای حمایت داخلی استفاده نماید و تع داد‬ ‫حامیان خود را در میان اع راب افزایش دهد‪ .‬ولی همان طور که‬ ‫ذکر شد اخ وان از دو نکته غافل بود؛ نخست‪ ،‬در میان کشورهای‬ ‫پادشاهی عرب اندیشه اخ وان مقبول نبود و حتی ان را تهدیدی‬ ‫علیه خود م ی دیدند‪ .‬دوم‪ ،‬خوشایند برخی قدرت های منطقه ای‬ ‫نبود که مصر نقش خود را بازیابد از جمله این قدرت ها ترکیه‬ ‫و ع ربستان سعودی بودند؛ همچنین حتی کشور کوچک قطر‬ ‫هم تمایل نداشت که مصر به جایگاه سابق خود بازگردد‪ .‬در این‬ ‫راستا المرسی جهت جلب حمایت اع راب به قطع کامل روابط‬ ‫خود با سوریه و به حمایت از طرح پرواز ممنوع در سوریه پرداخت‬ ‫و در مورد دعوت رهب ران س��لفی به جهاد در س��وریه سکوت‬ ‫اختیار کرد‪ .‬همچنین ش��خصیت جاه طلب المرسی و نحوه‬ ‫سخنران ی های او و صحب ت کردن در مجامع بی ن المللی نوعی‬ ‫ماجراجویی تلقی گش��ت؛ که در نهایت همه موارد نه تنها در‬ ‫عرصه داخلی به کمک اخوان المسلمین نیامد‪ ،‬بلکه شاهدیم‬ ‫ع ربستان سعودی جزو اولین کشورهایی است که از اقدام اخیر‬ ‫ارتش استقبال کرد‪.‬‬ ‫انعکاس رفتار اخوان المسلمین در گروه های سیاسی‬ ‫مصر‬ ‫درنهایت با نادیده انگاشته ش��دن خواسته های مردم و‬ ‫گروه های سیاس��ی در مصر و عملکرد حزبی و ایدئولوژیکی‬ ‫اخ وان المسلمین و اتحاد با تندروترین گروه اسالمگرای مصری‬ ‫یعنی سلف ی ها‪ ،‬قانون اساسی تصویب شد که اقلی ت های دینی‬ ‫لیب رال ها و قوم گرایان و به طور کلی جامعه سیاس��ی مصر را‬ ‫پشتیبانی نکرد‪ .‬مخالفان محمد المرسی و قانون اساسی مصر‬ ‫معترض شدند که قانون اساسی مصر تناسبی با جامعه سکوالر‬ ‫مصر ندارد و در واقع اسالمگرایان با این قانون این توانایی را پی دا‬ ‫اینده اخوان المسلمین در سپهر سیاسی مصر‬ ‫چرا محمد المرسی شکست خورد؟‬ ‫تمرکز به جای اقتصادگرایی‬ ‫ترجمه رضا اقازاده‬ ‫‪5‬‬ ‫فارغ از نتیجه اتفاقات اخیر‪ ،‬جهان یک س��ال حکومت‬ ‫«المرس��ی» را به عنوان یک��ی از بزرگترین شکس��ت های‬ ‫سیاس��ی به خاطر خواهد داشت‪ .‬ش��رایط حال حاضر جهان‬ ‫به نوعی است که تمام رهب ران و سیاستمداران در هر گوشه ای‬ ‫از ان‪ ،‬به ویژه در کشورهای ناارام ع ربی‪ ،‬باید یک مساله را در‬ ‫ذهن داشته باشند؛ اول اقتصاد بعد سایر مسائل‪ .‬و المرسی راه‬ ‫دیگری را انتخاب کرد‪ .‬اخ وان المسلمین در شرایطی قدرت را به‬ ‫دست گرفتند که مصر در همه ابعاد دچار دوپارگی است و تقابل‬ ‫در همه جا به چشم م ی خورد؛ بنیادگراها و سکوالرها‪ ،‬مسلمانان‬ ‫و مسیحیان‪ ،‬فقیر و غنی‪ ،‬شه رنشین و روستایی‪ .‬بناب راین اولین‬ ‫وظیفه اولین رئی س جمهور منتخب‪ ،‬خلع س�لاح مخالفان و‬ ‫ایجاد این حس بود که وی نماینده تمام مردم اس��ت نه فقط‬ ‫یک گروه خاص‪ .‬یکی از راه های رسیدن به این هدف‪ ،‬استفاده‬ ‫از نفوذ اخوان المسلمین در میان اقشار فقیر جامعه ب رای قطع‬ ‫یارانه های ناکارامدی بود که سه درصد تولید ناخالص داخلی را‬ ‫هدر م ی دادند‪ .‬در ازای این قربانی‪ ،‬المرس��ی م ی توانست به‬ ‫سراغ طبقه متوس��طی برود که حقوق و مزایای ان در بخش‬ ‫دولتی‪ 40‬درصد تولید ناخالص داخلی را م ی بلعد و سپس نوبت‬ ‫ارتش م ی رسید که بودجه ساالنه چهار میلیارد دالری ان بسیار‬ ‫فراتر از نیازهای کشور است و تولید شرکت ها و کارخانجات‬ ‫زیرمجموعه اش بس��یار کمتر از نیاز بازار بوده و به شدت نیاز‬ ‫به خصوصی شدن دارد‪ .‬اگر المرس��ی چنین اقداماتی را جزو‬ ‫اولویت های خود قرار م ی داد م ی توانست به سرعت هزینه ها‬ ‫را کاهش داده‪ ،‬وام صندوق بی ن المللی پ��ول را جذب کرده و‬ ‫در عین حال اعتماد س��رمایه گذاران خارجی را جلب کند‪ .‬اما‬ ‫المرسی فرض را بر این گذاشت که اقتصاد م ی تواند صبر کند‪.‬‬ ‫این در حالی بود که بحران اقتصادی حتی پیش از تکیه زدنش‬ ‫بر مسند ریاست جمهوری‪ ،‬مردم مصر را به ستوه اورده بود‪ .‬او و‬ ‫اخوان المسلمین تا پیش از رسیدن به قدرت چندین دهه زمان‬ ‫داشتند تا خود را به لحاظ اقتصادی اماده کنند‪ ،‬ولی در عمل‬ ‫نشان دادند فاقد هرگونه ب رنامه اقتصادی هستند و تصور کردند‬ ‫که م ی توانند پیش از انکه بحران اقتصاد گریبانشان را بگیرد‬ ‫چند صباحی را به بازی های سیاسی و افزایش و تثبیت قدرت‬ ‫خود بپردازند‪ .‬المرس��ی که درک درستی از شرایط و وضعیت‬ ‫موجود نداشت‪ ،‬فکر م ی کرد م ی تواند وام صندوق بی ن المللی‬ ‫پول را جذب کند‪ ،‬بدون اینکه دس��ت ب��ه هی چ گونه کاهش‬ ‫هزینه ای بزند‪ .‬بدتر از ان اینکه عالوه بر شکس��ت در حذف‬ ‫‪ 2/5‬میلی��ارد دالر از ‪ 15‬میلی��ارد دالر یارانه ای که از ش��رایط‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫ش��کل گیری این ب ی نظمی در یک سال اخیر در مصر‬ ‫نش��ان داد که محمد المرس��ی هی��چ درک و تمرکزی روی‬ ‫دولت و انتصاب بهترین افراد ب رای مشاغل مختلف نداشت‪.‬‬ ‫وی و یارانش تم��ام تمرکز خ��ود را به تثبیت خ��ود و حزب‬ ‫اخوان المس��لمین در قدرت اختصاص داده بودن��د‪ .‬در واقع‬ ‫جلد دوم‬ ‫م ی کنند که حقوق اقلی ت ها را نادیده گرفته و انقالب مردم مصر‬ ‫را به انحراف بکشند؛ در این فرایند بود که اخوان المسلمین به‬ ‫اتخاذ شیوه های انحصارطلبانه و سوءاستفاده از قدرت‪ ،‬متهم‬ ‫شده و اصطالحاتی چون اقتدارگرایی اخوانی در مورد المرسی‬ ‫و دولت او اس��تفاده ش��د‪ .‬به عالوه اقای محمد المرس��ی به‬ ‫خواسته های مخالفان توجهی نکرد و با لحن تحکم امیزی با‬ ‫مخالفان صحبت کرد‪ .‬مخالفان وی روز به روز بر انتقادات خود‬ ‫افزودند و متحدتر ش��دند و با تاسیس جنبش «تمرد» توسط‬ ‫محمود بدر و جمع اوری امضا و همچنین با تش��کیل جبهه‬ ‫نجات ملی با رهبری محمد الب رادعی اعتراضی با خواسته ها‬ ‫و مطالبات بیشتر از اعتراض اول شکل گرفت؛ اعتراضی که‬ ‫هم مطالبات دوران مبارک و هم دوران محمد المرسی را همراه‬ ‫خود داشت‪ .‬در جبهه اعتراض به محمد المرسی تقریبا تمامی‬ ‫ گروه های سیاسی جز اس�لامگرایان حضور یافتند و جامعه‬ ‫مصر به سمت دوقطب ی شدن حرکت کرد‪ .‬جبهه اعتراض به‬ ‫اخوان المسلمین از فرصت یک ساله شدن حکومت المرسی‬ ‫و از عدم پاس��خگویی او به مطالبات اقتصادی و نیز با طرح‬ ‫شعار انحصارطلبی و قدرت طلبی اخوان ی ها استفاده و میدان‬ ‫التحریر را پر کردند‪.‬‬ ‫اخوان‪ ،‬قدرتی را که پس از ‪80‬س��ال مبارزه جنبشی در مصر‬ ‫به دس��ت اورد‪ ،‬فدای عدم تجربه و تثبیت خود در قدرت کرد‪.‬‬ ‫در اولویت قرار دادن سیاست های حزبی به جای اولویت های‬ ‫سیاسی ‪ -‬اقتصادی کشور‪ ،‬س��بب شکست اخوان در عرصه‬ ‫حکمرانی شد‪ .‬یکی از مهم ترین عواملی که بر عمق و ادامه‬ ‫وضعیت بحران جاری در مصر اثر گذاشت و اقدامات المرسی‬ ‫در عرصه حکمرانی را کم اثر کرد‪ ،‬نحوه تصمیم گیری و رفتار‬ ‫وی و هم حزب ی های او در صحنه سیاسی بود‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬ ‫اقدامات المرسی در حوزه سیاسی توسط او و همراهانش خنثی‬ ‫شد و اعتماد الزم ب رای دیگر بازیگران صحنه سیاسی را ایجاد‬ ‫نکرد؛ اما دو نکته ای که المرس��ی و اخوان المس��لمین از ان‬ ‫غفلت کردند این بود که مصر جامع ه ای نیست که هر شخص‪،‬‬ ‫گروه یا حزبی بخواهد به تنهایی رهبری کند‪ ،‬در واقع هرکس‬ ‫خواست این جامعه را یکدست نماید با شکست مواجه خواهد‬ ‫شد‪ .‬فرقی نم ی کند ان گروه یا شخص چه کسی باشد؛ مبارک‪،‬‬ ‫ارتش‪ ،‬اخ وان المسلمین یا ازادیخ واهان‪ .‬اکنون مصر در وضعیت‬ ‫پرتالطمی قرارگرفته که در جامعه مصر حالت دوقطبی پدید‬ ‫اورده است؛ دو قطب با یک محور که در دو سر این دو قطب دو‬ ‫گروه تندرو منفی فعال م ی باشند که همان گروه های تندرو در‬ ‫طیف اسالمگرایان و طیف سکوالرها در میانه این محور که‬ ‫دو گروه با رویکرد مثبت فعال هستند که میانه روهای دو طیف‬ ‫سیاسی مصر به حساب م ی ایند‪ .‬بناب راین انچه اینده مصر را‬ ‫رقم خواهد زد‪ ،‬تعامل مثبت دو قطب مثب ت محور است‪ ،‬لیکن‬ ‫قدرت گیری دو قطب مثب ت محور یعنی طیف میانه رو هر دو‬ ‫جریان سیاسی و ایجاد توازن میان این دو قطب سیاسی است‬ ‫که اینده مصر را به س��مت ارامش پیش خواهد برد‪ .‬از این رو‬ ‫اگر یکی از دو قطب منفی قدرت را در دست بگیرد که قاعدتا‬ ‫طیف تندرو سکوالر است‪ ،‬دوباره شاهد یک تسلسل در جامعه‬ ‫مصر هستیم؛ یعنی شاهدیم که طیف تندرو سکوالر همان‬ ‫اش��تباهات دولت اخوان المسلمین را از س��مت دیگر محور‬ ‫انجام خواهد داد‪ .‬در واقع شاهدیم در مصر توازن برقرار نشده و‬ ‫گروه های سمت دیگر محور به سمت حرکت های زیرزمینی‬ ‫حرکت خواهند کرد‪ .‬باتوجه به س��ابقه گروه های س��لفی به‬ ‫فعالی ت های زیرزمینی این بسیار ب رای اینده مصر خطرناک‬ ‫خواهد بود و همچنان وضعیت این کشور را در حالتی سیال‬ ‫قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫در پایان باید اش��اره کرد که دولت این��ده مصر با حجم‬ ‫فزاینده ای از خواسته های مردمی روبه روست که در انقالب اول‬ ‫و با قدرت گیری دولت اخوان‏المسلمین به سرانجامی نرسید‬ ‫و حتی بر حجم مطالبات افزوده ش��د‪ .‬بناب راین دولت جدید از‬ ‫بطن اعتراضی بیرون م ی اید که همراه خود حجم مطالبات‬ ‫دو اعتراض را بر دوش دارد؛ از یک س��و با خواسته هایی که از‬ ‫پیش وجود داشت و براورده نشد‪ ،‬مواجه است و از سوی دیگر با‬ ‫گروه دیگری روبه روست که از قدرت به کنار نهاده شده‪ ،‬همان‬ ‫دولتی که خود را مشروع م ی دانست؛ چراکه از یک انتخابات‬ ‫ازاد برامده بود‪ .‬بناب راین انچه اینده مصر را به س��مت ارامش‬ ‫خواهد برد ش��کل گیری دولت ائتالفی ملی فراگیر است که‬ ‫بتواند تصمیمات س��خت بگیرد و اقدامات مشکل اما الزم را‬ ‫اجرایی کند؛ در غیر این صورت اینده جامعه مصر در یک دوره‬ ‫تسلسل گرفتار خواهد ش��د که در ان شاهد هستیم اخوان و‬ ‫دیگر گروه های اسالمی همچنان عرصه خیابان را خالی نکرده‬ ‫و به مقاومت م ی پردازند‪g .‬‬ ‫صندوق بی ن المللی پول بود‪ ،‬بدهی خارجی این کش��ور را از‬ ‫‪ 32‬به ‪ 42‬میلیارد دالر رس��اند‪ .‬در همین حال در بازگرداندن‬ ‫امنیت به خیابان های ب ی قانون مصر و بازگرداندن گردشگران‬ ‫خارجی نیز شکس��ت خورد‪ .‬ان هم در ش��رایطی که صنعت‬ ‫گردشگری تامی ن کننده ‪ 10‬درصد درامد اقتصادی این کشور‬ ‫و ایجاد کننده حدود سه میلیون فرصت شغلی است‪ .‬افزایش‬ ‫بدهی خارجی‪ ،‬دش��واری واردات گاز‪ ،‬قطع مداوم برق‪ ،‬صفوف‬ ‫طوالنی در مقابل جایگاه های بنزین و احتکار اب و مواد غذایی‬ ‫از سوی خانواده ها‪ ،‬تصویر این روزهای مصر است‪ .‬المرسی به‬ ‫جای پرداختن به اقتصاد‪ ،‬انرژی خود را صرف سیاست کرد‪ .‬اول‬ ‫بر سر ابطال انتخابات پارلمانی با قوه قضائیه درگیر شد‪ .‬سپس‬ ‫با صدور بیانیه تکمیلی قانون اساس��ی تالش کرد دستورات‬ ‫خود را مافوق هر قانون و دادگاهی قرار دهد‪ .‬هرچند در هر دو‬ ‫اقدام با مقاومت روبه رو و مجبور به عقب نشینی شد‪ .‬پس از ان‬ ‫دادستان عمومی مصر را برکنار کرد و خود را در مقابل وکال و‬ ‫قضات و حتی االزهر قرار داد‪ .‬در نهایت دست به تغییر گسترده‬ ‫استانداران زد و ‪ 17‬استاندار از ‪ 27‬استاندار مصر را برکنار کرد و در‬ ‫تمام این مدت پیروزی شکننده خود (با‪ 1/73‬درصد ارای بیشتر)‬ ‫در انتخاب��ات را نادیده گرفت‪ .‬عالوه بر این کثرت س��فرهای‬ ‫خارجی المرسی در مدت تنها ‪ 12‬ماه به پاکستان‪ ،‬المان‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫روسیه‪ ،‬ای ران‪ ،‬اتیوپی و مجمع عمومی سازمان ملل از نظر مردم‬ ‫مصر نشان دهنده ب ی تفاوتی المرسی به شرایط وخیم اقتصادی‬ ‫کشور تلقی ش��د و در نهایت به افزایش روزافزون نارضایتی‬ ‫عمومی و سرنگونی وی تنها پس از یک سال منجر شد‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬فایننشال تایمز‬ ‫‪17‬‬ ‫جانشین المرسی در کاخ ریاست جمهوری چه کسی است؟‬ ‫قاضی مرموز‬ ‫ترجمه‪ :‬مرجان محمدی‬ ‫‪6‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫قاضی «عدلی منصور» رئیس دادگاه عالی مصر پس‬ ‫از برکناری «محمد المرسی» رئی س جمهوری منتخب مصر‬ ‫توسط ارتش و در پی تظاه رات بزرگی که مخالفان مصری در‬ ‫سراسر مصر ‪ ۳۰‬ژوئن برگزار کردند‪ ،‬به قدرت رسید و به طور‬ ‫موقت رئی س جمهور این کشور شد‪ ،‬تظاه راتی که مخالفان‬ ‫در ان خواسته بودند المرسی از قدرت کنار برود و انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری زودهنگام برگزار شود‪.‬‬ ‫و اما عدل��ی منصور ‪ ۶۸‬س��اله‪ ،‬این قاضی نا ش��ناس‬ ‫کیست؟ منصور در س��ال ‪ ۱۹۴۵‬در قاهره به دنیا امد‪ .‬وی در‬ ‫سال ‪ ۱۹۶۷‬لیسانس حقوق خود را از دانشگاه قاهره گرفت‬ ‫و از همین دانشگاه نیز دیپلم قانون عمومی و علوم اداری را‬ ‫در سال های ‪ ۱۹۶۹‬و ‪ ۱۹۷۰‬اخذ کرد‪ .‬منصور از سپتامبر سال‬ ‫‪ ۱۹۷۵‬تا ژانویه ‪ ۱۹۷۷‬بورس تحصیلی را در رش��ته مدیریت‬ ‫عمومی به دست اورد و به پاریس پایتخت فرانسه فرستاده‬ ‫شد‪ .‬وی در سال ‪ ۱۹۸۴‬به عنوان مشاور شورای دولت تعیین‬ ‫و در س��ال ‪ ۱۹۹۲‬معاون رئیس ش��ورای دولت برگزیده شد‪.‬‬ ‫منصور بین سال های ‪ ۱۹۸۳‬تا ‪ ۱۹۹۰‬به عنوان مشاور حقوقی‬ ‫وزارت تجارت مصر در عربستان انتخاب شد‪ .‬وی همچنین‬ ‫مشاور دبیرخانه عمومی شورای دولت از سال ‪ ۱۹۹۰‬تا ‪۱۹۹۲‬‬ ‫بود‪ .‬عدلی منصور از سال ‪ ١٩٩٢‬تا پیش از انتخابش به عنوان‬ ‫رئی س جمهور موقت معاون دادگاه قانون اساسی مصر بوده‬ ‫و تنها روز اول ژوئی��ه به عنوان رئیس ای��ن دادگاه منصوب‬ ‫شد‪ .‬وی در س��ال گذش��ته میالدی (‪ )٢٠١٢‬با ابطال قانون‬ ‫«انزوای سیاس��ی» اجازه داد مقامات رژیم حس��نی مبارک‬ ‫در انتخابات مصر نامزد ش��وند و بر ان اساس بود که احمد‬ ‫شفیق‪ ،‬نخس��ت وزیر دوره مبارک در انتخابات سال گذشته‬ ‫شرکت کرد‪.‬‬ ‫عدلی منص��ور‪ ،‬رئی س جمهوری موق��ت مصر دو روز‬ ‫پس از انتخابش به عن��وان رئی س جمهور موقت مصر‪ ،‬طی‬ ‫دستوراتی که بخشی از «نقشه راه» ارتش به شمار م ی رود‪،‬‬ ‫مجلس شورا را منحل کرده و ژنرال «محمد احمد فرید» را‬ ‫به عنوان رئیس کل سازمان اطالعات مصر انتخاب کرد‪.‬‬ ‫منصور با تصمیم نیروهای مسلح مصر اداره کشور را‬ ‫به شکل موقت و به مدت ش��ش ماه به عهده گرفته است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪18‬‬ ‫وی در این مدت باید قانون اساسی را تغییر دهد و انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری زودهنگام را برگزار کند‪ .‬این نخس��تین‬ ‫بار نیست که وی وارد نهاد ریاس��ت جمهوری م ی شود‪ .‬وی‬ ‫پیش از این در پایان س��ال ‪ ۱۹۷۰‬به عنوان عضو اداره فتو و‬ ‫تشریح در ریاس��ت جمهوری فعالیت کرده بود؛ اما ان زمان‬ ‫کجا و این زمان کجا‪ .‬نکته جالب این اس��ت که نام منصور‬ ‫در میان جانش��ینان احتمالی المرس��ی نبود و چه بسا این‬ ‫قاضی ناشناخته به این دلیل مورد توجه ارتش قرار گرفت که‬ ‫شخصیتی میانه رو و ب ی طرف دارد و تالش خواهد کرد ارامش‬ ‫را به کش��ور برگرداند‪ .‬رئی س جمهور موقت مصر به عنوان‬ ‫شخصیتی میانه رو شناخته شده و اطالعات اندکی در مورد‬ ‫وی وجود دارد‪ .‬وی پس از انتخابش به عنوان رئی س جمهور‬ ‫موقت رایزن ی های گس��ترده و دش��وار خود را ب��ا گروه های‬ ‫مختلف به ویژه رهب ران جنبش «نافرمانی» اغاز کرد تا بتواند‬ ‫اوضاع نابس��امان و ناارام مصر را ارام و زمینه را ب رای فرایند‬ ‫سیاسی و تغیی رات جدید مهیا کند‪ .‬منصور پس از انتخابش‬ ‫از همه گروه های سیاس��ی و حتی اخوان المس��لمین که از‬ ‫تو گوهای فراگیر‬ ‫قدرت کنار زده شدند دعوت به برگزاری گف ‬ ‫ملی ب رای حل بحران مصر کرد‪ ،‬اما اخوان المسلمین دعوت‬ ‫تو گوهای ملی فراگیر به منظور‬ ‫منصور ب رای مشارکت در گف ‬ ‫حل بح��ران در مصر را رد کرده و المرس��ی را رئی س جمهور‬ ‫قانونی این کش��ور قلمداد کردند‪ .‬ح��زب «ازادی و عدالت»‬ ‫شاخه سیاسی اخوان المسلمین اعالم کرد که انچه در مصر‬ ‫رخ داده «کودتای نظامی» است و رئی س جمهوری قانونی این‬ ‫کشور المرسی است‪.‬‬ ‫در این بی��ن دوش��نبه ‪ ۱۷‬تیر نیروه��ای ارتش مصر‬ ‫هواداران المرسی را در ب رابر ساختمان گارد ریاست جمهوری‬ ‫در قاهره به گلوله بس��تند و ‪ ۵۳‬تن از انان را کشته و صد ها‬ ‫تن دیگر را زخمی کردند‪ .‬این مس��اله اوضاع را ب رای عدلی‬ ‫منصور که تالش م ی کند اوضاع مص��ر را ارام کند‪ ،‬پیچیده‬ ‫کرد‪ .‬به ط��وری که «عبدالمنع��م ابوالفت��وح» رئی س حزب‬ ‫«مصر قوی» از منصور خواست به علت این حادثه از مقام‬ ‫خود کناره گیری کند‪ .‬احمد الطیب ش��ی خ االزهر این اتفاق‬ ‫را محکوم ک��رد و الب رادع��ی از رهب ران برجس��ته مخالفان‬ ‫اخوان المسلمین نیز خواس��تار تحقیقات فوری و شفاف در‬ ‫مورد این حادثه شد‪ .‬از سوی دیگر این حادثه خونین باعث شد‬ ‫فرایند سیاسی در مصر با مشکل اساسی مواجه شود اگرچه‬ ‫دفتر ریاست جمهوری مصر اعالم کرد که این حادثه تالش ها‬ ‫ب رای تش��کیل دولت جدید یا نقشه راه سیاس��ی را متوقف‬ ‫نم ی کند‪ ،‬اما حزب س��لفی «النور» اعالم ک��رد که از فرایند‬ ‫سیاسی در مصر کنار کشیده و این نخستین اقدام ی است‬ ‫که در واکنش به این حادثه از خود نش��ان م ی دهد‪« .‬عاصم‬ ‫عبدالماجد» عضو مجلس ش��ورای «جماعت اسالمی» در‬ ‫مصر نیز در سخنرانی خود در میدان «رابعه عدویه» محل‬ ‫تحصن هواداران المرس��ی از منصور خواس��ت که به علت‬ ‫حادثه گارد ریاست جمهوری از مقام خود کناره گیری کند‪ .‬در‬ ‫این سخنرانی عبدالماجد‪ ،‬منصور را متهم به گمنامی کرده و‬ ‫تاکید کرد که هیچ کس نه نام منصور را شنیده و نه م ی داند‬ ‫که دین وی چیست؟‬ ‫در همین حال خود منصور به این حادثه واکنش نشان‬ ‫داد و ب رای جلب رضایت اخوان المس��لمین و افکار عمومی‬ ‫مصر دستور داد کمیته قضایی ب رای تحقیقات در مورد این‬ ‫حادثه تشکیل شود‪.‬‬ ‫در این بین رئی س جمهوری موق��ت مصر ب رای فرار از‬ ‫وضعیت بحران��ی حاکم بر مصر‪ ،‬ط��ی فرمانی زمان بندی‬ ‫انتخابات این کش��ور را اع�لام کرد‪ .‬بنابر ای��ن فرمان‪ ،‬طی‬ ‫شدن چهار مرحله اصلی‪ ،‬یعنی تدوین قانون اساسی جدید‪،‬‬ ‫همه پرس��ی در مورد قانون اساس��ی‪ ،‬انتخابات پارلمانی و‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری‪ ،‬باید حداکثر در ‪ ۲۱۰‬روز انجام‬ ‫گیرد‪ .‬بنابر فرمان عدلی منصور‪ ،‬که توسط خبرگزاری رسمی‬ ‫مصر منتش��ر ش��د‪ ،‬طی دو هفته اینده هیات تدوین کننده‬ ‫قانون اساس��ی جدید تعیین خواهد ش��د‪ .‬پس از پایان کار‬ ‫این هیات‪ ،‬قانون اساس��ی جدید به همه پرس��ی گذاش��ته‬ ‫خواهد شد و سپس انتخابات پارلمانی و در پی ان انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری برگزار خواهد شد‪ .‬ب ر اس��اس این فرمان‬ ‫منصور اختیار قانون تصویب کردن را پس از رایزنی و مشاوره‬ ‫با دولت جدید از ان خود کرده است‪ .‬همچنین این فرمان به‬ ‫منصور حق اعالم حالت فوق العاده پس از موافقت دولت را به‬ ‫مدت سه ماه م ی دهد که م ی توان ان را با همه پرسی عمومی‬ ‫تمدید کرد‪ .‬از ط��رف دیگر در این فرم��ان‪ ،‬رئی س جمهوری‬ ‫کسی است که زمام امور کشور را در اختیار دارد و حق تعیین‬ ‫نخس��ت وزیر‪ ،‬معاون��ان و وزرا و نیز برکناری انه��ا و تعیین‬ ‫کارمندان نظامی و غی رنظامی‪ ،‬نمایندگان سیاسی و برکناری‬ ‫انها را دارد‪ .‬از طرفی رئی س جمهور موقت با این فرمان حق‬ ‫اعالن جنگ را پس از تایید شورای عالی نیروهای مسلح و‬ ‫موافقت ش��ورای دفاع ملی دارد‪ .‬همچنین منصور ب ر اساس‬ ‫این فرمان حق عفو‪ ،‬مجازات یا تخفیف را به خود اختصاص‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫پس از صدور این فرمان اخوان المس��لمین بالفاصله‬ ‫واکنش نش��ان داده و ان را رد کرده و اعالم کردند که فرمان‬ ‫مردی که کودتاچیان وی را منصوب کردند کشور را به نقطه‬ ‫صفر برم ی گرداند‪ .‬مخالفت اخوان المسلمین به عنوان یکی‬ ‫از گروه های قدرتمند صحنه سیاس��ی مص��ر و همپیمانان‬ ‫اخوان از جمله حزب سلف ی النور و دیگر احزاب و جماعت های‬ ‫اسالمگرا با اقدامات منصور اغازی ب رای مشکالت وی ب رای‬ ‫حل بحران مصر است و م ی تواند وی را با موانع جدی ب رای‬ ‫پیشبرد اهدافش مواجه کند‪.‬‬ ‫منصور همچنین تغیی راتی را در سیستم قضایی این‬ ‫کشور انجام داد و طی دستوری برخی از روسای دادگاه های‬ ‫مختلف مصر را تغییر داد‪.‬‬ ‫اکنون و با وجود بحران سیاسی در مصر و وجود شکاف‬ ‫عمیق در جامعه مصری و جریان های سیاس��ی مختلف و‬ ‫مش��کالت روزافزون اقتصادی‪ ،‬ایا قاضی مرموز و ناشناخته‬ ‫مصری که توس��ط ارت��ش به عن��وان رئی س جمهور موقت‬ ‫جایگزین المرس��ی رئی س جمهور منتخب مردمی منصوب‬ ‫شد‪ ،‬م ی تواند مصر را از این مرحله دشوار عبور دهد و به ساحل‬ ‫ارامش برساند یا خیر؟ باید منتظر ماند‪g .‬‬ ‫منابع‪ :‬الجزیره‪ ،‬بوابه الشروق‪ ،‬رویترز‬ ‫همه اشتباهات استراتژیک المرسی و اخوان المسلمین در عرصه قدرت‬ ‫‪7‬‬ ‫مکتب المرسی‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫شاید این اتفاق ب رای بسیاری از مصری ها افتاده باشد؛‬ ‫زمانی که «حسنی مبارک» رئی س جمهوری سابق این کشور‬ ‫از قدرت کنار رفت‪ ،‬زمانی که «محمد المرسی» در انتخابات‬ ‫پیروز شد و زمانی که ارتش‪ ،‬المرسی را از قدرت برکنار کرد‪،‬‬ ‫در می��دان «تحریر» قاهره حضور داش��تند؛ حوادثی که در‬ ‫فریاد های بلند مردم‪ ،‬ت��کان دادن پرچم ها‪ ،‬اتش بازی و اب راز‬ ‫شادمانی با یکدیگر مش��ترک بودند‪ .‬با این وجود این شور‬ ‫و هیجان مردم ی بع��د از برکناری المرس��ی پررنگ تر بود‬ ‫و نه تنها در می��دان تحریر‪ ،‬بلکه در س��ایر میادین قاهره و‬ ‫سراس��ر مصر به وضوح دیده م ی ش��د ول��ی در عین حال‪،‬‬ ‫به نظر م ی رسد ماهیت اتفاقی که این بار توسط ارتش رقم‬ ‫زده شد‪ ،‬نگرانی ش��هروندان مصری را در مقایسه با دفعات‬ ‫قبل بیشتر کرده باشد‪.‬‬ ‫به رغم برخ��ی ادعاها مبنی بر اینکه انتخابات س��ال‬ ‫گذشته که المرسی در جریان ان به قدرت رسید‪ ،‬انتخاباتی‬ ‫مغش��وش و ب ی اعتبار بوده اس��ت واقعیت این اس��ت که‬ ‫المرسی اس�لامگرا با رای واقعی مردم روی کار امد‪ ،‬با این‬ ‫وجود به اندازه ای که انتظار م ی رفت‪ ،‬هوشیار نبود‪ .‬از زمان‬ ‫روی کار امدن المرس��ی تا ماه نوامبر گذش��ته‪ ،‬بسیاری از‬ ‫مصر ی ها بر ای��ن باور بودند ک��ه رئی س جمهوری جدید به‬ ‫اندازه کافی ب رای درک وضعیت پیچیده مصر هوشیار بوده و‬ ‫م ی داند که انحصارگرایی و تکروی نتیجه ای غیر از سقوط‬ ‫دولت نخواهد داشت‪ .‬مصری ها باور داشتند که المرسی از‬ ‫سرنوشت حس��نی مبارک و حزب دموکراتیک ملی عبرت‬ ‫م ی گیرد و همواره این مس��اله را مد نظر دارد که با اختالفی‬ ‫اندک (کسب ‪51/7‬درصد ارا) موفق به پیروزی در انتخاباتی‬ ‫شده که یک سر ان‪ ،‬نماینده رژیم س��ابق قرار داشت؛ ولی‬ ‫متاسفانه المرسی ان قدرها هم با کفایت نبود‪.‬‬ ‫مشکل اصلی این بود که گذشت زمان ه ر چه بیشتر‬ ‫این واقعیت را مشخص م ی کرد که المرسی به دنبال ایجاد‬ ‫یک دولت دموکراتیک نیست و در عمل‪ ،‬چیزی فراتر از یک‬ ‫«رژیم جدید» در مصر تشکیل نشده است‪.‬‬ ‫ش��اید نخس��تین اقدامی ک��ه باعث روشن ش��دن‬ ‫جرقه ه��ای ناامی��دی در مردم مصر ش��د را بت��وان تالش‬ ‫المرس��ی ب رای افزایش اختیارات رئی س جمهوری دانست‪.‬‬ ‫او همچنین در اقدامی غیرقاب��ل انتظار‪ ،‬حق اصالح قانون‬ ‫اساسی را ب رای خود محفوظ دانست و تاکید کرد که تا زمان‬ ‫محقق شدن برخی اهداف خاص‪ ،‬شخص رئی س جمهوری‬ ‫باید مصونیت قضایی کامل داشته باشد‪ .‬المرسی در جریان‬ ‫تدوین پی ش نویس قانون اساس��ی نیز ب��ار دیگر موضعی‬ ‫نادرس��ت اتخاذ کرده و وعده های خود مبن ی بر مش��ارکت‬ ‫تمامی گروه ها در این روند را زیر پا گذاش��ت‪ .‬ب ی تدبیری و‬ ‫مدیریت نامناسب در برگزاری همه پرسی قانون اساسی نیز‬ ‫فاصله مردم را با المرسی بیش از پیش افزایش داد‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر‪ ،‬قانون اساسی که قرار بود به محوری ب رای همبستگی‬ ‫بیشتر مردم و احزاب مصر تبدیل ش��ود‪ ،‬بیش از هر عامل‬ ‫دیگری باعث اختالف و شکاف بین انها شد‪.‬‬ ‫از دیگر عواملی که باعث نارضایتی شدید مردم مصر‬ ‫از المرسی شد‪ ،‬م ی توان به کنترل ش��دید رئی س جمهوری‬ ‫مصر و اط رافیانش بر رسانه های دولتی نام برد‪ .‬او همچنین‬ ‫نقش وزیر اطالع��ات را که بعد از برکناری حس��نی مبارک‬ ‫ملغی شده بود و در میان مردم نیز با بازخوردی منفی رو به رو‬ ‫شده بود‪ ،‬مجددا احیا کرد و به طور انحصاری‪ ،‬حلقه نزدیکان‬ ‫را وارد روزنامه ها و ش��بکه های تلویزیونی کرد تا فضا ب رای‬ ‫شنیده شدن صدای مخالفان ه ر چه بیش��تر‪ ،‬محدود شود‪.‬‬ ‫بعد از این انتصاب ها‪ ،‬تلویزیون تنها به ابزاری ب رای انعکاس‬ ‫شعارهای تبلیغاتی تبدیل شده بود و به هیچ عنوان خبری‬ ‫از پوش��ش ب ی طرفانه حوادث و تحوالت نب��ود؛ روندی که‬ ‫به نوعی یاداور دوران استبداد حسنی مبارک بود‪.‬‬ ‫انتق��اد دیگری ک��ه همواره ب��ه عملکرد المرس��ی و‬ ‫نزدیکانش وارد ب��وده‪ ،‬تالش ب��رای «اخوان ی کردن» مصر‬ ‫اس��ت و این رویکرد تا جایی پیش رفت ک��ه حتی اعضای‬ ‫حزب «النور» که از هم پیمانان س��ابق اخوان المس��لمین‬ ‫به ش��مار م ی رفتند نیز فضای چندانی ب��رای عرض اندام‬ ‫نداش��تند‪ .‬المرس��ی و هم پیمانانش در همین حال تالش‬ ‫م ی کردند مهره های وفادار خود را در سمت های بلندپایه و‬ ‫کلیدی دولتی منصوب کنند‪ .‬ه ر چند انتصاب هم پیمانان‬ ‫سیاس��ی و هم حزب ی ها به س��مت های کلیدی‪ ،‬بخش��ی‬ ‫از دموکراس��ی اس��ت‪ ،‬ولی المرس��ی به اندازه ای در چنین‬ ‫انتصاب هایی زیاده روی به خرج داده بود که یکپارچه ش��دن‬ ‫دولت و انحصارگرایی گ��روه خاص‪ ،‬به تهدیدی جدی ب رای‬ ‫تحقق مردم ساالری تبدیل شده بود‪.‬‬ ‫اقدام نادرست دیگر المرسی‪ ،‬استفاده وی و نزدیکانش‬ ‫از مجلس علیای پارلم��ان به عنوان یک نه��اد قانونگذار‬ ‫ف��وق فعال ب��ود‪ .‬مجل��س علیا ک��ه تحت تس��لط گروه‬ ‫اخوان المسلمین قرار داشت‪ ،‬در اصل یک نهاد مشاوره ای‬ ‫بود که معموال توس��ط اپوزیس��یون نادیده گرفته م ی شد‪.‬‬ ‫ه ر چند ادعای اولیه نزدیکان المرس��ی این بود که مجلس‬ ‫ش��ورا تنها تا زمان تعیین تکلیف کرس��ی مجلس سفلی‪،‬‬ ‫اندکی از وظایف تعیی ن شده خود پا فراتر م ی گذارد ولی این‬ ‫نهاد در عمل به یک مجلس تمام عیار تبدیل ش��ده بود و‬ ‫بسیاری از قوانین در همین مجلس تدوین م ی شد‪ .‬هم زمان‬ ‫با قبضه نهاد قانونگذار توسط المرس��ی و نزدیکانش‪ ،‬این‬ ‫گروه به دنبال تحوالت مربوط به قانون اساسی در ماه نوامبر‪،‬‬ ‫انتصاب دادس��تان کل و کمرنگ کردن نقش دادگاه قانون‬ ‫اساسی ب رای رفع مزاحمت قضات ویژه‪ ،‬بر دستگاه قضایی‬ ‫مصر نیز تسلطی بالمنازع پیدا کرده بود‪.‬‬ ‫بخش دیگر کارنامه ناموفق المرسی به سوء مدیریت‬ ‫ش��دید در حوزه اقتصاد مربوط م ی ش��ود‪ .‬طی یک س��ال‬ ‫حکومت المرسی‪ ،‬فقدان چش��م انداز اقتصادی و شفافیت‬ ‫دولتی‪ ،‬به وضوح محس��وس بود‪ .‬دولت «هش��ام قندیل»‬ ‫نخس��ت وزیر مصر حتی توس��ط حزب «ازادی و عدالت»‬ ‫وابسته به اخوان المسلمین نیز مورد انتقاد شدید قرار گرفته‬ ‫و به ب ی کفایتی و ناکارامدی شدید اقتصادی متهم شد‪ .‬طی‬ ‫یک سال گذشته مصر شاهد افزایش نرخ بیکاری‪ ،‬افزایش‬ ‫بده ی های خارجی‪ ،‬باال رفتن نرخ تورم‪ ،‬کمبود سوخت و مواد‬ ‫غذایی بوده اس��ت‪ .‬همچنین طی سال گذشته بده ی های‬ ‫دولت مصر ش��ش درصد افزایش یافته که همین مس��اله‬ ‫افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید مردم را نیز به دنبال‬ ‫داشته است‪ .‬واضح است که نم ی توان المرسی و دولت وی را‬ ‫تنها مسئول این بحران دانست ولی نم ی توان تردید داشت‬ ‫که سیاست ها و رویکردهای این دولت‪ ،‬عامل اصلی تشدید‬ ‫بحران بوده است‪ .‬این سیاس��ت های غلط به ویژه در حوزه‬ ‫گردشگری – که یکی از کلیدی ترین پایه های اقتصاد مصر‬ ‫است – کامال مشهود است‪ .‬سیاست گذاری های نامناسب‬ ‫دولت المرس��ی از یک طرف و تظاه��رات و درگیری هایی‬ ‫که ه رازگاهی در اعت��راض به رویکرده��ای دولت صورت‬ ‫م ی گرفت‪ ،‬صنعت گردش��گری مصر را به شدت تحت تاثیر‬ ‫ق��رار داده و عالوه بر کاهش درامد حاص��ل از این صنعت‪،‬‬ ‫اخ راج گسترده کارکنان بخش توریسم را نیز به دنبال داشته‬ ‫است‪ .‬تعطیلی و ورشکست شدن صدها کارخانه و بیکاری‬ ‫گسترده کارگران نیز نش��انه دیگری از ناکارامدی اقتصادی‬ ‫المرسی است که نارضایتی شدید مردمی را به دنبال داشته‬ ‫است‪ .‬عامل دیگری که باعث سرخوردگی از ریاست جمهوری‬ ‫المرسی شد‪ ،‬ب ی توجهی وی به اقلی ت ها و گاه نادیده گرفتن‬ ‫انها بود‪ .‬رسانه های همس��و با مواضع المرس��ی عمدتا از‬ ‫ادبیاتی فرقه ای اس��تفاده م ی کردن��د و اقلی ت ها و از جمله‬ ‫مسیحیان به شدت احساس ناامنی و عدم حمایت داشتند‪.‬‬ ‫تعداد بسیار اندکی از مس��یحیان ب رای تصدی سمت های‬ ‫بلندپایه دولتی انتخاب ش��دند و وعده های المرسی مبنی‬ ‫بر اینکه از مسیحیان نیز به عنوان معاون رئی س جمهوری‬ ‫استفاده م ی شود‪ ،‬هرگز محقق نشد‪.‬‬ ‫رویکردهای المرسی انتقادهای ش��دید االزهر‪ ،‬کلیسا‪،‬‬ ‫گروه های مدنی‪ ،‬بخش عمده ای از ارتش و نیروهای امنیتی‪،‬‬ ‫رسانه ها‪ ،‬نظام قضایی‪ ،‬هم پیمانان انقالبی و شرکای سابق‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬بخ��ش عمده ای از جامعه اقتص��ادی و به وضوح‬ ‫اکثریت قریب به اتفاق ش��هروندان مصری را به دنبال داشت‬ ‫و ای��ن وضعیت تا جایی پی��ش رفت که ه ر چه س��ی ام ماه‬ ‫ژوئن نزدیک تر م ی ش��د‪ ،‬گروه های بیشتری از حلقه حامیان‬ ‫المرسی خارج ش��ده و اکثر هواداران وی به عناصر رادیکال‬ ‫محدود م ی شد‪ .‬با این وجود‪ ،‬به رغم نارضایتی مردم از عملکرد‬ ‫رئی س جمهوری‪ ،‬سیاس��ت های ارتش مبنی بر دست زدن به‬ ‫نوعی ش��ب ه کودتا‪ ،‬برکناری وی بعد از ضرب االجل ‪ 48‬ساعته‬ ‫و پس از ان برخورد خشونت امیز با هواداران رئی س جمهوری‬ ‫برکنار ش��ده و دستگیری و کش��تار انها باعث نگرانی شدید‬ ‫مردم مصر درباره چشم انداز سیاس��ی این کشور شده است؛‬ ‫احساس��ی که ش��اید در تجمعی دیگر در میدان التحریر به‬ ‫تجربه مشترکی میان تظاهرکنندگان تبدیل شود‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬المانیتور‬ ‫‪19‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫حفظ روح انقالبی‬ ‫این صحیح است که ملت اگر بیدار باشد‪ ،‬چنانکه بود و‬ ‫متحد باشد‪ ،‬چنانکه بود و مسیرش معلوم باشد‪ ،‬چنانکه بود و‬ ‫الهی باشد‪ ،‬چنانکه بود‪ ،‬واضح است که هیچ قدرتی نم ی تواند‬ ‫با ان مقابله کند‪ .‬چنانکه دیدید که با مجهز بودن ان قدرت‬ ‫شیطانی به همه جهازات و با پشتیبانی همه دول از او‪ ،‬یعنی‬ ‫ی و دولت های غی راسالمی و ابرقدرت ها‬ ‫دولت های اس�لام ‬ ‫همه پشتیبانی کردند از ان مع ذلک نتوانستند‪ .‬این معلوم‬ ‫است لکن نباید ماغافل باشیم از یک مطلب؛ و ان اینکه االن‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪22- 31‬‬ ‫دلخوری هاییکائتالف‬ ‫پاشنه در اتاق روحانی در حال کنده شدن است‬ ‫محسنهاشمیبهبهشتمی رود؟‬ ‫بایدازسیاست زدگیدرعرصهفرهنگبه شدتبیم داشت‬ ‫سیاست‬ ‫‪32-45‬‬ ‫معمایکابینه‬ ‫گمانهزنیممنوع!‬ ‫تصمیمسختاقایرئیس جمهور‬ ‫«پایداری جدید» در راه است؟‬ ‫علومسیاسی‬ ‫‪54-59‬‬ ‫چندصداییرادیکال‬ ‫مستبد مصلح‬ ‫بازگشتبهتجربهناصری‬ ‫جنبشصیانتازدموکراسی‬ ‫حلول ماه مبارک رمضان گرامی باد‬ ‫معمایکابینه‬ ‫ایا «گذشته» با «جدایی» تقابل دارد؟‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادم‪ 22/‬تیر‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫چراحسنروحانیبا گمانهزنیدرباره دولتاینده‬ ‫مخالف است؟‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫گفتوگوبا محمدشریعتمداریدرباره اقتصاد دردولتیازدهم‬ ‫با ادغام موافقم‬ ‫گفتوگویمثلثبامحسنمهرعلیزاده‬ ‫وزیر ورزش باید اعتدالگرا باشد‬ ‫گفتوگو با سخنگوی جبهه پایداری‬ ‫پایداری جدید؟‬ ‫گفتوگوبا حجتاالسالمرضا غالمی‬ ‫بیم از سیاستزدگی فرهنگ‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫خزان عربی‬ ‫مصر پس از مرسی چگونه خواهد بود؟‬ ‫سلفیزدایی از دولت‬ ‫میزگرددر مثلث درباره سرنوشت اخوان‬ ‫ائتالف محافظهکاران و لیبرالها‬ ‫پرونده ویژه درباره جامعهشناسی مصر جدید‬ ‫عکس‪ :‬محمد برنو‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫کدام فرهادی‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫که ما در این جلسه هس��تیم اگر مطالعه کنیم حاالت ملت‬ ‫را‪ ،‬م ی بینیم ان شوری که در اول بود کمتر شده است‪ .‬این را‬ ‫نباید فراموش کنیم‪ .‬ان وقت که همه مردم م ی ریختند در‬ ‫خیابان ها همه ش��ان‪ ،‬همه م ی ریختند در خیابان ها و فریاد‬ ‫م ی زدند «اهلل اکبر» و شاه را نم ی خواستند و جمهوری اسالم ی ‬ ‫را م ی خواستند‪ ،‬ان وقت یک شور بسیار عجیب خدایی بود‬ ‫و با همان شور پیش بردند و با همان ش��ور و شعف رای به‬ ‫ی دادند ک��ه از صد‪ ،‬نود و ن��ه و نیم گفته‬ ‫جمهوری اس�لام ‬ ‫م ی شود که رای دادند که در دنیا سابقه نداشت‪ .‬اما حاال مثل‬ ‫اینکه ملت با دسیس ه هایی که وجود دارد افتادند دنبال اینکه‬ ‫ما احتیاج به خانه داریم‪ ،‬ما احتیاج به کار داریم‪ ،‬ما احتیاج به‬ ‫زندگی داریم‪ .‬از ان قدرت ابتدایی که همه یک جهت داشتند‬ ‫و فراموش کرده بودند گرفتاری های خودشان را‪ ،‬م ی ریختند‬ ‫در خیابان‪ ،‬هیچ کدام به فکر این نبودند که ما حاال کار داریم‬ ‫یا کار م ی خواهیم یا خانه م ی خواهیم‪ ،‬اصال این مطرح نبود‬ ‫ان وقت‪.‬‬ ‫نگرانی از کاهش شور انقالبی‬ ‫حاال وقتی اس��ت که همه همت کنی��د‪ .‬نگذارید ان‬ ‫شوری که در مردم بود‪ ،‬ان اجتماع و اتحادی که بود‪ ،‬ان وحدت‬ ‫کلمه ای که بود‪ ،‬ان خدایی بودن کارشان‪ ،‬ان تحولی که در‬ ‫مردم از حیث اخالق و تعاون پی دا شده بود از بین برود‪ .‬همین‬ ‫امروز یا دیشب بود که یکی که در همین معرکه ها بوده گفت‬ ‫که وقتی که یک ساندویچ را یک کسی توی خانه م ی اورد به‬ ‫یک کس��ی م ی داد‪ ،‬ان تا ان اندازه م ی شد تکه تکه اش کند‬ ‫تکه تکه م ی کرد و م ی داد به دیگران؛ خودش استفاده نم ی کرد‪.‬‬ ‫تا ان اندازه که م ی شد تکه کند تکه م ی کرد‪ .‬لقمه لقمه م ی داد‬ ‫به اشخاص؛ زن و مرد و کوچک و بزرگ با هم یک حس تعاون‬ ‫یک حس محبت پیدا ش��ده بود که همین معنا اسباب این‬ ‫شد که بحمداهلل دشمن را از میدان بیرون کردیم‪ .‬اگر بتوانیم‬ ‫همین معنا را حفظ بکنیم شک نکنید که پیروزیم‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪60-65‬‬ ‫پیش زمینه هایادغامفراهمنبود‬ ‫دردسرهایکوچک سازی‬ ‫ادغام هادرستنبود‬ ‫بایدبگوییم کهاشتباهکرده ایم‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66-71‬‬ ‫شرایطیکهسیاستبرفرهنگتحمیلکردهاست‬ ‫ریسکیکهجوابداد‬ ‫بازهماتشبهجانزدجدایی‬ ‫ورزش‬ ‫‪72 -77‬‬ ‫دو قطبیهاشمی طبا‪-‬مهرعلیزاده‬ ‫وزیربعدیبایداعتدال گراباشد‬ ‫هدف؛ساختمانسئول‬ ‫نگاهسیاسیحاکمنشود‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ش��اهین فتحی��ان ‪-‬‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زه��را راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫دلخوری های یک ائتالف‬ ‫ائتالف سه نفره پیشرفت و عدالت اگرچه برای انتخابات بود اما‬ ‫حرف و حدیث های ان هنوز ادامه دارد‪ .‬گالی ه های حداد و پاسخ توام‬ ‫با سکوت والیتی این هفته نقل محافل سیاسی بود‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫دیدارهای ایت اهلل در مشهد‬ ‫هاشمی رفسنجانی در سفری به مشهد هم دیدار سیاسی داشت هم‬ ‫سخنران ی هایی با موضوع انتخابات ‪ 24‬خرداد‬ ‫مقاومت شمقدری‬ ‫درحالی که ب�ه نظر م ی رس�ید ش�مقدری هی�چ تمایلی به‬ ‫بازگشایی خانه سینما ندارد‪ ،‬احمدی نژاد در نام ه ای از او خواست‬ ‫که این خانه را در روزهای پایانی دولت باز کند‬ ‫‪22‬‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫بررسی ائتالفی که سرانجام خوشی نداشت‪ ،‬گزارشی‬ ‫است که مجله خبری را با ان شروع کردیم و در ادامه خبرهای‬ ‫مهم هفته گذش��ته را مرور م ی کنی��م‪ .‬گزارش هایی از تک‬ ‫نرخی شدن ارز‪ ،‬اظهارنظرهای باهنر و عبدی‪ ،‬گزینه اصالح‬ ‫طلبان ب رای ش��هرداری ته ران‪ ،‬گزارش پورشه های تقلبی و‬ ‫طرح مجلس ب رای روحانی را به اضافه خبرها و گزارش های‬ ‫دیگر م ی خوانید‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پس لرزه های ائتالف‬ ‫‪2‬‬ ‫پرونده کیش روی میز قاضی‬ ‫از ابتدای هفته بانک مرکزی نرخ مرجع انواع ارز را به عنوان‬ ‫تنها نرخ رسمی کشور اعالم کرد تا تک نرخی شدن ارز حداقل‬ ‫در ارزهای دولتی‪ ،‬انجام شده باشد‪ .‬در این شرایط نرخ های ارز‬ ‫مبادله ای سابق به عنوان نرخ رسمی اعالم و نرخ مرجع که نماد‬ ‫ان دالر ‪ 1226‬تومانی بود‪ ،‬حذف ش��د‪ .‬فعاالن بازار این مساله‬ ‫را اولین قدم ب رای تک نرخی شدن ارز م ی دانند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫انتظار کاهش نرخ ارز در بازار ازاد و نزدیک شدن نرخ های بازار به‬ ‫قیمت های رسمی افزایش یافته است‪.‬‬ ‫اگرچه تک نرخی ش��دن ارز به این معنی است که پس‬ ‫از این واردکنندگان کاالهای اساسی از قبیل گندم‏‪ ،‬گوشت و‬ ‫مرغ به جای دریافت ارز ‪ 1250‬تومان ی‏‪ ،‬باید اجناس را با نرخ ارز‬ ‫مبادله ای وارد کنند‪ .‬به این ترتیب م ی باید منتظر یک جهش‬ ‫قیمتی در نرخ انها باش��یم‪ .‬با این وجود اما نرخ ارز ازاد به مرور‬ ‫کاهش را تجربه خواهد کرد‪.‬‬ ‫پس از اعالم این خبر توسط بهمنی در اوایل هفته بازار‬ ‫کاالهای دیگر به ان روی خوش نشان داد و با کاهشی نزدیک‬ ‫به ‪ 300‬تومان به مرور م ی رود تا خود را به ارز مبادله ای نزدیک‬ ‫کند‪ .‬اگر بانک مرکزی بتواند ارز مورد نیاز کشور را با نرخ رسمی‬ ‫اعالم شده تامین کند و طبق تکلیف بودجه‪ ،‬نظام تک نرخی با‬ ‫نرخ شناور مدیریت شده را پیش ببرد‪ ،‬قیمت ارز در بازار ازاد هم‬ ‫مانند روال سابق به قیمت رسمی نزدیک خواهد شد‪.‬‬ ‫در این زمینه حیدر مستخدمی ن حس��ینی‪ ،‬کارشناس‬ ‫مسائل بانکی م ی گوید‪« :‬ارز تک نرخی الزمه ایجاد ارامش در‬ ‫اقتصاد است‪ ،‬به شرطی که بانک مرکزی بتواند نیاز ارزی کشور‬ ‫را با نرخ رسمی تامین کند‪ ،‬بازار هم کنترل خواهد شد و این دو‬ ‫نرخ به هم نزدیک تر خواهد شد‪».‬‬ ‫ممبینی‪ ،‬معاون بودجه‪ ،‬معاون��ت ب رنامه ریزی و نظارت‬ ‫راهبردی ریاست جمهوری درباره زمان و نحوه اجرای تک نرخی‬ ‫شدن ارز اینگونه اعالم کرد‪« :‬تا زمان ابالغ الیحه بودجه مطابق‬ ‫با سال ‪ 91‬به کاالهای اساسی ارز با نرخ مرجع اختصاص داده‬ ‫م ی ش��ود و پس از ان و به می زان مابه التفاوت ان با ارز ‪2450‬‬ ‫تومان یارانه داده م ی شود‪».‬‬ ‫البته ممبینی به دغدغ��ه خانوارهای ای ران��ی در مورد‬ ‫مجله خبری‬ ‫اختالف میان دولت و سازمان بازرسی کل کشور بر سر‬ ‫پرونده‪ 450‬میلیون یورویی کیش وارد مراحل جدی تری شده تا‬ ‫جایی که سازمان بازرسی کل کشور در پاسخ به اطالعیه نهاد‬ ‫ریاست جمهوری تاکید کرد که پرونده تخلفات کیش مبنی بر‬ ‫ارائه تسهیالت‪ 450‬میلیون یورویی به دادسرای ته ران و شعبه‬ ‫پانزدهم بازپرسی ارسال شده و اگر توضیح و دفاعی وجود دارد‪،‬‬ ‫باید به محضر قاضی ارائه شود‪.‬ماجرای این اختالف از سخنان‬ ‫پورمحمدی درباره این تخلف و جزئیات ان سرچشمه گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬چندی پیش بود که مصطف��ی پورمحمدی‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان بازرسی کل کشور در گفت وگویی که در بندرعباس‬ ‫با رسانه ها انجام داد از جزئیات تخلف اقتصادی ‪ 400‬میلیون‬ ‫یورویی در کیش پرده برداش��ت و اعالم کرد ک��ه این پرونده‬ ‫مربوط به یکی از پروژه های جزیره کیش به ارزش ‪ 400‬میلیون‬ ‫یورو است که برخی اقایان قرارداد ان را امضا کرده اند‪.‬‬ ‫منظور وی از افراد حاضر در دولت بقایی و برخی دیگر از‬ ‫افراد بود و به این ترتیب این ماجرا ادامه پی دا کرد و روز جمع ه ای‬ ‫که گذشت نهاد ریاس��ت جمهوری طی اطالعی ه ای انتقادات‬ ‫تندی را به سازمان بازرسی کل کشور وارد کرد و نوشت‪« :‬اقای‬ ‫پورمحمدی‪ .‬کشف خیالی شما شوی تبلیغاتی است!»‬ ‫اما پورمحمدی معتقد بود که این پرونده را پیگیری کرده و‬ ‫اصال یک شوی تبلیغاتی نیست‪ .‬پس از رفتن پرونده به دادسرا‬ ‫نیز دولت بار دیگر با انتشار اطالعی ه ای به ان پاسخ داد و ضمن‬ ‫اشاره به درخواست دولت ب رای انتشار اسناد تاکید کرده بود در‬ ‫صورتی که اسناد منتشر شود از مردم عذرخواهی م ی کند‪ ،‬در‬ ‫غیر این صورت مردم بدانند با یک ش��وی انتخاباتی روبه رو‬ ‫هستند‪ .‬اما رئیس سازمان بازرسی کل کشو ر ترجیح داد به جای‬ ‫ارسال ان به دولت اسناد را ب رای قوه قضائیه و دادسرا بفرستد‪.‬‬ ‫ل کش��ور اطالعی��ه اول دول��ت‬ ‫س��ازمان بازرس��ی ک ‬ ‫را ح��اوی ادبی��ات نامتع��ارف عنوان ک��رده ب��ود و دولت در‬ ‫اطالعیه دوم خ��ود پاس��خ داد‪« :‬از این پ��س در ب رابر تکرار‬ ‫دروغ ه��ا‪ ،‬تهمت ه��ا‪ ،‬هتک حرمت ه��ا و سوءاس��تفاده از‬ ‫ق��درت و تریبون ه��ا ک��ه نش��ان دهنده ذات و خمیرمای��ه‬ ‫گوین��دگان ان اس��ت حتم��ا جای��زه و دس��ته گل ارس��ال‬ ‫خواهد شد!»‬ ‫‪4‬‬ ‫خداحافظی با ارز ‪ 1250‬تومانی‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫عل ی اکبر والیت��ی‪ ،‬غالمعلی حدادع��ادل و محمد باقر‬ ‫قالیباف چند ماه مانده به انتخابات ‪ 92‬با تشکیل یک ائتالف‬ ‫انتخاباتی اولین بار توجه همه را به خود جلب کردند‪ .‬اما این‬ ‫روزها نه از ائتالف خبری هس��ت نه از همدلی‪ .‬حدادعادل در‬ ‫یک ب رنامه تلویزیونی به والیتی انتقاد کرد و والیتی در پاسخ‬ ‫گفت که فعال خویشتنداری م ی کند‪ ،‬به شرطی که رفتارهای‬ ‫غی راخالقی پایان پذیرد‪ .‬این ائتالف که ابتدا به ‪ 2+1‬و بعدها به‬ ‫ائتالف پیشرفت معروف شد در ابتدا با تعریف و تمجیدهایی‬ ‫روبه رو ش��ده بود‪ .‬قرار بر این بود که این افراد ب راس��اس انچه‬ ‫در ش��رایط انتخابات‪ ،‬ثب ت نام ها و تبلیغات و نظرس��نج ی ها‬ ‫مشاهده م ی شود به نفع یکدیگر کنار بروند‪ .‬حتی بحث پست‬ ‫معاون اولی توسط افراد در این ائتالف مطرح بود‪ .‬با این حال‬ ‫ورود جلیلی به عرصه انتخابات این ائتالف را دچار مشکل کرد‪.‬‬ ‫در اخرین مناظ��ره تلویزیونی بین قالیب��اف و والیتی‬ ‫مسائلی مطرح شد که نش��ان داد اختالف بین این افراد زیاد‬ ‫اس��ت ؛ نکته ای که در همان مناظره ها محس��ن رضایی به‬ ‫ان اش��اره کرد‪ .‬این ائتالف که در ابتدا بسیاری اعتقاد داشتند‬ ‫ب رنده اصلی انتخابات از بین انها خواهد بود‪ ،‬با این اختالفات‬ ‫شکست خورد‪ .‬غالمعلی حدادعادل چند روز مانده به انتخابات‬ ‫از گردونه رقابت ها کنار رفت‪ ،‬اما در بیانی ه اش حرفی نزد که به‬ ‫نفع کدام یک از افراد ائتالف کنار رفته‪ .‬حداد این هفته بعد از‬ ‫گذشت نزدیک به یک ماه از انتخابات در مورد ائتالف در ب رنامه‬ ‫شناسنامه گفت‪« :‬چون این نتیجه را «پی ش بینی» م ی کردم‬ ‫خواس��تیم که ائتالف کنیم؛ من به عهد خودم وفادار ماندم و‬ ‫ائتالف کردم‪ .‬ما قرار داشتیم اگر بین بنده و والیتی و قالیباف‬ ‫یکی رای بیشتری داش��ت دو نفر دیگر کنار بروند و ما نباید‬ ‫م ی ماندیم‪ .‬کنار رفتن ما از انتخاب��ات از روز اول محتمل بود‬ ‫و نظرسنج ی ها حکایت م ی کرد که فرد دیگری از من جلوتر‬ ‫است‪ ،‬بناب راین کار معق ولی انجام دادم‪ ».‬حرف های حداد نشان‬ ‫م ی داد که از جریان ائتالف ناراحت است‪ ،‬اما قصد ندارد راجع به‬ ‫ان صحبت کند؛ «بگذارید سر این زخم را باز نکنیم‪ ،‬تا همین‬ ‫جا هم بیشتر از مصلحت گفتم‪ .‬حاال که روحانی م ی خواهد‬ ‫جریان را به سمت اعتدال ببرد بهتر است س��ر این زخم را باز‬ ‫نکنیم‪».‬‬ ‫اما والیتی به عنوان نفر دیگر این ائتالف پاس��خ حداد را‬ ‫داد و گفت که از این سخنان تعجب کرده‪ .‬والیتی با بیان اینکه‬ ‫ ترجیح م ی دهم س��کوت خود را ادامه دهم‪ ،‬گفته بود که این‬ ‫خویشتنداری منوط به پایان یافتن رفتارهای غی ر اخالقی است‪.‬‬ ‫والیتی دلیل کنار کش��یدن حداد از رقابت ها را ائتالف‬ ‫ندانسته و م ی گوید‪« :‬من از اظهارات اخیر اقای دکتر حدادعادل‬ ‫تعجب کردم؛ چرا که ایشان بخشی از مسائل پشت پرده ائتالف‬ ‫‪ 2+1‬را اطالع دارن��د و م ی دانند که توافقات مورد ادعای طرف‬ ‫مقابل عاری از صحت است‪ .‬البته دلیل کنار کشیدن ایشان از‬ ‫ادامه رقابت ها نیز چیز دیگری بوده است‪ ،‬زی را در بیانیه انصراف‬ ‫خود اعالم نکردند که به نفع ائتالف یا حتی شخص خاصی‬ ‫کنار م ی روند‪».‬‬ ‫والیتی یاداور ش��د‪« :‬انچه به اینجانب مربوط م ی شده‬ ‫است را پاسخ نگفتم تا شی رینی حماسه حضور ملی در انتخابات‬ ‫در کام ملت تلخ نشود‪ .‬اکنون که در استانه ماه مبارک رمضان‬ ‫یعنی ماه تهذیب و خود س��ازی قرار داری��م‪ ،‬ترجیح م ی دهم‬ ‫سکوت خود را ادامه دهم‪ ،‬اما این خویشتنداری منوط به پایان‬ ‫یافتن رفتارهای غی راخالقی است‪».‬‬ ‫در مورد اختالف بین اصولگراها حتی پیش از برگزاری‬ ‫انتخابات و روزهای منتهی به ان بحث هایی وجود داش��ت‪.‬‬ ‫برخی معتقد بودند که والیتی به خواسته هاشمی کناره گیری‬ ‫نکرده‪ .‬پیام فضل ی نژاد از نویسندگان کیهان همان روزها گفته‬ ‫بود‪« :‬اقای هاشم ی رفسنجانی با چند کاندیدا وارد صحنه شد‬ ‫و تردیدی وج��ود ندارد که در این صحنه‪ ،‬برخ��ی از کاندیداها‬ ‫در زمین اقای هاش��می بازی کردند و م ی کنند‪ .‬خبرهایی از‬ ‫سیگنال های هاشمی به اقای والیتی ب رای ماندن در صحنه‬ ‫حکایت م ی کند‪ ،‬اما امیدواریم با کنا ره گیری ایش��ان از دایره‬ ‫رقابت ها این تحلیل که اقای والیتی از عوامل اختالف میان‬ ‫اصولگرایان است‪ ،‬پایان یابد؛ در غیر این صورت ایشان به یکی‬ ‫از«عوامل اختالف» در جبهه اصولگرایی تبدیل م ی شوند و‬ ‫باید مسئولیت هزینه هایی که تحمیل م ی کنند را بپذی رند‪».‬‬ ‫والیتی اما بعد از سخنان حداد از تخریب ها علیه خودش‬ ‫گالیه ک��رده و توصیه م ی کند که عالم سیاس��ت‪ ،‬پختگی‪،‬‬ ‫وزانت و صبوری م ی طلبد و ادامه م ی ده��د‪« :‬خود و دیگران‬ ‫را به صبر و مدارا و واقع بینی سفارش م ی کنم‪ .‬پرواضح است‬ ‫که اخالق مداری در سیاست امری نیست که لقلقه زبان باشد‬ ‫و سابقه رفتارهای سیاسی یک فرد بهترین گواه ان است‪».‬‬ ‫‪3‬‬ ‫خاورمیانه در اتش و خون‬ ‫روزهای میانی هفته گذش��ته خاورمیانه هنوز در اتش‬ ‫درگیری‪ ،‬خش��ونت و انفجار قرار داش��ت‪ .‬یک انفجار مهیب‬ ‫بیروت را لرزاند‪ ،‬پلیس ترکیه با معترضان در استانبول در گیر‬ ‫شد و درحالی که مصر با کشتار روبه رو شده بود‪ ،‬ارتش سوریه‬ ‫همچنان به پی ش روی ادامه م ی داد‪.‬‬ ‫یک انفجار مهیب سه شنبه گذشته ارامش نسبی حومه‬ ‫جنوبی بی��روت را یکباره متزلزل کرد و ده ه��ا زخمی بر جای‬ ‫گذاشت‪ .‬این انفجار در منطقه پرجمعیت العبد در حومه جنوب‬ ‫بیروت که منطقه ای شیع ه نشین است‪ ،‬رخ داد و در پی ان دست‬ ‫کم ‪ 53‬نفر زخمی شدند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر پلیس اس��تانبول دوشنبه شب و صبح‬ ‫سه شنبه گذشته با گروهی از معترضان که م ی کوشیدند در‬ ‫پارک گزی مستقر شوند‪ ،‬درگیر شد‪ .‬این درگیری ها به دنبال ان‬ ‫ایجاد شد که فرماندار استانبول دستور بازگشایی پارک گزی را‬ ‫صادر کرده بود‪.‬‬ ‫رسانه ها درباره انفجار بمب در بیروت گزارش دادند که‬ ‫خودروی بمبگذاری شده ای در پارکینگی در بیروت منفجر شد‪.‬‬ ‫هیچ گروهی مسئولیت این انفجار را برعهده نگرفته‪ .‬پارکینگ‬ ‫روبازی که این انفجار در ان رخ داد متعلق به مجتمع ش��یعی‬ ‫حضرت زینب(س) در کوی مع��وض در منطقه بئرالعبد بود و‬ ‫با وجود شدید بودن انفجار و پرجمعیت بودن منطقه کشته ای‬ ‫نداشت‪ ،‬اما وزارت بهداشت لبنان خبر از زخمی شدن دست کم‬ ‫‪ 53‬نفر در این انفجار داد‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫کاالهای اساسی توجه کرد و از تخصیص بودجه قابل توجهی‬ ‫ب رای کاالهای گروه یک و دو و همچنین نهاده های کشاورزی‬ ‫خبر داد‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫دیداره�ای هاش�می؛ از علم اله�دی ت�ا ایت اهلل‬ ‫وحیدخراسانی‬ ‫مجله خبری‬ ‫ایت اهلل هاش��می ترجی��ح داد ت��ا روزه��ای پایانی ماه‬ ‫شعبان را به مشهد برود‪ .‬رئیس مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام در ب��دو ورود به فرودگاه شهیدهاش��م ی نژاد مش��هد با‬ ‫استقبال ایت اهلل واعظ طبس��ی تولیت استان قدس رضوی‪،‬‬ ‫فروزان مهر استاندار خ راس��ان رضوی و جمعی از فرماندهان‬ ‫نظامی این استان روبه رو شد‪ .‬وی در گفت وگوی کوتاهی در‬ ‫فرودگاه درباره هدفش از س��فر به شهر مقدس مشهد گفت‪:‬‬ ‫«اولین هدف‪ ،‬زیارت حضرت امام رضا(ع) است که ب رای همه‬ ‫مشتاقان یک ارزوست و در مرحله دوم دیدار با بهترین دوست‬ ‫خود یعنی ایت اهلل جناب اقای واعظ طبس��ی و س��وم اینکه‬ ‫امده ام تا شرایط اس��تان را ببینم‪ .‬دیدار با ایت اهلل علم الهدی‬ ‫امام جمعه مش��هد یکی از نخس��تین ب رنامه ه��ای ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفسنجانی بود‪».‬دیدارهای هاشمی در این سفر هم‬ ‫فراجناحی بود و هم به اعتقاد برخ��ی وحدت بخش‪ .‬او در این‬ ‫سفر با امام جمعه این ش��هر‪ ،‬ایت اهلل وحی د خ راسانی‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫واعظ طبسی و برخی دیگر از علما و روحانیون خ راسان دیدار‬ ‫کرد‪.‬هاشم ی رفسنجانی در این دیدار تشکیل دولت فراجناحی‬ ‫و وحدت ملی در کش��ور را نوید دهنده بهبود اوضاع کش��ور‬ ‫در عرصه های سیاس��ی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگ��ی و اجتماعی‬ ‫دانست‪.‬هاش��می همچنین به دیدار ایت اهلل وحی د خ راسانی‬ ‫رفت و با قدردانی از او و اشاره به مس��ائل منطقه ای و جهان‬ ‫اس�لام گفت‪« :‬گرمای حوزه وابس��ته ب��ه بزرگانی همچون‬ ‫حضرتعالی است که طلب ه ها را ش��یفته درس و مباحث شما‬ ‫کرده است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪6‬‬ ‫وارد کردن ‪ 144‬دستگاه پورشه‬ ‫داستان وارد کردند‪ 144‬دستگاه اتومبیل گرانقیمت پورشه‬ ‫که رئیس س��تاد مبارزه با قاچاق کاال و ارز از ان خبر داده بود‬ ‫بازتاب های زیادی داشت‪ .‬در حالی که بسیاری از وارد کنندگان‬ ‫نتوانسته بودند کاالهای خود را وارد کنند و انتقادات فراوانی در‬ ‫مشکالت سر راه واردات دارو وجود داشت‪ ،‬این خبر واکنش ها را‬ ‫ب رانگیخت‪.‬فداحسین مالکی‪ ،‬رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کاال‬ ‫و ارز از تشکیل پرونده واردات غیرقانونی ‪ 144‬دستگاه خودرو‬ ‫پورشه خبر داده و گفته بود‪« :‬فردی در جزیره ابوموسی با کارت‬ ‫بازرگانی چند نفر اقدام به وارد کردن ‪ 144‬دس��تگاه پورش��ه و‬ ‫پی ش فروش ان به مردم کرده که ما به دنبال ان هستیم تا جلوی‬ ‫ضرر و زیان مردم گرفته شود‪ ».‬رئیس کل گمرک ای ران با اعالم‬ ‫اینکه ورود‪ 144‬دستگاه پورشه به کشور به صورت تقلب صورت‬ ‫گرفته اس��ت‪ ،‬ادامه داده بود‪« :‬کل خودروهای پورشه ای که از‬ ‫جزیره ابوموسی وارد شده بیش از ‪ 38‬خودرو نیست‪».‬درحالی‬ ‫که هی چ کس مس��ئولیت وارد کردن خودروهای گرانقیمت‬ ‫را گردن نم ی گرفت‪ ،‬معاون وزیر ام��ور اقتصاد و دارایی نیز در‬ ‫مورد ورود غیرقانونی ‪ 144‬دس��تگاه خودرو پورشه به کشور و‬ ‫تشکیل پرونده بررسی این موضوع در س��تاد مبارزه با قاچاق‬ ‫کاال و ارز گفت‪« :‬ورود ‪ 144‬دستگاه پورشه به کشور به صورت‬ ‫تقلب صورت گرفته‪ .‬البت��ه این موضوع یعن��ی تقلب فقط‬ ‫مشمول پورشه نیست و سایر کاالها و خودروهای مختلف را‬ ‫هم در بر م ی گیرد‪».‬او همچنین گفت که کل پورشه ای که از‬ ‫جزیره ابوموسی وارد شده بیش از ‪ 38‬دستگاه خودرو نیست‪.‬‬ ‫این درحالی است که رئیس کل گمرک ای ران گفته بود که در‬ ‫مجوزها و مصوبات دولت هیچ اشاره ای به نوع خودرویی که‬ ‫این افراد وارد م ی کنند‪ ،‬نشده است‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫عصبانیت اسرائیل از انتخاب روحانی‬ ‫مس��ئول پرونده ای ران در رژیم غاصب اس��رائیل گفت‬ ‫ارزیابی این دولت این است که حسن روحانی ب رای اینکه جلوی‬ ‫تحریم های بیش��تر علیه ای ران را بگیرد‪ ،‬احتماال امتیازهای‬ ‫کوچکی به غرب خواهد داد‪ ،‬ولی هم زمان ب رنامه هس��ته ای‬ ‫را پیش خواهد برد‪.‬یووال اش��تاینیتز‪ ،‬وزیر اطالع��ات و امور‬ ‫راهبردی رژیم اس��رائیل که مس��ئول پرونده ای ران در کابینه‬ ‫بنیامین نتانیاهو اس��ت روز ‪ 14‬تی��ر ‪ 5( 1392‬جوالی ‪)2013‬‬ ‫در گفت وگو با روزنامه فرانس��وی لوفی��گار در توصیف خطر‬ ‫راهبردی ب رنامه هسته ای ای ران ب رای اسرائیل گفته بود‪« :‬ب رنامه‬ ‫هس��ته ای ای ران موضوع عمده و حس��اس ترین مساله ب رای‬ ‫اسرائیل است‪.‬‬ ‫از سوریه گرفته تا مصر و لبنان‪ ،‬باید گفت که مدیریت‬ ‫ ب ی ثبات منطقه ای به طور کلی ب رای ما س��خت اس��ت‪ .‬اما‬ ‫الزم اس��ت که ما اولویت ها را مش��خص کنیم و هس��ته ای‬ ‫ش��دن احتمالی ای ران یک درجه باالت��ر از همه این تحوالت‬ ‫اس��ت‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد‪ ،‬ما در جهانی بس��یار خط رناکتر‬ ‫از جهان ام��روز زندگی خواهیم کرد‪ .‬ای ران هس��ته ای معادل‬ ‫‪ 30‬کره شمالی هسته ای اس��ت‪ .‬زی را برخالف پیونگ یانگ‬ ‫عکس های خبری‬ ‫انفجار بمب در‬ ‫محله شیعه نشین‬ ‫بیروت‬ ‫ثبت کاخ گلستان‬ ‫به عنوان میراث‬ ‫جهانی‬ ‫‪24‬‬ ‫که در ارزوی صدور انقالب کره ش��مالی به خارج از مرزهایش‬ ‫نیست و فقط م ی خواهد بقای نظامش را تضمین کند‪ ،‬ای ران‬ ‫جاه طلب ی های جهانی دارد‪ .‬هدف مقامات ای ران همواره اشکار‬ ‫بوده اس��ت‪« :‬انها م ی خواهند توازن قدرت را در جهان اسالم‬ ‫تغییر دهند‪».‬‬ ‫اظهارات این فرد باتوجه به سمتش در کابینه نتانیاهو از‬ ‫اهمیت ویژه ای برخوردار است و بسیاری از رسانه های داخلی و‬ ‫خارجی در هفته گذشته به ان پرداخته بودند‪ .‬او درباره رویکردی‬ ‫که دول��ت روحانی درباره موضوع هس��ته ای در پیش خواهد‬ ‫گرفت‪ ،‬اضافه کرده است‪« :‬ما هنوز نم ی دانیم که ایا ای ران به‬ ‫سمت بهار حرکت م ی کند یا زمستان‪ .‬اما انچه مسلم است این‬ ‫که حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهور جدید ای ران‪ ،‬استاد سخنوری‬ ‫و دیپلماسی است‪ .‬بدون شک او تالش خواهد کرد امتیازات‬ ‫کوچکی به غ رب ی ها بدهد‪ ،‬ب رای اینکه از تش��دید تحریم ها و‬ ‫مداخله نظامی جلوگیری کند و در عین حال ب رنامه هسته ای را‬ ‫ادامه خ واهد داد‪ .‬خطر این است که وی این کار را بدون ترساندن‬ ‫ی احمدی نژاد که همه را ‬ ‫غ رب ی ها و بدون تندروی ه��ای کالم ‬ ‫ترسانده بود انجام خواهد داد‪ .‬وزیر امور راهبردی و اطالعات‬ ‫اسرائیل در پاسخ به این سوال «راه حل های پیشنهادی شما‬ ‫چیست؟» پاسخ م ی دهد‪« :‬یک راه حل بیشتر وجود ندارد‪ .‬ای ران‬ ‫یا به همه قطعنامه های سازمان ملل متحد عمل کند یا نکند‪.‬‬ ‫در قبال ب رنامه هسته ای ای ران راه حل میانه ای وجود ندارد‪ .‬تنها‬ ‫شانس حل و فصل این مشکل به شیوه دیپلماتیک‪ ،‬تشدید‬ ‫تحریم ها و اعمال تهدید نظامی معتبر است ب رای اینکه قدرت‬ ‫حاکم بر ای��ران چاره دیگری جز نجات اقتص��ادش از نابودی‬ ‫کامل یا ادامه حرکت به س��مت بمب نداشته باشد‪ .‬تنها این‬ ‫دو تهدید است که خواهد توانست ای ران ی ها را به بازنگری در‬ ‫موضعش��ان وادار کند‪ .‬دیگر نم ی توانیم به خود اجازه شروع‬ ‫مجدد دورهای متعدد مذاکرات را بدهیم‪ .‬ما دیگر زمان نداریم و‬ ‫از خط قرمز عبور خواهد شد‪».‬سخنان یووال اشتاینیتز نشان‬ ‫م ی دهد که تا چه اندازه رژیم صهیونیستی از انتخاب روحانی‬ ‫نگران است ‪ .‬ترس اسرائیل این است که ای ران بتواند بار دیگر‬ ‫با مذاکره تالش هایشان را از بین ببرد‪ .‬اسرائیل در این سال ها‬ ‫توانسته بود به ای ران ه راسی در جهان دامن بزند و بارها نتانیاهو‬ ‫در سازمان ملل علیه ای ران سخنرانی کرد‪ .‬در اخرین مورد ان‬ ‫با نشان دادن یک نقاشی سعی داشت به جهان ثابت کند که‬ ‫ای ران به دنبال دستیابی به بمب هسته ای است‪ ،‬اما ناکامی انها‬ ‫در ایجاد ترس و ه راس از ای ران‪ ،‬بعد از انتخابات پرشور ‪ 92‬به‬ ‫مرور قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫«اق�ای روحانی ق�رار نیس�ت جری�ان اصالح�ات را‬ ‫نمایندگ�ی کن�د‪ ».‬ای�ن را عب�اس عب�دی‪ ،‬از تحلیلگران‬ ‫اصالحات در گفت وگو با برهان در خصوص نس�بت میان‬ ‫اصالح طلبان و رئی س جمه�ور منتخ�ب م ی گوید‪ .‬چنین‬ ‫رویکردی البته چندان با تحلی ل های این روزهای تحلیلگ ران‬ ‫اصالح طلب ش�اید منطبق نباش�د‪ .‬به ه�ر ترتیب عبدی‬ ‫معتقد است که کسی به این دلیل به روحانی رای نداده که‬ ‫جریانی را نمایندگی کند؛ عبدی معتقد اس�ت که روحانی‬ ‫نه جزو اصالحات است و نه قرار است ان را نمایندگی کند‪.‬‬ ‫عباس عبدی در پاسخ به این سوال که در سیاست‬ ‫مبنای تشخیص اعتدال چیست؟ گفته ‪« :‬اگر کسی بگوید‬ ‫معتدلم‪ ،‬نشان دهنده این است که افراط ی تر از بقیه است؛‬ ‫در واقع این رفتار‪ ،‬بیشتر ب ی اخالقی سیاسی است تا یک‬ ‫مفهوم واقعی‪ ».‬بنابراین او معتقد اس�ت که شعار اعتدال‬ ‫از دو جهت مشکل دارد؛ یکی از این جهت که یک مفهوم‬ ‫ی است‪.‬‬ ‫بین االذهانی است و دیگری اینکه مفهومی نسب ‬ ‫او به مقول�ه اعت�دال هم ن�گاه متمایزی نس�بت به‬ ‫همفکران�ش دارد ک�ه ای�ن مقول�ه را ب�ه منزل�ه هم�ان‬ ‫اصالح طلبی و رویگردانی از سیاس�ت های هش�ت س�اله‬ ‫اصولگرایان م ی دانند‪.‬‬ ‫عبدی رای روحانی را رایی ملی م ی داند و معتقد است‬ ‫در صورتی که مردم م ی خواستند بین روحانی و عارف یک‬ ‫نفر را انتخاب کنند به روحانی رای م ی دادند‪.‬‬ ‫او حتی معتقد اس�ت ک�ه رای ب�ه ع�ارف صددرصد‬ ‫رای اصالح طلب ه�ا ه�م نیس�ت‪ .‬عب�دی در بخش�ی از‬ ‫صحب ت هایش ک�ه مهم بود‪ ،‬گف�ت‪« :‬اگ�ر اصالح طلبان‬ ‫نبودند ‪ 60‬درصد از مردم شرکت م ی کردند و بیشتر به یک‬ ‫نفر دیگر رای م ی دادند‪ .‬اما اصالح طلبان توانستند ‪ 10‬درصد‬ ‫مشارکت را باال ببرند و باعث جهت گیری ارا شدند‪g ».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪9‬‬ ‫طرح برای وزرای روحانی‬ ‫ب راساس اخبار منتشرشده ‪ ،‬نمایندگان درصدد هستند تا‬ ‫طرحی را به کمیسیون تدوین ایی ن نامه داخلی مجلس ارائه‬ ‫کنند که ب راساس ان‪ ،‬شاکله رای اعتماد مجلس به دولت‪ ،‬دچار‬ ‫تغییر خواهد ش��د‪ .‬به موجب این طرح‪ ،‬ضوابطی که تاکنون‬ ‫ب رای معرفی وزرا به مجلس وجود داشته‪ ،‬دگرگون خواهد شد و‬ ‫رئی س جمهور جدید موظف خواهد بود وزرایی را ب رای کسب‬ ‫رای اعتماد به مجلس معرفی کند ک��ه حداقل دارای مدرک‬ ‫روحانیونمایندگی‬ ‫جریاناصالحات‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪8‬‬ ‫همه پرونده های قضایی معروف‬ ‫مسئوالن قوه قضائیه هر هفته در مصاحب ه های مختلف‬ ‫ش��رکت م ی کنند‪ .‬حجم پرونده های جنجالی در این سال ها‬ ‫انقدر بود که انها مجبور باشند تا هر هفته راجع به پیگیری و‬ ‫گزارشات روند رسیدگی به انها ب رای افکار عمومی اطالع رسانی‬ ‫کنند‪.‬این هفته نیز جعفری دولت ابادی‪ ،‬دادستان ته ران ضمن‬ ‫تشکر از مردم به خاطر حضور در انتخابات خطاب به رسانه ها‬ ‫و گردانندگان وبالگ ها و سایت های خبری گفت‪« :‬دادستانی‬ ‫ته ران م ی تواند بهترین حامی شما باشد اما به شرط انکه شما‬ ‫در چارچوب قانون حرکت کرده و تخلفی نداشته باشید‪».‬‬ ‫دولت ابادی همچنی��ن از رد و بدل ش��دن یک میلیارد‬ ‫پیامک در روزهای اخ��ر انتخابات خبر داد و ان را نش��انه ای‬ ‫از فضای انتخابات از ش��کل محیطی ان به ش��کل مجازی‬ ‫عنوان کرد‪ .‬در هفته ه��ای ابتدایی خردادم��اه خبرهایی در‬ ‫ارتباط با دیپلمات ارش��د ای رانی که بازدداش��ت ش��ده بود در‬ ‫رسانه ها منتش��ر ش��د و دولت ابادی درباره روند رسیدگی به‬ ‫این پرون��ده گف��ت‪« :‬تحقیقات درب��اره سرنوش��ت ب‪.‬الف‬ ‫دیپلمات ای رانی بازداشت ش��ده به انتهای مسیر رسیده است‪.‬‬ ‫ب ر اس��اس اطالعات من‪ ،‬بازپ��رس پرونده ب��ه زودی در مورد‬ ‫این پرونده تصمی��م الزم را خواهد گرف��ت و تعیین تکلیف‬ ‫خواهد ش��د‪ ».‬او همچنین به محاکمه متهم��ان بانک اریا‬ ‫اش��اره کرد و ادامه داد‪« :‬این پرونده ‪29‬متهم داشت که چهار‬ ‫نفر انها در بازداشت به س��ر م ی ب رند که البته رسیدگی به این‬ ‫پرونده به پایان رسیده است‪ .‬در بحث اجرای احکام‪ ،‬متهمان‬ ‫پرونده در حال حاضر ‪20‬نفر هس��تند که در بازداش��ت به سر‬ ‫م ی ب رند‪ .‬البته توافقاتی هم با بانک ملی‪ ،‬سپه‪ ،‬سامان و رفاه‬ ‫انجام شده تا مطالباتشان پرداخت شود‪ .‬اگر جایی کار منفی‬ ‫صورت بگیرد رسانه ها ان را منتش��ر م ی کنند اما به اقدامات‬ ‫خوب نم ی پردازند‪».‬‬ ‫چهره‬ ‫کشته شدن‬ ‫هواداران مرسی‬ ‫سقوط هواپیمای‬ ‫اسیایی در کانادا‬ ‫‪25‬‬ ‫فوق لیس��انس در حوزه مربوطه بوده و ‪10‬سال سابقه کاری و‬ ‫تجربی مرتبط با وزارتخانه پیشنهادی داشته باشند‪ .‬اگرچه گفته‬ ‫م ی شود که طرح مذکور به منظور لزوم تخصص و تجربه گرایی‬ ‫در باالترین سطوح دستگاه اجرایی ارائه شده‪ ،‬اما برخی معتقدند‬ ‫که این طرح با عقب ه ای کامال جناحی و در ظاهری قانونی ارائه‬ ‫شده تا در جهت سنگ اندازی در گام های اولیه تشکیل دولت‬ ‫جدید بهره ببرد‪ .‬روزنامه جمهوری اسالمی در سرمقال ه انتقادی‬ ‫خود نسبت به این طرح نوشت‪« :‬دس��ت اندرکاران این اقدام‬ ‫هرچند سعی کرده اند پوشش اولی ه شان‪ ،‬خالی از اشکال باشد‬ ‫تو پز کرده اند‪ ،‬شبهاتی را یدک م ی کشد‬ ‫ولی طرحی را که پخ ‬ ‫که در مجموع‪ ،‬نشان دهنده در پی ش گرفتن رویه ای غیردوستانه‬ ‫از سوی برخی نمایندگان در اغاز راه دولت جدید است‪».‬‬ ‫گفته م ی شود تنظیم کنندگان این طرح درصدد هستند با‬ ‫رایزن ی های همه جانبه‪ ،‬بالفاصله پس از تعطیالت تابستانی‬ ‫مجلس‪ ،‬طرح خود را به امضای ‪50‬نماینده برسانند تا بتوانند دو‬ ‫فوریت ان را در صحن علنی مجلس تصویب کرده و ان را در‬ ‫دستورکار قرار دهند‪ ،‬به گونه ای که تا قبل از ‪12‬مرداد که زمان‬ ‫اغاز کار دولت جدید است‪ ،‬ان را به تصویب نهایی مجلس و‬ ‫سپس به تایید شورای نگهبان برسانند‪ .‬طرحی که هنوز به‬ ‫چهره‬ ‫مجلس نرفته و انتقادات زیادی به ان وارد دانسته شده‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫خانه سینما را باز کنید‬ ‫در حالی که بازگش��ایی خانه س��ینما در دولت یازدهم‬ ‫قطعی تلقی م ی شود و اساسا یکی از شعارهای رئی س جمهور‬ ‫منتخب همچون دیگر نامزدها‪ ،‬بازگشایی خانه سینما به عنوان‬ ‫یک نهاد صنفی بود‪ ،‬دولت دهم در واپسین روزهایش بسیج‬ ‫شده تا خانه سینما بازگشایی شود و این اتفاق به نام دولت دهم‬ ‫تمام شود؛ رویدادی که به ظاهر شمقدری در ب رابرش مقاومت‬ ‫م ی کند و ترجیح م ی دهد اگر خانه سینمایی باز شد‪ ،‬حداقل ان‬ ‫خانه سینمای قبلی نباش ‏د و تغیی راتی در ساختار ان به وجود‬ ‫امده باشد‪ .‬شمقدری که پیش تر درباره خانه سینما اظهارنظر‬ ‫کرده بود‪« :‬اجماع نگاه نظام این اس��ت که خانه سینما با این‬ ‫ماهیت منحل است‪ .‬سیستم مدیریتی ما در نبود صنوف هم‬ ‫کار م ی کند و گواه ان هم برگزاری جشنواره فیلم فجر و انجام‬ ‫همه وظایف مدی ریت سینمای در سال گذشته است اما صنوف‬ ‫باید باش��ند‪ »...‬حاال با تاکیدات محم��ود احمدی نژاد و نامه‬ ‫ت روبه رو شده‪.‬‬ ‫رسم ی اش که خواستار بازگشایی این خانه اس ‏‬ ‫در فاصله چند ماه تا انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬به یکباره‬ ‫مجله خبری‬ ‫پاشنه در اتاق روحانی‬ ‫در حال کنده شدن است‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫«احتم�ال م ی دهم ک�ه مدعیان تقلب پش�یمان‬ ‫هس�تند و باید به انها فرصت اقرار داد‪ ».‬این جمله ای‬ ‫بود که باهنر‪ ،‬نایب رئیس مجلس هفته گذشته گفت‪.‬‬ ‫باهن�ر ب�ه زمزم ه ه�ای تش�کیل احزاب توس�ط‬ ‫اصالح طلبان و اصولگراها اشاره کرد و از انها خواست‬ ‫که از تشکیل احزاب شخ ص محور خودداری کنند که‬ ‫سرانجامی در پی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫باهنر از اصولگراها و اصالح طلب ها خواسته که با‬ ‫تعریف دقیق و روشن از ان جلو سوء برداشت ها گرفته‬ ‫شود‪ .‬او در بخشی از گفت وگویش در مورد دیدار افراد‬ ‫با روحانی گفته بود‪« :‬مذاکرات و رفت و امدها با دولت‬ ‫طبیعی اس�ت و کس�انی که با اق�ای روحانی مالقات‬ ‫م ی کنند ممکن است افرادی را به ایشان معرفی کنند‪.‬‬ ‫ما به دوس�تان خودمان گفتیم که پاشنه در اتاق اقای‬ ‫روحانی در حال کنده شدن است‪ .‬اقای روحانی ادم ها را‬ ‫م ی شناسد‪ ،‬اما این طبیعی است که هر کسی م ی رود‬ ‫چند ادم را معرفی کند‪ ».‬نایب رئیس مجلس ش�ورای‬ ‫اسلامی همچنین گفت‪« :‬س�اختار انتخابات کشور‬ ‫ساختاری است که امکان تقلب معنادار در این ساختار‬ ‫وجود ندارد‪ .‬در گذشته هم گفته ایم که متاسفانه هوای‬ ‫نفس باعث ش�د اقایان این اتهامات را ب�ه نظام وارد‬ ‫کنند‪ .‬کسانی که سردمدار این موضوع بودند احتمال‬ ‫م ی دهم به اتفاق از حرف زده ش�ده پش�یمان هستند‬ ‫و خواهشم از رسانه ها و دوس�تانی که در جریان فتنه‬ ‫دلسوزی کرده و نصیحت کردند این است که اگر کسی‬ ‫خواست به اش�تباه خود اعتراف کند‪ ،‬ما نگوییم شما‬ ‫همانی هستی که فالن کار را انجام داده اید‪ .‬برداشت‬ ‫من این است که بیش�تر این افراد پشیمان شده اند و‬ ‫برخی شهامت اقرار صریح را ندارند و باید به انها نیز‬ ‫فرصت بدهیم‪g ».‬‬ ‫‪26‬‬ ‫رئیس دولت دستور تشکیل کمیته ای ب رای اصالح اساسنامه‬ ‫این نهاد را صادر ک��رد؛ اتفاقی که پس از دی��دار هنرمندان با‬ ‫احمدی نژاد رخ داد و سنگرهای فتح ش��ده توسط شمقدری و‬ ‫دوستانش را سس ت بنیان تر از پیش کرد‪ .‬اصالح اساسنامه با‬ ‫کشمکش های فراوان به پایان رس��ید و حاال فشار ب رای رفع‬ ‫این ماجرا افزایش یافته بود‪ ،‬تا انجا که از بازگشایی خانه سینما‬ ‫در دولت دهم خبر داده شد‪ .‬به نظر م ی رسد ب رای دولت فعلی‬ ‫بهترین راه‪ ،‬بازگشایی خانه سینما و ثبت این بازگشایی به نام‬ ‫یک مقام ارشد دولتی بود که در همان دولت خانه سینما بسته‬ ‫شده است‪ .‬متن دستور رئی س جمهور که به جای وزیر فرهنگ‬ ‫و ارشاد‪ ،‬مستقیم خطاب به شمقدری بدون اشاره به پست وی‬ ‫و حتی سالم‪ ،‬در نامه ای به مسعود جعفری جوزانی مبنی بر‬ ‫«ارائه گزارش بازگشایی خانه س��ینما» نگاشته شده به شرح‬ ‫زیر است‪«:‬ضمن تش��کر از تالش نمایندگان خانه سینما با‬ ‫ان معاونت و اینجانب در ایجاد تفاهم ب رای بازگشایی هرچه‬ ‫سریع تر خانه س��ینما‪ ،‬امیدوارم این اقدام گام مثبتی در ایجاد‬ ‫فرصت های بهتر و ب رتر ب رای صنعت سینمای ای ران باشد‪.‬‬ ‫وجود یک نهاد صنفی مانند خانه سینما ب رای هم افزایی‬ ‫توان سینمای ای ران و رسیدگی به مشکالت و موانع‪ ،‬ضروری‬ ‫است و طبیعی است که این نهاد باید غیردولتی باشد و بماند و‬ ‫مراقبت شود که به ه ر دلیلی این نهاد بااهمیت تعطیل نشده‬ ‫و جامعه هنری از مزایای وجود ان ب ی بهره نشوند‪ .‬انتظار دارم با‬ ‫همکاری جدی و گسترده حوزه سینمایی دولت و خانه سینما‬ ‫محصوالت برتر سینمایی بیشتری تولید شود و شاهد حضور‬ ‫موثرتر سینمای ای ران در عرصه های جهانی باشیم‪».‬‬ ‫‪11‬‬ ‫حزب اعتدال‬ ‫این روزها نیروهای اصالح طلب تمایل زیادی به تشکیل‬ ‫حزب پیدا کردند‪ .‬عالوه بر عارف‪ ،‬محمد شریعتمداری که از‬ ‫جمله کسانی بود که با ثب ت نام در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫قصد داشت وارد این رقابت ها شود‪ ،‬اعالم کرده که قصد دارد‬ ‫حزبی با نام اعتدال تش��کیل دهد‪ .‬ش��ریعتمداری در این باره‬ ‫م ی گوید‪« :‬امروز ب رای فعالی ت های انتخاباتی و سیاسی دور‬ ‫محسن هاشمی به‬ ‫بهشت می رود؟‬ ‫با به اتمام رس��یدن دوران شورای ش��هر چهارم‏‪،‬‬ ‫بحث ه��ا و گمانه زن ی ها درباره ش��هردار پایتخت قوت‬ ‫بیش��تری به خود م ی گیرد‪ .‬تعدادی از اصالح طلبان که‬ ‫در ای��ن انتخابات توانس��تند تایید صالحیت ش��وند با‬ ‫رای مردم ته ران قرار است به ش��ورای شهر بروند‪ .‬انها‬ ‫با اتکا به انس��جامی که در رای و انتخابشان وجود دارد‬ ‫تالش م ی کنند تا شهرداری ته ران را نیز از اصولگرایان‬ ‫پس بگی رند‪.‬‬ ‫درحالی که گفته م ی شود نامزد اصولگرایان ب رای‬ ‫اداره پایتخت همچنان محمدباقر قالیباف است‪ ،‬از سوی‬ ‫اصالح طلبان نام های متفاوتی مطرح م ی شود که بعضا با‬ ‫حاشی ه هایی هم همراه است‪ .‬برخی گزارش ها از تمایل‬ ‫اصالح طلبان به معرفی حبی ب اهلل بیطرف و محس��ن‬ ‫مهرعلی زاده ب رای ریاست ساختمان بهشت حکایت دارد‪،‬‬ ‫اما اصالح طلبان شناخته شده تر هفته گذشته از محسن‬ ‫هاشمی نام بردند یا در مصاحب ه ها به طور ضمنی به او‬ ‫اشاره کردند‪.‬‬ ‫شاخ ص ترین انها محمد علی نجفی‪ ،‬عضو فعلی‬ ‫یک میز جمع نشده ایم؛ امروز جمع شده ایم ب رای احیای کلمه‬ ‫«اعتدال» که یک کلمه اسالمی و عقالنی است‪» .‬‬ ‫ش��ریعتمداری که مدتی پس از ثب ت نام انصراف داد از‬ ‫رایزن ی ها ب��رای راه اندازی این حزب ب��ا بزرگانی چون ایت اهلل‬ ‫هاشمی و تمامی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫خبر داده است‪ .‬شریعتمداری یاداور م ی شود ‪« :‬قصد نداریم در‬ ‫ابتدای راه‪ ،‬فعالیت سیاس��ی را دنبال کنیم بلکه م ی خواهیم‬ ‫در زمینه فرهنگ گام برداریم‪ .‬از تمام اعضای س��تاد نیز ب رای‬ ‫حضور در ای��ن جبهه دعوت به عمل م��ی اورم تا ب رای ایجاد‬ ‫اعتدالخواهی در ای ران اسالمی‪ ،‬بنده را همراهی کنند‪ .‬امید دارم‬ ‫که بسیاری از مردم نیز ما را در طول این مسیر یاری رسانند‪».‬‬ ‫‪12‬‬ ‫مذاکرات اینده ایران و ‪5+1‬‬ ‫مجلس شورای اسالمی به روزنامه جوان گفته بود‪« :‬کسانی‬ ‫که صالحیت انها از س��وی مراجع چهارگانه ب رای شرکت در‬ ‫انتخابات شوراهای ش��هر رد شده اس��ت‪ ،‬قطعا نم ی توانند‬ ‫به عنوان شهردار انتخاب شوند‪ .‬ش��هردار منتخب ته ران و‬ ‫دیگر کالنشهرها باید ضمن داشتن صالحیت الزم از سوی‬ ‫مراجع چهارگانه‪ ،‬معیار های مورد نیاز ب رای ش��هردار شدن و‬ ‫همچنین صالحیت فنی‪ ،‬اجرایی و مدیریتی را دارا باشد‪».‬‬ ‫البته ج��واد کولیوند نیز در گفت وگوی��ی که دو هفته‬ ‫پیش انجام داده بود گفته بود‪« :‬کس��انی که صالحیت انها‬ ‫از سوی مراجع چهارگانه ب رای شرکت در انتخابات شوراهای‬ ‫شهر رد شده است‪ ،‬قطعا نم ی توانند به عنوان شهردار انتخاب‬ ‫شوند‪».‬‬ ‫کولیوند اما در گفت وگو با خبرنگار مثلث این بار گفت‬ ‫که ممکن است شرایط تغییر کرده باش��د و افراد باید دوباره‬ ‫مجله خبری‬ ‫ش��ورا بود‪ .‬نجفی در گفت وگو با ایلنا با بیان اینکه محسن‬ ‫هاشمی مشکلی ب رای شهردار شدن ندارد‪ ،‬گفته اصالح طلبان‬ ‫همانگونه که ب رای شورای شهر ته ران برنامه داشتند‪ ،‬قطعا‬ ‫ب رای انتخاب شهردار نیز ب رنامه دارند‪ .‬این عضو شورای شهر‬ ‫ته ران افزود‪« :‬ردصالحی ت شدگان در انتخابات شورای شهر‬ ‫ته ران ب رای نامزدشدن در مدیریت شهر ته ران نباید مشکلی‬ ‫داشته باشند‪».‬‬ ‫البته او تصریح م ی کند که هنوز فرد یا افرادی به عنوان‬ ‫گزینه نهایی اصالح طلبان مشخص نشده اند‪.‬‬ ‫دیگر اصالح طلبان ش��ورای چهارم نیز از قوت گرفتن‬ ‫انتخ��اب ش��هردار اصالح طلب س��خن م ی گوین��د‪ .‬احمد‬ ‫دنیامالی‪ ،‬عضو ش��ورای چهارم در این زمینه به «ش��رق»‬ ‫گفت‪« :‬ظرف دوماه اینده شهردار ته ران انتخاب م ی شود و‬ ‫در حال حاضر اعضای شورای چهارم در حال بررسی طرح ها‬ ‫و ب رنامه های شهرداری هستند‪».‬‬ ‫از سوی دیگر هرچند پیش از این جواد کولیوند‪ ،‬رئیس‬ ‫هیات نظارت مرکزی بر انتخابات شوراهای اسالمی شهر و‬ ‫روستا گفته بود‪« :‬کسی که در انتخابات شوراها ردصالحیت‬ ‫شده صالحیت شهردارشدن هم ندارد»‪ ،‬امیر خجسته‪ ،‬رئیس‬ ‫کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس‪ ،‬در مورد‬ ‫احراز صالحیت محس��ن هاش��می گفت‪« :‬ردصالحیت در‬ ‫انتخابات شوراهای شهر و روس��تا‪ ،‬نم ی تواند الزاما به معنی‬ ‫ممنوعیت حضور افراد در سمت شهردار ته ران باشد‪».‬‬ ‫با این وجود عبدالرضا مصری‪ ،‬سخنگوی هیات رئیسه‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫سخنگوی وزارت خارجه کشورمان گفته است تا زمانی‬ ‫که رئی س جمهور منتخب در دولت مس��تقر نشود و اعضای‬ ‫کابینه مشخص نشوند‪ ،‬هیچ مذاکره رسمی بین ای ران و ‪5+1‬‬ ‫صورت نم ی گیرد‪ .‬س��یدعباس ع راقچی درحالی در نشست‬ ‫خبری هفته گذشته اش این س��خن را بیان کرد که پی ش تر‬ ‫چین و روس��یه از تاخیری که در برگزاری مجدد نشست ای ران‬ ‫و گروه ‪ 5+1‬ایجاد شده بود‪ ،‬اب راز نگرانی کرده بودند و خواستار‬ ‫از سرگیری مجدد این نشست ش��ده بودند‪ .‬از سوی دیگر روز‬ ‫دوشنبه گذشته رویترز به نقل از برخی منابع دیپلماتیک اعالم‬ ‫کرد که مذاکرات ای ران و اژانس از مردادماه از سر گرفته م ی شود‪.‬‬ ‫مراس��م تنفیذ حس��ن روحانی روز ‪ 12‬مردادماه برگزار‬ ‫م ی ش��ود و مذاکرات اژانس که قرار است در همین ماه برگزار‬ ‫شود نخستین نمونه از مذاکرات اتمی در دوره ریاست جمهوری‬ ‫حسن روحانی به حساب م ی اید‪ .‬پی ش تر گزارش شده بود از‬ ‫سوی حسن روحانی تیمی ب رای مذاکره در نظر گرفته شده و‬ ‫اماده انجام این کار م ی شوند‪ .‬باوجود این ع راقچی خبر رویترز‬ ‫در این باره را هم تایید نکرده و گفته که ایده هایی مبنی بر اینکه‬ ‫دور دیگری از مذاکرات بین نمایندگان ای ران و اژانس انجام شود‬ ‫مطرح شده اس��ت‪ ،‬ولی هنوز هیچ تصمیم قطعی و توافقی‬ ‫صورت نگرفته است‪g.‬‬ ‫بهار در گزارشی نوش��ت‪« :‬فرش قرمز سعودی ها‬ ‫پیش پای منتخب مردم ای ران پهن م ی شود‪.‬به زودی و در‬ ‫جریان سفر حسن روحانی به ریاض؛ سفری که به ادعای‬ ‫روزنامه های ع ربی وزیر کشور ع ربستان و یکی از نزدیکان‬ ‫به روحانی در تدارک انجام ان هستند‪ ،‬مسیری بازگشایی‬ ‫م ی ش��ود که در اواخر دوران دولت محمود احمدی نژاد‬ ‫مسدود شده بود‪.‬‬ ‫این روزنامه در مقاله اصلی خود م ی نویس��د ‪« :‬در‬ ‫هشت س��ال گذش��ته‪ ،‬ته ران و ریاض از هم دور شدند؛‬ ‫دور دور؛ ان قدر که طی مس��افت میان دو کش��ور هم‬ ‫طوالنی شد و دس��ت نیافتنی‪ .‬البته از جانب سعودی ها‬ ‫که درخواستی ب رای سفر به ته ران وجود نداشت‪ ،‬هرچه‬ ‫بود از جانب ته ران بود و دولت محمود احمدی نژاد‪ .‬با این‬ ‫حال انجام این س��فر هم همچون دیگر سفرها نیازمند‬ ‫فراهم شدن مقدماتی بود که در هشت سال گذشته کمتر‬ ‫فراهم شد‪ .‬هرچه میهمان مشتاق به این سفر بود‪ ،‬می زبان‬ ‫ب ی میل‪ .‬عامل هم تنش در روابط دوجانب ه و همزمانی با‬ ‫اغاز تحوالت و ناارام ی ها در خاورمیانه و ش��مال افریقا‬ ‫موسوم به «بهارع ربی» بود‪».‬‬ ‫این روزنامه مهم ترین اختالفات ته ران و ریاض را‬ ‫در گذشته‪ ،‬صدام حسین دانسته و در حال حاضر موضوع‬ ‫ث اختالفات ژئوپلتیک‬ ‫سوریه و حکومت بشار اسد را باع ‬ ‫دیده و نوشته‪« :‬اگر روحانی بتواند تغییری در فضای روابط‬ ‫ع ربستان و ای ران به وجود اورد که ماهیت فرقه ای رقابت‬ ‫دو کشور ب رای گسترش نفوذ را کاهش دهد‪ ،‬همه اط راف‬ ‫درگیر در بلندمدت س��ود خواهند برد‪ .‬گام نخست ب رای‬ ‫انجام این مهم هم از سوی حسن روحانی با سفر به ریاض‬ ‫برداشته م ی شود؛ سفری که انجام ان جدی است‪g ».‬‬ ‫حسین ش��ریعتمداری در س��تون یادداش��ت روزنامه‬ ‫کیهان با عنوان«رفیق قافله نیس��تند‪ »!...‬روز چهارش��نبه‬ ‫هفته گذشته نوشت‪:‬‬ ‫«این روزها‪ ،‬در اس��تانه انتقال دولت دهم به یازدهم‪،‬‬ ‫مجموعه مشترکی از دس��ت اندرکاران دولت های سازندگی‬ ‫و اصالحات و مخصوصا اصحاب فتنه امریکایی‪ -‬اسرائیلی‬ ‫‪ ،88‬عملیات روانی پرحجم و گسترده ای را ب رای انکار خدمات‬ ‫برجس��ته و کم نظیر‪ -‬و در پاره ای از م��وارد ب ی نظیر‪ -‬دولت‬ ‫کنونی سازمان داده و در این شیپور فریب م ی دمند که انگار‬ ‫قرار است «وی رانه»ای از دولت دهم به دولت یازدهم تحویل‬ ‫داده شود! این در حالی است که دولت اقای دکتر احمدی نژاد‬ ‫اگرچه طی دو سال اخیر به علت نفوذ حلقه انحرافی در ان‪ ،‬از‬ ‫ی شواهد موجود‬ ‫بستر قبلی خود زاویه گرفته است‪ ،‬ولی تمام ‬ ‫حاکی از ان است که دولت ایشان در خدمت رسانی به مردم‬ ‫و عمران و ابادانی کشور نه فقط نقش برجسته تری از همه‬ ‫دولت های پیشین داش��ته‪ ،‬بلکه خدمات دولت های نهم و‬ ‫دهم در طول تاریخ دولت ها‪ ،‬از مش��روطه تاکنون ب ی نظیر‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫ش��ریعتمداری با بیان اینکه اصحاب فتنه قصد دارند‬ ‫تا نش��ان دهند که یک وی رانه را تحوی��ل م ی گیرند‪ ،‬اضافه‬ ‫م ی کند‪« :‬ح��اال تصور کنید اگر فتنه گران��ی که احتماال در‬ ‫دولت اقای روحانی به کار گرفته م ی ش��وند مانند ‪ 10‬س��ال‬ ‫حاکمیت خود بر دولت و مجلس در پی خدمت رس��انی به‬ ‫مردم و رسیدگی به امور اقتصادی و معیشتی انها نباشند که‬ ‫بارها نشان داده اند نیستند‪ ،‬ایا این کم کاری و بر زمین نهادن‬ ‫امور حیاتی و ضروری کشور را به حساب وی رانه ای که تحویل‬ ‫گرفته اند نم ی نویسند؟! و باز هم مانند گذشته به بهانه توسعه‬ ‫سیاسی‪ ،‬خدمت به مردم را وا نم ی نهند؟! » ‪g‬‬ ‫بررسی شوند‪ .‬امروز ب رای تایید صالحیت محسن هاشمی‬ ‫ب رای شهرداری حتما باید بررسی دوباره ای انجام شود‪.‬‬ ‫کولیوند ضمن اشاره به اینکه در ان مقطع بررس ی های‬ ‫هیات نظارت مش��خص ک��رد که صالحیت ایش��ان ب رای‬ ‫شورای شهر مورد تایید نیست‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬اما ممکن است‬ ‫ت فردی شده‪ ،‬برطرف‬ ‫شرایطی که باعث عدم تایید صالحی ‬ ‫شده باشد‪ ».‬او با اشاره به ردصالحیت هاشمی در انتخابات‬ ‫شورای شهر گفت‪« :‬صالحیت ایشان به خاطر بررسی مسائل‬ ‫بند «ج» و «د» قانون که به التزام عملی با قانون اساس��ی‪،‬‬ ‫نظام و والیت فقیه م ی پردازد‪ ،‬مربوط م ی شد‪ .‬نظری که ان روز‬ ‫داده شده ب راساس بررس ی های شورای نظارت و استعالم هایی‬ ‫بود که گرفته شد‪ .‬اما باید دید ایا هنوز افراد بر همان مواضع‬ ‫هستند یا نه‪ .‬این امکان وجود دارد که اظهارنظرهای انها‪ ،‬در‬ ‫مقطع بعد از بررس ی های ما تغییر داشته باشد‪».‬‬ ‫با این ح��ال هفته گذش��ته قالیباف در پاس��خ به این‬ ‫پرسش که ایا در شهرداری ته ران م ی مانید‪ ،‬گفت‪« :‬خدمت‬ ‫همچنان ادام��ه دارد و بن��ده هرجایی که باش��م اهل کار و‬ ‫فعالیت هستم و محل خدمت ب رایم مهم نیست‪».‬‬ ‫او در پاسخ به پرس��ش دیگری مبنی بر اینکه ترکیب‬ ‫جدید اعضای شورای شهر را چطور ارزیابی م ی کنید‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«در شورای ش��هر طی ف های مختلف سیاسی حضور دارند‬ ‫ولی شورا و شهرداری جای نگاه های حزبی و سیاسی نیست‬ ‫و مطمئنا تمام اعضا م ی دانند که خدمت به شهر اساس کار‬ ‫است‪g ».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫گفت وگوی ویژه‬ ‫بایدازسیاست زدگیدرعرصهفرهنگ‬ ‫به شدت بیم داشت‬ ‫گفت وگو با حجت االسالم رضا غالمی‪،‬‬ ‫رئیس مرکز پژوهش های‬ ‫علوم انسانی اسالمی صدرا‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫با روی کار امدن دولت جدید مباحث فرهنگی و نوع نگاه دولت به ان از اهمیت فراوانی برخوردار شده‬ ‫است‪ .‬اینکه ایا دولت م ی خواهد در حوزه فرهنگ نظری ه پردازی کند یا اینکه در چارچوب مورد تایید نظام‬ ‫حرکت نماید از سواالت مهم این دوره است‪ .‬نگاه سیاس�ی به فرهنگ هم از دیگر مسائل مهم در دولت‬ ‫اینده است‪ .‬در همین زمینه با حجت االسالم رضا غالمی‪ ،‬رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسالمی‬ ‫صدرا گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫ماهواره ای‪ ،‬شرایط بهره برداری از اینترنت‪ ،‬حقوق و تکالیف‬ ‫مطبوعات و امثالهم قانون دارد و تا این قانون پابرجاست باید‬ ‫از ان تبعیت کرد‪ .‬نم ی شود از یک طرف شعار مردم ساالری‬ ‫بدهیم و از طرف دیگ��ر به قانون ک��ه از مولفه های اصلی‬ ‫مردم ساالری دینی اس��ت ب ی اعتنایی کنیم و به ب ی قانونی‬ ‫دامن بزنیم‪.‬‬ ‫و نقد علم ی چند سویه هس��تند اما رئی س جمهور در چنین‬ ‫ش��رایطی‪ ،‬به طور یکسویه س��خنان خود را به دیگران القا‬ ‫م ی کند و انتظار دارد همه از او اطاعت کنند‪ .‬از طرف دیگر‪،‬‬ ‫باید توجه داش��ت که در کشورهای مردم س��االر‪ ،‬تفکیک‬ ‫قوا یک اصل بنیادین اس��ت‪ .‬در قانون اساس��ی ما نیز این‬ ‫اصل مترقی به وضوح پی ش بینی شده است‪ .‬ب ر اساس این‬ ‫اصل‪ ،‬قوه مجریه فقط مسئول اجرای قانون است‪ ،‬بناب راین‬ ‫طبیعی است که رئی س جمهور و وزرا از مداخله مستقیم یا‬ ‫غیرمس��تقیم در حوزه قانونگذاری پرهیز کنند و تمام توان‬ ‫خود را مصروف اجرای بهتر قانون بکنند‪ .‬باید توجه داشت‬ ‫که ما در ارتباط با مسائل فرهنگی و اجتماعی قانون داریم‪،‬‬ ‫ان هم قانونی که محصول رای نمایندگان مردم اس��ت‪ .‬در‬ ‫کشور ما‪ ،‬این قانون است که به ما م ی گوید چه بکنیم و چه‬ ‫نکنیم‪ .‬اگر بر فرض قانون ای رادی داش��ته باشد و تحول در‬ ‫موضوعی ضروری بنماید‪ ،‬باید از مسیری که قانون اساسی‬ ‫تعیین کرده به سمت اصالح و تحول رفت نه اینکه مردم را‬ ‫نسبت به قانون موجود دچار شک و تردید کرد‪ .‬ب رای مثال‪،‬‬ ‫کش��ور ما درباره حجاب و عفاف‪ ،‬اس��تفاده از ش��بکه های‬ ‫‪ l‬عالقه مندم قبل از پاسخ به سوالتان یک مطلب را‬ ‫مقدمتا عرض کنم و ان اینکه در نظرسنج ی های گوناگونی‬ ‫که در طول سه ماه اخیر یعنی قبل و بعد از انتخابات انجام‬ ‫ش��ده‪ ،‬اکثریت مردم اظهار داش��ته اند که مهم ترین انتظار‬ ‫انها از دولت‪ ،‬س��امان دادن به اقتصاد کش��ور و مهار تورم و‬ ‫گران ی هاس��ت‪ .‬مردم ما حق دارند چنی��ن انتظاری از دولت‬ ‫جدید داشته باشند چرا که در این یکی‪ ،‬دو سال اخیر اقتصاد‬ ‫کشور سر و سامان درستی نداش��ته است‪ .‬اینکه بعض ی ها‬ ‫م ی گویند‪ ،‬وضعیت بد اقتصادی کشور مولود تحریم هاست‪،‬‬ ‫حرف صحیحی نیست‪ .‬البته طبیعی است که تحریم ها هم‬ ‫اثرگذار بوده است اما مساله اصلی‪ ،‬سوء تدبیر و سوء مدیریت‬ ‫اس��ت واال دیگر عصر تحریم های اقتصادی سپری شده و‬ ‫ما م ی توانیم به روش های گوناگون تحریم ها را دور بزنیم‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬تحریم ها گرچه مضایق��ی ایجاد م ی کند اما‬ ‫فرصت ه��ای فراوانی را هم در جهت خوداتکایی کش��ور و‬ ‫ط�ی چن�د هفت�ه گذش�ته مس�ائلی از س�وی‬ ‫رئی س جمه�ور منتخ�ب و بعض�ی از جانبداران‬ ‫ایشان در عرصه فرهنگ مطرح شده که م ی تواند‬ ‫بحث انگی�ز تلقی ش�ود؛ از نظر ش�ما تحول در‬ ‫عرصه فرهنگ را در چه مس�یری م ی توان دنبال‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬از نظر من‪ ،‬ریاست جمهوری و به طور کل دولت‪،‬‬ ‫عرصه نظریه پردازی و ارائه نطق های روشنفکرانه نیست‪،‬‬ ‫بلکه عرصه کار و تالش مجدانه و خس��تگ ی ناپذیر است‪.‬‬ ‫مردم ما دوس��ت دارند به جای انکه ه��ر روز رئی س جمهور‬ ‫و وزرا را پش��ت تریبون های گوناگون ببینند و رهنمودهای‬ ‫کلی و مبهم از انها بشنوند‪ ،‬انان را هر روز در حال سرکشی‬ ‫از پروژه ها و هدایت دقیق عوامل اجرایی کشور ب رای تحقق‬ ‫صحیح برنامه های توسعه ببینند‪ .‬ما این مساله را در دوران‬ ‫اصالحات تجرب��ه کردیم‪ .‬در واق��ع‪ ،‬رئی س جمهور به جای‬ ‫مدیریت کش��ور در عرصه های گوناگ��ون‪ ،‬عموما در مقام‬ ‫یک تئوریسین علوم انسانی ظاهر م ی ش��د؛ با این تفاوت‬ ‫که تئوریسی ن ها در محیط دانشگاه دائما در معرض بحث‬ ‫‪28‬‬ ‫موض�وع فرهنگ م ی توان�د از زوای�ای گوناگون‬ ‫در دس�تورکار دولت ها ق�رار گیرد؛ به نظر ش�ما‬ ‫چه ن�وع مواجهه ای با فرهن�گ م ی تواند اصولی‬ ‫تلقی شود؟‬ ‫در سال های گذشته موضوع دستیابی به الگوی‬ ‫بوم�ی برای پیش�رفت ب�ه یک گفتم�ان مطرح‬ ‫تبدیل شده اس�ت؛ ب ه نظر ش�ما مواجهه دولت‬ ‫جدید با این گفتمان چگونه خواهد بود؟‬ ‫موض�وع مذاکره و ارتب�اط با غ�رب و در راس ان‬ ‫ایاالت متحده گرچه یک بحث سیاس�ی اس�ت‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ l‬چندین قرن است که ش��اهد ازادی های به ظاهر‬ ‫ ب ی حد و حصر در غرب هستیم‪ .‬البته در همه ابعاد اجتماعی‬ ‫ازادی در غرب یکسان نیست‪ ،‬مثال ان می زان که در عرصه‬ ‫فرهنگی یا اقتصادی ازادی وجود دارد در عرصه سیاسی ازادی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬ع�لاوه بر این‪ ،‬در موض��وع ازادی‪ ،‬ظاهر غرب با‬ ‫باطن ان یکسان نیست‪ .‬به بیان روشن تر‪ ،‬در غرب خط قرمزها‬ ‫یا مناطق ممنوعه ای وجود دارد که کس��ی جرات عبور از ان‬ ‫خطوط یا ورود به ان مناطق ممنوعه را ندارد؛ در حقیقت‪ ،‬اگر‬ ‫کسی به این مناطق وارد شود خیلی راحت حذف م ی شود‪ .‬با‬ ‫این حال ببینید همین ازادی های ظاهری که متناسب با نفع‬ ‫و سود طبقه حاکم و البته ب ر خالف عقل سلیم اعطا شده‪ ،‬چه‬ ‫بالیی بر سر غرب ی ها اورده اس��ت‪ .‬در غرب سال هاست که‬ ‫انسانیت در معرض زوال اس��ت‪ .‬زن به یک کاالی لوکس و‬ ‫قابل خرید و فروش ب رای لذت جویی مردان هوسران تبدیل‬ ‫شده اس��ت‪ .‬مردان و زنان به س��مت همجن س گرایی سوق‬ ‫پیدا کرده اند و این عمل شنیع‪ ،‬قانونی ش��ده است‪ .‬خانواده‬ ‫به عنوان ستون فق رات جامعه دچار فروپاشی شده و دائما بر‬ ‫تعداد زنان و مردان مجرد و فرزندان ب ی هویت یا ب ی سرپرست‬ ‫اضافه م ی ش��ود‪ .‬هر روز بر ابعاد نا امنی اجتماعی‪ ،‬افسردگی‬ ‫ی از جامعه غربی‬ ‫و از همه بدتر‪ ،‬پوچ گرایی که بخ��ش مهم ‬ ‫را فراگرفت��ه اضافه م ی ش��ود‪ .‬به اس��م ازادی‪ ،‬حکومت بین‬ ‫طی ف ه��ای گوناگ��ون در طبقه ثروتمند دس��ت به دس��ت‬ ‫م ی شود و غیره‪ .‬با این وصف‪ ،‬دوست داریم بدانیم ایا کسی‬ ‫م ی تواند خردمندانه و از سر دلسوزی مردم را به سمت پ رتگاه یا‬ ‫پرتگاه هایی سوق دهد که سال هاست شاهد سقوط انسان ها‬ ‫در ان هس��تیم؟ ایا برهنگی زنان و دختران که مقدمه ظهور‬ ‫اقسام فساد و ناامن ی های اجتماعی است‪ ،‬به خوشبختی مردم‬ ‫ما و تحکیم بنیان خانواده ما کمک م ی کند؟ ایا درست است‬ ‫که با ازاد گذاشتن شیاطینی که به اسم تولیدکننده محصول‬ ‫فرهنگی‪ -‬هنری محصوالت مبتذل و خارج از شئون انسانی‬ ‫تولید م ی کنند یا از طریق برداش��تن کنترل از روی رسانه ها‬ ‫یا فض��ای مجازی و مهیا ک��ردن زمینه ب��رای حضور راحت‬ ‫محصوالت غی راخالقی در منازل مردم‪ ،‬پز ازادی بدهیم؟ اجازه‬ ‫بدهید مثالی بزنم؛ شما اگر وارد داروخانه ای بشوید و بخواهید‬ ‫بدون نسخه پزشک دارو تهیه کنید‪ ،‬به شما دارو نخواهند داد‪،‬‬ ‫‪ l‬طبیعی اس��ت ما ب رای پیش��رفت ب��ه یک الگو‬ ‫نیاز داریم‪ .‬الگویی که از یک طرف ب��ا جهان بینی‪ ،‬احکام و‬ ‫ی کامال‬ ‫ارزش های اسالمی و از طرف دیگر‪ ،‬با اقتصائات بوم ‬ ‫تطبیق داشته باشد‪ .‬در سده اخیر همیشه الگوهای غ ربی در‬ ‫ای ران حاکم بوده و نه تنها هیچ ثمره ای ب رای کش��ور نداشته‪،‬‬ ‫بلکه موجب عقب ماندگی کشور و ایجاد تضادهای فکری و‬ ‫رفتاری هم شده است‪ .‬از این گذشته‪ ،‬ما شاهد نتیجه تحقق‬ ‫مدل های توس��عه غ ربی به وی��ژه مدل های لیب رالیس��تی و‬ ‫نولیب رالیستی در جهان هستیم و امروز بر کمتر کسی پوشیده‬ ‫اس��ت که این مدل ها هیچ کمکی به خوش��بختی حقیقی‬ ‫مردم دنیا و حتی خود شهروندان اروپا و امریکا نکرده اند‪ .‬شما‬ ‫امروز نگاهی به اوضاع و احوال کشورهای غ ربی بیندازید‪ .‬چه‬ ‫چیزی جز اشفتگی و نگرانی مش��اهده م ی کنید؟ به اعتراف‬ ‫خود غ رب ی ها‪ ،‬کار غرب‪ ،‬هم از جهت اقتصادی و هم از جهت‬ ‫فرهنگی و اجتماعی تقریبا تمام شده و فاصله چندانی با مرگ‬ ‫ندارد‪ .‬البته به اعتقاد ما این اوضاع نتیجه حاکمیت جهان بینی‬ ‫و ایدئولوژی الحادی و سکوالر در غرب است‪ .‬مخصوصا گفتم‬ ‫ایدئولوژی‪ ،‬چراکه انها به رغم ضدیت با ایدئولوژی ها‪ ،‬خودشان‬ ‫بیش از همه ایدئولوژیک هس��تند‪ .‬ما بحم��داهلل از نعمت‬ ‫تعالیم مترقی و تعال ی بخش اسالم برخورداریم و م ی توانیم‬ ‫با درس گرفتن از تجربه بش��ری به ی��ک الگوی اختصاصی‬ ‫ب رای پیشرفت دس��ت پیدا کنیم‪ .‬توجه داشته باشید در این‬ ‫‪ 34‬سال‪ ،‬هرجا موفق ش��ده ایم نظر واقعی اسالم را کشف و‬ ‫پیاده کنیم با توفیقات فراوان روبه رو بوده ایم‪ .‬من شک ندارم‬ ‫اگر سیاستمداران ما به دنبال پیاده سازی نسخه های غ ربی در‬ ‫ای ران باشند‪ ،‬کشور ما به بدتر از سرنوشتی دچار خواهد شد که‬ ‫امروز یونان‪ ،‬ایتالیا و‪ ...‬دچار ش��ده اند‪ .‬البته بنده امروز شاهد‬ ‫حضور افرادی در کنار اقای دکتر روحانی هستم که در قبال‬ ‫الگوهای غ ربی توس��عه منفعل هستند و تصور م ی کنند راه‬ ‫توسعه کشور منحصر در پیمودن همان راهی است که غرب‬ ‫پیموده اس��ت‪ .‬امیدوارم نظر این افراد در دولت جدید منزوی‬ ‫شود و اقای روحانی به موضوع پیش��رفت به صورت باز تر و‬ ‫منطق ی تر نگاه کنند‪.‬‬ ‫یک�ی از مس�ائل مط�رح‪ ،‬گس�ترش ازادی های‬ ‫فرهنگ�ی و کاه�ش کنترل ه�ای دولت�ی ب�رای‬ ‫تولیدکنن�ده و مصرف کنن�ده فرهنگ�ی اس�ت؛‬ ‫بعض ی ها معتقدن�د با فراهم ک�ردن زمینه ازادی‬ ‫بیشتر به رش�د فرهنگی خواهیم رسید؛ دوست‬ ‫داریم نظر جنابعالی را در این زمینه بدانیم‪.‬‬ ‫‪ l‬ما باید در خصوص مضرات و فواید ارتباط با ایاالت‬ ‫متحده به صورت عالمانه قضاوت کنیم‪ .‬واقعا چقدر ارتباط‬ ‫با امریکا به س��ود کشور است؟ ایا کش��ورهایی نظیر مصر‬ ‫و عربستان که در این ‪ 34‬س��ال با امریکا همه جور ارتباطی‬ ‫داشتند‪ ،‬و جنگ بزرگ هشت ساله و انواع فشارها و تحریم ها‬ ‫را هم تجربه نکرده اند‪ ،‬وضعش��ان امروز قابل قبول است؟‬ ‫یعنی اگر بخواهیم مصر را با ای ران مقایسه کنیم‪ ،‬ایا وضع ما‬ ‫که هیچ رابطه ای با امریکا نداشته ایم و هزینه های زیادی را‬ ‫هم به این خاطر پرداخت کرده ایم‪ ،‬بهتر است یا مصری که‬ ‫تا پایان کار حسنی مبارک نوکر و مواجب بگیر امریکای ی ها‬ ‫در منطقه بود؟ انصاف این اس��ت که ما صرف نظر از تقابل‬ ‫اعتقادی با امریکا به عنوان شیطان بزرگ‪ ،‬از ق َِب ل مقابله با‬ ‫امریکا نفع مادی هم برده ایم‪ .‬با این وصف‪ ،‬دولتمردان جدید‬ ‫باید بدانند امریکای ی ها تا زمانی که م��ا را برده خود نکنند‪،‬‬ ‫ارام نخواهند گرفت‪ .‬مس��اله امریکا با ما انرژی هسته ای یا‬ ‫حقوق بشر و امثالهم نیس��ت؛ مساله امریکا با ماتاکیدمان‬ ‫بر اسالم ناب محمدی (ص) است؛ بناب راین‪ ،‬تا زمانی که ما‬ ‫پرچمدار اسالم ناب در دنیا هستیم‪ ،‬امریکا به عداوت علیه‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران ادامه خواهد داد‪ .‬البته امریکای ی ها‬ ‫روز به روز در حال از دست دادن قدرت خود در جهان هستند‪.‬‬ ‫دیگر دوران کدخدایی امریکای ی ها تمام شده است‪ .‬در نقطه‬ ‫مقابل‪ ،‬ما روز به روز در حال قوی تر ش��دن در دنیا هستیم‪.‬‬ ‫امروز مطمئنا جمهوری اس�لام ی ای ران یکی از قدرت های‬ ‫اثرگذار در معادالت منطقه ای و جهانی است‪ ،‬با این مالحظه‬ ‫که جنس این قدرت نرم است و به محتوای انقالب و نظام‬ ‫ب ر م ی گردد‪ .‬من در کتاب اسالم و جهان ی شدن به تفصیل به‬ ‫این موضوع پرداخته ام‪.‬‬ ‫جنابعال�ی و همکارانت�ان ط�ی چن�د س�ال‬ ‫اخی�ر پ�س از ورود ب�ه موض�وع الگ�وی‬ ‫اسلامی ‪ -‬ایرانی پیش�رفت‪ ،‬ب�رای اولی�ن بار‬ ‫مطرح کننده علوم انس�انی با پس�وند اسلامی‬ ‫بوده ای�د؛ چ�ه ضرورت های�ی را متوج�ه تحول‬ ‫بنیادین در علوم انس�انی با هدف اسالم ی شدن‬ ‫ان م ی دانید؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫تقویت اقتصاد ملی فراهم م ی کند‪ .‬بناب راین‪ ،‬امروز بیشترین‬ ‫همت دولت یازدهم باید معطوف به س��اماندهی اقتصادی‬ ‫باش��د‪ ،‬به طوری که مردم اثر کار دول��ت را در زندگی روزمره‬ ‫خود لمس کنند‪ .‬البت��ه این کار چندان ه��م که بعض ی ها‬ ‫وعده داده اند ساده نیس��ت‪ .‬با ‪ 9‬ماه و ‪ 10‬ماه هم قابل حل‬ ‫نیست‪ .‬در چنین ش��رایطی باید با ارائه گزارش های واقعی‬ ‫و امیدوار کننده از اقدامات دول��ت‪ ،‬به مردم اطمینان داد که‬ ‫اوضاع‪ ،‬قدم به قدم در حال بهبود اس��ت نه اینکه ب رای فرار‬ ‫از مطالبات مردم��ی در عرصه اقتصاد ب��ه اصطالح کانال‬ ‫را عوض ک��رد و با طرح مس��ائل خاص فرهنگ��ی و ایجاد‬ ‫دعواهای پوچ‪ ،‬ذهن م��ردم را از دردهای اقتصادی منحرف‬ ‫کرد‪ .‬از نظر من‪ ،‬نام این کار سوءاستفاده سیاسی از فرهنگ‬ ‫و عوام فریبی است‪ .‬متاس��فانه ب رای بعضی از دولتمردان ما‬ ‫در گذشته این کار عادی ش��ده بود و خیل ی ها بحق نگران‬ ‫هستند این اتفاقات در دولت یازدهم هم بیفتد‪ .‬اگر بخواهم‬ ‫س��وال ش��ما را دقی ق تر پاس��خ دهم‪ ،‬باید عرض کنم ان‬ ‫مواجهه ای با فرهنگ مطلوب است که اصالتا فرهنگی باشد‬ ‫و به فرهنگ و فرهنگیان به چشم یک ابزار ب رای پیگیری‬ ‫اغ راض سیاس��ی نگاه نکند‪ .‬در واقع‪ ،‬رشد فرهنگی در گرو‬ ‫گریز از سیاست زدگی فرهنگ است‪.‬‬ ‫ایا م ی توان گفت این کار خالف ازادی و عزت مشتری است؟‬ ‫خی ر‪ .‬هیچ کس به مشتری این حق را نم ی دهد که بدون نسخه‬ ‫پزشک‪ ،‬دارو تهیه کند چون مطمئن است که این کار به نفع‬ ‫او نیست‪ .‬حاال در مس��ائل فرهنگی که در ان روح ظریف و‬ ‫لطیف انسانی مطرح است‪ ،‬عده ای م ی گویند بیایید همه چیز‬ ‫را ازاد کنیم؛ ممیزی ها را حذف کنیم‪ ،‬فیلترینگ را کال برداریم‬ ‫چراکه خود مردم از قدرت انتخاب بد و خوب برخوردارند! باید‬ ‫پرسید چرا درباره تهیه دارو چنین حرفی را نم ی زنید؟ ایا یک‬ ‫کودک و یک نوجوان هم که در غیبت والدین خود از ماهواره‬ ‫و اینترنت استفاده م ی کنند قدرت انتخاب خوب و بد را دارند؟‬ ‫ایا هر جوانی با هر سطح از تحصیل و تربیت خانوادگی توان‬ ‫تشخیص ب رنامه های مفید از مضر را دارد یا اگر توان دارد لزوما‬ ‫به علم خود عمل م ی کند؟ در تمام کشورها حتی کشورهایی‬ ‫که به قول خودشان کانون ازادی در جهان به حساب م ی ایند‪،‬‬ ‫مردم موافق برداشتن کنترل از روی رسانه ها یا شبکه اینترنت‬ ‫نیس��تند چراکه عواقب خطرناک این کار را تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫حقیقت این اس��ت که اس�لام و نظام اس�لامی ب رای ازادی‬ ‫ارزش فراوانی قائل است اما ازادی حقیقی نه ازادی قالبی و‬ ‫عوام فریبانه‪ .‬اسالم ازادی را ب رای تکامل و سعادت انسان ها‬ ‫م ی خواهد نه ب رای سقوط و شقاوت انس��ان ها‪ .‬بناب راین‪ ،‬ان‬ ‫ازادی ارزش��مند و حتی مقدس اس��ت که به رش��د و تعالی‬ ‫انسان ها کمک کند‪.‬‬ ‫اما اث�ر عمیقی بر مع�ادالت فرهنگ�ی نیز دارد؛‬ ‫دوس�ت داریم نظر جناب عالی را نیز در ارتباط با‬ ‫نوع بحث هایی که به تازگی در این زمینه مطرح‬ ‫است بدانیم‪.‬‬ ‫‪ l‬گرچه مس��اله تحول بنیادین در علوم انس��انی‬ ‫یک مساله قدیمی اس��ت؛ یعنی حتی قدمت ان به پیش‬ ‫از پیروزی انقالب اس�لامی ب ر م ی گردد اما ب��ه اعتقاد من‪،‬‬ ‫تحول در علوم انس��انی یک��ی از توابع ضروری دس��تیابی‬ ‫به الگوی اس�لامی‪ -‬ای رانی پیش��رفت اس��ت‪ .‬در واقع‪ ،‬ما‬ ‫نم ی توانیم با علوم انسانی س��کوالر و عقب مانده به الگوی‬ ‫اسالمی ‪ -‬ای رانی پیشرفت برسیم و سپس کشور را ب ر اساس‬ ‫ان اداره کنیم‪ .‬به قول عوام‪ ،‬این علوم انسانی به امامزاده ای‬ ‫شباهت پیدا کرده که شفا نم ی دهد! یعنی یک علوم انسانی‬ ‫ ب ی خاصیت که بخشی از ان در خود غرب هم منقرض شده‬ ‫است‪ .‬ما داریم با چنین علوم انسانی عمر جوانان خود را در‬ ‫دانشگاه ها هدر م ی دهیم‪ .‬جالب اس��ت که فرصت نقادی‬ ‫هم به دانش��جویان داده نم ی شود چراکه اس��تادان غربگرا‬ ‫که همواره نبض دانش��گاه های علوم انس��انی کشور را در‬ ‫اختیار داشته اند‪ ،‬با تابو کردن تئوری های علوم انسانی اجازه‬ ‫چون و چرا کردن درباره ان را از دانشجو و دانش پژوه ما سلب‬ ‫کرده اند‪ .‬بناب راین از نظر انها کس��ی با سواد است که بیشتر‬ ‫از دیگران این تئوری ه��ا را از حفظ کرده باش��د و انها را به‬ ‫لق لقه زبان خود تبدیل کند‪ .‬ما امروز با چنین وضعی روبه رو‬ ‫هستیم و اسم ان را هم گذاشته اند روشنفکری! دیر یا روز باید‬ ‫این اوضاع تغییر کند و ما در کنگره بی ن المللی علوم انسانی‬ ‫اس�لامی با اتکا به مکتب ازاداندیش��ی که مولود اندیشه‬ ‫اسالمی اس��ت‪ ،‬به دنبال هموار کردن مس��یر چنین تغییر‬ ‫‪29‬‬ ‫بزرگ و سرنوشت سازی هستیم‪ .‬در این دو سالی که موضوع‬ ‫کنگره مطرح شده‪ ،‬استقبال وسیعی از سوی دانشگاهیان‬ ‫صورت گرفته‪ ،‬به طوری که این استقبال‪ ،‬فوق انتظار ما بوده‬ ‫اس��ت؛ البته با موانعی هم در جلو بردن این حرکت روبه رو‬ ‫هستیم که در اینجا قصد طرح این موانع را ندارم‪.‬‬ ‫نقش روحانیت در تاریخ ایران خصوصا نی م قرن‬ ‫اخیر همواره نقش�ی کلیدی بوده است‪ ،‬شما در‬ ‫ش�رایط کنونی موقعیت و رس�الت روحانیت را‬ ‫چگونه تحلیل م ی کنید؟‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ l‬روحانیت در ای ران باید بی دار باش��د و به هی چ وجه از‬ ‫رسالت حیاتی خود در پاسداری و ترویج اسالم ناب محمدی (ص)‬ ‫غافل نشود‪ .‬مهم ترین سرمایه روحانیت ما‪ ،‬اعتماد باالی مردم‬ ‫است‪ .‬این اعتماد به سادگی به این حد نرسیده است‪ .‬یکرنگی‬ ‫روحانیت با مردم در ط��ول تاریخ و ف��داکاری انها در جهت‬ ‫حفظ اس��تقالل‪ ،‬منافع و از همه مهم تر‪ ،‬دیانت مردم ای ران‪،‬‬ ‫این س��رمایه گرانقدر را به وجود اورده است‪ .‬چرا روشنفکران‬ ‫غربگرا در ای ران هی چ گاه از اعتماد م��ردم برخوردار نبوده اند؟‬ ‫چرا که انها نه تنها با مردم هم��راه و صادق نبوده اند‪ ،‬بلکه در‬ ‫بیشتر اوقات به مردم خیانت کرده اند‪ .‬نمونه بارز این خیانت‬ ‫در نهضت مشروطه اتفاق افتاد که روشنفکران ای رانی با کمک‬ ‫انگلیس ی ها به اسم برقراری مشروطه‪ ،‬شیخ فضل اهلل نوری که‬ ‫چیزی جز صالح مردم را نم ی خواس��ت به دار اویختند و بعد‬ ‫دیکتاتوری پهلوی و سال ها دین ستیزی و ذلت وابستگی را‬ ‫به مردم ای��ران تحمیل کردند‪ .‬روحانیت م��ا بحمداهلل ثابت‬ ‫کرده که جز سعادت و خوشبختی واقعی مردم به دنبال چیز‬ ‫دیگری نیست‪ .‬با این مالحظه‪ ،‬روحانیون عزیز ما باید مراقب‬ ‫باشند استقالل خود را چه در نظر و چه در عمل از دست ندهند‪.‬‬ ‫دولت ها م ی ایند و م ی روند اما روحانیت همیشه هست و باید‬ ‫نقش تاریخی خود را در این کشور تا انتها عملی کند‪ .‬بناب راین‬ ‫نباید در جریانات سیاسی مقطعی و زودگذر هضم شوند و خود‬ ‫را قربانی ناکام ی های این جریانات یا فردی خاص بکنند‪ .‬نباید‬ ‫فراموش کرد‪ ،‬احیای اسالم و شیعه در ای ران بعد از قرن های‬ ‫متوالی انزوا‪ ،‬محصول انقالب اسالمی و استق رار نظام اسالمی‬ ‫ان هم با محوریت شجره طیبه والیت فقیه است و انچه ب رای‬ ‫ما اهمیت دارد و از ان در قیامت مورد پرس��ش قرار خواهیم‬ ‫گرفت‪ ،‬انجام مسئولیت خطیر خود در قبال اصل انقالب و‬ ‫نظام است‪ .‬روحانیت نباید درباره اصول و محکمات انقالب و‬ ‫نظام از جمله احکام مترقی اسالم‪ ،‬مساله استقالل کشور و‬ ‫موضوع والیت فقیه که ضامن تحقق همه اینهاست‪ ،‬با کسی‬ ‫تعارف داشته باشد‪ .‬امروز عده ای به دنبال تعطی ل شدن احکام‬ ‫اسالمی در ای ران یا تقلی ل دادن ان به امور شخصی ان هم به‬ ‫صورت نسبی و همچنین تضعیف والیت فقیه هستند‪ .‬البته‬ ‫باید اذعان کنیم که هنوز اسالم ان طور که شایسته است در‬ ‫کشور پیاده نشده؛ ما با حداقل ها هم فاصله زیادی داریم چه‬ ‫رس��د به نقطه مطلوب‪ .‬با این وجود‪ ،‬اساس کشور و خواست‬ ‫قطعی مردم‪ ،‬جاری و ساری شدن احکام اسالمی در رگ های‬ ‫کشور با نقش افرینی محوری ول ی فقیه و نایب امام زمان (عج)‬ ‫اس��ت و روحانیون موظفند با نهایت اخالص و فداکاری این‬ ‫خواسته مردم را عملی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫در انتخاب�ات اخی�ر اصولگرایان ب ه رغ�م برتری‬ ‫قاطعی ک�ه دو هفته پیش از برگ�زاری انتخابات‬ ‫داش�تند‪ ،‬با اف�ول س�ریع رای و ناکام�ی روب ه رو‬ ‫شدند؛ شما چه تحلیلی از نتیجه انتخابات برای‬ ‫اصولگرایان م ی توانید ارائه کنید؟‬ ‫‪ l‬بر اس��اس ادبیات سیاس��ی رای��ج‪ ،‬اصولگرایان‬ ‫در ای��ن انتخابات شکس��ت خوردن��د‪ .‬در واق��ع باید گفت‬ ‫بازی برده را ب��ه دلیل نابلدی سیاس��ی‪ ،‬اختالفات درونی و‬ ‫بعضی خودپس��ندی ها باختند‪ .‬رفتارهای اقای احمدی نژاد‬ ‫هم در این شکس��ت موثر بود‪ .‬ما ام��روز نم ی توانیم منکر‬ ‫اختالف نظرهای خودمان با اقای روحان��ی خصوصا در دو‬ ‫عرصه فرهنگی و سیاس��ت خارجی باش��یم اما باید توجه‬ ‫‪30‬‬ ‫داشت که اقای روحانی یکی از مسئوالن خوش سابقه نظام‬ ‫است و به خیلی از ارمان های انقالب اعتقاد دارد‪ .‬بناب راین در‬ ‫واقعیت امر‪ ،‬هی چ کس از عناصر درون نظام در این انتخابات‬ ‫شکست نخورده است‪ ،‬بلکه همه پیروز شده اند‪ .‬بازنده واقعی‬ ‫ضدانقالب و دشمنان این نظام هستند که مردم را به تحریم‬ ‫انتخابات دعوت کرده بودند‪ .‬به نظر من‪ ،‬اصولگرایان باید این‬ ‫چهار سال را فرصتی طالیی ب رای بازسازی خودشان در نظر‬ ‫بگیرند و با رفع س��ریع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوتشان‪،‬‬ ‫تمرکز اصلی خود را روی فعالی ت های فرهنگی قرار دهند‪.‬‬ ‫بنده در یک یادداش��تی که بعد از اعالم نتایج انتخابات در‬ ‫خبرگزاری فارس منتشر ش��د‪ ،‬عرض کردم که اصولگرایان‬ ‫باید در کادر رهبری خود تجدید نظر کنند؛ واقعا به ضرورت‬ ‫این کار ب��اور دارم‪ .‬اصولگرای��ی نیازمند نس��ل جدیدی از‬ ‫رهب ران جوان‪ ،‬باهوش و فداکار است‪.‬‬ ‫موضوع حلقه انحرافی و مسائل فراوانی که حول‬ ‫ان قابل طرح است‪ ،‬از مسائل داغ سال های اخیر‬ ‫ب ه ش�مار م ی رود؛ ش�ما چه توصیفی برای حلقه‬ ‫انحرافی و ارتباط ان با دولت اقای احمدی نژاد و‬ ‫اصولگرایان ارائه م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬مس��لما هم جریان انقالب و هم ش��خص اقای‬ ‫احمدی نژاد از حلق��ه انحرافی لطمه جدی خ��ورد‪ .‬ما فضای‬ ‫حاکم بر س��ال ‪ 1384‬یعنی زمان انتخاب اق��ای احمدی نژاد‬ ‫به عنوان نهمین رئی س جمهور ای��ران را فراموش نکرده ایم‪.‬‬ ‫ب رای ما در ان زمان روشن بود که اقای احمدی نژاد جدا به دنبال‬ ‫جب ران اس��ی ب های بزرگی اس��ت که در دوران س��ازندگی و‬ ‫اصالحات به کشور وارد شده و بین کشور و بخشی از اهداف‬ ‫و ارمان های انقالب فاصله انداخته اس��ت‪ .‬در سال ‪ 84‬و حتی‬ ‫سال ‪ ،88‬گفتمان پیروز‪ ،‬گفتمان اصولگرایی ناب و خالص بود‬ ‫و طبیعی بود که نیروهای اصولگرا با جان و دل از احمدی نژاد‬ ‫حمایت کنند‪ .‬در سال های نخست‪ ،‬از حلقه انحرافی خبری‬ ‫نبود یا کس��ی فکر نم ی کرد احمدی نژاد به ش��خصی مثل‬ ‫مش��ایی تا این حد می دان بدهد‪ .‬تقریبا با اغاز دولت دهم و در‬ ‫کوران فتنه ‪ ،88‬احمدی نژاد با اخ راج تع دادی از یاران دلسوزش‬ ‫از کابینه و صدور حکم معاون اولی ب رای مش��ایی بین خود‬ ‫و نیروهای انقالب جدای��ی انداخت‪ .‬بعد ه��م اتفاقات دیگر‬ ‫مثل خانه نش��ینی و غیره و در این اواخر‪ ،‬استفاده کم سابقه از ‬ ‫تریبون ها و امکانات دولتی ب رای مطرح کردن مشایی به عنوان‬ ‫کاندیدای ریاس��ت جمهوری در واقع ب رای احمدی نژاد حکم‬ ‫انتحار سیاسی را داشت‪ .‬به اعتقاد من‪ ،‬نیروهای انقالبی االن‬ ‫هم از حمایتی که سال ‪ 84‬و س��ال ‪ 88‬از احمدی نژاد کردند‪،‬‬ ‫پش��یمان نیس��تند و اگر تاریخ یا همان ش��رایط تکرار شود‬ ‫دوباره از احمدی نژاد با همان شدت و ح ّدت حمایت م ی کنند‪.‬‬ ‫درست است که در این دو‪ ،‬سه سال اخیر مدیریت کشور وضع‬ ‫نابسامانی پی دا کرده که این نابسامانی نیز محصول رخنه حلقه‬ ‫انحرافی در دولت خصوصا در افکار شخص اقای احمدی نژاد‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما انصاف حکم م ی کند که به صراحت اذعان کنیم‪،‬‬ ‫اقدامات وسیع دولت‪ ،‬به خصوص تالش ب رای توزیع عادالنه‬ ‫ثروت در اقصی نقاط کش��ور و رس��یدگی خ��اص به مناطق‬ ‫دور افتاده و محروم یا کارهای بزرگی که در عرصه های عمرانی‬ ‫انجام شد‪ ،‬منحصربه فرد اس��ت و قطعا ثمره همان می زان از‬ ‫گفتمان انقالب ب��وده که با ورود نیروهای انقالبی و دلس��وز‬ ‫به بدنه دول��ت اتفاق افتاد‪ .‬ب رای من یقینی اس��ت‪ ،‬اگر حلقه‬ ‫انحرافی نب��ود و احمدی نژاد از حیث فک��ری و رفتاری همان‬ ‫احمدی نژاد س��ال ‪ 84‬م ی ماند‪ ،‬امروز کش��ور به اندازه ‪ 20‬سال‬ ‫جلوتر از زمان بود‪.‬‬ ‫حقله انحرافی جز اس��ی ب زدن به س��ازمان سیاس��ی‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬به انزوا کشاندن گفتمان انقالب در بخش هایی‬ ‫از دولت و درنهایت‪ ،‬کند کردن روند پیشرفت کشور‪ ،‬یک سری‬ ‫اباطیل را نیز درباره اس�لام و به ویژه درب��اره موضوع کلیدی‬ ‫مهدویت مطرح ک��رد و در این اواخر‪ ،‬ب��ه بدعت گذاری های‬ ‫عجیب و غریب در زمینه رجع��ت و امثالهم نیز روی اورد که‬ ‫چهره اسالم و تش��یع نیز از قبل این بدعت ها اسیب دید‪ .‬به‬ ‫اعتقاد من‪ ،‬قضیه شکل گیری حلقه انحرافی و نفوذ روز افزون‬ ‫ان در دولت مساله ای نیست که بتوان از ان به سادگی عبور‬ ‫کرد؛ بناب راین حتما نیازمند کار اطالعاتی اس��ت‪ .‬باید از این‬ ‫پدیده شوم رمز گشایی کرد و خط و ربط های ان را به درستی‬ ‫شناسایی و افشا کرد‪.‬‬ ‫این روزها بحث هایی مبنی بر لزوم مس�امحه با‬ ‫فتنه گران از سوی اصالح طلبان مطرح م ی شود؛‬ ‫ب ه طور کل فک�ر م ی کنید نتیجه ای�ن انتخابات‬ ‫این فضا را به اصالح طلبان برای طرح این بحث‬ ‫م ی دهد؟‬ ‫‪ l‬اجازه بفرمایید در پاس��خ به س��والتان دو مطلب را‬ ‫عرض کنم؛ اول اینکه بدانیم‪ ،‬طی��ف تندرو اصالح طلب که‬ ‫بخش اعظم جریان اصالحات را تشکیل م ی دهد‪ ،‬در قضیه‬ ‫انتخابات ‪ 88‬که به درستی از ان به فتنه تعبیر م ی کنیم‪ ،‬بیش‬ ‫از همه به خودش و به اصول و محکماتش ضربه زد‪ .‬انها در‬ ‫طول هشت سال دوران اصالحات و در چهار سال اول مدیریت‬ ‫اقای احمدی نژاد‪ ،‬دائم��ا بر جمهوریت‪ ،‬ازادی‪ ،‬دموکراس��ی‪،‬‬ ‫چندصدایی‪ ،‬گفت وگو‪ ،‬قانونگرایی و پرهیز از خش��ونت البته‬ ‫با قرائت غ ربی‪ ،‬تاکید داش��تند و دیگران را به شدید ترین وجه‬ ‫به ضدیت با اینها محک��وم م ی کردند اما پ��س از انتخابات‬ ‫‪ ،88‬خودشان اغلب این اصول را به وضوح نقض کردند؛ یعنی‬ ‫ب ر اساس یک ادعای واهی به اسم تقلب‪ ،‬با جمهوریت مقابله‬ ‫کردند‪ ،‬به نتیجه ازادی و دموکراسی تمکین نکردند و به جای‬ ‫گفت وگو و قانونگرایی به سمت خشونت ورزی‪ ،‬دروغ گویی و‬ ‫تشویق طرفداران خود به سمت اغتشاش و اشوبگری رفتند‪.‬‬ ‫شما ببینید امروز چه کس��انی در رس��انه های ضدانقالب و‬ ‫ضدملت در جهت سرنگونی نظام تالش م ی کنند؟ اینها مگر‬ ‫اصالح طلب نبوده و نیستند؟ مطلب دوم اینکه‪ ،‬اقایان کروبی‬ ‫و موس��وی در فتنه ‪ 88‬نقش کلیدی داشتند‪ .‬یعنی هم تا حد‬ ‫زیادی بستر فتنه را اماده کردند و هم به استمرار و تقویت ان‬ ‫کمک جدی کردند‪ .‬حتی اق��ای خاتمی هم نم ی تواند نقش‬ ‫خود را در این زمینه منکر شود‪ .‬بیانی ه ها و سخنان اتشین این‬ ‫اقایان همه موجود است‪ .‬بدون تردید‪ ،‬اینها پس از انتخابات ‪88‬‬ ‫به کشور و مردم خیانت کردند و اگر در یک دادگاه صالح بدون‬ ‫هرگونه مالحظه به اتهامات انها رس��یدگی شود‪ ،‬شدید ترین‬ ‫مجازات ها را به ویژه ب رای میرحس��ین موسوی در نظر خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬با این وصف‪ ،‬چگونه عده ای به خود اجازه م ی دهند از‬ ‫برگش��تن این افراد به صحنه سیاسی کشور صحبت کنند؟‬ ‫توجه بفرمایید ک��ه رای اصالح طلب ها به اق��ای روحانی در‬ ‫خوش بینانه تری��ن نگاه‪ ،‬کمت��ر از یک س��وم کل ارای اقای‬ ‫ی قابل اثبات است؛‬ ‫روحانی است و این موضوع از جهت علم ‬ ‫پس چه شده که انها خواس��تار پیگیری این گونه مطالبات از‬ ‫رئی س جمهور منتخب هستند؟‬ ‫ان طور که پیداس�ت‪ ،‬مدیریت کشور در شرایط‬ ‫کنونی به هیچ وجه ساده نیست و بدون به میدان‬ ‫اوردن همه توانمندی ها از گرایش های سیاسی‬ ‫گوناگون نم ی توان توفیق چندان�ی پیدا کرد؛ با‬ ‫این نظر موافقید؟‬ ‫‪ l‬بله؛ حتما‪ .‬امروز کشور ما در حال پیشرفت است؛‬ ‫از طرف دیگر ملت ما نم ی خواهد از حقوق مس��لم خود در‬ ‫موضوعات گوناگ��ون از جمله موضوع هس��ته ای بگذرد و‬ ‫زیر بار ذلت برود‪ .‬در چنین ش��رایطی مدیریت کش��ور کار‬ ‫بسیار دش��واری اس��ت؛ بنابراین منطق حکم م ی کند که‬ ‫همه به دولت کمک کنند‪ .‬دولت ه��م باید با عمل ی کردن‬ ‫شعار اعتدال و نشان دادن رویکرد فراجناحی خود در عمل‪،‬‬ ‫میدان را ب رای مش��ارکت هم��ه ظرفی ت ها در امور کش��ور‬ ‫فراهم کند‪ .‬باید توجه داشت که موفقیت این دولت مساوی‬ ‫اس��ت با موفقیت نظام جمهوری اسالمی و سربلندی ملت‬ ‫ای ران‪ ،‬بناب راین همه ما موظفیم ت��ا در حد بضاعت خود به‬ ‫اقای روحانی کمک کنیم‪g .‬‬ 31 ‫سیاست‬ ‫تصمیمسختاقای‬ ‫رئیس جمهور‬ ‫درخواست رئیس جمهور‬ ‫گفت وگوی مثلث با صادق زیباکالم‬ ‫درباره کابینه دولت جدید‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫معمایکابینه‬ ‫چراحسنروحانیباگمانه زنیدربارهدولتاینده‬ ‫مخالفاست؟‬ ‫‪32‬‬ ‫«پایداریجدید»درراهاست؟‬ ‫چرانبایددربارهکابینه‬ ‫گمانه زنیشود؟‬ ‫گفت وگویمثلثباامیرحسین‬ ‫یزاده‪ ،‬درباره اینده جبهه پایداری‬ ‫قاض ‬ ‫گفت و گوی مثلث با وزیر سابق‬ ‫کابینهاحمدینژاد‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪1‬‬ ‫«روحانی یادت باش��ه‪ ،‬عارف باید باشه» یکی از ده ها‬ ‫شعاری بود که در جشن های خیابانی پیروزی حسن روحانی‬ ‫شنیده م ی شد‪ .‬محمدرضا عارف در اندک زمان باقیمانده به‬ ‫انتخابات کنار رفت‪ .‬او گفت بنا به خواسته خاتمی کنار م ی رود‬ ‫تا حس��ن روحانی تنها گزینه اصالح طلبان باشد‪ .‬م ی گویند‬ ‫همین کناره گیری بود که توانست حسن روحانی را در همان‬ ‫مرحله اول پیروز انتخابات کند؛ نظریه ای که البته مخالفانی‬ ‫هم دارد‪ .‬عارف که کنار رفت و حسن روحانی پیروز شد‪ ،‬چند‬ ‫مراسم تقدیر از او هم برگزار شد‪.‬‬ ‫چنین رویدادهایی بود که موجب ش��د تحلیل غالب‬ ‫این باشد که محمدرضا عارف پستی خوب در دولت حسن‬ ‫روحانی خواهد گرفت‪ .‬برخی م ی گفتند او وزیر خواهد شد و‬ ‫برخی دیگر از پست معاون اولی ب رای او خبر م ی دادند‪.‬‬ ‫عارف کیست؟‬ ‫عارف پیش از انقالب و با بورس تحصیلی د انش��گاه‬ ‫صنعتی اصفه��ان ب رای اد ام��ه تحصیل به امری��کا رفت و‬ ‫کارشناس ی ارش�� د و د کترای خو د را د ر رشته برق ‪ -‬مخاب رات‬ ‫از این د انش��گاه گرفت‪ .‬د انش��گاه اس��تنفور د د ر جد ید ترین‬ ‫رتب ه بند ی د انش��گاه های د نیا رتبه ‪ 2‬را کس��ب کرد ه است‪.‬‬ ‫تحصیل د ر امریکا این ش��انس را به عارف د ا د که با فعاالن‬ ‫اتحاد یه انجمن های اس�لامی د انش��جویان اروپا و امریکا‬ ‫مراود ه کند و به همکاری با این تش��کل انقالب��ی بپرد ازد ‪.‬‬ ‫بناب راین بع د از بازگش��ت به ای ران و پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫د ر نهاد های مرتبط با رش��ته خو د پس ت های عال ی رتب ه ای را‬ ‫عهد ه د ار شد ‪ .‬د ر کارنامه محمد رضا عارف‪ ،‬معاونت و سپس‬ ‫سرپرستی شرکت مخاب رات از سال ‪ 1359‬تا ‪ ،1361‬مشاورت‪،‬‬ ‫معاونت و همچنین قائم مقام��ی وزارت فرهنگ و اموزش‬ ‫عالی از سال ‪ 1361‬تا ‪ 1373‬و ریاست د انشگاه ته ران از سال‬ ‫‪ 1373‬تا ‪ 1376‬مشاهد ه م ی شود ‪ .‬عارف پس از روی کار امد ن‬ ‫س��ی د محم د خاتمی‪ ،‬ب رای نخس��تین بار ب��ه هیات د ولت‬ ‫راه یافت‪ .‬د ر د ولت اول اصالحات س��کاند ار وزارت پس��ت و‬ ‫تلگراف و تلفن و د ر د ولت د وم نیز معاون اولی رئی س جمهور‬ ‫را عه د هد ار شد ‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫داستان یک کابینه‬ ‫وقتی حس��ن روحانی ناباورانه در هم��ان مرحله اول‬ ‫پیروز انتخابات شد نادرستی خیلی از تحلی ل های سیاسی‬ ‫روش��ن ش��د‪ .‬تحلی ل هایی که م ی گفتند بدون شک پیروز‬ ‫انتخابات ‪24‬خرداد یک اصولگرا خواهد بود‪ ،‬حتی ش��اید در‬ ‫همان مرحله اول‪.‬‬ ‫نامزدهای اصولگرا ائتالف نکردند و تحوالت سیاسی‬ ‫ان چنان ارایش نیروهای سیاسی را به هم ریخت که معادالت‬ ‫انتخاباتی تغییر کرد و در نهایت اصولگرایان قدرت را در یک‬ ‫ی رسیدن به ان از دست دادند‪.‬‬ ‫قدم ‬ ‫حاال هرچه هس��ت رئی س جمهور بعدی ای ران حسن‬ ‫روحانی است‪ .‬رئی س جمهوری که در جاگیری میان نیروهای‬ ‫سیاسی جایگاهی متفاوت از اصالح طلبان و اصولگرایان دارد‪.‬‬ ‫او جایی قرار گرفته که در تعاریف امروز بهترین تفس��یرش‬ ‫پوزیشن میان جناحی است‪.‬‬ ‫چنین جایگاهی است که گمان هزنی درباره کابینه جدید‬ ‫را هم سهل کرده هم سخت‪.‬‬ ‫س��هل از ان جهت ک��ه مدی ران��ی که از چند س��ال‬ ‫پیش پی رامون حس��ن روحانی قرار داش��تند اکنون در صدر‬ ‫گمانه زن ی ها هستند و س��خت از ان جهت که رایزن ی های‬ ‫فشرده گروه های سیاسی حتما تغیی راتی را در چینش پدید‬ ‫داستان معاون اولی عارف‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫وقتی سیاس��تمداران سکوت پیش��ه م ی کنند‪ ،‬وقتی‬ ‫جملگی دوری از مصاحبه و گفت وگ��و را ترجیح م ی دهند‪،‬‬ ‫حتما خبرهای مهمی هست؛ خبرهایی از تحوالتی که گویا‬ ‫رسانه ای شدنشان فعال به صالح نیست‪.‬‬ ‫کابینه جدید به زودی تش��کیل م ی ش��ود؛ کابینه ای‬ ‫که تاکنون اخباری ف��راوان اما تایی د نش��ده و در حد گمانه‬ ‫در موردش منتشر شده است‪ .‬کس��ی در مورد کابینه خبری‬ ‫رس��می نم ی دهد‪ .‬برخی البته نه رس��می بلکه در جلسات‬ ‫خصوصی و نیمه رسمی م ی گویند پیغام هایی با واسطه ب رای‬ ‫حضور در کابینه دریافت کرده اند‪ .‬سایرین اما همگی سکوت‬ ‫اختیار کرده اند‪.‬‬ ‫واقعیت این است که رسانه ها نم ی توانند از موضوعی‬ ‫به این مهمی به همین س��ادگ ی ها عبور کنند‪ .‬رسانه هایی‬ ‫که کوچکترین تغیی رات در دول��ت احمدی نژاد را زیر ذره بین‬ ‫داش��تند و تقریبا روزی نبود که خبری از تغییری جدید را به‬ ‫همراه نداشته باشند‪.‬‬ ‫حاال انها ب��ا دولت حس��ن روحانی مواجهن��د و البته‬ ‫صندل ی های خال��ی دور میز هی��ات دولت در س��اختمان‬ ‫تاریخی پاستور‪.‬‬ ‫وزرای جدید چه کسانی هستند؟ کابینه به کدام گرایش‬ ‫سیاسی متعلق خواهد بود؟ کف ه ترازوی سیاسی کدام جناح در‬ ‫دولت یازدهم سنگی ن تر خواهد بود؟ ایا وزرای کابینه جملگی‬ ‫از فن ساالران دولت های هاشمی و خاتمی خواهند بود یا باید‬ ‫منتظر ورود چهره های جدید به دولت یازدهم باشیم؟‬ ‫م ی گویند کارگروه هایی تشکیل شده است؛ با وظیفه ای‬ ‫تعیی ن شده ب رای انتخاب وزرا‪ .‬جس��ته و گریخته خبرهایی‬ ‫هم م ی رسد از اینکه روس��ا و اعضای کارگروه ها چه کسانی‬ ‫هس��تند؛ اما اینکه نتیجه چیس��ت و چه بوده‪ ،‬هنوز کسی‬ ‫خبر ندارد‪.‬‬ ‫خواهد اورد‪ .‬واقعیتی که البته خیلی هم غیرطبیعی و دور از‬ ‫انتظار در هر دولت جدیدی نخواهد بود‪.‬‬ ‫از معاون اولی تا دبیرکلی حزب‬ ‫پس از انتخابات ‪24‬خرداد زمان اما هرچه م ی گذش��ت‬ ‫گزینه معاون اولی او پررنگ تر م ی شد؛ سهم ی که گویا برخی‬ ‫متصور بودن دول��ت روحانی باید ب��رای اصالح طلبان کنار‬ ‫بگذارد‪ .‬البته عارف هم از همان فردای انتخابات گفت حاضر‬ ‫است به دولت جدید کمک کند‪ .‬یکی از افراد نزدیک به او اما‬ ‫به خب رنگار مثلث گفته است مشاوران عارف توصیه کرده اند‬ ‫پستی غیر از معاون اولی را نپذیرد‪.‬‬ ‫در این میان اگرچه گفته م ی ش��ود او ب رای پس ت های‬ ‫دیگر همچون وزارت ارتباطات و وزارت علوم هم مطرح است‪،‬‬ ‫اما اگر عارف مشاوره مشاورانش را بپذیرد و پیشنهادی ب رای‬ ‫معاون اولی او نشود‪ ،‬گویا باید متصور باشیم که محمدرضا‬ ‫عارف به گونه ای دیگر به سیاست ورزی ادامه دهد‪ .‬خبرهای‬ ‫منتشر شده از احتمال تش��کیل یک حزب فراگیر با عنوان‬ ‫‪33‬‬ ‫در ترکیب کابینه دارد‪ .‬حس��ن روحانی پ��س از پیروزی در‬ ‫انتخابات‪ ،‬راهی دفتر اکبر هاشم ی رفس��نجانی ش��د تا هم‬ ‫از او تشکری کرده باشد و هم با هاش��می شیرینی پیروزی‬ ‫را بخورند‪ .‬هاش��می نیز البته چند روز بعد راهی دفتر او در‬ ‫نیاوران شد تا به قول خودش روند امور را پیگیری کند‪.‬‬ ‫م ی گویند اکنون افراد نزدیک به هاشم ی رفس��نجانی‬ ‫ش��انس زیادی ب��رای حض��ور در کابینه دارن��د‪ .‬م ی گویند‬ ‫هاش��می رایزن ی های موثری درباره کابین��ه دارد‪ .‬م ی گویند‬ ‫تکنوکرات های نزدیک به هاشمی کفه سنگی ن تری نسبت‬ ‫به اصالح طلب��ان در کابینه روحانی خواهند داش��ت و البته‬ ‫درستی این گمانه ها را هنوز کسی نم ی داند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫«امی د ای رانیان» به د بیرکلی محمدرضا عارف حکایت دارد‪.‬‬ ‫«امی د ای رانیان» بنیاد ی است که جعفر توفیقی‪ ،‬محمد رضا‬ ‫عارف و شماری د یگر از وزرای د ولت اصالحات و تع د اد ی از‬ ‫تکنوکرات ها د ر ان فعالیت م ی کنند ‪ .‬پس از انتشار این خبر‬ ‫«محمد رضا عارف» د ر مراس��م «تقد ی��ر از عملکر د وی د ر‬ ‫عرصه انتخابات یازد هم ریاست جمهوری» گفت‪« :‬تشکیل‬ ‫حزب فراگیر د ر د ست بررسی است‪».‬‬ ‫حاال اما هرچه هس��ت در نیمه تیرماه به نظر م ی رسد‬ ‫خواسته حامیان عارف و طی ف هایی از بدنه اصالح طلبان و‬ ‫البته طیف نزدیک به محمد خاتم��ی‪ ،‬انتخاب محمدرضا‬ ‫عارف ب رای پست معاون اولی است‪.‬‬ ‫این اما همه ماجرا نیس��ت‪ .‬عارف مخالفانی هم دارد؛‬ ‫مخالفانی که طیفی از انها به دلیل وابس��تگی و انتس��اب‬ ‫عارف ب��ه جریان اصالح��ات مخالف حض��ورش به عنوان‬ ‫معاون اول هس��تند و مخالفانی که خود گزینه هایی دیگر‬ ‫را مدنظر دارند‪.‬‬ ‫در همین رابطه اس��ت ک��ه طیف طرف��دار عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری و علی الریجانی که در تقسیم بندی های سیاسی‬ ‫جزو راست سنتی محسوب م ی شوند‪ ،‬تمایلشان به انتخاب‬ ‫محمد نهاوندیان و حتی عل ی اکبر والیتی است‪ .‬نهاوندیان‬ ‫البته از اعضای اصلی کمپین عل ی اکب��ر والیتی بود اما در‬ ‫فیلم تبلیغاتی دوم حس��ن روحانی نیز حضور یافت‪ .‬حاال‬ ‫البته اخباری ه��م حکایت از حضور مس��تمر نهاوندیان در‬ ‫کمیته های تصمیم گیری حسن روحانی دارد‪.‬‬ ‫از جانبی دیگر طیف نزدیک به اکبر هاشمی به معاون‬ ‫اولی اسحاق جهانگیری اصرار دارد‪ .‬اسحاق جهانگیری گزینه‬ ‫بالقوه طیف نزدیک به هاشمی در انتخابات بود که با نامزدی‬ ‫هاش��می از کاندیداتوری منصرف و رئیس ستاد انتخاباتی‬ ‫هاشم ی رفسنجانی شد‪ .‬جهانگیری اما غیر از پست معاون‬ ‫اولی ب رای سه گزینه دیگر نیز مدنظر است‪.‬‬ ‫گزینه دیگر معاون اولی نیز محمد فروزنده اس��ت که‬ ‫این روزها اخباری از افزایش احتمال کاندیداتوری او ب رای این‬ ‫س��مت حکایت دارد‪ .‬برخی م ی گویند او از گزینه های افراد‬ ‫نزدیک به حسن روحانی است‪.‬‬ ‫این روزه��ا ماجرای مع��اون اولی اهمی��ت مضاعفی‬ ‫یافته و حس��ن روحانی در موقعیتی سخت ب رای تصمیم ی ‬ ‫که حاال اهمیتش خیلی زیاد ش��ده قرار گرفته اس��ت‪ .‬گویا‬ ‫اوضاع به گونه ای ترسیم شده که انتخاب هر کدام از گزینه ها‬ ‫تفسیرهای مهم سیاسی را در بر خواهد داشت و شاید حتی‬ ‫به این هم تفسیر شود که حسن روحانی به کدام گروه‪ ،‬جناح‬ ‫و طیف سیاسی نزدیکی بیشتری دارد‪.‬‬ ‫طیف خاتمی‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫سیدمحمد خاتمی در اندک زمان باقیمانده به انتخابات‬ ‫تصمیم مهمی گرف��ت‪ .‬او در نام��ه ای از محمدرضا عارف‬ ‫خواست کناره گیری کند تا حس��ن روحانی گزینه اجماعی‬ ‫اصالح طلبان شود و البته در بیانی ه ای از حسن روحانی هم‬ ‫حمایت کرد‪ .‬جسته و گریخته خبر م ی رسد که محمد خاتمی‬ ‫خیلی هم موافق حس��ن روحانی نبوده اما او را تنها شانس‬ ‫اصالح طلبان م ی دانسته است‪.‬‬ ‫شانس��ی ک��ه س��ی د محمد خاتم��ی ب��رای ت��داوم‬ ‫سیاس��ت ورزی اصالح طلبان متصور بوده تا شاید به نظر او‬ ‫منفذی باز شود ب رای بازگشت به سیاست ورزی‪.‬‬ ‫اما او چقدر در کابینه موثر خواهد بود؟ م ی گویند افراد‬ ‫و مدی ران او نفوذ زی��ادی در کارگروه ها دارن��د‪ .‬م ی گویند در‬ ‫کابینه یازدهم م ی توان پس از هشت سال بازگشت مدی ران‬ ‫اصالح طلب را شاهد بود‪ .‬اما حاال س��وال مهم این است که‬ ‫نیروهای اصالح طلب چه حجمی از کابینه را تشکل خواهند‬ ‫داد؟ این نیروها البته در س��ال های دور بعضا اختالفاتی هم‬ ‫دارند با تکنوکرات هایی که امروز بیش از همیشه به حسن‬ ‫روحانی نزدیکند‪ .‬خاطره س��ال های دور و اختالفات اسحاق‬ ‫تزاده‪ ،‬نجفی با مشارکت ی ها‬ ‫جهانگیری با اکبر ترکان و نعم ‬ ‫و‪ ...‬هنوز در ذهن ها هست‪.‬‬ ‫گمانه زنی چرا ممنوع است؟‬ ‫ماجرای کارگروه ها‬ ‫م ی گویند کارگروه هایی ب رای تشکیل کابینه از سوی‬ ‫حسن روحانی شکل گرفته است‪ .‬اخبار رسمی هنوز درباره‬ ‫این کابینه و ترکیبش منتشر نش��ده اما شایع است که افراد‬ ‫نزدیک به س��ی د محمد خاتمی در صدر اکثر این کارگروه ها‬ ‫قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫م ی گویند محمدجعفر توفیقی‪ ،‬رئیس کارگروه وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬محمدعل��ی نجفی رئیس کارگ��روه وزارت اموزش و‬ ‫پرورش‪ ،‬عموزاده خلیلی رئیس کارگروه وزارت ورزش و جوانان‪،‬‬ ‫اسحاق جهانگیری رئیس کارگروه صنعت و مسجدجامعی‬ ‫رئیس کارگروه وزارت ارشاد هستند‪.‬‬ ‫م ی گویند قرار است تا دهه سوم تیرماه این کارگروه ها‬ ‫اسامی پیشنهادی خود را ب رای کابینه در اختیار حسن روحانی‬ ‫قرار دهند‪.‬‬ ‫طیف هاشمی‬ ‫اما گویا همه معادالت قرار نیست در این کارگروه ها رقم‬ ‫بخورد‪ .‬واقعیت این است که نم ی توان از تاثیر اشخاص مهم‬ ‫سیاسی و البته طی ف های منسوب به انها در تشکیل کابینه‬ ‫‪34‬‬ ‫چشم پوشید‪ .‬حاال که حسن روحانی پیروز انتخابات ‪24‬خرداد‬ ‫است‪ ،‬پس ساده ترین و شفاف ترین موضوع این است که اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی نزدیک ترین فرد سیاسی به اوست‪ .‬حسن‬ ‫روحانی نقطه اصلی تبلیغاتش در دوران تبلیغات انتخاباتی‬ ‫نشان دادن این مساله بود که او با هاشمی خیلی تفاوتی ندارد‬ ‫یا به قول علی عس��گری که از نزدیکترین افراد به حس��ن‬ ‫روحانی است‪ ،‬او همان هاشمی دوم است‪.‬‬ ‫در دو فیلم تبلیغاتی حس��ن روحانی زم��ان زیادی به‬ ‫تصاویر و سخنانی اختصاص داش��ت که یا حسن روحانی‬ ‫و هاشم ی رفس��نجانی مش��ترکا در ان حض��ور داش��تند یا‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی در حال صحب ت کردن در مورد حسن‬ ‫روحانی بود؛ به بیان دیگر پایه کار تبلیغاتی حسن روحانی‬ ‫مرور خاط رات و روزهای مشترک با هاشم ی رفسنجانی بود‪.‬‬ ‫ناگفته پی داست هدف اصلی ایجاد این حس در افکار عمومی‬ ‫بود که حاال که هاشمی نیست‪ ،‬طرفداران او م ی توانند روی‬ ‫حسن روحانی حساب کنند؛ امری که البته موثر هم واقع شد‪.‬‬ ‫چنین اس��ت که م ی گویند حاال هاشمی نقش زیادی‬ ‫حسن روحانی تاکنون دوبار شخصا از رسانه ها و افراد‬ ‫خواسته است درباره ترکیب کابینه گمانه زنی نکنند‪ .‬دو بار‬ ‫هم دفترش بیانیه داده و خواسته کس��ی گمانه زنی نکند‪.‬‬ ‫حاال سوال مهم این است که چرا این بار اخبار کابینه این قدر‬ ‫بسته شده و محرمانه اس��ت ‪ .‬حسن روحانی چه مصلحتی‬ ‫را در نظ��ر دارد که م ی گوید کس��ی گمانه زنی نکند؟ برخی‬ ‫م ی گوین��د دو علت را م ی ت��وان در این زمین��ه متصور بود؛‬ ‫نخست اینکه شاید این گمانه ها و مطرح شدن نام افراد ب رای‬ ‫او حالتی شبیه رودربایس��تی ایجاد کند‪ .‬شاید ب رای کسانی‬ ‫که مطرح م ی شوند توقعی ایجاد کند که براورده نکردنش از‬ ‫س��وی روحانی دلخوری های سیاس��ی را در بر داشته باشد‪.‬‬ ‫دیگر اینکه م ی گویند اگر دامن��ه این گمانه زن ی ها باال گیرد‬ ‫سهم خواه ی ها هم افزایش م ی یابد‪ .‬انالیز فهرست هایی که‬ ‫رنگ و رخی رسم ی تر داشته باشند قطعا م ی تواند تصویری‬ ‫را ب رای اح��زاب و گروه های سیاس��ی پدید اورد که س��هم‬ ‫ی که اگر‬ ‫اختصاص یافته به خود را در ان جستجو کنند‪ .‬سهم ‬ ‫ادا نش��ود‪ ،‬قبل از معرفی کابینه حاشی ه های فراوانی را پدید‬ ‫می اورد؛ از نقد های زودرس تا اعتراض های ماندگار‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی روزهای حساسی را س��پری م ی کند‪.‬‬ ‫همه م ی گویند او تاکنون با هیچ کس شخصا صحبت نکرده‬ ‫است‪ .‬شاید تدبیرش این است که نخست‪ ،‬بار عدم انتخاب‬ ‫برخی افراد را به دوش کارگروه ها بیندازد و هزینه سیاس ی اش‬ ‫را شخصا پرداخت نکند و ش��اید هم هنوز دارد ب رای خودش‬ ‫زمان م ی خرد‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی اگرچه گمانه زنی را ممن��وع کرده اما‬ ‫اکنون شدیدا زیر ذره بین است‪g .‬‬ ‫گمانه زنی ممنوع!‬ ‫تمام تذکرهای رئیس جمهور و دفترش به رسانه ها‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫‪2‬‬ ‫معاون اول دولت یازدهم چه کس��ی است؟ وزیر نفت‬ ‫دولت روحانی کیس��ت؟ رئی س جمهور منتخب چه کسی را‬ ‫به عنوان مسئول مذاکرات هس��ته ای انتخاب م ی کند؟ چه‬ ‫کسی وزیر اطالعات م ی شود؟‬ ‫این سواالت و ده ها سوال مشابه دیگر‪ ،‬نه فقط این روزها‬ ‫بلکه از زمان انتخاب شی خ حسن روحانی به عنوان هفتمین‬ ‫رئی س جمهور ای ران‪ ،‬در رسانه ها مطرح شده اما پاسخ روشنی‬ ‫به انها داده نشده است‪.‬‬ ‫هر یک از رسانه ها به تناسب خاستگاه و نزدیکی خود‬ ‫به جریان های اصولگرا و اصالح طلب نام های متفاوتی را ب رای‬ ‫پس ت های مهم دولت اینده معرفی م ی کنند؛ گمان هزن ی هایی‬ ‫که هر بار از س��وی دفتر رئی س جمهور منتخب و ش��خص‬ ‫شی خ حسن روحانی رد شده است‪.‬‬ ‫کابینه خود و شایسته س��االری در دولت اینده تاکید کرد‪:‬‬ ‫«کابینه من ی��ک کابینه کامال فراجناح��ی خواهد بود و‬ ‫تکیه ان بر شایستگی خواهد بود و از انجا که این دولت‬ ‫هیچ تعهدی به هیچ حزب و جناحی نداده اس��ت‪ ،‬وامدار‬ ‫هیچ ح��زب و جناحی هم نیس��ت‪ .‬شایس��ته ترین افراد‬ ‫از هر حزب و جناحی که باش��ند‪ ،‬البته به ش��کل معتدل‬ ‫و میانه رو برای خدمت ب��ه مردم برگزیده خواهند ش��د و‬ ‫من از هم اکنون از تمام کارشناس��ان و مدی��ران در تمام‬ ‫دس��تگاه های دولتی تقاض��ا م ی کنم خودش��ان را برای‬ ‫خدمت به دولت اینده اماده کنند و اگر نظری دارند‪ ،‬فکر‬ ‫و نظر خ��ود را منتقل کنند تا همه دس��ت به دس��ت هم‬ ‫اطالعیه اول دفتر روحانی‪ :‬گمانه زنی نکنید‬ ‫مردم را خسته می کنند‬ ‫اما این تنها اظهارنظر روحانی در مذمت گمان هزن ی های‬ ‫رسانه ای نبود؛ چه انکه او بار دیگر در دیدار با علما و روحانیون‬ ‫صراحتا از گمانه زن ی های رس��انه ای درباره دولت اینده انتقاد‬ ‫کرد‪« :‬برخی امروز با گمانه زن ی ه��ا هم خود را و هم دیگران‬ ‫را خس��ته م ی کنند و گاهی ه��م توقعات نابج��ا در جامعه‬ ‫به وجود م ی اورند‪ .‬گاهی هم برخی از سخنان و گفتار ها خیلی‬ ‫با اخالق اسالمی سازگار نیست‪ .‬یک رسانه کسی را به عنوان‬ ‫کاندیدای یک وزارتخانه معرفی م ی کند‪ ،‬رس��انه دیگر ان را‬ ‫نقد م ی کند‪ ،‬رسانه دیگر ب رای او شرط و شروط م ی گذارد‪ ،‬این‬ ‫جز خستگی ذهنی و فکری چیز دیگری را ب رای مردم به بار‬ ‫نخواهد اورد‪».‬‬ ‫حس��ن روحان��ی در ای��ن نشس��ت ب��ار دیگ��ر ب��ر‬ ‫شایسته ساالری در دولت اینده تاکید کرد‪« :‬من مدتی است با‬ ‫دوستان و عزیزانی که نه ادعایی و نه مطالب ه ای دارند با دقت‬ ‫کار بررسی افراد ب رای حضور در کابینه را اغاز کرده ام و به حول‬ ‫و قوه الهی امیدوارم در مدت مقرر بتوانم شایسته ترین ها را‬ ‫سیاست‬ ‫نظر روحانی در خصوص گمانه زنی ها درباره کابینه‬ ‫پ��س از انک��ه اطالعیه دفتر ام��ور رس��انه های دفتر‬ ‫رئی س جمهور منتخب مبن ی بر منع رس��انه ها از گمانه زنی‬ ‫در خصوص کابینه اینده کارگر نیفتاد‪ ،‬این بار شخص حسن‬ ‫روحانی به اظهارنظر در این باره پرداخت‪.‬‬ ‫او ک��ه در همایش افق رس��انه س��خن م ی گفت‪ ،‬در‬ ‫خصوص برخی گمانه زن ی ها درباره کابین��ه اینده این گونه‬ ‫اظهارنظر کرد‪« :‬من صرفا م ی گویم که اینها گمان هزنی است‬ ‫و هیچ گونه تصمیم گیری نش��ده و بنده به دنبال مشورت با‬ ‫تمام صاحب نظ ران هستم و انچه مطرح م ی شود گمانه زنی‬ ‫بیش نیست‪».‬‬ ‫رئی س جمهور منتخب همچنین بر فراجناحی بودن‬ ‫بتوانی��م خدمت بیش��تر و بهتری ب رای این مردم داش��ته‬ ‫باشیم‪».‬‬ ‫اطالعیه دوم دفتر روحانی‬ ‫هفته گذش��ته بود که بار دیگر پایگاه اطالع رس��انی‬ ‫رئی س جمهور منتخ��ب اطالعی ه ای جدید به نق��ل از دفتر‬ ‫امور رس��انه های دفتر رئی س جمهور منتخب منتش��ر کرد‬ ‫که در ان از همگان‪ ،‬اعم از شخصی ت ها و رسانه ها خواسته‬ ‫ش��د گمانه زن ی ها درباره ترکیب دولت یازدهم و کمیته ها و‬ ‫کارگروه های بررس ی کننده در این زمینه را متوقف کنند‪.‬‬ ‫ای��ن دفت��ر در اطالعیه خود با اش��اره به س��خنان‬ ‫رئی س جمه��ور منتخ��ب در دیدار ب��ا روحانی��ون و علما‬ ‫مبنی بر اینکه «برخی امروز ب��ا گمانه زن ی ها هم خود و‬ ‫هم دیگران را خسته م ی کنند و گاهی هم توقعات نابجا‬ ‫در جامعه به وج��ود م ی اورند و گاهی برخی از س��خنان‬ ‫و گفتارها خیلی با اخالق اس�لامی س��ازگار نیست‪ ،‬یک‬ ‫رسانه کسی را به عنوان کاندیدای یک وزارتخانه معرفی‬ ‫م ی کند‪ ،‬رسانه ا ی دیگر ان را نقد م ی کند‪ ،‬رسانه ا ی دیگر‬ ‫نیز برای او ش��رط و ش��روط م ی گذارد‪ ،‬این جز خستگی‬ ‫ذهن��ی و فکری چیز دیگری نخواهد داش��ت»‪ ،‬نوش��ت‪:‬‬ ‫«دکتر روحان��ی پی ش ت��ر نی��ز در همایش افق رس��انه‬ ‫تاکید ک��رده بود ک��ه برخ��ی رس��انه ها گمانه زن ی هایی‬ ‫در خص��وص اف��راد کابین��ه این��ده مط��رح کرده اند که‬ ‫به صراحت م ی گویم اینها صرفا گمانه زنی است و نسبت‬ ‫به هیچ ف��ردی از اعض��ای کابینه هی��چ تصمیم گیری‬ ‫نشده است‪».‬‬ ‫در ادام��ه این اطالعیه تصریح ش��ده اس��ت‪« :‬به رغم‬ ‫اظهارات ش��فاف و صریح رئی س جمهور منتخب‪ ،‬متاسفانه‬ ‫برخی افراد و رسانه ها با گمانه زن ی های نادرست‪ ،‬هم اذهان‬ ‫عمومی را مش��وش م ی کنند و هم زمین��ه توقعات نابجا را‬ ‫دامن م ی زنند‪».‬‬ ‫اطالعیه دفتر امور رس��انه های دفت��ر رئی س جمهور‬ ‫منتخب از همگان‪ ،‬اعم از شخصی ت ها و رسانه های محترم‬ ‫خواست گمان هزن ی ها درباره ترکیب دولت یازدهم و کمیته ها و‬ ‫کارگروه های بررس ی کننده در این زمینه را متوقف کنند و اجازه‬ ‫دهند رئی س جمهور منتخب با دقت و ارامش بررس��ی های‬ ‫خود را در مهلت مقرر قانونی به فرجام رس��اند‪« :‬با توجه به‬ ‫تاکید رئی س جمهور منتخب در همایش افق رس��انه‪ ،‬مبنی‬ ‫بر اینکه به دنبال مشورت با همه صاحب نظ ران و گروه های‬ ‫مختلف هستم‪ ،‬از قشرهای مختلف مردم بزرگ ای ران به ویژه‬ ‫صاحب نظ ران‪ ،‬اس��اتید و کارشناس��ان درخواست م ی شود‬ ‫پیشنهادهای خود را به دفتر رئی س جمهور منتخب به نشانی‬ ‫صندوق پستی ‪5855‬ـ‪ 15875‬ارسال فرمایند‪».‬‬ ‫این اطالعیه خاط رنشان کرده است‪« :‬با تشکر مجدد از‬ ‫همه کسانی که در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫با تشکیل ستادهای مردمی از دکتر حسن روحانی حمایت‬ ‫دلسوزانه و صمیمانه کردند‪ ،‬اعالم م ی کند که فعالیت همه‬ ‫ستادهای مردمی انتخاباتی دکتر روحانی پایان یافته و تمامی‬ ‫ احکام صادره ملغی ش��ده اس��ت‪ .‬رئی س جمهوری منتخب‬ ‫تاکنون س��خنگویی تعیین و معرفی نک��رد ه و مطالبی که‬ ‫افراد تحت عنوان اعضای ستاد یا افراد مرتبط با ایشان درباره‬ ‫برنامه ها و تصمیمات وی یا دولت این��ده مطرح م ی کنند‪،‬‬ ‫به هی چ وجه رسمیت ندارد‪».‬‬ ‫این اطالعیه در پایان خاط رنشان کرده است‪« :‬مواضع‪،‬‬ ‫اطالعی ه ها‪ ،‬اخب��ار و تصاویر مربوط به دیدارها‪ ،‬جلس��ات و‬ ‫فعالی ت ه��ای رئی س جمهوری منتخب ملت ای��ران تا زمان‬ ‫استق رار ایش��ان در نهاد ریاس��ت جمهوری از طریق پایگاه‬ ‫اطالع رسانی به نشانی ‪ www.president92.ir‬منتشر‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬از صداوس��یما‪ ،‬خبرگزاری ها‪ ،‬روزنامه ها‪ ،‬نشریات‬ ‫و پایگاه های اطالع رسانی درخواس��ت م ی شود که از انتشار‬ ‫و انعکاس اظه��ارات تایید نش��ده و گمانه زن ی ه��ا اجتناب‬ ‫فرمایند‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫اخرین روز بهار ‪ 92‬درحالی که تنها یک هفته از برگزاری‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم م ی گذشت‪ ،‬دفتر امور‬ ‫رس��انه های دفتر رئی س جمهور منتخب ب رای نخستین بار‬ ‫نسبت به گمان هزن ی های رسانه ها در خصوص کابینه یازدهم‬ ‫واکنش نشان داد‪ .‬این دفتر در اطالعی ه ای چنین نوشت‪:‬‬ ‫«طبیعت��ا پ��س از ه��ر انتخابات��ی گمانه زن ی ه��ا و‬ ‫پی ش بین ی ها توسط اشخاص و رس��انه ها صورت م ی پذیرد‬ ‫و بعضا به ش��کل ش��ایعه گس��ترش م ی یابد‪ .‬ای��ن دفتر‬ ‫ب رای تنویر افکار عموم��ی اعالم م ی کند ک��ه هی چ یک از‬ ‫ای��ن گمانه زن ی ه��ا و پی ش بین ی ها که اخی را درب��اره کابینه‬ ‫دولت یازدهم منتش��ر م ی ش��ود صحت ندارد‪ .‬ش��ایعات و‬ ‫گمانه زن ی های زی��ادی درباره کابینه دکتر حس��ن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری منتخب ملت ای ران و همچنین کارگروه ها و‬ ‫کمیته های مشورتی در این خصوص‪ ،‬اخی را در برخی رسانه ها‬ ‫و پایگاه های اطالع رسانی منتشر شده است‪ .‬دولت یازدهم‬ ‫دولتی فراجناحی و بر مبنای شایسته س��االری اس��ت که با‬ ‫بهره گیری از نیروهای کارامد تش��کیل م ی شود و هرگونه‬ ‫اطالع رس��انی الزم در این زمینه ب ر اساس زمان بندی در نظر‬ ‫گرفته شده توسط دفتر امور رسانه های دفتر رئی س جمهوری‬ ‫منتخب در اختی��ار افکار عموم��ی قرار م ی گی��رد‪ .‬از همه‬ ‫دس��ت اندرکاران اطالع رسانی در سراسر کش��ور درخواست‬ ‫م ی شود فقط اطالعی ه های صادره از سوی این دفتر را مورد‬ ‫استناد قرار دهند و از انتشار هرگونه گمانه زنی و پی ش بینی‬ ‫خودداری کنند‪».‬‬ ‫بدون در نظر گرفتن مسائل حزبی و جناحی انتخاب کنم‪».‬‬ ‫‪35‬‬ ‫صندلی های پاستور‬ ‫به چه کسانی می رسد؟‬ ‫مروری بر گمانه زنی هایی که قرار است متوقف شوند‬ ‫یاسین سیف االسالم‬ ‫‪3‬‬ ‫سیاست‬ ‫حس��ن روحانی به عنوان رئی س جمهور ای��ران باید به‬ ‫فاصله یک هفته پس از سوگند خوردنش در ب رابر نمایندگان‬ ‫ملت‪ ،‬کابینه خود را ب��رای گرفتن رای اعتم��اد به مجلس‬ ‫معرفی کند‪ .‬این یازدهمین بار است که در جمهوری اسالمی‬ ‫نمایندگان مردم باید درباره کلیت دولتی که قرار است چهار‬ ‫سال س��کان قوه اجرایی را در دس��ت بگیرد تصمیم گیری‬ ‫کنند‪ .‬هر چند پس��ت های دیگری همچ��ون معاونت های‬ ‫رئی س جمهور از تیررس اثر گذاری مجلس فاصله دارند‪.‬‬ ‫به سنت چند دوره گذشته این بار هم گمانه زنی درباره‬ ‫یاران رئی س جمهور در دولت جدید از فردای اعالم نتایج اغاز‬ ‫شد و وزارتخانه ها یکی‪ ،‬یکی وزیر احتمالی پیدا کردند‪ .‬این‬ ‫در حالی است که واقعیت لیس ت ها و نام های منتشر شده از‬ ‫سوی رسانه ها تاکنون از طرف رئی س جمهور منتخب تکذیب‬ ‫شده اس��ت‪ .‬با این وجود این نام ها اکثرا از نزدیکان فکری و‬ ‫تشکیالتی روحانی به حساب م ی ایند و تصور اینکه اینان در‬ ‫دولت اینده فاقد نقش هایی اثرگذار باشند‪ ،‬کمی دشوار است‪.‬‬ ‫پس��ت وزارت خارجه از جمله اولی��ن جایگاه هایی بود‬ ‫که مورد توجه رسانه ها قرار گرفت‪ .‬ش��اید به این خاطر که‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪36‬‬ ‫وزیر فعلی این وزارتخانه به رغم موضع دولت فعلی‪ ،‬در زمره‬ ‫همراهان روحانی در مب��ارزات انتخابات ی اش بود‪ .‬عل ی اکبر‬ ‫صالحی که اکنون سه سال است جانشین منوچهر متکی در‬ ‫وزارت خارجه شده است‪ .‬عالوه بر او عل ی اکبر والیتی گزینه‬ ‫دیگری است که با ‪ 16‬سال سابقه در این وزارتخانه حتی در‬ ‫روزهای رقابت انتخاباتی با رئی س جمهور منتخب مواضعی‬ ‫نزدیک ب��ه او داش��ت و برخی بر ای��ن باورند ک��ه عملکرد‬ ‫انتخابات ی اش در پیروزی روحانی موثر بوده است‪.‬‬ ‫کمال خ��رازی‪ ،‬وزیر اس��بق دیگری اس��ت که نامش‬ ‫حاال دوباره مطرح شده است‪ .‬این گونه از میان وزرای خارجه‬ ‫جمهوری اس�لامی منوچهر متکی تنها گزینه ای است که‬ ‫احتمال نم��ی رود بار دیگر به مجلس معرفی ش��ود‪ .‬عالوه‬ ‫بر اینان که پیش از این س��کانداری سیات خارجی را تجربه‬ ‫کرده اند‪ ،‬محمود واعظی نیز به عنوان یک گزینه مطرح مورد‬ ‫توجه رسانه ها بوده است‪ .‬او از چهره های نزدیک به روحانی‬ ‫در مجمع تشخیص به حساب م ی اید‪.‬‬ ‫تا پیش از این برخی بر این باور بودن��د که باتوجه به‬ ‫همراه ی های علی یونس��ی با رئی س جمه��ور منتخب که‬ ‫از ابتدای ورود او ب��ه فضای انتخاباتی بوده اس��ت‪ ،‬تکلیف‬ ‫وزارت اطالعات روشن اس��ت و او گزینه نهایی خواهد بود‪.‬‬ ‫اما انتشار لیس ت های بعدی این باور را کمی با تزلزل مواجه‬ ‫کرد‪ .‬مصطفی محقق داماد‪ ،‬طارمی و شفیعی در کنار حسین‬ ‫انصاری نام های دیگری هس��تند که ب رای این وزارتخانه تا‬ ‫کنون مطرح ش��ده اند‪ .‬وزارتخانه ه��ای اقتصادی همچون‬ ‫وزارت اقتصاد و دارای��ی و وزارت صنعت‪ ،‬مع��دن و تجارت‬ ‫باتوجه به اهمیتی ک��ه دارند و همچنی��ن عالقه مندی دو‬ ‫طیف کارگزاران و راست سنتی به این قبیل وزارت خانه ها در‬ ‫کانون گمانه زنی قرار گرفته اند‪ .‬تاکنون ب رای وزارت اقتصاد و‬ ‫دارایی نام های اشنایی همچون محمد نهاوندیان‪ ،‬محمدباقر‬ ‫نوبخت‪ ،‬محسن رضایی و محمدعلی نجفی مطرح شده‪ .‬این‬ ‫نام ها غیر از محس��ن رضایی با اسامی دیگری مانند یحیی‬ ‫ال اس��حاق‪ ،‬اس��حاق جهانگیری‪ ،‬محمد ش��ریعتمداری و‬ ‫تزاده‪ ،‬ب رای وزارتخانه صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‬ ‫محمدرضا نعم ‬ ‫نیز مورد توجه رسانه ها بوده اند‪.‬اسحاق جهانگیری همچنین‬ ‫ب رای وزارت کشور هم مطرح شده است‪ .‬او در کنار عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری‪ ،‬مسعود سلطان ی فر و علی یونسی‪ ،‬ب رای تصدی‬ ‫این پست مورد توجهند‪ .‬همچنین گفته شده در صورتی که‬ ‫ناطق نوری این جای��گاه را بپذیرد به احتم��ال زیاد رقبای او‬ ‫شانس زیادی نخواهند داشت‪.‬‬ ‫چهره جنجال��ی اصولگرایان‪ ،‬علی مطه��ری هم در‬ ‫گمانه زن ی های کابینه ای جای خود را یافته اس��ت‪ .‬رسانه ها‬ ‫او را به عنوان کاندیدا ب رای وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی‬ ‫معرفی کرده اند‪ .‬عالوه بر او در این ح��وزه به نام هایی مانند‬ ‫حسام الدین اشنا‪ ،‬احمد مس��جدجامعی‪ ،‬سیدرضا صالحی‪،‬‬ ‫علی عسگری و باز هم مسعود سلطان ی فر برم ی خوریم‪.‬‬ ‫س��یدرضا صالحی همچنین ب��رای وزارت اموزش و‬ ‫پرورش نیز مطرح شده است‪ .‬او با رحیم عبادی و محمدعلی‬ ‫نجفی گزینه های این پست به حساب م ی ایند‪.‬‬ ‫ب رای وزارت دف��اع در اولین ق��دم به ن��ام اکبر ترکان‬ ‫برم ی خوریم؛ وزیر اسبق دفاع در دولت هاشمی که یار نزدیک‬ ‫روحانی به حس��اب م ی اید‪ .‬اما عالوه بر او شمخانی‪ ،‬احمد‬ ‫وحیدی و حسین دهقان‪ ،‬چهره های با سابقه ای هستند که‬ ‫علی مطهری م ی گوید رایزن ی هایی با او ب رای‬ ‫وزارت ارشاد صورت گرفته است‬ ‫علی اکبر والیتی ب رای دو پست وزارت خارجه و‬ ‫دبیری شورای امنیت مطرح است‬ ‫م ی گویند ممکن است کمال خ رازی به پست‬ ‫قبل ی اش بازگردد‬ ‫شمخانی هم ب رای وزارت دفاع مطرح است هم ب رای‬ ‫شورای عالی امنیت ملی‬ ‫اکبر ترکان یا پستی در نهاد م ی گیرد یا به‬ ‫وزارتخانه ای همچون دفاع م ی رود‬ ‫سیدرضا صالحی یکی از گزینه های‬ ‫وزارت ارشاد است‬ ‫وزارت اطالعات‬ ‫علی یونسی‪ ،‬مصطفی محقق داماد‪ ،‬طارمی‪ ،‬شفیعی‬ ‫و حسین انصاری‬ ‫وزارت اقتصاد و دارایی‬ ‫محمد نهاوندیان‪ ،‬محمدباقر نوبخت‪ ،‬محسن رضایی و‬ ‫محمدعلی نجفی‬ ‫وزارت صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تجارت‬ ‫یحیی ال اسحاق‪ ،‬اسحاق جهانگیری‪ ،‬محمد شریعتمداری و‬ ‫محمدرضا نعمت زاده‬ ‫وزارت کشور‬ ‫علی اکبر ناطق نوری‪ ،‬مسعود سلطانی فر‪ ،‬علی یونسی‬ ‫و اسحاق جهانگیری‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫علی مطهری‪ ،‬حسام الدین اشنا‪ ،‬احمد مسجد جامعی‬ ‫سیدرضا صالحی‪ ،‬علی عسگری و مسعود سلطانی فر‬ ‫وزارت اموزش و پرورش‬ ‫سید رضا صالحی‪ ،‬رحیم عبادی و محمد علی نجفی‬ ‫وزارت دفاع‬ ‫اکبر ترکان‪ ،‬شمخانی‪ ،‬احمد وحیدی و حسین دهقان‬ ‫وزارت ورزش‬ ‫مصطفی هاشمی طبا‪ ،‬محسن مهرعلیزاده‬ ‫و سعید فائقی‬ ‫وزارت نفت‬ ‫اکبر ترکان‪ ،‬بیژن زنگنه‪ ،‬محمدرضا نعمت زاده‬ ‫و سیدکاظم وزیری هامانه‬ ‫وزارت رفاه‬ ‫حسین کمالی و محمد جواد ایروانی‬ ‫وزارت تعاون‬ ‫مرتضی بانک و صفدر حسینی‬ ‫وزارت ارتباطات‬ ‫سید محمد غرضی‪ ،‬نصراهلل جهانگرد‪ ،‬احمد معتمدی و رضاتقی پور‬ ‫وزارت علوم‬ ‫محمد رضا عارف‪ ،‬جعفر توفیقی‪ ،‬علی عباسپور تهرانی‬ ‫عبداهلل جاسبی و جواد اطاعت‬ ‫وزارت بهداشت‬ ‫صالح الدین دلشاد‪ ،‬مسعود پزشکیان و سید محمود طباطبایی‬ ‫وزارت را هو شهرسازی‬ ‫محمد باقر قالیباف‪ ،‬علی عبدالعلی زاده‪ ،‬علی اکبر اقایی‬ ‫و محمد سعیدی کیا‬ ‫وزارت جهاد کشاورزی‬ ‫عیسی کالنتری و محمود حجتی‬ ‫وزارت نیرو‬ ‫حبیب اهلل بیطرف و رستم قاسمی‬ ‫معاون اول‬ ‫محمد رضا عارف‪ ،‬محمد علی نجفی و محسن مهرعلیزاده‬ ‫معاون پارلمانی‬ ‫قدرت اهلل علیخانی و علی عسگری‬ ‫معاونت محیط زیست‬ ‫معصومه ابتکار‬ ‫رئیس دفتر‬ ‫حسین فریدون‬ ‫سیاست‬ ‫وزارت خارجه‬ ‫علی اکبر صالحی‪ ،‬علی اکبر والیتی‪ ،‬کمال خرازی‬ ‫و محمود واعظی‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫شاید بتوانند پست وزارت دفاع را تصاحب کنند‪.‬‬ ‫محمد عباس��ی‪ ،‬وزیر فعل��ی ورزش و جوانان باتوجه‬ ‫به موفقی ت ه��ای اخیر در ورزش کش��ور‪ ،‬بع��د از صالحی‬ ‫عضو دیگر کابینه فعلی اس��ت که احتمال م ی رود در دولت‬ ‫یازدهم نیز در همین پست باقی بماند‪ .‬محسن مهرعلی زاده‪،‬‬ ‫مصطفی هاش��می طبا و س��عید فائقی‪ ،‬چهره های دیگر‬ ‫ورزشی ب رای دولت روحانی محسوب م ی شوند‪.‬‬ ‫اکبر ت��رکان عالوه ب��ر وزارت دفاع س��ابقه حضور در‬ ‫وزارت نفت را نیز در کارنامه خ��ود دارد و ب رای این وزارتخانه‬ ‫اس��تراتژیک یک گزینه بالقوه خواهد ب��ود‪ .‬همچنین بیژن‬ ‫زنگنه باسابقه ترین وزیر ای رانی شاید به این وزارتخانه بازگردد‪.‬‬ ‫محمدرضا نعمت زاده و سیدکاظم وزیری هامانه گزینه های‬ ‫دیگر این وزارتخانه اند‪.‬‬ ‫حسین کمالی و محمدجواد ایروانی گزینه های مطرح‬ ‫ب رای وزارت رف��اه و امور اجتماع ی اند‪ .‬این اس��امی به همراه‬ ‫مرتضی بانک و صفدر حسینی همچنین ب رای وزارت تعاون‬ ‫نیز مطرح ش��ده اند‪ .‬در برخی از لیس��ت ها نیز نام محسن‬ ‫رضایی ب رای وزارت رفاه مورد توجه بوده است‪.‬‬ ‫س��یدمحمد غرضی رقی��ب دیگر روحان��ی در رقابت‬ ‫انتخاباتی است که ب رای وزارت ارتباطات مطرح شده است‪.‬‬ ‫عالوه ب��ر او نصراهلل جهانگ��رد‪ ،‬احمد معتم��دی و تق ی پور‬ ‫نام های دیگر موجود در لیس ت های احتمالی هستند‪.‬‬ ‫محمد رضا ع��ارف که رفتار انتخابات��ی اش مهمترین‬ ‫دلیل پیروزی حس��ن روحان��ی عنوان م ی ش��ود‪ ،‬عالوه بر‬ ‫معاون اول��ی احتماال ب رای وزارت عل��وم به مجلس معرفی‬ ‫شود‪ .‬جعفر توفیقی‪ ،‬علی عباسپور ته رانی‪ ،‬عبداهلل جاسبی‬ ‫یا جواد اطاعت گزینه های دیگر این پست هستند‪.‬‬ ‫صالح الدین دلشاد‪ ،‬مسعود پزش��کیان و سی د محمود‬ ‫طباطبایی ب رای وزارت بهداشت مطرح شده اند‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف نیز ب رای وزارت راه و شهرس��ازی‬ ‫گزینه ای بوده که از بعد از انتخابات مورد توجه بوده اس��ت‪.‬‬ ‫همچنین علی عبدالعل��ی زاده‪ ،‬عل ی اکب��ر اقایی و محمد‬ ‫سعیدی کیا چهره های دیگری هس��تند که م ی توانند با این‬ ‫عنوان به مجلس معرفی شوند‪ .‬سعیدی کیا ب رای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ثب ت نام کرده بود که با نظرشورای نگهبان‬ ‫از این رقابت باز ماند‪ .‬ب رای وزارت جهاد کش��اورزی عیس��ی‬ ‫کالنتری‪ ،‬وزیر اس��بق این وزارتخانه و رئیس خانه کشاورز‬ ‫گزینه محتمل محسوب م ی شود‪ .‬عالوه بر او محمود حجتی‬ ‫نیز شانس حضور در این وزارتخانه را دارد‪.‬‬ ‫ب رای وزارت نیرو ک��ه احتمال م ی رود ب��ا وزارت نفت‬ ‫ادغام ش��ود‪ ،‬نام حبی ب اهلل بیطرف شانس بیشتری در میان‬ ‫لیس ت های منتشر ش��ده داشته اس��ت‪ .‬همچنین احتمال‬ ‫م ی رود رستم قاسمی‪ ،‬وزیر فعلی نفت تصدی این وزارتخانه‬ ‫را بر عهده گیرد‪ .‬اما ب رای اعضای غی��ر وزارتخانه ای کابینه‬ ‫جدید نیز نام ها همچنان تکرار م ی شوند و هر از گاهی نامی‬ ‫ جدید شنیده م ی ش��ود‪ .‬همان طور که گفته شد محمد رضا‬ ‫عارف ب رای معاون اولی بیشترین ش��انس را دارد و پس از او‬ ‫محمد علی نجفی اس��ت که مورد نظر رسانه ها بوده است‪.‬‬ ‫محسن مهرعلی زاده چهره دیگری اس��ت که شاید از سوی‬ ‫رئی س جمهور انتخاب شود‪.‬‬ ‫قدرت اهلل علیخانی و علی عس��گری از جمله افرادی‬ ‫هستند که بیشترین شانس را ب رای تصدی معاونت پارلمانی‬ ‫رئی س جمهور دارا هستند‪ .‬همچنین شنیده شده که علیرضا‬ ‫الفت به سمت معاون اطالع رس��انی دولت منصوب خواهد‬ ‫شد‪ .‬ب رای معاونت محی ط زیست نیز معصومه ابتکار بیشترین‬ ‫شانس را دارد‪.‬‬ ‫در برخ��ی از لیس��ت ها حس��ین فری��دون به عنوان‬ ‫رئی س دفت��ر احتمال��ی رئی س جمهور معرفی ش��ده و گفته‬ ‫تزاده ک��ه رئیس س��تاد انتخابات‬ ‫ش��ده‪ ،‬محمدرضا نعم�� ‬ ‫حس��ن روحانی بود‪ ،‬به عنوان مشاور ارش��د رئی س جمهور و‬ ‫سرپرست نهاد ریاست جمهوری منصوب خواهد شد‪g .‬‬ ‫وزارتخانه‬ ‫افراد مطرح برای تصدی پست‬ ‫‪37‬‬ ‫نگاه متفاوت دو رئیس جمهور‬ ‫‪4‬‬ ‫واکنش احمدی نژاد به گمانه زنی درباره کابینه اش چه بود؟‬ ‫سیاست‬ ‫حاال که ب��ه معرفی کابین��ه دولت روحان��ی نزدیک‬ ‫ش��ده ایم و گمانه ها و حاش��ی ه های پی رامون ان مورد توجه‬ ‫رس��انه ها قرار گرفته‪ ،‬جالب است به بررس��ی گمانه هایی‬ ‫بپردازیم ک��ه در زمان دولت دهم و چند روز پس از مراس��م‬ ‫تحلیف و تنفیذ محمود احمدی نژاد مطرح بوده‪.‬‬ ‫پ��س از اس��تعفای رحیم مش��ایی از معاون��ت اولی‬ ‫رئی س جمه��ور‪ ،‬از مجتب��ی ثمره هاش��می‪ ،‬دس��تیار ویژه‬ ‫رئی س جمهور‪ ،‬دکتر غالمحس��ین الهام وزیر دادگس��تری‪،‬‬ ‫محمدرضا رحیم ی معاون پارلمانی و علی س��عیدلو معاون‬ ‫اجرایی رئی س جمه��ور در دولت نهم به عن��وان افرادی که‬ ‫ممکن است این پس��ت مهم را در دس��ت بگیرند نام برده‬ ‫م ی شد‪.‬‬ ‫اما در روزه��ای بعد برخی منابع اگاه از قطع ی ش��دن‬ ‫معاونت اولی رحیم ی ‪ ،‬معاون پارلمانی وقت رئی س جمهور‬ ‫خب��ر م ی دادن��د‪ .‬ای��ن در حالی اس��ت که گفته م ی ش��د‬ ‫رحیمی نقش تاثیرگذاری را در انتخ��اب افراد ب رای معرفی‬ ‫ب��ه رئی س جمه��ور جهت تص��دی پس��ت های کلیدی و‬ ‫وزارتخانه ها داشت‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر شنیده م ی ش��د که علی س��عیدلو از‬ ‫معاونت اجرای��ی رئی س جمهور خداحافظی و در س��ازمان‬ ‫تربی ت بدنی مش��غول به فعالیت خواهد ش��د‪ .‬سعیدلو در‬ ‫گفت وگویی درباره حضورش در پست معاون اولی گفته بود‪:‬‬ ‫«روحیه بنده با معاونت اولی سازگار نیست‪ ».‬سعیدلو در ان‬ ‫زمان با چراغ سبز رئی س جمهور مسئولیت حل وفصل برخی‬ ‫مناقشه های ورزشی را برعهده داشت‪.‬‬ ‫در ادام��ه این گمانه زن ی ه��ا رفت��ن باقری لنکرانی از‬ ‫وزارتخانه بهداش��ت قطعی به نظر م ی رس��ید و ق��رار بود‬ ‫مرضی��ه وحیددس��تجردی به عن��وان اولین وزی��ر زن در‬ ‫جمهوری اسالم ی ای ران این سمت را در دست بگیرد‪ .‬رفتن‬ ‫لنکرانی در حالی بود که خ��ود احمدی نژاد نیز پیش از این‬ ‫بارها لنکرانی را از جمله بهترین اعضای کابینه معرفی کرده‬ ‫بود‪ .‬از سوی دیگر شنیده م ی شد که مجلس باتوجه به دوری‬ ‫خانم دستجردی از مدیریت کالن اجرایی و نیز جوان بودن‬ ‫لنکرانی بیشتر به وزیر بهداشت دولت نهم گرایش دارد‪.‬‬ ‫وزارت امورخارجه یکی دیگر از وزارتخانه هایی بود که‬ ‫شنیده شده بود دستخوش تغییر م ی شود و بعدا خبر امد که‬ ‫باتوجه به حساسیت این سمت‪ ،‬سکان دیپلماسی همچنان‬ ‫به دستان متکی خواهد ماند‪ .‬اگرچه در برخی محافل دولتی‬ ‫شنیده م ی شد احتماال متکی جای خود را به سعید جلیلی‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪38‬‬ ‫دبیر ش��ورای عالی امنیت ملی که م��ورد حمایت و عالقه‬ ‫خاص رئی س جمهور است‪ ،‬خواهد س��پرد‪ .‬اما اخبار دیگری‬ ‫نیز در رس��انه های نزدیک به دولت حکایت از ان داشت که‬ ‫رئیس دولت دهم قرار است این مسئولیت مهم را به سفیر‬ ‫خود در سوریه یعنی س��ی د احمد موسوی بسپارد که حضور‬ ‫وی در مراسم تنفیذ رئی س جمهور در مجل س شورای اسالمی‬ ‫شاید تاییدی بر حضور وی در کابینه دهم بود‪.‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫شنیده م ی ش��د که پرویز داوودی یکی دیگر از گزینه های‬ ‫وزارت امورخارجه است که نامبرده این مسئولیت را نپذیرفت‪.‬‬ ‫داوودی اقتصاددان است‪.‬‬ ‫در ادام��ه این تغیی��رات و پس از خب��ر رفتن رحیمی‬ ‫ از پس��ت معاونت حقوقی رئی س جمهور گفته م ی ش��د که‬ ‫سعدون زاده نماینده خوزس��تان در مجلس هفتم قرار است‬ ‫در س��مت معاونت حقوقی رئی س جمهور فعالیت کند که‬ ‫حتی در همین راستا در مراسم تحلیف شنیده شد که وی با‬ ‫عنوان معاون رئی س جمهور در مراسم حضور داشته است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر وزارت دفاع نیز از جمله وزارتخانه هایی‬ ‫بود که نجار‪ ،‬وزیر وقت ان باید از س��مت خود خداحافظی‬ ‫م ی کرد و جای خ��ود را به دری��ادار احمدی��ان رئیس مرکز‬ ‫راهبردی س��پاه پاسداران انقالب اس�لامی که پیش از وی‬ ‫سرلشکر جعفری عهده دار این مسئولیت بود‪ ،‬بسپارد‪.‬‬ ‫ش��نیده های دیگر نیز حاک��ی از ان ب��ود که صادق‬ ‫محصولی که پیش از ان به عنوان یک��ی دیگر از گزینه ها‬ ‫ب رای تصدی وزارت دفاع نام برده م ی شد‪ ،‬پس از انجام مراسم‬ ‫تنفیذ خط��اب به رئی س جمه��ور گفته بود ک��ه عالقه مند‬ ‫پذیرش هیچ مسئولیتی نیس��ت و تنها م ی خواهد در کنار‬ ‫رئی س جمهور به وی کمک کند‪.‬‬ ‫شنیده ها حکایت از ان داشت که نسرین سلطانخواه‪،‬‬ ‫عضو شورای ش��هر ته ران نیز در س��مت ریاست سازمان‬ ‫محی ط زیست در دولت دهم به انجام خدمت بپردازد‪.‬‬ ‫گفته م ی شد ب رای تصدی معاون حقوقی و پارلمانی‪،‬‬ ‫نام فدایی و علی کردان در فهرست بررس ی های احمدی نژاد‬ ‫وجود داش��ت‪ .‬همچنین گفته م ی شد مش��ایی هر سمتی‬ ‫بگیرد‪ ،‬وزیر نخواهد ش��د زی را در مجلس ب رای گرفتن رای‬ ‫حتما مشکل خواهد داش��ت و از این رو‪ ،‬احمدی نژاد او را در‬ ‫سمتی منصوب م ی کند که گذرش به مجلس نیفتد‪.‬‬ ‫در مورد وزارت کشاورزی هم گفته م ی شد اسکندری‬ ‫هرچند در مجلس توانست از استیضاح برهد اما بسیاری از‬ ‫نمایندگان ابقای او را مصلحتی م ی دانس��تند و بر ان بودند‬ ‫که وی این بار از سوی رئی س جمهور معرفی نخواهد شد‪ .‬در‬ ‫همین زمینه م ی گفتند شاید «علی دارابی» به جای وی وزیر‬ ‫کزاده و پیمان فلسفی و خداکرم جاللی‬ ‫شود و البته از کوچ ‬ ‫و دکتر اقامیری هم به عنوان گزینه های احتمالی یاد م ی شد‪.‬‬ ‫در مورد وزارت عل��وم م ی گفتند خ��روج زاهدی‪ ،‬وزیر‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری از کابینه تقریبا حتم ی اس��ت و‬ ‫عباسی وزیر فعلی تعاون‪ ،‬زاکانی نماینده ته ران و کبکانیان‬ ‫و مالباشی به عنوان معاونین وزارت علوم مطرحند‪.‬‬ ‫در مورد وزارت کار ه��م م ی گفتند جهرمی‪ ،‬به عنوان‬ ‫اولین وزیر که رفت��ن او از کابینه از مدت ه��ا پیش مطرح‬ ‫بوده‪ ،‬به قوه قضاییه خواهد رفت ت��ا معاون اجرایی صادق‬ ‫الریجانی‪ ،‬رئیس اینده این قوه شود‪.‬‬ ‫همچنی��ن از بختی��اری و محرابیان (وزی��ر صنایع)‬ ‫و ذبیحی و قربان��ی اس��تاندار اذربایجان غرب��ی به عنوان‬ ‫جانشینان جهرم ی یاد م ی ش��د‪.‬در مورد وزارت مسکن هم‬ ‫مطرح بود که وضع جس��مانی س��عیدی کیا‪ ،‬چندان خوب‬ ‫نیست‪ .‬او در ان زمان عمل قلب باز انجام داده بود‪ .‬بناب راین‬ ‫درباره رفتن او از کابینه هم اخبار متعددی وجود داشت و از‬ ‫عل ی ابادی‪ ،‬رئیس سازمان تربی ت بدنی به عنوان وزیر مسکن‬ ‫و شهرس��ازی اینده نام م ی بردند‪.‬در ان زمان مطرح بود که‬ ‫رفتن دهقان از بنیادش��هید هم قطعی اس��ت و مهم ترین‬ ‫گزینه ب رای ریاست این بنیاد‪ ،‬حس��ین مظفر بود که پدر و‬ ‫ب رادرانش شهید شده اند‪.‬‬ ‫از زریبافان‪ ،‬ذبیحی‪ ،‬علی احم��دی و فدایی هم ب رای‬ ‫ریاست بنیاد شهید یاد م ی شد‪ .‬داودی و صمصامی هم ب رای‬ ‫بانک مرکزی مطرح بودند‪.‬‬ ‫واکنش احمدی نژاد چه بود؟‬ ‫برخورد احمدی نژاد با گمانه زن ی ها هم جالب است‪.‬‬ ‫احمدی نژاد در ان زمان با اشاره به برخی گمانه زن ی ها‬ ‫در خصوص معرفی کابینه دولت دهم گفت��ه بود‪« :‬بعد از‬ ‫ارزیابی عملکرد وزرای فعلی در ح��ال جمع اوری اطالعات‬ ‫و سوابق گزینه های مختلف ب رای وزارتخانه ها هستیم‪».‬‬ ‫محمود احمدی ن��ژاد با بیان اینکه افراد مطرح ش��ده‬ ‫در گمانه زن ی های اش��خاص و گروه ها ب رای وزارتخانه های‬ ‫مختلف نیز بررس��ی م ی ش��وند‪ ،‬گفته بود‪« :‬ممکن است‬ ‫در ای��ن گمانه زن ی ها چن��د نفر نیز ج��زو افراد م��ورد نظر‬ ‫رئی س جمهور باشند‪ ،‬اما هنوز به نقطه مشخصی که ب رای‬ ‫کدام وزارتخانه چه کس��ی یا چند نفر تعیین شده اند؛ دست‬ ‫نیافته ایم‪ .‬معموال در دورانی که بررس ی ها ب رای کابینه شکل‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬افراد و گروه ه��ای گوناگون حرف هایی م ی زنند و‬ ‫به عنوان خبر منتش��ر م ی کنند‪ .‬گویی به نقل از منابع اگاه‬ ‫و نزدیک به رئی س جمهور اس��ت‪ .‬تا ‪22‬مرداد فرصت داریم‬ ‫گزینه ها را به مجل س شورای اسالمی ب رای کسب رای اعتماد‬ ‫معرفی کنیم‪g ».‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با صادق زیباکالم درباره کابینه دولت جدید‬ ‫پس از نظر شما نام بردن از افراد برای حضور در‬ ‫کابینه یا همان پیش�نهاددادن به اق�ای روحانی‬ ‫باعث سردرگمی ایشان نم ی شود؟‬ ‫نس��بت به دکتر روحانی ندارند‪ ،‬بلکه اگر مردم م ی خواستند‬ ‫این افراد برسر کارباشند م ی رفتند به اقای سعید جلیلی رای‬ ‫م ی دادند‪ ،‬بناب راین مردم با رایی که به اقای روحانی دادند انتظار‬ ‫دارند ایشان خواسته هایشان را در نظر بگی رند‪ ،‬پس دلیلی ندارد‬ ‫که اصولگرایان توقع داشته باشند اقای روحانی خواسته های‬ ‫انها را در نظر بگیرد و برخی از اعضای کابینه را با صالحدید‬ ‫انها منصوب کند‪ .‬به نظر بنده اگر اصولگرایان پیشنهادی دارند‬ ‫که با مش��خصات کلی که مدنظر اقای روحانی است یعنی‬ ‫اعتدال‪ ،‬تخصص‪ ،‬تجربه و میانه روی م ی خواند‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫منتخب م ی تواند از این افراد در کابینه خود استفاده کند اما به‬ ‫نظر می رسد این گونه نیست‪ ،‬به هیچ وجه اقای روحانی نباید‬ ‫تسلیم شوند و باید قرص و محکم در ب رابر زیاده خواه ی های‬ ‫اصولگرایان بایستند‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای روحانی کارگروه هایی مشخص کرده اند‪ .‬در‬ ‫این کارگروه ها کسانی که در زمان انتخابات با ایشان بوده اند‬ ‫یا قبال استاندار و وزیر بوده اند و نیز افراد نزدیک به هاشمی‪،‬‬ ‫خاتمی و خود ایشان حضور دارند‪ .‬این کارگروه ها در زمینه های‬ ‫مختلف اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬سیاسی و امنیتی فعال هستند‬ ‫که اقای روحانی از انها خواس��ته اند نام چن��د نفر را ب رای هر‬ ‫پست به ایشان بدهند‪ .‬بناب راین اقای روحانی و حلقه نزدیک‬ ‫به ایشان پس از مشورت‪ ،‬بررس��ی م ی کنند که کدام گزینه‬ ‫ش��انس بیش��تری ب رای گرفتن رای اعتماد از سوی مجلس‬ ‫دارند‪ ،‬بناب راین با رایزن ی هایی که م ی شود اقای روحانی یکی از‬ ‫افراد پیشنهادشده از سوی کارگروه ها را انتخاب م ی کند و به‬ ‫مجلس م ی فرستد‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ زهره دیانی‬ ‫‪4‬‬ ‫اقای دکتر! چرا درباره کابینه دولت یازدهم بیش از‬ ‫دولت های گذشته گمانه زنی مطرح است؟‬ ‫‪ l‬چون تصور خیل ی ها این بود که باتوجه به نقش‬ ‫بس��یار اساس��ی که اصالح طلبان در انتخاب اقای روحانی‬ ‫داش��تند‪ ،‬بناب راین اصالح طلب��ان صف م ی بندن��د و از اقای‬ ‫روحانی سهم خواهی م ی کنند و مقام و پست م ی خواهند‪ ،‬اما‬ ‫نکته جالب این است که هیچ اصالح طلبی تا امروز نیامده به‬ ‫اقای روحانی بگوید سهم ما چه شد؟ در واقع اقایان خاتمی‪،‬‬ ‫هاشمی و وابستگان به انها و درکل اصالح طلبان هیچ کدام‬ ‫رئی س جمهور منتخب را تحت فشار قرار نداده اند و با واسطه‬ ‫نیز پیام نداده اند که اقای روحانی سهم ما چه م ی شود‪ .‬این در‬ ‫حالی است که اصولگرایان صف بسته اند تا اقای روحانی در‬ ‫انتخاب اعضای دولتش با انها هماهنگی کند زی را انها باید در‬ ‫مجلس به کابینه دکتر روحان��ی رای اعتماد بدهند‪ ،‬بناب راین‬ ‫معتقدند بخشی از اعضای کابینه باید به انتخاب انها باشد‪.‬‬ ‫البته جدا از مجلس‪ ،‬س��ایر مراکز قدرت ه��م روی برخی از‬ ‫سمت های کابینه مثل وزارتخانه هایی چون اطالعات‪ ،‬کشور‬ ‫و اموزش وپ��رورش م ی خواهند اظهارنظر کنن��د‪ .‬البته اقای‬ ‫روحانی باید قرص و محکم و به اعتبار رایی که ملت به ایشان‬ ‫داده اند تسلیم فشار اصولگرایان نشود و افرادی را انتخاب کند‬ ‫که معتدل و میانه رو باشند و طرفدار خشونت‪ ،‬رادیکال و تندرو‬ ‫نباشند‪ .‬اعضای کابینه باید از بین کسانی انتخاب شوند که‬ ‫تجربه مدی ریتی انها مثبت بوده باشد‪ .‬اصولگرایان نه تنها حقی‬ ‫اقای روحانی در چند روز اخیر بارها تاکید کرده اند‬ ‫رس�انه ها از گمانه زنی درخصوص کابینه پرهیز‬ ‫کنند‪ ،‬به نظر ش�ما این درخواست رئی س جمهور‬ ‫منتخب چه علتی م ی تواند داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬گمانه زن ی ها روی تصمیم اق��ای روحانی تاثیرگذار‬ ‫نیست اما باعث م ی ش��ود توجهات به س��مت افرادی برود‬ ‫که به عنوان نامزد مطرح ش��ده اند‪ .‬مثال بنده صادق زیباکالم‬ ‫م ی گویم فالن ش��خص ب رای فالن س��مت یا پست خوب‬ ‫است‪ ،‬بناب راین در افکارعمومی به خاطر شناختی که نسبت به‬ ‫بنده دارند شایع م ی شود که «پس فالنی ب رای وزارت اقتصاد‬ ‫در نظر گرفته شده است‪ ».‬در اینجا اقای روحانی کلی از سوی‬ ‫رسانه ها و خبرنگاران مورد س��وال قرار م ی گیرد که گفته اند‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫صادق زیباکالم‪ ،‬استاد دانشگاه تهران در گفت وگو با هفته نامه مثلث م ی گوید‪« :‬مشکل اساسی و بنیانی کابینه‬ ‫اقای روحانی با خاتمی‪ ،‬هاشمی‪ ،‬عارف‪ ،‬اصالح طلبان و کارگزاران نیست‪ .‬مشکل اساسی ایشان در تشکیل دولتش‬ ‫با مراکز قدرتی است که در دست اصولگرایان اس�ت‪ ،‬زیرا انها خواهان حضور منتخبان خود در کابینه اقای روحانی‬ ‫هستند‪ ».‬این گفت وگو را در ادامه بخوانید‪.‬‬ ‫‪ l‬نه؛ به هیچ وجه‪ .‬در واقع این گونه نیست که چون‬ ‫صادق زیباکالم گفته فالنی رئیس دانشگاه ته ران شود اقای‬ ‫روحانی دستپاچه و گیج شود‪ .‬فقط طرح این مباحث موجب‬ ‫م ی شود اقای روحانی کلی به افراد توضیح بدهد یا تکذیب‬ ‫کند زی را بنابر دالیلی که به ان اش��اره کردم ایشان این کار را‬ ‫نخواهد کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫تصمیم سخت اقای رئیس جمهور‬ ‫شما فالن ش��خص را ب رای وزارت اقتصاد یا وزارتخانه های‬ ‫دیگر در نظرگرفته اید‪ ،‬بناب رای��ن رئی س جمهور منتخب باید‬ ‫به طور مفصل توضیح بدهد که چنین چیزی نیس��ت و من‬ ‫چنین تصمیمی نگرفت��ه ام‪ .‬در این صورت‪ ،‬ه��م این فرد از‬ ‫دست اقای روحانی دلخور م ی ش��ود که چرا تاییدش نکرده‬ ‫و هم اینکه ب��رای ارائه توضیحات وقت اق��ای روحانی تلف‬ ‫م ی شود‪ .‬بناب راین ایشان خواهش کرده اند حدس و گمان نزنید‬ ‫و اسامی که م ی گویید به رسانه ها نکشانید اما اگر گروه ها و‬ ‫افراد‪ ،‬کسانی را ب رای وزارتخانه های مختلف درنظر گرفته اند‬ ‫بهتر است اسامی این افراد را بنویسند و به دفتر ایشان بدهند‪.‬‬ ‫صادق زیباکالم نباید مصاحبه کند و بگوید ب رای فالن پست‪،‬‬ ‫فالن ش��خص خوب اس��ت یا ب رای وزارت اقتصاد‪ ،‬دانشگاه‬ ‫ته ران و دیگر وزارتخانه ها این گزینه ها مناس��ب هس��تند‪.‬‬ ‫صادق زیباکالم اگر اینها را به مطبوعات بگوید انها به سراغ‬ ‫اقای روحانی م ی روند و ایشان باید وقت بگذارد و به مطبوعات‬ ‫بگوید مگر صادق زیباکالم چه کاره است که ب رای دولت من‬ ‫تعیین تکلیف م��ی کند؟ درواقع اق��ای روحانی نم ی خواهد‬ ‫چنین کاری کند که هم به صادق زیباکالم برم ی خورد و هم‬ ‫به افرادی که رئی س جمهور منتخب مجبور م ی شود اسام ی ‬ ‫انها را انکار و تکذیب کند‪ .‬اقای روحانی با این اقدام خود به من‬ ‫نوعی پیغام م ی دهند اگر تو م ی خواهی به من کمک کنی‬ ‫و افراد مناسبی را ب رای ریاست دانشگاه ته ران و وزارتخانه ها‬ ‫م ی شناسی‪ ،‬لطف کن و نام اینها را مکتوب بنویس و به دفتر‬ ‫من تحویل بده‪ .‬شماره نامه را هم بردار تا گم نشود‪ ،‬نه اینکه‬ ‫در مالعام به مطبوعات و رسانه ها بگویی و ب رای بنده دردسر‬ ‫درست کنی‪.‬‬ ‫با ای�ن تفاس�یر ش�ما معتقدی�د اق�ای روحانی‬ ‫تصمیماتشان را برای چینش کابینه گرفته اند؟‬ ‫شما فرمودید اقای روحانی م ی گوید پیشنهادات‬ ‫به جای مطرح شدن در رسانه ها باید نوشته شود‬ ‫و به دفتر ایش�ان فرس�تاده ش�ود‪ ،‬این اقدام چه‬ ‫ویژگی مثبت�ی دارد؟ یعنی رئی س جمهور فقط به‬ ‫خاطر خسته نش�دن ذهن مردم ب�ر این موضوع‬ ‫تاکید دارند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬چنین بحثی نیست‪.‬‬ ‫اما اقای روحانی چنین صحبتی مطرح کرده بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬از انجایی که اقای روحانی رویش نم ی شود بگوید‬ ‫صادق زیباکالم چه کاره است که ب رای ریاست دانشگاه ته ران‬ ‫فردی را پیشنهاد بدهد و ب رای من تعیی ن تکلیف کند و چون‬ ‫نم ی خواهد من نوعی را ناراحت کند‪ ،‬بناب راین م ی گوید با این‬ ‫‪39‬‬ ‫گمان هزن ی ها مردم را خسته م ی کنید‪ .‬درواقع پیشنهاداتی که در‬ ‫رسانه ها مطرح م ی شود اقای روحانی را دچار دردسر م ی کند تا‬ ‫پاسخ این پیشنهادها و علت رد انها را توضیح بدهد‪.‬‬ ‫دیگر بنده این است که وقتی اقای قالیباف با شش میلیون رای‬ ‫یا اقای محسن رضایی با چهارمیلیون رای وارد کابینه اقای‬ ‫روحانی شوند‪ ،‬دیگر کس��ی نم ی تواند بگوید رئی س جمهور‬ ‫منتخب ‪50/7‬درص��د رای دارد‪ .‬در این ص��ورت اقای روحانی‬ ‫م ی تواند بگوی��د ‪72‬درصدی که در انتخابات ش��رکت کردند‬ ‫دولت من نمایندگی ‪80‬یا‪90‬درصدشان را دارد‪ .‬ایشان م ی تواند‬ ‫محکم در ب رابر اصولگرایان‪ ،‬مجلس و دیگر مراکز قدرت بایستد‬ ‫و تسلیم خواسته های انها نشود و از حق خود که قانون اساسی‬ ‫به ایشان داده قرص و محکم استفاده کند‪.‬‬ ‫‪ l‬اصال؛ به هیچ وجه ایشان با کسی رودربایستی ندارد‬ ‫که کسی دلخور شود‪ .‬ایشان خودشان کارگروه ها را تشکیل‬ ‫داده اند‪ .‬اقای روحانی دغدغه های زیادی دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬تا جایی که بنده اطالع دارم تنها رقیب اقای روحانی‬ ‫که در کارگروه ها صحبتش هست تا با دولت یازدهم به عنوان‬ ‫دبیر ش��ورای عالی امنیت ملی یا سیاست خارجی همکاری‬ ‫کند اقای والیتی است‪ ،‬البته صحبت حضور اقایان قالیباف‬ ‫و رضایی هم در کابینه اقای روحانی مطرح بوده‪ ،‬اما صحبت‬ ‫اقای والیتی از همه جدی تر است‪.‬‬ ‫‪ l‬من نم ی دانم معدل ش��ما در رشته تحصیل ی تان‬ ‫چند بوده‪ ،‬اصال ادم باهوشی نیستید! (خنده) وقتی بنده فردی‬ ‫را به عنوان وزی��ر معرفی م ی کنم هیچ کاره هس��تم‪ .‬دراین‬ ‫صورت اقای روحانی م ی گوید زیباکالم چه کاره است که بیاید‬ ‫وزیر یا رئیس دانشگاه را تعیین کند؟ ایشان م ی گوید اگر شما‬ ‫پیشنهادی ب رای ریاست دانشگاه ته ران دارید این پیشنهاد را‬ ‫به کارگروهی بدهید که مربوط به وزارت علوم و اموزش عالی‬ ‫هستند‪ .‬االن که من با شما صحبت م ی کنم ایشان وزیری را‬ ‫ب رای جایی درنظر نگرفته اند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اینها دشمن که نبودند‪ ،‬رقیب انتخاباتی بودند‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنی�د ترکی�ب کابینه اق�ای روحانی تا‬ ‫حدودی مشخص است؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ اقای روحانی هنوز تصمیمشان را نگرفته اند‬ ‫ی تشکیل نداده اند‪.‬‬ ‫زی را قطعا کارگروه ها را ب رای سرگرم ‬ ‫ایا این احتمال وجود دارد که چ�ون اقای روحانی‬ ‫نم ی خواهند ش�خصیت و جریان های سیاس�ی‬ ‫دلخور ش�وند‪ ،‬بنابراین کارگروه هایی را تشکیل‬ ‫داده اند؟‬ ‫اما ش�ما گفتید ایشان چون رویش�ان نم ی شود‬ ‫به افراد بگوید ش�ما چه کاره اید‪ ،‬فردی را معرفی‬ ‫م ی کنند ی�ا اینکه چ�ون نم ی خواهند ب�ا رد افراد‬ ‫مطرح شده موجب دلخوری دیگ ران شوند بناب راین‬ ‫مخالف رسانه ای شدن بحث کابینه هستند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای دکتر! معدل بنده در رش�ته علوم سیاس�ی‬ ‫نزدیک شانزده بوده‪ ،‬خوب نیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬نه؛ خیلی خوب نیست‪ .‬البته اگر رشته شما فنی و‬ ‫مکانیک بود ‪16‬عالی بوده (خنده)‪ .‬مزاح کردم‪.‬‬ ‫خواهش م ی کنم! به هرحال گویا ش�ما اطمینان‬ ‫دارید ک�ه ترکیب کابینه یازدهم هنوز مش�خص‬ ‫نشده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اق��ای روحانی قطع��ا هنوز وزی��ری انتخاب‬ ‫نکرده اند و منتظ رند بررسی کارگروه ها تمام شود و با مشورت‬ ‫و س��پس رایزنی با علی الریجانی و افراد مهم مجلس مثال‬ ‫احمد توکلی تالش کنند رای اعتم��اد مجلس را ب رای وزرای‬ ‫خود بگی رند‪ .‬بناب راین هی چ کس ب رای جایی تعیین نشده است‬ ‫و حرف زدن از افراد ب رای جاهای مختلف باعث م ی شود انرژی‬ ‫اقای روحانی هدر برود‪ ،‬چون باید مدام ب��رای افراد مختلف‬ ‫ی گرفته نشده و هنوز کارگروه ها افراد‬ ‫توضیح بدهند تصمیم ‬ ‫را مشخص نکرده اند‪.‬‬ ‫همانطور ک�ه در جریان هس�تید پ�س از اعالم‬ ‫نتایج انتخابات بحث حضور دیگ�ر کاندیداهای‬ ‫انتخابات ریاس�ت جمهوری در دول�ت یازدهم به‬ ‫کرات مطرح شد‪ .‬ش�ما هم البته یکی از موافقان‬ ‫این طرح بودید؛ فارغ از فضای احساسی که بعد از‬ ‫انتخابات در جامعه ایجاد شد تحلیل شما در این‬ ‫خصوص چیست؟‬ ‫یدانم تنها کسی بودم که این تابو‬ ‫‪ l‬بنده تا جایی که م ‬ ‫را ب رای اولین بار شکستم و گفتم چه خوب بود اقای روحانی به‬ ‫عنوان یک عمل سیاسی جدید از رقبای انتخاباتی خود اقایان‬ ‫قالیباف‪ ،‬والیتی‪ ،‬محسن رضایی و اگر سعید جلیلی افتخار‬ ‫م ی دادند دعوت م ی کردند ب رای همکاری؛ اوال باعث م ی ش��د‬ ‫اشتی ملی که مورد نظر اقایان هاشمی و خاتمی بود مقداری‬ ‫تحقق پی دا کند و دلیل دوم هم این بود که اقای قالیباف از نظر‬ ‫اجرایی مدیر توانمندی بود‪ .‬بناب راین به نظر من م ی شود ب رای‬ ‫وزارتخانه هایی چون مسکن‪ ،‬راه یا سازمان هواپیمایی کشور و‬ ‫راه اهن از ایشان استفاده کرد‪ .‬البته جدا از بحث اشتی ملی دلیل‬ ‫‪40‬‬ ‫با این توضیحات ایا حضور این سه شخصیت در‬ ‫کابینه یازدهم قطعی شده است؟‬ ‫به نظر شما اقای روحانی م ی تواند به رقبای خود‬ ‫اعتماد کند که در کابینه اش دلسوزانه کار کنند؟‬ ‫ولی انها دیدگاه متفاوتی با اقای روحانی داشتند‪،‬‬ ‫حتی با اش�تی ملی که ش�ما مط�رح کردید هم‬ ‫کاندیداهای دیگر مخالف بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬اقایان محسن رضایی و قالیباف با دولت اشتی‬ ‫ملی موافق بودند‪.‬‬ ‫اما اقای محسن رضایی مخالف بودند و بارها این‬ ‫نظریه که از سوی اقای هاشمی مطرح شده بود را‬ ‫رد کرده بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬این اقایان خودشان هم نقطه نظ راتی دارند‪ ،‬بناب راین‬ ‫اگر به انها پیشنهاد همکاری داده شود انها هم خواسته هایی‬ ‫دارند که ممکن است به توافق برسند و نهایتا اقای روحانی‬ ‫به این نتیجه برس��د که برخی از خواسته های اقای قالیباف‬ ‫معقول است یا انکه خواسته های ایش��ان دولت یازدهم را از‬ ‫مسیر اصلی دور م ی کند‪ .‬در این صورت روی اقای قالیباف را‬ ‫م ی بوسند و دست یکدیگر را م ی فشارند اما با هم همکاری‬ ‫نم ی کنند‪.‬‬ ‫شما فرمودید بحث حضور اقای والیتی در کابینه‬ ‫دولت اقای روحانی جدی است‪ .‬ایا این جدیت به‬ ‫دلیل همان شایعاتی است که در زمان انتخابات‬ ‫شنیده م ی شد‪ ،‬یعنی درخواست اقای هاشمی از‬ ‫اقای والیتی برای عدم کناره گیری از کاندیداتوری‬ ‫به نفع حسن روحانی که البته این موضوع موجب‬ ‫دلخ�وری اصولگرایان نیز ش�د‪ .‬ایا ش�ما چنین‬ ‫تحلیلی را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬اینها همه توطئه اس��ت‪ ،‬زی��را از انجای ی که‬ ‫پی ش بین ی م ی شد در ش��ورایعالی امنیت ملی م ی خواهد از‬ ‫اقای والیتی استفاده شود خصوصا در رابطه با پیشبرد بحث‬ ‫هس��ته ای در واقع از انجای ی که اقای والیتی در مناظره های‬ ‫هس��ته ای‪ .‬نش��ان دادند فردی معتدل و میانه رو هستند و با‬ ‫خط تند و رادیکال��ی که از طرف اقای س��عید جلیلی دنبال‬ ‫م ی شده موافق نیستند و باالخره ایشان اعتماد کامل رهبری‬ ‫را نیز دارند‪ ،‬بناب راین شخص خوبی است که اگر بتواند بیاید‬ ‫خصوصا در ش��ورای امنیت ملی و مذاکره با ‪ 5+1‬از ایش��ان‬ ‫استفاده شود‪.‬‬ ‫اق�ای دکت�ر! پی ش بینی م ی کنی�د کابین�ه اقای‬ ‫روحانی به س�مت اقایان هاشمی یا خاتمی‪ ،‬و در‬ ‫کل اصالح طلبان یا اصولگرایان نزدیکتر باشد؟‬ ‫‪ l‬کابینه اقای روحانی در حقیقت به سمت هیچ کدام‬ ‫از اینها نخواهد بود‪ ،‬بلکه کابینه یازدهم به سمت اعتدالگرایی‬ ‫و عقالنیت‪ ،‬پرهیز از افراط ی گری و رادیکالیزم خواهد بود‪.‬‬ ‫شما خودتان اقای هاشمی را در کدام یک از این‬ ‫دسته ها م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬بنده ایش��ان را س��مبل همه این دس��ته بندی ها‬ ‫م ی دانم‪.‬‬ ‫پس کابینه اقای روحانی م ی تواند به اقای هاشمی‬ ‫نزدیک تر باشد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬قطعا‪.‬‬ ‫اقای خاتمی و عارف چه جایگاهی در دولت یازدهم‬ ‫خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬شان اقای خاتمی همچون اقای هاشمی ورای ان‬ ‫است که بخواهد وزیر شود‪.‬‬ ‫منظور م�ن ادم های نزدیک به اقایان هاش�می و‬ ‫خاتمی است؟‬ ‫‪ l‬از میان نزدیکان این دو شخصیت کسانی که اهل‬ ‫اعتدال‪ ،‬میانه روی و تعقل باشند یقینا در دولت اقای روحانی‬ ‫جا خواهند داشت‪.‬‬ ‫شما کابینه اقای روحانی را در حل مشکالت موفق‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬مشکل اساس��ی و بنیانی کابینه اقای روحانی با‬ ‫خاتمی‪ ،‬هاش��می‪ ،‬عارف‪ ،‬اصالح طلبان و کارگزاران نیست‪.‬‬ ‫مشکل اساسی ایشان در تش��کیل دولتش با مراکز قدرتی‬ ‫است که در دست اصولگرایان است‪ ،‬زی را انها خواهان حضور‬ ‫منتخبان خود در کابینه اقای روحانی هستند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫مراکز اصلی قدرت اصولگرایان با برخی از انتخاب های اقای‬ ‫روحان��ی مخالفت خواهند کرد‪ .‬در واقع مش��کل ایش��ان با‬ ‫زیاده خواهی اصولگرایان است‪.‬‬ ‫همه اصولگرایان یا افراط ی های این طیف؟‬ ‫‪ l‬نه؛منظورم جریان رادیکال و تند اصولگراست‪.‬‬ ‫درخصوص حضور برخ�ی از نمایندگان مجلس‬ ‫و اعضای ش�ورای ش�هر در کابینه اقای روحانی‬ ‫گمانه زن ی هایی مطرح اس�ت‪ .‬نظر ش�ما در این‬ ‫خصوص چیست؟‬ ‫‪ l‬خی��ر؛ بن��ده مخالف��م‪ ،‬نماین��دگان مجلس که‬ ‫هنرش��ان فقط امضای طومار ‪180‬نفری اس��ت‪ ،‬اساسا فکر‬ ‫نم ی کنم چهره ها و شخصی ت هایی باشند که خیلی به درد‬ ‫اقای روحانی بخورند‪.‬‬ ‫اما شما از علی مطهری حمایت کرده بودید؟‬ ‫‪ l‬علی مطهری در لیست ‪180‬نفری نبود‪.‬‬ ‫پس حضور ایشان در دولت اینده خوب است؟‬ ‫‪ l‬بله؛ اگر ایشان بپذی رند بد نیست‪.‬‬ ‫در مجلس جای ایشان خالی نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬خی ر‪g .‬‬ ‫تنها رقیب اقای روحانی که در کارگروه ها صحبتش هست تا با‬ ‫دولت یازدهم به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی یا سیاست‬ ‫خارجی همکاری کند اقای والیتی است‪ ،‬البته صحبت حضور اقایان‬ ‫قالیباف و رضایی هم در کابینه اقای روحانی مطرح بوده‪ ،‬اما صحبت‬ ‫اقای والیتی از همه جدی تر است‬ ‫وزیر سابق کابینه‬ ‫محمود احمدی نژاد‬ ‫م ی گوید ‪« :‬گمان هزن ی ها‬ ‫رئی س جمهور را ب رای‬ ‫انتخاب جدید با مشکل‬ ‫مواجه خواهد کرد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫پشت پرده های انتخاب کابینه‬ ‫گفتوگویمثلثباوزیرسابقدولتاحمدی نژاد‬ ‫اقای روحانی از طی ف های سیاس�ی و رس�انه ها‬ ‫خواس�ته که درب�اره کابین�ه یازده�م گمانه زنی‬ ‫نکنند‪ ،‬باتوجه به س�ابقه حضور ش�ما در دولت‬ ‫نهم بفرمایید چرا ایش�ان چنین درخواس�تی را‬ ‫مطرح کرده است؟‬ ‫‪ l‬قاعدتا هر کس��ی رئی س جمهور م ی ش��ود یک‬ ‫معیاری ب��رای انتخاب هم��کاران خود درنظ��ر م ی گیرد و‬ ‫ب راساس معیارها و شاخ ص ها و ارتباطاتی که از قبل داشته و‬ ‫دارد اقدام به انتخاب تیم خود م ی کند‪ .‬االن نیز اقای روحانی‬ ‫به دنبال تش��کیل تیمی منس��جم از افراد توانا‪ ،‬با تجربه و‬ ‫هم نظر خود اس��ت‪ ،‬اما زمانی ک��ه گمانه زن ی ها در جاهای‬ ‫مختلفی صورت م ی گیرد و رسانه ای م ی شود افراد مسئول‬ ‫و غیرمسئول ب راساس شاخ ص های خود شروع به معرفی یا‬ ‫بررسی توانایی مدی ران مختلف م ی کنند که قاعدتا این مساله‬ ‫در کار رئی س جمهور منتخب اختالل ایجاد م ی کند چون در‬ ‫گمانه زن ی ها اس��امی مختلفی مطرح و می��ان ان افراد هم‬ ‫مقایس ه هایی انجام م ی شود و این تحلی ل ها و قیاس ها مانند‬ ‫یک جریان دنباله دار حتی در دوره مس��ئولیت وزرا نیز ادامه‬ ‫پیدا م ی کند و اگر در حوزه کاری یک وزیر مس��اله ای پیش‬ ‫اید و ان مساله وفق مراد عده ای نباشد‪ ،‬م ی گویند اگر فالن‬ ‫فرد بود این طور نم ی شد‪ .‬ضمن انکه گمانه زنی‪ ،‬انتظارهای‬ ‫کاذب ایجاد م ی کند‪ .‬باالخره هر چهره ای یکسری جاذبه ها‬ ‫و یکس��ری دافع ه ها دارد‪ .‬کسی که ش��عار اعتدال داده باید‬ ‫سعی کند مصون از این جاذبه و دافع ه های شدید باشد‪ .‬البته‬ ‫جاذبه و دافعه همیشه تا حدودی وجود دارد اما در هر صورت‬ ‫رایزن ی هایی که انجام م ی ش��ود اگر با نی��ت مصادره افکار‬ ‫عمومی یا تاثیرگذاری بر رئی س جمهور منتخب رس��انه ای‬ ‫ش��ود کار انتخاب کابینه را با مش��کل مواج��ه م ی کند‪ .‬در‬ ‫مجموع رسانه ای کردن این گمانه زن ی ها را درست نم ی دانم‬ ‫و فرقی نم ی کند که رئی س جمهور اقای روحانی باشد یا فرد‬ ‫دیگری‪ .‬رئی س جمهور منتخب در فضای کامال س��الم و به‬ ‫دور از اثرات تبلیغاتی و س��هم خواهی باید بتواند همکاران‬ ‫خود را انتخاب کند‪ ،‬چون اگر فردی به رئی س جمهور تحمیل‬ ‫شود یا گمانه زن ی ها بر چینش اعضای کابینه تاثیر بگذارد و‬ ‫رئی س جمهور منتخب از این اتفاق ها رضایت نداش��ته باشد‬ ‫بعدها راه فرافکنی ب رای طرفین باز م ی ش��ود‪ .‬معتقدم باید‬ ‫فضا کامال س��الم و به دور از ه ر گون��ه اعمال نظر و اعمال‬ ‫قدرت درباره کابینه باشد‪ .‬مگر اینکه رئی س جمهور منتخب‬ ‫یا تیم همراه او از کسی مش��ورت بخواهند‪ .‬مشورت خوب‬ ‫اس��ت اما باید مشورت که انجام ش��د فضا را طوری کرد که‬ ‫نهایتا رئی س جمهور منتخب تصمیم بگیرد‪ .‬علت این است‬ ‫که قطعا دکتر روحان��ی فردی با تجرب��ه و دارای دید خوبی‬ ‫نسبت به این موضوع هستند‪ ،‬اما االن باید در جریان باشند‬ ‫که انچه مسلم است نهایتا ایشان تصمیم م ی گیرد‪ ،‬نم ی شود‬ ‫با تحمیل فالن ش��خص یا گروه کابین��ه یازدهم چینش‬ ‫ش��ود چون نه جامعه این را م ی پذیرد و نه مجلس‪ .‬بناب راین‬ ‫امیدوارم کمک ش��ود که این فضا به دور از فضاسازی ها و‬ ‫اعمال قدرت ها و اعمال س��هم خواه ی ها کام�لا در اختیار‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪5‬‬ ‫عبدالرضا مصری‪ ،‬سخنگوی هیات رئیسه مجلس و وزیر رفاه دولت نهم و عضو شورای مرکزی موتلفه م ی گوید‪:‬‬ ‫«زمانی که گمانه زن ی ها در جاهای مختلفی صورت م ی گیرد و رسانه ای م ی شود افراد مسئول و غیرمسئول براساس‬ ‫شاخ ص های خود شروع به معرفی یا بررس�ی توانایی مدیران مختلف م ی کنند‪ ».‬با ایش�ان گفت وگویی درباره روند‬ ‫شکل گیری دولت جدید انجام دادیم‪.‬‬ ‫رئی س جمهور منتخب باش��د تا او بتواند کابینه دلخواه خود‬ ‫را انتخاب کند‪.‬‬ ‫این گمانه زن ی ها باعث م ی شود که رئی س جمهور‬ ‫منتخ�ب در رودربایس�تی ب�ا برخ�ی گروه ه�ا و‬ ‫دوستان سیاسی خود قرار بگیرد‪.‬‬ ‫‪ l‬کس��ی که رئی س جمه��ور م ی ش��ود قاعدتا این‬ ‫چیزهای عامیانه را باید کنار بگذارد چون بحث ش��خصی‬ ‫نیست؛ بحث اداره ‪ 75‬میلیون جمعیت است‪ .‬رئی س جمهور‬ ‫مدیون تک تک مردم است بناب راین اگر بخواهد رودربایستی‬ ‫کند یا روی کسی را زمین نزند باید در قبال ‪ 75‬میلیون ای رانی‬ ‫پاسخگو باشد‪ .‬به نظرم اقای روحانی باید شاخ ص های خود را‬ ‫معین و ریل حرکتی دولت را مشخص کند و در همان مسیر‬ ‫جلو برود‪ .‬در غیر این صورت اگر بخواهد در رودربایستی با‬ ‫دیگران راس لوکوموتیو دولت را دائم تغییر جهت دهد ممکن‬ ‫است قطار از ریل خارج شود یا اصال به مقصد نرسد‪.‬‬ ‫چقدر گمانه زن ی ها بر حساسی ت زا شدن جلسه‬ ‫رای اعتماد وزیران پیشنهادی اثر دارد؟‬ ‫‪ l‬ب ی اثر نیس��ت‪ ،‬قطعا اگر فضا این طور باشد که‬ ‫عده ای از هر خط فکری‪ ،‬حزب‪ ،‬گروه یا س��لیقه احس��اس‬ ‫کنند در کابینه سلیقه مخالف انها بدون حقانیت و لیاقت‬ ‫قرار دارد قطعا الب ی ه��ای خود را در دول��ت و مجلس اغاز‬ ‫م ی کنند‪ .‬ضمنا روزنامه ها و رسانه ها نیز ب ی کار نم ی نشینند‪.‬‬ ‫در مجل��س اینکه کس��ی بخواهد س��هم خواهی کند زود‬ ‫روشن م ی شود و نمایندگان دنبال کسی که سهم خواهی‬ ‫م ی کند نم ی روند‪ .‬فضای مجلس هم این اس��ت که ب رای‬ ‫رفع مشکالت مردم به رئی س جمهور منتخب کمک شود؛‬ ‫بر همین اساس اگر رانت پشت یک وزیر پیشنهادی باشد‬ ‫مجلس تس��لیم نخواهد ش��د‪ .‬چون فضای مجلس امروز‬ ‫به سمت و سویی اس��ت که قصد و نیت نمایندگان تعامل‬ ‫و همکاری با دولت ب راس��اس چارچوب های قانونی است‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫متاس��فانه در زمان رای اعتماد برخ��ی از طریق روش های‬ ‫مختلف س��عی م ی کنند که نظر نماینده را له یا علیه یک‬ ‫وزیر پیش��نهادی تغییر دهن��د‪ .‬خیلی از اوق��ات این له یا‬ ‫علی ه ها از داخل خود وزارتخانه ها حمایت م ی ش��ود؛ یعنی‬ ‫گروهی در ی��ک وزارتخانه ای نم ی خواهند فالن ش��خص‬ ‫وزیر ش��ود‪ .‬مخصوصا اگر ان فرد از دل ان وزارتخانه باشد‪،‬‬ ‫شروع به شب نامه نوش��تن و مطلب تهیه کردن م ی کنند‪،‬‬ ‫فرصت بررس��ی هم که متاس��فانه محدود است‪ .‬از همین‬ ‫محدودیت تخریب کنندگان استفاده م ی کنند و ‪ 48‬ساعت‬ ‫قبل از رای اعتماد یک جزوه‪ ،‬ش��ب نامه و مطلب تخریبی‬ ‫را توزی��ع م ی کنند‪ ،‬گرچه خوش��بختانه حراس��ت مجلس‬ ‫کامال مراقب اس��ت که این طور اتفاقات��ی نیفتد و داخل‬ ‫مجلس چیزی که خالف اس��ت توزیع نش��ود و تا حاال نیز‬ ‫خوشبختانه جلوگیری کردند‪ ،‬اما باالخره این فضاها موجود‬ ‫است‪ .‬هرچه قدر تنش های قبل از معرفی کابینه و کارهای‬ ‫رسانه ای کمتر شود بهتر است‪ .‬همیشه هم همین است که‬ ‫«شنیده ها حاکی است که‪ »...‬ولی نه شنیده ای است؛ و نه‬ ‫حکایتی‪ .‬خیلی از اینها خب ر سازی است؛ م ی سازند تا افراد را‬ ‫به رئی س جمهور منتخب تحمیل کنند‪ .‬بعد اینها در مجلس‬ ‫هم قطعا اثر خواهد داشت یعنی نماینده ای که سایت های‬ ‫مختلف را خوانده مقداری ممکن اس��ت که تحت تاثیر این‬ ‫حرف ها قرار گیرد‪ .‬نظر من این است هرچقدر اعمال نظرها‬ ‫کم ش��ود و هرقدر افراد سلیقه های خودش��ان را تحمیل‬ ‫نکنند کمک به کش��ور و رئی س جمهور کردند‪ .‬اگر کسانی‬ ‫واقعا مدعی هستند که م ی خواهند کمک به دکتر روحانی‬ ‫کنند بهترین کمک ان اس��ت که این حاش��ی ه ها را ب رایش‬ ‫ایجاد نکنند‪ ،‬از این الب ی هایی که م ی خواهند ب رای ورود خود‬ ‫و دوس��تان خود به دولت انجام دهند مقداری تعدیل کنند‪.‬‬ ‫اجازه دهند کسی که ملت به او رای داده خود اعضای کابینه‬ ‫را انتخاب کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫س�ه م خواه ی ها از رئی س جمهور چه تاثیری بر‬ ‫عملکرد کابینه در اینده خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬قاعدتا در کابینه دو تاثیر خواهد داشت؛ یکی اینکه‬ ‫ان گروهی که فردی را معرفی م ی کند قطعا خود را طلبکار‬ ‫م ی داند و اگر وزیری بدهکار دیگران باشد‪ ،‬همیشه مطالباتی‬ ‫از او خواسته م ی ش��ود با این مضمون که فالنی حاال نوبت‬ ‫شماس��ت‪ -‬گرچه عموم ان مطالبات سیاس��ی است‪ -‬اما‬ ‫تبعات ان مطالبات ب��ر عملکرد یک وزارتخان��ه تاثیرگذار‬ ‫است‪ .‬برهمین اساس کسی که مس��ئولیت م ی گیرد باید‬ ‫مراقب اط راف خود باش��د و به جز مل��ت و رئی س جمهور به‬ ‫کسی بدهکار نباشد تا موفق عمل کند‪.‬‬ ‫ش�ما خودتان زمان�ی وزیر اق�ای احمدی نژاد در‬ ‫دولت نهم بودید‪ ،‬لطفا نحوه معرفی شدن خود را‬ ‫به رئی س جمهور منتخب سال ‪ 84‬تشریح کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬من ان زمان رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس‬ ‫هفتم ب��ودم‪ ،‬در ان زمان اق��ای احمدی ن��ژاد کمیته های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی و اجتماعی را تش��کیل داد‪ .‬افراد مورد‬ ‫اعتماد او انج��ا بودند و با اف��راد مختلف که ق��رار بود وارد‬ ‫کابینه ش��وند صحب��ت م ی کردن��د‪ .‬درباره خ��ودم بگویم‬ ‫نم ی دانم چطوری به اقای احمدی نژاد معرفی ش��دم‪ ،‬چون‬ ‫نه اقدام ی ک��ردم و نه حزبی ی��ا گروهی ای��ن کار را انجام‬ ‫داد‪ .‬کمیته ها افراد مختل��ف را دعوت م ی کردن��د و از انها‬ ‫م ی خواستند درباره حوزه های مدنظر طرح دیدگاه کنند تا از‬ ‫می زان اطالعات انها در ان حوزه ها اگاه ش��وند‪ .‬بعد چکیده‬ ‫انچه در جلس��ه گذش��ته بود را در اختیار اقای احمدی نژاد‬ ‫م ی گذاشتند‪ ،‬سپس رئی س جمهور منتخب هم در جلساتی‬ ‫با ان افراد صحبت م ی کرد‪ ،‬اقای احمدی نژاد یک میثاق نامه‬ ‫هم داشت که انصافا در نوع خود کم نظیر و جالب بود‪ .‬وقتی‬ ‫فردی ب رای وزارتخانه ای درنظر گرفته م ی شد ان میثاق نامه‬ ‫را امضا م ی کرد؛ رئی س جمه��ور منتخب هم م ی گفت برو و‬ ‫برنامه خ��ودت را ب رای مجلس اماده ک��ن‪ .‬منتها همه چیز‬ ‫‪42‬‬ ‫محرمانه بود یعنی ان فرد که م ی رفت ب رنامه تهیه کند فقط‬ ‫خودش خبر داشت و انچه تهیه م ی کرد حاصل امکانات و‬ ‫معلومات خ��ودش بود‪ .‬بعد هم هر فرد یکی‪ ،‬دو جلس��ه با‬ ‫اقای احمدی نژاد داشت و سپس به مجلس معرفی م ی شد‪،‬‬ ‫این روالی بود که ب رای انتخاب کابینه نهم طی شد‪.‬‬ ‫شما همین روال را طی کردید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مرا به دو کمیته دعوت کردند و مدت زیادی‬ ‫در انجا بحث شد و بعد هم با خود اقای احمدی نژاد دو جلسه‬ ‫مثبت داشتم‪.‬‬ ‫ش�ما اول برای وزارت تعاون دول�ت نهم در نظر‬ ‫گرفته شده بودید؟‬ ‫‪ l‬ابتدا وزارت تعاون بود که بعد یک مساله ای پیش‬ ‫امد‪ .‬من برگشتم مجلس بعدا ب رای وزارت رفاه انتخاب شدم‬ ‫و مجلس هم رای اعتماد داد و تا انتهای دولت نهم همانجا‬ ‫مشغول بودم‪.‬‬ ‫چرا برای دولت دهم ادامه ندادید؟‬ ‫‪ l‬انچه از دستمان برامد انجام دادیم‪ .‬باالخره اقای‬ ‫احمدی نژاد یک معیارهایی داشت‪ .‬بحثی ان زمان مطرح شد‬ ‫که اعتقاد داشتیم باید انچه مدنظر مقام معظم رهبری است‬ ‫انجام شود‪ .‬بعضی از دوس��تان نوع دیگری فکر م ی کردند‪.‬‬ ‫نهایتا ان هش��ت نفر نامه ای را تقدی��م رهبر معظم انقالب‬ ‫کرده و اعالم کردند اگر فرمان ش��ما انجام نشود ما در دولت‬ ‫حضور نخواهیم داشت‪.‬‬ ‫بح�ث مع�اون اول�ی اق�ای رحی م مش�ایی را‬ ‫م ی فرمایید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اقایان صفارهرن��دی‪ ،‬اژه ای‪ ،‬نوذری‪ ،‬زاهدی‪،‬‬ ‫سعیدی کیا‪ ،‬جهرمی‪ ،‬لنکرانی و من هشت نفر از وزرا بودیم‬ ‫که هی چ کدام در کابینه قرار نگرفتیم‪ .‬البته قبل از ان من به‬ ‫احمدی نژاد عرض کردم که توفیق ن��دارم که در دولت دهم‬ ‫خدمت شما باشم‪ .‬از قبل تصمیمم بر این بود‪.‬‬ ‫در زمان تش�کیل دول�ت نهم چق�در گمانه زنی‬ ‫درباره اعضای کابینه انجام م ی شد؟‬ ‫‪ l‬درباره خ��ودم کامال قضیه محرمانه انجام ش��د‬ ‫اما درباره کل کابینه در روزنامه ها مرتب ب رای هر وزارتخانه‬ ‫گزینه ه��ای احتمالی مطرح م ی ش��د و هر ک��س مطلبی‬ ‫م ی شنید یا خبردار م ی شد که فالن کس پیش رئی س جمهور‬ ‫منتخب بیان م ی کرد اما اقای احمدی نژاد استقالل کامل در‬ ‫انتخاب وزرا داشت و یکی از ویژگ ی های بارز ایشان این بود‬ ‫که زیر بار ج و سازی ها و گمانه زن ی ها نم ی رفت و انصافا هم‬ ‫در حوزه ه��ای مختلف خدمات بزرگ و چش��مگیری انجام‬ ‫داد که قابل مقایسه با گذشته ها نیس��ت‪ ،‬ولی خب برخی‬ ‫بداخالق ی ها جو جامعه را این طور کرد‪.‬‬ ‫گمانه زن ی ها ان زمان چقدر به واقعیت بدل شد؟‬ ‫‪ l‬بعض��ی گزینه ه��ا تقریبا هم��ان ش��د‪ ،‬اقایان‬ ‫دانش جعفری‪ ،‬پورمحم��دی و الهام حضورش��ان در دولت‬ ‫صد درصد بود‪ ،‬ولی خیل ی هایش هم نامشخص بود‪.‬‬ ‫در خبرهایی که به شما م ی رس�د بیشتر کابینه‬ ‫اقای روحانی اصولگرا م ی ش�ود ی�ا اصالح طلب‬ ‫میانه رو؟‬ ‫‪ l‬از ذهنیات اقای روحان��ی ب ی خبرم‪ ،‬چون انچه از‬ ‫اقای روحانی س��راغ داریم هنوز در حوزه اجرا نیست‪ .‬شنیدم‬ ‫تیم هایی در دفتر روحانی ب رای تعیین اعضای کابینه یازدهم‬ ‫فعالیت م ی کنند‪ .‬انها افرادی معتدل‪ ،‬معقول و میانه رو از هر‬ ‫دو جناح اصولگرا و اصالح طلب هستند‪.‬‬ ‫یعنی نم ی ش�ود گفت وزن کدام طیف یا جریان‬ ‫سیاسی در کابینه یازدهم سنگی ن تر است؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬هنوز نم ی شود قضاوت کرد‪.‬‬ ‫اقای هاش�می و اقای خاتمی چق�در در تعیین‬ ‫ترکیب کابینه اقای روحانی دخالت دارند؟‬ ‫‪ l‬باالخره اق��ای هاش��می‪ ،‬اقای خاتم��ی و اقای‬ ‫ناطق از قدیم االیام با اقای روحانی ارتباطات نزدیک داشتند‪.‬‬ ‫در زمان ریاس��ت اقای هاش��می بر مجلس‪ ،‬اقای روحانی‬ ‫نماینده مجلس و رئیس کمیس��یون بود‪ ،‬در زمان ریاس��ت‬ ‫اقای ناطق نوری بر مجلس‪ ،‬اقای روحانی نایب رئیس مجلس‬ ‫بود و در زمان دولت اقای خاتمی‪ ،‬اقای روحانی مس��ئولیت‬ ‫دبیری ش��ورای عالی امنیت ملی را برعهده داشت‪ .‬باالخره‬ ‫رئی س جمهور منتخب هرکسی باش��د از دوستان و نزدیکان‬ ‫خود نظ رات مش��ورتی م ی گیرد‪ ،‬البته در ابتدای کار ممکن‬ ‫است این نظ رات در تعیین ترکیب کابینه اثر بگذارد اما در ادامه‬ ‫به عملکردها برم ی گردد‪ ،‬کما اینکه اقای احمدی نژاد در دولت‬ ‫نهم پس از چندی یک تغیی راتی در وزرا داد‪ ،‬یعنی ابتدا نظ راتی‬ ‫از دیگران گرفت اما بعدا ب راس��اس برداشت های خود از حوزه‬ ‫اجرا تغیی راتی در برخی وزرا ایجاد کرد‪ .‬قطعا دکتر روحانی نیز‬ ‫از امنای قوم مشورت م ی گیرد اما خودش باید تصمیم بگیرد‬ ‫چون او مسئول پاسخگویی به ملت و مجلس است‪.‬‬ ‫از میان اقایان هاش�می‪ ،‬خاتمی و ناطق س�هم‬ ‫مش�اوره ای کدامیک به رئی س جمه�ور منتخب‬ ‫بیشتر است؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رسد سهم اقای هاشمی بیشتر باشد‬ ‫ولی کمک های اقای ناطق قابل مالحظه اس��ت البته اقای‬ ‫ناطق ادم سهم خواهی نیست ولی اهل کمک دادن است‪ ،‬اما‬ ‫در کل وزن اقای هاشمی در این باره بیشتر است‪.‬‬ ‫معاون اولی عارف چقدر جدی است؟‬ ‫‪ l‬هیچ اطالعی ندارم‪.‬‬ ‫ش�ما عضو ش�ورای مرک�زی موتلفه هس�تید‪،‬‬ ‫بفرمایید چند نفر از راست سنتی برای حضور در‬ ‫دولت دعوت شدند؟‬ ‫‪ l‬االن بحث عمومی نیس��ت و بحث افراد است‪،‬‬ ‫یعنی این جور ک��ه دورنم��ا را م ی بینم گزینه ها ب راس��اس‬ ‫توانمندی های فردی اس��ت ت��ا اینکه راس��ت و چپ بودن‬ ‫انها مدنظر ق��رار گیرد‪ .‬اقای روحانی دنب��ال افراد توانمند و‬ ‫باتجربه است‪.‬‬ ‫از موتلفه هم کسی را دعوت کردند؟‬ ‫‪ l‬از همه جا افراد را دعوت کردند و گرایش افراد به‬ ‫گروه های سیاس��ی همچون موتلفه‪ ،‬مشارکت یا کارگزاران‬ ‫و غیره را درنظ��ر نگرفتند‪ .‬به عبارت دیگ��ر ب رای جناح ها یا‬ ‫گروهای سیاسی سهم تعیین نکردند‪ ،‬بلکه توانمندی افراد‬ ‫مورد توجه است‪.‬‬ ‫در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید؟‬ ‫‪ l‬انتظار ما از اقای روحانی این اس��ت «با دوستان‬ ‫مروت با دش��منان مدارا»‪ ،‬یعنی انش��اءاهلل خط کش��ی ها‪،‬‬ ‫خط کش ی های تندی نباشد که اگر یک نفر کمی ان طرف‬ ‫خط بود به قهق را ب��رود و فردی در لب دای��ره بود به عرش‪.‬‬ ‫اعتدال ارامش خوبی به جامعه داد‪ .‬م��ردم امید پیدا کردند‬ ‫– البته فعال اعتدال در حد کالم اس��ت‪ -‬امیدوارم که این‬ ‫اعتدال در همه رفتارها ظهور و بروز پیدا کند و منش��ا خیر‬ ‫باشد‪ .‬انصافا همه بعد از انتخابات در این قضیه خوب عمل‬ ‫کردند‪ ،‬خلق حماسه سیاس��ی با رفتار مناسب سایر نامزدها‬ ‫تکمیل شد‪ ،‬چراکه انها نتیجه را پذیرفتند و تبریک گفتند‪،‬‬ ‫بناب راین نباید فکر کرد که این ارامش جامعه ساده حاصل‬ ‫شده اس��ت‪ .‬رفتار اقای احمدی نژاد و دولت‪ ،‬مجلس و اقای‬ ‫دکت��ر الریجانی و ق��وه قضائیه و ای��ت اهلل امل ی الریجانی‬ ‫انصافا در شکل گیری این ارامش بعد از انتخابات موثر بود‬ ‫و به نظرم باید از همه اینها قدردانی ش��ود‪ .‬معتقدم نتیجه‬ ‫انتخاب��ات از اقایان قالیب��اف‪ ،‬والیتی‪ ،‬رضای��ی‪ ،‬جلیلی و‬ ‫غرضی کم نک��رد‪ ،‬حتی به انها اضافه هم ش��د چون همه‬ ‫در راس��تای اهداف نظام بالفاصله به اقای روحانی تبریک‬ ‫گفتند و این س��هم خدمتی که نامزدها بعد از انتخابات به‬ ‫انقالب کردند بیش��تر از قبل انتخابات ب��ود‪ .‬چیزی که در‬ ‫انتخابات قبل��ی خالف این را داش��تیم و جراحتی بزرگ به‬ ‫قلب مردم وارد کرد اینها را نبای��د فراموش کرد؛ اینها تاریخ‬ ‫انقالب است‪g .‬‬ ‫پایداری جدا نش��دند‪ ،‬نیروهای زیادی در جری��ان گفتمان‬ ‫انقالب هس��تند‪ ،‬اما س��اختار تش��کیالتی جبهه پایداری‪،‬‬ ‫الزاماتی دارد که یکی ارجح بودن قاعده کار جمعی و اجتهاد‬ ‫جمعی بر اجتهاد فردی است‪ .‬برخی مواقع دوستان مبانی‬ ‫جریان فکری را قب��ول دارند ولی ش��اید در برخی جزئیات‬ ‫ازادی عمل بیش��تری بخواهند‪ ،‬حال انک��ه در جریان کار‬ ‫تش��کیالتی چنین امکانی ب رای انها وجود ن��دارد‪ .‬مثال تا‬ ‫وقتی من س��خنگوی جبهه هس��تم نم ی توانم ازادانه هر‬ ‫جمله ای را بیان کنم‪ ،‬گاه��ی یک جمله روی مبانی فکری‬ ‫جبهه پایداری سایه م ی اندازد که اخی را هم این اتفاق افتاد‪ .‬با‬ ‫اینکه ممکن است نظر من درست باشد و بتوانم از ان دفاع‬ ‫کنم اما حتما باید مالحظه سایر اعضای جبهه و تشکیالت‬ ‫را بکنم؛ برخی دوس��تان عالقه مندند ک��ه این ازادی عمل‬ ‫را حفظ کنن��د‪ ،‬بناب رای��ن در مرکزیت جبهه پای��داری قرار‬ ‫نم ی گی رند‪ ،‬ولی در جریان گفتمانی انقالب هستند و همین‬ ‫انتخابات نش��ان داد همه دوس��تانی که در داخل یا بیرون‬ ‫ش��ورای مرکزی جبهه پایداری هس��تند عملکرد سیاسی‬ ‫یکسانی داشتند؛ چون همه روی یک مصداق جمع شدند‪.‬‬ ‫درباره جمله ای که در مصاحب�ه ای مطرح کردید‬ ‫و برای شما دردسرساز ش�د‪ ،‬جزئ ی تر بفرمایید‬ ‫قضیه چه بود؟‬ ‫‪6‬‬ ‫اظهارنظرهای جدید درباره مشی جبهه پایداری پس از انتخابات ‪24‬خرداد حرف وحدیث های فراوانی پدید اورده‬ ‫است‪ .‬با سخنگوی جبهه پایداری در این مورد گفت وگویی انجام دادیم‪.‬‬ ‫جبهه پایداری بعد از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم در چه وضعیتی قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬در ابتدا باید ع��رض کنم ع رای��ض بنده نظ رات‬ ‫شخصی اینجانب اس��ت و به عنوان مواضع جبهه پایداری‬ ‫نیس��ت‪ .‬جبهه پایداری نیامد که در فضای سیاسی کشور‬ ‫یک فکر را اب��داع کند‪ ،‬بلکه ب رای س��ازماندهی سیاس��ی‬ ‫نیروهای گفتم��ان انقالب پ��ا به عرصه گذاش��ت و اعالم‬ ‫موجودیت کرد‪ .‬سال ‪ 84‬ظهور و بروز این گفتمان در عرصه‬ ‫سیاسی جدی تر شد و بخشی از رقابت ریاست جمهوری نهم‬ ‫را به خود اختصاص داد و از ان پس ادام��ه یافت و به یکی‬ ‫از ارکان فکری‪ ،‬گفتمانی مبارزات انتخاباتی انقالب تبدیل‬ ‫ش��د‪ .‬قبل از انتخابات مجلس نهم‪ ،‬درون مجلس هش��تم‬ ‫فراکسیونی با عنوان فراکس��یون انقالب اسالمی تشکیل‬ ‫شد و تابستان سال ‪ 90‬جبهه پایداری انقالب اسالمی اعالم‬ ‫موجودیت کرد‪ .‬پس این جبهه ی��ک عقبه گفتمانی و یک‬ ‫س��ابقه تش��کیالتی دارد که در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم نیز به وظیف��ه خود در حوزه سیاس��ی عمل کرد و‬ ‫بعد از این هم چنین خواهد ک��رد‪ .‬هم اکنون جبهه پایداری‬ ‫به لحاظ ساختار و سازماندهی نیروهای خود در حال توسعه‬ ‫است و نسبتا یک تشکل جوان محسوب م ی شود و با انکه‬ ‫هواداران سیاسی گس��ترده ای دارد‪ ،‬اما به سازماندهی انها‬ ‫در اقص ی نقاط کش��ور ادامه م ی دهد چ��ون هنوز ارتباطات‬ ‫تش��کیالتی به صورت کامل با تمام نیروهای این تفکر و‬ ‫فرهنگ در سراسر کشور برقرار نشده است‪ .‬جبهه پایداری‬ ‫ریزش و رویش دارد‪ ،‬نیروهای جوان و جدید اضافه م ی شوند و‬ ‫ب رای استفاده در عرصه سیاسی کشور باید انها را سازماندهی‬ ‫کرد‪ .‬از این رو به نظر م ی رسد که بعد از دو انتخابات مجلس‬ ‫نهم و ریاست جمهوری یازدهم فرصتی تا انتخابات مجلس‬ ‫دهم فراهم امده که مقداری تحقق اهداف فکری و فرهنگی‬ ‫جبهه پایداری دنبال شود‪.‬‬ ‫برنامه این�ده این جبه�ه را مط�رح و از ریزش و‬ ‫روی�ش نیروه�ا صحب�ت کردی�د؛ چطور ش�د‬ ‫یک س�ری افراد مثل اقایان رسایی و کوچک زاده‬ ‫که همراه گفتمان سوم تیر جبهه پایداری بودند‬ ‫از این جبهه جدا شدند؟‬ ‫‪ l‬اقایان رس��ایی و کوچک زاده از جبهه گفتمانی‬ ‫سیاست‬ ‫گفت وگوی مثلث با امیرحسین قاضی زاده‪ ،‬درباره اینده جبهه پایداری‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫«پایداری جدید» در راه است؟‬ ‫‪ l‬کلیت مصاحبه تحلیل وقایع پس از س��وم تیر‬ ‫‪ 84‬بود تا رس��ید به این س��وال که اگر اق��ای احمدی نژاد‬ ‫دوباره امکان کاندیدا ش��دن پیدا م ی کرد جبهه پایداری به‬ ‫او رای م ی داد؟ بعد از این سوال وارد مقایسه با افراد شدیم‪.‬‬ ‫در واقع صحبت من جواب س��والی درباره قیاس بین اقای‬ ‫احمدی نژاد و اقای روحانی بود که پاسخ دادم‪« :‬اقای روحانی‬ ‫مواضعی در حوزه سیاست خارجی قبل از انتخابات گرفت‬ ‫که این مواضع ما را نگران کرد‪ .‬چون تنش زدایی نباید منجر‬ ‫به باج دادن ش��ود‪ ».‬خبرنگار پرس��ید‪« :‬مگر شما مخالف‬ ‫تعامل با دنیا هس��تید؟» م��ن گفتم‪« :‬خیر‪ ،‬ول��ی تعامل‬ ‫به معنای س��ازش نباید اتف��اق بیفتد‪ ،‬البت��ه اقای روحانی‬ ‫در نشس��ت مطبوعاتی پ��س از انتخابات خ��ود مواضعی‬ ‫گرفت که این مواضع اگر قبال گرفته م ی ش��د ما به او رای‬ ‫م ی دادیم‪ ».‬دوباره یاداور م ی شوم که این جمله را در قیاس‬ ‫با اقای احمدی نژاد گفتم‪ ،‬چون س��وال قبلی درباره قیاس‬ ‫احمدی نژاد و روحانی بود‪ ،‬اینکه موضوع مقایس��ه بین دو‬ ‫نفر تبدیل به یک صحبت عمومی شود و چرخش سیاسی‬ ‫جبهه پایداری را پیام دهد این درس��ت نبود‪ .‬ان خبرنگاری‬ ‫که با من صحبت م ی کرد کامال م ی فهمید من چه چیزی‬ ‫م ی گویم‪ .‬باید مصاحب ه طوری تنظیم م ی ش��د که منظور‬ ‫گوینده گم نش��ود چون اگ��ر چنین اتفاق��ی بیفتد ظلم به‬ ‫خواننده است‪ .‬البته بنده هم کم دقتی کردم‪.‬‬ ‫«روحانی مواضعش را زودتر ش�فاف م ی کرد‪ ،‬ما‬ ‫به او رای م ی دادیم» این تیتر مصاحبه و کامال از‬ ‫متن مصاحبه برداشت شده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬کلمه «شفاف» را در مصاحبه به کار نبردم‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه باید دید این جمله را در جواب به چه سوالی گفتم‪.‬‬ ‫نم ی شود در تیتر‪ ،‬هم سوال و هم جواب را اورد‪.‬‬ ‫‪ l‬تیتر کردن این محتوا نادرس��ت بود‪ ،‬چون یک‬ ‫جمله معترضه ب��ود‪ .‬وقتی یک جمله تیتر ش��ود و مفهوم‬ ‫گوینده خلط شود‪ ،‬درست نیست‪.‬‬ ‫قبول دارید خبرنگار در انتخاب جمله تیتر از متن‬ ‫مصاحبه ازاد است؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ ای��ن را قبول ن��دارم‪ ،‬چون ه��دف انتقال‬ ‫محتوای صحبت مصاحب ه ش��ونده اس��ت نه محقق شدن‬ ‫هدف ان رسانه‪.‬‬ ‫خبرنگار دنبال برجس�ته کردن یک قس�مت از‬ ‫مصاحبه است و در انتخاب ان ازاد است‪.‬‬ ‫‪ l‬این کار غی راسالمی است‪ .‬اینکه دیگران ب راساس‬ ‫ان مصاحبه تیتر زرد بزنند که جنجال درس��ت شود با روح‬ ‫‪43‬‬ ‫تفکر دینی مغایرت دارد و حق الناس است‪ .‬حق الناس فقط‬ ‫جبهه پایداری نیست‪ ،‬بلکه ش��امل مردم هم م ی شود‪ .‬این‬ ‫تقلب در کالم است چون اگر عین جمله متن مصاحبه هم‬ ‫به کار رود اما ان کالم جای کلیت محتوای مصاحبه را بگیرد‬ ‫تقلب در کالم است‪.‬‬ ‫شما معتقدید خبرنگار باید براساس احمدی نژاد‬ ‫تیتر م ی کرد نه روحانی؟‬ ‫‪ l‬موضوع مصاحبه تحلیل عملکرد احمدی نژاد بود‪.‬‬ ‫اگر م ی گفت قصدش تحلیل انتخابات ریاست جمهوری این‬ ‫دوره است شاید اصال مصاحبه نم ی کردم‪.‬‬ ‫اما وقتی یک خبرن�گار جمل�ه ای را تیتری مهم‬ ‫م ی بیند همان را برجسته م ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬ما چه��ارم تیر درباره حادثه س��وم تیر س��ال ‪84‬‬ ‫صحبت م ی کردیم و از ابتدای مصاحبه م��ن درباره اقایان‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬حدادعادل‪ ،‬لنکران��ی و جلیلی صحبت کردم‬ ‫و بعد دوباره به احمدی نژاد برگش��تیم‪ .‬کل مصاحبه درباره‬ ‫تحلیل رفتاری دولت نهم و دهم بود‪.‬‬ ‫بگذریم‪ .‬در کل جبهه پایداری نسبت خودش را‬ ‫با اقای روحانی‪ ،‬رئی س جمه�ور منتخب چگونه‬ ‫تعریف م ی کند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬اق��ای روحانی منتخ��ب مردم هس��تند و طبق‬ ‫صحبت خودش��ان رئی س جمهور کل مردم ای ران محسوب‬ ‫م ی ش��وند‪ .‬انتخابات تم��ام ش��ده و از این ب��ه بعد هدف‬ ‫جبه��ه پایداری هم��کاری‪ ،‬کم��ک و همگرایی ب��ا دولت‬ ‫جمهوری اسالمی در قالب و چارچوب ارزش های نظام است‪.‬‬ ‫وقتی دولت این چارچوب ها را رعایت کند پایداری حمایت‬ ‫خواهد کرد‪ .‬هر جا احساس شود این فاصله ایجاد م ی شود‬ ‫ب راساس وظیفه تذکر م ی دهد‪ .‬این رویه ای است که در قبال‬ ‫اقای احمدی نژاد هم در پیش گرفت و در دولت اقای روحانی‬ ‫نیز ان را دنبال م ی کند‪ .‬انجا که به معیشت مردم و دفاع از‬ ‫ارمان های امام‪ ،‬اس�لام‪ ،‬انقالب و پیروی از منویات رهبری‬ ‫برمی گردد قطعا حمایت الزم و ج��دی را از دولت خواهیم‬ ‫داشت و هر جا احساس کنیم خطایی در حال صورت گرفتن‬ ‫است به وظیفه شرعی خود عمل خواهیم کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫تحلیلگران مسائل سیاسی م ی گویند نیروهای‬ ‫جبهه پایداری بعد از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ - 88‬منظورشان اعضایی از جبهه پایداری‬ ‫است که پیش از اعالم موجودیت این تشکل در‬ ‫فراکسیون انقالب اسالمی مجلس هشتم حاضر‬ ‫بودند‪ -‬انقدر درجه موضع گیری های خود را تند‬ ‫کردند که از تالش ب�رای حذف جریان اصالحات‬ ‫به خال ص سازی نیروهای اصولگرا رسیدند‪ .‬شما‬ ‫این نقد را م ی پذیرید؟‬ ‫‪ l‬کس��ی که این تحلیل را م ی کن��د مصداق دارد‬ ‫و شاهدی هم دارد ؟ چون خیلی راحت م ی شود ادعا کرد‪.‬‬ ‫در موضع گیری که عناصر فعلی جبهه پایداری‬ ‫ان زمان داش�تند تاکی�د بر واژه خال ص س�ازی و‬ ‫ناب سازی نیروهای اصولگرا کامال مشهود است‪.‬‬ ‫‪ l‬چه کسی این واژه ها را به کار برده است؟‬ ‫اقایان حس�ینیان‪ ،‬رس�ایی‪ ،‬کوچک زاده‪ ،‬زارعی‬ ‫و دیگ�ر عناص�ر موس�س جبه�ه پای�داری در‬ ‫مصاحب ه های پس از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫دهم چنین مواضعی م ی گرفتند‪.‬‬ ‫‪ l‬این ب رای من تازگی دارد‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما م ی فرمایید که جبهه پایداری هیچ‬ ‫موضعی درباره خال ص س�ازی نیروهای اصولگرا‬ ‫نداشته است؟‬ ‫‪ l‬ما م ی گفتی��م پایداری با فتن��ه و انحراف دو مرز‬ ‫دارد‪ .‬نگفتیم م��رزش اصالح طلبی و اصولگرایی اس��ت و‬ ‫دعوت کردیم تا اف��راد موضع خود را با این دو مرز روش��ن‬ ‫‪44‬‬ ‫کنند‪ .‬کسانی هم که درباره ان دو مرز مردد بودند اسمشان‬ ‫را جریان تردید گذاش��تیم و البته نگفتیم که جریان تردید‬ ‫باید حذف شود‪ ،‬بلکه تاکید داش��تیم انها باید تکلیف خود‬ ‫را با حرف های فتنه انگی زان و منحرفان روش��ن کنند چون‬ ‫نم ی شود یکی به نعل یکی به میخ زد‪ .‬در فضایی که مواضع‬ ‫سیاسی غی ر شفاف است فقط فرصت طلبان سیاسی رشد‬ ‫م ی کنند؛ مانند انهایی که در دوره س��ازندگی از شرایط ان‬ ‫زمان تمجید م ی کردن��د‪ ،‬در دوره اصالح��ات اصالح طلب‬ ‫ش��دند و در دوره اصولگرایان ادعای اصولگرایی م ی کنند‪،‬‬ ‫بناب راین گرفتن چنین فضای��ی از فرصت طلبان به معنای‬ ‫خالص سازی نیست بلکه تالش برای شفاف شدن عرصه‬ ‫سیاسی کشور اس��ت تا ادم ها و جریان ها در عالم سیاست‬ ‫بیشتر شناخته شوند‪.‬‬ ‫از صحب ت های ش�ما این طور برداشت م ی شود‬ ‫که جبهه پایداری هیچ گاه تالش به حذف جریان‬ ‫اصالحات نکرده است؟‬ ‫‪ l‬ما حرف��ی از اصالح��ات نزدیم بلکه خواس��تار‬ ‫روشن شدن مرزبندی ها با جریان فتنه بودیم و هستیم‪ .‬با‬ ‫دولت فعلی هم همین حرف را داریم که به صورت روش��ن‬ ‫و جدی مرز خود را با ب ی قانون��ی‪ ،‬فتنه انگیزی و منحرفان‬ ‫روشن کند‪.‬‬ ‫پس هدف‪ ،‬ح�ذف جریان اصالح�ات یا گرایش‬ ‫خاصی از اصولگرایان نبود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬چون این دو مرز که متعارض با پایداری نبود‪،‬‬ ‫بلکه متعارض با نظام و کش��ورداری ب��ود‪ .‬قاعده انتخابات‬ ‫یک رقابت دموکراتیک اس��ت؛ اینکه فردی مش��روط وارد‬ ‫بازی شود و بگوید اگر رای اوردم نتیجه را م ی پذیرم واال ان‬ ‫را قبول نم ی کنم با قاعده انتخاب��ات مغایرت دارد‪ ،‬بناب راین‬ ‫جبهه پایداری دوستان اصولگرای خود را هم دعوت کرد که‬ ‫موضع شان را با مرز فتن ه شفاف کنند تا افکارعمومی تکلیف‬ ‫خود را در انتخاب بداند‪.‬‬ ‫حاال که ق�رار به شفاف س�ازی اس�ت بفرمایید‬ ‫ای�ت اهلل مصباح ی�زدی قب�ل از انتخاب�ات‬ ‫ریاست جمهوری گفتند‪« :‬در زمین و اسمان بهتر‬ ‫از اقای لنکرانی نم ی شناس�م»‪ ،‬پ�س چرا اقای‬ ‫لنکرانی تا پایان در صحنه نماند؟‬ ‫‪ l‬ای��ت اهلل مصباح ی��زدی در ان جلس��ه فرمودند‬ ‫«بین��ی و بین اهلل م��ن اصلح نس��بت به اق��ای لنکرانی‬ ‫نم ی شناس��م»‪ ،‬یعنی از دیدگاه حضرت ای��ت اهلل مصباح از‬ ‫میان شخصی ت هایی که ب رای کاندیداتوری اعالم امادگی‬ ‫ک��رده بودند ایش��ان اقای لنکران��ی را ب رای اح��راز جایگاه‬ ‫ریاست جمهوری اصلح دانستند‪ ،‬اما وقتی اقای لنکرانی وارد‬ ‫عرصه ش��د تردید افکن ی هایی اتفاق افتاد که ممکن است‬ ‫شورای نگهبان وی را تایید نکند‪ ،‬ضمن انکه اقای لنکرانی‬ ‫تکلیفی وارد ش��د و از اول ب رای حضور مقاومت م ی کرد‪ .‬بر‬ ‫همین اساس ابتدا نزد اقای جلیلی و اقای فتاح رفت تا انها‬ ‫قدم پیش بگذارند اما چون قبول نکردند خود وارد عرصه شد‪،‬‬ ‫اما ان تردیدافکن ی ها قوت گرفت‪ .‬از طرفی اقای جلیلی هم‬ ‫در انتخابات ثب ت نام کرد و اقای لنکرانی بار مسئولیت را بر‬ ‫دوش ب رادر مومن خود گذاشت و انصراف داد‪ ،‬چون دعوا بر‬ ‫سر کسب قدرت نبود‪ .‬بعد از ان جبهه پایداری مدتی سکوت‬ ‫کرد تا نام کاندیداهای تاییدصالحیت شده مشخص شود‪ .‬در‬ ‫نهایت وقتی دایره انتخاب محدود به هشت نفر شد جبهه‬ ‫پایداری از اقای جلیلی حمایت کرد‪.‬‬ ‫این موضع گیری حمایتی ایت اهلل مصباح از اقای‬ ‫لنکرانی و سپس اقای جلیلی لطم ه ای به دیدگاه‬ ‫اول ایشان وارد نکرد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬ایش��ان به وظیفه ش��رعی خود عمل کرد‪.‬‬ ‫اصلح یک امر نسبی است‪ .‬زمانی که ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫اقای لنکرانی را اصلح معرفی م ی کرد دایره انتخاب میان ‪35‬‬ ‫تا ‪ 45‬نفر از رجال سیاسی کشور بود اما وقتی دکترجلیلی را‬ ‫اصلح معرفی م ی کرد هشت نفر در دایره بررسی بودند که در‬ ‫ان دایره دکتر لنکرانی حضور نداش��ت‪ ،‬البته اصلح شمردن‬ ‫یک نامزد به معنای رد بقیه نامزدها نیست؛ به عبارت دیگر‬ ‫بقیه کاندیداها صالح هستند‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی اعالم کردند که اگر ایت اهلل مصباح‬ ‫با جامعتین همراه م ی شد اصولگرایان ب ه وحدت‬ ‫م ی رسیدند‪ .‬شما این را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬وقت��ی ت��راز بح��ث ای��ت اهلل ی��زدی‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی و ایت اهلل مصباح اس��ت بهتر اس��ت من ورود‬ ‫نکنم‪.‬‬ ‫کال بفرمایی�د اگ�ر اجم�اع نظ�ری می�ان ای�ن‬ ‫س�ه بزرگوار انجام م ی ش�د تاثی�ری در وحدت‬ ‫اصولگرایان روی یک نامزد داشت؟‬ ‫‪ l‬وقتی م ی خواهیم به عنوان اصولگرایی کس��ی‬ ‫را معرفی کنیم نباید نس��خه بدلی معرف��ی کرد‪ ،‬عده ای از‬ ‫مومنین به ب��زرگان دینی نگاه م ی کنند‪ ،‬اما خودش��ان هم‬ ‫ب رای انتخاب معیار دارند‪ .‬وقتی جبهه پایداری دکتر لنکرانی‬ ‫را معرفی کرد اما بعضی دوستان گفتمان انقالب با علم به‬ ‫این موضوع‪ ،‬دنبال حمایت از اقای جلیلی رفتند‪ ،‬معن ی اش‬ ‫این اس��ت که عده ای صاحب تشخیص هستند و ب راساس‬ ‫تشخیص عمل م ی کنند‪ .‬س��ال ‪ 76‬نیز همین اتفاق افتاد؛‬ ‫در ان زمان یک وحدت کامل میان شخصی ت های اصولگرا‬ ‫ب رای حمایت از اقای ناطق نوری وجود داشت‪ .‬ان زمان اقای‬ ‫هاش��می رئی س جمهور بود و معلوم نبود ک��ه در انتخابات‬ ‫طرف اصالحات است‪ ،‬حتی بخش��ی از بدنه دولت از اقای‬ ‫ناطق حمایت ک��رد اما باز هم اجم��اع صد درصدی در بدنه‬ ‫این جریان اتفاق نیفتاد‪ .‬حال انکه من یادم هست ان زمان‬ ‫ایت اهلل مصباح از اقای ناطق نوری حمایت کرد‪ .‬اینها یک امر‬ ‫نسبی است‪ ،‬البته وجود وحدت خوب است اما نباید عملکرد‬ ‫بزرگان روحانی و علما را با محاسبات سیاسی تحلیل کرد‪،‬‬ ‫چون این بزرگان اهل فتوا هستند و کسی که فتوا ب راساس‬ ‫حجت شرعی م ی دهد‪ ،‬ب راساس تشخیص سیاسی خودش‬ ‫هم عمل م ی کند‪.‬‬ ‫برخی اصالح طلب�ان م ی گویند ب�ا رای نیاوردن‬ ‫اقای جلیلی گفتمان س�وم تیر به پایان رس�ید‪.‬‬ ‫شما چه پاسخی به چنین ادعایی دارید؟‬ ‫‪ l‬هرگاه انقالب به پایان برسد مکتب فکری سوم‬ ‫تیر هم به پایان م ی رسد‪ .‬البته سوم تیر یک گفتمان نیست‪،‬‬ ‫بلکه یک واقعه تاریخی اس��ت‪ .‬گفتمان انقالب قبل و بعد‬ ‫هرگاه انقالب به پایان برسد مکتب فکری سوم تیر هم به‬ ‫پایان می رسد‪ .‬البته سوم تیر یک گفتمان نیست‪ ،‬بلکه یک‬ ‫واقعه تاریخی است‪ .‬گفتمان انقالب قبل و بعد از سوم تیر‬ ‫وجود داشته و خواهد داشت‪ ،‬اما سوم تیر بروز و ظهور پیدا‬ ‫کرد‪ .‬به عبارت دیگر سوم تیر نمایشگاه تفکر انقالب بود‬ ‫از سوم تیر وجود داشته و خواهد داش��ت‪ ،‬اما سوم تیر بروز‬ ‫و ظهور پیدا کرد‪ .‬به عبارت دیگر سوم تیر نمایشگاه تفکر‬ ‫انقالب بود‪.‬‬ ‫ش�ما گفتمان انقالب را متعلق به جبهه پایداری‬ ‫م ی دانید‪ ،‬پس تکلیف بقیه طی ف های سیاس�ی‬ ‫حاضر در عرصه سیاسی کشور چه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬باید ریش��ه های انقالب ب راس��اس اندیشه های‬ ‫حضرت امام و فرمایشات رهبر معظم انقالب بررسی شود‪.‬‬ ‫اما خیلی از اعضای جبهه پایداری علت تشکیل‬ ‫این جبه�ه را اصال�ت و بن مایه درون�ی گفتمان‬ ‫سوم تیر اعالم کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬نم ی خواهم این صحبت را رد کنم اما س��وم تیر‬ ‫واقعه تاریخی است‪.‬‬ ‫که پای�داری از ان گذش�ت و به گفتم�ان انقالب‬ ‫رسید؟‬ ‫‪ l‬سوم تیر نمایش��گاه تجلی گفتمان انقالب بود‬ ‫به همین دلیل رهبر معظم انقالب نی��ز فرمودند‪« :‬در این‬ ‫دولت(دولت نهم) انقالب به ریل خودش برگشت»‪.‬‬ ‫ش�ما معتقدی�د جبه�ه پای�داری انقالب ی ت�ر از‬ ‫گروه های دیگر سیاسی است؟‬ ‫‪ l‬نم ی گوی��م تنه��ا جبه��ه پای��داری گفتم��ان‬ ‫انق�لاب را نمایندگی م ی کند‪ .‬رهپوی��ان‪ ،‬ایثارگران و برخی‬ ‫ش��خصی ت های سیاس��ی گفتمانش��ان‪ ،‬گفتمان انقالب‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما ش��اید در تعیین مصداق با پای��داری اختالفاتی‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان را جزو گفتمان انقالب نم ی دانید؟‬ ‫‪ l‬اینها در دایره نظام اسالمی مدعی هستند که قانون‬ ‫اساسی را قبول دارند اما در پیاده سازی گفتمان انقالب به معنای‬ ‫اسالم انقالبی‪ ،‬اسالم سازش ناپذیر‪ ،‬اسالمی که کمال انسان‬ ‫ب رای زندگی در دنیا و اخرت را در نظر دارد به نظر من دوس��تان‬ ‫یزنند و این را در زمان دولت اصالحات نشان دادند‪.‬‬ ‫لنگ م ‬ ‫پس گروه هایی که پیشکسوت ترند مثل راست‬ ‫س�نتی نم ی توانند ادع�ای باالت�ر از پایداری در‬ ‫حفاظت از گفتمان انقالب اسالمی داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬نس��بت افراد با خدا به می زان تقوا و اخالص شان‬ ‫است‪ .‬عده ای جزو اولین مسلمانان بودند اما باید بررسی کرد‬ ‫که بسیاری از انها چه سرنوشتی پیدا کردند‪.‬‬ ‫معی�ار ری�زش و روی�ش در گفتم�ان انقلاب را‬ ‫پایداری تشخیص م ی دهد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬در محضر خداوند تبارک و تعالی و حضرت‬ ‫ولی عصر‪ -‬ارواحنا فداه‪ -‬معلوم اس��ت؛ ع�لاوه ب راین مردم‬ ‫هم از نوع موضع گیری و جهت گیری اف��راد این موضوع را‬ ‫تشخیص م ی دهند‪.‬‬ ‫مردم در انتخابات بین گفتم�ان جبهه پایداری‬ ‫و دیگ�ر گفتمان ه�ا انتخ�اب کردن�د‪ ،‬طب�ق‬ ‫صحب ت های ش�ما‪ ،‬جبهه پای�داری در ان زمان‬ ‫بحث تردی�د و ضد تردید یا مقاومت و س�ازش‬ ‫را مط�رح کرد و بر همین اس�اس اق�ای روحانی‬ ‫را نماد گفتمان تردید و س�ازش و اق�ای جلیلی‬ ‫را مظهر ایس�تادگی‪ ،‬مقاومت و ضدتردید بودن‬ ‫م ی دانس�ت‪ ،‬پس چرا پای�داری در گفتمان خود‬ ‫موفق نشد؟‬ ‫‪ l‬این حرف ‪ ،‬حرف درس��تی نیست‪ .‬اقای روحانی‬ ‫م ی گفت ما هم م ی توانیم غن ی س��ازی ‪ 20‬درصدی را حفظ‬ ‫کنیم و هس��ته ای باش��یم بدون انکه تحریم شویم‪ .‬حتی‬ ‫خیلی از اصولگراها نیز همین حرف را زدند که مش��کل از‬ ‫مواضع انقالبی نیست‪ ،‬مشکل از این گروهی است که بلد‬ ‫نیست چگونه دیپلماسی کشور را جلو ببرد‪.‬‬ ‫ش�ما گفتی�د م�ردم تش�خیص م ی دهن�د چه‬ ‫گروهی نماد گفتمان انقالب است و چه گروهی‬ ‫شما قبول دارید اقای جلیلی گفتمان ضد تردید‬ ‫را در انتخابات دنبال م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اما انچه گفته ش��د با انچه جا افتاد متفاوت‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای جلیل�ی در س�خنران ی ها و مواضعش‬ ‫گفت که گفتم�ان ضد تردی�د را م�ن نمایندگی‬ ‫م ی کنم‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬ای��ن صحبت را اق��ای جلیلی و جبه��ه پایداری‬ ‫مط��رح کردند اما نتوانس��تیم ای��ن حرف را خ��وب تبیین‬ ‫کنیم‪ .‬از طرفی برخی دوس��تان اصولگ��را‪ ،‬اصالح طلبان و‬ ‫اقای روحانی هم گفتند مواضع انها‪ ،‬مواضع انقالب است‪،‬‬ ‫جبهه پایداری هم این را قبول دارد و نم ی گوید چنین چیزی‬ ‫نیست اما نپذیرفتند که دنبال سازشند‪ ،‬بناب راین مردم بین‬ ‫طیف «حفظ منافع انقالب و تدبیر» و طیف «حفظ منافع‬ ‫انقالب و سختی» انتخاب کردند‪ .‬رهبر معظم انقالب البته‬ ‫بعد از انتخابات فرمودند که جمهوری اس�لامی تدبیر کرد‬ ‫اما بهانه جوی��ی امریکا و انگلیس بود که بن بس��ت ایجاد‬ ‫کرده نه عملکرد ما؛ امری که انها ب��رای افکار عمومی جا‬ ‫انداختند‪ .‬ب رای همین جبهه پایداری نگران تقلب گفتمانی‬ ‫بود و م ی گفت عده ای در گفتمان خود تقلب م ی کنند‪ ،‬چرا‬ ‫خوب ی های گفتمان های مختلف همچون مواضع جمهوری‬ ‫اسالمی‪ ،‬عزت ملت ای ران و هس��ته ای شدن را م ی گیرند و‬ ‫مدعی کاربلدی هستند بدون انکه کشور تحریم شود‪ .‬حال‬ ‫انکه این شدنی نیست چون امریکا و نظام سلطه در قبال‬ ‫ایران بهانه جو هس��تند‪ ،‬اما برخی تش��دید تحریم ها را به‬ ‫ناکارامدی تیم مذاکره کننده ای ران و دولت نسبت دادند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬خیل��ی ب��زرگان و ش��خصی ت ها از چهره های‬ ‫گفتمان انقالب اسالمی هستند‪.‬‬ ‫‪ l‬انقالب فرزند کسی نیست حتی امام هم چنین‬ ‫حرفی نزد و از انقالب به عنوان یک هدیه الهی یاد کرد که‬ ‫نجات بخش نس ل های امروز و فرداست‪ .‬وقتی امام و رهبری‬ ‫معظم انقالب که پ��دران جریان فکری انقالب هس��تند‪،‬‬ ‫انقالب را فرزن��د خود نم ی دانند‪ ،‬با تم��ام احترامی که ب رای‬ ‫بقیه افراد قائلیم نباید چنین جمله ای را از انها قبول کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬حرفی ک��ه به مردم زده ش��ده این نبود که‬ ‫یک طرف جبهه س��ازش و ط��رف دیگر جبه��ه مقاومت‬ ‫است‪ .‬حرفی که مجموعه سیاسیون به مردم زدند این بود‬ ‫که اینهایی ک��ه م ی گویند ما طرفدار مقاومت هس��تیم از‬ ‫ناکاربلدی شان این گرفتاری ها را ب رای کشور درست کردند‪.‬‬ ‫حال انکه ما هم‪ ،‬طرف��دار مقاومت و طرفدار اس�لام ناب‬ ‫هستیم اما بلدیم طوری رفتار کنیم که دنیا نتواند به ای ران‬ ‫فشار اورد‪ .‬به عبارت ساده تر انها نگفتند که طرفدار سازشند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ش�ما رهپویان و ایثارگران را ه�م حافظ گفتمان‬ ‫انقالب معرفی کردید‪ ،‬پس تکلیف جبهه پیروان‬ ‫خط امام و رهبری‪ ،‬جامعه روحانیت مبارز و جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم چه م ی شود؟‬ ‫اقای هاشمی انقالب را فرزند خود م ی داند‪ .‬یعنی‬ ‫شما به این باور نقد دارید؟‬ ‫از ای�ن گفتم�ان ری�زش دارد‪ ،‬اگ�ر انتخاب�ات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم را مالک قرار دهیم‪ ،‬این‬ ‫فرض چه می شود؟‬ ‫‪45‬‬ ‫ویژه‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪46‬‬ ‫میزگردی درباره مصر‬ ‫سلفی زدایی از دولت‬ ‫میزگردی درباره تحوالت مصر با حضور حسین شی خ االسالم‪ ،‬محمد‬ ‫ایرانی‪ ،‬حسن هان ی زاده و داود احمدزاده در هفت ه نامه مثلث برگزار شد‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪47‬‬ ‫محمد المرسی‪ ،‬رئی س جمهوری برخاسته از حزب اسالمگرای اخوان المسلمین درست یک سال پس از به قدرت رسیدن به دنبال چند روز تظاهرات‬ ‫خیابانی‪ ،‬توسط نظامیان ارتش از قدرت برکنار و تحت بازداشت خانگی قرار گرفت‪ .‬تحوالت مصر انقدر غیرقابل پی ش بینی بود که هنوز نیز سواالت‬ ‫مبهم زیادی پیرامون چرایی این اتفاق وجود دارد‪ .‬در همین راستا هفته نامه مثلث اقدام به برگزاری میزگردی پیرامون تحوالت مصر با حضور اساتید و‬ ‫ی زاده‪ ،‬سردبیر بخش عربی‬ ‫کارشناسانی چون حسین شی خ االسالم‪ ،‬سفیر سابق ایران در سوریه‪ ،‬محمد ایرانی‪ ،‬سفیر سابق ایران در لبنان‪ ،‬حسن هان ‬ ‫خبرگزاری مهر و داود احمدزاده‪ ،‬استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه کرد‪.‬‬ ‫ی مطرح است که خالی از لطف نیست در این میزگرد بدان پرداخته شود؛‬ ‫در واقع در رابطه با تحوالت اخیر مصر‪ ،‬مسائل و سواالت بدون پاسخ مهم ‬ ‫ب ه عنوان نمونه ایا تحوالت اخیر مصر اصال کودتاست و اگر کودتاست ایا کودتای سفید است؛ نظامی است یا کودتای نرم؟ همچنین چرا المرسی یک‬ ‫سال پس از به قدرت رسیدن سقوط کرد و نتوانست این فرصتی که برای اخوان المسلمین ایجاد شده بود را حفظ کند؟ در ابتدای این میزگرد به دالیل‬ ‫سقوط المرسی و اشتباهاتی که وی مرتکب شد پرداختیم و نظر کارشناسان را جویا شدیم‪.‬‬ ‫در ابتدا بهتر است راجع به این بحث شود که چرا‬ ‫در مصر کودتا رخ داد و اش�تباهات عمده محمد‬ ‫المرس�ی‪ ،‬رهبر اسلامگرا و برخاس�ته از حزب‬ ‫اخوان المس�لمین طی این یک س�ال که قدرت‬ ‫را در اختیار داش�ت چه بود که باعث ش�د با این‬ ‫تظاهرات گسترده روب ه رو و در نهایت نیز از قدرت‬ ‫برکنار شود؟ در این ش�رایط اینده اخوان و دولت‬ ‫مصر چه خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬شی خ االسلام‪ :‬در مصر کودتا ش��د چون یک‬ ‫انقالب ش��ده بود‪ .‬وقتی انقالب در مصر پیروز شد طبیعی‬ ‫بود ک��ه مخالفان��ی در داخل‪ ،‬منطق��ه و بی ن المل��ل دارد‪.‬‬ ‫مخالفان داخلی انقالب در مصر و مخالفان به قدرت رسیدن‬ ‫اسالمگرایان کسانی بودند که از رژیم سابق از لحاظ سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و اقتصادی بهره مند م ی ش��دند‪ .‬ب��ا امدن محمد‬ ‫المرسی و اخوان المسلمین در قدرت نوع رفتار المرسی باعث‬ ‫شد که افراد دیگری نیز به مخالفان اضافه شوند؛ افرادی چون‬ ‫ناصریس��ت ها‪ ،‬مل ی گراها و برخی اسالمگرایانی که منتقد‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫رفتارهای المرس��ی بودند‪ .‬در منطقه نیز اولین رژیمی که از‬ ‫امدن المرسی لطمه م ی دید رژیم صهیونیستی بود‪ .‬رئیس‬ ‫این رژیم رس��ما اعالم کرده بود که حسنی مبارک گنجینه‬ ‫تمام نشدنی ماست و امدن هر ش��خصی غیر از مبارک به‬ ‫ضرر انها بود‪ .‬در این میان دیگر المرسی که جای خودش را‬ ‫داش��ت؛ زی را وی این قدرت را داشت که نیروهای اسالمی و‬ ‫اخوان المسلمین را علیه اسرائیل بسیج کند‪ .‬در منطقه برخی‬ ‫دیگر از کش��ورها مانند عربس��تان و قطر که حکومت های‬ ‫خاندانی هستند ترس از این داشتند ملت ها از مردمساالری‬ ‫مصر الگوبرداری کنند‪ ،‬در نتیجه انها نیز مخالف حکومت‬ ‫المرس��ی بودند‪ ،‬زی را مصر این خاصیت را دارد که هر کاری‬ ‫در انجا انجام شود در دیگر کشورهای عربی و اسالمی نیز‬ ‫الگوبرداری شود‪ .‬در سال ‪ 1328‬که اخوان المسلمین در مصر‬ ‫ایجاد شد در دیگر کشورهای عربی نیز تکرار شد‪ ،‬حتی در‬ ‫ع راق ش��یعی حزب الدعوه الگوی شیعی اخوان است‪ .‬حتی‬ ‫زمانی که پیمان کمپ دیوید توس��ط مصر امضا ش��د بقیه‬ ‫کش��ورها نیز از ان پیروی کردند‪ .‬نکته دیگری که مطلوب‬ ‫این کشورها نبود این بود که وقتی مصر مردمساالر و قوی‬ ‫شود به دنبال جایگاه منطقه ای اش خواهد بود‪ .‬این در حالی‬ ‫است که برخی کشورهای منطقه به رغم کوچک بودن ب رای‬ ‫خودشان جایگاه منطقه ای ویژه ای را که مستحقش نبودند‪،‬‬ ‫تعریف کرده بودند و تحمل این را نداشتند کشور بزرگی چون‬ ‫مصر دوباره ب رای خ��ودش جایگاهی تعری��ف کند‪ .‬در این‬ ‫شرایط مصر انقالبی و ضد اسرائیل که برخی حرکت‪‎‬ها چون‬ ‫اشغال سفارت اسرائیل و انفجار خط لوله گاز به این منطقه‬ ‫را انجام داده بود‪ ،‬در جهت حمایت از مقاومت ظاهر ش��د و‬ ‫این خالف جهت کلی است که در س��ازش در پیش گرفته‬ ‫نکات مهم شیخ االسالم‬ ‫ امریکایی ها ترجیح می دهند یک حکومت خانوادگی‪ ،‬استبدادی‪،‬‬ ‫دیکتاتوری‪-‬حزبی یا فردی روی کار باشد تا با دیدن کدخدا ده را‬ ‫بچاپند‪ .‬این روند برای انها خیلی راحت تر است‪.‬‬ ‫ مصر انقالبی و ضد اسرائیل در جهت حمایت از مقاومت‬ ‫ظاهر شد و این خالف جهت کلی است که در سازش در پیش‬ ‫گرفته بودند‪ .‬در صحنه کلی نیز امریکا و اروپا تقویت جنبه های‬ ‫ضد اسرائیلی مصر را به ضرر خودشان می دیدند‪ .‬تمام این عوامل‬ ‫ دست به دست هم دادند تا طرحی برای زمین زدن مردم ساالری‬ ‫در منطقه اجرا شود‪.‬‬ ‫‪48‬‬ ‫بودند‪ .‬در صحنه کلی نیز امری��کا و اروپا تقویت جنب ه های‬ ‫ضد اسرائیلی مصر را به ضرر خودش��ان م ی دیدند‪ .‬تمام این‬ ‫عوامل دست به دس��ت هم دادند تا طرحی ب رای زمین زدن‬ ‫مردم س��االری در منطقه اجرا ش��ود‪ .‬امریکای ی ها و غرب ی ها‬ ‫توفیق مردمس��االری را در منطقه م��ا برنم ی تابند‪ ،‬چراکه‬ ‫م ی دانند وقتی قرار باشد رای مردم مالک قرار گیرد نظام ضد‬ ‫انها خواهد بود‪ .‬به عالوه اینکه امریکای ی ها ترجیح م ی دهند‬ ‫یک حکومت خانوادگی‪ ،‬اس��تبدادی‪ ،‬دیکتاتوری‪-‬حزبی یا‬ ‫فردی روی کار باشد تا با دیدن کدخدا ده را بچاپند‪ .‬این روند‬ ‫ب رای انها خیلی راحت تر اس��ت‪ .‬در این صورت ان کدخدای‬ ‫مس��تبد ب رای ادامه حکومت ضدمردم ی اش باید متکی بر‬ ‫یک حکومت خارجی چون امریکا باشد‪ .‬ولی اگر یک نظامی‬ ‫مردمساالر باشد باید پاس��خگوی مردمش باشد و طبیعی‬ ‫اس��ت که نم ی تواند منافع امریکا را تامی��ن کند‪ .‬تمام این‬ ‫دالیل در کنار هم تجربه مردمساالری را در مصر به شکست‬ ‫کشاند‪ .‬البته به صراحت نم ی توان از شکست سخن گفت‬ ‫اما این حادثه در وهله نخست به ضرر ملت مصر و سپس‬ ‫نیز به ضرر خیزش های اسالمی شد‪ .‬حال باید ببینیم چطور‬ ‫م ی توان این مشکل را رفع کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬ایرانی‪ :‬ب رای اینکه چرایی وقوع چنین اتفاقی در‬ ‫مصر به صورت عمق ی تر بررسی شود باید برگردیم به زمانی‬ ‫که اخوان المسلمین در روند مردمس��االری پیروز شد و این‬ ‫پیروزی با می زان درصدی که به دس��ت امد خیلی شکننده‬ ‫بود‪ .‬در واقع کس��ب ارایی نزدیک به ‪52‬درصد در ب رابر باقی‬ ‫گروه هایی که در ب رابرش قرار گرفته بودند‪ ،‬این هشدار را به‬ ‫جامعه سیاس��ی اینده مصر داد که المرس��ی شرایط بسیار‬ ‫سختی را در پیش خواهد داش��ت‪ .‬درصد ارایی که المرسی‬ ‫به دست اورد انقدر کافی نبود تا از یک توانایی و استحکام‬ ‫ب رای رویارویی با تمام توطئه ها و جریانات برخوردار ش��ود‪.‬‬ ‫بناب راین محمد المرسی به همسویی و ائتالف با یک جریان‬ ‫نیاز داشت تا این وضعیت را سامان بخشد‪ .‬در انتخابات یک‬ ‫سری از گروه های اسالمگرا که قبال جزو اخوان بودند اما از‬ ‫ان جدا ش��ده بودند مانند جریان های اسالمی میانه رو مثل‬ ‫جریان عبدالمنعم ابوالفتوح وقتی وضعیت را به این شکل‬ ‫دیدند که اگر کنار جریان اسالمی اخوان قرار نگیرند احتماال‬ ‫اخوان المسلمین شکست خواهند خورد از المرسی حمایت‬ ‫کردند‪ .‬در واقع بخ��ش دیگری از اتکای المرس��ی به ارای‬ ‫مردمی‪ ،‬استفاده از گروه سلفی تندرو النور بود که در تجربه‬ ‫قبلی انتخابات پارلمانی توانسته بود با تکیه بر ائتالف با انها‬ ‫درصد قابل مالحظه ای را در مجلس کس��ب کند‪ .‬با همین‬ ‫تجربه هم دوباره وارد کارزار و پیروز شد‪ .‬اما باید به این نکته‬ ‫اشاره کرد که جامعه مصر یک جامعه متکثر و متنوع است‪،‬‬ ‫در واقع دارای طی ف های مختلف فکری‪ ،‬طایفه ای‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و مذهبی است و شرایط ویژه ای دارد‪ .‬هیچ گروهی‬ ‫در مصر به تنهایی و مس��تقل نم ی تواند ب��ه کار خود ادامه‬ ‫دهد‪ ،‬روی پای خودش بایس��تد و به خواس��ته های دیگران‬ ‫توجهی نداشته باش��د‪ .‬بس��یاری معتقدند محمد المرسی‬ ‫بعد از پیروزی و ش��کل دادن دولت به هر دلیلی نتوانست‬ ‫ش��رایطی را فراهم کند ک��ه گروه ها‪ ،‬اح��زاب‪ ،‬طی ف های‬ ‫مختلف و نگاه هایی که در مصر وجود داشتند و خیلی هم‬ ‫قدیمی بودند نقش��ی ایفا کنند‪ .‬به طور طبیعی این گروه ها‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫در کنار هم قرار گرفتند و از همان اواس��ط دوران یک ساله‬ ‫ریاست جمهوری المرس��ی یعنی از نوامبر سال ‪ 2012‬وقتی‬ ‫بحث بیانیه قانون اساسی مطرح شد‪ ،‬المرسی را دچار چالش‬ ‫کردند و به سمتی حرکت کردند که انتخابات زودهنگام را رقم‬ ‫بزنند؛ این اتفاقات را باید در چارچوب ترکیب اجتماعی جامعه‬ ‫مصر ارزیابی کرد‪ .‬نکته دیگری که در رابطه با چرایی تحوالت‬ ‫اخیر مصر مطرح است این است که اخوان المسلمین جریان‬ ‫نوپایی نبود‪ ،‬بلکه یک جریان کامال ریشه دار بود و مسائلی‬ ‫که توسط اخوان ی ها مطرح م ی شد نشان م ی داد یک تاریخ‬ ‫عریض و طویلی دارد‪ .‬ناگفت��ه نماند که در تمام این دوران‬ ‫اخوان ی ها تجربه کار اجرایی نداش��تند و در صحنه میدانی‬ ‫سیاست وارد نش��ده بودند‪ .‬اخوان ی ها در این دوران یکسره‬ ‫به کاره��ای نظریه پ��ردازی پرداخته بودن��د و هروقت هم‬ ‫م ی خواستند وارد صحنه شوند و عرض اندام کنند سرکوب و‬ ‫بازداشت م ی شدند‪ .‬بناب راین این گروه هیچ گاه مجال اینکه‬ ‫در صحنه سیاسی وارد کارزار ش��ود و به جنگ با مشکالت‬ ‫سیاسی‪ ،‬اجتماعی و تعامالت بی ن الملل بپردازد را نداشت‪.‬‬ ‫بناب راین بسیاری معتقدند که شاید این ب ی تجربگی باعث شد‬ ‫اخوان ی ها در مرحله دوم به جای اس��تفاده از دیگر گروه های‬ ‫مصری به گروه های س��لفی روی بیاورند و همین اقدام در‬ ‫عوض انکه انها را در صحنه بی ن المل��ل مطرح کند‪ ،‬انها را‬ ‫مورد چالش قرار داد‪ .‬در نهایت این مساله نیز بهانه ای ب رای‬ ‫دیگر گروه های مصری قرار گرفت که بگویند اخوان ی ها به‬ ‫دیگر گروه ها توجهی ندارند‪ .‬در واقع در فاصله یک سال اخیر‬ ‫انباشتی به اندوخته های سیاسی المرسی اضافه نشد‪ ،‬بلکه‬ ‫ریزش هایی از جانب ائتالف اخوان صورت گرفت؛ بخش��ی‬ ‫از اعضای حزب النور از اخوان جدا ش��دند و اخی را نیز در کنار‬ ‫نقشه راه اقای عب د الفتاح السیس��ی قرار گرفتند‪ .‬همچنین‬ ‫بخشی از اسالمگرایانی که در ابتدای راه المرسی را همراهی‬ ‫م ی کردند طی تحوالت اخیر در کن��ار او نبودند‪ .‬بناب راین در‬ ‫این شرایط نم ی توان گروه هایی را نام برد که جزو مخالفان‬ ‫المرسی بودند‪ ،‬ولی بعدها به او پیوستند بلکه بیشتر شاهد‬ ‫ریزش حامیان المرس��ی بودیم‪ .‬بناب راین بعد از گذشت یک‬ ‫س��ال در مصر محبوبیت مردمی المرس��ی در داخل مصر‬ ‫نسبت به زمان انتخابات کاهش پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬هان�ی زاده‪ :‬اخوان المس��لمین ط��ی این مدت‬ ‫اشتباهات زیادی مرتکب شدند؛ اوال حلقه مدیریت را منحصر‬ ‫به خودش��ان کردند و از طی ف های سیاسی و ظرفی ت های‬ ‫باالی احزاب ریش��ه دار مصر در امر حکومتداری اس��تفاده‬ ‫نکردند‪ .‬شاید بخشی از این ش��رایطی که به وجود اوردند به‬ ‫دلیل کم تجربگی دولت س��ازی اخوان المسلمین بود‪ .‬این‬ ‫گروه تقریبا ‪ 85‬سال سابقه فعالیت تش��کیالتی داشتند و‬ ‫با همان نگاه و تفکر اداره کردن یک موسس��ه خیریه وارد‬ ‫جریان های دولتی شدند‪ .‬بناب راین انها نه در سیاست خارجی‬ ‫نه در اقتصاد و نه در مسائل ریش��ه دار اقتصادی هیچ گونه‬ ‫برنامه مدونی نداشتند‪ .‬در حقیقت اش��تباهی که المرسی‬ ‫مرتکب ش��د این بود که خیل��ی به جریان های س��لف ی و‬ ‫اس�لامگراهای تندرو به��ا داد‪ .‬بناب رای��ن وی نوعی ادبیات‬ ‫تهاجمی و پرخاشگرانه را علیه سایر احزاب لیب رال و سکوالر‬ ‫به کار گرفت‪ .‬حتی در سیاست خارجی نیز محمد المرسی‬ ‫سیاست خودش را ب ر اس��اس سیاس��ت های قطر و برخی‬ ‫کش��ورهای حوزه خلیج فارس تنظیم م ی ک��رد و این یکی‬ ‫دیگر از اش��تباهات وی بود‪ .‬او در مدت حضورش به عنوان‬ ‫رئی س جمهور مص��ر رابطه اش را ب��ا دولت س��وریه بدون‬ ‫هیچ توجیهی قطع کرد‪ .‬همچنین در این مدت نشس��تی‬ ‫با حضور س��لف ی ها برگزار ش��د و یوس��ف القرضاوی که به‬ ‫مفتی ناتو معروف اس��ت در این نشست در حضور المرسی‬ ‫اهانت های اشکاری به ش��یعیان کرد‪ .‬اتفاق دیگری که در‬ ‫زمان وی رخ داد این بود که یکی از س��لف ی های حزب النور‪،‬‬ ‫انجیل را در ب رابر کلیسای قبط ی ها اتش زد که این مساله‬ ‫موجبات ناراحتی برخی اقشار را فراهم اورد‪ .‬این مساله یک‬ ‫سلس��له تراکمات به وجود اورد و از انجایی که جامعه مصر‬ ‫جامعه متکثری است و مذاهب مختلفی در ان حضور دارند‬ ‫مشکالت المرسی چندین ب رابر ش��د‪ .‬شیعیان در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری به محمد المرس��ی رای دادند و احساس‬ ‫کردند راحت تر م ی توانند با اخوان المسلمین نوعی همگرایی‬ ‫داشته باشند‪ ،‬ولی ورود س��لف ی ها به چرخه دولت المرسی‬ ‫موجب شد طیف وس��یعی از جامعه مصر از جمله شیعیان‪،‬‬ ‫قبط ی ها و عوامل رژیم سابق از دولت وی رویگردان شوند‪ .‬در‬ ‫نتیجه به نظر م ی اید المرسی نتوانست رئی س جمهور ملی‬ ‫تلقی شود و بیش��تر رئیس یک حزب بود؛ ادبیات و خطاب‬ ‫او در حد رئیس یک حزب بود و همین اشتباهات و نداشتن‬ ‫یک برنامه مدون ب رای اداره کشور موجب شد جامعه مصر‬ ‫به دو طیف موافق و مخالف تقسیم ش��وند‪ .‬در این شرایط‬ ‫جبهه نجات ملی به رهبری محمد الب رادعی‪ ،‬اتفاقات را رصد‬ ‫م ی کردند و در یک فرصت مناسب فراخوان دادند و توانستند‬ ‫جامعه ملتهب مصر را به میدان التحریر بکشانند؛ بناب راین‬ ‫فضا به گونه ای بود که ارتش هم چاره ای جز کودتا نداشت‪.‬‬ ‫زی را ارتش مصر یک ارتش کامال سیاسی و اجرایی است‪ .‬در‬ ‫دوران حسنی مبارک‪ ،‬انور س��ادات و جمال عبدالناصر نیز‬ ‫شاهدیم اغلب استانداران‪ ،‬فرمانداران و معاونان وزارتخانه ها‬ ‫از ژنرال ها بودند و تجربه خیلی خوبی در دولت سازی و اداره‬ ‫سیاسی کشور داشتند‪ .‬بناب راین ارتش مصر کامال سیاسی‬ ‫و اجرایی اس��ت و اکنون که قدرت را در دس��ت گرفته قطعا‬ ‫خواهد توانس��ت در یک فرایند زمانی مثال شش ماهه یک‬ ‫دولت انتقالی با شرکت طی ف های سیاسی مورد قبول جامعه‬ ‫مصر تشکیل دهد و اوضاع را تحت کنترل دراورد‪ .‬البته این‬ ‫بدان معنا نیست که دولت اینده حتی اگر از طی ف های لیب رال‬ ‫تشکیل شود‪ ،‬اخوان المسلمین هیچ گونه سهمی نخواهد‬ ‫داشت‪ .‬زی را تجربه یک سال گذشته نشان داد بدون طی ف ها‬ ‫و جریان های سیاسی مختلف نم ی توان یک دولت و نظام را‬ ‫بر اساس یک تفکر اداره کرد‪ .‬در نتیجه به نظر م ی اید اخوان‬ ‫اکنون در صدد تقابل با جریان های لیب رال است‪ ،‬همچنان که‬ ‫اخی را اعالم کردند عدلی منصور که به جای المرس��ی روی‬ ‫کار امده یک یهودی اس��ت و در رس��انه ها نی��ز منعکس‬ ‫کردند‪ .‬اخوان نشان داده که اگر فشار بر ان وارد شود و ارتش‬ ‫به س��رکوب این جریان بپردازد به فعالی ت ه��ای زیرزمینی‬ ‫متوسل خواهد شد و مصر به سمت تقابل و درگیری شبیه‬ ‫انچه در الجزایر در س��ال ‪ 1992‬اتفاق افتاد و حدود ‪ 10‬سال‬ ‫ادامه داشت‪ ،‬دچار خواهد شد‪ .‬اما با توجه به اینکه اخوان ی‪‎‬های‬ ‫معتدل اعالم کرده‪‎‬اند که قصد تقاب��ل ندارند به نظر م ی اید‬ ‫مصر به سمتی خواهد رفت که اشتباهات گذشته المرسی‬ ‫دیگر تکرار نشود و دولتی در اینده تش��کیل شود که تمام‬ ‫طی ف های سیاسی در ان شرکت داش��ته باشند‪ .‬اما سوالی‬ ‫که اکنون در بسیاری از کشورهای جهان مطرح است اینکه‬ ‫ایا این کودتا‪ ،‬کودتای امریکایی است و امریکا در ان نقش‬ ‫داشته یا ارتش به صورت خودجوش دست به این اقدام زده‬ ‫اس��ت؟ در این رابطه بای��د گفت بدون ش��ک امریکای ی ها‬ ‫به صورت هوشمندانه و زیرکانه حوادث مصر را رصد کرده و‬ ‫اجازه داده اند که هویت و چهره واقعی سلف ی های جنایتکار‬ ‫ب رای ملت مصر اش��کار ش��ود‪ .‬در عین ح��ال امریکا یک‬ ‫چش��مش نیز به س��مت محمد الب رادعی و دیگ��ر افراد و‬ ‫گروه های سکوالر و لیب رال بود و وقتی سلف ی های افراطی را‬ ‫به طور کامل تخریب کردند ارتش را وادار به کودتا کردند‪ .‬از‬ ‫دیگر س��و امریکا تالش دارد یک چهره ملی به ارتش بدهد‬ ‫و این گونه وانمود کند که ارتش بدون مشورت با انها کودتا‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬اما در اصل انچ��ه اکنون ب��رای امریکای ی ها‬ ‫نگران کننده اس��ت امنیت رژیم صهیونیستی است؛ یعنی‬ ‫دموکراسی و ازادی در مصر ب رای امریکا خیلی اولویت ندارد‬ ‫و در اصل اولویت ش��ان امنیت پایدار رژیم اس��رائیل است‪.‬‬ ‫بناب راین امریکا کامال حوادث و اتفاقات مصر را تحت نظارت‬ ‫خواهد داش��ت و نتیجه ان را احتماال طی شش ماه اینده با‬ ‫برگزاری یک انتخابات و پیروزی احتمالی محمد الب رادعی‬ ‫شاهد خواهیم بود‪.‬‬ ‫‪ l‬احمدزاده‪ :‬من در ابتدا م ی خواه��م راجع به واژه‬ ‫نکات مهم ایرانی‬ ‫ درصد ارایی که المرسی به دست اورد انقدر کافی نبود تا از یک‬ ‫توانایی و استحکام برای رویارویی با تمام توطئه ها و جریانات‬ ‫برخوردار شود‪.‬‬ ‫ هیچ گروهی در مصر به تنهایی و مستقل نمی تواند به کار خود‬ ‫ادامه دهد‪ ،‬روی پای خودش بایستد و به خواسته های دیگران توجهی‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫ بسیاری معتقدند که شاید این بی تجربگی باعث شد اخوانی ها‬ ‫در مرحله دوم به جای استفاده از دیگر گروه های مصری به گروه های‬ ‫سلفی روی بیاورند و همین اقدام در عوض انکه انها را در صحنه‬ ‫بین الملل مطرح کند‪ ،‬انها را مورد چالش قرار داد‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫انقالب که در صحب ت های دوستان پی رامون تحوالت مصر‬ ‫اش��اره ش��د‪ ،‬صحبت کنم؛ انقالب لغتی اس��ت که در علم‬ ‫سیاس��ت معنا‪ ،‬مفهوم و کارکرد خ��ودش را دارد‪ .‬به عقیده‬ ‫من انچه در ژانویه ‪ 2011‬در مصر رخ داد بیش��تر رفورم بود تا‬ ‫انقالب‪ .‬زی را در مصر ما شاهد تغییر ساختارهای کلی نبودیم‬ ‫و جابه جای ی های اساس��ی در ارکان قدرت رخ نداد‪ .‬در دوره‬ ‫یک ساله روی کار امدن المرسی چه در عرصه داخلی و چه‬ ‫خارجی‪ ،‬تغییر و تحول ان چنانی رخ ن��داد‪ .‬در واقع دو نهاد‬ ‫اثرگذار در مصر‪ ،‬ارتش و اخوان المس��لمین هس��تند؛ ارتش‬ ‫نیرویی اس��ت که از زمان جمال عبدالناصر نسبت به دیگر‬ ‫نیروهای سیاسی وضعیت برتری داش��ته و این وضعیت را‬ ‫حفظ کرده است‪ .‬انچه در سال ‪ 2011‬رخ داد دو محور اصلی‬ ‫داش��ت که مطالبات مردم روی ان متمرکز ش��ده بود؛ نان‬ ‫و ازادی‪ .‬بناب راین المرس��ی باید روی ای��ن مطالبات تمرکز‬ ‫م ی کرد زی را مص��ر با جمعیت ‪ 80‬میلیونی‪ ،‬کش��ور فقیری‬ ‫است و سرمایه اصلی انها از توریس��م است؛ البته عالوه بر‬ ‫کمک های ساالنه دو میلیارد دالری که کشور مصر به خاطر‬ ‫قرارداد کمپ دیوید دریافت م ی کند‪ .‬متاسفانه بحث رادیکالیزه‬ ‫کردن سیاست داخلی و عدم فهم درست المرسی از دوستان‬ ‫و دشمنان خود در منطقه از اشتباهات عمده المرسی بود‪.‬‬ ‫متاسفانه المرسی در قامت رهبری برخاسته از اخوان در‬ ‫این راستا دچار اشتباهات چشمگیری شد؛ یکی از اشتباهات‬ ‫اساس��ی وی نزدیک ش��دن به کش��ورهایی بود که قدمت‬ ‫و تاثیرگ��ذاری انچنان��ی ندارند‪ .‬به عن��وان نمونه قطر یک‬ ‫کشور کوچک و جزیره ای اس��ت اما سیاست خارجی اخوان‬ ‫بر مبنای سیاست های این کشور شکل م ی گرفت‪ .‬در این‬ ‫میان عربستان نیز تالش داشت الیه های سلفی را در میان‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫حکومت اخوان ب رای باج گیری تقویت کند‪ ،‬اما در هر صورت‬ ‫این ناکارامدی هایی که علنا مشاهده شد به عدم مشروعیت‬ ‫کارکردی محمد المرسی در عرصه داخلی دامن زد‪ .‬یعنی او‬ ‫در حالی که سوگند یاد کرده بود دولتش مطالبات عمومی‬ ‫و مطالبات مل��ت را رهبری خواهند کرد‪ ،‬ب��ه اخوانی کردن‬ ‫حکوم��ت روی اورد‪ .‬در حقیقت وی بیش��تر از مرش��د عام‬ ‫حرف شنوی داشت و حرف هایی که مرشدشان محمد بدیع‬ ‫م ی زد را دنبال م ی کرد‪ .‬بناب راین با ساختاری که جنبش اخوان‬ ‫دارد المرسی بیشتر پیرو و اجرا کننده فرامین بود و نتوانست‬ ‫ان سپهر عمومی خواس��ته ها و مطالبات داخلی را هدایت‬ ‫کند‪ .‬در نتیجه تراکم و انباش��ت مطالبات داخلی منجر به‬ ‫یک نارضایتی عمومی ش��د‪ .‬نکته اساسی این است که در‬ ‫س��ال ‪ 2011‬و در میدان التحریر‪ ،‬نیروهای اخوان جزو اخرین‬ ‫نیروهایی بودند که به جریان های اعتراضی پیوستند و موتور‬ ‫محرکه این جریان را بیش��تر جوانان جنبش شش��م اوریل‪،‬‬ ‫جریان های چپ و لیب رال تشکیل م ی دادند‪ .‬بناب راین اخوان‬ ‫بارها از ط��رف مخالفان داخلی خود به نوعی موج س��واری‬ ‫متهم ش��ده اس��ت؛ در واقع اخوانی که نق��ش انچنانی در‬ ‫روزهای نخست ناارام ی های مصر نداشت‪ ،‬توانست در یک‬ ‫فرصت مغتنم از تجربه ‪ 80‬ساله اش استفاده کند و حکومت‬ ‫اخوانی را تشکیل دهد‪ .‬حکومت اخوان حتی در مقطعی با‬ ‫ارتش نیز بر سر تقسیم قدرت کنار امد ‪ .‬حتی جریان برکناری‬ ‫طنطاوی‪ ،‬وزیر دفاع با هماهنگی خود ارتش صورت گرفته‬ ‫بود و این گونه مطرح ش��ده بود که چون طنطاوی س��نش‬ ‫باالست بهتر اس��ت قدرت را به السیسی واگذار کند‪ .‬به هر‬ ‫صورت این نیروی موازنه گر ارتش در مصر با تضعیف اخوان‬ ‫به ضرر انها عمل کرد و در نهایت منجر به کودتا یا شب ه کودتا‬ ‫شد‪ .‬مشروعیتی که اخوان از صندوق های رای به دست اورده‬ ‫بود با عدم کفایت انها و به واسطه اعتراض میلیون ها مصری‬ ‫پس گرفته شد‪ .‬ضرب المثل مصری ها که م ی گوید «قلبم را‬ ‫گاز بگیر اما نانم را نگیر» واقعا یک بحث جدی است و بحث‬ ‫نان و ازادی در مطالبات مردم مغفول مانده است‪.‬‬ ‫از نظر ش�ما انچه در مصر توس�ط ارتش اتفاق‬ ‫افتاد و از ان تعبیر به کودتا م ی ش�ود‪ ،‬برای اینده‬ ‫مصر مفید است یا مضر؟‬ ‫‪ l‬شی خ االسلام‪ :‬به نظر من اتفاقی که در مصر‬ ‫افتاد یک توطئه امریکایی‪ -‬اس��رائیلی است و انها تالش‬ ‫نکات مهم احمدزاده‬ ‫ انچه در ژانویه ‪ 2011‬در مصر رخ داد بیشتر رفورم بود تا انقالب‪.‬‬ ‫زیرا در مصر ما شاهد تغییر ساختارهای کلی نبودیم و جابه جایی های‬ ‫اساسی در ارکان قدرت رخ نداد‪.‬‬ ‫ مشروعیتی که اخوان از صندوق های رای به دست اورده بود با‬ ‫عدم کفایت انها و به واسطه اعتراض میلیون ها مصری پس گرفته‬ ‫شد‪.‬‬ ‫ با ساختاری که جنبش اخوان دارد المرسی بیشتر پیرو‬ ‫و اجرا کننده فرامین بود و نتوانست ان سپهر عمومی خواسته ها و‬ ‫مطالبات داخلی را هدایت کند‪ .‬در نتیجه تراکم و انباشت مطالبات‬ ‫داخلی منجر به یک نارضایتی عمومی شد‬ ‫‪50‬‬ ‫دارند در مصر اصال مردم ساالری شکل نگیرد‪ .‬مردم ساالری‬ ‫به این مفهوم اس��ت که م��ردم مصر یک قانون اساس��ی‬ ‫را تعدی��ل کردند و به همه پرس��ی گذاش��تند و ب راس��اس‬ ‫همین قانون اساس��ی‪ ،‬المرسی انتخاب ش��د‪ .‬بناب راین اگر‬ ‫هم اکنون از عملکرد المرس��ی ناراض��ی بودند چون وی به‬ ‫روش کامال قانونی و دموکراتیک انتخاب ش��ده بود باید با‬ ‫روش های قانونی استیضاح م ی ش��د همچنان که در ای ران‪،‬‬ ‫بن ی صدر را استیضاح کردند‪ .‬باید توجه داشت اردوکش ی‪‎‬های‬ ‫خیابانی روش اشتباهی است و ب ر اساس ان نم ی توان یک‬ ‫نفر را عزل و برکنار کرد‪ .‬اگر در کش��وری به روش��ی غیر از‬ ‫روش های قانونی روی بیاورند این مس��اله مس��اوی است‬ ‫با ذبح مردم ساالری و دموکراس��ی‪ .‬هر قدر هم که المرسی‬ ‫اشتباه کرده باشد من این روش را قبول ندارم زی را این روش‬ ‫کامال به نفع امری��کا و به ضرر ملت هاس��ت‪ .‬در این رابطه‬ ‫دیدیم نخستین کشورهایی که از مساله کودتا در مصر دفاع‬ ‫کردند کشورهایی چون ع ربستان‪ ،‬قطر و امارات بودند؛ همان‬ ‫کش��ورهایی که از مردم‪‎‬س��االری ه راس دارند و دموکراسی‬ ‫ب رایشان زهر است‪.‬‬ ‫کم ی پیرامون این مساله توضیح دهید که از دو‬ ‫س�ال پیش تاکنون چه تحوالتی در دیدگاه های‬ ‫امری�کا نس�بت به مص�ر ایجاد ش�ده اس�ت؟‬ ‫همچنین ایا ش�ما این فرضیه را قب�ول دارید که‬ ‫دموکراس�ی‪‎‬ها و مردم‏س�االری‪‎‬های اسالمی در‬ ‫بلندمدت به ضرر منافع امریکاست؟‬ ‫‪ l‬ایران�ی‪ :‬باید توجه داشت فلسفه اسالمی‪ ،‬درون‬ ‫خودش بحث مبارزه با قدرت های استکباری را دارد‪ ،‬بناب راین‬ ‫وقتی صحبت از نظام اسالمی م ی شود باید تمام ابعاد ان در‬ ‫نظر گرفته شود‪ .‬درنتیجه اگر یک نظام اسالمی واقعی روی‬ ‫کار باشد مبارزه با استکبار در راس اولویت های ان قرار دارد‪.‬‬ ‫اما اکنون این موضوع مطرح است که ایا در مصر اصال نظام‬ ‫اسالمی شکل گرفت یا خیر؟ دیدگاه سیاسی اخوان به لحاظ‬ ‫نظری یک سری مطالب را مطرح م ی کرد و در صحنه عمل‬ ‫به گونه دیگری بودند‪ .‬طی ‪ 85‬س��الی که از فعالیت اخوان‬ ‫م ی گذرد این گروه ب��ه لحاظ نظری‪ ،‬اعتق��اد مبرم و اصیل‬ ‫به وحدت و تجمع تمام گروه های اس�لامی پشت یک میز‬ ‫داشتند‪ .‬نگاه حسن البناء به این صورت بود و دیگر رهب ران‬ ‫نیز در همین راستا اما بعضا نگاه تندتر‪ ،‬کندتر یا میانه روتر‬ ‫داش��تند‪ .‬نگاه اصلی اخوان اما به این صورت است که تمام‬ ‫گروه های اس�لامی با هم باید اهداف را پیش ببرند‪ .‬دومین‬ ‫مساله ای که راجع به اخوان وجود دارد توجه انها در صحنه‬ ‫بی ن الملل به مواضع ضد صهیونیسم و ضد اسرائیلی است‪.‬‬ ‫با این تفاس��یر وقتی این گروه وارد صحنه عمل م ی ش��ود‬ ‫هیچ کس انتظار ندارد اخوان ی ها به مرحله ای برسند که رئیس‬ ‫اجرایی انها که در راس است‪ ،‬شیعه را زیر سوال ببرد و دم از‬ ‫رهبری اسالم اهل سنت در مقابل اسالم شیعی بزند‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر بحث مبارزه با اسرائیل در مصر یک بحث اصولی است‬ ‫و مردم عموما گرایشات ضد اسرائیلی دارند‪ .‬حتی بدنه ارتش‬ ‫نیز با وجودی که طی این س��ال ها پوست انداخته اما وقتی‬ ‫صحبت از رژیم اسرائیل و بحث اشغال م ی شود از خودشان‬ ‫واکنش نش��ان م ی دهند‪ .‬در این وضعیت هیچ کس انتظار‬ ‫نداشت المرسی نامه «فدایت شوم» ب رای پرز بنویسد و وی‬ ‫را با الفاظی چون ب رادر اعظم و عظیم مورد خطاب قرار دهد‪.‬‬ ‫اما درباره نوع برکناری المرسی‪ ،‬این شیوه ای که انجام‬ ‫گرفت بهترین شیوه ای نبود که م ی شد اتخاذ کرد‪ .‬این شیوه‬ ‫ی که ارتش از ان حمایت‬ ‫را چه کودتا بنامیم چه خواست مردم ‬ ‫کرد ی��ک واقعیت را در س��طح منطقه و بی ن الملل نش��ان‬ ‫داد مبنی بر اینکه در مصر ارتش و نهاد نیروهای مس��لح‪،‬‬ ‫قدرتمندترین نهاد موجود است‪ .‬بناب راین دموکراسی در این‬ ‫کشور در مرحله بعدی قرار دارد‪ .‬م ی بینیم وقتی حتی همه‬ ‫چیز با ارای مردم ی تعیین ش��ده باز ارتش به میدان م ی اید‬ ‫و تعیی ن کننده است‪ .‬باید با شیوه دیگری این انتقال قدرت‬ ‫کمی هم راجع ب�ه دوقطبی که اکن�ون در جامعه‬ ‫مصر ایجاد ش�ده بحث کنیم؟ ایا این وضعیت را‬ ‫می توان دوقطبی اسلامگرایی و سکوالریس�م‬ ‫نامید؟‬ ‫‪ l‬احمدزاده‪ :‬اخوان یک جریان اعتدالی اس��ت و‬ ‫در طول تاریخ به میانه روی مش��هور بوده است‪ .‬این جناح‬ ‫بیشتر فعالیت زیرزمینی داشته و تبشیری بوده نه تکفیری‪.‬‬ ‫اما رویکردی که اخوان المسلمین طی چند ماه اخیر اتخاذ‬ ‫کرده به گونه ای بوده که از تبشیر به تکفیر رسیده اند‪ .‬بحث‬ ‫این است که داخل جریان اس�لامگرای اخوان یک جریان‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫‪ l‬هان�ی زاده‪ :‬امریکای ی ها تجربه افغانس��تان و‬ ‫طالبان را داشتند و احساس کردند به دنبال این تندروی هایی‬ ‫که اکنون صورت م ی گیرد و همگرای��ی برخی طی ف های‬ ‫تندرو اخوان با سلف ی ها‪ ،‬ممکن اس��ت بعدها یک طالبان‬ ‫دیگر شکل بگیرد‪ .‬زی را تجربه انها از اخوان یک تجربه مبهم‬ ‫است و نگران ان هستند که در اینده اخوان جایگاه خودش‬ ‫را تثبیت کن��د و علیه اس��رائیل وارد عمل ش��ود‪ .‬با چنین‬ ‫فرضیاتی امریکای ی ها با متحمل ش��دن برخ��ی هزینه ها‬ ‫همچون کودتا علیه دموکراس��ی تصمی��م گرفتند به هر‬ ‫قیمتی اسالمگرایان را برکنار کنند‪ .‬انها محمد الب رادعی را‬ ‫در اب نمک نگه داش��تند تا امروز از وی استفاده کنند‪ ،‬البته‬ ‫اشخاصی چون الب رادعی‪ ،‬عمرو موسی و حمدین صباحی‬ ‫نسبت به سلف ی ها خیلی بهتر هس��تند؛ حداقل ب رای ای ران‬ ‫مطلوب ترن��د‪ .‬چرا که این افراد س��کوالر با مذهب تش��یع‬ ‫مشکلی ندارند اما سلف ی ها دشمن تشیع و اسالم هستند‪.‬‬ ‫‪ l‬شی خ االسلام‪ :‬اخوان به رغم ‪ 85‬س��ال سابقه‬ ‫حزبی و کار تشکیالتی متاس��فانه وقتی قدرت را در دست‬ ‫گرفت‪ ،‬نظریه ای ب رای اینکه چگونه حکومت کند‪ ،‬نداشت‪.‬‬ ‫تمام مس��لمانان جهان اعتقاد دارند که پیامب��ران امده اند‬ ‫و ش��ریعت را اورده اند تا در زمین اجرا ش��ود‪ .‬اما اخوان هیچ‬ ‫برنامه ای نداشت و انقدر مماش��ات کردند که اصال دست از‬ ‫حکومت اسالمی کشیدند‪ .‬مساله دیگر نداشتن یک روش‬ ‫مشخص ب رای حکومت است؛ مثال حضرت امام خمینی(ره)‬ ‫پس از پیروزی انقالب اس�لامی ای��ران‪ ،‬دادگاه های ای ران را‬ ‫ب رای محاکمه ضد انقالب ها برپا کردند یا کمیته های انقالب‬ ‫را س��اختند جهت حفاظت از انقالب‪ .‬زمان��ی هم که کاربرد‬ ‫این ساختارها به پایان رس��ید به عنوان مثال دادگاه انقالب‬ ‫در قوه قضائیه ادغام ش��د و کمیته های انق�لاب در نیروی‬ ‫انتظامی‪ .‬اما اخوان اش��تباهی که در این زمینه مرتکب شد‬ ‫این بود که مب��ارک را در دادگاه های خ��ود مبارک محاکمه‬ ‫کردند؛ طبیعی است که چاقو دس��ته خودش را نم ی برد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر ش��خصی هم که به جای المرس��ی امده یعنی‬ ‫عدلی منصور‪ ،‬همان کس��ی اس��ت که زمان��ی که معاون‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫صورت م ی گرف��ت و روش های دیگری نیز وجود داش��ت‪.‬‬ ‫به طور مثال م ی توانس��تند ب رای ماندن یا نماندن المرسی‬ ‫یک رفراندوم برگ��زار کنند‪ .‬گرچه نیروهای اساس��ی که در‬ ‫کنار اخوان وجود داش��تند و منجر به پی��روزی این جناح در‬ ‫انتخابات ش��ده بودند امروزه دیگر در کنار اخوان نیس��تند‪.‬‬ ‫درحقیقت جریان اخوان یک پیروزی ش��کننده داش��ت و با‬ ‫حمایت دیگر جناح ها و گروه ها توانس��ته ب��ود این پیروزی‬ ‫را کس��ب کند‪ .‬بناب راین همواره این نگرانی وجود داشت که‬ ‫المرسی و جریان اخوان به سمتی نروند که گمان کنند قدرت‬ ‫اول و اخر و جهت دهنده در نظام سیاسی مصر هستند‪ .‬اما‬ ‫این اتفاق افتاد و انها دچار یک توهم کاذب و غرور ب ی ربط و‬ ‫بدون پشتوانه شدند و امروز به این نتیجه رسیده اند که باید‬ ‫گروه های دیگر غی ر از س��لف ی ها را نی��ز در حکومت به کار‬ ‫م ی گرفتند‪ .‬به اعتقاد م��ن جامعه مصر پس از وقوع انقالب‬ ‫البته اگر بتوان تحوالت را انقالب نامید‪ -‬دچار انش��قاق و‬‫دودستگی شد‪ .‬مساله دیگری که مطرح است این است که‬ ‫ایا اتفاقات اخیر یعنی دخالت نظامیان کمک به عمق این‬ ‫انشقاق خواهد کرد یا ان را رفع خواهد کرد؟ اگر تحوالت اخیر‬ ‫این انشقاق را عمی ق تر کند‪ ،‬تحولی که شکل گرفته تحول‬ ‫مثبتی نخواهد بود‪ .‬اما اگر به سمتی برود که فاصله ایجاد‬ ‫شده بین دو جبهه مردمی کاهش یابد م ی توان پی ش بینی‬ ‫کرد که در م��دت کوتاهی در مصر یک وفاق ملی ش��کل‬ ‫بگیرد‪ .‬همچنان درون اخوان المسلمین‪ ،‬افراد‪ ،‬شخصی ت ها‬ ‫و اندیشه پردازان متفکر و مدبری هستند که شرایط را درک‬ ‫م ی کنند و مایل نیستند ب رای همیشه فراموش شوند‪ .‬این‬ ‫گروه به دنبال موقعیتی هستند که از نو موقعیت خودشان را‬ ‫بازسازی کنند‪ .‬اخوان هنوز هم از موقعیت باالیی در جامعه‬ ‫مصر برخوردار است و در بیرون نیز مجموعه های وابسته و‬ ‫هوادارانی دارد که م ی تواند از انها اس��تفاده کند‪ .‬اگر اخوان‬ ‫درس��ت عمل کند م ی تواند در انتخاب��ات مجلس جایگاه‬ ‫جدیدی را ب��رای خودش تعریف کند و مج��ددا وارد صحنه‬ ‫ش��ود‪ .‬در غیر این ص��ورت سرنوش��تی را در مقابل خودش‬ ‫خواهد دید که مبارک و پیش از ان نی��ز جمال عبدالناصر‬ ‫گرفتار ان ش��ده بود‪ .‬اخوان ی ها نباید به سمت درگیری های‬ ‫نظامی پیش روند‪ ،‬زی را این مساله ب رای انها و موقعی ت شان‬ ‫یک سم مهلک است‪.‬‬ ‫‪ l‬هان ی زاده‪ :‬طبیعی است که امریکای ی ها به دلیل‬ ‫شرایط مصر همواره تالش‪‎‬ش��ان این بوده که این کشور را‬ ‫از دس��ت ندهند یعنی در زمان جمال عب د الناصر‪ ،‬حس��ین‬ ‫الش��افعی که معاون وی بود بعدا در کت��اب خاط راتی ذکر‬ ‫کرد که در انق�لاب یا کودتای س��ال ‪ 1952‬وی رابط جمال‬ ‫عبدالناصر و سفارت امریکا بوده اس��ت‪ .‬این مساله خیلی‬ ‫عجیب اس��ت که در کودتای ضداس��رائیلی و افس ران ازاد‪،‬‬ ‫جمال عبدالناصر با ان چهره ملی‪ -‬ع ربی با امریکا در ارتباط‬ ‫بوده باش��د‪ .‬بناب راین از همان زم��ان امریکای ی ها هی چ گاه‬ ‫دس��ت از مصر نکش��یدند‪ .‬دلیل این امر نیز این است که‬ ‫مصر به لحاظ جغ رافیایی جایگاه مهم ی دارد‪ ،‬مرز مشترک‬ ‫با فلسطین اشغالی دارد و کانال سوئز نیز از این کشور عبور‬ ‫م ی کند‪ .‬بناب راین در تمام دوره ها مصر ب رای امریکا اهمیت‬ ‫ویژه ای داش��ته و همه حکومت ها اع��م از مل ی گرا‪ ،‬عربی و‬ ‫اس�لامی همواره زیر نظر امریکا بوده‏اند‪ .‬همچنین امریکا‬ ‫ب رای ارتش مصر هزینه های بس��یاری کرده و از سال ‪1975‬‬ ‫که انور سادات عمال ‪ 15‬هزار کارشناس و مستشار نظامی‬ ‫را اخ راج کرد در حقیقت به سمت امریکا گرایش پیدا کرد‪ .‬در‬ ‫ان زمان موافقتنامه کمپ دیوید نیز پاداشی بود که از سوی‬ ‫انور س��ادات به امریکا و اسرائیل داده ش��د‪ .‬به همین خاطر‬ ‫امریکای ی ها همواره تالش شان این است که مصر و مسائل‬ ‫داخلی ان را مدیریت کنند و ط��وری امور را کنترل کنند که‬ ‫تاثی رات داخلی مصر به سمت فلسطین اشغالی منتقل نشود‪.‬‬ ‫زی را اگر مصر از کنترل انها خارج شود با وجود ظرفیت باالی‬ ‫اسالمگرایان ممکن است اوضاع اسرائیل برهم ریزد‪.‬‬ ‫در صحب ت هایتان اش�اره کردید که امریکای ی ها‬ ‫با نیروهای مختلف در مصر حاض�ر به همکاری‬ ‫هستند؛ در مواجهه با اخوان و المرسی ایا انها از‬ ‫ادامه راه با اسالمگرایان ناامید شدند؟‬ ‫دادستان بود ش��رایط را طوری مدیریت کرد تا شفیق بتواند‬ ‫کاندیدا شود‪ .‬این در حالی است که شفیق مطابق قانون حق‬ ‫کاندیدا شدن نداشت‪ ،‬اما منصور راه را ب رای او هموار کرد‪ .‬در‬ ‫این میان اشتباه المرسی این است که م ی خواست با همان‬ ‫ساختار اطالعاتی و امنیتی رژیم سابق از انقالب دفاع کند‪.‬‬ ‫در واقع اخوان ی ها اصال نم ی دانستند حکومت کردن به چه‬ ‫صورت است و مماش��ات کردند؛ انها قاطعیت الزم را چه از‬ ‫نظر سیاسی و چه از نظر اجرایی نداشتند‪ .‬در رابطه با پاسخ‬ ‫دادن به مطالبات مردم نیز نتوانستند به درستی عمل کنند‪.‬‬ ‫مثال مردم مصر از زم��ان جریان کمپ دیوید تحقیر ش��ده‬ ‫بودند و م ی خواستند این تاریخچه را بازسازی کنند‪ ،‬بناب راین‬ ‫در سفارت اس��رائیل پرچم اس��رائیل را به پایین کشیدند و‬ ‫پرچم مصر را باال بردند همچنین چندین بار لوله گاز مصر‬ ‫به اس��رائیل را منفجر کردند‪ .‬اما المرسی به جای اینکه این‬ ‫مطالبات را پاسخ دهد س��فیر جدید نزد شیمون پرز‪ ،‬رئیس‬ ‫رژیم صهیونیستی فرستاد‪ ،‬ان هم همراه با یک استوارنامه ای‬ ‫که نزد دو کشور با سطح روابط عالی باید تبادل شود‪.‬‬ ‫نکات مهم هانی زاده‬ ‫ شیعیان در انتخابات ریاست جمهوری به محمد المرسی‬ ‫رای دادند و احساس کردند راحت تر می توانند با اخوان المسلمین‬ ‫ نوعی همگرایی داشته باشند‪ ،‬ولی ورود سلفی ها به‬ ‫چرخه دولت المرسی موجب شد طیف وسیعی از جامعه مصر از‬ ‫ جمله شیعیان‪ ،‬قبطی ها و عوامل رژیم سابق از دولت وی‬ ‫رویگردان شوند‪.‬‬ ‫ در تمام دوره ها مصر برای امریکا اهمیت ویژه ای داشته و همه‬ ‫حکومت ها اعم از ملی گرا‪ ،‬عربی و اسالمی همواره زیر نظر امریکا‬ ‫بوده‏اند‪ .‬همچنین امریکا برای ارتش مصر هزینه های بسیاری‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫لیب رال با رهبری عبدالمنع��م ابوالفتوح وج��ود دارد‪ ،‬منتها‬ ‫بحث این است که تضاد و شکافی که در جامعه وجود دارد‬ ‫ذیل دو طیف اسالمگرا و جریان‪‎‬های مخالف است‪ .‬اخوان‬ ‫باوجودی که در ابتدای راه خوب پیش رفت اما به مرور زمان‬ ‫دوستانش را از دست داد و صحنه ب رای انها تنگ تر شد‪ .‬در‬ ‫این شرایط حتی همپیمانان سلف ی ها یعنی حزب النور نیز‬ ‫در جریان کودتا و بحث حکومت انتقال��ی حضور پررنگی‬ ‫دارند و علیه المرسی وارد میدان ش��ده اند‪ .‬بناب راین این امر‬ ‫به بحث عدم مش��روعیت کارکردی المرس��ی باز م ی گردد؛‬ ‫وی باید میان جریان های مختلف از جمله سکوالر‪ ،‬لیب رال‬ ‫و اسالمگرا اتحاد ایجاد م ی کرد‪ .‬اما المرسی نتوانست این‬ ‫مساله را مدیریت کند و رفته رفته زمان به ضرر اخوان تمام‬ ‫شد‪ .‬در نهایت نهاد نظامی نیز به عنوان عنصر تاثیرگذار با‬ ‫مش��روعیتی که در خیابان ها دید‪ ،‬وارد عمل شد‪ .‬المرسی‬ ‫با خودشیفتگی در قدرت و انحصاراتی که کسب کرده بود‬ ‫نتوانست از فرصت اس��تفاده کند و اکنون در شرایط بسیار‬ ‫سختی قرار گرفته اس��ت‪ .‬در حال حاضر این سوال مطرح‬ ‫است که با رفتن المرس��ی اینده اخوان چه خواهد شد؟ ایا‬ ‫اخوان نیز به عنوان یک تفکر و اندیش��ه حذف شدنی است‬ ‫یا همچنان م ی تواند میدانداری کن��د؟ در این رابطه نیز دو‬ ‫سناریو مطرح است؛ نخس��ت اینکه چون اخوان المسلمین‬ ‫تفکری است که از ‪ 85‬س��ال پیش حضور داشته‪ ،‬م ی تواند‬ ‫عالوه بر مصر در دیگر کش��ورهای منطقه با بازسازی خود‬ ‫و در واقع رجوع به صندوق‏ه��ای ارا در صحنه باقی بماند‪.‬‬ ‫س��ناریوی بعدی نیز این اس��ت که اخوان نیز با مش��اهده‬ ‫خش��ونت علیه نیروها و طرفدارانش و از انجایی که مسلح‬ ‫است وارد عمل ش��ود‪ .‬این وضعیت ب رای اینده مصر خیلی‬ ‫خطرناک اس��ت و رهب ران میانه‏رو اخوان باید تدبیر الزم را‬ ‫بیندیشند تا به این اوضاع دچار نشوند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫با توجه ب�ه مدلی از اسلام سیاس�ی س�نی که‬ ‫در برابر م�دل س�لطنتی و خالفتی عربس�تان و‬ ‫کش�ورهای محافظ�ه کار به وج�ود ام�د‪ ،‬پس از‬ ‫پیروزی حزب عدالت و توس�عه در ترکیه نوعی‬ ‫اسالمگرایی سنی سیاسی که متکی به ارای مردم‬ ‫بود به وجود امد ک�ه بعد از پی�روزی انقالب های‬ ‫عربی در تون�س و مصر‪ ،‬به نوع�ی اخوان گرایی‬ ‫در منطقه تفس�یر شد در مقابل اسلام سیاسی‬ ‫شیعی‪ .‬نمونه ان نیز نظریه هالل شیعی ولی رضا‬ ‫نصر اس�ت که پس از حمل�ه امری�کا به عراق و‬ ‫سرنگونی صدام مطرح شد‪ .‬باتوجه به اعتراضاتی‬ ‫که از ناحی�ه چپ و لیبرال متوجه اردوغان ش�د و‬ ‫اختالفاتی که میان وی و عب�داهلل گل وجود دارد‬ ‫و بعد هم داس�تان مصر و حتی شکست اخوان و‬ ‫سلفی ها در سوریه ایا در بلندمدت بازهم به موازنه‬ ‫قوای سنتی بین اسالم ش�یعی سیاسی در برابر‬ ‫عربستان بازخواهیم گش�ت یا نه‪ .‬یک بازسازی‬ ‫دوباره از اخوان را خواهیم داشت ؟‬ ‫‪ l‬شی خ االسلام‪ :‬این مس��اله خیلی حساس و‬ ‫دقیق است؛ اینکه اسالم خالصه ش��ود در المرسی درست‬ ‫نیس��ت‪ .‬همچنان که کاندیدای اول اخوان المسلمین نیز‬ ‫خی رات الشاطر بود و از روی ناچاری المرسی را کاندیدا کردند‪.‬‬ ‫محمد المرس��ی یک رس��وبات و ته مایه های سلفی دارد و‬ ‫شاید اخوان ی ها چون به رای سلف ی ها نیاز داشتند به المرسی‬ ‫روی اوردند‪ .‬بناب راین اخوان چیزی است بزرگتر از المرسی و‬ ‫مصر چیزی است خیلی بزرگتر از اخوان‪ .‬همانطور که اشاره‬ ‫شد تمام رفت و امد شرق و غرب عالم از نظر تجاری از کانال‬ ‫سوئز است‪ .‬بناب راین اگر زمانی مردم مصر تصمیم بگی رند به‬ ‫هر دلیلی عبور اسلحه از این کانال را متوقف کنند ساختار‬ ‫دفاعی اروپ��ا و امریکا برهم خواهد ریخ��ت‪ .‬قضیه دیگری‬ ‫که باید بدان اشاره کنم این است که حزب النور‪ ،‬ابن الوقت‬ ‫اس��ت‪ .‬انها زمان انتخابات کنار المرسی ایستادند و اکنون‬ ‫‪52‬‬ ‫کنار ارتش هس��تند‪ .‬این اقدامات حزب النور را باید به پای‬ ‫قدرت طلبی انها گذاشت نه به حس��اب اخوان؛ زی را اخوان‬ ‫همواره یک روش اعتدالی ب رای دعوت دارد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫باید امیدوار بود که این دودس��تگی جامعه مصر منجر به‬ ‫حرکت های تند از جانب اخوان نش��ود‪ ،‬زیرا در حرکت های‬ ‫تند‪ ،‬زور تعیی ن کننده اس��ت و نه منطق‪ .‬این در حالی است‬ ‫که اخوان در منطق قوی است نه در زور‪ .‬بناب راین اخوان نباید‬ ‫هیچ گاه بازی را به حرکت های تند بکشاند‪ .‬اما اینکه حزب‬ ‫عدالت و توسعه رجب طیب اردوغان یک نظریه اسالمی یا‬ ‫یک نظریه فقه سنی است درست نیست‪ .‬این گروه معتقدند‬ ‫که مس��لمانان نیز م ی توانند مانند غرب ی ها دموکراس��ی و‬ ‫توسعه داشته باش��ند‪ .‬اردوغان نیز در پی حکومت اسالمی‬ ‫نیست چنان که المرس��ی هم نبود و در کنار انگال مرکل‪،‬‬ ‫صدر اعظم المان اظهار کرد که به دنبال حکومت اسالمی‬ ‫نیست‪ .‬بناب راین المرسی خیلی مماشات کرد و انچه نشان‬ ‫م ی داد نبود‪ .‬در این شرایط جمهوری اسالمی ای ران به عنوان‬ ‫پدر انقالب اسالمی و به عنوان کشوری که م ی خواهد اسالم‬ ‫در ب رابر شیطان بزرگ بایستد هر کاری م ی کند که نهضت‬ ‫اسالمی و مردم‪‎‬ساالری نجات پیدا کند‪ .‬اما متاسفانه اخوان‬ ‫تاکنون زمینه را فراهم نکرده و در واقع یکی از مش��کالت‬ ‫اخوان این بود که دوست و دش��من را نشناخت و با ای ران از‬ ‫سر عناد درامد و با امریکا از در تعامل‪ .‬واقعیت جامعه مصر‬ ‫این گونه است که مومنان با اخوان المسلمین هستند البته‬ ‫این بدان معنا نیست کس��انی که در طرف مقابل هستند‬ ‫مس��لمان نیس��تند بلکه کل جامعه مصر مسلمان است‪.‬‬ ‫در این ش��رایط ایران باید در کنار مومنان بایستد و با وجود‬ ‫ظلم هایی که در حق ما انجام دادند باز باید حواس مان باشد‬ ‫که دعوای ما‪ ،‬دعوا با امریکاست‪ .‬اشکاالت و اشتباهاتی که‬ ‫اخوان انجام داد نباید ای ران را به واکنش و عکس العمل وادارد‬ ‫و ما نباید هدف نابودی اسرائیل‪ ،‬احیای حکومت اسالمی و‬ ‫زمینه س��ازی ب رای ظهور امام زمان (عج) را فراموش کنیم‪.‬‬ ‫بناب راین هنوز جا دارد که با اخوان همراهی کنیم‪.‬‬ ‫جناب ایرانی به نظر شما منافع ایران در تحوالت‬ ‫مصر به چه صورت است؟‬ ‫‪ l‬ایرانی‪ :‬من ابت��دا درباره رابط��ه امریکا و مصر‬ ‫یک توضیح کوتاهی بدهم‪ .‬در ابتدای ش��کل گیری تحول‬ ‫‪ 25‬ژانوی��ه در مصر‪ ،‬نکته اساس��ی که مطرح ب��ود این که‬ ‫امریکای ی ها ابزارهای مختلفی را در خالل حکومت مبارک‬ ‫ب رای خودشان تعریف کردند‪ .‬مهمترین ابزار نیز ارتش بوده‬ ‫و هست‪ .‬دومین ابزار کمک های اقتصادی بود؛ امریکای ی ها‬ ‫نزدیک به سه میلیارد دالر در سال به مصر کمک م ی کنند؛‬ ‫چه در دوره مبارک و چه المرس��ی‪ .‬امریکا به واس��طه این‬ ‫کمک ها‪ ،‬سیاس��ت های مصر را تحت الشعاع قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫سومین عامل و ابزار نیز نخبگان سیاسی هستند زی را بخش‬ ‫عمده‪‎‬ای از این قشر طرفدار امریکا و ارتباط با امریکا هستند‪.‬‬ ‫از دیگر سو از گذشته امریکا یک سری رسانه در مصر ایجاد‬ ‫کرده که همچنان وجود دارند‪ .‬امریکا بودجه سنگینی ب رای‬ ‫شکل گیری این رسانه ها و شبکه های اجتماعی اختصاص‬ ‫داده تا اهداف موردنظرش��ان را اجرا کنند‪ .‬ابزار مهم دیگری‬ ‫که وجود دارد سازمان های غیردولتی و ‪NGO‬ها هستند‪،‬‬ ‫افراد شاغل در این س��ازمان های غی ر دولتی دوره ای از مصر‬ ‫خارج شدند ولی س��فیر امریکا دوباره انها را مشغول به کار‬ ‫کرد‪ .‬این ابزارها را هی��چ دولتی به غی��ر از امریکا در مصر‬ ‫نداشته و به نظر م ی رسد پس از دوران مبارک هیچ تغییری‬ ‫در این چارچوب ایجاد نشد‪ .‬پس چطور م ی خواهیم به این‬ ‫جمع بندی برسیم که نقش امریکای ی ها بعد از تحوالت مصر‬ ‫و روی کار امدن المرسی کمتر شده است؟‬ ‫اما درباره رابطه ایران و مصر وقتی وارد عمق قضایا ش��ویم‬ ‫اخوان المسلمین به لحاظ نظری یک تعریفی دارد و به لحاظ‬ ‫سیاسی‪ ،‬فلس��فه اجرای احکام و حکومتداری یک تعریف‬ ‫دیگر‪ .‬به نظر من اخوان اصال فلسفه سیاسی حکومتداری‬ ‫را ندارد و همان طور که اشاره شد از ابتدای امر ب رای دعوت‬ ‫و ارشاد شکل گرفته اس��ت‪ .‬در ای ران و ب ر اساس والیت فقیه‬ ‫یک چارچوبی تنظیم ش��ده و مطابق ان نی��ز حکومتداری‬ ‫یعنی حکومت ول ی فقیه تعریف شده است ولی اخوان چنین‬ ‫چارچوبی ندارد و م ی‏خواهد یک تعریف حکومتداری جدید‬ ‫ایجاد کند‪ .‬علمای بزرگ اهل س��نت ان هم نوع س��نتی ان‬ ‫که سلف ی گرا هس��تند‪ ،‬هیچ اعتقادی به دموکراسی ندارند‬ ‫و م ی گویند مردم بای��د از عقیده انها حمای��ت کنند‪ .‬اما در‬ ‫تحوالت اخیر شاهد بودیم که س��لف ی ها پای صندوق های‬ ‫رای امدند‪ .‬در این شرایط کدام مساله را باید باور کرد؛ تا قبل‬ ‫از این اتفاقات سلف ی ها م ی گفتند مبارک یا عبداهلل ول ی امر‬ ‫هس��تند و هنوز این تفکر وجود دارد‪ .‬در نهایت م ی خواهم‬ ‫این را بگویم که اعتقاد به مردم س��االری در بدنه اهل سنت‬ ‫وجود ندارد‪ .‬همچنین تجربه روی کار امدن اس�لامگرایان‬ ‫طی یکی‪ ،‬دو س��ال اخیر در کش��ورهای مختلف نشان داد‬ ‫استمرار وضعیت اس�لام سیاس��ی ان هم از نوع سن ی اش‬ ‫در این مدت به نفع ای ران نبوده اس��ت‪ .‬حکومت المرس��ی‬ ‫نیز کام�لا بیانگر این وضعیت بود و چالش��ی که طی این‬ ‫یک س��اله حکومت المرس��ی با ایران و مصر داشت در دو‬ ‫دوره مبارک نبود‪ .‬اکنون مصر و عربس��تان بازیگران اصلی‬ ‫صحنه جهان اهل سنت هستند و اگر احساس شود منافع‬ ‫تاریخی دو جریان حاکم تحت عنوان جریانات اس�لامی از‬ ‫طرف جمهوری اسالمی ای ران به اس��م مقاومت و مبارزه با‬ ‫اس��رائیل و امریکا در خطر خواهد افتاد‪ ،‬قطعا مانع خواهند‬ ‫شد‪ .‬زی را انها م ی خواهند خودش��ان پرچم دار باشند و ای ران‬ ‫پشت سرش��ان قرار بگیرد‪ .‬نقطه اتصال جمهوری اسالمی‬ ‫ایران با اخوان فقط دیدگاه های ضدصهیونیستی است‪ ،‬اما‬ ‫در رابطه با امریکا یک جمله در اظهارات اخوان علیه امریکا‬ ‫دیده نم ی شود‪ .‬در مجموع وضعیت اینده روابط ای ران و مصر‬ ‫‪ l‬هان ی زاده‪ :‬این مساله به نوع عملکرد بازیگران‬ ‫داخلی مصر بستگی دارد و همچنین نقش امریکا‪ ،‬اسرائیل‪،‬‬ ‫عربس��تان و قطر در این رابطه خیلی مهم است‪ .‬در مصر‬ ‫یکی از عوامل تنش و بحران‪‎‬هایی ک��ه با تفکرات دینی و‬ ‫مذهبی نقش پیدا م ی کنند‪ ،‬قطر و عربستان هستند‪ .‬قطر‬ ‫یکی از کش��ورهای ذره بینی است که هزینه های سنگینی‬ ‫ب رای جذب اخوان المسلمین معتدل متحمل شده است‪ ،‬اما‬ ‫عربستان گروه های س��لفی تکفیری را تقویت م ی کند‪ .‬تز‬ ‫اخوان المسلمین ب رای خالفت اس�لامی از ‪ 50‬سال پیش‬ ‫این است که یک اقتصاد پویا داشته باش��ند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که اقتصاد پویا بدون نفت قابل تعریف نیست بناب راین‬ ‫این گروه چشمش به دنبال کش��ورهای حوزه خلی ج فارس‬ ‫مخصوصا عربستان اس��ت‪ .‬اینها فکر م ی کنند اگر بتوانند‬ ‫به نفت عربس��تان‪ ،‬کویت ی��ا امارات دسترس��ی پیدا کنند‬ ‫خیلی راحت تر م ی توانند یک خالفت اسالمی پایدار ایجاد‬ ‫کنند‪ .‬بناب راین عربستان سعودی مخصوصا پس از انقالب‬ ‫اس�لامی نوعی رقابت تخریبی ب رای انزوای ای ران از طریق‬ ‫مذهب اجرا کرد‪ .‬زمانی که اق��ای احمدی نژاد در بهمن ماه‬ ‫سال گذشته به مصر سفر کرد جریاناتی پیش امد‪ .‬در همان‬ ‫زمان ک��ه وی با ش��یخ االزهر دیدار داش��ت روزنامه الوطن‬ ‫گزارش عجیبی منتشر کرد که معلوم نیست تعمدی بود یا‬ ‫اینکه م ی خواست سیگنال دهد‪ .‬این روزنامه شرحی از یک‬ ‫تحلیلگر امریکایی ذکر کرده بود که ع ربستان از بدو پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی ب رای اینکه جریان سلف ی گری را در االزهر‬ ‫تقویت کند ‪60‬میلیارد دالر هزینه کرده اس��ت؛ یعنی سالی‬ ‫دو میلیارد دالر تا جریان های سلفی را تقویت و جریان های‬ ‫و سوال اخر اینکه در شرایط کنونی چه اینده ای‬ ‫را برای اخوان المس�لمین و در کل جامعه مصر و‬ ‫حکومت اتی این کشور پیش بینی می کنید؟‬ ‫‪ l‬احمدزاده‪ :‬وضعیتی ک��ه اکنون مصر دچارش‬ ‫است به نوعی است که روند تضعیف هرچه بیشتر اخوان ی ها‬ ‫را دنبال م ی کن��د‪ .‬هرچه جلوت��ر م ی رویم ش��اهد تحلیل‬ ‫بیشتر نیروهای اخوان هس��تیم و وضعیتی که پی ش بینی‬ ‫م ی کنند‪ ،‬اینگونه اس��ت که با بازداش��ت رهب ران اخوانی و‬ ‫بستن رسانه های وابسته به انها‪ ،‬اخوان ی ها را محدودتر کنند‪.‬‬ ‫در حقیقت این وضعیت دشوار اس��ت؛ از انجایی که‬ ‫قشر فرودست و فقیر گرایشاتی نسبت به اخوان ی ها داشتند‬ ‫و به خاطر اقدامات عام المنفع ه ای که انها انجام داده بودند به‬ ‫انها متمایل بودند این فرصت یک ساله موقعیت خوبی بود‬ ‫که اخوان بتواند کارامدی خودش را نشان دهد‪ .‬اما متاسفانه‬ ‫اخوان نتوانست از این فرصت اس��تفاده کند و این در حالی‬ ‫است که یکی از مطالبات اصلی قیام فراگیر ‪ 2011‬در مصر‬ ‫بحث اقتصاد و معیشت بود‪ ،‬اما اخوان نتوانست این مطالبه‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫با توجه به دس�ته بندی های موج�ود یعنی طیف‬ ‫لیبرال‪ ،‬اخوان المس�لمین معت�دل‪ ،‬گرایش های‬ ‫ملی گرا و ارتش‪ ،‬اینده مصر به چه صورت خواهد‬ ‫بود و توازن قوا به چه سمتی خواهد رفت؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫باتوجه به پیچیده بودن جامعه مصر باید بدین صورت باشد‬ ‫که ای ران با تمام جریان��ات و گروه ها در مصر همکاری کند‪.‬‬ ‫چتر جمهوری اس�لامی باید انقدر بزرگ باشد که تمام این‬ ‫جریانات را در بر بگیرد و نباید سیاست هایمان را از کانال یک‬ ‫جریان جلو ببریم‪ .‬روابط ایران و مصر در این یک سال را به‬ ‫دو بخش باید تقس��یم کرد؛ بخش اول مربوط به زمانی بود‬ ‫که ای ران اعالم کرد ما م ی خواهیم با تمام گروه های مصری‬ ‫کار کنیم و خواست ما خواس��ت تمام مردم مصر است‪ .‬اما‬ ‫بخش بعد به زمانی مربوط م ی شود که ای ران حمایت قوی‬ ‫ی از حکومت المرسی به رغم چالش هایی که‬ ‫و مس��تحکم ‬ ‫به وجود امد انجام داد‪ .‬در داخل کشور خیل ی ها به این شیوه‬ ‫اعتراض داش��تند و معتقد بودند در رابطه با مساله مصر ما‬ ‫نباید تمام تخم مرغ هایمان را در س��بد اخوان بگذاریم‪ .‬این‬ ‫جریان باید درس اموزنده ای ب رای اینده موضع گیری های ما‬ ‫در رابطه با مساله مصر باشد‪.‬‬ ‫ش��افعی را منزوی کند‪ .‬در این رابطه عربس��تان توانست‬ ‫موفق عمل کند‪ .‬در میان جریان های س��لفی‪ ،‬حزب النور‬ ‫‪ 12‬زیرمجموعه س��لفی دارد که همه وابسته به عربستان‬ ‫هستند؛ قطر هم به سمت جریان های اخوان گرایش دارد و‬ ‫انها را تقویت م ی‪‎‬کند‪ .‬در حال حاضر وهاب ی های عربستان‬ ‫‪ 100‬شبکه ماهواره ای دارند که چرخش مالی این شبکه ها‬ ‫س��االنه ‪10‬میلیارد دالر اس��ت‪ .‬در این میان ای ران چه کرده‬ ‫است؟ ایا از رس��انه اس��تفاده کرده و ایا در کنار دیپلماسی‬ ‫رس��می‪ ،‬دیپلماس��ی عموم ی مان نیز فعال بوده اس��ت؟‬ ‫مشکل اصلی اینجاست که بازیگران مصر همچون امریکا‪،‬‬ ‫اسرائیل‪ ،‬عربستان و قطر خیلی قدرتمند هستند و ای ران در‬ ‫حاشیه به نوعی تالش م ی کند تا جایی ب رای خودش ترتیب‬ ‫دهد‪ ،‬اما در جریان س��فر احمدی نژاد به مص��ر فضا کامال‬ ‫ضدای رانی بود‪ .‬المرسی که از تمام دنیا استقبال کرد اصال در‬ ‫ب رابر رئی س جمهور ای ران خوب ظاهر نشد‪ .‬در دانشگاه االزه را‬ ‫من نیز همراه اقای احمدی نژاد بودم‪ .‬در ان زمان به ماشین‬ ‫خبرنگاران ای رانی حمله شد و سنگ پرتاب کردند‪ .‬بناب راین‬ ‫دولت های مذک��ور بازیگران اصلی داخلی مصر هس��تند و‬ ‫تالش م ی کنند مصر را از زاویه خودش��ان و منافع خودشان‬ ‫مهار کنند و به سمتی سوق دهند که منافع شان تامین شود‪.‬‬ ‫اکنون شرایط مصر مانند یک کشتی توفان زده روی‬ ‫یک اقیانوس است که معلوم نیست به کدام طرف خواهد‬ ‫رفت‪ ،‬اما در نهای��ت امریکای ی ها ان را مه��ار کرده و تالش‬ ‫خواهند کرد یک دولت سکوالر و لیب رال قدرتمند را به رهبری‬ ‫یکی از شخصی ت های مورد قبول جامعه جهانی همچون‬ ‫محمد الب رادعی تش��کیل دهند تا بتوانند یک دموکراسی‬ ‫کنترل ش��ده در مصر ایجاد کنند و نقش اس�لامگراها نیز‬ ‫کامال حاشی ه ای باشد‪.‬‬ ‫را پاسخ دهد‪ .‬در این شرایط گرایش بیشتر به سمت گرایشات‬ ‫لیب رال و س��کوالر خواهد بود‪ ،‬مگر اینکه اخوان ی ها بتوانند‬ ‫مجددا خودشان را بازسازی کنند و همچون قبل به اقدامات‬ ‫عام المنفعه روی بیاورند‪.‬‬ ‫ایرانی‪ :‬ب��ه نظرم اخ��وان به وضعیت گذش��ته اش‬ ‫بازخواهد گش��ت و به لحاظ س��نتی نفوذی ک��ه در جامعه‬ ‫مصر داش��ت همچنان حفظ خواهد ش��د‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫اخوان یک س��ری حامیان س��نتی دارد که با این تحوالت‬ ‫از کنار اخوان جدا نخواهند ش��د‪ .‬خاس��تگاه اجتماعی این‬ ‫گروه ها نیز عمدتا روس��تاها و شهرهای دوردست و کوچک‬ ‫هستند‪ ،‬البته بخشی از حامیانش��ان نیز در قاهره هستند‪.‬‬ ‫در یک براورد اولیه تنها ح��دود ‪ 25‬تا ‪ 30‬درصد جامعه مصر‬ ‫را حامیان اخوان تشکیل می دادند و وقتی اخوان پیروز شد‬ ‫این پیروزی در ائتالف با دیگ��ر گروه ها بود‪ .‬البته از انجایی‬ ‫که اخوان قوی ترین و پرتشکیالت‪‎‬ترین اقلیت جامعه مصر‬ ‫بود‪ ،‬به همین خاطر جایگاهش پایی ن تر از این نخواهد امد‪.‬‬ ‫نباید فراموش کرد که عملکرد اینده اخوان نیز مهم است‪.‬‬ ‫اگر این گروه بخواهد وارد درگیری شود که منجر به خونریزی‬ ‫و خشونت ش��ود قطعا از طرف نیروهای مسلح مورد فشار‬ ‫بیش��تری قرار خواهد گرفت‪ .‬در این شرایط به طور طبیعی‬ ‫اخوان در انزوای بیشتری قرار خواهد گرفت‪ .‬نکته دیگری که‬ ‫باید بدان توجه داشت پیامدهایی است که تحوالت مصر بر‬ ‫حوزه بیرونی و منطقه گذاشت‪ .‬به نظر من مهمترین پیامد‬ ‫بعد از سقوط المرسی این است که در حوزه های دیگری که‬ ‫اخوان ی ها روی کار بودند دچار ضعف خواهند ش��د‪ .‬به قول‬ ‫معروف اخوان المسلمین مصر‪ ،‬اخوان مادر بود و همچنان‬ ‫که هنگام پیروزی انها بقیه گروه های اخوان نیز احس��اس‬ ‫قدرت کردند اکنون نیز احساس ضعف خواهند کرد‪ .‬دومین‬ ‫مساله نیز تضعیف نقش کشورهای منطقه است که تمام‬ ‫توان خودشان را ب رای قدرت یافتن اخوان به کار گرفته بودند‪.‬‬ ‫بدون تردید بازنده اصلی این قضای��ا در منطقه قطر خواهد‬ ‫بود که حمایت‪‎‬های ویژه‪‎‬ای از اخ��وان انجام داده بود‪ .‬گرچه‬ ‫این روند از پیش اغاز ش��ده بود و بسیاری معتقدند تحوالت‬ ‫مصر ب ی ربط با تحوالتی که از تضعیف جبهه النصره سوریه‬ ‫شروع شد نیست‪.‬‬ ‫در رابطه با این��ده مصر باید توجه داش��ت که اخوان‬ ‫همچنان اخوان باق��ی خواهد ماند و اگ��ر بتواند وضعیت‬ ‫خودش را به درستی بازیابی کند م ی تواند در بخش هایی از‬ ‫قدرت مجددا وارد شود‪ .‬چراکه جایگاه اخوان سنتی و تعریف‬ ‫شده اس��ت و تش��کیالت دارد‪ .‬بناب راین اگر اخوان رهبری‬ ‫داشته باشد که بتواند اینها را خوب اداره کند‪ ،‬م ی توانند وارد‬ ‫درگیری های مصر نشوند‪ .‬اما یادمان نرود در طرف مقابل نیز‬ ‫چالش های مختلفی وجود خواهد داشت زیرا تنوع گروه ها‬ ‫و افکار از حامیان مبارک و احمد ش��فیق گرفته تا چپ ها‪،‬‬ ‫الئیک ها و ناصریس��ت ها وجود دارد‪ .‬بناب راین اکنون تمام‬ ‫این گروه ها م ی خواهند در کنار هم جمع ش��وند و حکومت‬ ‫اینده را تش��کیل دهند و در این ص��ورت حتما دچار چالش‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫هان�ی زاده‪ :‬به نظر من اگر اخوان س��اختار س��نتی‬ ‫خودش را تجدید کند‪ ،‬به سمت تجددگرایی بیاید‪ ،‬از تجربه‬ ‫دولت سازی جمهوری اسالمی ای ران اس��تفاده کند و بتواند‬ ‫شرایط اجتماعی مصر را با اسالم معتدل تلفیق کند‪ ،‬در اینده‬ ‫خواهد توانست بخشی از اهرم هایش را در بدنه دولت مصر‬ ‫حتی اگر سکوالر باشد به کار گیرد‪.‬‬ ‫احمدزاده‪ :‬اخرین نکته ای که م ی خواهم بدان اشاره‬ ‫کنم این اس��ت که اخوان تاکنون بارها به انحصارگرایی در‬ ‫قدرت متهم شده اس��ت‪ ،‬اما هم اکنون همین رویه از سوی‬ ‫ارتش و نیروهای لیب رال در حال تکرار ش��دن اس��ت‪ .‬باید‬ ‫توجه داش��ت اگر این رویه نهادینه شود و بس��تری را ب رای‬ ‫خش��ونت های بعدی اماده کن��د م ی تواند این��ده مصر را با‬ ‫تنش های بیشتری مواجه سازد‪g .‬‬ ‫‪53‬‬ ‫جامعهقطبی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫شکاف های چند قطبی در مصر‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫نگاهی جامعه شناختی به شکاف های اجتماعی و سیاسی در مصر‬ ‫چندصدایی‬ ‫رادیکال‬ ‫‪54‬‬ ‫تو گویمثلثبا‬ ‫گف ‬ ‫سی د هادیخسروشاهی‬ ‫روزهایسرنوشت ساز‬ ‫مستبدمصلح‬ ‫مصر تا یک دهه اینده وضعیت‬ ‫«بینابینی»راتج ربهم ی کند‬ ‫تو گوبامسئولدفترنمایندگیای ران‬ ‫گف ‬ ‫در قاهره درباره شکاف های جامعه مصر‬ ‫تو گو با مسئول دفتر نمایندگی ایران در قاهره درباره شکاف های جامعه مصر‬ ‫گف ‬ ‫‪1‬‬ ‫اخوان ؛ اقلیت قدرتمند‬ ‫مصرباردیگرشگفتیسازشد‪.‬اینبارنوعبرکناریرئیس جمهورمنتخبمردموزماناندکدرقدرتبودناوازیکسو‪،‬‬ ‫همکاریارتشوبخشیازمردممصردراینبرکناریازسویدیگر‪،‬مبنایجدیدیرابرایتحلیلتحوالتمصرایجادکردهو‬ ‫تحلیلگرانوصاحب نظرانرابهتاملواداشته‪.‬هرچههست‪،‬باردیگرالگویجدیددرتحوالتجهانعرب‪،‬ازقاهرهصادرهشده‬ ‫است‪.‬مجلهمثلثدرگفت وگوبامجتبیامانی‪،‬رئیس دفترحفاظتمنافعجمهوریاسالمیایراندرقاهرهبهبررسیجزئیات‬ ‫بیشتریازتحوالتدوهفتهاخیردرمصروچگونگیبرکناریالمرسیوایندهاخوان المسلمینبعدازبرکناریاوپرداختهاست‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که این گفت وگو درست دقایقی بعد از درگیری های صبح روز دوشنبه(مورخ‪ 17‬تیر) در قاهره میان حامیان‬ ‫محمدالمرسیوارتشوکشتهشدنتعدادیازهوادارانرئیس جمهوربرکنارشدهانجامگرفتونمایندهجمهوریاسالمی‬ ‫ایراندرطولمسیردفترنمایندگیبهسواالتمثلثپاسخگفت‪.‬‬ ‫به عن�وان نماین�ده کش�ورمان در دفت�ر نمایندگی‬ ‫جمهوریاسالمیایراندرقاهره‪،‬ازنزدیکباتک تک‬ ‫تحوالت جامعه مصر از سه سال قبل تاکنون به ویژه‬ ‫تحوالت یک ماهه اخیر این کشور با خبر هستید‪ .‬از‬ ‫دیدشمامخالفاناقایالمرسیمتشکلازچهطیف ها‬ ‫وگروه هاییهستند؟‬ ‫‪ l‬انچه در برکناری اقای المرسی اتفاق افتاد در نوع خود‬ ‫پدیده ای جدید اس��ت که باید نامگذاری شود‪ .‬این پدیده ارتشی‪-‬‬ ‫مردمی شاید به گونه ای تحول در معنای کودتا و انقالب مخملی‬ ‫است‪.‬بهبیاندیگرترکیبیازانقالب‪،‬کودتاوانقالبمخملیاست‪.‬‬ ‫به طور عام اگر این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم‪ ،‬جمعیتی‬ ‫در دفاع از اقدام ارتش و ضد المرسی به خیابان ها امدند‪ .‬به ادعای‬ ‫گردانندگانایناعتراضات‪،‬تع دادتظاهرکنندگانحدود‪ 35‬میلیون‬ ‫نفربودندکهچنینامریواقعیتندارد‪.‬مس الهاینجاستکهه واداران‬ ‫اقایالمرسیهمتوانست هاندتق ریباهماندازهمخالفان‪،‬درخی ابان ها‬ ‫حضوربههمرسانند‪.‬درخوش بینانه ترینحالتدرقاهرهبیشاز‬ ‫یکمیلیوننفرباتوجهبهحجمومساحتخی ابان ها‪،‬دراعتراضات‬ ‫بهالمرسیحضورداشتندورقمی نزدیکبههمینمی زانراهمدر‬ ‫سایرشهرهاشاهدبودیمکهدرمجموعم ی توانگفتحدوددو یا‬ ‫سهمیلیوننفردرمخالفتبااقایالمرسیدستبهاعتراضزدند‪.‬‬ ‫البتهطرفداراناقایالمرسیبهلحاظتع دادکمتربودند؛امادرنهایت‬ ‫جمع این دو طیف‪ ،‬درصد بس��یار کمی از جمعیت مصر است‪.‬‬ ‫در عین حال باتوجه به اینکه مخالفان و مدافعان المرسی از نظر‬ ‫‪ l‬اشاره داشتم که انهایی که در خیابان ها م ی ایند لزوما‬ ‫نمایندگانافکارعمومینیستند‪.‬تع دادانهاحتیباتوجهبهجمعیت‬ ‫قاهره‪ 15‬میلی ونیدرخی ابان هابهنفعیکجریان‪،‬نم ی تواندنماینده‬ ‫افکارعمومیباشدبلکهیکروزطرفدارانیکجریانویکگروه‬ ‫درخیابان هاحاضرم ی شوندوروزدیگرطرفدارانجریانیدیگر‪.‬این‬ ‫بهمعنایتغییردیدگاه هایمردمبه صورتلحظه اینیست‪.‬باید‬ ‫توجهکنیمکهاینمردمهستندکهدرجامعهمصرتقسیمشد هاند‬ ‫وطرفدارانانهایکروزبهنفعیکجریانوروزبعددیگرانبهنفع‬ ‫جریانی دیگر به خیابان ها م ی ایند‪ .‬برخی انتقادها وجود دارد که‬ ‫ارتشمصربااینکاردرب رابریکگروهسیاسیوبهنفعگروهدیگر‬ ‫موضع گرفت‪ .‬باید هرچه سریع تر منتظر بود عقالی مصر راهی‬ ‫ب رای خروج از بحران این موضوع که دو گروه را در طرفین و ارتش‬ ‫را نیز به سود یک گروه وارد می دان کرده است پی دا کنند‪ .‬اما در مورد‬ ‫ارتشبایدگفتکهایننهادبهصورتذاتیدارایمشروعیت است‪.‬‬ ‫مردمبهارتشاحترامم ی گذارندچراکهسابقهعملکردارتشاینبوده‬ ‫کههی چ گاهبه رویمردماسلحهنکشیدهاست‪.‬البتهح وادثبعداز‬ ‫برکناریالمرسیرابایدموردتوجهقرارداد‪.‬درمجموعارتشبه عنوان‬ ‫یکنیرویموثردرتنظیمقدرت هامطرحاستوبایدانتظارداشت‬ ‫که این نقش بیطرفانه خود را در میان گروه های سیاسی‪ ،‬به نفع‬ ‫یومنافععالیمصرایفاکند‪.‬‬ ‫جریانمردم ‬ ‫بهتقسیممردممصراشارهداشتید‪.‬ایاایننشانه ای‬ ‫ازدو قطبیشدنجامعهمصرنیستواگرچنیناست‪،‬‬ ‫طی سه س�ال اخیر چه دو قطبی هایی در این کشور‬ ‫شکلگرفتهوتعمیقیافتهاست؟‬ ‫‪ l‬متاس��فانه چنی��ن رون��دی را ش��اهدیم‪ .‬زمانی که‬ ‫افراد زیادی ب رای حمای��ت از طرح و پروژه سیاس��ی یک جریان‬ ‫خاص به خیابان ها م ی ایند‪ ،‬در صحنه سیاس��ی به عنوان یک‬ ‫‪ l‬این احتمال هس��ت که مخالفت ها و درگیری ها از‬ ‫الیه هایسطحیجامعهبهالیه هایزی رینانتقالیابد‪.‬درنهایت‬ ‫خشونت هاافزایشپی داخ واهدکرد‪.‬البتهشرایطدوسالاخیرمصر‬ ‫به گونه ای اس��ت که نم ی توان اطمینان داشت که با حادثه غیر‬ ‫منتظره ایمواجهنخ واهیمشد‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫برکناری محم�د المرس�ی‪ ،‬رئیس جمهور منتخب‬ ‫اسالمگرایان که تنها یک سال در قدرت بود‪ ،‬در نوع‬ ‫خود بی بدیل است‪ .‬از دید شما این نوع برکناری چه‬ ‫ویژگی هایی دارد و ایا می تواند به یک الگو در جهان‬ ‫عرببرایتغییرساختاردولتمبدلشود؟‬ ‫به نقش ارتش اشاره ای داشتید‪ .‬این نهاد نظامی تا‬ ‫قبلازانتخاباتریاست جمهوریمصربرایورودبه‬ ‫صحنهسیاستبامخالفتمردممواجهبودامااکنون‬ ‫مورد حمایت بخش�ی از مردم اس�ت‪ .‬ایا نمی توان‬ ‫دیدگاهمردممصررالحظه ای توصیفکرد؟‬ ‫ازدیدشماادامه تضادمیانایندو قطبی هایموجود‬ ‫در مصر از جمله دو قطبی اقت�دار و امنیت یا الئیک و‬ ‫اسالمگرامی تواندشرایطموجودرا متحولسازد؟‬ ‫اما سرنوش�ت اقای المرس�ی در این می�ان قابل‬ ‫توجه اس�ت‪ .‬چه اینده ای در انتظار او و در شکلی‬ ‫وس�یع تر در انتظار اسلامگرایان و اخوانی ها در‬ ‫جامعه مصر است؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬مخالفان المرسیهمبخشیازجامعهمصرهستند‬ ‫و مجموعه ای از مخالفان سیاس��ی که در انقالب مصر (بهمن‬ ‫‪ )1389‬مشارکت داشتند و هم بخشی از بدنه طرفدار نظام مبارک‬ ‫راشاملم ی شوند‪.‬حزبسلفینورنیزدربیناناناست‪.‬الب رادعی‬ ‫نیز از مخالفان المرسی است‪ .‬طیفی که یک سرش را سلف ی ها‬ ‫و سر دیگرش را لیب رال ها تشکیل م ی دهند و عناصر دیگری‬ ‫نیز در این بین قرار دارند‪ .‬اغلب رسانه های حامی نظام مبارک‬ ‫نیز با مدیریت بخشی از سرمایه داران وابسته به رژیم سابق و‬ ‫رسانه دولتی به شکل قابل توجهی از جریان ضد اقای المرسی‬ ‫حمایت م ی کنند‪ .‬در عین حال تنها شبکه تلویزیونی اخوان و‬ ‫برخی شبکه های دیگری که ممکن بود از اخوان حمایت کنند‬ ‫نیز تعطیل شده اند‪.‬‬ ‫کمیتوکیفیتمتفاوتبودند‪،‬حضورهمزمانشاندرخیابان ها‬ ‫الجرمبهدرگیریکشیدهم ی شودکهبهمصلحتمصرومنطقه‬ ‫نیست‪ .‬در مجموع این روشی است که برخی م ی خواهند ان را‬ ‫جایگزین صندق های رای کنند‪ .‬با این توضیحات اقدام اخیر در‬ ‫برکناریالمرسیرانهم ی توانبهتنهاییانقالبنامیدونهکودتایا‬ ‫انقالبرنگ ی؛بلکهمفاهیماجتماعیوسیاسیوامنیتیتغییرکرده‬ ‫وبایدنامجدیدیب رایاینپدیدهکهممکناستدرکشورهایدیگر‬ ‫منطقههمتکرارشود‪،‬پی داکنیم‪.‬‬ ‫قدرت مطرح م ی ش��وند‪ .‬علت اصلی این اس��ت که موسسات‬ ‫یک کش��ور فعالیت خود را به صورت واقع��ی و مطلوب انجام‬ ‫نم ی دهند‪ .‬به طور مثال اکنون تمامی رس��انه های تلویزیونی‬ ‫و رادیوی��ی مص��ری ضد المرس��ی هس��تند‪ .‬بع��د از برکناری‬ ‫اقایالمرسینیزتمامی رسانه هاییکهازالمرسیدفاعم ی کردند‬ ‫یاممکنبوددفاعکنند‪،‬تعطیلشده اندواینخودباعثعدمتوازن‬ ‫درصحنهسیاسیداخلیمصرم ی شود‪ .‬درواقعطرفمقابلب رای‬ ‫انکهدرطرحایده هاونظ راتخودبلندگوییدراختیارندارد‪،‬دستبه‬ ‫یزندتاوجودخودرااثباتکند‪.‬درهرحالتصور‬ ‫تظاه راتخی ابانیم ‬ ‫اینکه در شرایط جاری مصر‪ ،‬گروهی که رسانه ای در اختیار ندارند‪،‬‬ ‫نادیده گرفته شوند و گروه دیگر به پشتوانه رسانه و ارتش و پلیس‬ ‫بخ واهندبراوضاعمسلطشوند‪،‬دشواراستوهرچندممکناست‬ ‫درکوتاهمدتج وابدهدامادرنهایتاینتجاهلبهخ واسته های‬ ‫گروه ها‪،‬وضعایندهرابهخشونتم ی کشاند‪.‬‬ ‫‪ l‬اخ وان یک تشکیالت هشتاد ساله است‪ .‬انها شرایط‬ ‫سخت تریرادرزمانمبارکتحملکردندوازبیننرفتند‪.‬هرچند‬ ‫گروه هایسیاسیمختلفرنگوشکلمتفاوتیبهتظاه رات های‬ ‫یزنند‪.‬اماواقعیتایناستکه‬ ‫اخیردرشهرهایگوناگونمصرم ‬ ‫در درون جامعه مصر یک جریان به نام اسالمگرایی کنار گذاشته‬ ‫م ی شود و جریان دیگر در نبود اسالمگرایان قصد رشد دارد‪ .‬این با‬ ‫طبیعتمردممصرناسازگاراست‪.‬مردممصراهلتسامحهستند‪.‬‬ ‫همه در کنار یکدیگر ب��ا ازادی به دین و مذه��ب و روش خود‬ ‫مشغول هستند و کسی مزاحم دیگری نم ی شود‪ .‬این روحیه‬ ‫خشونت که در مصر بروز کرده قبال وجود نداشت و بخشی از‬ ‫ان مولود جو انقالبی است‪ .‬اما بخش مهم ان وارداتی است و‬ ‫توسط گروه هایی ترویج م ی شود که از سوی ع ربستان تحریک‬ ‫م ی شوند‪ .‬نمونه ان تحریکات علیه شیعیان در منطقه است‬ ‫که در مصر نیز وجود داشت و احتماال ادامه خواهد داشت‪ .‬قرار‬ ‫گرفتنمسیحیانمقابلجریاناسالمگرابهتشدیدتضادهایدینی‬ ‫ونهایتاخشونت هایبیشترم ی انجامد‪.‬انچهدرروحیهاخ وان ی ها‬ ‫وجود دارد و به عنوان یک موضوع جامع ه شناسی باید به ان توجه‬ ‫شود این است که ب رای رس��یدن به هدف خود استع داد بیشتری‬ ‫ب رایدستزدنبهخشونتدارند‪.‬بناب راینکنارزدنجناحاسالمگرا‬ ‫کمکیبهاوضاعمصرنم ی کند‪.‬درخوش بینانه ترینحالتب رای‬ ‫ضد اسالمگرایان‪،‬ترکیباسالمگراهاوغی ر اسالمگراها‪،‬هفتادبه‬ ‫سیبهسودمخالفاناخ واناست‪.‬اماهمینسیدرصداسالمگرا‬ ‫م ی تواند ب رای مخالفانش دردسر ساز شود و لزوما معادله عددی در‬ ‫اینمیانحاکمنباشد‪.‬اینمس اله‪،‬ایندهروشنیرادرب رابرمصرقرار‬ ‫نم ی دهد‪ .‬الزم است برخی عقال در این موارد وارد عمل شوند تا‬ ‫بتوانندفضایهمدلیبرپایهاشتراکاتایجادکنند‪.‬نبایدفراموش‬ ‫کردکهاگردیراقدامشودشدتگرفتناختالفاتباعثم ی شودکه‬ ‫اینپایه هایمشترکنیزتضعیفشدهومحوشوند‪g.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫مصر تا یک دهه اینده وضعیت «بینابینی» را تجربه می کند‬ ‫مستبد مصلح‬ ‫مرتضی بحرانی‪ /‬کارشناس اندیشه سیاسی در مصر‬ ‫‪2‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫بار دیگر مصر خبرساز شده و تحلی ل ها بر تحوالت این‬ ‫کشور و تبعات سیاس��ی و منطقه ای ان در کشورهای جهان‬ ‫عرب معطوف شده است‪ .‬در بررسی اوضاع مصر و رخدادهای‬ ‫اخیر این کش��ور‪ ،‬با رویکرد اندیشه سیاسی‪ ،‬باید به چند نکته‬ ‫توجه داشت‪ .‬اولین نکته این است که موضوع کنونی مصر‪،‬‬ ‫موضوع «داخلی» مصر نیست و نزاع فعلی‪ ،‬بعد داخلی ندارد‪،‬‬ ‫بلکه نزاع داخل و خارج مصر است‪ .‬به بیان دیگر ‪ ،‬چه در مصر و‬ ‫چه در دیگر کشورهای اسالمی در حال چالش و درگیری‪ ،‬نزاع‬ ‫بر سر دو مفهوم «خود و دیگری » اس��ت‪ .‬خودی که در زمانه‬ ‫ب ی خودی م ی خواه د خود بماند و دیگری ای که م ی خواهد در‬ ‫زمین ب ی خودی‪ ،‬خود شود‪ .‬اگر ب ر اساس واقعی ت های موجود‬ ‫بتوان عامالن سیاس��ی و اجتماعی هر جامعه را دسته بندی‬ ‫کرد‪ ،‬در مصر مانند بسیاری دیگر از کشورهای مسلمان نشین‬ ‫معاصر‪ ،‬در کنار دس��ته ب ی عمل و تماش��اچی‪ ،‬دو دسته مهم‬ ‫قرار دارند که حس��ب تجربه موجود در ای��ران م ی توان انها را‬ ‫مشروعه خواه و مشروطه طلب یا اصولگرا و اصالح طلب نامید‪.‬‬ ‫دسته اول‪ ،‬دارای «تعریفی» از خود هستند که با زمانه سازگار‬ ‫نیست و دسته دوم در مقام دیگری با زمینه سازگاری ندارند‪ .‬اگر‬ ‫چه به گفته برخی فالسفه‪ ،‬تاریخ بشر‪ ،‬تاریخ حرکت به سوی‬ ‫عقالنیت و تاریخ تکامل عقل جمعی است‪ ،‬اما دقیقا همین‬ ‫حرکت تاریخی اس��ت که در کش��ورهای مسلمان نشین با‬ ‫اعوجاج ها و نابس��امان ی هایی مواجه شده است‪ .‬در خصوص‬ ‫مصر و ب رای درک بیش��تر این نکته در این کشور م ی توان به‬ ‫قانون اساسی مصر اشاره داشت‪ .‬این قانون تائیدیه یک چهارم‬ ‫مردم مصر را دارد‪ .‬بافرض اینکه یک سوم مردم مصر‪ ،‬ب ی دغدغه‬ ‫و ب ی اندیشه و ب ی عمل سیاسی و اجتماعی هستند‪ ،‬یک چهارم‪،‬‬ ‫دوسوم همان اخ وان ی هایی هستند که در ه وای سنت‪ ،‬خ واهان‬ ‫حفظ هویت خودی هستند‪ ،‬اما به ظاهر فراموش کرده اند زمانه‬ ‫خود بودن و داشتن تعریفی از خود که اصول خودی را در صدر‬ ‫قرار دهد‪ ،‬گذشته است‪ .‬مقاومت در ب رابر این گذشت زمان‪ ،‬حال‬ ‫و اکنون موجود را نیز با چالش و تعارض مواجه م ی سازد‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬انچه در خصوص هر دو دسته حائزاهمیت است‪ ،‬ظهور‬ ‫«طبقه متوسط فکری» در این کشور است؛ طبقه ای که طی‬ ‫س ی سال حکومت مبارک‪ ،‬دستشان از عمل محروم بود اما به‬ ‫لحاظ فکری‪ ،‬تحوالت عمیقی را پشت سرگذاشته است‪ .‬هرچند‬ ‫این تحوالت بنا به دلیل مهم «تمایز خود دیگری» امکان نوع‬ ‫گفت وگو اجماع یا توافق ملی را منتفی م ی کرد‪.‬‬ ‫امروزه تایید و تاکید بر هویت خودی با مولفه های سنتی‬ ‫امری محال است‪ .‬نخستین نشانه ب رای تایید این سخن به‬ ‫قدرت رسیدن اخوان الملسمین از طریق «دموکراسی» بعد‬ ‫از انقالب سال ‪ 2011‬بود‪ .‬دموکراس��ی نزد اخوان ی ها پدیده ای‬ ‫است که نه خودی است و نه خودی خواهد شد‪ .‬در این مسیر‬ ‫بررس��ی مباحث اندیش��مندان اخوانی در باب «دموکراسی»‬ ‫ اساسا قابل فراموشی و نادیده گرفتن نیست‪ .‬رهب ران فکری‬ ‫اخوان‪ ،‬عموما دل خوشی و سر موافقتی با دموکراسی و اصول‬ ‫ان نداشته اند‪ .‬س��ه چهارم ان دو س��وم که همان لیب رال های‬ ‫خوشبخت و ناسیونالس��ی ت های بخت برگشته هستند‪ ،‬در‬ ‫واقع مهره های «دیگری» هس��تند که در زمین خودی نقش‬ ‫بدیل بازی م ی کنند‪ .‬این دسته بدون توجه به زمینه فعالیت‬ ‫سیاسی و بدون توجه به فرهنگ مستقر موجود‪ ،‬در پی اجرای‬ ‫اصول دموکراسی هستند‪ .‬این در حالی است که دموکراسی‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اگر چیزی باشد که «به دست اوردنی» باشد‪ ،‬هم زمان‪ ،‬چیزی‬ ‫است که «از دست دادن» بسیاری چیزها را نیز الزام م ی کند‪ .‬این‬ ‫همان نکته ای است که مخالفان المرسی از ان غافل هستند‪.‬‬ ‫با در نظر گرفتن این وضعیت‪ ،‬به نظر م ی رسد که محمد‬ ‫المرس��ی و اخوان «تنها» گزینه ممکن را برگزیدند‪ :‬مستبد‬ ‫مصلح‪ .‬ب ر اساس شواهد و سوابق موجود پی ش بینی م ی شود‬ ‫که مصر تا یک دهه وضعیت «بینابینی» را تجربه خ واهد کرد‪.‬‬ ‫به بیان دیگر‪ ،‬چیزی به نام اجماع و اراده جمعی در این کشور‬ ‫شکل نخ واهد گرفت و گفت وگویی میان دارندگان ارای مختلف‬ ‫حاصل نخواهد شد و با استمداد از مباحث جان رالز ‪ ،‬دو طرف‬ ‫دعوا از مرکب «خیر» پیاده نشده و بر مرکب «حق» نخواهند‬ ‫نشس��ت و در نتیجه دعوا و مدعا و مدعیان همچنان پرقوت‬ ‫ن تنها شیوه ای که م ی تواند مصر‬ ‫پابرجا خواهد بود‪ .‬در این میا ‬ ‫بینابین را از نوعی بحران تجزیه و تنش و جنگ نجات دهد‪،‬‬ ‫ استمرار این وضعیت بینابین با حکومت یک مستبد عادل یا‬ ‫مصلح است‪ .‬اما در مصر‪ ،‬شرایط دیگری در جریان است که این‬ ‫وضعیت را هم با شکست مواجه م ی سازد‪ .‬این جریان‪ ،‬به طور‬ ‫خاص‪ ،‬به اقتصاد مصر بازم ی گردد‪.‬‬ ‫اشکار است که طی سه سال اخیر پایه اصلی اقتصاد این‬ ‫کشور‪ ،‬یعنی گردشگری با رکود و سستی مواجه شده است‪ .‬در‬ ‫نتیجه بیکاری و رکود و تورم امکان بازسازی اقتصاد این کشور‬ ‫محدود شده و حتی نفوذ قدرت های بزرگ که در پی تالش‬ ‫ب رای سرمایه گذاری در این کش��ور هستند و نیز نفوذ نیروی‬ ‫مس��لح و ارتش که بخش عظیمی از اقتص��اد نیمه موجود‬ ‫این کشور را در دست دارند هم نتوانس��ت به المرسی و نیز‬ ‫به جانشین وی و هرکس دیگری که قدرت را به دست بگیرد‬ ‫کمک کند‪ .‬این در حالی است که متاسفانه وضعیت اقتصادی‬ ‫کشورهای قدرتمند جهان هم در وضع کنونی این اجازه را به‬ ‫انها نم ی دهد ک��ه به بهانه و بهای دس��تیابی به منافع ملی‬ ‫اینده وارد مخاطره دخالت در این کشور شوند‪ .‬بحران جهانی‪،‬‬ ‫هزینه هایی را بر شهروندان اروپایی و امریکایی تحمیل کرده‬ ‫که الجرم نظریه پردازان و سیاستمداران این کشورها‪ ،‬بیش از‬ ‫انکه مجری ه ر گونه طرحی در کش��وری مثل مصر باشند‪،‬‬ ‫منتظر اخذ نتیجه از وضع گل الود این کش��ور و کشورهای‬ ‫مشابه ان هستند؛ بیانی ه های سراسر مبهم و سیال کشورهای‬ ‫اروپایی و امریکایی در خصوص شب ه کودتای کنونی حکایت‬ ‫از این امر دارد‪ .‬وانگهی‪ ،‬کش��ورهای اس�لامی نیز از ترکیه‬ ‫و ای ران و مالزی گرفته تا کشورهای حاش��ی ه خلی ج فارس‪ ،‬از‬ ‫یک سو‪ ،‬خود درگیر همان وضعیت «منازعه خود و دیگری»‬ ‫پی ش گفته هستند و از سوی دیگر به دلیل فروپاشی نظری و‬ ‫فکری‪ ،‬قادر به ارائه راه حلی به مصر نیستند‪ .‬این راه حل چه‬ ‫اسالمی باشد چه انسانی‪ ،‬نیازمند نوعی تجمیع ارا و توحید‬ ‫کلمه است که هم در سطح ملل مس��لمان و هم در سطح‬ ‫سیاس��یون انها ناموجود م ی نماید‪ .‬با این اوصاف مخالفان‬ ‫المرسی‪« ،‬عامالنی» نیس��تند که بتوان انها را شناسایی و‬ ‫مورد تحلیل قرار داد بلکه «ساختاری» است که تحلیل ان به‬ ‫انرژی و نیروی فراوان و نیز زمان کافی نیازمند است‪ .‬انچه در‬ ‫خصوص قطب ی شدن مصر م ی توان شاهد بود‪ ،‬تداوم همین‬ ‫وضعیت است‪ .‬باتوجه به امکانات و ظرفی ت های موجود در‬ ‫این کش��ور‪ ،‬امکان و ظرفیت بروز یا ایج��اد تحولی که این‬ ‫قطبیت را منتفی یا سیال سازد وجود ندارد‪ .‬جز اینکه امکانات‬ ‫یا ظرفی ت هایی از خارج قلمرو مصر وارد این کش��ور شود و‬ ‫انواعی از مداخله در این کشور صورت گیرد‪ .‬هرگونه تحرک‬ ‫داخلی نیروهای فعال مصر‪ ،‬وضعی��ت «بینابینی» را در این‬ ‫کشور بیشتر م ی کند‪g .‬‬ ‫بازگشت به‬ ‫تجربه ناصری‬ ‫تو گوی مثلث با‬ ‫گف ‬ ‫سید هادی خسروشاهی‬ ‫‪3‬‬ ‫مینا علی اسالم‬ ‫روزه�ای پرالتهاب مصر‪ ،‬تش�دید اختالفات میان‬ ‫هواداران و مخالفان محمد المرسی قبل و بعد از برکناری‬ ‫او و قدرت نمای ی های خیابانی هر دو طرف‪ ،‬تحوالت مصر‬ ‫را در مرکز توجه قرار داده است‪ .‬مجله مثلث در گفت وگو‬ ‫با حجت االسالم والمسلمین سی د هادی خسروشاهی‪،‬‬ ‫س�فیر پیش�ین ایران در واتیکان و رئیس سابق دفتر‬ ‫نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در قاهره به بررسی‬ ‫تحوالت این روزهای مصر پرداخته‪.‬‬ ‫مخالفان المرسی از چه طیف و گروه هایی بودند؛‬ ‫هواداران مبارک یا همان هایی ک�ه در انقالب دو‬ ‫سال قبل در میدان التحریر جمع بودند؟‬ ‫‪ l‬البته توجه دارید که قیام جوانان مصری و سپس‬ ‫ش��رکت توده های مردمی در ان‪ ،‬خ��واه ن��ام ان را بیداری‬ ‫اس�لامی بنامیم یا بهار عربی‪ ،‬یا فریاد گرسنگان میلیونی‬ ‫و‪ ...‬در واقع یک انقالب اجتماعی ب��ه مفهوم واقعی کلمه‬ ‫نبود‪ .‬در یک انقالب واقعی‪ ،‬باید هم��ه ارکان نظام قبلی را‬ ‫کنار گذاشت و با سازماندهی جدید‪ ،‬به اداره کشور پرداخت‬ ‫و نس��ل جدیدی را به روی کار اورد که همگام با «انقالب»‬ ‫باشند‪ .‬در قیام مردم مصر‪ ،‬پس از پیروزی شکننده‪ ،‬فقط به‬ ‫حذف ظاهری چند نفر معدود از اعضای حاکمیت پرداخته‬ ‫شد و بدنه اصلی ان دست نخورده باقی ماند‪.‬‬ ‫در همان انتخابات نخس��تین ریاست جمهوری هم‬ ‫دیدیم ک��ه ژنرال احمد ش��فیق‪ ،‬اخرین نخس��ت وزیر اقای‬ ‫حس��نی مبارک‪ ،‬با ‪49‬درصد ارا رقیب اقای المرسی بود و‬ ‫البته قبل از او هم حتی عمرو س��لیمان‪ ،‬وزیر امنیتی رژیم‬ ‫مبارک ‪ -‬که مس��ئول اصلی س��رکوب و اختناق و فشار در‬ ‫دوران مبارک بود ‪ -‬خود را کاندیدا کرد و بنرها و پوسترهای‬ ‫وی‪ ،‬سراس��ر قاهره را پوش��اند‪ ،‬اما چون ارب��اب او تمایلی‬ ‫نداش��ت‪ ،‬او را ب رای معالجه! به امریکا فراخواندند و پس از‬ ‫مدتی کوتاه‪ ،‬جنازه او را به قاهره بازگرداندند که گویا به علت‬ ‫افسردگی! دچار مرض العالجی شده بوده که منجر به مرگ‬ ‫وی گردید! بدین ترتیب باید پذیرفت که عناصر رژیم قبلی‬ ‫همچنان حاکم اصلی بودند و تغیی رات ظاهری و انتخابات‬ ‫دموکراتیک! ماهیت مساله را تغییر نداد‪.‬‬ ‫از همه مهمت��ر‪ ،‬ابقای ژنرال های حس��نی مبارک در‬ ‫مصادر امور‪ ،‬به ویژه ارتش بود که متاس��فانه دولت جدید ـ‬ ‫اخوان و اقای المرسی ـ به ان توجه نکردند و ژنرال ها‪ ،‬این‬ ‫بار همان طرحی را اجرا کردند که پس از کودتای افس��ران‬ ‫ازاد در ‪ 1952‬ـ به رهبری ژنرال محمد نجیب و س��رهنگ‬ ‫جمال عبدالناصر ـ به اجرا درامد‪ ،‬یعنی نخست از موقعیت‬ ‫و امکانات اخوان استفاده کردند و سپس نخستین ضربه را‬ ‫به انان وارد س��اختند و مانند امروز‪ ،‬رهب ران اخوان دستگیر‪،‬‬ ‫اموال انها ـ حتی مراکز فرهنگی‪ ،‬بهداش��تی و خیریه و‪...‬ـ‬ ‫را مصادره کردند و سرانجام هم با اعدام گروهی از اعضای‬ ‫مکتب ارشاد‪ ،‬مساله را خاتمه یافته تلقی کردند‪.‬‬ ‫این فش��ار و س��رکوب در دوره پس از عبدالناصر و تا‬ ‫روز اخر حکومت حس��نی مبارک به طور رس��می و علنی‬ ‫ادامه داشت و پس از سقوط مبارک هم همانطور که گفتم‬ ‫تحول اساس��ی در نظام حکومتی به عم��ل نیامد و غفلت‬ ‫اقای المرس��ی از قوای ارتش‪ ،‬او را دچار همان سرنوش��تی‬ ‫کرد که رهبری اخوان در دوران س��رهنگ عبدالناصر دچار‬ ‫ان شده بود‪.‬‬ ‫البته این ن��وع غفلت‪ ،‬خاص اخوان مصر نیس��ت‪.‬‬ ‫به خاط��ر دارم که وقتی اقای حس��ن التراب��ی‪ ،‬رهبر حزب‬ ‫اس�لامگرای س��ودان به ای ران امد‪ ،‬در دیداری به وی گفتم‬ ‫که مواظب ارتش و جناب ژنرال عمر البشیر باشد و او پاسخ‬ ‫داد که‪« :‬نه جای نگرانی نیست؛ «البشیر هو من ابنائنا ـ انا‬ ‫ابتیه»! بشیر از فرزندان ماست‪ .‬من او را تربیت کرده ام‪ ».‬و‬ ‫دیدیم که طولی نکشید که همین فرزند‪ ،‬شیخ حسن الترابی‬ ‫مرشد خود را بازداشت و زندانی کرد و به محاکمه کشانید و‬ ‫سالیانی چند در زندان نگه داشت‪.‬‬ ‫ب ه هرحال در مورد مصر‪ ،‬مخالفان اقای المرسی‬ ‫و درواقع اخوان المسلمین‪ ،‬از هر طیف و گروهی‬ ‫بودند؛ قبط ی ها‪ ،‬سکوالرها‪ ،‬لیبرال ها‪ ،‬مل ی گراها‪،‬‬ ‫احزاب و س�ازمان های سیاس�ی قدی�م و جدید‬ ‫(بالغ بر ‪ 30‬س�ازمان)‪ ،‬ه�واداران مبارک و بخش‬ ‫عمده ای از جوانان و کسانی که در قیام دو سال‬ ‫قبل نقش داشتند ولی پس از پیروزی «سهمی»‬ ‫دریافت نکردند‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫‪ l‬ب ی تجربگی اقای المرس��ی ـ اخ��وان ـ در اداره‬ ‫امور کشور باعث شد که دوس��تان به جای «جذب» افراد و‬ ‫احزاب‪ ،‬به «حذف» هم��ه پرداخته و یک نوع انحصارگرایی‬ ‫ویژه به وجود اوردند و فقط ب رای استفاده از ارای سلف ی ها با‬ ‫انها ائتالف کردند و به انها میدان عمل کامل دادند که در‬ ‫ایجاد نفرت عمومی و خشم بقیه جناح ها و طی ف ها نقش‬ ‫خاص خود را داشت‪ .‬البته حزب سلف ی ها پس از پیروزی به‬ ‫دو بخش عمده النور و الوطن تقسیم شدند که حزب النور‬ ‫نخست در کنار کودتاچیان قرار گرفت و حزب الوطن گویا‬ ‫اعالن جنگ داد‪.‬‬ ‫‪ l‬برکن��اری اقای المرس��ی ب ی بدیل و ب ی س��ابقه‬ ‫نیست‪ .‬کودتای نظامی در هر کشوری‪ ،‬شرایط خاص خود را‬ ‫دارد و باتوجه به وضع موجود وارد عمل م ی شود‪ .‬وقتی اقای‬ ‫المرسی‪ ،‬به عنوان فرمانده کل قوا‪ ،‬نتواند دستور اقای محمد‬ ‫بدیع‪ ،‬مرش��د عام اخوان المس��لمین را در ضرورت برکناری‬ ‫ژنرال عبدالفتاح اجرایی کند‪ ،‬اقای ژنرال م ی تواند وارد میدان‬ ‫شود و اقای المرسی را برکنار و زندانی سازد و اعضای مکتب‬ ‫ارشاد را بازداشت و ساختمان اصلی اخوان و حزب الحریه و‬ ‫العداله را اتش بزند و اموال رهب ران اخوان را هم مصادره کند‪.‬‬ ‫بناب راین همه وجوه یک کودت��ای کامل در این اقدام‬ ‫ارتش وجود دارد و فقط نام ان را «کودت��ای دموکراتیک»!‬ ‫گذاشته اند که با حضور و مجوز جناب ش��یخ االزهر‪ ،‬رهبر‬ ‫مسیحیان قبطی‪ ،‬رهبر حزب س��لفی النور و عده ای دیگر‬ ‫از اعضا و رهب ران نهادهای اپوزیسیون انجام گرفته است‪.‬‬ ‫درواق��ع باید ای��ن اق��دام ژنرال ه��ای باقیمان��ده از‬ ‫دوران حس��نی مبارک را «کودت��ای م��درن!» نامید که با‬ ‫همکاری و کم��ک همه جانب��ه امریکا و ال س��عود انجام‬ ‫گرفت��ه و اغاز حرکت دموکراتیک را پس از ش��صت س��ال‬ ‫حکوم��ت س��رکوبگر س��رهنگ ها م ی خواه��د در نطفه‬ ‫خفه نماید‪.‬‬ ‫دوقطب ی ه�ای دموکراس�ی و اقت�دار‪ ،‬الئی�ک و‬ ‫ارتشی‪ ،‬اسلامگراها و الئی ک ها‪ ،‬امنیت و فرایندهای‬ ‫ضدامنیتی در مصر چه نقشی در تشدید بحران جاری‬ ‫در مصر دارند؟‬ ‫‪ l‬جامعه مصری نیز مانند اغلب جوامع و کشورها‪،‬‬ ‫دارای قطب های گوناگون و گاهی متضاد اس��ت‪ .‬به عنوان‬ ‫نمونه‪ ،‬طبقه مسیحی ـ قبط ی ها ـ همواره در اغلب زمینه ها‬ ‫با اسالمیون در چالش بوده است‪ .‬اسالمگراها با سکوالرها‬ ‫و مل ی گراها و ارتش‪ ،‬همواره در تضاد بوده اند که اغلب جنبه‬ ‫ضدامنیتی هم به خود گرفته و گاهی با برخورد سرکوبگرانه‬ ‫روبه رو شده اس��ت‪ .‬نمونه بارز ان‪ ،‬همانطور که اشاره کردم‬ ‫سرکوب خشن و ب ی رحمانه حرکت اخوان المسلمین‪ ،‬توسط‬ ‫سرهنگ های کودتا برضد رژیم سلطنتی ـ به قول خودشان‪:‬‬ ‫افس ران ازاد ـ بود که در سال ‪ 1952‬م رخ داد و با اعدام رهبری‬ ‫اخوان و زندانی و تبعید شدن هزاران نفر از کادرهای سازمان‪،‬‬ ‫به ظاهر پایان یافت‪ ،‬اما «حرکت» سازمان یافته اخوان‪ ،‬در‬ ‫مصر و بالد دیگر از «حرکت» بازنماند و البته اگر توطئه ها و‬ ‫تحریکات دشمنان وحدت ملی در مصر نباشد‪ ،‬مردم مصر‪،‬‬ ‫با همه طوایف و اقوام و مذاهبی که دارند‪ ،‬م ی توانند در یک‬ ‫چارچوب عقالنی‪ ،‬زندگی مش��ترک مسالمت امیزی داشته‬ ‫باشند و منافع زودگذر و خصوصی افراد و قطب ها انها را رو‬ ‫در روی هم قرار ندهد‪.‬‬ ‫طبقه ه�ای اجتماعی مصر در جری�ان تحوالت‬ ‫اخیر چه نقشی داشتند؟‬ ‫‪ l‬عناصری از همه طبقه ه��ای اجتماعی مصر در‬ ‫مساله قیام دو سال قبل و سرنگون سازی رژیم شصت ساله‬ ‫سرهنگ ها دخالت مستقیم داشتند و در تحوالت و حوادث‬ ‫اخیر نیز باز نقش��ی به عهده دارند ک��ه ارزیابی دقیق ان به‬ ‫بررسی میدانی و نه از راه دور‪ ،‬نیاز دارد‪.‬‬ ‫سرنوشت المرسی چه م ی شود؟ بعد از او مصر‬ ‫به چه س�مت و س�ویی م ی رود و اسلامگراها و‬ ‫اخوان ی ها چه سرنوشتی خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬پی ش بین��ی این��ده اق��ای محم��د المرس��ی و‬ ‫موضع گیری بعدی اخوان المس��لمین و دیگر اسالمگرایان‬ ‫مصری‪ ،‬پس از قتل عام م��ردم نمازگزار و ب ی دفاع توس��ط‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫طریقه برکناری المرس�ی در نوع خود ب ی بدیل و‬ ‫ ب ی سابقه بود‪ .‬چه تعریفی م ی توان برای این نوع‬ ‫برکناری داشت؟‬ ‫نیروهای ارتش‪ ،‬کار اسانی نیست و مشکل به نظر م ی رسد‪،‬‬ ‫ولی انچه قطعی است اینکه زور و قلدری و رگبار مسلسل‬ ‫و قتل عام مردم ب ی گناه اگر پاسخ م ی داد‪ ،‬االن اقای حسنی‬ ‫مبارک و صدام حسین و معمر قذافی و بن علی‪ ،‬در مصر و‬ ‫ع راق و لیبی و تونس بر سر کار بودند‪.‬‬ ‫حماقت فرماندهی ارتش مصر در کش��تار ب ی رحمانه‬ ‫مردم‪ ،‬در واقع تقاب��ل با کل جامعه اس��ت‪ .‬حتی مخالفان‬ ‫سیاس��ی اخوان ‪ -‬لیب رال ها‪ ،‬الئی ک ها و مل ی گرایان ‪ -‬هم‬ ‫این جنایت را تقبیح و محکوم کرده اند و باتوجه به ش��رایط‬ ‫به وجود امده‪ ،‬بحران در مصر ادامه خواهد یافت و تشکیل‬ ‫دولت موقت کودتا ب��ه مقصد و مقصود نخواهد رس��ید و‬ ‫م ی دانیم که حتی حزب النور سلفی که به توصیه ال سعود‪،‬‬ ‫در کمیته چند نفری کودتاچیان ب رای ارائه طریق جمع شده‬ ‫بودند‪ ،‬شرکت داش��ت‪ ،‬ضمن کناره گیری رسمی از کمیته‬ ‫مزبور اعالم کرد که با دولت جدید همکاری نخواهد کرد‪.‬‬ ‫اقای محمد المرس��ی هم اکنون در بازداشتگاه ارتش‬ ‫نگهداری م ی ش��ود و ده ها نفر از رهب ران اخ��وان و اعضای‬ ‫مکتب ارشاد هم دستگیر ش��ده اند ولی «بازجویی» از انان‬ ‫که قرار بود همین هفته اغاز ش��ود‪ ،‬به مدت نامعلومی به‬ ‫تاخیر افتاده است‪.‬‬ ‫اق��ای محمد بدیع‪ ،‬مرش��د اخوان هم در س��خنرانی‬ ‫خود در میدان مس��جد رابع ه العدویه‪ ،‬رس��ما اعالم کرد که‬ ‫مبارزه ادامه دارد و گفت‪« :‬ما تا برگرداندن محمد المرس��ی‬ ‫ـ رئی س جمهوری قانونی ـ همراه م��ردم در میدان ها باقی‬ ‫خواهی��م ماند‪« :‬ث��وره المالیین فی المیادی��ن» ـ انقالب‬ ‫میلیونی در میدان هاـ» ارزویی که تحقق ان بعید به نظر‬ ‫م ی رسد‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫حکومت مطلوب اخوانی ها خالفت اسالمی است‬ ‫‪4‬‬ ‫گفت وگو با قاسم محب علی‪ ،‬مدیرکل اسبق وزارت خارجه‬ ‫روزهای دشواری برای اسالمگرایان و اخوان ی های مصری است‪ .‬اما همین روزها برای ارتش و مخالفان محمد‬ ‫المرسی و طیف مختلطی از الئی ک ها‪ ،‬حامیان مبارک و رژیم سابق‪ ،‬مسیحیان و اسالمگرایان مخالف المرسی‪ ،‬نوید‬ ‫دورانی متفاوت با یک سال قبل را م ی دهد‪ .‬طیف مخالفان المرس�ی از چه دیدگاه هایی تبعیت م ی کنند و چگونه‬ ‫توانستند نوعی جدید از برکناری یک رئی س جمهور را به اجرا گذارند؟ در گفت وگویی با قاسم محب علی‪ ،‬مدیرکل‬ ‫سابق اداره اسیای غربی و مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه این مساله را مورد بررسی قرار م ی دهیم‪.‬‬ ‫مخالفان المرسی از چه طیف ها و گروه هایی‬ ‫هستند؟‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫‪ l‬المرس��ی اگرچ��ه عض��و عال ی رتب��ه‬ ‫اخوان المس��لمین مصر ب��ود‪ ،‬لیکن بر حس��ب ظاهر‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری در س��ال قبل به عنوان‬ ‫کاندیدای مس��تقل‪ ،‬نامزد ریاس��ت جمهوری مصر شد‪.‬‬ ‫کاندیدای اصلی اخوان‪ ،‬خی رات شاطر بود‪ .‬رای المرسی‬ ‫در دور اول هم��ان رای واقعی اخوان یعنی چیزی حدود‬ ‫‪25‬درصد بود‪ .‬اما در مرحله دوم انتخابات وقتی در مقابل‬ ‫احمد شفیق‪ ،‬نخس ت وزیر دوران مبارک قرار گرفت‪ ،‬مورد‬ ‫حمایت نیرو های سیاس��ی مخالف حکومت مبارک از‬ ‫طی ف های مختلف قرار گرفت‪ .‬با این حال درصد شرکت‬ ‫کنندگان در انتخابات کال در مرحله دوم حدود ‪51‬درصد‬ ‫بود و المرسی تنها ‪52‬درصد این ارا را به دست اورد‪ .‬بررسی‬ ‫این امار نش��ان م ی دهد که باتوجه به جامعه متالطم و‬ ‫درحال گذار مصر‪ ،‬حکومت وی از ابتدا بسیار اسی ب پذیر‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬باتوجه به اینکه نه وی و نه اخوان عالوه بر‬ ‫ ب ی تجربگی‪ ،‬درک درستی از حکومت انتخابی و سیستم‬ ‫مبتنی بر نمایندگی ندارند و اصطالحا به انتخابات یک‬ ‫بار مص��رف باور دارند‪ ،‬ت�لاش دارن��د فرصت طلبانه از‬ ‫نردبان ان باال رفته و سپس نردبان را برداشته و حکومت‬ ‫مطلوب تاریخی خویش یعنی خالفت اسالمی را احیا‬ ‫و بازتولید نمایند‪ .‬بناب راین المرس��ی بدون توجه به این‬ ‫وضعیت کامال اس��ی ب پذیر ب��وده و نادیده گرفتن این‬ ‫نکته که پش��ت کردن وی به مطالبات اصلی مردم و از‬ ‫جمله ش��عارهای مطروحه در میدان تحریر و بازیگران‬ ‫ان عمال حکومت وی را فاقد پشتوانه اکثریت و خصوصا‬ ‫جامعه شهرنشین مصر م ی کند‪ ،‬وی روند خودخواهانه‬ ‫و انحصارطلبانه و کم و بیش فرق��ه ای در پیش گرفت‪.‬‬ ‫عالوه ب��ر ان وی کمتری��ن توفیقی در بهب��ود اوضاع‬ ‫معیشتی و اقتصادی مصر نداشت و چشم انداز روشنی‬ ‫نیز ارائه نکرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫حاص�ل این وض�ع ری�زش هم�ه جریانات‬ ‫سیاسی مخالف حکومت سابق منهای اخوان‬ ‫و سلفیون و تبدیل شدن انها به مخالفین ادامه‬ ‫حکومت المرسی بود‪.‬‬ ‫‪ l‬غیر از ‪48‬درص��د ش��رکت کنندگانی که در‬ ‫انتخابات به وی رای ندادند که عموما شامل طی ف های‬ ‫حامی مبارک‪ ،‬ارتش و غی ر مس��لمانان مانند قبط ی ها‬ ‫بودند‪ ،‬درحال حاضر باید به جمع مخالفین المرس��ی و‬ ‫اخوان‪ ،‬همه احزاب و نیروهای سیاسی ملی‪ ،‬دموکرات‪،‬‬ ‫میانه روی مذهبی و از همه مهمتر جوانان شش اوریل‬ ‫که خالق تجمعات میدان تحریر و میادین ش��ه ر های‬ ‫بزرگ مصر و از جمله مهمترین عوامل سرنگونی مبارک‬ ‫بودند را نی��ز اضافه کرد‪ .‬همان طور که دیده ش��د حتی‬ ‫االزهر نیز از وی کناره گرفت‪ .‬توده های ناراضی را نیز باید‬ ‫به این جمع اضافه کرد‪.‬‬ ‫طریق�ه برکن�اری المرس�ی در ن�وع خ�ود‬ ‫ بی سابقه است‪ .‬از دید شما چه عنوانی برای‬ ‫‪58‬‬ ‫این برکناری مناسب است؛ ایا این یک کودتا بود؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که برکناری المرسی با برکناری‬ ‫مبارک ب ی ش��باهت نبود‪ .‬در هر دو م��ورد در پی اعتراضات‬ ‫مردمی‪ ،‬ارتش از رئی س جمهور فاصله گرفت‪ .‬منتها مبارک‬ ‫حداقل این ش��جاعت را داش��ت که بیش از اینکه ارتش او‬ ‫را از کاخ اخ راج کند‪ ،‬مس��تعفی ش��د اما المرسی به باور خود‬ ‫یک رئی س جمهور مشروع و انتخابی است و تا اخرین لحظه‬ ‫در مقابل خواس��ته های مخالفین و اخطار ارتش ایستادگی‬ ‫کرد‪ .‬بناب راین نم ی ت��وان برکناری المرس��ی را یک کودتای‬ ‫کامال روتین و بازگشت به سلطه و حکومت نظامی دانست‪ ،‬‬ ‫همان طوری که در مورد مبارک رخ داد اما ارتش یک بازیگر‬ ‫عمده و تعیین کننده در ساختار سیاسی تا مدت زمان قابل‬ ‫توجهی باقی خواهد بود‪ .‬مسئولیت این اوضاع مشخصا به‬ ‫اقای المرس��ی و اخوان بازم ی گردد که یک سال اخیر وقعی‬ ‫به اعتراضات و مخالفت ها نگذاشتند و از همه مهمتر قانون‬ ‫اساسی نامتوازن و دارای حقوق ترجیحی را تنظیم و در یک‬ ‫رفراندوم ضعیف و با حضور کمتر از ‪40‬درصد مردم‪ ،‬به کشور‬ ‫مصر تحمیل کردند‪ .‬مداخله ارتش و نظامیان در سیاست در‬ ‫هر حال تاسف بار و خسارت بار اس��ت اما در این مورد خاص‬ ‫باید دید چه جایگزین بهتری وجود داش��ت و چگونه امکان‬ ‫داشت از فروپاش��ی مصر ممانعت کرد‪ .‬البته راه حل بهتر در‬ ‫اختیار اقای المرسی بوده و ان برگزاری یک انتخابات زودرس‬ ‫و اصالح قانون اساسی و گنجاندن خواسته اقشار و نیروهای‬ ‫سیاسی مخالف در ان بود‪.‬‬ ‫در جامعه مصر ش�کاف های اجتماع�ی به خوبی‬ ‫نمای�ان اس�ت‪ .‬دوقطبی ه�ای اقت�دار و امنی�ت‪،‬‬ ‫الئیک ها و اسالمگرایان‪ ،‬ارتش�ی ها و اخوانی ها‬ ‫همگی در تح�والت اخی�ر خودنمای�ی کرده اند‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از این دوقطبی ها چیست؟‬ ‫‪ l‬جامع��ه مصر درح��ال حاضر دچار ش��کاف های‬ ‫متعددی شده است‪ .‬شکاف ها تنها سیاسی یا مذهبی نیست‪،‬‬ ‫بلکه مصر در پی چند دهه حکومت ناکارامد‪ ،‬اقتدارگرا و تا حد‬ ‫زیادی فاسد‪ ،‬یک کش��ور ورشکسته یا شکس ت خورده تلقی‬ ‫م ی شود‪ .‬عالوه بر درصد فقر باال و بیکاری روزافزون‪ ،‬همچنان‬ ‫بخش بزرگی از جامعه از بیسوادی رنج برده و در روستا های‬ ‫فاقد حداقل های الزم ب رای زندگی‪ ،‬ساکن هستند‪ .‬مصر یک‬ ‫کشور زیر خط توسعه است که بیش از هر امر دیگری دچار‬ ‫بحران توسع ه نیافتگی است‪.‬‬ ‫تجربه تحوالت دوس��ال اخیر خاورمیانه نشان داد که‬ ‫هی چ یک از جوامع و کشورهای خاورمیانه‪ ،‬جوامعی یکدست‬ ‫و یکپارچه از نظر قومی‪ ،‬دینی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫نیستند‪ .‬در واقع دیکتاتوری حاکم مثل ع راق‪ ،‬سوریه‪ ،‬مصر‪،‬‬ ‫بحرین‪ ،‬یمن و ‪ ...‬تالش داشت تا چهره ای واحد و وحدت امیز‬ ‫از اوضاع کش��ور به نمایش بگذارد‪ .‬با تضعیف این س��اختار ‬ ‫هم اکنون این شکاف ها و گس ل ها به سرعت و با شدت زیاد‬ ‫در حال فعال شدن هستند‪ .‬مصر نیز وضعیت مشابهی دارد‪.‬‬ ‫سه رویکرد درحال حاضر‪ ،‬با یکدیگر درحال چالش هستند‪ .‬این‬ ‫سه رویکرد‪ ،‬حفظ وضع موجود‪ ،‬بازگشت به گذشته طالیی‪،‬‬ ‫نگاه به جهان بیرونی و اینده نگری هستند‪ .‬در مصر هواداران‬ ‫حکومت سابق حافظ وضع موجود‪ ،‬اخوان و سلفیون در تالش‬ ‫ب رای احیای امت اسالمی یا به عبارت بهتر خالفت اسالمی و‬ ‫فروپاشاندن نظام «دولت‪ -‬ملت» در مصر م ی باشند‪ .‬در مقابل‬ ‫نیروهای سیاسی نوگرا که پیشگامان انان‪ ،‬جنبش جوانان‬ ‫شش اوریل اس��ت‪ ،‬چشم به اینده و س��اختن مصری نوین‪،‬‬ ‫دموکراتیک و دربرگیرنده مطالبات همه نیروهای سیاسی‪،‬‬ ‫ی و قبیله ای در جامعه متنوع مصر دارند‪.‬‬ ‫دینی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬قوم ‬ ‫چالش این سه رویکرد روند تحوالت را در مصر شکل داده و‬ ‫خواهد داد‪ .‬البته عالوه بر بازیگران داخلی‪ ،‬بازیگران منطقه ای‬ ‫و جهانی نیز در روند تحوالت مصر و ش��کل دهی منازعات‬ ‫داخلی ذی نقش خواهند بود‪.‬‬ ‫طیف های اجتماعی و اقتصادی مصر چه نقشی در‬ ‫تحوالت این روزهای مصر دارند؟‬ ‫‪ l‬جامعه مصر ی��ک جامعه فقیر و توس��ع ه نیافته‬ ‫محسوب م ی گردد‪ .‬درصد فوق العاده باالی فقر‪ ،‬روستا نشینی‬ ‫بیش از نیمی از جمعیت کشور‪ ،‬محروم بودن بیش از نیمی از‬ ‫جمعیت کشور از نعمت اموزش و سواد‪ ،‬فقدان منابع چشمگیر‬ ‫انرژی و از همه مهمتر فساد و ناکارامدی حاکمان حداقل طی‬ ‫سه دهه اخی ر‪ ،‬همگی وضعیتی پیچیده و بحرانی ب رای جامعه‬ ‫مصر پدی��د اورده اند‪ .‬به رغم اینک��ه ‪90‬درصد جمعیت مصر‬ ‫مسلمان هستند و مسیحیان قبطی تنها ‪10‬درصد جمعیت‬ ‫را به خود اختصاص داده اند‪ ،‬اما نقشی موثر و تعیی ن کننده در‬ ‫تحوالت مصر داش��ته و نادیده گرفتن انان در ساختار قدرت‬ ‫بس��یار هزینه بردار است‪ .‬از س��وی دیگر به رغم اینکه مصر‬ ‫موطن اسالمگرایی سنی و خصوصا اخوان به شمار م ی رود‪،‬‬ ‫اما برقراری حکومت مبتنی بر ش��ریعت‪ ،‬زمینه ای قوی در‬ ‫مصر ندارد‪.‬‬ ‫جوامع مهاجر مص��ری در خارج که عموم��ا به عنوان‬ ‫‪ l‬مشکل بنیادین مصر‪ ،‬توس��ع ه نیافتگی اقتصادی‬ ‫است که مشکالت اجتماعی‪ ،‬سیاسی و امنیتی از ان ناشی‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬مطالبات‪ ،‬عموما حول بحران اقتص��ادی‪ ،‬فقر و‬ ‫بیکاری ش��کل گرفته و باتوجه به مش��ی جریانات مختلف‬ ‫سیاسی‪ ،‬گفتمان ان ش��کل م ی گیرد‪ .‬با این حال جریاناتی‬ ‫مثل سلف ی ها و بخش های تندرو اخوان المسلمین‪ ،‬همچنان‬ ‫راه حل مش��کالت فزاینده را تش��کیل حکومت اسالمی و‬ ‫برقراری ش��ریعت اس�لامی عنوان م ی کنن��د‪ .‬درحالی که‬ ‫مصر امروز ب��رای عبور از بحران توس��ع ه نیافتگی به حجم‬ ‫عظیمی از س��رمایه گذاری که طبق برخی براورد ها بیش از‬ ‫صد میلیارد دالر براورد م ی شود نیازمند است که تنها از طریق‬ ‫سرمایه گذاری خارجی خصوصا در کشور های غربی و عربی‬ ‫حوزه خلیج فارس احتم��ال تامین ان وج��ود دارد‪ .‬رویکرد و‬ ‫دیدگاه های طی ف های اخوان در جهت معکوس عمل نخواهد‬ ‫کرد‪ ،‬بلکه کشور را از درامد توریستی و کارگری خویش محروم‬ ‫خواهد کرد‪.‬با این حال‪ ،‬اسالمگرا ها همچنان قادرند هر دولتی‬ ‫را ب ی ثبات نمایند و هر راه حلی را به شکس��ت بکش��انند اما‬ ‫همان طوری که گفته شد انان صرفا از قدرت تخریبی باالیی‬ ‫برخوردارند‪ ،‬اما فاقد قدرت سازندگی م ی باشند‪ .‬بناب راین مصر‬ ‫ب رای دوران گذار نیازمند حکومتی میانه رو و سازگار با تحوالت‬ ‫جهانی منطقه است‪g .‬‬ ‫‪5‬‬ ‫نویسنده‪ :‬فهمی هویدی‪ /‬مترجم‪ :‬مرجان محمدی‬ ‫پس از انقالب ‪ 25‬ژانویه و طی دوران ریاس��ت جمهوری‬ ‫«محمد المرس��ی» رئی س جمهوری برکنار شده مصر توسط‬ ‫ارتش‪ ،‬همه گمان م ی بردیم که مصر با دو چالش اصلی و مهم‬ ‫روبه روس��ت و انها عبارتند از ثبات و برقراری امنیت در کشور و‬ ‫نیز گردش چرخ اقتصادی‪ .‬اما پس از کودتایی که طی ان ارتش‬ ‫المرسی را از قدرت کنار زد‪ ،‬اولویت های مصری ها متفاوت شد و‬ ‫اکنون کش��ور با دو چالش جدید جدی و خط رناک رو به روست؛‬ ‫یکی حفظ سیر دموکراسی و دیگری پایان دادن به ریختن خون‬ ‫مصری ها از طریق پایان دادن ب��ه درگیری که در جامعه در پی‬ ‫چنددستگی و شکافی که همه شاهد ان هستیم‪ ،‬به وجود امده‬ ‫است‪ .‬هنگامی که انقالب‪ 25‬ژانویه در سال‪ 2011‬رخ داد هرگز به‬ ‫ذهنمانخطورنم ی کردکهمسیردموکراسیدرکشوردرمعرض‬ ‫تهدید قرار دارد و کسی به ثبات سیر دموکراسی در کشور و ادامه‬ ‫ان توجه چندانی نکرد و ان را موضوع اصلی و اساسی انقالب قرار‬ ‫نداد‪.‬در عین حال به ذهنمان خطور نکرد که مصر به دو اردوگاه‬ ‫متخاصم ب ا هم‪ ،‬تقسیم شود‪ .‬این در حالی بود که مصری ها در‬ ‫رویاروییبااستب دادنظام«حسنیمبارک»(رئی س جمهورمخلوع‬ ‫مصر)در یک صف بودند‪ .‬ولی تحوالت و تغیی راتی که اخی را در‬ ‫مصر رخ داد هم ه چیز را دگرگون کرد و باعث شد ع واملی به وجود‬ ‫بیایدکهدوچالشجدیدرابرکشورتحمیلکندوباعثشودحل‬ ‫این دو چالش در راس اولویت ها قرار گیرد‪ .‬از طرف دیگر انسان‬ ‫نم ی تواند نگرانی خود را از مقدمات��ی که حکایت از حاکمیت‬ ‫نظامیان بر مصر و نظامی کردن کشور پس از انقالب‪ 25‬ژانویه‬ ‫دارد‪ ،‬پنهان کند؛ انقالبی که ارتش نقش بس��زایی در موفقیت‬ ‫ان دارد‪ .‬نش��انه های حاکمیت نظامیان و نظامی کردن کشور‬ ‫خود را در سند «السلمی» که در سال‪ 2011‬اعالم شد و به «علی‬ ‫السلمی»معاونوقتنخس ت وزیرمصر(عصامشرف)منسوب‬ ‫است‪ ،‬نشان داد‪ .‬در این سند نیروهای مسلح در قانون اساسی‬ ‫وضعیت ویژه ای پی دا کردند و ای��ن نیروها در جایگاهی فراتر از‬ ‫قانون اساسی قرار گرفتند‪ .‬به طوری که هیچ کس نم ی تواند به‬ ‫انها خدشه ای وارد کند‪ .‬عالوه بر ان همانطور که در پی ش نویس‬ ‫این س��ند و در ماده نهم ان امده است دولت نیروهای مسلح را‬ ‫تشکیل م ی دهد اما شورای عالی نیروهای مسلح نظامی جدای‬ ‫از دولت اس��ت و هی چ کس یا طرفی به جز خود شورای عالی‬ ‫نیروهای مسلح حق اظهارنظر در مورد اوضاع ارتش و بندهای‬ ‫ بودجه ان را ندارد‪ .‬همچنین فقط این ش��ورای عالی نیروهای‬ ‫مسلح است که در مورد ه ر گونه الیحه ای که مربوط به ارتش‬ ‫است م ی تواند پیش از تصویب ان موافقت یا عدم موافقت خود‬ ‫را اعالم کند‪ .‬عالوه بر ان ب ر اس��اس این س��ند به شورای عالی‬ ‫نیروهایمسلححقبررسیوبازنگریدرمتونپیشنهادیقانون‬ ‫اساسی داده شد و اگر این شورا از قانون اساسی خوشش نیاید این‬ ‫حق را دارد که کمیته تدوین قانون اساسی جدیدی را ب رای تدوین‬ ‫قانون اساسی جدید مورد رضایتش تشکیل دهد‪.‬‬ ‫با وجود این‪ ،‬حتی اگر این متون در قانون اساسی الگو قرار‬ ‫نگرفت‪،‬اماچیزیکهوجودداشتایناستکهفرماندهاننظامی‬ ‫در ان زمان از این سند به شدت استقبال کردند‪ .‬ولی قانون اساسی‬ ‫جدید که در ماه نوامبر سال‪ 2012‬تصویب شد از جدا بودن ارتش و‬ ‫نظامیان ازدولتووضعیتویژه انها کاست‪ ،‬به طوری که مثالدر‬ ‫ماده‪ 197‬قانون اساسی در الیحه های ق وانین مربوط به نیروهای‬ ‫مسلح باید نظر شورای دفاع ملی اخذ شود و خود این موافقت‬ ‫به عنوان یک شرط مورد توجه قرار نگرفته است‪ .‬اما انچه جالب‬ ‫توجه است این که فرماندهان ارتش و نیروهای مسلح مصر پس‬ ‫ازانتخابمحمدالمرسیبه عنوانرئی س جمهورکشوربراثبات‬ ‫حضور خود در صحنه سیاسی اصرار کردند‪ .‬به طوری که چندین‬ ‫بار به گونه ای عمل کردند که خود را نهادی مستقل نشان دهند‬ ‫که میان انها و ریاست جمهوری کش��ور فاصله وجود دارد؛ این‬ ‫مس��ال به وضوح خود را در بیانیه «عب دالفتاح السیسی» وزیر‬ ‫دفاع مصر در نوامبر ‪ 2012‬نمایان کرد؛ در این بیانیه السیس��ی‬ ‫اشاره کرد که فرماندهان نظامی ب رای ارام کردن اوضاع داخلی‬ ‫و پایان دادن به تنش های سیاسی و برقراری اشتی ملی میان‬ ‫نیروها و جریان های سیاسی تالش زیادی کردند‪ .‬وزیر دفاع مصر‬ ‫در این بیانیه تاکید کرد که فرماندهان ارتش بارها ارزیاب ی ها و‬ ‫سفارش هایخودرادربارهاوضاعداخلیوخارجیمصرارائهکردند‪،‬‬ ‫امارئی س جمهوریبهانهاتوجهینکرد‪.‬امریکهدرنهایتمنجر‬ ‫به برکناری المرسی رئی س جمهور منتخب مردمی و لغو قانون‬ ‫اساسی شد که اکثریت مردم در یک همه پرسی ان را تایید کردند؛‬ ‫یکهکمیتهمنتخبانراتدوینکرد‪.‬ایناقداماتنیز‬ ‫قانوناساس ‬ ‫پس از ان رخ داد که میلیون ها مصری تظاه رات کرده و خ واستار‬ ‫کناره گیریرئی س جمهورشدند‪.‬‬ ‫این حوادث در فضایی از خالء سیاسی حاکم و در غیبت‬ ‫نهادهای سیاسی رخ داد که نماینده جامعه هستند و دیدیم که‬ ‫فرماندهان نظامی چگونه به زعم خود به عنوان مرکز قدرت و‬ ‫مرجعیت سیاسی نخست حاکم بر مصر عمل کردند‪ .‬در اینجا‬ ‫من میان حاکمیت و اداره کشور فرق م ی گذارم‪ ،‬زی را کسی که‬ ‫حکومت را در اختیار دارد سیاست ها و چارچوب ها را مشخص‬ ‫م ی کند و بقیه فرقی نم ی کند که چه منصب و مقامی داشته‬ ‫باش��ند‪ ،‬فقط این سیاس��ت ها را اجرا م ی کنند‪ .‬بوی حاکمیت‬ ‫نظامیان و نظام ی گری در مصر از ط ریق سلسله تدابیر و اقدامات‬ ‫امنیتیکهبالفاصلهپسازکودتاینظامیرخدادبهمشامرسیده‬ ‫است‪ .‬از جمله این اقدامات بازداشت های گسترده افراد‪ ،‬توقف‬ ‫فعالیت تریبون ها و رسانه هایی است که ارتش از انها ناراضی‬ ‫استوتسامحبااعمالخشونت باروحملهبهبرخیافرادومراکز‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر یکجانب ه گرایی و حمایت از یک طرف به زیان‬ ‫طرف دیگر در توجیه اتهام ها و تحقیقات دادستانی کل مصر و‬ ‫قوه قضائیه این کشور مالحظه شده است‪ .‬عالوه بر ان از انجایی‬ ‫کهنظامیاناینروزهاقدرتبیشتریگرفته انداینامرباعثشده‬ ‫کهبرخیدردایره هاینفوذوقدرتچندتنازکسانیکهپیشینه‬ ‫نظامی دارند را ب رای انتخابات ریاست جمهوری اینده نامزد کنند‪.‬‬ ‫ی سیر‬ ‫اگر نظامی کردن مصر و حاکمیت نظامیان باعث ناکام ‬ ‫دموکراتیک شود‪ ،‬جبهه گیری کنونی شدیدتر و عمی ق تر شده‬ ‫به طوری که برخی دعوت به از بین بردن و دور کردن جماعت ها و‬ ‫گروه هاودرراسانهااخ وا نالمسلمینکهه وادارالمرسیهستند‪،‬‬ ‫م ی کنند‪.‬اکنونهمهچیزفراترازانرفتوکشمکش هابهجایی‬ ‫رسید که ده ها تن کشته و بیش از هزار تن زخم ی شدند ؛ امری که‬ ‫باعث شده اختالفات سیاسی تبدیل به درگیری داخلی بشود؛‬ ‫درگیریکهچنددستگیدرجامعهوریختنخون هایگرانقیمت‬ ‫رادرپیداشت‪.‬مشکلمصراکنوندردرگیرینهفتهنیستبلکه‬ ‫در نبودن طرف توافقی است که بتواند درگیری ها را پایان دهد و‬ ‫پل های گفت وگوها را در مورد مسائل معلق مانده برقرار کند‪.‬‬ ‫تردیدینیستکهطرف هایعاقل‪،‬قادربهارامکردناوضاعب رای‬ ‫رسیدن به راه حل های میانه و پایان دادن به خونریزی و تحقق‬ ‫مصلحت عمومی هستند‪ ،‬ولی تشنج و بسته شدن گوش ها‬ ‫باعث م ی شود که تالش عقالی مصری و رساندن صدایشان‬ ‫به گوش همه شکس��ت بخورد‪ .‬با وجود این عقال نباید دست‬ ‫از تالش بردارند زی را خاموش ک��ردن اتش گاهی نیاز به ان دارد‬ ‫که تالش کنندگان دل به اتش بزنند تا قربانیان را نجات دهند‪.‬‬ ‫درنهایتبایدبگویمکهمانم ی توانیمامنیترابرقرارکنیم‬ ‫واقتصادراشکوفاکنیمونیزخی المانبابتایندهمیهنوانقالب‬ ‫اسوده نم ی شود در حالی که ش��بح نظامی کردن و حاکمیت‬ ‫نظامیان در مصر بر س��ر ماس��ت و هر روز که م ی گذارد شاهد‬ ‫قربانیان جدیدی در درگیری های داخلی هستیم‪g.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫سرنوشت محمد المرسی چه می شود؟ نیروهای‬ ‫اخوانی و اسلامگرایان حامی المرسی در اینده‬ ‫مصر چه وضعی خواهند داشت؟‬ ‫جنبش صیانت از دموکراسی‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫نیروی کار در دیگر کش��ور ها به کار گرفته م ی شوند‪ ،‬نقش‬ ‫موث��ری در تح��والت داخلی مص��ر و به خص��وص اقتصاد‬ ‫خانواده های فقیر دارند‪ .‬از این رو روابط خارجی و به خصوص‬ ‫روابط با کشور های ثروتمند عرب‪ ،‬با زندگی و معیشت اقشار‬ ‫ضعی ف تر ارتباط مستقیم دارد‪ .‬ارتش مصر یکی از قطب های‬ ‫عمده جذب نیروی انسانی در سطوح مختلف است‪ .‬بسیاری‬ ‫از ش��رکت ها و س��ازمان های اقتصادی در اختیار ارتش بوده‬ ‫و از این بخش معیش��ت و زندگی روزمره بخش بزرگتری از‬ ‫جامعه مصر وابسته به ارتش است‪ .‬همین قدرت اقتصادی در‬ ‫کنار قدرت بالمنازع نظامی و امنیتی و حضور ‪60‬ساله ان در‬ ‫حوزه سیاست و اداره مصر‪ ،‬موقعیت ارتش را در مصر ممتاز و‬ ‫غی ر قابل چشم پوشی کرده است‪ .‬ارتش مصر یک ارتش ملی‬ ‫به شمار م ی رود که توانسته همه بخش های متنوع جامعه‬ ‫اعم از مسلمان و غیرمسلمان را دربر بگیرد‪ .‬روابط ارتش مصر‬ ‫با ارتش امریکا و دریافت کمک های مستقیم و غی ر مستقیم‬ ‫مالی‪ ،‬تس��لیحاتی و اموزش��ی‪ ،‬موقعیت ارتش مصر را در‬ ‫ساختار این کشور بیش از پیش تقویت کرده است‪ .‬همچنین‬ ‫همکاری نظامی این ارتش با دول کوچک عرب خلیج فارس‬ ‫در تامین امنیت انها و متقابال دریافت کمک های ملی بازهم‬ ‫موجبات شاخ ص تر شدن نقش ارتش در جامعه مصر گردیده‬ ‫است‪ .‬از این رو نقش مصر تنها یک نقش امنیتی یا سیاسی‬ ‫و حتی اقتصادی نیست‪ ،‬بلکه وضعیت ان اثرات مستقیم ی ‬ ‫بین اقشار مختلف مردم و خصوصا اقشار متوسط مصر دارد‪.‬‬ ‫بناب راین طیف ارتش��ی ها یا وابس��تگان به ارتش موقعیت‬ ‫ویژه ای در این کشور داشته و کم وبیش خواهند داشت‪.‬‬ ‫مص��ر از دیرب��از از ی��ک جامع��ه ش��هری نس��بتا‬ ‫توسع ه یافته تر بین کش��ور های منطقه خاورمیانه برخوردار‬ ‫بوده‪ .‬نهاد های مدنی و صنفی بین جامعه شهری مصر به رغم‬ ‫فقدان ازادی های سیاس��ی‪ ،‬گس��ترده ترین در جهان عرب‬ ‫است و این نهاد برخالف دیگر کش��ور های منطقه‪ ،‬عموما‬ ‫گس��تره ای ملی و غیر طایفه ای و قومی دارد‪ .‬با این حال به‬ ‫دلیل اینکه همچنان اکثریت جمعیت مصر روستا نشین بوده‬ ‫یا حاشی ه نشین شه ر های بزرگ مصر شده اند‪ ،‬جامعه شهری‬ ‫و طبقه متوس��ط از توان زیادی ب رای پی��روزی در انتخابات‬ ‫برخوردار نیست و نهاد های مذهبی مانند اخوان و ارتش در‬ ‫روستا ها و حاشیه شه ر ها از نفوذ بیشتری برخوردار هستند‪.‬‬ ‫منبع‪:‬بوابهالشروق‬ ‫‪59‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫دردسرهایکوچک سازی‬ ‫ایا طرح ادغام وزارتخانه ها به‬ ‫ش رایط قبل بازم ی گردد؟‬ ‫بازی ماروپله‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با وزیر بازرگانی دولت اصالحات؛‬ ‫‪1‬‬ ‫پیش زمینه های ادغام فراهم نبود‬ ‫دو دوره وزارت بازرگانی در سابقه محمد ش�ریعتمداری م ی تواند او را حداقل در مورد لزوم حفظ وزارت بازرگانی و‬ ‫توجه به ویژگ ی های خاص این وزارتخانه به یک مدعی تبدیل کند‪ .‬با اینکه شریعتمداری اعتقاد دارد که پی ش زمینه های‬ ‫الزم برای ادغام اخیر وزارتخانه ها فراهم نبوده است‪ ،‬م ی گوید که برگشتن از این تصمیم در شرایط فعلی چندان درست‬ ‫نیست و بهتر است با راه ح ل هایی به وزارتخانه های ادغام شده کمک کرد تا در مسیر درست قرار بگیرند‪ .‬خبرنگار مثلث‬ ‫درحال ی که بخشی از مجل س شورای اسالمی‪ ،‬پیش از اغاز دولت جدید در این زمینه فعال شده است‪ ،‬با شریعتمداری‬ ‫که چندی پیش نامزد ریاست جمهوری شده بود‪ ،‬به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫حدود دو س�ال پیش مجلس تصمی�م گرفت که‬ ‫برخی وزارتخانه ها را با ه�م ادغام کند ‪ ،‬تا حجم کار‬ ‫دولت را کمت�ر کند و از تصدیگری ها بکاهد‪ .‬ش�ما‬ ‫ادغام های صورت گرفته را چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬کوچک کردن دولت اقدام ی اس��ت که در ش��رایط‬ ‫نا کار امدی دولت م ی تواند موثر باش��د‪ .‬البته اینکه ایا این ادغام‬ ‫م ی تواند انجام ش��ود یا نه کامال بس��تگی به این دارد که نگاه‬ ‫دولت و نهاد ها به اقتص��اد به صورت کلی چگونه اس��ت‪ .‬اگر‬ ‫نگاه به اقتصاد به دنبال این باشد که در تصمیم گیری ها اختیار‬ ‫را بین مردم و دولت تقس��یم کند‪ ،‬ان وقت ادغام و در نتیجه ان‬ ‫کوچک سازی دولت م ی تواند موثر باش��د‪ ،‬اما وقتی نگاه دولت‬ ‫سهیم کردن مردم در اقتصاد نباشد‪ ،‬ادغام یک سری تشکیالت‬ ‫نم ی تواند باعث کوچ شدن دولت باشد‪ ،‬بلکه تنها منجر به اتالف‬ ‫سرمایه ها م ی شود‪.‬‬ ‫عده ای معتقدند که ادغام هایی که دو س�ال پیش‬ ‫صورت گرفت‪ ،‬در راس�تای چابک ک�ردن و کوچ ک کردن‬ ‫دولت بود‪ ،‬به نظر شما این تعبیر چقدر درست است؟‬ ‫‪ l‬پاسخ به این سوال هم در گرو این است که بدانیم‬ ‫‪60‬‬ ‫دولت به اقتصاد چ��ه نگاهی دارد‪ ،‬اگر رابط��ه دولت و مردم و‬ ‫نهادهای اقتصادی و نوع نگاه به انها مش��خص شود‪ ،‬پاسخ‬ ‫این سوال روشن خواهد ش��د‪.‬باید بدانیم که دولت قصد دارد‬ ‫در اقتصاد مداخله کن��د‪ ،‬یا م ی خواهد نقش سیاس��ت گذار و‬ ‫تش��ویق کننده را به عهده بگیرد؟ در ه ر کدام از این دیدگاه ها‪،‬‬ ‫ تعبیر اقدامات دولت متفاوت خواهد بود‪.‬در نگاهی که طرفدار‬ ‫تقس��یم وظایف بین دولت و مردم است ‪ ،‬کوچک سازی دولت‬ ‫در اولویت قرار م ی گیرد‪ ،‬همزمان دولت باید عامل قوی ب رای‬ ‫نظارت بر کار دس��تگاه ها و نهاد ها باش��د‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫وزارتخانه های تولیدی به سیاست گذاران تبدیل م ی شوند ‪ .‬در‬ ‫کنار ان وزارتخانه هایی مانند وزارت اقتصاد و دارایی در شکل‬ ‫جهانی ان مسئولیت سیاست گذاری کالن را به عهده دارد‪.‬در‬ ‫نگاهی که طرفدار مداخله دولت در اقتصاد است ‪ ،‬دولت بنگاه دار‬ ‫است ‪ ،‬خودش معدنکار‪ ،‬تاجر‪ ،‬صنعتگر و کارفرما هم هست‪ .‬ان‬ ‫هم نه از ب��اب اداره تجارت ها یا صنایع بلک��ه کامال از جهت‬ ‫تصدی گری‪.‬در اعتقاد ما هم هست که دولت باید در حوزه تفکر‬ ‫و مدیریت اقتصادی دخیل باشد‪ ،‬اصل ‪ 44‬قانون اساسی هم‬ ‫ل گرفته و باعث شده است که برخی‬ ‫بر پایه همین تفکر شک ‬ ‫تصور کنند که این اصل بر این مبناس��ت که دولت باید همه‬ ‫عرصه های اقتصادی را در اختیار بگیرد‪ .‬اندیشه غالب در فضای‬ ‫اقتصادی ما در مورد اصل ‪ 44‬قانون اساسی بر این بوده است‬ ‫که دولت باید نقش اصلی را به عهده بگیرد و بخش های تعاون‬ ‫و خصوصی باید به عنوان مکمل دولت کار کنند‪.‬‬ ‫اما زمانی که سیاست های کلی اصل ‪ 44‬ابالغ شد‪،‬‬ ‫ مشخص ش�د که تفس�ی ر های دیگری هم از این‬ ‫اصل م ی تواند وجود داشته باشد و ان تفسیر ناظر‬ ‫بر این است که بخش های تعاونی و خصوصی باید‬ ‫تا جایی که م ی توانند مس�ئولی ت هایی را بر عهده‬ ‫بگیرند و بعد دولت در ان حوزه ها وارد شود که بخش‬ ‫خصوصی از ورود به انها ناتوان است یا برای ورود به‬ ‫انها تمایلی ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬در چنین نگاهی دولت مکلف ش��ده است که دیگر‬ ‫صنعتگر و تاجر نباشد ‪ ،‬بلکه به جای تصدی گری سیاست گذاری‬ ‫را به عهده بگی��رد‪ .‬حاال با وج��ود این دیدگاه دوم��ی که به ان‬ ‫اش��اره کرده ام‪ ،‬وجود تع داد زیادی وزارتخانه زیر س��وال م ی رود‪ ،‬‬ ‫سیاست گذاری های تولید و تجارت و مالی باید در جایگاه خودش‬ ‫اتفاق بیفتد اما این به ان معنی نیست که الزما به وزارتخانه هایی‬ ‫ب رای این کار ها نیاز است‪ .‬درست است که سیاست گذاری مالی‬ ‫را وزارت اقتصاد و دارایی و سیاس��ت پولی را بانک مرکزی اداره‬ ‫م ی کند ام ا بخش واقعی اقتصاد را ه��م م ی توان در قالب یک‬ ‫وزارتخانه اداره کرد‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی ‪ ،‬با نگاه های مختلفی که نسبت‬ ‫به نقش دولت در اقتصاد وجود دارد ‪ ،‬ارزیابی شما از‬ ‫ادغام هایی که در دو سال اخیر انجام شده چیست؟‬ ‫‪ l‬بنا به ضرورت گاهی الزم است که یک سری کار هایی‬ ‫انجام شود و به صورت ازمایشگاهی مجموعه ای ایجاد بشود که‬ ‫از تولید حمایت کند‪ ،‬بعد در شرایط عادی م ی توان ساختار ها را‬ ‫به شکل اولی ه اش که همان شکل درست ادغام شده است و در‬ ‫راستای سیاس��ت گذاری در حوزه های مختلف است‪ ،‬برگرداند‪.‬‬ ‫بایدبگوییمکهاشتباهکرده ایم‬ ‫گفت وگویمثلثبا‬ ‫محمدرضارضایی‬ ‫‪ l‬واقعیت هم همین است که پیش نیاز ها در ادغام های‬ ‫اخیر مورد توجه نبوده است‪ .‬متاسفانه یک تصوری وجود داشته‬ ‫که معتقد بوده است ادغام صرفا مساله فی زیکی است‪ ،‬در صورتی‬ ‫که ان چیزی که انجام شده تجمیع است نه ادغام وزارتخانه ها‪.‬‬ ‫ادغام وقتی صورت م ی گیرد که وظایف دولت به مردم واگذار شود‪،‬‬ ‫بعد توان دولت در سیاست گذاری متمرکز شود‪ ،‬اما م ی بینیم که‬ ‫وزارتخانه های ما هنوز به ان سطح از رشد نرسیده اند که اماده برون‬ ‫سپاری و خصوص ی سازی باشند‪ ،‬شما نم ی توانید از وزارتخانه ای‬ ‫که خودش مدی ران عامل خودرو سازی ها را مشخص م ی کند‪،‬‬ ‫قیمت تعیین م ی کند‪ ،‬خودش خودرو را م ی فروش��د و در همه‬ ‫حوزه ها در کار این صنایع دخالت م ی کند بخ واهید که یک باره به‬ ‫صرف ادغام فیزیکی دست از دخالت بردارد تا کار های وزارتخانه‬ ‫سبک شود‪ .‬ضمن اینکه باید توجه داش��ت که وزارتخانه های‬ ‫هم سنخ باید با هم ادغام شوند‪ ،‬یعنی الزم است که به نزدیکی‬ ‫وظایف وزارتخانه های ادغام شده هم توجه کرد‪.‬‬ ‫در ش�رایط فعلی باتوجه به این موضوع‪ ،‬بس�یاری‬ ‫معتقدهستندکهادغام هایصورت گرفتههمان طور‬ ‫کهشماگفتیدتنهاتجمیعبوده اندنهادغام‪.‬بسیاری‬ ‫از جمله برخی نمایندگان مجلس ب ه دنبال طرحی‬ ‫هستند که ترکیب وزارتخانه ها را به وضعیت قبل از‬ ‫ادغام برگردانند‪...‬‬ ‫‪ l‬من موافق تفکیک دوباره وزارتخانه های ادغام شده‬ ‫نیس��تم‪ ،‬ما م ی دانیم که هر س��ه اسباب کش��ی معادل یک‬ ‫اتش سوزی خسارت ایجاد م ی کند‪ ،‬جدا کردن دوباره وزارتخانه های‬ ‫ادغام شده کار صحیحی نیست‪.‬اگر به تاریخ نگاه کنید م ی بینید‬ ‫که وزارتخانه بازرگانی در طول تاریخ هشتاد ساله خودش یازده بار‬ ‫به دلیل شرایط مختلفی که بوده ادغام شده و بعد دوباره جدا شده‬ ‫است‪ ،‬اما وقتی تصمیم م ی گی ریم که دولت را کوچک کنیم بهتر‬ ‫است که از این تصمیم ب ر نگردیم و به جای ان سا زو کار هایی را‬ ‫فراهم کنیم که کمک کند وزارتخانه های ادغام ش��ده زودتر به‬ ‫ان کارکردی که باید داشته باشند برسند و زود تر دخالت های خود‬ ‫را کم کنند تا بار روی دوش دولت کاهش پی دا کند‪.‬اینکه ما یک‬ ‫تصمیمی بگی ریم بعد ظرف دو یا سه سال از ان تصمیم برگردیم‪،‬‬ ‫رویه خوبی نیست‪ .‬وظایف بسیاری در جریان این جا به جای ی ها‬ ‫روی زمین م ی ماند‪ ،‬هزینه های فراوانی م ی شود و منابعی حتما‬ ‫اتالف م ی شود‪ .‬بنابراین بهتر اس��ت به جای برگشتن از ادغام‬ ‫کمک کنیم ادغام ها در مسیر درست قرار بگی رند و مداخله دولت‬ ‫در اقتصاد کمتر شود‪.‬‬ ‫اما همان طور که خودتان اش�اره کردید‪ ،‬الزم ه های‬ ‫این ادغام ها وجود نداش�ته اس�ت‪ ،‬نهاد هایی نه در‬ ‫بخش خصوصی و نه در بخش دولتی وجود ندارند‬ ‫که بتوانند وظای�ف اجرایی را به عه�ده بگیرند‪ ،‬در‬ ‫این شرایط اصال چه کاری م ی شود کرد که ادغام ها‬ ‫بتوانند موف�ق از کار در بیایند وقت�ی الزم ه های ان‪،‬‬ ‫همان طور که خودتان اش�اره کرده اید فراهم نبوده‬ ‫و نیست؟‬ ‫‪ l‬بورس در شرایط فعلی م ی تواند بسیاری از مشکالت‬ ‫را حل کند‪ .‬بورس ما این قابلیت را دارد که واگذاری برخی وظایف‬ ‫دولت را به صورت صحیح به عهده بگی��رد و مردم را در اقتصاد‬ ‫کشور شریک کند‪ .‬این کاهش مداخله دولت تنها با یک روش‬ ‫و ان هم ایجاد نهاد های خصوصی امکان پذیر نیست؛ راه های‬ ‫دیگری از جمله همین بازار بورس وجود دارد که م ی تواند مداخله‬ ‫مردم در اقتصاد را افزایش دهد‪ .‬تجربه بورس در دنیا نشان داده‬ ‫که م ی شود به این شیوه اعتماد کرد‪.‬شاید واقعا در شرایط فعلی‬ ‫نیازی به ایجاد یک بخش یا نهاد خاص برای به عهده گرفتن‬ ‫وظایف دولت نباشد‪ .‬باید به سمت واگذاری های باالی شصت تا‬ ‫هفتاد درصدی برویم که بتواند خصوص ی سازی واقعی را محقق‬ ‫کند‪.‬مثال در مورد همین خودروسازی ها اگر دولت قبول کند که‬ ‫واگذاری سهام به بیش از شصت یا هفتاد درصد برسد تا حدود‬ ‫زیادی مسئولی ت های دولت سب ک تر م ی شود‪.‬‬ ‫ش�ما در حالی ب�ه ت�وان ب�ورس ب�رای ک م کردن‬ ‫بار وظای�ف دولت اش�اره م ی کنید ک�ه تجرب ه های‬ ‫واگذاری در بورس چندان موفق نبوده است‪ ،‬معموال‬ ‫خری�داران‪ ،‬نه م�ردم واقع�ی بلک�ه بخش هایی از‬ ‫نهاد های حاکمیتی خاصی هستند که کسی عمال‬ ‫قدرت مقابله با انها را ندارد‪ ،‬ضم�ن اینکه واگذاری‬ ‫س�هام خرد در بازار بورس حتی اگ�ر در نهایت به‬ ‫واگذاری مثال هفتاد درصد سهام شرکتی هم منجر‬ ‫بشود‪ ،‬در عمال تصمی م گیری را به سهامداران واگذار‬ ‫نم ی کند‪...‬‬ ‫‪ l‬من هم قبول دارم که باید یک خصوص ی س��ازی‬ ‫واقعی شکل بگیرد نه یک ملغمه ای از واگذاری هایی به بخش‬ ‫عمومی که هم غی ر دولتی اس��ت و هم خصوصی نیس��ت‪.‬‬ ‫واگذاری سهام به چنین نهاد هایی باعث م ی شود که نهاد های‬ ‫واگذار شده دولتی نباشند و در نتیجه نظارت دولتی را نداشته‬ ‫باشند و از طرف دیگر خصوصی هم نباشند و در ساختار رقابت‬ ‫بخش خصوصی هم جا نگیرند‪ .‬در این ش��رایط ب رای بخش‬ ‫خصوصی هم یک نارضایتی ایجاد م ی شود که تصور م ی کند‬ ‫نم ی تواند با ان بخش یا نهاد خریدار س��هام رقابت کند‪.‬من از‬ ‫چنین خصوص ی سازی به عنوان «خصوص ی سازی» یاد کرده ام‪،‬‬ ‫ی واقعا نا مناسب است و منجر به این م ی شود که‬ ‫چنین اقدام ‬ ‫ما هم چوب را خورده باشیم و هم پیاز را‪.‬این فاجعه دوم را باید‬ ‫چاره کرد‪ ،‬انحصار هایی که در این جریان ایجاد م ی شوند بع د ها‬ ‫اسی ب های جدی به اقتصاد کش��ور خواهند زد‪.‬اما باید به این‬ ‫مساله هم توجه داشت که ما نم ی توانیم به خاطر اینکه یک‬ ‫بار کاری به شیوه نا صحیح انجام شده است کال از واگذاری در‬ ‫بورس قطع امید کنیم‪.‬در مورد واگذاری قدرت تصمیم گیری به‬ ‫سهامداران هم باید بگویم که محدودیتی وجود ندارد که صد‬ ‫درصد سهام شرکت ها و موسس ه ها واگذار نشود‪ ،‬منتها اول باید‬ ‫این واگذاری انجام بشود و بعد اجازه دهیم که مردم مالک و مدیر‬ ‫باشند‪ .‬حتی اگر چنین نباشد هم منعی وجود ندارد که مالکیت‬ ‫با مردم و سیاست گذاری با دولت باشد‪.‬‬ ‫صحبت از بازگرداندن وزارتخانه های ادغام شده به‬ ‫همان ساختار قبل ی شان است‪ ،‬نظر شما در مورد این‬ ‫موضوع چیست؟‬ ‫‪ l‬حاال که دولت جدید قرار اس��ت مستقر شود دوباره‬ ‫پرداختن به این موضع چندان درس��ت نیس��ت‪ .‬همان طور که‬ ‫گفتم هر س��ه اسباب کش��ی معادل یک اتش سوزی خسارت‬ ‫ایجاد م ی کند‪ .‬در این شرایط باید به تثبیت ادغام ها کمک کنیم‪.‬‬ ‫مش��کل هایی که در حوزه مدیریت وجود دارد هم با بازگش��ت‬ ‫سازمان ب رنامه و بودجه که کامال الزم است‪ ،‬برطرف خ واهد شد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫در مورد ادغام های اخیر اما به روش�نی مش�خص‬ ‫است که این نهاد ها ش�کل نگرفته بودند یا شاید‬ ‫اصال به لزوم وجود انها فکر هم نش�ده بود و چنین‬ ‫وضعیتی باعث بروز نارضایت ی هایی ش�ده که حاال‬ ‫زمزم ه ه�ای بازگرداندن وزارتخانه های ادغام ش�ده‬ ‫شنیده م ی شود‪...‬‬ ‫گفت وگو با ایرج ندیمی‪ ،‬درباره‬ ‫جداسازی وزارتخانه ها‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫ما این تجربه را قبال در وزارت بازرگانی داشته ایم که در مقطعی‬ ‫تشخیص بر این بود که م ی توان برخی نهاد های داخل وزارتخانه‬ ‫را با هم ادغام یا منحل کرد تا حجم کار وزارتخانه کم شود و ان‬ ‫نهاد تازه تاسیس هم در موقعی که الزم است وارد شود و وظایف‬ ‫نهاد های منحل شده یا ادغام شده را به عهده بگیرد‪ .‬ما شرکت‬ ‫غله را منحل کردیم ‪ ،‬و شرکت های گسترش خدمات کشاورزی و‬ ‫شهر و روستا را با هم ادغام کردیم و شرکت بازرگانی دولتی را ایجاد‬ ‫کردیم که در مواقعی که الزم بود در حوزه های مختلف وارد م ی شد‬ ‫و بازار را تنظیم م ی کرد و بعد اجازه م��ی داد کار ها روند طبیعی‬ ‫خودشان را طی کنند‪ .‬این اقدام از پی ش شرط های الزم ب رای ادغام‬ ‫وزارتخانه ها و کم کردن دخالت دولت در حوزه های مختلف بود‬ ‫که هم تع داد زیادی نیرو را ازاد کرد و هم هزینه های وزارتخانه را‬ ‫کاهش داد‪.‬چنین اقدام هایی پیش زمینه ادغام های بزرگ تر در‬ ‫سطح وزارتخانه است و تا وقتی این گونه نهاد های ترکی ب شده‬ ‫شکل نگی رن د و جا نیفتند ادغام وزارتخانه ها نم ی تواند منجر به‬ ‫کوچک شدن دولت شود‪.‬در نگاه کالن تا جایی که اصل ‪ 44‬به‬ ‫ما اجازه م ی دهد دستگاه های دولتی باید به سمت سب ک سازی و‬ ‫کم کردن فعالی ت ها‪ ،‬تصدیگری ها و کاهش هزینه ها پیش بروند‬ ‫و تا جایی که امکان دارد الزم است که فعالی ت ها به مردم واگذار‬ ‫شود و بعد از ان ادغام ها م ی تواند موجب کوچک سازی دولت شود‬ ‫و نهاد های ش��کل گرفته در جهت ادغام وزارتخانه ها م ی توانند‬ ‫نقش سیاست گذار را به عهده بگی رند اما الزم است به این نکته‬ ‫توجه شود که حتما باید قبل از این ادغام ها نهاد های الزم شکل‬ ‫بگی رند و سا زو کار فعالیتشان مشخص ش��ود تا کار های مردم‬ ‫روی زمین نماند‪.‬‬ ‫ادغام هادرستنبود‬ ‫با اینکه صحبت از بازگرداندن ساختار وزارتخانه ها‬ ‫به همان ش�کل قبل از ادغام اس�ت‪ ،‬عده ای تصور‬ ‫م ی کنند در این شرایط کوچ ک سازی دولت مغفول‬ ‫خواهد مان�د‪ ،‬در عی�ن اینک�ه اس�تدالل م ی کنند‬ ‫ک�ه دول�ت اینده نی�ازی ب�ه قوانی�ن جدی�د برای‬ ‫کوچ ک س�ازی ندارد و تفکر حاکم بر دولت خودش‬ ‫ب ه دنبال ک م کردن مسئولی ت هایش هست‪ .‬به نظر‬ ‫شما این برداش�ت از قانون گذاری و البته تیم اقای‬ ‫روحانی چقدر درست است؟‬ ‫‪ l‬تفکر همکاران اقای روحانی تا حدود زیادی همی ن طور‬ ‫ناظر بر کم کردن مسئولی ت های دولت است‪ .‬قرار است دولت‬ ‫اینده در جایگاه فکر و اندیشه قرار بگیرد‪ .‬دوستانی که در تیم اقای‬ ‫روحانی هستند هم معتقد به لزوم کوچک سازی دولت هستند‪.‬‬ ‫من هم معتقد هس��تم که در این زمینه به قانون جدید نیازی‬ ‫نیست‪ .‬دولت خودش به دنبال توسع ه یافتگی است‪.‬‬ ‫ب ا وجود اینکه شما مخالف بازگرداندن وزارتخانه های‬ ‫ادغام شدهبهشکل قبلیانهاهستید‪،‬درحالحاضر‬ ‫طرحی در مجلس در جریان است که با احتمال زیاد‬ ‫هم تصویب خواهد شد و وزارتخانه های ادغام شده‬ ‫را دوباره جدا خواهد کرد‪ ،‬این طرح را چطور م ی شود‬ ‫تفسیرکرد؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که وقتی چیزی تصویب بشود و‬ ‫به عنوان قانون از مجلس خارج شود بر همه ما الزم االجرا خواهد‬ ‫بود‪ .‬در حین بررسی موضوع البته ما م ی توانیم پیشنهاد هایمان‬ ‫را ب��ه مجلس ارائ��ه دهیم ی��ا اگ��ر بخواهند نظر مش��ورتی‬ ‫بدهیم ام��ا وقتی چیزی تصویب بش��ود اجرای ان ب��ر ما الزم‬ ‫خواهد بود‪g.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫دردسرهای کوچک سازی‬ ‫ایا طرح ادغام وزارتخانه ها به شرایط قبل بازمی گردد؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪2‬‬ ‫فاطمه کریم خان‬ ‫موضوع ادغام وزارتخانه ها هرچن��د در دولت احمدی نژاد‬ ‫بیشتر نمود یافت‪ ،‬اما از اولین دولت های پس از انقالب محل‬ ‫بحث و نظ رات مختلف بوده ک��ه در دوره هایی هم به ادغام یا‬ ‫تفکیک وزارتخانه ها ب راساس مسئولی ت های محوله انجامیده‬ ‫است‪ .‬این گزارش نگاهی دارد به تاریخچه کابینه های پس از‬ ‫پیروزی انقالب برمبنای کم وزیاد شدن وزارتخانه ها‪.‬‬ ‫سابقه ادغام وزارتخانه ها بعد از انتقالب‬ ‫اولین کابینه پس از انقالب همان دولت موقت بازرگان‪،‬‬ ‫با ‪ 19‬وزیر تشکیل شد‪ ،‬اما دولت بن ی صدر یکی از صندل ی های‬ ‫وزارت را حذف کرد و و وزارت جهانگردی را در وزارتخانه ارش��اد‬ ‫ادغام کرد‪ .‬ام��ا ‪ 18‬وزارتخانه‪ ،‬خیلی زود پس از ان س��ال های‬ ‫‪ 61-62‬ب ر اس��اس تصمیم مجلس اول به بیست عدد رسید و‬ ‫دو وزارتخانه اطالعات و معادن به مجموعه وزارتخانه ها اضافه‬ ‫شد‪ .‬قانون تاس��یس وزارت اطالعات جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫مصوب ‪ ۲۷‬مرداد ‪ ۱۳۶۲‬است و در ان تاکید شده که به منظور‬ ‫کسب و پرورش اطالعات امنیتی و اطالعات خارجی و حفاظت‬ ‫اطالعات و ضد جاسوسی و به دست اوردن اگاه ی های الزم از ‬ ‫وضعیت دشمنان داخلی و خارجی جهت پیشگیری و مقابله با‬ ‫توطئه های انان علیه انقالب اسالمی کشور و نظام جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران وزارت اطالعات جمهوری اسالمی ای ران تشکیل‬ ‫م ی گردد‪ .‬پیش از ان وظایف این وزارتخانه در دفتر نخس ت وزیری‬ ‫متمرکز شده بود‪ .‬این وزارت نزدیک به یک سال بعد با رای اعتماد‬ ‫مجلس به دومین وزیر پیشنهادی‪ ،‬عمال تشکیل شد‪.‬رسیدن‬ ‫عدد وزارتخانه ها به‪ 22‬وقتی اتفاق افتاد که سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اسالمی و جهاد سازندگی هم عنوان سر درشان را به وزارتخانه‬ ‫‪62‬‬ ‫تغییر دادند و دو صندلی دیگر به اتاق جلس��ات هیات دولت‬ ‫اضافه شد‪ .‬روند افزایشی تع داد صندل ی ها اما بعد از پایان جنگ‪،‬‬ ‫معکوس شد؛ وزارت سپاه در وزارت دفاع ادغام شد و وزارت دفاع و‬ ‫پشتیبانی نیروهای مسلح را تشکیل داد‪.‬وزارت جهاد البته عمر‬ ‫بیشتری کرد تا جهاد سازندگی بعد از پایان جنگ به ساماندهی‬ ‫بازس��ازی وی ران ی ها بپردازد‪ ،‬اما این وزارتخانه هم همیشگی‬ ‫نماند و نزدیک به یک دهه بع��د در دولت اصالحات‪ ،‬به وزارت‬ ‫کشاورزی پیوست و وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شد که هدف‬ ‫ان رفع نابسامان ی ها و نارسای ی ها در بخش کشاورزی ب راساس‬ ‫قانون ب رنامه س��وم توس��عه اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران در جهت اصالح نظام اداری‪ ،‬کاهش‬ ‫تصدی های غی ر ض��روری‪ ،‬ارتقای به��ره وری و کارایی نیروی‬ ‫انسانی و مدیریت دستگاه های اجرایی‪ ،‬حذف موازی کاری ها‬ ‫و تجمع امور کشاورزی‪ ،‬دام‪ ،‬توسعه و عمران روستایی‪ ،‬الیحه‬ ‫ادغام وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی و تشکیل وزارت‬ ‫جهاد کشاورزی توسط سازمان مدیریت و ب رنامه ریزی بود و ‪۲۶‬‬ ‫مرداد ‪ ۱۳۷۹‬با قید یک فوریت به مجلس ش��ورای اس�لامی‬ ‫رفت و ششم دی ‪ ۱۳۷۹‬به تصویب نمایندگان مجلس شورای‬ ‫اسالمی رس��ید تا بعد از تایید در ‪ ۱۰‬دی ‪ ۱۳۷۹‬توسط شورای‬ ‫نگهبان اجرایی ش��ود‪ .‬در حالی که تغیی رات در ساختار وزارت‬ ‫دفاع‪ ،‬ایجاد وزارت س��پاه و جهاد و بعد انحالل یا ادغام انها در‬ ‫وزارتخانه های دیگر‪ ،‬بیشتر تحت تاثیر شرایط جنگی کشور‬ ‫بود‪ ،‬کاهش تع��داد وزارتخانه ها در جریان اجرای ب رنامه س��وم‬ ‫تحت تاثیر مطرح شدن بحث لزوم کاهش هزینه های دولت‪،‬‬ ‫کوچک کردن ان و توسعه بخش خصوصی بود که عده ای از‬ ‫کارشناسان ان را از راهکارهای اجرایی افزایش کارایی و کاهش‬ ‫یدانستند‪ .‬به دنبال همین سیاست ها‬ ‫سهم دولت در اقتصاد م ‬ ‫و بیشتر با هدف تمرکز و یکپارچگی سیاستگذاری و وظایف در‬ ‫امور صنعت و معدن و استفاده بهینه از نیروی انسانی و امکانات‬ ‫موجود‪ ،‬وزارت صنایع که خودش حاصل ادغام وزارتخانه های‬ ‫صنایع سنگین و سبک بود با وزارت معادن و فلزات ادغام شد و‬ ‫ وزارت صنایع و معادن شکل گرفت‪ .‬قانون ادغام و تشکیل این‬ ‫وزارتخانه مشتمل بر چهارده ماده و هفت تبصره در جلسه علنی‬ ‫روز سه شنبه مورخ ششم دی ماه ‪1379‬مجلس شورای اسالمی‬ ‫تصویب و در تاریخ دهم دی ماه همان س��ال به تایید شورای‬ ‫نگهبان رسید‪ .‬کم شدن تع داد وزی ران باز هم پایدار نماند؛ سال‬ ‫‪ 1380‬دو وزارت تعاون و رفاه باز هم با مصوبه مجلس تشکیل‬ ‫شدند‪ .‬تا قبل از دولت احمدی نژاد‪ ،‬هفت دولت با اتکا به مصوبه‬ ‫مجلس ترکیب هیات دولت را دستکاری کرده بودند و حاال نوبت‬ ‫دولت های نهم و دهم رسید‪.‬‬ ‫ادغام وزارتخانه ها‪ ،‬فصل دولت دهم‬ ‫درحالی که دول��ت نهم با هم��ان وزارتخانه هایی که از‬ ‫دولت اصالحات تحویل گرفته بود کار م ی کرد‪ ،‬مجلس هشتم‪،‬‬ ‫تصویب ب رنامه پنجم توسعه را در شرایطی اغاز کرد که دولت‬ ‫احمدی نژاد با وجود تمدید یک س��اله ب رنامه چهارم توس��عه‬ ‫بسیاری از مواد ان را مسکوت گذاشته بود و کارشناسان از نادیده‬ ‫گرفتن اسناد باال دستی توسط خود او و اعضای دولتش ناراضی‬ ‫بودند‪.‬مجلس طبق ماده‪ 53‬قانون ب رنامه پنجم توسعه از دولت‬ ‫خواس��ت در طول دوره اجرای این قانون‪ ،‬تع داد وزارتخانه ها را‬ ‫به هفده برساند‪ ،‬اما از دولت خواس��ت که ب رای انجام این کار‬ ‫مطالعات الزم را انجام دهد و پیشنهاد هایش را به مجلس بیاورد‬ ‫تا به تصویب نمایندگان برسد‪.‬به نظر م ی رسید مجلس تالش‬ ‫کرده است تا حد امکان ضوابط و شرایط را هم مهیا و مشخص‬ ‫کند‪ .‬پیشنهاد های ادغام مجلس ی ها نه تنها در گفت وگو های‬ ‫غیررسمی که حتی در خب ر ها و مصاحب ه های رسمی هم شنیده‬ ‫م ی شد‪ .‬گفتند که بهترین گزینه ها ب رای ادغام‪ ،‬م ی تواند ترکیب‬ ‫وزارت کار و ام��ور اجتماعی با وزارت رف��اه و تامین اجتماعی؛‬ ‫وزارت نیرو انجام داد؛ این پیشنهاد البته به سرانجامی نرسید‪.‬‬ ‫داستان وزارتخانه امور زیربنایی‬ ‫اقتصاد‬ ‫مجلس علیه ماده ‪53‬‬ ‫شاید چندان دور از واقعیت نباشد اگر بگوییم تا قبل از‬ ‫تصویب ماده ‪ 53‬قانون ب رنامه پنجم توس��عه‪ ،‬حرفی از ادغام‬ ‫وزارتخانه ها‪ ،‬حداقل در محافل رس��می به میان نیامده بود‪.‬‬ ‫اما تصویب این ماده انگار راه تازه ای پیش پای دولت گذاشت‪.‬‬ ‫دولت احمدی نژاد بدون توجه به پیشین ه تاریخی ادغام‬ ‫وزارتخانه ها که هم��واره با الیحه دول��ت و تصویب مجلس‬ ‫انجام ش��ده بود‪ ،‬حداقل در هفته های اول بعد از تصویب این‬ ‫ماده‪ ،‬کامال مستقل از مجلس اقدام به ادغام وزارتخانه ها کرد‪.‬‬ ‫این روند البته از طرف مجلس تحمل نشد‪ ،‬اصالحیه ماده ‪،53‬‬ ‫دردسر هایی که کوچککردن دولت را رها نکرد‬ ‫حتی بعد از اینکه وزرای صنایع و معادن و راه حذف شدند‬ ‫و وزرای قبلی مس��کن و بازرگانی کار انها را در وزارتخانه های‬ ‫تازه تاسیس «را هو شه ر سازی» و «صنعت‪ ،‬معدن و تجارت»‬ ‫به عهده گرفتند هنوز مش��کالت زیادی وجود داشت‪ .‬غیر از‬ ‫تاخیر دولت در ارائه ش��رح وظایف جدی��د وزارتخانه های تازه‬ ‫تاسیس به مجلس موضوعات دیگری هم وجود داشته و دارد‪.‬‬ ‫در هفته های اول بعد از رسمی شدن ادغام ها‪ ،‬خبری از تصرف‬ ‫ساختمان یکی از وزارتخانه های راه و مسکن توسط کارمندان‬ ‫وزارتخانه دیگری منتش��ر ش��د؛ به گفته یکی از سایت های‬ ‫خبری‪ ،‬کارمندان��ی که از ان وزارتخان��ه دوم امده بودند‪ ،‬حتی‬ ‫قفل درهای ساختمان می زبانانشان را هم عوض کرده بودند و‬ ‫این تنها بخشی از مشکالت ایجاد شده بود‪ .‬برخی گفتند که‬ ‫فروش س��اختمان های وزارتخانه های ادغام شده که اغلب در‬ ‫مراکز اداری و تجاری شهرهای بزرگ و پایتخت بوده و هست‬ ‫هم م ی تواند درامدی ب رای دولت ایجاد کند‪ ،‬اما حصول همین‬ ‫درامد هم نیازمند کوچک کردن ساختمان های وزارتخانه ها با‬ ‫کم کردن تع داد کارمندان و نوشتن ش��رح وظایف جدید ب رای‬ ‫کارمندان باقیمانده بود که محقق نشد‪ .‬دولت کارمندانش را‬ ‫در قالب قانون ادغام وزراتخانه ها کاهش نداد‪ ،‬یا حداقل انقدر‬ ‫کاهش نداد که بتوان از ان به عنوان کوچک س��ازی دولت یاد‬ ‫کرد‪ .‬در حالی که چند صندلی از اتاق جلسات هیات دولت کم‬ ‫شد و هزینه هایی هم ب رای تغییر نام ساختمان های وزراتخانه ها‬ ‫پرداخته شد‪ ،‬معاونت های مختلف در وزارتخانه های ادغام شده‬ ‫بر سر کار خود باقی ماندند‪ ،‬اما حجم کارها انقدر زیاد شد که‬ ‫عده ای از مغفول ماندن برخی حوزه ها به دنبال ادغام وزارتخانه ها‬ ‫صحبت کردند‪ .‬از جمله انتق��ادات دراین باره انتقاد به کاهش‬ ‫توجه به بخش معدن است‪ ،‬صنایع ی ها هم که به خصوص از‬ ‫اغاز طرح هدفمندی یارانه ها همواره دل پردردی از کم توجهی‬ ‫به بخش تولید داش��تند‪ ،‬نگفتند که تاسیس وزارت صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجارت باعث شده است‪ ،‬انطور که در اغاز گفته م ی شد‪،‬‬ ‫فاصله بین بخش تولید و صادرات کاهش پی دا کند و راه ب رای‬ ‫ارتباط صنایع با بازار های جهانی هموار تر شود‪ .‬در حوزه توزیع‬ ‫کاال هم که از مسئولی ت های اصلی وزارت بازرگانی بود‪ ،‬ادغام‬ ‫باعث ایجاد تغییر خاصی نشد و همان نوسان های قیمتی که‬ ‫در اغاز کار دولت احمدی نژاد در مورد سی ب زمینی و ب رنج رخ داده‬ ‫بود‪ ،‬بعد از ادغام در مورد محصوالتی مانند مرغ‪ ،‬ب رنج و چای‬ ‫تکرار شد‪ .‬در وزارت ر اهو شه ر سازی البته همچنان صداهایی‬ ‫در تشویق طرح های مسکن مهر ماندگار شنیده م ی شود‪ ،‬اما‬ ‫طی حدود دوسالی که از تشکیل این وزارتخانه گذشته است‪،‬‬ ‫حجم تذکراتی که وزیر ان در مورد نابسامانی راه ها و به خصوص‬ ‫راه های روستایی و پروژه های نیمه تمام بهسازی راه های جاده ای‬ ‫ و ترانزیتی در سطح کشور دریافت م ی کند‪ ،‬قابل توجه است‪.‬‬ ‫حاال در پایان عمر دولت دهم‪ ،‬طرح جدیدی ب رای بازگرداندن‬ ‫ی در مجلس در جریان اس��ت‪ .‬یکی از‬ ‫اوضاع به ش��کل قبل ‬ ‫نماینده های کمیسیون اقتصادی در اغاز تی ر ماه گفته که طرح‬ ‫جدا کردن وزارتخانه ها که تا چهارم تیر ماه‪ 70‬امضا داشته است‪،‬‬ ‫به زودی در مجلس مطرح خ واهد شد تا وزارتخانه ها به وضعیت‬ ‫قبلی خود برگردند‪ .‬ایرج ندیمی البته نگفته است که این طرح در‬ ‫مورد هر سه وزارتخانه تازه تاسیس است یا نه‪ ،‬اما همین طرح‬ ‫هم نشان م ی دهد که مجلس از موضع خود عقب نشسته و‬ ‫ ترجیح م ی دهد دولت جدید کار را با روند دیگری به جز انچه در‬ ‫دو سال گذشته تجربه شده است‪ ،‬اغاز کند‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫وزارت بازرگانی با وزارتخانه های صنایع و معادن و تعاون؛ وزارت‬ ‫اموزش و پرورش با وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری باشد‪ .‬اما‬ ‫اوضاع هیچ وقت ان طور که انتظار م ی رود پیش نخواهد رفت‪.‬‬ ‫خیلی زود مساله استیضاح حمید بهبهانی‪ ،‬وزیر راه در مجلس‬ ‫مطرح ش��د و برخورد دولت با این موضوع ان طوری نبود که‬ ‫مجلس انتظارش را داشت‪ .‬بهبهانی در جلسه استیضاح خود‬ ‫حاضر نش��د و عده ای این موضوع را به اغاز فصل دیگری در‬ ‫روابط دولت احمدی نژاد و مجلس تعبیر کردند‪ .‬بعد از این ماجرا‬ ‫بود که دولت وارد موضوع ادغام ها شد و در اغاز اعالم کرد که‬ ‫م ی خواهد وزارت راه و مسکن را در هم ادغام کند‪ .‬طرح دیگر‬ ‫دولت ادغام وزارتخانه های صنایع با بازرگانی‪ ،‬نفت با نیرو و رفاه با‬ ‫کار بود‪ .‬هنوز اظهارنظ ر ها در مورد تصمیم های جدید دولت ادامه‬ ‫داشت که از پاستور خبر رسید احمدی نژاد طی سه نامه رسمی‬ ‫با وزرای صنایع و نفت و رفاه خداحافظی کرده است‪ .‬عده ای این‬ ‫اقدام دولت را تصمیمی در جهت تصفیه هیات دولت از برخی‬ ‫وزرا دانستند‪ ،‬ادعایی که در ادامه ماجرای ادغام وزارتخانه ها چند‬ ‫بار دیگر هم مطرح شد اما پاسخ رسمی از سوی احمدی نژاد یا‬ ‫هیات دولت او دریافت نشد‪.‬شورای نگهبان وارد موضوع شد‬ ‫و انحالل س��ه وزارتخانه ب رای ترکیب در سه وزارتخانه دیگر‪،‬‬ ‫متوقف‪ .‬خیلی زود مجلس هم وارد موضوع شد و اعالم کرد که‬ ‫با ترکیب وزارتخانه های نفت و نیرو موافق نیست‪ .‬همان زمان‬ ‫برئیس مجلس در گفت وگویی اظهار کرد‬ ‫محمدرضا باهنر‪ ،‬نای ‬ ‫که به نظر م ی رسد کار وزارتخانه ای که از ترکیب وزارت نیرو و‬ ‫نفت ایجاد خواهد شد بسیار سنگین است و به همین دلیل‬ ‫مجلس با این ترکیب موافق نبوده است‪ .‬تصمیم دولت در مورد‬ ‫وزارت نفت و نیرو البته یک پیش��ینه تاریخی را هم با خود به‬ ‫همراه داشت؛ جمشید اموزگار که بعد از امی ر عباس هویدا به‬ ‫نخس ت وزیری رسیده بود‪ ،‬یک بار در سال ‪ 55‬تالش ناکامی‬ ‫ ب رای ادغام شرکت ملی نفت‪ ،‬شرکت گاز و سازمان انرژی اتم در‬ ‫انتقاد ها به واکنش سریع دولت در مورد ادغام وزارتخانه ها‬ ‫همچنان ادامه داش��ت‪ ،‬هر چند در مورد وزارتخانه هایی مثل‬ ‫رفاه و کار و راه و مس��کن‪ ،‬ظاه را مشکلی وجود نداشت‪ .‬پس‬ ‫از اس��تیضاح وزیر راه و تراب��ری‪ ،‬نیکزاد که وزارت مس��کن را‬ ‫برعه��ده داش��ت‪ ،‬سرپرس��تی وزارت را هو تراب��ری را ه��م بر‬ ‫مسئولی ت هایش اضافه کرد‪ .‬بعد از ترکیب وزارت «راه وترابری» و‬ ‫نو شهرسازی» و ایجاد «وزارت را هو شهرسازی» نیکزاد با‬ ‫«مسک ‬ ‫رای اعتماد نمایندگان مجل س‪ ،‬وزیر شد‪ .‬ماجرا اما در همین نقطه‬ ‫ختم به خیر نشد‪ .‬داستان اقای وزیر و جنجال ها ادامه پی دا کرد‪،‬‬ ‫درحالی که بسیاری از نیکزاد به عنوان یکی از گزینه های دولت‬ ‫ب رای حضور در انتخابات اینده ریاست جمهوری یاد م ی کردند و‬ ‫دولت هم این اظهارات را رد یا تایید نم ی کرد‪ ،‬نام جدید «وزارت‬ ‫امور زی ربنایی» سر زبان ها افتاد که قرار بود با تصمیم دولت از‬ ‫ترکیب وزارتخانه های راه و شهرسازی و وزارت ارتباطات تشکیل‬ ‫شود‪ .‬در همان زمان البته وزارتخانه ارتباطات با حجم زیاد کاری‬ ‫چندی بود که با سرپرست و بدون وزیر اداره م ی شد‪.‬‬ ‫تا همی ن جا هم نمایندگان مجلس به نحوه برکناری وزیر‬ ‫ارتباطات انتقاد هایی داش��تند و این طرح هم به نارضایت ی ها‬ ‫دامن زد‪ .‬منتقدان و برخی کارشناسان وارد ماجرا شدند‪ ،‬گفتند‬ ‫که وزارت ارتباطات یک وجه امنیتی دارد‪ ،‬حجم فعالی ت ها و‬ ‫حوزه های تخصصی ان زیاد است و ادغام ان منطقی نیست‪.‬‬ ‫وزارت راه وشهرسازی به حوزه های زی ربنایی و ساخت وساز کشور‬ ‫مرتبط است و وزارت ارتباطات ماهیتی حاکمیتی دارد‪ .‬هر دو‬ ‫وزارتخانه‪ ،‬سازمان ها و نهادهای متعددی را در زیرمجموعه دارند‬ ‫و هم اینکه با طیف گسترده ای از افراد و گروه ها مرتبط هستند؛‬ ‫ن دو وزارتخانه مجموعه ای عظیم پدید م ی اورد‬ ‫بناب راین ادغام ای ‬ ‫که نه ب رنامه مناسبی را در دستور کار دارد و نه اصال م ی توان‬ ‫ب رنامه مناس��بی را ب رای عملکردش تدوین کرد‪ .‬گفته شد که‬ ‫ادغام دو یا چن��د وزارتخانه که کارکرد ه��ا و ب رنامه های زیاد و‬ ‫متفاوتی دارد نه تنها کمکی به کوچک سازی دولت نم ی کند‪،‬‬ ‫بلکه کار ان وزارتخانه های دیگر را نیز با مشکل مواجه خواهد‬ ‫کرد‪.‬ام��ا کار خیلی زود ت��ر از انکه بحث واقعا ب��اال بگیرد به‬ ‫سرانجام رسید‪ .‬شورای نگهبان دخالت کرد و تشکیل وزارتخانه‬ ‫امور زی ربنایی متوقف شد‪ .‬احمدی نژاد البته ب رای نیکزاد حکم‬ ‫سرپرستی وزارت ارتباطات را هم با حفظ سمتش در وزارتخانه ‬ ‫تازه تاسیس راه و شهرسازی صادر کرده بود که این هم واکنش‬ ‫مجلس را به دنبال داش��ت‪«.‬نمایندگان مجلس به واس��طه‬ ‫انتقادهایی که نسبت به اقدام دولت در برکناری وزیر ارتباطات با‬ ‫هدف ادغام وزارتخانه های را هو ارتباطات داشتند‪ ،‬با اصالح ماده‬ ‫‪ 53‬قانون ب رنامه پنجم توسعه که کاهش تع داد وزارتخانه ها از‬ ‫‪ 21‬به ‪ 17‬را ب ر عهده دولت م ی گذاشت‪ ،‬هرگونه ادغام و انحالل‬ ‫در این خصوص را ممنوع کردند که البته باید به تصویب شورای‬ ‫نگهبان برس��د‪ .‬به موجب یکی از تبصره های این اصالحیه‬ ‫واگذاری سرپرس��تی وزارتخانه های فاقد وزیر ب��ه وزیر دیگر‬ ‫ممنوع و تاکید شده این حکم در مورد وزارت ارتباطات و فناوری‬ ‫اطالعات نیز که علی نیکزاد‪ ،‬وزی��ر راه با حکم رئی س جمهور‬ ‫سرپرست ان شده جاری است‪».‬‬ ‫پیشنهاد دو فوریتی که از طرف فوالدگر از نمایندگان مجلس به‬ ‫صحن اورده شد و رای هم اورد‪ ،‬دولت را موظف کرد که ب رای‬ ‫ترکیب وزارتخانه ها از مجلس اجازه بگیرد و به این ترتیب دست‬ ‫دولت تا حدودی بسته ش��د و غائله ادغام وزارتخانه ها که در‬ ‫مقاطعی به عنوان یک��ی از راه حل های دولت ب رای جلو گیری‬ ‫از نیاز کابینه اش به گرفتن رای اعتماد مجدد از مجلس مطرح‬ ‫شده بود‪ ،‬تا حدودی فرو بنشیند‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ادغام ها درست نبود‬ ‫‪3‬‬ ‫گفت وگو با ایرج ندیمی درباره جداسازی وزارتخانه ها‬ ‫ایرج ندیمی از نمایندگان باس�ابقه مجلس در کمیسیون اقتصادی اس�ت که به تازگی طرحی را در صحن علنی‬ ‫مجلس مطرح کرده برای بازگرداندن وزارتخانه های ادغام شده به شکل قبلی شان‪ .‬خبرنگار مثلث درباره چرایی این‬ ‫موضوع با ندیمی به گفت وگو پرداخته است‪.‬‬ ‫اقای ندیمی! ش�ما به تازگی طرحی را در صحن‬ ‫علنی مجلس مطرح کرده اید که تالش�ی است‬ ‫ب�رای ج�دا ک�ردن وزارتخانه هایی که دو س�ال‬ ‫پیش با تصویب م�اده ‪ 53‬قان�ون برنامه پنجم‬ ‫توس�عه توس�ط مجلس‪ ،‬با هم ترکیب شدند و‬ ‫وزارتخانه های تازه ای ایجاد کرده اند؛ چه اتفاقی‬ ‫افتاده اس�ت که ب ه دنبال بازگرداندن ش�رایط به‬ ‫دوسال قبل هستید؟‬ ‫‪ l‬ه��دف از ادغ��ام وزارتخانه ه��ا در اغ��از این کار‪،‬‬ ‫تعریف شده بود‪ .‬هدف ما این بود که تصدی گری را کاهش‬ ‫دهیم و دولت بتواند ان بخش از وظایفش را که قابل واگذاری‬ ‫هس��تند به بخش خصوصی واگذار کند اما در عمل دیدیم‬ ‫که این اتفاق نیفتاده است‪ ،‬در واقع نتایجی که ما به دنبالش‬ ‫بودیم محقق نشده است؛ ما به دنبال این بودیم که وظایف‬ ‫کمتر بشود و اعتبارات کاهش پیدا کند‪ ،‬اما هی چ کدام از اینها‬ ‫تغییری نکرده و سوال این است که وقتی هیچ تغییری اتفاق‬ ‫نیفتاده است‪ ،‬چرا باید به این روند ادامه دهیم؟ مشکلی حل‬ ‫نشده است‪ .‬تنها اتفاقی که با ادغام وزارتخانه ها افتاده‪ ،‬حذف‬ ‫یک معاون پارلمانی و یک وزیر از وزارتخانه های حذف شده‬ ‫اس��ت‪ .‬این نتیجه ای نبود که ما به دنبالش بودیم‪ ،‬بنا ب ر این‬ ‫فکر م ی کنم باید تجدید نظر اساسی بشود‪.‬‬ ‫ع�ده ای تصور م ی کنند ک�ه ادغ�ام وزارتخانه ها‬ ‫باعث ش�ده برخی بخش ها قربانی بخش های‬ ‫دیگر بشوند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬در م��ورد وزارت راه و شهرس��ازی ای��ن موضوع‬ ‫کامال قابل مشاهده است‪ .‬ادغام ها به محول کردن وظایف‬ ‫یک بخ��ش به بخ��ش دیگر ختم ش��ده اس��ت‪ .‬در وزارت‬ ‫راه و شه ر سازی امروز م ی بینیم که معماری کامال فراموش‬ ‫شده است‪ ،‬مسکن مهر تمام توجه ها را به خود معطوف کرده‬ ‫است‪ ،‬ب ر خالف تصور ما تصدی گری در هیچ حوزه ای کاهش‬ ‫نیافته و انتظار ها براورده نشده‪ .‬اگر ادغام ب رای دوستان ما تنها‬ ‫به معنی حذف یک وزیر و یک معاون پارلمانی بوده است‪،‬‬ ‫این دو پس��ت را به راحتی م ی ش��ود بازگرداند‪ .‬از این رو باید‬ ‫بپذیریم که ادغام ها کارساز نبوده است‪.‬‬ ‫برگش�تن از ای�ن تصمی�م‪ ،‬م ی توان�د ب�ه‬ ‫عقب نشینی مجلس از مواضعش تعبیر شود‪...‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدرضا رضایی؛‬ ‫‪4‬‬ ‫باید بگوییم که اشتباه کرده ایم‬ ‫محم د رضا رضایی‪ ،‬نایب رئیس قبلی کمیسیون عمران در مجلس نهم است‪ .‬او معتقد است که مجلس در مورد‬ ‫ادغام وزارتخانه ها اشتباه کرده و حاال باید از این تصمیم اشتباه برگردد‪ .‬اقای رضایی البته م ی گوید که هنوز هم نیاز به‬ ‫کاهش حجم دولت و هزینه های ان وجود دارد‪ ،‬اما دیگر به قانونی برای الزام دولت به این اقدام نیاز نیست‪ ،‬چرا که دولت‬ ‫خواه ناخواه این کار را خواهد کرد‪.‬‬ ‫م�اده ‪ 53‬قان�ون برنام�ه پنجم توس�عه‪ ،‬همان‬ ‫ماده ای است که ناظر بر ادغام وزارتخانه ها بوده و‬ ‫دوسال پیش توسط مجلس تصویب شده‪ ،‬اصال‬ ‫چرا مجلس چنین ماده ای را تصویب کرده است؟‬ ‫‪ l‬سیاس��ت اول و ه��دف اول در تصویب ماده ‪53‬‬ ‫قانون برنامه پنج��م‪ ،‬همانطور که خیل ی ه��ای دیگر هم‬ ‫گفته اند‪ ،‬کوچ��ک کردن دول��ت‪ ،‬کم ک��ردن وزارتخانه ها‪،‬‬ ‫کم کردن تعداد س��اختمان ها و به دنبال ان تعداد کارمندان‬ ‫بوده است‪ .‬در واقع تصور ما این بود که با کاهش هزینه های‬ ‫ناشی از کم شدن تعداد وزارتخانه ها‪ ،‬م ی توانیم ان بودجه را‬ ‫صرف پروژه های عمرانی و ابادانی کشور کنیم‪.‬‬ ‫اما به نظر م ی رسد این تجربه انقدرها هم موفق‬ ‫نبوده است‪...‬‬ ‫‪ l‬صادقانه بگویم ما از کاری که کرده ایم پشیمان‬ ‫ش��دیم؛ چه در ادغام وزارتخانه های مس��کن و راه و چه در‬ ‫ادغ��ام وزارتخانه های بازرگان��ی و صنایع‪ .‬از ه��ر دو ادغام‬ ‫پشیمان ش��ده ایم‪ ،‬اش��تباه کرده ایم و حاال هم باید این را‬ ‫بگوییم‪.‬‬ ‫چه اتفاقی افتاده که به این نتیجه رسیده اید؟‬ ‫‪ l‬در مورد وزارت راه و مس��کن باید بگویم که این‬ ‫دو از همان ابتدا هم با هم همجنس و مشابه نبودند‪ ،‬حوزه‬ ‫کاری ش��ان کامال از هم متفاوت اس��ت‪ ،‬وزارت راه‪ ،‬خارج از‬ ‫‪64‬‬ ‫ش��ه ر ها در حوزه حمل و نقل جاده ای و ریل��ی و دریایی و‬ ‫هوایی کار م ی کند‪ .‬در حالی که حوزه کاری وزارت مسکن‬ ‫تماما داخل شه ر هاست‪ .‬در چنین شرایطی این دو وزارتخانه‬ ‫با هم ادغام شده اند‪ ،‬مشکل اصلی در این مورد در استان ها‬ ‫ظهور کرد‪ ،‬مسئوالن در استان ها یا متخصص در راه هستند‬ ‫یا متخصص در مسکن‪ ،‬در همین شرایط هم‪ ،‬باید به این‬ ‫نکته توجه ش��ود که مثال نماینده وزارت مس��کن در یک‬ ‫شهرستان مستقیما ریاس��ت حداقل ‪ 20‬کار گروه مختلف‬ ‫را بر عهده دارد‪ .‬در این مدت مسئوالن زیادی در استان ها و‬ ‫شهرستان ها به من مراجعه کرده اند و مدام م ی گویند حجم‬ ‫کار بسیار باالس��ت و انها اصال نم ی توانند اتاقشان را ترک‬ ‫کنند تا به راه ها یی که خارج از ش��هر است س��ر بزنند و به‬ ‫مشکالت این حوزه هم رسیدگی کنند‪ .‬این تالقی وظیفه ها‬ ‫و ترکیب کارها س��ردرگم ی های زیادی را ه��م ایجاد کرده‬ ‫است‪ .‬مردم را هم به درد سر انداخته و در بسیاری از حوزه ها‬ ‫اصال منجر به متوقف شدن کار ها شده است و باید ب رای این‬ ‫موضوع فکری کرد‪.‬‬ ‫دو س�ال پی�ش وقتی تصمی�م بر این ش�د که‬ ‫برخی وزارتخانه ها ب�ا هم ادغام ش�وند‪ ،‬امکان‬ ‫این پی ش بین ی ها و صرف وقت بیش�تر نبود؟ به‬ ‫هر حال تم�ام ان کارگروه هایی که به ان اش�اره‬ ‫م ی کنید یک شبه و ان هم بعد از ادغام ها ایجاد‬ ‫‪ l‬این تعبیر درستی نیست‪ ،‬مجلس ب ر اساس زمان‬ ‫تصمیم م ی گیرد‪ .‬اینجا موضوع عقب نشینی مطرح نیست‪.‬‬ ‫یک روز جمع بندی ما این بود که الزم است برخی وزارتخانه ها‬ ‫ادغام شوند تا اهدافی محقق شود‪ .‬با گذشت زمان م ی بینیم‬ ‫که اهداف محقق نشده است و حاال در این زمان جمع بندی‬ ‫ما این است که ادغام ها کار ساز نبوده و بهتر است به شرایط‬ ‫قبلی برگردیم‪ .‬همین حاال بحث هایی در مورد وزارتخانه ای‬ ‫ب رای می راث فرهنگی مطرح است‪ ،‬ایا این مساله عقب نشینی‬ ‫یا حرکت به جلو ب رای مجلس اس��ت؟ این نگاه کارشناسانه‬ ‫نیست‪ .‬عده ای م ی گویند وزارت ورزش به اهدافش نرسیده‬ ‫است‪ ،‬حاال اگر بخواهیم این وزارتخانه دیگر نباشد‪ ،‬ایا این‬ ‫عقب نشینی است؟‬ ‫این تعبیر درستی نیست‪ .‬ما در مجلس اعتقاد داریم که‬ ‫هر اقدامی باید منطقی داشته باشد‪ .‬هدف از ادغام این بود که‬ ‫در وظایف‪ ،‬اختیارات‪ ،‬امکانات و اعتبارات تغیی ر هایی حاصل‬ ‫شود اما این اتفاق نیفتاده است‪ .‬ما ب رای برگشتن به شرایط‬ ‫قبلی استدالل و دالیل منطقی داریم‪.‬‬ ‫همان طور که ش�ما هم اش�اره کردی�د خیل ی ها‬ ‫اعتقاد دارند که دولت در م�ورد ادغام وزارتخانه ها‬ ‫موفق عمل نکرده‪ ،‬مجلس وقت�ی که این قانون‬ ‫را تصویب م ی کرد‪ ،‬کارنام�ه اجرای برنامه چهارم‬ ‫توسعه دولت را در اختیار داشت‪ ،‬همچنین دیگر‬ ‫به ش�ناختی از دولت رس�یده بود که بداند دولت‬ ‫ممکن است با این موضوع چطور برخورد کند‪ ،‬در‬ ‫این شرایط اعتماد به دولت برای کوچ ک کردن ان‬ ‫با قوانینی مثل این ماده ‪ 53‬چقدر قابل دفاع است؟‬ ‫‪ l‬نم ی توانیم بر این مبنا حرف بزنیم که ایا مجلس‬ ‫نشده اند‪...‬‬ ‫‪ l‬بله؛ شاید م ی شد کار های بیشتری در این زمینه‬ ‫انجام داد‪ ،‬ام��ا باید به این موضوع هم دقت ش��ود که مثل‬ ‫هر ط��رح دیگری هم��ه رای دهندگان در موض��وع ادغام با‬ ‫هم هم عقیده نبودند‪ .‬عده ای هم بودند که در همان زمان‬ ‫رای نا موافق داده اند‪ ،‬اما اس��تدالل این بود ک��ه ادغام ها از‬ ‫مشکالت مردم کم م ی کند‪ ،‬موازیکاری ها را حذف م ی کند‬ ‫و همان طور که گفتم هزینه ه��ای دولت را کاهش م ی دهد‬ ‫تا تصدی گیری در این حوزه کم شود‪ .‬اما در عمل م ی بینیم‬ ‫که مدیر اداره راه و شه ر سازی در یک استان رئیس بیش از‬ ‫‪ 10‬کارگروه مختلف است‪ .‬به این ش��رایط باید این موضوع‬ ‫را هم اضافه کرد که به هر ح��ال توجه دولت فعلی بین دو‬ ‫حوزه راه و مس��کن بیشتر در مسکن س��ازی و ان هم روی‬ ‫پروژه مسکن مهر متمرکز شده است‪ .‬انچه ما م ی بینیم این‬ ‫است که کار خاصی انجام نشده‪ ،‬هزینه ها کم نشده و تنها‬ ‫کارها پیچیده تر شده است‪ .‬گرفتاری و سختی مردم افزایش‬ ‫یافته اس��ت‪ ،‬امروز دیگر در بدنه کارشناسی وزارتخانه هم‬ ‫خیل ی ها با این ادغام و کاری که انجام شده مخالف هستند‬ ‫و معتقدند که وقت ان رس��یده که ترکیب وزارتخانه ها را به‬ ‫حالت قبلی برگردانیم‪.‬‬ ‫در م��ورد وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تج��ارت هم اوضاع‬ ‫به همین شکل است‪.‬مس��ائلی که در این دو سال اخیر در‬ ‫مورد کنترل قیمت ها‪ ،‬کمک به تولی��د‪ ،‬نظارت ها و تامین‬ ‫معیشت مردم رخ داده نشان م ی دهد که در این مورد هم ما‬ ‫نتوانسته ایم به اهداف خود دست پیدا کنیم‪ .‬حاال باید قبول‬ ‫کنیم که مشکالتی وجود دارد و ب رای رفع انها تالش کنیم‪.‬‬ ‫ش�ما به عدم موفقیت ترکی�ب وزارت صنایع و‬ ‫معادن با وزارت بازرگانی اشاره م ی کنید‪ ،‬اما این‬ ‫اولین بار نیس�ت که پروژه ادغ�ام وزارتخانه ها‬ ‫انج�ام م ی ش�ود و اتفاق�ا م ی بینیم ک�ه مثال در‬ ‫مورد وزارت صنایع و مع�ادن که خودش ترکیب‬ ‫وزارتخانه های صنای�ع کوچک و ب�زرگ و وزارت‬ ‫معدن اس�ت‪ ،‬ترکیب موفقی ت امیز بوده اس�ت‪،‬‬ ‫همی ن ط�ور در م�ورد وزارتخانه ه�ای جه�اد و‬ ‫کشاورزی که وزارت جهاد کش�اورزی را تشکیل‬ ‫داده اند‪ ،‬چه ش�د که در ان مورد موفقیت حاصل‬ ‫ش�ده و در مورد اخی�ر مجلس مجبور اس�ت از‬ ‫مصوبه خودش برگردد؟‬ ‫حتی اگر فقط در ته ران باشد تعداد زیادی ساختمان‪ ،‬نیروی‬ ‫کار و مانند ان کاهش پی��دا خواهد کرد‪ .‬ولی کاهش حجم‬ ‫دولت یا هزینه ها نباید منجر به کاهش خروجی کار ش��ود‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر مش��کل ما این اس��ت ک��ه خروج ی ها در‬ ‫وزارتخانه های ادغام شده کاهش یافته و اولویت ما در حال‬ ‫حاضر این است که این روند را متوقف کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬این درس��ت اس��ت ک��ه ترکی ب های��ی از ادغام‬ ‫در گذش��ته موفقیت به دنبال داش��ته اس��ت‪ ،‬ام��ا احتماال‬ ‫به این دلیل اس��ت که در م��ورد انها کار های کارشناس��ی‬ ‫بیش��تری انجام ش��ده بود‪ .‬البته نگاه دول��ت و وزیری که‬ ‫ب رای وزارتخانه تازه تاس��یس انتخاب م ی ش��ود هم بسیار‬ ‫مهم اس��ت‪ .‬رویکرد دولت و وزیر اس��ت که م ی تواند ادغام‬ ‫را موفق یا ناموف��ق کن��د‪ ،‬توانمندی های خ��ود وزیر هم‬ ‫بسیار مهم اس��ت‪ ،‬ب رای مثال ما در صنعت و معدن کسی‬ ‫را نداش��ته ایم که هم متخصص در صنعت و معدن باش��د‬ ‫و هم در کنترل بازار و بازرگانی دس��تی داش��ته باش��د‪ .‬در‬ ‫مورد وزارت راه و شه ر س��ازی ه��م با اینکه م��ا از تیمی که‬ ‫در وزارتخانه مس��تقر ش��ده راضی هستیم‪ ،‬مس��اله ادغام‬ ‫اداره ها در استان ها و شهرستان ها کار را خ راب کرده است‪.‬‬ ‫ضمن اینکه همان طور که گفتم‪ ،‬در وزارت راه و مس��کن‬ ‫نگاه متاسفانه بیش��تر به مسکن معطوف ش��ده است تا‬ ‫راه سازی‪ .‬موضوع دیگر این است که حتی اگر ما بتوانیم در‬ ‫وزارتخانه ها نیرو های متخصص در هر دو حوزه ادغام شده‬ ‫پیدا کنیم در ادارات استان ها کمبود وجود دارد و این کمبود‬ ‫نیرو های متخصص در هر دو حوزه اس��ت که مشکل ساز‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫ه�دف از ادغام ها همان ط�ور که اش�اره کردید‬ ‫کاهش هزینه ه�ا بوده که محقق نش�ده‪ .‬حاال با‬ ‫برگشتن مجلس از تصمیم خودش‪ ،‬سرنوشت‬ ‫کاهش هزینه های دولت چه خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬بناب راین ب��ود که این تصمی��م موازی کاری ها را‬ ‫کاهش دهد‪ .‬اعتقاد بر این بود که با ادغام این وزارتخانه ها‬ ‫چه اتفاقی باید م ی افتاد که ادغام ها راض ی کننده‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬اگر در اس��تان ها اداره ها با هم ادغام نم ی شدند‪،‬‬ ‫ش��اید این همه نارضایت��ی اتف��اق نم ی افت��اد‪ ،‬نگاه های‬ ‫تک قطب��ی باید حذف م ی ش��د که نش��د‪ ،‬دی��دگاه کالن‬ ‫م ی توانس��ت مش��کالت را حل کند‪ ،‬اما این دیدگاه وجود‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫با هم�ه این تفاس�یر‪ ،‬فکر م ی کنید سرنوش�ت‬ ‫ادغام وزارتخانه ها در پایان این دولت چه خواهد‬ ‫شد؟‬ ‫‪ l‬طرح��ی در مجل��س در جری��ان اس��ت ک��ه‬ ‫وزارتخانه های ادغام شده را به وضعیت قبلی برگرداند و فکر‬ ‫م ی کنم این طرح به زودی به تصویب خواهد رسید تا ساختار‬ ‫دولت به چیزی که قبال بوده است برگردد‪.‬‬ ‫سرنوشت کوچک کردن دولت و کاهش هزینه ها‬ ‫‪ l‬من قبال به این سوال پاسخ داده ام‪ ،‬ما به دنبال‬ ‫کم کردن وظایف‪ ،‬اختیارات‪ ،‬امکانات و اعتبارات بوده ایم‪،‬‬ ‫چون این اتفاق نیفتاده اس��ت‪ ،‬لزومی به ادامه وضعیت‬ ‫موجود نم ی بینیم‪g .‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫از مطرح ش�دن طرح بازگردان�دن وزارتخانه های‬ ‫ادغام ش�ده ب�ه هم�ان وضعی�ت تفکی ک ش�ده‬ ‫دقت کنید که ن��گاه به رابطه مجل��س و دولت نباید‬ ‫یک نگاه سیاسی باش��د؛ رابطه دولت و مجلس یک رابطه‬ ‫منطقی است نه سیاسی‪ .‬تقنین هم یک امر منطقی است‬ ‫و نم ی توان با ان از منظر تالفی جویانه برخورد کرد‪ .‬نگاه ما‬ ‫مساله محور است‪.‬‬ ‫مشخص اس�ت که مجلس از ش�یوه اجرای‬ ‫این قانون راضی نیس�ت‪ ،‬ش�ما دقیقا انتظار‬ ‫چه چیزی را داشته اید که محقق نشده است؟‬ ‫چه خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬توقع ما این اس��ت که دولت پروژه های بزرگ را‬ ‫به بخش خصوصی واگذار کند‪ ،‬برون سپاری منجر به فعال‬ ‫شدن بخش خصوصی خواهد ش��د و تصدی گری دولت را‬ ‫کاهش خواهد داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫م ی توانسته است دولت را پی ش بینی کند یا نه‪ .‬کار مجلس بر‬ ‫مبنای کشف و شهود نیست‪ ،‬ضمن اینکه ما باید شرایط را در‬ ‫زمان خودش بسنجیم‪ .‬ان موقع تحریم ها این قدر جدی نبود‪،‬‬ ‫همین اتفاق در مورد قانون هدفمندی یارانه ها هم افتاد؛ وقتی‬ ‫ما قانون را م ی نوشتیم‪ ،‬ب ر اساس شرایط ان زمان و ب ر اساس‬ ‫ان چیزی که فکر م ی کردیم درست است‪ ،‬قانون را نوشتیم‬ ‫اما در اجرا اوضاع به گونه دیگری پیش رفت‪.‬‬ ‫همین اتفاق در مورد قانون اصل ‪ 44‬هم افتاد؛ در زمان‬ ‫خودش ما تص��ور م ی کردیم چیزی که نوش��ته ایم کفایت‬ ‫م ی کند اما با تغییر زمان قرار نیس��ت که هم��ان قانون ها‬ ‫پاسخگوی همه مسائل باشند‪ .‬همین اتفاق در مورد قانون‬ ‫نظام صنفی هم که ‪10‬س��ال پیش نوشته ش��ده و حاال به‬ ‫بازنگری نیاز دارد‪ ،‬افتاده است‪.‬‬ ‫این نوع حرف زدن نشان از نااشنایی با کارکرد مجلس‬ ‫دارد‪ .‬ما در زمانی که مس��اله ای به وجود م ی اید‪ ،‬با ان مساله‬ ‫برخورد م ی کنیم‪ .‬قبل از وجود مساله نم ی توان در مورد ان‬ ‫پیشگویی یا پی ش بینی کرد‪ .‬هدف ما حل مشکل است‪ ،‬این‬ ‫عقب نشینی نیست‪ .‬ضمن انکه تصورات در این مورد هم‬ ‫اهمیتی ندارد‪ .‬مساله ای ایجاد شده و حاال ما به دنبال حل ان‬ ‫هستیم‪ .‬قانون را هم ب ر اساس همین مساله و راه های حل‬ ‫ان م ی نویسیم‪.‬‬ ‫در مورد ارز و قیمت ان ما قانون هایی داشته ایم که در‬ ‫اجرا متوجه شدیم پاسخگو نیستند‪ ،‬ما قانون قیمت گذاری ارز‬ ‫به صورت شناور و مدیریت شده را داشته ایم اما حاال تصمیم‬ ‫این است که قیمت گذاری را به ش��ورای پول و اعتبار واگذار‬ ‫کنیم‪ ،‬ایا این موضوع عقب نشینی مجلس است؟ این طور‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫در دول�ت اقای احمدی نژاد ش�ما ب�رای کاهش‬ ‫تصدی گری دولت ماده ‪ 53‬قان�ون برنامه پنجم‬ ‫را تصویب کرده اید و در عمل اتفاقی نیفتاد‪ ،‬حاال‬ ‫برای دول�ت یازدهم فک�ر نم ی کنید ک�ه نیاز به‬ ‫قوانینی وجود داشته باشد که دولت را موظف به‬ ‫کاهش تصدی گری کند؟‬ ‫‪ l‬نیازی نیس��ت‪ ،‬قانون به اندازه کافی وجود دارد‪،‬‬ ‫دولت خودش م ی تواند این کار را به سرانجام برساند و نیازی‬ ‫به قانون جدید نیس��ت‪ ،‬اینها در بودجه هم امده است که‬ ‫دولت باید بخش��ی از پروژه ها را به بخش خصوصی واگذار‬ ‫کند ت��ا از اختیارات و قدرت خ��ودش در حوزه های مختلف‬ ‫کم شود‪.‬‬ ‫هیچ راه�کار عمل�ی در ای�ن مورد ب�ه تصویب‬ ‫نخواهد رسید؟‬ ‫‪ l‬قوانین به اندازه کافی وجود دارد‪ ،‬احتیاج به قانون‬ ‫جدید نیست‪g .‬‬ ‫کار خاصی انجام نشده‪ ،‬هزینه ها کم نشده و تنها کارها پیچیده تر‬ ‫شده است‪ .‬گرفتاری و سختی مردم افزایش یافته است‪ ،‬امروز‬ ‫دیگر در بدنه کارشناسی وزارتخانه هم خیلی ها با این ادغام و کاری‬ ‫که انجام شده مخالف هستند و معتقدند که وقت ان رسیده که‬ ‫ترکیب وزارتخانه ها را به حالت قبلی برگردانیم‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرصت هایطالییبرای‬ ‫دستیابیبهارزوهایملت‬ ‫از تداوم تا تقابل‬ ‫تحلیلمحمداف ریدهبر‬ ‫موفقیتفرهادی‬ ‫کدام فرهادی‬ ‫ایا «گذشته» با «جدایی»‬ ‫تقابل دارد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫عک س ها م ربوط به بازگشت اصغر فرهادی به ای ران است‬ ‫‪66‬‬ ‫وقتی یک کارگردان پس از کس��ب جایزه اسکار اولین‬ ‫فیلمش را م ی س��ازد‪ ،‬مانند یک مربی فوتبال پس از کسب‬ ‫نتیجه قهرمانی فصل قبل‪ ،‬نه مانن��د قهرمان جام جهانی‬ ‫که ترجیح م ی دهد تا چند س��ال مربیگری نکند و در س��ایه‬ ‫ی بیاس��اید‪ ،‬قطعا از جهت کیفیت فیل��م بعدی زیر‬ ‫قهرمان ‬ ‫ذره بین م ی رود‪ .‬این وضعیت را ب رای اصغر فرهادی م ی توان‬ ‫از جهاتی در نظر گرف��ت؛ چراکه عالوه بر موضوع و کیفیت‬ ‫فیلم‪ ،‬ساختن فیلم با سرمایه گذاری خارجی و نیز ساختن فیلم‬ ‫در خارج از کشور‪ ،‬وجوه دیگری هستند که خود به خود ب رای او‬ ‫ذره بی ن ها را متعدد م ی کنند‪ .‬به ه ر حال‪ ،‬فرهادی پس از کسب‬ ‫جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی با «جدایی نادر از سیمین»‬ ‫به خودش اس��تراحت نداد و بالفاصله فیلم جدیدش را با نام‬ ‫«گذشته» و با سرمایه گذاری مشترک فرانسوی – ایتالیایی‬ ‫در کشور فرانس��ه جلوی دوربین برد و س��اخت‪ .‬فیلمی که‬ ‫برخی از عوامل ان از جمله فیلمبردار ان ای رانی بوده و در گروه‬ ‫بازیگرانش نیز علی مصفا به کار گرفته شده است‪ .‬خیل ی ها‬ ‫فکر م ی کردند که فرهادی نیز به احتمال زیاد به سرنوش��ت‬ ‫بسیاری از فیلمسازان ای رانی دچار م ی شود که بعد از خروج از‬ ‫کشور‪ ،‬هرچند اثاری ساختند‪ ،‬اما در نهایت به موفقیتی در این‬ ‫زمینه دست نیافتند و مهمتر از همه اینکه ارتباط معنای ی شان‬ ‫با بستر جامعه خودشان قطع شد و رفته رفته غبار فراموشی‬ ‫بر نامشان نشست‪.‬اما تنها بیش از ‪ 150‬هزار تماشاگر فیلم‬ ‫«گذشته» اصغر فرهادی را در س��ه روز اول اکران در فرانسه‬ ‫تماشا کردند‪ ،‬درحالی که هفته قبل از ان‪ ،‬سازمان سینمایی در‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نیز پروانه نمایش «گذشته» را‬ ‫ی که‬ ‫در ای ران صادر کرد‪ .‬البته در همان زمان گفته شد که فیلم ‬ ‫اصغر فرهادی به گونه ای ساخته که در ای ران هم قابل نمایش‬ ‫باشد‪ ،‬با اصالحات کمی قرار است اکران شود‪ .‬جواد شمقدری‪،‬‬ ‫رئیس سازمان سینمایی گفت که تنها اصالحیه انجام شده‬ ‫روی دو یا سه «لحظه» است که اصال مهم نیست‪ .‬در واقع‬ ‫همان نس��خه اصلی فیلم در ای ران اکران خواهد ش��د‪ .‬وزیر‬ ‫فرهنگ و ارشاد اس�لامی نیز با بیان اینکه ب رای اکران فیلم‬ ‫«گذشته» ساخته اصغر فرهادی در داخل کشور منعی وجود‬ ‫ندارد و م ی تواند اکران شود‪ ،‬گفت‪« :‬به نظر من‪ ،‬فیلم «جدایی‬ ‫نادر از سیمین» از فیلم جدید اصغر فرهادی بهتر است‪ ،‬چراکه‬ ‫با فرهنگ ما سازگاری بیشتری دارد و راحت تر م ی توان با ان‬ ‫مانوس شد‪».‬‬ ‫با تغییر جغرافیا عوض نشویم!‬ ‫اما خود اصغر فرهادی در این میان چه اعتقادی داشت؟‬ ‫او در گفت وگویی با ایسنا در حاشیه جشنواره کن تاکید کرد که‬ ‫اکران «گذشته» در ای ران ب رای او بیشتر از فیلم های دیگرش‬ ‫اهمیت دارد‪ .‬او م ی گوید‪«« :‬گذش��ته» فیلم یک فیلمساز‬ ‫ای رانی است‪ ،‬در ادامه مسیر و س��بک و سیاقی که قبال کار‬ ‫ریسکیکهجوابداد‬ ‫درجامعه ایکه«خود»بودن«هنر»است‬ ‫طبیعتاخیلی هابی «هنر»ند‬ ‫روایت از کن تا ته ران‬ ‫گفت وگوی مثلث با سی ف اهلل صمدیان درباره‬ ‫فیلمجدیداصغرفرهادی‬ ‫نگا ه هالیوودی ها‬ ‫نش��ریه «هالیوود ریپورت��ر» نیز در نقدی ک��ه از فیلم‬ ‫«گذشته» نوشت‪ ،‬اورد‪« :‬اصغر فرهادی‪ ،‬جس ت وجوی خود‬ ‫فرهنگ‬ ‫تمجید گاردین‬ ‫اکران جدیدترین ساخته اصغر فرهادی در بخش رقابتی‬ ‫جشنواره کن با تمجید اکثر نمایندگان رسانه های حاضر در‬ ‫این فس��تیوال معتبر همراه بود‪ .‬روزنامه گاردین «گذشته»‬ ‫را یک فیلم ابتکاری با مضمونی جذاب دانسته و دنباله فیلم‬ ‫ب رنده اسکار «جدایی نادر از سیمین» را یک درام قوی و کامال‬ ‫هنرمندانه توصیف کرده که یک رابطه پیچیده را به تصویر‬ ‫کشیده است‪ .‬نویسنده گاردین هم معتقد است که این فیلم‬ ‫تا ح��دودی از مضمون فیلم قبلی فره��ادی «جدایی نادر از‬ ‫س��یمین» الهام گرفته که بر پایه مرگ عش��ق و همچنین‬ ‫ایده هایی دربار ه زندگی خانوادگی و صمیمیت در جهان است‬ ‫که داشتن خانواده بحران زده در ان به یک امر عادی تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬البته در این فیلم فرهادی سعی کرده نشان دهد‬ ‫که انسان چگونه سعی م ی کند ناامیدی و خشم نشات گرفته‬ ‫از زندگی گذشته اش را از طریق انتخاب های غلط در زندگی‬ ‫جدید توجیه کند‪ .‬بنا بر نظر نویسنده این روزنامه‪« ،‬گذشته»‬ ‫یک درام درخشان و پیچیده است که نقش افرینی بازیگران‬ ‫ان بسیار قابل توجه است‪ .‬این فیلم همچنین مجموعه ای‬ ‫به هم پیوسته از جزئیات دارد‪ ،‬با داستانی غیرقابل پی ش بینی‪.‬‬ ‫نگاه فرانسوی‬ ‫هفته نامه معتبر «نو ِول اوبزرواتور» فرانسه اما در بررسی‬ ‫فیلم «گذشته» نوشت‪« :‬دو س��ال پس از فیلم برنده اسکار‬ ‫«جدایی نادر از س��یمین»‪ ،‬اصغر فره��ادی با فیلم جدیدش‬ ‫بار دیگر جادویمان م ی کند‪».‬در این بررسی م ی خوانیم‪« :‬از‬ ‫همان ابتدای فیلم «گذشته» تقریبا همه چیز درباره مشکالت‬ ‫احساس��ی این زو ج روشن م ی ش��ود که اخرین روزهای زن و‬ ‫ش��وهری را س��پری م ی کنند‪ ،‬چرا که مرد امده تا کاغذهای‬ ‫طالق را امضا کن��د‪ .‬ایا این دو همچنان یکدیگر را دوس��ت‬ ‫دارند؟» نشریه «ورایتی» نیز نوشت‪« :‬این فیلم نیز همانند‬ ‫فیلم ب رنده اسکار «جدایی نادر از سیمین» به خوبی تصویرگر‬ ‫یک ملودرام خانوادگی است که در پایان ازدواج‪ ،‬اغازگر مسائل‬ ‫دیگری است‪ .‬اگرچه فرهادی سرزمین مادری را ب رای ساخت‬ ‫فیلم در پاریس ترک کرده است‪ ،‬اما این فیلم از بسیاری جهات‬ ‫فیلمی با رنگ وبوی ای رانی است‪ .‬فرهادی در این فیلم باتوجه‬ ‫فراوان به ظ رایف داستان ‪ ،‬شخصی ت ها‪ ،‬عملکرد و مضمون و با‬ ‫بازی های قدرتمند فیلمی با کالس جهانی خلق کرده است‪».‬‬ ‫همچنین در نظرس��نجی ورایتی در فاصله یک روز تا‬ ‫اعالم ب رن��ده نخل طالی کن ‪ ،2013‬فیلم «گذش��ته» اصغر‬ ‫فرهادی با کسب ‪ 40‬درصد ارا در رتبه اول نظرسنج ی ها ب رای‬ ‫دریافت این جایزه معتبر قرار گرفت‪ .‬در این نظرسنجی‪ ،‬فیلم‬ ‫«تنها خدا م ی بخشد» س��اخته نیکوالس وندینگ با حدود‬ ‫‪15‬درص��د ارا با اختالفی فاح��ش در رتبه دوم ق��رار گرفت و‬ ‫فیلم «درون لیون دیویس» س��اخته جدید ب��رادران کوئن با‬ ‫حدود ‪10‬درصد ارا رتبه س��وم ش��انس دریافت نخل طالی‬ ‫کن اعالم شد‪.‬‬ ‫فیلم «گذشته» همچنین قبل از پایان جشنواره‪ ،‬جایزه‬ ‫کلیس��ای جهانی را ب رای بهترین فیلم معنوی جشنواره کن‬ ‫به دست اورد‪ .‬این جایزه که در س��ال ‪ 1974‬در جشنواره کن‬ ‫راه اندازی ش��د‪ ،‬ویژه تقدیر از اثاری است که به بهترین شکل‬ ‫به اعماق نهفته وجود انس��ان ها پرداخته و االم‪ ،‬احساسات و‬ ‫امیدهای انسان را کاوش م ی کند‪.‬‬ ‫اما درحال ی که عالوه بر گمان هزن ی ها‪ ،‬حضور فرهادی در‬ ‫شهر بندری کن ساعاتی قبل از مراسم پایانی ان این گمان‬ ‫را به وجود اورد که کارگردان «جدایی نادر از سیمین» این بار با‬ ‫نام های بزرگی چون رومن پوالنسکی‪ ،‬ب رادران کوئن‪ ،‬استیون‬ ‫س��ودربرگ‪ ،‬جیم جارموش و پائولو سورنتینو ب رای به چنگ‬ ‫اوردن نخل طال به پیروزی رسیده است‪ ،‬اختصاص تنها یک‬ ‫جایزه ب رای بازیگر زن ان که در اسکار و گلدن گلوب ناکام مانده‬ ‫بود‪ ،‬تنها دستاورد گذشته از جشنواره کن شصت وششم شد‬ ‫و فرهادی با جایزه کلیس��ای جهانی و مدال عالی «ورمیل»‬ ‫پاریس چند روز دیگر در فرانسه اقامت کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫کرده است؛ بناب راین جنس نگاه و پرداخت ب رای تماشاگر ای رانی‬ ‫غریبه نیست اما نکته ای که از ان سو مراقب بودم ان بود که‬ ‫ب رای تماشاگری که در فرانسه زندگی م ی کند‪ ،‬به نظر نیاید‬ ‫این فیلم‪ ،‬یک اثر غریبه و توریستی است‪».‬‬ ‫فره��ادی اما ح��رف جالبی ه��م زده درب��اره اینکه ایا‬ ‫ممیزی هایی ک��ه در داخل کش��ور وجود دارد باعث ش��ده‬ ‫به گونه ای فیلم را بسازد که کمترین ممیزی را ب رای اکران در‬ ‫داخل کشور داشته باشد‪« :‬در هر شرایط دیگری هم بود فیلم را‬ ‫همی ن گونه م ی ساختم‪ .‬بناب راین اگر قرار بود این فیلم در ای ران‬ ‫هم اکران نش��ود باز همی ن گونه فیلم را م ی ساختم که امروز‬ ‫ساخته ام‪ .‬این سینمایی است که به ان اعتقاد دارم و با تغییر‬ ‫جغ رافیا قرار نیست فیلمس��از دیگری بشوم‪ ».‬او در نشست‬ ‫خبری فیلم در جشنواره هم که درباره ملیت فیلمش سوال‬ ‫ش��د‪ ،‬توضیح داد‪« :‬ملیت من ای رانی اس��ت‪ .‬با عوض کردن‬ ‫جغ رافیای فیلم هایم شکل فیلمسازی ام عوض نم ی شود و‬ ‫من همان فیلمساز قبلی هستم‪ .‬پاسخ به اینکه «ملیت این‬ ‫فیلم چگونه است؟» یک مقدار سخت است‪ .‬تعیین ملیت‬ ‫در سینما کار سختی است‪ .‬ملیت فیلم را تماشاگری که ان‬ ‫را م ی بیند مشخص م ی کند‪ ،‬هر تماش��اگر م ی تواند فیلم را‬ ‫متعلق به ملیت خودش بداند‪ ».‬فرهادی همچنین در پاسخ‬ ‫به اینکه ایا بعد از گرفتن اسکار‪ ،‬پیشنهادی ب رای ساختن فیلم‬ ‫در هالیوود داشته است‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬به هر حال پیشنهادهایی‬ ‫مطرح شد و من به انها هم فکر کردم‪ ،‬به گونه ای که قرار بود‬ ‫س��راغ پروژه ای بروم که فیلمنامه و بازیگرش انتخاب ش��ده‬ ‫و فقط من تکنس��ین ان بودم‪ .‬بناب راین نتوانستم درباره انها‬ ‫تصمیم بگیرم‪ .‬کاری که قبل از اینکه من حضور داشته باشم‬ ‫کس��انی درباره اش تصمیم گرفته اند و به انها هم گفتم اگر‬ ‫زمانی داستانی داشتم و ان را باور کردم و ان داستان در امریکا‬ ‫م ی گذشت به انها خبر خواهم داد‪».‬‬ ‫در وادی احس��اس گناه‪ ،‬انتخاب و مس��ئولیت را در درامی با‬ ‫ی م ی گیرد که در‬ ‫فیلمنامه و کارگردانی استادانه به گونه ای پ ‬ ‫هر گامش توجه خاص مخاط��ب را طلب م ی کند‪ .‬همچون‬ ‫ساخته قبلی‪ ،‬قصه در متن یک خانواده م ی گذرد و بار دیگر‬ ‫کودکان قربانیان اصلی داستان هستند‪ ،‬اما این بار فیلمنامه ‬ ‫تقریبا ب ی نقص فرهادی ش��وک های انفجاری «چهارشنبه‬ ‫س��وری»‪« ،‬دربار ه الی» و همان هایی که با انها «جدایی نادر‬ ‫از سیمین» جایزه اسکار بهترین فیلم زبان خارجی را به خود‬ ‫اختصاص داد را به دست فراموشی سپرده و به تاثیر هر جمله‬ ‫بر کل اثر اگاه است‪».‬‬ ‫ایا فرانسوی ها فرهادی را فریب دادند؟‬ ‫یک روز از اعطای جایزه نخل ط�لا و ناکامی فرهادی‬ ‫گذشته بود که یک روزنامه فرانسوی ادعا کرد که تا دو ساعت‬ ‫پیش از اختتامیه جشنواره کن‪ ،‬نخل طال متعلق به «گذشته»‬ ‫اصغر فرهادی بوده است‪.‬‬ ‫روزنامه ‪ 20‬دقیقه فرانسه به نقل از خب رنگار فرانسوی اش‬ ‫استفان لوبالن با تیتر «بازتابی از نخل طال؛ هیات داوری بر‬ ‫فیلم «زندگی ادل» اتفاق نظر نداشت» نوشت که تا ساعت‬ ‫پنج عصر‪ ،‬دو ساعت قبل از اختتامیه‪ ،‬نخل طال متعلق به فیلم‬ ‫«گذشته» فرهادی بوده است‪ ،‬اما در واپسین دقایق با چرخشی‬ ‫عجیب به فیلم عب داللطیف کشیش یعنی «زندگی ادل» (ابی‬ ‫گرم ترین رنگ است) م ی رسد‪.‬‬ ‫این خبرنگار فرانس��وی در ادامه گزارشش برمال کرد‪:‬‬ ‫«استیون اس��پیلبرگ در جریان مراس��م اختتامیه جشنواره‬ ‫فیلم کن اطمینان داد که هیات داوران دس��ت کم بر س��ه‬ ‫فیلم اتفاق نظر داش��ته که گفته م ی شود «زندگی ادل» جزو‬ ‫این سه فیلم نبوده است‪ .‬البته هیات داوران تحت تاثیر این‬ ‫فیلم قرار گرفته‪ ،‬ام��ا ب رای دادن جایزه ب��ه ان هم نظر نبوده‬ ‫است‪».‬‬ ‫این روزنامه فرانس��وی طبق اعالم منابعش نوشت که‬ ‫اتفاق نظر ب رای اهدای نخل طال حول فیلم فرهادی شکل‬ ‫گرفته؛ تا جایی که برگزارکنندگان جشنواره کن تمامی گروه‬ ‫فیلم را به روی فرش قرمز کش��اندند‪ .‬این روزنامه همچنین‬ ‫حیرت زدگی ب رنیس بژو را ناشی از ان دانست که طبق قوانین‬ ‫رسمی‪ ،‬اگر جایزه بهترین بازیگری به فیلمی اعطا شود‪ ،‬امید‬ ‫نخل طال ب رای ان فیلم از بین م ی رود‪ .‬در پایان این گزارش‪،‬‬ ‫خب رنگار فرانسوی فاش کرده است که دو عضو هیات داوری‬ ‫جشنواره فیلم کن‪ ،‬کریستین مونجیو و لین رمزی‪ ،‬نظرشان‬ ‫تغییر م ی کند و با اصرار انها در متقاعد کردن بقیه و با وجود‬ ‫دفاع اس��پیلبرگ از فیلم فرهادی تا اخرین لحظه‪ ،‬به دالیل‬ ‫نامعلوم نخل طال به فیلم دیگری اهدا م ی شود و اسپیلبرگ‬ ‫هم در ب رابر این تغییر تسلیم م ی شود‪.‬‬ ‫مساله ای به نام مهاجرت‬ ‫به ماجرای موفقیت یا شکست فیلم جدید فرهادی از‬ ‫منظری دیگر هم م ی توان نگریست‪ :‬در فیلم «جدایی نادر از‬ ‫سیمین» کفه ترازو به سمت نگاه مثبت به مقوله مهاجرت‬ ‫س��نگین بود‪ ،‬اما در «گذش��ته» م ی توان گفت که این نگاه‬ ‫منفی شده بود‪ .‬با این حال فیلم جدایی توانست جایزه اسکار را‬ ‫به دست اورد اما فیلم گذشته از جایزه کن بازماند‪.‬‬ ‫البته در فیلمنامه گذش��ته نیز هر دو زنان اسی ب دیده‬ ‫فرانسوی بودند و دو ش��خصیت مردی که ناهنجاری هایی‬ ‫به وجود اورده بودند از نژاد ای رانی و عرب مهاجر انتخاب شده‬ ‫بودند‪ .‬اینها البته تنها گمانه زن ی هایی است که شاید با ذهن‬ ‫سیاست زده به انها م ی رسیم‪ ،‬اما باالخره چه بخواهیم و چه‬ ‫نخواهیم م��ا در دنیا و جامع ه ای سیاس��ی زندگی م ی کنیم‪،‬‬ ‫درباره اث��ری حرف م ی زنیم از فیلمس��ازی که خ��واه ناخواه‬ ‫به سیاس��ت گریزهایی م ی زند و حتی وقت��ی یک مجله از‬ ‫رئی س جمهور منتخب نظرش را درباره ‪ 30‬شخصیت مشهور‬ ‫ای رانی م ی پرس��د‪ ،‬نام اصغر فرهادی را هم در میان ‪ 20‬نفر در‬ ‫نظر م ی گیرد و رئی س جمهور منتخب هم پاس��خ م ی دهد‪:‬‬ ‫«سینماگری جامع ه شناس که نامش در تاریخ مشاهیر ای ران‬ ‫م ی ماند‪g ».‬‬ ‫‪67‬‬ ‫زهرا راد‬ ‫ایا «گذشته» فیلم ی درباره مهاجرت است‪ ،‬یعنی‬ ‫همان چیزی ک�ه در الی�ه اول م ی بینی�م یا فیلم‬ ‫درباره نوستالژی است‪ ،‬با استناد به انچه از عنوان‬ ‫و برخی نشانه ها در فیلم م ی توان دید و دریافت؟‬ ‫‪ l‬چیزی که من فهمیدم و شاید خیل ی ها این درک را‬ ‫از فیلم های فرهادی داشتند‪ ،‬به خصوص با عنوانی که ب رای‬ ‫فیلم اخرش انتخاب کرده‪ ،‬این است که او موقعیتی را از انسان‬ ‫معاصر نشان م ی دهد که انگار مهاجرت در ان مقوله ای ازلی‬ ‫و ابدی شده است؛ مهاجرت نه به معنای صرف تغییر مکان‬ ‫زندگی از جایی به جای دیگر‪ .‬درواقع برداشت من نوع دیگری‬ ‫از مهاجرت است‪ .‬در واقع حتی برداشتی دیگر از عنوان فیلم‬ ‫گذشته‪.‬‬ ‫گذش�ته گرایی ظاهرا در نهاد ما ج�ای دارد‪ ،‬حتی‬ ‫وقتی به فرانس�ه م ی رویم‪ .‬چرا ای�ن اندازه درگیر‬ ‫گذشته ایم و چرا گذشته در حال ما این قدر حاضر‬ ‫است و رهایی از دست این گذشته نداریم؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬برداش��ت ش��خصی من م ی تواند این باش��د که‬ ‫انس��ان هایی که قدر‪ ،‬منزل��ت و ارزش حال زندگ ی ش��ان را‬ ‫نم ی دانند و نم ی توانند با ان کنار بیایند‪ ،‬تکلی ف شان را نه در‬ ‫‪ ۲۴‬ساعت روز و لحظه لحظه و ساعت به ساعت این گذران‬ ‫زندگی با خود این لحظات نم ی توانند مشخص کنند‪ ،‬وامدار پا‬ ‫به فردایی م ی گذارند که گذشته همیشه روی دوش شان است‪.‬‬ ‫این روش��ن نبودن تکلیف با حال‪ ،‬از هزار و یک شکل‬ ‫ایجاد م ی ش��ود‪ .‬مش��کالت عدیده ای که فرهنگ ها به ما‬ ‫تحمیل م ی کند‪ ،‬شخصیت فردی تحمیل م ی کند و اینکه‬ ‫ما چقدر خودمانیم در حال‪ .‬وقتی در جامع ه ای «خود» بودن‬ ‫یک هنر اس��ت‪ ،‬طبیعتا خیل ی ها ب ی هنرند‪ .‬این خود نبودن‬ ‫م ی اید لحظه ای دروغی و غیرواقعی را از حال تو م ی سازد و‬ ‫تو در حالتی وامدار واقعیت‪ ،‬حضور درست و منطقی خود را‬ ‫در لحظه گذشته و از دست رفته م ی بینی‪ .‬پس باید ب رای انکه‬ ‫حال خوب داشته باشیم در جامع ه ای زندگی کنیم که بتوانیم‬ ‫خودمان باشیم‪ .‬اگر با درون بسیار طبیعی و ازاداندیش زندگی‬ ‫کنیم‪ ،‬ب رای دیگران امکان ازاد اندیش��ی و ازاد بودن را متصور‬ ‫م ی شویم ‪ -‬چه رسد به انکه بگذاریم ازادانه عمل کنند – در‬ ‫این صورت‪ ،‬حال درستی س��اخته ایم‪ .‬انگاه اویزان شدن به‬ ‫گذشته در اینده ما اتفاق نم ی افتد‪ .‬گذشته فقط خاطره و تجربه‬ ‫م ی شود‪ ،‬ان هم تجربه ای عمدتا شیرین‪ ،‬نه تلخ و غمناک‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫گذشته ای که با ان تسویه حساب نکنی‬ ‫برای همیشه روی دوشت می ماند‬ ‫گفت وگوی مثلث با سیف اهلل صمدیان درباره فیلم جدید اصغر فرهادی‬ ‫‪2‬‬ ‫سیف اهلل صمدیان نامی اشناست‪ ،‬برای اهالی تصویر‪ .‬چه انان که اهل فیلم های مستند باشند چه عکس و‪...‬‬ ‫نگاهش به انسان و مسائل ویژه اوس�ت‪ .‬صمدیان بر صداقت حضور تاکید دارد؛ اینکه انسان هایی که قدر‪،‬‬ ‫منزلت و ارزش حال زندگی ش�ان را نمی دانند و نمی توانند با ان کنار بیایند و تکلیف شان را نه در ‪ ۲۴‬ساعت روز‬ ‫لحظه لحظه و ساعت به س�اعت این گذران زندگی با خود این لحظات نمی توانند مش�خص کنند و وامدار‪ ،‬پا به‬ ‫فردایی می گذارند که گذشته همیشه روی دوش شان است‪ .‬همین ماندن و تعلیق میان گذشته و حال و حتی اینده‬ ‫بهانه گفت وگوی حاضر است‪ .‬صمدیان می گوید در جامعه ای که «خود» بودن هنر است‪ ،‬طبیعتا خیلی ها بی هنرند!‬ ‫همین ها بهانه ای است برای گفت وگو درباره تازه ترین ساخته اصغر فرهادی که این روزها در سینماهای ایران‬ ‫اکران شده است‪ .‬گذشته ای که نخل طالی کن را برای بازیگر فرانسوی اش گرفت‪ ،‬نه برای کارگردانی و نه حتی‬ ‫روایت انس�انی فرهادی‪ .‬خبرنگار مثلث به بهانه نمایش تازه ترین اثر فرهادی با صمدیان که نزدیک به دو دهه‬ ‫است در تمام دوره های جش�نواره فیلم کن حضور داش�ته و عالوه بر تاثیرش در خلق برخی اثار موفق سینمای‬ ‫ایران در جشنواره های جهانی‪ ،‬خود نیز در جش�نواره های تصویری نقاط مختلف دنیا حضور داشته و جایزه هایی‬ ‫هم به دس�ت اورده‪ ،‬به گفت وگو نشس�ت‪.‬‬ ‫‪68‬‬ ‫ایا تعلق خاطر ما به گذش�ته با زیس ت بوم مان در‬ ‫ارتباط است؟‬ ‫‪ l‬در جوامعی که در اط رافمان م ی بینیم‪ ،‬به ویژه در‬ ‫کشورهای منطقه‪ ،‬اکثرا گذشته گریبان حال را گرفته است‪ .‬این‬ ‫را فرهادی خوب فهمیده است‪ .‬این معلق بودن شخصی ت ها‬ ‫بین حال و گذشته شان‪ ،‬فضایی در فیلم های فرهادی ایجاد‬ ‫م ی کند که ما اخرین پله از ان را در فیلم گذش��ته م ی بینیم‪.‬‬ ‫«درباره الی» یک بخش از نگاه اوس��ت و «جدای��ی نادر از‬ ‫سیمین» بخش بسیار واضح ان است و در این فیلم فرا تر از‬ ‫مرز درونی و حتی لوکال بوده است‪.‬‬ ‫تفاوتی که این فیلم با فیلم قبلی دارد‪ ،‬این اس��ت که‬ ‫طبیعتا ما را در فضای محدودتری با ادم ها درگیر م ی کند‪ .‬شما‬ ‫در فیلم «جدایی نادر از س��یمین» چیزی را م ی بینید که در‬ ‫مقام جامعه ای ران هم شما را درگیر م ی کند‪.‬‬ ‫دادگاه و مسائل دیگری که در روابط ادم هاست‪ ،‬انسان‬ ‫را با فضاهای داخل خانه گره م ی زند‪ .‬اما در این فیلم با انکه‬ ‫م ی توانست فضاهای توریستی خاصی از پاریس نشان دهد‬ ‫جایی را در حومه پاریس با موقعیت جغ رافیایی خاص بهانه‬ ‫کند اما حرفش جهان ی تر اس��ت؛ م ی توانیم ادم ها را در یک‬ ‫محدوده اما با یک جغ رافیای انسانی و نژادی وسی ع تری فرض‬ ‫کنیم‪ .‬اتفاقا این‪ ،‬کار بزرگ تر و مهمتری است تا جامع ه ای که‬ ‫در جدایی نش��ان م ی دهد‪ .‬نه اینکه بگوی��م ان کاری که در‬ ‫«جدایی نادر از سیمین» اتفاق افتاد کار س��اده ای است و از‬ ‫عهده هرکس ب ر م ی اید؛ م ی گویم فره��ادی در «جدایی» با‬ ‫اصالت ای رانی‪ ،‬با قدرت ای رانی و با حضور صد در صد ای ران ی اش‬ ‫یک کار جهانی درجه یک انجام داد‪ .‬ب رای همین هم به دل‬ ‫خیل ی ها که اساسا با فرهنگ ای رانی به جز کلیشه های رایج در‬ ‫تلویزیون و رسانه های گروهی اشنا نبودند‪ ،‬نشست‪ .‬فرهادی‬ ‫انجا حرفش را کامل تر زده اس��ت‪ .‬اینجا که اینقدر محدوده‬ ‫ظاهر محدود است‪ ،‬گستره فکری و عملکرد ذهن ی اش بسیار‬ ‫گس��ترده تر بوده و ادم ها اگاهانه با مهاجرت های خواسته یا‬ ‫ناخواسته درگی رند‪.‬‬ ‫ظاهرا همه مهاجرند‪ ،‬حتی زن فرانسوی!‬ ‫‪ l‬علی مصفا مهاجرت کرده و به کشورش برگشته‪،‬‬ ‫سمیر الجزایری ریش��ه نیم بندی با بچه دار شدن و خانواده و‬ ‫کارش دارد و زن فرانس��وی که انجاست انگار اواره تر از بقیه‬ ‫است‪ .‬او بین حال و گذشته اش درجا در حال مهاجرت است‪.‬‬ ‫چه با مرد لهستانی‪ ،‬چه مرد ای رانی و چه الجزایری‪ ،‬زندگ ی اش‬ ‫در حال رفت و امد اس��ت‪ .‬هجرت زمانی از گذشته نه چندان‬ ‫حساب شده و تسویه حساب شده‪.‬‬ ‫اساسا علی مصفا برگشته تا چه کار کند؟‬ ‫‪ l‬گذشته ای که با ان تسویه حساب نکنی همیشه‬ ‫روی دوشت م ی ماند‪ .‬اما وقتی با ان تسویه حساب کنی بدون‬ ‫قصد تسویه حساب حتی خوابش هم شیرین است‪ .‬اگر روی‬ ‫دوشت اس��ت همیش��ه به عنوان امن کننده لحظات ناامن‬ ‫حال حضور دارد‪ ،‬نه به عنوان ترس��ی که ترس های دیگری‬ ‫را م ی اورد‪.‬‬ ‫ظاه�را هم�ه ادم ه�ای فره�ادی در دل ب�ا حس‬ ‫ناامن ی ش�ان زندگی م ی کنند‪ .‬یعنی دنیا این قدر‬ ‫ناامن است؟‬ ‫کدام بخش این تکرار جذاب است؟‬ ‫‪ l‬درب��اره موضوع تنهای��ی به معنای ع��دم ارتباط‬ ‫انسان ها و‪ ...‬م ی توان گفت ما در عین حالی که تنهاییم راه‬ ‫برون رفت از این تنهایی را حتی با نزدیک تر شدن به هم ب رای‬ ‫دور شدن از تنهایی م ی بندیم و راه را بن بست م ی کنیم‪.‬‬ ‫بیش از تعداد ازدواج ها تعداد ط�لاق داریم‪ .‬این اتفاق‬ ‫در هم��ه فرهنگ ها و در همه جای جه��ان رخ م ی دهد‪ .‬این‬ ‫تعداد زیاد ناشی از عدم تفاهم انسان هاست که اتفاقا به قصد‬ ‫امن گزینی و پناه گیری‪ ،‬انتخابی م ی کنند و پای بچه به میان‬ ‫م ی اید‪ .‬این را در فیلم های فرهادی هم م ی بینیم به ویژه در‬ ‫ی بچه ها ب رای نشان دادن تشنج‬ ‫فیلم گذشته که نقش کلید ‬ ‫غیرقابل مهار این جور زندگ ی ها و مهاجرت هاست‪.‬‬ ‫دختر «جدایی نادر از سیمین» قضاوت نم ی کند و‬ ‫انتخابش پنهانی است و مبهم اما دختر «گذشته»‬ ‫کامال برعکس‪ ،‬هم تصمیمش شفاف است‪ ،‬هم‬ ‫عدم قطعیت تصمیمش و هم قض�اوت احتماال‬ ‫عجوالن�ه اش‪ .‬فره�ادی چ�را خان�واده غربی را‬ ‫این طور تصویر م ی کند؟‬ ‫‪ l‬ب رای انکه فرهنگ ای ران و فرهنگ مش��رق زمین‬ ‫فرهنگ خفا‪ ،‬خودخوری و پنهان کاری است‪ .‬فرد اگر حتی در‬ ‫قضاوت‪ ،‬درونی پراشوب داشته باشد‪ ،‬نم ی تواند بروز بدهد‪ .‬اما‬ ‫انجا اولین درسی که به او داده م ی شود‪ ،‬حتی اگر غلط باشد‪،‬‬ ‫این است که خودت را بروز بده‪.‬‬ ‫اگر قرار باش�د مقایس�ه کنیم‪ ،‬در «جدایی نادر از‬ ‫سیمین» قرار است مهاجرتی صورت بگیرد برای‬ ‫اینده بهتر‪ ،‬در «گذشته» مهاجرتی صورت گرفته و‬ ‫البته ناتمام مانده‪ .‬بگذری�م که مهاجران دیگری‬ ‫هم در داس�تان هس�تند که زندگ ی ش�ان شکل‬ ‫جهان کدام فیلم کام ل تر است؟‬ ‫‪ l‬من اگر بخواهم نمره فیلمسازی به فرهادی بدهم‪،‬‬ ‫اتفاقا به «گذش��ته» بیش��تر م ی دهم‪ .‬وقتی شرایط ساخت‬ ‫پیام ها و روابط این دو فیل��م را در نظر م ی گیرم‪ ،‬کفه ترازو به‬ ‫سمت گذشته سنگی ن تر است‪ .‬گذشته امتیازهای بیشتری‬ ‫از نگاه من صمدیان دارد‪ ،‬به عنوان کسی که نگاه م ی کنم و‬ ‫شرایط فیلمسازی با امکانات ذهنی‪ ،‬روحی‪ ،‬روانی و اقتصادی‬ ‫دیگرگونه س��ینمای فرانس��ه را در نظر م ی گی��رم‪ ،‬عملکرد‬ ‫فرهادی امتیاز بیشتری با تنگناهای فرهنگی ذهنی‪ ،‬ازادی‬ ‫عمل و‪ ...‬م ی گیرد‪ .‬نم ی گویم فیلمس��ازی در ای ران ب رای او‬ ‫تنگنا نداش��ته اما امثال فرهادی که یک ساعت از شبانه روز‬ ‫پی ش ترند و چه دموکراتیک چه غیر دموکراتیک همه را در گیر‬ ‫کار و فیلمشان م ی کنند‪ ،‬در جایی مثل فرانسه این وضعیت‬ ‫ب رایشان نیست و قوانین کار فرق دارد‪ .‬مثال شنبه یا یکشنبه‬ ‫تعطیل را همه توافق م ی کردند کار کنند‪ .‬در واقع روابطی که‬ ‫فرهادی در می��ان همکارانش در ای ران ب رای درک درس��ت و‬ ‫ساختار درست دارد‪ ،‬کامال با فرانسه متفاوت است‪.‬‬ ‫در فرانسه امکان برخورد با این احساسات نگاه شرقی‬ ‫به موقعیت نم ی دهد‪ ،‬درحالی که همه انتظار جایزه را دارند‪.‬‬ ‫و این انتظار درست و دقیق است؟‬ ‫‪ l‬خیل ی ها یک فیلم درخشان ساختند و دیگر حتی‬ ‫نتوانستند یک جایزه بگی رند‪ .‬خیل ی ها هم بودند سه نخل طال‬ ‫بردند و بعد حتی فیلمشان به بخش مسابقه راه پی دا نکرد‪.‬‬ ‫شما این را حاصل ذوق و سلیقه م ی دانید و به جو‬ ‫عمومی نسبتش نم ی دهید‪ .‬ایا با نمره دهی شما‬ ‫«گذشته» شایسته جوایز بیشتری است؟‬ ‫‪ l‬این ش��اید از غرض ما باش��د‪ .‬م��ا ای ران ی ها فکر‬ ‫م ی کنیم همه دنیا تعطیلند و ما باید همه جا برنده باش��یم‪.‬‬ ‫یعنی سلیقه؟‬ ‫‪ l‬هم سلیقه است و هم معیار ورود و خروجی به هنر‪.‬‬ ‫زن ها محور اتفاقات داستان های فرهادی هستند‪،‬‬ ‫ظاهرا همه داستان دور زن ها شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫‪ l‬شما مردی را پیدا کنید که به س��ادگی بتواند زن‬ ‫را تعریف کند‪ .‬منظورم نمونه های ش��اخص ملی و مذهبی‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫زن موجود پیچیده ای است‪ ،‬پیچیده تر از خود خلقت‪.‬‬ ‫تاریخ نش��ان داده مکانیزم وجودی روحی و روانی یک زن در‬ ‫فرهنگ های مختلف کالف ه��ای پیچیده تری هم به خود‬ ‫م ی گیرد‪.‬‬ ‫فرهادی به درستی فهمیده که در کانونی به نام خانواده‪،‬‬ ‫ان حریم های پنهان و اش��کاری که زن با دس��ت خود ب رای‬ ‫خود ایجاد م ی کند و در مش��رق زمین این حریم ها – حتی‬ ‫غیرواقع ی اش – بیش��تر م ی ش��ود‪ ،‬انگار الزم اس��ت؛ حتی‬ ‫اگر الزم هم نباشد‪ ،‬باید باش��د‪ .‬مثل پناهجوی ی هایی که زن‬ ‫طلب م ی کند‪.‬‬ ‫مردهای داستان های فرهادی ظاه را همیشه در تله‬ ‫مشکالت زنان م ی افتند‪...‬‬ ‫‪ l‬من و شاید فرهادی فکر م ی کنیم که قبل از انکه‬ ‫زن یا مرد باشیم‪ ،‬انسانیم و ب رای برون رفت از گره به هم تنیده‬ ‫زیس��ت در این جهان از نقطه ای تا یک نقطه دیگر خود به‬ ‫خود پر از مشکلیم و ایجاد مشکالت توسط خودمان به خاطر‬ ‫ضع ف های انسان ی مان گناه است‪ .‬زنانگی این گناه را در بعضی‬ ‫ی که‬ ‫فرهنگ ها بیشتر م ی کند‪ .‬ترس از این سرنوشت محتوم ‬ ‫فرهنگش تحمیل کرده‪ ،‬باعث م ی شود رفتارهای غیرعادی‬ ‫از او سر بزند‪ .‬مثل رفتارهایی که در جامعه ما در رابطه با انواع‬ ‫و اقس��ام عمل های جراحی غیرضروری و دیده ش��دن های‬ ‫غیرض��روری‪ ،‬مراقب ت های غیرض��روری و‪ ...‬از زن موجودی‬ ‫م ی سازد که ما این تنوع مشکالت را در اثاری مثل فیلم های‬ ‫فرهادی به روش��نی م ی بینیم‪ .‬روابط این زن ه��ا را در فیلم‬ ‫درباره الی ببینید‪.‬تازه فرهادی و صد نفر دیگر هم بیایند‪ ،‬به‬ ‫بخش های کوچکی از پیچیدگی درونی دنیای یک زن راه پی دا‬ ‫نم ی کنند‪ .‬اگر م ی بینید نقش زن در این اثار‪ ،‬به نظر درشت و‬ ‫چشمگیر است‪ ،‬فکر م ی کنم شناخت حدودا کافی فرهادی از‬ ‫جامعه امروز بشری است که به خوبی هم از پس ان ب ر م ی اید‪،‬‬ ‫بدون انکه حتی شکوائی ه ای از سوی زنان ب رای او صادر شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫فرهادی خودش را تکرار نم ی کند؟‬ ‫ی کار همین دس��تاویز قرار دادن موضوعات‬ ‫‪ l‬زیبای ‬ ‫تکراری است‪.‬‬ ‫‪ l‬اتفاقا در همراهی و با هم هس��تند‪ .‬مردی به نام‬ ‫فرهادی اس��ت که جایش را عوض کرده‪ .‬وقتی به واقعیت‬ ‫ان دختر از پدر لهستانی و مادر فرانسوی م ی رسیم‪ ،‬طبیعی‬ ‫اس��ت که فرهادی این حجب و حی��ا و درون گرایی دختر‬ ‫جدایی را نم ی تواند حمل کند به ان شخصیت‪ .‬اتفاقا زیبایی‬ ‫کار در این بوده که ای رانیت خود را نم ی تواند به اروپایی بودن‬ ‫جامعه غربی ان شخصیت تحمیل کند‪ .‬اگر غیر از این بود‪،‬‬ ‫م ی گفتیم که نم ی توانی سناریوی ذهنی فرهنگ را منتقل‬ ‫کنی؛ ب رای همین م ی گویم بسیار موفق عمل کرده و حتی‬ ‫خیل ی ها مثال در مورد دیالوگ ه��ای علی مصفا م ی گویند‬ ‫انقدر خوب حرف م ی زند که ادم باورش نم ی شود‪ .‬کسی که‬ ‫چهار سال از فضایی دور بوده باید با مشکالت زبانی مواجه‬ ‫باشد و نباید به این دقت و ظ رافت حرف بزند و این پرفکت‬ ‫بودن توی ذوق بزند‪ .‬دقت و ظریف کاری بسیار در تمام ابعاد‬ ‫فیلم دیده م ی ش��ود که ش��اید همه اش نه به خاطر کمال‬ ‫گرای ی باش��د‪ .‬ادم وقتی اولین کارش را در خارج از کشور یا‬ ‫فضایی نامانوس انجام م ی دهد‪ ،‬زیاد دقت م ی کند که پرتی‬ ‫نداشته باشد‪ .‬این دقت زیاد ش��اید توی ذوق بعض ی ها هم‬ ‫بزند و ترجیح بدهند رها تر باشد‪ ،‬از جنس رهایی که در فیلم‬ ‫جدایی بود و از ان بیشتر در فیلم درباره الی‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬هنرمند فقط س��وال طرح م ی کند‪ .‬اگر جواب بلد‬ ‫بود که کار دنیا به این زیبایی و پیچیدگ ی های جذاب فعلی‬ ‫نم ی کشید‪.‬‬ ‫گرفته است‪ .‬ایا این دو داس�تان دو فیلم در برابر‬ ‫هم معنا م ی گیرند؟‬ ‫حاال چه وزرش و چه هنر‪ .‬در ورزش قطعا باید قوی باشیم‪ ،‬اما‬ ‫هنر اصال شوخ ی بردار نیست‪ .‬معیار ورزشی هم ندارد که اگر‬ ‫‪ 200‬گرم باالتر بزنی ب رنده ای‪ .‬در سینما گاه یک پارامتر با تغییر‬ ‫هیات داوری عوض م ی شود‪.‬‬ ‫زن فرانس�وی هم در داس�تان گذش�ته مثل زنان‬ ‫ایرانی‪ ،‬محور و سازنده همه مشکالت است‪.‬‬ ‫‪ l‬زن غربی پناه این س��ه نفر اس��ت‪ .‬فقط م ی دانیم‬ ‫فرانسوی است‪ .‬مهاجرت بهانه م ی خواهد‪ .‬بهانه مهاجرت این‬ ‫سه مرد به فرانسه طبیعتا یک زن است‪ .‬نه اینکه زن در کشور‬ ‫خودشان پیدا نم ی شود‪ ،‬مهاجرت نماد ان زن‪ ،‬ب رای همه انها‬ ‫عین مام وطن م ی تواند عمل کند‪ .‬گذشته ای را در جایی به‬ ‫قصد اقامت یا حتی ادامه زندگی پشت سر گذاشته است‪ .‬زن‬ ‫تو امد است‪ .‬درواقع او‬ ‫بین سه گذشته و سه سابقه و‪ ...‬در رف ‬ ‫در سینمای سرمایه داری قضیه را از یک بعد می بینند و‬ ‫بیشتر منافع سیاسی و اقتصادی را دنبال می کنند‪ .‬عده ای‬ ‫هم در داخل کشور داریم که صرفا با شعارهای سیاسی و‬ ‫سیاست زده منافع خاصی را دنبال می کنند که طبیعتا به دل‬ ‫عامه مردم جهان نمی نشیند‬ ‫‪69‬‬ ‫مهاجرترین مهاجر است‪.‬‬ ‫اگر این در مقابل فیلمی مثل «زندگی ادل» نم ی تواند‬ ‫جایزه بگیرد‪ ،‬ربطی به ما ندارد‪ .‬طبیعی است که به ان فیلم‬ ‫دو ب رابر فیلم فرهادی پیشنهاد نخل شده بود‪ .‬شایعاتی شده‪،‬‬ ‫راست و دروغش ب رای ما مهم نیست‪.‬‬ ‫دوباره رس�یدیم به داوری و ش�ایعات‪ ،‬پس نباید‬ ‫دیگران را در جایزه دادن به ارگو هم متهم کنیم؟‬ ‫‪ l‬ان فیلم مشکالت تاریخی داشت‪ .‬کلیشه ای در‬ ‫مورد موقعیت ای ران است‪ .‬نه اینکه ان گونه که انها م ی گویند‬ ‫هستیم یا نیس��تیم‪ .‬بیایند از فیلمس��ازان ای ران یاد بگی رند‪.‬‬ ‫سوال کنند موقعی ت های جامع ه ش��ان را؛ اگر شرایط ساخت‬ ‫فیلم درس��ت باش��د‪ ،‬ان وقت خیلی منصفانه تر م ی توانیم‬ ‫نظر بدهیم‪.‬‬ ‫متاسفانه در سینمای سرمایه داری قضیه را از یک بعد‬ ‫م ی بینند و بیشتر منافع سیاسی و اقتصادی را دنبال م ی کنند‪.‬‬ ‫عده ای هم در داخل کشور داریم که صرفا با شعارهای سیاسی‬ ‫و سیاست زده منافع خاصی را دنبال م ی کنند که طبیعتا به دل‬ ‫عامه مردم جهان نم ی نشیند‪ .‬هر دو طرف اشتباه م ی کنند‪.‬‬ ‫ب رای همین م ی گویم کارگردان های اصیل و س��الم ‪ -‬از هر‬ ‫جهت سالم‪ -‬ای رانی م ی توانند درباره تاریخ این سال های ای ران‪،‬‬ ‫به ویژه بعد از انقالب اس�لامی در ای ران فیلم های درس��ت و‬ ‫باورپذیر به لحاظ صدق و واقعیت تاریخی بسازند‪.‬‬ ‫چه کسی م ی تواند کاری بکند و کرده است؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬هرکس هرکاری بلد بوده باوجود این تنگناهای –‬ ‫عبارت ناخوشایند سانس��ور‪ -‬انجام داده‪ ،‬از سانسوری که در‬ ‫ذهن و جان ما ریشه دوانده تا دستورالعمل های اداری ارشاد‪،‬‬ ‫خودسانسوری رایج و دستورالعمل های غیرالزم و غیرواقعی از‬ ‫سوی مسئوالن فرهنگی‪.‬‬ ‫پس ش�ما معتقدید فش�ارهای مختلف واقعی و‬ ‫غیرواقع�ی جلوی ب�روز خالقانه دفاعی�ات ما در‬ ‫عرصه بی ن المللی را گرفته است؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬طبیعتا قدرت های متنوع و مختلفی را م ی طلبد‬ ‫که همزمان از پس هر دو بربیاید‪ .‬اینها را که با هم در نظر‬ ‫بگیرد‪ ،‬تعداد نف راتی که کارشان سالم بیرون م ی اید‪ ،‬بسیار‬ ‫کم است‪ .‬تعداد انگشت ش��مار فیلم هایی بیرون رفته که‬ ‫سالم‪ ،‬بدون خدشه و کامال قابلیت اتکا به فرهنگ ای رانی را‬ ‫داشتند‪ .‬چون به هر قیمتی این تنگناها در کار کارگردان ها‬ ‫دیده م ی شود‪.‬‬ ‫م��ا ارزو م ی کنیم فضای��ی در فرهنگ ای��ران ایجاد‬ ‫ش��ود که این تنگناها کمتر ش��ود در این صورت زیبای ی ها‬ ‫و خالقی ت های سینما بیشتر دیده خواهد شد‪ .‬از ان طرف‬ ‫وقتی شما راه را ب رای ساختار س��الم واقعی و بدون قصد و‬ ‫غرض سیاسی و سیاست زدگی باز کنید‪ ،‬هر کاری که بیرون‬ ‫بکنید‪ ،‬به سمت خودشان برم ی گردد‪ ،‬اگر ان طرف را فقط‬ ‫دشمن بدانیم‪.‬‬ ‫اگر یک فرهنگ جهانی را دنبال کنیم و کمک کنیم‬ ‫به جهان و اطالعات درست بدهیم هرچه هم اطالعات غلط‬ ‫بدهند‪ ،‬دیگر حنایشان رنگی ندارد‪ .‬در مقابل صداقت حضور‬ ‫و تاریخ نویسی ما‪ ،‬اش��کال مان این است که ما با جهان پر از‬ ‫زد و بندهای سیاسی طرفیم‪ .‬ما هم با دست خودمان در داخل‬ ‫مشکالتی ایجاد م ی کنیم‪ .‬این دو سوی ملتهب اتفاق ناگواری‬ ‫را ایجاد م ی کند که تمام تولیدات چه داخل چه خارج – با هر‬ ‫کمیت و کیفیتی‪ -‬رنگ و بویی دارند که قابل اتکا و رجوع ب رای‬ ‫ایندگان نیست و ما بیشتر با یک سری تاریخ های انحرافی و‬ ‫حتی چرک در دنیا روبه روییم‪.‬‬ ‫نسل امروز با همه امکانات بسیار سرگشته تر از نسلی‬ ‫است که حتی در اختیارشان کاغذ و قلم نبود‪ .‬تکلیف انسان‬ ‫امروز رو ب��ه داالن تاریک اطالعات س��الم اس��ت تا فضای‬ ‫درس��ت ب رای نفس کشیدن از س��ر ارامش و درک درست از‬ ‫ازادی داشتن و کار درست تحویل دادن در جامعه هنری‪ ،‬اگر‬ ‫منظورمان هنرمندان باشد‪g .‬‬ ‫‪70‬‬ ‫شرایطی که سیاست بر فرهنگ تحمیل کرده است‬ ‫‪3‬‬ ‫تحلیل محمد افریده بر موفقیت فرهادی‬ ‫خانواده محترم» نامش د ر صدر خبرها قرار‬ ‫ ‬ ‫محمد افریده پیش از انکه به عنوان تهیه کننده فیلم جنجال برانگیز «یک‬ ‫گیرد‪ ،‬به عنوان یک مدیر فرهنگی در میان اهالی سینما شناخته شده است؛ مدیری که رئیس مرکز گسترش سینمای‬ ‫مستند و تجربی و انجمن سینمای جوان بود و برخی اهالی سینمای مستند و فیلم کوتاه از دورانش به نیکی یاد می کنند‪.‬‬ ‫او از سال ‪ 1358‬فعالیت هنری خود را در کانون پرورش فکری و مرکز اسالمی فیلمسازی وابسته به صد او سیما ‪ ،‬اغاز‬ ‫کرده است و هرچند در سه سال گذشته در عرص ه مدیریت سینما حضور نداشته اما تهیه کنندگی فیلم جنجال برانگیز‬ ‫«یک خانواده محترم» که سال گذشته در جش�نوار ه فیلم کن به نمایش درامد‪ ،‬باعث شد نامش در رسانه ها به عنوان‬ ‫تهیه کننده مطرح شود‪ .‬حاشیه های اکران «یک خانواده محترم» پس از جشنواره فیلم کن در ایران البته تنها در بحث‬ ‫ژورنالیستی باقی ماند و مقطعی بود‪ .‬افریده به خواست مثلث همزمان با اکران فیلم «گذشته» اصغر فرهادی به عنوان‬ ‫یک مدیر فرهنگی و صاحب نظر پس از تماشای فیلم‪ ،‬نوشتاری را به نگارش دراورد‪ ،‬که در بحبوحه نقدهای متفاوت و‬ ‫مختلف از این فیلم‪ ،‬نقد و دیدگاه متفاوت و تامل برانگیزی دارد‪.‬‬ ‫همیش��ه از نقد فیل��م و اظهارنظر مس��تقیم درباره‬ ‫یک فیلم پرهیز کرده ام‪ .‬نم ی دانم‪ ،‬ش��اید ب��ه خاطر اینکه‬ ‫حوزه فرهنگ را حس��اس‪ ،‬پیچی��ده و وس��یع م ی دانم‪ ،‬یا‬ ‫ش��اید حرمت ویژه و خاصی ب��رای فعالی ت های فرهنگی و‬ ‫محصوالت ان قائلم‪ .‬اما بعضی وقت ه��ا هم فکر م ی کنم‬ ‫شاید مس��ئولی ت هایی که در بخش های مختلف در طول‬ ‫این س��ی و چند سال داش��ته ام‪ ،‬ب ی تاثیر در این نگرش من‬ ‫نباش��د‪ .‬باالخره در ی��ک بعدازظهر تصمیم گرفت��م بعد از‬ ‫چندین ماه س��ینما نرفتن‪ ،‬به تنهایی به دی��دن یک فیلم؛‬ ‫که کارگردان ای ران ی اش ب رای اولین بار جایزه اسکار را کسب‬ ‫کرده بود‪ ،‬بروم‪ .‬فیلم س��ینمایی «گذش��ته»‪ .‬سالن پر بود و‬ ‫همه مشتاق‪ ،‬هرچند کیفیت پخش در این بهترین سینمای‬ ‫کشور هم‪ ،‬چنگی به دل نم ی زد‪ ،‬اما صدا بد نبود‪ .‬یک فیلم‬ ‫خانوادگی که در عین سادگی‪ ،‬قصه های تو در تویی داشت و‬ ‫خوش ساخت و یکدست بود‪ .‬مخاطب کنجکاو ای رانی هم که‬ ‫تمایل داشت نتیجه این تولید بی ن المللی با بازیگران خارجی‬ ‫و ای رانی را ببیند‪ ،‬همچون من تا س��کانس اخر مش��تاقانه‬ ‫فیلم را دنبال کرد‪ .‬شاید اگر فیلم کامال ای رانی بود (از منظر‬ ‫عوامل سازنده) مخاطبان اشتیاق حاضر را ب رای دیدن فیلم‬ ‫نداشتند‪ .‬با این حال فیلم قبلی کارگردان را بیشتر م ی پسندم‬ ‫و فکر م ی کنم که قوی تر و محکم تر بود اما این امر چیزی از‬ ‫ارزش های فیلم و فیلمساز کم نم ی کند‪ .‬به دلیل اینکه فعال‬ ‫نم ی خواهم رویه خود را نس��بت به بیان نظر و نقد فیلم ها‬ ‫تغییر دهم‪ ،‬ترجیح م ی دهم به بهانه اکران و دیدن این فیلم‪،‬‬ ‫مواردی را بیان نمایم‪:‬‬ ‫‪ l‬ارزوه��ای ملت ای��ران‪ ،‬پ��رواز در هم��ه میادین و‬ ‫معرکه ها ب رای حضور مولد و پ رنشاط فرهنگی ای ران اسالمی‬ ‫بوده و هس��ت‪ .‬به همین منظور همه ما باید بکوش��یم در‬ ‫تمامی عرصه ها با جدیت و قدرت حضور داش��ته باشیم و از‬ ‫این حضور نه راسیم‪.‬‬ ‫‪ l‬امام بزرگ��وار در جایی بیان داش��تند؛ «بعض ی ها‬ ‫دستش��ان به باال نم ی رسد‪ ،‬بناب راین س��عی م ی کنند باال را‬ ‫پایین بکشند‪ ».‬متاسفانه نفی کردن ها‪ ،‬اثبات ناتوان ی های‬ ‫ماس��ت‪ .‬باید معرکه جهانی را در همه عرصه ها شناخت و با‬ ‫تو پنجه نرم کردن با ان‪ ،‬فرصت ها را به چنگ اورد‪.‬‬ ‫دس ‬ ‫‪ l‬نام و یاد ای ران اسالمی عزیز‪ ،‬در همه عرصه های‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬ف ی نفس��ه موضوعیت دارد‪ .‬فه��م این مطلب‪،‬‬ ‫موقعی��ت ای��ران اس�لامی را در دنی��ا ب��ا هم��ه تهدیدها‬ ‫مستحکم تر م ی سازد‪.‬‬ ‫متاس��فانه جریان مس��تمر تقاب��ل با دس��تاوردها و‬ ‫ظرفی ت های فرهنگی و هنری ای��ن مملکت‪ ،‬فرصت های‬ ‫طالیی این ملت را سال هاست مورد تهدید یا نابودی قرار داده‬ ‫است‪ .‬امیدوارم به لطف خدای کریم و حضور دولت اعتدال‪،‬‬ ‫باالخره تکلیف این هنر ‪ -‬صنعت در جامعه ما روشن شود‪.‬‬ ‫‪ l‬اعتم��اد کلید ح��ل حرکت انقالبی مل��ت بزرگ و‬ ‫معجزه گر ای ران اسالمی اس��ت‪ .‬تا این اعتماد به وجود نیاید‪،‬‬ ‫هیچ تالشی به بار نخواهد نشست‪.‬‬ ‫‪ l‬حوزه فرهنگ‪ ،‬حوزه پیچیده ای است‪ .‬با امر و نهی‬ ‫بازهم اتش به جان زد جدایی‬ ‫‪4‬‬ ‫نظر جعفر صانعی مقدم درباره جدایی از گذشته‬ ‫جعفر صانعی مقدم که به عنوان مدیر در بخش های مختلفی از جمله ادار ه ارزش�یابی و نظارت‪ ،‬انجمن سینمای‬ ‫جوان و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی فعال بوده‪ ،‬در س�ال های اخیر به عنوان تهیه کننده سینمای مستند و‬ ‫صاحب نظر سینمایی‪ ،‬نقطه نظرات مثمر ثمری در حوزه سینما بیان کرده است‪ .‬متن زیر یادداشت اوست درباره ساخته‬ ‫جدید اصغر فرهادی‪.‬‬ ‫دوس��تی تماس گرف��ت که مطلب��ی راجع ب��ه فیلم‬ ‫«گذشته» اقای اصغر فرهادی ب رای هفته نامه مثلث بنویسم‪،‬‬ ‫هنوز فیلم را ندیده بودم و مهم تر اینکه هرگز راجع به فیلمی‬ ‫ که قرار اس��ت ببینم چیزی نم ی خوانم و نم ی شنوم تا تاثیر‬ ‫مقابل ه خودم با فیلم دست نخورده باقی بماند‪.‬‬ ‫به ناچار فیلم را در روزهای ش��لوغ ان‪ ،‬که تا یک ساعت‬ ‫بعد از فیلم‪ ،‬هنوز رفت و امد در س��الن ادامه داش��ت‪ ،‬دیدم‪.‬‬ ‫توضیح دیگر اینکه همیشه به محصوالت یک تهی ه کننده‬ ‫یا کارگردان یا س��ایر عوامل فیلم جداگانه ن��گاه م ی کنم و‬ ‫انها را با هم مقایس��ه نم ی کنم‪ ،‬بلکه انها را در دور ه زمانی و‬ ‫مکانی خود مانند محصوالت تولیدی سال ‪ 91‬سینمای ای ران‬ ‫بررسی م ی کنم‪ ،‬مگر انکه این مقایسه به فهم فکری ان اثر‬ ‫کارگردان به من کمک کند یا مثال مقایسه در مورد تهیه یک‬ ‫فیلم به عنوان تولید مشترک باش��د که از قضا این موضوع‬ ‫ب رایم جالب توجه تر اس��ت و اساس نتیجه گیری این مطلب‬ ‫را تش��کیل م ی دهد‪ ،‬به خصوص اینکه ما تولیدات مشترک‬ ‫کمی در سینمای ای ران داشته ایم و مقایسه کیفی انها با هم‬ ‫م ی تواند مثمرثمرتر باشد‪ .‬فیلم «گذش��ته» نیز مانند سایر‬ ‫ریسکی که جواب داد‬ ‫روایت از کن تا تهران‬ ‫‪5‬‬ ‫هیچ گاه‪ ،‬هیچ چیزی به دس��ت نم ی اید و این از اموزه های‬ ‫دینی ماس��ت‪ .‬بناب راین مدیریت فرهنگی‪ ،‬به هوش��یاری‪،‬‬ ‫صبوری و جدیت نیاز دارد تا در یک فضای دوستانه و متعادل‪،‬‬ ‫اثار فرهنگی و هنری ممتاز و ماندگار شکل گیرد‪.‬‬ ‫باالخره فیلم تمام ش��د‪ .‬ط��وری ع��ادت کرده ایم که‬ ‫وقتی فیلم م ی بینیم ب ی جهت ذهن مان ه��زار راه م ی رود‪.‬‬ ‫خوب است‪ ،‬بد است و هزاران حرف و حدیث دیگر که همه‪،‬‬ ‫حاصل شرایطی است که سیاست بر فرهنگ تحمیل کرده‬ ‫است‪ .‬این تصور که با یک فیلم‪ ،‬همه چیز خوب یا همه چیز‬ ‫دگرگون م ی شود‪ ،‬گویای سیاست زدگی فرهنگ است‪ .‬باید‬ ‫هزاران هزار فیلم با سلیقه های مختلف در سینما ساخته و‬ ‫تجربه شود تا فرهنگ ای ران اسالمی بتواند حیات فرهنگی‬ ‫خود را پویا و بالنده در مراتب مختلف هنری به اثبات برساند‬ ‫و قطع به یقین در ان شرایط‪ ،‬مخاطب هوشمند‪ ،‬خود بهتر‬ ‫از ه ر کس و جلوتر از هر تبلیغی‪ ،‬یک فیلم خوب و ش��ریف‬ ‫را تش��خیص م ی دهد‪ .‬به اصغ��ر فرهادی ب��رای مجموعه‬ ‫کارهایش و به خصوص فیلم «گذشته» تبریک م ی گویم‪g.‬‬ ‫فیلم های اصغر فرهادی ب رای من جذاب است‪ ،‬به خصوص‬ ‫که سال ها در حوزه س��ینمای کوتاه و مس��تند‪ ،‬مسئولیت‬ ‫داشته ام و اکنون چند سالی است در تهی ه کنندگی سینمای‬ ‫مستند فعال هستم‪ ،‬چون این فیلم نیز مانند فیلم های اخیر‬ ‫او‪ ،‬حس مس��تندگونه دارد‪ .‬ش��اید به دلیل فضاسازی هایی‬ ‫که خود را در خدمت تمی قرار داده اس��ت که واقعی به نظر‬ ‫ن کار است و‬ ‫م ی رسد‪.‬شاید به دلیل انتخاب شات ها یا می زانس ‬ ‫یا داستان ان که به قول مستندسازان زی ر متن باز م ی کند و این‬ ‫زی ر متن ها لذت کشف و شهود را ب رای بیننده به وجود م ی اورد‬ ‫و البته مانند سینمای مستند پاسخ سرراستی وجود ندارد و به‬ ‫تع داد بیننده ها برداشت های متفاوت به وجود م ی اید‪.‬انتخاب‬ ‫اسم فیلم هوشمندانه است که در کنجکاوی تماشاگر نقش‬ ‫تعیی ن کننده دارد و باعث م ی شود بیننده از اول درگیر شود و‬ ‫انواع شخصی ت ها و چند بعدی بودن هر یک باعث م ی شود‬ ‫که بیننده به هرحال با بعضی از انها یا موضوع مطرح شده در‬ ‫فیلم همذات پنداری نمای��د‪ .‬اطالعاتی که قطره چکانی داده‬ ‫م ی شود‪ ،‬باعث م ی ش��ود در هر مرحل ه از فیلم‪ ،‬بیننده دوباره‬ ‫شروع به بازخوانی و تصحیح اطالعات نماید و همین نیاز به‬ ‫دوباره دیدن فیلم های اصغر فره��ادی را به وجود م ی اورد که‬ ‫فرهنگ‬ ‫تعجیل دوست گرام ی ام باعث م ی شود قبل از دیدن دوباره ان‬ ‫این متن را بنویسم‪ .‬نکته جالب باز هم پیگیری تز جدایی است‬ ‫که در «چهارشنبه سوری»‪« ،‬درباره الی» و «جدایی» مطرح‬ ‫م ی شود اما ایا جدای ی ها در این فیلم تعمیق نیافته است؟‬ ‫نگاه کنید ب��ه جدایی زن از دو همس��ر قبلی‪ ،‬جدایی‪،‬‬ ‫«لوسی» از پدر و زندگی با مادر‪ ،‬جدایی سمیر از همسرش و‬ ‫حتی جدایی شهریار از میترا و‪...‬‬ ‫اما ایا در فیلم فقط این نوع جدایی مطرح است یا جدایی‬ ‫به معنای جدایی از سرزمین و در نتیجه مهاجرت است؟‬ ‫باز هم م ی توان کل شخصی ت ها را از این نظر بررسی کرد‬ ‫یا اینکه این جدایی‪ ،‬جدایی از گذشته است که شاید نتوان ان را‬ ‫کات کرد‪ .‬اوج این موضوع در انتخاب سمیر به دلیل شباهت با‬ ‫احمد توسط ماری است‪ .‬نکته جالب دیگر ع وامل مختلف فیلم‬ ‫از فیلمبردار‪ ،‬تدوین گر و تهی ه کننده گرفته تا بازیگران فیلم است‬ ‫که از ملی ت های مختلف هستند‪ .‬از یک زوایه به بازیگری فیلم‬ ‫توجه م ی کنم که شاید بهترین ان طاهر رحیم است که نقش‬ ‫سمیر را زی رپوستی بازی م ی کند و سپس علی مصفا و‪...‬‬ ‫البته درکن به قول یک منتقد و کارش��ناس اصفهانی‬ ‫عزیز‪ ،‬که شبی در اصفهان میهمانش بودم‪ ،‬شاید فرانسوی ها‬ ‫عالقه مند بودند به بهانه فیلم از خودشان تقدیر کنند اما‬ ‫واقعا جالب است‪ ،‬درحال ی که فیلم با سرمایه فرانسوی ها‬ ‫تهیه ش��ده‪ ،‬این چنین در سایر کش��ورها و از جمله در‬ ‫ای ران با اس��تقبال روبه رو شده اس��ت‪ .‬اصرار کارگردان‬ ‫ب رای نمایش فیلمش در ای ران و عالقه مندی به داشتن‬ ‫تماشاگر فراوان از این کارگردان چهره ای همچون گذشته‬ ‫اصیل می سازد‪.‬‬ ‫و جالب است که پرسوناژ ای رانی او کسی است که‬ ‫همچون یک قهرمان در فیلم گره ها را م ی گشاید؛ او ابتدا‬ ‫خود را نقد م ی کند و س��هم خود را از مسائل پی ش امده‬ ‫م ی پذیرد‪ .‬سپس موفق م ی شود که باعث نقد هر یک از‬ ‫افراد از خود شود و بدین وسیله بین افراد عالقه و عشق‬ ‫یزند‪ .‬رابطه «لوسی» با مادرش را تحکیم‬ ‫دوباره جوانه م ‬ ‫م ی بخشد و غی ر مس��تقیم در رابطه سمیر با همسرش‬ ‫تاثیر م ی گذارد‪ ،‬حتی در انتهای فیلم هواپیمایی که ب رای‬ ‫دختر کوچک خریداری شده در اختیار فواد قرار دارد و احمد‬ ‫در حالی به کشورش بازم ی گردد که به نظر م ی رسد رابطه‬ ‫همه شخصی ت ها از جمله خودش با گذشته برقرار شده‬ ‫است‪g .‬‬ ‫مسعود نجفی ‪ /‬کارشناس سینما‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫کمتر پیش م ی اید فیلمی را دو بار در سینما ببینم‪ ،‬اما‬ ‫ب رای گذشته اصغر فرهادی دوبار به سینما رفتم؛ یک بار در‬ ‫اولین نمایش ان در جشنواره فیلم کن و بار دیگر در نمایش‬ ‫ویژه خبرنگاران در سینما افریقا که م ی توان گفت هر دو بار‬ ‫فیلم را در کنار خبرنگاران دیدم‪.‬‬ ‫فرهادی بع��د از «جدایی ن��ادر از س��یمین» همان‬ ‫رون��د را در جغ رافی��ای دیگر و ب��ا بازیگ��ران غی ر ای رانی در‬ ‫«گذشته» تجربه م ی کند‪ .‬این بار داس��تان در فرانسه رقم‬ ‫م ی خورد‪ ،‬کشوری با ملی ت های مختلف‪.‬‬ ‫فیلمنامه «گذشته» چنین جایی را‬ ‫طلب م ی کند تا شخصی ت های‬ ‫ایرانی‪ ،‬فرانس��وی‪ ،‬الجزایری‬ ‫و‪ ...‬در کنار هم داستان را پیش‬ ‫ببرند‪.‬‬ ‫در ای��ن فیل��م ه��م باز‬ ‫ش��اهد گ��ره افکن ی ه��ای‬ ‫فرهادی هس��تیم که مدام در‬ ‫طول فیلم طرح م ی ش��ود‪ ،‬اما‬ ‫ضعف بزرگش ان اس��ت که این‬ ‫گره ها به سرعت باز م ی شوند‪.‬‬ ‫برخ�لاف «جدای��ی ن��ادر از‬ ‫سیمین» که تماشاگر تا پایان با تعلیق‬ ‫همراه است‪ ،‬در «گذش��ته» این فاصله در‬ ‫حد یک س��کانس اس��ت‪ .‬برخی ضعف «گذش��ته» را در‬ ‫شخصی ت پردازی م ی دانند‪ ،‬اما با در نظر گرفتن جغ رافیای‬ ‫فیلم و فرهنگ حاکم‪ ،‬کاراکتره��ا باورپذیر و مواردی مانند‬ ‫تع��دد رابطه های زن‪ ،‬اق��دام مرد عرب و خنث��ی بودن مرد‬ ‫ای رانی‪ ،‬قابل قبول م ی شود‪.‬‬ ‫از ویژگ ی های قابل توجه این فیلم‪ ،‬بازی های درخشان‬ ‫است و از پس ربچه یاغی گرفته تا کاراکترهای اصلی‪ ،‬همه به‬ ‫خوبی از ایفای نقششان برامده اند‪ .‬به ویژه علی مصفا وقتی‬ ‫بدانیم اشنای ی اش با زبان فرانس��ه تنها به چند ماه پیش از‬ ‫فیلمبرداری برم ی گردد‪.‬‬ ‫اصغر فرهادی اولین کارگردان ای رانی است که فیلم ی ‬ ‫را با این حجم مخاطب در خارج از ای ران س��اخته و مورد‬ ‫توجه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫کارگردانی که در ای ران زندگی کرده و با اندک‬ ‫شناختی از فرهنگ و زبان بیگانه‪ ،‬ریسک ساخت‬ ‫چنی��ن فیلم ی را ب��ا عوامل مطرح س��ینمای‬ ‫دنیا پذیرفته و نتیجه کار ه��م با تمجیدهای‬ ‫انهایی که از فرهنگش��ان فیلم ساخته همراه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ما هم به جای مقایسه این فیلم با اثار‬ ‫قبلی فره��ادی و انتقاده��ای ب ی دلیل‪،‬‬ ‫پرچم دار سال های اخیر سینمای‬ ‫کشورمان را تشویق کرده و‬ ‫امیدوار به ادامه راهش‬ ‫م ی کنیم‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫هدف؛ساختمانسئول‬ ‫رقابت برای سئول‬ ‫سابقه یک جدال قدیمی؛‬ ‫از پاییز‪ 83‬تا تابستان‪92‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫دو قطبی‬ ‫هاشمی طبا‪-‬مهرعلیزاده‬ ‫ایا گزینه سوم هم وارد خواهد شد؟‬ ‫‪72‬‬ ‫نگاهسیاسیحاکمنشود‬ ‫وزیربعدیبایداعتدالگراباشد‬ ‫گفت و گو با رضا ق راخانلو‬ ‫درباره وزیر ورزش اینده‬ ‫گفتوگوبامحسنعلی زاده‬ ‫درباره گمانه زنی ها پی رامون‬ ‫انتخاب وزیر ورزش‬ ‫‪1‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫شایعات زیادی درباره‬ ‫ ‬ ‫هنوز دولت جدید روی کار نیامده ‪،‬‬ ‫وزیر ورزش اینده در رس��انه ها و محاف��ل خصوصی مطرح‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬ورزش��ی ها عالقه زیادی دارند تا بدانند سرانجام‬ ‫گمانه زن ی ها به کجا م ی رسد و دولت‪ ،‬به چه کسی در وزارت‬ ‫ورزش اعتماد خواهد کرد‪ .‬پیش از این نام هایی چون فائقی‬ ‫و مهرعلی زاده ب رای قبول این پس��ت مطرح ش��ده بود‪ .‬حتی‬ ‫نام هاشم ی طبا‪ ،‬رئیس اسبق سازمان تربی ت بدنی در دولت‬ ‫اصالحات نیز به میان امد‪ ،‬اما او اعالم کر د با او کوچک ترین‬ ‫صحبتی در این زمینه نشده اس��ت‪ .‬با این حال بعید به نظر‬ ‫م ی رسد مردی که خیل ی ها از نفوذ قابل توجه او با خبر هستند‪،‬‬ ‫بیکار باش��د‪ .‬هاش��م ی طبا اما در واکنش های نخست خود‬ ‫درباره انتخاب وزیر ورزش سعی کرد با احتیاط خاصی سخن‬ ‫بگوید‪« :‬من اماده ام تا اگر تجربیاتی دارم در اختیار مسئوالن‬ ‫ورزش قرار دهم‪ .‬در مورد احتمال حضورم در وزارت ورزش باید‬ ‫بگویم نظر من همان است که در گذشته اعالم کردم و اینکه‬ ‫اگر یک فرد جوان تر پست وزارت ورزش را برعهده بگیرد بهتر‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫هاشم ی طبا در حالی محافظه کارانه درباره انتخاب وزیر‬ ‫ورزش این��ده اظهارنظر کرد که البت��ه در همان گفت وگو به‬ ‫نکات دیگری هم اشاره م ی کند؛ نکته ای که نشان م ی دهد او‬ ‫چندان هم ب ی میل نیست دوباره در عرصه ورزش کشور قدرت‬ ‫را به دست بگیرد‪« :‬در کنار جوانی باید شاخصه های دیگری‬ ‫هم در انتخاب وزیر ورزش رعایت شود‪ ،‬چون اگر قرار بود وزیر‬ ‫ورزش فقط فرد جوانی باشد ما م ی توانستیم از کوچه و خیابان‬ ‫یک جوان را انتخاب کنیم اما منظور من یک فرد با تجربه و‬ ‫با درایت اس��ت که اهالی ورزش او را بشناسند‪ .‬خوشبختانه‬ ‫نیروهای خوبی هم با این شاخصه ها در کشورمان هستند‪».‬‬ ‫اما اصل ی ترین واکنش هاشم ی طبا در طول هفته های‬ ‫اخیر این بوده اس��ت‪« :‬من تاکنون مالقاتی با اقای روحانی‬ ‫نداشته ام و اصال از گزینه های ایشان ب رای پست وزارت ورزش‬ ‫یدانم ستاد ورزشی ایشان در حال بررسی‬ ‫اطالعی ندارم‪ .‬فقط م ‬ ‫است و روی چند گزینه کار م ی کنند تا با جمع بندی های الزم‬ ‫بهترین گزینه را ب رای وزارت ورزش انتخاب کنند‪ .‬انش��اءاهلل‬ ‫بهترین فرد ب رای وزارت ورزش انتخاب شود‪».‬‬ ‫برخی معتقدند هاش��م ی طبا با سیاست خاصی پیش‬ ‫م ی رود‪ .‬بدین معنا که او قصد ندارد ش��انس باالی خود ب رای‬ ‫رسیدن به وزارت ورزش را در رسانه ها علنی کند‪.‬وگرنه اخبار‬ ‫مختلف از این موض��وع حکایت دارد که کمیته مش��ورتی‬ ‫دولت در حوزه ورزش توس��ط تیم نزدیک به هاش��م ی طباء‬ ‫اداره م ی شود و گویا گزینه اصلی این گروه ب رای ریاست وزارت‬ ‫ورزش و کمیته ملی المپیک هم مصطفی هاشمی طبا است‪.‬‬ ‫از سویی دیگر طیف همراه هاشم ی طبا نیز این روزها سخت‬ ‫فعال شده اند‪ .‬فائزه هاشمی با معرفی اعضای کمیته انتخاب‬ ‫وزیر ورزش‪ ،‬در صدد بازگشت به حوزه مدیریت ورزش پس از‬ ‫‪ 12‬سال است‪ .‬برخی اخبار حکایت از ان دارد اعضای کمیته‬ ‫ورزش که به دنبال معرفی گزینه های مناسب ب رای انتخاب‬ ‫وزیر ورزش هستند عمدتا مدی ران دوره مدیریت هاشم ی طبا‬ ‫در بخش ورزش کشور بوده و شامل مصطفی هاشم ی طبا‪،‬‬ ‫سلطانی فر قائم مقام هاشم ی طبا‪ ،‬گائینی معاون هاشم ی طبا‪،‬‬ ‫فائقی معاون هاشم ی طبا‪ ،‬مهدوی یکی از مدی ران هاشم ی طبا‬ ‫و همچنین دنیامالی و احمد ناطق نوری هس��تند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر‪ ،‬شش نفر از این هشت نفر کسانی هستند که در دوره‬ ‫مدیریت هاشم ی طبا مسئولیت داشته اند‪ .‬به نظر م ی رسد در‬ ‫این میان برخی اخبار از این حکایت دارد که فائزه هاشمی از‬ ‫حامیان اصلی مهندس هاشم ی طبا است و ممکن است در‬ ‫نهایت خودش هم عضو هیات اجرایی کمیته ملی المپیک‬ ‫شود‪ .‬سمتی که قبال هم سابقه اش را داشته‪.‬‬ ‫اما در سوی مقابل هاش��م ی طبا‪ ،‬محسن مهرعلی زاده‬ ‫قرار دارد‪ .‬وی چندی پیش با بیان ای��ن عبارات از عالقه اش‬ ‫ب رای بازگشت به مدیریت ورزش کشور پرده برداشت‪« :‬حتما‬ ‫بایستی وقتی دولت عوض شده وزیر ورزش مشخص شود‬ ‫و پس از ان مجمع انتخاباتی برگزار ش��ود‪ ،‬چ��را که کمیته‬ ‫ملی المپیک باید همراه وزیر ورزش و جوانان باشد اما االن با‬ ‫انتخاب رئیس جدید کمیته ملی المپیک‪ ،‬چهار سال ریاست‬ ‫او دقیقا با چهار س��ال حض��ور وزی��ر ورزش و جوانان همراه‬ ‫خواهد بود‪ ،‬بناب راین انها باید ب��ا یکدیگر همکاری متقابلی‬ ‫داشته باش��ند و ب رای اینکه مش��کلی به وجود نیاید اعضای‬ ‫مجمع باید منتظر بمانند تا وزیر جدید انتخاب شود‪ ،‬اگر غیر‬ ‫از این عمل شود مباحث دیگری مانند سیاسی شدن فضای‬ ‫ورزش به وجود م ی اید و ورزش بدترین ضربه را م ی خورد‪ .‬در‬ ‫وهله نخس��ت باید حداقل چهار ماه از انتخاب وزیر ورزش و‬ ‫جوانان بگذرد‪ ،‬در این مقطع چه��ار ماهه‪ ،‬وزیر‪ ،‬معاونان خود‬ ‫را مشخص کند و سیاست هایش را مشخص کند که با چه‬ ‫روشی کار خواهد کرد تا در نهایت روسای فدراسیون با انطباق‬ ‫روحی با وزیر‪ ،‬همکاری الزم را ب رای انتخاب رئیس کمیته ملی‬ ‫المپیک داشته باشند‪ ».‬این روزها مهندس مهرعلی زاده وقتی‬ ‫با این سوال مواجه م ی شود که ایا شما نیز جزو کاندیداهای‬ ‫تصدی پس��ت وزارت ورزش و جوانان دولت جدید هستید یا‬ ‫خیر‪ ،‬این گونه واکنش نش��ان م ی دهد‪« :‬اصوال اقای روحانی‬ ‫فرد باهوش و با درایتی است و خوشبختانه این امکان را دارد‬ ‫تا بتواند از میان افرادی که پی ش زمینه ش��ناخته شده از کار‬ ‫مدیریتی انها در دولت های اقایان هاشمی و خاتمی دارند‪ ،‬فرد‬ ‫الیقی را ب رای این پست انتخاب کند‪ .‬قطعا کسی هم در ب رابر‬ ‫خواسته ایشان مقاومت نخواهد کرد و افراد عالقه مند هستند‬ ‫با ایشان همکاری کنند و دست ایشان ب رای انتخاب فرد اصلح‬ ‫باز خواهد بود و قطعا رئی س جمه��ور انتخاب موفقی را ب رای‬ ‫پست وزارت ورزش و جوانان خواهند داشت‪».‬‬ ‫ح��اال ای��ن دو جبه��ه ب��ا یکدیگ��ر رقابت س��ختی‬ ‫را اغ��از کرده اند‪ .‬هاش��م ی طبا که به جناح کارگ��زاران تعلق‬ ‫دارد ب رای رس��یدن به پس��ت وزارت ورزش فعال سیاس��ت‬ ‫سکوت را در دستور کار قرار داده ضمنا تا حدودی از حمایت‬ ‫هاشم ی رفسنجانی ب رای رس��یدن به وزارت ورزش برخوردار‬ ‫است‪ .‬قرار گرفتن فائزه هاشمی در تیم او دلیل خوبی است‬ ‫تا او از حمایت هاش��می بزرگ برخوردار ش��ود‪ .‬اما از طرفی‬ ‫دیگر این کارگروه انجایی به مشکل برم ی خورد که واکنش‬ ‫مجلس ی ها نسبت به هاشم ی طبا و تیم همراهش د ر هاله ای‬ ‫از ابهام قرار دارد و این اتفاقا نقطه امی د محس��ن مهرعلی زاده‬ ‫اس��ت؛ نقطه ای که مجلس به دالیلی بازگشت این تیم را به‬ ‫عرصه ورزش کشور ب رنتابد‪ .‬نکته دیگری که باعث امیدواری‬ ‫مهرعلی زاده م ی ش��ود این اس��ت؛ همچنان که هاشم ی طبا‬ ‫م ی تواند از حمایت هاشمی برخوردار ش��ود مهرعلی زاده نیز‬ ‫م ی تواند از حمایت سی د محمد خاتمی بهره مند شود‪ .‬اما اینکه‬ ‫هاشمی یا خاتمی ب رای این دو مدیر تا چه حد هزینه خواهند‬ ‫کرد خود موضوعی اس��ت که به پیچیدگی معادله انتخاب‬ ‫وزیر ورزش دامن زده است‪ .‬از سویی دیگر گفته م ی شود که‬ ‫اط رافیان هاشم ی طبا برنامه های خاصی ب رای ورزش کشور‬ ‫دارند؛ انها سعی دارند بانوان را به ورزشگاه ها بیاورند‪ .‬اتفاقی‬ ‫که هنوز هم خیل ی ها درب��اره اش موضع منفی دارند و اعتقاد‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫دارند شرایط نابس��امان فرهنگی در ورزشگاه ها به راحتی در‬ ‫این مورد نقش��ه راه را به ما نش��ان م ی دهد‪ .‬البته این حرف‬ ‫فقط در حد گمانه است و شاید حتی نوعی نیت خوانی باشد‬ ‫تا واقعیت‪ .‬اما هاش��م ی طبا بهتر از هر کس دیگری م ی داند‬ ‫مساله حمایت خاتمی از مهرعلی زاده م ی تواند موضوع وزیر‬ ‫شدن وی را منتفی کند‪ .‬از این گذشته مجلس نیز نشان داده‬ ‫که به برخی بدعت گذاری ها در حوزه ورزش روی خوش نشان‬ ‫نداده است‪ .‬شاید به همین دلیل است که وقتی هاشم ی طبا‬ ‫شاخصه های وزیر اینده ورزش را برم ی شمرد از ارتباط تنگاتنگ‬ ‫با مجلس ی ها صحبت م ی کند‪« :‬مهم ترین شاخصه ای که وزیر‬ ‫اینده ورزش باید داشته باشد این است که با ورزش و اهالی ان‬ ‫بیگانه نباشد‪ .‬یعنی این طور نباشد که فردی از کابینه جا بماند‬ ‫که اتفاقا چهره ای سیاسی اس��ت و بعد وزارت ورزش به این‬ ‫فرد سپرده شود‪ .‬فردی که م ی خواهد وزیر ورزش شود باید با‬ ‫محیط ورزش کامال اشنایی داشته باشد‪ .‬اهالی ورزش باید این‬ ‫فرد را بپذی رند و او را قبول داشته باشند و البته سابقه مدیریتی‬ ‫در ورزش داشته باش��د‪ .‬نکته دومی که راجع به ان تاکید دارم‬ ‫این است که وزیر اینده ورزش باید بتواند با رئی س جمهور رابطه‬ ‫بسیار تنگاتنگی داشته باشد‪ .‬یعنی رئی س جمهور این فرد را‬ ‫صاحب ایده بداند و به عنوان وزی��ری کارامد به ان نگاه کند‪.‬‬ ‫نکته سوم هم اینکه این فرد باید بتواند با مجلس ارتباط خوبی‬ ‫برقرار کند‪ ».‬در تحولی تازه اما اظهارات عضو س��تاد ورزشی‬ ‫رئی س جمهور منتخب نشانگر ان است که اوضاع چندان هم‬ ‫بر وفق مراد هاشم ی طبا نیست‪ .‬ول ی زاده م ی گوید‪« :‬از نظر‬ ‫من بیش از ه ر چیز مهم است وزیر اینده همراهی و همفکری‬ ‫کاملی با رئی س جمهور منتخب داشته باشد و این را نه فقط در‬ ‫ادعا بلکه در عمل هم اثبات کرده باش��د‪ .‬ضمن انکه بسیار‬ ‫مهم است وزیر اینده در حوزه ورزش و جوانان صاحب نظر بوده‬ ‫و قدرت تحلیل و انالیز کاملی از این دو حوزه داشته باشد‪ .‬این‬ ‫فرد باید کسی باشد که هم به درد ورزش و هم به درد جوانان‬ ‫بخورد‪ .‬ب ی شک فردی که ‪ 70‬یا ‪ 75‬سال سن دارد انتخابش‬ ‫به عنوان وزی��ر ورزش و جوانان یک طنز اس��ت‪ .‬در کنار این‬ ‫مردمی بودن و داشتن چهره ای ورزشی و سیاسی هم از جمله‬ ‫فاکتورهایی است که باید به ان توجه داشت‪».‬‬ ‫با همه اینها معادله انتخاب وزیر ورزش هر روز پیچیده تر‬ ‫از قبل م ی شود‪ .‬جالب اینکه شایعات رسانه ها تا جایی پیش‬ ‫رفت که حتی از وزیر شدن علی دایی نیز خبر دادند؛ موضوعی‬ ‫که با واکنش منفی سرمربی پرسپولیس همراه شد‪ .‬در حالی‬ ‫که تیم همراه هاش��می طبا در تالش هس��تند تا به صحنه‬ ‫رسمی ورزش بازگردند گفته م ی شود مهندس مهرعلی زاده نیز‬ ‫تمایل شدیدی دارد که به وزارت ورزش و جوانان برسد‪ ،‬هرچند‬ ‫گفته م ی شود مهرعلی زاده به راحتی م ی تواند ریاست سازمان‬ ‫می راث فرهنگی و گردشگری را به دست اورد اما خود او بیشتر‬ ‫به سمت وزارت ورزش تمایل دارد‪ .‬الاقل اینکه اظهارنظرهای‬ ‫او در طول یکی‪ ،‬دو ماه اخیر نشان م ی دهد که مساله ورزش‬ ‫و جوانان بیش از هر مساله دیگری ب رای او چالش جذابی در‬ ‫عرصه مدی ریت است‪ .‬نزاع پشت پرده مهرعلی زاده ‪ -‬هاشم ی طبا‬ ‫در حالی شدت گرفته که هاش��م ی طبا برخالف مهرعلی زاده‬ ‫هی چ گاه نتوانسته حمایت دانشگاه ی ها را همراه خود ببیند‪.‬‬ ‫شاید برخی اهالی ورزش حامی وی محسوب شوند اما ایا در‬ ‫دولت حسن روحانی‪ ،‬ورزش ی ها ب رای ورزش تصمیم خواهند‬ ‫گرفت؟ رئی س جمهور منتخب و نزدیکان او درباره این سوال‬ ‫هنوز به طور شفاف صحبتی نکرده اند‪ .‬رئی س جمهور منتخب‬ ‫درباره اصول کلی دولت در حوزه ورزش این گونه سخن گفته‬ ‫است‪« :‬در تشکیل کابینه ب رنامه ام این است که با صنف مورد‬ ‫نظر و صاحب نظ ران ان مش��ورت کنم‪ ،‬من م ی خواهم وقتی‬ ‫وزیر انتخاب م ی شود‪ ،‬ان صنف احساس غرور و نشاط کنند و‬ ‫این کار قطعا با مشورت و استفاده از صاحب نظ ران موثر است‪.‬‬ ‫بناب راین ان چیزی که به اه��داف ما در ورزش کمک م ی کند‪،‬‬ ‫این اس��ت که در ورزش حرفه ای در دنیا سربلند باشیم‪ .‬وزیر‬ ‫اینده ورزش باید این موقعی ت ها را ب رای ما به دست بیاورد‪g».‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪74‬‬ ‫وزیر بعدی باید اعتدال گرا باشد‬ ‫تو گو با محسن مهرعلیزاده درباره گمانه زنی ها پیرامون انتخاب وزیر ورزش‬ ‫گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫گفته می شود محسن مهرعلیزاده یکی از گزینه های رئیس جمهور منتخب برای احراز پست وزارت ورزش و جوانان‬ ‫است‪ .‬مهرعلیزاده فردی است که در دوره ریاست خود در سازمان تربیت بدنی تغییراتی جدی در حوزه ورزش را رقم زد‪.‬‬ ‫او که از ضرورت ایجاد برنامه برای ورزش کشور مطلع بود‪ ،‬مسئولیت تدوین طرح جامع ورزش کشور را به دکتر قراخانلو‬ ‫سپرد و البته در طول دوره ریاست خود در سازمان ورزش تصمیماتی گرفت که چالش برانگیز بود‪ .‬عده ای تصمیمات وی‬ ‫را مثبت و در راستای توسعه ورزش کشور ارزیابی می کردند و عده ای نیز این تصمیمات را برنمی تابیدند‪ .‬وی حاال یکی‬ ‫از افرادی است که برای رسیدن به پست وزارت ورزش و جوانان شانس باالیی دارد‪ .‬با مهرعلیزاده درباره شاخصه های‬ ‫وزیر اینده ورزش همصحبت شدیم‪ .‬متن گفت وگوی اختصاصی مثلث با رئیس اسبق سازمان تربیت بدنی را می خوانید‪.‬‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫اقای مهرعلیزاده! به نظر ش�ما وزیر اینده ورزش‬ ‫چه ویژگ ی هایی باید داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬به نظرم باتوجه به تفکرات رئی س جمهور منتخب‬ ‫نقش��ه راه تا حد زیادی روش��ن اس��ت‪ .‬م��ردم در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری به اعتدال و عقالنیت رای دادند‪ .‬مرحله ای‬ ‫که به نظر من نقطه عطفی در تاریخ کشورمان است‪ ،‬انجا که‬ ‫مردم این راه را انتخاب کردند‪ .‬البته شخصیت رئی س جمهور‬ ‫منتخب نیز خود نمونه روشنی از اعتدال است‪ .‬بناب راین نه تنها‬ ‫ویژگی وزی��ر ورزش‪ ،‬بلکه خصوصیت اصل��ی همه وزرا باید‬ ‫اعتدال باشد‪ .‬وزیر ورزش باید به مسیر اعتدال اعتقاد عملی‬ ‫داشته باشد‪ .‬خوش��بختانه در جامعه ما هستند مدی رانی که‬ ‫به اعتدال شناخته م ی ش��وند‪ ،‬مدی رانی که همواره در مسیر‬ ‫عقالنیت گام برداشته اند‪.‬‬ ‫ایا ش�ما از جناح خاص�ی صحب�ت م ی کنید؟ از‬ ‫کارگزاران یا اصالح طلبان؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬من از جناح خاصی ح��رف نم ی زنم‪ .‬در هر دو‬ ‫جناح چپ یا راست هستند مدی رانی که نظ رات شان همواره‬ ‫نشانه روش��نی از اعتدال و عقالنیت بوده است‪ .‬مدی رانی که‬ ‫فکر و اندیشه درستی در پیش گرفته اند‪ .‬بناب راین به نظرم وزیر‬ ‫اینده ورزش باید از بین چنین مدی رانی انتخاب شود‪ ،‬مدی رانی‬ ‫که روحیه اعتدال گرایی دارند‪.‬‬ ‫نکته دیگری که باید درباره وزیر اینده ورزش مطرح کنم‬ ‫این اس��ت که وزیر ورزش باید از حوزه ای که قرار است در ان‬ ‫فعالیت کند‪ ،‬شناخت کافی داشته باشد؛ یعنی در کنار اینکه‬ ‫قابلی ت های مدیریت��ی باالیی دارد باید در ح��وزه کاری خود‬ ‫متخصص باشد‪.‬‬ ‫در حال حاضر توقعات از رئی س جمهور منتخب‬ ‫باالست‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در ح��ال حاض��ر توقع��ات از رئی س جمهور‬ ‫منتخب باالس��ت‪ .‬دلیل باالرفتن این انتظ��ارات نیز کامال‬ ‫روشن اس��ت‪ .‬ما در طول س��ال های اخیر ورزش کشور را در‬ ‫حال پس��رفت و در بهترین حالت ممکن در حال س��کون‬ ‫دیده ایم‪ .‬به همین دلیل مردم عالقه مندند ش��رایط دیگری‬ ‫را در ورزش ببینند‪.‬‬ ‫در دوره ای که رئیس سازمان تربی ت بدنی بودید‪،‬‬ ‫از دانش�گاه ی ها به�ره بردی�د‪ .‬در این م�ورد چه‬ ‫دیدگاهی دارید؟ ایا وزیر اینده ورزش باید این افراد‬ ‫را بیشتر به کار بگیرد؟‬ ‫‪ l‬دقیقا همی ن طور اس��ت‪ .‬یکی دیگر از ویژگ ی ها‬ ‫ارتباط نزدیک‪ ،‬طبیعی و منطقی می��ان عقالنیت و اعتدال‬ ‫اس��ت‪ .‬عقالنیت و اعتدال از یکدیگر ناش��ی م ی شوند‪ .‬در‬ ‫واقع متاثر از یکدیگر هس��تند‪ .‬حال اینکه این عقالنیت در‬ ‫حوزه ورزش کشور را کدام افراد م ی سازند‪ ،‬من م ی گویم افراد‬ ‫تحصیلکرده و اگاه به حوزه ورزش‪ .‬همواره استفاده از نیروهای‬ ‫تحصیلکرده و دانشگاهی راهگشا بوده و حاال وقت ان رسیده‬ ‫که این گونه افراد را به کار بگیریم و انه��ا را حمایت کنیم تا‬ ‫اتفاقات خوبی در عرصه ورزش کش��ور رقم بخورد‪ .‬این خود‬ ‫موفقیت بزرگی است‪.‬‬ ‫مگر این افرادی که به اعتدال و عقالنیت شهرت‬ ‫دارند‪ ،‬تنها از دل دانشگاه ها بیرون م ی ایند؟‬ ‫‪ l‬صرفا نه از دل دانشگاه ها‪ .‬در اموزش و پرورش هم‬ ‫افراد الیق و شایسته ای هستند که خیلی خوب در این بخش‬ ‫م ی توانند کمک کنند‪ .‬اتفاقا بای��د بگویم در خود ورزش هم‬ ‫مدی رانی هستند که ضمن دارا بودن تحصیالت اکادمیک‪ ،‬از‬ ‫تجربه باالیی برخوردار هستند و م ی توانند ورزش کشور را در‬ ‫مسیر عقالنیت قرار بدهند‪.‬‬ ‫بنابراین ش�ما مجموعه ای از افراد متخصص را‬ ‫مد نظر دارید‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬باید مجموعه ای از افراد شایسته به کار گرفته‬ ‫شود‪ .‬تنها در این صورت است که دولت م ی تواند متناسب با‬ ‫نیازهای مردم خدمات ارزنده ای ارائه کند‪ .‬اصل مهم اعتدال و‬ ‫عقالنیت نزد وزیر ورزش برنامه محوربودن فرد است‪ .‬فردی‬ ‫که م ی خواهد وزارت ورزش و جوانان را اداره کند باید بداند که‬ ‫زمانی ب رای هدر دادن ظرفی ت ها در اختیار ندارد‪ .‬در این صورت‬ ‫تنها یک راه باقی م ی ماند؛ اینکه فرد ب رنامه داشته باشد‪.‬‬ ‫شما این برنامه را داشتید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬خوشبختانه این اتفاق زمان من در حوزه ورزش‬ ‫افتاد که اتفاق مهمی هم بود‪ .‬طرح جامع ورزش سند بسیار‬ ‫مهمی ب رای توسعه ورزش کشورمان است که البته این طرح‬ ‫م ی تواند در حوزه جوانان هم تکرار شود‪ .‬یعنی اینکه ما در حوزه‬ ‫جوانان طرح جامع جوانان را تدوین کنیم‪ .‬این اتفاق مبارکی‬ ‫اس��ت که اگر رخ دهد این دو بخش یعن��ی ورزش و جوانان‬ ‫هر کدام به طور مستقل اما در ارتباطی تنگاتنگ و منطقی با‬ ‫یکدیگر در مسیر توسعه قرار خواهند گرفت‪.‬‬ ‫از شما هم ب ه عنوان یکی از گزینه های اح راز پست‬ ‫وزارت ورزش و جوانان نام برده م ی ش�ود‪ ،‬در این‬ ‫باره صحبت م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬نم ی خواه��م در ای��ن گفت وگو راج��ع به چنین‬ ‫مس��ائلی حرف بزنم‪ .‬اما اجازه بدهید این طور پاس��خ شما‬ ‫را بدهم که هر ک��س که به ای ران عزیز عالقه مند اس��ت و‬ ‫به پیشرفت و توس��عه این مملکت م ی اندیشد‪ ،‬قطعا اماده‬ ‫خواهد بود که توانای ی ها و تجارب خ��ود را در اختیار دولت‬ ‫منتخب قرار بدهد و همکاری داش��ته باش��د‪ .‬ورزش حوزه‬ ‫‪ l‬من به خودم اج��ازه نم ی دهم درب��اره کارگروهی‬ ‫که رئی س جمهور منتخ��ب ب رای انتخ��اب وزرا تعیین کرده‬ ‫اظهارنظری کنم‪ .‬به هر حال این دوس��تان افراد شایسته ای‬ ‫هستند که در حیطه وظایفی که به انها سپرده شده زحمتکش‬ ‫و متخصص هستند‪ .‬اما به طور کلی نقشه راه مشخص است‬ ‫و فکر م ی کنم ش��خص رئی س جمهور منتخب بیش از هر‬ ‫فرد دیگری مختصات انتخاب وزرای کابینه اش را مشخص‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫اقای مهرعلیزاده! ش�ما در دوره ریاس�ت تان در‬ ‫سازمان ورزش‪ ،‬بندی را به اساسنامه اضافه کردید‬ ‫که به محل نزاع موافقان و مخالفان ش�ما تبدیل‬ ‫ش�د؛ بندی که در ان رئیس س�ازمان ورزش حق‬ ‫عزل و نصب روسای فدراسیون را در اختیار داشت‪.‬‬ ‫در این باره صحبت م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬طب��ق قان��ون مس��ئولیت ورزش ب��ر عه��ده‬ ‫رئی س جمهور اس��ت‪ .‬رئی س جمهور نیز این اختیار را به من‬ ‫به عنوان معاون خودش س��پرده بود‪ .‬من در ان مقطع خودم‬ ‫را پاس��خگوی مردم م ی دیدم‪ .‬دولت نم ی توانست از سویی‬ ‫ی در جهت مقابله‬ ‫‪ l‬اتفاقا برعکس‪ .‬این تصمیم اقدام ‬ ‫با ان کاری بود که به هر حال پیش از ما رواج داشت‪.‬‬ ‫چه کاری؟‬ ‫‪ l‬اقدام های متقلبانه‪ .‬مثال اینکه قصد داشتند رئیس‬ ‫فالن فدراس��یون را بردارند و ب رای این کار دست به راه هایی‬ ‫م ی زدند که به نظر من متقلبانه بود‪ .‬با توسل به زی ر مجموعه‬ ‫ان مدیر و ب��ا ب هراه انداختن رای گیری ه��ای صوری تصمیم‬ ‫م ی گرفتند کارش��ان را انجام دهند‪ .‬این درس��ت نبود‪ .‬چون‬ ‫ باید صادقانه برخورد کرد‪ .‬باید ش��فاف بایس��تید و عملکرد‬ ‫فدراسیون ها را مورد ارزیابی قرار بدهید و به انها بگویید به این‬ ‫دالیل کارشناسی شما نمره قب ولی نم ی گیرید‪ .‬قطعا فردی که‬ ‫به عنوان معاون رئی س جمهور انتخاب م ی شود ان قدر اگاهی‬ ‫دارد که از این اختیار نباید سوءاستفاده کند‪.‬‬ ‫شما از این اختیار چگونه استفاده کردید؟‬ ‫‪ l‬من حتی یک بار هم از این اختیار سوءاس��تفاده‬ ‫نکردم‪ .‬نگاه م��ا نظارتی بود‪ .‬بای��د اوض��اع ورزش را کنترل‬ ‫م ی کردیم چون قرار بود پاسخگو باشیم‪ .‬ما صادقانه و شفاف‬ ‫نظ رات مان را مطرح م ی کردیم‪ .‬حاال هم همی ن طور است‪ .‬وزیر‬ ‫ورزش صاحب شانی است که م ی تواند عزل و نصب کند اما با‬ ‫سع ه صدر باید رفتار کند و به زی ر مجموعه اش اعتماد کند و اگر‬ ‫پاسخ این اعتماد ناکامی بود این اختیار را دارد که فرد دیگری را‬ ‫در راس ان فدراسیون قرار بدهد تا از این طریق مردم احساس‬ ‫کنند که به مدی ران ناکام فرصتی داده نم ی شود که دوباره ان‬ ‫ورزش‬ ‫درب�اره کارگروهی که ب�رای انتخاب وزی�ر اینده‬ ‫ورزش تشکیل شده چه نظری دارید؟‬ ‫اما عده ای معتقدن�د این اقدام‪ ،‬رئیس س�ازمان‬ ‫ورزش را ب�ه طرف اتخ�اذ تصمیمات س�لیقه ای‬ ‫پیش م ی برد؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫بسیار جذاب و تاثی ر گذاری است‪ .‬تاثی رات ان را به خصوص‬ ‫نزد مردم م ی بینیم‪ .‬مردم امروز از اتفاقاتی که در حوزه ورزش‬ ‫رخ م ی دهد تاثیر م ی گیرند‪ .‬شاد م ی شوند یا متاسفانه گاهی‬ ‫ناراحت م ی ش��وند‪ .‬وقت��ی تیم ملی ب��ه جام جهانی صعود‬ ‫م ی کند‪ ،‬خوشحالی و شادی خودشان را با یکدیگر تقسیم‬ ‫م ی کنند و جشن ملی به پا م ی کنند‪ .‬وقتی تیم ملی والیبال‬ ‫غرور افرین ظاهر م ی شود‪ ،‬این مردم احساس غرور م ی کنند‬ ‫و انگیزه شان ب رای کار و تالش چند ب رابر م ی شود‪ .‬در مورد‬ ‫کش��تی هم همی ن طور‪ .‬به هر حال نم ی توانیم جذابی ت ها‬ ‫و تاثی رات ورزش را نادیده بگیری��م‪ .‬همه و همه عالقه مند‬ ‫هس��تیم که ورزش از ش��رایطی که فعال در ان ق��رار دارد‬ ‫بیرون بیاید‪ ،‬بحران ها حل شود و در نهایت ورزش در مسیر‬ ‫عقالنیت و اعتدال قرار بگیرد‪.‬‬ ‫مسئولیت بر عهده بگیرد و از س��ویی دیگر اختیاراتی ب رای‬ ‫ایجاد تغییر در فدراس��یون های ورزش نداشته باشد‪ .‬همین‬ ‫حاال هم نم ی تواند‪ .‬مردم وقتی در یک رشته ورزش ناکام ی ها‬ ‫و کاست ی هایی را مشاهده م ی کنند توقع دارند که به ان مشکل‬ ‫رسیدگی شود‪ .‬دولت در قبال این خواسته نم ی توانست بگوید‬ ‫تقصیر من نیست‪ ،‬تقصیر فدراسیون مربوطه است‪ .‬بناب راین‬ ‫نیاز بود که اهرم های کنترلی را در دست داشته باشد‪.‬‬ ‫ناکامی را تجربه کند‪ .‬ب رای مثال یک مامور نیروی انتظامی‬ ‫ طبق قان��ون این اختی��ار را دارد که در صورت مش��اهده‬ ‫ه ر گونه تخلفی از سوی شهروندان‪ ،‬انها را دستگیر کند اما‬ ‫ایا این اتفاق هر لحظه م ی افتد؟ نه‪ ،‬چون قرار نیست در هر‬ ‫لحظه ای ان مامور از اختیار خودش استفاده کند‪ .‬بلکه ان‬ ‫مامور دیگر به این اگاهی رسیده که در چه شرایطی باید‬ ‫برخورد کند‪ .‬در واقع او این اختیار را دارد تا انضباط اجتماعی‬ ‫ایجاد شود اما او از این اختیار هر لحظه استفاده نم ی کند‪.‬‬ ‫ضمن اینکه تصمیم م��ا این بود که وقت��ی فردی کنار‬ ‫م ی رفت فرد بعدی را من به عنوان رئیس سازمان ورزش‬ ‫انتخاب نم ی ک��ردم‪ ،‬بلکه در مورد ف��رد بعدی رای گیری‬ ‫صورت م ی گرفت و در یک فرایند انتخاباتی‪ ،‬رئیس جدید‬ ‫ان فدراسیون کارش را اغاز م ی کرد‪.‬‬ ‫متاسفانه بعض ی ها انگار رابطه خوبی با ب رنامه ندارند‪.‬‬ ‫به نظر می اید بعض ی ها انجام کارهای پشت پرده را بیشتر‬ ‫دوست دارند‪.‬‬ ‫گفته م ی ش�ود وزیر این�ده ورزش یا چهره ای‬ ‫کارگزارانی است یا چهره ای اصالح طلب‪ ،‬شما‬ ‫در این مورد چه پی ش بینی دارید؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم وزی��ر این��ده ورزش باید فردی‬ ‫شایس��ته باش��د‪ .‬من در چارچوب هیچ گروه یا جناحی‬ ‫فکر نم ی کنم‪ .‬به ای��ن فکر نکنیم که مدی��ری که قرار‬ ‫است انتخاب شود باید از جناح خاصی باشد‪ .‬بلکه باید به‬ ‫شایسته ساالری بیندیشیم‪ .‬به این بیندیشیم که وزیر اینده‬ ‫ورزش باید فردی مومن‪ ،‬دلسوز و با کفایت باشد‪ .‬فردی که‬ ‫بتواند روحیه اعتدال گرای��ی را در ورزش ایجاد و تقویت‬ ‫کند‪ .‬اگر همه اینها در فردی جمع ش��د که اتفاقا از جناح‬ ‫دیگری بود و از جناح ما نبود باید همه ما به ان فرد احترام‬ ‫بگذاریم و به او کمک کنیم‪ .‬امیدوارم اتفاقات خوبی در‬ ‫عرصه ورزش کشور رخ دهد و وزیر اینده ورزش ب ر اساس‬ ‫معیارهای��ی انتخاب ش��ود که خواس��ته رئی س جمهور‬ ‫منتخب است‪ .‬چون در نهایت این رئی س جمهور است که‬ ‫م ی تواند ان وزیر را ب رای همکاری بپذیرد یا برعکس‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫سابقه یک جدال قدیمی؛ از پاییز ‪ 83‬تا تابستان ‪92‬‬ ‫‪3‬‬ ‫هدف؛ ساختمان سئول‬ ‫ورزش‬ ‫شاید بهتر است از اتفاقات س��ال ‪ 72‬شروع کنیم‪ .‬پس‬ ‫از حذف ای ران از مرحل��ه انتخابی جام جهان��ی ‪۱۹۹۴‬ـ امریکا‬ ‫در قطر و عدم صعود به این جام جهانی در ش��هریورماه س��ال‬ ‫‪ ۱۳۷۲‬انتقادها علیه غفوری فرد شدت گرفت‪ .‬اذهان عمومی‬ ‫ی مقصر م ی دانس��تند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫س��ازمان را در این ناکام ‬ ‫انجمن فارغ التحصی�لان تربی ت بدنی که در دوره ریاس��ت‬ ‫درگاهی بر سازمان بسیار فعال بودند و حیطه عملکردشان با‬ ‫ورود غفوری فرد کوچک شده بود‪ ،‬در این دوره علیه غفوری فرد‬ ‫فعال ش��دند‪ .‬به اعتق��اد برخی کارشناس��ان‪ ،‬حض��ور فائزه‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬مهم ترین دلیل ب رای کنار رفتن غفوری فرد‬ ‫بود‪ .‬تا پیش از ان انتقادها علیه رئی��س ورزش ای ران کمتر به‬ ‫رئی س جمهوری انتقال م ی یافت‪ ،‬ولی باحضور فائزه هاشمی در‬ ‫ورزش‪ ،‬منتقدان غفوری فرد توان انتقال دالیل و انتقادهایشان را‬ ‫به دست اوردند و در نهایت موفق به اجرای خواست شان شدند‪.‬‬ ‫با جدی ش��دن رفتن غفوری فرد‪ ،‬مخالفان او بیش از گذشته‬ ‫به هاشم ی طبا نزدیک شدند‪ .‬این ارتباطات شایعه انتخاب او‬ ‫به عنوان جانشین غفوری فرد را گسترش داد‪.‬‬ ‫شایعات به حقیقت پیوست و سی د مصطفی هاشم ی طبا‬ ‫بر مس��ند ریاس��ت س��ازمان تربی ت بدنی نشس��ت و معاون‬ ‫رئی س جمهور شد‪ .‬پس از حضور او در این محل مدی ران سابق‬ ‫وزارت صنایع سنگین و مدی ران سیاسی ـ اقتصادی دیگری وارد‬ ‫حیطه ورزش شدند‪ .‬اصوال هاشم ی طبا ب رای ارتقای توجهات‬ ‫به ورزش در مورد ورود مردان سیاسی ـ صنعتی اصرار داشت‪.‬‬ ‫فائقی‪ ،‬معاون سابق هاشم ی طبا در سازمان گسترش و مرکز‬ ‫توسعه صادرات پس از استعفای رضوی به عنوان معاون فنی‪،‬‬ ‫نفر دوم سازمان تربی ت بدنی ش��د‪ .‬باوجود اختالفات گذشته‪،‬‬ ‫ترئیسه‬ ‫هاش��م ی طبا از صفایی فراهانی ب رای حضور در هیا ‬ ‫فدراس��یون فوتبال دعوت کرد‪ .‬صفایی فراهانی پیشتر و در‬ ‫دوره دانش��جویی‪ ،‬عضو تیم فوتبال دانش��کده و تیم فوتبال‬ ‫اتش نشانی بود‪ .‬هرچند او هیچ گاه ـ حتی زمانی که همه او را به‬ ‫غیر ورزشی و فوتب الی بودن متهم م ی کردندـ حاضر نشد سوابق‬ ‫فوتبال ی اش را عنوان کند‪ .‬اما غیر از دو نفر دیگر ـ هاشم ی طبا‬ ‫و صفای ی فراهانی ـ مهرعلی زاده هی چ گاه عالقه ای ب رای ورود به‬ ‫دنیای ورزش از خود نشان نداد‪.‬‬ ‫قرار بود تصمیمات طبق توافقات قبلی گرفته ش��ود‪.‬‬ ‫ش��اید به همین دلی��ل بود ک��ه وقتی س��ی د محمد خاتمی‬ ‫به عنوان رئی س جمهور انتخاب شد‪ ،‬برخی از مدی ران نزدیک به‬ ‫هاشم ی رفسنجانی را حفظ کرد‪ .‬محمد هاشم ی رفسنجانی را‬ ‫به عنوان معاون رئی س جمهوری‪ ،‬عب داهلل نوری را در وزارت کشور‪،‬‬ ‫عطاء اهلل مهاجرانی را در وزارت فرهن��گ‪ ،‬حبیبی را به عنوان‬ ‫معاون اول رئی س جمهور‪ ،‬محسن نوربخش را در بانک مرکزی‬ ‫و دیگر مدی ران را در بخش های مختلف حفظ یا نهایتا جابه جا‬ ‫کرد‪ .‬برخی از این نام ها نیز با همین س��مت ها در دولت قبلی‬ ‫مش��غول بودند که البته در دولت خاتمی حفظ شدند‪ .‬در بین‬ ‫این نام ها مهندس هاشم ی طبا نیز حضور داشت؛ مهندسی که‬ ‫رابطه خیلی خوبی با هاشم ی رفسنجانی داشته و دارد‪ .‬خاتمی‬ ‫وی را در سازمان ورزش نگه داشت‪ .‬شواهد خبر از ائتالف میان‬ ‫کارگزاران ی ها و اصالح طلبان م ی داد‪ ،‬اما رفته رفته این رابطه به‬ ‫اختالفاتی برخورد که خود مرزبندی تازه ای را باعث م ی ش��د‪.‬‬ ‫در واقع این اصالح طلبان بودند که با در دس��ت داشتن قدرت‪،‬‬ ‫ضرورتی نم ی دیدند همچنان به توافقات ضمنی گذشته شان‬ ‫پایبند باقی بمانند‪ .‬اصالح طلبان از هاشم ی رفسنجانی فاصله‬ ‫گرفتند‪ .‬مهرعلی��زاده در دوره دوم ریاس��ت جمهوری محمد‬ ‫خاتمی به عنوان جانشین سی د مصطفی هاشم ی طبا‪ ،‬رئیس‬ ‫سازمان تربی ت بدنی در شرایطی انتخاب شد که اصالحات ی ها‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪76‬‬ ‫ح��ذف کارگزاران ی ها و همفک��ران هاشم ی رفس��نجانی را از‬ ‫دولت در دستورکار قرار داده بودند و اصل ورود مهرعلی زاده هم‬ ‫ناش��ی از پایان ائتالف کارگزاران ‪ -‬مشارکت پس از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 1380‬بود‪ .‬این ماجرا از انجایی اغاز شد‬ ‫که خاتمی خواستار حضور حداکثری محسن صفای ی فراهانی‬ ‫در ورزش شد و حتی گفته م ی شود در ان زمان به هاشم ی طبا‬ ‫گفته بود‪« :‬مسائل مربوط به فوتبال را باید به صفایی فراهانی‬ ‫بس��پارید‪ ».‬این نقل ق ولی اس��ت که تاکنون چند ب��ار از زبان‬ ‫هاشم ی طبا و فائقی در رسانه ها مطرح شده و البته سی د محمد‬ ‫خاتمی نیز هرگ��ز ان را تکذیب نکرده اس��ت‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫رفته رفته از کارگزاران ی ه��ا فاصله گرفتند‪ .‬نتیجه این تصمیم‬ ‫این بود که مدی رانی چون تاجرنیا‪ ،‬سازگار نژاد‪ ،‬صفای ی فراهانی‬ ‫و دیگر نف راتی که اصالح طلب بودند گوی سبقت را از مدی ران‬ ‫کارگزارانی ربودند‪ .‬باالخره بهانه کن��ار زدن اقای مهندس نیز‬ ‫اتفاق افتاد؛ وقتی هاش��م ی طبا در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال‪ 80‬شکست تلخی را پذیرفت دیگر جایی ب رای تعلل وجود‬ ‫نداشت‪ .‬به این ترتیب هاشم ی طبا از ریاست سازمان کنار رفت و‬ ‫جای خود را به محسن مهرعلی زاده داد؛ مدیری که پس از خروج‬ ‫از وزارت صنایع سنگین در نهادهایی مثل مناطق ازاد ب رای چند‬ ‫ماه‪ ،‬سازمان انرژی اتمی و استانداری خ راسان مدیریت کرد‪ .‬اما‬ ‫چرا هاشم ی طبا کنار رفت؟ با شروع دور دوم ریاست جمهوری‬ ‫سی د محمد خاتمی‪ ،‬یکی از مدی ران ارشدی که گمان م ی رفت از‬ ‫بدنه هیات دولت جدا خ واهد شد سیدمصطفی هاشم ی طبا بود‪.‬‬ ‫دالیل متعددی ب رای کنارگذاشتن هاشم ی طبا از ریاست سازمان‬ ‫تربی ت بدنی عنوان م ی شود‪ .‬برخی معتقدند فعالیت سیاسی و‬ ‫پشت پرده صفای ی فراهانی‪ ،‬رمضانیان پور و علی خاتمی ب رادر‬ ‫رئی س جمهوری در این برکناری نقش داش��ت‪ .‬اختالفات دوره‬ ‫وزارت صنایع سنگین‪ ،‬گویا سر باز کرده بود‪ .‬اختالفات عمیق‬ ‫صفایی و هاشم ی طبا در دوره همکاری شان که بارها و بارها به‬ ‫نشریات کشیده ش��د‪ ،‬م ی تواند تایی د کننده این فعالیت باشد؛‬ ‫هرچند صفای ی فراهانی بارها اعالم کرد از هاشم ی طبا حمایت‬ ‫م ی کند‪ .‬هاشم ی طبا کنار رفت تا محسن مهرعلی زاده جانشین‬ ‫او ش��ود‪ .‬رئیس س��ازمان تربی ت بدنی دیگر یک اصالح طلب‬ ‫بود‪ ،‬نه یک مدی��رکارگزارانی‪ .‬مهندس مهرعلی��زاده یکی از‬ ‫نخس��تین کارهایی که انجام داد کنار زدن سعید فائقی بود؛‬ ‫مردی که به هاشم ی طبا نزدیک بود و معاون سازمان ورزش‪،‬‬ ‫در واقع این شروع تغیی رات پردامنه اقای مهندس بود‪ .‬او ب رای‬ ‫تغیی رات در س��ازمان ورزش باید نف رات نزدیک به خودش را به‬ ‫س��ازمان ورزش م ی اورد‪ .‬او ضمنا به نفوذ در فدراس��یون های‬ ‫ورزشی نیز م ی اندیشید‪ .‬ش��اید به همین دلیل بود که با بدنه‬ ‫روسای فدراسیون ها ارتباط تنگاتنگی برقرار کرد اما در میانه‬ ‫راه تصمیم گرفت از مدی رانی اس��تفاده کند که به طور بالقوه‬ ‫حاضر به همکاری با او هستند‪ .‬نف راتی چون دادکان‪ ،‬یزدان ی خرم‬ ‫و کفاش��یان که در واقع اصالح طلب نبودن��د و اتفاقا در جناح‬ ‫راست سنتی تع ریف م ی شدند‪ ،‬اما اماده همکاری با مهرعلی زاده‬ ‫بودند‪ .‬اساس��نامه فدراس��یون های ورزش��ی در زمان ریاست‬ ‫محس��ن مهرعلی زاده به نحوی تغییر کرد که رئیس سازمان‬ ‫ورزش‪ ،‬رئیس مجمع هر فدراسیون ش��د و بر این اساس حق‬ ‫عزل و نصب روسای فدراسیون را یافت‪ .‬عالوه بر مهرعلی زاده‬ ‫تمام ی جانشی ن هایش از این «افزایش اقتدار» نهایت استفاده‬ ‫را کردند‪ .‬در زمان ریاست وی در سازمان تربی ت بدنی بندی به‬ ‫اساسنامه فدراسیون ها اضافه شد مبنی بر اینکه رئیس سازمان‬ ‫تربی ت بدنی م ی تواند در عزل و نصب روس��ای فدراسیون ها‬ ‫اختیار تام داشته باشد‪ .‬از ان زمان تاکنون انتقادهای زیادی درباره‬ ‫گنجانده شدن این بند در اساس��نامه به مهرعلی زاده وارد شده‬ ‫است؛ انتقاداتی که مهرعلی زاده هر بار با ان روبه رو شده‪ ،‬این گونه‬ ‫درباره اش واکنش نشان داده اس��ت‪« :‬مشکل ورزش ما وجود‬ ‫ان بند نیست‪ ،‬بلکه مشکل در اس��تفاده نابجا از ان بند است‪.‬‬ ‫این بند به منظور ایجاد نظارت و کنترل دولت در اساسنامه ها‬ ‫گنجانده شده‪ ،‬نه دخالت دولت‪ .‬شاهد این مطلب دوران ریاست‬ ‫من در سازمان تربی ت بدنی اس��ت که در ان سه سال استفاده‬ ‫نابجایی از این بند نکردم‪ .‬این بند ب رای نظارت گنجانده ش��ده‬ ‫بود و نباید از ان ب رای دخالت استفاده شود‪ ».‬پروژه تغییر روسای‬ ‫فدراسیون های ورزش��ی به ش��کلی جدی در حال انجام بود؛‬ ‫پروژه ای که مهرعلی زاده درباره اش با افتخار سخن م ی گفت و‬ ‫عزل و نصب هایش را به نفع ورزش کشور برم ی شمرد‪.‬‬ ‫این در حالی بود که هاش��م ی طبا نظر متفاوتی داشت‪.‬‬ ‫او که مخال��ف مهرعلی زاده به ش��مار م ی رف��ت و در خیابان‬ ‫گاندی به عنوان رئی س کمیته ملی المپیک بخشی از ورزش‬ ‫را مدیریت م ی کرد‪ ،‬در این باره تاکید م ی کرد‪« :‬چطور یک نفر‬ ‫م ی تواند تصمیم بگیرد که چه چیزی خوب است و چه چیزی‬ ‫بد‪ .‬باید اختیارات را به مجمع بدهیم‪ .‬من نم ی گویم روس��ای‬ ‫فدراسیون هایی که قرار است عوض شوند خوب کار کرده اند‪،‬‬ ‫بلکه حرف من این است که این تغیی رات‪ ،‬باید مطابق ضوابط‬ ‫منطقی باشد‪ .‬طبق اساس��نامه ای که ما تنظیم کرده بودیم‪،‬‬ ‫رئیس فدراسیون را باید مجمع تعیین م ی کرد و مجمع برکنار‬ ‫م ی کرد‪ .‬رئیس س��ازمان تربی ت بدنی به عنوان رئیس مجمع‬ ‫م ی توانست در صورتی که ضعفی در کار فدراسیون دید مجمع‬ ‫را تشکیل داده و نقاط ضعف را بگوید تا اعضای مجمع تصمیم‬ ‫بگی رند رئیس فدراسیون به کار خود ادامه دهد یا ندهد‪ .‬بندی به‬ ‫اساسنامه اضافه شده و در ان این اختیار به رئیس سازمان داده‬ ‫شده تا هر وقت خ واست رئیس فدراسیون را برکنار کند و به نظر‬ ‫من این کاری بسیار نابجایی است‪».‬‬ ‫مهرعلی زاده اما همچنان تصمیمات خودش را پیگیری‬ ‫م ی کرد‪ .‬او حتی خیلی از مدی رانی که به هاشم ی طبا نزدیک‬ ‫بودند را تغییر داد مثل داورزنی‪ ،‬فائقی‪ ،‬امیرحسینی‪ ،‬کامبوزیا‪،‬‬ ‫غضنفری‪ ،‬خطیب‪ ،‬خادم و ‪ ...‬و البته نف راتی را جانشین این افراد‬ ‫کرد که تاحدودی با وی همسو بودند‪ .‬به عنوان مثال او قراخانلو را‬ ‫به عنوان معاون فرهنگی سازمان ورزش جانشین امیرحسینی‬ ‫کرد‪ .‬مهرعلی زاده همچنین از طیفی از دانشگاه ی ها نیز استفاده‬ ‫کرد تا خود را به طیف علم ی ها وفادار نشان دهد‪ .‬به همین دلیل‬ ‫بود که گائینی‪ ،‬اقایی‪ ،‬باقرزاده‪ ،‬قراخانلو‪ ،‬حمیدی و برخی دیگر‬ ‫از دانشگاه ی ها را وارد حوزه ورزش کرد‪ .‬نکته جالب توجه اینکه‬ ‫این افراد همان هایی بودند که منتقدان هاشم ی طبا محسوب‬ ‫م ی شدند‪ .‬این نف رات هاشمی طبا را هم واره به سنتی بودن متهم‬ ‫م ی کردند و تاکید داشتند که او با کار کارشناسی و علمی بیگانه‬ ‫است‪ .‬هرچند در سوی مقابل‪ ،‬هاش��م ی طبا نیز ب رای انکه به‬ ‫مخالفانشثابت کند کهیکمدیرسنتینیستوالبتهازورزش‬ ‫شناخت کافی دارد کتابی در حوزه علم تمرین ورزش نوشت‪ .‬اما‬ ‫این ب رای متوقف کردن مخالفان��ش کافی نبود‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫مهرعلی زاده تصمیم خودش را ب رای تغیی رات در ورزش گرفته بود‪.‬‬ ‫تغیی راتی که خیلی زود قرار بود به خیابان گاندی برسد‪ .‬او ب رای‬ ‫رسیدن به هدفش دو بال را انتخاب کرد؛ بال اول دانشگاه ی ها‬ ‫بودند‪ .‬دکتر قراخانلو که مهرعلی زاده وی را مامور کرد تا طرح جامع‬ ‫ورزش را تدوین کند‪ .‬در واقع مهرعلی زاده ب رای اینکه بتواند نزد‬ ‫اهالی ورزش جایی ب رای خود باز کند س��عی کرد از همان اغاز‬ ‫ی به ورزش داش��ته باش��د‪ .‬وی جای خالی‬ ‫مدیریت‪ ،‬ورود علم ‬ ‫یک طرح جامع ب رای ورزش کشور را مطرح کرد و ب رای تدوین‬ ‫این طرح هزینه های زیادی کرد؛ طرحی که مورد انتقاد خبرگان‬ ‫تجربی ورزش و حمایت دانشگاهیان ورزش قرار گرفت‪ .‬با این‬ ‫حال قراخانلو‪ ،‬فرد نزدیک به مهرعلی زاده نیز همراه خودش عده‬ ‫دیگری از دانش��گاه ی ها را به حوزه مدیریت ورزش اورد‪ .‬او که‬ ‫ابتدا پست معاونت فرهنگی سازمان ورزش را ب ر عهده داشت در‬ ‫نهایتبهکمکمهرعلی زادهموفقشدبرصندلیریاستکمیته‬ ‫ملی المپیک دست پیدا کند‪ .‬مهرعلی زاده همچنین از برخی‬ ‫مدی ران دیگر استفاده کرد؛ مدی رانی که اصالح طلب نبودند اما بال‬ ‫دوم خوبی ب رای مهرعلی زاده محسوب م ی شدند؛ دادکان‪ ،‬یزدانی‬ ‫خرم و‪ ...‬البته در این بین مهرعلی زاده از برخی مدی ران ورزشی‬ ‫غافل نماند‪ .‬به عنوان مثال مشحون را در فدراسیون بسکتبال‬ ‫نگه داشت‪ .‬او به مدیری ورزشی همچون مشحون اعتماد کرد‬ ‫و همین امر باعث ش��د تا وی دوران طالیی را در بس��کتبال‬ ‫کشور رقم بزند‪ .‬اما نوبت به فدراسیون فوتبال رسیده بود‪ .‬تنها‬ ‫هاشم ی طبا نبود که با صفای ی فراهانی به مشکل برخورده بود‬ ‫بلکه خود مهرعلی زاده نیز مترصد فرصتی ب رای کنار زدن رئیس‬ ‫وقت فدراسیون فوتبال بود‪ ،‬این فرصت انجایی به دست امد که‬ ‫تیم ملی در دوره ریاست صفایی به جام جهانی نرفت‪ .‬بناب راین‬ ‫افکار عمومی منتظر برکناری صفای ی فراهانی بود‪ .‬او کنار زده‬ ‫شد تا دادکان‪ ،‬همان چهره ای که اصالح طلب نبود اما حاضر بود‬ ‫با مهرعلی زاده کار کند‪ ،‬به پست ریاست فدراسیون فوتبال برسد‪.‬‬ ‫یداد که هاشم ی طبا تیم خودش را به‬ ‫این تغیی رات در حالی رخ م ‬ ‫کمیته ملی المپیک برده بود‪ .‬درست در برهه ای که هاشم ی طبا‬ ‫اتفاقا پست مهم عضویت در هیات اجرایی کمیته بی ن المللی‬ ‫المپیک را به دست اورده بود‪ ،‬اما ط ولی نکشید که هاشم ی طبا‬ ‫کنار زده شد؛ اتفاقی که در پاییز سال ‪ 83‬رخ داد‪ .‬ائتالفی شکل‬ ‫گرفتهبودکههاشم ی طبادیگرنم ی توانستمقابلانمقاومت‬ ‫کند؛ درخشان‪ ،‬مشحون‪ ،‬اسحاقی‪ ،‬خسروی وفا‪ ،‬قدمی‪ ،‬یزدانی‬ ‫خرم و خیل ی های دیگر که از مخالفان هاش��م ی طبا به شمار‬ ‫م ی رفتند شرایطی را ایجاد کردند که هاشم ی طبا در انتخابات‬ ‫کمیته ملی المپیک شکست بخورد‪ .‬جالب اینکه مهرعلی زاده‬ ‫خودریاستکمیتهملیالمپیکرابرعهدهنگرفتوقراخانلورابه‬ ‫نگاه سیاسی حاکم نشود‬ ‫‪4‬‬ ‫تو گو با رضا قراخانلو درباره وزیر ورزش اینده‬ ‫گف ‬ ‫دکتر قراخانلو معتقد است وزیر اینده ورزش باید نگاهی کارشناسانه به ورزش داشته باشد و افراد دانشگاهی را‬ ‫در پروژه تصمیم گیری های مهم دخالت دهد‪ .‬با رئیس اسبق کمیته ملی المپیک درباره احتمال وزیر شدن هاشمی طبا یا‬ ‫مهرعلیزاده همصحبت شدیم و اینکه ورزش حاال چگونه باید اداره شود‪ .‬متن گفت وگوی مثلث با قراخانلو را می خوانید‪.‬‬ ‫اق�ای قراخانل�و! این روزه�ا بحث انتخ�اب وزیر‬ ‫ورزش خیل�ی داغ ش�ده‪ ،‬نظر ش�ما در این مورد‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬به طور کل��ی باید بگویم بع��د از انقالب جز یک‬ ‫دوره یعنی دوره ای که اقای درگاهی ریاست سازمان ورزش‬ ‫را بر عهده داشت‪ ،‬هی چ گاه ما شاهد نگاه علمی و تخصصی‬ ‫در ورزش نبودیم‪ .‬دانشگاه ی ها و تحصیلکرده ها در سازمان‬ ‫ورزش بودند اما نقش تعیی ن کننده ای نداشتند و همیشه از‬ ‫نفوذی حداقلی برخوردار بودند‪ .‬در واق��ع این موضوع مهم‬ ‫نیست که شما چند نفر از تحصیلکرده ها و دانشگاه ی ها را‬ ‫به سازمان ورزش بیاورید‪ .‬بلکه مهم این است که به این افراد‬ ‫نفوذ و اختیار تصمیم گیری بدهی��د‪ .‬البته این یک واقعیت‬ ‫اس��ت که در هر دوره ای ما ش��اهد بوده ایم برخی روس��ای‬ ‫فدراس��یون ها افرادی تحصیلکرده بوده ان��د‪ .‬اما این کافی‬ ‫نیست‪ .‬در دوره اقای مهرعلی زاده یک اتفاق مهم رخ داد‪ .‬تا ان‬ ‫زمان ورزش ما هیچگاه به این ضرورت پی نبرده بود که باید‬ ‫طرحی جامع داشته باشد‪ .‬خب اقای خاتمی‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫وقت در ابالغ خودش��ان به اقای مهرعلی زاده دست روی این‬ ‫نکته گذاشتند و تاکید کردند که طرح جامع باید تدوین شود‪.‬‬ ‫مدیریت این کار هم بر عهده من بود‪ .‬بنده هم تالش کردم‬ ‫این طرح را به کمک ورزش��کاران‪ ،‬مربیان و افراد با تجربه اما‬ ‫با نگاهی کارشناس��ی و اکادمیک تدوین کن��م‪ .‬این اتفاق‬ ‫خوبی بود‪.‬‬ ‫در دوره ریاس�ت اق�ای مهرعلی�زاده بن�دی ب�ه‬ ‫اساسنامه اضافه شد که وی م ی توانست روسای‬ ‫فدراس�یون ها را ع�زل و نص�ب کند‪ .‬نظر ش�ما‬ ‫در این باره چیست؟‬ ‫‪ l‬کار غلطی بود‪ .‬اینکه رئیس سازمان ورزش اختیار‬ ‫‪ l‬نتایج خوبی گرفته ش��د اما این نتایج ارتباطی به‬ ‫مدیریت ورزش کش��ور نداشت‪ .‬ما در س��ال های اخیر هرگز‬ ‫رویکردی زی ر بنایی نداش��ته ایم‪ .‬افتخارات ما در حوزه هایی‬ ‫رقم خورد ک��ه اتفاقا پای وزارت ورزش در کار نبود‪ .‬کش��تی‬ ‫ما وقتی با محمد بنا و بچه های کشت ی گیر پرتالش مان به‬ ‫اوج افتخار رسید که فدراسیون کشتی اصال رئیس نداشت‪.‬‬ ‫اف��کار عمومی هم حاال ای��ن موضوع را به خوب��ی دریافته‬ ‫که ان افتخ��ارات حاصل کار مدیریت ورزش کش��ور نبوده‬ ‫است‪ .‬ما وقتی باید به این وزارتخانه نمره قبولی بدهیم که‬ ‫کارهای زی ر بنایی خوبی از این مدی ران دیده باش��یم اما این‬ ‫ورزش‬ ‫در کدام دوره به دانشگاه ی ها ارزش و بهای الزم‬ ‫داده ش�د تا در پ�روژه تصمی م گیری های ورزش‬ ‫وارد شوند؟‬ ‫ارزیابی شما از عملکرد دولت در حوزه ورزش در‬ ‫سال های اخیر چیست؟‬ ‫اتفاق رخ نداده است‪ .‬فراتر از اینها باید بگویم اساسا تشکیل‬ ‫ی دفعی و ناگهانی بود‪.‬‬ ‫وزارتخانه ورزش و جوانان تصمیم�� ‬ ‫این وزارتخانه هنوز هم تعریف و تقسیم کار مشخصی ندارد‪.‬‬ ‫تو سازها چه کردیم‪ ،‬غیر از اینکه پشت سر هم‬ ‫در حوزه ساخ ‬ ‫کلنگ هایی زده شد که به تعداد پروژه های ناتمام ما اضافه‬ ‫کرد؟ نه‪ ،‬ما کار اساسی مشاهده نکردیم و در این بخش هم‬ ‫نم ی توانیم متقاعد شویم که کارهای ویژه ای صورت گرفته‬ ‫است‪ ،‬ضمن اینکه وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک طی‬ ‫سال های اخیر در بدترین نوع ارتباط با یکدیگر به سر برده اند‬ ‫و هرگز نتوانستند باهم رابطه ای توام با منطق داشته باشند‪.‬‬ ‫درگیری با مجامع بی ن المللی نیز یکی دیگر از مشکالت این‬ ‫وزارتخانه بوده است‪ .‬شما نگاه کنید ه ر جا که وزارت ورزش با‬ ‫فدراسیونی مخالفت کرده‪ ،‬ان فدراسیون اتفاقا نتایج خوبی‬ ‫به دست اورده است‪ .‬درباره فوتبال این موضوع کامال روشن‬ ‫است‪ .‬وزارت ورزش قصد داشت افراد خودش را به فدراسیون‬ ‫فوتبال بفرس��تد اما این اتف��اق رخ نداد تا تن��ش میان این‬ ‫فدراسیون و وزارت ورزش شدت بگیرد و درنهایت م ی بینیم‬ ‫که تیم ملی ب��ه جام جهانی صعود ه��م م ی کند‪ .‬خب اینها‬ ‫همگی نشانه هایی است که م ی گوید وزارت ورزش عملکرد‬ ‫موفقی نداشته است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬صحبت از انتخاب وزیر اینده ورزش است؛ وزیری‬ ‫که به نظر من باید فردی معتدل و مدبر باشد‪ .‬فردی که قرار‬ ‫است وزارت ورزش و جوانان به او سپرده شود باید تحصیالت‬ ‫اکادمیک داشته باشد و در کنار سوابق مدیریتی و اجرایی‪ ،‬از‬ ‫سوابق ورزشی نیز برخوردار باشد‪ .‬شاخصه دیگری که معتقدم‬ ‫باید به ان توجه شود خوش��نام بودن و پاکدست بودن وزیر‬ ‫ورزش و جوانان است‪.‬‬ ‫عزل و نصب روسای فدراسیون ها را داشته باشد‪ ،‬کار غلطی‬ ‫بود و من همان موقع هم در ی��ک برنامه زنده تلویزیونی در‬ ‫حالی که مع��اون اقای مهرعلی زاده بودم با تصمیم ایش��ان‬ ‫مخالفت کردم و گفتم این تصمیم‪ ،‬کار درستی نیست‪ .‬ان‬ ‫بند حاصل تفکر دانشگاه ی ها نبود‪ .‬هرچند اقای مهرعلی زاده‬ ‫دالیل خاص خ��ودش را مط��رح م ی کرد‪ .‬ب��ه همین دلیل‬ ‫قضاوت درباره این تصمیم کمی س��خت ب��ود‪ .‬اما من نظر‬ ‫شخص ی ام را بدون تعارف مطرح کردم‪.‬‬ ‫ساختمانکمیتهفرستادتاریاستشرابرعهدهبگیرد؛قراخانلویی‬ ‫که با بدنه اصالح طلبان رابطه خوبی داشت و البته مورد تایید‬ ‫رئی س جمهور وقت هم بود‪ .‬هاشم ی طبا در یک غروب پاییزی‬ ‫از کمیته ملی المپیک رفت هرچند بعده��ا به رای گیری این‬ ‫انتخابات شبهه وارد کرد‪ ،‬گرچه کار از کار گذشته بود‪ .‬از میان‬ ‫مثلث صنعت ی های ورزش؛ هاشمی طبا ‪ -‬مهرعلی زاده ‪ -‬صفایی‬ ‫فراهانی‪ ،‬این محس��ن مهرعلی زاده بود که در ورزش به قدرت‬ ‫حداکثری دس��ت یافته بود و عزم پاستور م ی کرد‪ .‬حاال ‪ 8‬سال‬ ‫از ان روزگار گذشته‪ .‬تیم هاشمی طبا شاید بخواهند تالفی ان‬ ‫بع دازظهر پاییزی را بکنند شاید هم محسن مهرعلی زاده این بار‬ ‫هم ارام و بدون جنجال ساختمان سئول را صاحب شود‪ .‬جدال‬ ‫سختی است‪g.‬‬ ‫حاال یک کارگروه ورزش تشکیل شده که وظیفه‬ ‫انتخاب وزی�ر اینده ورزش را بر عه�ده دارد‪ ،‬نظر‬ ‫شما درباره این کارگروه چیست؟‬ ‫‪ l‬به نظ��ر م��ن در کارگ��روه ورزش بای��د از افراد‬ ‫متخصصی اس��تفاده ش��ود که م ی توانند وزی��ری معتدل‬ ‫و باکفای��ت را انتخاب کنن��د‪ .‬نباید این کارگروه به س��متی‬ ‫برود که تفکرات یک فرد یا یک جناح خ��اص در ان حاکم‬ ‫ش��ود‪ .‬انتخاب وزیر ورزش در ش��رایطی م ی تواند بازتابی از‬ ‫یک نیاز ملی باش��د که کارگروه انتخاب اقای وزیر‪ ،‬همین‬ ‫نگاه فراجناح��ی را در خود حفظ کن��د و از جهت گیری های‬ ‫سیاسی بپرهیزد؛ دیدگاه های شخصی را وارد پروسه انتخاب‬ ‫نکند و خصومت های قبلی را نیز کن��ار بگذارد‪ .‬به نظر من‬ ‫جای اقای مهرعلی زاده در این کارگروه خالی اس��ت و ایشان‬ ‫خیلی خوب م ی توانس��ت در انتخاب وزیری معتدل و مدبر‬ ‫مشارکت کند‪.‬‬ ‫خیل ی ها معتقدند وزیر اینده ورزش یا هاشم ی طبا‬ ‫است یا مهرعلیزاده‪ .‬به نظر شما ورزش در اینده‬ ‫کدام یک از این مدیران را م ی خواهد؟‬ ‫‪ l‬با احترامی که ب رای هر دو این عزیزان قائل هستم‬ ‫باید بگویم که محصورکردن مدیریت اینده ورزش کش��ور‬ ‫در چارچوب تفکرات هاشم ی طبا و مهرعلی زاده کار درستی‬ ‫نیست‪ .‬هرکدام از این دوستان ضع ف ها و نقاط قوتی داشته اند‬ ‫که وزی��ر این��ده ورزش م ی تواند از راه و روش این دوس��تان‬ ‫ایده های خوبی ب رای اداره ورزش کشور دریافت کند‪ .‬در واقع‬ ‫م ی خواهم بگویم اصل ی ترین شاخصه ها ب رای انتخاب وزیر‬ ‫اینده ورزش باید برنامه محوری‪ ،‬نگاه استراتژیک و شناخت‬ ‫علم ‬ ‫ی ان فرد از حوزه ورزش باشد‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫ماندال میگفت‬ ‫گذشته هاگذشته‬ ‫سفیرافریقای جنوبیدرتهران‬ ‫درگفت وگوی اختصاصی با مثلث‬ ‫دیـــدار‬ ‫«ماندال زنده است تا عدالت و برابری زنده است»؛‬ ‫این جمله ای بود که روزی که بیم�اری او رو به وخامت‬ ‫گذاش�ت‪ ،‬روی صفح ه های ش�بکه اجتماعی نوش�ته‬ ‫ش�د‪ .‬امروز گرچه ماندال در بس�تر بیماری افتاده ولی‬ ‫روزی نیست که دوستدارانش بیرون بیمارستان برای‬ ‫سالمت ی اش دعا نکنند؛ کسی که سمبل مبارزه و تالش‬ ‫در برابر نابرابری های اجتماعی بود و برای رس�یدن به‬ ‫حق برابری و عدالت سیاهان افریقای جنوبی بیش از دو‬ ‫دهه به زندان رفت و هزینه ازادی را در حبس و زندان داد‪.‬‬ ‫هفته نامه مثلث در گفت وگو ب�ا ویلیام مکس فیلمان‬ ‫وایتهد‪ ،‬س�فیر جمهوری افریقای جنوبی در تهران به‬ ‫ابعاد زندگی ماندال‪ ،‬رهبر ازادی سیاهان افریقای جنوبی‬ ‫پرداخته است؛ جایی که جناب سفیر از سیر مبارزاتی‬ ‫م�ردم افریقای جنوبی در رفع تبعیض نژادی س�خن‬ ‫م ی گوید و به زندگ�ی و مرام سیاس�ی ماندالی بزرگ‬ ‫م ی رسد‪ .‬این گفت وگو در واقع تالشی برای بزرگداشت‬ ‫مردی اس�ت که برای ازادی زندگی ک�رد‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫اس�ت که هفته نامه مثلث از تالش های س�رکار خانم‬ ‫خلوتی که زحمات زیادی را برای این گفت وگو کشیدند‪،‬‬ ‫تشکر م ی کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫امروز که در کار سیاست هس�تید اگر به گذشته‬ ‫برگردید چه خاطره ای از اق�ای ماندال دارید؟ برای‬ ‫اولین بار با نام او کجا و چگونه اشنا شدید؟‬ ‫‪ l‬این به گذشته ب ر م ی گردد‪ ،‬یعنی زمان جوانی من‪.‬‬ ‫زمانی که من و همساالنم با یکسری ناب رابری های اجتماعی‬ ‫در افریقای جنوب��ی مواجه بودی��م‪ .‬ما در ای��ن دوره به دنبال‬ ‫یافتن پاس��خ های این ناب رابری ها بودیم و در همین مس��یر‬ ‫یکی از راه حل ه��ای مواجهه با این معضالت‪ ،‬پیوس��تن به‬ ‫گروه هایی بود که سیاس��ت مقاومتی را پیش��ه کرده بودند‪.‬‬ ‫من ان موقع ‪ -‬س��ال های دهه ‪ - 60‬به دبیرستان م ی رفتم‪.‬‬ ‫البته بع د ها که به دانش��گاه رفتم به س��ازمان دانش��جویان‬ ‫افریقای جنوبی (‪ )SASO‬پیوستم‪ .‬جنب ش های دانشجویی‬ ‫در ان سال ها بس��یار فعال بودند و سیاس��ت مقاومتی را در‬ ‫پیش م ی گرفتن��د‪ .‬یکی از این جنب ش ها‪ ،‬جنبش س��ازمان‬ ‫دانشجویان افریقای جنوبی به رهبری اقای استیون بنتو بیکو‬ ‫بود که در سال ‪ 1977‬در زندان رژیم اپارتاید کشته شد‪ .‬در این‬ ‫‪78‬‬ ‫سال ها بود که تصویر روشن تری از فعالی ت های اقای ماندال‬ ‫نزد گروه های دانش��جویی که ضد تبعیض مبارزه م ی کردند‬ ‫به وجود امد‪ .‬جایی که ما بیشتر با اهداف و برنامه های او در‬ ‫سیاست مقاومتی در ب رابر ناب رابری های اجتماعی که بر جامعه‬ ‫سیاهان تحمیل م ی شد‪ ،‬متمرکز شدیم‪.‬‬ ‫در ان سال ها نام های بس��یاری بودند که دانشجویان‬ ‫را متاثر از خود کرده بودند؛ کسانی مثل رابرت سوبوکوئه که‬ ‫عضو کنگره «پان افریکن» بود‪ .‬به ه��ر حال این الگوهای‬ ‫مبارزه با تبعی��ض و ناب رابری های اجتماعی‪ ،‬دانش��جویان و‬ ‫محی ط های دانشجویی را تحت تاثیر قرار م ی داد‪ .‬ماندال اما‬ ‫روح فراگیر مقاومت بود‪ .‬در این زمان او زندانی بود و اطالعاتی‬ ‫که درباره او به دست م ی امد زی ر زمینی‪ .‬در نتیجه ماندال ب رای‬ ‫مبارزان به یک معما تبدیل ش��ده بود چون عکسی از او در‬ ‫روزنامه ها منتشر نم ی شد و صحب ت کردن از او در مکان های‬ ‫عمومی نیز ممنوع بود‪ .‬اگر م ی خواستیم چیزی از او بدانیم‬ ‫یا از برنامه هایش مطلع شویم‪ ،‬این کار توسط کسانی انجام‬ ‫م ی شد که عمدتا از طرفداران و مبارزان قدیمی کنگره ملی‬ ‫افریقا بودند‪.‬‬ ‫این س�وال را از این جهت پرس�یدم که ش�ما در‬ ‫س�ال های رژیم اپارتاید زندگی و جوانی کرده اید‪،‬‬ ‫این رژیم چه شاخصه ای داش�ت‪ .‬با اینکه از نظر‬ ‫جمعیتی اکثریت جمعیت با سیاهان بود اما این‬ ‫س�فیدها بودند که تبعیض نژادی را برقرار کرده‬ ‫بودند‪ ،‬چرا این اتفاق رخ داد؟‬ ‫‪ l‬این ماجرا به دوره اس��تعمار برم ی گردد‪ .‬البته من‬ ‫نم ی خواهم به ریش��ه های تاریخی این ماجرا بپردازم چرا که‬ ‫فرصت دیگری م ی طلبد‪ ،‬اما در مورد اینکه چرا رژیم اپارتاید‬ ‫برقرار شد‪ ،‬دلیلش همین استعمار و روابطی که در همان زمان‬ ‫توسط بریتانیای ی ها در افریقای جنوبی برقرار شد‪ ،‬بود‪ .‬اصال‬ ‫یکی از دالیل تشکیل کنگره ملی افریقا موضوع اراضی بود‪ .‬در‬ ‫واقع موضوع اراضی تبعی ض نژادی را در افریقای جنوبی تقویت‬ ‫کرد و افریقای ی ها را در سرزمین مادری شان ب ی زمین کرد‪.‬‬ ‫ماندال در ابتدا برای رفع تبعیض نژادی چه کرد و‬ ‫چه نقشی در این مبارزه داشت؟‬ ‫‪ l‬ب رای اینکه بدانیم ماندال چه نقشی در این زمینه‬ ‫داشت باید نقش او را در ارتباط با مبارزات کنگره ملی بررسی‬ ‫کنیم؛ زمانی که او با همراهی چند نفر دیگر سازمان جوانان‬ ‫کنگره ملی افریقا را پایه گذاری کردند‪ ،‬در واقع ماندال به عنوان‬ ‫عضو پایه گذار س��ازمان جوانان با سازماندهی‪ ،‬فعالی ت های‬ ‫شب ه نظامی بیشتری را ب رای کنگره ملی افریقا به ارمغان اورد‪.‬‬ ‫س��ازمان جوانان در ان زمان فکر م ی کرد که رویکرد رهبری‬ ‫قدیمی حزب کنگره ملی افریقا در مبارزات محافظه کارانه بوده‬ ‫است‪ .‬دولت هم تنها از منافع سفی د پوستان حمایت م ی کرد‪.‬‬ ‫پس این احساس همگانی در شکل گیری مبارزه به شکلی‬ ‫که اقای ماندال م ی خواس��ت‪ ،‬به وجود امد‪ .‬همین احساس‬ ‫همگانی باعث پیروزی فلسفه ماندال در افریقای جنوبی شد‪.‬‬ ‫شما گفتید که اقای ماندال از ش�یوه های رهبران‬ ‫قدیم مب�ارزه ناراضی بود‪ .‬البته او قائ�ل به مبارزه‬ ‫مسلحانه بود اما در عین حال م ی گفت که باید به‬ ‫عدم خشونت پایبند باشیم‪ .‬این به چه معناست؟‬ ‫فلسفه مبارزه او چه بود؟‬ ‫‪ l‬ماندال البته خود در مورد این موضوع واکنش نشان‬ ‫داده است‪ .‬او به صراحت م ی گوید که هیچ کس نم ی تواند من‬ ‫را خارج از چارچوب کنگره ملی ارزیابی کند‪ .‬ماندال م ی گوید که‬ ‫من را باید در شرایطی بسنجید که کنگره ملی از یک سازمان‬ ‫در مورد رابطه اقای ماندال با گروه های فلسطینی‬ ‫بفرمایید‪ .‬ایده او برای حل مس�اله فلسطین چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬رابطه خوبی میان ماندال و گروه های فلسطینی‬ ‫ب��ود‪ .‬رابطه ای تنگاتن��گ و همکاری های مش��ترکی میان‬ ‫جنب ش ه��ای فلس��طینی و کنگره مل��ی بود ک��ه گاهی‬ ‫اموزش های متقابل و به اش��تراک گذاری هایی میان این دو‬ ‫صورت م ی گرفت‪ .‬ماندال نسبت به مساله فلسطین حساس‬ ‫بود و ب رای او سرنوش��ت فلس��طین مهم ب��ود‪ .‬در فرهنگ‬ ‫افریقای جنوبی نیز مساله فلس��طین مقدس است و انها را‬ ‫متاثر از خود ساخته است‪ .‬در سیاست خارجی افریقای جنوبی‬ ‫این درک متقابل در مورد مساله فلسطین وجود دارد‪ ،‬اینکه‬ ‫باید نهادهایی ب رای حل مشکالت این چنینی تشکیل شود و‬ ‫بحران موجود و بحران شبیه به ان را بتواند حل نماید‪ .‬مساله‬ ‫ی مورد‬ ‫فلسطین در افریقای جنوبی به عنوان یک مساله بوم ‬ ‫توجه است‪ .‬گویی مردم نس��بت به ان درک مشترکی دارند و‬ ‫نکته دیگر اینکه باید مس��ائل این چنینی به دست کسانی‬ ‫حل شود که خود به نوعی درگیر ان هستند‪ .‬یعنی یک جور‬ ‫وحدت ب رای حل بحران هایی مثل مساله فلسطین باید حول‬ ‫گروه های سیاس��ی و کسانی که درگیر هس��تند با حمایت‬ ‫جامعه بی ن المللی به وجود بیاید‪ .‬این می راثی است که اقای‬ ‫ماندال ب رای ما به جا گذاشته است‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫یکی از مسائلی که رژیم اپارتاید در مورد ماندال و‬ ‫جنبش تبعی ض نژادی م ی گفت این بود که اینها‬ ‫تروریست و کمونیست هستند‪ .‬ماندال نیز البته‬ ‫م�ورد حمای�ت گروه هایی ب�ود که عمدت�ا دارای‬ ‫اندیشه های چپ بودند‪ .‬با این حساب ایا م ی توان‬ ‫گفت که ماندال دارای اندیشه چپ بود؟‬ ‫مس��یحی محافظه کار اعتراضی به یک س��ازمان انقالبی‬ ‫ضد امپریالیستی شبه نظامی تبدبل شده است‪ .‬این یک سیر‬ ‫تکاملی است که در کنگره ملی به وجود امده و ماندال را نیز‬ ‫تحت تاثیر قرار داده است‪.‬‬ ‫در ابت��دا ماندال ضدکمونیس��م بوده و خ��ود هیچ گاه‬ ‫کمونیس��ت نبوده اس��ت‪ .‬گرچه به اقتضای مبارزه به خاطر‬ ‫نقش حزب کمونیسم او همکاری های اعضایی از حزب که‬ ‫هم عضو حزب کمونیست بودند و هم عضو حزب کنگره ملی‬ ‫افریقا را ارج م ی نهاد‪ .‬در واقع همکاری های انها هم در سطح‬ ‫قانونی بود و هم در سطح زیر زمینی‪ .‬ماندال همیشه در صدد‬ ‫حفظ هویت مستقل حزب کنگره ملی بود‪.‬‬ ‫پس از قتل عام شارپ ویل و از کار افتادن همه ابزارهای‬ ‫دیگر مب��ارزه‪ ،‬ماندال به الجزای��ر رفت تا از این کش��ور ب رای‬ ‫انجام مبارزه مس��لحانه کم��ک بگیرد که در بازگش��ت به‬ ‫افریقای جنوبی به اتهام خیانت دستگیر شد‪.‬‬ ‫حاال هم که جنبش ب رابری در افریقای جنوبی به پیروزی‬ ‫رسیده اس��ت اگر ش��ما از مردم افریقای جنوبی و گروه های‬ ‫سیاس��ی درگیر در این موضوع بپرس��ید خواهند گفت که‬ ‫این پیروزی بدون کمک جامعه کارگری جهان‪،‬جنب ش های‬ ‫ازادی خواهی در جهان و ضد اپارتاید و کشورهای عضو جنبش‬ ‫عدم تعهد رخ نم ی داده است‪ .‬ب ی شک انها در پیروزی های به‬ ‫دست امده سهیم هستند‪.‬‬ ‫‪ l‬سوال بسیار سختی پرس��یدید‪ .‬در دوران مبارزه‬ ‫در این مورد بحث های فراوانی ص��ورت گرفت که برخی از‬ ‫ان در منشور ازادی که به ش��ما گفتم بازتاب یافته است که‬ ‫افریقای جنوبی متعلق به همه کسانی است که در ان زندگی‬ ‫م ی کنند‪ .‬در عین حال نژادپرستی مثل سرطان م ی ماند که‬ ‫یک شبه قابل درمان نیست‪ .‬کسانی بودند که در راه تحقق‬ ‫ازادی زندان رفته اند‪ ،‬کشته شده اند و هزینه هایی را متحمل‬ ‫ش��ده اند که دولت باید در رفع و ترمیم این دردها بکوشد‪ .‬ما‬ ‫در افریقای جنوبی روزی داریم به نام روز مصالحه ملی؛ اقای‬ ‫ماندال نیز گفته اند که گذشته ها‪ ،‬گذشته است و حتی در روز‬ ‫مراسم تحلیف خودش��ان گفتند که هیچ وقت نباید کسی‬ ‫به خاطر رنگ پوس��تش مورد تبعیض و ناب رابری قرار گیرد‪.‬‬ ‫اینکه بگوییم همه چیز درست شده‪ ،‬البته نیست‪ ،‬چه انکه‬ ‫امروز خیلی از فق را سیاه و خیلی از پولدارها سفید هستند‪ .‬اما‬ ‫دولت ب رنامه ملی حل مشکالت را تدوین کرده و اجرا م ی کند‪.‬‬ ‫ب رنامه های توسعه ملی که به ناب رابری دوران گذشته م ی پردازد‬ ‫و اینکه در روابط متقابل به ای��ن حرف ماندال دقت کنیم که‬ ‫گذشته ها گذشته است و باید به اینده فکر کرد با همکاری ملی‬ ‫در تولید و فعالی ت های اقتصادی‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه تبعی ض نژادی در بستر ناب رابری های‬ ‫اقتص��ادی به وج��ود ام��ده‪ ،‬ب��رای ح��ل ای��ن موضوعات‬ ‫س��ازمان هایی وجود دارند مانند کمیسیون حقوق بشر که از‬ ‫حقوق افراد حمایت م ی کنند و از نژاد پرس��تی سازمان یافته‬ ‫ممانعت م ی کنند‪ .‬در افریقای جنوبی ماندال نماد برجس��ته‬ ‫ضد تبعیض نژادی است و م ی تواند الهام بخش ما باشد‪ .‬این‬ ‫مس��اله در تمام روس��ای جمهور بعد از او نیز از جمله اقای‬ ‫زوما‪ ،‬رئی س جمهور کنونی وجود دارد که از درون یک س��نت‬ ‫ضد نژاد پرستی و دموکراتیک بیرون امده است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫با این ب رنامه ها و شرایط دیگر کسی نم ی تواند در اینده با یک‬ ‫شعار نژاد پرس��تی به قدرت برس��د‪ .‬دیگر ان دوران به پایان‬ ‫رسیده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬در سال ‪ 1950‬حزب کمونیس��م افریقای جنوبی‬ ‫غیرقانونی اعالم م ی ش��ود‪ .‬الیور تامبو‪ ،‬دبیرکل وقت حزب‬ ‫کنگره ملی افریقا بر این باور بود که اگر امروز حزب کمونیسم‬ ‫را غی ر قانونی کردند‪ ،‬فردا نیز نوبت حزب کنگره ملی است‪ .‬در‬ ‫نتیجه امادگی ب رای فعالیت زی ر زمینی شکل گرفت‪ .‬البته این‬ ‫ایده ماندال مخالفینی داش��ت چرا که معتق��د بودند فعالیت‬ ‫این چنینی در شرایطی که کنگره ملی غیرقانونی اعالم نشده‬ ‫راهکار اجرایی مناسبی نیس��ت و ممکن است که به مسیر‬ ‫مبارزه اسیب برساند‪.‬‬ ‫البته یک سری پیوندها میان مبارزین افریقای ی جنوبی و‬ ‫هند که متاثر از اقدامات گاندی در افریقای جنوبی بودند‪ ،‬وجود‬ ‫داشت که منجر به عقد پیمان «کوما دادو نایکر» میان این دو‬ ‫شد‪ .‬این موضوع نیز باتوجه به حضور گاندی در افریقای جنوبی‬ ‫شیوه ای از مبارزه را به وجود اورد که متاثر از «مبارزه منفی»‬ ‫گاندی بود‪ .‬در ان زمان قصد کنگره این نب��ود که در مبارزه‬ ‫مسلحانه درگیر شود‪ .‬اما در سال ‪ 1960‬که هیچ یک از راه های‬ ‫مبارزه صلح امیز پاس��خگو نبودند‪ ،‬این گزینه روی میز امد‪.‬‬ ‫بیش از ان کارک��رد کنگره ملی به عنوان ی��ک گروه حقوق‬ ‫بشری نیز مطرح بود که به دنبال رفع ناب رابری های اجتماعی از‬ ‫راه های مبارزه شب ه نظامی صلح امیز بود‪ .‬کنگره ملی با افزایش‬ ‫سرکوب ها‪ ،‬طرحی را پیشنهاد داد که طرح ماندال نامیده شد‬ ‫و به ش��کل گیری ش��اخه نظامی کنگره انجامید که ماندال‬ ‫فرماندهی ان را بر عهده گرفت‪.‬‬ ‫در ده��ه ‪ 50‬کمپین��ی در افریقای جنوب��ی ش��کل‬ ‫گرفت به نام «س��رپیچی از قوانین ناعادالن��ه» که ماندال از‬ ‫سازمان دهندگان اصلی ان بود‪ .‬جنبشی فراگیر علیه قوانین‬ ‫ناعادالنه منجر شد که احزاب مختلفی را مانند حزب کنگره‬ ‫ملی افریقا‪ ،‬سازمان رنگی ن پوستان‪ ،‬کنگره ناتال ایندین‪ ،‬کنگره ‬ ‫ترنزوال ایندین‪ ،‬اتحادیه اصناف‪ ،‬سازمان های جامعه مدنی‪،‬‬ ‫کنگره سفی د پوس��تان دموکرات را در خود داشت و با تدوین‬ ‫منشور ازادی که شامل خواسته های دموکراتیک حداقلی بود‬ ‫به بیان خواسته هایی از قبیل متعلق بودن افریقای جنوبی به‬ ‫همه‪ ،‬دسترسی به منابع طبیعی ب رای همه و صلح و امنیت‬ ‫ب رای همه پرداخت‪.‬‬ ‫ماندال م ی گفت همانطور که باید به تسلط سفیدها‬ ‫پایان داده شود‪ ،‬از استیالی سیاهان نیز جلوگیری‬ ‫شود‪ .‬این به چه معناست؟ ب ه ه ر حال اکثریت امروز‬ ‫در اختیار س�یاهان اس�ت و جنبش ضد تبعیض‬ ‫توسط س�یاهان در برابر نابرابری های اجتماعی‬ ‫شکل گرفت‪ .‬ماندال چرا این سخن را بیان داشته‬ ‫است و چگونه توانست مرز میان این دو را ب ر دارد؟‬ ‫می�راث مان�دال در افریقای جنوب�ی چیس�ت؟ او‬ ‫برای افریقای جنوبی چه ک�رد و چه تفاوتی میان‬ ‫افریقای جنوب�ی مان�دال و افریقای جنوبی دوران‬ ‫اپارتاید داشت؟‬ ‫‪ l‬مبارزه‪ ،‬رهب ران خوب را م ی سازد و کسانی که ضعف‬ ‫نشان م ی دهند را نمایان م ی کند‪ .‬ماندال کسی است که نامش‬ ‫هم ردیف با مبارزه ب رای ب رابری و ضد تبعیض در جهان است‪.‬‬ ‫اگر کسی م ی خواهد مثالی در این مورد بزند نام او در فهرست‬ ‫مبارزان راه ازادی اول اس��ت‪ .‬ماندال در ب رابر سخت ی هایی که‬ ‫متحمل ش��د و زندان های زیادی که رف��ت و وعده هایی که‬ ‫شنید سر خم نکرد و از اصول خود نگذشت‪ .‬حتی زمانی که در‬ ‫زندان بود و رژیم خواستار مذاکره بود‪ ،‬او گفت که یک زندانی‬ ‫نم ی تواند مذاکره کند و انها را به کنگره ملی افریقای جنوبی‬ ‫ارجاع داد‪ .‬ماندال ب رای ما در افریقا مثل یک ققنوس اس��ت‪.‬‬ ‫گرچه او یک فرد معمولی است اما حرف هایی زد که برگرفته‬ ‫از انجیل بود‪ .‬ماندال در ق��اره افریقا به دنبال حل بحران های‬ ‫منطقه ای بود‪ .‬در زمانی که رئی س جمهور بود‪ ،‬پوپولیس��ت‬ ‫نبود و اصول وی چنین اجازه ای را به او نم ی داد‪ .‬گفتم او مثل‬ ‫ققنوس م ی ماند به این معنی که بعد از ‪ 500‬سال جای خود را‬ ‫به ققنوس دیگری م ی دهد تا می راث او را ادامه دهد‪.‬‬ ‫شما از تاثیر گاندی بر جنبش ضد اپارتاید سخن‬ ‫گفتید‪ .‬ایا ماندال گاندی افریقا بود؟‬ ‫‪ l‬ماندال‪ ،‬ماندالست‪ ،‬گاندی هم گاندی‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫جای خالی‬ ‫کالک های خاکی‬ ‫رونمایی از کتاب خاطرات‬ ‫اقاعزیزجعفری‬ ‫دیـــدار‬ ‫هفته گذشته کتاب خاط رات سردار عزیز جعفری‪ ،‬فرمانده‬ ‫کل سپاه بدون حضور او رونمایی شد‪.‬‬ ‫«کالک های خاکی» که شامل خاط رات شفاهی فرمانده‬ ‫کل سپاه از سال ‪ 1335‬تا سال ‪ 1361‬است‪ ،‬به همت گلعلی‬ ‫بابایی و حسن بهزاد در یازده فصل متنی همراه با یک فصل‬ ‫عکس و سند در ‪ 640‬صفحه منتشر شده است‪.‬‬ ‫فصل اول این کت��اب با عنوان بچ��ه نجف اباد یزد به‬ ‫دوران کودکی تا نوجوانی س��ردار جعفری و همچنین اداب‬ ‫و رسوم مردم یزد و جغ رافیای این استان م ی پردازد‪ .‬دانشکده‬ ‫هنر‪ ،‬خمینی ای امام‪ ،‬دانشجوی خط امام‪ ،‬در انقالب فرهنگی‪،‬‬ ‫شکس��ت حصر سوس��نگرد‪ ،‬پیروزی یک تفکر‪ ،‬همسر یا‬ ‫همس��نگر‪ ،‬تیپ یک عاش��ورا‪ ،‬با قرارگاه عملیاتی قدس در‬ ‫نبرد فتح و بی ت المق��دس از دیگر عناوی��ن فصل های این‬ ‫کتاب اس��ت‪ .‬بخش پایانی کت��اب کالک ه��ای خاکی به‬ ‫عکس هایی منتشر نش��ده از مراحل مختلف زندگی سردار‬ ‫جعف��ری اختصاص دارد ک��ه به همراه تعدادی س��ند فصل‬ ‫دوازدهم را در برم ی گیرد‪.‬‬ ‫«کالک ه��ای خاکی» حاصل ‪ ۱۰‬جلس��ه گفت وگوی‬ ‫گلعلی بابایی و حسین بهزاد با سرلشکر جعفری است‪ .‬این‬ ‫کتاب که در بیس ت وشش��مین دوره نمایشگاه کتاب ته ران‬ ‫عرضه ش��ده اس��ت‪ ،‬یکی از پرفروش ترین ه��ای این دوره‬ ‫نمایشگاه و انتشارات سوره مهر بود‪.‬‬ ‫خاط رات س��ردار جعف��ری در این اث��ر از زمانی که وی‬ ‫دانشجوی رشته معماری در ته ران بود‪ ،‬اغاز م ی شود و در ادامه‬ ‫وقایع روزهای پرهیجان انقالب و سپس ایام دفاع مقدس از‬ ‫منظر این راوی بیان م ی شود‪ .‬تسخیر النه جاسوسی توسط‬ ‫دانش��جویان‪ ،‬چگونگی شکل گیری دانش��جویان مسلمان‬ ‫پیرو خط امام(ره)‪ ،‬حمله ع راق به ای ران‪ ،‬چگونگی راه یافتن به‬ ‫جبهه های جنوب‪ ،‬فتح خرمشهر‪ ،‬بیان و شرح عملیات های‬ ‫مختلف و‪ ...‬از جمله بخش های مختلف این اثر است‪.‬‬ ‫مراس��م رونمایی از کتاب کالک های خاکی دوش��نبه‬ ‫گذشته در سالن اجتماعات حوزه هنری برگزار شد‪.‬‬ ‫حجت االسالم سیدمهدی خاموش��ی‪ ،‬رئیس سازمان‬ ‫تبلیغات اسالمی نخستین سخنرانی بود که پشت تریبون‬ ‫این مراس��م قرار گرفت‪ .‬او با بیان اینکه متاسفانه ما به اندازه‬ ‫رزمندگان نویسنده نداشتیم که خاط رات را ثبت کنیم تاکید‬ ‫کرد‪« :‬بچه های ما جانانه جنگیدند و امروز الزم است که این‬ ‫تالش را در تاریخ ثبت کنیم‪ .‬جبهه باطل ادم هایش را از دست‬ ‫داده است‪ ،‬اما جبهه حق م ی تواند انچه بر سرش رفته را بیان‬ ‫کند‪ .‬هنوز خیلی مانده است که بگوییم تمام خاط رات جنگ‬ ‫یا قسمت اعظم ان را نوشته ایم‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬کالک های خاک��ی فقط به روایت خاط رات‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪80‬‬ ‫نم ی پردازد‪ ،‬بلکه نقشه راهی اس��ت ب رای نسل امروز؛ اینکه‬ ‫بدانند چگونه این جنگ شکل گرفت و چطور بچه های ما با‬ ‫رهبری امام در این جنگ پیروز شدند‪ .‬در ابتدای این کتاب راوی‬ ‫به ما م ی گوید که چطور ما در مرحله اول جنگ با خودباوری و‬ ‫کار سنگین جهادی توانستیم با کمک فرمایشات امام از این‬ ‫مرحله پیروز بیرون بیاییم‪ .‬این کتاب م ی گوید که این نقشه‬ ‫راه به سادگی به دست نیامده است‪».‬‬ ‫پس از او‪ ،‬حس��ین یکتا از جانب��ازان دفاع مقدس ب رای‬ ‫دقایق��ی روی صحنه رفت و در س��خنانی گفت‪« :‬بعضی از‬ ‫کتاب ها خواندنی نیستند‪ ،‬بلکه خوردنی هستند‪ .‬کتاب های‬ ‫خاط رات این ویژگی را دارند‪ .‬وقتی داستان و خاط رات جنگ و‬ ‫شهدا را م ی خوانید‪ ،‬مثل تیری م ی ماند که به قلبتان م ی خورد‪.‬‬ ‫بعضی از این اثار بوی شهید همت و شهید خ رازی م ی دهند‪».‬‬ ‫این جانباز دفاع مقدس اظهار داشت‪« :‬باور کنید خیلی‬ ‫جاها به ما م ی گویند که حاج اقا یکتا فالن کتاب‪ ،‬فالن جمله‪،‬‬ ‫فالن فیلم یا فالن مس��تند مس��یر زندگی ما را عوض کرد‪.‬‬ ‫فتح الفتوح امروز ش��هدا روایت فتح جدیدی م ی خواهد‪ .‬یک‬ ‫روایت فتح جدید ارزوست‪ .‬الزم است خاط رات و روایات شهدا را‬ ‫با تمام قوا به کتاب تبدیل کنیم‪».‬‬ ‫یکتا همچنین گفت‪« :‬کتاب کالک های خاکی یک نیاز‬ ‫بود‪ .‬ما هر روز به این کتاب ها احتیاج داریم‪ .‬خدا را شکر امروز‬ ‫نوشتن و گفتن از شهدا کار سختی نیست و باید تالش کرد‬ ‫در این زمینه‪».‬‬ ‫یکتا در بخش دیگری از سخنانش گفت‪« :‬هر کسی که‬ ‫م ی تواند کمک کند به نوشتن‪ ،‬ساخت و تولید این اثار‪ ،‬باید‬ ‫کمک کند؛ باید جلو بیاید‪ .‬عمر بچه های جنگ مثل ساعت‬ ‫شنی است؛ دارد تمام م ی شود‪ .‬باید ه ر چه زودتر دست به کار‬ ‫شد و انها را مکتوب کرد‪».‬‬ ‫محمدحسین صفار ه رندی‪ ،‬مشاور سردار عزیز جعفری‬ ‫سخنران بعدی این مراسم بود‪ .‬او در بخشی از سخنانش درباره‬ ‫کیفیت اثر اخیر بابایی و بهزاد به ای راد سخن پرداخت‪« :‬از دیروز‬ ‫که این کتاب را مطالعه م ی کردم‪ ،‬متوجه جنس خردمندانه ان‬ ‫شدم‪ .‬واقعا بحث روایت ان خیلی پخته تر از قبل شده است‪.‬‬ ‫البته تصویری که س��ردار عزیز جعفری از جبهه و جنگ ارائه‬ ‫کرده‪ ،‬تمام ان چیزهایی نیس��ت که در ذهنش بوده و هنوز‬ ‫خاط رات ناگفته بسیاری ب رای گفتن دارد که امثال بابای ی ها‬ ‫باید به سراغ او بروند و انها را استخراج کنند‪».‬‬ ‫مشاور فرمانده کل س��پاه تصریح کرد‪« :‬با مطالعه این‬ ‫کتاب م ی توان متوجه شد که یک اتفاق بزرگ چگونه از چند‬ ‫واقعه کوچک تشکیل م ی شود‪ .‬س��تاره های دست نیافتنی‬ ‫هی��چ گاه نم ی توانند الگوی ما باش��ند‪ .‬ب��رای الگوبرداری از‬ ‫انها باید اول دست یافتنی و زمینی باشند تا بتوانیم درکشان‬ ‫کنیم‪ .‬فرمانده کل سپاه امروز همان کسی است که در کتاب‬ ‫عکس او را با زی ر پی راهنی مشاهده م ی کنید‪ .‬او هم مثل همه‬ ‫انسان های دیگر گاهی از مدرسه فرار م ی کرد‪ .‬فرمانده امروز‬ ‫سپاه کس��ی اس��ت که اوایل جنگ بارها او را پشت در سپاه‬ ‫پاس��داران معطل کردند‪ .‬بارها م ی رف��ت و م ی امد اما جواب‬ ‫او را نم ی دادند و اخرش هم در تش��کیالت سازمانی ان زمان‬ ‫پذیرفته نشد! ایشان ب رای حضور در جبهه دست اخر شیطنت‬ ‫کرد و با استفاده از سربرگ و مهر ان زمان انجمن به یکی از‬ ‫فرماندهان نامه ای نوشت و خودش را به شکل یک دستور به‬ ‫انها معرفی کرد‪».‬‬ ‫صفار هرندی ادامه داد‪« :‬اقا عزیز هیچ س��ابقه نظامی‬ ‫نداش��ت و در همان روزهای نخست س��ه روز اموزش های‬ ‫نظامی دید و بعد مامور ش��د همان اموزش ه��ا را در جاهای‬ ‫دیگر به سایر رزمندگان بدهد‪ .‬کس��ی که امروز فرمانده کل‬ ‫سپاه است در سال ‪ 59‬کسی او را نم ی شناخت‪ .‬اقا عزیز عضو‬ ‫یک خانواده ساده در کوچه های خاکی یزد بود و امروز کسی‬ ‫است که گردن کشان دنیا ب رای سرش جایزه تعیین کرده اند‪».‬‬ ‫چهارمین نفری که در این مراس��م روی صحنه رفت‪،‬‬ ‫حسین بهزاد بود؛ همان کس��ی که به همراه گلعلی بابایی‬ ‫این کتاب را نوشت‪.‬‬ ‫بهزاد با اشاره به اینکه زمان مصاحبه با سردار جعفری‬ ‫ب رای تدوین خاط رات شش ماه بوده است‪ ،‬به نکاتی در این باره‬ ‫اش��اره کرد و گفت‪« :‬این خاط رات در حالی نوش��ته شد که‬ ‫مصاحب ه شونده در اوج فعالی ت های کاری اش بود و پنج نیروی‬ ‫کشوری را تحت نظر داشت‪ .‬فرماندهی با این همه دغدغه و‬ ‫با وضعی ت های فوق العاده ای که گاهی ب رای ایش��ان ایجاد‬ ‫م ی شد‪ ،‬زمان م ی گذاشت و مصاحبه را انجام م ی داد‪».‬‬ ‫او چگونگی اغاز تدوین خاط رات سردار جعفری را اینگونه‬ ‫روایت کرد‪« :‬ان چیزی که باعث شد ثبت این خاط رات کلید‬ ‫بخورد دیداری بود که با ایشان در یک جلسه داشتیم‪ .‬در ان‬ ‫دیدار من گفته بودم که اگر جای حضرت اقا بودم از اختیارات‬ ‫فرماندهی کل قوا استفاده م ی کردم و فرماندهان ارتش و سپاه‬ ‫را بازداشت م ی کردم‪ .‬بعد از ان مصاحب ه گی رنده ها و نویسندگان‬ ‫خاط رات جنگ را به جان انها م ی انداختم تا از خاطره تخلیه‬ ‫شوند‪ .‬به انها م ی گفتم که باید چگونگی ورودشان به جنگ و‬ ‫منصب های مختلف نظامی را بگویند‪ .‬این حرف من موجب‬ ‫کنجکاوی سردار جعفری شد‪».‬‬ ‫بهزاد به شخصیت سردار جعفری اشاره و تصریح کرد‪:‬‬ ‫«ما دو نوع جنس ادم داریم؛ یک جور ادم های نرم و یک جور‬ ‫ادم های سخت‪ .‬من س��ردار عزیز را جزو ادم های سخت قرار‬ ‫نم ی دهم‪ .‬ایشان تمامی اطالعات را در ذهن دارند‪».‬‬ ‫بهزاد در پایان گف��ت‪« :‬ای کاش بتوانیم فرماندهان و‬ ‫رزمندگان جنگ را مجبور به ثبت خاط رات کنیم‪ .‬انها ابرهای‬ ‫اس��مان ادبیات جنگ هس��تند که دارند فرار م ی کنند؛ باید‬ ‫ابن الوقت باشیم‪».‬‬ ‫گلعلی بابایی‪ ،‬دیگر نویسنده کالک های خاکی‪ ،‬اخرین‬ ‫سخنران این مراسم بود‪.‬‬ ‫او در ابتدای س��خنانش چنین گفت‪« :‬من در حدود دو‬ ‫سال با خاط رات سردار جعفری زندگی کرده ام؛ مصاحب ه ها را‬ ‫کلمه به کلمه پی��اده م ی کردم و بع��د از ان به مرور خاط رات‬ ‫اقا عزیز از زمان کودکی تا فتح خرمش��هر م ی پرداختم‪ .‬ما در‬ ‫نظرمان این است که وقتی عظمت انس��ان ها را م ی بینیم‬ ‫جایگاهشان مانع از ان م ی شود که به ذهنمان خطور کند و‬ ‫انها نیز مثل دیگران زندگی عادی داشته باشند‪».‬‬ ‫بابایی به بخشی از خاط رات سردار جعفری و دیدار او با‬ ‫امام(ره) اشاره کرد و گفت‪« :‬سردار جعفری در بیان خاط راتشان‬ ‫نکته بین و دقیق بودند‪ .‬همه چیز را موبه مو در خاطر داشتند و‬ ‫همه چیز را یادشان م ی امد‪ .‬اگر موضوعی را تردید داشتند بیان‬ ‫نم ی کردند‪ .‬در برخی از موارد ما ب رای روشن تر کردن مسائل‬ ‫کتاب مجبور شدیم که به منابع متعدد رجوع و انها را در پاورقی‬ ‫ذکر کنیم‪g ».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫گفت های بی گفتمان‬ ‫گزین گویه هایی از عرفای مشهور ایرانی‬ ‫کتاب «گفت های ب ی گفتمان؛ از عارفان و س��الکان» ش��امل گزین گویه هایی از عرفای‬ ‫ی منتشر شد‪ .‬در این کتاب شطحیات‬ ‫مش��هور ای رانی با گزینش و گرداوری عبدالعظیم کریم ‬ ‫و گزین گویه هایی از ابوالحسن خرقانی‪ ،‬خواجه عب داهلل انصاری‪ ،‬ابوسعید ابوالخیر و چند عارف‬ ‫دیگر درج شده است‪ .‬این کتاب شامل پنج فصل است که به ترتیب عبارتند از «گزین گفت های‬ ‫ناگفتنی از ش��یخ حس��ن خرقانی»‪« ،‬گزین گفت های نایافتنی از خواجه عب��داهلل انصاری»‪،‬‬ ‫«گزین گفت های ب ی گفتمان از عارفان و س��الکان»‪« ،‬گزین گفت های پایانی از ش��یخ ابورجا‬ ‫خمرکی» و «گزین گفت های نیایشی»‪« ،‬اسرار التوحید ف ی مقامات الشیخ اب ی سعید» محمد بن‬ ‫منور‪« ،‬شرح شطحیات» شیخ روزبهان بقلی شی رازی‪« ،‬تذکره االولیا» عطار‪« ،‬کشف المحجوب»‬ ‫هجویری‪« ،‬مرصاد العباد» و «السائر الحائر» هر دو از نجم الدین کبری‪« ،‬تمهی دات» عی ن القضات‬ ‫همدانی‪« ،‬کیمیای سعادت» و «احیای علوم دین» هر دو از امام محمد غزالی‪ ،‬نام بخشی از منابع‬ ‫کریمی ب رای گرداوری این کتاب است‪ .‬کریمی بر بخشی از مقدمه خود بر این کتاب نوشته است‪:‬‬ ‫«مجموعه حاضر‪ ،‬اما غایب‪ ،‬گزین گویه هایی گزنده‪ ،‬اما سازنده‪ ،‬از گفته هایی پ راکنده‪ ،‬اما توفنده از عارفان و سالکان شوریده حالی است‬ ‫که با مکاشفات شهودی و مشاهدات وجودی خود‪ ،‬ژرف ترین الیه های حقیقت و غن ی ترین گوهرهای حکمت را در قواره عبارت ب رای‬ ‫اهل اشارت به عمارت اورده اند‪« ».‬گفت های ب ی گفتمان؛ از عارفان و سالکان» گزینش و گرداوری عب دالعظیم کریم ی با شمارگان دو هزار‬ ‫نسخه‪ 147 ،‬صفحه و بهای سه هزار و ‪ 700‬تومان از سوی موسسه انتشارات صابرین در دسترس مخاطبان قرار گرفت‪g.‬‬ ‫مذاکرات و مناظرات‬ ‫تحلیل و بررسی هفتاد مورد از اعتقادات مذهب شیعه‬ ‫تراژدی در‬ ‫مصر از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫ایت اهلل سیدعلی شفیعی در کتاب «مذاکرات و مناظ رات» به تحلیل و بررسی هفتاد مورد‬ ‫از اعتقادات مذهب شیعه پرداخته است‪ .‬این کتاب با وی راستاری سیدعب دالمجید نبوی و از سوی‬ ‫نشر ناجی جزایری روانه بازار کتاب شده اس��ت‪ .‬کتاب حاضر دارای بخش هایی نظیر تحلیل‬ ‫مساله ازدواج موقت در اسالم ‪ ،‬گفت وگو در مسجد النبی ‪ ،‬ارسال نامه از امریکا ‪ ،‬جوانی که از خارج‬ ‫کشور امده بود‪ ،‬پس از نماز مغرب و عشا‪ ،‬حمله خلیفه دوم به خانه علی(ع) و زه را(س) و اتش زدن‬ ‫این خانه‪ ،‬جوان اهل سنت به مذهب تشیع روی م ی اورد‪ ،‬جوانی در مسجد ‪ ،‬ایا شیعیان قران را‬ ‫تحریف شده م ی دانند؟‪ ،‬موضوع عید غدیر و حضور ‪ 120‬هزار صحابی ‪ ،‬سوال و جواب پس از نماز‬ ‫مغرب و عشا و ایا امامان شیعه(ع) مردگانند؟ م ی پردازد‪ .‬مخاطبان کتاب «مذاکرات و مناظ رات؛‬ ‫تحلیل و بررسی هفتاد مورد از اعتقادات مذهب شیعه» با مضامینی مانند ایا شیعیان کافرند؟‬ ‫فلسفه عزاداری ب رای امام حسین(ع) ‪ ،‬حدیث لوح اخضر‪ ،‬جانشین خداوند بر زمین کیست؟‪ ،‬ابهامات‬ ‫ی اهل بیت(ع)‪،‬‬ ‫اعتقادی من‪ ،‬فایده زیارت مردگان و اهل قبور چیس��ت؟‪ ،‬مرجعیت دینی و علم ‬ ‫پاسخ مثبت و تشریح جریان‪ ،‬لزوم شناخت امام‪ ،‬شرح مساله بیعت‪ ،‬اخالق و رفتار خلیفه دوم و توضیح پی رامون قران حضرت علی(ع) اشنا‬ ‫م ی شوند‪ .‬در بخشی از کتاب حاضر امده است‪« :‬دین مبین اسالم و ط ریقه حقه تشیع از اغاز تاکنون همیشه از سوی دشمنان مورد انواع‬ ‫و اقسام مخالفت ها‪ ،‬عنادها‪ ،‬حمله ها و هجمه ها اعم از سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬عقیدتی‪ ،‬اقتصادی و نظامی بوده که از هی چ گونه عداوت و‬ ‫دشمنی علیه ان دریغ نورزیده و کوتاه نیامده اند‪ .‬تفاوت عملکرد مکر دشمن بین گذشته و حال عمده در این است که در گذشته هر از‬ ‫چندی یکی از انواع کینه ورزی های خود را اشکار م ی کرد و از ان بهره م ی گرفت‪g ».‬‬ ‫اشپیگل‬ ‫از بحران‬ ‫جاسوسی‬ ‫در المان‬ ‫می گوید‬ ‫سوال های‬ ‫پیش روی‬ ‫اورالند روی‬ ‫جلد لوپوئن‬ ‫اندی ماری فاتح ویمبلدون‬ ‫طلسم ‪ 77‬ساله شکست‬ ‫ب رای انگلیس ی های مغرور‪ ،‬طلسم ویمبلدون یک بار همیشگی بود‪ .‬انها ادعای برگزاری‬ ‫مهمترین مسابقات تنیس در جهان را داشتند اما ‪ 77‬سال بود که هی چ کس از محدوده بریتانیا‬ ‫نم ی توانست به مقام قهرمانی این مسابقات برسد‪ .‬اما عاقبت این طلسم شکست و اندی ماری‬ ‫تنیسور اهل اسکاتلند توانس��ت با پیروزی مقابل نوواک جوکوویچ جام ویمبلدون را در خانه‬ ‫نگه دارد؛ اتفاقی که ب رای اخرین بار در سال ‪ 1936‬رخ داد‪ ،‬زمانی که فرد پری تنیسور انگلیسی‬ ‫توانست با شکست رقیب خود‪ ،‬گاتفرید فون کرام از المان هیتلری به مقام قهرمانی برسد‪ .‬پری‬ ‫پیش از ان در سال ‪ 1935‬هم قهرمان شده بود‪ .‬اندی ماری که در سال ‪ 2012‬هم این شانس را‬ ‫داشت که قهرمان ویمبلدون شود اما در مقابل نابغه ای مانند راجر فدرر شکست خورد‪ ،‬این بار کار‬ ‫را تمام کرد و همان طور که در المپیک لندن‪ ،‬مدال را در خانه نگه داشت‪ ،‬به طلسم ویمبلدون‬ ‫خاتمه داد و قهرمان صد و بیست و هفتمین دوره از رقابت های تنیس ویمبلدون شد‪ .‬در فینال‬ ‫اندی ماری‪ ،‬تنیسور شماره دو جهان دس��ت به کار بزرگی زد و موفق شد نواک جوکوویچ‪ ،‬مرد‬ ‫شماره یک تنیس جهان را با نتیجه سه بر صفر و با نتایج ‪ 5-7 ،4-6‬و ‪ 4-6‬شکست دهد و ب رای نخستین بار قهرمان این رقابت های‬ ‫مهم شود‪ .‬یکی از دالیل اصلی شکس��ت جوکوویچ در فینال به دیدار طوالنی و خسته کننده وی در نیمه نهایی ب رابر خوان مارتین‬ ‫دل پوترو بازم ی گردد که بیش از چهار ساعت طول کش��یده بود‪ .‬ماری در مصاحبه بعد از بازی گفت‪« :‬این یکی از باورنکردن ی ترین‬ ‫دیدارهای تمام عمرم بود‪ .‬بازی بسیار دشواری که بسیار مهم بود و من در ان پیروز شدم‪ .‬بارها با نواک بازی کرده بودم‪ ،‬اما این دیدار با‬ ‫همه انها متفاوت بود‪ .‬او مثل همه دیدارهای قبل ی اش محکم بازی کرد و شکس ت دادن نواک کار اسانی نبود‪g ».‬‬ ‫کشتار بزرگ‬ ‫در مصر‬ ‫روی جلد‬ ‫هرالدتریبون‬ ‫‪81‬‬ ‫روزه روح‬ ‫چه کتاب هایی را‬ ‫در ماه مبارک رمضان بخوانیم؟‬ ‫دیـــدار‬ ‫ماه مبارک رمضان‪ ،‬ماهی سرشار از برکت و خیر است‪،‬‬ ‫ماهی که یک مسلمان باید تمام تالش خود را به کار گیرد تا‬ ‫وقتی عید از راه رسید‪ ،‬با توشه ای در خور این ضیافت‪ ،‬از این‬ ‫میهمانی بزرگ خداوندگار بازگردد‪ .‬در این ماه ه ر چه م ی کنیم‬ ‫باید در راستای تزکیه و حرکت به سوی معبود باشد‪ .‬چه خوب‬ ‫اس��ت در این ماه فعل خواندن را نیز مثل تمام افعال دیگر‬ ‫هدفمند کنیم و انچه به عنوان خ��وراک روح برم ی گزینیم‪،‬‬ ‫همه متناسب با این ماه و این ضیافت باشد‪ ...‬مجموعه ای‬ ‫که در ادامه م ی اید‪ ،‬پیشنهاد است؛ حتما کتاب های بیشماری‬ ‫هستند که م ی توانست در این مجموعه جای بگیرد‪ ،‬شاید‬ ‫بتوان ان جمله معروف را با کمی تصحیح این گونه نوشت؛‬ ‫به تعداد ادم ها ب رای رس��یدن به خدا کتاب است یا به تعبیر‬ ‫استاد سخن‪:‬‬ ‫برگ درختان سبز در نظر هوشیار‬ ‫هر ورقش دفتریست معرفت کردگار‬ ‫ ‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫قران کریم‬ ‫قران این معجزه رس��ول گرانقدر اس�لام‪ ،‬از دیر باز در‬ ‫سفره رمضان جایگاهی سترگ و همیشگی داشته است‪ .‬با‬ ‫باور به این نکته که اگر م ی خواهی خدا با تو س��خن بگوید‬ ‫قران بخوان‪ ...‬خواندن این کتاب اسمانی فرصتی ب رای ان‬ ‫است که یک بار دیگر پای سخن صاحب میهمانی بنشینیم‬ ‫و در دریای کلمات ب ی بدیلش غرق شویم‪ .‬ثواب قران خواندن‬ ‫در ماه مبارک‪ ،‬انقدر اس��ت که نب ی اک��رم (ص) در این باب‬ ‫م ی گویند‪« :‬اگر کسى در این ماه یک ایه از قران تالوت کند‪،‬‬ ‫ثوابش مثل کسى است که در غیر ماه رمضان یک ختم قران‬ ‫کرده است‪ ».‬بنا به یک سنت دیرینه بسیاری در ماه رمضان‬ ‫یک بار قران را ختم م ی کنند‪ ،‬یعنی از ابت��دا تا انتهای ان را‬ ‫م ی خوانند‪ ،‬چه نکوتر که این خوانش همراه با تامل در معانی‬ ‫و حتی مراجعه به تفاسیر باشد‪.‬‬ ‫نهج البالغه‬ ‫عل��ی (ع) و رمضان رابط��ه ای دارن��د به ان��دازه تمام‬ ‫طول تاریخ اس�لام‪ ...‬نوزدهم رمضان ضرب��ت خوردند و در‬ ‫تو یکم این ماه‪ ،‬رستگار ش��دند‪ .‬خواندن جمالت بلیغ‬ ‫بیس ‬ ‫و پ ر مغز موالی متقی��ان در این ماه م ی توان��د یک توصیه‬ ‫پ رارزش ب رای یک ماه پ رارزش باش��د‪ ...‬فراموش نکنیم که‬ ‫غیرمسلمانان هم نهج البالغه را س��تایش م ی کنند تا انجا‬ ‫که به عنوان مثال لجو رج جورداق‪ ،‬نویسنده مسیحی مدعی‬ ‫است که ‪ 200‬بار نهج البالغه را خوانده است‪ .‬نهج البالغه که‬ ‫توسط س��ی د رضی جمع اوری ش��ده‪ ،‬یک گنجینه ب ی بدیل‬ ‫معرفت انسانی است که در فرم از بلی غ ترین و فصی ح ترین ها‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬از نهج البالغه ترجمه های خوبی موجود‬ ‫‪82‬‬ ‫است که م ی تواند یک ماه انیس محفلتان شود‪.‬‬ ‫صحیفه سجادیه‬ ‫این کتاب به «انجیل اهل بیت» و «زبور ال محمد»‬ ‫و «اخت القران» معروف اس��ت‪ .‬کتاب صحیفه سجادیه اثر‬ ‫ارزشمندی است ا ز امام س��جاد(ع) که پرتویی از انوار قدسی‬ ‫را در خود جای داده اس��ت‪ ...‬امام چهارم در دوران اختناق‪ ،‬از‬ ‫سوی حاکمان اموی همواره تحت نظر بود‪.‬در این هنگامه‪،‬‬ ‫امام سجاد ـ علی ه السالم ـ تنها س�لاح برنده و موثر خود در‬ ‫ب رابر س��یل هجوم ظلم و تعدی و انحراف حاکمان وقت را‬ ‫دعا و مناجات دانسته و رسالت الهی و نورانی خود را در قالب‬ ‫دعا متبلور ساخت‪ .‬این کتاب اگرچه در موضوع دعا و نیایش‬ ‫است‪ ،‬ولی شامل بسیاری از حقایق علوم و معارف اسالمی و‬ ‫عرفانی و قوانین و احکام شرعی و مسائل حساس سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬تربیتی و اخالقی اس��ت که در شکل و قالب دعا‬ ‫امام بدان ها اشاره کرده است‪.‬‬ ‫دعا از منظر حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫کتاب «دع��ا از منظر حضرت ای��ت اهلل خامنه ای» در‬ ‫پنج فصل با کوش��ش علیرضا ب رازش تدوین ش��ده است‪.‬‬ ‫«معانی دعا‪ ،‬اجابت و ذکر‪ ،‬اهمیت دعا و ذکر‪ ،‬ش��رایط دعا‪،‬‬ ‫شروط اجابت‪ ،‬فواید و دس��تاوردهای دعا و در دعا از خدا چه‬ ‫بخواهیم؟ و همچنین نمونه های��ی از کتاب ها و دعاهای‬ ‫برجس��ته» عناوین فصل های این اثرند‪ .‬علیرضا ب رازش در‬ ‫فصل های نخس��ت و دوم این اثر به مطالبی مانند «رابطه‬ ‫قلبی انس��ان با خدا‪ ،‬ح��رف زدن با پ��روردگار‪ ،‬معانی ذکر و‬ ‫غنیمت دانستن دعا و از منظر مقام معظم رهبری» پرداخته‬ ‫است‪ .‬در بخشی از کتاب به نقل از حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫اورده شده اس��ت‪« :‬بدون دعا‪ ،‬توجه و توس��ل به پروردگار‬ ‫نم ی ش��ود راه را پیش برد و من اعتقاد دارم که یکی از علل‬ ‫موفقیت امام خمین ی (ره) همی��ن تضرع و توجه به پروردگار‬ ‫متعال بود‪».‬‬ ‫انسان کامل‬ ‫این کتاب از س��ری اثار معلم شهید مرتضی مطهری‬ ‫است‪ .‬این کتاب؛ مجموعه ای است مشتمل بر سیزده جلسه‬ ‫سخنرانی تنظیم شده متفکر شهید استاد مرتضی مطهری‬ ‫تحت عنوان «انس��ان کامل» که در س��ال ‪ 1353‬و در ماه‬ ‫مبارک رمضان ای راد شده است‪ .‬استاد شهید ب رای انکه اشکار‬ ‫سازند که اسالم یک دین جامع است و انسان اسالم‪ ،‬انسانی‬ ‫است چند بعدی که همه دستورات این مکتب الهی را به طور‬ ‫هماهنگ به مورد اج��را م ی گذارد و نیز ب��رای انکه جوانان‬ ‫مس��لمان را از نگرش یک بعدی به اس�لام مصون بدارند‪،‬‬ ‫این بحث را مطرح کردند که البته نظر س��ایر مکاتب درباره‬ ‫«انسان کامل» نیز مورد بررسی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫الهی نامه‬ ‫کت��اب اله ی نام��ه از س��ری کتاب ه��ای ارزش��مند‬ ‫حضرت ای��ت اهلل عالمه حس��ن حس��ن زاده املی اس��ت‪.‬‬ ‫ایت اهلل حس��ن زاده امل��ی در «اله ی نام��ه» ک��ه ی��اداور‬ ‫دلنوشته های عرفانی و پرمغز خواجه عبداهلل انصاری است‪،‬‬ ‫از لطی ف ترین احساس های خویش و به تعبیری تجربه های‬ ‫درونی‪ ،‬در قالب الفاظ س��خن م ی گوید و خوانن��دگان را به‬ ‫دنیای پاک عارفانه و سیر و سلوک خالصانه خویش م ی برد و‬ ‫جرعه های زالل معنویت را به کامشان م ی چشاند‪.‬‬ ‫سری از عشق‬ ‫س��ری از عش��ق‪ ،‬ش��رحی ب��ر ادعی��ه روزه��ای ماه‬ ‫مبارک رمضان اس��ت که توس��ط س��یدعلی نجفی(ره) در‬ ‫س��ال ‪1409‬هـ‪.‬ق ای راد گردیده اس��ت‪ .‬این کتاب مجموعه‬ ‫سخنران ی های ان عارف وارسته اس��ت که اکثر انها در باب‬ ‫دعا و توحید است و تاثیر نورانیت این شب های پربرکت در‬ ‫فضای روحانی کالم پربار ایشان مشهود است‪ .‬ایشان دعای‬ ‫هر روز را نیمه شب پیش از ان روز شرح و بسط م ی داد و این‬ ‫خود فرصتی مغتنم بود تا طالبان معرفت با ش��نیدن نکات‬ ‫دقیق مطرح ش��ده در هر فراز‪ ،‬روزی متفاوت را ب رای خویش‬ ‫رقم بزنند‪ .‬به فرموده خودشان «دعاهای هر روز ماه مبارک‬ ‫رمضان دعاهایی لقمه شده‪ ،‬کوتاه و فشرده است‪».‬‬ ‫دست دعا‪ ،‬چشم امید‬ ‫کتاب «دس��ت دعا‪ ،‬چش��م امی��د» اثر س��ی د مهدی‬ ‫شجاعی؛ دریافتی است از مناجات خمسه عشره امام سجاد؛‬ ‫مناجات هایی که تعبیر نویسنده از انها چنین است‪« :‬مناجات‬ ‫خمس عشره که از وجود قدسی حضرت سجاد (علی ه السالم) ‬ ‫تراوش کرده‪ ،‬از لطافت و حالوتی خ��اص و منحصر به فرد‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬امتیاز خ��اص و منحصر به ف��رد مناجات‬ ‫پانزده گانه ‪ -‬خمس عش��ر ‪ -‬این اس��ت که هر انس��انی با‬ ‫ویژگ ی های روحی و روانی خودش و همه انسان ها در شرایط‬ ‫روحی و روانی مختلف شان‪ ،‬م ی توانند مناجات مورد نیاز خود‬ ‫را در این مجموعه پی دا کنند‪ .‬به عبارتی م ی توان گفت حاالت‬ ‫مختلف انس��ان های مختلف از پانزده موقعیت کلی تجاوز‬ ‫نم ی کند که مناجات خمس عشره ب رای یکایک این شرایط و‬ ‫حاالت‪ ،‬نسخه ای جدا و مستقل تدارک دیده است‪ .‬ب ر اساس‬ ‫این مقدمات به این نوید و امید م ی توان رسید که انسان با در‬ ‫دست داشتن مناجات خمس عش��ره در همه حاالت‪ ،‬حرف‬ ‫ب رای گفتن با خدا دارد‪g ».‬‬ ‫هشتاد سالگی اقای فیلسوف‬ ‫جشنی برای میالد دکتر داوری اردکانی‬ ‫دیـــدار‬ ‫در ستایش فیلسوف‬ ‫سپس سخنرانان یکی پس از دیگری به توصیف نقش‬ ‫داوری اردکانی در گسترش فلسفه و فرهنگ فلسفی پرداختند‪،‬‬ ‫دکترعل ی اکبر والیتی عضو فرهنگستان علوم پزشکی و مشاور‬ ‫مقام معظم رهبری در امور بی ن المل��ل گفت‪« :‬داوری اردکانی‬ ‫به عنوان یک مدافع فرهنگ و هویت اسالمی و ای رانی تالش‬ ‫کرده در ب رابر هجوم فرهنگی سینه سپر کند‪ .‬او تالش کرده‬ ‫تا جوان های ما را به هویت دینی و ملی ما برگرداند‪ .‬این یک‬ ‫مبنای علمی قابل دفاع دارد چرا که اگر ما به خودمان برگردیم‬ ‫م ی توانیم به جایی برسیم که گذشتگان ما رسیده بودند‪».‬‬ ‫م ی شود ب رای اینکه از حکمت س��خن گفته شود‪ ،‬خصوصا‬ ‫حکمتی که ب رای امروز م��ا کارایی دارد‪ .‬اهل فلس��فه چهار‬ ‫دسته اند؛برخی مورخ فلس��فه اند‪ ،‬عده ای فیلسوف شناسند و‬ ‫تعلیمات صاحب نظ ران را تکرار م ی کنند‪ ،‬برخی فلسفه شناس‬ ‫بوده و فلس��فه حکمت متعالیه و فلس��فه پوزیتیویس��م را‬ ‫م ی شناسند و دسته چهارم اهل تفکر فلسفی بوده و دغدغه‬ ‫فلس��فی دارند و البته داوری اردکانی فیلسوف است و مسائل‬ ‫امروز را با نگرش فلسفی بررسی م ی کند؛ نگرش فلسفی به‬ ‫علم مدرن و علم تجدد‪ .‬از جمله دغدغ ه داوری اردکانی نگرش‬ ‫به علوم انسانی اس��ت که یکی از نیازهای جدی روزگار ما به‬ ‫شمار م ی رود و البته فلسفه مضاف علوم و فلسفه مضاف امور‬ ‫انسانی نیز از دغدغه های این استاد است‪ .‬درهرحال دغدغه امور‬ ‫و علوم با نگرش فلسفی است‪».‬‬ ‫حجت االسالم والمس��لمین س��یدمحمد خاتم��ی‪،‬‬ ‫داوری اردکانی چه گفت؟‬ ‫«این احساس و لطف شما به من سالیان سال است‬ ‫که مداومت دارد و من قدردان ان هس��تم‪ ،‬منتها منتی بر‬ ‫کسی ندارم تنها در این سال ها کتاب خواندم و شاید هر یک‬ ‫از کتاب هایم را بیش از بیست بار نگاشته ام و اغ راق نم ی کنم‬ ‫که زحمت کشیدم اما اینکه حاصل این زحمت چه بوده را‬ ‫باید دیگران نظر بدهند‪ ».‬دکتر رضا داوری اردکانی سخنان‬ ‫خود را این گونه ش��روع کرد و خیلی زود بحث را به فلسفه‬ ‫و منتقدان ان کشاند‪« :‬انهایی که م ی گویند فلسفه به هیچ‬ ‫ی از ان حاصل نم ی شود‪.‬‬ ‫کار نم ی اید و هیچ فایده مستقیم ‬ ‫یدانم‪ ،‬اما اگر اینطور است چرا‬ ‫در ج واب‪ ،‬من م ی گویم که نم ‬ ‫این فیلسوفان همه ش��ان راجع به اخالق و سیاست بحث‬ ‫کردند؟ اگر فلسفه اثری و نسبتی با سیاست ندارد پس چرا‬ ‫مورد بحث فیلسوفان است ایا صرف تفنن بوده است؟ چرا‬ ‫سایر تفنن ها باقی نم ی ماند اما این مسائل باقی است؟ »‬ ‫داوری با تاکید ب راینکه اگر سیاست به درد نم ی خورد و‬ ‫به کارنم ی اید‪،‬چراهمهفالسفهسیاستگفتندوفلسفه شان‬ ‫در سیاست اثرگذار بوده است‪ ،‬افزود‪« :‬کسی که نم ی داند چه‬ ‫کارهایی انجا مدادنی و چه کارهای انجام ندادنی است‪ ،‬تفاوت‬ ‫عقل و وهم را نم ی داند و شکست م ی خورد‪ .‬اگر شکست را‬ ‫بپذیریم که به سالمت م ی رسیم‪ ،‬اگرنه به قول یک اندیشمند‬ ‫غ ربی دچار کینه توزی م ی شویم‪»...‬‬ ‫اردکانی در پایان س��خنانش گفت‪« :‬من معلم هستم‪،‬‬ ‫سیاست م ی نویسم اما به حضرت عباس سیاسی نیستم! البته‬ ‫همیشه هم سیاسی بودم و همیشه هم با سیاست سر و کار‬ ‫داشتم اما این سر و کار‪ ،‬س��ر و کار فکری بوده‪ ،‬حتی وقتی در‬ ‫محضر مرحوم حضرت ایت اهلل خاتمی بودم‪ ،‬انجا هم بحثی‬ ‫از همین قبیل بود که بیشتر فلسفی و شب ه فلسفی بود و نه‬ ‫متن سیاست رسمی و جاری کشور‪ .‬من از همه تشکر م ی کنم‪،‬‬ ‫‪ 80‬سالگیچیزبدیاستامادرعینحالبدنیست‪،‬به خصوص‬ ‫به هفتاد‪ ،‬هشتاد سال دانش اموزی یک دانش ارج نهادن‪ ،‬ارج به‬ ‫دانش گذاشتن است‪ .‬من هی چ چیز نیستم‪ ،‬به هیچ جا نرسیدم‪،‬‬ ‫فقط کار کردم و شما امدید که بگویید کسی که کار م ی کند‬ ‫ب رایش ارزش قائل هستید‪ .‬این بزرگی اهل علم ماست‪g».‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪...‬و فیلسوف هشتاد ساله شد‪ .‬دکتر رضا اردکانی داوری‬ ‫مطابق انچه در وب سایت رسم ی اش امده‪ ،‬متولد ‪16‬خرداد ماه‬ ‫‪ 1312‬است‪ .‬او عنوان و پس ت های بیش��ماری دارد‪ ،‬به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬رئیس فرهنگس��تان علوم یا عضو شورایعالی انقالب‬ ‫فرهنگی‪ .‬پس ت های بیشماری هم داشته اما فارغ از تمام این‬ ‫القاب و پس ت ها؛ او را با لقب فیلسوف م ی شناسند؛ فیلسوفی‬ ‫با تبار علمی مشخص ومعلوم‪ ،‬فیلسوفی از جنس هایدگر یا‬ ‫فردید‪ .‬طبیعی است که اگر قرار باشد مراسمی ب رای هشتادمین‬ ‫سالگرد او برگزار ش��ود‪ ،‬مدعوین از جنس فرهنگ و فلسفه‬ ‫باشند‪ ،‬ان هم از طی ف ها و گروه های مختلف و حتی متضاد‬ ‫فارغ از تمام دیدگاه های سیاسی‪.‬‬ ‫جشن هش��تاد س��الگی فیلس��وف فرهنگ با عنوان‬ ‫«پرسشگر دردمند روزگار ما» به همت کتابخانه‪ ،‬موزه و مرکز‬ ‫اسناد مجلس شورای اسالمی‪ ،‬کمیس��یون ملی یونسکو و‬ ‫مشارکت س��ازمان ها و نهادهای فلس��فی و فرهنگی و با‬ ‫ی و فلسفی در تاالر‬ ‫حضور شخصی ت های برجس��ته علم ‬ ‫فرهنگس رای ابن سینا برگزار شد‪ .‬در این مراسم بیش از صد‬ ‫چهره فرهنگی کشور حضور داشتند که از مشهورترین انها‬ ‫م ی توان به دکتر عل ی اکبر والیتی‪ ،‬دکتر غالمعلی حدادعادل‪،‬‬ ‫حجت االسالم سی د محمد خاتمی‪ ،‬دکتر فاطمه طباطبایی‬ ‫(عروس حضرت امام)‪ ،‬دکتر افتخارحس��ین عارف(رئیس‬ ‫موسسه فرهنگی اکو)‪ ،‬دکترمحمد رجبی (رئیس کتابخانه‬ ‫مجلس)‪ ،‬دکت��ر غالمحس��ین اب راهیم ی دینان��ی‪ ،‬احمد‬ ‫مسجدجامعی و دکتر صادق خ رازی‪ ،‬دکتر محقق داماد‪ ،‬دکتر‬ ‫خس��روپناه‪ ،‬دکتر دینانی‪ ،‬دکتر اعوانی‪ ،‬دکتر شمس‪ ،‬استاد‬ ‫بهاء الدین خرمشاهی‪ ،‬استاد سی د احمد محی ط طباطبایی‪،‬‬ ‫مهندس میرسلیم‪ ،‬حجت االسالم محمود دعایی و جمعی‬ ‫ی از فرهنگستان علوم‬ ‫از اساتید و چهره های برجسته علم ‬ ‫و علوم پزشکی ای ران اش��اره کرد‪ .‬اغاز مراسم با پیام دکتر‬ ‫سی د حسین نصر‪ ،‬استاد دانشگاه جرج واشنگتن امریکا بود‬ ‫که توسط محمدرضا اسدزاده‪ ،‬دبیر بزرگداشت جشن قرائت‬ ‫شد‪ .‬نصر اشنایی خود با اردکانی را این گونه توصیف کرد‪:‬‬ ‫«در سال ‪ 1337‬که تدریس در گروه فلسفه را در دانشکده‬ ‫ادبیات دانش��گاه ته ران اغاز کردم با جوانی مواجه شدم که‬ ‫دانشجوی دکترا در رشته فلس��فه بود و مدیر گروه محترم‪،‬‬ ‫دکتر یحیی مهدوی از او تعریف م ی کرد‪ .‬ان جوان دکتر رضا‬ ‫داوری بود که اکنون بیش از پنجاه سال از اشنایی بنده با این‬ ‫دانشمند و متفکر پر ارج م ی گذرد‪ .‬در طی این نیم قرن‪ ،‬دکتر‬ ‫داوری خدمات فراوانی در رشته فلسفه و سوق دادن جوانان‬ ‫متفکر کشور عزیزمان به راه درست اندیشیدن انجام داده و‬ ‫پیشتاز می دان بحث جدی فلسفی و طرح سواالت واقعی در‬ ‫امور گوناگون بوده اس��ت»‪ .‬رونمایی کتاب «هلیوپولیس» و‬ ‫قرائت پیام وزیر فرهنگ لبنان و سفیر لبنان از دیگر بخش های‬ ‫جشن ‪ ۸۰‬سالگی دکتر رضا اردکانی بود‪.‬‬ ‫دکتر محم��د رجبی و رئی��س کتابخانه‪ ،‬م��وزه و مرکز‬ ‫اسناد مجلس شورای اسالمی که از ش��اگردان قدیمی دکتر‬ ‫داوری اردکانی محس��وب م ی ش��ود در مورد استادش گفت‪:‬‬ ‫«انچه من از ایشان اموخته ام این است که دکتر داوری متفکر‬ ‫به معنای عمیق کلمه است و اگر فکر را به معنای ارسطویی‬ ‫ان یعنی کاشف از مجهول در نظر بگیریم‪ ،‬نباید هر فردی را‬ ‫متفکر بنامیم‪ .‬احوال دکتر داوری اردکانی عین افکار و احوالش‬ ‫عین بیانش است و به همین دلیل با افراد صاحبدل‪ ،‬همزبانی‬ ‫پی دا م ی کند‪».‬‬ ‫حجت االسالم عب دالحسین خسروپناه‪ ،‬رئیس موسسه‬ ‫حکمت و فلسفه ای ران هم به دغدغه های «فیلسوف فرهنگ»‬ ‫درباره علوم انسانی پرداخت و گفت ‪« :‬این جلسه‪ ،‬جلسه تکریم‬ ‫حکمت و فلس��فه اس��ت و تکریم حکمت و فلسفه‪ ،‬تکریم‬ ‫انسانیت اس��ت‪ .‬از این رو گاهی اوقات یک اس��تاد بهانه ای‬ ‫رئی س جمهور پیش��ین از دیگر سخنرانان مراس��م بود‪ ،‬او در‬ ‫بخشی از سخنان خود گفت‪« :‬استاد رضا داوری کسی است که‬ ‫نحوه حرمت به کلمه و کالم را به ما اموخت و زمینه تفکیک‬ ‫ی است و اگر‬ ‫تکلم را از وراجی فراهم اورد‪ .‬اگر تفکر جوهر ادم ‬ ‫تفکر با پرسش اغاز م ی شود‪ ،‬اس��تاد داوری اردکانی از کسانی‬ ‫است که هم پرس��ش های زمانه را مطرح کرده و هم افقی به‬ ‫روی ذهن گشوده که چگونه بپرسیم‪ .‬اگر حرمت انسان و حتی‬ ‫وجود انسان در سخن و کالم تجلی پی دا م ی کند‪ ،‬حرمت نهادن‬ ‫به انسان‪ ،‬حرمت نهادن به کالم است‪ .‬وقتی سیاست از تفکر‬ ‫دور م ی شود و همچون سیاه چالی همه ارزش های انسانی را‬ ‫در خود م ی بلعد و دین و فرهنگ را به تسخیر خود درم ی اورد‪،‬‬ ‫اس��تاد داوری به ما این تذکر را م ی دهد ک��ه مرز میان تفکر و‬ ‫سیاست زدگی را تشخیص دهیم‪».‬‬ ‫دکتر سیدمحمدصادق خ رازی‪ ،‬سفیر اس��بق ای ران در‬ ‫سازمان ملل متحد هم از شخصیت دکتر داوری اردکانی گفت‪:‬‬ ‫«امروز پاسداشت شخصیت مه ربان و با فضیلتی است که افاق‬ ‫اندیشه‪ ،‬حکمت و دانش ایشان ورای جدول بندی های سیاسی‬ ‫و جغ رافیایی اس��ت و حکیم و فیلس��وف متفکر نامدار اقای‬ ‫دکتر داوری اردکانی از جمله مردان نیکو نهادی است که ب رای‬ ‫استقالل‪ ،‬ازادی و اعتالی دین و فرهنگ با اثار فکری‪ ،‬علمی و‬ ‫کالمی خود توانستند از گوهر دین و دیانت در دوره مهجور‬ ‫مشتاقانه حمایت و پاسداری کنند‪».‬‬ ‫در ای��ن مراس��م چن��د س��خنران دیگ��ر نظی��ر‬ ‫ایت اهلل مصطف��ی محقق دام��اد ‪ ،‬احمد مس��جدجامعی‪،‬‬ ‫س��عیدابادی‪ ،‬تابش و اقبال در مورد دکت��ر داوری اردکانی‬ ‫سخنرانی کردند‪.‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بانک مرکزی از تجربه ادغام موسسات پولی‬ ‫استفاده کند‬ ‫وی با بیان اینکه تعیین مدت زم��ان چندماهه برای‬ ‫کاهش ‪ 20‬درصدی شعب‪ ،‬بانک ها را با چالش جدی مواجه‬ ‫می کند‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬باید از تجربیات گذشته از جمله ادغام‬ ‫موسسات پولی درس گرفت؛ برای س��اماندهی موسسات‬ ‫پولی و ادغام تعدادی از انها حداقل س��ه سال زمان صرف‬ ‫شد‪ ».‬تقی نتاج افزود‪« :‬اگر از این تجربه هم استفاده شود‪،‬‬ ‫درمی یابیم که مدت زمان ش��ش ماه کافی نیست؛ به نظر‬ ‫می رس��د این موضوع در بانک مرکزی بیشتر یک رویکرد‬ ‫بوده و مس��ئوالن بانک مرکزی هم می دانند تعیین مدت‬ ‫ش��ش ماه برای این کار کوتاه اس��ت و مطمئنا تعداد شعب‬ ‫بانک ها به ان میزان کاه��ش نخواهد یافت‪ ».‬وی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬بنده به عنوان یک فعال در این عرصه معتقدم ایجاد‬ ‫ش��عب در مدت کوتاه قابل انجام اس��ت‪ ،‬اما تعطیلی شعبه‬ ‫مطمئنا به دو تا سه سال زمان نیاز دارد‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بانک مرکزی از تجربه ادغام موسسات پولی‬ ‫برای کاهش شعب استفاده کند‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪180‬‬ ‫مدیرعام��ل بان��ک مه��ر اقتص��اد ب��ا بی��ان اینکه‬ ‫بانک مرکزی از تجربه ادغام موسس��ات پول��ی در فرایند‬ ‫کاهش شعب بانک ها استفاده کند‪ ،‬گفت‪« :‬به نظر می رسد‬ ‫تعیین مدت زمان چندماهه برای کاهش ‪ 20‬درصدی شعب‪،‬‬ ‫بانک ها را با چالش جدی مواجه کند‪ ».‬غالمحسین تقی نتاج‬ ‫با بیان اینکه کاهش تعداد ش��عب بانک ها امری ضروری‬ ‫است‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬کاهش ش��عب بانک ها با گسترش‬ ‫بانکداری الکترونیک‪ ،‬امری ضروری اس��ت و نمی توان از‬ ‫یک طرف بانک��داری الکترونیک را توس��عه داد و از طرف‬ ‫دیگر شعب بانک ها به صورت فیزیکی افزایش یابند‪ ».‬وی‬ ‫افزود‪« :‬به طور طبیعی در ادامه همان سیاس��ت ساماندهی‬ ‫موسسات پولی و بانکی در کشور توقع از بانک مرکزی در‬ ‫دستورکار قرار دادن کاهش تعداد شعب بانک ها بود‪ ،‬اما قبل‬ ‫از این اقدام باید استانداردهایی در این زمینه تعریف شود که‬ ‫چه تعداد موسسه و بانک در اقتصاد ایران مورد نیاز است‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد با بی��ان اینکه می توان به دو‬ ‫روش دستوری و ازادی عمل با سرمایه گذاران در این زمینه‬ ‫برخورد کرد‪ ،‬گفت‪« :‬تا قبل از این س��اماندهی موسس��ات‬ ‫پولی شاهد گسترش شدید انها بودیم که خوشبختانه بانک‬ ‫مرکزی به عنوان متولی شبکه بانکی مانع از رشد بی ضابطه‬ ‫این موسس��ات ش��د و نظام پولی کش��ور را به طور نسبی‬ ‫ساماندهی کرد‪».‬‬ ‫ساعات کار بانک ها در ماه مبارک رمضان اعالم شد‬ ‫براس��اس بخش��نامه بانک مرکزی‪،‬‬ ‫در ماه مبارک رمض��ان ادارات و واحدهای‬ ‫س��تادی بانک های دولتی در استان تهران‪،‬‬ ‫فعالیت اداری خود را س��اعت ‪ ۹‬صبح شروع‬ ‫و س��اعت ‪ 14:30‬خاتمه می دهن��د‪ .‬در این‬ ‫بخش��نامه امده اس��ت‪« :‬به موجب تصمیم‬ ‫هی��ات دولت جه��ت بهره من��دی مطلوب‬ ‫کارکن��ان از فضایل و معنوی��ات ماه مبارک‬ ‫رمضان و به وجود امدن فرصت مناسب برای خودسازی و بهره مندی از برکات فراوان این ماه‬ ‫شریف و نورانی‪ ،‬نسبت به تغییر ساعات کاری ادارات و بانک ها اقدام کنند‪ ».‬بر همین اساس‪،‬‬ ‫ساعات کاری بانک های دولتی در طول ماه مبارک رمضان به شرح زیر اعالم می گردد‪:‬‬ ‫‪ -1‬ادارات و واحد های ستادی بانک ها در همه استان ها به استثنای تهران‪ ،‬فعالیت اداری‬ ‫را صبح ها با یک ساعت تاخیر شروع و بعد از ظهر نیز یک و نیم ساعت زودتر خاتمه دهند‪.‬‬ ‫‪ -2‬ادارات و واحدهای س��تادی بانک های دولتی در استان تهران‪ ،‬فعالیت اداری خود را‬ ‫ساعت ‪ 9‬صبح شروع و ساعت ‪ 14:30‬خاتمه دهند‪.‬‬ ‫‪ -3‬تمامی ش��عب و واحد ه��ای اجرایی بانک های دولتی در تهران و س��ایر اس��تان ها‪،‬‬ ‫نیم ساعت زودتر از ادارات و واحد های ستادی شروع به کار نمایند‪.‬‬ ‫‪ -4‬ساعات کار تمامی شعب و واحد های تابعه بانک های دولتی در روز های نوزدهم (‪)19‬‬ ‫و بیست وسوم (‪ )23‬ماه مبارک رمضان با یک ساعت تاخیر نسبت به سایر روزهای ماه مبارک‬ ‫رمضان اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ -5‬الزم است هر گونه فعالیت فوق برنامه قبل یا بعد از پایان ساعت کار انجام گیرد‪.‬‬ ‫‪ -6‬برنامه ریزی ایاب و ذهاب کارکنان به گونه ای تنظیم ش��ود که راس ساعت مقرر در‬ ‫محل کار حضور داشته باشند و در پایان ساعت معین محل کار خود را ترک نمایند‪g.‬‬ ‫‪84‬‬ ‫واگذاری ش�رکت های زیرمجموع�ه در مدت‬ ‫کوتاه بانک ها را با زیان مواجه می کند‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در مورد الزام بانک مرکزی‬ ‫ب��ه واگ��ذاری ش��رکت های زیرمجموعه بانک ه��ا‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«محدوده زمانی کم برای واگذاری شرکت ها موجب می شود‪،‬‬ ‫بانک ها با تقبل زیان این شرکت ها را به فروش برسانند‪ ،‬اما‬ ‫اگر در یک شرایط مناسب واگذار ش��ود‪ ،‬نیازمند مدت زمان‬ ‫مناسب و مطالعه کارشناسی اس��ت‪ ».‬وی تاکید کرد‪« :‬نباید‬ ‫بانک ها را تحت فشار قرار داد تا شرکت های خود را در قالب‬ ‫یک حراجی در مدت کوتاهی واگذار کنند که در این صورت‬ ‫زیانی متوجه سهامداران‪ ،‬سپرده گذاران و بانک خواهد شد؛‬ ‫اگر بانک ها در این فرایند زیان کنند‪ ،‬کامال در تضاد با سیاست‬ ‫خصوصی سازی بانک ها است‪ ».‬نتاج در مورد شرایط بانک‬ ‫مهر اقتصاد گفت‪« :‬باتوجه به ‪ 12‬میلیون سپرده گذار‪ ،‬وجود‬ ‫‪ 800‬شعبه متناسب با گستره فعالیت ماست‪ ،‬زیرا هدفگذاری‬ ‫بانک افزایش تعداد س��پرده گذاران به ‪ 15‬میلیون نفر است؛‬ ‫اگر شعب ما کاهش یابد به این معناس��ت که باید تعدادی از‬ ‫مشتریان بانک را حذف کرد‪g ».‬‬ ‫مدیرعامل بانک کارافرین مطرح کرد‬ ‫مشمول کاهش شعب نمی شویم‬ ‫مدیرعامل بانک کارافرین با بیان اینکه بانک کارافرین تنها ‪ ۸۰‬شعبه دارد‪ ،‬در مورد کاهش‬ ‫سهم سرمایه ثابت بانک ها به ‪ ۳۰‬درصد‪ ،‬گفت‪« :‬کاهش این نسبت به دو روش فروش اموال‬ ‫مازاد و افزایش سرمایه بانک قابل تحقق است‪ ».‬ولی اهلل سیف در مورد بخشنامه بانک مرکزی‬ ‫مبنی بر کاهش ‪ 20‬درصدی ش��عب بانک ها اظهار داش��ت‪« :‬برخورد بان��ک مرکزی با بانک‬ ‫کارافرین که در طول ‪ 10‬سال فعالیت تنها ‪ 80‬شعبه دارد‪ ،‬همانند بانکی نیست که شعب بسیار‬ ‫زیادی دارد‪ ».‬وی با بیان اینکه بانک مرکزی به دنبال متعادل کردن تعداد شعب بانک هاست‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬این نهاد به شرایط هر بانک توجه دارد و متناسب با وضعیت هر بانک انها را ملزم به‬ ‫کاهش شعبه خواهد کرد؛ هم اکنون برخی واحدهای بانک کارافرین در شهرها تک شعبه ای است‬ ‫و هدف بانک مرکزی از ابالغ این بخش��نامه‪ ،‬کاهش تراکم شعب در برخی شهرها و استان ها‬ ‫بوده است‪ ».‬مدیرعامل بانک کارافرین با بیان اینکه کاهش ‪ 20‬درصد تعداد شعب در مدت شش‬ ‫ماه کار بسیار مشکلی است‪ ،‬افزود‪« :‬در این مدت بانک ها باید برنامه خود را در این زمینه به بانک‬ ‫مرکزی ارائه و متناسب با ان اقدامات عملی خود را انجام دهند‪ ».‬به گفته وی‪ ،‬تمرکز شدید شعب‬ ‫در برخی مناطق و کمبود شعبه در مناطق دیگر منطقی نیست‪ .‬در حالی که از نظر تعداد شعب‬ ‫در کشور کمبودی وجود ندارد اما در بسیاری شهرها شعبه وجود ندارد؛ بنابراین بانک مرکزی‬ ‫این برنامه ریزی را داشته تا با تعداد مناسب شعبه در سطح کشور‪ ،‬امکان ارائه خدمات مطلوب به‬ ‫مشتریان بانک ها فراهم شود‪.‬سیف در مورد فروش شرکت های زیرمجموعه بانک ها و کاهش‬ ‫سهم سرمایه ثابت به دارایی بانک از ‪ 70‬به ‪ 30‬درصد‪ ،‬گفت‪« :‬نسبت سرمایه بانک کارافرین‬ ‫متناسب با مصوبه قبلی شورای پول و اعتبار بود و تجدیدنظر بانک مرکزی در این نسبت نیازمند‬ ‫وجود فرصت است؛ کاهش این نسبت به دو روش فروش اموال مازاد و افزایش سرمایه بانک‬ ‫قابل تحقق است‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬این اقدام نیاز به یک برنامه زمان بندی شده دارد تا نسبت‬ ‫مورد نظر محقق شود؛ فروش اموال یک اقدام سریع و کوتاه مدت است و افزایش سرمایه فرایند‬ ‫تدریجی دارد که متناسب با وضعیت مالی بانک قابل تحقق است‪g».‬‬